ပခုက္ကူမြို့ မဟာဝိသုတာရာမတိုက်၊ သာသနဓဇ သိရီပဝရ ဓမ္မာစရိယ၊ B.A (ဝိဇ္ဇာဂုဏ်ထူး-သီရိလင်္ကာ)၊ အဂ္ဂမဟာပဏ္ဍိတ ဘဒ္ဒန္တ ကေလာသမဟာထေရ် တိပိဋကသူစိကျမ်း နှင့် နိုင်ငံတော်ပရိယတ္တိသာသနာ့ တက္ကသိုလ် (ရန်ကုန်) ဒုတိယပါမောက္ခချုပ်၊ အဂ္ဂမဟာပဏ္ဍိတ ဘဒ္ဒန္တကုမာရထေရ် တိပိဋက သုတ္တသူစိ ဝိဘာဝိနီ
-အံ၊၁၊၅၄၈။ အံ၊မြန်၊၁၊၅၄၆။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၉၀။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ ပဉ္စမပဏ္ဏာသက၊ (၂၂)၂-ပရိသသောဘနဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
(က) ဒုစရိုက်တရားသုံးပါးနှင့် ပြည့်စုံသူ၊ သူတစ်ပါး၏ ကျေးဇူးကို မသိတတ်သူ၊ ကျေးဇူးမဆပ်သူများ ငရဲ၌ ဖြစ်ကြရသည်။
(ခ) သုစရိုက်တရားသုံးပါးနှင့် ပြည့်စုံသူ၊ ကျေးဇူးကို သိတတ်သူ၊ ကျေးဇူးဆပ်သူများ နတ်ပြည်၌ဖြစ်ကြရသည်ဟု လေးပါးတွဲတရားတို့ကို ကဏှပက္ခ, သုက္ကပက္ခအားဖြင့် ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၁၊၅၅၁။ အံ၊မြန်၊၁၊၅၆၆။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ ပဉ္စမပဏ္ဏာသက၊ (၂၃) ၃-ဒုစ္စရိတဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
အထက်ပါ -
(က) ဒုစရိုက်တရားသုံးပါး အကတညတာ အကတဝေဒိတာ ဟူသော တရားလေးပါးနှင့် ပြည့်စုံသော၊ မိုက်မဲသော မလိမ္မာသော သူယုတ်မာသည် မိမိ၏ဂုဏ်ကို တူးဖြိုဖျက်ဆီးသူ၊ အပြစ်ရှိသူ၊ ပညာရှိတို့ကဲ့ရဲ့ခြင်းခံရသူ၊ များစွာသော မကောင်းမှုကို ဖြစ်ပွားစေသူဖြစ်သည်ဟု လည်းကောင်း။
(ခ) သုစရိုက်သုံးပါး ကတညတာ ကတဝေဒိတာဟူသော တရားလေးပါးတို့နှင့် ပြည့်စုံသောပညာရှိ၊ လူလိမ္မာ၊ သူတော်ကောင်းသည် မိမိ၏ဂုဏ်ကို မတူးဖြိုသူ၊ မဖျက်ဆီးသူ၊ ပညာရှိတို့ ချီးမွမ်းခံရသူ၊ ကောင်းမှုများစွာကို ဖြစ်ပွားစေသူ ဖြစ်သည်ဟုလည်းကောင်း ကဏှပက္ခ, သုက္ကပက္ခအားဖြင့် ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၁၊၄။ အံ၊မြန်၊၁၊၆။ အံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၄၀။ အံ၊ဋီ၊၁၊၈၈။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဧကကနိပါတ၊ ၃-အကမ္မနိယဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
(သမထဘာဝနာ၊ ဝိပဿနာ ဘာဝနာတို့ဖြင့်) မပွားများအပ်သောစိတ်သည် အမှု (လုပ်ငန်း) ၌မခံ့၊ (လုပ်ငန်းလုပ်ရာ၌ အဆင်မပြေ)၊ မပွားများအပ်သောစိတ်မှတပါး အမှု၌မခံ့သော အခြားတစ်ခုသော တရားကိုမျှ ငါဘုရား မြင်တော်မမူဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၂၊၁၀၅။ အံ၊မြန်၊၂၊၁၂၈။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၄၀။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ပဉ္စကနိပါတ၊ ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ (၁၀) ၅-ကကုဓဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
အတ္ထပဋိသမ္ဘိဒါဉာဏ်၊ ဓမ္မပဋိသမ္ဘိဒါဉာဏ်၊ နိရုတ္တိပဋိသမ္ဘိဒါဉာဏ်၊ ပဋိဘာန ပဋိသမ္ဘိဒါဉာဏ်တို့နှင့် ကိလေသာမှ လွတ်မြောက်တိုင်းသော (အရဟတ္တဖိုလ်) စိတ်ကို ဆင်ခြင်နိုင်မှုဟူသော တရားငါးပါးတို့နှင့် ပြည့်စုံသောရဟန်းတော်သည် မကြာမြင့်မီ အရဟတ္တဖိုလ်ကို ထိုးထွင်း၍ သိနိုင်၏ဟု ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၁၊၁၀၂။ အံ၊မြန်၊၁၊၁၂၀။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ တိကနိပါတ၊ ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၁-ဗာလဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
(က) အကုသိုလ်ဖြစ်သော ကာယကံ၊ ဝစီကံ၊ မနောကံသုံးပါးနှင့် ပြည့်စုံသော ပုဂ္ဂိုလ်ကို “လူမိုက်” ဟု သိအပ်၏။
(ခ) ကုသိုလ်ဖြစ်သော ကာယကံ၊ ဝစီကံ၊ မနောကံသုံးပါးနှင့် ပြည့်စုံသော ပုဂ္ဂိုလ်ကို “ပညာရှိ” ဟု သိအပ်၏ဟု သုံးပါးတွဲတရားတို့ကို ဟောကြားတော်မူသည့် သုတ်။
-အံ၊၁၊၂၉၆။ အံ၊မြန်၊၁၊၃၁၃။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၄၄။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ တိကနိပါတ၊ တတိယပဏ္ဏာသက၊ (၁၅) ၅-မင်္ဂလဝဂ္ဂ၊ ပထမသုတ်။
အထက်သုတ်ပါ -
(က) အမှတ်ပြတရားသုံးပါးနှင့် ပြည့်စုံသော ပုဂ္ဂိုလ်သည် ငရဲ၌ ဖြစ်ရသည်။
(ခ) အမှတ်ပြတရားသုံးပါးနှင့် ပြည့်စုံသော ပုဂ္ဂိုလ်သည် နတ်ပြည်၌ ဖြစ်ရသည်ဟု သုံးပါးတွဲတရားများကို ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၃၊၄၅၃။ အံ၊မြန်၊၃၊၄၃၆။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဒသကနိပါတ၊ တတိယပဏ္ဏာသက၊ (၁၄)၄-သာဓုဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
(က) မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ၊ မိစ္ဆာသင်္ကပ္ပ၊ မိစ္ဆာဝါစာ၊ မိစ္ဆာကမ္မန္တ၊ မိစ္ဆာအာဇီဝ၊ မိစ္ဆာဝါယာမ၊ မိစ္ဆာသတိ၊ မိစ္ဆာသမာဓိ၊ မိစ္ဆာဉာဏ၊ မိစ္ဆာဝိမုတ္တိတို့သည် အကုသိုလ်တရား တို့ဖြစ်သည်။ ။
(ခ) သမ္မာဒိဋ္ဌိ, သမ္မာသင်္ကပ္ပ, သမ္မာဝါစာ, သမ္မာကမ္မန္တ, သမ္မာအာဇီဝ, သမ္မာဝါယာမ, သမ္မာသတိ, သမ္မာသမာဓိ, သမ္မာဉာဏ, သမ္မာဝိမုတ္တိတို့သည် ကုသိုလ်တရားများဖြစ်သည်ဟု ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၃၊၁၅။ သံ၊မြန်၊၃၊၁၆-၇။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-မဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၃-မိစ္ဆတ္တဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ ... မိစ္ဆာသမာဓိတို့သည် အကုသိုလ်ဓမ္မ, သမ္မာဒိဋ္ဌိ ... သမ္မာသမာဓိတို့သည် ကုသိုလ်ဓမ္မဟု ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၁၊၂၀၂-၅။ အံ၊မြန်၊၁၊၂၂၀-၃။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ တိကနိပါတ၊ ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ (၇) ၂-မဟာဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
(က) လောဘ၊ ဒေါသ၊ မောဟ ဟူသော အကုသိုလ်မူလတရားသုံးပါးနှင့် ယင်းတရားသုံးပါးတို့ လွှမ်းမိုးနှိပ်စက်မှု ခံရသူတို့၏ လုပ်ဆောင်ချက်၊ ယင်းပုဂ္ဂိုလ်ကို “အကာလဝါဒီ” “အဘူတဝါဒီ “အနတ္တဝါဒီ” “အဓမ္မဝါဒီ” “အဝိနယဝါဒီ” ပုဂ္ဂိုလ်ဟု ခေါ်ဆိုထိုက်ပုံ၊ ယင်းတရားသုံးပါးကြောင့် ယခု ဘဝ၌ပင်လျှင် ဆင်းရဲပင်ပန်း ပူလောင်လျက်နေရပုံ၊ တမလွန်ဘဝ၌ ဒုဂ္ဂတိဘုံဌာနသို့ ရောက်နိုင်ပုံကိုလည်းကောင်း၊
(ခ) အလောဘ၊ အဒေါသ၊ အမောဟ တရားသုံးပါးတို့သည် ကုသိုလ်မူလတရားဖြစ်ကြောင်း၊ ယင်းတရားသုံးပါးတို့နှင့် ပြည့်စုံသောပုဂ္ဂိုလ်၏ လုပ်ဆောင်ချက်၊ ယင်းပုဂ္ဂိုလ်ကို “ကာလဝါဒီ” “ဘူတဝါဒီ” “အတ္ထဝါဒီ” “ဓမ္မဝါဒီ” “ဝိနယဝါဒီ” ဟု ခေါ်ဆိုထိုက်ပုံ၊ လောဘ၊ ဒေါသ၊ မောဟတရားတို့ကို အကြွင်းမဲ့ပယ်စွန့် ပြီးသူသည် ယခုဘဝ၌ပင် ဆင်းရဲမှု၊ ပင်ပန်းမှု၊ ပူလောင်မှုမရှိဘဲ ချမ်းသာသုခ စံစားရပုံ၊ မျက်မှောက်ဘဝမှာပင် ပရိနိဗ္ဗာန်ဝင်စံရပုံတို့ကို မာလာနွယ် ဥပမာဖြင့် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၃၊၁၂၇။ သံ၊မြန်၊၃၊၁၃၁-၂။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၃-သတိပဋ္ဌာနသံယုတ္တ၊ ၁-အမ္ဗပါလိဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
(က) ကာမစ္ဆန္ဒ, ဗျာပါဒ၊ ထိန မိဒ္ဓ, ဥဒ္ဓစ္စကုက္ကုစ္စ, ဝိစိကိစ္ဆာနီဝရဏ ဟူသော နီဝရဏတရားငါးပါးတို့ကို “အကုသိုလ်အစု” ဟုလည်းကောင်း၊
(ခ) သတိပဋ္ဌာန်တရားလေးပါးတို့ကို “ကုသိုလ်အစု” ဟုလည်းကောင်း ဆိုသင့်ပုံနှင့် သတိပဋ္ဌာန်လေးပါး ပွားများပုံကို ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၂၊၅၇။ အံ၊မြန်၊၂၊၇၀-၁။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ပဉ္စကနိပါတ၊ ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ (၆) ၁-နီဝရဏဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
အထက်ဖော်ပြပါ နီဝရဏတရားငါးပါးတို့ကို “အကုသိုလ်အစု” ဟု ခေါ်ဆို သင့်ပုံကို ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၁၊၂၀၄။ သံ၊မြန်၊၁၊၁၉၁။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၂၇၁။ သံ၊ဋီ၊၁၊၃၀၄။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၉-ဝနသံယုတ္တ၊ ဧကာဒသမသုတ်။
ကာမဝိတက်၊ ဗျာပါဒဝိတက်၊ ဝိဟိံသာဝိတက် ဟူသော အကုသိုလ် ဝိတက်ကြီးတို့ကို ကြံစည်နေသော အညတရရဟန်းအား တောစောင့်နတ်က သံဝေဂဖြစ်စေရန် ဂါထာ ၂-ဂါထာကို ရွတ်ဆို၍ သတိပေးပုံကို ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၁၊၂၄၁။ သံ၊မြန်၊၁၊၂၂၅။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၃၂၅။ သံ၊ဋီ၊၁၊၃၄၄-၅။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၁-သက္ကသံယုတ္တ၊ ၃-တတိယဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
သိကြားမင်းက သုဓမ္မာနတ်သဘင်၌ တာဝတိံသာနတ်တို့အား “မိမိတို့ကို ဒေါသနှိပ်စက်မှု မခံရစေရန် အမျက်ထွက်သူကို ပြန်၍ အမျက်မထွက်ကြရန်၊ မေတ္တာနှင့် မေတ္တာ၏ ရှေ့အဖို့၌ဖြစ်သော တရား ကရုဏာနှင့် ကရုဏာ၏ ရှေ့အဖို့၌ဖြစ်သော တရားတို့သည် အရိယာပုဂ္ဂိုလ်တို့၏ အကျင့်ဖြစ်ကြောင်း အမျက်ကောဓသည် သူယုတ်မာကို တောင်ကြီးကဲ့သို့ လွှမ်းမိုးတတ်ပုံကို ဟောကြားသည်ကို ဘုရားရှင်က ရဟန်းတို့အား ပြန်လည်၍ ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၄၄၀။ သံ၊မြန်၊၂၊၄၃၆။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၃-မာတုဂါမသံယုတ္တ၊ ၂-ဒုတိယပေယျာလဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
သဒ္ဓါ၊ ဟိရီ၊ ဩတ္တပ္ပ၊ အက္ကောဓန၊ ပညာ ဟူသော တရားငါးပါးရှိသော မာတုဂါမသည် ကွယ်လွန်သည်၏ အခြားမဲ့၌ နတ်ပြည်သို့ရောက်ရပုံကို ဘုရားရှင်က အရှင်အနုရုဒ္ဓါ မထေရ်အား ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၁၊၁၆၃-၅။ သံ၊မြန်၊၁၊၁၅၄-၅။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၂၀၉-၂၁၀။ သံ၊ဋီ၊၁၊၂၅၅-၆။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၇-ဗြာဟ္မဏသံယုတ္တ၊ ၁-အရဟန္တဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် ရာဇဂြိုဟ်မြို့ ဝေဠုဝန်ကျောင်းတော်ဝယ် သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် နောင်တော် ဘာရဒွါဇပုဏ္ဏား ရဟန်းပြုခြင်းကို အကြောင်းပြု၍ ဘုရားရှင်အား ယုတ်ယုတ်မာမာ ဆဲရေးလာသော “အက္ကောသလဘာရဒွါဇ ပုဏ္ဏားအား မိမိအိမ်သို့ ရောက်လာသော ဧည့်သည်ကို ဧည့်ဝတ်ပြုပုံ ဥပမာစကားဖြင့် မိမိကိုဆဲရေး လာသော သူအား ပြန်၍မဆဲရေးသင့်ပုံ စသည်ကို ရှင်းလင်း ဟောတော်မူရာ အက္ခေသက ဘာရဒွါဇပုဏ္ဏား ရဟန်းပြုပုံနှင့် ရဟန္တာဖြစ်ပုံကို ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၂၊၂၂၀။ အံ၊မြန်၊၂၊၂၇၇။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၇၉။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ပဉ္စကနိပါတ၊ ပဉ္စမပဏ္ဏာသက၊ (၂)၂-အက္ကောသဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
သီတင်းသုံးဖော်တို့ကို ဆဲရေးကြိမ်းမောင်း (ခြိမ်းခြောက်) သောရဟန်း၊ အရိယာ ပုဂ္ဂိုလ်တို့ကို ပြစ်မှားစွပ်စွဲသောရဟန်း၏ မချွတ်ဧကန်ရရှိနိုင်သော အပြစ်ငါးပါးတို့ကို ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၃၊၃၉၃။ အံ၊မြန်၊၃၊၃၈၇။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၂၆။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဒသကနိပါတ၊ ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ (၉) ၄-ထေရဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
အထက်ပါရဟန်းသည် ပျက်စီးခြင်းဆယ်မျိုးတို့တွင် တစ်မျိုးမျိုးဖြင့် ပျက်စီးခြင်းသို့ ရောက်နိုင်ကြောင်း အခွင့်ရှိပုံကို ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၃၊၆၀-၂။ အံ၊မြန်၊၃၊၆၀-၃။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၂၄-၅။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ အဋ္ဌကနိပါတ၊ ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၃-ဂဟပတိဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
မြတ်သောအကျင့်ကို ကျင့်သုံးရန် အခွင့်မဟုတ်သောတရား (ရပ်ပြစ်ရှစ်ပါး)တို့ကို ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၂၊၂၂၂-၃။ အံ၊မြန်၊၂၊၂၈၀-၁။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၈၀။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ပဉ္စကနိပါတ၊ ပဉ္စမပဏ္ဏာသက၊ (၂၂) ၂-အက္ကောသကဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမ သုတ်နှင့် ဆဋ္ဌသုတ်။
ဤသုတ်တို့၌ သည်းမခံခြင်း၏ အပြစ်ငါးပါးနှင့် သည်းခံခြင်း၏အကျိုး ငါးပါးတို့ကို ဟောကြားတော်မူသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၂၊၉၉။ အံ၊မြန်၊၂၊၁၂၀-၁။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၈။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ပဉ္စကနိပါတ၊ ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ (၉) ၄-ထေရဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
ဤသုတ်၌ သီတင်းသုံးဖော်ရဟန်းတို့၏ ချစ်ခင်မြတ်နိုးလေးစားမှုကို မခံယူနိုင် သောမထေရ်နှင့် ခံယူနိုင်သောမထေရ်တို့၏ အင်္ဂါငါးမျိုးစီကို ဟောကြားတော်မူသည်။
-အံ၊၂၊၁၃၈-၁၄၂။ အံ၊မြန်၊၂၊၁၇၄-၉။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၄၉-၅၀။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ပဉ္စကနိပါတ၊ တတိယပဏ္ဏာသက၊ (၁၄) ၄-ရာဇဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
မင်း၏အင်္ဂါအစိတ်အပိုင်း ဖြစ်သော်လည်း မင်းနှင့်မထိုက်တန်၊ မင်း၏အသုံး အဆောင် ဖြစ်ထိုက်/မဖြစ်ထိုက်သော ဆင်နှင့် အာဟုနေယျ အစရှိသောသံဃာ့ဂုဏ်နှင့် ထိုက်/မထိုက်သော ရဟန်းတို့ကို ခွဲခြား၍ အကျယ်ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၁၊၃၂၅-၆။ အံ၊မြန်၊၁၊၃၄၁-၂။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၆၂။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၂-စရဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်၊ အဋ္ဌမသုတ်၊ နဝမသုတ်။
ပထမသုတ်၌ -အဂတိတရားလေးပါး (မပြုလုပ်သင့်သည်ကို ပြုလုပ်ခြင်း၊ ပြုလုပ်သင့်သည်ကို မပြုလုပ်ခြင်း)ကြောင့် ထိုပုဂ္ဂိုလ်၏အခြွေအရံ၊ ကျော်စောထင်ရှား မှုများ လဆုတ်ပက္ခလကဲ့သို့ လျောကျဆုတ်ယုတ်ပုံကို ဟောကြားတော်မူသည်။
ဒုတိယသုတ်၌ -ယင်းတရားလေးပါးသို့ မလိုက် (မပြုလုပ်သင့်သည်ကို မပြုလုပ်ခြင်း၊ ပြုလုပ်သင့်သည်ကိုသာ ပြုလုပ်)ခြင်းကြောင့် ထိုပုဂ္ဂိုလ်၏ အခြွေအရံ ကျော်စော ထင်ရှားမှုများ လဆန်းပက္ခလကဲ့သို့ တနေ့တစ်ခြား တိုးပွားလာပုံကို ဟောကြားတော်မူပါသည်။
တတိယသုတ်၌ -အထက်နှစ်သုတ်ပါတရားတို့ကို တပေါင်းတည်းပေါင်း၍ ဟောတော်မူသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၄၁၉-၄၂၀။ သံ၊မြန်၊၂၊၄၁၃။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၁၉။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၂-ဝေဒနာသံယုတ္တ၊ ၂-ရဟောဂတဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
ဤသုတ်၌တည်းခိုဆောင် (ဧည့်ဆောင်)သည် အရပ်လေးမျက်နှာမှ လူမျိုး အသီးသီးတို့ လာရောက်တည်းခိုနေထိုင်ရာ ဖြစ်သကဲ့သို့ ဤခန္ဓာကိုယ်၌လည်း ဝေဒနာ အမျိုးမျိုးတို့ ဖြစ်နေကြသည်ဟု ဟောတော်မူပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၂၊၆-၈။ အံ၊မြန်၊၂၊၈-၁၀။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ပဉ္စကနိပါတ၊ ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၁-သေခဗလဝဂ်၊ နဝမသုတ်။
အသဒ္ဓ၊ အဟိရိက၊ အနောတ္တပ္ပ၊ ကုသီတ၊ ဒုပ္ပည ဟူသော တရားငါးမျိုးတို့နှင့် ပြည့်စုံသောရဟန်းသည် သူတော်ကောင်းတရား၌ ရိုသေလေးစားမှုမရှိ၊ သူတော်ကောင်းတရားကို လိုက်နာကျင့်သုံးမှု မရှိခြင်းကြောင့် သူတော်ကောင်းတရားမှ လျောကျ ပျက်စီးနိုင်၏။ သူတော်ကောင်းတရား၌ စွဲမြဲစွာ မတည်နိုင်။ ။
သဒ္ဓါ၊ ဟိရီ ဩတ္တပ္ပ၊ အာရဒ္ဓဝီရိယ၊ ပညာ-ဟူသော တရားငါးမျိုးနှင့် ပြည့်စုံ သောရဟန်းသည် သူတော်ကောင်းတရား၌ ရိုသေလေးစားမှု၊ သူတော်ကောင်းတရားကို လိုက်နာကျင့်သုံးမှု ရှိသောကြောင့် သူတော်ကောင်းတရားမှ မလျောကျ မပျက်စီးနိုင်။ သူတော်ကောင်းတရား၌ စွဲမြဲစွာတည်နိုင်၏ဟု ဘုရားရှင်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ-ဒသမသုတ်
အထက်သုတ်ပါ ကဏှပက္ခတရားငါးပါးနှင့် ပြည့်စုံသောရဟန်းသည် ဤဓမ္မဝိနယ (ဘုရားရှင်) သာသနာတော်၌ ရိုသေလေးစားမှု လိုက်နာကျင့်သုံးမှု မရှိသောကြောင့် (မိမိထက် သီလသိက္ခာကြီးသူတို့နှင့် စပ်လျဉ်း၍) မကြီးပွားနိုင်၊ (မိမိအောက် သီလ သိက္ခာငယ်သူတို့နှင့် စပ်လျဉ်း၍) မပြန့်ပွားနိုင်၊ သုက္ကပက္ခတရားငါးပါးနှင့် ပြည့်စုံသောရဟန်းတော်သည် ဤဓမ္မဝိနယ (ဘုရားရှင်) သာသနာတော်၌ ရိုသေလေးစားမှု လိုက်နာကျင့်သုံးမှု ရှိသောကြောင့် ကြီးပွားစည်ပင် ပြန့်ပွားနိုင်၏ဟု ဘုရားရှင်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၂၊၁၂-၃။ အံ၊မြန်၊၂၊၁၇-၈။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၆။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ပဉ္စကနိပါတ၊ ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၃-ပဉ္စင်္ဂိကဝဂ္ဂ၊ ပထမသုတ်နှင့် ဒုတိယသုတ်။
ဤသုတ်တို့၌ သီတင်းသုံးဖော်တို့အပေါ်၌ ရိုသေ၊ ကျိုးနွံမှုမရှိ၊ သီတင်းသုံးဖော်တို့နှင့် အသက်မွေးမှုမတူညီသောရဟန်းသည် သီတင်းသုံးဖော်တို့ အပေါ်၌ အာဘိသမာ စာရိက (မြင့်မြတ်သောကျင့်ဝတ်) သီလ၊ သေက္ခပုဂ္ဂိုလ်တို့ကျင့်စဉ်၊ စတုပါရိသုဒ္ဓိသီလ၊ သမ္မာဒိဋ္ဌိ ... သမ္မာသမာဓိ ဟူသော အဆင့်ဆင့်ကျင့်ရမည့်တရားများကို ဖြည့်ကျင့်မှု အကြောင်းမရှိနိုင်ပုံနှင့် ရိုသေ၊ ကျိုးနွံမှုရှိသော ရဟန်းတို့သည်သာ ဤအဆင့်ဆင့် ကျင့်ရသောတရားတို့ကို ပြည့်စုံအောင် ဖြည့်ကျင့်မှုအကြောင်းရှိပုံကို ဟောကြားတော်မူပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၁၊၆။ အံ၊မြန်၊၁၊၈။ အံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၄၁။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဧကကနိပါတ၊ ၄-အဒန္တဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
မလုံခြုံစေအပ်သောစိတ်သည် များစွာသော အကျိုးမဲ့ရန်ဖြစ်၏။ များစွာသော အကျိုးမဲ့ရန်ဖြစ်သော မလုံခြုံစေအပ်သောစိတ်မှတပါး အခြားတစ်ခုသောတရားကိုမျှ ငါဘုရားမြင်တော်မမူဟု ဘုရားရှင်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၁၊၃၉၀-၁။ အံ၊မြန်၊၁၊၄၀၄-၅။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၁၈။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ (၈) ၃-အပဏ္ဏကဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထ သုတ်နှင့် ပဉ္စမသုတ်။
ပထမသုတ်၌ သီလ၊ သမာဓိ၊ ပညာ၊ ဝိမုတ္တိ ဟူသော အမြတ်ဆုံးတရားလေး ပါးကို ဟောတော်မူသည်။
ဒုတိယသုတ်၌ ရှုမှတ်သုံးသပ်၍ အရဟတ္တဖိုလ်သို့ရောက်သော ရုပ်၊ ဝေဒနာ သညာ၊ (အရဟတ္တဖိုလ်ရရှိသည့်) ဘဝဟူသော အမြတ်ဆုံးတရားတို့ကို ဟောတော်မူသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-ဒီ၊၃၊၆၆-၈၁။ ဒီ၊မြန်၊၃။၇၁-၈၆။ ဒီ၊ဋ္ဌ၊၃၊၄၃-၅၆။ ဒီ၊ဋီ၊၃၊၃၆-၅၁။
-ဒီဃနိကာယ၊ ပါထိကဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ပုဗ္ဗာရုံကျောင်းတိုက် မိဂါရမာတုပါသာဒကျောင်းတော်၌ ဘုရားရှင်ကမေးမြန်းတော်မူသဖြင့် “ဗြာဟ္မဏများသည် မိမိတို့ကိုတွေ့မြင်လျှင် “ဗြာဟ္မဏောဝ သေဋ္ဌော ဝဏ္ဏော” အစရှိသောစကားတို့ကို ပြောဆိုကြပြီး ဆဲရေးခြင်း ဆယ်ပါးတို့ဖြင့် ဆဲရေးကြပါကြောင်း” လျှောက်ထားကြသော ကုဋေလေးဆယ် (သိန်းပေါင်းလေးထောင်) ဥစ္စာဓနပေါများကြွယ်ဝသော ဗြာဟ္မဏလူမျိုး ဝေဒပါရဂူများ ဖြစ်ကြသော “ဝါသေဋ္ဌ” နှင့် “ဘာရဒွါဇ” သာမဏေနှစ်ပါးအား ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
ဤသုတ်၌ -ဗြာဟ္မဏများသည် ရှေးအခါလောက၌ ဖြစ်ပေါ်ခဲ့သော အမျိုး အနွယ် အကျင့်တို့ကို မသိမမြင်ကြခြင်းကြောင့် ဤသို့ပြောဆိုကြပုံ၊ ဗြာဟ္မဏလူမျိုးများသည် ဗြဟ္မာ၏ခံတွင်းမှ မွေးဖွားသူများမဟုတ်ကြောင်းကို မျက်မြင်အနေဖြင့် သိနိုင်ကြောင်း၊ ညစ်နွမ်းမှု၊ စင်ကြယ်မှုနှင့်စပ်၍ မည်သည့်အမျိုးမဆို ဒုစရိုက်ဆယ်ပါး အကုသိုလ်တရားတို့ကြောင့် ညစ်နွမ်းယုတ်ညံ့ကြပြီး သုစရိုက်ဆယ်ပါး ကုသိုလ်တရားတို့ကြောင့်သာ ဖြူစင်မြင့်မြတ်သူတို့ဖြစ်ရကြောင်း၊
ရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်သည်သာ အမျိုးလေးပါးတို့ထက် မြင့်မြတ်သူဖြစ်ကြောင်း၊ ထိုသို့ မြင့်မြတ်ခြင်းသည် (အရိယ) ဓမ္မကြောင့်သာဖြစ်ကြောင်း၊ ထို့ကြောင့် (အရိယ) ဓမ္မသည်သာ လောကတွင်အမြင့်မြတ်ဆုံးဖြစ်ကြောင်း၊ သာကီဝင်မင်းတို့သည် ကောသလဘုရင်ကို အရိုအသေပြုကြရ၊ ရှိခိုးကြရ လက်အုပ်ချီကြရသော်လည်း ကောသလဘုရင်က သာကီဝင်မင်းမျိုးဖြစ်သော ဘုရားရှင်အား အရိုအသေပြုခြင်း၊ ရှိခိုးခြင်း၊ လက်အုပ်ချီခြင်းတို့ကိုပြုခြင်းသည် အမျိုးဇာတ်ကြောင့်မဟုတ် (အရိယ) ဓမ္မကြောင့်သာဖြစ်ကြောင်း၊ ထို့ကြောင့် (အရိယ) ဓမ္မသည်သာ လောက၌ အမြင့်မြတ်ဆုံးဖြစ်သည်။
ဇာတ်၊ အနွယ်၊ အမည်၊ လူမျိုးအသီးသီးမှထွက်၍ ရဟန်းပြုကြသော သင်တို့သည် “သကျပုတ္တိယသမဏ” ဟု ဝန်ခံနေကြကြောင်း၊ အရိယာပုဂ္ဂိုလ်များ၏ ဘုရားရှင် အပေါ်၌ ယုံကြည်မှုသဒ္ဓါတရားကို မည်သည့်ပုဂ္ဂိုလ်မှ မဖျက်ဆီးနိုင်၊ လောကဓာတ်ကြီး ပျက်စီးချိန်၌ သတ္တဝါတို့ အာဘဿရာဗြဟ္မာဘုံ၌ ရောက်ရှိနေကြပုံ၊ လောကဓာတ်ကြီး ပြန်လည်တည်ရှိပြီးချိန်၌ရှိသော ကမ္ဘာဦးလူသားများ၏ အခြေအနေ၊ ရသပထဝီ (မြေဆီ) ဖြစ်ပေါ်လာပုံ၊ လနေတို့ဖြစ် ပေါ်လာပုံ၊ မြေဆီလွှာဖြစ်ပေါ်လာပုံ၊ (နွယ်ချို) ပဒါလတာ နွယ်ဖြစ်ပေါ်လာပုံ၊ ဖွဲအခွံမပါသော သလေးဆန်များဖြစ်ပေါ်လာပုံ၊ ယောက်ျား မိန်းမ ဖြစ်ပေါ်လာပုံ၊ မေထုန်အကျင့်ဖြစ်ပေါ်လာပုံ၊ သလေးဆန်၌ ဖွဲအခွံများ ဖုံးအုပ်လာပုံ၊ သလေးခင်း ခွဲဝေယူကြပုံ၊ အဒိန္နာဒါန (ခိုးမှု) ဖြစ်ပေါ်လာပုံ၊ မဟာသမ္မတမင်း ဖြစ်ပေါ်လာပုံ၊ ဗြာဟ္မဏအဖွဲ့အစည်း၊ ကုန်သည်အဖွဲ့ အစည်း၊ ဆင်းရဲသား အဖွဲ့အစည်း၊ သမဏအဖွဲ့အစည်းများ ဖြစ်ပေါ်လာပုံ၊ ထို့တွင် သမဏအဖွဲ့ အစည်းသည် မထင်ရှားဘဲ ကျန်အဖွဲ့ အစည်းများသာ “အမျိုးလေးပါး” အဖြစ် ထင်ရှားလာပုံ၊ ဒုစရိုက်တရားကျင့်သူ များသည် အပါယ်လေးပါး၌ဖြစ်၍ သုစရိုတ်တရားကျင့်သူများသည် နတ်ပြည်၌ဖြစ်ကြ ရပုံ၊ ဒုစရိုက်၊ သုစရိုတ်တရား နှစ်ပါးလုံးကျင့်သူသည် သုခ၊ ဒုက္ခ နှစ်မျိုးခံစားရပုံ၊ ဗောဓိပက္ခိယတရားကိုပွားများလျှင် မျက်မှောက်ဘဝမှာပင် နိဗ္ဗာန်ရရှိနိုင်ပုံ အမျိုးလေးပါးတို့တွင် မင်းမျိုးသာအမြတ်ဆုံး၊ နတ်၊ လူအပေါင်းတို့တွင် ဝိဇ္ဇာ စရဏနှင့် ပြည့်စုံသော သူသာ အမြတ်ဆုံးဖြစ်ပုံကို ဟောကြားတော်မူပါသည်။
အဋ္ဌကထာ၌ -ဝိသာခါအကြောင်း အကျဉ်းချုပ်၊ ပုဗ္ဗာရုံကျောင်းတိုက်ကြီး အကြောင်း၊ အမျိုးသမီးတို့တွင် ဝိသာခါ၊ အမျိုးသားတို့တွင် အနာထပိဏ် သူဌေးတို့နှစ်ဦးသာ ဥစ္စာများစွာတို့ကို စွန့်လွှတ်လှူဒါန်းကြပုံ၊ ပုဗ္ဗာရုံကျောင်းတိုက်ကြီးနှင့် ဇေတဝန် ကျောင်းတိုက်ကြီးတို့တည်နေပုံ၊ ဝါသေဋ္ဌနှင့် ဘာရဒွါဇသာမဏေတို့ အကြောင်း၊ လနေ တို့အကြောင်း၊ ဣတ္ထိလိင်နှင့် ပုရိသလိင်တို့ဖြစ်ပုံ၊ ကုသိုလ်၊ အကုသိုလ်ကံများအကြောင်း၊ ဝါသေဌနှင့် ဘာရဒွါဇသာမဏေတို့ အဂ္ဂညသုတ်ကို ဆင်ခြင်ကြသဖြင့် ပဋိသမ္ဘိဒါလေးပါး နှင့်တကွ ရဟန္တာဖြစ်ကြပုံတို့ကို ဖွင့်ဆိုထားပါသည်။
ဋီကာ၌ ဣတ္ထိလိင်နှင့် ပုရိသလိင်တို့ ဖြစ်ပေါ်ပုံနှင့် ကုသိုလ်၊ အကုသိုလ်ကံ အကြောင်းတို့ကို ဖွင့်ဆိုထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၂၊၃၇၇-၈။ အံ၊မြန်၊၂၊၄၇၇။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဆက္ကနိပါတ၊ ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ ၈-အရဟတ္တဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
အရဟတ္တဖိုလ်ကို မျက်မှောက်မပြုနိုင်သော ရဟန်း၏သန္တာန်၌ ဖြစ်နေသော တရားခြောက်ပါးနှင့် အရဟတ္တဖိုလ်ကို မျက်မှောက်ပြုနိုင်သော ရဟန်း၏ အရည်အချင်း အင်္ဂါခြောက်ပါးတို့ကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၁၊၃၄၃-၄။ အံ၊မြန်၊၁၊၃၅၈-၉။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၉၆-၇။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၄-စက္ကဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
-သက်ရှိသတ္တဝါအားလုံးထက် ဘုရားရှင်ကသာ မြတ်တော်မူသည်။
-သင်္ခတတရားအားလုံးထက် အဋ္ဌင်္ဂိကအရိယမဂ်သာ အမြတ်ဆုံးဖြစ်သည်။
-သင်္ခတ၊ အသင်္ခတ တရားအားလုံးထက် နိဗ္ဗာန်သည်သာ အမြတ်ဆုံးဖြစ်သည်။
-သံဃာ့ဂိုဏ်းအားလုံးထက် တထာဂတ သာဝက အရိယာသံဃာရှစ်ပါးသာ အမြတ်ဆုံးဖြစ်သည်။ အမြတ်ဆုံးရတနာ၌ ကြည်ညိုသူသည် အမြတ်ဆုံး အကျိုးကို ရရှိဖြစ်စေတတ်သည်ဟု ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-ဣတိဝုတ်၊၂၅၄။ ဣတိဝုတ်၊မြန်၊၂၃၉-၂၄၀။ ဣတိဝုတ်၊ဋ္ဌ၊၂၆၈-၂၇၆။
-ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ ဣတိဝုတ္တက၊ တိကနိပါတ၊ ပဉ္စမဝဂ္ဂ၊ ပထမသုတ်။
ဤသုတ်၌လည်း အဋ္ဌင်္ဂီကအရိယမဂ်မှတပါး ကျန်တရားသုံးပါးကို အထက်ဖော်ပြပါသုတ်အတိုင်း ခုဇ္ဇုတ္တရာက သာမာဝတီအမှူးရှိသော မိဖုရားတို့အား ဟောပြသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၃၊၉၈-၁၀၀။ သံ၊မြန်၊၃၊၁၀၂-၄။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၀၇။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၂-ဗောဇ္ဈင်္ဂသံယုတ္တ၊ ၆-သာကစ္ဆဝဂ်၊ တတိယသုတ်။
ပရိဗိုဇ်တို့က “မိမိတို့နှင့် ရဟန်းဂေါတမတို့ တရားဟောပုံခြင်း ထူးခြားမှုမရှိကြောင်း” ပြောသဖြင့် ရဟန်းတို့က ဘုရားရှင်အား လျှောက်ထားကြရာ ဗောဇ္ဈင်ပွား များမှုနှင့်ပတ်သက်၍ ဘုရားရှင် သို့မဟုတ် ဘုရားရှင်ထံမှ ကြားနာဘူးသော ပုဂ္ဂိုလ်များမှ တပါး ပြည့်စုံအောင် မဖြေဆိုနိုင်ကြကြောင်း မိန့်ကြားတော်မူပြီး စိတ်တွန့်တိုဆုတ်နစ် နေသောအခါ၊ ပြန့်လွင့်နေသောအခါတို့၌ မပွားများသင့်သော ဗောဇ္ဈင်နှင့် ပွားများ သင့်သောဗောဇ္ဈင်တို့ကို မီးမွှေးသောယောက်ျား၊ မီးငြိမ်းသတ်သောယောက်ျား ဥပမာတို့ဖြင့် ရှင်လင်းဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၂၊၂၂၄။ အံ၊မြန်၊၂၊၂၈၃။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ပဉ္စကနိပါတ၊ ပဉ္စမပဏ္ဏာသက (၂၂)၂-အက္ကောသကဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
ဤသုတ်၌ မီးလှုံခြင်း၏အပြစ်ငါးမျိုးကို ဟောကြားတော်မူသည်။
-အံ၊၂၊၄၂၈-၄၃၂။ အံ၊မြန်၊၂၊၅၄၂-၆။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၆၅-၆။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ သတ္တကနိပါတ၊ ၅-မဟာယညဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်နှင့် စတုတ္ထသုတ်။
ပထမအဂ္ဂိသုတ်၌ -မီးခုနစ်မျိုးကို အကျဉ်းချုပ်ဟောတော်မူသည်။
ဒုတိယအဂ္ဂိသုတ်၌ -ပဉ္စသတိကယဇ်ပူဇော်ပွဲကြီး ခြိမ့်ခြိမ့်သဲကျင်းပရန် စီစဉ်ပြီး ဘုရားရှင်ထံရောက်လာသော ဥဂ္ဂတသရီရပုဏ္ဏားက ဘုရားရှင်အား မေးလျှောက်ပုံ အချိုးမကျသဖြင့် မေးလျှောက်ပုံစနစ်ကျအောင် အရှင်အာနန္ဒာက သင်ကြားပေးပုံ၊ ဘုရားရှင်က ဥဂ္ဂတသရီရပုဏ္ဏားအား ယဇ်ပူဇော်ပွဲနှင့်စပ်လျဉ်း၍ ယဇ်ပူဇော်သူများသည် ယဇ်ပူဇော်မီကပင် အကုသိုလ်လက်နက်သုံးမျိုးကို စိုက်ထူကြပုံ၊ ပယ်အပ်သော မီးသုံးမျိုး၊ ရိုသေလေးစားအပ် မြတ်နိုးပူဇော်၍ ချမ်းသာစွာဆောင်အပ်သော မီးသုံးမျိုး၊ ထင်းမီးနှင့် ပတ်သက်၍ ပြုကျင့်ပုံတို့ကို ဟောကြားတော်မူသဖြင့် ဥဂ္ဂတသရီရပုဏ္ဏား ဥပါသကာအဖြစ် ခံယူလျှောက်ထားပြီး ပဉ္စသတိက ယဇ်ပူဇော်ရန် စီစဉ်ထားသော သတ္တဝါ များအား ဘေးမဲ့လွှတ်ပုံကို ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
-ဣတိဝုတ်၊၂၅၇။ ဣတိဝုတ်၊မြန်၊၂၄၂-၃။ ဣတိဝုတ်၊ဋ္ဌ၊၂၈၁-၃။
-ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ ဣတိဝုတ္တက၊ တိကနိပါတ၊ ပဉ္စမဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
ရာဂ၊ ဒေါသ၊ မောဟ မီးသုံးမျိုးလောင်မြိုက်ခံရသူ၊ ယင်းမီးသုံးပါးကြောင့် ဒုဂ္ဂတိ ဘဝသို့ရောက်ရပြီး မာရ်မင်း၏အနှောင်အဖွဲ့မှ မလွတ်ကြပုံ၊ မီးသုံးပါးငြိမ်းသတ်နည်းများ၊ ယင်းမီးသုံးပါးငြိမ်းသဖြင့် ဒုက္ခငြိမ်းပျောက် နိဗ္ဗာန်ရောက်ပုံကို ခုဇ္ဇုတ္တရာက သာမာဝတီ မဟေသီ အမှူးရှိသော မိဖုရားငါးရာတို့အား ဟောပြသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၁၊၁၆၈-၉။ သံ၊မြန်၊၁၊၁၅၈-၉။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၂၁၂-၃။ သံ၊ဋီ၊၁၊၂၅၈-၉။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၇-ဗြာဟ္မဏသံယုတ္တ၊ ၁-အရဟန္တဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
ဘုရားရှင် မဂဓနိုင်ငံ ရာဇဂြိုဟ်မြို့ ဝေဠုဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် အဂ္ဂိကဘာရဒွါဇပုဏ္ဏားနေအိမ်၌ ဗြာဟ္မဏနှင့် ဗြာဟ္မဏမဟုတ်သူတို့ကို ဟောကြားသည့်သုတ်။
အဂ္ဂိကဘာရဒွါဇပုဏ္ဏားက မီးပူဇော်ရန်စီစဉ်ထားသော နို့ဃနာကို ဘုရားရှင် အား ဆက်ကပ်ရာ ဘုရားရှင်က ကိုယ်တော်၏ဂုဏ်တို့ကို ထုတ်ဖော်ဟောကြားပြီးမှ ဖြစ်ပေါ်သဖြင့် မိမိအား မအပ်စပ်ပုံနှင့် အခြားအပ်စပ်သောဝတ္ထုပစ္စည်းများ လှူဒါန်းနိုင်ကြောင်း အဂ္ဂိကဘာရဒွါဇပုဏ္ဏားအား တရားဟောတော်မူရာ အဂ္ဂိကဘာရဒွါဇပုဏ္ဏား သရဏဂုံဆောက်တည်ပြီးနောက်ပိုင်း၌ ရဟန်းပြု၍ ရဟန်းတရားအားထုတ်ရာ ရဟန္တာ ဖြစ်ပုံကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၂၊၄၉၅-၅၀၀။ အံ၊မြန်၊၂၊၆၁၇-၆၂၄။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၈၉။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ သတ္တကနိပါတ၊ ၇-မဟာဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
ဤသုတ်တော်ကို ကောသလနိုင်ငံတော်အတွင်း ဒေသစာရီ လှည့်လည် ကြွချီတော်မူစဉ် မီးလောင်နေသောမီးပုံကြီးကို မြင်တော်မူ၍ ဟောကြားတော်မူသည်။
ဤသုတ်၌ နူးညံ့နုနယ်သော လက်ခြေရှိသော မင်းမျိုး၊ ပုဏ္ဏားမျိုး၊ သူဌေးမျိုးဖြစ်သော သတို့သမီးကို ပွေ့ဖက်နေခြင်းထက် အလျှံတပြောင်ပြောင် မီးတောက်လောင်နေသော မီးပုံကြီးကိုဖက်၍ အနီး၌ထိုင်နေခြင်းကသာ မြင့်မြတ်ပုံ၊ သီလမရှိသောရဟန်း၏ ဒကာ၊ ဒကာမတို့လှူဒါန်းသော ပစ္စည်းလေးပါးကို သုံးဆောင်ခြင်းသည် သေလျှင်ငရဲသို့ ရောက်နိုင်ပုံကို ဥပမာအသီးသီးဖြင့်ပြ၍ ဟောကြားတော်မူသည်။
ပစ္စည်းလေးပါးကိုလှူဒါန်းရန် အလှူရှင်များအကျိုးများအောင် မိမိ၏ရဟန်း ဘဝကိုလည်း အကျိုးရှိရန် အပ္ပမာဒတရားနှင့်ပြည့်စုံအောင် ကျင့်သင့်ပုံ စသည်တို့ကို ဟောကြားတော်မူသည်။
ဤသုတ္တန်၏အဆုံး၌ ရဟန်းခြောက်ကျိပ်သွေးအံ၍ ရဟန်းခြောက်ကျိပ် လူထွက်ကြသည်။ ရဟန်းခြောက်ကျိပ် ရဟန္တာဖြစ်တော်မူသည်။ ဤသုတ်ကို ဟောတော်မူပြီးနောက် ဘုရားရှင်သည် “စူဠစ္ဆရာသင်္ဃာတ” သုတ်ကိုဟောတော်မူသည် (ဋ္ဌ)။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-မ၊၂၊၁၅၀-၆။ မ၊မြန်၊၂၊၁၅၉-၁၆၆။ မ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၃၇-၇။
-မဇ္ဈိမနိကာယ၊ မဇ္ဈိမပဏ္ဏာသ၊ ၃-ပရိဗ္ဗာဇကဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
ဤသုတ်ကို ဘုရားရှင်သည် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ ဝစ္ဆဂေါတ္တပရိဗိုဇ်အား ဟောကြားတော်မူသည်။
ဝစ္ဆဂေါတ္တပရိဗိုဇ်က ဘုရားရှင်အား မိစ္ဆာဝါဒ မေးခွန်းဆယ်ခုကို မေးလျှောက်သည်။ ဘုရားရှင်ကငြင်းပယ်တော်မူသည်။ မိစ္ဆာအယူများ၏ အပြစ် (၁၁) မျိုးကို မြင်တော်မူ၍ မိစ္ဆာဝါဒများကို မယူကြောင်း၊ “အယူ” ဟူသော ဝေါဟာရကို ပယ်ထားကြောင်း၊ ခန္ဓာငါးပါး၏ဖြစ်ကြောင်းနှင့် ချုပ်ရာကိုသိမြင်၍ လွတ်မြောက်ပြီးသူဖြစ်ကြောင်း၊ လွတ်မြောက်ပြီးသောစိတ်ရှိသူ၏ ပဋိသန္ဓေနေမှုနှင့် ပတ်သက်၍ ဘာသာခြားများ မတုနိုင်ကြကြောင်း ရှင်းလင်းဟောကြားတော်မူပြီး ဝစ္ဆဂေါတ္တက နားမလည်ကြောင်း လျှောက်ထားရာ မီးပုံကြီးဥပမာဖြင့် ရှင်းလင်းဟောကြား၍ ခန္ဓာငါးရပ် လက်စပြတ်တော်မူပုံကို ဟောကြားတော်မူသည်။
ထိုအခါ ဝစ္ဆဂေါတ္တပရိဗိုဇ်သည် အင်ကြင်းပင်၏ အနှစ်ဥပမာဖြင့် ဘုရားရှင် စကားတော်သည် အကာကင်းပ၍ အနှစ်သာရအတိရှိပုံကို လျှောက်ထားပြီး ဥပါသကာ အဖြစ် ခံယူသွားပုံကို ဟောတော်မူသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၄၄၃-၄။ သံ၊မြန်၊၂၊၄၃၉-၄၄၀။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၃-မာတုဂါမသံယုတ္တ၊ ၃-ဗလဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
မာတုဂါမ၏ အားငါးမျိုးကို အကျယ်ဟောပြတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၃၊၃၅၄။ သံ၊မြန်၊၃၊၃၅၉။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၁-သောတာပတ္တိသံယုတ္တ၊ ၅-သဂါထကပုညာဘိသန္ဒဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
သောတာပန်ပုဂ္ဂိုလ်ဖြစ်ကြောင်း အင်္ဂါလေးပါးကို ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-မ၊၂၊၃၀၁-၈။ မ၊မြန်၊၂၊၃၀၇-၃၁၃။ မ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၂၆-၂၃၇။ မ၊ဋီ၊၃၊၁၅၄-၉။
-မဇ္ဈိမနိကာယ၊ မဇ္ဈိမပဏ္ဏာသ၊ ၄-ရာဇဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
ကောသလနိုင်ငံတော်၌ အင်္ဂုလိမာလခိုးသူကြီးပေါ်လာပုံ၊ အင်္ဂုလိမာလအား ချွေချွတ်တော်မူရန် မထင်မရှားအသွင်အားဖြင့် ကြွတော်မူလာသော ဘုရားရှင်အား နွားကျောင်းသားစသူတို့က ဤလမ်းခရီးဖြင့်ကြွတော်မမူရန် ဝိုင်းဝန်း၍တားကြပုံ၊ အင်္ဂုလိမာလကို ချွေချွတ်တော်မူပုံ၊ အင်္ဂုလိမာလရဟန်းဖြစ်ပုံ၊ တိုင်းသူပြည်သားတို့ ကောသလဘုရင် နန်းတော်ယင်ပြင်၌ ကြွေးကြော်ဆန္ဒပြကြပုံ၊ ကောသလဘုရင် ကိုယ်တိုင် အင်္ဂုလိမာလအားဖမ်းရန် မြင်းတပ် ၅၀၀ဖြင့် သာဝတ္ထိမြို့တော်မှထွက်၍ ဘုရားရှင်ထံ အဖူးမျှော်ဝင်ပုံ၊ အင်္ဂုလိမာလ မထေရ်ကိုမြင်၍ ကောသလဘုရင်ကြောက်လန့်ပုံ၊ အင်္ဂုလိမာလမထေရ်အား ပစ္စည်းလေးပါးဖြင့်ဖိတ်ကြားပုံ၊ အင်္ဂုလိမာလထေရ်ဆောင်သော ဓုတင်ကျင့်ဝတ်များ၊ ကောသလဘုရင်လျှောက်ထားချက်၊ အင်္ဂုလိမာလထေရ်၏ ကရုဏာ နှင့် အင်္ဂုလိမာလပရိတ်တော်၊ အင်္ဂုလိမာလထေရ် ရဟန္တာဖြစ်ပုံ၊ မကောင်းမှုကံ အကျိုးပေးပုံ၊ ဘုရားရှင်၏တရားတော်၊ အင်္ဂုလိမာလထေရ်၏ ဝိမုတ္တိသုခကို ခံစားတော်မူပြီး ကျူးရင့်မြွက်ဆိုသည့်ဂါထာ (၁၆) ဂါထာကို ပြဆိုရာသုတ်။
ယင်းအဋ္ဌကထာ၌ -အဟိံသက သတို့သားကို ဖွားမြင်ပုံ၊ ဖွားမြင်ချိန်၌ ထူးဆန်းသောဖြစ်ရပ်များ၊ တက္ကသိုလ်ပြည်၌ ပညာသင်ယူပုံ၊ တက္ကသိုလ်ဆရာကြီး၏ ဥပါယ်တမျည်၊ အင်္ဂုလိမာလဘဝ၊ အကျွမ်းမဝင်ထိုက်သူလေးယောက်၊ ဘုရားရှင် ကိုယ်တော်တိုင်ကြွ၍ တန်ခိုးပြပြီး ချွေချွတ်တော်မူပုံ၊ အင်္ဂုလိမာလ ရဟန်းပြုပုံ၊ ကောသလဘုရင်၏ ဥပါယ်တမျည်၊ အင်္ဂုလိမာလပရိတ်တော်ဖြစ်ပေါ်လာပုံနှင့် ရွတ်ဖတ်ပုံ၊ အကုသိုလ်ကံ၏ ပစ္စက္ခအကျိုးများ၊ ပါကဒါနကံလေးပါး၊ ရဟန်းတော်၏ ပရိဘောဂလေးမျိုး စသည်တို့ကို ဖွင့်ပြထားသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၂၇။ သံ၊မြန်၊၂၊၂၆။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၄၄။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-ခန္ဓသံယုတ္တ၊ ၃-ဘာရဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
ခန္ဓာငါးပါးဟူသော ဆင်းရဲတရားနှင့် တဏှာသုံးပါးဟူသော ဆင်းရဲ၏ အရင်းမူ လတရားတို့ကို ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၁၊၃၈၀-၁။ သံ၊မြန်၊၁၊၃၆၈-၉။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၄၃။ သံ၊ဋီ၊၂၊၁၄၈။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၃-ဓာတုသံယုတ္တ၊ စတုတ္ထဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
ပထဝီ၊ အာပေါ၊ တေဇော၊ ဝါယော ဟူသော ဓာတ်ကြီးလေးပါးတို့၏ သာယာဖွယ်၊ အပြစ်၊ ထွက်မြောက်ရာဟူသော အစီအစဉ်သုံးခုဖြင့် ဓါတ်ကြီးတစ်ပါးစီတို့ကို ဉာဏ်ဖြင့်ရှာမှီးခဲ့ပုံ၊ ဉာဏ်ပညာဖြင့်သိမြင်ပုံ၊ ထိုသို့သိမြင်ပြီးမှသာ မြတ်စွာဘုရားဟု ဝန်ခံခဲ့ပုံ၊ နောင်တဖန်ဘဝသစ်ဝယ် ပဋိသန္ဓေမနေရတော့ဟု အသိဉာဏ်ဖြစ်ပေါ်လာပုံကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၁၊၃၉၂။ အံ၊မြန်၊၁၊၄၀၆။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၁၉။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ (၈) ၃-အပဏ္ဏကဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
မကြံစည်သင့်သော ဗုဒ္ဓဝိသယ၊ ဈာနဝိသယ၊ ကမ္မဝိပါက၊ လောကစိန္တာ ဟူသော အစိန္တေယျလေးပါးကို ကြံစည်သူသည် ရူးသွပ်ခြင်းနှင့် ဆင်းရဲပင်ပန်းရန်သာ ဖြစ်သည်ဟု ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၁၊၄၃၅။ သံ၊မြန်၊၁၊၄၂၄-၅။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၉၅။ သံ၊ဋီ၊၂၊၁၇၈။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၆-လာဘသက္ကာရသံယုတ္တ၊ စတုတ္ထဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
ဤသုတ်ကို ဘုရားရှင်သည် မဂဓနိုင်ငံ ရာဇဂြိုဟ်မြို့ ဂိဇ္ဈကုဋ်တောင်ကျောင်းတော်၌ ဒေဝဒတ်၏ သံဃာကို သင်းခွဲ၍ထွက်ခွာသွားပြီး မကြာမီ ဟောတော်မူသည်။
ဒေဝဒတ်၏ လာဘသက္ကာရသိလောကသည် မိမိကိုယ်ကိုသတ်ရန်၊ ပျက်စီးရန် ဖြစ်ပုံကို ငှက်ပျောသီး၊ ဝါးသီး၊ ကျူသီး၊ အဿတိုရ်မြင်းမ၏ ကိုယ်ဝန်ဥပမာတို့ဖြင့် နှိုင်းခိုင်း၍ ဟောတော်မူသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၁၊၂၅၉-၂၆၁။ သံ၊မြန်၊၁၊၂၄၄-၆။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၃-၅။ သံ၊ဋီ၊၂၊၄၀-၄။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-နိဒါနသံယုတ္တ၊ ၂-အာဟာရဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
ဤသုတ်ကို မဂဓနိုင်ငံ ရာဇဂြိုဟ်မြို့ ဝေဠုဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် အစေလကဿပ၏ လျှောက်ထားချက်အရ ဆွမ်းခံဝင်ကြွနေစဉ် လမ်းခရီး၌ ဟောတော်မူသည်။
အစေလကဿပက ဒုက္ခနှင့်စပ်လျဉ်း၍ မိစ္ဆာအယူလေးချက်ကို မေးလျှောက်သည်။ ဘုရားရှင်က အားလုံးကိုပယ်တော်မူသည်။ အရှင်ဂေါတမသည် ဒုက္ခကို မသိ မမြင်ပါသလောဟု လျှောက်ထားရာ ဘုရားရှင်က ရှင်းလင်းမိန့်ကြားတော်မူပြီး ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒအနုလောမ၊ ပဋိလောမဒေသနာတော်ကို ဟောကြားတော်မူသည်။
အစေလကဿပက ဥပါသကာအဖြစ်လျှောက်ထား၍ ရဟန်းပြုခွင့်တောင်းခံ လျှောက်ထားရာ ဘုရားရှင်က တိတ္ထိဘဝမှ ဤသာသနာတော်သို့ ဝင်ရောက်ကူးပြောင်း လာသူများ ကျင့်သုံးရမည့်ကျင့်စဉ်များကို မိန့်ကြားတော်မူပြီး ရဟန်းပြုခွင့်ပေးတော်မူသည်။ အစေလကဿပသည် မကြာမီ ရဟန္တာဖြစ်သွားပုံကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ -တိတ္ထိများလေးစားအောင် ဘုရားရှင်၏ဆောင်ရွက်ချက် အစေလကဿပကို ဘုရားရှင်ကိုယ်တော်တိုင် ရဟန်းပြုပေးတော်မူပုံ စသည်တို့ကို ဖွင့်ပြ ထားပါသည်။
-သံ၊၂၊၄၈၉-၄၉၀။ သံ၊မြန်၊၂၊၄၈၃။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၃၉။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၇-စိတ္တသံယုတ္တ၊ နဝမသုတ်။
ဤသုတ်၌ ပါရှိသော အစေလကဿပသည် စိတ္တသူကြွယ်၏ မိတ်ဆွေဟောင်း ဖြစ်သည်။ စိတ္တသူကြွယ်ကမေးသဖြင့် “မိမိရဟန်းပြုသည်မှာ အနှစ်သုံးဆယ်ရှိပြီ ဖြစ်ကြောင်း၊ အနှစ်သုံးဆယ်ပတ်လုံး အဝတ်မဝတ်ကြောင်း၊ ဦးပြည်းရခြင်း၊ တင်ပါး၌ ဖုန်ခါရန် ဥဒေါင်းမြီးစည်းကို ကိုင်ဆောင်ရခြင်းမှတပါး ဥတ္တရိမနုဿဓမ္မကိုမရပါ” ဟု ပွင့်ပွင့်လင်းလင်း ဖြေကြားပါသည်။ အစေလကဿပက စိတ္တသူကြွယ်အားပြန်မေးသဖြင့် စိတ္တသူကြွယ်က “မိမိဥပါသကာဖြစ်သည်မှာ အနှစ်သုံးဆယ်ရှိပါပြီ။ အလိုရှိတိုင်း ရူပဈာန်များဝင်စားနိုင်ပုံ၊ ကာမဘုံသို့ ပဋိသန္ဓေပြန်နေရမည့် သံယောဇဉ်များ ပယ်ပြီးဖြစ် ပုံတို့ကို” ဖြေကြားသည့်အခါ အစေလကဿပက မိမိဗုဒ္ဓမြတ်စွာသာသနာတော်၌ ရဟန်းပြုလိုကြောင်း ပြောကြားသဖြင့် စိတ္တသူကြွယ်၏ လျှောက်ထားချက်အရ မထေရ် ကြီးများက ရဟန်းပြုပေးကြသည်။ အစေလကဿပသည် မကြာမီ ရဟန္တာဖြစ်သွားပုံကို ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၁၊၂၄၁။ သံ၊မြန်၊၁၊၂၂၄။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၃၂၄-၅။ သံ၊ဋီ၊၁၊၃၄၄။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၁-သက္ကသံယုတ္တ၊ ၃-တတိယဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
အပြစ်ကို အပြစ်အတိုင်းမမြင်သူ၊ အပြစ်ကိုဝန်ခံ၍ တောင်းပန်သည်ကို လက်မခံ သူတို့သည် “ဗလ” ဖြစ်၍ အပြစ်ကို အပြစ်အတိုင်းမြင်သူ၊ အပြစ်ကို ဝန်ခံ၍ တောင်းပန်သည်ကို လက်ခံသူတို့သည် “ပညာရှိ” ဖြစ်ကြောင်း ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
ဆက်လက်၍ သိကြားမင်းကလည်း သုဓမ္မာနတ်သဘင်၌ “ဒေါသအလိုသို့ မလိုက်သင့်ပုံ၊ မိတ်မပျက်သင့်ပုံ၊ မကဲ့ရဲ့ထိုက်သူကို မကဲ့ရဲ့ သင့်ပုံ၊ ဂုံးတိုက်သောစကားကို မပြောသင့်ပုံ၊ ကောဓသည် ယုတ်ညံ့သူကို တောင်ကြီးကဲ့သို့ ကြိတ်ချေနှိပ်စက်သည်” ဟု ဟောဖူးကြောင်း ဘုရားရှင်က မိန့်ကြားတော်မူသည်။
-အံ၊၁၊၁၀၁။ အံ၊မြန်၊၁၊၁၁၉-၁၂၀။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၇၁။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ တိကနိပါတ၊ ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၁-ဗာလဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
အပြစ်ကို အပြစ်အတိုင်း မမြင်သူ၊ အပြစ်ကို အပြစ်အတိုင်း မြင်သော်လည်း မကုစားသူ၊ အပြစ်ကို အပြစ်အတိုင်းဝန်ခံ၍ တောင်းပန်ပြောဆိုမှုကို လက်မခံသူတို့သည် “ဗာလ” ဖြစ်၍၊ အပြစ်ကို အပြစ်အတိုင်းမြင်သူ၊ အပြစ်ကို အပြစ်အတိုင်းမြင်၍ ကုစားသူ၊ အပြစ်ကိုအပြစ်အတိုင်းဝန်ခံ၍ တောင်းပန်ပြောဆိုသည်ကို လက်ခံသူတို့သည် “ပညာရှိ” သူဖြစ်ကြောင်း ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၁၊၂၄၁-၂။ အံ၊မြန်၊၁၊၂၆၀။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၂၁။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ တိကနိပါတ၊ ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ (၁၀)၅-လောဏကပလ္လဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
အဓိသီလသိက္ခာ၊ အဓိစိတ္တသိက္ခာ၊ အဓိပညာသိက္ခာတို့ကို ကျင့်သုံးခြင်းသည် အဆောတလျင် အမြန်ပြုလုပ်ရမည့် ပြုဖွယ်များဖြစ်ပုံ၊ ယင်းသိက္ခာသုံးပါးကို ကျင့်သုံးရာ၌ ထက်သန်သောဆန္ဒဖြစ်လတ္တံ့ဟု ဤအတိုင်းသာကျင့်ရမည်ဟု လယ်သမား၏ လယ်ယာ လုပ်ငန်းတွင် အဆောတလျပြုရမည့် ပြုလုပ်ပုံသုံးမျိုးကို ပြုလုပ်ပုံနှင့် နှိုင်းယှဉ်၍ ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၁၊၃။ သံ၊မြန်၊၁၊၃။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၂၂။ သံ၊ဋီ၊၁၊၆၆-၇။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-ဒေဝတာသံယုတ္တ၊ ၁-နဠဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
နံနက်ခင်းအစရှိသော အချိန်ကာလများကို ကျော်လွန်ခဲ့ပြီ၊ ညဉ့်တို့လည်း ကျော်လွန်နေခဲ့ပြီ၊ ပဌမ၊ မဇ္ဈိမ၊ ပစ္ဆိမအရွယ်များက အရွယ်အဆင့်ဆင့်ကို စွန့်ပယ်ခဲ့ကုန်ပြီ။ ကုန်လွယ်ရခြင်း၌ ဤဘေးသုံးပါးကို ရှုမြင်သူသည် ချမ်းသာကိုဆောင်နိုင်သော ကုသိုလ်ကောင်းမှုတို့ကို ပြုရမည်ဟု နတ်သားက လျှောက်ထားသည်ကို ဘုရားရှင်က “ဤဘေး သုံးပါးကိုရှုမြင်လျက် ငြိမ်းချမ်းမှုချမ်းသာကို အလိုရှိသူသည် လောကီချမ်းသာတို့၌ တပ်မက်မောမှု တဏှာကို ပယ်စွန့်ရမည်” ဟု ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၁၊၃၀။ သံ၊မြန်၊၁၊၃၀။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၈၀-၃။ သံ၊ဋီ၊၁၊၁၂၁-၃။ -သံယုတ္တနိကာယသဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-ဒေဝတာသံယုတ္တ၊ ၅-အာဒိတ္တဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
ရဟန်းတော်၏ သီလမပျက်စီးပဲ နတ်ပြည်သို့ရောက်ရှိသွားရာ နတ်စည်းစိမ်ချမ်းသာကို စိတ်ပျက်၍ လာရောက်လျှောက်ထားသော အညတရနတ်သားအား “နိဗ္ဗာန်သို့ သွားရောက်နိုင်သော မဂ္ဂင်ရှစ်ပါးယာဉ်ရထား၏ အဆင်တန်ဆာ အစိတ်အပိုင်းတို့ကို ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
ဒေသနာ၏အဆုံး၌ နတ်သားသည် သောတာပတ္တိမဂ်, ဖိုလ်ရရှိကြောင်းနှင့် အညတရနတ်သားအကြောင်း အပြည့်အစုံကို အဋ္ဌကထာ၌ ဖွင့်ဆို ထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၅၄၂။ သံ၊မြန်၊၂၊၅၃၅။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၄၉။ သံ၊
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၉-အသင်္ခတသံယုတ္တ၊ ဒုတိယဝဂ္ဂ၊ ဧကူနဝီသတိမသုတ်။ \အသင်္ခတသုတ်တော်အတိုင်း အစ္ဆရိယနှင့် အစ္ဆရိယဂါမိမဂ္ဂဓမ္မတို့ကို ဘုရားရှင်က ရဟန်းတို့အား ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-မ၊၃၊၁၅၉-၁၆၅။ မ၊မြန်၊၃၊၁၆၅-၁၇၁။ မ၊ဋ္ဌ၊၄၊၁၁၉-၁၃၅။
-မဇ္ဈိမနိကာယ၊ ဥပရိပဏ္ဏာသ၊ ၃-သုညတဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
ဤသုတ်ကို ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ ဟောတော်မူသည်။ သမ္ဗဟုလရဟန်းတို့၏ လျှောက်ထားချက်နှင့် ပတ်သက်၍ ဘုရားရှင်၏ တိုက်တွန်းတော်မူချက်အရ- အရှင်အာနန္ဒာက အလောင်းတော်မြတ် ဗောဓိသတ်၏ တုသိတာနတ်ပြည်သို့ ရောက်ရှိသည်ကစ၍ မီးရှူးသန့်စင်ဖွားမြင်တော်မူချိန်အထိ ရင်သတ်ရှမောအံ့ဩချီး ကျူးဖွယ် အကြောင်းအရာ (၁၉) မျိုးကို ဘုရားရှင်ထံတော်မှ ကြားနာခဲ့သည်အတိုင်း လျှောက်ထားသည်၊ ဘုရားရှင်က မိမိသန္တာန်၌ ဝေဒနာ သညာ ဝိတက် တရားတို့ ထင်ရှားစွာ ဖြစ်တည်ချုပ်ပျောက်ခြင်းဟူသော အစ္ဆရိယ အဗ္ဘူတဓမ္မတစ်ပါးကို ဖြည့်စွက်၍ ဟောကြားတော်မူသောသုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ -ဝေဿန္တရာမင်းဘဝ၌ သိကြာမင်းပေးသော သုရှစ်ပါး၊ နတ်ပြည်၌ မိမိနတ်ဖြစ်သည်ကို သိ/မသိ၊ နတ်သား, နတ်သမီးတို့အရွယ်၊ စုတေမည့် ပုဗ္ဗနိမိတ်များ၊ ကြည့်ခြင်းကြီးငါးပါး၊ အလောင်းတော်၏ ပဋိသန္ဓေစိတ်၊ ဖွားမြင်ပုံလေးမျိုး၊ လောကန္တရိက်ငရဲ၊ ပဋိသန္ဓေနေစဉ်အခါက နတ်မင်းကြီးတို့စောင့်ရှောက်ကြပုံ၊ မယ်တော်၏ အသက်အရွယ်၊ ဖွားမြင်တော်မူပုံ၊ ပုဗ္ဗနိမိတ်များ၊ တိပိဋကဓရ စူဠာဘယထေရ်၏ မိန့်ကြားချက်များ ပါရှိသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၁၊၂၂။ အံ၊မြန်၊၁၊၂၉။ အံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၈၈-၉။ အံ၊ဋီ၊၁၊၁၃၆-၇။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဧကကနိပါတ၊ ၁၃-ဧကပုဂ္ဂလဝဂ်၊ တတိယသုတ်။
အရဟံဂုဏ်ရှင် သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဂုဏ်ရှင် ဖြစ်တော်မူသော ဘုရားရှင်၏ လောကသုံး ခွင်၌ ဖြစ်ပွင့်တော်မူလာခြင်းသည် အံဩထူးဆန်းသည့် တစ်ဦးတည်းသော ပုဂ္ဂိုလ် ဖြစ်ပေါ်လာခြင်းပေတည်းဟု ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ -အစ္ဆရိယ ပုဒ်အဖွင့်၊ ဘုရားအလောင်းတော်တို့၏ (ထုံးစံ) အလေ့အကျက် ၁၄-မျိုးကို ဖွင့်ပြထားသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-ဥဒါန၊၈၂။ ဥဒါန၊မြန်၊၇၆။ ဥဒါန၊ဋ္ဌ၊၅၈-၆၃။
-ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ ဥဒါန၊ ၁-ဗောဓိဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
ဤသုတ်သည် ဘုရားရှင် မလ္လနိုင်ငံ ပါဝါမြို့ အဇကလာပကနတ်ကွန်း အဇကလာပကဘီလူး၏ ဗိမာန်၌ ဥဒါန်းကျူးရင့် ဟောတော်မူသည့် သုတ်ဖြစ်သည်။ အဇကလာပက ဘီလူးက ဘုရားရှင်အား မိမိ၏ဗိမာန်မှ ထွက်ပြေးအောင် အမျိုးမျိုးခြောက်လှန့်သော်လည်း ဥပါဒါနက္ခန္ဓာငါးပါးတို့၌ ပရိညာဘိသမယ၏အစွမ်းအားဖြင့် ပါရဂူမြောက် သိမြင်ပြီးသူသည် ကြောက်မက်ဖွယ်ဘီးလူးရုပ် အက္ကုလပက္ကုလဟူသော ခြောက်လှန့်ကြုံးဝါးသံတို့ကို ကျော်လွန်နိုင်၏ဟု ဥဒါန်းကျူးရင့်သည့်သုတ် ဖြစ်သည်။
အဋ္ဌကထာ၌ -အဇကလာပကဘီလူးအကြောင်း၊ အဇကလာပကဘီလူး ဘုရားရှင်အား တိုက်ခိုက်ပုံ၊ အက္ကုလပက္ကူလ-သဒ္ဒအကြောင်း၊ ပါရဂူပုဒ်အဖွင့်၊ အဇကလာပကဘီလူး ဥပါသကာအဖြစ် ခံယူပုံများကို ဖွင့်ဆိုထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၅၄၁။ သံ၊မြန်၊၂၊၅၃၄။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၄၉။ သံ၊ဋီ၊၂၊၃၈၇။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၉-အသင်္ခတသံယုတ္တ၊ ဒုတိယဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
အသင်္ခတသုတ်တော်အတိုင်း အဇဇ္ဇရနှင့် အဇဇ္ဇရဂါမိမဂ္ဂဓမ္မတို့ကို ဘုရားရှင်က ရဟန်းတို့အား ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၁၊၃၄။ သံ၊မြန်၊၁၊၃၃။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၈၇။ သံ၊ဋီ၊၁၊၁၂၉။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ။ ၁-ဒေဝတာသံယုတ္တ၊ ဇရာဝဂ္ဂ။ ဒုတိယသုတ်။
မဆွေးမြေ့နိုင်သောတရား၊ စွဲမြဲစွာ တည်နေရမည့်တရား၊ လူသားတို့၏ ရတနာ၊ သူခိုးသူဝှက်တို့ မခိုးယူနိုင်သောတရားတို့ကို ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-ဣတိဝုတ်၊၂၂၀။ ဣတိဝုတ်၊မြန်၊၂၀၃-၄။ ဣတိဝုတ်၊ဋ္ဌ၊၁၅၄-၇။
-ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ ဣတိဝုတ္တက၊ ဒုကနိပါက၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
ပရမတ္ထသဘာဝအားဖြင့် နိဗ္ဗာန်ထင်ရှားရှိပုံ၊ နိဗ္ဗာန်၏ သဘောလက္ခဏာတို့ကို ခုဇ္ဇုတ္တရာက သာမာဝတီအမှူးရှိသော မိဖုရားတို့အား ဟောပြသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ -နိဗ္ဗာန်၏ သဘာဝများကို အကျယ်တဝင့် ဖွင့်ပြထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၃၊၄၄၃-၅။ အံ၊မြန်၊၃၊၄၃၅-၇။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၃၆။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဒသကနိပါတ၊ တတိယပဏ္ဏာသက၊ (၁၂)၂-ပစ္စောရောဟဏိယဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
ဘုရားရှင်အား အဇိတပရိဗိုဇ်က ပဏ္ဍိတပရိဗိုဇ်အကြောင်း လျှောက်ထားရာ ဘုရားရှင်က ရဟန်းတော်တို့အား “ပညာရှိဖြစ်ကြောင်း “ပဏ္ဍိတဝတ္ထုများကို ဆောင်ထားကြဟု မိန့်တော်မူသည်၊ ရဟန်းတို့၏ လျှောက်ထားချက်အရ ပဏ္ဍိတဝတ္ထုများကို ဟောကြားတော်မူပြီး” “အဓမ္မနှင့်အနတ္ထ၊ ဓမ္မနှင့်အတ္ထ”တို့ကို ခွဲစိတ်၍ ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
-သုတ္တနိ၊၄၃၄။ သုတ္တနိ၊မြန်၊၄၁၀-၁။ သုတ္တနိ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၀၁-၂။ ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ သုတ္တနိပါတ, ၅-ပါရာယနဝဂ္ဂ၊ ၁-အဇိတမာဏဝကပုစ္ဆာ၊
အဇိတလုလင် မေးလျှောက်သည့် ပြဿနာရှစ်ချက်ကို ဘုရားရှင်က ဖြေကြားတော်မူသည့်သုတ် ဖြစ်သည်။
အဋ္ဌကထာ၌ -ဒေသနာတော်၏ အဆုံး၌ အဇိတလုလင်နှင့်တကွ တပည့် လုလင်တစ်ထောင်တို့ “ဧဟိဘိက္ခု ရဟန်းအဖြစ်ဖြင့် အရဟတ္တဖိုလ်သို့ ရောက်ရှိပုံကို ဖွင့်ပြထားပါသည်။ ။
-စူဠနိ၊၆၊ ၂၄-၄၀။ စူဠနိ၊ဋ္ဌ၊၁-၈။
ယင်းအဇိတမာဏဝကပုစ္ဆာဂါထာများကို စူဠနိဒ္ဒေသပါဠိတော်၌ အရှင်သာရိပုတ္တရာက ဖွင့်ဆိုဟောကြားတော်မူခဲ့ပါသည်။
အရှင်ဥပသေနမထေရ်က “သဒ္ဓမ္မပ္ပဇောတိကာ” အမည်ဖြင့် စူဠနိဒ္ဒေသ ပါဠိတော်၏အဖွင့် အဋ္ဌကထာကို ရေးသားပြုစုခဲ့ပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၃၊၄၁၀။ သံ၊မြန်၊၃၊၄၁၆။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၂-သစ္စသံယုတ္တ၊ ၉-တတိယအာမကဓညပေယျာလဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
ဆိတ်နှင့် သိုးကို အလှူခံခြင်းမှ မရှောင်ကြဉ်သော သူတို့သည် ရှောင်ကြဉ်သော သူတို့ထက် များကုန်၏ဟု ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၁၄၈-၉။ သံ၊မြန်၊၂၊၁၄၀။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၀၇။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-ခန္ဓသံယုတ္တ၊ (၁၅)၅-ဒိဋ္ဌိဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
ရုပ်ရှိလျှင် ရုပ်ကိုစွဲ၍ မိမိသန္တာန်၌ သုခ, ဒုက္ခဖြစ်သည်-အစရှိသည်ဖြင့် ခန္ဓာငါးပါးတို့တွင် ခန္ဓာတစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီကို စွဲ၍ မိမိသန္တာန်၌ သုခ, ဒုက္ခဖြစ်ပုံကို မိန့်ကြားတော်မူပြီး အနတ္တလက္ခဏသုတ် ဒေသနာတော်နည်းဖြင့် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၃၆၀။ သံ၊မြန်၊၂၊၃၅၅။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-သဠာယတနသံယုတ္တ၊ (၁၇)၂-သဋ္ဌိပေယျာလဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
အကြင်ဝတ္ထုသည် မမြဲ၊ ထိုမမြဲသောဝတ္ထု၌ လိုခြင်မှု ဆန္ဒကိုပယ်ရမည်-အစရှိ သည်ဖြင့် အဇ္ဈတ္တိကာယတန တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီကို ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၃၆၀။ သံ၊မြန်၊၂၊၃၅၅။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-သဠာယတနသံယုတ္တ၊ (၁၇)၂-သဋ္ဌိပေယျာလဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
အကြင်ဝတ္ထုသည် မမြဲ၊ ထိုမမြဲသောဝတ္ထု၌ လိုချင်စွဲမက်မှု ဆန္ဒရာဂ”ကို ပယ်ရမည်-အစရှိသည်ဖြင့် အဇ္ဈတ္တိကာယတန တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီတို့ကို ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၃၅၅။ သံ၊မြန်၊၂၊၃၄၉။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-သဠာယတနသံယုတ္တ၊ (၁၆)၁-နန္ဒိက္ခယဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
စက္ခုကို အသင့်အားဖြင့် နှလုံးသွင်းလျှင် စက္ခု၏ မမြဲခြင်းကို ဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ အဖန်ဖန် ရှုသော် စက္ခု၌ ငြီးငွေ့၏။ နှစ်သက်မှု ကုန်ခြင်းကြောင့် စွဲမက်မှုကုန်၏။ စွဲမက်မှုကုန်ခြင်းကြောင့် နှစ်သက်မှုကုန်၏။ နှစ်သက်မှု စွဲမက်မှုကုန်ခြင်းကြောင့် စိတ်သည် ကောင်းစွာလွတ်မြောက်ပြီဟု ဆိုအပ်၏ အစရှိသည်ဖြင့် အဇ္ဈတ္တိကာယတန တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီကို ရှုမှတ်ရန် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၃၆၀။ သံ၊မြန်၊၂၊၃၅၅။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-သဠာယတနသံယုတ္တ၊ (၁၇)၂-သဋ္ဌိပေယျာလဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
စက္ခုသည် မမြဲ၊ ထိုမမြဲသော စက္ခု၌ စွဲမက်မှုရာဂကို ပယ်ရမည် အစရှိသည်ဖြင့် အဇ္ဈတ္တိကာယတန တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ၌ စွဲမက်မှုရာဂကို ပယ်ရမည်ဟု ဟောကြားတော် မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၃၄၄။ သံ၊မြန်၊၂၊၃၃၈။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-သဠာယတနသံယုတ္တ၊ (၁၄)၄-ဒေဝဒဟဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
စက္ခုသည် မမြဲ၊ စက္ခုဖြစ်ပေါ်ခြင်း၏ အကြောင်းအထောက်အပံ့တရားတို့သည်လည်း မမြဲ၊ မမြဲသော အကြောင်းအထောက်အပံ့တို့ကြောင့် ဖြစ်ပေါ်လာသော စက္ခုသည် အဘယ်မှာမြဲလိမ့်မည်နည်း-အစရှိသည်ဖြင့် အဇ္ဈတ္တိကာယတန တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ၏ သဘောများကို သိမြင်သော အရိယာသာဝက၏ ရဟန္တာဖြစ်ပုံကို ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၂၃၇။ သံ၊မြန်၊၂၊၂၂၈။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-သဠာယတနသံယုတ္တ၊ ၁-အနိစ္စဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
စက္ခုသည် ဆင်းရဲ၏။ ဆင်းရဲသော စက္ခုသည် ကိုယ် “အတ္တ” မဟုတ်။ အတ္တ မဟုတ်သော စက္ခုကို “ဤစက္ခုသည် ငါမဟုတ် ငါ့ဥစ္စာမဟုတ်” ဟု အဇ္ဈတ္တိကာယတန တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီတို့၌ ဟုတ်မှန်သည့်အတိုင်း မှန်ကန်သော ပညာဖြင့် ရှုမြင်ရမည်ဟု ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၃၄၄။ သံ၊မြန်၊၂၊၃၃၈။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-သဠာယတနသံယုတ္တ၊ (၁၄)၄-ဒေဝဒဟဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
စက္ခုသည် ဆင်းရဲ၏။ စက္ခုဖြစ်ခြင်း၏ အကြောင်းအထောက်အပံ့သည်လည်း ဆင်းရဲ၏။ ဆင်းရဲသောအကြောင်း အထောက်အပံ့ကြောင့် ဖြစ်ပေါ်လာသော စက္ခုသည် အဘယ်မှာ ချမ်းသာလိမ့်မည်နည်း-အစရှိသည်ဖြင့် အဇ္ဈတ္တိကာယတန တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီကို ဤသို့သိမြင်လျှင် ရဟန္တာအဖြစ်သို့ ရောက်ရှိနိုင်ပုံကို ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၂၃၉။ သံ၊မြန်၊၂၊၂၃၀။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-သဠာယတနသံယုတ္တ၊ ၁-အနိစ္စဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
အတိတ် အနာဂတ်ဖြစ်သော စက္ခုသည် ဆင်းရဲ၏။ ပစ္စုပ္ပန်စက္ခု၏ ဆင်းရဲမှုကား ဆိုဖွယ်မရှိ။ ဤသို့ ရှုမြင်သော အကြားအမြင်ရှိသော အရိယာသာဝကသည် အတိတ်စက္ခု၌ ငဲ့ကွက်မှုကင်း၏။ အနာဂတ်စက္ခုကို မနှစ်သက်။ ပစ္စုပ္ပန်ဖြစ်သော စက္ခုကို ငြီးငွေ့ခြင်းငှါ စွဲမက်မှုကင်းခြင်းငှါ ချုပ်ငြိမ်းခြင်းငှါ ကျင့်၏။ ဤနည်းအတူ အဇ္ဈတ္တိကာယတန တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ၌ ရှုမြင်ကျင့်သုံးရန် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၃၅၄။ သံ၊မြန်၊၂၊၃၄၈-၉။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ (၁၆) ၁-နန္ဒိက္ခယဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
မမြဲသည်သာဖြစ်သော မျက်စိကို မမြဲဟုရှုခြင်းသည် မှန်ကန်စွာသိမြင်ခြင်း “သမ္မာဒိဋ္ဌိ” ဖြစ်၏။ မှန်ကန်စွာသိမြင်သူသည် ငြီးငွေ့၏။ နှစ်သက်မှု ကုန်ခြင်းကြောင့် စွဲမက်မှုကုန်၏။ စွဲမက်မှု ကုန်ခြင်းကြောင့် နှစ်သက်မှုကုန်၏။ နှစ်သက်မှု စွဲမက်မှု ကုန်ခြင်းကြောင့် စိတ်သည်ကောင်းစွာ လွတ်မြောက်ပြီးဟု ဆိုနိုင်သည်။ ဤသို့ အဇ္ဈတ္တိကာယတန တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီကို ရှုမြင်ရန်ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၃၆၄။ သံ၊မြန်၊၂။၃၆၀။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ (၁၇)၂-သဠာယတနသံယုတ္တ။ (၁၇) ၂-ပေယျာလဝဂ္ဂ၊ ၃၉-သုတ်မြောက်။
ပစ္စုပ္ပန်ဖြစ်သော စက္ခု(ပသာဒရုပ်/မျက်စိ)သည် အနိစ္စသဘောရှိ၏၊ ထိုအနိစ္စသဘောရှိသော စက္ခု (ပသာဒရုပ်/မျက်စိ)သည် ဒုက္ခသဘောရှိ၏၊ ထိုဒုက္ခသဘောရှိသော စက္ခုသည် အနတ္တသဘောရှိ၏။ ယင်းအနတ္တသဘောရှိသော စက္ခုသည် “ငါ၏ဥစ္စာမဟုတ်၊ ငါမဟုတ်၊ ငါ၏အတ္တမဟုတ်”ဟု ဤကဲ့သို့ အမှန်အတိုင်း ဝိပဿနာပညာဖြင့် ရှုမှတ်ရမည် အစရှိသည်ဖြင့် အဇ္ဈတ္တိကာယတန ၆-ပါးတို့ကို ရဟန္တာဖြစ်သည်အထိ တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ ရှုမှတ်ပုံကို ဘုရားရှင်, ရဟန်းတို့အား ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၃၆၂။ သံ၊မြန်၊၂၊၃၅၈။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-သဠာယတနသံယုတ္တ၊ (၁၇)၂-သဋ္ဌိပေယျာလဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
ပစ္စုပ္ပန်ဖြစ်သော စက္ခုသည် မမြဲ-စသည်ဖြင့် အဇ္ဈတ္တိကာယတန တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီကို ရဟန္တာဖြစ်သည်အထိ ရှုမှတ်ပုံကို ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၃၆၃။ သံ၊မြန်၊၂၊၃၅၉။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-သဠာယတနသံယုတ္တ၊ (၁၇)၂-သဋ္ဌိပေယျာလဝဂ္ဂ၊ သတ္တတိံသတိမသုတ်။
အတိတ်ဖြစ်သော စက္ခုသည် မမြဲ၊ ထိုမမြဲသော စက္ခုသည် ဒုက္ခသာတည်း၊ ဒုက္ခဖြစ်သော စက္ခုသည် အနတ္တသာတည်း၊ အနတ္တဖြစ်သော စက္ခုသည် ငါ့ဟာမဟုတ်၊ ငါမဟုတ်၊ ငါ၏ အတ္တမဟုတ်-ဟု အမှန်အတိုင်း သိမြင်တတ်သော ပညာဖြင့် အဇ္ဈတ္တိကာယတနတို့ကို တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ ရှုမြင်ရမည်၊ ဤသို့ အမှန်အတိုင်း သိမြင်လျှင် ရဟန္တာအဖြစ်သို့ ရောက်ရှိနိုင်ပုံကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၃၆၃။ သံ၊မြန်၊၂၊၃၅၈။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-သဠာယတနသံယုတ္တ၊ (၁၇)၂-သဋ္ဌိပေယျာလဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စဝီသတိမသုတ်။
အတိတ်ဖြစ်သော စက္ခုသည် အတ္တမဟုတ်၊ ဤသို့ ရှုမြင်သော အကြားအမြင်ရှိ သော အရိယာသာဝကသည် စက္ခု၌ ငြီးငွေ့၏။ တပ်မက်မှုကင်း၏၊ တပ်မက်မှုကင်း ခြင်းကြောင့် (ကိလေသာတို့မှ လွတ်မြောက်၏-စသည်ဖြင့် အဇ္ဈတ္တိကာယတနတို့ကို တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ ရှုမြင်ပုံကိုလည်းကောင်း၊ ထို့အတူ အနာဂတ်, ပစ္စုပ္ပန်အဇ္ဈတ္တိကာယတနတို့ကို ရှုမြင်ပုံကိုလည်းကောင်း ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၃၆၂။ သံ၊မြန်၊၂၊၃၅၈။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-သဠာယတနသံယုတ္တ၊ (၁၇)၂-သဋ္ဌိပေယျာလဝဂ္ဂ၊ ၂၂၊ ၂၃၊ ၂၄-ခုမြောက်သုတ်။
အတိတ်ဖြစ်သော စက္ခုသည် ဆင်းရဲ၏-စသည်ဖြင့် ရှုမှတ်ပုံကို လည်းကောင်း, အနာဂတ်, ပစ္စုပ္ပန်အဇ္ဈတ္တိကာယတနတို့ကိုလည်း အသီးသီး တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ ရှုမှတ်ပုံကိုလည်းကောင်း ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၃၆၄။ သံ၊မြန်၊၂၊၃၆၀။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-သဠာယတနသံယုတ္တ၊ (၁၇)၂-သဋ္ဌိပေယျာလဝဂ္ဂ၊ ၄၀၊ ၄၁၊ ၄၂-သုတ်မြောက်။ ။
အတိတ်, အနာဂတ်, ပစ္စုပ္ပန်ဖြစ်သော အဇ္ဈတ္တိကာယတနတို့ကို အနိစ္စသဘော, ဒုက္ခသဘော, အနတ္တသဘောရှိပုံ၊ ငါ၏ဥစ္စာမဟုတ်၊ ငါမဟုတ်၊ ငါ၏အတ္တမဟုတ်ပုံ၊ မှန်ကန်သောသဘောတို့ကို မှန်ကန်သော ဝိပဿနာဉာဏ်ပညာဖြင့် ရှုမှတ်ရမည်ဟု ရဟန္တာဖြစ်သည်အထိ တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ ရှုမှတ်ပုံကို သုံးသုတ်ခွဲ၍ အသီးအသီး ရဟန်းတော်တို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၃၆၄။ သံ၊မြန်၊၂၊၃၆၁။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-သဠာယတနသံယုတ္တ၊ (၁၇)၂-သဋ္ဌိပေယျာလဝဂ္ဂ၊ ၄၃၊ ၄၄၊ ၄၅-ခုမြောက်သုတ်။
အတိတ်, အနာဂတ်, ပစ္စုပ္ပန်ဖြစ်သော စက္ခုသည် အတ္တမဟုတ်၊ အတ္တမဟုတ် သော စက္ခုကို ငါ့ဟာမဟုတ်, ငါမဟုတ်, ငါ၏အတ္တမဟုတ်-ဟုစက္ခုကို ဟုတ်မှန်သည့် အတိုင်း မှန်ကန်သော ပညာဖြင့် ရှုမြင်ရမည်-အစရှိသည်ဖြင့် အဇ္ဈတ္တိကာယတန (၆) ပါးတို့ကို တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ၌ ရဟန္တာဖြစ်သည်အထိ ရှုမြင်ရန်ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၃၆၂။ သံ၊မြန်၊၂၊၃၅၇-၈။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-သဠာယတနသံယုတ္တ၊ (၁၇)၂-သဋ္ဌိပေယျာလဝဂ္ဂ၊ ၁၉-ခုမြောက်သုတ်။
အတိတ်ဖြစ်သော စက္ခုသည် မမြဲ၊ ဤသို့မြင်သော အကြားအမြင်ရှိသော အရိယာတပည့်သည် စက္ခု၌ ငြီးငွေ့၏၊ ငြီးငွေ့သော် စွဲမက်မှုကင်း၏၊ စွဲမက်မှု ကင်းခြင်းကြောင့် ကိလေသာတို့မှ လွတ်မြောက်၏-အစရှိသည်ဖြင့် အဇ္ဈတ္တိကာယတန တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီတို့၌ ကိလေသာတို့မှ လွတ်မြောက်၍ ရဟန္တာဖြစ်ပုံကို ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၂၃၇။ သံ၊မြန်၊၂၊၂၂၈။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-သဠာယတနသံယုတ္တ၊ ၁-အနိစ္စဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
အဇ္ဈတ္တာနိစ္စသုတ်ကဲ့သို့ အဇ္ဈတ္တိကာယန (၆) ပါးတို့တွင် တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ၌ ရဟန္တာဖြစ်သည်အထိ ရှုမြင်သုံးသပ်ပုံကို ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၃၄၅။ သံ၊မြန်၊၂၊၃၃၈။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-သဠာယတနသံယုတ္တ၊ (၁၄)၄-ဒေဝဒဟဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
ဤသုတ်၌လည်း အဇ္ဈတ္တာနိစ္စဟေတုသုတ်ကဲ့သို့ အဇ္ဈတ္တိကာယတနတစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ၌ အတ္တမဟုတ်ပုံ, ရဟန္တာဖြစ်သည် အထိ ရှုမြင်ကျင့်သုံးပုံ အဆင့်ဆင့်ကို ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၂၃၉။ သံ၊မြန်၊၂၊၂၃၁။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-သဠာယတနသံယုတ္တ၊ ၁-အနိစ္စဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
အတိတ်, အနာဂတ်ဖြစ်သော စက္ခုသည် အတ္တမဟုတ်၊ ပစ္စုပ္ပန်စက္ခု၌ အဘယ်ဆို ဖွယ်ရာရှိအံ့နည်း-ဤသို့ရှုမြင်သော အရိယာသာဝကသည် အတိတ်စက္ခု၌ ငဲ့ကွက်မှုမရှိ၊ အနာဂတ်စက္ခုကို မနှစ်သက်တော့၊ ပစ္စုပ္ပန်စက္ခုကို ငြီးငွေ့ခြင်းငှါ, တပ်မက်မှုကင်းခြင်းငှါ ချုပ်ငြိမ်းခြင်းငှါ ကျင့်၏-ဟု အဇ္ဈတ္တိကာယတန (၆) ပါးတို့ကို တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီရှုမှတ်ပုံကို ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၃၆၄။ သံ၊မြန်၊၂၊၃၅၉။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-သဠာယတနသံယုတ္တ၊ (၁၇)၂-သဋ္ဌိပေယျာလဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌတိံသတိမသုတ်။
အနာဂတ်ဖြစ်သော စက္ခသည်မမြဲ-စသည်ဖြင့် စွဲမက်မှုစသည်တို့ ကင်းပျောက် ချုပ်ငြိမ်း၍ ရဟန္တာဖြစ်သည်အထိ ရှုမြင်ပုံများကို ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၃၆၂။ သံ၊မြန်၊၂၊၃၅၈။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-သဠာယတနသံယုတ္တ၊ (၁၇)၂-သဋ္ဌိပေယျာလဝဂ္ဂ၊ ဝီသတိမသုတ်။
အနာဂတ်ဖြစ်သော စက္ခုသည် မမြဲ-စသည်ဖြင့် အဇ္ဈတ္တာတီတာနိစ္စသုတ်၌ ဟောတော်မူသည့်နည်းဖြင့် အဇ္ဈတ္တိကာယတနတို့၌ စွဲမက်မှုစသည် ကင်းအောင် ရှုမြင်ပုံနှင့် အဆုံး၌ ရဟန္တာဖြစ်ပုံအထိ ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၂၃၆။ သံ၊မြန်၊၂၊၂၂၇။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-သဠာယတနသံယုတ္တ၊ ၁ -အနိစ္စဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
ဤသုတ်ကို ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ ရဟန်းတို့အား ဟောတော်မူသည်။
စက္ခုသည် မမြဲ၊ မမြဲသောစက္ခုသည် ဆင်းရဲ၏၊ ဆင်းရဲသောစက္ခုသည် အတ္တမဟုတ်၊ အတ္တမဟုတ်သော စက္ခုကို “ဤစက္ခုသည် ငါ့ဟာမဟုတ်၊ ငါမဟုတ်၊ ငါ၏အတ္တမဟုတ်”ဟု ဤသို့ ဟုတ်မှန်သည့်အတိုင်း မှန်ကန်သောပညာဖြင့် ရှုမြင်ရ မည်ဟု အဇ္ဈတ္တိကာယတန (၆) ပါးတို့ကို တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ၌ ရဟန္တာဖြစ်သည်အထိ ရှုမြင်ရန် ဟောကြားတော်မူသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၂၃၈။ သံ၊မြန်၊၂၊၂၃၀။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-သဠာယတနသံယုတ္တ၊ ၁-အနိစ္စဝဂ္ဂ၊ အတိတ်, အနာဂတ်ဖြစ်သော စက္ခုသည် မမြဲ၊ ပစ္စုပ္ပန် စက္ခုသည် အဘယ်ဆိုဖွယ် ရာရှိအံ့နည်း၊ ဤသို့ရှုမြင်သော အကြားအမြင်ရှိသော အရိယာသာဝကသည် အတိတ် စက္ခု၌ ငဲ့ကွက်မှုကင်း၏၊ အနာဂတ်စက္ခု၌ မနှစ်သက်၊ ပစ္စုပ္ပန်စက္ခု၌ ငြီးငွေ့ခြင်းငှါ, စွဲမက်မှုကင်းခြင်းငှါ, ချုပ်ငြိမ်းခြင်းငှါ ကျင့်၏-အစရှိသည်ဖြင့် အဇ္ဈတ္တိကာယတန တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီကို ရှုမြင်ရန် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၃၆၆။ သံ၊မြန်၊၂၊၃၆၂။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-သဠာယတနသံယုတ္တ၊ (၁၇)၂-သဋ္ဌိပေယျာလဝဂ္ဂ၊ ၅၇-ခုမြောက်သုတ်။
စက္ခုသည် အတ္တမဟုတ်-အစရှိသည်ဖြင့် အဇ္ဈတ္တိကာယတန (၆)ပါးတို့ကို တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ၌ ရဟန္တာဖြစ်သည်အထိ ရှုမှတ်ပုံကို ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၃၆၆။ သံ၊မြန်၊၂၊၃၆၂။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-သဠာယတနသံယုတ္တ၊ (၁၇)၂-သဋ္ဌိပေယျာလဝဂ္ဂ၊ ၅၅-ခုမြောက်သုတ်။
စက္ခုသည် မမြဲ-အစရှိသည်ဖြင့် အဇ္ဈတ္တိကာယတန (၆) ပါးတို့ကို တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ ရဟန္တာဖြစ်သည်အထိ ရှုမြင်ပုံကို ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၃၆၆။ သံ၊မြန်၊၂၊၃၆၂။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-သဠာယတနသံယုတ္တ၊ (၁၇)၂-သဋ္ဌိပေယျာလဝဂ္ဂ၊ ၅၆-ခုမြောက်သုတ်။
စက္ခုသည် ဆင်းရဲ၏-အစရှိသည်ဖြင့် အဇ္ဈတ္တိကာယတန (၆) ပါးတို့ကို တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ ရဟန္တာဖြစ်သည်အထိ ရှုမြင်ပုံကို ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၃၊၈၉။ သံ၊မြန်၊၃၊၉၄။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၂-ဗောဇ္ဈင်္ဂသံယုတ္တ၊ ၅-စက္ကဝတ္တိဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
ယောနိသောမနသိကာရသည် ဗောဇ္ဈင် (၇) ပါးတို့ကိုဖြစ်စေခြင်း၏ တစ်ခုတည်း သော အကြောင်းအင်္ဂါဖြစ်ပုံ၊ ယောနိသောမနသိကာရနှင့် ပြည့်စုံသော ရဟန်းသည် ဗောဇ္ဈင် (၇) ပါးကို ပွားများလိမ့်မည်၊ ဗောဇ္ဈင် (၇) ပါးကို ကြိမ်ဖန်များစွာ အလေ့အလာ ပြုလိမ့်မည် မချွတ်ဖြစ်လတ္တံ့ဟု အလိုရှိအပ်၏-အစရှိသည်ဖြင့် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၃၊၃၇၃-၄။ သံ၊မြန်၊၃၊၃၇၉-၃၈၀။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၂-သစ္စသံယုတ္တ၊ ၂-ဓမ္မစက္ကပ္ပဝတ္တနဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
အဇ္ဈတ္တိကာယတန (၆) ပါးတို့၏ ဒုက္ခသစ္စာဖြစ်ပုံကို အစပြု၍ ဓမ္မစက္ကပ္ပဝတ္တန သုတ်တော်လာသည့်အတိုင်း သစ္စာ (၄)ပါးသရုပ်ကို ဟောကြားတော်မူပြီး သစ္စာ (၄) ပါးကို သိမြင်အောင် အားထုတ်ရမည်-ဟု ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၃၀၉။ သံ၊မြန်၊၂၊၃၀၃။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-သဠာယတနသံယုတ္တ၊ (၁၁)၁-ယောဂက္ခေမိကဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
စက္ခုကို ထူးသောဉာဏ်ဖြင့် မသိလျှင်၊ ပိုင်းခြား၍ မသိလျှင်၊ မခွါနိုင်လျှင်၊ မပယ်စွန့်နိုင်လျှင်၊ ဆင်းရဲကုန်ခြင်းငှါ မထိုက် အစရှိသည်ဖြင့် အဇ္ဈတ္တိကာယတန တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီကို အသီးအသီး ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၁၇၆။ သံ၊မြန်၊၂၊၁၆၈။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၃-ဒိဋ္ဌိသံယုတ္တ၊ ၁-သောတာပတ္တိဝဂ္ဂ၊ စုဒ္ဒသမသုတ်။
ခန္ဓာငါးပါးကို အစွဲပြု၍ ခန္ဓာငါးပါးကို မှားသောအားဖြင့် နှလုံးသွင်းသဖြင့် “အသက်တခြား, ကိုယ်တခြား” ဟူသော အယူမှားဖြစ်ပုံ၊ သောတာပန်အရိယာသာဝကသည် ယင်းအယူမှားကို ပယ်ဖျောက်ဖျက်ဆီးနိုင်ပုံကို ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၃၊၁၀၃။ သံ၊မြန်၊၃၊၁၁၇။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၂-ဗောဇ္ဈင်္ဂသံယုတ္တ၊ ၇-အာနာပါနဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
အရိုးစုဟု မှတ်သားမှု “အဋ္ဌိကသညာ နှင့်တကွသော ဆိတ်ငြိမ်ခြင်း ဝိဝေက ကိုမှီသော၊ စွဲမက်မှု “ရာဂ” ကင်းခြင်းကိုမှီသော၊ ချုပ်ငြိမ်းမှု “နိရောဓ” ကိုမှီသော၊ နိဗ္ဗာန် သို့ညွတ်သော ဗောဇ္ဈင် (၇)ပါးကို ပွါးများလျှင် မျက်မှောက်ဘဝ၌ပင် အရဟတ္တဖိုလ်ကို ရနိုင်ခြင်း၊ စွဲလမ်းမှု ‘‘ဥပါဒါန်” အကြွင်းအကျန်ရှိခဲ့သော် အနာဂါမ်ဖြစ်နိုင်ခြင်းဟူသော အကျိုးနှစ်ပါးတို့တွင် အကျိုးတစ်ပါးပါးကို (မချွတ်) ရလိမ့်မည်ဟု မျှော်လင့်အပ်၏ဟု ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၁၊၁၄၆-၈။ သံ၊မြန်၊၁၊၁၄၀-၂။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၁၉၄-၅။ သံ၊ဋီ၊၁၊၂၄၄။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၆-ဗြဟ္မသံယုတ္တ၊ ၁-ပဌမဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
ဤဗြဟ္မာဘုံသို့ လာရောက်နိုင်သော သမဏ, ဗြာဟ္မဏတို့ မရှိဟု အယူမှားနေသော အညတရဗြဟ္မာ၏ စိတ်အကြံကို သိတော်မူ၍ ထိုဗြဟ္မာ၏ အထက်ကောင်းကင်၌ ဘုရားရှင်နှင့် အရှင်မဟာမောဂ္ဂလ္လာန်ထေရ် အရှင်မဟာကဿပထေရ်၊ အရှင်မဟာကပ္ပိနထေရ်၊ အရှင်အနုရုဒ္ဓါထေရ်တို့ ကြွရောက်၍ တေဇောကသိုဏ်းသမာပတ် ဝင်စား၍ သီတင်းသုံးတော်မူပုံ၊ အရှင်မဟာမောဂ္ဂလ္လာန်မထေရ်က မေးမြန်းသဖြင့် အညတရဗြဟ္မာက “မိမိမှာ မူလကယူမှားခဲ့သော အယူမှားများမရှိတော့ကြောင်း” လျှောက်ထားပြီး၊ ယင်းဗြဟ္မာက ဗြဟ္မပါရိသဇ္ဇာဗြဟ္မာအား “အရှင်တို့ကဲ့သို့ တန်ခိုးအာနုဘော်ကြီးမားသော အခြားဗုဒ္ဓသာဝကများ ရှိပါသေးသလော” ဟု မေးလျှောက်စေ၍ အရှင်မောဂ္ဂလ္လာန်အား မေးလျှောက်ပုံ၊ အရှင်မောဂ္ဂလ္လာန်ထေရ်က “တန်ခိုးအာနုဘော် ကြီးမားသော အခြားဗုဒ္ဓသာဝကများ များစွာရှိပုံ”ကို ဟောပြသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ -တေဇောကသိဏသမာပတ်ဝင်စားပုံ၊ ဘုရားရှင်၏ ရောင်ခြည်တော်မှာ ခြောက်မျိုးရှိသော်လည်း သာဝကများ၏ ရောင်ခြည်မှာ ပကတိ အရောင်များသာဖြစ်ပုံ၊ ဒေသနာတော်အဆုံး၌ အညတရဗြဟ္မာ သောတာပန်ဖြစ်ပုံ၊ ဗြဟ္မပါရိသဇ္ဇာ ဗြဟ္မာတို့ အကြောင်းကို ဖွင့်ပြထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၁၊၃၀၃။ သံ၊မြန်၊၁၊၂၉၁။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၇၀။ သံ၊ဋီ၊၂၊၈၉။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-နိဒါနသံယုတ္တ၊ ၅-ဂဟပတိဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
“ပြုသူသည်ပင် ခံစားသူဖြစ်၏” ဟူသော အစွန်းတစ်ခု၊ “ပြုသူကတစ်ပါး ခံစားသူကတစ်ခြား” ဟူသောအစွန်းတစ်ခု၊ ဤအစွန်းနှစ်ခုဖြင့် ပြဿနာမေးလျှောက်သော အညတရပုဏ္ဏားအား ဘုရာရှင်က ယင်းအစွန်းနှစ်ပါးတို့၏ အလယ်အားဖြင့် ကြောင်းကျိုးဖြစ်ပုံ ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ်အနုလုံ နှင့် ကြောင်းကျိုးချုပ်ငြိမ်းပုံ “ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ်ပဋိလုံ ဒေသနာတော်တို့ကို ဟောတော်မူရာ အညတရဗြာဟ္မဏက သဘောပေါက်နားလည် သွားပြီး ဘုရားရှင်ထံ၌ ဥပါသကာအဖြစ် ခံယူသွားပုံကို ဟောပြသည့်သုတ်။
-သံ၊၃၊၁၅၁။ သံ၊မြန်၊၃၊၁၅၆။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၃-သတိပဋ္ဌာနသံယုတ္တ၊ ၃-သီလဋ္ဌိတိဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
ဘုရားရှင် ပရိနိဗ္ဗာန်စံတော်မူပြီးသည်ရှိသော် သတိပဋ္ဌာန်တရားလေးပါးကို ပွားများခြင်း၊ ကြိမ်ဖန်များစွာ အလေ့အလာပြုခြင်းကြောင့် သူတော်ကောင်းတရား ကြာရှည်စွာ တည်ရှိနိုင်ပုံနှင့် သတိပဋ္ဌာန်လေးပါးကို မပွားများခြင်း၊ ကြိမ်ဖန်များစွာ အလေ့အလာမပြုခြင်းကြောင့် သူတော်ကောင်းတရား ကြာရှည်စွာ မတည်တံ့နိုင်ပုံကို ဟောပြသည့်သုတ်။
-အံ၊၁၊၁၅၅-၇။ အံ၊မြန်၊၁၊၁၇၄-၆။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၄၁။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ တိကနိပါတ၊ ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ (၆)၁-ဗြာဟ္မဏဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
အညတရဗြာဟ္မဏက ဘုရားရှင်အား “တရားတော်သည် အဘယ်မျှလောက်သော အတိုင်းအတာအားဖြင့် သန္ဒိဋ္ဌိက၊ အကာလိက၊ ဧဟိပဿိက၊ ဩပနေက၊ ပစ္စတ္တံ ဝေဒိတဗ္ဗာ ဝိညူဟိ-ဖြစ်ပါသနည်း” ဟု မေးလျှောက်သဖြင့် ဘုရားရှင်က “ရာဂ, ဒေါသ, မောဟ-ရှိသူများသည် ယင်းရာဂ, ဒေါသ, မောဟတို့ ဖိစီးနှိပ်စက်အပ်, ယင်းရာဂ စသည်တို့ဖြင့် (စွဲမြဲစွာယူအပ်, မှားမှားယွင်းယွင်းသုံးသပ်) သိမ်းယူအပ်သော စိတ်ရှိကြသဖြင့် မိမိ သူတပါးနှစ်ဦးသားတို့ ဆင်းရဲရန် ကြံစည်အားထုတ်ကြပုံ၊ စိတ်ဆင်းရဲခြင်း နှလုံးမသာယာခြင်းကို ခံစားကြပုံ၊ ဒုစရိုက်ဆယ်ပါးကို ပြုလုပ်ကြပုံ၊ မိမိ သူတပါး နှစ်ဦးသားတို့၏ အကျိုးစီးပွားများကို အမှန်အတိုင်း မသိနိုင်ကြပုံ၊ ယင်းရာဂ စသည်တို့ကို ပယ်ပြီးသည်ရှိသော် ထိုကဲ့သို့ အားမထုတ်ကြ၊ မခံစားကြရတော့ပုံ၊ ဒုစရိုက်များကို မပြုလုပ်ကြတော့ပုံ၊ မိမိ သူတစ်ပါးနှစ်ဦးသားတို့၏ အကျိုးစီးပွားကို အမှန်အတိုင်း သိနိုင်ကြပုံတို့သည် တရားတော်၏ သန္ဒိဋ္ဌိက၊ အကာလိက၊ ဧဟိပဿိက၊ ဩပနေယိုက၊ ပစ္စတ္တံ ဝေဒိတဗော ဝိညူဟိ” ဖြစ်သည်ဟု ဟောပြသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၂၈-၉။ သံ၊မြန်၊၂၊၂၈-၉။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၄၅။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-ခန္ဓသံယုတ္တ၊ ၄-နတုမှာကဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
အညတရရဟန်း၏ လျှောက်ထားချက်အရ ဘုရားရှင်က အကျဉ်းချုပ်ဒေသနာတော် ဟောတော်မူသည်။ ယင်းအကျဉ်းချုပ်ဒေသနာတော်ကို အညတရရဟန်းက “မိမိ အကျယ်အားဖြင့် သိပါကြောင်း” လျှောက်ထားရာ၊ ဘုရားရှင်က မေးတော်မူသဖြင့် အညတရရဟန်းက “ခန္ဓာငါးပါးတို့တွင် တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီကို အာရုံပြု၍ (ရာဂစသည်တို့) ကိန်းသည်ရှိသော် ထိုကိန်းသောရာဂတို့ဖြင့် ရာဂကြီးသူ, ဒေါသကြီးသူ, မောဟကြီးသူ” ဟုခေါ်ဝေါ်ရပုံ၊ (ရာဂစသည်တို့) မကိန်းလျှင် ရာဂကြီးသူ စသည်ဖြင့် အခေါ်ဝေါ် မခံရပုံ”ကို လျှောက်ထားရာ ဘုရားရှင်က “ဤအတိုင်းရှုမှတ်ရမည်” ဟု သာဓုသုံးကြိမ်ခေါ်တော်မူ၍ မိန့်ကြားတော်မူပုံ၊ အညတရရဟန်း ရဟန္တာဖြစ်ပုံကို ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၂၊၂၉-၃၀။ သံ၊မြန်၊၂၊၂၉-၃၀။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၄၅။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-ခန္ဓသံယုတ္တ၊ ၄-နတုမှာကဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
အညတရရဟန်းက “ခန္ဓာငါးပါးတို့တွင် တစ်ပါးပါးကို အာရုံပြု၍ (ရာဂစသည်)ကိန်း၏၊ ထိုတရားသည် ကိန်းသောတရားနှင့်တကွ ပျက်စီး၏။ ထိုပျက်စီးသော ကိန်းသောတရားဖြင့် (ရာဂကြီးသူစသည်ဖြင့်) ခေါ်ဝေါ်ပညတ်ခြင်းသို့ရောက်၏၊ (ရာဂ စသည်) မကိန်းလျှင် ထိုတရားသည် ကိန်းသောတရားနှင့်တကွ မပျက်စီး၊ ထိုသို့ မပျက်စီးသော တရားဖြင့် (ရာဂကြီးသူစသည်ဖြင့်) ခေါ်ဝေါ် ပညတ်ခြင်းသို့ မရောက်ပါ” ဟု လျှောက်ထားရာ ဘုရားရှင်က သာဓုသုံးကြိမ် ခေါ်တော်မူပြီး “ဤအတိုင်း မှတ်ရမည်” ဟု ဟောတော်မူသဖြင့် တရားကျင့်သုံးရာ အညတရရဟန်း ရဟန္တာဖြစ်ပုံကို ဟောပြသည့်သုတ်။
-သံ၊၂၊၄၃၀။ သံ၊မြန်၊၂၊၄၂၅။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၂-ဝေဒနာသံယုတ္တ၊ ၃-အဋ္ဌသတပရိယာယဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
အညတရရဟန်းက လျှောက်ထားသဖြင့် ဘုရားရှင်က “ဝေဒနာအမျိုးအမည်၊ ဝေဒနာဖြစ်ကြောင်း၊ ဝေဒနာဖြစ်ကြောင်း အကျင့်၊ ဝေဒနာချုပ်ရာ၊ ဝေဒနာချုပ်ရာသို့ ရောက်ကြောင်း အကျင့်၊ ဝေဒနာ၏ သာယာဖွယ်၊ ဝေဒနာ၏ အပြစ်၊ ဝေဒနာမှ ထွက်မြောက်ရာတို့ကို” ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၃၊၇။ သံ၊မြန်၊၃၊၇။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-မဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-အဝိဇ္ဇာဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
အညတရရဟန်းအား “ဗြဟ္မစရိယဟူသည် အဋ္ဌင်္ဂိကအရိယာမဂ်, ဗြဟ္မစရိယ ပရိယောသာနသည် ရာဂ, ဒေါသ, မောဟတို့ ကုန်ခြင်းပင်တည်း” ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၃၊၇။ သံ၊မြန်၊၃၊၈။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-မဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-အဝိဇ္ဇာဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
အညတရရဟန်းအား “ရာဂ, ဒေါသ, မောဟတို့ကို ပယ်ဖျောက်ရာသည် နိဗ္ဗာန်ဖြစ်သည်။ အာသဝေါတရားတို့၏ ကုန်ရာလည်း ဖြစ်သည်၊ “အမတ” ဟူသည် ရာဂ, ဒေါသ, မောဟတို့ကုန်ရာ နိဗ္ဗာန်ပင်ဖြစ်သည်။ အမတသို့ သွားရောက်ကြောင်း လမ်းစဉ်သည် အဋ္ဌင်္ဂိကအရိယာမဂ်သာ ဖြစ်သည်” ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၁၊၂၆၉-၂၇၃။ သံ၊မြန်၊၁၊၂၅၅-၉။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၅၂-၃။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-နိဒါနသံယုတ္တ၊ ၃-ဒသဗလဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
ဘုရားရှင် မဂဓနိုင်ငံ ရာဇဂြိုဟ်မြို့ ဝေဠုဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် အရှင်သာရိပုတ္တရာထေရ်အား တိတ္ထိတို့က “ဒုက္ခနှင့် စပ်လျဉ်း၍ ဝါဒလေးမျိုးကို မေးလျှောက်ရာ အရှင်သာရိပုတ္တရာ၏ ဖြေရှင်းပုံကို အရှင်အာနန္ဒာက ဘုရားရှင်အား လျှောက်ထားသဖြင့် ဘုရားရှင်က သာဓုခေါ်တော်မူပြီး အရှင်သာရိပုတ္တရာ၏ ဖြေကြားချက်မှန်ကန်ကြောင်း ဖဿကို အကြောင်းပြု၍ ဒုက္ခဖြစ်ပုံကို ဤရာဇဂြိုဟ်မြို့တော်၌ပင် တိတ္ထိတို့၏ အရှင်သာရိပုတ္တရာအား မေးမြန်းသည့်အတိုင်း မေးမြန်းခဲ့ရာ၌ ဤအတိုင်းပင် ဖြေရှင်းဟောကြားခဲ့ပုံ၊ တိတ္ထိတို့က ချီးမွမ်းစကားလျှောက်ထားခဲ့ပုံကို မိန့်တော်မူပြီး အရှင်အာနန္ဒာအား မေးတော်မူ၍ ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ်ကို ဇရာ, မရဏမှစ၍ အနုလုံ, ပဋိလုံအားဖြင့် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၁၊၁၉၉-၂၀၁။ အံ၊မြန်၊၁၊၂၁၈-၉။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၈၈-၁၉၁။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ တိကနိပါတ၊ ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ ၂-မဟာဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
ဘုရားရှင်က ရဟန်းတို့အား ရာဂ, ဒေါသ, မောဟတရားသုံးပါးတို့၏ ထူးခြားမှု ပယောဂလွန်ကဲမှု ဖြစ်ပေါ်ခြင်း တိုးပွါးခြင်းအကြောင်း, ပယ်စွန့်နိုင်သောအကြောင်းများကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌-ဘုရားရှင်သည် တရားတော်၏မူလက, နေတ္တိက, ပဋိသရဏ ဖြစ်ပုံနှင့် မယားကိုစွဲလမ်း၍ သေခြင်းကြောင့် သုံးကြိမ်တိုင်တိုင် အသတ်ခံရပုံဝတ္ထု၊ ရာဂစသည်တို့၏ မဟာသာဝဇ္ဇဖြစ်ပုံ၊ ခိပ္ပဝိရာဂီ, ဒန္ဓဝိရာဂီဖြစ်ပုံတို့ကို ဖွင့်ပြထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၃၊၄၀၄။ သံ၊မြန်၊၃၊၄၁၀။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၂-သစ္စသံယုတ္တ၊ ၇-ပဌမအာမကဓညပေယျာလဝဂ္ဂ၊ ပထမသုတ်။
ဘုရားရှင်က “လက်သည်းဖျားပေါ်၌ မြေမှုံ့အနည်းငယ်ကိုတင်ထားပြီး” ရဟန်းတို့အား “မိမိ လက်သည်းဖျားပေါ်ရှိ မြေမှုန့်သည် ဤကမ္ဘာမြေကြီးကို ထောက်ဆ၍ မရေတွက်လောက်မှ မနှိုင်းယှဉ်လောက်, အစိတ်အပိုင်းသို့လည်း မရောက်သကဲ့သို့ လူဘုံမှ အခြား(အပါယ်)ဘုံတို့၌ဖြစ်ကုန်သော သတ္တဝါတို့သည် လူ့ဘုံ၌ဖြစ်သော သတ္တဝါတို့ ထက် ပို၍များပုံ, သစ္စာလေးပါး အမှန်တရားကို မသိမမြင်ခြင်းကြောင့် ဤသို့ဖြစ်ရပုံ သစ္စာလေးပါးအမှန်တရားကို သိမြင်အောင်အားထုတ်သင့်ပုံ”ကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၃၊၁၅၈။ သံ၊မြန်၊၃၊၁၆၃-၄။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၃-သတိပဋ္ဌာနသံယုတ္တ၊ ၄-အနနုဿုတဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
သတိပဋ္ဌာန်တရားလေးပါးကို ပွါးများလျှင် အနာဂါမိဖိုလ်, အရဟတ္တဖိုလ်နှစ်ပါးတို့တွင် တစ်ပါးပါးကို မချွတ်ရလိမ့်မည်-ဟု ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၁၊၂၃။ အံ၊မြန်၊၁၊၃၀။ အံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၁၀၅-၁၁၅။ အံ၊ဋီ၊၁၊၁၄၈-၉။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဧကကနိပါတ၊ ၁၄-ဧတဒဂ္ဂ (ပထမ) ဝဂ်၊ ပဌမသုတ်။
ရဟန်းဖြစ်ပြီးရာကာလမှ စ၍ ရှည်မြင့်စွာသော ညဉ့်တို့ကို သိကုန် (ရဟန်း သက် ရှည်ကုန်)သော ရဟန်းတို့တွင် အညာသိကောဏ္ဍညထေရ်သည် အသာလွန်ဆုံး အမွန်မြတ်ဆုံးပေတည်း-ဟု ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
(ထေရ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၅၀-၈။ အပ၊ဋ္ဌ၊၁၊၃၃၄-၉။)
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၃၊၁၈၀။ သံ၊မြန်၊၃၊၁၈၆။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၄-ဣန္ဒြိယသံယုတ္တ၊ ၃-ဆဋ္ဌိန္ဒြိယဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
အနညာတညဿာမီတိန္ဒြေ, အညိန္ဒြေ, အညာတာဝိန္ဒြေ-ဟု ဣန္ဒြေသုံးမျိုးရှိပုံကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-မ၊၂၊၁၂-၁၆။ မ၊မြန်၊၂၊၁၄-၁၈။ မ၊ဋ္ဌ၊၃၊၈-၁၁။
-မဇ္ဈိမနိကာယ၊ မဇ္ဈိမပဏ္ဏာသ၊ ၁-ဂဟပတိဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
အရှင်အာနန္ဒာမထေရ် ဝဇ္ဇီနိုင်ငံ ဝေသာလီမြို့တော်အနီး ဗေဠုဝရွာ၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် အဋ္ဌကမြို့သား ဒသမသူကြွယ် မေးလျှောက်သဖြင့် ဟောကြားတော် မူသည့်သုတ်။
ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့် ရူပသမာပတ်လေးပါး, ဗြဟ္မဝိဟာရတရား လေးပါး, ရှေ့အရူပသမာပတ်သုံးပါးအားဖြင့် (၁၁)ပါးသောတရားတို့တွင် သမာပတ် တစ်ပါးပါးကို “ဤတရားသည် ပြုပြင် (ခံ)အပ်သော တရားဖြစ်၏၊ စေ့ဆော်အားထုတ် မှုကြောင့် ဖြစ်ပေါ်လာသော တရားအားလုံးသည် အမြဲမရှိ၊ ချုပ်ပျောက်ခြင်းသဘော ရှိ၏”ဟု သိမြင်သဖြင့် မမေ့မလျော့ ပြင်းပြင်းထန်ထန် ပင်ပန်းခံ၍ နိဗ္ဗာန်သို့ စိတ်ကို စေလွှတ်၍ ရှုမှတ်နေသော ရဟန်း၏ (ကိလေသာတို့မှ)မလွတ်မြောက်သေးသောစိတ် သည်(ကိလေသာတို့မှ)လွတ်မြောက်၏။ မကုန်ခမ်းသေးသော အာသဝေါတရားတို့သည် ကုန်ခမ်းခြင်းသို့ ရောက်နိုင်၏။ မရောက်အပ်သေးသော အတုမဲ့ယောဂကုန်ရာ (နိဗ္ဗာန်) သို့လည်း ရောက်နိုင်၏။ အာသဝေါတရားတို့ ကုန်ခမ်းခြင်းသို့ မရောက်နိုင် သေးသည် ဖြစ်အံ့၊ ထိုတရား၌ တပ်မက်ခြင်း, နှစ်သက်တွယ်တာခြင်းဖြင့် အောက်ကာမဘုံ၌ ပဋိသန္ဓေနေရခြင်း သဘောရှိသော သံယောဇဉ်တရားတို့ ကုန်ခြင်းကြောင့် ဗြဟ္မာဘုံ၌ ဥပပတ်ပဋိသန္ဓေနေရသူ, ထိုဗြဟ္မာဘုံ၌ ပရိနိဗ္ဗာန်ဝင်စံရသူဖြစ်၍ ထိုဗြဟ္မာဘုံမှ ပြန်လည်တတ်သော သဘောမရှိတော့သူဖြစ်၏-ဟု ဟောတော်မူသည်။
အဋ္ဌကမြို့သား ဒသမသူကြွယ်သည် ရွှေအိုး (၁၁)လုံးရသော ဥပမာ, တံခါး ပေါက် (၁၁)ပေါက်ရှိသော မီးလောင်နေသောအိမ် ဥပမာတို့ဖြင့် အမြိုက်နိဗ္ဗာန် တံခါး ပေါက် တစ်ပေါက်ပေါက်ဖြင့် မိမိကိုယ်ကို ချမ်းသာအောင် ပြုခြင်းငှါ စွမ်းနိုင်ပါလိမ့်မည်။ သာသနာပြင်ပ တိတ္ထိယတို့သည် ဆရာစား ဥစ္စာကို ရှာမှီးကြကုန်သကဲ့သို့ တပည့်တော်သည်လည်း အရှင်မြတ်အာနန္ဒာအား ပူဇော်မှုကို ပြုလုပ်ပါသည်ဟု လျှောက်ထားပြီး ပါဋလိပုတ်မြို့နှင့် ဝေသာလီမြို့တော်ရှိ ရဟန်းတော်အားလုံးကို ပင့်ဖိတ်၍ ဆွမ်း ခဲဘွယ်ဘောဇဉ်များ လှူဒါန်းပြီး တစ်ပါးလျှင် သင်္ကန်တစ်စုံစီ လှူဒါန်းပါသည်။ အရှင်အာနန္ဒာမထေရ်အား တိစီဝရိက်သင်္ကန်းနှင့် ငါးရာတန်ကျောင်းတစ်ဆောင် ဆောက်လုပ်လှူဒါန်းပါသည်။
အဋ္ဌကထာ၌ -ဗေလုဝရွာ တည်နေပုံ၊ ဓမ္မရာဂ, ဓမ္မနန္ဒီပုဒ်များအဖွင့်၊ သုတ်တော်များနှိုင်းယှဉ်ချက် မှတ်သားဖွယ် ထေရဝါဒများနှင့် အာစရိယ ဓနပရိယေသန အကြောင်းတို့ကို ဖွင့်ပြထားပါသည်။
-အံ၊၃၊၅၄၂-၆။ အံ၊မြန်၊၃၊၅၂၉-၅၃၃။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၄၆-၈။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဧကာဒသကနိပါတ၊ ၂-အနုဿတိဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
အထက်သုတ်နှင့် အတူတူပင်ဖြစ်ပါသည်။ ပါဠိဂတိအနည်းငယ် မတူသည်ကိုသာ တွေ့ရသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၁၊၃၇၈။ သံ၊မြန်၊၁၊၃၆၆။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၄၀။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၃-ဓာတုသံယုတ္တ၊ ၄-စတုတ္ထဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
သတ္တဝါတို့သည် သဘောတူသူ အချင်းချင်းသာ ပေါင်းဆုံကြ အတူတကွ ဖြစ်ကြသည်။ မိစ္ဆာအယူရှိသူများသည် မိစ္ဆာအယူရှိသူများနှင့် (လ) သမ္မာသမာဓိရှိသူများသည် သမ္မာသမာဓိရှိသူများနှင့် အချင်းချင်း ပေါင်းဆုံကြ ညီညွတ်ကြ အတူတကွ ဖြစ်ကြသည်-ဟု ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၁၊၅၄၃-၄။ အံ၊မြန်၊၁၊၅၅၉။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ ပဉ္စမပဏ္ဏာသက၊ (၂၁)၁-သပ္ပုရိသဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
သူယုတ်မာ၊ သူယုတ်မာထက် သူယုတ်မာ၊ သူတော်ကောင်း၊ သူတော်ကောင်း ထက် သူတော်ကောင်းဟူသော ပုဂ္ဂိုလ်လေးမျိုးကို ဟောကြားသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၃၊၄၅၂။ အံ၊မြန်၊၃၊၄၄၄။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဒသကနိပါတ၊ တတိယပဏ္ဏာသက၊ ၃-ပရိသုဒ္ဓဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
သမ္မာဒိဋ္ဌိ-သမ္မာသမာဓိ, သမ္မာဉာဏ-သမ္မာဝိမုတ္တိဟူသော တရားဆယ်ပါးတို့ကို ပွားများအပ်၊ ကြိမ်ဖန်များစွာ လေ့လာအပ်ကုန်သည် ရှိသော် ရာဂ, ဒေါသ, မောဟတို့ကို ပယ်ဖျောက်ခြင်းဟူသော အပြီးအဆုံးရှိကုန်၏ဟု ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၄၂၉။ သံ၊မြန်၊၂၊၄၂၄-၅။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၂၂-၁၂၄။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၂-ဝေဒနာသံယုတ္တ၊ ၃-အဋ္ဌသတပရိယာယဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
ဝေဒနာ (၁၀၈) ပါးတို့ကို ခွဲစိတ်၍ ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၁၊၂၈-၃၁။ အံ၊မြန်၊၁၊၃၇-၄၀။ အံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၃၅၂-၃၆၅။ အံ၊ဋီ၊၁၊၂၁၁-၂၂၁။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဧကကနိပါတ၊ သုတ်ပေါင်း ၂၈-သုတ်။
ဤအဋ္ဌာနပါဠိ၌-ဝဂ်ပေါင်း ၃-ဝဂ် ပါရှိပါသည်။ ပထမဝဂ်၌ သုတ်ပေါင်း ၁၀သုတ်၊ ဒုတိယဝဂ်၌ ၉-သုတ်၊ တတိယဝဂ်၌ ၉-သုတ် တို့ပါရှိပါလေသည်။
ပထမဝဂ်၌ -သောတာပန် အရိယာသာဝက၏ မဖြစ်နိုင်သော အကြောင်းအရာများနှင့် ပုထုဇဉ်အတွက် ဖြစ်နိုင်သော အကြောင်းအရာများကို သုက္ကပက္ခ, ကဏှပက္ခ တစ်စုံစီ ဟောတော်မူပါသည်။
ဒုတိယဝဂ်၌ -လောကဓာတ် (ဇာတိခေတ်) တစ်ခု၌ သဗ္ဗညုဘုရားရှင် တစ်ဆူ သာပွင့်ပုံ၊ စကြာမင်း တစ်ဦးသာဖြစ်နိုင်ပုံထုံးစံနှင့် အမျိုးသမီးဘဝဖြင့် မရနိုင်သောဘဝများ၊ ဒုစရိုက် သုံးမျိုးကြောင့် ဣဋ္ဌ-ကန္တ-မနာပ အကျိုးဝိပါက်များ မဖြစ်နိုင်ပုံတို့ကို ဟောတော်မူပါသည်။
တတိယဝဂ်၌ -သုစရိုက် သုံးမျိုးကို ကျင့်သောပုဂ္ဂိုလ်များ အနိဋ္ဌ-အကန္တအမနာပ အကျိုးကို မခံစားရပုံ၊ အပါယ-ဒုဂ္ဂတိ-ဝိနိပါတနိရယတို့၌ မဖြစ်နိုင်ပုံ၊ ဒုစရိုက် သုံးမျိုးကို ပြုကျင့်သော ပုဂ္ဂိုလ်များ သုဂတိ သဂ္ဂလောက၌ မဖြစ်နိုင်ပုံတို့ကို ကဏှသုက္ကနှစ် ပက္ခစီ ခွဲ၍ ဟောကြားတော်မူပါသည်။ ။
အဋ္ဌကထာ၌ -ပထမဝဂ်-ရှေ့ပိုင်းသုံးသုတ်ဖြင့် ပုထုဇဉ်တို့ စွဲစွဲမြဲမြဲ ယူထားသော အတ္တဝါဒကို ဖြေရှင်း၍ ဟောပုံ၊ ပုထုဇဉ်နှင့်အရိယာပုဂ္ဂိုလ်တို့ ခြားနားချက်၊ ပုထုဇဉ် ဘဝ၏ အပြစ်ကြီးလေးပုံ၊ အရိယာသာဝကတို့ စွမ်းအားရှိပုံ၊ အာနန္ဒရိယ ကံများ၏အပြစ် ဝေဖန်ချက်၊ ယခုခေတ် စေတီများနှင့် ဗောဓိပင်တို့ကို ဖျက်ဆီးရာ၌ အကျိုးအပြစ်၊ သံဃဘေဒကကံ အပြစ်ကြီးပုံ၊ ဇာတိ, အာဏာ, ဝိသယခေတ်အကြောင်း၊ မရှေ့မနှောင်း (အပုဗ္ဗ အစရိယ) အဖွင့်၊ သဗ္ဗညုဘုရားရှင်နှင့် စကြာမင်းတို့ တစ်ဆူ တစ်ဦးတည်းသာ ပွင့်တော်မူခြင်း အကြောင်း၊ အမျိုးသမီးဘဝနှင့် ဣတ္ထိလိင်္ဂ အကြောင်း၊ အရှင်သောဏထေရ် (ဓမ္မကထိက)၏ ဖခင်ကြီးဝတ္ထုနှင့် သုစရိုက်နှင့် ဒုစရိုက်အကြောင်းတို့ကို ပြည့်ပြည့်စုံစုံ ဖွင့်ပြထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၁၊၄၄၆။ သံ၊မြန်၊၁၊၄၃၆-၇။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၉၉-၂၀၁။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၈-လက္ခဏသံယုတ္တ၊ ပဌမဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
ဘုရားရှင် မဂဓနိုင်ငံ ရာဇဂြိုဟ်မြို့ ဝေဠုဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် အရှင်လက္ခဏထေရ်၏ မေးလျှောက်ချက်အရ အရှင်မောဂ္ဂလ္လာန်ထေရ်က ဂိဇ္ဈကုဋ် တောင်အဆင်းတွင် အရိုးဆက်ပြိတ္တာကို တွေ့မြင်ခဲ့သဖြင့် ပြုံးမိကြောင်း ဘုရားရှင်ရှေ့တော်၌ ဖြေဆိုခြင်းကို အကြောင်းပြု၍ အရိုးဆက်ပြိတ္တာအကြောင်းကို ဟောပြသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ -အရှင်လက္ခဏထေရ်နှင့် အရှင်မောဂ္ဂလ္လာထေရ်တို့ အကြောင်း၊ ပြိတ္တာသတ္တဝါကို ပသာဒစက္ခုဖြင့် မမြင်နိုင်ပုံ၊ ရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်များ အကြောင်းမဲ့ ပြုံးတော်မမူကြပုံ၊ ဘုရားရှင်ကို သက်သေထားပုံ၊ ပြိတ္တာတို့၏ ကိုယ်ခန္ဓာအကြောင်း၊ ထိုပြိတ္တာကို ဘုရားရှင်ကိုယ်တော်တိုင် ဗောဓိမဏ္ဍိုင်၌ မြင်တော်မူခဲ့ပုံ၊ ဂတိနိမိတ် အကြောင်း စသည်တို့ကို ဖွင့်ပြတော်မူပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၃၊၁၁၃။ သံ၊မြန်၊၃၊၁၁၇။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၁၁။ သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၂-ဗောဇ္ဈင်္ဂသံယုတ္တ၊ ၇-အာနာပါနဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
အဋ္ဌိကသညာ၏ အကျိုးအာနိသင် ကြီးမြတ်ပုံ၊ အကျိုးအာနိသင် ကြီးမြတ်သည့် အဋ္ဌိကသညာကို ပွားများပုံကို ဟောကြားတော်မူပါသည်။
အဋ္ဌကထာ၌ -အဋ္ဌိကသညာအကြောင်း၊ အဋ္ဌိကသညာထင်နေသော သာမဏေငယ်နှင့် စေတီတော်၌ သီတင်းသုံးနေသော အရှင်တိဿထေရ်တို့ကို ပမာတင်၍ အဋ္ဌိကသညာထင်ပုံကို ဖွင့်ပြတော်မူပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-ဣတိဝုတ်၊၂၀၆။ ဣတိဝုတ်၊မြန်၊၁၉၀။ ဣတိဝုတ်၊ဋ္ဌ၊၇၈-၈၂။
-ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ ဣတိဝုတ္တက၊ ဧကကနိပါတ၊ တတိယဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
စုဆောင်းထားသူလည်းရှိခဲ့မူ စုဆောင်းထားတိုင်းလည်း မပျက်စီးခဲ့မူ တစ်ကမ္ဘာ ပတ်လုံးဖြစ်ရသော ပုဂ္ဂိုလ်တစ်ယောက်၏ အရိုးပုံ အရိုးစုသည် (ဂိဇ္ဈကုဋ်တောင်၏ မြောက်ဖက်ရှိ) ဤဝေပုလ္လတောင်ကြီးမျှပင် ရှိရာ၏ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူကြောင်းကို ခုဇ္ဇုတ္တရာကသာမာဝတီအမှူးရှိသော မိဖုရားတို့အား ဟောပြသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ -သမ္မုတိဒေသနာနှင့် ပရမတ္ထဒေသနာတို့ အကြောင်း၊ ဘုရားရှင်သည် အကြောင်းရှစ်မျိုးကြောင့် ပုဂ္ဂလကထာကို ဟောတော်မူပုံ၊ အဋ္ဌိပုဉ္ဇ အကြောင်းတို့ကို ဖွင့်ပြထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၁၊၇၄။ သံ၊မြန်၊၁၊၇၃-၄။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၁၂၈။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၃-ကောသလသံယုတ္တ၊ ပဌမဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
ဘုရားရှင်က ကောသလဘုရင်၏ လျှောက်ထားချက် မှန်ကန်ကြောင်း မိန့်တော်မူပြီး ဥစ္စာဓန ကြွယ်ဝချမ်းသာကြသော မဟာသာလမျိုး, မင်း, ပုဏ္ဏား, သူကြွယ်တို့သည် ကာမဂုဏ်ကို အကြောင်းပြု၍ မမှန်မကန် ပြောဆိုကြပုံ၊ ယင်းသို့ မုသားပြောဆိုခြင်းသည် ထိုမုသားရှင်များအတွက် အချိန်ကာလကြာမြင့်လှစွာ စီးပွားကင်းပျောက် ဆင်းရဲရောက် ရန်ဖြစ်ပုံကို မြှုံးဝင်သောငါး ပမာထား၍ ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ -မိမိရှေ့၌ပင် လာဘ်စား၍ မတရားဆုံးဖြတ်ကြသော တရား သူကြီးအမတ်များကို မြင်၍ ကောသလဘုရင်စက်ဆုတ်ပုံ၊ ဝိဋဋူဘသေနာပတိကို မင်းအဖြစ်လွှဲအပ်မည်ဟု-ကြံစည်ပုံကို ဖွင့်ပြထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၂၀၅-၆။ သံ၊မြန်၊၂၊၁၉၆။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၂၀။ ။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၈-နာဂသံယုတ္တ၊ ဧကာဒသမသုတ်၊ ဝီသတိမသုတ်။
ဤသုတ်၌ နဂါးဘဝကိုတောင့်တ၍ အန္နပါနအစရှိသော ဒါနဝတ္ထုတစ်မျိုးစီ တစ်မျိုးစီကို ပြုလုပ်ခြင်းကြောင့် နဂါးဘဝ၌ ဖြစ်ရပုံကို ဟောပြတော်မူပါသည်။
-သံ၊၂၊၂၀၈။ သံ၊မြန်၊၂၊၁၉၉-၂၀၀။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၉-သုပဏ္ဏသံယုတ္တ၊ သတ္တမ -သောဠသမသုတ်။
ဤသုတ်၌ ဂဠုန်ဘဝကိုတောင့်တ၍ အန္နပါနအစရှိသော ဒါနဝတ္ထုတစ်မျိုးစီ တစ်မျိုးစီကို ပြုလုပ်ခြင်းကြောင့် ဂဠုန်ဖြစ်ရပုံကို ဟောပြတော်မူပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၁၊၅၁။ အံ၊မြန်၊၁၊၆၃။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဒုကနိပါတ၊ ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၁-ကမ္မကရဏဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
ကာယ, ဝစီ, မနောသုစရိုက်သုံးမျိုးကို ပြုကျင့်သူများသည် “ငါသည် သုစရိုက်ကို ပြုကျင့်ခဲ့ပေပြီ”ဟု မပူပန်၊ ကာယ, ဝစီ, မနောဒုစရိုက်သုံးမျိုးကို မပြုကျင့်မိသူများသည်လည်း “ငါသည် ဒုစရိုက်ကို မပြုကျင့်မိ”ဟုလည်း ပူပန်မှုမရှိ-ဟု ပူပန်မှုမရှိသော တရားနှစ်မျိုးကို ဟောကြားသည့်သုတ်။
ဣတိဝုတ်၊၂၁၃။ ဣတိဝုတ်၊မြန်၊၁၉၅-၆။
-ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ ဣတိဝုတ္တက၊ ဒုကနိပါတ၊ ပဌမဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
ကောင်းမှုကုသိုလ်ပြုပြီးသူသည် “ငါသည် ကောင်းမှုကုသိုလ်ကို ပြုခဲ့ပြီ” ဟုလည်း မပူပန်၊ ယုတ်မာကြမ်းကြုတ် ရက်စက်မှုကို မပြုသူများသည် “ငါသည် ယုတ်မာကြမ်းကြုတ် ရက်စက်မှုကို မပြုမိ” ဟုလည်း မပူပန်ဟု ပူပန်မှုမရှိသော တရားနှစ်မျိုးကို ဘုရားရှင် ထံတော်မှ နာယူခဲ့သည့်အတိုင်း ဂါထာနှစ်ဂါထာနှင့်တကွ ခုဇ္ဇုတ္တရာက သာမာဝတီအမှူးရှိသော မိဖုရားငါးရာအား ဟောပြသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၂၊၃၈၆။ အံ၊မြန်၊၂၊၄၈၇။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၄၁။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဆက္ကနိပါတ၊ ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ ၁၀-အာနိသံသဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
အလုံးစုံသော လောက၌ တဏှာ, ဒိဋ္ဌိတို့မှ ကင်းခြင်းငှာ ငါဟုယူမှု ဒိဋ္ဌိနှင့် ငါ့ဟာ ငါ့ဥစ္စာဟု စွဲမက်မှု တဏှာတို့ ချုပ်ပျောက်ခြင်း၊ ပုထုဇဉ်တို့နှင့် မဆက်ဆံသော မဂ်ဉာဏ် နှင့် ပြည်စုံခြင်း၊ အကြောင်းတရား, အကျိုးတရားတို့ကို ခွဲခြားသိမြင်မှုဟူသော အကျိုးတရား (၆) ပါးကို ပိုင်ပိုင်နိုင်နိုင် သိမြင်သော ရဟန်းသည် အလုံးစုံသော တရားတို့၌ အပိုင်းအခြားကို မပြုမူ၍ အနတ္တသညာကို ဖြစ်စေထိုက်၏-ဟု ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၄၃၉။ သံ၊မြန်၊၂၊၄၃၅။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၃-မာတုဂါမသံယုတ္တ၊ ၁-ပဌမပေယျာလဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
ယုံကြည်မှု “သဒ္ဓါ”လည်း မရှိ၊ အရှက်လည်း မရှိ၊ အကြောက်အလန့်လည်း မရှိ၊ လင်ကို လွန်ကျူး၍လည်း ကျင့်၏၊ ပညာလည်း မရှိ-ဟူသော တရားငါးပါးနှင့် ပြည့်စုံသော မာတုဂါမသည် သေလွန်ပြီးနောက် အပါယ်ငရဲသို့ ရောက်ရ၏-ဟု အရှင်အနုရုဒ္ဓါအား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၁၊၂၆၃-၄။ အံ၊မြန်၊၁၊၂၈၁။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၃၁။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ တိကနိပါတ၊ တတိယပဏ္ဏာသက၊ (၁၁)၁-သမ္ဗောဓဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
အိပ်ခြင်း, သေအရက်သောက်ခြင်း, မေထုန်မှီဝဲခြင်း-ဟူသော တရားသုံးပါးတို့ကို မှီဝဲခြင်း၌ (သတ္တဝါတို့) ရောင့်ရဲတင်းတိမ် အားရကျေနပ်မှု မရှိကြ-ဟု ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၂၊၂၂၅။ အံ၊မြန်၊၂၊၂၈၅။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၈၁။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ပဉ္စကနိပါတ၊ ပဉ္စမပဏ္ဏာသက၊ (၂၃)၃-ဒီဃစာရိကဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
အလွန်ကြာမြင့်စွာ နေခြင်းကြောင့် ဖြစ်ပေါ်လာသော အပြစ်ငါးမျိုးနှင့် အပိုင်း အခြားရှိသော (သတ်မှတ်၍) နေခြင်း၌ ရနိုင်သော အကျိုးတရား ငါးပါးကို ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၂၊၂၉၆-၇။ အံ၊မြန်၊၂၊၃၈၁-၂။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၀၈။ အံ၊ဋီ၊၃၊၁၀၈။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဆက္ကနိပါတ၊ ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၄-ဒေဝတာဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
အညတရဗြာဟ္မဏက “မိမိသည် ပြုအပ်သော ကိစ္စမရှိ, သူတစ်ပါးသည် ပြုအပ်သော ကိစ္စမရှိ” ဟု လျှောက်ထားသဖြင့် “ရှေ့သို့ တက်ခြင်း, နောက်သို့ဆုတ်ခြင်းကို ကိုယ်တိုင်ပြု နေပါလျက် အဘယ်ကြောင့် ဤသို့ ပြောဆိုရသနည်း၊ အာရဗ္ဘဓာတ်, နိက္ကမဓာတ်, ပရက္ကမဓာတ်, ထာမဓာတ်, ဌိတိဓာတ်, ဥပက္ကမဓာတ်-ဟူသော အားထုတ်မှု ဝီရိယများရှိလျှင် ထိုဝီရိယသဘောတို့နှင့် ပြည့်စုံသူရှိရမည်။ ထိုသို့ရှိပါလျက် အဘယ်ကြောင့် မိမိသည် ပြုအပ်သော ကိစ္စမရှိ၊ သူတပါးသည် ပြုအပ်သော ကိစ္စမရှိ” ဟု ပြောရဘိသနည်းဟု မိန့်ကြားတော်မူရာ အညတရဗြာဟ္မဏက (သဘောပေါက် နားလည်ကျေနပ်သဖြင့်) ဥပါသကာ အဖြစ်ခံယူပါကြောင်း လျှောက်ထားသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သုတ္တနိ၊၄၂၄-၅။ သုတ္တနိ၊မြန်၊၄၀၀-၄၀၂။ သုတ္တနိ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၈၁-၅။
-ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ သုတ္တနိပါတ, ၄-အဋ္ဌကဝဂ္ဂ၊ ပန္နရသမသုတ်။
ဤသုတ်၌ (ဇရာ-စသည်တို့ဖြင့်) မလွှမ်းမိုးနိုင်သည့် တစုံတခုသောအရပ် မရှိနိုင်ပုံ၊ စိတ်နှလုံး၌ စူးဝင်နစ်မြုပ်နေသော ရာဂ-စသော ဆူးငြောင့်ကို နှုတ်ပယ်ပြီးသူသည် မပြေးသွားရတော့သူ (ဩဃလေးပါ၌) မနစ်မြုပ်ရတော့သူဖြစ်ပုံ၊ မိမိ၏ (ရာဂစသည်ကို) ငြိမ်းစေရန်ကျင့်သင့်ပုံ၊ ရဟန်းတော်များ ပြည့်စုံအောင် ကျင့်သုံးရမည့်တရား၊ ရှောင်ကြဉ်ရမည့်တရား၊ လွန်မြောက်နိုင်ခဲသောအရာ၊ ငြိမ်းအေးပြီးသူ၊ ပညာရှိသူ၊ မဂ်ဉာဏ်သို့ ရောက်ပြီးသူ၊ မပူဆွေး မကြံမှိုင်ရတော့သူ၊ လောက၌ မဆုံးရှုံး မဆုတ်ယုတ်သူ၊ စိုးရိမ်ပူပန်မှု မရှိသူ၊ အကျိုးအာနိသင်လေးပါးရသူ၊ အလုံးစုံသော အရာဌာနတို့၌ ဘေးမရှိသူ၊ စွန့်လွှတ်နိုင်သူတို့ကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-မဟာနိ၊၃၁၆။ မဟာနိ၊ဋ္ဌ၊၃၇၃-၃၈၆။
-ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ မဟာနိဒ္ဒေသ၊ ၁-အဋ္ဌကဝဂ္ဂ၊ ပန္နရသမသုတ်။
သုတ္တနိပါတလာ အတ္တဒဏ္ဍသုတ်ကို အရှင်သာရိပုတ္တရာထေရ် အကျယ်တဝင့် ချဲ့ဖွင့်၍ ဟောကြားသည့်သုတ်။
ကမ္မကာရဏ (ရာဇဝတ်သားအား ညှင်းပန်းနှိပ်စက်ပုံ နည်းစနစ်များ၊ ငရဲ၌ခံရပုံ အဝီစိငရဲအကြောင်း)တို့ကိုလည်း ဟောကြားတော်မူပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၃၅-၆။ သံ၊မြန်၊၂၊၃၄-၅။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၄၇။ သံ၊ဋီ၊၂၊၂၁၉။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-ခန္ဓသံယုတ္တ၊ ၅-အတ္တဒီပဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
မိမိကိုယ်ကို (လောကီ လောကုတ္တရာ) ဓမ္မကို မှီခို အားထားလျက် နေကြ၊ မိမိကိုယ်, ဓမ္မကို မှီခို အားထားသူများသည် စိုးရိမ်မှု, ငိုကြွေးမှု၊ ကိုယ်ဆင်းရဲမှု, စိတ်ဆင်း ရဲမှု၊ ပြင်းစွာပင်ပန်းမှုတို့၏ အကြောင်းကို ရှာဖွေစုံစမ်းကြရန်နှင့် သောကစသည်ဖြစ်အောင် ရှုပုံ၊ သောကစသည်ကို ပယ်နိုင်အောင် ရှုပုံနည်းများ၊ သောကစသည်ကို ပယ်နိုင်သူသည် တောင့်တမှုမရှိသူဖြစ်၏၊ တောင့်တမှုမရှိသူသည် တခဏငြိမ်းအေးသူ ဖြစ်ကြောင်း ရဟန်းတို့အား သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၁၊၅၂၆-၅၃၂။ အံ၊မြန်၊၁၊၅၄၂-၈။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၇၃-၃၈၅။ အံ၊ဋီ၊၂၊၃၆၉-၃၈၂။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ စတုတ္တပဏ္ဏာသက၊ (၂၀)၅-မဟာဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
(က) မိမိကိုယ်ကို ဆင်းရဲစေသောသူ၊ မိမိကိုယ်ကို ဆင်းရဲစေတတ်သော အကျင့်ကိုကျင့်သူ။ ။
(ခ) သူတပါးကို ဆင်းရဲစေသောသူ၊ သူတပါးကို ဆင်းရဲစေတတ်သော အကျင့်ကို ကျင့်သူ။
(ဂ) မိမိ, သူတပါးနှစ်ဦးသားကို ဆင်းရဲစေသူ၊ မိမိ, သူတပါးနှစ်ဦးသားကို ဆင်းရဲစေတတ်သော အကျင့်ကို ကျင့်သူ။
(ဃ) မိမိ, သူတပါးနှစ်ဦးသားကို မဆင်းရဲစေသူ၊ မိမိ, သူတပါးနှစ်ဦးသားကို မဆင်းရဲ စေတတ်သော အကျင့်ကို ကျင့်သူ-ဟု ပုဂ္ဂိုလ်လေးမျိုးကို အကျယ် ဟောပြသည့်သုတ်။
ယင်းတို့တွင် -(က)ပုဂ္ဂိုလ်ကျင့်နေသော စားသောက်မှုနှင့် ဆက်စပ်နေသော တိတ္ထိယအကျင့် (၅၆)မျိုး၊ အဝတ်နှင့်ဆက်စပ်နေသော တိတ္ထိယအကျင့် (၁၈)မျိုးတို့ကို ဟောပြတော်မူသည်။
(က) ပုဂ္ဂိုလ်သည် သာသနာပြင်ပ တိတ္ထိယများဖြစ်သည်။
(ခ) ပုဂ္ဂိုလ်သည် မုဆိုး, တံငါ, ခိုးသူစသော ကြမ်းကြုတ်သော အမှုလုပ်ငန်း လုပ်ကိုင်သူများဖြစ်သည်။
(ဂ) ပုဂ္ဂိုလ်သည် ယဇ်ပူဇော်ကြသော ခတ္တိယနှင့် ဗြာဟ္မဏမဟာသာလများဖြစ်သည်။
(ဃ) ပုဂ္ဂိုလ်သည် ဘုရားရှင်နှင့် သဒ္ဓါသက်သက်ဖြင့် ရဟန်းတရားပြုကျင့်သည့် ရဟန်းတော်များ, အရိယာ (သံဃာတော်)များ ဖြစ်ကြသည်။
အဋ္ဌကထာ၌-သီလက္ခန္ဓဝဂ္ဂ၊ ဗြဟ္မဇာလသုတ်၊ သာမညဖလသုတ်အဖွင့်များ အတိုင်း ဖွင့်ပြထားသည်ကို လေ့လာနိုင်ပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၁၊၁၁၂။ အံ၊မြန်၊၁၊၁၃၁။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၈၄။ အံ၊ဋီ၊၂၊၈၈။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ တိကနိပါတ၊ ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၂-ရထကာရဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
ဒုစရိုက်သုံးပါးသည် မိမိ, သူတပါးနှစ်ဦးသား၏ ဆင်းရဲရန်ဖြစ်ကြောင်း၊ သုစရိုက် သုံးပါးသည် မိမိ, သူတပါးနှစ်ဦးသား၏ ချမ်းသာရန်ဖြစ်ကြောင်း ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၁၊၇၂။ သံ၊မြန်၊၁၊၇၁-၃။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၁၂၈။ သံ၊ဋီ၊၁၊၁၇၇။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊၃။ကောသလသံယုတ္တ၊ ပဌမဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
ဒုစရိုက်ဆယ်ပါး ပြုကျင့်နေသူများသည် ဆင်တပ်, မြင်းတပ်, ရထားတပ်, ခြေလျင် စစ်တပ်-ဟူသော ပြင်ပ အစောင့်အရှောက်များဖြင့် လုံခြုံအောင် စောင့်ရှောက် အပ်သော်လည်း မိမိကိုယ်ကို စောင့်ရှောက်ရာမရောက်ပုံ၊ သုစရိုက်ဆယ်ပါး ပြုကျင့် နေသူ များသည် ဆင်တပ်, မြင်းတပ်, ရထားတပ်, ခြေလျင်တပ်-ဟူသော ပြင်ပ အစောင့်ရှောက်များဖြင့် မချထား၊ မစောင့်ရှောက်အပ်ငြားသော်လည်း မိမိကိုယ်ကို စောင့်ရှောက် သူများဖြစ်ပုံကို ကောသလဘုရင်က လျှောက်ထားသဖြင့် ဘုရားရှင်က “ဟုတ်ပါ ပေသည် ဒကာတော်မင်းမြတ်” အစရှိသဖြင့် အတည်ပြု ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၁၊၃၇။ သံ၊မြန်၊၁၊၃၇။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၈၉။ သံ၊ဋီ၊၁၊၁၃၃။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-ဒေဝတာသံယုတ္တ၊ ၇-အဒ္ဓဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
(သတ္တ)လောကကို သေခြင်းတရား လွှမ်းမိုးနှိပ်စက်နေသည်၊ အိုခြင်းဇရာက ဝန်းရံထားသည်၊ တဏှာတည်းဟူသော ငြောင့်က စူးဝင်နေသည်၊ (မရရှိသေးသော အာရုံကို လိုချင်မှု) တဏှာရမ္မက်ဖြင့် အခါခပ်သိမ်း ပြင်းထန်စွာ ပူလောင်နေသည်-ဟု နတ်သားတစ်ယောက်၏ မေးလျှောက်လာသည့် ပြဿနာကို ဖြေရှင်းပေးတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၁၊၄၁၁။ အံ၊မြန်၊၁၊၄၂၄။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၂၆။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ ၅-အသုရဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
လောက၌ မိမိအကျိုးစီးပွားအတွက်သာ ကျင့်ပြီး သူတပါးအကျိုးစီးပွားအတွက် မကျင့်သူ၊ သူတပါးအကျိုးစီးပွား အတွက်သာ ကျင့်၍ မိမိအကျိုးစီးပွားအတွက် မကျင့်သူ၊ မိမိ, သူတပါးနှစ်ဦးသား၏ အကျိုးစီးပွားအတွက် မကျင့်သူ၊ မိမိ, သူတပါး နှစ်ဦးသား၏ အကျိုးစီးပွားအတွက် ကျင့်သူ-ဟု ပုဂ္ဂိုလ်လေးမျိုးရှိပုံကို ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၁၅၁။ သံ၊မြန်၊၂၊၁၄၃။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-ခန္ဓသံယုတ္တ၊ (၁၅)၁-ဒိဋ္ဌိဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
ရုပ်, ဝေဒနာ, သညာ, သင်္ခါရ, ဝိညာဏ်-ရှိလျှင် ယင်းတို့ကို စွဲ၍ နှလုံးသွင်းမှား၍ အတ္တဟု စွဲလမ်းသောအယူ “အတ္တာနုဒိဋ္ဌိ” ဖြစ်သည်၊ ယင်းတို့ကို အနိစ္စ, ဒုက္ခ, ဝိပရိဏာမဓမ္မဟုသိမြင်လျှင် အတ္တာနုဝါဒဒိဋ္ဌိမဖြစ်တော့ စသည်ဖြင့် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၃၅၉။ သံ၊မြန်၊၂၊၃၅၄-၅။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-သဠာယတနသံယုတ္တ၊ (၁၆)၁-နန္ဒိက္ခယဝဂ္ဂ၊ ဒွါဒသမသုတ်။
မျက်စိ, နား, နှာ, လျှာ, ကိုယ်, စိတ်-ဟူသော အဇ္ဈတ္တိကာယန (၆) ပါး၊ အဆင်း, အသံ, အနံ့, အရသာ, အတွေ့အထိ, သဘောတရား-ဟူသော ဗဟိဒ္ဓါယတန (၆) ပါး၊ သတ္တဝိညာဏဓာတ် (၇) ပါးတို့နှင့် မနောသမ္ဖဿကြောင့်ဖြစ်သော ဝေဒနာ (၃) မျိုးတို့ကို အနတ္တ-ဟု သိမြင်လျှင် အတ္တာနုဒိဋ္ဌိကို ပယ်နိုင်၏ဟု ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၁၊၄၃၆-၈။ အံ၊မြန်၊၁၊၄၄၉-၄၅၁။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၃၁။ အံ၊ဋီ၊၂၊၃၂၆။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ တတိယပဏ္ဏာသက၊ (၁၃)၃-ဘယဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
အတ္တာနုဝါဒဘေး, ပရာနုဝါဒဘေး, ဒဏ္ဍဘေး, ဒုဂ္ဂတိဘေး-ဟူသော ဘေးတစ် မျိုးမျိုးနှင့် တွေ့ကြုံရင်ဆိုင်ရမည်ကို ရှုဆင်ခြင်သူသည် ဒုစရိုက်တရားများကို ပယ်စွန့်၍ သုစရိုက်တရားများကို ပွားများပုံ၊ မိမိကိုယ်ကို စင်ကြယ်အောင် စောင့်နိုင်ပုံကို အကျယ် ရှင်းလင်း ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
ဤသုတ်ဝယ် ဒဏ္ဍဘေးကို ဟောရာ၌ (၂၅) ပါးသော ဘေးသရုပ်ကို ဟောကြားတော်မူသည်။
အဋ္ဌကထာ၌ -ဒဏ္ဍဘေးဟူသည် (၃၂)ပါးသော ကံကြမ္မာကို စွဲ၍ ဖြစ်သော ဘေးဟု ဖွင့်သည်။ အတ္တာနုဝါဒဘေးနှင့် ဒုဂ္ဂတိဘေးတို့ကို ရှုဆင်ခြင်သူ၌ ဟိရိဖြစ်ပုံ, ပရာနုဝါဒဘေး ရှုဆင်ခြင်သူ၌ ဩတ္တပ္ပဖြစ်ပုံ, ထိုဟိရိနှင့် ဩတ္တပ္ပသည် ထိုပုဂ္ဂိုလ်အား စတုပါရိသုဒ္ဓိသီလဖြစ်ပုံ၊ သီလ၌တည်၍ ဝိပဿနာကို ပွားများလျှင် အရဟတ္တဖိုလ်၌ တည်နိုင်ပုံကို ဖွင့်ပြတော်မူသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၃၊၄၅၃။ အံ၊မြန်၊၃၊၄၄၆။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဒသကနိပါတ၊ တတိယပဏ္ဏာသက၊ (၁၄)၄-သာဓုဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
အကျိုးရှိသောတရားသည် သမ္မာဒိဋ္ဌိ ... သမ္မာဝိမုတ္တိ-ဟူသော တရားဆယ်ပါး ဖြစ်၍ အကျိုးမရှိသော (မကောင်းသော အကျိုးရှိသော)တရားသည် မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ ... မိစ္ဆာဝိမုတ္တိ-ဟူသော တရား (၁၀)ပါးဖြစ်ကြောင်း ဟောကြားတော်မူသည်။
-အံ၊၃၊၄၈၃။ အံ၊မြန်၊၃၊၄၇၃။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဒသကနိပါတ၊ စတုတ္ထပဏ္ဏာသက၊ (၁၈)၃-သာဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
ဒုစရိုက်ဆယ်ပါးသည် အကျိုးမရှိ (မကောင်းသော အကျိုးရှိ)သောတရား။ သုစရိုက်ဆယ်ပါးသည် ကောင်းသောအကျိုးရှိသော တရားဖြစ်ကြောင်း ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၁၊၃၈။ အံ၊မြန်၊၁၊၄၇။ အံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၃၇၉။ အံ၊ဋီ၊၁၊၂၃၁။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဧကကနိပါတ၊ ၁၆-ဧကဓမ္မပါဠိ၊ စတုတ္ထဝဂ်၊ အဋ္ဌမသုတ်။
ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူပြီးသောဓမ္မကို မပျောက်မပျက်အောင် ဆောင်ထား မှတ်ထားအပ်သော ဓမ္မ၏အနက်အဓိပ္ပါယ် ဟုတ်သည် မဟုတ်သည်ကို ဉာဏ်ပညာဖြင့် စုံစမ်းဆင်ခြင်သော သတ္တဝါတို့သည် အနည်းငယ်သာ ရှိကုန်၏။ ဉာဏ်ပညာဖြင့် မစုံစမ်းမဆင်ခြင်သော သတ္တဝါတို့သည်သာ များကုန်၏-ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၁၊၁၄၉။ အံ၊မြန်၊၁၊၁၆၈။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၃၆။ အံ၊ဋီ၊၂၊၁၂၂။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ တိကနိပါတ၊ ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၅-စူဠဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
တရားဟောသောပုဂ္ဂိုလ်, တရားနာသောပုဂ္ဂိုလ်, နှစ်ဦးလုံးတို့သည် အနက် (ပါဠိပုဒ်၏ဆိုလိုရင်း အနက်အဓိပ္ပါယ်)ကို သိမြင်နိုင်သော ဉာဏ်ပညာ, ပါဠိ (ထိုပါဠိပုဒ်၏ ဖွင့်ဆိုချက်)ကို အသီးအသီးခွဲစိတ်၍ သိနိုင်သော ဉာဏ်ပညာ, အတ္ထ-ဓမ္မ နှစ်မျိုး လုံးကိုသိနိုင်သော ဉာဏ်ပညာဟူသော အကျိုးရှိသော အကြောင်းသုံးမျိုးကို သိမြင်သော ပုဂ္ဂိုလ်သည် သူတပါးတို့အား တရားဟောထိုက်၏-ဟု ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၁၊၂၁။ အံ၊မြန်၊၁၊၂၉။ အံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၇၃-၈၇။ အံ၊ဋီ၊၁၊၁၂၀-၁၃၆။ အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဧကကနိပါတ၊ ၁၃-ဧကပုဂ္ဂလဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
အရဟံဂုဏ်ရှင် သမ္မာသမ္ဗုဂုဏ်ရှင် တစ်ဆူတည်းသောပုဂ္ဂိုလ် ဘုရားရှင် ဤလောက၌ ဖြစ်ပွင့်တော်မူလာခြင်းသည် လူအများ၏ အစီးအပွားချမ်းသာခြင်းငှာ၊ သတ္တလောကကို ချီးမြှောက်ခြင်းငှာ၊ နတ်, လူတို့၏ မဂ်, ဖိုလ်, နိဗ္ဗာန် ရရန်အကျိုးငှာ ဖြစ်၏-ဟု ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ -ဘုရားရှင်၏ ဒေသနာနှစ်မျိုးဖြင့် တရားဟောတော်မူပုံ၊ ဘုရားရှင်သည် ပုဂ္ဂလကထာကို ဟောတော်မူခြင်းအကြောင်း (၈)မျိုး၊ မဇ္ဈိမဒေသ၊ လောကာနုကမ္ပအဖွင့်၊ ဒေဝမနုဿာနံဟု ဟောပုံ၊ ပုစ္ဆာ (၅)မျိုး၊ တထာဂတအဖွင့် (၈)မျိုး၊ ဒုလ္လဘပုဒ်တို့ကို ဖွင့်ဆိုထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၁၊၃၈။ အံ၊မြန်၊၁၊၄၈။ အံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၃၈၀။ အံ၊ဋီ၊၁၊၂၃၂။ အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဧကကနိပါတ၊ ၁၆-ဧကဓမ္မပါဠိ၊ စတုတ္ထဝဂ္ဂ၊ စုဒ္ဒသမသုတ်။
ဖိုလ်လေးခုဟူသော အတ္ထရသ, မဂ်လေးခုဟူသော ဓမ္မရသ, နိဗ္ဗာန်ဟုဆိုအပ်သော ဝိမုတ္တိရသကို ရရှိသော သတ္တဝါတို့သည် နည်းပါးကုန်၏၊ မရရှိသော သတ္တဝါ တို့သာ များပြားကုန်၏။ ထိုရသသုံးပါးတို့ကို ရရှိအောင် အားထုတ်ကြရမည်-ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၃၅၁-၃။ သံ၊မြန်၊၂၊၃၄၅-၇။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၄၇။ သံ၊ဋီ၊၂၊၃၁၇-၈။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-သဠာယတနသံယုတ္တ၊ (၁၅)၅-နဝပုရာဏဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
(သူတပါးတို့၏ ပြောဆိုမှုကို ယုံကြည်မှု, နှစ်သက်သဘောကြမှု အကြောင်း တရားကို ကြံဆမှု, အယူမှား၌ နှစ်သက်မှု-ဟူသော အကြောင်း(၅)ပါးကို ဖယ်ထား၍ အရဟတ္တဖိုလ်ကို ပြောကြားရာ အကြောင်းရှိပုံကို အကျယ်အားဖြင့် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
ဤသုတ်၌ သေက္ခပုဂ္ဂိုလ်, အသေက္ခပုဂ္ဂိုလ်များ ရှုဆင်ခြင်ပုံကို ဟောတော်မူသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၁၊၃၂၅-၇။ သံ၊မြန်၊၁၊၃၁၁-၄။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၀၅-၆။ သံ၊ဋီ၊၂၊၁၁၅-၆။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-နိဒါနသံယုတ္တ၊ ၇-မဟာဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
ကဗဠီကာရာဟာရ, ဖဿာဟာရ, ဝိညာဏာဟာရ, မနောသဉ္စေတနာဟာရ ဟူသော အာဟာရတို့သည် ဖြစ်ပြီးသတ္တဝါတို့၏ တည်ခြင်းငှာ၊ ဖြစ်ဆဲသတ္တဝါတို့ကို ချီးမြှောက်ထောက်ပံ့ခြင်းငှာ ဆောင်တတ်သော သဘောတရားလေးမျိုးတို့ဖြစ်ကြောင်း၊ ထိုအာဟာရလေးမျိုးတို့တွင် တစ်မျိုးမျိုး၌ တပ်စွန်းမှု “ရာဂ” နှစ်သက်မှု “နန္ဒီ” တက်မက်မှု “တဏှာ”တို့ ရှိနေလျှင် စိုးရိမ်ပူဆွေးမှု, ပြင်းစွာပင်ပန်းမှုများရှိပုံ၊ ရာဂ, နန္ဒီ, တဏှာတို့ မရှိလျှင် စိုးရိမ်ပူဆွေးမှု ပြင်းစွာပင်ပန်းမှု မရှိတော့ပုံကို အကျယ်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၁၊၆။ အံ၊မြန်၊၁၊၇။ အံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၄၁။ အံ၊ဋီ၊၁၊၉၀။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဧကကနိပါတ၊ ၄-အဒန္တဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
မဆုံးမအပ်သော(မယဉ်ကျေးသော)စိတ်သည် များစွာသောအကျိုးမဲ့ရန် ဖြစ်၏ မယဉ်ကျေးသောစိတ်မှတပါး များစွာသောအကျိုးမဲ့ကို ဖြစ်စေနိုင်သော အခြားတစ်ခု သောတရားကိုမျှ ငါဘုရားမြင်တော်မမူဟု ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၂၉၃-၄။ သံ၊မြန်၊၂၊၂၈၅-၆။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၇-၈။ သံ၊ဋီ၊၂၊၃၀၀-၁။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-သဠာယတနသံယုတ္တ၊ (၁၀)၅-သဠဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
မျက်စိ, နား, နှာ, လျှာ, ကိုယ်, စိတ်ဟူသော တွေ့ထိမှု၏တည်ရာ ဖဿာယတနကို မဆုံးမ, မလုံခြုံမှု မစောင့်ရှောက်, မပိတ်ဆို့သည်ရှိသော် (ငရဲအစရှိသော) လွန်ကဲသော ဆင်းရဲကို ဆောင်တတ်၏။ မျက်စိ, နား, နှာ, လျှာ, ကိုယ်, စိတ်ဟူသော တွေ့ထိမှု၏တည်ရာ ဖဿာယတနကို ဆုံးမ(ယဉ်ကျေး)ပြီး၊ လုံခြုံ, စောင့်ရှောက်မှု ပိတ်ဆို့ပြီးသည်ရှိသော် (ဈာန် မဂ်, ဖိုလ် ဟူသော) လွန်ကဲသော ချမ်းသာကို ဆောင်တတ်၏-အစရှိသည်ဖြင့် အကောင်း ဖဿာယတနတို့နှင့် တွေ့ထိသော်လည်း နှစ်သက်မှုဆန္ဒရာဂ, မကောင်းသော ဖဿာယတနတို့နှင့် တွေ့ထိရာ၌လည်း အမျက်ထွက်မှု, စိတ်မချမ်းသာမှု, ဒေါသတို့မဖြစ်အောင် လွှမ်းမိုးနှိမ်နင်းနိုင်သူသည် ပဋိသန္ဓေနေမှု, သေမှုတို့၏ တဖက်ကမ်း (နိဗ္ဗာန်) သို့ရောက် ရ၏-ဟု ဟောပြတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၁၊၇။ အံ၊မြန်၊၁၊၈။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဧကကနိပါတ၊ ၄-အဒန္တဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
မဆုံးမအပ်, မလုံခြုံစေအပ်, မစောင့်ရှောက်အပ်, မပိတ်ဆို့အပ်သောစိတ်သည် များစွာအကျိုးမဲ့ရန်ဖြစ်၏၊ မဆုံးမအပ်, မလုံခြုံစေအပ်, မစောင့်ရှောက်အပ်, မပိတ်ဆို့အပ်သော စိတ်မှတပါး များစွာသော အကျိုးမဲ့ဖြစ်ရန် အခြားတစ်စုံ တစ်ခုသော တရားကိုမျှ မြင်တော်မမူဟု ဘုရားရှင်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၃၊၈၉။ သံ၊မြန်၊၃၊၉၄။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၂-ဗောဇ္ဈင်္ဂသံယုတ္တ၊ ၅-စက္ကဝတ္တိဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
အညတရရဟန်းက “အဘယ်ကြောင့် “ပစ္စည်းကြွယ်ဝသူ” ဟု ဆိုအပ်ပါသနည်း” ဟု မေးလျှောက်သဖြင့် ဘုရားရှင်က “ဗောဇ္ဈင် (၇) ပါးကို ပွားများသူ ကြိမ်ဖန်များစွာ (ပွားများလေ့လာမှု)ပြုသူသည် “ပစ္စည်းကြွယ်ဝသူ” ဖြစ်သည်” ဟု ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၃၊၄၀၇။ သံ၊မြန်၊၃၊၄၁၃။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၂-သစ္စသံယုတ္တ၊ ၈-ဒုတိယအာမကဓညပေယျာလဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
အဒိန္နာဒါန(မပေးသည်ကိုယူခြင်း)မှ ရှောင်ကြဉ်သောသူတို့က နည်းပါးပြီး မရှောင်ကြဉ်သောသူတို့က များပြားကြောင်း ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၁၊၅၇၆။ အံ၊မြန်၊၁၊၅၉၀။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ (၂၇)၇-ကမ္မပထဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
မိမိကိုယ်တိုင် မပေးသည်ကို ယူ၏။ သူတပါးကိုလည်း မပေးသည်ကို ယူခြင်း၌ ဆောက်တည်)စေ၏၊ မပေးသည်ကို ယူခြင်း၌ နှစ်သက်သဘောတူ၏။ မပေးသည်ကို ယူခြင်း၏ ဂုဏ်ကျေးဇူးကို ချီးကျူးပြောဆို၏။ ဤလေးမျိုးနှင့် ပြည့်စုံ သူသည် ငရဲသို့ ကျရောက်ရ၏။ ။
ထိုလေးမျိုးကို ရှောင်ကြဉ်သူသည် နတ်ပြည်သို့ ရောက်ရ၏ဟု ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၁၈၁။ သံ၊မြန်၊၂၊၁၇၂-၃။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၃-ဒိဋ္ဌိသံယုတ္တ၊ ဒုတိယဂမနဝဂ္ဂ၊ ဆဗ္ဗီသတိမသုတ်။
ရုပ်, ဝေဒနာ, သညာ, သင်္ခါရ, ဝိညာဏ်ရှိလျှင် ယင်းကိုစွဲ၍ နှလုံးသွင်းမှား၍ “အတ္တသည် ချမ်းသာဆင်းရဲမရှိ၊ သေပြီးသည်မှနောက်၌ မြဲ၏”ဟု အယူဖြစ်သည်။ ရုပ်သည်မမြဲ၊ မမြဲ, ဆင်းရဲ ဖောက်ပြန်ခြင်းသဘောရှိသော ရုပ်ကို အစွဲမပြုလျှင် “အတ္တသည် ချမ်းသာဆင်းရဲ မရှိ၊ သေပြီးမှနောက်၌ မြဲ၏”ဟူသော အယူမဖြစ်တော့။ မမြဲသောရုပ်သည် ဆင်းရဲ၏။ ထိုဆင်းရဲရှိလျှင် ထိုဆင်းရဲကို အစွဲပြု၍ “အတ္တသည် ချမ်းသာဆင်းရဲ မရှိ သေပြီးသည်မှနောက်၌ မြဲ၏” ဟူသော အယူမဖြစ်နိုင်-အစရှိသည်ဖြင့် ခန္ဓာတစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ ခွဲစိတ်၍ ဟောတော်မူသည်။
-သံ၊၂၊၁၈၂-၃။ သံ၊မြန်၊၂၊
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ... တတိယဂမနဝဂ္ဂ၊ ဆဗ္ဗီသတိမသုတ်။
ရုပ်ရှိလျှင် ရုပ်ကိုအကြောင်းပြု(စွဲ)၍ ရုပ်ကို မှားမှားယွင်းယွင်းနှလုံးသွင်း၍ “အဒုက္ခမသုခီ အတ္တာ ဟောတိ အရောဂေါ ပရံ မရဏာ”ဟု ဤအယူမှားမှုဖြစ်သည် အစရှိသည်ဖြင့် ခန္ဓာတစ်ပါးစီကို အနတ္တလက္ခဏသုတ်ဒေသနာတော်အတိုင်း ဟောတော်မူပြီး ဝိပရိဏာမဓမ္မဖြစ်သော ထိုရုပ်ကို (တဏှာ ဒိဋ္ဌိတို့ဖြင့်) မစွဲယူတော့လျှင် မိစ္ဆာအယူမဖြစ်တော့ပုံ၊ အနိစ္စ၊ ဒုက္ခသဘာဝများကိုသိမြင်လျှင် ဥပါဒါန်မရှိ၊ ဥပါဒါန် မရှိလျှင် မိစ္ဆာအယူမဖြစ်တော့ -စသည်ဖြင့် ခန္ဓာတစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီကို ပုစ္ဆာ ဝိဿဇ္ဇနာ ဒေသနာတော်နည်းဖြင့် ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၂၊၁၈၄-၅။ သံ၊မြန်၊၂၊၁၇၅-၆။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၃-ဒိဋ္ဌိသံယုတ္တ၊ ၄-စတုတ္ထဂမနဝဂ္ဂ၊ ဆဗ္ဗီသတိမသုတ်။
အထက်သုတ်အတိုင်း ခန္ဓာငါးပါးရှိလျှင် ခန္ဓာတစ်ပါးစီကို စွဲ၍ နှလုံးသွင်းမှား၍ “အတ္တသည် ချမ်းသာဆင်းရဲမရှိ၊ သေပြီးသည်မှနောက်၌ မြဲ၏”ဟူသော အယူဝါဒဖြစ် သည်ဟု မိန့်တော်မူပြီး အနတ္တလက္ခဏသုတ် ဒေသနာတော်အတိုင်း ရဟန္တာဖြစ်သည် အထိ ရှုမှတ်ပုံကို အကျယ်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၁၊၂၀။ အံ၊မြန်၊၁၊၂၆။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဧကကနိပါတ၊ ၁၂-အနာပတ္တိဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
အဒုဋ္ဌုလ္လအာပတ်ကို ဒုဋ္ဌလ္လအာပတ်ဟု ပြ (ပြောဟော, ရေးသား, ယူဆ, ပြုကျင့်ခဲ့ကြသော ရဟန်းတို့သည် လူအများအစီးအပွားမဲ့ရန်၊ ချမ်းသာမဲ့ရန်၊ အကျိုး စီးပွားမဲ့ရန်၊ နတ်, လူတို့ဆင်းရဲရန် ကျင့်သုံးကြကုန်၏။ သည်သာမကသေး ထိုရဟန်းတို့သည် များစွာသော အကုသိုလ်ကိုလည်း တိုးပွားစေကုန်၏။ ဤသဒ္ဓမ္မသုံးဖြာ သာသနာတော်ကို ကွယ်ပျောက်စေသူတို့လည်း ဖြစ်ကုန်၏-ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၁၊၂၁။ အံ၊မြန်၊၁၊၂၇။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဧကကနိပါတ၊ ၁၂-အနာပတ္တိဝဂ္ဂ၊ သောဠသမသုတ်။
အဒုဋ္ဌုလ္လအာပတ်ကို အဒုဋ္ဌုလ္လအာပတ်ဟု ပြ(ပြောဟော, ရေးသား, သင်ကြား ယူဆ, ကျင်သုံးနေ)ကြသော ရဟန်းတို့သည် လူအများတို့ ကြီးပွား, ချမ်းသာရန်၊ နတ်, လူတို့ ချမ်းသာစေရန် ပြုကျင့်ကြသူတို့ ဖြစ်ကုန်၏။ သည်သာမကသေး ထို ရဟန်းတို့သည် များစွာသောကုသိုလ်တရားကို တိုးပွားစေကြကုန်၏။ သဒ္ဓမ္မသုံးဖြာ ဤသာသနာတော်ကိုလည်း ကြာရှည်လေးမြင့် တည်တံ့စေသူတို့ ဖြစ်ကုန်၏-ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၁၊၂၂။ အံ၊မြန်၊၁၊၂၉။ အံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၈၉-၉၁။ အံ၊ဋီ၊၁၊၁၃၇-၈။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဧကကနိပါတ၊ ၁၃-ဧကပုဂ္ဂလဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
အရဟံဂုဏ်ရှင်, သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဂုဏ်ရှင် တစ်ဆူတည်းသော ပုဂ္ဂိုလ်ဖြစ်တော်မူသော ဘုရားရှင်ပွင့်တော်မူခြင်းသည် တစ်ဆူတည်းသာ ပွင့်တော်မူ၏။ ဘုရားရှင်မှ ဒုတိယမြောက် သဗ္ဗညုဘုရားရှင်ဟူ၍ မရှိပါပေ၊ ဂုဏ်ရည်တူ ပုဂ္ဂိုလ်မရှိ၊ ကိုယ်ကာယအားဖြင့် တူသူမရှိ၊ တုဖက်ပြိုင်ဖက် ပုဂ္ဂိုလ်မရှိ၊ တုနှိုင်သည့် ပုဂ္ဂိုလ်မရှိ၊ မည်သူနှင့်မျှ တူတော်မမူ၊ မည်သူနှင့်မျှမတူသော ရှေ့ဘုရားရှင်တို့နှင့်သာ တူတော်မူ၏။ အခြေ နှစ်ချောင်း ရှိသူတို့တွင် အမြတ်ဆုံးပုဂ္ဂိုလ် ဖြစ်တော်မူ၏-ဟု ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၁၊၂၂။ အံ၊မြန်၊၁၊၂၉။ အံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၈၉-၉၁။ အံ၊ဋီ၊၁၊၁၃၇-၈။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဧကကနိပါတ၊ ၁၃-ဧကပုဂ္ဂလဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
အရဟံဂုဏ်ရှင်, သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဂုဏ်ရှင် တထာဂတဖြစ်တော်မူသော ဘုရားရှင်သည် အဒုတိယ, အသဟာယ, အပ္ပဋိမ, အပ္ပဋိသမ, အပ္ပဋိပုဂ္ဂလ, အသမ, အသမသမ, ဒွိပဒုတ္တမ-ဖြစ်တော်မူသည်-ဟု ဘုရားရှင်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌-ဗုဒ္ဓလေးမျိုးနှင့် အထက်ပါဘုရားရှင်၏ ဂုဏ်ပုဒ်တို့ကို ဖွင့်ပြထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၂၅၂-၃။ သံ၊မြန်၊၂၊၂၄၃-၄။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၀။ သံ၊ဋီ၊၂၊၂၈၉။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-သဠာယတနသံယုတ္တ၊ ၃-သဗ္ဗဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
စက္ခုပသာဒအစရှိသော ပသာဒ (၆)ပါး, ရူပါရုံအစရှိသော အာရုံ (၆)ပါး, စက္ခုဝိညာဏ်အစရှိသော ဝိညာဏ် (၆)ပါး, စက္ခုသမ္ဖဿအစရှိသော ဖဿ (၆)ပါး, စက္ခုသမ္ဖဿ အစရှိသည်ကြောင့်ဖြစ်သော သုခ, ဒုက္ခ, ဥပေက္ခာ ဝေဒနာ (၃)ပါးဟူသော အသီးအသီး တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီသည် ပဋိသန္ဓေနေမှု, အိုမှု, သေမှု, စိုးရိမ်မှု, ငိုကြွေးမှု ကိုယ်ဆင်းရဲမှု၊ စိတ်ဆင်းရဲမှု ပြင်းစွာပင်ပန်းမှုတို့၏ နှိပ်စက်မှုကို ခံနေရသည်။ ဤသို့ ရှုမြင်သော အကြားအမြင်ရှိသော အရိယာသာဝကသည် အဆင့်ဆင့် ဉာဏ်အမြင် သန်ပြီး ရဟန္တာဖြစ်သည်အထိ ရှုမြင်ပုံကို ဘုရားရှင် ရာဇဂြိုဟ်မြို့ ဝေဠုဝန်ကျောင်းတော်၌ ရဟန်းတို့အား ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-ဣတိဝုတ်၊၂၃၂။ ဣတိဝုတ်၊မြန်၊၂၁၆။ ဣတိဝုတ်၊ဋ္ဌ၊၂၀၀-၂။
-ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ ဣတိဝုတ္တက၊ တိကနိပါတ၊ ဒုတိယဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
ဤသုတ်၌ အတိတ်, အနာဂတ်, ပစ္စုပ္ပန်ဟု ကာလသုံးပါးရှိပုံ, ခန္ဓာငါးပါး၌ ငါ, သူတပါးအစရှိသည်ဖြင့် မှတ်ထင်နေကုန်သော သတ္တဝါတို့သည် ခန္ဓာငါးပါး၌ တည်လျက် ခန္ဓာငါးပါးကို ပိုင်းခြား၍ မသိသောကြောင့် သေမင်းနှင့် စပ်ယှဉ်ခြင်းသို့ ရောက်ရ၏။ ခန္ဓာငါးပါးကို ပိုင်းခြား၍သိသော ရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်သည် ငါ သူတပါးအစရှိသည်ဖြင့် မအောက်မေ့, ကိလေသာမှ လွတ်သည်ဖြစ်၍ နိဗ္ဗာန်ကို သိမြင်၏ အစရှိသည်ဖြင့် ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူပုံကို ခုဇ္ဇုတ္တရာက သာမာဝတီအမှူးရှိသော မိဖုရားများအား ဟောပြသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၃၊၂၉၆။ သံ၊မြန်၊၃၊၂၉၈။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၀-အာနာပါနသံယုတ္တ၊ ဒုတိယဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
အာနာပါနဿတိသမာဓိကို ပွားများအပ်, ကြိမ်ဖန်များစွာ (ပွားများမှုကို)ပြုသည် ရှိသော် သံသရာခရီးဆုံးရာ (နိဗ္ဗာန်)ကို ပိုင်းခြား၍ သိခြင်းငှာဖြစ်၏-ဟု ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၁၊၁၈။ အံ၊မြန်၊၁၊၂၅။ အံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၆၅-၆။ အံ၊ဋီ၊၁၊၁၁၈။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဧကကနိပါတ၊ ၁၀-ဒုတိယပမာဒါဒိဝဂ္ဂ၊ တေတ္တိသတိမသုတ်။
အဓမ္မ (ဓမ္မ၏ ဆန့်ကျင်ဖက်/ဓမ္မအတု)ကို ဓမ္မ (အစစ်) ဟု ပြ (ပြောဟော, ရေးသား, ယူဆ, ပြုကျင့်)ကြကုန်သော ရဟန်းတို့သည် လူအများ အစီးအပွားမဲ့ရန်၊ ချမ်းသာမဲ့ရန်၊ အကျိုးမဲ့ရန်၊ နတ်, လူတို့ ဆင်းရဲရန် ကျင့်သုံးကြကုန်၏။ သည်သာမက သေး ထိုရဟန်းတို့သည် များစွာသော အကုသိုလ်ကိုလည်း တိုးပွားစေကုန်ကြ၏။ သဒ္ဓမ္မသုံးဖြာ ဤသာသနာတော်ကို ကွယ်ပျောက်စေသူတို့လည်း ဖြစ်ကုန်၏-ဟု ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၁၊၁၉။ အံ၊မြန်၊၁၊၂၆။ ။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဧကကနိပါတ၊ ၁၁-အဓမ္မဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
အဓမ္မကို အဓမ္မဟု ပြ (ပြောဟော, ရေးသား, သင်ကြား, ယူဆ, ကျင့်သုံးနေ) ကြသောရဟန်းတို့သည် လူအများတို့ ကြီးပွား ချမ်းသာရန်၊ နတ်, လူတို့ ချမ်းသာစေရန် ပြုကျင့်ကြသူတို့ ဖြစ်ကုန်၏။ သည်သာမကသေး ထိုရဟန်းတို့သည် များစွာသော ကုသိုလ်တရားကို တိုးပွားစေကြကုန်၏။ သဒ္ဓမ္မသုံးဖြာ ဤသာသနာတော်ကိုလည်း ကြာရှည်လေးမြင့် တည်တံ့စေသူတို့ ဖြစ်ကုန်၏-ဟု ဘုရားရှင်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၃၊၄၃၇-၄၄၃။ အံ၊မြန်၊၃၊၄၃၀-၄၃၅။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၃၆။ အံ၊ဋီ၊၃၊၃၅၃-၄။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဒသကနိပါတ၊ တတိယပဏ္ဏာသက၊ (၁၂)၂-ပစ္စောရောဟဏီဝဂ္ဂ၊ အဓမ္မသုတ် သုံးသုတ်ပါရှိသည်။
(က) ပဌမသုတ်၌ -အဓမ္မနှင့် အနတ္ထကိုလည်းကောင်း, ဓမ္မနှင့် အတ္ထကို လည်းကောင်း သိရှိကြရမည်။ ဓမ္မနှင့် အတ္ထရှိသည့်အတိုင်းသာ ကျင့်ကြံရမည်။ အဓမ္မနှင့် အနတ္ထတရားများသည် မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ ... မိစ္ဆာဝိမုတ္တိတို့ ဖြစ်သည်။ ဓမ္မနှင့် အတ္ထတရားများသည် သမ္မာဒိဋ္ဌိ ... သမ္မာဝိမုတ္တိဖြစ်သည်ဟု ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
(ခ) ဒုတိယသုတ်၌ -အထက်ပါအတိုင်း ခေါင်းစဉ်ဒေသနာတော်ကို မိန့်တော်မူပြီး မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ ... မိစ္ဆာဝိမုတ္တိတို့သည် “အဓမ္မ”၊ သမ္မာဒိဋ္ဌိ ... သမ္မာဝိမုတ္တိတို့သည် “ဓမ္မ”၊ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ ... မိစ္ဆာဝိမုတ္တိတို့ကြောင့် ဖြစ်ပေါ်လာသော အကုသိုလ်တရားတို့သည် “အနတ္ထ”၊ သမ္မာဒိဋ္ဌိ ... သမ္မာဝိမုတ္တိတို့ကြောင့် ဖြစ်ပေါ်လာသော ပွားများပြည့်စုံခြင်းသို့ ရောက်ကုန်သော ကုသိုလ်တရားတို့သည် “အတ္ထ”၊ ဤသို့ ခွဲခြားသိမြင်၍ “ဓမ္မ”နှင့် “အတ္တ”တို့ရှိတိုင်းသာ ပြုကျင့်ရမည်ဟု ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
(ဂ) တတိယသုတ်၌ -အထက်ပါအတိုင်း ခေါင်းစဉ်ဒေသနာတော်ကို ဟောတော်မူ၍ ဘုရားရှင်ပြန်ကြွတော်မူရာ ရဟန်းတော်များ၏ လျှောက်ထားချက်အရ အရှင်အာနန္ဒာက ဒုတိယသုတ်အတိုင်း ဟောတော်မူသည်။
-အံ၊၃၊၄၆၄။ အံ၊မြန်၊၃၊၄၅၇-၄၆၃။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဒသကနိပါတ၊ စတုတ္ထပဏ္ဏာသက၊ (၁၇)၂-ဇာဏုဿောဏိဝဂ္ဂ၊ ဤ၌လည်း သုံးသုတ်ပါရှိသည်။ ။
(က) ပဌမသုတ်၌ -ဒုစရိုက်ဆယ်ပါးသည် “အဓမ္မ”နှင့် “အနတ္တ” တရား များဖြစ်၍၊ သုစရိုက်ဆယ်ပါးတို့သည် “ဓမ္မ”နှင့် “အတ္ထ”တရားများဖြစ်ကြောင်း ဟောတော်မူသည်။
(ခ) ဒုတိယသုတ်၌ -ခေါင်းစဉ်ဒေသနာ ဟောတော်မူ၍ ဘုရားရှင် ပြန်ကြွတော်မူရာ၌ ရဟန်းတို့၏ လျှောက်ထားချက်အရ အရှင်ကစ္စာနထေရ် အကျယ် ချဲ့၍ ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
(ဂ) တတိယသုတ်၌ -အဓမ္မနှင့် ဓမ္မ အနတ္ထနှင့် အတ္ထတို့ကို ဘုရားရှင် ကိုယ်တော်တိုင် အကျယ်ချဲ့၍ ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၁၊၅၇။ အံ၊မြန်၊၁၊၆၉-၇၀။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၃-၁၄။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဒုကနိပါတ၊ ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၂-အဓိကရဏဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
-အံ၊၃၊၅၀၅-၆။ အံ၊မြန်၊၃၊၄၉၅-၆။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဒသကနိပါတ၊ (၂၁)၁-ကရဇကာယဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
(ဒုစရိုက်ဆယ်ပါးဟူသော) တရားမဟုတ်သည့်ကို ပြုကျင့်ခြင်း, မညီညွတ်သည်ကို ပြုကျင့်ခြင်းကြောင့် သတ္တဝါတို့ အပါယ်လေးဘုံသို့ ရောက်ရသည်။ (သုစရိုက် ဆယ်ပါးဟူသော) တရားကိုပြုကျင့်ခြင်း, ညီညွတ်သည်ကို ပြုခြင်းကြောင့် သတ္တဝါတို့သည် လူပြည်, နတ်ပြည်သို့ ရောက်ကြရသည်ဟု အညတရဗြာဟ္မဏ၏ မေးလျှောက်ချက်ကို ဘုရားရှင်က ဖြေကြားတော်မူလျှင် အညတရဗြာဟ္မဏ “အကျဉ်းချုပ် မိန့်ကြားတော် မူချက်ကို နားမလည်ပါ၊ အကျယ်ဟောကြားတော်မူပါ”ဟု လျှောက်ထားပြန်သဖြင့် ဒုစရိုက်ဆယ်ပါးနှင့် သုစရိုက်ဆယ်ပါးတို့ကို အကျယ်ဟောပြတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၁၊၃၈၆-၈။ အံ၊မြန်၊၁၊၄၀၁-၂။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၁၇-၈။ အံ၊ဋီ၊၂၊၃၁၂-၃။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ (၇)၂-ပတ္တကမ္မဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
မင်းနှင့် ပြည်သူတို့ တရားမစောင့်ရှောက်ရာအခါ၌ မကောင်းကျိုးများ ဖြစ်ပေါ်လာပုံနှင့် တရားစောင့်ရှောက်ရာအခါ၌ ကောင်းကျိုးချမ်းသာများ ဖြစ်ပေါ် လာပုံကို ရှေ့ဆောင်နွားလား ပမာထား၍ ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၁၊၅၅-၇။ အံ၊မြန်၊၁၊၆၈-၉။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၁-၂။ အံ၊ဋီ၊၂၊၁၂-၃။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဒုကနိပါတ၊ ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၂-အဓိကရဏဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
အဓိကရုဏ်းဖြစ်ရာ၌ စောဒကနှင့် စုဒိတကရဟန်းတို့ ဆင်ခြင်ရမည့် အချက်တို့ကို ဟောပြတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၂၊၅၀၇-၈။ အံ၊မြန်၊၂၊၆၃၂-၃။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ သတ္တကနိပါတ၊ ၈-ဝိနယဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
အဓိကရုဏ်းငြိမ်းကြောင်းတရား သမထ (၇) ပါးတို့ကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၂၊၃၇၆။ အံ၊မြန်၊၂၊၄၇၄-၅။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၃၉။ အံ၊ဋီ၊၃၊၁၄၅။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဆက္ကနိပါတ၊ ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ ၈-အရဟတ္တဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
မရသေးသော ကုသိုလ်တရားတို့ ရရှိရန်၊ ရပြီးသော ကုသိုလ်တရားတို့ တိုးပွားရန် မဖြစ်ထိုက်သော ရဟန်း၏ အင်္ဂါ (၆) ပါးနှင့် ဖြစ်ထိုက်သော ရဟန်း၏ အရည်အချင်း (၆)ပါးတို့ကို ဟောပြတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၃၊၃၈၆-၉။ အံ၊မြန်၊၃၊၃၈၁-၃။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၂၅။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဒသကနိပါတ၊ ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ (၉)၄-ထေရဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
“မိမိရဟန္တာဖြစ်ပြီ” ဟု အထင်ကြီး (ရပြီဟုထင်မှတ်) ခြင်းကြောင့် ပြောဆိုတတ်သည်။ ယင်းအထင်ကြီးခြင်းသည် ဗဟုဿုတရှိသူ ဖြစ်တတ်သည်။ ဟုတ်/မဟုတ်ကို စေတောပရိယအဘိညာဏ်ရှိသော မြတ်စွာဘုရားနှင့် မြတ်စွာဘုရား၏ တပည့်သာဝကတို့ သိရှိနိုင်ပုံ၊ အဘိဇ္ဈာ, ဗျာပါဒ, ထိန-မိဒ္ဓ၊ ဥဒ္ဓစ္စ ဝိစိကိစ္ဆာ, အမှုသစ်လုပ်ငန်း, စကားပြောဆိုမှု, အိပ်ခြင်း အပေါင်းအဖော် (မိတ်ဆွေဖွဲ့မှု) အနည်းငယ်မျှ တရားထူးကို ရကာမျှဖြင့် ရောင့်ရဲ ပြီးဆုံးခြင်းသို့ရောက်သူ-ဟူသောတရားဆယ်မျိုးကို မပယ်စွန့်ဘဲ ဤသာသနာတော်၌ မကြီးပွားနိုင်-ဟု အရှင်မဟာကဿပထေရ် ရာဇဂြိုဟ်မြို့ ဝေဠုဝန် ကျောင်းတော်၌ ရဟန်းတို့အား ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၃၊၂၈၅-၇။ အံ၊မြန်၊၃၊၂၈၆-၈။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၉၉။ အံ၊ဋီ၊၃၊၃၁၉-၃၂၀။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဒသကနိပါတ၊ ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၃-မဟာဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
ဤသုတ်၌ ဘုရားရှင်၏ သဗ္ဗညုတဉာဏ်တော်စွမ်းအင်နှင့် မြတ်ဗုဒ္ဓ၏ (ဉာဏ်)အားတော်ဆယ်ပါးကို ခွဲစိတ်၍ ဘုရားရှင်က အရှင်အာနန္ဒာအား ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-မ၊၁၊၂၉-၃၉။ မ၊မြန်၊၁၊၃၃-၄၃။ မ၊ဋ္ဌ၊၁၊၁၄၂-၁၅၈။
-မဇ္ဈိမနိကာယ၊ မူလပဏ္ဏာသ၊ ၁-မူလပရိယာယဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
သာဝတ္ထိမြို့ အနာထပိဏ်သူဌေး၏အာရာမ် ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ အရှင်သာရိပုတ္တရာထေရ်က ရဟန်းတို့အား ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
(၁) မိမိသန္တာန်၌ ကောပ, အပ္ပစ္စယအစရှိသော ကိလေသာ “အင်္ဂဏ” ရှိလျက် “ငါ၏ အတွင်းသန္တာန် (စိတ်အစဉ်)၌ ကိလေသာ “အင်္ဂဏ ရှိ၏” ဟု အမှန်အတိုင်း မသိသောပုဂ္ဂိုလ်သည် “ဟီနပုရိသ”၊
(၂) မိမိသန္တာန်၌ ကောပ, အပ္ပစ္စယအစရှိသော ကိလေသာ “အင်္ဂဏ” ရှိလျက် “ငါ၏ အတွင်းသန္တာန် (စိတ်အစဉ်) ဝယ် ကိလေသာ “အင်္ဂဏ” ရှိ၏” ဟု အမှန်အတိုင်း သိသောပုဂ္ဂိုလ်သည် “သေဋ္ဌပုရိသ”၊
(၃) မိမိသန္တာန်၌ ကောပ, အပ္ပစ္စယအစရှိသော ကိလေသာ “အင်္ဂဏ” မရှိသည်ကို “ငါ၏ အတွင်းသန္တာန် (စိတ်အစဉ်) ဝယ် ကိလေသာ “အင်္ဂဏ မရှိ” ဟု အမှန်အတိုင်း မသိသောပုဂ္ဂိုလ်သည် “ဟီနပုရိသ”၊
(၄) မိမိသန္တာန်၌ ကောပ, အပ္ပစ္စယအစရှိသော ကိလေသာ “အင်္ဂဏ” မရှိသည်ကို “ငါ၏ အတွင်းသန္တာန် (စိတ်အစဉ်) ဝယ် ကိလေသာ အင်္ဂဏ မရှိ” ဟု အမှန်အတိုင်း သိသောပုဂ္ဂိုလ်သည် “သေဋ္ဌပုရိသ”-ဟု ဆိုအပ်၏ဟု ဟောတော်မူသည်။ ထိုအခါ အရှင်မဟာမောဂ္ဂလ္လာန်ထေရ်က “အဘယ်ကြောင့် ဟီနပုရိသ, သေဌပုရိသမည်ကြောင်း” မေးလျှောက်ပါသည်။ အရှင်သာရိပုတ္တမထေရ်က ယင်းပုဂ္ဂိုလ် လေးမျိုးကို ကြေးခွက်လေးမျိုးပမာထား၍ ရှင်းလင်းမိန်ကြားတော်မူပါသည်။ တဖန် အရှင်မဟာမောဂ္ဂလ္လာန်ထေရ်က မေးမြန်သဖြင့် “အင်္ဂဏ-ဟူသည် ယုတ်မာညစ်ကျူ မကောင်းမှု အကုသိုလ် “ကောပ, အပ္ပစ္စယ’ အစရှိသော အလိုဆိုးကို ဆိုလိုကြောင်းနှင့် ကောပ, အပ္ပစ္စယပုဂ္ဂိုလ် (၁၃)ဦးအကြောင်းကို ရှင်းလင်း ဟောကြားတော်မူပါသည်။ ဆက်လက်၍ “ဤကောပ, အပ္ပစ္စယ အစရှိသော ယုတ်မာသော အကုသိုလ် ဣစ္ဆာစာရတရားများ ထင်ရှားရှိနေသောရဟန်းသည် တောထွက်၍ အိမ်စဉ်အတိုင်း ဆွမ်းခံဘုဉ်းပေးပြီး ပံသုကူသင်္ကန်းကို ဝတ်ရုံ၍နေသော်လည်း သီတင်းသုံဖော်များက မလေးစား မမြတ်နိုးကြပုံ၊ ယင်းအကုသိုလ်တရားများ ပယ်ရှားပြီးသူသည် ရွာနီးကျောင်း၌ နေ၍ ဒါယကာတို့လှူဒါန်းအပ်သော ဆွမ်း, သင်္ကန်းတို့ကို ဘုဉ်းပေးဝတ်ရုံနေသော်လည်း သီတင်းသုံးဖော်တို့က လေးစားကြပုံကို အကောင်ပုပ်များထည့်ထားသော ကြေးခွက်, သလေးထမင်း ဟင်းလျာအစုံ ထည့်ထားသော ကြေးခွက်များ ပမာထား၍ ဟောကြားတော်မူပါသည်။
ထိုအခါ အရှင်မဟာမောဂ္ဂလ္လာန်ထေရ်က “ယာနကာရပုတ္တသမိတိနှင့် ပုရာဏယာနကာရပုတ္တ ပဏ္ဍုပုတ္တအာဇီဝကတို့ ဥပမာဖြင့် ပေါ်လာသော အခြေအနေတို့ကို နှိုင်းယှဉ်ဖော်ပြ၍” လျှောက်ထားပါသည်။ ဤသို့ ရဟန္တာအရှင်မြတ်နှစ်ပါးအချင်းချင်း သုဘာသိတဝါစာကို ဝမ်းမြောက်တော်မူပုံကို ပြဆိုရာသုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ -ပရမတ္ထသစ္စာ, သမ္မုတိသစ္စာနှစ်ပါးနှင့် ဒေသနာတော်နှစ်ပါး အကြောင်း၊ ပုဂ္ဂလကထာဟောတော်မူခြင်း အကြောင်း (၈) ပါး၊ အင်္ဂဏသဒ္ဒါ၏ အနက်များ၊ ဥပမာနနှင့် ဥပမေယျနှိုင်းယှဉ်ချက် အကျယ်၊ ဘုရားရှင်၏ ရှေ့တော်၌ အမြဲ နေလိုသော ရဟန်းနှင့်ပတ်သက်၍ ကောပ, အပ္ပစ္စယဖြစ်ပုံများ၊ လူခစီဝရသုံးမျိုး၊ “ဇည ဇညံ” ပုဒ်အဖွင့်၊ သူပ, ဗျဉ္ဇနပုဒ်အဖွင့်တို့ ပါရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၅၄၁။ သံ၊မြန်၊၂၊၅၃၄။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနသံယုတ္တ၊ ၉-အသင်္ခတသံယုတ္တ၊ ၂-ဒုတိယဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
အသင်္ခတသုတ်အတိုင်း ဟောတော်မူသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၁၉။ သံ၊မြန်၊၂၊၁၈။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-ခန္ဓသံယုတ္တ၊ (၇)၂-အရဟန္တဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
ခန္ဓာငါးပါး၏ အနတ္တဖြစ်ပုံ၊ အရိယာပုဂ္ဂိုလ်တို့ သိမြင်ပုံမှစ၍ အရဟတ္တဖိုလ်ဉာဏ်, ပစ္စဝေက္ခဏာဉာဏ်ဖြစ်ပုံကို ရဟန်းတို့အား ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၂၊၆၄။ သံ၊မြန်၊၂၊၆၂။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-ခန္ဓသံယုတ္တ၊ (၇)၂-အရဟန္တဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
အညတရ ရဟန်း၏ လျှောက်ထားချက်အရ “အနတ္တဖြစ်သော တရား၌ ဆန္ဒကို ပယ်စွန့် (နိုင်အောင်အားထုတ်) ရမည်”ဟု ဟောတော်မူရာ အညတရရဟန်းက “ခန္ဓာ ငါးပါး၏ အနတ္တဖြစ်ပုံ၊ ယင်း၌ဆန္ဒကိုပယ်စွန့်ရမည်”ဟု တရားတော်ကိုသိမြင်ပါကြောင်း လျှောက်ထားပါသည်။ ဘုရားရှင်က သာဓုခေါ်တော်မူပြီး တရားတော်၏အကျယ်ကို ဟောကြားတော်မူရာ အညတရရဟန်း အာသဝေါကင်းကွာ ရဟန္တာဖြစ်ပုံကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၂၊၁၄၆-၇။ သံ၊မြန်၊၂၊၁၃၈။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ (၁၄)၄-ကုက္ကုဠဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမ, နဝမ, ဒသမသုတ်။
အနတ္တဖြစ်သော ခန္ဓာငါးပါးတို့၌ ဆန္ဒ ရာဂ, ဆန္ဒရာဂတို့ကို ပယ်စွန့် (နိုင်အောင် အားထုတ်)ရမည်ဟု ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၂၊၁၆၀။ သံ၊မြန်၊၂၊၁၅၂။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၂-ရာဓသံယုတ္တ၊ ဒုတိယဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
အရှင်ရာဓအား သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ “ခန္ဓာငါးပါးတို့၏ အနတ္တ ဖြစ်ပုံ၊ အရိယာတို့သိမြင်ပုံ၊ အရဟတ္တဖိုလ်ဉာဏ်, ပစ္စဝေက္ခဏာဉာဏ်ဖြစ်ပုံတို့ကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၃၊၁၁၇။ သံ၊မြန်၊၃၊၁၂၁။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၂-ဗောဇ္ဈင်္ဂသံယုတ္တ၊ ၈-နိရောဓဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
နီဝရဏတို့မှ ကင်းဆိတ်သော, တပ်မက်မှု ကင်းသော, ကိလေသာတို့ ချုပ်ငြိမ်းရာ နိဗ္ဗာန်ကိုမှီသော, ကိလေသာတို့ကို စွန့်လွှတ်ရာ နိဗ္ဗာန်၌ညွတ်သော ဆင်းရဲသော တရား၌ အစိုးမရ အလိုသို့မလိုက် “အနတ္တ” ဟု မှတ်သားမှု “ဒုက္ခ အနတ္တသညာ”နှင့်တကွ ဗောဇ္ဈင်ခုနစ်ပါးတို့ကို ပွားများလျှင် ကြိမ်ဖန်များစွာ အလေ့အလာပြုလျှင် အကျိုး အာနိသင်ကြီးမား၏ အစရှိသည်ဖြင့် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၂၊၃၈၅။ အံ၊မြန်၊၂၊၄၈၆။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဆက္ကနိပါတ၊ ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ ၁၀-အာနိသံသဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
တစ်စုံတစ်ခုသောဓမ္မကို အနတ္တအားဖြင့် ရှုသောရဟန်းသည် လောကုတ္တရာ တရားအားလျော်သော အနုလောမိကခန္တီဉာဏ်နှင့် ပြည့်စုံနိုင်ပုံ၊ မဂ္ဂနိယာမသို့ သက်ဝင် နိုင်ပုံ၊ ဖိုလ်လေးပါးကို မျက်မှောက်ပြုနိုင်ပုံနှင့် အတ္တဟု နှလုံးသွင်းပါက ထိုသို့ မဖြစ်နိုင်ပုံကို ကဏှပက္ခ, သုက္ကပက္ခခွဲခြား၍ ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၃၆၁။ သံ၊မြန်၊၂၊၃၅၆။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-သဠာယတနသံယုတ္တ၊ (၁၇)၂-သဋ္ဌိ ပေယျာလဝဂ္ဂ၊ သတ္တမ, အဋ္ဌမ, နဝမသုတ်။
အဇ္ဈတ္တိကာယတန (၆) ပါးသည် အနတ္တဖြစ်သည်။ ယင်းတို့၌ လိုချင်မှု “ဆန္ဒ”၊ စွဲလမ်းမှု “ရာဂ” လိုချင်စွဲလမ်းမှု “ဆန္ဒရာဂ” ကိုပယ်ရမည်ဟု ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၁၆၀။ သံ၊မြန်၊၂၊၁၅၂-၃။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၂-ရာဓသံယုတ္တ၊ ဒုတိယဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
အရှင်ရာဓ၏ လျှောက်ထားချက်အရ ခန္ဓာငါးပါးတို့၏ အနတ္တဖြစ်ပုံ, အရဟတ္တဖိုလ်ဉာဏ်, ပစ္စဝေက္ခဏာဉာဏ်ဖြစ်ပုံတို့ကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၃၄၈။ သံ၊မြန်၊၂၊၃၄၂။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-သဠာယတနသံယုတ္တ၊ (၁၅)၅-နဝ ပုရာဏဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
စက္ခုပသာဒ, ရူပါရုံ စက္ခုဝိညာဏ်, စက္ခုသမ္ဖဿ, စက္ခုသမ္ဖဿကြောင့်ဖြစ်သော ဝေဒနာသုံးမျိုး၊ ထိုတရား တစ်ခုစီတစ်ခုစီကို အနတ္တဟု ရှုမြင်ရမည်။ ထို့အတူ ကြွင်း အဇ္ဈတ္တိကာယတန (၅)ပါးနှင့် ဗာဟိရာယတန (၅)ပါး၊ ယင်းတို့၏ ပေါင်းဆုံမှု ဖဿ, ယင်းဖဿကြောင့်ဖြစ်သော ဝေဒနာသုံးမျိုးစီတို့ကိုလည်း အနတ္တဟု သိမြင်အောင် ရှုမှတ်အားထုတ်ခြင်းသည် နိဗ္ဗာန်အား လျောက်ပတ်သော အကျင့်ဖြစ်သည်ဟု ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၆၅။ သံ၊မြန်၊၂၊၆၂။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၅၈။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-ခန္ဓသံယုတ္တ၊ (၇)၂-အရဟန္တဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
ဘုရားရှင်၏ အကျဉ်းချုပ်ဒေသနာတော်ကို “ခန္ဓာငါးပါးသည် အတ္တ(ငါ့)၏ ဥစ္စာမဟုတ်၊ ထိုခန္ဓာငါးပါး၌ လိုချင်မှုဆန္ဒကို ပယ်စွန့်ရမည်။ (ပယ်စွန့်နိုင်အောင် အားထုတ်ရမည်) ဟု သဘောပေါက်နားလည်ပါကြောင်း” အညတရရဟန်းက လျှောက်ထားရာ ဤအတိုင်းပင်မှတ်ရမည်ဟု ဘုရားရှင်က ပြန်လည်ဟောတော်မူသည့် ဒေသနာတော်အဆုံး၌ အညတရရဟန်း ရဟန္တာဖြစ်သွားပုံကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၅၅။ သံ၊မြန်၊၂၊၅၃-၄။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၅၆။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-ခန္ဓသံယုတ္တ၊ (၆)၁-ဥပယဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
ဤသုတ်ကို မဟာသက္ကရာဇ် ၁၀၃-ခု၊ ဝါဆိုလပြည့်ကျော် ၅-ရက်နေ့၌ ကာသိနိုင်ငံ၊ ဗာရာဏသီမြို့တော်အနီး၊ ဣသိပတန (မိဂဒါဝုန်)တော၌ ပဉ္စဝဂ္ဂီငါးဦးတို့ အရဟတ္တဖိုလ်ရရှိစေရန် ဟောတော်မူသည်။ ဤသုတ်၌ ခန္ဓာငါးပါးသည် အနတ္တသာဖြစ်ပုံ၊ အကယ်၍ အတ္တဖြစ်လျှင် ခန္ဓာငါးပါး၌ ကျင်နာခံခက်နှိပ်စက်မှု မဖြစ်တော့ရာ၊ မိမိတို့ လိုလားတောင့်တသည့် အတိုင်း မဆိုင်းမတွဖြစ်နိုင်ပုံ၊ အတ္တမဟုတ်သောကြောင့် ကျင်နာခံခက်နှိပ်စက်မှု ဖြစ်ရပုံ၊ တောင့်တသည့်အတိုင်း မဖြစ်နိုင်ပုံ၊ ခန္ဓာငါးပါးသည် အနိစ္စဖြစ်ခြင်းကြောင့် ဒုက္ခ ဝိပရိဏာမဓမ္မဖြစ်ပုံ၊ အနိစ္စ, ဒုက္ခ, ဝိပရိဏာမဓမ္မ ဖြစ်သော ခန္ဓာငါးပါးကို “ငါ့ဥစ္စာ, ငါ, ငါ့ကိုယ် (ငါ့အတ္တ) မဟုတ်”ဟု အမှန်အတိုင်း (ဉာဏ်) ပညာဖြင့် သိမှတ်ရပုံ၊ အမှန် အတိုင်းသိမြင်မှသာ အကြားအမြင်ရှိသော အရိယာသာဝကသည် ခန္ဓာငါးပါး၌ ငြီးငွေ့ စိတ်ပျက်ပုံ၊ ငြီးငွေ့ စိတ်ပျက်လျှင် တပ်မက်မှု ကင်းပျောက်ပုံ၊ တပ်မက်မှု ကင်းပျောက်လျှင် (ကိလေသာတို့မှ) လွတ်မြောက်ပုံ၊ (ကိလေသာတို့မှ လွတ်မြောက်ပြီး ဟု ပစ္စဝေက္ခဏာဉာဏ်ဖြင့် သိမြင်ပုံ၊ မိမိ၏ ပဋိသန္ဓေနေမှု ကုန်ဆုံးသွားပုံ အကျင့်မြတ်ကို ကျင့်ပြီးခဲ့ပုံ၊ ပြုဖွယ်ကိစ္စပြီးစီးပုံ၊ နောက်ထပ် မဂ်ကိုပွားများမှု မရှိတော့ပုံကို ကျကျနနသိမြင် ပုံတို့ကို ဟောတော်မူသည်။ ဤသုတ်ကို ကြားနာပြီးသည်၏ အဆုံး၌ ပဉ္စဝဂ္ဂီငါးဦး ရဟန္တာဖြစ်သွားကြသည်။
-ဝိ၊၃၊၁၈-၂၀။ ဝိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၄၇။ ဝဇိရ။ ၄၀၇။ သာရတ္ထ၊၃၊၁၈၃-၁၉၁။
-ဝိနယပိဋက၊ မဟာဝဂ္ဂပါဠိ၊ ၁-မဟာခန္ဓက၊ ၆-ပဉ္စဝဂ္ဂိယကထာ။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၁၄၈။ သံ၊မြန်၊၂၊၁၃၉။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-ခန္ဓသံယုတ္တ၊ (၁၄)၄-ကုက္ကုဠဝဂ္ဂ၊ စုဒ္ဒသမသုတ်။
ယုံကြည်မှု အပြည့်အဝဖြင့် ရဟန်းပြုလာသော အမျိုးကောင်းသား၏ တရားအစဉ်ဖြစ်ပုံကို ဟောမူသည့်သုတ်။
ဤသုတ်၌ ခန္ဓာငါးပါး၌ “အနတ္တ” ဟုအဖန်ဖန်ရှုမှတ်နေရမည်။ ယင်းသို့ရှုမှတ် နေလျှင် ခန္ဓာငါးပါးကို ပိုင်းခြား၍ သိမြင်နိုင်၏၊ ပိုင်းခြား၍ သိမြင်လျှင် ခန္ဓာငါးပါးမှ လွတ်မြောက်၏၊ ပဋိသန္ဓေနေမှု အိုမှု, သေမှု, စိုးရိမ်မှုငိုကြွေးမှု၊ ကိုယ်ဆင်းရဲမှု စိတ်ဆင်းရဲမှု, ပြင်းစွာပင်ပန်းမှုတို့မှ လွတ်မြောက်၏။ ဆင်းရဲအပေါင်းမှ လွတ်မြောက်ပြီဟု ငါဘုရားမိန့်တော်မူ၏-ဟုဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၂၊၄၀၆။ အံ၊မြန်၊၂၊၅၁၄။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၅၀။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ သတ္တကနိပါတ၊ ၂-အနုသယဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
အလုံးစုံသော တရားတို့၌ အနတ္တ-ဟု ရှုမြင်သော ပုဂ္ဂိုလ်ခုနစ်ဦးတို့ ရရှိနိုင်သော အကျိုးကျေးဇူးခုနစ်မျိုးကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၄၄၁။ သံ၊မြန်၊၂၊၄၃၇။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၃-မာတုဂါမသံယုတ္တ၊ ၂-ဒုတိယပေယျာလဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
လင်ယောက်ျားကို လွန်ကျူး၍မကျင့်သော ပညာရှိသောမာတုဂါမသည် သေပြီးနောက် နတ်ပြည်သို့ လာရောက်ရပုံကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၃၊၁၅၅။ သံ၊မြန်၊၃၊၁၆၀-၁။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၃-သတိပဋ္ဌာနသံယုတ္တ၊ ၄-အနနုဿုတဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
ကာယ, ဝေဒနာ, စိတ္တ, ဓမ္မတို့၌ “ဤသည်ကား ကာယ, ဝေဒနာ, စိတ္တ, ဓမ္မ” ဟု (ဘုရားမဖြစ်မီ) ရှေးကမကြားစဘူးကုန်သော တရားတို့၌ ငါ့အား ပညာမျက်စိ ထင်ရှားဖြစ်ပေါ်လာပြီ၊ အသိဉာဏ် ထင်ရှားဖြစ်ပေါ်လာပြီ၊ ထိုးထွင်း၍ သိမှု “ဝိဇ္ဇာ ထင်ရှားဖြစ်ပေါ်လာပြီ၊ ပညာအလင်းရောင် ထင်ရှားဖြစ်ပေါ်လာပြီ-ဟု တစ်ပါးစီတစ်ပါး စီခွဲ၍ ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၂၊၈။ အံ၊မြန်၊၂၊၁၀-၁၁။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၄။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ပဉ္စကနိပါတ၊ ၂-ဗလဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
ငါဘုရားသည် (ဘုရားမဖြစ်မီ) ရှေးက မကြားစဘူးသေးသော (သစ္စာလေးပါး) တရားတို့၌ ထူးသောဉာဏ်ဖြင့် သိ၍ အပြီးအဆုံးတဖက်ကမ်းသို့ ရောက်၏ဟု ငါဝန်ခံတော်မူ၏။ သဒ္ဓါ, ဟိရီ, ဩတ္တပ္ပ, ဝီရိယ, ပညာ-ဟူသော မြတ်စွာဘုရားရှင်၏ အားတော်ငါးပါးတို့နှင့် ပြည့်စုံတော်မူသော ငါဘုရားသည် မြင့်မြတ်သောအရာ (ဘုရား အဖြစ်)ကို ဝန်ခံတော်မူ၏။ ပရိသတ်တို့အလယ်၌ ရဲရင့်သော စကားကို မြွက်ဆိုတော်မူ၏။ မြတ်သော တရားတော်တည်းဟူသောစက်ကို လည်စေတော်မူ၏။ (ဓမ္မစကြာ တရားတော်ကို ဟောတော်မူ၏) ဟု မိန့်တော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၁၇၆။ သံ၊မြန်၊၂၊၁၆၇။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၁၆။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၃-ဒိဋ္ဌိသံယုတ္တ၊ ၁-သောတာပတ္တိဝဂ္ဂ၊ ဒွါဒသမသုတ်။
ခန္ဓာငါးပါးကို စွဲ၍ ခန္ဓာငါးပါးကို နှလုံးသွင်းမှားသောသူအား “ဤလောကသည် အဆုံးမရှိ” ဟု အယူမှားဖြစ်သည်။ အနိစ္စ, ဒုက္ခ, ဝိပရိဏာမဓမ္မဖြစ်သော ခန္ဓာငါးပါးကို (တဏှာ, ဒိဋ္ဌိတို့ဖြင့်) မစွဲလမ်းသော ပုဂ္ဂိုလ်အား “လောကသည် အဆုံးမရှိ” ဟူသော အယူမှားမဖြစ်ပုံ၊ ဤခန္ဓာငါးပါး, သစ္စာလေးပါးတို့၌ ယုံမှားတွေးတောမှု “ကင်္ခါ” ကိုပယ်ပြီးသောသူသည် သောတာပန်အရိယာသာဝက ဖြစ်ပုံကို ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၃၊၁၁၆။ သံ၊မြန်၊၃၊၁၂၁။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၂-ဗောဇ္ဈင်္ဂသံယုတ္တ၊ ၈-နိရောဓဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
အလုံးစုံသောလောက၌ မွေ့လျော်ဖွယ်မရှိဟု မှတ်သားမှု “သဗ္ဗလောကအနဘိရတိသညာ နှင့်တကွဖြစ်သော ဗောဇ္ဈင်ခုနစ်ပါးကို ပွားများအပ်, အကြိမ်ကြိမ် အဖန်ဖန် အလေ့အလာ ပြုအပ်သည်ရှိသော် အကျိုးအာနိသင် ကြီးမားပုံကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၃၊၁၂၇။ အံ၊မြန်၊၃၊၁၂၈။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ အဋ္ဌကနိပါတ၊ ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ (၇)၂-ဘူမိစာလဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
(၁) မမြင်သည်၌ မြင်သည်ဟု ဆိုလေ့ရှိမှု၊
(၂) မကြားသည်၌ ကြားသည်ဟု ဆိုလေ့ရှိမှု၊
(၃) မတွေ့ထိသည်၌ တွေ့ထိသည်ဟု ဆိုလေ့ရှိမှု၊
(၄) မသိသည်၌ သိသည်ဟု ဆိုလေ့ရှိမှု၊
(၅) မြင်သည်၌ မမြင်ဟု ဆိုလေ့ရှိမှု၊
(၆) ကြားသည်၌ မကြားဟု ဆိုလေ့ရှိမှု၊
(၇) တွေ့ထိသည်၌ မတွေ့ထိဟု ဆိုလေ့ရှိမှု၊
(၈) သိသည်၌ မသိဟု ဆိုလေ့ရှိမှု-ဟူသော ပြောဆိုခြင်း (၈) မျိုးတို့သည် အရိယာမဟုတ်သူတို့၏ အပြောအဆိုဖြစ်ကုန်၏-ဟု ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၂၊၃၈၅။ အံ၊မြန်၊၂၊၄၈၆။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၄၁။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဆက္ကနိပါတ၊ ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ ၁၀-အာနိသံသဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
(၁) အလုံးစုံသော သင်္ခါရတို့သည် မတည်တံ့ကုန်သည်ဖြစ်၍ ငါ့အား ထင်လာကုန်လိမ့်မည်။
(၂) အလုံးစုံသော တေဓာတုက လောက၌လည်း ငါ၏စိတ်သည် မွေ့လျော်လိမ့်မည်မဟုတ်။
(၃) အလုံးစုံသော လောကမှလည်း ငါ၏စိတ်သည် ထမြောက်လိမ့်မည်။
(၄) ငါ၏စိတ်သည် နိဗ္ဗာန်သို့ ညွတ်လိမ့်မည်။
(၅) ငါ့သံယောဇဉ်တို့ ပယ်ခြင်းသို့ရောက်လိမ့်မည်။
(၆) ငါသည် မြတ်သော ရဟန်းအဖြစ်နှင့် ပြည့်စုံရလိမ့်မည်-ဟူသော အကျိုး (၆)ပါးတို့ကို ကောင်းစွာသိမြင်သော ရဟန်းသည် အလုံးစုံသော သင်္ခါရတို့၌ အပိုင်း အခြားကို မပြုမူ၍ အနိစ္စသညာကို ဖြစ်စေသင့်သည်သာတည်း-ဟု ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၁၊၂၀။ အံ၊မြန်၊၁၊၂၆။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဧကကနိပါတ၊ ၁၂-အနာပတ္တိဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
အနဝသေသအာပတ်ကို သာဝသေသအာပတ်ဟု ပြ (ပြောဟော, ရေးသား သင်ကြား, ယူဆ, ပြုကျင့်)ကြသော ရဟန်းတို့သည် လူအများအစီးအပွားမဲ့ရန် ချမ်းသာ မဲ့ရန် အကျိုးစီးပွားမဲ့ရန် နတ်, လူတို့ ဆင်းရဲရန် ကျင့်သုံးကြကုန်၏။ သည်သာ မကသေး ထိုရဟန်းတို့သည် များစွာသော အကုသိုလ်ကိုလည်း တိုးပွားစေကြကုန်၏။ သဒ္ဓမ္မ သုံးဖြာ ဤသာသနာတော်ကို ကွယ်ပျောက်စေသူတို့လည်း ဖြစ်ကုန်၏-ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၁၊၂၁။ အံ၊မြန်၊၁၊၂၇။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ... ၊ အဋ္ဌာရသမသုတ်။
အနဝသေသအာပတ်ကို အနဝသေသအာပတ်ဟု ပြ (ပြောဟော, ရေးသား, သင်ကြား, ယူဆ, ပြုကျင့်)ကြသော ရဟန်းတို့သည် လူအများတို့ ကြီးပွား ချမ်းသာရန် နတ်, လူတို့ ချမ်းသာစေရန် ပြုကျင့်ကြသူတို့ ဖြစ်ကုန်၏။ ကုသိုလ်တရားကို တိုးပွား စေကြကုန်၏။ သဒ္ဓမ္မသုံးဖြာ ဤသာသနာတော်ကိုလည်း ကြာရှည်လေးမြင့် တည်တံ့ စေသူတို့ ဖြစ်ကုန်၏-ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၂၊၈၈-၉၀။ အံ၊မြန်၊၂၊၁၀၈-၁၁၀။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၆။ အံ၊ဋီ၊၃၊၃၀။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ပဉ္စကနိပါတ၊ ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ (၈)၃-ယောဓာဇီဝဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
(၁) မြွေ ကင်းမြီးကောက်, ကင်းခြေများတို့ကိုက်ခဲခြင်းဘေး၊ (၂) ချော်လဲ၍ ကမ်းပါးပြတ်၌ကျခြင်း, အစာမကြေရောဂါ၊ သည်းခြေပျက်ရောဂါ, သလိပ်ပျက်ရောဂါ လေသင်ဓုန်းဖြတ်ခြင်းရောဂါဘေး၊ (၃) ခြင်္သေ့, သစ်, ကျား, ဝက်ဝံ, ဝက်ဝံနက် (အောင်း) စသော သားရဲဘေး၊ (၄) ခိုးသူ, ဒါးပြ, သူပုန်ဘေး၊ (၅) ဘီလူးကြမ်းအစရှိသောဘေး ဟူသော ဘေးတစ်မျိုးမျိုး နှိပ်စက်ခြင်းကြောင့် ဈာန်, ဝိပဿနာ, မဂ်, ဖိုလ်တရားထူး များမရရှိဘဲ အချိန်မရွေး ပျံလွန်သွားနိုင်သည်။ ထိုဘေးဆိုးငါးပါးတို့ မရောက်လာသေးမီ တရားထူးရရန် ကြိုတင်၍ တောကျောင်းနေရဟန်းတော်သည် မမေ့မလျော့ ပြင်းပြင်း ထန်ထန် စိတ်ကို နိဗ္ဗာန်သို့ စေလွှတ်ထားလျက် ကျင့်သုံးနေထိုင်ရန် သင့်မြတ်ပေ၏ဟု ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၂၊၉၀-၉၃။ အံ၊မြန်၊၂၊၁၁၀-၁၂၂။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၆။ ။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ... ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
အိုဘေး, နာဘေး, ငတ်မွတ်သောဘေး, ပြည်ပျက်ဘေး, သံဃာညီညွတ်ရေး ပျက်ပြားခြင်းဘေး-ဟူသော ဘေးငါးမျိုးတို့ မဖြစ်ပေါ်သေးမီ တောကျောင်းနေသော ရဟန်းတော်သည် တရားထူးရရှိရေးအတွက် မမေ့မလျော့ ပြင်းပြင်းထန်ထန် တရား အလုပ် အားထုတ်ရမည်-ဟု ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၂၊၉၃-၅။ အံ၊မြန်၊၂၊၁၁၃-၁၁၅။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၆။ အံ၊ဋီ၊၃၊၃၁။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ... ၊ နဝမသုတ်။
သာသနာ့ဝန်ထမ်း ရဟန်းတော်ကောင်းတစ်ပါး၌ ပြည့်စုံရမည့် ဘာဝိတကာယ, ဘာဝိတသီလ, ဘာဝိတစိတ္တ၊ ဘာဝိတပညာနှင့် မပြည့်စုံသော (၁) ဥပဇ္ဈာယ်ဆရာ၊ (၂) နိဿရည်းဆရာများနှင့် တပည့်ရဟန်းများ ဤသာသနာတော်၌ များလာရာအခါ၊ (၃) သီလအစရှိသော မြတ်သောတရားစကား, အသိဉာဏ်ပညာကိုရခြင်းနှင့် စပ်သော တရားစကားကို ဟောပြောသည်ရှိသော် ထိုတရားစကားတို့၌ အပြစ်ရှာလိုခြင်း, ထိပါး စော်ကားလိုခြင်း အစရှိသော သဘောသို့သာ သက်ဝင်တည်နေကြပြီး ထိုတရားတို့ (၏အနှစ်သာရကို ထိုထွင်းမသိနိုင်ကြရာအခါ၊ (၄) ဘုရားမြတ်စွာ ဟောကြားတော် မူအပ်သော ပါဠိ, အနက်အားဖြင့် နက်နဲခက်ခဲပြီး လောကုတ္တရာတရား ကိုးပါးကို ပြတတ်ကုန်သော ခန္ဓာ, အာယတန, ဓာတ်, ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ်တရားတို့နှင့် စပ်ယှဉ်ကုန်သော တရားတော်တို့ကို ဟောသည်ရှိသော် လိုလိုချင်ချင် နားမထောင်လိုခြင်း, စိတ်ပါလက်ပါ နားမထောင်ခြင်း (အနက်အဓိပ္ပါယ်ကို ရှင်းရှင်းလင်းလင်း) သိလိုစိတ်မရှိခြင်း၊ ထိုတရားတော်တို့ကို သင်ယူထိုက်၏ဟု မထင်မှတ်ခြင်း၊ ဆန်းကြယ်လှပသော အသုံးအနှုံး စကားလုံးတို့ဖြင့် သာသနာပြင်ပ ပညာရှင်များ, သာဝကများ ရေးသားအပ်သော ဂါထာ, ကဗျာတို့ကို ရွတ်ဆိုအပ်သည်ရှိသော် လိုလိုချင်ချင် နားထောင်ခြင်း စိတ်ပါလက်ပါ နားထောင်ခြင်း, (အနက် အဓိပ္ပါယ်ကို သိရှိနားလည်လိုသော စိတ်ရှိခြင်း, ထိုဂါထာ, ကဗျာတို့ကို သင်ကြားလေ့လာဆည်းပူးထိုက်၏ဟု မှတ်ထင်ခြင်းဟူသောဘေး၊ (၅) ထေရ်ကြီး ရဟန်းများ၏ ပစ္စည်းလေးပါး ပေါများခြင်းငှာ အားထုတ်ကြခြင်း, သိက္ခာပုဒ်တော်များ၌ လျော့လျော့ပေါ့ပေါ့ကျင့်ခြင်း, အပါယ်ဘုံရောက်ကြောင်း မကောင်းသော အကျင့်များ၌ ရှေ့သွားခေါင်းဆောင်များ ဖြစ်ကြပြီး မဂ်, ဖိုလ်ရကြောင်း ကျင့်စဉ်များ၌ တာဝန်မဲ့ အားထုတ်မှု လုံ့လအားနည်းခြင်းများကို နောင်လာနောင်သား ရဟန်းများတို့ အားကျ၍ အတုယူကျင့်ကြခြင်းဘေးတို့ ဤသာသနာတော်၌ ဖြစ်ပေါ်လာလျှင် သမထ, ဝိပဿနာ ဓမ္မများ ပျက်စီးခြင်း, ဝိနည်းငါးမျိုးတို့ ပျက်စီးခြင်း ဖြစ်လိမ့်မည်။ ထိုဘေးငါးမျိုးတို့ ဖြစ်လိမ့်မည်ကို သိရှိအောင်အားထုတ်ကြပြီး ထိုဘေးအန္တရာယ်ဆိုကြီးများကို ပယ်ဖျောက် ဖျက်ဆီးနိုင်အောင် အားထုတ်ကြရမည်-ဟု ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၂၊၉၅-၇။ အံ၊မြန်၊၂၊၁၁၆-၇။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၇။ အံ၊ဋီ၊၃၊၃၁-၄။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ... ၊ ဒသမသုတ်။
ရဟန်းတို့သည် သင်္ကန်း ဆွမ်း, ကျောင်း အိပ်ရာ နေရာဟူသော ပစ္စည်းသုံးမျိုးတို့၌ ကောင်းမွန်သည်ကို အလိုရှိကြကုန်သဖြင့် ပံသုကူဓုတင်ဆောင်, ပိဏ္ဍပါတ်ဓုတင်ဆောင်, ရုက္ခမူဓုတင်ဆောင် ပုဂ္ဂိုလ်များဆိတ်သုဉ်းကြပြီး ယင်းပစ္စည်းသုံးမျိုးနှင့် ဆက်စပ်၍ ရဟန်းတော်များနှင့် မလျောက်ပတ်သော ရှာမှီးခြင်းဖြင့် ရှာမှီးခြင်းဘေး သုံးမျိုး၊ (၄) ဘိက္ခုနီ, သိက္ခမာန်, သာမဏေတို့နှင့် ရောနှောဆက်ဆံသဖြင့် သာသနာတော်၌ မမွေ့လျော်တော့ဘဲ ညစ်နွမ်းသော အာပတ်တစ်မျိုးမျိုးသို့ သက်ရောက်ခြင်း သိက္ခာချ၍ လူထွက်ခြင်းဘေး၊ (၅) အာရာမ်စောင့်, သာမဏေတို့နှင့် ရောနှောဆက်ဆံ ကြသဖြင့် ဘောဇဉ်တို့ကို သိုမှီး သိမ်းဆည်း၍ သုံးဆောင်ခြင်း, မြေကြီး, မြက်သစ်ပင် အစရှိသည်တို့၌ ထင်ရှားပေါ်လွင်သော အရိပ်နိမိတ်ပြုခြင်းဘေးများ ဤသာသနာတော်၌ ဖြစ်ပေါ်လာလိမ့်မည်။ ထိုဘေးများကို သိအောင်အားထုတ်ကြပြီး ပယ်ဖျောက် ဖျက်ဆီးနိုင်ရန် အားထုတ်ကြရမည်ဟု ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၃၊၃၅၉။ သံ၊မြန်၊၃၊၃၆၄။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၁-သောတာပတ္တိသံယုတ္တ၊ ၆-သပ္ပညဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
သူတော်ကောင်းကို မှီဝဲခြင်း, သူတော်ကောင်းတရားကို ကြားနာခြင်း, သင့်လျော် သောအားဖြင့် နှလုံးသွင်းခြင်း (လောကုတ္တရာ) တရားအားလျော်သော အကျင့်ကို ကျင့်ခြင်း ဟူသော တရားလေးပါးကို ပွားများအပ်, ကြိမ်ဖန်များစွာ လေ့လာသမှုပြုအပ် သည်ရှိသော် အနာဂါမိဖိုလ်ကို မျက်မှောက်ပြုခြင်းငှာ ဖြစ်၏-ဟု ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၂၊၃၆၈။ အံ၊မြန်၊၂၊၄၆၂။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၃၇။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဆက္ကနိပါတ၊ ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ ၇-ဒေဝတာဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
ယုံကြည်ခြင်း “သဒ္ဓါ” မရှိမှု၊ (ဒုစရိုက်မှ) မရှက်မှု၊ (ဒုစရိုက်မှ) မလန့်မှု၊ ပျင်းရိမှု၊ သတိမေ့လျော့မှု၊ အသိဉာဏ်ပညာမရှိမှု-ဟူသော တရားခြောက်မျိုးကို မပယ်နိုင်လျှင် အနာဂါမိဖိုလ်ကို မျက်မှောက်မပြုနိုင်၊ ယင်းတရားခြောက်မျိုးကို ပယ်စွန့်နိုင်လျှင် အနာဂါ မိဖိုလ်ကို မျက်မှောက်ပြုနိုင်၏-ဟု ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၁၊၂၃။ အံ၊မြန်၊၁၊၃၀။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဧကကနိပါတ၊ ၁၃-ဧကပုဂ္ဂလဝဂ်၊ သောဠသမသုတ်။
အရဟံဂုဏ်ရှင်, သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဂုဏ်ရှင် တစ်ဆူတည်းသော ပုဂ္ဂိုလ်ဖြစ်တော်မူသော ဘုရားရှင်ပွင့်တော်မူလာခြင်းသည် အနာဂါမိဖိုလ်၊ အရဟတ္တဖိုလ်ကို မျက်မှောက် ပြုရန် ဖြစ်၏-ဟု ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၁၊၁၉။ အံ၊မြန်၊၁၊၂၆။ အံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၆၆။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဧကကနိပါတ၊ ၁၀-ဒုတိယပမာဒါဝဂ္ဂ၊ ဧကူနစတ္တာလီသမသုတ်။
ဘုရားရှင်၏ အလေ့အကျက်မဟုတ်သည်ကို ဘုရားရှင်၏ အလေ့အကျက်ဟု ပြ (ပြောဟော, ရေးသား, ယူဆ, ပြုကျင့်)ကြသော ရဟန်းတို့သည် လူအများ အစီး အပွားမဲ့ရန်၊ နတ်, လူတို့ ဆင်းရဲရန် ကျင့်သုံးကြကုန်၏။
သည်သာမကသေး ထိုရဟန်းတို့သည် များစွာသော အကုသိုလ်ကိုလည်း တိုးပွား စေကြကုန်၏။ သဒ္ဓမ္မသုံးဖြာ ဤသာသနာတော်ကို ကွယ်ပျောက်စေသူတို့လည်း ဖြစ်ကုန်၏-ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၁၊၂၀။ အံ၊မြန်၊၁၊၂၆။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဧကကနိပါတ။ ၁၁-အဓမ္မဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
တထာဂတအနာစိဏ္ဏကို တထာဂတအနာစိဏ္ဏဟု ပြ (ပြောဟော, ရေးသား သင်ကြား, ယူဆ, ပြုကျင့်)ကြသော ရဟန်းတို့သည် လူအများ ကြီးပွား ချမ်းသာရန် နတ်, လူတို့ ချမ်းသာစေရန် ပြုကျင့်ကြသူတို့ ဖြစ်ကုန်၏။ သည်သာမကသေး ထိုရဟန်းတို့သည် များစွာသော ကုသိုလ်တရားကို တိုးပွားစေကြကုန်၏။ သဒ္ဓမ္မသုံးဖြာ ဤ သာသနာတော်ကိုလည်း ကြာရှည်လေးမြင့်တည်တံ့စေသူတို့ ဖြစ်ကုန်၏-ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၁၊၅၃-၄။ သံ၊မြန်၊၁၊၅၂-၄။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၁၀၅။ သံ၊ဋီ၊၁၊၁၅၅။ (မ၊၃၊၁၀၆-၇။ မ၊မြန်၊၃၊၃၁၀-၃၁၁။ မ၊ဋ္ဌ၊၄၊၂၃၁-၂။)
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၂-ဒေဝပုတ္တသံယုတ္တ၊ ၂-အနာထပိဏ္ဍိကဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
အနာထပိဏ္ဍိကနတ်သားက ဘုရားရှင်အား ဇေတဝန်ကျောင်းတော်ကြီး၌ သံဃာတော်များနှင့် ဘုရားရှင်တို့ သီတင်းသုံးနေတော်မူသည်။ မိမိ၏ပီတိ ပွားများ ရာဖြစ်ပုံ၊ သတ္တဝါတို့ စင်ကြယ် ကြောင်းတရားငါးပါး၊ ပညာရှိအမျိုးကောင်းသား၏ အရိယာမဂ်တရားတို့၌ စင်ကြယ် ကြောင်းအကျင့်၊ အရှင်သာရိပုတ္တရာ၏ ရဟန်တော် အားလုံးထက် သီလ, ပညာ (ကိလေသာ ငြိမ်းအေးမှု) ဥပသမဂုဏ်အားဖြင့် မြင့်မြတ်ပုံတို့ကို ဂါထာလေးဂါထာဖြင့် လျှောက်ထားပုံ၊ ဘုရားရှင်က ရဟန်းတော်တို့အား ပြန်လည် မိန့်ကြားတော်မူပုံ၊ အရှင်အာနန္ဒာ၏ အနုမာနဉာဏ်စွမ်းအင်တို့ကို ဟောပြရာသုတ်။
-သံ၊၃၊၃၃၂-၆။ သံ၊မြန်၊၃၊၃၃၅-၉။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၁၉။ သံ၊ဋီ၊၂၊၅၃၄။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၁-သောတာပတ္တိသံယုတ္တ၊ ၃-သရဏာနိဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
မကျန်းမမာဖြစ်နေသော အနာထပိဏ်သူဌေး၏ ပင့်လျှောက်ချက်အရ အရှင်သာရိပုတ္တရာသည် အရှင်အာနန္ဒာနှင့် အနာထပိဏ်သူဌေးအိမ်သို့ ကြွရောက်၍ ကျန်းမာရေးသတင်းမေးပါသည်။ အနာထပိဏ်သူဌေးက “မိမိ မကျန်းမမာဖြစ်နေပါကြောင်း၊ ဝေဒနာများ တိုးပွားနေပါကြောင်း” လျှောက်ထားပါသည်။
အရှင်သာရိပုတ္တရာက “ကျောင်းဒါယကာ ရတနာသုံးပါးကို မကြည်ညိုသူ သီလမရှိသူ, မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ, မိစ္ဆာသင်္ကပ္ပ, မိစ္ဆာဝါစာ, မိစ္ဆာကမ္မန္တ မိစ္ဆာအာဇီဝ, မိစ္ဆာဝါယာမ မိစ္ဆာသတိ, မိစ္ဆာသမာဓိ, မိစ္ဆာဉာဏ, မိစ္ဆာဝိမုတ္တိ-တို့နှင့် ပြည့်စုံသောသူသည် ကွယ်လွန် ပြီးနောက် အပါယ်လေးပါးသို့ ကျရောက်ရမည်။ ယင်းတရားတို့သည် သင့်မှာမရှိ၊ သင်သည် ရတနာသုံးပါးကို ကြည်ညိုသည့် သဒ္ဓါ, အရိယကန္တသီလနှင့် ပြည့်စုံမှု၊ သမ္မာဒိဋ္ဌိ သမ္မာသင်္ကပ္ပ၊ သမ္မာဝါစာ, သမ္မာကမ္မန္တ, သမ္မာအာဇီဝ, သမ္မာဝါယာမ, သမ္မာသတိ သမ္မာသမာဓိ, သမ္မာဉာဏ, သမ္မာဝိမုတ္တိ-တို့နှင့် ပြည်စုံမှုကို အကြိမ်ကြိမ် အဖန်ဖန် ရှုမြင်သည်ရှိသော် သင်၏ ဝေဒနာတို့သည် တခဏချင်း ပျောက်ကင်းပေလိမ့်မည်ဟု တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ ခွဲစိတ်၍ ဟောကြားတော်မူပါသည်။ အနာထပိဏ် သူဌေးလည်း ထိုနည်းအတိုင်း ရှုမှတ်သည်ရှိသော် အနာထပိဏ်သူဌေး၏ သန္တာန်၌ ဖြစ်ပေါ်နေသော ဝေဒနာတို့သည် တခဏချင်း ပျောက်ကင်းကုန်၏။
အနာထပိဏ်သူဌေးသည် မိမိအတွက်ချက်ပြုတ်ထားသော ဆွမ်းအုပ်ဖြင့် အရှင်နှစ်ပါးအား ဆွမ်းဆက်ကပ်ပါသည်။ ဆွမ်းဘုဉ်းပေးအပြီး အရှင်သာရိပုတ္တရာက “သဒ္ဓါ, သီလ, ပသာဒ, ဓမ္မဒဿနတရားလေးပါးနှင့် ပြည့်စုံသူသည် “အဒလိဒ္ဒ” = လူချမ်းသာမည်ပုံ၊ အသက်ရှင်ရကျိုးနပ်ပုံ၊ ဤတရားလေးပါနှင့် ပြည့်စုံအောင် အားထုတ်သင့်ပုံ”တို့ကို အနုမောဒနာ ဒေသနာအဖြစ် ဟောတော်မူပါသည်။
အဋ္ဌကထာ၌ -မိစ္ဆာဉာဏနှင့် မိစ္ဆာဝိမုတ္တိတို့ကိုလည်းကောင်း၊
ဋီကာ၌ -မိစ္ဆာပစ္စဝေက္ခဏာနှင့် မိစ္ဆာဝိမုတ္တိတို့ကိုလည်းကောင်း ဖွင့်ပြ ထားပါသည်။
-သံ၊၃၊၃၃၆-၈။ သံ၊မြန်၊၃၊၃၃၉-၃၄၁။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၁၉။ သံ၊ဋီ၊၂၊၅၃၅။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၁-သောတာပတ္တိသံယုတ္တ၊ ၃-သရဏာနိဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
အနာထပိဏ်သူဌေးက မိမိမကျန်းမမာဖြစ်နေပါကြောင်း, မိမိထံသို့ ကြွတော် မူပါရန် လျှောက်ထားသဖြင့် အရှင်အာနန္ဒာမထေရ်သည် အနာထပိဏ်သူဌေးအိမ်သို့ ကြွတော်မူပြီး “ဒါယကာသူဌေး ရတနာသုံးပါး၌ မကြည်ညိုခြင်း, သီလမရှိခြင်းဟူသော တရာလေးပါးနှင့် ပြည့်စုံသော အကြားအမြင်မရှိသော ပုထုဇဉ်ပုဂ္ဂိုလ်သည် ထိတ်လန့် တုန်လှုပ်မှု, သေရမည်ကိုကြောက်လန့်မှုဖြစ်၏။ ရတနာသုံးပါးကြည်ညိုခြင်း, သီလရှိခြင်း ဟူသော တရာလေးပါးနှင့် ပြည့်စုံသော အကြားအမြင်ရှိသော အရိယာသာဝကသည် ထိတ်လန့်တုန်လှုပ်မှုမှ သေရမည်ကိုကြောက်လန့်မှု မဖြစ်ဟု တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ ဟောတော်မူပါသည်။
အနာထပိဏ်သူဌေးက ဒေသနာတော်အဆုံး၌ မိမိသေရမည်ကို မကြောက်ပုံနှင့် ထိုတရားလေးပါး မိမိ၌ ရှိနေပုံကို လျှောက်ထားပါးသည်။ အရှင်အာနန္ဒာက “လူဘဝ အရတော်ပုံ၊ သောတာပန် အရိယာသာဝက ဖြစ်ပုံကို ဖြေကြားပေ၏” ဟု မိန်တော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-မ၊၃၊၃၀၁-၇။ မ၊မြန်၊၃၊၃၀၆-၃၁၁။ မ၊ဋ္ဌ၊၄၊၂၂၉-၂၃၂။ မ၊ဋီ၊၃၊၄၁၆-၉။
-မဇ္ဈိမနိကာယ၊ ဥပရိပဏ္ဏာသ၊ ၅-သဠာယတနဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
အနာထပိဏ်သူဌေးက “မိမိမှာ ဝေဒနာပြင်းထန်စွာ ခံစားနေရပုံကို ဘုရားရှင် နှင့် အရှင်သာရိပုတ္တရာတို့ထံ အသိပေး၍ အရှင်သာရိပုတ္တရာ ကိုယ်တော်တိုင် မိမိအိမ်သို့ ကြွတော်မူပါရန်” ပင့်လျှောက်စေပါသည်။ အရှင်သာရိပုတ္တရာသည် အရှင်အာနန္ဒာမထေရ်နှင့် အနာထပိဏ်သူဌေးအိမ်သို့ ကြွတော်မူပြီး ကျန်းမာရေးအခြေအနေကို မေးမြန်းပါသည်။ အနာထပိဏ်သူဌေးက မိမိ ဝေဒနာပြင်းထန်စွာ ခံစားနေရပုံကို ဥပမာလေးမျိုးဖြင့် လျှောက်ထားပါသည်။ အရှင်သာရိပုတ္တရာက အနာထပိဏ်သူဌေးအား “အဇ္ဈတ္တိကာယတန (၆) ပါး၊ ဗဟိဒ္ဓါယတန (၆)ပါး၊ ဝိညာဏ် (၆)ပါး၊ ဖဿ (၆)ပါး၊ ဝေဒနာ (၆)ပါး၊ ဓာတ် (၆)ပါး၊ ခန္ဓာ (၅)ပါး၊ အရူပဈာန် (၄)ပါး၊ ပစ္စုပ္ပန်လောက, တမလွန်လောက, ဒိဋ္ဌ, သုတ, မုတ, ဝိညာတ, ပတ္တ, ပရိယေသိတ, အနုပရိယေသိတ, မနသာနုစရိတ တရားတို့ကို တဏှာ, မာန, ဒိဋ္ဌိတို့ဖြင့် မစွဲလမ်းသင့်ပုံ၊ ယင်းတို့ကို မှီ၍ဖြစ်သော ဝိညာဏ်သည်လည်း ငါ့အား မဖြစ်လတ္တံ့-ဟု ကျင့်ရမည်” ဟု တရားစကားကို အကျယ်ဟောတော်မူပါသည်။ ။ တရားတော်၏အဆုံး၌ အနာထပိဏ်သူဌေး ငိုကြွေးပုံ၊ အရှင်အာနန္ဒာ၏ မေးမြန်းချက် ဖြေကြားပြီး၊ ဤတရားမျိုးကို မိမိမကြားနာခဲ့ရပုံကို လျှောက်ထားပါသည်။ အရှင်သာရိပုတ္တရာမထေရ်အား “ဤတရားမျိုးကို လူတို့အားဟောတော်မူပါ၊ တရားသိလွယ်သူတို့ ရှိပါလိမ့်မည်” အစရှိသည်ဖြင့် လျှောက်ထားပါသည်။ ။
အရှင်သာရိပုတ္တရာထေရ်နှင့် အရှင်အာနန္ဒာထေရ်တို့ ပြန်ကြွပြီး မကြာမီ အနာထပိဏ်သူဌေးကွယ်လွန်ပုံ၊ အနာထပိဏ္ဍိကနတ်သားက ဘုရားရှင်ထံ လာရောက်ပြီး လေးဂါထာဖြင့် ဘုရားရှင်အား လျှောက်ထားပုံ၊ ဘုရားရှင်က ရဟန်းတို့အား ပြန်၍ မိန့်ကြားတော်မူပုံ၊ အရှင်အာနန္ဒာမထေရ်၏ အနုမာနဉာဏ်စွမ်းအင်တို့ကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ -အနာထပိဏ်သူဌေး ဘုရားရှင်ထံဆည်းကပ်ပုံ၊ မာရဏန္တိက ဝေဒနာ၊ ဤတရားမျိုး မနာကြားဖူးပုံ၊ အနာထပိဏ်သူဌေး၏ ဒါနကောင်းမှုအားကြီးပုံ (၂၄) နှစ်လုံးလုံး ဘုရားရှင်က အနာထပိဏ်သူဌေးအား ဒါနကထာကို ဟောတော်မူပုံ၊ တုသိတာနတ်ပြည်၌ ဖြစ်ရပုံ စသည်တို့ကို ဖွင့်ပြထားပါသည်။
ဋီကာ၌ -ဥဿာ၊ ဂါယာသုံးပါး အစရှိသည်တို့ကို ဖွင့်ပြထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၁၊၂၀။ အံ၊မြန်၊၁၊၂၇။ အံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၇၃။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဧကကနိပါတ၊ ၁၂-အနာပတ္တိဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
အနာပတ္တိကို အာပတ္တိဟု ပြ (ပြောဟော, ရေးသား, ယူဆ, ပြုကျင့်)ကြသော ရဟန်းတို့သည် လူအများအစီးအပွားမဲ့ရန်၊ ချမ်းသာမဲ့ရန်၊ အကျိုးစီးပွားမဲ့ရန်၊ နတ်, လူတို့ ဆင်းရဲရန် ကျင့်သုံးကြကုန်၏။ သည်သာမကသေး ထိုရဟန်းတို့သည် များစွာသော အကုသိုလ်ကိုလည်း တိုးပွားစေကြကုန်၏။ သဒ္ဓမ္မသုံးဖြာ ဤသာသနာတော်ကို ကွယ်ပျောက်စေသူတို့လည်း ဖြစ်ကုန်၏-ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၁၊၂၁။ အံ၊မြန်၊၁၊၂၈။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ...၊ ဧကာဒသမသုတ်။
အနာပတ္တိကို အနာပတ္တိဟု ပြ (ပြောဟော, ရေးသား, သင်ကြား, ယူဆ, ပြုကျင့်)ကြသော ရဟန်းတို့သည် လူအများတို့ ကြီးပွား ချမ်းသာရန်၊ နတ်, လူတို့ချမ်းသာ စေရန် ပြုကျင့်ကြသူတို့ဖြစ်ကုန်၏။ သမ္မသုံးဖြာ ဤသာသနာတော်ကိုလည်း ကြာရှည် လေးမြင့်တည်တံ့ စေသူတို့ ဖြစ်ကုန်၏-ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၂၊၁၂၈။ အံ၊မြန်၊၂၊၁၅၈။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၄၆။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ပဉ္စကနိပါတ၊ တတိယပဏ္ဏာသက၊ (၁၃)၃-ဂိလာနဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်နှင့် ဆဋ္ဌသုတ်။
ပဌမသုတ်၌ -အသက်တိုကြောင်းတရား ငါးပါးနှင့် အသက်ရှည်ကြောင်း တရားငါးပါးတို့ကို သရုပ်ထုတ်၍ ဟောတော်မူသည်။
ဒုတိယသုတ်၌လည်း -ယင်းတရားငါးပါးစီတို့ကိုပင် ပဌမသုတ်၊ အမှတ် (၅) “အကာလစာရီ” “ကာလစာရီ” နေရာ၌ “ဒုဿီလ ပါပမိတ္တ” နှင့် “သီလဝန္တ ကလျာဏမိတ္တ”တို့ကို လဲလှယ်၍ ဟောတော်မူသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၅၄၂။ သံ၊မြန်၊၂၊၅၃၆။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၄၉။ သံ၊ဋီ၊၂၊၃၈၈။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၉-အသင်္ခတသံယုတ္တ၊ ဒုတိယဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌဝီသတိမသုတ်။
အသင်္ခတသုတ်တော်အတိုင်း အနာလယနှင့် အနာလယဂါမိမဂ္ဂတို့ကို ဘုရားရှင်-က ရဟန်းတို့အား ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၁၊၈။ အံ၊မြန်၊၁၊၁၀။ အံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၄၄။ အံ။ဋီ၊၁။၉၈။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဧကကနိပါတ၊ ၅-ပဏိဟိတအစ္ဆဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
(နီဝရဏ ငါးပါးမဝင်) ကြည်လင်သောစိတ်ရှိသော ရဟန်းသည် မိမိအကျိုး သူတပါးအကျိုး မိမိသူတပါး နှစ်ဦးသားအကျိုးကို သိနိုင်ခြင်း အလမရိယဉာဏဒဿနကို မျက်မှောက်ပြုနိုင်ခြင်းတို့ ဖြစ်နိုင်ပုံကို ကြည်လင်သောရေအိုင် ဥပမာဖြင့် ဘုရားရှင် ရှင်းလင်း၍ ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၅၄၁။ သံ၊မြန်၊၂၊၅၃၄။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၄၉။ သံ၊ဋီ၊၂၊၃၈၇။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၉-အသင်္ခတသံယုတ္တ၊ ဒုတိယဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
အသင်္ခတသုတ်တော်အတိုင်း အနာသဝနှင့် အနာသဝဂါမိမဂ္ဂဓမ္မတို့ကို ဘုရားရှင်က ရဟန်းတို့အား ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၅၄၁-၂။ သံ၊မြန်၊၂၊၅၃၄-၆။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၉-အသင်္ခတသံယုတ္တ၊ ၂-ဒုတိယဝဂ္ဂ၊ ၃၂-ခုမြောက်သုတ်။
ဤသုတ်၌ သုတ်ပေါင်း (၃၀) ပါရှိပါသည်၊ အသင်္ခတသုတ်တော်အတိုင်း ဟောကြားတော်မူပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၁၈။ သံ၊မြန်၊၂၊၁၇။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-ခန္ဓသံယုတ္တ၊ ၂-အနိစ္စဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
ခန္ဓာငါးပါး၏ မမြဲပုံကို ရှုမြင်သော အကြားအမြင်များသော အရိယာသာဝကသည် ခန္ဓာငါးပါး၌ ငြီးငွေ့စိတ်ပျက်၏။ ငြီးငွေ့စိတ်ပျက်ခြင်းကြောင့် တပ်မက်မှု ကင်း၏။ တပ်မက်မှု ကင်းခြင်းကြောင့် (ကိလေသာအနှောင်အဖွဲ့မှ) လွတ်မြောက်၏။ (ကိလေသာ အနှောင်အဖွဲ့မှ) လွတ်မြောက်ပြီ-ဟု သိမြင်တတ်သော ပစ္စဝေက္ခဏာဉာဏ်ဖြစ်၏။ မိမိမှာ ဇာတိမရှိတော့ပုံ၊ အကျင့်မြတ်ကို ကျင့်သုံးပြီးပုံ၊ ပြုဖွယ်ကိစ္စအားလုံး ပြီးစီးသွားပုံ၊ မဂ်ကို ပွားများဖွယ် မလိုတော့ပုံတို့ကို သိမြင်၏-ဟု ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၂၊၃၇။ သံ၊မြန်၊၂၊၃၆။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၄၈။ သံ၊ဋီ၊၂၊၂၁၉-၂၂၀။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-ခန္ဓသံယုတ္တ၊ ၅-အတ္တဒီပဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
ရုပ်သည်မမြဲ၊ မမြဲသောရုပ်သည် ဆင်းရဲသောသဘောရှိ၏၊ ဆင်းရဲခြင်းသဘော ရှိသော ရုပ်သည် အတ္တ (အသက်, လိပ်ပြာ, ဝိညာဏ်ကောင်) မဟုတ်၊ အတ္တမဟုတ်သော ရုပ်ကို “ငါ့ဥစ္စာမဟုတ်, ငါမဟုတ်, ငါ၏အတ္တမဟုတ်” ဟု မှန်ကန်သော ဝိပဿနာပညာ, မဂ်ပညာဖြင့် ရှုမြင်ရမည်။ မှန်ကန်သော (ဝိပဿနာပညာ, မဂ်) ပညာဖြင့် အမှန်အတိုင်း သိမြင်သောပုဂ္ဂိုလ်၏ စိတ်သည် တပ်မက်မှုကင်း၏။ တစုံတခုသော အာရုံကို (တဏှာ, ဒိဋ္ဌိတို့ဖြင့်) မစွဲမူ၍ အာသဝတို့မှ လွတ်မြောက်၏။ ဤနည်းအတိုင်း ကျန်ခန္ဓာလေးပါးတို့၌လည်း အမှန်အတိုင်း သိမြင်လာအောင် အားထုတ်ရမည်။ သိမြင်လျှင် အာသဝတို့မှ လွတ်မြောက်တော့သည်သာ။
ရူပဓာတ် အစရှိသော ခန္ဓာငါးပါးတို့၌ တပ်မက်မှုကင်းသော (ယောဂီ) ရဟန်း၏ စိတ်သည် (တဏှာ, ဒိဋ္ဌိတို့ဖြင့်) တစုံတခုသော အာရုံကို မစွဲယူတော့မူ၍ အာသဝတို့မှ လွတ်မြောက်တော့၏။ လွတ်မြောက်ပြီးခြင်းကြောင့် (ပြုဖွယ်ကိစ္စ မရှိတော့သည်၏ အဖြစ်၌) တည်နေပြီ။ ထိုသို့ တည်နေခြင်းကြောင့် ရောင့်ရဲတင်းတိမ်အားရကျေနပ်နိုင်၏။ ထိုသိုရောင့်ရဲနိုင်ခြင်းကြောင့် (တဏှာ, ဒိဋ္ဌိတို့ဖြင့်) မတောင့်တတော့ပေ၊ တောင့်တမှု မရှိခြင်းကြောင့် ကိုယ်တိုင်သာလျှင် ကိလေသာအပူမီးတောက်တို့ အပြီးတိုင် ငြိမ်းပျောက် တော့၏။ မိမိမှာ ဇာတိမရှိတော့ပြီ-အစရှိသည်ဖြင့် အထက်သုတ်အတိုင်း သိမြင်လေ တော့၏-ဟု ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၂၊၃၇။ သံ၊မြန်၊၂၊၃၇။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၄၈။ သံ၊ဋီ၊၂၊၂၂၀။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ...၊ ၅-အတ္တဒီပဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
ခန္ဓာငါးပါးတို့၌ အထက်သုတ်ဝယ် ဟောတော်မူသည့်အတိုင်း (ဝိပဿနာဉာဏ်, မဂ်ဉာဏ်တို့ဖြင့်) သိမြင်အောင် ရှုမှတ်ရမည်။ ဤသို့ အမှန်အတိုင်း သိမြင်လျှင် (အတိတ် ခန္ဓာအဖို့ အစုသို့ အစဉ်အလိုက်သော) ပုဗ္ဗန္တာနုဒိဋ္ဌိ (၁၈) ပါး၊ (အနာဂတ်ခန္ဓာအဖို့ အစုသို့ အစဉ်လိုက်သော) အပရန္တာနုဒိဋ္ဌိ (၄၄) ပါး ဟူသော မိစ္ဆာအယူ (၆၂) မျိုးတို့ မဖြစ်တော့ပေ။ အပရန္တာနုဒိဋ္ဌိ မဖြစ်တော့သည်ရှိသော် မိစ္ဆာအယူဟူသော စွမ်းအား မိစ္ဆာ အယူဖြင့် မှားမှားယွင်းယွင်း နှလုံးသွင်းမှု မဖြစ်တော့ပေ။ ထိုသို့ မိစ္ဆာအယူဟူသော စွမ်းအား, မိစ္ဆာအယူဖြင့် မှားမှားယွင်းယွင်း နှလုံးသွင်းမှု မရှိတော့လျှင် ခန္ဓာငါးပါး၌ တပ်မက်မှုကင်းလျှင် အာသဝတို့မှ လွတ်မြောက်တော့၏ အစရှိသည်ဖြင့် အထက်က သုတ်အတိုင်း ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၂၊၆၃။ သံ၊မြန်၊၂၊၆၀-၆၁။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၅၈။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ...၊ (၇)၂-အရဟန္တဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
ဘုရားရှင်က “မမြဲသောတရား၌ တဏှာဆန္ဒကို ပယ်ရမည်” ဟု လျှောက်ထား လာသော အညတရ ရဟန်းအား အကျဉ်းချုပ် တရားကို ဟောတော်မူရာ အညတရ ရဟန်းက “သိပါပြီ မြတ်စွာဘုရား၊ သိပါပြီ မြတ်စွာဘုရား” ဟု လျှောက်ထားသဖြင့် ဘုရားရှင်က မေးတော်မူရာ အညတရ ရဟန်းက “ခန္ဓာငါးပါး၏ မမြဲပုံ၊ ထိုမမြဲသော ခန္ဓာငါးပါး၌ တဏှာဆန္ဒကိုပယ် (နိုင်အောင်အားထုတ်) ရမည်” ဟု သိမြင်ပါကြောင်း လျှောက်ထားပါသည်။ ဘုရားရှင်က သာဓုခေါ်တော်မူပြီး သင်လျှောက်ထားသည့် အတိုင်း ရှုမြင်ရမည်ဟု ခန္ဓာတစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီကို ထပ်မံရှင်းလင်း၍ ဟောတော်မူသည့်ဒေသနာတော်အဆုံး၌ အညတရရဟန်း ရဟန္တာဖြစ်ပုံကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၂၊၁၄၅။ သံ၊မြန်၊၂၊၁၃၆။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ...၊ (၁၄)၄-ကုက္ကုဠဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
မမြဲသော ခန္ဓာငါးပါး၌ လိုချင်မှုဆန္ဒကိုပယ် (နိုင်အောင်အားထုတ်)ရမည်ဟု ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၂၊၁၄၆။ သံ၊မြန်၊၂၊၁၃၆။
-သံယုတ္တနိကာယ၊...တတိယသုတ်။
မမြဲသောခန္ဓာငါးပါး၌ တပ်မက်မှု “ရာဂ”ကို ပယ်ရမည်ဟု ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၂၊၁၄၆။ သံ၊မြန်၊၂၊၁၃၇။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ...၊ စတုတ္ထသုတ်။
မမြဲသော ခန္ဓာငါးပါး၌ ဆန္ဒရာဂကိုပယ် (နိုင်အောင်အားထုတ်)ရမည်ဟု ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၂၊၁၅၉။ သံ၊မြန်၊၂၊၁၅၁။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၂-ရာဓသံယုတ္တ၊ ၂-ဒုတိယဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
ဘုရားရှင်အား အရှင်ရာဓထေရ်က အနိစ္စမည်သော တရားကို မေးမြန်းလျှောက်ထားရာ ဘုရားရှင်က ခန္ဓာငါးပါး၏ အနိစ္စဖြစ်ပုံမှ အစပြု၍ ပစ္စဝေက္ခဏာဉာဏ်ဖြစ်ပုံ အထိ ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၂၊၄၁၆။ သံ၊မြန်၊၂၊၄၁၀။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၂-ဝေဒနာသံယုတ္တ၊ ၁-သဂါထာဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
သုခ, ဒုက္ခ, အဒုက္ခမသုခ-ဟူသော ဝေဒနာသုံးပါး၏ မမြဲပုံ၊ ကံအစရှိသော အကြောင်းလေးပါးတို့ ပေါင်းစုပြုပြင်ပုံ၊ အကြောင်းတရားကို စွဲ၍ အကျိုးတရားတို့ ဖြစ်ပေါ်လာပုံ၊ ကုန်ခြင်းသဘော, ပျက်ခြင်းသဘော, တပ်မက်မှုကင်းကွာခြင်းသဘော, (ကိလေသာတို့) ချုပ်ငြိမ်းခြင်းသဘောရှိပုံကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၃၊၁၁၆။ သံ၊မြန်၊၃၊၁၂၁။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၂-ဗောဇ္ဈင်္ဂသံယုတ္တ၊ ၈-နိရောဓဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
ဝိဝေကနိဿိတ, ဝိရာဂနိဿိတ, နိရောဓနိဿိတ, ဝေဿဂ္ဂပရိဏာမီဖြစ်သော မမြဲဟုမှတ်သားမှု အနိစ္စသညာနှင့်တကွဖြစ်သော ဗောဇ္ဈင်ခုနစ်ပါးကို ပွားများအပ်, ကြိမ်ဖန်များစွာ အလေ့အလာပြုအပ်သည်ရှိသော် အကျိုးအာနိသင် ကြီးမားလှ၏ဟု ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၂၊၃၈၄။ အံ၊မြန်၊၂၊၄၈၅။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဆက္ကနိပါတ၊ ၂-ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ ၁၀-အာနိသံသဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
တစုံတခုသော သင်္ခါရကို မြဲ၏ဟု ရှုမြင်သော ရဟန်းသည် အနုလောမိကခန္တီဉာဏ် (လောကုတ္တရာတရား အားလျော်သောပညာ) နှင့် မပြည့်စုံနိုင်၊ အနုလောမိက ခန္တီဉာဏ်နှင့် မပြည့်စုံသည်ရှိသော် သမ္မတ္တနိယာမ (မဖောက်မပြန်သောသဘောဟု ဆိုအပ်သော မဂ်)သို့ မသက်ဝင်နိုင်၊ သမ္မတ္တနိယာမသို့ မသက်ဝင်သည်ရှိသော် အရိယာဖိုလ်လေးခုကို မျက်မှောက်မပြုနိုင်ပုံကိုလည်းကောင်း၊
အလုံးစုံသော သင်္ခါရတို့ကို မမြဲဟုရှုမြင်သော ရဟန်းသည် အနုလောမိက ခန္တီဉာဏ်နှင့် ပြည့်စုံ၏၊ အနုလောမိကခန္တီဉာဏ်နှင့် ပြည့်စုံလျှင် သမ္မတ္တနိယာမသို့ သက်ဝင်နိုင်၏၊ သမ္မတ္တနိယာမသို့ သက်ဝင်လျှင် ဖိုလ်လေးပါးကို မျက်မှောက်ပြုနိုင်၏ ဟုလည်းကောင်း ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၁၅၉။ သံ၊မြန်၊၂၊၁၅၁။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၂-ရာဓသံယုတ္တ၊ ၂-ဒုတိယဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
မမြဲသောသဘော “အနိစ္စဓမ္မ ဟူသည် ခန္ဓာငါးပါးပေတည်း၊ ခန္ဓာငါးပါးကို အနိစ္စဓမ္မဟု မြင်သော အကြားအမြင်များသော အရိယာသာဝကသည် ခန္ဓာငါးပါး၌ ငြီးငွေ့ စိတ်ပျက်၏ အစရှိသည်ဖြင့် ပစ္စဝေက္ခဏာဉာဏ် ဖြစ်ပေါ်လာသည်အထိ ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၃၄၇။ သံ၊မြန်၊၂၊၃၅၁။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၄၆။ သံ၊ဋီ၊၂၊၃၁၆။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-သဠာယတနသံယုတ္တ၊ (၁၅)၅-နဝပုရာဏဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
အဇ္ဈတ္တိကာယတန (၆)ပါး၊ ဗာဟိရာယတန (၆)ပါး၊ ဝိညာဏ် (၆)ပါး၊ ဖဿ (၆)ပါး၊ ဝေဒနာ (၆)ပါး (၁၈-ပါး)တို့ကို မမြဲဟု ရှုဆင်ခြင်ခြင်းသည် နိဗ္ဗာန်ရခြင်းအား ကျေးဇူပြုနိုင်သော အကျင့်ပေတည်း-ဟု ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
(ဤသုတ်တို့၌ ဝိပဿနာဉာဏ်နှင့်တကွ မဂ်ဉာဏ်လေးပါးကို ဟောတော်မူသည်။ ဋ္ဌ။)
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၁၂၆-၈။ သံ၊မြန်၊၂၊၁၁၇-၉။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၀၃-၄။ သံ၊ဋီ၊၂၊၂၅၅-၆။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-ခန္ဓသံယုတ္တ၊ (၁၀)၅-ပုပ္ပဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
မမြဲ မမြဲဟူသော အမှတ် “အနိစ္စသညာ”ကို ပွားများအပ်, ကြိမ်ဖန်များစွာ အလေ့ အလာပြုအပ်သည်ရှိသော် ကာမဂုဏ်၌ စွဲမက်မှု ကာမရာဂအားလုံး၊ ရုပ်၌ စွဲမက်မှု ရူပရာဂအားလုံး၊ ဘဝ၌ စွဲမက်မှု ဘဝရာဂအားလုံးကို ကုန်ခမ်းစေနိုင်၏။ ငါဟူသော မာန် (၉) ပါးတို့ကို ပယ်နိုင်၏-ဟု သရဒသမယ၌ လယ်ထွန်သော ဥပမာ၊ ဖြူးဆံမြက်ရိတ်သော ဥပမာ၊ သရက်သီးခိုင် ဥပမာ၊ အိမ်၏အထွတ် ဥပမာ၊ အကျော်နံ့သာ ဥပမာ၊ စန္ဒကူးနီ ဥပမာ၊ မိုးစွေ (မြတ်လေး)ပန်း ဥပမာ၊ စကြာမင်း ဥပမာ၊ လဗိမာန် ဥပမာ၊ နေဗိမာန် ဥပမာ-ဟူသော ဥပမာဆယ်မျိုးတို့ဖြင့် တန်ဆာဆင်၍ ဟောတော်မူသည်။
ခန္ဓာငါးပါး၊ ခန္ဓာငါးပါးဖြစ်ကြောင်း၊ ခန္ဓာငါးပါး၏ ချုပ်ငြိမ်းရာကို ခွဲစိတ်သိမြင်အောင် ပွားများရမည်။ ဤသို့ အနိစ္စသညာကို ပွားများသည်ရှိသော် ကာမရာဂအားလုံး၊ ရူပရာဂအားလုံး၊ ဘဝရာဂအားလုံး၊ အဝိဇ္ဇာအားလုံးကို ကုန်ခမ်းစေပြီး၊ ငါဟူသော မာန (၉) ပါးကို အမြစ်ပြတ်ပယ်နုတ်နိုင်၏-ဟု ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၁၅၇-၈။ သံ၊မြန်၊၂၊၂၄၈-၂၅၀။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-သဠာယတနသံယုတ္တ၊ ၅-သဗ္ဗအနိစ္စဝဂ္ဂ၊ သုတ်ပေါင်း (၉)သုတ်။
အဇ္ဈတ္တိကာယတန (၆)ပါး၊ ဗာဟိရာယတန (၆)ပါး၊ ဝိညာဏ် (၆)ပါး၊ ဖဿ (၆)ပါး၊ ဝေဒနာ (၆)ပါး (၁၈-ပါး)တို့ကို အနိစ္စဟုရှုမြင်သော အကြားအမြင်ရှိသော အရိယာသာဝကသည် ထိုတရားတို့၌ ငြီးငွေ့စိတ်ပျက်၏-အစရှိသည်ဖြင့် ပစ္စဝေက္ခဏာ ဉာဏ် ဖြစ်ပေါ်လာသည်အထိ ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၁၄၇။ သံ၊မြန်၊၂၊၁၃၉။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-ခန္ဓသံယုတ္တ၊ (၁၄)၄-ကုက္ကုဠဝဂ္ဂ၊ ဒွါဒသမသုတ်။
ယုံကြည်ချက်အပြည့်အဝဖြင့် ရဟန်းပြုသော အမျိုးကောင်းသား၏ သန္တာန်၌ ဤသို့သော တရားအစဉ်ဖြစ်နေရမည်။ ခန္ဓာငါးပါး တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ၌ အမြဲမရှိဟု ရှုမှတ်နေရမည်။ ဤသို့ ရှုမှတ်နေလျှင် ခန္ဓာငါးပါးကို ပိုင်းခြား၍ သိမြင်လာသည်။ ပိုင်းခြား၍ သိလျှင် ဒုက္ခ, ဒေါမနဿ, ဥပါယာသ, ဒုက္ခအားလုံးမှ ထွက်မြောက်၏-ဟု ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၂၊၄၀၅။ အံ၊မြန်၊၂၊၅၁၃-၄။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၄၈-၉။ အံ၊ဋီ၊၃၊၁၅၅-၈။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ သတ္တကနိပါတ၊ ၂-အနုသယဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
ဖော်ပြလတ္တံ့ပါ ပုဂ္ဂိုလ်ခုနစ်ဦးတို့သည် အာဟုနေယျဂုဏ်, ပါဟုနေယျဂုဏ်, ဒက္ခိဏေယျဂုဏ်, အဉ္ဇလီကရဏီယဂုဏ်, အနုတ္တရံပုညက္ခေတ္တလောကဿဂုဏ်တို့နှင့် ပြည့်စုံသော ပုဂ္ဂိုလ်တို့ ဖြစ်ကုန်၏။
ဤသာသနာတော်၌ အချို့သောပုဂ္ဂိုလ်သည် သင်္ခါရအားလုံးတို့၌ အမြဲမရှိဟု အဖန်ဖန်ရှုလျက် အမြဲမရှိဟူသော အမှတ်သညာရှိလျက် အမြဲမရှိဟုထင်ရှားစွာသိလျက် အမြဲမပြတ် တပါးသောစိတ်တို့နှင့် ရောနှောခြင်း အလျင်းမရှိသောစိတ်ဖြင့် နှလုံးသွင်းပြီး ဝိပဿနာဉာဏ်ပညာဖြင့် သက်ဝင်လျက်နေ၏။ ထိုသို့ ရှုမှတ်အားထုတ်ခြင်းကြောင့်
(၁) အာသဝေါကင်းကွာ ရဟန္တာဖြစ်သောပုဂ္ဂိုလ်၊
(၂) ကိလေသာကုန်ခြင်းနှင့်အသက်ကုန်ခြင်းတို့ တပြိုင်နက်ဖြစ်သော သမသီသီရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်၊
(၃) အန္တရာပရိနိဗ္ဗာယီ အနာဂါမ်ပုဂ္ဂိုလ်၊
(၄) ဥပဟစ္စပရိနိဗ္ဗာယီ အနာဂါမ်ပုဂ္ဂိုလ်၊
(၅) အသင်္ခါရပရိနိဗ္ဗာယီ အနာဂါမ်ပုဂ္ဂိုလ်၊
(၆) သသင်္ခါရပရိနိဗ္ဗာယီ အနာဂါမ်ပုဂ္ဂိုလ်၊
(၇) ဥဒ္ဓံသောတအကနိဋ္ဌဂါမီ အနာဂါမ်ပုဂ္ဂိုလ်-တို့ဖြစ်၏ဟု ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ/ဋီကာတို့၌ -သမသီသီပုဂ္ဂိုလ် (၅) မျိုးနှင့် အထက်ပါ ပုဂ္ဂိုလ်များကို သိမှတ်ဖွယ်များ ပြည့်စုံစွာဖွင့်ပြထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၅၄၁။ သံ၊မြန်၊၂၊၅၃၄။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၄၉။ သံ၊ဋီ၊၂၊၃၈၇။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၉-အသင်္ခတသံယုတ္တ၊ ဒုတိယဝဂ္ဂ၊ ဧကာဒသမသုတ်။
အသင်္ခတသုတ်တော်အတိုင်း အနိဒဿနနှင့် အနိဒဿနဂါမိမဂ္ဂဓမ္မတို့ကို ဘုရားရှင်က ရဟန်းတို့အား ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၄၆၂။ သံ၊မြန်၊၂၊၄၅၇။ သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၆-မောဂ္ဂလ္လာနသံယုတ္တ၊ နဝမသုတ်။
နိစ္စနိမိတ်အစရှိသော အလုံးစုံသော နိမိတ်တို့ကို နှလုံးမသွင်းခြင်း, နိစ္စနိမိတ် စသည်မှ ကင်းဆိတ်သောစိတ်၏ တည်ကြည်ခြင်းသို့ရောက်နေသော ရဟန်းကို “အနိမိတ္တစေတောပဏိဓိရဟန်း” ဟု ဆိုအပ်၏။ ငါ့ရှင်တို့ အနိမိတ္တစေတောပဏိဓိဖြင့် နေသော ငါ့အား နိစ္စနိမိတ်အစရှိသည်သို့ အစဉ်လျောက်သော ဝိညာဏ်ဖြစ်၏။ ထိုအခါ ဘုရားရှင်သည် တန်ခိုးတော်ဖြင့် ကြွလာတော်မူပြီး ငါ့အား “ဗြာဟ္မဏဖြစ်သော မောဂ္ဂလ္လာန် အနိမိတ္တစေတောပဏိဓိကို မမေ့လေနှင့်၊ အနိမိတ္တစေတောပဏိဓိ၌ စိတ် ကိုကောင်းစွာထားလော့၊ စိတ်ကို တည်ကြည်အောင်ပြုလော့၊ စိတ်ကို ကောင်းစွာထား လော့” ဟု မိန့်တော်မူပါသည်။
ငါ့ရှင်တို့ ငါသည် တပါးသော နောက်အခါ၌ နိစ္စနိမိတ်အစရှိသော အလုံးစုံ သော နိမိတ်တို့ကို နှလုံးမသွင်းခြင်းကြောင့် နိစ္စနိမိတ် အစရှိသည်မှ ကင်းဆိတ်သော စေတောသမာဓိသို့ ရောက်၍နေ၏။ ငါ့ရှင်တို့ မြတ်စွာဘုရား ချီးမြှောက်တော်မူခြင်းကြောင့် ထူးမြတ်သော အသိဉာဏ်ရှိသူအဖြစ်သို့ ရောက်သောတပည့်ဟု “အမှန် အတိုင်း ပြောဆို လိုသူသည် ငါ့ကိုသာလျှင် ပြောဆိုရာ၏” ဟု အရှင်မောဂ္ဂလ္လာန် မထေရ်က ရဟန်းတို့အား ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၄၄၁။ သံ၊မြန်၊၂၊၄၃၇။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၃-မာတုဂါမသံယုတ္တ၊ ၂-ဒုတိယပေယျာလဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
သဒ္ဓါ ဟိရီ ဩတ္တပ္ပ အနိဿုကီ (=မငြူစူတတ်), ပညာဟူသော တရားငါးမျိုးနှင့် ပြည့်စုံသော မာတုဂါမသည် ကွယ်လွန်သည်၏ အခြားမဲ့၌ လူ့ဘဝ, နတ်ဘဝဟူသော သုဂတိဘဝသို့သာ လားရောက်ရ၏ဟု ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၅၄၂။ သံ၊မြန်၊၂၊၅၃၅။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၄၉။ သံ၊ဋီ၊၂၊၃၈၈။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၉-အသင်္ခတသုတ္တ၊ ဒုတိယဝဂ္ဂ၊ ဧကဝီသတိမသုတ်။
အသင်္ခတသုတ်တော်အတိုင်း အနီတိကနှင့် အနီတိကဂါမိမဂ္ဂဓမ္မတို့ကို ဘုရားရှင်က ရဟန်းတို့အား ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၅၄၂။ သံ၊မြန်၊၂၊၅၃၅။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၄၉။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၉-အသင်္ခတသုတ္တ၊ ဒုတိယဝဂ္ဂ၊ ဗာဝီသတိမသုတ်။
အသင်္ခတသုတ်တော်အတိုင်း အနီတိကဓမ္မနှင့် အနီတိကဓမ္မဂါမိမဂ္ဂဓမ္မတို့ကို ဘုရားရှင်က ရဟန်းတို့အား ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၂၊၂၃၀။ အံ၊မြန်၊၂၊၂၉၃။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၈၃။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ပဉ္စကနိပါတ၊ ၅-ပဉ္စမပဏ္ဏာသက၊ (၂၄)၄-အာဝါသိကဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
ကျောင်းထိုင်ရဟန်းတော်သည် (၁) မွန်မြတ်သော ငါးပါးသီလ၌ တည်စေခြင်း၊ (၂) သစ္စာလေးပါး တရားသိမြင်စေမှု၌ တည်စေခြင်း၊ (၃) မကျန်းမမာသူတို့အား အမြတ်ဆုံး ရတနာသုံးပါး၌ အောက်မေ့မှု “သတိ”ကို ဖြစ်စေခြင်း၊ (၄) နယ်ပယ်အသီး သီးမှ ရဟန်းတော်များ ကြွလာသည့်အခါ လူတို့အား လှူဒါန်းမှုပြုရန် တိုက်တွန်းခြင်း၊ (၅) ယုတ်ညံ့သည်ဖြစ်စေ, မွန်မြတ်သည်ဖြစ်စေ ပေးလှူသမျှသော ဘောဇဉ်တို့ကို ကိုယ်တိုင်ဘုဉ်းပေးခြင်း၊ သဒ္ဓါဆွမ်းကို မဖျက်ဆီးခြင်း-ဟူသော တရားငါးပါးတို့ဖြင့် လူတို့အား သနားစောင့်ရှောက် ချီးမြှောက်၏-ဟု ကျောင်းထိုင်ရဟန်းတော်နှင့် ဒကာ, ဒကာမတို့ ဆက်ဆံရေး (အခြေအနေ)ကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၂၊၁၇။ အံ၊မြန်၊၂၊၂၃။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၇။ အံ၊ဋီ၊၃၊၇-၁၀။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ပဉ္စကနိပါတ၊ ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၃-ပဉ္စင်္ဂိကဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
သီလ, (အကြားအမြင်) ဗဟုဿုတ, (ကမ္မဋ္ဌာန်းနှင့် ဆက်စပ်သော) ဆွေးနွေးခြင်း, သမထ, ဝိပဿနာ-ဟူသော ချီးမြှောက် (စောင့်ရှောက်)အပ်သော ဝိပဿနာ သမ္မာဒိဋ္ဌိသည် စိတ်၏ ကိလေသာတို့မှ လွတ်မြောက်မှု, ပညာဖြင့် ကိလေသာတို့မှ လွတ်မြောက်မှုဟူသော အကျိုးအာနိသင်ရှိ၏-ဟု ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ -ဤတရားငါးပါးဖြင့် ချီးမြှောက် (စောင့်ရှောက်)ပုံကို သရက် စေ့စိုက်ပျိုးပုံ ဥပမာဖြင့် ဖွင့်ပြထားပါသည်။
ဋီကာ၌ -မဇ္ဈိမနိကာယ်အဋ္ဌကထာ (မ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၄၆)၌ မဇ္ဈိမနိကာယ် ဆောင်မထေရ်မြတ်များ၏ ဖွင့်ဆိုချက်များကိုလည်း ထည့်သွင်းဖွင့်ပြထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၁၊၂၂။ အံ၊မြန်၊၁၊၂၉။ အံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၈၉။ အံ၊ဋီ၊၁၊၁၃၇။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဧကကနိပါတ၊ ၁၃-ဧကပုဂ္ဂလဝဂ်၊ စတုတ္ထသုတ်။
အရဟံဂုဏ်ရှင် သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဂုဏ်ရှင် တစ်ဆူတည်းသော ပုဂ္ဂိုလ်မြတ်ဖြစ်တော်မူသော ဘုရားရှင်၏ ပရိနိဗ္ဗာန်ဝင်စံတော်မူခြင်းသည် များစွာသော နတ်လူတို့၏ အဖန် ဖန်ပူပန်မှု ဖြစ်ခြင်းငှာဖြစ်၏-ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ -စကြာမင်း နတ်ရွာစံခြင်းနှင့် ဘုရားရှင် ပရိနိဗ္ဗာန်ဝင်စံတော်မူခြင်း ခြားနားချက်ကို ဖွင့်ပြထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၂၊၂၆၀-၁။ အံ၊မြန်၊၂၊၃၃၇-၈။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၉၇။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဆက္ကနိပါတ၊ ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၂-သာရဏီယဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
(၁) အမှုသစ်၊ (၂) စကားပြောဆိုမှု၊ (၃) အိပ်ခြင်း၊ (၄) အပေါင်းအသင်း၊ (၅) ဆက်ဆံမှု (ငါးမျိုး)၊ (၆) သံသရာ၌ ချဲ့ထွင် (ကြာမြင့်)မှု ဟူသော တရားခြောက်ပါးတို့၌ မွေ့လျော်ပျော်ပိုက်အားထုတ်သော ကျောင်းနေရဟန်းသည် ကွယ်လွန်ပြီးနောက် အဖန်ဖန် ပူပန်နေရ၏။ ထိုတရားခြောက်မျိုးတို့၌ မမွေ့လျော် မပျော်ပိုက် အားမထုတ်သော ကျောင်းနေရဟန်းတော်သည် ကွယ်လွန်ပြီးနောက် မပူပန်ရတော့။ နိဗ္ဗာန်၌ မွေ့လျော်သော သက္ကာယဒိဋ္ဌိကို စွန့်ပယ်ပြီး ဒုက္ခ၏ကုန်ဆုံးရာ နိဗ္ဗာန်ကို မျက်မှောက်ပြုပြီး သူဖြစ်၏-ဟု အရှင်သာရိပုတ္တရာထေရ်က ရဟန်းတို့အား ဟောပြသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၂၊၂၅၁။ အံ၊မြန်၊၂၊၃၂၆။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၈၈။ အံ၊ဋီ၊၃၊၈၇။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဆက္ကနိပါတ၊ ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၁-အာဟုနေယျဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
(၁) ဘုရားရှင်, ရဟန်းသံဃာတော်, ကမ္မဋ္ဌာန်းအာရုံတို့ကို ရှုမြင်မှု၊ (၂) ရတနာ သုံးပါး၏ ဂုဏ်ကျေးဇူး, ဘုရားမြတ်စွာ တရားတော်ကိုကြားနာမှု၊ (၃) သဒ္ဓါအစရှိသော အရိယာဥစ္စာခုနစ်ပါးကိုရရှိမှု၊ (၄) အဓိသီလ အစရှိသော သိက္ခာသုံးပါးကို ဖြည့်ကျင့် မှု၊ (၅) ရတနာသုံးပါးအား ပြုစုလုပ်ကျွေးမှု၊ (၆) ရတနာသုံးပါး ဂုဏ်တော်များကို အမှတ်ရမှု-ဟူသော လောကီ လောကုတ္တရာအမြတ်ဆုံး (အနုတ္တရိယ) တရားခြောက်မျိုးကို ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၂၊၂၈၆-၉။ အံ၊မြန်၊၂၊၃၆၈-၃၇၂။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၀၄-၅။ အံ၊ဋီ၊၃၊၁၀၅။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဆက္ကနိပါတ၊ ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၃-အနုတ္တရိယဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
အထက်ပါ အနုတ္တရိယတရား ခြောက်ပါးကိုပင် အကျယ်ဝေဖန်၍ ဟောပြသည့်သုတ်၊
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၃၃-၄။ သံ၊မြန်၊၂၊၃၃။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၄၆။ သံ၊ဋီ၊၂၊၂၁၈။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၄-နတုမှာကဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
လောကုတ္တရာတရား (၉) ပါးအားလျော်သော ပုဗ္ဗဘာဂအကျင့်ကို ကျင့်သော ရဟန်းသည် ခန္ဓာငါးပါး၌ ငြီးငွေ့ စိတ်ပျက်မှု များပြားသည်ဖြစ်၍နေရမည်။ ယင်းသို့နေသည်ရှိသော် ခန္ဓာငါးပါးကို ပိုင်းခြား၍ သိ၏။ ပိုင်းခြား၍ သိသော ရဟန်းသည် ခန္ဓာငါးပါးမှ လွတ်မြောက်၏။ ဇရာ, မရဏ, သောက, ပရိဒေဝ, ဒုက္ခ, ဒေါမနဿ, ဥပါယာသ တို့မှ လွတ်မြောက်၏။ ဒုက္ခအားလုံးမှ လွတ်မြောက်၏-ဟု ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၂၊၃၄။ သံ၊မြန်၊၂၊၃၃။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ... ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
ခန္ဓာငါးပါးတို့၌ အနိစ္စဟု အဖန်ဖန်ရှုမှတ်နေရမည်-အစရှိသည်ဖြင့် အထက် သုတ်အတိုင်း ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၂၊၃၄။ သံ၊မြန်၊၂၊၃၃။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ... နဝမသုတ်။
ခန္ဓာငါးပါးတို့၌ ဒုက္ခဟု အဖန်ဖန်ရှုမှတ်နေရမည်-အစရှိသည်ဖြင့် အထက်သုတ် အတိုင်း ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၂၊၃၄။ သံ၊မြန်၊၂၊၃၃။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ... ၊ ဒသမသုတ်။
ခန္ဓာငါးပါးတို့၌ အနတ္တဟု အဖန်ဖန်ရှုမှတ်နေရမည်-အစရှိသည်ဖြင့် အထက် သုတ်အတိုင်း ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၃၊၈၂-၃။ သံ၊မြန်၊၃၊၈၇။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၈၈။ သံ၊ဋီ၊၂၊၄၂၇-၈။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၂-ဗောဇ္ဈင်္ဂသံယုတ္တ၊ ၄-နီဝရဏဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
ဗောဇ္ဈင်ခုနစ်ပါးတရားတို့သည် ကုသိုလ်စိတ်ဖြစ်ခွင့်ကို မတားမြစ်တတ် မဖုံးလွှမ်း တတ်သောတရား, စတုဘူမကကုသိုလ်စိတ်ကို မညစ်နွမ်းစေတတ်သော တရားတို့ဖြစ်ကုန်၏။ ဗောဇ္ဈင်ခုနစ်ပါးတရားတို့ကို ပွားများအပ်, ကြိမ်ဖန်များစွာ လေ့လာအပ်ကုန်သည် ရှိသော် ဝိဇ္ဇာသုံးပါး (ကိလေသာတို့မှ လွတ်မြောက်ခြင်း အကျိုးရှိသော) ဖိုလ်ကို မျက်မှောက်ပြုခြင်းငှာ ဖြစ်ကုန်၏ဟု ဗောဇ္ဈင်တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ ခွဲစိတ်၍ ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-မ၊၃၊၇၅-၉။ မ၊မြန်၊၃၊၇၉-၈၃။ မ၊ဋ္ဌ၊၄၊၅၆-၆၂။ မ၊ဋီ၊၃၊၂၇၀-၂၈၁။
-မဇ္ဈိမနိကာယ၊ ဥပရိပဏ္ဏာသ၊ ၂-အနုပဒဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
အရှင်သာရိပုတ္တရာ၏ ပဏ္ဍိတ, မဟာပည, ပုထုပည, ဟာသပည, ဇဝနပည, တိက္ခပည, နိဗ္ဗေဓိကပညာရှိဖြစ်ပုံ၊ (၁၅) ရက်မျှဖြင့် အနုပဒဓမ္မဝိပဿနာကို ရှုမှတ်နိုင်ပုံတို့ကို ချီးကျူးဟောကြားတော်မူပြီး၊ အရှင်သာရိပုတ္တရာ၏ အနုပဒဓမ္မဝိပဿနာ (သမာပတ်ကိုးပါး) ကိုးမျိုးကို ဟောကြားတော်မူသည်။
အရှင်သာရိပုတ္တရာသည် အရိယသီလ, အရိယသမာဓိ, အရိယပညာ, အရိယ ဝိမုတ္တိတို့၌ ဝသိပ္ပတ္တ, ပါရမိပ္ပတ္တဖြစ်ပုံ၊ အရှင်သာရိပုတ္တရာထေရ်သည် “ဘုရားရှင်၏ ဩရသပုတ္တ, မုခဇာတ, ဓမ္မနိမ္မိတ, ဓမ္မဒါယာဒဖြစ်ပါပေသည်။ အာမိသဒါယာဒ မဖြစ်ပေ” ဟု ချီးကျူးခြင်းသည် မှန်ကန်စွာ ချီးကျူးပြောဆိုရာရောက်ပုံ၊ အရှင်သာရိပုတ္တရာထေရ်သည် ငါဘုရားသည် ဟောကြားတော်မူအပ်သော အမြတ်ဆုံး တရားစကြာကို ကောင်းစွာအတုလိုက်၍ ဟောကြားနိုင်ပေသည်-ဟု အရှင်သာရိပုတ္တရာထေရ်အား ချီးကျူး၍ ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ -ပညာရှိ၏ ဂုဏ်ပုဒ်များကို မလေ့လာလျှင် မသိကြပုံ၊ အရှင်သာရိပုတ္တရာ၏ ဂုဏ်ပုဒ်များကို ချီးကျူးတော်မူရန် ဘုရားရှင်သည် သဘာဂပရိသသန္နိပါတကို ဆိုင်းငံ့တော်မူပုံ၊ ဝိသဘာဂရိသတ်၏ အနေအထား၊ အရှင်သာရိပုတ္တရာ၏ ပညာခြောက်မျိုး၊ အရှင်သာရိပုတ္တရာ၏ အရဟတ္တဖိုလ်ရောက်ချိန်၊ ဉာဏ်ပေါင်း (၇၆) ပါး၊ ပညာ (၁၆) ပါး၊ အနုပဒဓမ္မဝိပဿနာမရိယာဒ (၂) ပါး၊ အရှင်သာရိပုတ္တရာနှင့် အရှင်မောဂ္ဂလ္လာန်တို့ အနုပဒဓမ္မဝိပဿနာနှိုင်းယှဉ်ချက်တို့ကို ဖွင့်ပြထားပါသည်။
ဋီကာ၌ -ဓာတုနာနတ္တ၊ ဝိပဿနာဘူမိ၊ ဝိပဿနာစာရ၊ ယုဂနဒ္ဓစသည်တို့ကို ဖွင့်ပြထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၄၄၁။ သံ၊မြန်၊၂၊၄၃၆-၇။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၃-မာတုဂါမသံယုတ္တ၊ ၂-ဒုတိယပေယျာလဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
သဒ္ဓါ, ဟိရီ, ဩတ္တပ္ပ, အနုပနာဟ, ပညာ-ဟူသော တရားငါးမျိုးရှိသော မာတုဂါမသည် ကွယ်လွန်ပြီးနောက် နတ်ပြည်၌ ဖြစ်ရသည်-ဟု ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၃၊၂၂။ သံ၊မြန်၊၃၊၂၅-၆။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၆၉။ သံ၊ဋီ၊၂၊၄၀၈-၉။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-မဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၅-အညတိတ္ထိယ ပေယျာလဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
အနုပါဒါပရိနိဗ္ဗာန် ဝင်စံနိုင်ရန်အကျိုးငှာ ဘုရားရှင်အထံတော်၌ မြတ်သောအကျင့်ကို ကျင့်ကြပုံ၊ အနုပါဒါပရိနိဗ္ဗာန်၏ ကျင့်စဉ်သည် အဋ္ဌင်္ဂိကအရိယာမဂ်ဖြစ်ပုံကို မေးမြန်းလာသော သာသနာ့ပြင်ပ တိတ္ထိယတို့အား ဖြေကြားရမည်-ဟု ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၃၊၂၀၈။ အံ၊မြန်၊၃၊၂၀၉။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၇၆။ အံ၊ဋီ၊၃၊၂၉၆။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ နဝကနိပါတ၊ ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၃-သတ္တာဝါသဝဂ္ဂ၊ ဧကာဒသမသုတ်။
ပထမဈာန်ဝင်စားသူအား ကာမသညာချုပ်သည် ... နိရောဓသမာပတ် ဝင်စားသူအား သညာ, ဝေဒနာတို့ချုပ်သည်။ ဤသို့ အစဉ်အတိုင်းချုပ်ခြင်း ကိုးမျိုးကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၃၊၂၄၉။ အံ၊မြန်၊၃၊၂၄၈။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ နဝကနိပါတ၊ ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ (၆)၁-ခေမဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
အထက်သုတ်ပါ အနုပုဗ္ဗနိရောဓတရားကိုးမျိုးတို့ကို ကောသမ္ဗီမြို့ ဃောသိတာရုံ ကျောင်းတော်၌ အရှင်ဥဒါယီထေရ်၏ မေးလျှောက်ချက်အရ အရှင်အာနန္ဒာထေရ် ဟော ပြသည့်သုတ်။
-ဒီ၊၃၊၂၂၁။ ဒီ၊မြန်၊၃။၂၄၄။
-ဒီဃနိကာယ၊ ပါထိကဝဂ္ဂ၊ ၁၀-သင်္ဂီတိသုတ်၌လည်း ဤအတူ ဟောတော်မူသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၃၊၂၄၉။ အံ၊မြန်၊၃၊၂၄၈။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ နဝကနိပါတ၊ ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ (၆)၁-ခေမဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
အနုပုဗ္ဗနိရောဓသုတ်နည်းတူ အရှင်ဥဒါယီ၏ လျှောက်ထားချက်အရ ကောသမ္ဗီမြို့ ဃောသိတာရုံကျောင်းတော်၌ အရှင်အာနန္ဒာထေရ် အစဉ်အတိုင်း ငြိမ်းပျောက်သည့်တရား ကိုးမျိုးကို ဟောပြသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၃၊၂၀၉။ အံ၊မြန်၊၃၊၂၀၉။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၇၆-၇။ အံ၊ဋီ၊၃၊၂၉၇။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ နဝကနိပါတ၊ ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၄-မဟာဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
ရူပဈာန်လေးမျိုး၊ အရူပဈာန်လေးမျိုး၊ နိရောဓသမာပတ်အားဖြင့် အစဉ်အတိုင်း ဝင်စား၍ နေရမည့်တရား ကိုးမျိုးကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-ဒီ၊၃၊၂၂၀-၂၅၄။ ပါထိကဝဂ္ဂ၊ ၁၀-ခုမြောက်၊ သင်္ဂီတိသုတ်၌လည်း ဟောတော်မူသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၃၊၂၀၉။ အံ၊မြန်၊၃၊၂၁၀။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၇၆-၇။ အံ၊ဋီ၊၃၊၂၉၇။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ နဝကနိပါတ၊ ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၄-မဟာဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
အထက်သုတ်ပါ သမာပတ်ကိုးပါးတို့ကို အကျယ်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၁၊၃၀၇-၈။ အံ၊မြန်၊၁၊၃၂၃-၄။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၄၉။ အံ၊ဋီ၊၂၊၂၂၁။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ ပဌမမက္ကာသက၊ ၁-ဘဏ္ဍဂါမဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
အရိယသီလ, အရိယသမာဓိ, အရိယပညာ, အရိယဝိမုတ္တိ-ဟူသော တရားလေး ပါးကို လောကီဉာဏ်, အရိယာမဂ်ဉာဏ်တို့ဖြင့် မသိခြင်းကြောင့် ငါဘုရားနှင့် သင်ချစ်သားတို့ ရှည်လျားလှစွာ သံသရာကာလပတ်လုံး တပြောင်းပြန်ပြန် အဖန်ဖန် ပြေးသွား ကြရလှပေပြီ၊ ထိုတရား လေးပါးကို လျော်စွာသိ, ထိုးထွင်း၍ သိခြင်းကြောင့် တဖန် ဘဝသစ်၌ ပဋိသန္ဓေမနေရတော့ပုံကို ဟောပြတော်မူသည့်သုတ်။
ဋီကာ၌ -စငါးပါးကို ဖွင့်ပြထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-မ၊၁၊၁၃၂-၁၄၄။ မ၊မြန်၊၁၊၁၃၉-၁၄၉။ မ၊ဋ္ဌ၊၁၊၃၇၀-၃၇၂။
-မဇ္ဈိမနိကာယ၊ မူလပဏ္ဏာသ၊ ၂-သီဟနာဒဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
အရှင်မဟာမောဂ္ဂလ္လာန်ထေရ် ဘဂ္ဂနိုင်ငံ သုသုမာရဂိရမြို့ ပဲစဉ်းငုံတောဝယ် သီတင်းသုံးနေစဉ် ရဟန်းတော်များအား “မိမိကို ပြောဆိုဆုံးမရန်” မိန့်ကြားတော်မူပြီး “ပြောဆိုဆုံးမရခက်သူ၏ သဘာဝနှစ်မျိုး၊ ထိုပုဂ္ဂိုလ်နှင့် သီတင်းသုံးဖော် (အတူနေပုဂ္ဂိုလ်)တို့၏ ဆက်ဆံရေး, ပြောဆိုဆုံးမရခက်သူဖြစ်ကြောင်း တရား (၁၆) ပါး၊ ပြောဆိုဆုံးမရ လွယ်ကူသူ၏ သဘာဝနှင့် သီတင်းသုံးဖော် (အတူနေပုဂ္ဂိုလ်)တို့၏ ဆက်ဆံရေး ပြောဆို ဆုံးမရလွယ်ကူသူဖြစ်ကြောင်း တရား (၁၆) ပါးကိုလည်းကောင်း၊
ပြောဆိုဆုံးမရခက်သူဖြစ်ကြောင်း တရား (၁၆)ပါးမိမိသန္တာန်ဝယ် ရှိ/မရှိ မိမိ ကိုယ်တိုင် စိစစ်ကြည့်ရမည်၊ ရှိလျှင် “ထိုတရား (၁၆)ပါးမှ ကင်းအောင် မိမိစိတ်ကို ဖြစ်စေရမည်၊ ထိုအကုသိုလ်တရားဆိုးတို့ကို ပယ်နိုင်အောင် အားထုတ်ရမည်၊ အကယ်၍ မိမိသန္တာန်ဝယ် ထိုတရားများမရှိလျှင် ကုသိုလ်တရားတို့၌ နေ့ညဉ့်ပတ်လုံး ထိုပီတိ ပါမောဇ္ဇဖြင့်သာ နေရမည်” အစရှိသည်ဖြင့် လူငယ်လူရွယ်တို့ မိမိမျက်နှာကို မှန်အစရှိ သည်တို့ဖြင့် ကြည့်ရှုသော ဥပမာစကားဖြင့် အကုသိုလ်တရားဆိုးတို့ကို ပယ်ရန် ကုသိုလ် ပီတိပါမောဇ္ဇတရားတို့ကို နေ့နေ့ညည အားထုတ်ကြရမည်-ဟု ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ -ပြောဆိုဆုံးမရခက်သူ ဖြစ်ကြောင်းတရား (၁၆)ပါး၏ အဓိပ္ပါယ် ဖွင့်ဆိုချက်များ၊ အကုသိုလ်တရားများကို ပဟာန် (၆)ပါးဖြင့် ပယ်စွန့်ပုံ၊ ဤသုတ်ကို “ဘိက္ခုပါတိမောက်” ဟု ရှေးမထေရ်မြတ်များ မိန့်ဆိုခဲ့ပုံ၊ အကုသိုလ် တရား ဆိုးများ မိမိသန္တာန်၌ရှိ/မရှိ တနေ့သုံးကြိမ် ရှုဆင်ခြင်သင့်ပုံ၊ အနည်းဆုံးတနေ့ တစ်ကြိမ် မဖြစ်မနေ ရှုဆင်ခြင်သင့်ပုံ၊ မဆင်ခြင်ဘဲ မနေသင့်ပုံတို့ကို ဖွင့်ပြတော်မူပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၁၊၁၂။ အံ၊မြန်၊၁၊၁၇။ အံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၆၂-၃။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဧကကနိပါတ၊ ၈-ကလျာဏမိတ္တာဒိဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်နှင့် တတိယသုတ်။
အကုသိုလ်တရားတို့ကို အဖန်ဖန် အားထုတ်ခြင်း၊ ကုသိုလ်တရားတို့ကို အားမ ထုတ်ခြင်းသည် မဖြစ်သေးသော အကုသိုလ်တရားတို့ဖြစ်ကုန်၏၊ ဖြစ်ပြီးသော ကုသိုလ်တရားတို့ ဆုတ်ယုတ်ကုန်၏၊ မဖြစ်သေးသော အကုသိုလ်တရားတို့ဖြစ်ရန် ဖြစ်ပြီးသော ကုသိုလ်တရားတို့ဆုတ်ယုတ်ရန် အကုသိုလ်တရားတို့ကို အားထုတ်ခြင်း၊ ကုသိုလ်တရားတို့ကို အားမထုတ်ခြင်းမှတပါး အခြားတစ်ခုသော တရားကိုမျှ ငါဘုရား မြင်တော်မမူ-ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ... တတိယသုတ်။
ကုသိုလ်တရားတို့ကို အဖန်ဖန်အားထုတ်ခြင်း၊ အကုသိုလ်တရားတို့ကို အားမ ထုတ်ခြင်းသည် မဖြစ်သေးသော ကုသိုလ်တရားတို့ဖြစ်ကုန်၏။ ဖြစ်ပြီးသော အကုသိုလ်တရားတို့ ယုတ်လျော့ကုန်၏။ မဖြစ်သေးသော ကုသိုလ်တရားတို့ဖြစ်ရန် ဖြစ်ပြီးသော အကုသိုလ်တရားတို့ ယုတ်လျော့စေရန် ကုသိုလ်တရားတို့ကို အဖန်ဖန်အားထုတ်ခြင်း၊ အကုသိုလ်တို့ကို အားမထုတ်ခြင်းမှတပါး အခြားတစ်ခုသောတရားကိုမျှ ငါဘုရား မြင်တော်မမူဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၁၊၁၆။ အံ၊မြန်၊၁၊၂၁။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဧကကနိပါတ၊ ၉-ပမာဒါဒိဝဂ္ဂ၊ သောဠသမသုတ်။
အကုသိုလ်တရားတို့ကို အဖန်ဖန်အားထုတ်ခြင်း, ကုသိုလ်တရားတို့ကို အဖန်ဖန် အားမထုတ်ခြင်းမှတပါး များစွာသော အကျိုးမဲ့တို့ ဖြစ်အောင် ပြုနိုင်သော အခြားတစ်ခုသော တရားကိုမျှ ငါဘုရားမြင်တော်မမူ-ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ... ၊ သတ္တရသမသုတ်။
ကုသိုလ်တရားတို့ကို အဖန်ဖန်အားထုတ်ခြင်း, အကုသိုလ်တရားတို့ကို အဖန်ဖန် အားမထုတ်ခြင်းမှတပါးသော များစွာသောအကျိုးတို့ဖြစ်အောင် ပြုနိုင်သော အခြား တစ်ခုသော တရားကိုမျှ ငါဘုရားမြင်တော်မမူ-ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၁၊၁၇။ အံ၊မြန်၊၁၊၂၁။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဧကကနိပါတ၊ ၁၀-ဒုတိယပမာဒါဒိဝဂ္ဂ၊ ပန္နရသမသုတ်။
မိမိကိုယ်တွင်း၌ဖြစ်သော အကြောင်းဖြစ်ခြင်းကြောင့် များစွာသော အကျိုးမဲ့ဖြစ် အောင် ပြုနိုင်သော “အကုသိုလ်တရားများကို အဖန်ဖန်အားထုတ်မှု ကုသိုလ် တရားများကို အားမထုတ်မှု’ မှတပါး အခြားတစ်ခုသော တရားကိုမျှငါဘုရား မြင်တော်မမူ-ဟု ဘုရားရှင်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ... ၊ သောဠသမသုတ်။
မိမိကိုယ်တွင်း၌ ဖြစ်သော အကြောင်းဖြစ်သောကြောင့် ကြီးမြတ်များပြားသော အကျိုးဖြစ်အောင် ပြုနိုင်သော ကုသိုလ်တရားတို့ကို အဖန်ဖန်အားထုတ်မှု, အကုသိုလ် တရားတို့ကို အဖန်ဖန်အားမထုတ်မှုမှ တပါးသော အခြားတရားတစ်ခုကိုမျှ ငါဘုရား မြင်တော်မမူ-ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၁၊၁၈။ အံ၊မြန်၊၁၊၂၄-၅။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ... ၊ ဧကတ္တိသတိမသုတ်။
သဒ္ဓမ္မသုံးဖြာ သာသနာတော် ပျောက်ပျက်ကွယ်ပရန် အကုသိုလ်တရားတို့ကို တိုးပွားအောင် အားထုတ်ခြင်း, ကုသိုလ်တရားတို့ကို အားမထုတ်ခြင်းမှတပါး အခြား တစ်ခုသော တရားကိုမျှ ငါဘုရားမြင်တော်မမူ-ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၁၊၁၈။ အံ၊မြန်၊၁၊၂၅။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ... ၊ ဗာတ္တိံသတိမသုတ်။
သဒ္ဓမ္မသုံးဖြာ သာသနာတော်မြတ် ကြာမြင့်စွာ တည်တံ့ မပျောက်မပျက် မကွယ်မပရန် ကုသိုလ်တရားတို့ကို အဖန်ဖန်အားထုတ်ခြင်း, အကုသိုလ်တရားတို့ကို အားမ ထုတ်ခြင်းမှတပါး အခြားတစ်ခုသော တရားကိုမျှငါဘုရားမြင်တော်မမူ-ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၉၄-၇။ သံ၊မြန်၊၂၊၈၉-၉၂။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၈၆-၇။ သံ၊ဋီ၊၂၊၂၄၅-၆။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-ခန္ဓသံယုတ္တ၊ (၉)၄-ထေရဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
ဝဇ္ဇီနိုင်ငံ ဝေသာလီမြို့ ကူဋာဂါရကျောင်းတော်အနီး တောရကျောင်း၌နေသော အရှင်အနုရာဓထေရ်က တိတ္ထိတို့၏ သတ္တဝါနှင့် ပတ်သက်သည့်မေးမြန်းချက်ကို ဖြေကြားရာ အရှင်အနုရာဓမထေရ်အား တိတ္ထိတို့က “နဝဝါဒ, ဗာလဝါဒ”တို့ဖြင့် စွပ်စွဲမှုကြောင့် အရှင်အနုရာဓမထေရ်က မိမိဖြေကြားချက်များကို ဘုရားရှင်အား လျှောက်ထား ခဲ့ပါသည်။
အရှင်အနုရာဓထေရ်အား ဘုရားရှင်က “ခန္ဓာငါးပါးတို့တွင် တစ်ပါးစီ တစ်ပါး စီကို အနတ္တလက္ခဏသုတ်တော်အတိုင်း မေးမြန်း၍ ဟောတော်မူပါသည်။ “ခန္ဓာငါးပါးသာ ရှိ၏” ဟု ရှုသင့်ပုံ၊ ခန္ဓာငါးပါးမှတပါး သတ္တဝါမရှိဟု ရှုသင့်ပုံကို သဘောမှန်အတိုင်း သတ္တဝါဟု မရနိုင်သော ခန္ဓာငါးပါး၌ သတ္တဝါနှင့်ပတ်သက်၍ မေးမြန်းလာပါက ဖြေဆိုရန် သင့်/မသင့်ကို မိန့်ကြားတော်မူရာ အရှင်အနုရာဓမထေရ်၏ ဖြေကြားချက်များကို ဘုရားရှင်က သာဓုခေါ်တော်မူပြီး ငါဘုရားသည် ရှေးအခါ၌လည်းကောင်း၊ ယခုအခါ ၌လည်းကောင်း ဒုက္ခသစ္စာနှင့် နိရောဓသစ္စာကို ပညတ်တော်မူပုံကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ -သစ္စာလေးပါးယူပုံကို ဖွင့်ပြထားပါသည်။
-သံ၊၂၊၅၄၉-၅၅၂။ သံ၊မြန်၊၂၊၅၄၁-၄။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနသံယုတ္တ၊ ၁၀-အဗျာကတသံယုတ္တ၊ ဒုတိယသုတ်။
အထက်သုတ်အတိုင်းပင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အလုံးစုံတူပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-မ၊၃၊၁၈၄-၁၉၁။ မ၊မြန်၊၃၊၁၈၉-၁၉၆။ မ၊ဋ္ဌ၊၄၊၁၄၂-၄။ မ၊ဋီ၊၃၊၃၄၇-၈။
-မဇ္ဈိမနိကာယ၊ ဥပရိပဏ္ဏာသ၊ ၃-သုညတဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
ပဉ္စကင်္ဂလက်သမားဆရာကြီး၏ လျှောက်ထားချက်အရ အရှင်အနုရုဒ္ဓါထေရ်က “အပ္ပမာဏစေတောဝိမုတ္တိ” နှင့် “မဟဂ္ဂတစေတောဝိမုတ္တိ” တို့ထူးခြားပုံ၊ အပ္ပမာဏစေ တောဝိမုတ္တိပွားများပုံနှင့် မဟဂ္ဂတစေတောဝိမုတ္တိပွားများပုံကို လည်းကောင်း၊ ဘဝ၌ဖြစ် ခြင်းလေးမျိုး (ကိုယ်ရောင်အဆင်းလေးမျိုး)ကိုလည်းကောင်း၊ ဗြဟ္မာတို့၏ ကိုယ်ခန္ဓာ အဆင်းနှင့် အရောင်အလင်းတို့ မထူးခြားသည့်အခါနှင့် ထူးခြားသည့်အခါတို့ကို ဆီမီး အလင်းရောင် ဥပမာအားဖြင့်လည်းကောင်း၊ ဗြဟ္မာတို့အား အလင်းရောင်၌ “နိစ္စ, ဓုဝ, သဿတ” ဟု မကြံစည်ကြပုံ၊ မိမိတို့၏ ဘုံဗိမာန်တို့၌ မွေ့လျော်ကြပုံကို ထမ်းပိုး၌ ထမ်း ဆောင်ထားသော ယင်ကောင်ဥပမာဖြင့်လည်းကောင်း ဟောကြားတော်မူပါသည်။
ထိုအခါ ကစ္စာယနအနွယ်ရှိသော အရှင်သဘိယထေရ်က အရှင်အနုရုဒ္ဓါထေရ်အား “ဗြဟ္မာဘုံတစ်ခုတည်း၌ နည်းသောအရောင်အဝါရှိသော ဗြဟ္မာ, အတိုင်းအရှည် မရှိ များသောအရောင်အဝါရှိသော ဗြဟ္မာ, ညစ်နွမ်းသော အရောင်အဝါရှိသော ဗြဟ္မာ, ထက်ဝန်းကျင် စင်ကြယ်သော အရောင်အဝါရှိသော ဗြဟ္မာဖြစ်ခြင်း အကြောင်းများကို တစ်ခုပြီးတစ်ခု မေးလျှောက်ခြင်းကြောင့် မဟဂ္ဂုတ်ဈာန်ပွားများမှု မတူညီပုံနှင့် အရောင် အလင်း မသန့်ရှင်းမစင်ကြယ် မကြည်လင်မှု, ကြည်လင်မှုတို့ကို ဆီမီးရောင်ဥပမာဖြင့် အရှင်အနုရုဒ္ဓါထေရ်က ရှင်းလင်းဖြေကြားတော်မူပါသည်။
အရှင်သဘိယထေရ်က အရှင်အနုရုဒ္ဓါထေရ်အား “အရှင်အနုရုဒ္ဓါထေရ်သည် ဗြဟ္မာကြီးနှင့် အတူနေဘူး, အတူပြောဆိုဆွေးနွေးဘူး, အတူဈာန်ဝင်စားဘူးသူ ဖြစ်ပါ သလော” ဟု မေးလျှောက်ပါသည်။ အရှင်အနုရုဒ္ဓါထေရ်က “လျှောက်ထားသည့်အတိုင်း မှန်၏” ဟု အမိန့်ရှိပါသည်။ အရှင်သဘိယထေရ်က ပဉ္စကင်္ဂလက်သမားဆရာကြီးအား “သင်သည် အလွန်အရတော်ပါပေစွ၊ ယုံမှားမှုကို ပယ်ဖျောက်ခွင့်ရပါပေစွ၊ ငါသည်လည်း ဤတရားဒေသနာတော်ကို နာကြားခွင့်ရပေစွ” ဟု ချီးကျူးပုံကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ -အပ္ပမာဏနှင့် မဟဂ္ဂတစေတောဝိမုတ္တိတို့ ထူးခြားပုံ၊ သံကိလိဋ္ဌာဘာ, ပရိသုဒ္ဓါဘာဝဖြစ်ပုံ၊ ယင်ကောင်ဥပမာ၌ ဖြည့်စွက်ချက်၊ အရှင်အနုရုဒ္ဓါထေရ်၏ ဘဝသုံးရာတိုင်တိုင် ဗြဟ္မာဖြစ်ခဲ့ပုံတို့ကို ဖွင့်ပြထားပါသည်။
-သံ၊၁၊၂၀၁-၂။ သံ၊မြန်၊၁၊၁၈၈-၉။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၂၆၇-၈။ သံ၊ဋီ၊၁၊၃၀၀-၁။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၉-ဝနသံယုတ္တ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
အရှင်အနုရုဒ္ဓါထေရ် ကောသလတိုင်း တောအုပ်တစ်ခု၌ သီတင်းသုံးစဉ် နတ် ဘဝက အဂ္ဂမဟေသီဖြစ်ခဲ့ဘူးသော “ဇာလိနီ” နတ်သမီး “တာဝတိံသာနတ်ပြည်၌ ပြန်လည်ဖြစ်ရန် စိတ်ကိုတောင့်တပါ၊ နန္ဒဝန်ဥယျာဉ်တော်ကို မသိကုန်သော သူတို့သည် မမြင်ဖူးသူတို့သည် ချမ်းသာကိုမသိကုန်” ဟု လျှောက်ထားချက်များနှင့် ဆက်စပ်၍ “သက္ကာယဒိဋ္ဌိ၌ တည်သောနတ်တို့ ဒုဂ္ဂတိဘုံသို့ ရောက်ကြရပုံ၊ ရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်၏ စကားကို သင်မသိနိုင်ပုံ၊ မိမိရဟန္တာဖြစ်ပြီး၍ ဘဝသစ်၌ ပဋိသန္ဓေမနေရတော့ပုံ” အစရှိသည်တို့ကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ -သက္ကာယဒိဋ္ဌိ၌ တည်ခြင်းအကြောင်း (၈)ပါး၊ ဇာလိနီ နတ်သမီး၏ အရှင်အနုရုဒ္ဓါအပေါ်၌ သံယောဇဉ်ကြီးမားပုံ၊ အရှင်အနုရုဒ္ဓါထေရ်ထံ ချဉ်းကပ်ပုံ, အဂ္ဂသာဝကမထေရ်နှစ်ပါးတို့ အရှင်အနုရုဒ္ဓါမထေရ်၏ ပံသုကူသင်္ကန်း ချုပ်ရာ၌ ဘုရားရှင်ကိုယ်တော်တိုင် အပ်၌အပ်ချည်ထိုးပေးတော်မူပုံ၊ နတ်သမီးများက အရှင်အနုရုဒ္ဓါအား ချစ်ခင်ရင်နှီးအောင် မပြုနိုင်ကြပုံအစရှိသည်တို့ကို ဖွင့်ပြထားပါသည်။
ဋီကာ၌ -သက္ကာယဒိဋ္ဌိတည်ခြင်းအကြောင်း (၈) ပါးကို ဖွင့်ပြထားပါသည်။
-အံ၊၁၊၂၈၄။ အံ၊မြန်၊၁၊၃၀၂။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ တိကနိပါတ၊ တတိယပဏ္ဏာသက၊ (၁၃)၃-ကုသိနာရဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
အရှင်အနုရုဒ္ဓါထေရ်က မေးလျှောက်သဖြင့် “နံနက်ခင်း၌ “မစ္ဆရိယ”၊ နေ့ခင်း၌ “ဣဿာ”၊ ညပိုင်း၌ “ကာမရာဂ” တရားသုံးမျိုး လွှမ်းမိုးနှိပ်စက်မှု ခံနေရသော မာတုဂါမသည် သေလွန်ပြီးနောက် အပါယ်လေးပါးသို့ သွားရောက်ရသည်” ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၁၊၂၈၅။ အံ၊မြန်၊၁၊၃၀၃။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၄၁။ အံ၊ဋီ၊၂၊၂၁၅။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ တိကနိပါတ၊ တတိယပဏ္ဏာသက၊ (၁၃)၃-ကုသိနာရဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
အရှင်အနုရုဒ္ဓါထေရ်က “တပည့်တော်သည် ဒိဗ္ဗစက္ခုအဘိညာဉ်ဉာဏ်ဖြင့် သဟဿလောကကို မြင်နိုင်ပါသည်။ တပည့်တော်သည် နောက်မဆုတ်တမ်း ဝီရိယကို အားထုတ်ထားပါသည်။ သတိလည်း (ကမ္မဋ္ဌာန်းအာရုံ၌) စွဲမြဲစွာ ထင်နေပါသည်။ မပျောက်ပျက်ပါ။ ကာယလည်း အပူမလိမ်း ငြိမ်းအေးနေပါသည်။ စိတ်လည်းတည်ကြည် ငြိမ်သက်နေပါသည်။ ကမ္မဋ္ဌာန်းအာရုံတစ်ခုတည်း၌သာ တည်ရှိနေပါသည်။ သို့သော်လည်း အာသဝေါတရားတို့မှ စိတ်သည် မလွတ်မြောက်နိုင်ပါ” ဟု လျှောက်ထားပါသည်။
အရှင်သာရိပုတ္တရာထေရ်က “အရှင်မှာ အမှတ် (၁) စကားရပ်ဖြင့် မာနဖြစ်နေသည်။ အမှတ် (၂) စကားရပ်ဖြင့် ဥဒ္ဓစ္စဖြစ်နေသည်။ အမှတ် (၃) စကားရပ်ဖြင့် ကုက္ကုစ္စ ဖြစ်နေသည်။ ဤတရားသုံးပါးတို့ကို စွန့်ပယ်နိုင်ခဲ့သော်, နှလုံးမသွင်းခဲ့သော် အမတဓာတ်သို့ စိတ်ကို ဆောင်နိုင်ပါလိမ့်မည်” ဟု အမိန့်ရှိတော်မူပါသည်။
အရှင်အနုရုဒ္ဓါထေရ်သည် အရှင်သာရိပုတ္တရာထေရ်၏ လမ်းညွှန်ချက် ဒေသနာတော်အတိုင်း ကမ္မဋ္ဌာန်းတရား အားထုတ်ရာ ရဟန္တာဖြစ်သွားပုံကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
ဋီကာ၌ -“မာနသ္မိံ၊ ဥဒ္ဓစ္စသ္မိံ၊ ကုက္ကုစ္စသ္မိံ” ပုဒ်တို့၌ ပထမာဝိဘတ်အနက်၌ သတ္တမီဝိဘတ်သက်ထားပုံကို ဖွင့်ပြထားပါသည်။
-အံ၊၃၊၉၀-၉၄။ အံ၊မြန်၊၃၊၉၁-၄။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၃၃-၄။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ အဋ္ဌကနိပါတ၊ ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၅-ဥပေါသထဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသမ္ဗီမြို့ ဃောသိတာရုံကျောင်းဝယ် သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် နေ့ သန့်ရာအရပ်၌ တစ်ပါးတည်းကိန်အောင်းနေသော အရှင်အနုရုဒ္ဓါမထေရ်မြတ်အား မနာပကာယိကာနတ်သမီးများ ရောက်လာ၍ “မိမိတို့သည် အဆင်း, အသံ, ချမ်းသာဟူသော ဌာနသုံးပါး၌ တခဏချင်း လိုသလိုရနိုင်သူများ, အစိုးရသူများ အလိုအကြိုက် အတိုင်း လိုက်ပါစေနိုင်သူများဖြစ်ကြောင်း” လျှောက်ထားပြီး အရှင်အနုရုဒ္ဓါ၏ နှလုံးသွင်း မှုအတိုင်း လိုက်ပါဖြစ်စေကြ၍ သီဆိုကပြ တီးမှုတ်ကြပုံ၊ အရှင်အနုရုဒ္ဓါထေရ် က သာယာမှု အမူအရာ မပြဘဲ မျက်လွှာချနေသဖြင့် ပြန်သွားကြပုံ၊ အရှင်အနုရုဒ္ဓါထေရ် က ယင်းအဖြစ်အပျက်ကို ဘုရားရှင်အား လျှောက်ထားပုံ၊ ဘုရားရှင်က အမျိုးသမီးများ မနာပကာယိကာနတ်သမီးဖြစ်ကြောင်း (၈) ပါးကို ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ -ယင်းနတ်သမီးများသည် အရှင်အနုရုဒ္ဓါထေရ် စကြာမင်း ဖြစ်စဉ်က မိဖုရားများဖြစ်ကြောင်း၊ ပဉ္စကင်္ဂတူရိယာအကြောင်းတို့ကို ဖွင့်ပြထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၁၊၂၃။ အံ၊မြန်၊၁၊၃၁။ အံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၁၄၃-၁၅၀။ အံ၊ဋီ၊၁၊၁၅၅-၆။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဧကကနိပါတ၊ ၁၄-ဧတဒဂ္ဂပထမဝဂ်၊ ပဉ္စမသုတ်။
ဒိဗ္ဗစက္ခုအဘိညာဉ်ရ ငါဘုရား၏ သာဝကတို့တွင် အနုရုဒ္ဓါထေရ်သည် အသာလွန်ဆုံး ပုဂ္ဂိုလ်ပေတည်း-ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ -ပဒုမုတ္တရဘုရားရှင်လက်ထက် အညတရ ကုဋုမ္ဗိကဝတ္ထု၊ ကဿပဘုရားရှင်၏ ဓာတုရွှေစေတီတော်ကြီး၌ ဆီမီးဇာတစ်ထောင်ဖြင့် ဆီမီးပူဇော်သောဝတ္ထု၊ အန္နဘာရသူဆင်းရဲဝတ္ထု၊ အနုရုဒ္ဓါမင်းသား (ပစ္စုပ္ပန်)ဝတ္ထုတို့ကို ဖွင့်ဆိုထားပါသည်။ (ထေရ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၃၆-၃၄၇။ အပ၊ဋ္ဌ၊၁၊၃၀၀-၃၀၅။)
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၃၊၆၂-၈။ အံ၊မြန်၊၃၊၆၃-၉။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၂၅-၈။ အံ၊ဋီ၊၃၊၂၃၅။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ အဋ္ဌကနိပါတ၊ ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၃-ဂဟပတိဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
ဘုရားရှင် ဘဂ္ဂနိုင်ငံ သုသုမာရဂိရမြို့အနီး ပဲစဉ်းငုံတောဝယ် သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် စေတိနိုင်ငံ ပါစီနဝံသ (အရှေ့ဝါးတော)၌ မဟာပုရိသဝိတက် ခုနစ်ပါးကို ကြံစည်တော်မူသော အရှင်အနုရုဒ္ဓါထေရ်အား ရှစ်ခုမြောက် မဟာပုရိသဝိတက်ကို ဖြည့်စွက်၍ ဟောကြားတော်မူပါသည်။ ဘုရားရှင်က ယင်းမဟာပုရိသဝိတက် ရှစ်ပါးကို ကြံစည်နေသောသူအား ရရှိခံစားနိုင်သော အကျိုးတရားတို့ကို ဆက်၍ ဟောကြားတော်မူပြီး ဤစေတိတိုင်း ပါစီနဝံသတော၌ နောက်ထပ်တစ်ဝါ ဆက်လက်သီတင်းသုံးရန် မိန့်ကြားတော်မူပါသည်။
ဘဂ္ဂနိုင်ငံ သုသုမာရဂိရမြို့သို့ ပြန်လည်ရောက်တော်မူသောအခါ ရဟန်းတို့အား မဟာပုရိသဝိတက် ရှစ်ပါး အကျယ်ဒေသနာတော်ကို ဟောတော်မူပါသည်။ နောက်နှစ်ဝါတွင်း၌ ထိုစေတီနိုင်ငံ ပါစီနဝံသတော၌ အရှင်အနုရုဒ္ဓါ အသဝေါကုန်ခန်း ရဟန္တာ အဖြစ်သို့ ရောက်တော်မူပါသည်။ ရဟန္တာဖြစ်ပြီးချိန်၌ သုံးဂါထာဖြင့် ဥဒါန်းကျူးရင့်တော် မူပါသည်။
အဋ္ဌကထာ၌ -ပါစီနံသတောအကြောင်း၊ အရှင်သာရိပုတ္တရာထေရ်နှင့် အရှင်အနုရုဒ္ဓါထေရ်တို့ တရားဆွေးနွေးကြပုံ၊ အရှင်သာရိပုတ္တရာထေရ်၏ထံမှ ကမ္မဋ္ဌာန်းတရားကိုယူ၍ ယင်းတော၌ အရှင်အနုရုဒ္ဓါထေရ် တရားအားထုတ်ပုံ၊ မဟာပုရိသဝိတက်များ ဖြစ်ပေါ်လာပုံ၊ အပ္ပိစ္ဆ-လေးမျိုး၊ သန္တောသ-သုံးမျိုး၊ ပဝိဝိတ္တ-သုံးမျိုး၊ သင်္ဂဏိကာရာမ-နှစ်မျိုး၊ ပပဉ္စတရား-သုံးပါးတို့ကို ဖွင့်ပြထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၁၊၄၄၄။ သံ၊မြန်၊၁၊၄၃၃-၄။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၉၇။ သံ၊ဋီ၊၂၊၁၈၀-၁။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၇-ရာဟုလသံယုတ္တ၊ ဒုတိယဝဂ္ဂ၊ ဧကာဒသမသုတ်။
ဘုရားရှင် သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် အရှင်ရာဟုလာက “မြတ်စွာဘုရား အဘယ်သို့ သိမြင်သောပုဂ္ဂိုလ်အား ဝိညာဏ်နှင့်တကွဖြစ်သော ဤခန္ဓာကိုယ်၌ဖြစ်စေ, ပြင်ပအလုံးစုံသော နိမိတ်တို့၌ဖြစ်စေ, ငါငါဟုစွဲယူသော ဒိဋ္ဌိ, ငါ့ဥစ္စာ ငါ့ဥစ္စာဟုယူသော တဏှာ, အဖန်ဖန်ကိန်းမှု မာနတို့ မဖြစ်နိုင်ပါကုန်သနည်း” ဟု မေးလျှောက်သဖြင့် အနတ္တလက္ခဏသုတ် ဒေသနာတော်နည်းအားဖြင့် ရှုမြင်သူအား တဏှာ, မာန, ဒိဋ္ဌိတို့ မဖြစ်ကုန်-ဟု ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၃၊၅၅။ သံ၊မြန်၊၃၊၅၉။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၇၅။ သံ၊ဋီ၊၂၊၄၁၃။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-မဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၈-ဩဃဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
အနုသယခုနစ်ပါးတို့ကို ထူးသောဉာဏ်ဖြင့် သိရန်၊ ပိုင်းခြား၍ သိရန်၊ ကုန်ခန်း စေရန်၊ ပယ်စွန့်ရန်၊ အရိယမဂ္ဂင် ရှစ်ပါးကို ပွားများရမည်ဟု ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၃၊၂၀၇။ သံ၊မြန်၊၃၊၂၁၂။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၄-ဣန္ဒြိယသံယုတ္တ၊ ၇-ဗောဓိပက္ခိယဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
သဒ္ဓါ၊ ဝီရိယ, သတိ, သမာဓိ, ပညာဟူသောဣန္တငါးပါးတို့ကို ပွားများအပ်, ကြိမ်ဖန်များစွာ အလေ့အထပြုအပ်သည်ရှိသော် အနုသယတို့ကို အကြွင်းမဲ့ ပယ်ခွါနိုင်ရန် ဖြစ်၏ဟု ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၂၊၄၀၁-၂။ အံ၊မြန်၊၂၊၅၀၈။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ သတ္တကနိပါတ၊ ၂-အနုသယဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
ဤသုတ်၌ အနသယခုနစ်ပါးတို့ကို ဟောတော်မူပါသည်။
-အံ၊၂၊၄၀၂။ အံ၊မြန်၊၂၊၅၀၈-၉။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ သတ္တကနိပါတ၊ ၂-အနုသယဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
အနုသယခုနစ်ပါးကို ပယ်ရန်, အကြွင်းမဲ့ ဖြတ်တောက်ရန်အတွက် မြတ်သော အကျင့်ကို ကျင့်သုံးအပ်၏။ အနုသယခုနစ်ပါးကို ဖြတ်တောက်ပြီးသော ရဟန်းသည် တဏှာကို ဖြတ်ပြီးသူ, သံယောဇဉ် (အနှောင်အဖွဲ့)ကို ဖြေပြီးသူ, မာနကို အရဟတ္တ မဂ်ဖြင့် အကြွင်းမဲ့ပယ်ပြီးသူ, ဝဋ်ဆင်းရဲဒုက္ခ၏ အဆုံးကို ပြုပြီးသူဟု ဆိုအပ်၏-ဟု ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၂၆၁။ သံ၊မြန်၊၂၊၂၅၂။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-သဠာယတနသံယုတ္တ၊ (၆)၁-အဝိဇ္ဇာဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
အညတရရဟန်း၏ လျှောက်ထားချက်အရ “စက္ခုပသာဒ, ရူပါရုံ၊ စက္ခုဝိညာဏ်, စက္ခုသမ္ဖဿ, စက္ခုသမ္ဖဿကြောင့်ဖြစ်သော ဝေဒနာ အစရှိသော အဇ္ဈတ္တိကာယတန (၆)ပါး၊ ဗဟိဒ္ဓါယတန (၆)ပါး၊ ဝိညာဏ် (၆)ပါး၊ ဖဿ (၆)ပါး၊ ဝေဒနာ (၆)ပါးတို့တွင် တစ်ပါးပါးကို အနိစ္စ, အနတ္တဟု သိမြင်သောသူအား အနုသယတို့ကို ပယ်အပ်ကုန်၏ ဟု ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၂၆၁။ သံ၊မြန်၊၂၊၂၅၂။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-သဠာယတနသံယုတ္တ၊ (၆)၁-အဝိဇ္ဇာဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
မျက်စိ, နား, နှာခေါင်း, လျှာ, ကိုယ်, စိတ်, သဘောတရား, ဝိညာဏ်, သမ္ဖဿ, သမ္ဖဿကြောင့်ဖြစ်သော ဝေဒနာအစရှိသော အဇ္ဈတ္တိကာယတန (၆) ပါး, ဗဟိဒ္ဓါယတန (၆)ပါး, ဝိညာဏ် (၆)ပါး, ဖဿ (၆)ပါး, ဝေဒနာ (၆)ပါးတို့တွင် တစ်ပါးပါးကို အတ္တမဟုတ်ဟု သိမြင်သောသူအား အနုသယတို့သည် အကြွင်းမဲ့ပယ်ခွါခြင်းသို့ ရောက်ကုန်၏ဟု ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၃၊၂၉၆။ သံ၊မြန်၊၃၊၂၉၈။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၀-အာနာပါနသံယုတ္တ၊ ဒုတိယဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
အာနာပါနဿတိသမာဓိကို ပွားများအပ်, ကြိမ်ဖန်များစွာ အလေ့အလာပြုအပ် သည်ရှိသော် အနုသယတို့ကို ကောင်းစွာ ပယ်ခွာခြင်းငှာ ဖြစ်၏ဟု ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၁၊၃၁၁-၂။ အံ၊မြန်၊၁၊၃၂၇-၈။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၅၁။ အံ၊ဋီ၊၂၊၂၂-၃။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၁-ဘဏ္ဍဂါမဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
အနုသောတဂါမီ (သံသရာရေစုန်ဆင်းတတ်သော) ပုဂ္ဂိုလ်, ပဋိသောတဂါမီ (သံသရာရေဆန်တက်သော ပုဂ္ဂိုလ်, ဌိတတ္တ (ရပ်တည်သော သဘောရှိသော) ပုဂ္ဂိုလ်, တိဏ္ဏပါရင်္ဂတ (ကမ်းတစ်ဖက်ရောက် ကူးမြောက်ပြီး၍ ကုန်းထက်၌တည်သော) ပုဂ္ဂိုလ်ဟူသော ပုဂ္ဂိုလ်လေးမျိုးကို အကျယ်တဝင့် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
ဋီကာ၌ -ပါရဂူပုဂ္ဂိုလ်ခြောက်မျိုးကို ပြဆိုထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၂၊၂၅၁။ အံ၊မြန်၊၂၊၃၂၆။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဆက္ကနိပါတ၊ ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၁-အာဟုနေယျဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
(စီးပွားချမ်းသာ၏ အကြောင်းဖြစ်သော) အဖန်ဖန် အောက်မေ့ခြင်းတို့သည် ဗုဒ္ဓါနုဿတိ, ဓမ္မာနုဿတိ, သံဃာနုဿတိ, သီလာနုဿတိ, စာဂါနုဿတိ, ဒေဝတာ နုဿတိ-ဟု ခြောက်ပါးရှိကုန်၏ဟု ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၂၊၂၇၅-၇။ အံ၊မြန်၊၂၊၃၅၄-၆။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၀၁။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဆက္ကနိပါတ၊ ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၃-အနုတ္တရိယဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
အထက်သုတ်လာ အနုဿတိခြောက်ပါးတို့တွင် တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီကို ပွားများ နေသော အချိန်၌ ရာဂ, ဒေါသ, မောဟတို့ထကြွသောင်းကျန်းသောစိတ် မဖြစ်၊ ထိုအခါ၌ ထိုပုဂ္ဂိုလ်၏စိတ်သည် ဖြောင့်မတ်စွာသာလျှင် ဖြစ်၏။ ကာမဂုဏ်၌ စွဲမက်မှု “ဂေဓ”မှ ကျွတ်လွတ်ထွက်မြောက်၏။ ဤကမ္မဋ္ဌာန်းကို အကြောင်းပြု၍ ဤလောက၌ အချို့သောသတ္တဝါတို့သည် ကိလေသာတို့မှ စင်ကြယ်ကုန်၏ဟု ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၃၊၄၅၇။ အံ၊မြန်၊၃၊၄၅၁။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဒသကနိပါတ၊ တတိယပဏ္ဏာသက၊ (၁၅)၅-အရိယဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
ဤသုတ်၌ “သမ္မာဒိဋ္ဌိအစ သမ္မာဉာဏ, သမ္မာဝိမုတ္တိအဆုံး အောက်မေ့ရမည့် တရားဆယ်ပါးနှင့် မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိအစ မိစ္ဆာဉာဏ, မိစ္ဆာဝိမုတ္တိအဆုံး မအောက်မေ့အပ်သော တရားဆယ်ပါးကို ဟောတော်မူသည်။
-အံ၊၃၊၄၈၇။ အံ၊မြန်၊၃၊၄၇၈။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဒသကနိပါတ၊ စတုတ္ထပဏ္ဏာသက၊ (၁၉)၄-အရိယမဂ္ဂဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
ဤသုတ်၌ အောက်မေ့ရမည့်တရား သုစရိုက်ဆယ်ပါးနှင့် မအောက်မေ့ရမည့် တရား ဒုစရိုက်ဆယ်ပါးတို့ကို ဟောတော်မူသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၁၊၂၂။ အံ၊မြန်၊၁၊၃၀။ အံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၉၃။ အံ၊ဋီ၊၁၊၁၄၁။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဧကကနိပါတ၊ ၁၃-ဧကပုဂ္ဂလဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
အရဟံဂုဏ်ရှင်, သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဂုဏ်ရှင် တစ်ဆူတည်းသော ပုဂ္ဂိုလ်ဖြစ်တော်မူသော ဘုရားရှင်ပွင့်တော်မူလာခြင်းသည် များစွာသော (၁၈)ပါးသောဓာတ်တို့ကို ထိုးထွင်း၍ သိမြင်ရန်ဖြစ်၏-ဟု ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
(အဘိ၊ဝိ။၃၂၉။ အဘိ၊ဋ္ဌ၊၂၊၄၃၈။)
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၁၊၃၇၄-၅။ သံ၊မြန်၊၁၊၃၆၁။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၃-ဓာတုသံယုတ္တ၊ ဒုတိယဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
အနောတ္တပ္ပီပုဂ္ဂိုလ်ကို မူထား၍ အနောတ္တပ္ပီပုဂ္ဂိုလ် အချင်းချင်း၊ အပ္ပဿုတပုဂ္ဂိုလ် အချင်းချင်း၊ ဒုပ္ပညပုဂ္ဂိုလ်အချင်းချင်း၊ ဩတ္တပ္ပီပုဂ္ဂိုလ် အချင်းချင်း၊ ဗဟုဿုတပုဂ္ဂိုလ် အချင်းချင်း၊ အာရဒ္ဓဝီရိယပုဂ္ဂိုလ် အချင်းချင်း၊ မုဋ္ဌဿတိပုဂ္ဂိုလ် အချင်းချင်း၊ ဥပဋ္ဌိတဿတိပုဂ္ဂိုလ် အချင်းချင်း ပေါင်းဆုံးညီညွတ်ကြပုံ သဘာဝကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၁၊၄၀၀-၁။ သံ၊မြန်၊၁၊၃၈၈-၉။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၅၃-၄။ သံ၊ဋီ၊၂၊၁၅၆။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၅-ကဿပသံယုတ္တ၊ ဒုတိယသုတ်။
အရှင်သာရိပုတ္တရာထေရ်နှင့် အရှင်မဟာကဿပထေရ်တို့ ဗာရာဏသီမြို့ အနီး ဣသိပတနမိဂဒါဝုန်တော၌ သီတင်းသုံးတော်မူကြစဉ် အချင်းချင်း တရားစကား ဆွေး နွေးတော်မူကြပြီး အရှင်သာရိပုတ္တရာထေရ်က “ပြင်းထန်စွာအားထုတ်ခြင်း မရှိသူ၊ (ကိလေသာဖြစ်ခြင်းမှ) မကြောက်လန့်သူများသည် သစ္စာလေးပါးကို သိခြင်းငှာ မထိုက်တန်၊ ယောဂကုန်ရာ အတုမရှိသော အရဟတ္တဖိုလ်ကို ရခြင်းငှာ မထိုက်တန်သူဖြစ်ပုံ၊ ပြင်းထန်စွာ အားထုတ်ခြင်းရှိသူ၊ (ကိလေသာဖြစ်ခြင်းမှ) ကြောက်လန့်သူသည်သာ သစ္စာလေးပါးကို သိထိုက်သူ၊ ယောဂကုန်ရာ အတုမဲ့ အရဟတ္တဖိုလ်ကို ရထိုက်သူဖြစ်ပုံကို ပုဗ္ဗဘာဂ ဝိပဿနာ အနေအားဖြင့် သမ္မပ္ပဓာန်လေးပါးကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၁၊၃၀။ သံ၊မြန်၊၁၊၂၉-၃၀။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၈၀။ သံ၊ဋီ၊၁၊၁၂၁။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-ဒေဝတာသံယုတ္တ၊ ၅-အာဒိတ္တဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
အညတရနတ်သားတစ်ယောက်က ဘုရားရှင်၏ ဂုဏ်တော်များကို ချီးကျူး၍ ဘုရားရှင်အား ဖူးမျှော်ရန် တိုက်တွန်းသော ဂါထာကို ဖော်ပြရာသုတ်။
ဋ္ဌ/ဋီတို့၌ -“အနောမ နာမ” ပုဒ်အဖွင့် ဖွင့်ဆိုချက်များပါရှိသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၁၂၈။ သံ၊မြန်၊၂၊၁၁၉။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၀၄။ သံ၊ဋီ၊၂၊၂၅၇။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-ခန္ဓသံယုတ္တ၊ (၁၁)၁-အန္တဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
ဥပါဒါနက္ခန္ဓာငါးပါးဟူသော သက္ကာယနှင့် စပ်၍ သစ္စာလေးပါးဟူသော အဖို့အစု လေးပါးကို ဟောပြရာသုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-ဣတိဝုတ်၊၂၅၂-၃။ ဣတိဝုတ်၊မြန်၊၂၃၇-၈။ ဣတိဝုတ်၊ဋ္ဌ၊၂၆၀-၅။
-ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ ဣတိဝုတ္တက၊ ၃-တိကနိပါတ၊ စတုတ္ထဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
လောဘ, ဒေါသ, မောဟတို့သည် စိတ်၏အညစ်အကြေး၊ စိတ်၏ရန်သူ၊ စိတ်၏ သူသတ်သမား၊ စိတ်၏ဆန့်ကျင်ဘက်ကိုလိုလားသော သဘာဝတို့ဖြစ်ကုန်၏ဟု (အံ၊၂၊၄၇၁။)လာ (၉) ဂါထာတို့ဖြင့် ခုဇ္ဇုတ္တရာက သာမာဝတီအမှူးရှိသော မိဖုရားတို့အား ပြန်လည်ဟောပြသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၁၇၆။ သံ၊မြန်၊၂၊၁၆၇။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၁၆။ သံ၊ဋီ၊၂၊၂၇၂။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၃-ဒိဋ္ဌိသံယုတ္တ၊ ၁-သောတာပတ္တိဝဂ္ဂ၊ ဧကာဒသမသုတ်။
ဤသုတ်၌ နှလုံးသွင်းမှား၍ လောကသည် အဆုံးရှိ၏-ဟူသော အန္တဝါဒိဋ္ဌိဖြစ်ပုံ နှင့် အန္တဝါဠိမှလွတ်မြောက်လျှင် သောတာပန်ဖြစ်ပုံတို့ကို ဟောပြတော်မူသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၃၄၉-၃၅၀။ သံ၊မြန်၊၂၊၃၄၃-၄။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၄၆။ သံ၊ဋီ၊၂၊၃၁၆-၇။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-သဠာယတနသံယုတ္တ၊ (၁၅)၅-နဝပုရာဏဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
အတွင်း၌ကိန်းသော ကိလေသာနှင့် လွန်စွာဖြစ်သော ကိလေသာမရှိအောင် သာသနဗြဟ္မစရိယကို ကျင့်သုံးရမည်။ ဒွါရ (၆)ပါးတို့၌ အာရုံ (၆)ပါးထင်လာရာ၌ စိတ်ဝယ် ယုတ်မာသောအကုသိုလ်တရားတို့ ဖြစ်သူကို “သန္တေဝါသိက” ယင်း အကုသိုလ်တရားတို့ လွှမ်းမိုးနှိပ်စက်ခံရသူကို “သာစရိယက”ဟု ခေါ်ဆိုအပ်ပုံကို အကျယ် တဝင့် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၁၊၁၂၆-၇။ အံ၊မြန်၊၁၊၁၄၄-၅။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၉၆-၇။ အံ၊ဋီ၊၂၊၉၅-၆။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ တိကနိပါတ ၁-ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၃-ပုဂ္ဂလဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
အန္ဓပုဂ္ဂိုလ်, ဧကစက္ခုပုဂ္ဂိုလ်, ဒွိစက္ခုပုဂ္ဂိုလ်ဟူသော ပုဂ္ဂိုလ်သုံးမျိုးကို အကျယ် ဝေဘန်၍ ဟောပြရာသုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-ဣတိဝုတ်၊၂၅၁။ ဣတိဝုတ်၊မြန်၊၂၃၅-၆။ ဣတိဝုတ်၊ဋ္ဌ၊၂၅၈-၂၆၀။
-ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ ဣတိဝုတ္တက၊ တိကနိပါတ၊ စတုတ္ထဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
ကာမဝိတက်, ဗျာပါဒဝိတက်, ဝိဟိံသာဝိတက်-ဟူသော အကုသလဝိတက် သုံးပါးတို့သည် ပညာဉာဏ်ကိုကန်းအောင် ပြုတတ်ကုန်၏၊ ပညာမျက်စိကို မပြုတတ်ကုန်၊ မသိခြင်းကို ပြုတတ်ကုန်၏၊ ဆင်းရဲခြင်းအဖို့ ရှိကုန်၏၊ ကိလေသာငြိမ်းအေးမှုကို မပြုတတ်ကုန်၊
နေက္ခမ္မဝိတက်, အဗျာပါဒဝိတက်, အဝိဟိံသာဝိတက်-ဟူသော ကုသိုလ်ဝိတက် သုံးပါးတို့သည် ဉာဏ်ပညာကန်းအောင် မပြုတတ်ကုန်၊ ပညာမျက်စိကို ပြုတတ်ကုန်၏။ သိခြင်းကို ပြုတတ်ကုန်၏၊ ပညာကို တိုးပွားစေတတ်ကုန်၏၊ ဆင်းရဲခြင်းအဖို့မရှိကုန်၊ ကိလေသာငြိမ်းအေးခြင်းကို ဖြစ်စေတတ်ကုန်၏-အစရှိသည်ဖြင့် ခုဇ္ဇုတ္တရာက သာမာဝတီအမှူးရှိသော မိဖုရားတို့အား ပြန်လည်ဟောကြားသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၁၊၁၅၆။ သံ၊မြန်၊၁၊၁၄၇-၈။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၂၀၂-၃။ သံ၊ဋီ၊၁၊၂၄၉-၂၅၀။ ။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၆-ဗြဟ္မသံယုတ္တ၊ ၂-ဒုတိယဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် မဂဓနိုင်ငံ အန္ဓကဝိန္ဒရွာ၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် အလွန်မှောင်မိုက်ရာ ညဉ့်အခါ၌ သဟမ္ပတိဗြဟ္မာကြီး ရောက်လာပြီး ရဟန်းတော်များ တောကျောင်းများ၌ သီတင်းသုံးတော်မူသင့်ပုံ၊ ရဟန်းတော်များ၌ ရှိသင့်သော အရည်အချင်း, အရည် အချင်းပြည့်ဝသဖြင့် သေခြင်းသဘောကို လွန်မြောက်တော်မူကြပုံတို့ကို မိမိကိုယ်တိုင် တွေ့မြင်ရကြောင်း အစရှိသည်တို့ကို (၆) ဂါထာတို့ဖြင့် ဘုရားရှင်အား လျှောက်ထားသည့်သုတ်။
-အံ၊၂၊၁၂၁။ အံ၊မြန်၊၂၊၁၄၉-၁၅၀။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၄၅။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ပဉ္စကနိပါတ၊ ၃-တတိယပဏ္ဏာသက၊ (၁၂)၂-အန္ဓကဝိန္ဒဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
ဘုရားရှင်သည် မဂဓနိုင်ငံ အန္ဓကဝိန္ဒရွာ၌ အရှင်အာနန္ဒာအား “ရဟန်းသစ်ကို သီလဖြည့်ကျင့်မှု၊ စကားပြောနည်းပါးမှု၊ တောကျောင်းနေမှု၊ အယူအမြင်မှန်ကန်မှုဟူသော တရားငါးပါးနှင့် ပြည့်စုံစေရန် ဆောက်တည်စေအပ်, တိုက်တွန်းအပ်, တည်စေရမည်ဟု မိန့်တော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၃၊၃၉၆-၇။ သံ၊မြန်၊၃၊၄၀၂-၃။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၂-သစ္စသံယုတ္တ၊ ၅-ပပါတဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
သစ္စာလေးပါးကို မသိခြင်းသည် လရောင်နေရောင်တို့ မရောက်သော လောကန္တရိတ်ငရဲထက်ပင် မှောင်မိုက်လှ၏၊ သစ္စာလေးပါးကို မသိခြင်းကြောင့် ပဋိသန္ဓေနေရမှုကို ဖြစ်စေတတ်ကုန်သော သင်္ခါရတို့၌ မွေ့လျော်ပျော်ပိုက် နှစ်ခြိုက်ကြကုန်၏၊ ယင်းသင်္ခါရတရားတို့ကြောင့် အိုခြင်း, သေခြင်း, စိုးရိမ်ခြင်း, ငိုယိုမြည်တမ်းခြင်း, ကိုယ်ဆင်းရဲခြင်း, စိတ်ဆင်းရဲခြင်း, ပြင်းစွာပင်ပန်းခြင်း-ဟူသော အမှောင်ထု အတွင်းသို့ ကျရောက်ကြကုန်၏၊ ဆင်းရဲဒုက္ခမှ မလွတ်မြောက်နိုင်ကြကုန်။ သစ္စာလေးပါးကို အမှန်အတိုင်း သိမြင်ခြင်းကြောင့် ဆင်းရဲအားလုံးမှ လွတ်မြောက်ကြကုန်၏။ ထို့ကြောင့် သစ္စာလေးပါးကို အမှန်အတိုင်း သိမြင်ရန် အားထုတ်ကြရမည်-ဟု ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၁၊၂၉-၃၀။ သံ၊မြန်၊၁၊၂၉။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၇၉။ သံ၊ဋီ၊၁၊၁၂၀။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-ဒေဝတာသံယုတ္တ၊ ၅-အာဒိတ္တဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
ကုသိုလ်ကောင်းမှုသည် ယုံယုံကြည်ကြည် ကြည်လင်သောစိတ်ဖြင့် နတ်လူတို့ တောင့်တသည့်ထမင်းကို ပေးလှူသူသို့သာလျှင် ပစ္စုပ္ပန် တမလွန်နှစ်တန်သော လောက၌ စိတ္တသူကြွယ်၊ သီဝလိထေရ်တို့ကဲ့သို့ အစဉ်လိုက် (သကဲ့သို့ဖြစ်)၏။ ထို့ကြောင့် မပေးရက် မလှူလို နှမြောဝန်တိုမှု “မစ္ဆရိယ”ကို ပယ်ဖျောက်လျက်၊ မစ္ဆရိယကို လွှမ်းမိုးနှိပ် နင်းလျက် အလှူပေးရမည်၊ ကုသိုလ်ကောင်းမှုတို့သည် တမလွန်လောက၌ သတ္တဝါတို့၏ ထောက်ရာတည်ရာတို့ ဖြစ်ကုန်၏-ဟု နတ်သားတစ်ယောက် လျှောက်ထားသဖြင့် ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၁၊၃၈။ အံ၊မြန်၊၁၊၄၈။ အံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၃၇၉။ အံ၊ဋီ၊၁၊၂၃၂။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဧကကနိပါတ၊ ၁၆-ဧကဓမ္မပါဠိ၊ စတုတ္ထဝဂ်၊ တေရသမသုတ်။
မွန်မြတ်သောအရသာရှိသော ထမင်း, ဘောဇဉ်တို့ကိုရသော သတ္တဝါတို့သည် နည်းပါးကုန်၏။ တောသစ်မြစ်, သစ်သီးတို့ကို ရှာဖွေ၍ ရအပ်သောအစားအစာဖြင့် လည်းကောင်း၊ အိုးခွက်ဖြင့်ရှာဖွေတောင်းရမ်း၍ရသော အစားအစာဖြင့်လည်းကောင်း မျှတသော သတ္တဝါတို့ကသာ များလှကုန်၏-ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ/ဋီကာတို့၌ -အန္နဂ္ဂရသဂ္ဂလာဘီပုဂ္ဂိုလ်, အလာဘီပုဂ္ဂိုလ် မှတ်သားဖွယ်များ ဖွင့်ဆိုထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၁၊၄၄၄။ သံ၊မြန်၊၁၊၄၃၄။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၉၇။ သံ၊ဋီ၊၂၊၁၈၁။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၇-ရာဟုလသံယုတ္တ၊ ဒုတိယဝဂ္ဂ၊ ဒွါဒသမသုတ်။
ရာဟုလာ ပစ္စုပ္ပန်၊ အတိတ်, အနာဂတ်, အဇ္ဈတ္တ, ဗဟိဒ္ဓ, ဩဠာရိက, သုခုမ, ဟီန, ပဏီတ, ဒူရ, သန္တိကဖြစ်သော “ရုပ်, ဝေဒနာ, သညာ, သင်္ခါရ, ဝိညာဏ-ဟူသော ခန္ဓာငါးပါးတို့တွင် တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ၌ “ငါမဟုတ်၊ ငါ့ဥစ္စာမဟုတ်၊ ငါ့အတ္တမဟုတ်” ဟု ဟုတ်မှန်သည့်အတိုင်း မှန်ကန်သော ဝိပဿနာပညာ (မဂ်ပညာ)ဖြင့် သိသော သူသည် တဏှာဒိဋ္ဌိတို့ဖြင့် တစုံတခုသော အာရုံကို မစွဲလမ်းတော့ပဲ ကိလေသာမှ လွတ်မြောက်၏။ ရာဟုလာ ဤသို့ သိမြင်သူသည် ဝိညာဏ်နှင့်တကွဖြစ်သော ဤကိုယ် ကာယ၌ဖြစ်စေ, ပြင်ပ အလုံးစုံသော နိမိတ်တို့၌ဖြစ်စေ ငါဟုစွဲယူမှု “ဒိဋ္ဌိ”၊ ငါ့ဥစ္စာဟု တပ်မက်မှု “တဏှာ”၊ ထောင်လွှားမှု “မာန” တို့မှ ကင်းသော ထောင်လွှားမှု အဖို့အစုကို ကောင်းစွာ လွန်မြောက်သော ကိလေသာအပူမလိမ်း ငြိမ်းအေးသော ကိလေသာမှ ကောင်းစွာလွတ်မြောက်သော စိတ်ဖြစ်၏” ဟု အရှင်ရာဟုလာအား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၁၊၁၉။ အံ၊မြန်၊၁၊၂၆။ အံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၆၇။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဧကကနိပါတ၊ ၁၀-ဒုတိယပမာဒါဒိဝဂ္ဂ၊ ဧကစတ္တာလီသမသုတ်။
ဘုရားရှင် မပညတ်အပ်သည်ကို ဘုရားရှင် ပညတ်တော်မူအပ်၏ဟု ပြ (ပြော ဟော, ရေးသား, ယူဆ, ပြုကျင့်)ကြသော ရဟန်းတို့သည် လူအများ အစီးအပွားမဲ့ရန်၊ ချမ်းသာမဲ့ရန်၊ အကျိုးစီးပွားမဲ့ရန်၊ နတ်, လူတို့ဆင်းရဲရန် ကျင့်သုံးကြကုန်၏။ သည်သာမ ကသေး ထိုရဟန်းတို့သည် များစွာသော အကုသိုလ်ကိုလည်း တိုးပွားစေကြကုန်၏။ သဒ္ဓမ္မသုံးဖြာ ဤသာသနာတော်ကို ကွယ်ပျောက်စေသူတို့လည်းဖြစ်ကုန်၏-ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ -သဒ္ဓမ္မကွယ်ပျောက်ပုံ အကျယ်ဖွင့်ပြထားပါသည်။ သာသနမူလ ဆွေးနွေးပွဲအကြောင်းကိုလည်း ဖွင့်ပြထားပါသည်။
-အံ၊၁၊၂၀။ အံ၊မြန်၊၁၊၂၇။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဧကကနိပါတ၊ ၁၁-အဓမ္မဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
တထာဂတ အပညတ္တကို တထာဂတ အပညတ္တဟု ပြ (ပြောဟော, ရေးသား သင်ကြား, ယူဆ, ပြုကျင့်)ကြသော ရဟန်းတို့သည် လူအများကြီးပွား, ချမ်းသာရန်၊ နတ်, လူတို့ ချမ်းသာစေရန် ပြုကျင့်ကြသူတို့ဖြစ်ကုန်၏။ သည်သာမကသေး ထိုရဟန်းတို့သည် များစွာသောကုသိုလ်တရားကို တိုးပွားစေကြကုန်၏။ သဒ္ဓမ္မသုံးဖြာ ဤသာသနာတော်ကိုလည်း ကြာရှည်လေးမြင့်တည်တံ့စေသူတို့ ဖြစ်ကုန်၏-ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-မ၊၂၊၆၂-၇၆။ မ၊မြန်၊၂၊၆၈-၈၃။ မ၊ဋ္ဌ၊၃၊၈၁-၈၇။ မ၊ဋီ၊၃၊၅၁-၅၈။
-မဇ္ဈိမနိကာယ၊ မဇ္ဈိမပဏ္ဏာသ၊ ၁-ဂဟပတိဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
ဘုရားရှင်သည် ကောသလနိုင်ငံ သာလအမည်ရှိသော ပုဏ္ဏားရွာ၌ သာလရွာ သား ပုဏ္ဏားသူကြွယ်တို့အား အပဏ္ဏက (မချွတ်ယွင်း မလွဲမှားနိုင်သော) ကျင့်စဉ်ကို ဟောတော်မူပါသည်။ ။
ပထမပိုင်း၌ -ဒသဝတ္ထုကမိစ္ဆာဒိဋ္ဌိဖြစ်သော နတ္ထိကဝါဒ, အကိရိယဝါဒ, အဟေတုကဝါဒ, အရူပဗြဟ္မာမရှိ နိဗ္ဗာန်မရှိ-ဟူသော ဝါဒများနှင့် ယင်းတို့၏ ဆန့်ကျင်ဘက် သမ္မာဝါဒများကို လောကမျက်မြင်အားဖြင့် နှိုင်းယှဉ်၍ တစ်ခုစီ တစ်ခုစီကို ရှင်းလင်း ဟောကြားတော်မူပါသည်။ ။
ဒုတိယပိုင်း၌ -အတ္တန္တပအစရှိသော ပုဂ္ဂိုလ်လေးမျိုးကို ခွဲခြမ်းဝေဘန်၍ ဟောတော်မူပါသည်။ ယင်းတို့တွင် အထက်ပါပုဂ္ဂိုလ်ငါးဦးသည် အထက်ပါ ပုဂ္ဂိုလ် သုံးဦး၏ အမျိုးအစားများဖြစ်ကြပြီး ဘုရားရှင်နှင့် အတ္ထိကဝါဒီပုဂ္ဂိုလ်ငါးဦးတို့သည် အမှတ်လေး ပုဂ္ဂိုလ်မျိုးဖြစ်ပုံ, ယခုဘဝ၌ ဘုရားဖြစ်တော်မူသည်အထိ ကျင့်သုံးတော်မူသည့် ဘုရားဖြစ်စဉ် ဗုဒ္ဓဝင်ကို ဟောတော်မူပါသည်။ ။
တတိယပိုင်း၌ -သာလရွာသား ပုဏ္ဏားသူကြွယ်များ ဥပါသကာအဖြစ်ခံယူပုံကို ပြဆိုထားပါသည်။
အဋ္ဌကထာ၌ -သာလရွာနှင့် ရွာသားတို့အကြောင်း, အတ္တုက္ကံသန, ပရဝမ္ဘနဖြစ်ပုံ, ဂင်္ဂါမြစ်၏ ဒက္ခိဏဒေသနှင့် ဥတ္တရဒေသတို့၏ ပထဝီအနေအထား အဘိဇာတိ ခြောက်မျိုး, မိစ္ဆာဝါဒဆိုင်ရာပုဒ်များ, မိစ္ဆာဝါဒီများကို ဘုရားရှင်တို့ပင် မကုစားနိုင်ပုံ နိယတမိစ္ဆာဒိဋ္ဌိအကြောင်း, လာဘီနှင့် တက္ကီပုဂ္ဂိုလ်များအကြောင်း အစရှိ သည်တို့ကို ဖွင့်ပြထားပါသည်။
-အံ၊၁၊၁၁၁-၂။ အံ၊မြန်၊၁၊၁၂၉-၁၃၁။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၈၀-၄။ အံ၊ဋီ၊၂၊၈၄-၈။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ တိကနိပါတ၊ ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၂-ရထကာရဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
ဣန္ဒြေတို့၌ စောင့်စည်းခြင်း, ဘောဇဉ်၌ အတိုင်းအရှည်ကိုသိခြင်း, နိုးကြားမှု၌ အမြဲအားထုတ်ခြင်းဟူသော တရားသုံးမျိုးတို့နှင့် ပြည့်စုံသော ရဟန်းသည် အပဏ္ဏက ပဋိပဒါကို ကျင့်ပြီးသူ အာသဝက္ခယဉာဏ်ရရန်အကြောင်းကို အားထုတ်ပြီးသူဖြစ်ပုံကို အကျယ်တဝင့် ဟောတော်မူပါသည်။
အဋ္ဌကထာ၌ -အပဏ္ဏကပဋိပဒါ, နတ်စကားတိုင်း မယုံသင့်ပုံ အာသဝသဒ္ဒါ၏ ဝိဂြိုဟ်ဗျူပ္ပတ်များ, သုတ္တန်, ဝိနည်း, အဘိဓမ္မာလာ အာသဝများ, “ပါဒေ ပါဒံ အစ္စာဓာယ, သတော သမ္ပဇာနာ” ပုဒ်အဖွင့်တို့ကို ဖွင့်ပြထားပါသည်။
-အံ၊၁၊၂၇၃-၄။ အံ၊မြန်၊၁၊၂၉၁-၂။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၃၄။ အံ၊ဋီ၊၂၊၂၀၇။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ တိကနိပါတ၊ တတိယပဏ္ဏာသက၊ (၁၂)၂-အာပါယိကဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
သီလဝိပတ္တိအစရှိသော ဝိပတ္တိတရားသုံးပါး, သီလသမ္ပတ္တိအစရှိသော သမ္ပတ္တိ တရားသုံးပါးနှင့် ဝိပတ္တိတရားသုံးပါးကြောင့် သတ္တဝါများ အပါယ်လေးပါးကျရောက်ရပုံ သမ္ပတ္တိတရားသုံးပါးကြောင့် သတ္တဝါများ နတ်ပြည်ရောက်ကြရပုံတို့ကို အကျယ်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၁၊၄၁-၄။ အံ၊မြန်၊၁၊၅၀-၃။ အံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၃၈၁-၄၀၉။ အံ၊ဋီ၊၁၊၂၃၃-၂၇၅။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဧကကနိပါတ၊ ၁၈-အပရအစ္ဆရာသင်္ဃာတဝဂ္ဂ။ ဤဝဂ်၌ သုတ်တော်ပေါင်း (၁၈၁) သုတ်ကို ဘုရားရှင် ဟောတော်မူပါသည်။ ဘာဝနာလုပ်ငန်းအားထုတ်ရမည့် ဓမ္မများနှင့် ပွားများသည့်ပုဂ္ဂိုလ်များ ခံစားနိုင်သည့် အကျိုးများကို ဟောတော်မူပါသည်။ ။
ယင်းဓမ္မ (၁၈၁)မျိုးကို လက်ဖျစ်တစ်တွက်အချိန်မျှ ပွားများသောရဟန်းသည် အရိတ္တဇ္ဈာန, သတ္ထုသာသနကရ, ဩဝါဒပဋိကရ, အမောဃရဋ္ဌပိဏ္ဍဘုဉ္ဇနပုဂ္ဂိုလ်ဖြစ်ပုံ, အကြိမ်ပေါင်းများစွာ ပွားများလျှင် ပြောစရာမရှိအောင်ပင် အကျိုးများပုံကို ဘုရားရှင် ဟောတော်မူပါသည်။ ပွားများရမည့် ဓမ္မ (၁၈၁) မျိုးသည်- အမှတ် ၁-သုတ်မှ ၄-အထိ ရူပါဝစရဈာန် (၄) ပါး၊
၅။မေတ္တာစေတောဝိမုတ္တိ၊
၆။ ကရုဏာစေတောဝိမုတ္တိ၊
၇။ မုဒိတာစေတောဝိမုတ္တိ၊
၈။ ဥပေက္ခာစေတောဝိမုတ္တိ-ဟူသော ဗြဟ္မဝိဟာရတရား (၄)ပါး၊
-အမှတ် ၉-သုတ်မှ ၄၅-သုတ်အထိ ဗောဓိပက္ခိယတရား (၃၇)ပါး၊
-အမှတ် ၄၆-သုတ်မှ ၅၃-သုတ်အထိ အဘိဘာယတနတရား (၈)ပါး၊
-အမှတ် ၅၄-သုတ်မှ ၆၁-သုတ်အထိ ဝိမောက္ခတရား (၈)ပါး၊
-အမှတ် ၆၂-သုတ်မှ ၇၁-သုတ်အထိ ကသိုဏ်း (၁၀)ပါး၊
-အမှတ် ၇၂-သုတ်မှ ၈၁-သုတ်အထိ အသုဘသညာအစရှိသော ညာ (၁၀)ပါး၊
-အမှတ် ၈၂-သုတ်မှ ၉၁-သုတ်အထိ အနိစ္စသညာအစရှိသော သညာ (၁၀) ပါး၊
-အမှတ် ၉၂-သုတ်မှ ၁၀၁-သုတ်အထိ အနုဿတိ (၁၀) ပါး၊
-အမှတ် ၁၀၂-သုတ်မှ ၁၈၁-သုတ်အထိ ရူပါဝစရဈာန် (၄) ပါး နှင့်မေတ္တာစေတောဝိမုတ္တိအစရှိသော ဗြဟ္မဝိဟာရ (၄)ပါးတို့ကို ဣန္ဒြေငါးပါး, ဗိုလ်ငါးပါးတို့ဖြင့် တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီတွဲ၍ ပွားများဖို့ရန် ဘုရားရှင်ဟောကြားတော်မူပါသည်။
အဋ္ဌကထာ၌ -ယင်းတရား (၁၈၁)ပါးတို့၏ အကျယ်ဖွင့်ပြချက်များ၊ ဝတ္တမာနုပ္ပန္န အစရှိသော ဥပ္ပန္န (၄)ပါး၊ သမုဒါစာရုပ္ပန္နအစရှိသော ဥပ္ပန္န (၄)ပါး၊ ကိလေသာတို့ကို မဂ်ဉာဏ်ဖြင့်ပယ်သတ်ပုံ၊ သဒ္ဓါနှင့်ပညာ၊ ဝီရိယနှင်သမာဓိတို့ အစွန်း ရောက်သည်အထိ တစ်ပါးနှင့်တစ်ပါး မလွန်ကဲအောင် ထားသင့်ပုံ လွန်ကဲလျှင် ဖြစ်ပေါ်တတ်သော အပြစ်များ၊ ညီမျှရာ၌ အကျိုးကျေးဇူးများ “ဘေသဇ္ဇသမုဋ္ဌိတော ရောဂေါ အတေကိစ္ဆော ဟောတိ” “သတိ ပန သဗ္ဗတ္ထ ဗလဝတီ ဝဋ္ဋတိ” သီဟိုဠ်ကျွန်း မဟာမိတ္တထေရ်နှင့် ပိဏ္ဍပါတိယတိဿထေရ်ဝတ္ထုအကျယ်၊ ဒါယဇ္ဇမဟတ္တ အစရှိသော မဟတ္တလေးမျိုး၊ သံဝေဂဝတ္ထု ရှစ်မျိုး၊ မဂ္ဂင်ရှစ်ပါးဟောစဉ်၊ ကမ္မဋ္ဌာန်းအားထုတ်ရန် အစီအစဉ် အစရှိသော မှတ်သားဖွယ်ရာများကို ဖွင့်ပြထားပါသည်။ ဋီကာ၌လည်း အသေးစိတ် ဖွင့်ဆိုချက်များ ရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၂၊၂၄၀။ အံ၊မြန်၊၂၊၃၀၆။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ပဉ္စကနိပါတ၊ (၂၆)၆-ဥပသမ္ပဒါဝဂ္ဂ၊ စုဒ္ဒသမသုတ်။
မစ္ဆရိယတရားလေးပါးနှင့် အကတညုတာ, အကတဝေဒိတာ-ဟူသော တရား ငါးပါးတို့ကို မပယ်စွန့်နိုင်သူသည် ပထမဈာန်ကိုရ၍ နေခြင်းငှာ မဖြစ်ထိုက်၊ ယင်းတရား ငါးပါးတို့ကို ပယ်စွန့်နိုင်သူသည်သာ ပထမဈာန်ကို ရထိုက်သည်ဟု တဏှပက္ခ, သုက္ကပက္ခအားဖြင့် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၂၊၂၄၀။ အံ၊မြန်၊၂၊၃၀၇။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ပဉ္စကနိပါတ၊ (၂၆)၆-ဥပသမ္ပဒါဝဂ္ဂ၊ ပန္နရသမသုတ်... ဧကဝီသတိမသုတ်။
အာဝါသမစ္ဆရိယ, ကုလမစ္ဆရိယ, လာဘမစ္ဆရိယ, ဝဏ္ဏမစ္ဆရိယ, အကတညုတာ, အကတဝေဒိတာ-ဟူသော တရားငါးမျိုးကို မပယ်မစွန့်သူသည် ဒုတိယအစရှိသော ရူပဈာန်များနှင့် ဖိုလ်လေးပါးကို မျက်မှောက်ပြုခြင်းငှာ မဖြစ်ထိုက်၊ ယင်းတရားငါးပါးကို ပယ်စွန့်နိုင်သောသူသည်သာ အထက်ပါဈာန်နှင့် ဖိုလ်များကို ရထိုက်သည်ဟု ကဏှပက္ခ, သုက္ကပက္ခအားဖြင့် ဟောတော်မူသည့်သုတ်ပေါင်း (၇)သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-ဥဒါန၊၁၇၂-၃။ ဥဒါန၊မြန်၊၁၅၄-၅။ ဥဒါန၊ဋ္ဌ၊၃၃၄-၆။
-ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ ဥဒါန၊ ၇-စူဠဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
အရှင်လကုဏ္ဍကဘဒ္ဒိယထေရ်၏ ဂုဏ်ကျေးဇူးတို့ကို ထုတ်ဆို၍ ဘုရားရှင် ဥဒါန်း ကျူးရင့်သောသုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၂၄၉-၂၅၀။ သံ၊မြန်၊၂၊၂၄၁။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၆။ သံ၊ဋီ၊၂၊၂၈၇။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၃-သဗ္ဗဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
စက္ခုပသာဒ, ရူပါရုံ, စက္ခုဝိညာဏ်, စက္ခုသမ္ဖဿ, စက္ခုသမ္ဖဿဇာဝေဒနာတို့တွင် တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီကို ထူးသောဉာဏ်ဖြင့် မသိသေးလျှင်၊ ပိုင်းခြား၍မသိသေးလျှင်၊ မခွါနိုင်သေးလျှင်၊ မပယ်စွန့်နိုင်သေးလျှင် ဆင်းရဲဒုက္ခကုန်ခြင်းငှာ မဖြစ်ထိုက် အစရှိသည်ဖြင့် အဇ္ဈတ္တိကာယတန, ဗာဟိရာယတန, ဝိညာဏ, ဖဿ, ဝေဒနာတို့ကို တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ ကဏှပက္ခ, သုက္ကပက္ခခွဲ၍ ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၂၊၂၅၀-၁။ သံ၊မြန်၊၂၊၂၄၂။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၆။ သံ၊ဋီ၊၂၊၂၈၇။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ... ၊ ပဉ္စမသုတ်။
စက္ခုပသာဒ, ရူပါရုံ စက္ခုဝိညာဏ်, စက္ခုဝိညာတဗ္ဗဓမ္မဟူသော အဇ္ဈတ္တိကာယတန, ဗာဟိရာယတန, ဝိညာဏ, ဝိညာတဗ္ဗဓမ္မတို့ကို ထူးသောဉာဏ်ဖြင့် မသိနိုင်သေးလျှင် ... မပယ်စွန့်နိုင်သေးလျှင် ဆင်းရဲဒုက္ခကုန်ခြင်းငှာ မဖြစ်ထိုက်ဟု ကဏှပက္ခ, သုက္ကပက္ခခွဲ၍ ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၂၊၂၉၀၊ အံ၊မြန်၊၂၊၃၇၃။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၀၅။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဆက္ကနိပါတ၊ ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၄-ဒေဝတာဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
သတ္ထုဂါရဝ, ဓမ္မဂါရဝ, သံဃဂါရဝ, သိက္ခာဂါရဝ, အပ္ပမာဒဂါရဝ, ပဋိသန္တာရဂါရဝ -ဟူသော ဂါရဝတရားခြောက်ပါးတို့သည် (ယင်းတို့နှင့်ပြည့်စုံသော) ရဟန်းတော်အတွက် မဆုတ်ယုတ်ကြောင်းတရား ဖြစ်ပါသည်-ဟု နတ်သားတစ်ယောက် လာရောက် လျှောက်ထားပုံ, ဘုရားရှင်က ထပ်ဆင့်၍ ရဟန်းတော်များအား ဟောကြားတော်မူပုံကို ပြဆိုသည့်သုတ်။
-အံ၊၂၊၂၉၁။ အံ၊မြန်၊၂၊၃၇၄-၅။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ... ၊ ၄-ဒေဝတာဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
သတ္ထုဂါရဝ, ဓမ္မဂါရဝ, သံဃဂါရဝ, သိက္ခာဂါရဝ, ဟိရိဂါရဝ, ဩတ္တပ္ပဂါရဝဟူသော ဂါရဝတရားခြောက်ပါးတို့သည် (ယင်းတို့နှင့်ပြည့်စုံသော) ရဟန်းတော်များအတွက် မဆုတ်ယုတ်ကြောင်းတရား ဖြစ်ပါသည်-ဟု အညတရနတ်သား လျှောက်ထား လာကြောင်းကို ဘုရားရှင်က ရဟန်းတော်များအား ထပ်ဆင့်၍ ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၃၊၇၇။ သံ၊မြန်၊၃၊၈၁။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၈၆။ သံ၊ဋီ၊၂၊၄၂၆။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၂-ဗောဇ္ဈင်္ဂသံယုတ္တ၊ ၃-ဥဒါယိဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
ဗောဇ္ဈင်ခုနှစ်ပါးသည် (သိက္ခာသုံးပါးမှ) မဆုတ်ယုတ်ကြောင်း တရားများ ဖြစ်သည်ဟု ဘုရားရှင်က ရဟန်းတို့အား ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၁၊၃၄၈-၉။ အံ၊မြန်၊၁၊၃၆၃-၄။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၀၀။ အံ၊ဋီ၊၂၊၂၉၃-၄။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၄-စက္ကဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
သီလသမ္ပန္န, ဣန္ဒြိယဂုတ္တ, ဘောဇနမတ္တညူ, ဇာဂရိယာနုယောဂ-ဟူသော တရားလေးပါးနှင့် ပြည့်စုံသော ရဟန်းတော်သည် (သမထ, ဝိပဿနာ, မဂ်, ဖိုလ်တို့မှ) မဆုတ်ယုတ်နိုင်၊ နိဗ္ဗာန်၏ အနီး၌သာဖြစ်၏ဟု အကျယ်ချဲ့၍ ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၂၊၂၇၄။ အံ၊မြန်၊၂၊၃၅၂-၃။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၀၀။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဆက္ကနိပါတ၊ ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၃-အနုတ္တရိယဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
နကမ္မာရာမတာ, န ဘဿရာမတာ, န နိဒ္ဒါရာမတာ, န သင်္ဂဏိကာရာမတာ, သောဝစဿတာ, ကလျာဏမိတ္တတာ-ဟူသော တရားခြောက်ပါးတို့ကို ကျင့်သုံးသော ပုဂ္ဂိုလ်တို့သည် ပစ္စုပ္ပန်, အတိတ်, အနာဂတ် ကာလသုံးပါးတို့၌ ကုသိုလ်တရားတို့မှ မဆုတ်ယုတ်နိုင်ဟု ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၅၄၁။ သံ၊မြန်၊၂၊၅၃၅။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၄၉။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၉-အသင်္ခတသံယုတ္တ၊ ဒုတိယဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
အသင်္ခတသုတ်တော်အတိုင်း အပလောကိတနှင့် အပလောကိတဂါမိမဂ္ဂဓမ္မတို့ကို ဘုရားရှင်က ရဟန်းတို့အား ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၁၊၅။ အံ၊မြန်၊၁၊၆။ အံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၄၀။ အံ၊ဋီ၊၁၊၈၉။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဧကကနိပါတ၊ ၃-အကမ္မနိယဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
မပွားများအပ်, ထင်ရှားစွာမဖြစ်သောစိတ်သည် များစွာသောအကျိုးမဲ့ရန်ဖြစ်၏။ မပွားများအပ်, ထင်ရှားစွာမဖြစ်သေးသော စိတ်မှတပါး များစွာသော အကျိုးမဲ့ရန်ဖြစ်သော အခြားတစ်ခုသောတရားကိုမျှ ငါဘုရားမြင်တော်မမူဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၃၊၂၂၂။ သံ၊မြန်၊၃၊၂၂၄။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၈၂။ သံ၊ဋီ၊၂၊၅၀၃။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၇-ဣဒ္ဓိပါဒသံယုတ္တ၊ ၁-စာပါလဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
ဣဒ္ဓိပါဒ်လေးပါးတို့ကို ပွားများအပ်, ကြိမ်ဖန်များစွာ အလေ့အလာပြုအပ်သည် ရှိသော် (သံသရာဟူသော) ဤမှာဖက်ကမ်းမှ (နိဗ္ဗာန်ဟူသော) ထိုမှာဖက်ကမ်းသို့ သွားရောက်ခြင်းငှာ ဖြစ်ကုန်၏-ဟု ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၂၊၂၂၃။ အံ၊မြန်၊၂၊၂၈၁-၂။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၈၀။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ပဉ္စကနိပါတ၊ ပဉ္စမပဏ္ဏာသက၊ (၂၂)၂-အဏ္ဌာသကဝဂ္ဂ၊ သတ္တမ သုတ်နှင့် အဋ္ဌမသုတ်။
ဤသုတ်နှစ်သုတ်တို့၌ -ကြည်ညိုဖွယ် (ဖြစ်သော ကာယကံ, ဝစီကံ) မရှိသော ပုဂ္ဂိုလ်၏ အပြစ်ငါးမျိုးနှင့် ကြည်ညိုဖွယ် (ဖြစ်သော ကာယကံ, ဝစီကံ) ရှိသော ပုဂ္ဂိုလ်၏ အကျိုးငါးမျိုးတို့ကို ကဏှပက္ခ, သုက္ကပက္ခခွဲ၍ ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၁၊၉၀-၂။ သံ၊မြန်၊၁၊၈၈-၉၀။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၁၄၆-၇။ သံ၊ဋီ၊၁၊၁၉၂-၃။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၃-ကောသလသံယုတ္တ၊ ဒုတိယဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
ရွှေသိန်း (၈၀) ကြွယ်ဝသော အပုတ္တကသူဌေးကြီးနှင့်စပ်၍ ကောသလဘုရင်က လျှောက်ထားသဖြင့် ဘီလူးစောင့်သောရေကန်နှင့် သူယုတ်မာတို့၏ ကြွယ်ဝချမ်းသာမှု ရွာ, နိဂုံးအနီးရှိရေကန်နှင့် သူတော်ကောင်းတို့၏ ကြွယ်ဝချမ်းသာမှုတို့ကို ပမာထား၍ ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၁၊၉၂-၃။ သံ၊မြန်၊၁၊၉၀-၁။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၁၄၇-၈။ သံ၊ဋီ၊၁၊၁၉၃-၄။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ... ၊ ဒုတိယဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
ရွှေသိန်း (၁၀၀) ကြွယ်ဝချမ်းသာသော အပုတ္တကသူဌေးကြီးနှင့်စပ်၍ ကောသလဘုရင်က လျှောက်ထားသဖြင့် ဘုရားရှင်က ယင်သူဌေးကြီး၏ သူဌေးဖြစ်သော ရှေးကောင်းမှုနှင့် အပရစေတနာ ပျက်စီးခြင်းအကျိုး, မဟာရောရုဝငရဲသို့ ရောက်ရသော မကောင်းမှုကံတို့ကို ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၁၊၇၃-၄။ သံ၊မြန်၊၁၊၇၃။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၁၂၈။ သံ၊ဋီ၊၁၊၁၇၈။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၃-ကောသလသံယုတ္တ၊ ပဌမဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
ဤလောက၌ မြင့်မြတ်များပြားလှစွာကုန်သော စည်းစိမ်ဥစ္စာတို့ကို ရရှိသည်ရှိသော် မမေ့မလျော့ကုန်၊ ကာမဂုဏ်တို့၌ တပ်မက်ခြင်းသို့ မရောက်ကုန်၊ သတ္တဝါတို့၌လည်း ဖောက်ပြန်စွာမကျင့်သော သတ္တဝါတို့ကား နည်းပါးလှကုန်၏။ မြင့်မြတ်များပြားကုန်သော စည်းစိမ်ဥစ္စာတို့ကို ရရှိသည်ရှိသော် မေ့လျော့ကုန်၊ ကာမဂုဏ်တို့၌ တပ်မက် ခြင်းသို့ရောက်ကုန်၊ သတ္တဝါတို့၌ ဖောက်ပြန်စွာကျင့်ကုန်သော သတ္တဝါတို့သာ လောက၌ အလွန်များလှကုန်၏ဟု ကောသလဘုရင်က မိမိ၏ အကြံအစီကို ဘုရားရှင်အားလျှောက်ထားရာ ဘုရားရှင်က “ဟုတ်မှန်ပေသည် မဟာရာဇာ”ဟု မိန့်ကြားပြီး အတည်ပြုတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၁၊၂၀။ အံ၊မြန်၊၁၊၂၆။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဧကကနိပါတ၊ ၁၂-အနာပတ္တိဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
အပ္ပဋိကမ္မအာပတ်ကို ပဋိကမ္မအာပတ်ဟု ပြ(ပြောဟော, ရေးသား, ယူဆ, ပြုကျင့်)ကြသော ရဟန်းတို့သည် လူအများ အစီးအပွားမဲ့ရန်၊ ချမ်းသာမဲ့ရန်၊ အကျိုး စီးပွားမဲ့ရန်၊ နတ်, လူတို့ဆင်းရဲရန် ကျင့်သုံးကြကုန်၏။ သည်သာမကသေး ထိုရဟန်းတို့သည် များစွာသော အကုသိုလ်ကိုလည်း တိုးပွားစေကြကုန်၏။ သဒ္ဓမ္မသုံးဖြာ ဤသာသနာတော်ကို ကွယ်ပျောက်စေသူတို့လည်း ဖြစ်ကုန်၏-ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၁၊၂၁။ အံ၊မြန်၊၁၊၂၇။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ... ၊ ဝီသတိမသုတ်။
အပ္ပဋိကမ္မအာပတ်ကို အပ္ပဋိကမ္မအာပတ်ဟု ပြ(ပြောဟော, ရေးသား, သင်ကြား ယူဆ, ပြုကျင့်)ကြသော ရဟန်းတို့သည် လူအများတို့ ကြီးပွား ချမ်းသာရန်၊ နတ်, လူတို့ချမ်းသာစေရန် ပြုကျင့်ကြသူတို့ ဖြစ်ကုန်၏။ သည်သာမကသေး ထိုရဟန်းတို့သည် များစွာသော ကုသိုလ်တရားတို့ကို တိုးပွားစေကြကုန်၏။ သဒ္ဓမ္မသုံးဖြာ ဤသာသနာတော်ကိုလည်း ကြာရှည်လေးမြင့်တည်တံ့စေသူတို့ ဖြစ်ကုန်၏-ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၁၊၄။ သံ၊မြန်၊၁၊၄။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၂၄။ သံ၊ဋီ၊၁၊၆၉။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ဒေဝတာသံယုတ္တ၊ ၁-နဠဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ၊ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် -သစ္စာလေးပါးကို ဉာဏ်ဖြင့် မသိမြင်၊ မိစ္ဆာအယူကိုယူပြီး အိပ်ပျော်သကဲ့သို့ ဖြစ်နေသော သူတို့သည် နိုးကြားဖို့ရန် အချိန်တန်ပြီ-ဟု အညတရနတ်သား တစ်ယောက်လျှောက်ထားသည်ကို -သစ္စာလေးအင် သိမြင်ကြပြီး, မိစ္ဆာအယူကို မယူသောသူတို့သည် အစဉ်နိုးကြားကြကုန်လျက် သင့်လျော်သောအကြောင်းဖြင့် သိကြ၍ မညီမညွတ်သောလောက၌ အညီအညွတ် ကျင့်ကြကုန်၏-ဟု ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ -ကိလေသာအိပ်ပျော်ခြင်းမှ နိုးထနိုင်သည့်ကာလ၊ ဗုဒ္ဓလေးမျိုး အစရှိသည်တို့ကို ဖွင့်ပြထားပါသည်။
ဋီကာ၌လည်း -သိသင့်သိထိုက်သည်များကို ဖွင့်ပြထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၃၊၃၆၁။ သံ၊မြန်၊၃၊၃၆၆။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၁-သောတာပတ္တိသံယုတ္တ၊ ၇-မဟာပညာဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
သပ္ပုရိသသံသေဝ, သဒ္ဓမ္မဿဝန, ယောနိသောမနသိကာရ, ဓမ္မာနုဓမ္မပဋိပတ္တိဟူသော တရားလေးပါးတို့ကို ပွားများအပ်, ကြိမ်ဖန်များစွာ အလေ့အလာ ပြုအပ်ကုန်သည် ရှိသော် ပညာအတိုင်းအရှည်မရှိ (တိုးပွား)ခြင်းငှာ ဖြစ်ကုန်၏-ဟု ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၁၊၈၇။ သံ၊မြန်၊၁၊၈၅။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၁၄၂-၃။ သံ၊ဋီ၊၁၊၁၈၇။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၃-ကောသလသံယုတ္တ၊ ဒုတိယဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
“ဒိဋ္ဌဓမ္မိကအကျိုး, သမ္ပရာယိကအကျိုး နှစ်မျိုးလုံးကို သိမ်းကျုံးယူနိုင်သော တစ်မျိုးတည်းသော တရားရှိပါသလော” ဟု ကောသလဘုရင်က လျှောက်ထားရာ ယင်းအကျိုးနှစ်မျိုးလုံးကို သိမ်းယူနိုင်သော တစ်ခုတည်းသော တရားသည် “အပ္ပမာဒ တရား” ဖြစ်ကြောင်း ဆင်ခြေရာဥပမာဖြင့် ဘုရားရှင်ဟောတော်မူသည်။ ။
အဋ္ဌကထာ၌ -အပ္ပမာဒတရားသည် လောကီတရားဖြစ်သော်လည်း မြင့်မြတ်သောတရားဖြစ်ပုံကို ဖွင့်ဆိုထားပါသည်။
-အံ၊၁၊၁၀။ အံ၊မြန်၊၁၊၁၃။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဧကကနိပါတ၊ ၆-အစ္ဆရာသံဃာတဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
(ကုသိုလ်တရားတို့၌) မမေ့မလျော့နေသော ရဟန်းအား မဖြစ်သေးသော ကုသိုလ်တရားတို့ဖြစ်ကုန်၏။ ဖြစ်ပြီးသောအကုသိုလ်တရားတို့ ဆုတ်ယုတ်ကုန်၏။ မဖြစ်သေးသော ကုသိုလ်တရားတို့ဖြစ်ရန်၊ ဖြစ်ပြီးသော အကုသိုလ်တရားတို့ ဆုတ်ယုတ်ရန် အပ္ပမာဒမှတပါး အခြားတစ်ခုသောတရားကိုမျှ ငါဘုရားမြင်တော်မမူဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၁၊၁၄။ အံ၊မြန်၊၁၊၁၉။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဧကကနိပါတ၊ ၉-ပမာဒါဒိဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
ကြီးကျယ်များမြတ်သော အကျိုးရှိအောင်ပြုနိုင်သော (အပ္ပမာဒတရားမှတပါး) အခြား တစ်ခုသော တရားကိုမျှ ငါဘုရားမြင်တော်မမူ-ဟု ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၁၊၁၆။ အံ၊မြန်၊၁၊၂၂။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဧကကနိပါတ၊ ၁၀-ဒုတိယပမာဒါဒိဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
ခန္ဓာကိုယ်တွင်း၌ဖြစ်သော အကြောင်းဖြစ်သောကြောင့် ကြီးကျယ်များမြတ်သော အကျိုးရှိအောင် ပြုနိုင်သော အပ္ပမာဒမှတပါး အခြားတစ်ခုသောတရားကိုမျှ မြင်တော် မမူဟု ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၁၊၁၇။ အံ၊မြန်၊၁၊၂၄။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ... ၊ အဋ္ဌာရသမသုတ်။
သဒ္ဓမ္မသုံးဖြာသာသနာတော်မြတ် ကြာရှည်လေးမြင့်တည်တံ့စေရန် မပျောက် မပျက် မကွယ်မပစေရန်အတွက် အပ္ပမာဒမှတပါး အခြားတစ်ခုသော တရားကိုမျှ မြင်တော်မမူဟု ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၁၊၄၃၄-၅။ အံ၊မြန်၊၁၊၄၄၇။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၃၀။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ တတိယပဏ္ဏာသက၊ (၁၂)၂-ကေသိဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
ကာယ, ဝစီ, မနောဟူသော ဒုစရိုက်သုံးပါးတို့ကို ပယ်စွန့် (နိုင်အောင်အားထုတ်) ကြရမည်၊ ကာယ, ဝစီ, မနောဟူသော သုစရိုက်သုံးပါးတို့ကို ပွားများကြရမည်။ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိကို ပယ်စွန့်၍ သမ္မာဒိဋ္ဌိကို ပွားများကြရမည်။ ဒုစရိုက်သုံးပါးနှင့် မိစ္ဆာအယူတို့ကို ပယ်စွန့် ပြီး၍ သုစရိုက်သုံးပါးနှင့် သမ္မာဒိဋ္ဌိတို့ကို ဖြစ်ပွားစေပြီး မိစ္ဆာအယူကို ပယ်စွန့်၍ သမ္မာအယူကို ပွားများပြီးသော ရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်သည် တမလွန်ဘဝ၌ဖြစ်သော သေရ ခြင်းမှ မကြောက်တော့ပေဟု ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၂၊၃၁၉-၃၂၁။ အံ၊မြန်၊၂၊၄၀၉-၄၁၀။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၂၀။ အံ၊ဋီ၊၃၊၁၁၇-၈။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဆက္ကနိပါတ၊ ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၅-ဓမ္မိကဝဂ္ဂ၊ ဧကာဒသမသုတ်။
မျက်မှောက်, တမလွန် အကျိုးနှစ်မျိုးလုံးကို အပ္ပမာဒတရားတစ်မျိုးတည်းကသာ ရယူနိုင်ပုံကို ဆင်ခြေရာ, အိမ်၏အထွတ်, မြိတ်မြက်ရိတ်သမား, သရက်ခိုင်ပြွတ်, စကြဝတေးမင်း, လရောင်ဥပမာတို့ဖြင့် အကျယ်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၃၊၂၇၃-၄။ အံ၊မြန်၊၃၊၂၇၄-၅။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၈၉-၂၉၀။ အံ၊ဋီ၊၃၊၃၀၇။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဒသကနိပါတ၊ ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၂-နာထဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
ဘုရားရှင်က ကုသိုလ်တရားအားလုံးတို့တွင် အပ္ပမာဒတရားသာ အမြင့် မြတ်ဆုံးဖြစ်ပုံကို ခြေရာ, အိမ်အထွတ်, အမြစ်နံ့သာ, အနှစ်နံ့သာ, အပွင့်နံ့သာ, စကြာမင်း, လရောင်, တန်ဆောင်မုန်းလအခါနေရောင်, သမုဒ္ဒရာဥပမာဟူသော ဥပမာ ဆယ်မျိုးတို့ဖြင့် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ -ဘာတိယမင်းကိုယ်တိုင် မြတ်လေးပန်းနံ့ကို လက်တွေ့ စမ်းသပ်ပြီး မဟာစေတီတော်ကို ရှိခိုးပုံကို ပြဆိုထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၂၊၄၁၈။ အံ၊မြန်၊၂၊၅၂၉။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ သတ္တကနိပါတ၊ ၄-ဒေဝတာဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
သတ္တုဂါရဝတာ, ဓမ္မဂါရဝတာ, သံဃဂါရဝတာ, သိက္ခာဂါရဝတာ, သမာဓိ ဂါရဝတာ, အပ္ပမာဒဂါရဝတာ, ပဋိသန္တာရဂါရဝတာ-ဟူသော တရားခုနစ်မျိုးတို့သည် ရဟန်း၏ မဆုတ်ယုတ်ခြင်းငှာဖြစ်ကုန်၏ဟု အညတရနတ်သား၏ လျှောက်ထားချက်ကို ဘုရားရှင်က ရဟန်းတို့အား ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၁၊၂၆၉-၂၇၀။ အံ၊မြန်၊၁၊၂၈၇။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၃၃။ အံ၊ဋီ၊၂၊၂၀၄-၅။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ တိကနိပါတ၊ တတိယပဏ္ဏာသက၊ (၁၂)၂-အာပါယိကဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
သုပ္ပမေယျ (နိုင်းယှဉ်ခြင်းငှာလွယ်ကူသော)ပုဂ္ဂိုလ်, ဒုပ္ပမေယျ (နှိုင်းယှဉ်ခြင်းငှာ မလွယ်ကူသော)ပုဂ္ဂိုလ်, အပ္ပမေယျ (မနှိုင်းယှဉ်အပ်နိုင်သော)ပုဂ္ဂိုလ်ဟူသော ပုဂ္ဂိုလ် သုံးမျိုးကို အကျယ်ဝေဘန်၍ ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၃၊၁၅၈။ အံ၊မြန်၊၃၊၁၆၀။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၅၄။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ အဋ္ဌကနိပါတ၊ ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ (၉)၄-သတိဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
လူတို့အကြည်ညိုပျက်နိုင်သော ရဟန်း၏ (ဆောင်ရွက်ချက်) အပြုအမူရှစ်မျိုး လူတို့ကြည်ညိုမှုကို ခံယူနိုင်သောရဟန်း၏ (ဆောင်ရွက်ချက်) အပြုအမူရှစ်မျိုးတို့ကို ကဏှပက္ခ, သုက္ကပက္ခခွဲ၍ ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၄၃၉။ သံ၊မြန်၊၂၊၄၃၅။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၃-မာတုဂါမသံယုတ္တ၊ ပဌမပေယျာလဝဂ္ဂ၊ ဧကာဒသမသုတ်။
အဿဒ္ဓ, အဟိရိက, အနောတ္တပ္ပ, အပ္ပဿုတ, ဒုပ္ပည-ဟူသော တရားငါးပါး နှင့်ပြည့်စုံသော မာတုဂါမသည် ကွယ်လွန်သည့်အခါ ငရဲသို့ရောက်ရမည်ဟု ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၁၊၃၁၂-၄။ အံ၊မြန်၊၁၊၃၂၈-၃၃၀။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၅၁-၂။ အံ၊ဋီ၊၂၊၂၂၃-၅။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၁-ဘဏ္ဍဂါမဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
အပ္ပဿုတသုတာနုပပန္န (အပ္ပဿတဒုဿီလ)ပုဂ္ဂိုလ်, အပ္ပဿုတသုတဥပပန္န (အပ္ပဿုတခီဏာသဝ)ပုဂ္ဂိုလ်, ဗဟုဿုတသုတာနုပပန္န (ဗဟုဿုတဒုဿီလ)ပုဂ္ဂိုလ်, ဗဟုဿုတသုတဥပပန္န (ဗဟုဿုတခီဏာသဝ)ပုဂ္ဂိုလ်ဟူသော ပုဂ္ဂိုလ်လေးမျိုးကို အကျယ်တဝင့် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ/ဋီတို့၌ -သုတ္တ, ဂေယျ စသည်အဖွင့် ပါရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၁၊၃၇၅။ သံ၊မြန်၊၁၊၃၆၁-၂။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၃-ဓာတုသံယုတ္တ၊ ဒုတိယဝဂ္ဂ၊ ဧကာဒသမသုတ်။
အပ္ပဿုတပုဂ္ဂိုလ်ချင်း ကုသီတပုဂ္ဂိုလ်ချင်း, ဒုပ္ပညပုဂ္ဂိုလ်ချင်း, ဗဟုဿုတပုဂ္ဂိုလ်ချင်း, အာရဒ္ဓဝီရိယပုဂ္ဂိုလ်ချင်း, ပညဝန္တပုဂ္ဂိုလ်ချင်း, မုဋ္ဌဿတိပုဂ္ဂိုလ်ချင်း, ဥပဋ္ဌိတဿတိ ပုဂ္ဂိုလ်ချင်း နှီးနှောကြ ပေါင်းသင်းကြသည် (တပေါင်းတည်း တသားတည်းဖြစ်ကြသည်)ဟု ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၂၊၃၈၁။ အံ၊မြန်၊၂၊၄၈၁။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဆက္ကနိပါတ၊ ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ ၉-အသီတိဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
သက္ကာယဒိဋ္ဌိ, ဝိစိကိစ္ဆာ, သီလဗ္ဗတပရာမာသ, အပါယဂမနီယဖြစ်သော ရာဂ, ဒေါသ, မောဟ-ဟူသော တရား (၆) ပါးတို့ကို မပယ်စွန့်နိုင်လျှင် သောတာပတ္တိ ဖိုလ်ကို မျက်မှောက်ပြုရန်မထိုက်၊ ပယ်စွန့်နိုင်လျှင် မျက်မှောက်ပြုနိုင်သည်ဟု ကဏှပက္ခ, သုက္ကပက္ခခွဲ၍ ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-ဥဒါန၊၁၃၄။ ဥဒါန၊မြန်၊၁၂၀-၁။ ဥဒါန၊ဋ္ဌ၊၂၅၀-၃။
-ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ ဥဒါန၊ ၅-သောဏဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
ဗောဓိသတ္တမာတာ၏ အသက်တိုပုံ, တုသိတာနတ်ပြည်၌ ဖြစ်ရပုံတို့ကို အရှင်အာနန္ဒာ၏ လျှောက်ထားချက်အရ ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ -မှတ်သားဖွယ်များစွာတို့ကို ဖွင့်ဆိုထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၁၊၁၁။ အံ၊မြန်၊၁၊၁၄။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဧကကနိပါတ၊ ၇-ဝီရိယရမ္ဘာဒိဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
အလို (လောဘ) နည်းသောပုဂ္ဂိုလ်အား မဖြစ်သေးသောကုသိုလ်တရားတို့ ဖြစ်ကုန်၏၊ ဖြစ်ပြီးသောအကုသိုလ်တရားတို့ ဆုတ်ယုတ်ကုန်၏။ မဖြစ်သေးသော ကုသိုလ်တရားတို့ဖြစ်ရန် ဖြစ်ပြီးသောအကုသိုလ်တရားတို့ ဆုတ်ယုတ်ရန် အလို (လောဘ) နည်းခြင်းမှပါး အခြားတစ်ခုသောတရားကိုမျှ ငါဘုရား မြင်တော်မမူဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ -ဣစ္ဆာလေးမျိုး အကျယ်ဖွင့်ဆိုချက်၊ မဇ္ဈန္တိကထေရ်ဝတ္ထု၊ အပ္ပိစ္ဆလေးမျိုး၊ သောသာနိကမဟာကုမာရတ္ထေရဝတ္ထု၊ ဘာတိကထေရ်များဝတ္ထု၊ သာကေတတိဿထေရ်ဝတ္ထု-တို့ကို ဖွင့်ပြထားပါသည်။
-အံ၊၁၊၁၅။ အံ၊မြန်၊၁၊၂၀။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဧကကနိပါတ၊ ၉-ပမာဒါဒိဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
အလိုနည်းမှု “အပ္ပိစ္ဆတာ” မှတပါး ကြီးကျယ်မြင့်မြတ်သော အကျိုးရှိအောင် ပြုနိုင်သော အခြားတစ်ခုသောတရားကိုမျှ မြင်တော်မမူ-ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၁၊၁၇။ အံ၊မြန်၊၁၊၂၃။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဧကကနိပါတ၊ ၉-ဒုတိယပမာဒါဒိဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
မိမိကိုယ်တွင်း၌ဖြစ်သော အကြောင်းဖြစ်ခြင်းကြောင့် ကြီးကျယ်မြင့်မြတ်သော အကျိုးရှိအောင်ပြုနိုင်သော “အပ္ပိစ္ဆတာမှတပါး အခြားတစ်ခုသောတရားကို မြင်တော်မမူ-ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၁၊၁၈။ အံ၊မြန်၊၁၊၂၄။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ... ၊ ဒွါဝီသတိမသုတ်။
သဒ္ဓမ္မသုံးဖြာသာသနာတော်ကို ကြာရှည်လေးမြင့်တည်တံ့စေရန်, မပျောက် မပျက်စေရန်, မကွယ်မပစေရန်ဖြစ်စေနိုင်သော “အပ္ပိစ္ဆတာမှတစ်ပါး အခြား တစ်ခုသော တရားကိုမျှ မြင်တော်မမူ-ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၃၊၆။ အံ၊မြန်၊၃၊၆။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၉၅။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ အဋ္ဌကနိပါတ၊ ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၁-မေတ္တာဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်နှင့် သတ္တမသုတ်။
သီတင်းသုံးဖော်တို့၏ ချစ်ခင်နှစ်သက်သူ, မြတ်နိုးသူလေးစားသူ, စိတ်နှလုံးကို တိုးပွားစေသူဖြစ်ကြောင်း တရား (၈)ပါးနှင့် ယင်းတို့၏ ဆန့်ကျင်ဖက်ပုဂ္ဂိုလ်၏ တရား (၈)ပါးတို့ကို ၂-သုတ်ခွဲ၍ ကဏှပက္ခ, သုက္ကပက္ခအားဖြင့် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၂၊၁၃၈။ အံ၊မြန်၊၂၊၁၇၃။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၄၉။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ပဉ္စကနိပါတ၊ တတိယပဏ္ဏာသက၊ (၁၄)၄-ရာဇဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
ညဉ့်အခါ အိပ်နေမှုနည်းပါး၍ နိုးကြားမှုများသောပုဂ္ဂိုလ် (၅) ယောက်တို့ကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၁၊၅။ အံ၊မြန်၊၁၊၇။ အံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၄၀။ အံ၊ဋီ၊၁၊၈၉။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဧကကနိပါတ၊ ၃-အကမ္မနိယဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
မပွားများအပ် ကြိမ်ဖန်များစွာ အလေ့အလာမပြုအပ်သော စိတ်သည် များစွာသော အကျိုးမဲ့ရန်ဖြစ်၏။ မပွားများအပ် ကြိမ်ဖန်များစွာ အလေ့အလာ မပြုအပ်သော စိတ်မှတပါး များစွာသောအကျိုးမဲ့ကို ဖြစ်စေနိုင်သော အခြားတစ်ခု သောတရားကိုမျှ ငါဘုရား မြင်တော်မမူ-ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၂၁၆။ သံ၊မြန်၊၂၊၂၀၇။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၁-ဝလာဟကသံယုတ္တ၊ ၅၅-ခုမြောက်သုတ်။
အညတရရဟန်း၏ လျှောက်ထားချက်အရ အဗ္ဘဝလာဟကနတ်တို့၏ စိတ် တောင့်တချက်ကိုစွဲ၍ တိမ်တိုက်များဖြစ်ပေါ်လာပုံကို ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၅၄၂။ သံ၊မြန်၊၂၊၅၃၅။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၄၉။ သံ၊ဋီ၊၂၊၃၈၈။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၉-အသင်္ခတသံယုတ္တ၊ ဒုတိယဝဂ္ဂ၊ ဝီသတိမသုတ်။
အသင်္ခတသုတ်တော်အတိုင်း အဗ္ဘုတနှင့် အဗ္ဘုတဂါမိမဂ္ဂဓမ္မတို့ကို ဘုရားရှင်က ရဟန်းတို့အား ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၂၊၁၉၄။ အံ၊မြန်၊၂၊၂၄၇။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ပဉ္စကနိပါတ၊ စတုတ္ထပဏ္ဏာသက၊ (၂၀)၄-အရညဝဂ္ဂ၊ ၅-ခုမြောက်သုတ်။
အဗ္ဘောကာသိကဓုတင်ဆောင် ရဟန်းငါးမျိုးကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၂၊၄၄၈-၉။ အံ၊မြန်၊၂၊၅၆၅-၆။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၇၂။ အံ၊ဋီ၊၃၊၁၇၆။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ သတ္တကနိပါတ၊ ၆-အဗျာကတဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
အညတရရဟန်း၏ လျှောက်ထားချက်အရ -
(က) ဒိဋ္ဌိ ချုပ်ခြင်းကြောင့် အဗျာကတဝတ္ထု (မဖြေဆိုအပ်သောမေးခွန်းလေးခု)တို့၌ ဝိစိကိစ္ဆာမဖြစ်ပုံ၊ (ခ)အဿုတဝန္တ ပုထုဇဉ်သည် ဒိဋ္ဌိနှင့်စပ်သော သစ္စာလေးပါးတရားကို မသိခြင်းကြောင့် ဒိဋ္ဌိတိုးပွားပြီး ဇာတိဒုက္ခအစရှိသည်တို့မှ မလွတ်မြောက်ပုံ၊ (ဂ) သုတဝန္တအရိယာ သာဝကသည် ဒိဋ္ဌိနှင့်စပ်သော သစ္စာလေးပါးတရားကို သိမြင်ခြင်းကြောင့် ဒိဋ္ဌိချုပ်ပုံ ဇာတိအစရှိသော ဒုက္ခတရားတို့မှ လွတ်မြောက်ပုံ, အဗျာကတဝတ္ထုတို့၌ မဖြေဆိုပုံ, ဒိဋ္ဌိဖြင့်တုန်လှုပ်ခြင်း ပူပန်ခြင်း မရှိပုံ၊ (ဃ) အဗျာကတဝတ္ထုလေးပါးသည် ဒိဋ္ဌိနှင့် တကွ ဖြစ်သော တဏှာ, သညာ, မာန, ပပဉ္စဒိဋ္ဌုပါဒါန်, ဝိပ္ပဋိသာရများဖြစ်ပုံ၊ ယင်းတို့နှင့် စပ်သော သစ္စာလေးပါးတရားကို မသိခြင်းကြောင့် အဿုတဝန္တပုထုဇဉ်အား ယင်း တရားတို့ တိုးပွားလာပုံ၊ ဇာတိဒုက္ခအစရှိသည်တို့မှ မလွတ်နိုင်ပုံ၊ (င) သုတဝန္တ အရိယာ သာဝကအား သစ္စာလေးပါးတရားကို သိခြင်းကြောင့် ယင်းအဗျာကတဝတ္ထုတို့ကို မဖြေကြားပုံ၊ ဒိဋ္ဌိကြောင့် တုန်လှုပ်ခြင်းမရှိပုံ၊ ပူပန်ခြင်းမရှိပုံ၊ အဗျာကတဝတ္ထုတို့၌ ဝိစိကိစ္ဆာမဖြစ်တော့ပုံကို တစ်ခုစီ တစ်ခုစီ အကျယ်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၁၊၅၆၀။ အံ၊မြန်၊၁၊၅၇၅။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ ပဉ္စမပဏ္ဏာသက၊ (၂၄)၄-ကမ္မဝဂ္ဂ၊ နဝမမြောက်သုတ်။
အပြစ်ရှိသောကာယကံ, ဝစီကံ, မနောကံ, မိစ္ဆအယူတို့နှင့် ပြည့်စုံသူသည် အပါယ်ငရဲသို့ရောက်ရ၏။ အပြစ်ကင်းသောကာယကံ, ဝစီကံ, မနောကံ, သမ္မာအယူတို့နှင့် ပြည့်စုံသောသူသည် နတ်ပြည်သို့ရောက်ရ၏-ဟု ကဏှပက္ခ, သုက္ကပက္ခအားဖြင့် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၅၄၂။ သံ၊မြန်၊၂၊၅၃၅။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၄၉။ သံ၊ဋီ၊၂၊၃၈၈။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၉-အသင်္ခတသံယုတ္တ၊ ဒုတိယဝဂ္ဂ၊ စတုဗ္ဗိ သတိမသုတ်။
အသင်္ခတသုတ်တော်အတိုင်း အဗျာဗဇ္ဈနှင့် အဗျာဗဇ္ဈဂါမိမဂ္ဂဓမ္မတို့ကို ဘုရားရှင်က ရဟန်းတို့အား ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၂၊၃၈၂။ အံ၊မြန်၊၂၊၄၈၂။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဆက္ကနိပါတ၊ ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ ၁၀-သီတိဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
သောတာပန်ပုဂ္ဂိုလ်သည် သက္ကာယဒိဋ္ဌိ, ဝိစိကိစ္ဆာ, သီလဗ္ဗတပရာမာသ အပါယ်သို့ ရောက်စေနိုင်သော ရာဂ, ဒေါသ, မောဟ-ဟူသော တရားခြောက်မျိုးကို မဖြစ်စေထိုက်တော့ပုံကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၃၊၂၄၉။ အံ၊မြန်၊၃၊၂၄၉။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ နဝကနိပါတ၊ ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ (၆)၁-ခေမဝဂ္ဂ၊ ဧကာဒသမသုတ်။
ရာဂ, ဒေါသ, မောဟ, ကောဓ, ဥပနာဟ, မက္ခ, ပဠာသ, ဣဿာ မစ္ဆရိယ-ဟူသော တရား (၉) မျိုးတို့ကို မပယ်မစွန့်ပဲ အရဟတ္တဖိုလ်ကို မျက်မှောက် (မပြုနိုင်) ပြုရန်မဖြစ်ထိုက်။ ယင်းတရား (၉)မျိုးတို့ကို ပယ်စွန့်နိုင်မှသာလျှင် အရဟတ္တဖိုလ်ကို မျက်မှောက်ပြုနိုင်သည်ဟု ကဏှပက္ခ, သုက္ကပက္ခအားဖြင့် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၃၊၄၂၆။ အံ၊မြန်၊၃၊၄၁၇-၈။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဒသကနိပါတ၊ ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ (၁၀)၅-ဥပါလိဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
ရာဂ, ဒေါသ, မောဟ, ကောဓ, ဥပနာဟ, မက္ခ, ပဠာသ, ဣဿာ မစ္ဆရိယ, မာန-ဟူသော တရား (၁၀)ပါးတို့ကို မပါယ်မစွန့်နိုင်ပဲ အရဟတ္တဖိုလ်ကို မျက်မှောက် (မပြုနိုင်) ပြုခြင်းငှာမထိုဂ်။ ထိုဆယ်ပါးသောတရားတို့ကို ပယ်စွန့်နိုင်မှသာလျှင် အရဟတ္တဖိုလ်ကို မျက်မှောက်ပြု (နိုင်သည်)ခြင်းငှာ ထိုက်သည်ဟု ကဏှပက္ခ, သုက္ကပက္ခအားဖြင့် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၂၊၃၈၂။ အံ၊မြန်၊၂၊၄၈၂။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၄၀။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဆက္ကနိပါတ၊ ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ ၁၀-သီတိဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
ဘုရား, တရား, သံဃာ-ဟူသော ရတနာသုံးပါး, သိက္ခာသုံးပါးတို့ကို မရိုမသေ အလေးအမြတ် မပြုပဲနေခြင်း၊ မလွန်ကျူးအပ်သော ဝေရ (သီလ) ငါးပါးကိုလွန်ကျူးခြင်း၊ (၆၂)ပါးသော မိစ္ဆာအယူကိုယူခြင်း၊ (၈)ခုမြောက်ဘဝ၌ ပဋိသန္ဓေနေခြင်း-ဟူသော သောတာပန်ပုဂ္ဂိုလ် မဖြစ်ထိုက်သော အကြောင်းတရား (၆)ပါးတို့ကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၂၊၃၈၂။ အံ၊မြန်၊၂၊၄၈၂။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ... ၊ နဝမသုတ်။
သင်္ခါရတရားတစ်ပါးပါးကို နိစ္စ, သုခ, အတ္တဟု (ကပ်ရောက်ခြင်း) ရှူခြင်း၊ အာနန္ဒရိယကံငါးပါးကိုပြုလုပ်ခြင်း၊ အမြင် (ဒိဋ္ဌိ), အကြား (သုတ), အတွေ့ (မုတ) ကိုစွဲ၍ ကြံစည်အပ်သောမင်္ဂလာဖြင့် သံသရာမှစင်ကြယ်၏ဟု သိမြင်ခြင်း၊ ဤဘုရားရှင် သာသနာတော်မှ အပြင်အပ၌ မြတ်သောအလှူခံကို ရှာမှီးခြင်း-ဟူသော သောတာပန် ပုဂ္ဂိုလ်မဖြစ်ထိုက်သော အကြောင်းတရား (၆)ပါးတို့ကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၂၊၃၈၃။ အံ၊မြန်၊၂၊၄၈၃။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ... ၊ ဒသမသုတ်။
အာနန္ဒရိယငါးပါးကို ပြုလုပ်ခြင်း၊ ဘုရားရှင်မှ တပါးသောပုဂ္ဂိုလ်ကို မိမိဆရာ ဟုညွှန်ပြခြင်း-ဟူသော သောတာပန်ပုဂ္ဂိုလ်မဖြစ်မပြုမလုပ်သော အကြောင်းတရား (၆)ပါးတို့ကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၂၊၃၈၃။ အံ၊မြန်၊၂၊၄၈၃။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၄၁။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ... ၊ ဧကာဒသမသုတ်။
သောတာပန်အရိယာသာဝကသည် အကြောင်းတရား, အကြောင်းကြောင့်ဖြစ်သော အကျိုးတရားတို့ကို (မှန်ကန်စွာ) သိမြင်ပြီးဖြစ်သောကြောင့် သုခ, ဒုက္ခကို ကိုယ်တိုင်ပြုအပ်၏-ဟူ၍၄င်း၊ သူတပါးသည်ပြုအပ်၏-ဟူ၍၄င်း၊ ကိုယ်တိုင်လည်း ပြုအပ်, သူတပါးတို့လည်းပြုအပ်၏-ဟူ၍၄င်း၊ သုခ, ဒုက္ခတို့သည် ကိုယ်တိုင်မပြု အကြောင်းကင်း၍ ဖြစ်၏-ဟူ၍၄င်း၊ ကိုယ်တိုင်လည်းမပြု သူတပါးလည်းမပြု အကြောင်းကင်း၍ ဖြစ်၏-ဟူ၍၄င်း (သိမြင်ခြင်းငှာ) ကပ်ရောက်ခြင်းငှာ မဖြစ်ထိုက်ဟု သောတာပန်အရိယာသာဝက မဖြစ်ထိုက်သော အကြောင်းတရား (၆)ပါးတို့ကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၃၊၁၁၁-၃။ သံ၊မြန်၊၃၊၁၁၅-၆။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၁၀-၁။ သံ၊ဋီ၊၂၊၄၄၈။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၂-ဗောဇ္ဈင်္ဂသံယုတ္တ၊ ၆-သာကစ္ဆဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
ဘုရားရှင် မဂဓနိုင်ငံ ရာဇဂြိုဟ်မြို့တော် ဂိဇ္ဈကုဋ်တောင်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် အဘယမင်းသားက “ပုရာဏကဿပဆရာကြီး၏ မသိ မမြင်မှု, သိမြင်မှုနှင့်ပတ်သက်သော နတ္ထိကဝါဒကိုလျှောက်ထားလာပါသည်။ အဘယ မင်းသား၏ မေးလျှောက်မှုနှင့်စပ်၍ ကာမ(စ္ဆန္ဒ) ရာဂ, ဗျာပါဒ, ထိန မိဒ္ဓ, ဥဒ္ဓစ္စကုက္ကုစ္စ ဝိစိကိစ္ဆာ-ဟူသော နီဝရဏတရားတစ်ပါးပါး ထကြွနှိပ်စက်သော စိတ်ဖြင့်နေလျှင် ဖြစ်ပေါ်လာသော ယင်းနီဝရဏတရားများ၏ ထွက်မြောက်ကြောင်းကို အမှန်အတိုင်း မသိမမြင်ခြင်းကြောင့် အညာဏ, အဒဿနတို့ဖြစ်ပုံ၊ ဝိဝေကနိဿိတ, ဝိရာဂနိဿိတ, နိရောဓနိဿိတ, ဝေါဿဂ္ဂပရိဏာမီဖြစ်သော ဗောဇ္ဈင် ၇-ပါးတို့ကို ပွားများသော စိတ်ဖြင့်နေခြင်းသည် ဉာဏ, ဒဿနအကြောင်းဖြစ်ပုံကို တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဘယမင်းသားက “နီဝရဏတစ်ပါးပါးသည်ပင်လျှင် အညာဏ, အဒဿန ဖြစ်နိုင်ပုံ၊ ဗောဇ္ဈင်တစ်ပါးပါးသည်ပင်လျှင် ဉာဏ, ဒဿနဖြစ်နိုင်ပုံများကို လျှောက်ထားပြီး ဂိဇ္ဈကုဋ်တောင်ကို တက်လာရခြင်းကြောင့်ဖြစ်သော မိမိ၏ ကိုယ်ပင်ပန်း နွမ်းနယ်မှု စိတ်ပင်ပန်းနွမ်းနယ်မှုများ ငြိမ်းပျောက်သွားပုံ၊ တရားတော်ကို ထိုးထွင်း သိမြင်ပုံကို လျှောက်ထားသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ/ဋီကာတို့၌ -အရိယာမဂ်ဉာဏ်ကြောင့် ငြိမ်းပျောက်ပုံကို ဖွင့်ပြထားပါသည်။
-အံ၊၁၊၄၉၃-၅။ အံ၊မြန်၊၁၊၅၀၇-၅၁၀။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၅၈-၉။ အံ၊ဋီ၊၂၊၃၅၇-၈။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ စတုက္ကပဏ္ဏာသက၊ (၁၉)၄-ဗြာဟ္မဏဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
ဇာဏုဿောဏိဗြာဟ္မဏကြီးက “သေခြင်းသဘောရှိသူဖြစ်လျှက် သေခြင်းမှ ကြောက်ရွံ့ ထိတ်လန့်ခြင်းသဘောမရှိသူနှင့် ထိတ်လန့်ခြင်းသဘောရှိသူ ရှိ၏” ဟု မိမိပြောဆိုယူဆပါကြောင်း ဘုရားရှင်အား လျှောက်ထားပါသည်။ ဘုရားရှင်က “(၁) ကာမဂုဏ်တို့၌ ရာဂ, ဆန္ဒ၊ ပေမ, ပိပါသ, ပရိဠာဟ, တဏှာမကင်းသေးသူ၊ (၂) ကိုယ်ခန္ဓာ၌ ရာဂစသည်မကင်းသေးသူ၊ (၃) ကောင်းမှု ကုသိုလ်မပြုသူ၊ (၄) (သာသန) သဒ္ဓမ္မ၌ ယုံမှားမှု ဝိစိကိစ္ဆာရှိသူလေးဦးသည် စိုးရိမ် ပင်ပန်း, ငိုကြွေး, ရင်ဘတ်စည်တီး, မြည်တမ်းရပုံ၊ ထွေထွေဝေဝေသေကြရပုံ၊ သေခြင်းသဘောရှိသော်လည်း သေခြင်းမှ ကြောက်ရွံ့ ထိတ်လန့်ပုံ၊ ယင်းပုဂ္ဂိုလ်လေးမျိုးမှ ပြောင်းပြန်ဖြစ်သော ပုဂ္ဂိုလ်လေးဦးတို့သည် စိုးရိမ်ခြင်းအစရှိသည်တို့ မဖြစ်တော့ပဲ မတွေမဝေသေကြရပုံ၊ သေခြင်းသဘောရှိသူဖြစ်သော်လည်း သေခြင်းမှ မကြောက်မရွံ့ မထိတ်လန့်ကြတော့ပုံကို တစ်ဦးစီ တစ်ဦးစီ ကဏှပက္ခ, သုက္ကပက္ခခွဲ၍ ဟောတော်မူပါသည်။ ဒေသနာတော်အဆုံး၌ ဇာဏုဿောဏိပုဏ္ဏားကြီး ဥပါသကာအဖြစ် ခံယူ လျှောက်ထားသွားပါသည်။
-အံ၊၃၊၂၄၈။ အံ၊မြန်၊၃၊၂၄၇။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ နဝကနိပါတ၊ ဒုတိယပဏ္ဏာသကာ၊ (၆)၁-ခေမာဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
ကောသမ္ဗီမြို့ ဃောသိတာရုံကျောင်းတော်၌ အရှင်ကာဠုဒါယီမထေရ်၏ လျှောက်ထားချက်အရ လောကီသမာပတ် (၈)ပါးနှင့်တကွ အရဟတ္တဖိုလ်ရပြီးသူသည် ဘေးကင်းသူ ဘေးမရှိတော့သူဖြစ်ကြောင်း အရှင်အာနန္ဒာထေရ် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၃၊၂၄၈။ အံ၊မြန်၊၃၊၂၄၈။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ နဝကနိပါတ၊ ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ (၆)၁-ခေမာဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
အထက်သုတ်တော်အတိုင်း လောကီသမာပတ် (၈)ပါးနှင့် အရဟတ္တဖိုလ်ကို ရရှိပြီးသူသည် ဘေးကင်းရာနိဗ္ဗာန်သို့ ရောက်သူဖြစ်ကြောင်း အရှင်ကာဠုဒါယီထေရ်အား အရှင်အာနန္ဒာထေရ် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-မ၊၂၊၅၄-၈။ မ၊မြန်၊၂၊၆၀-၄။ မ၊ဋ္ဌ၊၃၊၇၆-၈၀။ မ၊ဋီ၊၃၊၄၇-၅၀။
-မဇ္ဈိမနိကာယ၊ မဇ္ဈိမပဏ္ဏာသက၊ ၁-ဂဟပတိဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
နိဂဏ္ဌနာဋပုတ္တဆရာကြီးက သာမန်ပုဂ္ဂိုလ်တို့ မထွေးနိုင်, မမြိုနိုင်သောဝတ္ထုပစ္စည်းကဲ့သို့ စကားပြောဆိုမှုနှင့်ပတ်သက်၍ အစွန်းနှစ်ဖက်ထွက်သော မေးခွန်း နှစ်ခုကိုစီစဉ်ပေးပြီး “ကျော်စောထင်ရှားသူ တစ်ဦးဖြစ်ရန်အတွက် ဤမေးခွန်းကို ရဟန်းဂေါတမထံသွား၍ မေးပါ”ဟု အဘယမင်းသားကို စေလွှတ်လိုက်ပါသည်။ အဘယမင်းသားက မြတ်စွာဘုရားရှင်နှင့်တကွ ရဟန်းတော်သုံးပါး မိမိအိမ်သို့ ဆွမ်းဘုဉ်းပေးကြွတော်မူရန် ပင့်လျှောက်ပြီး မိမိနေအိမ်သို့ ကြွတော်မူလာသော ဘုရားရှင်အား နိဂဏ္ဌဆရာကြီး စီစဉ်ပေးထားသော ပြဿနာနှစ်ခုကို မေးလျှောက်ပါသည်။ ဘုရားရှင်က “သူငယ်ဥပမာဖြင့် ရှင်းလင်းဖြေကြားတော်မူပြီး သုဂတဂုဏ်တော်နှင့်စပ်သည့် စကားခြောက်ခွန်းကို အကျယ်တဝင့် ရှင်းလင်းဟောတော်မူပါသည်။ ဒေသနာတော်အဆုံး၌ အဘယမင်းသားက “ပြဿနာဖြေဆိုရာ၌ ဘုရားရှင်အား ကြိုတင်ပြင်ဆင်ထားမှုရှိ/မရှိ” မေးလျှောက်ပါသည်။ ဘုရားရှင်က ဥပမာစကားဖြင့် ဖြေကြားတော်မူပါသည်။ အဘယမင်းသားက ဥပါသကာအဖြစ် အသိအမှတ်ပြုတော် မူပါရန် လျှောက်ထားပါသည်။ ။
အဋ္ဌကထာ၌ -အထက်ပါပြဿနာနှစ်ခုကို နိဂဏ္ဌဆရာကြီး လေးလတိတိ ကြံစည်အားထုတ်ရပုံ၊ ပြဿနာမေးရန်အတွက် အဘယမင်းသားကိုရွေးချယ်ပုံ၊ အဘယမင်းသား၏ အတွေးအခေါ်များ၊ ပြဿနာမေးရာ၌ မရိုးသားသူများ၏ ပင်ကိုယ်သဘာဝ၊ ပဌမစကားနှင့်စပ်သည့် သေသောက်ကြူးဥပမာ အစရှိသည် သိမှတ်ဖွယ်များကို ဖွင့်ပြထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၁၊၁၉။ အံ၊မြန်၊၁၊၂၆။ အံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၆၆။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဧကကနိပါတ၊ ၁၀-ဒုတိယပမာဒါဒိဝဂ္ဂ၊ သတ္တတ္တိံသတိမသုတ်။
ဘုရားရှင် မဟောအပ်, မမိန့်အပ်သည်ကို ဘုရားရှင်ဟောတော်မူအပ်, မိန့်တော်မူအပ်၏ဟု ပြ (ပြောဟော, ရေးသား, ယူဆ, ပြုကျင့်) ကြသောရဟန်းတို့သည် လူအများအစီးအပွားမဲ့ရန်၊ ချမ်းသာမဲ့ရန်၊ အကျိုးစီးပွားမဲ့ရန်၊ နတ်, လူတို့ဆင်းရဲရန် ကျင့်သုံးကြကုန်၏။ သည်သာမကသေး ထိုရဟန်းတို့သည် များစွာသောအကုသိုလ်ကိုလည်း တိုးပွားစေကြကုန်၏။ ဤသဒ္ဓမ္မသုံးဖြာ သာသနာတော်ကို ကွယ်ပျောက် စေသူတို့လည်းဖြစ်ကုန်၏-ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၁၊၁၉။ အံ၊မြန်၊၁၊၂၆။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဧကကနိပါတ၊ ၁၁-အဓမ္မဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
တထာဂတ အဘာသိတ အလပိတကို တထာဂတအဘာသိတ အလပိတဟု ပြ (ပြောဟော, ရေးသား, သင်ကြား, ယူဆ, ကျင့်သုံးနေ)ကြသော ရဟန်းတို့သည် လူအများတို့ကြီးပွား ချမ်းသာရန်၊ နတ်, လူတို့ချမ်းသာစေရန် ပြုကျင့်ကြသူတို့ဖြစ်ကုန်၏။ သည်သာမကသေး ထိုရဟန်းတို့သည် များစွာသောကုသိုလ်တရားကို တိုးပွားစေကြကုန်၏။ သဒ္ဓမ္မသုံးဖြာ ဤသာသနာတော်ကိုလည်း ကြာရှည်လေးမြင့်တည် တံ့စေသူတို့ဖြစ်ကုန်၏-ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၂၂-၃။ သံ၊မြန်၊၂၊၂၂။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၄၄။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-ခန္ဓသံယုတ္တ၊ ၃-ဘာရဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
ရုပ်, ဝေဒနာ, သညာ, သင်္ခါရ, ဝိညာဏ-ဟူသော ခန္ဓာငါးပါးတို့တွင် တစ် ပါးပါးကို ထူးသောဉာဏ်ဖြင့် မသိပဲ, ပိုင်းခြား၍ မသိပဲ, စွဲမက်မှုမကင်းပဲ, မပယ်စွန့်နိုင် ပဲ, ဒုက္ခ၏ကုန်ဆုံးခြင်းငှာ မဖြစ်ထိုက်ပုံ၊ ယင်းခန္ဓာငါးပါးကို ထူးသောဉာဏ်ဖြင့်သိသည် ရှိသော်, ပိုင်းခြား၍ သိသည်ရှိသော် စွဲမက်မှုကင်းသည်ရှိသော်, ပယ်စွန့်နိုင်သည်ရှိသော် ဆင်းရဲဒုက္ခကုန်ဆုံးခြင်းငှာ ဖြစ်ထိုက်၏-ဟု ခန္ဓာတစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီကို သုက္ကပက္ခ, ကဏှပက္ခခွဲ၍ ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၁၊၅၇၈။ အံ၊မြန်၊၁၊၅၉၂။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ (၂၇)၇-ကမ္မပထဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
မိမိကိုယ်တိုင်လည်း အဘိဇ္ဈာများခြင်း၊ သူတပါးကိုလည်း မက်မောမှုအဘိဇ္ဈာ၌ ဆောက်တည်စေခြင်း, အဘိဇ္ဈာ၌ နှစ်သက်သဘောတူခြင်း, အဘိဇ္ဈာ၏ဂုဏ်ကျေးဇူးကို ချီးကျူးပြောခြင်း-ဤတရားလေးပါးနှင့် ပြည့်စုံသူသည် ငရဲ၌ဖြစ်ရ၏။
မိမိကိုယ်တိုင် အဘိဇ္ဈာမများခြင်း, သူတပါးကိုလည်း အဘိဇ္ဈာ၌ မဆောက်တည်စေခြင်း, အဘိဇ္ဈာ၌ နှစ်သက်သဘောတူသူ မဟုတ်ခြင်း, အဘိဇ္ဈာ၏ဂုဏ်ကျေးဇူးကို မပြောဆိုခြင်း-ဤတရားလေးပါးနှင့် ပြည့်စုံသူသည် နတ်ပြည်၌ ဖြစ်ရ၏ဟု ကဏှပက္ခ, သုက္ကပက္ခခွဲ၍ ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၁၊၅၇၀။ အံ၊မြန်၊၁၊၅၈၃။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ (၂၆)၆-အဘိညာဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
ခန္ဓာငါးပါး၊ အဝိဇ္ဇာနှင့် ဘဝတဏှာ၊ သမထနှင့် ဝိပဿနာ၊ ဝိဇ္ဇာနှင့် ဝိမုတ္တိတို့သည် ထူးသောဉာဏ်ဖြင့် သိအပ် မျက်မှောက်ပြုအပ်သော တရားလေးမျိုးတို့ပေတည်း-ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၂၄၈။ သံ၊မြန်၊၂၊၂၄၀။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-သဠာယတနသံယုတ္တ၊ ၃-သဗ္ဗဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
အလုံးစုံကို ထူးသောဉာဏ်ဖြင့်သိ၍ ပိုင်းခြား၍ သိ၍ ပယ်ခြင်းငှာ ဟောတော်မူအပ်သောတရားတို့သည် စက္ခုအစရှိသော (အခံဓာတ်) အာယတန (၆)ပါး၊ ရူပါရုံ အစရှိသော (အတိုက်ဓာတ်) အာယတန (၆)ပါး၊ စက္ခုဝိညာဏ်အစရှိသော ဝိညာဏ် (၆)ပါး၊ စက္ခုသမ္ဖဿအစရှိသော ဖဿ(၆)ပါး၊ စက္ခုသမ္ဖဿကြောင့်ဖြစ်သော ဝေဒနာ (၃)ပါးစီတို့ဖြစ်ကြောင်း အသေးစိတ် တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီခွဲ၍ ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၂၊၆၃-၆။ အံ၊မြန်၊၂၊၇၇-၈၁။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၈-၉။ အံ၊ဋီ၊၃၊၂၆-၆။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ပဉ္စကနိပါက၊ ဒုတိယပဏ္ဏသက၊ (၆) ၁-နီဝရဏဝဂ္ဂ။ သတ္တမသုတ်။
အိုခြင်းသဘော, ဖျားနာခြင်းသဘော, သေဆုံးရခြင်းသဘော, ရှင်ကွဲ သေကွဲ ကွဲရခြင်းသဘော, ကောင်း-မကောင်းသော ကံသည်သာ ကိုယ်ပိုင်ဥစ္စာ, ကံ၏အမွေခံ -ကံသာလျှင်အကြောင်းရှိပုံ, ကံသာလျှင် ဆွေမျိုးဖြစ်ပုံ, ကံသာလျှင် ကိုးကွယ်ရာ ဖြစ်ပုံဟူသော တရားငါးမျိုးကို မိန်းမဖြစ်စေ, ယောက်ျားဖြစ်စေ လူဖြစ်စေ, ရဟန်းဖြစ်စေ အမြဲမပြတ် ရှုမှတ်နေရမည်။ ။
သတ္တဝါတို့အား အရွယ်နုပျိုမှု “ယောဗ္ဗနမာန်၊ အနာကင်းကွာ ကျန်းမာမှုကြောင့် “အာရောဂျမာန်” အသက်ရှည်မှုကြောင့် “ဇီဝိတမာန်” ချစ်ခင်စုံမက် နှစ်သက် မြတ်နိုးဖွယ်ဖြစ်သော သတ္တဝါ, သင်္ခါရတို့၌ ဖြစ်သောဆန္ဒ-ရာဂကို အကြောင်းပြု၍ ဒုစရိုက်ဆယ်ပါးတို့ကို ပြုလုပ်, ပြောဆို ကြံစည်တတ်ကြသည်။ ယင်းဒုစရိုက်တို့ကို ပြုလုပ် ပြောဆို, ကြံစည်ကြောင်းဖြစ်သော ယောဗ္ဗနမာန်, အာရောဂျမာန်, ဇီဝိတမာန် ဆန္ဒရာဂတို့ကို အကြွင်းမဲ့ဖြစ်စေ, အဖြစ်နည်းပါးအောင်ဖြစ်စေ ပယ်နိုင်ခြင်းအကျိုး၊ ယင်းဇရာသဘာဝ, ဗျာဓိသဘာဝ, မရဏသဘာဝ, နာနာဘာဝ -ဝိနာဘာဝသဘာဝ, ကမ္မသဘာဝတို့ကို မလွန်မြောက်နိုင်ပုံကို ရှုမှတ်ဆင်ခြင်နေသော အရိယာသာဝကအား လောကုတ္တရာမဂ်ဉာဏ်, ဖြစ်ပေါ်လာပုံ၊ သံယောဇဉ်တရားတို့ကို အကြွင်းမဲ့ ပယ်နိုင်ပြီး အနုသယတရားတို့ ကင်းပျောက်သွားပုံကို အကျယ်တဝင့် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၁၊၃၈၃-၄။ သံ၊မြန်၊၁၊၃၇၁။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၃-ဓာတုသံယုတ္တ၊ ၄-စတုတ္ထဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
ပထဝီ, အာပေါ, တေဇော, ဝါယောတို့တွင် တစ်ပါးပါးကို လွန်စွာနှစ်သက် သူသည် ဆင်းရဲဒုက္ခကို နှစ်သက်သူမည်၏။ ဆင်းရဲဒုက္ခကို နှစ်သက်သောသူသည် ဆင်းရဲဒုက္ခမှ မလွတ်မြောက်နိုင် အစရှိသည်ဖြင့် သုက္ကပက္ခ, ကဏှပက္ခနှစ်မျိုးခွဲ၍ ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၂၊၂၄၆။ သံ၊မြန်၊၂၊၂၃၇-၈။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၄။ သံ၊ဋီ၊၂၊၂၈၄
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ သဠာယတနသံယုတ္တ၊ ၂-ယမကဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
စက္ခုကို လွန်လွန်ကဲကဲ နှစ်သက်သူသည် ဒုက္ခကို လွန်လွန်ကဲကဲ နှစ်သက်သူ မည်၏။ ထိုသူသည် ဆင်းရဲဒုက္ခမှ မလွတ်မြောက်နိုင်သူဟု ငါဘုရား ဟောကြားတော်မူ၏။ စက္ခုကို လွန်လွန်ကဲကဲ မနှစ်သက်သူသည် ဒုက္ခကို လွန်လွန်ကဲကဲ မနှစ်သက်၊ ထိုသူသည် ဆင်းရဲဒုက္ခမှ လွတ်မြောက်နိုင်သူပေတည်း-ဟု ငါဘုရား ဟောတော်မူ၏ အစရှိသည်ဖြင့် အဇ္ဈတ္တိကာယတန ၆-ပါးတို့ကို ကဏှပက္ခ, သုက္ကပက္ခဒေသနာတော်ဖြင့် ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၂၊၂၄၆။ သံ၊မြန်၊၂၊၂၃၈။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ... အဋ္ဌမသုတ်။
ဗဟိဒ္ဓါယတန ၆-ပါးကို အထက်သုတ် ဒေသနာတော်အတိုင်း ကဏှပက္ခ, သုက္ကပက္ခဒေသနာတော်ဖြင့် ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၂၆။ သံ၊မြန်၊၂၊၂၅။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-ခန္ဓသံယုတ္တ၊ ၃-ဘာရဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
ရုပ်ကို လွန်လွန်ကဲကဲ နှစ်သက်သူသည် ဆင်းရဲဒုက္ခကို လွန်လွန်ကဲကဲ နှစ်သက် သူဖြစ်၏။ ထိုသူသည် ဆင်းရဲဒုက္ခမှ မလွတ်မြောက်နိုင်သူ-ဟု ငါဘုရား ဟောတော်မူ၏။ အစရှိသည်ဖြင့် ခန္ဓာတစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၆၂-၃။ သံ၊မြန်၊၂၊၆၀။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၅၈။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-ခန္ဓသံယုတ္တ၊ (၇) ၂-အရဟန္တဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
ဘုရားရှင်ဟောတော်မူအပ်သော အကျဉ်းချုပ်ဒေသနာတော်ကို အညတရ ရဟန်းက သိရှိနားလည်ပါကြောင်း လျှောက်ထားသဖြင့် ဘုရားရှင်က မေးမြန်းတော် မူခြင်းကြောင့် “ခန္ဓာငါးပါးတို့တွင် တစ်ပါးစီတစ်ပါးစီကို တဏှာ, မာန, ဒိဋ္ဌိတို့ဖြင့် မှားမှားယွင်းယွင်း နှစ်သက်တွယ်တာသောပုဂ္ဂိုလ်သည် မာရ်နတ်၏အနှောင်အဖွဲ့မှ မလွတ်မြောက်သူ။ မနှစ်သက် မတွယ်တာသူသည် မာရ်နတ်၏ အနှောင်အဖွဲ့မှ လွတ်မြောက်သူဖြစ်သည်”ဟု သိရှိနားလည်ပါကြောင်း ပြန်လည်ရှင်းလင်း လျှောက်ထားပါသည်။ ဘုရားရှင်က သာဓုသုံးကြိမ် ခေါ်တော်မူပြီး ဤအတိုင်း မှတ်သားရမည်ဟု မိန့်တော်မူသည့် ဒေသနာတော်အဆုံး၌ အညတရရဟန်း ရဟန္တာဖြစ်ပုံကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၁၅၂။ သံ၊မြန်၊၂၊၁၄၃-၄။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-ခန္ဓသံယုတ္တ၊ (၁၅) ၅-ဒိဋ္ဌိဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
ရုပ်, ဝေဒနာ, သညာ, သင်္ခါရ, ဝိညာဏ်ဟူသော ခန္ဓာတစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ၌ မှားမှားယွင်းယွင်း နှလုံးသွင်းမိခြင်းကြောင့် အနှောင်အဖွဲ့သံယောဇဉ်, မှားမှား ယွင်းယွင်း နှလုံးသွင်းမှု “အဘိနိဝေသ”, ပိတ်ပင်တားမြစ်မှု “ဝိနိဗန္ဓ” တရားတို့ဖြစ်ပေါ်လာကုန်၏ဟု မိန့်တော်မူပြီး အနတ္တလက္ခဏသုတ် ဒေသနာတော်နည်းဖြင့် ဆက်လက်၍ ဘုရားရှင်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၂၊၁၅၂။ သံ၊မြန်၊၂၊၁၄၄။
-သံယုတ္တနိကာယ ... နဝမသုတ်။
ခန္ဓာငါးပါးတို့တွင် တစ်ပါးပါးရှိလျှင် ယင်းခန္ဓာကို အကြောင်းပြု၍ ယင်းခန္ဓာကို မှားမှားယွင်းယွင်း နှလုံးသွင်းခြင်းကြောင့် အနှောင်အဖွဲ့ ‘သံယောဇဉ်” နှလုံးသွင်း မှားမှု “အဘိနိဝေသ”, ပိတ်ပင်တားမြစ်ကြောင်း “ဝိနိဗန္ဓ” တဏှာဖြင့် သက်ဝင်မျိုသိပ် ပြီးဆုံးစေမှု ‘အဇ္ဈောသာန” တရားတို့ဖြစ်ကုန်၏-ဟု ခန္ဓာတစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီခွဲစိတ်၍ ဟောတော်မူပြီး အနတ္တလက္ခဏသုတ်တော်နည်းအတိုင်း ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၂၃၃။ သံ၊မြန်၊၂၊၂၂၄။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၂၃။ သံ၊ဋီ၊၂၊၂၇၉။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၃-ဈာနသံယုတ္တ၊ ၅၀-၅၁-၅၂-ခုမြောက်သုတ်။
(၁) ဈာန်၌ ကမ္မဋ္ဌာန်းကို ထူးသောအဖို့ရှိအောင် ရှေးရှုဆောင်ခြင်း၌ လိမ္မာ ကျွမ်းကျင်ပြီး ဈာန်ကိုဖြစ်စေခြင်းငှါ လေးမြတ်ရိုသေစွာပြုမှု မရှိသူ။
(၂) ဈာန်ကိုဖြစ်စေခြင်းငှါ လေးမြတ်ရိုသေစွာပြုမှုရှိပြီး ဈာန်၌ကမ္မဋ္ဌာန်းကို ထူးအဖို့ရှိအောင် ရှေးရှုဆောင်ခြင်းငှါ မကျွမ်းကျင်မလိမ္မာသူ။
(၃) ဈာန်၌ကမ္မဋ္ဌာန်းကို ထူးသောအဖို့ ရှိအောင် ရှေးရှုဆောင်ခြင်း၌လည်း မကျွမ်းကျင်မလိမ္မာ, ဈာန်ကိုဖြစ်စေခြင်းငှါလည်း လေးမြတ်ရိုသေစွာ ပြုမှုမရှိသူ။
(၄) ဈာန်၌ ကမ္မဋ္ဌာန်းကို ထူးသောအဖို့ရှိအောင် ရှေးရှုဆောင်ခြင်း၌လည်း ကျွမ်းကျင်လိမ္မာ, ဈာန်ကိုဖြစ်စေခြင်း၌ လေးမြတ်ရိုသေသမှုပြုသူ -ဤပုဂ္ဂိုလ်လေးမျိုးတို့တွင် စတုတ္ထပုဂ္ဂိုလ်သည် အထက်ဆုံး အမြတ်ဆုံး အကြီးဆုံး, အလွန်ဆုံး အမွန်ဆုံး ဖြစ်၏ဟု ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၃၊၁၂၅-၆။ အံ၊မြန်၊၃၊၁၂၆-၇။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၄၃-၅။ အံ၊ဋီ၊၃၊၂၄၅-၈။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ အဋ္ဌကနိပါတ၊ ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ (၇) ၂-ဘူမိစာလဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
ဤသုတ်၌ ဆန့်ကျင်ဖက်တရားနှင့် အာရုံတို့ကို လွှမ်းမိုးနိုင်ကြောင်း အဘိဘာယတနဈာန် (၈)မျိုးတို့ကို ဟောကြားတော်မူပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၄၄၃။ သံ၊မြန်၊၂၊၄၃၉။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၃-မာတုဂါမသံယုတ္တ၊ ၃-ဗလဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
ရုပ်အဆင်း, စည်းစိမ်ဥစ္စာ, ဆွေမျိုး သားသမီး, အကျင့်သီလ-ဟူသော လင်ယောက်ျားကို လွှမ်းမိုးနိုင်သော မာတုဂါမ၏ အားငါးမျိုးကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၃၊၃၄၈-၉။ သံ၊မြန်၊၃၊၃၅၃။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၂၀။ သံ၊ဋီ၊၂၊၅၃၆။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၁-သောတာပတ္တိသံယုတ္တ၊ ၅-သဂါထက ပုညာဘိသန္ဓဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
ရတနာမြတ်သုံးပါး၏ ဂုဏ်တော်များ၌ မတုန်မလှုပ် သက်ဝင်ယုံကြည်မှု၊ အရိယကန္တသီလနှင့် ပြည့်စုံမှုဟူသော အရိယာသာဝက၏ ချမ်းသာခြင်း၏ အကြောင်း ဖြစ်သော ကောင်းမှုအစု, ကုသိုလ်အယဉ်လေးပါးနှင့် ပြည့်စုံခြင်းကို မဟာသမုဒ္ဒရာ ရေပမာကဲ့သို့ အသင်္ချေယျ အပ္ပမေယျ မဟာပုညက္ခန္ဓဟု ရေတွက်ပြောဆိုရမည်-ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၃၊၃၅၀။ သံ၊မြန်၊၃၊၃၅၄-၅။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၂၀။ သံ၊ဋီ၊၂၊၅၃၆။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ... ဒုတိယသုတ်။
ရတနာမြတ်သုံးပါးတို့၏ ဂုဏ်တော်များ၌ မတုန်မလှုပ် သက်ဝင်ကြည်ညိုမှု၊ မုတ္တစာဂီ-ဟူသော အရိယာသာဝက၏ ချမ်းသာခြင်း၏အကြောင်းဖြစ်သော ကောင်းမှု အစု၊ ကုသိုလ်အယာဉ်လေးပါးနှင့် ပြည့်စုံခြင်းကို မြစ်ကြီးငါးစင်း၏ ရေပမာဏကဲ့သို့ အသင်္ချေယျ အပ္ပမေယျ မဟာပုညက္ခန္ဓဖြစ်သည်ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
သံ၊၃၊၃၅၁။ သံ၊မြန်၊၃၊၃၅၅-၆။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၂၀။ သံ၊ဋီ၊၂၊၅၃၆။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ... တတိယသုတ်။
\ရတနာမြတ်သုံးပါး၏ ဂုဏ်တော်များ၌ မတုန်မလှုပ် သက်ဝင်ကြည်ညိုမှု၊ အရိယနိဗ္ဗေဓိကပညာနှင့် ပြည့်စုံမှုဟူသော အရိယာသာဝက၏ ချမ်းသာခြင်း၏ အကြောင်းဖြစ်သော ကောင်းမှုအစု၊ ကုသိုလ်အယဉ် ၄-ပါးကို အသင်္ချေယျ အပ္ပမေယျ မဟာပုညက္ခန္ဓေဟု ဆိုအပ်ပုံကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၃၊၇၆-၇။ အံ၊မြန်၊၃၊၇၇-၉။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၃၂။ အံ၊ဋီ၊၃၊၂၃၉။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ အဋ္ဌကနိပါတ၊ ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၄-ဒါနဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
-ဤသုတ်၌ သရဏဂုမ်သုံးပါး ကိုးကွယ်သူနှင့် ငါးပါးသီလစောင့်ထိန်းသူတို့ ရရှိခံစားစေနိုင်သည့်အကျိုးများကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၄၄၁။ သံ၊မြန်၊၂၊၄၃၇။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၃-မာတုဂါမသံယုတ္တ၊ ဒုတိယပေယျာလဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
သဒ္ဓါ ဟိရီ, ဩတ္တပ္ပ, အမစ္ဆရီ, ပညာ-ဟူသော တရား (၅)မျိုးနှင့် ပြည့်စုံသော မာတုဂါမသည် သေသည်မှနောက် နတ်ပြည်သို့ ရောက်ရ၏-ဟု ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၃၊၁၆၁။ သံ၊မြန်၊၃၊၁၆၇။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၃-သတိပဋ္ဌာနသံယုတ္တ၊ ၅-အမတဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
သတိပဋ္ဌာန် လေးပါးတို့၌ ကောင်း (စွဲမြဲစွာတည်သော စိတ်ရှိကုန်သည်ဖြစ်၍ နေကြကုန်လော့၊ သင်တို့၏ အမြိုက်နိဗ္ဗာန်သည် မပျက်စီးစေပါလင့်-ဟု သတိပဋ္ဌာန် ၄-ပါး ပွားများပုံကို တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ အသီးအသီး ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၃၊၂၄၈။ အံ၊မြန်၊၃၊၂၄၇။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ နဝကနိပါတ၊ ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ (၆) ၁-ခေမဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
သမာပတ် ၈-ပါးနှင့်တကွ အရဟတ္တဖိုလ်သည် “အမတ” မည်ကြောင်း ကောသမ္ဗီမြို့ ဃောသိတာရုံကျောင်းတော်၌ အရှင်ကာဠုဒါယီ၏ လျှောက်ထားချက် အရ အရှင်အာနန္ဒာထေရ် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၅၄၁။ သံ၊မြန်၊၂၊၅၃၅။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၄၉။ သံ၊ဋီ၊၂၊၃၈၈။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၉-အသင်္ခတသံယုတ္တ၊ ဒုတိယဝဂ္ဂ၊ စုဒ္ဒသမသုတ်။
အသင်္ခတသုတ်တော်အတိုင်း အမတနှင့် အမတဂါမိမဂ္ဂဓမ္မတို့ကို ဘုရားရှင်က ရဟန်းတို့အား ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၃၊၂၄၈။ အံ၊မြန်၊၃၊၂၄၇။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ ... စတုတ္ထသုတ်။
သမာပတ် ၈-ပါးနှင့် တကွ အရဟတ္တဖိုလ်ကို ရပြီးသူသည် အမတပတ္တမည်ပုံကို အရှင်ကာဠုဒါယီထေရ်အား အရှင်အာနန္ဒာထေရ် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၁၊၄၂၁-၂။ အံ၊မြန်၊၁၊၄၃၃-၄။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၂၇။ အံ၊ဋီ၊၁၊၃၂၃။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ တတိယပဏ္ဏာသက၊ (၁၁) ၁-ဝလာဟကဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
(၁) အတွင်း၌ စိမ်းသည်ဖြစ်၍ အပ၌ မှည့်ရင့်သော အဆင်းရှိသော သရက်သီး၊
(၂) အတွင်း၌ မှည့်သည်ဖြစ်၍ အပ၌ စိမ်းသော အဆင်းရှိသော သရက်သီး၊
(၃) အတွင်းလည်းစိမ်း အပြင်အပ၌လည်း စိမ်းသော သရက်သီး၊
(၄) အတွင်းလည်းမှည့် အပြင်အပ၌လည်း မှည့်ဝင်းသော သရက်သီး-ဟူသော သရက်သီး လေးမျိုးနှင့်တူသော ပုဂ္ဂိုလ်လေးမျိုးကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-ဒီ၊၁၊၈၂-၁၀၃။ ဒီ၊ဋ္ဌ၊၁၊၂၁၃-၁၄၈။ ဒီ၊ဋီ၊၁၊၂၈၆-၃၁၂။ သီ၊ဋီ၊သစ်၊၂၊၂၀၀-၂၈၁။
-ဒီဃနိကာယ၊ သီလက္ခန္ဓဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
အမ္ဗဋ္ဌသုတ်၌ ပထမဘာဏဝါရ, ဒုတိယဘာဏဝါရ-ဟု နှစ်ပိုင်းရှိပါသည်။ ပထမဘာဏဝါရ၌ -နိဒါန်း, ပေါက္ခရသာတိပုဏ္ဏား အကြောင်း, အမ္ဗဋ္ဌလုလင် အကြောင်း, ပေါက္ခရသာတိပုဏ္ဏားဆရာကြီးက-ဘုရားရှင်၏ (အရည်အချင်း)ဂုဏ်တော်များ၊ ယင်းဂုဏ်တော်များ အမှန်တကယ် ဘုရားရှင်၌ ရှိ/မရှိ၊ မဟာပုရိသလက္ခဏာနှင့် အကျိုးကျေးဇူး၊၊ ယင်းမဟာပုရိသလက္ခဏာများ ဘုရားရှင်၌ အမှန်တကယ် ရှိ/မရှိ၊ ဤအချက်အလက်များ လေ့လာစုံစမ်းရန်အတွက် အမ္ဗဋ္ဌလုလင်အား ဘုရားရှင်ထံ ရှေ့ပြေး အဖြစ်စေလွှတ်ပုံ၊ အမ္ဗဋ္ဌလုလင် ဘုရားရှင်အထံ သွားရောက်ပုံ၊ ရဟန်းတော် များနှင့် တွေ့ပုံ၊ ဂန္ဓကုဋီကျောင်းတော် တည်နေပုံ၊ ဂန္ဓကုဋီကျောင်းတော်သို့ ဝင်ရောက် မည့်သူ၏ စည်းကမ်းချက်များ၊ အမ္ဗဋ္ဌလုလင်က ဘုရားရှင်အား မချေမငံ ဆက်ဆံပုံ၊ ဗြာဟ္မဏဆရာကြီးများနှင့် ဆက်ဆံကြပုံ၊ ဗြာဟ္မဏတို့၏ ဇာတိဝါဒခံယူချက်၊ ဆရာကောင်းတပည့် မပီသပုံ၊ အမ္ဗဋ္ဌလုလင်က သကျမျိုးတို့အား စဏ္ဍ, ဖရုသ, လဟုသမှု ဣဋ္ဌ-ဟူသော စွပ်စွဲချက်များဖြင့် စွပ်စွဲပြောဆိုပုံ၊ ဘုရားရှင်က ပြန်လည်ချေပပုံ၊ ကဏ္ဍ မျိုးနွယ်များ စတင်ဖြစ်ပေါ်လာပုံ၊ ကဏ္ဍမျိုးနွယ်များသည် သကျတို့၏ ကျေးကျွန်များ ဖြစ်ပုံ၊ အမ္ဗဋ္ဌသည် ကဏှမျိုးနွယ်တွင် ပါဝင်ပုံ၊ ကဏှမျိုးနွယ်ဝင် ဟုတ်/မဟုတ် ဘုရားရှင်က မေးမြန်းတော်မူသည့်အခါ အမ္ဗဋ္ဌလုလင်က မဖြေကြားသဖြင့် သိကြားမင်း ကိုယ်တိုင် လာရောက်ပြီး ဝန်ခံခိုင်းပုံ၊ ဘီလူး (အဟန် ဖန်ဆင်းထားသော သိကြားမင်း)ကို ဘုရားရှင်နှင့် အမ္ဗဋ္ဌလုလင်တို့သာ မြင်ကြရပုံ၊ ထိုအခါမှ အမ္ဗဋ္ဌလုလင်က မိမိသည် ကဏှမျိုးနွယ်ဖြစ်ကြောင်း ဝန်ခံပုံ၊ အမ္ဗဋ္ဌနှင့် အတူလိုက်လာကြသော လုလင်တို့အား ဘုရားရှင် မိန့်ကြားပုံ၊ ကဏှမျိုးနွယ်သည် မြင့်မြတ်သော မျိုးနွယ်ဖြစ်ခဲ့ပုံ၊ ခတ္တိယမျိုး ယောက်ျားနှင့် ဗြာဟ္မဏမျိုး မိန်းမတို့မှ မွေးဖွားသော သားနှင့် ဗြာဟ္မဏမျိုးတို့ဆက်ဆံရေး၊ ခတ္တိယမျိုးကသာ လောကတွင် အမြတ်ဆုံးဖြစ်ပုံတို့ကို ဖတ်ရှုလေ့လာနိုင်ပါသည်။
ဒုတိယဘာဏဝါရ-အနုတ္တရဝိဇ္ဇာစရဏသမ္ပဒါ၌ ဇာတိဝါဒ, ဂေါတ္တဝါဒ, မာနဝါဒများ မရှိပုံ၊ အာဝါဟ ဝိဝါဟ-အရာ၌သာ ဇာတိဝါဒ, ဂေါတ္တဝါဒ, မာနဝါဒ များရှိပုံ၊ ယင်းဝါဒများသည် ဝိဇ္ဇာစရဏသမ္ပဒါမှ ဝေးကွာလှပုံ၊ ယင်းဝါဒများကို ပယ်စွန့် နိုင်မှသာ အနုတ္တရဝိဇ္ဇာစရဏသမ္ပဒါကို မျက်မှောက်ပြုနိုင်သည်-ဟု ဘုရားရှင်က အမ္ဗဋ္ဌလုလင်အား မိန့်ကြားတော်မူပါသည်။
အမ္ဗဋ္ဌလုလင်၏ မေးလျှောက်ချက်အရ ဘုရားရှင်က ဘုရားဖြစ်တော်မူသည်မှ စ၍ သာမညဖလသုတ် ဒေသနာတော် အတိုင်း သီလ, သမာဓိ, ပညာတို့ကို ဖြည့်ကျင့် ပြည့်စုံရာအခါမှ ရဟန္တာဖြစ်တော်မူသည် အထိ ဝိဇ္ဇာစရဏသမ္ပန္န-ကျင့်စဉ်များကို ဟောတော်မူပါသည်။
ဆက်လက်၍ ဘုရားရှင်က ရသေ့ လေးမျိုး၊ ယင်းရသေ့ လေးမျိုး၏ ဝိဇ္ဇာစရဏ သမ္ပဒါ ပျက်စီးခြင်း အကြောင်း ဖြစ်ပုံ၊ ယင်းရသေ့များသည် ဝိဇ္ဇာစရဏသမ္ပန္နပုဂ္ဂိုလ်၏ အလုပ် အကျွေးမျှဖြစ်ပုံ၊ ပေါက္ခရသာတိဗြာဟ္မဏကြီးနှင့် အမ္ဗဋ္ဌတို့သည် ယင်းရသေ့ လေးမျိုးတွင် မပါဝင်ကြပုံ၊ ပေါက္ခရသာတိဗြာဟ္မဏကြီး၏ ချို့ယွင်းချက် နှစ်မျိုး၊ ဝေဒကျမ်းကို သင်ယူရုံမျှဖြင့် ဝေဒကျမ်းပြုရသေ့ မဖြစ်နိုင်ပုံ၊ ဝေဒကျမ်းပြုရသေ့ကြီးများနှင့် ပေါက္ခရသာတိဗြာဟ္မဏကြီး တပည့် အမ္ဗဋ္ဌတို့၏ ကွာဟချက်၊ အမ္ဗဋ္ဌလုလင်က မဟာပုရိသလက္ခဏာတော်ကြီးများ အမှန်တကယ် ရှိ/မရှိ ဘုရားရှင်၌ လေ့လာစိစစ်ပုံ၊ ပကတိမျက်စိဖြင့် မမြင်နိုင်သော မဟာပုရိသလက္ခဏာတော်ကြီးများကို ဖန်ဆင်းပြပုံ၊ အမ္ဗဋ္ဌလုလင် ပြန်သွားပုံ၊ ပေါက္ခရသာတိဗြာဟ္မဏဆရာကြီးအား အမ္ဗဋ္ဌလုလင်က မိမိ လေ့လာတွေ့ရှိချက်၊ ဘုရားရှင်နှင့် ဆွေးနွေးချက်များ အပြည့်အစုံကို ပြန်လည်ပြောကြားပုံ၊ ပေါက္ခရသာတိဗြာဟ္မဏဆရာကြီးက အမ္မဋ္ဌလုလင်အား ငေါက်ငန်းပြီး ချေဖြင့် ကန်ကျောက်ပုံ၊ ဆွမ်းခဲဖွယ် ဘောဇဉ်များ စီစဉ်ပြီး ပေါက္ခရသာတိဗြာဟ္မဏဆရာကြီး ပရိသတ်နှင့် နံနက်ခင်း ဘုရားရှင်ထံ သွားရောက်ပုံ၊ ဘုရားရှင်အား အမ္ဗဋ္ဌလုလင် ရောက်လာမလာ မေးလျှောက်ရာ ဘုရားရှင်က မိမိနှင့် အမ္ဗဋ္ဌလုလင်တို့ အပြန် အလှန် ပြောဆိုချက်များ အပြည့်အစုံကို မိန့်ကြားတော်မူလျှင် ပေါက္ခရသာတိ ဗြာဟ္မဏဆရာကြီးက ဘုရားရှင်အား တောင်းပန်ပါသည်။ ဘုရားရှင်က “သုခီ ဟောတု ဗြာဟ္မဏ အမ္ဗဋ္ဌော မာဏဝေါ”ဟု မိန့်တော်မူ၍ ခွင့်လွှတ်တော်မူပါသည်။
ပေါက္ခရသာတိဗြာဟ္မဏဆရာကြီးသည် ဘုရားရှင် ကိုယ်တော်၌ ၃၂-ပါးသော မဟာပုရိသလက္ခဏာတော်တို့ကို ရှာဖွေကြည့်ရှုပါသည်။ ပကတိအမြင်ဖြင့် မမြင်နိုင်သော မဟာပုရိသလက္ခဏာတော်တို့ကို တန်ခိုးဖန်ဆင်း၍ ပြတော်မူပါသည်။ ထိုအခါ ပေါက္ခရသာတိဗြာဟ္မဏဆရာကြီးသည် ဘုရားရှင်အပေါ်၌ ယုံမှား သံသယများ ကင်းရှင်းသွားပါတော့သည်။ ပေါက္ခရသာတိဗြာဟ္မဏဆရာကြီးက ဘုရားအမှူးရှိသော သံဃာတော်အား ဆွမ်းပင့်ဖိတ်ပြီး နေအိမ်၌ ပေါက္ခရသာတိပုဏ္ဏားကြီးက ဘုရားရှင်အား ပုဏ္ဏားလုလင်များက သံဃာတော်များအား ဆွမ်းလုပ်ကျွေးပါသည်။ ဆွမ်းဘုဉ်းပေးတော်မူပြီးသောအခါ ဘုရားရှင်က ပေါက္ခရသာတိဗြာဟ္မဏဆရာကြီးနှင့် ပရိသတ်အား အနုပုဗ္ဗိကထာကို ဟောကြားတော်မူပါသည်။
ပေါက္ခရသာတိဗြာဟ္မဏဆရာကြီးသည် သစ္စာလေးပါးကို သိမြင်ပြီးသောတာပန် အရိယာသာဝကအဖြစ်သို့ ရောက်ရှိသွားပါသည်။ သောတာပန် အရိယာသာဝက ဖြစ်ပြီးနောက် ဥပါသကာအဖြစ် ခံယူလျှောက်ထားပါသည်။ အရှင်ဂေါတမသည် အခြား ဥပါသကာတို့အိမ်သို့ ကြွတော်မူသကဲ့သို့ လုလင်ငယ်, လုံမငယ်များ အကျိုးစီးပွား များစေရန်အတွက် တပည့်တော်၏ အိမ်သို့လည်း ကြွတော် မူပါရန် လျှောက်ထားခဲ့ပါသည်။
အဋ္ဌကထာ၌ -ကောသလနိုင်ငံဖြစ်ပေါ်လာပုံ သမိုင်းနှင့် မဟာပနာဒဇာတ်၊ ဘုရားရှင်၏ ဒေသစာရီ သုံးမျိုး၊ ၂-မျိုး၊ မဏ္ဍလ ၃-မျိုး၊ ပေါက္ခရသာတိဗြာဟ္မဏဆရာကြီး၏ ဝေနေယျပုဂ္ဂိုလ်ဖြစ်ပုံ၊ ပေါက္ခရသာတိဗြာဟ္မဏဆရာကြီး၏ ပစ္စုပ္ပန်နှင့် အတိတ်ဝတ္ထု၊ ဥက္ကဋ္ဌမြို့ အကြောင်း၊ ဝေဒကျမ်း၌ မဟာပုရိသလက္ခဏာတော်များ၊ စကြာမင်းရတနာများ၏ စွမ်းအင်များ၊ သမ္မောဒနီယနှင့် သာရဏီယကထာအဖွင့်၊ အမ္ဗဋ္ဌလုလင်၏ စော်ကားပုံများ၊ သကျမျိုးနှင့် ကပိလဝတ္ထုမြို့တော်, ကောလိယမြို့တော် တည်ပုံ အကြောင်း၊ သိကြားမင်း၏ ဝန်ခံကတိပြုချက်၊ ဒက္ခိဏဇနပုဒ်၊ ဗုဒ္ဓသာသနာတော်နှင့် ရသေ့များ၊ ရသေ့ ၈-မျိုး၊ ကောသလဘုရင်နှင့် ပေါက္ခရသာတိဗြာဟ္မဏဆရာကြီး၊ ရှေးဝေဒကျမ်းများနှင့် ယခုဝေဒကျမ်း၊ မြတ်ဗုဒ္ဓ၏ လျှို့ဝှက်လက္ခဏာတော်များကို ကြည့်ရှု လေ့လာသူများ၊ မိလိန္ဒဘုရင် အမေးနှင့် ရှင်နာဂသေနတို့ အဖြေများကို လေ့ လာနိုင်ပါသည်။
ဋီကာဟောင်း၌ -ဩက္ကာကဝံသ သုံးမျိုး၊ ဋီကာသစ်၌ သိက္ခာပုဒ်အရေအတွက် ၂-ဂါထာနှင့် သဒ္ဒါရေးရာ ဖွင့်ဆိုချက်များကို လေ့လာနိုင်ပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၃၊၁၂၃။ သံ၊မြန်၊၃၊၁၂၇။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၁၃-၇။ သံ၊ဋီ၊၂၊၄၅၀-၇။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၃-သတိပဋ္ဌာနသံယုတ္တ၊ ၁-အမ္ဗပါလိဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
သတိပဋ္ဌာန်လေးပါးနှင့် ပွားများပုံ အကျိုးကျေးဇူးများကို ဘုရားရှင်က ဝေသာလီမြို့ အမ္ဗပါလီ၏ ဥယျာဉ်၌ ရဟန်းတော်တို့အား ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ -ပါဠိတော်များကို ဖွင့်ပြပြီး (ဒီ၊၂၊၂၃၇။ မ၊၁၊၇၆။ ဒီ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၃၄။ မ၊ဋ္ဌ၊၁၊၂၃၁-တို့ကို) သိမှတ်ဖွယ် အကျယ်ကို ညွှန်းပြခဲ့ပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၃၊၂၆၃-၄။ သံ၊မြန်၊၃၊၂၆၅-၆။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၉၄။ သံ၊ဋီ၊၂၊၅၁၆။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၈-အနုရုဒ္ဓသံယုတ္တ၊ ၁-ရဟောဂတဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
အရှင်သာရိပုတ္တရာနှင့် အရှင်အနုရုဒ္ဓါမထေရ်တို့ ဝေသာလီမြို့အနီး အမ္ဗပါလီ ဥယျာဉ်၌ သီတင်းသုံးနေစဉ် အရှင်သာရိပုတ္တရာထေရ်၏ မေးမြန်းချက် အရ အရှင်အနုရုဒ္ဓါထေရ်က “သတိပဋ္ဌာန် လေးပါးတို့၌ စွဲမြဲစွာတည်သော စိတ်ဖြင့် အချိန် များစွာ နေခြင်းကြောင့် စက္ခုအစရှိသော ဣန္ဒြေများ ကြည်လင်ပြီး၊ မျက်နှာအဆင်း သန့်ရှင်းကြည်လင်ပုံ အာသဝေါကင်းကွာ ရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်များ သတိပဋ္ဌာန်လေးပါး၌ စွဲမြဲစွာတည်သောစိတ်ဖြင့် အချိန်များစွာ နေကြပုံကို လျှောက်ထားပါသည်။ အရှင်သာရိပုတ္တရာထေရ်က အရှင်အနုရုဒ္ဓါထေရ်၏ ရဲရင့်ပြတ်သားလှသောစကားကို ကြားရ ခြင်းကြောင့် “အရတော်ပါပေစွ” ဟု မိန့်တော်မူပုံကို ပြဆိုသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-မ၊၂၊၇၇-၈၃။ မ၊မြန်၊၂၊၈၄-၉၀။ မ၊ဋ္ဌ၊၃၊၈၈-၉၁။ မ၊ဋီ၊၃၊၅၉-၆၁။
-မဇ္ဈိမနိကာယ၊ မဇ္ဈိမပဏ္ဏာသ၊ ၂-ဘိက္ခုဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
ဘုရားရှင်က ၇-နှစ်အရွယ် ရှင်ရာဟုလာအား ကလေးသူငယ်ဘာဝ မုသာဝါဒမှ ရှောင်ကြဉ်ရန်အတွက် ရေခွက်ဥပမာ, စစ်မြေပြင်ဆင်ဥပမာ နှစ်မျိုး, ကြေးမုံ(မှန်) ဥပမာတို့ဖြင့် ဩဝါဒပေးတော်မူပြီး ရှေးခေတ်, ယခုခေတ်, နောက်ခေတ် သမဏ, ဗြာဟ္မဏများ ကာယကံ, ဝစီကံ, မနောကံတို့ကို သုတ်သင်ကြပုံ ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ -ဆူးဥပမာဖြင့် ရှင်ရာဟုလာ၏ ထက်မြက်ပုံ, ရှင်ရာဟုလာ ရှင်ပြုပုံ, ရာဟုလောဝါဒသုတ်တော်များ ဟောတော်မူပုံကို ပြဆိုထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၃၊၂၄၆-၈။ သံ၊မြန်၊၃၊၂၄၉-၂၅၀။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၉၁-၂။ သံ၊ဋီ၊၂၊၅၁၄-၅။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ဣဒ္ဓိပါဒသံယုတ္တ၊ အယောဂုဠဝဂ္ဂ။ ဒုတိယသုတ်။
အရှင်အာနန္ဒာက ဘုရားရှင်အား “မနောမယနိမ္မိတကာယ, ရူပကာယဖြင့် ဗြဟ္မာဘုံသို့ တန်ခိုးတော်ဖြင့် ကြွတော်မူဘူးပါသလော” ဟု မေးလျှောက်ထားမှုနှင့်စပ်၍ ဘုရားရှင်က “တနေ့ပတ်လုံး ပူလောင်နေသော သံတွေခဲ, ဝါဂွမ်းဥပမာတို့ဖြင့် ဣဒ္ဓိဝိဓအဘိညာဏ်၏ ဝိကုဗ္ဗနိဒ္ဓိအကြောင်းကို ရှင်လင်း၍ ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ -“ဩမာ” ပုဒ်ကို မှတ်သားဖွယ် ဖွင့်ပြချက် ပါ ရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၁၊၁၀၁-၂။ အံ၊မြန်၊၁၊၂၀။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၇၁-၂။ အံ၊ဋီ၊၂၊၇၆-၇။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ တိကနိပါတ၊ ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၁-ဗာလဝဂ္ဂ။ ပဉ္စမသုတ်။
(၁) မသင့်လျော်သော အကြောင်းအားဖြင့် ပြဿနာကိုမေးခြင်း၊ (၂) မသင့်လျော်သော အကြောင်းအားဖြင့် ပြဿနာကို ဖြေဆိုခြင်း၊ (၃) ထက်ဝန်းကျင် ပြည့်စုံကုန်သော ပြေပြစ်ကုန်သော အကြောင်း အကျိုးနှင့် ဆက်စပ်ကုန်သော ပုဒ်, ဝါကျတို့ဖြင့် သူတပါးတို့ ဖြေဆိုအပ်သော ပြဿနာအဖြေကို ဝမ်းမြောက်ဝမ်းသာ မပြုခြင်းဟူသော တရားသုံးမျိုးတို့နှင့် ပြည့်စုံသောသူကို “လူမိုက်”၊ ယင်းတို့မှ အပြန်ဖြစ်သော တရားသုံးမျိုးတို့နှင့် ပြည့်စုံသော ပုဂ္ဂိုလ်ကို “ပညာရှိ” ဟု ကဏှပက္ခ, သုက္ကပက္ခ ခွဲခြားပြီး ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၃၊၇၆-၇။ သံ၊မြန်၊၃၊၈၁။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၂-ဗောဇ္ဈင်္ဂသံယုတ္တ၊ ၃-ဥဒါယိဝဂ္ဂ။ စတုတ္ထသုတ်။
အယောနိသောမနသိကာရရှိသူအား မဖြစ်သေးသော ကာမစ္ဆန္ဒနီဝရဏ, ဗျာပါဒနီဝရဏ, ထိန မိဒ္ဓနီဝရဏ, ဥဒ္ဓစ္စ ကုက္ကုစ္စနီဝရဏ, ဝိစိကိစ္ဆာနီဝရဏ-ဟူသော နီဝရဏ ငါးပါးတို့ ဖြစ်ပေါ်လာပုံ၊ ဖြစ်ပြီးသော နီဝရဏတို့ လွန်စွာတိုးပွားရန် ဖြစ်ပုံ၊ မဖြစ်သေးသော ဗောဇ္ဈင်တရားတို့ မဖြစ်တော့ပုံ၊ ဖြစ်ပြီးသော ဗောဇ္ဈင်တရားတို့ ချုပ်ငြိမ်းပုံ၊ ယောနိသောမနသိကာရရှိသူအား နီဝရဏတရား ငါးပါးကို ပယ်နိုင်ပုံ၊ မဖြစ်သေးသော နီဝရဏတရားတို့ မဖြစ်တော့ပုံ၊ မဖြစ်သေးသော ဗောဇ္ဈင်တရားတို့ ဖြစ်ပေါ်လာပုံ၊ ဖြစ်ပြီးသော ဗောဇ္ဈင်တရားတို့ ဘာဝနာပါရိပူရဖြစ်ပုံကို နှစ်မျိုးခွဲ၍ ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၁၊၉၇-၈။ သံ၊မြန်၊၁၊၉၄-၅။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၁၅၀။ သံ၊ဋီ၊၁၊၁၉၆။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၃-ကောသလသံယုတ္တ၊ တတိယဝဂ္ဂ။ ဒုတိယသုတ်။
ကောသလဘုရင်ကြီး၏ ချစ်လှစွာသော အဖွားအို ကွယ်လွန်မှုနှင့် ဆက်စပ်၍ ကောသလဘုရင်က ဖြစ်နိုင်လျှင် ဆင်ရတနာ, မြင်းရတနာ, အခွန်တစ်သိန်းထွက်သော ရွာကြီး, ဇနပုဒ်တို့နှင့် လဲလို့ရလျှင် လဲလိုပါကြောင်း ဝမ်းနည်းစွာလျှောက်ထားရာတွင် ဘုရားရှင်က မြေအိုး မြေခွက်ဥပမာဖြင့် သတ္တဝါအားလုံး သေဆုံးခြင်း သဘောရှိပုံ၊ သေဆုံးရခြင်းလျှင် အဆုံးရှိပုံ၊ သေဆုံးရခြင်း သဘောကို မလွန်မြောက်နိုင်ပုံတို့ကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၂၊၅၀၁-၄။ အံ၊မြန်၊၂၊၆၂၅-၈။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၈၉။ အံ၊ဋီ၊၃၊၁၉၆-၈။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ သတ္တကနိပါတ၊ ၇-မဟာဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
အရက အမည်ရှိသော ဆရာကြီး၏ အဆုံးအမဩဝါဒကထာများ၊ သတ္တဝါတို့ အသက်တိုမှုနှင့် ဆက်စပ်၍-(၁) မြက်ဖျား၌ ကျရောက်သော ဆီးနှင်းပေါက်ဥပမာ၊ (၂) မိုးရေပွက်ဥပမာ၊ (၃) ရေပြင်၌ ရိုက်နှက်အပ်သော တုတ်ရာဥပမာ၊ (၄) တောင်ကျချောင်း (ရေတံခွန်) ဥပမာ၊ (၅) တံတွေးပေါက် ဥပမာ၊ (၆) ခြစ်ခြစ်တောက် (လောလော)ပူနေသော သံအိုးကင်း၌ ထည့်အပ်သော အသားတုံးဥပမာ၊ (၇) နွားသတ် ရုံသို့ ဆောင်ယူလာသော သတ်မည့်နွားမ ဥပမာတို့ဖြင့် ရာပေါင်းများစွာသော တပည့်တို့အား ဆုံးမဩဝါဒပေးပုံ၊ အရကဆရာကြီး ရှိစဉ်က လူ့သက်တမ်း အနှစ် ခြောက်သောင်းရှိပုံ၊ ထိုအခါက အသက်ငါးရာရှိမှ အမျိုးသမီးများ လက်ထပ်ကြပုံ၊ ချမ်းအေးမှု ပူအိုက်မှု ဆာလောင်မှု မွပ်သိပ်မှု၊ ကျင်ကြီး စွန့်လိုမှု၊ ကျင်ငယ် စွန့်လိုမှု ဟူသော ရောဂါခြောက်မျိုးသာ လူ့လောက၌ ရှိခဲ့ပုံ၊ အရကဆရာကြီး၏ ဩဝါဒကို ယခုအခါ၌ ပြောဆိုသင့်ပုံနှင့် ထိုခေတ်က လူ့သက်တမ်း အခြေအနေ၊ လူ့သက်တမ်းနှင့် ဆက်စပ်သော မိန့်ကြားတော်မူချက်များ၊ မိမိဟူသော ဘုရားရှင်၏ တပည့်သာဝကများအတွက် ဆောင်ရွက်တော်မူချက်၊ တိုက်တွန်းတော်မူချက်များကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
ဋီကာ၌ -ထိုခေတ်က ထင်ရှားခဲ့သော ဖွားသက်ရှည်တစ်ဦးနှင့် ဖိုးသက်ရှည် ၇-ဦးတို့ကို ပြဆိုထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၁၊၆။ အံ၊မြန်၊၁၊၈။ အံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၄၁။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဧကကနိပါတ၊ ၄-အဒန္တဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
မစောင့်ရှောက်အပ်သောစိတ်သည် များစွာအကျိုးမဲ့ရန် ဖြစ်၏။ များစွာအကျိုး မဲ့ရန်ဖြစ်သော မစောင့်ရှောက်အပ်သော စိတ်မှတပါး အခြားတစ်ခုသော တရားကိုမျှ ငါဘုရား မြင်တော်မမူ-ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၁၊၂၆၄-၅။ အံ၊မြန်၊၁၊၂၈၁-၃။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၃၁-၂။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ တိကနိပါတ၊ တတိယပဏ္ဏာသက၊ (၁၁) ၁-သမ္ဗောဓဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
စိတ်ကိုမစောင့်ရှောက်လျှင် ကာယကံ, ဝစီကံ, မနောကံတို့ကို စောင့်ရှောက်ရာ မရောက်ပုံ၊ ကာယကံ, ဝစီကံ, မနောကံတို့ကို မစောင့်ရှောက်လျှင် ကိလေသာမိုးရေ စွတ်စိုပုံ၊ ကိလေသာ မိုးရေ စွတ်စိုလျှင် ကာယကံ, ဝစီကံ, မနောကံတို့ ပုတ်ဆွေးပုံ၊ ကာယကံ, ဝစီကံ မနောကံတို့ ပုတ်ဆွေးလျှင် ကောင်းမွန်စွာ သေဆုံး ကွယ်လွန်ခြင်း မဖြစ်နိုင်ပုံကို အိမ်၏အထွတ် မိုးမလုံပုံ ဥပမာဖြင့် ကဏှပက္ခ, သုက္ကပက္ခအားဖြင့် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၂၊၄၅၉-၄၆၀။ အံ၊မြန်၊၂၊၅၇၉-၅၈၀။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၇၄။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ သတ္တကနိပါတ၊ ၆-အဗျကတဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
ဘုရားရှင်၏ သန့်ရှင်းစင်ကြယ် (အပြစ်ကင်း)သော ကိုယ်အကျင့် “ကာယ သမာစာရ” နှုတ်အကျင့် “ဝစီသမာစာရ”၊ စိတ်အကျင့် “မနောသမာစာရ”၊ အသက်မွေးမှု “ပရိသုဒ္ဓါဇီဝ” ဟူသော တရားလေးပါးနှင့် ပြည့်စုံတော်မူခြင်းကြောင့် “ငါ၏ ကာယဒုစရိုက်, ဝစီဒုစရိုက်, မနောဒုစရိုက်နှင့် မှားယွင်းနေသော အသက်မွေးမှုကို အခြားသူ မသိပါစေလင့်” ဟု စောင့်ရှောက်ထိန်းသိမ်း (ဖုံးဖိ)စရာ မလို-ဟု အခြားသူ တစ်စုံ တစ်ယောက်မျှ မသိရအောင် စောင့်ရှောက်ထိန်းသိမ်း (ဖုံးဖိ)စရာ မလိုသော တရား လေးပါးနှင့် လောက၌ တစ်စုံ တစ်ယောက်သော သမဏ, ဗြာဟ္မဏ, မာရ, ဗြဟ္မာမျှ ကြောင်းကျိုး, သဘာဝ ယုတ္တိရှိရှိ ကဲ့ရဲ့ပြစ်တင်မှု မပြုနိုင်သော -(၁) တရားတော်၏ သွာက္ခာတတာဂုဏ်၊ (၂) သာဝကတို့ နိဗ္ဗာန်သို့ ရောက်စေနိုင်သောအကျင့်၊ (၃) ရာပေါင်းမက များစွာသောသာဝကတို့ အာသဝေါကုန်ခမ်း ရဟန္တာဖြစ်မှု-ဟူသော တရားသုံးပါးတို့ကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၁၊၅။ သံ၊မြန်၊၁၊၅။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၂၆-၇။ သံ၊ဋီ၊၁၊၇၂-၃။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-ဒေဝတာဝဂ္ဂ၊ ၁-နဠဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
လွန်ပြီးသော အတိတ်လာဘ်ကိုလည်း စိုးရိမ်ပူပန်မှုမရှိ၊ ရရှိမည့် အနာဂတ် လာဘ်ကိုလည်း မမျှော်လင့် မတောင့်တ၊ ဖြစ်ဆဲ ပစ္စုပ္ပန်လာဘ်ဖြင့် မျှတနိုင်သောကြောင့် တောထဲ၌ တရားဓမ္မကျင့်နေကြသော တစ်ထပ်သာ ဘုဉ်းပေးကြသော ကိလေသာပူလောင်မှု ကင်းသော ရဟန်းတော်တို့၏ အရေအဆင်း ကြည်လင်ခြင်း အကြောင်းနှင့် ရရှိဖြစ်ပေါ်မည့် အနာဂတ်လာဘ်ကို တောင့်တနေကြ, လွန်ပြီးသော အတိတ်လာဘ်ကို စိုးရိမ်ပူပန်မှုဟူသော အကြောင်းနှစ်ပါးကြောင့် လူမိုက်များ ရိတ်ဖြတ်၍ နေလှမ်းထားသော စိမ်းစိုသော ကျူရိုးကဲ့သို့ ခြောက်ကပ်နေခြင်းကို အညတရနတ်သား၏ မေးလျှောက်မှု အရ ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ -အသားအရေ ကြည်လင်မှု ဖြစ်ပေါ်လာပုံ အစရှိသော မှတ်သားဖွယ် အချက်အလက်များကို ဖွင့်ပြထားပါသည်။
-အံ၊၁၊၅၇၅။ အံ၊မြန်၊၁၊၅၈၈။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ (၂၆) ၆-အဘိညာဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
ကာမဝိတက်, ဗျာပါဒဝိတက်, ဝိဟိံသာဝိတက်-ဟူသော မိစ္ဆာဝိတက်သုံးပါးကို ကြံစည်နေခြင်းနှင့် ပညာမရှိ မိုက်မဲတွေဝေ, ဆွံ့အခြင်းဟူသော တရားလေးမျိုးရှိသော ပုဂ္ဂိုလ်တို့ တောရကျောင်းတို့၌ မနေနိုင်ပုံနှင့် နေက္ခမ္မဝိတက်, အဗျာပါဒဝိတက်, အဝိဟိံသာဝိတက်-ဟူသော သမ္မာဝိတက်သုံးပါးကို ကြံစည်ခြင်း, ဉာဏ်ပညာရှိ မတွေ့မဝေ, မဆံ့ အ ခြင်းဟူသော တရားလေးမျိုးနှင့် ပြည့်စုံသော ပုဂ္ဂိုလ်သည် တောရကျောင်း၌ မှီဝဲနေထိုင်သင့်ပုံကို ကဏှပက္ခ, သုက္ကပက္ခ ခွဲ၍ ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၂၊၁၁၉။ အံ၊မြန်၊၂၊၁၄၇။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ပဉ္စကနိပါတ၊ တတိယပဏ္ဏာသက၊ (၁၁) ၁-ဖာသုဝိဟာရဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
(၁) သီလရှိခြင်း၊ (၂) အကြားအမြင် “ဗဟုဿုတ”ရှိခြင်း၊ (၃) ထက်သန်သော လုံ့လ, စွဲမြဲသော အားထုတ်မှုရှိခြင်း၊ (၄) ရူပါဝစရဈာန် လေးပါးကို ရရှိခြင်း၊ (၅) ယခုဘဝ၌ပင် အရဟတ္တဖိုလ်ပညာကို မျက်မှောက်ပြုခြင်း-ဟူသော တရားငါးမျိုးနှင့် ပြည့်စုံသောရဟန်းသည် တောရကျောင်းတို့ကို မှီဝဲနေထိုင်ထိုက်၏-ဟု ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၁၊၂၂၈။ သံ၊မြန်၊၁၊၂၁၂-၃။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၃၁၆။ သံ၊ဋီ၊၁၊၃၃၅။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၁-သက္ကသံယုတ္တ၊ ပဌမဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
ဝေပစိတ္တအသူရာနှင့် သိကြားမင်းတို့ ရှေးအခါက သီလရှိကြကုန်သော ကောင်းသောအကျင့်ရှိကြကုန်သော ဟိမဝန္တာ၌ နေကြကုန်သော ရသေ့တို့၏ တောရ ကျောင်းတို့သို့ ချဉ်းကပ်ရောက်ရှိလာကြရာ ဝေပစိတ္တအသူရာသည် အထပ်အလွှာများ သော ဖိနပ်တို့ကို စီးနင်းလျက် သန်လျက်ကိုလွယ်ပြီး နတ်ထီးဖြူကို ဆောင်း၍ တံခါးဦးဖြင့် သင်္ခမ်းကျောင်းသို့ ဝင်ကာ သီလရှိသော ရသေ့မြတ်တို့ကို မကိုင်းမညွတ် အရိုအသေ အလေးအမြတ်မပြုဘဲ ထွက်ခွါသွားပုံ၊ သိကြားမင်းသည်ကား အထပ် အလွှာများသော ဖိနပ်တို့ကိုချွတ်လျက် သန်လျက်ကို အခြားသူတို့အားပေး၍ နတ်ထီးကို ဖယ်ရှားစေလျက် တံခါးဦးဖြင့်သာ သင်္ခမ်းကျောင်းသို့ဝင်၍ သီလရှိသော ရသေ့ မြတ်တို့ကို လေအောက်မှနေ၍ လက်အုပ်ချီမိုး ရှိခိုးပြီးနေပုံ၊ ရသေ့မြတ်တို့က မိမိတို့၏ ကိုယ်ခန္ဓာသည် စက်ဆုပ်ရွံရှာဖွယ်ရှိခြင်းကြောင့် ဖဲခွါထွက်ပါဟု ပြောကြရာ သိကြားမင်းက အလွန်ဆန်းကြယ်သော အပွင့်ရှိသော အနံ့နှင့် ပြည့်စုံသော ပန်းကို ဦးခေါင်း၌ ပန်ဆင်ရန် အလိုရှိကြကုန်သကဲ့သို့ သီလရှိသော ပုဂ္ဂိုလ်တို့၏အနံ့ကို အလိုရှိကြ ပါကြောင်း စက်ဆုပ်ဖွယ် မထင်မှတ်ပါကြောင်း လျှောက်ထားပုံကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ -သိကြားမင်းသည် ဝေပစိတ္တအသူရာ၏ သမက်, ဝေပစိတ္တ အသူရာသည် သိကြားမင်း၏ ယောက္ခမတော်စပ်ပုံ၊ ရံဖန် ရံခါ အတူသွားကြပြီး၊ ရံဖန် ရံခါ ရန်ဖြစ်တတ်ပုံ အစရှိသည်တို့ကို ဖွင့်ပြထားပါသည်။
ဋီကာ၌ -သီလဝန္တပုဂ္ဂိုလ်တို့၏ ဂုဏ်တို့ကို ရိုသေလေးစားကြပုံကို ဖွင့်ပြထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၁၊၄၂။ သံ၊မြန်၊၁၊၄၁-၂။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၉၅။ သံ၊ဋီ၊၁၊၁၄၁။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-ဒေဝတာသံယုတ္တ၊ ၈-သေတ္တာဝဂ္ဂ၊ ဧကာဒသမသုတ်။
-ဤလောက၌ ငိုကြွေးရကြောင်း ကိလေသာကင်းသူများသည် (ရဟန္တာ) ရဟန်းတော် များဖြစ်သည်။
-ကိလေသာအပူမီးငြိမ်းအေးပြီးသော ရဟန္တာ ရဟန်းတော်တို့၏ အရိယမဂ္ဂအကျင့်မြတ်သည် မပျက်မစီးတော့ပေ။
-ရဟန္တာ ရဟန်းတော်တို့သည် အလိုရမ္မက်တဏှာကို ကလျာဏပုထုဇဉ်အဖြစ်မှ အစပြု၍ လောကီ လောကုတ္တရာပညာဖြင့် ပိုင်းခြား၍ သိကြပြီး ဖြစ်ကုန်၏။
-ရဟန္တာ ရဟန်းတော်တို့သည် အခါခပ်သိမ်း တဏှာကျွန်ဘဝမှ လွတ်မြောက်ပြီး ဖြစ်ကုန်၏။
-သီလ၌ တည်သောရဟန်းကို အမိအဖအစ်ကိုတို့သည် ရှိခိုးကြကုန်၏။
-ဤသာသနာတော်၌ အမျိုးဇာတ်အားဖြင့် ယုတ်ညံ့သောရဟန်းကို မင်းတို့သည် ရှိခိုးကြကုန်၏-ဟု အညတရနတ်သား၏ မေးခွန်းများကို ဘုရားရှင်ဖြေကြား၍ ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-မ၊၃၊၂၇၁-၂၈၀။ မ၊မြန်၊၃၊၂၇၆-၂၈၄။ မ၊ဋ္ဌ၊၄၊၁၉၂-၄။ မ၊ဋီ၊၃၊၃၉၀-၂။
-မဇ္ဈိမနိကာယ၊ ဥပရိပဏ္ဏာသ၊ ၄-ဝိဘင်္ဂဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
(၁) ဟီန, ဂါမ္မ, ပေါထုဇ္ဇနိက, အနရိယ, အနတ္ထသံဟိတ (သဿတဒိဋ္ဌိ)ဖြစ်သော ကာမသုခလ္လိကာနုယောဂအစွန်းတရားနှင့် ဒုက္ခ, အနရိယ, အနတ္ထသံဟိတ (ဥစ္ဆေဒဒိဋ္ဌိ) ဖြစ်သော အတ္တကိလမထာနုယောဂအစွန်းတရားတို့ကို အားမထုတ်ရာ။ ။
(၂) ဤအစွန်းနှစ်ရပ်သို့မကပ်ရောက်ပဲ မြတ်စွာဘုရားရှင်သည် ထိုးထွင်း၍ သိမြင်အပ်သော မဂ္ဂင်ရှစ်ရပ် မဇ္ဈိမပဋိပတ်အကျင့်မြတ်သည် သစ္စာလေးချက်ကို ကွက်ကွက် ကွင်းကွင်း လင်းလင်း ထင်ထင် သိမြင်နိုင်သော ပညာမျက်စိကို ပြုတတ်၏။ သစ္စာလေးဆိုင်ကို ပိုင်ပိုင်မိမိသိခြင်းကို ပြုတတ်သော ဉာဏ်ပညာကို ပြုတတ်၏။ ကိလေသာဟူ အပူမလိမ်း ငြိမ်းအေးခြင်းငှာ ထူးသောအရဟတ္တမဂ်ဉာဏ်ဖြင့် ထိုထွင်း သိမြင်ခြင်းငှာ နိဗ္ဗာန်အကျိုးငှာ ဖြစ်၏။
(၃) မမှန်မကန် မြှောက်ပင့်၍ ပြောဆိုခြင်း၊ မမှန်မကန် ကဲ့ရဲ့ရှုံ့ချခြင်းတို့ကို ခွဲခြားသိမြင်၍ တစ်စုံတစ်ယောက်သောသူကိုမျှ အခြောက်တိုက် မမြှောက်ပင့်ရ၊ မကဲ့ရဲ့ မရှုံ့ချရ၊ အဟုတ် အမှန် သဘာဝကိုသာလျှင် ပြောဆိုရမည်။
(၄) (နေက္ခမ္မသုခ, ပဝိဝေကသုခ, ဥပသမသုခ-ဟူသော မှန်ကန်သော)သုခ အဆုံးအဖြတ်ကို သိအောင်ပြုပြီး မိမိသန္တာန်၌ ယင်းသုခသုံးမျိုးတို့ ဖြစ်ပွားအောင်အား ထုတ်ရမည်။
(၅) အဘူတ, အတစ္ဆ၊ အနတ္ထသံဟိတဖြစ်သော မျက်ကွယ်နောက်ပါး အပြစ်စကား ပြောကြားခြင်း၊ (ပိသုဏဝါစာ)ကို မပြောမဆိုရာ၊ အဘူတ, အတစ္ဆ အနတ္ထသံဟိတဖြစ်သော ရှေ့တွင်မျက်မှောက် ကဲ့ရဲ့ရှုံ့ချသော စကားကို မပြော မဆိုရာ။
(၆) မလျင် မမြန်ပြောဆိုရမည်၊ လျင်လျင်မြန်မြန် မပြောဆိုရ။
(၇) ဇနပုဒ်သူမှ ဇနပုဒ်သား လူအများတို့၏ ဘာသာအသုံးအနှုံး စကားလုံးကို ယူ၍ မသုံးစွဲ မပြောဆိုရာ၊ လူတို့ ခေါ်ဝေါ်သတ်မှတ် ပညတ်ချက်ကို လွန်၍ မပြောဆိုရာ-ဟူသော ခေါင်းစဉ် ၇-ပါးကို အကျယ်တဝင့် ရှင်းလင်း၍ ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
သုတ်တော်၏ အဆုံး၌ -စုတ်နွမ်းစေတတ်သော ကိလေသာဟူ မြူရှိသောတရား၊ ကိလေသာဟူ မြူမရှိသောတရားတို့ကို ခွဲခြား သိအောင်ပြု၍ စုတ်နွမ်းစေတတ်သော ကိလေသာဟူ မြူမရှိသော အကျင့်တရားကို ကျင့်ကြကုန်အံ့-ဟု ကျင့်ကြရမည်၊ ရဟန်းတို့ သုဘူတိအမျိုးကောင်းသားသည် အရဏပဋိပဒါကို ကျင့်သုံးသူပေတည်းဟု မိန့်တော်မူခဲ့ပါသည်။
အဋ္ဌကထာ၌ -ဘုရားရှင်နှင့် အရှင်သာရိပုတ္တရာ အစရှိသော မထေရ်တို့၏ ဓမ္မဒေသနာနှင့် အရှင်သုဘူတိထေရ်၏ ဓမ္မဒေသနာတို့ ခြားနားပုံ၊ အရှင်သုဘူတိထေရ်၏ ဧတဒဂ်ဘွဲ့တော်နှစ်မျိုး၊ အရှင်သာရိပုတ္တရာနှင့် အရှင်သုဘူတိထေရ်တို့၏ ဒက္ခိဏာဝိသုဒ္ဓိ၊ သီဟိုဠ်ကျွန်း ပိင်္ဂလဗုဒ္ဓရက္ခိတမထေရ်အကြောင်းတို့ကို ဖွင့်ပြထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၂၊၃၈၉-၃၉၀။ အံ၊မြန်၊၂၊၄၉၃။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၄၂။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဆက္ကနိပါတ၊ ၁၁-တိကဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
အရတိ (တောရကျောင်း, သမထ, ဝိပဿနာ ကုသိုလ်တရားတို့၌ မမွေ့လျော် မှု)ကို ပယ်ဖျောက်ရန် မုဒိတာတရားကို ပွားများရမည်၊ ဝိဟိံသာ (စိတ်ကို ညှင်းဆဲကြောင်းစေတနာ)ကို ပယ်ဖျောက်ရန် အဝိဟိံသာတရားကို ပွားများရမည်၊ အဓမ္မ စရိယာ (အကုသိုလ်ကမ္မပထတရား ဆယ်ပါး)ကို ပယ်ဖျောက်ရန် ဓမ္မစရိယာ (ကုသိုလ် ကမ္မပထတရား ဆယ်ပါး)ကို ပွားများရမည်-ဟု ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၁၊၁၈၈။ သံ၊မြန်၊၁၊၁၇၆။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၂၄၇-၈။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၈-ဝင်္ဂီသသံယုတ္တ၊ ဒုတိယသုတ်။
အရှင်ဝင်္ဂီသထေရ်သည် မိမိ၏ဥပဇ္ဈာယ်ဆရာတော် နိဂြောဓကပ္ပထေရ်နှင့် အာဠဝီမြို့တော် အဂ္ဂါဠဝစေတီ၌ သီတင်းသုံးစဉ် သာသနာတော်၌ မမွေ့လျော်မှု “အနဘိရတိ” ဖြစ်ပေါ်လာရာ ကိုယ်တိုင်ပယ်ဖျောက်ပြီး သာသနာတော်၌ မွေ့လျော်မှု “အဘိရတိ” တရားဖြစ်ပေါ်လာသည့်အခါ ဘိက္ခုအမည်ရသူ၏ သဘောတရားများ, မုနိအမည် ရသူ၏ သဘောတရားများ, သူတော်ကောင်းတို့ဉာဏ်ဖြင့် သက်ဝင်တည်နေသည့် တရားတို့ကို ဂါထာငါးပုဒ်ဖြင့် ကျူးရင့်ပုံကို ပြဆိုထားသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၂၊၃၆၈။ အံ၊မြန်၊၂၊၄၆၂-၃။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဆက္ကနိပါတ၊ ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ ၇-ဒေဝတာဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
ထိန မိဒ္ဓ, ဥဒ္ဓစ္စ ကုက္ကုစ္စ၊ အသဒိယ, ပမာဒ-ဟူသော ဤတရား ၆-ပါးကို မပယ်စွန့်နိုင်လျင် အရဟတ္တဖိုလ်ကို မျက်မှောက်မပြုနိုင်၊ ပယ်စွန့်နိုင်မှသာလျင် အရဟတ္တဖိုလ်ကို မျက်မှောက်ပြုနိုင်သည်ဟု ကဏှပက္ခ, သုက္ကပက္ခအားဖြင့် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၂၊၃၇၅။ အံ၊မြန်၊၂၊၄၇၃။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဆက္ကနိပါတ၊ ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ ၈-အရဟတ္တဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
မာန, ဩမာန, အတိမာန, အဓိမာန, ထမ္ဘ, အတိနိပါတ-ဟူသော တရား ၆-ပါးတို့ကို မပယ်စွန့်နိုင်လျှင် အရဟတ္တဖိုလ်ကို မျက်မှောက်မပြုနိုင်၊ ပယ်စွန့်နိုင်မှသာလျှင် မျက်မှောက်ပြုနိုင်သည်ဟု ကဏှပက္ခ, သုက္ကပက္ခအားဖြင့် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၄၄၇-၈။ သံ၊မြန်၊၂၊၄၄၃။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၂၇။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၄-ဇမ္ဗုခါဒကသံယုတ္တ၊ ဒုတိယသုတ်။
အရှင်သာရိပုတ္တရာထေရ် မဂဓနိုင်ငံတော် နာလကရွာ၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် မထေရ်မြတ်၏ တူဖြစ်သော ဇမ္ဗုခါဒကပရိဗိုဇ်၏ မေးလျှောက်ချက်အရ -ရာဂ, ဒေါသ, မောဟတို့ ကုန်ခမ်းခြင်းသည် အရဟတ္တဖိုလ်၊ မဂ္ဂင် ၈-ပါးသည် ထိုအရဟတ္တဖိုလ်ကို ရနိုင်သောကျင့်စဉ်ဖြစ်သည်ဟု ဖြေဆိုတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၃၊၃၅၉။ သံ၊မြန်၊၃၊၃၆၄။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၁-သောတာပတ္တိသံယုတ္တ၊ ၆-သပ္ပညဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
သပ္ပုရိသ သံသေဝ၊ သဒ္ဓမ္မဿဝန၊ ယောနိသောမနသိကာရ၊ ဓမ္မာနုဓမ္မပဋိပတ္တိဟူသော တရားလေးမျိုးကို ပွားများ, ကြိမ်ဖန်များစွာပွားများလျှင် အရဟတ္တဖိုလ်ကို မျက်မှောက်ပြုနိုင်သည်ဟု ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၁၊၂၂။ အံ၊မြန်၊၁၊၃၀။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဧကကနိပါတ၊ ၁၃-ဧကပုဂ္ဂလဝဂ္ဂ၊ သတ္တရသမသုတ်။
အရဟံဂုဏ်ရှင်, သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဂုဏ်ရှင် တထာဂတဖြစ်တော်မူသော ဘုရားရှင်၏ ထင်ရှားစွာ ဖြစ်ပွင့်တော်မူခြင်းသည် အရဟတ္တဖိုလ်ကို ကိုယ်ထိလက်ရောက် မျက်မှောက်ပြုခြင်းငှာ ဖြစ်၏-ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၁၊၁၃။ သံ၊မြန်၊၁၊၁၃။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၅၀။ သံ၊ဋီ၊၁၊၉၅။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-ဒေဝတာသံယုတ္တ၊ ၃-သတ္တိဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
ရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်သည် “ငါပြောဆို၏-ဟု လည်းကောင်း၊ ငါ့ကို သူတပါးတို့က ပြောဆိုကုန်၏-ဟု လည်းကောင်း” ပြောဆိုပါသေးသလော-ဟု အညတရနတ်သားက မေးလျှောက်သဖြင့် “လောကဝယ် ခန္ဓာအစရှိသည်တို့၌ လိမ်မာကျွမ်းကျင်သော ထိုရဟန်းသည် ခေါ်ဝေါ်အပ်သော အမည်သညာကို သိ၍ ခေါ်ဝေါ်ပြောဆိုရုံမျှဖြင့် ခေါ်ဝေါ်ပြောဆိုရာ၏၊ မာန၏အစွမ်းအားဖြင့် ပြောဆိုသူမဟုတ်ကြောင်း” ဘုရားရှင် ဖြေကြားတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၂၊၆၈-၉။ သံ၊မြန်၊၂၊၆၅-၇။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၅၉-၂၆၀။ သံ၊ဋီ၊၂၊၂၃၁-၂။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-ခန္ဓသံယုတ္တ၊ စတုတ္ထသုတ်။
ခန္ဓာငါးပါးတို့ကို တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ အနတ္တလက္ခဏသုတ် ဒေသနာတော် အတိုင်း ဟောတော်မူပြီး ရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်၏ သဘာဝကို ၈-ဂါထာတို့ဖြင့် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ -ရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်တို့၏ သီဟနာဒ ၆-မျိုးကို ပြဆိုထားပါသည်။ ။
-သံ၊၂၊၆၈-၉။ သံ၊မြန်၊၂၊၆၇။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၆၁။ သံ၊ဋီ၊၂၊၂၃၂။
-သံယုတ္တနိကာယ ... ပဉ္စမသုတ်။
အထက်သုတ်အတိုင်း ဂါထာမဖက် စုဏ္ဏိယသက်သက်ကိုသာ ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၂၊၁၃၁။ သံ၊မြန်၊၂၊၁၂၂။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-ခန္ဓသံယုတ္တ၊ (၁၁) ၁-အန္တဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
ဥပါဒါနက္ခန္ဓာငါးပါးတို့၏ သမုဒယ, အတ္ထင်္ဂမ, အဿဒ, အာဒီနဝ, နိဿရဏကို မှန်ကန်စွာ သိသည်ရှိသော် ဥပါဒါန်တို့ဖြင့် တစ်စုံတစ်ခုသောအာရုံကို မစွဲလမ်း တော့ဘဲ ကိလေသာတို့မှ လွတ်မြောက်ပြီးသော ရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်ဟု ခေါ်ဆိုနိုင်ပုံကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၂၊၁၅၇။ သံ၊မြန်၊၂၊၁၄၉။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ၂-ရာဓသံယုတ္တ၊ ၁-ပဌမဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
အထက်သုတ်အတိုင်း အရှင်ရာမထေရ်အား ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၃၊၁၇၀။ သံ၊မြန်၊၃၊၁၇၅။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၄-ဣန္ဒြိယသံယုတ္တ၊ ၁-သုဒ္ဓိဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထ (ပထမ အရဟန္တ)သုတ်။
သဒ္ဓိန္ဒြေ၊ ဝီရိယိန္ဒြေ၊ သတိန္ဒြေ၊ သမာဓိန္ဒြေ၊ ပညိန္ဒြေတို့၌ အဿာဒ, အာဒီနဝ, နိဿရဏတို့ကို မှန်ကန်စွာ သိမြင်၍ အနုပါဒဝိမုတ္တဖြစ်သော အရိယာသာဝက၏ ရဟန္တာဖြစ်ပုံကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၃၊၁၇၁။ သံ၊မြန်၊၃၊၁၇၆။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ... ၃-ဆဠိန္ဒြိယဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
စက္ခုန္ဒြေ၊ သောတိန္ဒြေ၊ ဃာနိန္ဒြေ၊ ဇိဝိန္ဒြေ၊ ကာယိန္ဒြေ၊ မနိန္ဒြေ ဟူသော ဣန္ဒြေ ၆-ပါးတို့၏ အဿာဒ, အာဒီနဝ, နိဿရဏတို့ကို မှန်ကန်စွာ သိ၍ အနုပါဒါဝိမုတ္တ ဖြစ်သော ရဟန်း၏ ရဟန္တာဖြစ်ပုံကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၃၊၁၈၁။ သံ၊မြန်၊၃၊၁၈၇။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၄-ဣန္ဒြိယသံယုတ္တ၊ ၃-ဆဠိန္ဒြိယဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
ဣန္ဒြေ ၆-ပါးတရားတို့၏ သမုဒယ, အတ္ထင်္ဂမ, အဿာဒ, အာဒီနဝ, နိဿရဏကို ယထာဘူတသိသည်ရှိသော် အနုပါဒါဝိမုတ္တဖြစ်သည်။ ဤအနုပါဒါဝိမုတ္တရဟန်းကို ရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်ဟု ခေါ်ဆိုရပုံနှင့် ရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်၏ ဂုဏ်ပုဒ်များကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၃၊၁၈၃။ သံ၊မြန်၊၃၊၁၈၉။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ... ၄-သုခိန္ဒြိယဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
သုခိန္ဒြေ၊ ဒုက္ခိန္ဒြေြေ၊ သောမနဿိန္ဒြေ၊ ဒေါမနဿိန္ဒြေ၊ ဥပေက္ခိန္ဒြေတို့ကို အထက် သုတ်များအတိုင်း ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၃၊၃၇၉-၃၈၀။ သံ၊မြန်၊၃၊၃၈၆။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၂-သစ္စသံယုတ္တ၊ ၃-ကောဋိဂါမဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
ပွင့်တော်မူပြီးသော အတိတ်ကာလက ဘုရားရှင်များ၊ ပွင့်တော်မူလတ္တံ့ အနာဂတ်ကာလ ဘုရားရှင်များ၊ ပွင့်တော်မူဆဲ ဘုရားရှင်များသည် သစ္စာ ၄-ပါးကို အမှန် အတိုင်း ထိုးထွင်း၍ သိတော်မူပြီး၊ သိတော်မူလတ္တံ့၊ သိတော်မူကြကုန်၏၊ ထို့ကြောင့် သင်ချစ်သားတို့သည်လည်း သစ္စာ ၄-ပါးကို တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီသိအောင် အားထုတ် ကြရမည်ဟု ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၂၊၅၀၉။ အံ၊မြန်၊၂၊၆၃၄။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ သတ္တကနိပါတ၊ ၉-သမဏဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
သက္ကာယဒိဋ္ဌိ၊ ဝိစိကိစ္ဆာ၊ သီလဗ္ဗတပရာမာသ၊ ရာဂ၊ ဒေါသ၊ မောဟ၊ မာနဟူသော တရား ၇-ပါးတို့မှ ဝေးကွာသောကြောင့် “အရဟာ” မည်၏ဟု ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၃၊၂၇၄။ သံ၊မြန်၊၃၊၂၇၆။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၉၅။ သံ၊ဋီ၊၂၊၅၁၈။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၀-အာနာပါနသံယုတ္တ၊ ၁-ဧကဓမ္မဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
ဘုရားရှင်က အရိဋ္ဌရဟန်းအား အာနာပါနဿတိကမ္မဋ္ဌာန်းကို အကျယ်အားဖြင့် အပြည့်အစုံ ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
ဋီကာ၌ -နောနှင့် နနိပါတ်နှစ်မျိုး ပုစ္ဆာဇောတကအားဖြင့် တူကြောင်းဖွင့်ပြထား၏။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၃၊၇၄။ သံ၊မြန်၊၃၊၇၈။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၂-ဗောဇ္ဈင်္ဂသံယုတ္တ၊ ၃-ဥဒါယိဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
ကိလေသာတို့မှ ဖြူစင်သော ဝဋ်ဆင်းရဲမှ ထွက်မြောက်ကြောင်းဖြစ်သော ဗောဇ္ဈင် ၇-ပါးတို့ကို ပွားများအပ်, ကြိမ်ဖန်များစွာ ပွားများအပ်ကုန်သည်ရှိသော် ပြုလုပ် ပွားများသူကို ကောင်းစွာဆင်းရဲကုန်ခြင်းငှာ ထုတ်ဆောင်ကုန်၏ဟု ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၃၊၁၄၄။ သံ၊မြန်၊၃၊၁၅၀။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၃-သတိပဋ္ဌာနသံယုတ္တ၊ ၂-နာဠန္ဒဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
သတိပဋ္ဌာန်လေးပါးကို အထက်သုတ်အတိုင်း ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၃၊၂၂၂။ သံ၊မြန်၊၃၊၂၂၄-၅။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၇-ဣဒ္ဓိပါဒသံယုတ္တ၊ ၁-စာပါလဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
ဣဒ္ဓိပါဒ်လေးပါးကို အထက်သုတ်အတိုင်း ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၂၊၅၀၉။ အံ၊မြန်၊၂၊၆၃၄။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ သတ္တကနိပါတ၊ ၉-သမဏဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
သက္ကာယဒိဋ္ဌိ၊ ဝိစိကိစ္ဆာ၊ သီလဗ္ဗတပရာမာသ၊ ရာဂ၊ ဒေါသ၊ မောဟ၊ မာနဟူသော တရား ၇-ပါးကို ဖျက်ဆီးပြီးသူသည် ထိုတရားတို့ကို ဖျက်ဆီးတတ်သောကြောင့် အရိယ-မည်၏ဟု ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၃၊၄၅၃။ အံ၊မြန်၊၃၊၄၄၆။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဒသကနိပါတ၊ တတိယပဏ္ဏာသက၊ (၁၄) ၄-သာဓုဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ၊ မိစ္ဆာသင်္ကပ္ပ၊ မိစ္ဆာဝါစာ၊ မိစ္ဆာကမ္မန္တ၊ မိစ္ဆာအာဇီဝ၊ မိစ္ဆာဝါယာမ၊ မိစ္ဆာသတိ၊ မိစ္ဆာသမာဓိ၊ မိစ္ဆာဉာဏ၊ မိစ္ဆာဝိမုတ္တိ-ဟူသော တရား ၁၀-ပါးတို့သည် အနရိယဓမ္မ, သမ္မာဒိဋ္ဌိ, သမ္မာသင်္ကပ္ပ, သမ္မာဝါစာ, သမ္မာကမ္မန္တ, သမ္မာအာဇီဝ, သမ္မာဝါယာမ, သမ္မာသတိ, သမ္မာသမာဓိ, သမ္မာဉာဏ, သမ္မာဝိမုတ္တိ-ဟူသော တရား ၁၀-ပါးတို့သည် အရိယဓမ္မဖြစ်သည်ဟု ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၃၊၄၈၂။ အံ၊မြန်၊၃၊၄၇၂။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဒသကနိပါတ၊ စတုတ္ထပဏ္ဏာသက၊ (၁၈)၃-သာဓုဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
ဒုစရိုက် ၁၀-ပါးသည် အနရိယဓမ္မ, သုစရိုက် ၁၀-ပါးသည် အရိယဓမ္မ-ဖြစ်သည်ဟု ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၃၊၄၆၁။ အံ၊မြန်၊၃၊၄၅၅။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဒသကနိပါတ၊ စတုတ္ထပဏ္ဏာသက၊ (၁၇) ၂-ဇာဏုသောဏီဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
ရဟန်းတို့ ဤလောက၌ အရိယာသာဝကသည် မျက်မှောက်ဘဝ, တမလွန် ဘဝတို့၌ ပါဏာတိပါတ၏အကျိုးသည် ယုတ်မာလှ၏-ဟု ဉာဏ်ပညာဖြင့် ဆင်ခြင် (သိမြင်)ခြင်းကြောင့် ပါဏာတိပါတကို ပယ်စွန့်၏၊ ပါဏာတိပါတကို နှင်ထုတ်၏ အစရှိသည်ဖြင့် ဒုစရိုက် ၁၀-ပါးကို ပယ်စွန့်ခြင်း၊ ဒုစရိုက် ၁၀-ပါးကို နှင်ထုတ်ခြင်းသည် မြတ်သောနှင်ထုတ်ခြင်း ဖြစ်ပေသည်-ဟု ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၁၊၅၅၈-၉။ အံ၊မြန်၊၁၊၅၇၃-၄။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ ပဉ္စမပဏ္ဏာသက၊ (၂၄) ၄-ကမ္မဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
ကဏှ, ကဏှဝိပါကကံ၊ သုက္က, သုက္ကဝိပါကကံ၊ ကဏှသုက္က, ကဏှသုက္ကဝိပါကကံ၊ အကဏှအသုက္က, အကဏှအသုက္ကဝိပါကကံ-ဟူသော ကံလေးမျိုးကို အကျယ်ဝေ ဖန်၍ ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၃၊၄၅၅။ အံ၊မြန်၊၃၊၄၄၈။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဒသကနိပါတ၊ တတိယပဏ္ဏာသက၊ (၁၅)၅-အရိယဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
အရိယဓမ္မသုတ်ကဲ့သို့ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိအစရှိသော တရား ၁၀-ပါးသည် အနရိယမဂ္ဂ၊ သမ္မာဒိဋ္ဌိအစရှိသော တရား ၁၀-ပါးသည် အရိယမဂ္ဂဖြစ်ကြောင်း ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၃၊၄၈၅။ အံ၊မြန်၊၃၊၄၇၅။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဒသကနိပါတ၊ စတုတ္ထပဏ္ဏာသက၊ (၁၉) ၄-အရိယမဂ္ဂဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
ပါဏာတိပါတအစရှိသော ဒုစရိုက် ၁၀-ပါးသည် အနရိယမဂ္ဂ၊ ပါဏာတိပါတာ ဝေရမဏိ-အစရှိသော သုစရိုက် ၁၀-ပါးသည် အရိယမဂ္ဂဖြစ်သည်ဟု ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၃၊၁၂၇။ အံ၊မြန်၊၃၊၁၂၈။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ အဋ္ဌကနိပါတ၊ ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ (၇) ၂-ဘူမိစာလဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
အဒိဋ္ဌ အဒိဋ္ဌဝါဒိတာအစရှိသော အရိယဝေါဟာရ ၈-မျိုးကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၁၊၃၃၆-၇။ အံ၊မြန်၊၁၊၃၅၁-၃။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၇၆-၂၈၈။ အံ၊ဋီ၊၂၊၂၆၄-၂၇၆။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ဥရုဝေလဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
စီဝရ, ပိဏ္ဍပါတ, သေနာသန, ဘာဝနာရာမ-ဟူသော အရိယဝံသတရား လေးပါးတို့ကို ဝေဖန်၍ ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ -ဤမဟာအရိယဝံသသုတ်တော်ကို ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော် ဗုဒ္ဓါသန၌ ရဟန်းတော် လေးသောင်းတို့အား ဟောတော်မူပုံ၊
(က) ဝံသ ၈-မျိုး၊ အရိယ, အရိယဝံသ အမည်ရသောပုဂ္ဂိုလ်များ၊ ကပ္ပိယ စီဝရ အကပ္ပိယစီဝရ၊ စီဝရခေတ် ၆-ပါး၊ ၈-ပါး၊ ပံသုကူသင်္ကန်း ၂၃-မျိုး၊ စီဝရသန္တောသ ၂၀၊ စီဝရပဋိသံယုတ္တဓုတင် ၂-မျိုး၊
(ခ) ဆွမ်း ၁၆-မျိုး၊ ပိဏ္ဍပါတခေတ် ၁၅-မျိုး၊ ပိဏ္ဍပါတသန္တောသ ၁၅-မျိုး၊ ပိဏ္ဍပါတ ပဋိသံယုတ္တဓုတင် ၅-မျိုး၊
(ဂ) သေနာသန ၁၅-မျိုး၊ သေနာသနခေတ် ၆-မျိုး၊ သေနာသနသန္တောသ ၁၅-မျိုး၊ သေနာသနပဋိသံယုတ္တဓုတင် ၅-မျိုး၊ ဂိလာနပစ္စယသည် ပိဏ္ဍပါတ၌ ပါဝင်ပုံ၊ ဓုတင်္ဂ ဂါထာများ၊
(ဃ) ဘာဝနာရာမ အကြောင်း၊ ရှေ့အရိယဝံသတရား ၃-ပါးဖြင့် ဝိနယပိဋက၊ ဘာဝနာ ရာမဖြင့် ကြွင်းပိဋက ၂-ပုံကို ဟောရာရောက်ပုံ၊ သုတ္တန်အဆုံး၌ ရဟန်းတော် လေးသောင်းတို့ ရဟန္တာဖြစ်ပုံ အစရှိသည်တို့ကို အကျယ်တဝင့် ဖွင့်ပြထားပါသည်။
ဋီကာ၌လည်း အဋ္ဌကထာလာပါလို့ မှတ်သားဖွယ် အဖွင့်များကို တွေ့နိုင်ပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၁၊၃၀၅။ သံ၊မြန်၊၁၊၂၉၃။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၇၀။ သံ၊ဋီ၊၂၊၉၀။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-နိဒါနသံယုတ္တ၊ ၅-ဂဟပတိဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
အကြားအမြင်နှင့် ပြည့်စုံသော အရိယာသာဝကအား ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ် အနုလုံပဋိလုံဖြစ်ပုံနှင့် ဆက်စပ်၍ သံသယမရှိ၊ ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ အနုလောမဒေသနာ, ပဋိလောမ ဒေသနာ အတိုင်း လောကဖြစ်ပုံနှင့် ချုပ်ပုံကို ဉာဏ်ပညာဖြင့် သိမြင်၏။ လောကဖြစ်ပုံ ချုပ်ပုံကို အမှန်အတိုင်းသိသော အရိယာသာဝကကို မှန်ကန်သောအယူနှင့် ပြည့်စုံသူ၊ မှန်ကန်သောဉာဏ်အမြင်နှင့် ပြည့်စုံသူ၊ ဤသူတော်ကောင်းတရားသို့ ရောက်သူ၊ ဤသူတော်ကောင်းတရားကို မြင်သူ၊ ကျင့်ဆဲ “သေက္ခ”ဉာဏ်နှင့် ပြည့်စုံသူ၊ ကျင့်ဆဲ သေက္ခဝိဇ္ဇာနှင့် ပြည့်စုံသူ၊ တရားအယဉ်သို့ ကောင်းစွာရောက်သူ၊ ကိလေသာတို့ကို ဖောက်ခွဲနိုင်သော အရိယာပညာရှိသူ၊ အမြိုက်နိဗ္ဗာန်တံခါးဝသို့ ရောက်၍ တည်နေသူ-ဟု ဆိုအပ်၏ဟု ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၁၊၃၀၆-၈။ သံ၊မြန်၊၁၊၂၉၄-၅။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၇၁။ သံ၊ဋီ၊၂၊၉၀။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ... ဒသမသုတ်။
အထက်သုတ်အတိုင်းပင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
နဝမသုတ်၌ ဝိညာဏ်က စ၍ ဟောတော်မူသည်။ ဒသမသုတ်၌ အဝိဇ္ဇာက စ၍ ဟောတော်မူသည်-ဟု သုတ် နှစ်သုတ် ထူးခြားကြောင်း အဋ္ဌကထာ/ဋီကာ-တို့၌ ပြဆိုထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၃၊၂၇၉။ အံ၊မြန်၊၃၊၂၈၀။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၉၁။ အံ၊ဋီ၊၃၊၃၀၉။ (ဒီ၊၃၊၂၂၄-၂၅၇)
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဒသကနိပါတ၊ ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၂-နာထဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
အရိယာဝါသ တရားဆယ်ပါး ခေါင်းစဉ်ကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၃၊၂၈၀-၁။ အံ၊မြန်၊၃၊၂၈၁-၃။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၉၂။ အံ၊ဋီ၊၃၊၃၀၉-၃၁၂။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ ... ဒသမ (ဒုတိယအရိယာဝါသ)သုတ်။
အထက်သုတ်ပါ အရိယာဝါသ တရားဆယ်ပါးကို တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ အကျယ် ဝေဖန်၍ ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
ဤသုတ်တော်ကို ကုရုနိုင်ငံ ကမ္မာသဒမ္မ နိဂုံး၌ ဟောကြားတော်မူပါသည်။
အဋ္ဌကထာ၌ -ကုရုနိုင်ငံသား ရဟန်းတော်များအား မဟာနိဒါနသုတ် အစရှိသော နက်နဲသောသုတ်တော်များ ဟောတော်မူပုံ အစရှိသည်တို့ကို ဖွင့်ပြထားပါသည်။ ။
ဋီကာ၌ -ကုရုနိုင်ငံသားများနှင့် ကုရုနိုင်ငံ၏ ရေမြေအကြောင်း၊ သတိပဋ္ဌာန် တရားတော်နှင့် ကုရုနိုင်ငံသားများ၊ ဗုဒ္ဓရက္ခိတကျေးသားဝတ္ထု၊ ဒီဃနိကာယ်၌ မဟာ နိဒါနသုတ်နှင့် မဟာသတိပဋ္ဌာနသုတ်တော်၊ မဇ္ဈိမနိကာယ်၌ သတိပဋ္ဌာနသုတ်၊ သာရောပမသုတ်၊ ရုက္ခောပမသုတ်၊ ရဋ္ဌပါလသုတ်၊ မာဂဏ္ဍိယသုတ်၊ အာနေဉ္ဇသပ္ပါယ သုတ်တော် အစရှိသည်တို့ကို ဟောတော်မူပုံ အစရှိသည်တို့ဖြင့် ဖွင့်ပြထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၁၊၁၅၇-၉။ သံ၊မြန်၊၁၊၁၄၈-၁၅၂။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၂၀၃-၄။ သံ၊ဋီ၊၁၊၂၅၀-၁။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၆-ဗြဟ္မသံယုတ္တ၊ ဒုတိယဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
အရုဏဝါမင်း၏ နေပြည်တော် အရုဏမြို့ဝယ် သိခီဘုရားရှင် လက်ထက်တော် အခါ သိခီဘုရားရှင်နှင့် အဘိဘူ (လက်ျာတော်ရံ အဂ္ဂသာဝက)ထေရ်တို့ ဗြဟ္မာဘုံသို့ ကြွရောက်၍ သိခီဘုရားရှင်၏ မိန့်တော်မူချက်ဖြင့် အဘိဘူထေရ်က ဗြဟ္မာပရိသတ်၌ ဝိကုဗ္ဗနိဒ္ဓိဖြင့် တရားဟောတော်မူပုံ၊ ဘုရားရှင်၏ ခွင့်ပြုတော်မူချက်အရ “အာရမ္ဘထ” အစရှိသော ဂါထာနှစ်ပုဒ်ကို တိသဟဿလောကဓာတ်ကို ကြားသိအောင် ဟောကြားတော်မူပုံ၊ ယင်းဂါထာနှစ်ပုဒ်ကို လူ့ပြည်က ရဟန်းတော်များ ကြားနာရကြောင်းကို အကျယ်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
လက်ဝဲတော်ရံ အဂ္ဂသာဝကထေရ်သည် အရှင်သမ္ဘဝ ဖြစ်ပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၁၈၀။ သံ၊မြန်၊၂၊၁၇၀။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၃-ဒိဋ္ဌိသံယုတ္တ၊ ၂-ဒုတိယဂမနဝဂ္ဂ၊ ဝီသတိမသုတ်။
ခန္ဓာငါးပါးတို့တွင် တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီကို မှားမှား ယွင်းယွင်း နှလုံးသွင်းမိခြင်းကြောင့် “အရူပီ အတ္တာ ဟောတိ အရောဂေါ ပရံ မရဏ” ဟူသော မိစ္ဆာအယူ ဖြစ်ပေါ်လာပုံကို မိန့်ကြားတော်မူပြီး၊ ခန္ဓာငါးပါးတို့တွင် တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီကို အနတ္တ လက္ခဏသုတ္တန်ဒေသနာတော်အတိုင်း ဟောကြားတော်မူပါသည်။ ။ အနတ္တသဘာဝကို သိမြင်လျှင် မိစ္ဆာအယူ မဖြစ်တော့ပုံ၊ ဒုက္ခရှိလျှင် ဒုက္ခကို အကြောင်း ပြုပြီး နှလုံးသွင်း မှားယွင်း၍ မိစ္ဆာအယူ ဖြစ်ပေါ်လာပုံကို ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-မ၊၁၊၁၈၂-၁၉၅။ မ၊မြန်၊၁၊၁၈၅-၂၀၀။ မ၊ဋ္ဌ၊၂၊၉-၂၆။ မ၊ဋီ၊၂၊၈၂-၁၀၁။
-မဇ္ဈိမနိကာယ၊ မူလပဏ္ဏာသ၊ ၃-ဩပမ္မဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
ဂဒ္ဓဗာဓိပုဗ္ဗ (ဗဟုဿုတ၊ ဓမ္မကထိက)ဖြစ်သော အရိဋ္ဌရဟန်းအား ကာမဂုဏ် နှင့် ဆက်စပ်သည့် မိစ္ဆာအယူဖြစ်ပုံ၊ ရဟန်းများက ပြောဆိုတားမြစ်ကြပုံ၊ တားမြစ်မရ၍ ဘုရားရှင်အား လျှောက်ထားကြပုံ၊ ဘုရားရှင်က မေးမြန်းစိစစ်တော်မူ၍ အရိဋ္ဌရဟန်း၏ အပြစ်များကို မိန့်ကြားတော်မူပုံ၊ ကာမဂုဏ်နှင့် ဆက်စပ်နေသည့် ဥပမာ ၁၀-မျိုး၊ ကာမဂုဏ်၏အပြစ်များ၊ အရိဋ္ဌရဟန်း လက်မှိုင်ချသွားပုံ၊ ဘုရားရှင်က ရဟန်းတော်များအား ဆက်လက်၍ မိန့်ကြားတော်မူပုံ၊ ပိဋကတ်တော်လာ အင်္ဂါကိုးတန်၊ အလဂဒျူပမာဖြင့် ပညာသင်ယူနည်း နှစ်မျိုး၊ ကုလှူပမာဖြင့် နိဿရဏတ္ထ ပညာ သင်ယူနည်း၊ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိဖြစ်ကြောင်း ၆-ပါး၊ ပြင်ပ အသုံးအဆောင်ပစ္စည်းများ ပျက်စီးရာ၌ တသ်မက်ခြင်း ရှိ/မရှိသူ-ဟူသော စတုက္ကုဋိကသုညတ၊ ဗဟိဒ္ဓ ပရိက္ခရာတို့ကို သိမ်းပိုက်ခြင်းကြောင့် သက္ကာယဒိဋ္ဌိ, အတ္တဝါဒုပါဒါန်နှင့် ၆၂-ပါးသော မိစ္ဆာအယူဖြစ်ပုံ၊ အဇ္ဈတ္တသန္တာန်၌ အတ္တ ဗဟိဒ္ဓ ပရိက္ခရာ၌ အတ္တနိယ-ဟု စွဲယူသူအား အတ္တ, အတ္တနိယ အဟုတ် အမှန်ကိုမသိလျှင် ဗာလဓမ္မများ ဖြစ်ပေါ်လာပုံ၊ အနတ္တလက္ခဏသုတ် ဒေသနာ၊ ရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်၏ အမည်ငါးမျိုးနှင့် အကျယ်၊ ရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ် ဝိညာဏ်၏ တည်ရာကို နတ်, သိကြား, ဗြဟ္မာတို့ မသိနိုင်ကြပုံ၊ သတ္တဝါမရှိဟု မိန့်တော်မူသော ဘုရားရှင်ကို အချို့သော သမဏ, ဗြာဟ္မဏတို့က မဟုတ်မမှန် စွပ်စွဲကြပုံ၊ ဒုက္ခသစ္စာနှင့် နိရောဓ သစ္စာကို ပညတ်တော်မူသော ဘုရားရှင်အား အချို့က ဆဲရေးကြပုံ၊ အချို့က ချီးမွမ်းကြပုံ၊ ဆဲရေးသောသူတို့အပေါ် ဘုရားရှင်က ဒေါသထွက်ခြင်း, စိတ်ဆိုးခြင်း, မနှစ်မြို့ခြင်း မဖြစ်ပုံ၊ ချီးမွမ်းသော သတ္တဝါတို့အပေါ် နှစ်သက်ဝမ်း မြောက်မှု မဖြစ်ပုံ၊ ရဟန်းတို့အား ကဲ့ရဲ့မှု ချီးမွမ်းမှုနှင့် ပတ်သက်လာလျှင် ဘုရားရှင်အတိုင်း ကျင့်ကြရ မည်ဟု မိန့်တော်မူပုံ သင်တို့၏ ဥစ္စာမဟုတ်သော ခန္ဓာတစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ၌ ဆန္ဒ ရာဂကို ပယ်ကြကုန်လော့၊ ထိုဆန္ဒရာဂကိုပယ်ခြင်းသည် နေ့၊ ညဉ့်ရှည်မြင့်စွာ စီးပွား ချမ်းသာ ဖြစ်လိမ့်မည်၊ ငါဘုရား ဟောကြားတော်မူအပ်သောပုဆိုးသစ်သဖွယ်ဖြစ်သော တရားကို ပေါ်ပေါ် လွင်လွင် ပွင့်ပွင့် လင်းလင်း ပြုနိုင်သည်ရှိသော် ရဟန္တာ, အနာဂါမ်, သကဒါဂါမ်, သောတာပန်ဖြစ်နိုင်ပုံ၊ ယင်းတရားတော်နှင့်စပ်၍ ဘုရားရှင်အပေါ်၌ သဒ္ဓါမတ္တ, ပေမမတ္တဖြစ်ရုံမျှဖြင့် နတ်ပြည်သို့ ရောက်နိုင်ပုံကို ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ -အန္တရာယိကဓမ္မ ၅-ပါး၊ အရိဋ္ဌရဟန်းအကြောင်း၊ အရိဋ္ဌ ရဟန်း၏ သဗ္ဗညုတဉာဏ်တော်နှင့် ဆန့်ကျင်ဘက်ပြုပုံ၊ ဘုရားရှင်၏ အာဏာစက်ကို ပုတ်ခတ်ပုံ၊ ကာမဂုဏ်ဥပမာ ၁၀-ပါးအဖွင့်၊ အရိရဟန်း၏ အကြံအစီများ၊ အရိဋ္ဌ ရဟန်း မဂ်ဖိုလ် မရနိုင်တော့ပုံ၊ ပရိသတ်ကို သုတ်သင်၍ အရိဋ္ဌရဟန်းကို နှင်ထုတ်ရာ ရောက်ပုံ၊ ကဝါသည် ဥပမာ၊ အင်္ဂါကိုးတန် အဖွင့်၊ ပရိယတ္တိစာသင်ခြင်း သုံးမျိုး၊ အဂါရိယသောစနာ၊ အနဂါရိယ သောစနာ၊ ဥပဓိ ၅-မျိုး၊ ရုပ်တရား၏ အနတ္တဖြစ်ပုံ ၄-မျိုး၊ လက္ခဏာရေး သုံးပါး အကြောင်းနှင့် သုတ်အမျိုးမျိုး၊ ဝုဋ္ဌာနဂါမိနီ ဝိပဿနာ၏ အမည်များ၊ ဘာရ (ဝန်)ငါးမျိုး၊ ရဟန္တာဖြစ်ရာကာလနှင့် မြို့နှစ်မြို့ ဥပမာ၊ ရဟန္တာကို ပုဂ္ဂိုလ် သတ္တဝါဟု မိန့်တော်မမူပုံ၊ ရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်၏ ဝိပဿနာ မဂ်ဖိုလ်စိတ်၏ အာရုံများကို သိကြား, နတ်, ဗြဟ္မာ, မာရ်နတ်တို့ မသိနိုင်ကြပုံ၊ ဓမ္မာနုသာရိနှင့် သဒ္ဓါနုသာရိပုဂ္ဂိုလ်များ၊ စူဠသောတာပန် ရဟန်း အစရှိသည်တို့ကို လေ့လာနိုင်ပါသည်။ ။
ဋီကာ၌ -“ရသေန ရသံ သံသန္ဒိတွာ” အဖွင့်၊ ဘုရားရှင်တို့အား မဆင်မခြင် အလျင် အမြန်ပြုမှု မရှိပုံ၊ အင်္ဂါ ၉-တန် အဖွင့်၊ ဒေသနာဝိလာသ အဖွင့်၊ ယာနနှင့် ဝါဟနအဖွင့်တို့ကို ဖွင့်ပြထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၂၊၄၇-၅၀။ အံ၊မြန်၊၂၊၅၉-၆၁။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၄။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ပဉ္စကနိပါတ၊ ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၅-မုဏ္ဍရာဇဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
ဇရာဓမ္မ, ဗျာဓိဓမ္မ, မရဏဓမ္မ, ခယဓမ္မ, နဿနဓမ္မ-ဟူသော တရားငါးမျိုးတို့ကို ရဟန်းဖြစ်စေ, ဗြာဟ္မဏဖြစ်စေ, နတ်ဖြစ်စေ, မာရ်နတ်ဖြစ်စေ, ဗြဟ္မာဖြစ်စေ လောက၌ မည်သူမဆို “မအို၊ မနာ၊ မသေ၊ မကုန်ခမ်း၊ မပျက်စီးပါစေလင့်” ဟု တောင့်တ၍ မရနိုင်၊ ထိုတရားငါးမျိုး တွေ့ကြုံလာသည့်အခါ အဿုတဝန္တပုထုဇဉ်၏ ဆင်ခြင်ပုံနှင့် ခံစားရပုံ၊ သုတဝန္တအရိယာသာဝက၏ ဆင်ခြင်ပုံနှင့် ငြိမ်းအေးစေပုံတို့ကို တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ အကျယ် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၃၊၁၁၈-၁၂၁။ အံ၊မြန်၊၃၊၁၁၉-၁၂၁။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၄၁။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ အဋ္ဌကနိပါတ၊ ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ (၇) ၂-ဘူမိစာလဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
၁။ ကုသိုလ်တရားတို့၌ လျင်မြန်စွာ သိနိုင်ခြင်း၊
၂။ကြားနာအပ်ပြီးသောဓမ္မတို့ကို ဆောင်ထားနိုင်ခြင်း၊
၃။ ဆောင်ထားပြီးသောဓမ္မတို့၏ အနက်အဓိပ္ပါယ်ကို စူးစမ်း ဆင်ခြင်နိုင်ခြင်း၊
၄။အနက်အဓိပ္ပါယ်နှင့် ပါဠိကို သိ၍ ဓမ္မာနုဓမ္မကို ကျင့်ဆောင်ခြင်း၊
၅။ကောင်းသောစကားလည်းရှိ၊ ကောင်းသောမြွက်ဆိုသံလည်းရှိ၊ သန့်ရှင်းပြီး အပြစ်ကင်း၍ အနက်အဓိပ္ပါယ်ကို သိနိုင်သော သိမ်မွေ့နူးညံ့သော စကားရှိခြင်း၊
၆။ သီတင်းသုံးဖော်တို့ကို တရားစကားဖြင့် အကျိုးစီးပွားကို သိမြင်စေနိုင်, တရားကို ဆောက်တည်စေတတ်၊ တရားကျင့်သုံးရန် ထက်သန်ရွှင်လန်းစေနိုင်ခြင်း-ဟူသော တရား ၆-ပါးတို့နှင့် ပြည့်စုံသော ရဟန်းတော်သည် မိမိ, သူတပါး အကျိုးစီးပွားကို ပြုကျင့်စွမ်းနိုင်၏။
အထက်ပါတရား ၆-ပါးတို့တွင် အမှတ် (၁)တရားမှတပါး တရားငါးပါးတို့နှင့် ပြည့်စုံသော ရဟန်းသည်လည်း မိမိ, သူတပါး အကျိုးစီးပွားကို ပြုကျင်စွမ်းနိုင်၏။ အမှတ် (၁၊၂၊၃၊၄)ဟူသော တရားလေးပါးနှင့် ပြည့်စုံသောရဟန်း၊ အမှတ် (၂) ၃၊၄၊)ဟူသော တရားသုံးပါးတို့နှင့် ပြည့်စုံသောရဟန်း၊ အမှတ် (၃၊ ၄)ဟူသော တရားနှစ်ပါးနှင့် ပြည့်စုံသောရဟန်း၊ ဤရဟန်းသုံးပါးတို့သည်ကား မိမိ၏ အကျိုး စီးပွားကိုသာ ပြုစွမ်းနိုင်၏။ သူတပါး၏ အကျိုးစီးပွားကို မပြုကျင့်နိုင်။ အမှတ် (၁၊၂၊၄၊၅)ဟူသော တရားလေးပါးတို့နှင့် ပြည့်စုံသောရဟန်း၊ အမှတ် (၁၊၂၊၄၊၅)ဟူသော တရားလေးပါးတို့နှင့် ပြည့်စုံသောရဟန်း၊ အမှတ် (၂၊၄၊၅) ဟူသော တရားသုံးပါးတို့နှင့် ပြည့်စုံသောရဟန်း၊ အမှတ် (၄၊ ၅)ဟူသော တရား နှစ်ပါးတို့နှင့် ပြည့်စုံသောရဟန်း၊ ဤရဟန်းသုံးမျိုးတို့သည်ကား သူတစ်ပါး၏ အကျိုးစီးပွားများရန်သာ ပြုစွမ်းနိုင်၏။ မိမိ၏ အကျိုးစီးပွားများရန် မပြုစွမ်းနိုင် ဟု ဘုရားရှင်က အကျယ် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ -ဤသုတ်ဝယ် သမထ, ဝိပဿနာ တရားနှစ်ပါးတို့ကို ဟောတော်မူသည်ဟု မိန့်ဆိုထားပါသည်။
-အံ၊၃၊၁၄၅-၇။ အံ၊မြန်၊၃၊၁၄၇-၉။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ အဋ္ဌကနိပါတ၊ ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ (၈) ၃-ယမကဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
အထက်သုတ်တော်အတိုင်းပင် အရှင်သာရိပုတ္တရာက ရဟန်းတို့အား ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၁၊၁၂၈-၁၃၀။ အံ၊မြန်၊၁၊၁၄၅-၇။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၉၇-၈။ အံ၊ဋီ၊၂၊၉၆။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ တိကနိပါတ၊ ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၃-ပုဂ္ဂလဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
ဤသုတ်၌ (၁)အဝကုဇ္ဇပညပုဂ္ဂိုလ်၊ (၂)ဥစ္ဆင်္ဂပညပုဂ္ဂိုလ်၊ (၃)ပုထုပညပုဂ္ဂိုလ် သုံးမျိုးကို အကျယ်ချဲ့၍ ဟောတော်မူသည်။
အဋ္ဌကထာ၌ -ယင်းပုဂ္ဂိုလ်သုံးမျိုးကို ရေအိုး ဥပမာဖြင့် ဖွင့်ပြတော်မူပါသည်။
ဋီကာ၌ -“သံဝိဒဟနပညာ” အဖွင့် ပါရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၂၊၁၄၅-၆။ အံ၊မြန်၊၂၊၁၈၃-၄။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၅၀-၁။ အံ၊ဋီ၊၃၊၄၇။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ပဉ္စကနိပါတ၊ တတိယပဏ္ဏာသ၊ (၁၅) ၅-တိကဏ္ဍကီဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
ဤသုတ်၌ (၁)ပစ္စည်းပေးပြီး၍ မထီမဲ့မြင် ပြုသူ၊ (၂)အတူပေါင်းသင်းခြင်းဖြင့် မထီမဲ့မြင်ပြုသူ၊ (၃)ပြောလာသမျှစကားကို လက်ခံယုံကြည်သူ၊ (၄)လျှပ်ပေါ် လာလီသူ၊ (၅)အကြောင်း အကျိုး အကောင်း အဆိုးကို ခွဲခြားသိမြင်နိုင်သော ဉာဏ်ပညာ မရှိသူ-ဟူသော ပုဂ္ဂိုလ်ငါးမျိုးကို အကျယ်ဝေဖန်၍ ဟောတော်မူသည်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ -“အာဓေယျ မုခ၊ လောလ၊ လောလ၏ ဥပမာ သုံးမျိုး”တို့ကို ဖွင့်ပြထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၁၊၃၉၆။ အံ၊မြန်၊၁၊၄၁၀။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ (၉) ၄-မစလဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
ဉာဏ်ပညာဖြင့် မစူးစမ်း မဆင်ခြင်ပဲ (၁)ကဲ့ရဲ့ထိုက်သူကို ချီးမွမ်းခြင်း၊ (၂)ချီးမွမ်းထိုက်သူကို ကဲ့ရဲ့ခြင်း၊ (၃) မကြည်ညိုသင့်သောအရာ၌ ကြည်ညိုခြင်း၊ (၄) ကြည်ညိုသင့်သောအရာ၌ မကြည်ညိုခြင်း-ဟူသော တရားလေးပါးနှင့် ပြည့်စုံသူသည် ငရဲ၌ ဖြစ်ရသည်၊ ယင်းတရားလေးပါး၏ ဆန့်ကျင်ဘက် တရားလေးမျိုးနှင့် ပြည့်စုံသူသည် နတ်ပြည်၌ ဖြစ်ရသည်ဟု ကဏှပက္ခ, သုက္ကပက္ခအားဖြင့် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၂၊၂၃၀-၂။ အံ၊မြန်၊၂၊၂၉၃-၆။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၈၄။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ပဉ္စကနိပါတ၊ ပဉ္စမပဏ္ဏာသက၊ (၂၄) ၄-အာဝါသိကဝဂ္ဂ၊ ပထမ၊ ဒုတိယ၊ တတိယသုတ်။
-ပထမသုတ်၌ -အထက်သုတ်တော်လာ တရားလေးပါးနှင့် သဒ္ဓါတရားဖြင့် လှူအပ်သော ပစ္စည်းကို ဖျက်ဆီးခြင်းကိုလည်းကောင်း၊
-ဒုတိယသုတ်၌ -အထက်သုတ်တော်လာ တရားလေးပါးတွင် အမှတ် (၃)တရား၌ ကျောင်း၌ဝန်တိုခြင်း၊ ကျောင်း၌ မက်မောခြင်းကိုလည်းကောင်း၊
-တတိယသုတ်၌ -ဒုတိယသုတ်လာ တရားလေးပါးတွင် လာဘ်၌ ဝန်တိုခြင်းတရားကို လည်းကောင်း၊ လဲလှယ်၍ အာဝါသိက (ကျောင်းထိုင်)ရဟန်း၏ ငရဲသို့ရောက်နိုင်သော အပြစ်ငါးမျိုး၊ နတ်ပြည်သို့ရောက်နိုင်သော တရားငါးမျိုးတို့ကို ကဏှပက္ခ, သုက္ကပက္ခခွဲခြား၍ ဟောတော်မူသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၃၈၉-၃၉၃။ သံ၊မြန်၊၂၊၃၈၄-၈။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၈၆-၉၅။ သံ၊ဋီ၊၂၊၃၃၄-၃၄၀။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-သဠာယတနသံယုတ္တ၊ (၁၉) ၄-အာသီသဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
သက္ကနိုင်ငံ၊ ကပိလဝတ္ထုမြို့တော်၊ သကျမင်းတို့ မင်းကွန်းသစ်၌ ဘုရားရှင် တိုက်တွန်းချက်ကြောင့် ရဟန်းတို့အား အရှင်မောဂ္ဂလ္လာန်ထေရ် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
ဤသုတ်၌ အဆောက်အအုံအတွင်း၌ ဘုရားရှင်နှင့် သံဃာတော်များ လူပရိသတ်များ နေရာယူကြပုံ၊ ဘုရားရှင် တရားဟောတော်မူပုံတို့ကို လေ့လာနိုင်ပါသည်၊ အရှင်မောဂ္ဂလ္လာန်ထေရ်သည် ရဟန်းတို့အား ကိလေသာစိုစွတ်သူနှင့် မစိုစွတ်သူ နှစ်မျိုး, ကိလေသာစိုစွတ်ခြင်းအကြောင်းနှင့် မစိုစွတ်ခြင်းအကြောင်းတို့ကို ဥပမာများဖြင့် အကျယ်တဝင့် ဟောတော်မူပါသည်။ ယင်းဟောပြောချက်များကို ဘုရားရှင်က သာဓုခေါ်၍ ထပ်ဆင့် အတည်ပြုတော်မူပါသည်။
အဋ္ဌကထာ၌ -သန္ထာဂါရအဖွင့်၊ သကျနိုင်ငံတော်၏ အုပ်ချုပ်ရေး၊ သကျမင်း များ၏ ဘုရားရှင်အပေါ်၌ အလေးပြုကြပုံ၊ အခင်းအမျိုးမျိုး၊ နေရာခင်းထားပုံ၊ ရေအိုး တည်ထားခြင်း ဓလေ့၊ ဘုရားရှင်ထံချဉ်းကပ်ကြပုံ၊ ဘုရားရှင်နှင့် ပရိသတ်တို့ တင့်တယ် သပ္ပါယ် ကြည်ညိုဖွယ်ရှိတော်မူပုံ၊ ဘုရားရှင်အား ချီးကျူးပူဇော်ခြင်း အကြောင်း သိမှတ် ဖွယ်၊ သန္ထာဂါရ (ကျောင်း)အနုမောဒနာတရား၊ ရဟန်းတော်များ ထိနမိဒ္ဓ ကင်းကြပုံ၊ ဘုရားရှင်၏ ခါးတော်ညောင်းညာပုံ အစရှိသော ဖွင့်ဆိုချက်များကိုလည်းကောင်း၊
ဋီကာ၌ -သန္ထာဂါရပုဒ်အကြောင်းနှင့် အဓိပ္ပါယ်များ၊ နံ့သာလေးမျိုး၊ အိန္ဒိယ နိုင်ငံ၌ မြစ်ကြီးများ ၂၅-စင်း ရှိခဲ့ပုံ၊ ကျောင်း (အာဝါသ)ဒါန အကြောင်း၊ သီတံ ဥဏှံ အစရှိသော ဂါထာပုဒ်များ အဖွင့်၊ သန္ဒဿေတွာ အစရှိသောပုဒ်များ အဖွင့်-အစရှိသည်တို့ကိုလည်းကောင်း လေ့လာနိုင်ပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၁၃၂။ သံ၊မြန်၊၂၊၁၂၃။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၀၅။ သံ၊ဋီ၊၂၊၂၅၈။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-ခန္ဓသံယုတ္တ၊ (၁၂) ၂-ဓမ္မကထိကဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
အညတရ ရဟန်း၏ လျှောက်ထားချက်အရ ခန္ဓာငါးပါးတို့တွင် တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ၏ ခန္ဓာနှင့် ခန္ဓာဖြစ်ကြောင်း၊ ခန္ဓာချုပ်ရာ၊ ခန္ဓာချုပ်ရာသို့ရောက်ကြောင်း အကျင့်တို့ကို ပိုင်ပိုင်မိမိ မသိသောရဟန်းသည် အဝိဇ္ဇာ, အဝိဇ္ဇာဂတဖြစ်သည်-ဟု ခန္ဓာတစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီကို ခွဲခြား၍ ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာနှင့် ဋီကာတို့၌ -အဝိဇ္ဇာဂတပုဒ်ကို ဖွင့်ပြတော်မူထားပါသည်။
-သံ၊၃၊၁-၂။ သံ၊မြန်၊၃၊၁-၂။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၅၃-၅။ သံ၊ဋီ၊၂၊၃၉၃-၅။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-မဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-အဝိဇ္ဇာဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
အဝိဇ္ဇာသည် အကုသိုလ်တရားများဖြစ်ရန် ရှေ့ သွားခေါင်းဆောင် ဖြစ်ပုံ အဟိရိက, အနောတ္တပ္ပများသည် အဝိဇ္ဇာ၏ နောက်လိုက်များ ဖြစ်ပုံ၊ အဝိဇ္ဇာဖြစ်နေသော ပညာရှိသူအား မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိဖြစ်ပုံ၊ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိဖြစ်သူအား မိစ္ဆာသင်္ကပ္ပဖြစ်ပုံ-အစရှိသည်ဖြင့် မိစ္ဆာမဂ္ဂင်များ အဆင့်ဆင့် ဖြစ်ပေါ်လာပုံ၊ ဝိဇ္ဇာသည် ကုသိုလ်တရားတို့ဖြစ်ရန် ရှေ့သွား ခေါင်းဆောင်ဖြစ်ပုံ၊ ဟိရီနှင့် ဩတ္တပ္ပတို့သည် ဝိဇ္ဇာ၏နောက်လိုက်များဖြစ်ပုံ၊ ဝိဇ္ဇာဖြစ် နေသော ပညာရှိသူအား သမ္မာဒိဋ္ဌိအစရှိသော သမ္မာမဂ္ဂင်များ အဆင့်ဆင့် ဖြစ်ပေါ် လာပုံတို့ကို ကဏှပက္ခ, သုက္ကပက္ခခွဲ၍ ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာနှင့် ဋီကာတို့၌ -မိစ္ဆာမဂ္ဂင်များနှင့် သမ္မာမဂ္ဂင်များ အကြောင်း အကျယ် ဝေဖန်၍ ဖွင့်ပြထားပါသည်၊ ဝိဇ္ဇာသည် ကမ္မဿကတာဉာဏ်ဖြစ်သည်-ဟု ဖွင့်ပြထားပါသည်။
-သံ၊၃၊၃၇၆။ သံ၊မြန်၊၃၊၃၈၂။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၂-သစ္စသံယုတ္တ၊ ၂-ဓမ္မစက္ကပ္ပဝတ္တနဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
အညတရရဟန်း၏ လျှောက်ထားချက်အရ အရိယသစ္စာလေးပါး၌ မသိသော ရဟန်းသည် အဝိဇ္ဇာ, အဝိဇ္ဇာဂတဖြစ်သည်၊ အရိယသစ္စာလေးပါးကို (မဂ်ဉာဏ်ဖြင့်) သိအောင် အားထုတ်ကြရမည်ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၃၊၃၄၆-၈။ အံ၊မြန်၊၃၊၃၄၄-၆။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၁၇။ အံ၊ဋီ၊၃၊၃၃၃။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဒသကနိပါတ၊ ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ (၇) ၂-ယမကဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
အဝိဇ္ဇာ စတင်ဖြစ်ပေါ်လာရာ အချိန်အခါ မထင်ရှားသော်လည်း အဝိဇ္ဇာ ဖြစ်ခြင်း အကြောင်း ရှိပုံ၊ နီဝရဏတရားငါးပါးကြောင့် အဝိဇ္ဇာဖြစ်ပုံ၊ ဒုစရိုက်သုံးပါးကြောင့် နီဝရဏတရားငါးပါးဖြစ်ပုံ၊ ဣန္ဒြိယအသံဝရကြောင့် ဒုစရိုက်သုံးပါးဖြစ်ပုံ၊ အသတိ အသမ္ပဇညကြောင့် ဒုစရိုက်သုံးပါးဖြစ်ပုံ၊ အယောနိသောမနသိကာရကြောင့် အသတိ အသမ္ပဇညဖြစ်ပုံ၊ အသဋ္ဌိယကြောင့် အယောနိသောမနသိကာရဖြစ်ပုံ၊ အသဒ္ဓမ္မဿဝနကြောင့် အယောနိသောမနသိကာရဖြစ်ပုံ၊ အသပ္ပုရိသူပသံသေဝကြောင့် အသဒ္ဓမ္မဿဝနဖြစ်ပုံ-ဟူသော အနုလောမနှင့် အသပ္ပုရိသူပသံသောကြောင့် အသဒ္ဓမ္မဿဝနဖြစ်ပုံ အစရှိသော ပဋိလောမကိုလည်းကောင်း တောင်ထိပ်၌ မိုးရွာ သော ဥပမာဖြင့် ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-ဣတိဝုတ်၊၂၀၀။ ဣတိဝုတ်၊မြန်၊၁၈၃-၄။ ဣတိဝုတ်၊ဋ္ဌ၊၅၃-၅။
-ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ ဣတိဝုတ္တက၊ ဧကကနိပါတ၊ စတုတ္ထသုတ်။
အဝိဇ္ဇာနီဝရဏဖြင့် တားမြစ်ပိတ်ပင်ခံရသော သတ္တဝါတို့သည် ရှည်မြင့်စွာသော နေ့ညဉ့်တို့ပတ်လုံး သံသရာ၌ ပြေးသွား ကျင်လည်ကြရကုန်၏ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူကြောင်းကို ခုဇ္ဇုတ္တရာက သာမာဝတီအမှူးရှိသော မိဖုရားတို့အား ဟောကြားသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ -သန္ဓာဝနနှင့် သံသရဏတို့ထူးခြားပုံ၊ အဝိဇ္ဇာနီဝရဏ၏ အစွမ်းသတ္တိကြောင့် ကာမစ္ဆန္ဒအစရှိသော နီဝရဏတို့ ဖြစ်ပုံ၊ သံသရာ၏ မူလအကြောင်းသည် အဝိဇ္ဇာဖြစ်ပုံ အစရှိသည်တို့ကို ဖွင့်ပြထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၁၊၂၉၁-၃။ သံ၊မြန်၊၁၊၂၇၈-၂၈၀။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၆၃-၄။ သံ၊ဋီ၊၂၊၇၉-၈၀။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-နိဒါနသံယုတ္တ ၄-ကရခတ္တိယဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
တရားနာပရိသတ်တွင်ပါဝင်နေသော မိစ္ဆာအယူရှိသော ရဟန်း၏ မိစ္ဆာအယူကို ဖျက်ဆီးရန်အတွက် ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ အနုလောမဒေသနာတော်ကို ဟောကြားပြီးဆုံး စေတော်မူသည်၊ ထိုအခါ မိစ္ဆာအယူရှိသော ရဟန်း၏ မေးလျှောက်ချက်တို့ကို ဖြေရှင်းတော်မူပြီး မိစ္ဆာအယူသို့ မကပ်မရောက်အောင် ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ် အနုလောမဒေသနာတော်ကို ဟောတော်မူကြောင်း မိန့်တော်မူပါသည်။ အဝိဇ္ဇာ၏ အရဟတ္တမဂ်ဖြင့် အကြွင်းမဲ့ ချုပ်ငြိမ်းလျှင် မိစ္ဆာအယူအားလုံး အကြွင်းမဲ့ ချုပ်ငြိမ်းကုန်၏၊ နောက်ထပ် တဖန် မဖြစ်တော့ကုန်ဟု အကျယ် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ -ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ အနုလောမဒေသနာပြီးစီးစေခြင်း အကြောင်း နှင့် မိစ္ဆာအယူရှိသောရဟန်း၏ မေးခွန်းကို ရွှေခွက်၌ မစင်တစ်စက် ဥပမာဖြင့် နှိုင်းယှဉ် ပြထားပုံ၊ “တံ ဇီဝံ တံ သရီရံ” ဝါဒ၏ ဥစ္ဆေဒဝါဒဖြစ်ပုံ၊ “အညံ ဇီဝံ အညံ သရီရံ” ဝါဒသည် သဿတဝါဒဖြစ်ပုံ၊ မိစ္ဆာအယူရှိနေသူ၏ အရိယမဂ္ဂဗြဟ္မစရိယ မဖြစ်နိုင်ပုံ အစရှိသည်တို့ကို ဖွင့်ပြထားပါသည်။
ဋီကာ၌ -ဘုရားရှင်တို့၏ ဒေသနာအစဉ်ကို ဖြတ်တောက်၍ မေးနိုင်သောသူ မရှိပုံ-အစရှိသည်တို့ကို ဖွင့်ပြထားပါသည်။
-သံ၊၁၊၂၉၃-၄။ သံ၊မြန်၊၁၊၂၈၀-၂။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၆၄။ သံ၊ဋီ၊၂၊၈၀။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ... ဆဋ္ဌသုတ်။
အထက်သုတ် ဒေသနာတော်အတိုင်း ဘုရားရှင်အားထ၍ မမေးလျှောက်ဝံ့သော ရဟန်း၏ အလိုအားလျော်စွာ ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၄၅၁။ သံ၊မြန်၊၂၊၄၄၇။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၄-ဇမ္ဗုခါဒကသံယုတ္တ၊ နဝမသုတ်။
မဂဓနိုင်ငံ နာလကရွာ၌ အရှင်သာရိပုတ္တရာအား ဇမ္ဗူဒကပရိဗိုဇ်က အဝိဇ္ဇာနှင့် ယင်းအဝိဇ္ဇာကို ပယ်စွန့်နိုင်သောအကျင့်တို့ကို မေးလျှောက်သဖြင့် အရှင်သာရိပုတ္တရာထေရ် ရှင်းလင်း ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၂၅၉-၂၆၀။ သံ၊မြန်၊၂၊၂၅၀-၁။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-သဠာယတနသံယုတ္တ၊ (၆) ၁-အဝိဇ္ဇာဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
အညတရ ရဟန်း၏ မေးလျှောက်ချက်အရ ဘုရားရှင်က အဇ္ဈတ္တိကာယတန ၆-ပါး၊ ဗဟိဒ္ဓါယတန ၆-ပါး၊ ဝိညာဏ် ၆-ပါး၊ ဖဿ ၆-ပါး၊ ဝေဒနာ ၆-ပါးတို့တွင် တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီကို အနိစ္စဟု သိမြင်လျှင် အဝိဇ္ဇာကို ပယ်ဖျောက်၍ ဝိဇ္ဇာဖြစ်၏ ဟု အသီးအသီး ခွဲခြမ်း၍ ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၂၊၂၇၆။ သံ၊မြန်၊၂၊၂၆၈-၉။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၆။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ... (၈) ၃-ဂိလာနဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
အညတရ ရဟန်း၏ မေးလျှောက်ချက်အရ ဘုရားရှင်က အထက်သုတ် ဒေသနာတော်နည်းအတိုင်း အဝိဇ္ဇာကိုပယ်ဖျောက်ပြီး ဝိဇ္ဇာဖြစ်နိုင်သော “ဧကော ဓမ္မာ” ဖြစ်သော အနိစ္စဟု သိမြင်ပုံကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၂၊၂၇၆-၇။ သံ၊မြန်၊၂၊၂၆၉။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၆။ သံ၊ဋီ၊၂၊၂၉၄။
-သံယုတ္တနိကာယ ... သတ္တမသုတ်။
အညတရ ရဟန်း၏ မေးလျှောက်ချက်အရ ဘုရားရှင်က အထက်သုတ် ဒေသနာတော်နည်းအတိုင်း “ဧကော ဓမ္မာ” ဖြစ်သော အနတ္တဟု သိမြင်ပုံကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၁၉၇-၈။ သံ၊မြန်၊၂၊၁၈၇-၈။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၇-သာရိပုတ္တသံယုတ္တ၊ ဒုတိယသုတ်။
အရှင်အာနန္ဒာက အရှင်သာရိပုတ္တရာ၏ ဣန္ဒြေကြည်လင်ခြင်း, မျက်နှာအဆင်း စင်ကြယ် တောက်ပသော နေခြင်းကို မေးလျှောက်သဖြင့် အရှင်သာရိပုတ္တရာက ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၁၊၁၉။ အံ၊မြန်၊၁၊၂၅။ အံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၆၆။ အံ၊ဋီ၊၁၊၁၁၈။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဧကကနိပါတ၊ ၁၀-ဒုတိယပမာဒါဒိဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စတ္တိံသတိမသုတ်။
အဝိနယ(ဝိနည်း၏ ဆန့်ကျင်ဘက် ဝိနည်းအတု)ကို အဝိနယ(ဝိနည်းအတု) ဟု ပြ(ပြောဟော, ရေးသား, ယူဆ, ပြုကျင့်)ကြသော ရဟန်းတို့သည် လူအများ အစီး အပွားမဲ့ရန် ချမ်းသာမဲ့ရန် အကျိုးစီးပွားမဲ့ရန် နတ်, လူတို့ ဆင်းရဲရန် ကျင့်သုံးကြကုန်၏၊ သည်သာမကသေး ထိုရဟန်းတို့သည် များစွာသော အကုသိုလ်ကိုလည်း တိုးပွားစေကြကုန်၏၊ ဤသဒ္ဓမ္မသုံးဖြာ သာသနာတော်ကို ကွယ်ပျောက်စေသူတို့လည်း ဖြစ်ကုန်၏-ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၁၊၁၉။ အံ၊မြန်၊၁၊၂၆။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဧကကနိပါတ၊ ၁၁-အဓမ္မဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
အဝိနယ(ဝိနည်း၏ ဆန့်ကျင်ဘက် ဝိနည်းအတု)ကို ဝိနယ (ဝိနည်းအစစ်)ဟု ပြ (ပြောဟော, ရေးသား, သင်ကြား, ယူဆ, ကျင့်သုံးနေခဲ့ကြသော ရဟန်းတို့သည် လူအများတို့ ကြီးပွား, ချမ်းသာရန် နတ်လူတို့ ချမ်းသာစေရန် ပြုကျင့်ကြသူတို့ ဖြစ်ကုန်၏၊ သည်သာမကသေး ထိုရဟန်းတို့သည် များစွာသောကုသိုလ်တရားကို တိုးပွား စေကြကုန်၏။ သဒ္ဓမ္မသုံးဖြာ ဤသာသနာတော်ကိုလည်း ကြာရှည်လေးမြင့် တည်တံ့ စေသူတို့ ဖြစ်ကုန်၏-ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-ဣတိဝုတ်၊၂၃၉-၂၄၁။ ဣတိဝုတ်၊မြန်၊၂၂၄-၅။ ဣတိဝုတ်၊ဋ္ဌ၊၂၂၆-၈။
-ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ ဣတိဝုတ္တက၊ တိကနိပါတ၊ တတိယဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
ဘုရားရှင်ထံတော်မှ နာယူခဲ့ရသော -(၁) အဝုဋ္ဌိကသမ (မရွာသောမိုးနှင့် တူသော)ပုဂ္ဂိုလ်၊ (၂) ပဒေသဝဿီ (တစိတ်တဒေသ၌ ရွာသောမိုးနှင့် တူသော) ပုဂ္ဂိုလ်၊ (၃) သဗ္ဗတ္တာဘိဝဿီ (အရပ်မျက်နှာအားလုံး ပျံ့နှံ့အောင် ရွာသောမိုးနှင့် တူသော)ပုဂ္ဂိုလ်-ဟူသော ပုဂ္ဂိုလ်သုံးမျိုးကို သာမာဝတီအမှူးရှိသော ဥတေနမင်း၏ မိဖုရားငါးရာတို့အား ခုဇ္ဇုတ္တရာက အကျယ်ဝေဖန်၍ ဟောပြသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၁၊၃။ အံ၊မြန်၊၁၊၄။ အံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၂၆။ အံ၊ဋီ၊၁၊၇၈။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဧကကနိပါတ၊ ၂-နီဝရဏပ္ပဟာနဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
(ဈာန်၊ ဝိပဿနာဖြင့်) စိတ်၏ မငြိမ်းအေး (မငြိမ်သက်)ခြင်းသည် မဖြစ်သေး သော ဥဒ္ဓစ္စကုက္ကုစ္စနီဝရဏဖြစ်ရန်၊ ဖြစ်ပြီးသော ဥဒ္ဓစ္စကုက္ကုစ္စနီဝရဏလွန်စွာတိုးပွား များပြားပြန့်ပြောရန် ဖြစ်၏။ မဖြစ်သေးသော ဥဒ္ဓစ္စကုက္ကုစ္စနီဝရဏဖြစ်ရန်၊ ဖြစ်ပြီးသော ဥဒ္ဓစ္စကုက္ကုစ္စနီဝရဏလွန်စွာတိုးပွား များပြားပြန့်ပြောရန်ဖြစ်သော အဝူပသန္တစိတ္တမှတပါး အခြားတစ်ခုသော တရားကိုမျှ ငါဘုရားမြင်တော်မမူ-ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၃၊၃၅၁-၂။ အံ၊မြန်၊၃၊၃၄၉-၃၅၀။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၁၇။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဒသကနိပါတ၊ ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ (၇) ၂-ယမကဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
မတုန်မလှုပ်သက်ဝင်ကြည်ညိုသောပုဂ္ဂိုလ်အားလုံးတို့သည် အရိယာမဂ်အလျဉ်သို့ ရောက်ကြသူများဖြစ်ကုန်၏။ ထိုပုဂ္ဂိုလ်တို့တွင် -(၁) သတ္တက္ခတ္တုပရမသောတာပန်၊ (၂) ကောလံကောလသောတာပန်၊ (၃) ဧကဗီဇသောတာပန်၊ (၄)သကဒါဂါမ်၊ (၅) ရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်တို့သည် ဤကာမဘုံ၌ ပရိနိဗ္ဗာန်ပြုကြကုန်၏။ -(၁) အန္တရာပရိနိဗ္ဗာယီ အနာဂါမ်၊ (၂) ဥပဟစ္စပရိနိဗ္ဗာယီ အနာဂါမ်၊ (၃) အသင်္ခါရပရိနိဗ္ဗာယီ အနာဂါမ်၊ (၄) သသင်္ခါရပရိနိဗ္ဗာယီ အနာဂါမ်၊ (၅) ဥဒ္ဓံသောတအကနိဋ္ဌဂါမီ အနာဂါမ်ပုဂ္ဂိုလ် ငါးယောက်တို့သည် ဤကာမဘုံကို စွန့်၍ ပရိနိဗ္ဗာန်ပြုကြကုန်၏-ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၅၃၇-၅၄၁။ သံ၊မြန်၊၂၊၅၃၀-၄။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၄၉။ သံ၊ဋီ၊၂၊၃၈၇-၈။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၉-အသင်္ခတသံယုတ္တ၊ ဒုတိယဝဂ္ဂ၊ ပထမသုတ်။
ရာဂက္ခယ, ဒေါသက္ခယ, မောဟက္ခယ အသင်္ခတ၊ သမထ, ဝိပဿနာ ဗောဓိ ပက္ခိယတရား သုံးဆယ့်ခုနစ်ပါးတို့သည် အသင်္ခတဂါမိမဂ္ဂဖြစ်သည်၊ ယင်းအသင်္ခတဂါမိ မဂ္ဂတရားများကို ပွားများကြ၊ မမေ့မလျော့ကြနဲ့၊ နောင်တမဖြစ်စေကြနဲ့-ဟု တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ ခွဲခြား၍ အကျယ် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၁၊၁၅၀။ အံ၊မြန်၊၁၊၁၆၉။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၃၈။ အံ၊ဋီ၊၂၊၁၂၅။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ တိကနိပါတ၊ ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၅-စူဠဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
ဥပါဒ်၊ ဌီ၊ ဘင်တို့၏ မထင်ရှားခြင်းဟူသော အသင်္ခတလက္ခဏာ ၃-ပါးကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၂၊၅၀၉။ အံ၊မြန်၊၂၊၆၃၅။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ သတ္တကနိပါတ၊ ၉-သမဏဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
အဿဒ္ဓ၊ အဟိရိက၊ အနောတ္တပ္ပ၊ အပ္ပသုတ၊ ကုသီတ၊ မုဋ္ဌဿတိ၊ ဒုပ္ပညဟူသော တရားခုနစ်ပါးသည် အသဒ္ဓမ္မဖြစ်သည်ဟု ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၁၊၄၂၇။ သံ၊မြန်၊၁၊၄၁၆။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၁၉၁။ သံ၊ဋီ၊၂၊၁၇၄။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၆-လာဘသက္ကာရသံယုတ္တ၊ ပဌမဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
လာဘ်, ပူဇော်သက္ကာရ, ကျော်စောထင်ရှားခြင်းတို့သည် ကြမ်းကြုတ် ခက်ထန်၏။ အမြတ်ဆုံးနိဗ္ဗာန်ကိုရရန်အတွက် အန္တရာယ်ကို ပြုတတ်၏၊ အရဟတ္တမဂ်ကို မရသေးသော သေက္ခပုဂ္ဂိုလ်သို့ လာဘ်ပူဇာသက္ကာရ ကျော်စောထင်ရှားမှုသည် အစဉ်အတိုင်း ကျရောက်နိုင်သည်၊ မိုးကြိုးစက်ဟူသောအမည်သည် လာဘ သက္ကာရ သိလောက၏ အမည်ပင်ဖြစ်သည်၊ ဖြစ်ပေါ်ပြီးသော လာဘ သက္ကာရ သိလောကကို ပယ်စွန့်အံ့၊ မဖြစ်ပေါ်သေးသော လာဘ သက္ကာရ သိလောကသည် ကုသိုလ်စိတ်ကို ကုန်စေ၍ မတည်နိုင်အောင် ကျင့်ကြံကြရမည်ဟု ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၁၊၁၁။ အံ၊မြန်၊၁၊၁၅။ အံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၅၉။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဧကကနိပါတ၊ ၇-ဝီရိယာရမ္ဘာဒိဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
ရရှိသမျှဖြင့် မရောင့်ရဲ တင်းမတိမ်နိုင်သောသူအား မဖြစ်သေးသော အကုသိုလ် တရားတို့ ဖြစ်ပေါ်လာကုန်၏၊ ဖြစ်ပြီးသောကုသိုလ်တရားတို့ ဆုတ်ယုတ်ကုန်၏။ မဖြစ်သေးသော အကုသိုလ်တရားတို့ဖြစ်ရန်၊ ဖြစ်ပြီးသော ကုသိုလ်တရားတို့ ဆုတ်ယုတ်ရန် အသန္တုဋ္ဌိတာမှတပါး အခြားတစ်ခုသော တရားကိုမျှ ငါဘုရားမြင်တော်မမူဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၁၊၁၅။ အံ၊မြန်၊၁၊၂၀။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဧကကနိပါတ၊ ၉-ပမာဒါဒိဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
မရောင့်ရဲနိုင်မှု “အသန္တုဋ္ဌိတာ မှတပါး များစွာသော အကျိုးမဲ့ကို ဖြစ်ပေါ်စေနိုင်သော အခြားတစ်ခုသော တရားကိုမျှ ငါဘုရားမြင်တော်မမူ-ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၁၊၁၇။ အံ၊မြန်၊၁၊၂၃။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဧကကနိပါတ၊ ၁၀-ဒုတိယပမာဒါဒိဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
မိမိကိုယ်တွင်း၌ဖြစ်သော အကြောင်းဖြစ်ခြင်းကြောင့် များစွာသောအကျိုးမဲ့ကို ဖြစ်ပေါ်စေနိုင်သော အသန္တုဋ္ဌိတာ-မှတပါး အခြားတစ်ခုသော တရားကိုမျှ မြင်တော် မမူဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၁၊၁၈။ အံ၊မြန်၊၁၊၂၄။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ... တေဝီသတိမသုတ်။
သဒ္ဓမ္မသုံးဖြာ သာသနာတော်ကို ပျောက်ပျက်စေခြင်းငှာ, ကွယ်ပစေခြင်းငှာ ဖြစ်သော “အသန္တုဋ္ဌိတာ” မှတပါး အခြားတစ်ခုသော တရားကိုမျှ ငါးဘုရား မြင်တော် မမူဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၃၊၁၆-၂။ သံ၊မြန်၊၃၊၁၈။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-မဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၃-မိစ္ဆာဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ၊ မိစ္ဆာသင်္ကပ္ပ၊ မိစ္ဆာဝါစာ၊ မိစ္ဆာကမ္မန္တ၊ မိစ္ဆာအာဇီဝ၊ မိစ္ဆာဝါယာမ၊ မိစ္ဆာသတိ၊ မိစ္ဆာသမာဓိ-ရှိသူသည် အသပ္ပုရိသ။
သမ္မာဒိဋ္ဌိ, သမ္မာသင်္ကပ္ပ, သမ္မာဝါစာ, သမ္မာကမ္မန္တ, သမ္မာအာဇီဝ, သမ္မာဝါယာမ, သမ္မာသတိ, သမ္မာသမာဓိ-ရှိသူသည် “သပ္ပုရိသ” ဖြစ်၏ဟု ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၃၊၁၆။ သံ၊မြန်၊၃၊၁၈-၉။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ ... မိစ္ဆာသမာဓိ ရှိသူသည် “အသပ္ပုရိသ”
မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ ... မိစ္ဆာသမာဓိ၊ မိစ္ဆာဉာဏီ၊ မိစ္ဆာဝိမုတ္တိ ရှိသူသည် “အသပ္ပုရိသတရ” သမ္မာဒိဋ္ဌိ ... သမ္မာသမာဓိရှိသူသည် “သပ္ပုရိသ”
သမ္မာဒိဋ္ဌိ ... သမ္မာသမာဓိ, သမ္မာဉာဏီ၊ သမ္မာဝိမုတ္တိရှိသူသည် “သပ္ပုရိသတရ” ဖြစ်၏ဟု ပုဂ္ဂိုလ်လေးမျိုးခွဲ၍ ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၂၊၁၅၁-၂။ အံ၊မြန်၊၂၊၁၉၁။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၅၃။ အံ၊ဋီ၊၃၊၅၀။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ပဉ္စကနိပါတ၊ တတိယပဏ္ဏာသက၊ (၁၅) ၅-တိကဏ္ဍကီဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
အသက္ကစ္စဒါန၊ အစိတ္တိကတွာဒါန၊ အသဟတ္ထဒါန၊ အပဝိဒ္ဓဒါန၊ အနာဂမနဒိဋ္ဌိကဒါနဟူသော ဒါနငါးမျိုးသည် အသပ္ပုရိသဒါနဖြစ်သည်၊ ယင်းတို့၏ ဆန့်ကျင်ဘက် ဒါနငါးမျိုးသည် သပ္ပုရိသဒါနဖြစ်သည်-ဟု ကဏှပက္ခ, သုက္ကပက္ခ ခွဲ၍ ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၁၊၃၇၆။ သံ၊မြန်၊၁၊၃၆၃။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၃၂။ သံ၊ဋီ၊၂၊၁၄၀။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊၃။ဓာတုသံယုတ္တ၊ ၃-ကမ္မပထဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
သဒ္ဓါတရား မရှိသူအချင်းချင်း၊ အရှက် မရှိသူအချင်းချင်း၊ မကောင်းမှုမှ မကြောက်လန့်သူအချင်းချင်း၊ စိတ်မတည်ငြိမ်သူ အချင်းချင်း၊ ပညာမရှိသူ အချင်းချင်းဟူသော သဘောတူသတ္တဝါများ ပေါင်းသင်းဆက်ဆံကြ ညီညွတ်ကြပုံကို ကဏှပက္ခ, သုက္ကပက္ခ ဒေသနာတော်နည်းဖြင့် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၁၊၁၂။ အံ၊မြန်၊၁၊၁၆။ အံ၊ဋ္ဌ၊၁၆၂။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဧကကနိပါတ၊ ၇-ဝီရိယာရမ္ဘာဒိဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
(သဘာဝ)အမှန်အတိုင်းမသိသောသူအား မဖြစ်သေးသော အကုသိုလ်တရားတို့သည် ဖြစ်ကုန်၏၊ ဖြစ်ပြီးသော ကုသိုလ်တရားတို့သည် ဆုတ်ယုတ်ကုန်၏။ မဖြစ်သေးသော အကုသိုလ်တရားတို့ဖြစ်ရန် ဖြစ်ပြီးသော ကုသိုလ်တရားတို့ဆုတ်ယုတ်ရန် အသမ္ပဇညမှတပါး အခြားတစ်ခုသောတရားကိုမျှ ငါဘုရား မြင်တော်မမူ-ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၁၊၁၅။ အံ၊မြန်၊၁၊၂၁။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဧကကနိပါတ၊ ၉-ပမာဒါဒိဝဂ္ဂ၊ ဒွါဒသမသုတ်။
အမှန်အတိုင်း မသိမှု “အသမ္ပဇည”မှတပါးသော များစွာသော အကျိုးမဲ့ကို ပြုနိုင်သော အခြားတစ်ခုသောတရားကိုမျှ ငါဘုရား မြင်တော်မမူ-ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၁၊၁၇။ အံ၊မြန်၊၁၊၂၃။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဧကကနိပါတ၊ ၁၀-ဒုတိယပမာဒါဒိဝဂ္ဂ၊ ဧကာဒသမသုတ်။
ကိုယ်တွင်း၌ဖြစ်သော အကြောင်းဖြစ်သောကြောင့် အသမ္ပဇည-မှတပါးသော များစွာသော အကျိုးမဲ့ကိုဖြစ်စေနိုင်သော အခြား တစ်ခုသောတရားကိုမျှ ငါဘုရားမြင်တော်မမူ-ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၁၊၁၈။ အံ၊မြန်၊၁၊၂၄။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ... သတ္တဝီသတိမသုတ်။
အသမ္ပဇည-မှတပါးသော သဒ္ဓမ္မသုံးဖြာ သာသနာတော်ကို ပျောက်ပျက်စေနိုင် ကွယ်ပစေနိုင်သော အခြား တစ်ခုသောတရားကိုမျှ ငါဘုရားမြင်တော်မမူဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၁၇၅။ သံ၊မြန်၊၂၊၁၆၆-၇။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၃-ဒိဋ္ဌိသံယုတ္တ၊ ၁-သောတာပတ္တိဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
ခန္ဓာငါးပါးရှိလျှင် ခန္ဓာငါးပါးကို အကြောင်းပြု၍ ခန္ဓာငါးပါးကို မှားမှား ယွင်းယွင်း နှလုံးသွင်းခြင်းကြောင့် “အသဿတော လောကော” ဟူသော မိစ္ဆာအယူ ဖြစ်ပေါ်လာပုံ၊ ခန္ဓာငါးပါးကို (တဏှာ, မာန, ဒိဋ္ဌိတို့ဖြင့်) စွဲမှားမှုမရှိလျှင် “အသဿတော လောကော” ဟု မိစ္ဆာအယူမဖြစ်တော့ပုံ၊ အရိယာသာဝကအား ဤခန္ဓာငါးပါးတို့၌ ယုံမှားမှု၊ သစ္စာလေးပါးတို့၌ ယုံမှားမှု ပယ်ပြီးပုံ၊ ယုံမှားမှု ပယ်ပြီးသော အရိယာ သာဝကကို သောတာပန်ဟုခေါ်ဆိုပုံ၊ ခန္ဓာတစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီကို အနတ္တလက္ခဏ သုတ်ဒေသနာတော်နည်းဖြင့် အကျယ် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၄၉၈-၅၀၀။ သံ၊မြန်၊၂၊၄၉၂။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၄၁။ သံ၊ဋီ၊၂၊၃၈၁။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၈-ဂါမဏိသံယုတ္တ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
ဘုရားရှင် နာဠန္ဒမြို့ ပါဝါရိကမ္ဗဝန်ကျောင်းတိုက်ဝယ် နေတော်မူစဉ် အသိဗန္ဓက၏သားဖြစ်သူ ရွာသူကြီးက “ဗြာဟ္မဏများက သေသောသူကို ဗြဟ္မာပြည်, နတ်ပြည်သို့သွားရောက်စေကြကုန်သကဲ့သို့ ဘုရားရှင်သည်လည်း လောကသား အားလုံးတို့ကို ကွယ်လွန်ပြီးနောက် နတ်ပြည်သို့ရောက်အောင်ပြုပေးနိုင်သလော” ဟု မေးလျှောက်ချက်အရ ဘုရားရှင်က “ရေနက်ရာ၌ နစ်မြုပ်နေသော ကျောက်ဖျာကြီးကို ရေပေါ် ပေါ်တက်လာအောင် လူအများစုပေါင်း၍ တောင်းပန် ချီးမွမ်း လက်အုပ်ချီဆုတောင်းပေးရုံဖြင့် မဖြစ်နိုင်သလို ဒုစရိုက်သမားကို သေပြီးနောက် နတ်ပြည်ရောက်အောင် ပြုလုပ်မပေးနိုင်ပုံ၊ ထောပတ်အိုး, ဆီအိုးကို ရေနက်ရာ၌ နှစ်မြှုပ်၍ ခွဲလိုက်သည့်အခါ ထောပတ်နှင့် ဆီတို့ကို ရေပေါ် တက်မလာအောင် လူအများတို့ စုပေါင်း၍ တောင်းပန်ခြင်း, ချီးမွမ်းခြင်း, လက်အုပ်ချီမိုး ဆုတောင်းခြင်းတို့ဖြင့် မပြုလုပ်နိုင်သလို သုစရိုက်သမားကိုလည်း ကွယ်လွန်ပြီးနောက် အပါယ် လေးပါးရောက်အောင် မပြုလုပ်နိုင်ပုံတို့ကို ရှင်းလင်းဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၁၊၄၄၈။ သံ၊မြန်၊၁၊၄၃၈။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၀၂။ သံ၊ဋီ၊၂၊၁၈၄။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၈-လက္ခဏသံယုတ္တ၊ ပဌမဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
ရာဇဂြိုဟ်မြို့တော် ဂိဇ္ဈကုဋ်တောင်မှ ဆင်းသက်စဉ် သံလျက်အမွေးများ ပေါက်နေသော ကောင်းကင်၌ပျံသွားနေသော ယောက်ျားပြိတ္တာကို တွေ့မြင်ခဲ့ပုံကို အရှင်လက္ခဏထေရ်အား အရှင်မောဂ္ဂလ္လာန်ထေရ် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၁၊၄၅၁။ သံ၊မြန်၊၁၊၄၄၀။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၀၄။ သံ၊ဋီ၊၂၊၁၈၅။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၈-လက္ခဏသံယုတ္တ၊ ဒုတိယဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
ရာဇဂြိုဟ်မြို့တော် ဂိဇ္ဈကုဋ်တောင်မှ ဆင်းသက်စဉ် ရင်ဘတ်၌ မျက်လုံးနှင့် ခံတွင်းများပေါက်နေပြီး ခေါင်းမရှိဘဲ ကောင်းကင်၌ပျံသွားနေသော ပြိတ္တာသတ္တဝါကို တွေ့မြင်ခဲ့ပုံကို အရှင်လက္ခဏထေရ်အား အရှင်မောဂ္ဂလ္လာန်ထေရ် ဟောပြသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၁၊၂၉၇။ အံ၊မြန်၊၁၊၃၁၄။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ တိကနိပါတ၊ တတိယပဏ္ဏာသက၊ (၁၅) ၅-မင်္ဂလဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
မစင်ကြယ်သော ကာယကံ, ဝစီကံ, မနောကံရှိသူသည် ငရဲ၌ဖြစ်ရပြီး စယ်ကြယ်သော ကာယကံ, ဝစီကံ, မနောကံရှိသူသည် နတ်ပြည်၌ဖြစ်ရသည်ဟု ကဏှပက္ခ, သုက္ကပက္ခခွဲ၍ ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၁၊၁၆၅။ သံ၊မြန်၊၁၊၁၅၆။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၂၁၀။ သံ၊ဋီ၊၁၊၂၅၆-၇။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၇-ဗြာဟ္မဏသံယုတ္တ၊ ၁-အရဟန္တဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
ရာဇဂြိုဟ်မြို့ ဝေဠုဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ဘုရားရှင်အား ဆဲရေးလာသော အသုရိန္ဒကဘာရဒွါရဇပုဏ္ဏားအား ဆဲရေးမှု, သည်းခံမှုနှင့် ပတ်သက်၍ အနိုင်အရှုံး၊ အယုတ်ညံ့ဆုံးပုဂ္ဂိုလ်နှင့် အောင်နိုင်ခဲ့သည်ကို အောင်နိုင်သူ၊ မိမိ သူတပါး နှစ်ဦးသားတို့၏ အကျိုးစီးပွားအတွက် ကျင့်သူ၊ လူမိုက်ဟု အထင်ခံရသူတို့ကို ဘုရားရှင်က ရှင်းလင်းဟောကြားတော်မူသည်ကို လက်ခံပြီး ရဟန်းပြုသဖြင့် အသုရိန္ဒက ဘာရဒွါဇပုဏ္ဏား ရဟန္တာဖြစ်ပုံကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၁၊၄၆၈-၉။ အံ၊မြန်၊၁၊၄၈၁-၃။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၄၄-၅။ အံ၊ဋီ၊၂၊၃၄၀-၂။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ စတုတ္ထပဏ္ဏာသက၊ (၁၇) ၂-ပဋိပဒါဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
ပဋိပတ်ဝန်ဆောင်ရဟန်းတော်တို့အား ဒုက္ခာပဋိပဒါ ဒန္ဓာဘိညာ-အစရှိသော ပဋိပဒါလေးပါးဖြစ်ပုံအကျယ်ကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ -အသုဘာနုပဿီပုဂ္ဂိုလ်၏ ဒုက္ခပဋိပဒါဖြစ်ပုံ၊ ပဌမဈာန် အစရှိသည်တို့၏ သုခပဋိပဒါဖြစ်ပုံတို့ကိုလည်းကောင်း၊ ပဋိပဒါလေးပါးလုံးနှင့် ဆက်ဆံသော စစ်မြေပြင်၌ကျက်စားသော သူရဲကောင်း ဥပမာကိုလည်းကောင်း ဖွင့်ပြထားပါသည်။
-သံ၊၃၊၁၁၆။ သံ၊မြန်၊၃၊၁၂၁။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၂-ဗောဇ္ဈင်္ဂသံယုတ္တ၊ ၈-နိရောဓဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
အသုဘဘာဝနာကို ပွားများအပ်, ကြိမ်ဖန်များစွာ လေ့လာအပ်သည်ရှိသော် များစွာသောချမ်းသာစွာနေခြင်းငှာ ဖြစ်၏-အစရှိသည်ဖြင့် အကျယ်ဟောပြသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၁၊၃။ အံ၊မြန်၊၁၄။ အံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၂၇-၃၇။ အံ၊ဋီ၊၁၊၇၈-၈၄။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဧကကနိပါတ၊ ၂-နီဝရဏပ္ပဟာနဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
အသုဘနိမိတ်ကို ကုသိုလ်တရားတို့ဖြစ်ခြင်း၏ (သင့်မြတ်သော)အကြောင်းအားဖြင့် နှလုံးသွင်းသောသူအား မဖြစ်သေးသော ကာမစ္ဆန္ဒနီဝရဏမဖြစ်ရန်၊ ဖြစ်ပြီးသော ကာမစ္ဆန္ဒနီဝရဏကိုပယ်ရန် ဖြစ်၏။ မဖြစ်သေးသော ကာမစ္ဆန္ဒနီဝရဏမဖြစ်ရန်၊ ဖြစ်ပြီးသော ကာမစ္ဆန္ဒနီဝရဏကိုပယ်ရန် အသုဘနိမိတ်မှတပါး အခြားတစ်ခုသော တရားကိုမျှ မြင်တော်မမူ-ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ -(၁) ဝတ္တသမ္ပန္န မိလက္ခတိဿတ္ထေရဝတ္ထု၊ (၂) ဂန္ထယုတ္တ မလိယဒေဝတ္ထေရဝတ္ထု၊ (၃) တိဿဘူတိထေရဝတ္ထု၊ (၄) ဂါမန္တပတ္တရဝါသီ မဟာသိဝတ္ထေရဝတ္ထု၊ (၅) မဟာတိဿတ္ထေရဝတ္ထု၊ (၆) သဋ္ဌိမတ္တ အာရဒ္ဓဝိပဿကဘိက္ခုဝတ္ထု၊ (၇) စိတ္တလပဗ္ဗတ တိဿတ္ထေရဝတ္ထု၊ (၈) မဟာကဿပတ္ထေရဝတ္ထုတို့ကို ကိလေသာ ပယ်ခွါပုံ သာဓကအဖြစ် ပြဆိုထားပါသည်။ ပဟာန် ၅-မျိုး၊ အသုဘနိမိတ်၊ ကာမစ္ဆန္ဒ နီဝရဏကိုပယ်ခွါသော တရား ၆-ပါးတို့ကို ပြဆိုထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-ဣတိဝုတ်၊၂၅၀။ ဣတိဝုတ်၊မြန်၊၂၃၄-၅။ ဣတိဝုတ်၊ဋ္ဌ၊၂၅၃-၅။
-ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ ဣတိဝုတ္တက၊ တိကနိပါတ၊ စတုတ္ထဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
ခန္ဓာကိုယ်၌ အသုဘ အခြင်းအရာကို ရှုမှတ်နေသူအား ရာဂါနုသယကင်း ပျောက်ပုံ၊ အာနာပါနဿတိ ရှုမှတ်သူအား မိစ္ဆာဝိတက်တို့ မဖြစ်ပုံ၊ သင်္ခါရအားလုံးတို့၌ အနိစ္စ-ဟု ရှုမှတ်မှုကြောင့် အဝိဇ္ဇာပျောက်၍ ဝိဇ္ဇာဉာဏ်ရောက်လာပုံကို ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည်ကို နာယူခဲ့ပါကြောင်း ခုဇ္ဇုတ္တရာက သာမာဝတီအမှူး ရှိသော မိဖုရားငါးရာတို့အား ဟောပြသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၁၊၄၀၃-၄။ အံ၊မြန်၊၁၊၄၁၇-၈။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၂၄။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ (၁၀) ၅-အသူရာဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
(၁) အသူရာဖြစ်၍ အသူရာ အခြံအရံရှိသူ၊ (၂) အသူရာဖြစ်၍ နတ်အခြံအရံ ရှိသူ၊ (၃) နတ်ဖြစ်၍ အသူရာအခြံအရံရှိသူ၊ (၄) နတ်ဖြစ်၍ နတ်အခြံအရံရှိသူ ဥပမာဖြင့် ဒုဿီလ၊ ဒုဿီလပရိသတ်၊ သုသီလ၊ သုသီလပရိသတ် လေးမျိုးတို့ကို ဝေဖန်၍ ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၂၊၁၁၈-၉။ အံ၊မြန်၊၂၊၁၄၅-၆။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ပဉ္စကနိပါတ၊ တတိယပဏ္ဏာသက၊ (၁၁) ၁-ဖာသုဝိဟာရဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
ရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်တို့၏ သီလက္ခန္ဓ၊ သမာဓိက္ခန္ဓ၊ ပညာက္ခန္ဓ၊ ဝိမုတ္တက္ခန္ဓ၊ ဝိမုတ္တိဉာဏဒဿနက္ခတို့နှင့် ပြည့်စုံသောရဟန်းသည် အာဟုနေယျအစရှိသော အကျိုးဂုဏ် ငါးပါးနှင့် ပြည့်စုံပေ၏-ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၃၊၃၄၆။ အံ၊မြန်၊၃၊၄၂၉။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဒသကနိပါတ၊ တတိယပဏ္ဏာသက၊ (၁၁) ၁-သမဏသညာဝဂ္ဂ၊ ဧကာဒသမသုတ်။
ရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်တို့၏ မဂ္ဂင်ရှစ်ပါး, သမ္မာဉာဏ်, သမ္မာဝိမုတ္တိဉာဏ်-ဟူသော တရားဆယ်ပါးနှင့် ပြည့်စုံသောရဟန်းသည် အသေခ “ရဟန္တာ” ပုဂ္ဂိုလ်ဖြစ်၏ဟု ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၃၊၄၃၆။ အံ၊မြန်၊၃၊၄၂၉။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ... ဒွါဒသမသုတ်။
အထက်သုတ်လာတရား ၁၀-ပါးကိုပင် အသေက္ခ “ရဟန္တာ” ပုဂ္ဂိုလ်တို့၏ ဥစ္စာ ဖြစ်သော တရားတို့ဟု ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၁၊၆။ အံ၊မြန်၊၁၊၈။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဧကကနိပါတ၊ ၄-အဒန္တဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
မပိတ်ဆို့အပ်သောစိတ်သည် များစွာ အကျိုးမဲ့ရန် ဖြစ်၏။ များစွာ အကျိုး မဲ့ရန်ဖြစ်သော မပိတ်ဆို့အပ်သောစိတ်မှတပါး အခြား တစ်ခုသောတရားကိုမျှ ငါဘုရား မြင်တော်မမူ-ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၁၊၂၉၁-၂။ အံ၊မြန်၊၁၊၃၀၉-၃၁၀။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၄၃။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ တိကနိပါတ၊ တတိယပဏ္ဏာသက၊ (၁၄) ၄-ယောဓာဇီဝဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
မြင်းငယ်၊ ယောက်ျားငယ်တို့၏ အရည်အသွေး သုံးမျိုးစီကို အကျယ် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၃၊၃၃-၆။ အံ၊မြန်၊၃၊၃၄-၇။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၁၆။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ အဋ္ဌကနိပါတ၊ ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၂-မဟာဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
မြင်းယုတ်ရှစ်မျိုး၊ မြင်းအပြစ် ၈-မျိုး၊ ယောက်ျားယုတ် ၈-မျိုး၊ ယောက်ျား အပြစ် ၈-မျိုးတို့ကို အကျယ် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၃၊၁၉၈-၂၀၁။ အံ၊မြန်၊၃၊၁၉၈-၂၀၁။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၇၃။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ နဝကနိပါတ၊ ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၃-သတ္တာဝါသဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
မြင်းငယ်သုံးမျိုး၊ ယောက်ျားငယ်သုံးမျိုး၊ မြင့်မြတ်သော မြင်းသုံးမျိုး၊ မြင့်မြတ်သော ယောက်ျားသုံးမျိုး၊ အာဇာနည်မြင်းကောင်း သုံးမျိုး၊ အာဇာနည်ယောက်ျား သုံးမျိုး စီတို့ကို အကျယ် ဝေဖန်၍ ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၁၀၁-၃။ သံ၊မြန်၊၂၊၉၆-၈။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၈၉။ သံ၊ဋီ၊၂၊၂၄၇။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-ခန္ဓသံယုတ္တ၊ (၉) ၄-ထေရဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
ရာဇဂြိုဟ်မြို့ ဝေဠုဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ကဿပသူဌေး ကျောင်း၌ သီတင်းသုံးလျက် မကျန်းမမာဖြစ်နေသော အရှင်အဿဇိထံ သတင်းမေး ကြွတော်မူရင်း အနတ္တလက္ခဏသုတ္တန်ကို ဟောတော်မူပါသည်။ ။ ရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်၏ ဝေဒနာခံစားပုံနှင့် ဝေဒနာကို ရှုမှတ်ပုံကို ဆီနှင့်မီးစာ ဥပမာဖြင့် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၁၊၅၄၀-၁။ အံ၊မြန်၊၁၊၅၅၆။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ ပဉ္စမပဏ္ဏာသက၊ (၂၁) ၁-အသပ္ပုရိသဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
သူယုတ်မာ၊ သူယုတ်မာထက် သူယုတ်မာ၊ သူတော်ကောင်း၊ သူတော်ကောင်း ထက် သူတော်ကောင်း-ဟူသော ပုဂ္ဂိုလ်လေးမျိုးကို အကျယ်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၂၊၉၈။ အံ၊မြန်၊၂၊၁၁၉-၁၂၀။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ပဉ္စကနိပါတ၊ ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ (၉) ၄-ထေရဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
အဿဒ္ဓ၊ အဟိရိက၊ အနောတ္တပ္ပ၊ ကုသီတ၊ ဒုပ္ပည-ဟူသော တရားဆိုး ငါးမျိုး နှင့် ပြည့်စုံသော မထေရ်ကို သီးတင်းသုံးဖော်တို့ မချစ်ခင်ကြ၊ မမြတ်နိုးကြ၊ မလေးစား ကြ၊ စိတ်နှလုံးကို မတိုးပွားစေသူဖြစ်ပုံနှင့် သဒ္ဓါ၊ ဟိရီ၊ ဩတ္တပ္ပ၊ အာရဒ္ဓဝီရိယ၊ ပညာတို့နှင့် ပြည့်စုံသောထေရ်ကြီးကို သီတင်းသုံးဖော်တို့ ချစ်ခင်ကြ၊ မြတ်နိုးကြ၊ လေးစားကြ၊ စိတ်နှလုံးကို တိုးပွားစေသူဖြစ်ပုံကို ကဏှပက္ခ, သုက္ကပက္ခအားဖြင့် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၁၊၃၇၂-၃။ သံ၊မြန်၊၁၊၃၅၈-၉။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၃၂။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၃-ဓာတုသံယုတ္တ၊ ဒုတိယဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။ \(၁) အသဒ္ဓပုဂ္ဂိုလ်အချင်းချင်း၊ (၂) အဟိရိကပုဂ္ဂိုလ်အချင်းချင်း၊ (၃) ဒုပ္ပညပုဂ္ဂိုလ် အချင်းချင်း၊ (၄) အနောတ္တပ္ပီပုဂ္ဂိုလ်အချင်းချင်း၊ (၅) အပ္ပဿုတပုဂ္ဂိုလ်အချင်းချင်း၊ (၆) ကုသီတပုဂ္ဂိုလ်အချင်းချင်း၊ (၇) မုဋ္ဌဿတိပုဂ္ဂိုလ်အချင်းချင်း၊ (၈) သဒ္ဓပုဂ္ဂိုလ် အချင်းချင်း၊ (၉) ဟိရီပုဂ္ဂိုလ်အချင်းချင်း၊ (၁၀) ဩတ္တပ္ပီပုဂ္ဂိုလ်အချင်းချင်း၊ (၁၁) ပညဝန္တ ပုဂ္ဂိုလ်အချင်းချင်း၊ (၁၂) ဗဟုဿုတပုဂ္ဂိုလ်အချင်းချင်း၊ (၁၃) အာရဒ္ဓဝီရိယ ပုဂ္ဂိုလ် အချင်းချင်း၊ (၁၄) ဥပဋ္ဌိတသတိ ပုဂ္ဂိုလ်အချင်းချင်းတို့ ပေါင်းသင်ဆက်ဆံကြ ညီညွတ်မှု ရှိကြပုံကို ပစ္စုပ္ပန်ကာလ, အတိတ်ကာလ, အနာဂတ်ကာလ, ကဏှပက္ခ, သုက္ကပက္ခအားဖြင့် ပုဂ္ဂိုလ်သုံးမျိုးစီ လှည့်လည်၍ ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၁၊၃၇၁-၂။ သံ၊မြန်၊၁၊၃၅၆-၈။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၃၁-၂။ သံ၊ဋီ၊၂၊၁၄၀။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၃-ဓာတုသံယုတ္တ၊ ဒုတိယဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
အထက်အဿဒ္ဓမူလကသုတ်တော်လာ ပုဂ္ဂိုလ်များကိုပင် ကဏှပက္ခ, သုက္ကပက္ခအားဖြင့် ခွဲ၍ ကာလသုံးပါးတို့ဖြင့် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၁၊၂၉၂-၄။ အံ၊မြန်၊၁၊၃၁၀-၁။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၄၃။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ တိကနိပါတ၊ တတိယပဏ္ဏာသက၊ (၁၄) ၅-ယောဓာဇီဝဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
မြင်းတို့တွင် မြတ်သောမြင်းသုံးမျိုးနှင့် ယောက်ျားတို့တွင် မြတ်သောယောက်ျား သုံးမျိုးတို့ကို အကျယ်အားဖြင့် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-မ၊၂၊၃၅၄-၃၆၄။ မ၊မြန်၊၂၊ ၃၅၈-၃၆၇။ မ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၇၈-၂၈၁။ မ၊ဋီ၊၃၊၁၈၅-၈။
-မဇ္ဈိမနိကာယ၊ မဇ္ဈိမပဏ္ဏာသ၊ ၅-ဗြာဟ္မဏဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့တော်၌ ရောက်နေကြသော နိုင်ငံခြားသား ပုဏ္ဏား ငါးရာတို့၏ အတင်းအကြပ်တိုက်တွန်းချက်ကြောင့် “စာတုဝဏ္ဏသုဒ္ဓိ” ပြဿနာတင်ရန် ရောက်လာသောဗြာဟ္မဏဝါဒ၌ ပညာတတ် အထက်မြက်ဆုံးဟုဆိုနိုင်သော အဿလာယနလုလင်အား “ဗြာဟ္မဏောဝ သေဋ္ဌော ဝဏ္ဏော” အစရှိသော ဗြာဟ္မဏတို့၏ အယူဝါဒလေးချက်၏ မမှန်ကန်ပုံ၊ (၁) ဗြာဟ္မဏလူမျိုးတို့သည် ပုဏ္ဏေးမများဝမ်းမှ မွေးဖွားလာကြပုံ၊ (၂) ယောနကတိုင်းနှင့် ကမ္ဗောဇတိုင်းတို့၌ အရှင်သခင်နှင့် ကျွန်ထုံးစံ၊ (၃) အမျိုးလေးပါးတို့ ဒုစရိုက်လုပ်ငန်းများ ပြုကျင့်ပြောဆိုခြင်းကြောင့် အပြစ်ရပုံ၊ (၄) သုစရိုက်ဆယ်ပါးကို ကျင့်သုံးခြင်းကြောင့် အကျိုးခံစားကြရပုံ၊ (၅) မေတ္တာဘာဝနာ ပွားများမှု၊ (၆) ဆပ်ပြာဖြင့် ရေချိုးခြင်း၊ (၇) လူမျိုးအသီးသီးတို့ မီးပွတ်သစ်သားအမျိုး မျိုးမှ ဖြစ်ပေါ်လာသောမီးတို့၏ ခြားနားမှုမရှိပုံ၊ (၈) လူမျိုးအသီးသီးတို့ ရောယှက် နိုင်ပုံ၊ (၉) မြင်းမနှင့် မြည်းတို့ မျိုးစပ်ပုံ၊ (၁၀) တဝမ်းတည်းမှမွေးဖွားလာသည့် ညီအစ်ကို နှစ်ယောက်အကြောင်း၊ (၁၁) ပဌမအမျိုးဇာတ်၊ ဒုတိယအတတ်ပညာ၊ တတိယအကျင့်၊ အကျင့်ကိုလိုက်၍ အမျိုးလေးပါးတို့ (သံသရာမှ)စင်ကြယ်ပုံ၊ (၁၂) ရှေးကပုဏ္ဏားမျိုး ရသေ့တို့ ဗြာဟ္မဏဝါဒလေးချက်ဖြစ်သော မိစ္ဆာအယူကို ဖြစ်စေကြပုံ၊ (၁၃) အသိတဒေဝလရသေ့က ပဋိသန္ဓေနေသည့်ပြဿနာဖြင့် မိစ္ဆာအယူကို ဖျောက်ဖျက်ခဲ့ပုံ၊ (၁၄) သင့်ဆရာနှင့်တကွသော သင်သည် ထိုခုနစ်ယောက်သော ပုဏ္ဏားမျိုးရသေ့တို့၏ ယောက်မကိုင်ပုဏ္ဏားလုလင်ကိုပင် မမီသေးဟု မိန့်တော်မူပုံ၊ (၁၅) အဿလာယန ပုဏ္ဏား ဥပါသကာအဖြစ် ခံယူပုံကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၁၊၂၉၄။ အံ၊မြန်၊၁၊၃၁၁-၂။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၄၃။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ တိကနိပါတ၊ တတိယပဏ္ဏာသက၊ (၁၄) ၄-ယောဓာဇီဝဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
အာဇာနည်မြင်းကောင်းသုံးမျိုးနှင့် အာဇာနည်ယောက်ျားကောင်းသုံးမျိုးတို့ကို အကျယ်ဝေဖန်၍ ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၂၊၂၁၇။ အံ၊မြန်၊၂၊၂၇၂-၃။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၇၆-၇။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ပဉ္စကနိပါတ၊ ပဉ္စမပဏ္ဏာသက၊ (၂၁) ၁-ကိမိလဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
ဘုရင်မင်းမြတ်များအသုံးပြုသည့်တော်ဝင်မြင်းအာဇာနည်၏ အရည်အချင်း ငါးမျိုးနှင့် အာဟုနေယျအစရှိသော (သံဃာ့အကျိုး)ဂုဏ်နှင့် ပြည့်စုံသောရဟန်းတော်၏ အရည်အချင်းငါးမျိုးတို့ကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၃၊၃၂-၃။ အံ၊မြန်၊၃၊၃၃-၄။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၁၅-၆။ အံ၊ဋီ၊၃၊၂၂၆။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ အဋ္ဌကနိပါတ၊ ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၂-မဟာဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
ဘုရင်မင်းမြတ်၏တော်ဝင်မြင်းအာဇာနည်နှင့် အာဟုနေယျအစရှိသော (သံဃာ့အကျိုး)ဂုဏ်နှင့်ပြည့်စုံသော ရဟန်းအာဇာနည်တို့၏ အရည်အချင်း ၈-မျိုးကို အကျယ် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၂၃-၄။ သံ၊မြန်၊၂၊၂၃-၄။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-ခန္ဓသံယုတ္တ၊ ၃-ဘာရဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
ခန္ဓာငါးပါးတို့တွင် တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ၏ အဿာဒ၊ အာဒီနဝ၊ နိဿရဏတို့ကိုလည်းကောင်း၊ ဥပါဒါနက္ခန္ဓာငါးပါးတို့၏ အဿာဒ၊ အာဒီနဝ၊ နိဿရဏတို့ကိုလည်းကောင်း အမှန်အတိုင်း သိတော်မမူသေးသရွေ့ ဘုရားဟု လောက၌ ဝန်ခံတော်မမူခဲ့ပုံ၊ အမှန်အတိုင်း သိတော်မူသည့်အခါမှ လောက၌ ဘုရားဟု ဝန်ခံတော်မူခဲ့ပုံကို အကျယ် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၂၊၂၄-၅။ သံ၊မြန်၊၂၊၂၄။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ... ဆဋ္ဌသုတ်။
ဥပါဒါနက္ခန္ဓာငါးပါးတို့တွင် တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ၏ အဿာဒ၊ အာဒီနဝ၊ နိဿရဏတို့ကို ရှာမှီးခြင်းငှာ ကျင့်ခဲ့ပြီ၊ ထိုခန္ဓာ တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ၏ အဿာဒ၊ အာဒီနဝ၊ နိဿရဏတို့ကို ပညာဖြင့် သိမြင်တော်မူခဲ့ပြီ၊ ဥပါဒါနက္ခန္တငါးပါးတို့၏ အဿာဒ၊ အာဒီနဝ၊ နိဿရဏတို့ကို အမှန်အတိုင်း သိမြင်တော်မမူသေးသရွေ့ လောက၌ ဘုရားဟု-ဝန်ခံတော်မမူခဲ့ပုံ အစရှိသည်တို့ကို အထက်သုတ်တော်ဒေသနာ အတိုင်း ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၂၊၂၅-၆။ သံ၊မြန်၊၂၊၂၅။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ... သတ္တမသုတ်။
ဥပါဒါနက္ခန္ဓာ တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ၌ သာယာဖွယ်မရှိလျှင် သတ္တဝါများ မတပ် မက်ကြကုန်ရာ၊ သာယာဖွယ်ရှိသောကြောင့်သာ တပ်မက်မောကြကုန်၏၊ အပြစ်မရှိခဲ့သော် သတ္တဝါတို့သည် မငြီးငွေ့ စိတ်မပျက်ကြကုန်ရာ၊ အပြစ်ရှိသောကြောင့်သာ ငြီးငွေ့ စိတ်ပျက်ကြကုန်၏၊ ထွက်မြောက်ရာ မရှိလျှင် မထွက်မြောက်ကြကုန်ရာ၊ ထွက်မြောက်ရာ ရှိသောကြောင့်သာ ထွက်မြောက်ကြကုန်၏။ ဥပါဒါနက္ခန္ဓာငါးပါး၏ အဿာဒကို အဿာဒအားဖြင့်။ အာဒီနဝကို အာဒီနဝအားဖြင့်။ နိဿရဏကို နိဿရဏအားဖြင့် အမှန်အတိုင်း မသိသေးသရွေ့ နတ်၊ မာရ်နတ်၊ ဗြဟ္မာနှင့် တကွဖြစ်သော ဩကာသလောက၊ သမဏ, ဗြဟ္မဏမင်းများနှင့် တကွဖြစ်သော သတ္တလောကမှ မထွက်မြောက်နိုင်သေး၊ မကင်းနိုင်သေး၊ မလွတ်မြောက် နိုင်သေး၊ အပိုင်းအခြားမရှိသောစိတ်ဖြင့် မနေနိုင်သေး၊ ယင်းတို့ကို အမှန်အတိုင်း သိမှသာ ထွက်မြောက်နိုင်၊ မယှဉ်စပ်နိုင်၊ ကျောက်မြောက်နိုင်၊ အပိုင်းအခြားမရှိသော စိတ်ဖြင့်နေနိုင်၏ဟု ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၂၊၆၇။ သံ၊မြန်၊၂၊၆၅။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-ခန္ဓသံယုတ္တ၊ (၈) ၃-ခဇ္ဇနီယဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
အဿုတဝန္တပုထုဇဉ်ပုဂ္ဂိုလ်သည် ခန္ဓာတစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ၏ အဿာဒ၊ အာဒီနဝ၊ နိဿရဏတို့ကို အမှန်အတိုင်း မသိနိုင်၊ သုတဝန္တအရိယာသာဝကသည်ကား ယင်းတို့ကို အမှန်အတိုင်း သိနိုင်၏-ဟု ခန္ဓာတစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီကို ခွဲခြား၍ ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၂၊၁၄၂။ သံ၊မြန်၊၂၊၁၃၃။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ... (၁၃) ၃-အဝိဇ္ဇာဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
ကာသိနိုင်ငံ ဗာရာဏသီမြို့တော်အနီး ဣသိပတန မိဂဒါဝုန်တော၌ သီတင်းသုံးနေကြစဉ် အရှင်မဟာကောဋ္ဌိကထေရ်၏ မေးလျှောက်ချက်အရ အဿုတဝန္တ ပုထုဇဉ်သည် ခန္ဓာတစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ၏ အဿာဒ၊ အာဒီနဝ၊ နိဿရဏတို့ကို အမှန်အတိုင်း မသိ၊ ထိုမသိခြင်းကို အဝိဇ္ဇာဟု ခေါ်ဆိုသည်၊ ဤမျှဖြင့် အဝိဇ္ဇာသို့ ရောက်သူဖြစ်သည်ဟု အရှင်သာရိပုတ္တရာထေရ် ဖြေဆိုတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၂၊၁၄၂။ သံ၊မြန်၊၂၊၁၃၃။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ... ပဉ္စမသုတ်။
အထက်သုတ်တော်နည်းအတိုင်း အရှင်မဟာကောဋ္ဌိကမထေရ်အား သုတဝန္တ အရိယာသာဝကသည် ခန္ဓာတစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ၏ အဿာဒ၊ အာဒီနဝ၊ နိဿရဏတို့ကို အမှန်အတိုင်း သိ၏၊ ဤသိခြင်းကို ဝိဇ္ဇာ-ဟု ဆိုအပ်၏၊ ဤမျှဖြင့် ဝိဇ္ဇာသို့ ရောက်သူဖြစ်၏ဟု အရှင်သာရိပုတ္တရာထေရ် ဖြေဆိုတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၁၊၂၆၁-၂။ အံ၊မြန်၊၁၊၂၇၉-၂၈၀။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၃၀။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ တိကနိပါတ၊ တတိယပဏ္ဏာသက၊ (၁၁) ၁-သမ္ဗောဓဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
လောက၏ အဿာဒ၊ အာဒီနဝ၊ နိဿရဏတို့ကို ရှာမှီးခြင်းငှာ ကျင့်တော် မူခဲ့ပြီ၊ ယင်းတို့ကို သိတော်မူခဲ့ပြီ၊ ရှိသမျှကို ပညာဖြင့် ပြည့်ပြည့်စုံစုံ သိတော်မူခဲ့ပြီ၊ လောက၏ အဿာဒကို အဿာဒအားဖြင့်။ အာဒီနဝကို အာဒီနဝအားဖြင့်။ နိဿရဏကို နိဿရဏအားဖြင့် အမှန်အတိုင်း သိတော်မမူသေးသရွေ့ လောက၌ ဘုရားဟု ဝန်ခံတော် မမူခဲ့၊ သိတော်မူသည့်အခါမှသာ လောက၌ ဘုရားဟု ဝန်ခံတော်မူပြီ အစရှိသည်ဖြင့် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၁၊၂၆၂။ အံ၊မြန်၊၁၊၂၈၀။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ... ၁-သမ္ဗောဓဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
လောက၌ အကယ်၍ သာယာဖွယ်မရှိခဲ့လျှင် ဤသတ္တဝါတို့သည် မတပ်မက်ကြကုန်ရာ၊ သာယာဖွယ်ရှိသောကြောင့်သာ တပ်မက်မောကြကုန်၏၊ အကယ်၍ အာဒီနဝမရှိလျှင် သတ္တဝါတို့သည် လောက၌ မငြီးငွေ့ကြကုန်ရာ၊ အာဒီနဝရှိသောကြောင့်သာ ငြီးငွေ့ကြကုန်၏၊ နိဿရဏမရှိလျှင် ဤလောကမှ မထွက်မြောက်ကြကုန်ရာ၊ နိဿရဏရှိသောကြောင့်သာ ထွက်မြောက်ကြကုန်၏၊ ရဟန်းတို့ သတ္တဝါတို့သည် အဿာဒကို အဿာဒအားဖြင့်။ အာဒီနဝကို အာဒီနဝအားဖြင့်။ နိဿရဏကို နိဿရဏအားဖြင့် အမှန်အတိုင်း မသိကြသေးသရွေ့ သတ္တဝါတို့သည် ဤဩကာသလောက, သတ္တလောကမှ မထွက်မြောက်နိုင်ကြ၊ မကင်းနိုင်ကြ၊ မလွတ်မြောက်နိုင်ကြ၊ အပိုင်းအခြားကင်းသောစိတ်ဖြင့် မနေနိုင်ကြကုန်၊ ယင်းတို့ကို အမှန်အတိုင်း သိကြရာအခါ၌ ဤလောကမှ ထွက်မြောက်နိုင်ကြကုန်ပြီ အစရှိသည်ဖြင့် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၂၊၃၈၉။ အံ၊မြန်၊၂၊၄၉၂-၂။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၄၂။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဆက္ကနိပါတ၊ ၁၁-တိကဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
အဿာဒ (သဿတ)ဒိဋ္ဌိကို ပယ်နိုင်ရန် အနတ္တသညာကိုပွားများကြရမည်။ အတ္တာနု (သက္ကာယ)ဒိဋ္ဌိကို ပယ်နိုင်ရန် အနတ္တသညာကိုပွားများကြရမည်၊ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ (၆၂)ပါးကို ပယ်နိုင်ရန် သမ္မာဒိဋ္ဌိကိုပွားများရမည်ဟု ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၂၄၂။ သံ၊မြန်၊၂၊၂၃၄-၅။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-သဠာယတနသံယုတ္တ၊ ၂-ယမကဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
အဇ္ဈတ္တိကာယတန ၆-ပါးတို့တွင် တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ၏ အဿာဒ၊ အာဒီနဝ၊ နိဿရဏတို့ကို ရှာမှီးကြောင်းအကျင့်ကို ကျင့်သုံးခဲ့ပြီ၊ သိခဲ့ပြီ၊ ယင်းတို့ရှိသလောက်ကိုလည်း ပညာဖြင့် ကျကျနနသိမြင်တော်မူခဲ့ပြီ၊ အဇ္ဈတ္တိကာယတနတို့၏ အဿာဒကို အဿာဒအားဖြင့်။ အာဒီနဝကို အာဒီနဝအားဖြင့်။ နိဿရဏကို နိဿရဏအားဖြင့် အမှန်အတိုင်း သိမြင်တော်မမူသေးသမျှ လောက၌ ဘုရားဖြစ်ပြီဟု ဝန်ခံတော်မမူခဲ့။ အမှန်အတိုင်း သိတော်မူသည့်အခါမှသာ ဘုရားဖြစ်ပြီဟု ဝန်ခံတော်မူခဲ့ပြီ-အစရှိသည်ဖြင့် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၂၊၂၄၃-၄။ သံ၊မြန်၊၂၊၂၃၅။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ... စတုတ္ထသုတ်။
အထက်သုတ်ဒေသနာတော်နည်းအတိုင်း ဗဟိဒ္ဓါယတန ၆-ပါးတို့၏ အဿာဒ, အာဒီနဝ, နိဿရဏတို့ကို အကျယ်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၄၉၇-၈။ သံ၊မြန်၊၂၊၄၉၁-၂။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၈-ဂါမဏိသံယုတ္တ၊ ပဉ္စမသုတ်။
မြင်းစီးသူရဲတို့၏အကြီးအကဲအား မေးလျှောက်လာသည့်မြင်းစီးသူရဲတို့၏ ကွယ်လွန်ပြီးနောက် လားရောက်ရမည့်ဂတိအမှန်နှင့် မိစ္ဆာဝါဒီတို့၏သွားရာဂတိကို ဘုရားရှင်က ဟောတော်မူသဖြင့် မြင်းစီးသူရဲအကြီးအကဲ ဥပါသကာအဖြစ်ခံယူပုံကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၄၄၉။ သံ၊မြန်၊၂၊၄၄၅။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၄-ဇမ္ဗုခါဒကသံယုတ္တ၊ ပဉ္စမသုတ်။
မဂဓနိုင်ငံ နာလကရွာ၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူသော အရှင်သာရိပုတ္တရာထေရ်အား ဇမ္ဗုခါဒကပရိဗိုဇ်က “အဿာသပ္ပတ္တ” နှင့် “ပဋိပဒါ”တို့ကို မေးလျှောက်သဖြင့် ဖဿာယတန ၆-ပါးတို့၏ သမုဒယ, အတ္ထင်္ဂမ, အဿာဒ, အာဒီနဝ, နိဿရဏတို့ကို အမှန်အတိုင်း သိမြင်လျှင် “အဿာသပ္ပတ္တ”ဖြစ်ကြောင်း၊ မဂ္ဂင်ရှစ်ပါးသည် “အဿာသပ္ပတ္တပဋိပဒါ” ဖြစ်ကြောင်း ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၁၊၃၈၈-၉။ သံ၊မြန်၊၁၊၃၇၅-၆။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၄၆။ သံ၊ဋီ၊၂၊၁၅၁။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၄-အနမတဂ္ဂသုတ္တ၊ ပဌမဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
သံသရာ၏အစကို မသိနိုင်ကြပုံ၊ အဝိဇ္ဇာဖြင့်ဖုံးကာပြီး တဏှာနှောင်ကြိုးဖြင့် ဖွဲ့တုတ်ချီနှောင်ခံရသဖြင့် တစ်ဘဝမှ တစ်ဘဝသို့ ပြောင်းရွှေ့နေကြရသောသတ္တဝါတို့၏ အစကို မသိနိုင်ကြပုံ၊ ထိုသို့ရှည်လျားလှစွာသော သံသရာခရီးတစ်လျှောက်၌ မချစ်မနှစ်သက်သောသူတို့နှင့် ပေါင်းဆုံရခြင်း၊ ချစ်ခင်နှစ်သက်သူတို့နှင့် ကွေကွင်းရ ခြင်းကြောင့် ငိုယိုခဲ့ရသောသတ္တဝါတို့၏ မျက်ရည်သည် သမုဒ္ဒရာလေးစင်း ရှိရေတို့မက များပြားလှကြောင်း၊ သင်္ခါရတရားတို့၌ ငြီးငွေ့စိတ်ပျက်ခြင်း၊ တပ်မက်မှု ကင်းခြင်း၊ သင်္ခါရတရားတို့မှ လွတ်မြောက်ခြင်းငှာ အားထုတ်သင့်ကြောင်းကို အကျယ်တဝင့် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ -မြင့်မိုရ်တောင်၏ အရောင်လေးမျိုးထွက်ပုံကို ဖွင့်ထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၁၊၃၁၉-၃၂၀။ သံ၊မြန်၊၁၊၃၀၅-၇။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၉၀-၃။ သံ၊ဋီ၊၂၊၁၀၅-၈။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-နိဒါနသံယုတ္တ၊ ၇-မဟာဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
(ခန္ဓာ၊ အာယတန၊ ဓာတ်၊ ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ်၊ သတိပဋ္ဌာန် အစရှိသောတရားတို့၌) အကြားအမြင်မရှိသော (အဿုတဝန္တ)ပုထုဇဉ်နှင့် အကြားအမြင်ရှိသော အရိယာသာဝကတို့ခန္ဓာကိုယ်ကို ရှုမြင်ကြပုံခြားနားချက်များ၊ ပုထုဇဉ်၏ခန္ဓာကိုယ်ကို ငြီးငွေ့ စိတ်ပျက် တတ်မက်မှုဖြစ်ပုံ၊ မဖြစ်ပုံ၊ အတ္တဟုစွဲယူပုံကို တောမျောက်ဥပမာဖြင့် အကျယ်တဝင့် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၁၊၃၂၀-၂။ သံ၊မြန်၊၁၊၃၀၇-၉။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၉၃-၄။ သံ၊ဋီ၊၂၊၁၀၈။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ... ဒုတိယသုတ်။
အကြားအမြင်မရှိသော အဿုတဝန္တပုထုဇဉ်အတွက် အထက်သုတ်ဒေသနာ အတိုင်း ဟောတော်မူပြီး အကြားအမြင်ရှိသော အရိယာသာဝကပိုင်း၌ ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ် ဒေသနာအကျဉ်းအပြီးတွင် ဝေဒနာသုံးပါးနှင့် ဖဿတို့ဖြစ်ပုံ, ချုပ်ပုံကို ထင်းချောင်း နှစ်ချောင်း ပွတ်တိုက်မှုကြောင့် မီးဖြစ်လာပုံဥပမာထည့်သွင်း၍ အကျယ် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ -အဿုတဝန္တအဖွင့်၊ ပုထုဇ္ဇနအဖွင့်၊ ပုထုဇဉ် ၂-မျိုး၊ သင်္ခါရ ဓမ္မတို့ ဖြစ်ပျက်နေပုံ၊ ဆီမီးလျှံဥပမာ၊ လက်ဖျက်တစ်ချက်တီးချိန်အတွင်း၌ စိတ္တက္ခဏ ပေါင်း ကုဋေတစ်သိန်ဖြစ်နိုင်ပုံ၊ မျောက်ဥပမာ ရှင်းလင်းချက်၊ မြွေကိုက်သော ဥပမာ အစရှိသော မှတ်သားဖွယ်တို့ကို ဖွင့်ပြထားပါသည်။ ။
-အံ၊၁၊၉။ အံ၊မြန်၊၁၊၁၂။ အံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၄၆-၇။ အံ၊ဋီ၊၁၊၁၀၀-၃။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဧကကနိပါတ၊ ၆-အစ္ဆရာသင်္ဃာတဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
အဿုတဝန္တပုထုဇဉ်ပုဂ္ဂိုလ်အား စိတ္တဘာဝနာမရှိသောကြောင့် အာဂန္တုက ဥပက္ကိလေသတို့ကြောင့် ညစ်နွမ်းနေသည့် ပင်ကိုယ်သဘာဝအားဖြင့် စိတ်ဖြူစင်ပုံကို အမှန်အတိုင်း မသိနိုင်-ဟု ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ -ပုထုဇ္ဇနအဖွင့်ပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၁၊၃၈၃-၄။ အံ၊မြန်၊၁၊၃၉၈-၉။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၁၆။ အံ၊ဋီ၊၂၊၃၁၁-၂။ (ဝိ၊၄၊၂၄၅။ ဇာ၊၁။၅၃-၄။)
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ (၇) ၂-ပတ္တကမ္မဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
မြွေမင်းလေးမျိုးနှင့် မြွေမင်းလေးမျိုးကို မေတ္တာစိတ်ပွားများလျှင် မြွေမကိုက်ပုံ ခန္ဓသုတ်ကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၁၊၅၄၉။ အံ၊မြန်၊၁၊၅၆၅။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ ပဉ္စမပဏ္ဏာသက၊ (၂၂) ၂-ပရိသသောဘနဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
အဿဒ္ဓ၊ ဒုဿီလ၊ အဟိရိက၊ အနောတ္တပ္ပတို့နှင့် ပြည့်စုံသောပုဂ္ဂိုလ်များ စုတေလျှင် ငရဲသို့ရောက်ကြရပုံ၊ သဒ္ဓါ၊ သီလ၊ ဟိရီ၊ ဩတ္တပ္ပတို့နှင့် ပြည့်စုံသောပုဂ္ဂိုလ်များ စုတေလျှင် နတ်ပြည်သို့ရောက်ကြရပုံကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၁၊၃၇၃-၄။ သံ၊မြန်၊၁၊၃၅၉-၃၆၀။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၃-ဓာတုသံယုတ္တ၊ ဒုတိယဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
အဟိရိကပုဂ္ဂိုလ်၊ အနောတ္တပ္ပီပုဂ္ဂိုလ်၊ ဒုပ္ပညပုဂ္ဂိုလ်၊ အပ္ပဿုတပုဂ္ဂိုလ်၊ ကုသီတပုဂ္ဂိုလ်၊ မုဋ္ဌဿတိပုဂ္ဂိုလ်၊ ဟိရီမနပုဂ္ဂိုလ်၊ ဩတ္တပ္ပပုဂ္ဂိုလ်၊ ပညဝန္တပုဂ္ဂိုလ်၊ ဗဟုဿုတပုဂ္ဂိုလ်၊ အာရဒ္ဓဝီရိယပုဂ္ဂိုလ်၊ ဥပဋ္ဌိတသတိပုဂ္ဂိုလ်တို့ သဘောတူရာအချင်းချင်းပေါင်းသင်းဆက်ဆံ ညီညွတ်ပုံကို ကဏှပက္ခ, သုက္ကပက္ခ သုံးမျိုးစီ သုံးမျိုးစီတွဲ၍ ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၁၊၁၆၆။ သံ၊မြန်၊၁၊၁၅၇။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၂၁၁။ သံ၊ဋီ၊၁၊၂၅၇။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၇-ဗြာဟ္မဏသံယုတ္တ၊ ၁-အရဟန္တဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
အဟိံသကပုဏ္ဏားအား အဟိံသကပုဂ္ဂိုလ်အကြောင်းကို ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၃၊၃၆၁-၂။ အံ၊မြန်၊၃၊၃၅၈-၃၆၀။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၂၀-၂။ အံ၊ဋီ၊၃၊၃၃၉-၃၄၅။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဒသကနိပါတ၊ ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ (ဂ) ၃-အာကင်္ခဝဂ္ဂ၊ ပထမသုတ်။
(၁) သီတင်းသုံးဖော်တို့ ချစ်ခင်မြတ်နိုး လေးစားကြခြင်း၊ (၂) ပစ္စည်းလေးပါး ရရှိခြင်း၊ (၃) အလှူရှင်တို့၏ ဒါနစေတနာအကျိုးကြီးမားစေလိုခြင်း၊ (၄) ဆွေမျိုးများ ကောင်းရာသုဂတိရောက်စေလိုခြင်း၊ (၅) ရသမျှပစ္စည်းဖြင့် ရောင့်ရဲတင်းတိမ်ကျေနပ်ခြင်း၊ (၆) သဘာဝဘေးဒဏ်, ဝေဒနာဒဏ်တို့ကို သည်းခံနိုင်ခြင်း၊ (၇) တရားဓမ္မ၌ မွေ့လျော်လိုခြင်း၊ (၈) ကြောက်ရွံ့ ထိတ်လန့်မှုကို သည်းခံနိုင်ခြင်း၊ (၉) ရူပါဝစရဈာန် လေးတန်တို့ကို ရရှိလိုခြင်း၊ (၁၀) အာသဝေါကင်းကွာ ရဟန္တာဖြစ်လိုခြင်း-ဟူသော အကျိုး ၁၀-ပါးကို လိုလားတောင့်တသောပုဂ္ဂိုလ်သည် သီလကို ဖြည့်ကျင့်ရမည်။ ပါတိမောက္ခသံဝရသီလကို စောင့်ရှောက်ထိန်းသိမ်းရမည်-အစရှိသည်ဖြင့် သီလရှိသူများ ခံစားရမည့်အကျိုး ၁၀-ပါးကို အကျယ် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ -ပါတိမောက္ခသံဝရသီလသည် ဦးခေါင်းနှင့် တူပုံ၊ ကြွင်း သီလသုံးပါးသည် လက်ခြေတို့နှင့် တူပုံ၊ ပစ္စည်းလေးပါးသည် သီလ၏အာနိသင်ဖြစ်ပုံ၊ သီလရှိသောရဟန်းအား လှူဒါန်းသော ဆွမ်းဒါနနှင့် ကျောင်းဒါနတို့၏ အကျိုး၊ သီလရှိသောရဟန်း၏ မိဖများ ကောင်းရာသုဂတိရောက်ရှိနိုင်ပုံ အစရှိသည်တို့ကို ဖွင့်ပြ ထားပါသည်။
ဋီကာ၌ -ဤဒေသနာတော်သည် သိက္ခာသုံးပါးကိုဟောတော်မူသည့် ဒေသနာတော်ဖြစ်ပုံ အကျယ်၊ စိတ်တည်ကြည် ငြိမ်သက်မှု၊ သင်္ခါရတရားတို့ကို ရှုမှတ်ပုံ (သမထ, ဝိပဿနာ)တို့ဖြင့် သီလကို စောင့်ရှောက်ထိန်းသိမ်းနိုင်ပုံ အစရှိသော သိမှတ်ဖွယ်များနှင့် အရိယကောဋိယဝါသီ မဟာဒတ္တထေရ်ဝတ္ထုကို ပြဆိုထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-မ၊၁၊၃၉-၄၃။ မ၊မြန်၊၁၊ ၄၃-၇။ မ၊ဋ္ဌ၊၁၊၁၅၈-၁၇၀။ မ၊ဋီ၊၁၊၂၅၅-၂၆၈။
-မဇ္ဈိမနိကာယ၊ မူလပဏ္ဏာသ၊ ၁-မူလပရိယာယဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
အထက်သုတ်လာ (၁၊ ၂၊ ၃၊ ၄၊ ၇၊ ၈၊ ၉၊ ၁၀)ဟူသော အကျိုး ၈-မျိုးနှင့် အာရုပ္ပသမာပတ်ကို ရရှိခြင်း၊ သောတာပန်၊ သကဒါဂါမ်၊ အနာဂါမ်၊ အရိယာသာဝကတို့ ဖြစ်ရခြင်း၊ ဣဒ္ဓိဝိဓ၊ ဒိဗ္ဗသောတ၊ ပရစိတ္တဝိဇာနန၊ ပုဗ္ဗေနိဝါသာနုဿတိ၊ ဒိဗ္ဗစက္ခုဟူသော အဘိညာဉ် ၅-ပါးကို ရရှိခြင်းဟူသော အကျိုး (၁၇)မျိုးတို့ကို သီလရှိသူများ ရရှိပြည့်စုံပုံကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ -သမ္ပန္နသုံးမျိုး၊ လယ်၏အပြစ် လေးမျိုး၊ သီလ၏အပြစ် လေးမျိုး၊ သီလပြည့်စုံခြင်း၏ အကြောင်းနှစ်မျိုး၊ ပါတိမောက္ခသံဝရသီလသာ မုချသီလဖြစ်ပုံ၊ ဝိသကဏ္ဋကဝါဏိဇ ဥပမာ၊ သိက္ခတ္တယဒေသနာဖြစ်ပုံ၊ သမထ, ဝိပဿနာတို့၏ သီလာနုရက္ခိတဖြစ်ပုံ၊ သီလရှိသောရဟန်းအား လှူဒါန်းရသော ဒါနအကျိုး၊ သီလရှိသောရဟန်း၏ မိဖများ ကောင်းရာသုဂတိရောက်နိုင်ပုံ၊ အရိယကောဋိယဝါသီ မဟာဒတ္တထေရ်ဝတ္ထု၊ သမာပတ် ၈-ပါးနှင့် အဘိညာဉ်များ ရလွယ်ပုံ၊ သောတာပန်၊ သကဒါဂါမ်၊ အနာဂါမ်ပုဂ္ဂိုလ်များအကြောင်းတို့ကို ဖွင့်ပြထားပါသည်။
ဋီကာ၌ -ပါတိမောက္ခအဖွင့် ၆-မျိုးနှင့် အဋ္ဌကထာပါဌ်များ အဖွင့်တို့ကို အကျယ် ဖွင့်ပြချက်များပါရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၄၁၈။ သံ၊မြန်၊၂၊၄၁၂-၃။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၁၉။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၂-ဝေဒနာသံယုတ္တ၊ ၂-ရဟောဂတဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
ကောင်းကင်၌ လေ (၁၀-မျိုး)အမျိုးမျိုးတို့ တိုက်ခတ်နေသကဲ့သို့ ဤခန္ဓာကိုယ်၌လည်း ဝေဒနာ (၃-မျိုး)အမျိုးမျိုးတို့ ဖြစ်နေကုန်၏-ဟု ဂါထာ, စုဏ္ဏိယ နှစ်မျိုးတို့ဖြင့် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၂၊၄၁၉။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၉၉။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ... တတိယသုတ်။
အထက်သုတ်အတိုင်း ဂါထာမဖက် စုဏ္ဏိယသက်သက်ဖြင့် သစ္စာသိမည့် ဝေနေယျပုဂ္ဂိုလ်တို့အား ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၃၊၄၆။ သံ၊မြန်၊၃၊၄၉။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၇၃။ သံ၊ဋီ၊၂၊၄၁၁။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-မဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၆-ဗလကရဏီယဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
ကောင်းကင်၌ လေ (၁၀-မျိုး)အမျိုးမျိုးတို့ တိုက်ခတ်နေသကဲ့သို့ ဤအတူ အဋ္ဌင်္ဂိကအရိယာမဂ်ကို ပွားများနေ၊ ကြိမ်ဖန်များစွာ လေ့လာနေသောရဟန်းအား သတိပဋ္ဌာန်အစရှိသော ဗောဓိပက္ခိယတရားတို့ ဘာဝနာပါရိပူရီအဖြစ်သို့ရောက်ရှိပုံကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၁၉၉။ သံ၊မြန်၊၂၊၁၈၉။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၇-သာရိပုတ္တသံယုတ္တ၊ ပဉ္စမသုတ်။
အာကာသနဉ္စာယတနဈာန် ရရှိပုံ၊ ယင်းဈာန်ကို ဝင်စားပုံ၊ ယင်းဈာန်မှ ထပုံတို့ကို အရှင်အာနန္ဒာ၏ လျှောက်ထားချက်အရ အရှင်သာရိပုတ္တရာ ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၄၅၉။ သံ၊မြန်၊၂၊၄၅၄-၅။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၆-မောဂ္ဂလ္လာနသံယုတ္တ၊ ပဉ္စမသုတ်။
အာကာသာနဉ္စာယတနဈာန်ရရှိရန် စိတ်အကြံဖြစ်ပုံ၊ အာကာသနဉ္စာယတန ဈာန်ကို ရရှိပြီးပုံ၊ ဘုရားရှင်က တန်ခိုးတော်ဖြင့် အာကာသာနဉ္စာယတနဈာန်နှင့် ဆက်စပ်၍ မိန့်တော်မူလျှင်၊ မိမိမှာရရှိပြီး ဖြစ်နေပုံ၊ ဘုရားရှင်ကိုယ်တော်တိုင် ချီးမြောက်တော်မူအပ်သော ကြီးမြတ်သောအဘိညာဉ်ရှိသူအဖြစ်သို့ ရောက်ရှိပုံကို အရှင်မောဂ္ဂလ္လာန်ထေရ်က ရဟန်းတို့အား ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၁၉၉။ သံ၊မြန်၊၂၊၁၈၉။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၇-သာရိပုတ္တသံယုတ္တ၊ သတ္တမသုတ်။
အာကိဉ္စညာယတနဈာန်ကိုရရှိအောင် အားထုတ်ခဲ့ပုံ၊ ယင်းဈာန်ကို ဝင်စားခဲ့ပုံ ယင်းဈာန်မှထပုံတို့ကို အရှင်အာနန္ဒာ မေးလျှောက်ချက်အရ အရှင်သာရိပုတ္တရာ ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၄၆၁။ သံ၊မြန်၊၂၊၄၅၆။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၆-မောဂ္ဂလ္လာနသံယုတ္တ၊ သတ္တမသုတ်။
အာကိဉ္စညာယတနဈာန်ရရှိရန် စိတ်အကြံအစည်ဖြစ်ခဲ့ပုံ၊ မိမိကိုယ်တိုင် ရရှိပြီးပုံ၊ ဘုရားရှင်ကတန်ခိုးတော်ဖြင့် မေးတော်မူလျှင် မိမိမှာရရှိပြီးပုံ၊ မိမိသည် ဘုရားရှင် ကိုယ်တော်တိုင် ချီးမြှောက်တော်မူအပ်သော ကြီးကျယ်မြင့်မြတ်သောအဘိညာဉ်သို့ ရောက်သော သာဝကဖြစ်ပုံကို အရှင်မောဂ္ဂလ္လာန်ထေရ်က ရဟန်းတို့အား ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၃၊၄၈။ သံ၊မြန်၊၃၊၅၁-၂။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၇၃။ သံ၊ဋီ၊၂၊၄၁၂။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-မဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ဧကာဒသမသုတ်။
ဧည့်သည်တို့ တည်းခိုဆောင်၌ အမျိုးလေးပါးတို့ လာရောက်တည်းခိုနေထိုင်ကြကုန်သကဲ့သို့ အဋ္ဌင်္ဂိကအရိယာမဂ်ကိုပွားများသည်ရှိသော် ကြိမ်ဖန်များစွာ အလေ့အလာပြုသည်ရှိသော် ဥပါဒါနက္ခန္ဓာငါးပါးဟူသော ပရိညေယျတရားတို့ကို ပိုင်းခြား၍ သိခြင်း၊ အဝိဇ္ဇာ, ဘဝတဏှာဟူသော ပဟာတဗ္ဗတရားတို့ကို ပယ်ခွါခြင်း၊ ဝိဇ္ဇာ, ဝိမုတ္တိဟူသော သစ္ဆိကာတဗ္ဗတရားတို့ကို မျက်မှောက်ပြုခြင်း၊ သမထ, ဝိပဿနာ ဟူသော ဘာဝေတဗ္ဗတရားတို့ကို ပွားများနိုင်၏-ဟု ဝိပဿနာဉာဏ်နှင့်တကွ အရိယမဂ္ဂဘာဝနာပြည့်စုံပုံကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၂၊၁၆၃။ အံ၊မြန်၊၂၊၂၀၈-၉။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၅၆။ အံ၊ဋီ၊၃၊၅၁။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ပဉ္စကနိပါတ၊ စတုတ္ထပဏ္ဏာသက၊ (၁၇) ၂-အာဃာတဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
အာဃာတဖြစ်နေသောပုဂ္ဂိုလ်အပေါ်၌ မေတ္တာ, ကရုဏာ, ဥပေက္ခာဟူသော ဘာဝနာသုံးပါးကို ပွားများခြင်း၊ အဿတိ, အမနသိကာရသို့ ရောက်ခြင်း, ကမ္မဿကတာကို ဆောက်တည်ခြင်းဟူသော တရားငါးပါးဖြင့် အာဃာတကိုပယ်ဖျောက်ရမည် ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၂၊၁၆၄-၇။ အံ၊မြန်၊၂၊၂၀၉-၂၁၂။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၅၆-၈။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ... ဒုတိယသုတ်။
(၁) အပရိသုဒ္ဓကာယသမာစာရ, ပရိသုဒ္ဓဝစီသမာစာရပုဂ္ဂိုလ်။
(၂) အပရိသုဒ္ဓဝစီသမာစာရ, ပရိသုဒ္ဓကာယသမာစာရပုဂ္ဂိုလ်။
(၃) အပရိသုဒ္ဓကာယသမာစာရ, အပရိသုဒ္ဓဝစီသမာစာရပုဂ္ဂိုလ်။
(၄) အပရိသုဒ္ဓကာယသမာစာရ, အပရိသုဒ္ဓဝစီသမာစာရဖြစ်ပြီး ရံဖန်ရံခါ ဝိပဿနာစိတ် အခွင့်အလမ်းနှင့် စိတ်ကြည်လင်မှုကို မရသောပုဂ္ဂိုလ်။ ။
(၅) ပရိသုဒ္ဓကာယသမာစာရ, ပရိသုဒ္ဓဝစီသမာစာရဖြစ်ပြီး ရံဖန်ရံခါ ဝိပဿနာစိတ် အခွင့်အလမ်းနှင့် စိတ်ကြည်လင်မှုကိုရသောပုဂ္ဂိုလ်-ဟူသော ဤပုဂ္ဂိုလ်ငါးယောက်တို့ အပေါ်၌ ရန်ညှိုးဖွဲ့မှု “အာဃာတ”ကို ပယ်ဖျောက်ရမည်-ဟု (၁) ပံသုကူဓုတင်ဆောင်ပုဂ္ဂိုလ် ဥပမာ၊ (၂) မှော်ဒိုက်များဖုံးအုပ်နေသော ရေကန်ဥပမာ၊ (၃) နွား ခြေရာခွက်ရှိ ရေကိုသောက်သော ဥပမာ၊ (၄) ဒုက္ခဝေဒနာကိုခံစားနေရသော ခရီးသွားယောက်ျား ဥပမာ၊ (၅) ကြည်လင်အေးမြ အရိပ်အာဝါသနှင့် ပြည့်စုံသော ရေကန်ဥပမာတို့ဖြင့် အရှင်သာရိပုတ္တရာထေရ်က ရဟန်းတို့အား အကျယ်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၃၊၂၀၈။ အံ၊မြန်၊၃၊၂၀၈-၉။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၇၆။ အံ၊ဋီ၊၃၊၂၉၆။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ နဝကနိပါတ၊ ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၃-သတ္တာဝါသဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
အာဃာတဝတ္ထုကိုးပါး ပယ်ဖျောက်ပုံကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
(ဒီ၊၃၊၂၁၈-၂၅၅-၌လည်း အလားတူပါရှိပါသည်။)
-အံ၊၃၊၃၇၆။ အံ၊မြန်၊၃၊၃၇၂။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဒသကနိပါတ၊ ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ (ဂ) ၃-အာကင်္ခဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
အထက်သုတ်အတိုင်း အာဃာတဝတ္ထုကိုးပါးနှင့် အဋ္ဌာနကောပပယ်ဖျောက်ပုံကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၃၊၂၀၈။ အံ၊မြန်၊၃၊၂၀၈။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၇၆။ အံ၊ဋီ၊၃၊၂၉၆။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ နဝကနိပါတ၊ ပဌမပဏ္ဏာသက ၃-သတ္တာဝါသဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
အာဃာတဝတ္ထု (၉)ပါးကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၃၊၃၇၅။ အံ၊မြန်၊၃၊၃၇၂။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၂၄။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဒသကနိပါတ၊ ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ (၈) ၃-အာကင်္ခဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
အာဃာတဝတ္ထုကိုးပါးနှင့် အဋ္ဌာနကောပကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၃၊၄၅၄။ အံ၊မြန်၊၃၊၄၄၇-၈။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဒသကနိပါတ၊ တတိယပဏ္ဏာသက၊ (၁၄) ၄-သာဓုဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
မိစ္ဆာမဂ္ဂင်ရှစ်ပါး၊ မိစ္ဆာဉာဏ, မိစ္ဆာဝိမုတ္တိ-ဟူသော အာစယဂါမိဓမ္မ ဆယ်ပါး နှင့် သမ္မာမဂ္ဂင်ရှစ်ပါး၊ သမ္မာဉာဏ, သမ္မာဝိမုတ္တိ-ဟူသော အပစယဂါမိဓမ္မ ဆယ်ပါးတို့ကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၃၊၄၈၄။ အံ၊မြန်၊၃၊၄၇၄။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ ... စတုတ္ထပဏ္ဏာသက၊ (၁၈) ၃-သာဓုဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
ပါဏာတိပါတအစရှိသော ဒုစရိုက်ဆယ်ပါးသည် အာစယဂါမိဓမ္မ, ပါဏာတိပါတာ ဝေရမဏိ-အစရှိသော သုစရိုက်ဆယ်ပါးသည် အပစယဂါမိဓမ္မဖြစ်သည်ဟု ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၁၊၁၉။ အံ၊မြန်၊၁၊၂၆။ အံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၆၆။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဧကကနိပါတ၊ ၁၀-ဒုတိယပမာဒါဒိဝဂ္ဂ၊ စတ္တာလီသသုတ်။
ဘုရားရှင်၏ အလေ့အကျက်တော်ကို ဘုရားရှင်၏ အလေ့အကျက်မဟုတ်ဟု (ပြောဟော, ရေးသား, ယူဆ, ပြုကျင့်)ကြသော ရဟန်းတို့သည် လူအများ အစီးအပွား မဲရန်, ချမ်းသာမဲ့ရန်, အကျိုးစီပွားမဲ့ရန်, နတ် လူတို့ ဆင်းရဲရန် ကျင့်သုံးကြကုန်၏။ သည်သာမကသေး ထိုရဟန်းတို့သည် များစွာသောအကုသိုလ်ကိုလည်း တိုးပွားစေကြကုန်၏၊ ဤသဒ္ဓမ္မသုံးဖြာ သာသနာတော်ကို ကွယ်ပျောက်စေသူတို့လည်း ဖြစ်ကုန်၏-ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၁၊၂၀။ အံ၊မြန်၊၁၊၂၆။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဧကကနိပါတ၊ ၁၁-အဓမ္မဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
တထာဂတအာစိဏ္ဏကို တထာဂတအာစိဏ္ဏ-ဟု ပြ (ပြောဟော, ရေးသား, သင်ကြား, ယူဆ, ကျင့်သုံးနေခဲ့ကြသော ရဟန်းတို့သည် လူအများတို့ ကြီးပွား ချမ်းသာရန်, နတ် လူတို့ချမ်းသာစေရန် ပြုကျင့်ကြသူတို့ ဖြစ်ကုန်၏။ သည်သာမကသေး ထိုရဟန်းတို့သည် များစွာသောကုသိုလ်တရားကို တိုးပွားစေကြကုန်၏၊ သဒ္ဓမ္မသုံးဖြာ ဤသာသနာတော်ကိုလည်း ကြာရှည်လေးမြင့် တည်တံ့စေသူတို့ ဖြစ်ကုန်၏-ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၁၊၂၄၆-၇။ အံ၊မြန်၊၁၊၂၆၄-၅။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၂၄။ အံ၊ဋီ၊၂၊၁၉၅-၆။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ တိကနိပါတ၊ ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ (၁၀) ၅-လောဏကပလ္လဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
မင်းသုံးတော်ဝင် အာဇာနည်မြင်း၏ အရည်အချင်း (အင်္ဂါ)သုံးပါးနှင့် ရဟန်း ကောင်း၏ အရည်အချင်း (အင်္ဂါ)သုံးပါးတို့ကို အကျယ် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
ဋ္ဌ/ဋီ-တို့၌ သံဃာတော်၏ အကျိုးဂုဏ်တော်ငါးပါးအကျယ် ဖွင့်ပြထားပါသည်။
-အံ၊၁၊၂၄၇-၈။ အံ၊မြန်၊၁၊၂၆၅-၇ -တို့၌ ဒုတိယနှင့် တတိယ အာဇာနီယသုတ်တို့ကို အထက်သုတ်ဒေသနာတော်အတိုင်း ဟောတော်မူပါသည်။
အဋ္ဌကထာ၌ -အာဇာနိယသုတ် သုံးသုတ်ဟောတော်မူပုံ ခြားနားချက်ကို ဖွင့်ပြထားပါသည်။
-အံ၊၁၊၅၇၂-၅၇၄။ အံ၊မြန်၊၂၊၅၈၆-၈။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ (၂၆) ၆-အဘိညာဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်နှင့် သတ္တမသုတ်။
အာဇာနည်မြင်းအင်္ဂါလေးပါးနှင့် အာဇာနည်ရဟန်းတော်အင်္ဂါလေးပါးတို့ကို အကျယ် ဟောတော်မူထားပါသည်။
-အံ၊၂၊၂၅၀-၁။ အံ၊မြန်၊၂၊၃၂၃-၆။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၈၇။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဆက္ကနိပါတ၊ ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၁-အာဟုနေယျဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမ-ဆဋ္ဌ-သတ္တမသုတ်။
အာဇာနည်မြင်းအင်္ဂါခြောက်ပါးနှင့် အာဇာနည်ရဟန်းတော်အင်္ဂါခြောက်ပါးတို့ကို သုံးသုတ်ခွဲ၍ ဟောတော်မူထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၁၊၂၁၈-၂၂၀။ အံ၊မြန်၊၁၊၂၃၅-၇။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၀၁-၂။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ တိကနိပါတ၊ ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ (၈) အာနန္ဒဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
သွာက္ခာတဓမ္မ, သုပ္ပဋိပန္နပုဂ္ဂိုလ်၊ သုကတပုဂ္ဂိုလ်တို့ကို အာဇီဝကသာဝက အညတြ သူကြွယ်က မေးလျှောက်လာသဖြင့် အရှင်အာနန္ဒာထေရ်က ကောသမ္ဗီမြို့ ဃောသိတာရုံကျောင်းတော်၌ အညတြသူကြွယ်အား -
-ရာဂ, ဒေါသ, မောဟ ပယ်ရန် ဟောအပ်သောဓမ္မသည်သာ သွာက္ခာတဓမ္မဖြစ်ပုံ၊
-ရာဂ, ဒေါသ, မောဟ ပယ်ရန် ကျင့်ကြံသောပုဂ္ဂိုလ်သည်သာ သုပ္ပဋိပန္နပုဂ္ဂိုလ်ဖြစ်ပုံ၊
-ရာဂ, ဒေါသ, မောဟတို့ကို အကြွင်းမဲ့ပယ်စွန့်ပြီးသောပုဂ္ဂိုလ်သည်သာ သုကတပုဂ္ဂိုလ်ဖြစ်ပုံကို ဟောတော်မူသဖြင့် အညတရသူကြွယ် ဥပါသကာအဖြစ် ခံယူသည့်သုတ်။
-အံ၊၂၊၂၄၄။ အံ၊မြန်၊၂၊၃၁၄။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၈၅။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ပဉ္စကနိပါတ၊ ၃-သိက္ခာပဒပေယျာလ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
ပါဏာတိပါတ-အစရှိသောငါးပါးသောတရားတို့နှင့် ပြည့်စုံသော အာဇီဝကသာဝကသည် ငရဲသို့ရောက်ရ၏-ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-ဒီ၊၃၊၁၅၈-၁၇၄။ ဒီ၊မြန်၊၃၊၁၇၇-၁၉၄။ ဒီ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၄၂-၁၅၂။ ဒီ၊ဋီ၊၃၊၁၄၇-၁၆၂။
-ဒီဃနိကာယ၊ ပါထိကဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
ဘုရားရှင် ရာဇဂြိုဟ်မြို့ ဂိဇ္ဈကုဋ်တောင်ကျောင်းတော်ဝယ် သီတင်သုံးတော်မူသည့်အခါ -စတုမဟာရာဇ်နတ်မင်းကြီး လေးယောက်တို့ မိမိတို့၏ အသီးအသီးသော စစ်သည်လေးမျိုးဖြင့် နတ်မြို့တော်၏ မြို့တံခါးအတွင်း၊ မြို့တံခါး၏အနီး၊ မြို့တံခါး အပြင်ဖက် အရပ်လေးမျက်နှာတို့၌ စစ်တပ်များချ၍ ဘုရားရှင်ထံတော်သို့ ချဉ်းကပ်လာကြပုံ၊ နတ်ပရိသတ်ငါးမျိုး၏ တစ်မျိုးစီ ဘုရားရှင်ထံ ချဉ်းကပ်ကြပုံ၊ ဝေဿဝဏ်နတ်မင်းကြီးက တန်ခိုးကြီးမားသော ဘီလူး၊ တန်ခိုးအလယ်အလတ် ဘီလူး၊ တန်ခိုး နည်းသော ဘီလူးများဟု ဘီလူသုံးမျိုးတို့တွင် ဘုရားရှင်အား ကြည်ညိုသူ, မကြည်ညို သူ-ဟု နှစ်မျိုးရှိကြပုံ၊ ဘုရားရှင်အား မကြည်ညိုသည့်ဘီလူးက အများအပြားရှိပုံ၊ ဘုရားရှင်က ငါးပါးသီလစောင့်ရှောက်ကြရန် ဟောတော်မူခြင်းကို မနှစ်သက် မမြတ်နိုးကြပုံ၊ တောရကျောင်း၌နေကြသော တပည့်သာဝကတို့နေရာသည် တန်ခိုးကြီးမားသော ဘီလူးများ နေရာဖြစ်ပုံ၊ သာသနာတော်၌ မကြည်ညိုသောဘီလူးတို့ ကြည်ညို လာစေရန်၊ ဘိက္ခု, ဘိက္ခုနီ, ဥပါသကာ, ဥပါသိကာတို့၏ လုံခြုံမှု, စောင့်ရှောက်မှု၊ မညှင်းဆဲ မနှိပ်စက်စေရန်၊ ဘေးရန်ကင်းကွာ ချမ်းသာစွာနေနိုင်ရန်အတွက် အာဋာနာဋိယ-ဟူသော အစောင့်ရှောက်ကို လက်ခံတော်မူပါရန် လျှောက်ထားခဲ့ပါသည်။
အရပ်လေးမျက်နှာနှင့် နတ်မင်းကြီးလေးပါး၊ မြောက်ကျွန်း အကြောင်း၊ ဝေဿဝဏ်နတ်မင်း၏ အလုပ်အကျွေးများ၏ ယာဉ်များ၊ နတ်မြို့တော်များ၊ ဓရဏီရေကန်တော်ကြီး၊ အာဋာနာဋိယပရိတ်တော်ကို သင်ယူလေ့လာအပ်သောပုဂ္ဂိုလ်တို့ကို နှောင့်ယှက်သူများအား ချမှတ်ထားသော ပြစ်ဒဏ်များ၊ အရေးယူရမည့်ဘီလူးစစ်သူ ကြီးများ-အစရှိသော ဝေဿဝဏ်နတ်မင်း၏လျှောက်ထားသည့် ပဌမဘာဏဝါရသုတ်တော်နှင့် ဘုရားရှင်က ရဟန်းတို့အား ဟောတော်မူအပ်သော ဒုတိယဘာဏဝါရသုတ်တော်တို့ဖြစ်ပါသည်။
အနှစ်ချုပ်သော် -နတ်မင်းကြီး လေးယောက်တို့၏ ဗုဒ္ဓမြတ်စွာ၏ပရိသတ် လေးပါးအတွက် စောင့်ရှောက်ကာကွယ်ရန် ထုတ်ပြန်သည့် အမိန့်ပြန်တမ်းနှင့် ဘုရား ရှိခိုးဂါထာများဖြစ်ပါသည်၊ ဂါထာစုဏ္ဏိယရော၍ ဟောတော်မူသောသုတ်တော် ဖြစ်ပါသည်။
အဋ္ဌကထာ၌ -အဘိက္ကန္တ-သဒ္ဒါနှစ်မျိုးနှင့် ကေဝလ-သဒ္ဒါ, ကပ္ပ-သဒ္ဒါတို့၏ အတ္ထုဒ္ဓါရများ၊ မြင့်မိုရ်တောင်၏ အရောင်လေးမျိုး၊ ဣတ္ထိယာန အစရှိသည်တို့၏ အဖွင့်များ၊ ဝေဿဝဏ်နတ်မင်းကြီး အကြောင်း၊ ပရိတ်ရွတ်မှု အကျိုး ရှိ/မရှိ၊ ပရိတ်ရွတ်ရန် အစီအစဉ်များ အစရှိသည်တို့ကို ဖွင့်ဆိုထားပါသည်။
ဋီကာ၌ -နတ်တို့ကိုယ်ရောင် အကျယ်အပြန့်၊ ပဉ္စသိခနတ်သားသည် တာဝတိံသာ၌လည်းကောင်း၊ သနင်္ကုမာရဗြဟ္မာသည် ဗြဟ္မာပြည်၌လည်းကောင်း ဓမ္မကထိကပုဂ္ဂိုလ်များ ဖြစ်ကြပုံ၊ ဥတ္တရကုရု (မြောက်)ကျွန်းသူ၊ ကျွန်းသားများ အကြောင်း အစရှိသည်တို့ကို ဖွင့်ပြထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၁၊၄၅၇။ သံ၊မြန်၊၁၊၄၄၅-၆။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၀၉-၂၁၁။ သံ၊ဋီ၊၂၊၁၉၀-၁။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၉-ဩပမ္မသံယုတ္တ၊ သတ္တမသုတ်။
ဒသာရဟမင်းတို့၏ အာနကစည်တော်ဥပမာဖြင့် ဗာဟိရကသာဝကတို့ စီစဉ် ထားသည့် ကာဝေယျ၊ စိတ္တက္ခရ၊ စိတ္တဗျဉ္ဇနသုတ္တန်များကို မလေ့လာ မသင်ကြားသင့်ပုံ၊ တထာဂတဘာသိတဂမ္ဘီရ၊ ဂမ္ဘီရတ္ထ၊ လောကုတ္တရ၊ သုညတပဋိသံယုတ္တသုတ္တန်များကို သင်ယူ နာယူသင့်ပုံ၊ အနက်အဓိပ္ပါယ်ကို သိရှိနားလည်အောင် စိတ်ထားသင့်ပုံကို အကျယ် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ -အာနကစည်တော်ကြီးဖြစ်ပေါ်လာပုံ အကြောင်း၊ မာတုဂါမ ၏အသံစွမ်းအား အစရှိသော မှတ်သားဖွယ်များကို ဖွင့်ပြပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-ဣတိဝုတ်၊၂၁၃။ ဣတိဝုတ်၊မြန်၊၁၉၅။ ဣတိဝုတ်၊ဋ္ဌ၊၉၈။
-ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ ဣတိဝုတ္တက၊ ဒုကနိပါတ၊ ပဌမဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
ကောင်းမှု “ကုသိုလ်ပြုပြီးသူသည် “ငါကောင်းမှု ပြုပြီးပြီ”ဟု မပူပန်ရ၊ “ငါမကောင်းမှု မပြုရ”ဟု မပူပန်ရ-ဟူသော အနက်အဓိပ္ပါယ်ကို ဘုရားရှင် ဟောတော်မူပုံကို ခုဇ္ဇုတ္တရာက သာမာဝတီအမှူးရှိသော မိဖုရားငါးရာအား ပြန်လည်ဟောပြသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၁၊၁၅၁-၂။ အံ၊မြန်၊၁၊၁၇၀-၁။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၃၈-၉။ အံ၊ဋီ၊၂၊၁၂၅။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ တိကနိပါတ၊ ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၅-စူဠဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
ပြင်းပြင်းထန်ထန် ပင်ပန်းခံ၍ ပြုကျင့်ရမည့်တရားသုံးပါးနှင့် ယင်းတရားသုံးပါးကို ပြုကျင့်သောရဟန်းကို “အာတာပီ၊ နိပကော၊ သတော၊ သမ္ပဇာနော၊ သမ္မာဒုက္ခဿ အန္တကိရိယာယ”ဟု ဆိုအပ်ပုံကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-ဣတိဝုတ်၊၂၁၄။ ဣတိဝုတ်၊မြန်၊၁၉၇။ ဣတိဝုတ်၊ဋ္ဌ၊၁၀၀-၂။
-ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ ဣတိဝုတ္တက၊ ဒုကနိပါတ၊ ပဌမဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
ကိလေသာကို ပူပန်စေတတ်သော ထက်သန်သောလုံ့လမရှိသူနှင့် မကောင်းမှုမှ မထိတ်လန့်သူတို့သည် သစ္စာလေးပါးကို ထိုးထွင်း၍ သိခြင်း၊ အနုတ္တရယောဂက္ခမ ဖြစ်သော နိဗ္ဗာန်သို့ရောက်ခြင်းငှာ မဖြစ်ထိုက်ပုံ၊ ကိလေသာကို ပူပန်စေတတ်သော ထက်သန်သောလုံ့လရှိသူနှင့် မကောင်းမှုမှ ထိတ်လန့်သူတို့သည် သစ္စာလေးပါးကို ထိုးထွင်း၍ သိရန်၊ အနုတ္တရယောဂက္ခမဖြစ်သော နိဗ္ဗာန်သို့ရောက်နိုင်ပုံကို ဘုရားရှင် ဟောတော်မူပုံကို ခုဇ္ဇုတ္တရာက သာမာဝတီအမှူးရှိသော မိဖုရားငါးရာတို့အား ပြန်လည် ဟောပြသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၃၊၈၉။ သံ၊မြန်၊၃၊၉၄။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၂-ဗောဇ္ဈင်္ဂသံယုတ္တ၊ ၅-စက္ကဝတ္တိဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
အရုဏ်တက်ခြင်းသည် နေထွက်ခြင်း၏ ရှေ့ပြေး ပုဗ္ဗနိမိတ်ဖြစ်သကဲ့သို့ ကလျာဏမိတ္တသည် ဗောဇ္ဈင်ခုနှစ်ပါးကိုပွားများခြင်း၏ ရှေ့ပြေး ပုဗ္ဗနိမိတ်ဖြစ်ပုံ အကျယ်ကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၁၊၂၈-၉။ သံ၊မြန်၊၁၊၂၈။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၇၇-၈။ သံ၊ဋီ၊၁၊၁၁၈။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-ဒေဝတာသံယုတ္တ၊ ၅-အာဒိတ္တဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
ဇရာ, မရဏမီးတို့ ငြီးငြီး ပြောင်ပြောင် တောက်လောင်နေသည့်လောကအတွင်းမှ ဒါနပြုခြင်းဖြင့် ပစ္စည်းဥစ္စာများကို ထုတ်ယူသင့်ပုံ၊ ပေးလှူအပ်သောပစ္စည်းနှင့် မပေးမလှူသောပစ္စည်းများ ခြားနားပုံ၊ ပစ္စည်းဥစ္စာများ ပျက်စီးနိုင်ပုံ၊ ဒါနကြောင့် နတ်ပြည်သို့ရောက်နိုင်ပုံ အစရှိသည်ကို အညတရနတ်သားက ဘုရားရှင်အား လျှောက်ထားသည့်သုတ်။
-သံ၊၂၊၅၈-၉။ သံ၊မြန်၊၂၊၅၆-၇။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၅၇။ သံ၊ဋီ၊၂၊၂၂၇။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-ခန္ဓသံယုတ္တ၊ (၆) ၁-ဥပယဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
ခန္ဓာငါးပါးတို့တွင် တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ၌ တစ်ဆဲ့ တစ်ပါးသောမီးတို့ တောက်လောင်နေပုံကို သိမြင်သော အကြားအမြင်ရှိသောအရိယာသာဝကသည် ခန္ဓာငါးပါး၌ ငြီးငွေ့ စိတ်ပျက်ပုံ၊ အာသဝေါကင်းကွာ ရဟန္တာဖြစ်သွားနိုင်ပုံကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၂၊၂၅၁-၂။ သံ၊မြန်၊၂၊၂၄၂-၃။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၆-၁၀။ သံ၊ဋီ၊၂၊၂၈၈။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-သဠာယတနသံယုတ္တ၊ ၃-သဗ္ဗဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
အာယတန ၁၂-ပါး၊ ဝိညာဉ် ၇-ပါး၊ ဖဿ ၆-ပါး၊ ဝေဒနာ ၃-ပါးစီတို့ကို ရာဂ အစရှိသော မီး ၁၁-ပါးတို့လောင်မြိုက်နေပုံကို သိသော သုတဝန္တအရိယာသာဝကသည် ယင်းတရားတို့၌ နိဗ္ဗိန္ဒစသည်ဖြစ်ပုံ၊ အာသဝတရားတို့မှ လွတ်မြောက်ပုံကို ဂယာရွာအနီး ဂယာသီသကျောက်ဖျာ၌ ဘုရားရှင်က ဥရုဝေလကဿပ-အမှူးရှိသော ရဟန်းတော် တစ်ထောင်တို့အား ရဟန္တာဖြစ်သည်အထိ ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
ပါဠိတော်၌ -ရာဂအစရှိသော မီး ၁၁-ပါးသရုပ်ကို ဟောတော်မူပါသည်။
အဋ္ဌကထာ၌ -ဂယာရွာ၊ ဂယာနဒီ၊ ဂယာပေါက္ခရဏီ၊ ဂယာသီသကျောက် ဖျာနှင့် ဥရုဝေလကဿပညီနောင်တို့ ပါရမီဖြည့်ခဲ့ပုံဝတ္ထုအပြည့်အစုံကို ဖွင့်ပြထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၃၇၇-၉။ သံ၊မြန်၊၂၊၃၇၃-၅။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၅၀-၁၁။ သံ၊ဋီ၊၂၊၃၂၃။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-သဠာယတနသံယုတ္တ၊ (၁၈) ၃-သမုဒ္ဒဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
လောလောပူသော ရဲရဲပြောင်ပြောင် မီးတောက်လောင်နေသော ဝန်းကျင်ပတ်ရံ အလျှံတပြောင်ပြောင် တောက်လောင်နေသောသံချောင်းဖြင့် မျက်စိတို့ကို ထိုးဖောက်ခြင်း၊ နှာခေါင်းကို ထိုးဖောက်ခြင်း၊ သင်ဓုန်းဓားဖြင့် လျှာကိုလှီးဖြတ်ခြင်း၊ လှံဖြင့် ကိုယ်ကာယကို ထိုးဆွခြင်းတို့ကား ကောင်းမြတ်လှချေသေး၏၊ စက္ခုဝိညာဏ်အစရှိ သည်တို့ဖြင့် မြင်အပ်သော အဆင်း၊ ကြားအပ်သော အသံ၊ နမ်းအပ်သော အနံ့၊ လျက်အပ်သော အရသာ၊ တွေ့ထိအပ်သော အတွေ့အထိတို့၌ လက်ခြေအစရှိသော အမှတ်လက္ခဏာဖြင့် ကိလေသာဖြစ်ခြင်း၏အစွမ်းအားဖြင့် ဣတ္ထိ၊ ပုရိသအစရှိသော သဏ္ဌာန်နိမိတ်ကို ယူခြင်း၊ ထိုသဏ္ဌာန်နိမိတ်အမှတ်လက္ခဏာကို သာယာခြင်း၏အစွမ်းအားဖြင့်ဖွဲ့စပ်သောကမ္မဝိညာဏ်၏တည်ရာအခါ၌ ကွယ်လွန်လျှင် ငရဲ၊ တိရစ္ဆာန်-ဟူသော ဂတိနှစ်ပါးတို့တွင် တစ်ပါးပါး၌ ဖြစ်နိုင်သည်၊ ဤအပြစ်ကိုမြင်သောကြောင့် မိန့်ကြားတော်မူပုံ။
အိပ်ပျော်နေခြင်းကား ကောင်းမြတ်လှသေး၏၊ အိပ်ပျော်နေခြင်းသည် သက်ရှိ ပုဂ္ဂိုလ်တို့အား မြုံနေ၏၊ အကျိုးမရှိ၊ တွေဝေနေ၏၊ အိပ်မပျော်ဘဲ ဗျာပါဒဝိတက်ကို ကြံစည်နေလျှင် ထိုဝိတက်၏အစွမ်းအားဖြင့် သံဃဘေဒကကံကို ပြုနိုင်သည်၊ ထိုသို့ အသက်ရှင်နေသောပုဂ္ဂိုလ်၏အပြစ်ကို မြင်တော်မူ၍ အိပ်ပျော်ခြင်းကို မြုံ၏-ဟု ဟောတော်မူ၏။
သုတဝန္တအရိယာသာဝကသည်ကား အဇ္ဈတ္တိကာယတန၊ ဗဟိဒ္ဓါယတနတို့နှင့် ဝိညာဏဓာတ်, ဖဿ၊ ဝေဒနာတို့၌ အနိစ္စဟု ရှုဆင်ခြင်ပုံ၊ ထိုသို့သိမြင်ခြင်းကြောင့် အထက်ပါတရားတို့၌ ငြီးငွေ့ စိတ်ပျက် တပ်မက်မှုကင်းပုံ၊ တပ်မက်မှုကင်းခြင်းကြောင့် လွတ်မြောက်ပုံ၊ ပစ္စဝေက္ခဏာဉာဏ်ဖြစ်ပုံတို့ကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၂၊၃၈-၄၀-၈။ အံ၊မြန်၊၂၊၄၉-၅၀။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၂။ အံ၊ဋီ၊၃၊၁၉။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ပဉ္စကနိပါတ၊ ပဌမပဏ္ဏာသ၊ ၅-မုဏ္ဍရာဇဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ၊ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ဘုရားရှင်သည် အနာထပိဏ်သူဌေးအား စည်းစိမ်ဥစ္စာရကြောင်း တရား ငါးပါးနှင့် အရိယာသာဝကအား ယင်းတရားငါးမျိုးဖြင့် စည်းစိမ်ဥစ္စာတို့ ကုန်သွား သည်ဖြစ်စေ၊ တိုးပွားလာသည်ဖြစ်စေ စိတ်နှလုံးသာယာခြင်း ဖြစ်ပုံကို ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်၊
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၁၊၁၄၆-၈။ အံ၊မြန်၊၁၊၁၆၄-၇။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၃၀-၁။ အံ၊ဋီ၊၂၊၁၂၀-၁။ ။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ တိကနိပါတ၊ ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၄-ဒေဝဒူတဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
အတ္တာဓိပတေယျ၊ လောကာဓိပတေယျ၊ ဓမ္မာဓိပတေယျ-ဟူသော အကြီးအကဲ ပြုရမည့် တရားသုံးမျိုးကို အကြီးအကဲပြု၍ အကုသိုလ်တရားကို ပယ်စွန့်ပြီး ကုသိုလ်တရားပွားများပုံကို တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ အကျယ် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၁၊၃၈၀-၁။ အံ၊မြန်၊၁၊၃၉၅-၆။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၁၄။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ (၇) ၂-ပတ္တကမ္မဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
ကာမဂုဏ်ခံစားသောလူဝတ်ကြောင်ပုဂ္ဂိုလ်တို့ အချိန်အခါအားလျော်စွာ ရအပ်သော အတ္ထိသုခ၊ ဘောဂသုခ၊ အာနဏျသုခ၊ အနဝဇ္ဇသုခ-ဟူသော သုခလေးမျိုးကို အနာထပိဏ်သူဌေးအား ဘုရားရှင် အကျယ် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၁၊၁၈၉-၁၉၀။ သံ၊မြန်၊၁၊၁၇၇-၈။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၂၄၈-၉။ သံ၊ဋီ၊၁၊၂၈၄-၅။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၈-ဝင်္ဂီသသံယုတ္တ၊ စတုတ္ထသုတ်။
အရှင်အာနန္ဒာနှင့် ပစ္ဆာသမဏ အရှင်ဝင်္ဂီသထေရ်တို့ သာဝတ္ထိမြို့တော်သို့ ဆွမ်းခံဝင်ကြွစဉ် အရှင်ဝင်္ဂီသထေရ်၏ လျှောက်ထားချက်အရ အရှင်အာနန္ဒာထေရ်က ဖြစ်ပေါ်လာသော ကာမရာဂပယ်ဖျောက်နည်း တရား ၁၁-ပါးကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ -အရှင်အာနန္ဒာထေရ်၏ မဟာပုည၊ သမ္ဘာဝိတဖြစ်ပုံကို ဖွင့်ပြထားပါသည်။
-သံ၊၁၊၂၀၁။ သံ၊မြန်၊၁၊၁၈၈။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၂၆၆-၇။ သံ၊ဋီ၊၁၊၂၉၉-၃၀၀။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၉-ဝနသံယုတ္တ၊ ပဉ္စမသုတ်။
အရှင်မဟာကဿပထေရ်၏ တိုက်တွန်းချက်အရ ကောသလတိုင်း၏ တောအုပ်တစ်ခုဝယ် အထက်မဂ်ဖိုလ်ရရှိရေးအတွက် ဘာဝနာလုပ်ငန်းကို အားထုတ်နေသော အရှင်အာနန္ဒာသည် အနီးအနားသို့ရောက်ရှိလာကြသောလူတို့အား အချိန် များစွာ ဟောပြောဆုံးမမှု များနေ၍ တောစောင့်နတ်က အရှင်အာနန္ဒာ၏ အကျိုး စီးပွားများရန်အတွက် သံဝေဂဉာဏ်ဖြစ်နိုင်ရန် အရှင်အာနန္ဒာအား လျှောက်ထားသည့်သုတ်။
-သံ၊၂၊၂၁။ သံ၊မြန်၊၂၊၂၀-၁။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-ခန္ဓသံယုတ္တ၊ ၃-ဘာရဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
နိရောဓဓမ္မကို အရှင်အာနန္ဒာထေရ်က မေးလျှောက်သဖြင့် “အနိစ္စ၊ သင်္ခတ၊ ပဋိစ္စသမုပ္ပန္န၊ ခယဓမ္မ, ဝယဓမ္မ, ဝိရာဂဓမ္မ, နိရောဓဓမ္မဖြစ်သော ခန္ဓာငါးပါး၏ချုပ်ခြင်းကို နိရောဓဟုဆိုအပ်ပုံကို ဘုရားရှင်က ခန္ဓာတစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ ခွဲ၍ ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၂၊၃၀-၁။ သံ၊မြန်၊၂၊၃၀-၁။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၄၅-၆။ သံ၊ဋီ၊၂၊၂၁၇-၈။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-ခန္ဓသံယုတ္တ၊ ၄-နတုမှာကဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
ငါ့ ရှင်အာနန္ဒာ အဘယ်တရားတို့၏ ဥပ္ပါဒ၊ ဝယ၊ ဌိတိသည် ထင်ရှားပါသနည်း-ဟု သင့်ကိုမေးလျှင် မည်ကဲ့သို့ သင်ဖြေဆိုမည်နည်း-ဟု ဘုရားရှင်က မေးတော်မူသဖြင့် အရှင်အာနန္ဒာက ခန္ဓာငါးပါးတို့၏ ဥပ္ပါဒ၊ ဝယ၊ ဌိတိသည် ထင်ရှား ပါ၏-ဟု ဖြေဆိုမည်ဖြစ်ပါကြောင်း ခန္ဓာတစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ ခွဲ၍ လျှောက်ထားသည်ကို သာဓုခေါ်တော်မူပြီး ဤအတိုင်းပင် ဖြေဆိုရမည်ဟု ဘုရားရှင်က ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၂၊၃၁-၃။ သံ၊မြန်၊၂၊၃၁-၂။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ... ဆဋ္ဌသုတ်။
အထက်သုတ်အတိုင်း အတီတဓမ္မ, အနာဂတဓမ္မတို့၏ ဥပ္ပါဒ၊ ဝယ၊ ဌိတိတို့ကို မေးဖြေပုံကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၂၊၈၆။ သံ၊မြန်၊၂၊၈၁-၂။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၈၃။ သံ၊ဋီ၊၂၊၂၄၃-၄။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-ခန္ဓသံယုတ္တ၊ (၉) ၄-ထေရဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
ကြည်လင်သောမှတ်သားပြင်နှင့် ရေခွက်တို့ကိုစွဲ၍ လုလင်ပျို လုံမပျိုတို့ မျက် နှာရိပ် ထင်မြင်လာသကဲ့သို့ ခန္ဓာငါးပါးကိုစွဲ၍ တဏှာ, မာန, ဒိဋ္ဌိဟူသော ပပဉ္စတရား သုံးပါးဖြစ်ပုံနှင့် အနတ္တလက္ခဏသုတ်ဒေသနာတော်နည်းဖြင့် မန္တာနိပုတ္တ အရှင်ပုဏ္ဏထေရ်၏ ဩဝါဒတရားဒေသနာကို ကြားနာရသဖြင့် မိမိသောတာပန်အရိယသာဝက ဖြစ်သည်အထိ မိမိတို့ ရဟန်းဖြစ်စပုဂ္ဂိုလ်များအား အရှင်ပုဏ္ဏထေရ်၏ ကျေးဇူး များလှပုံကို အရှင်အာနန္ဒာထေရ်က ရဟန်းတို့အား ခန္ဓာတစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ ခွဲ၍ ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၂၊၁၅၃။ သံ၊မြန်၊၂၊၁၄၄-၅။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၀၇။ သံ၊ဋီ၊၂၊၂၆၁။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-ခန္ဓသံယုတ္တ၊ (၁၅) ၅-ဒိဋ္ဌိဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
အရှင်အာနန္ဒာက မိမိအား အကျဉ်းချုပ်တရားဟောတော်မူပါ၊ မိမိတစ်ပါးတည်း ဘာဝနာအလုပ် အားထုတ်လိုပါကြောင်း ကမ္မဋ္ဌာန်းတရားပေးတော်မူပါရန် လျှောက်ထားသဖြင့် ဘုရားရှင်က အနတ္တလက္ခဏသုတ်ဒေသနာတော်နည်းဖြင့် ဝိမုတ္တိ ပရိပါစနီယဓမ္မအကျိုးငှာ ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၂၊၄၂၀။ သံ၊မြန်၊၂၊၄၁၄-၅။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၂-ဝေဒနာသံယုတ္တ၊ ၂-ရဟောဂတဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
အရှင်အာနန္ဒာ၏မေးလျှောက်ချက်အရ ဘုရားရှင်က အရှင်အာနန္ဒအား ဝေဒနာ၊ ဝေဒနာသမုဒယ၊ ဝေဒနာနိရောဓ၊ ဝေဒနာနိရောဓဂါမိနီပဋိပဒါ၊ အဿာဒ၊ အာဒီနဝ၊ နိဿရဏတို့ကို အကျယ် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၂၊၄၂၁။ သံ၊မြန်၊၂၊၄၁၅။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ... ဆဋ္ဌသုတ်။
ဘုရားရှင်ထံတော်သို့ချဉ်းကပ်လာသော အရှင်အာနန္ဒာထေရ်အား အထက် သုတ်ပါမေးခွန်းများကို မေးတော်မူရာ အရှင်အာနန္ဒာက ဓမ္မတို့သည် မြတ်စွာဘုရားရှင်လျှင် အရင်းမူလရှိပါကုန်၏ အစရှိသည်ဖြင့် လျှောက်ထားသဖြင့် အထက်သုတ် ဒေသနာတော်အတိုင်း ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၂၊၅၆၅-၆။ သံ၊မြန်၊၂၊၅၅၄-၅။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၀-အဗျာကတသံယုတ္တ၊ ဒသမသုတ်။
ဝစ္ဆဂေါတ္တပရိဗိုဇ်က အတ္တ ရှိ/မရှိနှင့် ဆက်စပ်၍ မေးမြန်းသည်ကို မဖြေဆို ခြင်းအကြောင်းကို ဘုရားရှင်က အရှင်အာနန္ဒအား ရှင်းလင်းမိန့်ကြားတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၃၊၂၄၉-၂၅၀။ သံ၊မြန်၊၃၊၂၅၂-၃။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၇-ဣဒ္ဓိပါဒသံယုတ္တ၊ ၃-အယောဂုဠဝဂ္ဂသတ္တမသုတ်။
အရှင်အာနန္ဒာထေရ်မေးလျှောက်သဖြင့် ဘုရားရှင်က “ဣဒ္ဓိ၊ ဣဒ္ဓိပါဒ၊ ဣဒ္ဓိ ပါဒဘာဝနာ၊ ဣဒ္ဓိပါဒဘာဝနာဂါမိနီပဋိပဒါတို့ကို တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ ခွဲခြား၍ ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၃၊၂၅၀။ သံ၊မြန်၊၃၊၂၅၃-၄။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ... အဋ္ဌမသုတ်။
ဘုရားရှင်က အထက်သုတ်တော်ပါ ဓမ္မလေးမျိုးကို အရှင်အာနန္ဒာအား မေး မြန်းတော်မူရာ အရှင်အာနန္ဒာက “မြတ်စွာဘုရားကိုယ်တော်တိုင် ဖြေကြားတော်မူပါ ရန်”လျှောက်ထားသဖြင့် အထက်သုတ်တော်အတိုင်း ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၃၊၂၈၆-၂၉၁။ သံ၊မြန်၊၃၊၂၈၈-၂၉၂။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၀၅-၆။ သံ၊ဋီ၊၂၊၅၂၅-၆။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၀-အာနာပါနသံယုတ္တ၊ ဒုတိယဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
အရှင်အာနန္ဒာ၏မေးလျှောက်ချက်အရ “အာနာပါနဿတိသမာဓိဟူသော တစ်မျိုးတည်းသောတရားကို ပွားများအပ်, ကြိမ်ဖန်များစွာ အလေ့အလာပြုအပ်သည် ရှိသော် သတိပဋ္ဌာန်လေးပါးတို့ကို ပြည့်စေ၏၊ သတိပဋ္ဌာန်လေးပါးတို့ကို ပွားများအပ်, ကြိမ်ဖန်များစွာ အလေ့အလာပြုအပ်သည်ရှိသော် ဗောဇ္ဈင်ခုနစ်ပါးတို့ကို ပြည့်စေကုန်၏၊ ဗောဇ္ဈင်ခုနစ်ပါးတို့ကို ပွားများအပ်ကုန်, ကြိမ်ဖန်များစွာ အလေ့အလာပြုအပ်ကုန် သည်ရှိသော် ဝိဇ္ဇာနှင့် ဝိမုတ္တိဟူသော တရားနှစ်မျိုးတို့ကို ပြည့်စေနိုင်ပုံကို အကျယ် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၃၊၂၉၁။ သံ၊မြန်၊၃၊၂၉၂-၃။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ... စတုတ္ထသုတ်။
အထက်သုတ်တော်လာ ဓမ္မတို့ကိုပင် ဘုရားရှင်က အရှင်အာနန္ဒာအား မေးမြန်းတော်မူရာ အရှင်အာနန္ဒာက ဘုရားရှင်ပင် ရှင်းလင်းမိန့်ကြားပေးတော်မူပါရန် ပြန်လည်လျှောက်ထားသဖြင့် အထက်သုတ်တော်အတိုင်း ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၁၊၂၅။ အံ၊မြန်၊၁၊၃၃။ အံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၂၂၃-၂၃၀။ အံ၊ဋီ၊၁၊၁၈၃။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဧကကနိပါတ၊ ၁၄-ဧတဒဂ္ဂ (စတုတ္ထ)ဝဂ်၊ ပဌမ၊ ဒုတိယ, တတိယ, စတုတ္ထ, ပဉ္စမသုတ်။
ဗဟုဿုတ (အကြားအမြင်များသော)ရဟန်း, သတိမန္တ (လွန်ကဲသောသတိ ရှိသော)ရဟန်း, ဂတိမန္တ (မြတ်စွာဘုရား၏စကားတော်ကိုသိစွမ်းနိုင်သော လွန်ကဲသော ပညာရှိသော)ရဟန်း, ဓိတိမန္တ (လွန်ကဲသောလုံ့လရှိသော)ရဟန်း, ဥပဋ္ဌာက (ဘုရားရှင်၏ အလုပ်အကျွေးဖြစ်သော)ရဟန်းတို့တွင် အာနန္ဒာသည် အသာလွန်ဆုံး ဗဟုဿုတ ဓရ, သတိမန္တ၊ ဂတိမန္တ၊ ဓိတိမန္တ၊ ဥပဋ္ဌာက ရဟန်းပေတည်းဟု ဘုရားရှင်မိန့်ကြားတော် မူသည့်သုတ် ငါးသုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ -သုမနမင်းသားဘဝ၊ ကဿပဘုရားရှင်လက်ထက်ဗာရာဏသီမင်းဘဝနှင့် ဧတဒဂ်ဘွဲ့ငါးမျိုး ပစ္စုပ္ပန်ဝတ္ထု ဘုရားရှင်အားပြုစုလုပ်ကျွေးပုံ၊ အရှင်အာနန္ဒာ၏ ပယ်ဆုလေးပါး, တောင်းဆုလေးပါး အပြည့်အစုံတို့ကို ဖွင့်ပြထားပါသည်။
-အံ၊၁၊၁၃၁-၂။ အံ၊မြန်၊၁၊၁၄၈-၁၅၀။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၀၀-၁။ အံ၊ဋီ၊၂၊၉၈-၉။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ တိကနိပါတ၊ ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၄-ဒေဝဒူတဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
“သဝိညာဏက ကာယနှင့် ဗဟိဒ္ဓသဗ္ဗနိမိတ္တတို့၌ အဟင်္ကာရ၊ မမင်္ကာရ၊ မာနာနုသယတို့မဖြစ်ပဲ ပညာဝိမုတ္တိနှင့် စေတောဝိမုတ္တိတို့ကိုပြည့်စုံစေ၍ နေနိုင်သော သမာဓိကိုရခြင်း ဖြစ်ရာပါသလော”ဟု အရှင်အာနန္ဒာကမေးလျှောက်သဖြင့် ဘုရားရှင်က ဖြစ်နိုင်၏ဟု ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၂၊၄၈၀-၁။ အံ၊မြန်၊၁၊၄၉၅-၆။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ စတုတ္ထပဏ္ဏာသက၊ (၁၈) ၃-သဉ္စေတနိယဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
ဖဿာယတန ၆-ပါးတို့ အကြွင်းမဲ့ကင်းခြင်း, ချုပ်ခြင်းကြောင့် အခြားကိလေသာ တစုံတခု ရှိ/မရှိဟူသော အရှင်အာနန္ဒာ၏မေးလျှောက်သောမေးခွန်းကို အရှင်မဟာကောဋ္ဌိက ရှင်းလင်းဖြေကြားတော်မူပုံကို အကျယ် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၂၊၁၁၇-၈။ အံ၊မြန်၊၂၊၁၄၃-၅။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၄၄။ အံ၊ဋီ၊၃၊၄၁။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ပဉ္စကနိပါတ၊ တတိယပဏ္ဏာသက၊ (၁၁) ၁-ဖာသုဝိဟာရဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
အရှင်အာနန္ဒာထေရ်က လျှောက်ထားသဖြင့် ကောသမ္ဗီမြို့ ဃောသိတာရုံ ကျောင်းတော်ဝယ် ဘုရားရှင်က အရှင်အာနန္ဒအား သံဃာ၌နေသည်ရှိသော် ချမ်းသာစွာနေနိုင်ကြောင်း တရားငါးပါးကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၂၊၃၁၇-၈။ အံ၊မြန်၊၂၊၄၀၆-၇။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၁၈-၉။ အံ၊ဋီ၊၃၊၁၁၆။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဆက္ကနိပါတ၊ ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၅-ဓမ္မိကဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
မကြားနာဖူးသောဓမ္မကို ကြားနာရခြင်း၊ ကြားနာဖူးပြီးသောဓမ္မများ မမေ့ မပျောက်ခြင်း၊ စိတ်ဖြင့်သိဖူးပြီးသောဓမ္မများ မနောဒွါရ၌ ကောင်းစွာဖြစ်ပေါ်ခြင်း၊ မသိအပ်ဖူးသောအကြောင်းအရာကို ကွဲကွဲပြားပြား သိနိုင်ခြင်း အကြောင်းတရားများကို အရှင်သာရိပုတ္တရာအား အရှင်အာနန္ဒာက မေးလျှောက်ပါသည်။ အရှင်သာရိပုတ္တရာ၏ တိုက်တွန်းချက်ဖြင့် အရှင်အာနန္ဒာက ယင်းတရားတို့ကို ဟောတော်မူပါသည်။ အရှင်သာရိပုတ္တရာထေရ်က အနုမောဒနာပြုတော်ပြီး အရှင်အာနန္ဒာသည် ဤတရား ခြောက်ပါးတို့နှင့် ပြည့်စုံနေသူဟု သိမှတ်ပါကြောင်း ပြန်လည်လျှောက်ထားပုံကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၃၊၂၂၄-၅။ အံ၊မြန်၊၃၊၂၂၄-၆။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၇၉-၂၈၁။ အံ၊ဋီ၊၃၊၂၉၉-၃၀၀။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ နဝကနိပါတ၊ ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၄-မဟာဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
ကောသမ္ဗီမြို့ ဃောသိတာရုံကျောင်းတော်၌ အရှင်အာနန္ဒာထေရ်က “ကာမဂုဏ်တို့ဖြင့် ကျဉ်းမြောင်းရာလူ့ဘောင်၌ ဘုရားမြတ်စွာသည် သတ္တဝါတို့ စင်ကြယ်စေရန်၊ သောက, ပရိဒေဝတို့ကို လွန်မြောက်စေရန်၊ ကိုယ်ဆင်းရဲခြင်း, စိတ်နှလုံး မသာယာခြင်းတို့ ချုပ်ပျောက်ရန်၊ မဂ်ဉာဏ်ချမ်းသာရမှု အခွင့်ကို သိတော်မူခြင်းသည်အံ့ဩထိုက်ပုံ၊ မဖြစ်စဖူး ဖြစ်ပေါ်လာပုံကို မိန့်တော်မူပြီး ပသာဒငါးပါး၌ အာရုံငါးပါးတို့ အသီးသီးထင်လာရာ ပသာဒများ မပျက်မစီးကောင်းပါလျက် မသိခဲ့ပါပေ”ဟု မိန့်တော်မူပါသည်။
ထိုအခါ အရှင်ကာဠုဒါယီထေရ်က မေးလျှောက်သဖြင့် သညာ (စိတ်)ရှိလျက် အာရုံငါးပါးကို မသိခြင်းသည် အရူပ (အောက်)ဈာန်သမာဓိသုံးပါးဖြစ်ကြောင်းနှင့် သာကေတမြို့ အဉ္ဇနမိဂဒါယ၌ သီတင်းသုံးစဉ် ဇဋိလာဘိက္ခုနီလျှောက်ထားသည့် သမာဓိကို အရဟတ္တဖလသမာဓိဖြစ်ကြောင်း ဘုရားရှင်ဟောတော်မူပုံကို ဟောကြားသည့်သုတ်။
ဋီကာ၌ -ဒီဃနိကာယ (ဒီ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၃၆-၇)၌ ဩကာသာဓိဂမတရားသည် ပဌမဈာန်၊ စတုတ္ထဈာန်၊ အရဟတ္တမဂ်တို့ဖြစ်ကြောင်း ဖွင့်ထားပါသည်။
-အံ၊၃၊၃၁၅။ အံ၊မြန်၊၃၊၃၁၄-၅။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၁၀။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဒသကနိပါတ၊ ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၄-ဥပါလိဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
အရှင်အာနန္ဒာက မေးလျှောက်သဖြင့် ဘုရားရှင်က “သံဃဘေဒကဝတ္ထု ၁၀ ပါးနှင့် ခံစားရမည့်အပြစ်ကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၃၊၃၁၆။ အံ၊မြန်၊၃၊၃၁၅။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၁၁။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ... ဒသမသုတ်။
အရှင်အာနန္ဒထေရ်က မေးလျှောက်သဖြင့် ဘုရားရှင်က “သံဃာ့သာမဂ္ဂီ တရား ၁၀-ပါးနှင့် ခံစားရမည့်အကျိုးကျေးဇူးတို့ကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၃၊၃၇၇-၉။ အံ၊မြန်၊၃၊၃၇၃-၅။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဒသကနိပါတ၊ ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ (၉) ၄-ထေရဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
ဤဓမ္မဝိနယသာသနာတော်၌ ဈာန်, မဂ်, ဖိုလ်ဖြင့် မကြီးပွားနိုင်သောပုဂ္ဂိုလ် ၁၀-ယောက်နှင့် ကြီးပွားနိုင်သောပုဂ္ဂိုလ် ၁၀-ယောက်တို့ကို အရှင်အာနန္ဒာအား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၁၊၄၄၈-၉။ အံ၊မြန်၊၁၊၄၆၁-၂။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၃၅။ အံ၊ဋီ၊၂၊၃၃၃။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ တတိယပဏ္ဏာသက၊ (၁၃) ၃-ဘယဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
အရှင်အာနန္ဒာ၏အံ့ဖွယ်တရားလေးပါးတို့ကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
(ဒီ၊၂၊၁၉၉-၁၂၁။ ဒီ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၇၅-၈။)
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၃၊၃၁၅-၆။ သံ၊မြန်၊၃၊၃၁၆-၈။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၁-သောတာပတ္တိသံယုတ္တ၊ ၂-ရာဇကာရာမဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
အဿုတဝန္တပုထုဇဉ်ပုဂ္ဂိုလ်၏ အပါယ်ရောက်ကြောင်း ဗုဒ္ဓ၊ ဓမ္မ၊ သံဃတို့၌ မကြည်ညိုခြင်း၊ အကျင့်သီလမရှိခြင်းဟူသော တရားလေးပါးတို့ကို ပယ်ထားသော သုတဝန္တအရိယသာဝက၏ ဗုဒ္ဓ၊ ဓမ္မ၊ သံဃတို့၏ ဂုဏ်တော်တို့၌ မတုန်မလှုပ်သက်ဝင် ယုံကြည်ခြင်း အရိယကန္တသီလနှင့် ပြည့်စုံခြင်းဟူသော တရားလေးပါးတို့နှင့် ပြည့်စုံသော ပုဂ္ဂိုလ်ကို ဘုရားရှင်က “သောတာပန္န၊ အဝိနိပါတဓမ္မ၊ နိယတ၊ သမ္ဗောဓိပရာယန” ပုဂ္ဂိုလ်ဟု ဟောတော်မူကြောင်း အရှင်အာနန္ဒာမထေရ်က အရှင်သာရိပုတ္တရာထေရ် မေးခွန်းကို ဖြေကြားသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-မ၊၃၊၂၂၈-၂၃၁။ မ၊မြန်၊၃၊ ၂၃၁-၄။ မ၊ဋ္ဌ၊၄၊၁၇၂။ မ၊ဋီ၊၃၃၆၈-၉။
-မဇ္ဈိမနိကာယ၊ ဥပရိပဏ္ဏာသ၊ ၄-ဝိဘင်္ဂဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော် စည်းဝေးညီမူရာ တန်ဆောင်းဝန်း၌ အရှင်အာနန္ဒာထေရ်က ရဟန်းတော်တို့အား ဘဒ္ဒေကရတ္တသုတ်၏ခေါင်းစဉ်နှင့် ဝိဘင်းကို ဟောတော်မူပြီး ဘုရားရှင်အား မိမိဟောကြားသည့်တရားစကားကို လျှောက်ထားရာ ဘုရားရှင်က အရှင်အာနန္ဒာထေရ်၏ ဒေသနာတော်အတိုင်း ပြန်လည်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၃၊၁၁၆။ သံ၊မြန်၊၃၊၁၂၀။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၂-ဗောဇ္ဈင်္ဂသံယုတ္တ၊ ၇-အာနာပါနဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
ဝိဝေကနိဿိတ၊ ဝိရာဂနိဿိတ၊ နိရောဓနိဿိတ၊ ဝေါဿဂ္ဂပရိဏာမီဖြစ်သော အာနာပါနဿတိကိုပွားများလျှင် ကြိမ်ဖန်များစွာ အလေ့အလာပြုလျှင် ချမ်းသာစွာ နေခြင်းငှာဖြစ်၏ဟု ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-မ၊၃၊၁၂၂-၁၃၀။ မ၊မြန်၊၃၊ ၁၂၆-၁၃၄။ မ၊ဋ္ဌ၊၄၊၉၆-၁၀၂။ မ၊ဋီ၊၃၊၃၁၁-၅။
-မဇ္ဈိမနိကာယ၊ ဥပရိပဏ္ဏာသ၊ ၂-အနုပဒဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
သာဝတ္ထိမြို့ ပုဗ္ဗာရုံကျောင်းတော်၌ အရှင်သာရိပုတ္တရာအစရှိသော ၁၀-ပါး သော အဘိညာတမထေရ်မြတ်များ အခြားအဘိညာတသာဝကထေရ်ပေါင်းများစွာတို့နှင့် အတူ သီတင်းသုံးတော်မူနေပုံ၊ မထေရ်ကြီးများ၏ ဩဝါဒ၊ အနုသာသနီကြောင့် ရဟန်းတော်သစ်များ အဆင့်ဆင့် ကသိုဏ်း, ပရိကမ်, မဂ်, ဖိုလ်တရားထူးများကို သိနိုင်ကြပုံ၊ ဘုရားရှင် လိုလားတော်မူသည့်ပရိသတ် အနေအထား၊ အာနာပါနဿတိဘာဝနာ၏ အကျိုးအဆင့်ဆင့်၊ အာနာပါနဿတိဘာဝနာပွားများရာ တောရကျောင်းနှစ်မျိုး၊ ယောဂီပုဂ္ဂိုလ်၏ တရားရှုမှတ်ရာ၌ထားရှိရမည့် ကိုယ်အနေအထားနှင့် ရှုမှတ်ပွားများပုံ၊ အာနာပါနဿတိပွားများရာ၌ ပွားများပုံလေးမျိုး၊ အမှတ် (၁)ပွားများပုံရှစ်မျိုးသည် ကာယာနုပဿနာသတိပဋ္ဌာန်ဖြစ်ပုံ၊ အမှတ် (၂)ပွားများပုံရှစ်မျိုးသည် ဝေဒနာနုပဿနာ သတိပဋ္ဌာန်ဖြစ်ပုံ၊ အမှတ် (၃)ပွားများပုံရှစ်မျိုးသည် စိတ္တာနုပဿနာသတိပဋ္ဌာန် ဖြစ်ပုံ၊ အမှတ် (၄)ပွားများပုံရှစ်မျိုးသည် ဓမ္မာနုပဿနာသတိပဋ္ဌာန် ဖြစ်ပုံ၊ ယင်းသတိပဋ္ဌာန်လေးမျိုးကို ပွားများနေပါက ဗောဇ္ဈင်ခုနှစ်ပါး ပွားများနေပုံ၊ ဗောဇ္ဈင်ခုနစ်ပါး ပွားများနေခြင်းကြောင့် ဝိဇ္ဇာဝိမုတ္တိဖြစ်သွားပုံ၊ သို့မဟုတ် ဝိဇ္ဇာဝိမုတ္တိဖြစ်အောင် ဗောဇ္ဈင် ခုနှစ်ပါး ပွားများပုံတို့ကို ဘုရားရှင် အဆင့်ဆင့်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ -တန်ဆောင်မုန်းလပြည့်နေ့ သန္နိပါတ၌ ရဟန်းတော်များ မရေမတွက်နိုင်အောင် များပြားပုံ၊ ဩဝါဒအနုသာသနီ အမျိုးအစား၊ ဥဠာရဝိသေသ၊ ပဝါရဏာသင်္ဂဟ အကြောင်း၊ ပုဗ္ဗဝိသေသ၊ ပုဋောသေန အဖွင့်၊ အာနာပါနဿတိကျမ်းညွှန်း၊ အာနာပါနဿတိဘာဝနာမဖြစ်သူ၊ ဓမ္မာနုပဿီ၊ ဗောဇ္ဈင်ခုနစ်ပါး ဖြစ်နေပုံ၊ လောကီ လောကုတ္တရာအာနာပါန အစရှိသည်တို့ကို ဖွင့်ပြထားပါသည်။
-အံ၊၁၊၃၂။ အံ၊မြန်၊၁၊၄၁။ အံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၃၆၈။ အံ၊ဋီ၊၁၊၂၂၄။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဧကကနိပါတ၊ ၁၆-ဧကဓမ္မပါဠိ၊ ပဌမဝဂ်၊ သတ္တမသုတ်။
အာနာပါနဿတိ-ဟူသော တစ်ခုသောတရားကို ပွားများအပ်, ကြိမ်ဖန်များစွာ အလေ့အလာပြုအပ်သည်ရှိသော် စင်စစ်သံသရာဝဋ်မှ ငြီးငွေ့ကြောင်း ဝုဋ္ဌာနဂါမိနီ ဝိပဿနာဉာဏ်အကျိုးငှာ ... ကံ, စိတ်, ဥတု, အာဟာရ-ဟူသော အကြောင်းကင်း ရာနိဗ္ဗာန်ကို မျက်မှောက်ပြုရန်ဖြစ်၏-ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၂၊၃၈၄။ အံ၊မြန်၊၂၊၄၈၄။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဆက္ကနိပါတ၊ ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ ၁၀-အာနိသံသဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
သောတာပတ္တိဖိုလ်ကို မျက်မှောက်ပြုခြင်း (သောတာပန်ပုဂ္ဂိုလ်)၏ အကျိုး တရား ခြောက်ပါးတို့ကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၁၊၂၇၀-၁။ အံ၊မြန်၊၁၊၂၈၇-၉။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၃၃-၄။ အံ၊ဋီ၊၂၊၂၀၅-၆။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ တိကနိပါတ၊ တတိယပဏ္ဏာသက၊ (၁၂) ၂-အာပါယိကဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
ပထမ၊ ဒုတိယ၊ တတိယအာရုပ္ပဈာန်ကိုရပြီးသော အဿုတဝန္တပုထုဇဉ်ပုဂ္ဂိုလ် နှင့် သုတဝန္တအရိယာသာဝကတို့ ခြားနားချက်များကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ -ဤသုတ်ဝယ် ပုထုဇဉ်ပုဂ္ဂိုလ်၏ ဥပပတ္တိဈာန်နှင့် အရိယာ သာဝက၏ ဥပပတ္တိဈာန်၊ ဝိပဿနာပါဒကဈာန်တို့ကို ဟောတော်မူကြောင်း ဖွင့်ပြ ထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-မ၊၃၊၄၈-၅၂။ မ၊မြန်၊၃၊ ၅၁-၆။ မ၊ဋ္ဌ၊၄၊၃၈-၄၅။ မ၊ဋီ၊၃၊၂၅၁-၉။
-မဇ္ဈိမနိကာယ၊ ဥပရိပဏ္ဏာသ၊ ၁-ဒေဝဒဟဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
ဤသုတ်ကို ဘုရားရှင်သည် ကမ္မာသဒမ္မနိဂုံး၌ ရဟန်းတို့အား ဟောတော်မူသည်၊ဝတ္ထုကာမ, ကိလေသာကာမတို့သည် အနိစ္စ၊ တုစ္ဆမုသာ၊ မောဃဓမ္မ, မာယာကတ၊ ဗာလာလာပနတို့ဖြစ်ပုံ၊ မျက်မှောက် တမလွန်၌ဖြစ်ကုန်သော ကာမ၊ ကာမ သညာတို့သည် မာရဇေယျ၊ မာရဝိသယ၊ မာရနိဝါပ၊ မာရဂေါစရတို့ဖြစ်ပုံ၊ ကာမတို့၌ ယုတ်မာသောအကုသိုလ်စိတ်ဖြစ်ကုန်သော အဘိဇ္ဈာ၊ ဗျာပါဒ၊ သာရမ္ဘတို့ ဖြစ်တတ်ပုံ၊ ယင်းကိလေသာသုံးပါးတို့သည် ဤသာသနာတော်၌ သိက္ခာသုံးပါးကို ဖြည့်ကျင့်နေသော အရိယာသာဝကအား အထက်မဂ်ဖိုလ်၏အန္တရာယ် ဖြစ်နိုင်ပုံ၊ ယင်းကာမလောကကို ဝိပုလ မဟဂ္ဂတစိတ်ဖြင့် လွှမ်းမိုး၍နေလျှင် အဘိဇ္ဈာ၊ ဗျာပါဒ၊ သာရမ္ဘဟူသော ကိလေသာတို့ မဖြစ်တော့ပုံ အစရှိသည်ဖြင့် အာနေဉ္စ သပ္ပါယပဋိပဒါသုံးမျိုး၊ အာကိဉ္စညာယတနပဋိပဒါသုံးမျိုး၊ နေဝသညာနာသညယတန သပ္ပါယပဋိပဒါ၊ ဩဃ နိတ္ထရဏဒေသနာ၊ အရိယဝိမောက္ခဒေသနာတို့ကို အကျယ်တဝင့် ဟောတော်မူပြီး၊ ဘုရားရှင်တို့၏ သာဝကတို့အား မိန့်ကြားတော်မူအပ်သော အနုသာသနီကထာကို ဟောတော်မူပါသည်။
အဋ္ဌကထာ၌ -ဤသုတ်ဝယ် ဩသက္ကနာဌာန ၇-ပါး၊ ပဋိသန္နိဌာန ၈-ပါး၊ အရဟတ္တဌာန ၉-ပါးတို့ကိုပေါင်း၍ ဟောလျှင် ပြည့်စုံစွာ ဟောသည်မည်၏-ဟု နိဂုံးချုပ်ဖွင့်ပြထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၃၊၁၉၇-၉။ သံ၊မြန်၊၃၊၂၀၃-၅။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၇၉။ သံ၊ဋီ၊၂၊၅၀၀-၁။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၄-ဣန္ဒြိယသံယုတ္တ၊ ၅-ဇရာဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
အင်္ဂတိုင်း အာပဏနိဂုံး၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ဘုရားရှင်က အရှင်သာရိပုတ္တရာအား ဗုဒ္ဓမြတ်စွာအပေါ်၌ အလွန်အကဲကြည်ညိုပြီးသော အရိယာသာဝကသည် ဘုရားရှင်၌ဖြစ်စေ, ဘုရားရှင်၏သာသနာတော်၌ဖြစ်စေ ယုံမှားမှု မဝေခွဲနိုင်မှု မဖြစ်တော့ရာ-ဟု မိန့်တော်မူပါသည်၊ ထိုအခါ အရှင်သာရိပုတ္တရာထေရ်က “ဘုရားရှင် မိန့်တော်မူသည့်အတိုင်း ယုံမှားသံသယမဖြစ်ခြင်းမှာ သဒ္ဓါတရားရှိသော အရိယာသာဝကအား ဝီရိယိန္ဒြေ၊ သတိန္ဒြေ၊ သမာဓိန္ဒြေ၊ ပညိန္ဒြေ၊ သဒ္ဓိန္ဒြေတို့ဖြစ်သောကြောင့် မဖြစ်ခြင်းဖြစ်ပါသည်-ဟု လျှောက်ထားပါသည်။ ဘုရားရှင်က သာဓုခေါ်တော်မူပြီး အရှင်သာရိပုတ္တရာ၏လျှောက်ထားချက်အတိုင်း ပြန်လည်၍ ဣန္ဒြေ ငါးပါးဖြစ်ပုံကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ -သမ္ပယုတ္တသဒ္ဓါ၊ ပစ္စက္ခသဒ္ဓါနှစ်ပါးကို ဖွင့်ဆိုထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၁၊၂၀။ အံ၊မြန်၊၁၊၂၇။ အံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၇၃။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဧကကနိပါတ၊ ၁၂-အနာပတ္တိဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
အာပတ္တိကို အနာပတ္တိဟု ပြ (ပြောဟော, ရေးသား, ယူဆ, ပြုကျင်)ကြသော ရဟန်းတို့သည် လူအများ အစီးအပွားမဲ့ရန်, ချမ်းသာမဲ့ရန်, အကျိုးစီးပွားမဲ့ရန်, နတ် လူတို့ဆင်းရဲရန် ကျင့်သုံးကြကုန်၏။ သည်သာမကသေး ထိုရဟန်းတို့သည် များစွာသော အကုသိုလ်ကိုလည်း တိုးပွားစေကြကုန်၏၊ ဤသဒ္ဓမ္မသုံးဖြာသာသနာတော်ကို ကွယ်ပျောက်စေသူတို့လည်း ဖြစ်ကုန်၏-ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၁၊၂၁။ အံ၊မြန်၊၁၊၂၈။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ... ဒွါဒသမသုတ်။
အာပတ္တိကို အာပတ္တိဟု ပြ (ပြောဟော, ရေးသား, သင်ကြား, ယူဆ, ကျင့်သုံး နေခဲ့ကြသော ရဟန်းတို့သည် လူအများတို့ ကြီးပွား ချမ်းသာရန်၊ နတ်လူတို့ ချမ်းသာစေရန် ပြုကျင့်ကြသူတို့ဖြစ်ကုန်၏။ သည်သာမကသေး ထိုရဟန်းတို့သည် များစွာသော ကုသိုလ်တရားကို တိုးပွားစေကြကုန်၏၊ သဒ္ဓမ္မသုံးဖြာ ဤသာသနာတော်ကိုလည်း ကြာရှည်လေးမြင့် တည်တံ့စေသူတို့ ဖြစ်ကုန်၏-ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၁၊၅၆၃-၅။ အံ၊မြန်၊၁၊၅၇၈-၉။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၉၄။ အံ၊ဋီ၊၂၊၃၉၁။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ ပဉ္စမပဏ္ဏာသက၊ (၂၅) ၅-အာပတ္တိဘယဝဂ္ဂ၊ ဒုတိ ယသုတ်။
ဦးခေါင်းဖြတ်၍အသတ်ခံရမည့် ပြစ်မှုကျူးလွန်ပြီးသူနှင့် ပါရာဇိကအာပတ်၊ ကျည်ပွေ့ဖြင့်ရိုက်နှက်ဆုံးမရမည့် ပြစ်မှုကျူးလွန်ပြီးသူနှင့် သံဃာဒိသိသ်အာပတ်၊ ဦးခေါင်းပေါ်၌ပြာဖြူး၍ ရှုံ့ချခံရမည့် အပြစ်ကျူးလွန်ပြီးသူနှင့် ပါစိတ်အာပတ်၊ အလို ရှိတိုင်း ဆုံးမကြပါဟု လူအပေါင်းအားတောင်းပန်ရမည့် ပြစ်မှုကျူးလွန်ပြီးသူနှင့် ပါဠိ ဒေသနီအာပတ်-ဟူသော အာပတ်များ မသင့်နိုင်ရေးအတွက် ဆင်ခြင်ပြီး ပြစ်မှုများကို ရှောင်ကြဉ်ရမည်ဟု ဘေးလေးမျိုးကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
ဤသုတ်၌ ရှေးခေတ်၏ အပြစ်ကြီးငယ်အလိုက် ပြစ်ဒဏ်များစီရင်ပုံထုံးကို လေ့လာနိုင်ပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၁၊၂၆၉။ အံ၊မြန်၊၁၊၂၈၆။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၃၃။ အံ၊ဋီ၊၂၊၂၀၃-၄။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ တိကနိပါတ၊ တတိယပဏ္ဏာသက၊ (၁၂) ၂-အာပါယိကဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
(၁) ဗြဟ္မစာရီပုဂ္ဂိုလ်အယောင် ဟန်ဆောင်သူ၊ (၂) ဗြဟ္မစာရီပုဂ္ဂိုလ်ကို လုပ်ကြံ၍ အဗြဟ္မစရိယဖြင့် စွပ်စွဲသူ၊ (၃) ကိလေသာကာမဖြင့်ဝတ္ထုကာမကို မှီဝဲသူအား အပြစ်မရှိဟု အယူမှားသူ သုံးယောက်တို့သည် အပါယ်ငရဲသို့ကျရောက်မည့်ပုဂ္ဂိုလ်များ ဖြစ်သည်ဟု ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-ဣတိဝုတ်၊၂၂၃။ ဣတိဝုတ်၊မြန်၊၂၀၇-၈။ ဣတိဝုတ်၊ဋ္ဌ၊၁၆၇-၈။
-ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ ဣတိဝုတ္တက၊ ဒုကနိပါတ၊ ဒုတိယဝဂ္ဂ၊ ဧကာဒသမသုတ်။
အထက်သုတ်အတိုင်း အမှတ် (၁၊ ၂)ပုဂ္ဂိုလ်ကို အပါယ်ငရဲ၌ဖြစ်ရမည်ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည်ကို ကြားနာခဲ့ရပါသည်ဟု ခုဇ္ဇုတ္တရာက သာမာဝတီ အမှူးရှိသော မိဖုရားငါးရာတို့အား ပြန်လည်ဟောပြသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၁၊၄၅၆။ အံ၊မြန်၊၁၊၄၆၈။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၃၉။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ တတိယပဏ္ဏာသက၊ (၁၅) ၅-အာဘာဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
လရောင်၊ နေရောင်၊ မီးရောင်၊ ပညာရောင်-ဟူသော အရောင်လေးမျိုးတို့တွင် ပညာအရောင်သာ အမြတ်ဆုံး, အသာလွန်ဆုံးဟု ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၃၊၄၀၉။ သံ၊မြန်၊၃၊၄၁၅။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၃၆။ သံ၊ဋီ၊၂၊၅၄၉။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၂-သစ္စသံယုတ္တ၊ ၉-တတိယအာမကဓည ပေယျာလဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
စပါးစိမ်းတို့ကိုခံယူသောပုဂ္ဂိုလ်များမှာ အများစုဖြစ်ကြပြီး စပါးစိမ်းကိုခံယူ ခြင်းမှ ရှောင်ကြဉ်သောပုဂ္ဂိုလ်များသည် အနည်းစုဖြစ်ပုံကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ -စပါးမျိုးခုနစ်ပါးနှင့် ယင်းတို့ကိုအလှူခံယူခြင်းသာမဟုတ်၊ ကိုင်တွယ်သုံးသပ်မှုသည်လည်း ရဟန်းတို့အား မအပ်ဟု ဖွင့်ပြထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၃၊၄၀၉၊ သံ၊မြန်၊၃၊၄၁၅။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၃၆။ သံ၊ဋီ၊၂၊၅၄၉။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ... ပဉ္စမသုတ်။
အသာစိမ်းတို့ကိုခံယူခြင်းမှ ရှောင်ကြဉ်သောပုဂ္ဂိုလ်များသည် အနည်းစုသာ ဖြစ်ကြပြီး အသားစိမ်းတို့ကို ခံယူသောပုဂ္ဂိုလ်တို့မှာ အများစုဖြစ်ပုံကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ -အသားစိမ်း၊ ငါးစိမ်းတို့ကို ခံယူခြင်းသာမဟုတ်၊ သုံးသပ် ကိုင်တွယ်ခြင်းသည်လည်း ရဟန်းတို့အား မအပ်ဟု ဖွင့်ပြထားပါသည်။
ဋီကာ၌ -အညတြ ဥဒ္ဒိဿ အနုညာတာ-ဟူသော အဋ္ဌကထာအဖွင့်ကို ဆက်၍ ဖွင့်ပြထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သုတ္တနိ၊၃၁၅-၇။ သုတ္တနိ၊မြန်၊၂၉၇-၉။ သုတ္တနိ၊ဋ္ဌ၊၁၊၂၉၇-၃၀၉။
ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ သုတ္တနိပါတ, ၂-စူဠဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်ဝယ် တရားနာပရိသတ်အား တရားဟောကြားတော်မူစဉ် တပည့်ပရိသတ်ငါးရာနှင့် အတူရောက်ရှိလာသော အာမဂန္ဓရသေ့မေးလျှောက်သဖြင့် ကဿပဘုရားရှင်က တိဿဗြာဟ္မဏကြီးအား ဟောကြားတော်မူအပ်သော အာမဂန္ဓတရားတို့ကို (၁၄)ဂါထာတို့ဖြင့် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အာမဂန္ဓရသေ့အလို အာမဂဠ-ဟူသည် “ငါးနှင့် အသား”တို့ကို ဆိုသည်။ ဘုရားရှင်အလိုတော်အားဖြင့် အာမဂန္ဓ-ဟူသည် အလုံးစုံသောကိလေသာတရားများ နှင့် အကုသိုလ်တရားများကို ဆိုလိုပါသည်။
အဋ္ဌကထာ၌ -အာမဂန္ဓရသေ့အကြောင်း၊ တိဿရသေ့နှင့် ကဿပဘုရားရှင် အကြောင်း၊ ပါဠိတော် (၁၄)ဂါထာ အဖွင့်၊ အာမဂန္ဓရသေ့နှင့် ပရိသတ်တို့ ဧဟိ ဘိက္ခုရဟန်းအဖြစ်ဖြင့် ရဟန္တာဖြစ်ကြပုံတို့ကို ဖွင့်ပြထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၁၊၈၇-၉၀။ အံ၊မြန်၊၁၊၁၀၂-၁၀၅။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၅၈-၆၀။ အံ၊ဋီ၊၂၊၅၇-၈။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဒုကနိပါတ၊ တတိယပဏ္ဏာသက၊ (၁၂) ၂-အာယာစနဝဂ္ဂ။
ဤဝဂ်တွင် -သုတ်ပေါင်း (၁၁)သုတ်ပါဝင်သည်။
-ပထမ၊ ဒုတိယ၊ တတိယ၊ စတုတ္ထသုတ်တို့၌ -သဒ္ဓါတရားရှိကြသူများအတွက်
(၁) အရှင်သာရိပုတ္တရာ၊ အရှင်မောဂ္ဂလ္လာန်-ဟူသော ဘိက္ခုချိန်ခွင်ကြီး၊
(၂) ခေမာ၊ ဥပ္ပလဝဏ္ဏာ-ဟူသော ဘိက္ခုနီချိန်ခွင်ကြီး၊
(၃) စိတ္တသူကြွယ်၊ ဟတ္ထကအာဠဝက-ဟူသော ဥပါသကာချိန်ခွင်ကြီး၊
(၄) ခုဇ္ဇုတ္တရာ၊ နန္ဒမာတာ (ဥတ္တရာ)ဟူသော ဥပါသိကာချိန်ခွင်ကြီးများကိုလည်းကောင်း၊
-ပဉ္စမနှင့် ဆဋ္ဌသုတ်တို့၌ -ဗာလ၊ အတ္တဖြစ်သောသူယုတ်မာတို့ အကျိုးစီးပွား ပျက်စီး နိုင်၊ ပညာရှိတို့ကဲ့ရဲ့ထိုက်၊ အကုသိုလ်များနိုင်သောတရား နှစ်ပါးစီနှင့် ပဏ္ဍိတ၊ ဝိယတ္တ ဖြစ်သောသူတော်ကောင်းတို့ အကျိုးစီးပွား မပျက်စီးနိုင်၊ အပြစ်ကင်းပြီး ပညာရှိတို့ ချီးမွမ်းထိုက်၊ များစွာသောကုသိုလ်ပွားနိုင်သောတရား နှစ်မျိုးကိုလည်းကောင်း၊
-သတ္တမနှင့် အဋ္ဌမသုတ်တို့၌ -မှားယွင်းစွာပြုကျင့်သော ဗာလ၊ အဗျတ္တပုဂ္ဂိုလ်တို့အား အကျိုးစီးပွား ပျက်စီးနိုင်၊ အပြစ်ရှိနိုင်၊ ပညာရှိတို့ကဲ့ရဲ့ထိုက် မကောင်းမှုတိုးပွားစေနိုင်သောပုဂ္ဂိုလ် နှစ်မျိုးစီနှင့် ကောင်းမွန်စွာပြုကျင့်ကြသော ပဏ္ဍိတ၊ ဝိယတ္တဖြစ်သော သူတော်ကောင်းတို့အား အကျိုးများနိုင်၊ အပြစ်ကင်းနိုင်၊ ပညာရှိတို့ ချီးမွမ်းထိုက်၊ ကုသိုလ်တရားတိုးပွားစေနိုင်သောပုဂ္ဂိုလ် နှစ်မျိုးစီတို့ကိုလည်းကောင်း၊
-နဝမ၊ ဒသမ၊ ဧကာဒသမသုတ်တို့၌ -သစိတ္တဝေါဒါန၊ ကိဉ္စိ လောကေအနုပါဒိယဓမ္မတို့နှင့် ကောဓ၊ ဥပနာဟ၊ ကောဓဝိနယ၊ ဥပနာဟဝိနယဓမ္မနှစ်မျိုးစီတို့ကို ဟောတော်မူပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၁၊၄၈၂-၃။ အံ၊မြန်၊၁၊၄၉၇-၈။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ စတုတ္ထပဏ္ဏာသက၊ (၁၈) ၃-သဉ္စေတနိယဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
သဒ္ဓါတရားရှိသောရဟန်းသည် ရဟန်းတော်တို့၏ နှိုင်းယှဉ်စရာ ချိန်သဖွယ် ဖြစ်သော အရှင်သာရိပုတ္တရာ၊ အရှင်မဟာမောဂ္ဂလ္လာန်တို့လို ဖြစ်ရပါလို၏၊
ဘိက္ခုနီသည် ဘိက္ခနီတို့၏ နှိုင်းယှဉ်စရာ ချိန်ပမာ ခေမာ၊ ဥပ္ပလဝဏ်တို့လို ဖြစ်ရပါလို၏။
အမျိုးကောင်းသားသည် အမျိုးသားတို့၏ချိန်ပမာ စိတ္တသူကြွယ်၊ ဟတ္ထက အာဠာဝကတို့လို ဖြစ်ရပါလို၏။
အမျိုးကောင်းသမီးသည် အမျိုးသမီးတို့၏ နှိုင်းယှဉ်စရာ ချိန်ပမာ ခုဇ္ဇုတ္တရာ၊ ဝေဠုကဏ္ဍကီရွာသူ နန္ဒမာတာတို့လို ဖြစ်ရပါလို၏-ဟု ဆုတောင်းရမည်-ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် အကျယ်အားဖြင့် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၁၊၁၀၉။ သံ၊မြန်၊၁၊၁၀၆။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၁၆၁။ သံ၊ဋီ၊၁၊၂၀၈။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၄-မာရသံယုတ္တ၊ ပဌမဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
ရာဇဂြိုဟ်မြို့ ဝေဠုဝန်ကျောင်းတော်၌ လူတို့အသက်တိုပုံ၊ တမလွန်ဘဝသို့ သွားရောက်ရပုံ၊ ကုသိုလ်ပြုသင့်ပုံ၊ ဗြဟ္မစရိယကို ကျင့်သင့်ပုံ၊ မသေသောသူ မရှိပုံ၊ အသက်အရှည်ဆုံးသူသည် အနှစ်တစ်ရာ၊ တစ်ရာကျော်ကျော်သာ အသက်ရှည်ပုံအစရှိသည်တို့ကို ဘုရားရှင်က ရဟန်းတော်တို့အား ဟောတော်မူပါသည်။ မာရ်နတ်က လူတို့အသက်ရှည်ပုံကို ဘုရားရှင်အား လျှောက်ထားရာ ဘုရားရှင်က ဦးခေါင်း မီးလောင်နေသောသူကဲ့သို့ သုစရိုက်တရားများကိုကျင့်သင့်ပုံ အစရှိ သည်တို့ကို ရဟန်းတော်တို့အား ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၁၊၁၁၀။ သံ၊မြန်၊၁၊၁၀၆။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၁၆၁။ သံ၊ဋီ၊၁၊၂၀၈။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ... ဒသမသုတ်။
အထက်သုတ်တော်အတိုင်း ဘုရားရှင်က ရဟန်းတော်တို့အား ဟောတော်မူသည့်အခါ မာရ်နတ်က ဘုရားရှင်အား “သတ္တဝါတို့ အသက်မချုပ်ပုံ”ကို ရထားဘီး နှင့် ပုံတောင်းဥပမာဖြင့် လျှောက်ထားရာ မြစ်ငယ်ရေဥပမာဖြင့် ပြန်လည်၍ ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-ဥဒါန၊၁၅၁-၅။ ဥဒါန၊မြန်၊၁၃၅-၉။ ဥဒါန၊ဋ္ဌ၊၂၉၃-၃၀၀။
-ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ ဥဒါန၊ ၆-ဇစ္စန္ဒဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
မာရ်နတ်လျှောက်ထားသဖြင့် ဝေသာလီမြို့ စာပါလစေတီအနီး၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ဘုရားရှင် အာယုသင်္ခါရလွှတ်တော်မူပုံကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
ဤသုတ်ကို (ဒီ၊၂၊၉၀။ သံ၊၃၊၂၃၀။ အံ၊၃၊၁၃၁)တို့၌လည်း ဟောတော်မူပါသည်။ ။
အဋ္ဌကထာ၌ -သာဝတ္ထိမြို့တော်၌ သာရိပုတ္တစေတီ၊ ရာဇဂြိုဟ်မြို့တော်၌ မောဂ္ဂလ္လာနစေတီနှင့် စာပါလစေတီ၊ သတ္တမ္ဗစေတီ၊ ဗဟုပုတ္တကစေတီ၊ သာရန္ဒဒစေတီများ အကြောင်း၊ ဘုရားရှင် ပရိနိဗ္ဗာန်ပြုတော်မူချိန်၌ အဘိသမယသတ္တဝါအပိုင်း အခြားမရှိသည့်သုတ်တော် လေးသုတ်၊ မာရေန ပရိယုဋ္ဌိတပုဒ် အဖွင့်၊ မာရ်နတ်က ဘုရားရှင်အား သတ္တသတ္တာဟအချိန်ကပင် ပရိနိဗ္ဗာန်ပြုတော်မူရန် တောင်းပန်ခဲ့ပုံ၊ အာယုသင်္ခါရ လွှတ်/မလွှတ်-အစရှိသည်တို့ကို ဖွင့်ပြထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၁၊၄၃၅။ အံ၊မြန်၊၁၊၄၄၇-၈။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၃၀။ အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ တတိယပဏ္ဏာသက၊ (၁၂) ၂-ကေသိဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
(၁) တပ်မက်ဖွယ်ဣဋ္ဌာရုံ၌ မတပ်မက်စေရန်၊ (၂)ဒေါသဖြစ်ဖွယ်အနိဋ္ဌာရုံ၌ ဒေါသမဖြစ်စေရအောင်၊ (၃) တွေဝေဖွယ်သဘောတရားတို့၌ မတွေဝေစေရန်၊ (၄) မာန်ယစ်ဖွယ်သဘောတရားတို့၌ မာန်ယစ်မှုမဖြစ်စေရန်၊ မိမိ၏အကျိုးစီးပွားကို အလို ရှိသောသူသည် မမေ့မလျော့ခြင်း၊ အောက်မေ့ခြင်းဟူသော စိတ်၏အစောင့်အရှောက်ကို ပြုရမည်။ ။ ရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်သည် တပ်မက်မှုရာဂကင်းပြီးသူဖြစ်ခြင်းကြောင့် တပ်မက်ဖွယ် ကောင်းသောဣဋ္ဌာရုံ၌ မတပ်မက်၊ စိတ်ဆိုးမှု (အမျက်ထွက်မှု)ဒေါသကင်းပြီးသူဖြစ် ခြင်းကြောင့် အမျက်ထွက်ဖွယ်အနိဋ္ဌာရုံ၌လည်း အမျက်မထွက်၊ တွေဝေမှု မောဟ ကင်းပြီးသူဖြစ်ခြင်းကြောင့် တွေဝေဖွယ်ရာသဘောတရားတို့၌လည်း မတွေဝေတော့၊ မာန်ယစ်မှု ကင်းပြီးသူဖြစ်ခြင်းကြောင့် မာန်ယစ်ဖွယ်ရာသဘောတရားတို့၌လည်း မာန်မယစ်တော့၊ ထိုရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်သည် ကြက်သီးမွေးညှင်းထခြင်း၊ တုန်လှုပ်ခြင်း၊ ချောက်ခြားခြင်း၊ ထိတ်လန့်ခြင်းသို့လည်း မရောက်၊ သာသနာ့ပြင်ပ ရဟန်းအမည်ခံ ပုဂ္ဂိုလ်တို့၏ စကားကြောင့်လည်း မိမိ၏အယူကို မစွန့်လွှတ်၊ အယူဝါဒမပြောင်းတော့ ဟု ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၂၊၁၀၆။ အံ၊မြန်၊၂၊၁၃၀။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ပဉ္စကနိပါတ၊ ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ (၁၀) ၅-ကကုဓဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
(၁) အမှုသစ်၌ အားထုတ်မှုနည်းသော ကိစ္စနည်းသော မွေးမြူရလွယ်သော၊ အသက်၏အဆောက်အဦပစ္စည်းတို့၌ ရောင့်ရဲလွယ်သောရဟန်း၊
(၂) အစားအသောက်နည်းပါးပြီး ဝမ်းရေးအတွက် အားမထုတ်သောရဟန်း၊
(၃) အအိပ်နည်းပါးပြီး နိုးကြားမှုလုံ့လ အားထုတ်မှုရှိသောရဟန်း၊
(၄) အစွန်အဖျားတောရကျောင်း၌ နေသောရဟန်း၊
(၅) ကိလေသာမှထွက်မြောက်တိုင်းသောစိတ်ကို ဆင်ခြင်သောရဟန်း
ဤတရားငါးမျိုးတို့နှင့် ပြည့်စုံသောရဟန်းတော်သည် အာနာပါနဿတိသမာဓိကို ကြိမ်ဖန်များစွာ အလေ့အလာပြုသည်ရှိသော် မကြာမြင့်မီ အရဟတ္တဖိုလ်ကို ထိုးထွင်း၍ သိနိုင်၏-ဟု ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၂၊၁၉၃။ အံ၊မြန်၊၂၊၂၄၅။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၆၄-၅။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ပဉ္စကနိပါတ၊ စတုတ္ထပဏ္ဏာသက၊ (၁၉) ၄-အရညဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
(၁) အသိဉာဏ်ပညာမရှိ အကျိုးအာနိသင်ရှိသည်ကိုမသိဘဲ တော၌နေသောရဟန်း၊
(၂) (လာဘသက္ကာရသိလောကကိုအလိုရှိခြင်းဟူသော)ယုတ်မာသောအလို (အလိုဆိုး)ဖြင့် တော၌နေသောရဟန်း၊
(၃) ရူးသွပ်ခြင်း၊ စိတ်ပျံ့လွင့်ခြင်းကြောင့် တော၌နေသောရဟန်း၊
(၄) မြတ်ဗုဒ္ဓနှင့် မြတ်ဗုဒ္ဓ၏သာဝကတို့သည် ချီးမွမ်းအပ်၏ဟု (နှလုံးသွင်း၍) တော၌ နေသောရဟန်း၊
(၅) အလိုနည်းမှု၊ ရောင့်ရဲလွယ်မှု၊ ကိလေသာနည်းပါးမှု၊ ကိလေသာတို့မှ ကင်းဆိတ်မှု၊ ကောင်းသောအကျင့်ဖြင့် အကျိုးရှိမှုတို့ကိုမှီ၍ တော၌နေသောရဟန်း၊ နွားမမှ နို့ရည်၊ နို့ရည်မှ နို့ဓမ်း၊ နိုခမ်းမှ ဆီဦး၊ ဆီဦးမှ ထောပတ်၊ ထောပတ်မှ ထောပတ်ကြည်ဖြစ်ရာတွင် ထောပတ်ကြည်ကိုအကောင်းဆုံးဟုဆိုရသကဲ့သို့ အထက်ပါတောရကျောင်းနေရဟန်းငါးမျိုးတို့တွင် အမှတ် (၅)တောကျောင်းနေ ရဟန်းသည် အမြင့်မြတ်ဆုံးဖြစ်၏ဟု ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၄၄၂။ သံ၊မြန်၊၂၊၄၃၈။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၃-မာတုဂါမသံယုတ္တ၊ ဒုတိယပေယျာလဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
(၁) ယုံကြည်မှု “သဒ္ဓါရှိသော အမျိုးသမီး၊ (၂) မကောင်းမှုမှရှက်မှု “ဟိရီရှိသော အမျိုးသမီး၊ (၃) မကောင်းမှုမှထိတ်လန့်ကြောက်ရွံ့မှု “ဩတ္တပ္ပရှိသော အမျိုးသမီး၊ (၄) (ကုသိုလ်ကောင်းမှု)အားထုတ်မှုလုံ့လဝီရိယရှိသော အမျိုးသမီး၊ (၅) အသိဉာဏ် ပညာရှိသော အမျိုးသမီး-ဤတရားငါးပါးတို့နှင့် ပြည့်စုံသောအမျိုးသမီးသည် ကွယ်လွန်ပြီးနောက် နတ်ပြည်သို့ရောက်ရ၏-ဟု ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၁၊၄။ အံ၊မြန်၊၁၊၅။ အံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၃၇-၉။ အံ၊ဋီ၊၁၊၈၅-၇။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဧကကနိပါတ၊ ၂-နီဝရဏပ္ပဟာနဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
အာရမ္ဘဓာတ်, နိက္ကမဓာတ်, ပရက္ကမဓာတ်-ဟူသော အာရဒ္ဓဝီရိယရှိသောသူအား မဖြစ်ပေါ်သေးသော ထိနမိဒ္ဓနီဝရဏမဖြစ်၊ ဖြစ်ပြီးသောထိနမိဒ္ဓနီဝရဏကိုလည်း ပယ်နိုင်၏။ မဖြစ်သေးသော ထိနမိဒ္ဓနီဝရဏ မဖြစ်ရန်၊ ဖြစ်ပြီးသော ထိနမိဒ္ဓနီဝရဏကို ပယ်ရန် အာရဒ္ဓဝီရိယမှတပါး အခြားတစ်ခုသောတရားကိုမျှ ငါဘုရားမြင်တော် မမူ-ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ -အာရမ္မဓာတ်အစရှိသော ဝီရိယအကြောင်းများကို ဖွင့်ပြ ထားပါသည်။ -မိလက္ခတိဿထေရ်၊ ဂါမန္တပဗ္ဘာရဝါသီ မဟာသီဝထေရ်၊ ပီတိမလ္လကထေရ်၊ ကုဋုမ္ဗိယပုတ္တတိဿထေရ်တို့ကို သာဓကအဖြစ်ညွှန်းထားပါသည်၊ ထိနမိဒ္ဓ ကင်းပျောက်ကြောင်းတရား ၆-ပါးတို့ကိုလည်း ဖွင့်ပြထားပါသည်။
-အံ၊၁၊၁၁။ အံ၊မြန်၊၁၊၁၄။ အံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၅၆။ အံ၊ဋီ၊၁၊၁၂၂။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဧကကနိပါတ၊ ၇-ဝီရိယာရမ္ဘာဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
အာရဒ္ဓဝီရိယ (သမ္မပ္ပဓာန်ဝီရိယ)ရှိသောသူအား မဖြစ်သေးသောကုသိုလ် တရားတို့ ဖြစ်ကုန်၏၊ ဖြစ်ပြီးသောအကုသိုလ်တရားတို့ ဆုတ်ယုတ်ပျက်စီးကုန်၏၊ မဖြစ်သေးသောကုသိုလ်တို့ ဖြစ်ရန်၊ ဖြစ်ပြီးသောအကုသိုလ်တရားတို့ ဆုတ်ယုတ်ပျက်စီးရန် အာရဒ္ဓဝီရိယမှတပါး အခြားတစ်ခုသောတရားကိုမျှ ငါးဘုရားမြင်တော်မမူဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၁၊၃၆။ အံ၊မြန်၊၁၊၄၅-၆။ အံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၃၇၂-၅။ အံ၊ဋီ၊၁၊၂၂၉။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဧကကနိပါတ၊ ၁၆-ဧကဓမ္မပါဠိ၊ တတိယဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ် -ဒွါဒသမသုတ်။
ဓမ္မကို မကောင်းသဖြင့် ဟောကြားအပ်သော တိတ္ထိတို့၏သာသနာ၌ ထက်သန်သော လုံ့လ မရှိသူသည် ချမ်းသာစွာနေရ၏-ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၂၊၁၄၆-၈။ အံ၊မြန်၊၂၊၁၈၄-၆။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၅၁။ အံ၊ဋီ၊၃၊၄၈-၉။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ပဉ္စကနိပါတ၊ တတိယပဏ္ဏာသက၊ (၁၅) ၅-တိကဏ္ဍကီဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
(၁) အာပတ်လည်းသင့်၏၊ စိတ်နှလုံးမသာယာမှုလည်း ဖြစ်၏၊ အရဟတ္တဖိုလ်ကိုလည်း အမှန်အတိုင်း မသိသောပုဂ္ဂိုလ်၊
(၂) အာပတ်ကား သင့်၏။ စိတ်နှလုံးမသာယာမှုကား မဖြစ်၊ အရဟတ္တဖိုလ်ကိုလည်း အမှန်အတိုင်း မသိသောပုဂ္ဂိုလ်၊
(၃) အာပတ်ကား မသင့်၊ စိတ်နှလုံးမသာယာမှုကား ဖြစ်၏။ အရဟတ္တဖိုလ်ကိုလည်း အမှန်အတိုင်း မသိသောပုဂ္ဂိုလ်၊
(၄) အာပတ်လည်း မသင့်၊ စိတ်နှလုံးမသာယာမှုလည်း မဖြစ်၊ အရဟတ္တဖိုလ်ကို အမှန်အတိုင်း မသိသောပုဂ္ဂိုလ်၊
(၅) အာပတ်လည်း မသင့်၊ စိတ်နှလုံးမသာယာမှုလည်း မဖြစ်၊ အရဟတ္တဖိုလ်ကို အမှန်အတိုင်း သိသောပုဂ္ဂိုလ် -အထက်ပုဂ္ဂိုလ်လေးယောက်တို့ကို ပဉ္စမပုဂ္ဂိုလ်က သွန်သင်ဆုံးမ နည်းညွှန်လမ်းပြလျှင် အရဟတ္တဖိုလ်သို့ရောက်နိုင်ပုံ၊ ဆုံးမစကား ပြောကြားပုံကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
ဋီကာ၌ -အထက်ပါပုဂ္ဂိုလ်များ၏ မျက်မြင်သဘာဝကို ဖွင့်ပြထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၂၃၂။ သံ၊မြန်၊၂၊၂၂၃။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ (၁၃) ဈာနသံယုတ္တ၊ စတ္တာလီသမသုတ်။
(၁) သမာဓိသ္မိံ အာရမ္မဏကုသလ န အဘိနီဟာရကုသလပုဂ္ဂိုလ်၊
(၂) သမာဓိသ္မိံ အဘိနီဟာရကုသလ န အာရမ္မဏကုသလပုဂ္ဂိုလ်၊
(၃) သမာဓိသ္မိံ နေဝ အာရမ္မဏကုသလ န စ အဘိနီဟာရကုသလပုဂ္ဂိုလ်၊
(၄) သမာဓိသ္မိံ အာရမ္မဏကုသလ အဘိနီဟာရကုသလပုဂ္ဂိုလ်၊
ထိုပုဂ္ဂိုလ်လေးယောက်တို့တွင် အမှတ်စဉ် (၄)ပုဂ္ဂိုလ်သည် အမြင့်မြတ်ဆုံး ပုဂ္ဂိုလ်ဖြစ်ပုံကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၂၃၂။ သံ၊မြန်၊၂၊၂၂၃။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ... ဧကစတ္တာလီသမသုတ်။
(၁) သမာဓိသ္မိံ အာရမ္မဏကုသလ န ဂေါစရကုသလပုဂ္ဂိုလ်၊
(၂) သမာဓိသ္မိံ ဂေါစရကုသလ န အာရမ္မဏကုသလပုဂ္ဂိုလ်၊
(၃) သမာဓိသ္မိံ နေဝ အာရမ္မဏကုသလ န စ ဂေါစရကုသလပုဂ္ဂိုလ်၊
(၄) သမာဓိသ္မိံ အာရမ္မဏကုသလ ဂေါစရကုသလပုဂ္ဂိုလ်၊
ထိုပုဂ္ဂိုလ်လေးယောက်တို့တွင် အမှတ် (၄)ပုဂ္ဂိုလ်သည် မမြင့်မြတ်ဆုံးပုဂ္ဂိုလ် ဖြစ်ပုံကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၂၃၂။ ... တေစတ္တာလီသမသုတ်။
(၁) သမာဓိသ္မိံ အာရမ္မဏကုသလ န သက္ကစ္စကာရီပုဂ္ဂိုလ်၊
(၂) သမာဓိသ္မိံ သက္ကစ္စတာရီ န အာရမ္မဏကုသလပုဂ္ဂိုလ်၊
(၃) သမာဓိသ္မိံ နေဝ အာရမ္မဏကုသလ န သက္ကစ္စကာရီပုဂ္ဂိုလ်၊
(၄) သမာဓိသ္မိံ အာရမ္မဏကုသလ သက္ကစ္စတာရီပုဂ္ဂိုလ်၊
ဤပုဂ္ဂိုလ်လေးမျိုးတို့တွင် အမှတ် (၄)ပုဂ္ဂိုလ်သည် အမွန်မြတ်ဆုံးဖြစ်သည်ဟု ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၂၃၂။ ... ပဉ္စစတ္တာလီသမသုတ်။
(၁) သမာဓိသ္မိံ အာရမ္မဏကုသလ န သပ္ပါယကာရီပုဂ္ဂိုလ်၊
(၂) သမာဓိသ္မိံ သပ္ပါယကာရီ န အာရမ္မဏကုသလပုဂ္ဂိုလ်၊
(၃) သမာဓိသ္မိံ နေဝ အာရမ္မဏကုသလ န စ သပ္ပါယကာရီပုဂ္ဂိုလ်၊
(၄) သမာဓိသ္မိံ အာရမ္မဏကုသလ သပ္ပါယကာရီပုဂ္ဂိုလ်၊
ဤပုဂ္ဂိုလ်လေးယောက်တို့တွင် အမှတ် (၄)ပုဂ္ဂိုလ်သည် အမွန်မြတ်ဆုံးပုဂ္ဂိုလ် ဖြစ်သည်ဟု ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၂၃၂။ ... စတုစတ္တာလီသမသုတ်။
(၁) သမာဓိသ္မိံ အာရမ္မဏကုသလ န သာတစ္စကာရီပုဂ္ဂိုလ်၊
(၂) သမာဓိသ္မိံ သာတစ္စကာရီ န အာရမ္မဏကုသလပုဂ္ဂိုလ်၊
(၃) သမာဓိသ္မိံ နေဝ အာရမ္မဏကုသလ န စ သာတစ္စကာရီပုဂ္ဂိုလ်၊
(၄) သမာဓိသ္မိံ အာရမ္မဏကုသလ သာတစ္စကာရီပုဂ္ဂိုလ်၊
ဤပုဂ္ဂိုလ်လေးယောက်တို့တွင် အမှတ် (၄)ပုဂ္ဂိုလ်သည် အမွန်မြတ်ဆုံးပုဂ္ဂိုလ် ဖြစ်သည်ဟု ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၁၊၄၅၆။ အံ၊မြန်၊၁၊၄၆၉။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ တတိယပဏ္ဏာသက၊ (၁၅) ၅-အာဘာဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
လရောင်၊ နေရောင်၊ မီးရောင်၊ ပညာရောင်-ဟူသော အရောင်လေးမျိုးတို့တွင် ပညာအလင်းရောင်သည်သာ အမြတ်ဆုံးဖြစ်၏ဟု ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၂၊၅၆။ အံ၊မြန်၊၂၊၆၉။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၆။ အံ၊ဋီ၊၃၊၂၂။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ပဉ္စကနိပါတ၊ ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ (၆) ၁-နီဝရဏဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
ကာမစ္ဆန္ဒ, ဗျာပါဒ, ထိနမိဒ္ဓ, ဥဒ္ဓစ္စကုက္ကုစ္စ, ဝိစိကိစ္ဆာ-ဟူသော ကုသိုလ်စိတ်ကို တားမြစ်ပိတ်ဆို့လွှမ်းမိုးတတ်, ဝိပဿနာပညာ, မဂ်ပညာကို အားနည်းအောင်ပြုတတ်သော တရားငါးပါးတို့သည် မိမိ၏အကျိုး, သူတပါး၏အကျိုး, မိမိ သူတစ်ပါး နှစ်ဦးသားတို့၏အကျိုးကို မသိနိုင်၊ အရဟတ္တဖိုလ်ကို မျက်မှောက်မပြုနိုင်ပုံ၊ ယင်းတရား ငါးမျိုးတို့ကို ပယ်စွန့်နိုင်မှ မိမိ သူတစ်ပါး နှစ်ဦးသားတို့၏အကျိုးကို သိနိုင်ပုံ၊ အရဟတ္တဖိုလ်ကို မျက်မှောက်ပြုနိုင်ပုံကို တောင်ကျချောင်းဥပမာဖြင့် တစ်မျိုးစီ တစ်မျိုးစီ ခွဲခြား၍ အကျယ် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၂၊၃၇၉-၃၈၀။ အံ၊မြန်၊၂၊၄၇၉။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၄၀။ အံ၊ဋီ၊၃၊၁၄၆။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဆက္ကနိပါတ၊ ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ ၉-သီတိဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
ကမ္မာဝရဏ (အာနန္ဒရိယကံ)၊ ကိလေသာဝရဏ (နိယတမိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ)၊ ဝိပါကာ ဝရဏ (အဟိတ်ပဋိသန္ဓေ)၊ အဿဒ္ဓ၊ အစ္ဆန္တိက၊ ဒုပ္ပည-ဟူသော ဤတရား ၆-ပါးနှင့် ပြည့်စုံသူသည် သူတော်ကောင်းတရားကိုကြားနာသော်လည်း ကုသိုလ် တရားတို့၌ မဖောက်ပြန်သောသဘောဟူသော မဂ္ဂနိယာမသို့သက်ဝင်ရန် မထိုက်တန်၊ ထိုတရား ၆-မျိုး မရှိသောပုဂ္ဂိုလ်သည် သူတော်ကောင်းတရားကို ကြားနာသည်ရှိသော် ကုသိုလ်တရားတို့၌ မဖောက်ပြန်သောသဘောဟူသော မဂ္ဂနိယာမသို့သက်ဝင်ရန် ထိုက်တန်၏ဟု အကျယ် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၃၊၈၃-၅။ သံ၊မြန်၊၃၊၈၈-၉၀။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၈၈-၉။ သံ၊ဋီ၊၂၊၄၂၈။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၂-ဗောဇ္ဈင်္ဂသံယုတ္တ၊ ၄-နီဝရဏဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
ကာမစ္ဆန္ဒ, ဗျာပါဒ, ထိနမိဒ္ဓ, ဥဒ္ဓစ္စကုက္ကုစ္စ, ဝိစိကိစ္ဆာ-ဟူသော နီဝရဏတရား ငါးပါးတို့သည် ကုသိုလ်စိတ်ကို ပိတ်ပင်တားမြစ် ညစ်နွမ်းစေတတ်ပုံ၊ ပညာကိုအားနည်းအောင် ပြုတတ်ပုံ၊ ကုသိုလ်စိတ်ကို မတားမြစ် မပိတ်ပင် မညစ်နွမ်းစေတတ်သော ဗောဇ္ဈင်ခုနစ်ပါးကို ပွားများ, ကြိမ်ဖန်များစွာ လေ့လာသည်ရှိသော် ဝိဇ္ဇာ ဝိမုတ္တိဖိုလ်ကို မျက်မှောက်ပြုရန်ဖြစ်ပုံ၊ ရိုသေစွာနှလုံးသွင်း၍ စိတ်ပါလက်ပါတရားနာယူနေသော အရိယာသာဝကအား ယင်းနီဝရဏတရားငါးပါးမဖြစ်ပဲ ဗောဇ္ဈင်တရားများ ဘာဝနာ ပါရိပူရီဖြစ်ပုံကို အကျယ် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၂၊၂၂၈။ အံ၊မြန်၊၂၊၂၉၀။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၈၃။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ပဉ္စကနိပါတ၊ ပဉ္စမပဏ္ဏာသက၊ (၂၄) ၄-အာဝါသိကဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
(၁) ရဟန်းတော်တို့၏အသွင်အပြင်ဟူသော ဝတ်ကြီးဝတ်ငယ်နှင့် မပြည့်စုံသောရဟန်း၊
(၂) အကြားအမြင်ကို ဆောင်ထားသဖြင့် ဗဟုဿုတမရှိသောရဟန်း၊
(၃) ပြောဆိုမှု မကောင်းသဖြင့် ပြေပြစ်ကောင်းမွန်သောစကားမရှိသောရဟန်း၊
(၄) တစ်ပါးတည်းကိန်းအောင်းမှုမရှိသဖြင့် ကိလေသာခေါင်းပါးမှုမရှိသောရဟန်း၊
(၅) ပညာမရှိ မိုက်မဲဆွံ့ အသော ရဟန်း-ဟူသော စိတ်နှလုံးကိုမပွားစေတတ်သော ကျောင်းထိုင်ရဟန်းငါးမျိုးနှင့် အမြဲသတိရ အောက်မေ့နေရသော ကျောင်းထိုင် ရဟန်းတော်ငါးမျိုးတို့ကို ကဏှပက္ခ, သုက္ကပက္ခအားဖြင့် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၁၊၈။ အံ၊မြန်၊၁၊၁၀။ အံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၄၃-၄။ အံ၊ဋီ၊၁၊၉၈။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဧကကနိပါတ၊ ၅-ပဏိဟိတအစ္ဆဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
(နီဝရဏငါးပါးတို့ဖြင့်)နောက်ကျုနေသောစိတ်ရှိသောရဟန်းသည် မိမိအကျိုး သူတပါးအကျိုး, မိမိသူတပါး နှစ်ဦးသားအကျိုး သိနိုင်ခြင်း၊ (ဒိဗ္ဗစက္ခုဉာဏ်၊ ဝိပဿနာ ဉာဏ်၊ မဂ်ဉာဏ်၊ ဖိုလ်ဉာဏ်၊ ပစ္စဝေက္ခဏဉာဏ်-ဟူသော)အလမရိယဉာဏဒဿန ဝိသေသကို မျက်မှောက်ပြုနိုင်ခြင်းတို့ မဖြစ်နိုင်ပုံကို နောက်ကျုနေသောရေအိုင်ဥပမာဖြင့် ဘုရားရှင် ရှင်းလင်းဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၄၃၆-၇။ သံ၊မြန်၊၂၊၄၃၂-၃။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၂၅။ သံ၊ဋီ၊၂၊၃၆၄။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၃-မာတုဂါမသံယုတ္တ၊ ပဌမပေယျာလဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
မာတုဂါမတို့၏ သီးခြားဒုက္ခငါးမျိုးကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၁၊၁၀၆-၇။ အံ၊မြန်၊၁၊၁၂၄-၅။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၇၅-၇။ အံ၊ဋီ၊၂၊၇၈-၈၀။ အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ တိကနိပါတ၊ ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၂-ရထကာရဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
နိရာသ ( တောင့်တမှုမရှိသောပုဂ္ဂိုလ်၊ အာသံသ(= တောင့်တမှုရှိသော ပုဂ္ဂိုလ်၊ ဝိဂတာသ ( တောင့်တမှုကင်းပြီးသော)ပုဂ္ဂိုလ်တို့ကို လောက, သာသနာ နှစ်ဖက်မြင်ဖြင့် အကျယ်တဝင့် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
သံ၊၃၊၅၂။ သံ၊မြန်၊၃၊၅၅။ သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-မဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၇-ဧသနာဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
ကာမာသဝ၊ ဘဝါသဝ၊ အဝိဇ္ဇာသဝ-ဟူသော အာသဝေါတရားသုံးပါးတို့ကို ထူးသောဉာဏ်ဖြင့် သိရန်၊ ပိုင်းခြား၍ သိရန်၊ ကုန်စေရန်၊ ပယ်စွန့်ရန် အဋ္ဌင်္ဂိကမဂ်ကို ပွားများရမည် အစရှိသည်ဖြင့် ပွားများပုံအကျယ်ကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၃၊၁၆၆။ သံ၊မြန်၊၃၊၁၇၂။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၃-သတိပဋ္ဌာနသံယုတ္တ၊ ၅-အမတဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
အထက်သုတ်ပါ အာသဝေါတရားသုံးပါးတို့ကို ပယ်စွန့်ရန် သတိပဋ္ဌာန် လေးပါးတို့ကို ပွားများရမည် အစရှိသည်ဖြင့် ပွားများပုံအကျယ်ကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၂၊၃၄၀-၃။ အံ၊မြန်၊၂၊၄၃၁-၄။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၂၇-၁၃၁။ အံ၊ဋီ၊၃၊၁၂၄-၁၃၂။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဆက္ကနိပါတ၊ ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ ၆-မဟာဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
(၁) စောင့်ရှောက်မှု၊ (၂) မှီဝဲမှု၊ (၃) သည်းခံမှု၊ (၄) ရှောင်ကြဉ်မှု၊ (၅) ပယ်ဖျောက်မှု၊ (၆) ပွားများမှု-ဟူသော အာသဝေါတရားတို့ကိုပယ်ရမည့်တရား ၆-မျိုးတို့ဖြင့် အာသဝေါတရားတို့ကို ပယ်ပြီးသောရဟန်းတော်သည် အာဟုနေယျ အစရှိသော အကျိုးဂုဏ်ငါးပါးကို ရရှိနိုင်၏-အစရှိသည်ဖြင့် တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီကို အကျယ်ဝေဖန်၍ ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၃၊၄၈၃။ အံ၊မြန်၊၃၊၄၇၃-၄။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဒသကနိပါတ၊ စတုတ္ထပဏ္ဏာသက၊ (၁၈) ၃-သာဓုဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
ဒုစရိုက် ၁၀-ပါးသည် သာသဝဓမ္မ, ဒုစရိုက် ၁၀-ပါးမှ ရှောင်ကြဉ်မှုသည် အနာသဝဓမ္မဖြစ်ပုံကို ကဏှပက္ခ, သုက္ကပက္ခနည်းဖြင့် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-ဣတိဝုတ်၊၂၂၈-၉။ ဣတိဝုတ်၊မြန်၊၂၁၃။ ဣတိဝုတ်၊ဋ္ဌ၊၁၈၈-၉။
-ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ ဣတိဝုတ္တက၊ တိကနိပါတ၊ ပဌမဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
သမာဓိ၊ သမ္ပဇဉ်၊ သတိရှိသော ဗုဒ္ဓသာဝကသည် အာသဝ၊ အာသဝသမုဒယ၊ အာသဝနိရောဓ၊ အာသဝနိရောဓဂါမိနီပဋိပဒါကို ပိုင်းခြား၍ သိ၏၊ အာသဝေါတရား တို့ကုန်ခြင်းကြောင့် တဏှာကင်းသည်ဖြစ်၍ ပရိနိဗ္ဗာန်ဝင်စံရ၏-ဟု ဘုရားရှင် ထံတော်မှကြားနာခဲ့ရသည့်တရားတော်ကို ခုဇ္ဇုတ္တရာက သာမာဝတီအမှူးရှိသော မိဖုရားငါးရာတို့အား ပြန်လည်ဟောကြားသည့်သုတ်။
-ဣတိဝုတ်၊၂၂၉။ ... ဣတိဝုတ်၊ဋ္ဌ၊၁၈၉။
-ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ ... အဋ္ဌမသုတ်။
ကာမ၊ ဘဝ၊ အဝိဇ္ဇာ-ဟူသော အာသဝေါတရားသုံးပါးကုန်ပြီးသော ကိလေသာတို့မှ လွတ်မြောက်ပြီးသောပုဂ္ဂိုလ်သည် စစ်သည်နှင့်တကွ မာရ်နတ်ကိုအောင်မြင်၍ အဆုံးစွန်သောအတ္တဘောကို ဆောင်၏-ဟု ဘုရားရှင်ထံတော်မှ ကြားနာခဲ့ရကြောင်းကို ခုဇ္ဇုတ္တရာက သာမာဝတီအမှူးရှိသော မိဖုရားငါးရားတို့အား ပြန်လည် ဟောပြသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၃၊၁၇၈။ သံ၊မြန်၊၃၊၁၈၅။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၄-ဣန္ဒြိယသံယုတ္တ၊ ၂-မုဒုတရဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
သဒ္ဓါ၊ ဝီရိယ၊ သတိ၊ သမာဓိ၊ ပညာ-ဟူသော ဣန္ဒြေငါးပါးကိုပွားများခြင်း ကြိမ်ဖန်များစွာ အလေ့အလာပြုခြင်းကြောင့် အာသဝေါတရားများ ကုန်ခမ်းပြီး အနာသဝ စေတောဝိမုတ္တိ, ပညာဝိမုတ္တိဖြစ်သည့် အရဟတ္တဖိုလ်ကို မျက်မှောက်ဘဝ၌ပင် ကိုယ်တိုင်သိရှိ မျက်မှောက်ပြု၍ နေနိုင်၏-ဟု ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၃၊၂၀၇။ သံ၊မြန်၊၃၊၂၁၃။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ... ၇-ဗောဓိပက္ခိယဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
အထက်သုတ်ပါ ဣန္ဒြေငါးပါးတို့ကို ပွားများအပ်, ကြိမ်ဖန်များစွာ အလေ့ အလာပြုအပ်သည်ရှိသော် သံယောဇဉ်တို့ကို ပယ်စွန့်ရန်၊ အနုသယတို့ကို အကြွင်းမဲ့ ပယ်ခွါရန်၊ သံသရာခရီးကို ပိုင်းခြား၍ သိနိုင်ရန်၊ အာသဝေါတရားတို့ ကုန်ခမ်းရန် ဖြစ်ကုန်၏-ဟု ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၃၊၂၆၇။ သံ၊မြန်၊၃၊၂၇၀။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၈-အနုရုဒ္ဓသံယုတ္တ၊ ဒုတိယဝဂ္ဂ၊ စုဒ္ဒသမသုတ်။
သတိပဋ္ဌာန်လေးပါးကို ပွားများခြင်း၊ ကြိမ်ဖန်များစွာ အလေ့အလာပြုခြင်း အာသဝေါတရားတို့ ကုန်ခမ်းခြင်းကြောင့် အနာသဝ စေတောဝိမုတ္တိ, ပညာဝိမုတ္တိကို မျက်မှောက်ဘဝမှာပင် ကိုယ်တိုင်သိရှိ မျက်မှောက်ပြု၍ နေနိုင်၏-ဟု အရှင်အနုရုဒ္ဓါက သမ္ဗဟုလရဟန်းတို့အား ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၃၊၂၉၇။ သံ၊မြန်၊၃၊၂၉၈။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၀-အာနာပါနသံယုတ္တ၊ ဒုတိယဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
အာနာပါနဿတိသမာဓိကို ပွားများခြင်းသည် အာသဝေါတရားတို့ ကုန်ခမ်းရန် ဖြစ်၏-ဟု အာနာပါနဿတိသမာဓိ ပွားများပုံကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၃၊၃၈၀။ သံ၊မြန်၊၃၊၃၈၆-၇။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၂-သစ္စသံယုတ္တ၊ ၃-ကောဋိဂါမဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
သစ္စာလေးပါးကိုသိမြင်သောသူအား အာသဝေါတရားတို့ ကုန်ခြင်းကို ဟောတော်မူ၏၊ သစ္စာလေးပါးကို သိမြင်အောင် အားထုတ်ကြရမည်-ဟု ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၂၊၇၃။ အံ၊မြန်၊၂၊၈၉-၉၀။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၁။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ပဉ္စကနိပါတ၊ ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ (၇) ၂-သညာဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
(၁) ကာယေ အသုဘာနုပဿီ၊ (၂) အာဟာရေ ပဋိကူလသညီ၊ (၃) သဗ္ဗလောကေ အနဘိရတသညီ၊ (၄) သဗ္ဗသင်္ခါရေသု အနိစ္စာနုပဿီ၊ (၅) အဇ္ဈတ္တံ မရဏသညာ သုပဋ္ဌိတာ-ဟူသော တရားငါးပါးကို ပွားများ, ကြိမ်ဖန်များစွာ အလေ့အလာပြုသည် ရှိသော် အာသဝေါတရားတို့ ကုန်ခမ်းရန် ဖြစ်ကုန်၏-ဟု ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၃၊၄၅၀။ အံ၊မြန်၊၃၊၄၄၂။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဒသကနိပါတ၊ တတိယပဏ္ဏာသက၊ (၁၂) ၂-ပစ္စုရောဟနီဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
မဂ္ဂင်ရှစ်ပါး၊ သမ္မာဉာဏ၊ သမ္မာဝိမုတ္တိ-ဟူသော တရား ၁၀-ပါးကို ပွားများ, ကြိမ်ဖန်များစွာ ပွားများသည်ရှိသော် အာသဝေါတရားတို့ ကုန်ခမ်းရန် ဖြစ်ကုန်၏ဟု ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
ဣတိဝုတ်၊၂၆၅။ ဣတိဝုတ်၊မြန်၊၂၅၁-၂။ ဣတိဝုတ်၊ဋ္ဌ၊၃၁၀။
-ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ ဣတိဝုတ္တက၊ စတုက္ကနိပါတ၊ တတိယသုတ်။
သစ္စာလေးပါးကို သိမြင်သောရဟန်းအား အာသဝေါတရားတို့ ကုန်ခမ်းခြင်းကို ဘုရားရှင် ဟောတော်မူ၏-ဟု ခုဇ္ဇုတ္တရာက သာမာဝတီအမှူးရှိသော မိဖုရား ငါးရာတို့အား ပြန်လည်ဟောပြသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၄၅၀-၁။ သံ၊မြန်၊၂၊၄၄၆-၇။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၄-ဇမ္ဗုခါဒကသံယုတ္တ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
ကာမာသဝ၊ ဘဝါသဝ၊ အဝိဇ္ဇာသဝ-ဟူသော အာသဝေါတရားသုံးပါး၊ အဋ္ဌင်္ဂီက အရိယာမဂ်-ဟူသော အာသဝပဟာနမဂ္ဂ၊ အာသဝပဟာန ပဋိပဒါတို့ကို မဂဓနိုင်ငံ နာဠကရွာ၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ဇမ္ဗုခါဒကပရိဗိုဇ်၏ မေးလျှောက်ချက်ကို အရှင်သာရိပုတ္တရာ ဖြေဆိုဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၂၆၀။ သံ၊မြန်၊၂၊၂၅၂။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-သဠာယတနသံယုတ္တ၊ (၆) ၁-အဝိဇ္ဇာဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
အဇ္ဈတ္တိကာယတန ၆-ပါး၊ ဗဟိဒ္ဓါယတန ၆-ပါး၊ ဝိညာဏ် ၆-ပါး၊ ဖဿ ၆-ပါး၊ အာယတန တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ၌ ဝေဒနာသုံးမျိုးတို့ကို အနတ္တ-ဟု သိမြင်သော ရဟန်းသည် အာသဝေါတရားတို့ကို ပယ်အပ်ကုန်၏-ဟု တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ ခွဲခြား၍ အညတရ ရဟန်းအား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၂၆၁။ သံ၊မြန်၊၂၊၂၅၂။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ... ပဉ္စမသုတ်။
အထက်သုတ်အတိုင်း သိမြင်သည်ရှိသော် အာသဝေါတရားတို့ကို အကြွင်းမဲ့ ပယ်ခွါခြင်းသို့ရောက်ကုန်၏-ဟု ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၁၊၈၆။ အံ၊မြန်၊၁၊၁၀၁။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၅၇။ အံ၊ဋီ၊၂၊၅၅။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဒုကနိပါတ၊ တတိယပဏ္ဏာသက၊ (၁၁) ၁-အာသာဒုပ္ပဇဟဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
ဥစ္စာပစ္စည်း၌ လိုချင်မှုတဏှာနှင့် အသက်ရှည်လိုမှုတဏှာ နှစ်ပါးတို့ကို စွန့် လွှတ်နိုင်ခဲ၏-ဟု ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ -ယင်းတဏှာနှစ်ပါးကို စွန့်လွှတ်နိုင်ရန် ခဲယဉ်းပုံကို အကျယ် ဖွင့်ပြထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၁၊၄၂၅-၆။ အံ၊မြန်၊၁၊၄၃၈-၉။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၂၈။ အံ၊ဋီ၊၂၊၃၂၅။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ တတိယပဏ္ဏာသက၊ (၁၂) ၁-ဝလာဟကဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
အဆိပ်လေးမျိုး၊ ယင်းအဆိပ်လေးမျိုးနှင့် တူသော အမျက်ထွက်သောပုဂ္ဂိုလ် လေးမျိုးတို့ကို အကျယ် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
ဋီကာ၌ -အဆိပ်လေးမျိုးနှင့် စပ်၍ သိမှတ်ဖွယ်ဖွင့်ဆိုချက် ပါရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၃၈၁-၃။ သံ၊မြန်၊၂၊၃၇၇-၉။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၅၂-၆၇။ သံ၊ဋီ၊၂၊၃၂၄။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-သဠာယတနသံယုတ္တ၊ (၁၉) ၄-အာသီ ဝိသဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
(၁) အာသီဝိသ၊ ဥဂ္ဂတေဇ ယောရဝိသ-ဖြစ်သော မြွေလေးမျိုးကို ပြုစုလုပ်ကျွေးနေရပုံနှင့် မဟာဘုတ်လေးပါးကိုလည်းကောင်း၊
(၂) မိမိနောက်က တကောက်ကောက်လိုက်၍ သတ်ရန်ပြင်ဆင်နေသော သူသတ်ယောက်ျားငါးယောက်နှင့် ဥပါဒါနက္ခန္ဓာငါးပါးကိုလည်းကောင်း၊
(၃) ၆-ယောက်မြောက်ဖြစ်သော အနီးအနား၌သံလျက်ကိုင်လျက် နောက်ကနေပြီး သတ်ရန်လိုက်နေသော သူသတ်ယောက်ျားနှင့် နန္ဒီရာဂကိုလည်းကောင်း၊
(၄) သုညဂါမနှင့် အဇ္ဈတ္တိကာယတနကိုလည်းကောင်း၊
(၅) စောရဂါမဃာတနှင့် ဗဟိဒ္ဓါယတနကိုလည်းကောင်း၊
(၆) သမုဒ္ဒရာနှင့် ဩဃလေးပါးကိုလည်းကောင်း၊
(၇) ဘေးအန္တရာယ်များလှသော ဤမှာဖက်ကမ်းနှင့် သက္ကာယဒိဋ္ဌိကိုလည်းကောင်း၊
(၈) အေးချမ်းသာယာသော ထိုမှာဖက်ကမ်းနှင့် နိဗ္ဗာန်ကိုလည်းကောင်း၊
(၉) ဖောင်နှင့် အဋ္ဌင်္ဂိကအရိယာမဂ်ကိုလည်းကောင်း၊
(၁၀) လုံ့လပြုခြင်းနှင့် ဝီရိယကိုလည်းကောင်း၊
(၁၁) တဖက်ကမ်းသို့ရောက်ရှိသွားသောဗြာဟ္မဏနှင့် ရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်တို့ကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ -ဘုရားရှင်ထံတော်သို့ရောက်ရှိလာကြကုန်သော အရပ်မျက်နှာတို့၌နေကြကုန်သော အသက်မွေးမှုတူကြပြီး ဒုက္ခလက္ခဏာကမ္မဋ္ဌာန်းကို အာထုတ်နေကြသော ယောဂီရဟန်းတော်တို့အား ဟောတော်မူကြောင်း၊ ဥဂ္ဃဋိတညူအစရှိသော ပုဂ္ဂိုလ်လေးမျိုးတို့အား အရဟတ္တဖိုလ်ရောက်သည်အထိ ကျေးဇူးပြုနိုင်အောင် ဘုရားရှင်ကြိုးကြိုးစားစား ဟောတော်မူကြောင်း၊ မြွေလေးမျိုးနှင့် အဆိပ်လေးမျိုး၊ ဝိသဝေဂဝိကာရအားဖြင့် မြွေ ၁၆-မျိုး၊ ပုဂ္ဂလ ပဏ္ဏတ္တိအားဖြင့် မြွေ ၆၄-မျိုး၊ ယောနိအားဖြင့် မြွေ ၂၅၆-မျိုး၊ ၅၁၂-မျိုး၊ ၁၀၂၄-မျိုး ရှိပုံကိုလည်းကောင်း၊ မြွေလေးမျိုးကိုပြုစုလုပ်ကျွေးပုံ ဥပမာအကျယ်၊ ရန်သူ သူသတ်ယောက်ျားများ တကောက်ကောက်လိုက်နေကြပုံ၊ ဥပမာ ဥပမေယျ နှိုင်းယှဉ်ချက်၊ မြွေလေးမျိုးနှင့် ဓာတ်လေးပါး၊ သူသတ်သမားငါးယောက် နှင့် ဥပါဒါနက္ခန္ဓာငါးပါး၊ သန်လျက်ကိုင်ပြီး လိုက်သတ်နေသောသူနှင့် နန္ဒီရာဂ၊ စောရဂါမဃာတကများနှင့် ဗဟိဒ္ဓါယတန၊ သမုဒ္ဒရာကူးပုံ၊ သစ္စာလေးပါးတို့ကို နည်းခြောက်ထောင်တို့ဖြင့် ဝေဖန်၍ ဟောတော်မူထားပုံ၊ ဒေသနာတော် အဆုံး၌ ဝိပဉ္စိတညူရဟန်းငါးရာတို့ အရဟတ္တဖိုလ်သို့ရောက်ကြပုံ အစရှိသည်တို့ကို ရှင်းလင်း ဖွင့်ပြထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၃၊၄၅၆။ အံ၊မြန်၊၃၊၄၅၀။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဒသကနိပါတ၊ တတိယပဏ္ဏာသက၊ (၁၅) ၅-အရိယဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ ... မိစ္ဆာဝိမုတ္တိတရားများသည် န အာသေဝိတဗ္ဗဓမ္မများဖြစ်သည်။ သမ္မာဒိဋ္ဌိ ... သမ္မာဝိမုတ္တိတရားများသည် အာသေဝိတဗ္ဗဓမ္မများဖြစ်သည်ဟု ကဏှပက္ခ, သုက္ကပက္ခ ခွဲ၍ ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၃၊၄၈၆။ အံ၊မြန်၊၃၊၄၇၇။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဒသကနိပါတ၊ စတုတ္ထပဏ္ဏာသက၊ (၁၉) ၄-အရိယဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
ပါဏာတိပါတ ... မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ-ဟူသော ဒုစရိုက်တရားများသည် နာသေဝိတဗ္ဗ ဓမ္မ၊ ပါဏာတိပါတာ ဝေရမဏိ ... သမ္မာဒိဋ္ဌိ-ဟူသော သုစရိုက်တရားများသည် အာသေဝိတဗ္ဗဓမ္မများဖြစ်သည်ဟု ကဏှပက္ခ, သုက္ကပက္ခအားဖြင့် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၁၊၂၅၃။ သံ၊မြန်၊၁၊၂၃၇-၈။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၁-၂၈။ သံ၊ဋီ၊၂၊၂၅-၃၂။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-နိဒါနသံယုတ္တ၊ ၂-အာဟာရဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
ဖြစ်ပြီးသတ္တဝါတို့ တည်တံ့ရန်၊ ဖြစ်ဆဲသတ္တဝါတို့ တည်တံ့ဖြစ်ပွားရန် အာဟာရ လေးပါးရှိပုံ၊ အာဟာရ၏အကြောင်းသည် တဏှာ၊ တဏှာ၏အကြောင်းသည် ဝေဒနာ အစရှိသည်ဖြင့် အဝိဇ္ဇာတိုင်အောင် အကျိုးတရား၏အကြောင်းများကိုလည်းကောင်း၊ အဝိဇ္ဇာကြောင့် သင်္ခါရဖြစ်သည် အစရှိသည်ဖြင့် အကြောင်းတရားများ၏ အကျိုးတရားများကိုလည်းကောင်း အနုလောမ, ပဋိလောမ အပြန်အလှန်ဖြစ်နေပုံကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ -ဘူတာနှင့် သမ္ဘဝေသီ၊ အာဟာရအမျိုးမျိုး၊ အာဟာရနှင့် ဆက်စပ်နေသော သိမှတ်ဖွယ်ရာများ၊ ဒေသနာတော်၏ ပရိပုဏ္ဏဒေသနာတော်ဖြစ်ပုံ အစပ်သုံးစပ် အလွှာလေးလွှာပါဝင်ပုံကို ဖွင့်ပြထားပါသည်။
-သံ၊၃၊၉၀-၅။ သံ၊မြန်၊၃၊၉၅-၉။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၉၃-၂၀၄။ သံ၊ဋီ၊၂၊၄၃၁-၄၄၃။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၂-ဗောဇ္ဈင်္ဂသံယုတ္တ၊ ၆-သာကစ္ဆာဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
မဖြစ်သေးသော နီဝရဏငါးပါးနှင့် ဗောဇ္ဈင်ခုနစ်ပါးတို့ဖြစ်ပေါ်လာရန်၊ ဖြစ်ပြီးသော နီဝရဏငါးပါးနှင့် ဗောဇ္ဈင်ခုနှစ်ပါးတို့တိုးပွားစေနိုင်သော အကြောင်းတရားများ၊ အကြောင်းမဟုတ်သောတရားများကို နီဝရဏတစ်ပါးစီ၊ ဗောဇ္ဈင်တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ အကျယ်ဝေဖန်၍ ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ -ပါဠိတော်နည်းမှတပါး (၁)သတိသမ္ဗောဇ္ဈင်ဖြစ်ကြောင်း တရားလေးပါး၊ (၂)ဓမ္မဝိစယသမ္ဗောဇ္ဈင်ဖြစ်ကြောင်း တရားခုနစ်ပါး၊ နည်းယူဖွယ်ဝတ္ထု၊ သဒ္ဓါနှင့် ပညာ၊ သမာဓိနှင့် ဝီရိယတို့ ညီမျှသင့်ပုံ၊ သတိ၏ အရေးကြီးပုံ၊ (၃)ဝီရိယ သမ္ဗောဇ္ဈင်ဖြစ်ကြောင်းတရား တဆဲ့တစ်ပါး၊ မဟာမိတ္တထေရ်ဝတ္ထု၊ (၄)ပီတိသမ္ဗောဇ္ဈင် ဖြစ်ကြောင်းတရား ဆယ်ပါး၊ (၅)ပဿဒ္ဓိသမ္ဗောဇ္ဈင်ဖြစ်ကြောင်းတရား ခုနစ်ပါး၊ (၆)သမာဓိသမ္ဗောဇ္ဈင်ဖြစ်ကြောင်းတရား ဆယ်ပါး၊ (၇)ဥပေက္ခာသမ္ဗောဇ္ဈင်ဖြစ်ကြောင်း တရား ငါးပါး၊ နီဝရဏကိုပယ်ကြောင်းတရား ၆-ပါးစီတို့ကို အကျယ်တဝင့် ဖွင့်ပြပြီး၊ ဒေသနာတော်အဆုံး၌ ရဟန်းတော်ငါးရာတို့ အရဟတ္တဖိုလ်ရောက်ရှိပုံကို ဖွင့်ပြထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၃၊၁၁၆။ သံ၊မြန်၊၃၊၁၂၁။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၂-ဗောဇ္ဈင်္ဂသံယုတ္တ၊ ၈-နိရောဓဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
အာဟာရေပဋိကူလသညာကို ပွားများအပ်, ကြိမ်ဖန်များစွာ အလေ့အလာပြု အပ်သည်ရှိသော် အကျိုးအာနိသင်ကြီးမားပုံနှင့် ပွားများပုံကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၂၊၂၄၇။ အံ၊မြန်၊၂၊၃၁၉။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၈၇။ အံ၊ဋီ၊၃၊၈၁။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဆက္ကနိပါတ၊ ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၁-အာဟုနေယျဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
ဒွါရ ၆-ပါးတို့ဖြင့် အာရုံ ၆-ပါးတို့ကို သိသည်ရှိသော် ဣဋ္ဌာရုံ၌ ဝမ်းမြောက်မှု၊ အနိဋ္ဌာရုံ၌ စိတ်နှလုံးမသာယာမှု မဖြစ်ပဲ လျစ်လျူရှု၍ သတိသမ္ပဇဉ်ဖြင့် နေသည် ရှိသော် အာဟုနေယျ အစရှိသောဂုဏ်တို့နှင့် ပြည့်စုံနိုင်၏-ဟု ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
ဤသုတ်၌-ရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်၏ အမြဲဖြစ်နေသော နေခြင်းကို ဟောတော်မူသည်ဟု အဋ္ဌကထာ၌ ဖွင့်ပြထားပါသည်။
-အံ၊၂၊၂၄၈။ အံ၊မြန်၊၂၊၃၂၀။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၈၇။ အံ၊ဋီ၊၃၊၈၂-၇။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ... ဒုတိယသုတ်။
ဣဒ္ဓိဝိဓ၊ ဒိဗ္ဗသောတ၊ စေတောပရိယ၊ ပုဗ္ဗေနိဝါသာနုဿတိ၊ ဒိဗ္ဗစက္ခု၊ အာသဝက္ခယ-ဟူသော အဘိညာဏ် ၆-ပါးနှင့် ပြည့်စုံသောရဟန်းတော်သည် အာဟုနေယျ အစရှိသောဂုဏ်တို့နှင့် ပြည့်စုံ၏-ဟု ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ -ရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်၏အဘိညာဉ် ၆-ပါးကို ဟောတော်မူသည်ဟု ဖွင့်ပါသည်။
ဋီကာ၌ -ပါဠိတော်လာ ပါဠိအဖွင့်တို့ကို အကျယ်ဖွင့်ပြထားပြီး၊ ဝိသုဒ္ဓိမဂ္ဂဋီကာ (၂။ ၅၆)၌ အကျယ်ယူပါလေ-ဟု ဖွင့်ပြထားပါသည်။
-အံ၊၃၊၁၁၄-၅။ အံ၊မြန်၊၃၊၁၁၄-၅။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ အဋ္ဌကနိပါတ၊ ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ (၆) ၁-ဂေါတမီဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
(၁)သီလရှိခြင်း၊ (၂)ဗဟုဿုတရှိခြင်း၊ (၃)ကလျာဏမိတ္တရှိခြင်း၊ (၄)သမ္မာဒိဋ္ဌိ ရှိခြင်း၊ (၅)ရူပသမာပတ်ကို ရပြီးခြင်း၊ (၆)ပုဗ္ဗေနိဝါသာနုဿတိအဘိညာဉ်ကို ရပြီးခြင်း၊ (၇)ဒိဗ္ဗစက္ခုအဘိညာဉ်ကို ရပြီးခြင်း၊ (၈)အာသဝက္ခယဉာဏ်ကို ရပြီးခြင်း-ဟူသော တရား ၈-ပါးတို့နှင့် ပြည့်စုံသောရဟန်းသည် အာဟုနေယျ-အစရှိသော ဂုဏ်လေးပါးတို့နှင့် ပြည့်စုံ၏-ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၃၊၁၁၅။ အံ၊မြန်၊၃၊၁၁၅။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ... ဒုတိယသုတ်။
သီလရှိခြင်း၊ ဗဟုဿုတရှိခြင်း၊ အာရဒ္ဓဝီရိယဖြစ်ခြင်း၊ အာရညိကဖြစ်ခြင်း အရတိ ရတိသဟဖြစ်ခြင်၊ ဘယဘေရဝသဟဖြစ်ခြင်း၊ ရူပသမာပတ်လေးပါးကို ရပြီးခြင်း၊ အာသဝက္ခယဉာဏ်ကို ရပြီးခြင်း-ဟူသော တရား ၈-ပါးတို့နှင့် ပြည့်စုံသောရဟန်းတော်သည် အာဟုနေယျ-အစရှိသော ဂုဏ်လေးပါးနှင့် ပြည့်စုံပေ၏-ဟု ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၃၊၁၈၀။ အံ၊မြန်၊၃၊၁၈၁-၂။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၆၂။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ နဝကနိပါတ၊ ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၂-သီဟနာဒဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
အရဟာ၊ အရဟတ္တာယပဋိပန္န၊ အနာဂါမီ၊ အနာဂါမိဖလသစ္ဆိကိရိယာယပဋိပန္န၊ သကဒါဂါမီ၊ သကဒါဂါမိဖလသစ္ဆိကိရိယာယ၊ သောတာပန္န၊ သောတာပတ္တိဖလ သိစ္ဆိကိရိယာယပဋိပန္န၊ ဂေါတြဘူ-ဟူသော ပုဂ္ဂိုလ် (၉)ယောက်သည် အာဟုနေယျ၊ ပါဟုနေယျ၊ ဒက္ခိဏေယျ၊ အဉ္ဇလီကရဏီယ၊ အနုတ္တရံ ပုညက္ခေတ္တလောကဿဖြစ်သည်ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၃၊၂၇၄။ အံ၊မြန်၊၃၊၂၇၅။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၉၀။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဒသကနိပါတ၊ ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၂-နာထဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
သဗ္ဗညုဘုရားရှင်၊ ပစ္စေကဗုဒ္ဓါ၊ ဥဘတောဘာဂဝိမုတ္တပုဂ္ဂိုလ်၊ ပညာဝိမုတ္တပုဂ္ဂိုလ်၊ ကာယသက္ခီပုဂ္ဂိုလ်၊ ဒိဋ္ဌိပ္ပတ္တပုဂ္ဂိုလ်၊ သဒ္ဓါဝိမုတ္တပုဂ္ဂိုလ်၊ သဒ္ဓါနုသာရီပုဂ္ဂိုလ်၊ ဓမ္မာနုသာရီ ပုဂ္ဂိုလ်၊ (သိခါပတ္တဝိပဿနာဉာဏ်ဖြစ်သော နိဗ္ဗာန်ကိုအာရုံပြုသော)ဂေါတြဘူဉာဏ်နှင့် ပြည့်စုံသော တိဟိတ်ပုထုဇဉ်ပုဂ္ဂိုလ်-ဟူသော ပုဂ္ဂိုလ်ဆယ်မျိုးတို့သည် အာဟုနေယျအစရှိသော ဂုဏ်လေးပါးတို့နှင့် ပြည့်စုံပေကုန်၏-ဟု ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၃၊၄၁၇-၉။ အံ၊မြန်၊၃၊၄၀၉-၄၁၁။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၃၂။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဒသကနိပါတ၊ ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ (၁၀) ၅-ဥပါလိဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
(၁)သီလရှိခြင်း၊ (၂)ဗဟုဿုတရှိခြင်း၊ (၃)ကလျာဏမိတ္တရှိခြင်း၊ (၄)သမ္မာဒိဋ္ဌိ ဖြစ်ခြင်း၊ (၅)ဣဒ္ဓိဝိဓ၊ (၆)ဒိဗ္ဗသောတ၊ (၇)ပရစိတ္တဝိဇာနန၊ (၈)ပုဗ္ဗေနိဝါသာနုဿတိ၊ (၉)ဒိဗ္ဗစက္ခု-ဟူသော အဘိညာဉ်ငါးပါးနှင့် (၁၀)အာသဝက္ခယဉာဏ်ကို ရပြီးခြင်း-ဟူသော တရားဆယ်မျိုးတို့နှင့် ပြည့်စုံသောပုဂ္ဂိုလ်သည် အာဟုနေယျ-အစရှိသော ဂုဏ်တို့နှင့် ပြည့်စုံပေ၏-ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၁၊၂၇။ အံ၊မြန်၊၁၊၃၅။ အံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၂၉၉-၃၀၂။ အံ၊ဋီ၊၁၊၂၀၃-၆။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဧကကနိပါတ၊ ၁၄-ဧတဒဂ္ဂ (ဆဋ္ဌ)ဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
ဒါန, ပိယဝစန အတ္ထစရိယာ, သမာနတ္တတာ-ဟူသော သင်္ဂဟဝတ္ထုလေးပါးဖြင့် ပရိသတ်ကိုချီးမြှောက်တတ်သော ငါဘုရား၏တပည့်ဥပါသကာတို့တွင် (ဟတ္ထက) အာဠဝကသည် အသာလွန်ဆုံး အမွန်မြတ်ဆုံးပေတည်း-ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၁၊၂၁၆-၇။ သံ၊မြန်၊၁၊၂၀၀-၂။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၂၈၉-၃၀၈။ သံ၊ဋီ၊၁၊၃၁၈-၃၂၉။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၀-ယက္ခသံယုတ္တ၊ ဒွါဒသမသုတ်။
-သုတ္တနိ၊၃၀၅-၇။ သုတ္တနိ၊မြန်၊၂၈၉-၂၉၁။ သုတ္တနိ၊ဋ္ဌ၊၁၊၂၁၂-၂၃၃။
-ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ သုတ္တနိပါတ, ၁-ဥရဂဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
အာဠဝီနိုင်ငံ အာဠဝီမြို့တော်အနီး အာဠဝကဘီလူး၏ဗိမာန်၌ ဘုရားရှင် သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် အာဠဝကဘီလူးရောက်လာပြီး ဗိမာန်အပြင်ဖက်သို့ သုံးကြိမ် တိုင်တိုင် ဝင်ခိုင်း ထွက်ခိုင်းပုံ၊ ဘုရားရှင်က ဘီလူး၏အလိုသို့လိုက်၍ ဆောက်ရွက်တော်မူပုံ၊ လေးကြိမ်မြောက်၌ ဘီလူး၏ဆန္ဒကို သိတော်မူ၍ မထွက်ဘဲနေသည့်အခါ ပြဿနာမေးမည် ပြောကြားပြီး ဘုရားရှင်အား ခြိမ်းခြောက်ပုံ၊ ဘုရားရှင်က သီဟနာဒ မိန့်ခွန်းတော် မြွက်ကြားတော်မူပုံ၊ အာဠာဝကဘီလူးက နန်းစဉ်ပြဿနာများ မေး မြန်းပုံတို့ကို ပြဆိုပါသည်။ ။
ဘုရားရှင်က ပြဿနာအလိုက်-ပုရိသခေါ်ဆို ပုဂ္ဂိုလ်၏ အကောင်းဆုံးပစ္စည်း ဥစ္စာ၊ ချမ်းသာကို ဆောင်ပို့နိုင်သောတရား၊ အကောင်းဆုံး အရသာ၊ အကောင်းဆုံး အသက်မွေးမှု-ဟူသော အဖြေလေးခုကိုလည်းကောင်း၊ ဒုတိယပုစ္ဆာ၌-ဩဃအဏ္ဏဝ နှင့် ဒုက္ခကိုလွန်မြောက်နိုင်သော တရားသုံးပါး၊ စင်ကြယ်သောတရားဟူသော အဖြေလေးခုကိုလည်းကောင်း၊ တတိယမေးခွန်း၌-ပညာရကြောင်း တရား ၄-ပါး၊ ပစ္စည်းဥစ္စာ ရကြောင်း တရား ၃-ပါး၊ ကျော်စောထင်ရှားနိုင်သောတရား၊ မိတ်ဆွေဖွဲ့နိုင်သောတရား။ တမလွန်ဘဝ၌ မစိုးရိမ်ရကြောင်း တရားလေးပါးတို့ကိုလည်းကောင်း ဖြေကြားတော် မူပါသည်။
ဘုရားရှင်က ဤအဖြေများကို တခြားသမဏဗြာဟ္မဏများကိုလည်း မေးနိုင်ကြောင်း မိန့်ကြားတော်မူပါသည်၊ အာဠဝကဘီလူးကြီး သောတာပန်အရိယာသာဝက ဖြစ်ပြီး သရဏဂုံဆောက်တည်ပုံတို့ ပါရှိပါသည်၊ ပါဠိတော်နှစ်ခု အတူတူပင် ဖြစ်ပါသည်။
အဋ္ဌကထာနှစ်စောင်တို့သည် ကျမ်းပြုဆရာတော်တစ်ပါးတည်းပင်ဖြစ်သော်လည်း ဘာဏကပုဂ္ဂိုလ်တို့ကိုလိုက်၍ ဘာသာပြန်ထားသောကြောင့် အနည်းငယ် ကွဲလွဲချက်များ ရှိသော်လည်း ယေဘုယျအားဖြင့် တူညီကြပါသည်။
အဋ္ဌကထာ၌ -အာဠဝီမြို့တော်နှင့် အာဠဝကဘီလူး၏ဗိမာန် အကွာအဝေး၊ အာဠဝီမင်းကြီး တောကစားထွက်သည့် ရည်ရွယ်ချက်သုံးမျိုး၊ “ရွှေသမင်ဘယ်ကထွက် မင်းကြီးတာကထွက်”ဟူသော စကားပုံ၊ ဧဏီသားကောင်၏ သဘာဝ၊ တပ်မတော်၏ ကျေးဇူးသစ္စာ စောင့်သိတတ်ပုံ၊ အာဠဝကဘီလူးနှင့် အာဠဝီမင်းကြီးတို့ ကတိပြုချက်များ၊ အာဠာဝကဘီလူး၏ အခွင့်အရေး၊ မြို့တော်ဝန်၏ ဆောင်ရွက်ချက်၊ လူသားနှင့် ဘီလူး၊ ၁၂-နှစ်တိုင်တိုင် ဘီလူးစာကျွေးခဲ့ပုံ၊ ဘုရင်က တိုင်းသူပြည်သားတို့ဆန္ဒကို ဂရုစိုက်ပုံ၊ “ကိုယ်မချိအမိ(အဖ)သော်လည်း သားတော်ခဲ”စကားပုံ၊ ဘုရားရှင်၏ မဟာကရုဏာ သမာပတ်၌ ဝေနေယျသတ္တဝါတို့ ထင်မြင်လာပုံ၊ သာဝတ္ထိနေပြည်တော်နှင့် ယူဇနာ ၃၀-ဝေးသော အာဠာဝကဗိမာန်သို့ နေ့ဝက် ချေလျင်ခရီးကို တစ်ပါးတည်းကြွတော်မူပုံ၊ ဂဒြဘဘီလူးထံ ခွင့်ပန်ပုံ၊ အာဠဝကဗိမာန်အကြောင်းနှင့် အာဠာဝကဘီလူး၏ ရက်စက်ကြမ်းကြုတ်ပုံ၊ ဘုရားရှင်၏ အထက်ကောင်းကင်၌ မည်သည့်သတ္တဝါမျှ ဖြတ်သန်း၍ မသွားနိုင်ပုံ၊ ဟေမဝတနှင့် သာတာဂိရိဘီလူးတို့ အာဠာဝကဘီလူးနှင့် ဆွေးနွေးခန်း၊ အာဠာဝကဘီလူး၏ ကြုံးဝါးသံ၊ ဇမ္ဗူဒိပ်တစ်ကျွန်းလုံးကြားနိုင်သော အသံ ကြီးလေးမျိုး၊ အာဠာဝကဘီလူး လက်နက်ကြီး (၁၀)မျိုးတို့ဖြင့် ဘုရားရှင်အား တိုက်ခိုက် ပုံတိုက်ပွဲအချိန် ညဉ့်နှစ်ယာမ်ကြာပုံ၊ အာဠာဝကဘီလူး မာန့်လျော့သွားပုံ၊ လက်နက်ကြီး လေးမျိုး၊ မေတ္တာစွမ်းအင်၊ အာဠာဝကဘီလူး၏အလိုသို့ ဘုရားရှင်လိုက်၍ ပြုပေးတော်မူပုံ၊ နန်းစဉ်ပုစ္ဆာများအကြောင်း၊ အဖြေဂါထာ အကျယ်ဖွင့်ဆိုချက်များ၊ အာဠဝကသုတ္တန်ပြီးဆုံးချိန်၊ နတ်ဗြဟ္မာတို့ သာဓုခေါ်ချိန်၊ အာဠဝီမင်းသားငယ်ကို ဘီလူးထံ ဆက်သချိန်၊ မိုးလင်းချိန်တို့ တစ်ချိန်တည်း တိုက်ဆိုင်ပုံ၊ အာဠာဝကဘီလူးက မင်းသားငယ်ကို ဘုရားရှင်အား လှူဒါန်းပုံ၊ ဘုရားရှင်က မင်းချင်းယောက်ျားတို့လက်သို့ အပ်နှင်းပုံ၊ အာဠဝီမြို့တွင်းသို့ ဘုရားရှင်ဆွမ်းခံဝင်ပုံ၊ အာဠာဝကဘီလူး သပိတ် ထမ်း၍ လိုက်ပို့ပုံ၊ အာဠဝီမြို့တော်အပြင်၌ အာဠဝကသုတ္တန်ကို ဘုရားရှင်ဟောတော် မူရာ ပရိသတ် ၈-သောင်း လေးထောင်တို့ တရားအရသာကို သုံးဆောင်နိုင်ကြပုံ၊ ဝေဿဝဏ်နတ်မင်းကြီး ဗိမာန်၏အနီး၌ အာဠာဝကဘီလူး၏ ဗိမာန်ကို တည်ဆောက်၍ လူတို့ကိုးကွယ် ပူဇော်ပသကြပုံ၊ ဟတ္ထာဠဝကမင်းသားလေး အနာဂါမ်ဥပါသကာ ဖြစ်ပြီး ပရိသသင်္ဂဏှက ဧတဒဂ်ဘွဲ့ကို ခံယူရရှိပုံတို့ကို ဖွင့်ပြထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၁၊၁၂၉။ သံ၊မြန်၊၁၊၁၂၅။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၁၇၄။ သံ၊ဋီ၊၁၊၂၂၃။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ (၅)ဘိက္ခုနီသံယုတ္တ၊ ပဌမသုတ်။
အာဠဝိကာဘိက္ခုနီသည် သာဝတ္ထိမြို့တော်အနီး အန္ဓဝန်တောအုပ်အတွင်း၌ ကာယဝိဝေကဖြင့် နေ့သန့်နေစဉ် နှောက်ယှက်လာသော မာရ်နတ်၏စကားကို ပြန်လည် ချေပပြောဆိုသဖြင့် စိတ်ပျက်စွာဖြင့် မာရ်နတ်ထွက်ခွါသွားရပုံကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာနှင့် ဋီကာတို့၌-အန္ဓဝန်တောအုပ်အကြောင်း ဖွင့်ထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၁၊၃၈။ သံ၊မြန်၊၁၊၃၇။ သံ၊ဋီ၊၁၊၁၃၄။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-ဒေဝတာသံယုတ္တ၊ ၇-အဒ္ဓဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
အလိုရမ္မက် “ဣစ္ဆာသည် လောကကို နှောင်ဖွဲ့၏၊ အလိုရမ္မက် “ဣစ္ဆာကို ပယ်ဖျောက်ခြင်းကြောင့် (လောကမှ)ထွက်မြောက်၏၊ အလိုရမ္မက် ဣစ္ဆာကို အရဟတ္တ မဂ်ဖြင့် ပယ်ခြင်းကြောင့် အနှောင်အဖွဲ့အားလုံး ပြတ်ဆဲ၏-ဟု အညတရနတ်သားအား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၃၊၁၁၆-၈။ အံ၊မြန်၊၃၊၁၁၇-၉။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၄၁။ အံ၊ဋီ၊၃၊၂၄၅။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ အဋ္ဌကနိပါတ၊ ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ (၇) ၂-ဘူမိစာလဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
ဝိပဿနာဘာဝနာအလုပ် အားထုတ်နေစဉ် လာဘ်ကို အလိုရှိခြင်းကို အကြောင်းပြု၍ ဝိပဿနာ သူတော်ကောင်းတရားမှ လျောကျပျက်စီးသော ရဟန်း လေးမျိုး မလျောကျ မပျက်စီးသောရဟန်းတော်လေးမျိုးတို့ကို ကဏှပက္ခ, သုက္ကပက္ခနည်းဖြင့် ဘုရားရှင်က ရဟန်းတို့အား ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၃၊၁၄၃-၄။ အံ၊မြန်၊၃၊၁၄၅-၇။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ အဋ္ဌကနိပါတ၊ ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ (၈)ယမကဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
အထက်သုတ်ဒေသနာတော်နည်းအတိုင်း အရှင်သာရိပုတ္တရာက ရဟန်းတော်တို့အား ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၃၊၂၈၃-၄။ သံ၊မြန်၊၃၊၂၈၅-၆။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၀၄။ သံ၊ဋီ၊၂၊၅၂၅။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၀-အာနာပါနသံယုတ္တ၊ ဒုတိယဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
ဘုရားရှင် ဣစ္ဆာနင်္ဂလနိဂုံး ဣစ္ဆာနင်္ဂလတောအုပ်၌ ဝါတွင်းသုံးလ ကာလ ပတ်လုံး တစ်ပါးတည်းကိန်းအောင်းတော်မူရာမှ ထွက်ကြွတော်မူလာရာ အချိန်ဝယ်ဝါတွင်းသုံးလပတ်လုံး အာနာပါနဿတိသမာဓိကို ရှုမှတ်နေပုံ၊ အာနာပါနဿတိ သမာဓိ ရှုမှတ်နည်း၊ အာနာပါနဿတိဖြင့်နေခြင်းသည် အရိယဝိဟာရ၊ ဗြဟ္မဝိဟာရ၊ တထာဂတဝိဟာရဖြစ်ပုံ၊ အရိယာပုဂ္ဂိုလ်များ ရဟန္တာအဖြစ်သို့ ရောက်နိုင်ပုံ၊ အာနာပါ နဿတိကို ပွားများ, ကြိမ်ဖန်များစွာ ပွားများမှုသည် ဒိဋ္ဌဓမ္မသုခဝိဟာရ သတိသမ္ပဇည အတွက်ဖြစ်ပုံတို့ကို ရဟန်းတို့အား ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌-တိတ္ထိတို့ ချုပ်ချယ်ပြောဆိုခြင်းမှ လွတ်မြောက်နိုင်ပုံအစရှိ သည်တို့ကို ဖွင့်ပြထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၂၊၄၁-၂။ အံ၊မြန်၊၂၊၅၁-၂။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၃။ အံ၊ဋီ၊၃၊၁၉-၂၀။ အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ပဉ္စကနိပါတ၊ ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၅-မုဏ္ဍရာဇဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
အာယု၊ ဝဏ္ဏ၊ သုခ၊ ယသ၊ သဂ္ဂ-ဟူသော အလိုရှိအပ် နှစ်သက်အပ်မြတ်နိုးအပ်သော ဒုလ္လဘတရားငါးပါးနှင့် ယင်းတရားတို့ကို တောင်းခံခြင်း ဆုတောင်းနေခြင်းဖြင့် မရနိုင်ပုံ၊ ယင်းတရားငါးပါးတို့ကို ဖြစ်စေနိုင်သောအကျင့်ကို ကျင့်သုံးပါမှ နတ်, လူ၌ဖြစ်သော ယင်းတရားငါးပါးတို့ကို ရနိုင်ပုံကို အနာထပိဏ်သူဌေးအား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌-ယင်းတို့၏ ပဋိပဒါသည် ဒါန, သီလ အစရှိသော ကောင်းမှု များဖြစ်ပုံကို ဖွင့်ပြထားပါသည်။
ဋီကာ၌-အပ္ပမာဒံ ပသံသန္တိ-ပါဠိတော်ကို ဖွင့်ဆိုထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၃၊၃၆၄-၅။ အံ၊မြန်၊၃၊၃၆၁-၂။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၂၃။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဒသကနိပါတ၊ ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ (၈) ၃-အာကင်္ခဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
အလိုရှိအပ် နှစ်သက်အပ် မြတ်နိုးအပ်သော လောက၌ရနိုင်ခဲသော ဘောဂ၊ ဝဏ္ဏ၊ အာရောဂျ၊ သီလ၊ ဗြဟ္မစရိယ၊ မိတ္တ၊ ဗာဟုဿစ္စ၊ ပညာ၊ ဓမ္မ (လောကုတ္တရာတရား ကိုးပါး)၊ သဂ္ဂ-ဟူသော တရားဆယ်ပါး၊ ယင်းတရားဆယ်ပါး၏ (၁)အာလသျအနုဋ္ဌာန၊ (၂)အမဏ္ဍန အဝိဘူသန၊ (၃)အသပ္ပါယကိရိယာ၊ (၄)ပါပမိတ္တ၊ (၅)ဣန္ဒြိယ အသံဝရ၊ (၆)ဝိသံဝါဒန၊ (၇)အသဇ္ဈာယကိရိယာ၊ (၈)အသုဿူသာ အပရိပုစ္ဆာ၊ (၉)အနနုယောဂ အပစ္စဝေက္ခဏာ၊ (၁၀)မိစ္ဆာပဋိပတ္တိ-ဟူသော ဘေးရန်များ။ (၁)ဥဋ္ဌာန အနာလသျ၊ (၂)မဏ္ဍနာ ဝိသနာ၊ (၃)သပ္ပါယကိရိယာ၊ (၄)ကလျာဏမိတ္တတာ၊ (၅)ဣန္ဒြိယသံဝရ၊ (၆)အဝိသံဝါဒနာ၊ (၇)သဇ္ဈာယကိရိယာ၊ (၈)သုဿူသာ ပရိပုစ္ဆာ၊ (၉)အနုယောဂ ပစ္စဝေက္ခဏာ၊ (၁၀)သမ္မာပဋိပတ္တိ-ဟူသော အာဟာရ (ပြည့်စုံကြောင်း)တရားတို့ကို ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၂၊၃၀၉-၃၁၁။ အံ၊မြန်၊၂၊၃၉၆-၉။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၁၅-၆။ အံ၊ဋီ၊၃၊၁၁၄။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဆက္ကနိပါတ၊ ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၅-ဓမ္မိကဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
(၁)ကြွေးယူရခြင်း၊ (၂)အတိုးပေးပါမည်ဟု ဝန်ခံရခြင်း၊ (၃)ကြွေးတောင်းခံ ရခြင်း၊ (၄)ကြွေးရှင်တို့ အလိုက်ခံရခြင်း၊ (၅)ချုပ်နှောင်ခံရခြင်း-ဟူသော ကာမဘောဂီ လူဆင်းရဲ၏ ဒုက္ခငါးပါး၊ ကုသိုလ်တရားတို့၌ သဒ္ဓါ၊ ဟိရီ၊ ဩတ္တပ္ပ၊ ဝီရိယ၊ ပညာ မရှိသောရဟန်းကို အရိယသာသနာတော်၌ ကိုယ်ပိုင်ဥစ္စာ မရှိ၊ မကြွယ်ဝသူ၊ လူမွဲဟု ဆိုထိုက်ပုံ၊ (၁)ကုသိုလ်တရားတို့၌ ထိုတရားငါးပါးမရှိသောကြောင့် ဒုစရိုက်ဆယ်ပါး လွန်ကျူးခြင်းသည် လူမွဲ၏ကြွေးယူသည်နှင့် တူပုံ၊ (၂)ဒုစရိုက်တရားပြုကျင့်ပြီး ဖုံးလွှမ်းခြင်းသည် အတိုးတက်လာသည်နှင့် တူပုံ၊ (၃)ထိုဒုစရိုက်အမှုကို ပြုကျင့်သောရဟန်းကို သီလရှိသူ, မြင့်မြတ်သောအကျင့်ရှိသူတို့က ကဲ့ရဲ့ခြင်းသည် ကြွေးတောင်းခံရသည်နှင့် တူပုံ၊ (၄)တောအုပ်အစရှိသော ဆိတ်ငြိမ်ရာအရပ်သို့ကပ်ရောက်နေသည့်အခါ စိတ် မချမ်းသာခြင်းနှင့် တကွ ယုတ်မာသောအကုသိုလ်ဝိတက်တရားများဖြစ်ပေါ်လာခြင်းသည် ကြွေးရှင်များ မိမိနောက်က တကောက်ကောက်အလိုက်ခံရသူနှင့် တူပုံ၊ ဒုစရိုက် လုပ်ငန်းကြောင့် ကွယ်လွန်သည်၏အခြားမဲ့ဘဝ၌ ငရဲ၊ တိရစ္ဆာန်ဖြစ်ရခြင်းသည် ချုပ်နှောင်ခံရသည်နှင့် တူပုံတို့ကို စုဏ္ဏိယဗန္ဓ၊ ဂါထာဗန္ဓများဖြင့် ဘုရားရှင်က ရဟန်းတို့အား ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၁၊၁။ အံ၊မြန်၊၁၊၂။ အံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၂၀။ အံ၊ဋီ၊၁၊၇၀-၇၁။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဧကကနိပါတ၊ ၁-ရူပါဒိဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
ယောက်ျား၏ကုသိုလ်စိတ်ကို ကုန်ခမ်းစေနိုင်သော မိန်းမ၏အနံ့မှတပါးသော အခြားတစ်ခုသောအနံ့ကိုမျှ ငါဘုရားမြင်တော်မမူ-ဟု ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌-ဣတ္ထိဂန္ဓအမျိုးမျိုးနှင့် ဂန္ဓနှင့် သတ္တဝါအကြောင်းကို ဖွင့်ပြ ထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၁၊၂။ အံ၊မြန်၊၁၊၂။ အံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၂၀-၁။ အံ၊ဋီ၊၁၊၇၁။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဧကကနိပါတ၊ ၁-ရူပါဒိဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
ယောက်ျား၏ကုသိုလ်စိတ်ကို ကုန်ခမ်းစေနိုင်သော မိန်းမ၏အတွေ့မှတပါး အခြားတစ်ခုသောအတွေ့ကိုမျှ ငါဘုရားမြင်တော်မမူ-ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌-ဣတ္ထိဖဿအကြောင်း သာဓကအနေဖြင့် မဟာစေတီယင်ပြင် ဒဟရဘိက္ခုဝတ္ထုကို ပြဆိုထားပါသည်။ ဤသုတ္တန်တို့ကို ပဉ္စဂရုကအနေအားဖြင့် ဟောတော်မူကြောင်း ဖွင့်ပြပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၁၊၁။ အံ၊မြန်၊၁၊၂။ အံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၂၀။ အံ၊ဋီ၊၁၊၇၁။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဧကကနိပါတ၊ ၁-ရူပါဒိဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
ယောက်ျား၏ကုသိုလ်စိတ်ကို ကုန်ခမ်းစေနိုင်သော ဣတ္ထိရသမှတစ်ပါးသော အခြားတစ်ခုသောရသကိုမျှ ငါဘုရားမြင်တော်မမူ-ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌-ဣတ္ထိရသအမျိုးမျိုးနှင့် ရသကြောင့်ပျက်စီးပုံကို ဖွင့်ပြထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၁၊၁။ အံ၊မြန်၊၁၊၁။ အံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၁၄-၁၇။ အံ၊ဋီ၊၁၊၄၉-၅၂။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဧကကနိပါတ၊ ၁-ရူပါဒိဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
ယောက်ျား၏ကုသိုလ်စိတ်ကို ကုန်ခမ်းစေနိုင်သောဣတ္ထိရူပ (မိန်းမ၏ အဆင်း အသွင်အပြင် အမူအရာ ပုံသဏ္ဌာန်)မှတပါးသော အခြားတစ်ခုသောရူပါရုံကိုမျှ ငါဘုရားမြင်တော်မမူ-ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌-(၁)မဟာဒါဌိကမင်းလက်ထက် ဥမ္မတ္တကစိတ္တတ္ထေရဝတ္ထု၊ (၂)သဒ္ဓါတိဿမင်းလက်ထက် ဒဟရဘိက္ခုဝတ္ထု၊ (၃)ကလျာဏီမဟာဝိဟာရ ဒဟရ ဘိက္ခုဝတ္ထုတို့ကို သာဓကအဖြစ် ဖွင့်ပြထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၁၊၁။ အံ၊မြန်၊၁၊၁။ အံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၁၇-၁၉။ အံ၊ဋီ၊၁၊၆၈-၇၀။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဧကကနိပါတ၊ ၁-ရူပါဒိဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
ယောက်ျား၏ကုသိုလ်စိတ်ကို ကုန်ခမ်းစေနိုင်သော ဣတ္ထိသဒ္ဒ (မိန်းမအသံ)မှ တပါးသော အခြားသော သဒ္ဒါရုံ (အသံ)ကိုမျှ ငါဘုရားမြင်တော်မမူ-ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌-ဣတ္ထိသဒ္ဒအဖွင့်နှင့် (၁)သုဝဏ္ဏကက္ကဋကဝတ္ထု၊ (၂)သုဝဏ္ဏ မောရဝတ္ထု၊ (၃)ဒဟရဘိက္ခုဝတ္ထုတို့ကို သာဓကအဖြစ် ဖွင့်ပြထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၃၊၉၆-၈။ အံ၊မြန်၊၃၊၉၆-၉။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၃၄။ အံ၊ဋီ၊၃၊၂၄၁။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ အဋ္ဌကနိပါတ၊ ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၅-ဥပေါသထဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ပုဗ္ဗာရုံကျောင်းတော် မိဂါရမာတုပြာသာဒ်၌ ဘုရားရှင်သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် မာတုဂါမ၏ ပစ္စုပ္ပန်လောကကိုအောင်နိုင်သော အကျင့်လေးမျိုးနှင့် တမလွန်လောကကိုအောင်နိုင်သော အကျင့်လေးမျိုးတို့ကို ဂါထာ, စုဏ္ဏိယ ဗန္ဓနှစ်မျိုးအားဖြင့် ဝိသာခါဥပါသိကာအား ဘုရားရှင် အကျယ် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၃၊၉၉-၁၀၀။ အံ၊မြန်၊၃၊၉၉-၁၀၀။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ... ဒသမသုတ်။
အထက်သုတ်ဒေသနာတော်နည်းအတိုင်း ဘုရားရှင်က ရဟန်းတို့အား ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၃၊၂၄၁-၂။ သံ၊မြန်၊၃၊၂၄၄-၅။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၈၉။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၇-ဣဒ္ဓိပါဒသံယုတ္တ၊ ၂-ပါသာဒကမ္ပနဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
ဣဒ္ဓိ၊ ဣဒ္ဓိပါဒ၊ ဣဒ္ဓိပါဒဘာဝနာ၊ ဣဒ္ဓိပါဒဘာဝနာဂါမိနီပဋိပဒါတို့ကို အကျယ် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၃၊၂၂၃။ သံ၊မြန်၊၃၊၂၂၅။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၈၂။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၇-ဣဒ္ဓိပါဒသံယုတ္တ၊ ၁-စာပါလဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
ဣဒ္ဓိပါဒ်လေးပါးကို ပွားများကြ, ကြိမ်ဖန်များစွာ အလေ့အလာပြုကြပြီးသော သမဏဗြာဟ္မဏများ၊ ပြုလတ္တံ့ သမဏဗြာဟ္မဏများ၊ ပြုနေဆဲ သမဏဗြာဟ္မဏများသည် ဣဒ္ဓိ တစိတ်တဒေသကိုပြီးစီးစေကြပုံနှင့် ဣဒ္ဓိပါဒ်လေးပါးတို့ကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌-ဣဒ္ဓိပဒေသဟူသည် မဂ်ဉာဏ်သုံးပါးနှင့် ဖိုလ်ဉာဏ်သုံးပါး ဖြစ်ပုံ ဖွင့်ပြထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၅၃၆။ သံ၊မြန်၊၂၊၅၂၈။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၉-အသင်္ခတသံယုတ္တ၊ ပဌမဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
ဣဒ္ဓိပါဒ်လေးပါးသည် အသင်္ခတတရားသို့ရောက်ကြောင်း လမ်းစဉ်ဖြစ်ပုံကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၁၊၅၇၉-၅၈၀။ အံ၊မြန်၊၁၊၅၉၃။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ (၂၈) ၈-ရာဂပေယျာလ၊ တတိယသုတ်။
ရာဂကိုထူးသောဉာဏ်ဖြင့်သိရန် ဣဒ္ဓိပါဒ်လေးပါးကို ပွားများရမည်-ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၂၊၇၂။ အံ၊မြန်၊၂၊၈၈။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၁။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ပဉ္စကနိပါတ၊ ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ (၇) ၂-သညာဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
ဣဒ္ဓိပါဒ်လေးပါးကို ပွားများ, ကြိမ်ဖန်များစွာ အလေ့အလာပြုသူ ဘိက္ခု၊ ဘိက္ခုနီ မည်သူမဆို ယခုဘဝ၌ပင် အရဟတ္တဖိုလ်နှင့် ကိလေသာကြွင်းကျန်သေးလျှင် အနာဂါမ်အဖြစ်ဟူသော အကျိုး ၂-ပါးတို့တွင် တစ်ပါးပါးကို မချွတ်ဧကန်ရလိမ့်မည်ဟု မျှော်လင့်ထိုက်၏ဟု ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၂၊၇၂-၃။ အံ၊မြန်၊၂၊၈၈-၉။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ... အဋ္ဌမသုတ်။
လွန်ကဲထက်သန်သောဝီရိယလျှင် ငါးခုမြောက်ရှိသောဣဒ္ဓိပါဒ်လေးပါးတို့ကို ပွားများခြင်း, ကြိမ်ဖန်များစွာ အလေ့အလာပြုတော်မူခဲ့ခြင်းကြောင့် အလောင်းတော် ဘဝမှ ဘုရားရှင်အဖြစ်သို့ ရောက်တော်မူခဲ့ပုံ၊ အလိုရှိခဲ့ပါမူ ထိုထိုအရာ၌ပင် သက်သေ အဖြစ် ရောက်တော်မူပုံကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၃၊၂၆၅။ သံ၊မြန်၊၃၊၂၆၇။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၈-အနုရုဒ္ဓသံယုတ္တ၊ ဒုတိယဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
သတိပဋ္ဌာန်လေးပါးကို ပွားများ, ကြိမ်ဖန်များစွာ အလေ့အလာပြုခြင်းကြောင့် ဣဒ္ဓိဝိဓအဘိညာဏ်ကိုရခဲ့ပုံကို သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ အရှင်အနုရုဒ္ဓါက သမ္ဗဟုလရဟန်းတို့အား ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၁၊၂၀၈။ သံ၊မြန်၊၁၊၁၉၄။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၂၇၄-၆။ သံ၊ဋီ၊၁၊၃၀၆-၈။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၀-ယက္ခသံယုတ္တ၊ ပဌမသုတ်။
ရာဇဂြိုဟ်မြို့ ဣန္ဒကူဋတောင် ဣန္ဒကဘီလူး၏ဗိမာန်ဝယ် ဘုရားရှင်သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် အမိဝမ်းတိုက်၌ သတ္တဝါတို့၏ ကိုယ်ခန္ဓာအရိုးစု အသားစိုင်ဖြစ်ပေါ်လာပုံကို ဣန္ဒကဘီလူး၏လျှောက်ထားချက်အရ “ပဌမံ ကလလံ ဟောတိ”အစရှိသော ဂါထာနှစ်ခုခွဲဖြင့် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌/ဋီကာတို့၌-ကလလရုပ်ပမာဏနှင့် ကိုယ်ခန္ဓာအဆင့်ဆင့် ရင့်ကျက်လာပုံ၊ ဂဗ္ဘသေယျကသတ္တဝါအား အမိဝမ်းတိုက်ဝယ်အာဟာရဖြစ်ပုံ အစရှိ သည်တို့ကို အကျယ်ဖွင့်ပြထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၃၊၃၈၇-၈။ သံ၊မြန်၊၃၊၃၉၄-၅။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၃၁။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၂-သစ္စသံယုတ္တ၊ ၄-သီသပါဝနဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
သစ္စာလေးပါးကို အမှန်အတိုင်း မသိကြကုန်သော သမဏ, ဗြာဟ္မဏတို့သည် အခြား သမဏ, ဗြာဟ္မဏတို့၏မျက်နှာကို ချီးမွမ်းအံ့ဩ၍ မော့ကြည့်နေကြရပုံကိုလဲ ဝါဂွမ်းဥပမာဖြင့် ဟောတော်မူပါသည်။ ။ သစ္စာလေးပါးကို အမှန်အတိုင်း သိပြီးသော သမဏ, ဗြာဟ္မဏတို့သည် အခြား သမဏ, ဗြာဟ္မဏတို့၏မျက်နှာကို မော့ပြီး မကြည့်ရတော့ကုန်၊ လေမုန်တိုင်းဒဏ်ကို ကြံ့ကြံ့ခံနိုင်သော တံခါးတိုင်ဥပမာဖြင့် ဟောတော်မူပြီး သစ္စာလေးပါးကို အမှန်အတိုင်း သိအောင်အားထုတ်ကြရမည်ဟု ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၅၃၆။ သံ၊မြန်၊၂၊၅၂၉။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၉-အသင်္ခတသံယုတ္တ၊ ပဌမဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
ဣန္ဒြေငါးပါးတို့သည် အသင်္ခတဂါမိမဂ္ဂဖြစ်ပုံကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၁၊၄၅၉။ အံ၊မြန်၊၁၊၄၇၂။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၁-အာဟုနေယျဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
ဣန္ဒြေငါးပါး၊ အနာသဝဖြစ်သော စေတောဝိမုတ္တိ ပညာဝိမုတ္တိ-ဟူသော တရား ၆-ပါးတို့နှင့် ပြည့်စုံသောရဟန်းသည် အာဟုနေယျ အစရှိသောဂုဏ်တို့နှင့် ပြည့်စုံသူဖြစ် ပေ၏-ဟု ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၂၊၂၄၉။ အံ၊မြန်၊၂၊၃၂၂။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဆက္ကနိပါတ၊ ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၁-အာဟုနေယျဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
သဒ္ဓါ၊ ဝီရိယ၊ သတိ၊ သမာဓိ၊ ပညာ-ဟူသော ဣန္ဒြေငါးပါး၊ အနာသဝစေတော ဝိမုတ္တိ ပညာဝိမုတ္တိဖြစ်သော အရဟတ္တဖိုလ်ဟူသော တရား ၆-မျိုးတို့နှင့်ပြည့်စုံသော ရဟန်းသည် အာဟုနေယျ၊ အနုတ္တရံ ပုညက္ခေတ္တံ လောကဿ-ဖြစ်၏ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
“ဣတိဝုတ်၊၂၃၁-၂။ ဣတိဝုတ်၊မြန်၊၂၁၅-၆။ ဣတိဝုတ်၊၄။
-ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ ဣတိဝုတ္တက၊ တိကနိပါတ၊ ဒုတိယဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
အနညာတညဿာမီတိန္ဒြေ၊ အညိန္ဒြေ၊ အညာတာဝိန္ဒြေ-ဟူသော ဣန္ဒြေသုံးပါး ရှိပုံကို ဘုရားရှင်ဟောတော်မူကြောင်းကို ခုဇ္ဇုတ္တရာက သာမာဝတီအမှူးရှိသော မိဖုရားငါးရာတို့အား ပြန်လည်ဟောကြားသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၃၊၂၆၆။ သံ၊မြန်၊၃၊၂၆၉။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၈-အနုရုဒ္ဓသံယုတ္တ၊ ဒုတိယဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
သတိပဋ္ဌာန်လေးပါးတို့ကို ပွားများ, ကြိမ်ဖန်များစွာ အလေ့အလာပြုခြင်းကြောင့် အခြားပုဂ္ဂိုလ်သတ္တဝါတို့၏ ဣန္ဒြေအနုအရင့်ကို ဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ သိနိုင်၏-ဟု အရှင်အနုရုဒ္ဓါထေရ်က ရဟန်းတို့အား သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-မ၊၃၊၃၄၇-၃၉၂။ မ၊မြန်၊၃၊၃၅၂-၆။ မ၊ဋ္ဌ၊၄၊၂၅၀-၂။ မ၊ဋီ၊၃၊၄၂၉-၄၄၂။
-မဇ္ဈိမနိကာယ၊ ဥပရိပဏ္ဏာသ၊ ၅-သဠာယတနဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
ဂဇင်္ဂလနိဂုံး သုဝေဠုတောအုပ်ဝယ် ဘုရားရှင်သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် အနီးသို့ ရောက်လာသော ပါရာသိဝိယဗြာဟ္မဏ၏တပည့် ဥတ္တရလုလင်၏ ပါရာသိဝိယဗြာဟ္မဏ၏ ဣန္ဒြိယဘာဝနာနှင့် ဆက်စပ်၍ လျှောက်ထားမှုကို ပယ်တော်မူပြီး အရှင်အာနန္ဒာထေရ်၏လျှောက်ထားချက်အရ ပါရာသိဝိယဗြာဟ္မဏ၏ ဣန္ဒြိယဘာဝနာနှင့် မတူသော အရိယသာသနာတော်၏ အတုမရှိသောဣန္ဒြိယဘာဝနာကို ဟောတော်မူသည်။ ။ စက္ခုဝိညာဏ်ဖြင့်သိအပ်သော ရူပါရုံ၊ သောတဝိညာဏ်ဖြင့်သိအပ်သော သဒ္ဒါရုံ၊ ဃာနဝိညာဏ်ဖြင့်သိအပ်သော ဂန္ဓာရုံ၊ ဇိဝှါဝိညာဏ်ဖြင့်သိအပ်သော ရသာရုံ၊ ကာယဝိညာဏ်ဖြင့်သိအပ်သော ဖောဋ္ဌဗ္ဗာရုံ၊ မနောဝိညာဏ်ဖြင့်သိအပ်သော ဓမ္မာရုံတို့၌ ဥပမာအသီးအသီးတို့ဖြင့် အနုတ္တရဣန္ဒြိယဘာဝနာဖြစ်ပုံ၊ ယင်းအာရုံတို့ကို သိရာဝယ် သေခပဋိပဒါဖြစ်ပုံ၊ သတိသမ္ပဇဉ်ဖြင့် ဝိပဿနုပေက္ခာဖြစ်ပုံ၊ အရိယဘာဝိတိန္ဒိယ ဖြစ်ပုံ၊ ဗုဒ္ဓအနုသာသနီကို မိန့်တော်မူပုံကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၃၅၃။ သံ၊မြန်၊၂၊၃၄၇-၈။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၄၇။ သံ၊ဋီ၊၂၊၃၁၈။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-သဠာယတနသံယုတ္တ၊ (၁၅) ၅-နဝ ပုရာဏဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
ဣန္ဒြေ ၆-ပါးတို့တွင် တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ၌ ဖြစ်ပုံ, ပျက်ပုံကို အဖန်ဖန်ရှုမှတ် နေသည်ရှိသော် နိဗ္ဗိန္ဒဉာဏ်ဖြစ်ပုံမှ အစပြု၍ အရဟတ္တဖိုလ်ဆိုက်သည်အထိ ဝိပဿနာဉာဏ်အဆင့်ဆင့်ဖြစ်ပုံ-ဟူသော ဣန္ဒြိယသမ္ပန္နကို မေးလျှောက်သော အညတရ ရဟန်းအား ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၂၊၃၁၆။ အံ၊မြန်၊၂၊၄၀၅-၆။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၁၈။ အံ၊ဋီ၊၃၊၁၁၆။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဆက္ကနိပါတ၊ ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၅-ဓမ္မိကဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
ဣန္ဒြိယသံဝရမရှိ (ပျက်စီး)လျှင် သီလပျက်စီးပုံမှစ၍ သမ္မာသမာဓိ၊ ယထာဘူတဉာဏဒဿန၊ နိဗ္ဗိဒါဝိရာဂ၊ ဝိမုတ္တိဉာဏဒဿနတရားတို့ အဆင့်ဆင့်ပျက်စီးနိုင်ပုံကိုလည်းကောင်း၊ ဣန္ဒြိယသံဝရရှိလျှင်၎င်းနှင့်ပြည့်စုံသောရဟန်းအား သီလပြည့်စုံသော အကြောင်းရှိပုံမှစ၍ အထက်ပါတရားလေးပါးတို့နှင့် ပြည့်စုံနိုင်ပုံကိုလည်းကောင်း အခက် အရွက်နှင့် ပြည့်စုံသော သစ်ပင်ဥပမာဖြင့် ကဏှပက္ခ, သုက္ကပက္ခဒေသနာတော်ဖြင့် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-မ၊၃၊၁၁၂-၆။ မ၊မြန်၊၃၊၁၁၆-၈။ မ၊ဋ္ဌ၊၄၊၈၉-၉၂။ မ၊ဋီ၊၃၊၃၀၃-၅။
-မဇ္ဈိမနိကာယ၊ ဥပရိပဏ္ဏာသ၊ ၂-အနုပဒဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
မဂဓနိုင်ငံ ရာဇဂြိုဟ်မြို့တော်အနီး ဣသိဂိလိတောင်၌ ဘုရားရှင်သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ဝေဘာရ၊ ပဏ္ဍဝ၊ ဝေပုလ္လ၊ ဂိဇ္ဈကူဋ-ဟူသော တောင်လေးလုံး၏ အခြား အမည်ပညတ်ဖြစ်ဘူးပြီး ဤဣသိဂိလိတောင်သည် ဣသိဂိလိ-ဟူသော အမည်ပညတ်သာ ဖြစ်ခဲ့ပုံဣသိဂိလိတောင်၌ ကြာမြင့်စွာသီတင်းသုံးနေဘူးကုန်သော (ပဒုမဒေဝီ၏ သားတော်)ပစ္စေကဗုဒ္ဓါဘုရားရှင်တို့၏ အမည်တော်များကို ဟောတော်မူပြီး အတိုင်း မသိ များကုန်သော ထိုပစ္စေကဗုဒ္ဓါတို့ကို သင်တို့သည် ရှိခိုးကြကုန်လော့-ဟု ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ/ဋီကာတို့၌-ပဒုမဒေဝီနှင့် သားတော်ငါးရာတို့ ဆုတောင်းပုံကို ဖွင့်ပြထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၄၇၅-၇။ သံ၊မြန်၊၂၊၄၇၀-၁။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၃၀။ သံ၊ဋီ၊၂၊၃၇၁။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၇-စိတ္တသံယုတ္တ၊ ဒုတိယသုတ်။
သမ္ဗဟုလထေရ်တို့ မစ္ဆိကာသဏ္ဍမြို့အနီး အမ္ဗာဋကတောအုပ်ဝယ် သီတင်းသုံးတော်မူကြစဉ် ပင့်ဖိတ်သဖြင့် အိမ်သို့ကြွတော်မူလာကြသော မထေရ်မြတ်အား စိတ္တသူကြွယ်က “ဓာတုနာနတ္တကို မေးလျှောက်ရာ မထေရ်ကြီး၏ခွင့်ပြုချက်ဖြင့် ဣသိဒတ္တထေရ်က ဖြေကြားပုံအစရှိသည်တို့ကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၂၊၄၇၇-၉။ သံ၊မြန်၊၂၊၄၇၁-၄။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၃၀။ သံ၊ဋီ၊၂၊၃၇၁။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ... တတိယသုတ်။
အထက်သုတ်အတိုင်း စိတ္တသူကြွယ်မေးလျှောက်အပ်သော မိစ္ဆာအယူဖြစ်ခြင်း အကြောင်း၊ သက္ကာယဒိဋ္ဌိဖြစ်ခြင်း အကြောင်းကို မထေရ်ကြီး၏ခွင့်ပြုချက်ဖြင့် ဣသိဒတ္တထေရ် ဖြေကြားတော်မူပုံ၊ ဣသိဒတ္တထေရ်နှင့် စိတ္တသူကြွယ်တို့ အဒိဋ္ဌသဟာယဖြစ် နေပုံ အစရှိသည်တို့ကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၁၊၉၉-၁၀၀။ သံ၊မြန်၊၁၊၉၆-၈။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၁၅၀-၃။ သံ၊ဋီ၊၁၊၁၉၆-၉။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၃-ကောသလသံယုတ္တ၊ တတိယဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
ကောသလဘုရင်က မေးလျှောက်သဖြင့် (က)ပေးလှူရမည့်ပုဂ္ဂိုလ်၊ (ခ)အကျိုး ကြီးမားစေနိုင်သော အလှူခံပုဂ္ဂိုလ်တို့ကို တိုက်ပွဲဝင်မည့်စစ်သူရဲ ဥပမာဖြင့် ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
ဤသုတ်၌ ဂါထာ, စုစ္ဆိယ နှစ်မျိုးဖြင့် ဟောတော်မူပါသည်။
အဋ္ဌကထာ၌-ကောသလဘုရင်၏ ဤမေးခွန်းနှစ်မျိုး ဖြစ်ပေါ်လာပုံ၊ ဘာသာရေးပြဿနာတစ်ရပ်ကို ရာဇပရိယာယ်ဖြင့် ဖြေရှင်းပုံကို လေ့လာနိုင်ပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၁၊၄၀-၁။ သံ၊မြန်၊၁၊၄၀။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၉၄။ သံ၊ဋီ၊၁၊၁၃၉။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-ဒေဝတာသံယုတ္တ၊ ၈-ဆေတွာဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
အညတရနတ်သား၏ မေးလျှောက်ချက်အရ အစိုးရခြင်းဟူသည် အာဏာတည်ခြင်း၊ မိန်းမသည် အမြတ်ဆုံးဘဏ္ဍာ၊ ပညာလက်နက်၏ အညစ်အကြေးသည် အမျက်ဒေါသ၊ ခိုးသူသည် လောက၌ ဖျက်ဆီးတတ်သော ဘေးရန်ဖြစ်ပုံ-အစရှိသည်တို့ကို ဖြေကြားတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ/ဋီကာတို့၌-မှတ်သားဖွယ်ဖွင့်ပြချက်များကို လေ့လာနိုင်ပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၄၃၈။ သံ၊မြန်၊၂၊၄၃၄။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၃-မာတုဂါမသံယုတ္တ၊ ပဌမပေယျာလဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
အဿဒ္ဓ၊ အဟိရိက၊ အနောတ္တပ္ပီ၊ ဣဿုကီ၊ ဒုပ္ပည-ဟူသော တရားငါးမျိုးနှင့် ပြည့်စုံသော မာတုဂါမသည် ကွယ်လွန်သည့်အခါ အပါယ်၌ဖြစ်ရမည်-ဟု အရှင်အနု ရုဒ္ဓါအား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၂၊၁၂၃။ အံ၊မြန်၊၂၊၁၅၂။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၄၆။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ပဉ္စကနိပါတ၊ တတိယပဏ္ဏာသက၊ (၁၂) ၂-အန္ဓကဝိန္ဒဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
မစူးစမ်း မဆင်ခြင်ဘဲ မချီးမွမ်းထိုက်သူ၏ဂုဏ်ကို ချီးမွမ်းခြင်း၊ ချီးမွမ်းထိုက် သူ၏ အပြစ်ကို ပြောဆိုခြင်း၊ ဣဿာရှိခြင်း၊ မစ္ဆရိယရှိခြင်း၊ သဒ္ဓါတရားဖြင့် လှူအပ်သောပစ္စည်းတို့ကို ဖျက်ဆီးခြင်း-ဟူသော တရားငါးပါးတို့နှင့် ပြည့်စုံသောဘိက္ခုနီသည် ကွယ်လွန်သောအခါ ငရဲသို့ရောက်ရမည်-ဟု ကဏှပက္ခ, သုက္ကပက္ခဒေသနာတော် နှစ်မျိုးဖြင့် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၃၊၁၄၁-၂။ သံ၊မြန်၊၃၊၁၄၆-၈။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၅၇။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၃-သတိပဋ္ဌာနသံယုတ္တ၊ ၂-နာဠဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
အရှင်သာရိပုတ္တရာ, အရှင်မဟာမောဂ္ဂလ္လာန်-ဟူသော အဂ္ဂသာဝကမထေရ် နှစ်ပါးတို့ ပရိနိဗ္ဗာန်စံယူကြပြီး၍ မကြာမြင့်မီ ဝဇ္ဇီနိုင်ငံ ဥက္ကစေလမြို့အနီး ဂင်္ဂါမြစ်၏ သဲသောင်ပြင်ပေါ်ဝယ် သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် တိတ်ဆိတ်ငြိမ်သက်စွာထိုင်နေကြသော ပရိသတ်ကို စောင်းငဲ့၍ကြည့်ရှုတော်မူလျက် အဂ္ဂသာဝကမထေရ်နှစ်ပါး၏ ဂုဏ်ကျေးဇူးကို မိန့်ကြားတော်မူပါသည်၊ အဂ္ဂသာဝကမထေရ်နှစ်ပါးတို့ ပရိနိဗ္ဗာန်ဝင်စံတော်မူ ငြားသော်လည်း ဘုရားရှင်၌ သောက, ပရိဒေဝ-ဖြစ်တော်မမူပုံကို ဥပမာဖြင့် မိန့်ကြားတော်မူ၍ သတိပဋ္ဌာန်လေးပါး ပွားများသောရဟန်းသည် အတ္တဒီပ, အတ္တသရဏ, အနညသရဏ, ဓမ္မဒီပ, ဓမ္မသရဏ, အနညသရဏ-ဖြစ်ပုံကိုလည်းကောင်း, ငါဘုရား သက်တော်ထင်ရှားရှိတော်မူစဉ် ဖြစ်စေ, ရွှေပြည်နိဗ္ဗာန်ဝင်စံတော်မူပြီးရာအခါ၌ ဖြစ်စေ သတိပဋ္ဌာန်တရားလေးပါးကို ပွားများသဖြင့် အတ္တဒီပ-စသည် ဖြစ်နေသောရဟန်းသည် “သိက္ခာကာမရဟန်းတို့တွင် အသာလွန်ဆုံးဖြစ်ပုံကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၃၊၄၁၁။ သံ၊မြန်၊၃၊၄၁၇။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၂-သစ္စသံယုတ္တ၊ ၁၀-စတုတ္ထအာမကဓညပေယျာလဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
တံစိုးလက်ဆောင်ယူခြင်း, လှည့်ဖြားခြင်း, အတုပြု၍ လိမ်လည်ခြင်း-ဟူသော ကောက်ကျစ်စဉ်းလဲခြင်းမှ ရှောင်ကြဉ်သောသတ္တဝါတို့ နည်းပါးပုံ, မရှောင်ကြဉ်သော သတ္တဝါတို့သည်သာ ပိုလွန်များပြားပုံကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၂၊၃၈၆။ အံ၊မြန်၊၂၊၄၈၇။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၄၁။ အံ၊ဋီ၊၃၊၁၄၇။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဆက္ကနိပါတ၊ ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ ၁၀-အာနိသံသဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
၁။ သန်လျက်မြှောက်ချီထားသော သူသတ်ယောက်ျား၌ ငြီးငွေ့ စိတ်ပျက်သကဲသို့ သင်္ခါရအားလုံးတို့၌ နိဗ္ဗိဒသညာ အနီးကပ်တည်ရှိလာလိမ့်မည်၊
၂။အလုံးစုံသောလောကမှလည်း ငါ၏စိတ်သည် ထမြောက်လာလိမ့်မည်။
၃။ နိဗ္ဗာန်၌လည်း ငြိမ်းအေးမှုကို သိမြင်ရပေလိမ့်မည်၊
၄။ငါ၏သန္တာန်၌ ကိန်းအောင်းနေသော အနုသယ, ကိလေသာတို့ကို အကြွင်းမဲ့ ပယ်ခွါခြင်းသို့ ရောက်ကုန်လိမ့်မည်၊
၅။ရဟန်းကိစ္စကို အားထုတ်သမှုပြုသူ၏အဖြစ်သို့လည်း ရောက်လိမ့်လတ္တံ့၊
၆။ မေတ္တာဘာဝနာ ပွားများခြင်းကြောင့် ဘုရားရှင်ကို ပြုစုလုပ်ကျွေးရာရောက်ပေလိမ့်မည်-ဟူသော အကျိုးအာနိသင် ၆-ပါးတို့ကို ကောင်းစွာ မြော်မြင်သိမြင်သောရဟန်းတော်သည် အလုံးစုံသောသင်္ခါရတရားတို့၌ အပိုင်းအခြားကို မပြုမူ၍ ဒုက္ခသညာကိုဖြစ်စေရန်သင့်သည်သာတည်း-ဟု ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၂၊၄၀၀။ အံ၊မြန်၊၂၊၅၀၆။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၄၅။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ သတ္တကနိပါတ၊ ၁-ဓနဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
ပဿနဒီကောသလဘုရင်၏ အမတ်ချုပ်ကြီးဖြစ်သော ဥဂ္ဂအမတ်ကြီးက ရွှေရတနာပစ္စည်း သိန်းပေါင်းတရာ, ငွေအသပြာမရေမတွက်နိုင်အောင် ကြွယ်ဝသော ရောဟဏသူဌေး၏ မြေးဖြစ်သော မိဂါရသူဌေးအကြောင်းကို ဘုရားရှင်အား လျှောက်ထားပါသည်၊ ဘုရားရှင်က “ယင်းပစ္စည်းများသည် ရန်သူမျိုးငါးပါးတို့နှင့် ဆက်ဆံနေသော ပစ္စည်းဥစ္စာများဖြစ်ပုံကို” မိန့်ကြားတော်မူပြီး ရန်သူမျိုးငါးပါးတို့နှင့် ဆက်ဆံခြင်း အလျင်းမရှိသော “သဒ္ဓါ, သီလ, ဟိရီ, ဩတ္တပ္ပ, သုတ, စာဂ, ပညာ”ဟူသော သူတော်ကောင်းဥစ္စာ ခုနစ်ဖြာကို ဟောတော်မူပါသည်။ ။
-အံ၊၃၊၄၇-၅၀။ အံ၊မြန်၊၃၊၄၇-၅၀။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၂၁-၂။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ အဋ္ဌကနိပါတ၊ ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၃-ဂဟပတိဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
ဘုရားရှင်၏မိန့်ကြားတော်မူအပ်သောစကားတော်အရ မေးမြန်းလာသော အညတရ ရဟန်းအား ဝေသာလီမြို့သား ဥဂ္ဂသူကြွယ်က မိမိ၏အရည်အချင်း ၈-မျိုးကို ဟောကြားသည့်သုတ်။
-အံ၊၃၊၅၀-၃။ အံ၊မြန်၊၃၊၅၀-၃။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၂၂။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ... ဒုတိယသုတ်။
ဘုရားရှင်မိန့်ကြားတော်မူအပ်သောစကားတော်အရ မေးမြန်းလာသော အညတရ ရဟန်းအား ဝဇ္ဇီနိုင်ငံ ဟတ္ထိရွာသား ဥဂ္ဂသူကြွယ်က မိမိ အရည်အချင်း ၈-မျိုးတို့ကို ဟောကြားသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၁၊၂၇။ အံ၊မြန်၊၁၊၃၆။ အံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၃၀၃-၄။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဧကကနိပါတ၊ ၁၄-ဧတဒဂ္ဂ (ဆဋ္ဌ)ဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
နှစ်သက်မြတ်နိုးဖွယ်ဘောဇဉ်ကို ပေးလှူတတ်ကုန်သော ငါဘုရား၏တပည့် ဥပါသကာတို့တွင် ဝေသာလီမြို့သား ဥဂ္ဂဥပါသကာသည် အသာလွန်ဆုံး, အမွန်မြတ်ဆုံးပေတည်း-ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၁၊၂၇။ အံ၊မြန်၊၁၊၃၆။ အံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၃၀၄။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဧကကနိပါတ၊ ၁၄-ဧတဒဂ္ဂ (ဆဋ္ဌ)ဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
သံဃာကိုလုပ်ကျွေးတတ်ကုန်သော ငါ၏တပည့် ဥပါသကာတို့တွင် ဟတ္ထိရွာသား ဥဂ္ဂတသူကြွယ်သည် အသာလွန်ဆုံး, အမွန်မြတ်ဆုံးပေတည်း-ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၂၊၃၀-၂။ အံ၊မြန်၊၂၊၄၀-၁။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၈-၂၀။ အံ၊ဋီ၊၃၊၁၆။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ပဉ္စကနိပါတ၊ ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၄-သုမနဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
ဘဒ္ဒိယမြို့ မု (မြတ်)လေးတော၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူသော ဘုရားရှင်အား သံဃာတော်သုံးပါးနှင့် အတူ ဆွမ်းဘုဉ်းပေးကြွတော်မူပါရန် ပင့်ဖိတ်ပြီး မေဏ္ဍက သူဌေး၏ မြေးဖြစ်သော ဥဂ္ဂဟသူဌေးက လျှောက်ထားသဖြင့် ကျင့်ဝတ် ၅-မျိုးတို့ကို ဘုရားရှင်က ဥဂ္ဂဟသူဌေး၏ သမီးများအား ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၁၊၄၅၂။ အံ၊မြန်၊၁၊၄၆၄။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၃၇။ အံ၊ဋီ၊၂၊၃၃၄။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ တတိယပဏ္ဏာသက၊ (၁၄) ၄-ပုဂ္ဂလဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
ဥဂ္ဃဋိတညူ, ဝိပဉ္စိတညူ, နေယျ, ပဒပရမ-ဟု ပုဂ္ဂိုလ်လေးမျိုးရှိပုံကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌-အဘိ၊ပု၊၁၄၇-ပါဠိတော်ကို ကိုးကား၍ ဖွင့်ပြထားပါသည်။
ဋီကာ၌လည်း -ဖွင့်ဆိုချက်များ ရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၃၊၄၀၉။ သံ၊မြန်၊၃၊၄၁၅။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၂-သစ္စသံယုတ္တ၊ ၉-တတိယအာမကဓည ပေယျာလဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
ဥစ္စာသယန, မဟာသယနမှ ရှောင်ကြဉ်သောပုဂ္ဂိုလ်များက လူနည်းစုဖြစ်ပြီး မရှောင်ကြဉ်သောပုဂ္ဂိုလ်များက လူများစုဖြစ်ပုံကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၁၊၃၅၀။ အံ၊မြန်၊၁၊၃၆၅-၆။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၀၁-၂။ အံ၊ဋီ၊၂၊၂၉၇-၉။ အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၄-စက္ကဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
ဥဇ္ဇယပုဏ္ဏား၏ မေးလျှောက်ချက်အရ ဘုရားရှင်က ချီးမွမ်းတော်မမူသည့် ယာဇ်နှင့် ချီးမွမ်းတော်မူသည့်ယာဇ် ၂-မျိုးကို ခွဲခြား၍ ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌-ယာဇ်လေးမျိုးအဖွင့်များ ပါရှိပါသည်။
-အံ၊၃၊၁၁၁။ အံ၊မြန်၊၃၊၁၁၀-၃။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ အဋ္ဌကနိပါတ၊ ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ (၆) ၁-ဂေါတမီဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
ဥဇ္ဇယပုဏ္ဏား၏ လျှောက်ထားချက်အရ ဘုရားရှင်က ဒိဋ္ဌဓမ္မဟိတသုခအတွက် (က)သမ္ပဒါတရား ၄-ပါး၊ (ခ)အပါယမုခ ၄-ပါး၊ (ဂ)အာယမုခ ၄-ပါးနှင့် သမ္ပရာယဟိတ သုခအတွက် သမ္ပဒါတရား ၄-ပါးတို့ကို အကျယ် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၁၊၂၂။ သံ၊မြန်၊၁၊၂၂-၃။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၆၁-၃။ သံ၊ဋီ၊၁၊၁၀၇-၈။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-ဒေဝတာသံယုတ္တ၊ ၄-သတုလ္လပကာယိကဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
ဘုရားရှင်၏ ပစ္စည်းလေးပါးသုံးဆောင်မှုနှင့်စပ်၍ ကဲ့ရဲ့လိုသဖြင့် ဘုရားရှင်ထံ ရောက်ရှိလာကြပြီး ကဲ့ရဲ့စကားပြောကြားကြသောနတ်တို့ကို ဘုရားရှင်က မာရ်မင်း၏ အနှောင်အဖွဲ့မှ လွတ်မြောက်နိုင်သောအကျင့် လောကအကြောင်းကိုသိသောပညာရှိ နှင့် ကိလေသာငြိမ်းကြောင်းအကျင့်တို့ကို ပြန်လည်မိန့်ကြားတော်မူသည့်အခါ နတ်တို့ က တောင်းပန်စကားလျှောက်ထားကြပုံ အစရှိသော ဘုရားရှင်နှင့် နတ်တို့ အပြန် အလှန် လျှောက်ထား မိန့်ကြားတော်မူပုံကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌-ဥဇ္ဈာနသညိကာနတ်တို့အကြောင်း အစရှိသည်တို့ကို ဖွင့်ပြထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သုတ္တနိ၊၃၂၈။ သုတ္တနိ၊မြန်၊၃၀၉-၃၁၀။ သုတ္တနိ၊ဋ္ဌ၊၂၊၇၀-၃။
ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ သုတ္တနိပါတ, ၂-စူဠဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ မိဂါရမာတုပြသာဒ်အောက်ထပ် အခန်းငါးရာ၌ သီတင်းသုံးနေကြသည့် နေ့ပိုင်းတစ်ချိန်လုံးအိပ်စက်ကြပြီး ညနေပိုင်း၌ အိပ်ရာမှထ၍ အာမိသကထာကို ပြောဆိုနေကြသော ရဟန်းသစ်တို့အား အရှင်မောဂ္ဂလ္လာန်ထေရ်ကို ထိုရဟန်းများထိတ်လန့်ကြောက်ရွံ့အောင်ပြုစေသဖြင့် ကြောက်ရွံ့ ထိတ်လန့်နေကြသည့် အခါ ဘုရားရှင်က “နိဗ္ဗာန်အကျိုးငှာ ကမ္မဋ္ဌာန်းအလုပ်ကို အားထုတ်ကြရန်၊ သေမင်း ၏အလိုသို့ မလိုက်ပါနိုင်ကြစေရန်၊ တဏှာ၏နယ်ပယ်ကို လွန်မြောက်စေရန်၊ ဗုဒ္ဓုပ္ပါဒ နဝမခဏ (လူအခွင့် အရေး)ကို လက်မလွတ် မဆုံးရှုံးစေရန်၊ မေ့လျော့ခြင်းသည် အညစ်အကြေးများ ဖြစ်ပုံ၊ မမေ့မလျော့ခြင်း အာသဝက္ခယဉာဏ်ဖြင့် မိမိ၏စိတ်နှလုံး၌ စူးဝင်နေသော မြားငြောင့်ကို နှုတ်ပယ်နိုင်ရေးအတွက် ကမ္မဋ္ဌာန်းအလုပ် အားထုတ်ကြရန်” ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌-ဇေတဝနဝိဟာရနှင့် မိဂါရမာတုပသာဒတို့၌ ဘုရားရှင် အလှည့်အလည် သီတင်းသုံးတော်မူပုံ၊ မိဂါရမာတုပါသာဒအကြောင်း အရှင်မောဂ္ဂလ္လာန် တန်ခိုးဖြင့်တုန်လှုပ်စေပုံ၊ သုတ်တော်အဆုံး၌ ရဟန်းတော်ငါးရာတို့ အရဟတ္တဖိုလ် ဆိုက်ရောက်ပုံတို့ကို ဖွင့်ပြထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၁၊၄၅၂။ အံ၊မြန်၊၁၊၄၆၅။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၃၇။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ တတိယပဏ္ဏာသက၊ (၁၄) ၄-ပုဂ္ဂလဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
၁။ ဥဋ္ဌာနဖလူပဇီဝီ န ကမ္မဖလူပဇီဝီပုဂ္ဂိုလ်၊
၂။ကမ္မဖလူပဇီဝီ န ဥဋ္ဌာနဖလူပဇီဝီပုဂ္ဂိုလ်၊
၃။ဥဋ္ဌာနဖလူပဇီဝီ ကမ္မဖလူပဇီဝီပုဂ္ဂိုလ်၊
၄။ နေဝဥဋ္ဌာနဖလူပဇီဝီ န ကမ္မဖလူပဇီဝီပုဂ္ဂိုလ်-ဟု ပုဂ္ဂိုလ်လေးမျိုးကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌-ယင်းပုဂ္ဂိုလ်လေးမျိုး၏ ပုံစံပုဂ္ဂိုလ်လေးမျိုးကို ဖွင့်ပြထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၁၊၃၇။ သံ၊မြန်၊၁၊၃၇။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၉၀။ သံ၊ဋီ၊၁၊၁၃၃။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-ဒေဝတာသံယုတ္တ၊ ၇-အဒ္ဓဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
အညတရနတ်သား၏ လျှောက်ထားချက်အရ -လောကကို တဏှာဖြင့်ဆွဲချိတ် အပ်ပြီ၊ ဇရာဖြင့် ခြံရံအပ်ပြီ၊ သေခြင်းသည် ပိတ်ထားအပ်ပြီး ဒုက္ခ၌တည်လေ၏-ဟု ဘုရားရှင် ဖြေကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၃၊၁၉၁-၂။ သံ၊မြန်၊၃၊၁၉၇-၈။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၇၇-၈။ သံ၊ဋီ၊၂၊၄၉၉-၅၀၀။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၄-ဣန္ဒြိယသံယုတ္တ၊ ၅-ဇရာဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
ကောသလနိုင်ငံ၊ သာဝတ္ထိမြို့၊ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ ဥဏ္ဏာဘဗြာဟ္မဏ၏ မေးလျှောက်ချက်အရ “စက္ခု, သောတ, ဃာန, ဇိဝှါ, ကာယ-ဟူသော ကျက်စားရာ အာရုံအမျိုးမျိုးရှိကြကုန်သော အချင်းချင်း၏ကျက်စားရာအာရုံကို မခံစားကုန်သော ရုပ်ဣန္ဒြေ ၅-ပါးတို့၏ မှီခိုရာကား (ကုသိုလ်, အကုသိုလ်ဇော)စိတ်ဖြစ်ပုံ၊ ထိုဣန္ဒြေ ငါးပါးတို့၏ ကျက်စားရာအာရုံကို (ကုသိုလ်, အကုသိုလ်ဇော)စိတ်ကပင် ခံစားပုံ၊ ဇောစိတ်၏မှီရာသည် (မဂ်နှင့် ယှဉ်သော)သတိဖြစ်ပုံ၊ သတိ၏ မှီခိုရာသည် (ဖလ) ဝိမုတ္တိဖြစ်ပုံ၊ ဝိမုတ္တိ၏ မှီခိုရာသည် နိဗ္ဗာန်ဖြစ်ပုံကို” ဘုရားရှင်က အဆင့်ဆင့် ဖြေကြားတော်မူပါသည်။ ဥဏ္ဏာဘဗြာဟ္မဏကြီးက နိဗ္ဗာန်၏မှီခိုရာကို ဆက်လက်မေးလျှောက်ရာ ဘုရားရှင်က “အမေးပုစ္ဆာ ပြဿနာလွန်သွားပုံ၊ အမေးပုစ္ဆာ၏အဆုံးကိုယူခြင်း မတတ်နိုင်ပုံကို”မိန့်ကြားတော်မူပြီး မဂ္ဂဗြဟ္မစရိယ၏မှီခိုရာသည် နိဗ္ဗာန်ဖြစ်ပုံ၊ နိဗ္ဗာန်လျှင် ပြီးဆုံးပုံ၊ နိဗ္ဗာန်သို့ သက်ဝင်ပုံကို မိန့်ကြားတော်မူပါသည်။ ဥဏ္ဏာဘဗြာဟ္မဏကြီးက ဘုရားရှင်၏ဒေသနာတော်ကို အဖန်ဖန်အထပ်ထပ် ဝမ်းမြောက်ဝမ်းသာစွာပြု၍ ပြန်သွားပြီးနောက် ဥဏ္ဏာဘဗြာဟ္မဏကြီး၏ ဈာန အနာဂါမ် ဖြစ်ပုံကို အရှေ့ဖက် လေသာပြူတင်းမှ နေရာင်ခြည်ဝင်ပုံ ဥပမာဖြင့် မိန့်ကြားတော်မူပါသည်။
အဋ္ဌကထာ၌-ဣန္ဒြေငါးပါးတို့ အချင်းချင်းအာရုံမခံစားပုံ ဥပမာ၊ ကုသိုလ်, အကုသိုလ်ဇောစိတ်၏ ဣန္ဒြေငါးပါးတို့၏ မှီခိုရာဖြစ်ပုံ ဥပမာများ၊ ဈာနအနာဂါမ် အကြောင်းကို ဖွင့်ပြထားပါသည်။
-သံ၊၃၊၂၃၇။ သံ၊မြန်၊၃၊၂၄၀။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၈၉။ သံ၊ဋီ၊၂၊၅၁၃။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၇-ဣဒ္ဓိပါဒသံယုတ္တ၊ ၂-ပါသာဒကမ္ပနဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
ဝံသနိုင်ငံ၊ ကောသမ္ဗီမြို့၊ ဃောသိတာရုံကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူသော အရှင်အာနန္ဒာအား ဥဏ္ဏာဘပုဏ္ဏား၏ မေးလျှောက်ချက်အရ (တဏှာ)ဆန္ဒကို ပယ်ဖျောက်ရန်အတွက် ဘုရားရှင်အထံတော်၌ မြတ်သောအကျင့်ကို ကျင့်သုံးပုံ၊ ဣဒ္ဓိပါဒ်လေးပါးကို ပွားများခြင်းသည် ဗြဟ္မစရိယ၏ကျင့်စဉ်ဖြစ်ပုံ၊ ကျောင်းသို့လာသော ဥဏ္ဏာဘပုဏ္ဏား၏ ဆန္ဒစသည် ငြိမ်းအေးသွားပုံ၊ ဥပမာဖြင့် ဗြဟ္မစရိယ၏ အပြီးအဆုံး ရှိပုံကို ရှင်းလင်းဟောကြားတော်မူသည့်အခါ ဥဏ္ဏာဘပုဏ္ဏား ဥပါသကာအဖြစ်ခံယူ သွားပုံကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၂၁၆။ သံ၊မြန်၊၂၊၂၀၇။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၁-ဝလာဟကသံယုတ္တ၊ ၅၄-ခုမြောက်သုတ်။
အညတရ ရဟန်း၏လျှောက်ထားချက်အရ “ဥဏှဝလာဟကနတ်တို့၏ စိတ်တောင့်တမှုကို အကြောင်းပြု၍ တခါတရံ အပူဥတုဖြစ်ပုံကို ဘုရားရှင် မိန့်ကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၂၁၅။ သံ၊မြန်၊၂၊၂၀၆။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၁-ဝလာဟကသံယုတ္တ၊ ၁၃-၂၂-ခုမြောက်သုတ်။
အညတရ ရဟန်း၏လျှောက်ထားချက်အရ သုစရိုက် ၁၀-ပါးကို ကျင့်သုံးနေသောရဟန်းသည် ဥဏှဝလာဟကနတ်တို့၏ အသက်ရှည်ပုံ၊ အဆင်းလှပုံ၊ ချမ်းသာ များပုံကို ကြားရသဖြင့် ဥဏှဝလာဟကနတ်ဖြစ်ရန် တောင့်တပြီး အန္န, ပါန အစရှိသော ဒါနဝတ္ထု ၁၀-ပါးကို ပေးလှူခြင်းကြောင့် ဥဏှဝလာဟကနတ်ဖြစ်ပုံ အစရှိ သည်တို့ကို ဘုရားရှင်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-ဥဒါန၊၁၇၆။ ဥဒါန၊မြန်၊၁၅၉-၁၆၀။ ဥဒါန၊ဋ္ဌ၊၃၄၆-၃၅၀။
-ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ ဥဒါန၊ ၇-စူဠဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
ဝံသနိုင်ငံ၊ ကောသမ္ဗီမြို့၊ ဃောသိတာရုံကျောင်းတော်၌ ဘုရားရှင် သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ဥတေနမင်း ဥယျာဉ်တော်ထွက်ခိုက် နန်းတော်မီးလောင်ခြင်းကြောင့် သာမာဝတီအမှူးရှိသော မိဖုရားငါးရာတို့ လားရောက်ရာဂတိကို မိန့်ကြားတော်မူပြီး သာမာဝတီအမှူးရှိသော မိဖုရားငါးရာတို့ အကျိုးမဲ့ပျက်စီးခြင်း၏အကြောင်းနှင့် မာဂဏ္ဍီနှင့် ဆွေမျိုးများ မင်းအာဏာဖြင့် ပျက်စီးခြင်းအကြောင်းအားလုံးကို သိမြင်တော်မူခြင်းကြောင့် ဥဒါန်းကျူးတော်မူပုံကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌-ဥယျာနဂတဿ-၌ သဒ္ဒါရေးရာ၊ သာမာဝတီမိဖုရား မီးလောင်တိုက်သွင်းပုံအကြောင်း၊ သာမာဝတီအမှူးရှိသောမိဖုရားငါးရာတို့ တရားရှုရင်း ကွယ်လွန်ကြပုံ၊ တာဝတိံသာ, ယာမာ, တုသိတာ, နိမ္မာနရတိ, ပရနိမ္မိတဝသဝတ္တီ နတ်ဘုံများနှင့် သုဒ္ဓါဝါသဘုံတို့သို့ ရောက်ကြပုံ၊ မာဂဏ္ဍီနှင့် ဆွေမျိုးများ ပျက်စီးကြပုံ၊ ဥဒါန်းဂါထာအဖွင့်တို့ကို လေ့လာနိုင်ပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၁၊၅၃။ သံ၊မြန်၊၁၊၅၂။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၂-ဒေဝပုတ္တသံယုတ္တ၊ ၂-အနာထပိဏ္ဍိကဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
ဥတ္တရနတ်သားက ဥပနီယသုတ် (သံ၊၁၊၂။)အတိုင်း လျှောက်ထားသဖြင့် ယင်းသုတ်အတိုင်းပင် ဘုရားရှင် မိန့်ကြားတော်သည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၃၊၁၁-၁၄။ အံ၊မြန်၊၃၊၁၂-၁၅။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၉၆။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ အဋ္ဌကနိပါတ၊ ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၁-မေတ္တာဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
အရှင်ဥတ္တရထေရ်သည် မဟိသဝတ္ထုအရပ် သင်္ခေယျကတောင် ဝဋဇာလိက ကျောင်းဝယ် သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ရဟန်းတော်တို့အား “ငါ့ရှင်တို့ ရဟန်းသည် ရံဖန်ရံခါ အတ္တဝိပတ္တိကို, ရံဖန်ရံခါ ပရဝိပတို့ကို ရံဖန်ရံခါ အတ္တသမ္ပတို့ကို ရံဖန်ရံခါ ပရသမ္ပတို့ကို ဆင်ခြင်နေမူကောင်း၏”ဟု မိန့်ကြားတော်မူပါသည်။
အရှင်ဥတ္တရထေရ်၏ တရားတော်ကို မြောက်အရပ်မှ တောင်အရပ်သို့ တစုံ တခုသောပြုဘွယ်ကိစ္စဖြင့်သွားသော ဝေဿဝဏ်နတ်မင်းကြီး ကြားသိရသဖြင့် အလျင် အမြန်သွား၍ သိကြားမင်းအား လျှောက်တင်လေသည်။ သိကြားမင်းသည် အလျင် အမြန် အရှင်ဥတ္တရထံသို့ ရောက်လာပြီးလျှင် “အရှင်ဥတ္တရထေရ်သည် အထက်ပါ အတိုင်း တရားတော်ဟော၏ဟူသည် မှန်ပါသလော”ဟု မေးမြန်းလျှောက်ထားသည့် အခါ အရှင်ဥတ္တရထေရ်က မှန်ကန်ကြောင်း မိန့်ကြားပါသည်။ ။ဤတရားတော်ကို အရှင်ဥတ္တရထေရ်၏ဉာဏ်၌ ထင်မြင်ချက်ဖြင့် ဟောပါ သလော၊ သို့မဟုတ် ဘုရားရှင်၏ တရားတော်ကို စွဲယူ၍ ဟောပါသလော-ဟု မေးလျှောက်သည့်အခါ အရှင်ဥတ္တရထေရ်က “စပါးပုံကြီးထဲက စပါးသယ်ယူသော” ဥပမာစကားဖြင့် ပြန်လည်မိန့်ကြားတော်မူပါသည်။ သိကြားမင်းက အရှင်ဥတ္တရထေရ်အား တအံ့တဩ ချီးမွမ်းပြီးလျှင် ဤတရားတော်ကို ဘုရားရှင် ရာဇဂြိုဟ်မြို့တော် ဂိဇ္ဈကုဋ်တောင်ကျောင်းတော်၌ ဒေဝဒတ် ခွဲထွက်သွားပြီး မကြာမီ ဟောတော်မူခဲ့ကြောင်း, လာဘ, အလာဘ, ယသ, အယသ, သက္ကာရ, အသက္ကာရ, ပါပိစ္ဆ ပါပမိစ္ဆတာဟူသော မသူတော်တရားရှစ်ပါးတို့ နှိပ်စက်ခံရသောကြောင့် ရှင်ဒေဝဒတ်သည် အပါယိကစသည်ဖြစ်ရပုံ, ယင်းတရားရှစ်ပါးကို လွှမ်းမိုးနှိမ်နင်း၍ နေကြကုန်အံ့-ဟု ကျင့်ကြံရမည်ဟု ဘုရားရှင်ဟောတော်မူကြောင်း အကျယ်တဝင့် လျှောက်ထားပြီး အရှင်ဥတ္တရသည် ဤတရားဒေသနာတော်ကို သင်ယူတော်မူပါ၊ သင်ကြားပေးတော်မူပါ၊ ဆောင်ထားတော်မူပါ၊ ဤတရားတော်သည် အတ္ထသံဟိတ, အာဒိဗြဟ္မ စရိယကဖြစ်ပါကြောင်း လျှောက်ထားသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၁၊၂၇။ အံ၊မြန်၊၁၊၃၆။ အံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၃၄၂-၇။ အံ၊ဋီ၊၁၊၂၀၈-၉။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဧကကနိပါတ၊ ၁၄-ဧတဒဂ္ဂ (သတ္တမ)ဝဂ်၊ ပဉ္စမသုတ်။
ဈာန် (ဈာန်ဝင်စားမှု)၌ မွေ့လျော်ကြကုန်သော ငါဘုရား၏ တပည့်မတို့တွင် နန္ဒ၏မယ်တော် ဥတ္တရာသည် အသာလွန်ဆုံး အမွန်မြတ်ဆုံးပေတည်းဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
(ဥတ္တရာဥပါသိကာမသည် ရာဇဂြိုဟ်မြို့တော် ပုဏ္ဏသူဌေး၏ သမီးဖြစ်ပါသည်။)
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၂၊၃၇၅။ အံ၊မြန်၊၂၊၄၇၃-၄။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၃၉။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဆက္ကနိပါတ၊ ၈-အရဟတ္တဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ တတိယသုတ်။
မုဋ္ဌသစ္စ, အသမ္ပဇည, ဣန္ဒြိယေသုအဂုတ္တဒွါရတာ, ဘောဇနေမတ္တညုတာ, ကုဟန, လပန-ဟူသော တရား ၆-ပါးတို့ကို မပယ်မစွန့်ပဲ ဥတ္တရိမနုဿဓမ္မကို မျက်မှောက်ပြုရန် မဖြစ်နိုင်ပုံ၊ ယင်းတရားခြောက်ပါးတို့ကို ပယ်စွန့်နိုင်မှ ဥတ္တရိမနုဿ ဓမ္မကို မျက်မှောက်ပြုရန် ဖြစ်နိုင်ပုံကို ကဏှပက္ခ, သုက္ကပက္ခ ခွဲ၍ ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၃၊၁၇-၈။ သံ၊မြန်၊၃၊၂၀။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-မဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၃-မိစ္ဆတ္တဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
အရှင်ဥတ္တိယထေရ်၏ လျှောက်ထားချက်အရ “စက္ခုဝိညေယျ, သောတဝိညေယျ, ဃာနဝိညေယျ, ဇိဝှါဝိညေယျ, ကာယဝိညေယျ၊ ဣဋ္ဌ, ကန္တ, မနာပ, ပိယရူပ, ကာမူပသံဟိတဖြစ်သည့် အာရုံငါးပါး ကာမဂုဏ်တရားတို့ကို ပယ်ရှားနိုင်ရန် အဋ္ဌက အရိယာမဂ်ကိုပွားများရမည်”ဟု ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၃၊၁၄၃-၄။ သံ၊မြန်၊၃၊၁၄၉။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၅၈။ သံ၊ဋီ၊၂၊၄၈၀။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၃-သတိပဋ္ဌာနသံယုတ္တ၊ ၂-နာဠန္ဒဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
အရှင်ဥတ္တရထေရ်၏ အကျဉ်းချုပ်တရားဟောတော်မူပါရန် လျှောက်ထားမှုကို အကြောင်းပြု၍ ဘုရားရှင်က “ကုသိုလ်တရားတို့၏ အစသည် သုဝိသုဒ္ဓသီလနှင့် ဥဇုကဒိဋ္ဌိဖြစ်ပုံ သုဝိသုဒ္ဓသီလ၌တည်၍ သတိပဋ္ဌာန်လေးပါးကို ပွားများလျှင် မာရ်မင်း၏ တည်ရာ တေဘူမကဝဋ်၏ တဖက်ကမ်းဖြစ်ရာနိဗ္ဗာန်သို့ရောက်နိုင်ပုံ”ကို သတိပဋ္ဌာန် တစ်ပါးစီနှလုံးသွင်းပုံကို ဟောတော်မူပါသည်၊ ဟောတော်မူတိုင်း ကျင့်သုံးသဖြင့် အရှင်ဥတ္တိယ ရဟန္တာဖြစ်ပုံကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၃၊၄၁၂-၄။ အံ၊မြန်၊၃၊၄၀၅-၇။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၃၁။ အံ၊ဋီ၊၃၊၃၅၀။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဒသကနိပါတ၊ ဒုတိယပဏ္ဏက၊ (၁၀)၅-ဥပါလိဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
ဥတ္တိယပရိဗိုဇ်က ဘုရားရှင်အား “သဿတော လောကော”အစရှိသော သတ္တဝါ-ဟုသိသော အသိဉာဏ်၌ ရပ်တည်၍ ဌပနီယပုစ္ဆာဖြစ်သော မိစ္ဆာအယူများကို မေးလျှောက်ပါသည်၊ ဘုရားရှင်က ထိုမိစ္ဆာအယူများကို ငါဘုရားဖြေကြားတော် မမူဟု မိန့်တော်မူလျှင် အဘယ်အရာကို ဖြေတော်မူပါသနည်း-ဟု ဆက်လက်၍ လျှောက်ထားပါသည်။ ဘုရားရှင်က “ငါဘုရား ထူးသောဉာဏ်ဖြင့်သိမြင်အပ်သော သတ္တဝါတို့စင်ကြယ်ရန် သောက, ပရိဒေဝတို့ကို လွန်မြောက်နိုင်ရန် ဒုက္ခ, ဒေါမနဿတို့ ချုပ်ငြိမ်းစေရန် အရိယာမဂ်ဉာဏ်ကို ရနိုင်ရန် နိဗ္ဗာန်ကို မျက်မှောက်ပြုနိုင်ရန် တရားတော်ကို ဟောတော်မူ၏”ဟု မိန့်တော်မူသည်။ ဥတ္တိယပရိဗိုဇ်က “ထိုသို့ဖြစ်လျှင် အလုံးစုံသော လောကကိုဖြစ်စေ, လောက ထက်ဝက်ကိုဖြစ်စေ, လောကသုံးပုံ တစ်ပုံကိုဖြစ်စေ ထုတ်ဆောင်ပါသလော”ဟု မေးလျှောက်သည့်အခါ ဘုရားရှင်က မည်သို့မျှ မိန့်တော်မမူတော့ပါ။ ထိုအခါ အရှင်အာနန္ဒာက ဥတ္တိယပရိဗိုဇ်အား မိစ္ဆာအယူမဖြစ်စေရန်အတွက် နယ်စပ်မြို့ ဥပမာဖြင့် ရှင်းလင်းမိန့်ကြားပြီး သင်၏ မေးခွန်းသည် မူလမေးခွန်းကို တမျိုးပြင်၍ မေးခြင်းဖြစ်၍ ဘုရားရှင် ဖြေကြားတော်မမူခြင်းအကြောင်းကို ပြဆိုသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌-ဘုရားရှင် ဖြေဆိုတော်မမူခြင်းအကြောင်းနှင့် တကွ ဥပမာ စကားရပ်များကို ဖွင့်ပြထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၃၀၄-၅။ သံ၊မြန်၊၂၊၂၉၇-၈။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၁-၂။ သံ၊ဋီ၊၂၊၃၀၄။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-သဠာယတနသံယုတ္တ၊ (၁၀)၅-သဠဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
ဝေဒဂူပုဂ္ဂိုလ်, သဗ္ဗဇိပုဂ္ဂိုလ်, ဂဏ္ဍမူလပလိခတပုဂ္ဂိုလ်တို့ကို ဝေဖန်၍ ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌-ပရိမဒ္ဒနအဖွင့် မှတ်သားဖွယ်ပါရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၁၊၄၁၉-၄၂၁။ အံ၊မြန်၊၁၊၄၃၂-၃။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၂၅။ အံ၊ဋီ၊၂၊၃၂၃။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ တတိယပဏ္ဏာသက၊ (၁၁)၁-ဝလာဟကဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
ရေအိုင်လေးမျိုးနှင့် ပုဂ္ဂိုလ်လေးမျိုးတို့ကို နှိုင်းယှဉ်၍ ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၂၊၄၀၃-၅။ အံ၊မြန်၊၂၊၅၁၀-၃။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၄၈။ အံ၊ဋီ၊၃၊၁၅၄-၅။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ သတ္တကနိပါတ၊ ၂-အနုသယဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
ရေကူးခြင်း (၇)မျိုးနှင့် ပုဂ္ဂိုလ် ၇-မျိုးကို နှိုင်းယှဉ်၍ ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
ဋီကာ၌-မှတ်သားဖွယ်ရာများ ဖွင့်ပြထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-ဥဒါန၊၁၇၄-၆။ ဥဒါန၊မြန်၊၁၅၈-၉။ ဥဒါန၊ဋ္ဌ၊၃၄၂-၆။
-ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ ဥဒါန၊ ၇-စူဠဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
ဘုရားရှင်နှင့် ရဟန်းတော်များ မလ္လတိုင်းအတွင်း ဒေသစာရီလှည့်လည်ကြွလာကြရာ “ထူဏဗြာဟ္မဏရွာ”သို့ ဆိုက်တော်မူစဉ် ဘုရားရှင်၏ အမိန့်တော်ဖြင့် အရှင်အာနန္ဒာ သောက်ရေခပ်ရန် ရေတွင်းသို့ရောက်ရှိသည့်အခါ ရွာသားများက ရဟန်းတော်များ သောက်ရေမခပ်နိုင်ရန် ပိတ်ဆို့ထားသော မြက်များ, ဖွဲများ မျောပါအောင် ရေများလျှံတက်၍ ထွက်လာသည့်အံ့ဩဖွယ်ကိုတွေ့ရသဖြင့် ဤအဖြစ်အပျက်ကို ဘုရားရှင်အား အရှင်အာနန္ဒာက ပြန်လည်လျှောက်ထားသည့်အခါ ဘုရားရှင် ဥဒါန်း စကားကျူးရင့်တော်မူပုံကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌-မှတ်သားဖွယ်ဖြစ်စဉ်များကို အကျယ်ဖွင့်ပြထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၁၊၁၇၅-၆။ သံ၊မြန်၊၁၊၁၆၅။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၂၃၅-၇။ သံ၊ဋီ၊၁၊၂၇၄-၅။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၇-ဗြာဟ္မဏသံယုတ္တ၊ ၂-ဥပါသကဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
ဘုရားရှင်သည် သုံးကြိမ်တိုင်တိုင် ဥဒယပုဏ္ဏားအိမ်သို့ ဆွမ်းခံဝင်ကြွတော်မူ ခြင်းကို ဥဒယပုဏ္ဏားက “ရဟန်းဂေါတမသည် အရသာ၌ အလွန်တပ်မက်မောသည် ဖြစ်၍ အကျွန်ုပ်အိမ်သို့ မကြာမကြာ ကြွလာ၏”ဟု လျှောက်ထားသောစကားကို အကြောင်းပြု၍ ဘုရားရှင်က အဖန်ဖန်အထပ်ထပ် ဖြစ်တတ်သောအရာဝတ္ထု ၁၄မျိုးနှင့် အဖန်ဖန်အထပ်ထပ် မဖြစ်တော့သည့်ပုဂ္ဂိုလ်တို့ကို ဟောတော်မူရာ ဥဒယပုဏ္ဏား သရဏဂုံဆောက်တည်သွားပုံကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၄၅-၈။ သံ၊မြန်၊၂၊၄၄-၆။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၅၀-၁။ သံ၊ဋီ၊၂၊၂၂၂-၃။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-ခန္ဓသံယုတ္တ၊ (၆)၁-ဥပယဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
ဘုရားရှင်သည် ဩရမ္ဘာဂိယသံယောဇဉ်တို့ကို ပယ်နိုင်သော နှလုံးသွင်းမှုနှင့် စပ်၍ ဥဒါန်းစကားမိန့်ကြားတော်မူသည်ကို အညတရရဟန်းကြားသိရပြီး မေးလျှောက်သဖြင့် အကြားအမြင်မရှိသော ပုထုဇဉ်ပုဂ္ဂိုလ်၏ ခန္ဓာငါးပါးအပေါ်ရှုမြင်ပုံနှင့် အကြားအမြင်ရှိသော အရိယာသာဝက၏ရှုမြင်ပုံ ခြားနားချက် အာသဝက္ခယဉာဏ် ဆိုက်အောင်ရှုမှတ်ပုံကိုလည်း ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၃၇၅-၇။ သံ၊မြန်၊၂၊၃၇၂-၃။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၅၀။ သံ၊ဋီ၊၂၊၃၂၂။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-သဠာယတနသံယုတ္တ၊ (၁၈)၃-သမုဒ္ဒဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
အရှင်အာနန္ဒာထေရ်နှင့် အရှင်ဥဒါယီထေရ်တို့ ဝံသနိုင်ငံ၊ ကောသမ္ဗီမြို့၊ ဃောသိတာရုံကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးနေစဉ် အရှင်ဥဒါယီ၏ “ဤကာယကို ဘုရားရှင်က နည်းအမျိုးမျိုးဖြင့် အနတ္တ-ဟု ဟောတော်မူသကဲ့သို့ ဝိညာဏ်ကိုလည်း အနတ္တ-ဟု ဟောကြားရန် သင့်/မသင့် မေးလျှောက်ထားချက်အရ -ဝိညာဏ်ကိုလည်း အနတ္တ-ဟု ဟောဆိုသင့်ပုံကို အကျယ်တဝင့် ရှင်းလင်းဟောကြား၍ ငှက်ပျောတုံး၌ အနှစ်ရှာပုံဥပမာဖြင့် မိန့်ကြားပြီး ဖဿာယတန ၆-ပါးတို့၌ ငါ (အတ္တ)မဟုတ်, ငါ့ဟာ (အတ္တနိယ)မဟုတ်ဟု ရှုမြင်သောပုဂ္ဂိုလ်သည် အာသဝေါကင်းကွာ ရဟန္တာ ဖြစ်နိုင်ပုံကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌-ဤသုတ်၌ အနိစ္စလက္ခဏာဖြင့် အနတ္တလက္ခဏာကို ဟောတော်မူကြောင်း ဖွင့်ဆိုထားပါသည်။
-သံ၊၃၊၇၉-၈၀။ သံ၊မြန်၊၃၊၈၄-၅။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၈၇-၈။ သံ၊ဋီ၊၂၊၄၂၇။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၂-ဗောဇ္ဈင်္ဂသံယုတ္တ၊ ၃-ဥဒါယိဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
ဘုရားရှင် သမ္ဘဇနပုဒ် သေတကနိဂုံး၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် အရှင်ဥဒါယီ က “ဘုရားရှင်အပေါ်၌ ချစ်ခင်ခြင်း, ရိုသေခြင်း, ရှက်ခြင်း ကြောက်ခြင်း၏ ကျေးဇူး များလှပုံ၊ မိမိအား ဘုရားရှင်က ဥပါဒါနက္ခန္ဓာငါးပါး, ယင်းတို့၏ ဖြစ်ကြောင်း ချုပ်ရာတရားတော်ကို တစ်ခုစီ တစ်ခုစီ ဟောတော်မူပုံ၊ မိမိသည် ယင်းဥပါဒါနက္ခန္ဓာတို့၏ ဖြစ်ဟန် ပျက်ပုံကို အပြန်ပြန် အလှန်လှန် ဆင်ခြင်သုံးသပ်သည်ရှိသော် သစ္စာလေးပါးကို သိခဲ့ရပုံ, ရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်၏အဖြစ်ကို သိနိုင်သော ပစ္စဝေက္ခဏာဉာဏ်ဖြစ်ပုံ, သတိ သမ္ဗောဇ္ဈင်, ဥပေက္ခာသမ္ဗောဇ္ဈင်ကို ပွားများပုံ-အစရှိသည်တို့ကို လျှောက်ထားပါသည်။
ဘုရားရှင်က သာဓုခေါ်တော်မူပြီး “သင်သည် ပွားများအပ်သောမဂ်ကို ရပြီးပုံ၊ အရဟတ္တဖိုလ်ကို သိမြင်နိုင်သော ပစ္စဝေက္ခဏာဉာဏ်ဖြစ်ပုံ၊ အရဟတ္တဖိုလ်သို့ ရောက်နိုင် ပုံတို့ကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၁၊၃၅၂-၃။ အံ၊မြန်၊၁၊၃၆၆-၇။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၀၂-၃။ အံ၊ဋီ၊၂၊၂၉၉။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၄-စက္ကဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
ဥဒါယီဗြာဟ္မဏကြီး၏ ဘုရားရှင်အား “အရှင်ဂေါတမသည် ယာဇ်ပူဇော်ခြင်းကို ချီးမွမ်းပါသလော”ဟု လျှောက်ထားသည်ကို အကြောင်းပြု၍ ဘုရားရှင် ချီးမွမ်းတော်မူအပ်သော ယာဇ်ပူဇော်ခြင်း, ချီးမွမ်းတော်မမူအပ်သော ယာဇ်ပူဇော်ခြင်းတို့ကို ခွဲခြား၍ ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၂၊၁၆၂။ အံ၊မြန်၊၂၊၂၀၇-၈။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၅၅။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ပဉ္စကနိပါတ၊ စတုတ္ထပဏ္ဏာသက၊ (၁၆)၁-သဒ္ဓမ္မဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
ဘုရားရှင် ဝံသနိုင်ငံ ကောသမ္ဗီမြို့ ဃောသိတာရုံကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် အရှင်အာနန္ဒာ၏ လျှောက်ထားချက်အရ တရားဟောမည့်ပုဂ္ဂိုလ်များ တရားငါးမျိုးတို့ကို မိမိသန္တာန်၌ဖြစ်စေပြီးမှ တရားဟောသင့်ပုံကို မိန့်ကြားတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၂၊၂၈၄။ အံ၊မြန်၊၂၊၃၆၅-၈။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၀၂-၄။ အံ၊ဋီ၊၃၊၁၀၃-၄။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဆက္ကနိပါတ၊ ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၃-အနုတ္တရိယဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
ဘုရားရှင်က “အနုဿတိဌာန အဘယ်မျှရှိသနည်း”ဟု အရှင်ဥဒါယီအား မေးတော်မူရာ မှန်ကန်စွာ မဖြေဆိုနိုင်သဖြင့် အရှင်အာနန္ဒာအား မေးတော်မူရာ အရှင်အာနန္ဒာက-(၁)မျက်မှောက်ဘဝ၌ ချမ်းသာစွာနေနိုင်သော အနုဿတိဌာန၊ (၂)သိမြင်တတ်သောဝိပဿနာဉာဏ်အမြင်ကို ရနိုင်သော အနုဿတိဌာန၊ (၃)ကာမရာဂကို ပယ်နိုင်သော အနုဿတိဌာန၊ (၄)ငါ-ဟူသော မာန်မာနကို ပယ်နိုင်သော အနုဿတိဌာန၊ (၅)များစွာသောဓာတ်တို့ကို ထိုးထွင်း၍ သိနိုင်သော အနုဿတိဌာနဟု အနုဿတိ (၅)မျိုးရှိကြောင်း လျှောက်ထားပါသည်။ ဘုရားရှင်က သတိသမ္ပဇဉ် ဖြစ်နိုင်သော အနုဿတိဌာနကိုလည်း မှတ်သားဦးဟု ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-ဒီ၊၃၊၃၀-၄၇။ ဒီ၊မြန်၊၃။၂၉-၄၇။ ဒီ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၆-၂၈။ ဒီ၊ဋီ၊၃၊၁၄-၂၃။
-ဒီဃနိကာယ၊ ၂-ပါထိကဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
ဤသုတ်တွင် အောက်ပါအချက်အလက်များကို ဟောကြားတော်မူထားပါသည်။ -ဘုရားရှင်နှင့် သာဝကတို့ထံ ချဉ်းကပ်ချိန်၊ ဘုရားရှင်ပရိသတ်နှင့် ပရိဗိုဇ်ပရိသတ်တို့ အနေအထားကွာခြားချက်၊ -တိရစ္ဆာနကထာ ၂၇-မျိုး၊ -နိဂြောဓပရိဗိုဇ်က သန္ဓာနသူကြွယ်အား ချိုးချိုးဖဲ့ဖဲ့ ပြောကြားချက်များ၊ -ပရိဗိုဇ်များက ဘုရားရှင်နှင့် ဗုဒ္ဓသာဝကတို့ သူတို့ကျောင်းသို့ ကြွရောက်သည်ကို လိုလိုလားလားရှိပုံ၊ -သာဝကတို့ အရဟတ္တဖိုလ်ရောက်ရှိရန် ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့် အာဒိဗြဟ္မစရိယကို သာသနာ့ပြင်ပ အယူရှိသူများသိဖို့ရန် ခဲရင်းပုံ၊ တိတ္ထိယပရိဗိုဇ်တို့၏ -
၁။ အနေအထိုင်နှင့် ပတ်သက်သည့်ကျင့်ဝတ်၃-မျိုး၊
၂။အစာအာဟာရခံယူမှုနှင့် ပတ်သက်သည့်ကျင့်ဝတ် ၁၇-မျိုး
၃။ အစားအစာနှင့် ပတ်သက်သည့်ကျင့်ဝတ် ၂၆-မျိုး၊
၄။အဝတ်အထည်နှင့် ပတ်သက်သည့်ကျင့်ဝတ် ၁၃-မျိုး၊
၅။ဆံပင်မုတ်ဆိတ်နှင့် ပတ်သက်သည့်ကျင့်ဝတ် ၁-မျိုး၊
၆။ ဣရိယာပုတ်နှင့် ပတ်သက်သည့်ကျင့်ဝတ် ၈-မျိုး၊
၇။ စားဖွယ်သောက်ဖွယ်နှင့် ပတ်သက်သည့်ကျင့်ဝတ် ၂-မျိုး၊
၈။ ရေချိုးမှုနှင့် ပတ်သက်သည့်ကျင့်ဝတ် ၁-မျိုး၊ အားဖြင့် “တပေါဇိဂုစ္ဆာ”ကျင့်ဝတ် (၇၁-မျိုး)ကို၎င်း။
၁။ တပေါဇိဂုစ္ဆာ၏ ဥပက္ကိလေသ ၁၆-မျိုး၊
၂။တပဿီ၏ အခွံအသွေးနှင့်တူသော စင်ကြယ်ခြင်း ၁၇-မျိုး၊
၃။ အခေါက်နှင့် တူသော စင်ကြယ်ခြင်း
၄။ အကာနှင့် တူသော စင်ကြယ်ခြင်း (ပုဗ္ဗေနိဝါသ) ၁-မျိုး၊
၅။ အထွတ်အထိတ်သို့ရောက်သော စင်ကြယ်ခြင်း (ဒိဗ္ဗစက္ခု) ၁-မျိုး၊တို့ကို၎င်း၊ -ဘုရားရှင်၏ အရဟတ္တဖိုလ်ရကြောင်း အာဒိဗြဟ္မစရိယသည် တပေါဇိဂုစ္ဆာ၏ အထွတ်အထိတ်သို့ရောက်သော စင်ကြယ်ခြင်း “ဒိဗ္ဗစက္ခုအဘိညာဉ်”ထက် သာလွန် မွန်မြတ်ပုံ၊ -နိဂြောဓပရိဗိုဇ်၏ ဘုရားရှင်အား ချိုးချိုးဖဲ့ဖဲ့ ပြောဆိုထားသည့် စကား ရပ်တို့ကို ဘုရားရှင်ရှေ့တော်တွင် သန္ဓာနသူကြွယ်က တိုက်ရိုက်ပြန်လည် လျှောက်ထားရာ နိဂြောဓပရိဗိုဇ် ပြန်လည်မပြောနိုင်တော့ပဲ ခေါင်းငိုက်စိုက်ကျသွားပုံ၊ ဘုရားရှင်က နိဂြောဓပရိဗိုဇ်အား ရှေးဘုရားရှင်တို့အကြောင်း ဆရာအဆက်ဆက် ထံမှ ကြားသိထားပုံကို မေးမြန်းတော်မူရာ နိဂြောဓပရိဗိုဇ်က မိမိကြားသိခဲ့သည့် အတိုင်း ပြန်လည်လျှောက်ထားပြီး ပြစ်မှားမှုကို ဝန်ချတောင်းပန်ပုံ၊ ဘုရားရှင်က “မစဉ်းလဲ မကောက်ကျစ် မလှည့်မပတ် ဖြောင့်မတ်သောစိတ်ရှိသော ပညာရှိသူသည် ငါဘုရားဟောတော်မူသည့်အတိုင်း ဗြဟ္မစရိယကို ကျင့်သုံးပါက အများဆုံး ၇-နှစ်၊ အနည်းဆုံး ၇-ရက်အတွင်း ဗြဟ္မစရိယအဆုံးဖြစ်သည့် အရဟတ္တဖိုလ်ကို မျက်မှောက် ဘဝမှာပင် ရရှိနိုင်ပုံကို ဟောတော်မူရာ မာရ်နတ်က နှောင့်ယှက်ထားသဖြင့် နိဂြောဓပရိဗိုဇ်နှင့် တကွ ပရိဗိုဇ် ၃-ထောင်တို့ ခေါင်းငိုက်စိုက်ကျနေသည်ကို သိရှိတော်မူသဖြင့် “သီဟနာဒ”ကို မိန့်ကြားတော်မူ၍ ဘုရားရှင် ဂိဇ္ဈကုဋ်တောင်ကျောင်းတော်သို့ ပြန်ကြွတော်မူပါသည်၊ သန္ဓာနသူကြွယ်လည်း ရာဇဂြိုဟ်မြို့တွင်းသို့ ပြန်သွားခဲ့ပါသည်။
အဋ္ဌကထာ၌-ရာဇဂြိုဟ်မြို့တော်ဝယ် ဥပါသကာ ငါးရာစီအခြံအရံရှိသော ခေါင်းဆောင်အနာဂါမ် ဥပါသကာပေါင်း ငါးရာရှိပုံ၊ သန္ဓာနဥပါသကာသည် ထိုအနာဂါမ် ဥပါသကာငါးရာတွင် ပါဝင်ပုံနှင့် မှတ်သားဖွယ်များကို ဖွင့်ဆိုထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-မ၊၃၊၂၆၅-၂၇၃။ မ၊မြန်၊၃၊၂၆၈-၂၇၆။ မ၊ဋ္ဌ၊၄၊၁၉၀-၂။ မ၊ဋီ၊၃၊၃၈၈-၃၉၀။
-မဇ္ဈိမနိကာယ၊ ဥပရိပဏ္ဏာသ၊ ၄-ဝိဘင်္ဂဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
ဘုရားရှင် သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် “ရဟန်းတို့ ... ရဟန်းသည် အပ (ဗဟိဒ္ဓ)အာရုံတို့၌ ဝိညာဉ်သည် မပျံ့လွင့် မရွေ့ရှား၊ အတွင်း (အဇ္ဈတ္တ)အာရုံတို့၌ မတည်, မစွဲလမ်း မတပ်မက်သောအခြင်းအရာအားဖြင့် စူးစမ်းဆင်ခြင်ရမည်၊ ရဟန်းတို့ ... အပ (ဗဟိဒ္ဓ)အာရုံတို့၌ ဝိညာဏ်သည် မပျံ့လွင့် မရွေ့ရှား၊ အတွင်း (အဇ္ဈတ္တ)အာရုံ၌လည်း မတည်, မစွဲလမ်း, မတပ်မက်သော ပုဂ္ဂိုလ်အား နောင်အခါ ပဋိသန္ဓေနေခြင်း, အိုခြင်း, သေခြင်း, ဆင်းရဲအပေါင်းတို့၏ဖြစ်ခြင်း မရှိတော့ပြီ”ဟု အကျဉ်းချုပ်ဒေသနာတော်ကို မိန့်ကြားတော်မူပြီး နေရာမှထကာ ကျောင်းတော်သို့ ဝင်ကြွတော်မူပါသည်။ ရဟန်းတော်များသည် အရှင်မဟာကစ္စာနထေရ်၏ ဂုဏ်တော်များကို ဆင်ခြင် ပြောဆိုကြပြီး ထိုအကျဉ်းဥဒ္ဒသဒေသနာတော်၏ အကျယ်ဝိတ္တာရဒေသနာတော်ကို အရှင်မဟာကစ္စာနထေရ်အား မေးမြန်းလျှောက်ထားကြပါသည်၊ အရှင်မဟာကစ္စာနထေရ်သည် အနှစ်ကိုရှာသော ဥပမာစကားဖြင့် ဘုရားရှင်၏ဂုဏ်တော်များကို ချီးကျူးတော်မူပြီး ဘုရားရှင်ကိုသာ မေးမြန်းလျှောက်ထားကြရန် မိန့်ကြားပါသည်။ ရဟန်းတော်များ၏ တောင်းပန်လျှောက်ထားမှုကြောင့် -
-အပ (ဗဟိဒ္ဓ)အာရုံ၌ ဝိညာဏ်၏ ပျံ့လွင့် ရွေ့ရှားပုံနှင့် ရွေ့ရှားမှုမရှိပုံ၊
-အတွင်း (အဇ္ဈတ္တ)အာရုံ၌ နှစ်သက်ခြင်း၏အစွမ်းအားဖြင့် စိတ်တည်နေပုံနှင့် စိတ် မတည်နေပုံ၊
-နိစ္စ, ဓုဝ, အတ္တ, အတ္တနိယ-အားဖြင့် မယူမူ၍ တပ်မက်နှစ်သက်ပုံ၊
-နိစ္စ, ဓုဝ, အတ္တ, အတ္တနိယ-အားဖြင့် မယူမူ၍ တပ်မက်နှစ်သက်ခြင်း မဖြစ်ပုံတို့ကို အဇ္ဈတ္တာယတန၊ ဗဟိဒ္ဓါယတန, ဝိညာဏ, ရူပဈာန်လေးပါး, ခန္ဓာငါးပါးတို့ဖြင့် အကျယ်ဝေဖန်၍ ဟောတော်မူပုံ၊ ရဟန်းတော်များက အရှင်မဟာကစ္စာနထေရ်၏ အကျယ်ဒေသနာကို ဘုရားရှင်အား လျှောက်ထားကြရာ ဘုရားရှင်က အရှင်မဟာ ကစ္စာနထေရ်ကို ချီးကျူးတော်မူပြီး အရှင်မဟာကစ္စာနထေရ်၏ အကျယ်ဝေဖန်ဟောကြားတော်မူသည့် ဒေသနာတော်ကို အတည်ပြုတော်မူပုံ ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၂၊၃၉၀။ အံ၊မြန်၊၂၊၄၉၄-၅။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၄၂။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဆက္ကနိပါတ၊ ၁၁-တိကဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
ဥဒ္ဓစ္စ၊ အသံဝရ၊ ပမာဒ-တရားသုံးပါးကို ပယ်ရမည်၊ ဥဒ္ဓစ္စကိုပယ်ရန် သမထကို၊ အသံဝရကိုပယ်ရန် သံဝရကို၊ ပမာဒကိုပယ်ရန် အပ္ပမာဒကို ပွားများရမည်ဟု ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-ဥဒါန၊၁၂၁။ ဥဒါန၊မြန်၊၁၀၉-၁၁၀။ ဥဒါန၊ဋ္ဌ၊၂၁၆-၈။
-ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ ဥဒါန၊ ၄-မေဃိယဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် ကုသိနာရုံမြို့ မလ္လာမင်းတို့၏ အင်ကြင်းဥယျာဉ်တောဝယ် နေတော်မူစဉ် မနီးမဝေးဖြစ်သော တောရကျောင်း၌ နေကြကုန်သော စိတ်မငြိမ်သက်ကြ, မာနတက်ကြ, လျှပ်ပေါ်လော်လီ မတည်ကြည်ကြ, နှုတ်ကြမ်းကြ, ရောက်တတ်ရာရာ ပြောဆိုနေကြ သတိလက်လွတ် မေ့နေကြ ဉာဏ်ပညာအဆင်အခြင် မရှိကြ, စိတ်တုန် လှုပ်ကြ, ပေါ်လွင်သောဣန္ဒြေရှိနေကြသော ရဟန်းတို့ကို မြင်တော်မူသဖြင့် “မစောင့်ရှောက်အပ်သော ကိုယ်အမူအရာဖြင့်၎င်း, မိစ္ဆာအယူနှိပ်စက်အပ်, ထိန မိဒ္ဓ လွှမ်းမိုး နှိပ်စက်အပ်သောစိတ်ဖြင့်နေသော ရဟန်းသည် မာရ်မင်း၏အလိုသို့ လိုက်ပါရ၏။ ထို့ကြောင့် စောင့်ရှောက်အပ်သောကိုယ်စိတ်ရှိသူ ဖြစ်ရမည်၊ မှန်ကန်သောကြံစည်မှု “သမ္မာသင်္ကပ္ပလျှင် ကျက်စားရာအာရုံရှိသူ ဖြစ်ရမည်၊ သင်္ခါရတရားတို့၏ ဖြစ်ပျက်မှုကို သိ၍ ထိန မိဒ္ဓကို နှိမ်နင်းကာ ဒုက္ခသုံးမျိုးတို့ အနှိပ်စက်ခံနေရသောဂတိအားလုံးတို့ကို စွန့်ပယ်နိုင်ရာ၏”ဟု ဥဒါန်းကျူးတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၃၊၅၆-၇။ သံ၊မြန်၊၃၊၆၁။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-မဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၈-ဩဃဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
ဥမ္ဘာဂိယသံယောဇဉ်ငါးပါးတို့ကို ထူးသောဉာဏ်ဖြင့်သိခြင်းငှာ, ပိုင်းခြား၍ သိခြင်းငှာ, ကုန်စေခြင်းငှာ, ပယ်ခြင်းငှာ အဋ္ဌင်္ဂိကအရိယာမဂ်ကို ပွားများရမည်ဟု ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၃၊၁၂၀။ သံ၊မြန်၊၃၊၁၂၅။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၂-ဗောဇ္ဈင်္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၃-ဩဃဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
ဥဒ္ဓမ္ဘာဂိယသံယောဇဉ်ငါးပါးတို့ကို ထူးသောဉာဏ်ဖြင့်သိခြင်းငှာ ဗောဇ္ဈင်ခုနစ်ပါးတို့ကို ပွားများရမည်ဟု ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၃၊၁၆၈-၉။ သံ၊မြန်၊၃၊၁၇၄။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၃-သတိပဋ္ဌာနသံယုတ္တ၊ ၁၀-ဩဃဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
ဥဒ္ဓမ္ဘာဂိယသံယောဇဉ်ငါးပါးတို့ကို ထူးသောဉာဏ်ဖြင့်သိခြင်းငှာ သတိပဋ္ဌာန် လေးပါးတို့ကို ပွားများရမည်ဟု ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၃၊၂၅၂။ အံ၊မြန်၊၃၊၂၅၁။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ နဝကနိပါတ၊ ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ (၇)၂-သတိပဋ္ဌာနဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
ဥဒ္ဓမ္ဘာဂိယယံယောဇဉ်ငါးပါးတို့ကို ထူးသောဉာဏ်ဖြင့်သိခြင်းငှာ သတိပဋ္ဌာန် လေးပါးတို့ကို ပွားများရမည်ဟု ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၃၊၁၁၅။ သံ၊မြန်၊၃၊၁၁၉။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၂-ဗောဇ္ဈင်္ဂသံယုတ္တ၊ ၇-အာနာပါနဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
ဥဒ္ဓုမာတကသညာကို ပွားများအပ်, ကြိမ်ဖန်များစွာ အလေ့အလာပြုအပ်သည် ရှိသော် ကြီးစွာသော ချမ်းချမ်းသာသာနေရခြင်းငှာ ဖြစ်၏-ဟု ဥဒ္ဓုမာတကသညာ ပွားများပုံကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၁၊၅၀၁-၂။ အံ၊မြန်၊၁၊၁၁၆-၇။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၆၂။ အံ၊ဋီ၊၂၊၃၆၀။ ။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ စတုတ္ထပဏ္ဏာသက၊ (၁၉)၄-ဗြာဟ္မဏဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
ဘုရားရှင် ရာဇဂြိုဟ်မြို့တော် ဂိဇ္ဈကုဋ်တောင်ကျောင်း၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ဒေဝဒတ်၏ အလုပ်အကျွေးဖြစ်သော မဏ္ဍိကာ၏သား ဥပကက ဘုရားရှင်အား ထိပါးပုတ်ခတ်ရန် ပြောဆိုသောစကားဖြင့်ပင် “သင်သည် သူတစ်ပါးကို ထိပါးချုပ်ချယ်သူဖြစ်သည်၊ သူတစ်ပါးအား ထိပါး ချုပ်ချယ်သောစကားကို ပြောဆိုသောသင်သည် ကုသိုလ်တရားတို့ကို မဖြစ်စေသူ ဖြစ်သည်၊ ကုသိုလ်တရားတို့ကို မဖြစ်စေခြင်းကြောင့် “သင်သည် ကဲ့ရဲ့ထိုက် အပြစ်ရှိသူ ဖြစ်သည်”ဟု မိန့်တော်မူလျှင် ဥပကက “ရေပေါ်သို့ တက်လာသောငါးကို ဖမ်းဆီးသူဥပမာဖြင့် ဘုရားရှင်အား လျှောက်ထားပါသည်။ ဥပက ငါဘုရားသည် အကုသိုလ်, အကုသိုလ်မည်ခြင်းအကြောင်း, အကုသိုလ်ကို ပယ်အပ်ပုံ, အကုသိုလ်ကို ပယ်ခြင်းအကြောင်း၊ ကုသိုလ်, ကုသိုလ်မည်ခြင်း အကြောင်း, ကုသိုလ်ကို ပွားများသင့်ပုံ, ကုသိုလ်ကို ပွားများခြင်း၏အကြောင်းတို့ကို ဟောကြားတော်မူအပ်သော ပုဒ်, ဝါကျ, ဓမ္မဒေသနာတို့ အတိုင်းအရှည်မရှိအောင် များပြားလှပုံကို ဘုရားရှင်က မိန့်ကြားတော်မူပါသည်။ ဥပကသည် ဘုရားရှင်၏ တရားဒေသနာတော်ကို ဝမ်းမြောက်ဝမ်းသာ နာယူပြီး မိမိနှင့် ဘုရားရှင်တို့ အပြန်အလှန် ပြောဆိုကြပုံကို အဇာတသတ်မင်းအား လျှောက်ထားသည့်အခါ အဇာတသတ် မင်းက ကြိမ်းမောင်းပြီး ဥပကအား နှင်ထုတ်ပုံကို ပြဆိုသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-မ၊၃၊၁၉၁-၂၀၁။ မ၊မြန်၊၃၊၁၉၆-၂၀၆။ မ၊ဋ္ဌ၊၄၊၁၄၄-၉။ မ၊ဋီ၊၃၊၃၄၉-၃၅၂။
-မဇ္ဈိမနိကာယ၊ ဥပရိပဏ္ဏာသ၊ ၃-သုညတဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသမ္ဗီမြို့ ဃောသိတာရုံကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် (ဒသမဝါမဆိုမီ) ကောသမ္ဗီမြို့၌ ရဟန်းတော်များ အချင်းချင်း မသင့်မမြတ် ဖြစ်နေကြသည်ဟု ရဟန်းတစ်ပါး၏ လျှောက်ထားချက်အရ ထိုရဟန်းများရှိရာသို့ ဘုရားရှင်ကြွရောက်တော်မူပြီး ခိုက်ရန်မဖြစ်ဖို့ရန် တားမြစ်တော်မူသည်၊ ဘုရားရှင်၏ အကျိုးကို လိုလားသောရဟန်းတော်တစ်ပါးက ဒေါသနှိပ်စက်နေကြသဖြင့် ဘုရားရှင်၏ စကားတော်ကို မနာယူမည်ကို သိရှိသဖြင့် ဘုရားရှင်အား “ချမ်းချမ်းသာသာ သီတင်းသုံးတော်မူပါရန်”လျှောက်ထားခဲ့လေသည်။ ဘုရားရှင်သည် ကောသမ္ဗီမြို့သို့ ဆွမ်းခံဝင်ကြွတော်မူပြီး ကျောင်းအိပ်ရာ နေရာတော်များကို သိမ်းဆည်း၍ ရပ်တော်မူလျက် “ပုထုသဒ္ဒေါ”အစရှိသော ၁၀-ဂါထာကို မိန့်တော်မူ၍ ကောသမ္ဗီမြို့မှ ဗာလကလောဏကာရရွာ အရှင်ဘဂုထေရ် ရှိရာသို့ကြွတော်မူ၍ တရားဟောတော်မူပြီး ပါစီနဝံသတော အရှင်အနုရုဒ္ဓါ, အရှင်နန္ဒိယ, အရှင်ကိမိလထေရ်တို့ထံ ကြွတော်မူသည်၊ ဘုရားရှင်က မေးတော်မူသဖြင့် အရှင်မြတ်သုံးပါးတို့က မိမိတို့ အချင်းချင်း အညီအညွတ် ဝမ်းမြောက်ဝမ်းသာ စိတ်သဘောတစ်မျိုးတည်းဖြင့် နေထိုင်ကြပုံကို လျှောက်ထားကြပါသည်၊ ဘုရားရှင်က သာဓုခေါ်တော်မူ၍ မေးတော်မူသဖြင့် မမေ့မလျော့ ပြင်းထန်စွာ အားထုတ်လျက် နိဗ္ဗာန်သို့ စိတ်ကိုစေလွှတ်နေပုံကိုလည်း လျှောက်ထားကြပါသည် ထိုသို့နေသည့်အခါ ပရိကမ်အလင်းရောင်နှင့် ဒိဗ္ဗစက္ခုဉာဏ်ဖြင့် ရူပါရုံကိုမြင်မှု၏ ဘေးရန်တို့ကို မေးလျှောက်ကြပါသည်၊ ဘုရားရှင်က ယင်းတို့၏ ဥပက္ကိလေသတရား ၁၁-ပါးတို့ကို မိန့်ကြားတော်မူပါသည်၊ ဘုရားရှင်က ဆက်လက်၍ ယင်းဥပက္ကိလေသ ၁၁-ပါးကို ပယ်နိုင်အောင် အားထုတ်တော်မူခဲ့ပုံနှင့် အရဟတ္တဖိုလ်ကို ရရှိတော်မူသည့်တိုင်အောင် ဟောကြားတော်မူပါသည်။ ဘုရားရှင်သည် ထိုနှစ်ဝါကို ပါလိလေယျကတော၌ ပါလိလေယျကဆင်မင်း၏ ပြုစုမှုကို ခံတော်မူ၍ ဝါကပ်တော်မူပါသည်။
-သံ၊၃၊၈၂။ သံ၊မြန်၊၃၊၈၆-၇။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၈၈။ သံ၊ဋီ၊၂၊၄၂၇။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၂-ဗောဇ္ဈင်္ဂသံယုတ္တ၊ ၄-နီဝရဏဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
ဤသုတ်၌ သံ, ကြေး, ခဲမဖြူ ခဲပုတ်, ငွေ-ဟူသော ရွှေ၏အညစ်ကြေးငါးမျိုး နှင့် ကာမစ္ဆန္ဒ, ဗျာပါဒ, ထိန မိဒ္ဓ, ဥဒ္ဓစ္စ ကုက္ကုစ္စ, ဝိစိကိစ္ဆာ-ဟူသော စိတ်၏အညစ် အကြေး နီဝရဏငါးပါးတို့ကို ဟောတော်မူပါသည်။
-အံ၊၁၊၃၆၂-၄။ အံ၊မြန်၊၁၊၃၇၆-၈။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၀၇-၈။ အံ၊ဋီ၊၂၊၃၀၅။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၅-ရောဟိတဿဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
ဤသုတ်၌ အဗ္ဘ, မဟိကာ, ဓူမ, ရာဟု-ဟူသော လ, နေတို့၏ ဥပက္ကိလေသ လေးမျိုးနှင့် သုရာမေရယပါန, မေထုနဓမ္မပဋိသေဝန, ဇာတရူပရဇတသာဒိယန, မိစ္ဆာဇီဝ-ဟူသော သမဏ, ဗြာဟ္မဏတို့၏ ဥပက္ကိလိဋ္ဌတရားလေးပါးတို့ကို ဟောတော်မူပါသည်။
-အံ၊၂၊၁၃-၁၆။ အံ၊မြန်၊၂၊၁၉-၂၂။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၆-၇။ အံ၊ဋီ၊၃၊၇။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ပဉ္စကနိပါတ၊ ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၃-ပဉ္စင်္ဂိကဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
ရွှေ၏အညစ်အကြေးငါးမျိုးမှ မကင်းသောရွှေ၏အသုံးမဝင်ပုံနှင့် ကင်းသော ရွှေ၏အသုံးဝင်ပုံ၊ စိတ်၏အညစ်အကြေးနီဝရဏငါးပါးတို့မှ မကင်းသောစိတ်နှင့် ကင်းသောစိတ်တို့ကွာခြားပုံကို ဝိဇ္ဇာသုံးပါးတိုင်အောင် ဆိုက်ရောက်နိုင်ပုံကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၁၊၁၃၄။ သံ၊မြန်၊၁၊၁၂၉။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၁၇၇။ သံ၊ဋီ၊၁၊၂၂၆။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၅-ဘိက္ခုနီသံယုတ္တ၊ သတ္တမသုတ်။
ဥပစာလာဘိက္ခုနီသည် သစ်ပင်တစ်ပင်၏အောက်၌ နေ့သန့်နေစဉ် မာရ်နတ် ရောက်လာပြီး “အထက်နတ်ပြည် ၅-ထပ်တို့တွင် မည်သည့်နတ်ပြည်၌ မွေ့လျော် ခံစားလိုပါသနည်း”ဟု မေးလျှောက်ရာ ဥပစာလာဘိက္ခုနီက “ထိုနတ်ပြည် ၅-ထပ်တို့သည် ကာမဂုဏ်အနှောင်အဖွဲ့တို့ဖြင့် နှောင်ဖွဲ့ထားသဖြင့် မစ္စုမာရ်, ကိလေသမာရ်, ဒေဝပုတ္တမာရ်တို့၏အလိုသို့ လိုက်ပါကြရကုန်၏၊ ၃၁-ဘုံဟူသောလောကကြီးသည် ကိလေသာမီးတို့ဖြင့် တငြီးငြီးထိန်ပြောင် တောက်လောင်ပူလှိုက် တုန်လှုပ်နေပေ၏။ မာရ်နတ်၏ဖြစ်ရာမဟုတ် ပုထုဇဉ်တို့ မမှီဝဲအပ်သောနိဗ္ဗာန်၌သာ စူးစူးစိုက်စိုက် လွန်စွာ နှစ်ခြိုက်မွေ့လျော်၏”အစရှိသည်ဖြင့် မာရ်နတ်အား မိန့်ကြားသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၂၊၆၁-၃။ အံ၊မြန်၊၂၊၇၅-၇။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၈။ အံ၊ဋီ၊၃၊၂၅။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ပဉ္စကနိပါတ၊ ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ (၆)၁-နီဝရဏဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
ဣန္ဒြေတို့၌ စောင့်ရှောက်လုံခြုံသောတံခါးရှိသူ, ဘောဇဉ်တို့၌ အတိုင်းအရှည်ကို သိသူ, နိုးကြားမှု၌ အားထုတ်သူ, ကုသိုလ်တရားတို့ကို ဝိပဿနာရှုသူ ညဉ့်၏ ရှေ့ပိုင်းနောက်ပိုင်း၌ ဗောဓိပက္ခိယတရားပွားများအားထုတ်မှုကို အားထုတ်သူ-ဖြစ်အောင် ကျင့်သည့်ပုဂ္ဂိုလ်များသည် ကိုယ်ခန္ဓာလေးလံမှု အရပ်ရှစ်မျက်နှာတို့ မထင်ရှားမှု ဓမ္မသဘာဝများ မထင်မြင်မှု လေးလံထိုင်းမှိုင်းမှု “ထိန မိဒ္ဓ”စိတ်ကိုသိမ်းကျုံး၍တည်နေမှု မြတ်သောအကျင့်ကို မမွေ့လျော်မပျော်ပိုက်ပဲ ကျင့်နေရမှုများကင်းပျောက်ပြီး ရဟန်း ကိစ္စပြီးစီးသည်အထိ အကျိုးများနိုင်ပုံကို ဥပဇ္ဈာယ်ဆရာနှင့် သဒ္ဓိဝိဟာရိကတပည့်တို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၁၊၅၂။ အံ၊မြန်၊၁၊၆၄။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၅-၆။ အံ၊ဋီ၊၂၊၄။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဒုကနိပါတ၊ ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၁-ကမ္မကရဏဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
ငါဘုရားသည် ကုသိုလ်တရားတို့၌ မရောင့်ရဲတင်းတိမ်နိုင်မှုနှင့် လုံ့လဝီရိယကို အားထုတ်မှု၌ နောက်မဆုတ်တမ်းအားထုတ်မှု-ဟူသောတရားနှစ်ပါးတို့၏ ဂုဏ်ကျေးဇူးကို အနီးကပ်သိတော်မူခဲ့ပြီ။ “ငါ၏ကိုယ်ခန္ဓာ၌ အရေ, အကြော, အရိုးမျှသာ ကြွင်းကျန် ပါစေ၊ အသားအသွေးတို့ ခမ်းခြောက်လျှင် ခမ်းခြောက်ကုန်ပါစေ၊ ယောက်ျားတို့ဉာဏ် ပညာနှင့်ယှဉ်သော အားအစွမ်း, လုံ့လဝီရိယ, အဆင့်ဆင့်သောအရာသို့ရောက်အောင် အားထုတ်မှုဖြင့် ရောက်သင့်ရောက်ထိုက်သော (အရဟတ္တဖိုလ်, သဗ္ဗညုတဉာဏ်, နိဗ္ဗာန်ဟူသော)ဂုဏ်ကျေးဇူးသို့ မရောက်မချင်း လုံ့လဝီရိယ၏တန့်ရပ်သွားခြင်း မဖြစ်ရဟု နောက်မဆုတ်တမ်း မနားမနေအားထုတ်ခဲ့ပြီ၊ ငါဘုရားသည် အရဟတ္တမဂ်ဉာဏ်, သဗ္ဗညုတဉာဏ်, နိဗ္ဗာန်-ဟူသော ဂုဏ်ကျေးဇူးတရားကို မမေ့မလျော့ခြင်းဖြင့် ရရှိတော်မူခဲ့ပြီ။ သင်ချစ်သားတို့လည်း ငါဘုရားနည်းတူ ဉာဏ်ပညာနှင့် ယှဉ်သောလုံ့လ ဝီရိယကို အားထုတ်ကြလျှင် ဗြဟ္မစရိယအပြီးအဆုံးဖြစ်သော အရဟတ္တဖိုလ်ကို ယခု ဘဝတွင်ပင် ရရှိကြပေလိမ့်မည်၊ အားထုတ်ကြလေ”ဟု ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၂၊၁၂၆။ အံ၊မြန်၊၂၊၁၅၆-၇။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ပဉ္စကနိပါတ၊ တတိယပဏ္ဏာသက၊ (၁၃)၃-ဂိလာနဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
သူနာပြုပုဂ္ဂိုလ်တို့ ပြုစုရမလွယ်ကူ (ခက်ခဲ)သော သူနာ၏ အင်္ဂါငါးရပ်နှင့် ပြုစုရ လွယ်ကူသောသူနာ၏ အင်္ဂါငါးရပ်တို့ကို ကဏှပက္ခ, သုက္ကပက္ခအားဖြင့် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၂၊၁၂၇။ အံ၊မြန်၊၂၊၁၅၇-၈။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ... စတုတ္ထသုတ်။
သူနာပြု မပြုလုပ်ထိုက်သောပုဂ္ဂိုလ်၏ အင်္ဂါငါးရပ်နှင့် ပြုလုပ်ထိုက်သောပုဂ္ဂိုလ်၏ အင်္ဂါငါးရပ်တို့ကို ကဏှပက္ခ -သုက္ကပက္ခအားဖြင့် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၁၊၁၉၉-၂၀၀။ သံ၊မြန်၊။ ၁၈၆-၇။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၂၆၂-၄။ သံ၊ဋီ၊၁၊၂၉၇-၈။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၉-ဝနသံယုတ္တ၊ ဒုတိယသုတ်။
ရဟန္တာဖြစ်သော ရဟန်းတော်တစ်ပါး ကောသလတိုင်း တောအုပ်တစ်ခုအတွင်း၌ နေ့သန့်စဉ် အိပ်ပျော်နေသဖြင့် အကျိုးစီးပွားလိုလားသော တောစောင့်နတ်က အိပ်ခြင်း၏အကျိုးမရှိပုံ, သဒ္ဓါတရားပွားများသင့်ပုံအစရှိသည်ဖြင့် အကျိုးအပြစ်ကိုပြ၍ နိုးစေရာ ရဟန်းတော်က-ကိလေသာအနှောင်အဖွဲ့မှလွတ်ပြီးသောရဟန်း, အစင်ကြယ် ဆုံးဖြစ်သော စတုသစ္စဉာဏ်နှင့် ပြည့်စုံသောရဟန်း, အာသဝေါတရားတို့ကုန်ပြီးသော ရဟန်း, ထက်သန်သောလုံ့လဖြင့် နိဗ္ဗာန်သို့စေလွှတ်အပ်ပြီးသော စိတ်ရှိသောရဟန်းတို့အား နေ့အခါအိပ်ပျော်ခြင်းဖြင့် ပူပန်မှုမရှိနိုင်ပုံကို မိန့်ကြားတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌-ရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်အား ကိုယ်ပင်ပန်းမှု “ကာယဒရထရှိပုံနှင့် အာတုရ (ကျင်နာမှု)သုံးမျိုးနှင့် မှတ်သားဖွယ်များ ဖွင့်ပြထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၄၄၂။ သံ၊မြန်၊၂၊၄၃၈။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၃-မာတုဂါမသံယုတ္တ၊ ၂-ဒုတိယ ပေယျာလဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
သဒ္ဓါ, ဟိရီ, ဩတ္တပ္ပ, ဥပဋ္ဌိတဿတိ, ပညာ-ဟူသော တရားငါးပါးရှိသော မာတုဂါမသည် ကွယ်လွန်ပြီးနောက် နတ်ရွာသုဂတိသို့ ရောက်နိုင်ပုံကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၃၊၂-၃။ သံ၊မြန်၊၃၊၂-၃။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-မဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-အဝိဇ္ဇာဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
မိတ်ဆွေကောင်းရှိခြင်း, အပေါင်းအသင်းကောင်းရှိခြင်း, မိတ်ဆွေကောင်းတို့နှင့် ရင်းနှီးစွာနေထိုင်ခြင်းသည် ဗြဟ္မစရိယ၏ထက်ဝက်သောအကျိုးကို ပြီးစေနိုင်ပါသည်ဟု အရှင်အာနန္ဒာ၏လျှောက်ထားချက်ကို ပယ်ရှား၍ ဗြဟ္မစရိယ၏အကျိုးအားလုံးကို ပြီးစေနိုင်ပုံ၊ မိတ်ဆွေကောင်း အပေါင်းအသင်းကောင်းရှိသူသည် အဋ္ဌင်္ဂိကအရိယာ မဂ်ကို ပွားများနိုင်ပုံ၊ ငါဘုရားတည်းဟူသော မိတ်ဆွေကောင်းကို အမှီပြု၍ သတ္တဝါများ ဇာတိ, ဇရာ, မရဏ, သောက, ပရိဒေဝ, ဒုက္ခ ဒေါမနဿ, ဥပါယာသ-တို့မှ လွတ်မြောက်ပုံကို အကျယ်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၁၊၄၆၃။ သံ၊မြန်၊၁၊၄၅၂။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၁၄။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၀-ဘိက္ခုသံယုတ္တ၊ ဒုတိယသုတ်။
အရှင်သာရိပုတ္တရာထေရ်က “မိမိအား တစုံတခုသော သတ္တဝါ, သင်္ခါရ ဖောက်ပြန်ပျက်စီးခြင်း, တမျိုးတဖုံပြောင်းလဲ၍ ဖြစ်သောကြောင့် သောက, ပရိဒေဝ, ဒုက္ခ ဒေါမနဿ, ဥပါယာသတို့ နည်းနည်းမှမရှိတော့ပုံ”ကို ရဟန်းတို့အား မိန့်ကြားတော်မူရာ အရှင်အာနန္ဒာ၏ မေးလျှောက်ချက်အရ ဘုရားရှင် ဖောက်ပြန်ပျက်စီး တမျိုးတဖုံပြောင်းလဲဖြစ်သော်လည်း မိမိမှာသောကစသည် မဖြစ်တော့ပုံ၊ ငါ့ရှင်တို့ ဘုန်းတော်ကြီးတော်မူသော တန်ခိုးအာနုဘော်ကြီးမားတော်မူသော ဘုရားရှင်သော်မှလည်း လွန်တော်မူရချေသေး၏၊ ဘုရားမြတ်စွာ ကြာမြင့်စွာ ဤလောက၌တည်ရှိတော် မူပါမူ လူအပေါင်း၏ စီးပွားချမ်းသာကိုပြုခြင်းငှာ သတ္တလောကကို သနားစောင့်ရှောက် ချီးမြှောက်တော်မူခြင်းငှာ နတ်လူတို့၏ စီးပွားချမ်းသာကိုပြုခြင်းငှာ ဖြစ်ရာ၏-ဟုသာ စိတ်အကြံအစီဖြစ်ရာ၏ဟု မိန့်တော်မူသဖြင့် အရှင်အာနန္ဒာက “အရှင်သာရိပုတ္တရာသည် ကြာမြင့်စွာသောညဉ့်နေ့ပတ်လုံး ငါဟုပြုတတ်သော ဒိဋ္ဌိ, ငါ့ဟာ ငါ့ဥစ္စာဟု ပြုတတ်သော တဏှာ, ကိန်းဝပ်နေသောမာနတို့ကို အကြွင်းမဲ့နှုတ်ပယ်ပြီးဖြစ်သောကြောင့်သာ သောကစသည်တို့ မဖြစ်ပါကုန်”ဟု လျှောက်ထားသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၄၃၈။ သံ၊မြန်၊၂၊၄၃၄။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၃-မာတုဂါမသံယုတ္တ၊ ပဌမပေယျာလဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
အဿဒ္ဓ, အဟိရိက, အနောတ္တပ္ပပ္ပီ, ဥပနာဟီ, ဒုပ္ပညဟူသော တရားငါးမျိုးတို့နှင့် ပြည့်စုံသော မာတုဂါမသည် ကွယ်လွန်ပြီးနောက် အပါယ်လေးဝ ဒုဂ္ဂတိဘဝသို့ လား ရောက်ရပေ၏-ဟု အရှင်အနုရုဒ္ဓါအား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၁၊၂၆၇-၉။ သံ၊မြန်၊၁၊၂၅၂-၅။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၄၉-၅၂။ သံ၊ဋီ၊၂၊၆၃-၈။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-နိဒါနသံယုတ္တ၊ ၃-ဒသဗလဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
ဤကား ရုပ်, ဤကား ရုပ်၏အကြောင်း, ဤကား ရုပ်၏ချုပ်ခြင်း-ဟုသိသူ ဤအတူ ဝေဒနာ, သညာ, သင်္ခါရ, ဝိညာဏ်တို့ကို ယုံမှားမရှိ သိမြင်သောပုဂ္ဂိုလ်၏ အာသဝေါတရားတို့ ကုန်ခြင်းဖြစ်၏ဟု ဟောတော်မူ၏၊ မသိမမြင်သူအား အာသဝေါ တရားတို့ကုန်၏ဟု ဟောတော်မမူဟု ဘုရားရှင်က ရဟန်းတို့အား ဟောတော်မူပြီးလျှင် (၁)ခယဉာဏ၊ (၂)ဝိမုတ္တိ၊ (၃)ဝိရာဂ၊ (၄)နိဗ္ဗိဒါ၊ (၅)ယထာဘူတဉာဏဒဿန၊ (၆)သမာဓိ၊ (၇)သုခ၊ (၈)ပဿဒ္ဓိ၊ (၉)ပီတိ၊ (၁၀)ပါမောဇ္ဇ (၁၁)သဒ္ဓါ၊ (၁၂)ဒုက္ခ၊ (၁၃)ဇာတိ၊ (၁၄)ဘဝ၊ (၁၅)ဥပါဒါန်၊ (၁၆)တဏှာ၊ (၁၇)ဝေဒနာ၊ (၁၈)ဖဿ၊ (၁၉)သဠာယတန၊ (၂၀)နာမရူပ၊ (၂၁)ဝိညာဏ၊ (၂၂)သင်္ခါရ၊ (၂၃)အဝိဇ္ဇာ-ဟူသော ရှေ့တရား၏ အကြောင်း “ဥပနိသ”ကား နောက်တရားဖြစ်၏ “ပဋိလောမအားဖြင့်၎င်း၊ (၁)အဝိဇ္ဇာ၊ (၂)သင်္ခါရ၊ (၃)ဝိညာဏ၊ (၄)နာမရူပ၊ (၅)သဠာယတန၊ (၆)ဖဿ၊ (၇)ဝေဒနာ၊ (ဂ)တဏှာ၊ (၉)ဥပါဒါန၊ (၁၀)ဘဝ၊ (၁၁)ဇာတိ၊ (၁၂)ဒုက္ခ၊ (၁၃)သဒ္ဓါ၊ (၁၄)ပါမောဇ္ဇ (၁၅)ပီတိ၊ (၁၆)ပဿဒ္ဓိ၊ (၁၇)သုခ၊ (၁၈)သမာဓိ၊ (၁၉)ယထာဘူတဉာဏဒဿန၊ (၂၀)နိဗ္ဗိဒါ၊ (၂၁)ဝိရာဂ၊ (၂၂)ဝိမုတ္တိ၊ (၂၃)ခယေဉာဏ-ဟု အနုလောမ “ဥပနိသ” ရှေ့တရားသည် နောက်တရား၏ ဥပနိသဖြစ်ပုံကို၎င်း တောင်ထိပ်၌မိုးရွာသော ဥပမာဖြင့် အကျယ်အားဖြင့် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌-အဿုတဝန္တပုထုဇဉ်၏ ဝိညာဏာဒိဝဋ္ဋပူရဏဖြစ်ပုံနှင့် သုတဝန္တ ကလျာဏပုထုဇဉ်၏ ပုထုဇဉ်ဘဝ ဝိမုတ္တိသာဂရကိုပြည့်စေ၍ တည်ပုံ, အထက်ပါဓမ္မတို့၏ အဖွင့်များကို လေ့လာနိုင်ပါသည်။
-အံ၊၃၊၂၅၉-၂၆၀။ အံ၊မြန်၊၃၊၂၆၀-၁။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၈၇။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဒသကနိပါတ၊ ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၁-အာနိသံသဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
သီလပျက်စီးသော ဒုဿီလပုဂ္ဂိုလ်အား အဝိပ္ပဋိသာရအကြောင်း ပျက်စီး၏။ အဝိပ္ပဋိသာရမရှိ အကြောင်းပျက်စီးသည်ရှိသော် ပါမောဇ္ဇ, ပီတိ, ပဿဒ္ဓိ, သုခ, သမ္မာသမာဓိ, ယထာဘူတဉာဏဒဿန, နိဗ္ဗိဒါဝိရာဂ, ဝိမုတ္တိဉာဏဒဿန-တို့တွင် ရှေးရှေးဓမ္မတို့မရှိခဲ့လျှင် နောက်နောက်ဓမ္မတို့၏ အကြောင်းပျက်စီးပုံကို သစ်ပင်ဥပမာဖြင့် ကဏှပက္ခ, သုက္ကပက္ခအားဖြင့် အကျယ်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၃၊၂၆၀-၁။ အံ၊မြန်၊၃၊၂၆၁။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ... စတုတ္ထသုတ်။
အထက်သုတ်အတိုင်း ရဟန်းတို့အား အရှင်သာရိပုတ္တရာ ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၃၊၂၆၁-၂။ အံ၊မြန်၊၃၊၂၆၂-၃။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ... ပဉ္စမသုတ်။
အထက်သုတ်အတိုင်း အရှင်အာနန္ဒာထေရ်က ရဟန်းတို့အား ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၃၊၅၁၇-၈။ အံ၊မြန်၊၃၊၅၀၆-၇။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဧကာဒသမနိပါတ၊ ၁-နိဿယဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
အထက်သုတ်အတိုင်း ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၃၊၅၁၉-၅၂၀။ အံ၊မြန်၊၃၊၅၀၇-၈။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ... စတုတ္တသုတ်။ အထက်သုတ်အတိုင်း အရှင်သာရိပုတ္တရာထေရ်က ရဟန်းတို့အား ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၃၊၅၂၀-၁။ အံ၊မြန်၊၃၊၅၀၈-၉။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ... ပဉ္စသုတ်။
အထက်သုတ်အတိုင်း အရှင်အာနန္ဒာထေရ်က ရဟန်းတို့အား ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၁၊၂။ သံ၊မြန်၊၁၊၂။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၂၀-၂။ သံ၊ဋီ၊၁၊၆၃-၆။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-ဒေဝတာသံယုတ္တ၊ ၁-နဠဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
“သတ္တဝါတို့၏ အသက်ကို ဇရာသည် မရဏ၏အနီးသို့ဆောင်အပ်ပေ၏။ သတ္တဝါတို့၏ အသက်ရှင်နေရခြင်းသည် အလွန်တိုတောင်းလှချေ၏၊ ဇရာသည် မရဏသို့ အသက်ကိုဆောင်သည်ရှိသော် မရဏသို့မရောက်အောင် ကာကွယ်စောင့်ရှောက်မည့် အားကိုးစရာတစုံတစ်ယောက်မျှ မရှိပေ၊ အသက်ကို မရဏသို့ဆောင်ခြင်း၊ အသက်ရှည်ခြင်း၏ တိုတောင်းလှခြင်း၊ အသက်ကို ကာကွယ်စောင့်ရှောက်နိုင်မည့်ပုဂ္ဂိုလ် မရှိခြင်း-ဟူသော ဤဘေးသုံးမျိုးကို သေရခြင်း၌ရှုကြည့်လျက် ကပ္ပါပေါင်းများစွာ အသက်ရှည်သော ဗြဟ္မာဘုံသို့ ရောက်ကြောင်းချမ်းသာကို ဆောင်နိုင်ကုန်သော ကောင်းမှုတို့ကို ပြုရမည်”ဟု လျှောက်ထားလာသော အညတရနတ်သား၏ လျှောက်ထားချက် ဝဋ္ဋကထာကို ဘုရားရှင်က နိဗ္ဗာန်ရှုငဲ့လျက် လောက၌တဏှာဖြင့် သုံးသပ်အပ်သော ပစ္စည်းလေးဝ “လောကာမိသကို စွန့်လွှတ်ရမည်ဟု ဝိဝဋ္ဋကထာဖြင့် ပယ်ရှား၍ ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ/ဋီကာတို့၌-မှတ်သားဖွယ်များကို လေ့လာနိုင်ပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-ဣတိဝုတ္တက။၂၅၈။ ဣတိဝုတ်၊မြန်၊၂၄၃။ ဣတိဝုတ်၊ဋ္ဌ၊၂၈၃-၅။
-ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ ဣတိဝုတ္တက၊ တိကနိပါတ၊ ပဉ္စမဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
ဘာဝနာအလုပ် အားထုတ်ကြိုးပမ်း ယောဂီရဟန်းသည် ဝိပဿနာစိတ်ကို ရူပါရုံအစရှိသော ဗဟိဒ္ဓအာရုံ၌ ပျံ့လွင့် ပျံ့နှံ့မှုရှိအောင် အဇ္ဈတ္တဖြစ်သော ကမ္မဋ္ဌာန်း အာရုံ၌ ပျင်းရိနှိပ်စက်ခြင်းကြောင့် တွန့်တိုမှု၌ မတည်အောင် တဏှာ, ဒိဋ္ဌိတို့ဖြင့် တပ်မက်မှုကင်းအောင် ရှုမှတ်ဆင်ခြင်သုံးသပ်ရမည်၊ ဝိပဿနာစိတ်သည် ကမ္မဋ္ဌာန်း အာရုံမှ ပြင်ပဖြစ်သော ရူပါရုံအစရှိသော ဗဟိဒ္ဓအာရုံ၌ မပျံ့လွင့် မပျံ့နှံ့ အဇ္ဈတ္တ ဖြစ်သော ကမ္မဋ္ဌာန်းအာရုံ၌ တွန့်တိုဆုတ်နစ်မှုအားဖြင့် မတည် တဏှာ, ဒိဋ္ဌိတို့ဖြင့် တစုံတစ်ခုသောအာရုံကို မစွဲလမ်းမူ၍ တပ်မက်မှုကင်းသည်ရှိသော် ဇာတိဟူသော ဒုက္ခ၏ဖြစ်ကြောင်း, ဇရာမရဏဟူသော ဒုက္ခဖြစ်ခြင်း မဖြစ်တော့ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူအပ်သောတရားတော်ကို ကြားနာခဲ့ရပါသည်၊ “သတ္တသင်္ဂ ပဟီနဿ” အစရှိသော ဂါထာကို ဘုရားမြတ်စွာ ဟောတော်မူခြင်းကို ကြားနာခဲ့ရကြောင်း ခုဇ္ဇုတ္တရာက သာမာဝတီအမှူးရှိသော မိဖုရားတို့အား ဟောပြသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌-တဏှာသင်္ဂအစရှိသော သင်္ဂခုနစ်ပါးနှင့် တကွ ဘာဝနာနှင့် ပတ်သက်သော မှတ်သားဖွယ်များကို စုံလင်စွာဖွင့်ပြထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၄၃-၄။ သံ၊မြန်၊၂၊၄၂-၃။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၅၀-၁။ သံ၊ဋီ၊၂၊၂၂၂-၃။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ (၆)၁-ဥပယဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
တဏှာ, မာန, ဒိဋ္ဌိ-တို့ဖြင့် ခန္ဓာ ၅-ပါးသို့ကပ်ရောက်သူ (စွဲငြိနေသူ)သည် ကိလေသာတို့မှ မလွတ်မြောက်နိုင်၊ တဏှာ, မာန, ဒိဋ္ဌိ-တို့ဖြင့် ခန္ဓာ ၅-ပါးသို့ မကပ် ရောက်သူ (မစွဲငြိသူ)သည်သာ ကိလေသာတို့မှ လွတ်မြောက်နိုင်ပေ၏-ဟု ခန္ဓာ တစ်ပါးစီကို ခွဲစိတ်၍ အကျယ်ဝေဖန် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၁၊၃၃၉-၃၄၀။ သံ၊မြန်၊၁၊၃၂၅-၆။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၁၄။ သံ၊ဋီ၊၂၊၁၂၃။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-နိဒါနသံယုတ္တ၊ ၇-မဟာဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
မဟာသမုဒ္ဒရာ၌ ရေတက်သည်ရှိသော် မြစ်ကြီး မြစ်ငယ်, အိုင်ကြီး အိုင်ငယ်တို့၌ ရေတက်လာသကဲ့သို့ အဝိဇ္ဇာတိုးပွားလာသည်ရှိသော် သင်္ခါရအစရှိသော အကျိုးအဆက်ဆက်တို့ တိုးပွားလာပုံ၊ မဟာသမုဒ္ဒရာ၌ ရေကျသည်ရှိသော် မြစ်ကြီး မြစ်ငယ်, အိုင်ကြီး အိုင်ငယ်တို့၌ ရေကျသကဲ့သို့ အဝိဇ္ဇာဆုတ်ယုတ်သည်ရှိသော် သင်္ခါရအစရှိသော အကျိုးအဆက်ဆက်တို့ ဆုတ်ယုတ်ပုံ အကျယ်ကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၁၊၂၇၆-၇။ သံ၊မြန်၊၁၊၂၆၂-၃။ သံ၊ဋီ၊၂၊၇၁။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-နိဒါနသံယုတ္တ၊ ၃-ဒသဗလဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
ဘုရားရှင် သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် အရှင်ဥပဝါဏမထေရ်၏ လျှောက်ထားချက်အရ “ဥပဝါဏ ... ဒုက္ခကို ဖဿဟူသော အကြောင်းတရားကို စွဲ၍ဖြစ်သောတရားဟု ငါဘုရား ဟောတော်မူ၏၊ ဤသို့ပြောဆို သူသည် ငါဘုရားဟောတော်မူသည့်အတိုင်း ပြောဆိုသူမည်၏၊ ငါဘုရားကိုစွပ်စွဲရာလည်း မရောက်၊ ငါဘုရား၏တရားကို အစဉ်လိုက်၍ ပြောဆိုရာလည်း ရောက်၏။ အကြောင်းနှင့် တကွ အယူသို့ကျရောက်ခြင်းသည် ပညာရှိတို့ကဲ့ရဲ့ဖွယ် တစုံတခုသို့လည်း မရောက်နိုင်၊ ဥပဝါဏ... ဒုက္ခကို ကိုယ်တိုင်ပြုအပ်၏-ဟု ပညတ်သော သမဏဗြာဟ္မဏများ၊ ဒုက္ခကို သူတပါးတို့သည် ပြုအပ်၏-ဟု ပညတ်သော သမဏ ဗြာဟ္မဏများ၊ ဒုက္ခကို ကိုယ်တိုင်လည်း ပြုအပ်၏, သူတပါးတို့လည်း ပြုအပ်၏-ဟု ပညတ်သော သမဏဗြာဟ္မဏများ၊ ဒုက္ခကို ကိုယ်တိုင်ပြုအပ်သည်လည်း မဟုတ်, သူတပါးတို့ပြုအပ်သည်လည်းမဟုတ် အကြောင်းကင်း၍ဖြစ်၏ဟု ပညတ်သော သမဏဗြာဟ္မဏများ ထိုသမဏဗြာဟ္မဏတို့သည် ဖဿကိုထား၍ ခံစားကြကုန်လတ္တံ့ ဟူသော ဤအကြောင်းမျိုးသည် မရှိ”ဟု အကျယ်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၁၊၄၈၂-၃။ အံ၊မြန်၊၁၊၄၉၆-၇။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၅၁-၂။ အံ၊ဋီ၊၂၊၃၅၁။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ စတုတ္ထပဏ္ဏာသက၊ (၁၈)၃-သဉ္စေတနိယဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
အရှင်ဥပဝါဏမထေရ်၏ လျှောက်ထားချက်အရ “ဝိဇ္ဇာဖြင့် စရဏဖြင့် ဝိဇ္ဇာ စရဏဖြင့် ဝဋ်ဒုက္ခ၏အဆုံးကို ပြုနိုင်သည်ဖြစ်ငြားအံ့၊ ဤသို့ဖြစ်လျှင် ပြင်းစွာစွဲလမ်းမှု ဥပါဒါန်ရှိသည်ဖြစ်၍ သာလျှင် ဝဋ်ဒုက္ခဆုံး၏အဆုံးကို ပြုနိုင်သည်ဖြစ်ရာ၏၊ ဝိဇ္ဇာ စရဏမရှိဘဲ ဝဋ်ဒုက္ခ၏အဆုံးကို ပြုနိုင်သည်ဖြစ်လျှင် ပုထုဇဉ်ပုဂ္ဂိုလ်သည် ဝဋ်ဒုက္ခ၏ အဆုံးကို ပြုနိုင်သည်ဖြစ်ရာ၏၊ ပုထုဇဉ်ပုဂ္ဂိုလ်သည် ဝိဇ္ဇာစရဏနှင့် ကင်း၍ဖြစ်၏။ စရဏနှင့် မပြည်စုံသူသည် အမှန်သဘောကို (မဂ်ဉာဏ်ဖြင့်) မသိ, မမြင်နိုင်၊ စရဏနှင့် ပြည့်စုံသူသည်သာ အမှန်သဘောကို (မဂ်ဉာဏ်ဖြင့်) သိနိုင် မြင်နိုင်၏၊ အမှန်သဘောကို (မဂ်ဉာဏ်ဖြင့်) သိနိုင်, မြင်နိုင်သူသည်သာ ဝဋ်ဒုက္ခ၏အဆုံးကို ပြုနိုင်၏”ဟု အရှင်သာရိပုတ္တရာ ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
(ထေရ၊၂၅၆။ အပ၊၁၊၇၈။ ထေရ၊ဋ္ဌ၊၁၊၃၉၃-၉။ အပ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၈-၉။)
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၂၆၈-၉။ သံ၊မြန်၊၂၊၂၆၀-၃။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၅။ သံ၊ဋီ၊၂၊၂၉၃။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-သဠာယတနသံယုတ္တ၊ (၇)၂-မိဂဇာလဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
အရှင်ဥပဝါဏထေရ်၏ လျှောက်ထားချက်အရ “အဇ္ဈတ္တိကာယတန ၆-ပါးနှင့် ဗဟိဒ္ဓါယတန ၆-ပါးတို့ ပေါင်းဆုံရာ၌ ဗဟိဒ္ဓါယတနတို့ကို (ဉာတပရိညာဖြင့်) ထင်ထင်ရှားရှား သိနေ၏၊ ဗဟိဒ္ဓါယတနတို့၌ တပ်မက်မှုရာဂကိုလည်း ထင်ထင်ရှားရှား သိနေ၏၊ ငါ၏ အဇ္ဈတ္တသန္တာန်၌ အာရုံ ၆-ပါးတို့၌ တပ်မက်မှု ရာဂ” ရှိနေ၏-ဟု (ဉာတပရိညာဖြင့်) သိနေ၏၊
ဤသာသနာတော်၌ ရဟန်းတော်သည် အဇ္ဈတ္တိကာယတနနှင့် ဗဟိဒ္ဓါယတနတို့ ပေါင်းဆုံရာဝယ် ဗဟိဒ္ဓါယတနတို့ကို ထင်ထင်ရှားရှား သိနေ၏၊ ဗဟိဒ္ဓါယတနတို့၌ တပ်မက်မှုရာဂါကို (ကိလေသာမရှိတော့သဖြင့်) ထင်ထင်ရှားရှား ဖြစ်နေသည်ကို မသိတော့၊ မိမိသန္တာန်၌လည်း ရာဂမရှိတော့ဟု သိနေ၏-ဤသည်ကား သန္ဒိဋ္ဌိက, အကာလိက, ဧဟိပဿိက, ဩပနေယိက, ပစ္စတ္တံ ဝေဒိတဗ္ဗ ဝိညူဟိ ဖြစ်သော တရား ပေတည်း”ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၃၊၆၈-၉။ သံ၊မြန်၊၃၊၇၂-၃။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၈၅။ သံ၊ဋီ၊၂၊၄၂၄။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၂-ဗောဇ္ဈင်္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-ပဗ္ဗတဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
အရှင်သာရိပုတ္တရာနှင့် အရှင်ဥပဝါနတို့ ကောသမ္ဗီမြို့ ဃောသိတာရုံကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် အရှင်သာရိပုတ္တရာ၏ မေးလျှောက်ချက်အရ“ငါ့ရှင်သာရိပုတ္တရာ ရဟန်းသည် သင့်လျော်သောအားဖြင့် နှလုံးသွင်းခြင်းကြောင့် ဤသို့ကောင်းစွာအားထုတ်အပ်ကုန်သော ဗောဇ္ဈင်ခုနစ်ပါးတို့သည် ငါ့အား ချမ်းသာစွာ နေခြင်းငှာ ဖြစ်ကုန်၏-ဟု ကိုယ်တိုင်ပင် သိနိုင်ရာ၏”ဟု ဗောဇ္ဈင်တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ အားထုတ်ပုံကို အရှင်ဥပဝါနက ဖြေကြားလျှောက်ထားသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၁၊၃၂။ အံ၊မြန်၊၁၊၄၀။ အံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၃၆၈။ အံ၊ဋီ၊၁၊၂၂၄။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဧကကနိပါတ၊ ၁၆-ဧကဓမ္မပါဠိ၊ ပဌမဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
ဒုက္ခ၏ချုပ်ငြိမ်းရာနိဗ္ဗာန်ကို အာရုံပြု၍ အဖန်ဖန် အောက်မေ့မှု-ဟူသော တစ်ခုသောတရားကို ပွားများအပ်, ကြိမ်ဖန်များစွာ အလေ့အလာပြုအပ်သည်ရှိသော် စင်စစ် ဝဋ်ဆင်းရဲ၌ငြီးငွေ့ခြင်း ဝုဋ္ဌာနဂါမိနီဝိပဿနာဉာဏ်အကျိုးငှာ နိဗ္ဗာန်ကို မျက်မှောက်ပြုခြင်းငှာဖြစ်၏-ဟု ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၃၊၃၁၃။ အံ၊မြန်၊၃၊၃၁၂။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၁၀။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဒသကနိပါတ၊ ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၄-ဥပါလိဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
ဥပဇ္ဈာယ်ဆရာ၏ အရည်အချင်း ၁၀-ပါးတို့ကို အကျယ်ဟောတော်မူသည့်
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၂၊၂၃၈။ အံ၊မြန်၊၂၊၃၀၄။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၈၅။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ပဉ္စကနိပါတ၊ (၂၆)၆-ဥပသမ္ပဒါဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
ဥပဇ္ဈာယ်ဆရာတော်၏ အရည်အချင်း ၅-မျိုးကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-ဥဒါန၊၁၃၁-၂။ ဥဒါန၊မြန်၊၁၁၈-၉။ ဥဒါန၊ဋ္ဌ၊၂၄၂-၅။
-ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ ဥဒါန၊ ၄-မေဃိယဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
“သမန္တပါသာဒိက”ဧတဒဂ်ဘွဲ့ရ အရှင်သာရိပုတ္တရာ၏ညီတော် အရှင်ဥပသေနထေရ် ရာဇဂြိုဟ်မြို့ ဝေဠုဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးစဉ် မိမိ၏ လူ့ဘဝ အရတော်ပုံ၊ ရတနာသုံးပါး၏ ဂုဏ်ကျေးဇူး, မိမိ၏ သီလဂုဏ်, သမာဓိဂုဏ်, အဂ္ဂဒက္ခိဏေယျဂုဏ်, မဟိဒ္ဓိက မဟာနုဘာဝဂုဏ်တော်တို့ကို အောက်မေ့ဆင်ခြင်၍ မိမိ၏ ကောင်းသော အသက်ရှင်နေရပုံ, ကောင်းသောသေခြင်းရှိပုံတို့နှင့်စပ်၍ အကြံအစီဖြစ်နေပုံကို ဘုရားရှင် သိမြင်တော်မူခြင်းကြောင့် “ယံ ဇီဝိတံ န တပတိ”အစရှိသော နှစ်ဂါထာဖြင့် ဥဒါန်းကျူးရင့်တော်မူပုံကို ပြဆိုသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌-အရှင်ဥပသေနအကြောင်း အကျယ်ဖွင့်ဆိုချက်များပါရှိသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၁၊၂၅။ အံ၊မြန်၊၁၊၃၂။ အံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၂၁၁-၂။ အံ၊ဋီ၊၁၊၁၇၇။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဧကကနိပါတ၊ ၁၄-ဧတဒဂ္ဂ (တတိယ)ဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
ထက်ဝန်းကျင် (ပရိသတ်အပါအဝင်)ကြည်ညိုဖွယ်ကို ဆောင်နိုင်ကုန်သော ငါဘုရား၏တပည့်တို့တွင် ဝင်္ဂန္တပုဏ္ဏား၏သား “ဥပသေန”သည် အသာလွန်ဆုံးပေတည်း ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
(ဝိ၊၁၊၃၃၇။ ထေရ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၀၂-၂၀၇။ အပ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၇-၁၉။)
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၂၆၇-၈။ သံ၊မြန်၊၂၊၂၅၉-၂၆၀။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၄။ သံ၊ဋီ၊၂၊၂၉၃။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-သဠာယတနသံယုတ္တ၊ (၇)၂-မိဂ ဇာလဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
အရှင်သာရိပုတ္တရာနှင့် အရှင်ဥပသေန ညီနောင်တို့ ရာဇဂြိုဟ်မြို့ သပ္ပသောဏိက ပဗ္ဘာရ၌ သီတင်းသုံးနေစဉ် အရှင်ဥပသေန၏ကိုယ်ပေါ်သို့ “ဖုဋ္ဌဝိသ” ဖြစ်သော မြွေကျ လာ၍ အဆိပ်တက်သည်ကို သိသဖြင့် အရှင်ဥပသေနထေရ်က ရဟန်းတို့ကို “ငါ့ရှင်တို့ ဤကိုယ်ခန္ဓာ ဤနေရာ၌ ဖွဲဆုပ်ကဲ့သို့ မပျံ့ကြဲသေးမီ တပည့်တော်၏ ဤကိုယ်ခန္ဓာကို ညောင်စောင်းငယ်ပေါ်သို့ တင်၍ ကျောင်းပြင်သို့ထုတ်ကြကုန်”ဟု မိန့်ကြားပါသည်။
အရှင်သာရိပုတ္တရာက “အရှင်ဥပသေန၏ ကိုယ်ကာယ၏ ပင်ကိုယ်သဘောမှ ဖောက်ပြန်နေပုံ, ဣန္ဒြေတို့၏ ဖောက်ပြန်နေပုံကို ငါတို့ မမြင်ကြရပါဘဲ ဤသို့ ပြောဆိုပါသနည်း”ဟု မိန့်ကြားရာ အရှင်ဥပသေနထေရ်က “အဇ္ဈတ္တိကာယတနတို့၌ ငါ, ငါ့ဟာ-ဟု ကြံစည်နေသူအား ကိုယ်ကာယ၏ ပင်ကိုယ်သဘောမှ အခြားတမျိုး ဖြစ်ပုံ ဣန္ဒြေတို့၏ ဖောက်ပြန်ပုံ ဖြစ်၏။ ထိုသို့မစွဲမကြံသူမှာ မဖြစ်”ဟု ပြောဆိုပုံ၊ အရှင်ဥပသေနမှာ ငါ-ဟုယူသောဒိဋ္ဌိ, ငါ့ဟာ-ဟု ပြုသော တဏှာ, မာနတို့ ကြာမြင့်စွာကပင် အကြွင်းမဲ့ပယ်နှုတ်ထားပုံ၊ အရှင်ဥပသေန၏ ကိုယ်ကာယသည် ကျောင်း အပြင်ရောက်လျှင် ညောင်စောင်းငယ်ပေါ်၌ပင် ဖွဲပြာဆုတ်ကဲ့သို့ ဖရိုဖရဲပြန့်ကြဲ ပျက်စီးပုံကို ပြဆိုသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌-အာသီဝိသမြွေအကြောင်း ဖွင့်ပြထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၂၅၈။ သံ၊မြန်၊၂၊၂၅၀။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၂။ သံ၊ဋီ၊၂၊၂၉၁။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-သဠာယတနသံယုတ္တ၊ သဗ္ဗအနိစ္စဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
အဇ္ဈတ္တိကာယတန ၆-ပါး၊ ဗဟိဒ္ဓါယတန ၆-ပါး၊ ဝိညာဏ် ၆-ပါး၊ ဖဿ ၆-ပါး ဝေဒနာ ၆-ပါးတို့သည် တဏှာအစရှိသောကိလေသာတို့ ညှင်းဆဲနှိပ်စက်အပ်သော တရားတို့တည်း-ဟု ရှုမြင်သော သုတဝန္တအရိယာသာဝက၏ အရဟတ္တဖိုလ်ပေါက် ရဟန်းကိစ္စပြီးဆုံးပုံကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၁၊၄၁၅-၇။ သံ၊မြန်၊၁၊၄၀၅-၇။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၆၃-၄။ သံ၊ဋီ၊၂၊၁၆၃။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၅-ကဿပသံယုတ္တ၊ ဒသမသုတ်။
အရှင်မဟာကဿပထေရ် သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံး နေတော်မူသည့်အခါ အရှင်အာနန္ဒာမထေရ်က သုံးကြိမ်တိုင်တိုင် လျှောက်ထားသဖြင့် အရှင်မဟာကဿပထေရ်သည် ပစ္ဆာသမဏ အရှင်အာနန္ဒာနှင့်အတူ ဘိက္ခုနီကျောင်း တစ်ကျောင်းသို့ ကြွသွားတော်မူပါသည်၊ ခင်းထားအပ်သော နေရာ၌ ထိုင်နေတော်မူ၍ ဘိက္ခုနီတို့အား အရှင်မဟာကဿပထေရ်က တရားစကား မိန့်ကြားတော်မူပါသည်။
ပြန်ကြွတော်မူသည့်အခါ ထုလ္လတိဿာဘိက္ခုနီက အရှင်မဟာကဿပထေရ်အား ကဲ့ရဲ့ စကား ပြောကြားပါသည်။ အရှင်မဟာကဿပထေရ် ကြားသိတော်မူသဖြင့် အရှင်အာနန္ဒာအား ထိုကဲ့ရဲ့သော ဥပမာစကားဖြင့်ပင် မေးတော်မူသည့်အခါ အရှင်အာနန္ဒာထေရ်က အရှင်မဟာကဿပထေရ်အား တောင်းပန်လျှောက်ထားပါသည်။ အရှင်မဟာကဿပထေရ်က သီဟနာဒကထာမိန့်ကြားတော်မူသည့်အခါ ထုလ္လတိဿာ ဘိက္ခုနီ လူဝတ်လဲသွားရပုံကို ပြဆိုသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ/ဋီကာတို့၌-မှတ်သားဖွယ်ရာများကို ဖွင့်ပြထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၃၁၀-၁။ သံ၊မြန်၊၂၊၃၀၃-၅။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-သဠာယတနသံယုတ္တ၊ (၁၁)၁-ယောဂက္ခေမိဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
ဘုရားရှင်သည် နာတိကရွာ ဂိဉ္ဇကာဝသထအုတ်ကျောင်း၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ဆိတ်ငြိမ်ရာအရပ်၌ တစ်ပါးတည်းကိန်းအောင်းစဉ် “အဇ္ဈတ္တိကာယတန ၆-ပါး နှင့် ဗဟိဒ္ဓါယတန ၆-ပါးကို စွဲ၍ ဝိညာဏ် ၆-ပါး ဖြစ်၏။ ထိုသုံးပါးတို့ ပေါင်းဆုံသည် ရှိသော် ဖဿ ၆-ပါး ဖြစ်၏၊ ဖဿကြောင့် ဝေဒနာဖြစ်၏-အစရှိသည်ဖြင့် ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ် အနုလောမဒေသနာတော်ကို၎င်း၊ အထက်ပါ အာယတန ၁၂-ပါး, ဝိညာဏ် ၆-ပါးတို့ ပေါင်းဆုံသည်ရှိသော် ဖဿဖြစ်၏၊ ဖဿကြောင့် ဝေဒနာဖြစ်၏၊ ဝေဒနာကြောင့် တဏှာဖြစ်၏၊ တဏှာချုပ်လျှင် ဥပါဒါန်ချုပ်၏-အစရှိသည်ဖြင့် ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ ပဋိလောမ ဒေသနာတော်ကို၎င်း”မိန့်ကြားတော်မူပါသည်၊ ဘုရားရှင်၏ စကားတော်ကြားလောက် ရာအရပ်၌ ရဟန်းတော်တစ်ပါး ရပ်တည်နေပါသည်၊ ထိုရဟန်းတော်ကို သင်ယူလော့၊ အထပ်ထပ် မပြတ် လေ့လာလော့၊ ဆောင်မှတ်ထားလော့၊ အကျိုးစီးပွားရှိသောတရားတော် ဗြဟ္မစရိယ၏အစဖြစ်သောတရားတော်ပေတည်း-ဟု မိန့်တော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-ဥဒါန၊၁၆၇-၈။ ဥဒါန၊မြန်၊၁၅၁-၂။ ဥဒါန၊ဋ္ဌ၊၃၂၂-၄။
-ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ ဥဒါန၊ ၆-ဇစ္စန္ဒဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ ညဉ့်မှောင်မိုက်ရာအခါ အမိုးမမှီ ဟင်းလင်းအပြင် လွင်တီးခေါင်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် ထွန်းညှိထားသော ဆီမီးတို့၌ တိုးဝင်ရစ်ဝဲကာ ကျရောက်၍ ပျက်စီးကုန်သော ပိုးဖလံတို့ကို ကြည့်ရှုတော်မူလျက် “အချို့သော သမဏ, ဗြဟ္မဏတို့သည် သီလ, သမာဓိ, ပညာ-ဟူသော အနှစ်သို့မရောက် အနှစ်ကိုကျော်လွန်ပြေးသွားကြကုန်လျက် အသစ် အသစ်သော အနှောင်အဖွဲ့ကို ပွားစေကြကုန်၏၊ မြင်ရသောအရာ, ကြားရသောအရာတို့ကို ဤသို့လျှင် မှန်ကုန်၏-ဟု အမှားကို နှလုံးသွင်း, အမှား၌တည်နေကြကုန်လျက် ပိုးဖလံတို့သည် ဆီမီးသို့ ကျရောက် ပျက်စီးကြရကုန်သကဲ့သို့ ရာဂအစရှိသော တစ်ဆဲ့ တစ်သီးသော မီးကျီးတို့ဖြင့် ရဲရဲပြီးသော ဘဝသုံးပါးဟူသော မီးကျီးတွင်း၌ ကျရောက် ကြရကုန်၏”ဟု ဥဒါန်းကျူးရင့်တော်မူသည်ကို ဖော်ပြသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌-ဘုရားရှင်နှင့် သံဃာတော်များအား ပူဇော်ခြင်းငှာ ဆီမီးများ ညှိထွန်းပူဇော်ထားပုံ၊ ဥပုသ်သီလ၏ သန့်ရှင်းစင်ကြယ်ခြင်း, ကုသိုလ်ဖြစ်ခြင်း အကြောင်းကို နှလုံးသွင်း ပွားများကြရန် လူပုဂ္ဂိုလ်တို့ မြို့တွင်းသို့ မပြန်ကြဘဲ ကျောင်း၌သာ နေရစ်ခဲ့ကြပုံ, မိစ္ဆာအယူရှိသူတို့နှင့် ဆက်စပ်၍ ရဟန်းတော်များ စကားစမြည်ပြောဆိုနေကြသည်ကို အကြောင်းပြု၍ ဘုရားရှင်က ဥဒါန်းစကား ကျူးရင့်တော်မူပုံ-အစရှိသည်တို့ကို ဖွင့်ပြထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၁၊၃၁၁။ သံ၊မြန်၊၁၊၂၉၈-၉။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၇၅-၇။ သံ၊ဋီ၊၂၊၉၆။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-နိဒါနသံယုတ္တ၊ ၆-ဒုက္ခဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
လှည်း ၁၀-စီးတိုက်, အစီး ၂၀-တိုက်, အစီး ၃၀-တိုက်, အစီး ၄၀-တိုက် ထင်းပုံကြီးကိုလောင်မြိုက်နေသော မီးပုံကြီးထဲသို့ ရံဖန်ရံခါ ယောက်ျားသည် မြက်ခြောက်, နွားချေးခြောက်, ထင်းခြောက်တို့ကို ထည့်ပေးနေလျှင် လောင်စာကြောင့် ထိုမီးပုံကြီးသည် ကြာမြင့်စွာ တောက်လောင်နေသကဲ့သို့ ထို့အတူ ဥပါဒါန်၏အကြောင်း ဖြစ်ကုန်သော တေဘူမကတရားတို့၌ သာယာဖွယ်ဟု ရှုနေသောသူအား တပ်မက်မှု “တဏှာ”တိုးပွားလာ၏၊ တဏှာဟူသောအကြောင်းကြောင့် ဥပါဒါန်ဖြစ်၏-အစရှိသည်ဖြင့် ချမ်းသာမဖက် ဆင်းရဲသက်သက်အစု ဖြစ်ပုံကို၎င်း။ -မီးပုံကြီးကို မီးစာမထည့် ပါက လောင်စာမရှိတော့သဖြင့် မီးပုံကြီး ငြိမ်းပျောက်သွားသကဲ့သို့ ဥပါဒါနိယတရားတို့၌ အပြစ်ရှိပုံကို ရှုနေသောသူအား တပ်မက်မှု “တဏှာချုပ်ငြိမ်းသွားပုံ၊ တဏှာ ချုပ်ခြင်းကြောင့် ဥပါဒါန်ချုပ်ပုံ-အစရှိသည်ဖြင့် ဆင်းရဲအစုအဝေးကြီး ချုပ်ငြိမ်းပုံကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌-ဥပမာနနှင့် ဥပမေယျတိုက်ဆိုင်ပုံ မှတ်သားဖွယ်ကို ဖွင့်ပြ ထားပါသည်။
-သံ၊၃၊၅၅။ သံ၊မြန်၊၃၊၅၉။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-မဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၈-ဩဃဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
ဥပါဒါန်လေးပါးနှင့် ဥပါဒါန်လေးပါးကို ထူးသောဉာဏ်ဖြင့် သိရန်, ပိုင်းခြား၍ သိရန်ကုန်ခမ်းစေရန် ပယ်စွန့်နိုင်ရန် အဋ္ဌင်္ဂိကအရိယာမဂ်ကို ပွားများရမည်ဟု ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၃၊၅၆။ သံ၊မြန်၊၃၊၆၀။ ။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-မဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၈-ဩဃဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
ဥပါဒါနက္ခန္ဓာငါးပါးနှင့်၎င်းတို့ကို အထက်သုတ်အတိုင်း ပယ်နိုင်ရန် အဋ္ဌက အရိယာမဂ်ကို ပွားများရမည်ဟု ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၃၊၂၅၁။ အံ၊မြန်၊၃၊၂၅၀။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ နဝကနိပါတ၊ ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ (၇)၂-သတိပဋ္ဌာနဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
ဥပါဒါနက္ခန္ဓာငါးပါးနှင့် ယင်းတို့ကို အထက်သုတ်အတိုင်း ပယ်စွန့်နိုင်ရန် သတိပဋ္ဌာန်လေးပါးတို့ကို ပွားများရမည်ဟု ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၄၅၂။ သံ၊မြန်၊၂၊၄၄၈။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၄-ဇမ္ဗုခါဒကသံယုတ္တ၊ ဒွါသမသုတ်။
အရှင်သာရိပုတ္တရာထေရ် မဂဓနိုင်ငံ နာလကရွာ၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် ဇမ္ဗုခါဒကပရိဗိုဇ်က ဥပါဒါန်အကြောင်းမေးလျှောက်သဖြင့် အရှင်သာရိပုတ္တရာထေရ်က “ဥပါဒါန်လေးပါးနှင့် ဥပါဒါန်တို့ကိုပင် ပယ်စွန့်နိုင်ရန် အဋ္ဌင်္ဂိကအရိယာမဂ်ကိုပွားများ ရမည်”ဟု ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၁၄-၆။ သံ၊မြန်၊၂၊၁၃-၅။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၂၄၁-၂။ သံ၊ဋီ၊၂၊၂၁၂။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-ခန္ဓသံယုတ္တ၊ ၁-နကုလပိတုဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
အရိယာသူတော်ကောင်းတို့ကို မဖူးမြင်ဘူးသော, အရိယာသူတော်ကောင်းတို့၏တရား၌ ကျွမ်းကျင်လိမ္မာခြင်းမရှိသော, အရိယာသူတော်ကောင်းတို့၏တရား၌ ဆုံးမမှုမရှိသော အကြားအမြင်မရှိသော ပုထုဇဉ်ပုဂ္ဂိုလ်သည် ရုပ်ကို အတ္တ-ဟု ရှု၏။ အတ္တကို ရုပ်ရှိ၏-ဟု ရှု၏၊ အတ္တ၌ ရုပ်-ဟု ရှု၏၊ ရုပ်၌ အတ္တ-ဟု ရှု၏၊ ထိုသူ၏ ထိုရုပ်သည် ဖောက်ပြန်၏၊ တမျိုးတဖုံပြောင်းလဲ၍ဖြစ်ခြင်းကြောင့် ရုပ်၏ဖောက်ပြန် ခြင်းသို့ အစဉ်လိုက်သော ဝိညာဏ်သည် ဖြစ်၏။ ထိုသူအား ရုပ်၏ဖောက်ပြန်ခြင်းသို့ အစဉ်လိုက်သောဝိညာဏ်ဖြစ်ခြင်းကြောင့် တောင့်တမှု အကုသိုလ်တရားတို့၏ ဖြစ်ခြင်းတို့သည် ကုသိုလ်စိတ်ကို ကုန်စေ၍ တည်ကုန်၏၊ ကုသိုလ်စိတ်ကို ကုန်စေခြင်းကြောင့် ထိတ်လန့်ခြင်း, ပင်ပန်းခြင်း, ငဲ့ကွက်မှုမရှိခြင်းတို့ ဖြစ်ကုန်၏၊ တဏှာ ဒိဋ္ဌိတို့ဖြင့်စွဲလမ်း၍လည်း တောင့်တ၏-အစရှိသည်ဖြင့် ခန္ဓာငါးပါးတို့တွင် တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ၌ ဖြစ်ပုံကို အကျယ်ဝေဖန်၍ ဟောတော်မူပါသည်၊ ထိုမှပြန်၍ အကြားအမြင်များသော အရိယာသာဝကအား ခန္ဓာငါးပါးတို့၌ ဥပါဒါပရိတဿနာမရှိပုံကိုလည်း အကျယ် ဝေဖန်၍ တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၄၈-၅၀။ သံ၊မြန်၊၂၊၄၆-၉။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၅၄-၅။ သံ၊ဋီ၊၂၊၂၂၅။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-ခန္ဓသံယုတ္တ၊ (၆)၁-ဥပယဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
ဥပါဒါနက္ခန္ဓာငါးပါးနှင့် ဥပါဒါနက္ခန္ဓာငါးပါးတို့ကို သစ္စာလေးပါးဖြင့် တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ ပြန်လှန်၍ မသိသေးသမျှ ဩကာသလောက, သတ္တလောက၌ သဗ္ဗညုတဉာဏ်ကို ထိုးထွင်း၍ သိပြီ-ဟု ဝန်ခံတော်မမူခဲ့ပုံ၊ အမှန်အတိုင်း ထိုးထွင်း၍ သိတော် မူသည့်အခါ သဗ္ဗညုတဉာဏ်ကို ထိုးထွင်း၍ သိပြီ-ဟု ဝန်ခံတော်မူပုံ၊ ယင်းဥပါဒါနက္ခန္ဓာငါးပါးတို့၌ သစ္စာလေးပါးဖြင့် သိမြင်ခြင်းကြောင့် ငြီးငွေ့ခြင်း, တပ်မက်မှုကင်းခြင်း, ချုပ်ငြိမ်းခြင်းငှာကျင့်သော သမဏ, ဗြာဟ္မဏတို့သာ သုပ္ပဋိပန္နဖြစ်ကြပုံ၊ ဤ ဓမ္မဝိနယသာသနာတော်၌ ထောက်တည်ရာ ရကြပုံ၊ ဥပါဒါနက္ခန္ဓာငါးပါးတို့၌ သစ္စာလေးပါးတို့ဖြင့်သိ၍ ငြီးငွေ့ခြင်း, စွဲမက်မှုမရှိခြင်း, ချုပ်ငြိမ်းခြင်းကြောင့် စွဲလမ်းမှုမရှိတော့ပဲ ကိလေသာတို့မှ လွတ်မြောက်သူတို့သည်သာ ကိစ္စအားလုံးပြီးစီးပုံ, ဝဋ်ဆင်းရဲ မရှိတော့ပုံကို ခန္ဓာတစ်ပါးစီ အကျယ်ဝေဖန်၍ ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၁၃၅။ သံ၊မြန်၊၂၊၁၂၆-၇။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-ခန္ဓသံယုတ္တ၊ (၁၂)၂-ဓမ္မကထိကဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
ခန္ဓာငါးပါးသည် ဥပါဒါနိယတရား၊ ယင်း၌ဖြစ်သော ဆန္ဒရာဂသည် ဥပါဒါန တရားဖြစ်ပုံကို ခန္ဓာတစ်ပါးစီ ဝေဖန်၍ ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၂၊၃၀၉။ သံ၊မြန်၊၂၊၃၀၃။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-သဠာယတနသံယုတ္တ၊ (၁၁)၁-ယောဂက္ခေမိကဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
အဇ္ဈတ္တိကာယတန ၆-ပါးသည် ဥပါဒါနိယ၊ ယင်း၌ဖြစ်သော ဆန္ဒရာဂသည် ဥပါဒါန-အစရှိသည်ဖြင့် အာယတန ၁-ပါးစီ ဝေဖန်၍ ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၃၂၆။ သံ၊မြန်၊၂၊၃၂၀။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-သဠာယတနသံယုတ္တ၊ (၁၂)၂-လောက ကာမဂုဏဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
အလိုရှိအပ်, နှစ်သက်အပ်, မြတ်နိုးအပ်, ချစ်ခင်စုံမက်အပ်, ကာမနှင့် စပ်ယှဉ်, တပ်မက်ဖွယ်ဖြစ်သော စက္ခုဝိညာဏ်ဖြင့် မြင်အပ်သော ရူပါရုံ, သောတဝိညာဏ်ဖြင့် ကြားအပ်သော သဒ္ဒါရုံ, ဃာနဝိညာဏ်ဖြင့် နမ်းရှူအပ်သော ဂန္ဓာရုံ, ဇိဝှါဝိညာဏ်ဖြင့် လျက်အပ်သော ရသာရုံ ကာယဝိညာဏ်ဖြင့် သိအပ်သော ဖောဋ္ဌဗ္ဗာရုံ မနောဝိညာဏ်ဖြင့် သိအပ်သော ဓမ္မာရုံတို့သည် ဥပါဒါနိယတရား၊ ယင်းအာရုံတို့၌ဖြစ်သော ဆန္ဒရာဂသည် ဥပါဒါနတရားဟု အာရုံတစ်ပါးစီ ခွဲခြမ်း၍ ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၃၀၆။ သံ၊မြန်၊၂၊၂၉၉။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၂။ သံ၊ဋီ၊၂၊၃၀၅။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-သဠာယတနသံယုတ္တ၊ (၁၁)၁-ယောဂ ကွေ့မိကဝဂ္ဂ၊ ၂-ခုမြောက်သုတ်။
အဇ္ဈတ္တိကာယတန ၆-ပါးရှိလျှင် ယင်းအဇ္ဈတ္တိကာယတန ၆-ပါးကို စွဲ၍ အဇ္ဈတ္တ သန္တာန်၌ သုခ, ဒုက္ခ (ဝေဒနာ)ဖြစ်ပုံကို တစ်ပါးစီ ဟောတော်မူပြီး အနတ္တလက္ခဏသုတ် ဒေသနာတော်နည်းဖြင့် အကျယ်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၆၁-၂။ သံ၊မြန်၊၂၊၅၈-၉။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၅၈။ သံ၊ဋီ၊၂၊၂၂၉။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-ခန္ဓသံယုတ္တ၊ (၇)၂-အရဟန္တဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့တော် ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် အညတရရဟန်းက “မြတ်စွာဘုရား တပည့်တော်သည် မြတ်စွာဘုရား ဟောကြားတော်မူအပ်သောတရားကို ကြားနာပြီးသည်ရှိသော် တစ်ပါးတည်း ဆိတ်ငြိမ်ရာသို့ကပ်ရောက်၍ မမေ့မလျော့ ပြင်းပြင်းထန်ထန် စိတ်ကို နိဗ္ဗာန်သို့လွှတ်ပြီး နေပါမည်၊ တပည့်တော်အား အကျဉ်းချုပ်တရားတော်ကို ဟောကြားတော်မူပါ” ဟု လျှောက်ထားလေသည်။
“ရဟန်း တဏှာ, မာန, ဒိဋ္ဌိတို့ဖြင့် စွဲလမ်း၍ယူသော ရဟန်းအား မာရ်နတ်၏ ရာဂဟူသော ကျော့ကွင်းဖြင့် ဖွဲ့တုတ်ချီနှောင်ခံရမည်၊ တဏှာ, မာန, ဒိဋ္ဌိတို့ဖြင့် မစွဲလမ်းသောရဟန်းသည် မာရ်နတ်၏ ရာဂကျော့ကွင်းမှ လွတ်မြောက်လိမ့်မည်”ဟု ဟောတော်မူပါသည်။ အညတရရဟန်းက “သိပါပြီ မြတ်စွာဘုရား”ဟု လျှောက်ထားလေရာ ဘုရားရှင်က အကျဉ်းချုပ်ဒေသနာကို အကျယ်အားဖြင့်သိပုံကို မေးမြန်းတော်မူသဖြင့် အညတရရဟန်းက “ခန္ဓာငါးပါးတို့၌ တဏှာ, မာန, ဒိဋ္ဌိတို့ဖြင့် စွဲလမ်း၍ ယူသော် မာရ်နတ်၏ ကျော့ကွင်းဖြင့် နှောင်ဖွဲ့ခံရပုံ၊ စွဲလမ်းမှုမရှိလျှင် မာရ်နတ်၏ ကျော့ကွင်းမှ လွတ်မြောက်ပုံကို သိပါကြောင်း” လျှောက်ထားသဖြင့် ဘုရားရှင်က သာဓုခေါ်တော်မူပြီး ဤအတိုင်းပင် မှတ်ရမည်ဟု ဟောကြားတော်မူသည်ကို ကျင့်သုံးသဖြင့် မကြာမီ ရဟန္တာဖြစ်သွားပုံကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-မ၊၂၊၃၅-၄၉။ မ၊မြန်၊၂၊၄၀-၅၅။ မ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၆-၇၀။ မ၊ဋီ၊၃၊၂၇-၄၃။ ၂၇၂
-မဇ္ဈိမနိကာယ၊ မဇ္ဈိမပဏ္ဏာသ၊ ၁-ဂဟပတိဝဂ္ဂ၊ ၆-ခုမြောက်သုတ်။
ဘုရားရှင် နာဠန္ဒမြို့ ပါဝါရိကမ္ဗဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ်က ဤသုတ် ဖြစ်ပေါ်ခဲ့သည်၊ ဤသုတ်တွင် နိဂဏ္ဌနာဋပုတ္တ၏ဝါဒ၌ မကောင်းမှုဖြစ်ခြင်း, မကောင်းမှုပြုခြင်း၌ ကာယဒဏ်, ဝစီဒဏ်, မနောဒဏ်-ဟု ပညတ်ပုံ၊ ယင်းသုံးပါးတို့တွင် ကာယဒဏ်အပြစ်ကြီးပုံကို၎င်း၊ ဗုဒ္ဓဝါဒ၌ မကောင်းမှုပြုခြင်း, မကောင်းမှုပြုခြင်း၌ ကာယကံ, ဝစီကံ, မနောကံ သုံးပါးကို ဟောတော်မူပုံ၊ ယင်းတို့တွင် မနောကံသည် အပြစ်ကြီးပုံကို ဘုရားရှင်နှင့် ဒီဃတပဿီနိဂဏ္ဌတို့ စကားစမြည်ပြောဆိုကြပုံ၊ မိမိထံသို့ ရောက်လာသော ဒီဃတပဿီကို နာဋပုတ္တနိဂဏ္ဌ ချီးကျူးပုံ၊ ဥပါလိသူကြွယ်က မြတ်ဗုဒ္ဓထံ သွားရောက်ပြီး မိမိဆရာ၏ဝါဒဖြင့် အပြစ်တင်မည်ဖြစ်ကြောင်းကို အမွှေးရှည်သော သိုး ဥပမာ, သေတင်းကုတ်၌ခင်းထားသော ဖျာဥပမာ, သေသောက်ကြူး ဥပမာ, အသက်ခြောက်ဆယ်ရှိသော ဆင်ပြောင်ကြီး ဥပမာတို့ဖြင့် နိဂဏ္ဌနာဋပုတ္တအား ပြောကြားပုံ၊ ဒီဃတပဿီ၏ သုံးကြိမ်တိုင်တိုင် ကန့်ကွက်သော်လည်း နာဋပုတ္တနိဂဏ္ဌက ဥပါလိသူကြွယ်အား ဝါဒဖြင့်အပြစ်တင်ရန် စေလွှတ်ပုံ၊ ဥပါလိသူကြွယ်၏ ဝါဒဖြင့် အပြစ်တင်ရာဝယ် ဘုရားရှင်အား ရေအေးကိုမရ၍ သေသွားသော နိဂဏ္ဌဥပမာ, လမ်းလျှောက်ရာ၌ သတ္တဝါငယ်တို့ သေသောဥပမာ, နာဠန္ဒမြို့ရှိ သတ္တဝါများကို တခဏချင်း ပြောဖြစ်အောင်ပြုသည့် ဥပမာ, ဒဏ္ဍကီတိုင်း, ကာလိင်္ဂတိုင်း, မဇ္ဈတိုင်း, မာတင်္ဂတိုင်းတို့ တောအတိဖြစ်ခဲ့ပုံ စကားရပ်တို့ဖြင့် ပြန်လည်ဖြေရှင်းတော်မူပုံ၊ ဥပါလိသူကြွယ် သရဏဂုံဆောက်တည်၍ ဥပါသကာအဖြစ် သိမှတ်တော်မူပါရန် လျှောက်ထားပုံ၊ ဘုရားရှင်က ဥပါလိသူကြွယ်အား စဉ်းစဉ်းစားစား ပြုသင့်ပုံ သုံးကြိမ်တိုင် မိန့်ကြားတော်မူရာ ဥပါလိသူကြွယ်က သုံးကြိမ်တိုင်တိုင် ရတနာသုံးပါးကို ကိုးကွယ်ဆည်းကပ်သော ဥပါသကာဟု အသိအမှတ်ပြုတော်မူပါရန် လျှောက်ထားပုံ၊ ဘုရားရှင်က အနုပုဗ္ဗိကထာဒေသနာတော်ကိုဟောတော်မူရာ ဥပါလိသူကြွယ် သစ္စာသိမြင် သောတာပန် အရိယာသာဝကဖြစ်သွားပုံ၊ အိမ်ပြန်ရောက်သည့်အခါ တံခါးမှူးအား အမိန့်ပေးပုံ၊ နာဋပုတ္တနိဂဏ္ဌကိုယ်တိုင် ပရိသတ်ဖြင့်လာရောက်သည့်အခါ ဥပါလိသူကြွယ်က ဆက်ဆံပုံ၊ နာဋပုတ္တနိဂဏ္ဌအား ဘုရားရှင်၏ အာဝဋ္ဋနီယမာယာဖြင့် လှည့်ပတ်မှုကို ခံယူရသော သတ္တဝါအားလုံး ရှည်မြင့်စွာသောကာလပတ်လုံး စီးပွားချမ်းသာဖြစ်နိုင်ပုံ, မိန်းမငယ်ကိုယူထားသော ပုဏ္ဏားအိုကြီးဥပမာဖြင့် နိဂဏ္ဌဝါဒ၏ ပညာရှိတို့စိစစ်မှုကို မခံနိုင်ပုံ, ဗုဒ္ဓဝါဒ၏ ပညာရှိတို့၏စိစစ်မှုကို ခံနိုင်ရည်ရှိပုံ၊ ဘုရားရှင်၏ ဂုဏ်ကျေးဇူးကို ဆယ်ဂါထာဖြင့် ချီးကျူးပြောဆိုရာ နိဂဏ္ဌနာဋပုတ္တ သွေးအံပုံတို့ကို ပြဆိုသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌-ပါဝါရိကမ္ဗဝန်ကျောင်းတော် အကြောင်း၊ နိဂဏ္ဌဝါဒ၌ ပိဏ္ဍပါတ-ဟူသော ဝေါဟာရမရှိပုံ၊ ကာယဒဏ်, ဝစီဒဏ်တို့၌ စိတ်မရှိပုံ၊ မနောဒဏ်၌ စိတ်ရှိပုံ ဥပမာ၊ ဒီဃတပဿီနှင့် ကထာဝတ္ထုဖြစ်ပုံအကြောင်း၊ ကာယကံ, ဝစီကံ, မနောကံတို့၏ စေတနာများ၊ ကံသုံးပါး အကြောင်း၊ “ဗာလကိနီ”အဖွင့်၊ နာဋပုတ္တနိဂဏ္ဌ၏ တစ်မြို့တည်းအတူနေသော်လည်း ဘုရားရှင်နှင့် မတွေ့ဖူးပုံ၊၎င်းနှင့် ဒီဃတပဿီတို့ ဘုရားရှင်ဝါဒနှင့် ပတ်သက်၍ သိရှိနားလည်မှု မတူကြပုံ၊ ဒီဃတပဿီက ဥပါလိသူကြွယ် ဘုရားရှင်ထံ မလွှတ်သင့်ပုံကို ကန့်ကွက်သည့် အကြောင်း၊ မိမိတို့ နိဂဏ္ဌဝါဒ၏ အနိယျာနိကဖြစ်ပုံ၊ ရသေ့တို့၏ မနောပဒေါသကြောင့် နိုင်ငံများ ပျက်စီးခြင်း မဟုတ်ပုံ၊ ကလိင်္ဂတိုင်း ဒဏ္ဍကီမင်း၏ ကုမ္ဘာပူရမြို့၊ ကလိင်္ဂတိုင်း နာဠိကိရမင်း၏နိုင်ငံ ပျက်စီးပုံ၊ မဇ္ဈတိုင်း ပျက်စီးပုံတို့ကို အကျယ်ပြဆိုထားပါသည်၊ အနုပုဗ္ဗိကထာအကျယ်၊ မေးမြန်းစိစစ်မှု မခံနိုင်ပုံ ဥပမာ၊ စတုသစ္စကထာနှင့် ပညာရှိများ၊ နိဂဏ္ဌနာဋပုတ္တ သွေးအံပုံနှင့် ပါဝါမြို့၌ ကွယ်လွန်ပုံတို့ကို ဖွင့်ပြထားပါသည်။
ဋီကာ၌-တိုင်းနိုင်ငံများပျက်စီးရာ၌ ရွာသွန်းသော မိုးကိုးမျိုး၊ အနုပုဗ္ဗိကထာ အဖွင့်တို့ကို ကြည့်ရှုနိုင်ပါသည်။
-အံ၊၁၊၂၅။ အံ၊မြန်၊၁၊၃၃။ အံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၂၄၁-၂။ အံ၊ဋီ၊၁၊၁၈၅-၆။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဧကကနိပါတ၊ ၁၄-ဧတဒဂ္ဂ (စတုတ္ထ)ဝဂ်၊ ဒသမသုတ်။
ဝိနယပိဋကကို ဆောင်ထားကုန်သောရဟန်းတို့တွင် ဥပါလိထေရ်သည် အသာလွန်ဆုံး အမွန်မြတ်ဆုံးပေတည်း-ဟု ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
ဘာရုကစ္ဆကဝတ္ထု၊ အဇ္ဇုကဝတ္ထု၊ ကုမာရကဿပဝတ္ထုတို့ကို ဆုံးဖြတ်ချက်ပေးမှုကြောင့် အရှင်ဥပါလိမထေရ်သည် “ဝိနယဓရ ဧတဒဂ်ဘွဲ့ ရတော်မူသည်။ (ထေရ၊၂၆၆။ အပ၊၁၊၄၀။ ထေရ၊ဋ္ဌ၊၁၊၄၆၃-၄၇၆။ အပ၊ဋ္ဌ၊၁၊၃၀၈-၃၃၄။)
-အံ၊၃၊၃၁၁။ အံ၊မြန်၊၃၊၃၁၀။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၀၇-၉။ အံ၊ဋီ၊၃၊၃၂၉-၃၃၁။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဒသကနိပါတ၊ ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၄-ဥပါလိဝဂ္ဂ၊ ပထမသုတ်။
အရှင်ဥပါလိထေရ်၏ လျှောက်ထားချက်အရ သိက္ခာပုဒ်ပညတ်တော်မူခြင်း အကြောင်း (အကျိုး)ဆယ်မျိုးတို့ကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၃၊၄၂၀-၆။ အံ၊မြန်၊၃၊၄၁၂-၇။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၃၂-၃။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဒသကနိပါတ၊ ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ (၁၀)၅-ဥပါလိဝဂ္ဂ၊ ကိုးခုမြောက်သုတ်။
အရှင်ဥပါလိထေရ်၏ တောရကျောင်းတို့၌ နေလိုကြောင်း လျှောက်ထားမှုနှင့် ပတ်သက်၍ ၇-တောင်/၇-တောင်ထွာရှိသော ဆင်ကြီးနှင့် ယုန်ငယ်တို့၏ ရေအိုင် အတွင်း ဆင်းသက်၍ ကစားပုံဥပမာတို့ဖြင့် ခဲရင်းပုံ၊ ပက်လက်အိပ်နေသော ကလေးငယ် ဥပမာ, ကစားတတ်သည့် ကလေးငယ်အရွယ်မှ လူကြီးအရွယ်တို့၏ ကစားပျော်မြူးကြပုံ ဥပမာများ၊ ဘုရားရှင်ပွင့်တော်မူသည့်အချိန်မှစ၍ အမျိုးကောင်းသား၏ ရဟန်း ပြုပုံ, သီလနှင့် ပြည့်စုံပုံ, သတိသမ္ပဇဉ်ဖြစ်အောင် အားထုတ်ပုံ, သမာပတ် ၈-ပါး ရရှိ ပုံ-တို့ကို ဟောတော်မူပြီး သင်သည် သံဃာ၌နေလော့-ဟု မိန့်တော်မူသည်ကို ပြဆိုသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌-အရှင်ဥပါလိထေရ်၏ သံဃာ့အလယ်၌ နေသင့်ပုံအစရှိသည်တို့ကို ဖွင့်ပြထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-ဥဒါန၊၉၀-၁။ ဥဒါန၊မြန်၊၈၄။ ဥဒါန၊ဋ္ဌ၊၁၀၁-၃။
-ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ ဥဒါန၊ ၂-မုစလိန္ဒဝဂ္ဂ၊ ငါးခုမြောက်သုတ်။
ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဣစ္ဆာနင်္ဂလ (ဗြာဟ္မဏ)ရွာသား ဥပါသကာ တစ်ယောက် ဘုရားရှင်ထံ ကြာမြင့်လှမှ ဘုရားဖူးလာရောက်မှုနှင့် စပ်၍ ကြောင့်ကြ မှုကင်းပြီးသော အရိယာသူတော်စင်များ ချမ်းသာကြပုံနှင့် အခြားသူတစ်ယောက်အပေါ်၌ တွယ်တာ စွဲလမ်းမှုကြောင့် -ရှိသူများ ပင်ပမ်းပုံ-ကို ဥဒါန်းကျူးရင့်တော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၃၊၄၉၄။ အံ၊မြန်၊၃၊၄၈၄။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဒသကနိပါတ၊ (၂၁)၁-ကရဇကာယဝဂ္ဂ၊ လေးခုမြောက်သုတ်။
ဒုစရိုက် ၁၀-ပါးနှင့် ပြည့်စုံသော ဥပါသိကာမသည် ငရဲသို့ကျရောက်နိုင်ပုံ၊ သုစရိုက် ၁၀-ပါးနှင့် ပြည့်စုံသော ဥပါသိကာမသည် နတ်ပြည်သို့ရောက်နိုင်ပုံကို ကဏှပက္ခ, သုက္ကပက္ခ ခွဲ၍ ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၁၉၈-၉။ သံ၊မြန်၊၂၊၁၈၈-၉။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-သာရိပုတ္တသံယုတ္တ၊ ၄-ခုမြောက်သုတ်။
အရှင်အာနန္ဒာ၏ မေးလျှောက်ချက်အရ အရှင်သာရိပုတ္တရာက ဣန္ဒြေတို့ အလွန်ကြည်လင်သော မျက်နှာအဆင်း အလွန်စင်ကြယ်, ဖြူစင်တောက်ပသော နေခြင်းသည် စတုတ္ထဈာန်ကို ဝင်စားနေခြင်းကြောင့်ဖြစ်ပုံ-အစရှိသည်တို့ကို မိန့်ကြားတော်မူရာ အရှင်အာနန္ဒာထေရ်က အရှင်သာရိပုတ္တရာထေရ်သည် ဒိဋ္ဌိ, တဏှာ, မာနတို့ကို အချိန်ကြာမြင့်စွာကပင် ပယ်နှုတ်ပြီးဖြစ်သောကြောင့် တဏှာ, မာန, ဒိဋ္ဌိတို့ဖြင့် စတုတ္ထဈာန်ဝင်စားခြင်း, ထခြင်းတို့၌ အကြံအစီ မရှိတော့ပုံကို ပြန်လည် လျှောက်ထားသည့်သုတ်။
-သံ၊၃၊၁၁၆။ သံ၊မြန်၊၃၊၁၂၁။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၂-ဗောဇ္ဈင်္ဂသံယုတ္တ၊ ၈-နိရောဓဝဂ္ဂ၊ ၉-ခုမြောက်သုတ်။
အညီအမျှရှုမှု “ဥပေက္ခာ” ယင်းနှင့် တကွဖြစ်သော ဝိဝေကနိဿိတ, ဝိရာဂနိဿိတ, နိရောဓနိဿိတ, ဝေါဿဂ္ဂပရိဏာမီဖြစ်သော ဗောဇ္ဈင်ခုနစ်ပါးကို ပွားများအပ်, ကြိမ်ဖန်များစွာ အလေ့အလာပြုအပ်သည်ရှိသော် ကြီးစွာသော ချမ်းချမ်းသာသာ နေခြင်းငှာ ဖြစ်သည်-အစရှိသည်ဖြင့် ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၁၊၄၄။ အံ၊မြန်၊၁၊၅၃။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဧကကနိပါတ၊ အပရအစ္ဆရာသင်္ဃာတဝဂ္ဂ၊ ၁၁၈-ခုမြောက်သုတ်။
ဥပေက္ခာဈာန်နှင့် တကွဖြစ်သော “သဒ္ဓါအစရှိသော ဣန္ဒငါးပါးတို့ကို ပွားများနေသောရဟန်းကို ဈာန်မှ မဆိတ်သုဉ်းပဲနေသူ- တိုင်းသူပြည်သားတို့ လှူဒါန်းအပ်သောဆွမ်းကို အကျိုး ရှိရှိဘုဉ်းပေးသူ-ဟု ဆိုထိုက်ပုံကို ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၂၀၂-၄။ သံ၊မြန်၊၂၊၁၉၂-၄။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၈-နာဂသံယုတ္တ၊ ၃-၄-၅-၆-ခုမြောက်သုတ်။
အညတရရဟန်းတို့ လျှောက်ထားမေးမြန်းကြသဖြင့် ထိုရဟန်းတို့အား ၃-ခု မြောက်သုတ်၌ အဏ္ဍဇနဂါးတို့၊ ၄-ခုမြောက်သုတ်၌ ဇလာဗုဇနဂါးတို့၊ ၅-ခုမြောက်သုတ်၌ သံသေဒဇနဂါးတို့၊ ၆-ခုမြောက်သုတ်၌ ဩပပါတိကနဂါးတို့ ဥပုသ်စောင့်ပုံ, ကိုယ်ခန္ဓာကို စွန့်လွှတ်ထားပုံ အကြောင်းတို့ကို ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်များ။
-အံ၊၁၊၂၀၆-၂၁၆။ အံ၊မြန်၊၁၊၂၂၄-၂၃၃။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၉၃-၂၀၀။ အံ၊ဋီ၊၂၊၁၇၂-၁၈၀။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ တိကနိပါတ၊ ၂-ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ (၇)၂-မဟာဝဂ္ဂ၊ ၁၀-ခုမြောက်သုတ်။
ဂေါပါလကဥပုသ်၊ နိဂဏ္ဌဥပုသ်၊ အရိယဥပုသ်-ဟု ဥပုသ် ၃-မျိုးအကျယ်ကို ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ပုဗ္ဗာရုံကျောင်းတိုက် မိဂါရမာတုပြာသာဒ်ဝယ် ဝိသာခါအား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
ရှေးဥပုသ် ၂-မျိုးက အကျိုးအာနိသင်မကြီးမားပုံ အရိယဥပုသ်သာ အကျိုး အာနိသင်ကြီးမားပုံတို့ကို အကျယ်ဟောကြားတော်မူပါသည်။ ။
အဋ္ဌကထာ/ဋီကာတို့၌-မှတ်သားဖွယ် ဖွင့်ပြချက်များပါရှိပါသည်။
-အံ၊၁၊၅၀၃-၄။ အံ၊မြန်၊၁၊၅၁၇-၉။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၆၃-၄။ အံ၊ဋီ၊၂၊၃၆၁။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ ၄-စတုတ္ထပဏ္ဏာသက၊ (၁၉)၄-ဗြာဟ္မဏဝဂ္ဂ၊ ၁၀-ခု မြောက်သုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့တော် ပုဗ္ဗာရုံကျောင်းတိုက် မိဂါရမာတု ပြာသာဒ်ဝယ် သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် အရိယသာဝကပရိသတ်ကိုကြည့်ရှုတော်မူ၍ ပရိသတ်ကို ချီးမွမ်းတော်မူပြီး ပရိသတ်၌ ဒေဝပ္ပတ္တရဟန်းတော်များ, အရိယပ္ပတ္တရဟန်းတော်များ သီတင်းသုံးကြပုံ အကျယ်ကို ရဟန်းတို့အား ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၃၊၄၄-၆။ အံ၊မြန်၊၃၊၄၄-၇။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၂၁။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ အဋ္ဌကနိပါတ ၁-ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၂-မဟာဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ပုဗ္ဗာရုံကျောင်းတိုက် မိဂါရမာတုပြသာဒ်ဝယ် ဩဝါဒပါတိမောက်ပြရန် ရဟန်းတို့အစည်းအဝေး၌ ဒုဿီလရဟန်းကို အကြောင်းပြု၍ ဩဝါဒပါတိမောက်ကို ညဉ့်သုံးယာမ်လွန်သော်လည်း ပြတော်မမူဘဲ နေတော်မူခြင်းအကြောင်းကို မိန့်ကြားတော်မူသည်တွင် အရှင်မောဂ္ဂလ္လာန်ကိုယ်တိုင် ဒုဿီလပုဂ္ဂိုလ်ကို လက်ကိုဆွဲပြီး ထုတ်ပယ်ရပုံ၊ မဟာသမုဒ္ဒရာ၏အံ့ဖွယ် ၈-မျိုးနှင့်နှိုင်းယှဉ်၍ သာသနာတော်၏အံ့ဖွယ် ၈-မျိုးကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၃၊၇၉-၈၄။ အံ၊မြန်၊၃၊၈၀-၅။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ အဋ္ဌကနိပါတ၊ ၁-ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၅-ဥပေါသထဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်နှင့် ဒုတိယသုတ်။
အကျိုးအာနိသင်ကြီးမားသော အဋ္ဌင်္ဂဥပုသ်စောင့်သုံးမှုဆင်ခြင်ပုံကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အကျိုးအာနိသင်ကြီးမားသော အဋ္ဌင်္ဂဥပုသ်နှင့် ဥပုသ်စောင့်သုံးသူများရနိုင်သောအကျိုးတို့ကို အကျယ်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
(သံခိတ္တူပေါသထသုတ်နှင့် ဝိတ္ထတူပေါသထသုတ်)
-ဥဒါန၊၁၃၈-၁၄၄။ ဥဒါန၊မြန်၊၁၂၄-၉။ ဥဒါန၊ဋ္ဌ၊၂၆၈-၂၇၈။
-ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ ဥဒါန၊ ၅-သောဏဝဂ္ဂ၊ ၅-ခုမြောက်သုတ်။
ပရိသတ်မစင်ကြယ်၍ ဘုရားရှင် ဩဝါဒပါတိမောက် မပြပဲနေတော်မူခြင်းကြောင့် ဒုဿီလရဟန်းကို အရှင်မောဂ္ဂလ္လာန်ဆွဲထုတ်ရပုံ၊ သမုဒ္ဒရာ၏အံဖွယ်နှင့် သာသနာတော်၏အံ့ဖွယ် ၈-မျိုးတို့ကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
(ဝိ၊၄၊၄၁၉။)
အဋ္ဌကထာ၌-မြစ်ကြီးငါးစင်းဖြစ်ပေါ်လာပုံနှင့် တကွ မှတ်သားဖွယ်ရာများ ဖွင့်ပြထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-ဥဒါန၊၁၆၈-၉။ ဥဒါန၊မြန်၊၁၅၂-၃။ ဥဒါန၊ဋ္ဌ၊၃၂၄-၆။
-ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ ဥဒါန၊ ၆-ဇစ္စန္ဒဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
ဘုရားရှင် သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် အရှင်အာနန္ဒာထေရ်က “အရဟံဂုဏ်ရှင် သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဂုဏ်ရှင်ဖြစ်တော်မူသော ဘုရားရှင် ပွင့်တော်မမူသေးခင် (လောကလူသားတို့သည်) အညတိတ္ထိယ ပရိဗ္ဗာဇကတို့အား အရိုအသေ အလေးအမြတ်ပြုအပ် ပူဇော်အပ်ကုန်၏၊ အညတိတ္ထိယပရိဗ္ဗာဇကတို့သည် ပစ္စည်းလေးပါး ရကြကုန်၏။ ဘုရားရှင် ပွင့်တော်မူပြီးရာအခါ၌ကား အညတိတ္ထိယ သာဝကတို့ကို အရိုအသေ အလေးအမြတ် မပြုကြ မပူဇော်ကြတော့ပါကုန်၊ ဘုရားရှင် အားသာ ရိုသေလေးမြတ်ပူဇော်ကြပါကုန်၏၊ ရဟန်းသံဃာတော်သည်လည်း ပစ္စည်းလေးပါး ရကြပါကုန်၏”ဟု လျှောက်ထားရာ ဘုရားရှင်က မှန်ပေ၏ အာနန္ဒာအစရှိသည်ဖြင့် အရှင်အာနန္ဒာလျှောက်ထားသည့်အတိုင်း ပြန်လည်မိန့်ကြားတော်မူပြီး “ဩဘာသတိ တာဝ”အစရှိသော ၂-ဂါထာဖြင့် ဥဒါန်းကျူးရင့်တော်မူပုံကို ပြဆိုသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၃၊၁၈၈-၁၉၀။ သံ၊မြန်၊၃၊၁၉၄-၆။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၇၃-၅။ သံ၊ဋီ၊၂၊၄၉၇-၈။ ၂၇၈။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၄-ဣန္ဒြိယသံယုတ္တ၊ ၄-သုခိန္ဒြိယဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
ဒုက္ခိန္ဒြေ, ဒေါမနဿိန္ဒြေ, သုခိန္ဒြေ, သောမနဿိန္ဒြေ, ဥပေက္ခိန္ဒြေ-ဟု ဣန္ဒြေ ၅-ပါးရှိပုံ၊ ဤသာသနာတော်၌ မမေ့မလျော့ ပြင်းထန်စွာ အားထုတ်လျက် နိဗ္ဗာန်သို့ စိတ်ကိုစေလွှတ်လျက် နေသောရဟန်းအား ဒုက္ခိန္ဒြေဖြစ်ပေါ်လာ၏၊ ထိုယောဂီရဟန်းတော်သည် “ငါ့အား ဤဒုက္ခန္ဒြေဖြစ်ခဲ့ပြီ၊ ထိုဒုက္ခိန္ဒြေသည်လည်း အကြောင်းနိမိတ်နှင့် တကွဖြစ်၏၊ အကြောင်းခံနှင့် တကွဖြစ်၏၊ ပြုပြင်မှုနှင့် တကွဖြစ်၏၊ အထောက်အပံ့ နှင့် တကွဖြစ်၏၊ အကြောင်းနိမိတ်မရှိပဲ အကြောင်းခံမရှိပဲ ပြုပြင်မှုမရှိပဲ အထောက်အပံ့ မရှိပဲ ဒုက္ခိဖြစ်သောအကြောင်းမျိုး မရှိနိုင်-ဟု သိ၏၊ ထိုရဟန်းသည် ဒုက္ခိန္ဒြေ ဟူသော “ဒုက္ခသစ္စာကိုလည်း သိ၏၊ ဒုက္ခိန္ဒြေ၏ဖြစ်ကြောင်း “သမုဒယကိုလည်း သိ၏။ ဒုက္ခိန္ဒြေ၏ချုပ်ရာ “နိရောဓကိုလည်း သိ၏၊ ဖြစ်ပြီးသော ဒုက္ခန္ဒြေ၏ အကြွင်းမဲ့ချုပ်ရာ “ပထမဈာန်”၊ ဒေါမနဿိန္ဒြေ၏ အကြွင်းမဲ့ချုပ်ရာ “ဒုတိယဈာန်၊ သုခိန္ဒြေ၏ အကြွင်းမဲ့ ချုပ်ရာ “တတိယဈာန်၊ သောမနဿိန္ဒြေ၏ အကြွင်းမဲ့ချုပ်ရာ စတုတ္ထဈာန်၊ ဥပေက္ခိန္ဒြေ၏ အကြွင်းမဲ့ချုပ်ရာ ‘နေဝသညာနာသညာယတနဈာန်ကိုလည်း သိ၏-အစရှိသည်ဖြင့် ဣန္ဒြေတစ်ပါးစီကို အကျယ်ဝေဖန်၍ ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၁၊၃၅။ သံ၊မြန်၊၁၊၃၅။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၈၈။ သံ၊ဋီ၊၁၊၁၃၀။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-ဒေဝတာသံယုတ္တ၊ ၆-ဇရာဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
အညတရနတ်သား၏ လျှောက်ထားချက်အရ ဘုရားရှင်က လမ်းလွဲလမ်းမှား (ခရီးမဟုတ်)ဟူသည် ရာဂ၊ ညဉ့်နေ့တို့၌ ကုန်တတ်သောအရာဟူသည် အရွယ်၊ အကျင့်မြတ် (ဗြဟ္မစရိယ)၏ အညစ်အကြေးဟူသည် မာယာလေးဆယ် ပေါပြည့်ကြွယ်သည် မိန်းမ၊ ဤမိန်းမ၌ သတ္တဝါအပေါင်းသည် ကပ်ငြိတွယ်တာနေကြ၏။ ကိလေသာတို့ကို ပူပန်စေတတ်သောအကျင့် “တပ”နှင့် မေထုန်အမှုမှ ရှောင်ကြဉ်ခြင်း “ဗြဟ္မစရိယ”နှစ်ပါးတို့သည် ဆေးကြောသုဓ်သင်တတ်သော ရေမဟုတ်သော်လည်း ကိလေသာတို့ကို ဆေးကြောသုဓ်သင်တတ်သော ရေ မည်၏-ဟု ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌-မိန်းမ၏ ဗြဟ္မစရိယ၏ မလဖြစ်ပုံနှင့် တပ-အကျင့်များကို ဖွင့်ပြထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၁၊၁၃၂။ သံ၊မြန်၊၁၊၁၂၈။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၂၂၆။ သံ၊ဋီ၊၁၊၁၇၆။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၅-ဘိက္ခုနီသံယုတ္တ၊ ပဉ္စမသုတ်။
ဥပ္ပလဝဏ္ဏာဘိက္ခုနီသည် သာဝတ္ထိမြို့တော်၌ ဆွမ်းခံလှည့်လည်၍ ဆွမ်းကိစ္စ ပြီးဆုံးပြီးနောက်ဝယ် နေ့သန့်ခြင်းငှာ အန္ဓဝန်တောအုပ်၌ ရင်းဖျားကိုင်းညွတ် ပင်လုံးကျွတ်ပွင့်နေသော အင်ကြင်းပင်ရင်း၌ ရပ်တည်နေစဉ် ဥပ္ပလဝဏ္ဏာဘိက္ခုနီအား ကြောက်လန့်ခြင်း, ဒူးတုန်ခြင်း, မွေးညှင်းရွှင်ပြ ကြက်သီးထခြင်းတို့ကို ဖြစ်စေလိုခြင်း, သမာဓိပျက်စေလိုခြင်းငှာ အလိုရှိသည်ဖြစ်၍ မာရ်နတ်က “ဥပ္ပလဝဏ္ဏဘိက္ခုနီ၏ ရူပကာယကို ချီးမွမ်းပြီး လူဘော်ကျော့ လူရမ်းကား သေသောက်ကြူး အရက်သမားတို့ကို မကြောက်ပါသလော”ဟု ပြောဆိုလေသည်။ ဥပ္ပလဝဏ္ဏဘိက္ခုနီက မာရ်နတ်၏ စိတ်ထားကြံစည်ချက်တို့ကို သိရှိသဖြင့် “သေသောက်ကြူး အရက်သမား ယောက်ျား တစ်သိန်းလောက်ပင် ဤနေရာသို့ ရောက်လာပစေ မိမိအနေဖြင့် ကြောက်စရာ မလိုတော့ပုံ, မိမိ၏အစွမ်းသတ္တိရှိပုံတို့ကို” ၃-ဂါထာဖြင့် ပြန်လည်မိန့်ကြားသဖြင့် ကိုယ်ဆင်းရဲ စိတ်ဆင်းရဲစွာဖြင့် မာရ်နတ်ယုတ် ပြန်လှည့်သွားရပုံကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၁၊၂၆။ အံ၊မြန်၊၁၊၃၄။ အံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၂၆၆-၂၇၄။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဧကကနိပါတ၊ ၁၄-ဧတဒဂ္ဂ (ပဉ္စမ)ဝဂ်၊ တတိယသုတ်။
တန်ခိုးကြီးမားကုန်သော ဘိက္ခုနီတို့တွင် ဥပ္ပလဝဏ္ဏာထေရီသည် အသာလွန် ဆုံး ပေတည်း-ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
(ထေရီ၊၂၂၉။ ထေရီ၊ဋ္ဌ၊၁၉၀-၂၀၆ ။)
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၁၊၃၈၄။ သံ၊မြန်၊၁၊၃၇၁။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၃-ဓာတုသံယုတ္တ၊ ၄-စတုတ္ထဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
မြေ, ရေ, လေ, မီး ဘုတ်ကြီးလေးခုတို့၏ ဖြစ်ခြင်း, တည်ခြင်း, ထူးထူးခြားခြား ဖြစ်ခြင်း၊ ထင်ထင်ရှားရှားဖြစ်ခြင်းသည် ဆင်းရဲဒုက္ခဖြစ်ခြင်း, ရောဂါတို့၏တည်ရာဖြစ်ခြင်း, အိုမှု သေမှု၏ ထင်ရှားဖြစ်ခြင်း ဖြစ်ပုံ၊ ယင်းဘုတ်ကြီးလေးခုတို့၏ ချုပ်ခြင်း ငြိမ်းခြင်း, ကွယ်ပျောက်ခြင်းသည် ဆင်းရဲဒုက္ခ၏ ချုပ်ခြင်း ရောဂါတို့၏ ငြိမ်းပျောက်ခြင်း အိုမှု သေမှု၏ ကွယ်ပျောက်ခြင်း ဖြစ်ပုံကို မဟာဘုတ်တစ်ပါးစီကို ကဏှပက္ခ, သုက္ကပက္ခအားဖြင့် အသီးသီး ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၂၊၂၆-၇။ သံ၊မြန်၊၂၊၂၆။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ခန္ဓသံယုတ္တ၊ ၃-ဘာရဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
ရုပ်၏ဖြစ်ပေါ်မှုသည် ဒုက္ခ၏ဖြစ်ပေါ်ခြင်းတည်း၊ “ရောဂါများသိုလှောင်ထားရာ ခန္ဓာ့ဂိုထောင်ကြီးပမာ” ရုပ်၏တည်မှုသည် ရောဂါတို့၏တည်မှုတည်း။ ရုပ်၏ထင်ရှားစွာ ဖြစ်မှုသည် ဇရာမရဏ၏ ထင်ရှားစွာ ဖြစ်မှုတည်း၊ ရုပ်၏ချုပ်မှုသည် ဒုက္ခ၏ချုပ်ခြင်းတည်း၊ ရုပ်၏ငြိမ်းပျောက်မှုသည် ရောဂါတို့၏ ငြိမ်းပျောက်မှုတည်း၊ ရုပ်၏ ကင်းပျောက် ချုပ်ငြိမ်းမှုသည် ဇရာမရဏ၏ ကင်းပျောက်ချုပ်ငြိမ်းမှုတည်း အစရှိသည်ဖြင့် ခန္ဓာငါးပါးတို့ကို တစ်ပါးစီတစ်ပါးစီ သုက္ကပက္ခ, ကဏှပက္ခ ဒေသနာတော်နည်းဖြင့် ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၃၊၂၀၆။ သံ၊မြန်၊၃၊၂၁၁။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၄-ဣန္ဒြိယသံယုတ္တ၊ ၆-သူကရခတဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
အရဟံဂုဏ်, သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဂုဏ်ရှင်ဖြစ်တော်မူသော ဘုရားရှင် ထင်ရှား ပွင့်တော် မူရာအခါ၌သာ မဖြစ်ပေါ်ဖူးသေးကုန်သော ပွားများအပ် ကြိမ်ဖန်များစွာ အလေ့အလာ ပြုအပ်ကုန်သော သဒ္ဓါ၊ ဝီရိယ၊ သတိ၊ သမာဓိ၊ ပညာ-ဟူသော ဣန္ဒြေငါးပါးတို့ ဖြစ်ပေါ် လာကုန်၏-ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၃၊၂၀၆။ သံ၊မြန်၊၃၊၂၁၂။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ... ဒသမသုတ်။
ဘုရားရှင်၏ အဆုံးအမသာသနာတော်၌သာ မဖြစ်ပေါ်ဖူးသေးကုန်သော ပွားများအပ် ကြိမ်ဖန်များစွာ အလေ့အလာပြုအပ်ကုန်သော သဒ္ဓါအစရှိသော ဣန္ဒြေ ငါးပါးတို့ ဖြစ်ပေါ်လာကုန်၏-ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၁၊၂၈၉-၂၉၀။ အံ၊မြန်၊၁၊၃၀၇။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၄၂။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ တိကနိပါတ၊ ၃-တတိယပဏ္ဏာသက၊ (၁၄)၄-ယောဓာဇီဝဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
သဗ္ဗညုဘုရားရှင်တို့ ပွင့်တော်မူသည်ဖြစ်စေ, ပွင့်တော်မမူသည်ဖြစ်စေ အလုံးစုံသော သင်္ခါရတရားတို့၏ မမြဲခြင်း “အနိစ္စသဘော, ဆင်းရဲခြင်း “ဒုက္ခသဘော, အမြဲထာဝရတည်တံမှုမရှိခြင်း “အနတ္တသဘောတို့ သဘာဝအားဖြင့် တည်သည်။ အဖြစ်, မြဲသည်၏အဖြစ်အားဖြင့် တည်ရှိနေပုံ၊ ယင်းသဘာဝဓမ္မတို့ကို သဗ္ဗညုဘုရားရှင်က ထူးသောဉာဏ်ဖြင့် ထိုးထွင်း၍ သိတော်မူခြင်း၊ ဉာဏ်ဖြင့်သက်ဝင်၍ သိတော် မူခြင်းကြောင့် “သဗ္ဗေ သင်္ခါရာ အနိစ္စာ, သဗ္ဗေသင်္ခါရာ ဒုက္ခာ, သဗ္ဗေ ဓမ္မာ အနတ္တာ”ဟု ဟောတော်မူပုံ အစရှိသည်ဖြင့် လက္ခဏာတစ်ပါးစီကို အသီးအသီး ခွဲခြား၍ ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၃၊၄၅၆။ အံ၊မြန်၊၃၊၄၅၀။ ။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဒသကနိပါတ၊ တတိယပဏ္ဏာသက၊ (၁၅)၅-အရိယဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ, မိစ္ဆာသင်္ကပ္ပ, မိစ္ဆာဝါစာ, မိစ္ဆာကမ္မန္တ, မိစ္ဆာအာဇီဝ, မိစ္ဆာဝါယာမ, မိစ္ဆာသတိ, မိစ္ဆာသမာဓိ, မိစ္ဆာဉာဏ, မိစ္ဆာဝိမုတ္တိ-ဟူသော (မိမိသန္တာန်၌) မဖြစ်စေသင့်သော တရား ၁၀-ပါး၊ သမ္မာဒိဋ္ဌိ, သမ္မာသင်္ကပ္ပ, သမ္မာဝါစာ, သမ္မာကမ္မန္တ, သမ္မာအာဇီဝ, သမ္မာဝါယာမ, သမ္မာသတိ, သမ္မာသမာဓိ, သမ္မာဉာဏ, သမ္မာဝိမုတ္တိ-ဟူသော (မိမိသန္တာန်၌) ဖြစ်စေသင့် ဖြစ်စေထိုက်သောတရား ၁၀-ပါးတို့ကို ကဏှပက္ခ, သုက္ကပက္ခအားဖြင့် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၃၊၄၈၆။ အံ၊မြန်၊၃၊၄၇၆-၇။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဒသကနိပါ၊ ၄-စတုတ္ထပဏ္ဏာသက၊ (၁၉)၄-အရိယမဂ္ဂဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
ဒုစရိုက် ၁၀-ပါးသည် မပွားများအပ်သောတရား, သုစရိုက် ၁၀-ပါးသည် ပွားများအပ်သောတရား-ဟု ကဏှပက္ခ, သုက္ကပက္ခအားဖြင့် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၃၊၃၁၂။ အံ၊မြန်၊၃၊၃၁၁။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၁၀။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဒသကနိပါတ၊ ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၄-ဥပါလိဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
ဥဗ္ဗာဟိက ကမ္မဝါစာ (ဝိ၊၄၊၂၂၄)ဖြင့် သမုတ်ရမည့် အဓိကရုဏ်ငြိမ်းအောင် ပြုစွမ်းနိုင်သော ရဟန်း၏ အရည်အချင်း (၁၀)ပါးကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
သူတစ်ခွန်း, ငါတစ်ခွန်း ပြောဆိုမည့်စကားတို့ကိုလည်းကောင်း၊ ဝိနယပိဋက၌ မလိမ္မာသော ဓမ္မကထိကရဟန်းကိုလည်းကောင်း ထုတ်နှုတ်၍ တားမြစ်သော သမ္မုတိကို ဥဗ္ဗာဟိကာသမ္မုတိ-ဟု ဆိုသည်။ အလဇ္ဇီပုဂ္ဂိုလ်တို့၏ ခြိမ်းခြောက်မှုနှင့် ခိုက်ရန်ဖြစ်မှုကို ကင်းစေရာ၌ ဥဗ္ဗာဟိကာသမ္မုတိကို ပြုရသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၃၊၂၄၅။ အံ၊မြန်၊၃၊၂၄၅။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၈၄။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ နဝကနိပါတ၊ ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၅-သာမညဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
သမာပတ် ၉-ပါးဖြင့် ရူပကာယဟူသော အဖို့၊ မဂ်ဖြင့် နာမကာယဟူသော အဖို့တို့မှ သမထ-ဝိပဿနာတို့၏ ဆန့်ကျင်ဘက် ကိလေသာတို့မှ လွတ်မြောက်ပြီသော ရဟန်းကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၁၊၄၇၁-၂။ အံ၊မြန်၊၁၊၄၈၅-၆။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ စတုတ္ထပဏ္ဏာသက၊ (၁၇)၂-ပဋိပဒါဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
ဒုက္ခပဋိပဒါ ဒန္ဓာဘိညာ-အစရှိသော ပဋိပဒါ အဘိညာလေးမျိုးရှိပုံနှင့် ဟီန ပဋိပဒါအဘိညာနှင့် ပဏီတပဋိပဒါ အဘိညာတို့ကို ဝေဘန်၍ ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-ဣတိဝုတ်၊၂၀၆။ ဣတိဝုတ်၊မြန်၊၁၈၉။ ဣတိဝုတ်၊ဋ္ဌ၊၇၅-၈။
-ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ ဣတိဝုတ္တက၊ ဧကကနိပါတ၊ တတိယဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
ကုသိုလ်ကောင်းမှုတို့၌ မမေ့လျော့မှု “အပ္ပမာဒတရားကို ပွားများအပ်, ကြိမ်ဖန်များစွာ အလေ့အလာပြုအပ်သည်ရှိသော် မျက်မှောက်ဘဝ၌ ခံစားအပ်သော အကျိုး၊ တမလွန်ဘဝ၌ ခံစားအပ်သော အကျိုး-နှစ်မျိုးကို ပြည့်စုံစွာယူ(ခံစား)နိုင်၏-ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူကြောင်း ခုဇ္ဇုတ္တရာက သာမာဝတီမိဖုရားအမှူးရှိသော မိဖုရားတို့အား ဟောကြားသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌-လူနှင့် ရှင်ရဟန်းတို့ သီးခြားစီ ဒိဋ္ဌဓမ္မိကအကျိုးနှင့် တူညီ သော ဒိဋ္ဌဓမ္မိကအကျိုး၊ အပ္ပမာဒဓမ္မတို့ကို ဖွင့်ဆိုထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၁၊၄၉၇-၉။ အံ၊မြန်၊၁၊၅၁၁-၃။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၆၀။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ စတုတ္ထပဏ္ဏာသက၊ (၁၉)၄-ဗြာဟ္မဏဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
အညတရ ရဟန်းက (၁)လောကကို ဆောင်နေသောတရား၊ လောကကိုဆွဲ ဆောင်နေသောတရား၊ လောကသို့လိုက်၍ ဖြစ်နေသောတရား။ (၂)ဗဟုဿုတ, ဓမ္မဓရ ပုဂ္ဂိုလ်။ (၃)သုတဝန္တ နိဗ္ဗေဓိကပညဝန္တပုဂ္ဂိုလ်။ (၄)ပဏ္ဍိတ, မဟာပညဝန္တပုဂ္ဂိုလ်-ဟူသော မေးခွန်းလေးခုကို လျှောက်ထားသဖြင့် မေးခွန်းများကို ချီးမွမ်းတော်မူပြီး ဘုရားရှင် ဖြေကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သုတ္တနိ၊၂၇၉-၂၈၁။ သုတ္တနိ၊မြန်၊၂၆၅-၇။ သုတ္တနိ၊ဋ္ဌ၊၁၊၂-၂၃။
ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ သုတ္တနိပါတ, ၁-ဥရဂဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
ဤသုတ်လာဂါထာ (၁၇)ဂါထာတို့တွင်-ပဌမဂါထာကို “ဘူတဂါမသိက္ခာပုဒ်ကို ပညတ်တော်မူပြီး ရုက္ခဇိုဝ်းနတ်သမီး၏ ဒေါသကိုပယ်ဖျောက်နိုင်ရန် ဟောတော်မူပါသည်၊ ဤဂါထာသည် ပါစိတ္တိယပါဠိ၊ ဓမ္မပဒ၊ သုတ္တနိပါတ ပါဠိတော် ၃-ဌာန၌ သံဂါယနာ တင်ထားပါသည်။ ဒုတိယဂါထာကို “အရှင်သာရိပုတ္တရာ၏ တပည့် ရွှေပန်းထိမ်သည်သား ရဟန်းတော် အရဟတ္တဖိုလ်ပန်းကို ပန်ဆင်စေရန်” ဟောတော်မူပါသည်။
တတိယဂါထာကို “ဂဂ္ဂရာရေကန်အနီး၌ တဏှာ၏အစွမ်းဖြင့် အကုသလ ဝိတက်ကိုကြံစည်နေသော အညတရ ရဟန်း အရဟတ္တဖိုလ်ရရှိရေးအတွက်” ဟောတော်မူပါသည်။ စတုတ္ထဂါထာကို “ဂင်္ဂါမြစ်ကမ်း၌ နွေအခါဆောက်လုပ်ထားသည့် ကျူရိုးတံတား ရေ၌မျောပါသွားသည်ကို ကြည့်၍ သံဝေဂဉာဏ်ဖြစ်ပေါ်နေသော အညတရ ရဟန်း အရဟတ္တဖိုလ်ရဖို့ရန်” ဟောတော်မူပါသည်။ ပဉ္စမဂါထာနှင့် ကျန် ၁၂-ဂါထာတို့ကို သာဝတ္ထိမြို့ ရေသဖန်းတော၌ ရေသဖန်းပွင့်ရှာနေသော ပုဏ္ဏားနှင့် စကားပြောဆိုနေသော အညတရ ရဟန်း အရဟတ္တဖိုလ်ရရှိရေးအတွက် ဟောတော်မူပါသည်။ ဂါထာတို့၏အဆုံး၌ “ဥရဂေါ ဇိဏ္ဏ မိဝတ္တစံ ပုရာဏံ”ဟု ဟောတော်မူသောကြောင့် “ဥရဂသုတ်”ဟု သံဂါယနာတင်ထားတော်မူပါသည်။ ။
အဋ္ဌကထာ၌-ဝတ္တမာနုပ္ပန္န-အစရှိသော ဥပ္ပန္နလေးပါး၊ သမုဒါစာရုပ္ပန္နအစရှိသော ဥပ္ပန္နလေးပါး၊ သီလသံဝရ-အစရှိသော သံဝရဝိနယ ၅-ပါး၊ တဒင်္ဂပဟာန်အစရှိသော ၅-ပါး အကျယ်ဖွင့်ပြချက်၊ အာဃာတပယ်ဖျောက်ပုံနည်းများ၊ မြွေအမျိုးမျိုး နှင့် စပ်၍ သိမှတ်ဖွယ်၊ အရှင်သာရိပုတ္တရာ၏ တပည့် ရွှေပန်းထိမ်သည် ရဟန်းဝတ္ထု၊ မာန ၉-မျိုး၊ ရေသဖန်းပင်၌ အပွင့်မရှိပုံ၊ အနုသယကို မဂ်ဖြင့်ပယ်ပုံ၊ တဏှာ၏ ပရိယာယ်များ၊ နီဝရဏကို မဂ်ဖြင့်ပယ်ပုံ-အစရှိသော ဖွင့်ဆိုချက်များကို အကျယ် ဖွင့်ဆိုထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၁၊၃၂၇-၃၃၀။ အံ၊မြန်၊၁၊၃၄၃-၅။ အံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၂၆၃-၅။ အံ၊ဋီ၊၁၊၂၄၂-၅။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ ပဌမပဏ္ဏာသာ၊ ၃-ဥရုဝေလဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
ဘုရားရှင် ဘုရားဖြစ်တော်မူပြီးစ ဥရုဝေလတောအုပ် ပဉ္စမသတ္တာဟ အဇပါလ ညောင်ပင်ရင်းဝယ် သီတင်းသုံးတော်မူစဉ်အခါက မိမိအလေးဂရုပြု ရိုသေရမည့်ပုဂ္ဂိုလ်ကို ဆင်ခြင်တော်မူသည့်အခါဝယ် မိမိထက် သီလက္ခန္ဓ သမာဓိက္ခန္ဓ ပညာက္ခန္ဓ ဝိမုတ္တိက္ခန္ဓေအားဖြင့် သာလွန်မြင့်မြတ်သောပုဂ္ဂိုလ်ကို ဆင်ခြင်ကြည့်ရှုတော်မူသည့်အခါ နတ်, မာရ်နတ်, ဗြဟ္မာမင်းနှင့် တကွသော နတ်ပြည်, ဗြဟ္မာပြည်ဟူသော ဩကာသ လောက၌လည်းကောင်း၊ လူမင်း, သမဏ, ဗြာဟ္မဏနှင့် တကွသော သတ္တလောက၌ လည်းကောင်း တစုံတစ်ယောက်ကိုမျှ မြင်တော်မမူသောကြောင့် “ကိုယ်တော်တိုင် ထိုးထွင်းသိမြင်အပ်သောဓမ္မကိုသာ အလေးဂရုပြုနေတော်မူအံ့”ဟု အကြံဖြစ်တော်မူခဲ့ပုံကိုလည်းကောင်း၊ သဟမ္ပတိဗြဟ္မာမင်းကြီးရောက်ရှိလာပြီး “ပွင့်တော်မူပြီး ဘုရားရှင် ပွင်တော်မူလတ္တံ့ ဘုရားရှင်တို့သည်လည်း အရိုအသေ အလေးအမြတ်ပြုတော်မူကြောင်း၊ ပွင့်တော်မူဆဲ ဘုရားရှင်သည်လည်း ဓမ္မကို အရိုအသေ အလေးအမြတ်ပြုနေတော်မူပါရန်” လျှောက်ထားပုံကိုလည်းကောင်း၊ ထိုတရားကိုသာ အလေးအမြတ်ပြုတော်မူပုံ၊ (ရတ္တညူမဟတ္တ, ဝေပုလ္လမဟတ္တ, ဗြဟ္မစရိယမဟတ္တ, လာဘဂ္ဂမဟတ္တ-ဟူသော) မဟတ္တလေးပါး သံဃာတော်အားဖြစ်လာရာ၌ သံဃာ၌ အလေးဂရုပြုပုံကိုလည်းကောင်း ရဟန်းတို့အား ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၁၊၃၃၀-၁။ အံ၊မြန်၊၁၊၃၄၅-၆။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၆၆-၈။ အံ၊ဋီ၊၂၊၂၄၅-၉။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၃-ဥရုဝေလဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
ဘုရားရှင်ဖြစ်တော်မူပြီးစ ပဉ္စမသတ္တာဟ အဇပါလညောင်ပင်ရင်းဝယ် သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ဟုဟုက္က (ဟုဟုင်္က)ပုဏ္ဏားနှင့်အတူ ရောက်လာကြကုန်သောဗြာဟ္မဏတို့ အပြစ်တင်စကား ပြောကြားမှုကို အကြောင်းပြု၍ “ဗာလထေရပုဂ္ဂိုလ်, ပဏ္ဍိတထေရ ပုဂ္ဂိုလ်တို့၏ အရည်အချင်းနှင့် ထေရကရဏဓမ္မလေးပါး”တို့ကို ရဟန်းတို့အား ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ/ဋီကာတို့၌-ပါရဂူပုဂ္ဂိုလ် ၆-မျိုးတို့နှင့်တကွ ဗဟုဿုတ၊ သုတဓရ၊ သုတသန္နိစယ-အစရှိသောပုဒ်တို့ကို ဖွင့်ဆိုထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၁၊၂၅။ အံ၊မြန်၊၁၊၃၃။ အံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၂၃၀-၂၃၃။ အံ၊ဋီ၊၁၊၁၈၃။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဧကကနိပါတ၊ ၁၄-ဧတဒဂ္ဂ (စတုတ္ထ)ဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
ပရိသတ်များကုန်သောရဟန်းတို့တွင် ဥရုဝေလကဿပ မထေရ်သည် အမြတ်ဆုံး အသာလွန်ဆုံးပေတည်း-ဟု ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
(ဝိ၊၃၊၃၁-၅၀။ ဝိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၅၂-၄။ သာရတ္တ၊၃၊၂၀၄-၂၁၃။ ထေရ၊ဋ္ဌ၊၂၊၇၈-၈၅။ အပ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၄၁-၃။)
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၁၊၄၄၈။ သံ၊မြန်၊၁၊၄၃၈။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၀၂။ သံ၊ဋီ၊၂၊၁၈၄။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၈-လက္ခဏသံယုတ္တ၊ သတ္တမသုတ်။
ဘုရားရှင် မဂဓနိုင်ငံ ရာဇဂြိုဟ်မြို့ ဝေဠုဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် အရှင်လက္ခဏထေရ်၏ မေးလျှောက်ချက်အရ “ဂိဇ္ဈကုဋ်တောင်မှ ဆင်းသက်လာစဉ် မြှားအမွေးပေါက်နေသော ကောင်းကင်၌သွားနေသော ယောက်ျားပြိတ္တာကို တွေ့ မြင်တော်မူကြောင်း” အရှင်မောဂ္ဂလာန်ထေရ်က ဖြေကြားလေသည်။ ဘုရားရှင်က ထိုပြိတ္တာသည် ဤရာဇဂြိုဟ် မြို့တော်၌ လက်မရွံ့ အာဏာသားဖြစ်ခဲ့ဖူးကြောင်း ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၂၊၁၁၂။ အံ၊မြန်၊၂၊၁၃၈။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၄၃။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ပဉ္စကနိပါတ၊ တတိယပဏ္ဏာသက၊ (၁၁)၁-ဖာသုဝိဟာရဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
ပြည့်တန်ဆာမအိမ်၊ မုဆိုးမအိမ်၊ အပျိုကြီးအိမ်၊ ပဏ္ဍုက်အိမ်၊ ဘိက္ခုနီကျောင်းဟူသော ဌာနငါးမျိုး၌သာ သွားလာနေသောရဟန်းသည် ရဟန္တာပင်ဖြစ်သော်လည်း “ယုတ်မာသော ရဟန်း”ဟု ရဟန်း ရှင် လူတို့ ယုံမှားတွေးတောဖွယ်ဖြစ်၏-ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၂၊၂၂၇။ အံ၊မြန်၊၂၊၂၈၈-၉။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၈၂။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ပဉ္စကနိပါတ၊ ပဉ္စမပဏ္ဏာသက၊ (၂၃)၃-ဒီဃစာရိကဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
ဤသုတ်၌ (က)နေ့မြင့်မှထမင်းချက်သောအိမ်၌ အပြစ်ငါးမျိုး၊ (ခ)အချိန်မီ ထမင်းချက်သောအိမ်၌ အကျိုး ၅-ပါးတို့ကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၁၊၄၃၈-၄၄၁။ အံ၊မြန်၊၁၊၄၅၁-၃။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၃၁။ အံ၊ဋီ၊၂၊၃၂၆-၈။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ တတိယပဏ္ဏာသက၊ (၁၃)၃-ဘယဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
ရေသို့ဆင်းသက်သောသူအား (၁)ဦမီဘယ (လှိုင်းတံပိုးဘေး)၊ (၂)ကုမ္ဘီလဘယ (မိကျောင်းဘေး)၊ (၃)အာဝဋ္ဋဘယ (ဝဲဘေး)၊ (၄)သုသုကာဘယ (ငါးမန်းဘေး)ဟူသော ဘေးငါးမျိုးတွေ့ကြုံရသလို၊ သာသနာတော်သို့ ဝင်လာသောရဟန်းသည် (၁)ကောဓ, ဥပါယာသ (သုသုဘယ)ဘေး၊ (၂)ဝမ်းစာရှာမှီးခြင်း (ကုမ္ဘီလဘယ)ဘေး၊ (၃)ကာမဂုဏ်ငါးပါး (အာဝဋ္ဋဘယ)ဘေး၊ (၄)မာတုဂါမ (သုသုကာဘယ)-ဟူသော ဤဘေးငါးမျိုးကြုံတွေ့တတ်သည်-ဟု ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
ဋီကာ၌-ဘေး ၄-မျိုး နှိုင်းယှဉ်ချက်ကို ဖွင့်ဆိုထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၄၄၃။ သံ၊မြန်၊၁၊၄၃၉။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၃-မာတုဂါမသံယုတ္တ၊ ၃-ဗလဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
ယောက်ျား၏အစိုးရခြင်းဟူသော အားတစ်မျိုးတည်းဖြင့် လွှမ်းမိုးခံရသောမိန်းမကို ရုပ်အဆင်းအား, စည်းစိမ်ဥစ္စာအား, ဆွေမျိုးအား, သား (သမီး)အား, သီလအားဟူသော မာတုဂါမ၏ အားများသည် စောင့်ရှောက်ခြင်းငှာ မတတ်နိုင်ဟု ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
(မာတုဂါမ၏ အားငါးမျိုးကို ယောက်ျား၏ အစိုးရခြင်းဟူသော အားက-သာလွန်ပုံကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။)
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၃၊၇၉။ သံ၊မြန်၊၃၊၈၃-၄။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၈၃။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၂-ဗောဇ္ဈင်္ဂသံယုတ္တ၊ ၃-ဥဒါယိဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
စက္ခု, သောတ, ဃာန, ဇိဝှါ, ကာယ, မန-ဟူသော သံယောဇနိယဓမ္မတို့၌ ဖြစ်သော သံယောဇဉ် အနှောင်အဖွဲ့တို့ကို ပယ်စွန့်ရန် ဗောဇ္ဈင်ခုနစ်ပါး-ဟူသော တစ်ခုတည်းသောတရားကို ဖြစ်စေအပ်, ကြိမ်ဖန်များစွာ ပွားများရမည်ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၃၊၂၇၁-၂။ သံ၊မြန်၊၃၊၂၇၃-၄။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၀-အာနာပါနသံယုတ္တ၊ ၁-ဧကဓမ္မဝဂ်၊ ပဌမသုတ်။
ပွားများအပ်, ကြိမ်ဖန်များစွာ အလေ့အလာပြုအပ်သည်ရှိသော် အကျိုးအာနိ သင်ကြီးမားသော အာနာပါနဿတိပွားများပုံကို အကျယ်တဝင့် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၁၊၃၂-၄၀။ အံ၊မြန်၊၁၊၄၀-၄၉။ အံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၃၆၅-၃၈၀။ အံ၊ဋီ၊၁၊၂၂၂-၂၃၂။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဧကကနိပါတ၊ ၁၆-ဧကဓမ္မပါဠိ။ ဧကဓမ္မပါဠိ၌ ဝဂ်ပေါင်း ၄-ဝဂ်၊ သုတ်ပေါင်း ၇၈-သုတ် ပါရှိသည်၊ ပထမဝဂ်၌ (၁၀)သုတ်၊ ဒုတိယဝဂ်၌ (၁၀)သုတ်၊ တတိယဝဂ်၌ (၁၄)သုတ်၊ စတုတ္ထဝဂ်၌ (၄၄)သုတ် ပါရှိသည်။
ဤဧကဓမ္မပါဠိ-ပထမဝဂ်၌ ဗုဒ္ဓါနုဿတိသုတ်၊ ဓမ္မာနုဿတိသုတ်၊ သံဃာနုဿတိသုတ်၊ သီလာနုဿတိသုတ်၊ စာဂါနုဿတိသုတ်၊ ဒေဝတာနုဿတိသုတ်၊ အာနာပါနဿတိသုတ်၊ မရဏဿတိသုတ်၊ ကာယဂတာသတိသုတ်၊ ဥပသမာနုဿတိသုတ်ဟု (၁၀)သုတ် ပါရှိလေသည်။ ဒုတိယဝဂ်၌ -မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ ၅-သုတ်၊ သမ္မာဒိဋ္ဌိ ၅-သုတ်-ဟု (၁၀)သုတ် ပါရှိလေသည်။
တတိယဝဂ်၌ -မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိကသုတ်၊ သမ္မာဒိဋ္ဌိကသုတ်၊ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိပရမသုတ်၊ မက္ခလိသုတ်၊ ဒုရက္ခာတသုတ်၊ သွာက္ခာတသုတ်၊ ဒါယကသုတ်၊ ပဋိဂ္ဂါဟကသုတ်၊ အာရဒ္ဓဝီရိယသုတ် ၂-သုတ်၊ ကုသီတ ၂-သုတ်၊ ဂူထသုတ်၊ မုတ္တသုတ်၊ ခေဠသုတ်၊ ပုဗ္ဗသုတ်၊ လောဟိတသုတ်-ဟု (၁၇)သုတ် ပါရှိလေသည်။
စတုတ္ထဝဂ်၌ -ထလဇသုတ်၊ မိလက္ခသုတ်၊ ပညဝန္တသုတ်၊ ပညာစက္ခုသုတ်၊ တထာဂတဒဿနသုတ်၊ ဓမ္မဝိနယသဝနသုတ်၊ ဓမ္မဓရသုတ်၊ အတ္ထဥပပရိက္ခကသုတ်၊ ဓမ္မာနုဓမ္မပဋိပဇ္ဇနသုတ်၊ သံဝေဇနိယသုတ်၊ ယောနိသော ပဒဟနသုတ်၊ စိတ္တဿေကဂ္ဂတာသုတ်၊ အနုဂ္ဂရသဂ္ဂသုတ်၊ အတ္ထာဒိရသလာဘီသုတ်၊ နိရယသုတ် ၁၀၊ တိရစ္ဆာန ယောနိသုတ် ၁၀၊ ပေတ္တိဝိသယသုတ် ၁၀-ဟု (၄၄)သုတ် ပါရှိလေသည်။ ဧကဓမ္မပါဠိ၌ သုတ်ပေါင်း (၇၈)သုတ် ပါရှိလေသည်။
ပထမဝဂ်၌ -အနုဿတိ ၁၀-ပါးတို့တွင် တစ်ပါးပါးကို ပွားများအပ်, ကြိမ်ဖန် များစွာ လေ့လာအပ်သည်ရှိသော် ဧကန္တနိဗ္ဗိန္ဒ, ဧကန္တဝိရာဂ, ဧကန္တနိရောဓ, ဧကန္တဥပသမ, ဧကန္တအဘိညာ, ဧကန္တသမ္ဗောဓ, ဧကန္တနိဗ္ဗာန အကျိုးငှာ ဖြစ်၏-ဟု တစ်သုတ်လျှင် အနုဿတိ တစ်ပါးစီကို ဘုရားရှင် ဟောတော်မူပါသည်။
ဒုတိယဝဂ်၌ -မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိနှင့် မိစ္ဆာအယူရှိသူအား (၁)မဖြစ်သေးသော အကုသိုလ် တရားတို့ ဖြစ်ကုန်၏၊ ဖြစ်ပြီးသော အကုသိုလ်တရားတို့ လွန်စွာများပြားလာခြင်းငှာ, ပြန့်ပွားခြင်းငှာ ဖြစ်၏။ (၂)မဖြစ်သေးသော ကုသိုလ်တရားတို့ မဖြစ်ကုန်၊ ဖြစ်ပြီးသော ကုသိုလ်တရားတို့ ဆုတ်ယုတ်ပျက်ပြားကုန်၏-ဟု လည်းကောင်း၊
သမ္မာဒိဋ္ဌိနှင့် သမ္မာအယူရှိသူအား (၁)မဖြစ်သေးသော ကုသိုလ်တရားတို့ ဖြစ်ကုန်၏၊ ဖြစ်ပြီးသော ကုသိုလ်တရားတို့ လွန်စွာများပြားလာခြင်း, ပြန့်ပွားလာ ခြင်းငှာ ဖြစ်၏၊ (၂)မဖြစ်သေးသော အကုသိုလ်တရားတို့ မဖြစ်ကုန်၊ ဖြစ်ပြီးသော အကုသိုလ်တရားတို့ ဆုတ်ယုတ်ပျက်ပြားကုန်၏-ဟု လည်းကောင်း၊ လေးသုတ်ခွဲ၍ ဟောတော်မူပါသည်။ ။
ပဉ္စမသုတ်၌ -အယောနိသောမနသိကာရနှင့် အယောနိသောမနသိကာရရှိသူအား မဖြစ်သေးသော မိစ္ဆာအယူ ဖြစ်ပေါ်လာ၏၊ ဖြစ်ပြီးသော မိစ္ဆာအယူ တိုးပွား လာ၏-ဟု ဟောတော်မူပါသည်။
ဆဋ္ဌသုတ်၌ -ယောနိသောမနသိကာရနှင့် ယောနိသောမနသိကာရရှိသူအား မဖြစ်သေးသော သမ္မာဒိဋ္ဌိ (မှန်ကန်သောအယူ) ဖြစ်၏။ ဖြစ်ပြီးသော သမ္မာဒိဋ္ဌိ တိုးပွားလာ၏-ဟု ဟောတော်မူပါသည်။ ။
သတ္တမသုတ်၌ -မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိနှင့် မိစ္ဆာအယူရှိသူတို့သည် ကွယ်လွန်ပြီးနောက် အပါယ, ဒုဂ္ဂတိ, ဝိနိပါတ, နိရယ၌ ဖြစ်ကြရကုန်၏-ဟု ဟောတော်မူပါသည်။
အဋ္ဌမသုတ်၌ -သမ္မာဒိဋ္ဌိနှင့် သမ္မာအယူရှိသူများသည် ကွယ်လွန်ပြီးနောက် သုဂတိ သဂ္ဂလောက၌ ဖြစ်ရ၏-ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူပါသည်။
နဝမသုတ်၌ -မိစ္ဆာအယူရှိသူသည် မိစ္ဆာအယူအားလျော်စွာ ပြည့်ပြည့်စုံစုံ ဆောက်တည်အပ်သော ကာယကံ, ဝစီကံ, မနောကံနှင့် စေတနာ, ပတ္ထနာ, ပဏိဓိ, သင်္ခါရတို့သည် အနိဋ္ဌ, အကန္တ, အမနာပ, အဟိတ, ဒုက္ခအကျိုးငှာ ဖြစ်၏၊ အဘယ့်ကြောင့်နည်းဟူမူ တမာစေ့, သဘွတ်ခါးစေ့, ဗူးခါးစေ့တို့ကို စိုက်ပျိုးသော ဥပမာ ဖြင့်နှိုင်းယှဉ်၍ ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည်။
ဒသမသုတ်၌ -သမ္မာအယူရှိသူသည် ထိုသမ္မာအယူအားလျော်စွာ ပြည့်ပြည့် စုံစုံ ဆောက်တည်အပ်သော ကာယကံ, ဝစီကံ, မနောကံနှင့် စေတနာ, ပတ္ထနာ, ပဏိဓိ, သင်္ခါရတို့သည် ဣဋ္ဌ, မနာပ, ဟိတ, သုခ အကျိုးငှာ ဖြစ်ကုန်၏-ဟု ကြံမျိုးစေ့, သလေးမျိုးစေ့, သပျက်မျိုးစေ့တို့ စိုက်ပျိုးအပ်သော ဥပမာဖြင့် ဘုရားရှင် ဟောတော်မူပါသည်။
တတိယဝဂ်, ပဌမသုတ်၌ -မိစ္ဆာအယူ (မှားယွင်းအယူ)ရှိသူသည် လူများ အပေါင်းကို သဒ္ဓမ္မမှ ထစေ၍ အဿဒ္ဓမ္မ၌ တည်စေသောကြောင့် ဤမိစ္ဆာအယူရှိသူ တစ်ယောက် လောက၌ ပေါ်ပေါက်လာသည်ရှိသော် လူများအပေါင်း၏ အဟိတ, အသုခ နတ်လူတို့၏ ဆင်းရဲခြင်းငှာ ဖြစ်၏-ဟု ဟောတော်မူပါသည်။
ဒုတိယသုတ်၌ -သမ္မာအယူ (မဖောက်ပြန် မှန်ကန်သောအယူ)ရှိသူသည် လူများအပေါင်းကို အဿဒ္ဓမ္မမှ ထစေ၍ သဒ္ဓမ္မ၌ တည်စေသောကြောင့် သမ္မာအယူ (မှန်ကန်သောအယူ)ရှိသူ တစ်ယောက် ပေါ်ပေါက်လာသည်ရှိသော် လူအများ၏ ဟိတ, သုခ နတ်လူတို့၏ သုခဖြစ်ရန် ဖြစ်၏-ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူပါသည်။
တတိယသုတ်၌ -ကြီးလေးသော အပြစ်အားလုံးတို့သည် မိစ္ဆာအယူလျှင် အတိုင်းအရှည်ရှိကုန်သောကြောင့် မိစ္ဆာအယူထက် သာလွန်၍ အပြစ်ကြီးသော အခြား တစ်ခုသော တရားကိုမျှ ငါဘုရားမြင်တော်မမူ-ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည်။
စတုတ္ထသုတ်၌ -မြစ်ဝ၌ ထောင်ထားသောမြုံးကဲ့သို့ မက္ခလိ မောဃပုရိသ၏ လောက၌ ဖြစ်ပေါ်လာခြင်းသည် လူတို့ကိုထောင်သော မြုံကဲ့သို့ သတ္တဝါများစွာတို့၏ အစီးအပွားမဲ့ရန်, ဆင်းရဲရန်, အကျိုးမဲ့ ပျက်စီးရန် ဖြစ်၏-ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည်။
ပဉ္စမသုတ်မှ ဒွါဒသမသုတ်အထိ (၁၂)သုတ်တို့၌ “ဒုရက္ခာတ ဓမ္မ ဝိနယ”နှင့် “သွာက္ခာတ ဓမ္မ ဝိနယ”တို့၏ ခြားနားချက်များကို ဟောတော်မူပါသည်။ ။
တေရသမ, စုဒ္ဒသမသုတ်တို့၌ -ဂူထ (ကျင်ကြီး), မုတ္တ (ကျင်ငယ်)တို့သည် အနည်းငယ်မျှပင်ဖြစ်သော်လည်း ပုတ်နံလှီလှောင်း အနံ့ မကောင်းကုန်သကဲ့သို့ အယုတ်ဆုံးအားဖြင့် လက်ဖျစ်တစ်တွက်ခန့် ကာလအနည်းငယ်မျှဖြင့်လည်း ဘဝ၌ ဖြစ်ရခြင်းကို ငါဘုရား ချီးမွမ်းတော်မမူ-ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူပါသည်။
စတုတ္ထဝဂ်, ပဌမသုတ်၌ -ပျော်ရွှင်ချမ်းမြေ့ဖွယ်ကောင်းသော ဥယျာဉ်, တောအုပ်, မြေပြင်, ရေကန်တို့ တည်ရှိရာအရပ်ထက် မညီမညွတ်သည့်နေရာ, မြစ်ခြားနေသည့် နေရာ, သစ်ငုတ်ဆူးငြောင့်များရှိရာ အရပ်, တောင်ကုန်းများက ပို၍များပြားသကဲ့သို့ ကုန်းနေသတ္တဝါတို့ထက် ရေနေသတ္တဝါတို့က ပို၍ များပြားသည်-ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူပါသည်။ ။
ဒုတိယသုတ်၌ -လူသားတို့ထက် အခြားသတ္တဝါတို့က ပို၍ များပြားသကဲ့သို့ မဇ္ဈိမဒေသ၌ဖြစ်သော သတ္တဝါတို့ထက် ပစ္စန္တဒေသ၌ဖြစ်သော သတ္တဝါတို့က ပို၍ များပြားသည်-ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူပါသည်။
တတိယသုတ်၌ -အသိဉာဏ်ပညာရှိပြီး မဆွံ့မအသူ သုဘာသိတ, ဒုဗ္ဘာသိတ စကား၏ အနက်အဓိပ္ပါယ်ကို သိရှိနားလည်သောသူတို့ထက် ပညာဉာဏ်မရှိ ဆွံ့အသူ သုဘာသိတ, ဒုဗ္ဘာသိတ၏ အနက်အဓိပ္ပါယ်ကို မသိနားမလည်သူတို့က ပို၍ များပြား သည်-ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူပါသည်။
စတုတ္ထသုတ်၌ -အရိယပညာစက္ခုနှင့် ပြည့်စုံသောသူတို့ထက် အဝိဇ္ဇာဂတ သူပုဂ္ဂိုလ်တို့က ပို၍ များပြားသည်-ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူပါသည်။
ပဉ္စမသုတ်၌ -သဗ္ဗညုဘုရားရှင်ကို ဖူးမြင်ခွင့်ရသူတို့ထက် ဖူးမြင်ခွင့်မရသူတို့က ပို၍ များသည်-ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူပါသည်။
ဆဋ္ဌသုတ်၌ -သဗ္ဗညုဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူအပ်သောဓမ္မဝိနယကို နာယူခွင့်ရသူတို့ထက် နာယူခွင့်မရသူတို့က ပို၍ များပြားသည်-ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူပါသည်။
သတ္တမသုတ်၌ -ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူအပ်သောဓမ္မဝိနယကို နာကြားပြီး မမေ့မပျောက်အောင် ဆောင်ထားသူတို့ထက် မဆောင်ထားနိုင်သူတို့က ပို၍ များသည်-ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူပါသည်။ ။
အဋ္ဌမသုတ်၌ -ဆောင်ထားအပ်သော ဓမ္မဝိနယ၏ အနက်အဓိပ္ပါယ်ကို သိရှိ အောင် စူးစမ်းဆင်ခြင်ဉာဏ်ရှိသူတို့ထက် စူးစမ်းဆင်ခြင်ဉာဏ်မရှိသူတို့က ပို၍ များပြား သည်-ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူပါသည်။ ။
နဝမသုတ်၌ -ဘုရားရှင် ဟောတော်မူအပ်သောပါဠိ၏ အတ္ထ, ဓမ္မကို အမှန် အတိုင်းသိ၍ ဓမ္မာနုဓမ္မကို ကျင့်သော သတ္တဝါတို့ထက် မကျင့်သော သတ္တဝါတို့က ပို၍ များသည်-ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူပါသည်။ ။
ဒသမသုတ်၌ -သံဝေဇနိယဌာနတို့၌ ထိတ်လန့်သော သတ္တဝါတို့ထက် မထိတ်လန့်သော သတ္တဝါတို့က ပို၍ များသည်-ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူပါသည်။
ဧကာဒသမသုတ်၌ -သံဝေဇနိယဌာနတို့၌ ထိတ်လန့်သော သဟောတ္တပ္ပဉာဏ် ဖြစ်ပြီး ကုသိုလ်ဖြစ်အောင် အားထုတ်သော သတ္တဝါတို့ထက် အားမထုတ်သော သတ္တဝါတို့က ပို၍ များပြားသည်-ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူပါသည်။
ဒွါဒသမသုတ်၌ -နိဗ္ဗာန်ကိုအာရုံပြု၍ မဂ်ဖိုလ်သမာဓိနှင့် စိတ်တည်ကြည်ခြင်းကို ရကြသော သတ္တဝါတို့ထက် မရသော သတ္တဝါတို့က ပို၍ များပြားသည်-ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူပါသည်။
တေရသမသုတ်၌ -မွန်မြတ်သော ထမင်း အရသာကိုရကြသော သတ္တဝါတို့ ထက် မရသော သတ္တဝါတို့က ပို၍ များပြားသည်-ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူပါသည်။
စုဒ္ဒသမသုတ်၌ -အတ္ထရသ, ဓမ္မရသ, နိရုတ္တိရသကို ရသော သတ္တဝါတို့ထက် မရသော သတ္တဝါတို့က ပို၍ များပြားသည်-ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူပါသည်။
ပန္နရသမသုတ်, သောဠသမသုတ်, သတ္တရသမသုတ်တို့၌ -လူဘဝမှ စုတေ၍ လူပြည်၌ ဖြစ်သောသူတို့ထက် ငရဲဘုံ, တိရစ္ဆာန်ဘုံ၊ ပြိတ္တာဘုံတို့၌ ဖြစ်သူတို့က ပို၍ များသည်-ဟု အာရာမရာမဏေယျကသုတ်လာ ဥပမာတို့ဖြင့် ဟောတော်မူပါသည်။
အဋ္ဌာရသမသုတ်, ဧကူနဝီသတိမသုတ်, ဝီသတိမသုတ်တို့၌ -လူ့ပြည်မှ စုတေ၍ နတ်ပြည်တို့၌ ဖြစ်သောသူတို့ထက် လူ့ပြည်မှ စုတေ၍ ငရဲဘုံ, တိရစ္ဆာန်ဘုံ၊ ပြိတ္တာဘုံတို့၌ ဖြစ်သောသူတို့က ပို၍ များပြားသည်-ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူပါသည်။ ။
ဧကဝီသတိမသုတ်, ဗာဝီသတိမသုတ်, တေဝီသတိမသုတ်တို့၌ -နတ်ပြည်မှ စုတေ၍ နတ်ပြည်၌ ဖြစ်သောသူတို့ထက် နတ်ပြည်မှ စုတေ၍ ငရဲဘုံ, တိရစ္ဆာန်ဘုံ, ပြိတ္တာဘုံတို့၌ ဖြစ်သောသူတို့က ပို၍ များပြားသည်-ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူပါသည်။
စတုဝီသတိမသုတ်, ပဉ္စဝီသတိမသုတ်, ဆဗ္ဗီသတိမသုတ်တို့၌ -နတ်ပြည်မှ စုတေ၍ လူ့ပြည်၌ ဖြစ်သောသူတို့ထက် နတ်ပြည်မှ စုတေ၍ ငရဲဘုံ, တိရစ္ဆာန်ဘုံ ပြိတ္တာဘုံတို့၌ ဖြစ်သောသူတို့က ပို၍ များလှသည်-ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူပါသည်။
သတ္တဝီသတိမသုတ်၌, အဋ္ဌဝီသတိမသုတ်, ဧကူနတီသတိမသုတ်တို့၌ -ငရဲမှ စုတေ၍ လူပြည်၌ဖြစ်သောသူတို့ထက် ငရဲမှ စုတေ၍ ငရဲဘုံ, တိရစ္ဆာန်ဘုံ၊ ပြိတ္တာဘုံတို့၌ ဖြစ်ကုန်သောသူတို့က ပို၍ များလှသည်-ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူပါသည်။
တိံသတိမသုတ်, ဧကတ္တိံသတိမသုတ်, ဗာတ္တိံသတိမသုတ်တို့၌ -ငရဲမှ စုတေ၍ နတ်ပြည်တို့၌ ဖြစ်သောသူတို့ထက် ငရဲဘုံမှ စုတေ၍ ငရဲဘုံ, တိရစ္ဆာန်ဘုံ, ပြိတ္တာဘုံတို့၌ ဖြစ်သောသူတို့က ပို၍ များပြားသည်-ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူပါသည်။
တေတ္တိံမတိမသုတ်, စတုတ္တိံသတိမသုတ်, ပဉ္စတ္တိံသတိမသုတ်တို့၌ -တိရစ္ဆာန် ဘုံမှ စုတေ၍ လူပြည်၌ ဖြစ်သောသူတို့ထက် တိရစ္ဆာန်ဘုံမှ စုတေ၍ ငရဲဘုံ၊ တိရစ္ဆာန်ဘုံ၊ ပြိတ္တာဘုံတို့၌ ဖြစ်သောတို့က ပို၍ များပြားသည်-ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူပါသည်။
ဆတ္တိံသတိမသုတ်, သတ္တတ္တိံသတိမသုတ်, အဋ္ဌတ္တိံသတိမသုတ်တို့၌ -တိရစ္ဆာန် ဘုံမှ စုတေ၍ နတ်ပြည်တို့၌ ဖြစ်သောသူတို့ထက် တိရစ္ဆာန်ဘုံမှ စုတေ၍ ငရဲဘုံ, တိရစ္ဆာန်ဘုံ, ပြိတ္တာဘုံတို့၌ ဖြစ်သောသူတို့က ပို၍ များပြားသည်-ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူပါသည်။
ဧကူနစတ္တာလီသသုတ်, စတ္တာလီသသုတ်, ဧကစတ္တာလီသသုတ်တို့၌ -ပြိတ္တာဘုံမှ စုတေ၍ လူပြည်၌ ဖြစ်သောသူတို့ထက် ပြိတ္တာဘုံမှ စုတေ၍ ငရဲဘုံ, တိရစ္ဆာန်ဘုံ ပြိတ္တာဘုံတို့၌ ဖြစ်သောသူတို့က ပို၍ များပြားသည်-ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူပါသည်။
ဒွေစတ္တာလီသသုတ်, တေစတ္တာလီသသုတ်, စတုစတ္တာလီသသုတ်တို့၌-ပြိတ္တာဘုံမှ စုတေ၍ နတ်ပြည်တို့၌ ဖြစ်သောသူတို့ထက် ပြိတ္တာဘုံမှ စုတေ၍ ငရဲဘုံ, တိရစ္ဆာန် ဘုံ, ပြိတ္တာဘုံတို့၌ ဖြစ်သောသူတို့က ပို၍ များပြားသည်-ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူပါသည်။
အဋ္ဌကထာ၌-“ဧကန္တနိဗ္ဗိဒါယ ... နိဗ္ဗာနာယ-ဟူသော ၇-ပုဒ်သည် ဗုဒ္ဓါနုဿတိကမ္မဋ္ဌာန်း၏ ဂုဏ်ပုဒ်များဖြစ်ပုံ၊ ဗုဒ္ဓါနုဿတိကမ္မဋ္ဌာန်း၏ (၁)စိတ္တသမ္ပဟံ သနတ္ထ (၂)ဝိပဿနတ္ထ ဖြစ်ပုံ ဖွင့်ပြချက်၊ အနုဿတိ ၁၀-ပါးတို့တွင် အာနာပါဿတိ, မရဏဿတိ, ကာယဂတာသတိကမ္မဋ္ဌာန်းတို့သည် ဝိပဿနတ္ထ ဖြစ်ပုံ၊ ကျန် ၇-ပါးသော ကမ္မဋ္ဌာန်းတို့သည် စိတ္တသမ္ပဟံသနတ္ထ ဖြစ်ပုံ ဖွင့်ပြထားပါသည်။
မိစ္ဆာအယူတို့တွင် (က)သဂ္ဂါဝရဏ, မဂ္ဂါဝရဏ နှစ်မျိုးလုံးဖြစ်သော မိစ္ဆာအယူ ၃-မျိုး၊ (ခ)မဂ္ဂါဝရဏသာဖြစ်၍ သဂ္ဂါဝရဏမဖြစ်သော မိစ္ဆာအယူ၊ (ဂ)သဂ္ဂါဝရဏ, မဂ္ဂါဝရဏ နှစ်မျိုးလုံးမဖြစ်သော သက္ကာယဒိဋ္ဌိ-ဟု ဒိဋ္ဌိအမျိုးအစား ခွဲပြချက်၊ သမ္မာ ဒိဋ္ဌိ ၅-မျိုး အကျယ်အဖွင့်နှင့် ယူရမည့် သမ္မာဒိဋ္ဌိ၊ ဧကပုဂ္ဂလ-အရ ယူရမည့်ပုဂ္ဂိုလ်များ၊ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိက အာနန္ဒရိယကံထက် အပြစ်ကြီးပုံ၊ ဗာဟိရက (တိတ္ထိ)သာသနာ အလှူခံနှင့် ဗုဒ္ဓမြတ်စွာသာသနာ အလှူခံပုဂ္ဂိုလ်များ ခြားနားချက်၊ အပ္ပိစ္ဆပုဂ္ဂိုလ်၏ အကျိုး ၆-ပါး အကျယ်အဖွင့်၊ သီဟိုဠ်ဝတ္ထုများ၊ ဗုဒ္ဓမြတ်စွာသာသနာ၌ အလှူဒါယကာများ အကျိုး များပုံ၊ ပျင်းရိသောပုဂ္ဂိုလ်, ဝီရိယရှိသောပုဂ္ဂိုလ်များနှင့် သာသနာများ ခြားနားချက်၊ ကျွန်းကြီး လေးကျွန်း၏ တစ်ကမ္ဘာပတ်လုံးတည်သောသစ်ပင်ကြီးများ, ရေသတ္တဝါများ များပြားလှပုံ၊ ကျွန်းကြီး လေးကျွန်းသည် တန်ခိုးရှင်တို့အား ထင်ရှားပုံ၊ မဇ္ဈိမဒေသ သတ်မှတ်ချက်၊ အန္နဂ္ဂရသဂ္ဂ ရ/မရသော ပုဂ္ဂိုလ်များ-အစရှိသည် ဖွင့်ပြချက်များ မှတ်သားဖွယ်ရာများ ပါရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၁၊၄၃၂။ သံ၊မြန်၊၁၊၄၂၀-၁။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၆-လာဘသက္ကာရသံယုတ္တ၊ တတိယဝဂ်၊ စတုတ္ထသုတ်။
ရဟန်းတို့ ယုံကြည်မှု “သဒ္ဓါ”ရှိသော (သောတာပန်) ဥပါသိကာမသည် ချစ်ခင် စုံမက် နှစ်သက်မြတ်နိုးအပ်သော တစ်ဦးတည်းသောသမီးကို “ချစ်သမီး ... ဥပါသိကာ မဖြစ်လျှင် “ခုဇ္ဇုတ္တရာဥပါသိကာနှင့် ဝေဠုကဏ္ဍကီမြို့သူ နန္ဒမာတာဥပါသိကာမတို့လို ဖြစ်အောင် အားထုတ်စမ်းပါ၊ ဘိက္ခုနီဖြစ်လျှင်လည်း ခေမာထေရီနှင့် ဥပ္ပဝဏ္ဏာထေရီ တို့လိုဖြစ်အောင် ကျင့်စမ်းပါ၊ ဘုရားရှင်၏ တပည့်မ ဥပါသိကာတို့တွင် ခုဇ္ဇုတ္တရာ ဥပါသိကာနှင့် ဝေဠုကဏ္ဍကီမြို့သူ နန္ဒမာတာဥပါသိကာတို့သည်လည်းကောင်း၊ ဘိက္ခုနီတို့တွင် ခေမာထေရီနှင့် ဥပ္ပဝဏ္ဏာထေရီတို့သည်လည်းကောင်း ချိန်ခွင်သဖွယ် နှိုင်းယှဉ် တိုင်းတာဖွယ်တို့ ဖြစ်ကုန်၏၊ ချစ်သမီးသည် အရဟတ္တဖိုလ်သို့ မရောက်မချင်း သေက္ခ သာဖြစ်သေးသော ချစ်သမီးအား လာဘ, သက္ကာရ, သိလောက မရောက်ပါစေသတည်း၊ ထိုလာဘ, သက္ကာရ သိလောကသည် သေက္ခသာဖြစ်သေးသော ထိုချစ်သမီးအား အရဟတ္တဖိုလ်သို့ မရောက်နိုင်ရန် အတားအဆီး (အန္တရာယ်) ဖြစ်၏-ဟုတောင်းပန်မူ တောင်းပန်ရာ၏။ လာဘ, သက္ကာရ, သိလောကသည် ဤသို့အရဟတ္တဖိုလ်သို့ မရောက်နိုင်အောင် အန္တရာယ်ပြုနိုင်သဖြင့် ကြမ်းကြုတ် ခက်ထန်လှချေ၏။ လာဘ, သက္ကာရ၊ သိလောကတို့ကို အန္တရာယ်မပြုနိုင်အောင် ကျင့်ကြရမည်-ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၁၊၃၈၃။ သံ၊မြန်၊၁၊၃၇၀-၁။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၄၄။ သံ၊ဋီ၊၂၊၁၄၈။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၃-ဓာတုသံယုတ္တ၊ စတုတ္ထဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့တော်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် ပထဝီဓာတ်, အာပေါဓာတ်, တေဇောဓာတ်, ဝါယောဓာတ်တို့တွင် တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ၌ ရှေးဦးစွာ သုခလက္ခဏာကို ဟောတော်မူပြီးနောက် ဒုက္ခသဘောလက္ခဏာကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၁၈၀။ သံ၊မြန်၊၂၊၁၇၂။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၃-ဒိဋ္ဌိသံယုတ္တ၊ ဒုတိယဂမနဝဂ္ဂ၊ စတုဝီသတိမသုတ်။
ရုပ်ရှိလျှင် ရုပ်ကို အစွဲပြု၍ ရုပ်ကို မှားမှားယွင်းယွင်း နှလုံးသွင်း၍ “အတ္တသည် စင်စစ် ဆင်းရဲရှိ၏၊ သေပြီးသည်နောက် မြဲ၏”ဟု အယူမှား ဖြစ်ပေါ်လာ၏၊ ရုပ်ကို အနိစ္စ, ဒုက္ခ, ဝိပရိဏာမဓမ္မ-ဟု သိမြင်လျှင် ယင်းအယူမှားမှု မဖြစ်တော့ပေ-အစရှိ သည်ဖြင့် ခန္ဓာ တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီကို အနတ္တလက္ခဏသုတ်ကဲ့သို့ ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၁၈၀။ သံ၊မြန်၊၂၊၁၇၂။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၃-ဒိဋ္ဌိသံယုတ္တ၊ ဒုတိယဂမနဝဂ္ဂ၊ တေဝီသတိမသုတ်။
အတ္တသည် စင်စစ် ချမ်းသာရှိ၏၊ သေပြီးနောက် မြဲ၏-ဟူသော အယူမှားသည် ခန္ဓာငါးပါးတို့တွင် တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီကို အစွဲပြု၍ မှားမှားယွင်းယွင်း နှလုံးသွင်းခြင်းကြောင့် ဖြစ်ပေါ်လာ၏။
ခန္ဓာတစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီကို အနိစ္စ, ဒုက္ခ, ဝိပရိဏာမဓမ္မ-ဟု မှန်ကန်စွာ သိမြင်လျှင် ယင်းအယူမှားမှု မဖြစ်တော့-ဟု အနတ္တလက္ခဏသုတ်ဒေသနာတော်ကဲ့သို့ ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၁၊၂၁-၃။ အံ၊မြန်၊၁၊၂၉-၃၀။ အံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၇၃-၉၆။ အံ၊ဋီ၊၁၊၁၂၀-၁၄၂။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဧကကနိပါတ၊ ၁၃-ဧကပုဂ္ဂလဝဂ်။ ဧကပုဂ္ဂလဝဂ်၌ -အတ္တဟိတသုခပုဂ္ဂလသုတ်၊ ဒုလ္လဘပါတုဘာဝပုဂ္ဂလသုတ်၊ အစ္ဆရိယမနုဿပုဂ္ဂလသုတ်၊ အနုတပ္ပပုဂ္ဂလသုတ်၊ အဒုတိယပုဂ္ဂလသုတ်၊ မဟန္တစက္ခုပါတုဘာဝပုဂ္ဂလသုတ်၊ မဟန္တအာလောကပါတုဘာဝပုဂ္ဂလသုတ်၊ မဟန္တဩဘာသပါတုဘာဝပုဂ္ဂလသုတ်၊ ဆအနုတ္တရိယပါတုဘာဝပုဂ္ဂလသုတ်၊ စတုပဋိသမ္ဘိဒသစ္ဆိကိရိယပုဂ္ဂလသုတ်၊ အနေကဓာတုပဋိဝေဓသုတ်၊ နာနာဓာတုပဋိဝေဓသုတ်၊ ဝိဇ္ဇာဝိမုတ္တိဖလသစ္ဆိကိရိယသုတ်၊ သောတာပတ္တိဖလသစ္ဆိကိရိယသုတ်၊ သကဒါဂါမိဖလသစ္ဆိကိရိယသုတ်၊ အနာဂါမိဖလ သစ္ဆိကိရိယသုတ်၊ အရဟတ္တဖလသစ္ဆိကိရိယသုတ်၊ ဓမ္မစက္ကအနုပဝတ္တသုတ်-အားဖြင့် သုတ်ပေါင်း ၁၈-သုတ် ပါရှိသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၁၊၂၁။ အံ၊မြန်၊၁၊၂၉။ အံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၇၃-၈၇။ အံ၊ဋီ၊၁၊၁၂၀-၁၃၆။ ။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဧကကနိပါတ၊ ၁၃-ဧကပုဂ္ဂလဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
အရဟံဂုဏ်ရှင်, သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဂုဏ်ရှင်ဖြစ်တော်မူသော တထာဂတဖြစ်သော တစ်ဆူတည်းသော ငါဘုရားရှင် ပွင့်တော်မူလာခြင်းသည် များစွာသောလူအပေါင်း၏ စီးပွားချမ်းသာခြင်းငှာ နတ်လူတို့၏ အကျိုးစီးပွားချမ်းသာခြင်းငှာ ဖြစ်၏-ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌-ဒေသနာနှစ်မျိုးဖြင့် တရားဟောတော်မူပုံ၊ ပုဂ္ဂလကထာကို ဟောတော်မူခြင်း အကြောင်း ၈-မျိုး၊ ဘုရားရှင်တို့ပွင့်တော်မူပုံ၊ မဇ္ဈိမဒေသ၊ ဥပ္ပဇ္ဇမာနနှင့် ဥပ္ပဇ္ဇတိအထူး၊ လောကကို ချီးမြှောက်တော်မူပုံ၊ ပုစ္ဆာငါးမျိုး၊ တထာဂတအဖွင့်တို့ကို ဖွင့်ပြတော်မူထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၁၊၄၃၁။ သံ၊မြန်၊၁၊၄၂၀။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၆-လာဘသက္ကာရသံယုတ္တ၊ တတိယဝဂ်၊ တတိယသုတ်။
ရဟန်းတို့ ... ယုံကြည်မှု “သဒ္ဓါရှိသော (သောတာပန်) ဥပါသိကာမသည် ချစ်ခင် စုံမက် နှစ်သက်မြတ်နိုးအပ်သော တစ်ဦးတည်းသောသားကို “ချစ်သား ... သင်ချစ်သားသည် “စိတ္တသူကြွယ်နှင့် ဟတ္ထကအာဠဝကတို့လို ဖြစ် (အောင် အားထုတ်) ပါလော့၊ ရဟန်းပြုလျှင် အရှင်သာရိပုတ္တရာ, အရှင်မောင်ဂွလ္လာန်တို့လို ဖြစ်(အောင် အားထုတ်)ပါလော့၊ ဘုရားရှင်၏တပည့် လူဥပါသကာတို့တွင် “စိတ္တသူကြွယ်နှင့် ဟတ္ထကအာဠဝကတို့သည်လည်းကောင်း၊ ရဟန်းတော်တို့တွင် “အရှင်သာရိပုတ္တရာနှင့် အရှင်မောဂ္ဂလ္လာန်တို့သည်လည်းကောင်း ချိန်ခွင်သဖွယ် နှိုင်းယှဉ်တိုင်းတာစရာတို့ ဖြစ်ကုန်၏။
သင်ချစ်သားသည် အရဟတ္တဖိုလ်သို့ မရောက်သေးသော သေက္ခပုဂ္ဂိုလ်ဖြစ် ပါက လာဘ, သက္ကာရ, သိလောကသို့ မရောက်ပါစေလင့်၊ လာဘ, သက္ကာရ, သိလောကသည် သင့်အား အရဟတ္တဖိုလ်သို့ မရောက်အောင် အန္တရာယ်ပြုပေလိမ့်မည်”ဟုတောင်းပန် ပြောဆိုမှုသည် မှန်ကန်သော တောင်းပန် (တောင့်တလင့်ဆို အလိုရှိ)ခြင်း ပေတည်း။ ရဟန်းတို့ လာဘ, သက္ကာရ, သိလောကသည် သို့ကလောက် ကြမ်းကြုတ် လှပေ၏-ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-ဥဒါန၊၉၂-၃။ ဥဒါန၊မြန်၊၈၆။ ဥဒါန၊ဋ္ဌ၊၁၀၅-၇။
-ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ ဥဒါန၊ ၂-မုစလိန္ဒဝဂ်၊ သတ္တမသုတ်။
(ဓလေ့ထုံးစံ အရ စိုစွတ်သောအဝတ်, စိုစွတ်သောဆံပင်တို့ဖြင့် နေ့မွန်းတည့် ချိန်၌ ချဉ်းကပ်ရောက်ရှိလာကြကုန်သော ဥပါသကာတို့၏ “ချစ်ခင် စုံမက် နှစ်သက် မြတ်နိုးအပ်သော သားသေခြင်းကို လျှောက်ထားမှုကို အကြောင်းပြု၍ “ချစ်အပ်သော သဘောရှိသော ရူပက္ခန္ဓာအစရှိသည်တို့၌ သာယာမှုဖြင့် တပ်မက်ကြကုန်သော နတ်, လူအပေါင်းတို့သည် ဆင်းရဲကြကုန်၏။ နေ့၌လည်းကောင်း၊ ညဉ့်၌လည်းကောင်း၊ မေ့လျော့ခြင်း အလျင်းမရှိပဲ ချစ် တတ်သောသဘောရှိသော ခန္ဓာငါးပါးတို့ကို ပယ်စွန့်နိုင်ကြကုန်သော အရိယာပုဂ္ဂိုလ်တို့သည် လွန်မြောက်နိုင်ခဲသည့် သေမင်းသုံးသပ်အပ်သော ဝဋ်ဆင်းရဲအမြစ်ကို တူးဖြိုနိုင်ကြကုန်၏”ဟု ဘုရားရှင် ဥဒါန်းကျူးတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌-ပိယ, မနာပ အဖွင့် မှတ်သားစရာနှစ်မျိုးကို ရှုနိုင်ပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၃၊၁၈၀။ သံ၊မြန်၊၃၊၁၈၆။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၂၆၉-၂၇၂။ သံ၊ဋီ၊၂၊၄၉၄-၆။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၄-ဣန္ဒြိယသံယုတ္တ ၃-ဆဠိန္ဒြိယဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
သဒ္ဓါ, ဝီရိယ, သတိ, သမာဓိ, ပညာ ဣန္ဒြေငါးပါးတို့ကို ပြီးစီးပြည့်စုံ(အောင် ပွားများ)ခြင်းကြောင့် ရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်ဖြစ်၏၊ ထိုအောက် အဆင့်ဆင့် ထက်မြက်မှု အားနည်းခြင်းကြောင့် အန္တရာပရိနိဗ္ဗာယီ အနာဂါမ်၊ ဥပဟစ္စပရိနိဗ္ဗာယီ အနာဂါမ်၊ အသင်္ခါရပရိနိဗ္ဗာယီ အနာဂါမ်၊ သသင်္ခါရပရိနိဗ္ဗာယီ အနာဂါမ်၊ ဥဒ္ဓံသောတ အကနိဋ္ဌဂါမီ အနာဂါမ်၊ သကဒါဂါမ်၊ ဧကဗီဇီသောတာပန်၊ ကောလံကောလ သောတာပန်၊ သတ္တက္ခတ္တုပရမ သောတာပန်၊ ဓမ္မာနုသာရီ သောတာပန်၊ သဒ္ဓါနုသာရီ သောတာပန် ပုဂ္ဂိုလ် ဖြစ်၏-ဟု အနာဂါမ်ပုဂ္ဂိုလ် ၅-မျိုး၊ သကဒါဂါမ် ၁-မျိုး၊ သောတာပန် ၅-မျိုး၊ ဝိပဿနာဣန္ဒြေ ပွားများပုံ ထက်မြက်မှု၊ နုံ့နှေးလေးလံမှုသို့ လိုက်၍ဖြစ်သော အရိယာ ပုဂ္ဂိုလ်အမျိုးမျိုးကို ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌-(အရဟတ္တမဂ်၌တည်၍ ဝိပဿနိန္ဒြေ ယုတ်လျော့မှု ၅-မျိုး၊ သကဒါဂါမ်၌တည်၍ ဝိပဿနိန္ဒြေ ယုတ်လျော့မှု ၅-မျိုးတို့ကို ဟောတော်မူသည်။
ဧကဗီဇီ-အစရှိသော သောတာပန်ပုဂ္ဂိုလ် ၃-မျိုး အဖွင့်နှင့် သတ်မှတ်ပုံ၊ ဝဋ္ဋဇ္ဈာသယ, ဝဋ္ဋာဘိရတသောတာပန် ၇-ဦး၊ ဤ၌ မဟောသော သတ္တက္ခတ္တုပရမ သောတပန် ၂-မျိုး၊ ဓမ္မာနုသာရီ၊ သဒ္ဓါနုသာရီ သောတာပန်များ သောတာပန် ၂၁-မျိုး၊ တိပိဋကတိဿတ္တေရ်မိန့်ကြားခဲ့သော သောတာပန် ၂၄-မျိုး၊ သကဒါဂါမ် ၁၂-မျိုး၊ အနာဂါမ် ၄၈-မျိုး၊ ရဟန္တာ ၁၂-မျိုးတို့ကိုလည်း ဗဟုဿုတဖြစ်ဖွယ် တွေ့ရှိနိုင်ပါသည်။
ဋီကာ၌လည်း-မှတ်သားဖွယ် ပါရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၁၊၃၀။ သံ၊မြန်၊၁၊၂၉။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၇၉-၈၀။ သံ၊ဋီ၊၁၊၁၂၀-၁။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-ဒေဝတာသံယုတ္တ၊ ၅-အာဒိတ္တဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
(တဏှာဟုဆိုအပ်သော) အမြစ်အရင်းတစ်ခုရှိသော (သဿတဒိဋ္ဌိ, ဥစ္ဆေဒဒိဋ္ဌိဟုဆိုအပ်သော) ဝဲလည်ခြင်းနှစ်ခုရှိသော (ရာဂ, ဒေါသ, မောဟ-ဟု ဆိုအပ်သော) အညစ်အကြေး သုံးခုရှိသော (ကာမဂုဏ်ငါးပါးဟူသော) အပြန့်ငါးခုရှိသော (အာယတန ၁၂-ပါး ဟူသော) ဝဲဇလုပ် ၁၂-ခုရှိသော မထောက်မမီနိုင်သော (သံသရာတည်းဟူသော) သမုဒ္ဒရာကို ရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်သည် ကူးမြောက်နိုင်ပါပေ၏-ဟု အညတရနတ်သား က ဘုရားရှင်အား လျှောက်ထားသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၃၊၄၅၂။ အံ၊မြန်၊၃၊၄၄၅။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဒသကနိပါတ၊ တတိယပဏ္ဏာသက၊ (၁၃)၃-ပရိသုဒ္ဓဝဂ္ဂ၊ ဧကာဒသမသုတ်။
သမ္မာဒိဋ္ဌိ, သမ္မာသင်္ကပ္ပ, သမ္မာဝါစာ, သမ္မာကမ္မန္တ, သမ္မာအာဇီဝ, သမ္မာဝါယာမ, သမ္မာသတိ, သမ္မာသမာဓိ, သမ္မာဉာဏ, သမ္မာဝိမုတ္တိ-ဟူသော ဤတရားဆယ်ပါးတို့သည် မှန်ကန်သောသဘောရှိသောတရားတို့ ဖြစ်ကုန်၏-ဟု ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၂၊၁၉၄။ အံ၊မြန်၊၂၊၂၄၇။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ပဉ္စကနိပါတ၊ စတုတ္ထပဏ္ဏာသက၊ (၁၉)၄-အရညဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
ဧကာသနိကဓုတင်ဆောင် ရဟန်းငါးမျိုးနှင့် အမြတ်ဆုံး ဧကာသနိကဓုတင်ဆောင် ရဟန်းကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၂၈၉။ သံ၊မြန်၊၂၊၂၈၁။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၆။ သံ၊ဋီ၊၂၊၂၉၉။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-သဠာယတနသံယုတ္တ၊ (၉)၄-ဆန္နဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
ရဟန်းတို့ တဏှာသည် ရောဂါတည်း၊ တဏှာသည် အိုင်းအမာတည်း၊ တဏှာသည် ငြောင့်တံသင်းတည်း၊ ရဟန်းတို့ ထိုသို့ဖြစ်သောကြောင့် ငါဘုရားသည် တဏှာမရှိဘဲ ငြောင့်တံသင်း ကင်းသည်ဖြစ်၍ နေ၏၊ ရဟန်းတို့ ထိုသို့ဖြစ်သောကြောင့် ရဟန်းသည်လည်း တဏှာမရှိပဲ ငြောင့်တံသင်း ကင်းသည်ဖြစ်၍ နေလိုခဲ့မူ -မျက်စိ၊ အဆင်း၊ စက္ခုဝိညာဏ်၊ စက္ခုသမ္ဖဿ၊ စက္ခုသမ္ဖဿကြောင့်ဖြစ်သော ဝေဒနာကို အထင်မမှားရာ၊ မျက်စိ -စက္ခုသမ္ဖဿကြောင့်ဖြစ်သော ဝေဒနာ၌ အထင်မမှားရာ၊ မျက်စိ-စက္ခုသမ္ဖဿကြောင့်ဖြစ်သော ဝေဒနာမှ ငါ့ဥစ္စာဟု အထင်မမှားရာ၊ ထို့အတူ နား၊ နှာခေါင်း၊ လျှာ၊ ကိုယ်၊ စိတ်-ဟူသော အဇ္ဈတ္တိကာယတန၊ ဗဟိဒ္ဓါယတန၊ ဝိညာဏ၊ ဖဿ၊ ဖဿကြောင့်ဖြစ်သော ဝေဒနာ-ဟု တစ်မျိုး တစ်မျိုးလျှင် လေးဝါရစီနှင့် ဝါရအားလုံးတို့၌ အထင်မမှားသင့်ပုံကို ဟောတော်မူပါသည်။
ထိုသို့ (အာယတန ၁၂-ပါး၊ ဝိညာဏ် ၁၂-ပါး၊ ဖဿ ၁၂-ပါး၊ ဝေဒနာ ၁၂-ပါးတို့၌)အထင်မမှားသောရဟန်းသည် လောက၌ အဘယ်အရာကိုမျှ မစွဲလမ်း၊ မစွဲလမ်းသည်ရှိသော် မတောင့်တ၊ မတောင့်တသည်ရှိသော် ယခုဘဝ၌ပင် ငြိမ်းအေး၏၊ အာသဝေါကင်းကွာ ရဟန္တာဖြစ်ပုံကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၂၊၂၉၀။ သံ၊မြန်၊၂၊၂၈၂။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-သဠာယတနသံယုတ္တ၊ (၉)၄-ဆန္နဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
အထက်သုတ်အတိုင်းပင် အထင်မမှားသင့်ပုံကို ဟောတော်မူပြီး -အထင် မှားခံရသော မျက်စိ-အစရှိသည်သည် ထိုထင်မြင်ယူဆချက်မှ တမျိုးတဖုံအားဖြင့် ဖြစ်တတ်၏၊ တမျိုးတဖုံအားဖြင့် ဖြစ်လေ့ရှိသည်ဖြစ်၍ ဘဝတို့၌ ငြိကပ်တတ်သော သတ္တဝါအပေါင်းသည် ဘဝကိုသာလျှင် နှစ်သက်၏။ ရဟန်းတို့ ခန္ဓာ, ဓာတ်, အာယတန ရှိသမျှကို ရှိသမျှ၌ ရှိသမျှမှလည်း အထင်မမှားရာ၊ ခန္ဓာ, ဓာတ်, အာယတနကို ငါ့ဥစ္စာဟုလည်း အထင်မမှားရာ၊ ဤသို့ အထင်မမှားသောရဟန်းသည် လောက၌ အဘယ်အရာကိုမျှ မစွဲလမ်း မတောင့်တ သည်ရှိသော် ယခုဘဝ၌ပင် ငြိမ်းအေး၍ ရဟန္တာဖြစ်၏-ဟု ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၁၊၁၅။ သံ၊မြန်၊၁၊၁၅။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၅၂။ သံ၊ဋီ၊၁၊၉၈။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-ဒေဝတာသံယုတ္တ၊ ၃-သတ္တိဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
ဧဏိဇင်္ဃံ-အစရှိသော ဂါထာဖြင့် ဘုရားရှင်၏ပုံတော်နှင့် ဂုဏ်တော်တို့ကို ချီးမွမ်းပြီး ဆင်းရဲဒုက္ခမှ လွတ်မြောက်ခြင်းအကြောင်းကို မေးလျှောက်လာသော အညတရ နတ်သားအား “မနလျှင် ခြောက်ခုမြောက်ရှိသော ကာမဂုဏ်ငါးပါး နာမ်ရုပ်တရားတို့၌ ဆန္ဒ၊ ရာဂကို ကင်းအောင်အားထုတ်လျှင် ဒုက္ခမှလွတ်မြောက်နိုင်၏”ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၁၄၉။ သံ၊မြန်၊၂၊၁၄၀။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၀၇။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-ခန္ဓသံယုတ္တ၊ (၁၅)၅-ဒိဋ္ဌိဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
ရုပ်ရှိလျှင် ရုပ်ကို အစွဲ(အကြောင်း)ပြု၍ ရုပ်ကို မှားမှားယွင်းယွင်း နှလုံးသွင်း၍ “ဤရုပ်သည် ငါ့ဥစ္စာ၊ ဤရုပ်သည် ငါ၊ ဤရုပ်သည် ငါ၏အတ္တ”ဟု အဖန်ဖန်ရှု၏။ ထို့အတူ ဝေဒနာ, သညာ, သင်္ခါရ, ဝိညာဏ်တို့တွင် တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီကို ရှုပုံ၊ ခန္ဓာ တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီကို အနတ္တလက္ခဏသုတ်ဒေသနာတော်အတိုင်း အရဟတ္တဖိုလ် ဆိုက်သည်အထိ မေးမြန်း၍ ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၂၊၁၆၇-၈။ သံ၊မြန်၊၂၊၁၅၈-၉။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၃-ဒိဋ္ဌိသံယုတ္တ၊ ၁-သောတာပတ္တိဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
ခန္ဓာငါးပါးကို မှားမှားယွင်းယွင်း နှလုံးသွင်းခြင်းကြောင့် “ဧတံ မမ၊ ဧသောဟ မသ္မိ၊ ဧသော မေ အတ္တာ” ဟူသော မိစ္ဆာအယူဖြစ်ပုံကို ခန္ဓာတစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ မိန့်ကြားတော်မူပြီး ခန္ဓာတစ်ပါးစီကို အနတ္တလက္ခဏသုတ်ဒေသနာတော်နည်းအတိုင်း ဟောတော်မူ၍ ခန္ဓာငါးပါးဌာနတို့၌ ယုံမှားမှုကို ပယ်ဖျောက်ပြီးပါက သစ္စာလေးပါး တရားတို့၌ ယုံမှားမှုပယ်ဖျောက်နိုင်လျှင် သောတာပန်အရိယာသာဝက ခေါ်ဆိုရပုံကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၁၊၂၃-၂၈။ အံ၊မြန်၊၁၊၃၀-၃၇။ အံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၉၆-၃၅၂။ အံ၊ဋီ၊၁၊၁၄၂-၂၁၀။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဧကကနိပါတ၊ ၁၄-ဧတဒဂ္ဂဝဂ်။ ဧတဒဂ္ဂဝဂ်၌ ဝဂ်ပေါင်း ၇-ဝဂ်ရှိသည်၊ ပဌမဝဂ်၌ (၁၀)သုတ်၊ ဒုတိယဝဂ်၌ (၁၁)သုတ်၊ တတိယဝဂ်၌ (၁၀)သုတ်၊ စတုတ္ထဝဂ်၌ (၁၆)သုတ်၊ ပဉ္စမဝဂ်၌ (၁၃)သုတ်၊ ဆဋ္ဌဝဂ်၌ (၁၀)သုတ်၊ သတ္တမဝဂ်၌ (၁၀)သုတ်အားဖြင့် သုတ်ပေါင်း (၈၀)ရှိသည်။ ထိုတွင် ပထမဝဂ်မှ စတုတ္ထဝဂ်အထိ ဧတဒဂ်ဘွဲ့ မထေရ်ပေါင်း (၄၁)ပါး၊ ပဉ္စမဝဂ်၌ ထေရီ (၁၃)ပါး၊ ဆဋ္ဌဝဂ်၌ ဥပါသကာ (၁၀)ဦး၊ သတ္တမဝဂ်၌ ဥပါသိကာ (၁၀)ဦး ရှိပါသည်။ ထိုတွင် အရှင်အာနန္ဒာသည် ဧတဒဂ်ဘွဲ့ (၅)ဘွဲ့၊ အရှင်စူဠပန္ထကထေရ် (၂)ဘွဲ့၊ အရှင်သုဘူတိ (၂)ဘွဲ့၊ အခြားမထေရ်များ (၁)ဘွဲ့စီ ရရှိတော်မူကြပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၃၊၅၀။ သံ၊မြန်၊၃၊၅၃။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၇၄။ သံ၊ဋီ၊၂၊၄၁၂။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-မဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၇-ဧသနာဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
ရှာမှီးခြင်းသုံးမျိုးတို့ကို -ထူးသောဉာဏ်ဖြင့် သိခြင်းငှာ၊ ပိုင်းခြား၍ သိခြင်းငှာ၊ ကုန်ခမ်းစေခြင်းငှာ၊ ပယ်ခြင်းငှာ -ဝိဝေကနိဿိတ, ဝိရာဂနိဿိတ, နိရောဓနိဿိတ, ဝေါဿဂ္ဂပရိဏာမိဖြစ်သော၊ ရာဂ, ဒေါသ, မောဟ ဝိနယပရိဂေါသာနဖြစ်သော၊ အမတောဂဓ, အမတပရာယန, အမတပရိယောသာနဖြစ်သော၊ နိဗ္ဗာနနိန္န၊ နိဗ္ဗာနပေါဏ, နိဗ္ဗာနပဗ္ဘာရဖြစ်သော အဋ္ဌင်္ဂိကအရိယာမဂ်ကို ပွားများရမည်-ဟု အသီးသီး ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
ဤဗြဟ္မစရိယဧသနာသည် မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိဗြဟ္မစရိယကို ဟောတော်မူကြောင်း အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ဖွင့်ပြထားပါသည်။
-ဣတိဝုတ်၊၂၂၈။ ဣတိဝုတ်၊မြန်၊၂၁၂။ ဣတိဝုတ်၊၄။၁၈၆-၇။
-ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ ဣတိဝုတ္တက၊ တိကနိပါတ၊ ပဌမဝဂ်၊ ပဉ္စမသုတ်။
ရှာမှီးခြင်း “ဧသနာ”သုံးမျိုးတို့ကို၎င်း၊ ဧသနာသုံးမျိုးတို့၏ ဖြစ်ခြင်းအကြောင်းကို၎င်း၊ ဧသနာတို့၏ ချုပ်ရာနိဗ္ဗာန်ကို၎င်း၊ ဧသနာတို့၏ ချုပ်ရာနိဗ္ဗာန်ရောက်ကြောင်း အရိယာမဂ်ကို၎င်း ပိုင်းခြား၍သိသော သမာဓိ, ပညာ, သတိရှိသော မြတ်ဗုဒ္ဓ၏ တပည့် သာဝကသည် ဧသနာတို့၏ကုန်ခြင်းကြောင့် တဏှာကင်းသည်ဖြစ်၍ ကိလေသ ပရိနိဗ္ဗာန်, ခန္ဓပရိနိဗ္ဗာန် ဝင်စံရပေ၏-ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူပုံကို ခုဇ္ဇုတ္တရာက သာမာဝတီမိဖုရား အမှူးရှိသော မိဖုရားတို့အား ဟောပြသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌-ဧသနာသုံးမျိုး အကျယ်နှင့် မဂ်ဖြင့်ပယ်ပုံတို့ကို ဖွင့်ပြထားပါသည်။
-ဣတိဝုတ်၊၂၂၈။ ဣတိဝုတ်၊မြန်၊၂၁၂။ ဣတိဝုတ်၊ဋ္ဌ၊၁၈၈။
-ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ ဣတိဝုတ္တက၊ တိကနိပါတ၊ ပဌမဝဂ်၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
ကာမေသနာ, ဘဝေသနာ, ဗြဟ္မစရိယေသနာ-ဟူသော ရှာမှီးခြင်း “ဧသနာ” သုံးမျိုးတို့ကို ငါ၏ အယူသာမှန်၏၊ အခြားသူတို့ အယူသည် အချီးနှီးသာတည်း-ဟု မှားမှား ယွင်းယွင်း သုံးသပ်သည်ရှိသော် အကျိုးမဲ့အားလုံးတို့၏ အကြောင်းဖြစ်သော ဒိဋ္ဌိ, လောဘ-အစရှိသော ကိလေသာတို့ တိုးပွားလာကုန်၏။ ရာဂအားလုံးတို့မှ တပ်မက်ခြင်းကင်းသော တဏှာ၏ကုန်ရာ အရဟတ္တဖိုလ် ရှိသော ရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်အား ရှာမှီးခြင်းတို့ကို စွန့်လွှတ်အပ်ကုန်ပြီ၊ မိစ္ဆာအယူ၏ အကြောင်းတို့ကို နှုတ်ပယ်အပ်ကုန်ပြီ၊ ရှာမှီးခြင်းတို့၏ ကုန်ခြင်းကြောင့် ရဟန်းတော်သည် အလိုအာသာမရှိ တွေးတောမှု မရှိသူ ဖြစ်၏-ဟု ဘုရားရှင် အထံတော်မှ နာယူခဲ့သော တရားတော်ကို သာမာဝတီမိဖုရား အမှူးရှိသော ပရိသတ်အား ခုဇ္ဇုတ္တရာ ဟောကြားသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၃၊၁၂၀-၁၆၈-၂၁၆-၂၂၀။ သံ၊မြန်၊၃၊၁၂၄။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၂-ဗောဇ္ဈင်္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၂-ဧသနာဝဂ္ဂ။ သတိပဋ္ဌာနသံယုတ္တ၊ ၉-ဧသနာဝဂ္ဂ။ ၅-သမ္မပ္ပဓာနသံယုတ္တ၊ ၄-ဧသနာဝဂ္ဂ။ ၆-ဗလသံယုတ္တ၊ ၉ဧသနာဝဂ္ဂ-တို့၌။ သံ၊၃၊၅၀-အတိုင်း အကျယ်ဟောတော်မူကြောင်း သံဂါယနာတင် ထေရ်အရှင်တို့ ထည့်သွင်း၍ သံဂါယနာတင်တော်မူထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-မ၊၂၊၃၈၈-၃၉၅။ မ၊မြန်၊၂၊၃၉၃-၄၀၀။ မ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၉၂။ မ၊ဋီ၊၂၊၁၉၅-၆။
-မဇ္ဈိမနိကာယ၊ မဇ္ဈိမပဏ္ဏာသ၊ ၅-ဗြဟ္မဏဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံး နေတော်မူစဉ် ပါရိစရိယလေးမျိုးကို လက်မခံပဲ ဗြာဟ္မဏ (ပုဏ္ဏား)တို့ ပညတ်ထားသော အမျိုးလေးပါးတို့၏ (၁)ပြုစုလုပ်ကျွေးမှု၊ (၂)ကိုယ်ပိုင်ဥစ္စာတို့နှင့် ဆက်စပ်၍ ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
(၁)ပြုစုလုပ်ကျွေးမှုနှင့် ဆက်စပ်၍ ဗြာဟ္မဏတို့ ပညတ်အပ်သော အမျိုးလေး ပါးတို့၏ ပြုစုလုပ်ကျွေးခြင်းတို့သည် ဆင်းရဲသားကို နိုင်ထက်စီးနင်းပြု၍ အသားဝေစုကို ယူစေသကဲ့သို့ ဖြစ်ပုံ၊ အမျိုးလေးပါးတို့ အမှန်အတိုင်း လက်ခံသော ပြုစုလုပ်ကျွေး ခြင်းသည် “ပြုစုလုပ်ကျွေးခြင်းကြောင့် ယုတ်ညံ့သော အပြစ်မဖြစ်ပဲ မြင့်မြတ်သော အကျိုးကျေးဇူးရှိသော ပြုစုလုပ်ကျွေးခြင်းသာ”ဖြစ်ပုံ၊
(၂)သူခပ်သိမ်းတို့ လက်မခံသော ဗြာဟ္မဏတို့ ပညတ်ထားသော အမျိုးလေး ပါးတို့၏ ကိုယ်ပိုင် (လုပ်ငန်း)ဥစ္စာတို့နှင့် ဆက်စပ်၍ ဘုရားရှင်က ဧသုကာရီပုဏ္ဏားအား “မြတ်သောလောကုတ္တရာတရားသည် ယောက်ျား၏ ကိုယ်ပိုင်ဥစ္စာဖြစ်ပုံ၊ လောင်စာ ကိုစွဲ၍ ထင်းမီး, ဝါးမီး, မြက်မီး, နွားချေးမီး-ဟု ဖြစ်လာသလို ရှေး၌ဖြစ်သော မိဖ တို့မှ ဆင်းသက်လာသော ကိုယ်ခန္ဓာဖြစ်ရာ အမျိုးအနွယ်ကိုစွဲ၍ ခတ္တိယ, ဗြာဟ္မဏ, ဝေဿ, သုဒ္ဓ-ဟု အမျိုးအနွယ် ဖြစ်ပေါ်လာပုံ၊ ထိုအမျိုးလေးပါးတို့ လူ့ဘောင်မှ ထွက်၍ ရဟန်းဘောင်သို့ ဝင်ရောက်ပြီး ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူအပ်သော ဓမ္မဝိနယကို သိခြင်းကြောင့် ဒုစရိုက် ၁၀-ပါးမှ ရှောင်ကြဉ်၍ သုစရိုက် ၁၀-ပါးကို ကျင့်သုံးပါက နည်းမှန်လမ်းမှန်ဖြင့် ကုသိုလ်တရားကို ပြည့်စုံစေသူ ဖြစ်ပုံကို မေတ္တာ ပွားများသော ဥပမာ, ဆပ်ပြာဖြင့် ရေချိုးသော ဥပမာ, ထင်းမီး ဥပမာတို့ဖြင့် အကျယ် ရှင်းလင်း၍ ဟောကြားတော်မူပါသည်။
ဒေသနာတော်အဆုံး၌ ဧသုကာရီပုဏ္ဏား ဥပါသကာအဖြစ် ခံယူသွားပုံကို ပြဆိုသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၁၊၄၅၁။ သံ၊မြန်၊၁၊၄၄၀။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၀၄။ သံ၊ဋီ၊၂၊၁၈၅။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၈-လက္ခဏသံယုတ္တ၊ ဒုတိယဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
ဘုရားရှင် မဂဓနိုင်ငံ ရာဇဂြိုဟ်မြို့ ဝေဠုဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် ဘုရားရှင်၏ ရှေ့တော်၌ အရှင်လက္ခဏထေရ်၏ မေးလျှောက်ချက်အရ “ယနေ့ ဂိဇ္ဈကုဋ်တောင်မှ ဆင်းသက်စဉ် ကောင်းကင်၌သွားနေသော ထက်ဝန်းကျင်မှ မီးခဲတဖွားဖွားကျ၍ မီးကျီးပုံ၌ လူလှိမ့်ခံနေရသော မီးလောင်ဖုတို့မှ အရည်တစက်စက် ယိုထွက်နေသော ပြိတ္တာမကို တွေ့မြင်ရပုံ”ကို အရှင်မောဂ္ဂလ္လာန်ထေရ်က ဖြေကြားရာ ထိုပြိတ္တာမ၏ မကောင်းမှု အကုသိုလ်ကံကို ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ/ဋီကာတို့၌-အကျယ်ဖွင့်ပြချက် ပါရှိပါသည်။ (ဝိ၊၁၊၁၄၇။ ဝိ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၀၀။ သာရတ္ထ၊၂၊၂၉၅။)
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၁၊၄၅၅။ သံ၊မြန်၊၁၊၄၄၄။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၀၆-၇။ သံ၊ဋီ၊၂၊၁၈၈။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ -ဩပမ္မသံယုတ္တ၊ စတုတ္ထသုတ်။
မွန်မြတ်သော ဘောဇဉ်တို့ဖြင့်ပြည့်သော ထမင်းအိုးကြီးတစ်ရာကို နံက်တစ်ကြိမ်, နေ့လည်တစ်ကြိမ်၊ ညနေတစ်ကြိမ်အားဖြင့် တစ်နေ့လျှင် သုံးကြိမ်ပေးလှူသော ဒါနကောင်းမှုထက် တစ်နေ့လျှင် တစ်ကြိမ်မျှ နွားနို့တစ်ခါညှစ် (နံ့သာတစ်ကြိမ်ရှု)ရုံ မျှ မေတ္တာဘာဝနာကို ပွားများသောကုသိုလ်က ပို၍ အကျိုးကြီးမား၏။ ထို့ကြောင့် မေတ္တာစေတောဝိမုတ္တိကို ကြိမ်ဖန်များစွာ ကယှဉ်ထားသောရထားနှင့် တည်ရာမြေကြီး ကဲ့သို့ ဖြစ်အောင် ပွားများရမည်ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌-မှတ်သားဖွယ် အကျယ်ဖွင့်ပြချက်ကို လေ့လာနိုင်ပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၃၊၅၄။ သံ၊မြန်၊၃၊၅၈။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၇၄။ သံ၊ဋီ၊၂၊၄၁၂။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-မဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၈-ဩဃဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
ဩဃလေးပါးတို့ကို ထူးသောဉာဏ်ဖြင့်သိရန် ပိုင်းခြား၍ သိရန်, ကုန်ခမ်းစေရန် ပယ်စွန့်နိုင်ရန် အဋ္ဌင်္ဂိကအရိယာမဂ်ကို ပွားများရမည်-ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၁၊၁။ သံ၊မြန်၊၁၊၁။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၁-၁၉။ သံ၊ဋီ၊၁၊၂၁-၆၁။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-ဒေဝတာသံယုတ္တ၊ ၁-နဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
အညတရနတ်သားက ဩဃလေးပါးမှ လွတ်မြောက်ခြင်း၏အကြောင်းတို့ကို မေးလျှောက်သဖြင့် ဖြေကြားတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ/ဋီကာတို့၌-အကျယ်ဖွင့်ပြချက် မှတ်သားဖွယ်များကို လေ့လာ နိုင်ပါသည်။
အဋ္ဌကထာ၌ “အညတရ ဒေဝတာ”သည် ရူပါဝစရဗြဟ္မာဖြစ်ပုံ၊ ဒေသနာတော် အဆုံး၌ သောတာပန်အရိယာသာဝကဖြစ်ပုံတို့ကို ဖွင့်ပြထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၄၅၂။ သံ၊မြန်၊၂၊၄၄၈။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၄-ဇမ္ဗုခါဒကသံယုတ္တ၊ ဧကာဒသမသုတ်။
အရှင်သာရိပုတ္တရာ မဂဓနိုင်ငံ နာလကရွာ၌ သီတင်းသုံးနေတောမူစဉ် ဇမ္ဗူခါဒက ပရိဗိုဇ်က ဩဃနှင့် စပ်၍ မေးလျှောက်သဖြင့် ဩဃလေးပါးနှင့် ဩဃလေးပါးကို ပယ်ရန် အဋ္ဌင်္ဂိကအရိယာမဂ်ကို ပွားများရမည်-ဟု အရှင်သာရိပုတ္တရာ ဖြေကြားတော် မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၃၊၁၂၀။ သံ၊မြန်၊၃၊၁၂၄။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၂-ဗောဇ္ဈင်္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၃-ဩဃဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်မှ နဝမသုတ်အထိ ကိုးသုတ်။
ဩဃလေးပါးနှင့် ဩဃလေးပါးတို့ကို ထူးသောဉာဏ်ဖြင့် သိရန်, ပိုင်းခြား၍ သိရန်, ကုန်ခမ်းစေရန်, ပယ်စွန့်ရန် ဗောဇ္ဈင်ခုနစ်ပါးကို ဝိရာဂနိဿိတ-စသည် ဖြစ်အောင် တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ ပွားများရမည်-ဟု ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၃၊၂၁၁။ (မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၄-ဣန္ဒြိယသံယုတ်၊ ၁၂-ဩဃဝဂ်၌)
ဣန္ဒ ၅-ပါးကို ဝိရာဂနိဿိတ-စသည် ဖြစ်အောင် ပွားများရမည်ဟု ဟောတော်မူပါသည်။ ။
-သံ၊၃၊၂၁၂။ (မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၄-ဣန္ဒြိယသံယုတ်၊ ၁၇-ဩဃဝဂ်၌)လည်း ဤနည်း တူ ဟောတော်မူပါသည်။
-သံ၊၃၊၂၁၇။ (မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၅-သမ္မပ္ပဓာနသံယုတ္တ၊ ၅-ဩဃဝဂ်၌) သမ္မပ္ပဓာန် လေးပါးတို့ကို ပွားများရမည်-ဟု ဟောတော်မူပါသည်။
-သံ၊၃၊၂၁၉။ (မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၆-ဗလသံယုတ္တ၊ ၅-ဩဃဝဂ်၌) ဗိုလ် ၅-ပါးတို့ကို ပွားများရမည်-ဟု ဟောတော်မူပါသည်။
-သံ၊၃၊၂၂၁။ (မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၆-ဗလသံယုတ္တ၊ ၁၀-ဩဃဝဂ်၌) ဗိုလ် ၅-ပါးတို့ကို ပွားများရမည်-ဟု ဟောတော်မူပါသည်။
-သံ၊၃၊၂၅၅။ (မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၇-ဣဒ္ဓိပါဒသံယုတ္တ၊ ၈-ဩဃဝဂ်၌) ဣဒ္ဓိပါဒ်လေးပါးတို့ကို ပွားများရမည်-ဟု ဟောတော်မူပါသည်။
-သံ၊၃၊၂၆၉။ (မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၉-ဈာနသံယုတ္တ၊ ၅-ဩဃဝဂ်၌) ရူပါဝစရဈာန် ၄-ပါးတို့ကို ပွားများရမည်-ဟု ဟောတော်မူပါသည်။
မှတ်ချက်။ ။ တစ်ဝဂ် တစ်ဝဂ်၌ ၉-သုတ်စီ ရှိပါသည်။ ဩဃာဒိသုတ်ပေါင်း (၇၂)သုတ် ရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၁၊၃၉၈။ အံ၊မြန်၊၁၊၄၁၃။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၂၂။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ (၉)၄-မစလဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
(၁) ယခုဘဝလည်း ယုတ်ညံ့ နောက်ဘဝ၌လည်း ယုတ်ညံ့မည့်ပုဂ္ဂိုလ်၊
(၂) ယခုဘဝ ယုတ်ညံ့သော်လည်း နောက်ဘဝ၌ မြင့်မြတ်မည့်ပုဂ္ဂိုလ်၊
(၃) ယခုဘဝ မြင့်မြတ်သော်လည်း နောက်ဘဝ၌ ယုတ်ညံ့မည့်ပုဂ္ဂိုလ်၊
(၄) ယခုဘဝလည်း မြင့်မြတ် နောက်ဘဝ၌လည်း မြင့်မြတ်မည့်ပုဂ္ဂိုလ်-ဟု ပုဂ္ဂိုလ်လေးမျိုးကို ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၃၊၄၀၅။ သံ၊မြန်၊၃၊၄၁၁။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၂-သစ္စသံယုတ္တ၊ ၇-ပဌမ အာမကဓညပေယျာလဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
ကြည်းကုန်း(၌ ဖြစ်သော)နေသော သတ္တဝါတို့ထက် ရေနေသတ္တဝါတို့က ပို၍ ပေါများသည်၊ အဘယ်ကြောင့်ဆိုလျှင် သစ္စာလေးပါးကို မသိ မမြင်နိုင်ကြခြင်းကြောင့်တည်း၊ ထို့ကြောင့် သစ္စာလေးပါး အမှန်တရားကို သိမြင်အောင် အားထုတ်ကြရမည်ဟု ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၁၊၄၅၇။ အံ၊မြန်၊၁၊၄၆၉။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ တတိယပဏ္ဏာသက၊ (၁၅)၅-အာဘာဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
လရောင်, နေရောင်, မီးရောင်, ပညာအလင်းရောင်-ဟူသော အလင်းရောင် လေးမျိုးတို့တွင် ပညာအလင်းရောင်သည် အမြင့်မြတ်ဆုံးဖြစ်သည်-ဟု ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၃၊၅၆။ သံ၊မြန်၊၃၊၆၀-၁။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-မဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၈-ဩဃဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
သက္ကာယဒိဋ္ဌိ, ဝိစိကိစ္ဆာ, သီလဗ္ဗတပရာမာသ, ကာမစ္ဆန္ဒ, ဗျာပါဒ-ဟူသော ဩရမ္ဘာဂိယသံယောဇဉ် ငါးပါးတို့ကို ထူးသောဉာဏ်ဖြင့် သိရန်, ပိုင်းခြား၍ သိရန်, ကုန်ခမ်းစေရန်, ပယ်စွန့်ရန် အဋ္ဌင်္ဂိက အရိယာမဂ်ကို ပွားများရမည်-ဟု ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၃၊၂၅၁။ အံ၊မြန်၊၃၊၂၅၁။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ နဝကနိပါတ၊ ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ (၇)၂-သတိပဋ္ဌာနဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
ဩရမ္ဘာဂိယ သံယောဇဉ် ၅-ပါးတို့ကို ပယ်စွန့်နိုင်ရန် သတိပဋ္ဌာန်လေးပါးတို့ကို ပွားများရမည်-ဟု ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၃၊၄၆၃-၄။ အံ၊မြန်၊၃၊၄၅၆-၇။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဒသကနိပါတ၊ စတုတ္ထပဏ္ဏာသက၊ (၁၇)၂-ဇာဏုဿောဏိဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
ဒုစရိုက် ၁၀-ပါးသည် ဤဖက်ကမ်း, သုစရိုက် ဆယ်ပါးသည် ဟိုဖက်ကမ်း ဖြစ်သည်၊ ဟိုဖက်ကမ်း (နိဗ္ဗာန်)သို့ သွားရောက်သောသူတို့သည် နည်းပါးကုန်၏။ ဤသတ္တဝါအပေါင်းသည် ဤဖက်ကမ်း (သက္ကာယဒိဋ္ဌိ)သို့သာလျှင် အဖန်ဖန် ပြေး သွားကြ၏။
ကောင်းစွာ ဟောကြားတော်မူအပ်သော (လောကုတ္တရာ)တရားတော်အား လျော်စွာ ကျင့်ကုန်သောသူတို့သည် သေမင်း၏တည်ရာ (ဝဋ်တရား)ကို (ကူးတက်၍) ဟိုဖက်ကမ်း (နိဗ္ဗာန်)သို့ ရောက်ကုန်လတ္တံ့-အစရှိသည်ဖြင့် ပညာရှိသူများ ဆောင်ရွက် ရမည့် လုပ်ငန်းနှင့် ဗောဇ္ဈင်ပွားများပြီးသူတို့၏ အကျိုးကျေးဇူးတို့ကို ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၃၊၄၄၆။ အံ၊မြန်၊၃၊၄၃၈။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၃၆။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဒသကနိပါတ၊ တတိယပဏ္ဏာသက၊ (၁၂)၂-ပစ္စောရောဟဏီဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
မိစ္ဆာမဂ္ဂင် ဆယ်ပါးသည် ဩရိမတီရ (ဤဖက်ကမ်း), သမ္မာမဂ္ဂင် ဆယ်ပါးသည် ပါရီမတီရ (ဟိုဖက်ကမ်း) ဖြစ်ပုံ၊ ဟိုဖက်ကမ်း (နိဗ္ဗာန်)သို့ သွားရောက်သူတို့ နည်းပါးပုံ၊ ဤဖက်ကမ်း (သက္ကာယဒိဋ္ဌိ)သို့သာ သတ္တဝါတို့ အဖန်ဖန် ပြေးသွားနေကြပုံ-အစရှိသည်ဖြင့် ဩရိမသုတ်အတိုင်း ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၁၊၄၀၆-၈။ သံ၊မြန်၊၁၊၃၉၅-၆။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၆၁။ သံ၊ဋီ၊၂၊၁၆၁။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၅-ကဿပသံယုတ္တ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
ဘုရားရှင် ရာဇဂြိုဟ်မြို့ ဝေဠုဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် ရှေ့တော်သို့ရောက်လာသော မဟာကဿပမထေရ်၏ သာသနာတော်အရှည်တည်တံ့ ရေးအတွက် ဆောင်ရွက်ရမည့် အစွမ်းသတ္တိကို မြင်တော်မူ၍ ရဟန်းသံဃာတော်ကို အပ်နှင်းတော်မူလိုခြင်းကြောင့် အရှင်မဟာကဿပမထေရ်အား “ရဟန်းတို့ကို ဆုံးမရန်, တရားဟောရန်” မိန့်တော်မူသည်။ ။ အရှင်မဟာကဿပမထေရ်က “ရဟန်းတို့သည် ဆုံးမရန် ခက်ခဲပါကြောင်း၊ ဆုံးမစကားကို ရိုသေစွာ မနာယူကြကြောင်း အရှင်အာနန္ဒာ၏ တပည့် ဘဏ္ဍရဟန်း နှင့် အရှင်အနုရုဒ္ဓါ၏ တပည့် အဘိဇိက-တို့၏ အကြောင်းကို လျှောက်ထားသည်။ ဘုရားရှင်က ထိုရဟန်းနှစ်ပါးကို ရှေ့တော်မှောက်သို့ ခေါ်စေ၍ မေးတော် မူရာ ဝန်ခံကြပြီး ဘုရားရှင်အား တောင်းပန်လျှောက်ထားကြသည်။ ဘုရားရှင်က “အပြစ်ကို အပြစ်အလျှောက် ဝန်ချတောင်းပန်ခြင်း, နောင်အခါ၌ အပြစ်မဖြစ်အောင် ထိန်းသိမ်းစောင့်ရှောက်ခြင်းသည် ဤသာသနာတော်၌ ကြီးပွားတိုးတက်ကြောင်းဖြစ်ပုံကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၁၊၄၀၈-၄၁၀။ သံ၊မြန်၊၁၊၃၉၆-၉။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၆၂။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၅-ကဿပသံယုတ္တ၊ သတ္တမသုတ်။
ဘုရားရှင် ရာဇဂြိုဟ်မြို့ ဝေဠုဝန်ကျောင်းတော်၌ အရှင်မဟာကဿပထေရ်အား ရဟန်းတို့ကို ဆုံးမရန်, တရားဟောရန် အပ်နှင်းတော်မူသည့်အခါ အရှင်မဟာကဿပထေရ်က အထက်သုတ်အတိုင်း လျှောက်ထားပြီး “ကုသိုလ်တရားတို့၌ သဒ္ဓါ, ဟိရီ, ဩတ္တပ္ပ, ဝီရိယ, ပညာ မရှိသောသူအား နေ့ရော ညဉ့်ပါ ကုသိုလ်တရားတို့၌ ဆုတ်ယုတ် ပျက်စီးမှုကိုသာ အလိုရှိအပ်ပုံ၊ မကြီးပွားနိုင်ပုံ၊ သဒ္ဓါမရှိသောသူ, အရှက် မရှိသောသူ ကြောက်လန့်မှုမရှိသောသူ, ပျင်းရိသောသူ, ပညာမရှိသောသူ၊ စိတ်ဆိုးသော သူ, ရန်ညှိုးဖွဲ့သောသူတို့သည် (ကုသိုလ်ကောင်းမှုတို့၌) ဆုတ်ယုတ်နိုင်ပုံ၊ ရဟန်းတို့ကို ဆုံးမမည့်သူမရှိခြင်းသည် ဆုတ်ယုတ်နိုင်ပုံကို လဆုတ်ပက္ခ လဥပမာဖြင့် လျှောက်ထားပြီး သုက္ကပက္ခဒေသနာတော်ကို လဆန်းပက္ခ လဥပမာဖြင့် ဟောပြတော်မူသည်။
ဘုရားရှင်က “သာဓု”ခေါ်တော်မူပြီး အရှင်မဟာကဿပထေရ် ဟောတော်မူသည့်အတိုင်း ပြန်လည် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၁၊၄၁၀-၂။ သံ၊မြန်၊၁၊၃၉၉-၄၀၁။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၆၂။ သံ၊ဋီ၊၂၊၁၆၂။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၅-ကဿပသံယုတ္တ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
ဘုရားရှင် မဂဓနိုင်ငံ ရာဇဂြိုဟ်မြို့ ဝေဠုဝန်ကျောင်းတော်၌ အထက်သုတ်များ နည်းတူ အရှင်မဟာကဿပမထေရ်အား ရဟန်းသံဃာကို ဩဝါဒပေးရန်, တရား ဟောရန် အပ်နှင်းတော်မူသည်။
အရှင်မဟာကဿပထေရ်က ယခုခေတ်ရဟန်းများသည် ဆုံးမရန်ခက်ခဲပုံ၊ အဆုံးအမဩဝါဒကို အလေးအမြတ်ထား၍ မနာယူကြပုံ-အစရှိသည်တို့ကို လျှောက်ထားပါသည်။
ဘုရားရှင်က (ပထမဗောဓိ) ရှေ့ပိုင်းရဟန်းတော်များသည် ဓုတဓမ္မများကို ကျင့်သုံးကြ ကျင့်သုံးခြင်း၏ အကျိုးကျေးဇူးကို ဟောပြောကြ, ကျင့်သုံးသောပုဂ္ဂိုလ်များကို မထေရ်ကြီးများက အရေးတယူ နေရာပေးကြသဖြင့် ရဟန်းငယ်များက ဓုတဓမ္မများကို ကျင့်သုံးကြ, ထိုသို့ကျင့်သုံးခြင်းသည် ရှည်မြင့်စွာသောကာလပတ်လုံး စီးပွားဖြစ်ရန်, ချမ်းသာရန် ဖြစ်ကြပုံ၊ ပထမဗောဓိနောက်ပိုင်း မထေရ်များသည် ဓုတဓမ္မများကို မကျင့်ကြ၊ ထင်ရှားကျော်ကြား လူသိများသောရဟန်း, အခြံအရံများသော ရဟန်း ပစ္စည်းလေးပါး ပေါများသောရဟန်းကိုသာ အရေးတယူ နေရာပေးကြပုံ၊ ရဟန်းငယ်များက ထိုဦးစားပေးရဟန်းကို အားကျ၍ ကျင့်ကြပုံ၊ ထိုသို့ပြုကျင့်ခြင်းသည် ထိုရဟန်းငယ် များအတွက် စီးပွားမဲ့ရန်, ဆင်းရဲရန် ဖြစ်ပုံ၊ ထိုရဟန်းကို အမှန်အတိုင်းပြောဆိုပါက “သီတင်းသုံးဖော်တို့ကို မြတ်သောအကျင့်ကို ကျင့်သူတို့၏ ပစ္စည်းလေးပါးတို့၌ လွန်ကဲသော ဆန္ဒရာဂ-ဟူသော ဘေးရန်သည် နှိပ်စက်အပ်လေစွတကား၊ သီတင်းသုံးဖော်သည် မြတ်သောအကျင့်ကို ကျင့်လေ့ရှိသူတို့၏ ပစ္စည်းလေးပါးတို့၌ လွန်ကဲသော တောင့်တခြင်းဖြင့် လွန်လွန်ကဲကဲ တောင့်တပါပေစွ”ဟု ပြောဆိုရာ၏-ဟု ဘုရားရှင် က မိန့်ကြားတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၃၊၁၀၆။ အံ၊မြန်၊၃၊၁၀၅-၆။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၃၈။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ အဋ္ဌကနိပါတ၊ ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ (၆)၁-ဂေါတမီဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် ဝေသာလီမြို့ မဟာဝုန်တော ကူဋာဂါရသာလကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် အရှင်အာနန္ဒာ၏ လျှောက်ထားချက်ဖြင့် ဘိက္ခုနောဝါဒက ရဟန်း၏ အရည်အချင်း ရှစ်ပါးတို့ကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
(ဝိ၊၂၊၇၄။ ဝိ၊၄၊၄၄၄။ ဝိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၅၃-၇။ သာရတ္ထ၊၃၊၃၄-၄၃။)
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-မ၊၁၊၁၇၃-၁၈၁။ မ၊မြန်၊၁၊၁၇၇-၁၈၅။ မ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁-၈။ မ၊ဋီ၊၂၊၇၈-၈၂။
-မဇ္ဈိမနိကာယ၊ မူလပဏ္ဏာသ၊ ၃-ဩပမ္မဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံး နေတော်မူစဉ် ရဟန်းမတို့နှင့် စည်မဲ့ကမ်းမဲ့ အချိန်ကြာမြင့်စွာ ရောရောနှောနှော နေသော မောဠိယဖနရဟန်းကို ရဟန်းတော်တစ်ပါး၏ လျှောက်ထားမှုကြောင့် ခေါ်တော်မူ၍ “ယုံကြည်မှု “သဒ္ဓါတရားဖြင့် ရဟန်းပြုသူသည် ဤကဲ့သို့ မနေသင့်ပုံ၊ မိမိနှင့် ထိုရဟန်းမတို့၏ အပြစ်ပြောသူ, ရိုက်နှက်ပုတ်ခတ်သူတို့အပေါ်၌ ကာမဂုဏ်ကို မှီ၍ ဖြစ်ပေါ်လာသော အလိုဆန္ဒနှင့် အကြံအစီဝိတက်တို့ကို ပယ်ရှားရန်၊ (ရာဂ, ဒေါသကြောင့်) စိတ်ပြောင်းလဲဖောက်ပြန်မှု မဖြစ်အောင်, ယုတ်မာသောစကားကို မပြော မိအောင်, (ထိုသူတို့အပေါ် ကရုဏာနှင့်ယှဉ်သော) အကျိုးစီးပွားကိုလိုလားသောစိတ်, မေတ္တာစိတ်ကိုပွားများလျက် မပစ်မှားပဲနေနိုင်အောင် ကျင့်ရမည်”ဟု မိန့်ကြားတော် မူပါသည်။ (မောဠိယဖနရဟန်းသည် ဘုရားရှင်အပေါ် မကျေနပ်မှု ဖြစ်လေ၏)
ထိုအခါ ဘုရားရှင်က ရဟန်းတော်တို့အား “ပဌမဗောဓိ (ရှေ့ပိုင်း ဝါတော် ၂၀)က ရဟန်းတော်များသည် မိမိစိတ်ကိုနှစ်သက်ကျေနပ်စေနိုင်ကြပုံ၊ ဆုံးမမှုမပြုရပဲ သတိပေးရုံမျှဖြင့် ပြီးစီးကြပုံကို လမ်းချော လမ်းကောင်းပေါ်၌ အာဇာနည်မြင်းကသော ရထားမောင်းနှင်သော ဥပမာ၊ ရွာနိဂုံးနှင့် မနီးမဝေးသော ကြက်ဆူပင်များ ဖုံးအုပ်နေသော အင်ကြင်းတောကိုရှင်းလင်းသော ဥပမာ၊ သာဝတ္ထိမြို့သူ ဝေဒေဟိကာအိမ်ရှင်မ နှင့် ကာလီကျွန်မတို့အကြောင်း၊ ဤသာသနာတော်၌ အချို့သောရဟန်းကို စိတ် မနှစ်မြို့ (စိတ်မချမ်းသာ)စရာ စကားများနှင့် ထိတွေ့သည့်အခါမှ “နူးညံ့သူ, နှိမ်ချသူ, ငြိမ်းအေးသူ” ဟု သိနိုင်ပုံ၊ ပစ္စည်းလေးပါးရရှိမှုကြောင့် ပြောဆိုရလွယ်ကူသောရဟန်းကို “သောဝစဿတာ”ဟု မဆိုနိုင်ပုံ၊ ဓမ္မကိုသာ အလေးဂရုပြု အရိုအသေပြု မြတ်နိုးသော ရဟန်းကိုသာ “သောဝစဿတာ”ဟု ဆိုသင့်ပုံ၊ သောဝစဿတာဂုဏ်နှင့် ပြည့်စုံအောင် ကျင့်ရမည်ဟု ဟောတော်မူပါသည်။
သူတစ်ပါးတို့က မိမိအား ပြောဆိုသောစကားလမ်းကြောင်း ၅-မျိုး၊ ထိုစကား လမ်းကြောင်းတို့ဖြင့် မိမိကို ပြောဆိုသည့်အခါ ပြောဆိုသူအပေါ်၌ “မိမိ၏စိတ်ကို (ပင်ကိုယ်သဘာဝမှ) ဖောက်ပြန်မသွားအောင်, ယုတ်ညံ့သောစကားကို မပြောဖြစ်အောင် ထိန်းသိမ်းသင့်ပုံ၊ အကျိုးစီးပွားဖြင့်စောင့်ရှောက်လျက်, မေတ္တာပွားများလျက်, မေတ္တာကို ပိုင်းခြားသတ်မှတ်မှုမရှိပဲ ရန်မရှိ ဆင်းရဲမရှိ မြေကြီးထုပမာ စိတ်ကိုဖြန့်လျက် နေနိုင်အောင် ကျင့်ရမည်”၊ ကောင်းကင်၌ အရုပ်ရေးရန်လာသော ဥပမာ၊ မြက်မီးရှူးဖြင့် ဂင်္ဂါမြစ်ရေကို ပူလောင်စေရမည်ဟု ပြောဆို၍လာသော ယောက်ျားဥပမာ၊ လဲဝါဂွမ်းတမျှနူးညံ့လှသောကြောင်တွေကို ကျွိကျွိ ဗြိဗြိအသံမြည်အောင်ပြုလုပ်မည်ဟု လာသော ယောက်ျားဥပမာတို့ဖြင့် ထိုသူတို့အပေါ်၌ မေတ္တာ, ကရုဏာပွားလျက် ကျင့်သုံးနေရမည်။
နှစ်ဖက်သွားရှိသောလွှဖြင့် မိမိကိုဖြတ်တောက်လာသောခိုးသူ လူသတ်သမား အပေါ် စိတ်မဆိုးပဲ မေတ္တာ, ကရုဏာပွားများ၍ နေရမည်၊ ဤကကစူပမသုတ် ဩဝါဒကို မပြတ်နှလုံးသွင်းခြင်းသည် ရှည်မြင့်စွာသောကာလပတ်လုံး စီးပွားချမ်းသာ ဖြစ်နိုင်ကြောင်း ဘုရားရှင် ဟောတော်မူပါသည်။
အဋ္ဌကထာ၌-ဝေလာသုံးမျိုးအဖွင့်၊ မောဠိယဖဂ္ဂုနရဟန်းက ဘုရားရှင်၌ ကျေနပ်မှုမရှိပုံ၊ တောင့်တမှု (ပတ္ထနာ) ဥပမာသုံးမျိုး၊ ဝိကာလဘောဇန ၂-မျိုး၊ မလိုအပ်သည့်အရာကို ရဟန်းတို့အားပယ်စွန့်စေတော်မူရာ၌ ဘုရားရှင်၏ ဆောင်ရွက်တော်မူပုံ ၂-မျိုး၊ ပဌမဗောဓိရဟန်းတော်များ သုဗ္ဗစဖြစ်ကြပုံ၊ သစ်ပင်ကြီးပွားအောင် လုပ်နည်း၊ ဂုဏ်နှင့် အပြစ်တို့ ပျံ့နှံ့ ပုံသဘာဝတို့ကို ဖွင့်ပြထားပါသည်။
ဋီကာ၌-အန္တရာ-သဒ္ဒါသည် စိတ္တ-၏ ပရိယာယ်၊ အပ္ပ-သဒ္ဒါ အဘာဝ အနက်ဟောပုံတို့ကို ဖွင့်ပြထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၁၊၅၂-၃။ သံ၊မြန်၊၁၊၅၁-၂။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၁၀၄-၅။ သံ၊ဋီ၊၁၊၁၅၄။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၂-ဒေဝပုတ္တသံယုတ္တ၊ ၂-အနာထပိဏ္ဍိကဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
ဘုရားရှင် သာကေတမြို့အနီး အဉ္ဇနတောဝယ် သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် ကကုဓဗြဟ္မာ၏ ‘နှစ်သက်မှု “စိုးရိမ်မှု” “မမွေ့လျော်မှု” မရှိခြင်းကို မေးလျှောက်သဖြင့် ဖြေကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၂၊၁၀၇-၁၁၁။ အံ၊မြန်၊၂၊၁၃၁-၅။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၄၁-၂။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ပဉ္စကနိပါတ၊ ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ (၁၀)၅-ကကုဓဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
အရှင်မောဂ္ဂလ္လာနထေရ်၏ တပည့် ကကုဓဗြဟ္မာက “ဒေဝဒတ်၏ ပုထုဇ္ဇနိဒ္ဓိ ကွယ်ပျောက်သွားပုံ”ကို အရှင်မောဂ္ဂလ္လာန်အား လျှောက်ထားပါသည်။ ။ အရှင်မောဂ္ဂလ္လာန်က ဘုရားရှင်အား လျှောက်ထားရာ ဘုရားရှင်က ထိုစကားကို ထိန်းသိမ်းထားရန် မိန့်တော်မူပြီး သီလမစင်ကြယ်သောဆရာ၊ အသက်မွေးမှုမစင် ကြယ်သောဆရာ၊ ဓမ္မဒေသနာမစင်ကြယ်(မပြည့်စုံ)သော ဆရာ၊ ဖြေဆိုမှု (မပြည့်စုံ) မစင်ကြယ်သော ဆရာ၊ ဉာဏ်အမြင် မစင်ကြယ်သောဆရာတို့ကို တပည့်တို့က သီလ, အသက်မွေးမှု၊ ဓမ္မဒေသနာ၊ ဝေယျာကရဏ၊ ဉာဏဒဿနအားဖြင့် စောင့်ရှောက်မှု ပေးကြရပုံ၊ ဆရာကလည်း တပည့်တို့၏စောင့်ရှောက်မှုကို မျှော်လင့်ရပုံ၊ ငါဘုရားအတွက် ထိုချို့ယွင်းချက် ငါးမျိုးမရှိသဖြင့် တပည့်တို့က စောင့်ရှောက်ဖွယ်မလိုပုံ၊ ငါးဘုရားကလည်း စောင့်ရှောက်မှုကို မမျှော်လင့်-ဟု ကောသမ္ဗီမြို့ ဃောသိတာရုံ ကျောင်းတော်၌ ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
ဤသုတ်တော်၌ ဗြဟ္မာ၏ကိုယ်ခန္ဓာတည်ရှိပုံကို တွေ့မြင်နိုင်ပါသည်။
အဋ္ဌကထာ၌-မဂဓဂါမခေတ်သုံးမျိုးကို ဖွင့်ပြထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၁၊၂၅၁။ သံ၊မြန်၊၁၊၂၃၅။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-နိဒါနသံယုတ္တ၊ ၁-ဗုဒ္ဓဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
ကကုသန္ဓ ဘုရားအလောင်းတော် သစ္စာသိမြင် သဗ္ဗညုဘုရားရှင် မဖြစ်မီ ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ အနုလောမ, ပဋိလောမနှင့် ဆက်စပ်၍ ဉာဏ်အမြင်ဖြစ်တော်မူပုံကို သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ ဘုရားရှင်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-ဥဒါန၊၁၄၈-၉။ ဥဒါန၊မြန်၊၁၃၃။ ဥဒါန၊ဋ္ဌ၊၂၈၆-၇။
-ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ ဥဒါန၊ ၅-သောဏဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
ဘုရားရှင်နှင့် မနီးမဝေးသောအရပ်၌ တင်ပလ္လင်ခွေထိုင်နေလျက် မိမိ၏ ယုံမှားခြင်းတို့မှ သန့်ရှင်းစင်ကြယ်ခြင်းကို ဆင်ခြင်နေသော ကင်္ခါရေဝတထေရ်ကို ကြည့်တော်မူပြီး -ပစ္စုပ္ပန်၊ အတိတ်, အနာဂတ် မိမိအတ္တဘော, သူတပါးတို့၏ အတ္တဘော၌ ရအပ်သောယုံမှားခြင်းတို့သည် ရှိကုန်၏၊ သမထ, ဝိပဿနာဖြင့် မကောင်းမှုတို့ကို ရှို့မြိုက်ပြီး သမ္မပ္ပဓာန်လုံ့လဖြင့် မဂ္ဂဗြဟ္မစရိယကို ကျင့်သုံးကြပြီး သူတို့သည် ထိုယုံမှားခြင်းတို့ကို ပယ်စွန့်နိုင်ကြကုန်၏-ဟု အရှင်ကင်္ခါရေဝတထေရ်၏ ဈာန်ကို အဦးပြု၍ အရိယာမဂ်ရပုံကို ချီးမွမ်းတော်မူခြင်း၏ အစွမ်းအားဖြင့် ဘုရားရှင် ဥဒါန်း ကျူးရင့်တော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၃၊၂၈၄-၆။ သံ၊မြန်၊၃၊၂၈၆-၈။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၀၄-၅။ သံ၊ဋီ၊၂၊၅၂၅။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၀-အာနာပါနသံယုတ္တ၊ ဒုတိယဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
သကျနိုင်ငံ ကပိလဝတ္ထုမြို့ နိဂြောဓာရုံကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးနေသော အရှင်လောမသကံဘိယထေရ်ကို မဟာနာမ် သာကီဝင်က သေခပုဂ္ဂိုလ်တို့၏နေခြင်း နှင့် ဘုရားရှင်တို့၏နေခြင်း တူ/မတူကို မေးမြန်းလျှောက်ထားရာ တခြားစီဖြစ်ပုံကို ဖြေကြားတော်မူပြီး အာနာပါနဿတိသမာဓိကို ပွားများသောသူသည် အာသဝေါ တရားတို့ ကုန်ခမ်းရန်ဖြစ်ပုံ၊ မျက်မှောက်ဘဝ၌ပင် သုခဝိဟာရအတွက်, သတိသမ္ပဇဉ် အတွက်ဖြစ်ပုံ၊ အာနာပါနဿတိသမာဓိကို အရိယဝိဟာရ, ဗြဟ္မဝိဟာရ, တထာဂတ ဝိဟာရ-ဟု ခေါ်ဆိုကြောင်း ဘုရားရှင်ဟောတော်မူပုံကို အရှင်လောမသကံဘိယထေရ် အကျယ် ဟောပြတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-ဥဒါန၊၁၇၄။ ဥဒါန၊မြန်၊၁၅၈။ ဥဒါန၊ဋ္ဌ၊၃၃၉-၃၄၂။
-ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ ဥဒါန၊ ၇-စူဠဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
ဘုရားရှင် သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ဘုရားရှင်နှင့် မနီးမဝေးအရပ်၌ ကမ္မဋ္ဌာန်းအာရုံ၌တည်နေသော ကာယဂတာသတိဖြင့် ကိုယ်ကိုဖြောင့်မတ်စွာထား၍ ထိုင်နေသော အရှင်မဟာကစ္စည်းထေရ်ကို ကြည့်ရှုတော် မူလျက် -အတိတ်ကာလက ငါ့အား ကိလေသာကံ မဖြစ်ခဲ့ပါမူ ဤပစ္စုပ္ပန်ကာလ၌ ငါ၏အတ္တဘောဖြစ်မည် မဟုတ်၊ ဤပစ္စုပ္ပန်အတ္တဘော၌ ငါ့အား ကိလေသာကံ အကယ်၍ မဖြစ်ပါမူ အနာဂတ်ကာလ၌ ဝိပါကဝဋ်ဖြစ်မည်မဟုတ်-ဟု ကာယဂတာ သတိ အခါခပ်သိမ်း အမြဲမပြတ်ဖြစ်နေသော သင်္ခါရတရားတို့၌ အနုပုဗ္ဗဝိပဿနာဖြင့် နေသော ထိုပုဂ္ဂိုလ်သည် ဣန္ဒြေရင့်ကျက်သောကာလ၌ တဏှာကိုလွန်မြောက်နိုင်ရာ ၏-ဟု ဘုရားရှင် ဥဒါန်းကျူးရင့်တော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၁၊၂၅၇-၈။ သံ၊မြန်၊၁၊၂၄၂-၃။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၃၁-၂။ သံ၊ဋီ၊၂၊၃၆-၉။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-နိဒါနသံယုတ္တ၊ ၂-အာဟာရဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
ဘုရားရှင် သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် “သမ္မာဒိဋ္ဌိ”ဖြစ်ပုံကို ကစ္စာနဂေါတ္တရဟန်းက မေးလျှောက်သဖြင့် ဒုက္ခဖြစ်ခြင်းအကြောင်းကို သိလျှင် ဥစ္ဆေဒအယူ မဖြစ်၊ ဒုက္ခ၏ချုပ်ရာကိုသိလျှင် သဿတအယူ မဖြစ်၊ ထိုအယူ နှစ်မျိုး ဖြစ်ပေါ်ပုံ၊ ထိုအယူနှစ်မျိုး မဖြစ်လျှင် “သမ္မာဒိဋ္ဌိ”ဖြစ်ပုံကို ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ အနုလောမ, ပဋိလောမ ဒေသနာနှစ်မျိုးဖြင့် ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ/ဋီကာတို့၌- ဥပယ, ဥပါဒါန, အဘိနိဝေသ-တို့ကို ဖွင့်ပြထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၁၊၂၈၃-၄။ အံ၊မြန်၊၁၊၃၀၁-၂။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၄၀။ အံ၊ဋီ၊၂၊၂၁၄။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ တိကနိပါတ၊ တတိယပဏ္ဏာသက၊ (၁၃)၃-ကုသိနာရဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
ဘုရားရှင် ဗာရာဏသီမြို့တော်အနီး ဣသိပတနတော၌ သီတင်းသုံးတော်မူသောအခါ နွားကုန်ကူးရာ ညောင်ကြပ်ပင်၏အနီး၌ ဆွမ်းခံကြွတော်မူစဉ် သမဏဓမ္မ မမှီ သမ္ပဇဉ်, သမာဓိပျက်စီး၍ သတိလက်လွတ် ပေါ့ပေါ့ ဆဆနေသော ရဟန်းတစ်ပါးကို “ရဟန်း ... သင်သည် မိမိကိုယ်ကို စားကြွင်း (အံဖတ်)ကဲ့သို့ မပြုလင့်၊ စားကြွင်း (အံဖတ်)ကဲ့သို့ ပြုသည်ဖြစ်၍ သားစိမ်းနံ့တို့ဖြင့် စွတ်စိုမှီဟောင်နေသော သင့်ကို ယင်ကောင်တို့ မကျမရောက် မနှိပ်စက်နိုင်သော အကြောင်းမရှိချေ”ဟု ဆုံးမတော်မူသောအခါ ထိုရဟန်း ထိတ်လန့်မှု (သံဝေဂ)ဖြစ်သွားသည်၊ ထိုအကြောင်းကို ဆွမ်းခံအပြန်၌ ရဟန်းတို့အား မိန့်တော်မူရာ အညတရ ရဟန်းလျှောက်ထားသဖြင့် စားကြွင်း (အံဖတ်)ဟူသည် “အဘိဇ္ဈာ၊ စိမ်းစိုညှိဟောင်သောအနံ့ဟူသည် “ဗျာပါဒ၊ ယင်ကောင်ဟူသည် “အကုသိုလ်ဝိတက်” ဤတရားတို့သည် သတိလက်လွတ် ပညာချွတ်ယွင်း သမာဓိကင်းနေသော ရဟန်းကို နှိပ်စက်နိုင်ကြောင်း၊ သီလရှိ ပညာဖြင့် ကိလေသာ တို့ငြိမ်းအေးရာနိဗ္ဗာန်၌ မွေ့လျော်သောရဟန်းသည် အကုသိုလ်ဝိတက်တို့ မလိုက်တော့ပဲ ကိလေသာအပူငြိမ်းလျက် ချမ်းသာစွာနေရ၏-ဟု အကျယ် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၁၊၁၈၂-၃။ သံ၊မြန်၊၁၊၁၇၁။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၂၄၃-၄။ သံ၊ဋီ၊၁၊၂၇၉-၂၈၀။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၇-ဗြာဟ္မဏသံယုတ်၊ ၂-ဥပါသကဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ တောအုပ်တစ်ခုဝယ် သီတင်းသုံးနေတော်မူသည်ကို တွေ့မြင်ရသော ထင်းခွေသွားသည့် တပည့်လုလင်တို့၏ပြောကြားချက်အရ -ကိုယ်ကို ဖြောင့်မတ်စွာထား၍ ကမ္မဋ္ဌာန်းသို့ရှေးရှု သတိကိုဖြစ်စေလျက် တင်ပလ္လင်ခွေထိုင်နေတော်မူသော ဘုရားရှင်သို့ချဉ်းကပ်ပြီး ရှေးဦးစွာ တောထဲ၌ မကြောက်မရွံ့ သီတင်းသုံး နေတော်မူသော ဘုရားရှင်ကို ချီးကျူး၍ ဗြဟ္မာပြည်သို့ရောက်ခြင်းငှာ အားထုတ်နေ ပါသလော-ဟု မေးလျှောက်လာသောဘာရဒွါဇအနွယ်ရှိသောပုဏ္ဏားအား “ဆိတ်ငြိမ်သော တောကြီးထဲ၌ ရဲရဲရင့်ရင့် ဈာန်ဖြင့်နေနိုင်ပုံကို” ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၃၊၁၈၇-၈။ သံ၊မြန်၊၃၊၁၉၃-၄။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၇၃။ သံ၊ဋီ၊၂၊၄၉၇။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၄-ဣန္ဒြိယသံယုတ္တ၊ ၄-သုခိန္ဒြိယဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
သုခ, ဒုက္ခ, သောမနဿ, ဒေါမနဿ, ဥပေက္ခာ-ဟု ဣန္ဒြေ ငါးပါးရှိပုံ၊ ဖဿကို အကြောင်းပြု၍ ဣန္ဒြေငါးပါးဖြစ်ပုံ၊ ဣန္ဒြေဖြစ်သည်ကို သိပုံ၊ ဖဿချုပ်ခြင်းကြောင့် ဣန္ဒငါးပါးတို့ ချုပ်ပုံ၊ ဣန္ဒြေချုပ်ပုံကိုလည်း သိနိုင်ပုံကို သစ်သား (ထင်း)ချောင်း နှစ်ချောင်းပွတ်တိုက်ရာမှ အပူငွေ့နှင့် မီးတို့ဖြစ်ပေါ်လာပုံ၊ ထိုသစ်သား (ထင်း)ချောင်း နှစ်ချောင်းကို ခွဲထားလိုက်လျှင် မီးနှင့် အပူငွေ့တို့ချုပ်ငြိမ်းပုံ ဥပမာဖြင့် ဝေဒနာ တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီဖြစ်ပုံ, အသီးအသီး ချုပ်ပုံတို့ကို ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၃၊၃၆၂-၄။ အံ၊မြန်၊၃၊၃၆၀-၁။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၂၂။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဒသကနိပါတ၊ ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ (၈)၃-အာကင်္ခဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် ဝေသာလီမြို့ မဟာဝုန်တော ကူဋာဂါရသာလာကျောင်းတော်ဝယ် ထင်ရှားသောမထေရ်တို့နှင့် အတူသီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် “အသံသည် ဈာန်၏ ဆူးငြောင့်သဖွယ်ဖြစ်ပုံနှင့် ဆူးငြောင့်ဆယ်မျိုးတို့ကို ယင်းတို့၏ ဆူးငြောင့်သဖွယ်ဖြစ်ရာ တရားများနှင့် တွဲဖက်၍ ဟောတော်မူပြီး ဆူးငြောင့်ကင်းသူ, ဆူးငြောင့်မရှိသူများသည် ရဟန္တာများဖြစ်ကြပုံကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၃၊၂၆၀-၁။ သံ၊မြန်၊၃၊၂၆၂-၃။ သံ၊ ဋ္ဌ ၃။ ၂၉၃။ သံ၊ဋီ၊၂၊၅၁၆။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၈-အနုရုဒ္ဓသံယုတ္တ၊ ၁-ရဟောဂတဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
ကောသလနိုင်ငံ၊ သာကေတမြို့ အနီး ကဏ္ဍကီတောအုပ်အတွင်း၌ အရှင်အနုရုဒ္ဓါ၊ အရှင်သာရိပုတ္တရာ၊ အရှင်မောဂ္ဂလာန်ထေရ်တို့ သီတင်းသုံးတော်မူနေကြစဉ် အရှင်သာရိပုတ္တရာ၏ မေးလျှောက်ထားချက်အရ ကျင့်ဆဲသေခရဟန်းသည် သတိပဋ္ဌာန်လေးပါးသို့ ကပ်ရောက်၍ နေထိုက်၏-ဟု သတိပဋ္ဌာန်တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီကို ဝေဖန်၍ အရှင်အနုရုဒ္ဓါ ဖြေဆိုသည့်သုတ်။
-သံ၊၃၊၂၆၁။ ... ပဉ္စမသုတ်။
အထက်သုတ်နည်းအတိုင်း အရှင်သာရိပုတ္တရာ၏ မေးလျှောက်ထားချက်အရ ကျင့်ပြီးသော အသေခရဟန်းသည် သတိပဋ္ဌာန်လေးပါးသို့ ကပ်ရောက်၍ နေထိုင်ပုံကို အရှင်အနုရုဒ္ဓါ ဖြေဆိုသည့်သုတ်။
-သံ၊၃၊၂၆၁။ သံ၊မြန်၊၃၊၂၆၃-၄။ ဆဋ္ဌသုတ်။
စတုတ္ထသုတ်တော်အတိုင်း အရှင်သာရိပုတ္တရာထေရ်၏ မေးလျှောက်ချက်အရ သတိပဋ္ဌာန်လေးပါးကို ပွားများခြင်းကြောင့် မြတ်သော အဘိညာဉ်ရှိသူဖြစ်ရပုံကို အရှင်အနုရုဒ္ဓါ ဖြေဆိုတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-မ၊၂၊၃၂၇-၃၃၃။ မ၊မြန်၊၂၊၃၃၁-၇။ မ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၄၅-၈။ မ၊ဋီ၊၃၊၁၆၃-၅။
-မဇ္ဈိမနိကာယ၊ မဇ္ဈိမပဏ္ဏာသက၊ ၄-ရာဇဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
ဘုရားရှင် ဥရုညမြို့ ကဏ္ဏကတ္ထလ မိဂဒါယ၌ သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် (၁) “ကောသလဘုရင် ရောက်ရှိလာပြီး -သဗ္ဗညုဖြစ်သော သမဏ, ဗြာဟ္မဏ မရှိ၊ သဗ္ဗညု-ဟု ဝန်ခံနိုင်သော အကြောင်းမရှိ” သဗ္ဗညုတဉာဏ်တော်နှင့် ဆက်စပ်၍ မိမိကြားထားသောစကားကို ဘုရားရှင်ကိုယ်တော် မိန့်ကြားတော်မူခြင်း ဟုတ်/မဟုတ်၊ (၂) အမျိုးလေးပါးတို့ ထူးခြားမှု ရှိ/မရှိ၊ (၃) ပဓာနိယင်္ဂတရားငါးပါးနှင့် ပြည့်စုံသူတို့ အချင်းချင်းထူးခြားမှု ရှိ/မရှိ၊ (၄) မဂ်, ဖိုလ်ချင်း ခြားနားမှု ရှိ/မရှိ၊ (၅) နတ်၊ (၆)ဗြဟ္မာတို့ ရှိ/မရှိ၊ (၇) ယင်းနတ်ဗြဟ္မာတို့ ဤလူ့ပြည်၌ ပဋိသန္ဓေနေမှု ရှိ/မရှိ -ပြဿနာတို့ကို မေးလျှောက်ပါသည်။ ဘုရားရှင်သည် ကောသလဘုရင်အား ဆုံးမပြီး ယဉ်ကျေးပြီးသော ဆင် မြင်း, နွား၊ မဆုံးမရသေး, မယဉ်ကျေးသော ဆင်, မြင်း, နွား ဥပမာ၊ ကျွန်းသား, အင်ကြင်းသား, သရက်သား, ရေသဖန်းသား, ထင်းခြောက်မီး ဥပမာတို့ဖြင့် ရှင်းလင်းဟောကြားတော်မူပါသည်။ ဝိဋဋူဘစစ်သူကြီး၏ ဤလူ့ပြည်သို့ ပဋိသန္ဓေလာနေသောနတ်တို့က ဤလူ့ပြည်သို့ ပဋိသန္ဓေလာ၍မနေသောနတ်တို့ကို နေရာမှ ရွေ့စေနိုင်မှု, နှင်ထုတ်နိုင်မှု ရှိ/မရှိကို မေးလျှောက်ရာ အရှင်အာနန္ဒာမထေရ် ဥပမာစကားဖြင့် ရှင်းလင်းမိန့်ကြား တော်မူပုံ၊ ကောသလဘုရင်က အရှင်အာနန္ဒာမထေရ်အား ချီးမွမ်းစကားလျှောက်ထားပြီး ဘုရားရှင်၏ ဖြေဆိုချက်အားလုံးကို နှစ်သက် သဘောကျပါကြောင်း လျှောက်ထားသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌-ကောသလမင်း၏ လျှောက်ထားချက်၌ ကဲ့ရဲ့ခြင်းမှ ကင်းလွတ်စေရန် မေးတော်မူပုံ၊ ပုထုဇဉ်နှင့် အရိယာပုဂ္ဂိုလ်အဆင့်ဆင့် ပဓာနဝေမတ္တ ဖြစ်ပုံ၊ အဿဒ္ဓ-ပုဂ္ဂိုလ် ၄-မျိုး၊ ဩပမ္မသံသန္ဒန၊ မင်း၏ အစွမ်းသတ္တိများ-အစရှိသော မှတ်သားဖွယ်များကို လေ့လာနိုင်ပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၁၊၅၃။ အံ၊မြန်၊၁၊၆၅။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၇။ အံ၊ဋီ၊၂၊၅။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဒုကနိပါတ၊ ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၁-ကမ္မကရဏဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
အဟိရိက, အနောတ္တပ္ပ တရားနှစ်ပါးသည် ကဏှဓမ္မဖြစ်ပုံကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၃၊၄၅၅။ အံ၊မြန်၊၃၊၄၄၉။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဒသကနိပါတ၊ တတိယပဏ္ဏာသက၊ (၁၅)၅-အရိယဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ-အစရှိသော တရား ၁၀-ပါးတို့ကို ကဏှမဂ္ဂကဏလမ်းစဉ်, သမ္မာဒိဋ္ဌိ-အစရှိသော တရား ၁၀-ပါးတို့ကို သုက္ကမဂ္ဂ - သုက္ကလမ်းစဉ်ဟု ခွဲခြား၍ ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၃၊၄၈၅။ အံ၊မြန်၊၃၊၄၇၆။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဒသကနိပါတ၊ စတုတ္ထပဏ္ဏာသက၊ (၁၉)၄-အရိယမဂ္ဂဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
ဒုစရိုက် ၁၀-ပါးသည် ကဏှမဂ္ဂ - ကဏှလမ်းစဉ်၊ ဒုစရိုက် ၁၀-ပါးမှ ရှောင်ကြဉ်မှုသည် သုက္ကမဂ္ဂ -သုက္ကလမ်းစဉ်ဟု ခွဲခြား၍ ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၂၊၂၂၇။ အံ၊မြန်၊၂၊၂၈၉-၂၉၀။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၈၂။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ပဉ္စကနိပါတ၊ ပဉ္စမပဏ္ဏာသက၊ (၂၃)၃-ဒီဃစာရိကဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ် နှင့် ဒသမသုတ်။
မြွေဟောက်၏ အပြစ် ၅-မျိုးနှင့် မာတုဂါမ၏ အပြစ် ၅-မျိုးတို့ကို နှစ်သုတ် ခွဲ၍ ဟောတော်မူသည်။ ဒုတိယကဏသပ္ပသုတ်၌ နှိုင်းယှဉ်ချက်နှင့်တကွ ဟောတော်မူပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၁၊၁၅၀။ သံ၊မြန်၊၁၊၁၄၄။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၁၉၇။ သံ၊ဋီ၊၁၊၂၄၆။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၆-ဗြဟ္မသံယုတ္တ၊ ပဌမဝဂ်၊ အဋ္ဌမသုတ်။
သုဗြဟ္မာနှင့် သုဒ္ဓါဝါသ-ဟူသော ပစ္စေက ဗြဟ္မာ နှစ်ဦးတို့ ဘုရားရှင် သီတင်းသုံးတော်မူရာ ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်သို့ လာရောက်ကြပြီး ကတမောဒကတိဿသည် “အကိဿဝ”-ပညာမဲ့သူဖြစ်ကြောင်း လျှောက်ထားသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၁၊၃။ သံ၊မြန်၊၁၊၃။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၂၃။ သံ၊ဋီ၊၁၊၆၇-၈။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-ဒေဝတာသံယုတ္တ၊ ၁-နဠဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
အညတရနတ်သား၏ မေးလျှောက်ချက်အရ -အနာဂါမိမဂ်ဖြင့် ဩရမ္ဘာဂိယ သံယောဇဉ် ၅-ပါးကို ဖြတ်တောက်ပြီး၊ အရဟတ္တမဂ်ဖြင့် ဥဒ္ဓံဘာဂိယ သံယောဇဉ် ၅-ပါးတို့ကို ပယ်စွန့်ပြီး၊ ထိုသံယောဇဉ်တို့ကို ဖြတ်တောက်မှု ပယ်စွန့်နိုင်ရန် သဒ္ဓါအစ ရှိသော ဣန္ဒြေ ၅-ပါးတို့ကို အလွန်ထူးခြားစွာ ပွားများပြီး၊ ရာဂ, ဒေါသ, မောဟ, မာန, ဒိဋ္ဌိ-ဟူသော ကပ်ငြိတွယ်တာမှုတရား ၅-ပါးကို လွန်မြောက်ပြီးသောရဟန်းကို “ဩဃတိဏ္ဏ (သံသရာရေပြင်ကြမ်း ကူးသန်းပြီးသော)ရဟန်းဟု ဆိုသင့်ပုံကို ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၂၊၁၀၆။ အံ၊မြန်၊၂၊၉၇။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ပဉ္စကနိပါတ၊ ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ (၁၀)၅-ကကုဓဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
အရဟတ္တဖိုလ်ကို မကြာမီ ထိုးထွင်း၍ သိနိုင်မည့် အာနာပါနဿတိဘာဝနာ ပွားများသောရဟန်း၏ အရည်အချင်း ငါးမျိုးကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၁၊၁၄၉။ အံ၊မြန်၊၁၊၁၆၈။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၃၆။ အံ၊ဋီ၊၂၊၁၂၃။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ တိကနိပါတ၊ ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၅-စူဠဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
စကားဖြစ်ပေါ်ခြင်းအကြောင်း သုံးမျိုးကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၁၊၁၉၇-၉။ အံ၊မြန်၊၁၊၂၁၅-၈။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၈၄-၈။ အံ၊ဋီ၊၂၊၁၆၇-၉။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ တိကနိပါတ၊ ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ (၇)၂-မဟာဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
ဤသုတ်၌ -
(က) စကားပြောဆိုခြင်း၏အကြောင်း ၃-မျိုး၊
(ခ) စကားပြောဆို (ဆွေးနွေး)ထိုက်သောပုဂ္ဂိုလ် ၄-မျိုး၊
(ဂ) စကားမပြောဆို (မဆွေးနွေး)ထိုက်သောပုဂ္ဂိုလ် ၄-မျိုး၊
(ဃ) (သစ္စာ ၄-ပါးသိနိုင်သော) အကြောင်းရှိသော ပုဂ္ဂိုလ်၊
(င) (သစ္စာ ၄-ပါးသိနိုင်သော) အကြောင်းမရှိသော ပုဂ္ဂိုလ်၊
(စ) စကားပြောဟောခြင်း၏ ပန်းတိုင်တို့ကို အကျယ် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
ပညာရှိ (အရိယာ)ပုဂ္ဂိုလ်တို့ မပြောဆိုသောစကားများ, ပြောဆိုသောစကားများ ပညာရှိ (အရိယာ)ပုဂ္ဂိုလ်တို့၏ တိုင်ပင်ခြင်းတို့ကိုလည်း ဟောတော်မူပါသည်။
အဋ္ဌကထာ/ဋီကာတို့၌-အကျယ်ဖွင့်ပြချက်များ ရှိပါသည်။
-အံ၊၃၊၃၅၈-၉။ အံ၊မြန်၊၃၊၃၅၅-၆။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၁၈-၉။ အံ၊ဋီ၊၃၊၃၃၈-၉။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဒသကနိပါတ၊ ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ (၇)၂-ယမကဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
တိရစ္ဆာနကထာ ၂၇-မျိုးကို ပြောဆိုနေကြသောရဟန်းတို့အား အညတိတ္ထိယ ပရိဗ္ဗာဇကတို့၏အစွမ်းသတ္တိကို ကုန်စေနိုင်သော ကထာဆယ်ပါးကို ထောက်ဆ၍ ထောက်ဆ၍ ပြောဆိုကြရန် ဘုရားရှင် ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
တိရစ္ဆာနကထာတို့၏ ဖွင့်ဆိုချက် အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ပါရှိပါသည်။ ဋီကာ၌ တိရစ္ဆာနကထာ ၃၂-မျိုးရှိပုံကို ပြဆိုထားပါသည်။
-အံ၊၃၊၃၅၉-၃၆၀။ အံ၊မြန်၊၃၊၃၅၇-၈။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဒသကနိပါတ၊ ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ (၇)၂-ယမကဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော် ညနေချမ်းအခါ ဥပဋ္ဌာနသာလာ၌ တိရစ္ဆာနကထာကို ပြောဆိုနေသောရဟန်းတို့အား အထက်သုတ်ပါကထာဝတ္ထု ၁၀-ပါးတို့ကို မိမိကိုယ်တိုင်လည်း ကျင့်သုံး အခြားရဟန်းတို့အားလည်း ကျင့်သုံးရန် ဟောပြောသောရဟန်းသည် ချီးမွမ်းထိုက်ပုံကို ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၃၊၃၈၂-၆။ အံ၊မြန်၊၃၊၃၇၈-၃၈၁။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၂၅။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဒသကနိပါတ၊ ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ (၉)၄-ထေရဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
ဈာန်မဂ်ဖိုလ်ရမှု၌ လိမ်ညာ၍ ပြောဆိုခြင်းနှင့် စပ်၍ ဓမ္မဝိနယသာသနာတော်၌ ကြီးပွားစည်ပင်ပြန့်ပွားတိုးတက်မှုမရှိသော တရားဆယ်မျိုးတို့ကို စေတိတိုင်း သဟဇာတိမြို့၌ မဟာစုန္ဒထေရ်က ရဟန်းတို့အား ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-မ၊၂၊၁-၁၂။ မ၊မြန်၊၂၊၁-၁၄။ မ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁-၈။ မ၊ဋီ၊၃၊၁-၆။
-မဇ္ဈိမနိကာယ၊ မဇ္ဈိမပဏ္ဏာသ၊ ၁-ဂဟပတိဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
ဘုရားရှင် အင်္ဂတိုင်း စမ္ပာမြို့ ဂဂ္ဂရာရေကန်အနီး၌ ရဟန်းတော်များနှင့် အတူ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် ရောက်ရှိလာကြသော ဆင်ထိန်း၏သား “ပေဿနှင့် “ကန္ဒရက ပရိဗိုဇ်တို့တွင် ကန္ဒရကပရိဗိုဇ်၏လျှောက်ထားချက်အရ “ရဟန်းသံဃာတော်၏ (ဟန်ဆောင်မှုမပါ) ပင်ကိုယ်သဘာဝအားဖြင့်သာ ငြိမ်သက်မှုရှိပုံ နှစ်မျိုးကို” ဟောတော်မူပါသည်။ ထိုနှစ်မျိုးတို့တွင် သေက္ခပုဂ္ဂိုလ်များသည် သတိပဋ္ဌာန်လေးပါးပွားနေခြင်းကြောင့် ငြိမ်သက်မှုရှိပုံနှင့် သတိပဋ္ဌာန်လေးပါး အားထုတ်ပုံ၊ အားထုတ်ခြင်းကြောင့် လက်တွေ့ခံစားနိုင်သော အကျိုးတို့ကို ဟောကြားတော်မူပါသည်။ ။
ဆင်ထိန်း၏သား ပေဿက “ရှုပ်ပွနေသောလူ့လောက၌ သတိပဋ္ဌာန်လေးပါး ပွားများသင့်ပုံ၊ လူ့သဘာဝနှင့် တိရစ္ဆာန်သဘာဝတို့ခြားနားချက်ကို ရှင်းလင်းလျှောက်ထားပါသည်။ ဘုရားရှင်က ပေဿအား (၁) အတ္တန္တပ, အတ္တပရိတာပနာနုယောဂ မနုယုတ္တပုဂ္ဂိုလ်၊ (၂) ပရန္တပ, ပရပရိတာပနာနုယောဂ မနုယုတ္တပုဂ္ဂိုလ်၊ (၃) အတ္တန္တပ, အတ္တပရိတာပနာနုယောဂ မနုယုတ္တ, ပရန္တပ, ပရပရိတာပနာနုယောဂ မနုယုတ္တပုဂ္ဂိုလ်၊ (၄) နေဝအတ္တန္တပ, အတ္တပရိတာပနာနုယောဂ မနုယုတ္တ, နပရန္တပ, နပရပရိတာပနာ နုယောဂ မနုယုတ္တပုဂ္ဂိုလ်-ဟု ပုဂ္ဂိုလ်လေးမျိုးရှိပုံ၊ နောက်ဆုံးပုဂ္ဂိုလ်သည် နိစ္ဆာတ, နိဗ္ဗုတ, သီတိဘူတ, သုခပ္ပဋိသံဝေဒီ, ဗြဟ္မဘူတဖြစ်ပုံ၊ ဤပုဂ္ဂိုလ်လေးမျိုးတို့တွင် အဘယ် ပုဂ္ဂိုလ်သည် သင်၏စိတ်ကို နှစ်သက်စေနိုင်ပါသနည်း-ဟု မေးတော်မူပါသည်။
ထိုအခါ ပေဿ-က “နောက်ဆုံးပုဂ္ဂိုလ်သာ သူ၏စိတ်ကို နှစ်သက်စေနိုင်ပုံနှင့် နှစ်သက်စေနိုင်ခြင်း၏ အကြောင်းကို” လျှောက်ထားပြီး ပြန်သွားပါသည်။
ထိုအခါ ဘုရားရှင်က “ပေဿသည် ပညာရှိဖြစ်ပုံ၊ ထိုပုဂ္ဂိုလ်လေးမျိုး၏ အကျယ်ဒေသနာကို နာယူပြီးပါက အကျိုးများစွာဖြစ်နိုင်ပုံကို မိန့်ကြားတော်မူပြီး၊ ထိုပုဂ္ဂိုလ်လေးမျိုးအကျယ်ကို သီလ, သမာဓိ, ပညာ အထွတ်တပ်၍ ဟောတော်မူပါသည်။
အဋ္ဌကထာ၌-စမ္ပာမြို့တော်နှင့် ဂဂ္ဂရာရေကန်အကြောင်း၊ တုဏှီဘူတ ဖြစ်ပုံ၊ အစ္ဆရိယပုဒ်အဖွင့်၊ အစ္ဆရိယနှစ်မျိုး၊ ဥပသန္တ အတုနှင့် အစစ်၊ သမဏယက္ခ၊ ဤသုတ်၌ ဟောတော်မူသည့် သတိပဋ္ဌာန်၊ သဌ, ကူဋ၊ ဝင်္က, ဇိမှအဖွင့်၊ ပဏ္ဍိတ, မဟာပည ပုဂ္ဂိုလ် အစစ်၊ မဂ္ဂဖလဥပနိဿယ ပျက်စီးခြင်းအကြောင်း နှစ်မျိုး-အစရှိသော မှတ်သားဖွယ် ဖွင့်ဆိုချက်များကို လေ့လာနိုင်ပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၁၃၈။ သံ၊မြန်၊၂၊၁၂၉။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-ခန္ဓသံယုတ္တ၊ (၁၂)၂-ဓမ္မကထိကဝဂ္ဂ၊ ဒွါဒသမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် “အဘယ်ကဲ့သို့မြင်လျှင် ဤသဝိညာဏကကာယ, ဗဟိဒ္ဓသဗ္ဗနိမိတ္တတို့၌ “ငါ”ဟု စွဲယူမှု “ဒိဋ္ဌိ”၊ ငါ့ဥစ္စာ-ဟု တပ်မက်မှု “တဏှာ၊ ထောင်လွှားမှု “မာနာနုသယတို့ မဖြစ်ပါကုန်သနည်း-ဟု အရှင်ကပ္ပ၏ မေးလျှောက်မှုကို အကြောင်းပြု၍ အနတ္တလက္ခဏသုတ် ဒေသနာတော်အတိုင်း ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည်၊ ဤသို့ သိမြင်လျှင် ဤသဝိညာဏကကာယ, ဗဟိဒ္ဓနိမိတ္တတို့၌ အဟင်္ကာရ, မမင်္ကာရ, မာနာနုသယတို့ မဖြစ်ဟု ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၂၊၁၃၉။ သံ၊မြန်၊၂၊၁၃၀။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ... တေရသမသုတ်။
ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူသော ဘုရားရှင်အား “အဘယ်သို့ သိမြင်လျှင် ဤသဝိညာဏကကာယ, ဗဟိဒ္ဓ သဗ္ဗနိမိတ္တတို့၌ အဟင်္ကာရ, မမင်္ကာရ မာနာနုသယတို့ကင်း၍ မာန်အဖို့အစုကို လွန်မြောက်သော ငြိမ်သက်သော ကိလေသာမှလွတ်မြောက်သော စိတ်ဖြစ်ပါသနည်း-ဟု မေးလျှောက်သော အရှင်ကပ္ပထေရ်အား ဘုရားရှင်က အနတ္တလက္ခဏသုတ် ဒေသနာတော်အတိုင်း ဟောကြားတော်မူပါသည်၊ ဤသို့သိမြင်လျှင် အဟင်္ကာရ-စသည်ကင်း၍ ကိလေသာမှလွတ်မြောက်သော စိတ်ဖြစ်၏-ဟု ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၁၊၄၆၀။ အံ၊မြန်၊၁၊၄၇၃။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၄၀။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ စတုတ္ထပဏ္ဏာသက၊ (၁၆)၁-ဣန္ဒြိယဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
အသင်္ချေယျကပ် လေးမျိုးကို အကျယ်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌-သံဝဋသုံးမျိုးနှင့် သံဝဋသီမာသုံးမျိုးတို့ကို ဖွင့်ပြထားပါသည်။
ဋီကာ၌-သံဝဋ္ဋကပ် အစရှိသောပုဒ်အဖွင့်များနှင့် ဗုဒ္ဓခေတ်အကြောင်း ဖွင့်ပြချက်များ ပါရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၃၊၂၆၅။ သံ၊မြန်၊၃၊၂၆၆-၇။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၈-အနုရုဒ္ဓသံယုတ္တ၊ ဒုတိယဝဂ်၊ ပဌမသုတ်။
ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူသောအခါ အရှင်အနုရုဒ္ဓါအား “အဘယ်တရားများကို ပွားများခြင်းကြောင့် အရှင်အနုရုဒ္ဓါသည် မဟာဘိညပုဂ္ဂိုလ်ဖြစ်ပါသနည်း”ဟု မေးလျှောက်သော သမ္ဗဟုလ ရဟန်းတို့အား အရှင်အနုရုဒ္ဓါမထေရ်က သတိပဋ္ဌာန်တရားလေးပါးကို ပွားများခဲ့ခြင်းကြောင့် ကပ္ပါတစ်ထောင်အထိ သိမြင်နိုင်သော မဟာဘိညပုဂ္ဂိုလ်ဖြစ်ကြောင်း”ကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သုတ္တနိ၊၃၂၁-၂။ သုတ္တနိ၊မြန်၊၃၀၃-၄။ သုတ္တနိ၊ဋ္ဌ၊၂၊၄၂-၈။
ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ သုတ္တနိပါတ, ၂-စူဠဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
ဤသုတ်သည် ပါဠိတော်၌ ဓမ္မစရိယသုတ်ဟုလည်းကောင်း, အဋ္ဌကထာ၌ ကပိလသုတ်ဟုလည်းကောင်း ခေါ်ဝေါ်ပါသည်။ ဤသုတ်ကို ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ ကပိလငါးနှင့်အတူ စည်းဝေးရောက်လာကြသော ကောသလမင်းနှင့် လူအပေါင်းအား ကပိလငါးကို အကြောင်းပြု၍ ဟောကြားတော် မူပါသည်။
ဤသုတ်၌ မြတ်သောဥစ္စာရတနာ၊ ယုတ်ညံ့စွာအသက်ရှင်နေသော ရဟန်း၊ ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်တရားတော်ကို မသိနိုင်သောရဟန်း၊ တမလွန်ဘဝ၌ ဆင်းရဲသို့ရောက်မည့် ရဟန်း၊ ဆေးကြော၍ မစင်ကြယ်စေနိုင်သော အကုသိုလ်မစင်ဖြင့် ပြည့်သောရဟန်း၊ ယုတ်ညံ့သောရဟန်းတို့ကို သံဃာညီညွတ်မှုကိုရယူလျက် အမှိုက်, ယောက်သွားပုပ်တို့ကဲ့သို့ သံဃာ့ဘောင်မှ နှင်ထုတ်ကြကုန်လျက် ဆင်းရဲကုန်ဆုံး အောင် အားထုတ်ကြကုန်လော့-ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌-ကပိလရဟန်းအကြောင်းနှင့် မှတ်သားဖွယ်ဖွင့်ဆိုချက်များကို လေ့လာနိုင်ပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၁၊၃၉၄၊ အံ၊မြန်၊၁၊၄၀၉။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၂၁။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ (၈)၃-အပဏ္ဏကဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
ကောသမ္ဗီမြို့ ဃောသိတာရုံကျောင်းတော်၌ အရှင်အာနန္ဒာ၏ လျှောက်ထား ချက်အရ ကောဓန, ဣဿုကီ, မစ္ဆရီ, ဒုပ္ပည-ဟူသော တရားလေးမျိုးရှိသော အမျိုးသမီးများသည် (၁)တရားဆုံးဖြတ်မှု၊ (၂)ကြီးမားသောကုန်သွယ်မှုလုပ်ငန်း၊ (၃)နိုင်ငံရပ် ခြား ကုန်သွယ်မှုလုပ်ငန်းတို့ကို မလုပ်ကိုင် မဆောင်ရွက်နိုင်ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌-အကျယ်ဖွင့်ပြချက် ပါရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၁၊၅၇၅။ အံ၊မြန်၊၁၊၅၈၉။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ (၂၆)၆-အဘိညာဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
အပြစ်ရှိသော ကာယကံ, ဝစီကံ, မနောကံ, မိစ္ဆာအယူ-ဟူသော တရားလေးမျိုးတို့နှင့် ပြည့်စုံသော ဗာလ, အဗျတ္တ-ဖြစ်သော သူယုတ်မာသည် (မိမိ၏ ကုသိုလ်မူလကို) တူးဖြို ဖျက်ဆီး၍ မိမိကိုယ်ကို ဆောင်သူ၊ မကောင်းမှုများစွာ ပွားသူ၊ အပြစ်ရှိသူ၊ ပညာရှိတို့ ကဲ့ရဲ့အပ်သူ အကုသိုလ်များစွာကို ပွားများသူဖြစ်၏။
အပြစ်ကင်းသော ကာယကံ, ဝစီကံ, မနောကံ, သမ္မာအယူ-ဟူသော တရား လေးမျိုးတို့နှင့် ပြည့်စုံသော ပဏ္ဍိတ, ဗျတ္တဖြစ်သော သူတော်ကောင်းသည် (မိမိ၏ ကုသိုလ်မူလကို) မတူးဖြို, မဖျက်ဆီးပဲ မိမိကိုယ်ကို ဆောင်သူ၊ အပြစ်မရှိသူ, ပညာရှိတို့ မကဲ့ရဲ့အပ်သူ, ကုသိုလ်ကောင်းမှုများစွာ ပွားများသူ ဖြစ်၏-ဟု ကဏှပက္ခ, သုက္ကပက္ခအားဖြင့် ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၁၊၂၇၄-၅။ အံ၊မြန်၊၁၊၂၉၂-၃။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ တိကနိပါတ၊ တတိယပဏ္ဏာသက၊ (၁၂)၂-အာပါယိကဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
ကမ္မန္တဝိပတ္တိ အာဇီဝဝိပတ္တိ, ဒိဋ္ဌိဝိပတ္တိ-ဟူသော ဝိပတ္တိ ၃-မျိုးနှင့် ကမ္မန္တသမ္ပဒါ, အာဇီဝသမ္ပဒါ, ဒိဋ္ဌိသမ္ပဒါ-ဟူသော သမ္ပဒါ ၃-မျိုးတို့ကို အကျယ်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၃၊၄၇၀-၁။ အံ၊မြန်၊၃၊၄၆၃-၄။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၃၈။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဒသကနိပါတ၊ စတုတ္ထပဏ္ဏာသက၊ (၁၇)၂-ဇာဏုဿောဏိဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
ဒုစရိုက် ၁၀-ပါးတို့တွင် တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ၌ လောဘ, ဒေါသ, မောဟ အကြောင်းခံ၍ အသီး အသီးဖြစ်ပုံ၊ လောဘ, ဒေါသ, မောဟတို့သည် (အကုသိုလ်) ကံ ဖြစ်ခြင်း၏အကြောင်း ဖြစ်ပုံ၊ လောဘ, ဒေါသ, မောဟတို့ ကုန်ခမ်းခြင်းကြောင့် အကုသိုလ်ကံအကြောင်း ကုန်ဆုံးသွားပုံကို တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ အကျယ်ဝေဖန်၍ ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၁၊၄။ အံ၊မြန်၊၁၊၂၆။ အံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၄၀။ အံ၊ဋီ၊၁၊၈၈-၉။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဧကကနိပါတ၊ ၃-အကမ္မနိယဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
ဘာဝနာ၏အစွမ်းအားဖြင့် ပွားများအပ်ပြီးသော လောကုတ္တရာစိတ်မှ တပါး ပြုခြင်းငှာလွယ်ကူသော အခြား (မည်သည့်)တရားကိုမျှ ငါဘုရားမြင်တော်မမူ၊ ဘာဝနာ၏ အစွမ်းအားဖြင့် ပွားများအပ်ပြီးသော လောကုတ္တရာစိတ်သည်သာ ပြုခြင်းငှာ လွယ်ကူ၏-ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၃၄၆-၇။ သံ၊မြန်၊၂၊၃၄၀-၁။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၄၆။ သံ၊ဋီ၊၂၊၃၁၅-၆။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ သဠာယတနသံယုတ္တ၊ (၁၅)၅-နဝပုရာဏဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
ပုရာဏကမ္မ, နဝကမ္မ, ကမ္မနိရောဓ, ကမ္မနိရောဓဂါမိနီ ပဋိပဒါ-တို့ကို အကျယ် ဟောကြားတော်မူပြီး၊ ယင်းတို့ကို မမေ့မလျော့ ကျင့်သုံးကြကုန်ရန် ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် တင်းကြပ်စွာ မိန့်ကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-ဥဒါန၊၁၀၀။ ဥဒါန၊မြန်၊၉၂။ ဥဒါန၊ဋ္ဌ၊၁၄၈-၁၅၀။
-ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ ဥဒါန၊ ၃-နန္ဒနဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော် ဘုရားရှင်၏ အနီးအနား၌ ထက်ဝယ်ဖွဲ့ခွေ ထိုင်နေလျက် ရှေးကံဟောင်းကြောင့် ပြင်းထန်စွာဖြစ်ပေါ်လာသော ဒုက္ခဝေဒနာကို သတိ, သမ္ပဇဉ်ဖြင့် ဆင်ခြင်လျက် စိတ်ဆင်းရဲမှုမရှိပဲ ထိုင်နေသော ရာဇဂြိုဟ်မြို့သား ရဟန္တာအရှင်မြတ်တစ်ပါးကို ရှုမြင်တော်မူရခြင်းကြောင့် “သဗ္ဗကမ္မဇဟဿံ”အစရှိသော ဂါထာဖြင့် ဘုရားရှင်ကိုယ်တော်တိုင် ဥဒါန်းကျူးရင့်တော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌-ဝေဒနာရှုပုံနှင့် တကွ ဖွင့်ဆိုချက်အကျယ် ပါရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၃၊၂၆၆။ သံ၊မြန်၊၃၊၂၆၈။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၈-အနုရုဒ္ဓသံယုတ္တ၊ ဒုတိယဝဂ်၊ နဝမသုတ်။
“ငါ့ရှင်တို့ ဤသတိပဋ္ဌာန်လေးပါးတို့ကို ပွားများခြင်း, ကြိမ်ဖန်များစွာ ပြုလုပ် ခြင်းကြောင့် အတိတ်, အနာဂတ်, ပစ္စုပ္ပန်ဖြစ်သော ဆောက်တည် (ပြုလုပ်)ထားသော ကံတရားတို့၏ အကျိုးဝိပါက်ကို အရာအားလျော်စွာ, အကြောင်းအားလျော်စွာ အမှန် အတိုင်းသိ၏”ဟု အရှင်အနုရုဒ္ဓါမထေရ်မြတ်က ရဟန်းတို့အား ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၃၊၄၁၁။ သံ၊မြန်၊၃၊၄၁၇။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ (၁၂)သစ္စသံယုတ္တ၊ (၁၀)စတုတ္ထအာမကဓည ပေယျာလဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
ဝယ်မှု ရောင်းမှုမှ ရှောင်ကြဉ်သောသူတို့သည် နည်းပါးကုန်၏၊ ဝယ်မှု ရောင်းမှုမှ မရှောင်ကြဉ်သောသူတို့သာ များကုန်၏-ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၃၊၅၀၃-၅။ အံ၊မြန်၊၃၊၄၉၃-၄။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၄၀-၁။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဒသကနိပါတ၊ (၂၁)၁-ကရဇကာယဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
စေတနာနှင့်တကွ ပြုလုပ် ဆည်းပူး အားထုတ်အပ်သောကံတို့၏ ယခုဘဝ၌ ဖြစ်စေ, ဒုတိယဘဝ၌ဖြစ်စေ, အခြားဘဝတစ်ခု၌ဖြစ်စေ အကျိုးဝိပါက်ကို မခံစားရပဲ ပျောက်ပျက်သွား၏-ဟု လည်းကောင်း၊ ယင်းကံတို့၏ အကျိုးဝိပါက်ကို မခံစားရပဲ သံသာရဒုက္ခ ကုန်ဆုံးသွား၏-ဟုလည်းကောင်း ဟောတော်မမူပုံ၊ အဘိဇ္ဈကင်း ဗျာပါဒရှင်းလျက် ဝဲ, ယာ, ရှေ့၊ နောက်, အထက်, အောက် အရပ် ၆-မျက်နှာရှိ သတ္တဝါအားလုံးတို့အပေါ်၌ မေတ္တာ, ကရုဏာ, မုဒိတာ, ဥပေက္ခာ ဘာဝနာ တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ ပွားများပုံ၊ ထိုသို့ပွားများနေသူသည် မကောင်းမှုကို မပြုလုပ်ပုံ၊ မကောင်းမှုကို မပြုလုပ်သူသည် ဆင်းရဲဒုက္ခ မဖြစ်ပုံ၊ ဘာဝနာပွားများခြင်း၏ အကျိုးတရားများကို အကျယ်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၃၊၁၁၅။ သံ၊မြန်၊၃၊၁၂၁။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၂-ဗောဇ္ဈင်္ဂသံယုတ္တ၊ ၇-အာနာပါနဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
မေတ္တာဘာဝနာနှင့်တကွ ဗောဇ္ဈင်ခုနစ်ပါးတို့ကို ဝိဝေကနိဿိတ, ဝိရာဂနိဿိတ, ဝေါဿဂ္ဂပရိဏာမိ ဖြစ်အောင် အသီးအသီး ပွားများသောသူသည် အကျိုးအာနိ သင် ကြီးမားပုံ၊ အနာဂါမိဖိုလ်, အရဟတ္တဖိုလ်သို့ ရောက်နိုင်ပုံ၊ အကျိုးစီးပွား များပြားပုံ၊ ယောဂလေးပါး ကုန်ခမ်းသွားနိုင်ပုံ၊ ကြီးစွာသောသံဝေဂဉာဏ် ဖြစ်နိုင်ပုံ၊ ချမ်းသာစွာ နေခြင်းငှာ ဖြစ်ပုံတို့ကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၁၇၁-၂။ သံ၊မြန်၊၂၊၁၆၂-၃။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၁၂။ သံ၊ဋီ၊၂၊၂၆၆-၇။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၃-ဒိဋ္ဌိသံယုတ္တ၊ ၁-သောတာပတ္တိဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
ခန္ဓာငါးပါးတို့တွင် တစ်ပါးတစ်ပါးရှိခဲ့သော် ထိုခန္ဓာကိုအကြောင်းပြု၍ ထိုခန္ဓာကို မှားမှားယွင်းယွင်း နှလုံးသွင်းခြင်းကြောင့် “ကရောတော ကာရယတော”အစရှိသော ကံ (အကြောင်း)ကိုပယ်သော (ပူရဏပဿပ၏) မိစ္ဆာအယူဖြစ်ပုံ၊ ခန္ဓာငါးပါးတို့တွင် တစ်ပါးတစ်ပါး၌ အနိစ္စ, ဒုက္ခ, ဝိပရိဏာမဓမ္မ-ဟု သိမြင်လျှင် ထိုမိစ္ဆာအယူ မဖြစ်ပုံ၊ မိစ္ဆာအယူမဖြစ်တော့သည့်အခါ သစ္စာလေးပါး၌ ယုံမှားမှုတို့ကိုပယ်ပြီးသောတာပန် အရိယာသာဝကဖြစ်နိုင်ပုံကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သုတ္တနိ၊၄၁၃-၅။ သုတ္တနိ၊မြန်၊၃၉၀-၂။ သုတ္တနိ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၆၆-၉။
ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ သုတ္တနိပါတ, ၄-အဋ္ဌကဝဂ္ဂ၊ ဧကာဒသမသုတ်။
ကလဟ, ဝိဝါဒ, မစ္ဆရိယ, ပရိဒေဝ, သောက, ပိသုဏ, မာနာတိမာန, ပိယ, အာသာ, နိဋ္ဌာ, ဆန္ဒ, ဝိနိစ္ဆယ, ကောဓ, မောသဝဇ္ဇ, ကထံကထီ, သာတ, အသာတ, ဝိဘဝ, ဘဝ, ဖဿ, ပရိဂ္ဂဟ, မမတ္တ, ရူပဝိဘောတိ-အစရှိသောတရားတို့ ဖြစ်ခြင်း၏ အကြောင်းတရားတို့ကို နိမ္မိတရုပ်ပွားတော်က မေးလျှောက်သဖြင့် ဘုရားရှင် ဖြေကြားတော်မူသည်။ ဤသုတ်ကို ဒေါသစရိုက်ရှိနေသော နတ်ဗြဟ္မာတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၁၊၄၅၇-၈။ သံ၊မြန်၊၁၊၄၄၆-၇။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၁၁-၂။ သံ၊ဋီ၊၂၊၁၉၁-၂။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၉-ဩပမ္မသံယုတ္တ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
သစ်သားခေါင်းအုံးကို အုံးလျက် (နိုးနိုးကြားကြား) မမေ့မလျော့ ထက်ထက် သန်သန် အတတ်ပညာသင်ယူလျက် နေကြကုန်သော ယခုလိစ္ဆဝီမင်းတို့အား အဇာတသတ်မင်းသည် နှိပ်စက်နိုင်ရန် အခွင့်, နှိပ်စက်နိုင်ရန်အကြောင်းကို မရနိုင်၊ နူးညံ့သိမ်မွေ့သော နူးညံ့သိမ်မွေ့သည့်လက်ခြေရှိကြကုန်သော, နူးညံ့သောအိပ်ယာတို့၌ လဲသွတ်သောခေါင်းအုံးတို့၌ နေထွက်သည်တိုင်အောင် အိပ်ကြကုန်သော နောက်ပိုင်း လိစ္ဆဝီမင်းတို့သည် အဇာတသတ်မင်း၏ နှိပ်စက်ရန် အခွင့် နှိပ်စက်ရန် အကြောင်း ရလိမ့်မည်။
သစ်သားခေါင်းအုံး၌ အုံးကြကုန်လျက် ပဓာနအလုပ်၌ မမေ့မလျော့ ထက်ထက်သန်သန် အားထုတ်နေကြကုန်သော ယခုခေတ်ရဟန်းတော်တို့အား မာရ်ယုတ်သည် နှိပ်စက်ရန် အခွင့်အလမ်း အကြောင်းကို မရနိုင်၊ နူးညံ့သော နူးညံ့သိမ်မွေ့သော လက်ခြေရှိကြကုန်လျက် လဲသွတ်သောခေါင်းအုံးရှိကြကုန်သော နူးညံ့သောအိပ်ရာတို့၌ နေထွက်သည်တိုင်အောင်အိပ်ကြကုန်သော နောက်ပိုင်းရဟန်းတို့အား မာရ်ယုတ်သည် နှိပ်စက်ရန် အခွင့် နှိပ်စက်ရန် အကြောင်း ရလိမ့်မည်။ ထို့ကြောင့် သင်တို့သည် သစ်သားခေါင်းအုံး အုံးလျက် (နိုးနိုး ကြားကြား) ပဓာနအလုပ်၌ ထက်ထက် သန်သန် သတိရှိလျက် အားထုတ်နေကြရမည်-ဟု ဘုရားရှင် ဝေသာလီမြို့ ကူဋာဂါရကျောင်းတော်၌ ရဟန်းတို့အား ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌-လိစ္ဆဝီမင်းသားတို့ အက္ခဏဝေဓိ, ဝါလဝေဓိ အတတ်ပညာ ရှင်များဖြစ်အောင် အတတ်ပညာသင်ယူကြပုံ၊ ရှေးခေတ် ရဟန်းတော်များ ပဓာန အလုပ် အားထုတ်ကြပုံ၊ သီဟိုဠ်ကျွန်း၌ တချိန်က ပုထုဇဉ်ရဟန်း မရှိသလောက် အားလုံးနည်းပါး ရဟန္တာများသာဖြစ်ကြပြီး သာသနာတော်ထွန်းတောက်ခဲ့ပုံတို့ကို ဖွင့်ပြထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၁၊၈၇-၉၀။ သံ၊မြန်၊၁၊၈၆-၈။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၁၄၃-၆။ သံ၊ဋီ၊၁၊၁၈၈-၁၉၂။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၃-ကောသလသံယုတ္တ၊ ဒုတိယဝဂ်၊ အဋ္ဌမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံး နေတော်မူစဉ် ပသေနဒီကောသလဘုရင် ဘုရားရှင်ထံ ရောက်လာပြီး “မြတ်စွာဘုရားရှင် ပြည့်ပြည့်စုံစုံ ဟောကြားတော်မူအပ်သောတရားတော်သည် မိတ်ဆွေကောင်း, အဖော်သဟဲကောင်းရှိသော မိတ်ဆွေကောင်း, အဖော်သဟဲကောင်းတို့နှင့် ရင်းရင်း နှီးနှီး ဆက်ဆံမှုရှိသူအတွက်သာ ဖြစ်၏။ မိတ်ဆွေကောင်း, အဖော်သဟဲကောင်းမရှိ မိတ်ဆွေကောင်း, အဖော်သဟဲကောင်းတို့နှင့် ရင်းရင်းနှီးနှီး နီးနီးကပ်ကပ် ပေါင်းသင်းမှု မရှိသူအတွက် မဖြစ်နိုင်ပါ-ဟု ကြံစည်မိပါကြောင်း မိမိ၏ ကြံစည်မှုတစ်ရပ်ကို လျှောက်ထား လာပါသည်။
ထိုကောသလဘုရင်၏ လျှောက်ထားချက်ကို ဘုရားရှင်က လက်ခံစကား မိန့်ကြားတော်မူပြီး တချိန်က သကျနိုင်ငံ နဂရကနိဂုံး၌ ကလျာဏမိတ္တနှင့် စပ်လျဉ်း၍ အရှင်အာနန္ဒာ လျှောက်ထားပုံ၊ အရှင်အာနန္ဒာထေရ်အား “ကလျာဏမိတ္တသည် ဗြဟ္မစရိယ (အရိယာမဂ်)၏ အကျိုးတဝက် မဟုတ်၊ အပြည့်အဝ အကျိုးဖြစ်နိုင်ပုံ၊ ဘုရားရှင် ဟူသော ကလျာဏမိတ္တကို အကြောင်းပြု၍ ဝိရာဂနိဿိတ-အစရှိသည်ဖြစ်အောင် အဋ္ဌင်္ဂိက အရိယာမဂ်ကို ပွားများကြသဖြင့် ဇာတိ-အစရှိသော သဘောရှိသူတို့ ဇာတိ ဒုက္ခ-အစရှိသည်မှ ကင်းလွတ်သွားကြပုံကို” မိန့်တော်မူခဲ့ပုံ၊ သင်မဟာရာဇာလည်း ကလျာဏမိတ္တရှိအောင်, ကလျာဏမိတ္တတို့နှင့် ရင်းရင်းနှီးနှီး နီးနီးကပ်ကပ် ပေါင်းသင်း ဖြစ်အောင် ကြိုးစားပြီး အပ္ပမာဒတရားကို လက်ကိုင်ထား၍ အရာရာကိုပြုလုပ် ပြောဆိုသင့်ပုံ၊ သင်မဟာရာဇာသို့ အတုလိုက်ကြပြီး နန်းတွင်းသူများ, လက်အောက်ခံ မင်းများ, စစ်သည်တော်များ, နိုင်ငံတော်သူ နိုင်ငံတော်သားများတို့ပါ အပ္ပမာဒတရား နှင့် ပြည့်စုံကြသဖြင့် လုံခြုံရေးကိစ္စ, ဘဏ္ဍာတော်ထိမ်းသိမ်းမှုကိစ္စတို့ပါ အရာရာ ပြီးစီးနိုင်ပုံ “ပဏ္ဍိတ်”ဟု ခံယူထိုက်သူ၏ အရည်အချင်းတို့ကို ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌-ကလျာဏမိတ္တရှိသူတိုင်း အကျိုးပြီးနိုင်ပုံ၊ အရှင်အာနန္ဒာ၏ အယူအ, အင်္ဂါကအရိယာမဂ်နှင့် သိမှတ်ဖွယ်အစုံတို့ကို ဖွင့်ပြထားပါသည်။
-သံ၊၃၊၂၃။ သံ၊မြန်၊၃၊၂၆။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-မဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၆-သူရိယပေယျာလဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
အရုဏ်တက်လာခြင်းသည် နေထွက်ခြင်း၏ရှေ့ပြေး ပုဗ္ဗနိမိတ်ဖြစ်သကဲ့သို့ ကလျာဏမိတ္တရှိခြင်းသည် အရိယာမဂ်ဉာဏ်ဖြစ်ခြင်း၏ရှေ့ပြေး ပုဗ္ဗနိမိတ်ဖြစ်ပုံ၊ ကလျာဏမိတ္တရှိသူသည် အဋ္ဌင်္ဂိကအရိယာမဂ်ကို ဝိရာဂနိဿိတ-စသည်ဖြစ်အောင် ပွားများပုံ၊ ကြိမ်ဖန်များစွာဖြစ်အောင် အလေ့အလာပြုပုံကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၃၊၂၄။ သံ၊မြန်၊၃၊၂၇။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ -__ ပဌမသုတ်။
ကလျာဏမိတ္တရှိသောသူသည် အဋ္ဌင်္ဂိက အရိယာမဂ်ကို ရာဂဝိနယ ပရိယောသာန, ဒေါသဝိနယ ပရိယောသာန, မောဟဝိနယ ပရိယောသာနဖြစ်အောင် ပွားများပုံကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၃၊၂၅။ သံ၊မြန်၊၃၊၂၅-၂၆။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-မဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၇-ဧကဓမ္မပေယျာလဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
ကလျာဏမိတ္တတာသည် အရိယအဋ္ဌင်္ဂိက အရိယာမဂ်ဖြစ်ခြင်းငှာ ကျေးဇူးများ သော တစ်ခုတည်းသောတရား ဖြစ်ပုံ၊ ကလျာဏမိတ္တရှိသောရဟန်းသည် ဝိရာဂနိဿိတ စသည်ဖြစ်အောင် အဋ္ဌင်္ဂိက အရိယာမဂ်ကို ပွားများပုံ၊ ကြိမ်ဖန်များစွာဖြစ်အောင် အလေ့အလာပြုပုံကို ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၃၊၂၆။ သံ၊မြန်၊၃၊၂၇။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ... ပဌမသုတ်။
ကလျာဏမိတ္တရှိခြင်းဟူသော တစ်ခုသောဓမ္မသည် အဋ္ဌင်္ဂိက အရိယာမဂ်ဉာဏ် ဖြစ်ရန် ကျေးဇူးများပုံ၊ ကလျာဏမိတ္တရှိသောရဟန်းသည် ရာဂဝိနယ ပရိယောသာနအစရှိသည်ဖြစ်အောင် အဋ္ဌင်္ဂိက အရိယာမဂ်ကို ပွားများပုံ, ကြိမ်ဖန်များစွာ အလေ့ အလာပြုပုံကို ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၁၊၁၂။ အံ၊မြန်၊၁၊၁၇။ အံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၆၂။ အံ၊ဋီ၊၁၊၁၁၆။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဧကကနိပါတ၊ ၈-ကလျာဏမိတ္တာဒိဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
ကလျာဏမိတ္တတာ (မိတ်ဆွေကောင်းရှိခြင်း)သည် မဖြစ်သေးသော ကုသိုလ် တရားတို့ ဖြစ်ရန် ဖြစ်ပြီးသော အကုသိုလ်တရားတို့ ဆုတ်ယုတ်ပျက်စီးရန် ဖြစ်၏။ မဖြစ်သေးသော ကုသိုလ်တရားတို့ ဖြစ်ရန် ဖြစ်ပြီးသော အကုသိုလ်တရားကို ဆုတ်ယုတ် ပျက်စီးရန် ကလျာဏမိတ္တတာမှ တပါး အခြားတရားတစ်ပါးကိုမျှ မြင်တော်မမူဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၁၊၁၆။ အံ၊မြန်၊၁၊၂၁။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဧကကနိပါတ၊ ၉-ပမာဒါဒိဝဂ္ဂ၊ ပန္နရသမသုတ်။
ကလျာဏမိတ္တတာသည် အကျိုးများစွာဖြစ်ရန် ဖြစ်၏၊ အကျိုးများစွာဖြစ်ရန် ကလျာဏမိတ္တတာမှတပါး အခြားတရားတစ်ပါးကိုမျှ မြင်တော်မမူဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၁၊၁၇။ အံ၊မြန်၊၁၊၂၃။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ... ၁၀-ဒုတိယပမာဒါဒိဝဂ္ဂ၊ စုဒ္ဒသမသုတ်။
ကလျာဏမိတ္တတာသည် ဗဟိဒ္ဓသန္တာန်၌ဖြစ်သော အကြောင်း-ဟု ပြု၍ အကျိုး များစွာဖြစ်သော အခြားတစ်ခုသောအကြောင်းကိုမျှ မြင်တော်မမူဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-ဣတိဝုတ္တက၊၂၅၉-၂၆၀။ ဣတိဝုတ်၊မြန်၊၂၄၅-၆။ ဣတိဝုတ်၊ဋ္ဌ၊၂၈၈-၂၉၄။
-ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ ဣတိဝုတ္တက၊ တိကနိပါတ၊ ပဉ္စမဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
ကလျာဏ (မဂ္ဂ/ဖလ)သီလ၊ ကလျာဏ (ဗောဓိပက္ခိယ)ဓမ္မ၊ ကလျာဏ (မဂ္ဂဖလ)ပညာတို့နှင့် ပြည့်စုံသောရဟန်းကို ဤဓမ္မဝိနယ (သာသနာတော်)၌ နိဗ္ဗာန်ကို ရပြီးသော (မဂ္ဂဗြဟ္မစရိယကို) ကျင့်သုံးပြီးသောရဟန်းဟု ခုဇ္ဇုတ္တရာက သာမာဝတီ မိဖုရား အမှူးရှိသော မိဖုရားတို့အား အကျယ်ဟောပြသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌-ပါတိမောက္ခသံဝရသီလသည်သာ သီလ-ဟု ခေါ်ဆိုပုံမှ စ၍ သီလနှင့် ဆက်စပ်၍ ဖွင့်ပြချက်အကျယ် ပါရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၁၊၄၃၁။ သံ၊မြန်၊၁၊၄၂၀။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၉၃။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ လာဘသက္ကာရသံယုတ္တ၊ တတိယဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
ကောင်းခြင်းငါးဖြာနှင့်ပြည့်စုံသော အမျိုးသမီးသည် အချို့သောရဟန်း၏ ကုသိုလ်စိတ်ကို ကုန်အောင် မပြုလုပ်နိုင်သော်လည်း လာဘ, သက္ကာရ, သိလောကသည် ထိုရဟန်း၏ ကုသိုလ်စိတ်ကို ကုန်အောင် ပြုလုပ်နိုင်၏။ လာဘ, သက္ကာရ သိလောကသည် သို့ကလောက် ကြမ်းကြုတ်၏၊ ခက်ထန်၏၊ ကြမ်းတမ်း၏၊ အမြတ်ဆုံး နိဗ္ဗာန်ကိုရခြင်း၏ အန္တရာယ်ကို ပြုနိုင်၏။ ထို့ကြောင့် “ဖြစ်ပြီးသော လာဘ, သက္ကာရ သိလောကကို ပယ်စွန့်နိုင်အောင်၊ မဖြစ်သေးသော လာဘ, သက္ကာရ, သိလောကသည် ကုသိုလ်စိတ်ကိုကုန်စေ၍ မတည်နိုင်အောင်” ကျင့်ကြရမည်-ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၁၊၃၅-၆။ သံ၊မြန်၊၁၊၃၅။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၈၈-၉။ သံ၊ဋီ၊၁၊၁၃၁။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-ဒေဝတာသံယုတ္တ၊ ၆-ဇရာဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
အညတရ နတ်သား၏ လျှောက်ထားချက်အရ -ဂါယတ္တိ အစရှိသော ဆန်းသည် ဂါထာတို့၏ဖြစ်ကြောင်း, ဂါထာတို့ကို ထင်စွာပြကြောင်းကား အက္ခရာ၊ ဂါထာတို့သည် အမည် (နာမပညတ်)ကို မှီကုန်၏၊ ဂါထာတို့၏တည်ရာကား ပညာရှိ-ဟု ဘုရားရှင် ဖြေကြားတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ/ဋီကာတို့၌-မှတ်သားဖွယ် ဖွင့်ဆိုချက်များ ရှိပါသည်။
-အံ၊၁၊၅၅၃။ အံ၊မြန်၊၁၊၅၆၈။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၉၀။ အံ၊ဋီ၊၂၊၃၈၆။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ ပဉ္စမပဏ္ဏာသက၊ (၂၃)၃-ဒုစ္စရိတဝဂ္ဂ၊ ဧကာဒသမသုတ်။
စိန္တာ ကဝိ၊ သုတ ကဝိ၊ အတ္ထ ကဝိ၊ ပဋိဘာန ကဝိ-ဟူသော ကဝိလေးမျိုးကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ/ဋီကာတို့၌-ဖွင့်ဆိုချက်များ ရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၃၊၂၉၃။ အံ၊မြန်၊၃၊၂၉၃။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၀၀။ အံ၊ဋီ၊၃၊၃၂၀။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဒသကနိပါတ၊ ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၃-မဟာဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
တည်ရာကသိုဏ်း ၁၀-မျိုးတို့ကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ/ဋီကာတို့၌-ဖွင့်ဆိုချက်များ ရှိပါသည်။ (ဒီ၊၃၊၂၂၃-၂၅၇။ အံ၊၃၊၃၀၄-တို့၌လည်း ဟောတော်မူပါသည်။)
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၁၊၁၇၄-၅။ သံ၊မြန်၊၁၊၁၆၄-၅။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၂၂၂-၂၃၅။ သံ၊ဋီ၊၁၊၂၆၅-၂၇၄။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၇-ဗြာဟ္မဏသံယုတ္တ၊ ၂-ဥပါသကဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
မဂဓနိုင်ငံ ဒက္ခိဏဂိရိ-ဇနပုဒ် ဧကနာဠပုဏ္ဏားရွာအနီး ကသိဘာရဒွါဇ၏ ကြီးကျယ်ခမ်းနားသော လယ်ထွန်မင်္ဂလာပွဲသို့ ဆွမ်းခံကြွမူလာသောဘုရားရှင်အား “မိမိကဲ့သို့ ထွန်ယက်, စိုက်ပျိုး၍ စားသောက်ပါ” အစရှိသောစကားဖြင့် လျှောက်ထားမှုကို အကြောင်းပြု၍ ကသိဘာရဒွါဇပုဏ္ဏားအား “မိမိသည်လည်း အမြိုက် နိဗ္ဗာန်အသီးကို သီးစေသော ဆင်းရဲ “ဒုက္ခအားလုံးမှ လွတ်မြောက်သော လယ်သမား ဖြစ်ပုံ”ကို ရှင်းလင်းဟောကြားတော်မူသည့်အခါ ကသိဘာရဒွါဇပုဏ္ဏား ဥပါသကာ အဖြစ် ခံယူသွားပုံကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ/ဋီကာတို့၌-ကသိဘာရဒွါဇပုဏ္ဏား၏ အရဟတ္တဖိုလ် ရရှိနိုင်သော ဉာဏ်ပညာကြီးကျယ်ပုံ၊ လယ်ထွန်မင်္ဂလာပွဲ ခမ်းနားကြီးကျယ်ပုံနှင့် တကွ ဗုဒ္ဓကိစ္စငါးပါး, သဒ္ဓါ, ပညာ, ဟိရိ, ဝီရိယ-အစရှိသော ဓမ္မတို့နှင့် ဆက်စပ်သောအဓိပ္ပါယ် မှတ်သားဖွယ်တို့ကို ဖွင့်ပြထားပါသည်။
-သုတ္တနိ၊၂၉၁-၃။ သုတ္တနိ၊မြန်၊၂၇၄-၆။ သုတ္တနိ၊ဋ္ဌ၊၁၊၁၁၉-၁၄၂။
ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ သုတ္တနိပါတ, ၁-ဥရဂဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
အထက်သံယုတ်ပါဠိတော်၌လာသော သုတ်ပင်ဖြစ်ပါသည်။ ဤသုတ္တနိပါတ် လာ ကသိဘာရဒွါဇသုတ်တော်သည် သံယုတ်ပါဠိတော်လာ သုတ်ထက် ပြည့်စုံပါသည်။ နို့ဃနာဆွမ်းပုံ၊ နို့ဃနာဆွမ်းကို ရေထဲသို့ သွန်ပစ်ပုံ၊ ကသိဘာရဒွါဇပုဏ္ဏား ရဟန်းပြုပုံ၊ ရဟန္တာဖြစ်ပုံ အပိုင်းတို့သည် သံယုတ်ပါဠိတော်၌ မပါဝင်ပါ။
အဋ္ဌကထာဆရာတော်တစ်ပါးတည်းဖြစ်သဖြင့် စာကိုယ်ဖွင့်ပြချက်တူသော်လည်း အစီအစဉ်တချို့ ဖွင့်ပုံခြားနားချက်ကို တွေ့ရပါသည်၊ သုတ္တနိပါတအဋ္ဌကထာ၌ စာတည်းပုဂ္ဂိုလ်များ၏ချို့ယွင်းချက် ပုဗ္ဗကိစ္စအဖွင့်တွင် တွေ့နိုင်ပါသည်၊ နောက်ပိုင်းနှင့် “ဧဝံ မေ သုတံ” နိဒါန်းအဖွင့် ထုံးစံအတိုင်းဖြစ်ပါသည်။ အဋ္ဌကထာအဆုံး၌ “အရှင်ဘာရဒွါဇသည် မဟာသာဝကတစ်ပါးဖြစ်ကြောင်း”ကို ဖွင့်ဆိုထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၁၊၁၁၆-၇။ သံ၊မြန်၊၁၊၁၁၂-၃။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၁၆၅။ သံ၊ဋီ၊၁၊၂၁၂-၃။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၄-မာရသံယုတ္တ၊ ဒုတိယဝဂ်၊ နဝမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်ဝယ် ရဟန်းတော်တို့အား နိဗ္ဗာန်နှင့်စပ်သော တရားတော်ကို ဟောတော်မူစဉ် ရဟန်းတို့၏ ပညာမျက်စိပျက်စီးစေရန် နှောက်ယှက်လိုသဖြင့် လယ်သမားအသွင်ဖြင့် မာရ်နတ်ရောက်ရှိပြီး “အဇ္ဈတ္တိကာယတန ၆-ပါး၊ ဗဟိဒ္ဓါယတန ၆-ပါး၊ ဖဿာယတန ၆-ပါး၊ ဝိညာဏာယတန ၆-ပါးတို့သည် ကျွန်ုပ်၏ဥစ္စာပစ္စည်းများဖြစ်၍ သင် ဘယ် ကိုသွားသွား ကျွန်ုပ်၏နယ်ပယ်မှ မလွတ်မြောက်နိုင်ပုံကို အသီးသီးလျှောက်ထားသဖြင့် တဏှာ, ဒိဋ္ဌိတို့မှ လွတ်မြောက်တော်မူပြီးသော ငါဘုရားသွားရာလမ်းခရီးကို သင်မာရ် နတ် မြင်နိုင်လိမ့်မည်မဟုတ်-ဟု ဘုရားရှင် အကျယ်ရှင်း၍ ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၁၊၄၃။ သံ၊မြန်၊၁၊၄၃။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၉၆-၇။ သံ၊ဋီ၊၁၊၁၄၂-၃။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၂-ဒေဝပုတ္တသံယုတ္တ၊ ပဌမဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ “မြတ်စွာဘုရားသည် ဘိက္ခုအမျိုးအစားကို မိန့်ကြားတော်မူပါ၏၊ ရဟန်းအား ဆုံးမသောတရားစကားကို ဟောပြတော်မမူပါ”ဟု လျှောက်ထားလာသော ကဿပနတ်သားအား “သင်၏ဉာဏ် ၌ပင် ထင်ရှားစေလော့”ဟု ဘုရားရှင်က မိန့်တော်မူသဖြင့် “သိက္ခာသုံးဖြာ သာသနာ အကျင့်တရားကို ကဿပနတ်သားက လျှောက်ထားသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ/ဋီကာတို့၌-ဒေဝပုတ္တ အကြောင်း၊ ပြဿနာမေးလျှောက်လာသည့် ပုဂ္ဂိုလ် ၄-မျိုး အစရှိသော မှတ်သားဖွယ်တို့ကို ဖွင့်ပြထားပါသည်။
-သံ၊၁၊၄၃။ သံ၊မြန်၊၁၊၄၃။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၉၆-၇။ သံ၊ဋီ၊၁၊၁၄၂-၃။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ... ဒုတိယသုတ်။
အထက်ပါ ကဿပနတ်သားသည်ပင် ဘုရားရှင်အား “အရဟတ္တဖိုလ် ရနိုင်သောအကျင့်တရား”တို့ကို လျှောက်ထားသည့်သုတ်။
-သံ၊၁၊၂၅၁။ သံ၊မြန်၊၁၊၂၃၅။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-နိဒါနသံယုတ္တ၊ ၁-ဗုဒ္ဓဝဂ်၊ နဝမသုတ်။
ကဿပဘုရားအလောင်းတော်ဘဝ၌ “ဇရာ မရဏမှ စ၍ ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ အနုလောမ ပဋိလောမဉာဏ်ဖြစ်တော်မူပုံကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၁၊၂၀၀။ သံ၊မြန်၊၁၊၁၈၇။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၂၆၄-၅။ သံ၊ဋီ၊၁၊၂၉၈-၉။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၉-ဝနသံယုတ္တ၊ တတိယသုတ်။
ကျောင်း၏အနီးအနားဖြင့် အမဲလိုက်နေသော သားမုဆိုးအား တရားဟောကြားသော ကဿပဂေါတ္တမထေရ်အား “အကြောင်းအကျိုးကို သိမြင်တတ်သော ဉာဏ်ပညာမရှိသောလူမိုက်အား တရားဟောခြင်းသည် အကျိုးမပြီးနိုင်ပုံကို” သိစေလိုသဖြင့် တောစောင့်နတ်က သတိပေးသည့်အနေအားဖြင့် လျှောက်ထားပုံကို ပြဆိုသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ/ဋီကာတို့၌-အကြောင်းအတ္ထုပ္ပတ္တိနှင့်တကွ ဖွင့်ပြထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၁၊၂၈၃-၈။ သံ၊မြန်၊၁၊၂၇၀-၄။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၅၇-၆၂။ သံ၊ဋီ၊၂၊၇၃-၇။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-နိဒါနသံယုတ္တ၊ ၄-ကရခတ္တိယဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံး နေတော်မူစဉ် ကရခတ္တိယရဟန်း၏ လျှောက်ထားချက်အရ အရှင်သာရိပုတ္တရာကို ခေါ်၍ အရဟတ္တဖိုလ်ကိုဖြေဆိုခြင်း အကြောင်း၊ အဆင့်ဆင့် မေးမြန်းတော်မူရာ အရှင်သာရိပုတ္တရာ၏ ကြောင်းကျိုးဖော်ပြ ဖြေကြားချက်များ, ဝေဒနာ၌ တဏှာမဖြစ်သော သိမြင်မှု, အာသဝတရားတို့မှလွတ်မြောက်မှုနှင့် ဆက်စပ်၍ ဖြေကြားချက်များကို ဘုရားရှင်ကိုယ်တော်တိုင် အတည်ပြုတော်မူပုံနှင့် အရှင်သာရိပုတ္တရာ၏ သီဟနာဒ မိန့်ကြားချက်များကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ/ဋီကာတို့၌-ရှင်းလင်းဖွင့်ဆိုချက်များ တရားပွဲမပြီးစီးသေမီ ဘုရားရှင် ဂန္ဓကုဋီကျောင်းတော်သို့ ကြွတော်မူခြင်းအကြောင်း မှတ်သားဖွယ်အကျယ် အစရှိသည်တို့ကို ဖွင့်ဆိုထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၃၊၃၇၅။ သံ၊မြန်၊၃၊၃၇၁။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၂၄။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဒသကနိပါတ၊ ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ (၈)၃-အာကင်္ခဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
ကျီးငှက်၏ မသူတော်တရား ဆယ်မျိုးနှင့် ရဟန်းယုတ်၏ မသူတော်တရား ဆယ်ပါးတို့ကို ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၁၊၄၁။ သံ၊မြန်၊၁၊၄၀-၁။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၉၄။ သံ၊ဋီ၊၁၊၁၄၀။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-ဒေဝတာသံယုတ္တ၊ ၈-ဆေတွာဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
အညတရနတ်သား၏ မေးလျှောက်ချက်အရ -(မိမိအကျိုးစီးပွားကို အလိုရှိသော) ပုဂ္ဂိုလ်, သတ္တဝါသည် (ကျွန်ပြုရန်အတွက်) မိမိကိုယ်ကို မပေးရာ၊ (ကျားစသည် စားရန် အတွက်)မိမိကိုယ်ကို မစွန့်ရာ၊ ကောင်းသောစကားကို ပြောဆိုရာ၏။ ယုတ်မာသော စကားကို မမြွက်ဆိုရ-ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၂၊၅။ အံ၊မြန်၊၂၊၆-၇။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂-၃။ အံ၊ဋီ၊၃၊၂။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ပဉ္စကနိပါတ၊ ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၁-သေခဗလဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
သဒ္ဓါပဗ္ဗဇိတကုလပုတ္တ အမျိုးကောင်းသားဖြစ်ပုံ၊ ယင်းအမျိုးကောင်းသားသည် သဒ္ဓါ, ဟိရီ, ဩတ္တပ္ပ, ဝီရိယ, ပညာတို့ဖြင့် ကုသိုလ်တရားတို့၌ (ပြုလုပ်သင့်သည်ကို) မပြုလုပ်သေးသမျှ စောင့်ရှောက်ထားရပုံကို ကလေးထိန်းဥပမာဖြင့် ရှင်းလင်း၍ အကျယ်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သုတ္တနိ၊၃၉၉။ သုတ္တနိ၊မြန်၊၃၇၇။ သုတ္တနိ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၂၈-၂၃၀။ မဟာနိ။ ၁-၁၇။ မဟာနိ၊ဋ္ဌ၊၇၈-၉။
ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ သုတ္တနိပါတ, ၄-အဋ္ဌကဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
သလေးစပါးခင်းအားလုံး ပျက်စီးခြင်းကြောင့် သောကရောက်နေသော သာဝတ္ထိ မြို့သား ပုဏ္ဏားအား သောကကင်းပျောက် သောတာပန်အရိယာအဖြစ်သို့ ရောက်စေရန် ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌-ဤသုတ်တော်ဖြစ်ပေါ်လာပုံမှစ၍ ဖွင့်ပြထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၃၁၇-၃၂၀။ သံ၊မြန်၊၂၊၃၁၀-၄။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၅။ သံ၊ဋီ၊၂၊၃၀၈။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-သဠာယတနသံယုတ္တ၊ (၁၂)၂-လောက ကာမဂုဏဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
အတိတ်, ပစ္စုပ္ပန်, အနာဂတ်-ဖြစ်သော ကာမဂုဏ် ၅-ပါးတို့၌ စိတ်မရောက်စေရန် အပ္ပမာဒ, သတိ-ဟူသော တရားနှစ်ပါးဖြင့် စိတ်ကိုစောင့်ရှောက်ရမည်-ဟု အလောင်းတော်ဘဝက အကြံဖြစ်ပုံနှင့် သင်ချစ်သားတို့သည်လည်း ထိုကာမဂုဏ် ၅-ပါးသို့ စိတ်ရောက်မသွားစေရန် ထိုတရား ၂-ပါးဖြင့် စိတ်ကိုစောင့်ရှောက်ကြရမည်။ စက္ခု-အစရှိသော အဇ္ဈတ္တိကာယတန ၆-ပါး၊ ရူပသညာ-အစရှိသော ဗဟိဒ္ဓါယတန သညာ ၆-ပါးတို့ချုပ်ရာ အကြောင်းကို သိကြရမည်ဟု အာယတနနှင့် သညာ (၁)ပါးစီ ခွဲ၍ မိန့်ကြားတော်မူပြီး ဂန္ဓကုဋီကျောင်းတော်သို့ ဘုရားရှင်ကြွတော်မူသွားပါသည်။
ထိုသင်္ခေပဒေသနာ၏ အကျယ်ဝိတ္ထာရဒေသနာကို ဟောကြားပေးဖို့ အရှင်အာနန္ဒာအား မေးလျှောက်ကြရာ အရှင်အာနန္ဒာက “အာယတန ၆-ပါးချုပ်ရာ နိဗ္ဗာန်ကို ရည်ရွယ်၍ ဘုရားရှင် ဟောတော်မူကြောင်း” ဟောကြားသည့် အခါ အရှင်အာနန္ဒာ၏တိုက်တွန်းချက်အရ ဘုရားရှင်ထံ သွားရောက်၍ လျှောက်ထားကြ ပါသည်၊ အရှင်အာနန္ဒာ ဟောပြသည့်အတိုင်း မှတ်သားရမည်-ဟု ဘုရားရှင် အတည် ပြုပုံကို အကျယ်ဟောပြသည့်သုတ်။
-သံ၊၃၊၅၅။ သံ၊မြန်၊၃၊၆၀။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-မဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၈-ဩဃဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
စက္ခု၊ သောတ, ဃာန, ဇိဝှါ, ကာယ-ဟူသော ဝိညာဏ်ငါးပါးဖြင့် သိအပ်ကုန် သော ဣဋ္ဌ, ကန္တ, မနာပ, ပိယရူပ, ကာမူပသံဟိတ-ဖြစ်သော အာရုံငါးပါးတို့ကို ထူးသောဉာဏ်ဖြင့် သိနိုင်ရန် ပိုင်းခြား၍ သိနိုင်ရန် ကုန်ခမ်းစေရန်, ပယ်စွန့်နိုင်ရန် အဋ္ဌင်္ဂိက အရိယာမဂ်ကို ပွားများရမည်-ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၃၊၂၅၀။ အံ၊မြန်၊၃၊၂၅၀။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ နဝကနိပါတ၊ ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ (၇)၂-သတိပဋ္ဌာနဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
အထက်သုတ်၌ ဟောတော်မူအပ်သော ကာမဂုဏ် ၅-ပါးတို့ကို ပယ်စွန့်နိုင်ရန် သတိပဋ္ဌာန် ၄-ပါးကို ပွားများကြရမည်-ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၁၊၄၅။ သံ၊မြန်၊၁၊၄၄။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၉၈-၉၉။ သံ၊ဋီ၊၁၊၁၄၅-၆။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၂-ဒေဝပုတ္တသံယုတ္တ၊ ပဌမဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
ကာမဒနတ်သား၏ လျှောက်ထားချက်အရ -
-သေက္ခပုဂ္ဂိုလ် ၇-ယောက်တို့သည် ပြုနိုင်ခဲသောရဟန်းတရားကို ပြုကြ၏။
-နေ့၊ ညဉ့်ပတ်လုံး ဘာဝနာ၌ ပျော်မွေ့သူတို့သည် ရခဲသောရောင့်ရဲ တင်းတိမ် ကြေနပ်မှုကို ရကြကုန်၏။
-အရိယာပုဂ္ဂိုလ်တို့သည် ဆောက်တည်နိုင်ခဲသောစိတ်ကို ဆောက်တည် နိုင်ကုန်၏။
-အရိယာပုဂ္ဂိုလ်တို့၏ခရီးသည် ညီညွတ်၏၊ အရိယာပုဂ္ဂိုလ်တို့သည်သာလျှင် မညီမညွတ်သော သတ္တဝါအပေါင်းတွင် ညီညွတ်ကြကုန်၏ဟု ဘုရားရှင် အကျယ်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၃၇၄။ သံ၊မြန်၊၂၊၃၇၁။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-သဠာယတနသံယုတ္တ၊ (၁၈)၃-သမုဒ္ဒဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
ဝံသတိုင်း ကောသမ္ဗီမြို့တော်၌ အရှင်ကာမဘူ၏ လျှောက်ထားချက်အရ “အဇ္ဈတ္တိကာယတန ၆-ပါးသည် ဗဟိဒ္ဓါယတန ၆-ပါး၏ သံယောဇဉ်မဟုတ်သလို၊ ဗဟိဒ္ဓါယတန ၆-ပါသည်လည်း အဇ္ဈတ္တိကာယတန ၆-ပါး၏ သံယောဇဉ်မဟုတ်ပုံ၊ ယင်းနှစ်မျိုးလုံးကိုစွဲ၍ ဖြစ်ပေါ်လာသော ဆန္ဒ ရာဂသည်သာ သံယောဇဉ်ဖြစ်ပုံကို လျှော်ဖြူကြိုးသို့မဟုတ် လွန်ကြိုးတစ်ချောင်းတည်းဖြင့် ချည်ထားသော နွားနက်ကြီး နှင့် နွားဖြူကြီး ဥပမာဖြင့် အရှင်အာနန္ဒာ ရှင်းလင်းဟောကြားသည့်သုတ်။
-သံ၊၂၊၄၈၁-၃။ သံ၊မြန်၊၂၊၄၇၅-၇။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၃၁-၂။ သံ၊ဋီ၊၂၊၃၇၂။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၇-စိတ္တသံယုတ္တ၊ ပဉ္စမသုတ်။
မစ္ဆိကာသဏ္ဍမြို့အနီး အမ္ဗာဋကတောအုပ်ဝယ် သီတင်းသုံးနေသော အရှင်ကာမဘူ၏ မေးမြန်ချက်အရ -နေလင်္ဂေါ -အဗန္ဓနံ-ဟူသော ဂါထာ၏ အကျယ် အဓိပ္ပါယ်ကို စိတ္တသူကြွယ်ဖြေကြားချက်ကို ဟောပြသည့်သုတ်။
-သံ၊၂၊၄၈၃-၅။ သံ၊မြန်၊၂၊၄၇၇-၉။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၃၂-၆။ သံ၊ဋီ၊၂၊၃၇၃-၆။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ... ဆဋ္ဌသုတ်။ မစ္ဆိကာသဏ္ဍမြို့အနီး အမ္ဗာဋကတောအုပ်ဝယ် သီတင်းသုံးနေသော အရှင်ကာမဘူထေရ်အား စိတ္တသူကြွယ်၏ မေးလျှောက်ချက်အရ -သင်္ခါရသုံးပါး၊ ယင်းတို့၏ ပရမတ္ထဓမ္မ၊ ယင်းပရမတ္ထဓမ္မတို့ သင်္ခါရမည်ပုံ၊ သညာဝေဒယိတ နိရောဓ သမာပတ္တိ၊ ယင်းသမာပတ်ဝင်စားသော ရဟန်းအား သင်္ခါရ ၃-ပါးတို့ အဆင့်ဆင့် ချုပ်ပုံ၊ သမာပတ်ဝင်စားနေသူနှင့် သေသူတို့ခြားနားချက်၊ သမာပတ်မှ ထပုံ၊ သမာပတ်မှ ထသည့်အခါ အဆင့်ဆင့်ဖြစ်သော သင်္ခါရများ၊ တွေ့ထိမှုဖဿများ၊ ညွတ်ယိမ်း ကိုင်းရှိုင်းသောစိတ်၊ သမာပတ်အား ကျေးဇူးပြုသောဓမ္မ ၂-ပါးတို့ကို အရှင်ကာမဘူထေရ် ဖြေရှင်းဟောကြားသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၃၊၃၉၈-၄၀၄။ အံ၊မြန်၊၃၊၃၉၂-၇။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဒသကနိပါတ၊ ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ (၁၀)၅-ဥပါလိဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ အနာထပိဏ်သူဌေးအား ကာမဘောဂီ (ကာမဂုဏ်ခံစားသူ) ဆယ်မျိုးနှင့် ချီးမွမ်းခြင်း အကြောင်း၊ ကဲ့ရဲ့ခြင်း အကြောင်း၊ နွားမမှ နို့ရည်၊ နို့ရည်မှ နို့ဓမ်း၊ နို့ဓမ်းမှ ဆီဦး၊ ဆီဦးမှ ထောပတ်၊ ထောပတ်မှဖြစ်ပေါ်လာသော ထောပတ်ကြည်ကို အကောင်းဆုံးဆိုရသလို ကာမ ဘောဂီပုဂ္ဂိုလ် ၁၀-မျိုးတို့တွင် အဂ္ဂ, သေဋ္ဌ, ပါမောက္ခ, ဥတ္တမ, ပဝရကာမဘောဂီ ပုဂ္ဂိုလ်ကို ဘုရားရှင် အကျယ်တဝင့် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-ဣတိဝုတ်၊၂၅၉။ ဣတိဝုတ်၊မြန်၊၂၄၄-၅။ ဣတိဝုတ်၊ဋ္ဌ၊၂၈၆-၈။
-ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ ဣတိဝုတ္တက၊ တိကနိပါတ၊ ပဉ္စမဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
(၁) ကာမယောဂယုတ္တ, ဘဝယောဂယုတ္တ ပုဂ္ဂိုလ်သည် “အာဂါမီ” (ဤလူ့ပြည်သို့ ပြန်လာမည့်ပုဂ္ဂိုလ်၊ (၂) ကာမယောဂဝိသံယုတ္တ, ဘဝယောဂဝိသံယုတ္တ အနာဂါမ် ပုဂ္ဂိုလ်သည် ဤလူ့ပြည် ပြန်မလာသော “အနာဂါမီ” ပုဂ္ဂိုလ်၊ (၃) ကာမယောဂဝိသံယုတ္တ, ဘဝယောဂဝိသံယုတ္တ ပုဂ္ဂိုလ်သည် ရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်ဖြစ်သည်ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူပုံကို ခုဇ္ဇုတ္တရာက သာမာဝတီမိဖုရား အမှူးရှိသော မိဖုရားတို့အား ဟောပြသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-ဣတိဝုတ်၊၂၅၈။ ဣတိဝုတ်၊မြန်၊၂၄၄။ ဣတိဝုတ်၊ဋ္ဌ၊၂၈၅-၆။
-ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ ... ဆဋ္ဌသုတ်။
ကာမမှီဝဲသူ သုံးမျိုးရှိပုံကို ဘုရားရှင် ဟောတော်မူကြောင်း ခုဇ္ဇုတ္တရာက သာမာဝတီမိဖုရား အမှူးရှိသော မိဖုရားတို့အား ဟောကြားသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌-ကာမခံစားမှုနှင့် ဆက်စပ်သည့် ဖွင့်ပြချက်များ ပါရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၃၊၄၀၇။ သံ၊မြန်၊၃၊၄၁၃။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၂-သစ္စသံယုတ္တ၊ ၈-ဒုတိယအာမကဓည ပေယျာလဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
ကာမေသု မိစ္ဆာစာရမှ ရှောင်ကြဉ်သောသတ္တဝါတို့သည် နည်းပါးလှကုန်၏။ မရှောင်ကြဉ်သော သတ္တဝါတို့သည် များလှကုန်၏-ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၃၊၅၈-၆၁။ သံ၊မြန်၊၃၊၆၂-၅။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၇၇-၉။ သံ၊ဋီ၊၂၊၄၁၅-၉။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ၂-ဗောဇ္ဈင်္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-ပဗ္ဗတဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
ဤရူပကာယခန္ဓာကိုယ်သည် (ကံ, စိတ်, ဥတု, အာဟာရ-ဟူသော) အကြောင်း တရားကြောင့် တည်တံ့နိုင်, အကြောင်းတရားကိုစွဲ၍ ရပ်တည်နိုင်၏။ အကြောင်းတရား မရှိလျှင် မရပ်တည်နိုင်သကဲ့သို့ ကာမစ္ဆန္ဒ, ဗျာပါဒ, ထိန မိဒ္ဓ, ဥဒ္ဓစ္စ ကုက္ကုစ္စ, ဝိစိကိစ္ဆာဟူသော နီဝရဏငါးပါး၊ သတိသမ္ဗောဇ္ဈင်-အစရှိသော ဗောဇ္ဈင် ၇-ပါးတို့သည်လည်း အကြောင်းတရားကြောင့် တည်ရှိ (ဖြစ်ပေါ် လာကုန်၏၊ အကြောင်းတရားမရှိပဲ မတည် (မဖြစ်ပေါ်နိုင်-ဟု နီဝရဏငါးပါးဖြစ်ခြင်း၏ အကြောင်းတရားများ၊ ဗောဇ္ဈင်ခုနစ်ပါး ဖြစ်ပေါ်လာရန် ဗောဇ္ဈင်ဘာဝနာပြည့်စုံလုံလောက်လာနိုင်သော အကြောင်းတရားတို့ကို အသီးအသီး အကျယ်အားဖြင့် ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ/ဋီကာတို့၌-မှတ်သားဖွယ် ဖွင့်ဆိုချက်များ ပါရှိပါသည်။
-အံ၊၃၊၂၈၇-၉။ အံ၊မြန်၊၃၊၂၈၈-၂၉၀။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၉၉။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဒသကနိပါတ၊ ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၃-မဟာဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
(၁) နှုတ်ဖြင့်မပယ်အပ်သော ကိုယ်ဖြင့်ပယ်အပ်သောတရားများ၊ (၂) ကိုယ်ဖြင့် မပယ်အပ်ပဲ နှုတ်ဖြင့်ပယ်အပ်သောတရားများ၊ (၃) ကိုယ်, နှုတ်တို့ဖြင့် မပယ်အပ်ဘဲ ဝိပဿနာပညာ, မဂ်ပညာဖြင့် သိမြင်၍ ပယ်အပ်သောတရားတို့ကို ဘုရားရှင် အကျယ် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-မ၊၃၊၁၃၀-၁၄၀။ မ၊မြန်၊၃၊၁၃၄-၁၄၅။ မ၊ဋ္ဌ၊၄၊၁၀၂-၃။ မ၊ဋီ၊၃၊၃၁၅-၆။
-မဇ္ဈိမနိကာယ၊ ဥပရိပဏ္ဏာသ၊ ၂-အနုပဒဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
ဤသုတ်၌ ကာယဂတာသတိဘာဝနာပွားများပုံ (၁၈)နည်း၊ ကာယဂတာ သတိကို ပွားများနေလျှင် ကိလေသာမာရ် မနှိပ်စက်နိုင်ပုံ၊ ကာယဂတာသတိကို မပွား များပဲနေလျှင် ကိလေသာမာရ် နှိပ်စက်ခံရပုံ၊ ကာယဂတာသတိကို ပွားများလျှင် အရဟတ္တဖိုလ် အထိ ရရှိနိုင်ပုံ၊ ကာယဂတာသတိပွားများသောပုဂ္ဂိုလ်တို့ ရရှိခံစားနိုင်သော အကျိုး ၁၀-ပါးတို့ကို ဥပမာ ဥပမေယျတို့ဖြင့် ဘုရားရှင်က ရဟန်းတို့အား အကျယ် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၂၊၅၃၅။ သံ၊မြန်၊၂၊၃၂၇။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၄၈။ သံ၊ဋီ၊၂၊၃၈၇။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၉-အသင်္ခတသံယုတ္တ၊ ပဌမဝဂ္ဂ၊ ပထမသုတ်။
ရာဂက္ခယ, ဒေါသက္ခယ, မောဟက္ခယသည် အသင်္ခတ၊ ကာယဂတာသတိသည် အသင်္ခတသို့ရောက်ကြောင်း အကျင့်၊ နောင်တရသူများ မဖြစ်အောင် အားထုတ်ကြ-အစရှိသည်ဖြင့် ဆရာ, တပည့်တို့ အနုသာသနီကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၁၊၄၄-၆။ အံ၊မြန်၊၁၊၅၄-၆။ အံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၄၁၀-၆။ အံ၊ဋီ၊၁၊၂၇၅-၂၈၈။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဧကကနိပါတ၊ ၁၉-ကာယဂတာသတိဝဂ္ဂ။ ဤကာယသတိဝဂ်၌ သုတ်တော်ပေါင်း (၃၇)သုတ် ပါရှိပါသည်။ ကာယဂတာ သတိ-ကို ပွားများခြင်း၏ အကျိုးကျေးဇူးများကို ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်များ ဖြစ်ပါသည်။ ပဌမသုတ်၌ မဟာသမုဒ္ဒရာကို ပမာပြု၍ ကာယဂတာသတိကို ပွားများအပ်, ကြိမ်ဖန်များစွာ လေ့လာအပ်သည်ရှိသော် ဝိဇ္ဇာဘာဂိယဖြစ်သော ကုသိုလ်တရားများ၌ ပါဝင်သွားပုံကို ဟောတော်မူပါသည်။
ဒုတိယသုတ်၌ -သဟောတ္တပ္ပ ဝိပဿနာဉာဏ်နှင့်တကွ ဉာဏ်များစွာဖြစ်ရန် ဖြစ်၏-ဟု ဟောတော်မူပါသည်။
တတိယသုတ်၌ -များစွာသောဖိုလ်ဉာဏ်လေးပါးဖြစ်ခြင်းအကျိုးငှာ ဖြစ်၏ဟု ဟောတော်မူပါသည်။
စတုတ္ထသုတ်၌ -မြင့်မြတ်သော ယောဂက္ခမဖြစ်သော နိဗ္ဗာန်သို့ရောက်ခြင်း အကျိုးငှာဖြစ်၏-ဟု ဟောတော်မူပါသည်။
ပဉ္စမသုတ်၌ -သတိ, သမ္ပဇဉ်ဖြစ်ရန် အကျိုးငှာဖြစ်၏-ဟု ဟောတော်မူပါသည်။
ဆဋ္ဌသုတ်၌ -ဒိဗ္ဗစက္ခုဉာဏ်ရရန်အကျိုးငှာ ဖြစ်၏-ဟု ဟောတော်မူပါသည်။
သတ္တမသုတ်၌ -ဒိဋ္ဌိဓမ္မသုခဝိဟာရအကျိုးငှာ ဖြစ်၏-ဟု ဟောတော်မူပါသည်။
အဋ္ဌမသုတ်၌ -ဝိဇ္ဇာဝိမုတ္တိဖိုလ်ကို မျက်မှောက်ပြုရန်အကျိုးငှာ ဖြစ်၏-ဟု ဟောတော်မူပါသည်။ ။
နဝမသုတ်၌ -နာမကာယ, ကရဇကာယ စိတ်တို့ ကိလေသာအပူငြိမ်းအေး၏၊ ဝိတက်, ဝိစာရတို့ ငြိမ်းကုန်၏၊ ဝိဇ္ဇာဘာဂိယဓမ္မဘာဝနာပြည့်စုံခြင်းသို့ရောက်၏-ဟု ဟောတော်မူပါသည်။
ဒမသသုတ်၌ -မဖြစ်သေးသော အကုသိုလ်တရားတို့ မဖြစ်ကုန်၊ ဖြစ်ပြီးသော အကုသိုလ်တရားတို့ကို ပယ်အပ်ကုန်၏-ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူပါသည်။
ဧကာဒသမသုတ်၌ -မဖြစ်သေးသော ကုသိုလ်တရားတို့ ဖြစ်ရန်၊ ဖြစ်ပြီးသော ကုသိုလ်တရားတို့ လွန်စွာတိုးပွား ပြန့်ပွားရန် ဖြစ်၏-ဟု ဟောတော်မူပါသည်။
ဒွါသမသုတ်၌ -အဝိဇ္ဇာကို ပယ်အပ်၏၊ အရဟတ္တမဂ္ဂဝိဇ္ဇာ ဖြစ်၏၊ (၉-ပါးသော) အသ္မိမာနကို ပယ်အပ်၏၊ အနုသယတို့ အကြွင်းမဲ့ ပယ်ကွာခြင်းသို့ ရောက်ကုန်၏၊ သံယောဇဉ်တို့ကို ပယ်အပ်ကုန်၏-ဟု ဟောတော်မူပါသည်။ ။
တေရသမသုတ်၌ -ပညာအထူးအပြားကိုသိရန် ဖြစ်၏-ဟု ဟောတော်မူပါသည်။
စုဒ္ဒသမသုတ်၌ -အနုပါဒါပရိနိဗ္ဗာန်ဝင်စံရန်အကျိုးငှာ ဖြစ်၏-ဟု ဟောတော်မူပါသည်။ ။
ပန္နရသမသုတ်၌ -အနေကဓာတုကို ထိုးထွင်း၍ သိနိုင်၏-ဟု ဟောတော်မူပါသည်။
သောဠသမသုတ်၌ -အနေကဓာတု (လက္ခဏာ)ကို ထိုးထွင်း၍ သိနိုင်၏ ဟု ဟောတော်မူပါသည်။
သတ္တရသမသုတ်၌ -အနေကဓာတုပဋိသမ္ဘိဒါ (ဓာတုပဘေဒ)ဉာဏ် ဖြစ်၏ဟု ဟောတော်မူပါသည်။
အဋ္ဌရသမသုတ်မှ ဧကဝီသတိမသုတ် အထိ -လေးသုတ်တို့၌ ဖိုလ်ဉာဏ် လေးပါးကို ကိုယ်ထိလက်ရောက် မျက်မှောက်ပြုခြင်းငှာ ဖြစ်၏-ဟု ဟောတော်မူပါသည်။
ဗာဝီသတိမသုတ်မှ သတ္တတိံသတိမသုတ် အထိ -(၁၆)သုတ်တို့၌ ပညာဉာဏ် ၁၆-မျိုးကို သိမြင်ရန် ဖြစ်၏-ဟု ဟောတော်မူပါသည်။ ။
အဋ္ဌကထာ၌-ဤသုတ်များ၌ ပါရှိသောပုဒ်တို့၏ ဖွင့်ဆိုချက် မှတ်သားဖွယ် အကျယ်များကို သိရှိနိုင်ပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၂၊၂၃၃။ အံ၊မြန်၊၂၊၂၉၈။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ပဉ္စကနိပါတ၊ ပဉ္စမပဏ္ဏာသက၊ (၂၅)၅-ဒုစ္စရိတဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
ကာယဒုစရိုက် (ကို ပြုကျင့်သောပုဂ္ဂိုလ်)၌ အပြစ်ငါးပါး၊ ကာယသုစရိုက် (ကို ပြုကျင့်သောပုဂ္ဂိုလ်)၌ အကျိုးငါးပါးတို့ကို ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၂၊၂၃၄။ အံ၊မြန်၊၂၊၃၀၀။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ... ဆဋ္ဌသုတ်။
ကာယဒုစရိုက် (ကို ပြုကျင့်သောပုဂ္ဂိုလ်)၌ အပြစ်ငါးပါး၊ ကာယသုစရိုက် (ကို ပြုကျင့်သောပုဂ္ဂိုလ်)၌ အကျိုးငါးပါးတို့ကို ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၃၊၂၄၄။ အံ၊မြန်၊၃၊၂၄၃။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၈၄။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ နဝကနိပါတ၊ ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၅-သာမညဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
ပရိယာယ ကာယသက္ခီပုဂ္ဂိုလ် ၈-မျိုးနှင့် နိပ္ပရိယာယကာယသက္ခီပုဂ္ဂိုလ် (၁)မျိုးတို့ကို အရှင်ဥဒါယီ၏ မေးလျှောက်ချက်အရ ဝံသတိုင်း ကောသမ္ဗီမြို့ ဃောသိတာရုံကျောင်းတော်၌ အရှင်အာနန္ဒာ ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၂၊၃၉၁။ အံ၊မြန်၊၂၊၄၉၅။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဆက္ကနိပါတ၊ ၁၂-သာမညဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
ကာယာနုပဿနာကို ပွားများ၍ မဖြစ်နိုင်သော (ကာယာနုပဿနာဘာဝနာ၏ ဆန့်ကျင်ဖက်)တရား ၆-မျိုးနှင့် ကာယာနုပဿနာကို ပွားများ၍ နေရန် ဖြစ်နိုင်သော တရား ၆-မျိုးတို့ကို ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၂၊၂၀၆-၈။ အံ၊မြန်၊၂၊၂၆၀-၂။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၆၈-၇၀။ အံ၊ဋီ၊၃၊၅၉-၆၀။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ပဉ္စကနိပါတ၊ စတုတ္ထပဏ္ဏာသက၊ (၂၀)၅-ဗြာဟ္မဏဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
ဘုရားရှင် ဝဇ္ဇီနိုင်ငံ ဝေသာလီမြို့တော်အနီး မဟာဝုန်တော ကူဋာဂါရသာလာ ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် -လိစ္ဆဝီမင်းတို့၏ လုပ်ငန်းတို့ကို ဆောင်ရွက် နေသော ကာရဏပါလီပုဏ္ဏားက -(၁) ရဟန်းဂေါတမ၏ ဉာဏ်ပညာထက်မြက်မှု အနေအထား၊ (၂) ရဟန်းဂေါတမ၏ ဂုဏ်ကျေးဇူးတို့ကို အမွန်အမြတ် အနေထား၍ ချီးမွမ်းပြောဆိုနေမှု၊ (၃) ရဟန်းဂေါတမကို သက်ဝင်ကြည်ညိုသည့်အတွက် ရနိုင်သော အကျိုးထူးများ မေးမြန်းသဖြင့် -(၁) အကောင်းဆုံးအရသာကိုသုံးဆောင်ရသဖြင့် တင်းတိမ်ကျေနပ်ပြီးသူ ဥပမာ၊ (၂) ဆာလောင်မှု, အားနည်းမှုတို့ နှိပ်စက်ခံနေရသည့် ပျားပျံ့ဆုပ်ရထားသူ ဥပမာ၊ (၃) စန္ဒကူးရွှေဝါ, စန္ဒကူးနီ စန္ဒကူးတုံးရထားသူ ဥပမာ၊ (၄) ဆင်းရဲချက်ပြင်းထန်သည့်ရောဂါ နှိပ်စက်ခံနေရသူ ဥပမာ၊ (၅) ကြည်လင် ချိုမြ ဖြူဖွေးသောရေ မွေ့လျော်ဖွယ် ရေဆိပ်ရှိသော ရေကန်ဥပမာတို့ဖြင့် အရှင်ဂေါတမ၏ သုတ္တ, ဂေယျ, ဝေယျာကရဏ, အဗ္ဘုတဓမ္မတို့ကို နာယူရသောကြောင့် အရှင်ဂေါတမအား သက်ဝင်ကြည်ညိုခဲ့ပုံတို့ကို အနာဂါမ် အရိယာသာဝက ပိင်္ဂိယာနီ ဗြာဟ္မဏဆရာကြီးက အကျယ်တဝင့် ဖြေကြားခဲ့ပါသည်။ ။
ထိုဖြေကြားချက်များကို ကြားနာပြီး ကာရဏပါလီဗြာဟ္မဏကြီးက နမော တဿ-သုံးကြိမ်ရွတ်ဆို၍ ဘုရားရှင်ရှိရာသို့ လက်အုပ်ချီမိုး ကန်တော့ပြီး ဗုဒ္ဓဘာသာအဖြစ် ပီင်္ဂိယာနီဗြာဟ္မဏဆရာ အထံ၌ ခံယူသွားပုံကို ပြဆိုသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌-ကာရဏပါလီပုဏ္ဏားနှင့် ပင်္ဂိယာနီပုဏ္ဏားတို့ အကြောင်း၊ နှိုင်းယှဉ်တိုင်းတာရာ၌ သိသင့်သောအချက်၊ ဥပမာပြုရာ၌ လိုက်နာဖွယ်၊ ချီးမွမ်းရာ၌ သိသင့်သော အရာများ၊ အဂ္ဂရသ လေးမျိုး၊ ဥဒါန-အဖွင့်များကို ဖွင့်ဆိုထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၃၊၁၆-၁၈။ အံ၊မြန်၊၃၊၁၇-၁၉။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၉၇။ အံ၊ဋီ၊၃၊၂၀၇-၈။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ အဋ္ဌကနိပါတ၊ ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၁-မေတ္တာဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
ဘုရားရှင် အင်္ဂတိုင်း စမ္ပာမြို့ ဂဂ္ဂရာရေကန်အနီး၌ သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် ရဟန်းတို့က ရဟန်းတစ်ပါးကို အာပတ်ဖြင့်စွပ်စွဲမှုကို အကြောင်းပြု၍ “ဤသာသနာတော်၌ ရဟန်းတစ်ပါး၏ အပြစ်ကို မမြင်သေးသရွေ့ ထိုရဟန်းသည် အခြားတို့နှင့် အတူဖြစ်ပုံ၊ ထိုရဟန်း၏ အာပတ်ကို ရဟန်းကောင်းတို့ တွေ့ရှိသိမြင်ကြရာအခါ၌ “ဤရဟန်းကား ရဟန်းတို့ကို ဖျက်ဆီးနေသူ၊ ရဟန်းအဖျင်း, ရဟန်းအမှိုက်တည်း” ဟု တခြားသောရဟန်းတို့ကို မဖျက်ဆီးပါစေလင့်-ဟု နှလုံးသွင်း၍ ထိုရဟန်းယုတ်ကို ဤသာသနာတော်မှ နှင်ထုတ်ရမည်-ဟု မုယောခင်းဥပမာ, စပါးပုံကြီးကို လေ့ပုံဥပမာ, ရေတွင်းမှ ရေသွယ်သော ရေသံလျောက် ဥပမာတို့ဖြင့် ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၁၊၄၅၇။ အံ၊မြန်၊၁၊၄၆၉။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၃၉။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ တတိယပဏ္ဏာသက၊ (၁၅)၅-အာဘာဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
သင့်လျော်လျောက်ပတ် ကောင်းမြတ်သောအခါ၌ -တရားနာခြင်း၊ တရားဆွေး နွေးခြင်း၊ ဓမ္မကို သုံးသပ်ဆင်ခြင်ခြင်း၊ ဝိပဿနာကို အားထုတ်ခြင်း-ဟူသော သင့်လျော် လျောက်ပတ် ကောင်းမြတ်သောအခါ (၌ ဖြစ်သောကုသိုလ်တရား)လေးမျိုးကို ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၁၊၄၅၇။ အံ၊မြန်၊၁၊၄၇၀။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၃၉။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ... သတ္တမသုတ်။
အထက်ကာလ လေးမျိုး (၌ ဖြစ်သောကုသိုလ်တရား)တို့ကို ပြည့်စုံစွာ ပွား များအပ်သည်ရှိသော်, ပြည့်ပြည့်စုံစုံ အဖန်ဖန် ဖြစ်စေအပ်သည်ရှိသော် အစဉ်အတိုင်း အာသဝေါတရားတို့ကုန်ရာ နိဗ္ဗာန်သို့ ရောက်စေနိုင်ကုန်၏-ဟု တောင်ထိပ်၌ မိုးရွာ သော ဥပမာဖြင့် ဘုရားရှင်, ရဟန်းတို့အား ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၁၈။ သံ၊မြန်၊၂၊၁၆။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-ခန္ဓသံယုတ္တ၊ ၁-နကုလပိတုဝဂ္ဂ၊ ဧကာဒသမသုတ်။
အတိတ် အနာဂတ်ဖြစ်သော ခန္ဓာသည် အနတ္တဖြစ်သည်၊ ပစ္စုပ္ပန်ဖြစ်သော ခန္ဓာသည် အဘယ်ဆိုဖွယ်ရာရှိအံ့နည်း (အနတ္တသာတည်း) ဤသို့ သိမြင်သော အကြားအမြင်ရှိသော အရိယာသာဝကသည် အတိတ်ခန္ဓာ၌ ငဲ့ကွက်မှုမရှိ၊ အနာဂတ် ခန္ဓာ၌ လွန်စွာမတပ်မက်တော့၊ ပစ္စုပ္ပန်ခန္ဓာ၌ ငြီးငွေ့ခြင်းငှာ တပ်မက်မှုကင်းရန် ချုပ်ငြိမ်းရန် ကျင့်၏-ဟု ခန္ဓာ တစ်ပါးစီ ခွဲခြား၍ ဘုရားရှင်, ရဟန်းတို့အား ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၁၇။ သံ၊မြန်၊၂၊၁၆။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-ခန္ဓသံယုတ္တ၊ ၁-နကုလပိကုဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
အတိတ် အနာဂတ်ဖြစ်သော ခန္ဓာသည် အနိစ္စတည်း၊ ပစ္စုပ္ပန်ခန္ဓာသည် အဘယ်ဆိုဖွယ်ရာရှိအံ့နည်း (အနိစ္စသာတည်း) ဤသို့ သိမြင်သော အကြားအမြင်ရှိသော အရိယာသာဝကသည် အတိတ်ခန္ဓာ၌ ငဲ့ကွက်မှုမရှိ၊ အနာဂတ်ခန္ဓာ၌ မတပ် မက်တော့၊ ပစ္စုပ္ပန်ခန္ဓာ၌ ငြီးငွေ့ရန် တပ်မက်မှုကင်းရန်, ချုပ်ငြိမ်းရန် ကျင့်၏-ဟု ခန္ဓာ တစ်ပါးစီ ခွဲခြား၍ ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
သံ၊၂၊၁၇။ သံ၊မြန်၊၂၊၁၇။ သံယုတ္တနိကာယ၊ ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-ခန္ဓသံယုတ္တ၊ ၁-နကုလပိတုဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
အတိတ် အနာဂတ်ဖြစ်သော ခန္ဓာသည် ဒုက္ခသာတည်း၊ ပစ္စုပ္ပန်ခန္ဓာသည် အဘယ်ဆိုဖွယ်ရာရှိအံ့နည်း (ဒုက္ခသာတည်း) ဤသို့ သိမြင်သော အကြားအမြင်ရှိ သော အရိယာသာဝကသည် အတိတ်ခန္ဓာ၌ ငဲ့ကွက်မှုမရှိ၊ အနာဂတ်ခန္ဓာ၌ မတပ်မက် တော့၊ ပစ္စုပ္ပန်ခန္ဓာ၌ ငြီးငွေ့ရန်, တပ်မက်မှုကင်းရန်, ချုပ်ငြိမ်းရန် ကျင့်၏-ဟု ခန္ဓာ တစ်ပါးစီ ခွဲခြား၍ ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၂၊၃၅။ အံ၊မြန်၊၂၊၄၄-၅။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၁။ အံ၊ဋီ၊၃၊၁၇။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ပဉ္စကနိပါတ၊ ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၄-သုမနဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
အာဂန္တုကဒါန၊ ဂမိကဒါန၊ ဂိလာနဒါန၊ ဒုဗ္ဘိက္ခဒါန၊ နဝသဿ, နဝဖလ-ဟု ကာလဒါန ငါးမျိုးတို့ကို ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
ဤသုတ်၌ အလှူဒါန၌ အနုမောဒနာပြုသူဝေယျာဝစ္စပြုလုပ်သူတို့လည်း အလှူရှင်နည်းတူ ကုသိုလ်ရကြောင်း ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၁၊၃၃၃-၄။ အံ၊မြန်၊၁၊၃၄၈-၉။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၇၀-၄။ အံ၊ဋီ၊၂၊၂၅၃-၅။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါက၊ ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၃-ဥရုဝေဠဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
တမဟံ ဇာနာမိ၊ တမဟံ အဗ္ဘညာသိံ၊ တံ တထာဂတဿ ဝိဒိတံ-တိုင်အောင် စကားရပ်တို့ဖြင့် “သဗ္ဗညုတဘူမိ”ကိုလည်းကောင်း၊ တံ တထာဂတော န ဥပဌာသိဟူသော စကားရပ်ဖြင့် “ခီဏာသဝဘူမိ”ကိုလည်းကောင်း၊ တံ မမဿ မုသာ၊ တံ ပဿ တာဒိသမေဝ၊ တံ မမဿ ကလိ-ဟူသော စကားရပ်တို့ဖြင့် “သစ္စဘူမိ”ကို လည်းကောင်း၊ ဣတိ ခေါ ဘိက္ခဝေ ... ဝိညာတာရံ န မညတိ-ဟူသော စကားရပ်ဖြင့် “သုညတာဘူမိ”ကိုလည်းကောင်း၊ ဣတိ ခေါ ... ဝဒါမီတိဟူသော စကားရပ်ဖြင့် “တာဒိဘူမိ”ကိုလည်းကောင်း သာကေတမြို့သား ရဟန်းသစ် ငါးရာတို့အား သာကေတမြို့ ကာဠကာရာမကျောင်းတော်၌ ဘုရားရှင် ဟောတော်မူပါသည်။ ။ ဤကာဠကာရာမသုတ်ဒေသနာတော် ဘူမိငါးရပ်ပြီးဆုံးတိုင်း မြေငလျင်လှုပ်လေသည်။ ဒေသနာတော်အဆုံး၌ ရဟန်းသစ်ငါးရာ အာသဝေါကင်းကွာ ရဟန္တာဖြစ်ကြပြီး ပရိသတ် ၈၄၀၀၀-တို့ အမြိုက်ရေစင် သုံးဆောင်ခွင့်ရကြပါသည်။
အဋ္ဌကထာ၌-ဤကာဠကာရာမသုတ်တော်သည် အနာထပိဏ်သူဌေး၏ သမီး စူဠသုဘဒ္ဒါကို အကြောင်းပြု၍ ဖြစ်ပေါ်လာပုံမှ စ၍ မှတ်သားဖွယ်တို့ကို ဖွင့်ပြ ထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၃၊၃၄၆။ သံ၊မြန်၊၃၊၃၅၀။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၁-သောတာပတ္တိသံယုတ္တ ၄-ပုညာဘိသန္ဒဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
ဘုရားရှင် သက္ကနိုင်ငံ ကပိလဝတ္ထုမြို့ နိဂြောဓာရုံကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ကာဠိဂေါဓာ သာကီဝင်မင်းသမီး၏ အိမ်သို့ကြွတော်မူ၍ ကာဠိဂေါဓာ သာကီဝင်မင်းသမီးအား သောတာပန် အရိယာသာဝိကာ၏ အရည်အချင်း (ဂုဏ်) လေးမျိုးကို ဟောတော်မူရာ ကာဠိဂေါဓာ သာကီဝင်မင်းသမီးက “မြတ်စွာဘုရား ဟောကြားတော်မူသည့် ထိုအရည်အချင်း (ဂုဏ်)လေးမျိုး တပည့်တော်မသန္တာန်၌ အထင် အရှား ရှိနေပါသည်”ဟု လျှောက်ထားလျှင် ဘုရားရှင်က “လာဘာ တေ ဂေါမေ၊ သုလဒ္ဓံ တေ ဂေါဓေ”အစရှိသောစကားဖြင့် ချီးကျူးတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၃၊၂၉၃-၅။ အံ၊မြန်၊၃၊၂၉၃-၄။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၀၁။ အံ၊ဋီ၊၃၊၃၂၁။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဒသကနိပါတ၊ ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၃-မဟာဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
အရှင်ကစ္စာနထေရ် အဝန္တိတိုင်း ကုလဃရမြို့ ပဝတ္တတောင်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် ကုလဃရမြို့သူ ကာဠီဥပါသိကာမ၏ အမျိုးသမီးပြဿနာနှင့် ဆက်စပ်၍ လျှောက်ထားချက်အရ -
-သမဏ, ဗြာဟ္မဏတို့သည် အရဟတ္တဖိုလ်ဟူသောအကျိုးသည် ကသိဏ သမာပတ်လျှင် အမွန် အမြတ်ရှိ၏-ဟု ယူဆ၍ ထိုသမာပတ်ကို ဖြစ်စေကြကုန်၏။ ဘုရားရှင်သည် ကသိဏသမာပတ်၏ အမွန် အမြတ်ရှိခြင်းကို အထူးသိတော်မူပုံ၊ ထိုသို့သိတော်မူ၍ သာယာဖွယ် (သမုဒယသစ္စာ) အပြစ် (ဒုက္ခသစ္စာ) ထွက်မြောက်ရာ (နိရောဓသစ္စာ) မဂ်ဟုတ်သည်, မဟုတ်သည်ကို သိမြင်မှု (မဂ္ဂသစ္စာ)ကို မြင်တော်မူ ခြင်းကြောင့် အရဟတ္တဖိုလ်ဟူသောအကျိုးသို့ ရောက်ခြင်း စိတ်နှလုံး၏ ငြိမ်သက်ခြင်းကို သိတော်မူ၏-ဟု ပထဝီကသိဏသမာပတ်, အာပေါကသိဏသမာပတ်, တေဇော ကသိဏသမာပတ်, ဝါယောကသိဏသမာပတ်, နီလကသိဏသမာပတ်, ပီတကသိဏ သမာပတ်, လောဟိတကသိဏသမာပတ်, ဩဒါတကသိဏသမာပတ်, အာကာသ ကသိဏသမာပတ်, ဝိညာဏကသိဏသမာပတ် ဆယ်ပါးတို့တွင် တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီကို အကျယ်အားဖြင့် သိမှတ်ရပုံကို အရှင်ကစ္စည်းထေရ် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-မ၊၃၊၂၆-၃၁။ မ၊မြန်၊၃၊၂၉-၃၃။ မ၊ဋ္ဌ၊၄၊၁၈-၂၁။ မ၊ဋီ၊၃၊၂၃၈-၂၄၀။ ။
-မဇ္ဈိမနိကာယ၊ ဥပရိပဏ္ဏာသ၊ ၁-ဒေဝဒဟဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် ပိသိနာရမြို့အနီး နတ်တို့အား ဗလိနတ်စာပူဇော် ပသရာ တောအုပ်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် “တရားဟောမှုနှင့် ပတ်သက်၍ ဘုရားရှင်အပေါ် ရဟန်းတို့၏ ထင်မြင်ယူဆချက်ကို” မေးတော်မူသည့်အခါ ရဟန်းတို့က “ဘုရားရှင်သည် သင်္ကန်း၊ ဆွမ်း, ကျောင်း ကြီးပွားတိုးတက်မှုအတွက် တရားဟောတော်မမူပဲ သတ္တဝါတို့ အပေါ် သနားစောင့်ရှောက် ချီးမြှောက်မှု၊ စီးပွားလိုလားမှုကို အကြောင်းပြု၍ တရားတော်ကို ဟောတော်မူပါကြောင်း” လျှောက်ထားကြသည်။ ထိုအခါ ဘုရားရှင် က “ငါဘုရား ထူးသောသဗ္ဗညုတဉာဏ်တော်မြတ်ဖြင့် သိ၍ ဟောကြားတော်မူအပ်သော ဗောဓိပက္ခိယတရားတို့ကို ရဟန်းတော်များအားလုံး အညီအမျှ ဝမ်းမြောက် ဝမ်းသာ ငြင်းခုံခြင်း မရှိကြပဲ ကျင့်သုံးကြရမည်၊ ဓမ္မဝိနယတို့၌ ဝါဒကွဲပြား ငြင်းခုံမှု ဖြစ်ပွားလျှင် အချင်းချင်း ညှိနှိုင်း၍ ဖြေရှင်းနည်းများ၊ အကုသိုလ်မှ ထစေ၍ ကုသိုလ် တရားတို့၌ တည်သောသူသည် မိမိကိုယ်ကိုလည်း မကြွားဝါ၊ သူတပါးကိုလည်း မရှုံ့ချ။ ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်အတိုင်း လျော်လျောက်ပတ်စွာ ဟောကြားပါက တစုံ တခု အကြောင်းယုတ္တိရှိသော စွပ်စွဲခြင်း, ကဲ့ရဲ့ရှုံ့ချခြင်းသို့ မရောက်နိုင်ပုံကို အကျယ် တဝင့် ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၁၊၁၁၁။ သံ၊မြန်၊၁၊၁၀၇-၈။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၁၆၁-၂။ သံ၊ဋီ၊၁၊၂၀၉။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၄-မာရသံယုတ္တ၊ ဒုတိယဝဂ်၊ ဒုတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ ပရိသတ် မြောက်များစွာတို့အား တရားဟောတော်မူနေရာသို့ မာရ်နတ်ရောက်လာပြီးလျှင် “ကိန္ဒုသီဟော”အစရှိသော ဂါထာဖြင့် ပညာစက္ခုပျက်စီးအောင်ပြောဆိုလာရာ ဘုရားရှင်က “န ဒန္တိ ဝေ မဟာဝီရာ”အစရှိသော ဂါထာဖြင့် မိန့်ကြားတော်မူလိုက်ရာ မာရ်နတ်လုပ်ရပ် မအောင်မြင်သဖြင့် စိတ်ဆင်းရဲစွာပြန်သွားပုံကို ပြဆိုသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၄၄၉။ သံ၊မြန်၊၂၊၄၄၄-၅။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၄-ဇမ္ဗုခါဒကသံယုတ္တ၊ စတုတ္ထသုတ်။
အရှင်သာရိပုတ္တရာ မဂဓဇနပုဒ် နာဠကရွာ၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် ဇမ္ဗုခါဒကပရိဗိုဇ်၏ မေးလျှောက်ချက်အရ -မြတ်စွာဘုရား၏ အထံတော်၌ ဒုက္ခကို ပိုင်းခြား၍ သိနိုင်ရန် ဗြဟ္မစရိယကို ကျင့်နေကြောင်း၊ ဒုက္ခကို ပိုင်းခြား၍ သိနိုင်သောမဂ္ဂနှင့် ပဋိပဒါသည် အဋ္ဌင်္ဂိက အရိယမဂ်ဖြစ်ကြောင်း ဖြေကြားသောအားဖြင့် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၃၊၆။ သံ၊မြန်၊၃၊၆-၇။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-မဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-အဝိဇ္ဇာဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
အထက်သုတ်ဒေသနာတော်အတိုင်း ဘုရားရှင်က ရဟန်းတို့၏ မေးလျှောက် ချက်ကို ဖြေကြားသောအားဖြင့် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၃၊၂၅၇။ အံ၊မြန်၊၃၊၂၅၇-၉။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၈၇။ အံ၊ဋီ၊၃၊၃၀၅။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဒသကနိပါတ၊ ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၁-အာနိသံသဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံး နေတော်မူစဉ် အရှင်အာနန္ဒာ၏ မေးလျှောက်ချက်အရ -
“ကုသိုလ်သီလ၏ အကျိုးအာနိသင်သည် အဝိပ္ပဋိသာရဖြစ်ပုံ၊ အဝိပ္ပဋိသာရ၏ အကျိုးအာနိသင်သည် ပါမောဇ္ဇဖြစ်ပုံ၊ ပါမောဇ္ဇ၏ အကျိုးအာနိသင်သည် ပီတိဖြစ်ပုံ၊ ပီတိ၏ အကျိုးအာနိသင်သည် ပဿဒ္ဓိဖြစ်ပုံ၊ ပဿဒ္ဓိ၏ အကျိုးအာနိသင်သည် သုခ ဖြစ်ပုံ၊ သုခ၏ အကျိုးအာနိသင်သည် သမာဓိဖြစ်ပုံ၊ သမာဓိ၏ အကျိုးအာနိသင်သည် ယထာဘူတဉာဏဒဿနဖြစ်ပုံ၊ ယထာဘူတဉာဏဒဿန၏ အကျိုးအာနိသင်သည် နိဗ္ဗိဒါဝိရာဂဖြစ်ပုံ၊ နိဗ္ဗိဒါဝိရာဂ၏ အကျိုးအာနိသင်သည် ဝိမုတ္တိဉာဏဒဿနဖြစ်ပုံတို့ကို ဖြေကြားတော်မူပြီး ကုသိုလ်သီလတို့သည် အစဉ်အားဖြင့် အရဟတ္တဖိုလ်အကျိုးငှာ ဖြစ်ကုန်၏-ဟု ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၃၊၅၁၅-၆။ အံ၊မြန်၊၃၊၅၀၃-၅။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဧကာဒသကနိပါတ၊ ၁-နိဿဂ္ဂိယဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
အထက်ပါ သုတ်ဒေသနာတော်အတိုင်း အရှင်အာနန္ဒာ၏ မေးလျှောက်မှုကို ဖြေကြားတော်မူသည့်သုတ်။
အထက်သုတ်၌ “နိဗ္ဗိဒါနှင့် “ဝိရာဂတို့ကို ပေါင်း၍ ဟောတော်မူသည်၊ ဤသုတ်၌ “နိဗ္ဗိဒါနှင့် “ဝိရာဂ”တို့ကို တစ်ပါးစီ ခွဲ၍ ဟောတော်မူ သည်သာထူးသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၃၅၀-၁။ သံ၊မြန်၊၂၊၃၄၄-၅။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ သဠာယတနသံယုတ္တ၊ (၁၅)၅-နဝပုရာဏဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
အဇ္ဈတ္တိကာယတန ၆-ပါး၊ ဗဟိဒ္ဓါယတန ၆-ပါး၊ ဖဿ ၆-ပါးတို့သည် ဒုက္ခ ဖြစ်ပုံ၊ ထိုဒုက္ခကို ပိုင်းခြား၍ သိရန် ဘုရားရှင် အထံတော်၌ ဗြဟ္မစရိယကို ကျင့်သုံး နေပါသည်-ဟု အညတိတ္ထိယပရိဗိုဇ်တို့၏ မေးမြန်းလျှင် ဖြေကြားနိုင်ရန် ရဟန်းတော်တို့အား အာယတန တစ်ပါးစီ ခွဲခြား၍ အကျယ်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၃၊၂၈၀-၃။ သံ၊မြန်၊၃၊၂၈၂-၅။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၀၁-၄။ သံ၊ဋီ၊၂၊၅၂၂-၅။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၀-အာနာပါနသံယုတ္တ၊ ၁-ဧကဓမ္မဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကိမိလမြို့ ဝါးတော၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် အရှင်အာနန္ဒာထေရ်၏ လျှောက်ထားချက်အရ အာနာပါနဿတိကို မဟပ္ဖလ, မဟာနိသံသ ဖြစ်အောင် ပွားများပုံအကျယ်ကို သတိပဋ္ဌာန်လေးပါးနှင့် ယှဉ်၍ အရှင်ကိမိလနှင့် အရှင်အာနန္ဒာထေရ်တို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၂၊၂၁၆။ အံ၊မြန်၊၂၊၂၇၁။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၇၆။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ပဉ္စကနိပါတ၊ ပဉ္စမပဏ္ဏာသက၊ (၂၁)၁-ကိမိလဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကိမိလမြို့ ကျည်းပင်တောဝယ် သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် အရှင်ကိမိလထေရ်၏ မေးလျှောက်ချက်အရ -သဒ္ဓမ္မသုံးဖြာ သာသနာတော် ကြာရှည်လေးမြင့် မတည့်တံ့ခြင်းအကြောင်း ငါးပါးနှင့် တည်တံ့ခြင်းအကြောင်း ငါးပါးတို့ကို ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၂၊၂၉၈-၉။ အံ၊မြန်၊၂၊၃၈၄။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၀၉။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဆက္ကနိပါတ၊ ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၄-ဒေဝတာဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
အထက်သုတ်အတိုင်း အရှင်ကိမိလထေရ်၏ လျှောက်ထားချက်အရ -သဒ္ဓမ္မ သုံးဖြာ သာသနာတော် ကြာရှည်စွာမတည်ခြင်း၏အကြောင်း ၆-ပါးနှင့် သဒ္ဓမ္မသုံးဖြာ သာသနာတော် ကြာရှည်လေးမြင့် တည်တံ့ခြင်းအကြောင်း ၆-ပါးတို့ကို အကျယ်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၂၊၄၆၀-၁။ အံ၊မြန်၊၂၊၅၈၁-၂။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ သတ္တကနိပါတ၊ ၆-အဗျာကတဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
အထက်သုတ်များအတိုင်း အရှင်ကိမိလထေရ်၏ လျှောက်ထားချက်အရ -သဒ္ဓမ္မသုံးဖြာ သာသနာတော် ကြာရှည်လေးမြင့် မတည်တံ့ခြင်းအကြောင်း ၇-ပါးနှင့် ကြာရှည်လေးမြင့် တည်တံ့ခြင်း ၇-ပါးတို့ကို ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၁၊၁၃၀-၁။ သံ၊မြန်၊၁၊၁၂၆-၇။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၁၇၄-၆။ သံ၊ဋီ၊၁၊၂၂၄။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၅-ဘိက္ခုနီသံယုတ္တ၊ တတိယသုတ်။
ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့တော်အနီး အန္ဓဝန်တောအုပ်ဝယ် သစ်ပင်တစ်ပင် အောက်ဝယ် နေ့ပိုင်း၌နေသော အရှင်မ ကိသာဂေါတမီ၏ ကြောက်လန့် တုန်လှုပ် ကြက်သီးမွေးညှင်းထပြီး သမာဓိပျက်ရန်အတွက် “ကိံ နု တံ”အစရှိသော ဂါထာဖြင့် ပြောဆိုလာသော မာရ်နတ်အား “အစ္စန္တံ မတပုတ္တမှိ”အစရှိသော နှစ်ဂါထာဖြင့် စိုးရိမ်ခြင်း, ငိုကြွေးခြင်း သင့်ကိုကြောက်ရွံ့ခြင်း မရှိတော့ပုံ၊ အာသဝေါမရှိတော့ပုံ-အစရှိသော မိမိ၏ အရဟန္တဂုဏ်တို့ကို ထုတ်ဖော်၍ ဟောပြသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-မ၊၂၊၁၃၈-၁၄၇။ မ၊မြန်၊၂၊၁၄၇-၁၅၆။ မ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၂၉-၁၃၅။ မ၊ဋီ၊၃၊၈၃-ခွာ။
-မဇ္ဈိမနိကာယ၊ မဇ္ဈိမပဏ္ဏာသက၊ ၂-ဘိက္ခုဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကာသိဇနပုဒ်တို့၌ ရဟန်းတော်များနှင့် ဒေသစာရီကြွတော်မူစဉ် “ညစာစားခြင်းမှ ရှောင်ကြဉ်ခြင်း၏ အကျိုးငါးပါးတို့ကို ဟောတော်မူပြီး ညစာစားခြင်းမှ ရှောင်ကြဉ်ကြရန် ရဟန်းတို့အား ဟောတော်မူပါသည်”။ ဘုရားရှင်နှင့် ထိုရဟန်းတော်များ ကီဋာဂိရိဇနပုဒ်သို့ရောက်ရှိတော်မူသည့်အခါ ထိုရဟန်းတော်တို့က ကီဋာဂိရိဇနပုဒ်၌ ကျောင်းထိုင် ကျောင်းပိုင် အဿဇိ ပုနဗ္ဗသုကရဟန်းတို့ကို “ညစာစားခြင်းမှ ရှောင်ကြဉ်ခြင်း၏ အကျိုးငါးပါးတို့ကို ပြ၍ ညစာစားခြင်းမှ ရှောင်ကြဉ်ကြရန် ဘုရားရှင် မိန့်ကြားတော်မူကြောင်း၊ သင်တို့လည်း ညစာစားခြင်းမှ ရှောင်ကြဉ်ကြရန်” ပြောဆိုကြပါသည်။ ထိုအခါ အဿဇိ ပုနဗ္ဗသုကရဟန်းတို့က ကန့်ကွက် ပြောဆိုကြပါသည်။ ထိုစကားကို ရဟန်းတို့အထံမှတဆင့် ဘုရားရှင်ကြားသိတော်မူသဖြင့် အဿဇိ ပုနဗ္ဗသုကရဟန်းတို့ကို ခေါ်တော်မူပြီး စစ်မေးတော်မူပါသည်၊ အဿဇိ ပုနဗ္ဗသုက ရဟန်းတို့က ဝန်ခံစကား လျှောက်ထားသည့်အခါ “သေဝိတဗ္ဗ ဝေဒနာ, အသေဝိတဗ္ဗ ဝေဒနာတို့ကို ကိုယ်တော်တိုင်သိမြင် မျက်မှောက်ပြု ဉာဏ်ပညာဖြင့် ထိတွေ့ သိရှိပြီးမှသာ သေဝိတဗ္ဗ အသေဝိတဗ္ဗ-ဟု ဟောတော်မူပုံ၊ ဥဘတောဘာဂဝိမုတ္တ ပညာဝိမုတ္တ ပုဂ္ဂိုလ်တို့သည် ပမာဒဖြစ်စရာ မရှိတော့ပုံ၊ ကျန်ပုဂ္ဂိုလ်ငါးဦးတို့သည် ပမာဒဖြစ်ရန်ရှိပုံ၊ သာသနာတော်၌ စလျှင် စခြင်း အရဟတ္တဖိုလ်သို့ ရောက်ရှိနိုင်၏ဟု ဟောတော်မမူပုံ၊ အနုပုဗ္ဗသိက္ခာ, အနုပုဗ္ဗကိရိယာ, အနုပုဗ္ဗပဋိပဒါဖြင့် အရဟတ္တဖိုလ်ကို ရရှိနိုင်ပုံ၊ ဝိပ္ပဋိပန္န, မိစ္ဆာပဋိပန္န ပုဂ္ဂိုလ်များသည် သာသနာတော်မှ စွန့်ခွါသွားကြပုံ၊ အာရဒ္ဓဝီရိယပုဂ္ဂိုလ်များသာ သာသနဓမ္မရသ ခံစားနိုင်ကြပုံတို့ကို” အကျယ်ရှင်းလင်း၍ ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၁၊၂၉။ သံ၊မြန်၊၁၊၂၉။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၇၈-၉။ သံ၊ဋီ၊၁၊၁၁၈-၉။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-ဒေဝတာသံယုတ္တ၊ ၅-အာဒိတ္တဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
အညတရနတ်သား၏ မေးလျှောက်ချက်အရ “အန္နဒါနသည် အားခွန်ဗလ အလှူ၊ ဝတ္ထဒါနသည် အဆင်းလှပနိုင်သောအလှူ၊ ယာနဒါနသည် ချမ်းသာစေနိုင်သောအလှူ။ ဒီပဒါနသည် မျက်စိကြည်လင်းစေနိုင်သော အလှူ၊ ဇရပ်, တန်ဆောင်း, ကျောင်းဗိမာန် အလှူသည် အထက်ပါအကျိုးလေးမျိုးလုံးကို ရရှိစေနိုင်သောအလှူ၊ ဓမ္မဒါနသည် အမတကိုရရှိစေနိုင်သော အလှူ ဖြစ်ပုံကို” ဘုရားရှင် ဖြေကြားတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ/ဋီကာတို့၌-အထက်ပါ ဒါနကောင်းမှုများနှင့် ဆက်စပ်၍ ရှင်းလင်းဖွင့်ဆိုချက် အပြည့်အစုံကို လေ့လာသိရှိနိုင်ပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၃၊၄၀၆-၉။ အံ၊မြန်၊၃၊၃၉၉-၄၀၂။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၃၀။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဒသကနိပါတ၊ ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ (၁၀)၅-ဥပါလိဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
မြတ်ဗုဒ္ဓနှင့် မြတ်ဗုဒ္ဓသာဝက ရဟန်းတော်တို့ထံသို့ မချဉ်းကပ်သင့်ချိန်၊ မြတ် ဗုဒ္ဓ၏ ပရိသတ်နှင့် အညတိတ္ထိယပရိသတ်တို့၏ ခြားနားချက်၊ အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အညတိတ္ထယပရိဗိုဇ်များကို ရှိမခိုးပုံ၊ အယူဝါဒနှင့် ဆက်စပ်၍ ပရိဗိုဇ်များ၏ မေးမြန်း ချက်ကို အနာထပိဏ်သူဌေး ဖြေဆိုပုံ၊ အနာထပိဏ်သူဌေး၏ မေးမြန်းချက်အရ ပရိဗိုဇ်များ ဖြေကြားသော အညတိတ္ထိယဝါဒ (၁၀)မျိုး၊ ယင်းဆယ်မျိုးနှင့် ဆက်စပ်၍ အနာထပိဏ်သူဌေး၏ ဖြေရှင်းပြရာ ပရိဗိုဇ်များ ပြန်လည်မချေပနိုင်တော့ပဲ လက်လျော့ ကြရပုံ၊ ဘုရားရှင်အား အနာထပိဏ်သူဌေးက လျှောက်ထားရာ ဘုရားရှင်က အနာထပိဏ်သူဌေး၏ ဖြေကြားချက်ကို လက်ခံအတည်ပြုမိန့်ကြားတော်မူပုံ၊ ရဟန်းတို့အား အနာထပိဏ်သူဌေး၏ ပရိဗိုဇ်တို့၏အယူဝါဒကို မှန်ကန်သောအကြောင်းဖြင့် နှိမ်နင်းပုံကို ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သုတ္တနိ၊၃၂၇-၈။ သုတ္တနိ၊မြန်၊၃၀၉။ သုတ္တနိ၊ဋ္ဌ၊၂၊၆၅-၉။
ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ သုတ္တနိပါတ, ၂-စူဠဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
သာသနာတော်၌ စွဲမြဲစွာတည်၍ အရဟတ္တဖိုလ်သို့ရောက်နိုင်သော ဝါရိတ္တ သီလ, စာရိတ္တသီလ ပွားများအပ်သောကံတို့ကို အရှင်သာရိပုတ္တရာထေရ်က မေးလျှောက်သဖြင့် ဘုရားရှင်က “၃၂၇-ဂါထာမှ ၃၃၂-ဂါထာ ပထမပါဒဖြင့် ပုဗ္ဗဘာဂပဋိပဒါကိုလည်းကောင်း, ကြွင်းသုံးပါဒတို့ဖြင့် (သီလက္ခန္ဓ, သမာဓိက္ခန္ဓ, ပညာက္ခန္ဓ-ဟူသော) အပရဘာဂပဋိပဒါကိုလည်းကောင်း ဟောတော်မူပါသည်။ အရဟတ္တဖိုလ်ဟူသော အထွတ်ရှိသော ဒေသနာတော်အဆုံး၌ ၅၆၀-ကုဋေသော ပစ္စည်း ဥစ္စာတို့ကိုစွန့်၍ သာသနာတော်တွင်းသို့ဝင်ရောက်လာသော ဖခင် ဝင်္ဂန္တပုဏ္ဏား မိတ်ဆွေ၏သားဖြစ်သော တပည့်ရဟန်းတော်သည် သောတာပန်အရိယာသာဝက ဖြစ်ပြီး မကြာမီ အရဟတ္တဖိုလ်သို့ရောက်ရှိသွားပုံကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၃၉၆-၉။ သံ၊မြန်၊၂၊၃၉၁-၄။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၉၇-၁၀၅။ သံ၊ဋီ၊၂၊၃၄၁-၄။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-သဠာယတနသံယုတ္တ၊ (၁၉)၄-အာသီ ဝိသဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
မဂ်ဉာဏ်, ဖိုလ်ဉာဏ်တို့၏ ကိလေသာမှစင်ကြယ်သောဉာဏ်အမြင်ဖြစ်ပုံကို ပြောဆိုနေကြသောရဟန်းတို့၏စကားကို ကြားသိရသော အညတရ ရဟန်းသည် “မိမိလည်း ကိလေသာတို့မှ စင်ကြယ်သောဉာဏ်အမြင်ဖြင့် အရဟတ္တဖိုလ်၌တည်လျက် စင်ကြယ်သောဉာဏ်အမြင်ရှိလျက် နိဗ္ဗာန်ကို မျက်မှောက်ပြုအံ့”ဟု နှလုံးသွင်းလျက် -ဆဖဿာယတနကမ္မဋ္ဌာနိက ရဟန်း၊ -ပဉ္စက္ခန္ဓကမ္မဋ္ဌာနိက ရဟန်း၊ -မဟာဘူတကမ္မဋ္ဌာနိက ရဟန်း၊ တေဘူမကကမ္မဋ္ဌာနိက ရဟန်းတို့ထံ ချဉ်ကပ်ပြီး “စင်ကြယ်သော ဉာဏ်အမြင်ကို “မေးလျှောက်ရာ ထိုရဟန္တာရဟန်းလေးပါးတို့သည် မိမိတို့သိမြင်ရရှိ သော မဂ်ဉာဏ်အမြင်ကို ဖြေကြားကုန်၏၊ ထိုဖြေကြားချက်များကို အားမရ မကျေနပ် သော အညတရ ရဟန်းသည် ဘုရားရှင်ထံ သွားရောက်ပြီး “စင်ကြယ်သောဉာဏ် အမြင်နှင့် ဆက်စပ်၍ ထိုရဟန်းလေးပါးတို့ဖြေကြားသော အဖြေများကို ပြန်လည် လျှောက်ထားပြီး “စင်ကြယ်သောဉာဏ်အမြင်ကို” ဘုရားရှင်အား မေးမြန်းလေ၏။ ဘုရားရှင်က “ပေါက်ပင်ကိုမမြင်ဖူးသောယောက်ျားက မေးမြန်းသဖြင့် ပေါက် ပင်၏ ပင်စည်တည်နေပုံ ပေါက်ပွင့်အဆင်း၊ ပေါက်ပင်၏ အသီးများ၊ ပေါက်ပင်၏ အရွက်များ တည်နေပုံတို့ကို ဖြေကြားသော ယောက်ျားလေးယောက်တို့၏ အဖြေကို မကျေနပ်သောသူကဲ့သို့၊ မဂ်, ဖိုလ်ကို ရရှိကြပြီးသော ထိုသူတော်ကောင်းတို့၏ ဉာဏ် အမြင်စင်ကြယ်ပြီးပုံ၊ ထိုသူတော်ကောင်းတို့သည် မှန်ကန်စွာဖြေဆိုကြပုံကို မိန့်ကြားတော်မူပြီး၊ အရပ်လေးမျက်နှာမှလာကြသော တမန်တို့အား မင်းရှိရာကို ညွှန်ကြားသော တံခါးမှူး ဥပမာဖြင့် ရှင်းလင်း၍ ဟောတော်မူရာ အညတရရဟန်း သောတာပန် ဖြစ်ပုံကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ အကျယ်ဖွင့်ပြချက်များ ရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၃၊၄၁၀။ သံ၊မြန်၊၃၊၄၁၆။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၂-သစ္စသံယုတ္တ၊ ၉-တတိယအာမကဓည ပေယျာလဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
လက်သည်းခွံပေါ်ရှိ မြေမှုံ့ကဲ့သို့ ကြက်, ဝက်တို့ကို ခံယူခြင်းမှ ရှောင်ကြဉ်သော သူတို့သည် အနည်းငယ်သာရှိပုံ၊ မြေကြီးပေါ်ရှိမြေမှုံ့များကဲ့သို့ ကြက်, ဝက်တို့ကို ခံယူခြင်းမှ မရှောင်ကြဉ်သောသူတို့သာ များပြားပုံကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၃၊၁၃။ သံ၊မြန်၊၃၊၁၅။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၆၈။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-မဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၂-ဝိဟာရဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
အရှင်အာနန္ဒာနှင့် အရှင်ဘဒ္ဒထေရ်တို့ ပါဋလိပုတ်မြို့တော်အနီး ကက္ကူဋာရာမ၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် အရှင်ဘဒ္ဒထေရ်က မေးလျှောက်သဖြင့် “အဋ္ဌင်္ဂိက မိစ္ဆာမဂ် ရှစ်ပါးသည် အဗြဟ္မစရိယဖြစ်ပုံကို” အရှင်အာနန္ဒာထေရ် ဖြေကြားတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၃၊၁၃။ သံ၊မြန်၊၃၊၁၅။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ... နဝမသုတ်။
အရှင်ဘဒ္ဒထေရ်က မေးလျှောက်သဖြင့် “အဋ္ဌင်္ဂိက အရိယမဂ္ဂင်ရှစ်ပါးသည် “ဗြဟ္မစရိယဖြစ်ပုံ၊ ရာဂ, ဒေါသ, မောဟတို့ကုန်ခမ်းသွားခြင်းသည် “ဗြဟ္မစရိယ ပရိယောသာနဖြစ်ပုံကို” အရှင်အာနန္ဒာထေရ် ဖြေကြားတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၃၊၁၄။ သံ၊မြန်၊၃၊၁၆။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ... ဒသမသုတ်။
အရှင်ဘဒ္ဒထေရ်က မေးလျှောက်သဖြင့် “အဋ္ဌင်္ဂိက အရိယမဂ္ဂင်ရှစ်ပါးသည် “ဗြဟ္မစရိယဖြစ်ပုံ၊ အဋ္ဌင်္ဂိက အရိယမဂ်နှင့်ပြည့်စုံသူ (အဋ္ဌင်္ဂိက အရိယမဂ်ကို ကျင့်သုံး သူ)သည် “ဗြဟ္မစာရီ”ဖြစ်ပုံ၊ ရာဂ, ဒေါသ, မောဟတို့ကုန်ခမ်းသွားခြင်းသည် “ဗြဟ္မစရိယ ပရိယောသာန ဖြစ်ပုံကို” အရှင်အာနန္ဒာထေရ် ဖြေကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-မ၊၂၊၅၀-၄။ မ၊မြန်၊၂၊၅၅-၆၀။ မ၊ဋ္ဌ၊၃၊၇၀-၅။ မ၊ဋီ၊၃၊၄၃-၇။
-မဇ္ဈိမနိကာယ၊ မဇ္ဈိမပဏ္ဏာသ၊ ၁-ဂဟပတိဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောလိယနိုင်ငံ ဟလိဒ္ဒဝသန-အမည်ရှိသော ကောလိယမင်းတို့၏ နိဂုံးဝယ် သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် ကောလိယပုတ္တ နွားအကျင့် ကျင့်သော “ပုဏ္ဏ”နှင့် အဝတ်မဝတ်သော ခွေးအကျင့်ကို ကျင့်သော “သေနိယ”တို့က “ခွေးအကျင့် နွား အကျင့် ကျင့်သူတို့ ကွယ်လွန်သည့်အခါ ရောက်ရှိနိုင်သည့် ဘဝကို” မေးလျှောက်ကြသဖြင့် ဘုရားရှင်က “ခွေးတို့၏ အလေ့အကျင့်ကို ကျင့်သူသည် သေလျှင် ခွေးဖြစ်မည်။ နွားတို့၏ အလေ့အကျင့်ကို ကျင့်သူသည် သေလွန်လျှင် နွားဖြစ်လိမ့်မည်”ဟု ဖြေကြားတော်မူရာ၊ ထိုပုဂ္ဂိုလ်နှစ်ဦးတို့က “မိမိတို့၏ အလေ့အကျင့်များကို စွန့်လွှတ်နိုင်သော တရား ဟောတော်မူရန် လျှောက်ထားကြလေသည်။ ဘုရားရှင်က ထိုသူတို့အား “ကဏှ ကဏှဝိပါက၊ သုက္က သုက္ကဝိပါက၊ ကဏှသုက္က ကဏ္ဍသုက္ကဝိပါက၊ အကဏှ သုက္က အကဏှသုက္ကဝိပါက ကမ္မက္ခယ သံဝတ္တနိက”ဟူသော ကမ္မစတုက္ကဒေသနာတော်ကို အကျယ်ဟောတော်မူပါသည်။ ။ ဒေသနာတော်အဆုံး၌ နွားအကျင့် ကျင့်သော ကောလိယပုတ္တ ပုဏ္ဏ သရဏဂုံတည် ဥပါသကာအဖြစ်ခံယူပြီး အဝတ်မဝတ်သော ခွေးအကျင့်ကို ကျင့်သော သေနိယ ရဟန်းဘဝကို ရရှိပြီး တရားအားထုတ်ရာ မကြာမီ ရဟန္တာဖြစ်ပုံကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ/ဋီကာတို့၌-အကျယ်ဖွင့်ပြချက်များ၊ မှတ်သားဖွယ်များ ပါရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၁၄၅။ သံ၊မြန်၊၂၊၁၃၆။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၀၆။ သံ၊ဋီ၊၂၊၂၆၀။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-ခန္ဓသံယုတ္တ၊ (၁၄)၄-ကက္ကူဠဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
ခန္ဓာငါးပါးတို့သည် ပြာပူနှင့် တူကုန်၏-ဟု ရှုမြင်သော အကြားအမြင်ရှိသော အရိယာသာဝကသည် ခန္ဓာငါးပါးတို့၌ ငြီးငွေ့၏၊ ငြီးငွေ့ခြင်းကြောင့် တပ်မက်မှု ကင်း၏၊ တပ်မက်မှုကင်းခြင်းကြောင့် (ကိလေသာတို့မှ) လွတ်မြောက်၏။ ကိလေသာတို့မှ လွတ်မြောက်ပြီးသည်ကို သိမြင်တတ်သော ပစ္စဝေက္ခဏာဉာဏ်အမြင် ဖြစ်၏။ မိမိ၏ အာသဝေါကင်းကွာ ရဟန္တာဖြစ်နေသည်ကို သိမြင်လေတော့၏-ဟု ခန္ဓာတစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ၌ ရှုမြင်ပုံ အကျယ်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
ဤသုတ်၌ ဒုက္ခလက္ခဏာကို ဘုရားရှင် ဟောတော်မူပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၁၊၈။ သံ၊မြန်၊၁၊၈။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၃၆-၇။ သံ၊ဋီ၊၁၊၈၀-၁။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-ဒေဝတာသံယုတ္တ၊ ၂-နန္ဒနဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
(ဘုရားရှင်၏ ဂုဏ်တော်တို့ကို မသိနားမလည်သော) အညတရနတ်သား၏ လျှို့ဝှက် မေးမြန်းချက်အရ -ဘုရားရှင်က မိမိမှာ အမိဝမ်းခေါင်း၌ ကိန်းအောင်းမှု နေရာအိမ်၊ မယားဟူသော အသိုက်အအုံ၊ သားသမီးဟူသော အမွှေးအယှက်တို့ မရှိတော့ပုံ၊ တဏှာဟူသော အနှောင်အဖွဲ့မှ ကင်းလွတ်ပြီးတို့ကို ဖြေကြားတော်မူရာ “သာဟု တေ “အစရှိသော ဂါထာဖြင့် ဘုရားရှင်အား ချီးကျူးပူဇော်ပြီး နတ်ပြည်သို့ ပြန်သွားပုံကို ပြဆိုသည့်သုတ်။
(အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ရှင်းလင်းချက်ပါရှိပါသည်။)
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊ ၃၆၆-၈။ သံ၊မြန်၊၃၊၆၉-၇၂။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၂-ဗောဇ္ဈင်္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-ပဗ္ဗတဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာကေတမြို့ အဉ္ဇနဘေးမဲ့တော၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် ကုဏ္ဍလိယပရိဗိုဇ်၏ လျှောက်ထားချက်အရ မြတ်စွာဘုရားသည် ဝိဇ္ဇာဝိမုတ္တိဖလာနိသံသရှိ၍သာ နေတော်မူပုံ၊ ဗောဇ္ဈင်ခုနှစ်ပါးတို့ကို ပွားများ ကြိမ်ဖန်များစွာ ပွားများခြင်းကြောင့် “ဝိဇ္ဇာဝိမုတ္တိပြည့်စုံပုံ သတိပဋ္ဌာန်လေးပါးတို့ကို ပွားများ, ကြိမ်ဖန် များစွာပွားများခြင်းကြောင့် “ဗောဇ္ဈင်ခုနစ်ပါးပြည့်စုံပုံ” သုစရိုက်သုံးပါးတို့ကို ပွားများ ခြင်းကြောင့် “သတိပဋ္ဌာန်လေးပါးပြည့်စုံလာပုံ”၊ ဣန္ဒြေတို့ကို စောင့်ရှောက်ခြင်းကြောင့် “သုစရိုက်သုံးပါးပြည့်စုံပုံ”၊ အဇ္ဈတ္တိကာယတန ၆-ပါးဟူသော ဣန္ဒြေ ၆-ပါး၌ထင်လာသော နှစ်သက်မြတ်နိုးဖွယ် ဗာဟိရာယတနတို့၌ ရာဂမဖြစ်အောင် စိတ်ကို စောင့်ရှောက်ပုံ၊ ကိလေသာတို့မှ လွတ်မြောက်ပုံ၊ မနှစ်သက်ဖွယ် မမြတ်နိုးဖွယ် ဗာဟိရာယတနတို့၌ ဒေါသမဖြစ်အောင် စိတ်ကို စောင့်ရှောက်ပုံ၊ ကိလေသာမဖြစ်ပုံမှ စ၍ ဝိဇ္ဇာ ဝိမုတ္တိပြည့်စုံပုံကို အကျယ်ဟောပြတော်မူရာ ဒေသနာတော်အဆုံး၌ ကုဏ္ဍလိယပရိဗိုဇ် ဥပါသကာအဖြစ်ခံယူပုံကို ပြဆိုသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၅၆၃-၅။ သံ၊မြန်၊၂၊၅၅၃-၅။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၀-အဗျာကတသံယုတ္တ၊ နဝမသုတ်။
ဝစ္ဆဂေါတ္တပရိဗိုဇ်က တိတ္ထိဆရာကြီး ခြောက်ဦးတို့၏ “ကွယ်လွန်သွားသော ဥတ္တမပုရိသ, ပရမပုရိသ, ပရမပတ္တိပတ္တဖြစ်သောသာဝကနှင့် ဆက်စပ်၍ ပြောကြားမှု ခြားနားချက်ကို အကြောင်းပြု၍ ဘုရားရှင်၏ တရားအထူးသိမှု၌ တွေးတောယုံမှား မှုဖြစ်ပုံ”ကို လျှောက်ထားရာ ဘုရားရှင်က “စွဲလမ်းမှုရှိသောသူအား တဖန်ဘဝသစ်၌ ဖြစ်ခြင်းကို ပညတ်တော်မူပုံ၊ စွဲလမ်းမှုမရှိသူအား တဖန်ဘဝသစ်၌ ဖြစ်ခြင်းကို မပညတ်ပုံကို လောင်စာရှိသောမီး, လောင်စာမရှိသောမီး ဥပမာဖြင့် ရှင်းလင်းမိန့်ကြားတော်မူပြီး “ကဏှသည် ထိုသတ္တဝါ၏ စွဲလမ်းမှုပေတည်း”ဟု ရှင်းလင်းဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-ဥဒါန၊၁၃၇။ ဥဒါန၊မြန်၊၁၂၃-၄။ ဥဒါန၊ဋ္ဌ၊၂၆၇-၈။
-ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ ဥဒါန၊ သောဏဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
ဘုရားရှင် သာဝတ္ထိမြို့တော်သို့ ဆွမ်းခံဝင်တော်မူစဉ် သာဝတ္ထိမြို့တော်နှင့် ဇေတဝန်ကျောင်းတော်အကြား ရေခန်းနေသော ရေအိုင်တစ်အိုင်၌ ငါးဖမ်းနေကြသော သူငယ်တို့ လာရောက်ပြီး ဖူးမြော်ကြစဉ် “သူငယ်တို့ သင်တို့သည် ဆင်းရဲမှ မကြောက်ကြကုန်သလော၊ ဆင်းရဲကို မနှစ်သက်ကြကုန်သလော”ဟု မေးတော်မူပြီး မကောင်းမှု ပြုခြင်းကို တားမြစ်ခြင်း၊ မကောင်းမှု၏ လွန်စွာဆိုးငြစ် အပြစ်ရှိပုံ-ဥဒါန်းကျူးရင့်တော် မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ/ဋီကာတို့၌-၁၅-နှစ်အရွယ် လူငယ်တို့ကို “ဗာလ၊ အသက် နှစ်ဆယ်အရွယ်အတွင်းကို “ယုဝ”ခေါ်ပုံကို ဖွင့်ပြထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၃၊၄၀၉။ သံ၊မြန်၊၃၊၄၁၆။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၃၆။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၂-သစ္စသံယုတ္တ၊ ၉-တတိယအာမကဓည ပေယျာလဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
မိန်းမအို, မိန်းမပျိုတို့ကို မခံယူသောသတ္တဝါတို့သည် နည်းပါးလှကုန်၏။ မိန်းမအို, မိန်းမပျိုတို့ကို ခံယူသောသတ္တဝါတို့သည်သာ များလှကုန်၏-ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၃၊၁၇။ သံ၊မြန်၊၃၊၁၉။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-မဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၃-မိစ္ဆတ္တဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
ကရွတ်ခွေမရှိသောအိုး, ကရွတ်ခွေရှိသောအိုး ဥပမာဖြင့် အဋ္ဌင်္ဂိက အရိယာမဂ် ရှစ်ပါးဟူသော တည်ရာ မှီရာမရှိသော စိတ်သည် ပျံ့လွင့်လွယ်၏၊ အရိယာမဂ်ရှစ်ပါး ဟူသော တည်ရာ မှီရာရှိသော စိတ်သည် ပျံ့လွင့်နိုင်ခဲ၏-ဟု ဘုရားရှင်က ရဟန်းတို့အား ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၃၊၄၅။ သံ၊မြန်၊၃၊၄၇-၈။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၇၂။ သံ၊ဋီ၊၂၊၄၁၁။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-မဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၆-ဗလကရဏီယဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
မှောက်၍ထားသောအိုး ဥပမာဖြင့် အဋ္ဌင်္ဂိက အရိယာမဂ်ကို ဝိဝေကနိဿိတ, ဝိရာဂနိဿိတ, နိရောဓနိဿဂ္ဂ, ဝေါဿဂ္ဂပဋိဏာမီဖြစ်အောင် ပွားများအပ်, ကြိမ်ဖန် များစွာဖြစ်အောင် ပြုအပ်သည်ရှိသော် အကုသိုလ်တရားတို့သည် အံထွက်ကုန်၏။ ပြန်၍ ဝင်တော့မည်မဟုတ်-ဟု ဘုရားရှင်က ရဟန်းတို့အား အကျယ်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၁၊၄၁၈-၉။ အံ၊မြန်၊၁၊၄၃၁-၂။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၂၇။ အံ၊ဋီ၊၂၊၃၂၃။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ ၃-တတိယပဏ္ဏာသက၊ (၁၁)၁-ဝလာဟကဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
အိုးလေးမျိုး ဥပမာဖြင့် ဤလောက၌ရှိသော ပုဂ္ဂိုလ်လေးမျိုးကို ဘုရားရှင်က ရဟန်းတို့အား အကျယ်ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၁၊၄၄၉။ သံ၊မြန်၊၁၊၄၃၉။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၀၃။ သံ၊ဋီ၊၂၊၁၈၄။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၈-လက္ခဏသံယုတ္တ၊ ပဌမဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
ကောင်းကင်၌ပျံသွားသော အိုးစရည်းကြီးပမာဏလိင်ဥရှိသော ပြိတ္တာ အကြောင်းကို အရှင်လက္ခဏထေရ်၏ မေးလျှောက်ချက်အရ အရှင်မောဂ္ဂလ္လာန်ထေရ် ဘုရားရှင် ရှေ့တော်၌ ဖြေကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၁၊၄၂၅။ သံ၊မြန်၊၁၊၄၁၄။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၉၀။ သံ၊ဋီ၊၂၊၁၇၃။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၆-လာဘသက္ကာရသံယုတ္တ၊ ပဌမဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
ပြောဆိုဆုံးမရခက်သော လိပ်ဥပမာဖြင့် လာဘသက္ကာရသိလောက၏ ကြမ်း ကြတ်ခက်ထန်ပုံ ဥပမာန, ဥပမေယျတို့ကို ရှင်းလင်းမိန့်ကြားတော်မူပြီး “ဖြစ်ပေါ်လာသော လာဘသက္ကာရသိလောကကို စွန့်လွှတ်နိုင်အောင်၊ ဖြစ်ပေါ်လာသော လာဘ သက္ကာရသိလောကသည် မိမိတို့၏ (ကုသိုလ်)စိတ်ကို လွှမ်းမိုးသိမ်းကြုံး၍ မယူနိုင် အောင်” ကျင့်ကြရမည်ဟု ဘုရားရှင်က ရဟန်းတို့အား ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၃၈၅-၆။ သံ၊မြန်၊၂၊၃၈၁-၂။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၇၃-၄။ သံ၊ဋီ၊၂၊၃၃၁။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-သဠာယတနသံယုတ္တ၊ (၁၃)၄-အာသီ ဝိသဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
“လိပ်နှင့် မြေခွေးတို့ကို ပမာထား၍ ဣန္ဒြေခြောက်ပါးတို့၌ ထင်လာသော အာရုံခြောက်ပါးတို့၌ မက်မောခြင်း “အဘိဇ္ဈာ နှလုံးမသာယာခြင်း ဒေါမနဿဟူသော ယုတ်ညံ့သောအကုသိုလ်တရားတို့ မဖြစ်အောင် စောင့်ရှောက်ထိန်းသိမ်းကြလျှင် ယုတ်မာညစ်စုတ် မာရ်နတ်ယုတ်သည် နှိပ်စက်ရန်အခွင့်မရတော့သဖြင့် သင်တို့မှ ဖဲခွါထွက်သွားလိမ့်မည်”ဟု အကျယ်အားဖြင့် ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌-အတ္တုက္ကံသန, ပရဝမ္ဘနလွတ်သော စကားငါးမျိုးကို ဖွင့်ပြ ထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၁၊၄၅၄-၅။ သံ၊မြန်၊၁၊၄၄၃-၄။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၀၆။ သံ၊ဋီ၊၂၊၁၈၇။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၉-ဩပမ္မသံယုတ္တ၊ တတိယသုတ်။
မေတ္တာစေတောဝိမုတ္တိကို မပွားများ ကြိမ်ဖန်များစွာဖြစ်အောင် မလေ့လာထားလျှင် ယောက်ျားနည်း၍ မိန်းမများသောအိမ်ကို ခိုးသူတို့ အလွယ်တကူလုယက် ဖျက်ဆီးနိုင်ကြကုန်သကဲ့သို့၊ မေတ္တာစေတနာဝိမုတ္တိကို ပွားများကြရမည်၊ ကြိမ်ဖန်များစွာ ဖြစ်အောင်ပြုလုပ်အားထုတ်ကြရမည်၊ (အလွယ်တကူ သွားနိုင်သော) ယာဉ်ကဲ့သို့ ဖြစ်အောင် ပွားများကြရမည်၊ စွဲမြဲစွာတည်အောင်ပြုလုပ်အားထုတ်ထားရမည်၊ မိမိ၏ ပတ်ပတ်လည်၌ဖြစ်နေအောင် ပွားများထားရမည်၊ မေတ္တာစိတ်ဖြစ်နေအောင် အားထုတ် ကြရမည်၊ ယောက်ျားများ၍ မိန်းမနည်းသောအိမ်ကို ခိုးသူတို့ မဖျက်ဆီးနိုင်သကဲ့သို့ ထိုရဟန်းကို ဘီလူးတို့ မနှိပ်စက်နိုင်-ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၂၊၅၀၇။ သံ၊မြန်၊၂၊၅၀၀-၂။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၄၃-၄။ သံ၊ဋီ၊၂၊၃၈၂။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၈-ဂါမဏိသံယုတ္တ၊ နဝမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ နာလန္ဒာမြို့ ပါဝါရိကမ္ဗဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် နိဂဏ္ဌနာဋပုတ္တသည် မိမိ၏ဒကာရင်းဖြစ်သော အသိဗန္ဓက၏သား ရွာသူကြီးကို ဘုရားရှင် “မထွေးနိုင်, မမြိုနိုင်” (မဖြေကြားနိုင်)လောက်သည့် ပြဿနာ တစ်ခုကို ပြင်ဆင်၍ ဘုရားရှင်ထံ ဝါဒတင်ရန် စေလွှတ်လိုက်လေသည်၊ ဘုရားရှင်က “ဒါန, ဝစီသစ္စာ, သီလ”ဟူသော တရားသုံးပါးကြောင့် သတ္တဝါတို့ ကြီးပွားကြပုံ၊ (၉၁)ကမ္ဘာအတွင်း၌ ကျက်ပြီးသောထမင်းကို ပေးလှူခြင်းကြောင့် ပျက်စီးသောအမျိုး တစ်စုံတစ်ယောက်မျှမရှိခဲ့ပုံနှင့် အမျိုးတို့၏ ပျက်စီးခြင်းအကြောင်း ရှစ်မျိုးတို့ကို ဟောကြားတော်မူရာ ရွာသူကြီး သရဏဂုံဆောက်တည်သွားပုံကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၁၊၅၇၂။ အံ၊မြန်၊၁၊၅၈၆။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၉၇။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ (၂၆)၆-အဘိညာဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
များပြားလှစွာသော စည်းစိမ်ဥစ္စာတို့ ကြာရှည်လေးမြင့် မတည်တံ့နိုင်သော အကြောင်းလေးပါးနှင့် ကြာရှည်လေးမြင့် တည်တံ့နိုင်သောအကြောင်း လေးမျိုးတို့ကို ကဏှပက္ခ, သုက္ကပက္ခအားဖြင့် ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၂၊၂၁၃။ အံ၊မြန်၊၂၊၂၆၈။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ပဉ္စကနိပါတ၊ စတုတ္ထပဏ္ဏာသက၊ (၂၀)၅-ဗြာဟ္မဏဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
သီလဝန္တရဟန်းတော်တို့ ကြွရောက်သောအိမ်၌ အကြောင်းငါးမျိုးတို့ဖြင့် အိမ်သူအိမ်သားတို့ များစွာသော ကုသိုလ်တရားတို့ဖြစ်ပွားနိုင်ပုံကို ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၂၊၄၀၂။ အံ၊မြန်၊၂၊၅၀၉-၅၁၀။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၄၆။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ သတ္တကနိပါတ၊ ၂-အနုသယဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
မကပ် (မကြွ)ရောက်ဖူးသေးသော် ကပ် (ကြွ)ရောက်ရန် မသင့်၊ ကပ် (ကြွ) ရောက်ပြီးသော် ထိုင်ရန်မသင့်သော ဒါယကာတို့အိမ် (၇)မျိုးနှင့်၊ မကပ် (မကြွ)ရောက် ဖူးသေးသော် ကပ် (ကြွ)ရောက်ရန်သင့်၊ ကပ် (ကြွ)ရောက်ခဲ့သော် ထိုင်နေရန်သင့် မြတ်သော ဒါယကာတို့အိမ် (၇)မျိုးကို ကဏှပက္ခ, သုက္ကပက္ခအားဖြင့် ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၃၊၁၉၂။ အံ၊မြန်၊၃၊၁၉၃။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၆၆။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ နဝကနိပါတ၊ ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၂-သီဟနာဒဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
မကြွရောက်ဖူးမျှော် ကြွရောက်ရန်မသင့်၊ ကြွရောက်ပြီးသော် ထိုင်နေရန် မသင့်သော ဒါယကာတို့အိမ် ကိုးမျိုးနှင့် မကြွရောက်ဖူးသေးသော် ကြွရောက်ရန် သင့်မြတ်၊ ကြွရောက်ပြီးသော် ထိုင်နေရန် သင့်မြတ်သောဒါယကာတို့၏အိမ် ကိုးမျိုးတို့ကို ကဏှပက္ခ, သုက္ကပက္ခအားဖြင့် ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၁၊၂၀၃။ သံ၊မြန်၊၁၊၁၈၉-၁၉၀။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၂၆၉။ သံ၊ဋီ၊၁၊၃၀၂။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၉-ဝနသံယုတ္တ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
ကောသလနိုင်ငံ တောအုပ်တစ်ခု၌ သီတင်းသုံးသော, နေစဉ်ဆွမ်းလှူသော ဆွမ်းဒါယကာ၏အိမ်၌ သမာပတ်ဝင်စားလျက်နေသော ရဟန္တာမထေရ်မြတ်တစ်ပါးကို ရဟန္တာဖြစ်မှန်းမသိသော တောစောင့်နတ်က အိမ်ရှင်အဟန်ဖန်ဆင်း၍ လျှောက်ထားမှုကို မထေရ်မြတ်က ဖြေကြားပုံကို ပြဆိုသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၃၊၃၆၄။ သံ၊မြန်၊၃၊၃၆၈-၉။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၂၄။ သံ၊ဋီ၊၂၊၅၃၇။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၂-သစ္စသံယုတ္တ၊ ၁-သမာဓိဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
အိမ်ရာတည်ထောင် လူ့ဘောင်မှ ရဟန်းဘောင်သို့ မှန်ကန်စွာဝင်ရောက်လာကြကုန်သော အမျိုးကောင်းသားတို့သည် အရိယာပုဂ္ဂိုလ်တို့၏ သစ္စာလေးပါးကို အမှန်အတိုင်းသိရန် ဝင်ရောက်လာကြကုန်၏။ ထို့ကြောင့် သင်တို့သည် အရိယသစ္စာအမှန် တရားတို့ကို သိရှိရန် အားထုတ်ကြရမည်-ဟု ဘုရားရှင်က ရဟန်းတို့ကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၃၊၃၆၄-၅။ သံ၊မြန်၊၃၊၃၆၉။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ... စတုတ္ထသုတ်။
အိမ်ရာတည်ထောင် လူ့ဘောင်မှ ရဟန်းဘောင်သို့ မှန်ကန်စွာဝင်ရောက်လာကြကုန်သော အမျိုးကောင်းသားတို့၏ မှန်ကန်စွာ သိမြင်ခြင်းသည် အရိယသစ္စာတို့ကို မှန်ကန်စွာသိမြင်ကြခြင်းပေတည်း၊ ထို့ကြောင့် သင်တို့သည် အရိယသစ္စာတရား လေးပါးတို့ကို မှန်ကန်စွာ သိမြင်ရန် အားထုတ်ကြရမည်-ဟု ဘုရားရှင်က ရဟန်းတို့အား ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၁၊၂၂၆။ သံ၊မြန်၊၁၊၂၁၁။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၃၁၄-၅။ သံ၊ဋီ၊၁၊၃၃၄။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၁-သက္ကသံယုတ္တ၊ ပဌမဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
နတ်, အသုရာတို့ စစ်ပွဲ၌ စစ်ရှုံးသဖြင့် ထွက်ပြေးလာကြသော သိကြားမင်း၏ မိုးကြိုးကျသံနှင့် တူသောအသံကို ကြောက်ရွံ့သဖြင့် အော်ဟစ်ကြသော ဂဠုန်ငှက်တို့၏ အသံကြောင့် သနားသဖြင့် ပြန်လှည့်လာသော သိကြားမင်း၏ရထားကိုမြင်ကြသဖြင့် အသုရာတို့ အထင်မှား၍ ထွက်ပြေးကြခြင်းကြောင့် သိကြားမင်းစစ်နိုင်ပုံကို ဘုရားရှင် က ရဟန်းတို့အား ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌-သိကြားမင်း၏ ရထားအကြောင်းကို ဖွင့်ပြထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၁၊၄၀၃-၄။ သံ၊မြန်၊၁၊၃၉၁-၃။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၅၈။ သံ၊ဋီ၊၂-၁၅၉။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၅-ကဿပသံယုတ္တ၊ စတုတ္ထသုတ်။
ဒါယကာတို့သို့ ချဉ်းကပ်သော ကုလူပကဖြစ်ထိုက်သောရဟန်း, မဖြစ်ထိုက်သောရဟန်းတို့၏ တောင့်တ (မျှော်လင့်) ချက်၊ တောင့်တသည့် (မျှော်လင့်သည့်အတိုင်း မဖြစ်လျှင် အနှိပ်စက်ခံရသကဲ့သို့ဖြစ်ခြင်း၊ ဒုက္ခ, ဒေါမနဿတရားတို့ကို ခံစားရခြင်း၊ အရှင်မဟာကဿပ၊ အရှင်မဟာကဿပနှင့်တူသော မထေရ်ဥပမာဖြင့် အကျယ်ဟောတော်မူပြီး ဆုံးမတော်မူအပ်သော အရှင်မဟာကဿပဥပမာ, အရှင်မဟာကဿပ မထေရ်နှင့်တူသော ဥပမာအတိုင်း မချွတ်မယွင်းဖြစ်အောင် ကျင့်ရမည်ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၂၊၁၂၀။ အံ၊မြန်၊၂၊၁၄၇-၈။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၄၄-၅။ အံ၊ဋီ၊၃၊၄၁။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ပဉ္စကနိပါတ၊ တတိယပဏ္ဏာသက၊ (၁၂) ၂-အန္ဓကဝိန္ဒဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
အိမ်သူအိမ်သားတို့ မချစ်ခင်၊ မမြတ်နိုး၊ မလေးစား၊ စိတ်နှလုံးကို မတိုးပွား စေနိုင်သော ကုလူပကရဟန်း၏အင်္ဂါ ၅-ပါး၊ အိမ်သူအိမ်သားတို့ ချစ်ခင်၊ မြတ်နိုး၊ လေးစား၊ စိတ်နှလုံးကို တိုးပွားစေနိုင်သော ကုလူပကရဟန်း၏ အင်္ဂါ ၅-ပါးတို့ကို ကဏှပက္ခ, သုက္ကပက္ခဒေသနာတော်ဖြင့် ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၂၊၂၂၆။ အံ၊မြန်၊၂၊၂၈၆-၇။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၈၂။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ပဉ္စကနိပါတ၊ ပဉ္စမပဏ္ဏာသက၊ (၂၃) ၃-ဒီဃစာရိကဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
ကုလူပကရဟန်း၌ ရနိုင်သောအပြစ် ၅-ပါးတို့ကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၂၊၂၂၆။ အံ၊မြန်၊၂၊၂၆၇။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ... ဆဋ္ဌသုတ်။
အလွန်ကြာမြင့်စွာ ဒါယကာတို့နှင့် ရောနှောနေသော ကုလူပကရဟန်း၏ အပြစ် ၅-မျိုးတို့ကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၃၊၈၁။ သံ၊မြန်၊၃၊၈၅။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၂-ဗောဇ္ဈင်္ဂသံယုတ္တ၊ ၄-နီဝရဏဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
ကုသိုလ်အဖို့ရှိကုန်, ကုသိုလ်ဟူသောအသင်းအပင်း ရှိကုန်သော ကုသိုလ်တရား အားလုံးတို့သည် အပ္ပမာဒတရားလျှင် အကြောင်းရင်းရှိကုန်၏။ အပ္ပမာဒတရား၌ ပေါင်းဆုံစုဝေးကုန်၏။ ထိုကုသိုလ်တရားအားလုံးတို့ထက် အပ္ပမာဒတရားကို အမြတ်ဆုံးဟူ၍ ဟောတော်မူအပ်ကုန်၏။ အပ္ပမာဒတရားရှိသော ရဟန်းသည် ဗောဇ္ဈင် ခုနစ်ပါးကို ပွားများလိမ့်မည်၊ ကြိမ်ဖန်များစွာ အလေ့အလာပြုလိမ့်မည်-ဟု မိန့်တော်မူပြီး ဗောဇ္ဈင်ခုနစ်ပါး ပွားများပုံကို ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၃၊၈၁။ သံ၊မြန်၊၃၊၈၆။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ဒုတိယသုတ်။
အထက်ပါ သုတ်တော်အတိုင်း “အပ္ပမာဒ”နေရာ၌ “ယောနိသော မနသိကာရ”ကို ပြောင်းလဲ၍ ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၁၊၁၀။ အံ၊မြန်၊၁၊၁၃။ အံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၅၆။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဧကကနိပါတ၊ ၆-အစ္ဆရာသံဃာတဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
ကုသိုလ်အဖို့အစု၊ ကုသိုလ်ဖက်သားဖြစ်ကုန်သော ကုသိုလ်တရားအားလုံးတို့သည် စိတ်လျှင် ရှေ့သွားရှိကုန်၏။ စိတ်သည် ရှေးဦးစွာ ဖြစ်ပြီး ကုသိုလ်တရားတို့သည် စိတ်နှင့်အတူတကွ တပြိုင်နက်ဖြစ်ကုန်၏-ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၃၊၄၈၃။ အံ၊မြန်၊၃၊၄၇၃။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဒသကနိပါတ၊ စတုတ္ထပဏ္ဏာသက၊ (၁၈) ၃-သာဓုဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
ဒုစရိုက်ဆယ်ပါးသည် အကုသိုလ်ဖြစ်ပုံ။ သုစရိုက်ဆယ်ပါးသည် ကုသိုလ်ဖြစ်ပုံကို ခွဲခြား၍ ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၁၊၄၃၅။ သံ၊မြန်၊၁၊၄၂၄။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၉၄။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၆-လာဘသက္ကာရသံယုတ္တ၊ ၄-စတုတ္ထဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
လာဘသက္ကာရသိလောကသည် ကြမ်းကြုတ်ခက်ထန်လှပုံ၊ လာဘသက္ကာရ သိလောက နှိပ်စက်ခံရသော ဒေဝဒတ်အား ကုသိုလ်မူလတရား ပြတ်စဲသွားပုံ၊ ထို့ကြောင့် ဖြစ်ပေါ်ပြီးသော လာဘ သက္ကာရ သိလောကကို ပယ်စွန့်နိုင်အောင်၊ ငါတို့အား ဖြစ်ပြီးသော လာဘ, သက္ကာရ, သိလောကသည် ငါတို့၏ ကုသိုလ်စိတ်ကို ကုန်ခမ်းစေ၍ မတည်နိုင်အောင် သင်တို့ကျင့်ကြရမည်-ဟု ဘုရားရှင်က ရဟန်းတို့အား ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၁၊၄၁၅။ သံ၊မြန်၊၁၊၄၂၃။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ... တတိယသုတ်။
လာဘသက္ကာရသိလောကသည် ကုသိုလ်အရင်းမူလ ပြတ်စဲသွားပုံကို အထက် သုတ်အတိုင်း ဘုရားရှင်, ရဟန်းတို့အား ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၃၊၁၆၃။ သံ၊မြန်၊၃၊၁၆၉။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၃-သတိပဋ္ဌာနသံယုတ္တ၊ ၅-အမတဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
သတိပဋ္ဌာန်လေးပါးတို့ကို ကုသိုလ်အစု” ဟု ပြောဆိုသောသူသည် မှန်ကန်စွာ ပြောဆိုရာရောက်ပုံ၊ သတိပဋ္ဌာန်လေးပါးတို့သည် ကုသိုလ်အစုဖြစ်ပုံနှင့် သတိပဋ္ဌာန် လေးပါးကို ပွားများပုံ အကျယ်ကို ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၁၊၂၇၇-၉။ အံ၊မြန်၊၁၊၂၉၅-၇။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၃၆။ အံ၊ဋီ၊၂၊၂၀၉။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ တိကနိပါတ၊ တတိယပဏ္ဏာက၊ (၁၃)၃-ကုသိနာရဝဂ္ဂ၊ ပထမသုတ်။
ဘုရားရှင် မလ္လနိုင်ငံ ကုသိနာရမြို့အနီး ဗလိဟရဏတောအုပ်ဝယ် သီတင်းသုံး နေတော်မူစဉ် “မိစ္ဆာဝိတက်တို့ကို ကြံစည်လျက် ကုသိုလ်ကောင်းမှုတို့၌ မေ့လျော့နေသော “ပမတ္တရဟန်း”အား လှူဒါန်းအပ်သော အလှူဒါနသည် အကျိုးမကြီးပုံနှင့် သမ္မာဝိတက်သုံးပါးကို ကြံစည်နေသော ကုသိုလ်ကောင်းမှုတို့၌ မမေ့မလျော့နေသော “အပ္ပမတ္တရဟန်း”အား လှူဒါန်းအပ်သော အလှူဒါနသည် အကျိုးကြီးပုံကို ဘုရားရှင်, ရဟန်းတို့အား ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၁၊၃၉၁-၂။ အံ၊မြန်၊၁၊၄၀၅-၆။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၁၉။ အံ၊ဋီ၊၂၊၃၁၄-၅။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ (၈) ၃-အပဏ္ဏကဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
ဘုရားရှင် မလ္လနိုင်ငံ ကုသိနာရမြို့ အနီး အင်ကြင်းဥယျဉ်တောဝယ် ပရိနိဗ္ဗာန် စံဝင်တော်မူခါနီးအချိန်၌ “ဘုရား၌ဖြစ်စေ တရားတော်၌ဖြစ်စေ သံဃာတော်၌ဖြစ်စေ မဂ်၌ဖြစ်စေ အကျင့်၌ဖြစ်စေ ယုံမှားတွေးတောမှုရှိသော ရဟန်းသည် ငါဘုရားအား မေးလျှောက်ထားကြ၊ ဘုရားရှင်သက်တော်ထင်ရှားရှိတော်မူစဉ်က မမေးလျှောက်ထားလေခြင်း-ဟု နှလုံးမသာယာမှု မဖြစ်ကြစေနှင့်-ဟု သုံးကြိမ်တိုင်တိုင် မိန့်ကြားတော်မူသော်လည်း ရဟန်းတစ်ပါးမျှ မေးလျှောက်ခြင်းမရှိကြသည့်အခါ ငါဘုရား၌ရိုသေသောအားဖြင့် မမေးလျှောက်နိုင်လျှင် သီတင်းသုံးဖော် (ရင်းနှီးသည့်)အချင်းချင်း မေးလျှောက်ကြ-ဟု မိန့်ကြားတော်မူသော်လည်း မေးလျှောက်သည့် ရဟန်းတစ်ပါးမျှ မရှိသဖြင့် အရှင်အာနန္ဒာက အံဖွယ်ရှိပုံကို လျှောက်ထားသည့်အခါ ယခုပရိသတ် ၌ရှိသော ရဟန်းတော်များသည် ဂုဏ်အငယ်ဆုံးရဟန်းသည် သောတာပန်ဖြစ်ပုံကို ဘုရားရှင် မိန့်တော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၃၊၃၁၈-၉။ အံ၊မြန်၊၃၊၃၁၇-၉။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၁၁-၂။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဒသကနိပါတ၊ ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၅-အက္ကောသဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
ဘုရားရှင် ကုသိနာရမြို့အနီး ဗလိဟရဏတောအုပ်ဝယ် သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် စောဒကပုဂ္ဂိုလ်၏ အရည်အချင်းငါးမျိုးနှင့် စောဒနာသည့်အခါ ဆောင်ရွက် ရမည့် စောဒကပုဂ္ဂိုလ်၏ ဆောင်ရွက်ချက်ငါးမျိုးတို့ကို ရဟန်းတို့အား ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
(ဝိ၊၄၊၄၃၆။ ဝိ၊၅၊၃၂၈-တို့၌လည်း ပါရှိပါသည်။)
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၄၃၉။ သံ၊မြန်၊၂၊၄၃၅။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၃-မာတုဂါမသံယုတ္တ၊ ၁-ပဌမပေယျာလဝဂ္ဂ၊ ဒွါဒသမသုတ်။
အသဒ္ဓ၊ အဟိရိက၊ အနေတ္တပ္ပ၊ ကုသီတ၊ ဒုပ္ပည-ဟူသော တရားငါးမျိုးနှင့် ပြည့်စုံသောမာတုဂါမသည် ကွယ်လွန်သည်နောက် အပါယ, ဝိနိပါတ, ဒုဂ္ဂတိ, နိရယသို့ ရောက်ရ၏-ဟု ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၁၊၃၇၅။ သံ၊မြန်၊၁၊၃၆၂။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၃၂။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၃-ဓာတုသံယုတ္တ၊ ဒုတိယဝဂ်၊ ဒွါဒသမသုတ်။
သတ္တဝါတို့သည် (၁) ပျင်းရိသူအချင်ချင်း၊ (၂) သတိမကောင်းသူ အချင်းချင်း၊ (၃) ပညာမရှိသူ အချင်းချင်း၊ (၄) လုံ့လ “ဝီရိယ”ထက်သန်သူ အချင်းချင်း၊ (၅) သတိကောင်းသူ အချင်းချင်း၊ (၆) ပညာရှိသူအချင်းချင်း -ဓာတ်သဘောတူရာ ပေါင်း သင်းကြ၍ တစ်သားတည်းဖြစ်ကြသည်-ဟု ဘုရားရှင်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၃၊၁၄၇-၁၅၀။ အံ၊မြန်၊၃၊၁၅၀-၂။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၅၂။ (ဒီ၊၃၊၂၁၁-၂၄၆။)
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ အဋ္ဌကနိပါတ၊ ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ (၈)၃-ယမကဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
ဤသုတ်၌ ကုသီတဝတ္ထုရှစ်ပါးနှင့် အာရမ္မဝတ္ထုရှစ်ပါးတို့ကို အကျယ်ဟောတော်မူပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၁၊၃၃၅။ အံ၊မြန်၊၁၊၃၅၀။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၇၅။ အံ၊ဋီ၊၂၊၂၆၁-၂။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၃-ဥရုဝေဠဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
ဘုရားရှင်ကို မမြတ်နိုး၊ သာသနာတော်၌ မကြီးပွား မတိုးတက်နိုင်သော ရဟန်းလေးမျိုးနှင့် ဘုရားရှင်ကို မြတ်နိုး၊ သာသနာတော်၌ တိုးတက်ကြီးပွားနိုင်သော ရဟန်းလေးမျိုးတို့ကို ကဏှပက္ခ, သုက္ကပက္ခအားဖြင့် ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
ဋီကာ၌-ကောဓထဒ္ဓ မာနထဒ္ဓ-တို့ကို အကျယ်ဖွင့်ဆိုထားပါသည်။ မှတ်သားဖွယ် ဇာတိမဒ, ဂေါတ္တမဒ, လာဘမဒ, အာရောဂျမဒ, ယောဗ္ဗနမဒ, ဇီဝိတမဒမာန်ယစ်မူးခြင်း ၆-မျိုးကို ပြဆိုထားပါသည်။
-ဣတိဝုတ်၊၂၇၀။ ဣတိဝုတ်၊မြန်၊၂၅၆-၇။ ဣတိဝုတ်၊ဋ္ဌ၊၃၂၄-၆။
-ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ ဣတိဝုတ္တက၊ စတုက္ကနိပါတ၊ နဝမသုတ်။
အထက်သုတ်တော်အတိုင်း ခုဇ္ဇုတ္တရာက သာမာဝတီအမှူးရှိသော မိဖုရားတို့အား ဘုရားရှင်ဟောတော်မူပုံကို ဟောကြားသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာဖွင့်ဆိုချက်များလည်း တူပါသည်၊ မဒ ၆-မျိုးတွင် လာဘ ပဒနေရာ၌ သိပ္ပမဒ-ပါသည်သာ ထူးပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၂၊၉၈။ အံ၊မြန်၊၂၊၁၁၉။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၈။ အံ၊ဋီ၊၃၊၃၄။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ပဉ္စကနိပါတ၊ ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ (၉)၄-ထေရဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
ကုဟက, လပက, နေမိတ္တိက, နိပ္ပေသိက, လာဘေန လာဘ နိဇိဝိသိတ-ဟူ သော တရားငါးပါးတို့နှင့်ပြည့်စုံသော မထေရ်သည် သီတင်းသုံးဖော်တို့ မချစ်အပ်သူ မမြတ်နိုးအပ်သူ, အလေးအမြတ်မပြုအပ်သူ, စိတ်နှလုံးကို မတိုးပွားစေအပ်သူဖြစ်ကြောင်း၊ ထိုတရားငါးမျိုးမရှိသော မထေရ်သည် သီတင်းသုံးဖော်တို့ ချစ်ခင်အပ်သူ, အလေးအမြတ်ပြုအပ်သူ, မြတ်နိုးအပ်သူ, စိတ်နှလုံးကို တိုးပွားစေအပ်သူဖြစ်ကြောင်းတို့ကို သုက္ကပက္ခ, ကဏှပက္ခအားဖြင့် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ/ဋီကာတို့၌-မှတ်သားဖွယ် ဖွင့်ဆိုချက်များ ပါရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-ဣတိဝုတ်၊၂၁၄-၅။ ဣတိဝုတ်၊မြန်၊၁၉၈-၉။ ဣတိဝုတ်၊ဋ္ဌ၊၁၀၂-၇။
-ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ ဣတိဝုတ္တက၊ ဒုကနိပါတ၊ ပဌမဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
ပဌမသုတ်၌ -ကုဟန, လပန, လာဘသက္ကာကသိလောကအတွက် ဗြဟ္မစရိယကို မကျင့်သုံးရပုံ၊ သံဝရတ္ထ, ပဟာနတ္ထအကျိုးငှာသာ ဗြဟ္မစရိယကို ကျင့်သုံးရပုံကို လည်းကောင်း၊ ဒုတိယသုတ်၌ -အဘိညတ္ထ, ပရိညတ္ထအကျိုးငှာသာ ဗြဟ္မစရိယကို ကျင့်သုံးရပုံကိုလည်းကောင်း ခုဇ္ဇုတ္တရာက သာမာဝတီမိဖုရားအမှူးရှိသော နန်းတွင်းသူတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူပုံကို ဟောပြသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌-“ဣဒံ” နှင့် “ဗြဟ္မစရိယ” သဒ္ဒါတို့၏ အတ္ထုဒ္ဓါရများ၊ သံဝရငါးမျိုး ပဟာနငါးမျိုးတို့နှင့်တကွ မှတ်သားဖွယ်ဖွင့်ပြချက်များ ပါရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၁၊၄၅၄။ သံ၊မြန်၊၁၊၄၄၃။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၀၆။ သံ၊ဋီ၊၂၊၁၈၇။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၉-ဩပမ္မဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
အထွတ်ရှိသောအိမ်၏ အခြင် (ဒိုင်း)တို့သည် အထွတ်၌ ပေါင်းစုံစုဝေးတတ် ထားသကဲ့သို့၊ အထွတ်ကို ဖျက်ဆီးလိုက်လျှင် အားလုံးပျက်စီးကုန်သကဲ့သို့၊ ထို့အတူ အလုံးစုံသောအကုသိုလ်တရားတို့သည် အဝိဇ္ဇာ၌ ပေါင်းဆုံစုဝေးကျရောက်ကုန်၏။ အဝိဇ္ဇာကို ဖျက်ဆီးလိုက်လျှင် အလုံးစုံသောအကုသိုလ်တရားတို့ ပျက်စီးနိုင်ပုံ၊ အဝိဇ္ဇာ မဖြစ်အောင် သတိဖြင့် နေကြရမည်-ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
ဋီကာ၌-အဝိဇ္ဇာမဖြစ်တော့လျှင် မောက္ခ (နိဗ္ဗာန်)ဓမ္မကိုရကြောင်း၊ မောက္ခ ဓမ္မကိုရခြင်းကြောင့် ထိုမောက္ခဓမ္မအား လျော်သောတရားတို့ကိုရကြောင်းနှင့် မှတ်သားဖွယ် ဖွင့်ပြထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-ဒီ၊၁၊၁၂၀-၁၄၂။ ဒီ၊မြန်၊၁၊၁၃၃-၁၅၇။ ဒီ၊ဋ္ဌ၊၁၊၂၆၃-၂၇၅။
-ဒီဃနိကာယ၊ သီလက္ခန္ဓဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
ဘုရားရှင် မဂဓနိုင်ငံ ခါဏုမတရွာအနီး အမ္ဗဋ္ဌိကဥယျာဉ်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် ခါဏုမတရွာစား ကူဋဒန္တဗြာဟ္မဏဆရာကြီး၏ မေးလျှောက်ချက်အရ ဤသုတ်ကို ဟောတော်မူပါသည်။
ကူဋဒန္တပုဏ္ဏားကြီးသည် ခါဏုမတရွာ၌ “သတ္တသတိကယာဇ်”ပူဇော်ပွဲကို ခြိမ်ခြိမ့်သဲ ကျင်းပပြုလုပ်ရန် ယာဇ်ပူဇော်မည့်သတ္တဝါများကို စုဆောင်းနေပါသည်၊ ထိုယာဇ်ပူဇော်ပွဲကို သုံးဆောင်ရန်အတွက် အနီးအနားမှ ဗြာဟ္မဏများစွာလည်း ထို ခါဏုမတရွာသို့ရောက်နေကြပါသည်၊ ဘုရားမြတ်စွာလည်း မဂဓနိုင်ငံတော်အတွင်း ဒေသစာရီကြွတော်မူရင်း ခါဏုမတရွာအနီး အမ္ဗလဋ္ဌိကဥယျာဉ်သို့ ရောက်ရှိသီတင်းသုံးနေတော်မူပါသည်။
ကူဋဒန္တပုဏ္ဏားကြီးသည် ဘုရားရှင် ခါဏုမတရွာအနီး အမ္ဗလဋ္ဌိကဥယျာဉ်သို့ ရောက်ရှိသီတင်းသုံးတော်မူကြောင်းကို အနီးရှိ အမတ်ကြီး၏ပြောကြားချက်အရ သိရှိ သွားပါသည်။ ဘုရားရှင်ထံ သူသိလိုသော တိဝိဓ ယညသမ္ပဒနှင့် သောဠသပရိက္ခာရတို့ကို မေးလျှောက်လိုသဖြင့် ဘုရားရှင်ထံသွားရောက်ရန် ပြင်ဆင်နေပါသည်။
ထိုအကြောင်းကို ယာဇ်ပွဲလာ ဗြာဟ္မဏများသိရှိကြသောအခါ ယင်းတို့က ကူဋဒန္တပုဏ္ဏားကြီး၏ ဂုဏ်ပုဒ်ပေါင်း (၁၂)မျိုးကို ထုတ်ဖော်ချီးကျူး၍ ရဟန်းဂေါတမထံ မသွားဖို့ တားမြစ်ကြလေသည်။ ထိုအခါ ကူဋဒန္တပုဏ္ဏားကြီးက မြတ်ဗုဒ္ဓ ၏ဂုဏ်တော် (၂၉)မျိုးကို ချီးကျူးပြောဆိုပြီး ဘုရားရှင်ထံသွားသင့်ကြောင်း ရှင်းလင်းပြောဆိုလေသည်။ နောက်ဆုံး၌ ဗြာဟ္မဏများက “အရှင်ကူဋဒန္တပုဏ္ဏားပြောဆိုသည့် ဂုဏ်အရည် အချင်းတို့နှင့်သာ အရှင်ဂေါတမမှာ ပြည်စုံနေပါက ထိုအရှင်ဂေါတမကို ထမင်းထုပ်ကို ယူဆောင်လျက် မတွေ့တွေ့အောင် ရှာဖွေချဉ်းကပ်ထိုက်ပါပေ၏”ဟု ပြောဆိုကြပြီး ကူဋဒန္တပုဏ္ဏားကြီးနှင့် အတူ ဘုရားရှင်ထံတော်သို့ သွားရောက်ကြလေသည်။ ဘုရားရှင်ထံသို့ ရောက်သည့်အခါ နှုတ်ဆက်စကားပြောဆိုပြီး ကူဋဒန္တပုဏ္ဏားကြီးက “မိမိသိလိုသော တိဝိဓ ယညသမ္ပဒနှင့် သောဠသပရိက္ခာရတို့ကို မိမိမသိသဖြင့် ရှင်းလင်းဟောကြားတော်မူပါရန်” လျှောက်ထား မေးမြန်းလေသည်။ ဘုရားရှင်က ကူဋဒန္တပုဏ္ဏားကြီးအား မဟာဝိဇိတမင်း၏ ယာဇ်ပူဇော်ပွဲအကြောင်းကို အသေးစိတ် ဟောကြားတော်မူလေသည်။ ။
ထိုယာဇ်ပူဇော်ပွဲ၌ -ပုရောဟိတ်ပုဏ္ဏားက မဟာဝိဇိတမင်းအား ယာဇ်ပူဇော်ပွဲ မကျင်းပမီ ရှေးဦးစွာ နိုင်ငံတော်တစ်ဝှမ်းလုံး၌ ငြိမ်းချမ်းသာယာမှုအပြည့်အဝရရှိစေသည့် နည်းလမ်းကို ဆောင်ရွက်ပြုလုပ်စေပါသည်။ -ဒုတိယအစီအစဉ်အဖြစ် လယ်သမား မွေးမြူရေးသမားတို့အား မျိုးစေ့နှင့် ရိက္ခာများ၊ ကုန်သည်တို့အား အရင်းအနှီးပစ္စည်း ဥစ္စာများ၊ အမှုတော်ထမ်းတို့အား အစားအစာနှင့် ရိက္ခာများကို အလုံအလောက် ထုတ်ဝေဖြန့်ချီစေပါသည်။ ဤအစီအစဉ်နှစ်မျိုးကို ပြည့်ပြည့်ဝဝဆောင်ရွက်ပြီးသောအခါ နိုင်ငံတော်တစ်ဝှမ်းလုံး တိုင်းသူပြည်သား နိုင်ငံတော်သူ နိုင်ငံတော်သားများ ဘေးအန္တရာယ်ကင်းရှင်းပြီး ပျော်ရွှင်ချမ်းမြေ့စွာ နေနိုင်ကြလေသည်။
ဒုတိယအစီအစဉ်အဖြစ် -နိုင်ငံတော်အတွင်းရှိ အုပ်ချုပ်ရေးကိစ္စကိုဆောင်ရွက် နေကြသော လက်အောက်ခံမင်းများ၊ အမတ်ကြီးများ၊ အမှူထမ်းများ၊ စီးပွားရေးနှင့် လူမှုရေးဆိုင်ရာပုဂ္ဂိုလ်များဖြစ်ကြသော ဗြာဟ္မဏမဟာသာလ (ပုဏ္ဏားသူဌေးများ) သူကြွယ်များကို ခေါ်ယူပြီး ယာဇ်ပူဇော်ပွဲပြီး ကျင်းပပြုလုပ်မည်ဖြစ်ကြောင်းကို တိုင်ပင်ခြင်းကိစ္စကို ဆောင်ရွက်စေပါသည်။ ဤလေးမျိုးကို “စတုပရိက္ခာရ (ယာဇ်ပူဇော်ခြင်း၏ အခြံအရံ အကြောင်းလေးမျိုး၊ (သို့) ကြီးကျယ်ခမ်းနားသောယာဇ်ပွဲကြီးများ၏ရှေ့ပိုင်း၌ ဆောင်ရွက်ရမည့် လုပ်ငန်းလေးမျိုးဖြစ်သည်။ မဟာဝိဇိတမင်းကြီး၏ အရည်အချင်း (၈)မျိုးသည် “အဋ္ဌပရိက္ခာရ (ယာဇ်ပူဇော်သည့်အလှူရှင်၏ ရှိရမည့်အရည်အချင်းများ ဖြစ်လေသည်။ -ယာဇ်ပူဇော်ပွဲကို ဦးဆောင်စီစဉ်သည့် ပုရောဟိတ်ပုဏ္ဏား၏ အရည် အချင်း (၄)မျိုးသည် “စတုပရိက္ခာရ (ယာဇ်ပူဇော်ပွဲ ဦးစီးခေါင်းဆောင်၏ အရည်အချင်း များ) ဖြစ်လေသည်။ ဤသို့လျှင် ကြီးကျယ်ခမ်းနားသော အလှူပွဲ (ယာဇ်)ကြီး၌ -အုပ်ချုပ်ရေးပိုင်းဆိုင်ရာပုဂ္ဂိုလ်နှစ်မျိုး၊ လူမှုရေးနှင့် စီးပွားရေးဆိုင်ရာပုဂ္ဂိုလ်နှစ်မျိုးတို့ကို ကြိုတင်တိုင်ပင်ဆောင်ရွက်ခြင်းလေးမျိုး၊ အလှူရှင်၏ အရည်အချင်း (၈)မျိုး၊ အလှူပွဲကို ဦးဆောင်စီစဉ်သည့်ပုဂ္ဂိုလ်၏ အရည်အချင်း (၄)မျိုးတို့သည် “သောဠသပရိက္ခာရ (အလှူပွဲကြီး၏ ရှေ့ပိုင်း၌ ရှိသင့်ရှိထိုက်သည့်ပြုလုပ်ရမည့် အကြောင်းကိစ္စများ) ဖြစ်ပါသည်။
တတိယအစီအစဉ်အဖြစ် -ပုရောဟိတ်ပုဏ္ဏားကြီးသည် အလှူရှင် မဟာဝိဇိတ မင်းကြီးအား အလှူပွဲကြီး (ယာဇ်)ပြုလုပ်ရာ၌ စည်းစိမ်ဥစ္စာများယုတ်လျော့ပါးမှုကို အကြောင်းပြု၍ အလှူရှင်၌ဖြစ်တတ်သော စိတ်နှလုံးမသာယာမှု (စိတ်မကောင်း ဖြစ်မှု မဖြစ်စေရန် ကြိုတင်၍ ထားရှိရမည့်စိတ်ထားသုံးမျိုး “တိဿာ ဝိမာ (သို့) တိဝိဓ ယညသမ္ပဒါကိုလည်း အသိပေးပြောကြားထားပါသည်။
စတုတ္ထအစီအစဉ်အဖြစ် -အလှူပွဲတော် (ယာဇ်ပူဇော်ပွဲ)သို့ ရောက်ရှိလာကြသော ယုတ်ညံ့သောအလှူခံပုဂ္ဂိုလ် (၁၀)မျိုးနှင့် ပတ်သက်၍ အလှူရှင်တို့၌ စိတ်နှလုံး မသာသာမူ (စေတနာပျက်မှု)များ ဖြစ်တတ်လေသည်၊ ထိုအလှူခံပုဂ္ဂိုလ် (၁၀)မျိုးတို့ကို တွေ့ရှိသည့်အခါ စေတနာပျက်မှုမဖြစ်စေရန်လည်း ကြိုတင်၍ အသိပေး ပြောကြား ထားလေသည်။
ပဉ္စမအစီအစဉ်အဖြစ် -မလိုမုန်းထားသူများက အလှူပွဲပျက်စီးစေရန်, အလှူ ရှင် သိက္ခာကျစေရန် လုပ်ကြံ၍ အထက်ပါ သောဠသပရိက္ခာရနှင့် ပတ်သက်၍ ကဲ့ရဲ့ စကားပြောကြားသူများ ပေါ်ပေါက်လာတတ်သည်၊ ထိုသို့ပေါ်ပေါက်လာရာ၌ စိတ်ဓာတ် မကျစေရန် စိတ်မပျက်စေရန် ကြိုတင်အသိပေး ပြောကြားထားလေသည်။
ဤကဲ့သို့ လိုအပ်ချက်များကို ကြိုတင်အသိပေးပြုလုပ်စီစဉ်ပြီးမှ မဟာဝိဇိတ မင်းသည် အလှူပွဲတော် (ယာဇ်)ကြီးကို ခြိမ့်ခြိမ့်သဲကျင်းပပြုလုပ်လှူဒါန်းလေသည်။ မဟာဝိဇိတမင်း၏ အလှူပွဲတော်ကြီး၌ ဗြာဟ္မဏတို့၏ယာဇ်ပွဲကဲ့သို့ အနိဋ္ဌာရုံများ လုံးဝမရှိပါပေ၊ အလှူဝတ္ထုများကိုလည်း ထောပတ်, ဆီ, ဆီဦး, ပျားရည်, တင်လဲတို့ဖြင့် ပြီးစီးလေသည်။ မဟာဝိဇိတမင်း၏အလှူတော်ရှေ့ပိုင်း အရပ်လေးမျက်နှာက အုပ်ချုပ်ရေးပိုင်းဆိုင်ရာ တာဝန်ရှိသူများ, လူမှုရေးနှင့် စီးပွားရေးဆိုင်ရာပုဂ္ဂိုလ်များ၏ အလှူပွဲများက ခြံရံပြီး လှူဒါန်းကြလေသည်။ ဤသည်တို့ကား ယာဇ်ပူဇော် (အလှူ ကြီး ပေးလှူ)ရာ၌ ထားရှိရမည့်စိတ်ထားသုံးမျိုး “တိဿောဝိဓာ(တိဝိဓ ယညသမ္ပဒါ)နှင့် သောဠသပရိက္ခာရတို့ပေတည်း-ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူပါသည်။
ဘုရားရှင်၏ မဟာဝိဇိတမင်း၏ ယာဇ်ပူဇော်ပွဲဒေသနာတော်ပြီးစီးရာအခါ၌ ဗြာဟ္မဏများက “အဟော ယညော၊ အဟော ယညသမ္ပဒါ”ဟု ဆူညံကျယ်လောင်စွာ ချီးကျူးကြပါသည်။ ကူဋဒန္တပုဏ္ဏားကြီး၏ မေးလျှောက်ချက်အရ “တိဝိဓ ယည သမ္ပဒ၊ သောဠသပရိက္ခာရဒါန” အလှူကြီးထက် ကိစ္စလုပ်ငန်းနည်းပါး၊ အထူးသဖြင့် အကျိုးကြီးမားသော -(၁) နိစ္စဒါနအနုကူလယည၊ (၂) သံဃိကဝိဟာရဒါန၊ (၃) တိသရဏဂမန၊ (၄) ပဉ္စသီလသမာဒါန၊ (၅) ရူပဈာန်လေးပါး၊ (၆) အရူပဈာန်လေးပါး၊ (၇) ဝိပဿနာဉာဏ်၊ (၈) မနောမယိဒ္ဓိဉာဏ်၊ (၉) ဣဒ္ဓိဝိဓဉာဏ်၊ (၁၀) စေတောပရိယဉာဏ်၊ (၁၁) ပုဗ္ဗေနိဝါသာနုဿတိဉာဏ်၊ (၁၂) ဒိဗ္ဗစက္ခုဉာဏ်၊ (၁၃) ဒိဗ္ဗသောတဉာဏ်၊ (၁၄) စေတောပရိယဉာဏ်၊ (၁၅) အာသဝက္ခယဉာဏ်-တိုင်အောင် အဆင့်ဆင့်သော “ယညတို့ကို ဟောကြားတော်မူပါသည်။ အာသဝက္ခယဉာဏ်ထက် ထူးကဲသော အကျိုးအာနိသင်ရှိသော ယညမရှိတော့ပြီ-ဟု ဒေသနာတော်ကို လက်စသိမ်းတော်မူပါသည်။
ထိုအခါ ကူဋဒန္တပုဏ္ဏားကြီးသည် ဘုရားရှင်ထံ ဥပါသကာအဖြစ်ခံယူပါကြောင်း ရိုသေစွာလျှောက်ထားပါသည်၊ ထို့နောက် ယာဇ်ပူဇော်ရန် ဖမ်းဆီးထားသော သတ္တဝါတို့ကိုလည်း အနီးရှိအမတ်တစ်ယောက်အား ခေါ်၍ လွှတ်ခိုင်းလိုက်လေသည်။ သတ္တဝါတို့ကို လွှတ်ပြီးသည့်အခါ ဘုရားရှင်က ကူဋဒန္တပုဏ္ဏားကြီးအား အနုပုဗ္ဗိ ကထာကို ဟောကြားတော်မူပါသည်။ အနုပုဗ္ဗိကထာဒေသနာတော်အဆုံး၌ ကူဋဒန္တ ပုဏ္ဏားကြီး ကျွတ်တမ်းဝင်ပုံကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၃၊၆၈။ သံ၊မြန်၊၃၊၇၂။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၂-ဗောဇ္ဈင်္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-ပဗ္ဗတဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
အထွတ်တပ်သောအိမ်၌ အလုံးစုံသောအခြင်ယနယ်တို့သည် အထွတ်သို့သာ ညွတ်ကိုင်းရှိုင်း (ပေါင်းဆုံ)ကုန်သကဲ့သို့ ဗောဇ္ဈင်ခုနစ်ပါးကို ပွားများသည်ရှိသော် နိဗ္ဗာန် သို့သာ ညွတ်ကိုင်းရှိုင်းကုန်၏-ဟု ဗောဇ္ဈင်ခုနစ်ပါး ပွားများပုံအကျယ်ကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၃၊၃၉၄။ သံ၊မြန်၊၃၊၄၀၀-၁။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၃၂။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၂-သစ္စသံယုတ္တ၊ ၅-ပပါတဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
သစ္စာလေးပါးအမှန်တရားကို အမှန်အတိုင်း မသိပဲ ဆင်းရဲ၏အဆုံးကို ကောင်းစွာပြုအံ့-ဟု ပြောဆိုနိုင်သောအကြောင်းမရှိပုံနှင့် ရှိပုံကို အထွတ်တပ်သော အိမ်ဆောက်ပုံ ဥပမာဖြင့် မိန့်တော်မူပြီး သစ္စာလေးပါးအမှန်တရားကို အမှန်အတိုင်း သိရန် အားထုတ်ကြရမည်-ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
(ကူဋာဂါရသုတ်၊ မူလဂန္ဓသုတ်၊ သာရဂန္ဓသုတ်၊ ပုပ္ပဂန္ဓသုတ်၊ စက္ကဝတ္တိသုတ် -၅)
-သံ၊၃၊၄၀-၁။ သံ၊မြန်၊၃၊၄၃။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၇၀-၁။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-မဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၅-အပ္ပမာဒပေယျာလတဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
၁။ အခြင်ယနယ်အားလုံးတို့ထက် အိမ်၏အထွတ်ကို
၂။ အမြစ်နံ့သာအားလုံးတို့ထက် အကျော်နက်ကို
၃။ အနှစ်နံ့သာအားလုံးတို့ထက် စန္ဒကူးနီကို
၄။ ပန်းနံ့သာအားလုံးတို့ထက် မိုးစွေပန်းနံ့ကို
၅။ မင်းအားလုံးတို့ထက် စကြာမင်းကို-အမြင့်မြတ်ဆုံးဟု ဆိုအပ်သကဲ့သို့ ထို့အတူ ကုသိုလ်တရားအားလုံးတို့ထက် “အပ္ပမာဒ”ကို အမြတ်ဆုံးဟု ဟောအပ်ပုံ၊ အပ္ပမာဒရှိသူသည် အရိယ အဋ္ဌင်္ဂီကအရိယာမဂ်ကို ပွားများလိမ့်မည်၊ ကြိမ်ဖန်များစွာ အလေ့အလာပြုလုပ်လိမ့်မည်-ဟု အရိယ အဋ္ဌင်္ဂိကအရိယာမဂ်တစ်ပါးစီ ပွားများပုံကို အကျယ် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဒီ၊၁၊၂၀၅-၂၁၃။ ဒီ၊မြန်၊၁၊၂၃၃-၂၄၂။ ဒီ၊ဋ္ဌ၊၁၊၃၂၁-၆။ ဒီ၊ဋီ၊၁၊၃၈၉-၃၉၄။ သီ၊ဋီ၊သစ်၊၂၊၄၀၉-၄၁၉။
-ဒီဃနိကာယ၊ သီလက္ခန္ဓဝဂ္ဂ၊ ဧကာဒသမသုတ်။
ဘုရားရှင် မဂဓနိုင်ငံ နာဠန္ဒာမြို့ ပါဝါရိကမ္ဗဝန်ကျောင်းတိုက်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ကေဝဋ္ဋသူကြွယ်သားက “အဖက်ဖက်က တိုးတက်ကြီးပွားလျက်နေသော နာဠန္ဒာမြို့သူ မြို့သားများ ဘုရားရှင်အား ကြည်ညိုသူများလှပုံ၊ ထိုထက်ကြည်ညိုသူများ ပြားလာအောင် တန်ခိုးပြာဋိဟာပြမည့် ရဟန်းတစ်ပါးကို အမိန့်ပေး (ခန့်ထား)ဖို့ သုံးကြိမ်တိုင်တိုင် လျှောက်ထားပါသည်၊ ဘုရားရှင်ကလည်း သုံးကြိမ်တိုင်တိုင် လက်ခံတော်မမူပုံ၊ -ပြာဋိဟာသုံးပါးကို ဟောထားပုံ၊ သဒ္ဓါတရားမရှိသူတို့ကိုပါဋိဟာကို ဂန္ဓာရီအတတ်ဖြင့် ဖျက်ဆီးနိုင်ပုံ၊ အာဒေသနာပါဋိဟာကို စိန္တာမဏိအတတ်ဖြင့် ဖျက်ဆီးနိုင်ပုံတို့ကို အကျယ်တဝင့် ရှင်းလင်းမိန့်ကြားတော်မူပြီး အာဒေသနာပါဋိဟာအကျယ်ကို ဟောကြားတော်မူပါသည်။ ။ ဘုရားရှင် သာသနာတော်ဝယ် ဣဒ္ဓိပါဋိဟာရိယနှင့် အာဒေသနာပါဋိဟာရိယတို့သည် ခိုင်မာသော အနှစ်မဟုတ်ပုံ အနုသာသနီပါဋိဟာရိယသာ ခိုင်မာသော အနှစ်ဖြစ်ပုံကို “ဘူတနိရောဓေသကရဟန်းဝတ္ထု”ဖြင့် ရှင်းလင်းဟောကြားတော်မူသည့် အခါ ကေဝဋ္ဋသူကြွယ်သား ကျေနပ်လက်ခံသွားပုံကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ/ဋီကာတို့၌-ပါဝါရိကမ္ဗဝန်ကျောင်းတိုက်နှင့် ကေဝဋ္ဋဂဟပတိ ပုတ္တ အကြောင်း၊ ဂန္ဓာရီအတတ်နှင့် စိန္တာမဏိအတတ်ပညာ အကြောင်း၊ ပါဋိဟာရိယ သုံးပါး အဓိပ္ပါယ်နှင့် ခြားနားချက်များ၊ ဘူတနိရောဓသကရဟန်း အကြောင်း၊ ဘေဒါနုဝတ္တကရဟန်းတို့ မဂ်, ဖိုလ်ရပုံနှင့် စပ်၍ ဝါဒကွဲပြားချက်၊ ဘူတနိရောဓသကရဟန်း အပေါ် သိကြားမင်း၏ သဘောထား-အစရှိသော မှတ်သားဖွယ် ဖွင့်ပြချက်များ ပါရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၁၊၂၉၀။ အံ၊မြန်၊၁၊၃၀၇-၈။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၄၂-၃။ အံ၊ဋီ၊၂၊၂၁၈။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ တိကနိပါတ၊ တတိယပဏ္ဏာသက၊ (၁၄)၄-ယောဓာဇီဝဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမ သုတ်။
အဝတ်အထည်အားလုံးတွင် ကေသကမ္ဗလာသည် စက်ဆုတ်ဖွယ်အကောင်း ဆုံး ဖြစ်ပုံ၊ ကေသကမ္ဗလ၏ အပြစ်ငါးမျိုး၊ အယူဝါဒအားလုံးတို့တွင် မက္ခလိဂေါသာလ၏ ဝါဒသည် စက်ဆုတ်စရာ အကောင်းဆုံးဖြစ်ပုံ၊ ပွင့်တော်မူပြီး ပွင့်တော်မူဆဲ ဘုရားရှင် အားလုံးတို့၏ ဝါဒနှင့် ဆန့်ကျင်ဖက်ဖြစ်ပုံ၊ မြစ်ဝ၌ မြုံးထောင်သကဲ့သို့ လူတို့ အစီးပွားမဲ့ ဆင်းရဲဖြစ်ရန်, ပျက်စီးရန် ဖြစ်၍ လူမြုံသဖွယ် ဖြစ်ပုံကို အကျယ်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ/ဋီကာတို့၌-“တန္တာဝုတာနံ ဝတ္ထာနံ၊ ပုထုသမဏဗြာဟ္မဏ ဝါဒါနံ”ပုဒ်တို့၌ ပထမာဝိဘတ်၏အနက်၌ ဆဋ္ဌီဝိဘတ်သက်ထားပုံ၊ မက္ခလိဂေါသာလ စတင်ဖြစ်ပေါ်လာပုံ အကြောင်းကို ဖွင့်ပြထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၁၊၁၈၉-၁၉၄။ အံ၊မြန်၊၁၊၂၀၆-၂၁၁။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၈၁-၂။ အံ၊ဋီ၊၂၊၁၆၅-၆။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ တိကနိပါတ၊ ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ (၇)၂-မဟာဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
ကောသလနိုင်ငံ ကေသမုတ္တနိဂုံးသား ကာလာမအမျိုးသားတို့အား ဘုရားရှင်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။ ဘုရားရှင် ကောသလတိုင်း၌ ဒေသစာရီကြွတော်မူစဉ် ကေသမုတ္တနိဂုံး၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ဘုရားရှင်၏ အမျိုးအနွယ်, အရည်အချင်း, တရားတော်၏ အရည်အချင်း, ဘုရားရှင်၏ လုပ်ဆောင်ချက် ကောင်းသောဂုဏ်သတင်းများကို ကြားသိကြရသဖြင့် ဘုရားရှင်ထံ အဖူးအမြော်ရောက်ရှိလာကြပုံ၊ ကာလာမ အမျိုးသား လေးမျိုးတို့ ဘုရားရှင်နှင့် ဆက်ဆံပုံ၊ ရှေးကရောက်ရှိလာကြသော သမဏ ဗြာဟ္မဏတို့၏ အယူဝါဒရေးရာနှင့် စပ်၍ ဆောင်ရွက်သွားကြပုံ လျှောက်ထားချက်၊ အယူဝါဒရေးရာနှင့် ဆက်စပ်၍ ချက်ချင်းလက်မခံရသော အချက် (၁၀)ချက် -အကုသလ, သာဝဇ္ဇ, ဝိညုဂရဟိတဖြစ်သော လောဘ, ဒေါသ, မောဟတို့ အဇ္ဈတ္တသန္တာန်၌ ဖြစ်ပေါ်လာသည်ရှိသော် ဖြစ်တတ်သော သဘောတရားနှင့် အပြစ်များ၊ ကုသလ, အနဝဇ္ဇ ဝိညုပသတ္ထုဖြစ်သော အလောဘ, အဒေါသ, အမောဟတို့ အဇ္ဈတ္တသန္တာန်၌ ဖြစ်ပေါ်လာသည်ရှိသော် ဖြစ်တတ်သော သဘောတရားနှင့် အကျိုးတရားစိစစ်ချက် အကျယ်၊ ဗြဟ္မဝိဟာရတရားလေးပါး ပွားများပုံ၊ ထိုသို့ ပွားများခြင်းကြောင့် မျက်မှောက် ဘဝမှာပင် ထောက်ရာ, မှီရာ, တည်ရာ လေးမျိုး ရနိုင်ပုံ ဟောတော်မူချက်၊ ကေသမုတ္တိ နိဂုံးသား ကာလာမအမျိုးသားတို့၏ ပြန်လည်လျှောက်ထားချက်၊ ဥပါသကာအဖြစ် ခံယူပုံ-တို့ကို ဟောတော်မူပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၁၊၄၂၇-၈။ အံ၊မြန်၊၁၊၄၃၉-၄၄၁။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၂၈။ အံ၊ဋီ၊၂၊၃၂၅။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ တတိယပဏ္ဏာသက၊ (၁၂)၂-ကေသိဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
ကေသိ-မြင်းဆရာကြီး၏ မြင်းတို့ကို ဆုံးမသည့်နည်းလေးမျိုးကို လျှောက်ထားပြီး “အနုတ္တရော ပုရိသဒမ္မသာရထိ”ဂုဏ်ရှင် ဘုရားရှင်၏ သတ္တဝါတို့ကို ဆုံးမနည်း လေးမျိုးတို့ကို ရှင်းလင်းဟောတော်မူရာ ကေသိမြင်းဆရာကြီး ဥပါသကာအဖြစ်ခံယူ သွားပုံကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌-မြင်းတို့ကို ဆုံးမနည်းသုံးမျိုးတို့ကို ဖွင့်ပြထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၃၊၄၁၅-၇။ အံ၊မြန်၊၃၊၄၀၇-၉။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဒသကနိပါတ၊ ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ (၁၀)၅-ဥပါလိဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
မဂဓနိုင်ငံ ရာဇဂြိုဟ်မြို့ တပေါဒါမြစ်ကမ်းအနီး၌ “ကောကနုဒ”ပရိဗိုဇ်၏ မိစ္ဆာ အယူ (၁၁)မျိုးကို မေးလျှောက်ရာ အရှင်အာနန္ဒာမထေရ်ဖြေဆိုမှုကို ရှင်းလင်း မိန့်ကြားတော်မူရာ ကောကနုဒပရိဗိုဇ်က သည်းခံတော်မူပါ-ဟု တောင်းပန်ပုံကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၁၊၁၅၀။ သံ၊မြန်၊၁၊၁၄၃-၄။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၁၉၆။ သံ၊ဋီ၊၁၊၂၄၅။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ဗြဟ္မသံယုတ္တ၊ ပဌမဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
ဘုရားရှင် သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ နေ့အခါ တစ်ပါးတည်း ကိန်းအောင်းတော်မူနေစဉ် သုဗြဟ္မာအမည်ရှိသော ပစ္စေကဗြဟ္မာနှင့် သုဒ္ဓါဝါသအမည်ရှိသော ပစ္စေကဗြဟ္မာတို့ ရောက်ရှိလာကြပြီး ကောကာလိကရဟန်းကို အကြောင်းပြု၍ “အပ္ပမေယျ ပမိနန္တော”အစရှိသော ဂါထာဖြင့် ဘုရားရှင်အား လျှောက်ထားသည့်သုတ်။
-သံ၊၁၊၁၅၂-၄။ သံ၊မြန်၊၁၊၁၄၅-၇။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၁၉၈-၂၀၁။ သံ၊ဋီ၊၁၊၂၄၇-၈။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ... ဒသမသုတ်။
ကောကာလိကရဟန်းက အဂ္ဂသာဝကမထေရ်နှစ်ပါးတို့အား ဆဲရေးပြစ်မှားပုံ၊ ဘုရားရှင်က တားမြစ်ပုံ၊ ဘုရားရှင်ရှေ့မှ ထွက်သွားပြီး မကြာမီ ကောကာလိက ရဟန်း အိုင်းအမာနာ အဆင့်ဆင့်ဖြစ်ပေါ် ပေါက်ကွဲပြီး ကွယ်လွန်သွားပုံ၊ ပဒုမ (အဝီစိ) ငရဲ၌ ဖြစ်ရပုံ၊ သဟမ္ပတိဗြဟ္မာကြီးလာရောက်၍ ကောကာလိကအကြောင်း လျှောက်ထားပုံ၊ ပဒုမ (အဝီစိ)ငရဲ သက်တမ်း ပမာဏ၊ အဗ္ဗုဒ၊ နိရဗ္ဗုဒ၊ အဗဗ၊ အဋဋ၊ အဟဟ၊ ကုမုဒ၊ သောဂန္ဓိက၊ ဥပ္ပလ၊ ပုဏ္ဍရိက၊ ပဒုမငရဲကြီးများကို ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည်။
အဋ္ဌကထာ၌-ကောကာလိကသူဌေးသား “စူဠကောကာလိက”နှင့် ဗြာဟ္မဏ၏သား “မဟာကောကာလိက”ဟု ကောကာလိကအမည်ဖြင့် ရဟန်းနှစ်ပါးရှိပုံ၊ ကောကာလိက ရဟန်း၏ အဂ္ဂသာဝကနှစ်ပါးအပေါ်၌ မကျေနပ်ချက်များ၊ ရန်ငြိုးဖွဲ့ပုံ၊ ကောဋိ, ပကောဋိ-အစရှိသောသင်္ချာများကိုလည်း ပြဆိုထားပါသည်။
-အံ၊၃၊၃၉၃-၈။ အံ၊မြန်၊၃၊၃၈၇-၃၉၀။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၂၆-၉။ အံ၊ဋီ၊၃၊၃၄၇-၉။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဒသကနိပါတ၊ ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ (၉)၄-ထေရဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
အထက် (သံ၊၁၊၁၅၂)သုတ်တော်အတိုင်း ဟောတော်မူပါသည်။ ဤသုတ်၌ ကောကာလိက၏ ဥပဇ္ဈာယ်တူရူဗြဟ္မာက လာရောက်၍ အဂ္ဂသာဝကများကို မပြစ်မှားဖို့ ဟောပြောချက်သည်သာ ထူး၏၊
ဋီကာ-၌ သဟမ္ပတိဗြဟ္မာအကြောင်း အနည်းငယ် ဖွင့်ပြထားသည်။
-သုတ္တနိ၊၃၇၉-၃၈၅။ သုတ္တနိ၊မြန်၊၃၅၉-၃၆၃။ သုတ္တနိ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၉၄-၂၀၂။
ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ သုတ္တနိပါတ, ၃-မဟာဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
စုဏ္ဏိယသုတ်ပါဠိတော်သည် (သံ၊၁၊၁၅၂)သုတ်တော်အတိုင်း ဟောထားပါသည်။ (သံ၊၁၊အံ၊၃)သုတ်၏အဆုံး၌ ဂါထာသုံးဂါထာကို ဟောတော်မူသော်လည်း ဤ၌ (၆၆၂-မှ ၆၈၃-အထိ) (၂၂)ဂါထာ ဟောတော်မူသည်သာ ထူးပါသည်။
အဋ္ဌကထာ၌လည်း -သံယုတ်အဋ္ဌကထာ၊ အင်္ဂုတ္တရအဋ္ဌကထာတို့အတိုင်းသာ ဖွင့်ပါသည်၊ တူရူ-ဗြဟ္မာနှင့် သဟမ္ပတိဗြဟ္မာအကြောင်း ဖွင့်ဆိုချက်၊ ဂါထာဖွင့် ဆိုချက်သာ ထူးပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၃၊၃၇၇။ သံ၊မြန်၊၃၊၃၈၄။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၂၉။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၂-သစ္စသံယုတ္တ၊ ၃-ကောဋိဂါမဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
ဘုရားရှင် ဝဇ္ဇီနိုင်ငံ ကောဋိဂါမ၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် “အရိယသစ္စာလေးပါးတို့ကို ဝိပဿနာဉာဏ်ဖြင့် မသိခြင်း၊ မဂ်ဉာဏ်ဖြင့် ထိုးထွင်း၍ မသိခြင်းကြောင့် ငါဘုရားနှင့် သင်ချစ်သားတို့သည် ရှည်လျားလှစွာသော သံသရာကာလပတ်လုံးကြိမ်ဖန် များစွာ မရပ်မနား ပြေးသွားခဲ့ရလှလေပြီ-အစရှိသည်ဖြင့် အရိယသစ္စာ တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီကို မသိခဲ့ကြပုံ၊ အရိယသစ္စာ တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီကို ဝိပဿနာဉာဏ်, မဂ်ဉာဏ်တို့ဖြင့် ထိုးထွင်း၍ သိမြင်လျှင် ဘဝနေတ္တိ, ဘဝတဏှာတို့ ပြတ်တောက်ပုံ၊ ဘဝသစ်၌ တဖန်မဖြစ်တော့ပုံကို ရဟန်းတို့အား ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၃၊၃၇၈-၉။ သံ၊မြန်၊၃၊၃၈၅။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ... ဒုတိယသုတ်။
အရိယသစ္စာလေးပါးတို့၏ တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီကို အမှန်အတိုင်း မသိကြသော သမဏ, ဗြာဟ္မဏတို့ကို သမဏ, ဗြာဟ္မဏဟု မသမုတ်နိုင်ပုံ၊ မျက်မှောက်ဘဝ၌ သမဏ, ဗြာဟ္မဏတို့၏ အကျိုးဖြစ်သော အရဟတ္တဖိုလ်ကို ထူးသောဉာဏ်ဖြင့် သိ၍ မျက်မှောက်မပြုနိုင်ပုံ၊ သစ္စာလေးပါးတို့တွင် တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီကို အမှန်အတိုင်း သိသော သမဏ, ဗြာဟ္မဏကိုသာ သမဏ, ဗြာဟ္မဏဟု သမုတ်အပ်ပုံ၊ မျက်မှောက် ဘဝ၌ သမဏ, ဗြာဟ္မဏဖြစ်ခြင်း၏အကျိုး အရဟတ္တဖိုလ်ကို ထူးသောဉာဏ်ဖြင့် သိ၍ မျက်မှောက်ပြုနိုင်ပုံကို ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၁၄၃။ သံ၊မြန်၊၂၊၁၃၄။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-ခန္ဓသံယုတ္တ၊ (၁၃)၃-အဝိဇ္ဇာဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
ဗာရာဏသီမြို့အနီး ဣသိပတန မိဂဒါယ၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် အရှင်သာရိပုတ္တရာ၏ မေးတော်မူချက်အရ ခန္ဓာ တစ်ပါးစီ၏ အဿာဒ, အာဒီနဝ, နိဿရဏကို အမှန်အတိုင်း မသိသော အဿုတဝန္တပုထုဇဉ်ပုဂ္ဂိုလ်သည် အဝိဇ္ဇာ, အဝိဇ္ဇာဂတ ဖြစ်ပုံ၊ အမှန်အတိုင်း သိသော သုတဝန္တအရိယာသာဝကသည် ဝိဇ္ဇာ, ဝိဇ္ဇာတဂဖြစ်ပုံကို အရှင်မဟာကောဋ္ဌိကထေရ်က ဖြေကြားတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၂၊၁၄၄။ သံ၊မြန်၊၂၊၁၃၅။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ... နဝမသုတ်။
ခန္ဓာတစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ၏ သမုဒယ, အတ္ထင်္ဂမ, အဿာဒ, အာဒီနဝ, နိဿရဏကို အမှန်အတိုင်း မသိသော အဿုတဝန္တပုထုဇဉ်ပုဂ္ဂိုလ်သည် အဝိဇ္ဇာ, အဝိဇ္ဇာဂတ ဖြစ်ပုံ၊ အမှန်အတိုင်း သိသော သုတဝန္တ အရိယာသာဝကသည် ဝိဇ္ဇာ, ဝိဇ္ဇာဂတဖြစ်ပုံ အရှင်သာရိပုတ္တရာထေရ်အား အရှင်မဟာကောဋ္ဌိကထေရ်က ဖြေကြားတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၂၊၁၄၄-၅။ သံ၊မြန်၊၂၊၁၃၅-၆။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ... ဒသမသုတ်။
ရူပ, ရူပသမုဒယ, ရူပနိရောဓ, ရူပနိရောဓဂါမိနီ ပဋိပဒါ-အစရှိသော ခန္ဓာ တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီကို မသိသော အဿုတဝန္တပုထုဇဉ်သည် အဝိဇ္ဇာ, အဝိဇ္ဇာဂတ ဖြစ်ပုံ၊ သိသော သုတဝန္တ အရိယာသာဝကသည် ဝိဇ္ဇာ, ဝိဇ္ဇာဂတဖြစ်ပုံကို အရှင်သာရိပုတ္တရာထေရ်အား အရှင်မဟာကောဋ္ဌိကထေရ် ဖြေကြားတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၂၊၃၇၂-၄။ သံ၊မြန်၊၂၊၃၆၈-၃၇၀။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-သဠာယတနသံယုတ္တ၊ (၁၈)၃-သမုဒ္ဒဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
ဣသိပတန မိဂဒါယ၌ “အဇ္ဈတ္တိကာယတန ၆-ပါးနှင့် ဗဟိဒ္ဓါယတန ၆-ပါးတို့သည် အပြန်အလှန် သံယောဇဉ်ဖြစ်ပါသလော”ဟု အရှင်မဟာကောဋ္ဌိကထေရ်က မေးလျှောက်သဖြင့် အဇ္ဈတ္တိကာယတန ၆-ပါးတို့နှင့် ဗဟိဒ္ဓါယတန ၆-ပါးတို့သည် အပြန်အလှန် သံယောဇဉ်မဖြစ်ပုံ၊ ထိုအာယတန ၂-မျိုးကို စွဲ၍ ဖြစ်ပေါ်လာသော ဆန္ဒရာဂသည်သာ သံယောဇဉ်ဖြစ်ပုံ၊ ဥပမာအားဖြင့် နွားနက်ကြီးနှင့် နွားဖြူကြီးတို့ကို တစ်ချောင်းတည်းသော လျော်ကြိုး သို့မဟုတ် လွန်ကြိုးဖြင့် ချည်နှောင်ထားပုံ ဥပမာဖြင့် မိန့်ကြားတော်မူပြီး ဆန္ဒရာဂသည်သာ သံယောဇဉ်ဖြစ်ပုံကို၎င်း၊ ထိုနှစ်မျိုးကို စွဲ၍ ဖြစ်သော ဆန္ဒရာဂသည် ထိုနှစ်မျိုးလုံး၌ သံယောဇဉ်ဖြစ်သောကြောင့် ဆင်းရဲကုန်ခြင်းငှာ မြတ်သောအကျင့်ကို ကျင့်သုံးမှုထင်ရှားပုံ၊ ထိုနှစ်မျိုး၌ ဘုရားရှင်အား ဆန္ဒရာဂ မရှိတော့ပုံ၊ ဘုရားရှင်သည် သုဝိမုတ္တဖြစ်တော်မူပုံတို့ကို အဇ္ဈတ္တ ဗဟိဒ္ဓါယတန တစ်စုံစီ တစ်စုံစီဖြင့် အကျယ်အားဖြင့် အရှင်သာရိပုတ္တရာ ဖြေကြားတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၃၊၁၈၇-၁၉၀။ အံ၊မြန်၊၃၊၁၈၈-၁၉၀။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၆၅။ အံ၊ဋီ၊၃၊၂၈၆။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ နဝကနိပါတ၊ ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၂-သီဟနာဒဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
အရှင်မဟာကောဋ္ဌိကထေရ်က “ဒိဋ္ဌဓမ္မဝေဒနီယကံနှင့် သမ္ပရာယဝေဒနီယကံ၊ သုခဝေဒနီယကံနှင့် ဒုက္ခဝေဒနီယကံ၊ ပရိပက္ကဝေဒနီယကံနှင့် အပရိပက္ခဝေဒနီယကံ၊ ဗဟုဝေဒနီယကံနှင့် အပ္ပဝေဒနီယကံ၊ ဝေဒနီယကံနှင့် အဝေဒနီယကံတို့ အပြန်အလှန် ဖြစ်စေရန် ဘုရားရှင်အထံတော်၌ မြတ်သောအကျင့်ကို ကျင့်ပါသလော”အစရှိသည်ဖြင့် မေးလျှောက်ရာ၊ အရှင်သာရိပုတ္တရာထေရ်က “အညာတ, အဒိဋ္ဌ, အပ္ပတ္တ, အသစ္ဆိကတ, အနဘိမေတဖြစ်သော အရိယသစ္စာလေးပါးကို သိခြင်း, မြင်ခြင်း, ရောက်ခြင်း, မျက်မှောက်ပြုခြင်း, ထိုးထွင်း၍ သိခြင်းငှာ ဘုရားရှင်အထံတော်၌ ဗြဟ္မစရိယကို ကျင့်ပါကြောင်း သစ္စာတစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ အကျယ်ဖြေကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၃၅၈။ သံ၊မြန်၊၂၊၃၅၃။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-သဠာယတနသံယုတ္တ၊ (၁၆)၁-နန္ဒိက္ခယဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
အဇ္ဈတ္တိကာယတန ၆-ပါး၊ ဗဟိဒ္ဓါယတန ၆-ပါး၊ ဝိညာဏ် ၆-ပါး၊ ဖဿ ၆-ပါး၊ ဖဿကြောင့်ဖြစ်သော ဝေဒနာသုံးပါးစီတို့သည် အနတ္တပေတည်း၊ အနတ္တဖြစ်သော ထိုတရားတို့၌ ဆန္ဒကိုပယ်စွန့်ရမည်-ဟု အကျယ်အားဖြင့် ဘုရားရှင်က မဟာကောဋ္ဌိကထေရ်အား ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၃၅၆-၇။ သံ၊မြန်၊၂၊၃၅၁-၂။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-သဠာယတနသံယုတ္တ၊ (၁၆)၁-နန္ဒိက္ခယဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
အနိစ္စဖြစ်သော အဇ္ဈတ္တိကာယတန ၆-ပါး အစရှိသော အထက်သုတ်ဒေသနာတော်လာတရားတို့၌ ဆန္ဒကိုပယ်ရမည်ဟု မဟာကောဋ္ဌိကထေရ်အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၃၅၇-၈။ သံ၊မြန်၊၂၊၃၅၂-၃။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ... အဋ္ဌမသုတ်။
ဒုက္ခဖြစ်သော အဇ္ဈတ္တိကာယန ၆-ပါး အစရှိသောတရားတို့၌ ဆန္ဒကို ပယ်ရ မည်ဟု အကျယ်အားဖြင့် မဟာကောဋ္ဌိကထေရ်အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၁၊၂၅၁။ သံ၊မြန်၊၁၊၂၃၅။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-နိဒါနသံယုတ္တ၊ ၁-ဗုဒ္ဓဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
ကောဏာဂမနဘုရားလောင်းတော်အား ယောနိသောမနသိကာရကြောင့် “အနုလောမ ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ” ဒေသနာတော်၊ “ပဋိလောမ ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ” ဒေသနာဓမ္မတို့ကို ပညာဖြင့် ထိုးထွင်း၍ သိမြင်တော်မူပုံကို ဘုရားရှင် သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန် ကျောင်းတော်၌ ရဟန်းတို့အား ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၁၊၁၉၅။ သံ၊မြန်၊၁၊၁၈၃-၄။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၂၅၆-၂၆၀။ သံ၊ဋီ၊၁၊၂၉၂-၄။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၈-ဝိသသံယုတ္တ၊ နဝမသုတ်။
ဘုရားရှင် မဂဓနိုင်ငံ ရာဇဂြိုဟ်မြို့ ဝေဠုဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် ၁၂-နှစ်တိုင်တိုင် ဟိမဝန္တာ မန္ဒာကိနီအိုင်၏အနီး၌ သီတင်းသုံးနေရာမှ ရောက်ရှိလာပြီး ဘုရားရှင်အား အမည်ကို လျှောက်ထား၍ ဖူးမြော်လာသော အရှင်ကောဏ္ဍညထေရ်နှင့် ဆက်စပ်၍ အရှင်ကောဏ္ဍညထေရ်၏ ဂုဏ်တော်များကို ဘုရားရှင်၏ ခွင့်ပြုတော်မူချက်အရ အရှင်ဝင်္ဂီသထေရ်က ဂါထာ ၃-ဂါထာဖြင့် သီကုံးပူဇော်ပုံကို ပြဆိုသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌-အရှင်ကောဏ္ဍညထေရ် ဟိမဝန္တာ၌ သီတင်းသုံးခြင်း အကြောင်း၊ မန္ဒာကိနီရေအိုင် အကြောင်း၊ ဆင်တို့ပြုစုလုပ်ကျွေးပုံ၊ အရှင်ကောဏ္ဍညထေရ် ပရိနိဗ္ဗာန်ဝင်စံခြင်း၊ အရှင်ကောဏ္ဍညစေတီသည် ယနေ့တိုင် ရှိနေသေးကြောင်း အစရှိသော မှတ်သားဖွယ်တို့ ပါရှိသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-ဣတိဝုတ်၊၁၉၆။ ဣတိဝုတ်၊မြန်၊၁၇၈-၉။ ဣတိဝုတ်၊ဋ္ဌ၊၄၆။
-ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ ဣတိဝုတ္တက၊ ၁-ဧကကနိပါတ၊ ပဌမဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
“ကောဓကို ပယ်စွန့် (နိုင်အောင် ဝိပဿနာကို အားထုတ်)ကြကုန်လော့၊ (ကောဓကို ပယ်စွန့်နိုင်လျှင်) သင်ချစ်သားတို့ အနာဂါမ်ဖြစ်ဖို့ ငါဘုရား အာမခံတော်မူ ၏”ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူကြောင်း ခုဇ္ဇုတ္တရာက သာမာဝတီမိဖုရား အမှူးရှိသော မိဖုရားတို့အား ဟောပြသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၁၊၃၅၅။ အံ၊မြန်၊၁၊၃၆၉-၃၇၀။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၀၄။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၅-ရောဟိတဿဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
ကောဓဂရု, မက္ခဂရု, လာဘဂရု, သက္ကာရဂရု, နသဒ္ဓမ္မဂရုပုဂ္ဂိုလ်တို့သည် ဤသာသနာတော်၌ မကြီးပွားကြပုံကိုလည်းကောင်း၊ ကောဓ, မက္ခ, သက္ကာရတို့ကို အလေးမပြုပဲ သဒ္ဓမ္မကိုသာ အလေးပြုသောပုဂ္ဂိုလ်တို့သည် ဤသာသနာတော်၌ ကြီးပွားပုံကိုလည်းကောင်း ကဏှပက္ခ, သုက္ကပက္ခအားဖြင့် ပုဂ္ဂိုလ်လေးမျိုးကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၁၊၃၅၆။ အံ၊မြန်၊၁၊၃၇၀။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ... စတုတ္ထသုတ်။
အထက်သုတ်ပါ ကဏှပက္ခပုဂ္ဂိုလ်လေးမျိုးတို့ကို အသဒ္ဓမ္မလေးမျိုး-ဟုလည်းကောင်း၊ သုက္ကပက္ခပုဂ္ဂိုလ်လေးမျိုးတို့ကို သဒ္ဓမ္မလေးမျိုးတို့-ဟု လည်းကောင်း ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၁၊၃၉၆။ အံ၊မြန်၊၁၊၄၁၀-၁။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ (၉)၄-မစလဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
နသဒ္ဓမ္မဂရု-ကောဓဂရု, မက္ခဂရု, လာဘဂရု, သက္ကာရဂရု-ဟူသော တရားလေးပါးတို့နှင့် ပြည့်စုံသောပုဂ္ဂိုလ်သည် ငရဲ၌ ဖြစ်ရ၏၊ သဒ္ဓမ္မဂရု-နကောဓဂရု၊ နမက္ခဂရု, နလာဘဂရု, နသက္ကာရဂရု-ဟူသော တရားလေးပါးတို့နှင့် ပြည့်စုံသောပုဂ္ဂိုလ်သည် နတ်ပြည်၌ ဖြစ်ရ၏-ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၄၃၇-၈။ သံ၊မြန်၊၂၊၄၃၃-၄။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၃-မာတုဂါမသံယုတ္တ၊ ပဌမပေယျာလဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
အဿဒ္ဓ, အဟိရိက, အနောတ္တပ္ပီ, ကောဓန, ဒုပ္ပည-ဟူသော တရားငါးပါးနှင့် ပြည့်စုံသော မာတုဂါမသည် သေသည်၏အခြားမဲ့၌ ငရဲ၌ ဖြစ်ရ၏-ဟု အရှင်အနု ရုဒ္ဓါအား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၂၊၄၆၉-၄၇၂။ အံ၊မြန်၊၂၊၅၈၉-၅၉၃။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၇၈-၉။ အံ၊ဋီ၊၃၊၁၈၆-၇။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ သတ္တကနိပါတ၊ ၆-အဗျာကတဝဂ္ဂ၊ ဧကာဒသမသုတ်။
ရန်သူအချင်းချင်း အလိုရှိအပ်သောတရား ၇-ပါး၊ သို့မဟုတ် အမျက်ထွက်သူတို့ ရရှိမည့်အပြစ်ခုနစ်မျိုး အကျယ်နှင့် အမျက်ဒေါသထွက်မှုနှင့် ဆက်စပ်၍ ဖြစ်နိုင် သောသဘာဝတို့ကို ဘုရားရှင် အကျယ်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-ဣတိဝုတ္တက၊၂၀၀။ ဣတိဝုတ်၊မြန်၊၁၈၂။
-ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ ဣတိဝုတ္တက၊ ဧကကနိပါတ၊ ဒုတိယဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
အမျက်ထွက်မှု “ကောဓကို ထူးသောဉာဏ်ဖြင့် မသိနိုင်သူ, ပိုင်းခြား၍ မသိနိုင် သူ, ထိုတရား၌ စိတ်ကို တပ်စွန်းမှုကင်းအောင် မပြုနိုင်သူ, ကိလေသာဝဋ်ကို မပယ်စွန့်နိုင်သူသည် ဆင်းရဲ “ဒုက္ခ”ကုန်ခြင်းငှာ မဖြစ်ထိုက်၊ ကောဓကို ထူးသောဉာဏ်ဖြင့် သိပြီးသူ၊ ပိုင်းခြား၍ သိပြီးသူ, ထိုတရား၌ တပ်စွန်းမှုကို ကင်းအောင်ပြုနိုင်သူ, ကိလေသာ ဝဋ်ကို ပယ်စွန့်နိုင်သူသည်သာ ဆင်းရဲ “ဒုက္ခ”ကုန်ခြင်းငှာ ဖြစ်ထိုက်၏-ဟု ဘုရားရှင်က ရဟန်းတော်တို့အား ဟောတော်မူကြောင်းကို ခုဇ္ဇုတ္တရာက သာမာဝတီ အမှူးရှိသော မိဖုရားတို့အား ပြန်လည်ဟောပြသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၁၊၄၆၂။ သံ၊မြန်၊၁၊၄၅၁။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၁၄။ သံ၊ဋီ၊၂၊၁၉၄။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၀-ဘိက္ခုသံယုတ္တ၊ ပဌမသုတ်။
“အရိယတုဏှီဘာဝ”ဟူသည် (စတုက္ကနည်း) ဒုတိယဈာန်ဖြင့်နေခြင်း ဖြစ်ပုံ၊ ဒုတိယဈာန်ဖြင့်နေသော မိမိအား ဝိတက္ကနှင့် တကွ သညာ, မနသိကာရတို့ ဖြစ်လာပုံ၊ ဘုရားရှင်က အရိယတုဏှီဘာဝ၌ မမေ့မလျော့လင့်-အစရှိသည်ဖြင့် မိန့်ကြားတော် မူခြင်းကြောင့် ဒုတိယဈာန်နှင့် ပြည့်စုံစေ၍ နေခဲ့ပုံ၊ ဘုရားရှင် ချီးမြှောက်တော်မူအပ်သော မြတ်သောအဘိညာဉ်နှင့် ပြည့်စုံသောသာဝက-ဟု ပြောဆိုသူသည် မိမိကို ညွှန်ပြပြောဆိုပါက မှန်ကန်သောပြောဆိုရာရောက်ပုံ-အစရှိသည်ဖြင့် အရှင်မဟာမောဂ္ဂလ္လာန်က ရဟန်းတို့အား သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ ဟောတော်မူပုံကို ပြဆိုသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ/ဋီကာတို့၌-“အာဝုသော” “ဘိက္ခဝေ”ဟူသော အာလုပ်ပုဒ် သုံးစွဲပြောဆိုရာ၌ ဘုရားရှင်နှင့် သာဝကတို့ မတူကြပုံ၊ ဓမ္မပဋိဂ္ဂါဟကရဟန်းတို့က ခွန်းတုံ့ပြန်၍ ပြောဆိုရာ၌လည်း မတူပုံ၊ သာဝကတို့သည် ဘုရားရှင်နှင့် မတူအောင် အာလုပ်ပုဒ်ကို အသုံးပြုကြပုံကို အကျယ်တဝင့် ဖွင့်ဆိုထားပါသည်။ ။ အရိယတုဏှီဘာဝ-သည် တိတ္ထိတို့၏ “မူဂဗ္ဗတ”နှင့် မတူပုံ၊ ဒုတိယဈာန်ကို အလေ့အလာနည်းပါးလျှင် ဝိတက္ကာရမ္မဏ သညာ, မနသိကာရတို့ဖြစ်တတ်ပုံ၊ ဘုရားရှင်သည် ဤနည်းဖြင့် (၇)ရက်ပတ်လုံး မဟာမောဂ္ဂလ္လာန်ထေရ်အား ဟာနဘာဂိယ သမာဓိကို ပွားစေတော်မူ၍ မထေရ်ကို ဆဠာဘိညအဖြစ်သို့ ရောက်စေပုံ-တို့ကို ဖွင့်ပြ ထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၁၊၁၀။ အံ၊မြန်၊၁၊၁၄။ အံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၅၆။ အံ၊ဋီ၊၁၊၁၁၁။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဧကကနိပါတ၊ ၆-အစ္ဆရာသင်္ဃာတဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
ပျင်းရိသောပုဂ္ဂိုလ်အား မဖြစ်သေးသော အကုသိုလ်တရားတို့ ဖြစ်ပေါ်လာကုန်၏။ ဖြစ်ပြီးသော ကုသိုလ်တရားတို့ ဆုတ်ယုတ်ကုန်၏၊ မဖြစ်သေးသော အကုသိုလ်တရားတို့ ဖြစ်ရန် ဖြစ်ပြီးသော ကုသိုလ်တရားတို့ ဆုတ်ယုတ်ပျက်စီးရန် ပျင်းရိခြင်းမှ တစ်ပါး အခြားတစ်ခုသောတရားကိုမျှ ငါဘုရား မြင်တော်မမူ-ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၁၊၁၄။ အံ၊မြန်၊၁၊၂၀။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဧကကနိပါတ၊ ၉-ပမာဒါဒိဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
ကောသဇ္ဇမှတပါးသော များစွာသောအကျိုးမဲ့ကိုပြုနိုင်သော အခြားတစ်ခုသော တရားကိုမျှ ငါဘုရားမြင်တော်မမူ-ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၁၊၁၆။ အံ၊မြန်၊၁၊၂၂။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ... ၊ ၁၀-ဒုတိယပမာဒါဒိဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
ကိုယ်တွင်း၌ဖြစ်သော အကြောင်းဖြစ်သောကြောင့် ကောသဇ္ဇမှ တပါးသော များစွာသောအကျိုးမဲ့ဖြစ်စေနိုင်သော အခြားတစ်ခုသောတရားကိုမျှ ငါဘုရားမြင်တော်မမူ-ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၁၊၁၈။ အံ၊မြန်၊၁၊၂၄။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ... ၊ ဧကူနဝီသတိမသုတ်။
ကောသဇ္ဇမှတပါး သဒ္ဓမ္မသုံးဖြာ သာသနာတော်ကို ပျောက်ပျက်စေနိုင်, ကွယ်ပစေနိုင်သော အခြားတစ်ခုသောတရားကိုမျှ ငါဘုရားမြင်တော်မမူ-ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၁၊၃၃၆-၉။ သံ၊မြန်၊၁၊၃၂၂-၅။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၁၃-၄။ သံ၊ဋီ၊၂၊၁၂၂။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-နိဒါနသံယုတ္တ၊ ၇-မဟာဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
အရှင်မုသိလ, အရှင်ပဝိဋ္ဌ, အရှင်နာရဒ, အရှင်အာနန္ဒာတို့ ဝံသတိုင်း ကောသမ္ဗီမြို့ ဃောသိတာရုံကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် အရှင်ပဝိဋ္ဌထေရ်က ရဟန္တာ အရှင်မုသိလထေရ်နှင့် အနာဂါမ် အရှင်နာရဒထေရ်တို့ကို “သဒ္ဓါ, ရုစိ, အနုဿဝ, အာကာရပရိဝိတက္က, ဒိဋ္ဌိနိဇ္ဈာနက္ခန္တိ-ဟူသော အကြောင်းတို့မှတပါး ဇာတိ ဖြစ်သောကြောင့် ဇရာ မရဏ ဖြစ်၏-ဟု တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီသော အနုလောမ ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒကို သိသောဉာဏ်, ဇာတိချုပ်ခြင်းကြောင့် ဇရာ မရဏ ချုပ်၏-ဟု တစ်ပါး စီ တစ်ပါးစီသော ပဋိလောမ ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒကို သိသောဉာဏ်, ခန္ဓာငါးပါးဟူသော ဘဝ ချုပ်ခြင်းသည် နိဗ္ဗာန်တည်း-ဟု သိသောဉာဏ် ရှိပါသလော”ဟု မေးလျှောက်ရာ အရှင်မြတ်များက “သိ၏”ဟု ဖြေဆိုကြပုံ၊ အရှင်သည် အာသဝေါကင်းကွာ ရဟန္တာ ပုဂ္ဂိုလ်ဖြစ်ပါသလော-ဟု မေးလျှောက်ရာ အရှင်မုသိလက ဆိတ်ဆိတ်နေပုံ၊ အရှင်နာရဒက ရဟန္တာ မဟုတ်ပုံ၊ ရဟန္တာမဟုတ်သော်လည်း “ဘဝနိရောဓသည် နိဗ္ဗာန် ဖြစ်သည်ဟု သိနိုင်ပုံကို တောလမ်းခရီးရှိ ရေတွင်းဥပမာဖြင့် ဖြေရှင်းပုံကို အရှင်အာနန္ဒာက အရှင်ပဝိဋ္ဌအား အရှင်နာရဒကို အဘယ်သို့ ဆိုလိုသနည်း-ဟု မေးလျှောက်ရာ အရှင်ပဝိဋ္ဌထေရ်က “ကောင်းမြတ်ပါသည်၊ အပြစ်မရှိပါ”ဟု ဆိုလိုသည်မှ တပါး မရှိပါ-ဟု မိန့်ကြားသည်ကို ပြဆိုသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌-“ဘဝနိရောဓော နိဗ္ဗာနံ”ဟု သိသောဉာဏ်သည် ပစ္စဝေက္ခဏာ ဉာဏ် ၁၉-တန်တွင် မပါဝင်သော ပစ္စဝေက္ခဏာဉာဏ်ဖြစ်ပုံ၊ အနာဂါမ်ပုဂ္ဂိုလ်သည် ယင်းပစ္စဝေက္ခဏာဉာဏ်ဖြင့် သိနိုင်ပုံကို ဖွင့်ပြထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-မ၊၁၊၃၉၅-၄၀၁။ မ၊မြန်၊၁၊၄၁၄-၄၉၁။ မ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၀၁-၄၈၇။ မ၊ဋီ၊၂၊၃၀၄-၃၁၁။
-မဇ္ဈိမနိကာယ၊ မူလပဏ္ဏာသ၊ ၅-စူဠယမကဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသမ္ဗီမြို့ ဃောသိတာရုံကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် အညတရ ရဟန်း၏ လျှောက်ထားချက်အရ အချင်းချင်း မသင့်မြတ်ကြကုန်သော ရဟန်းတို့ကို ခေါ်တော်မူပြီး ကြားသိတော်မူသည့်အတိုင်း မှန်ကြကုန်သလော-ဟု မေးတော်မူရာ ရဟန်းတို့က မိမိတို့အချင်းချင်း ငြင်းခုံကြ၊ ခိုက်ရန်ဖြစ်ကြ, အချင်းချင်း မခံမရပ်နိုင်အောင် ဆန့်ကျင်ဘက် ပြောဆိုကြ, နားလည်မှု မရှိကြ, အမှန်အတိုင်း မမြင်ကြ ဖြစ်နေပါကြောင်း ဝန်ခံလျှောက်ထားကြပါသည်။ ။
ထိုအခါ ဘုရားရှင်က “ထိုသို့ဖြစ်လျှင် သီတင်းသုံးဖော်တို့အပေါ်၌ မျက်မှောက်၌ ဖြစ်စေ, မျက်ကွယ်၌ ဖြစ်စေ ကာယကံမေတ္တာ, ဝစီကံမေတ္တာ, မနောကံမေတ္တာ ဖြစ်တည်ကြကုန်သလော”ဟု မေးတော်မူရာ “မဖြစ်တည်ကြပါကြောင်း”လျှောက်ကြသည်၊ ထိုသို့ အချင်းချင်း မသင့်မမြတ်ဖြစ်ခြင်း, ကာယကံမေတ္တာ, ဝစီကံမေတ္တာ, မနောကံ မေတ္တာဖြင့် သီတင်းသုံးဖော်တို့အပေါ်၌ မဖြစ်ည်ခြင်းသည် ရှည်မြင့်စွာသော ကာလပတ်လုံး အစီးအပွားမဲ့ရန်, ဆင်းရဲရန် ဖြစ်ပုံကို မိန့်ကြားတော်မူပြီး သာရဏီယ တရား ခြောက်ပါးနှင့် အရိယာပုဂ္ဂိုလ်တို့၏ ပစ္စဝေက္ခဏာဉာဏ် ခုနစ်ပါးတို့ကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌-ဝံသတိုင်း၏မြို့တော် ကောသမ္ဗီ-အမည်ဖြစ်ပေါ်လာပုံ၊ ဃောသကသူဌေး၏ အတိတ်ဝတ္ထု ပစ္စုပ္ပန်ဝတ္ထုအကျဉ်း၊ ဥပုသ်ထက်ဝက်စောင့်ခဲ့သော ကောင်းမှုရှင် ရုက္ခစိုးနတ်ဝတ္ထု၊ ကောသမ္ဗီသူဌေးသုံးဦးတို့ ဆည်းကပ်နေသော ရသေ့ ငါးရာတို့ ရဟန္တာဖြစ်ပုံ၊ ကောသမ္ဗီမြို့တော်၌ “ကုက္ကုဋာရာမ, ပါဝါရိကမ္ဗဝန, ဃောသိတာ ရာမ”ဟူသော ကျောင်းတိုက်ကြီးများ ရှိခဲ့ပုံ၊ ကောသမ္ဘိယသုတ်တော်ဖြစ်ပေါ်လာပုံဝတ္ထု၊ အညတရ ရဟန်း အကြောင်း၊ လူ, ရှင်, ရဟန်းတို့၏ အချင်းချင်း ကာယကံ မေတ္တာ, ဝစီကံမေတ္တာ, မနောကံမေတ္တာ မျက်မှောက်, မျက်ကွယ်၌ ရှိကြပုံ၊ သာရဏီယ ဓမ္မကျင့်ဝတ် ကျင့်သုံးပုံနှင့် အကျိုးရရှိပုံသာဓကဝတ္ထုများ၊ အရိယာသာဝကတို့ ဓမ္မ ဿဝနအရာ၌ လွန်စွာမြတ်နိုးကြပုံ၊ မဟာပစ္စဝေက္ခဏာဉာဏ် ခုနစ်ပါးနှင့် ပတ်သက်သော ရှင်းလင်းချက်သုတ်တော်၌ပါရှိသောပုဒ်များ ဖွင့်ဆိုချက်တို့ကို လေ့လာနိုင်ပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၂၊၅၀။ အံ၊မြန်၊၂၊၆၂။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၅။ အံ၊ဋီ၊၃၊၂၁။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ပဉ္စကနိပါတ၊ ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၅-မုဏ္ဍရာဇဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
မလ္လိကာဒေဝီ နတ်ရွာစံလွန်မှုကို အကြောင်းပြု၍ စိတ်နှလုံး မသာယာဖြစ် ခြင်းကို အကြောင်းပြု၍ အလဗ္ဘနီယဌာနငါးမျိုးကို အလဗ္ဘနီယဌာနသုတ်တော်အတိုင်း ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၃၊၃၀၃-၇။ အံ၊မြန်၊၃၊၃၀၂-၆။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၀၄-၅။ အံ၊ဋီ၊၃၊၃၂၆။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဒသကနိပါတ၊ ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၃-မဟာဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
လူမင်းစည်းစိမ်ခံစားနေသော ကောသလဘုရင်၊ မဟာဗြဟ္မာမင်း၊ အာဘဿရာ ဗြဟ္မာများ၊ ကသိဏာယတန ၁၀-ပါးတို့တွင် အမြတ်ဆုံးကသိဏာယတနကို သိရှိသော ပုဂ္ဂိုလ်များ၊ အဘိဘာယတန ၈-ပါးတို့တွင် အမြတ်ဆုံးအဘိဘာယတနကို သိသော ပုဂ္ဂိုလ်များ၊ ပဋိပဒါလေးပါးတို့တွင် အမြတ်ဆုံးပဋိပဒါကို ကျင့်သောသူများ၊ သညာလေးပါးတို့တွင် အမြတ်ဆုံးသညာရှိသူများ၊ ဗာဟိရကဒိဋ္ဌိတို့တွင် ဥစ္ဆေဒဒိဋ္ဌိ ရှိသူများ၊ ပရမတ္ထဝိသုဒ္ဓိကို ဟောသောပုဂ္ဂိုလ်တို့၏ အညတတ္ထ ဝိပရိဏာမတ္ထကို သိသော အရိယာသာဝကသည် မြင့်မြတ်သောအရာတို့၌သော်လည်း ငြီးငွေ့ပုံ၊ တပ်မက်မောမှု ကင်းပုံ (၉)မျိုးနှင့် ကာမပရိညာ, ရူပပရိညာ, ဝေဒနာပရိညာတို့ကို ပညတ်တော်မူပုံ၊ မျက်မှောက်ဘဝ၌ပင် နိစ္ဆာတ, နိဗ္ဘုတ, သီတိဘူတ, အနုပါဒါ ပရိနိဗ္ဗာန်ကို ပညတ်တော်မူ၏-ဟု အကျယ် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၃၊၃၀၇-၃၁၁။ အံ၊မြန်၊၃၊၃၀၆-၃၁၀။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၀၅-၇။ အံ၊ဋီ၊၃၊၃၂၇ -၉။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဒသကနိပါတ၊ ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၃-မဟာဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
ဤသုတ်တော်၌ ကောသလဘုရင်၏ အဇာတသတ်မင်းကို စစ်နိုင်ပုံ၊ ဘုရားရှင် ကိန်းအောင်းတော်မူစဉ်အခါ ဘုရားရှင်ထံ အမျိုးကောင်းသားတို့ ချဉ်းကပ်ပုံ စနစ်၊ ကောသလဘုရင်၏ ဘုရားရှင်အား ပရမနိပစ္စာကာရပြုပုံ၊ ယင်းပရမနိပစ္စာကာရ ပြုခြင်းအကြောင်းကို ဘုရားရှင် မေးတော်မူခြင်းကြောင့် ကောသလဘုရင်က ပရမနိပစ္စာကာရ, မေတ္တူဟာရဒံသနပြုခြင်းအကြောင်း (၁၀)မျိုးတို့ကို လျှောက်ထားသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌-ဤနှစ်သုတ်နှင့် ဆက်စပ်၍ အထူးမှတ်သားဖွယ်များကို ဖွင့်ပြထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သုတ္တနိ၊၂၈၄-၂၉၀။ သုတ္တနိ၊မြန်၊၇၈-၄။ သုတ္တနိ၊ဋ္ဌ၊၁၊၄၂-၁၁၉။
ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ သုတ္တနိပါတ, ၁-ဥရဂဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
-အပ၊၁၊၈-၁၆။ အပ၊မြန်၊၁၊၉-၁၅။ အပ၊ဋ္ဌ၊၁၊၁၄၂-၂၂၈။
-ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ ထေရာပဒါန၊ ၁-ဗုဒ္ဓဝဂ္ဂ၊ ၂-ပစ္စေကဗုဒ္ဓအပဒါန။
-စူဠနိ၊၂၂၉-၃၀၇။ စူဠနိ၊ဋ္ဌ၊၈၄-၁၃၈။
-ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ စူဠနိဒ္ဒေသ၊ ၁၉-ခဂ္ဂဝိသာဏသုတ္တနိဒ္ဒေသ။ ပစ္စေကဗုဒ္ဓါ အရှင်မြတ် (၄၃)ပါးတို့၏ ပစ္စေကဗုဒ္ဓါဖြစ်ခဲ့သော ကျင့်စဉ်များကို တစ်ဂါထာစီအားဖြင့် (၁) ပစ္စေကဗောဓိဉာဏ်ကို ထိုးထွင်း၍ သိမြင်တော်မူရာအခါ၌၊ (၂) ဂန္ဓမာဒနတောင် မဉ္ဇူသကသစ်ပင်ရင်း ပစ္စေကဗုဒ္ဓါ အရှင်မြတ်များ စည်းဝေးရာ အရပ်၊ (၃) အရှင်အာနန္ဒာထေရ်က ဘုရားရှင်အား မေးမြန်းလျှောက်ထားရာအခါ၊ (၄) ပဌမသံဂါယနာတင်ရာအခါ-တို့၌ လေးကြိမ်တိုင်တိုင် ဟောကြားအပ်သော ဒေသနာတော်များဖြစ်ပါသည်။ ။
သုတ္တနိပါတပါဠိတော်၌ “ခဂ္ဂဝိသာဏသုတ္တ”ဟု ပါရှိသည်။ ယင်း၏အဖွင့် အဋ္ဌကထာကို “ပရမတ္ထ ဇောတိကာ”အမည်ဖြင့် အရှင်ဗုဒ္ဓဃောသကထေရ် ဖွင့်ဆိုခဲ့ပါသည်။
အဋ္ဌကထာ၌ -ဤသုတ်တော် ဖြစ်ပေါ်လာပုံ၊ သဗ္ဗညုဗုဒ္ဓ သုံးမျိုး, ပစ္စေကဗုဒ္ဓ, အဂ္ဂသာဝက, မဟာသာဝကလောင်းလျာတို့ ပါရမီတော်ဖြည့်ကျင့်ပုံ အပိုင်း အခြား၊ ယင်းဗုဒ္ဓတို့နှင့် ဆက်စပ်၍ အသေးစိတ်သိမှတ်ဖွယ်ရာများ၊ ဂတပစ္စာဂတဝတ် ကျင့်စဉ် နှင့် သာဓကဝတ္ထု အကျိုးဆက်များ၊ ပစ္စေကဗုဒ္ဓါ အရှင်မြတ်တို့၏ ဖြစ်တော်စဉ် အကျဉ်းများ၊ ဂါထာ၌ ပါရှိသောပုဒ်တို့၏ အဖွင့်များ၊ အခြားသိမှတ်ဖွယ် အချက်အလက်များကို ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့် ဖွင့်ပြတော်မူထားပါသည်။
အပဒါနပါဠိတော်၌ “ပစ္စေကဗုဒ္ဓအပဒါန”ဟု ကဏ္ဍတစ်ခုထား၍ ဟောတော်မူထားပါသည်။ ယင်း၏ အဋ္ဌကထာကို “ဝိသုဒ္ဓဇနဝိလာသိနီ”ဟု အမည်တပ်၍ ရှေးမထေရ်တစ်ပါး ဖွင့်ဆိုတော်မူခဲ့ပါသည်။ အဋ္ဌကထာရှေ့ပိုင်း၌ ပစ္စေကဗုဒ္ဓါ အရှင်မြတ် (၆၄)ပါးတို့၏ အမည်များကို ပြဆိုထားပါသည်။ ပစ္စေကဗုဒ္ဓါ အရှင်မြတ်တို့၏ ဖြစ်တော်စဉ်နှင့် ဂါထာ၌ပါရှိသောပုဒ်တို့ကို ဖွင့်ဆိုထားပါသည်။
စူဠနိဒ္ဒေသပါဠိတော်၌ သုတ္တနိပါတလာ ခဂ္ဂဝိသာဏသုတ်ကို အရှင်သာရိပုတ္တရာထေရ်က “ခဂ္ဂဝိသာဏသုတ္တနိဒ္ဒေသ”ဟု ပါရာယနာနုဂီတိဂါထာနိဒ္ဒေသအမည်ဖြင့် အရှင်ဥပသေနမထေရ်က ဖွင့်ဆိုခဲ့ပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၇၁-၄။ သံ၊မြန်၊၂၊၆၈-၇၁။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၆၆-၂၇၄။ သံ၊ဋီ၊၂၊၂၃၅-၉။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ခန္ဓသံယုတ္တ၊ ၈-ခီနီယဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
များပြားလှစွာသော ပုဗ္ဗေနိဝါသကို အောက်မေ့ကြကုန်သော သမဏ, ဗြာဟ္မဏတို့သည် ဥပါဒါနက္ခန္ဓာငါးပါးလုံးကိုဖြစ်စေ၊ ထိုငါးပါးတို့တွင် တစ်ပါးပါးကို ဖြစ်စေ အောက်မေ့ကြပုံ-ကို အစချီတော်မူပြီး “ဧဝံ ရူပါ”အစရှိသော ဒေသနာတော်ဖြင့် သုညတပဗ္ဗကို ဟောတော်မူပါသည်။ “ကိဉ္စ ဘိက္ခဝေ”အစရှိသော ဒေသနာတော်ဖြင့် ခန္ဓာတစ်ပါးစီ၏ သုညတပစ္စတ္တလက္ခဏာကို ဟောတော်မူပါသည်။ ဤဒေသနာတော် နှစ်ပိုင်းဖြင့် အနတ္တလက္ခဏာကို ဟောတော်မူပါသည်။ “တတြ ဘိက္ခဝေ” အစရှိသော ဒေသနာတော်ဖြင့် ဒုက္ခလက္ခဏာကို ဟောတော်မူပါသည်။ “တံ ကိံ မညထ ဘိက္ခဝေ”အစရှိသော ဒေသနာတော်ဖြင့် လက္ခဏာသုံးပါးကို ပေါင်း၍ ဟောတော်မူပါသည်။ “ဧဝံ ပဿံ ဘိက္ခဝေ”အစရှိသော ဒေသနာတော်ဖြင့် ဝိပဿနာ ဉာဏ်နှင့် တကွ မဂ်ဉာဏ်လေးပါးကို ဟောတော်မူပါသည်။
အဋ္ဌကထာ၌-ပုဗ္ဗေနိဝါသကို အောက်မေ့ရာ၌ အဘိညာဉ်၏အစွမ်းအားဖြင့် အောက်မေ့ပုံတို့၏ ခြားနားချက်၊ သုညတလက္ခဏာ ဒေသနာတော်၌ “နွားပျောက် ရှာပုံ”ဥပမာဖြင့် နှိုင်းယှဉ်၍ ဖွင့်ဆိုထားပါသည်။ အအေးကြောင့် ရုပ်ဖောက်ပြန်ပုံ၌ လောကန္တရိက်ငရဲဖြင့် ထင်ရှားပုံ၊ လောကန္တရိကငရဲ အကြောင်းကိုလည်းကောင်း၊ အပူကြောင့် ရုပ်ဖောက်ပြန်ရာ၌ အဝီစိငရဲဖြင့် ထင်ရှားပုံနှင့် “ကာလကဉ္စိက အသူရာ” အကြောင်းကိုလည်းကောင်း၊ နေပူကြောင့် ရုပ်ဖောက်ပြန်ရာ၌ “ကိုယ်မချိ အမိသော်လည်း သားတော်ခဲ”ဝတ္ထုကိုလည်းကောင်း၊ သညာ, ဝိညာဏ်, ပညာ-တို့ သိပုံထူးခြားချက် ဥပမာကိုလည်းကောင်း၊ အရှင်နာဂသေနထေရ်၏ သဗ္ဗညုတဉာဏ်တော်ဖြင့် သိတော်မူပုံကို ပြဆိုချက်၊ ဉာဏ်ပညာအားကြီး ဉာဏ်လွန်ကဲသော တိက္ခပညာပုဂ္ဂိုလ်တို့၏ ဒုက္ခဝေဒနာကို မရှုပဲ မူလကမ္မဋ္ဌာန်းကို ရှုမှတ်၍ အရဟတ္တဖိုလ် ရောက်နိုင်ပုံ သာဓကဝတ္ထုများ၊ မဟာအရိယဝံသအကျင့်ကိုကျင့်မည့် နီတထေရ်ကို မဟာဗြဟ္မာကြီး (၇၀၀)တို့ ရှိခိုးကြပုံဝတ္ထု၊ ဒေသနာတော်၏အဆုံး၌ ရဟန်းတော်ငါးရာတို့ အရာတ္တဖိုလ်သို့ ရောက်ရှိပုံ-အစရှိသည်တို့ကို ဖွင့်ဆိုထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၃၄၁။ သံ၊မြန်၊၂၊၃၃၄။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၄၄။ သံ၊ဋီ၊၂၊၃၁၄။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-သဠာယတနသံယုတ္တ၊ (၁၄)၄-ဒေဝဒဟဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
ဆဖဿာယတနိက (အဝီစိ)ငရဲတို့၌ အနိဋ္ဌ, အကန္တ, အမနာပဖြစ်သော အာရုံ ၆-ပါးကိုသာ ခံစားနေရသဖြင့် (မေ့လျော့နေကြသဖြင့်) ဗြဟ္မစရိယကို ကျင့်သုံးခွင့် မရကြ၊ ဆဖဿာယတနိက (တာဝတိံသာ)နတ်ပြည်တို့၌ ဣဋ္ဌ, ကန္တ, မနာပဖြစ်သော အာရုံ ၆-ပါးကိုသာ ခံစားနေကြသဖြင့် (မေ့လျော့နေကြခြင်းကြောင့်) ဗြဟ္မစရိယကို ကျင့်သုံးခွင့်မရကြ။ သင်ချစ်သားတို့သည် ဗြဟ္မစရိယကို ကျင့်သုံးခွင့်ရကြခြင်းကြောင့် လူအဖြစ်ကို ရကြခြင်းသည် အရတော်ကြပါပေကုန်စွ၊ အလွန်ရခဲသော လူအဖြစ်ကို ရကြပါပေကုန်စွ-ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌-ဆဖဿာယတနိကငရဲ-ဟူသည် အဝီစိငရဲဖြစ်ကြောင်း၊ ဆဖဿာယတနိကနတ်ပြည်-ဟူသည် တာဝတိံသာနတ်ပြည်ဖြစ်ကြောင်း၊ ငရဲဘုံ၌ ဆင်းရဲဒုက္ခနှိပ်စက်မှုကိုခံရသဖြင့် မေ့လျော့ခြင်းကြောင့် နတ်ပြည်၌ ချမ်းသာတစ်မျိုးတည်းကိုသာ စံစားရသဖြင့် မေ့လျော့ခြင်းကြောင့် ဗြဟ္မစရိယကို ကျင့်ခွင့်မရပုံ၊ လူ့ပြည်၌ ချမ်းသာ, ဆင်းရဲရောပြွမ်းနေသဖြင့် ဗြဟ္မစရိယကို ကျင့်ခွင့်ရပုံ-အစရှိသည်တို့ကို ဖွင့်ပြထားပါသည်။
ဋီကာ၌-သံဝေဂဝတ္ထု ၁၁-မျိုးကို ဖွင့်ပြထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၁၊၁၀၃။ အံ၊မြန်၊၁၊၁၂၁။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၇၂။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ တိကနိပါတ၊ ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၁-ဗာလဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
ဒုစရိုက် ၁၀-ပါးနှင့် ပြည့်စုံသူသည် ဗာလ, အဗျတ္တ, အသပ္ပုရိသဖြစ်ပုံ၊ မိမိ (၏ ကုသိုလ်မူလ)ကို တူးဖြိုဖျက်ဆီးလျက် ဆောင်ပုံ၊ များစွာသောအကုသိုလ်ကို ပွားများ သူ ဖြစ်ပုံ၊ သုစရိုက် ၁၀-ပါးနှင့် ပြည့်စုံသူသည် ပဏ္ဍိတ, ဝိယတ္တ, သပ္ပုရိသဖြစ်ပုံ၊ မိမိ(၏ ကုသိုလ်မူလ)ကို မတူးဖြိုမဖျက်ဆီးပုံ၊ များစွာသောကုသိုလ်တရားတို့ကို ဖြစ်ပွား စေသူဖြစ်ပုံတို့ကို ကဏှပက္ခ, သုက္ကပက္ခအားဖြင့် ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အပြစ်ရှိသူဖြစ်ပုံ၊ ပညာရှိတို့ စွပ်စွဲကဲ့ရဲ့ခံရသူဖြစ်ပုံ
အပြစ်မရှိပုံ၊ ပညာရှိတို့ မစွပ်စွဲ မကဲ့ရဲ့အပ်သူဖြစ်ပုံ
-အံ၊၁၊၂၉၇။ အံ၊မြန်၊၁၊၃၁၅။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ တိကနိပါတ၊ တတိယပဏ္ဏာသက၊ (၁၅)၅-မင်္ဂလဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
အကုသိုလ်ဖြစ်သော ကာယကံ, ဝစီကံ, မနောကံတို့နှင့် ပြည့်စုံသောသူသည် ဗာလ, အဗျတ္တ, အသပ္ပုရိသဖြစ်ပုံ၊ မိမိ (၏ ကုသိုလ်မူလ)ကို တူးဖြိုဖျက်ဆီးလျက် ဆောင်ပုံ၊ အပြစ်ရှိပုံ၊ ပညာရှိတို့ ကဲ့ရဲ့အပ်သူဖြစ်ပုံ၊ များစွာသောမကောင်းမှုကို ပွားစေသူ ဝိယတ္တ, သပ္ပုရိသ, မိမိ (၏ ကုသိုလ်မူလ)ကို မတူးဖြို မဖျက်ဆီးသူ ဖြစ်ပုံ၊ အပြစ် မရှိပုံ၊ ပညာရှိတို့ မကဲ့ရဲ့အပ်သူဖြစ်ပုံ၊ များစွာသောကုသိုလ်ကို ပွားများသူဖြစ်ပုံတို့ကို ကဏှပက္ခ, သုက္ကပက္ခအားဖြင့် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၁၊၂၉၇။ အံ၊မြန်၊၁၊၃၁၅။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ... ဆဋ္ဌသုတ်။
အပြစ်ရှိသော ကံသုံးပါး၊ အပြစ်မရှိသော ကံသုံးပါးနှင့် ပြည့်စုံသူသည်-အစရှိ သည်ဖြင့် အထက်သုတ်အတိုင်း သုက္ကပက္ခ, ကဏှပက္ခအားဖြင့် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၁၊၂၉၈။ အံ၊မြန်၊၁၊၃၁၅။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ... သတ္တမသုတ်။
မညီမညွတ်သော ကာယကံ, ညီညွတ်သော ကာယကံ-အစရှိသည်ဖြင့် အထက်သုတ်အတိုင်း ကဏှပက္ခ, သုက္ကပက္ခအားဖြင့် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၁၊၂၉၈။ အံ၊မြန်၊၁၊၃၁၅။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ... အဋ္ဌမသုတ်။
မစင်ကြယ်သော ကာယကံ, စင်ကြယ်သော ကာယကံ-အစရှိသည်ဖြင့် အထက်သုတ်အတိုင်း ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၁၊၃၀၉။ အံ၊မြန်၊၁၊၃၂၅။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၅၀။ အံ၊ဋီ၊၂၊၂၂၂။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၁-ဘဏ္ဍဂါမဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
ဉာဏ်ဖြင့် မစူးစမ်း မဆင်ခြင်ပဲ, ဉာဏ်ဖြင့် မသက်ဝင်ပဲ (၁) မချီးမွမ်းထိုက်သော ပုဂ္ဂိုလ်၏ဂုဏ်ကျေးဇူးကို ချီးမွမ်းခြင်း၊ (၂) ချီးမွမ်းထိုက်သောပုဂ္ဂိုလ်၏အပြစ်ကို ပြောဆိုခြင်း၊ (၃) မကြည်ညိုသင့်သောအရာ၌ ကြည်ညိုမှုကို ဖြစ်စေခြင်း၊ (၄) ကြည်ညိုသင့်သော အရာ၌ ကြည်ညိုမှုကို မဖြစ်စေခြင်း-ဟူသော တရားလေးမျိုးတို့နှင့်ပြည့်စုံသော ထက်မြက်သောဉာဏ်ပညာမရှိသော သူတော်ကောင်းမဟုတ်သော လူမိုက်သည် မိမိ၏ ကုသိုလ်မူလကို တူးဖြို ဖျက်ဆီးသူ အပြစ်ရှိသူ ပညာရှိတို့ကဲ့ရဲ့ခံရသူ များစွာသော အကုသိုလ်ကို တိုးပွားစေသူဖြစ်၏။ ထို၏ဆန့်ကျင်ဖက် သုက္ကပက္ခတရားလေးမျိုးတို့နှင့် ပြည့်စုံသော သူတော်ကောင်း ထက်မြက်သောပညာရှိသည် မိမိ၏ကုသိုလ်မူလကို မတူးဖြို မဖျက်ဆီးသူ အပြစ်မရှိသူ ပညာရှိတို့ မကဲ့ရဲ့အပ်သူ များစွာသောကုသိုလ်ကို ပွားများစေသူ ဖြစ်၏ ကဏှပက္ခ, သုက္ကပက္ခ ခွဲ၍ ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၁၊၃၁၀-၁။ အံ၊မြန်၊၁၊၃၂၆-၇။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၅၀။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၁-ဘဏ္ဍဂါမဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
အမိ, အဖ, ဘုရားရှင်, ဘုရားရှင်၏သာဝကတို့ အပေါ်၌ ပြစ်မှားသော ထက် မြက်သောဉာဏ်ပညာမရှိသော သူတော်ကောင်းမဟုတ်သော လူမိုက်သည် မိမိ၏ ကုသိုလ်မူလကို တူးဖြို ဖျက်ဆီးသူ အပြစ်ရှိသူ သူတော်ကောင်းတို့ ကဲ့ရဲ့အပ်သူ များစွာသောအကုသိုလ်ကို ပွားများသူဖြစ်၏။ ထို၏ဆန့်ကျင်ဖက် သုက္ကပက္ခပုဂ္ဂိုလ်တို့ အပေါ်၌ မှန်ကုန်စွာပြုကျင့်သော ထက်မြက်သောဉာဏ်ပညာရှိသော သူတော်ကောင်း ပညာရှိသည် မိမိ၏ကုသိုလ်မူလကို မတူးဖြို မဖျက်ဆီးသူ အပြစ်မရှိသူ သူတော်ကောင်းတို့ ချီးမွမ်းအပ်သူ များစွာသောကုသိုလ်ကို ပွားစေသူဖြစ်ပုံကို ကဏှပက္ခ, သုက္ကပက္ခ ခွဲ၍ ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၁၊၇။ သံ၊မြန်၊၁၊၆။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၃၂။ သံ၊ဋီ၊၁၊၇၈။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-ဒေဝတာသံယုတ္တ၊ ၂-နန္ဒနဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။ အခြေနှစ်ချောင်းရှိသူတို့တွင် “မင်း”၊ အခြေလေးချောင်းရှိ သတ္တဝါတို့တွင် “နွားလား ဥသဘ”၊ မယားတို့တွင် အပျိုစင်ဘဝက ယူထားသောမယား၊ သားတို့တွင် “သားကြီး” ဤလေးမျိုးတို့သည် အမြတ်ဆုံးဖြစ်ပါသည်-ဟု လျှောက်ထားလာသော အညတရနတ်သားအား ဘုရားရှင်က “အခြေနှစ်ချောင်းရှိသူတို့တွင် “ဘုရားရှင်၊ အခြေလေးချောင်းရှိ သုတ္တဝါတို့တွင် “အာဇာနည်သတ္တဝါ”၊ ဇနီးမယားတို့တွင် လင်၏ စကားကို ရိုသေစွာလိုက်နာသမှုပြုသော မယား၊ သားတို့တွင် မိဖတို့စကားကို လိုက်နာ သောသား-ဤလေးမျိုးသည် အမြင့်မြတ်ဆုံးဖြစ်သည်-ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ/ဋီကာတို့၌-ရှင်းလင်းဖွင့်ပြချက်များ ရှိပါသည်။
-အံ၊၂၊၃၁၈-၉။ အံ၊မြန်၊၂၊၄၀၇-၉။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၁၉-၁၂၀။ အံ၊ဋီ၊၃၊၁၁၇။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဆက္ကနိပါတ၊ ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၅-ဓမ္မိကဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
ဇာဏုဿောဏိပုဏ္ဏား မေးလျှောက်သည့် (၁) မင်း၊ (၂) ပုဏ္ဏား (ဗြာဟ္မဏ)၊ (၃) ဂဟပတိ၊ (၄) ဣတ္ထီ၊ (၅) စောရ၊ (၆) သမဏတို့၏ အဓိပ္ပါယ, ဥပဝိစာရ, အဓိဋ္ဌာန, အဘိနိဝေသ, ပရိယောသာန-တို့ကို ဝေဖန်၍ ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌-ယင်းပုဂ္ဂိုလ်တို့၏ အဖွင့်နှင့် ထောက်ရာ တည်ရာရသူ ပုဂ္ဂိုလ် ၅-မျိုးကို ဖွင့်ပြထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၃၊၃၈၃-၄။ သံ၊မြန်၊၃၊၃၉၀-၁။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၂၀။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၂-သစ္စသံယုတ္တ၊ ၄-သီသပါဝနဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
အရိယာတို့၏ သစ္စာလေးပါးအမှန်တရားကို အမှန်အတိုင်းမသိပဲ ဆင်းရဲဒုက္ခ အဆုံး (နိဗ္ဗာန်)ကို မျက်မှောက်ပြုနိုင်လိမ့်မည်-ဟု ပြောဆိုနိုင်သော အကြောင်းမရှိပုံကို ရှားရွက်, သျှစ်သျှာရွက်, ထင်းရှူးရွက်တို့ကို ဖက်ခွက်ပြုလုပ်၍ ရေခပ်ခြင်း နားချောင်းပြုလုပ်၍ နားပန်ခြင်း မဖြစ်နိုင်သကဲ့သို့၎င်း၊ ပဒုမာကြာရွက်, ပေါက်ရွက်, ခွေးတောက်ရွက်တို့ကို ဖက်ခွက်ပြုလုပ်၍ ရေခပ်ခြင်း, နားချောင်းလုပ်၍ ပန်နိုင်သကဲ့သို့ ထို့အတူ အရိယာပုဂ္ဂိုလ်တို့၏ သစ္စာလေးပါးအမှန်တရားကို အမှန်အတိုင်း ထိုးထွင်း၍ သိမှသာ ဆင်းရဲ၏အဆုံး နိဗ္ဗာန်ကို မျက်မှောက်ပြုနိုင်သောအကြောင်း ရှိ၏-ဟု ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၁၊၄၄၂။ သံ၊မြန်၊၁၊၄၃၁-၂။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၉၇။ သံ၊ဋီ၊၂၊၁၈၀။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၇-ရာဟုလသံယုတ္တ၊ ဒုတိယဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
ခန္ဓာငါးပါးတို့တွင် တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီကို အနတ္တလက္ခဏသုတ်တော်အတိုင်း အရှင်ရာဟုလာအား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၂၊၃၉။ သံ၊မြန်၊၂၊၃၈။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၄၉။ သံ၊ဋီ၊၂၊၂၂၁။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-ခန္ဓသံယုတ္တ၊ ၅-အတ္တဒီပဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
ပစ္စုပ္ပန်, အတိတ်, အနာဂတ်, အဇ္ဈတ္တ, ဗဟိဒ္ဓ, ဩဠာရိက, သုခုမ, ဟီန, ပဏီတ, ဒူရ, သန္တိကဖြစ်သော ခန္ဓာငါးပါးနှင့် အတိတ်, အနာဂတ်, ပစ္စုပ္ပန် ... ဒူရ, သန္တိက, သာသဝ, သဥပါဒါနိယဖြစ်သော ဥပါဒါနက္ခန္ဓာငါးပါးတို့ကို ဘုရားရှင်က ရဟန်းတို့အား ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၂၊၁၈၈-၉။ သံ၊မြန်၊၂၊၁၈၀။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၄-ဩက္ကန္တသံယုတ္တ၊ ဒသမသုတ်။
ကွယ်လွန်လျှင် အပါယ်လေးဘုံသို့ မရောက်နိုင်သော သောတာပန် မဖြစ်မခြင်း မသေနိုင်သော သဒ္ဓါနုသာရီပုဂ္ဂိုလ်၊ ဓမ္မာသာရီပုဂ္ဂိုလ်တို့၏ ခန္ဓာတစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ အပေါ်၌ ရှုမြင်ယုံကြည်ပုံကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၂၊၁၉၃။ သံ၊မြန်၊၂၊၁၈၃။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၅-ဥပ္ပါဒသံယုတ္တ၊ ဒသမသုတ်။
ခန္ဓာတို့၏ စတင်ဖြစ်မှု, တည်တံ့မှု, အသစ်ဖြစ်ပေါ်မှု, ထင်ရှားဖြစ်ပေါ်မှုသည် ဆင်းရဲ၏ စတင်ဖြစ်မှု, ရောဂါတို့၏ တည်တံ့မှု၊ အိုခြင်း သေခြင်း၏ ထင်ရှားဖြစ်မှု ဖြစ်ပုံ၊ ခန္ဓာတို့၏ ချုပ်ငြိမ်းမှု ကွယ်ပျောက်မှုသည် ဆင်းရဲ၏ ချုပ်မှု၊ ရောဂါတို့၏ ငြိမ်းမှု, အိုခြင်း သေခြင်း၏ ကွယ်ပျောက်မှုမည်၏-ဟု ခန္ဓာတစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ ခွဲ၍ ဖြစ်မှု ချုပ်မှုတို့ကို ဘုရားရှင် ဟောလသုတ်။
-သံ၊၂၊၁၉၆။ သံ၊မြန်၊၂၊၁၈၆။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၆-ကိလေသသံယုတ္တ၊ ဒသမသုတ်။
ခန္ဓာငါးပါးတို့၌ ဆန္ဒရာဂဟူသော ဥပက္ကိလေသကိုပယ်ပြီးသော ရဟန်း၏ စိတ်သည် နေက္ခမ္မ၌ညွတ်ပုံ၊ နေက္ခမ္မ၌အထုံရပြီးသော စိတ်သည် အဘိညာသစ္ဆိကရဏီယဓမ္မတို့၌ ပြုရန်သင့်လျော်ပုံကို ခန္ဓာတစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ ခွဲ၍ ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၃၊၃၇၂-၃။ သံ၊မြန်၊၃၊၃၇၈-၉။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၂-သစ္စသံယုတ္တ၊ ၂-ဓမ္မစက္ကပ္ပဝတ္တနဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
သစ္စာလေးပါးကို တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ သဘာဝဓမ္မတို့ကို ဟောတော်မူပြီး ယင်း သစ္စာတရားတို့ကို အသီး အသီးသိရန် အားထုတ်ရမည်-ဟု ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၁၊၄၀၂-၃။ အံ၊မြန်၊၁၊၄၁၇။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၂၄။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ (၉)၄-မစလဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
သမဏမစလပုဂ္ဂိုလ်, သမဏပုဏ္ဍရိကပုဂ္ဂိုလ်, သမဏသုခုမာလပုဂ္ဂိုလ် သမဏေသု သမဏသုခုမာလပုဂ္ဂိုလ်တို့ကို တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ အကျယ်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၁၊၄၇၀။ အံ၊မြန်၊၁၊၄၈၃-၄။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၄၅။ အံ၊ဋီ၊၃၊၃၄၂။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ စတုတ္ထပဏ္ဏာသက၊ (၁၇)၂-ပဋိပဒါဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
အက္ခမာပဋိပဒါ၊ ခမာပဋိပဒါ၊ ဒမာပဋိပဒါ၊ သမာပဋိပဒါ-ဟူသော ပဋိပဒါ လေးပါးကို အကျယ်ဝေဖန်၍ ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၁၊၄၇၀-၁။ အံ၊မြန်၊၁၊၄၈၄-၅။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ ... ပဉ္စမသုတ်။
အထက်သုတ်ပါ ပဋိပဒါလေးပါးကိုပင် အကျယ်ဝေဖန်၍ ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၁၆၀-၁။ သံ၊မြန်၊၂၊၁၅၃။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၂-ရာဓသံယုတ္တ၊ ဒုတိယဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
အရှင်ရာဓထေရ်၏ လျှောက်ထားချက်အရ “ခယဓမ္မ”သည် ခန္ဓာငါးပါး ဖြစ်ပုံ၊ ခန္ဓာတစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ၌ ခယဓမ္မကို သိမြင်သောပုဂ္ဂိုလ်သည် ယင်းခန္ဓာ၌ နိဗ္ဗိန္ဒဉာဏ် ဖြစ်ပုံမှ စ၍ အနတ္တလက္ခဏသုတ်တော်အတိုင်း ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၂၊၁၉၄။ အံ၊မြန်၊၂၊၂၄၇။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ပဉ္စကနိပါတ၊ စတုတ္ထပဏ္ဏာသက၊ (၁၉)၄-အရညဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
ခလုပစ္ဆာဘတ္တိကဓုတင်ဆောင်ပုဂ္ဂိုလ်ငါးမျိုးကို အကျယ်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၁၊၄၀၉-၄၁၁။ အံ၊မြန်၊၁၊၄၂၃-၄။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၂၆။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ (၁၀)၅-အသုန္ဒရဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
အတ္တဟိတအကျိုးအတွက်သာ ကျင့်သောပုဂ္ဂိုလ်၊ ပရဟိတအကျိုးအတွက်သာ ကျင့်သောပုဂ္ဂိုလ်၊ အတ္တဟိတ, ပရဟိတအကျိုးနှစ်မျိုးလုံးအတွက် မကျင့်သောပုဂ္ဂိုလ်၊ အတ္တဟိတ, ပရဟိတအကျိုးနှစ်မျိုးလုံးအတွက် ကျင့်သောပုဂ္ဂိုလ်-ဟု ပုဂ္ဂိုလ်လေးမျိုးကို အကျယ်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၂၊၁၇၆-၇။ အံ၊မြန်၊၂၊၂၂၄-၅။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၆၀။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ပဉ္စကနိပါတ၊ စတုတ္ထပဏ္ဏာသက၊ (၁၇)၂-အာဃာတဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
အတ္ထကုသလ, ဓမ္မကုသလ, ဗျဉ္ဇနကုသလ, နိရုတ္တိကုသလ, ပုဗ္ဗာပရကုသလဟူသော တရားငါးမျိုးနှင့် ပြည့်စုံသောပုဂ္ဂိုလ်သည် ကုသိုလ်တရားတို့၌ လျင်မြန်စွာဆောင်မှတ်နိုင်သူ၊ ကောင်းစွာ (ပြည့်ပြည့်စုံစုံ)သင်ယူအပ်သည်ကိုပြု၍ သင်ယူနိုင်သူ၊ များစွာသင်ယူနိုင်သူ၊ သင်ယူအပ်သမျှ မမေ့မပျောက်သူဖြစ်ပုံကို အရှင်သာရိပုတ္တရာထေရ်၏ တိုက်တွန်းချက်အရ အရှင်အာနန္ဒာ ဟောပြသည့်သုတ်။
အရှင်အာနန္ဒာသည် ဤတရားငါးမျိုးနှင့် ပြည့်စုံသူဖြစ်ပုံကို အရှင်သာရိပုတ္တရာထေရ်က ပြန်လည်မိန့်ကြားတော်မူပါသည်။
အဋ္ဌကထာ၌-ပုဗ္ဗာပရကုသလငါးမျိုးကို အကျယ်ဖွင့်ပြထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၃၊၅၂-၃။ သံ၊မြန်၊၃၊၅၆။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-မဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၇-ဧသနာဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
ရာဂ, ဒေါသ, မောဟ-ဟူသော ဗြောင့်သုံးမျိုးရှိပုံ၊ ယင်းငြောင့်သုံးမျိုးကို ထူးသောဉာဏ်ဖြင့်သိခြင်းငှာ, ပိုင်းခြား၍ သိခြင်းငှာ, ကုန်စေခြင်းငှာ, ပယ်စွန့်ခြင်းငှာ အဋ္ဌင်္ဂီကအရိယမဂ်ကို ပွားများရမည်ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၃၊၃၉၆-၈။ အံ၊မြန်၊၃၊၃၉၀-၂။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဒသကနိပါတ၊ ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ (၉)၄-ထေရဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
“ငါ့မှာ အာသဝေါတရားတို့ ကုန်ပြီ”ဟု ဝန်ခံနိုင်သော ရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်၏ အားဆယ်ပါးတို့ကို အရှင်သာရိပုတ္တရ၏ လျှောက်ထားချက်အရ ဘုရားရှင် အကျယ် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၁၊၃၈၉။ သံ၊မြန်၊၁၊၃၇၆။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၄၆။ သံ၊ဋီ၊၂၊၁၅၁။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၄-အနမတဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ပထမဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
မသိမှု အဝိဇ္ဇာဖြင့် ပိတ်ဖုံး, တဏှာနှောင်ကြိုးဖြင့် ဖွဲ့ချည်ထားသဖြင့် ဘဝတစ်ခု
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၃၆၉-၃၇၂။ ကောသလ၊ သာဝတ္ထိ၊ ဇေတဝန၊ ဘုရားရှင်
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၁၊၂၃၁။ အံ၊၃၊၆၉-၇၀။ ကောသလ၊ သာဝတ္ထိ၊ ဇေတဝန၊ ဘုရားရှင်
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၃၊၄၁၀။ ကောသလ၊ သာဝတ္ထိ၊ ဇေတဝန၊ ဘုရားရှင်
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၅၀၀-၂။ မဂဓ၊ နာဠန္ဒာ၊ ပါဝါရိကမ္ဗဝန၊ ဘုရားရှင်
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၁၊၅၆။ အံ၊၂၊၃၁၅။ ကောသလ၊ သာဝတ္ထိ၊ ဇေတဝန၊ ဘုရားရှင်။ အံ၊၃၊၂၄၈။ ဝံသ၊ ကောသမ္ဗီ၊ ဃောသိတာရာမ၊ အာနန္ဒာ
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၁၀၃-၈။ ဝံသ၊ ကောသမ္ဗီ၊ ဗဒရိကာရာမ၊ ခေမကထေရ်
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၃၊၂၄၈။ အံ၊မြန်၊၃၊၂၄၇။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ နဝကနိပါတ၊ ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ (၆)၁-ခေမဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
ဝံသတိုင်း ကောသမ္ဗီမြို့ ဃောသိတာရုံကျောင်းတော်၌ အရှင်ကာဠုဒါယီထေရ်၏ မေးလျှောက်ချက်အရ အာနန္ဒာမထေရ်က “သမာပတ်ရှစ်ပါးနှင့် အာသဝေါတရားတို့ ကုန်ခမ်းခြင်းသည် “ခေမပ္ပတ္တ”ဟု ဘုရားရှင် မုချအားဖြင့်ဟောတော်မူကြောင်း ဖြေကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၅၄၄-၉။ သံ၊မြန်၊၂၊၅၃၇-၅၄၁။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၅၀။ သံ၊ဋီ၊၂၊၃၈၉။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၀-အဗျာကတဝဂ္ဂ၊ ပထမသုတ်။
ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့တော်နှင့် သာကေတမြို့အကြား “တောရဏအရပ်၌ ခေမာထေရီ သီတင်းသုံးနေစဉ် ကောသလဘုရင်က “ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ”အစရှိသောပြဿနာလေးမျိုးကို မေးလျှောက်ရာ ယင်းပြဿနာလေးချက်ကို မြတ်စွာဘုရားရှင် ဖြေကြားတော်မမူကြောင်း ခေမာထေရီက မိန့်ကြားပါသည်။ အဘယ်ကြောင့် ဘုရားရှင် ဖြေတော်မမူပါသနည်း-ဟု မေးလျှောက်ရာ ခေမာထေရီ က “ဂင်္ဂါမြစ်၏ သဲများ၊ မဟာသမုဒ္ဒရာရှိရေများကို ရေတွက်နိုင်သော သင်္ချာပညာရှင် ရှိပါသလောဟု ပြန်လည်မေးတော်မူပြီး ဥပါဒါနက္ခန္ဓာတစ်ပါးစီ၌ သတ္တဝါဟုပညတ်နိုင်သော သဘောကို ဘုရားရှင်ပယ်ပြီးပုံ၊ ထို့ကြောင့် “ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ”အစရှိသောအရာသို့ မရောက်တော့ပုံကို အကျယ်ရှင်းလင်း ဟောပြပါသည်။ တဖန် ကောသလမင်းသည် ဘုရားရှင်အား ထိုပြဿနာကို မေးလျှောက်သည့်အခါ ဘုရားရှင်က ခေမာထေရီဖြေကြားသည့်အတိုင်း ရှင်းလင်းဖြေကြားတော်မူရာ ကောသလဘုရင်က “ဘုရားရှင်နှင့် သာဝိကာမတို့ တရားဟောရာ၌ သဒ္ဒါ-သဒ္ဒါချင်း အနက်-အနက်ချင်း တထပ်တည်းကျပုံ၊ ညီညွတ်ပုံ၊ မဆန့်ကျင်ပုံတို့ကို ချီးကျူး လျှောက်ထားသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၁၊၁၈၅-၆။ သံ၊မြန်၊၁၊၁၇၄။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၂၄၅။ သံ၊ဋီ၊၁၊၂၈၁။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၇-ဗြာဟ္မဏသံယုတ္တ၊ ၇-ဥပါသကဝဂ္ဂ၊ ဒွါဒသမသုတ်။
ဘုရားရှင် သကျနိုင်ငံ “ခေါမဒုဿ”အမည်ရှိသော သာကီဝင်တို့၏နိဂုံး၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် မိုးပေါက်များကျလာသဖြင့် ဆွမ်းခံကြွရာမှ ဗြာဟ္မဏဂဟပတိကတို့ စည်းဝေးနေကြသော အစည်းအဝေးသို့ ဝင်ကြွတော်မူလာသည်ကို ကဲ့ရဲ့ ပြောကြားကြသော ဗြာဟ္မဏဂဟပတိကတို့ကို ဘုရားရှင်က “သူတော်ကောင်းမရှိသော အစည်းအဝေးသည် “သဘင်မမည်၊ တရားစကားကို မပြောကြားတတ်သောသူသည် “သူတော်ကောင်း”မမည်၊ ရာဂ, ဒေါသ, မောဟကို ပယ်၍ တရားဟောသောပုဂ္ဂိုလ်သည်သာ “သူတော်ကောင်းမည်၏”ဟု ဟောတော်မူရာ ထိုဗြာဟ္မဏဂဟပတိကတို့ ဥပါသကာ အဖြစ်ခံယူကြပုံကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌-မိုးရွာခြင်းအကြောင်းနှင့် သဘာဓမ္မကို ဖွင့်ပြထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၁၊၁၉၆-၇။ သံ၊မြန်၊၁၊၁၈၄-၅။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၂၆၀။ သံ၊ဋီ၊၁၊၂၉၄။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၈-ဝင်္ဂီသသံယုတ္တ၊ ဧကာဒသမသုတ်။
အင်္ဂနိုင်ငံ စမ္ပာမြို့အနီး ဂဂ္ဂရာရေကန်အနီးဝယ် ရဟန်းပရိသတ်, လူပရိသတ်, နတ်ပရိသတ်တို့အတူ သီတင်းသုံးနေတော်မူသော ဘုရားရှင်၏ ကိုယ်အဆင်းအားဖြင့် တယ်သပ္ပါယ်တော်မူပုံကို လ, နေတို့နှင့်ယှဉ်၍ ဘုရားရှင်အား အရှင်ဝင်္ဂီသထေရ် ချီးကျူးလျှောက်ထားသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၁၊၃၉၁-၂။ သံ၊မြန်၊၁၊၃၇၈-၉။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၄၇။ သံ၊ဋီ၊၂၊၁၅၂။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၄-အနမတဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ပဌမဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
မဂဓနိုင်ငံ ရာဇဂြိုဟ်မြို့ ဝေဠုဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် အညတရဗြာဟ္မဏ လျှောက်ထားချက်အရ “လွန်ခဲ့ပြီးသော ကပ္ပါများ များစွာရှိပုံ၊ ရေတွက်ခြင်းငှာ မတတ်နိုင်ပုံကို ဂင်္ဂါမြစ်ကမ်းရှိသဲများ ဥပမာဖြင့် မိန့်ကြားတော်မူပြီး သံသရာသည် အစမသိနိုင်လောက်အောင် ရှည်လျားပုံ၊ ရှည်လျားလှစွာသော သံသရာ တလျှောက် ဆင်းရဲဒုက္ခ ခံစားခဲ့ကြရပုံ၊ သင်္ချိုင်းမြေ တိုးပွားခဲ့ပုံ၊ သင်္ခါရတရားအားလုံးတို့၌ ငြီးငွေ့ခြင်းငှာ တပ်မက်မှုကင်းခြင်းငှာ လွတ်မြောက်ခြင်းငှာ အားထုတ်သင့်ပုံ ဘုရားရှင်က အကျယ်တဝင့် ရှင်းလင်းမိန့်ကြားတော်မူပါသည်။
အညတရဗြာဟ္မဏ ဥပါသကာအဖြစ်ကို ခံယူသွားပုံကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၃၊၁၁၈။ သံ၊မြန်၊၃၊၁၂၃။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၂-ဗောဇ္ဈင်္ဂသံယုတ္တ၊ ၉-ဂင်္ဂါပေယျာလဝဂ္ဂ၊ ပဌမ သုတ် ... ဒွါဒသမသုတ်။
ဂင်္ဂါပေယျာလဝဂ်အတိုင်း ဗောဇ္ဈင် ၇-ပါးတို့ကို ဝိဝေကနိဿိတ, ဝိရာဂ နိဿိတ, နိရောဓနိဿိတ, ဝေါဿဂ္ဂပရိဏာမီဖြစ်အောင် ပွားများ လျှင်, ကြိမ်ဖန်များစွာ အလေ့အလာပြုလျှင် နိဗ္ဗာနနိန္ဒ နိဗ္ဗာနပေါဏ, နိဗ္ဗာနပဗ္ဘာရ ဖြစ်၏-ဟု မြစ်ကြီးငါးသွယ် ဥပမာများဖြင့် တစ်သုတ်စီ တစ်သုတ်စီ ၁၂-သုတ်တို့ တိုင်အောင် ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၃၊၂၅၄။ သံ၊မြန်၊၃၊၂၅၇။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၇-ဣဒ္ဓိပါဒသံယုတ္တ၊ ၄-ဂင်္ဂါပေယျာလဝဂ္ဂ၊ ပထမသုတ် ... ဒွါဒသမသုတ်။
အထက်သုတ်အတိုင်း “ဆန္ဒသမာဓိပ္ပဓာနသင်္ခါရသမန္နာဂတ-အစရှိသော ဣဒ္ဓိပါဒ် လေးပါးတို့ကို ပွားများလျှင် ကြိမ်ဖန်များစွာ အလေ့အလာပြုလျှင် နိဗ္ဗာနနိန္န၊ နိဗ္ဗာနပေါဏ, နိဗ္ဗာနပတ္တာရဖြစ်၏-ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၃၊၁၆၆။ သံ၊မြန်၊၃၊၁၇၃။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၃-သတိပဋ္ဌာနသံယုတ္တ၊ ၆-ဂင်္ဂါပေယျာလဝဂ္ဂ၊ ပထမသုတ် ... ဒွါဒသမသုတ်။
ပထမသုတ်မှ ဒွါဒသမသုတ်တိုင်အောင် ၁၂-တို့ဖြင့် မြစ်ကြီးငါးသွယ် ဥပမာများဖြင့် အာတာပီ, သမ္ပဇာနော, သတိမာ, ဝိနေယျလောကေ အဘိဇ္ဈာဒေါမနဿ ဖြစ်အောင် သတိပဋ္ဌာန်လေးပါးကို တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ ပွားများလျှင် နိဗ္ဗာနနိန္ဒ, နိဗ္ဗာန ပေါဏ, နိဗ္ဗာနပဗ္ဘာရဖြစ်၏-ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-မ၊၃၊၅၂-၈။ မ၊မြန်၊၃၊၅၆-၆၁။ မ၊ဋ္ဌ၊၄၊၄၆-၇။ မ၊ဋီ၊၃၊၂၅၉-၂၆၁။
-မဇ္ဈိမနိကာယ၊ ဥပရိပဏ္ဏာသ၊ ၁-ဒေဝဒဟဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ပုဗ္ဗာရာမ, မိဂါရမာတုပါသာဒ၌ ဘုရားရှင်အား ဂဏကမောဂ္ဂလ္လာနပုဏ္ဏားက “မိဂါရမာတုပါသာဒ, ဝေဒကျမ်းဂန်, လေးအတတ်ပညာ, ဂဏန်းသင်္ချာအတတ်တို့၏ အနုပုဗ္ဗသိက္ခာ, အနုပုဗ္ဗကိရိယာ, အနုပုဗ္ဗပဋိပဒါတို့ကို နမူနာထား၍ ဓမ္မဝိနယ၏ အနုပုဗ္ဗသိက္ခာ, အနုပုဗ္ဗကိရိယာ, အနုပုဗ္ဗပဋိပဒါတို့ကို မေးလျှောက်သဖြင့် ဘုရားရှင်က အစဉ်အတိုင်း ဟောကြားတော်မူပါသည်။
တဖန် “နိဗ္ဗာန, နိဗ္ဗာနဂါမိမဂ္ဂ, သမာဒပေတ ဘုရားရှင်တို့ အထင်အရှားရှိနေ ပါလျက် အချို့အနည်းငယ်သော သာဝကတို့သာ နိဗ္ဗာန်ရရှိပြီး အချို့သာဝကများ မရရှိနိုင်ပုံကို” မေးလျှောက်ရာ ရာဇဂြိုဟ်မြို့တွင်းသို့ လမ်းညွှန်ဥပမာဖြင့် ရှင်းလင်း၍ ဘုရားရှင်က မိန့်တော်မူသည့်အခါ ဂဏကမောဂ္ဂလ္လာနပုဏ္ဏား သဘောပေါက် နားလည်ပုံကို လျှောက်ထားပြီး ယခုခေတ်ပေါ်ထွန်းနေသော ဆသတ္တာရဝါဒတို့ထက် အရှင်ဂေါတမ၏ ဝါဒသည်သာ အကောင်းဆုံးဖြစ်ကြောင်း လျှောက်ထား၍ ဥပါသကာအဖြစ် ခံယူပုံကို လျှောက်ထားသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌-သမ္မာပဋိပန္နကုလပုတ္တကို ဗာဟိရကသမယဖြင့် မနှိုင်းယှဉ်ပဲ အာဇာနည်မြင်း ဥပမာဖြင့်သာ နှိုင်းယှဉ်ဟောတော်မူပုံကို ဖွင့်ပြထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-ဥဒါန၊၁၆၆-၇။ ဥဒါန၊မြန်၊၁၅၀-၁။ ဥဒါန၊ဋ္ဌ၊၃၁၈-၃၂၁။
-ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ ဥဒါန၊ ၆-ဇစ္စန္ဒဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
ဘုရားရှင် မဂဓနိုင်ငံ ရာဇဂြိုဟ်မြို့ ဝေဠုဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ရာဇဂြိုဟ်မြို့အနီး ဥယျာဉ်၌ ပြည့်တန်ဆာမကို အကြောင်းပြု၍ ပျက်စီးကြသူတို့ အကြောင်းကို ရဟန်းတို့က လျှောက်ထားခြင်းကြောင့် ဥဒါန်းကျူးရင့်သည့် အနေအားဖြင့် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-ဤဥဒါန်းစကားတော်၌ အယုတ်တရား (အစွန်း) နှစ်ပါးဖြစ်သော သဘာဝဓမ္မများ၊ ထိုအယုတ်တရား (အစွန်းနှစ်ဖက်)ကို တဏှာ, အဝိဇ္ဇာတို့ (ကဋသီ)ကို ပွားစေကုန်၏၊ တဏှာ, အဝိဇ္ဇာတို့သည် မိစ္ဆာအယူကို ပွားစေတတ်ကုန်၏။ ဤအယုတ်တရား (အစွန်းနှစ်ဖက်)တို့ကို မသိခြင်းကြောင့် အချို့သောသူတို့သည် (သမ္မာပဋိပတ်မှ) ဆုတ်နစ်ကြကုန်၏။ အချို့သောသူတို့သည် (သမ္မာပဋိပတ်ကို) ကျော် လွန်၍ သွားကြကုန်၏၊ ထိုအယုတ်တရား (အစွန်းနှစ်ဖက်)တို့ကို သိသောပုဂ္ဂိုလ်တို့သည် ထိုအယုတ်တရား (အစွန်းနှစ်ဖက်)၌ မကျရောက်ကြကုန်၊ ထို့ကြောင့် တဏှာ, မာန, ဒိဋ္ဌိတို့ဖြင့် မိမိကိုယ်ကို အထင်မမှားကြကုန်၊ ထိုပုဂ္ဂိုလ်တို့အား (လူနတ်စသည်)ပညတ်ရန် ဝဋ်မရှိတော့ပြီ-ဟု မိန့်ကြားတော်မူပါသည်။
အဋ္ဌကထာ၌-မှတ်သားဖွယ်များစွာ ဖွင့်ဆိုထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၃၊၁၉၁။ အံ၊မြန်၊၃၊၁၉၂။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၆၆။ အံ၊ဋီ၊၃၊၂၈၇။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ နဝကနိပါတ၊ ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၂-သီဟနာဒဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
နှစ်ပေါင်းများစွာဖြစ်နေသော အနာ (အိုင်းအမာ)ကြီး၏ အပေါက် ၉-ပေါက်တို့ကဲ့သို့ ဤခန္ဓာကိုယ်ကြီး၏ အပေါက်ကိုးပေါက်တို့မှလည်း ရွံရှာဖွယ်, စက်ဆုပ်ဖွယ်, မကောင်းသောအနံ့အသက်များသာ အတိဖြစ်သောဝတ္ထုများ ယိုစီးထွက်ကျနေပေ၏။ ထို့ကြောင့် ဤကိုယ်ကာယ၌ ငြီးငွေ့စိတ်ပျက် (ဖွယ် ဖြစ်အောင် အားထုတ်)ကြကုန်လော့ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၃၊၂၅၁။ အံ၊မြန်၊၃၊၂၅၁။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ နဝကနိပါတ၊ ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ (၇)၂-သတိပဋ္ဌာနဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
ဒေဝ, မနုဿ-အစရှိသော ဂတိငါးပါးတို့နှင့် ယင်းဂတိငါးပါးတို့ကို ပယ်စွန့်ရန် သတိပဋ္ဌာန်လေးပါးတို့ကို ပွားများရမည်-ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၁၂၁-၂။ သံ၊မြန်၊၂၊၁၁၃-၄။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၉၈-၉။ သံ၊ဋီ၊၂၊၂၅၂။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-ခန္ဓသံယုတ္တ၊ (၁၀)၅-ပုဗ္ဗဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
သံသရာ၏ စတင်ဖြစ်ချိန်ကို မသိနိုင်၊ “မဟာသမုဒ္ဒရာ” “မြင့်မိုရ်တောင်” “မြေကြီးတို့ ပျောက်ကွယ်ချိန် ရှိနိုင်သော်လည်း အဝိဇ္ဇာဖြင့် (အမှန်တရား “သစ္စာ”ကို) ဖုံးကွယ်ထားပြီး တဏှာဖြင့် (ဘဝ, စည်းစိမ်တို့၌) ဖွဲ့တုတ်ချည်နှောင်ထားသော သတ္တဝါတို့၏ ဒုက္ခကုန်ဆုံးချိန်, ဒုက္ခအားလုံးမှ လွတ်မြောက်ချိန်ကို ငါဘုရားဟောတော်မမူ၊ ခွေးချီသည့်သံကြိုးဖြင့် ဖွဲ့ချည်ထားသော ခွေးကဲ့သို့ အရိယာတို့နှင့် မတွေ့ရ အရိယာ သူတော်ကောင်းတို့၏တရားကို မနာယူရ, အဆုံးအမ မခံရသော အဿုတဝန္တပုထုဇဉ်၏ ခန္ဓာငါးပါး၌ အတ္တ-ဟု ရှုမြင်ပုံ၊ ခန္ဓာငါးပါးသို့ ပတ်၍ပြေးနေပုံ, အစဉ်လိုက်နေပုံ၊ ဆင်းရဲအားလုံးမှ မလွတ်မြောက်နိုင်ပုံနှင့် အရိယဒဿာဝီ, အရိယဓမ္မသုတဝန္တ သပ္ပုရိသ ဓမ္မ သုဝိနီတဖြစ်သော သုတဝန္တအရိယာသာဝက၏ ခန္ဓာငါးပါးတို့၌ အတ္တ-ဟု မရှု မြင်ပုံ၊ အစဉ်မလိုက်ပုံ၊ ဒုက္ခအားလုံးတို့မှ လွတ်မြောက်နိုင်ပုံကို ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၂၊၁၂၃-၄။ သံ၊မြန်၊၂၊၁၁၄-၅။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၉၉-၃၀၀။ သံ၊ဋီ၊၂၊၂၅၂-၄။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ... အဋ္ဌမသုတ်။
သံသရာသည် အစမရှိ၊ အဝိဇ္ဇာဖြင့် (အမှန်တရာ “သစ္စာ”)ကို ဖုံးကွယ်ထား တဏှာဖြင့် (ဘဝ, ဘောဂတို့၌)ဖွဲ့နှောင် ချည်တုတ်ထားသော တစ်ဘဝမှ တစ်ဘဝသို့ပြောင်းရွှေ့ နေကြသော သတ္တဝါတို့၏ ရှေ့ပိုင်းအစသည် မထင်ရှား၊ ခွေးချည်သံကြိုးဖြင့် ခိုင်မြဲစွာ ချည်နှောင်ခံနေရသော ခွေးကဲ့သို့ ဤအတူ အဿုတဝန္တပုထုဇဉ်ပုဂ္ဂိုလ်သည် ဥပါဒါနက္ခန္ဓာငါးပါးတို့၌ “ငါ့ဥစ္စာ, ငါ, ငါ့အတ္တ”ဟု လျောင်း, ထိုင်, ရပ်, သွား ဣရိယာပုထ် လေးပါးလုံး ရှုမြင်နေ၏။ ထို့ကြောင့် “ဤ(ငါ့)စိတ်သည် ရှည်မြင့်စွာသောကာလပတ်လုံး ရာဂဖြင့် ညစ်နွမ်းနေသလော၊ ဒေါသဖြင့် ညစ်နွမ်းနေသလော၊ မောဟဖြင့် ညစ်နွမ်း နေသလော”ဟု မိမိစိတ်ကို အမြဲမပြတ် ရှုဆင်ခြင်နေရမည်။ သတ္တဝါတို့သည် စိတ် ညစ်နွမ်းခြင်းကြောင့် ညစ်နွမ်းကြသည်၊ စိတ်ဖြူစင်ခြင်းကြောင့် သတ္တဝါတို့ ဖြူစင်ကြ ရသည်။
ပန်းချီကျော်တို့၏ လက်စွမ်းပြ အဆန်းကြယ်ဆုံးပန်းချီကားချပ်ထက် စိတ်သည် ပို၍ဆန်းကြယ်၏၊ ဆန်းကြယ်သော တိရစ္ဆာန်အမျိုးမျိုးထက် စိတ်က ပို၍ ဆန်းကြယ်၏။ ထို့ကြောင့် မိမိစိတ်ကို အမြဲမပြတ် ရှုဆင်ခြင်နေရမည်။ ပင်မင်း (ဆေးဆိုးပန်းရိုက်)သမား, ပန်းချီဆရာတို့ကဲ့သို့ ဖြစ်သည်ရှိသော် ခန္ဓာငါးပါးသာ ဖြစ်သည်၊ ခန္ဓာငါးပါးသည် နိစ္စလော၊ အနိစ္စလော-အစရှိသည်ဖြင့် ခန္ဓာတစ်ပါးစီ တစ်ပါး စီကို အနတ္တလက္ခဏသုတ် ဒေသနာတော်နည်းဖြင့် အရဟတ္တဖိုလ်ဆိုက်သည်အထိ အကျယ်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၁၊၂၃၀-၁။ အံ၊မြန်၊၁၊၂၄၇-၈။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၁၄။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ တိကနိပါတ၊ ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ (၉)၄-သမဏဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
နွားတို့နှင့် အဆင်း, အသံ, ခြေရာမတူပဲ မြည်းသည် “ငါလည်း ဝန်ဆောင် နိုင်သူ, ငါလည်း ဝန်ဆောင်နိုင်သူ”ဟုဆို၍ နွားတို့၏နောက်သို့ တကောက်ကောက် လိုက်ပါနေသကဲ့သို့ ထို့အတူ အချို့သောရဟန်းသည် အဓိသီလသိက္ခာ, အဓိစိတ္တ သိက္ခာ, အဓိပညာသိက္ခာတို့ကို ဆောက်တည်၍ ကျင့်ခြင်း၌ ထက်သန်သောဆန္ဒမရှိပဲလျက် “ငါလည်း ရဟန်း, ငါလည်း ရဟန်း”ဟု ဆို၍ ရဟန်းသံဃာတော်၏နောက်သို့ တကောက်ကောက်လိုက်နေ၏၊ အဓိသီလသိက္ခာ, အဓိစိတ္တသိက္ခာ, အဓိပညာသိက္ခာတို့ကို ဆောက်တည်ကျင့်သုံးခြင်း၌ ထက်မြက်သောဆန္ဒရှိသူများ ဖြစ်ရမည်-ဟု သင်တို့ ကျင့်ရမည်ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၃၊၅၅။ သံ၊မြန်၊၃၊၅၉။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၇၄။ သံ၊ဋီ၊၂၊၄၁၂။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-မဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၈-ဩဃဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
ဂန္ထလေးပါးနှင့် ယင်းဂန္ထတရားတို့ကို ထူးသောဉာဏ်ဖြင့်သိရန်, ပိုင်းခြား၍ သိနိုင်ရန် ကုန်ခမ်းစေရန်, ပယ်စွန့်ရန် အဋ္ဌင်္ဂိက အရိယာမဂ်ကို ပွားများရမည်-ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၃၊၂၂၆-၇။ အံ၊မြန်၊၁၊၂၄၄-၅။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၀၅-၆။ အံ၊ဋီ၊၂၊၁၈၃။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ တိကနိပါတ၊ ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ (၈) ၃-အာနန္ဒဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
အရှင်အာနန္ဒာထေရ်က လေအောက်၌သာ ကြိုင်လှိုင်ပြီး လေဆန်မတက်နိုင်သော နံ့သာသုံးမျိုးကို လျှောက်ထားပြီး လေအောက်, လေညာ အရပ်မျက်နှာအားလုံး ပျံ့နှံ့နိုင်သော နံ့သာမျိုးကို မေးလျှောက်သဖြင့် လေအောက်, လေညာ အရပ်မျက်နှာ အားလုံး ပျံ့နှံ့နိုင်သော သရဏဂုံ, သီလ, ဒါနရနံ့များ ရှိပုံကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။ ဓမ္မဒေသနာခွင့်ပြုတော်မူခြင်းအကြောင်းကိုလည်း ဖွင့်ပြထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၁၊၂၀၆-၇။ သံ၊မြန်၊၁၊၁၉၂-၃။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၂၇၂-၃။ သံ၊ဋီ၊၁၊၃၀၅။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၉-ဝနသံယုတ္တ၊ စုဒ္ဒသမသုတ်။
အညတရရဟန်း၏ ကြာပန်းရနံ့ကို နမ်းရှူမှုကို အကြောင်းပြု၍ အကျိုးလို လားသော တောစောင့်နတ်က သံဝေဂဉာဏ်ဖြစ်ပွားစေရန် ပြောကြားပုံကို ရဟန်းနှင့် တောစောင့်နတ်တို့ အပြန်အလှန် ပြောဆိုပုံကို ပြဆိုသောသုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၃၊၄၀၈။ သံ၊မြန်၊၃၊၄၁၄။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၃၃-၅။ သံ၊ဋီ၊၂၊၅၄၇။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၂-သစ္စသံယုတ္တ၊ ဒုတိယအာမကဓည-ပေယျာလဝဂ္ဂ။ ဒသမသုတ်။
မာလာဂန္ဓ ဝိလေပန ဓာရာဏ မဏ္ဍန ဝိဘူသနဌာနမှ ရှောင်ကြဉ်သော သတ္တဝါတို့သည် နည်းပါးကုန်၏။ မရှောင်ကြဉ်သော ပုဂ္ဂိုလ်တို့သည်သာ များပြားကုန်၏-ဟု ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသောသုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-ဥဒါန၊၉၁-၉၂။ ဥဒါန၊မြန်၊၈၅။ ဥဒါန၊ဋ္ဌ၊၁၀၃-၅။
-ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ ဥဒါန၊ ၂-မုစလိန္ဒဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
ဇနီးသည် သားဖွားသည့်အခါ အသုံးပြုရန်အတွက် အလိုရှိသလောက် သောက် သုံးနိုင်သော်လည်း ဆောင်ယူခွင့်မရှိသောဆီကို အလိုရှိသလောက် သောက်သုံးပြီး အံထုတ်ခြင်းငှါ မတတ်နိုင်ခြင်းကြောင့် လူးလှိမ့်လျှက် ဝေဒနာအပြင်းအထန် ခံစားနေသော ပရိဗိုဇ်ကို မြင်တော်မူသဖြင့် ဘုရားရှင် ဥဒါန်းကျူးရင့်တော်မူပုံကို ပြဆိုသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၃၊၃၆၁။ သံ၊မြန်၊၃၊၃၆၅။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၁-သောတာပတ္တိသံယုတ္တ၊ ၇-မဟာပညဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
သပ္ပုရိသသံသေဝ, သဒ္ဓမ္မဿဝန, ယောနိသောမနသိကာရ, ဓမ္မာနုဓမ္မပဋိပတ္တိဟူသော တရားလေးပါးတို့ကို ပွားများသည်ရှိသော်, ကြိမ်ဖန်များစွာ အလေ့အလာ ပြုအပ်သည်ရှိသော် ပညာနက်နဲခြင်းငှါ ဖြစ်ကုန်၏-ဟု ဘုရားရှင် ဟောကြားတော် မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၃၊၁၂၃__၅။ အံ၊မြန်၊၃၊၁၂၄-၆။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၄၃။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ အဋ္ဌကနိပါတ၊ ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ (၇) ၂-ဘူမိစာလဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
ဤသုတ်တော်၌ ဘုရားရှင်သည် ဒိဗ္ဗစက္ခုဉာဏ်, ဣဒ္ဓိဝိဓဉာဏ်, စေတောပရိယဉာဏ်, ယထာကမ္မုပဂဉာဏ်, အနာဂတံသဉာဏ်, ပစ္စုပ္ပန္နံသဉာဏ်, အတီတံသဉာဏ်, ပုဗ္ဗေနိဝါသဉာဏ်ဟူသော ဉာဏ်တော် (၈)ပါးတို့ကို ဟောတော်မူပါသည်။ ထိုဉာဏ်တော် (၈)ပါးတို့နှင့် အတူတကွ ဝိပဿနာဉာဏ် မဂ်ဉာဏ် (၄)ပါး၊ ဖိုလ်ဉာဏ်(၄)ပါး၊ ပစ္စဝေက္ခဏာဉာဏ်(၄)ပါး၊ ပဋိသမ္ဘိဒါဉာဏ် (၄)ပါး၊ အသာဓာရဏဉာဏ်တော် (၆)ပါးတို့ကိုလည်း ဟောတော်မူကြောင်း အဋ္ဌကထာ၌ ပြဆိုထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၁၊၂၀။ အံ၊မြန်၊၁၊၂၇။ အံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၇၃။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဧကကနိပါတ၊ အနာပတ္တိဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
ဂရုကအာပတ်ကို လဟုကအာပတ်-ဟု ပြ (ပြောဆို) ခြင်းသည် ဗဟုဇန အဟိတ, ဗဟုဇနအသုခ စသည်ဖြစ်ပုံ၊ ဗဟုအပုညပသဝနဖြစ်ပုံ၊ သဒ္ဓမ္မအန္တရဓာပန ဖြစ်ပုံကို ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၁၊၂၁။ အံ၊မြန်၊၁၊၂၈။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ... စုဒ္ဒသမသုတ်။
ဂရုကအာပတ်ကို ဂရုကအာပတ်ဟု ပြ (ပြောဆို) ခြင်းသည် ဗဟုဇနဟိတ, ဗဟုဇနသုခစသည်ဖြစ်ပုံ, ဗဟုပုညပသဝနဖြစ်ပုံ၊ သဒ္ဓမ္မဌပနဖြစ်ပုံတို့ကို ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၃၊၃၈၂။ သံ၊မြန်၊၃၊၃၈၉။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၃၀။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၂-သစ္စသံယုတ္တ၊ ကောဋိဂါမဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
သမ္ဗဟုလမထေရ်မြတ်များ ပစ္ဆာဘတ္တအခါ မဏ္ဍလမာလ၌ သစ္စာလေးပါး သိမှုနှင့် ဆက်စပ်၍ အန္တရကထာ ပြောဆိုနေကြရာ အရှင်ဂဝမ္ပတိထေရ်က “ဘုရားရှင် မျက်မှောက်တော်၌ ကြားနာရသည့်အတိုင်း သစ္စာလေးပါး သိမြင်ပုံ”ကို ဟောကြားသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၁၊၁၈၉-၁၉၂။ အံ၊မြန်၊၂၊၂၄၁-၅။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၆၃-၄။ အံ၊ဋီ၊၃၊၅၄-၅၅။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ပဉ္စကနိပါတ၊ စတုတ္ထပဏ္ဏာသက(၁၈) ၃-ဥပါသကဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
အရှင်အာနန္ဒာထေရ်၏ မေးလျှောက်ထားချက်အရ “ကဿပဘုရားရှင် လက်ထက်တော်အခါက ဤနေရာ၌ ဂဝေသီအမှူးရှိသော ဥပါသကာ ငါးရာတို့ ရဟန်းပြုကြပြီး အဆင့်ဆင့် လွန်ကဲသည်ထက်လွန်ကဲ မွန်မြတ်သည်ထက် မွန်မြတ်သော တရားတို့ကို အားထုတ်ကြခြင်းကြောင့် “အနုတ္တရဝိမုတ္တိ” (အရဟတ္တဖိုလ်)ကို မျက်မှောက်ပြုနိုင်ကြပုံကို မိန့်ကြားတော်မူပြီး “ငါတို့လည်း အဆင့်ဆင့် လွန်ကဲသည် ထက်လွန်ကဲ မွန်မြတ်သည်ထက် မွန်မြတ်သော “အနုတ္တရဝိမုတ္တိဓမ္မ”ကို မျက်မှောက်ပြု နိုင်အောင် အားထုတ်ကြရမည်-ဟု ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၁၊၂၃၅-၆။ သံ၊မြန်၊၁၊၂၁၉-၂၂၀။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၃၂၂၊ သံ၊ဋီ၊၁၊၃၄၀-၁။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၁-သက္ကသံယုတ္တ၊ ဒုတိယဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
ကုသိုလ်ကောင်းမှု ပြုလုပ်နေကြကုန်သော, အကျင့်သီလနှင့် ပြည့်စုံကြကုန်သော, ရတနာသုံးပါးကို ကိုးကွယ်ဆည်းကပ်ကြကုန်သော, တရားသဖြင့် ရအပ်, ရှာမှီးအပ်သောပစ္စည်းဖြင့် သားမယားတို့အား ပြုစုလုပ်ကျွေးနေကြကုန်သောလူတို့ကို ငါရှိခိုး၏-ဟု သိကြားမင်းက မာတလိနတ်သား၏အမေးကို ဖြေကြားသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၁၊၁၄၀-၂။ သံ၊မြန်၊၁၊၁၃၅-၇။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၁၈၆-၇။ သံ၊ဋီ၊၁၊၂၃၈-၉။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၆-ဗြဟ္မသံယုတ္တ၊ ပဌမဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
ဘုရားရှင်၏ အကြံတော်ကိုသိ၍ သဟမ္ပတိ ဗြဟ္မာမင်းက “ပွင့်တော်မူပြီး ပွင့်တော်မူလတံ့သော ဘုရားရှင်များသည် ဓမ္မကိုသာ အရိုအသေ အလေးအမြတ်ပြု၍ မှီ၍ နေတော်မူကြပါကြောင်း၊ ဘုရားရှင်သည်လည်း ဓမ္မကိုသာ အရိုအသေ အလေး အမြတ်ပြု၍ မှီ၍ နေတော်မူပါလော့”ဟု လာရောက် လျှောက်ထားပုံကို ပြဆိုသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၃၊၂၁၆-၉။ အံ၊မြန်၊၃၊၂၁၆-၂၂၀။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၇၇။ အံ၊ဋီ၊၃၊၂၉၇။ , အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ နဝကနိပါတ၊ ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၄-မဟာဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
တောင်ပေါ်၌ လှည့်လည်ကျက်စားသွားလာသော မညီမညွတ်သော တောင် ပေါ်၌ လှည့်လည်ကျက်စား သွားလာခြင်းငှါ ဗာလ, အဗျတ္တ, အခေတ္တညူ, အကုသလ ဖြစ်သောနွားမသည် ပျက်စီးသကဲ့သို့၊ ဤအတူပင် သမာဓိ၏ဘေးရန်တို့ကို သုဓ်သင် ခြင်း၌ အထူးသိတတ်သော ဉာဏ်ပညာမရှိသော, အထက်ဈာန်၏ နီးစွာသော အကြောင်းဖြစ်ခြင်းကို ထိုးထွင်းသိမြင်တတ်သော ဉာဏ်ပညာမရှိသော, အခါခပ်သိမ်း သမာပတ်၌ ကျွမ်းကျင်လိမ္မာခြင်းမရှိသောရဟန်းသည် ပထမဈာန်နှင့် ဒုတိယဈာန်တို့ကို ရရှိသော်လည်း ယင်းဈာန်တို့ကို အဖန်ဖန်မှီဝဲခြင်း၊ ပွားများခြင်း၊ ကြိမ်ဖန်များစွာ လေ့လာခြင်းမပြု၊ စွဲမြဲစွာ တည်တံ့အောင် အားမထုတ်ပါမူ ထိုဈာန်နှစ်ပါးမှ ဆုတ်ယုတ် ပျက်စီးသွားနိုင်၏။
တောင်ပေါ်၌ လှည့်လည်ကျက်စားနေသော ပဏ္ဍိတ, ဗျတ္တ, ခေတ္တညူ, ဝိသမဝိစရိတု ကုသလဖြစ်သော နွားမကဲ့သို့။ ထို့အတူပင် ပဏ္ဍိတ, ဗျတ္တ, ခေတ္တညူ, ဝိသမ ဝိစရိတု ကုသလဖြစ်သောရဟန်းသည် မိမိ ရရှိပြီးသောဈာန်သမာပတ်တို့ကို အဖန်ဖန် ပွားများခြင်း၊ ကြိမ်ဖန်များစွာ အလေ့အလာပြုခြင်း၊ စွဲမြဲစွာ တည်တံ့အောင် အဓိဋ္ဌာန်ခြင်းကြောင့် သမာပတ် ၈-ပါး၊ အဘိညာဉ် (၆)ပါးတို့ကို ရရှိပြီး အကြောင်းရှိ လတ်သော် ထိုထိုဈာန်သမာပတ် အဘိညာဉ်အရာ၌ သက်သေထိုက်သည်၏အဖြစ်သို့ ရောက်၏-ဟု ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၁၊၃၆၇။ သံ၊မြန်၊၁၊၃၅၁-၂။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၂၈။ သံ၊ဋီ၊၂၊၁၃၆-၇။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၃-ဓာတုသံယုတ္တ၊ ဒုတိယဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
ဘုရားမဟုတ်သူများ၏ မိမိကိုယ်ကို ဘုရားဟူသော မိစ္ဆာအယူသည် အဘယ် ဒိဋ္ဌိကို စွဲ၍ဖြစ်ပါသနည်း-ဟု အရှင်ကစ္စည်းထေရ်၏ မေးလျှောက်ထားချက်ကို “အဝိဇ္ဇာ”ဟူသော အလိုအဇ္ဈာသယကို စွဲ၍ဖြစ်ပုံ၊ အဝိဇ္ဇာဓာတုသည် များစွာရှိပုံ၊ ဟီန, မဇ္ဈိမ, ပဏီတ -အဇ္ဈာသယကိုအကြောင်းပြု၍ ဟီန, မဇ္ဈိမ, ပဏီတဖြစ်သော သညာ, ဒိဋ္ဌိ, ဝိတက္က, စေတနာ, ပတ္ထနာ, ပဏိဓိ, ပုဂ္ဂလ, ဝါစာ, အာစိက္ခနာ, ဒေသနာ အစရှိသည်တို့ ဖြစ်ကုန်၏-ဟု တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီကို အကျယ်အားဖြင့် နာတိကရွာ၊ အုတ်ကျောင်း၌ ဘုရားရှင် ဖြေကြားတော်မူသည့်သုတ်။
သံ၊၃၊၃၁၀-၁။ သံ၊မြန်၊၃၊၃၁၂-၃။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၁၁။ သံ၊ဋီ၊၂၊၃၂၉။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၁-သောတာပတ္တိသံယုတ္တ၊ ၁-ဝေဠုဒွါရဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
ဉာတိကရွာသား ကွယ်လွန်သူများကို မေးလျှောက်သဖြင့် “ဗုဒ္ဓ, ဓမ္မ, သံဃ, အဝေစ္စပသာဒဂုဏ်, အရိယကန္တသီလ-ဟူသော ဓမ္မာဒါသ, ဓမ္မပရိယာယနှင့် ပြည့်စုံသော အရိယာသာဝကသည် မိမိကိုယ်ကို “ခီဏနိရယ”အစရှိသည်ဖြင့် ပြောကြားလိုလျှင် ပြောကြားနိုင်ပုံကို ဉာတိကရွာ၊ အုတ်ကျောင်း၌ ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၃၊၃၁၂။ သံ၊မြန်၊၃၊၃၁၃။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ... နဝမသုတ်။
အထက်သုတ်ပါအတိုင်း အရှင်အာနန္ဒာက မေးလျှောက်သဖြင့် ဖြေကြားတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၃၊၃၁၂-၄။ သံ၊မြန်၊၃၊၃၁၃-၅။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ... ဒသမသုတ်။
အထက်သုတ်ပါအတိုင်း အရှင်အာနန္ဒာက မေးလျှောက်သဖြင့် ဖြေကြားတော်မူသည့်သုတ်။
ဤသုတ် သုံးသုတ်တို့၌ အသီးအခြား မေးလျှောက်သော ဘိက္ခု, ဘိက္ခုနီ, ဥပါသကာ, ဥပါသိကာတို့အပြင် ဉာတိကရွာသား အနာဂါမ်အဖြစ်ဖြင့် ကွယ်လွန်သော ဥပါသကာ ၅၀-ကျော်၊ သကဒါဂါမ်အဖြစ်ဖြင့် ကွယ်လွန်သော ဥပါသကာ ၉၆-ဦး၊ သောတာပန် အရိယာသာဝကအဖြစ်ဖြင့် ကွယ်လွန်သော ဥပါသကာ ၅၀၆-ဦးတို့ ရှိကြောင်း ဘုရားရှင်ကိုယ်တော်တိုင် ဟောကြားတော်မူပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၃၊၃၄၂-၅။ အံ၊မြန်၊၃၊၃၄၁-၄။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၁၇။ အံ၊ဋီ၊၃၊၃၃၃။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဒသကနိပါတ၊ ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ (၆) ၁-သစိတ္တဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
အရှင်ဂိရိမာနန္ဒသည် အပြင်းအထန် မကျန်းမမာဖြစ်နေရာသို့ ကြွရောက်တော်မူပါရန် အရှင်အာနန္ဒာက လျှောက်ထားသဖြင့် သညာ (၁၀)ပါးကို အကျယ်အားဖြင့် အရှင်အာနန္ဒာအား ဟောတော်မူပြီး ယင်းသညာဒေသနာတော်ကို ကြားနာရ ခြင်းကြောင့် အရှင်ဂိရိမာနန္ဒရဟန်း ဝေဒနာပျောက်ကင်းသွားမည်ဟု မိန့်ကြားတော် မူသဖြင့် အရှင်အာနန္ဒာက အရှင်ဂိရိမာနန္ဒထေရ်အား ဒသကသညာ ဒေသနာတော်ကို ဟောကြားတော်မူပြီးသည်၏ ခဏ၌ အရှင်ဂိရိမာနန္ဒထေရ် ဝေဒနာ ပျောက်ကင်းသွားပုံကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
ဤသုတ် အာဒီနဝသညာ၌ အနာရောဂါ (၆၀)မျိုးကို ဟောတော်မူပါသည်။ အဋ္ဌကထာ၌ သည်းခြေကြောင့်ဖြစ်သော ဝေဒနာ(၃၂)ပါး၊ သလိပ်ကြောင့်, လေကြောင့် ထိုသုံးမျိုး ပျက်စီးခြင်းကြောင့် အနာရောဂါများ (၃၂)မျိုးစီ ရှိကြောင်း ဖွင့်ပြထားပါသည်။ ဋီကာ၌လည်း ရောဂါအဖွင့်များ ပါရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၂၇၂-၃။ သံ၊မြန်၊၂၊၂၆၄-၅။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-သဠာယတနသံယုတ္တ၊ (၈) ဂိလာနဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
အညတရရဟန်း၏ လျှောက်ထားချက်အရ ရဟန်းငယ်တစ်ပါး မကျန်းမမာ ဖြစ်နေရာအရပ်သို့ ကြွရောက်တော်မူပြီး ရောဂါအကြောင်းနှင့် သီလဝိသုဒ္ဓဖြစ်ပုံကို မေးတော်မူ၍ ရာဂဝိရာဂအကျိုးငှါ တရားဟောတော်မူပုံကို မိန့်ကြားတော်မူပြီး အဇ္ဈတ္တိ ကာယတန (၆)ပါးတို့ကို တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီဖြင့် အနတ္တလက္ခဏသုတ် ဒေသနာတော် အတိုင်း ဟောတော်မူရာ ဒေသနာတော်၏အဆုံး၌ ဂိလာနရဟန်း သောတာပန်ဖြစ်ပုံကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၂၊၂၇၃-၄။ သံ၊မြန်၊၂၊၂၆၆-၇။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ... ဒုတိယသုတ်။
အထက်သုတ်တော်အတိုင်း ဂိလာနရဟန်းအား ရောဂါဝေဒနာနှင့် သီလ ဝိသုဒ္ဓိကို မေးတော်မူ၍ အနုပါဒါပရိနိဗ္ဗာန်အကျိုးငှါ တရားဟောတော်မူပုံကို မိန့်တော်မူပြီး အဇ္ဈတ္တိကာယတန (၆)ပါးတို့ကို အနတ္တလက္ခဏသုတ်ဒေသနာတော်နည်းဖြင့် တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီဖြင့် ဟောကြားတော်မူရာ ဒေသနာတော်အဆုံး၌ ဂိလာနရဟန်း ရဟန္တာဖြစ်ပုံကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၃၊၇၁-၂။ သံ၊မြန်၊၃၊၇၅-၆။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၈၅-၆။ သံ၊ဋီ၊၂၊၄၂၅။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၂-ဗောဇ္ဈင်္ဂသံယုတ္တ၊ ၂-ဂိလာနဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
မဂဓနိုင်ငံ၊ ရာဇဂြိုဟ်မြို့ ပိပ္ပလိဂူ၌ မကျန်းမမာဖြစ်နေသော အရှင်မဟာကဿပထေရ်အား ကဿပဗောဇ္ဈင်ကို ဘုရားရှင်ကိုယ်တော်တိုင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၃၊၇၂။ သံ၊မြန်၊၃၊၇၆။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ... ပဉ္စမသုတ်။
မဂဓနိုင်ငံ၊ ရာဇဂြိုဟ်မြို့ ဂိဇ္ဈကုတ်တောင်၌ မကျန်းမမာဖြစ်နေသော အရှင်မဟာမောဂ္ဂလ္လာန်မထေရ်အား မောဂ္ဂလာနဗောဇ္ဈင်ကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၃၊၇၃။ သံ၊မြန်၊၃၊၇၇။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ... ဆဋ္ဌသုတ်။
မဂဓနိုင်ငံ၊ ရာဇဂြိုဟ်မြို့ ဝေဠုဝန်ကျောင်းတော်၌ မကျန်းမမာဖြစ်နေတော်မူသော ဘုရားရှင်အား အရှင်စုန္ဒထေရ်က ဘုရားရှင်ကိုယ်တော်တိုင် တိုက်တွန်းတော် မူချက်အရ ဗုဒ္ဓဗောဇ္ဈင်တို့ကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၃၊၁၃၂-၄။ သံ၊မြန်၊၃၊၁၃၇-၉။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၃၅-၈။
-သံ၊ဋီ၊၂၊၄၇၁-၂။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၃-သတိပဋ္ဌာနသံယုတ္တ၊ ၁-အမ္ဗပါလီဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
ဘုရားရှင် ဝဇ္ဇီနိုင်ငံ၊ ဝေသာလီမြို့တော်အနီး ဝေဠုဝရွာ၌ ဝါကပ်တော်မူစဉ် ဝါကပ်တော်မူပြီးရာအခါ၌ အပြင်းအထန် မာရဏန္တိက ရောဂါဝေဒနာ စွဲကပ်တော်မူပါသည်။ ဝေဒနာကင်းပျောက်ပြီး ကျောင်းရိပ်ဝယ် ခင်းထားသော နေရာတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် အရှင်အာနန္ဒာ၏ လျှောက်ထားသည့်စကားကို အကြောင်းပြု၍ “မြတ်စွာဘုရားသည် တရားတော်ကို အတွင်းတရား, အပြင်တရားဟု နှစ်မျိုးထား၍ဟောတော်မမူကြောင်း၊ ဆရာစားချန်ထား၍လည်း ဟောတော်မမူကြောင်း၊ ရဟန်း သံဃာတော်များကိုလည်း ငါဘုရားသာ ဆောင်သွားမည်၊ ရဟန်းသံဃာသည် ငါဘုရားကိုသာ ဆရာဟူ၍ ညွှန်ပြရမည်”ဟု အကြံအစည် မရှိကြောင်း၊ ငါဘုရားသည် အိုမင်း လှပြီ၊ ကြီးရင့်လှပြီ၊ ကာလရှည်ကြာ တည်ခဲ့ပြီ၊ ပစ္ဆိမအရွယ်သို့ ရောက်နေပြီ၊ သက်တော်အားဖြင့် (၈၀)ရှိပြီ၊ လှည်းအိုကြီးကို ကြိမ်ကြိုးတို့ဖြင့် တုတ်နှောင်ဖွဲ့ချည်ပြီး သွားနေ သကဲ့သို့ ငါဘုရား၏ ခန္ဓာကိုယ်သည်လည်း သမာပတ်အဖွဲ့အစည်းဖြင့် ဖွဲ့တည်းချည်နှောင်၍ မျှတနေပေသည်။ “အာနန္ဒာ သတိပဋ္ဌာန်တရား လေးပါးတို့၌ ပြင်းထန်သော လုံ့လ၊ ထက်မြက်သောပညာ၊ ခိုင်မြဲသောသတိဖြင့် လောက၌ အဘိဇ္ဈာ ဒေါမနဿကို ပယ်ဖျောက်၍ အတ္တဟူသော သတိပဋ္ဌာနဓမ္မ, လောကုတ္တရာဓမ္မကို မှီခိုစရာကျွန်း သဖွယ်, အားကိုးရာပြု၍ နေကြ၊ ဓမ္မမှတစ်ပါး အခြားကို အားကိုးရာပြု၍ မနေကြကုန် လင့်။ သိက္ခာသုံးပါးတို့၌ လိုလိုလားလား ကျင့်ကြကုန်သောရဟန်းတို့သည် အမြတ်ဆုံး ပုဂ္ဂိုလ်များ ဖြစ်ကြလိမ့်မည်” အစရှိသည်ဖြင့် သတိပဋ္ဌာနဓမ္မကို ကျင့်သုံးနေထိုင်ကြရန် အသေးစိတ်အားဖြင့် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၃၊၃၅၇-၉။ သံ၊မြန်၊၃၊၃၆၂-၄။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၃၄။ သံ၊ဋီ၊၂၊၅၃၀။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၁-သောတာပတ္တိသံယုတ္တ၊ ၆-သညဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
သက္ကနိုင်ငံ၊ ကပိလဝတ်မြို့တော် နိဂြောဓာရုံကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် မဟာနာမ် သာကီဝင်၏ လျှောက်ထားချက်အရ “ပညာရှိ ဥပါသကာ တစ်ယောက်သည် အပြင်းအထန် မကျန်းမမာဖျားနာနေသော ဥပါသကာ တစ်ယောက်အား “ဗုဒ္ဓါနုဿတိ, ဓမ္မာနုဿတိ, သံဃာနုဿတိ, သီလာနုဿတိ”-ဟူသော သက်သာ ရာရစေနိုင်သော တရားလေးပါးဖြင့် သက်သာရာ ရစေရမည်၊ မိဘ, သားသမီး, ဇနီး လူ့စည်းစိမ်, နတ်စည်းစိမ်, ဗြဟ္မစည်းစိမ်တို့၌ ငဲ့ကွက်နေသောစိတ်ကို လွတ်စေ၍ သက္ကာယနိရောဓ၌ စိတ်ကို ရောက်အောင် ဆောင်ရမည်”အစရှိသည်ဖြင့် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၁၊၁၁၈-၁၂၀။ အံ၊မြန်၊၁၊၁၃၆-၈။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၈၈-၉၀။
-အံ၊ဋီ၊၂၊၉၀-၉၁။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ တိကနိပါတ၊ ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၃-ပုဂ္ဂလဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
ဤသုတ်၌ ဂိလာနပုဂ္ဂိုလ်သုံးမျိုးနှင့် ဂိလာနူပမပုဂ္ဂိုလ်သုံးမျိုးတို့ကို ဟောတော်မူပါသည်။
အဋ္ဌကထာ၌-ဂိလာနူပမပုဂ္ဂိုလ်တို့တွင် -ပထမဝါရဖြင့် “ပဒပရမပုဂ္ဂိုလ်”ကို၊ ဒုတိယဝါရဖြင့် “ဥဂ္ဃဋိတညူပုဂ္ဂိုလ်”ကို၊ တတိယဝါရဖြင့် “ဝိပဉ္စိတညူပုဂ္ဂိုလ်ကို ဟောတော်မူကြောင်း ဖွင့်ပြထားပါသည်။ ဥဂ္ဃဋိတညူပုဂ္ဂိုလ် အမျိုးအစားကိုလည်း ဖွင့်ပြထားပါသည်။ ဓမ္မဒေသနာ ခွင့်ပြုတော်မူခြင်းအကြောင်းကိုလည်း ဖွင့်ပြထားပါသည်။
-အံ၊၂၊၁၂၅။ အံ၊မြန်၊၂၊၁၅၅။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ပဉ္စကနိပါတ၊ တတိယပဏ္ဏာသက၊ (၁၃) ၃-ဂိလာနဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
(၁) ကာယေ အသုဘာနုပဿီ၊ (၂) အာဟာရေ ပဋိကူလသညီ၊ (၃) သဗ္ဗ လောကေ အနဘိရတသညီ၊ (၄) သဗ္ဗသင်္ခါရေသု အနိစ္စာနုပဿီ၊ (၅) မရဏ-သညာ ခေါ ပနဿ အဇ္ဈတ္တံ သူပဋ္ဌိတာ-ဟူသော တရားငါးမျိုးကို မစွန့်လွှတ်သော ဒုဗ္ဗလဂိလာန ရဟန်းသည် မျက်မှောက်ဘဝ၌ပင်လျှင် အရဟတ္တဖိုလ်ကို မျက်မှောက်ပြု နိုင်လိမ့်မည်ဟု ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၄၉၁-၂။ သံ၊မြန်၊၂၊၄၈၄-၆။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၃၉။ သံ၊ဋီ၊၂၊၃၇၈။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၇-စိတ္တသံယုတ္တ၊ ဒသမသုတ်။
အပြင်းအထန် မကျန်းမမာဖြစ်နေသော စိတ္တသူကြွယ်ကို ရုက္ခဇိုဝ်းနတ်-အစရှိသော နတ်တို့ရောက်ရှိလာကြပြီး “အနာဂတ်အခါ၌ စကြာမင်းဖြစ်ရပါလို၏”ဟု ဆုတောင်းရန် ပြောကြားသည့်အခါ “တမ္ပိ အနိစ္စ၊ တမ္ပိ အဒ္ဓုဝံ၊ တမ္ပိ ပဟာယ ဂမနီယံ”ဟု ပြန်လည်ပြောကြားမှုနှင့် ဆက်စပ်၍ ဆွေမျိုး မိတ်ဆွေများက သတိပေးကြခြင်းကြောင့် ယင်းတို့အား အဖြစ်မှန်ကိုပြေကြားပါသည်၊ ဆွေမျိုး မိတ်ဆွေများက မိမိတို့အား ဆုံးမပါရန် တောင်းပန်ကြသဖြင့် “ဗုဒ္ဓ, ဓမ္မ, သံဃ-တို့၌ အဝေစ္စပသာဒဂုဏ်နှင့် ပြည့်စုံအောင် ကျင့်သုံးရန်၊ သီလဝန္တ ကလျာဏဓမ္မပုဂ္ဂိုလ်တို့အား ဒေယျဓမ္မဝတ္ထုတို့ကို လှူဒါန်းကြရန် “ဩဝါဒစကား ပြောကြားပြီး ကွယ်လွန်သွားပုံကို ပြဆိုသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၂၊၁၈၆-၈။ အံ၊မြန်၊၂၊၂၃၇-၂၄၀။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၆၃။ အံ၊ဋီ၊၃၊၅၄။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ပဉ္စကနိပါတ၊ စတုတ္ထပဏ္ဏာသက၊ (၁၈)၃-ဥပါသကဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
အနာထပိဏ်သူဌေးနှင့်အတူ ဥပါသကာငါးရာတို့ ရောက်ရှိထိုင်နေကြပြီးချိန်၌ အရှင်သာရိပုတ္တရာအား “ငါးပါးသီလကို လုံခြုံစွာစောင့်ရှောက်သော ဒိဋ္ဌဓမ္မသုခ ဝိဟာရဖြစ်သော အာဘိစေတသိကတရားလေးပါးတို့ကို အလိုရှိတိုင်း မဆင်းမရဲ မပင် မပန်းရသော လူပုဂ္ဂိုလ်သည် မိမိကိုယ်ကို “ခီဏနိရယောမှိ” အစရှိသည်ဖြင့် သောတာပန် ဖြစ်ပြီ”ဟု ပြောဆိုနိုင်ပုံကို ဘုရားရှင် အကျယ်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၁၊၃၇၆။ အံ၊မြန်၊၁၊၃၉၀။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၁၂။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ (၆)၁-ပုညာဘိသန္ဒဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
ရဟန်းတော်တို့အား ဆွမ်း, သင်္ကန်း, ကျောင်း, ဆေး ပစ္စည်း ၄-ပါးဖြင့် ပြုစု လုပ်ကျွေးသောပုဂ္ဂိုလ်သည် အခြံအရံ အကျော်အစောကို ရစေနိုင်သော နတ်ပြည်၌ ဖြစ်စေတတ်သော ဂိဟိသာမီစိပဋိပတ်ကို ကျင့်သူမည်၏-ဟု ဘုရားရှင်က အနာထပိဏ်သူဌေးအား ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၂၊၂၁၉။ အံ၊မြန်၊၂၊၂၇၆။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၇၈။ အံ၊ဋီ၊၃၊၇၇-၈။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ပဉ္စကနိပါတ၊ ပဉ္စမပဏ္ဏာသက၊ (၂၁)၁-ကိမိလဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
သီချင်းသံဖြင့် တရားဟောသောပုဂ္ဂိုလ်၏ အပြစ်ငါးပါးတို့ကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၁၊၆။ အံ၊မြန်၊၁၊၈။ အံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၄၁။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဧကကနိပါတ၊ ၄-အဒန္တဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
လုံခြုံစေအပ်သောစိတ်သည် များစွာအကျိုးရှိရန် ဖြစ်သကဲ့သို့ အခြားတစ်ခုသော တရားကိုမှ ငါဘုရား မြင်တော်မမူ-ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သုတ္တနိ၊၃၉၉-၄၀၀။ သုတ္တနိ၊မြန်၊၃၇၇-၈။ သုတ္တနိ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၃၁-၄။
ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ သုတ္တနိပါတ, ၄-အဋ္ဌကဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
ဥတေနမင်း၏ ရိုင်းပျသောအပြုအမူနှင့် ဆက်စပ်၍ အရှင်ပိဏ္ဍောလဘာရဒွါဇ မထေရ်အား ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ/ဋီကာတို့၌-ပထမဂါထာဖြင့် အဿာဒကို၊ ထို့နောက် လေးဂါထာတို့ဖြင့် အာဒီနဝကို၊ နောက် ၂-ဂါထာတို့ဖြင့် သဥပါယ နိဿရဏ နိဿရဏာနိသံသကို ဟောတော်မူကြောင်း (တနည်း) အထက်ပါဂါထာအားလုံးတို့ဖြင့် ကာမဂုဏ်တို့၏ အာဒီနဝ, ဩကာရ, သံကိလေသကို ပြုပြီး၍ နောက်ဆုံး ၂-ဂါထာတို့ဖြင့် နေက္ခမ္မအာနိသံသကို ဟောတော်မူကြောင်း ဖွင့်ပြထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၁၊၄၅၀။ သံ၊မြန်၊၁၊၄၃၉။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၈-လက္ခဏသံယုတ္တ၊ ဒုတိယဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
အရှင်လက္ခဏထေရ်၏ မေးလျှောက်ချက်အရ အရှင်မောဂ္ဂလ္လာန်ထေရ်က ယနေ့ ဂိဇ္ဈကုဋ်တောင်မှ ဆင်းသက်စဉ် မစင်တွင်း၌ နစ်မြုပ်လျက် လက်နှစ်ဖက်ဖြင့် မစင်တို့ကိုစားနေသော ယောက်ျားကို တွေ့မြင်ခဲ့ကြောင်း ဖြေကြားရာ ဘုရားရှင်က၎င်းသည် ဤရာဇဂြိုဟ်မြို့တော်၌ ဒုဋ္ဌဗြာဟ္မဏဖြစ်ခဲ့ကြောင်း၊ ကဿပဘုရားရှင်၏ တပည့်ရဟန်းတော်များကို ပစ်မှားခဲ့သည့် မကောင်းမှုကံ၏ အကျိုးဖြစ်ကြောင်း မိန့်ကြားတော်မူပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၁၊၁၂၅-၆။ အံ၊မြန်၊၁၊၁၄၃-၄။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၉၅။ အံ၊ဋီ၊၂၊၉၄-၅။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ တိကနိပါတ၊ ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၃-ပုဂ္ဂလဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
ဂူထဘာဏီပုဂ္ဂိုလ်, ပုပ္ဖဘာဏီပုဂ္ဂိုလ်, မဓုဘာဏီပုဂ္ဂိုလ်-ဟု ပုဂ္ဂိုလ်သုံးမျိုးကို အကျယ်ဝေဖန်၍ ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၄၁၂-၄။ သံ၊မြန်၊၂၊၄၀၆-၉။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၁၈။ သံ၊ဋီ၊၂၊၃၅၇။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၂-ဝေဒနာသံယုတ္တ၊ ၁-သဂါထာဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
ဘုရားရှင် ဝေသာလီမြို့ မဟာဝုန်တော ကူဋာဂါရသာလာကျောင်းတော်ဝယ် သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ညနေချမ်းအခါ၌ ဂိလာနသာလာသို့ကြွတော်မူပြီး “သတိ, သမ္ပဇဉ်ဖြင့် စုတိကမ္မဇရုပ်ချုပ်ရာအချိန်အခါကို စောင့်မျှော်ရမည်”ဟု အနုသာသနီ စကား မိန့်ကြားတော်မူပြီး၊ သတိ, သမ္ပဇဉ် ပွားများပုံ၊ ဖြစ်ပေါ်လာသော သုခဝေဒနာ၌ ရာဂါနုသယ, ဒုက္ခဝေဒနာ၌ ပဋိဃာနုသယ, အဒုက္ခမသုခဝေဒနာ၌ အဝိဇ္ဇာနုသယတို့ကို ပယ်စွန့်နိုင်အောင် အနိစ္စာနုပဿနာ-အစရှိသော အနုပဿနာ ၅-ပါးတို့ကို ပွားများပုံ၊ ဝေဒနာတို့ကို အနိစ္စ-အစရှိသည်ဖြင့် သိမြင်ပုံ၊ ဤဘဝ၌ပင် အလုံးစုံသော ဝေဒနာတို့ နှစ်သက်စွဲမက်မှုမရှိပဲ ငြိမ်းအေးသွားပုံကို ဆီမီးခွက် ဥပမာဖြင့် အကျယ်တဝင့် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၂၊၄၁၄-၆။ သံ၊မြန်၊၂၊၄၀၉-၄၁၀။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၉၅။ သံ၊ဋီ၊၂၊၉၅။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ... အဋ္ဌမသုတ်။
အထက်သုတ်တော်အတိုင်း ဝေနေယျဇ္ဈာသယအားလျော်စွာ ကာယ-အစား ဖဿ-ဖြင့် ဒေသနာတော်ကို ပြောင်းလဲ၍ ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၂၃၂-၃။ သံ၊မြန်၊၂၊၂၂၃-၄။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၃-ဈာနသံယုတ္တ၊ ၄၆၊ ၄၇၊ ၄၈၊ ၄၉-ခုမြောက် (၄)သုတ်။
-ပထမသုတ်၌ -သမာဓိဂေါစရကုသလ န အဘိနီဟာရကုသလပုဂ္ဂိုလ်၊
-ဒုတိယသုတ်၌ -သမာဓိအဘိနီဟာရကုသလ န ဂေါစရကုသလပုဂ္ဂိုလ်၊
-တတိယသုတ်၌ -သမာဓိနေဝဂေါစရကုသလ န စ အဘိနီဟာရကုသလပုဂ္ဂိုလ်၊
-စတုတ္ထသုတ်၌ -သမာဓိဂေါစရကုသလ အဘိနီဟာရကုသလပုဂ္ဂိုလ်တို့ကို ဟောတော်မူပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၁၊၂၅၁-၂။ သံ၊မြန်၊၁၊၂၃၆-၇။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၂၁။ သံ၊ဋီ၊၂၊၂၅။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-နိဒါနသံယုတ္တ၊ ၁-ဗုဒ္ဓဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
အလောင်းတော်ဘဝ ဗောဓိပင်အောက်၌ ဇရာမရဏမှ အဝိဇ္ဇာတိုင်အောင် အကြောင်း အကျိုး အဆင့်ဆင့်ဖြစ်ပုံ, ချုပ်ပုံ ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ် အနုလုံ, ပဋိလုံသိမြင်သော ဉာဏ်ဖြစ်ပုံကို အကျယ်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ/ဋီကာတို့၌-“ဗုဒ္ဓဝိပဿနာ”ခေါ်ကြောင်း ဖွင့်ဆိုထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၁၊၂၈၀။ အံ၊မြန်၊၁၊၂၉၈။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၃၆-၇။ အံ၊ဋီ၊၂၊၂၀၉-၂၁၁။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ တိကနိပါတ၊ တတိယပဏ္ဏာသက၊ (၁၃)၃-ကုသိနာရဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် ဝဇ္ဇီနိုင်ငံ ဝေသာလီမြို့တော် ဂေါတမကစေတီ၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် သင်ယူအပ်သော ဗုဒ္ဓဝစနကို အမှီပြု၍ မာန်တက်နေကြသော ဘုရားရှင်အား အထင်မကြီးကြသော ဗြာဟ္မဏမျိုးရဟန်းတို့အား “မူလပရိယာယသုတ်တော်”ကို ဟောတော်မူပြီး ဘုရားရှင်အား အမြင်မကြည်မလင်ဖြစ်နေကြသော ထိုရဟန်းတို့အား “ငါဘုရားသည် အဘိညာယ, သနိဒါန, သပ္ပါဋိဟာရိယဓမ္မတို့ကို ဟောတော်မူသော ငါဘုရား၏ ဩဝါဒ, အနုသာသနီကို လိုက်နာ၍ ပြုကျင့်ထိုက်ပုံ၊ ရတနာသုံးပါး၏ ဂုဏ်ကျေးဇူးကို အောက်မေ့ကြသော သင်တို့အား နှစ်သက်ကျေနပ် ဝမ်းမြောက်ခြင်း ဖြစ်ပုံ”ကို အကျယ်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
ဤဒေသနာတော်၏အဆုံး၌ မြေငလျင် လှုပ်ပုံကို ပြဆိုထားပါသည်။
အဋ္ဌကထာ/ဋီကာတို့၌-ပဌမဗောဓိ (ဝါတော် ၂၀)အတွင်း၌ ဝေသာလီ မြို့တော်ဝယ် ဘုရားရှင် သီတင်းသုံးတော်မူရာဌာနများ၊ ဤသုတ်၏ နိဒါန်း၊ ဗောဓိမဏ္ဍိုင်၌ မြေငလျင်တုန်လှုပ်ခဲ့ပုံ၊ ဤသုတ္တန်ကို နာယူကြပြီး ယင်းဗြာဟ္မဏလူမျိုး ရဟန်း ငါးရာတို့ ပဋိသမ္ဘိဒါနှင့်တကွ ရဟန္တာဖြစ်ပုံ၊ အနုသာသနီပါဋိဟာရိယမှ ကင်းသော ဒေသနာမရှိပုံ-အစရှိသည်တို့ကို ဖွင့်ပြထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၃၊၁၀၁-၆။ အံ၊မြန်၊၃၊၁၀၁-၅။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၃၅-၈။ အံ၊ဋီ၊၃၊၂၄၂-၄။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ အဋ္ဌကနိပါတ၊ ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ (၆)၁-ဂေါတမီဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
ဘုရားရှင် သက္ကနိုင်ငံ ကပိလဝတ္ထုမြို့တော် နိဂြောဓာရုံကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် မဟာပဇာပတိဂေါတမီကိုယ်တိုင် ဘိက္ခုနီပြုလိုကြောင်း လျှောက်ထားခဲ့ပါသည်၊ သုံးကြိမ်တိုင်တိုင် ဘုရားရှင်ခွင့်ပြုတော်မမူပါ၊ မိထွေးတော်ကြီးနှင့် သာကီဝင် မင်းသမီးများကိုယ်တိုင် ဆံပင်ကိုရိတ်ပယ်၍ ဖန်ရည်စွန်းသောအဝတ်တို့ ဝတ်ရုံကြပြီး ဆင်းရဲပင်ပန်းစွာ ဘုရားရှင်ရှိတော်မူရာ ဝေသာလီမြို့ မဟာဝုန်တော ကူဋာဂါရကျောင်းတော်သို့ စွန့်စွန့်စားစား လိုက်လာကြသည့်အခါ အရှင်အာနန္ဒာကိုယ်တိုင် ဘုရားရှင်အား ဘိက္ခုနီပြုခွင့် သုံးကြိမ်တိုင်တိုင် လျှောက်ထားတောင်းပန်ခဲ့ပါသည်၊ ဘုရားရှင် ခွင့်ပြုတော်မမူပါ၊ အရှင်အာနန္ဒာက မာတုဂါမများ ရဟန်းပြုခြင်းကြောင့် သာသန ဓမ္မများ ခံစားခွင့် ရှိနိုင်/မရှိနိုင်ကို လျှောက်ထားသည့်အခါ ရှိနိုင်ကြောင်း မိန့်ကြားတော်မူသဖြင့် မိထွေးတော်ကြီး၏ ဘုရားရှင်အား ကျေးဇူးများလှပုံကို လျှောက်ထား၍ ဆက်လက်ပြီး ရဟန်းမ ပြုခွင့်လျှောက်ထားသည့်အခါမှ “ဂရုဓမ်ရှစ်ပါးတရားကို လက်ခံကျင့်သုံးနိုင်လျှင် မိထွေးတော်ကြီး ရဟန်းမဖြစ်ကြောင်း” မိန့်ကြားတော်မူပါသည်။
အရှင်အာနန္ဒာထေရ်သည် ဘုရားရှင်ထံတော်မှ ဂရုဓမ်ရှစ်ပါးတို့ကို သင်ယူပြီး မိထွေးတော်ကြီးအား ဤဂရုဓမ်ရှစ်ပါးတို့ကို အသက်ထက်ဆုံးကျင့်နိုင်ပါလျှင် မိထွေးတော်ကြီး၏ ဘိက္ခုနီအဖြစ် ကိစ္စပြီးကြောင်း မိန့်ကြားသည့်အခါ မိထွေးတော်ကြီး က “ဥပမာစကားဖြင့် ဂရုဓမ်ရှစ်ပါးတို့ အသက်ထက်ဆုံး မလွန်ကျူးပဲ ကျင့်သုံးလိုက်နာ မည်ဖြစ်ကြောင်း ခံယူပါကြောင်း”လျှောက်ထားပါသည်။ အရှင်အာနန္ဒာက ဘုရားရှင်အား မိထွေးတော်ကြီး၏ လျှောက်ထားသည့်စကားတို့ကို လျှောက်ထားသည့်အခါ ဘုရားရှင်က “မာတုဂါမများ ဘိက္ခုနီဖြစ်လာခြင်းကြောင့် သာသနာတော် သဒ္ဓမ္မသည် အနှစ်ငါးရာသာတည်တော့မည်ဖြစ်ကြောင်း၊ ယောက်ျားနည်း၍ မိန်းမများနေသော အိမ်ဥပမာ, ရောဂါပိုးဝင်နေသော သလေးခင်း ဥပမာ, ကြံခင်း ဥပမာတို့ဖြင့် မိန့်တော်မူပြီး တဖက်ဆည်ကန်ပေါင်ရိုး ဥပမာဖြင့် ဂရုဓမ်ရှစ်ပါးတို့ကို ဘိက္ခုနီများ အသက် ထက်ဆုံး လွန်ကျူး၍ မကျင့်ကြရန် မိန့်ကြားတော်မူသည့်သုတ်။
(ဤဂရုဓမ်ရှစ်ပါးဖြင့် ဘိက္ခုနီသာသနာစတင်ခွင့်ပြုတော်မူသည့်သုတ်။)
အဋ္ဌကထာ၌-ဤဂေါတမီသုတ်ဖြစ်ပေါ်ချိန်၊ သာကီဝင်မင်းသမီးများမှာ မဟာသမယသုတ်တော်လာ ရဟန္တာအရှင်များ၏ ဇနီးများဖြစ်ပုံ၊ ဘိက္ခုနီသာသနာကို လွယ်လွယ်ကူကူခွင့်ပြုတော်မမူခြင်း အကြောင်း၊ ကပိလဝတ္ထုမှ ဝေသာလီသို့ (၅၁)ယူဇနာ ခရီးကို ခြေလျင်လာကြပုံ၊ ဘုရင်မင်းများက စောင့်ရှောက်ပို့ဆောင်ကြပုံ၊ အရှင်အာနန္ဒာ၏ မင်းမျိုးများကိစ္စမေးမြန်းချက်၊ အဘိဝါဒန, ပစ္စုဋ္ဌာန, အဉ္ဇလီကမ္မ, သာမိစိကမ္မ အဖွင့်၊ မိထွေးတော်ကြီး၏ ဒေါမနဿများ ငြိမ်းပျောက်သွားပုံ၊ တဖက်ဆည်ကန် ဥပမာ အဖွင့်၊ သာသနာနှစ်ငါးထောင်အဖွင့်တို့ကို လေ့လာနိုင်ပါသည်။
ဋီကာ၌-မဟာပဇာပတိအဖွင့် အာပါဒိကာ-အစရှိသောပုဒ်တို့၏အဖွင့် သဒ္ဓမ္မငါးထောင်နှင့် ဆက်စပ်၍ ဖွင့်ဆိုချက်ကို ပြည့်ပြည့်စုံစုံဖွင့်ပြထားပါသည်။ သာသနာတော်သုံးရပ် ဆက်စပ်ပုံကိုလည်း ဖွင့်ပြထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၄၈၅-၇။ သံ၊မြန်၊၂၊၄၇၉-၄၈၁။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၃၆-၈။ သံ၊ဋီ၊၂၊၃၇၆-၇။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၇-စိတ္တသံယုတ္တ၊ သတ္တမသုတ်။
အရှင်ဂေါဒတ္တထေရ် မဂဓနိုင်ငံ မစ္ဆိကာသဏ္ဍဇနပုဒ် အမ္ဗာဋကဝန၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် ရောက်ရှိလာသော စိတ္တသူကြွယ်အား “အပ္ပမာဏာစေတောဝိမုတ္တိ၊ အာကိဉ္စညာစေတောဝိမုတ္တိ၊ သုညတာစေတောဝိမုတ္တိ၊ အနိမိတ္တာစေတောဝိမုတ္တိ”တို့နှင့် ဆက်စပ်၍ မေးတော်မူရာ၊ စိတ္တသူကြွယ်က အရှင်ဂေါဒတ္တထေရ်အား ယင်းစေတော ဝိမုတ္တိလေးမျိုးအကြောင်းကို အကျယ်တဝင့် ဖြေကြားလျှောက်ထားသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌-ယင်းစေတောဝိမုတ္တိတို့၏ ဖွင့်ဆိုချက်များ အပြည့်အစုံပါရှိသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၃၊၃၂၄-၆။ သံ၊မြန်၊၃၊၃၂၆-၉။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၁၇-၈။ သံ၊ဋီ၊၂၊၅၃၃။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၁-သောတာပတ္တိသံယုတ္တ၊ ၃-သရဏာနိဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
ဂေါဓသာကီဝင်နှင့် မဟာနာမ်သာကီဝင်တို့ သောတာပန်ပုဂ္ဂိုလ်အကြောင်းကို ပြောဆိုကြပြီး ဘုရားရှင်ထံသွားရောက် လျှောက်ထားကြရာ ဘုရားရှင်က မဟာနာမ် သာကီဝင်မင်း၏ သောတာပန်၏အင်္ဂါလေးချက်ကို သင် အဘယ်သို့ဆိုလိုသနည်းဟု မေးတော်မူရာ ဂေါဓသာကီဝင်က “မဟာနာမ်သာကီဝင်မင်းသည် ကောင်းသည့် စကားကိုသာ, အပြစ်ကင်းသည့်စကားကိုသာ ဆိုကြောင်း”လျှောက်ထားသည့်သုတ်။
(သောတာပန်ပုဂ္ဂိုလ်၏ အင်္ဂါလေးချက်ကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။)
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၁၊၁၂၁-၃။ သံ၊မြန်၊၁၊၁၁၇-၉။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၁၆၈-၁၇၀။ သံ၊ဋီ၊၁၊၂၁၆-၉။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၄-မာရသံယုတ္တ၊ တတိယဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
အရှင်ဂေါဓိကထေရ် ပရိနိဗ္ဗာန်ဝင်စံမှုနှင့် ဆက်စပ်၍ မာရ်နတ်၏ လျှောက်ထားချက်ကို ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌-အရှင်ဂေါဓိကထေရ်၏ ဝေဒနာအကြောင်း၊ စိတ်အကြံဖြစ်ပုံ၊ အရှင်ဂေါဓိကထေရ် ရဟန္တာဖြစ်ပုံ၊ သမသီသီ ရဟန္တာ ၃-မျိုး အကြောင်း၊ ပါဠိတော်နှင့် အဋ္ဌကထာတို့၌ “ဗေလုဝစောင်း မူလပိုင်ရှင်သည် မာရ်နတ်ဖြစ်ကြောင်း၊ သောက နှိပ်စက်မှုကြောင့် ထိုနေရာ၌ ဗေလုဝစောင်းကြီး ချိုင်းကြားမှလွတ်ကျသွားကြောင်း ပါရှိပါသည်။
ဋီကာ၌-သမသီသီနှင့် ဆက်စပ်၍ သီသ ၁၃-မျိုးကို ဖွင့်ပြထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-မ၊၃၊၅၈-၆၆။ မ၊မြန်၊၃၊၆၂-၉။ မ၊ဋ္ဌ၊၄၊၇-၉။ မ၊ဋီ၊၃၊၂၆၀-၂။
-မဇ္ဈိမနိကာယ၊ ဥပရိပဏ္ဏာသက၊ ၁-ဒေဝဒဟဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
ဘုရားရှင် ပရိနိဗ္ဗာန်ဝင်စံ၍ မကြာမီ မဂဓနိုင်ငံ ရာဇဂြိုဟ်မြို့တော် ဝေဠုဝန် ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူနေသော အရှင်အာနန္ဒာသည် ဂေါပကမောဂ္ဂလ္လာန ပုဏ္ဏား လုပ်ငန်းဆောင်ရွက်နေသောအရပ်သို့ ကြွရောက်တော်မူသည့်အခါ ဂေါပကမောဂ္ဂလ္လာနပုဏ္ဏားက အရှင်အာနန္ဒာမထေရ်အား “အရဟံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဂုဏ်ရှင် ဘုရားဖြစ်နိုင်သောတရားအားလုံးကို အကုန်အစင်အခါခပ်သိမ်းသိနိုင်သော ရဟန်း တစ်ပါးမျှရှိပါသလော”ဟု မေးလျှောက်သဖြင့် အရှင်အာနန္ဒာမထေရ်က ထိုရဟန်းမျိုး မရှိပုံ၊ ဘုရားရှင်သည် မဖြစ်သေးသောအရိယာမဂ်ကို ဖြစ်စေပုံ၊ အရိယာမဂ်ကို ဟောတော်မူပုံ၊ ဘုရားရှင်သည်သာ မဂ္ဂညူ, မဂ္ဂဝိဒူ, မဂ္ဂကောဝိဒဖြစ်တော်မူပုံ၊ ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသောအရိယာမဂ်သို့ အတုလိုက်၍ ရဟန်းတော်များ ကျင့်သုံးကြပုံတို့ကို မိန့်ကြားတော်မူပါသည်။
ထိုသို့စကားစမြည်ပြောဆို၍ မပြီးဆုံးသေးမီ ဝဿကာရပုဏ္ဏားရောက်ရှိလာပြီး အရှင်အာနန္ဒာနှင့် ဂေါပကမောဂ္ဂလ္လာနပုဏ္ဏားတို့ပြောဆိုနေကြသောစကားကို မေးလျှောက်ပြီး ဝဿကာရပုဏ္ဏားက “ဘုရားရှင် သက်တော်ထင်ရှားရှိတော်မူစဉ် မိမိ မရှိသည့်နောက် ကိုးကွယ်၍နေကြရမည့် ရဟန်းတစ်ပါး ကိုယ်တော်တိုင်ထားတော်မူ ခဲ့မှု ရှိ/ မရှိ၊ မထေရ်ကြီးများကိုယ်တိုင် ဘုရားရှင်အလား ရိုသေလေးစားနေကြရန် တင်မြှောက်ထားသည့် ရဟန်းတစ်ပါး ရှိ/မရှိ” မေးလျှောက်ထားပါသည်။ အရှင်အာနန္ဒာထေရ်က ထိုရဟန်းမျိုးမရှိကြောင်း ဖြေတော်မူပါသည်။ ထိုအခါ ဝဿကာရပုဏ္ဏားက အကြီးအကဲ ဦးစီးခေါင်းဆောင်မရှိပဲ ညီညီညွတ်ညွတ် နေနိုင်သော အကြောင်းကို မေးလျှောက်သည့်အခါ အရှင်အာနန္ဒာက “ငါတို့မှာ ကိုး ကွယ်ရာ ရှိပုံ၊ ဓမ္မကိုသာ ကိုးကွယ်ကြပုံ၊ ၁၅-ရက် တစ်ကြိမ် ဘုရားရှင်ပညတ်တော် မူထားသော သိက္ခာပုဒ်များကို ဂါမခေတ်အတွင်းရှိ ရဟန်းတော်များစည်းဝေးကြပြီး သိက္ခာပုဒ် ပါတိမောက်ကို ရွတ်ဖတ်၍ လွန်ကျူးသောရဟန်းကို ဓမ္မအတိုင်း ဆုံးမကြပုံ”ကို မိန့်ကြားတော်မူပါသည်။ ဤသို့ အကျယ်တဝင့်ရှင်းလင်း ဟောတော်မူသော်လည်း ဝဿကာရပုဏ္ဏားက နားမလည်သဖြင့် ပြန်လည်မေးလျှောက်ပြန်ရာ အရှင်အာနန္ဒာက “ဘုရားရှင်ကိုယ်တော်တိုင် “ပသာဒနီယတရား ၁၀-ပါး”ကို ဟောတော်မူခဲ့ပုံ၊ ထိုပသာဒ နီယတရားဆယ်ပါးကို မိမိတို့ အရိုအသေအလေးအမြတ်ထားပြီး မြတ်နိုးပူဇော်ကြပုံကို တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီဖြင့် ရှင်းလင်းမိန့်ကြားတော်မူပါသည်။
ဝေဿကာရပုဏ္ဏားက “ဝေသာလီမြို့ ကူဋာဂါရသာလာကျောင်းတော်၌ နေတော်မူစဉ် ဘုရားရှင်သည် ဈာန်တရားကို ချီးမွမ်းတော်မူပုံ”ကို လျှောက်ထားပါသည်။ အရှင်အာနန္ဒာထေရ်က “ဘုရားရှင်သည် နီဝရဏမကင်းသည့် ဈာန်ကို မချီးမွမ်းပုံ၊ နီဝရဏကင်းသည့် ရူပဈာန်လေးပါးနှင့်ပြည့်စုံသူကိုသာ ချီးမွမ်းတော်မူပုံ”ကို မိန့်ကြားတော်မူရာ ဝဿကာရပုဏ္ဏားက ဝေဠုဝန်ကျောင်းတော်ကို ချီးမွမ်းပြီး ပြန်လည် ထွက်သွားပုံ၊ ဂေါပကမောဂ္ဂလာနပုဏ္ဏား၏မေးခွန်း ဖြေဆိုပြီးပုံကို မိန့်ကြားတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ-၌ အဇာတသတ်မင်း၏ စဏ္ဍပဇ္ဇောတမင်း၏အန္တရာယ်ကို သံသယရှိပုံ၊ ဤသုတ်ဖြစ်ပေါ်လာသည့်အချိန်၊ အရှင်အာနန္ဒာ၏ ဂေါပကမောဂ္ဂလာန ပုဏ္ဏားထံသို့ ကြွသွားတော်မူခြင်းအကြောင်း၊ ဝဿကာရပုဏ္ဏားက ရဟန်းတော်များသည် ရှေ့ကထက်ပို၍ ညီညီညွတ်ညွတ်ရှိကြခြင်း အကြောင်းကို မေးမြန်းပုံ၊ တိတ္ထိယတို့၏ သာဝကများဖြစ်သလို ဘုရားရှင်၏သာဝကများလည်း ဖြစ်နိုင်ပုံအကြောင်း၊ ဇမ္ဗူဒိပ်၌ သတင်းပျံ့နှံ့နေပုံ၊ ဝဿကာရပုဏ္ဏား၏ ဝေဠုဝန်ကျောင်းတော်ကို စောင့်ရှောက်ခြင်း အကြောင်းတို့ကို ဖွင့်ဆိုထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၃၊၅၄၆-၅၅၁။ အံ၊မြန်၊၃၊၅၃၃-၅၃၈။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၄၈။ ၃၅၅။ အံ၊ဋီ၊၃၊၃၆၃-၃၆၉။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဧကာဒသကနိပါတ၊ ၂-အနုဿတိဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
နွားအပေါင်း (နွားအုပ်)ကို ထိန်းသိမ်းစောင့်ရှောက်နိုင်သော ကြီးပွားအောင် မပြုလုပ်နိုင်သော နွားကျောင်းသား၏ အင်္ဂါ ၁၁-ပါး၊ နွားအုပ်ကို ထိန်းသိမ်းစောင့်ရှောက်နိုင်သော ကြီးပွားအောင်ပြုလုပ်နိုင်သော နွားကျောင်းသား၏ အရည်အချင်း ၁၁မျိုး၊ ဤဘုရားရှင်သာသနာတော်၌ သီလအစရှိသောအရည်အသွေးတို့ဖြင့် မကြီးပွားနိုင်သောရဟန်းနှင့် ကြီးပွားနိုင်သောရဟန်း၏ အရည်အချင်း ၁၁-မျိုးတို့ကို အကျယ် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ/ဋီကာတို့၌-ဥပမာနပက္ခ ဥပမေယျပက္ခတို့၏ အကျယ် သိသင့်သော အနက်အဓိပ္ပါယ်တို့ကိုဖွင့်ပြသော ဖွင့်ပြချက်များ ပါရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-ဥဒါန၊၁၂၂-၃။ ဥဒါန၊မြန်၊၁၁၀-၁။ ဥဒါန၊ဋ္ဌ၊၂၁၈-၂၂၁။
-ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ ဥဒါန၊ ၃-မေယိယဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
ဘုရားရှင်နှင့်သံဃာတော်များသည် ကောသလနိုင်ငံအတွင်း ဒေသစာရီခရီး လှည့်လည်ကြွချီတော်မူစဉ် နန္ဒနွားကျောင်းသားက ဘုရားအမှူးရှိသောသံဃာတော် များအား ဆွမ်းလုပ်ကြွေးပုံ၊ ဘုရားရှင်ကြွသွားတော်မူပြီး မကြာမီ နန္ဒကျောင်းသား အသတ်ခံရမှုနှင့်စပ်လျဉ်း၍ ဘုရားရှင်ကိုယ်တော်တိုင် ဥဒါန်းကျူးရင့်တော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ-၌ နန္ဒနွားကျောင်းသားအကြောင်... သောတာပတ္တိဖိုလ်၌ တည်ပုံ၊ (၇)ရက်ပတ်လုံး အလှူကြီးလှူဒါန်းပုံ၊ အသတ်ခံရခြင်းအကြောင်း၊ အရိယာသာဝကကို သတ်သူသည် အာနန္ဒရိယကံထိုက်ပုံ၊ အကုသိုလ်ကံ၏ အကျိုးပေး ပုံတို့ကို အကျယ်ဖွင့်ပြ ထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၁၁၇-၉။ သံ၊မြန်၊၂၊၁၀၉-၁၁၁။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၉၇-၈။ သံ၊ဋီ၊၂၊၂၅၂။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ (၁၀) ၅-ပုပ္ပဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
ဘုရားရှင်သည် သာဝတ္ထိမြို့၊ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် အညတရ ရဟန်းတစ်ပါးက “နိစ္စ, ဓုဝ, သဿတ, အဝိပရိဏာမဓမ္မ, သဿတိသမကဲ့သို့ အခါခပ်သိမ်းတည်ရှိသော ရုပ်, ဝေဒနာ, သညာ, သင်္ခါရ ဝိညာဉ် တစ်စုံတစ်ခု ရှိပါသလော” ဟု မေးလျှောက်သဖြင့် ဘုရားရှင်က သေးငယ်သောနွားချေးခဲကို လက်တော်ဖြင့်ယူတော်မူပြီး ထိုရဟန်းကို “ဤမျှလောက် အနည်းငယ်မျှသော နိစ္စ, ဓုဝ, သဿတ, အဝိပရိဏာမဓမ္မ, သဿတိသကဲ့သို့တည်သော အတ္တဘောမျှမရှိနိုင်ပုံ၊ ထိုကဲ့သို့သောအတ္တဘောရှိပါက မှန်ကန်သောအားဖြင့် ဒုက္ခအားလုံးကုန်ဆုံးရန် ကျင့်သုံးအပ်သော ဗြဟ္မစရိယ မထင်ရှားနိုင်ပုံကို မိန့်ကြားတော်မူပြီး မဟာသုဒဿန စကြာမင်းဝတ္ထုကို မိန့်တော်မူ၍ သို့ကလောက် ကြီးကျယ်သော သင်္ခါရတရားတို့ ချုပ်ပျောက်သွားပုံ၊ သင်္ခါရတရားတို့သည် အနိစ္စ, အဒ္ဓုဝ, အနဿာသိကဖြစ်ပုံ၊ သင်္ခါရတရားတို့၌ နိဗ္ဗိန္ဒဉာဏ်ဖြစ်ရန်, မဂ်ဉာဏ်ဖြစ်ရန် လွတ်မြောက်မှုဖိုလ်ဉာဏ်ဖြစ်ရန် အားထုတ်သင့်ပုံ”တို့ကို အကျယ်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-မ၊၂၊၁၃၃-၇။ မ၊မြန်၊၂၊၁၄၂-၇။ မ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၂၇-၉။ မ၊ဋီ၊၃၊၈၂။
-မဇ္ဈိမနိကာယ၊ မဇ္ဈိမပဏ္ဏာသ။ ၂-ဘိက္ခုဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
ဘုရားရှင်သည် ရာဇဂြိုဟ်မြို့တော် ဝေဠုဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် လျော့ပေါ့သောအကျင့်ရှိသော ဂေါလီယာနိအမည်ရှိသော တောကျောင်းနေ ရဟန်းကို အကြောင်းပြု၍ တောကျောင်းနေရဟန်းတို့ ကျင့်သုံးအပ်သောအကျင့် ၁၈-ပါးကို အရှင်သာရိပုတ္တရာထေရ် အကျယ်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အရှင်မောဂ္ဂလာန်ထေရ်၏ မေးလျှောက်ချက်အရ ရွာတွင်းနေရဟန်းတို့လည်း ဤအကျင့် ၁၈-ပါးကို ကျင့်အပ်၏-ဟု ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ/ဋီကာတို့၌-ယင်းအကျင့်တို့၏အဖွင့်များကို ဖွင့်ဆိုထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၁၊၄၆၃-၅၊ သံ၊မြန်၊၁၊၄၅၂-၄။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၁၅-၆။ သံ၊ဋီ၊၂၊၁၉၅။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၀-ဘိက္ခုသံယုတ္တ၊ တတိယသုတ်။
ဘုရားရှင်သည် သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် သာဝတ္ထိမှ ၄၅-ယူဇနာဝေးကွာသော ရာဇဂြိုဟ်မြို့ ဝေဠုဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးနေသော အရှင်မောဂ္ဂလာန်ထေရ်၏ ဘုရားရှင်အား ဒိဗ္ဗစက္ခု၊ ဒိဗ္ဗသောတ အဘိညာဉ်တို့ဖြင့် အာရဒ္ဓဝီရိယဒေသနာတော်ကို လျှောက်ထားမိန့်ကြားမှုနှင့် ဆက်စပ်၍ မထေရ်မြတ်နှစ်ပါးတို့ အချင်းချင်း ဂုဏ်ကြီးမားကြပုံအား ချီးကျူးပြောဆိုကြပုံကို ပြဆိုသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ -ယင်းအကျယ်တို့၏ မှတ်သားဖွယ် အဖွင့်များကို ဖွင့်ဆိုထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-မ၊၂၊၂၃၆-၂၄၄။ မ၊မြန်၊၂၊၂၄၇-၂၅၅။ မ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၉၃-၉။ မ၊ဋီ၊၃၊၁၃၅-၉။
-မဇ္ဈိမနိကာယ၊ မဇ္ဈိမပဏ္ဏာသ၊ ၄-ရာဇဝဂ္ဂ၊ ပထမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံအတွင်း ဒေသစာရီခရီး ကြွချီတော်မူစဉ် အညတရ ပဒေသ၌ ရှေးကရှိခဲ့ဖူးသော ဝေဂလိင်္ဂနိဂုံး, ဃဋိကာရအိုးထိန်းသည်, ဇောတိပါလ လုလင်နှင့် ဃဋိကာရအိုးထိန်းသည်၏ ကဿပဘုရားရှင်၏ အဂ္ဂုပဋ္ဌာကဖြစ်ပုံ အကျယ်ကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ -ဘုရားရှင်တို့၏ ပြုံးတော်မူပုံနှင့် ဆက်စပ်၍ သိမှတ်ဖွယ် အကျယ်၊ အရှင်အာနန္ဒာ၏ ဘုရားရှင် ခေတ္တသီတင်းသုံးတော်မူရန် လျှောက်ထားခြင်း ရည်ရွယ်ချက်၊ “မုဏ္ဍက” “သမဏက”“ဝေါဟာရ”၊ သောတ္ထိ သိနာနိအဖွင့်၊ ဃဋိကာရ၏ ဇောတိပါလလုလင်ထံသို့ ခေါ်သွားခြင်း၏ ရည်ရွယ်ချက်၊ ဇောတိပါလ ရဟန်းပြုပုံ၊ အဍ္ဎမာသုပသမ္ပန္နအဖွင့်၊ ပဏ္ဍုပုသကသာလိ-ပုဒ်အဖွင့်၊ သိက္ခာပုဒ်နှင့် ဘုရားရှင်၊ ကပ္ပဌိတိကဌာန၊ ဂုဏကထာလဒ္ဓလာဘ-စသည့် မှတ်သားဖွယ် ဖွင့်ဆိုချက်များ ပါရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၁၊၃၂-၃။ ၅၉-၆၀။ သံ၊မြန်၊၁၊၃၂-၃။ ၅၇-၉။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၈၆။ သံ၊ဋီ၊၁၊၁၂၇။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၂-ဒေဝပုတ္တသံယုတ္တ၊ နာနာတိတ္ထိယဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ဒေဝတာသံယုတ္တ၊ ၅-အာဒိတ္တဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
အဝိဟာရဗြဟ္မာဘုံသို့ရောက်လာသော ရဟန်းတော် (၇)ပါးတို့နှင့်ဆက်စပ်၍ ဃဋိကာရဗြဟ္မာနှင့် ဘုရားရှင်တို့ မေးမြန်းဖြေကြားပုံနှင့် ဃဋိကာရဗြဟ္မာအကြောင်းတို့ကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၁၊၅၉။ သံ၊မြန်၊၁၊၅၇-၉။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၂-ဒေဝပုတ္တသံယုတ္တ၊ နာနာတိတ္ထိယဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
ဃဋိကာရဗြဟ္မာ၏ မေးလျှောက်ချက်အရ အဝိဟာဘုံသို့ရောက်ကုန်သော ဥပက, ပလဂဏ္ဍ, ပုက္ကုသာတိ, ဘဒ္ဒိယ, ခဏ္ဍဒေဝ, ဗာဟုရဂ္ဃိ, သိင်္ဂိယ-ဟူသော (၇)ယောက်တို့ ဘုရားရှင်၏နိဗ္ဗာန်တရားကို ဘဝအနှောင်အဖွဲ့ ဖြတ်နိုင်ကြပုံကို ဘုရားရှင် ဖြေဆိုတော်မူသည့်သုတ်၊ ဃဋိကာရဗြဟ္မာ၏ ဖြစ်စဉ်ကို ဘုရားရှင်အား လျှောက်ထားသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-မ၊၂၊၃၆၄-၃၇၅။ မ၊မြန်၊၂၊၃၆၈-၃၈၀။ မ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၈၁-၃။ မ၊ဋီ၊၃၊၁၈၈-၉။
-မဇ္ဈိမနိကာယ၊ မဇ္ဈိမပဏ္ဏာသ၊ ၅-ဗြာဟ္မဏဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
ကာသိနိုင်ငံ၊ ဗာရာဏသီမြို့အနီး ခေမိယမ္ဗဝန၌ သီတင်းသုံးနေသော အရှင်ဥဒေနထေရ်အား အင်္ဂနိုင်ငံသား ဃောဋမုခဗြာဟ္မဏ၏ မေးလျှောက်သော စကားနှင့် ဆက်စပ်၍ “အတ္တန္တပ, အတ္တပရိတာပနာနုယောဂ မနုယုတ္တ”အစရှိသော ပုဂ္ဂိုလ် လေးမျိုးကို ဟောတော်မူပြီး ယင်းပုဂ္ဂိုလ်လေးမျိုးနှင့် ဆက်စပ်၍ ဃောဋမုခဗြာဟ္မဏ ထင်မြင်ယူဆချက်ကို လျှောက်ထားပြီးသည့်အခါ ယင်းပုဂ္ဂိုလ်လေးမျိုး၏အကျယ်ကို ခွဲခြားပြီးဟောတော်မူပါသည်။ ဒေသနာတော်အဆုံး၌ ဃောဋမုခဗြာဟ္မဏ သရဏဂုံဆောက်တည်ပုံ၊ အရှင်ဥဒေနထေရ်အား ပူဇော်ပုံ၊ အရှင်ဥဒေနထေရ်၏ ပါဋလိပုတ်မြို့နေ သံဃာတော်၏ ဥပဋ္ဌာနသာလာ ဆောက်လုပ်လှူဒါန်းရန် ညွှန်ကြားပုံ၊ ထိုဥပဋ္ဌာန သာလာ၏ “ဃောဋမုခီ”အမည်ရရှိပုံတို့ကို ပြဆိုသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ -ဃောဋမုခဗြာဟ္မဏ၏ မေးခွန်းနှင့်ဆက်စပ်၍ အရှင်ဥဒေနထေရ်၏ အကြံအစီ၊ ဃောဋမုခဗြာဟ္မဏ ကျောင်းဆောက်လုပ်လှူဒါန်းသည့် ကောင်းမှု ကုသိုလ်ကြောင့် နတ်ပြည်၌ဖြစ်ရပုံ၊ ပျက်စီးနေသော မိမိကောင်းမှုကျောင်းကို နှမအား ပြင်ဆင် ဆောက်လုပ်စေပုံတို့ကို ဖွင့်ပြထားပါသည်။
ဋီကာ၌-ခေမိယမ္ဗဝနအကြောင်း၊ ပရိဗ္ဗဇပုဒ်အဖွင့်၊ ဓမ္မာယေဝ ပမာဏ အဖွင့်-စသည်တို့ကို ဖွင့်ပြထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၃၃၁-၂။ သံ၊မြန်၊၂၊၃၂၅-၆။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၄၀-၁။ သံ၊ဋီ၊၂၊၃၁၁-၂။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-သဠာယတနသံယုတ္တ၊ (၁၃)၃ဂဟပတိဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
အရှင်အာနန္ဒာသည် ကောသမ္ဗီမြို့၊ ဃောသိတာရုံကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် ဓာတုနာနတ္တနှင့်ဆက်စပ်၍ ဃောသိတဂဟပတိ၏ လျှောက်ထားချက် အရ “ထင်ရှားရှိသော အဇ္ဈတ္တိကာယတန ၆-ပါး၊ ဗဟိဒ္ဓါယတန ၆-ပါး၊ ဝိညာဏဓာတ် ၇-ပါးတို့ဖြစ်ရာဝယ် သုခဝေဒနိယဖဿကိုစွဲ၍ သုခဝေဒနာ၊ ဒုက္ခဝေဒနိယဖဿကိုစွဲ၍ ဒုက္ခဝေဒနာ၊ အဒုက္ခမသုခဝေဒနိယဖဿကို စွဲ၍ ဥပေက္ခာဝေဒနာတို့ ဖြစ်ပေါ်လာမှုကို ဓာတုနာနတ္တ-ဟု ဟောတော်မူကြောင်း ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ -ဤသုတ်ဝယ် ဓာတ်ပေါင်း ၂၃-မျိုးတို့၏အစွမ်းအားဖြင့် ဓာတုနာနတ္တဖြစ်ပုံကို ဟောတော်မူကြောင်း ဖွင့်ပြထားပါသည်။
ဋီကာ၌-ဓာတ် ၂၃-ပါးဟူသည် ပဉ္စဒွါရ၌ ၂၀၊ မနောဒွါရ၌ ၃-ပါး ဖြစ်ကြောင်း ဖွင့်ပြထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၁၊၃၄၁။ အံ၊မြန်၊၁၊၃၅၆။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၀၉-၂၉၀။ အံ၊ဋီ၊၂၊၂၈၀။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၄-စက္ကဝဂ္ဂ၊ ပထမသုတ်။
ပတိရူပဒေသဝါသအစရှိသော သမ္ပတ္တိစက်၄-ပါးနှင့် ပြည့်စုံသောပုဂ္ဂိုလ်သည် စည်းစိမ်ဥစ္စာတို့၌ ပြန့်ပြောများပြားခြင်းသို့ ရောက်နိုင်၏ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌-ဉာဏသမ္ပယုတ်ကုသိုလ်ကံသည် ဤစက်များနှင့် ပြည့်စုံ အောင်ဆောင်ရွက်ပုံ ပုဗ္ဗေကတစက်သာပမာဏဖြစ်ပုံကို ဖွင့်ပြထားပါသည်။
ဋီကာ၌-စက်ငါးမျိုးရှိပုံ၊ ပုဗ္ဗေကတပုညတာ-ဟုဆိုအပ်သော သမ္ပတ္တိစက် သည်သာ ပမာဏဖြစ်ကြောင်း ဖွင့်ပြထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-ဒီ၊၃၊၄၈-၆၅၊ ဒီ၊မြန်၊၃။၄၉-၆၉၊ ဒီ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၉-၄၂။ ဒီ၊ဋီ၊၃၊၂၄-၃၅။
-ဒီဃနိကာယ၊ ပါထိကဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
ဤသုတ်တော်ကို ဘုရားရှင် မဂဓနိုင်ငံ မာတုလမြို့၌ ဟောတော်မူပါသည်။ “မိမိကိုယ်တိုင် သတိပဋ္ဌာန်လေးပါးဟူသော ဓမ္မကို မှီခိုရာ ကိုးကွယ်ရာပြု၍နေကြ၊ မိမိမှတစ်ပါး အခြားသူကို မှီခိုကိုးကွယ်၍မနေကြကုန်လင့်၊ ဘုရားရှင်ဟူသော ဖခင်၏ ဥစ္စာဖြစ်သော (သတိပဋ္ဌာန်ဓမ္မ)အာရုံ၌ လှည့်လည်ကျက်စားကြကုန်လော့၊ ဖခင်၏ ဥစ္စာဖြစ်သော (သတိပဋ္ဌာန်ဓမ္မ) အာရုံ၌ ကျက်စားနေကြသော သင်တို့အား (ဒေဝ ပုတ္တမာရ် မစ္စုမာရ် ကိလေသမာရ်)သည် နှိပ်စက်ဖို့ရန် အခွင့်အကြောင်းကို မရနိုင်၊ ကုသိုလ်တရားတို့ကို ဆောက်တည် ကျင့်သုံးခြင်းဟူသော အကြောင်းကြောင့် ဤကောင်းမှုအကျိုးသည် တစ်နေ့တခြား တိုးပွားလာသည်”ဟု မိန့်ကြားတော်မူပြီး ဒဠနေမိစကြာမင်းအကြောင်းကို ဟောတော်မူပါသည်။
ထိုဝတ္ထု၌ ဒဠနေမိစကြာမင်း သားတော်ကြီးကိုလွဲအပ်၍ ရဟန်းပြုသွားပုံ၊ စက္ကဝတ္တိအရိယကျင့်ဝတ် (၁၂)ပါး၊ စကြာရတနာဖြစ်ပေါ်လာပုံ၊ စကြာမင်း(၇)ဆက် တိုင်အောင်ဖြစ်ပေါ်ခဲ့ပုံ စကြာမင်းကျင့်ဝတ် ချွတ်ယွင်းလာရာအခါ၌ ဆင်းရဲသားများဖြစ် ပေါ်လာပုံ၊ “အဒိန္နာဒါနဖြစ်ပေါ်လာပုံ၊ ပါဏာတိပါတဖြစ်ပေါ်လာပုံ၊ သတ္တဝါတို့ အနှစ် ရှစ်သောင်းအထိ အသက်တမ်း အဆင်းတို့ ဆုတ်ယုတ်လာပုံ၊ မုသာဝါဒ ဖြစ်ပေါ် လာပုံ၊ အသက်တမ်းလေးသောင်းအထိ ဆုတ်ယုတ်ပုံ၊ ပိသုဏဝါစာဖြစ်ပေါ်လာပုံ၊ သတ္တဝါတို့အသက်တစ်သောင်းတမ်း၌ “သုဝဏ္ဏ”“ဒုဗ္ဗဏ္ဏ”ကွဲပြားလာခြင်းကြောင့် အဘိဇ္ဈာ, ကာမေသုမိစ္ဆာစာရ-တို့ဖြစ်ပေါ်လာပုံ၊ အသက်တမ်းငါးသောင်းအထိ ဆုတ်ယုတ်သွားပုံ၊ “ဖရုသဝါစာ သမ္ဖပ္ပလာပါ”တို့ဖြစ်ပေါ်လာပုံ၊ အသက်တမ်း (၂၅၀၀)မှ (၂၀၀၀)အထိ ဆုတ်ယုတ်သွားပုံ၊ “အဘိဇ္ဈာဗျာပါဒ”တို့ဖြစ်ပေါ်လာပုံ၊ အသက်တမ်း (၁၀၀၀)အထိ ဆုတ်ယုတ်သွားပုံ၊ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိဖြစ်ပေါ်လာပုံ၊ အသက်တမ်း (၅၀၀) အထိ ဆုတ်ယုတ်သွားပုံ “အဓမ္မရာဂ ဝိသမလောဘ မိစ္ဆာဓမ္မတို့ဖြစ်ပေါ်လာပုံ အသက်တမ်း (၂၅၀)မှ (၂၀၀) အထိ ဆုတ်ယုတ်သွားပုံ၊ “အမတ္တေယျတာ အပေတ္တေယျတာ အသာမညတာ အဗြဟ္မညတာ ကုလေ န ဇေဌာပစာယိတာ”တို့ ဖြစ်ပေါ်လာပုံ အသက်တမ်း (၁၀၀) အထိ ဆုတ်ယုတ်သွားပုံ၊ တဖြေးဖြေး (၁၀)နှစ်တမ်းအထိ၊ “သပ္ပိ တေလ နဝနီတ မဓု ဖာဏိတ လောဏ” အရသာငါးမျိုး ပျောက်ကွယ်သွားပုံ၊ လူးထမင်းသာ ထိုအခါ၌ အကောင်းဆုံးဖြစ်တော့ပုံ၊ ကုသလကမ္မပထတရား (၁၀)ပါးတို့ အကုန်လုံးပျောက်ကွယ်သွားပုံ အကုသလကမ္မပထတရားတို့ ထွန်းကားပုံ၊ မကောင်းမှုပြုသူများ အပူဇော်ခံကြရပုံ၊ ချီးမွမ်းမှုခံကြရပုံ၊ ဆိတ်, သိုး, ခွေး, ဝက်ကဲ့သို့ ပမာ ရောနှောရှုပ်ထွေးပြီး လောကဓမ္မပျက်စီးပုံ၊ အချင်းချင်း “အာဃာတ” “ဗျာပါဒ” “မနောပဒေါသ” အားကြီးကြပြီး သတ်ဖြတ်ကြပုံ၊ သတ္တန္တရကပ်ကြောင့် သတ္တဝါတို့ ပျက်စီးကြပုံ၊ အသွားရခက်ခဲသော တောအုပ်အစရှိသောအရပ်တို့သို့ ပြေးအောင်းသော သတ္တဝါတို့ အနည်းငယ်သာ ကျန်ရှိတော့ပုံ ထိုသတ္တဝါတို့အသိဉာဏ် ဖြစ်ပေါ်လာကြပြီး ပါဏာတိပါတမှ ရှောင်ကြဉ်၍ ကုသိုလ်ကောင်းမှုများ ဆောက်တည် ကျင့်သုံး ကြရာက အသက်တမ်း အဆင်းတို့ တဖြေးဖြေးတိုးတက်လာကြပုံ၊ အကုသိုလ်တရားတို့ကိုပယ်ရှားပြီး ကုသိုလ်ကောင်းမှုများကို ပြုကျင့်ကြခြင်းကြောင့် သတ္တဝါတို့ အနှစ် ရှစ်သောင်းအထိ အသက်ရှည်ကြပုံ၊ ထိုအခါ“ဣစ္ဆာ, အနသန, ဇရာ” ဟူသော ရောဂါသုံးမျိုးသာရှိပုံ၊ ဇမ္ဗူဒီပါကျွန်းသည် မြို့ရွာလူဦးရေတို့ ကြက်ပျံတစ်ကျ အထိ စည်ကားတိုးတက်ပုံ၊ သင်္ခစကြာမင်း ပေါ်လာပုံ၊ မေတ္တယျဘုရားရှင် ပွင့်တော်မူပုံ၊ သင်္ခစကြာမင်းရဟန်းပြုပုံ၊ ရဟန်းတော်တို့၏ “အာယု ဝဏ္ဏ သုခ ဘောဂ ဗလ” တရားတို့နှင့် ပြည့်စုံအောင် ကျင့်သုံးကြပုံ ကုသိုလ်တရားတို့ကို ဆောက်တည်ကျင့်သုံး ကြခြင်းကြောင့် လွှမ်းမိုးနိုင်ခဲသော ဒေဝပုတ္တမာရ် မစ္စုမာရ် ကိလေသမာရ်တို့ကို လွှမ်းမိုးနိုင်ပုံတို့ကို ဟောတော်မူပါသည်။
အဋ္ဌကထာ၌ ဤသုတ်တော်ကို မာတုလမြို့အပြင်ဖက် မာတုလ (ပညောင်) ပင်အောက်၌ ဟောတော်မူကြောင်း၊ “ဗီလုံး”ငှက်ငယ်ဝတ္ထု၊ ဝဋဂါမိကုသိုလ်၊ ဝိဝဋဂါမိ ကုသိုလ်အကြောင်း၊ စကြာရတနာရွှေ့ပုံအကြောင်း၊ မိဖအမွေ ခံစားထိုက် မထိုက်၊ ဓမ္မိကရက္ခာဝရဏဂုတ္တိ သံဝိဒဟန၊ စက္ကဝတ္တိအရိယကျင့်ဝတ် (၁၀)ပါး (၁၂)ပါးရေတွက်ပုံ ကပ်ကြီးသုံးပါးဆိုက်ရောက်ခြင်း အကြောင်းသုံးပါး၊ သတ္တဝါတို့လားရာဂတိ၊ သားစဉ်မြေးဆက်အသက်ရှည်ခြင်းအကြောင်း၊ သင်္ခစကြာမင်း၏ရှေးကောင်းမှု ရဟန်းတော်တို့၏ “အာယုဝဏ္ဏ သုခ ဘောဂ ဗလ”ဖွင့်ဆိုချက်များ၊ ဤသုတ်တော်ဒေသနာ ၏အဆုံး၌ ရဟန်းတော်နှစ်သောင်း ရဟန္တာဖြစ်ပုံ၊ သတ္တဝါ(၈၄၀၀၀)တို့ တရားသိမြင် ကျွတ်တမ်းဝင်ပုံတို့ကို ဖွင့်ပြထားပါသည်။
ဋီကာ၌ စကြာမင်းကျင့်ဝတ် ပြီးပြည့်စုံရာ နှစ်အပိုင်းအခြား၊ သားသမီးများ အသက်ရှည်နိုင်ပုံ အစရှိသည်တို့ကို ဖွင့်ပြထားပါသည်။
-သံ၊၃၊၈၇။ သံ၊မြန်၊၃၊၉၂။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၉၀-၂။ သံ၊ဋီ၊၂၊၄၂၉-၄၃၀။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၂-ဗောဇ္ဈင်္ဂသံယုတ္တ၊ ၅-စက္ကဝတ္တိဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
စကြာမင်းဖြစ်ပေါ်လာခြင်းကြောင့် ရတနာ ၇-ပါးတို့ ထင်ရှားစွာ ဖြစ်ပေါ်လာသည်။ ဘုရားရှင်ပွင့်တော်မူလာခြင်းကြောင့် ဗောဇ္ဈင်ရတနာ (၇)ပါး ထင်ရှားဖြစ်ပေါ်လာသည် ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။ \အဋ္ဌကထာ၌-ရာဇာ၊ စက္ကဝတ္တိ၊ ရတန၊ ပါတုဘာဝါ-ပုဒ်တို့၏အဖွင့်များ၊ စကြာမင်း ၏ရတနာ (၇)ပါးနှင့် ဗောဇ္ဈင်ရပါးတို့ နှိုင်းယှဉ်၍ ဖွင့်ဆိုချက်တို့ ပါရှိပါသည်။
-အံ၊၁၊၁၀၇-၉။ အံ၊မြန်၊၁၊၁၂၆-၇။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၇၇-၉။ အံ၊ဋီ၊၂၊၈၁-၃။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ တိကနိပါတ၊ ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၂-ရထကာရဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
ဤသုတ်၌“စကြာမင်းနှင့် ဘုရားရှင်တို့၏သဘာဝ စက္ကဝတ္တိ၊ ဓမ္မိကရက္ခာ ဝရဏဂုတ္တိဖြစ်ပုံကို” အကျယ်ပြောဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ -ဓမ္မ, ဓမ္မိက, ဓမ္မရာဇာ, သံဝိဒဟနာကာရအပ္ပဋိဝတ္တိ, ရက္ခ, အာဝရဏ, ဂုတ္တိ စသော ပုဒ်တို့၏ မှတ်သားဖွယ်အဖွင့်များ။
ဋီကာ၌ -စက္က(၇)မျိုး၊ စက္ကဝတ္တိ၊ စက္ကဝတ္တိဝတ္တ စသည်တို့ကို ဖွင့်ပြထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၁၊၄၄၉-၄၅၀။ အံ၊မြန်၊၁၊၄၆၂-၃။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၃၅-၆။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ တတိယပဏ္ဏာသက၊ (၁၃) ၃-ဉာယဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
စကြာမင်း၏ အစ္ဆရိယ၊ အဗ္ဘုတဓမ္မလေးပါးနှင့် အရှင်အာနန္ဒာမထေရ်၏ အစ္ဆရိယ၊ အဗ္ဘုတဓမ္မလေးပါးတို့ကို ဘုရားရှင်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ -စကြာမင်းတို့ ပရိသတ်အလိုက် ပြောကြားသည့်စကားတို့ကို ဖွင့်ဆိုထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၃၊၂၉၈-၉။ သံ၊မြန်၊၃၊၂၉၉-၃၀၀။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၀၇-၈။ သံ၊ဋီ၊၂၊၅၂၇။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၁-သောတာပတ္တိသံယုတ္တ၊ ၁-ဝေဠုဒွါရဝဂ္ဂ၊ ပထမသုတ်။
အရိယာသာဝက၏ ဓမ္မလေးပါးနှင့် မပြည့်စုံသော စကြာမင်းသည် စကြာမင်း စည်းစိမ်ကို ခံစားပြီး နတ်စည်းစိမ်ခံစားနေရသော်လည်း အပါယ်လေးပါးမှ မလွတ်နိုင်။ အရိယာသာဝကသည် ဆွမ်းခံ၍ရသောဆွမ်းဖြင့် မျှတလျက် အမြိတ်အဆာမရှိသော သင်္ကန်းကို ဝတ်ရုံနေသော်လည်း အရိယဓမ္မလေးပါးနှင့် ပြည့်စုံသောကြောင့် အပါယ် လေးပါးမှ လွတ်မြောက်၏-ဟု လေးကျွန်းလုံးကို အစိုးရသော စကြာမင်းဘဝထက် အရိယဓမ္မလေးပါးကိုရသော အရိယာသာဝက က မြင့်မြတ်ပုံကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၂၊၁၃၀-၁။ အံ၊မြန်၊၂၊၁၆၂-၃။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၄၇။ အံ၊ဋီ၊၃၊၄၃-၄။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ပဉ္စကနိပါတ၊ တတိယပဏ္ဏာသက၊ (၁၄) ၄-ရာဇဝဂ္ဂ၊ ပထမသုတ်။
လူဖြစ်သော ရန်သူတစ်စုံတစ်ယောက်မျှ မဖျက်ဆီး မတားမြစ်နိုင်သော စကြာရတနာကို လည်စေနိုင်သော စကြာမင်း၏ အရည်အချင်းငါးမျိုးနှင့် တစ်စုံ တစ်ယောက်သော နတ်, လူ, ဗြဟ္မာမျှ မလည်စေနိုင်သော အနုတ္တရဓမ္မစက်ကို လည်စေတော်မူနိုင်သော ဘုရားရှင်၏ အရည်အချင်းငါးမျိုးတို့ကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၂၊၁၃၁။ အံ၊မြန်၊၂၊၁၆၃-၄။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၄၇။ အံ၊ဋီ၊၃၊၄၄။ အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ပဉ္စကနိပါတ၊ တတိယပဏ္ဏာသက။ (၁၄) ၄-ရာဇဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
စကြာမင်းသားတော်ကြီးနှင့် အရှင်သာရိပုတ္တရာ-တို့၏ အထက်သုတ်ပါ အရည်အချင်းတို့ကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ စကြာရတနာကွယ်ပျောက်ပုံ၊ ပြန်လည်ဖြစ်စေပုံတို့ကို ဖွင့်ပြ ထားပါသည်။
ဋီကာ၌လည်း ဖွင့်ဆိုချက်များ များစွာရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၁၊၄၃၉။ သံ၊မြန်၊၁၊၄၂၈။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၉၆။ သံ၊ဋီ၊၂၊၁၇၉။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၇-ရာဟုလသံယုတ္တ၊ ပဌမဝဂ်၊ ပဌမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် အရှင်ရာဟုလာ၏ လျှောက်ထားချက်အရ-စက္ခုအစရှိသော အဇ္ဈတ္တိကာယတန (၆)ပါးတို့ကို တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ အနတ္တလက္ခဏသုတ်ဒေသနာတော်အတိုင်း ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၁၊၄၄၂-၃။ သံ၊မြန်၊၁၊၄၃၂။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ ၇-ရာဟုလသံယုတ္တ၊ ဒုတိယဝဂ်၊ ပဌမသုတ်။
အနီးသို့ရောက်ရှိလာသော ရာဟုလာအား အထက်ပါသုတ်ဒေသနာတော် နည်းဖြင့် အဇ္ဈတ္တိကာယတန (၆)ပါးတို့ကို တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၂၊၁၈၆။ သံ၊မြန်၊၂၊၁၇။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၁၇။ သံ၊ဋီ၊၂၊၂၃။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၄-ဩက္ကန္တသံယုတ္တ၊ ပဌမသုတ်။
သဒ္ဓါနုသာရီသောတာပန်ပုဂ္ဂိုလ်နှင့် ဓမ္မာနုသာရီသောတာပန်ပုဂ္ဂိုလ်တို့၏ ဉာဏ်အမြင်ဖြစ်ပုံကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌-ဤပုဂ္ဂိုလ်များသည် “ဌိတကပ္ပိ”ပုဂ္ဂိုလ်ဖြစ်ပုံကို ဖွင့်ပြထားပါသည်။
-သံ၊၂၊၁၉၀။ သံ၊မြန်၊၂၊၁၈၁။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၅-ဥပ္ပါဒသံယုတ္တ၊ ပဌမသုတ်။
မျက်စိ၏စ၍ဖြစ်မှုသည် ဒုက္ခ၏ စ၍ဖြစ်မှု၊ မျက်စိ၏ တည်တံ့မှုသည် ရောဂါတို့၏ တည်တံ့မှု၊ မျက်စိ၏ အသစ်ဖြစ်ပေါ်မှု, ထင်ရှားဖြစ်ပေါ်မှုသည် ဇရာ, မရဏ၏ အသစ်ဖြစ်ပေါ်မှု ထင်ရှားဖြစ်ပေါ်မှုဟူ၍လည်းကောင်း၊ မျက်စိ၏ချုပ်မှုသည် ဒုက္ခချုပ်မှု, မျက်စိ၏ငြိမ်းမှုသည် ရောဂါတို့၏ငြိမ်းမှု၊ မျက်စိ၏ကွယ်ပျောက်မှုသည် ဇရာမရဏတို့၏ ကွယ်ပျောက်မှု-ဟူ၍လည်းကောင်း အဇ္ဈတ္တိကာယတန (၆)ပါးတို့ကို တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၂၊၁၉၄။ သံ၊မြန်၊၂၊၁၈၄။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၁၈။ သံ၊ဋီ၊၂၊၂၇၃။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၆-ကိလေသသံယုတ္တ၊ ပဌမသုတ်။
မျက်စိ၌ လိုချင်တပ်မက်မှုသည် စိတ်၏ ညစ်ညူးမှုမည်၏-အစရှိသည်ဖြင့် အဇ္ဈတ္တိကာယတန (၆)ပါးတို့ကို တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ ဟောတော်မူပြီး ဤ (၆)ဌာနတို့၌ စိတ်ညစ်ညူးမှုကို ပယ်အပ်ပြီးသော ရဟန်း၏စိတ်သည် နေက္ခမ္မနိန္ဒ, နေက္ခမ္မပရိဘာဝိတ, အဘိညာသစ္ဆိကရဏီယဓမ္မ ကမ္မနိမိတ်ဖြစ်ပုံကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-ဣတိဝုတ်၊၂၃၁။ ဣတိဝုတ်၊မြန်၊၂၁၅။ ဣတိဝုတ်၊ဋ္ဌ၊၁၉၆-၈။
-ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ ဣတိဝုတ္တက၊ ၃-တိကနိပါတ၊ ဒုတိယဝဂ်၊ ဒုတိယသုတ်။
မံသစက္ခု၊ ဒိဗ္ဗစက္ခု အတုမရှိသော ပညာစက္ခု-ဟု စက္ခုသုံးပါးကို ဘုရားရှင် ဟောတော်မူပုံ၊ မံသစက္ခုသည် ဒိဗ္ဗစက္ခု၏အကြောင်းဖြစ်ပုံ၊ အတုမရှိသော အာသဝက္ခယဉာဏ်ဟူသော ပညာစက္ခုကိုရခြင်းကြောင့် ဒုက္ခအားလုံးမှ လွတ်မြောက် ၏-ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူပုံကို ခုဇ္ဇုတ္တရာက သာမာဝတီအမှူးရှိသော မိဖုရားတို့အား ဟောပြသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ အကျယ်ဖွင့်ပြချက်များ များစွာ ပါရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၁၊၃၆၈-၉။ သံ၊မြန်၊၁၊၃၅၃-၄။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၂၉-၁၃၁။ သံ၊ဋီ၊၂၊၁၃၈-၉။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၃-ဓာတုသံယုတ္တ၊ ဒုတိယဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
ဘုရားရှင်၏ မနီးမဝေးသောအရပ်၌ မိမိတို့၏ ပရိသတ်တို့နှင့်အတူ စင်္ကြန် လျှောက်နေသော အရှင်သာရိပုတ္တရာ အစရှိသော မထေရ်(၈)ပါးတို့၏ ဂုဏ်ပုဒ်များကို အသီးအသီး မိန့်ကြားတော်မူပြီး သတ္တဝါတို့သည် ဓာတ်သဘောတူအချင်းချင်း ပေါင်းသင်းနေထိုင်ကြပုံကို အကျယ်ရှင်းလင်း ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌-မထေရ်မြတ်တို့၏ ဂုဏ်ကျေးဇူးများနှင့် မထေရ်မြတ်များ စင်္ကြန်လျှောက်နေကြခြင်း အကြောင်းများကိုလည်း ဖွင့်ပြထားပါသည်။
-အံ၊၂၊၂၄။ အံ၊မြန်၊၂၊၃၂။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၂။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ပဉ္စကနိပါတ၊ ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၃-ပဉ္စင်္ဂိကဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
လမ်းလျှောက် (စင်္ကြန်)သွားခြင်းအကျိုးငါးပါးတို့ကို ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-မ၊၂၊၃၇၅-၃၈၈။ မ၊မြန်၊၂၊၃၈၀-၃၉၃။ မ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၈၃-၂၉၁။ မ၊ဋီ၊၃၊၁၈၉-၁၉၅။
-မဇ္ဈိမနိကာယ၊ မဇ္ဈိမပဏ္ဏာသ၊ ၅-ဗြာဟ္မဏဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ဩပါသာဒဗြာဟ္မဏဂါမ နတ်တို့ကို ဗလိနတ်စာ ကြွေးရာ အင်ကြင်းတော၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် ဩပါသာဒဗြာဟ္မဏဂါမ၏ အကြီးအကဲဖြစ်သော စင်္ကီဗြာဟ္မဏအမှူးရှိသော ပရိသတ်တို့အလယ်၌ စင်္ကီဗြာဟ္မဏ၏ လျှောက်ထားချက်အရ အသက် (၁၆)နှစ်သာရှိသေးသော ဗြာဟ္မဏပညာတတ် ခေါင်းဆောင် “ကာပဋိကလုလင်၏ မေးလျှောက်ချက်အရ “ဗြာဟ္မဏဝါဒသည် သူကန်းအဆက်ဆက်နှင့်တူပုံ၊ ဗြာဟ္မဏတို့၏ ယုံကြည်ချက်သည် အခြေအမြစ်မရှိပုံ သဒ္ဓါ, ရုစိ, အနုဿဝ, အာကာရ ပရိဝိတက္က, ဒိဋ္ဌိနိဇာနန္တိ-တို့သည် အမှန်အမှား နှစ်မျိုးဖြစ်နိုင်ပုံ၊ သစ္စာကို စောင့်ရှောက်ခြင်း၊ သစ္စာကို ထိုးထွင်း၍သိခြင်း၊ ဖိုလ်ကို မျက်မှောက်ပြုခြင်း၊ ဖိုလ်ကို မျက်မှောက်ပြုခြင်းအား များစွာ ကျေးဇူးပြုတတ်သော တရားတို့ကို အကျယ်ဝေဖန်၍ ဖြေကြားတော်မူပါသည်။ ကာပဋိကလုလင်သည် အဖြေအားလုံးကို ကျေနပ်နှစ်သက်ပါကြောင်း၊ ရှေးက ဦးပြည်း, ကြွယ်ဝ, မည်းညစ် ကုန်, ဗြဟ္မာ၏ခြေဖမိုးမှ မွေးဖွားကုန်သော ရဟန်းယုတ်တို့သည် အဘယ်မှာလျှင် တရားသဘောကို သိကြကုန်အံ့နည်း-ဟု အထင်မှားကြပုံ၊ ယခုအခါ ရဟန်းတို့၌ ရဟန်းဟူသော ချစ်ခြင်း၊ ကြည်ညိုခြင်း၊ ရိုသေခြင်းကို လွန်စွာ ဖြစ်စေပါကုန်၏။ ယနေ့မှစ၍ မိမိကို ဥပါသကာဟု မှတ်တော်မူပါ”ဟု လျှောက်ထားသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌-စင်္ကီဗြာဟ္မဏ၏ ဇာတိဂုဏ်အဖွင့်များ၊ ဘုရားရှင်၏ ဇာတိဂုဏ်အဖွင့်များ၊ မိမိတို့နှင့် ဘုရားရှင်၏ ကွာခြားရာ၌ ဥပမာများ၊ ရွှေအိုးကြီး လေးလုံး၊ ဘုရားရှင်ကို တိုင်းတာမရနိုင်ပုံ၊ ရာဟုအသူရိန်အကြောင်း၊ အန္ဓဝေဏီအဖွင့် အစရှိသည်တို့ကို လေ့လာနိုင်ပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၄၉၃-၄။ သံ၊မြန်၊၂၊၄၈။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၄၀။ သံ၊ဋီ၊၂၊၃၇၉။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ်၊ ၈-ဂါမဏိသံယုတ္တ၊ ပထမသုတ်။
စဏ္ဍဂါမဏိ၏လျှောက်ထားချက်အရ “ရာဂ, ဒေါသ, မောဟတရားများကို မပယ်ရသေးသူသည် စိတ်ဆိုးစေကုန်၏၊ သူတစ်ပါးတို့ စိတ်ဆိုးသည်ရှိသော် စိတ်ဆိုးမှု ထင်ရှားလာ၏။ ထို့ကြောင့် “စဏ္ဍ, စဏ္ဍ”ဟု ပြောဆိုအပ်၏။
ရာဂ, ဒေါသ, မောဟတရားများကို ပယ်ပြီးသူသည် သူတစ်ပါးတို့ကို စိတ်မဆိုး စေတတ်၊ သူတစ်ပါးတို့က စိတ်ဆိုးစေကုန်သော်လည်း စိတ်ဆိုးမှုကို ထင်ရှားစွာ မပြု၊ ထို့ကြောင့် ထိုသူတော်ကောင်းကို “သောရတ, သောရတ”ဟု ဆိုအပ်၏ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၂၊၁၈၁။ အံ၊မြန်၊၂၊၂၃၁။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၆၂။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ပဉ္စကနိပါတ၊ စတုတ္ထပဏ္ဏာသက၊ (၁၈) ၃-ဥပါသကဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
ဥပါသကစဏ္ဍာလ၊ ဥပါသကမလ၊ ဥပါသကပဋိကုဋ္ဌ၏ အရည်အချင်းငါးမျိုး နှင့် ဥပါသကရတန, ဥပါသကပဒုမ, ဥပါသကပုဏ္ဍရိက၏ အရည်အချင်းငါးမျိုးတို့ကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၁၊၁၅။ သံ၊မြန်၊၁၊၁၅။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၅၁။ သံ၊ဋီ၊၁၉၇-၉၈။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-ဒေဝတာသံယုတ္တ၊ ၃-သတ္တိဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
ကောဓ, ဥပနာဟကြောင့်ဖြစ်သော အားကြီးသောအမျက်ထွက်မှုဟူသော ကြိုး, ကိလေသာဟူသောလွန်ကြိုး, ယုတ်ညံ့သော ဒုဗ္ဗလလောဘ, ဗလဝလောဘ, အဝိဇ္ဇာဟူသော အမြစ်နှင့်တကွဟူသောတဏှာ ဤတရားတို့ကို အရဟတ္တမဂ်ဖြင့် ပယ်ဖြတ်နိုင်လျှင် ဣရိယာပုထ်လေးပါးဟူသော စက်ဘီးရှိသော, ကိုးပေါက်သော အနာဝရှိသော, ရွံစဖွယ်လိလိ အပုတ်အသိုးတို့ဖြင့် ဒင်းကြမ်းပြည့်နေသော ကိလေသာ ဟူသော ညွန်ပျောင်းရှိသော ဤခန္ဓာကိုယ်၏ ထွက်မြောက်ရာဖြစ်၏-ဟု အညတရ နတ်သားအား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၃၊၄၅၁။ အံ၊မြန်၊၃၊၄၄၃။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဒသကနိပါတ၊ တတိယပဏ္ဏာသက၊ (၁၃) ၃-ပရိသုဒ္ဓဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
ဘုရားရှင်သာသနာတော်မှတစ်ပါး အခြားသောသနာ၌မဟာသော ရာဂ, ဒေါသ, မောဟတို့ကို ပယ်ဖျောက်ခြင်းလျှင်အဆုံးရှိသော တရားဆယ်ပါးတို့ကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၄၅၉။ သံ၊မြန်၊၂၊၄၅၄။ သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၆-မောဂ္ဂလာနသံယုတ္တ၊ စတုတ္ထသုတ်။
စတုတ္ထဈာန်နှင့်ဆက်စပ်၍ အကြံအစီဖြစ်ခဲ့ပုံ၊ စတုတ္ထဈာန်ကို ဝင်စားပုံ၊ စတုတ္ထဈာန်ကိုဝင်စားနေသော မိမိအား သုခနှင့်တကွဖြစ်သော သညာမနသိကာရ တို့ဖြစ်ပုံ ဘုရားရှင် မိန့်ကြားတော်မူပုံ၊ မိမိကိုယ်တိုင် စတုတ္ထဈာန်ကိုဝင်စားပုံ၊ ဘုရားရှင် ကိုယ်တော်တိုင် ချီးမြှောက်အပ်သော ထူးမြတ်သော အသိဉာဏ်ရှိသောတပည့်ဟု မှန်ကန်စွာ ပြောဆိုလိုသူသည် မိမိကိုသာ ပြောဆိုရာရောက်ပုံ-တို့ကို အရှင်မောဂ္ဂလာန်ထေရ်က သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ ရဟန်းတို့အား ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၁၊၃၇၉။ သံ၊မြန်၊၁၊၃၆၅။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၁၄၁။ သံ၊ဋီ၊၂၊၁၄၆။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၃-ဓာတုသံယုတ္တ၊ စတုတ္ထဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
ပထဝီ, အာပေါ, တေဇော, ဝါယော-ဟု ဓာတ်ကြီးလေးပါးရှိပုံကို ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၁၊၂၂။ အံ၊မြန်၊၁၊၃၀။ အံ၊ဋ္ဌ၊၁၉၃။ အံ၊ဋီ၊၁၊၁၄၀-၁။ အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဧကကနိပါတ၊ ၁၃-ဧကပုဂ္ဂလဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
အရဟံဂုဏ်ရှင် သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဂုဏ်ရှင် တထာဂတဖြစ်တော်မူသော ဘုရား၏ ထင်ရှားစွာ ဖြစ်ပွင့်တော်မူခြင်းသည် အတ္ထ, ဓမ္မ, နိရုတ္တိနှင့် ပဋိဘာန-ဟူသော လောကီ, လောကုတ္တရာ ပဋိသမ္ဘိဒါဉာဏ်လေးတန်ကို ကိုယ်ထိလက်ရောက် မျက်မှောက်ပြုနိုင်ရန်ဖြစ်၏-ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၁၊၁၄၁-၃။ အံ၊မြန်၊၁၊၁၅၉-၁၆၂။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၂၂-၄။ အံ၊ဋီ၊၂၊၁၁၇-၈။ -အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ တိကနိပါတ၊ ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၄-ဒေဝဒူတဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
ကုသိုလ်ကောင်းမှုပြုသူစာရင်း ကောက်ယူပို့ရန် သိကြားမင်း၏ တာဝန်ပေး ချက်အရ လဆန်း လဆုတ် (၈)ရက်နေ့များ၌ စတုမဟာရာဇ်နတ်မင်းကြီးတို့၏ အမတ်များ၊ (၁၄)ရက်ဥပုသ်နေ့များ၌ နတ်မင်းတို့၏ သားတော်များ၊ (၁၅)ရက် ဥပုသ်နေ့များ၌ စာတုမဟာရာဇ်နတ်မင်းတို့ကိုယ်တိုင် လူ့ပြည်သို့ဆင်း၍ ကုသိုလ် စာရင်း ကောက်ယူကြပုံ၊ ကုသိုလ်ပြုသူနည်းပါသည့်အခါ တာဝတိံသာနတ်တို့ စိတ်မချမ်းသာကြပုံ၊ ကုသိုလ်ပြုသူ များပြားသည့်အခါ တာဝတိံသာနတ်တို့ ပျော်ရွှင်ကြပုံ၊ “စာတုဒ္ဒသိံ” အစရှိသော ဂါထာကို ဥပုသ်စောင့်သုံးကြရန်အတွက် ရာဂ, ဒေါသ, မောဟများ မကင်းသေးသော သိကြားမင်းရွတ်ဆိုခြင်းထက် ရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်ရွတ်ဆိုခြင်းသည် သင့်မြတ်သောရွတ်ဆိုခြင်းဖြစ်ပုံတို့ကို ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၁၊၁၄၃။ (အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ... အဋ္ဌမသုတ်။)
“စာတုဒ္ဒသိံ”အစရှိသော ဂါထာကို ဇာတိ, ဇရာ, မရဏ, သောက, ပရိဒေဝ, ဒုက္ခ, ဒေါမနဿ, ဥပါယာသတို့မှ မလွတ်ကင်းသေးသော သိကြားမင်းရွတ်ဆိုခြင်းထက် ရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်ရွတ်ဆိုခြင်းက ကောင်းမြတ်ပုံကို ဒေသနာတော်တစ်လှည့် ပြောင်း၍ ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၁၊၅၁။ သံ၊မြန်၊၁၊၅၀။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၁၀၂။ သံ၊ဋီ၊၁၊၁၅၁-၂။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၂-ဒေဝပုတ္တသံယုတ္တ၊ ၂-အနာထပိဏ္ဍိကဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
စန္ဒနနတ်သား၏ မေးလျှောက်ချက်အရ “အခါခပ်သိမ်း သီလ, သမာဓိ, ပညာရှိသော လုံ့လဝီရိယထက်သန်သူ၊ နိဗ္ဗာန်သို့ စိတ်ကိုစေလွှတ်ထားသူသည် လွန်မြောက်နိုင်ခဲသော သံသရာရေယာဉ်ကို ကူးမြောက်နိုင်ပုံ၊ ကာမသညာမှကင်းသူ၊ ရူပသံယောဇဉ်ကို လွန်မြောက်သူ၊ နန္ဒီရာဂကုန်ပြီးသူသည် နက်လှစွာသော သံသရာ ရေအလျဉ်၌ မနစ်မြုပ်နိုင်ပုံတို့ကို ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၂၊၄၇၃။ သံ၊မြန်၊၂၊၄၆၈။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၆-မောဂ္ဂလာနသံယုတ္တ။ ဧကာဒသမ၊ ဒွါဒသမ၊ တေရသမ၊ စုဒ္ဒသမ၊ ပန္နာရသမသုတ်များ။
အရှင်မောဂ္ဂလာန်ထေရ် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်မှ တာဝတိံသာနတ်ပြည်သို့ ကြွတော်မူရာ နတ်သားငါးရာတို့ခြံရံလျက် ချဉ်းကပ်ရောက် ရှိလာသော သိကြားမင်းအား ဟောတော်မူသော သက္ကသုတ်တော်ကဲ့သို့ စန္ဒနနတ်သား၊ သုယာမနတ်သား၊ သန္တုသိတနတ်သား၊ သုနိမ္မိတနတ်သား၊ ဝသဝတ္တိနတ်သားတို့အား အသီးသီး ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်များ။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၁၊၄၈။ သံ၊မြန်၊၁၊၄၇။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၁၀၀။ သံ၊ဋီ၊၁၊၁၄၈။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၂-ဒေဝပုတ္တသံယုတ္တ၊ ၁-ပဌမဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
လဗိမာန်(လနတ်သား)ကို ရာဟုအသူရိန်ဖမ်းပုံနှင့်စပ်၍ လနတ်သားက “နမော တေ” အစရှိသော ဂါထာဖြင့် ဘုရားရှင်၏ဂုဏ်တော်တို့ကို အောက်မေ့ပြီး ရွတ်ဆိုရာ ဘုရားရှင်က “တထာဂတံ”အစရှိသော ဂါထာတော်ဖြင့် မိန့်ကြားတော်မူသဖြင့် ရာဟုအသူရိန်က လနတ်သားကိုလွှတ်ပြီး ထွက်ပြေးသွားပုံ၊ ဝေပစိတ္တိအသူရိန်အား မိမိ ကြောက်လန့်ခြင်းအကြောင်းကို ပြောကြားပုံတို့ကို ပြဆိုသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၁၊၄၉-၅၀။ သံ၊မြန်၊၁၊၄၉။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၁၀၁-၂။ သံ၊ဋီ၊၁၊၁၅၀။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၂-ဒေဝပုတ္တသံယုတ္တ၊ ၂-အနာထပိဏ္ဍိကဝဂ္ဂ၊ ပမသုတ်။
ဘေးရန်မသမ်း ချမ်းချမ်းသာသာအရပ်သို့ သွားရောက်သောပုဂ္ဂိုလ်တို့နှင့် စပ်လျဉ်း၍ စန္ဒိမသနတ်သား၏ လျှောက်ထားချက်ကို ဘုရားရှင်က “ဈာန်ရပြီးနောက် မမေ့မလျော့သောသတိဖြင့် ကိလေသာတို့ကို စွန့်လွှတ်ပြီးသောပုဂ္ဂိုလ်တို့သည် ပိုက်ကွန်မှ လွတ်ပြီးသောငါးကဲ့သို့ နိဗ္ဗာန်သို့ရောက်ကြရကုန်၏ဟု ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၃၊၄၁။ သံ၊မြန်၊၃၊၄၃-၄။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-မဂ္ဂသံယုတ္တ၊ အပ္ပမာဒပေယျာလဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမ၊ နဝမ၊ ဒသမသုတ်။
ဤသုတ်၌ “စန္ဒိမသုတ်၊ အာဒိစ္စသုတ်၊ ကာသိကဝတ္ထသုတ်”ဟု သုတ် သုံးသုတ် ပါရှိသည်။
နက္ခတ်, ကြယ်တာရာ အလင်းရောင်အပေါင်းတို့ထက် လရောင်သည် အလင်းဆုံးဖြစ်သကဲ့သို့လည်းကောင်း၊ သရဒရတုအခါ မိုးတိမ်ကင်းစင် ထက်ကောင်းကင်၌ နေရောင်သည် အမှောင်ပယ်ခွင်း အလင်းဆုံးဖြစ်သကဲ့သို့လည်းကောင်း၊ အဝတ်အထည်အားလုံးတို့ထက် ကာသိတိုင်းဖြစ် အဝတ်အထည်သည် အကောင်းဆုံး ဖြစ်သကဲ့သို့လည်းကောင်း၊ ကုသိုလ်တရားအားလုံးတို့ထက် အပ္ပမာဒ(သတိ)တရားသည် အမြတ်ဆုံးဖြစ်သည်။ အပ္ပမာဒရှိသောရဟန်းသည် ဝိဝေကနိဿိတ, ဝိရာဂနိဿိတ, နိရောဓနိဿိတ, ဝေါဿဂ္ဂပရိဏာမိကဖြစ်သော အဋ္ဌင်္ဂိကအရိယာ မဂ်ကို ပွားများ၏။ ကြိမ်ဖန်များစွာ အလေ့အလာပြု၏-အစရှိသည်ဖြင့် အကျယ် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၁၊၄၀၁-၃။ သံ၊မြန်၊၁၊၃၈၉။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၅၄-၈။ သံ၊ဋီ၊၂၊၁၅၇-၉။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၅-ကဿပသံယုတ္တ၊ တတိယသုတ်။
ဒါယကာတို့အိမ်သို့ ချဉ်းကပ်မည့်ရဟန်းသည် လ-ဥပမာစိတ်ထားဖြင့် ချဉ်းကပ်သင့်ပုံ၊ ချဉ်းကပ်နေသောရဟန်းသည် အာကာသ၌ လက်ကိုဝှေ့ရမ်းပြသော ဥပမာစိတ်ထားဖြင့် ချဉ်းကပ်ရပုံ၊ မသန့်ရှင်း မစင်ကြယ်သော ဓမ္မဒေသနာ, သန့်ရှင်း စင်ကြယ်သော ဓမ္မဒေသနာတို့ကို အရှင်မဟာကဿပထေရ်ကို နမူနာစံထား၍ ဟောတော်မူအပ်သောအတိုင်း ကျင့်ကြရမည်ဟု အကျယ်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌-စန္ဒူပမာ၊ အပကဿ၊ နိစ္စနဝက၊ ဒွေဘာတိကဝတ္ထု၊ အပ္ပဂဗ္ဘ၊ ကာယပါဂဗ္ဘိယဌာန (၈)ပါး၊ ဝစီပါဂဗ္ဘိယဌာန (၄)ပါး၊ မနောပါဂမ္ဘိယအနေကဌာန၊ ရေတွင်းဟောင်းဥပမာသံသန္ဒန-တို့ကို အကျယ်ဖွင့်ပြသော ဖွင့်ဆိုချက်များ ပါရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၁၊၃၁၉-၃၂၁။ အံ၊မြန်၊၁၊၃၃၅-၆။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၅၈။ အံ၊ဋီ၊၂၊၂၃၁-၃။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၂-စရဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
ဤသုတ်၌ “သတတ, သမိတ, ကုသီတ, ဟီနဝီရိယ”ပုဂ္ဂိုလ်လေးမျိုးနှင့် သတတ, သမိတ, အာရဒ္ဓဝီရိယ, ပဟိတတ္တ”ပုဂ္ဂိုလ်လေးမျိုးတို့ကို ဟောတော်မူပါသည်။ ပဌမပုဂ္ဂိုလ်လေးမျိုးသည် “သမ္ဗောဓိပရာယဏပုဂ္ဂိုလ်” မဖြစ်ထိုက်ပုံနှင့် ဒုတိယပုဂ္ဂိုလ်လေးမျိုးသည် “သမ္ဗောဓိပရာယဏပုဂ္ဂိုလ်” ဖြစ်ထိုက်ပုံတို့ကို ဟောတော်မူပါသည်။
-ဣတိဝုတ်၊၂၇၂-၄။ ဣတိဝုတ်၊မြန်၊၂၅၈-၂၆၀။
-ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ ဣတိဝုတ္တက၊ စတုက္ကနိပါတ၊ ဧကာဒသမသုတ်။
အထက်သုတ်တော်အတိုင်း ခုဇ္ဇုတ္တရာက သာမာဝတီအမှူးရှိသော မိဖုရားတို့အား ဟောပြသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၁၊၅၃။ အံ၊မြန်၊၁၊၆၅။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၇-၈။ အံ၊ဋီ၊၂၊၈။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဒုကနိပါတ၊ ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၁-ကမ္မကရဏဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
သုက္ကဓမ္မနှစ်ပါးတို့ လောကကို စောင့်ရှောက်ခြင်းကြောင့် လောက၌ အမိအစရှိသော ပိုင်းခြားထားမှု မပျက်မစီးပုံ၊ သုက္ကဓမ္မနှစ်ပါးတို့ မစောင့်ရှောက်ထားလျှင် ခွေး, မြေခွေး အစရှိသော တိရစ္ဆာန်လောကကဲ့သို့ အမိ-အစရှိသော ပိုင်းခြားထားမှု မထင်ရှားတော့ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၂၊၆။ အံ၊မြန်၊၂၊၇-၈။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃။ အံ၊ဋီ၊၃၊၃။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ပဉ္စကနိပါတ၊ ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၁-သေခဗလဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
သူတော်ကောင်းတရားမှ ရွေ့လျောသော သူတော်ကောင်းတရား၌ မတည် တံ့နိုင်သော ရဟန်းငါးမျိုးနှင့် သူတော်ကောင်းတရားမှ မရွေ့လျားနိုင်သော သူတော်ကောင်းတရား၌ တည်တံ့နိုင်သော ရဟန်းငါးမျိုးတို့ကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌-အသဒ္ဓေါ-အရ ဩကပ္ပနသဒ္ဓါ, ပက္ခန္ဒနသဒ္ဓါနှစ်မျိုး မရှိသူ ဖြစ်ပုံ၊
ဋီကာ၌-သဒ္ဓါငါးမျိုးရှိပုံနှင့် အဓိပ္ပါယ်အကျယ် ဖွင့်ပြချက်ပါရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၂၊၁၁၉။ အံ၊မြန်၊၂၊၁၄၆။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၄၄။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ပဉ္စကနိပါတ၊ တတိယပဏ္ဏာသက၊ (၁၁) ၁-ဖာသုဝိဟာရဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
အရပ်လေးမျက်နှာတို့၌ အပိတ်အပင် အဆီးအတားမရှိ လှည့်လည်သွား လာနိုင်သော ရဟန္တာ၏ အရည်အချင်းငါးမျိုးတို့ကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-မ၊၂၊၁၁၉-၁၂၅။ မ၊မြန်၊၂၊၁၂၉-၁၃၅။ မ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၂၀-၄။ မ၊ဋီ၊၃၊၇၈-၈၀။
-မဇ္ဈိမနိကာယ၊ မဇ္ဈိမပဏ္ဏာသ၊ ဘိက္ခုဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
ဘုရားရှင် စာတုမရွာ ရှစ်ရှား(သျှစ်သျှား)တော၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် ဘုရားရှင်ကိုဖူးမြင်ရန်နှင့် တရားတော်ကိုနာကြားရန် ရောက်လာကြကုန်သော အဂ္ဂသာဝကနှစ်ပါးနှင့် တပည့်ရဟန်းသစ်ငါးရာတို့ သပိတ်သင်္ကန်း သိမ်းဆည်းခြင်း, တံခါးဖွင့်ခြင်း, ဖုံခါခြင်း, အချင်းချင်းနှုတ်ဆက်ခြင်းအစရှိသော ဆူဆူညံညံ အသံပြုခြင်းကို အကြောင်းပြု၍ အဂ္ဂသာဝကနှစ်ပါးနှင့်အတူ အာဂန္တုကရဟန်းတို့ကို ဘုရားရှင် နှင်ထုတ်မှုကို စာတုမရွာသား သကျများနှင့် သဟမ္ပတိဗြဟ္မာကြီးတို့၏ တရုဏဗီဇူပမာ နှင့် ဝစ္ဆကဥပမာတို့ဖြင့် ကြောင်းကျိုးဖော်ပြ တောင်းပန်လျှောက်ထားခြင်းကြောင့် ပြန်လည် လက်ခံတော်မူပြီး “ဤသာသနာတော်၌ သီတင်းသုံးဖော်တို့၏ ဆိုဆုံးမ ခြင်းကြောင့် အမျက်ထွက်ပြီး လူထွက်ခြင်း, “ဦမီဘယ (လှိုင်းတံပိုးဘေး)” စားရေး သောက်ရေးကို အကြောင်းပြု၍ လူထွက်ခြင်း “ကုမ္ဘီလဘယ (မိကျောင်းဘေး)၊ ငါးဖြာအာရုံ ကာမဂုဏ်ကို ခံစားလိုမှုကြောင့် လူထွက်ခြင်း “အာဝဋ္ဋဘယ (ဝဲကတော့ ဘေး)”၊ မာတုဂါမကို အကြောင်းပြု၍ လူထွက်ခြင်း “သုသုကာဘယ (ငါးမာရ်း ဘေး)”ဟူသော ဘေးလေးမျိုးကြောင့် ပျက်စီးတတ်ပုံကို ဘုရားရှင် ဟောတော်မူပါသည်။
အဋ္ဌကထာ၌-ဤဘေးလေးမျိုးကိုကြောက်၍ သာသနာတော်၌ ရဟန်းပြု သူ, ရဟန်းမပြုသူတို့ကို ရေထဲဆင်းသူနှင့် မဆင်းသူဥပမာတို့ဖြင့် ရရှိနိုင်သော အကျိုးကျေးဇူးတို့ကို ခံစားရပုံနှင့် မခံစားနိုင်ပုံတို့ကို ဖွင့်ဆိုထားပါသည်။ ဤသုတ်ကို နေယျပုဂ္ဂိုလ်၏အစွမ်းအားဖြင့် ဟောတော်မူပုံကိုလည်း ဖွင့်ပြထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၁၊၁၃၃-၄။ သံ၊မြန်၊၁၊၁၂၈-၉။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၁၇၆-၇။ သံ၊ဋီ၊၁၊၂၂၆။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၅-ဘိက္ခုနီသံယုတ္တ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့တော်အနီး အန္ဓဝန်တောအုပ်အတွင်း သစ်ပင် တစ်ပင်အောက်ဝယ် နေ့သန့်နေသော စာလာဘိက္ခုနီကို မာရ်နတ်ကလာရောက်၍ “ဇာတိကို ဘယ်လူမိုက်က မနှစ်သက်စေသနည်း။ ဇာတိ၏ရရှိနိုင်သောအကျိုးကို ပြ၍ မေးလျှောက်လာသော မာရ်နတ်အား စာလာဘိက္ခုနီက “ဇာတဿ မရဏံ ဟောတိ” အစရှိသည်ဖြင့် ဇာတိ၏အပြစ်များကိုဖော်ပြ၍ ဇာတိကို ဘုရားရှင်က မနှစ်သက်စေပုံ အစရှိသည်တို့ကို ပြန်လည်မိန့်ကြားရာ မာရ်နတ်က စိတ်ညစ်၍ ပြန်လှည့်သွားရပုံကို ပြဆိုသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၁၊၃၆။ သံ၊မြန်၊၁၊၃၆။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၈၉။ သံ၊ဋီ၊၁၊၁၃၂။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-ဒေဝတာသံယုတ္တ၊ ၇-အဒ္ဓဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
စိတ်သည် လောကကို ဆောင်ထားပုံ၊ စိတ်သည် လောကကို ဆွဲငင်ထားပုံ၊ အလုံးစုံသောတရားတို့သည် တစ်ခုတည်းသော စိတ်အလိုသို့သာ လိုက်ပါကြရပုံကို ဘုရားရှင်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၃၊၃၆၆-၅။ သံ၊မြန်၊၃၊၃၅၁-၂။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၂-သစ္စသံယုတ္တ၊ ၁-သမာဓိဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
“သဿတော လောကော ... နေဝ ဟောတိ န ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ”ဟူသော ယုတ်ညံ့သောအကုသိုလ်စိတ်ကို မကြံစည်ကုန်လင့်၊ ယင်းယုတ်ညံ့သော အကုသိုလ်စိတ်အကြံအစည်တို့သည် အတ္ထသံဟိတ, အာဒိဗြဟ္မစရိယက မဖြစ်ကြ၊ နိဗ္ဗိဒါ, ဝိရာဂ, နိရောဓ, ဥပသမ, အဘိညာ, သမ္ဗောဓ, နိဗ္ဗာနတို့အတွက်လည်း မဖြစ်၊ အတ္ထသံဟိတ, အာဒိဗြဟ္မစရိယက ဖြစ်သော နိဗ္ဗိဒါ, ဝိရာဂ, နိရောဓ, ဥပသမ, အဘိညာ, သမ္ဗောဓ, နိဗ္ဗာန တို့အတွက်ဖြစ်သော သစ္စာလေးပါးကို ကြံစည်ကြကုန်လော-ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၁၊၁၀၀-၁။ အံ၊မြန်၊၁၊၁၁၉။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂-၇၁။ အံ၊ဋီ၊၂၊၇၆။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ တိကနိပါတ၊ ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၁-ဗာလဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
ဗာလ၏ ဗာလလက္ခဏာ, ဗာလနိမိတ္တ၊ ဗာလာပဒါနတရားသုံးပါးနှင့် ပဏ္ဍိတ၏ ပဏ္ဍိတလက္ခဏာ, ပဏ္ဍိတနိမိတ္တ ပဏ္ဍိတာပဒါနတရားသုံးပါးတို့ကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၃၊၁၄၉။ သံ၊မြန်၊၃၊၁၅၄-၅။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၃-သတိပဋ္ဌာနသံယုတ္တ၊ သီလဋ္ဌိတိဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
အရှင်အာနန္ဒာနှင့် အရှင်ဘဒ္ဒထေရ်တို့ မဂဓနိုင်ငံ ပါဋလိပုတ္တမြို့ ကုက္ကုဋာရာမ ကျောင်းတိုက်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် အရှင်ဘဒ္ဒထေရ်ကလျှောက်ထားသဖြင့် “သတိပဋ္ဌာန်လေးပါးကို ပွားများခြင်း, ကြိမ်ဖန်များစွာ လေ့လာခြင်းကြောင့် ဘုရားရှင် ပရိနိဗ္ဗာန်ဝင်စံပြီးသော်လည်း သူတော်ကောင်း(သဒ္ဓမ္မတရားများ ကြာရှည်လေးမြင့်စွာ တည်ရှိနိုင်မည်။ ယင်းသတိပဋ္ဌာန်လေးပါးကို မပွားများကြ, ကြိမ်ဖန်များစွာ အလေ့ အလာ မပြုကြလျှင် သူတော်ကောင်း(သဒ္ဓမ္မ)တရားများ ကြာရှည်လေးမြင့်စွာ တည်လိမ့်မည်မဟုတ်”ဟု အရှင်အာနန္ဒာထေရ် ဖြေကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၁၊၂၁၅-၆။ သံ၊မြန်၊၁၊၂၀၀။ သံ၊ဋီ၊၁၊၃၁၈။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၀-ယက္ခသံယုတ္တ၊ ဧကာဒသမသုတ်။
ဘုရားရှင် မဂဓနိုင်ငံ ရာဇဂြိုဟ်မြို့၊ ဝေဠုဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် ဥပါသကာတစ်ယောက်၏ စိရာထေရီအား သင်္ကန်းလှူမှုနှင့်စပ်၍ ကြည်ညိုသောဘီလူးက “ပုညံ ဝတ” အစရှိသော ဂါထာကို ရွတ်ဆိုသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၁၊၄၁၈-၄၂၁။ သံ၊မြန်၊၁၊၄၀၇-၄၁၀။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၆၄-၁၈၅။
-သံ၊ဋီ၊၂၊၁၆၄-၉။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ကဿပသံယုတ္တ၊ ဧကာဒသမသုတ်။
အရှင်မဟာကဿပထေရ်နှင့် အရှင်အာနန္ဒာထေရ်တို့ မဂဓနိုင်ငံ ရာဇဂြိုဟ်မြို့ ဝေဠုဝန်ကျောင်းတော်ဝယ် သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် အရှင်အာနန္ဒာထေရ်၏တပည့် ရဟန်းငယ်(၃၀)တို့ လူထွက်မှုကိုအကြောင်းပြု၍ အရှင်မဟာကဿပထေရ်က “တိကဘောဇဉ် ပညတ်တော်မူခြင်းအကြောင်းများကို မေးမြန်းတော်မူပြီး အရှင်အာနန္ဒာထေရ်အား ကြောင်းကျိုးဖော်ပြ “ကုမာရကဝါဒ”ဖြင့် ဩဝါဒပေးတော်မူခြင်းနှင့် စပ်လျဉ်း၍ ထုလ္လနန္ဒာဘိက္ခုနီက အရှင်မဟာကဿပထေရ်အား “အညတိတ္ထိယပုဗ္ဗ” ဟု စွပ်စွဲပြောဆိုမှုနှင့်စပ်လျဉ်း၍ အရှင်မဟာကဿပထေရ်က “မိမိ အညတိတ္ထိယပုဗ္ဗ မဖြစ်ခဲ့ဖူးပုံနှင့် မိမိ၏ ရဟန်းအဖြစ် သန့်ရှင်းစင်ကြယ်ခဲ့ပုံ ဘုရားရှင်၏ ချီးမြှောက်မှုများကို မိန့်ကြားတော်မူပါသည်။ ထုလ္လနန္ဒာဘိက္ခုနီ ဗြဟ္မစရိယ (သာသနာတော်)မှ ရွေ့လျားသွားပုံကို ပြဆိုသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌-ဒက္ခိဏာဂိရိဇနပုဒ်အကြောင်း၊ ဒေသစာရီနှစ်မျိုး၊ ဒက္ခိဏာဂိရိ၌ အရှင်အာနန္ဒာ ဒေသစာရီလှည့်လည်ချိန်၊ တပည့်ရဟန်းငယ်များ လူထွက်ကြပုံ၊ တိကဘောဇဉ်အကြောင်း၊ ကုမာရကဝါဒ၊ အရှင်မဟာကဿပမထေရ်အား “အညတိတ္ထိယပုဗ္ဗ”ဟု စွပ်စွဲခြင်းအကြောင်း၊ ဃရာဝါသသမ္ဗာဓဖြစ်ပုံ၊ အဒ္ဓါနမဂ္ဂ ပဋိပန္န၊ အရှင်မဟာကဿပထေရ်၏ အနုပုဗ္ဗိကထာ၊ ပရိဘောဂလေးမျိုး၊ ထုလ္လနန္ဒာ ဘိက္ခုနီ၏ စွပ်စွဲချက်သည် ဒုဗ္ဘာသိတဖြစ်ပုံ၊ အရှင်မဟာကဿပထေရ်၏ သီဟနာဒ၊ အစရှိသော ဖွင့်ပြချက်များကို သိရှိနိုင်ပါသည်။ ဋီကာ၌လည်း မှတ်သားဖွယ်ရာများကို ဖွင့်ပြထားပါသည်။
-အံ၊၂၊၁၉၃။ အံ၊မြန်၊၂၊၂၄၆။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ပဉ္စကနိပါတ၊ စတုတ္ထပဏ္ဏာသက၊ (၁၉) ၄-အရညဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်၊ ပံသုကူဓုတင်ဆောင် ရဟန်းငါးမျိုးကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၃၊၁၃၉-၁၄၁။ သံ၊မြန်၊၃၊၁၄၅-၆။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၄၅-၂၅၇။ သံ၊ဋီ၊၂၊၄၇၈-၄၈၀။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၃-သတိပဋ္ဌာနသံယုတ္တ၊ ၂-နာလန္ဒဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ၊ သာဝတ္ထိမြို့တော် ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် အရှင်သာရိပုတ္တရာ ပရိနိဗ္ဗာန်ဝင်စံမှုနှင့် စပ်လျဉ်း၍ အရှင်အာနန္ဒာ၏ လျှောက်ထားချက်များ၊ ဘုရားရှင်၏ ပြန်လည်မိန့်ကြားချက်များ၊ အတ္တဒီပ၊ အတ္တသရဏ၊ ဓမ္မဒီပ၊ ဓမ္မသရဏ၊ အနညသရဏဖြစ်အောင် သတိပဋ္ဌာန် လေးပါးကို ပွားများနေရမည်-ဟု ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ -အရှင်သာရိပုတ္တရာ၏ ပရိနိဗ္ဗာန်ပြုပုံ အပြည့်အစုံ ပါရှိပါသည်။
ဋီကာ၌ -အရှင်သာရိပုတ္တရာ၏ မွေးချင်းခြောက်ဦး ပါရှိပါသည်။
-အံ၊၃၊၄၇၂-၄၈၂။ အံ၊မြန်၊၃၊၄၆၅-၄၇၂။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၃၈။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဒသကနိပါတ၊ စတုတ္ထပဏ္ဏာသက၊ (၁၇) ၂-ဇာဏုဿောဏိဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
ဘုရားရှင် ပါဝါမြို့ ကမ္မာရယုတ္တ စုန္ဒ၏ သရက်ဥယျာဉ်ဝယ် သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် ဘုရားရှင်၏ မိန့်ကြားတော်မူချက်အရ စုန္ဒကမ္မာရယုတ္တက “သူနှစ်သက် သော ပစ္ဆာမဘူမကအရပ်သား ဗြာဟ္မဏများ၏ သောစေယျအကျင့်များအား လျှောက်ထားမှုကို အကြောင်းပြု၍ ယင်းတို့၏ သောစေယျနှင့် မြတ်ဗုဒ္ဓ၏ သောစေယျတို့ မတူညီပုံကို ဒုစရိုက်ဆယ်ပါး သုစရိုက်ဆယ်ပါးတို့ဖြင့် အကျယ်တဝင့် ရှင်းလင်းဟောတော်မူရာ စုန္ဒကမ္မာရပုတ္တ ဥပါသကာအဖြစ် ခံယူပုံကို ပြဆိုသည့်သုတ်။
-ဥဒါန၊၁၇၉-၁၈၃။ ဥဒါန၊မြန်၊၁၆၂-၁၆၆။ ဥဒါန၊ဋ္ဌ၊၃၆၁-၇။
-ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ ဥဒါန၊ ၈-ပါဋလိဂါမိယဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။ (ဒီ၊၂၊၁၀၅။)
ဘုရားရှင် ပရိနိဗ္ဗာန်ဝင်စံတော်မူမည့်နေ့၌ စုန္ဒကမ္မာရယုတ္တ၏ သူကရမဒ္ဒဝ ဆွမ်းပုံ၊ ပါဝါမှ ကုသိနာရုံသို့ ကြွတော်မူပုံ၊ အကျိုးအာနိသင်ကြီးမားသည့် ဆွမ်းနှစ်မျိုးတို့ကို ဟောကြားတော်မူပုံ-တို့ကို ပြဆိုသည့်သုတ်။
-သုတ္တနိ၊၂၉၃-၄။ သုတ္တန်။မြန်၊၂၇၇-၈။ သုတ္တနိ၊ဋ္ဌ၊၁၊၁၄၂-၉။
ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ သုတ္တနိပါတ, ၁-ဥရဂဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
တစ်သိန်းတန် ရွှေခွက်များဖြင့် ပါဝါမြို့၊ စုန္ဒရွှေပန်းထိန်သည်၏နေအိမ်၌ ဘုရားအမှူးရှိသော သံဃာတော်များအား ဆွမ်းလုပ်ကျွေးကြရာ ပါပဘိက္ခုက ရွှေခွက်ကို ခိုးယူထားသည်ကို မသိဟန်ပြု၍ “လောက၌ ရဟန်းအမျိုးအစား အဘယ်မျှ ရှိပါသနည်း”ဟု စုန္ဒရွှေပန်းထိန်သည်၏ မေးလျှောက်ချက်အရ လောက၌ ရဟန်းလေးမျိုးရှိကြောင်း အကျယ်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌-ဤသုတ်ဖြစ်ပေါ်လာပုံနှင့်တကွ ပုဒ်အဖွင့်များ ပါရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၂၊၂၉-၃၀။ အံ၊မြန်၊၂၊၃၈-၄၀။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၇-၁၈။ အံ၊ဋီ၊၃၊၁၅။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ပဉ္စကနိပါတ၊ ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၄-သုမနဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
ဘုရားရှင်သည် မဂဓနိုင်ငံ ရာဇဂြိုဟ်မြို့တော် ဝေဠုဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် အခြံအရံအမျိုးသမီး ငါးရာနှင့်အတူ ရထားငါးရာစီး၍ စုန္ဒီမင်းသမီး ရောက်ရှိလာပြီးလျှင် မောင်တော်စုန္ဒမင်းသားနှင့် ဆွေးနွေးခဲ့သော သရဏဂုံသုံးပါးနှင့် ငါးပါးသီလကို မေးလျှောက်သဖြင့် အပါယ်လေးပါးသို့ မကျ မရောက် သုဂတိဘဝသို့ရောက်စေနိုင်သော သရဏဂုမ်သုံးပါးနှင့် ငါးပါးသီလ အမျိုးအစားများကို ရှင်းလင်းဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ အရိယကန္တသီလသည် မဂ္ဂဖလသီလ ဖြစ်ကြောင်း ဖွင့်ပြထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-မ၊၁၊၃၄၉-၃၅၃။ မ၊မြန်၊၁၊၃၆၀-၄။ မ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၂၅-၆။ မ၊ဋီ၊၂၊၂၄၀-၂။
-မဇ္ဈိမနိကာယ၊ မူလပဏ္ဏာသ၊ ၄-မဟာယမကဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
ဘုရားရှင် အင်္ဂနိုင်ငံ၊ အဿပုရနိဂုံး၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် “သမဏဟူသောအမည်, သမဏ-ဟု ဝန်ခံမှုတို့ မှန်ကန်အောင်၊ ပစ္စည်းလေးပါးအလှူရှင်များ အကျိုးများအောင်၊ မိမိတို့အကျိုးများအောင် “သမဏသာမီစိပ္ပဋိပဒါ”ကို ကျင့်သုံး ကြရမည်။ ကျင့်သုံးရမည့် သမဏသာမီစိပဋိပဒါကျင့်စဉ်များ၊ ဗာဟိရကသမဏများ၊ မတဇအာဝုဓဥပမာ၊ ပေါက္ခရဏီဥပမာ၊ အမျိုးလေးပါးမှ ရဟန်းပြုသူများနှင့် အာသဝက္ခယသမဏဖြစ်မှ ပရမတ္ထသမဏဖြစ်ပုံ”ကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ သမဏသာမီစိပဋိပဒါ, သမဏမလ, သမဏ ဒေါသ, သမဏကသဋ-ပုဒ်အဖွင့်တို့နှင့်တကွ မတဇ-လက်နက်အကြောင်း ဖွင့်ဆိုချက်များ ပါရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-မ၊၃၊၂၄၃-၉။ မ၊မြန်၊၃၊၂၄၆-၂၅၂။ မ၊ဋ္ဌ၊၄၊၁၇၅-၁၈၀။ မ၊ဋီ၊၃၊၃၁-၃၆။
-မဇ္ဈိမနိကာယ၊ ဥပရိပဏ္ဏာသ၊ ၄-ဝိဘင်္ဂဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
(၎င်းသုတ်ကို သုဘသုတ်ဟုလည်း ခေါ်သည်။)
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် “လူ့လောက၌ ထင်ရှားဖြစ်နေသော “ဟီန ပဏီတဖြစ်ခြင်း၏ အကြောင်း ၁၄-မျိုး သုဘလုလင်က မေးလျှောက်သဖြင့် ဘုရားရှင်ကိုယ်တော်တိုင် အကျယ် ဝေဘန် ရှင်းလင်း၍ ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ တောဒေယျပုဏ္ဏားသည် ကောသလဘုရင်၏ ပုရောဟိတ် ဖြစ်ပုံနှင့် တောဒေယျပုဏ္ဏားအကြောင်း၊ ဤသုတ်ဖြစ်ပေါ်လာပုံနှင့် ကံအကျိုးပေးပုံတို့ကို ဖွင့်ပြတော်မူထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-မ၊၁၊၂၈၆-၉။ မ၊မြန်၊၁၊၂၉၄-၇။ မ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၆၇-၉။ မ၊ဋီ၊၂၊၁၉၈-၂၀၀။
-မဇ္ဈိမနိကာယ၊ ဥပရိပဏ္ဏာသ၊ ၄-မဟာယမကဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
ဘုရားရှင် ဝဇ္ဇီနိုင်ငံ၊ ဥက္ကစေလမြို့ ဂင်္ဂါမြစ်ကမ်း၌ “ဤလောက, တမလွန်လောက, ဘုံသုံးပါး, လောကုတ္တရာတရားတို့၌ မလိမ္မာကုန်သော သမဏ, ဗြဟ္မဏ အချို့တို့၏စကားကို နာယူကြ, ယုံကြည်ကြသောသူတို့ စီးပွားမဲ့၊ ချမ်းသာ မဲ့ဖြစ်ကြပုံကို မလိမ္မာသော နွားကျောင်းသား၏ နွားများကို ဂင်္ဂါမြစ် တစ်ဘက်ကမ်း ဝိဒေဟတိုင်းဘက်သို့ ကူးသွား၍ ပျက်စီးပုံဥပမာဖြင့်လည်းကောင်း၊ ဆိုအပ်ပြီးသော တရားတို့၌ ကျွမ်းကျင်လိမ္မာတော်မူသော မိမိ၏စကားကို နာယူကြ ယုံကြည်ကြသော အရိယာပုဂ္ဂိုလ်တို့ကို ခန္ဓမာရ်၏ရေအယဉ်ကို ကျော်ဖြတ်၍ နိဗ္ဗာန်ဘက်ကမ်းသို့ ရောက်သွားကြပုံတို့ကို အကျယ်ဝေဖန်၍ ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ ဥက္ကစေလမြို့အကြောင်း၊ ဤသုတ်တော်ကို ဟောတော်မူသည့်အကြောင်း၊ မဂဓနိုင်ငံနှင့် ဝိဒေဟနိုင်ငံတို့တည်ရှိနေပုံ၊ ပညာမဲ့ နွားကျောင်း သား၏ မဆင်မခြင်ပြုလုပ်မှုကြောင့် နွားများ သေကြေပျက်စီးကြပုံ၊ မြစ်ကိုကူးရာ၌ နွားကျောင်းသား၏ ကြိုတင်သိသင့်သောအချက်များနှင့် အကုသလပုဒ်အဖွင့် အစ ရှိသော ဖွင့်ဆိုချက်တို့ကို လေ့လာနိုင်ပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-မ၊၁၊၂၆၆-၂၇၂။ မ၊မြန်၊၁၊၂၇၄-၂၈၀။ မ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၃၈-၁၄၇၊ မ၊ဋီ၊၂၊၁၈၀-၁၈၅။
-မဇ္ဈိမနိကာယ၊ ဥပရိပဏ္ဏာသ၊ ၄-မဟာယမကဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
ဘုရားရှင် ဝဇ္ဇီနိုင်ငံ၊ နာတိကရွာ အုတ်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူ နေစဉ် ညနေချမ်းအခါ၌ သုံးပါးတစ်စိတ်တည်းဖြစ်အောင် အညီအညွတ် နေထိုင်ကြသော “ဂေါသိင်္ဂ” အင်ကြင်းတော၌ သီတင်းသုံးနေထိုင်ကြသော အရှင်အနုရုဒ္ဓါ, အရှင်နန္ဒိယ, အရှင်ကိမိလတို့ထံ ကြွသွားတော်မူပြီး ဘုရားရှင်က မေးတော်မူသဖြင့် အရှင်မြတ်သုံးပါးတို့၏ အညီအညွတ်နေထိုင်လိုသောစိတ်ထား၊ အညီအညွတ် နေထိုင်ပြီး ပြုလုပ်ကြသောဆောင်ရွက်ချက်၊ အရိယာအဖြစ်သို့ ရောက်စေနိုင်သော ဉာဏ်အမြင်အထူး ရရှိကြပုံ, အနုပုဗ္ဗဝိဟာရသမာပတ်ဖြင့် နေကြပုံ၊ နိရောဓ သမာပတ်ဖြင့် နေကြပုံ၊ နိရောဓသမာပတ်ဖြင့် နေခြင်းထက် ကောင်းမြတ်သော နေခြင်း မရှိပုံ-တို့ကို အရှင်အနုရုဒ္ဓါထေရ်က ရှင်းလင်းလျှောက်ထားပါသည်။ ဘုရားရှင်က သာဓုခေါ်တော်မူပြီး ပြန်ကြွတော်မူပါသည်။
ဒီဃပရဇနနတ်က အရှင်မြတ်တို့ဂုဏ်သတင်းကို ကြွေးကြော်သဖြင့် အရှင်မြတ်သုံးပါးတို့၏ ဂုဏ်သတင်းသည် အကနိဋ္ဌဗြဟ္မာဘုံအထိ ပျံ့နှံ့သွားပုံ၊ ဒီဃပရဇန နတ်သား၏ မေးလျှောက်ချက်အရ “အရှင်မြတ်သုံးပါးတို့ကို ကြည်ညိုသောစိတ်ရှိ၍ အောက်မေ့ခဲ့ကြသူများ အကျိုးစီးပွားချမ်းသာတို့ ရှည်မြင့်စွာဖြစ်နိုင်ပုံ၊ ဤအရှင်မြတ် သုံးပါးတို့သည် များစွာသော လူအပေါင်း၏ လောက၏အကျိုးစီးပွား များစွာဖြစ်ရန် ကျင့်ရာရောက်ကြပုံ၊ သတ္တလောကကို စောင့်ရှောက်ရာရောက်ပုံ၊ နတ်လူတို့ အကျိုး စီးပွားများရန် ကျင့်ကြပုံတို့ကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ နာတိက(ဉာတိက)ရွာ ဂိဉ္ဇကာဝသထကျောင်းတော်, ဂေါသိင်္ဂအင်ကြင်းတောအကြောင်း၊ အရှင်မြတ်သုံးပါးတို့အကြောင်း၊ အရှင်မြတ်သုံးပါး တို့ထံ ကြွရောက်တော်မူခြင်းအကြောင်း၊ အတ္တကာမရူပ-ပုဒ်အဖွင့်၊ တောစောင့်နတ်၏ သဘောထား၊ အရှင်မြတ်သုံးပါး၏ မြတ်စွာဘုရားရှင်အား ဆက်ဆံကြပုံ၊ မေတ္တာ သုံးပါးအကြောင်း၊ သာမဂ္ဂီကာလ ရခဲပုံ၊ အရှင်မြတ်သုံးပါးတို့၏ နေ့စဉ် ဆက်ဆံပြုလုပ် မှု၊ ဒီဃပရဇနနတ်အကြောင်း-အစရှိသော အကျယ်ဖွင့်ဆိုချက်တို့ကို ဖွင့်ပြထားပါသည်။
ဋီကာ၌လည်း မှတ်သားဖွယ်ရာ ဖွင့်ပြချက်များ ပါရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-မ၊၁၊၃၁၈-၃၂၂။ မ၊မြန်၊၁၊၃၂၅-၉။ မ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၉၆-၂၀၅။ မ၊ဋီ၊၂၊၂၁၇-၂၂၂။
-မဇ္ဈိမနိကာယ၊ မူလပဏ္ဏာသ၊ ၄-မဟာယမကဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
ဘုရားရှင် သာဝတ္ထိမြို့တော်၊ ပုဗ္ဗာရုံကျောင်း မိဂါရမာတုပြသာဒ်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် “တပ်မက်မှုကုန်ရာ (နိဗ္ဗာန်)ကို အာရုံပြု၍ လွတ်မြောက်သော စိတ် ရှိသူ, ဧကန်ပြီးဆုံးသူ, ဧကန်ဘေးကင်းခြင်းရှိသူ, ဧကန်မြတ်သောအကျင့်ကိုကျင့်သူ, ဧကန်ပြီးဆုံးသူ နတ်လူတို့ထက် မြင့်မြတ်သူဖြစ်ကြောင်းအကျင့်ကို အကျဉ်းအားဖြင့် ဟောတော်မူပါ”ဟု သိကြားမင်း မေးလျှောက်ချက်အရ ရဟန္တာဖြစ်နိုင်သည့်အကျင့်၏ အကျဉ်းချုပ်ကို ဟောတော်မူပါသည်။ ထိုတရားတော်ကို အနုမောဒနာပြုသော နတ်၏အသံကို ကြားသိတော်မူသဖြင့် အရှင်မောဂ္ဂလာန်ထေရ်သည် တာဝတိံသာ နတ်ပြည် သိကြားမင်းထံသို့ ကြွသွားတော်မူပြီး မေးမြန်းလေသည်။
ထိုအခါ၌ သိကြားမင်းသည် ဧကပုဏ္ဍရိကဥယျာဉ်တော်၌ နတ်တူရိယာ ငါးမျိုးတို့ဖြင့် နတ်စည်းစိမ်ခံစားနေချိန်ဖြစ်၍ “အလုပ်များ၍ မေ့လျော့သွားပါကြောင်း၊ နတ်အသူရာစစ်ပွဲအကြောင်း၊ ဝေဇယန္တာပြာသာဒ်၏ ကြီးကျယ်ခမ်းနားပုံအကြောင်းတို့ကို လျှောက်ထားပြီး သိကြားမင်းနှင့် ဝေဿဝဏ်နတ်မင်းကြီးတို့ အရှင်မောဂ္ဂလာန်ကို ဝေဇယန္တာပြာသာဒ်သို့ ပင့်ဆောင်၍ပြသပုံ၊ ဝေဇယန္တာပြာသာဒ်ကို ချီးကျူးပုံ။ အရှင်မောဂ္ဂလာန်က ဝေဇယန္တာပြာသာဒ်ကို ခြေမဖြင့်ခတ်၍ လှုပ်စေပုံ၊ ထိုအခါကျမှ တဏှာသင်္ခယသုတ်အကျဉ်းကို မေးမြန်းသည့်အခါ သိကြားမင်း၏ ဘုရားရှင်ထံတော်မှ နာယူခဲ့ရသော တဏှာသင်္ခယသုတ်တရားတော်ကို ပြန်လည်ဟောကြားပုံ၊ အရှင်မောဂ္ဂလာန်ထေရ်က ဘုရားရှင်အား လျှောက်ထားသဖြင့် ဘုရားရှင်က အရှင်မောဂ္ဂလာန်ထေရ်အား တဏှာသင်္ခယသုတ်တော်ကို ဟောကြားတော်မူပုံကို ပြဆိုသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ ဝိသာခါနှင့် မဟလ္လတာတန်ဆာအကြောင်း၊ ပုဗ္ဗာရုံကျောင်းတော်ကြီး၏ ခမ်းနားပုံ၊ အခြားသူများနှင့်ဝိသာခါ, အနာထပိဏ်တို့ခြားနားပုံ၊ သာဝတ္ထိကျောင်းတော်ကြီးများနှင့် သီဟိုဠ်ကျွန်း အနုရာဓပူရကျောင်းတော်ကြီးများ နှိုင်းယှဉ်ချက်၊ ဘုရားရှင်၏ ချီးမြှောက်တော်မူပုံ သိကြားမင်း၏ တဏှာသင်္ခယအကျင့် အကျဉ်းချုပ်ကို နာယူလိုခြင်းအကြောင်း၊ တာဝတိံသာဥယျာဉ်ပွဲတော်အကြောင်း၊ တဏှာသင်္ခယ သုတ်အဖွင့်၊ ဘုရားရှင်အသံတော်၏ ပရိသတ်အပြင်သို့ မထွက်ပုံ၊ တူရိယာငါးမျိုး၊ သဒ္ဓါတရားရှိသူတို့၏ အလေးဂရုပြုသူများကိုတွေ့လျှင် အမြတ်တနိုး နှုတ်ခွန်းဆက်ပုံ၊ ရင်းနှီးသူများနှင့် တွေ့ဆုံကြသောသူတို့၏ နှုတ်ခွန်းဆက်စကားသဘာဝ၊ သိကြားမင်း၏ တာဝတိံသာနတ်တို့နှင့် ဆက်စပ်သည့်လုပ်ငန်း၊ နတ်တို့ မေ့လျော့တတ်ကြပုံ၊ အရှင်မောဂ္ဂလာန်ထေရ်၏ သိကြားမင်း၏ မေ့လျော့ပုံကို ပယ်ဖျောက်ခြင်းအကြောင်း၊ နတ်အသူရာစစ်ပွဲအကြောင်း၊ ဝေဿဝဏ်နတ်မင်းနှင့် သိကြားမင်းတို့ ရင်းနှီးကြပုံ၊ ဝေဇယန္တာပြာသာဒ်တုန်လှုပ်ပုံ-အစရှိသော ဖွင့်ဆိုချက်များ များစွာပါရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-မ၊၁၊၁၂၆-၁၃၂။ မ၊မြန်၊၁၊၁၃၃-၉။ မ၊ဋ္ဌ၊၁၊၃၆၅-၉။ မ၊ဋီ၊၂၊၄၅-၉။
-မဇ္ဈိမနိကာယ၊ မူလပဏ္ဏာသ၊ ၂-သီဟနာဒဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
ဘုရားရှင် သကျနိုင်ငံ ကပိလဝတ္ထုမြို့ နိဂြောဓာရုံကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် မဟာနာမ် သာကီဝင်မင်း မေးလျှောက်သဖြင့် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
လောဘ၊ ဒေါသ၊ မောဟ ဥပက္ကိလေသတရားတို့ကို မပယ်ရသေးသောကြောင့် လူ့ဘောင်၌နေ၍ ကာမဂုဏ်ခံစားပုံ၊ ဥပက္ကိလေသတရားတို့ နှိပ်စက် ခံရပုံ၊
ဝိပဿနာဉာဏ်, မဂ်ဉာဏ်တို့ဖြင့် ကာမဂုဏ်အပြစ်ကို အမှန်အတိုင်းသိပုံ ဈာန်, အနာဂါမိမဂ်ဉာဏ်, အရဟတ္တမဂ်ဉာဏ်ကိုရလျှင် ကာမဂုဏ်ကို နှလုံး မသွင်းတော့ပုံ။
အလောင်းတော်ဘဝဖြစ်စဉ် ကာမဂုဏ်ငါးပါးကို စွဲ၍ဖြစ်သော သုခ, သောမနဿသည် အဿာဒ၊ သတ္တဝါတို့ ကာမသုခလ္လိကာနုယောဂ, အတ္တကိလမထာနုယောဂကို အားထုတ်နေကြပုံ၊ (ပဋိပတ္တိ)သုခဖြင့် (ဝိမောက္ခ) သုခကို မရနိုင်၊ ဒုက္ခဖြင့်သာ သုခကိုရနိုင်သည်ဟု ယူဆသော နိဂဏ္ဌတို့အား ဗိမ္ဗိသာရမင်း ဥပမာဖြင့် ရှင်းလင်းဟောတော်မူပုံ၊ ဘုရားရှင်၏ သမာပတ်ဝင်စားပုံဖြင့် ရှင်းလင်း ဟောတော်မူပုံ၊ ဘုရားမြတ်စွာ သာသနာတော်၏အစွန်းနှစ်ဖက်မှ ကင်းလွတ်ပုံကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ ဘုရားရှင်နှင့် မဟာနာမ်သာကီဝင်မင်းတို့၏ ဆွေမျိုးတော်စပ်ပုံ၊ မဟာနာမ်သာကီဝင်သည် သကဒါဂါမ်ဖြစ်သော်လည်း မပယ်ရ သေးသော ကိလေသာကို မဆင်ခြင်မိပုံ၊ အရိယာပုဂ္ဂိုလ်များအား ပစ္စဝေက္ခဏာဉာဏ် အကုန်ဖြစ်ပုံ၊ ကာမဂုဏ်အပြစ်ဟောပုဒ်များအဖွင့်၊ သာသနာတော်၏ အစွန်းနှစ်ဖက်လွတ်ပုံ၊ ဘုရားရှင်နှင့် နိဂဏ္ဌတို့ ဆွေးနွေးချက်ပုဒ်များအဖွင့်၊ မဆင်မခြင် ပြောဆိုလျှင် စကားမှားယွင်းနိုင်ပုံ အစရှိသည်တို့ကို ဖွင့်ပြထားပါသည်။
ဋီကာ၌ ဝိနယကုက္ကုစ္စကဲ့သို့ ပညတ်ဝေါဟာရ၌ မကျွမ်းကျင် မလိမ္မာသော အရိယာပုဂ္ဂိုလ်တို့အား တချို့နေရာ၌ တွေးတောယုံမှားမှု ဖြစ်တတ်ပုံ၊ ဝိပဿနာပညာကို အရိယမဂ္ဂပညာဟု ဖွင့်ထားပုံ၊ သာသနာတော်၏ အစွန်း နှစ်ဖက်လွတ်ပုံ၊ ဖလသမာပတ္တိ ပရိယောသာနသည် သာသနသမ္ပတ္တိဖြစ်ပုံအစရှိသည်တို့ကို ဖွင့်ပြထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-မ၊၁၊၃၅၉-၃၈၄။ မ၊မြန်၊၁၊၃၉၂-၆။ မ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၆၉-၂၅၃။ မ၊ဋီ၊၂၊၂၉၁-၄။
-မဇ္ဈိမနိကာယ၊ မူလပဏ္ဏာသ။ ၅-စူဠယမကဝဂ္ဂ။ ပဉ္စမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ ရဟန်းတော်များအား ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
၁။ ပစ္စုပ္ပန္နသုခ အာယတိံ ဒုက္ခဝိပါက ဓမ္မသမာဒါန၊
၂။ပစ္စုပ္ပန္နဒုက္ခ အာယတိံ ဒုက္ခဝိပါက ဓမ္မသမာဒါန၊
၃။ပစ္စုပ္ပန္နဒုက္ခ အာယတိံ သုခဝိပါက ဓမ္မသမာဒါန၊
၄။ ပစ္စုပ္ပန္နသုခ အာယတိံ သုခဝိပါက ဓမ္မသမာဒါန ဟူသော ဓမ္မသမာဒါန မာတိကာ လေးပါးတို့နှင့် ယင်းလေးပါးတို့၏ အကျယ်ကိုဝေဖန်၍ ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ မာလာနွယ်ကြောင့် နတ်တို့၏ ဗိမာန်ပျက်စီး တတ်ပုံ၊ အဓိဝတ္ထာဒေဝတာများ၊ သာခဠကနတ်ဗိမာန်၊ ရုက္ခဋ္ဌကနတ်ဗိမာန်အကြောင်း၊ ကမ္မနိယာမကြောင့် တိဗ္ဗရာဂါဒိဇာတိကဖြစ်ပုံ (၄)မျိုး အစရှိသည်တို့ကို ဖွင့်ဆို ထားပါသည်။
ဋီကာ၌ ပါတပုဒ်အဖွင့် ကမ္မနိယာမအဖွင့် အစရှိသည်တို့ကို ဖွင့်ဆို ထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၁၊၂၂၇-၉။ အံ၊မြန်၊၁၊၂၄၅-၇။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၀၆-၂၁၃။ အံ၊ဋီ၊၂၊၁၈၃-၅။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ တိကနိပါတ၊ ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ (၈) ၃-အာနန္ဒဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် အရှင်အာနန္ဒာ၏ မေးလျှောက်ချက်ကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
သဟဿိစူဠနိကာလောကဓာတ်၊ ဒိသဟဿိ မဇ္ဈိမိကာ လောကဓာတ်၊ တိသဟဿိ မဟာသဟဿိလောကဓာတ်တို့တည်နေပုံ၊ ဘုရားရှင်တို့ အလိုရှိတော်မူလျှင် တိသဿိမဟာသဟဿိ လောကဓာတ်တိုင်အောင် အသံတော်ဖြင့် သိစေတော်မူနိုင်ပုံ၊ ယင်းသို့ အသံတော်ဖြင့် သိစေတော်မူပုံ အခြင်းအရာ၊ အရှင်အာနန္ဒာ၏ ဗုဒ္ဓါရမ္မဏပီတိအကျိုး၊ အရှင်အာနန္ဒာ ယခုဘဝမှာပင် ရဟန္တာ ဖြစ်နိုင်ပုံတို့ကို ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ အရုဏဝတီသုတ္တန် (သံ၊၁၊၁၅၇) (၂)မျိုး ဖြစ်ပေါ်လာပုံ စူဠနိကာသုတ်ဖြစ်ပေါ်လာပုံတို့ကို ဤစူဠနိကာသုတ်တော် အစ၌ အရှင်အာနန္ဒာ (၃) ကြိမ်တိုင် လျှောက်ထားပုံတို့ကို အပြည့်အစုံ ပြဆိုထားပါသည်။ စူဠနိကာ စကြာဝဠာ တစ်ခုအပိုင်းအခြားသတ်မှတ်ချက်၊ စကြာဝဠာ လောကဓာတ်တစ်ခု၌ ရှိသင့်သောအရာတို့ကို ပါဠိတော်၌ သတ်မှတ် ပြထားပါသည်။ စူဠနိကာလောကဓာတ်သည် အငယ်စား လောကဓာတ်ဖြစ်ပုံ၊ သာဝကတို့၏ ဖြစ်ရာဖြစ်ပုံ၊ မဇ္ဈိမိကလောကဓာတ်သည် သာဝကတို့၏အရာမဟုတ် ဗုဒ္ဓ ဝိသယဖြစ်ပုံ၊ မဇ္ဈိမိကလောကဓာတ်၌ အမိုက်မှောင်ကို ပယ်ဖျောက်ပြီး ဘုရားရှင် တို့ရောင်ခြည်တော်လွှတ်၍ အသံတော်ဖြင့် သိစေပုံ ဗောဓိသတ္တနှင့် ဗုဒ္ဓမြတ်စွာတို့၏ အခါတော်နေ့များ၌ တုန်လှုပ်ပုံ၊ မဟာသဟဿီလောကဓာတ် သတ်မှတ်ပုံ စကြာဝဠာကုဋေတစ်သိန်းပါဝင်ပုံ၊ ဘုရားရှင်တို့ ယင်းမဟာသဟဿီလောကဓာတ်၌ ရောင်ခြည်တော်လွှတ်၍ တရားဟောတော်မူနိုင်ပုံ၊ အာဏာခေတ်ဖြစ်ပုံ ပရိတ်တော်တို့၏ အာဏာပြန့်နှံ့ပုံ၊ ဝိသယခေတ် စကြာဝဠာအပိုင်းအခြားမရှိပုံ၊ မှန်းဆ သိစရာဥပမာ၊ အရှင်အာနန္ဒာထေရ် မေးခွန်းမေးလျှောက်ရန် ကြံစည်ပုံ၊ ရောင်ခြည်တော်ဖြန့်ကြက်ပုံ၊ ဗုဒ္ဓမြတ်စွာ၏ ဂုဏမဟန္တဖြစ်ပုံ၊ ရောင်ခြည်တော်ဖြင့်ကြည့်၍ သိကြပုံ ဓမ္မကထာဟောတော်မူပုံ တထာဂတ၏ မဟာနုဘာဝဖြစ်ပုံ အရှင်အာနန္ဒာ ဥဒါန်းကျူးရင့်ပုံ၊ မဟိဒ္ဓိကဖြစ်ပုံ၊ လာဠုဒါယီထေရ်သည် ဥပဋ္ဌာကမထေရ်များ အပေါ်၌ ရန်ငြိုးဖွဲ့ပုံ၊ အရှင်အာနန္ဒာမထေရ်၏ ဘုရားရှင်အပေါ်၌ ကြည်ညိုမှုကို ပျက်စီးအောင် လာဠုဒါယီထေရ်ကပြောဆိုရာ၌ ဥပမာသုံးမျိုး ဘုရားရှင်က ဥဒါယီထေရ်၏စကားကို တားမြစ်ပုံ၊ ဓမ္မဒေသနာ ပသန္နကုသိုလ်, ဗုဒ္ဓသီဟနာဒပသန္ဒကုသိုလ်အကျိုး၊ အရှင်အာနန္ဒာထေရ်၏ ပရိနိဗ္ဗာန်ပြုမည့် ပုဂ္ဂိုလ်ဖြစ်ပုံတို့ကို ဖွင့်ပြ ထားပါသည်။
ဋီကာ၌ အတိပ္ပခေါ၊ ဥဇ္ဈာယန္တိပုဒ်တို့အဖွင့်၊ အာဏာပျံ့နှံ့ပုံ အစရှိသော အဋ္ဌကထာ၌ သိသင့်သောပုဒ်တို့၏ အဓိပ္ပါယ်များကို ဖွင့်ပြထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-ဥဒါန၊၁၅၀-၁။ ဥဒါန၊မြန်၊၁၃၅။ ဥဒါန၊ဋ္ဌ၊၂၉၀-၂။
-ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ ဥဒါန၊ ၅-သောဘဏဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ဘုရားရှင်မနီးမဝေးအရပ် အာနာပါနဿတိ ကမ္မဋ္ဌာန်းကို မှတ်၍ထိုင်နေသော အရှင်စူဠပန္ထကထေရ်ကို ပြုတော်မူပြီး “သေမင်း မမြင် နိုင်ရာနိဗ္ဗာန်သို့ ရောက်နိုင်ပုံကို ဥဒါန်းကျူးရင့်တော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ အရှင်စူဠပန္ထကထေရ်၏ အဋ္ဌုပ္ပတ်အကျဉ်း၊ အရှင်စူဠပန္ထက၏ အချိန်ရခိုက် ဂန္ဓကုဋီ၏ဆင်ဝင်၌ အာနာပါနရှုနေပုံ၊ အနုပါဒါပရိနိဗ္ဗာန် ဝင်စံရခြင်းအဆုံးရှိသော တရားထူးရနိုင်သော အာနာပါနဿတိကို ရှုမှတ်သော ရဟန်း၏ အနုပါဒါပရိနိဗ္ဗာန် ထင်ရှားစွာဖြစ်နိုင်ပုံကို ထင်ရှားစေရန် ဤဥဒါနဂါထာကို ကျူးရင့်ပုံနှင့် ဂါထာလာ ပုဒ်တို့၏ အဓိပ္ပါယ်များကို ဖွင့်ပြထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-မ၊၃၊၇၀-၄။ မ၊မြန်၊၃၊၇၄-၈။ မ၊ဋ္ဌ၊၄၊၅၃-၅။ မ၊ဋီ၊၃၊၂၆၇-၉။
-မဇ္ဈိမနိကာယ၊ ဥပရိပဏ္ဏာသ၊ ၁-ဒေဝဒဟဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ပုဗ္ဗာရုံကျောင်းတော် မိဂါရမာတု ပြသာဒ်၌ (၁၅)ရက်ဥပုသ်နေ့ ညဉ့်လွင်တီးခေါင်ဝယ် ရဟန်းတော်အပေါင်း ခြံရံလျှက် သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ရဟန်းတော်များအား “အသပ္ပုရိသသည် အသပ္ပုရိသ, သပ္ပုရိသကို မသိနိုင်ပုံ၊ အသပ္ပုရိသ၏ အရည်အချင်း (၈)မျိုး အသပ္ပုရိသ၏ ဂတိသည် နိရယနှင့် တိရစ္ဆာနဂတိ ဖြစ်ပုံကိုလည်းကောင်း၊ သပ္ပုရိသသည် အသပ္ပုရိသနှင့် သပ္ပုရိသတို့ကို သိနိုင်ပုံ၊ သပ္ပုရိသ၏ အရည် အချင်း (၈)မျိုး၊ သပ္ပုရိသ၏ ဂတိသည် ဒေဝမဟတ္တ၊ မနုဿမဟတ္တ ဖြစ်ပုံတို့ကို အကျယ်ဝေဖန်၍ ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ သိသင့်သမျှ ဖွင့်ဆိုထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သုတ္တနိ၊၄၁၅-၈။ သုတ္တနိ၊မြန်၊၃၉၂-၄။ သုတ္တနိ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၆၉-၂၇၂။
ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ သုတ္တနိပါတ, ၄-အဋ္ဌကဝဂ္ဂ၊ ဒွါဒသမသုတ်။
ဘုရားရှင် သက္ကနိုင်ငံ ကပိလဝတ္ထုမြို့တော်အနီး မဟာဝုန် တောအုပ်ကြီး အတွင်း၌ မင်းမျိုးချည်း, ရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်ချည်းဖြစ်ကြသော ရဟန်းတော်ငါးရာနှင့် စကြာဝဠာ လောကဓာတ်ပေါင်း တိုက်တစ်သောင်းမှ ရောက်လာကြသော ဝိတက် စရိုက်များသော နတ်ဗြဟ္မာအပေါင်းတို့အား နိမ္မိတဘုရားရှင်က မေးမြန်းသဖြင့် ဖြေကြားဟောတော်မူသည့်သုတ်။
ဒေသနာတော်အဆုံး၌ နတ်, ဗြဟ္မာ ကုဋေ တစ်သိန်း အရဟတ္တဖိုလ် ရရှိကြသည်။ သောတာပန်အစရှိသော အရိယာပုဂ္ဂိုလ်တို့ မရေမတွက်နိုင်အောင် ကျွတ်တမ်းဝင်ကြသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-မဟာနိ၊၂၂၀-၂၃၆။ မဟာနိ၊ဋ္ဌ၊၃၁၆-၃၂၀။
-ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ မဟာနိဒ္ဒေသ၊ ၁-အဋ္ဌကဝဂ္ဂ၊ ဒွါဒသမသုတ္တနိဒ္ဒေသ။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-မ၊၂၊၈၉-၉၅။ မ၊မြန်၊၂၊၉၆-၁၀၂။ မ၊ဋ္ဌ၊၃၊၉၉-၁၀၀။ မ၊ဋီ၊၃၊၆၄-၆၆။
-မဇ္ဈိမနိကာယ၊ မဇ္ဈိမပဏ္ဏာသ၊ ၂-ဘိက္ခုဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် “သဿတော လောကော”အစရှိသော မိစ္ဆာအယူ (၉)မျိုးနှင့် ဆက်စပ်၍ မာလုကျပုတ္တထေရ် လျှောက်ထားသည်ကို ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
မာလျကျပုတ္တထေရ်သည် “သဿတော လောကော” အစရှိသော မိစ္ဆာအယူ (၉)မျိုးနှင့်ဆက်စပ်၍ မြတ်စွာဘုရား ပြတ်ပြတ်သားသား မိန့်ကြားတော်မမူ၊ ဘုရားရှင်က တိတိကျကျ မိန့်ကြားတော်မူလျှင် ဘုရားရှင်အထံတော်၌ ဗြဟ္မစရိယကို ကျင့်မည်၊ တိတိကျကျ မိန့်ကြားတော်မမူလျှင် လူထွက်တော့မည်ဟုကြံစည်ပြီး ဘုရားရှင်အား ထိုမိစ္ဆာအယူ (၉)ချက်နှင့် ပတ်သက်၍ ဘုရားရှင်မဖြေကြားသည်ကို မနှစ်သက်ကြောင်း၊ ယင်းတို့နှင့်ပတ်သက်၍ သိလျှင်သိကြောင်း၊ မသိလျှင် မသိကြောင်း ဖြေကြားခြင်းသည်သာလျှင် ဖြောင့်မတ်သူဖြစ်ကြောင်း လျှောက်ထားပါကြောင်း တိတိကျကျ ဖြေကြားတော်မူရန် လျှောက်ထားပါသည်။
ဘုရားရှင်က သင်နှင့်ငါဘုရားတို့ ဝန်ခံပြောကြားမှုမရှိခဲ့ပုံ၊ ယင်းမိစ္ဆာ အယူများကို မဖြေကြားခြင်းအကြောင်း၊ မြားစူးဝင်သော ယောက်ျားဥပမာဖြင့် မိန့်ကြားတော်မူပြီး ဤမိစ္ဆာအယူများသည် အတ္ထသံဟိတ, အာဒိဗြဟ္မစရိယကနိဗ္ဗိန္ဒ၊ ဝိရာဂနိရောဓ ဥပသမာယ အဘိညာယ သမ္ဗောဓာယ နိဗ္ဗာနာယမဖြစ်၊ ထို့ကြောင့် ငါဘုရားဖြေကြားတော်မမူ၊ သစ္စာလေးပါးသည်သာ အတ္ထသံဟိတ၊ အာဒိဗြဟ္မစရိယက၊ နိဗ္ဗိန္ဒ၊ ဝိရာဂနိရောဓ၊ ဥပသမာယ အဘိညာယ၊ သမ္ဗောဓာယ၊ နိဗ္ဗာနာယ ဖြစ်၍ ဖြေကြားတော်မူပုံ မြတ်စွာဘုရား မဖြေကြားသည်ကို မဖြေကြားသည့်အတိုင်း၊ ဖြေကြားသည်ကို ဖြေကြားသည့်အတိုင်း ဆောင်မှတ်ရမည်ဟု ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-မ၊၃၊၃၂၄-၇။ မ၊မြန်၊၃၊၃၂၉-၃၃၂။ မ၊ဋ္ဌ၊၄၊၂၄၃-၄။ မ၊ဋီ၊၃၊၄၂၇-၉။
-မဇ္ဈိမနိကာယ၊ ဥပရိပဏ္ဏာသ၊ ၅-သဠာယတနဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့တော်အနီး အန္ဓဝန်တောအုပ် အတွင်း သစ်ပင်ရင်း၌ အရှင်ရာဟုလာအား ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
ဘုရားရှင်က အရှင်ရာဟုလာအား စက္ခုပသာဒ, ရူပါရုံ, စက္ခုဝိညာဏ်, စက္ခုသမ္ဖဿကြောင့်ဖြစ်သော ဝေဒနာ, သညာ, သင်္ခါရ, ဝိညာဏတို့ကို အနတ္တ လက္ခဏသုတ် ဒေသနာတော်အတိုင်း တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီတို့ကို မေးမြန်၍ ဟောကြားတော်မူပါသည်။ ထို့အတူ ကြွင်းသော အဇ္ဈတ္တိကာယတန, ဗဟိဒ္ဓါယတန, ဝိညာဏ, သမ္ဖဿတို့ကို တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ မေးမြန်၍ ဟောကြားတော်မူပါသည်။ ဤသုတ်တော် နာယူပြီသည့်အဆုံး၌ အရှင်ရာဟုလာ အာသဝေါ ကုန်ခမ်း ရဟန္တာဖြစ်တော်မူပါသည်။ အရှင်ရာဟုလာနှင့် ပါရမီဖြည့်ဖက် မရေ မတွက်နိုင်သော နတ်, ဗြဟ္မာများ ပါရမီဉာဏ်အလျောက် အရိယာသာဝကဖြစ်၍ တရားသိမြင် ကျွတ်တမ်းဝင်ကြပါသည်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ဝိမုတ္တိပရိပါစနီယဓမ္မ၊ ဓမ္မစက္ခု၊ အနေကာနံ ဒေဝတာ သဟဿ-ပုဒ်အစရှိသော ဖွင့်ဆိုချက်များ ပါရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-မ၊၁၊၃၅၃-၉။ မ၊မြန်၊၁၊၃၈၅-၃၉၂။ မ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၅၅-၂၆၉။ မ၊ဋီ၊၂၊၂၇၈-၂၉၀။
-မဇ္ဈိမနိကာယ၊ မူလပဏ္ဏာသ၊ ၅-စူဠယမကဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
ဘုရားရှင် မဂဓနိုင်ငံ ရာဇဂြိုဟ်မြို့ ဝေဠုဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ဝိသာခဥပါသကာက မေးလျှောက်သဖြင့် ဓမ္မဒိန္နာထေရီက သက္ကာယ၊ သက္ကာယသမုဒယ၊ သက္ကာယနိရောဓ၊ သက္ကာယနိရောဓဂါမိနီပဋိပဒါ၊ ဥပါဒါန၊ ဥပါဒါနက္ခန္ဓ၊ သက္ကာယဒိဋ္ဌိ၊ အရိယ အဋ္ဌင်္ဂိကမဂ္ဂ၊ တယောခန္ဓသင်္ဂဟိတ၊ သမာဓိ၊ သမာဓိနိမိတ္တ၊ သမာဓိပရိက္ခာရ၊ သမာဓိဘာဝနာ၊ သင်္ခါရ၊ သညာ ဝေဒယိတနိရောဓ သမာပတ္တိ၊ ဝေဒနာ၊ သုခ၊ ဒုက္ခ၊ အနုသယ၊ အနုသယပဟာန၊ ပဋိဘာဂ၊ ဘဂဝတော ဓမ္မဒေသနာ အနမောဒနာ-တို့ကို အကျယ်ဟောပြသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ ဝိသာခနှင့် ဓမ္မဒိန္နာထေရီတို့၏ အဋ္ဌုပ္ပတ္တိ၊ ဘုရားရှင် ရာဇဂြိုဟ် နေပြည်တော်ဝင်သည်နေ့၌ ဥပါသကာအဖြစ်ခံယူသူ တစ်သောင်း၊ ဗိမ္ဗိသာရဘုရင်နှင့် သောတာပန်အရိယာဖြစ်သူ တစ်သိန်းတစ်သောင်းရှိသည်။ ထို၌ ဝိသာခသူဌေးလည်း သောတာပန်ဖြစ်ပုံ၊ အနာဂါမ်၏ အသွင်အပြင်။ ဓမ္မဒိန္နာ ဘိက္ခုနီပြုခြင်းအကြောင်း၊ အတိတ်ကုသိုလ်၊ ရဟန္တာထေရီဖြစ်ပုံ၊ ပုစ္ဆာမေးခြင်း အကြောင်း၊ ဓမ္မဒိန္နာထေရီ ဖြေဆိုပုံဥပမာများ၊ ဗုဒ္ဓသာသနာတော်နှင့် အရိယသစ္စာ၊ ဂဏ္ဍိပဉှာ၊ ဂုဠှပဉှာ၊ ဩဝတ္တိကသာရပဉှာ၊ ခန္ဓာငါးပါးနှင့်အတ္တဒိဋ္ဌိ၊ ဥစ္ဆေဒဒိဋ္ဌိ၊ သဿတဒိဋ္ဌိ၊ ဘဝဒိဋ္ဌိ၊ ဝိဘဝဒိဋ္ဌိတို့ဖြစ်ပုံ၊ သမာဓိ, ဝီရိယ, သတိတို့ ကျေးဇူးပြုပုံ ဥပမာ၊ ပညာနှင့် ဝိတက်တို့ ကျေးဇူးပြုပုံ ဥပမာ၊ ဧကစိတ္တက္ခဏ မဂ္ဂသမာဓိ၊ ဝိတဏ္ဍဝါဒီ၊ သခါရသုံးပါး၊ သညာဝေဒယိတနိရောဓပဉှာ၊ အာဂမနီယကထာ၊ ဝေဒနာနှင့် နိရောဓသမာပတ်၊ ဝေဒနာနှင့်အနုသယ၊ အဖြေတစ်ခု အမေးနှစ်ခု၊ ဝိသဘာဂနှင့် ပဋိဘာဂ၊ သဘာဂနှင့် ပဋိဘာဂ၊ အပ္ပဋိဘာဂ၊ ပဋိဘာဂ၊ ပြဿနာ တို့အကြောင်း၊ ဘုရားရှင်၏ အတည်ပြုချက် ဥပမာတို့ကို ဖွင့်ပြထားပါသည်။
ဋီကာ၌ ဥပနိဿယအဖွင့်၊ ဓမ္မဒိန္ဒာဘိက္ခုနီပြုခြင်း၏ ရည်ရွယ်ချက်၊ လာဘသက္ကာရပစ္စယ၊ ဥပါဒါနနှင့် ဥပါဒါနက္ခန္ဓာ၊ ရုပ်နှင့်အတ္တ၊ ဒိဋ္ဌိဂတိကနှင့် သာဝကတို့ ရှုမြင်မှုချင်း မတူပုံ၊ သင်္ခတအဖွင့်၊ သီလ, သမာဓိ ပညာတို့၏ သပ္ပဒေသ, နိပ္ပဒေသဖြစ်ပုံ နေယျတ္တ, နီတတ္ထ အဓိပ္ပါယ်၊ အာသေဝန, ဘာဝနာ, ဗဟုလီကမ္မအဖွင့် သုညတ, အနိမိတ္တ, အပ္ပဏိဟိတ, ကာယိက, စေတသိက, အနုသယဟူသော မှတ်သားဖွယ်အဖွင့်များကို တွေ့နိုင်ပါသည်။
ဤသုတ်၏ အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ဖွင့်ဆိုချက်များစွာ ရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-မ၊၂၊၂၂၁-၂၃၀။ မ၊မြန်၊၂၊၂၃၃-၂၄၂၊ မ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၈၆-၁၉၀။ မ၊ဋီ၊၃၊၁၃၀-၂။
-မဇ္ဈိမနိကာယ၊ မဇ္ဈိမပဏ္ဏာသ၊ ၃-ပရိဗ္ဗာဇကဝဂ်၊ နဝမသုတ်။
ဘုရားရှင် မာဂဓနိုင်ငံ ရာဇဂြိုဟ်မြို့ ဝေဠုဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် မောရနိဝါပ ပရိဗိုဇ်ကျောင်းတိုက်၌ သကုလုဒါယီပရိဗိုဇ်၏ လျှောက်ထား ချက်အရ ဧကန္တသုခလောက, ဧကန္တသုခလောကသို့ ရောက်ကြောင်း ပဋိပဒါ, ဗြဟ္မစရိယကို ကျင့်သုံးခြင်းကြောင့် အလွန်ထူးခြားမြင့်မြတ်သော အရဟတ္တဖိုလ်သို့ ဗုဒ္ဓသာဝကတို့ ရောက်ရှိကြပုံကို ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။ ဘုရားရှင်သည် ဆွမ်းခံချိန်စောနေသည့်အချိန်၌ ရံခါပရိဗိုဇ်တို့၏ ကျောင်းများသို့ ကြွတော်မူပုံ ပရိဗိုဇ်များက ဘုရားရှင်အား ဝမ်းမြောက်ဝမ်းသာ ကြိုဆိုကြပုံ၊ ပရိဗိုဇ်ပရိသတ်၏ အနေအထား၊ သကုလုဒါယီပရိဗိုဇ်က ပရိသတ်ကိုထိန်းသိမ်းပုံ၊ သကုလုဒါယီ ပရိဗိုဇ်က ပရိဗိုဇ်ပရိသတ်၏ မိမိအပေါ် ထားရှိသည့်သဘောထား၊ ဘုရားရှင်နှင့် တွေ့ဆုံရသည့်အခါ မိမိနှင့် ပရိဗိုဇ်ပရိသတ်၏လိုလားချက်၊ နိဂဏ္ဌနာဋပုတ္တ၏ ဂုဏ်ပုဒ်များနှင့် ဝန်ခံချက်၊ သကုလုဒါယီပရိဗိုဇ်၏ မေးမြန်းသော “ပုဗ္ဗန္တကထာ”ကို နိဂဏ္ဌနာဋပုတ္တ၏ ဖြေရှင်းချက်၊ ယင်းကိုမကျေနပ်သဖြင့် ဘုရားရှင်ကို သတိရပုံကို လျှောက်ထားပါသည်။ ဘုရားရှင်က “ပုဗ္ဗန္တ”ကို မေးလျှောက်သူအား ပုဗ္ဗေနိဝါသဉာဏကထာ ဖြင့်လည်းကောင်း၊ အပရန္တကို မေးလျှောက်သူအား ဒိဗ္ဗစက္ခုဉာဏကထာဖြင့် ဖြေကြားပုံ ကြောင်းကျိုးနှစ်ခု ဖြစ်ချုပ်မှု ဒေသနာတော် အကျဉ်းချုပ်ကို ဟောကြားတော်မူပါသည်။ သကုလုဒါယီပရိဗိုဇ်က မိမိသည် ပုဗ္ဗေနိဝါသာနုဿတိဉာဏ်, ဒိဗ္ဗစက္ခုဉာဏ်တို့ကို မရကြောင်း၊ ကြောင်းကျိုးနှစ်ဝ ဖြစ်ချုပ်နေမှုကိုလည်း အလွန်အမင်း မထင်မြင်ကြောင်းနှင့် မိမိဆရာ၏ဝါဒသည် “အယံပရမောဝဏ္ဏာ” ဖြစ်ကြောင်း၊ ပရမဝဏ္ဏထက်မြင့်မြတ်သော ပရမဝဏ္ဏမရှိသောကြောင့် ပရမဝဏ္ဏ ဖြစ်ကြောင်း လျှောက်ထားပါသည်။ ဘုရားရှင်က “ဇနပဒကလျာဏီ” ဥပမာဖြင့် ပရမဝဏ္ဏရှင်းပြချက်သည် မပီပြင်ကြောင်း မိန့်ကြားပါသည်။ သကုလုဒါယီပရိဗိုဇ်က မဏိဝေဠုရိယဥပမာဖြင့် ဝဏ္ဏအတ္တသည် အရောဂပရံ မရဏ-ဖြစ်ပုံကို လျှောက်ထားပါသည်။
ဘုရားရှင်က မဏိဝေဠုရိယအရောင်၊ ပိုးစုန်းကြူးအရောင်၊ ဆီမီးအရောင်၊ မီးပုံကြီးအရောင်၊ နက္ခတ်ကြယ်တာရာအရောင်၊ လရောင်၊ နေရောင်တို့ကို အဆင့်ဆင့် နှိုင်းယှဉ်ပြတော်မူ၍ လရောင် နေရောင်တို့ထက် ထွန်းလင်းတောက်ပသော နတ်, ဗြဟ္မာတို့၏ အရောင်ရှိသေးပုံကို မိန့်ကြားတော်မူပြီး ဥဒါယီ၏ ပရမဝဏ္ဏသည် ပိုးစုန်းကြူ၏ အရောင်အောက်ပင် ယုတ်ညံ့နေပုံကို မိန့်တော်မူရာ သကုလုဒါယီပရိဗိုဇ်က မိမိတို့၏ အာစရိယသည် ရိတ္တ, တုစ္ဆ, အပရဒ္ဓ ဖြစ်နေပါသည်ဟု လျှောက်ပါသည်။
ဘုရားရှင်၏ မေးမြန်းတော်မူချက်အရ သကုလုဒါယီပရိဗိုဇ်က မိမိတို့ ဆရာ၏ဝါဒ၌ ဧကန္တသုခလောကရှိပုံ၊ ဧကန္တသုခလောကသို့ ရောက်ကြောင်း ပဋိပဒါသည် ပါဏာတိပါတဝိရတီ၊ အဒိန္နာဒါနဝိရတီ၊ ကာမေသုမိစ္ဆာစာရဝိရတီ၊ မုသာဝါဒဝိရတီ၊ အညတရတပေါဂုဏ သမာဒါနဝတ္တနဖြစ်ပုံ၊ ထိုအာကာရဝတိ ပဋိပဒါကို ကျင့်သည့်အခါ ကိုယ်ခန္ဓာသည် သုခ ဒုက္ခဖြစ်ပုံ၊ မိမိတို့ ဆရာဝါဒသည် ရိတ္တ တုစ္ဆ အပရဒ္ဓ ဖြစ်ပုံကို ဘုရားရှင်၏ စိစစ်မေးမြန်းတော်မူချက်များကို ဖြေဆိုရင်း လျှောက်ထားပါသည်။
သကုလုဒါယီပရိဗိုဇ်က မေးလျှောက်သည့်အခါ ဘုရားရှင်က သာသနာတော်၌ ဧကန္တသုခလောကရှိပုံ၊ ပထမဈာန် ဒုတိယဈာန် တတိယဈာန်တို့သည် ဧကန္တသုခလောကသို့ရောက်နိုင်သော ပဋိပဒါဖြစ်ပုံ ထိုပဋိပဒါသည် ဧကန္တသုခ လောက သစ္ဆိကတမဟုတ်သေး၊ ဧကန္တသုခ လောကသစ္ဆိကိရိယာယ၏ အာကာရ ဝတီသာ ဖြစ်သေးပုံကို မိန့်တော်မူသည့်အခါ ပရိဗိုဇ်ပရိသတ်က “ဧတ္ထမယံ အနယာမ သာစရိယကာ၊ ဧတ္ထမယံ အနဿာမ သာစရိယကာ၊ နမယံ ဣတော ဘိယျော ဥတ္တရိတရံ ပဇာနာမ”ဟု ပဲ့တင်ထပ်အောင် အော်ဟစ်ပြောဆိုကြပုံ၊ သကုလုဒါယီပရိဗိုဇ်၏ ဆက်လက်မေးလျှောက်ချက်အရ စတုတ္ထဈာန်သည် ဧကန္တသုခ လောကသစ္ဆိကတဖြစ်ပုံ၊ ထိုဧကန္တသုခ လောကထက် ထူးကဲမွန်မြတ်သော အခြားဓမ္မတို့အတွက် ရဟန်းတော်များ ဗြဟ္မစရိယကို ကျင့်သုံးနေကြပုံကို “ဗုဒ္ဓဂုဏ်တော်ကိုးပါးနှင့်တကွ ပထမဈာန် ဒုတိယဈာန် တတိယဈာန် စတုတ္ထဈာန် ပုဗ္ဗေနိဝါသာနုဿတိဉာဏ် စုတူပပါတဉာဏ် အာသဝက္ခယဉာဏ် သစ္စာလေးအင် သိမြင်ကြပုံ၊ အရဟတ္တဖိုလ်သို့ ရောက်ရှိပုံ၊ အရဟတ္တဖိုလ်ကို မျက်မှောက်ပြုနိုင်ရန်အတွက် ရဟန်းတော်များ ငါဘုရားအထံတော်၌ ဗြဟ္မစရိယကို ကျင့်သုံးနေကြပုံ ဤတရားတို့သည် အလွန်ထူခြားမြင့်မြတ်သော တရားတို့ဖြစ်ပုံကို ဟောကြားတော်မူပါသည်။
သကုလုဒါယီပရိဗိုဇ် ဥပသကာအဖြစ်ခံယူပြီး ရဟန်းပြုလိုကြောင်း လျှောက်ထားသည့်အခါ ပရိဗိုဇ်ပရိသတ်က ဝိုင်းဝန်းတားမြစ်ကြပုံကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ ဘုရားရှင်က တရားဟောတော်မူရန်အတွက် သကုလုဒါယီ ပရိဗိုဇ်အား တရားဟောရန်အကြောင်း လျှောက်ထား မိန့်ကြားပုံ၊ သကုလုဒါယီ ပရိဗိုဇ်က ဘုရားရှင်အား သတိရပုံ၊ သုကုသလပုဒ်အဖွင့်၊ ပုဗ္ဗေနိဝါသဉာဏ်ရသည့် ပုဂ္ဂိုလ်နှင့် မရသည့် ပုဂ္ဂိုလ်တို့ အခြေအနေ၊ သကုလုဒါယီ တရားမရနိုင်သော်လည်း နောင်အခါ အထောက်အပံ့ ဖြစ်နိုင်ပုံ ပံသုပိသာစကဝတ္ထု အပ္ပဋိဟီရကတံပုဒ်အဖွင့်၊ သုဘကိံဏှ ဗြဟ္မာလောကကို ပရမဝဏ္ဏဟု ယူဆပုံ၊ ဩသဓိတာရကာအဖွင့်၊ တပေါဂုဏအဖွင့်၊ ဧကန္တသုခ အာကာရဝတီ ပဋိပဒါကို မေးလျှောက်ခြင်းအကြောင်း၊ အနဿာမပုဒ်အဖွင့်နှင့် အဓိပ္ပါယ်၊ သစ္ဆိကိရိယာနှစ်မျိုးအဖွင့် သကုလုဒါယီပရိဗိုဇ် ဘုရားရှင်အထံတော်၌ ရဟန်းမဖြစ်ခြင်းအကြောင်း သကုလုဒါယီ ပရိဗိုဇ်အတွက် အနာဂတ်မျှော်မှန်းချက်၊ အသောကခေတ်၌ အဿဂုတ္တထေရ်ဖြစ် မေတ္တာဝိဟာရီ ဖြစ်ပုံတို့ကို ဖွင့်ပြထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-မ၊၁၊၂၈၉-၂၉၉။ မ၊မြန်၊၁၊၂၉၇-၃၀၇။ မ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၆၉-၁၈၄။ မ၊ဋီ၊၂၊၂၀၀ -၉ ။ ။
-မဇ္ဈိမနိကာယ၊ မူလပဏ္ဏာသ၊ ၄-မဟာယမကဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
ဘုရားရှင် ဝဇ္ဇီနိုင်ငံ ဝေသာလီမြို့တော်အနီး မဟာဝုန်တော ကူဋာဂါရ သာလာကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် နိဂဏ္ဌပုတ္တ သစ္စကပရိဗိုဇ်အား အောင်မြင်တော်မူစဉ် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
သစ္စကနိဂဏ္ဌပုတ္တ၏ ဂုဏ်ပုဒ်များ ပရိတ်သတ် အစည်းအဝေးပွဲများ၌ သစ္စက၏ကြုံးဝါးချက်များ၊ သစ္စကပရိဗိုဇ် ဝေသာလီမြို့တော်အတွင်း၌ လမ်းလျှောက်သွားစဉ် အရှင်အဿဇိမထေရ်နှင့် တွေ့ဆုံပုံ၊ အရှင်အဿဇိမထေရ်အား ဘုရားရှင်၏ တပည့်သာဝကတို့အား အနုသာသနီကထာ မိန့်ကြားချက် အကျဉ်း ချုပ်ကို မေးမြန်းခန်း၊ မြတ်စွာဘုရားရှင်အား မိစ္ဆာအယူမှ ကင်းဆိတ်အောင်ပြုလိုပုံ လိစ္ဆဝီမင်းငါးရာတို့ သန္ထာဂါရ၌ စည်းဝေးနေကြပုံ၊ လိစ္ဆဝီမင်းတို့အား ဘုရားရှင်နှင့် ဝါဒယှဉ်ပြိုင်ပြောဆိုရာ၌ ကြုံးဝါးပုံ ဥပမာလေးမျိုး၊ လိစ္ဆဝီမင်း ပရိသတ်ဖြင့် ခြံရံလျက် ဘုရားရှင်ထံ ရောက်လာကြပုံ၊ ဘုရားရှင် နှုတ်ဆက်စကား ပြောဆိုပုံ၊ ဘုရားရှင်ထံ ရောက်ရှိလာကြသော ပရိသတ်လေးမျိုးတို့ ဘုရားရှင်ထံချဉ်းကပ်ပုံ လေးမျိုး၊ ဘုရားရှင်ထံ သစ္စကပရိဗိုဇ် ဝါဒတင်ရန်အတွက် အယူဝါဒကို ရှေးဦးစွာ မေးမြန်းပုံ မိမိ၏အတ္တဝါ ကို တင်ပြပုံ ဘုရားရှင်က ကောသလမင်း, အဇာတသတ် မင်းတို့ ဥပမာဖြင့် သစ္စက၏ဝါဒကို ချုပ်ကိုင်တော်မူပြီး “ရူပံ မေ အတ္တာ”ကို အတ္တဖြစ်လျှင် ငါ၏ရုပ်သည် ဤစိတ်ကူးသည့် အတိုင်းဖြစ်စေ၊ မဖြစ်ပါစေလင့် တောင်းတတိုင်း ရ၊ မရ မေးမြန်းတော်မူသည့်အခါ မင်းပရိသတ်အလယ်၌ ကြုံးဝါး ခဲ့သော သစ္စကပရိဗိုဇ် မဖြေကြားပဲ ဆိတ်ဆိတ်နေပုံ၊ နှစ်ကြိမ်တိုင်တိုင် ဘုရားရှင် မေးမြန်းတော်မူသော်လည်း သစ္စကမဖြေနိုင်တော့ပုံ၊ ဘုရားရှင်က မိမိစကားကို မဖြေကြားလျှင် အန္တရာယ်ရှိနိုင်ကြောင်းကို မိန့်တော်မူသည့်အခါ သိကြားမင်း လာရောက်ခြိမ်းခြောက်၍ ပြဿနာဖြေခိုင်းပုံ ဘီလူးကို ဘုရားရှင်နှင့် သစ္စကတို့သာ တွေ့မြင်ကြပုံ၊ ပြဿနာ မေးပါတော့ ဖြေဆိုပါတော့မည် ဟုဝန်ချတောင်းပန်ပုံ၊ ဘုရားရှင်က အနတ္တလက္ခဏသုတ် ဒေသနာတော်အတိုင်း သစ္စက၏ခန္ဓာငါးပါး၌ အတ္တဟုယူပုံကို မေးပါသည်၊ သစ္စကက အတ္တမဟုတ်ပုံကို ဖြေဆိုပါသည်။ ဘုရားရှင်က “နှလုံးသွင်း၍ ဖြေပါ။ ရှေ့စကားနှင့် နောက်စကား မဆက်စပ်တော့ပုံကို သတိပေးပြီး ခန္ဓာတစ်ပါးစီ၌ အတ္တဝါဒကိုမေးပါသည်။ သစ္စကက ခန္ဓာငါးပါး၏ အနိစ္စ, ဒုက္ခ, အနတ္တ ဖြစ်ပုံတို့ကိုဖြေကြားပုံ၊ ပဉ္စက္ခန္ဓဒုက္ခကို တဏှာဒိဋ္ဌိတို့ဖြင့် ငြိတွယ် ကပ်ရောက်ပုံ တဏှာ, မာန, ဒိဋ္ဌိတို့ဖြင့် ရှုမြင်ပုံကိုမေးမြန်း တော်မူသည့်အခါ မဖြစ်နိုင်ပုံကို ဖြေကြားပုံ၊ အနှစ်မရှိသော ငှက်ပျောတုံးဥပမာဖြင့် သင့်ဝါဒကို မေးမြန်းစိစစ်သည်ရှိသော် ရိတ္တ, တုစ္ဆ အပရဒ္ဓ ဖြစ်နေပုံ၊ ဝေသာလီ ပရိသတ်၌ သစ္စကကြုံးဝါးချက်ကို ထုတ်ဖော်မိန့်ကြားပုံသင်သာ ချွေးထွက်နေ၍ ချွေးပေါက်များ ကျနေသော်လည်း ငါဘုရား၌ ချွေးမထွက်ပုံကို ရွှေကိုယ်တော်ကို လှစ်၍ပြသပုံ၊ နိဂဏ္ဌပုတ္တသစ္စကပရိဗိုဇ် စကားတုံ့မဖြေ မျက်နှာပျက် လည်ဂုတ် ကျိုးကျ မျက်နှာလျက် ပြောစရာ စကားမရှိတော့ပဲ ကြံမှိုင်နေပုံကို ကြည့်၍ ဒုမ္မခလိစ္ဆဝီက ရေကန်ထဲ၌ရှိသော ပုဇွန်လုံးဥပမာဖြင့် သစ္စကပရိဗိုဇ်ကို ရှုံ့ချပုံ၊ သစ္စကက တားမြစ်ပုံ၊ အကျွန်ုပ်နှင့် အညသမဏဗြဟ္မဏတို့ ပြောဆိုသောစကားသည် ဝိလာပ, ဝိလပိတ ဖြစ်၍ထားလိုက်ပါဟု လျှောက်ထားပြီး ဘုရားရှင်အား သေက္ခဘူမိ, အသေက္ခဘူမိ ပြဿနာနှစ်ရပ်ကို မေးလျှောက်ပါသည်။ ဘုရားရှင်က အနတ္တလက္ခဏသုတ် ဒေသနာတော်နည်းအတိုင်း သေက္ခဘူမိ, အသေက္ခ ဘူမိကို ဖြေကြားတော်မူပါသည်။ ဝိမုတ္တစိတ္တပုဂ္ဂိုလ်အား အနုတ္တရိယတရား သုံးပါးပြည့်စုံပုံ၊ ဝိမုတ္တစိတ္တပုဂ္ဂိုလ်၏ ပါဠိ(၅)ပုဒ်ဖြင့် ဘုရားရှင်အား ရိုသေမြတ်နိုး ရှိခိုးပူဇော်ပုံ မိန့်ကြားတော်မူပါသည်။ ထိုအခါ သစ္စကက အကျွန်ုပ်တို့သည် ဓံသီ, ပဂဗ္ဗ ဖြစ်ကြပါသည်။ အရှင်ဂေါတမကို မိမိ၏ ဝါဒဖြင့် အရှင်ဂေါတမ၏ဝါဒကို ထိပါးချုပ်ချယ်ထိုက်၏ဟု မှတ်ထင်ခဲ့ပုံ၊ အမုန်ယစ်နေသော ဆင်ဥပမာ၊ အလျှံ တပြောင်ပြောင် တောက်လောင်နေသော မီးပုံကြီး ဥပမာ၊ အဆိပ်ပြင်းထန် သော မြွေဥပမာတို့ဖြင့် မိမိကိုယ်ကို ချီးမြောက်၍ လျှောက်ထားပုံ၊ ဘုရားရှင်အား ဆွမ်းပင့်ဖိတ်ပုံ၊ လိစ္ဆဝီမင်းတို့ ဆွမ်းအုပ် (၅၀၀)၊ သစ္စကအိမ်သို့ ပို့ကြပုံ၊ ဆွမ်းအလှူ ပွဲအပြီး သစ္စက၏ အနုမောဒနာကထာအတွက် လျှောက်ထားချက်၊ ဘုရားရှင်၏ အနုမောဒနာကထာတို့ကို ပြဆိုသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ (၁) ကပိလဝတ္ထုမြို့တော်အနီးရှိ မဟာဝုန်တော၊ (၂) ဝေသာလီမြို့တော်အနီးရှိ မဟာဝုန်တောတို့၏ ခြားနားချက်၊ ကူဋာဂါရသာလာ ကျောင်းတော်ကြီး တည်ဆောက်ထားသည့် အခြေအနေ။ သစ္စကပရိဗိုဇ်၏ အတ္ထုပ္ပတ္တိ၊ သစ္စက၏ မွေးချင်းအစ်မ လေးယောက်ရှိပုံ၊ အရှင်သာရိပုတ္တရာက ချွေချွတ်ပုံ ရဟန္တာထေရီများဖြစ်သွားကြပုံ၊ သစ္စကပရိဗိုဇ် ဝေသာလီမြို့တော်၌နေ၍ မင်းသားငယ်တို့အား ပညာသင်ကြားပေးနေပုံ၊ ဝမ်းဗိုက်၌ သံပြားဖြင့်ပတ်ထားပုံ၊ အရှင်အဿဇိမထေရ်က သစ္စကအား အနိစ္စ၊ အနတ္တတို့ဖြင့် ပြဿနာကို ဖြေဆိုပုံ၊ သစ္စက၏ဂုဏ်ပုဒ်များ၊ ကြုံးဝါးချက် ပုဒ်ဖွင့်ဆိုချက်များ၊ သာဏဓေါဝိကမည်သော ကစားပျော်မြူးနည်း။ နေ့ဆွမ်းဘုဉ်းပေးပြီး ရဟန်းတော်များ၏ အခြေအနေများ၊ သစ္စကအကြောင်းကို ကြိုတင် သိမြင်တော်မူပုံ၊ လိစ္ဆဝီမင်းသားငါးရာအပြင် အခြားလူများလည်း မရေမတွက်နိုင်အောင် များစွာလိုက်လာကြပုံ၊ ဘုရားရှင်ထံ ချဉ်းကပ်သော ပရိတ်သတ်အမျိုးမျိုး၏ အနေအထားများ၊ သဗ္ဗညုတပဝါရဏာအကြောင်း၊ သစ္စက၏ ဝါဒတင်ရန်မေးလျှောက်ချက်ကို ဘုရားရှင်က အရှင်အဿဇိ ဖြေဆိုချက်အတိုင်း ဖြေဆိုပုံ၊ ဝေနေယျပုဂ္ဂိုလ်(၂)မျိုးရှိပုံ၊ မင်းတို့၏ မိမိနိုင်ငံအတွင်း အာဏာပျံ့နှံ့ပုံကို ပြဆိုသောပုဒ်များအဖွင့်၊ နိဂဏ္ဌ၏ဖြေဆိုချက်ကို ဖွင့်ပြချက်၊ သစ္စကပရိဗိုဇ် စကားမပြောတော့ပဲ ငြိမ်ကြသွားပုံ၊ ဘီလူးယောင်ဆောင်သော သိကြားမင်းအကြောင်း၊ မြွေကိုက်သောသူကို ထိုမြွေကို ပြန်ကိုက်စေပြီး အဆိပ်ထုတ်ပုံဥပမာ၊ ဒုက္ခအရ ပဉ္စက္ခန္ဓဒုက္ခကိုယူပုံ၊ တိတ္ထိဆရာကြီးများနှင့် သစ္စက တို့တွေ့ကြပုံ၊ ဤအခါ၌ သစ္စကပရိဗိုဇ်တစ်ကိုယ်လုံး ချွေးရွှဲစိုအောင် ထွက်နေသော်လည်း ဘုရားရှင်၌ ချွေးမထွက်ပုံ၊ ဒုမ္မုခဆိုသော်လည်း အဘိရူပ၊ ပါသာဒိက ဖြစ်ပုံ၊ ဒုမ္မုခလိစ္ဆဝီ၏လျှောက်ထားချက်ကို သစ္စကက တားမြစ်ခြင်းအကြောင်း၊ ဝိလာပ, ဝိလပိတ, အနုတ္တရိယသုံးပုဒ်အဖွင့်များ၊ ဗုဒ္ဓဝန္ဒနာ ပါဠိအဖွင့်များ၊ သစ္စက၏ ဥပမာ(၃)မျိုးသည် မိမိကိုယ်ကို ချီးမြှောက်၍ လျှောက်ထားပုံ၊ ဆွမ်းပင့်လျှောက်သည်ကို ဘုရားရှင် လက်ခံတော်မူပုံ၊ လိစ္ဆဝီမင်းတို့၏ ဆွမ်းအုပ်ငါးရာအကြောင်း သစ္စက၏ လျှောက်ထားချက်နှင့် ဘုရားရှင်၏ အမိန့်ရှိတော်မူပုံ အချက်များကို ဖွင့်ပြထားပါသည်။
ဘုရားရှင်၏ တရားတော်သည် သစ္စကအား အနာဂတ်ဘဝ၌ အထုံဝါသနာ ဖြစ်ခြင်းအကျိုးရှိပါသည်။
ဋီကာ၌ အရှင်အဿဇိထေရ်၏ သစ္စကမေးခွန်းကို ဖြေဆိုချက်၊ သန္ထာဂါရ၊ အရှင်အဿဇိထေရ်၏အဖြေ၌ ဒုက္ခမပါပဲ အနိစ္စနှင့် အနတ္တကိုဖြေဆိုပုံ၊ ဃာတိသဒ္ဒါအကြောင်း၊ ဦးခေါင်း(၅)စိတ်ကွဲပုံ၊ သိကြားမင်း ဘီလူးဟန် ဖန်ဆင်း လာပုံ၊ အနုတ္တရိယ(၃)ပါးအဖွင့် အစရှိသောပုဒ်များကို ဖွင့်ဆိုထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-မ၊၁၊၂၅၇-၂၆၅၊ မ၊မြန်၊၁၊၂၆၆-၂၇၃။ မ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၃၅-၇။ မ၊ဋီ၊၃၊၁၇၈-၉။
-မဇ္ဈိမနိကာယ၊ မူလပဏ္ဏာသ၊ ၃-ဩပမ္မဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် “ပိင်္ဂလကောစ္ဆပုဏ္ဏား မေးလျှောက်သဖြင့် ဟောတော်မူသည့သုတ်။
ပိင်္ဂလကောစ္ဆပုဏ္ဏားက သင်္ဃီ, ဂဏီ, ဂဏာစရိယ, ဉာတ, ယသဿီ, တိတ္ထိကရ ဗဟုဇနသာဓုသမ္မတ ဖြစ်ကြကုန်သော တိတ္ထိဆရာကြီး (၆)ယောက်တို့သည် မိမိတို့ ဝန်ခံထားသည့်အတိုင်း ထူးသောဉာဏ်ပညာဖြင့် သိ၊ မသိ (သို့မဟုတ်) အချို့ ပုဂ္ဂိုလ်တို့အား ထူးသောဉာဏ်ပညာဖြင့် သိကြ၊ အချို့သော ပုဂ္ဂိုလ်တို့ကား ထူးသောဉာဏ်ပညာဖြင့် မသိကြပါကုန်သလော”ဟု မေးလျှောက်ပါသည်။
ဘုရားရှင်က သင်လျှောက်ထားသည့် စကားကိုထားလိုက်ပါ။ သင့်အား ငါဘုရား ဓမ္မကိုဟောကြားမည်။ ထိုဓမ္မကို ရိုသေစွာ နာယူ၊ ကောင်းမွန်စွာ နှလုံးသွင်းပါ၊ ငါဘုရား ဟောတော်မူမည်ဟု မိန့်တော်မူပြီး-
၁။ သစ်ပင်၏ အခက်အရွက်ကို အနှစ်ဟု မှတ်ထင်သလို လာဘသက္ကာရ သိလောကမျှဖြင့် ကျေနပ်နေသည့် မိမိကိုယ်ကိုမြှောက်ပင့်၊ သူတစ်ပါးကို ကဲ့ရဲ့ချသည့်ပုဂ္ဂိုလ်။
၂။ အပွေးကို အနှစ်ဟု မှတ်ထင်သူကဲ့သို့ သီလသမ္ပဒါမျှဖြင့် ကျေနပ်နေပြီး မိမိကိုယ်ကိုချီးမြှောက်, သူတစ်ပါးကို ကဲ့ရဲရှုံ့ချနေသူ။
၃။ အခွံကို အနှစ်ဟု မှတ်ထင်သူကဲ့သို့ သမာဓိသမ္ပဒါမျှဖြင့် ကျေနပ်နေပြီး မိမိကိုယ်ကို ဝါကြွားပလွှား၊ သူတစ်ပါးကို ကဲ့ရဲ့ရှုတ်ချသည့်ပုဂ္ဂိုလ်။
၄။ အကာကို အနှစ်ဟုထင်သူကဲ့သို့၊ ဉာဏဒဿနမျှဖြင့် ကျေနပ်နေပြီး မိမိကိုယ်ကို ဝါကြွား၊ သူတစ်ပါးအား ကဲ့ရဲ့ရှုတ်ချသည့်ပုဂ္ဂိုလ်။
၅။ သစ်ပင်၏ အနှစ်ကို အနှစ်ဟုသိသူကဲ့သို့ သဒ္ဓါတရားဖြင့် ဆင်းရဲဒုက္ခတို့ ကုန်ဆုံးရန်ကို ရည်ရွယ်၍၊ ရဟန်းပြုပြီး၊ ရူပဈာန် (၄)ပါး၊ အရူပဈာန် (၄)ပါးနှင့် အကုပ္ပစေတောဝိမုတ္တိကို ရပြီးသော ပုဂ္ဂိုလ်ကို “သာရေန သာရကရဏီ” ပုဂ္ဂိုလ်ဟု ဟောတော်မူ၏။
ဤဗြဟ္မစရိယ၌ လာဘ၊ သက္ကာရ၊ သိလောကာနိသံသ၊ သီလ သမ္ပဒါနိသံသ၊ သမာဓိသမ္ပဒါနိသံသ၊ ဉာဏဒဿနာနိသံသတို့သည် သာရ မဟုတ်သေး၊ “အကုပ္ပါ စေတောဝိမုတ္တိ”သည်သာ သာရဖြစ်သည် ပရိယောသာန ဖြစ်သည်ဟု အကျယ်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။ ဤသုတ်တော်၏အဆုံး၌ ပိင်္ဂလ ကောစ္ဆပုဏ္ဏားက ဥပါသကာအဖြစ် ခံယူလျှောက်ထားပါသည်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ပိင်္ဂလကောစ္ဆ၊ သံဃ၊ ဂဏအဖွင့်များ ဗဟုဇနဿ ဤနေရာ၌ “အဿုတဝတ အန္ဓဗာလ ပုထုဇဉ်များကိုယူ၊ တိတ္ထိဆရာကြီး (၆)ဦး၏ သမိုင်းအကျဉ်း၊ ပိင်္ဂလကောစ္ဆ၏ မေးခွန်းကို “အလံ”ဟု မိန့်တော်မူခြင်း အကြောင်း၊ ဤသုတ်၌ ဉာဏဒဿနထက် ပထမဇ္ဈာနဓမ္မက မြင့်မြတ်ခြင်းသည်။ ဝိပဿနာပါဒကမဟုတ် နိရောဓပါဒကပထမဇ္ဈာနဓမ္မတို့ဖြစ်ပုံ အစရှိသည်တို့ကို ဖွင့်ပြထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-မ၊၁၊၉၂-၇။ မ၊မြန်၊၁၊၉၉-၁၀၅။ မ၊ဋ္ဌ၊၁၊၃၀၆-၃၂၄။ မ၊ဋီ၊၂၊၁-၁၄။
-မဇ္ဈိမနိကာယ၊ မူလပဏ္ဏာသ၊ ၂-သီဟနာဒဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ ရဟန်းတော်များအား ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
ဘုရားရှင်က ရဟန်းတော်များအား“ဣဓေဝ သမဏာ -(ပ)-သုညာ ပရပ္ပဝါဒါ သမဏေဘိ အညေဟိ” ဟု ဤသီဟနာဒ (၅)မျိုးကို ရဲဝံ့စွာ ပြောကြားကြကုန်လော့။ ပရိဗိုဇ်တို့က မေးလာလျှင် ဇာနတာ၊ ပဿတာ၊ အရဟတာ သမ္မာသမ္ဗုဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူအပ်သော တရားလေးပါးတို့ ငါတို့သန္တာန်ဝယ်ရှိနေသောကြောင့်ဟု ပြောဆိုကြောင်း ရဲဝံ့စွာ ပြောကြားကြ။ တိတ္ထိတို့က ထိုတရားလေးပါး ငါတို့မှာလည်း ရှိနေခြင်းကြောင့် သင်တို့နှင့်ငါတို့ မထူးခြားကြကြောင်း ပြောကြားကြလိမ့်မည်။
အကျင့်၏ပြီးဆုံးခြင်း ရည်မှန်းချက်ပန်းတိုင် တူ-မတူ မေးမြန်းခဲ့သော် အမှန်အတိုင်းဖြေဆိုသော တိတ္ထိယသည် တူ၏ဟု ဖြေဆိုပေလိမ့်မည်၊ ရည်မှန်း ချက်ပန်းတိုင်ကို မေးမြန်းလျှင် အကျင့်၏အပြီးအဆုံး (ရည်မှန်းချက်ပန်းတိုင်)သည် ရာဂကင်းသူ၊ ဒေါသကင်းသူ၊ မောဟကင်းသူ၊ တဏှာကင်းသူ၊ ဥပါဒါန်မရှိသူ၊ ဉာဏ်ပညာရှိသူ၊ ချစ်ခြင်း မုန်းခြင်းမရှိသူ၊ ပပဉ္စတရား၌ မမွေ့လျော်သူအားသာ ဖြစ်ပုံကို ဖြေဆိုလိမ့်မည်။
ပုထုဇဉ်တို့၏ အယူ(အမြင်)မှားခြင်းသည် ဘဝဒိဋ္ဌိ၊ ဝိဘဝဒိဋ္ဌိ ဟု (၂)မျိုးရှိပုံ ဘဝဒိဋ္ဌိကို စွဲမြဲစွာယူသောသူတို့သည် ဝိဘဝဒိဋ္ဌိနှင့် ဆန့်ကျင်ကြကုန်၏။ ဝိဘဝဒိဋ္ဌိကို စွဲမြဲစွာယူသောသူတို့သည် ဘဝဒိဋ္ဌိနှင့် ဆန့်ကျင်ကြကုန်၏။ ထိုဒိဋ္ဌိ နှစ်ပါးတို့၏ ဖြစ်ကြောင်း၊ ချုပ်ကြောင်း၊ သာယာဖွယ်၊ အပြစ်မှ ထွက်မြောက် ရာတို့ကို အမှန်အတိုင်း မသိကြခြင်းကြောင့် ရာဂ၊ ဒေါသ၊ မောဟ၊ တဏှာ၊ ဥပါဒါန်တို့ ရှိကြကုန်၏၊ ဉာဏ်ပညာမရှိကြကုန်၊ ချစ်ခြင်း၊ မုန်းခြင်းရှိကြကုန်၏။ ပပဉ္စတရားသုံးပါး၌ မွေ့လျော် ပျော်ပိုက်ကြကုန်ခြင်းကြောင့် ဇာတိ၊ ဇရာ၊ မရဏ၊ သောက၊ ပရိဒေဝ၊ ဒုက္ခ၊ ဒေါမနဿ၊ ဥပါယာသဒုက္ခတို့မှ မလွတ်ကြကုန်။
ထိုဒိဋ္ဌိနှစ်ပါးတို့၏ အဿာဒ၊ အာဒီနဝနိဿရဏတို့ကို အမှန်အတိုင်း သိကြကုန်သော သမဏဗြဟ္မဏတို့သည် ရာဂ၊ ဒေါသ၊ မောဟ၊ တဏှာတို့မှ ကင်းလွတ်ကြကုန်၏၊ ဥပါဒါန်မရှိကုန် ဉာဏ်ပညာရှိကုန်၏။ ချစ်ခြင်း၊ မုန်းခြင်းတို့ မရှိတော့ကုန်၊ ပပဉ္စတရား၌ မမွေ့လျော် မပျော်ပိုက်ကြကုန်။ ဇာတိ၊ ဇရာ၊ မရဏ၊ သောက၊ ပရိဒေဝ၊ ဒုက္ခ၊ ဒေါမနဿ၊ ဥပါယာသ ဒုက္ခအပေါင်းမှ လွတ်မြောက်ကြကုန်၏။
သဗ္ဗုပါဒါနပရိညာဝါဒ ရှိကြကုန်သော သမဏဗြဟ္မဏတို့သည် ကာမုပါဒါန်၊ ဒိဋ္ဌုပါဒါန်၊ သီလဗ္ဗတုပါဒါန် ဟူသော မိမိတို့သိသော(၁)ပါး၊ (၂)ပါး၊ (၃)ပါးကိုသာပညတ်ကြကုန်၏။ အတ္တဝါဒုပါဒါန်ကို မပညတ်ကြကုန်။ ဤသဘောရှိကုန်သောဓမ္မဝိနယ၌ ဆရာ၊ ဓမ္မတို့၌ ကြည်ညိုခြင်းသည် မှန်ကန်သော ကြည်ညိုခြင်းဟု မဆိုနိုင်၊ သီလဖြည့် ကျင့်မူကိုလည်း မှန်ကန်သော ဖြည့်ကျင့်မူဟု မဆိုနိုင်။ သီတင်းသုံးဖော်တို့၌ နှစ်သက်မြတ်နိုးမှုကိုလည်း မှန်ကန် ၏ဟု မဆိုနိုင်၊ အဘယ်ကြောင့်နည်းဟူမူ ဒုရက္ခာတ၊ ဒုပ္ပဝေဒိတ၊ အနိယျာနိက၊ အနုပသမသံဝတ္တနိက၊ အသမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓပဝေဒိတဓမ္မဝိနယ ဖြစ်သောကြောင့်တည်း။
ဥပါဒါန်လေးပါးလုံးကို ပိုင်းခြား၍သိသော ဓမ္မဝိနယ၌ ဆရာ (ဘုရားရှင်)၊ ဓမ္မတို့၌ ယုံကြည်ခြင်းကို မှန်ကန်သောကြည်ညိုခြင်း၊ မှန်ကန်သောသီလဖြည့် ကျင့်မှ၊ သီတင်းသုံးဖော်တို့အပေါ်၌ မှန်ကန်သော နှစ်သက်မြတ်နိုးမှဟု ဆို နိုင်ခြင်းသည် သွာက္ခာတသုပ္ပဝေဒိတနိယျာနိက ဥပသမသံဝတ္တနိက သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓ ပဝေဒိတဖြစ်သောကြောင့်တည်း။
ဥပါဒါန်လေးပါးတို့၏ နိဒါန သမုဒယ ဇာတိက ပဘာဝသည် တဏှာဖြစ်ပုံ၊ တဏှာ၏နိဒါနအစရှိသည်သည် ဝေဒနာဖြစ်ပုံအစရှိသည်ဖြင့် အဝိဇ္ဇာတိုင်အောင် ပဋိလောမ ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒဒေသနာတော်ကို ဟောတော်မူပြီး အဝိဇ္ဇာကိုပယ်လျှင် ဝိဇ္ဇာဖြစ်ပုံ၊ အဝိဇ္ဇာဝိရာဂ၊ ဝိဇ္ဇုပ္ပါဒဖြစ်လျှင် ဥပါဒါန်လေးပါးတို့၌ အစွဲအလမ်း မတောင့်တပုံ၊ ကိလေသာငြိမ်းအေးပုံ၊ ရဟန္တာဖြစ်ပုံတို့ကို ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ လာဘသက္ကာရ ပစ္စယတိတ္ထိယပရိဒေဝဟူသော အဋ္ဌုပ္ပတို့ကြောင့် ဤသုတ်ကိုဟောတော်မူပုံ၊ လူ(သတ္တဝါ)တို့၏ စတုပ္ပမာဏ၊ စတုပ္ပသန္နဖြစ်ကြပုံကို အကျယ်ဖွင့်ပြချက်၊ ဘုရားရှင်၌ ပမာဏ၊ ပသန္နဖြစ်ကြပုံ မှတ်သားဖွယ် ရှင်းလင်းဖွင့်ဆိုချက်၊ တိတ္ထိတို့ လာဘသက္ကာရပရိဟီနဖြစ်ပုံ၊ ယင်းကိုအကြောင်းပြု၍ ပရိဒေဝ၊ ဝိရဝပြုကြပုံ၊ သီဟနာဒသမဏအဖွင့်များ ပရပ္ပဝါဒသည် မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ (၆၂)ပါး ဖြစ်သည်။ ထိုဗာဟိရကဝါဒ၌ ဖလဋ္ဌသမဏ (၄)ပါး၊ မဂ္ဂဋ္ဌသမဏ (၄)ပါး၊ စတုမဂ္ဂဌာယအာရဒ္ဓ ဝိပဿကသမဏ(၄)ပါးအားဖြင့် သမဏ(၁၂)မျိုးမှ ကင်းဆိတ်ပုံ၊ ပွတ်ဆောက်ဖျား၌ မုံညင်းစေ့ မတည်နိုင်၊ ရေအပြင်၌ မီးမတောက်နိုင်၊ ကျောက်ဖျာအပြင်၌ မျိုးစေ့မပေါက်နိုင်သကဲ့သို့ ဗာဟိရတိတ္ထာယတန၌ အထက်ပါ သမဏများမရှိကြပဲ အထက်ပါ ရဟန်းတော်(၁၂)ပါးတို့သည် ဗုဒ္ဓမြတ်စွာသာသနာတော်၌သာ ဖြစ်နိုင်ပုံ၊ အရိယာ ပုဂ္ဂိုလ်တို့ဖြစ်ရာခေတ် ဟုတ်၊ မဟုတ်ဟူသည် အရိယာအဋ္ဌင်္ဂိက မဂ်ရှိခြင်း၊ မရှိခြင်းပင်ဖြစ်သည်။
ခြင်္သေ့မင်း၊ ဆဒ္ဒန္တဆင်မင်း၊ ဝလာဟကအဿရာဇာ ခပ်သိမ်းသော လိုလား ချက်တို့ကို ဖြည့်ဆည်းပေးနိုင်သော ပတ္တမြားရတနာ၊ တိရပိင်္ဂလငါးမင်း၊ ဂဠုန်မင်း၊ ဓတရဋ္ဌဟင်္သာမင်း၊ စကြာမင်းတို့၏ ဖြစ်ရာအရပ်၊ မဖြစ်ရာအရပ်တို့ကဲ့သို့ အရိယ မဂ်တံတိုင်းဖြင့် ကာရံအပ်သော ဗုဒ္ဓမြတ်စွာသာသနာတော်၌သာ အရိယာရဟန်းတော်များ ပေါ်ထွန်းပုံ။
-သီဟနာဒ၊ တိတ္ထ၊ တိတ္တကရ၊ တိတ္ထိယ အဖွင့်များ၊
-အရိယသာဝကသည် ဘဝတစ်ပါးပြောင်းသွားသော်လည်း ငါးပါးသီလကို မလွန်ကျူးပုံ၊ ငါးပါးသီလသည် အရိယကန္တသီလ၊ သဟဓမ္မိကအဖွင့်၊ ဗြာဟ္မဏ နိဋ္ဌာ၊ မဟာတာပသနိဋ္ဌာ၊ ပရိဗ္ဗာဇကနိဋ္ဌာ၊ အာဇီဝကနိဋ္ဌာ၊ ဗုဒ္ဓသာသနနိဋ္ဌာများ၊ ရာဂရတ္တပုဂ္ဂိုလ် အစရှိသည်တို့အား နိဋ္ဌာမရှိနိုင်ပုံ၊ ရာဂနှင့်တဏှာ၊ ဥပါဒါန်၊ ဒိဋ္ဌိ(၂)မျိုး၊ ဒိဋ္ဌိသမုဒယ(၂)မျိုး၊ ပစ္စယသမုဒယ(၈)မျိုး၊ အတ္ထင်္ဂမနှစ်မျိုး၊ အဿာဒ၊ အာဒီနဝ၊ နိဿရဏအဖွင့်၊ ဥပါဒါန်အဖွင့်များ၊ အတ္ထသလ္လာပိကာ (သသက)ဥပမာ၊ အနိယျာနိကသာသနာ၊ ကာဠသိင်္ဂါလဝတ္ထု၊ နိယျာနိကသာသနာ၊ နိယျာနိကဝတ္ထုများ အစရှိသည်တို့ကို ဖွင့်ပြထားပါသည်။
ဋီကာ၌ ပါသဏ္ဍအယူများနှင့် ဖွင့်သင့်သောပုဒ်တို့ကို ဖွင့်ဆိုထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-မ၊၃၊၁၄၇-၁၅၁။ မ၊မြန်၊၃၊၁၅၁-၆။ မ၊ဋ္ဌ၊၄၊၁၀၇-၁၁၀။ မ၊ဋီ၊၃၊၃၂၁-၃။
-မဇ္ဈိမနိကာယ၊ ဥပရိပဏ္ဏာသ၊ ၃-သုညတဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ပုဗ္ဗာရုံကျောင်းတော် မိဂါရ မာတုပြသာဒ်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် အရှင်အာနန္ဒာ မေးလျှောက်သဖြင့် သုညတ ဝိဟာရကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အရှင်အာနန္ဒာမထေရ်က သာကီဝင်မင်းတို့၏ နဂရကနိဂုံး၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ်အခါက “အာနန္ဒာ ... ယခုအခါ၌ ငါဘုရားသည် သုညတာဝိဟာရဖြင့် များစွာနေတော်မူ၏” ဟုမိန့်ကြားတော်မူသည်ကို ကြားနာမှတ်သား ဆောင်ထားပါကြောင်း လျှောက်ထားသည်ကို အကြောင်းပြု၍ (မိဂါရမာတုပြသာဒ် သီတင်းသုံးတော်မူစဉ်) ယခုအခါ၌လည်း သုညတာဝိဟာရဖြင့် ကြိမ်ဖန်များစွာ သီတင်းသုံးတော်မူနေကြောင်းကို မိန့်ကြားတော်မူပြီး ဤမိဂါရမာတုပါသာဒသည် ဟတ္ထိ၊ ဂဝ၊ အဿ၊ ဝဠဝ၊ ဇာတရူပရဇတ၊ ဣတ္ထိပုရိသသန္နိပါတတို့မှ ကင်းဆိတ်ပုံ၊ ဂါမသညာ၊ မနုဿသညာတို့ကို နှလုံးမသွင်းဘဲ အရညသညာကို တည်ကြည် ငြိမ်သက်အောင် စွဲစွဲမြဲမြဲ သက်ဝင်ကြည်လင်အောင် နှလုံးသွင်းနေလျှင် ဂါမသညာ၊ မနုဿသညာတို့၌ ဖြစ်သော ပူပန်မှု(ကိလေသာ)များ မရှိတော့ကြောင်း ဂါမသညာ၊ မနုဿသညာတို့မှဆိတ်သုဉ်းပြီး အရညသညာ၌သာ စွဲစွဲမြဲမြဲတည်နေပုံ ဤအရည သညာသည် ငြိမ်သက်အေးချမ်း၏ဟုသိ၏။ ဤသို့ ထိုရဟန်းအား ဟုတ်မှန်သော ဖောက်ပြန်ခြင်းမရှိသော သုညတ ဖြစ်ပေါ်လာ၏။ ထို့အတူ ပထဝီသညာ၊ အာကာသာနဉ္စာယတနသညာ၊ ဝိညာဏဉ္စာယတနသညာ၊ အာကိဉ္စညာယတနသညာ၊ နေဝသညာနာသညာယတနသညာ အနိမိတ္တ(ဝိပဿနာစိတ္တ) စေတောသမာဓိ တစ်ပါးစီသောသညာတို့ကို အစဉ်အတိုင်း နှလုံးသွင်းပွားများလျှင် ရှေးရှေးသညာနှင့် တကွဖြစ်သော ကိလေသာပူပန်မှုတို့ ငြိမ်းပျောက်ပြီး ဟုတ်မှန်သော ဖောက်ပြန်ခြင်း မရှိသော သုညတဖြစ်လာသည်။ အနိမိတ္တ(ဝိပဿနာစိတ္တ) စေတောသမာဓိသည် ပြုပြင်ရ၊ စေ့ဆော်ရသော တရားဖြစ်၏၊ ထိုတရားသည် မမြဲ၊ ချုပ်ခြင်းသဘောရှိ၏ ဟု သိမြင်၏။ ထိုသိမြင်လာလျှင် စိတ်သည် ကာမာသဝ၊ ဘဝါသဝ၊ အဝိဇ္ဇာသဝ တို့မှလွတ်မြောက်ပုံ၊ လွတ်မြောက်ပြီဟု သိမြင်တတ်သော ပစ္စဝေက္ခဏာ ဉာဏ်ဖြစ်ပုံ။
ဤအရိယာမဂ်သညာ၊ အရိယာဖိုလ်သညာ၌ ကာမာသဝ၊ ဘဝါသဝ၊ အဝိဇ္ဇာသဝကြောင့်ဖြစ်သော ပူပန်မှုမရှိတော့ပုံ၊ အရိယမဂ်သညာ၊ အရိယဖိုလ် သညာသည် ကာမာသဝ၊ ဘဝါသဝ၊ အဝိဇ္ဇာသဝ မှဆိတ်သုဉ်းပုံကို သိမြင်ပုံ၊ ဤရူပကာယကိုသာ စွဲ၍ဖြစ်သော အာယတနခြောက်ပါးနှင့်စပ်သော ဇိဝိတိန္ဒြေ ဟူသော အကြောင်းကြောင့်ဖြစ်သော ဤမကင်းဆိတ်သည်၏ အဖြစ်သည်သာရှိ၏ဟု သိပုံ၊ ဤသို့လျှင် အနိမိတ္တအရိယမဂ္ဂဖလ စေတောသမာဓိသညာ၌ ပူပန်ခြင်းမှ ကင်းဆိတ်နေပုံကို အဖန်ဖန်ရှု၏။ ဤရူပကာယကိုသာ စွဲ၍ဖြစ်သော အာယတနခြောက်ပါးနှင့်စပ်သော ဇီဝိတိန္ဒြေဟူသော အကြောင်းကြောင့်ဖြစ်သော မကင်းဆိတ်သေးသော ပူပန်မှုထင်ရှားရှိနေသည်ကိုသိပုံ၊ ဤသို့လျှင် ဟုတ်မှန်သော သဘောရှိသော စင်ကြယ်သော အလွန် အတုမရှိမြတ်သော သုညတ ဖလသမာပတ်၏ ဖြစ်ပေါ်မှုသည်ဖြစ်၏။
အတိတ်ကာလ၌ ဗုဒ္ဓ, ဗုဒ္ဓသာဝက, သမဏဗြာဟ္မဏတို့သည် ပရိသုဒ္ဓ ပရမာနုတ္တရ သုညတအရိယဖလသမာပတ်ကိုသာ ပြည့်စုံစေ၍ နေခဲ့ကြကုန်ပြီး အနာဂတ်ကာလ၌ သမဏ၊ ဗြဟ္မဏတို့သည် ဤသုညတအရိယ ဖလသမာပတ်ကို ပြည့်စုံစေ၍ နေကြကုန်လိမ့်လတ္တံ့၊ ယခုပစ္စုပ္ပန်ကာလ၌ သမဏဗြာဟ္မဏတို့သည် ဤသုညတအရိယဖလ သမာပတ်ကို ပြည့်စုံစေ၍ နေကြကုန်၏။ အာနန္ဒာထို့ကြောင့် ပရိသုဒ္ဓ ပရမာနုတ္တရ သုညတအရိယဖလသမာပတ်ကို ပြည့်စုံစေ၍ နေကြကုန်တော့အံ့ဟု ကျင့်ရမည်ဟု ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ အရှင်အာနန္ဒာမထေရ်၏ နိဗ္ဗာနာရမ္မဏသုညတ ဖလသမာပတ်မှ ထခဲ့ပုံ၊ သုညတဖလသမာပတ္တိကထာ ဒေသနာတော်ကို ကြားနာ လိုခြင်းကြောင့် ဥပါယ်တမျဉ်းသုံး၍ လျှောက်ထားပုံ၊ အရှင်အာနန္ဒာမထေရ်၏ ဉာဏ်စွမ်းရည်၊ အရှင်အာနန္ဒာနှင့် တခြားပုဂ္ဂိုလ်များ၌ ဖြစ်တတ်သော သဘာဝ၊ သဝန၊ ဥဂ္ဂဟ၊ ကထနနှင့်ဆက်စပ်သော ပုဂ္ဂိုလ်သုံးမျိုးနှင့် အရှင်အာနန္ဒာ၊ မိဂါရ မာတုပါသာဒ၌ သုညတနှင့်အသုညတများ ဂါမသညာ၊ အရညသညာ၊ ပထဝီ သညာနှင့် ဆက်စပ်သော နှလုံးသွင်းမှု ဟုတ်-မဟုတ်သောသိမှတ်ဖွယ်၊ ဥသဘ သားရေနှင့် အခြားနွားတို့၏ သားရေ၊ အနိမိတ္တ စေတောသမာဓိအရ၊ အတီတ သမဏဗြဟ္မဏအရ၊ သုညတအရတို့ကိုဖွင့်ပြထားပါသည်။
ဋီကာ၌ သုညတဖလသမာပတ္တိအပ္ပေတွာပုဒ်ဖြင့် ပယ်အပ်သော ဝါဒ၊ သေက္ခပုဂ္ဂိုလ်တို့၏သုညတ၊ ဂါမ, မနုဿသဒ္ဒါတို့ဖြင့် ပေါင်းယူထားသော သညာများ၊ သုညတဖလသမာပတ္တိအရ ဗုဒ္ဓသာသနာရှိနေစဉ် ပစ္စေကဗုဒ္ဓါအရှင်မြတ်များ မရှိသေးပုံ အစရှိသည်တို့ကို ဖွင့်ပြထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-မ၊၁၊၂၃၂-၂၄၁။ မ၊မြန်၊၁၊၂၄၀-၉။ မ၊ဋ္ဌ၊၂၊၉၈-၁၂၁။ မ၊ဋီ၊၂၊၁၄၃-၁၆၃။
-မဇ္ဈိမနိကာယ၊ မူလပဏ္ဏာသ၊ ၃-ဩပမ္မဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် ဇာဏုဿောဏိပုဏ္ဏားအား ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
တိုင်းခန်းလှည့်လည်လာသော ဇာဏုဿောဏိပုဏ္ဏားက ဝစ္ဆာယနအနွယ် ပိလောတိကပရိဗိုဇ်ကို လမ်း၌တွေ့မြင်ခြင်းကြောင့် အဘယ်မှပြန်လာသနည်း အစရှိသော မေးခွန်းများကို မေမြန်းပါသည်။
ပိလောတိကပရိဗိုဇ်က ရဟန်းဂေါတမထံက ပြန်ခဲ့ကြောင်း ရဟန်းဂေါတမ၏ ဉာဏ်ပညာစွမ်းရည်ကို မိမိမသိနိုင်ပုံ၊ ရဟန်းဂေါတမလို ပုဂ္ဂိုလ်မှသာ သိနိုင်မည် ဖြစ်ကြောင်း၊ ရဟန်းဂေါတမသည် ချီးမွမ်းထိုက်သူ အားလုံးတို့ထက် ချီးမွမ်းထိုက် နတ်၊ လူအားလုံးတို့ထက် မြင့်မြတ်သူ ဖြစ်ကြောင်း၊ ဆင်များနေရာ တောထဲ၌ ဆင်ခြေရာကိုကြည့်ရှုပြီး ဆင်၏ကြီးမားပုံကို ခန့်မှန်း၍ပြောပြသူကဲ့သို့ ရဟန်း ဂေါတမ၏ ဉာဏ်ခြေရာ လေးမျိုးကိုသိရသဖြင့် “သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ၊ သွာက္ခာတော ဘဂဝတာ ဓမ္မာ၊ သုပ္ပဋိပန္နော ဘဂဝတော သာဝကသံဃော”ဟု ဆုံးဖြတ်ပုံ ဉာဏပဒလေးမျိုး၏ အကျယ်ကိုပြောဆိုရာ ဇာဏုဿောဏိဗြာဟ္မဏကြီး ရထားပေါ်မှဆင်းသက်၍ ဘုရားရှင် သီတင်းသုံးတော်မူရာဖက်သို့ လှည့်၍ “နမော တဿ” မဟာပဏာမဖြင့် လက်အုပ်ချီမိုးရှိခိုးပုံ၊ ဘုရားရှင်ထံတော်သို့ သွားရောက်ပြီး မိမိနှင့် ပိလောတိကပရိဗိုဇ်တို့ ဆွေးနွေးကြပုံ အပြည့်အစုံကို ဘုရားရှင်အား လျှောက်ထားပါသည်။
ဘုရားရှင်က ဟတ္ထိပဒေါပမဒေသနာတော်ကို အကျယ်အားဖြင့် သာမည ဖလသုတ်တော်နည်းတူ သီလ, သမာဓိ, ပညာတို့ကို အရဟတ္တဖိုလ် ရောက်သည် အထိ ဟောကြားတော်မူပြီး အရိယာသာဝက၏ “သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ” အစရှိသော ရတနာမြတ်သုံးပါးအား ဆုံးဖြတ်ကြည်ညိုပုံကို ဟောကြားတော် မူပါသည်။ ဇာဏုဿောဏိပုဏ္ဏားကြီး ဥပါသကာအဖြစ် ခံယူသွားပုံတို့ကို ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ သဗ္ဗသေတဝဠဝါရထ၊ ရထားနှစ်မျိုးအနေအထား၊ ဇာဏုဿောဏိပုဏ္ဏား အခမ်းအနားဖြင့် သာဝတ္ထိမြို့တွင်းသို့ (၆)လတစ်ကြိမ် တိုင်းခန်း လှည့်လည်ထွက်ပုံ အစီအစဉ်၊ ပိလောတိက ပရိဗိုဇ်အကြောင်း၊ ပညာဝေယျတ္တိ၊ ပသတ္ထ ပသတ္တာပုဂ္ဂိုလ်များနှင့် ဖွင့်ဆိုချက်၊ စတ္တာရိပဒအဖွင့် ပညာရှင်များ ဘုရားရှင်အား ပြဿနာ ပြင်ဆင်ပြီးသော်လည်း မမေးခြင်းအကြောင်း မှတ်သားဖွယ်နှင့် မေတ္တာတော်စွမ်းအား ရူပဂ္ဂ အရှိန်အဝါ ဥဒါန၊ ဟတ္ထိပဒ၊ နာဂဝနိက-အဖွင့်များ ဒေသနာတော်နှင့် ဟတ္ထိပဒ ဥပမာန ဥပမေယျ နှိုင်းယှဉ်ချက်၊ မဇ္ဈိမပဒေသ နယ်ပယ်သတ်မှတ်ချက် သောဣမံ လောကံ အစရှိသော ပုဒ်တို့၏ ဖွင့်ဆိုချက်များသည် သီလက္ခန္ဓဝဂ္ဂ အဋ္ဌကထာ ဖွင့်ဆိုချက်များနှင့် တူပါသည်။
ဋီကာ၌လည်း မှတ်သားဖွယ်များကို ပြည့်ပြည့်စုံစုံ ထပ်ဆင့်၍ ဖွင့်ဆို ထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၁၊၂၉၅။ သံ၊မြန်၊၁၊၂၈၂။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၆၅-၆။ သံ၊ဋီ၊၂၊၈၁-၃။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-နိဒါနသံယုတ္တ၊ ၄-ကရခတ္တိယဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် စေတနာ, ပကပ္ပနာ, အနုသယ တို့ကြောင့် ကမ္မဝိညာဏ် ဖြစ်တည်ပုံ၊ ကမ္မဝိညာဏ် ဖြစ်တည်ပြန့်ပွားခြင်းကြောင့် ဘဝအသစ်ဖြစ်တည်ပုံ၊ ဘဝအသစ်၌ ဇာတိ, ဇရာ, မရဏ, သောက, ပရိဒေဝ, ဒုက္ခ, ဒေါမနဿ, ဥပါယာသ ဒုက္ခတို့ဖြစ်ပုံ၊ ကမ္မဝိညာဉ် မဖြစ်တည် မစည်ပင် မပြန့်ပွားခြင်းကြောင့် ဘဝအသစ်နှင့် ဇာတိအစရှိသော ဒုက္ခတို့ မဖြစ်တော့ပုံကို အကျယ်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ မှတ်သားဖွယ်များကို ဖွင့်ဆိုထားပါသည်။
-သံ၊၁၊၂၉၆။ သံ၊မြန်၊၁၊၂၈၃။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၆၇။ သံ၊ဋီ၊၂၊၈၄။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-နိဒါနသံယုတ္တ၊ ၄-ကဠာရခတ္တိယဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
အထက်သုတ်ဒေသနာတော်အတိုင်း ကမ္မဝိညာဏ် ဖြစ်တည် ပြန့်ပွားလျှင် နာမ်ရုပ်ဖြစ်၊ နာမ်ရုပ်ကြောင့် သဠာယတနဖြစ်-အစရှိသည်ဖြင့် ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ အနုလောမဒေသနာတော်နည်း၊ ကမ္မဝိညာဏ် မဖြစ်တည် မပြန့်ပွားလျှင် နာမ်ရုပ် မဖြစ်၊ နာမ်ရုပ်ချုပ်သည်ရှိသော် သဠာယတနချုပ်၏ အစရှိသည်ဖြင့် ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ ပဋိလောမ ဒေသနာတော်နည်းဖြင့်လည်းကောင်း ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၁၊၂၉၆-၇။ သံ၊မြန်၊၁၊၂၈၃-၄။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၆၅။ သံ၊ဋီ၊၂၊၈၄။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-နိဒါနသံယုတ္တ၊ ၄-ကဠာရခတ္တိယဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
အထက်သုတ်ဒေသနာတော်အတိုင်း ကမ္မဝိညာဏ်ဖြစ်တည် ပြန့်ပွားလျှင် နတိအာဂတိဂတိ စုတိဥပပါတတို့ အဆင့်ဆင့်ဖြစ်ပုံ၊ စုတူပပါတဖြစ်လျှင် ဇာတိ အစရှိသော ဆင်းရဲဒုက္ခဖြစ်ပုံ၊ အထက်ပါ တရားတို့မဖြစ်လျှင် ဇာတိအစရှိသော ဆင်းရဲဒုက္ခတို့ချုပ်ပုံကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၁၊၄၇၆-၈။ အံ၊မြန်၊၁၊၄၉၀-၃။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၄၇-၃၅၀။ အံ၊ဋီ၊၂၊၃၄၅-၇။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ ၄-စတုတ္ထပဏ္ဏာသက၊ -(၁၈)၃-သဉ္စေတနိယဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
(အဘိ၊က၊၂၉၀။ သံ၊၁၊၂၇၅-၆။)
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် အဝိဇ္ဇာလျှင် အကြောင်းရင်းရှိသော ဒွါရသုံးပါးတို့၌ စေတနာ(ကံ) (၂၇၆)မျိုး အားထုတ်ကြပုံ၊ ထိုစေတနာတို့ကြောင့် အဇ္ဈတ္တသန္တာန် သုခဝေဒနာ, ဒုက္ခဝေဒနာတို့ဖြစ်ပုံ၊ အရဟတ္တမဂ်ဖြင့် ထိုစေတနာ၏သတို့ကို ပယ်သတ်ပြီးသော ရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်၏ ကုသိုလ်စေတနာ အကျိုးမပေးတော့ပုံ၊ ထိုစေတနာ၏ အကျိုးပေး ရာဌာန(ဘဝ) လေးမျိုးတို့ကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူပါသည်။ အရှင်သာရိပုတ္တရာထေရ်က “ဘုရားရှင် အကျဉ်းချုပ် ဟောတော်မူအပ်သော တရားဒေသနာ၏ အနက်အဓိပ္ပါယ်အကျယ်ကို မိမိသိရှိ နားလည်ပုံကို လျှောက်ထားပြီး၊ အမှတ်(၄) အတ္တဘာဝပဋိလာဘကို မေးလျှောက်သည့်အခါ ဘုရားရှင်က ထိုအတ္တဘာဝပဋိလာဘသည် “နေဝသညာနာသညာယတနုပဂ” ဖြစ်ပုံ၊ ဩရမ္ဘာဂိယသံယောဇဉ်တို့ကို မပယ်ရသေးသောပုဂ္ဂိုလ်တို့ ဤကာမဘုံသို့ ပဋိသန္ဓေပြန်နေရပုံ၊ ပယ်ပြီးသောပုဂ္ဂိုလ်တို့ ပြန်မလာတော့ပုံ အကျယ်ကို ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ ကာယ၊ ကာယသန္ဓေတနာ၊ အဇ္ဈတ္တသုခဒုက္ခ၊ သာမံ ကာယ သင်္ခါရ၊ ပရကာယသင်္ခါရ၊ သမ္ပဇာန၊ အသမ္ပဇာနကာယသင်္ခါရ၊ အာယူဟန စေတနာ၊ ပဉ္စက္ခန္ဓ၊ ဒုက္ခသစ္စာဖြစ်ပုံ၊ ခီဏာသဝကုသလကမ္မ၊ အတ္တသန္ဓေတနာ ဟေတုစဝနပုဂ္ဂိုလ်၊ ပရသဉ္စတနာ ဟေတုစဝနပုဂ္ဂိုလ်၊ အတ္တသဉ္စေတနာ ပရသဉ္စေတနာဟေတုစဝနပုဂ္ဂိုလ်၊ အရှင်သာရိပုတ္တရာ၏ မေးလျှောက်ခြင်းအကြောင်း၊ အာဂန္တာရ၊ အနာဂန္တာရတို့နှင့် ဆက်စပ်၍ မှတ်သားဖွယ်တို့ကို ပြည့်ပြည့်စုံစုံ ဖွင့်ပြထားပါသည်။
ဋီကာ၌လည်း အထက်ပါ အကြောင်းအရာတို့နှင့် ခိဍ္ဍာပဒေါသိက, မနောပဒေါသိက, အက္ကုဒ္ဓအစရှိသည်တို့ကို ဖွင့်ပြထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၃၊၂၅၈-၉။ အံ၊မြန်၊၃၊၂၅၉-၂၆၀။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၈၇။ အံ၊ဋီ၊၃၊၃၀၅။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဒသကနိပါတ၊ ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၁-အာနိသံသဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် သီလနှင့်ပြည့်စုံသော ရဟန်း၏ အဝိပ္ပဋိသာရမှ ဝိမုတ္တိဉာဏ ဒဿနတိုင်အောင် ရရှိခံစားနိုင်သော အကျိုးတရား (၁၀)ပါးတို့ကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
(စတုပါရိသုဒ္ဓိသီလနှင့် ပြည့်စုံသော ရဟန်းသည် “ငါ့အား အဝိပ္ပဋိသာရနှလုံးသာရွှင်မှု ဖြစ်ပါစေ”ဟု အားထုတ်၍ ပြုလုပ်စရာမလို၊ (စတုပါရိသုဒ္ဓိ) သီလရှိသောရဟန်းအား အဝိပ္ပဋိသာရဖြစ်ခြင်းသည် ဖြစ်ပေါ်လာမြဲဖြစ်သည့် ဓမ္မတာသဘာဝပေတည်း။ ထို့အတူ အဝိပ္ပဋိသာရ ဖြစ်ပေါ်လာပြီးသောရဟန်းအား ဝမ်းမြောက်မှု “ပါမောဇ္ဇ”၊ နှစ်သက်(ကျေနပ်)မှု ပီတိ၊ နာမကာယ, ရူပကာယ၏ ငြိမ်းအေးမှု “ပဿဒ္ဓိ”၊ ကာယိကသုခဝေဒနာ, စေတသိကသုခဝေဒနာကို ခံစားရမှု၊ စိတ်တည်ကြည်ငြိမ်သက်မှု “သမာဓိ”၊ အမှန်အတိုင်း သိမြင်တတ်သော တရုဏဝိပဿနာဉာဏ်၊ တေဘူမကဝဋ်ဒုက္ခတို့၌ ငြီးငွေ့စိတ်ပျက်မှု “နိဗ္ဗိန္ဒဉာဏ်”၊ တက်မက်ခြင်းကင်းမှု “ဝိရာဂဉာဏ်”၊ ကိလေသာတို့မှ လွတ်မြောက်မှုကို သိမြင်တတ်သော “ဝိမုတ္တိဉာဏဒဿန”ကို မျက်မှောက်ပြုခြင်းဟူသော နောက်နောက်၌ ဖြစ်သော အကျိုးအဆက်ဆက်သည် စတုပါရိသုဒ္ဓိသီလနှင့် ပြည့်စုံခြင်းဟူသော ရှေးရှေးသော အကြောင်းအဆက်ဆက်ကြောင့် ဖြစ်ပေါ်လာမြဲ ဓမ္မတာသဘာဝ ပေတည်း။
-နိဗ္ဗိဒါ, ဝိရာဂသည် ဝိမုတ္တိဉာဏဒဿန-ဟူသော အကျိုးအာနိသင်ရှိ၏။
-ယထာဘူတ ဉာဏဒဿနသည် နိဗ္ဗိဒါဝိရာဂ-ဟူသော အကျိုးအာနိသင် ရှိ၏။
-သမာဓိသည် ယထာဘူတဉာဏဒဿနဟူသော အကျိုးအာနိသင်ရှိ၏။
-သုခသည် သမာဓိဟူသော အကျိုးအာနိသင်ရှိ၏။
-ပဿဒ္ဓိသည် သုခဟူသော အကျိုးအာနိသင်ရှိ၏။
-ပီတိသည် ပဿဒ္ဓိဟူသော အကျိုးအာနိသင်ရှိ၏။
-ပါမောဇ္ဇသည် ပီတိဟူသော အကျိုးအာနိသင်ရှိ၏။
-အဝိပ္ပဋိသာရသည် ပါမောဇ္ဇဟူသော အကျိုးအာနိသင်ရှိ၏။
-ကုသလသီလသည် အဝိပ္ပဋိသာရဟူသော အကျိုးအာနိသင်ရှိ၏။
ဤသို့လျှင် အပြစ်မရှိသော သီလအစရှိသော အကြောင်းတရားတို့သည် အဝိပ္ပဋိသာရ-အစရှိသော အကျိုးတရားတို့ကို ဖြစ်စေတတ်ကုန်သည်။ အပြစ် မရှိသော သီလအစရှိသော အကြောင်းတရားတို့သည် တေဘူမကဝဋ်တည်း ဟူသော ဤမှာဖက်ကမ်းမှ နိဗ္ဗာန်တည်းဟူသော ထိုမှာဖက်ကမ်းသို့ သွားရောက် ကူးမြောက်ခြင်းငှာ အဝိပ္ပဋိသာရအစရှိသော အကျိုးတရားတို့ကို ပြည့်စေကုန်၏ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၃၊၅၁၆-၇။ အံ၊မြန်၊၃၊၅၀၅-၆။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဧကာဒသကနိပါတ၊ ၁-နိဿယဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
နိဗ္ဗိဒါနှင့် ဝိရာဂကို တစ်ပါးစီခွဲ၍ အထက်သုတ်ဒေသနာတော်အတိုင်း ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၃၊၂၅၂-၃။ အံ၊မြန်၊၃၊၂၅၂-၃။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ နဝကနိပါတ၊ ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ (၇)၂-သတိပဋ္ဌာနဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ကာမေသုအဝီတရာဂ၊ ကာယေအဝီတရာဂ၊ ရူပေအဝီတရာဂ၊ ယာဝဒတ္ထံ၊ ဥဒရာဝဒေဟကံ ဘုဉ္ဇိတွာ သေယျသုခ, ပဿသုခ, မိဒ္ဓသုခအနုယုတ္တ၊ အညတရ ဒေဝနိကာယ ပဏိဓါယ ဗြဟ္မစရိယစရဏဟူသော စေတသောဝိနိဗန္ဓ တရားငါးပါးတို့ကိုပယ်ခြင်းငှါ သတိပဋ္ဌာန်တရားလေးပါးတို့ကို ပွားများရမည်ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၃၊၂၅၄။ အံ၊မြန်၊၃၊၂၅၄။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ နဝကနိပါတ၊ ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ (၉)၃-သမ္မပ္ပဓာနဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
အထက်သုတ်ပါ စေတသောဝိနိဗန္ဓတရားငါးပါးတို့ကို ပယ်စွန့်နိုင်ရန် သမ္မပ္ပဓာန်တရားလေးပါးတို့ကို ပွားများကြရမည်ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၃၊၂၅၅။ အံ၊မြန်၊၃၊၂၅၅။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ နဝကနိပါတ၊ ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ ၄-ဣဒ္ဓိပါဒဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
အထက်သုတ်တော်လာ စေတသောဝိနိဗန္ဓတရား(၅)ပါးတို့ကို ပယ်စွန့် နိုင်ရန် ဣဒ္ဓိပါဒ်လေးပါးတို့ကို ပွားများကြရမည်ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၃၊၂၂၆-၂၃၀။ သံ၊မြန်၊၃၊၂၂၉-၂၃၃။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၈၂-၆။ သံ၊ဋီ၊၂၊၅၀၃-၅၁၀။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၇-ဣဒ္ဓိပါဒသံယုတ္တ၊ ၁-စာပါလဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
ဘုရားရှင် ဝဇ္ဇီနိုင်ငံ ဝေသာလီမြို့အနီး မဟာဝုန်တော ကူဋာဂါရသာလာ ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် စာပါလစေတီအနီး၌ အာယုသင်္ခါရ လွှတ်တော်မူခြင်းနှင့်စပ်၍ ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
ဝေသာလီမြို့တော်၏ ပတ်ဝန်းကျင်၌ ဥဒေနစေတီ၊ ဂေါတမကစေတီ၊ သတ္တမ္ဗစေတီ၊ ဗြဟုပုတ္တစေတီ၊ သာရန္ဒဒစေတီ၊ စာပါလစေတီဟူသော ရှေးဟောင်း နတ်ကွန်းများ မွေ့လျော်ဖွယ်အဖြစ် တည်ရှိနေပုံ၊ ဣဒ္ဓိပါဒ်လေးပါးကို ဘာဝိတ၊ ဗဟုလီကတ၊ ယာနီကတ၊ဝတ္ထုကတ၊ အနုဋ္ဌိတ၊ ပရိစိတ၊ သုသမာရဒ္ဓ-ဖြစ်အောင် ပွားများထားသူသည် အလိုရှိလျှင် အာယုကပ်ပတ်လုံးဖြစ်စေ၊ အာယုကပ် အကြွင်းအကျန်ပတ်လုံးဖြစ်စေ တည်နေနိုင်သည်။ ငါဘုရားသည်လည်း ဣဒ္ဓိပါဒ် လေးပါးကို ဘာဝိတအစရှိသော အရှိန်အဟုန်ဖြစ်အောင် ပွားများထားခြင်းကြောင့် အာယုကပ်, ကပ္ပါဝသေသအထိ တည်နေနိုင်သည်။ ဤသို့ ထင်ရှားသိသာစွာ နိမိတ်အရိပ်အယောင်ကို သုံးကြိမ်တိုင်တိုင် မိန့်ကြားသမှု ပြုပါသော်လည်း အရှင်အာနန္ဒာသည် ဘုရားရှင်၏ အလိုတော်ကိုသိရှိခြင်းငှာ မတတ်နိုင်အောင် မာရ်နတ် လှည့်ပတ်ထားသဖြင့် “တိဋ္ဌတု ဘန္တေ ဘဂဝါ ကပ္ပံ၊ တိဋ္ဌတု သုဂတော ကပ္ပံ ဗဟုဇနဟိတာယ ဗဟုဇနသုခါယ လောကာနုကမ္မာယ အတ္ထာယ ဟိတာယ သုခါယ ဒေဝမနုဿာနံ”ဟု ဘုရားရှင်အား မလျှောက်ထားမိပါ။
ဘုရားရှင် မိန့်ကြားတော်မူချက်အရ အရှင်အာနန္ဒာ ထွက်ခွါသွားပြီး မကြာမီ ပါပိမမာရ်နတ် ရောက်ရှိလာပြီး “ပရိနိဗ္ဗာတု ဒါနိ ဘန္တေ ဘဂဝါ၊ ပရိနိဗ္ဗာတု သုဂတော၊ ပရိနိဗ္ဗာနကာလော ဒါနိ ဘန္တေ ဘဂဝတော ဘာသိတာ ခေါ ပနေသာ ဘန္တေ ဘဂဝတာ ဝါစာ န တာဝါဟံ-ဘဂဝတော”ဟု ပရိနိဗ္ဗာန် ပြုတော်မူရန် လျှောက်ထားပုံ၊ ဘုရားရှင်က ဤနေ့မှ(၃)လကြာလျှင် ပရိနိဗ္ဗာန်ပြုတော့မည်ဟု မိန့်ကြားတော်မူပြီး၊ စာပါလစေတီ၌ သတိ, သမ္ပဇဉ် ယှဉ်လျှက် အာယုသင်္ခါရကို လွှတ်တော်မူပုံ၊ မဟာဘူမိစာလဖြစ်ပုံ၊ ဘုရားရှင် ဥဒါန်းကျူးရင့်တော်မူပုံကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
ဤသုတ်တော်၌ ဘုရားရှင်က သူတော်ကောင်းတရား သာသနာတော်နှင့် ဆက်စပ်၍ ဘိက္ခု၊ ဘိက္ခုနီ၊ ဥပါသက၊ ဥပါသိကာ ပရိတ်သတ်တို့၌ ပြည့်ဝရမည့် ရှိနေရမည့် အရည်အချင်းများ၊ သာသနာတော်နှင့် ဆက်စပ်၍ လုပ်ဆောင်ရမည့် လုပ်ဆောင်ချက်များကို မာရ်နတ်အား အပြည့်အစုံ မိန်ကြားတော်မူခဲ့ပါသည်။ ဗုဒ္ဓမြတ်စွာ၏ သာဝကပရိတ်သတ်လေးပါးတို့ ပြည့်စုံရမည့် အရည်အချင်းများ လုပ်ဆောင်ရမည့်လုပ်ငန်းများကို ပီပီပြင်ပြင် တက်ညီလက်ညီ လုပ်ကိုင်ဆောင်ရွက် ကြပါက သူတော်တရား သာသနာတော်မြတ် လောကအတွင်း ထွန်းလင်းနေပြီး ဗဟုဇနဟိတ, ဗဟုဇနသုခ, ဒေဝမနုဿာနံ အတ္ထာယ ဟိတာယ သုခါယ ဖြစ်နေမည်ဖြစ်ပါသည်။
အဋ္ဌကထာ၌ နိသီဒဟူသည် စမ္မက္ခဏ္ဍ၊ ဣဒ္ဓိပါဒ်ကို အစွမ်းသတ္တိ ထူးရှိအောင် ပွားများရမည့်ပုဒ်များအဖွင့်၊ ကပ္ပ၊ ကပ္ပါဝသေသအဖွင့်၊ ဘဒ္ဒကပ် ပတ်လုံး တည်နေနည်း၊ ကပ္ပ, ကပ္ပါဝသေဝတို့ပတ်လုံး ဘုရားရှင်မတည်နေခြင်း အကြောင်း၊ မာရပရိယုဋ္ဌိတစိတ္တ၊ မာရအဖွင့်၊ မာရ၏ ဝေဝစန၊ ဘုရားရှင်အား ပရိနိဗ္ဗာန်စံဖို့ရန် သတ္တသတ္တာဟကာလ၏ အဋ္ဌမသတ္တာဟကာလကပင် မာရ်နတ် လျှောက်ထားခဲ့ပုံ၊ သာဝကများ၌ ဘုရားရှင်လိုလားတော်မူသည့် ပြည့်ဝရမည့် အရည်အချင်းနှင့် ဆောင်ရွက်ရမည့် လုပ်ငန်းပြပုဒ်များအဖွင့်၊ အာယုသင်္ခါရ လွှတ်တော်မူပုံ ဖွင့်ပြချက်၊ ဒေဝဒုန္ဒုဘိယောဖလိံသု-အဖွင့်၊ ဥဒါန်းဂါထာတော် အဖွင့်တို့ကို ပြည့်ပြည့်စုံစုံ ဖွင့်ပြထားပါသည်။
ဋီကာ၌ ဥဒေနစေတီအဖွင့်၊ ဣဒ္ဓိပါဒ်ပွားများရမည့် ပုဒ်များအဖွင့်၊ အာယုပ္ပမာဏနှင့်ဆက်စပ်၍ မဟာသီဝထေရ်၏ မိန့်ဆိုချက်၊ ပရိယုဋ္ဌိတစိတ္တအဖွင့် ဝိပလ္လာသလေးပါး၊ မာရနှင့် ပရိယာယ်ပုဒ်များအဖွင့်၊ အဋ္ဌမသတ္တာဟ၊ တိပိဋက၊ သာဝကဂုဏ်ပုဒ်များ၊ သတိ, ပညာ၊ ပထဝီကမ္ပန၊ ပီတိဝေဂ၊ ဥဒါနဂါထာ-အစရှိ သည်တို့ကို ဖွင့်ပြထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-မ၊၁၊၁၄၅-၉။ မ၊မြန်၊၁၊၁၅၀-၄။ မ၊ဋ္ဌ၊၁၊၃၇၂-၅။ မ၊ဋီ၊၂၊၅၁-၆။
-မဇ္ဈိမနိကာယ၊ မူလပဏ္ဏာသ၊ ၂-သီဟနာဒဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
ဘုရားရှင်ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် စေတောခိလတရားငါးပါးကို မပယ်ရသေးသောရဟန်း၊ စေတသောဝိနိဗန္ဓတရားငါးပါး မပယ်ဖြတ်နိုင် သေးသောရဟန်းသည် ဤဓမ္မဝိနယ သာသနာတော်၌ ကြီးပွားစည်ပင် ပြန့်ပွားခြင်းသို့ မရောက်နိုင်ပုံ ယင်းတရား(၁၀)ပါးကို ပယ်ဖြတ်ပြီး ဣဒ္ဓိပါဒ်လေးပါးနှင့် ဥဿောဠှီ-ဟူသော အင်္ဂါ(၁၅)ပါးတို့နှင့် ပြည့်စုံသောရဟန်းသည် အဘိနိဗ္ဗိဒ၊ သမ္ဗောဓိ၊ အနုတ္တရယောဂက္ခေမသို့ ရောက် ထိုက်၏။ ကြက်ငယ်ဥပမာဖြင့် ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် အကျယ်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ပါဠိတော်ပုဒ်တို့ကို သိသင့်သိထိုက်သော အဓိပ္ပါယ်များဖြင့် ဖွင့်ဆိုပြီး၊ ဝုဒ္ဓိ၊ ဝိရုဠှီ၊ ဝေပုလ္လဖြစ်ပုံ၊ သုခသုံးပါး၊ ဤသုတ်၌ ပဋိသင်္ခါနပဟာန်၊ ဝိက္ခမ္ဘနပဟာန်၊ သမုစ္ဆေဒပဟာန်၊ ပဋိပ္ပဿဒ္ဓိပဟာန်တို့ကို ဟောတော်မူပုံ အစရှိသည်တို့ကို ဖွင့်ပြထားပါသည်။
-အံ၊၂၊၂၁၇-၈။ အံ၊မြန်၊၂၊၂၇၃။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၇၇။ အံ၊ဋီ၊၃၊၇၆-၇။ (ဒီ၊၃၊၁၉၈)၊
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ပဉ္စကနိပါတ၊ ၅-ပဉ္စမပဏ္ဏာသ၊ (၂၁)၁-ကိမိလဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
ဘုရားရှင် စေခိလတရားငါးပါးကို အကျယ်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၃၊၂၅၂။ အံ၊မြန်၊၃၊၂၅၂။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ နဝကနိပါတ၊ ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ (၇)၂-သတိပဋ္ဌာနဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
စေတောခိလတရားငါးပါးတို့ကို ပယ်ခြင်းငှာ သတိပဋ္ဌာန်တရားလေးပါးတို့ကို ပွားများရမည်ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၃၊၂၇၀-၃။ အံ၊မြန်၊၃၊၂၇၁-၄။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဒသကနိပါတ၊ ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၂-နာထဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
စေတောခိလတရားငါးပါး၊ စေတသောဝိနိဗန္ဓတရားငါးပါးတို့ကို မပယ်, မဖြတ်နိုင်သော ဘိက္ခု၊ ဘိက္ခုနီသည် ကုသိုလ်တရားတို့၌ ဆုတ်ယုတ်ခြင်းကိုသာ အလိုရှိအပ်၏၊ မကြီးပွားနိုင်ဟု လဆုတ်ပက္ခ လ-ဥပမာဖြင့် ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် အကျယ်ဝေဖန်၍ ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၃၊၂၆၅-၆။ သံ၊မြန်၊၃၊၂၆၇-၈။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၈-အနုရုဒ္ဓသံယုတ္တ၊ ဒုတိယဝဂ်၊ စတုတ္ထသုတ်။
သတိပဋ္ဌာန်တရားလေးပါးတို့ကို ပွားများအပ်၊ ကြိမ်ဖန်များစွာ အလေ့အလာ ပြုအပ်သည်၏အဖြစ်ကြောင့် တစ်ပါးတခြားသော သတ္တဝါ, ပုဂ္ဂိုလ်တို့၏ သရာဂ အစရှိသောစိတ်ကို မိမိစိတ်ဖြင့် ပိုင်းခြား၍သိနိုင်၏ဟု ရဟန်းတို့အား အရှင်အနုရုဒ္ဓါ မထေရ် ကောသလနိုင်ငံ၊ သာဝတ္ထိမြို့၊ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၂၊၇၄-၅။ အံ၊မြန်၊၂၊၉၀-၁။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၁-၂။ အံ၊ဋီ၊၃၊၂၇-၈။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ပဉ္စကနိပါတ၊ ဒုတိယပဏ္ဏာသ၊ (၈)၃-ယောဓာ ဇီဝဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
အသုဘာနုပဿီ၊ အာဟာရေပဋိကူလသညီ၊ သဗ္ဗလောကေအနဘိရတသညီ၊ သဗ္ဗသင်္ခါရေသု အနိစ္စာနုပဿီ၊ မရဏသညာ အဇ္ဈတ္တသူပဋ္ဌိတ ဖြစ်အောင် ပွားများအပ် ကြိမ်ဖန်များစွာ အလေ့အလာ ပြုအပ်သည်ရှိသော် စေတောဝိမုတ္တိ၊ စေတောဝိမုတ္တိဖလာနိသံသ၊ ပညာဝိမုတ္တိ၊ ပညာဝိမုတ္တိဖလာနိသံသဖြစ်ပုံ၊ စေတောဝိမုတ္တ, ပညာဝိမုတ္တ ရဟန်းကို “ဥက္ခိတ္တပလိဃ”“သံကိဏ္ဏ ပရိခ” “အဗ္ဗုဠှေသိက” “နိရဂ္ဂဠ” “အရိယ ပန္နဒ္ဓဇ, ပန္နဘာရ, ဝိသံယုတ္တ”ဟု ဆိုအပ်ပုံ အကျယ်ကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ နိဗ္ဗာန်ကိုအာရုံပြုလျှက် ဖလသမာပတ်ချမ်းသာဖြင့် နေသော ရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်ကို ဟောတော်မူပုံ၊ စောရနဂရ, ခေမနဂရ-ဥပမာဖြင့် ဖွင့်ပြတော်မူပါသည်။
ဋီကာ၌လည်း မှတ်သားဖွယ်ပုဒ်တို့ကို ဖွင့်ပြထားပါသည်။
-အံ၊၂၊၇၅-၆။ အံ၊မြန်၊၂၊၉၂-၃။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၂။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ပဉ္စကနိပါတ၊ ဒုတိယပဏ္ဏာသ၊ (၈)၃-ယောဓာဇီဝဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
အနိစ္စသညာ၊ အနိစ္စေဒုက္ခသညာ၊ ဒုက္ခေအနတ္တသညာ၊ ပဟာနသညာ၊ ဝိရာဂသညာဟူသော တရားငါးပါးကို အထက်ပါသုတ်အတိုင်း ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် အကျယ်အားဖြင့် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၃၊၃၈၅။ သံ၊မြန်၊၃၊၃၉၁-၂။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၂-သစ္စသံယုတ္တ၊ ၄-သီသပါနဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
ပုဆိုးမီးလောင်, ခေါင်းမီးလောင်လည်း ငြိမ်းအောင်းပြုရေး မပြုသေးပဲ အရိယသစ္စာလေးပါးတို့ကို အမှန်အတိုင်းသိမြင်အောင် အလွန်အကဲ ပြင်းပြင်း ထန်ထန် ဆန္ဒ, ဝီရိယ, ဥဿာဟ, ဥဿောဠှီ, အပ္ပဋိဝါနီ, သတိ, သမ္ပဇဉ်တို့ကို ပြုလုပ်အားထုတ်ရမည်ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၂၊၁၇၂-၅။ အံ၊မြန်၊၂၊၂၁၈-၂၂၃။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၅၉-၆၀။ အံ၊ဋီ၊၃၊၅၂။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ပဉ္စကနိပါတ၊ စတုတ္ထပဏ္ဏာသက (၁၇) ၂-အာဃာတဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ရဟန်းတို့အား စောဒကပုဂ္ဂိုလ်၏ စောဒနာရမည့် အချက်ငါးချက်၊ စောဒကမပြုသင့်သည့် အချက်ငါးမျိုးဖြင့် စောဒနာခံရသောကြောင့် ဒေါသအမျက် ထွက်နေသော စုဒိတကပုဂ္ဂိုလ်၊ အဓမ္မစုဒိတကပုဂ္ဂိုလ်အား စိတ်သက်သာမှု ရအောင်(ပြောဆို)ဖြစ်စေရပုံ အဓမ္မစောဒကပုဂ္ဂိုလ်အား “အခြားရဟန်းအား မဟုတ် မမှန်ပဲ စောဒကမှု မပြုထိုက်ပုံကို သိရှိအောင်” ထိုရဟန်း၏ အဓမ္မစောဒနာချက်များကို ထောက်ပြ၍ ပြောကြားပုံ၊ ဓမ္မိကစောဒနာချက်ကို အမျက်ထွက်နေသော စုဒိတကပုဂ္ဂိုလ်၊ ဓမ္မစုဒိတကရဟန်းအား မှန်ကန်သော စောဒနာချက်တို့ကို ထောက်ပြ၍ ဒေါသအမျက်မထွက်ရန် ပြောကြားသင့်ပုံ၊ “အခြားရဟန်းအား ဟုတ်မှန်သော အကြောင်းဝတ္ထုဖြင့် စောဒနာသင့်သည်ကို သိရှိစေရန်” ဓမ္မိကစောဒနာရှင်အား စောဒနာသည့်အတွက် စိတ်မချမ်းသာမှုမဖြစ်စေရန် ပြောဆိုသင့်ပုံ စုဒိတကပုဂ္ဂိုလ် ရပ်တည်ရမည့် တရား(၂)မျိုး၊ ထိုတရားနှစ်မျိုး၌ ရပ်တည်၍ဖြေရှင်းပုံတို့ကို အရှင်သာရိပုတ္တရာထေရ်က အကျယ်တဝင့် မိန့်ကြားတော်မူပါသည်။
ဘုရားရှင်၏ မေးမြန်းတော်မူချက်အရ အရှင်သာရိပုတ္တရာက မိမိ၏စကားကို အလေးအမြတ်ထား၍ မနာယူမလိုက်နာကြသော ပုဂ္ဂိုလ်(၂၆)မျိုးကို လျှောက်ထားပါသည်။ ဘုရားရှင်က ထိုပုဂ္ဂိုလ် (၂၆)မျိုးကိုထား၍ မြင့်မြတ်သောပုဂ္ဂိုလ်(၂၆)မျိုးကို ပြောဆိုလော့၊ သဗြဟ္မစာရီပုဂ္ဂိုလ်တို့ကို “အဿဒ္ဓမ္မမှထစေ၍ သဒ္ဓမ္မ၌ တည်စေအံ့ ဟု နှလုံးသွင်း၍ ဩဝါဒ, အနုသာသနီပြုလေလော့၊ သာရိပုတ္တရာ ဤသို့သာ ပြုကျင့်ရမည်ဟု ဘုရားရှင် မိန့်ကြားတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ စောဒနာဝတ္ထုလေးမျိုး၊ စုဒိတကအား စောဒနာ ရမည့် အခါ၊ စောဒနာမှု မပြုသင့်ရာဌာန၊ စောဒနာခွင့်တောင်းရပုံ၊ စောဒနာခွင့်မပြုသော်လည်း စောဒနာရမည့်ပုဂ္ဂိုလ်၊ ဖွင့်သင့်သောပုဒ်တို့ကို ဖွင့်ဆိုထားပါသည်။
ဋီကာ၌လည်း အဋ္ဌကထာပုဒ်တို့ကို ဖွင့်ဆိုထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၃၊၁၅၃။ အံ၊မြန်၊၃၊၁၅၅-၆။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၅၃။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ အဋ္ဌကနိပါတ၊ ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ (၉)၄-သတိဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် ကြာမြင့်စွာမတည် လျင်မြန်စွာ ပျက်စီးနိုင်သော ခိုးသူကြီး၏ လုပ်ဆောင်ချက်ရှစ်မျိုးနှင့် ကြာမြင့်စွာတည်တံ့ လျင်မြန်စွာ မပျက်စီးနိုင်သော ခိုးသူကြီး၏ လုပ်ဆောင်ချက်ရှစ်မျိုးစီတို့ကို ကဏှပက္ခ, သုက္ကပက္ခဒေသနာတော်ဖြင့် ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ ခိုးသူကြီးအမျိုးအစားနှင့်တကွ မပုတ်ခတ်ကောင်းသော ပုဂ္ဂိုလ်များ၊ ဗျတ္တစောရကျင့်ဝတ်၊ အစ္စာသန္န၊ နိဓါနကုသလပုဒ်တို့၏ မှတ်သားဖွယ်ရာများကိုလည်း ဖွင့်ပြထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-မ၊၃၊၃၂၇-၃၃၅။ မ၊မြန်၊၃၊၃၃၂-၉။ မ၊ဋ္ဌ၊၄၊၂၄၅-၇။ မ၊ဋီ၊၃၊၄၃၀-၃။
-မဇ္ဈိမနိကာယ၊ ဥပရိပဏ္ဏာသ၊ ၅-သဠာယတနဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် အဇ္ဈတ္တိကာယတန(၆)ပါး၊ ဗဟိဒ္ဓါယတန(၆)ပါး၊ ဝိညာဏကာယ (၆)ပါး၊ ဖဿကာယ (၆)ပါး၊ ဝေဒနာကာယ (၆)ပါး၊ တဏှာကာယ (၆)ပါးဟူသော ဆဆက္ကတရားတို့၏သရုပ်(အမျိုးအစား)များ ဆဆက္ကတရားတို့ ဖြစ်နေပုံ၊ အနတ္တ ဖြစ်ပုံ၊ ဆဆက္ကတရားတို့၌ တဏှာ, မာန, ဒိဋ္ဌိဖြစ်ခြင်းဟူသော သက္ကာယသမုဒယ ဂါမိနီပဋိပဒါဖြစ်ပုံ သက္ကာယနိရောဓဂါမိနီပဋိပဒါဖြစ်အောင် ရှုမှတ်ပုံ အနုသယသုံးပါး မဖြစ်အောင် သိမြင်ပုံ၊ နိဗ္ဗိဒါဉာဏ်၊ ဝိရာဂဉာဏ်၊ အရဟတ္တမဂ်ဉာဏ်၊ ပစ္စဝေက္ခဏာဉာဏ်တို့ဖြစ်ပုံကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
ဤသုတ်တော်၏အဆုံး၌ ရဟန်းတော်(၆)ကျိပ် ရဟန္တာဖြစ်ပုံကို ပြဆို ထားပါသည်။
အဋ္ဌကထာ၌ ဤသုတ္တန်နှင့်ဆက်စပ်၍ မှတ်သားဖွယ်များ၊ သစ္စာ(၄)ပါး၊ ဝဋ္ဋကထာ၊ ဝိဝဋ္ဋကထာများ ခွဲခြားပုံ၊ ဤသုတ္တန်ကို ဟောတော်မူရာဌာနများ၌ ရဟန္တာ(၆)ကျိပ်စီ ရဟန္တာဖြစ်ပုံနှင့် ဌာနများ တိပိဋကစူဠနာဂထေရ် ဟောတော်မူရာ၌ ရဟန်းတော်(၁၀၀၀)နှင့် လူပရိသတ်၊ နတ်ပရိသတ်တို့ ကျွတ်တမ်းဝင်ကြပုံတို့ကို ပြဆိုထားပါသည်။
ဋီကာ၌လည်း သိမှတ်ဖွယ်ရာများကိုဖွင့်ပြထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၃၊၄၅၁။ အံ၊မြန်၊၃၊၄၄၃။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဒသကနိပါတ၊ ၃-တတိယပဏ္ဏာသက၊ (၁၃) ၃-ပရိသုဒ္ဓဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့၊ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ဘုရားရှင်သာသနာတော်မှ အခြားသာသနာတို့၌ မရှိသော ဘာဝိတ, ဗဟုလီကတဖြစ်လျှင် မဖြစ်သေးသော ကုသိုလ်တရားတို့ ဖြစ်နိုင်သော သမ္မာဒိဋ္ဌိ အစရှိသော တရားဆယ်ပါးတို့ကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၃၊၁၅၈-၉။ သံ၊မြန်၊၃၊၁၆၄။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၃-သတိပဋ္ဌာနသံယုတ္တ၊ ၄-အနနုဿုတဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် အာတာပီ, သမ္ပဇာန, သတိမာတို့ဖြင့် အဘိဇ္ဈာ ဒေါမနဿကို ပယ်ဖျောက်၍ သတိပဋ္ဌာန်တရားကို ရှုမှတ်နေသော ယောဂီပုဂ္ဂိုလ်သည် ကာယ၊ ဝေဒနာ၊ စိတ္တ၊ ဓမ္မတို့၌ အလိုဆန္ဒ ကင်းပျောက်၍ အမြိုက်နိဗ္ဗာန်ကို မျက်မှောက်ပြုနိုင်၏ဟု သတိပဋ္ဌာန် (၁)ပါးစီ ပွားများပုံကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၁၃၁။ သံ၊မြန်၊၂၊၁၂၂။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ခဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-ခန္ဓသံယုတ္တ၊ (၁၁)၁-အန္တဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် ခန္ဓာငါးပါး၌ ဆန္ဒ, ရာဂ, နန္ဒီ, တဏှာကို ပယ်စွန့် (နိုင်အောင်အားထုတ်)ကြ၊ ဤသို့ ပယ်စွန့်နိုင်သည်ရှိသော် ခန္ဓာငါးပါးကို ဥစ္ဆိန္နမူလ တာလာဝတ္ထုကတ အနဘာဝံကတ အာယတိံ အနုပ္ပါဒဓမ္မဖြစ်အောင် ပယ်စွန့်နိုင်မှု ဖြစ်လိမ့်မည်ဟု ခန္ဓာတစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီကို ရဟန်းတော်တို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၂၊၁၃၁-၂။ သံ၊မြန်၊၂၊၁၂၂-၃။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-ခန္ဓသံယုတ္တ၊ (၁၁)၁-အန္တဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
အထက်သုတ်တော်အတိုင်း ဆန္ဒ ရာဂ နန္ဒီ ဥပယုပါဒါန-စေတသော အဓိဋ္ဌာနာဘိနိဝေသာနုသယကို ပယ်စွန့်နိုင်အောင် အားထုတ်ရမည်ဟု ရဟန်းတော်တို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၂၃။ သံ၊မြန်၊၂၊၂၂။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၂၄။ သံ၊ဋီ၊၂၊၂၁၅။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-ခန္ဓသံယုတ္တ၊ ၃-ဘာရဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
ဘုရားရှင်ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ခန္ဓာငါးပါး၌ ဆန္ဒ ရာဂကို ပယ်စွန့်(နိုင်အောင် အားထုတ်)ကြ ကုန်လော့။ ဤသို့ ဆန္ဒရာဂကို ပယ်စွန့်နိုင်သည်ရှိသော် ထိုခန္ဓာငါးပါးကို ဥစ္ဆိန္နမူလ တာလာဝတ္ထုကတ အနဘာဝံကတ အာယတိံအနုပ္ပါဒဓမ္မဖြစ်အောင် ပယ်စွန့်ပြီး ဖြစ်လတ္တံ့ဟု ခန္ဓာတစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီကို ရဟန်းတော်တို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၂၊၁၅၇-၈။ သံ၊မြန်၊၂၊၁၄၉-၁၅၀။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၂-ရာဓသံယုတ္တ၊ ၁-ပဌမဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် အထက်ပါ ဆန္ဒပ္ပဟာနသုတ်တော်အတိုင်း ခန္ဓာငါးပါးတို့၌ ဆန္ဒ ရာဂ နန္ဒီ တဏှာကို ပယ်စွန့်ရန် အရှင်ရာဓထေရ်အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၃၊၂၃၄-၅။ သံ၊မြန်၊၃၊၂၃၇-၈။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၈၆-၈။ သံ၊ဋီ၊၂၊၅၁၀-၃။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၇-ဣဒ္ဓိပါဒသံယုတ္တ၊ ၂-ပါသာဒ ကမွနဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် သမ္မပ္ပဓာန်ကိစ္စကို ပြီးစီးစေနိုင်သော ဣဒ္ဓိနှင့် ဣဒ္ဓိပါဒဓမ္မတို့ကို ရဟန်းတို့အား အသီးသီးဝေဖန်၍ ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ မှတ်သားဖွယ် အဓိပ္ပါယ်များကို အကျယ်ဖွင့်ပြတော်မူထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၁၀၈-၁၁၀။ သံ၊မြန်၊၂၊၁၀၁-၃။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၉၁-၂။ သံ၊ဋီ၊၂၊၂၄၈။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-ခန္ဓသံယုတ္တ၊ (၉)၄-ထေရဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
အရှင်ဆန္နထေရ်၏ တရားဟောဆုံးမ ကံမြစ်ရန် လျှောက်ထားချက်အရ ကာသိနိုင်ငံ ဗာရာဏသီမြို့တော်၏အနီး ဣသိပတနမိဂဒါ ဝုန်တော၌ အရှင်ဆန္နမထေရ်အား မထေရ်ကြီးများက အနိစ္စသဘာဝ အနတ္တသဘာဝရှိသော ခန္ဓာငါးပါးတရားတော်ကို ဟောတော်မူကြပုံ ဝံသနိုင်ငံ ကောသမ္ဗီမြို့တော်သွား၍ လျှောက်ထားသဖြင့် အရှင်အာနန္ဒာမထေရ်က ကစ္စာနသုတ္တ (သံ၊၁၊၂၅၇။) ဒေသနာတော်ကို ဟောတော်မူပုံ အရှင်ဆန္နထေရ် တရားသိမြင်ပုံကို ပြဆိုသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ အရှင်ဆန္နထေရ်အကြောင်းနှင့် ဋီကာ၌လည်း သိမှတ် ဖွယ်ရာ ဖွင့်ဆိုထားပါသည်။
-သံ၊၂၊၂၈၁-၄။ သံ၊မြန်၊၂၊၂၇၄-၇။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၈-၁၉။ သံ၊ဋီ၊၂။၂၉၅-၇။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-သဠာယတနသံယုတ္တ၊ စတုတ္ထသုတ်။
ဘုရားရှင် မဂဓနိုင်ငံ ရာဇဂြိုဟ်မြို့ ဝေဠုဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံး နေတော်မူစဉ် ဂိဇ္ဈကုဋ်တောင်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံး နေသော အရှင်သာရိပုတ္တရာနှင့် အရှင်မဟာစုန္ဒထေရ်က ဂိလာနဖြစ် (မရဏန္တိကဒုက္ခဝေဒနာ ပြင်းထန်စွာခံ)နေရသော အရှင်ဆန္နမထေရ်အား အာယတန(၆)ပါး၊ ဝိညာဏ်(၆)ပါး၊ ဝိညာတဗ္ဗဓမ္မတို့၌ တဏှာ, မာန, ဒိဋ္ဌိတို့ဖြင့် စွဲယူပါသေးသလောဟု မေးလျှောက်ကြရာ အရှင်ဆန္နမထေရ်က မယူပါကြောင်းနှင့် မယူခြင်း၏အကြောင်းတို့ကို လျှောက်ထားသည့်သုတ်။
ဤသုတ်၌ အရှင်ဆန္နမထေရ်က ဝေဒနာပြင်းထန်စွာ ခံစား နေခြင်းနှင့် ဆက်စပ်နေသော ဥပမာနှစ်မျိုးတို့ဖြင့် ပြန်လည်လျှောက်ထားပုံ ဓါးဖြင့် လည်ပင်းကို လှီးဖြတ်တော့မည်ဟု လျှောက်ထားပုံ၊ အရှင်သာရိပုတ္တရာထေရ်က တားမြစ်ခဲ့ပုံ၊ အရှင်ဆန္နထေရ်၏ဂတိကို မေးလျှောက်သဖြင့် ဘုရားရှင်က အရှင်ဆန္နထေရ် ပရိနိဗ္ဗာန်ပြုသွားပုံကို မိန့်ကြားတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ ဖွားဖက်တော်ဆန္နထေရ်နှင့် အမည်တူဆန္န ဖြစ်ကြောင်း နှင့် သိမှတ်ဖွယ်ရာများကို ဖွင့်ဆိုထားပါသည်။ ဋီကာ၌လည်း ဖွင့်ဆိုထားပါသည်။
-အံ၊၁၊၂၁၆-၈။ အံ၊မြန်၊၁၊၂၃၃-၅။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၀၀-၁။ အံ၊ဋီ၊၂၊၁၈၀။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ တိကနိပါတ၊ ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ (၈)၃-အာနန္ဒဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် ဆန္နပရိဗိုဇ်က မေးလျှောက်သဖြင့် ရာဂ ဒေါသ မောဟ လွှမ်းမိုးမှုကို ခံနေရသူနှင့် ယင်းတရားတို့ကို ပယ်နိုင်သူ ပယ်ပြီးသူတို့ ရရှိခံစားနိုင်သည့် အကျိုး၊ ယင်းတရားတို့၏သဘာဝ၊ ယင်းတရားတို့ကို ပယ်ဖျောက်ဖျက်ဆီးနိုင်သည့် မဂ္ဂနှင့်ပဋိပဒါတို့ကို တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ ဆန္နပရိဗိုဇ်အား အရှင်အာနန္ဒာ ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ ပညာနိရောဓိကောဒ်၌ ပညာသုံးမျိုးနှင့်တကွ သိမှတ်ဖွယ် အကြောင်းအရာတို့ကို ဖွင့်ဆိုထားပါသည်။ ဋီကာ၌လည်း သိမှတ်ဖွယ်ရာများကို ဖွင့်ဆိုထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-မ၊၃၊၃၀၇-၃၁၁။ မ၊မြန်၊၃၊၃၁၁-၅။ မ၊ဋ္ဌ၊၄၊၂၃၂-၃။ မ၊ဋီ၊၃၊၄၂၀-၂။
-မဇ္ဈိမနိကာယ၊ ဥပရိပဏ္ဏာသ၊ ၅-သဠာယတနဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
(သံ၊၂၊၂၈၁-၄) သုတ်တော်နှင့် လုံးဝတူပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၄၀၁-၃။ သံ၊မြန်၊၂၊၃၉၆-၈။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၁၀-၂။ သံ၊ဋီ၊၂၊၃၄၇-၃၅၀။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂ၊ ၁-သဠာယတနသံယုတ္တ၊ (၁၉)၄-အာသီဝိသဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် မြှားမြက်တောသို့ဝင်ရောက်သော ကိုယ်လုံးပြည့်အနာများ မှည့်ရင့်သောသူ၏ ဆူးစူးခြင်း မြှားမြက်ရွက်တို့ဖြင့် ခြစ်မိခြင်းကြောင့် အတိုင်းထက်အလွန် ဒုက္ခ, ဒေါမနဿဝေဒနာကို ခံစားရသကဲ့သို့ ရွာသို့သွားသော တောသို့သွားသော ဒုဿီလပုဂ္ဂိုလ်၏ “မိမိ၏အပြုအမူ၊ အကျင့်စာရိတ္တ၊ အသုစိဂါမကဏ္ဍက (ရွာသူ ရွာသားတို့၏ အော့နှလုံးနာ) ဖြစ်ခြင်း”တို့ဖြင့် သီတင်းသုံးဖော်တို့၏ စွပ်စွဲပြစ်တင် ခံရပုံကိုလည်းကောင်း၊ နေရာအရပ်ဌာနမတူ, ကျက်စားရာမတူကြသော မြွေ၊ မိကျောင်း၊ ငှက်ဆင်၊ ခွေး၊ မြေခွေး၊ မျောက်-ဟူသော သတ္တဝါ (၆)ကောင်တို့ကို ဖမ်းယူပြီး ကြိုးဖြင့် ခိုင်မြဲဖွဲ့တုပ် ချီနှောင်ထားရာ၌ အားကောင်းသော သတ္တဝါနောက်သို့ ကျန်သတ္တဝါများလိုက်ရသကဲ့သို့ ကာယဂတာသတိကို မပွားများ၊ ကြိမ်ဖန် များစွာ အလေ့အလာမပြုသောပုဂ္ဂိုလ် အဇ္ဈတ္တိကာယတန(၆)ပါးတို့တွင် တစ်ပါး ပါးသည် မနာပိယဗဟိဒ္ဓါယတနတို့၌ အာဝိဉ္ဆနဖြစ်ပြီး အမနာပိယဗဟိဒ္ဓါယတနတို့၌ ပဋိကူလဖြစ်ခြင်း၊ အသံဝရကထာကိုလည်းကောင်း (စေတောဝိမုတ္တိ၊ ပညာဝိမုတ္တိကို မှန်ကန်စွာ မသိနိုင်ခြင်း) ယင်းသတ္တဝါ(၆)ကောင်တို့ကို ငုတ်တိုင်တို့၌ ဖွဲ့ချီထားလျှင် ပင်ပန်းကြသည့်အခါ ငုတ်တိုင်၏ အနီးအနား၌ ကပ်ရောက်တည်နေ, ရပ်နေ, အိပ်နေရာသကဲ့သို့၊ ကာယဂတာသတိကို ပွားများအပ်၊ ကြိမ်ဖန်များစွာ အလေ့အလာပြုအပ်သည်ရှိသော် မနာပိယ ဗဟိဒ္ဓါယတနတို့၌ အာဝိဉ္ဆနမဖြစ်၊ အမနာပိယဗဟိဒ္ဓါယတနတို့၌ ပဋိကူလမဖြစ်တော့ပဲ စေတောဝိမုတ္တိ ပညာဝိမုတ္တိကို မှန်ကန်စွာ သိမြင်နိုင်သော သံဝရကထာကိုလည်းကောင်း၊ ကာယဂတာသတိကို ဘာဝိတ, ဗဟုလီကတ, ယာနီကတ,ဝတ္ထုကတ အနုဋ္ဌိတ ပရိစိတ သုသမာရဒ္ဓ ဖြစ်အောင် ကျင့်ကြံပွားများ အားထုတ်ရမည်ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
ပါဠိတော်၊ အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ယင်းသတ္တဝါခြောက်ကောင်၏ သဘာဝနှင့် အဇ္ဈတ္တိကာယတနတို့တူညီပုံ သိမှတ်ဖွယ်ရာ အကြောင်းအရာတို့ကို ပြည့်ပြည့်စုံစုံ ဖွင့်ပြထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၁၊၁၁၄-၅။ သံ၊မြန်၊၁၊၁၁၁။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၁၆၃-၄။ သံ၊ဋီ၊၁၊၂၁၁။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၄-မာရသံယုတ္တ၊ ဒုတိယဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
ဘုရားရှင် ဝဇ္ဇီနိုင်ငံ ဝေသာလီမြို့တော်အနီး မဟာဝုန်တော ကူဋာဂါရ သာလာကျောင်းတော်၌ ဆဖဿာယတန ဓမ္မကထာဖြင့် ရဟန်းတို့အား သိမြင်အောင်ပြသ, ဆောက်တည်, ထက်သန် ရွှင်လန်းစေတော်မူနေသည်ကို မာရ်နတ် သိမြင်သဖြင့် ရဟန်းတို့၏ ပညာစက္ခုပျက်စီးစေရန် အနီးအနားသို့ ရောက်လာပြီး ပြင်းထန်သော မိုးခြိမ်းသံဖြစ်အောင် ပြုလုပ်လေသည်။ ရဟန်းတပါးက အခြား ရဟန်းတစ်ပါးကို “မြေကြီးပြိုသည် ထင်၏”ဟုပြောဆိုသည့်အခါ ဘုရားရှင်က “သင်တို့ ပညာစက္ခုပျက်စီးစေရန် မာရ်နတ်နှောက်ယှက်သည့်အသံ” ဖြစ်ကြောင်း မိန့်ကြားတော်မူပြီး မာရ်နတ်အား “ရူပါ-သဒ္ဒါ” အစရှိသော နှစ်ဂါထာဖြင့် မိန့်ကြားတော်မူပုံ၊ မာရ်နတ်စိတ်ပျက် ပြန်သွားပုံကို မိန့်ကြားတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၂၊၂၆၉-၂၇၀။ သံ၊မြန်၊၂၊၂၆၂။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၅။ သံ၊ဋီ၊၂၊၂၉၃။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ သဠာယတနသံယုတ္တ၊ (၇) ၂-မိဂဇာလဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
ဖဿာယတန(၆)ပါးတို့၏ သမုဒယ, အတ္ထင်္ဂမ, အဿာဒ, အာဒီနဝ, နိဿရဏကိုမှန်ကန်စွာ မသိသောရဟန်းသည် ဗြဟ္မစရိယကို မကျင့်သုံးရသေး။ ထိုရဟန်းသည် ဤဓမ္မဝိနယသာသနာတော်မှ အဝေးကြီး ဝေးကွာသူပေတည်းဟု ဘုရားရှင်က မိန့်ကြားတော်မူသည့်အခါ အညတရရဟန်းက မိမိသည် ဤ သာသနာတော်၌ ပျက်စီးသူဖြစ်ပါကြောင်း၊ ဖဿာယတနခြောက်ပါးတို့၏ သမုဒယ အစရှိသည်ကို မသိပါကြောင်း လျှောက်ထားပါသည်။
ဘုရားရှင်က ဖဿာယတနခြောက်ပါးတို့တွင် တစ်ပါးစီကို ထုတ်ပြ၍ ယင်းကို တဏှာ, မာန, ဒိဋ္ဌိတို့ဖြင့် မရှုမြင်သောရဟန်းသည် ဖဿာယတန ခြောက်ပါးကို မှန်ကန်စွာ ဝိပဿနာပညာ, မဂ်ပညာဖြင့် ကောင်းမွန်စွာသိမြင်သူ ဖြစ်ကြောင်း၊ ဤသို့သိမြင်သည်ရှိသော် သင်သည်ဒုက္ခ၏ ကုန်ဆုံးရာနိဗ္ဗာန်ပေတည်းဟု ဖဿာယတန တစ်ပါးစီကို ထုဟ်ပြ၍ ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌လည်း ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
-သံ၊၂၊၂၇၀။ သံ၊မြန်၊၂၊၂၆၃။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၅။ သံ၊ဋီ၊၂၊၂၉၄။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ သဠာယတနသံယုတ္တ၊ (၇)၂မိဂဇာလဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
အထက်ပါ သုတ်တော်အတိုင်း မိန့်ကြားတော်မူပြီး ဖဿာယတန ခြောက်ပါးကို တဏှာ, မာန, ဒိဋ္ဌိတို့ဖြင့် မရှုမြင်သူသည် ဖဿာယတနခြောက်ပါးကို နောက်ထပ်တဖန်မဖြစ်အောင် ပယ်ပြီးသူဖြစ်လတ္တံ့ဟု အညတရရဟန်းအား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၂၊၂၇၁။ သံ၊မြန်၊၂၊၂၆၃-၄။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၆။ သံ၊ဋီ၊၂၊၂၉၄။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ သဠာယတနသံယုတ္တ၊ (၇)၂မိဂဇာလဝဂ္ဂ၊ ဧကာဒသမသုတ်။
အထက်သုတ်တော်အတိုင်း ဘုရားရှင်၏ မိန့်ကြားတော်မူချက်ကို အညတရရဟန်း လျှောက်ထားသည့်အခါ ဖဿာယတနခြောက်ပါးကို အနတ္တ လက္ခဏသုတ်တော် ဒေသနာနည်းဖြင့် အရဟတ္တဖိုလ်ဆိုက်အောင် အညတရ ရဟန်းအား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-မ၊၃၊၇၉-၈၆။ မ၊မြန်၊၃၊၈၃-၉၀။ မ၊ဋ္ဌ၊၄၊၆၂-၇။ မ၊ဋီ၊၃၊၂၈၁-၆။
-မဇ္ဈိမနိကာယ၊ ဥပရိပဏ္ဏာသ၊ ၂-အနုပဒဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ “ခီဏာဇာတိ၊ ဝုသိတံ ဗြဟ္မစရိယံ၊ ကတံ ကရဏီယံ၊ နာပရံ ဣတ္ထတ္တာယာတိ ပဇာနာမိ”ဟု အရဟတ္တဖိုလ်၏ ဂုဏ်ကျေးဇူးလေးမျိုးဖြင့် ပြောဆိုလာသော ရဟန်းကို (၁) တထာဂတဝေါဟာရ လေးမျိုး၊ (၂) ဥပါဒါနက္ခန္ဓာငါးပါး၊ (၃) ဓာတ်(၆)ပါး၊ (၄) အဇ္ဈတို့ကဗာဟိရာယတန(၆)ပါး၊ ၅/၆ အတ္တပရ သဝိညာဏကကာယ ဗဟိဒ္ဓသဗ္ဗနိမိတ္တတို့၌ အဟင်္ကာရ, မမင်္ကာရ, မာနာနုသယ သမူဟတ-ဟူသော မေးမြန်းစိစစ် ချက်(၆)မျိုးတို့ဖြင့် မေးမြန်းစိစစ်၍ မှန်ကန်စွာ ဖြေဆိုနိုင်မှ ဝမ်းမြောက်ဝမ်းသာ ရဟန္တာဟု လက်ခံသင့်ပုံကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် အကျယ်ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
ခီဏာသဝ၊ ဝုသိတဝန္တ၊ ကတကရဏီယ၊ ဩဟိတဘာရ၊ အနုပ္ပတ္တသဒတ္တ၊ ပရိက္ခီဏဘဝသံယောဇန၊ သမ္မဒညာဝိမုတ္တတို့သည် ရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်၏ ဂုဏ်ပုဒ်များ ဖြစ်ပါသည်။ ဤသုတ်သည် ရဟန္တာ ဟုတ်၊ မဟုတ် စိစစ်သည့်သုတ်ဖြစ်ပါသည်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ရဟန္တာဟုတ်, မဟုတ် စိစစ်သော အခြားနည်း များနှင့် ပါဠိတော်လာ သိသင့်သောပုဒ်တို့၏ အဓိပ္ပါယ်များကို ဖွင့်ပြထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၁၊၄၀၇-၈။ အံ၊မြန်၊၁၊၄၂၁-၂။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၂၅-၆။ အံ၊ဋီ၊၂၊၃၂၀။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ (၁၀)၅-အသုရဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ မိမိ အကျိုးစီးပွားများရန်လည်းမကျင့် သူတစ်ပါးအကျိုးစီးပွား များရန်လည်း မကျင့်သောပုဂ္ဂိုလ်သည် ရွာ၌ဖြစ်စေ၊ တော၌ဖြစ်စေ သစ်သားကိစ္စ၌ အသုံးမပြု ရသော အစနှစ်ဖက်၌ မီးစွဲလောင်ထား၍ အလယ်၌ မစင်လိမ်းကျံပေနေသော လူသေကောင်ကို မီးရှို့ရာ၌ အသုံးပြုသော ထင်းမီးစနှင့်တူသောပုဂ္ဂိုလ်ဟု လည် ကောင်း၊ သူတစ်ပါးအကျိုးစီးပွားကိုသာ ပြုကျင့်ပြီး မိမိ၏အကျိုးစီးပွားကို မပြုကျင့် သောပုဂ္ဂိုလ်ကို အမှတ်(၁) ပုဂ္ဂိုလ်ထက် အဘိက္ကန္တတရ၊ ပဏီတတရ ဖြစ်၏ဟု လည်းကောင်း၊ မိမိ၏အကျိုးစီးပွားကိုသာ ပြုကျင့်၍ သူတစ်ပါးတို့၏အကျိုးစီးပွားကို မပြုကျင့်သောပုဂ္ဂိုလ်သည် အမှတ်(၁၊၂)ပုဂ္ဂိုလ်တို့ထက် အဘိက္ကန္တတရ၊ ပဏီတတရဖြစ်၏ဟုလည်းကောင်း၊ မိမိသူတစ်ပါးနှစ်ဦးလုံး အကျိုးစီးပွားကို ပြုကျင့်သူသည် ရှေ့ပုဂ္ဂိုလ်(၃)ဦးတို့ထက် အဂ္ဂ, သေဋ္ဌ, ပါမောက္ခ, ဥတ္တမ, ပဝရဖြစ်သူ၊ နွားနို့အရသာ(၅)မျိုးတို့တွင် ထောပတ်ကြည်နှင့် တူသောပုဂ္ဂိုလ်ဟု ၄င်းပုဂ္ဂိုလ် လေးမျိုးကို ဝေဖန်၍ ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ ဆဝါလာတူပမပုဂ္ဂိုလ်သည် ဒုဿီလပုဂ္ဂိုလ်မဟုတ် အပ္ပဿုတ, ဝိဿဋ္ဌကမ္မန္တ ဂေါဏသဒိသပုဂ္ဂိုလ်ကို ဟောတော်မူကြောင်း ဖွင့်ပြထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၁၊၄၃၃။ သံ၊မြန်၊၁၊၄၂၂။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၉၄။ သံ၊ဋီ၊၂၊၁၇၇။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၆-လာဘသက္ကာရသံယုတ္တ၊ တတိယဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် လာဘ, သက္ကာရ, သိလောကသည် အရေပါး, အရေထူ၊ အသား, အကြော, အရိုးတို့ကို အဆင့်ဆင့် ဖြတ်တောက်၍ ရိုးတွင်းခြင်ဆီ ထိအောင် တည်နေ၏။ လာဘ သက္ကာရ သိလောကသည် သို့ကလောက် ကြမ်းကြုတ်လှ၏။ ထို့ကြောင့် “ဖြစ်ပေါ်ပြီးသော လာဘ သက္ကာရ သိလောကကို ပယ်စွန့်တော့အံ့၊ မဖြစ်ပေါ်သေးသော လာဘ သက္ကာရ သိလောကသည် ကုသိုလ်စိတ်ကိုကုန်စေ၍ မတည်စေနိုင်လိမ့်အံ့”ဟု ဤသို့သာ သင်တို့ ကျင့်သုံးကြရမည်ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ လာဘ သက္ကာရ သိလောကသည် ငရဲအစရှိသည်တို့၌ ကျရောက်စေပြီး အတ္တဘောတစ်ခုလုံးကို ပျက်စီးစေနိုင်၊ ဤဘဝ၌လည်း မရဏ, မရဏမတ္တ ဒုက္ခသို့ရောက်အောင် ပို့ဆောင်နိုင်ပုံကို ဖွင့်ပြထားပါသည်။ ဋီကာ၌လည်း ဖွင့်ဆိုထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၂၊၂၉၅-၆။ အံ၊မြန်၊၂၊၃၇၉-၃၈၁။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၀၇-၈။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဆက္ကနိပါတ၊ ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၄-ဒေဝတာဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ဝေဠုကဏ္ဍကီမြို့သူ နန္ဒမာတာ ဥပါသိကာ၏ အဂ္ဂသာဝကနှစ်ပါးအမှူးရှိသော ဘိက္ခုသံဃာတော်အား ဆဠင်္ဂသမန္နာဂတ အလှူပွဲကို ဒိဗ္ဗစက္ခုအဘိညာဉ်ဖြင့် မြင်သိတော်မူခြင်းကြောင့် ဆဠင်္ဂသမန္နာဂတဖြစ်ပုံ၊ ယင်းအလှူ၏အကျိုးကို မဟာသမုဒ္ဒရာရှိ ရေဥပမာဖြင့် အသင်္ချေယျ အပ္ပမေယျ, မဟာပုညက္ခန္ဓဖြစ်ပုံကို အကျယ်တဝင့် ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် စုဏ္ဏိယ-ပါဠိဂါထာတို့ဖြင့် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ စေတနာသုံးတန်၏ နယ်ပယ်ပမာဏ၊ ဆဠင်္ဂသမန္နာ ဂတဖြစ်ပုံ အစရှိသော မှတ်သားဖွယ်ရာတို့ကို ပြည့်ပြည့်စုံစုံ ဖွင့်ဆိုပြထားပါသည်။ (မြန်မာပြန်နှင့် အဋ္ဌကထာတို့၌ ဒါနသုတ်ဟုသာ ပြဆိုထားပါသည်။)
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၂၊၃၃၆-၃၄၀။ အံ၊မြန်၊၂၊၄၂၇-၄၃၁။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၂၆-၇။ အံ၊ဋီ၊၃၊၁၂၂-၄။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဆက္ကနိပါတ၊ ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ ၆-မဟာဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် မဂဓနိုင်ငံ ရာဇဂြိုဟ်မြို့ ဂိဇ္ဈကုဋ်တောင်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် ပုရာဏကဿပဆရာကြီး ပညတ်အပ်သော အမျိုးဇာတ်(၆)မျိုး နှင့်စပ်၍ သက်ရှိလောက၌ရှိနေသော သတ္တဝါတို့၏ အမျိုးဇာတ်(၆)မျိုးနှင့် ယင်းအမျိုးဇာတ်ရှိသူတို့၏ မည်းညစ်သောသဘောတရား, ဖြူစင်သောသဘော တရားကို ဖြစ်စေပုံ၊ မည်းညစ်, ဖြူစင်သည်လည်းမဟုတ်သော နိဗ္ဗာန်သို့ရောက်နိုင်ပုံတို့ကို အကျယ်တဝင့် ပြည့်ပြည့်စုံစုံ အရှင်အာနန္ဒာအား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ ကုန်သည်သွားရင်း နွားသေရာ၌ လှည်းကုန်သည်၏ လုပ်တတ်သောသဘာဝနှင့် ပါဠိတော်ပုဒ်တို့ကို ဖွင့်ပြထားပါသည်။
ဋီကာ၌လည်း ကဏ္ဍကဝုတ္တိက၊ ဗိလံဩလဂ္ဂေယျ၊ ကဏှဓမ္မ၊ အကဏှအသုက္က နိဗ္ဗာနအစရှိသော မှတ်သားဖွယ်ရာများကို ဖွင့်ပြထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၃၊၃၉၇။ သံ၊မြန်၊၃၊၄၀၃။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၃၃။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၂-သစ္စကသံယုတ္တ၊ ၅-ပပါတဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
မဟာသမုဒ္ဒရာ၌ လွှင့်ပစ်ထားသော အပေါက်တစ်ပေါက်သာရှိသော ထမ်းပိုးတုံး၏အပေါက်၌ အနှစ်တစ်ရာ၊ အနှစ်တစ်ရာမှ တစ်ခါပေါ်သော လိပ်ကန်း၏ လည်ပင်းစွပ်မူက စွပ်နိုင်သေး၏။ ပျက်စီး၍ အပါယ်လေးဘုံသို့ ကျရောက်သွားသောလူမိုက်၏ လူ့ဘဝသို့ ပြန်ရောက်နိုင်လိမ့်မည်ဟု ငါဘုရား မိန့်ကြားတော်မမူ။ ထိုအပါယ်ဘုံ၌ ဓမ္မစရိယ, သမစရိယ, ကုသလကိရိယ, ပုညကိရိယမရှိ အချင်းချင်း အားကြီးသူက အားနည်းသူကို သတ်၍စားနေသောကြောင့်တည်း။ ထိုသို့ဖြစ်ခြင်းသည် အရိယသစ္စာလေးပါးတို့ကို မသိမမြင်ခြင်းကြောင့်တည်း။ ထို့ကြောင့် အရိယသစ္စာလေးပါးတို့ကို သိမြင်အောင် အားထုတ်ခြင်းကို ပြုကြရမည်ဟု ဝဇ္ဇီနိုင်ငံ ဝေသာလီမြို့တော် ကူဋာဂါရသာလာကျောင်းတော်၌ ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၃၊၃၉၈။ သံ၊မြန်၊၃၊၄၀၄။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၃၃။ သံ၊ဋီ၊၂၊၅၄၅-၆။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၂-သစ္စကသံယုတ္တ၊ ၅-ပပါတဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
မြေအပြင်တစ်ခုလုံး ရေတစ်ပြင်တည်း ဖြစ်နေချိန်ဝယ် အရပ်လေးမျက်နှာသို့ လေတိုက်ရာ မျောပါနေသော အပေါက် တစ်ပေါက်တည်းသာရှိသော ထမ်းပိုးတုံး၏ အပေါက်၌ အနှစ်တစ်ရာ တစ်ရာကြာမှ တစ်ကြိမ်သာ ရေပြင်ပေါ်သို့ ပေါ်တက်လာသော လိပ်ကန်း၏ လည်ပင်းသည် အကြောင်းညီညွတ်ပါက စွပ်နိုင်လျှင် စွပ်နိုင်သေး၏။ အကြောင်းညီညွတ်သည့်အခါ၌သာ လူ့ဘဝကိုရ၏။ အကြောင်း ညီညွတ်သည့်အခါ၌သာ အရဟံဂုဏ်ရှင်, သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဂုဏ်ရှင် ဘုရားရှင် ပွင့်တော်မူ၏။ အကြောင်းညီညွတ်သည့်အခါ၌သာ တထာဂတပဝေဒိတ ဓမ္မဝိနယ လောက၌ ထွန်းလင်းတောက်ပ၏။ ထိုအချက်သုံးချက် ပြည့်စုံနေချိန်၌ အရိယသစ္စာလေးပါး တရားတို့ကို သိမြင်အောင် အားထုတ်မှုကို ပြုကြရမည်ဟု ဘုရားရှင်က ဝဇ္ဇီနိုင်ငံ ဝေသာလီမြို့အနီး မဟာဝုန်တော ကူဋာဂါရသာလာကျောင်းတော်ဝယ် ရဟန်းတို့အား ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ မဟာသီဝထေရ်၏ စတုယုဂအဆိုကို အကျယ် ဖွင့်ပြထားပါသည်။ ဋီကာ၌လည်း စတုယုဂအဆိုကိုပင် ဖွင့်ပြထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၁၊၃၈။ သံ၊မြန်၊၁၊၃၈။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၉၀-၁။ သံ၊ဋီ၊၁၊၁၃၅။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-ဒေဝတာသံယုတ္တ၊ ၈-ဆေတွာဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် အညတရနတ်သား၏ မေးလျှောက်ထားချက်အရ ကောဓ(အမျက် ထွက်မှု၊ စိတ်ဆိုးမှုကို ပယ်ဖျောက် ဖျက်ဆီးနိုင်ခြင်းကြောင့် ချမ်းသာစွာ အိပ်စက်နိုင်သည်။ ကောဓကို ဖျက်ဆီးခြင်းကြောင့် စိုးရိမ် ပူပန်မှုမဖြစ်။ သာယာမှု(သုခ)လျှင် အဆုံးရှိသော အဆိပ်ပမာ ဆင်းရဲဒုက္ခ၏ အကြောင်းရင်းကောဓကို ပယ်သတ်ခြင်းကို အရိယာပုဂ္ဂိုလ်တို့ ချီးမွမ်းတော်မူကြပုံ၊ ကောဓကို ပယ်ဖျောက် ဖျက်ဆီး ခြင်းကြောင့် စိုးရိမ်ပူပန်မှု မရှိတော့ပုံကို ဘုရားရှင် ဖြေကြားတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌လည်း သိသင့်သည်များကို ဖွင့်ပြ ထားပါသည်။
-သံ၊၁၊၂၃၉။ သံ၊မြန်၊၁၊၂၂၂။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၁-သက္ကသံယုတ္တ၊ တတိယဝဂ္ဂ။ ပဌမသုတ်။
သိကြားမင်း မေးလျှောက်ခြင်းကြောင့် အထက်ပါ သုတ်အတိုင်းပင် ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၃၊၄၁၁။ သံ၊မြန်၊၃၊၄၁၈။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၃၉။ သံ၊ဋီ၊၂၊၅၅၀။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၂-သစ္စကသံယုတ္တ၊ ၁၀-စတုတ္ထ အာမကမည ပေယျာလဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌမှ သတ္တမ, အဋ္ဌမ, နဝမ, ဒသမ, ဧကာဒသမသုတ်။
ဆေဒန=ဖြတ်ခြင်း။ ဝဓ= သတ်ခြင်း။ ဗန္ဓန= နှောင်ဖွဲ့ခြင်း၊ ဝိပရာမောသ=(ခရီးသွားတို့ကို)လုယက်ခြင်း၊ အာလောပ=ရွာနိဂုံးတို့ကို ဖျက်ဆီးခြင်း။ သဟသာကာရ= ဒမြတိုက်ခြင်းတို့မှ ရှောင်ကြဉ်သောသူတို့ထက် မရှောင်ကြဉ်သောသူတို့သည်သာ ပို၍များပြားပုံ။ ထိုသို့ဖြစ်ခြင်းသည် အရိယသစ္စာလေးပါးတို့ကို မသိမမြင်ခြင်းကြောင့်ဖြစ်ပုံ၊ ထို့ကြောင့် အရိယသစ္စာလေးပါးတို့ကို သိမြင်အောင် အားထုတ်ကြရမည်ဟု ဘုရားရှင် ဝဇ္ဇီနိုင်ငံ ဝေသာလီမြို့တော်အနီး မဟာဝုန်တော ကူဋာဂါရသာလာကျောင်းတော်၌ ရဟန်းတို့အား ဟောတော်မူသည့်သုတ်များ။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ဖွင့်ဆိုချက်များ ရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၁၊၁၃။ သံ၊မြန်၊၁၊၁၃။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၄၈-၄၉။ သံ၊ဋီ၊၁၊၉၁-၉၄။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-ဒေဝတာသံယုတ္တ၊ ၃-သတ္တိဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
သတ္တဝါတို့ကိုယ်တွင်း ကိုယ်ပ၌ ဖွဲ့ယှက်တတ်သောတဏှာကို ဖြေရှင်းနိုင်သောပုဂ္ဂိုလ်ကို မေးလျှောက်သဖြင့် အညတရနတ်သားအား တဏှာအရှုတ်ကို ဖြေရှင်းနိုင်သူ၏ အရည်အချင်းသုံးမျိုး၊ ကျင့်စဉ်သုံးမျိုးနှင့် ဖြေရှင်းပြီးသူ ဖြေရှင်းရာ နေရာတို့ကို ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
ဤသုတ်၌ သပညောဖြင့် ဇာတိပညာ၊ ပညဉ္စဖြင့် ဝိပဿနာပညာ၊ နိပကောဖြင့် ပါရိဟာရိယပညာကို ပြဆိုကြောင်း၊ တဏှာကို ဖြေရှင်းရာ၌ ဥပမာ စကားအစရှိသည်တို့ကို အဋ္ဌကထာ၌ ဖွင့်ပြထားပါသည်။ ဋီကာ၌ တဏှာ၏ ပရိယာယသဒ္ဒါများ၊ ဝါးရုံတောဥပမာ လူရှင်ရဟန်းတို့၏ သကပရိက္ခာရ၊ ပဋိသန္ဓိပညာ၊ ပါရိဟာရိယပညာ ဝိဂြိုဟ်များ၊ သမာဓိကျေးဇူးကြောင့် ပညာထက်မြက်ပုံ၊ ပဋိသညာနှင့် ရူပသညာ-အစရှိသည်တို့ကို ဖွင့်ပြထားပါသည်။
-သံ၊၁၊၁၆၇။ သံ၊မြန်၊၁၊၁၅၇-၈။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၂၁၁။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၇-ဗြာဟ္မဏသံယုတ္တ၊ အရဟန္တဝဂ္ဂ။ ဆဋ္ဌသုတ်။
အထက်သုတ်ဒေသနာတော်အတိုင်း ဇဋာဘာရဒွါဇပုဏ္ဏား၏ မေးလျှောက်ချက်ကြောင့် ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်၊ ဘာရဒွါဇပုဏ္ဏား ရဟန်းပြု၍ တရားအားထုတ်ရာ ရဟန္တာဖြစ်သွားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-ဥဒါန၊၈၃-၄။ ဥဒါန၊မြန်၊၇၇-၈။ ဥဒါန၊ဋ္ဌ၊၆၇-၉။
-ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ ဥဒါန၊ ၁-ဗောဓိဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
ဘုရားရှင် ဂယာရွာအနီး ဂယာသီသကျောက်ဖျာ၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် (တပို့တွဲလ၏အဆုံး ၄-ရက်၊ တပေါင်းလ၏ အစ ၄-ရက်)အန္တရဋ္ဌကအခါနှင့် ကျနေသော ညဉ့်အခါဝယ် ဂယာမြစ်၌ ငုတ်ချီပေါ်ချီဖြင့် ရေငုတ်နေကြသော ရသေ့ကိုအကြောင်းပြု၍ “ယမှီ သစ္စဉ္စ” အစရှိသော ဂါထာကို ရွတ်ဆို၍ စင်ကြယ်သော ဓမ္မများဖြစ်သည့် သစ္စာနှင့် အရိယဓမ္မများကို ဥဒါန်းကျူးရင့်တော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၁၊၃၄။ သံ၊မြန်၊၁၊၃၄။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၈၈။ သံ၊ဋီ၊၁၊၁၂၉။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-ဒေဝတာသံယုတ္တ၊ ၆-ဇရာဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
အညတရနတ်သား၏ မေးလျှောက်ချက်အရ တဏှာသည် ပုဂ္ဂိုလ် သတ္တဝါကို ဖြစ်စေ၏။ ထိုပုဂ္ဂိုလ်သတ္တဝါတို့၏ စိတ်သည် ထိုမှ ဤမျှ ပြေးသွားနေ၏။ ပုဂ္ဂိုလ်သတ္တဝါသည် သံသရာသို့ရောက်၏၊ ဆင်းရဲဒုက္ခသည် ပုဂ္ဂိုလ်သတ္တဝါ၏ဘေးဖြစ်၏ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၁၊၃၅။ သံ၊မြန်၊၁၊၃၄။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၈၈။ သံ၊ဋီ၊၁၊၁၃၀။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-ဒေဝတာသံယုတ္တ၊ ၆-ဇရာဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
အညတရနတ်သားအား တဏှာသည် ပုဂ္ဂိုလ်သတ္တဝါကို ဖြစ်စေ၏။ ထိုပုဂ္ဂိုလ် သတ္တဝါတို့၏စိတ်သည် ပြေးသွားနေ၏၊ ပုဂ္ဂိုလ်သတ္တဝါသည် သံသရာသို့ ရောက်၏။ ပုဂ္ဂိုလ်သတ္တဝါသည် ဝဋ်ဆင်းရဲမှမလွတ်ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၁၊၃၅။ သံ၊မြန်၊၁၊၃၄။ သံ၊ဋ္ဌ၊၈၈။ သံ၊ဋီ၊၁၊၁၃၀။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂ၊ ၁-သဠာယတနသံယုတ္တ၊ (၁၉)၄-အာသီဝိသဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
တဏှာသည် ပုဂ္ဂိုလ်သတ္တဝါကို ဖြစ်စေ၏။ ထိုပုဂ္ဂိုလ်သတ္တဝါတို့၏ စိတ်သည် ပြေးသွားနေ၏။ ပုဂ္ဂိုလ်သတ္တဝါသည် သံသရာသို့ရောက်၏။ ကံတရားသည် ထိုပုဂ္ဂိုလ်သတ္တဝါတို့၏ မှီခိုရာဖြစ်၏ဟု မေးလျှောက်လာသော အညတရ နတ်သားအား ဘုရားရှင်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၁၊၁၄၇-၈။ သံ၊မြန်၊၁၊၁၅၂-၃။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၅၉-၂၆၀။ သံ၊ဋီ၊၂၊၄၈၁-၂။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၃-သတိပဋ္ဌာနသံယုတ္တ၊ ၂-နာလန္ဒဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
သုမ္ဘဇနပုဒ် သေဒကနိဂုံးဝယ် ဘုရားရှင် သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် အပြစ်ခြောက်ပါးကင်းပ ကောင်းခြင်းငါးဝနှင့် ပြည့်စုံလှပသော ဇနပဒကလျာဏီ ကပြသီဆိုနေသော ကပွဲသဘင်၌ လူများလာရောက်၍ ကြည့်ရှုနားဆင်နေကြရာ၌ သတ်မည့်သူသတ်သမားက ဆီဖိတ်ကျရာ၌ အသတ်ခံရမည့် အသက်ရှင်လို ချမ်းသာလိုသော နခမ်းရေးနှင့်အမျှ ဆီအပြည့်ထည့်ထားသော ဆီခွက်ကိုကိုင်၍ ပွဲလမ်းသဘင်အလယ်၌ သွားလာနေသော ယောက်ျားကဲ့သို့ ထို့အတူ ကာယဂတာသတိကို ဘာဝိတ, ဗဟုလီကတ, ယာနီကတ,ဝတ္ထုကတ, အနုဋ္ဌိတ, ပရိစိတဖြစ်အောင် ပွားများကြရမည်ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌လည်း အမျိုးသမီးတို့၏ အပြစ်ခြောက်ပါး၊ ကောင်းခြင်းငါးဖြာတို့ကို အပြည့်အစုံ ဖွင့်ပြထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဒီ၊၂၊၁၆၂-၁၇၇။ ဒီ၊မြန်၊၂၁၈၅-၂၀၁။ ဒီ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၃၀-၂၃၉။ ဒီ၊ဋီ၊၂၊၂၀၄-၂၁၇။
-ဒီဃနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
ဘုရားရှင် နာတိကရွာ အုဋ်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် ကာသိတိုင်း, ကောသတိုင်း, ဝဇ္ဇီတိုင်း, မလ္လတိုင်း, စေတိတိုင်း, ဝံသတိုင်း, ကုရုတိုင်း, ပဉ္စာလတိုင်း, မဇ္ဈတိုင်း, သူရသေနတိုင်း-ဟူသော ပတ်ဝန်းကျင် တိုင်းကြီး ဆယ်တိုင်းတို့၌ ကွယ်လွန်ကုန်ပြီးသောသူတို့၏ ဖြစ်ရာဘုံဘဝကို မိန့်ကြားတော်မူပါသည်။ နာတိကရွာသား အနာဂါမ်ပုဂ္ဂိုလ်(၅၀)ကျော်၊ သကဒါဂါမ် ပုဂ္ဂိုလ်(၉၀)ကျော်၊ သောတာပန်ပုဂ္ဂိုလ် (၅၀၀)ကျော်တို့၏ ဖြစ်ရာဘဝကို မိန့်ကြားတော်မူပါသည်။ ဘုရားရှင်၏ မိန့်ကြားတော်မူချက်ကို ကြားနာရခြင်းကြောင့် နာတိကရွာသား ရတနာသုံးပါးကို ပြုစုလုပ်ကျွေးနေကြသည့်ပုဂ္ဂိုလ်များ နှစ်သက် ဝမ်းမြောက်ဝမ်းသာ ဖြစ်ကြပါသည်။
ထိုအကြောင်းကို အရှင်အာနန္ဒာသိရှိသဖြင့် အင်္ဂ, မဂဓတိုင်းသား ရတနာ သုံးပါးကို ကိုးကွယ် ဆည်းကပ်သူပုဂ္ဂိုလ်များ၏ ဖြစ်ရာဘဝကို ဘုရားရှင် မိန့်တော် မမူသေး၊ ကွယ်လွန်ပြီးသော အင်္ဂ, မဂဓတိုင်းသားတို့၏ ဖြစ်ရာဘဝကို ဘုရားရှင် မိန့်ကြားတော်မူသည်ရှိသော် လူအများတို့ ရတနာသုံးပါးကိုကြည်ညို လာကြလိမ့်မည်။ ယခုထက် ပိုလွန်၍ သုဂတိဘဝသို့ ရောက်ကုန်ကြလိမ့်မည်။ ရတနာ သုံးပါးကို ကြွေးကြော်မြည်တမ်းရင်း နတ်ရွာစံသွားသော ဗိမ္ဗိသာရမင်းကြီး၏ ဖြစ်ရာဘဝကိုလည်း ဘုရားရှင်မိန့်တော်မမူသေး။ ထိုသို့ဘုရားရှင် မိန့်ကြားတော် မမူခြင်းကြောင့် အင်္ဂတိုင်းသား၊ မဂဓတိုင်းသားတို့ စိတ်ဆင်းရဲနေကြသည် “အဘယ် သို့လျှင် ဘုရားရှင် မိန့်ကြားတော်မူပါအံ့နည်း”ဟု ကြံစည်ပြီး ထိုအကြောင်းကို မိန့်ကြားတော်မူပါရန် ဘုရားရှင်အား အရှင်အာနန္ဒာ လျှောက်ထားခဲ့ပါသည်။ အရှင်အာနန္ဒာ၏ လျှောက်ထားချက်အရ အင်္ဂတိုင်း မဂဓတိုင်းသား ဥပါသကာ များ၏ဖြစ်ရာကို သိရှိတော်မူနိုင်ရန် ဆင်ခြင်သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် သိမြင်တော်မူပုံ ဗိမ္ဗိသာရမင်းကြီးဘဝမှ ဇနဝသဘအဖြစ် ရောက်ရှိနေသော နတ်ဘီလူး မင်းကလည်း လျှောက်ထားပုံ၊ ဇနဝသဘနတ်ဘီလူးသည် ထိုဘဝ၌ (၁၄)ကြိမ် တိုင်တိုင် ဖြစ်ခဲ့ခြင်းကြောင့် ဖြစ်လိုသော အာသာဆန္ဒပြင်းပြခဲ့ပုံ၊ တာဝတိံသာ နတ်ပြည်၌ ဝါဆိုလပြည့် နတ်သဘင်အစည်းအဝေး၊ ယင်းအစည်းအဝေး၌ နတ်မင်းကြီးလေးပါးနှင့် နတ်တို့နေရာယူကြပုံအစီအစဉ်၊ အခြားနတ်တို့ထက် ဣဒ္ဓိ, ယသအားဖြင့် သာလွန်ကြသော ဗုဒ္ဓဘာသာနတ်သား နတ်သမီးအသစ်တွေ တိုးပွားလာခြင်းကြောင့် သိကြားမင်းနှင့်တကွ နတ်အများတို့ ဝမ်းမြောက်ကြပုံ၊ နတ်သဘင်အစည်းအဝေးသို့ သနင်္ကမာရဗြဟ္မာမင်း ရောက်ရှိလာပုံ၊ ဗြဟ္မာမင်းရောက်ရှိလာမည်ကို ကြိုတင်သိနိုင်ပုံ၊ ပကတိအသွင်အပြင်ကို ပြောင်းလဲ၍လာရပုံ ဗြဟ္မာနှင့်နတ်တို့ဆက်ဆံရေး၊ ဗြဟ္မာမင်း၏ အသံအင်္ဂါရှစ်မျိုး၊ ပဉ္စသီခနတ်သား၏ ကိုယ်ခန္ဓာပုံမျိုး သုံးဆယ့်သုံးယောက်ဟန် ဖန်ဆင်းပြီး သနင်္ကမာရဗြဟ္မာက-
(၁) လောက၌ ဘုရားရှင် ပွင့်တော်မူလာပုံ ရည်ရွယ်ချက်များ၊ သရဏဂုံ သီလ၌ တည်ရှိသူများ နတ်ပြည်အဆင့်ဆင့် ရောက်ရှိလာကြပုံ၊ ဘုရားရှင်က ဣဒ္ဓိပါဒ်လေးပါး ပွားများကြရန် ဟောကြားတော်မူပုံ၊ ဘုရားရှင်နှင့် သမဏ, ဗြာဟ္မဏတို့ ပွားများကြပုံ၊ မိမိနှင့် မဟာဗြဟ္မာကြီးတို့ ဣဒ္ဓိပါဒ်လေးပါးကို ပွားများကြခြင်းကြောင့် တန်ခိုးကြီးမားကြပုံကို ယခုမျက်မြင် တွေ့မြင်နိုင်ပုံ၊
(၂) ပထမဈာန်, စတုတ္ထဈာန်, အရဟတ္တမဂ်ဟူသော သောမနဿဖြစ်ခွင့် “ဩကာသာဓိဂမ” သုံးမျိုးကို ဘုရားရှင် သိမြင်တော်မူပုံ၊
(၃) သတိပဋ္ဌာန်လေးပါးပွားများပုံ၊ ယင်းသတိပဋ္ဌာန်လေးပါး ပွားများခြင်းကြောင့် ပရမဓမ္မဉာဏဒဿနအထိ အဆင့်ဆင့်ဉာဏ်များ ဖြစ်နိုင်ပုံကို ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူပုံ၊
(၄) သမ္မာသမာဓိ၏ အခြံအရံ သမ္မာသမာဓိ ဖြစ်ပေါ်ပြည့်စုံလာရန် ကျန် မဂ္ဂင်(၇)ပါးကို ဘုရားရှင် ဟောတော်မူပုံ၊ သမ္မာဒိဋ္ဌိဖြစ်နေသောပုဂ္ဂိုလ်အား သမ္မာ သင်္ကပ္ပ၊ သမ္မာဝါစာ၊ သမ္မာကမ္မန္တ, သမ္မာအာဇီဝ, သမ္မာဝါယာမ, သမ္မာသတိ, သမ္မာသမာဓိ, သမ္မာဉာဏ, သမ္မာဝိမုတ္တိတို့ အဆင့်ဆင့်ဖြစ်လာပုံ၊ မိမိရရှိသော ဓမ္မဂုဏ်ရည်များကို အမှန်အတိုင်းသိမြင်ပြောဆိုနိုင်ပုံ၊ နိဗ္ဗာန်တံခါးပွင့်သွားပုံ၊ ရတနာမြတ်သုံးပါး၌ အဝေစ္စပသာဒ, အရိယကန္တသီလနှင့် ပြည့်စုံကြသော မဂဓ တိုင်းသား ဥပါသကာများ ၂-သန်း ၄-သိန်း ရှိပုံ၊ သကဒါဂါမ်, အနာဂါမ် ပုဂ္ဂိုလ်များ မရေမတွက်နိုင်ပုံကို သနင်္ကမာရဗြဟ္မာကြီးက တာဝတိံသာနတ်တို့အား ဟောကြားခဲ့ပုံ၊ ထိုအခါ ဝေဿဝဏ်နတ်မင်းကြီးစိတ်ထဲ၌ “အစ္ဆရိယ, အဗ္ဘုတ ဖြစ်ပါပေစွ၊ ဤကဲ့သို့ မြင့်မြတ်သော ဘုရားရှင် ပွင့်တော်မူပါပေ၏။ ဓမ္မက္ခာနသည် ဤမျှလောက် မြင့်မြတ်လှပါပေစွ၊ ဤမျှလောက် မြင့်မြတ်သော ဝိသေသာဓိဂမ ထင်ရှားပါပေစွ”ဟု အကြံအစည်ဖြစ်ပုံ၊ ထိုအကြံအစည်ကိုသိ၍ သနင်္ကုမာရ ဗြဟ္မာကြီးက အတိတ်ကာလ၌လည်း မြင့်မြတ်သောဘုရားရှင်၊ ဓမ္မက္ခာန၊ ဝိသေသာဓိဂမ တို့ဖြစ်ခဲ့ပြီ၊ အနာဂတ်ကာလ၌လည်း ဤသို့ဖြစ်လတ္တံ့”ဟု ပြောဆိုပုံကို ဝေဿဝဏ်နတ်မင်းကြီးအထံမှ ကြားနာခဲ့ပါကြောင်း ဘုရားရှင်အား လျှောက်ထားပုံ၊ ဘုရားရှင်က အရှင်အာနန္ဒာအား ဤအတိုင်းပင် မိန့်ကြားတော်မူပုံ၊ အရှင်အာနန္ဒာက ဘိက္ခု, ဘိက္ခုနီ, ဥပါသကာ, ဥပါသိကာတို့အား မိန့်ကြားပုံ၊ ဗြဟ္မစရိယ သာသနာတော် တိုးတက်စည်ပင်ပြန့်ပွားပုံတို့ကို ပြဆိုထားပါသည်။
အဋ္ဌကထာ၌ အင်္ဂတိုင်း၊ မဂဓတိုင်း၊ ယောနဂတိုင်း၊ ကမ္ဗောဇတိုင်း၊ အဿကတိုင်း၊ အဝန္တိတိုင်းဟူသော တိုင်းကြီး ခြောက်တိုင်းရှိ ကွယ်လွန်ပြီး ဥပါသကာ ဥပါသိကာများ၏ ဖြစ်ရာဘဝကို ဘုရားရှင်မိန့်ကြားတော်မမူသေးပုံ၊ ဇနဝသဘအမည်ရပုံ သောတာပန် ဗိမ္ဗိသာရမင်းကြီး ဝေဿဝဏ်နတ်မင်းကြီး၏ အပေါင်းအဖော် (သဟဗျတ)ဖြစ်ခြင်းအကြောင်း၊ ဇနဝသဘနတ်ဘီလူး ဘုရားရှင်ထံ ရောက်လာခြင်းအကြောင်း(၂)မျိုး၊ နတ်သဘင်အစည်းအဝေး(၄)မျိုး၊ ဝဿူပနာယိကသင်္ဂဟ၊ ဒေဝါနုဘာဝဗြဟ္မာကြီးရောက်လာပုံ ပုဗ္ဗနိမိတ်၊ ဒုဋ္ဌဂါမဏိဝတ္ထု၊ ပဉ္စသီခနတ်သားပုံ ဖန်ဆင်းခြင်းအကြောင်း၊ အသံတော်ရှစ်ပါးအဖွင့်၊ ဘုရား၊ ပွင့်တော်မူခြင်းနှင့် နတ်သားနတ်သမီးတို့ တိုးပွားလာပုံ၊ ဣဒ္ဓိပါဒ်လေးပါးအဖွင့်၊ ဣဒ္ဓိပါဒ်လေးပါးနှင့် ရဟန္တာအရှင်မြတ်လေးပါး၊ အမတ်ကြီးသားလေးယောက်ဥပမာ၊ ယောနိသောမနသိကာရ တိဝိဓဩကာသာဓိဂမာဓိပ္ပါယအဖွင့်၊ စတုသတိပဋ္ဌာန၊ သတ္တသမာဓိပရိက္ခာရတို့နှင့် သိသင့်သောပုဒ်တို့ကို ဖွင့်ပြထားပါသည်။
ဋီကာ၌ ပရိတောနှင့်သမန္တ၊ ပရိစာရကနှင့် ဥပါသကတို့တူပုံ၊ ဓမ္မသုဓမ္မကြောင့် သံဃသုပ္ပဋိပတ္တိဖြစ်ပုံ၊ ဓမ္မသုဓမ္မတာသည် ဗုဒ္ဓသုဗုဒ္ဓတာကြောင့်ဖြစ်ပုံ၊ ဇနဝသဘဖြစ်ပုံ၊ ဣဝ, သဒ္ဒါဘုသတ္ထ၊ အဂ္ဂ, သဒ္ဒါ အာဒိ, ပရိယာယ ဘုရားရှင်၏ ၂-သန်း၊ ၄-သိန်းသောပုဂ္ဂိုလ်တို့၏ ဉာဏဂတိကို သိမြင်တော်မူနိုင်ပုံ၊ ဝဿူပနာယိကသင်္ဂဟ၊ ပဝါရဏာသင်္ဂဟအဖွင့် ပဉ္စသီခအသံတော်ရှစ်ပါး၊ မုချနိဗ္ဗေမတိက၊ ဥပစာနိဗ္ဗေမတိက ဣဒ္ဓိပါဒ မထေရ်မြတ်လေးပါး၊ ဩကာသာဓိဂမသုံးပါး၊ စတုသတိပဋ္ဌာန၊ သတ္တသမာဓိပရိက္ခာရ၊ ပရိဝါရနှင့်ပရိက္ခာရ၊ သမ္မာဒိဋ္ဌိ အစရှိသော မဂ္ဂင်တရားများ အဆင့်ဆင့် ကျေးဇူးပြုသွားပုံ၊ အာဇီဝဋ္ဌမကသီလပြည့်စုံပုံ အစရှိသော သိသင့်သောပုဒ်တို့ကို ဖွင့်ဆိုထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၁၊၆၀။ သံ၊မြန်၊၁၊၅၉။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၁၀၆-၈။ သံ၊ဋီ၊၁၊၁၅၇-၈။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၂-ဒေဝပုတ္တသံယုတ္တ၊ ၃-နာနာတိတ္ထိယဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
ဘုရားရှင်အထံတော်၌ ကမ္မဋ္ဌာန်းယူလာပြီး ကောသလနိုင်ငံ ဟိမဝန္တာ တောရကျောင်းတို့၌ တရားမရှုပဲ အချိန်ဖြုန်းနေကြသော ရဟန်းတို့အား အချိန်ဖြုန်း သူတို့၏ အမူအရာနှင့်လုပ်ဆောင်ချက်၊ ရှေးရဟန်းတော်တို့၏ အခြေအနေနှင့် ယခုရောက်နေကြသော ရဟန်းတို့၏ အခြေအနေများကို နှိုင်းယှဉ်၍ ဇန္တုနတ်သားက ဥပုသ်ပြုရန် ရောက်ရှိလာသော သံဃာတော်ကို လက်အုပ်ချီလျှက် အချို့ပမတ္တရဟန်းတို့ကို သူသေကောင်တို့ကဲ့သို့ အပဝိဒ္ဓ, အနာထဖြစ်နေပုံနှင့် အပ္ပမတ္တရဟန်းတို့ကို မိမိရှိခိုးပါကြောင်း လျှောက်ထားသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ဖွင့်သင့်သောပုဒ်များကို ဖွင့်ဆိုထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၁၊၄၈၄-၆။ အံ၊မြန်၊၁၊၄၉၉-၅၀၁။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၅၂-၆။ အံ၊ဋီ၊၂၊၃၅၂-၃။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ စတုတ္ထပဏ္ဏာသက၊ (၁၈) ၃-သဉ္စေတနိယဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
ဤသုတ်၌ (၁)အညတရ သန္တစေတောဝိမုတ္တိသမာပတ်ကို ရသော သက္ကာယနိရောဓကို နှလုံးသွင်းသော်လည်း သစ်စေးပေနေသောလက်ဖြင့် သစ်ကိုင်းအစရှိသည်ကို ကိုင်သောဥပမာဖြင့် သက္ကာယနိရောဓကို မျှော်လင့်တောင့်တချက် မရှိသောပုဂ္ဂိုလ်၊ (၂) အညတရသန္တစေတောဝိမုတ္တိသမာပတ်ကို ရသော သက္ကာယနိရောဓကို နှလုံးသွင်းသော သန့်ရှင်းသောလက်ဖြင့် သစ်ကိုင်းကို ကိုင်သော ဥပမာဖြင့် သက္ကာယနိရောဓကို မျှော်လင့်တောင့်တရရှိနိုင်သောပုဂ္ဂိုလ်၊ (၃)အညတရ သန္တစေတောဝိမုတ္တိသမာပတ်ကိုရသော အဝိဇ္ဇာပဘေဒကို နှလုံးသွင်းသော တံစည်းတွင်း (ရေဆိုးအိုင်) ဥပမာဖြင့် အဝိဇ္ဇာပဘေဒကို ရရှိရန် မျှော်လင့်တောင့်တချက်မရှိသောပုဂ္ဂိုလ်၊ (၄) အညတရ သန္တစေတောဝိမုတ္တိကို ရသော အဝိဇ္ဇာပဘေဒကို နှလုံးသွင်းသော တံစည်းတွင်း (ရေဆိုးအိုင်)ဥပမာဖြင့် အဝိဇ္ဇာပဘေဒကို မချွတ်ရနိုင်သောပုဂ္ဂိုလ်ဟု ပုဂ္ဂိုလ်လေးမျိုးကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် အကျယ်အားဖြင့် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ သိသင့်သိထိုက်သောပုဒ်တို့ကို ဖွင့်ဆိုပြီး ထင်ရှား သိလွယ်သော ဥပမာန ဥပမေယျတို့ဖြင့်လည်း ပါဠိတော်၏ ဆိုလိုချက်ကို ထင်ရှား အောင် ဖွင့်ပြထားပါသည်။
ဋီကာ၌လည်း ပါရိပန္ထိကပုဒ်ကို အကျယ်ဖွင့်ပြီး သိသင့်သောပုဒ်တို့ကို ဖွင့်ဆိုထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၁၊၃၃။ သံ၊မြန်၊၁၊၃၃။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၈၆-၇။ သံ၊ဋီ၊၁၊၁၂၈။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-ဒေဝတာသံယုတ္တ၊ ၆-ဇရာဝဂ်၊ ပဌမသုတ်။
အိုမင်းသည့်တိုင်အောင် ကောင်းသောအရာကား “သီလ၊ ယုံကြည်မှု “သဒ္ဓါ”၌ စွဲမြဲစွာတည်နေခြင်းသည် သူတော်ကောင်းဖြစ်၏။ လူသားတို့၏ ရတနာကား ပညာ၊ ခိုးသူတို့ မလုယူနိုင်သောအရာကား ကုသိုလ်ကောင်းမှုဟု အညတရနတ်သားအား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ မှတ်သားဖွယ် ဖွင့်ဆိုထားပါသည်။
-သုတ္တနိ၊၄၀၅-၆။ သုတ္တနိ၊မြန်၊၃၈၂-၃။ သုတ္တနိ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၄၆-၉။
ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ သုတ္တနိပါတ, ၄-အဋ္ဌကဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
သာကေတမြို့သား ဘုရားရှင်၏ မယ်တော် ခမည်းတော်တော်စပ်ဖူးသော ဗြာဟ္မဏဇနီးမောင်နှံနှစ်ဦးတို့ ပရိနိဗ္ဗာန်ဝင်စံသဖြင့် အန္တိမဈာပနသဘင် ဆင်ယင် ကျင်းပရာ သာကေတမြို့သုသာန်၌ ပရိသတ်တို့အား သံဝေဂဉာဏ် ဖြစ်ပွားစေရန် (၁၀)ဂါထာဖြင့် ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ ဗုဒ္ဓမာတာပိတုဝတ္ထုအပြည့်အစုံနှင့် ဂါထာများအဖွင့် ဒေသနာတော်အဆုံး၌ ပရိသတ်(၈၄၀၀၀)တို့ တရားသိမြင် ကျွတ်တမ်းဝင်ပုံကို ပြဆိုထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၃၊၁၉၀-၁။ သံ၊မြန်၊၃၊၁၉၆-၇။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၇၅-၆။ သံ၊ဋီ၊၂၊၄၉၈-၉။ သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၄-ဣန္ဒြိယသံယုတ္တ၊ ၅-ဇရာဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
ဘုရားရှင်ရူပကာယတော်၏ ဇရာသဘာဝ မသိမသာဖြစ်ပေါ်လာသည်ကို အရှင်အာနန္ဒာ လျှောက်ထားမှုနှင့်ဆက်စပ်၍ အရွယ်နုပျိုမှု၌ ဇရာဓမ္မ ကျန်းမာမှု၌ ဗျာဓိဓမ္မ အသက်ရှင်မှု၌ မရဏဓမ္မတို့ ဖြစ်ပေါ်လာပုံကို မိန့်ကြားတော်မူပြီး ဇရာ, မရဏတို့ သတ္တဝါတို့ကို နှိပ်စက်နေပုံကို သံဝေဂဉာဏ်ဖြစ်စေရန် သာဝတ္ထိမြို့ ပုဗ္ဗာရုံကျောင်းတိုက် မိဂါရမာတု ပြသာဒ်အနောက်ဖက် လေသာဆောင်၌ အရှင်အာနန္ဒာအား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ဘုရားရှင် နေပူဆာလှုံမှုနှင့်ဆက်စပ်၍ ဖွင့်ဆိုချက်၊ ဘုရားရှင်နှင့် ပကတိလူသားတို့၏ ဇရာဓမ္မနှိုင်းယှဉ်ချက်၊ ဘုရားရှင်၏ ဇရာသဘာဝ အခြားသူတို့အား မသိသာသော်လည်း အနီးကပ်နေသော အရှင်အာနန္ဒာအား သိသာပုံ၊ အရှင်အာနန္ဒာ၏ ဂရဟနစ္ဆရိယဖြစ်ပုံ အစရှိသည်တို့ကို ဖွင့်ပြထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၁၊၇၀-၁။ သံ၊မြန်၊၁၊၆၉-၇၀။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၁၂၆-၇။ သံ၊ဋီ၊၁၊၁၇၅-၇။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၃-ကောသလသံယုတ္တ၊ ပဌမဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
ဇရာမရဏမှလွတ်သော ဇာတိရှိပါသလား? ဟု မေးလျှောက်လာသော ကောသလဘုရင်အား “ချမ်းသာကြွယ်ဝသော ခတ္တိယမဟာသာလ, ဗြာဟ္မဏ မဟာသာလ၊ ဂဟပတိမဟာသာလတို့အားလည်း ဇရာ, မရဏမှ လွတ်သော ဇာတိမရှိပုံ၊ ရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်သည်လည်း ဤရူပကာယ၏ ပျက်စီးခြင်းသဘော ပစ်ချရခြင်းသဘောရှိပုံ အကျယ်ကို ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ မဟာသာလများအကြောင်းနှင့် သိသင့်သော ပုဒ်တို့ကို ဖွင့်ဆိုထားပါသည်။
-သံ၊၁၊၃၄၈။ သံ၊မြန်၊၁၊၃၃၃-၄။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၁၈။ သံ၊ဋီ၊၂၊၁၂၅။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-နိဒါနသံယုတ္တ၊ ၈-သမဏဗြဟ္မဏဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
ဇရာမရဏ, ဇရာမရဏသမုဒယ, ဇရာမရဏနိရောဓ, ဇရာမရဏ နိရောဓဂါမိနီပဋိပဒါတို့ကို မသိကြသော သမဏ, ဗြာဟ္မဏတို့ကို သမဏ, ဗြာဟ္မဏတို့၌ သမဏ-ဗြာဟ္မဏဟု မသမုတ်အပ်ကုန်။ ထိုအရှင်တို့သည် မျက်မှောက်ဘဝ၌ပင် သာမညတ္ထ ဗြာဟ္မညတ္ထတို့ကို ကိုယ်တိုင် ထူးသောဉာဏ် ဖြင့်သိ၍ မျက်မှောက်ပြု၍ မနေနိုင်ကြ။ ဇရာမရဏ အစရှိသော ဓမ္မလေးပါးတို့ကို ကွဲကွဲပြားပြား သိကြကုန်သော သမဏဗြာဟ္မဏတို့ကို သမဏဗြဟ္မဏတို့၌ သမဏဗြာဟ္မဏဟု သမုတ်အပ်ကုန်၏။ ထိုအရှင်တို့သည် သာမညတ္ထ၊ ဗြဟ္မညတ္ထတို့ကို မျက်မှောက်ဘဝမှာပင် ကိုယ်တိုင်ထူးသောဉာဏ်ဖြင့် သိကြကုန်၍ မျက်မှောက်ပြုကြကုန်၍ နေနိုင်ကြကုန်၏ဟု ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၂၀၉။ သံ၊မြန်၊၂၊၂၀၀။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၉-သုပဏ္ဏသံယုတ္တ၊ (၁၇)မှ (၄၆)အထိ သုတ်ပေါင်း(၃၀)။ (ဇလာဗုဇဒါနူပကာရသုတ်(၁၀)၊ သံသေဒဇ ဒါနူပကာရသုတ်(၁၀)၊ ဩပပါတိကဒါနူပကာရသုတ်(၁၀)တို့ဖြစ်၏။
(ဇလာဗုဇ/သံသေဒဇ/ဩပပါတိက ဖြစ်သော ဂဠုန်တို့၏ ဂုဏ်ကျေးဇူးကို သိရ၍ ထိုဂဠုန်မျိုးတို့၌ ဖြစ်နိုင်ရန်တောင့်တ၍ လှူဖွယ်ဝတ္ထု(၁၀)မျိုးတို့တွင် တစ်မျိုးမျိုးကို ပေးလှူ၏။ ကိုယ်, နှုတ်, စိတ်တို့ဖြင့် (၂)မျိုးသောကံကို ပြုလုပ်ကြကုန်၏။ ထို့ကြောင့် (ဇလာဗုဇ/သံသေဒဇ/ဩပပါတိက)ဂဠုန်မျိုးတို့၌ သတ္တဝါ တို့ဖြစ်ကြကုန်၏ဟု မေးလျှောက်လာသော ရဟန်းများအား ဘုရားရှင် တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ အသီးသီး ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၂၀၆။ သံ၊မြန်၊၂၊၁၉၆-၇။ သံယုတ္တနိကာယ၊ ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၈-နာဂသံယုတ္တ၊ (၂၁)မှ(၅၀)အထိ သုတ်ပေါင်း(၃၀)။ (ဇလာဗုဇဒါနူပကာရသုတ်(၁၀)၊ သံသေဒဇဒါနူပကာရသုတ်(၁၀)၊ ဩပပါတိကဒါနူပကာရသုတ်(၁၀) တို့ဖြစ်၏။)
(ဇလာဗုဇ/သံသေဒဇ/ ဩပပါတိက)နဂါးတို့၏ ဂုဏ်ကျေးဇူးကိုသိရ၍ ထိုနဂါးမျိုးတို့၌ဖြစ်နိုင်ရန် တောင့်တ၍ လှူဖွယ်ဝတ္ထုဆယ်မျိုးတို့တွင် တစ်မျိုးမျိုးကို ပေးလှူ၏။ ကိုယ်, နှုတ်, စိတ်တို့ဖြင့် နှစ်ပါးသောကံကို ပြုလုပ်ကြကုန်၏။ ထိုသူတို့သည် ကွယ်လွန်သည်၏အခြားမဲ့၌ (ဇလာဗုဇ/သံသေဒဇ/ ဩပပါတိက) နဂါးမျိုးတို့၌ ဖြစ်ကြကုန်၏ဟု မေးလျှောက်လာသောရဟန်းအား ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၁၊၄၂၈။ အံ၊မြန်၊၁၊၄၄၁။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ တတိယပဏ္ဏာသက၊ (၁၂)၂-ကေသိဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
မင်းအားထိုက်တန်သော မင်း၏အသုံးအဆောင် အာဇာနည်မြင်းကောင်း၏ အင်္ဂါလေးပါးနှင့် အာဟုနေယျအစရှိသော သံဃာတော်၏ အကျိုးဂုဏ်လေး ပါးနှင့်ပြည့်စုံသော ရဟန်းတော်၏ အရည်အချင်းလေးမျိုးကို ဘုရားရှင် ကောသလ နိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ ရဟန်းတို့အား ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၃၊၃၆၁။ သံ၊မြန်၊၃၊၃၆၆။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၁-သောတာပတ္တိသံယုတ္တ၊ ၇-မဟာပညဝဂ္ဂ၊ ဧကာဒသမသုတ်။
သပ္ပုရိသသံသေဝ၊ သဒ္ဓမ္မဿဝန၊ ယောနိသောမနသိကာရ၊ ဓမ္မာနုဓမ္မ ပဋိပတ္တိ-ဟူသော တရားလေးပါးတို့ကို ပွားများအပ်, ကြိမ်ဖန်များစွာ အလေ့အလာ ပြုအပ်သည်ရှိသော် လျင်မြန်သောဉာဏ်ပညာဖြစ်ခြင်းငှာ ဖြစ်ကုန်၏ဟု ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၁၊၃။ သံ၊မြန်၊၁၊၃-၄။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၂၃-၄။ သံ၊ဋီ၊၁၊၆၈-၉။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-ဒေဝတာသံယုတ္တ၊ ၁-နဠဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
နီဝရဏတရားငါးပါးတို့သည် ကိလေသာဟူသော အိပ်ပျော်သည့်တရား၊ ကိလေသာမြူကို ဆွဲယူသောတရား၊ (သဒ္ဒါအစရှိသော) ဣန္ဒြေငါးပါးတို့သည် ကိလေသာမှ နိုးကြားသောတရား၊ (ကိလေသာမြူ အညစ်အကြေးမှ) စင်ကြယ်သော တရားများဖြစ်ပုံကို အညတရနတ်သားအား ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ မှတ်သားဖွယ် ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-ဣတိဝုတ်၊၂၃၃။ ဣတိဝုတ်၊မြန်၊၂၀၇။ ဣတိဝုတ်၊ဋ္ဌ၊၁၆၄-၇။
-ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ ဣတိဝုတ္တက၊ ၂-ဒုကနိပါတ၊ ဒုတိယဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
သတိသမ္ပဇည, သမာဟိတ, ပမုဒိတ, ဝိပ္ပသန္န ဟူသော ဇာဂရ တရားငါးပါး ဖြင့်နေ၍ ကုသိုလ်တရားတို့၌ ဝိပဿနာရှုနေသော ရဟန်းတော်သည် မျက်မှောက် ဘဝ၌ပင် အနာဂါမ် ရဟန္တာဖြစ်နိုင်ကြောင်း ဘုရားရှင်ဟောတော်မူပုံကို ခုဇ္ဇုတ္တရာက သာမာဝတီအမှူးရှိသော မိဖုရားတို့အား ဟောကြားသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ အကျယ်ဖွင့်ပြချက်ပါရှိပါသည်။ သဒ္ဓါအစရှိသော ဇာဂရ တရားတို့နှင့် ပြည့်စုံနေသူသည် အတ္တာနုဝါဒဘေး၊ ပရာနုဝါဒဘေး၊ ဒဏ္ဍဘေး၊ ဒုဂ္ဂတိဘေး၊ အလုံးစုံသော ဝဋ်ဘေးတို့ မရှိနိုင်ပုံကိုလည်း ဖွင့်ပြထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၁၊၃၀၄။ သံ၊မြန်၊၁၊၂၉၁-၂။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၇၀။ သံ၊ဋီ၊၂၊၈၉။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-နိဒါနသံယုတ္တ၊ ၅-ဂဟပတိဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
ဇာဏုဿောဏိပုဏ္ဏား၏ မေးလျှောက်သော “သဗ္ဗံ အတ္ထိ၊ သဗ္ဗံ နတ္ထိ” ဟူသော အစွန်းနှစ်ဖက်လွတ် ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ အနုလောမဒေသနာနှင့် ပဋိလောမ ဒေသနာတော် ဟောတော်မူသည့်အဆုံး၌ ဥပါသကာအဖြစ်ခံယူပုံကို ကောသလ နိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ ဇာဏုဿောဏိပုဏ္ဏားအား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၁၊၁၆၆-၈။ အံ၊မြန်၊၁၊၁၈၅-၇။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၄၉။ အံ၊ဋီ၊၂၊၁၃၈။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ တိကနိပါတ၊ ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ (၆)၁-ဗြဟ္မဏဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
ဇာဏုဿောဏိပုဏ္ဏား၏ ဗြာဟ္မဏတို့၏ တေဝိဇ္ဇနှင့်ဆက်စပ်၍ လျှောက်ထားချက်အရ ဘုရားရှင်က အရိယတေဝိဇ္ဇကို အကျယ်ဟောပြတော်မူရာ ဇာဏုဿောဏိ ဗြာဟ္မဏကြီးက ဗြာဟ္မဏတို့၏ တေဝိဇ္ဇသည် အရိယတေဝိဇ္ဇကို လိုက်မမီနိုင်ပုံကို လျှောက်ထားပြီး ဥပါသကာအဖြစ် ခံယူသွားပုံကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၃၊၄၇၈-၄၈၂။ အံ၊မြန်၊၃၊၄၆၉-၄၇၂။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၃၈-၉။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဒသကနိပါတ၊ စတုတ္ထပဏ္ဏာသ၊ (၁၇)၂-ဇာဏုဿောဏိဝဂ္ဂ၊ ဧကာဒသမသုတ်။
ပုဗ္ဗပေတဉာတိသာလောဟိတဒါနနှင့်ဆက်စပ်၍ ဇာဏုဿောဏိ ဗြာဟ္မဏကြီး လျှောက်ထားချက်ကို ဌာန, အဌာန ဖြစ်ပုံ အကျယ်ကို ဝေဖန်၍ ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ ဇာဏုဿောဏိ ဗြာဟ္မဏကြီးအား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ နေရယိက, တိရစ္ဆာနယောနိ, မနုဿ, ဒေဝ, ပေတ္တိဝိသယ-တို့၏ အာဟာရအသီးသီးကို ဖွင့်ပြထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၃၊၄-၆။ သံ၊မြန်၊၃၊၄-၆။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၅၆-၉။ သံ၊ဋီ၊၂၊၃၉၆-၈။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-မဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-အဝိဇ္ဇာဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
(၆)လတစ်ကြိမ် သာဝတ္ထိမြို့တော်ကိုကြည့်ရှုရန် ထွက်လာသော ဇာဏုဿောဏိပုဏ္ဏားကြီး၏ သဗ္ဗသေတယာဉ်ကို လူအပေါင်းတို့က “ဗြဟ္မယာန” ဟု ပြောဆိုမှုကို အကြောင်းပြု၍ အရှင်အာနန္ဒာထေရ်က မေးလျှောက်ရာ ဘုရားရှင်က “အရိယ အဋ္ဌင်္ဂိကမဂ္ဂ”သည် ဤဓမ္မဝိနယ သာသနာတော်၌ “ဗြဟ္မယာန “ဓမ္မယာန” “အနုတ္တရ သင်္ဂါမဝိဇယ” ဖြစ်ပုံအကျယ်နှင့် ဓမ္မဝိနယ၌ ဗြဟ္မယာန၏ အစိတ်အပိုင်းတို့ကို ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့တော် ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ အရှင်အာနန္ဒာမထေရ်အား ဘုရားရှင် အကျယ်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ သဗ္ဗသေတဝဠဝါဘိရထ အစရှိသော ဇာဏုဿောဏိ ပုဏ္ဏားကြီး၏ အဆောင်အယောင် ဗြဟ္မယာန, ဓမ္မဝိနယ ဗြဟ္မယာန အစရှိသော မှတ်သားဖွယ်ရာများကို ပြည့်ပြည့်စုံစုံ ဖွင့်ပြထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၃၊၄၀၉။ သံ၊မြန်၊၃၊၄၁၅။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၃၆။ သံ၊ဋီ၊၂၊၅၄၈။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၂-သစ္စသံယုတ္တ၊ ၉-အာမကဓညပေယျာလဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
(ဇာတရူပရဇတကို ခံယူခြင်းမှ ရှောင်ကြဉ်သော သတ္တဝါတို့သည် နည်းပါးကုန်၏။ မရှောင်ကြဉ်သော သတ္တဝါတို့သည် များကုန်၏ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ ဇာတရူပ, ရဇတ အမျိုးအစားနှင့် ပဋိဝိရတဖြစ်ပုံကို ဖွင့်ပြထားပါသည်။
ဋီကာ၌ ပဋိဂ္ဂဟဏတ္ထ၊ ပဋိဂ္ဂဟဏ(၃)မျိုးတို့၏ အဓိပ္ပါယ်များကို ဖွင့်ပြ ထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၁၊၃၄၉။ သံ၊မြန်၊၁၊၃၃၄။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-နိဒါနသံယုတ္တ၊ ၈-သမဏဗြာဟ္မဏဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ္တမှ ဧကာဒသမသုတ်အထိ (၁၀)သုတ်။
-ဇာတိ, ဇာတိသမုဒယ, ဇာတိနိရောဓ, ဇာတိနိရောဓဂါမိနီပဋိပဒါ၊
-ဘဝ, ဘဝသမုဒယ, ဘဝနိရောဓ, ဘဝနိရောဓဂါမိနီပဋိပဒါ။
-ဥပါဒါန, ဥပါဒါနသမုဒယ, ဥပါဒါနနိရောဓ, ဥပါဒါနနိရောဓဂါမိနီပဋိပဒါ၊
-တဏှာ, တဏှာသမုဒယ, တဏှာနိရောဓ, တဏှာနိရောဓဂါမိနီပဋိပဒါ၊
-ဝေဒနာ, ဝေဒနာသမုဒယ, ဝေဒနာနိရောဓ, ဝေဒနာနိရောဓဂါမိနီပဋိပဒါ၊
-ဖဿ, ဖဿသမုဒယ, ဖဿနိရောဓ, ဖဿနိရောဓဂါမိနီပဋိပဒါ၊
-သဠာယတန, သဠာယတနသမုဒယ, သဠာယတနနိရောဓ, သဠာယတန နိရောဓဂါမိနီပဋိပဒါ၊
-နာမရူပ, နာမရူပသမုဒယ, နာမရူပနိရောဓ, နာမရူပနိရောဓဂါမိနီပဋိပဒါ၊
-ဝိညာဏ, ဝိညာဏသမုဒယ, ဝိညာဏနိရောဓ, ဝိညာဏနိရောဓဂါမိနီပဋိပဒါ၊
-သင်္ခါရ, သင်္ခါရသမုဒယ, သင်္ခါရနိရောဓ, သင်္ခါရနိရောဓဂါမိနီပဋိပဒါတို့ကိုမသိသော သမဏ, ဗြာဟ္မဏတို့ကို သမဏ, ဗြာဟ္မဏတို့၌ သမဏ, ဗြာဟ္မဏဟု မသမုတ် အပ်ကုန်။ ထိုအရှင်တို့သည် သာမညတ္ထ, ဗြာဟ္မညတ္တတို့ကို မျက်မှောက်ဘဝ၌ ကိုယ်တိုင်ထူးသောဉာဏ်ဖြင့် မျက်မှောက်ပြုနိုင် ပြီးစီးပြည့်စုံစေ၍ မနေနိုင်ကြကုန်။
ထိုလေးမျိုးကို ကွဲကွဲပြားပြားသိကြသော သမဏ, ဗြာဟ္မဏတို့ကို သမဏ, ဗြာဟ္မဏတို့၌ သမုတ်အပ်ကုန်၏။ ထိုအရှင်တို့သည် မျက်မှောက် ဘဝ၌ပင် သာမညတ္ထ, ဗြာဟ္မညတ္ထတို့ကို ကိုယ်တိုင်ထူးသောဉာဏ်ဖြင့် မျက်မှောက် ပြုနိုင် ပြီးစီးပြည့်စုံစေကြကုန်၍ နေနိုင်ကြကုန်လိမ့်လတ္တံ့-ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၂၅၆။ သံ၊မြန်၊၂၊၂၄၈။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၁။ သံ၊ဋီ၊၂၊၂၉၁။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-သဠာယတနသံယုတ္တ၊ ၄-ဇာတိဓမ္မဝဂ္ဂ၊ ပထမသုတ်မှ ဒသမသုတ်အထိ (၁၀)သုတ်။
အလုံးစုံသောအရာတို့သည် ဇာတိဓမ္မ, ဇရာဓမ္မ, ဗျာဓိဓမ္မ, မရဏဓမ္မ, သောကဓမ္မ, သံကိလေသဓမ္မ, ခယဓမ္မ, ဝယဓမ္မ, သမုဒယဓမ္မ, နိရောဓဓမ္မ ဖြစ်ကုန်၏။ အဇ္ဈတ္တိကာယတန(၆)ပါး၊ ဗဟိဒ္ဓါယတန(၆)ပါး၊ ဝိညာဉ်(၆)ပါး၊ ဖဿ(၆)ပါး၊ ဝေဒနာ(၁၈)ပါးတို့ကို ထိုဇာတိဓမ္မအစရှိသော (၁၀)မျိုးသော သဘော ရှိကုန်၏ဟု သိမြင်သော အရိယာသာဝကသည် ထိုအဇ္ဈတ္တိကာယတနအစရှိသော တရားတို့၌ နိဗ္ဗိန္ဒဉာဏ်, ဝိရာဂဉာဏ်, ဝိမုတ္တိဉာဏ်တို့ အဆင့်ဆင့်ဖြစ်ပေါ်လာပြီး ခီဏာ ဇာတိ အစရှိသော ပစ္စဝေက္ခဏာဉာဏ်ဖြင့် ဘဝအားလုံးမှ လွတ်မြောက်ပြီးပုံကို သိ၏ဟု တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ အကျယ်အားဖြင့် ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်များ။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-ဒီ၊၁၊၁၅၁-၂။ ဒီ၊မြန်၊၁၊၁၈၁-၃။ ဒီ၊ဋ္ဌ၊၁၊၂၈၂-၆။ ဒီ၊ဋီ၊၁၊၃၄၄-၆။ သီ၊ဋီ၊သစ်၊၂၊၃၄၁-၅။
-ဒီဃနိကာယ၊ သီလက္ခန္ဓဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
ဘုရားရှင် ဝံသနိုင်ငံ ကောသမ္ဗီမြို့ ဃောသိတာရုံကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် မုဏ္ဍိယနှင့် ဇာလိယဟူသော ပရိဗိုဇ်ရဟန်း(၂)ပါး ရောက် လာကြပြီး ဘုရားရှင်အား အညတိတ္ထိယတို့၏ အယူဖြစ်သော “တံ ဇီဝံ တံ သရီရံ၊ အညံ ဇီဝံ အညံ သရီရံ” ဟူသော ပုစ္ဆာတစ်စုံ မေးလျှောက်ကြပါသည်။
ဘုရားရှင်က အဖြေမပေးသေးပဲ ဘုရားဖြစ်တော်မူသည်ကစ၍ သာမည ဖလသုတ် ဒေသနာတော်အတိုင်း သီလသမ္ပန္နဖြစ်ပုံ၊ ရူပဈာန်လေးပါးနှင့် ပြည့်စုံပုံတို့ကို ဟောတော်မူပါသည်။ ဈာန်တစ်ပါးပြီးတိုင်း ဈာန်ရပုဂ္ဂိုလ်သည် “တံ ဇီဝံ” အစရှိသောစကားတို့ကို ပြောဆိုခြင်းငှာ သင့်မည်လောဟု မေးတော်မူပါသည်။ ပရိဗိုဇ်တို့က သင့်ပါသည်ဟု ဖြေကြားကြပါသည်။ ထိုသို့ သိတော်မူခြင်းကြောင့် ငါဘုရားသည် “တံ ဇီဝံ” အစရှိသည်တို့ကို ဟောတော်မမူပုံကို မိန့်ကြားတော်မူပါသည်။
ဝိပဿနာဉာဏ်ဖြစ်ပုံ၊ မဂ်ဉာဏ်, ဖိုလ်ဉာဏ်ဖြစ်ပုံ ရဟန္တာဖြစ်ပုံအထိ ဟောတော်မူပြီး ဓမ္မကထာတစ်ခုပြီးတိုင်း တစ်ခါမေးတော်မူပါသည်။ ရဟန္တာ ဖြစ်ပြီးပုံကို ဟောတော်မူပြီး မေးတော်မူသည့်အခါ ပရိဗိုဇ်များက ရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်သည် “တံ ဇီဝံ” အစရှိသောစကားကို မပြောဆိုတော့ပါဟု လျှောက်ထားကြပါသည်။ ဘုရားရှင်က ဤသို့ သိတော်မူ မြင်တော်မူသောကြောင့် “တံ ဇီဝံ” အစရှိသည်တို့ကို ငါဘုရား ဟောတော်မမူဟု မိန့်တော်မူပါသည်။ ပရိဗိုဇ်များက ဘုရားရှင်၏ ဓမ္မဒေသနာတော်ကို ဝမ်းမြောက်ဝမ်းသာ လက်ခံသွားပုံကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ ဃောသကသူဌေးအကြောင်း, ဃောသိတာရုံကျောင်းသမိုင်း၊ သူဌေးသုံးဦး ကိုးကွယ်သောရသေ့များ ဘုရားရှင်ပွင့်တော်မူပုံကို သိသွား၍ ဘုရားရှင်ထံ ရောက်ရှိကျွတ်တမ်းဝင်ကြပုံ၊ ကောသမ္ဗီမြို့၌ ဘုရားရှင်သီတင်းသုံးရန် ကျောင်းတိုက်ကြီးသုံးတိုက် ဆောက်လုပ်လှူဒါန်းကြပုံ၊ မုဏ္ဍိယနှင့် ဇာလိယပရိဗိုဇ် များအကြောင်း၊ ယင်းပရိဗိုဇ်တို့က ဝါဒတင်လို၍ ပြဿနာမေးပုံအကြောင်း၊ ပုထုဇဉ်သည် ဝိစိကိစ္ဆာရှိနေ၍ “တံ ဇီဝံ” အစရှိသည်တို့ကို ပြောနိုင်ကြောင်း၊ ရဟန္တာ ပုဂ္ဂိုလ်သည် ဝိစိကိစ္ဆာကိုလွန်မြောက်ပြီးဖြစ်၍ မပြောတော့ကြောင်း ပရိဗိုဇ်များ၏ အယူအဆ အစရှိသည်တို့ကို ဖွင့်ပြထားပါသည်။
ဋီကာဟောင်း၌လည်း မှတ်သားဖွယ်ရာများကို ဖွင့်ပြထားပါသည်။
ဋီကာသစ်၌ အလ္လကပ္ပရဋ္ဌကို “အဒ္ဒိလရဋ္ဌ” ဒမိဠရဋ္ဌ-ဟု အရေးအသား ရှိကြောင်း၊ တိရစ္ဆာန်နှင့် လူတို့၏ သဘာဝခြားနားချက်၊ ဃောသကနတ်သား နတ်ဖြစ်ခြင်းအကြောင်း၊ ယင်း၏အသံပျံ့နှံ့ပုံ၊ နတ်ပြည်မှ စုတေခြင်းအကြောင်း၊ ဒီဃဘာဏကနှင့် ဓမ္မပဒဘာဏကတို့ အဆိုအမိန့် မတူပုံ၊ သူဌေးကြီးသုံးဦး သောတာပန်အရိယာသာဝကဖြစ်ပုံ၊ တံဇီဝံသည် ဥစ္ဆေဒဝါဒ, အညံဇီဝံသည် သဿတဝါဒဖြစ်ပုံ၊ အရိယမဂ္ဂသည် မဇ္ဈိမပဋိပဒါ၊ ပရိဗိုဇ်များ၏ ‘န ကလ္လံ တဿေတံ”ဟု လျှောက်ထားခြင်းအကြောင်း အစရှိသည်တို့ကို ဖွင့်ပြထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၁၊၁၂၄-၅။ အံ၊မြန်၊၁၊၁၄၂-၃။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၉၄-၅။ အံ၊ဋီ၊၂၊၉၄။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ တိကနိပါတ၊ ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၃-ပုဂ္ဂလဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
(၁) ဒိဋ္ဌာနုဂတိလိုက်၍ ကျင့်နိုင်ခြင်း, မကောင်းသတင်း ကျော်စော နိုင်ခြင်းကြောင့် မစင်တွင်း၌ကျနေသော မြွေနှင့်တူသော စက်ဆုတ်ရွံမုန်းအပ် မမှီဝဲထိုက် မဆည်းကပ်ထိုက် မချဉ်းကပ်ထိုက်သော ဒုဿီလ, ပါပဓမ္မ, အသုစိ သင်္ကဿရသမာစာရ, ပဋိစ္ဆကမ္မန္တ, အဿမဏော သမဏပဋိည, အဗြဟ္မစာရီ ဗြဟ္မစာရီပဋိည, အန္တောပူတိ, အဝဿုတ, ကသမ္ဗုဇာတပုဂ္ဂိုလ်။
(၂) အမျက်ထွက်နိုင်, ဘေးကိုပြ၍ခြိမ်းခြောက်နိုင်, အကျိုးမဲ့ကိုပြုနိုင်သောကြောင့် သစ်သားထင်းမီးစ, မစင်တွင်းတို့နှင့်တူသော လျစ်လျူရှုထိုက်, မမှီဝဲထိုက်, မဆည်းကပ်ထိုက်, မချဉ်းကပ်ထိုက်သော အမျက်ထွက်တတ်, များစွာ ပင်ပန်းတတ်, အနည်းငယ်မျှသောစကားဖြင့် အမျက်ထွက်မှု စိတ်ဆိုးမှု, မနှစ်သက်မှုကို ထင်ရှားစွာ ပြုတတ်သောပုဂ္ဂိုလ်။
(၃) ဒိဋ္ဌာနုဂတိသို့လိုက်၍ မကျင့်စေကာမူ ကောင်းသောကျေးဇူး ဂုဏ် သတင်းကျော်စောခြင်းဖြစ်နိုင်သော မှီဝဲထိုက်, ဆည်းကပ်ထိုက် ချဉ်းကပ်ထိုက်သော သီလဝန္တ ကလျာဏဓမ္မပုဂ္ဂိုလ်ဟူသော ပုဂ္ဂိုလ်သုံးမျိုးကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ မှတ်သားဖွယ် ဖွင့်ပြချက်များ ပါရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၁၊၄၀၅-၆။ သံ၊မြန်၊၁၊၃၉၃-၅။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၅၉-၁၆၂။ သံ၊ဋီ၊၂၊၁၆၀-၁။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၅-ကဿပသံယုတ္တ၊ ပဉ္စမသုတ်။
မိမိ၏ ဒိဋ္ဌဓမ္မသုခဝိဟာရဖြစ်ခြင်း၊ နောင်လာနောက်သား ရဟန်းအများ၏ ဒိဋ္ဌာနုဂတိသို့ လိုက်၍ကျင့်သုံးကြခြင်းကြောင့် ရှည်မြင့်စွာသော ညဉ့်နေတို့ပတ်လုံး ဟိတသုခကို ခံစားနိုင်ခြင်းဟူသော အကျိုးထူးနှစ်မျိုးတို့ သိမြင်ခြင်းကြောင့် ဓုတင် ကျင့်သုံးခြင်း၊ အပိစ္ဆ, သန္တုဋ္ဌီ, ပဝိဝိတ္တ, အသံသဋ္ဌ, အာရဒ္ဓဝီရိယပုဂ္ဂိုလ်ဖြစ်အောင် ကျင့်သုံးခြင်း၊ ယင်းတို့၏ ဂုဏ်ကျေးဇူးကို ချီးမွမ်းပြောဟောပါကြောင်း အရှင်မဟာကဿပထေရ်၏ သီဟနာဒကို မြွက်ကြားစေလို၍ “ဇိဏ္ဏောသိဒါနိ” အစရှိသော စကားကို ဘုရားရှင် မိန့်ကြားတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ မှတ်သားဖွယ် အကျယ်ဖွင့်ပြထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-မ၊၂၊၃၁-၅။ မ၊မြန်၊၂၊၃၇-၄၀။ မ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၂-၆။ မ၊ဋီ၊၃၊၂၄-၂၇။
-မဇ္ဈိမနိကာယ၊ မဇ္ဈိမပဏ္ဏာသ၊ ၁-ဂဟပတိဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
ဘုရားရှင် မဂဓနိုင်ငံ ရာဇဂြိုဟ်မြို့ သမားတော်ကြီးဆရာဇီဝက၏ သရက် ဥယျာဉ်ကျောင်း၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် ဆရာဇီဝကရောက်ရှိလာပြီး ဘုရားရှင်အား အာဇီဝကများ၏ တိကောဋိပရိသုဒ္ဓမရှိသော အသားဘုဉ်းပေးမှုနှင့် စပ်လျဉ်း၍ စွပ်စွဲချက် မှန်၊ မမှန် လျှောက်ထားပါသည်။ ဘုရားရှင်က ထိုအာဇီဝကတို့ ပြောဆိုသောစကား မမှန်ကြောင်း မိန့်ကြားတော်မူပြီး၊ မြင်ခြင်း၊ ကြားခြင်း၊ ယုံမှား သံသယရှိခြင်းဟူသော အကြောင်းသုံးပါးဖြင့် အသားကို မဘုဉ်းပေး မသုံးဆောင် အပ်၊ မမြင်ခြင်း၊ မကြားခြင်း၊ ယုံမှားသံသယမရှိခြင်း ဟူသော အကြောင်းသုံးပါးဖြင့် အသားကို ဘုဉ်းပေးသုံးဆောင်ရမည်ဟု ငါဘုရား ဟောကြားတော်မူ၏။
ဘုရားရှင်က ဤငါဘုရား သာသနာတော်၌ ရဟန်းတော်တစ်ပါး ရွာ၊ နိဂုံး တစ်ခုခု၌ သီတင်းသုံးနေထိုင်ပြီး ဗြဟ္မဝိဟာရ တရား(၄)ပါးကို အရပ်လေး မျက်နှာ အထက်အောက်အရပ်မျက်နှာ အားလုံးပြန့်နှံ့နေအောင် “ဝိပုလ မဟဂ္ဂတ အပ္ပမာဏ အဝေရ အဗျာဗဇ္ဈ” -ဖြစ်အောင် ပွားများနေသည့်အခါ ဂဟပတိ ဂဟပတိပုတ္တ တစ်ဦးဦးက ဆွမ်းဘုဉ်းရန် ပင့်လျှောက်လာအံ့၊ ထိုရဟန်းတော်သည် ထိုပင့်ဖိတ်ရာအိမ်သို့ ကြွရောက်ပြီး ခင်းထားသောနေရာ၌ သီတင်းသုံးနေ၏။ ထိုရဟန်းတော်အား အလှူရှင်များက ပဏီတဆွမ်းခဲဖွယ်ဖြင့် ပြုစုလုပ်ကျွေး၏။ ထိုရဟန်းအား ဤဂဟပတိ ဂဟပတိပုတ္တသည် ပဏီတပိဏ္ဍပါတဖြင့် ပြုစုလုပ် ကျွေးပါမူ ကောင်းလေစွဟုလည်းကောင်း ဤဂဟပတိ ဂဟပတိပုတ္တသည် နောင်အခါ၌လည်း ပဏီတပိဏ္ဍပါတဖြင့် ပြုစုလုပ်ကျွေးပါမူ ကောင်းလေစွဟု လည်းကောင်း မကြံမစီ ထိုရဟန်းတော်သည် ထိုဆွမ်းကို အဂထိတ, အမုစ္ဆိတ, အနဇ္ဈောပန္န, အာဒီနဝဒဿာဝီ, နိဿရဏပည-ဖြစ်အောင် ဘုဉ်းပေးသုံးဆောင်၏။ ထိုရဟန်းတော်သည် ထိုဆွမ်းဘောဇဉ်ကို ဘုဉ်းပေးသုံးဆောင်ရာအခါ၌ အတ္တဗျာဗာဓ, ပရဗျာဗာဓ, ဥဘယ ဗျာဗာဓဖြစ်အောင် အားထုတ်နေသလောဟု ဘုရားရှင်က မေးမြန်းတော်မူပါသည်။
သမားတော်ကြီး ဆရာဇီဝကက ထိုသို့မဟုတ်ပါ ထိုရဟန်းတော်သည် ထိုအခါ၌ အနဝဇ္ဇအာဟာရကိုသာ ဘုဉ်းပေးနေပါ၏။ မြတ်စွာဘုရား ဗြဟ္မာသည် ဗြဟ္မဝိဟာရ တရား(၄)ပါးကို ပွားများလျက်နေ၏ ဟူသောစကားကို အကျွန်ုပ်ကြား ဖူးပါသည်။ မြတ်စွာဘုရား အကျွန်ုပ်သည် ထိုစကားကို ယခု မျက်ဝါးဝါးထင်ထင် တွေ့မြင်နေရပါပြီ မြတ်စွာဘုရားသည် ဗြဟ္မဝိဟာရဖြင့် နေလေ့ရှိသူဖြစ်ပါ၏ဟု လျှောက်၏။
ဇီဝက ဗျာပါဒကို ဖြစ်စေတတ်သော ရာဂ, ဒေါသ, မောဟကို ငါဘုရား ပယ်စွန့်ပြီးပြီ၊ အဝိဇ္ဇာ, တဏှာဟူသောအမြစ်ကို အကြွင်းမဲ့ ဖြတ်ပြီးပြီး ထန်းပင်၏ တည်နေရာကဲ့သို့ ဖြစ်အောင်ပြုပြီးပြီးနောက်ထပ် တစ်ဖန်မဖြစ်အောင် ပြုအပ်ပြီးပြီ။ နောင်အခါ (ငါဘုရားသန္တာန်ဝယ်)ဖြစ်ခြင်း မရှိတော့ပြီ။
ဇီဝက (ဗြဟ္မာကြီးသည် ဗျာပါဒအစရှိသော တရားတို့ကို ဝိက္ခမ္ဘနပဟာန်ဖြင့် ပယ်အပ်ပြီ၊ ငါဘုရားသည် သမုစ္ဆေဒပဟာန်ဖြင့် ပယ်အပ်ပြီဟူသော ဤစကားကို သင်ရည်ရွယ်၍ ပြောဆိုသည်ဖြစ်အံ့။ သင်၏ ထိုစကားကို ငါဘုရားခွင့်ပြု(ဝန်ခံ)တော်မူ၏ဟု ဘုရားရှင်က မိန့်တော်မူပြီး မြတ်စွာဘုရား ထိုစကားကိုသာရည်ရွယ်၍ လျှောက်ထားပါ၏ဟု သမားတော်ကြီး ဆရာဇီဝကက လျှောက်ထားပါသည်။
ဇီဝက “ငါဘုရားကိုဖြစ်စေ၊ ငါဘုရား၏ တပည့်သာဝကကိုဖြစ်စေ ရည်ရွယ်၍ သတ္တဝါကိုသတ်သောသူသည် အကြောင်းငါးမျိုးတို့ဖြင့် များစွာသော အကုသိုလ်ကို ပွားစေသူဖြစ်ကြောင်း၊ ထိုအကြောင်းငါးမျိုးနှင့် ဗြဟ္မဝိဟာရလေးပါး ပွားများပုံကို တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ အကျယ်ဟောတော်မူပါသည်။ ဤသုတ်၌ တိကောဋိ ပရိသုဒ္ဓ မံသမစ္ဆကို ရဟန်းတော်များ ဘုဉ်းပေးကြောင်း, ဗြဟ္မဝိဟာရတရားကို တိုးပွားများကြောင်း, လှူမည်ဟုရည်ရွယ်၍ သတ္တဝါကိုသတ်သော အလှူရှင်တို့ များစွာသော အကုသိုလ်ပွားကြောင်းငါးပါးတို့ကို ဘုရားရှင် ဟောတော်မူပါသည်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ဇီဝက၏ အတ္ထုပ္ပတ္တိအကျဉ်းနှင့် သိမှတ်ဖွယ် အနက်အဓိပ္ပါယ်များကို အကျယ်ဖွင့်ဆိုထားပါသည်။
-အံ၊၃၊၅၇-၈။ အံ၊မြန်၊၃၊၅၇-၈။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၂၃။ -အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ အဋ္ဌကနိပါတ ၁-ပဌမပဏ္ဏာသက ၃-ဂဟပတိဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
ဘုရားရှင် မဂဓနိုင်ငံ ရာဇဂြိုဟ်မြို့ ဇီဝက၏အမ္ဗဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် သမားတော်ကြီး ဆရာဇီဝက၏ မေးမြန်းလျှောက်ထားချက်အရ ဥပါသကဖြစ်ထိုက်သူ, ဥပါသကာ၏သီလ၊ အတ္တဟိတာယ နော ပရဟိတပဋိပန္န ဥပါသကာ၊ အတ္တဟိတာယစ ပရဟိတာယစ ပဋိပန္နဥပါသကာတို့၏ အရည်အချင်း နှင့် ဆောင်ရွက်ချက် (၈)မျိုးစီတို့ကို ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၃၅၆။ သံ၊မြန်၊၂၊၃၅၁။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၄၈။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-သဠာယတနသံယုတ္တ၊ (၁၆)၁-နန္ဒိက္ခယဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
အာရုံများစွာ ဖဲကြဉ်ခွာ၍ သင့်ရာရည်မှန်းကမ္မဋ္ဌာန်း၌ စွဲလမ်းကပ်ငြိ ဖော်မရှိဘဲ တစ်ပါးတည်း ကိန်းအောင်းသောရဟန်းသည် ဒွါရ(၆)ပါး, အာရုံ ခြောက်ပါး ဝိညာဏ်(၆)ပါး, ဖဿ(၆)ပါး, ဝေဒနာ(၆)ပါးတို့၌ အနိစ္စဟု မျက်မှောက် ပြုနိုင်၏။ ထင်ထင်ရှားရှားသိနိုင်၏။ တစ်ပါးတည်းကိန်းအောင်းမှု “ပဋိသလ္လာန”၌ အားထုတ်ကြကုန်လောဟု အာယတန တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီခွဲခြမ်း၍ ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊ ၃၅၆။ သံ၊မြန်၊၂၊၃၅၁။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၄၈။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-သဠာယတနသံယုတ္တ၊ (၁၆)၁-နန္ဒိက္ခယဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
သမာဓိကိုပွားများကြ၊ သမာဓိရှိသော ရဟန်းသည် ဒွါရ(၆)ပါး၊ အာရုံ (၆) ပါး၊ ဝိညာဏ်(၆)ပါး၊ ဖဿ(၆)ပါး၊ ဝေဒနာ(၆)ပါးတို့ကို အနိစ္စဟု မှန်ကန်စွာ သိနိုင်၏ဟု မဂဓနိုင်ငံ ရာဇဂြိုဟ်မြို့ သမားတော်ဆရာဇီဝက၏ သရက်ဥယျာဉ်ကျောင်းတော်၌ ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-ဣတိဝုတ်၊၂၅၅-၆။ ဣတိဝုတ်၊မြန်၊၂၄၀-၁။ ဣတိဝုတ်၊ဋ္ဌ၊၂၇၆-၉။
-ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ ဣတိဝုတ္တက၊ ၃-တိကနိပါတ၊ ၅-ပဉ္စမဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
ဆွမ်းခံစား၍ အသက်မွေးခြင်းသည် ယုတ်ညံ့သော အသက်မွေးခြင်းဖြစ်ပုံ ဆဲရေးခံရပုံ၊ ကုလပုတ္တတို့သည် အကျိုးနှင့်စပ်သောအကြောင်း (အကြောင်းနှင့် စပ်သောအကျိုးထူး)ကိုစွဲ၍ ထိုအသက်မွေးမှုကို ပြုကြကုန်၏။ မင်းဘေး, ခိုးသူဘေး, ကြွေးမြီမဆပ်နိုင်ခြင်း၊ ကြွင်းသောဘေး အန္တရာယ် နှိပ်စက်ခြင်းနဲ့ အသက်မွေးရန်ခက်ခဲခြင်းဟူသော အကြောင်းတို့ကြောင့် ရဟန်းပြု သူများသည် အခြေအနေကြောင့် ရဟန်းပြုကြရခြင်းကြောင့် သဒ္ဓါပဗ္ဗဇိတမဟုတ်၊ ဘယာပဗ္ဗဇိတများ ဖြစ်ကြသည်။
ကုလပုတ္တများသည် ဆင်းရဲဒုက္ခကုန်ဆုံးရေးအတွက် ရဟန်း ပြုကြသည်။ ထိုကဲ့သို့ ရည်ရွယ်ချက်ကောင်းခဲ့သော်လည်း အဘိဇ္ဈာများခြင်း၊ ကာမဂုဏ်တို့၌ ပြင်းထန်စွာတပ်မက်ခြင်း၊ ဖောက်ပြန်သော စိတ်ရှိခြင်း၊ ပြစ်မှားလိုသော စိတ်အကြံ ရှိခြင်း သတိလွတ်ခြင်း၊ ပညာအဆင်အခြင်မရှိခြင်း၊ စိတ်မတည်ငြိမ်ခြင်း၊ စိတ်ပျံ့လွင့်ခြင်း၊ ဣန္ဒြေမစောင့်စည်းခြင်းဟူသော တရားတို့ဖြစ်နေသောရဟန်းသည် လူသေကောင်ကို မီးရှို့ရာ အသုံးပြုထားသဖြင့် အစွန်းနှစ်ဖက်၌ မီးလောင်ထားသော အလယ်၌ မစင်လိမ်းကျံပေနေသော ထင်း(ကုလား) တုံးသည် ရွာ၌ထင်းအဖြစ်လည်း သုံး၍မရ၊ တော၌လည်း အသုံးမကျသကဲ့သို့ လူ့စည်းစိမ်မှလည်း ဆုတ် ယုတ်၊ ရဟန်းပြုခြင်းအကျိုးမှလည်း ဆုံးရှုံးပျက်စီး၏ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည်ကို နာယူခဲ့ရကြောင်းကို ခုဇ္ဈတ္တုရာက သာမာဝတီအမှူးရှိသော မိဖုရားငါးရာတို့အား ဟောကြားသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ ဤသုတ်တော်ဖြစ်ပေါ်လာခဲ့ပုံ အဋ္ဌုပ္ပတ္တိနှင့်တကွ မှတ်သားဖွယ်ရာများကို အကျယ်ဖွင့်ဆို၍ ပြထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၃၊၁၇၉။ သံ၊မြန်၊၃၊၁၈၅။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၆၉။ သံ၊ဋီ၊၂၊၄၃။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၄-ဣန္ဒြိယသံယုတ္တ၊ ၃-ဆဋိန္ဒိယဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
ဣတ္ထိန္ဒြေ, ပုရိသိန္ဒြေ, ဇီဝိတိန္ဒြေဟု ဝဋ်ဣန္ဒြေသုံးပါးကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ မှတ်သားဖွယ် ဖွင့်ဆိုထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၁၊၃၁။ သံ၊မြန်၊၁၊၃၀-၁။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၈၄။ သံ၊ဋီ၊၁၊၁၂၄။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-ဒေဝတာသံယုတ္တ၊ ၅-အာဒိတ္တဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
ဇေတဝန်ကျောင်းတော်ဘွဲ့၊ သတ္တဝါတို့(သံသရာဝဋ်မှ) စင်ကြယ်ကြောင်း တရား(၅)ပါး၊ စင်ကြယ်နိုင်သည့်နည်းလမ်း၊ အရှင်သာရိပုတ္တရာအား ဂုဏ်ပြုပူဇော်သော ဂါထာတို့ဖြင့် အနာထပိဏ္ဍိကနတ်သားက ဘုရားရှင်အား လာရောက်လျှောက်ထားပုံကို ပြဆိုသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၃၊၂၂၀-၄။ အံ၊မြန်၊၃၊၂၂၀-၄။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၇၇-၉။ အံ၊ဋီ၊၃၊၂၉၈-၉။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ နဝကနိပါတ၊ ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၄-မဟာဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
ရူပါရူပသမာပတ်(၈)ပါး နိရောဓသမာပတ်တို့၌ ခန္ဓာငါးပါးတရားတို့ကို အနိစ္စ ဒုက္ခ ရောဂ, တဏ္ဍ, သလ္လ, အဃ, အာဗာဓ, ပရ, ပလောက, သုည အနတ္တအားဖြင့် ရှုသောယောဂီပုဂ္ဂိုလ်သည် ထိုခန္ဓာငါးပါးတရားတို့မှ စိတ်ကို နစ်စေ၍ နိဗ္ဗာနဓာတ်သို့ စိတ်ကိုရောက်အောင်ဆောင်၏။ ထိုယောဂီပုဂ္ဂိုလ်သည် ထိုနိဗ္ဗာန်အာရုံ၌တည်လျှက် အာသဝေါတရားတို့ ကုန်ခြင်းသို့ရောက်၏ အစရှိ သည်ဖြင့် လေးသမားဥပမာဖြင့် သမာပတ်တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ ရှုမှတ်ပုံ၊ နိဗ္ဗာန်ကို မျက်မှောက်မပြုနိုင်လျှင် ဩရမ္ဘာဂိယသံယောဇဉ်တို့၏ ကုန်ခြင်းကြောင့် ထိုထို သမာပတ်၏ဘုံ၌ ဩပပါတိက ပဋိသန္ဓေနေ၍ အောက်ကာမဘုံသို့ ပဋိသန္ဓေအားဖြင့် မပြန်တော့ပုံကို သမာပတ်တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ အကျယ်ဝေဖန်၍ ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၃၊၂၆၄-၅။ အံ၊မြန်၊၃၊၂၆၅-၆။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၈၈။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဒသကနိပါတ၊ ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၁-အာနိသံသဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
သဒ္ဓါ, သီလ, ဗဟုဿုတ, ဓမ္မကထိက, ပရိသာဝစရ ဝိသာရဒေါ ပရိသာယ ဓမ္မဒေသက, ဝိနယဓရ, အာရညိက ပန္တသေနာသန, အာဘိစေတသိကာဒီနံ စတုန္နံ ဈာနာနံ နိကာမလာဘီ, အာသဝက္ခယပုဂ္ဂိုလ်များဖြစ်အောင် အဆင့်ဆင့်အားထုတ်ရမည်။ ထိုပုဂ္ဂိုလ်များဖြစ်လျှင် သမန္တပါသာဒိက, သဗ္ဗာကာရ ပရိပူရပုဂ္ဂိုလ်ဖြစ်ကြောင်း ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၄၅၇။ သံ၊မြန်၊၂၊၄၅၂။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၂၉။ သံ၊ဋီ၊၂၊၃၆၉။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၆-မောဂ္ဂလ္လာနသံယုတ္တ၊ ပဌမသုတ်။
ပဌမဈာန်ကိုကြံစည်ခဲ့ပုံ၊ ပထမဈာန်ရခဲ့ပုံ၊ ကာမသဟဂတာသညာ မနသိ ကာရတို့ဖြစ်ပေါ်လာပုံ၊ ဘုရားရှင်တန်ခိုးတော်ဖြင့် စီစဉ်ညွှန်ကြားပုံ၊ “သတ္ထာရာ နုဂ္ဂဟိတ မဟာဘိညပတ္တသာဝက”ဟု ပြောဆိုသူသည် မိမိကိုပြောဆိုလျှင် မှန်ကန်စွာ ပြောဆိုရာရောက်ပုံကို အရှင်မောဂ္ဂလာန်က ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ ရဟန်းတို့အား ဟောကြားသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ကာမသဟဂတာအဖွင့်နှင့် သိမှတ်ဖွယ်ရာများကို ဖွင့်ဆိုထားပါသည်။
-သံ၊၂၊၄၅၈။ သံ၊မြန်၊၂၊၄၅၂-၃၈
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၆-မောဂ္ဂလ္လာနသံယုတ္တ၊ ဒုတိယသုတ်။
ဒုတိယဈာန်နှဆက်စပ်၍ အထက်ပါသုတ်အတိုင်း အရှင်မောဂ္ဂလာန်ထေရ် ရဟန်းတို့အား ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၂၊၄၅၈-၉။ သံ၊မြန်၊၂၊၄၅၃-၄။
တတိယဈာန်နှင့်ဆက်စပ်၍ ပထမဈာန်အတိုင်း အရှင်မောဂ္ဂလာန်ထေရ် ရဟန်းတို့အား ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၂၊၄၅၈-၉။ သံ၊မြန်၊၂၊၄၅၃-၄။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၆-မောဂ္ဂလ္လာနသံယုတ္တ၊ တတိယသုတ်။
တတိယဈာန် ဖြစ်ပေါ်ရရှိပုံနှင့်ဆက်စပ်၍ ပဌမဈာန်အတိုင်း အရှင်မောဂ္ဂလာန်ထေရ်က ရဟန်းတို့အား ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၂၊၄၅၉။ သံ၊မြန်၊၂၊၄၅၃-၄။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၆-မောဂ္ဂလ္လာနသံယုတ္တ၊ စတုတ္ထသုတ်။
စတုတ္ထဈာန်နှင့်ဆက်စပ်၍ ရရှိပုံ၊ ဘုရားရှင် ချီးမြှောက်တော်မူပုံ၊ မဟာဘိညပတ္တဖြစ်ပုံကို ရဟန်းတို့အား အရှင်မောဂ္ဂလာန် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၃၊၂၆၇။ သံ၊မြန်၊၃၊၂၆၉။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၈-အနုရုဒ္ဓသံယုတ္တ၊ ဒုတိယဝဂ္ဂ၊ ဧကာဒသမသုတ်။
သတိပဋ္ဌာန်လေးပါးတရားတို့ကို ပွားများခြင်း ကြိမ်ဖန်များစွာ အလေ့အလာ ပြုခြင်းကြောင့် ဈာန ဝိမောက္ခ သမာဓိ သမာပတ္တိ သံကိလေသ ဝေါဒါနဝုဋ္ဌာနတို့ကို မှန်ကန်သည့်အတိုင်း ကွဲကွဲပြားပြား သိနိုင်၏ဟု ရဟန်းတို့အား အရှင်အနုရုဒ္ဓါ မထေရ် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၃၊၂၆၈။ သံ၊မြန်၊၃၊၂၇၁။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၉-ဈာနသံယုတ္တ၊ ၁-ဂင်္ဂါပေယျာလဝဂ္ဂ၊ ပဌမ ... ဒွါသမသုတ်။
ဂင်္ဂါမြစ်သည် အရှေ့ဖက်သို့ ညွတ်ယိမ်းကိုင်းရှိုင်း စီးဆင်းသွားသကဲ့သို့ ရူပါဝစရဈာန်လေးပါးတို့ကို ပွားများသည်ရှိသော် ကြိမ်ဖန်များစွာ အလေ့အလာ , ပြုအပ်သည်ရှိသော် နိဗ္ဗာန်သို့ ညွတ်လိမ်းကိုင်းရှိုင်းလေတော့၏ဟု ဈာန်တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ ဖြစ်စေပုံ ပွားများပုံကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၁၊၄၁၂-၅။ သံ၊မြန်၊၁၊၄၀၁-၅။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၆၂။ သံ၊ဋီ၊၂၊၁၆၂။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၅-ကဿပသံယုတ္တ၊ နဝမသုတ်။
ငါဘုရားသည် သမာပတ်(၈)ပါး, အဘိညာဉ်(၅)ပါး, စေတောဝိမုတ္တိ ပညာဝိမုတ္တိတို့ကို အလိုရှိသလို ဝင်စားနိုင် သိတော်မူနိုင်သကဲ့သို့ ကဿပသည်လည်း ယင်းတို့ကို အလိုရှိသလို ဝင်စားနိုင်၊ သိနိုင်ပေ၏ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၄၃၁။ သံ၊မြန်၊၂၊၄၂၆။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၂-ဝေဒနာသံယုတ္တ၊ ၃-အဋ္ဌသတ ပရိယာယဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
ဝေဒနာ, ဝေဒနာသမုဒယ, ဝေဒနာနိရောဓ, ဝေဒနာနိရောဓဂါမိနီပဋိပဒါ, ဝေဒနာယအဿဒ, အာဒီနဝ, နိဿရဏဟူသော ပုဗ္ဗေအနနုဿုတ ဓမ္မတို့၌ စက္ခု, ဉာဏ, ပညာ, ဝိဇ္ဇာ, အာလောက-တို့ဖြစ်ပုံကို ရဟန်းတို့အား တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၃၊၂၂၅-၆။ သံ၊မြန်၊၃၊၂၂၈-၉။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၇-ဣဒ္ဓိပါဒသံယုတ္တ၊ နဝမသုတ်။
ဆန္ဒသမာဓိပ္ပဓာန သင်္ခါရသမန္နာဂတ ဣဒ္ဓိပါဒ, ဝီရိယသမာဓိပ္ပဓာန သင်္ခါရ သမန္နာဂတ ဣဒ္ဓိပါဒ, စိတ္တသမာဓိပ္ပဓာနသင်္ခါရသမန္နာဂတ ဣဒ္ဓိပါဒ, ဝီမံသာ ဓိပတိပ္ပဓာနသင်္ခါရသမန္နာဂတဣဒ္ဓိပါဒဟုလည်းကောင်း၊ ယင်းဣဒ္ဓိဒါဒတို့ကို ပွားအပ်၏ဟုလည်းကောင်း ပုဗ္ဗေအနနုဿုတဓမ္မတို့၌ စက္ခု, ဉာဏ, ပညာ, ဝိဇ္ဇာ အာလောကတို့ဖြစ်ပေါ်လာပုံကို တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၁၊၂၈၈-၂၉၀။ သံ၊မြန်၊၁၊၂၇၄-၇။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၆၂။ သံ၊ဋီ၊၂၊၇၇-၉။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-နိဒါနသံယုတ္တ၊ ၄-ကဠာရခတ္တိယဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
ဇရာမရဏမှ သင်္ခါရအထိ (၁၁)ပါးသော ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒဓမ္မတို့တွင် တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ၌ သစ္စဉာဏ် မဂ်ဉာဏ် ပစ္စဝေက္ခဏာဉာဏ်တို့ဖြစ်ပုံ အတိတ် ကာလ, အနာဂတ်ကာလ သမဏ, ဗြာဟ္မဏများသည် ဤပဋိစ္စသမုပ္ပါဒဓမ္မတို့၌ ငါဘုရား ထူးသောဉာဏ်ဖြင့် သိသလို သစ္စဉာဏ်, မဂ်ဉာဏ်, ပစ္စဝေက္ခဏာဉာဏ်တို့ဖြင့် သိကြသည်။ ဓမ္မဉာဏဟူသော မဂ်ဉာဏ်, အနွယဉာဏဟူသော ပစ္စဝေက္ခဏာ ဉာဏ်(၂)ပါး သန့်ရှင်း စင်ကြယ်ဖြူစင်သော အရိယာသာဝကကို ဒိဋ္ဌိသမ္ပန္န, ဒဿနသမ္ပန္န, အာဂတော ဣမံ သဒ္ဓမ္မံ, ပဿတိ ဣမံ သဒ္ဓမ္မံ, သေက္ခဉာဏေန သမန္နာဂတ, ဓမ္မသောတသမာပန္န, အရိယနိဗ္ဗေဓိကပည, အမတဒွါရံ အာဟစ္စ တိဋ္ဌတိပုဂ္ဂိုလ်ဟု ဆိုအပ်ပုံကို ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒဓမ္မ တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ အကျယ်ဝေဖန်၍ ဉာဏဝတ္ထု(၄၄)ပါးတို့ကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ သိသင့်သော အဓိပ္ပါယ်များကို အကျယ်ဖွင့်ဆို ထားပါသည်။
-သံ၊၁၊၂၉၀-၁။ သံ၊မြန်၊၁၊၂၇၇-၈။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၆၃။ သံ၊ဋီ၊၂၊၇၉။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-နိဒါနသံယုတ္တ၊ ၄-ကဠာရခတ္တိယဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
အထက်သုတ်ပါ ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒဓမ္မ(၁၁)ပါးတို့တွင် တစ်ပါးစီတစ်ပါးစီ၌ ဇာတိကြောင့် ဇရာမရဏဖြစ်၏ဟု သိသောဉာဏ်, ဇာတိမရှိလျှင် ဇရာမရဏ မရှိနိုင်ဟု သိသောဉာဏ်, အတိတ်ကာလ၌ယင်းဉာဏ်(၂)ပါး, အနာဂတ်ကာလ၌ ယင်းဉာဏ် (၂)ပါး၊ ယင်းဓမ္မဌိတိဉာဏ်ကိုခယဓမ္မ, ဝယဓမ္မ, ဝိရာဂဓမ္မ, နိရောဓဓမ္မဟု သိသော ဉာဏ်ဟု (၇)ပါးစီပွားရကား ဉာဏဝတ္ထု (၁၁x ၇)= ၇၇ပါးတို့ကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် အကျယ်အားဖြင့် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ မှတ်သားဖွယ်ရာများကို ဖွင့်ဆိုထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၁၊၁၀၄။ အံ၊မြန်၊၁၊၁၂၂။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၇၃-၄။ အံ၊ဋီ၊၂၊၇၇-၈
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ တိကနိပါတ၊ ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၂-ရထကာရဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
သာသနာတော်နှင့် မလျော်သော ကာယဒုစရိုက်)ကံ, ဝစီ(ဒုစရိုက်)ကံ, မနော(ဒုစရိုက်)ကံဟူသော တရားသုံးမျိုးတို့ကို ဆောက်တည် ကျင့်သုံးစေသော ထင်ရှားကျော်ကြားသောရဟန်းသည် ဗဟုဇနအဟိတာယ, ဗဟုဇနဒုက္ခာယ, ဗဟုနော ဇနဿ အနတ္ထာယ ဒေဝမနုဿာနံ အဟိတာယ ဒုက္ခာယဖြစ်ပုံ။ သာသနာတော်နှင့်လျော်သော ကာယ(သုစရိုက်)ကံ, ဝစီ(သုစရိုက်)ကံ, မနောကံ တရားဟူသော (၃)ပါးသောဓမ္မတို့ကို ကျင့်သုံး ဆောက်တည်စေသော ထင်ရှားကျော်ကြားသော ရဟန်းတော်သည် ဗဟုဇနဟိတာယ, ဗဟုဇနသုခါယ, ဗဟုနော ဇနဿ အတ္ထာယ ဒေဝမနုဿာနံ ဟိတာယ သုခါယဖြစ်ပုံကို ကဏှပက္ခ, သုက္ခပက္ခအားဖြင့် ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ဖွင့်ဆိုချက်များ ရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၁၊၃၀၂-၃။ သံ၊မြန်၊၁၊၂၉၀-၁။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၆၉-၇၀။ သံ၊ဋီ၊၂၊၈၈။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-နိဒါနသံယုတ္တ၊ ၅-ဂဟပတိဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
စက္ခုပသာဒ၊ ရူပါရုံကိုစွဲ၍ စက္ခုဝိညာဏ်ဖြစ်ပုံ၊ ထိုတရား(၃)ပါး ပေါင်းဆုံမှုသည် ဖဿ, ဖဿကြောင့် ဝေဒနာ၊ ဝေဒနာကြောင့် တဏှာ၊ တဏှာကြောင့် ဥပါဒါန်၊ ဥပါဒါန်ကြောင့် ဘဝ၊ ဘဝကြောင့် ဇာတိ၊ ဇာတိကြောင့် ဇရာ မရဏ၊ သောက ပရိဒေဝ ဒုက္ခ ဒေါမနဿ ဥပါယာသ-ဟူသော ဒုက္ခအားလုံး ဖြစ်ပေါ် လာပုံကိုလည်းကောင်း၊ တဏှာအကြွင်းမဲ့ချုပ်လျှင် ဥပါဒါန်ချုပ်၊ ဥပါဒါန်ချုပ်လျှင် ကမ္မဘဝချုပ်၊ ကမ္မဘဝချုပ်လျှင် ဇာတိချုပ်၊ ဇာတိချုပ်လျှင် ဇရာ-မရဏချုပ်၊ ဇရာ-မရဏချုပ်လျှင် သောက ပရိဒေဝ ဒုက္ခ ဒေါမနဿ ဥပါယာသတို့ အကြွင်း မဲ့ ချုပ်ကုန်၏ဟု အဇ္ဈတ္တိကာယတန (၆)ပါး, ဗဟိဒ္ဓါယတန(၆)ပါး, ဝိညာဏ်(၆)ပါး ဖဿအစရှိသော ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ်တရားတို့ ဖြစ်ပေါ်ပုံ ချုပ်ပျောက်ပုံ (အနုလုံ/ပဋိလုံ)ကို ဘုရားရှင် ဉာတိကရွာ အုတ်ကျောင်း၌ ဟောတော်မူပါသည်။ အနီး၌ တရားတော်ကို နာယူနေသော ရဟန်းတစ်ပါးအား ဤဓမ္မပရိယာယကို သင်ယူဆောင်ထားလော့၊ ဤဓမ္မပရိယာယသည် အတ္ထသံဟိတ၊ အာဒိဗြဟ္မစရိယကဖြစ်၏ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ဖွင့်ဆိုချက်များ ရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၄၄၅-၆။ သံ၊မြန်၊၂၊၄၄၁-၂။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၃-မာတုဂါမသံယုတ္တ၊ ၃-ဗလဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
ပြုအပ်ဖူးသောကောင်းမှုမရှိ (ဘုန်းကံနည်းပါး)သောမာတုဂါမသည်
(၁) သင့်လျော်လျောက်ပတ်သောအမျိုး၌ဖြစ်ရခြင်း။
(၂) သင့်လျော်လျောက်ပတ်သော (လင်ယောက်ျား)အိမ်သို့သွားရခြင်း။
(၃) ရန်သူ(မယားငယ်) မရှိသောအိမ်၌ နေရခြင်း။
(၄) သားရတနာဖွားမြင်ခြင်း။ ။
(၅) လင်ယောက်ျားကို လွှမ်းမိုး၍ မိမိအလိုအတိုင်း ဖြစ်စေနိုင်ခြင်း။ ဟူသော တရားငါးမျိုးကို ရနိုင်ခဲ၏။
ပြုအပ်ဖူးသောကောင်းမှု (ဘုန်းကံ)ရှိသောမာတုဂါမသည်
(၁) သင့်လျော်လျောက်ပတ်သော အမျိုး၌ ဖြစ်ရခြင်း။
(၂) သင့်လျော်လျောက်ပတ်သော (လင်ယောက်ျား) အိမ်သို့သွားရခြင်း။
(၃) ရန်သူ(မယားငယ်) မရှိသောအိမ်၌ နေရခြင်း။
(၄) သားရတနာဖွားမြင်ခြင်း။
(၅) လင်ယောက်ျားကို လွှမ်းမိုး၍ မိမိအလိုအတိုင်း ဖြစ်စေနိုင်ခြင်း။ ဟူသော တရားငါးမျိုးကို ရလွယ်နိုင်ပေ၏ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၃၊၂၆၆။ သံ၊မြန်၊၃၊၂၆၈။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၈-အနုရုဒ္ဓသံယုတ္တ၊ ၂-ဒုတိယဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
ငါ့ရှင်တို့ ငါသည် သတိပဋ္ဌာန်လေးပါးတို့ကို ပွားများအပ် ကြိမ်ဖန်များစွာ အလေ့အလာပြုအပ်သောကြောင့် အကြောင်းဟုတ်သည်ကိုလည်း အကြောင်း ဟုတ်သောအားဖြင့်၊ အကြောင်းမဟုတ်သည်ကိုလည်း အကြောင်းမဟုတ်သောအားဖြင့် အမှန်အတိုင်း ကွဲကွဲပြားပြား သိနိုင်ပေ၏ဟု ရဟန်းတော်တို့အား ကောသလ နိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ အရှင်အနုရုဒ္ဓါမထေရ်မြတ် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၁၊၄၃၃-၄။ အံ၊မြန်၊၁၊၇၄၆-၇။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၂၉-၃၃၀။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ တတိယပဏ္ဏာသက၊ (၁၂)၂-ကေသိဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
(၁) ပြုလုပ်ရန် နှစ်သက်ဖွယ်မရှိ၊ ပြုလုပ်သည်ရှိသော် အကျိုးမဲ့ဖြစ်နိုင်သော အရာဌာန။
(၂) ပြုလုပ်ရန် နှစ်သက်ဖွယ်မရှိ၊ ပြုလုပ်သည်ရှိသော် အကျိုးရှိနိုင်သော အရာဌာန။
(၃) ပြုလုပ်ရန် နှစ်သက်ဖွယ်ရှိ ပြုလုပ်သည်ရှိသော် အကျိုးမဲ့ဖြစ်နိုင်သော အရာဌာန။
(၄) ပြုလုပ်ရန် နှစ်သက်ဖွယ်ရှိ၊ ပြုလုပ်သည်ရှိသော် အကျိုးရှိနိုင်သော အရာဌာန။ ဟု အကြောင်း(အရာဌာန) လေးမျိုးရှိပုံ။
(၁) ဌာန(၂)မျိုးလုံး မပြုအပ် မပြုသင့် မပြုထိုက်ဟုသိ၏။
(၂) ဌာန (၂)မျိုး၌
(က) မိုက်မဲသောပုဂ္ဂိုလ်သည် မပြုလုပ်၊ မပြုလုပ်ခြင်းကြောင့် အကျိုးမဲ့ခြင်းငှါ ဖြစ်၏။
(ခ) ပညာရှိသောပုဂ္ဂိုလ်သည် ပြုလုပ်၏။ ပြုလုပ်ခြင်းကြောင့် အကျိုးကိုပြုခြင်းငှါ ဖြစ်၏။
(၃) ဌာန (၂)မျိုး၌
(က) မိုက်မဲသောပုဂ္ဂိုလ်သည် ပြုလုပ်၏။ ပြုလုပ်ခြင်းကြောင့် အကျိုးမဲ့ခြင်းငှါ ဖြစ်၏။
(ခ) ပညာရှိသောပုဂ္ဂိုလ်သည် မပြုလုပ်၊ မပြုလုပ်ခြင်းကြောင့် အကျိုးကိုပြုခြင်းငှါ ဖြစ်၏။
(၄) ဌာန (၂)မျိုးလုံး ပြုလုပ်အပ်၊ ပြုလုပ်သင့်၊ ပြုလုပ်ထိုက်၏ဟု သိ၏။ ဟု အရာဌာနလေးမျိုးရှိပုံကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အဋ္ဌကထာ၌ ပထမအရာဌာန(အကြောင်း)သည် သတ္တဝါများလိမ့်ကျသေစေရန် တွင်းတူးခြင်း၊ ငါးဖမ်းခြင်း၊ အိမ်ခြံစပ်ကို ဖျက်ဆီး(၍လုယက်)ခြင်း အစရှိသော ဆင်းရဲခြင်း ပင်ပန်းခြင်းနှင့်တကွဖြစ်သော မကောင်းမှုဖြစ်ကြောင်း။
-ဒုတိယအရာဌာန (အကြောင်း)သည် ညီမျှစွာ အသက်မွေးကြောင်း ပြုကုန်သောလူတို့၏ ပန်းမှိုက်သွန်လုပ်ငန်း၊ အင်္ဂတေထောင်းထုခြင်း၊ (ပန်းရန်)လုပ်ငန်း၊ အိမ်မိုးခြင်းလုပ်ငန်း၊ သန့်ရှင်းရေးလုပ်ငန်း များဖြစ်ကြောင်း။
-တတိယအရာဌာန (အကြောင်း)သည် သေရည်အရက်သောက်ခြင်း၊ နံ့သာလိမ်းခြင်း၊ ပန်းပန်ခြင်းအစရှိသော သာယာဖွယ်၏ အစွမ်းအားဖြင့်ဖြစ်သော သူတစ်ပါးအသက်ကိုသတ်ခြင်း အစရှိသော လုပ်ငန်းများဖြစ်ကြောင်း။
-စတုတ္ထအရာဌာန (အကြောင်း)သည် တရားနာရန်သွားသောအခါ၌ သန့်ရှင်းစင်ကြယ်စွာ ဝတ်ရုံခြင်း၊ ပန်း, နံ့သာ အစရှိသည်တို့ကိုယူ၍ ယူ၍သွားခြင်း၊ စေတီတော်ကို ရှိခိုးခြင်း၊ ဗောဓိပင်ကို ရှိခိုးခြင်း၊ ကောင်းမြတ်သောတရားတော်ကို နာယူခြင်း အစရှိသော ဝမ်းမြောက်ဝမ်းသာ ဖြစ်သော ကုသိုလ်ကောင်းမှုတို့ဖြစ်ကြောင်း ဖွင့်ပြထားပါသည်။
-အံ၊၁၊၅၀၇-၅၁၁။ အံ၊မြန်၊၁၊၅၂၂-၅။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၆၅-၆။ အံ၊ဋီ၊၂၊၃၆၂-၃။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ စတုတ္ထပဏ္ဏာသက၊ (၂၀) ၅-မဟာဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
(၁) ကိုယ်ကျင့်သီလရှိ/မရှိကို အတူတကွ ပေါင်းသင်းကြည့်မှ သိနိုင်မည်။
(၂) သန့်ရှင်းစင်ကြယ်သူ ဟုတ်/မဟုတ်ကို စကားပြောကြည့်လျှင် သိနိုင်မည်။
(၃) အစွမ်းသတ္တိ ရှိ/မရှိကို ဘေးအန္တရာယ် ကြုံတွေ့သည့်အခါ သိနိုင်သည်။
(၄) အသိပညာ၊ အတတ်ပညာ ရှိ/မရှိကို ဆွေးနွေးကြည့်လျှင် သိနိုင်သည်။
ထိုသို့ပင် သိနိုင်သည်ဆိုသော်လည်း ထိုလေးမျိုးကို ကြာရှည်စွာ လေ့လာမှ အမှန်ကိုသိမည်။ အချိန်ကာလအနည်းငယ်ဖြင့် မသိနိုင်ပါ။ သို့သော်လည်း နှလုံးသွင်း ဆင်ခြင်တတ်သူသည်သာ သိနိုင်သည်။ နှလုံးသွင်းဆင်ခြင်မှုမရှိလျှင် မသိနိုင်ပါ။ သို့သော်လည်း သိနိုင်သော ဉာဏ်ပညာရှိသူမှသာ သိနိုင်သည်။ ဉာဏ်ပညာမရှိလျှင် မသိနိုင်ပါ။ ဟု ထိုလေးမျိုးကို တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ အကျယ်ဝေဖန်၍ ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင်ဟောတော်မူပါသည်။
ဤအကျဉ်းချုပ်ဒေသနာတော်ကို (သံ၊၁၊၇၈)၌ ကောသလဘုရင်အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူပါသည်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ မှတ်သားဖွယ်ပုဒ်များကို ဖွင့်ဆိုထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၃၊၇၆။ သံ၊မြန်၊၃၊၈၀။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၈၆။ သံ၊ဋီ၊၂၊၄၂၅။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၂-ဗောဇ္ဈင်္ဂသံယုတ္တ၊ ၃-ဥဒါယိဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
ကာမရာဂ, ဗျာပါဒ, ထိနမိဒ္ဓ, ဥဒ္ဓစ္စကုက္ကုစ္စ, ဝိစိကိစ္ဆာ-ဟူသော နီဝရဏတရား ငါးပါးတို့၏ အာရုံ(အကြောင်း)တရားတို့ကို နှလုံးသွင်းခြင်း၊ ကြိမ်ဖန်များစွာ အလေ့ အလာပြုခြင်းကြောင့် မဖြစ်သေးသော ယင်းနီဝရဏတရားတို့ ဖြစ်ပေါ်လာကုန်၏။ ဖြစ်ပြီးသော နီဝရဏတရားတို့ အလွန်များပြားစွာ ပြန့်ပွားလာကုန်၏။
ဗောဇ္ဈင် (၇)ပါးတို့၏ အာရုံဖြစ်သောတရားတို့ကို နှလုံးသွင်းခြင်း၊ ကြိမ်ဖန်များစွာဖြစ်ပွားရန် အလေ့အလာပြုခြင်းကြောင့် မဖြစ်သေးသော ဗောဇ္ဈင်တရားတို့ ဖြစ်ပေါ် လာကုန်၏။ ဖြစ်ပြီးသောဗောဇ္ဈင်တရားတို့ ဘာဝနာပြည့်စုံခြင်းသို့ ရောက်ကုန်၏ဟု နီဝရဏတစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ၊ ဗောဇ္ဈင်(၇)ပါး တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီကို ဝေဖန်၍ ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ဖွင့်ဆိုချက် အနည်းငယ်သာ ရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၃၊၃၃၂-၄။ အံ၊မြန်၊၃၊၃၃၁-၃။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဒသကနိပါတ၊ ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ (၆)၁-သမစိတ္တဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
ကုသိုလ်တရားတို့၌ တည်နေခြင်းကိုပင် ချီးမွမ်းတော်မမူကြောင်း၊ ဆုတ်ယုတ် နေလျှင် အဘယ်ဆိုဖွယ်ရာရှိအံ့နည်း?
ကုသိုလ်တရားတို့ တိုးပွားနေခြင်းကိုသာလျှင် ငါဘုရား ချီးမွမ်းတော်မူကြောင်း တည်နေမှု၊ ဆုတ်ယုတ်မှုတို့ကို ချီးမွမ်းတော်မမူကြောင်း။
သဒ္ဓါ၊ သီလ၊ သုတ၊ စာဂ၊ ပညာ၊ ပဋိဘာနတရားတို့၌ မတည်သော ယင်းတရားတို့ တိုးပွားမနေသောရဟန်းသည် ကုသိုလ်တရားတို့၌ မတည်တံ့၊ မတိုးပွားပဲ ဆုတ်ယုတ်နေလေသည်။
ယင်းတရား(၆)ပါးတို့ မဆုတ်ယုတ်၊ မတိုးပွားသောရဟန်းသည် ကုသိုလ် တရားတို့၌ တည်တံ့နေ၏။ မဆုတ်ယုတ်၊ မတိုးပွားပေ။
ယင်းတရား(၆)ပါးတို့ မတည်တံ့၊ မဆုတ်ယုတ်သောရဟန်းသည် ကုသိုလ် တရားတို့၌ တိုးပွားနေသောရဟန်းဖြစ်သည်။
ပရစိတ္တပရိယာယကုသလပုဂ္ဂိုလ်မဖြစ်ဘဲ “သစိတ္တပရိယာယကုသလ”ပုဂ္ဂိုလ် ဖြစ်အောင် အားထုတ်ရမည်။ သစိတ္တပရိယာယကုသလပုဂ္ဂိုလ်ဖြစ်အောင် အားထုတ်ပုံ အကျယ်ကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၂၃၁။ သံ၊မြန်၊၂၊၂၂၂။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၃-ဈာနသံယုတ္တ၊ ၂၀-မှ ၂၇-အထိ၊ သုတ်ပေါင်း (၈)သုတ်။
(၁) သမာဓိသ္မိံ ဌိတိကုသလ န ဝုဋ္ဌာနကုသလဈာယီပုဂ္ဂိုလ်၊
(၂) သမာဓိသ္မိံ ဝုဋ္ဌာနကုသလ န ဌိတိကုသလဈာယီပုဂ္ဂိုလ်၊
(၃) သမာဓိသ္မိံ နေဝဌိတိကုသလ န ဝုဋ္ဌာနကုသလဈာယီပုဂ္ဂိုလ်၊
(၄) သမာဓိသ္မိံ ဌိတိကုသလ ဝုဋ္ဌာနကုသလဈာယီပုဂ္ဂိုလ်၊
(၁) ဌိတိမူလကဝုဋ္ဌာနသုတ္တ၊
(၂) ဌိတိမူလက ကလ္လိတသုတ္တ၊
(၃) ဌိတိမူလက အာရမ္မဏသုတ္တ၊
(၄) ဌိတိမူလက ဂေါစရသုတ္တ၊
(၅) ဌိတိမူလက အဘိနီဟာရသုတ္တ၊
(၆) ဌိတိမူလက သက္ကစ္စကာရီသုတ္တ၊
(၇) ဌိတိမူလက သာတစ္စကာရီသုတ္တ၊
(၈) ဌိတိမူလက သပ္ပါယကာရီသုတ္တ၊ တို့ဖြစ်သည်။ ဌိတိကို မူလဝုဋ္ဌာန၊ ကလ္လိတ၊ အာရမ္မဏ၊ ဂေါစရ၊ အဘိနီဟာရ၊ သက္ကစ္စကာရီ၊ သာတစ္စကာရီ၊ သပ္ပါယကာရီတို့ကို မူလီထား၍ စာပိုဒ် (၆၆၂)သုတ် ကဲ့သို့ အသီးအသီးကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၂၊၃၃။ အံ၊မြန်၊၂၊၄၇ဝ-၁။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၃၈။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဆက္ကနိပါတ၊ ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ ၇-ဒေဝတာဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
ကာမစ္ဆန္ဒ, ဗျာပါဒ, ထိနမိဒ္ဓ, ဥဒ္ဓစ္စကုက္ကုစ္စ, ဝိစိကိစ္ဆာ-ဟူသော နီဝရဏငါးပါး နှင့် ကာမဂုဏ်၏အပြစ်ကို ဉာဏ်ပညာဖြင့် မှန်ကန်စွာ မသိမမြင်ခြင်းဟူသော တရား (၆)ပါးတို့ကို မပယ်မစွန့်နိုင်လျှင် ပဌမဈာန်ကိုရ၍နေခြင်းငှါ မဖြစ်နိုင်။ ထိုတရား (၆)ပါးတို့ကို ပယ်စွန့်နိုင်လျှင် ပဌမဈာန်ကိုရ၍နေခြင်းငှါ ဖြစ်ထိုက် ၏ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၂၊၃၇၄။ အံ၊မြန်၊၂၊၄၇၁-၂။ ကာမဝိတက်၊ ဗျာပါဒဝိတက်၊ ဝိဟိံသဝိတက်၊ ကာမသညာ၊ ဗျာပါဒသညာ၊ ဝိဟိံသသညာ ဟူသော တရား(၆)ပါးတို့ကို မပယ်မစွန့်နိုင်လျှင် ပဌမဈာန်ကိုရ၍ နေခြင်းငှါ မဖြစ်နိုင်။
ထိုတရား (၆)ပါးတို့ကို ပယ်စွန့်နိုင်သောသူသည် ပဌမဈာန်ကို ရ၍နေခြင်းငှါ ဖြစ်ထိုက်၏ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၃၊၇၇-၈။ သံ၊မြန်၊၃၊၈၂။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၈၆။ သံ၊ဋီ၊၂၊၄၂၆။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၂-ဗောဇ္ဈင်္ဂသံယုတ္တ၊ ၃-ဥပါလိဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
တဏှက္ခယမဂ္ဂ၊ တဏှက္ခယပဋိပဒါသည် ဗောဇ္ဈင်(၇)ပါးဖြစ်သည်။ ဗောဇ္ဈင် (၇)ပါးကို အဘယ်သို့ပွားများလျှင် အဘယ်သို့ ကြိမ်ဖန်များစွာ အလေ့အလာပြုလျှင် တဏှာကုန်ခြင်းငှါ ဖြစ်ပါသနည်းဟု ဥဒါယီထေရ်က မေးလျှောက်သဖြင့် ဗောဇ္ဈင် (၇)ပါးကို ဝိဝေကနိဿိတ၊ ဝိရာဂနိဿိတ၊ နိရောဓနိဿိတ၊ ဝေါဿဂ္ဂပရိဏာမီ၊ ဝိပုလ၊ မဟဂ္ဂတ၊ အပ္ပမာဏ၊ အဗျာပဇ္ဇ ဖြစ်အောင်ပွားများသော ယောဂီသည် တဏှာကို ပယ်နိုင်၏။ တဏှာကို ပယ်နိုင်ခြင်းကြောင့် (တဏှာကြောင့်ဖြစ်သော) ကံကို ပယ်နိုင်၏။ ကံကိုပယ်နိုင်ခြင်းကြောင့် (ဝဋ်)ဆင်းရဲကို ပယ်နိုင်၏ဟု ဗောဇ္ဈင်တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ ပွားများပုံကို ဟောကြားတော်မူပြီး တဏှာကုန်ခြင်းကြောင့် ကံကုန်၏။ ကံကုန် ခြင်းကြောင့် (ဝဋ်)ဆင်းရဲကုန်၏ဟု အရှင်ဥဒါယီထေရ်အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ဖွင့်ဆိုချက်များ ရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၁၊၃၆။ သံ၊မြန်၊၁၊၃၆။ သံ၊ဋီ၊၁၊၁၃၂။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-ဒေဝတာသံယုတ္တ၊ ၇-အဒ္ဓဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
အညတရနတ်သား၏ လျှောက်ထားချက်အရ လောကကို တဏှာသည် ဆောင်အပ်၏။ တဏှာဖြင့် ဆွဲငင်အပ်၏။ အလုံးစုံသော (တဏှာနှင့်စပ်) သူတို့သည် တဏှာဟူသော တစ်ခုတည်းသောဓမ္မ၏အလိုသို့ လိုက်ပါနေကြရကုန်၏ဟု ဘုရားရှင် ဖြေကြားတော်မူသည့်သုတ်။
သံ၊၁၊၄၄၁။ သံ၊မြန်၊၁၊၄၃၁။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၉၆။ သံ၊ဋီ၊၂၊၁၇၉။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၇-ရာဟုလသံယုတ္တ၊ ပဌမဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
ရူပတဏှာအစရှိသော တဏှာ(၆)ပါးတရားတို့ကို တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ အနတ္တ လက္ခဏသုတ် ဒေသနာတော်အတိုင်း အရှင်ရာဟုလာအား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၂၊၁၉၂။ သံ၊မြန်၊၂၊၁၈၃။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၅-ဥပ္ပါဒသံယုတ္တ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
-ရူပတဏှာအစရှိသော တဏှာ (၆)ပါး၏ ဥပ္ပါဒသည် ဒုက္ခ၏ဥပ္ပါဒ။
-ရူပတဏှာအစရှိသော တဏှာ (၆)ပါး၏ ဌိတိသည် ရောဂါတို့၏ဌိတိ။
-ရူပတဏှာအစရှိသော တဏှာ (၆)ပါး၏ ပါတုဘာဝသည် ဇရာမရဏ၏ ပါတုဘာဝ။
-ရူပတဏှာအစရှိသော တဏှာ (၆)ပါး၏ နိရောဓသည် ဒုက္ခ၏နိရောဓ။
-ရူပတဏှာအစရှိသော တဏှာ (၆)ပါး၏ ဝူပသမသည် ရောဂါတို့၏ ဝူပသမ။
-ရူပတဏှာအစရှိသော တဏှာ (၆)ပါး၏ အတ္ထင်္ဂမသည် ဇရာမရဏ၏ အတ္ထင်္ဂမ။ ဖြစ်ပုံကို တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၂၊၁၉၆။ သံ၊မြန်၊၂၊၁၈၆။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၆-ကိလေသသံယုတ္တ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
ရူပတဏှာအစရှိသော တဏှာ(၆)ပါးတို့၌ (ဖြစ်သော) ဆန္ဒရာဂသည် စိတ်၏ ဥပက္ကိလေသတည်း။ ဤတဏှာတရား (၆)ပါးတို့၌ စိတ်၏ဥပက္ကိလေသကို ပယ်ပြီးသောအခါ စိတ်သည် နေက္ခမ္မ၌ ညွတ်ကိုင်း၏။ နေက္ခမ္မ၌ ပွားများအပ် ထုံအပ်သော စိတ်သည် ထူးသောဉာဏ်ဖြင့်သိ၍ မျက်မှောက်ပြုအပ်သောတရားတို့၌ပြုရန် သင့်လျော်သည်ဖြစ်၍ထင်၏ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၃၊၅၃။ သံ၊မြန်၊၃၊၅၇။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-မဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၇-ဧသနာဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
ကာမတဏှာ၊ ဘဝတဏှာ၊ ဝိဘဝတဏှာဟူသော တဏှာသုံးပါးတို့ကို ထူးသောဉာဏ်ဖြင့် သိမြင်ရန်၊ ပိုင်းခြား၍သိမြင်ရန် ယင်းတို့ကို ကုန်စေရန် ပယ်စွန့်နိုင်ရန် အဋ္ဌင်္ဂိကအရိယာမဂ်ကို ဝိဝေကနိဿိတ, ဝိရာဂနိဿိတ, နိရောဓနိဿိတ, ဝေါဿဂ္ဂပရိဏာမီဖြစ်အောင် ပွားများရမည်ဟု အရိယာမဂ် တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ ပွားများရန် ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၁၊၅၃၂-၄။ အံ၊မြန်၊၁၅၄၈-၉။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၈၅-၈။ အံ၊ဋီ၊၂၊၃၈၂-၅။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ စတုတ္ထပဏ္ဏာသက (၂၀)၅-မဟာဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
တဏှာသည် လွှမ်းမိုးနှိပ်စက်အပ်သော ထက်ဝန်းကျင်မှ မြှေးယှက်ထားအပ်သောကြောင့် ရက်ကန်းသည်တို့၏ ချည်ထွေးကဲ့သို့လည်းကောင်း၊ စာပေါင်းသိုက်ကဲ့ သို့လည်းကောင်း၊ ဖြူဆံမြက် ဗြိတ်မြက်ကဲ့သို့ဖြစ်နေသော ဤသတ္တလောကသည် အပါယ၊ ဒုဂ္ဂတိ၊ ဝိနိပါတဖြစ်သော သံသရာဝဋ်ဆင်းရဲကို မလွန်မြောက်နိုင်။ ကွန်ယက် နှင့်တူသော ရွှေ့ပြောင်းလှည့်လည်တတ် ကပ်ငြိတတ်သောတဏှာဟူသည် တဏှာ ဝိစရိုက်တရား (၁၀၈)ပါးတို့ပေတည်း။ အဇ္ဈတ္တခန္ဓာငါးပါးကို စွဲ၍ဖြစ်သော တဏှာဝိစရိုက်တရား (၁၈)ပါး၊ ဗဟိဒ္ဓခန္ဓာ ငါးပါးကို စွဲ၍ဖြစ်သော တဏှာဝိစရိုက်တရား (၁၈)ပါး၊ နှစ်ခုပေါင်းလိုက်လျှင် ပစ္စုပ္ပန် တဏှာဝိစရိုက်တရား (၃၆)ပါး၊ အတိတ်တဏှာဝိစရိုက်တရား (၃၆)ပါး၊ အနာဂတ် တဏှာဝိစရိုက်တရား (၃၆)ပါးအားဖြင့် တဏှာဝိစရိုက်တရား (၁၀၈)ပါး ဖြစ်နေပုံကို ဘုရားရှင်က ရဟန်းတို့အား ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ဖွင့်ဆိုချက်များ ရှိပါသည်။
-အံ၊၂၊၃၈၇။ အံ၊မြန်၊၂၊၄၈၈-၉။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဆက္ကနိပါတ၊ ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ ၁၀-အာနိသံသဝဂ္ဂ၊ ဧကာဒသမသုတ်။
ကာမတဏှာ ဘဝတဏှာ ဝိဘဝတဏှာဟူသော တဏှာသုံးပါး၊ မာန ဩမာန အတိမာနဟူသော မာနသုံးပါးတို့ကို ပယ်ပြီးသောရဟန်းကို တဏှာကို အရဟတ္တမဂ်ဖြင့် ဖြတ်ပြီးသူ၊ သံယောဇဉ်တို့ကို လွန်မြောက်ပြီးသူ၊ မာနကို အရဟတ္တ မဂ်ဖြင့် အကြွင်းမဲ့ပယ်ခြင်းကြောင့် ဝဋ်ဆင်းရဲ၏အဆုံးကို ပြုပြီးသူဟု ဆိုအပ်ကြောင်း ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၃၊၃၄၈-၃၅၀။ အံ၊မြန်၊၃၊၃၄၆-၉။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဒသကနိပါတ၊ ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ (၇)၂-ယမကဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
ဘဝတဏှာ၏ ရှေးအစွန်းသည် မထင်ရှား၊ ထိုသို့ မထင်ရှားသော်လည်း ဘဝတဏှာ၏အကြောင်းကား အဝိဇ္ဇာ၊ အဝိဇ္ဇာ၏အကြောင်းကား နီဝရဏငါးပါး၊ နီဝရဏငါးပါး၏အကြောင်းကား ဒုစရိုက်သုံးပါး၊ ဒုစရိုက်သုံးပါး၏အကြောင်းကား ဣန္ဒြိယအသံဝရ၊ ဣန္ဒြိယအသံဝရ၏အကြောင်းကား အသတာသမ္ပဇည၊ အသတာ သမ္ပဇည၏အကြောင်းကား အယောနိသောမနသိကာရ၊ အယောနိသောမနသိကာရ၏အကြောင်းကား အဿဒ္ဓိယ၊ အဿဒ္ဓိယ၏အကြောင်းကား အဿဒ္ဓမ္မဿဝန၊ အဿဒ္ဓမ္မဿဝန၏အကြောင်းကား အသပ္ပုရိသသံသေတည်း။
အသပ္ပုရိသသံသေဝပြည့်လျှင် အသဒ္ဓမ္မဿဝနပြည့်၏ အစရှိသည်ဖြင့် ဘဝတဏှာဖြစ်သည့်တိုင်အောင် အနုလောမ၊ ပဋိလောမဖြစ်နေပုံကို တောင်ထိပ်၌ မိုးရွာသောဥပမာဖြင့် ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူပါသည်။
ဝိဇ္ဇာဝိမုတ္တိ၏အကြောင်းကား ဗောဇ္ဈင် (၇)ပါး၊ ဗောဇ္ဈင် (၇)ပါး၏အကြောင်းကား သတိပဋ္ဌာန်လေးပါး၊ သတိဋ္ဌာန်လေးပါး၏အကြောင်းကား သုစရိုက်သုံးပါး၊ သုစရိုက်သုံးပါး၏အကြောင်းကား ဣန္ဒြိယသံဝရ၊ ဣန္ဒြိယသံဝရ၏အကြောင်းကား သတိသမ္ပဇည၊ သတိသမ္ပဇည၏အကြောင်းကား ယောနိသောမနသိကာရ၊ ယောနိသောမနသိကာရ၏အကြောင်းကား သဒ္ဓါ၊ သဒ္ဓါ၏အကြောင်းကား သဒ္ဓမ္မဿဝန၊ သဒ္ဓမ္မဿဝန၏အကြောင်းကား သပ္ပုရိသသံသေတည်း။ သပ္ပုရိသသံသေဝပြည့်လျှင် သဒ္ဓမ္မဿဝနပြည့်သည်အစရှိသည်ဖြင့် တောင်ပေါ်၌မိုးရွာသော ဥပမာဖြင့်ပင် အနုလောမ၊ ပဋိလာမဒေသနာနည်းဖြင့် ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် အကျယ်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-ဣတိဝုတ်၊၂၂၉။ ဣတိဝုတ်၊မြန်၊၂၁၃-၄။ ဣတိဝုတ်၊ဋ္ဌ၊၁၈၉-၁၉၁။
-ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ ဣတိဝုတ္တက။ တိကနိပါတ၊ ပဌမဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
ကာမတဏှာ၊ ဘဝတဏှာ၊ ဝိဘဝတဏှာ-ဟု တဏှာသုံးပါးရှိကြောင်း၊ တဏှာယောဂနှင့် ယှဉ်ခြင်းကြောင့် ဘဝကြီးငယ်၌ တပ်မက်မောသော စိတ်ရှိကြကုန်သော ယောဂမရှိရာ နိဗ္ဗာန်, အရဟတ္တဖိုလ်ကို မရရှိကြကုန်သော သတ္တဝါတို့သည် မာရ်မင်း၏ ကျော့ကွင်းနှင့်တူသော ယောဂနှင့်ယှဉ်ခြင်းကြောင့် ပဋိသန္ဓေနေခြင်း၊ သေဆုံးရခြင်းသို့ရောက်ကုန်လျှက် သံသရာ၌ ဖြစ်ကြရကုန်၏။
ဘဝကြီးငယ်တို့၌ တပ်မက်မောမှုတဏှာ ကင်းပြီးကြကုန်သောပုဂ္ဂိုလ်တို့၌ တဏှာကို ပယ်ကြကုန်ပြီးသောကြောင့် အာသဝေါတရားတို့၏ ကုန်ဆုံးရာနိဗ္ဗာန်သို့ ရောက်ကြကုန်သဖြင့် နိဗ္ဗာန်တည်းဟူသော တစ်ဖက်ကမ်းသို့ ဆိုက်ရောက်ကြကုန်၏ ဟု ဘုရားရှင်အထံတော်မှ နာယူခဲ့ရပါကြောင်း ခုဇ္ဇုတ္တရာက သာမာဝတီအမှူးရှိ သော မိဖုရားငါးရာတို့အား ဟောကြားသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ တဏှာသုံးပါးအဖွင့်၊ ယင်းတဏှာသုံးပါးကို အာရုံ (၆)ပါးဖြင့် ဝေဖန်လိုက်လျှင် တဏှာ (၁၈)ပါးဖြစ်ပုံ၊ ယင်းတဏှာ (၁၈)ပါးကို အဇ္ဈတ္တ ဗဟိဒ္ဓ သန္တာန်နှစ်ပါးဖြင့် ဝေဖန်လိုက်လျှင် တဏှာ (၃၆)ပါးဖြစ်ပုံ၊ ယင်း (၃၆)ပါးကို ပစ္စုပ္ပန် အတိတ် အနာဂတ် ကာလသုံးပါးနှင့် ဝေဖန်လိုက်လျှင် တဏှာ (၁၀၈)ပါးဖြစ်ပေါ်လာပုံ နှင့် သိမှတ်ဖွယ်ပုဒ်တို့ကို ဖွင့်ပြထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၃၊၂၆၂။ သံ၊မြန်၊၃၊၂၆၄။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၈-အနုရုဒ္ဓသံယုတ္တ၊ ၁-ရဟောဂတဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
သတိပဋ္ဌာန်လေးပါးတို့ကို ပွားများအပ် ကြိမ်ဖန်များစွာ အလေ့အလာပြုအပ် သည်ရှိသော် တဏှာကုန်ခမ်းခြင်းငှါ ဖြစ်ကုန်၏ဟု သတိပဋ္ဌာန်တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ ပွားများပုံကို အရှင်အနုရုဒ္ဓါက ရဟန်းတို့အား ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၃၊၇၈။ သံ၊မြန်၊၃၊၈၂။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ဗောဇ္ဈင်္ဂသံယုတ္တ၊ ၃-ဥဒါယိဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
ဗောဇ္ဈင်(၇)ပါးကို ဝိဝေကနိဿိတ၊ ဝိရာဂနိဿိတ၊ နိရောဓနိဿိတ၊ ဝေါဿဂ္ဂပရိဏာမိဖြစ်အောင် ပွားများလျှင် တဏှာနိရောဓဖြစ်၏။ ယင်းသည် တဏှာ နိရောဓမဂ္ဂ၊ တဏှာနိရောဓပဋိပဒါပင်တည်းဟု ဗောဇ္ဈင်တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ ပွားများပုံကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၄၅၁-၂။ သံ၊မြန်၊၂၊၄၄၇-၈။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၄-ဇမ္ဗုခါဒကသံယုတ္တ၊ ဒသမသုတ်။
အရှင်သာရိပုတ္တရာ မဂဓနိုင်ငံ နာလကရွာငယ်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ဇမ္ဗုခါဒကပရိဗိုဇ်၏ မေးမြန်းလျှောက်ထားချက်အရ ကာမတဏှာ, ဘဝတဏှာ, ဝိဘဝတဏှာဟု တဏှာသုံးပါးရှိပုံ၊ ယင်းတဏှာသုံးပါးတို့ကို ပယ်ဖျောက်ရန် ပဋိပဒါသည် အဋ္ဌင်္ဂိကအရိယမဂ်ဖြစ်ပုံကို ဖြေကြားတော်မူပါသည်။ ဇမ္ဗုခါဒကပရိဗိုဇ်က အဋ္ဌင်္ဂိကအရိယမဂ္ဂသည် တဏှာပယ်ရန်အတွက် ကောင်းသောမဂ္ဂ၊ ပဋိပဒါဖြစ်ပါကြောင်း၊ အပ္ပမာဒဖြစ်ခြင်းငှါ သင့်မြတ်လှပါပေ၏ဟု လျှောက်ထားသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၃၊၂၀၁။ အံ၊မြန်၊၃၊၂၀၁။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၇၃-၄။ အံ၊ဋီ၊၃၊၂၉၁-၃။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ နဝကနိပါတ၊ ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၃-သတ္တာဝါသဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
တဏှာ, ပရိယေသနာ, လာဘ, ဝိနိစ္ဆယ, ဆန္ဒရာဂ, အဇ္ဈောသာန, ပရိဂ္ဂဟ, မစ္ဆရိယ, အာရက္ခဟူသော တဏှာမူလကတရား (၉)ပါးဖြစ်ပေါ်လာပုံ၊ ယင်းတို့မှ ဒဏ္ဍာဒါန, သတ္ထာဒါန, ကလဟ, ဝိဂ္ဂဟ ဝိဝါဒ, တုဝံ တုဝံ, ပေသုည, မုသာဝါဒ, အနေကပါပက အကုသလဓမ္မတို့ ဖြစ်ပေါ်လာပုံကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
နိရုတ္တိနည်း
အဋ္ဌကထာ၌ တဏှာနှစ်မျိုးနှင့်အဖွင့်၊ ဝိနိစ္ဆယ(၄)မျိုးနှင့်ဖွင့်ဆိုချက်၊ မစ္ဆရိယ၏ နိရုတ္တိနည်း အဓိပ္ပါယ်နှင့် ဖွင့်ဆိုသင့်သောပုဒ်များနှင့် မှတ်သားဖွယ်တို့ကို ဖွင့်ဆိုထားပါသည်။
ဋီကာ၌လည်း မစ္ဆရိယပုဒ်၏သဒ္ဒါနည်းနှင့် သိသင့်သောအဓိပ္ပါယ်တို့ကို ပြည့်ပြည့်စုံစုံ ဖွင့်ဆိုထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဥဒါန၊၁၇၂။ ဥဒါန၊မြန်၊၁၅၇။ ဥဒါန၊ဋ္ဌ၊၃၃၆-၇။
-ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ ဥဒါန၊ ၇-စူဠဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ဘုရားရှင်၏အနီးအနား၌ တဏှာသင်္ခယ (အရဟတ္တဖလသမာပတ်ကို ဝင်စားနေသော)ကို ရှုဆင်ခြင်နေသော အရှင်ကောဏ္ဍညထေရ်ကို မြင်တော်မူခြင်းကြောင့် “ယဿ ဆယံ” အစရှိသော ဂါထာဖြင့် ဥဒါန်းကျူးရင့်တော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ သိသင့်သောအဓိပ္ပါယ်တို့ကို ပြည့်ပြည့်စုံစုံ ဖွင့်ဆိုထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-ဣတိဝုတ်၊၂၀၁။ ဣတိဝုတ်၊မြန်၊၁၈၄။ ဣတိဝုတ်၊ဋ္ဌ၊၅၅-၇။
-ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ ဣတိဝုတ္တက၊ ဧကကနိပါတ၊ ဒုတိယဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
တဏှာသံယောဇဉ်ဖြင့် နှောင်ဖွဲ့ခံရသော သတ္တဝါတို့သည် ရှည်မြင့်စွာသော နေ့ညဉ့်ပတ်လုံး သံသရာ၌ ပြေးသွား ကျင်လည်ကြရကုန်၏ဟု ဘုရားရှင်အထံတော်မှ နာယူခဲ့ကြောင်းနှင့် တဏှာဒုတိယောအစရှိသော ဂါထာကို ဘုရားရှင်ဟောတော်မူကြောင်း ခုဇ္ဇုတ္တရာက သာမာဝတီအမှူးရှိသော မိဖုရားငါးရာတို့အား ဟောကြားသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၁၊၃၁၆။ အံ၊မြန်၊၁၊၃၃၂။ အံဋ္ဌ၊၂။၂၅၆။ အံ၊ဋီ၊၂၊၂၂၈-၉။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၁-ဘဏ္ဍဂါမဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
သင်္ကန်း ဆွမ်း ကျောင်း အိပ်ရာနေရာ ထိုထိုဤဤ အလီလီသော ဆေး ပစ္စည်းဟူသော တဏှာဖြစ်ခြင်းအကြောင်းလေးပါးတို့ကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ ပစ္စည်းလေးပါးသည် တဏှာဖြစ်ခြင်းအကြောင်းဖြစ်ပုံ၊ တဏှာသည် သံသရာကျင်လည်သောသတ္တဝါ၏ အဖော်သဟဲဖြစ်ပုံအစရှိသည်ဖြင့် သိမှတ် ဖွယ်တို့ကို ဖွင့်ဆိုထားပါသည်။
ဋီကာ၌ ဘဝါဘဝအဖွင့် တဏှာဒုတိယအဖွင့်အစရှိသည်ဖြင့် ဖွင့်သင့်သောပုဒ်တို့ကို ဖွင့်ဆိုထားပါသည်။
-ဣတိဝုတ်၊၂၆၈။ ဣတိဝုတ်၊မြန်၂၅၊၄-၅။ ဣတိဝုတ်၊ဋ္ဌ၊၃၁၇-၈။
-ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ ဣတိဝုတ္တက၊ စတုက္ကနိပါတ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
အထက် (အံ၊၁၊၃၁၆။) ပါဠိတော်အတိုင်း ခုဇ္ဇုတ္တရာက သာမာဝတီအမှူးရှိ သော မိဖုရားငါးရာတို့အား ဟောကြားသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာအဖွင့်လည်း (အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၅၆။) နှင့်များစွာတူညီပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၃၊၄၅၁။ အံ၊မြန်၊၃၊၄၄၂-၃။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဒသကနိပါတ၊ တတိယပဏ္ဏာသက၊ (၁၃) ၃-ပရိသုဒ္ဓဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
ဘုရားရှင်သာသနာတော်မှ အခြားသောသာသနာ၌ မရှိကုန်သော သမ္မာဒိဋ္ဌိ, သမ္မာသင်္ကပ္ပ, သမ္မာဝါစာ, သမ္မာကမ္မန္တ, သမ္မာအာဇီဝ, သမ္မာဝါယာမ, သမ္မာသတိ, သမ္မာသမာဓိ, သမ္မာဉာဏ, သမ္မာဝိမုတ္တိဟူသော တရားဆယ်မျိုးတို့သည် များစွာသော အကျိုးအာနိသင် ရှိကုန်၏ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၄၅၈-၉။ သံ၊မြန်၊၂၊၄၅၃-၄။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၆-မောဂ္ဂလာနသံယုတ္တ၊ တတိယသုတ်။
အရှင်မောဂ္ဂလာန်ထေရ် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် တတိယဈာန်နှင့် ဆက်စပ်၍ ကြံစည်ခဲ့ပုံ၊ တတိယဈာန်ရရှိပုံ၊ ပီတိသဟဂတ သညာမနသိကာရတို့ ဖြစ်လာပုံ၊ ဘုရားရှင် တန်ခိုးတော်ဖြင့် ကြွတော်မူလာပြီး ချီးမြှောက်တော်မူပုံ၊ မဟာဘိညတာဖြစ်ပုံတို့ကို ရဟန်းတို့အား အရှင်မောဂ္ဂလာန်ထေရ် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၃၊၃၇၇။ သံ၊မြန်၊၃၊၃၈၃-၄။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၂၉။ သံ၊ဋီ၊၂၊၅၄၂။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၂-သစ္စသံယုတ္တ ၂-ဓမ္မစက္ကပ္ပဝတ္တနဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
သစ္စာလေးပါးတရားတို့သည် မှန်ကန်ကုန်၏။ ချွတ်ယွင်းသော သဘောမရှိ ကုန်။ (မိမိတို့၏ ပင်ကိုယ်သဘောမှ တစ်ပါးသော အခြင်းအရာအားဖြင့် မဖြစ်ကုန်။ ထို့ကြောင့် သစ္စာလေးပါးတို့ကို သိမြင်အောင် အားထုတ်ကြရမည်ဟု သစ္စာ တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီကို ပဉ္စဝဂ္ဂီရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌လည်း ဖွင့်ဆိုထားပါသည်။
-သံ၊၃၊၃၈၁။ သံ၊မြန်၊၃၊၃၈၇-၈။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၃၀။ သံ၊ဋီ၊၂၊၅၄၃။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ၁၂-သစ္စသံယုတ္တ၊ ၃-ကောဋိဂါမဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
အထက်ပါ သုတ်ဒေသနာတော်အတိုင်း ဘုရားရှင် ဝဇ္ဇီနိုင်ငံ ကောဋိဂါမ၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ရဟန်းတို့အား ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ဖွင့်ဆိုချက်များ ရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၃၊၃၈-၄၀။ သံ၊မြန်၊၃၊၄၀-၂။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၇ဝ။ သံ၊ဋီ၊၂၊၄၁၀။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၅-အပ္ပမာဒပေယျာလဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
အပဒ၊ ဒွိပဒ၊ စတုပ္ပဒ၊ ဗဟုပ္ပဒ၊ ရူပီ၊ အရူပီ၊ သညီ၊ အသညီ၊ နေဝသညီ နာသညီ သတ္တဝါအားလုံးတို့ထက် အရဟံဂုဏ်ရှင် သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဂုဏ်ရှင် ဘုရားရှင်သည် အမြတ်ဆုံးဖြစ်သကဲ့သို့ ထို့အတူ ကုသိုလ်တရားအားလုံးတို့သည် အပ္ပမာဒ တရားလျှင် အကြောင်းရင်းရှိကုန်၏။ အပ္ပမာဒတရား၌ အကျုံးဝင်ပါဝင်ကုန်၏။ အပ္ပမာဒတရားကို ကုသိုလ်တရားအားလုံးတို့ထက် အမြတ်ဆုံးဟု ဟောကြားအပ်၏။ အပ္ပမာဒတရားနှင့် ပြည့်စုံသောရဟန်းသည် အဋ္ဌင်္ဂိကအရိယမဂ်ကို ပွားများလိမ့်မည်။ ကြိမ်ဖန်များစွာ အလေ့အလာပြုလိမ့်မည်။
ဤသာသနာတော်၌ ရဟန်းတော်သည် အဋ္ဌင်္ဂိကအရိယမဂ်ကို ဝိဝေကနိဿိတ၊ ဝိရာဂနိဿိတ၊ နိရောဓနိဿိတ၊ ဝေါဿဂ္ဂပရိဏာမီ ဖြစ်အောင်ပွားများ ကြိမ်ဖန် များစွာ အလေ့အလာပြု၏။
ရာဂဝိနယပရိယောသာန၊ ဒေါသဝိနယပရိယောသာန၊ မောဟဝိနယ ပရိယောသာန ဖြစ်အောင်ပွားများ၏။ ကြိမ်ဖန်များစွာ အလေ့အလာပြု၏။
အမတောဂဓ၊ အမတပရာယန၊ အမတပရိယောသာန ဖြစ်အောင်ပွားများ၏။ ကြိမ်ဖန်များစွာအလေ့အလာပြု၏။ နိဗ္ဗာနနိန္ဒ၊ နိဗ္ဗာနပေါဏ၊ နိဗ္ဗာနပဗ္ဘာရ ဖြစ်အောင်ပွားများ၏။ ကြိမ်ဖန်များစွာ အလေ့အလာပြု၏ဟု အရိယမဂ္ဂင် တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ ပွားများပုံကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ အပ္ပမာဒတရား၏ မြင့်မြတ်ပုံကို ဖွင့်ဆိုထားပါသည်။
-သံ၊၃၊၂၅၃-၄။ သံ၊မြန်၊၃၊၂၅၆-၇။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၇-ဣဒ္ဓိပါဒသံယုတ္တ၊ ၃-အယောဂုဠဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
မြတ်စွာဘုရားသည် ဣဒ္ဓိပါဒ်လေးပါးတို့ကို ပွားများသည်ရှိသော် ဣဒ္ဓိပါဒ် လေးပါးတို့သည် အလွန်တွန့်တိုဆုတ်နစ်ခြင်း၊ အလွန်တက်ကြွခြင်းမရှိ၊ အဇ္ဈတ္တသန္တာန် ၌လည်း မကြုံ၊ ဗဟိဒ္ဓသန္တာန်၌လည်း မပြန့်လွင့်။ ရှေ့နောက်၊ အထက်အောက်၊ နေ့ ည၌အဖို့တို့၌ အမှတ်သညာရှိလျက်နေ၏။ ဤသို့မြှေးယှက်ခြင်းမရှိ ပွင့်လင်းသော စိတ်ဖြင့် အရောင်အလင်းရှိလာအောင် စိတ်ကိုပွားများ၏။ ဤဣဒ္ဓိပါဒ်လေးပါးတို့ကို ပွားများခြင်း၊ ကြိမ်ဖန်များစွာ ပြုလုပ်ခြင်းကြောင့် မြတ်စွာဘုရားသည် သို့ကလောက် တန်ခိုးအာနုဘော်ကြီးမား၏။ ဣဒ္ဓိဝိဓအဘိညဉ်ဖြင့် တန်ခိုးအမျိုးမျိုးဖြစ်အောင် ပြုနိုင်၏။ အာသဝေါတရားတို့ကုန်ခြင်းကြောင့် အာသဝ(ကိလေသာ) မရှိသော စေတောဝိ မုတ္တိ၊ ပညာဝိမုတ္တိကို မျက်မှောက်ဘဝ၌ပင် ကိုယ်တိုင်ထူးသောဉာဏ်ဖြင့် မျက်မှောက် ပြု ပြည့်စုံစေလျက် နေတော်မူ၏ဟု ဣဒ္ဓိပါဒ်တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီပွားများပုံကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၃၊၃၇၁-၂။ သံ၊မြန်၊၃၊၃၇၇-၈။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၂-သစ္စသံယုတ္တ၊ ၂-ဓမ္မစက္ကပ္ပဝတ္တနဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
မြတ်စွာဘုရားရှင်တို့အား သစ္စာလေးပါးတရားတို့၌ သစ္စဉာဏ်၊ ကိစ္စဉာဏ်၊ ကတဉာဏ်ဖြစ်ပုံကို ဓမ္မစက္ကပ္ပဝတ္တနသုတ် ဒေသနာတော်အတိုင်း ဘုရားရှင် ကာသိ နိုင်ငံ ဗာရာဏသီမြို့တော်အနီး ဣသိပတနမိဂဒါယ၌ ပဉ္စဝဂ္ဂီရဟန်းတော်တို့အား ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၁၊၄၄၆-၇။ အံ၊မြန်၊၁၊၄၅၉-၄၆၀။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၃၃-၄။ အံ၊ဋီ၊၂၊၃၃၁-၂။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ တတိယပဏ္ဏာသက၊ (၁၃)၃-ဘယဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
ဘုရားအလောင်းတော် တုသိတာနတ်ပြည်မှ ဆင်းသက်၍ မယ်တော်မာယာ ဝမ်းကြာတိုက်၌ ပဋိသန္ဓေနေတော်မူရာအခါ၊ မီးရှူးသန့်စင် ဖွားမြင်တော်မူရာအခါ၊ သဗ္ဗညုဘုရားရှင်အဖြစ်သို့ ရောက်တော်မူရာအခါ၊ ဓမ္မစကြာတရားတော် ဟောတော်မူ ရာအခါတို့၌ နတ်တို့၏အလင်းရောင်ထက် လွန်ကဲသောအလင်းရောင်ကြီး သတ္တလောက, ဩကာသလောက၌ ဖြစ်ပေါ်လာပါသည်။ လရောင်, နေရောင်တို့ မရောက် (မလင်း)နိုင်သော လောကန္တရိကငရဲသားများ အလင်းရောင်ရသည်အထိ လင်းလက်ပါသည်။ ဤထူးခြားချက်လေးမျိုး ဖြစ်ပေါ်လာခြင်းသည် အရဟံဂုဏ်ရှင် သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓ ဂုဏ်ရှင် ဘုရားရှင်၏ အစ္ဆရိယ, အဗ္ဘုတလေးမျိုးဖြစ်ကြောင်း ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ ဒေဝါနံ ဒေဝါနုဘာဝ လောကန္တရိကနိရယအကြောင်းများ ဖွင့်ပြထားပါသည်။ ဋီကာအဖွင့်များလည်း ရှိပါသည်။
-အံ၊၁၊၄၄၇-၈။ အံ၊မြန်၊၁၊၄၆၀-၁။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၃၄-၅။ အံ၊ဋီ၊၂၊၃၃၀-၁။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ တတိယပဏ္ဏာသက၊ (၁၃)၃-ဘယဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
(၁) ကပ်ငြိတွယ်တာဖွယ် ကာမဂုဏ်ငါးပါး၌ မွေ့လျော်ပျော်ပိုက် နှစ်ခြိုက် ဝမ်းမြောက်နေကြသော သတ္တဝါအပေါင်းအား မကပ်ငြိ မတွယ်တာကြောင်း “အနာလယဓမ္မ။
(၂) ထောင်လွှားမှု “မာန၌ မွေ့လျော်ပျော်ပိုက် နှစ်ခြိုက်ဝမ်းမြောက်နေကြသော သတ္တဝါအပေါင်းအား မာနပယ်ဖျောက်ကြောင်း “မာနဝိနယဓမ္မ”။
(၃) မငြိမ်းချမ်းရာ တေဘူမိကဝဋ်တရား၌ မွေ့လျော်ပျော်ပိုက် နှစ်ခြိုက် ဝမ်းမြောက်နေကြသော သတ္တဝါအပေါင်းအား ငြိမ်းချမ်းကြောင်း “ဩပသမိကဓမ္မ”။
(၄) အဝိဇ္ဇာဖြစ်နေသော ဥခွံသဖွယ် အဝိဇ္ဇာဖြင့် မြှေးယှက်အပ်သော သတ္တဝါ အပေါင်းအား အဝိဇ္ဇာပယ်ဖျောက်ကြောင်း အဝိဇ္ဇာဝိနယဓမ္မကို ဘုရားရှင်ဟောတော် မူအပ်သည်ရှိသော် ရိုသေလေးစားစွာ နားထောင်ကြ၏။ နားစွင့်ထောင်ကြ၏။ သိရှိနား လည်အောင်စိတ်ကို ဖြစ်စေ၏။ ဤသို့တရားတော်ကို လိုလိုလားလား နာယူခြင်း၊ သိအောင်စိတ်ကို ဖြစ်စေခြင်းသည် အရဟံဂုဏ်ရှင် သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဂုဏ်ရှင် ပွင့်တော်မူခြင်း၏ အစ္ဆရိယ အဗ္ဘုတဓမ္မလေးမျိုးတို့ပေတည်းဟု ဘုရားရှင်, ရဟန်းတို့အား ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ဖွင့်ပြချက်များ ရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၃၊၁၁၉။ သံ၊မြန်၊၃၊၁၂၄။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ်၊ ၂-ဗောဇ္ဈင်္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၀-အပ္ပမာဒဝဂ္ဂ၊ ပထမသုတ်မှ ဒသမသုတ်အထိ (၁၀)သုတ်။
(သံ၊၃၊၃၈-၄၀)သုတ် ဒေသနာတော်အတိုင်း အဋ္ဌင်္ဂိကအရိယမဂ်နေရာ၌ ဗောဇ္ဈင်(၇)ပါးကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၃၊၁၁၉-၁၂၁။ သံ၊မြန်၊၃၊၁၂၅။ “သံယုတ္တနိကာယ၊ ၁၆-ပုနအပ္ပမာဒဝဂ္ဂ၊ ပထမသုတ်မှ ဒသမသုတ်အထိ (၁၀)သုတ်။
-သံ၊၃၊၁၆၇၊ ၁၇၃။ ၂၁၅။ ၂၁၈၊ ၂၂၀၊ ၂၅၄၊ ၂၆၈။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၃၊၂၄၆။ အံ၊မြန်၊၃၊၂၄၅။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၈၄။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ နဝကနိပါတ၊ ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၅-သောမညဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
အရှင်ကာဠုဒါယီထေရ်က မေးလျှောက်သဖြင့် တဒင်္ဂနိဗ္ဗာနကို ဝံသနိုင်ငံ၊ ကောသမ္ဗီမြို့၊ ဃောသိတာရုံကျောင်းတော်၌ အရှင်အာနန္ဒာထေရ် ဖြေဆိုသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၁၊၅၀။ အံ၊မြန်၊၁၊၆၃။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၅။ အံ၊ဋီ၊၂၊၃-၄။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဒုကနိပါတ၊ ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၁-ကမ္မကရဏဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
ဒုစရိုက်သုံးပါးကို ပြုလုပ်၊ ပြောဆို၊ ကြံစည်မိခြင်းကြောင့် နောင်တတဖန် ပူပန်ရ၏။ သုစရိုက်သုံးပါးကို မပြုလုပ်၊ မပြောဆို၊ မကြံစည်လိုက်ရခြင်းကြောင့် နောင်တတဖန် ပူပန်ရ၏-ဟု သတ္တဝါတို့ ပူပန်ရသော တရားနှစ်ပါးကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ ကာယဒုစရိုက်အရာ၌ နန္ဒဘီလူး၊ နန္ဒလုလင်၊ နန္ဒနွားသတ် သမား၊ ဒေဝဒတ္တ၊ နွားသတ်သမားညီနောင်တို့ကိုလည်းကောင်း၊ ဝစီဒုစရိုက်အရာ၌ သုပ္ပဗုဒ္ဓ သာကီဝင်၊ ကောကာလိကရဟန်း၊ စိဉ္စမာဏဝိကာအစရှိသူတို့လည်းကောင်း ထုတ်ပြထားပါသည်။
ဋီကာ၌ တပနီယပုဒ်ကို ဖွင့်ပြထားပါသည်။
-အံ၊၃၊၄၅၄။ အံ၊မြန်၊၃၊၄၄၇။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဒသကနိပါတ၊ တတိယပဏ္ဏာသက၊ (၁၄)၄-သာဓုဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
မိစ္ဆာမဂ္ဂင် (၈)ပါးနှင့် မိစ္ဆာဉာဏ၊ မိစ္ဆာဝိမုတ္တိတို့သည် ပစ္စုပ္ပန်၊ တမလွန် နှစ်တန်သောဘဝတို့၌ ပူပန်စေတတ်သောတရား၊ အရိယမဂ္ဂင် (၈)ပါးနှင့် သမ္မာဉာဏ၊ သမ္မာဝိမုတ္တိတို့သည် မပူပန်စေတတ်သောတရားဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၃၊၄၈၄။ အံ၊မြန်၊၃၊၄၅၄။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဒသကနိပါတ၊ စတုတ္ထပဏ္ဏာသက၊ (၁၈)၃-သာဓုဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
ဒုစရိုက်တရား (၁၀)ပါးသည် တပနီယဓမ္မ၊ သုစရိုက်တရား (၁၀)ပါးသည် အတပနီယဓမ္မ-ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-ဣတိဝုတ္တက၊၂၁၂။ ဣတိဝုတ္တက၊မြန်၊၁၉၅။ ဣတိဝုတ်၊ဋ္ဌ၊၉၇-၈။
-ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ ဣတိဝုတ္တက၊ ဒုကနိပါတ၊ ပဌမဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
ကောင်းမှုကုသိုလ်ကို မပြုမလုပ်သော ဆင်းရဲဒုက္ခမှ ကာကွယ်စောင့်ရှောက်တတ်သော ကောင်းမှုကုသိုလ်မရှိသော၊ မကောင်းမှုအကုသိုလ်ကို ပြုလုပ်သော ခက်ထန်ကြမ်းကြုတ်သောပုဂ္ဂိုလ်သည်
(၁) ငါသည် ကောင်းမှုကုသိုလ်ကို မပြုမလုပ်မိဟုလည်းကောင်း။
(၂) ငါသည် မကောင်းမှုအကုသိုလ်ကို ပြုလုပ်မိလေပြီဟုလည်းကောင်း။
နောင်တတဖန် ပူပန်ရ၏ဟု ဘုရားရှင်ဟောတော်မူကြောင်း ခုဇ္ဇုတ္တရာကသာမာဝတီ အမှူးရှိသော မိဖုရားငါးရာတို့အား ဟောပြသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၂၊၃၉၂။ အံ၊မြန်၊၂၊၄၉၆။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဆက္ကနိပါတ၊ ၁၂-သာမညဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
ရတနာသုံးပါး၌ သက်ဝင်ယုံကြည်မှု၊ အရိယသီလ၊ အရိယဉာဏ၊ အရိယဝိမုတ္တိ ဤတရားခြောက်မျိုးတို့နှင့် ပြည့်စုံသော တပုဿသူကြွယ်သည် မြတ်စွာဘုရား၌ ဆုံးဖြတ်ခြင်းသို့ရောက်၏။ အမြိုက်နိဗ္ဗာန်ကိုမြင်၏။ အမြိုက်နိဗ္ဗာန်ကို မျက်မှောက်ပြု၍နေ၏ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၃၊၂၃၃-၂၄၁။ အံ၊မြန်၊၃၊၂၃၂-၂၄၀။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၈၂-၃။ အံ၊ဋီ၊၃၊၃၀၄။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ နဝကနိပါတ၊ ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၄-မဟာဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
ဘုရားရှင် မလ္လနိုင်ငံ ဥရုဝေလကပ္ပနိဂုံးအနီး မဟာဝုန်တောအုပ်အတွင်း၌ နေ့သန့်တော်မူနေစဉ် တပုဿသူကြွယ်လျှောက်ထားသော လူတို့နှင့်မတူသော သာသနာ့ဝန်ထမ်း ရဟန်းတော်တို့၏ ထူးခြားချက်ကို အရှင်အာနန္ဒာက ဘုရားရှင်အား လျှောက်ထားပါသည်။
ဘုရားရှင်က ဤတပုဿသူကြွယ် လျှောက်ထားသောစကားသည် လျှောက်ထားသည့်အတိုင်း မှန်ပေ၏ဟု မိန့်ကြားတော်မူပြီး ကိုယ်တော်တိုင် အလောင်းတော်ဘဝမှ သဗ္ဗညုဘုရားရှင် ဖြစ်တော်မူသည်အထိ “နေက္ခမ္မသည် ကောင်း၏။ ဆိတ်ငြိမ်မှုသည် ကောင်း၏။”ဟု ရှုနေသော်လည်း ငါဘုရား၏စိတ်သည် နေက္ခမ္မ၌ မသက်ဝင် မကြည်လင် ကောင်းစွာမတည် နီဝရဏတို့မှ မကျွတ်လွတ်နိုင်ခြင်း အကြောင်းကို ဆင်ခြင်သည်ရှိသော် ကာမဂုဏ်တို့၌ အပြစ်မမြင်။ ထိုအပြစ်ကိုလည်း မလေ့လာ၊ ကာမမှထွက်မြောက်မှု နေက္ခမ္မ၏အကျိုးကိုလည်းမသိ၊ ထိုအကျိုးကိုလည်း မမှီဝဲဘူး၊ ထို့ကြောင့် “ထိုနေက္ခမ္မသည် ငြိမ်သက်၏”ဟု ရှုနေသော ငါဘုရား၏စိတ်သည် ထွက်မြောက်မှုနေက္ခမ္မ၌ မပြေးဝင် မကြည်လင် ကောင်းစွာမတည် လွတ်လွတ် မသက်ဝင် အစရှိသည်ဖြင့် အောက်အောက်သမာပတ်၏အပြစ်ကို သိမြင်ခြင်း အထက် အထက်သမာပတ်၏အကျိုးကို မှီဝဲခြင်း၊ အထက်အထက် သမာပတ်ကို ရရှိပုံတို့ကို တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ဖွင့်ဆိုချက်များ ရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၁၊၁၀၄။ သံ၊မြန်၊၁၊၁၀၁။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၁၅၅-၆။ သံ၊ဋီ၊၁၊၂၀၁-၂။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ၄-မာရသံယုတ္တ၊ ပဌမဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
ဘုရားရှင် သဗ္ဗညုဘုရားရှင် ဖြစ်တော်မူပြီး သတ္တသတ္တာဟစံနေတော်မူစဉ် အဇပါလညောင်ပင်ရင်း၌ သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် “ဒုက္ကရစရိယာအကျင့်ကို ကျင့်ခြင်းမှ ငါလွတ်မြောက်ခဲ့လေပြီ၊ အကျိုးမဲ့နှင့်စပ်သော ထိုဒုက္ကစရိယာအကျင့်မှ လွတ်မြောက်ခြင်းသည် ကောင်းလေစွတကား၊ ကိလေသာတို့မှ လွတ်မြောက်၍ သဗ္ဗညုတဉာဏ်ကို ရခြင်းသည် ကောင်းလေစွတကား”ဟု စိတ်အကြံအစည် ဖြစ်တော်မူနေသော ဘုရားရှင်အား မာရ်နတ်ရောက်လာပြီး သတ္တဝါတို့သည် ခေါင်းပါးသောအကျင့်မှ ဖဲခွာကြကုန်သောကြောင့် မစင်ကြယ်ကြကုန်။ သင်သည် မစင်ကြယ် ပါပဲလျက် စင်ကြယ်၏ဟု မှတ်ထင်ဘိ၏။ စင်ကြယ်သောခရီးမှ လွဲချော်နေလေပြီဟု ပြောဆိုရာ မာရ်နတ်မှန်းသိတော်မူသဖြင့် အနတ္ထသံဟိတံ ဉတွာ အစရှိသောနှစ်ဂါထာဖြင့် အတ္တကိလမထအကျင့်ကို စွန့်လွှတ်ခဲ့ပုံ၊ သီလ, သမာဓိ, ပညာကျင့်စဉ်ကြောင့် အရဟတ္တဖိုလ်သို့ ရောက်တော်မူခြင်းကြောင့် သင်ရှုံးပြီဟု မာရ်နတ်အား ဘုရားရှင် မိန့်တော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ သိမှတ်ဖွယ်များကို ဖွင့်ဆိုထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၁၊၃၉၇-၈။ အံ၊မြန်၊၁၊၄၁၁-၂။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၂၁-၂။ အံ၊ဋီ၊၂၊၃၁၆-၇။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ (၉)၄-မစလဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
(၁) တမ တမပရာယဏ= အမှောင်(မှလာ/၌ဖြစ်၍ အမှောင်သို့သွားမည့်ပုဂ္ဂိုလ်။
(၂) တမ ဇောတိပရာယဏ= အမှောင်(မှလာ/၌ဖြစ်၍) အလင်းသို့သွားမည့်ပုဂ္ဂိုလ်။
(၃) ဇောတိ တမပရာယဏ= အလင်း(မှလာ/၌ဖြစ်၍) အမှောင်သို့သွားမည့်ပုဂ္ဂိုလ်။
(၄) ဇောတိ ဇောတိပရာယဏ= အလင်း(မှလာ/၌ဖြစ်၍) အလင်းသို့သွားမည့်ပုဂ္ဂိုလ်။ ဟု ပုဂ္ဂိုလ်လေးမျိုး၏ အမျိုးဇာတ်, ဘဝကျင့်စဉ်တို့ကို အကျယ်အားဖြင့် ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ဖွင့်ဆိုချက်များ ပါရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၃၊၃၇ဝ-၅။ အံ၊မြန်၊၃၊၃၆၈-၃၇၁။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဒသကနိပါတ၊ ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ (၈)၃-အောက်ဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
အရဟံဂုဏ်ရှင် သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဂုဏ်ရှင် ဘုရားရှင်လောက၌ ပွင့်တော်မမူလျှင် မြတ်စွာဘုရား ဟောကြားတော်မူအပ်သော ဓမ္မဝိနယတို့ လောက၌ မထွန်းလင်းလျှင် ဇာတိ ဇရာ မရဏဓမ္မတရားသုံးပါးတို့ မထင်ရှားကုန်။ ထိုတရားသုံးပါးတို့ လောက၌ ထင်ရှားကုန်သောကြောင့် အရဟံဂုဏ်ရှင် သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဂုဏ်ရှင်ဖြစ်တော်မူသော ဘုရားရှင် လောက၌ ဖြစ်ပွင့်တော်မူ၏။ ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူအပ်သော ဓမ္မဝိနယ လောက၌ တောက်ပ ထွန်းလင်းတော်မူ၏။
ရာဂ၊ ဒေါသ၊ မောဟ တရားသုံးပါးကို မပယ်မစွန့်ပဲ ဇာတိ၊ ဇရာ၊ မရဏ တရားသုံးပါးကို မပယ်မစွန့်နိုင်။ (၁)
သက္ကာယဒိဋ္ဌိ၊ ဝိစိကိစ္ဆာ၊ သီလဗ္ဗတပရာမာသ တရားသုံးပါးကို မပယ်မစွန့်ပဲ ရာဂ၊ ဒေါသ၊ မောဟ တရားသုံးပါးကို မပယ်မစွန့်နိုင်။ (၂)
အယောနိသောမနသိကာရ၊ ကုမ္မဂ္ဂသေဝန၊ စေတသောလီနတ္တ တရားသုံးပါးကို မပယ်မစွန့်ပဲ သက္ကာယဒိဋ္ဌိ၊ ဝိစိကိစ္ဆာ၊ သီလဗ္ဗတပရာမာသ တရားသုံးပါးကို မပယ်မစွန့်နိုင်။ (၃)
မုဋ္ဌဿစ္စ၊ အသမ္ပဇည၊ စေတသောဝိက္ခေပ တရားသုံးပါးကို မပယ်မစွန့်ပဲ အယောနိသောမနသိကာရ၊ ကုမ္မဂ္ဂသေဝန၊ စေတသောလီနတ္တ တရားသုံးပါးကို မပယ်မစွန့်နိုင်။ (၄)
အရိယာနံ အဒဿနကမျတာ၊ အရိယဓမ္မဿ အသောတုကမျတာ၊ ဥပါရမ္ဘစိတ္တတာ တရားသုံးပါးကို မပယ်မစွန့်ပဲ မုဋ္ဌဿစ္စ၊ အသမ္ပဇည၊ စေတသောဝိက္ခေပ တရားသုံးပါးကို မပယ်မစွန့်နိုင်။ (၅)
ဥဒ္ဓစ္စ၊ အသံဝရ၊ ဒုဿီလျ တရားသုံးပါးကို မပယ်မစွန့်ပဲ အရိယာနံ အဒဿနကမျတာ၊ အရိယဓမ္မဿ အသောတုကမျတာ၊ ဥပါရမ္ဘစိတ္တတာ တရားသုံးပါးကို မပယ်မစွန့်နိုင်။ (၆)
အသဒ္ဓိယ၊ အဝဒညုတာ၊ ကောသဇ္ဇ တရားသုံးပါးကို မပယ်မစွန့်ပဲ ဥဒ္ဓစ္စ၊ အသံဝရ၊ ဒုဿီလျ တရားသုံးပါးကို မပယ်မစွန့်နိုင်။ (၇)
အနာဒရိယ၊ ဒေါဝစဿတာ၊ ပါပမိတ္တတာ တရားသုံးပါးကို မပယ်မစွန့်ပဲ အသဒ္ဓိယ၊ အဝဒညုတာ၊ ကောသဇ္ဇ တရားသုံးပါးကို မပယ်မစွန့်နိုင်။ (၈)
အဟီရိက၊ အနောတ္တပ္ပ၊ ပမာဒ တရားသုံးပါးကို မပယ်မစွန့်ပဲ အနာဒရိယ၊ ဒေါဝစဿတာ၊ ပါပမိတ္တတာ တရားသုံးပါးကို မပယ်မစွန့်နိုင်။ (၉)
ပုဂ္ဂိုလ်သည် အဟီရိက၊ အနောတ္တာပီ၊ ပမတ္တဖြစ်၏။ ထိုပမတ္တပုဂ္ဂိုလ်ဖြစ်လျှင် အနာဒရိယ၊ ဒေါဝစဿတာ၊ ပါပမိတ္တတာကို မပယ်မစွန့်နိုင်။
-ပါပမိတ္တပုဂ္ဂိုလ်ဖြစ်လျှင် အသဒ္ဓိယ၊ အဝဒညုတာ၊ ကောသဇ္ဇကို မပယ်မစွန့်နိုင်။
-ကုသီတပုဂ္ဂိုလ်ဖြစ်လျှင် ဥဒ္ဓစ္စ၊ အသံဝရ၊ ဒုဿီလျကို မပယ်မစွန့်နိုင်။
-ဒုဿီလပုဂ္ဂိုလ်ဖြစ်လျှင် အရိယာနံ အဒဿနကမျတာ၊ အရိယဓမ္မဿ အသောတု ကမျတာ၊ ဥပါရမ္ဘစိတ္တတာကို မပယ်မစွန့်နိုင်။ -ဥပါရမ္ဘစိတ္တပုဂ္ဂိုလ်ဖြစ်လျှင် မုဋ္ဌဿစ္စ၊ အသမ္ပဇည၊ စေတသော ဝိက္ခေပကို မပယ် မစွန့်နိုင်။
-ဝိက္ခိတ္တစိတ္တပုဂ္ဂိုလ်ဖြစ်လျှင် အယောနိသောမနသိကာရ၊ ကုမ္မဂ္ဂသေဝန၊ စေတသော လီနတ္တကို မပယ်မစွန့်နိုင်။
-လီနစိတ္တပုဂ္ဂိုလ်ဖြစ်လျှင် သက္ကာယဒိဋ္ဌိ၊ ဝိစိကိစ္ဆာ၊ သီလဗ္ဗတပရာမာသကို မပယ် မစွန့်နိုင်။
-ဝိစိကိစ္ဆာဖြစ်လျှင် ရာဂ၊ ဒေါသ၊ မောဟကို မပယ်မစွန့်နိုင်။
-ရာဂ၊ ဒေါသ၊ မောဟကို မပယ်မစွန့်ဘဲ ဇာတိ၊ ဇရာ၊ မရဏကို မပယ်မစွန့်နိုင်။ (၁၀)
ရာဂ၊ ဒေါသ၊ မောဟတရားသုံးပါးကို ပယ်စွန့်ခြင်းကြောင့် ဇာတိ၊ ဇရာ၊ မရဏတရားသုံးပါးကို ပယ်နိုင်၏အစရှိသည်ဖြင့် ကဏှပက္ခ, သုက္ကပက္ခဒေသနာတော်ဖြင့် ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၁၊၃၁၅-၆။ သံ၊မြန်၊၁၊၃၀၂-၃။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၇၉။ သံ၊ဋီ၊၂၉၈။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-နိဒါနသံယုတ္တ၊ ၆-ဒုက္ခဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
နုပျိုသောသစ်ပင်ကို ယောက်ျားသည် ပေါင်းမြက်တို့ကို သုတ်သင်ခြင်း၊ မြေစာကျွေးခြင်း၊ ရေလောင်းခြင်းကိုပြုသကဲ့သို့ သံယောဇဉ်၏အကြောင်းဖြစ်ကုန်သော တေဘူမကတရားတို့၌ သာယာဖွယ်ဟု ရှုနေသောသူအား တဏှာသည် တိုးပွား၏။ တဏှာကြောင့် ဥပါဒါန်ဖြစ်၏အစရှိသည်ဖြင့် ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ ဆင်းရဲဖြစ်ပုံကိုလည်းကောင်း၊ နုပျိုသောသစ်ပင်ကို အမြစ်ပါမကျန် တူးဖြတ်ပြီး အလုံးစုံကိုမီးရှို့ပြီး ပြာကို မြစ်အတွင်းမျှောလိုက်သကဲ့သို့ သံယောဇဉ်၏အကြောင်းဖြစ်သော တေဘူမကတရားတို့၌ အပြစ်ကိုရှု၍နေသော ယောဂီပုဂ္ဂိုလ်အား တဏှာသည်ချုပ်၏။ တဏှာချုပ်ခြင်းကြောင့် ဥပါဒါန်ချုပ်၏အစရှိသည်ဖြင့် ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒပဋိလောမဒေသနာတော်ဖြင့် ဒုက္ခ အားလုံး ချုပ်ငြိမ်းပုံကိုလည်းကောင်း၊ ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ဖွင့်ဆိုချက်များ ရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၃၊၅၄။ သံ၊မြန်၊၃၊၅၈။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၇၄။ သံ၊ဋီ၊၂၊၄၁၂။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-မဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၇-ဧသနာဝဂ္ဂ၊ ဧကာဒသမသုတ်။
မွတ်သိပ်ဆာလောင်မှု ကာမတသိနာ၊ ဘဝတသိနာ၊ ဝိဘဝတသိနာ တရား သုံးပါးတို့ကို ထူးသောဉာဏ်ဖြင့်သိခြင်းငှါ၊ ပိုင်းခြား၍သိခြင်းငှါ၊ ပယ်ခြင်းငှါ အဋ္ဌင်္ဂီကအရိယမဂ်ကို ပွားများရမည်အစရှိသည်ဖြင့် အကျယ်အားဖြင့် ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၁၊၄၆-၇။ သံ၊မြန်၊၁၊၄၆-၇။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၉၉-၁၀၀။ သံ၊ဋီ၊၁၊၁၄၇-၈။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၂-ဒေဝပုတ္တသံယုတ္တ၊ ပဌမဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
ရှေးဟောင်းအယူဝါဒ တည်ထွင်သူဖြစ်သော တာယနနတ်သား၏ လုံ့လပြု၍ တဏှာကိုဖြတ်ရန်၊ ကိလေသာကာမဝတ္ထုကာမတို့ကို ပယ်နုတ်ရန်၊ ကာမကို မပယ်သောရဟန်းသည် ဈာန်မရနိုင်ပုံ၊ လုံ့လဝီရိယ နောက်မဆုတ်ဘဲ မြဲမြံစွာအားထုတ်ရန်၊ လုံ့လဝီရိယလျော့လျှင် ကိလေသာမြူတို့ ကြဲဖြန့်လာပုံ၊ မကောင်းမှုနှင့် ကောင်းမှု ငရဲသို့ ဆွဲဆောင်သောရဟန်း၏ မကောင်းမှုနှင့် သမန်းမြက်ဥပမာ၊ အကျိုးမများသော တရားသုံးမျိုးတို့ကို ငါးဂါထာဖြင့် လျှောက်ထားပြီး ပြန်သွားရာ ဘုရားရှင်က ယင်းဂါထာတို့ကို ဆောင်ထားကြရန်၊ အတ္ထသံဟိတ အာဒိဗြဟ္မစရိယကဖြစ်ပုံကို ရဟန်းတို့အား မိန့်ကြားတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ နန္ဒ၊ ဝစ္ဆ၊ ကိသ၊ သံကိစ္စတို့သည် တိတ္ထကရများဖြစ်ပုံ၊ ပုရဏ အစရှိသူတို့သည် တိတ္ထိယဖြစ်ပုံ၊ မိစ္ဆာအယူရှိသူဖြစ်လျက် တာယနနတ်ပြည်သို့ ရောက် လာသော ကောင်းမှုများနှင့် ဘုရားမြတ်စွာသာသနာတော်၏ နိယျာနိကဖြစ်ပုံ ကိုသိသဖြင့် သာသနာနုစ္ဆဝိကဝီရိယ ပဋိသံယုတ္တဂါထာများကို လျှောက်ထားပုံနှင့် ဖွင့်ဆိုသင့်သောပုဒ်တို့ကို ဖွင့်ပြထားပါသည်။ ဋီကာ၌လည်း ဖွင့်ဆိုချက်များ ရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၄၉၄-၅။ သံ၊မြန်၊၂၊၄၈၈-၉။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၄၀-၁။ သံ၊ဋီ၊၂၊၃၇၉-၃၈၀။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂနိကာယ၊ ၈-ဂါမဏိသံယုတ္တ၊ ဒုတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် မဂဓနိုင်ငံ ရာဇဂြိုဟ်မြို့ ဝေဠုဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် တာလပုဋဇာတ်ဆရာကြီးက ရှေးဇာတ်ဆရာကြီးများ မိန့်ကြားခဲ့သောစကားတို့ကို ဘုရားရှင်အားလျှောက်ထားရာ ဘုရားရှင်က ထိုစကားများကို မလျှောက်ထားရန် သုံးကြိမ်တိုင်တိုင် တားမြစ်တော်မူသော်လည်း တာလပုဋဇာတ်ဆရာကြီးက မေး လျှောက်မြဲ မေးလျှောက်ပါသည်။
ဘုရားရှင်က ဇာတ်သမားများ ရောက်ရာဂတိသည် ပဟာသနတ်ပြည်မဟုတ်၊ ပဟာသငရဲဖြစ်ကြောင်း၊ ငရဲရောက်ခြင်း၏အကြောင်းတို့ကို ရှင်းလင်းမိန့်ကြားတော် မူပါသည်။ တာလပုဋဇာတ်ဆရာကြီး ပြင်းထံစွာငိုကြွေးပြီး ရှေးဆရာကြီးများ၏ လှည့်ပတ် ဖျားယောင်းမှုခံရသည်ကို ဝမ်းနည်း၍ ငိုမိပါကြောင်း လျှောက်ထားပြီး ဘုရားရှင်အထံတော်၌ ဥပါသကာအဖြစ်ခံယူပြီး ရဟန်းပြုလိုကြောင်း လျှောက်ထားပါသည်။ ရဟန်း ပြု၍ မကြာမီ အာသဝေါကင်းကွာ ရဟန္တာဖြစ်ပုံကို ဘုရားရှင်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ တာလပုဋဆရာကြီး၏အကြောင်းကို အကျယ်တဝင့် ဖွင့်ဆို ထားပါသည်။
ဋီကာ၌လည်း ဖွင့်သင့်သောပုဒ်များကို ဖွင့်ဆိုထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၂၊၁၄၉-၁၅၀။ အံ၊မြန်၊၂၊၁၈၈-၉။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၅၂။ အံ၊ဋီ၊၃၊၄၉။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ပဉ္စကနိပါတ၊ တတိယပဏ္ဏာသက၊ (၁၅)၅-တိကဏ္ဍကီဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
(၁) အပ္ပဋိကူလဖြစ်သော ရဇနီယဓမ္မတို့၌ ရာဂမဖြစ်အောင် ပဋိကူလသညာကို ပွား၍နေရမည်။
(၂) ပဋိကူလဖြစ်သော ဒေါသနီယဓမ္မတို့၌ ဒေါသမဖြစ်အောင် အပ္ပဋိကူလသညာ ပွား၍နေရမည်။
(၃) အပ္ပဋိကူလရဇနီယဓမ္မတို့၌ ရာဂမဖြစ်အောင် ပဋိကူလဖြစ်သော ဒေါသနီယဓမ္မတို့၌ ဒေါသမဖြစ်အောင် ပဋိကူလသညာကို ပွားများနေရမည်။
(၄) ပဋိကူလဖြစ်သော ဒေါသနီယဓမ္မတို့၌ ဒေါသမဖြစ်စေရန် အပ္ပဋိကူလဖြစ်သော ရဇနီယဓမ္မတို့၌ ရာဂမဖြစ်စေရန် အပ္ပဋိကူလသညာကို ပွားများနေရမည်။
(၅) မည်သည့်အာရုံ မည်သည့်အရပ်၌မဆို ရဇနီယဓမ္မတို့၌ အနည်းငယ်မျှပင် ရာဂမဖြစ်ပါစေလင့်၊ မည်သည့်အာရုံ မည်သည့်အရပ်၌မဆို ဒေါသနီယဓမ္မတို့၌ အနည်းငယ်မျှပင် ဒေါသမဖြစ်ပါစေလင့်၊ မည်သည့်အာရုံ မည်သည့်အရပ်၌မဆို မောဟနီယဓမ္မတို့၌ အနည်းငယ်မျှပင် မောဟမဖြစ်ပါစေလင့်ဟု ပဋိကူလအာရုံ၊ အပ္ပဋိကူလအာရုံ ထိုနှစ်ပါးစုံကိုကြည့်၍ လျစ်လျူရှုလျှက် သတိသမ္ပဇဉ်ရှိသည်ဖြစ်၍ နေရာ၏ဟု ဘုရားရှင်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ မှတ်သားဖွယ် ဖွင့်ဆိုချက်များ ရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၁၊၁၆၃-၆။ အံ၊မြန်၊၁၊၁၈၁-၅။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၄၄-၉။ အံ၊ဋီ၊၂၊၁၃၀-၈။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ တိကနိပါတ၊ ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ (၆) ၁-ဗြာဟ္မဏဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
တိကဏ္ဏဗြာဟ္မဏ၏ ဝိဇ္ဇာသုံးပါးနှင့်ပြည့်စုံသော ဗြာဟ္မဏတို့၏ ဝိဇ္ဇာသုံးပါးကို လျှောက်ထားမှုနှင့်ဆက်စပ်၍ အရိယာဖြစ်တော်မူသော ဘုရားရှင်သာသနာတော်၌ ဝိဇ္ဇာသုံးပါးနှင့် ပြည့်စုံသောပုဂ္ဂိုလ်၏ ကျင့်စဉ်နှင့် ဝိဇ္ဇာသုံးပါးကို ဘုရားရှင်မိန့်ကြားတော်မူသည့်အခါ တိကဏ္ဏဗြာဟ္မဏက ဗြာဟ္မဏတို့၏ ဝိဇ္ဇာသုံးပါးသည် အရိယ သာသနာတော်၌ ဝိဇ္ဇာသုံးပါးနှင့် ပြည့်စုံမှုကို (၁၆)စိတ်စိတ်၍ တစ်စိတ်မျှ မမီနိုင်ပါ ဟု လျှောက်ထားပြီး ဥပါသကာအဖြစ် ခံယူသွားပုံကို ပြဆိုသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ မှတ်သားဖွယ် ဖွင့်ပြချက်များ ရှိပါသည်။ ဋီကာ (၁၃၂)၌ မဟာသာဝကစာရင်း ပါရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၃၊၃၆၁။ သံ၊မြန်၊၃၃၆
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၁-သောတာပတ္တိသံယုတ္တ၊ ၇-မဟာပညာဝဂ္ဂ၊ ဒွါဒသမသုတ်။
သပ္ပုရိသသံသေဝ၊ သဒ္ဓမ္မဿဝန၊ ယောနိသောမနသိကာရ၊ ဓမ္မာနုဓမ္မပဋိပတ္တိဟူသော တရားလေးပါးတို့ကို ပွားများအပ်၊ ကြိမ်ဖန်များစွာ အလေ့အလာပြုအပ် သည်ရှိသော် ပညာထက်မြက်ခြင်းငှါဖြစ်၏ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၃၊၄၃၃-၄။ အံ၊မြန်၊၃၊၄၂၅-၇။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၃၅။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဒသကနိပါတ၊ တတိယပဏ္ဏာသက၊ (၁၁) ၁-သမဏသညာဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
သလိပ်၊ သည်းခြေ၊ လေကြောင့်ဖြစ်ကုန်သော ရောဂါဝေဒနာတို့ကို ကင်းပျောက်စေရန် သမားတော်ကြီးတို့သည် ဝမ်းနုတ်ဆေးကို ပေးကြကုန်၏။ (ကိစ္စ) ပြီးသည်လည်းရှိ၏။ မပြီးသည်လည်းရှိ၏။
ငါဘုရား ဟောကြားတော်မူအပ်သော အရိယဝမ်းနုတ်ဆေးသည် (ကိစ္စ) ပြီးစီးသည်သာဖြစ်၏။ မပြီးစီးသည်မရှိ။
ငါဘုရား ဟောကြားတော်မူအပ်သော အရိယဝမ်းနုတ်ဆေးကို အကြောင်းပြု၍ ဇာတိသဘောရှိသော သတ္တဝါတို့သည် ဇာတိမှလည်းကောင်း၊ ဇရာသဘောရှိကုန်သော သတ္တဝါတို့သည် ဇရာမှလည်းကောင်း၊ မရဏသဘောရှိကုန်သော သတ္တဝါတို့သည် မရဏမှလည်းကောင်း၊ သောက ပရိဒေဝ ဒုက္ခ ဒေါမနဿ ဥပါယာသ သဘောရှိကုန်သော သတ္တဝါတို့သည် သောက ပရိဒေဝ ဒုက္ခ ဒေါမနဿ ဥပါယာသ သဘောမှလည်းကောင်း၊ လွတ်မြောက်ကြကုန်၏။
အရိယဝမ်းနုတ်ဆေးဟူသည် သမ္မာဒိဋ္ဌိ (မှန်ကန်သောအယူအမြင်) ရှိသောသူအား မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ၊ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိလျှင် အကြောင်းရှိကုန်သော များစွာသော ယုတ်ညံ့သော အကုသိုလ်တရားတို့ ပယ်နုတ်ပြီး ဖြစ်ကုန်၏။ သမ္မာဒိဋ္ဌိဟူသောအကြောင်းကြောင့် များစွာသော ကုသိုလ်တရားတို့ ပွားများပြည့်စုံခြင်းသို့ ရောက်ကုန်၏။
သမ္မာသင်္ကပ္ပ (မှန်ကန်သော အကြံအစည်) ရှိသောသူအား မိစ္ဆာသင်္ကပ္ပ၊ သမ္မာဝါစာရှိသောသူအား မိစ္ဆာဝါစာ၊ သမ္မာကမ္မန္တရှိသောသူအား မိစ္ဆာကမ္မန္တ၊ သမ္မာအာဇီဝရှိသောသူအား မိစ္ဆာအာဇီဝ၊ သမ္မာဝါယာမရှိသောသူအား မိစ္ဆာဝါယာမ, သမ္မာသတိရှိသောသူအား မိစ္ဆာသတိ, သမ္မာသမာဓိရှိသောသူအား မိစ္ဆာသမာဓိ, သမ္မာဉာဏရှိသောသူအား မိစ္ဆာဉာဏ၊ သမ္မာဝိမုတ္တိရှိသောသူအား မိစ္ဆာဝိမုတ္တိ၊ မိစ္ဆာဝိမုတ္တိဟူသောအကြောင်းကြောင့် များစွာယုတ်မာကုန်သော အကုသိုလ်တရားတို့ ပယ်နှုတ်ပြီးဖြစ်ကုန်၏။ သမ္မာဝိမုတ္တိဟူသော အကြောင်းကြောင့် များစွာသော ကုသိုလ် တရားတို့ ပွားများပြည့်စုံခြင်းသို့ ရောက်ကုန်၏။ ဤအရိယာဝမ်းနုတ်ဆေးသည် ဇာတိ၊ ဇရာ၊ မရဏ၊ သောက၊ ပရိဒေဝ၊ ဒုက္ခ၊ ဒေါမနဿ၊ ဥပါယာသဟူသော ဆင်းရဲဒုက္ခ ဝေဒနာတို့ ကင်းပျောက်ပြီးစီးကုန်၏။ မပြီးစီးသည်မရှိဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၁၊၁၄၉။ အံ၊မြန်၊၁၊၁၆၇။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၃၂-၄။ အံ၊ဋီ၊၂၊၁၂၁-၂။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ တိကနိပါတ၊ ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၅-စူဠဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ္တ။ သီလဝန္တပုဂ္ဂိုလ်တို့အား ကြည့်ရှုဖူးမြင်လိုခြင်း၊ သူတော်ကောင်းတရားကို နာယူလိုခြင်း၊ မုတ္တစာဂ ပယတပါဏိ ဝေါဿဂ္ဂရတ ယာစယောဂ ဒါနသံဝိဘာဂရတ ဖြစ်၍ မစ္ဆရိယအညစ်အကြေးမှ ကင်းသောစိတ်ဖြင့် အိမ်ကိုအုပ်ချုပ်၍နေခြင်းဟူသော အကြောင်းသုံးမျိုးတို့ဖြင့် သဒ္ဓါတရားရှိသူ၊ ရတနာသုံးပါးကို ကြည်ညိုသူဟု သိအပ်၏ ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာဝယ် သီလသမ္ပန္နေ ဒဋ္ဌုကာမောပုဒ်အရာ၌ ပါဋလိပုတ္တက ဗြာဟ္မဏဝတ္ထု၊ သဒ္ဓါတိဿမဟာရာဇဝတ္ထု။
သဒ္ဓမ္မံ သောတု မိစ္ဆတိ-၌ ပိဏ္ဍပါတိကတ္ထေရဝတ္ထု၊ ဥလ္လကောလိကဏ္ဏိဝါသိကာ ဧကာဣတ္ထီဝတ္ထု၊ ကဠမ္ဗရဝါသိကာ ဣတ္ထီဝတ္ထုတို့ကို ပြဆိုထားပါသည်။
ဋီကာ၌လည်း ဖွင့်သင့်သောပုဒ်တို့ကို ဖွင့်ပြထားပါသည်။
-အံ၊၃၊၁၉၈။ အံ၊မြန်၊၃၊၁၉၈။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၇၃။ အံ၊ဋီ၊၃၊၂၈၉-၂၉၁။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ နဝကနိပါတ၊ ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၃-သတ္တာဝါသဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
ဥတ္တရကုရုကမနုဿတို့က တာဝတိံသာဒေဝါ ဇမ္ဗုဒီပကာ မနုဿာတို့ထက် လွန်ကဲသောအရာဌာနသုံးပါး -အမမ၊ အပရိဂ္ဂဟ၊ နိယတာယုက။
တာဝတိံသာဒေဝါတို့က -ဥတ္တရကုရုကမနုဿ၊ ဇမ္ဗုဒီပကမနုဿတို့ထက် လွန်ကဲသောအရာဌာနသုံးပါး -ဒိဗ္ဗေန အာယုနာ၊ ဒိဗ္ဗေနဝဏ္ဏေန၊ ဒိဋ္ဌေန သုခေန။
ဇမ္ဗုဒီပကမနုဿတို့က တာဝတိံသာဒေဝါ ဥတ္တရကုရုကမနုဿတို့ထက် လွန်ကဲသောအရာဌာနသုံးပါး -သူရ၊ သတိမန္တ၊ ဗြဟ္မစရိယဝါသတို့ဖြစ်ပုံကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ ဖွင့်ဆိုသင့်သောပုဒ်တို့ကို ဖွင့်ဆိုထားပါသည်။ ဋီကာ၌ ဥတ္တရကုရုကမနုဿတို့ သဘာဝကို အပြည့်အစုံ ဖွင့်ပြထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
သံ၊၁၊၃၈၅။ သံ၊မြန်၊၁၊၃၇၄။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၄၅။ သံ၊ဋီ၊၂၊၁၅၀။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ပဌမဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
ရဟန်းတို့ သံသရာ၏အစကို မသိနိုင်။ အဝိဇ္ဇာဖြင့် ပိတ်ဖုံးအပ်ကုန်သည်ဖြစ်၍ တဏှာဖြင့် ချည်နှောင်အပ်ကုန်သည်ဖြစ်၍ ဘဝတစ်ခုမှ ဘဝတစ်ခုသို့ ပြေးသွားကျင် လည်နေကြရကုန်သော သတ္တဝါတို့၏ စတင်ဖြစ်ပေါ်ရာ (အစွန်း) အစသည် မထင်ရှား၊ (အစကို မသိနိုင်)။ ဥပမာအားဖြင့် ယောက်ျားသည် ဤဇမ္ဗူဒိပ်၌ မြက်၊ ထင်း၊ သစ်ခက် သစ်ရွက်ကို တစ်ပေါင်းတည်း စုစည်း၍ လက်လေးသစ်စီ လက်လေးသစ် စီဖြတ်၍ “ဤကား ငါ၏မိခင်၊ ဤကား ငါ့မိခင်၏မိခင်”ဟု သတ်မှတ်ပြီး ချထားရာ၏။ ထိုယောက်ျား၏ မိခင်၏ မိခင်ကား မကုန်ဆုံးနိုင်ရာ။ ဤဇမ္ဗူဒိပ်၌ မြက်၊ ထင်း၊ သစ်ခက် သစ်ရွက်သည်သာ ကုန်သွားရာ၏။ အဘယ်ကြောင့်နည်း? ဟူမူ။ သံသရာ၏ စတင်ဖြစ်ပေါ်ရာ(အစ)ကိုငြီးငွေ့ရန်၊ တပ်မက်မှုကင်းရန်၊ လွတ်မြောက်ရန် အလွန် အကဲ အားထုတ်သင့်လှပေ၏-ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ သာသနာတော်နှင့် ဗာဟိရသမယ၌ ဥပမာမတူပုံနှင့်တကွ မှတ်သားဖွယ်များကို ဖွင့်ဆိုထားပါသည်။ ဋီကာ၌လည်း ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၁၊၁၇၄-၈။ အံ၊မြန်၊၁၊၁၉၂-၇။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၅၅-၁၆၄။ အံ၊ဋီ၊၂၊၁၄၂-၉။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ တိကနိပါတ၊ ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ (၇) ၂-မဟာဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
လူသားတို့ ခံစားနေရသော သုခဝေဒနာ၊ ဒုက္ခဝေဒနာ၊ အဒုက္ခမသုခဝေဒနာတို့ကို အချို့သမဏဗြာဟ္မဏတို့က ပုဗ္ဗေကတဟေတုကြောင့် ဖြစ်သည်ဟုလည်းကောင်း၊ အချို့က “ဣဿရနိမ္မာနဟေတု”ဟုလည်းကောင်း။ အချို့က “အဟေတုက အပ္ပစ္စယ”ကြောင့်ဟုလည်းကောင်း၊ ယူဆကြကုန်၏။ ထိုမိစ္ဆာအယူသုံးမျိုးကို ပညာရှိတို့ မေးမြန်းစိစစ်သည်ရှိသော် အကိရိယဝါဒ၌သာ တည်ကုန်၏ဟု မိန့်တော်မူပြီး မိစ္ဆာအယူသုံးမျိုးကို တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ စိစစ်၍ နှိပ်ကွပ်ပုံကို ဘုရားရှင် ဟောတော်မူပါသည်။
ငါဘုရားဟောကြားတော်မူအပ်သော (၁) ပထဝီဓာတု၊ အာပေါဓာတု၊ တေဇောဓာတု၊ ဝါယောဓာတု၊ အာကာသဓာတု၊ ဝိညာဏဓာတု ဟူသော ဆဓာတု ဓမ္မ။ (၂) စက္ခုဖဿာယတနအစ မနောဖဿာယတနအဆုံးရှိသော ဆ ဖဿာယတနဓမ္မ။ (၃) စက္ခုနာ ရူပံ ဒိသွာ သောမနဿဌာနိယံ ရူပံ ဥပဝိစရတိ၊ ဒေါမနဿ ဌာနိယံ ရူပံ ဥပဝိစရတိ၊ ဥပေက္ခာဌာနိယံ ရူပံ ဥပဝိစရတိ အစရှိသော အဋ္ဌာရသ မနောပဝိစာရဓမ္မ။ (၄) စတ္တာရိအရိယသစ္စဓမ္မတို့ကို ပညာရှိ သမဏဗြာဟ္မဏတို့သည် မနှိပ်ကွပ်အပ်နိုင်၊ ညစ်နွမ်းအောင် မပြုအပ်နိုင်၊ မကဲ့ရဲ့အပ်နိုင်၊ မစက်ဆုပ်နိုင်ဟု အသီးအသီး တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ တိတ္ထ၊ တိတ္ထကရ၊ တိတ္ထိယ၊ တိတ္ထိယသာဝက၊ တိတ္ထာယတနအားလုံး “အကိရိယမတ္တ၌သာ တည်ရှိပုံ၊ ကမ္မဝေဒနာ ကိရိယဝေဒနာတို့ကိုပယ်၍ ဝိပါကဝေဒနာကိုသာ လက်ခံပုံ။ ရောဂါဖြစ်ကြောင်း သမုဋ္ဌာန် (၈)ပါးတို့တွင် ဝိပါကဝေဒနာကိုသာ လက်ခံပုံ။ ကမ္မရာသယ (၃)ပါးတို့တွင် အပရပရိယာယ ကမ္မကိုလက်ခံပုံ၊ ဝိပါကရာသယ (၃)ပါးတို့တွင် အပရပရိယာယ ဝိပါကကို လက်ခံပုံ။ စေတနာရာသယ (၄)ပါးတို့တွင် ဝိပါကစေတနာကိုသာ လက်ခံပုံ။ တိတ္ထာယတန နှင့် ဘုရားရှင်ဓမ္မ နှိုင်းယှဉ်ချက်။ ဆဓာတုကမ္မဋ္ဌာန ဆဖဿာယတနကမ္မဋ္ဌာန၊ အဋ္ဌာ ရသမနောပဝိစာရကမ္မဋ္ဌာန်းတို့ကို အရဟတ္တဖိုလ်ရောက်သည်အထိ ဉာဏ်ဖြင့် ပိုင်းခြားသိမ်းဆည်း ရှုမှတ်ပုံတို့နှင့်တကွ ပြည့်ပြည့်စုံစုံ ဖွင့်ဆိုသင့်သမ္မုတို့ကို ဖွင့်ဆိုထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၁၊၂၆၁-၂။ သံ၊မြန်၊၁၊၂၄၆-၇။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၆။ သံ၊ဋီ၊၂၊၄၅။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ နိဒါနသံယုတ္တ၊ ၂-အာဟာရဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
တိမ္ဗရုကပရိဗိုဇ်၏ သုခဒုက္ခနှင့်ပတ်သက်သော ပြဿနာကို ဘုရားရှင်က ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ အနုလောမ ပဋိလောမဒေသနာဖြင့် ဖြေကြားတော်မူပါသည်။ တိမ္ဗရုက ပရိဗိုဇ် ဥပါသကာအဖြစ် ခံယူပုံကို ပြဆိုသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ဖွင့်ဆိုချက်များ ရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၃၊၃၆၈။ သံ၊မြန်၊၃၊၃၇၃။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၂၅-၆။ သံ၊ဋီ၊၂၊၅၃၉-၄၀။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၂-သစ္စသံယုတ္တ၊ ၁-သမာဓိဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
နှစ်ဆယ့်ခုနှစ်မျိုးသော တိရစ္ဆာနကထာတို့ကို မပြောမဆိုကြနှင့်၊ ယင်းတို့သည် အတ္ထသံဟိတမဖြစ်။ အာဒိဗြဟ္မစရိယက၊ နိဗ္ဗိန္ဒာယ ဝိရာဂါယ နိရောဓာယ ဥပသမာယ အဘိညာယ သမ္ဗောဓာယ နိဗ္ဗာနာယ မဖြစ်ကြ။
အရိယသစ္စကထာကိုသာ ပြောဆိုကြ၊ အရိယသစ္စကထာသည် အတ္ထသံဟိတ အာဒိဗြဟ္မစရိယက၊ နိဗ္ဗိန္ဒာယ ဝိရာဂါယ နိရောဓာယ ဥပသမာယ အဘိညာယ သမ္ဗောဓာယ နိဗ္ဗာနာယ ဖြစ်၏။ ထို့ကြောင့် အရိယသစ္စာတရားတို့ကို သိမြင်အောင် အားထုတ်ကြရမည်ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ မပြောဆိုကောင်းပုံ ပြောဆိုကောင်းပုံတို့နှင့် တိရစ္ဆာနကထာ (၃၂)မျိုးရှိကြောင်း၊ ဋီကာ၌လည်း ဖွင့်ဆိုသင့်သည်များကို ဖွင့်ဆိုထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၃၊၄၁၄။ သံ၊မြန်၊၃၊၄၂၀။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၂-သစ္စသံယုတ္တ၊ ( ၁၁-ပဉ္စဂတိပေယျာလဝဂ္ဂ၊ ၂၂မှ ၂၄ အထိ (၃)သုတ်။
တိရစ္ဆာန်ဘဝမှ စုတေ၍ နတ်ပြည်၌ဖြစ်သောသူတို့သည် ငါဘုရား၏ လက်သည်းခွံပေါ်ရှိ မြေမှုံ့တို့ကဲ့သို့ နည်းပါးကုန်၏။ တိရစ္ဆာန်ဘဝမှစုတေ၍ ငရဲဘုံ၌ ဖြစ်သောသူ ပြိတ္တာဘုံ၌ ဖြစ်သောသူတို့သည် မြေကြီးပေါ်ရှိ မြေကြီးပမာ များပြားလှပေကုန်၏-ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၃၊၄၁၃။ သံ၊မြန်၊၃၊၄၂၀။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ -၁၉၊ ၂၀၊ ၂၁-(၃)သုတ်။
တိရစ္ဆာန်ဘဝမှ စုတေ၍ လူ့ပြည်၌ဖြစ်သောသူတို့သည် ငါဘုရား၏ လက် သည်းပေါ်ရှိ မြေမှုံ့ပမာ လွန်စွာနည်းပါးလှကုန်၏။ တိရစ္ဆာန်ဘဝမှ စုတေ၍ ငရဲဘုံ၌ ဖြစ်သောသူ ပြိတ္တာဘုံတို့၌ဖြစ်သောသူတို့သည် မြေကြီးပေါ်၌ရှိသော မြေကြီးထုပမာ များပြားလှကုန်၏ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-ခုဒ္ဒကပါဌ၊၈-၉။ ခုဒ္ဒကပါဌ၊မြန်၊၇-၈။ ခုဒ္ဒကပါဌ၊ဋ္ဌ၊၁၆၈-၁၈၂။
-ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ ခုဒ္ဒကပါဌ၊ သတ္တမသုတ်။
-ပေတ၊၁၂၉-၁၃၀။ ပေတ၊မြန်၊၁၂၇-၈။ ပေတ၊ဋ္ဌ၊၁၈-၂၉။
-ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ ပေတဝတ္ထု၊ ၁-ဥရဂဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမဝတ္ထု။
(၁) သာဓုခေါ်ဆိုနိုင်ရန် နေအိမ်အနီးအနားသို့ ရောက်လာတတ်ပုံ။
(၂) ကောင်းမှုကုသိုလ်ပြုကြသော်လည်း ထိုသူတို့၏ အကုသိုလ်ကံကြောင့် အမှတ်မရကြပုံ။
(၃) ကောင်းမှုပြုပြီး “ဣဒံ ဝေါ ဉာတီနံ ဟောတု၊ သုခိတာ ဟောန္တု ဉာတယော”ဟု ကုသိုလ်ရှင်က အမျှပေးဝေပုံ။
(၄) ဆွေမျိုးပြိတ္တာတို့ အနုမောဒနာပြုကြပုံ။ ။
(၅) ဆွေမျိုးပြိတ္တာတို့ အလှူရှင်တို့အား ဆုတောင်းကြပုံ။
(၆) ပြိတ္တာဘုံ၌ စီးပွားရေးလုပ်ငန်း တစ်ခုမျှမရှိ။
(၅/၈) ဤဘဝက ကုသိုလ်စေတနာ တမလွန်ဘဝရှိ ဆွေမျိုးများထံ ရောက်ရှိပုံ ဥပမာ။
(၉) အမျှဝေခါနီး၌ မိမိအပေါ်ပြုခဲ့ဖူးသော ဆွေမျိုးများ၏ကျေးဇူးကို အာရုံပြု အမျှ ပေးဝေရန်။
(၁၀) ငိုကြွေးမှု စိုးရိမ်ပူပန်မှု ပြောဆိုမြည်တမ်းငိုယိုမှုများသည် ကွယ်လွန်ပြီးသူများအတွက် ဘာအကျိုးမျှမဖြစ်။
(၁၁) သံဃာအားလှူဒါန်းသော ကောင်းမှုစေတနာသည်သာ ချက်ချင်းအကျိုးခံစားရပုံ၊
(၁၂) အမျှဝေခြင်းကုသိုလ်သည် ဉာတိဓမ္မ၊ ဉာတိပူဇာ အလှူခံတို့အား ဗလဒါန၊ အလှူရှင်တို့ ကောင်းမှုဆည်းပူး စုဆောင်းခြင်းဖြစ်ပုံတို့ကို ဘုရားရှင်က ဗိမ္မိသာရ မင်းအား ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ (၉၂)ကမ္ဘာထက် ဖုဿဘုရားရှင်လက်ထက်တော်က ဖြစ်စဉ်နှင့် ဂေါတမဘုရားရှင်လက်ထက်ဖြစ်စဉ်များနှင့် ဂါထာဆိုင်ရာ ဖွင့်ဆိုချက်များ ရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၁၊၄၆၉။ သံ၊မြန်၊၁၊၄၅၇-၈။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၂၀-၃။ သံ၊ဋီ၊၂၊၁၉၇-၈။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂ၊ ၁၀-ဘိက္ခုသံယုတ္တ၊ နဝမသုတ်။
ဘုရားရှင် ဘထွေးတော်၏သားဖြစ်သော အရှင်တိဿထေရ်၏ ဝစနက္ခမဂုဏ် ပျက်ယွင်းခြင်းကို အကြောင်းပြု၍ ကောဓ, မာန, မက္ခတို့ကို ပယ်ဖျောက်ခြင်းအကျိုးငှါ ဗြဟ္မစရိယကို ကျင့်သုံးအပ်၏ဟု တိဿရဟန်းအား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ပစ္စုပ္ပန်ဝတ္ထု၊ အတိတ်ဝတ္ထုများကို ဖွင့်ဆိုထားပါသည်။
-သံ၊၂၊၈-၉။ သံ၊မြန်၊၂၊၈၂-၄။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၈၄။ သံ၊ဋီ၊၂၊၂၄၄။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-ခန္ဓသံယုတ္တ၊ (၉၄-ထေရဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
ဘုရားရှင်၏ ဘထွေးတော်သား အရှင်တိဿသည် ရဟန်းတော်များအား “မိမိ၏ကိုယ်ခန္ဓာသည် လေးလံနေကြောင်း၊ အရပ်မျက်နှာတို့ကိုလည်း မထင်မြင်တော့ကြောင်း၊ ဓမ္မကိုလည်း မထင်မြင်ကြောင်း၊ မိမိ၏စိတ်ကို ထိနမိဒ္ဓက လွှမ်းမိုးနေကြောင်း၊ ဓမ္မ၌လည်း ယုံမှားတွေးတောမှုတွေ ဖြစ်နေကြောင်း ပြောကြားပါသည်။ ထိုအကြောင်းကို ရဟန်းတော်များက ဘုရားရှင်အား လျှောက်ထားပါသည်။
ဘုရားရှင်က ရဟန်းတစ်ပါးအခေါ်လွှတ်ပြီး အရှင်တိဿကို မေးမြန်းတော်မူရာ အရှင်တိဿက မှန်ပါကြောင်း လျှောက်ထားပါသည်။ ထိုအခါ ဘုရားရှင်က အရှင်တိဿအား ခန္ဓာငါးပါးတို့၌ စွဲမက်မှုမကင်းသူ လိုချင်မှုမကင်းသူ၊ ခင်တွယ်မှု မကင်းသူ၊ မွတ်သိပ်မှု မကင်းသူ၊ ပူလောင်မှု မကင်းသူ၊ တဏှာမကင်းသူအား ထိုခန္ဓာငါးပါးတို့၏ ဖောက်ပြန်ခြင်းတစ်မျိုးတစ်ဖုံ ဖြစ်ခြင်းကြောင့် စိုးရိမ်မှု၊ ငိုကြွေးမှု၊ ကိုယ်ဆင်းရဲမှု၊ စိတ်ဆင်းရဲမှု ပြင်းစွာပင်ပန်းမှုတို့ ဖြစ်ကုန်သည်မဟုတ်လောဟု ခန္ဓာတစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ မေးတော်မူပါသည်။ အရှင်တိဿက ဤသို့သာ ဖြစ်ပါသည်ဟု လျှောက်ပါသည်။
ခန္ဓာငါးပါးတို့၌ စွဲမက်မှုကင်းသူ၊ တဏှာကင်းပြီးသူတို့အား ထိုခန္ဓာတို့၏ ဖောက်ပြန်ခြင်း တစ်မျိုးတစ်ဖုံဖြစ်ခြင်းကြောင့် စိုးရိမ်မှု၊ ပြင်းစွာပင်ပန်းမှုတို့ ဖြစ်ကုန် သေးသလောဟု ဘုရားရှင်က မေးတော်မူပါသည်။ အရှင်တိဿက မဖြစ်ပါ မြတ်စွာဘုရားဟု လျှောက်ထားသည့်အခါ ဘုရားရှင်က “တိဿ ... ကောင်းပေစွ၊ ကောင်းပေစွ”ဟု မိန့်ကြားတော်မူပြီး ခန္ဓာငါးပါးတို့တွင် တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီကို အနတ္တ လက္ခဏသုတ် ဒေသနာတော်နည်းဖြင့် မေးမြန်းဟောကြားတော်မူပါသည်။
ဘုရားရှင်က လမ်းခရီး၌ ကျွမ်းကျင်သောယောက်ျား၊ မကျွမ်းကျင်သော ယောက်ျားနှစ်ယောက်ဥပမာဖြင့် အကျယ်ရှင်းလင်းမိန့်ကြားတော်မူပြီး၊ တိဿ သာသနာတော်၌ ပျော်မွေ့လော့ ငါဘုရားသည် ဩဝါဒ အနုသာသနီဖြင့် ဆုံးမတော် မူအပ်ပြီဟု မိန့်တော်မူပါသည်။ အရှင်တိဿသည် ဘုရားရှင်၏ဩဝါဒ အနုသာသနီ ဒေသနာတော်ကို အလွန်နှစ်သက်ပြီဟု ပြဆိုသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ဖွင့်သင့်သည့်ပုဒ်များကို ပြည့်စုံအောင် ဖွင့်ပြပြီး အရှင်တိဿသည် ဘုရားရှင်၏ဓမ္မကို အားထုတ်သည်ရှိသော် မကြာမီ အာသဝေါ ကုန်ခမ်းရဟန္တာ ဖြစ်သွားပုံကို ပြဆိုထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၂၊၄၅၃-၆။ အံ၊မြန်၊၃၊၅၇၁-၅။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၇၃။ အံ၊ဋီ၊၃၊၁၇၇။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ သတ္တကနိပါတ၊ ၆-အဗျာကတဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် မဂဓနိုင်ငံ ရာဇဂြိုဟ်မြို့တော်အနီး ဂိကူဋတောင်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် သန်းခေါင်ယာမ်ညဉ့်အခါ၌ နတ်သားနှစ်ယောက် ဘုရားရှင်ထံ ရောက်လာပြီး “ဧတာ ဘန္တေ ဘိက္ခုနိယော သုဝိမုတ္တာ”ဟု နတ်သားတစ်ယောက်က လျှောက်ထားပါသည်။ အခြားနတ်သားတစ်ယောက်က “ဧတော ဘန္တေ ဘိက္ခုနိယော အနုပါဒိသေသာ သုဝိမုတ္တာ”ဟု လျှောက်ထားကြပြီး ဘုရားရှင် လက်ခံတော်မူခြင်းကို သိကြသဖြင့် ပြန်သွားကြပါသည်။
ဘုရားရှင်က ထိုအကြောင်းကို နံနက်မိုးလင်းသောအခါ ရဟန်းတော်တို့အား မိန့်ကြားတော်မူပါသည်။ ထိုအခါ အရှင်မောဂ္ဂလ္လာန်ထေရ်က ထိုသို့လျှောက်ထားနိုင်သော ဒေဝတာကို စဉ်းစားဆင်ခြင်သည့်အခါ မကြာခင်က ပျံလွန်ပြီး ဗြဟ္မာပြည်၌ ဖြစ်နေသော တိဿဗြဟ္မာကို သိမြင်ခြင်းကြောင့် ဗြဟ္မာပြည်သို့ လိုက်ကြွတော်မူပြီး မေးမြန်းတော်မူပါသည်။ တိဿဗြဟ္မာက ဗြဟ္မာ့အာယု၊ ဝဏ္ဏ၊ သုခ၊ ယသ၊ အာဓိပတေယျဖြင့် တင်းတိမ်အားရ ကျေနပ်နေသောဗြဟ္မာသည် ဥတ္တရိနိဿရဏကို အမှန်အားဖြင့် မသိနိုင်သောကြောင့် သဥပါဒိသေသ အနုပါဒိသေသကို မသိနိုင်ပါ။ ဗြဟ္မာ့အာယု၊ ဝဏ္ဏအစရှိသည်တို့နှင့်သာ တင်းမတိမ် မကျေနပ်ကြသော ဗြဟ္မာတို့သည် ဥတ္တရိနိဿရဏကို မှန်ကန်စွာ သိကြကုန်၏။ ထိုဗြဟ္မာတို့သည် သဥပါဒိသေသ အနုပါဒိသေသကို သိကြကုန်၏။
အရှင်ဘုရားမောဂ္ဂလ္လာန် ဥဘတောဘာဂဝိမုတ္တရဟန်း၊ ပညာဝိမုတ္တရဟန်းကို ဤအရှင်သည် ကိုယ်ခန္ဓာရှိနေသရွေ့ နတ်လူဖူးမြင်ကြရမည်။ ကိုယ်ခန္ဓာပျက်စီး သွားသည့်အခါ မဖူးမြော်နိုင်ကြတော့ဟုလည်းကောင်း၊ ကာယသက္ခီ ဒိဋ္ဌိပ္ပတ္တ သဒ္ဓါဝိမုတ္တိ ဓမ္မနုသာရီရဟန်းတော်တို့ကို ဤအရှင်သည် အနုလောမိက သေနာသနတို့ကို မှီဝဲပြီး ကလျာဏမိတ္တတို့ကို ဆည်းကပ်လျက် သဒ္ဓါအစရှိသော ဝိပဿနာဣန္ဒြေတို့ကို အညီအမျှဆောင်နိုင်ပါမူ မျက်မှောက်ဘဝ၌ပင် အရဟတ္တဖိုလ်ကို ကိုယ်တိုင်မျက်မှောက်ပြု၍ နေနိုင်ရာ၏ဟု သိနိုင်ပါသည်ဟု လျှောက်ထားပါသည်။
အရှင်မောဂ္ဂလ္လာန်ထေရ်သည် ဗြဟ္မာဘုံမှ ပြန်လာပြီး တိဿဗြဟ္မာနှင့် မိမိတို့ ဆွေးနွေးခဲ့သောဤအကြောင်းအရာကို ဘုရားရှင်အားလျှောက်ထားပါသည်။ ဘုရားရှင်က “မောဂ္ဂလ္လာန် တိဿဗြဟ္မာသည် ခုနစ်ယောက်မြောက် အနိမိတ္တဝိဟာရီ ပုဂ္ဂိုလ်ကို မဟောပြောလိုက်ပါတကား”ဟု မိန့်ကြားတော်မူရာ ဘုရားရှင်က အနိမိတ္တ ဝိဟာရီပုဂ္ဂိုလ်အကြောင်းကို အပြည့်အစုံ မိန့်ကြားတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ မှတ်သားဖွယ် ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သုတ္တနိ၊၄၀၆-၇။ သုတ္တနိ၊မြန်၊၃၈၃-၄။ သုတ္တနိ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၄၉-၂၅၂။
ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ သုတ္တနိပါတ, ၄-အဋ္ဌကဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
အရှင်မေတ္တေယျ၏လျှောက်ထားချက်အရ တိဿလုလင်အား မေထုန် အကျင့်ကို ပြုကျင့်သူ၏အပြစ်ကိုးပါးနှင့် မေထုန်အကျင့်သည် အရိယာတို့၏ အကျင့် မဟုတ်၊ ယုတ်ညံ့သော ပုထုဇဉ်၏အကျင့်ဖြစ်ပုံ၊ ဝိဝေကအကျင့်သည်သာ အရိယာတို့၏ အကျင့်ဖြစ်ပုံကို ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ တိဿနှင့် မေတ္တေယျဟု သူငယ်ချင်းနှစ်ယောက်အကြောင်းနှင့် ဖွင့်သင့်သောပုဒ်တို့ကို ဖွင့်ပြထားပါသည်။ မေတ္တေယျသည် ထိုနှစ်မှာပင် ရဟန္တာဖြစ်ပုံ၊ တိဿသည် လူထွက်ပြီး ဤဒေသနာတော်အဆုံး၌ သောတာပန်အရိယာသာဝက ဖြစ်၍ ရဟန်းပြုပြီး မကြာမီ ရဟန္တာဖြစ်ပုံကို ဖွင့်ပြထားပါသည်။
ဤသုတ်ကို မဟာနိ၊၁၀၇-၁၂၄။ မဟာနိ၊ဋ္ဌ၊၂၂၆-၂၄၅။တို့၌ အရှင်သာရိပုတ္တရာထေရ်နှင့် မဟာနာမထေရ်တို့ ဖွင့်ဆိုထားကြပါသည်။ မှတ်သားဖွယ် များစွာ ပါရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သုတ္တနိ၊၄၃၅။ သုတ္တနိ၊မြန်၊၄၁၁-၂။ သုတ္တနိ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၀၃။
ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ သုတ္တနိပါတ, ပါရာယနဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယ(ပုစ္ဆာ)သုတ်။
ဗာဝရီဆရာကြီး၏တပည့် တိဿမေတ္တေယျလုလင်က ရောင့်ရဲလွယ်သူ၊ တုန်လှုပ်မှုမရှိသူ၊ အစွန်းနှစ်ဖက်နှင့်အလယ်ကို ပညာဖြင့်သိ၍ မကပ်ငြိ မလိမ်းသူ၊ မဟာပုရိအမည်ရှိသူတို့ကို မေးလျှောက်သဖြင့် ဘုရားရှင်ဖြေကြားတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ ဖွင့်သင့်သောပုဒ်တို့ကို ဖွင့်ဆိုထားပါသည်။
ဤဒေသနာတော်အဆုံး၌ တိဿမေတ္တေယျဗြာဟ္မဏတပည့်လုလင် တစ်ထောင်နှင့်တကွ အရဟတ္တဖိုလ်၌တည်ပြီး ထောင်ပေါင်းမက များစွာသော ဝေနေယျတို့ ဓမ္မစက္ခုဖြစ်ပုံကို ဖွင့်ပြထားပါသည်။
ဤသုတ်ကို စူဠနိ၊၄၀-၆။ စူဠနိ၊ဋ္ဌ၊၉။ တို့၌ ဖွင့်ဆိုထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၁၊၃၉၄-၅။ သံ၊မြန်၊၁၊၃၈၁-၂။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၄၈။ သံ၊ဋီ၊၂၊၁၅၃။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၄-အမတဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ တတိယသုတ်။
မဂဓနိုင်ငံ ရာဇဂြိုဟ်မြို့ ဝေဠုဝန်ကျောင်းတော်၌ ပါဝါတိုင်းသား အာရညိကင်္ဂ ပိဏ္ဍပါတိက ပံသုကူလိက တေစီဝရိကဓုတင်ဆောင် ရဟန်းတော်များအား “အနမတဂ္ဂေါယံ ဘိက္ခဝေ သံသာရော”အစရှိသော ဒေသနာတော်ဖြင့် အဝိဇ္ဇာဖြင့် ဖုံးကွယ်၍ ချုပ်တည်းနှောင်ဖွဲ့ထားသဖြင့် တစ်ဘဝမှ တစ်ဘဝသို့ တစ်ပြောင်းပြန်ပြန် သံသရာ၌ လှည့်လည်နေကြသော ဦးခေါင်းဖြတ်ခံခဲ့ရသော သင်တို့၏ဦးခေါင်းမှ ယိုစီးထွက်ကျသော သွေးကြည်ရည်သည် မဟာသမုဒ္ဒရာလေးစင်းရှိ ရေမကများပြားလှပုံ၊ နွား၊ ကျွဲ၊ သိုး၊ ဆိတ်၊ ကြက်၊ ဝက်၊ ဂါမဃာတကခိုးသူ ပရဒါရိကခိုးသူဖြစ်ပြီး ဦးခေါင်းဖြတ်ခံရသော သင်တို့၏ ဦးခေါင်းမှထွက်ကျသော သွေးရည်များ မဟာသမုဒ္ဒရာလေးစင်းရှိ ရေထက်များပြားခဲ့ပုံသည် သံသရာအစ မရှိခဲ့သောကြောင့် ဖြစ်သည်။ အလုံးစုံသော သင်္ခါရတို့၌ ငြီးငွေ့မှု နိဗ္ဗိန္ဒဉာဏ်၊ တပ်မက်ခြင်းကင်းမှု ဝိရာဂဉာဏ်၊ လွတ်မြောက်မှု ဝိမုစ္စနဉာဏ်ဖြစ်အောင် အားထုတ်သင့်ပေ၏-ဟု ဟောကြားတော်မူရာ ထိုရဟန်းတော်သုံးကျိပ်တို့ အာသဝေါကုန်ခမ်း၍ ရဟန္တာဖြစ်ကြပုံကို ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ဖွင့်ဆိုချက်များ ရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၄၃။ သံ၊မြန်၊၂၊၄၃၃။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၂၅။ သံ၊ဋီ၊၂၊၃၆၄။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၃-မာတုဂါမသံယုတ္တ၊ ၁-ပဌမပေယျာလဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
နံနက်အခါ မစ္ဆရိယ၊ နေ့ခင်း၌ ဣဿာ၊ ည၌ ကာမရာဂဟူသော အညစ် အကြေး တရားသုံးပါးတို့ လွှမ်းမိုးနှိပ်စက်အပ်သောစိတ်ဖြင့် အိမ်၌နေသော မာတုဂါမသည် ကွယ်လွန်သည်၏အခြားမဲ့၌ အပါယ်ဘုံ၌ဖြစ်ရ၏ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၁၊၁၅၁။ သံ၊မြန်၊၁၊၁၄၄။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၂၄၆-၇။ သံ၊ဋီ၊၁၊၁၉၇-၈။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၆-ဗြဟ္မသံယုတ္တ၊ ပဌမဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
အဂ္ဂသာဝကမထေရ်နှစ်ပါး၏အပြစ်ကို ပြောဆိုသော အရိယူပဝါဒကံကြောင့် ကိုယ်ခန္ဓာ၌ ယားယံသောအနာရောဂါဖုများဖြင့် ဝေဒနာပြင်းထန်စွာ ခံနေရသော ကောကာလိကရဟန်းအား ဆုံးမရန်ရောက်ရှိလာသော တုရူဗြဟ္မာကြီးအား အပြစ် ပြော၍ လက်မခံသောကြောင့် အရိယူပဝါဒကံ၏အပြစ်တို့ကို တုရူဗြဟ္မာက ပြောဆိုသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ တုရူဗြဟ္မာအကြောင်းနှင့် ဖွင့်ဆိုချက်များ ပါရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၃၊၄၁၁။ သံ၊မြန်၊၃၊၄၁၇။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၂-သစ္စသံယုတ္တ၊ ၁၀-စတုတ္ထအာမကဓည ပေယျာလဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
ချိန်စဉ်းလဲ၊ အသပြာစဉ်းလဲ၊ ခြင်တွယ်တိုင်းတာ စဉ်းလဲခြင်းမှ ရှောင်ကြဉ်သော သတ္တဝါတို့သည် နည်းပါးကုန်၏။ မရှောင်ကြဉ်သော သတ္တဝါတို့သည်သာ များပြားလှကုန်၏ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သုတ္တနိ၊၄၂၁-၄။ သုတ္တနိ၊မြန်၊၃၉၇-၄၀၀။ သုတ္တနိ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၇၇-၂၈၁။
ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ သုတ္တနိပါတ, ၄-အဋ္ဌကဝဂ္ဂ၊ စုဒ္ဒသမသုတ်။
ကာယဝိဝေကအစရှိသော ဆိတ်ငြိမ်မှု “ဝိဝေကကိုဖြစ်စေ၊ ရာဂအစရှိသည်ကို ငြိမ်းအေးရာနိဗ္ဗာန်ကိုဖြစ်စေ၊ အဘယ်ကဲ့သို့ ရှုမြင်လျှင် မိမိသန္တာန်၌ ရာဂအစရှိသော တရားတို့ကို ငြိမ်းအေးစေနိုင်ပါသနည်းဟု နိမ္မိတဘုရားရှင်၏ မေးမြန်းချက်ကို အရဟတ္တဖိုလ်ကို အထွဋ်တပ်၍ ငါးဂါထာဖြင့် ဘုရားရှင်က ဖြေကြားတော်မူပါသည်။
နိမ္မိတဘုရားရှင်၏ မေးလျှောက်ချက်အရ မဂ်ဖိုလ်နိဗ္ဗာန်နှင့် လျော်သော ကျင့်စဉ်၊ ပါတိမောက္ခသံဝရသီလ၊ သမာဓိတို့ကို မေးလျှောက်သဖြင့် “စက္ကူဟိ” အစရှိသော ဂါထာတို့ဖြင့် ဖြေကြားတော်မူပါသည်။ ဤတုဝဋ္ဋကသုတ်တော်သည် သဒ္ဓါ အားကောင်းသော နတ်ဗြဟ္မာများအား ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ ဖွင့်ဆိုသင့်သောပုဒ်တို့ကို ဖွင့်ဆိုပြီးအဆုံး၌ ဆိုလိုရင်းအကျဉ်းချုပ်ကို ပြဆိုထားပါသည်။ ဤသုတ္တန်၏အဆုံး၌ နတ်ဗြဟ္မာ ကုဋေတစ်သိန်း ရဟန္တာ ဖြစ်ကြောင်း ပြဆိုထားပါသည်။
ဤတုဝဋ္ဋကသုတ်တော်ကို အရှင်သာရိပုတ္တရာထေရ်က (မဟာနိဒ္ဒေသ၊၂၆၃-၃၁၅)အထိလည်းကောင်း၊ အရှင်ဥပသေနမထေရ်က မဟာနိ၊ဋ္ဌ၊၃၂၆-၃၅၃ အထိလည်းကောင်း ဖွင့်ဆိုတော်မူကြပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-ဒီ၊၁၊၂၂၂-၂၃၆။ ဒီ၊မြန်၊၁၊၂၇၇-၂၉၄။ ဒီ၊ဋီ၊၁၊၃၉၉-၄၀၅။ သီ၊ဋီ၊သစ်၊၁။၄၂၅-၄၃၅။
-ဒီဃနိကာယ၊ သီလက္ခန္ဓဝဂ္ဂ၊ တေရသမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံအတွင်း ဒေသစာရီ ကြွချီတော်မူစဉ် မနသာကတ ဗြာဟ္မဏရွာ၏မြောက်ဖက် အစိရဝတီမြစ်ကမ်း သရက်တော၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် မနသာကတရွာ၌ ဩပါသာဒရွာစား စင်္ကီပုဏ္ဏား၊ ဣစ္ဆာနင်္ဂလရွာစား တာရုက္ခ ပုဏ္ဏား၊ ဥက္ကဋ္ဌရွာစား ပေါက္ခရသာတိပုဏ္ဏား၊ သာဝတ္ထိမြို့တော်နေ ဇာဏုဿောဏိ ပုဏ္ဏား၊ တုဒိရွာစား တောဒေယျပုဏ္ဏားတို့ အမှူးရှိသော အဘိညာတ မဟာသာလ ဗြာဟ္မဏကြီးတို့သည်လည်း မိမိ မိမိတို့၏နေရာအရပ်တို့မှ အသီးအသီး ရောက်ရှိလာကြပြီး မန္တ(ဒေဝ)ကျမ်းတို့ကို ရွတ်ဖတ်ကြရန် ရောက်ရှိနေထိုင်ကြပါသည်။
ပေါက္ခရသာတိပုဏ္ဏား၏ အနီးနေတပည့် ဝါသေဋ္ဌနှင့် တာရုက္ခပုဏ္ဏား၏ အနီးနေတပည့် ဘာရဒွါဇတို့ အစိရဝတီမြစ်ကမ်း၌ လမ်းလျှောက်ကြရင်း မိမိတို့ဆရာကြီးများ၏ ဗြဟ္မာပြည်သို့ သွားရောက်နိုင်ရန် ခရီးစဉ်များကို ဆွေးနွေးကြပါသည်။ တစ်ဦးကိုတစ်ဦး အပြီးသတ်ဆုံးဖြတ်ချက်ချရန် လမ်းစဉ်ကို အတည်မပြုနိုင်ကြပါ။ ထိုအခါ နှစ်ဦးသားတို့ အနီးအနား သရက်တောအုပ်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူသော ဘုရားရှင်ထံ ရောက်ရှိလာကြပြီး မိမိတို့ဗြာဟ္မဏဆရာကြီးများ၏ ဗြဟ္မာဘုံသို့ ရောက်ကြောင်း လမ်းကြောင်းများကို လျှောက်ထားကြပါသည်။ ဘုရားရှင်က ထိုလမ်း စဉ်များ၌ ဝိဂ္ဂဟ, ဝိဝါဒ, နာနာဝါဒများ ရှိပါကြောင်း။ အဒ္ဓရိယဗြာဟ္မဏများ၊ တိတ္ထိရိယ ဗြာဟ္မဏများ၊ ဆန္ဒေါကဗြာဟ္မဏများ၊ ဗဝှါရိဇ္ဈဗြာဟ္မဏများတို့ ဗြဟ္မပြည်သွားရောက်ကြောင်း လမ်းကြောင်းအသီးသီး သတ်မှတ်ထားကြပါသည်။ ရွာ၊ နိဂုံး အနီးအနားတို့၌ များစွာသော လမ်းကြောင်းအသီးသီး ရှိကြကုန်သော်လည်း လမ်းကြောင်းအားလုံးတို့သည် ရွာအတွင်းရောက်ကုန်သကဲ့သို့၊ ထို့အတူ ဗြာဟ္မဏဆရာကြီးများ၏ လမ်းကြောင်းများသည်လည်း ဗြဟ္မာပြည်သို့ ရောက်ရှိကြသည်ချည်းဖြစ်ကြောင်း ဝါသေဋ္ဌ လုလင်က လျှောက်ထားပါသည်။
ဘုရားရှင်က ဝါသေဋ္ဌလုလင်အား “ဗြာဟ္မဏဆရာကြီးများ ချမှတ်ထားသော လမ်းစဉ်များ ဗြဟ္မာပြည်သို့ တကယ်ရောက်နိုင်သလား?ဟု သုံးကြိမ်တိုင်တိုင် မေးတော်မူပါသည်။ ဝါသေဋ္ဌလုလင်ကလည်း သုံးကြိမ်တိုင်တိုင်ပင် တကယ်ရောက် နိုင်ကြောင်း လျှောက်ထားပါသည်။ ထိုဗြဟ္မာပြည်ရောက်ကြောင်း လမ်းစဉ်များချမှတ်ထားကြသော တေဝိဇ္ဇ ဗြာဟ္မဏဆရာကြီးများ၊ ထိုဆရာကြီးများ၏ ဆရာများ၊ ဆရာ့ဆရာကြီးများ၊ ထိုဆရာကြီးများ၏ဆရာ ဝေဒကျမ်းပြု ရသေ့ကြီးများတို့သည် ဗြဟ္မာရှိရာအရပ်၊ ဗြဟ္မာ လာရာလမ်းကြောင်း ဗြဟ္မာလာရာအချိန်အခါကို ကိုယ်တိုင်မြင်ဖူးသူရှိသလော? ကိုယ်တိုင်မြင်ဖူး၏။ သိ၏ဟု ပြောဖူးသလောဟု သုံးကြိမ်တိုင်တိုင် မေးတော်မူပါသည်။ ဝါသေဋ္ဌလုလင်က တွေ့မြင်ဖူးသူမရှိပါ။ တွေ့မြင်ဖူး၏ဟု ပြောကြားခဲ့သူ မရှိပါကြောင်း လျှောက်ထားပါသည်။
ထိုအခါ ဘုရားရှင်က “အန္ဓဝေဏူပမာဖြင့် တေဝိဇ္ဇ(ဗေဒင်သုံးပုံဆောင်) ဗြာဟ္မဏဆရာကြီးများ၏ ဗြဟ္မာပြည်သို့ သွားရောက်ကြောင်း လမ်းစဉ်သည် အပ္ပါဋိဟီရကတ၊ ဟဿက၊ ရိတ္တက၊ တုစ္ဆကဖြစ်ကြောင်း မိန့်ကြားတော်မူပါသည်။
တေဝိဇ္ဇဗြာဟ္မဏဆရာကြီးများနှင့် လူအများတို့သည် နေ့စဉ် လ, နေတို့ထွက် ရာအရပ်၊ ဝင်ရာအရပ်တို့ကို တွေ့မြင်ကြ၊ လိုရာဆုတောင်းကြ၊ ချီးမွမ်းကြ၊ လက်အုပ် ချီမိုး ရှိခိုးလျက် လ, နေတို့သို့ ရောက်ရှိနိုင်သော လမ်းစဉ်ကို မချမှတ်နိုင်ကြပုံ၊ တေဝိဇ္ဇပုဏ္ဏားတို့၏ ဗြဟ္မာပြည်သို့ သွားရောက်ကြောင်းလမ်းစဉ်သည် ဗြဟ္မာပြည် သို့မရောက်နိုင်ပုံ၊ ဇနပဒကလျာဏီဥပမာ၊ ပြသာဒ်ပေါ်သို့တက်ရန် လှေကားပြုလုပ်သူ ဥပမာတို့ဖြင့် ရှင်းလင်းမိန့်ကြားတော်မူပြီး အပ္ပါဋိဟီရကဖြစ်ပုံကို မိန့်ကြားတော် မူပါသည်။
အစိရဝတီမြစ်ဥပမာဖြင့် ဗြဟ္မဏကာရကတရားတို့ကို ပယ်စွန့်၍ အဗြာဟ္မဏ ကာရကဓမ္မတို့ကို ဆောက်တည်ကျင့်သုံးကြပြီး ခေါ်ဝေါ်ခြင်း၊ ဆုတောင်းခြင်း၊ တောင့်တခြင်း၊ အလွန်နှစ်သက် လိုလားခြင်းတို့ဖြင့် ဗြဟ္မာပြည်သို့ မရောက်နိုင်ပုံ၊
အဗြာဟ္မဏကာရကဓမ္မဖြစ်သော အလိုရှိအပ် နှစ်သက်အပ် မြတ်နိုးအပ် ချစ်အပ်သောသဘော တပ်မက်စွဲလမ်းဖွယ်ဖြစ်ကုန်သော ငါးဖြာအာရုံ ကာမဂုဏ်တို့ကို စွဲမက်တွေဝေ သက်ဝင်ကြပြီး အပြစ်ဟုမမြင်ကြပဲ ကာမမှထွက်မြောက်နိုင်သော ဉာဏ်ပညာမရှိကြဘဲ သုံးဆောင်ခံစားနေကြသော တေဝိဇ္ဇဗြာဟ္မဏတို့သည် ကွယ်လွန်ပြီးနောက် ဗြဟ္မာပြည်သို့ မရောက်နိုင်ကြ။ အာဝရဏ နီဝရဏ ဩနာဟန ပရိယောနာဟန ဖြစ်ကုန်သော နီဝရဏတရားငါးပါးတို့ဖြင့် ဖုံးလွှမ်းထား ပိတ်ပင်ထားနှောင်ဖွဲ့ထား မြှေးယှက်ထားအပ်ကုန်သော ဗြာဟ္မဏကာရကဓမ္မတို့ကို ပယ်ရှားပြီး အဗြာဟ္မဏကာရကဓမ္မတို့ကို ဆောက်တည်ကျင့်သုံးနေကြကုန်သော တေဝိဇ္ဇ ဗြာဟ္မဏတို့သည် ကွယ်လွန်ပြီးနောက် ဗြဟ္မာပြည်သို့ မရောက်နိုင်ကြကုန်။
ဗြဟ္မာကြီးသည် အပရိဂ္ဂဟ၊ အဝေရစိတ္တ၊ အဗျာပဇ္ဇစိတ္တ၊ အသံကိလိဋ္ဌစိတ္တ၊ ဝသဝတ္တီဖြစ်ပြီး တေဝိဇ္ဇဗြာဟ္မဏတို့သည် ပရိဂ္ဂဟ၊ ဝေရစိတ္တ၊ ဗျာပဇ္ဇစိတ္တ၊ သံကိလိဋ္ဌ စိတ္တ၊ အဝသဝတ္တီဟူသော သဘာဝချင်းမတူကြပဲ ဗြဟ္မာ့ပြည်သို့ တေဝိဇ္ဇဗြာဟ္မဏများ မရောက်နိုင်ကြပုံ၊
တေဝိဇ္ဇဗြာဟ္မဏတို့သည် ဗေဒင်သုံးပုံကို ကိုးစားကပ်ရောက်၍ နစ်မြုပ်ပျက်စီး နေပုံ၊ တံလျပ်ကိုရေထင်၍ အခြောက်တိုက် ကူးသည်နှင့်တူပုံ၊ ဗေဒင်သုံးပုံတို့ကို ရွာမနီးသော တောအုပ်ကြီး၊ အစာရေစာမရှိသော တောနက်ကြီး၊ ပျက်စီးရာ ပျက်စီး ကြောင်းဟု ဆိုအပ်ပုံကို ဘုရားရှင် မိန့်ကြားတော်မူပါသည်။
ဝါသေဋ္ဌမနသာကတရွာ၌ မွေးဖွားကြီးပြင်းသော မနသာကတရွာမှ ထွက်သွားသောယောက်ျားအား မနသာကတရွာသို့သွားသည့်လမ်းကို မေးမြန်းသည်ရှိသော် နုံ့နှေးကြန့်ကြာခြင်းမရှိပဲ ဖြေကြားနိုင်သကဲ့သို့ မြတ်စွာဘုရားသည် ဗြဟ္မာကိုလည်း သိ၏။ ဗြဟ္မာပြည်ကိုလည်းသိ၍ ဗြဟ္မာပြည်သို့ သွားရောက်ကြောင်းအကျင့်ကိုလည်း သိတော်မူ၏ဟု မိန့်ကြားတော်မူပါသည်။
ဝါသေဋ္ဌလုလင်က ဟောကြားတော်မူပါဟု လျှောက်ထားသဖြင့် ဘုရားဖြစ်တော်မူသည်မှ အစပြု၍ သီလနှင့်ပြည့်စုံခဲ့ပုံ၊ နီဝရဏငါးပါးကိုပယ်သတ်ပြီး ပါမောဇ္ဇ ပီတိ၊ ပဿဒ္ဓိ၊ သုခ၊ သမာဓိဖြစ်ပုံတို့ကို ဟောကြားတော်မူပါသည်။ အရပ်ဆယ်မျက်နှာတို့၌ မေတ္တာ၊ ကရုဏာ၊ မုဒိတာ၊ ဥပေက္ခာဓမ္မတို့ကို ဝိပုလ၊ မဟဂ္ဂတ၊ အပ္ပမာဏ၊ အဝေရ၊ အဗျာပဇ္ဇဖြစ်အောင် ပြန့်နှံ့နေအောင် ပွားများနေပုံကို ခရုသင်းမှုတ်သော ယောက်ျားဥပမာဖြင့် အပ္ပမာဏစေတောဝိမုတ္တိဖြင့် ပမာဏကတဖြစ်သော ကာမာဝစရ ကံသည် ထိုစေတောဝိမုတ္တိ၌ မတည်နိုင်တော့ပုံ၊ ဤဗြဟ္မဝိဟာရတရားလေးပါးတို့တွင် တစ်ပါးပါးသည်သာ ဗြဟ္မာပြည်ရောက်ကြောင်း လမ်းစဉ်ဖြစ်ပုံ။
ဤသို့ဗြဟ္မဝိဟာရဖြင့်နေသော ရဟန်းတော်သည် အပရိဂ္ဂဟ၊ အဝေရစိတ္တ၊ အဗျာပဇ္ဇစိတ္တ၊ အသံကိလိဋ္ဌစိတ္တ၊ ဝသဝတ္တီဖြစ်ပုံ၊ ဗြဟ္မသဟဗျဖြစ်ပုံကို မိန့်ကြားတော်မူသည့်အခါ ဝါသေဋ္ဌလုလင်က ဖြစ်နိုင်ပါကြောင်း ဖြေကြားလျှောက်ထားပြီး ဝါသေဋ္ဌနှင့် ဘာရဒွါဇတို့ ဥပါသကာအဖြစ် ခံယူသွားပုံကို ပြဆိုသည့်သုတ်။
ဤသုတ်၌ဘုရားရှင်က တေဝိဇ္ဇဗြာဟ္မဏတို့ ပညတ်ထားသော ဗြဟ္မမဂ္ဂသည် နီဝရဏငါးပါးကို ပယ်နိုင်သော အပ္ပမာဏစေတောဝိမုတ္တိ လမ်းစဉ်မဟုတ်သောကြောင့် ဗြဟ္မာပြည်သို့မရောက်နိုင်။ သီလနှင့်ပြည့်စုံပြီး နီဝရဏတရားငါးပါးကို ပယ်ပြီးသော ဗြဟ္မဝိဟာရတရားလေးပါးကို အပ္ပမာဏစေတောဝိမုတ္တိဖြစ်အောင် ပွားများနိုင် ခြင်းသည်သာ ဗြဟ္မာပြည်သို့ သွားရောက်နိုင်သော လမ်းစဉ်ဖြစ်ပုံကို အကျယ်တဝင့် ဟောကြားတော်မူပါသည်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ သိသင့်သည်များကို ပြည့်ပြည့်စုံစုံ ဖွင့်ပြထားပါသည်။
-ဣတိဝုတ်၊၂၆၁-၃။ ဣတိဝုတ်၊မြန်၊၂၇၇-၉။ ဣတိဝုတ်၊ဋ္ဌ၊၂၉၆-၃၀၂။
-ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ ဣတိဝုတ္တက၊ တိကနိပါတ၊ ပဉ္စမဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
သမ္မာပဋိပတ္တိကိုကျင့်သော သင့်မြတ်အကြောင်းအားဖြင့် ပုဗ္ဗေနိဝါသာနုဿတိ ဉာဏ်၊ ဒိဗ္ဗစက္ခုဉာဏ်၊ အာသဝက္ခယဉာဏ်ဟူသော ဝိဇ္ဇာသုံးပါးကို ရရှိသောရဟန်းကိုသာ “တေဝိဇ္ဇဟု ပညတ်ကြောင်း၊ ဗေဒင်သုံးပုံကို ရွတ်ဆိုကာမျှဖြင့် ဇာတိဗြာဟ္မဏကို တေဝိဇ္ဇဟု ဘုရားရှင်ပညတ်တော်မမူကြောင်း ဘုရားရှင်က ရဟန်းတော်များကို ဟောကြားတော်မူသည့် တရားတော်ကို နာယူခဲ့ရပါကြောင်း ခုဇ္ဇုတ္တရာက သာမာဝတီ အမှူးရှိသော မိဖုရားတို့အား ပြန်လည်ဟောကြားသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-မ၊၂၊၁၄၈-၁၅၀။ မ၊မြန်၊၂၊၁၅၇-၉။ မ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၃၆-၇။ မ၊ဋီ၊၃၊၉၁-၂။
-မဇ္ဈိမနိကာယ၊ မဇ္ဈိမပဏ္ဏာသ၊ ၃-ပရိဗ္ဗာဇကဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
ဝဇ္ဇီနိုင်ငံ ဝေသာလီမြို့တော်အနီး ဧကပုဏ္ဍရိကပရိဗိုဇ်ကျောင်း၌ ဝစ္ဆဂေါတ္တ ပရိဗိုဇ်၏ မေးလျှောက်ချက်အရ မြတ်စွာဘုရာသည် ပုဗ္ဗေနိဝါသာနုဿတိအဘိညာဏ်၊ ဒိဗ္ဗစက္ခုအဘိညာဏ်တို့ကို အလိုရှိသလို သိတော်မူနိုင်ခြင်း၊ မျက်မှောက်ဘဝ၌ပင် အာသဝက္ခယဉာဏ်ကို ရတော်မူခြင်းကြောင့် မြတ်စွာဘုရားကို “တေဝိဇ္ဇော သမဏော ဂေါတမော”ဟု ပြောဆိုခြင်းသည် မှန်ကန်စွာပြောဆိုရာရောက်ပုံ လူတို့၏ သံယောဇဉ်ကိုမစွန့်ဘဲ ဒုက္ခ၏ကုန်ဆုံးရာနိဗ္ဗာန်ကို မရောက်နိုင်ပုံ၊ လူတို့၏ သံယောဇဉ်ကိုမစွန့်ဘဲ နတ်ပြည်ရောက်သူများစွာရှိပုံ၊ အာဇီဝကသည် ဒုက္ခ၏ကုန်ဆုံးရာ နိဗ္ဗာန် ရောက်သူမရှိပုံ၊ (၉၁)ကမ္ဘာထက်က အာဇီဝကတစ်ဦးသာ နတ်ပြည်ရောက်ခဲ့ပုံ တိတ္ထာယတနသည် အယုတ်ဆုံးအားဖြင့် သဂ္ဂူပဂမှလည်း သုညဖြစ်ပုံကို ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ မှတ်သားဖွယ် ဖွင့်ဆိုချက်များ ရှိပါသည်။ လူအဝတ်ဖြင့်နေသော ရဟန္တာမရှိပုံ ဖွင့်ဆိုချက် ရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သုတ္တနိ၊၄၄၃-၄။ သုတ္တနိ၊မြန်၊၄၂၁။ သုတ္တနိ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၁၂။
ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ သုတ္တနိပါတ, ၅-ပါရာယနဝဂ္ဂ၊ နဝမပုစ္ဆာ။ တောဒေယျလုလင်၏ မေးလျှောက်ချက်အရ ကာမတို့မကိန်းအောင်း၊ တပ်မက်မှုတဏှာမရှိ၊ ဝိစိကိစ္ဆာကို လွန်မြောက်ပြီးသူသည် အခြားတစ်ပါးသော ဝိမောက္ခကို အလိုမရှိအပ်၊ တွယ်တာမှုအာသာကင်းပြီးသူ၊ တွယ်တာမှုအာသာမရှိတော့သူ၊ ပညာရှိသူ၊ သမာပတ္တိအစရှိသောဉာဏ်ဖြင့် တဏှာကပ္ပ၊ ဒိဋ္ဌိကပ္ပကို မဖြစ်စေတော့သူ၊ ကြောင့်ကြမရှိသူ၊ ကာမ၌လည်းကောင်း ဘဝ၌လည်းကောင်း ကပ်ငြိမှုတဏှာမရှိတော့သူဖြစ်၍ ထိုသူကို “မုနိ”ဟု သိလေလော့ဟု ဘုရားရှင် ဖြေကြားတော်မူသည့်သုတ်။
ဒေသနာတော်၏အဆုံး၌ အန္တေဝါသိက တပည့် တစ်ထောင်နှင့် တောဒေယျလုလင် အာသဝေါကုန်ခမ်း ရဟန္တာဖြစ်လေသည်။
အဋ္ဌကထာ၌ ဖွင့်ဆိုချက်များ ရှိပါသည်။
စူဠနိဒ္ဒေသ(၁၃၀-၄)၌ တောဒေယျမာဏဝ ပုစ္ဆာနိဒ္ဒေသဟု အရှင်သာရိပုတ္တရာ ဖွင့်ဆိုဟောကြားတော်မူပါသည်။ စူဠနိ၊ဋ္ဌ၊၃၂။ ၌လည်း အရှင်ဥပသေနက ဖွင့်ဆိုထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၁၇၆။ သံ၊မြန်၊၂၊၁၆၇။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၃-ဒိဋ္ဌိသံယုတ္တ၊ ၁-သောတာပတ္တိဝဂ္ဂ၊ တေရသမသုတ်။
ခန္ဓာငါးပါးရှိလျှင် ခန္ဓာကိုအကြောင်းပြု၍ “တံ ဇီဝံ တံ သရီရီ”ဟု မိစ္ဆာအယူ ဖြစ်ပုံကို ခန္ဓာတစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ ဟောတော်မူပြီး အနတ္တလက္ခဏသုတ်ဒေသနာတော် အတိုင်း ရဟန်းများအားမေးမြန်း၍ ဟောတော်မူပါသည်။ ဤဌာနတို့နှင့် သစ္စာလေးပါးတို့၌ ယုံမှားမှုကင်္ခါကို ပယ်ပြီးသော အရိယာသာဝကကို သောတာပန်ဟု ခေါ်ဆိုအပ်၏ ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၃၊၃၀၃-၄။ သံ၊မြန်၊၃၊၃၀၄-၈။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၀၉-၃၁၁။ သံ၊ဋီ၊၂၊၅၂၈-၉။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၁-သောတာပတ္တိသံယုတ္တ၊ ၁-ဝေဠုဒွါရဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
ဘုရားရှင်ကောသလနိုင်ငံတော်အတွင်း ဒေသစာရီကြွတော်မူစဉ် လမ်းခရီး၌ ဣသိဒတ္တနှင့် ပုရာဏဟူသော လက်သမားဆရာတို့က “မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထိနေပြည်တော်မှ ကောသလနိုင်ငံတော်အတွင်း ကောသလနိုင်ငံမှ မလ္လနိုင်ငံ၊ မလ္လနိုင်ငံမှ ဝဇ္ဇီနိုင်ငံ၊ ဝဇ္ဇီနိုင်ငံမှ ကာသိနိုင်ငံ၊ ကာသိနိုင်ငံမှ မဂဓနိုင်ငံများသို့ ဒေသစာရီ ကြွတော်မူမည်။ ကြွတော်မူ၏ဟူသော သတင်းစကားကြားသိရသည့်အခါ မိမိတို့၌ “မြတ်စွာဘုရားသည် ငါတို့နှင့် ဝေးတော့မည်”ဟု မနှစ်မြို့ခြင်း၊ စိတ်မချမ်းသာခြင်း ဖြစ်ရပါကြောင်း၊ မဂဓနိုင်ငံအစရှိသည်တို့မှ သာဝတ္ထိမြို့တော်သို့ ဒေသစာရီကြွတော်မူ လာပြီဟူသော သတင်းကို ကြားသိရသည့်အခါ နှစ်လိုဝမ်းမြောက်ခြင်း ဖြစ်ရပါကြောင်း” လျှောက်ထားကြပါသည်။
ဘုရားရှင်က ထိုသို့အနတ္တမနတာ၊ ဒေါမနဿတာဖြစ်ကြရခြင်းသည် “ဃရာဝါသ၏ သမ္ဗာဓ ရဇာပထ”ကြောင့် ဖြစ်၏။ ပဗ္ဗဇ္ဇာသည် “အဗ္ဘောကာသ” ဖြစ်၏။ လက်သမားတို့ အပ္ပမာဒတရားနှင့် ပြည့်စုံထိုက်၏ဟု ဘုရားရှင်က မိန့်တော်မူပါသည်။ လက်သမားတို့က “ဃရာဝါသ သမ္ဗာဓထက် သမ္ဗာဓတရ၊ သမ္ဗာဓသင်္ခါတတရဖြစ်သော သမ္ဗာဓ” ရှိပုံကို ကောသလဘုရင်၏ ဥယျာဉ်တော် ထွက်ရာ အခါဖြစ်ပုံဖြင့် ဘုရားရှင်အား လျှောက်ထားကြပါသည်။
လက်သမားတို့ သင်တို့သည် ဗုဒ္ဓအဝေစ္စပသာဒ၊ ဓမ္မအဝေစ္စပသာဒ၊ သံဃေ အဝေစ္စပသာဒ၊ ဝိဂတမလမစ္ဆေရ ဒါနသံဝိဘာဂရတ-ဟူသော သောတာပန် အရိယာသာဝက၏ ဓမ္မလေးပါးတို့နှင့် ပြည့်စုံကြ၏။ ကောသလနိုင်ငံတော်အတွင်း၌ သင်တို့နှင့်တူသောသူ မည်မျှရှိသနည်းဟု ဘုရားရှင်က မိန့်တော်မူသည့်အခါ “လာဘာ နော ဘန္တေ” အစရှိသည်ဖြင့် ဘုရားရှင်အား လျှောက်ထားသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ မဇ္ဈိမဒေသ၏ နိယတဖြစ်ပုံနှင့်တကွ ဖွင့်ဆိုသင့် သည်များကို ဖွင့်ဆိုထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၁၊၅၆၅။ အံ၊မြန်၊၁၊၅၈၂။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၉၅။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ ပဉ္စမပဏ္ဏာသက၊ (၂၅) ၅-အာပတ္တိဘယဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
ဘုရားရှင် ပစ္စေကဗုဒ္ဓါ တထာဂတသာဝက စကြာမင်း ဟူသော ထူပါ တည်ထားထိုက်သောပုဂ္ဂိုလ်လေးမျိုးကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ စကြာမင်း၏ ထူပါရဟဖြစ်ထိုက်ပုံ၊ ပုထုဇဉ်ရဟန်းတို့ ထူပါရဟ၌ မပါဝင်ပုံတို့ကို ဖွင့်ပြထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၂၊၁၀၀-၂။ အံ၊မြန်၊၂၊၁၂၂-၄။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၉။ အံ၊ဋီ၊၃၊၃၅။ -အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ပဉ္စကနိပါတ၊ ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ ၉) ၄-ထေရဝ၇။ အဋ္ဌမသုတ်။
ဗဟုဇနအဟိတာယ၊ ဗဟုဇနအသုခါယ၊ ဗဟုနောဇနဿ အနတ္ထာယ အဟိတာယ ဒုက္ခာယ ဒေဝမနုဿာနံ ပဋိပန္နဖြစ်သော ထေရ ရဟန်း၏အရည်အချင်း ငါးမျိုးနှင့် ဗဟုဇနဟိတာယ ဗဟုဇနသုခါယ ဗဟုနောဇနဿ အတ္ထာယ ဟိတာယ သုခါယ ဒေဝမနုဿာနံ ပဋိပန္နထေရ ရဟန်း၏အရည်အချင်းငါးမျိုးတို့ကို ကဏှပက္ခ, သုက္ကပက္ခအားဖြင့် ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ဖွင့်ဆိုချက်များ ရှိပါသည်။
-အံ၊၃၊၄၁၉-၄၂၀။ အံ၊မြန်၊၃၊၄၁၁။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဒသကနိပါတ၊ ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ (၁၀) ၅-ဥပါလိဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
မထေရ်ကြီး သီတင်းသုံးနေရာအရပ်၌ ချမ်းချမ်းသာသာနေရသော မထေရ်ကြီး ၏အရည်အချင်း (ဂုဏ်ရည်) (၁၀)မျိုးတို့ကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၁၊၄၆၉-၄၇၀။ သံ၊မြန်၊၁၊၄၅၈-၉။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၂၂-၃။ သံ၊ဋီ၊၂၊၁၉၈-၉။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၀-ဘိက္ခုဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
တစ်ပါးတည်းနေခြင်း၏ အလွန်ကျယ်ဝန်းသော အနက်အဓိပ္ပါယ်နှင့် ပြည့်စုံ သောအကြောင်းကို နှလုံးသွင်းရန်တရားကို တစ်ပါးတည်းနေသော ထေရအမည် ရှိသောရဟန်းအား ဘုရားရှင်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ဖွင့်ဆိုချက်များ ရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၁၊၃၉၂-၃။ အံ၊မြန်၊၁၊၄၀၆-၇။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၂၀။ အံ၊ဋီ၊၂၊၃၁၅။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ (၈) ၃-အပဏ္ဏကဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
ဒက္ခိဏာဝိသုဒ္ဓိ (၄)မျိုးကို အကျဉ်း၊ အကျယ်နှစ်မျိုးဖြင့် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ ဒက္ခိဏာဝိသုဒ္ဓိဖြစ်ပုံ (၄)မျိုးကို ဥပမာများဖြင့် ဝိသုဒ္ဓိဟူသည် မဟာဇုတိကမဟပ္ဖလဟု ဖွင့်ပြထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-မ၊၃၊၂၉၅-၃၀၀။ မ၊မြန်၊၃၊၃၀၀-၅။ မ၊ဋ္ဌ၊၄၊၂၁၉-၂၂၈။ မ၊ဋီ၊၃၊၄၀၆-၄၁၆။
-မဇ္ဈိမနိကာယ၊ ဥပရိပဏ္ဏာသ၊ ၄-ဝိဘင်္ဂဝဂ္ဂ၊ ဒွါဒသမသုတ်၊ ဘုရားရှင် သကျနိုင်ငံ ကပိလဝတ္ထုမြို့ နိဂြောဓာရုံကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံး နေတော်မူစဉ် မိထွေးတော် မဟာပဇာပတိဂေါတမီ ကိုယ်တိုင် ကြီးကြပ်ရက်လုပ် လှူဒါန်းလာသည့် သင်္ကန်းအစုံကို အကြောင်းပြု၍ ဘုရားရှင်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
“သံဃ ဂေါတမိ ဒေဟိ၊ သံဃ တေ ဒိန္နေ အဟဉ္စေဝ ပူဇိတော ဘဝိဿာမိ သံဃော စ”ဟု သုံးကြိမ်မြွက်ကြား၍ သံဃာအား လှူဒါန်းရန် တိုက်တွန်းတော်မူပုံ၊
အရှင်အာနန္ဒာက “မိထွေးတော်ကြီးက ဘုရားရှင်အား ကျေးဇူးများသကဲ့သို့ ဘုရားရှင်ကလည်း မိထွေးတော်ကြီးအား ကျေးဇူးများပုံတို့ကို ပြန်ကြားလျှောက်ထားပုံ၊ ဘုရားရှင်က “သရဏဂုမ် (၃)ပါးကို ဆည်းကပ်ခွင့်ရအောင် ငါးပါးသီလကို ကျင့်သုံးခွင့် အရိယာပုဂ္ဂိုလ်ဖြစ်အောင် သစ္စာလေးအင်သိအောင် ဆောင်ရွက်ပေးသော ဆရာ၏ ကျေးဇူးကိုပေးဆပ်၍ မကုန်နိုင်ပုံ၊ (အာစရိယဂုဏော အနန္တော”ဟူသော စကားအတွက် အထောက်အထား ဖြစ်ပါသည်။)
ပုဂ္ဂလိကဒါန (၁၄)မျိုး၊ ပုဂ္ဂလိကဒါန (၁၄)မျိုး၏အဆင့်ဆင့် ရရှိခံစားနိုင်သော အကျိုးကျေးဇူး၊ သံဃိကဒါန (၇)မျိုး၊ သံဃိကဒါနက ပုဂ္ဂလိကဒါနထက် အကျိုးကြီး မြတ်ပုံ ဒက္ခိဏာဝိသုဒ္ဓိလေးမျိုးနှင့် ယင်းလေးမျိုးကို တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ အကျယ်ဝေဖန်၍ ဟောကြားတော်မူထားပါသည်။
အဋ္ဌကထာ၌ မဟာပဇာပတိဂေါတမီ အမည်ဖြစ်ပေါ်လာပုံ၊ မဟာပဇာပတိ ဂေါတမီ၏ ဘုရားရှင်အား သင်္ကန်းလှူဒါန်းလိုသော ဆန္ဒဖြစ်ပေါ်လာပုံ၊ သင်္ကန်းသစ် အစုံဖြစ်အောင် ဆောင်ရွက်ပုံ၊ ဘုရားရှင်ထံ အခမ်းအနားဖြင့် သွားရောက်လှူဒါန်းပုံ၊ ဘုရားရှင်အား သုံးကြိမ်တိုင်တိုင် လှူဒါန်းခွင့်ရရှိရေးအတွက် လျှောက်ထားပုံ၊ သုံးကြိမ် တိုင်တိုင် ပယ်တော်မူသော ဘုရားရှင်၏ရည်ရွယ်တော်မူချက် (၂)မျိုးနှင့် ဝိတဏ္ဍဝါဒီတို့၏ အယူဝါဒကို စိစစ်ဝေဖန်ချက်။ ဘုရားရှင်သည် သံဃာတော်၌ ပါဝင်မှုရှိမရှိတို့ကို ဖွင့်ပြထားပါသည်။
အာပါဒိကာ, ပေါသိကာ, ထညံပါယေသိ, ပုဂ္ဂလော, ပုဂ္ဂလံ န သုပ္ပဋိကာရ အဘိဝါဒန, ပစ္စုဋ္ဌာန, အဉ္ဇလိကမ္မ သာမီစိကမ္မအဖွင့်များ၊ ဘုရားရှင်နှင့် နန္ဒမင်းသားတို့ ဖွားမြင်ချိန်၊ ဘုရားရှင်အပေါ် မိထွေးတော်၏ စေတနာထားပုံ၊ “ဆရာ့ကျေးဇူး မြင့်မိုရ်ဦး” စကားပုံစတင်လာပုံတို့ကို ဖွင့်ပြထားပါသည်။
ပုဂ္ဂလိကဒါန (၁၄)မျိုးတို့တွင် ပထမ၊ ဒုတိယ၊ တတိယ ပုဂ္ဂိုလ်သုံးမျိုးသာ ပရမဒက္ခိဏဖြစ်ပုံ၊ ကြွင်း (၁၁)မျိုးသည် ပရမဒက္ခိဏမဖြစ်ပုံ၊ ဗာဟိရက ကာမေသု ဝီတရာဂပုဂ္ဂိုလ် ပုထုဇ္ဇနသီလဝန္တ, ပုထုဇ္ဇနဒုဿီလတို့ကိုလည်း ဖွင့်ပြထားပါသည်။ တိရစ္ဆာန်အား လှူဒါန်းမှုနှင့် ဆက်စပ်၍ သတဂုဏအကျိုးရပုံအဖွင့်၊ သောတာပတ္တိ ဖလသစ္ဆိကိရိယာယပုဂ္ဂိုလ်များ၊ မဂ္ဂသမင်္ဂိပုဂ္ဂိုလ်အား လှူဒါန်းနိုင်ပုံ ဗုဒ္ဓပ္ပမုခဥဘတော သံဃာအား လှူဒါန်းပုံနှစ်မျိုး၊ ဗုဒ္ဓါသန္တကပစ္စည်း ပေးရမည့်ပုဂ္ဂိုလ်၊ ကာသာဝကဏ္ဌ ပုဂ္ဂိုလ်၊ ဒုဿီလသံဃာမရှိပုံ၊ သံဃေစိတ္တီကာရဖြစ်ဖို့ရန် ခဲရင်းပုံ၊ သံဃကတ ဒက္ခိဏဖြစ်ပုံ၊ ရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်အား လှူသောအလှူထက် သံဃေ စိတ္တီကာရအလှူက အကျိုးကြီးပုံ၊ ဒက္ခိဏာဝိသုဒ္ဓိလေးမျိုး၏ပုံစံ သာဓကများ၊ အလှူရှင်ရဟန္တာက အလှူခံရဟန္တာအား လှူသောအလှူ၊ ရဟန္တာမှာ ကုသိုလ် အကုသိုလ် မဖြစ်ပုံ၊
(က) ဘုရားရှင်က အရှင်သာရိပုတ္တရာအား လှူသောအလှူ၊
(ခ) အရှင်သာရိပုတ္တရာက ဘုရားရှင်အား လှူသောအလှူတို့၏ အကျိုးကြီးမှု အကြောင်း ခြားနားချက်၊ မျက်မှောက်ဘဝ၌ ဒါနအကျိုးခံစားရသော သမ္ပဒါလေးပါးတို့ကို ဖွင့်ပြထားပါသည်။
ဋီကာ၌ ဘုရားရှင်နှင့်သံဃာ၊ သုပ္ပဋိကာရ မဖြစ်ပုံ၊ ပါဋိပုဂ္ဂလိက ဝစနတ္ထ၊ ပရမဒက္ခိဏေယျ စိစစ်ချက်၊ သာမဏေရသီလအစရှိသော အဋ္ဌကထာလာပုဒ်တို့ကို စိစစ်ဖွင့်ဆိုထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၄၀၉။ သံ၊မြန်၊၂၊၄၀၄။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၁၇။ သံ၊ဋီ၊၂၊၃၅၆။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၂-ဝေဒနာသံယုတ္တ၊ ၁-သဂါထာဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
ဝေဒနာသုံးပါးတို့တွင် သုခဝေဒနာကို ဒုက္ခဟု ရှုရမည်။ ဒုက္ခဝေဒနာကို သလ္လအားဖြင့် ရှုရမည်။ အဒုက္ခမသုခဝေဒနာကို အနိစ္စအားဖြင့် ရှုရမည်။ ထိုသည့် အတိုင်း ဉာဏ်ဖြင့်သိမြင်သောရဟန်းကို မှန်ကန်စွာ သိမြင်သူ၊ တဏှာကို ဖြတ်တောက်ပြီးသူ၊ သံယောဇဉ်အနှောင်အဖွဲ့ကို ခြေချွတ်နိုင်သူ၊ မာနကို အရဟတ္တမဂ်ဖြင့် ပယ်နိုင်ခြင်းကြောင့် ဒုက္ခ၏ကုန်ဆုံးရာနိဗ္ဗာန်ကို မျက်မှောက်ပြုသူဟု ဆိုအပ်ပုံကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ဖွင့်ဆိုချက်များ ပါရှိပါသည်။
-သံ၊၃၊၁၇၂။ သံ၊မြန်၊၃၊၁၇၇။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၆၄-၅။ သံ၊ဋီ၊၂၊၄၈၈။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၄-ဣန္ဒြိယသံယုတ္တ၊ ၁-သုဒ္ဓိကဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
သဒ္ဓါအစရှိသော ဣန္ဒြေငါးပါးတို့တွင်...
(၁) သောတာပတ္တိမဂ်ကို ရနိုင်သော တရား(အင်္ဂါ)လေးမျိုးတို့၌ သဒ္ဓိန္ဒြေသည် အကြီးအကဲဖြစ်သည်။
(၂) သမ္မပ္ပဓာန်တရားလေးပါးတို့၌ ဝီရိယိန္ဒြေသည် အကြီးအကဲဖြစ်သည်။
(၃) သတိပဋ္ဌာန်တရားလေးပါးတို့၌ သတိန္ဒြေသည် အကြီးအကဲဖြစ်သည်။
(၄) ရူပါဝစရဈာန်လေးပါးတို့၌ သမာဓိန္ဒြေသည် အကြီးအကဲဖြစ်သည်။
(၅) အရိယသစ္စာလေးပါးတို့၌ ပညိန္ဒြေသည် အကြီးအကဲဖြစ်သည်ဟု ဘုရားရှင် ရဟန်းတို့အား ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ ဣန္ဒြေငါးပါးတို့ကို သူဌေးသားလေးယောက်နှင့် ဘုရင်တို့ နက္ခတ်ပွဲသဘင်အခါ အချင်းချင်းအပြန်အလှန် ဧည့်ဝတ်ပြုပုံဥပမာဖြင့် ထင်ရှားအောင် ဖွင့်ပြထားပါသည်။
ဋီကာ၌လည်း ဖွင့်ဆိုချက်များ ရှိပါသည်။
-အံ၊၂၊၁၀။ အံ၊မြန်၊၂၊၁၄။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၄-၅။ အံ၊ဋီ၊၃၊၅-၆။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ပဉ္စကနိပါတ၊ ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၂-ဗလဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
သဒ္ဓါအစရှိသော ဗိုလ်ငါးပါးတို့တွင်...
(၁) သဒ္ဓါဗိုလ်ကို သောတာပတ္တိယင်္ဂတရားလေးပါးတို့၌
(၂) ဝီရိယဗိုလ်ကို သမ္မပ္ပဓာန်တရားလေးပါးတို့၌
(၃) သတိဗိုလ်ကို သတိပဋ္ဌာန်တရားလေးပါးတို့၌
(၄) သမာဓိဗိုလ်ကို ရူပါဝစရဈာန်လေးပါးတို့၌
(၅) ပညာဗိုလ်ကို အရိယသစ္စာတရားလေးပါးတို့၌ အကြီးအကဲအဖြစ်ထား၍ ရှုမှတ်ရ မည်ဟု ဘုရားရှင်က ရဟန်းတို့အား ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ သံယုတ်အဋ္ဌကထာအတိုင်း ဗိုလ်ငါးပါးကို နက္ခတ်သဘင်ပွဲ ဆင်နွှဲကြသော သူဌေးသားလေးယောက်နှင့် ရှင်ဘုရင်တို့ ပျော်ပွဲစားထွက်ပုံ ဥပမာဖြင့် ဖွင့်ပြထားပါသည်။ ဤသုတ်၌ သေခဗလကို ဟောတော်မူပုံနှင့် ကောရဏ္ဍကောလဝါသီ မဟာဒန္တထေရ်၏ အဆိုအမိန့်ကိုလည်း ပြဆိုထားပါသည်။
ဋီကာ၌လည်း အကျယ် ဖွင့်ဆိုချက်များ ရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၁၊၃၉၂။ သံ၊မြန်၊၁၊၃၇၉။ သံ၊ဋီ၊၂၊၁၅၂။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၄-အနမတဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ဒုတိယဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ကောင်းကင်သို့ ပစ်လွှတ်လိုက်သောဒုတ်သည် အရင်းဖြင့်ကျလိုက်၊ အလယ်ဖြင့်ကျလိုက်၊ အဆုံးဖြင့်ကျလိုက်ဖြစ်သကဲ့သို့၊ အဝိဇ္ဇာဖြင့် ဖုံးအုပ်, တဏှာဖြင့် နှောင်ဖွဲ့ထားသော သတ္တဝါတို့သည် ဘဝတစ်ခုမှ ဘဝတစ်ခုသို့ ပြေးသွား ပြောင်း ရွှေကြကုန်လျက် ဤဘဝမှ ထိုဘဝသို့ ထိုဘဝမှ ဤဘဝသို့ လာရောက်ကြရကုန်၏။ ဘဝသံသရာ အစမရှိခြင်းကြောင့်ပေတည်း။ ထို့ကြောင့် အလုံးစုံသော သင်္ခါရဓမ္မတို့၌ ငြီးငွေ့ခြင်း, တပ်မက်မှုကင်းခြင်းမှ လွတ်မြောက်ခြင်းငှါ, အားထုတ်လိုက်တော့သည် သာဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
ဋီကာ၌ ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
-သံ၊၃၊၃၈၄။ သံ၊မြန်၊၃၊၃၉၂။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၃၁။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၂-သစ္စသံယုတ္တ၊ ၄-သီသပါဝနဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် ဝံသနိုင်ငံ ကောသမ္ဗီမြို့တော်အနီး သီသပါဝန၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် အထက်ပါသုတ်အတိုင်း သစ္စာလေးပါးကို မသိခြင်းကြောင့် သံသရာ၌ ပြောင်းရွှေ့ကျင်လည်ရပုံကို မိန့်ကြားတော်မူပြီး သစ္စာသိမြင် ကျွတ်တမ်းဝင်အောင် အားထုတ်ကြရမည်ဟု ဘုရားရှင်က ရဟန်းတော်တို့အား ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
-ဥဒါန၊၈၉၊ ဥဒါန၊မြန်၊၈၂-၃။ ဥဒါန၊ဋ္ဌ၊၉၇-၈။ ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ ဥဒါန၊ ၂-မုစလိန္ဒဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် သာဝတ္ထိမြို့တော်နှင့် ဇေတဝန်ကျောင်းတော်အကြား၌ မြွေကို ဒုတ်ဖြင့် ရိုက်နှက်သတ်ဖြတ်နေကြသော သူငယ်တို့ကို တွေ့မြင်၍ “သုခကာမာနိ” အစရှိသော (၂)ဂါထာဖြင့် ဥဒါန်းကျူးရင့်တော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ အတ္ထုပ္ပတ္တိနှင့်တကွ အကျယ်ကို ဖွင့်ဆိုထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၂၊၂၁၉။ အံ၊မြန်၊၂၊၂၇၅။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၇၈။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ပဉ္စကနိပါတ၊ ပဉ္စမပဏ္ဏာသက၊ (၂၁) ၁-ကိမိလဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
ဒန်ပူစားခြင်း၏ အကျိုးငါးပါးနှင့် ဒန်ပူမစားခြင်း၏ အပြစ်ငါးပါးတို့ကို ကဏှပက္ခ, သုက္ကပက္ခအားဖြင့် ဘုရားရှင်, ရဟန်းတို့အား ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
မ၊၃၊၁၆၉-၁၇၇။ မ၊မြန်၊၃၊၁၇၄-၁၈၂။ မ၊ဋ္ဌ၊၄၊၁၄၀-၁၄၂။ မ၊ဋီ၊၃၊၃၄၅-၆။
-မဇ္ဈိမနိကာယ၊ ဥပရိပဏ္ဏာသ၊ ၃-သုညတဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
ဘုရားရှင် မဂဓနိုင်ငံ ရာဇဂြိုဟ်မြို့ ဝေဠုဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် ဗိမ္ဗိသာရမင်းကြီး၏ သားတော် ဇယသေနမင်းသားက “အစိရဝတ သာမဏေ၏ တရားတော်ကိုနာယူပြီး “အပ္ပမတ္တ, အာတာပီ, ပဟိတစိတ္တ” ပုဂ္ဂိုလ်သည် ဧကဂ္ဂစိတ္တ မဖြစ်နိုင်ပုံကို”ပြောဆိုမှုနှင့် ဆက်စပ်၍ အစိရဝတ သာမဏေ၏ လျှောက်ထားချက်အရ “ကာမဘောဂီပုဂ္ဂိုလ်များ ဧကဂ္ဂစိတ္တကို မသိမမြင်နိုင် မျက်မှောက် မပြုနိုင်ပုံကို “တောင်ထိပ်ပေါ်၌နေသော ယောက်ျား၏မြင်ကွင်းကို တောင်အောက်၌နေသော ယောက်ျားမမြင်နိုင်ပုံ ဥပမာဖြင့်လည်းကောင်း, တောဆင်ရိုင်းကို ဖမ်းယူပြီး ယဉ်ကျေးလိမ္မာသော ဆင်လိမ္မာဖြစ်အောင် ဆုံးမသောဥပမာဖြင့် အမျိုးကောင်းသား၏ ရှေးဦးစွာ ဗုဒ္ဓဘာသာဝင် သူတော်စင်ဖြစ်ပုံ၊ ဘုရားရှင်၏ တရားတော်ကို နာယူပြီး တရားတော်၌ သက်ဝင်ယုံကြည်ပုံ၊ ရဟန်းပြုပုံ၊ ရဟန်းတရားကို ပွားများအားထုတ်ပြီး ဝိဇ္ဇာသုံးပါးနှင့်တကွ ရဟန္တာဖြစ်ပုံ ရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်၏ ဂုဏ်ရည်များ “ဒန္တမရဏ” ဖြစ်ပုံကို ဘုရားရှင်က အစိရဝတသာမဏေအား ဟောတော်မူပုံကို ပြဆိုသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ဖွင့်ဆိုချက်များ ရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-ဥဒါန၊၁၉၁-၂။ ဥဒါန၊မြန်၊၁၇၃-၄။ ဥဒါန၊ဋ္ဌ၊၃၈၇-၃၉၀။
-ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ ဥဒါန၊ ၈-ပါဋလိဂါမိယဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
ဘုရားရှင် မဂဓနိုင်ငံ ရာဇဂြိုဟ်မြို့ ဝေဠုဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် ဘုရားရှင်ထံ လျှောက်ထားခွင့်ပန်ပြီး ကောင်းကင်အပြင်၌ အရှင်ဒဗ္ဗ၏ ပရိနိဗ္ဗာန်ပြု၍ တေဇောဓာတ်လောင်ပြီး ကွယ်ပျောက်သွားသော အရှင်ဒဗ္ဗကို အကြောင်းပြု၍ ဥဒါန်းကျူးရင့်တော်မူသောသုတ်။
-ဥဒါန၊၁၉၂-၃။ ဥဒါန၊မြန်၊၁၇၄-၅။ ဥဒါန၊ဋ္ဌ၊၃၉၀-၂။
-ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ ဥဒါန၊၈-ပါဋလိဂါမိယဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
အရှင်ဒဗ္ဗ၏ ကောင်းကင်၌ ပရိနိဗ္ဗာန်စံဝင်ပြီး တေဇောဓာတ်လောင်မှုနှင့် ဆက်စပ်၍ ရဟန်းတို့အား မိန့်ကြားတော်မူပြီး ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန် ကျောင်းတော်၌ ဥဒါန်းကျူးရင့်တော်မူသည်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၁၊၂၃၃-၄။ သံ၊မြန်၊၁၊၂၁၇၊ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၃၁၉-၃၂၀။ သံ၊ဋီ၊၁၊၃၃၈-၉။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၁-သက္ကသံယုတ္တ၊ ၂-ဒုတိယဝဂ်၊ စတုတ္ထသုတ်။
သဒ္ဓါ, သီလ, သုတ, စာဂ, ပညာတရား ငါးပါးနှင့်ပြည့်စုံသော အထီးကျန်မွဲ လူဆင်းရဲသည် ကွယ်လွန်၍ တာဝတိံသာနတ်ပြည်၌ နတ်ဖြစ်လျှင် အခြားနတ် တို့ထက် ဝဏ္ဏ၊ ယသနှစ်မျိုးဖြင့် သာလွန်ပုံ, ကဲ့ရဲ့ သော တာဝတိံသာနတ်တို့ကို တားမြစ်၍ သိကြားမင်းက ဂါထာ(၃)ပုဒ်ဖြင့် ရွတ်ဆိုပုံကို ရဟန်းတို့အား မဂဓနိုင်ငံ ရာဇဂြိုဟ်မြို့ ဝေဠုဝန်ကျောင်းတော်၌ ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ ယင်းနတ်သား၏ လူ့ဘဝ၌ သုပ္ပဗုဒ္ဓအမည်ရှိသော နူနာ ရောဂါ နှိပ်စက်နေသော အတိတ်ဝတ္ထု ပစ္စုပ္ပန်ဝတ္ထုတို့နှင့်တကွ သောတာပန် အရိယာသာဝကဖြစ်ခဲ့ပုံ အစရှိသည်တို့ကို ဖွင့်ပြထားပါသည်။
ဋီကာ၌လည်း ဖွင့်ဆိုချက်များ ရှိပါသည်။
-သံ၊၃၊၈၈။ သံ၊မြန်၊၃၊၉၃။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၂-ဗောဇ္ဈင်္ဂသံယုတ္တ၊ ၅-စက္ကဝတ္တိဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် “ဒလိဒ္ဒ” ဟူသော ဝေါဟာရနှင့်ဆက်စပ်၍ ရဟန်းတို့က မေးမြန်းလျှောက်ထားသဖြင့် “ဗောဇ္ဈင်ခုနှစ်ပါးကို မပွားများခြင်း, ကြိမ်ဖန်များစွာ မလေ့လာ မပြုလုပ်ခြင်းကြောင့် “ဒလိဒ္ဒ=လူဆင်းရဲ ဟု ခေါ်ဆိုကြပုံကို ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၁၊၅၄၂-၃။ အံ၊မြန်၊၁၊၅၅၈။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ ပဉ္စမပဏ္ဏာသက၊ (၂၁)၁-သပ္ပုရိသဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
၁။ ဒုစရိုက်တရား(၁၀)ပါးကိုပြုလုပ် ပြောဆို ကြံစည်နေသူသည် “အသပ္ပုရိသ”၊
၂။ဒုစရိုက်တရား(၁၀)ပါးကို ကိုယ်တိုင်ပြုလုပ်ပြောဆို ကြံစည်နေရုံမျှမက သူတစ်ပါးတို့အား ထိုဒုစရိုက်တရားတို့ကို ပြုလုပ်ပြောဆိုကြံစည်ရန် စည်းရုံး ဆောက်တည် စေသူသည် “အသပ္ပုရိသတရ၊
၃။သုစရိုက်တရား(၁၀)ပါးကို ပြုလုပ်ပြောဆိုကြံစည်နေသူသည် “သပ္ပုရိသ”၊
၄။ယင်းတို့ကို သူတစ်ပါးတို့ကိုလည်း ပြောဆိုပြုလုပ်ကြံစည်ရေးအတွက် စည်းရုံးဆောက်တည်နေသူသည် “သပ္ပုရိသတရ” ဖြစ်ပုံ စတုက္ကကို ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်၊
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၁၊၃၈။ သံ၊မြန်၊၁၊၃၆၅-၆။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၃၃-၁၄၀။ သံ၊ဋီ၊၂၊၁၄၁-၅။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၃-ဓာတုသံယုတ္တ၊ တတိယဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံး နေတော်မူစဉ် ဒုစရိုက်ဆယ်ပါးနှင့် သုစရိုက်ဆယ်ပါးရှိသူတို့ သဘောတူသူချင်းသာ ပေါင်းဆုံညီညွတ်ကြပုံကို ဒုစရိုက်, သုစရိုက် တစ်ပါးစီ ကဏှပက္ခ, သုက္ကပက္ခ ခွဲ၍ ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ ဒုစရိုက်ဆယ်ပါး, သုစရိုက်ဆယ်ပါးအကျယ်နှင့် ယင်းတို့ကို ဓမ္မ, ကောဋ္ဌာသ, အာရမ္မဏ, ဝေဒနာ, မူလအားဖြင့် ဝေဖန်၍ ဖွင့်ဆိုထားပါသည်။
ဋီကာ၌လည်း ဖွင့်ဆိုချက်များ ရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၁၊၃၇၈။ သံ၊မြန်၊၁၊၃၆၆-၇။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၄၀။ သံ၊ဋီ၊၂၊၁၄၅-၆။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၃-ဓာတုသံယုတ္တ၊ တတိယဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ၊ မိစ္ဆာသင်္ကပ္ပ၊ မိစ္ဆာဝါစာ၊ မိစ္ဆာကမ္မန္တ၊ မိစ္ဆာအာဇီဝ၊ မိစ္ဆာဝါယာမ၊ မိစ္ဆာသတိ၊ မိစ္ဆာသမာဓိ၊ မိစ္ဆာဉာဏီ၊ မိစ္ဆာဝိမုတ္တိဟူသော ဓာတ်သဘောတူသူချင်းသာ ပေါင်းသင်းညီညွတ်ကြပုံ၊ သမ္မာဒိဋ္ဌိ, သမ္မာသင်္ကပ္ပ, သမ္မာဝါစာ, သမ္မာကမ္မန္တ, သမ္မာအာဇီဝ, သမ္မာဝါယာမ, သမ္မာသတိ, သမ္မာသမာဓိ, သမ္မာဉာဏီ, သမ္မာဝိမုတ္တိဟူသော ဓာတ်သဘော တူသူချင်းသာ ပေါင်းသင်းညီညွတ်ကြပုံ တစ်ပါးစီကို ကဏှပက္ခ, သုက္ကပက္ခခွဲ၍ ဘုရားရှင်, ရဟန်းတို့အား ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ မိစ္ဆာသတိ၊ မိစ္ဆာဉာဏီ၊ မိစ္ဆာဝိမုတ္တိ၊ သမ္မာဉာဏီ၊ သမ္မာဝိမုတ္တိပုဒ်တို့နှင့် ဆက်စပ်၍ ဖွင့်ဆိုချက်များ ရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၁၊၂၆၅-၆။ သံ၊မြန်၊၁၊၂၅၀-၁။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၄၁။ သံ၊ဋီ၊၂၊၅၃။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ နိဒါနသံယုတ္တ၊ ၃-ဒသဗလဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ဘုရားရှင်က အားတော်ဆယ်တန် ဉာဏ်တော်ဆယ်ပါး ဒသဗလ တရား, ဝေသာရဇ္ဇဉာဏ်လေးပါးတို့နှင့်ပြည့်စုံသော ဘုရားရှင်သည်သာလျှင် သူရဲကောင်း အာဇာနည်ပုဂ္ဂိုလ်အဖြစ်ဝန်ခံနိုင်ပုံ, ပရိသတ်ဗိုလ်ပုံအလယ်၌ မရွံ့မကြောက် ခြင်္သေ့ဟောက်သို့ရဲဝံ့စွာ ဓမ္မရတနာကို မိန့်ကြားနိုင်ပုံ မြတ်သောဓမ္မစက္ကကို ဖြစ်တည် (လည်စေ)နိုင်ပုံကို မိန့်ကြားတော်မူပြီး ခန္ဓာငါးပါးတို့၏ အသီးအသီး ခန္ဓ, သမုဒယ, အတ္ထင်္ဂမ, ကြောင်း, ကျိုးဓမ္မတို့၏ ဖြစ်, ချုပ်နေပုံ ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ အနုလောမ, ပဋိလောမတို့ကို ရဟန်းတို့အား အကျဉ်းချုပ် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၁၊၂၆၆-၇။ သံ၊မြန်၊၁၊၂၅၁-၂။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၄၁-၈။ သံ၊ဋီ၊၂၊၅၃-၆၃။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ နိဒါနသံယုတ္တ၊ ၃-ဒသဗလဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
ဤသုတ်၌ ပဌမသုတ်ဒေသနာတော်အတိုင်း ရှေးဦးစွာ ဟောတော်မူပါသည်။ ပေါ်ပေါ်လွင်လွင် ပွင့်ပွင့်လင်းလင်း အပြစ်ကင်းစွာ ပြည့်ပြည့်စုံစုံ ဟောကြားတော်မူ၏။ ငါဘုရား၏တရားတော်အတိုင်း သဒ္ဓါတရားနှင့် ပြည့်စုံသော အမျိုးကောင်းသားသည် အင်္ဂါလေးပါးရှိသောဝီရိယကို အရဟတ္တဖိုလ်ကိုမရမချင်း အားထုတ်သင့်ပုံကိုလည်းကောင်း, ပျင်းရိသူသည် (ဤသာသနာတော်၌) ဆင်းရဲစွာနေရပုံ, ဝီရိယ ရှိသူသည် ချမ်းသာစွာနေရပုံကိုလည်းကောင်း, ယုတ်ညံ့သော (သဒ္ဒါ, ဝီရိယ, သတိ, ပညာ)ဖြင့် မြင့်မြတ်သော (အရဟတ္တဖိုလ်)သို့ မရောက်နိုင်ပုံ, မြင့်မြတ်သော (သဒ္ဓါ, ဝီရိယ, သတိ, ပညာ)ဖြင့်သာ မြင့်မြတ်သော အရဟတ္တဖိုလ်သို့ ရောက်ရှိနိုင်ပုံကို လည်းကောင်း, ရဟန်းပြုရကျိုးနပ်အောင်, မိမိ၏ပစ္စည်းလေးပါး အလှူရှင်များ အကျိုးကြီးမားအောင် အရဟတ္တဖိုလ် ရရှိရေးအတွက် အားထုတ်သင့်ပုံကို လည်းကောင်း, မိမိ၏အကျိုးစီးပွား, သူတစ်ပါး၏ အကျိုးစီးပွား, နှစ်ဦးလုံး၏ အကျိုးစီးပွားကို ရှုမြင်လိုသောပုဂ္ဂိုလ်သည် အပ္ပမာဒ သတိတရားဖြင့် ပြီးပြည့်စုံအောင် အားထုတ် ထိုက်ပုံကို အကျယ်တဝင့် ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ မှတ်သားဖွယ်များ ပြည့်ပြည့်စုံစုံ ဖွင့်ပြထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၃၊၄၅၂။ အံ၊မြန်၊၃၊၄၄၅။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဒသကနိပါတ၊ တတိယပဏ္ဏာသက၊ (၁၃) ၃-ပရိသုဒ္ဓဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ, မိစ္ဆာသင်္ကပ္ပ, မိစ္ဆာဝါစာ, မိစ္ဆာကမ္မန္တ, မိစ္ဆာအာဇီဝ, မိစ္ဆာဝါယာမ, မိစ္ဆာသတိ, မိစ္ဆာသမာဓိ, မိစ္ဆာဉာဏ, မိစ္ဆာဝိမုတ္တိဟူသော တရား (၁၀)ပါးတို့သည် မိစ္ဆတ္တတရားတို့ဖြစ်သည်ဟု ဘုရားရှင်က ရဟန်းတို့အား ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၁၊၅၄၄။ အံ၊မြန်၊၁၊၅၆၀။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ ပဉ္စမပဏ္ဏာသက၊ (၂၁)၁-သပ္ပုရိသဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
အထက်သုတ်တော်ပါ မိစ္ဆတ္တတရား (၁၀)ပါးရှိသူသည် “အသပ္ပုရိသ”
ယင်းတရားဆယ်ပါးတို့ကို မိမိနှင့် ပတ်ဝန်းကျင်သို့ ပြန့်ပွားအောင်ပြုသူသည် “အသပ္ပုရိသတရ” သမ္မတ္တတရားဆယ်ပါးရှိသူသည် “သပ္ပုရိသ”, သမ္မတ္တတရား ဆယ်ပါးကို မိမိနှင့် မိမိပတ်ဝန်းကျင်သို့ ပြန့်ပွား အောင် ပြုလုပ်သူသည် “သပ္ပုရိသတရ” ဖြစ်သည်ဟု ပုဂ္ဂိုလ်လေးယောက်ကို ခွဲခြား၍ ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-ခုဒ္ဒက။ ၁-၂။ ခုဒ္ဒက၊မြန်၊၂၊ခုဒ္ဒက၊ဋ္ဌ၊၁၃-၂၇။ (ဝိ၊၃၊၁၁၇။)
-ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ ခုဒ္ဒကပါဌ၊ ဒသသိက္ခာပဒ။ ကောသလနိုင်ငံ သာတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သာမဏေတို့၏ သိက္ခာပုဒ်ကို သတ်မှတ်ခြင်းအကျိုးငှါ ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည်။
အဋ္ဌကထာ၌ အကျယ်ဖွင့်ဆိုချက်များ များစွာရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-ဒီ၊၃၊၂၂၇-၂၆၀။ ဒီ၊မြန်၊၃၊၂၄၉-၂၈၃။ ဒီ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၃၇-၂၄၉။ ဒီ၊ဋီ၊၃၊၂၇၅-၂၉၀။
-ဒီဃနိကာယ၊ ပါထိကဝဂ္ဂ၊ ကာဒသမသုတ်။
ဘုရားရှင် အင်္ဂနိုင်ငံ စမ္ပာမြို့တော် ဂဂ္ဂရာရေကန် ကမ်းနား၌ သီတင်းသုံးနေတော်စဉ် အရှင်သာရိပုတ္တရာထေရ်က ရဟန်းတော်တို့အား ဧကကဓမ္မမှစ၍ ဒသဓမ္မ အထိ တစ်မျိုးတစ်မျိုးလျှင် ဆယ်ပါးစီသောဓမ္မတို့ကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
ဤသုတ်တော်၏အဆုံး၌ ရဟန်းတော် (၅၀၀)တို့ ပဋိသမ္ဘိဒါဉာဏ် လေးတန်နှင့်တကွ အရဟတ္တဖိုလ်ကို ရရှိပုံကို အဋ္ဌကထာ၌ ပြဆိုထားပါသည်။
အဋ္ဌကထာ၌ ဘုရားရှင်လက်ထက်တော်၌ ဘိက္ခုသန္နိပါတ တစ်နှစ်လျှင် (၂)ကြိမ်ရှိပုံ၊ အလုပ်ပေးကမ္မဋ္ဌာန်း ပေးတော်မူပုံ၊ အခါအားလျော်စွာ အဂ္ဂသာဝက နှစ်ပါးထံ ရဟန်းများကို ဘုရားရှင် စေလွှတ်တော်မူပုံ၊ ဝေနေယျပုဂ္ဂိုလ်များကို ပြဆိုပြီး ပါဠိတော်လာပုဒ်တို့ကို ဖွင့်ဆိုထားပါသည်။ ဋီကာ၌လည်း ဖွင့်သင့်သမျှ ဖွင့်ပြချက် များရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၁၊၆၈-၇၀။ သံ၊မြန်၊၁၊၆၇-၉။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၁၁၉-၁၂၅။ သံ၊ဋီ၊၁၊၁၆၉-၁၇၄။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၃-ကောသလသံယုတ္တ၊ ပဌမဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
ထင်ရှားကျော်ကြား, အခြံရံများ, လူအပေါင်းက သူတော်ကောင်းဟု သမုတ် ထားကြသော တိတ္ထိဆရာကြီး (၆)ဦးက “အနုတ္တရသမ္မာသမ္ဗောဓိကို သိသူဟု ဝန်မခံကြပဲ ရဟန်းပြုသစ်စ ရဟန်းငယ်မျှသာဖြစ်သော အရှင်ဂေါတမက “အနုတ္တရ သမ္မာသမ္ဗောဓိ”ကို ထိုးထွင်းသိမြင်သူဟု ဝန်ခံမှုနှင့်စပ်လျဉ်း၍ ကောသလဘုရင်၏ မေးမြန်းလျှောက်ထားမှုနှင့်ဆက်စပ်၍ မင်းသား, မြွေ, မီး, သီလရှိသော ရဟန်း ဟူသည် ငယ်သည် (အနည်းငယ်)ဟု အထင်မသေးသင့်ပုံ၊ မထေမဲ့မြင် မပြုသင့်ပုံ၊ အပြစ်လုပ်လျှင် အပြစ်ရနိုင်ပုံတို့ကို အကျယ်တဝင့် ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ သမ္မောဒနီယ, သာရဏီယအဖွင့်၊ တိတ္ထိဆရာကြီးများ၏ ဂုဏ်ပုဒ်အဖွင့်များ၊ ကပ္ပ, ဗုဒ္ဓ, စက္ကဝတ္တိဟူသော ကောလာဟလသုံးမျိုး အဓိပ္ပါယ်, ဆသတ္တာရတို့ကို ကောသလဘုရင်တွေ့ဆုံပြီး နန်းတော်မှနှင်ထုတ်ခဲ့ပုံ၊ ဗုဒ္ဓဟု ဝန်မခံ ရဲကြပုံ၊ အထင်အမြင်မသေးသင့် မထေမဲ့မြင် မပြုသင့်သော အရာလေးမျိုးနှင့် ဆက်စပ်၍ အကျိုးအပြစ်အစရှိသော ဖွင့်ဆိုချက်အပြည့်အစုံ၊ သရဏဂုံဆောက် တည်ခြင်းဆိုင်ရာ အကျဉ်းဖွင့်ဆို ချက်တို့ကို ဖွင့်ဆိုထားပါသည်။
ဋီကာ၌ ကောသလဘုရင်သည် ဘုရားရှင်၏ ဂုဏ်တော်တို့ကို မသိပဲ မိမိ၏ ခတ္တိယမာန်ဖြင့် ဘုရားရှင်အား ပြောဆိုခဲ့ပုံ၊ သမ္မောဒနီယ, သာရဏီယ ပုဒ်များဖွင့်ဆိုချက်၊ ပီတိနှင့် ပါမောဇ္ဇအထူး ကောသလဘုရင်၏ တိတ္ထိ ဆရာကြီးနှင့် တွေ့ဆုံစဉ် အဖြစ်အပျက်ကြောင့် သမ္မာသမ္ဗောဓိဉာဏ်ကို အယုံအကြည်မရှိမှု အစရှိသော ဖွင့်သင့်သောပုဒ်တို့ကို ဖွင့်ဆိုထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၃၊၆၈၊ အံ၊မြန်၊၃၊၇၀။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၂၈။ အံ၊ဋီ၊၃၊၂၃၆။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ အဋ္ဌကနိပါတ၊ ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၄-ဒါနဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
ဒါနပြုခြင်း (၈)မျိုးကို ဘုရားရှင်က ရဟန်းတော်များအား ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ ဖွင့်ဆိုသင့်သောပုဒ်တို့ကို ဖွင့်ဆိုပြီး စိတ္တာလင်္ကာရဒါန သာအမြင့်မြတ်ဆုံးဖြစ်ပုံ၊ “အဒန္တဒမနံ ဒါန” ဂါထာကို ပြဆိုထားပါသည်။
ဋီကာ၌လည်း အဋ္ဌကထာလာပုဒ်တို့ကို ဖွင့်ဆိုထားပါသည်။ စိတ္တာ လင်္ကာရဒါန မြင့်မြတ်ခြင်း အကြောင်းကို ဖွင့်ပြထားပါသည်။
-ဒီ၊၃၊၂၁၄၊ ဒီ၊မြန်၊၃၊၂၃၇။ ဒီ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၂၇။ ဒီ၊ဋီ၊၃၊၂၆၂။
ဒါနဝတ္ထု =ဒါနဖြစ်ခြင်း၏ အကြောင်းရှစ်မျိုးဟု ဟောတော်မူပါသည်။
အဋ္ဌကထာ၌ “အဒန္တဒမနံ ဒါနံ” ဂါထာလည်း ပါရှိပါသည်။
-အံ၊၃၊၆၈။ အံ၊မြန်၊၃၊၇၀။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၂၉။ (အဘိ၊က၊၂၅၅။)
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ အဋ္ဌကနိပါတ၊ ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၄-ဒါနဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
သဒ္ဓါ, ဟိရီ, ကုသလဒါန တရားသုံးပါးတို့သည် သူတော်ကောင်းတို့သို့ အစဉ်တစိုက်လိုက်ပါပုံ နတ်ပြည်၏လမ်းကြောင်းဖြစ်ပုံ နတ်ပြည်သို့ ရောက်နိုင်ပုံတို့ကို ဘုရားရှင်က ရဟန်းတို့အား ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-ဣတိဝုတ်၊၂၀၇-၈။ ဣတိဝုတ်၊မြန်၊၁၉၁။ ဣတိဝုတ်၊ဋ္ဌ၊၈၃-၅။
-ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ ဣတိဝုတ္တက၊ ဧကကနိပါတ၊ တတိယဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
ဒါနသံဝိဘာဂဝိပါကကို သိသောပုဂ္ဂိုလ်နှင့် မသိသောပုဂ္ဂိုလ်တို့၏ ခြားနား ချက်၊ အကျိုးများသော ဒါနသံဝိဘာဂပြုပုံနှင့် ဒါန၏အကျိုးခံစားရပုံကို ဘုရားရှင် ဟောတော်မူပုံကို ခုဇ္ဇုတ္တရာက သာမာဝတီမဟေသီအမှူးပြုသော မိဖုရားတို့အား ဟောပြသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ မှတ်သားဖွယ် ဖွင့်ဆိုချက်များပါရှိပါသည်။
-ဣတိဝုတ်၊၂၆၀-၁။ ဣတိဝုတ်၊မြန်၊၂၄၆-၇။ ဣတိဝုတ်၊ဋ္ဌ၊၂၉၄-၆။
-ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ ဣတိဝုတ္တက၊ တိကနိပါတ၊ ပဉ္စမဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
-အာမိသ, ဓမ္မ ဟူသော ဒါန နှစ်မျိုးတို့တွင် ဓမ္မဒါနသာ အမြတ်ဆုံး၊
-အာမိသ, ဓမ္မ သံဝိဘာဂ နှစ်မျိုးတို့တွင် ဓမ္မသံဝိဘာဂသာ အမြတ်ဆုံး၊
-အာမိသ, ဓမ္မာနုဂ္ဂဟ နှစ်မျိုးတို့တွင် ဓမ္မာနုဂ္ဂဟသာ အမြတ်ဆုံး ဖြစ်ပုံနှင့်
-ပရမအနုတ္တရဒါန, သံဝိဘာဂကို ဘုရားရှင်များ ချီးမွမ်းတော်မူပုံ အဂ္ဂခေတ္တ၌ ပသန္နစိတ္တဖြင့် အခါအားလျော်စွာ ပူဇော်သင့်ပုံဟူသော အာမိသဒါန၊ အာမိသ သံဝိဘာဂ, အာမိသာနုဂ္ဂဟကို ဟောတော်မူပါသည်။
ဝိမုတ္တာယတနဟူသော ထိပ်ထက်၌တည်၍ ဟောပြောသော ဓမ္မဒေသက ပုဂ္ဂိုလ် နာယူသော ဓမ္မပဋိဂ္ဂါဟကပုဂ္ဂိုလ်တို့၏ ဓမ္မဒါန ဓမ္မသံဝိဘာဂ, ဓမ္မာနုဂ္ဂဟသည် ကိလေသာအညစ်အကြေး အားလုံးတို့မှ စင်ကြယ်သန့်ရှင်းနိုင်ပုံကို ဘုရားရှင် ဟောတော်မူကြောင်း ခုဇ္ဇုတ္တရာက သာမာဝတီမဟေသီ အမှူးပြုသော မိဖုရားတို့အား ဟောပြသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ မှတ်သားဖွယ် ဖွင့်ဆိုချက်များပါရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၂၊၄၄၁-၄။ အံ၊မြန်၊၂၊၅၅-၅၆၀။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၆၈-၉။ အံ၊ဋီ၊၃၊၁၇၄-၅။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ သတ္တကနိပါတ၊ ၅-မဟာယညဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
ဘုရားရှင် အင်္ဂနိုင်ငံ စမ္ပာမြို့ ဂဂ္ဂရာရေကန်အနီး၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် စမ္ပာမြို့သား ဥပါသကာများကို ဦးဆောင်၍ ရောက်ရှိ လျှောက်ထားသော အရှင်သာရိပုတ္တရာမထေရ်အား တဏှုတ္တရိယဒါန၊ စိတ္တီကာရဒါန၊ ဟိရောတ္တပ္ပဒါန၊ နိရဝသေသဒါန၊ ဒက္ခိဏေယျဒါန၊ သောမနဿပဝိစာရဒါန၊ အလင်္ကာရပရိဝါရ ဒါန ဟူသော ဒါန(၇)မျိုးကို ဘုရားရှင်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ မှတ်သားဖွယ် ဖွင့်ဆိုချက်များ ရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၃၊၆၉။ အံ၊မြန်၊၃၊၇၀။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၂၉။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ အဋ္ဌကနိပါတ၊ ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၄၊နိဒါနဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
အလှူပေးခြင်း၏ အကြောင်း(၈)မျိုးတို့အား ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၂၊၃၄-၅။ အံ၊မြန်၊၂၊၄၄။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၀-၁။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ပဉ္စကနိပါတ၊ ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၄၊သုမနဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
အလှူရှင်များ၏ မျက်မှောက်ဘဝ၌ ခံစားရသော အကျိုး(၄)ပါး တမလွန် ဘဝ၌ခံစားရမည့် အကျိုး(၁)ပါးတို့ကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌လည်း ဖွင့်ဆိုချက်များ ရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၃၊၇၀-၂။ အံ၊မြန်၊၃၊၇၂-၄။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၃၀။ အံ၊ဋီ၊၃၊၂၃၇။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ အဋ္ဌကနိပါတ၊ ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၄၊ဒါနဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
သီလရှိသော ပုဂ္ဂိုလ်၏ လူစည်းစိမ်ချမ်းသာ, နတ်ပြည် (၆)ထပ်ရှိ နတ်စည်း စိမ်ချမ်းသာ, ဗြဟ္မာချမ်းသာကို တောင်းတ၍ လှူဖွယ်ဝတ္ထုတို့ကို သမဏ, ဗြာဟ္မဏတို့အား ပေးလှူသော ဒါနစေတနာကြောင့် တောင်းတ လင့်ဆို အလိုရှိတိုင်း ပြည့်စုံ နိုင်ပုံ၊ သီလမရှိသောပုဂ္ဂိုလ်အား မပြည့်စုံနိုင်ပုံကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ မှတ်သားဖွယ် ဖွင့်ဆိုချက်များပါရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၁၊၄၄-၅။ သံ၊မြန်၊၁၊၄၄။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၉၆-၇။ သံ၊ဋီ၊၁၊၁၄၄။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၂-ဒေဝပုတ္တသံယုတ္တ၊ ပဌမဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
ဒါမလိနတ်သား၏ “ရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်သည် ဝီရိယကိုပြင်းစွာ အားထုတ်ရမည်ဟု လျှောက်ထားမှုနှင့် ဆက်စပ်၍ ရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်အား အားထုတ်ရမည့် ကိစ္စပြီးစီးနေပုံကို ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ မှတ်သားဖွယ် ဖွင့်ဆိုချက်များ ပါရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၂၊၃၄၃-၄။ အံ၊မြန်၊၂၊၄၃၅-၆။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၃၁။ အံ၊ဋီ၊၃၊၁၃၂-၃။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဆက္ကနိပါတ၊ ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ ၆။ မဟာဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
ဘုရားရှင် ဝဇ္ဇီနိုင်ငံ နာတိကရွာ အုတ်ကျောင်း၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် ဒါရုကမ္မိကဥပါသကာ၏ အလှူခံပုဂ္ဂိုလ်နှင့်ဆက်စပ်၍ လျှောက်ထားချက်ကို အကြောင်းပြု၍ “လူများအနေဖြင့် အရဟတ္တမဂ္ဂဋ္ဌာန်, ရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်ကို သိရန်မလွယ် ကူပုံနှင့် ကဲ့ရဲ့အပ် ချီးမွမ်းအပ်သော အာရညိက, ဂါမန္တဝိဟာရီ, ပိဏ္ဍပါတိက, နေမန္တနိက, ပံသုကူလိက, ဂဟပတိစီဝရဓရတို့ကို (၂)မျိုးစီတို့ကို ခွဲခြားမိန့်ကြားတော်မူပြီး၊ သံဃာအား ဒါနကောင်းမှုပြုရန် သံဃိကဒါနသည် သင်၏စိတ်ကို ကြည်လင်စေလိမ့်မည်။ သုဂတိလောကသို့ ရောက်ရှိနိုင်လိမ့်မည်”ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ မှတ်သားဖွယ် ဖွင့်ဆိုချက်များပါရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၂၊၂၉၉။ အံ၊မြန်၊၂၊၃၈၅။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၀၉။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဆက္ကနိပါတ၊ ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၄-ဒေဝတာဝဂ္ဂ၊ ဧကာဒသမသုတ်။
အရှင်သာရိပုတ္တရာထေရ် မဂဓနိုင်ငံ ရာဇဂြိုဟ်မြို့တော်အနီး ဂိဇ္ဈကုဋ်တောင် ကျောင်းတော်မှ ရာဇဂြိုဟ်မြို့တွင်းသို့ ရဟန်းတော်များနှင့် ဆင်းသက်ကြွစဉ် သစ်တုံးကြီးကို တွေ့မြင်တော်မူသည့်အခါ “စေတောဝသိပ္ပတ္တ တန်ခိုးရှင်ပုဂ္ဂိုလ်သည် ဤ သစ်တုံးကြီးကို ပထဝီဓာတ်, အာပေါဓာတ်, တေဇောဓာတ်, ဝါယောဓာတ်, သုဘဓာတ်, အသုဘဓာတ် တစ်မျိုးမျိုးဖြင့် နှလုံးသွင်း(မှတ်သား)နိုင်ပုံ၊ သစ်တုံးကြီး၌ ထိုဓာတ်(၆)ပါး ရှိနေသောကြောင့် ပင်တည်းဟု ရဟန်းတို့အား အရှင်သာရိပုတ္တရာ ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ မှတ်သားဖွယ် ဖွင့်ဆိုချက်များပါရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၃၈၆-၈။ သံ၊မြန်၊၂၊၃၈၂-၄။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၇၄-၈၅။ သံ၊ဋီ၊၂၊၃၃၂-၄။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-သဠာယတနသံယုတ္တ၊ (၁၉)၄-အာသီဝိသဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
ဘုရားရှင် ဝံသနိုင်ငံ ကောသမ္ဗီမြို့တော်အနီး ဂင်္ဂါမြစ်ကမ်း၌ သီတင်းနေတော်မူစဉ် ဂင်္ဂါမြစ်၌ မျောပါလာသော သစ်တုံးကြီးပမာထား၍ သင်တို့လည်း ဤဘက်ကမ်း ဟိုဘက်ကမ်းမကပ်, အလယ်၌မနစ်မြုတ်, ကြည်းကုန်း၌လည်းမတင်, လူမဆယ်, နတ်, ဘီလူးမဆယ်, ဝဲမစုတ်, အတွင်းမပုပ်ကြပဲ နိဗ္ဗာန်၌ ညွတ်ယိမ်းကိုင်းရှိုင်းကြကုန်လော့၊ သမ္မာဒိဋ္ဌိသည် နိဗ္ဗာန်သို့ ညွတ်ယိမ်းကိုင်းရှိုင်းသော တရားပေတည်း”ဟု မိန့်ကြားတော်မူစဉ် အညတရ ရဟန်းလျှောက်ထားသဖြင့် ယင်းအပြစ်(၈)ပါးကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် အကျယ်ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
ဒေသနာတော်အဆုံး၌ နန္ဒနွားကျောင်းသား ရဟန်းအဖြစ်ကို တောင်းပန် လျှောက်ထားပြီး ရဟန်းပြု၍ တရားအားထုတ်ရာ မကြာမီ အာသဝေါကင်းကွာ ရဟန္တာဖြစ်ပုံကို ပြဆိုသည့်သုတ်။
ဤသုတ်၌ သမုဒ္ဒရာသို့ မရောက်နိုင်သောသစ်တုံး၏ အပြစ်ရှစ်ပါးနှင့် သဒ္ဓါပဗ္ဗဇိတကုလပုတ္တ၏နိဗ္ဗာန်သို့ မရောက်နိုင်သော အပြစ်ရှစ်ပါးတို့ကို ဟောတော်မူပါသည်။
အဋ္ဌကထာ၌ အဋ္ဌဒေါသဝိမုတ္တသစ်ပင် (၈)မျိုးနှင့် နိဗ္ဗာန်သို့ မရောက်နိုင်သော ရဟန်း(၈)မျိုးတို့ကို အကျယ်နှိုင်းယှဉ်ပြဆိုချက် ပါဠိတော်လာပုဒ်တို့၏ မှတ်သားဖွယ် ဖွင့်ဆိုချက်တို့ကို ပြည့်ပြည့်စုံစုံ ဖွင့်ပြထားပါသည်။
ဋီကာ၌လည်း လိုအပ်သော ဖွင့်ဆိုချက်များ ပါရှိပါသည်။
-သံ၊၂၊၃၈၈။ သံ၊မြန်၊၂၊၃၈၄။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၈၆။ သံ၊ဋီ၊၂၊၃၃၄။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-သဠာယတနသံယုတ္တ၊ (၁၉)၄-အာသီဝိသဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
ဘုရားရှင် ပဉ္စာလ(ဒက္ခိဏ) နိုင်ငံ၊ ကိမိလမြို့တော်အနီး ဂင်္ဂါမြစ်ကမ်းဝယ် သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် ဂင်္ဂါမြစ်၌ မျောလာသော သစ်တုံးကြီးကို အကြောင်းပြု၍ အထက်သုတ်တော်အတိုင်း ရဟန်းတို့အား ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ဖွင့်ဆိုချက် အနည်းငယ်ရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၁၊၄၂၄။ သံ၊မြန်၊၁၊၄၁၃။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၉၀။ သံ၊ဋီ၊၂၊၁၇၃။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၆-လောဘသက္ကာရသံယုတ္တ၊ ပဌမဝဂ္ဂ။ ပဌမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံး နေတော်မူစဉ် “လာဘ သက္ကာရ သိလောက၏ နိဗ္ဗာန်၏ အန္တရာယ်ကိုပြုနိုင်သည့် အထိ အပြစ်များကို မိန့်ကြားတော်မူပြီး ဖြစ်ပေါ်လာသော လာဘသက္ကာရ သိလောကကို စွန့်ကြကုန်အံ့၊ လာဘသက္ကာရ သိလောကသည် ကုသိုလ်စိတ်ကို မလွှမ်းမိုးနိုင်အောင် ကျင့်ကြရမည်”ဟု ရဟန်းတို့အား ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌လည်း ဖွင့်ဆိုချက် အနည်းငယ်ရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၃၊၄၀၉။ သံ၊မြန်၊၃၊၄၀၆။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၃၆။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၂-သစ္စသံယုတ္တ၊ ၉-တတိယ အာမကဓည ပေယျာလဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် ဒါသိ, ဒါသကို ခံယူခြင်းမှ ရှောင်ကြဉ်သောပုဂ္ဂိုလ်တို့ နည်းပါးလှပုံ၊ မရှောင်ကြဉ်သော ပုဂ္ဂိုလ်တို့က များပြားလှပုံကို ရဟန်းတို့အား ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ ဒါသိ, ဒါသတို့ကို ရဟန်းတော်တို့အား အပ်စပ်အောင် လှူဒါန်းနည်း၊ အလှူခံနည်းကို ပြဆိုထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၃၊၂၄၆။ အံ၊မြန်၊၃၊၂၄၆။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ နဝကနိပါတ၊ ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၅-သာမညဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
အရှင်အာနန္ဒာထေရ် ဝံသနိုင်ငံ ကောသမ္ဗီမြို့တော် ဃောသိတာရုံ ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် “ဒိဋ္ဌဓမ္မနိဗ္ဗာန”နှင့်စပ်၍ အရှင်ဥဒါယီထေရ်က မေး လျှောက်သဖြင့် သမာပတ်ကိုးပါးကိုလွန်မြောက်၍ သညာဝေဒယိတ နိရောဓ သို့ရောက်၍ (အရဟတ္တဖိုလ်)ပညာဖြင့် သိမြင်ပြီး အာသဝေါတရားတို့ ကုန်ပြီးသည်ကို မုချအားဖြင့် “ဒိဋ္ဌဓမ္မနိဗ္ဗာန်”ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူပုံကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အံ၊၁၊၅၄၈။ အံ၊မြန်၊၁၊၅၆၃-၄။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၈၉။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ ပဉ္စမပဏ္ဏာသက၊ (၂၂)၂-ပရိသသောဘနဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
ကာယဒုစရိုက်, ဝစီဒုစရိုက်, မနောဒုစရိုက်, မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိဟူသော တရား (၄)ပါးနှင့်ပြည့်စုံသူသည် ငရဲသို့ရောက်ရ၏။ ကာယသုစရိုက်, ဝစီသုစရိုက်, မနော သုစရိုက်, သမ္မာဒိဋ္ဌိဟူသော တရားသုံးပါးနှင့် ပြည့်စုံသောသူသည် နတ်ပြည်သို့ ရောက်ရ၏ဟု ကဏှပက္ခ, သုက္ကပက္ခ တရားလေးပါးတို့ကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိသည် မနောဒုစရိုက်တွင်ပါဝင်သော်လည်း အပြစ်ကြီးသောကြောင့် သီးခြားထုတ်၍ ဟောတော်မူကြောင်း ဖွင့်ပြထားပါသည်။
-အံ၊၁၊၅၅၀-၁။ အံ၊မြန်၊၁၊၅၆၆။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ ပဉ္စမပဏ္ဏာသက၊ (၂၃) ၃-ဒုစ္စရိတဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
အထက်သုတ်ပါ ကဏှပက္ခတရားလေးပါးနှင့်ပြည့်စုံ မိုက်မဲ, မလိမ္မာသော သူယုတ်မာသည် မိမိခန္ဓာကိုယ်ကို တူးဖြိုဖျက်ဆီးလျက် ဆောင်ရွက်၏။ အပြစ် လည်းရှိ၏။ ပညာရှိတို့လည်း ကဲ့ရဲ့အပ်၏။ များစွာသော မကောင်းမှုကို ဖြစ်ပွားစေ၏။ သုက္ကပက္ခတရားလေးပါးတို့နှင့် ပြည့်စုံသောပညာရှိ လိမ္မာသော သူတော်ကောင်းသည် မိမိကိုယ်ခန္ဓာကို မတူးဖြို မဖျက်ဆီးပဲဆောင်၏၊ အပြစ်လည်းမရှိ၊ ပညာရှိတို့သည်လည်း မကဲ့ရဲ့အပ်၊ များစွာသောကောင်းမှုကို ဖြစ်ပွားစေ၏ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-ဣတိဝုတ်၊၂၂၄-၅။ ဣတိဝုတ်၊မြန်၊၂၀၈။ ဣတိဝုတ်၊ဋ္ဌ၊၁၆၉-၁၇၁။ ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ ဣတိဝုတ္တက၊ ဒုကနိပါတ၊ ဒုတိယဝဂ္ဂ၊ ဒွါဒသမသုတ်။
(သဿတ, ဥစ္ဆေဒ) ဒိဋ္ဌိနှစ်ပါးတို့ လွှမ်းမိုးထားအပ်သော အချို့သော နတ်, လူတို့သည် ဘဝချုပ်ငြိမ်းသည့် ဓမ္မကိုဟောတော်မူအပ်သည်ရှိသော် ဘဝ၌ မွေ့လျော်ပျော်ပိုက်နေသောပုဂ္ဂိုလ်တို့သည် စိတ်မဝင်စား, စိတ်မကြည်လင်, မသက်ဝင် နှလုံးမသွင်းကြပဲ သဿတအယူကို ယူကြသည်။ ဘဝကို စက်ဆုတ်ရွံမုန်းသော ပုဂ္ဂိုလ်တို့သည် သေလျှင်ပြတ်၏-ဟု ဥစ္ဆေဒအယူကို ယူကြသည်။
ဉာဏ်ပညာစက္ခုအမြင်ရှိသော နတ်လူတို့သည် မှန်ကန်သော ခန္ဓာငါးပါးကို ခန္ဓာငါးပါးဟု မှန်ကန်သည့်အတိုင်း သိမြင်ကြပြီး ခန္ဓာငါးပါး၌ ငြီးငွေ့ရန်၊ တပ်မက်မှု ကင်းရန်၊ ချုပ်ငြိမ်းရန် သမ္မာပဋိပတ်ကို ကျင့်သုံးကြသည်ဟု ဘုရားရှင်ထံတော်မှ နာယူခဲ့ရသောတရားကို ဝံသနိုင်ငံ၊ ကောသမ္ဗီမြို့၊ ဥတေနမင်းနန်းတော်၌ ခုဇ္ဇုတ္တရာက သာမာဝတီအမှူးရှိသော မိဖုရားငါးရာအား ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ ဖွင့်ဆိုချက်များ ရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၁၊၄၂၅။ သံ၊မြန်၊၁၊၄၁၆။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၉၁။ သံ၊ဋီ၊၂၊၁၇၄။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၆-လာဘသက္ကာရသံယုတ္တ၊ ပဌမဝဂ်၊ သတ္တမသုတ်။
အဆိပ်လူးထားသော မြှားနှင့်တူသော လာဘ သက္ကာရ သိလောကသည် သေက္ခပုဂ္ဂိုလ်၌လည်း စူးဝင်နိုင်သည်။ လာဘ သက္ကာရ သိလောကသည် ကြမ်းကြုတ် ခက်ထန်လှ၏။ အနုတ္တရယောဂက္ခမကို မရနိုင်။ ထို့ကြောင့် “ဖြစ်ပြီးသော လာဘ သက္ကာရ သိလောကကို စွန့်နိုင်ဖို့ရန်၊ ဖြစ်ပြီးသော လာဘ သက္ကာရ သိလောကသည် ကုသိုလ်စိတ်ကို ကုန်ခန်း၍ မတည်စေနိုင်ရန် ကျင့်ကြရမည်ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ ဖွင့်ဆိုချက်များ ရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၃၊၂၆၇။ သံ၊မြန်၊၃၊၂၆၉။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၈-အနုရုဒ္ဓသံယုတ္တ၊ ဒုတိယဝဂ္ဂ၊ တေရသမသုတ်။
သတိပဋ္ဌာန်လေးပါးတို့ကို ပွားများအပ် ကြိမ်ဖန်များစွာ အလေ့အလာပြုအပ်သောကြောင့် ဝိသုဒ္ဓ, အတိက္ကန္တမာနုသက ဒိဗ္ဗစက္ခုအဘိညာဉ်ဉာဏ်ဖြင့် စုတေ နေဆဲ, ပဋိသန္ဓေနေပြီးကာစ သတ္တဝါတို့ကို မိမိမြင်နိုင်ပုံ၊ ထိုထိုကုသိုလ်ကံ အကုသိုလ်ကံအားလျော်စွာ ထိုထိုဘုံဘဝ၌ ကပ်ရောက်ဖြစ်နေသော သတ္တဝါတို့ကို မိမိ မြင်သိနိုင်သည်ဟု ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ အရှင်အနုရုဒ္ဓါမထေရ်က ရဟန်းတို့အား ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၃၊၂၆၅။ သံ၊မြန်၊၃၊၂၆၇။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၈-အနုရုဒ္ဓသံယုတ္တ၊ ဒုတိယဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
သတိပဋ္ဌာန်လေးပါးတို့ကို ပွားများအပ် ကြိမ်ဖန်များစွာ အလေ့အလာ ပြုအပ်သောကြောင့် ဝိသုဒ္ဓ, အတိက္ကန္တမာနုသက ဒိဗ္ဗသောတအဘိညာဉ်ဉာဏ်ဖြင့် ဒိဗ္ဗ, မာနုသ, ဒူရ, သန္တိက သဒ္ဒါရုံတို့ကို မိမိကြားသိ နိုင်ကြောင်းကို သမ္ဗဟုလရဟန်းတို့အား ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ အရှင်အနုရုဒ္ဓါမထေရ် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၂၊၂၂၄။ အံ၊မြန်၊၂၊၂၈၄။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၈၁။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ပဉ္စကနိပါတ၊ ၅-ပဉ္စမပဏ္ဏာသက။ (၂၃) ၃-ဒီဃစာရိကဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် အပိုင်းအခြားမရှိ ခရီးသွားသောရဟန်း၏ အပြစ်ငါးပါးနှင့် အပိုင်းအခြားရှိသော ခရီးသွားခြင်း၏ အကျိုးငါးပါးတို့ကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော် မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၂၊၂၂၅။ အံ၊မြန်၊၂၊၂၈၄-၅။ အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဒုတိယသုတ်။
အပိုင်းအခြားမရှိ ခရီးရှည်သွားသောရဟန်း၏ အပြစ်ငါးမျိုးနှင့် အပိုင်းအခြား ရှိသော ခရီးသွားခြင်း၏ အကျိုးအာနိသင်ငါးမျိုးတို့ကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၃၊၁၀၇-၁၁၀။ အံ၊မြန်၊၃၊၁၀၇-၁၁၀။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၃၉-၂၄၀။ အံ၊ဋီ၊၃၊၂၄၄။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ အဋ္ဌကနိပါတ၊ ဒုတိယပဏ္ဏာသက(၆) ၁-ဂေါတမီဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောလိယနိုင်ငံ ကက္ကရပတ္တအမည်ရှိသော ကောလိယနိဂုံး၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် ကောလိယမင်းသား ဒီဃဇာဏု၏ လျှောက်ထားချက်အရ မျက်မှောက်ဘဝ၌ ကြီးပွားချမ်းသာနိုင်သော သမ္ပဒါတရားလေးပါး, ရွာထိပ်၌ ရေဝင် ပေါက်လေးပေါက် ရေထွက်ပေါက် လေးယောက်ရှိသော ရေကန်ကြီးကို ပမာထား၍ ပျက်စီးနိုင်သောတရား၊ မပျက်စီးနိုင်သောတရားလေးပါး, တမလွန်ဘဝ၌ ကြီးပွား ချမ်းသာနိုင်သော တရားလေးပါးတို့ကို အကျယ်ဝေဖန်၍ ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ မှတ်သားဖွယ် ဖွင့်ဆိုချက်များ ရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-မ၊၂၊၁၆၅-၉။ မ၊မြန်၊၂၊ ၁၇၅-၉။ မ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၄၁-၆။ မ၊ဋီ၊၃၊၉၇-၁၀၂။
-မဇ္ဈိမနိကာယ၊ မဇ္ဈိမပဏ္ဏာသ၊ ၃-ပရိဗ္ဗာဇကဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
ဘုရားရှင် မဂဓနိုင်ငံ ရာဇဂြိုဟ်မြို့တော်အနီး ဂိဇ္ဈကုဋ်တောင် သူကရခတ လိုဏ်ဂူ၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် အရှင်သာရိပုတ္တရာ၏တူ ဒီဃနခပရိဗိုဇ် ရောက်ရှိလာပြီး ဘုရားရှင်အား မိမိ၏အယူဝါဒကို လျှောက်ထားပါသည်။ ဘုရားရှင်က အယူဝါဒနှင့် ဆက်စပ်၍ဖြစ်တတ်သော သဘာဝများကို အသေးစိတ် မိန့်ကြားတော်မူပြီး ရူပကာယ၏ဖြစ်ပုံသဘာဝ ရူပကာယကို အခြင်းအရာ(၁၁)ပါးဖြင့် ရှုမှတ်နည်း၊ ယင်းသို့ ရူမှတ်သော ယောဂီပုဂ္ဂိုလ်သည် ရူပကာယ၌ ကာယဆန္ဒ, ကာယသ္နေဟ, ကာယနွယတာတို့ကိုပယ်နိုင်ပုံ, ဝေဒနာသုံးပါးတို့၌ ရှုမှတ်ပွားများပုံ, သုတဝန္တ အရိယာသာဝက၏ နိဗ္ဗိန္ဒဉာဏ်ဖြစ်ပုံမှအစပြုပြီး ရဟန္တာဖြစ်သွားသည်အထိ မိန့်ကြားတော်မူပါသည်။ (ဝိမုတ္တ) လွတ်မြောက်ပြီးသောပုဂ္ဂိုလ်၏ သဘာဝတို့ကို ဟောကြားတော်မူပါသည်။
ဝေဒနာပရိဂ္ဂဟသုတ္တန်၏အဆုံး၌ အရှင်သာရိပုတ္တရာ အာသဝေါကင်းကွာ ရဟ္မန္တာဖြစ်ပုံ, ဒီဃနခပရဗိုဇ် သောတာပန်အရိယာ သာဝကဖြစ်ပုံ, ဥပါသကာအဖြစ် ခံယူပုံတို့ကို ပြဆိုထားပါသည်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ သူကရခတ လိုဏ်ဂူဖြစ်ပေါ်လာပုံ, ဒီဃနခပရိဗိုဇ် အရှင်သာရိပုတ္တရာထံ လိုက်လာရင်း ဘုရားရှင်နှင့်တွေ့ပုံ ဒီဃနခပရိဗိုဇ်၏ အယူဝါဒ၊ အယူဝါဒနှင့်ဆက်စပ်၍ ဘုရားရှင်နှင့် ဒီဃနခပရိဗိုဇ်တို့ အပြန်အလှန် ဆွေးနွေး ချက်များ၊ သဿတဒိဋ္ဌိရှိသူနှင့် ဥစ္ဆေဒဒိဋ္ဌိရှိသူတို့၏ သဘာဝနှင့်ခြားနားချက် မှတ်သားဖွယ် ဥပမာများ၊ အရှင်သာရိပုတ္တရာ၏ သာဝကပါရမီဉာဏ် အထွတ်အထိပ်ရောက်ပုံ ဝေဠုဝန်ကျောင်းတော်၌ အင်္ဂါလေးပါးရှိသော သာဝကသန္နိပါတဖြစ်ပုံ၊ အစရှိသည်တို့ကို ပြည့်ပြည့်စုံစုံ ဖွင့်ပြထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၁၊၅၀။ သံ၊မြန်၊၁၊၄၉။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၁၀၂။ သံ၊ဋီ၊၁၊၁၅၁။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၂-ဒေဝပုတ္တသံယုတ္တ၊ ၂-အနာထပိဏ္ဍိကဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် မဂဓနိုင်ငံ ရာဇဂြိုဟ်မြို့ ဝေဠုဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံး နေတော်မူစဉ် ဒီဃလဋ္ဌိနတ်သား အဖူးအမြော် ရောက်ရှိလာပြီး “အရဟတ္တဖိုလ် အလိုရှိသောရဟန်း ကျင့်သုံးရမည့် ကျင့်ဝတ်ငါးပါးကို” လျှောက်ထားသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ဒီဃလဋ္ဌိနတ်သား၏ အကြောင်းကို ဖွင့်ပြထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၁၊၄၂၆။ သံ၊မြန်၊၁၊၄၁၄-၅။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၆-လောဘသက္ကာရသံယုတ္တ၊ ပဌမဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံး နေတော်မူစဉ် ဆူးတောသို့ဝင်သွားသော အမွှေးရှည်သောသိုး၏ ထိုထိုအရပ်၌ ပျက်စီးခြင်းကဲ့သို့ ထို့အတူ လာဘ သက္ကာရ သိလောကဖြင့် နှိပ်စက်မှုကိုခံရသော ကုသိုလ်စိတ်ကုန်နေသောရဟန်း၏ ထိုထိုအရပ်၌ အကျိုးမဲ့ပျက်စီးသည်အထိ လာဘ သက္ကာရ သိလောက၏ ကြမ်းတမ်း ကြမ်းကြုတ်ပုံ ဖြစ်ပြီးသော လာဘ သက္ကာရ သိလောကကို စွန့်လွတ်နိုင်ရန်၊ လာဘ သက္ကာရ သိလောကသည် ကုသိုလ်စိတ်ကို ကုန်စေ၍ မတည်နိုင်ရန် ကျင့်သုံးရမည်ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၃၊၂၉၉-၃၀၁။ သံ၊မြန်၊၃၊၃၀၀-၃။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၀၈။ သံ၊ဋီ၊၂၊၅၂၈။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ်၊ ၁၁-သောတာပတ္တိသံယုတ္တ၊ ၁-ဝေဠုဒွါရဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် မဂဓနိုင်ငံ ရာဇဂြိုဟ်မြို့ ဝေဠုဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် ဒီဃာဝုဥပါသကာ ရောဂါအသည်းအသန်ဖြစ်နေ၍ ဖခင်ဇောတိကဥပါသကာ၏ ကျန်းမာရေးကို မေးမြန်းတော်မူပြီး ဒီဃာဝုဥပါသကာအား သောတာပတ္တိယင်္ဂတရားလေးပါးနှင့် ဝိဇ္ဇာဘာဂိယတရား (၆)ပါးတို့ကို နှလုံးသွင်းရန် ဘုရားရှင် မိန့်ကြားတော်မူ၍ ပြန်ကြွပြီး မကြာခင် ကွယ်လွန်ပုံ၊ ဩရမ္ဘာဂိယသံယောဇဉ်တို့ကို ပယ်ပြီးပုံ၊ ဗြဟ္မာပြည်၌ ပရိနိဗ္ဗာန်ဝင်စံပုံတို့ကို ဘုရားရှင်, ရဟန်းတို့အား မိန့်ကြားတော်မူပုံကို ပြဆိုထားပါသည်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ဖွင့်ဆိုချက် အနည်းငယ် ရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၂၊၁၅၉-၁၆၁။ အံ၊မြန်၊၂၊၂၀၃-၆။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ပဉ္စကနိပါတ၊ စတုတ္ထပဏ္ဏာသက၊ (၁၆)၁-သဒ္ဓမ္မဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ကောင်းစွာပြောဆိုအပ်သော စကားငါးမျိုးသည် ပြောဆိုအပ်သော ပုဂ္ဂိုလ်ကိုလိုက်၍ ဒုက္ကထာ၊ သုကထာဖြစ်ပုံကို ကဏှပက္ခ, သုက္ကပက္ခ အကျယ်ဝေဖန်၍ ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၁၊၇။ သံ၊မြန်၊၁၊၇။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၃၅။ သံ၊ဋီ၊၁၊၈၀။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-ဒေဝတာသံယုတ္တ၊ ၂-နန္ဒနဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
သမဏဓမ္မကို မလိမ္မာသော ဗာလပုဂ္ဂိုလ်၏ ပြုကျင့်ရန် ခဲယဉ်းပုံ၊ သည်းခံ နိုင်ခဲပုံ၊ အရိယမဂ္ဂဓမ္မ၌ ကိလေသာဖြင့် စိတ်ဆုတ်နစ်နိုင်ပုံ ဘေးရန်များလှပုံကို အညတရနတ်သားက လျှောက်ထားလာပါသည်။
ကာမဝိတက်အစရှိသော မိစ္ဆာဝိတက်သုံးပါးတို့ အလိုသို့ လိုက်နေသော ရဟန်းသည်အာရုံတိုင်း အာရုံတိုင်း၌ ကိလေသာဖြင့် စိတ်ဆုတ်နစ်နေပုံ၊ ထိုဆုတ်နစ်နေသောစိတ်ကို မတားမြစ်ပါက သမဏဓမ္မကို အနည်းငယ်မျှသော နေ့ရက်မျှ ကျင့်နိုင် ရာအံ့နည်း။ လိပ်သည် မိမိ၏ အင်္ဂါအစိတ်အပိုင်းတို့ကို အခွံတွင်းသို့ သွင်းထားသသို့ ရဟန်းတော်သည် စိတ်အကြံအစည်တို့ကို ကမ္မဋ္ဌာန်းအာရုံ၌ထားလျက် တဏှာဒိဋ္ဌိတို့ဖြင့် တစ်စုံတစ်ခုသော အာရုံသို့မကပ်ပဲ၊ အခြားသူများကို မညှင်းဆဲပဲ၊ တစ်စုံ တစ်ယောက်ကိုမျှ မစွပ်စွဲပဲ ငြိမ်းအေးနိုင်ကြောင်းကို ဘုရားရှင်က ဟောကြားတော်မူပါသည်။ ဤသုတ်၌ သမဏဓမ္မတို့ကို ပြုကျင့်ပုံ အကျဉ်းချုပ်ကို ဟောတော်မူပါသည်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
-သံ၊၂၊၄၅၆။ သံ၊မြန်၊၂၊၄၅၀။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၅-သာမဏ္ဍကသံယုတ္တ၊ ဒုတိယသုတ်။
အရှင်သာရိပုတ္တရာ ဝဇ္ဇီနိုင်ငံ ဥက္ကစေလမြို့ ဂင်္ဂါမြစ်ကမ်းဝယ် သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် သာမဏ္ဍကပရိဗိုဇ်၏ မေးလျှောက်ချက်အရ ပဗ္ဗဇ္ဇဒုက္ကရ၊ အဘိရတိ ဒုက္ကရ၊ ဓမ္မာနုဓမ္မပဋိပတ္တိဒုက္ကရ ဓမ္မာနုဓမ္မပဋိပန္နပုဂ္ဂိုလ်၏ ရဟန္တာဖြစ်ချိန်တို့ကို ဖြေဆို ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၄၅၄။ သံ၊မြန်၊၂၊၄၅၀။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၄-ဇမ္ဗုခါဒကသံယုတ္တ၊ သောဠသမသုတ်။
အရှင်သာရိပုတ္တရာ မဂဓနိုင်ငံ ရာဇဂြိုဟ်မြို့အနီး နာလကရွာ၌ သီတင်းသုံး နေတော်မူစဉ် ဇမ္ဗုခါဒကပရိဗိုဇ်၏ လျှောက်ထားချက်အရ ပဗ္ဗဇ္ဇဒုက္ကရ၊ အဘိရတိ ဒုက္ကရ၊ ဓမ္မာနုဓမ္မပဋိပတ္တိဒုက္ကရ၊ ဓမ္မာနုဓမ္မပဋိပန္နကပုဂ္ဂိုလ်၏ ရဟန္တာဖြစ်ချိန်တို့ကို အရှင်သာရိပုတ္တရာထေရ် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၁၊၃၀၀-၁။ သံ၊မြန်၊၁၊၂၈၈။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၆၉။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-နိဒါနသံယုတ္တ၊ ၅-ဂဟပတိဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေဝတန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံး နေတော်မူစဉ် ဒုက္ခ၏သမုဒယနှင့် အတ္ထင်္ဂမတို့ကို ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ အနုလောမ, ပဋိလောမ ဒေသနာတော်နည်းဖြင့် ရဟန်းတို့အား ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၂၊၁၈။ သံ၊မြန်၊၂၊၁၈။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-ခန္ဓသံယုတ္တ၊ ၂-အနိစ္စဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် ခန္ဓာငါးပါးတို့တွင် တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ၌ ဒုက္ခလက္ခဏာကို သိမြင်သော သုတဝန္တ အရိယာသာဝကသည် ခန္ဓာတို့၌ ငြီးငွေ့၏ အစရှိသည်ဖြင့် အနတ္တ လက္ခဏာသုတ် ဒေသနာတော်အတိုင်း အရဟတ္တဖိုလ်ဆိုက်သည်အထိ ရဟန်းတို့အား ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၂၊၆၄။ သံ၊မြန်၊၂၊၆၁။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-ခန္ဓသံယုတ္တ၊ (၇) ၂-အရဟန္တဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် အညတရရဟန်းက “အကျဉ်းချုပ်တရား ဟောတော်မူပါ။ အာတာပီ, ပဟိတတ္တဖြစ်အောင် နေထိုင်ကျင့်သုံးပါမည်”ဟု လျှောက်ထားသဖြင့် ဘုရားရှင်က “ဒုက္ခသဘောရှိသောတရား၌ ဆန္ဒကို ပယ်ရမည်”ဟု ဟောတော်မူသော အကျဉ်းချုပ် ဒေသနာတော်ကို အညတရရဟန်းက “မိမိအကျယ်အားဖြင့် ခန္ဓာငါးပါးတွင် တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ၌ ဒုက္ခသဘောရှိသော ခန္ဓာ၌ ဆန္ဒကိုပယ်ရမည်ဟု သဘောပေါက် နားလည်ပါကြောင်း လျှောက်ထားသဖြင့် ဘုရားရှင်က သာဓုခေါ်တော်မူပြီး ထိုလျှောက်ထားသည့်အတိုင်း အညတရရဟန်းအား ဟောတော်မူပုံ၊ အညတရ ရဟန်း ရဟန္တာဖြစ်ပုံကို ဟောတော်မူထားပါသည်။
-သံ၊၂၊၁၂၉။ သံ၊မြန်၊၂၊၁၂၀။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၀၄။ သံ၊ဋီ၊၂၊၂၅၇။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-ခန္ဓသံယုတ္တ၊ (၁၁) ၁-အန္တဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် ဒုက္ခဟူသည် ဥပါဒါနက္ခန္ဓာငါးပါး အစရှိသည်ဖြင့် တစ်ပါးစီ သရုပ် ထုတ်၍ ဒုက္ခသမုဒယ, ဒုက္ခနိရောဓ, ဒုက္ခနိရောဓဂါမိနိပဋိပဒါတို့ကို ဓမ္မစက္ကပ္ပဝတ္တန သုတ်တော်အတိုင်း ရဟန်းတို့အား ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၂၊၁၄၀။ သံ၊မြန်၊၂၊၁၃၇။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-ခန္ဓသံယုတ္တ၊ (၁၄) ၄-ကုက္ကုဠဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
ဒုက္ခသဘောရှိသော ခန္ဓာငါးပါး၌ ဆန္ဒကိုပယ်ရမည်ဟု ခန္ဓာတစ်ပါးစီ အကျယ်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၂၊၁၄၀။ သံ၊မြန်၊၂၊၁၃၇။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-ခန္ဓသံယုတ္တ၊ (၁၄) ၄-ကုက္ကုဠဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
ဒုက္ခသဘောရှိသော ခန္ဓာ(၅)ပါး၌ ရာဂကိုပယ်ရမည်ဟု ခန္ဓာတစ်ပါးစီ အကျယ်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၂၊၁၄၀။ သံ၊မြန်၊၂၊၁၃၇။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-ခန္ဓသံယုတ္တ၊ (၁၄) ၄-ကုက္ကုဠဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
အထက်သုတ်တော်အတိုင်း ဆန္ဒ, ရာဂကို ပယ်ရမည်ဟု ခန္ဓာတစ်ပါးစီ အကျယ်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၂၊၁၆၀။ သံ၊မြန်၊၂၊၁၅၂။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၂-ရာဓသံယုတ္တ၊ ဒုတိယဝဂ်၊ ပဉ္စမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံး နေတော်မူစဉ် အရှင်ရာဓထေရ် မေးမြန်းလျှောက်ထားချက်အရ ခန္ဓာငါးပါးသည် ဒုက္ခသဘောရှိပုံ၊ ဤသို့ သိမြင်သော အရိယာသာဝကသည် ရဟန္တာဖြစ်နိုင်ပုံကို အနတ္တလက္ခဏသုတ် ဒေသနာတော်နည်းဖြင့် အရှင်ရာဓထေရ်အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၃၊၁၁၆။ သံ၊မြန်၊၃၊၁၂၁။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၂-ဗောဇ္ဈင်္ဂသံယုတ္တ၊ ၈-နိရောဓဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် အနိစ္စဖြစ်သော ခန္ဓာ(၅)ပါး၌ ဒုက္ခသညာနှင့် တကွဖြစ်သော ဗောဇ္ဈင် (၇)ပါးကို ဝိဝေကနိဿိတ၊ ဝိရာဂနိဿိတ၊ နိရောဓနိဿိတ၊ ဝေါဿဂ္ဂပရိဏာမီဖြစ်အောင် ပွားများလျှင် ကြိမ်ဖန်များစွာ အလေ့အလာပြုလျှင် များစွာအကျိုး အာနိသင် ရှိပုံကို ဗောဇ္ဈင်တစ်ပါးစီ အကျယ်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
ယင်း အနိစ္စေ ဒုက္ခသညာကို ပွားများသော ရဟန်းသည် အနာဂါမ်, ရဟန္တာ တစ်မျိုးမျိုး ဖြစ်နိုင်ပုံ၊ အကျိုးများရန်, ယောဂ(၄)ပါး ကုန်ခမ်းရန် များစွာ သံဝေဂ (သဟောတ္တပ္ပဉာဏ်) ဖြစ်ရန်, များစွာ ဖာသုဝိဟာရဖြစ်ရန် ဖြစ်နိုင်ပုံကို အကျယ်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၂၊၂-၃။ အံ၊မြန်၊၂၊၃-၄။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ပဉ္စကနိပါတ၊ ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၁-သေခဗလဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် အဿဒ္ဓ, အဟီရိက, အနောတ္တပ္ပ, ကုသီတ, ဒုပ္ပညဟူသော တရား ငါးပါးနှင့် ပြည့်စုံသောရဟန်းသည် မျက်မှောက်ဘဝ၌ ငြိုငြင်ပင်ပန်း ပူပန်ခြင်းနှင့်တကွ ဆင်းရဲစွာနေရပုံ၊ ကွယ်လွန်ပြီးနောက် ဒုဂ္ဂတိဘဝသို့ ရောက်ရပုံ၊ သဒ္ဓါ, ဟီရိ, ဩတ္တပ္ပ, အာရဒ္ဓဝီရိယ, ပညာဟူသော တရားငါးပါးနှင့် ပြည့်စုံသောရဟန်းသည် မျက်မှောက်ဘဝ၌ပင် မငြိုငြင် မပင်ပန်း မပူပန်မူ၍ ချမ်းသာစွာနေရပုံ၊ ကွယ်လွန်ပြီးနောက် သုဂတိဘဝသို့ ရောက်နိုင်ပုံတို့ကို ကဏှပက္ခ, သုက္ကပက္ခအားဖြင့် ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၂၊၃၅၄။ အံ၊မြန်၊၂၊၄၂။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဆက္ကနိပါတ၊ ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ ၈-အရဟတ္တဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ကာမဝိတက်, ဗျာပါဒဝိတက်, ဝိဟိံသာဝိတက်, ကာမသညာ, ဗျာပါဒ သညာ, ဝိဟိံသာသညာဟူသော တရား(၆)ပါးတို့နှင့် ပြည့်စုံသောသူသည်။ မျက်မှောက် ဘဝ၌ပင် ငြိုငြင်, ပင်ပန်း, ပူပန်, ဆင်းရဲစွာနေရပုံ၊ ကွယ်လွန်ပြီးနောက် ဒုဂ္ဂတိဘဝသို့ ရောက်ရပုံ၊ နေက္ခမ္မဝိတက်, အဗျာပါဒဝိတက်, အဝိဟိံသာဝိတက်, နေက္ခမ္မသညာ, အဗျာပါဒသညာ, အဝိဟိံသာသညာဟူသော တရား(၆)ပါးတို့နှင့် ပြည့်စုံသောသူသည် ပစ္စုပ္ပန်ဘဝ၌ပင်လျှင် ငြိုငြင်ပင်ပန်း ပူပန်ခြင်းမရှိမူ၍ ချမ်းသာစွာနေရ၏ဟု ကဏှပက္ခ, သုက္ကပက္ခအားဖြင့် ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၂၊၃၈၅။ အံ၊မြန်၊၂၊၄၈၅။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဆက္ကနိပါတ၊ ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ ၁၀-အာနိသံသဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် တစုံတစ်ခုသော သင်္ခါရကို သုခဟု အဖန်ဖန် ရှုမှတ်သောရဟန်းသည် အနုလောမိကခန္တီ၊ သမ္မတ္တနိယာမသို့ မသက်ရောက် ဖိုလ်လေးပါးကို မျက်မှောက်မပြု နိုင်ပုံ ဒုက္ခဟု အဖန်ဖန်ရှုမြင်သော ရဟန်းသည် အနုလောမိကခန္တီ၊ သမ္မတ္တနိယာမသို့ သက်ရောက်နိုင်ပုံ, ဖိုလ်လေးပါးကို မျက်မှောက်ပြုနိုင်ပုံကို ဘုရားရှင်က ရဟန်းတော် များအား ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၃၆၀။ သံ၊မြန်၊၂၊၃၅၆။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-သဠာယတနသံယုတ္တ၊ (၁၇) ၂-သဋ္ဌိပေယျာလဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
ဒုက္ခသဘောရှိသော အဇ္ဈတ္တိကာယတန (၆)ပါး၌ ဆန္ဒကို ပယ်ရမည်ဟု အာယတနတစ်ပါးစီ အကျယ်အားဖြင့် ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၃၆၀။ သံ၊မြန်၊၂၊၃၅၆။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-သဠာယတနသံယုတ္တ၊ (၁၇) ၂-သေဋ္ဌိပေယျာလဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
ဒုက္ခသဘောရှိသော အဇ္ဈတ္တိကာယတန(၆)ပါး၌ ဆန္ဒရာဂကို ပယ်ရမည်ဟု အာယတနတစ်ပါးစီ အကျယ်အားဖြင့် ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၃၊၅၂။ သံ၊မြန်၊၃၊၅၆။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-မဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၇-ဧသနာဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ဒုက္ခဒုက္ခတာ, သင်္ခါရဒုက္ခတာ, ဝိပရိဏာမဒုက္ခတာ-ဟူသော ဒုက္ခတာ (၃)ပါးတို့ကို ထူးသောဉာဏ်ဖြင့် သိမြင်နိုင်ရန် ပိုင်းခြား၍ သိမြင်နိုင်ရန် ကုန်ခမ်းသွားစေရန်, ပယ်စွန့်နိုင်ရန် အဋ္ဌင်္ဂိကအရိယမဂ်ကို ဝိဝေကနိဿိတ, ဝိရာဂနိဿိတ, နိရောဓနိဿိတ, ဝေါဿဂ္ဂပရိဏာမီဖြစ်အောင် ပွားများရမည်ဟု အရိယာမဂ် တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ ပွားများပုံကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
သံ၊၂၊၁၆၀။ သံ၊မြန်၊၂၊၁၅၂။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၂-ရာဓသံယုတ္တ၊ ဒုတိယဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် အရှင်ရာဓထေရ်၏ လျှောက်ထားချက်အရ ဒုက္ခဓမ္မသည် ခန္ဓာငါးပါးဖြစ်ပုံ ခန္ဓာတစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ၌ ဒုက္ခဓမ္မကို သိမြင်သော အရိယာသာဝက၏ နိဗ္ဗိန္ဒဉာဏ် ဖြင့်ပုံမှစ၍ ရဟန္တာဖြစ်သည့်အထိ အရှင်ရာဓထေရ်အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၂၊၃၉၃-၆။ သံ၊မြန်၊၂၊၃၈၈-၃၉၁။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၉၆-၇။ သံ၊ဋီ၊၂၊၃၄၀-၁။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-သဠာယတနသံယုတ္တ၊ (၁၉) ၄-အာသီဝိသဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
(၁) ဒုက္ခဓမ္မအားလုံးတို့၏ သမုဒယ, အတ္တင်္ဂမတို့ကို မှန်ကန်စွာ သိမြင်သော ရဟန်းသည် (၂) ကာမတို့ကို သိမြင်ပုံ၊ (၃) ကာမတို့ကို သိမြင်သောရဟန်း၏ (သန္တာန်၌) ကာမတို့၌ ကာမစ္ဆန္ဒ၊ ကာမသ္နေဟ၊ ကာမမုစ္ဆာ၊ ကာမပရိဠာဟတို့ မကိန်းတော့ပုံ၊ (၄) အဘိဇ္ဈာ, ဒေါမနဿ-ဟူကုန်သော ပါပက အကုသလဓမ္မတို့ မကိန်းသောရဟန်း၏ စာရ, ဝိဟာရတို့ကို ထိုးထွင်း၍ သိနိုင်ပုံယင်းတို့၏ တစ်ခုစီ တစ်ခုစီ၏ အကျယ်ကို ဥပမာနှင့် တကွနှိုင်းခိုင်းပြီး ဟောတော်မူပုံကိုလည်းကောင်း၊ သံဝရ အသံဝရတို့၏ အကျယ်ကိုလည်းကောင်း, စာရ, ဝိဟာရတို့ကို ထိုးထွင်း၍ သိမြင်သော ရဟန်းသည် သိက္ခာချ၍ လူမထွက်တော့ပုံကိုလည်း ဂင်္ဂါမြစ် ဥပမာဖြင့် အကျယ်တဝင့် ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင်ဟောတော်သည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ဖွင့်ဆိုချက်များ ပါရှိသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၃၄၇-၈။ သံ၊မြန်၊၂၊၃၄၁-၂။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-သဠာယတနသံယုတ္တ၊ (၁၅) ၅-နဝပုရာဏဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
အဇ္ဈတ္တိကာယတန (၆)ပါး၊ ဗဟိဒ္ဓါယတန (၆)ပါး၊ ဝိညာဏ် (၆)ပါး၊ ဝေဒနာ (၆)ပါးတို့ကို တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ ဒုက္ခဟု ရှုမြင်နေမှုသည် နိဗ္ဗာနဂါမိနီ ပဋိပဒါပေတည်းဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၄၅၃။ သံ၊မြန်၊၂၊၄၄၉။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၄-ဇမ္ဗုခါဒကသံယုတ္တ၊ စုဒ္ဒသမသုတ်။
အရှင်သာရိပုတ္တရာထေရ် မဂဓနိုင်ငံ နာလကရွာ၌ သီတင်းသုံး နေတော်မူစဉ် ဇမ္ဗုခါဒကဗရိဗိုဇ်က “ဒုက္ခနှင့် ယင်းကိုသိနိုင်သော မဂ္ဂပဋိပဒါတို့ကို မေးလျှောက်သဖြင့် ဒုက္ခတာသုံးပါးနှင့် ယင်းတို့ကို ပိုင်းခြား၍ သိနိုင်သောမဂ္ဂနှင့် ပဋိပဒါသည် အဋ္ဌင်္ဂိကအရိယာမဂ္ဂဖြစ်ကြောင်း အရှင်သာရိပုတ္တရာ ဖြေကြားတော်မူသည့်သုတ်။
ဇမ္ဗုခါဒကပရိဗိုဇ်က ဒုက္ခသဘောတို့ကို ပိုင်းခြား၍သိခြင်းငှာ မဂ္ဂ, ပဋိပဒါတို့ ကောင်း မွန်လှပါသည်။ မမေ့မလျော့ခြင်းငှာ သင့်ပါပေ၏ဟု လျှောက်ထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၃၆၀။ သံ၊မြန်၊၂၊၃၅၆။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-သဠာယတနသံယုတ္တ၊ (၁၇) ၂-သဋ္ဌိပေယျာလဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
ဒုက္ခသဘောရှိသော အဇ္ဈတ္တိကာယန(၆)ပါး၌ ရာဂကို ပယ်ရမည်ဟု အာယတနတစ်ပါးစီ အကျယ်အားဖြင့် ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၃၊၄၅၅။ အံ၊မြန်၊၃၊၄၄၈။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဒသကနိပါတ၊ ၃-တတိယပဏ္ဏာသက၊ (၁၅၄-သာဓုဝဂ္ဂ၊ ဧကာဒသမသုတ်။
မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိအစ မိစ္ဆာဝိမုတ္တိအဆုံးရှိသော ဒုက္ခဝိပါကတရားဆယ်ပါး၊ သမ္မာဒိဋ္ဌိ အစ သမ္မာဝိမုတ္တိအဆုံးရှိသော သုခဝိပါကတရားဆယ်ပါးတို့ကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-ဣတိဝုတ္တက၊၂၁၁။ ဣတိဝုတ်၊မြန်၊၁၉၄။ ဣတိဝုတ်၊ဋ္ဌ၊၉၂-၉၆။
-ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ ဣတိဝုတ္တက၊ ၂-ဒုကနိပါတ၊ ပဌမသုတ်။
(၁) ဣန္ဒြိယေသု အဂုတ္တဒွါရတာ၊ (၂) ဘောဇနေ အမတ္တညုတာ ဟူသော အကုသိုလ်တရား (၂)ပါးသည် မျက်မှောက်ဘဝ၌ပင် ဆင်းရဲ ပင်ပန်းစွာနေရပြီး တမလွန်ဘဝ၌ ဒုဂ္ဂတိဘဝသို့ ရောက်နိုင်ပုံကို ဘုရားရှင် ဟောတော်မူကြောင်းကို ခုဇ္ဇုတ္တရာက သာမာဝတီအမှူးရှိသော မိဖုရားတို့အား အကျယ်တဝင့် ဟောပြသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ သံဝဏ္ဏေတဗ္ဗပုဒ်အဖွင့်များ၊ အကုသိုလ်တရားနှစ်ပါးနှင့် ဆက်စပ်၍ အကျယ်ဖွင့်ပြချက်၊ မဟိစ္ဆတာ (၃)မျိုး၊ မဟိစ္ဆပုဂ္ဂိုလ်အကြောင်း၊ သုခ သုံးမျိုး၊ အလှူခံရာ၌ သတိပြုဖွယ်၊ စက္ခုငါးမျိုး၊ မံသစက္ခုအကြောင်း၊ ကာယအမျိုးမျိုး၊ အထက်ပါ အကုသိုလ်တရားနှစ်ပါးကြောင့် ဒုက္ခဝိဟာရသာ ဖြစ်ရပုံ၊ သုခဝိဟာရမရှိပုံကို အကျယ်ဖွင့်ပြထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၃၀၆-၇။ သံ၊မြန်၊၂၊၂၉၉-၃၀၀။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-သဠာယတနသံယုတ္တ၊ (၁၁) ၁-ယောဂက္ခေမဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
အဇ္ဈတ္တိကာယတန (၆)ပါး၊ ဗဟိဒ္ဓါယတန (၆)ပါး၊ ဝိညာဏ် (၆)ပါးတို့ ပေါင်းဆုံမှုကြောင့် ဖဿဖြစ်ပုံ၊ ဖဿကြောင့် ဝေဒနာ၊ ဝေဒနာကြောင့် တဏှာဖြစ်ပုံ၊ ယင်းတဏှာသည် “ဒုက္ခသမုဒယ” အထက်ပါတရားတို့ကြောင့် ဖြစ်ပေါ်လာသော တဏှာအကြွင်းမဲ့ချုပ်ခြင်းကြောင့် ဥပါဒါနချုပ်ပုံ အစရှိသည်ဖြင့် ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒပဋိလောမ ဒေသနာတော်အတိုင်း ဒုက္ခအားလုံး ချုပ်ငြိမ်းသွားခြင်းသည် “ဒုက္ခအတ္ထင်္ဂမ’ ဖြစ်ပုံတို့ကို အာယတန, အာရုံ, ဝိညာဏ်တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် အကျယ် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၁၄၈။ သံ၊မြန်၊၂၊၁၃၉။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-ခန္ဓသံယုတ္တ၊ (၁၄) ၄-ကုက္ကုဠဝဂ္ဂ၊ တေရသမသုတ်။
သဒ္ဓါပဗ္ဗဇိတကုလပုတ္တအား တရားအစဉ်ဖြစ်ပုံ၊ ခန္ဓာတစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ၌ ဒုက္ခဟုရှုလျက် နေသည်ရှိသော် ခန္ဓာတစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီကို ပိုင်းခြား၍ သိမြင်ပုံ။ ခန္ဓာတစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီမှ လွတ်မြောက်ပုံ၊ ဇာတိ ဇရာ, မရဏ, သောက, ပရိဒေဝ, ဒုက္ခ ဒေါမနဿ, ဒုက္ခအားလုံးတို့မှ လွတ်မြောက်၏ဟု ဟောတော်မူပုံကို ခန္ဓာတစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ အကျယ်ဝေဖန်၍ ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၂၊၄၀၆။ အံ၊မြန်၊၂၊၅၁၄။ အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ သတ္တကနိပါတ၊ ၂-အနုသယဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
အလုံးစုံသော သင်္ခါရတရားတို့၌ ဒုက္ခဟု အဖန်ဖန်ရှုလျက် ဒုက္ခဟု အမှတ် သညာရှိသည်ဖြစ်၍ ဒုက္ခဟု ထင်ရှားစွာ သိသည်ဖြစ်၍ အမြဲမပြတ် (တစ်ပါးသော စိတ်တို့နှင့်) မရောမပြွမ်းမူ၍ စိတ်ဖြင့်နှလုံးသွင်းပြီး ပညာဖြင့် သက်ဝင်လျက်နေ၏။
(၁) အာသဝေါတရားတို့ ကုန်ခြင်းကြောင့် အနာသဝ စေတောဝိမုတ္တိ၊ ပညာဝိမုတ္တိကို မျက်မှောက်ပြုလျက် ပြီးပြည့်စုံစေလျက် နေသောပုဂ္ဂိုလ်။
(၂) မရှေးမနှောင်း အာသဝပရိယာဒါန ဇီဝိတပရိယာဒါန ဖြစ်သောပုဂ္ဂိုလ်။
(၃) အန္တရာပရိနိဗ္ဗာယီပုဂ္ဂိုလ်
(၄) ဥပဟစ္စပရိနိဗ္ဗာယီပုဂ္ဂိုလ်
(၅) အသင်္ခါရ ပရိနိဗ္ဗာယီပုဂ္ဂိုလ်
(၆) သသင်္ခါရ ပရိနိဗ္ဗာယီပုဂ္ဂိုလ်
(၇) ဥဒ္ဓံသောတအကနိဋ္ဌဂါမီပုဂ္ဂိုလ်ဟူသော ပုဂ္ဂိုလ်(၇)ယောက်တို့သည် အာဟုနေယျ ပါဟုနေယျ ဒက္ခိဏေယျ အဉ္ဇလိကရဏီယ အနုတ္တရံ ပုညက္ခေတ္တံ လောကဿ ဖြစ်၏ဟု အသီးအသီး ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၃၊၄၅၅။ အံ၊မြန်၊၃၊၄၄၈။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဒသကနိပါတ၊ ၃-တတိယပဏ္ဏာသက၊ (၁၄) ၄-သာဓုဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ, မိစ္ဆာဝိမုတ္တိဟူသော ဒုက္ခုဒြ = ဒုက္ခဖြစ်ကြောင်း တရား ဆယ်ပါးနှင့် သမ္မာဒိဋ္ဌိ, သမ္မာဝိမုတ္တိဟူသော သုခုဒြ = သုခဖြစ်ကြောင်း တရားဆယ်ပါးတို့ကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၃၊၄၈၄။ အံ၊မြန်၊၃၊၄၇၅။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဒသကနိပါတ၊ ၄-စတုတ္ထပဏ္ဏာသ၊ (၁၈) ၃-သာဓုဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
ပါဏာတိပါတ (ပ) မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိဟူသော ဒုက္ခုဒြတရားဆယ်ပါးနှင့် ပါဏာတိ ပါတာဝေရမဏိ (ပ) သမ္မာဒိဋ္ဌိဟူသော သုခုဒြတရားဆယ်ပါးတို့ကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၂၄၇၊ သံ၊မြန်၊၂၊၂၃၈။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-သဠာယတနသံယုတ္တ၊ ၂-ယမကဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
အဇ္ဈတ္တိကာယတန (၆)ပါးတို့၏ ဥပ္ပါဒ၊ ဌိတိ၊ အဘိနိဗ္ဗတ္တိ၊ ပါတုဘာဝသည် ဒုက္ခဖြစ်မှု၊ ရောဂါတို့၏ တည်တံ့မှုသည် ဇရာ မရဏ၏ ထင်ရှားဖြစ်မှု၊ အဇ္ဈတ္တိကာယတန (၆)ပါးတို့၏ နိရောဓ၊ ဝူပသမအတ္ထင်္ဂမသည် ဒုက္ခနိရောဓ၊ ရောဂဝူပသမသည် ဇရာမရဏတို့၏ အတ္ထင်္ဂမပေတည်းဟု အာယတန တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ ခွဲခြား၍ ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၂၊၂၄၅။ သံ၊မြန်၊၂၊၂၃၉။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-သဠာယတနသံယုတ္တ၊ ၂ယမကဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
အထက်သုတ်တော်အတိုင်း အဇ္ဈတ္တိကာယတနအရာ၌ ဗာဟိရာယတန (၆)ပါးကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၁၊၃၉၃။ သံ၊မြန်၊၁၊၃၈၀-၁၊ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၄၈။ သံ၊ဋီ၊၂၊၁၅၃။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၄-အနမတဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ဒုတိယဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
အဝိဇ္ဇာ, တဏှာကြောင့် သတ္တဝါတို့ သံသရာ ရှည်လျားနေကြပုံ၊ ကိုယ်အင်္ဂါ၊ အစိတ်အပိုင်းလည်း မလှမပ ဆင်းဆင်းရဲရဲနေရသည့် သတ္တဝါကို ကြည့်ရှုသုံးသပ်၍ “ငါတို့လည်း ဤကဲ့သို့ ဘဝမျိုး၌ များစွာ ဖြစ်ခဲ့ရလေပြီ”ဟု ဆုံးဖြတ်ချက်ချ၍ သင်္ခါရအားလုံးတို့၌ ငြီးငွေ့ရန် တပ်မက်မောမှုကင်းရန် ယင်းတို့မှ လွတ်မြောက်ရန် (ဘာဝနာလုပ်ငန်းကို) အလွန်အကဲ အားထုတ်သင့်လှပေ၏ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၃၊၃၁၇။ သံ၊မြန်၊၃၊၃၁၈။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၁၆။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၁-သောတာပတ္တိသံယုတ္တ၊ ၂-ရာဇကာရာမဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
ရတနာမြတ်သုံးပါး ဂုဏ်တော်များ၌ မတုန်မလှုပ် သက်ဝင် ကြည်ညိုခြင်း, အရိယကန္တသီလနှင့် ပြည့်စုံခြင်းဟူသော တရားလေးပါးတို့နှင့် ပြည့်စုံသော အရိယာ သာဝကသည် ဒုဂ္ဂတိဘေးအားလုံးတို့ကို လွန်မြောက် ပြီးသူဖြစ်၏ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၃၊၃၁၇။ သံ၊မြန်၊၃၊၃၁၈-၉။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၁၆။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၁-သောတာပတ္တိသံယုတ္တ၊ ၂-ရာဇကာရာမဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
ရတနာမြတ်သုံးပါးတို့၏ ဂုဏ်တော်များ၌ မတုန်မလှုပ် သက်ဝင်ကြည်ညိုခြင်း, အရိယကန္တသီလနှင့် ပြည့်စုံခြင်းဟူသော (အရည်အချင်း) ဓမ္မလေးပါးနှင့် ပြည့်စုံသော အရိယသာဝကသည် အလုံးစုံသော ဒုဂ္ဂတိဝိနိပါတဘေးကို ကောင်းစွာ လွန်မြောက်ပြီးသူဖြစ်၏ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ အလုံးစုံသော ဒုဂ္ဂတိဝိနိပါတဘေးဟူသော စကားရပ်ဖြင့် လူတို့တွင် အမျိုးယုတ်ညံ့ ဘုန်းကံနည်းပါး လူစဉ်မမီသောလူတို့နှင့်တကွ အပါယ် လေးပါးကို တားမြစ်ကြောင်း ဖွင့်ပြထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၃၊၁၆၄။ သံ၊မြန်၊၃၊၁၇၀-၁။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၆၃။ သံ၊ဋီ၊၂၊၄၈၆။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၃-သတိပဋ္ဌာနသံယုတ္တ၊ ၅-အမတဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
အညတရ ရဟန်း၏ လျှောက်ထားချက်အရ ကာယ, ဝစီ, မနော ဒုစရိုက်(၃) မျိုးကိုပယ်စွန့်၍ ယင်းသုစရိုက်သုံးမျိုးကို ပွားများလျှင် သီလရှိသူဖြစ်မည်။ သီလ၌ တည်၍ သတိပဋ္ဌာန်လေးပါးကို ပွားများလျှင် ကုသိုလ်တရားတို့၌ မဆုတ်ယုတ်တော့မူ၍ ကြီးပွားတိုးတက်မည်ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်အတိုင်း ကျင့်သုံးခြင်းကြောင့် အညတရရဟန်း ရဟန္တာဖြစ်ပုံကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
ဤသုတ်၌ “ဧကော၊ ဝူပကဋ္ဌော အပ္ပမတ္တော အာတာပီ ပဟိတတ္တော ဟု ယောဂီ၏ အရည်အချင်းငါးမျိုးကို သိရပါသည်။
အဋ္ဌကထာ၌ ကာယဝစီသုစရိုက်တို့သည် ပါတိမောက္ခသံဝရသီလ၊ မနောသုစရိုက် ကြွင်းသီလသုံးပါးဟု ဤသုတ်၌ စတုပါရိသုဒ္ဓိသီလကို ဟောတော်မူပုံကိုလည်းကောင်း။
ဋီကာ၌ မနောသုစရိုက်(၃)ပါးသည် သီလမည်ပုံ၊ သတိပဋ္ဌာနသံယုတ်၌ ဝဂ္ဂ, သုတ္တတို့ကို ချုံးထားပုံကို ပြဆိုထားပါသည်။
-အံ၊၁၊၄၅၈။ အံ၊မြန်၊၁၊၄၇၀။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ တတိယပဏ္ဏာသက၊ (၁၅) ၅-အာဘာဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
ဝစီဒုစရိုက် (၄)ပါးကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၁၊၅၅၀။ အံ၊မြန်၊၁၊၅၆၆။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ ပဉ္စမပဏ္ဏာသက၊ (၂၃) ၃-ဒုစ္စရိတဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
ဝစီဒုစရိုက်(၄)ပါးသရုပ်နှင့် သစ္စဝါစာ, အပိသုဏာဝါစာ, သဏှဝါစာ၊ မန္တဝါစာဟု ဝစီသုစရိုက်(၄)ပါးတို့ကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၂၊၂၃၃။ အံ၊မြန်၊၂၊၂၉၇။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၈၄။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ပဉ္စကနိပါတ၊ ပဉ္စမပဏ္ဏာသက၊ (၂၅) ၅-ဒုစ္စရိတဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
ဤသုတ်၌ ဒုစရိုက်(ရှိသောပုဂ္ဂိုလ်)၏ အပြစ်ငါးပါးနှင့် သုစရိုက် (ရှိသော ပုဂ္ဂိုလ်)၏ အကျိုးငါးပါးတို့ကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၂၊၃၈၈။ အံ၊မြန်၊၂၊၄၉၀။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဆက္ကနိပါတ၊ ၁၁-တိကဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
ဤသုတ်မှ ကာယ, ဝစီ, မနောဒုစရိုက်တို့ကို ပယ်စွန့်နိုင်ရန် သုစရိုက်(၃)ပါးတို့ကို ပွားများရမည်ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူပါသည်။
-ဣတိဝုတ်၊၂၃၂။ ဣတိဝုတ်၊မြန်၊၂၁၆-၇။ ဣတိဝုတ်၊ဋ္ဌ၊၂၀၂-၃။
-ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ ဣတိဝုတ္တက၊ တိကနိပါတ၊ ဒုတိယဝဂ်၊ ပဉ္စမသုတ်။
ပညာမဲ့သူသည် ကုသိုလ်ကောင်းမှုကိုမပြုပဲ ဒုစရိုက်(၃)မျိုးနှင့် ရာဂ အစရှိသော အကုသိုလ်တရားတို့ကို ပြုလုပ်ခြင်းကြောင့် ငရဲသို့ ရောက်ရ၏-ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူကြောင်းကို ခုဇ္ဇုတ္တရာက သာမာဝတီ အမှူးရှိသော မိဖုရားတို့အား ဟောကြားသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ ယင်းတို့၏ သဒ္ဒတ္ထနှင့် အဓိပ္ပါယတ္ထများကို ဖွင့်ပြထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၃၊၇၇-၈။ အံ၊မြန်၊၃၊၇၉-၈၀။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၃၂-၃။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ အဋ္ဌကနိပါတ၊ ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၄-ဒါနဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
ကာယဒုစရိုက်(၃)ပါး၊ ဝစီဒုစရိုက်(၄)ပါးနှင့် သုရာပါနတို့ကို ပွားများအပ်, အကြိမ်များစွာ အလေ့အလာပြုအပ်သည်ရှိသော် ငရဲ၊ တိရစ္ဆာန်, ပြိတ္တာဘုံတို့၌ ဖြစ်ရ၏။ ပါဏာတိပါတ၏ အပေါ့ဆုံးအပြစ်သည် အသက်တို့၏၊ အဒိန္နာဒါန၏ အပေါ့ဆုံးအပြစ်သည် စည်းစိမ်ဥစ္စာပျက်စီးခြင်းကို ဖြစ်စေတတ်၏။ ကာမေသု မိစ္ဆာ စာရ၏ အပေါ့ဆုံးအပြစ်သည် ရန်များ၏။ မုသာဝါဒ၏ အပေါ့ဆုံးအပြစ်သည် မဟုတ် မမှန် စွပ်စွဲခံရ၏။ ပိသုဏာဝါစာ၏ အပေါ့ဆုံးအပြစ်သည် မိတ်ဆွေတို့နှင့် ကွဲပြားရ၏။ ဖရုသဝါစာ၏ အပေါ့ဆုံးအပြစ်သည် မနှစ်သက်ဖွယ်အသံကို ဖြစ်စေတတ်၏။ သမ္ဖပ္ပလာပ၏ အပေါ့ဆုံးအပြစ်သည် သူတစ်ပါးတို့ မနာယူသော စကားရှိသူ ဩဇာတိက္ကမ မရှိသူဖြစ်ရ၏။ သုရာမေရယ၏ အပေါ့ဆုံးအပြစ်သည် ရူးသွပ် (စိတ်မနှံ့ စကားမပီသူ)ဖြစ်ရ၏-ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သုတ္တနိ၊၄၀၁-၂။ သုတ္တနိ၊မြန်၊၃၇၈-၉။ သုတ္တနိ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၃၅-၉။
ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ သုတ္တနိပါတ, ၄-အဋ္ဌကဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
၇၈၅။ စွပ်စွဲမှု သဘာဝနှင့် ဘုရားရှင်အား ဖြစ်ပေါ်လာသော စွပ်စွဲမှု မရောက်ပုံ၊
၇၈၈။ မိစ္ဆာအယူကို မကျော်လွန်နိုင်သူ၊
၇၈၉။ သူယုတ်မာတို့၏ သဘော၊
၇၉၀။ သူတော်ကောင်းတို့၏ သဘော၊
၇၉၁။ မိစ္ဆာအယူကို မှီပုံ
၇၉၂။ မိစ္ဆာအယူရှိသူ
၇၉၃။ ၇၉၄။ ရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်၏ သဘောတို့ကို အရှင်အာနန္ဒာနှင့် ကောသလ မင်းတို့အား ဘုရားရှင်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ ဒုဋ္ဌဋ္ဌကသုတ် ဖြစ်ပေါ်လာပုံ သုန္ဒရီပရိဗိုဇ်မဝတ္ထု ကဲ့ရဲ့ ဆဲရေးမှု၏သဘာဝနှင့် ဂါထာတို့၏ အဓိပ္ပါယ်များကို ဖွင့်ပြထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
မဟာနိ။ ၄၇-၆၄၊ မဟာနိ၊ဋ္ဌ၊၁၆၄-၁၈၅။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၁၊၃၅။ သံ၊မြန်၊၁၊၃၅။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၈၈။ သံ၊ဋီ၊၁၊၁၃၁။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-ဒေဝတာသံယုတ္တ၊ ၆-ဇရာဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
အညတရနတ်သား၏ မေးလျှောက်ချက်အရ သဒ္ဓါသည် (သုဂတိ, နိဗ္ဗာန် သို့သွားမည့် ယောက်ျား၏အဖော်ဖြစ်ပုံ၊ ပုဂ္ဂိုလ်ကို အသိဉာဏ်ပညာက ဆုံးမပုံ နိဗ္ဗာန်၌ မွေ့လျော်သောပုဂ္ဂိုလ်သည် ဒုက္ခအားလုံးမှ လွတ်မြောက်ပုံကို ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ဖွင့်ဆိုချက်များ ရှိပါသည်။
-အံ၊၃၊၄၅၀။ အံ၊မြန်၊၃၊၄၄၂။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဒသကနိပါတ၊ တတိယပဏ္ဏာသက၊ (၁၃) ၃-ပရိသုဒ္ဓဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
သမ္မာဒိဋ္ဌိ (ပ) သမ္မာဝိမုတ္တိဟူသော ဤဆယ်ပါးသောတရားတို့သည် ဘုရားရှင်သာသနာတော်မှ တစ်ပါးသောသာသနာ၌ မဖြစ်ဖူးကုန်-ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၄၅၈။ သံ၊မြန်၊၂၊၄၅၂-၃။ သံ၊ဋီ၊၂၊၄၃၀။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၆-မောဂ္ဂလာနသံယုတ္တ၊ ဒုတိယသုတ်။
အရှင်မောဂ္ဂလာန် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ဒုတိယဈာန်ကို ရရှိရန် စိတ်ကူးပုံ၊ ဒုတိယဈာန်ရပုံ၊ ဝိတက်နှင့် တကွ သညာမနသိကာရတို့ဖြစ်ပုံ။ ဘုရားရှင် တန်ခိုးတော်ဖြင့် ကြွတော်မူလာပြီး ချီးမြှောက်မိန့်ကြားတော်မူပုံ၊ မဟာဘိညာသို့ ရောက်ခဲ့ပုံတို့ကို ရဟန်းတို့အား အရှင်မောဂ္ဂလာန် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၃၊၈၈။ သံ၊မြန်၊၃၊၉၃။ သံ၊ဋီ၊၂၊၄၃၀။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၂-ဗောာ်သံယုတ္တ၊ ၅-စက္ကဝတ္တိဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
ဗောဇ္ဈင်(၇)ပါးတို့ကို မပွားများအပ်, ကြိမ်ဖန်များစွာ အလေ့အလာ မပြုအပ်သောပုဂ္ဂိုလ်ကို ဒုပ္ပည, ဧဠမူဂဟု ခေါ်ဆိုအပ်ပုံကို အညတရ ရဟန်းအား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၁၊၅၅၂။ အံ၊မြန်၊၁၊၅၆၈။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ ပဉ္စမပဏ္ဏာသက၊ (၂၃) ၃-ဒုစ္စရိတဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
အဿဒ္ဓ, ဒုဿီလ, ကုသီတ, ဒုပ္ပည-ဟူသော ဓမ္မလေးမျိုးတို့နှင့် ပြည့်စုံသော ဗာလ, အဗျတ္တဖြစ်သော သူယုတ်မာသည် မိမိ၏ ကုသိုလ်မူလကို တူးဖြိုဖျက်ဆီး၍ မိမိကိုယ်ကိုဆောင်သူ အပြစ်ရှိသူ ပညာရှိတို့ကဲ့ရဲ့အပ်သူ, အကုသိုလ်များစွာ တိုးပွား စေသူဖြစ်ပုံနှင့် သဒ္ဓါ, သီလဝန္တ အာရဒ္ဓဝီရိယ, ပညာဝန္တ-ဟူသော ဓမ္မလေးမျိုးတို့နှင့် ပြည့်စုံသော ပဏ္ဍိတ၊ ဗျတ္တဖြစ်သော သူတော်ကောင်းသည် မိမိ၏ ကုသိုလ်မူလကို မတူးဖြို မဖျက်ဆီးပဲ မိမိကိုယ်ကိုဆောင်သူ, အပြစ်ကင်းသူ, ပညာရှိတို့ မကဲ့ရဲ့အပ်သူ, ကုသိုလ်ကောင်းမှုများစွာ ပွားများနေသူဖြစ်ပုံကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၂၊၁၆၂။ အံ၊မြန်၊၂၊၂၀၈။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၅၅။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ပဉ္စကနိပါတ၊ စတုတ္ထပဏ္ဏာသက၊ (၁၆) ၁-သဒ္ဓမ္မဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
ဖြစ်ပေါ်လာသော ရာဂ, ဒေါသ, မောဟ, ပဋိဘာန, ဂမိကစိတ္တ-ဟူသော တရားငါးမျိုးတို့ကို ပယ်ဖျောက်နိုင်ခဲ၏ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ သင့်လျော်သော အကြောင်း, သင့်လျော်သော ဆင်ခြင်မှု, ဆုံးမမှုအစရှိသည်တို့ဖြင့် ပယ်ဖျောက်နိုင်ကြောင်း ဖွင့်ပြထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၁၊၂၃၉။ သံ၊မြန်၊၁၊၂၂၃။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၃၂၃-၄။ သံ၊ဋီ၊၁၊၃၄၃။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၁-သက္ကသံယုတ္တ၊ တတိယဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
ကောဓဘက္ခနတ်သားနှင့် တာဝတိံသာနတ်များ၊ သိကြားမင်း တို့အကြောင်း၊ သိကြားမင်းက ဒေါသအကြောင်း, မိမိ၌ ဒေါသမရှိအောင် နှိပ်ကွပ်ထားပုံတို့ကို တာဝတိံသာနတ်တို့အား ဟောပြသည်ကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ဖွင့်ဆိုချက်များ ရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၁၊၂၆၉။ အံ၊မြန်၊၁၊၂၈၆။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၃၃။ အံ၊ဋီ၊၂၊၂၀၄။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ တိကနိပါတ၊ တတိယပဏ္ဏာသက၊ (၁၂) ၂-အာပါယိကဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
(၁) လောက၌ အရဟံ, သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဘုရားရှင် ပွင့်တော်မူခြင်း၊
(၂) တထာဂတ ပဝေဒိတ ဓမ္မဝိနယကို ဟောပြောသောပုဂ္ဂိုလ်၊
(၃) ကတညူ, ကတဝေဒီ ပုဂ္ဂိုလ် ဟူသော ရခဲကြုံခဲသောပုဂ္ဂိုလ် သုံးမျိုးကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ကတညူ, ကတဝေဒီ ဖွင့်ဆိုချက်များ ရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၁၊၃၆။ သံ၊မြန်၊၁၊၃၆၃။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၃-ဓာတုသံယုတ္တ၊ ၃-ကမ္မပထဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
(က) အသဒ္ဓ, အဟိရိက, အနောတ္တပ္ပီ, ဒုဿီလ, ဒုပ္ပည၊
(ခ) သဒ္ဓ, ဟိရီမန, ဩတ္တပ္ပီ, သီလဝန္တ, ပညဝန္တ ဓာတ်(သဘော)တူသူ ပုဂ္ဂိုလ်အချင်းချင်းသာ ပေါင်းဆုံညီညွတ်ကြပုံကို ကဏှပက္ခ, သုက္ကပက္ခအားဖြင့် ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၂၊၄၃၉။ သံ၊မြန်၊၂၊၄၃၅။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၃-မာတုဂါမသံယုတ္တ၊ ၁-ပဌမပေယျာလဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
အသဒ္ဓ, အဟိရိက, အနောတ္တပ္ပီ, ဒုဿီလ-ဟူသော ဓမ္မငါးမျိုးတို့နှင့် ပြည့်စုံသော မာတုဂါမသည် ကွယ်လွန်ပြီးနောက် အပါယ, ဒုဂ္ဂတိ, ဝိနိပါတ, နိရယသို့ ရောက်ရသည်ဟု အရှင်အနုရုဒ္ဓါအား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၁၊၅၅၀။ အံ၊မြန်၊၁၊၅၆၅။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုတ္ထနိပါတ၊ ပဉ္စမပဏ္ဏာသက၊ (၂၂) ၂-ပရိသသောဘနဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
အသဒ္ဓ, ဒုဿီလ, ကုသီတ, ဒုပ္ပည-ဓမ္မလေးမျိုးတို့နှင့် ပြည့်စုံသောပုဂ္ဂိုလ်သည် ကွယ်လွန်ပြီးနောက် ငရဲသို့ရောက်ရပုံ၊ သဒ္ဓ, သီလဝန္တ, အာရဒ္ဓဝီရိယ, ပညဝန္တ-ဓမ္မလေးမျိုးနှင့် ပြည့်စုံသောပုဂ္ဂိုလ်သည် ကွယ်လွန်ပြီးနောက် နတ်ပြည်သို့ ရောက်ရပုံကို ကဏှပက္ခ, သုက္ကပက္ခ ဒေသနာတော်အားဖြင့် ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၂၊၁၆။ အံ၊မြန်၊၂၊၂၂-၃၊ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၇။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ပဉ္စကနိပါတ၊ ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၃-ပဉ္စင်္ဂိကဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
ဒုဿီလ သီလဝိပန္နပုဂ္ဂိုလ်အား သမ္မာသမာဓိပျက်စီးပုံ၊ သမ္မာသမာဓိမရှိ၊ သမ္မာသမာဓိ ပျက်စီးသူအား ယထာဘူတဉာဏဒဿန၊ နိဗ္ဗိဒါဝိရာဂ, ဝိမုတ္တိဉာဏ ဒဿနတို့ အဆင့်ဆင့်ပျက်စီးပုံ၊ သီလဝန္တပုဂ္ဂိုလ်အား ယင်းဓမ္မများ အားကြီးသော ပြည့်စုံပုံတို့ကို သစ်ပင်ဥပမာဖြင့် ကဏှပက္ခ, သုက္ကပက္ခအားဖြင့် ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၃၊၄၁၁။ သံ၊မြန်၊၃၊၄၁၇။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၂-သစ္စသံယုတ္တ၊ ၁၀-စတုတ္ထ အာမကဓညပေယျာလဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
ဒူတေယျ ပဟိနဂမနာနုယောဂမှ ရှောင်ကြဉ်ကြသောသတ္တဝါတို့သည် နည်းပါးကုန်၏။ မရှောင်ကြဉ်သော သတ္တဝါတို့သည် အထူးသဖြင့် များကုန်၏ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၃၊၃၇။ အံ၊မြန်၊၃၊၃၈-၉။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၁၆-၇။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ အဋ္ဌကနိပါတ၊ ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၂-မဟာဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
တမန်ပြုလုပ်မည့်သူ၏ အရည်အချင်းရှစ်မျိုးနှင့် ယင်းအရည်အချင်းများ အရှင်သာရိပုတ္တရာ ပြည့်စုံနေပုံကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၃၊၃၁၈-၉။ သံ၊မြန်၊၃၊၃၂၀-၁။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၁-သောတာပတ္တိသံယုတ္တ၊ ၂-ရာဇကာရာမဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
ဗုဒ္ဓ, ဓမ္မ, သံဃာ့ဂုဏ်ရည်များ အဝေစ္စပသာဒဖြစ်အောင် ကြည်ညို ယုံကြည်သူ, အရိယကန္တသီလနှင့် ပြည့်စုံသူများသည် ကွယ်လွန်ပြီးနောက် နတ်ပြည်သို့ ရောက်နိုင်ပုံကို တာဝတိံသာနတ်တို့အား အရှင်မောဂ္ဂလ္လာန်ထေရ်က ဟောတော်မူရာ တာဝတိံသာနတ်တို့က ဤအတိုင်းဖြစ်ပါကြောင်းကို အရှင်မောဂ္ဂလ္လာန်ထေရ်အား လျှောက်ထားသည့်သုတ်။
-သံ၊၃၊၃၁၉-၃၂၀။ သံ၊မြန်၊၃၊၃၂၁-၂။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၁-သောတာပတ္တိသံယုတ္တ၊ ၂-ရာဇကာရာမဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
-သံ၊၃၊၃၂၀-၁။ သံ၊မြန်၊၃၊၃၂၃-၄။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၁-သောတာပတ္တိသံယုတ္တ၊ ၂-ရာဇကာရာမဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
အထက်ပါ အဋ္ဌမသုတ်တော်အတိုင်း အရှင်မောဂ္ဂလ္လာန်ထေရ်က မိန့်ကြားသည်ကို တာဝတိံသာနတ်တို့က ပြန်လည်လျှောက်ထားသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၃၊၄၁၃၊ သံ၊မြန်၊၃၊၄၁၉။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၂-သစ္စသံယုတ္တ၊ ၁၁-ပဉ္စဂတိ ပေယျာလဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
နတ်ပြည်မှစုတေ၍ နတ်ပြည်၌ဖြစ်သော သတ္တဝါတို့ နည်းပါးပြီး တိရစ္ဆာန် ဘဝ၌ ဖြစ်ကြသောသတ္တဝါတို့ များပြားကုန်၏ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၃၊၄၁၃။ သံ၊မြန်၊၃၊၄၁၉။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၂-သစ္စသံယုတ္တ၊ ၁၁-ပဉ္စဂတိ ပေယျာလဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
နတ်ပြည်မှစုတေ၍ နတ်ပြည်၌ဖြစ်သောသတ္တဝါတို့ နည်းပါးပြီး ငရဲ၌ဖြစ်သော သတ္တဝါတို့ များပြားကုန်၏ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၃၊၄၁၃။ သံ၊မြန်၊၃၊၄၁၉။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၂-သစ္စသံယုတ္တ၊ ၁၁-ပဉ္စဂတိ ပေယျာလဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
နတ်ပြည်မှစုတေပြီး နတ်ပြည်၌ဖြစ်သောသတ္တဝါတို့ နည်းပါးပြီး ပြိတ္တာဘုံ၌ ဖြစ်သောသတ္တဝါတို့ များပြားကုန်၏ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၂၊၃၇၀-၁။ အံ၊မြန်၊၂၊၃၆၅-၇။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၃၇။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဆက္ကနိပါတ၊ ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ ၇-ဒေဝတာဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ အညတရနတ်သား လျှောက်ထားသော ဘိက္ခုအပရိဟာနိယတရား (၆)ပါးကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင်က ဟောတော်မူရာ ယင်းအပရိဟာနိယတရား (၆)ပါးကို အကျယ်အားဖြင့် မိမိသိရှိပါကြောင်း အရှင်သာရိပုတ္တရာက လျှောက်ထားပါသည်။ ဘုရားရှင်က သာရိပုတ္တရာ လျှောက်သည့်အတိုင်း ဘိက္ခုအပရိဟာနိယတရားတို့၏ အကျယ်ကို သိမှတ်ရမည်ဟု အတည်ပြု မိန့်ကြားတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၃၊၁၉၃-၄။ အံ၊မြန်၊၃၊၁၉၄-၅။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၆၇။ အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ နဝကနိပါတ၊ ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၂-သီဟနာဒဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်ဝယ် သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ်
(၁) မိမိတို့ လူဖြစ်စဉ်က နေအိမ်သို့ ကြွလာသော ရဟန်းတော်များအား ခရီးဦး မကြိုဆိုကြသောနတ်များ။
(၂) ခရီးဦးကြိုဆိုမှု ရှိခိုးမှုကို မပြုခဲ့ကြသောနတ်များ။
(၃) ခရီးဦးကြိုဆိုမှု၊ ရှိခိုးမှု၊ နေရာမပေးလှူခဲ့ကြသော နတ်များ။
(၄) ခရီးဦးကြိုဆိုမှု၊ ရှိခိုးမှု၊ နေရာပေးလှူမှု၊ သတ္တိစွမ်းအားရှိသမျှ မလှူဒါန်းခဲ့ကြသာ နတ်များ၊
(၅) ခရီးဦးကြိုဆိုမှု လှူဒါန်းမှု၊ အနီး၌ တရားမနာခဲ့ကြသောနတ်များ။
(၆) ခရီးဦးကြိုဆိုမှု တရားနာမှု နားစိုက်၍ တရားမနာခဲ့ကြသောနတ်များ။
(၇) ခရီးဦးကြိုဆိုမှုနာယူပြီးသော တရားတော်ကို မဆောင်ထားခဲ့ကြသော နတ်များ။
(၈) ခရီးဦးကြိုဆိုမှု ဆောင်ထားသော ဓမ္မ၏ အနက်အဓိပ္ပါယ်ကို သိရှိ နားလည်အောင် မဆင်ခြင်ခဲ့သော နတ်များတို့သည် ကောင်းမှု၏ မပြည့်စုံခြင်း၊ နှလုံးမသာယာခြင်း၊ နောင်တ တဖန်ပူပန်ခြင်း ရှိကြပြီး ယုတ်နိမ့်သောနတ်ပြည်၌ ဖြစ်ကြရပုံ။
(၉) ခရီးဦးကြိုဆိုမှု၊ ရှိခိုးမှု၊ နေရာပေးလှူမှု၊ သတ္တိစွမ်းအားရှိသမျှ လှူဒါန်းမှု၊ အနီး၌နေ၍ တရားနာယူမှု၊ တရားတော်ကို နားစိုက်၍ နာယူမှု၊ နာယူပြီးသော တရားတော်ကို ဆောင်ထားမှု၊ ဆောင်ထားအပ်သော တရားတော်၏ အနက် အဓိပ္ပါယ်ကို သိရှိနားလည်အောင် ဆင်ခြင်မှု၊ ဓမ္မ၏အနက်အဓိပ္ပါယ်, ဓမ္မကို သိမြင်ပြီး ဓမ္မာနုဓမ္မပဋိပတ်ကို ဖြည့်ကျင့်ခဲ့ကြရသဖြင့် ကောင်းမှု၏ ပြီးပြည့်စုံမှု စိတ်နှလုံးသာရွှင်မှု နောင်တတဖန် ပူပန်မှုမရှိကြဘဲ မြင့်မြတ်သော နတ်ပြည်၌ ဖြစ်ကြရပါကြောင်း မိမိတို့၏ နတ်ပြည်ရောက်ကြောင်း ကောင်းမှုများကို သမ္ဗဟုလနတ်များက လာရောက်ပြီး လျှောက်ထားကြပုံ၊ ဘုရားရှင်က ရဟန်းတို့အား ပြန်လည် မိန့်ကြားတော်မူပြီး ရုက္ခမူလ, သုညာဂါရဟူသော ဌာနတို့၌ ရဟန်းတရားပွားများ အားထုတ်ကြ၊ ထိုနတ် များကဲ့သို့ နောက်ကာလရောက်မှ နှလုံးမသာမယာ မဖြစ်ကြနှင့်ဟု နတ်တို့ကို ပမာထား၍ ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
သံ၊၁၊၁၅၅-၆။ သံ၊မြန်၊၁၊၁၄၇။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၂၄၈-၉။ သံ၊ဋီ၊၁၊၂၀၁။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၆-ဗြဟ္မသံယုတ္တ၊ ဒုတိယဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် မဂဓနိုင်ငံ ရာဇဂြိုဟ်မြို့ ဂိဇ္ဈကုဋ်တောင်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ဒေဝဒတ္တ သံဃာသင်းခွဲ၍ ထွက်သွားပြီး မကြာမီ သဟမ္ပတိဗြဟ္မာ ရောက်လာပြီး “ဖလံ ဝေ ကဒလိံ ဟန္တိ” အစရှိသော ဂါထာဖြင့် လျှောက်ထားသည်ကို ပြဆိုသည့်သုတ်။
-အံ၊၁၊၃၈၅။ အံ၊မြန်၊၁၊၃၉၉-၄၀၀။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၁၆။ အံ၊ဋီ၊၂၊၃၁၂။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ (၇) ၂-ပတ္တကမ္မဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
ဒေဝဒတ္တ၏ သံဃာသင်းခွဲထွက်သွား၍ မကြာမီ “ဒေဝဒတ္တ၏ လာဘ, သက္ကာရ သိလောကသည် မိမိကိုသတ်ခြင်းငှာ ပျက်စီးခြင်းငှာ ဖြစ်ပေါ်လာပြီဟု ငှက်ပျော်သီး၊ ဝါးသီး, ကျူသီး, အဿတိုရ်မြည်းမ၏ ကိုယ်ဝန်ဥပမာဖြင့် မဂဓနိုင်ငံ ရာဇဂြိုဟ်မြို့ ဂိဇ္ဈကုဋ်တောင်ကျောင်းတော်၌ ရဟန်းတော်တို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-ဣတိဝုတ်၊၂၅၃-၄။ ဣတိဝုတ်၊မြန်၊၂၃၈-၉။ ဣတိဝုတ်၊ဋ္ဌ၊၂၆၅-၇။
-ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ ဣတိဝုတ္တက၊ တိကနိပါတ၊ စတုတ္ထဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
သူယုတ်မာတို့၏ တရားသုံးပါးတို့ လွှမ်းမိုးနှိပ်စက်အပ်သော ကုသိုလ်စိတ်ကုန် သွားသော ဒေဝဒတ္တသည် အပါယ်ငရဲ၌ တစ်ကမ္ဘာပတ်လုံးတည်သူ ကုစား၍မရ အပ်သူဖြစ်ကြောင်း, မာဇာတု-အစရှိသော ဒေသနာတော်ကို ဘုရားရှင် ဟောတော်မူကြောင်း ခုဇ္ဇုတ္တရာက သာမာဝတီ အမှူးရှိသော မိဖုရားတို့အား ဟောကြားသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ ဤသုတ်တော်ဖြစ်ပေါ်လာပုံနှင့် မှတ်သားဖွယ် ဖွင့်ဆိုချက်များ ရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၃၊၉-၁၀။ အံ၊မြန်၊၃၊၁၀-၁၂။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၉၆။ အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ အဋ္ဌကနိပါတ၊ ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၁-မေတ္တာဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
ဘုရားရှင် မဂဓနိုင်ငံ ရာဇဂြိုဟ်မြို့ ဂိဇ္ဈကုဋ်တောင်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ဒေဝဒတ္တသံဃာသင်းခွဲ၍ ထွက်သွားပြီး မကြာမီ ဒေဝဒတ္တကို အကြောင်းပြု၍ “သူတော်ကောင်းဖြစ်သော ရဟန်းသည် ရံဖန်ရံခါ မိမိ၏ပျက်စီးမှု သူတစ်ပါးတို့၏ ပျက်စီးမှု, မိမိ၏ပြည့်စုံမှု, သူတစ်ပါးတို့၏ ပြည့်စုံမှုကို ဆင်ခြင်သိမြင်နေရမည်။ လာဘ, အလာဘ, ယသ, အယသ, သက္ကာရ, အသက္ကာရ၊ ပါပိစ္ဆတာ, ပါပမိတ္တတာ ဟူသော အသဒ္ဓမ္မရှစ်ပါးတို့ လွှမ်းမိုးနှိပ်စက်အပ်သော ကုသိုလ်စိတ်ကုန်နေသော ဒေဝဒတ္တသည် အာပါယိက, နေရယိက, ကပ္ပဋ္ဌ, အတေကိစ္ဆ ဖြစ်ပုံ သူတော်ကောင်း ဖြစ်သော ရဟန်းတော်သည် ယင်းတရားရှစ်ပါးကို လွှမ်းမိုး၍နေရမည်။ ယင်း အသဒ္ဓမ္မရှစ်ပါးကို မလွှမ်းမိုးပဲနေသော ရဟန်းအား ဒုက္ခာသဝ, ကိလေသာသဝ, ဝိဃာတ ပရိဠာဟတို့ ဖြစ်ကုန်ရာ၏။ လွှမ်းမိုး၍နေသော ရဟန်းအား မဖြစ်ကုန်၊ ထို့ကြောင့် ဖြစ်ပေါ်လာသော ယင်းအသဒ္ဓမ္မရှစ်ပါးတို့ကို လွှမ်းမိုး၍နေအံ့ဟု ကျင့်ရမည် ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-မ၊၃၊၁-၁၇။ မ၊မြန်၊၃၊၁-၁၉။ မ၊ဋ္ဌ၊၄၊၁-၁၀။ မ၊ဋီ၊၃၊၂၁၁-၈။
-မဇ္ဈိမနိကာယ၊ ဥပရိပဏ္ဏာသ၊ ၁-ဒေဝဒဟဝဂ္ဂ၊ ပထမသုတ်။
ဘုရားရှင် သကျနိုင်ငံ ဒေဝဒဟမြို့တော်အနီး လုမ္ဗိနီဥယျာဉ်တော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် နိဂဏ္ဌတို့၏ ပုဗ္ဗေကတဟေတုကဒိဋ္ဌိနှင့် ဒုက္ခချုပ်ငြိမ်းပုံ အယူဝါဒ၊ ယင်းဝါဒနှင့် ဆက်စပ်၍ “အဟုဝမှေဝ အစရှိသော ပြဿနာ ငါးချက်ကို သိ၊ မသိ မေးမြန်း၍ မြှားစူးဝင်ခံရသူဥပမာဖြင့် နိဂဏ္ဌဝါဒကို ချေဖျက်ပုံ၊ နိဂဏ္ဌတို့က “နာဋပုတ္တ နိဂဏ္ဌ၏ မိန့်ကြားချက်၊ ယင်းမိန့်ကြားချက်ကို နှစ်သက်ကြေနပ်ပုံ၊ ဘုရားရှင်က မှန်၊ မမှန် အကျိုးနှစ်မျိုးရှိသော သဒ္ဓါအစရှိသော တရားငါးမျိုးဖြင့် စီစစ်ပြရာ နိဂဏ္ဌတို့ ပြန်လည်မချေပနိုင်ပုံ၊ ဘုရားရှင်က “နိဂဏ္ဌတို့ကျင့်စဉ်၌ ဆင်းရဲဒုက္ခခံစားမှုရှိ၊ မရှိကို မေးမြန်း၍ နိဂဏ္ဌဝါဒ စိစစ်ပြတော်မူရာ နိဂဏ္ဌတို့ ပြန်လည်မချေပနိုင်ပုံ၊ ဘုရားရှင်က “ဒိဋ္ဌဓမ္မဝေဒနီယကံကို သမ္ပရာယဝေဒနီယကံ၊ သုခဝေဒနီယကံကို ဒုက္ခဝေဒနီယကံ၊ ပရိပက္ကဝေဒနီယကံကို အပရိပက္ကဝေနီယကံ၊ အပ္ပဝေဒနီယကံကို ဗဟုဝေဒနီယကံ၊ သဝေဒနီယကံကို အဝေဒနီယကံတို့ အပြန်အလှန်ဖြစ်အောင် လုံ့လပြုအားထုတ်၍ ရနိုင်၊ မရနိုင်ကို မေးမြန်းစိစစ်တော်မူပုံ၊ ပုဗ္ဗေကတဟေတု၊ ဣဿရနိမ္မာနဟေတု၊ သင်္ဂတိဘာဝဟေတု၊ အဘိဇာတိဟေတု၊ ဒိဋ္ဌဓမ္မူပက္ကမဟေတုကြောင့် သတ္တဝါတို့ သုခဒုက္ခခံစားရလျှင် နိဂဏ္ဌတို့သည် ပုဗ္ဗေဒုက္ကဋကမ္မကာရီပုဂ္ဂိုလ် ပါပကေန ဣဿရေန နိမ္မိတပုဂ္ဂိုလ်၊ ပါပသင်္ဂတိကပုဂ္ဂိုလ်၊ ပါပါဘိဇာတိက ပုဂ္ဂိုလ်၊ ဒိဋ္ဌဓမ္မူပက္ကမ ပုဂ္ဂိုလ်များဖြစ်ပုံ၊ နိဂဏ္ဌဝါဒသည် “ဒသသဟဓမ္မိက ဝါဒါနုဝါဒ ဂါရယှ ဌာန”သို့ ရောက်ရှိပုံ။ နိဂဏ္ဌဝါဒ၌ ဥပက္ကမ, ပဓာနလုပ်ငန်းတို့ အကျိုးမရှိပုံကို မိန့်ကြားတော် မူပါသည်။
နိယျာနိကသာသနာတော်၌ အားထုတ်မှု, လုံ့လဝီရိယ၏ အကျိုးရှိပုံ၊ အမျိုးသမီးတစ်ဦး၌ ချစ်ကြိုက်နေသော ယောက်ျားဥပမာဖြင့် ရှင်းလင်း မိန့်ကြားတော်မူပြီး၊ သုခဝိဟာရ, ဒုက္ခဝိဟာရတို့၌ အကုသိုလ်တရားတို့ ဆုတ်ယုတ်မှု, ကုသိုလ်တရားတို့ တိုးပွားမှုကို သုံးသပ်၍ မြားဖြောင့်အောင် ပြုလုပ်သော ယောက်ျားဥပမာဖြင့် အားထုတ်မှု လုံ့လဝီရိယ၏ အကျိုးရှိပုံကို မိန့်ကြားတော်မူပါသည်။
ဆက်လက်၍ ဗုဒ္ဓဘာသာဝင်တစ်ဦး၏ ဘုရားရှင်နှင့် တရားတော် အပေါ် ယုံကြည်သက်ဝင်ပုံ၊ ရဟန်းပြုပုံ၊ သီလနှင့်ပြည့်စုံပုံ၊ အနဝဇ္ဇသုခ ခံစားရပုံ၊ ဣန္ဒြိယ သံဝရသီလနှင့်ပြည့်စုံပုံ၊ သတိသမ္ပဇဉ်နှင့်ပြည့်စုံပုံ၊ တရားအားထုတ်ရာအရပ်၌ တရား အားထုတ်ပုံ၊ ဥပစာရသမာဓိ, အပ္ပနာ သမာဓိနှင့် ပြည့်စုံပုံ၊ ရူပဈာန်လေးပါးရရှိပုံ၊ ပု, ဒိ, အာ, ဝိဇ္ဇာသုံးပါးရရှိပြီး ရဟန္တာဖြစ်ပုံ၊ ဤသို့ ဝါဒရှိတော်မူသော အားထုတ်မှု၊ လုံ့လဝီရိယ၏ အကျိုးရှိပုံ၊ ဘုရားရှင်တို့၏ ဒသသဟဓမ္မိကပါသံသဌာနသို့ ရောက်ရှိပုံတို့ကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ မှတ်သားဖွယ် ဖွင့်ဆိုချက်များနှင့်အတူ ဒိဋ္ဌဓမ္မဝေဒနီယ ကုသိုလ်ကံအရာဝယ် ပုဏ္ဏသေဋ္ဌိဝတ္ထု၊ ကာဠဝဠိယသေဋ္ဌိဝတ္ထု, မလ္လိကာ ဒေဝီဝတ္ထု၊ အကုသိုလ်အရာ၌ နန္ဒမာဏဝကဝတ္ထု နန္ဒယက္ခဝတ္ထုတို့ကို ပြဆိုထားပါသည်။
ဋီကာ၌လည်း မှတ်သားဖွယ် ဖွင့်ဆိုချက်များ ရှိပါသည်။
-သံ၊၂၊၅-၈။ သံ၊မြန်၊၂၊၅-၈။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၃၆-၈။ သံ၊ဋီ၊၂၊၂၀၈-၉။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-ခန္ဓသံယုတ္တ၊ ၁-နကုလပိတုဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် သကျနိုင်ငံ ဒေဝဒဟနိဂုံး၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ပစ္ဆာဘူမိ အရပ်သို့သွား၍ နေလိုကြသော လျှောက်ထားလာသော ရဟန်းတို့အား အရှင်သာရိပုတ္တရာကို ပန်ကြားပြီးမှ ခရီးထွက်ကြရန် ဘုရားရှင်က မိန့်တော်မူပါသည်။
အရှင်သာရိပုတ္တရာက ခွင့်ပန်လာကြသော ရဟန်းတော်များအား နိုင်ငံခြား၌ မင်း, ပုဏ္ဏား, သူကြွယ်, ရဟန်းပညာရှိများ စူးစမ်းတတ်သောလူများက ပြဿနာ မေးလာလျှင် ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်အတိုင်း ဟောကြားရန်, ဘုရားရှင်အား မဟုတ်မမှန်သောအားဖြင့် စွပ်စွဲရာမရောက်ရန်, တရားတော်အားလျော်သော တရားကိုသာ ဖြေကြားရန်၊ မိမိပြောဆိုသောဝါဒ, ဝါဒအားလျော်သောစကားကို အကြောင်း နှင့်တကွ ကဲ့ရဲ့ရာ မရောက်အောင် ဓမ္မကိုနာကြား, သင်ယူမှု မှန်ကန်စွာ နှလုံးသွင်း၊ မှန်ကန်စွာ ဆောင်ထားပြီး, ပညာဖြင့် ထိုးထွင်း၍သိဖို့ လိုအပ်ပုံကို မိန့်ကြားတော်မူသည့်အခါ ရဟန်းတို့၏ လျှောက်ထားချက်အရ (၁) မြတ်စွာဘုရားသည် ခန္ဓာငါးပါးတို့၌ ဆန္ဒရာဂကို ပယ်ဖျောက်ဖို့ရန် ဟောတော်မူပုံ၊ (၂) ခန္ဓာငါးပါး၌ ဆန္ဒ ရာဂ, ပေမ, ပိပါသ, ပရိဠာဟ, တဏှာ, မကင်းသေးသူအား ခန္ဓာငါးပါး ဖောက်ပြန်ခြင်း, တမျိုးတမည် ပြောင်းလဲဖြစ်ခြင်းကြောင့် သောက, ပရိဒေဝ, ဒုက္ခ, ဒေါမနဿ ဥပါယာသတို့ ဖြစ်လာပုံ၊ ဤအပြစ်ကို မြင်၍ ဆန္ဒ ရာဂ ပယ်ဖျောက်ရန် ဟောတော်မူပုံ၊ (၃) ခန္ဓာငါးပါး၌ ဆန္ဒရာဂတဏှာကင်းပြီးသောသူအား ခန္ဓာငါးပါး ဖောက်ပြန်ခြင်း အစရှိသည်ကြောင့် သောကအစရှိသော ပူပန်မှုများ မရှိပုံ၊ ထို့ကြောင့် ဆန္ဒရာဂကို ပယ်ဖျောက်ရမည်ဟု ခန္ဓာတစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ အသေးစိတ် ဟောတော်မူပုံ၊ (၄) အကုသိုလ်တရားများ ဖြစ်နေသော သူအား မျက်မှောက်ဘဝ၌ ဆင်းရဲ ပင်ပန်း, ပူပန်စွာနေရပုံ၊ ကွယ်လွန်ပြီးနောက် ဒုဂ္ဂတိဘဝသို့ရောက်နိုင်ပုံ၊ (၅) ကုသိုလ် တရားတို့ ဖြစ်နေသောသူသည် မျက်မှောက်ဘဝ၌ ချမ်းသာစွာနေရပုံ၊ ကွယ်လွန် ပြီးနောက် သုဂတိဘဝသို့ ရောက်ရပုံတို့ကိုဖြေကြားရမည်ဟု အရှင်သာရိပုတ္တရာက ပစ္ဆာဘူမိအရပ်သို့ ခရီးထွက်မည့် ရဟန်းတို့အား ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
-သံ၊၂၊၃၄၀-၁။ သံ၊မြန်၊၂၊၃၃၃-၄။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၄၄။ သံ၊ဋီ၊၂၊၃၁၃။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-သဠာယတနသံယုတ္တ၊ (၁၄) ၄-ဒေဝဒဟဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
ဘုရားရှင် သကျနိုင်ငံ ဒေဝဒဟနိဂုံး၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်၏ ဂုဏ်ရည်များကို မိန့်ကြားတော်မူပြီး ရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်တို့အား ဖဿာယတန(အာရုံ)၊ (၆)ပါးတို့၌ အပ္ပမာဒဖြင့် ပြုကြပြီး၊ မေ့လျော့ခြင်း မဖြစ်ထိုက်သောကြောင့် အပ္ပမာဒဖြင့် ပြုရမည်ဟု ဟောတော်မမူပုံ၊ အရဟတ္တဖိုလ်သို့ မရောက်သေးကုန် ယောဂကုန်ရာ နိဗ္ဗာန်ကို တောင်းတ၍ကျင့်နေကြကုန်သော ရဟန်းတို့အား ဝိညာဏ်(၆)ပါးတို့ဖြင့် သိအပ်ကုန်သော စိတ်၏မွေ့လျော်ဖွယ်ဖြစ်ကုန်, မွေ့လျော်ဖွယ်မဖြစ်ကုန်သော အာရုံ (၆)ပါးတို့သည် တွေ့ထိကုန်၍ တွေ့ထိကုန်၍ ကုသိုလ်စိတ်ကိုကုန်စေ၍ မတည်နိုင် ခြင်းကြောင့် တွန့်တိုဆုတ်နစ်မှု မရှိအောင် ဝီရိယကို အားထုတ်ထားခြင်းကြောင့် သတိသည် မပျောက်မပျက် အာရုံ၌ စွဲမြဲစွာ တည်နေ၏။ နာမကာယ၊ ရူပကာယသည် ပူပန်မလိမ်း ငြိမ်းအေးနေ၏၊ စိတ်သည် အာရုံတစ်ခုတည်း၌ ငြိမ်သက်စွာတည်နေ၏။ အပ္ပမာဒ၏အကျိုးကို သိမြင်ကြကုန်သော ထိုရဟန်းတို့အား ဖဿာယတန (အာရုံ) (၆)ပါးတို့၌ တွေ့ထိကုန်၍ တွေ့ထိကုန်၍ ကုသိုလ်စိတ်ကိုကုန်စေ၍ မတည်နိုင်အောင် မမေ့မလျော့ အားထုတ်သပြုရမည်ဟု ငါဘုရား ဟောတော်မူ၏ဟု ဖဿာယတန နှင့်ဝိညာဏ် တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီကို ဝေဘန်၍ ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-မ၊၃၊၂၁၆-၂၂၅။ မ၊မြန်၊၃၊၂၂၀-၈။ မ၊ဋ္ဌ၊၄၊၁၆၃-၉။ မ၊ဋီ၊၃၊၃၅၉-၃၆၅။
-မဇ္ဈိမနိကာယ၊ ဥပရိပဏ္ဏာသ၊ ၃-သုညတဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ဒိဗ္ဗစက္ခု (ယထာကမ္မူပဂ) အဘိညာဉ်ဖြင့် ကွယ်လွန် ပြီးနောက် နတ်ပြည်, လူ့ပြည်သို့ ရောက်ရှိကြကုန်သော ကုသိုလ်ရှင်များ၊ ပြိတ္တာ တိရစ္ဆာန် ငရဲဘုံသို့ရောက်ရှိကြကုန်သော ဒုစရိုက်ရှင်များကို သိမြင်တော်မူပုံ၊ ငရဲသို့ ရောက်လာသူကို ငရဲထိန်းတို့က ယမမင်းထံ ခေါ်ဆောင်သွားပုံ၊ ယမမင်းက ကလေးသူငယ်, သူအို, သူနာ, ရာဇဝတ်သား, သူသေဟူသော ဒေဝဒူတ(၅)မျိုးဖြင့် ကုသိုလ်ကောင်းမှုပြု၊ မပြု မေးမြန်းစိစစ်ပုံ၊ ကောင်းမှုမပြုသူအား ငရဲထိန်းတို့က ညှင်းပန်းနှိပ်စက်ပုံ အဝီစိ ငရဲကြီး၌ ငရဲသားတို့ ဆင်းရဲခံစားကြရပုံ၊ အဝီစိငရဲကြီး၏ အပြင်ဖက်၌ ငရဲငယ် (၅)မျိုး၌ မကောင်းမှု အပြစ်ခံကြရပုံ၊ ယမမင်းကြီး၏ အကြံအစီတို့ကို ကိုယ်တော်တိုင် သိမြင်၍ ဟောတော်မူကြောင်းကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ မှတ်သားဖွယ် ဖွင့်ဆိုချက်များ ရှိပါသည်။
-အံ၊၁၊၁၃၇-၁၄၁။ အံ၊မြန်၊၁၊၁၅၅-၈။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၁၇-၁၂၁။ အံ၊ဋီ၊၂၊၁၁၁-၇။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ တိကနိပါတ၊ ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၄-ဒေဝဒူတဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
ငရဲထိန်းတို့ ခေါ်ယူလာသော ငရဲသားကို ယမမင်းက သူအို, သူနာ, သူသေဟူသော ဒေဝဒူတ (၃)မျိုးဖြင့် ကောင်းမှုပြု၊ မပြုကို မေးမြန်းသတိပေးပုံ ငရဲထိန်းတို့က ငရဲသားအား ပဉ္စဝိဓဗန္ဓနဖြင့် နှိပ်စက်ပုံ အဝီစိငရဲအကြောင်း, ယမမင်း၏ အကြံအစီတို့ကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ဥပရိပဏ္ဏာသသုတ်နည်းတူ မှတ်သားဖွယ် များစွာကို ဖွင့်ဆိုထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၃၊၃၄၃။ သံ၊မြန်၊၃၊၃၄၆။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၁၉။ သံ၊ဋီ၊၂၊၅၃၅။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၁-သောတာပတ္တိသံယုတ္တ၊ ၄-ပုညာဘိသန္ဒဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
မစင်ကြယ်သောသတ္တဝါတို့ စင်ကြယ်စေနိုင်သော, မဖြူစင်သော သတ္တဝါတို့ ဖြူစင်တောက်ပစေနိုင်သော ဝိသုဒ္ဓိဒေဝတို့၏ ဒေဝပဒတရား (၄)ပါးတို့ကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ဒေဝ, ဒေဝပဒတို့ကို ဖွင့်ဆိုထားပါသည်။
-သံ၊၃၊၃၄၃-၄။ သံ၊မြန်၊၃၊၃၄။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၁-သောတာပတ္တိသံယုတ္တ၊ ၄-ပုညာဘိသန္ဒဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
အထက်သုတ်ပါ ဒေဝပဒတရားတို့နှင့် ပြည့်စုံနေသောသူသည် မိမိ၌ ဒေဝပဒတရားတို့ ပြည့်စုံနေခြင်းကို သိမြင်နေပုံကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၃၊၄၁၃။ သံ၊မြန်၊၃၊၄၁၉။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၂-သစ္စသံယုတ္တ၊ ၁၁-ပဉ္စဂတိပေယျာလဝဂ္ဂ၊ ဧကာဒသမသုတ်။
လက်သည်းပေါ်၌ တင်ထားသော အနည်းငယ်သော မြေမှုံ့ကို ဥပမာထား၍ နတ်ပြည်မှစုတေ၍ လူပြည်၌ဖြစ်သော သတ္တဝါတို့ထက် တိရစ္ဆာန်ဘဝ၌ဖြစ်သော သတ္တဝါတို့များပြားပုံကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၃၊၄၁၃။ သံ၊မြန်၊၃၊၄၁၉။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၂-သစ္စသံယုတ္တ၊ ၁၁-ပဉ္စဂတိ ပေယျာလဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
အထက်သုတ်အတိုင်း နတ်ပြည်မှ စုတေ၍ လူ့ပြည်၌ဖြစ်သော သတ္တဝါတို့ ထက် ငရဲ၌ဖြစ်သော သတ္တဝါတို့ များပြားပုံကို ဟောတော်မူသောသုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၃၊၄၁၃။ သံ၊မြန်၊၃၊၄၁၉။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၂-သစ္စသံယုတ္တ၊ ၁၁-ပဉ္စဂတိ ပေယျာလဝဂ္ဂ၊ ဒွါဒသမသုတ်။
အထက်ပါသုတ်အတိုင်း နတ်ပြည်မှစုတေ၍ လူ့ပြည်၌ဖြစ်သော သတ္တဝါ တို့ထက် ပြိတ္တာဘုံ၌ဖြစ်သော သတ္တဝါတို့များပြားပုံကို ဟောကြားတော် မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၁၊၁၁၃။ အံ၊မြန်၊၁၊၁၃၁။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၈၅။ အံ၊ဋီ၊၂၊၈၈။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ တိကနိပါတ၊ ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၂-ရထကာရဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
အညတိတ္ထိယတို့ကို နတ်ပြည်၌ဖြစ်ရန်အတွက် ဗြဟ္မစရိယကို ကျင့်သုံးပါကုန် သလောဟူသော မေးခွန်းနှင့်နတ်တို့၏ အာယု, ဝဏ္ဏ, သုခ, အာဓိပတေယျတို့ကို ငြီးငွေ့, ရှက်နိုးစက်ဆုပ်ခဲ့လျှင် ကာယ၊ ဝစီ၊ မနောဒုစရိုက်(၃)မျိုး၌ ရှေးဦးကပင် ငြီးငွေ့, ရှက်နိုး, စက်ဆုပ်ကြရမည်ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-ဣတိဝုတ်၊၂၄၆-၇။ ဣတိဝုတ်၊မြန်၊၂၃၀-၁။ ဣတိဝုတ်၊ဋ္ဌ၊၂၃၉-၂၄၂။
-ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ ဣတိဝုတ္တက၊ တိကနိပါတ၊ စတုတ္ထဝဂ်၊ တတိယသုတ်။
အရိယသာဝက၏ (၁) ရှင်ရဟန်းပြုခြင်း၊ (၂) ဗောဓိပက္ခိယတရား (၇)ပါးကို အားထုတ်ခြင်း၊ (၃) အာသဝေါကုန်ခမ်း ရဟန္တာပြစ်မှုတို့ကို အကြောင်းပြု၍ နတ်ပြည်တို့၌ နတ်တို့အချင်းချင်း ပြောဆိုသံ “ဒေဝသဒ္ဒါတို့ ဖြစ်ပေါ်လာကုန်၏ဟု ခုဇ္ဇုတ္တရာက သာမာဝတီအမှူးရှိသော မိဖုရားတို့အား ဟောကြားသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၃၊၃၄၄။ သံ၊မြန်၊၃၊၃၄၈။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၁-သောတာပတ္တိသံယုတ္တ၊ ၄-ပုညာဘိသန္ဒဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
ဒေဝသဘာဂတရား (၄)ပါးနှင့် ပြည့်စုံသူကို နတ်တို့သည် နှစ်သက် ကုန်သည်ဖြစ်၍ သဘာတူသူအဖြစ်ကို ပြောဆိုကုန်၏ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၁၊၁၇၆-၇။ သံ၊မြန်၊၁၊၁၆၆-၇။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၂၃၇-၈။ သံ၊ဋီ၊၁၊၂၇၅-၆။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၇-ဗြာဟ္မဏသံယုတ္တ၊ ၂-ဥပါသကဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် လေနာရောဂါပျောက်ကင်းရေးအတွက် ရေနွေးချိုးရည်နှင့် တင်လဲ လှူဒါန်းသော ဒေဝဟိတပုဏ္ဏား၏ မေးလျှောက်ချက်အရ ဒါနကောင်းမှုနှင့် ဆက်စပ်၍ ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ မှတ်သားဖွယ် ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၃၊၂၂၈-၂၃၀။ အံ၊မြန်၊၃၊၂၂၈-၂၃၀။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၈၀-၁။ အံ၊ဋီ၊၃၊၃၀၁-၃။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ နဝကနိပါတ၊ ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၄-မဟာဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
နတ်, အသုရာစစ်ပွဲကို ပမာထား၍ ရူပါဝစရဈာန်ရပြီးသော ရဟန်းသည် ငါသည် ယခုအခါ ဘေးရန်လုံခြုံရာသို့ရောက်သော ကိုယ်ဖြင့် ယခုနေနိုင်ပြီး မာရ်နတ်သည် တစုံတရာမပြုနိုင်တော့ပြီဟု အကြံအစီ ဖြစ်သကဲ့သို့၊ မာရ်နတ်ကလည်း အကြံအစီဖြစ်ပုံ အရူပဈာန်ကို ရပြီးသော ရဟန်း, အာသဝေါကုန်ပြီးသော ရဟန်းကို၊ “ငါသည် မာရ်နတ်ကို (ပြုစီရင်နိုင်သော) အကြောင်းမရှိအောင် ကုန်ဆုံးအောင်ပြုနိုင်ပြီး မာရ်နတ်၏ မာရ်နတ်စက္ခုကို ဖျက်ဆီး၍ မမြင်နိုင်ရာသို့ရောက်ပြီ လောက၌ ကပ်ငြိ တွယ်တာမှု တဏှာကို လွန်မြောက်သူ”ဟု ဆိုအပ်၏ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ နတ်, အသုရာတို့ စစ်ပွဲနှင့် ဆက်စပ်၍ သိမှတ် ဖွယ်များကို အကျယ်တဝင့် ဖွင့်ဆိုထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-ဣတိဝုတ်၊၂၁၈။ ဣတိဝုတ်၊မြန်၊၂၀၁။ ဣတိဝုတ်၊ဋ္ဌ၊၁၄၅-၇။ -ခုဒ္ဒကနိပါတ၊ ဣတိဝုတ္တက၊ ဒုကနိပါတ၊ ဒုတိယဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
ဘုရားရှင်၏ ပရိယာယဒေသနာတော် (၂)မျိုးကို သာမာဝတီအမှူးရှိသော မိဖုရားတို့အား ခုဇ္ဇုတ္တရာက ပြန်၍ ဟောသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၁၊၃၄၆-၈။ အံ၊မြန်၊၁၊၃၆၁-၃။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၉၇-၃၀၀။ အံ၊ဋီ၊၂၊၂၉၁-၃။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၄-စက္ကဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
ဘုရားရှင် ခြေတော်ရာ၌ စက်လက္ခဏာတို့ကို တွေ့မြင်သဖြင့် ဒေါဏဗြဟ္မဏက မည်သည့်ပုဂ္ဂိုလ် ဖြစ်ပါသနည်းဟု မေးလျှောက်သဖြင့် မိမိသည် ဒေဝ, ဂန္ဓဗ္ဗ, ယက္ခ, မနုဿမဟုတ် ဗုဒ္ဓဖြစ်ကြောင်း ရှင်းလင်း၍ ဘုရားရှင် မိန့်ကြားတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ မှတ်သားဖွယ် ဖွင့်ဆိုချက်များ ရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၁၊၈၂-၃။ သံ၊မြန်၊၁၈၁။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၁၄၀-၁။ သံ၊ဋီ၊၁၊၁၈၅။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၃-ကောသလသံယုတ္တ၊ ဒုတိယဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
ဆန်တစ်စိတ်ချက် ထမင်းနှင့်ဟင်းကို သုံးဆောင်ပြီး ဘုရားရှင်ထံ ချဉ်းကပ်၍ မအီမသာဖြစ်နေသော ပသေနဒီကောသလမင်းကို ဘုရားရှင်က “မနုဇဿ သဒါ အစရှိသော ဂါထာကို မိန့်တော်မူပါသည်။
ကောသလမင်းက နောက်ကပါလာသော သုဒဿနလုလင်အား ယင်းဂါထာကို ဘုရားရှင်ထံမှ သင်ယူစေပြီး ပွဲတော်တည်ရာ၌ ရွတ်စေရာ တစ်စလယ်ချက် ထမင်းဖြင့် မျှတနိုင်ပြီး ကောင်းစွာလျော့ပါး ကိုယ်ကိုသုံးသပ်ပြီး “ဥဘယေန ဝတ” အစရှိ ဥဒါန်းစကားကို ကျူးရင့်ပုံကို ပြဆိုသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ မှတ်သားဖွယ် ဖွင့်ဆိုချက်များ ရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၂၊၁၉၆-၂၀၂။ အံ၊မြန်၊၂၊၂၄၉-၂၅၆။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၆၅-၇။ အံ၊ဋီ၊၃၊၅၇-၈။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ပဉ္စကနိပါတ၊ စတုတ္ထပဏ္ဏာသက၊ (၂၀) ၅-ဗြာဟ္မဏဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
ဒေါဏပုဏ္ဏား၏ မေးလျှောက်ချက်အရ အဋ္ဌကအစရှိသော ဗေဒင်ကျမ်းပြု ရှေးရသေ့တို့ သတ်မှတ်ခဲ့သော ဗြာဟ္မဏ(၅)မျိုးကို အကျယ်ဝေဘန်၍ ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာကို့၌ မှတ်သားဖွယ် ဖွင့်ဆိုချက်များ ရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၂၊၃၉၀။ အံ၊မြန်၊၂၊၄၉၄။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဆက္ကနိပါတ၊ ၁၁-တိကဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
ဒေါဝစဿတာကိုပယ်ရန် သောဝစဿတာကို၊ ပါပမိတ္တတာကို ပယ်ရန် ကလျာဏမိတ္တတာကို၊ စေတသောဝိက္ခေပကိုပယ်ရန် အာနာပါနဿတိကို ပွားများရမည်ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-ဣတိဝုတ်၊၁၉၅။ ဣတိဝုတ်၊မြန်၊၁၇၈။ ဣတိဝုတ်၊ဋ္ဌ၊၄၂-၄၅။
-ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ ဣတိဝုတ္တက၊ ဧကကနိပါတ၊ ပဌမဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
ဒေါသကိုပယ်စွန့်ကြ အနာဂါမ်ဖြစ်ရန် ငါဘုရားတာဝန်ယူသည်ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူပုံ၊ ဒေါသ၏ အစွမ်းသတ္တိ၊ ဒေါသကို ပယ်စွန့်နိုင်သောအကျင့်၊ ဒေါသကို ပယ်စွန့်နိုင်လျှင် ကာမဘုံသို့ ဘယ်တော့မှ ပြန်မလာတော့ပုံကို ခုဇ္ဇုတ္တရာက သာမာဝတီအမှူးရှိသော မိဖုရားတို့အား ဟောကြားသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ ဒေါသနှင့်ဆက်စပ်၍ သိသင့်သောသုတ်တို့ကို ထုတ်ပြ၍ ဖွင့်ဆိုထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၁၊၅၈၀။ အံ၊မြန်၊၁၊၅၉၄။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ (၂၈) ၈-ရာဂပေယျာလ၊ ဧကတ္တိံသသုတ်မှပညာသသုတ်အထိ သုတ်ပေါင်းသုံးဆယ်။
ဒေါသကို ထူးသောဉာဏ်ဖြင့်သိရန်, သတိပဋ္ဌာန်လေးပါ, သမ္မပ္ပဓာန်လေးပါး, ဣဒ္ဓိပါဒ်လေးပါးတို့ကို ပွားများရမည်ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-ဣတိဝုတ်၊၁၉၉။ ဣတိဝုတ်၊မြန်၊၁၈၁။
-ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ ဣတိဝုတ္တက၊ ဧကကနိပါတ၊ ပဌမဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
ဒေါသနှင့်ဆက်စပ်၍ ဆင်းရဲကုန်ခြင်းငှါ မထိုက်သူနှင့် ထိုက်သူတို့ကို ဘုရားရှင် ဟောတော်မူကြောင်းကို ခုဇ္ဇုတ္တရာက သာမာဝတီအမှူးရှိသော မိဖုရားတို့အား ဟောကြားသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၂၉၁။ သံ၊မြန်၊၂၊၂၈၃။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-သဠာယတနသံယုတ္တ၊ (၉) ၄-ဆန္နဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
အဇ္ဈတ္တိကာယတန (၆)ပါး, ဗဟိဒ္ဓါယတန(၆)ပါး နှစ်ခု နှစ်ခုသော အစု တရားတို့ကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူပါသည်။ ယင်းတို့ကို ဟောရန် တစ်စုံတစ်ယောက်သောပုဂ္ဂိုလ်၏ အရာမဟုတ်ပုံကို ဘုရားရှင်က ရဟန်းတို့အား ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၂၊၂၉၁-၂။ သံ၊မြန်၊၂၊၂၈၃-၄။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၆-၇။ သံ၊ဋီ၊၂၊၂၉၉-၃၀၀။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-သဠာယတနသံယုတ္တ၊ (၉) ၄-ဆန္နဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
အဇ္ဈတ္တိကာယတန (၆)ပါး၊ ဗဟိဒ္ဓါယတန(၆)ပါးတို့ ယင်းတို့၏ ပေါင်းဆုံ မှုကြောင့် ဖြစ်ပေါ်လာသော ဝိညာဏ် (၆)ပါး၊ ယင်းဝိညာဏ်၏ အကြောင်းဖြစ်သောဝတ္ထု အာရုံ၊ အာယတန (၂)မျိုး ဝိညာဏ်တို့၏ ပေါင်းဆုံမှု ဖဿ၊ ဖဿကြောင့်ဖြစ်သော ခံစားမှုဝေဒနာ, စေ့ဆော်မှု-စေတနာ အမှတ်ပြု၍ သိမှု-သညာ၊ ခန္ဓာငါးပါး ဤဓမ္မ သဘာဝရုပ် နာမ်တရားအားလုံးသည် အနိစ္စ, ဝိပရိဏာမီ, အညထာဘာဝိ ဖြစ်ပုံကို တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ ခွဲခြမ်းဝေဖန်၍ ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ မှတ်သားဖွယ် ဖွင့်ဆိုချက်များ ရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၂၀၇-၈။ သံ၊မြန်၊၂၊၁၉၈-၉။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၉-သုပဏ္ဏသံယုတ္တ၊ တတိယ, စတုတ္ထ, ပဉ္စမ, ဆဋ္ဌသုတ်။
ဤလူ့ပြည်၌ ကိုယ်, နှုတ်, စိတ်တို့ဖြင့် ကုသိုလ်, အကုသိုလ်နှစ်မျိုးကို ပြုလုပ်ပြီး အဏ္ဍဇ, ဇလာဗုဇ, သံသေဒဇ, ဩပပါတိက ဂဠုန်မျိုးတို့၏ “ဒီဃာယုက, ဝဏ္ဏဝန္တ, သုခဗဟုလ”အကျိုးတို့ကို ကြားသိတောင့်တကြသူများသည် မိမိတို့ တောင်းတသည့် အတိုင်း အဏ္ဍဇဂဠုန်မျိုး၌ ဖြစ်ကြပုံကို ဟောတော်မူသော (အဏ္ဍဇ) ဒွယကာရီသုတ်၊ ဇလာဗုဇဂဠုန်မျိုး၌ ဖြစ်ပုံကို ဟောတော်မူသော (ဇလာဗုဇ) ဒွိယကာရီသုတ်၊ သံသေဒဇဂဠုန်မျိုး၌ ဖြစ်ပုံကို ဟောတော်မူသော (သံသေဒဇ) ဒွယကာရီသုတ်၊ ဩပပါတိကဂဠုန်မျိုး၌ ဖြစ်ပုံကို ဟောတော်မူသော (ဩပပါတိက) ဒွယကာရီသုတ်တို့ဖြစ်သည်။ အညတရ ရဟန်း၏ မေးလျှောက်ချက်အရ ဘုရားရှင် ဟောတော်မူပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သုတ္တနိ၊၃၉၀-၇။ သုတ္တနိ၊မြန်၊၃၆၈-၃၅၆။ သုတ္တနိ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၁၉-၂၂၇။
ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ သုတ္တနိပါတ, ၃-မဟာဝဂ္ဂ၊ ဒွါဒသမသုတ်။
-ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ပုဗ္ဗာရုံကျောင်းတော် မိဂါရမာတု ပါသာဒ၌ ကုသိုလ်ဖြစ်ကုန်သော ဖြူစင်ကုန်သောလောကမှ ထွက်မြောက်စေတတ်ကုန်သော အရဟတ္တဖိုလ်သို့ ရောက်စေတတ်ကုန်သော နှစ်မျိုးသော အစိတ်အပိုင်း ရှိသော တရား(၁၆)မျိုးကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ ဖွင့်ဆိုချက်များ ရှိပါသည်။ တစ်ဝါရပြီးတိုင်း ရဟန်း (၆)ကျိပ် ရဟန္တာဖြစ်တော်မူသည်။ (၁၆)ဝါရပြီးသည့်အခါ ရဟန်းတော် (၉၆၀) ရဟန္တာဖြစ်သည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-ဥဒါန၊၁၈၉။ ဥဒါန၊မြန်၊၁၇၁-၂။ ဥဒါန၊ဋ္ဌ၊၃၈၂-၄။ -ခုဒ္ဒကနိကာယု၊ ဥဒါန၊ ၈-ပါဋလိဂါမိယဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
ဘုရားရှင် ပစ္ဆာသမဏ နာဂသမာလထေရ်နှင့် ကောသလတိုင်း၌ ခရီးအတူ ကြွတော်မူစဉ် လမ်းခွဲ၍သွားသော နာဂသမာလထေရ် ခိုးသူတို့ နှိပ်စက်ခံရမှုနှင့် ဆက်စပ်၍ ဥဒါန်းကျူးတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ မှတ်သားဖွယ် ဖွင့်ဆိုချက်များ ပါရှိသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-မ၊၁၊၁၆၁-ရမ၊မြန်၊၁၊၁၆၅-၁၇၁။ မ၊ဋ္ဌ၊၁၊၃၈၃-၃၉၀။ မ၊ဋီ၊၂၊၆၇-၇၂။
-မဇ္ဈိမနိကာယ၊ မူလကပဏ္ဏာသ၊ ၂-သီဟနာဒဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် မိမိအလောင်းတော်ဖြစ်စဉ် သစ္စာလေးအင် မသိမမြင်သေးမီကာလက မိစ္ဆာဝိတက်(၃)ပါး တစ်မျိုးတစ်စု, သမ္မာဝိတက်(၃)ပါး တစ်စုပြု၍ နေခဲ့ပုံ၊ အပ္ပမတ္တ, အာတာပီ, ပဟိတတ္တဟူသော ယောဂီအင်္ဂါရပ်များနှင့် အားထုတ်နေစဉ် မိစ္ဆာဝိတက် များဖြစ်ပေါ်လာပုံ ယင်းဝိတက်များသည် အတ္တဗျာပါဒ, ပရဗျာပါဒ, ဥဘယဗျာပါဒဖြစ်ပုံ, ပညာနိရောဓ, ဝိဃာတပက္ခိက အနိဗ္ဗာနသံဝတ္တနိက ဖြစ်ပုံတို့ကို ရှုဆင်ခြင်လိုက်သည့် အခါ ပယ်ရှားနိုင်, ပယ်နှုတ်နိုင်, ကုန်ဆုံးအောင်ပြုနိုင်ခဲ့ပုံ၊ သမ္မာဝိတက်များ နှလုံးသွင်းသည့်အခါ မိစ္ဆာဝိတက်များကိုပယ်နိုင်ပုံ၊ သရဒဥတုအခါ နွားကျောင်းသားဥပမာဖြင့် မိန့်ကြားတော်မူပါသည်။ သမ္မာဝိတက် (၃)ပါး ဖြစ်ပေါ်လာသည့်အခါ ဤသမ္မာဝိတက်သည် အတ္တဗျာပါဒ, ပရဗျာပါဒ, ဥဘယဗျာပါဒ မဖြစ်ပုံ၊ ပညာဝုဒ္ဓိက, အဝိဃာတပက္ခိက, နိဗ္ဗာနသံဝတ္တနိကဖြစ်ပုံ၊ ယင်းဝိတက်များကို အဖန်ဖန်ကြံစည်၊ သုံးသပ်ခြင်းကြောင့် ဘေးမဖြစ်ပုံ၊ ကိုယ်ပင်ပန်းသည်ရှိသော် စိတ်ပျံ့လွင့်သောကြောင့် စိတ်ကို အဇ္ဈတ္တသန္တာန်၌သာထားပုံ ငြိမ်ဝပ်နေစေပုံ တစ်ခုတည်းသော အာရုံရှိအောင်ပြုခဲ့ပုံကို နွေရာသီ နောက်ဆုံးလ နွားကျောင်းသားဥပမာဖြင့် မိန့်ကြားတော်မူပါသည်။
သမ္မာဝိတက်များကို ကြိမ်ဖန်များစွာ ကြံစည်သုံးသပ်သည့်အခါ ရူပါဝစရဈာန်စိတ် များ, ပု-ဒိ-အာ ဝိဇ္ဇာ(၃)ပါးဖြစ်ပုံ၊ မုဆိုးဥပမာ, သူတော်ကောင်း ဥပမာတို့ဖြင့် သာဝကတို့၏ အကျိုးစီးပွားအလို့ငှာ ဆောင်ရွက်တော်မူနေပုံ၊ မမေ့မလျော့ အားထုတ် သင့်ပုံ အနုသာသနီကို မိန့်ကြားတော်မူပါသည်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ မှတ်သားဖွယ် ဖွင့်ဆိုချက်များ ရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၁၊၁၅၄။ အံ၊မြန်၊၁၊၁၇၃။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၄၀။ အံ၊ဋီ၊၂၊၁၂၇။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ တိကနိပါတ၊ ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ (၆) ၁-ဗြာဟ္မဏဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
ဇိဏ္ဏ, ဝုဒ္ဓ, မဟလ္လက, အဒ္ဓဂတ, ဝယောအနုပ္ပတ္တဖြစ်ကြသော အသက် (၁၂၀) ရှိပြီးသော ဗြာဟ္မဏကြီး (၂)ဦးတို့၏ လျှောက်ထားချက်အရ ဤလောကကို ဇရာ, ဗျာဓိ, မရဏတို့ အဆင့်ဆင့်ဆောင်နေရာ၌ ကိုယ်, နှုတ်, စိတ်တို့ အကုသိုလ် မဖြစ်အောင် စောင့်ရှောက်နေခြင်းသည် တမလွန်ဘဝ၌ တာဏ, လေဏ, ဒီပ, သရဏ, ပရာယဏ-ဖြစ်သည်ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၁၊၁၅၅။ အံ၊မြန်၊၁၊၁၇၄။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၄၁။ အံ၊ဋီ၊၂၊၁၂၇။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ တိကနိပါတ၊ ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ (၆) ၁-ဗြာဟ္မဏဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
ဤလောကကို ဇရာမီး, ဗျာဓိမီး, မရဏမီးတို့ ရဲရဲပြောင်ပြောင် တောက် လောင်နေပုံ၊ ထိုသို့ ဇရာ, ဗျာဓိ, မရဏမီးတို့ ငြီးငြီးထိန်ပြောင် တောက်လောင်နေသော ဤလောကကြီးထဲ၌ ကိုယ်, နှုတ်, စိတ်တို့ဖြင့် (အကုသိုလ်မဖြစ်အောင်) ထိန်းသိမ်းစောင့်ရှောက်နေခြင်းသည် တမလွန်ဘဝ၌ တာဏ, လေဏ, ဒီပ, သရဏ, ပရာယဏ ဖြစ်သည်ဟု ဗြာဟ္မဏကြီး (၂)ဦးတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၁၊၂၂၀-၂။ သံ၊မြန်၊၁၊၂၀၅-၇။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၃၁၁-၂။ သံ၊ဋီ၊၁၊၃၃၁-၂။ ။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၁-သက္ကသံယုတ္တ၊ ပဌမဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
ပရိတ္တ(၁၁)သုတ်အပါအဝင် သုတ်ဖြစ်ပါသည်။
နတ်, အသူရာတို့စစ်ပွဲ၌ ဘယ, ဆမ္ဘိတတ္တ, လောမဟံသဖြစ်သော နတ်တို့သည် သိကြားမင်း, ပဇာပတိနတ်မင်း, ဝရုဏနတ်မင်း, ဤသာနနတ်မင်းကြီးတို့၏ ရထားဦး အောင်လံတံခွန်ဖျားကိုကြည့်လျှင် ယင်းတို့ ပျောက်ကင်းလိမ့်မည်ဟု သိကြားမင်းက မိန့်ကြားသော်လည်း သိကြားမင်းသည် ရာဂ, ဒေါသ, မောဟ မကင်းသေးသောကြောင့် ပျောက်ချင်လည်းပျောက်လိမ့်မည်၊ မပျောက်ချင်လည်း မပျောက်နိုင်။
အရည, ရုက္ခမူလ, သုညာဂါရ၌နေ၍ ဘာဝနာလုပ်ငန်း အားထုတ်ကြကုန်သော ရဟန်းတို့အား ယင်းသဘာဝတို့ဖြစ်ပေါ်လာလျှင် ဘုရားဂုဏ်တော်, တရား ဂုဏ်တော်, သံဃာဂုဏ်တော် တစ်မျိုးမျိုးကို ပွားများလျှင် ယင်းတို့ ပျောက်ကင်းသွား မည်။ မြတ်စွာဘုရားသည် ရာဂ, ဒေါသ, မောဟ ကင်းပြီးသောကြောင့် ဖြစ်ပုံကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ သိကြားမင်း၏ ဝေဇယန္တာရထားအကြောင်းနှင့် “ဓဇဂ္ဂ ပရိတ္တံ မံ ရက္ခတု ဟု ရွတ်ဆိုခြင်းကြောင့် ဒီဃဝါပီစေတီတော်အကြည်မှ ကျလာ သောရဟန်း အသက်ဘေးမှ ချမ်းသာခဲ့ပုံကို ဖွင့်ဆိုထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၂၊၄၆-၇။ အံ၊မြန်၊၂၊၅၇-၉။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ပဉ္စကနိပါတ၊ ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၅-မုဏ္ဍရာဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
သဒ္ဓါ, သီလ, သုတ, စာဂ, ပညာ ဟူသော ဓန(၅)မျိုးရှိသူသည် အဒလိဒ္ဒ, အမောဃဇီဝိတဖြစ်ပုံအကျယ်ကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-မ၊၂၊၃၉၅-၄၀၆။ မ၊မြန်၊၂၊၄၀၀-၄၁၁။ မ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၉၃-၄။ မ၊ဋီ၊၃၊၁၉၆-၇။
-မဇ္ဈိမနိကာယ၊ မဇ္ဈိမပဏ္ဏာသ၊ ၅-ဗြာဟ္မဏဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
အရှင်သာရိပုတ္တရာ မဂဓနိုင်ငံ ဒက္ခိဏဂီရိဇနပုဒ်၌ ဝါကပ်တော်မူစဉ် သီတင်းကျွတ်ပြီး၍ ရာဇဂြိုဟ်မှကြွလာသော အညတြရဟန်း၏ လျှောက်ထားချက်အရ ဓနဉ္စာနီပုဏ္ဏားမိသားစုနှင့် ဓနဉ္စာနီပုဏ္ဏား၏ အဓမ္မစရိယာ, ဝိသမစရိယာအကြောင်းကို ကြားသိတော်မူပုံ။ အရှင်သာရိပုတ္တရာက ဓနဉ္စာနီပုဏ္ဏားကြီးအား အဓမ္မစရိယာ, ဝိသမစရိယာ၏ အကြောင်း (၁၀)မျိုးကြောင့် ငရဲ၌ဖြစ်နိုင်ပုံ ယင်းအကြောင်းပါ ပုဂ္ဂိုလ်များက ငရဲမှလွတ်အောင် မဆောင်ရွက်နိုင်ပုံ ယင်းအကြောင်း (၁၀)မျိုးနှင့်ဆက်စပ်၍ အဓမ္မ စရိယာ ဝိသမစရိယာထက် ဓမ္မစာရီ၊ သမစာရီ၊ ဓမ္မိကကမ္မန္တ၊ အပါပကမ္မ၊ ပုညပဋိပဒါကို ပြုကျင့်သင့်ပုံ၊ ဓနဉ္စာနီပုဏ္ဏား၏ ဘဝနေဝင်ချိန် ဝေဒနာခံစားမှုနှင့် ဆက်စပ်၍ ဥပမာ(၃)မျိုး၊ ဓနဉ္စာနီပုဏ္ဏားအား ဗြဟ္မာပြည်ရောက်ကြောင်းလမ်းစဉ် ဟောတော်မူပုံ၊ မကြာမီစုတေ၍ ဗြဟ္မာပြည်၌ဖြစ်ကြောင်းကို ဘုရားရှင်ဟောတော်မူပုံကို ပြဆိုသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ရာဇဂြိုဟ်မြို့တော် ဒက္ခိဏဂိရဇနပုဒ်၊ ဝိလုမ္ပ, ဉာတိ, သာလောဟိတ-အစရှိသော မှတ်သားဖွယ် ဖွင့်ဆိုချက်များ ပါရှိပါသည်။
-သံ၊၁၊၁၆၂-၃။ သံ၊မြန်၊၁၊၁၅၃-၄။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၂၀၇-၉။ သံ၊ဋီ၊၁၊၂၅၄-၅။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၇-ဗြာဟ္မဏသံယုတ္တ၊ ၁-အရဟန္တဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
ဘုရားရှင် မဂဓနိုင်ငံ ရာဇဂြိုဟ်မြို့ ဝေဠုဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် သောတာပန် အရိယာသာဝိကာ ဓနဉ္စာနီပုဏ္ဏေးမ၏ “နမော တဿ” မဟာပဏာမဖြင့် ဘုရားရှင်အား ရှိခိုးမှုနှင့်ဆက်စပ်၍ မိစ္ဆာအယူရှိသော ဘာရဒွါဇ ပုဏ္ဏား၏ ဘုရားရှင်အား နှိပ်ကွပ်ရန် “ကိံသု ဆေတွာ”အစရှိသော ဂါထာဖြင့် ရွတ်ဆိုမေးမြန်းသည်ကို “ကောဓံ ဆေတွာ”အစရှိသော ဂါထာဖြင့် ဘုရားရှင်က ဖြေကြားတော်မူရာ ဘာရဒွါဇပုဏ္ဏားက သရဏဂုံတည်၍ ရဟန်းပြုလိုကြောင်း လျှောက်ထားပြီး ရဟန်းတရားအားထုတ်သဖြင့် မကြာမီ ရဟန္တာဖြစ်သည်ကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ဓနဉ္စာနီမျိုးနွယ် ဥဒါန်းမြွက်ဆိုသည့် ဗြာဟ္မဏ ဘတ္တပွဲ အရိယာသာဝိကာအကြောင်း၊ ဥဘတောကောဋိက ဂါထာဖွင့်ဆိုချက်၊ သံလျှက်နှစ်မျိုး-အစရှိသော မှတ်သားဖွယ် ဖွင့်ဆိုချက်များ ရှိပါသည်။ ဋီကာ၌ “နမော တဿ”သည် ပဉ္စပါကဂါထာဟု မိန့်ဆိုထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သုတ္တနိ၊၂၈၂-၄။ သုတ္တနိ၊မြန်၊၂၆၇-၉။ သုတ္တနိ၊ဋ္ဌ၊၁၊၂၄-၄၁။
ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ သုတ္တနိပါတ, ၁-ဥရဂဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
ဘုရားရှင်သည် သာဝတ္ထိမြို့တော်မှ ယူဇနာ (၇၀၀)ဝေးကွာသော ဓနိယ ဂေါပါ၏ နွားခြံသို့ကြွရောက်တော်မူပြီး မဟီမြစ်ကမ်း၌ သုံးသောင်းသောနွားအုပ်၊ ဇနီးနှင့်တကွ သား(၅)ယောက်၊ သမီး(၅)ယောက်၊ ချွေးမ(၅)ယောက်၊ အလုပ်သမား ပေါင်း များစွာဖြင့် ဝိဒေဟ(တိုင်း)နိုင်ငံ၊ ပဗ္ဗတတိုင်း၊ ဓမ္မကောဏ္ဍမြို့သား နွားသူဌေး ဓနိယ၏ မိုးကြီးရွာတော့မည်ကို သိသဖြင့် မိုးကြီးရွာခြင်းကြောင့် မိုးတွင်းကာလ၌ ပြုလုပ်သင့်သည့်လုပ်ငန်းတို့ကို ပြုလုပ်ပြီးခြင်းကြောင့် မိုးအတွက် ကြောင့်ကြဖွယ်မရှိပုံ မိမိ နွားအုပ်၏ခံနိုင်ရည်ရှိပုံ၊ အိမ်ရှင်မဂေါပီ၏ဂုဏ်ရည်၊ ကိုယ်ပိုင်လုပ်ငန်းနှင့် ကျန်းမာရေး ကောင်းမွန်သော သားလိမ္မာ, သမီးလိမ္မာတို့၏ဂုဏ်ရည်၊ နွားအုပ်ရှိ နွားတို့ အကြောင်း ဆောင်ရွက်ဖွယ်အသွယ်သွယ်တို့ ပြီးစီးနေပုံတို့ကိုလည်းကောင်း ဘုရားရှင်က သဒ္ဒါတူ အနက်အဓိပ္ပါယ်မတူသည့် လောကုတ္တရာဂုဏ်ရည်ပြ ဂါထာတို့ဖြင့် လည်းကောင်း တစ်ဂါထာစီ ဓနိယသီဆိုသည့် ဂါထာပြီးတိုင်း မိန့်ကြားတော်မူပါသည်။
သစ္စာလေးပါးကို ပြဆိုသည့် ဂါထာအဆုံး၌ ဓနိယဇနီးမောင်နှံနှစ်ဦးနှင့် သမီး နှစ်ယောက်တို့ သောတာပန် အရိယာသာဝကဖြစ်ကြသည်။ ဓနိယနှင့် ဇနီးတို့က ရဟန်းပြုပေးရန် တောင်းပန်သည့်အခါ မာရ်နတ်လာရောက် နှောက်ယှက်သဖြင့် ဘုရားရှင်က “သောစတိ ပုတ္တေဟိ ပုတ္တိမာ” အစရှိသော ဂါထာဖြင့် အရဟတ္တဖိုလ် အထွဋ်တပ်၍ ဟောတော်မူပါသည်။ ဓနိယဇနီးမောင်နှံတို့ ရဟန်းပြုကြပြီး အရဟတ္တဖိုလ် ရောက်ရှိပုံကို ပြဆိုသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ မှတ်သားဖွယ်ရာများစွာ ရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၁၊၄၅၆။ သံ၊မြန်၊၁၊၄၄၅။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၀၇-၉။ သံ၊ဋီ၊၂၊၁၈၉-၁၉၀။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၉-ဩပမ္မသံယုတ္တ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
အလွန်လိမ္မာကျွမ်းကျင်သော လေးသမားတို့ အရပ်လေးမျက်နှာသို့ ပစ်လွှတ် အပ်သောအခါ မြှားတို့ကို မြေပြင်သို့မကျမီ ကောက်ယူနိုင်သော ယောက်ျား၏ လျင်မြန်ခြင်းထက် လ, နေတို့က လျင်မြန်ပုံ၊ လ-နေတို့ လျင်မြန်ချင်းထက် လ နေ တို့ရှေ့မှ ပြေးသွားကုန်သောနတ်တို့က လျင်မြန်ပုံ၊ ယင်းနတ်တို့ လျင်မြန်ခြင်းထက် အလွန်လျင်မြန်စွာ အသက်တို့သည် ကုန်ဆုံးနေပုံကို မိန့်ကြားတော်မူပြီး “ဤသာ သနာတော်၌ ငါတို့သည် မမေ့မလျော့ နေကြကုန်အံ့”ဟု ဤသို့လျှင် သင်တို့ ကျင့်ရမည်ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ မှတ်သားဖွယ် ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၃၊၄၅၄။ အံ၊မြန်၊၃၊၄၄၆။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဒသကနိပါတ၊ တတိယပဏ္ဏာသ၊ (၁၄) ၄-သောဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ (ပ) မိစ္ဆာဝိမုတ္တိဟူသော တရားဆယ်ပါးသည် အဓမ္မဖြစ်ပြီး သမ္မာဒိဋ္ဌိ (ပ) သမ္မာဝိမုတ္တိဟူသော တရားဆယ်ပါးသည် ဓမ္မဖြစ်ပုံကို အထက်ပါ သာဓုသုတ် အတိုင်း ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၃၊၄၈၃။ အံ၊မြန်၊၃၊၄၅၃။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဒသကနိပါတ၊ စတုတ္ထပဏ္ဏာသက၊ (၁၈)၃-သာဓုဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
ဒုစရိုက်တရားဆယ်ပါးသည် “အဓမ္မ၊ သုစရိုက်တရားဆယ်ပါးသည် “ဓမ္မ” ဖြစ်သည်ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သုတ္တနိ၊၃၂၅-၆။ သုတ္တနိ၊မြန်၊၃၀၈။ သုတ္တနိ၊ဋ္ဌ၊၂၊၆၀-၅။
ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ သုတ္တနိပါတ, ၂-စူဠဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
အရှင်သာရိပုတ္တရာထေရ်၏ အရှင်အဿဇိထေရ်အား အရိုအသေပြုမှုနှင့် ဆက်စပ်၍ ပညာရှိဆရာနှင့် လူမိုက်ဆရာတို့ကို ဆည်းကပ်မှုကြောင့် ရနိုင်သော အကျိုး, အပြစ်တို့ကို ခွဲခြားမိန့်ကြားပြီး ပညာရှိသူတော်ကောင်း ဆရာကို ဆည်းကပ်ထိုက်ပုံကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၁၊၂၅၈။ သံ၊မြန်၊၁၊၂၄၃။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၂။ သံ၊ဋီ၊၂၊၃၉။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-နိဒါနသံယုတ္တ၊ ၂-အာဟာရဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
ဇရာမရဏမှ အဝိဇ္ဇာတိုင်အောင်သော ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒဓမ္မ၏ တစ်ပါးစီ တစ်ပါး စီကို နိဗ္ဗိန္ဒ, ဝိရာဂ, နိရောဓဖြစ်ပုံကို ဟောပြနိုင်သော ရဟန်းကို “ဓမ္မကထိကရဟန်း”၊ ယင်းဓမ္မ၏ နိဗ္ဗိန္ဒ၊ ဝိရာဂ၊ နိရောဓဖြစ်ရန် ကျင့်ကြံအားထုတ်သောရဟန်းကို “ဓမ္မာနုဓမ္မပဋိပန္နရဟန်း’၊ ယင်းဓမ္မ၏ နိဗ္ဗိဒ၊ ဝိရာဂ၊ နိရောဓမှ အနုပါဒါဝိမုတ္တ ရဟန်းကို “ဒိဋ္ဌဓမ္မနိဗ္ဗာနပတ္တရဟန်း”ဟု ခေါ်ဆိုသင့်ပုံကို အညတရရဟန်း၏ မေးလျှောက် ချက်အရ ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၂၊၁၃၃။ သံ၊မြန်၊၂၊၁၂၄။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၀၅။ သံ၊ဋီ၊၂၊၂၅၉။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-ခန္ဓသံယုတ္တ၊ (၁၂) ၂-ဓမ္မကထိကဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် အညတရရဟန်း၏ မေးလျှောက်ထားချက်အရ ခန္ဓာတစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ၌ နိဗ္ဗိဒါ, ဝိရာဂ, နိရောဓဖြစ်ရန် ဓမ္မကို ဟောသောရဟန်းကို “ဓမ္မကထိကရဟန်း” “ဓမ္မာနု ဓမ္မပဋိပန္နရဟန်း” “ဒိဋ္ဌဓမ္မနိဗ္ဗာနပတ္တရဟန်း”ဟု ခေါ်ဆိုသင့်ပုံကို ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၂၊၁၃၃။ သံ၊မြန်၊၂၊၁၂၄။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၀၅။ သံ၊ဋီ၊၂၊၂၅၉။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-ခန္ဓသံယုတ္တ၊ ၁၂-ဓမ္မကထိကဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
အညတရ ရဟန်း၏ မေးလျှောက်ချက်အရ အထက်ပါသုတ်အတိုင်း ခန္ဓာ တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ၌ ဓမ္မကထိကရဟန်း၊ ဓမ္မာနုဓမ္မပဋိပန္နရဟန်း၊ ဒိဋ္ဌဓမ္မနိဗ္ဗာနပတ္တ ရဟန်းတို့ကို ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၁၊၄၅၅။ အံ၊မြန်၊၁၊၄၆၇-၈။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၃၈။ အံ၊ဋီ၊၂၊၃၃၆။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ တတိယပဏ္ဏာသက၊ (၁၄)၄-ပုဂ္ဂလဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
ဓမ္မကထိကပုဂ္ဂိုလ်လေးမျိုး၊ ဒေသနာ(၄)မျိုး၊ ဓမ္မပဋိဂ္ဂါဟက ပုဂ္ဂိုလ်(၄)မျိုးတို့ကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၃၅၃။ သံ၊မြန်၊၂၊၃၄၈။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-သဠာယတနသံယုတ္တ၊ (၁၅)၅-နဝပုရာဏဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
အဇ္ဈတ္တိကာယတန တစ်ပါးစီ, တစ်ပါးစီ၏ နိဗ္ဗိဒါ၊ ဝိရာဂ၊ နိရောဓအကျိုးငှာ ဓမ္မကိုဟောပြောသောရဟန်းကို “ဓမ္မကထိကရဟန်း၊ ယင်းတို့၏ နိဗ္ဗိဒ၊ ဝိရာဂ၊ နိရောဓ အကျိုးငှာ ကျင့်သုံးသောရဟန်းကို “ဓမ္မာနုဓမ္မပဋိပန္နရဟန်း၊ ယင်းတို့၏ နိဗ္ဗိဒ၊ ဝိရာဂ၊ နိရောဓမှ အနုပါဒါဝိမုတ္တရဟန်းကို “ဒိဋ္ဌဓမ္မနိဗ္ဗာနပတ္တရဟန်း ဟုခေါ် ဆိုသင့်ပုံကို အညတရရဟန်း၏ မေးလျှောက်ချက်အရ ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၃၊၃၆၈-၃၅၁။ သံ၊မြန်၊၃၊၃၇၃-၇။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၂၇-၉။ သံ၊ဋီ၊၂၊၅၄၀-၁။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၂-သစ္စသံယုတ္တ၊ ၂-ဓမ္မစက္ကပ္ပဝတ္တနဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
(ဤဓမ္မစက္ကပ္ပဝတ္တနသုတ်တော်သည် ဝိ၊၃၊၁၄-၁၇။၌ ပဉ္စဝဂ္ဂိယ ကထာ ဟုလည်းကောင်း၊ ပဋိသံ၊၃၂၉-၃၃၂။၌ ဓမ္မစက္ကပ္ပဝတ္တနဝါရဟုလည်းကောင်း ပါရှိလေသည်။ ဤသုတ်တော်၌ ရှောင်ကြဉ်ရမည့် တရားနှစ်မျိုးနှင့် အပြစ်များ၊ ဆောင်ရ (ကျင့်သုံး)ရမည့်တရား(၈)ပါးနှင့် အကျိုးကျေးဇူးများ၊ သိရမည့် တရား(၄)မျိုးနှင့် သိပုံ(၁၂)ပါး၊ အဘိသမ္ဗုဒ္ဓဟု ဝန်မခံသေးပုံ နှင့်ဝန်ခံပြီးပုံ၊ ပဉ္စဝဂ္ဂီရဟန်းတော်များ ဤသုတ်တော်ကိုလက်ခံကြပုံ၊ အရှင်ကောဏ္ဍည သောတာပန်ဖြစ်ပုံ၊ နတ်ဗြဟ္မာတို့ ကောင်းချီးပေးကြွေးကြော်ကြပုံ၊ ဘုရားရှင်၏ ဥဒါန်းကျူးရင့်ပုံတို့ကို ဟောပြထားပါသည်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ မှတ်သားဖွယ် ဖွင့်ဆိုချက်များ ရှိပါသည်။
-ပဋိသံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၁၄-၉။ ပဋိသံ၊ ဂဏ္ဍိ။ ၃၃၄-၃၄၀။ တို့၌လည်း ဖွင့်ဆိုချက်များ ရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သုတ္တနိ၊၃၂၁-၂။ သုတ္တနိ၊မြန်၊၃၀၃-၄။ သုတ္တနိ၊ဋ္ဌ၊၂၊၄၂-၈။
-ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ သုတ္တနိပါတ။ ၂-စူဠဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
ကောသလဘုရင်၏ လျှောက်ထားချက်အရ ကပိလငါးကြီးကို အကြောင်းပြု၍ အရဟတ္တဖိုလ်ကို အထွတ်တပ်၍ ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။ ဤသုတ်၌ အမြတ်ဆုံးဥစ္စာဖြစ်သော အကျင့်မြတ်(၂)ပါး၊ သားသမင်နှင့် တူသောရဟန်း၊ ဘုရားရှင်၏တရားတော်ကို မသိနိုင်သောရဟန်း၊ ငရဲရောက်ကြောင်း အကုသိုလ်ခရီးလမ်းကို မသိသောရဟန်း၊ တမလွန်ဘဝ၌ ဆင်းရဲရောက်မည့်ရဟန်း၊ ဆေးကြော၍ မစင်နိုင်သည့် အကုသိုလ်အညစ်အကြေး လိမ်းကျံနေသောရဟန်း၊ သာသနာတော်မှ ထုတ်ပယ်ရမည့်ရဟန်း၊ ဆင်းရဲ၏အဆုံးသို့ ရောက်အောင်ပြုကျင့်ရန် ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင်ဟောတော်မူပါသည်။ ဒေသနာတော်၏အဆုံး၌ ကပိလ(ရွှေ) ငါးကြီးဖမ်းဆီး ယူဆောင်လာသော တံငါသည်ငါးရာတို့ ဘုရားရှင်အထံတော်၌ ရဟန်းပြုကြပြီး အရဟတ္တဖိုလ်သို့ ရောက်ရှိကြပြီး ဘုရားရှင်နှင့်အတူ အာနေဉ္ဇဝိဟာရသမာပတ်ကို သုံးဆောင်ကြသူများဖြစ်ကြပုံ။ ဥဒါနပါဠိတော်၌ ယသောဇသုတ် အမည်ရှိပုံကို ပြဆိုသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ ကပိလငါးကြီး၏ အတိတ်ဝတ္ထုနှင့် ပစ္စုပ္ပန်ဝတ္ထု တံငါသည် ငါးရာ၏ အတိတ်ဝတ္ထုနှင့် ပစ္စုပ္ပန်ဝတ္ထုများ ပါရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-မ၊၂၊၃၂၀-၆။ မ၊မြန်၊၂၊၃၂၄-၃၃၀။ မ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၄၀-၅။ မ၊ဋီ၊၃၊၁၆၂-၃။
-မဇ္ဈိမနိကာယ၊ မဇ္ဈိမပဏ္ဏာသ၊ ၄-ရာဇဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
ကောသလမင်းကြီး ကြီးကျယ်သောမင်းခမ်းမင်းနားဖြင့် အပင်ပမ်းဖြေ ရှုမျှော် ခင်းများရှုစားရန် မြို့ပဥယျာဉ်သို့ထွက်ပုံ၊ ဥယျာဉ်တော်၌ သာယာဖွယ်များကို ရှုစား နေစဉ် ဘုရားရှင်ကိုသတိရသဖြင့် ဘုရားရှင် သီတင်းသုံးတော်မူရာ ထိုနေရာမှ သုံးယူဇနာကွာဝေးသော သကျနိုင်ငံ မေဒါဠုပနိဂုံးသို့ သွားရောက်၍ ဘုရားရှင်အား ဖူးမြော်ပြီး အရိုအသေပြုပုံ၊ အလွန်အကဲ အရိုအသေပြုမှုနှင့် ဆက်စပ်၍ ဘုရားရှင်က မေးတော်မူသဖြင့်
(၁) ဤဘုရားရှင်သာသနာတော်မှ အခြားသာသနာတော်၌ ဤကဲ့သို့ ပြည့်စုံစင်ကြယ်သော ဗြဟ္မစရိယမရှိဟု ရှုမြင်ပုံ၊
(၂) ဤဘုရားရှင်သာသနာတော်မှ ပြင်ပ၌ ဤကဲ့သို့ ညီညွတ်သော ပရိတ်သတ်မရှိပုံ
(၃) မြတ်စွာဘုရားသာသနာတော်၌ အရှင်ကောင်းတို့သည် အလွန်ဝမ်းမြောက်ဝမ်းသာ တက်ကြွစွာ မွေ့လျော်ပျော်ပိုက်သောသဘောရှိကြပြီး ပြည့်ဖြိုးသောဣန္ဒြေဖြင့် ကြောင့်ကြမဲ့ မာန်မာနအမွေးကိုချထားကြပြီး သူတစ်ပါးတို့ပေးလှူသဖြင့် အသက် မွေးကြ၍ သားသမင်တို့ကဲ့သို့သော စိတ်ဖြင့် နေနိုင်ကြပုံ၊
(၄) ဤသာသနာတော်မှပြင်ပ၌ မတွေ့ရသော တုတ်၊ လက်နက်မပါဘဲ ယဉ်ကျေးအောင် ဆုံးမထားသည့် ပရိတ်သတ်ကို ရှုမြင်ရပုံ၊
(၅) ဘုရားရှင်၏ ဓမ္မကထာကို နာယူကြရသဖြင့် ဘုရားရှင်အား ဝါဒတင်ရန် အယူဝါဒကို ပြင်ဆင်ပြီးလာကြသော မင်း, သမဏ, ဗြာဟ္မဏ, ဂဟပတိ ပညာရှိတို့ ဝါဒမတင် နိုင်ကြတော့ပဲ ဘုရားရှင်၏ တပည့်အဖြစ် ခံယူသွားကြပုံ၊
(၆) ရဟန်းပြုပြီး ရဟန္တာဖြစ်သွားကြပုံ၊
(၇) ဣသိဒတ္တ၊ ပုရာဏတို့ ကျေးဇူးအလွန်များသော မိမိထက် ဘုရားရှင်ကိုသာ ပိုမိုအလေးပြုကြပုံ အစရှိသဖြင့် ဘုရားရှင်သာသနာတော်နှင့် အခြားသာသနာ အစရှိ သည်တို့ကို အကျယ်တဝင့် နှိုင်းယှဉ်လျှောက်ထားပြီး သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ၊ သွက္ခာတော ဘဂဝတာဓမ္မာ၊ သုပ္ပဋိပန္နော ဘဂဝတော သာဝကသံဃော ဟူသော ဤဓမ္မနွယဖြစ်နေပါ၏။ အမျိုးဇာတ်၊ သက်တူရွယ်တူဖြစ်သော တပည့်တော်သည် ဤအကြောင်းကြောင့် အလွန်အရိုအသေပြုပါ၏ဟု လျှောက်ထားပြီး ပြန်လည်ထွက်ခွါ သွားပုံ၊ ဘုရားရှင်က ရဟန်းတို့အား ကောသလဘုရင်လျှောက်ထားသွားသည့် ဤဓမ္မ စေတိယသင်ယူထားကြရန်၊ ဆောင်ထားကြရန် အတ္ထသံဟိတ၊ အာဒိဗြဟ္မစရိယက ဖြစ်သွားပုံကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ ဗန္ဓုလစစ်သူကြီးနှင့် သား(၃၂)ယောက်တို့ အကြောင်းမဲ့ ကွပ်မျက်ခံကြရပုံ၊ ဤကိစ္စကြောင့် နောင်တရပြီး ကောသလဘုရင် နေမထိဖြစ်ပုံ၊ ဗန္ဓုလစစ်သူကြီးကတော် မလ္လိကာ၏ ခံနိုင်ရည်ရှိပုံ၊ ဒီဃကာရာယနစစ်သူကြီးဖြစ်ပုံ၊ ကကုဓဘဏ္ဍာငါးမျိုး၊ အဆောင်အယောင်များဖြင့် ရှင်ဘုရင်များ ဘုရားရှင်ထံတော်သို့ မဝင်ကြပုံ၊ ဒီဃကာရာယန အထင်လွဲသွားပုံ၊ ဝိဋဋူဘကို မင်းမြှောက်ပြီး သာဝတ္ထိသို့ ပြန်သွားပုံ၊ ကောသလဘုရင် နတ်ရွာစံပုံ အစရှိတို့ကို ဖွင့်ဆိုထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၂၊၄၈၃-၆။ အံ၊မြန်၊၂၊၆၀၄-၇။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၈၄။ အံ၊ဋီ၊၃၊၁၉၁-၂။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ သတ္တကနိပါတ၊ ၇-မဟာဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
ဓမ္မညူ, အတ္ထညူ, အတ္တညူ, မတ္တညူ ကာလညူ, ပရိသညူ, ပုဂ္ဂလ ပရောပရညူဟူသော ပုဂ္ဂိုလ်(၅)မျိုးကို အကျယ်ဝေဖန်၍ ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ မှတ်သားဖွယ် ဖွင့်ဆိုချက်များ ရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-မ၊၁၊၁၅-၉။ မ၊မြန်၊၁၊၁၆-၂၁။ မ၊ဋ္ဌ၊၁၊၉၁-၁၁၃။ မ၊ဋီ၊၁၊၁၈၀-၂၀၅။
-မဇ္ဈိမနိကာယ၊ မူလပဏ္ဏာသ၊ ၁-မူလပရိယာယဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်ဝယ် သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် လာဘဂရုကရဟန်းတို့ကို အကြောင်းပြု၍ အာမိသဒါယာဒ မဖြစ်ကြရန် ဓမ္မဒါယာဒသာဖြစ်ကြရန်၊ အာမိသဒါယာဒရဟန်းတို့ကို အကြောင်းပြု၍ ဘုရားရှင်နှင့် ရဟန်းတို့ ကဲ့ရဲ့ဖွယ်ဖြစ်နိုင်ပုံ၊ ဓမ္မဒါယာဒရဟန်းတို့ကို အကြောင်းပြု၍ ဘုရားရှင်နှင့်ရဟန်းတို့ ချီးမွမ်းခံကြရပုံ၊ အာမိသဂရုကရဟန်းနှင့် ဓမ္မဂရုကရဟန်းတို့ ခြားနားကြပုံ၊ ဓမ္မဂရုကရဟန်းကိုသာ ချီးမွမ်းထိုက်ပုံကို ရဟန်းတို့အား မိန့်ကြားတော် မူပါသည်။
အရှင်သာရိပုတ္တရာက ဆက်လက်၍ ထေရ, နဝ, မဇ္ဈိမရဟန်းများ၏ ကဲ့ရဲ့ဖွယ်သုံးမျိုး၊ ချီးမွမ်းဖွယ်သုံးမျိုး၊ မဇ္ဈိမပဋိပဒါ၏ အကျိုး(၆)မျိုး၊ မဇ္ဈိမပဋိပဒါကို ကျင့်သုံးခြင်းကြောင့် လောဘအစရှိသော တရား(၁၆)ပါးကို ပယ်စွန့်နိုင်ပုံကို ဟောကြားတော်မူပါသည်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ အထူးမှတ်သားဖွယ် ဖွင့်ဆိုချက်များ ရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၃၊၃၅၆။ သံ၊မြန်၊၃၊၃၆၁-၂။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၂၁-၂။ သံ၊ဋီ၊၂၊၅၃၇။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၁-သောတာပတ္တိသံယုတ္တ၊ ၆-သပ္ပညဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် ကာသိနိုင်ငံ ဗာရာဏသီမြို့တော်အနီး ဣသိပတနမိဂဒါဝုန်တော ဝယ် သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် ဥပါသကာအခြံအရံငါးရာနှင့်အတူ ဓမ္မဒိန္နဥပါသကာ ရောက်ရှိလာပြီး မိမိတို့အား ဒီဃရတ္တဟိတသုခဖြစ်စေရန် ဩဝါဒ၊ အနုသာသနီပေးတော်မူရန် လျှောက်ထားသဖြင့် ဩဝါဒအနုသာသနီ ချီးမြှင့်တော်မူသောအခါ ထိုဩဝါဒ အနုသာသနီကို မိမိတို့လူသားများ မကျင့်နိုင်ကြသဖြင့် ငါးပါးသီလ၌ တည်သည့်လူသားတို့အား ဥတ္တရိဓမ္မကို ဟောတော်မူရန် လျှောက်ထားသဖြင့် သောတာပတ္တိယင်္ဂတရားလေးပါးကို ဟောတော်မူပါသည်။ မိမိတို့၌ ယင်းတရားများ တည်ရှိနေပုံကို လျှောက်ထားသည့်အခါ သင်တို့ သောတာပတ္တိဖိုလ်ကို ကောင်းစွာ ရအပ်ပေ၏ဟု ဘုရားရှင် မိန့်တော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ ဥပါသကာငါးရာစီ အခြံအရံရှိသော ဥပါသကာ (၇)ဦးနှင့် ဘုရားရှင် မိန့်ကြားတော်မူအပ်သော ကျင့်သုံးရမည့် သုတ်တော်များ သရုပ်ကို ဖွင့်ပြပြီး မနိုင်သောဝန်ကို တောင်းပန်ကြခြင်းကြောင့် ဘုရားရှင်က ကြီးလေးသော ဝန်ကို မိန့်ကြားတော်မူပုံ အစရှိသည်တို့ကို ဖွင့်ပြထားပါသည်။
ဋီကာ၌လည်း ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၁၊၃၃၇-၈။ အံ၊မြန်၊၁၊၃၅၃-၄။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၈၈။ အံ၊ဋီ၊၂၊၂၇၇။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၃-ဥရုဝေဠဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
အနဘိ, အဗျာပါဒ, သမ္မာသတိ, သမ္မာသမာဓိ-ဟူသော အဂ္ဂည, ရတ္တည, ဝံသည, ပေါရာဏ, အသံကိဏ္ဏ, အသံကိဏ္ဏပုဗ္ဗ, ဝိညူသမဏဗြဟ္မဏ အပ္ပဋိကုဋ္ဌ ဓမ္မပဒလေးပါးတို့ကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ မှတ်သားဖွယ် ဖွင့်ဆိုချက်များ ရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၂၊၁၃၂-၃။ အံ၊မြန်၊၂၊၁၆၄-၆။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၄၇။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ပဉ္စကနိပါတ၊ တတိယပဏ္ဏာသက၊ (၁၄)၄-ရာဇဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
ဓမ္မိက, ဓမ္မရာဇာဖြစ်သော စကြာမင်းသည် ဓမ္မကိုအမှီပြု၍ ဓမ္မကို ပူဇာ သက္ကာရ, လေးမြတ်, ပူဇော်ခြင်းအစရှိသည်ကိုပြုလျှက် နောက်လိုက် နောက်ပါ ပရိသတ်အပေါင်း၌ ဓမ္မိကရက္ခာဝရဏဂုတို့ကို စီရင်လျှက် တစ်စုံတစ်ယောက်သော ဆန့်ကျင်ဘက်ရန်သူသည် လက်ဖြင့်မလည်နိုင်သော စကြာရတနာကို လည်စေ သကဲ့သို့ ဘုရားရှင်သည်လည်း ဘိက္ခု, ဘိက္ခုနီ, ဥပါသက, ဥပါသိကာ ပရိတ်သတ် လေးမျိုးမှီဝဲအပ်သော ကာယ, ဝစီ, မန အာဇီဝ, ဂါမနိဂမ မမှီဝဲအပ်သော ကာယ, ဝစီ, မန, အာဇီဝ, ဂါမနိဂမ ဓမ္မိကရက္ခာဝရဏဂုတ္တိကို စီရင်တော်မူလျှက် ဤလောက၌ တစ်စုံတစ်ယောက်သော သမဏ, ဗြဟ္မဏ, ဒေဝ, မာရ, ဗြဟ္မာသည် မလည်စေနိုင်သော ဓမ္မစက္ကကို လည်စေနိုင်၏ အစရှိသည်ဖြင့် ရဟန်းတို့အား အကျယ်အားဖြင့် ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၄၄၈။ သံ၊မြန်၊၂၊၄၄၄။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၄-ဇမ္ဗုခါဒကသံယုတ္တ၊ တတိယသုတ်။
အရှင်သာရိပုတ္တရာထေရ် မဂဓနိုင်ငံ နာလကရွာ၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ဇမ္ဗုခါဒကပရိဗိုဇ်၏ မေးလျှောက်ချက်အရ
-ရာဂ၊ ဒေါသ၊ မောဟ ပယ်ခြင်းငှာ ဓမ္မကို ဟောပြောသူသည် “ဓမ္မဝါဒီ”၊
-ရာဂ၊ ဒေါသ၊ မောဟ ပယ်ရန် ကျင့်သုံးနေသူသည် “သုပ္ပဋိပန္န”၊
-ရာဂ၊ ဒေါသ၊ မောဟ ကိုအကြွင်းမဲ့ပယ်ပြီးသူသည် “သုဂတ”၊
-ရာဂ၊ ဒေါသ၊ မောဟ ပယ်ရန်အကျင့်သည် “အဋ္ဌင်္ဂိကအရိယမဂ်” ဖြစ်ကြောင်း ဖြေကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၂၊၇၆။ အံ၊မြန်၊၂၊၉၃၊ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၂-၃။ အံ၊ဋီ၊၃၊၂၈-၉။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ပဉ္စကနိပါတ၊ ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ ၃-ယောဓာဇီဝဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
အညတရ ရဟန်း၏ မေးလျှောက်ချက်အရ ပရိယတ္တိဗဟုလပုဂ္ဂိုလ်၊ ပညတ္တိဗဟုလပုဂ္ဂိုလ်၊ သဇ္ဈာယဗဟုလပုဂ္ဂိုလ်၊ ဝိတက္ကဗဟုလပုဂ္ဂိုလ်၊ ဓမ္မဝိဟာရီပုဂ္ဂိုလ်တို့ကို မိန့်ကြားတော်မူပြီး “ဓမ္မဝိဟာရီပုဂ္ဂိုလ်”ဖြစ်ရန် ကျင့်သုံးဖို့ ဘုရားရှင် ဟောတော်မူ သည်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ မှတ်သားဖွယ်ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
-အံ၊၂၊၇၇-၈။ အံ၊မြန်၊၂၊၉၅-၆။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ပဉ္စကနိပါတ၊ ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ ၃-ယောဓာဇီဝဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
အညတရ ရဟန်း၏ မေးလျှောက်ချက်အရ အထက်သုတ်ပါ ပုဂ္ဂိုလ် (၅)မျိုးကိုပင် တဆင့်တိုး၍ ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၂၊၂၁၆။ အံ၊မြန်၊၂၊၂၇၂။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ပဉ္စကနိပါတ၊ ပဉ္စမပဏ္ဏာသက၊ (၂၁)၁-ကိမိလဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
တရားနာခြင်းကြောင့် ရရှိခံစားနိုင်သော အကျိုးငါးပါးကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-ဣတိဝုတ်၊၂၅၀။ ဣတိဝုတ်၊မြန်၊၂၃၅။ ဣတိဝုတ်၊ဋ္ဌ၊၂၅၆-၇။ “ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ ဣတိဝုတ္တက၊ တိကနိပါတ၊ စတုတ္ထဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
ဓမ္မာနုဓမ္မပဋိပန္နကရဟန်း၏ ဓမ္မာနုဓမ္မပုဂ္ဂိုလ်အဖြစ် လျော်လျောက် ပတ်သော ဖြေဆိုချက်များကို ဓမ္မာရာမောအစရှိသော ဂါထာတို့ကို ထောက်ထား၍ ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူပုံကို ခုဇ္ဇုတ္တရာက သာမာဝတီအမှူးရှိသော မိဖုရားတို့အား ဟောကြားည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ မှတ်သားဖွယ် ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၂၊၃၉၁။ အံ၊မြန်၊၂၊၄၉၆။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဆက္ကနိပါတ၊ ၁၂-သာမညဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
ကမ္မာရာမ, ဘဿာရာမ, နိဒ္ဒါရာမ, သင်္ဂဏိကာရာမ, ဣန္ဒြိယေသု အဂုတ္တဒွါရတာ, ဘောဇနေ အမတ္တညုတာဟူသော တရား (၆)ပါးတို့ကို မပယ်မစွန့်ပဲ အဇ္ဈတ္တ, ဗဟိဒ္ဓ, အဇ္ဈတ္တဗဟိဒ္ဓ ဖြစ်သော ကာယတို့၌ ကာယာနုပဿီ, ဝေဒနာတို့၌ ဝေဒနာနုပဿီ၊ စိတ်၌ စိတ္တာနုပဿီ၊ ဓမ္မတို့၌ ဓမ္မာနုပဿီဖြစ်၍ နေခြင်းငှါ မဖြစ်ထိုက်၊ ယင်းတရား(၆)ပါးတို့ကို ပယ်စွန့်၍ရှုနေလျှင် ဖြစ်နိုင်၏ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၂၊၃၂၁-၈။ အံ၊မြန်၊၂၊၄၁၀-၇။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၂၀-၂။ အံ၊ဋီ၊၃၊၁၁၈-၉။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဆက္ကနိပါတ၊ ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၅-ဓမ္မိကဝဂ္ဂ၊ ဒွါဒသမသုတ်။
ဇာတိဘူမိအရပ်၌ အာဂန္တုကရဟန်းတို့ကို ဆဲရေးခြင်း အစရှိသော အကြောင်းကြောင့် ဥပါသကာတို့ နှင်ထုတ်လိုက်သော ကျောင်းတိုက်(၇) တိုက်တို့၏ ကျောင်းထိုင်ပုဂ္ဂိုလ် အရှင်ဓမ္မိကအား တီရဒဿိကသကုဏ ဥပမာအားဖြင့် မိန့်တော်မူပြီး ကောရဗျမင်း၏ သုပ္ပတိဋ္ဌ နိဂြောဓရာဇာအကြောင်း၊ ဆသတ္တာရတို့အား ပြစ်မှားဆဲရေးသူတို့ ခံစားရသော အပြစ်ထက် သောတာပန်ပုဂ္ဂိုလ်အား ပြစ်မှား ဆဲရေးသူတို့ ခံစားရသော အပြစ်ကကြီးမားပုံ၊ သဗြဟ္မစာရီပုဂ္ဂိုလ်တို့၌ စိတ်မပြစ်မှားပဲ ကျင့်ရန် ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ မှတ်သားဖွယ် ဖွင့်ဆိုချက်များ ရှိပါသည်။
-သုတ္တနိ၊၃၃၅-၉။ သုတ္တနိ၊မြန်၊၃၁၅-၉။ သုတ္တနိ၊ဋ္ဌ၊၂၊၉၉-၁၀၉။
ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ သုတ္တနိပါတ, ၂-စူဠဝဂ္ဂ၊ စုဒ္ဒသမသုတ်။
အခြံအရံ ဥပါသကာငါးရာနှင့်အတူ ရောက်ရှိလာသော ဓမ္မိက အနာဂါမ် ဥပါသကာက ဂါထာ(၉)ပုဒ်ဖြင့် ဘုရားရှင်၏ ဂုဏ်တော်တို့ကို ချီးကျူး လျှောက်ထားမေးလျှောက်သဖြင့် ဘုရားရှင်က ဂါထာ(၂၀)တို့ဖြင့် “အဂါရိယ, အနဂါရိယပဋိပဒါ”တို့ကို ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ မှတ်သားဖွယ် ဖွင့်ဆိုချက်များစွာ ပါရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၁၊၄၄၂။ သံ၊မြန်၊၁၊၄၃၁။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၇-ရာဟုလသံယုတ္တ၊ ပဌမဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ပထဝီဓာတ်, အာပေါဓာတ်, တေဇောဓာတ်, ဝါယောဓာတ်, အာကာသဓာတ်, ဝိညာဏဓာတ်ဟူသော ဓာတ် (၆)ပါးတို့တွင် တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီကို အနတ္တလက္ခဏသုတ် ဒေသနာတော်နည်းဖြင့် မေးမြန်းတော်မူပြီး သားတော် ရာဟုလာအား ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၂၊၁၉၂။ သံ၊မြန်၊၂၊၁၈၃။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၅-ဥပ္ပါဒသံယုတ္တ၊ နဝမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် အထက်သုတ်ပါ ဓာတ်(၆)ပါးတို့၏ စတင်၍ဖြစ်ခြင်း, တည်တံ့ခြင်း, အသစ်ဖြစ်ပေါ်ခြင်း ထင်ရှားစွာဖြစ်ခြင်းသည် ဆင်းရဲဒုက္ခ၏ စတင်၍ဖြစ်မှု, အနာရောဂါတို့၏ တည်တံ့မှု, ဇရာမရဏ၏ ထင်ရှားစွာ ဖြစ်ပေတည်းဟု လည်းကောင်း၊ ယင်းဓာတ် (၆)ပါးတို့၏ ချုပ်ခြင်း၊ ငြိမ်းပျောက်ခြင်း, ကွယ်ပျောက်ခြင်းသည် ဆင်းရဲ၏ချုပ်မှု ရောဂါတို့၏ငြိမ်းမှု, ဇရာ မရဏ၏ ကွယ်ပျောက်မူပေတည်းဟု လည်းကောင်း ဓာတ်တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီကို ခွဲခြမ်းဝေဖန်၍ အနုလောမ, ပဋိလောမ နည်းအားဖြင့် ရဟန်းတို့အား ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၂၊၁၉၆။ သံ၊မြန်၊၂၊၁၈၆။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၆-ကိလေသသံယုတ္တ။ နဝမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် အထက်သုတ်ပါ ဓာတ်(၆)ပါးတို့၌ ဆန္ဒရာဂဖြစ်ခြင်းသည် စိတ်၏ညစ်နွမ်းမှုဖြစ်ကြောင်း၊ ယင်းဆန္ဒရာဂကို ပယ်နိုင်သောအခါ စိတ်၏ညစ်နွမ်းမှုကို ပယ်ပြီးဖြစ်ပုံ၊ ကာမမှထွက်မြောက်မှု၌ စိတ်ညွတ်ပုံ၊ နေက္ခမ္မဖြင့် ထုံမွမ်းအပ်သော စိတ်သည် အဘိညာ, သစ္ဆိကရဏီယဓမ္မတို့၌ (သိနိုင်, မျက်မှောက်ပြုနိုင်ရန်)ခံ့ပုံ၊ ဓာတ် တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ ခွဲခြမ်းဝေဖန်တော်မူ၍ ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၂၊၃၈၉။ အံ၊မြန်၊၂၊၄၉၂။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဆက္ကနိပါတ၊ ၁၁-တိကဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ကာမဓာတ်ကိုပယ်ရန် နေက္ခမ္မဓာတ်ကို ပွါးများရမည်။ ဗျာပါဒဓာတ်ကို ပယ်ရန် အဗျာပါဒဓာတ်ကို ပွါးများရမည်။ ဝိဟိံသာဓာတ်ကို ပယ်ရန် အဝိဟိံသာဓာတ်ကို ပွားများရမည်ဟု အချင်းချင်း ဆန့်ကျင်ဘက်ဓာတ်များကို ဘုရားရှင်, ရဟန်းတော်တို့အား ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-ဣတိဝုတ်၊၂၂၆။ ဣတိဝုတ်၊မြန်၊၂၁၀။ ဣတိဝုတ်၊ဋ္ဌ၊၁၇၃-၅။
-ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ ဣတိဝုတ္တက၊ ၃-တိကနိပါတ၊ ဒုတိယသုတ်။
ရူပဓာတ်ကို ပိုင်ခြားသိ၍ အရူပဓာတ်တို့၌ မကပ်ငြိပဲ နိရောဓဓာတ်၌ အာရုံပြုကာ အရိယာမဂ်ဖြင့် ကိလေသာမှ လွတ်သောသူတို့သည် သေခြင်းမှ လွတ် မြောက်ပုံ၊ အာသဝေါကင်းပြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် နာမကာယဖြင့် ဥပဓိကင်းသော အမတဓာတ်သို့ ရောက်တော်မူ၍ ဥပဓိတို့ကို စွန့်လွှတ်ရာ နိဗ္ဗာန်ကို မျက်မှောက်ပြုတော်မူပြီး စိုးရိမ်မှု, ကိလေသာ မြူကင်းသော နိဗ္ဗာန်တရားတော်ကို ဟောတော်မူပုံကို ခုဇ္ဇုတ္တရာက သာမာဝတီအမှူးရှိသော မိဖုရားတို့အား ဝံသနိုင်ငံ ကောသမ္ဗီမြို့ ဥတေနမင်းနန်းတော်၌ ဟောကြားသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ မှတ်သားဖွယ် ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၁၊၃၅၈။ သံ၊မြန်၊၁၊၃၄၃။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၂၁။ သံ၊ဋီ၊၂၊၁၂၉။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၃-ဓာတုသံယုတ္တ၊ ၁-နာနတ္တဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ်
(က)စက္ခုဓာတု, ရူပဓာတု, စက္ခုဝိညာဏဓာတု၊
(ခ)သောတဓာတု, သဒ္ဒဓာတု, သောတဝိညာဏဓာတု၊
(ဂ)ဃာနဓာတု, ဂန္ဓဓာတု, ဃာနဝိညာဏဓာတု၊
(ဃ)ဇိဝှါဓာတု, ရသဓာတု, ဇိဝှါဝိညာဏဓာတု၊
(င)ကာယဓာတု, ဖောဋ္ဌဗ္ဗဓာတု, ကာယဝိညာဏဓာတု၊
(စ)မနောဓာတု, ဓမ္မဓာတု, မနောဝိညာဏဓာတုဟု ဓာတုနာနတ္တဖြစ်ပုံကို ရဟန်းတော်တို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ ယင်းဓာတ်(၁၈)ပါးတို့၏ ပရမတ္ထသဘာဝဓမ္မများနှင့် ရှေ့ပိုင်းဓာတ် (၁၆)ပါးတို့သည် ကာမာဝစရဓာတ်များ ဖြစ်ပြီး အဆုံးဓာတ် (၂)ပါးသည် စာတုဘူမိကဓာတ်များဖြစ်ပုံကို ဖွင့်ပြတော်မူထားပါသည်။
ဋီကာ၌ မှတ်သားဖွယ် ဖွင့်ဆိုချက်များ ပါရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-မ၊၃၊၂၈၁-၂၉၀။ မ၊မြန်၊၃၊၂၈၄-၂၉၅။ မ၊ဋ္ဌ၊၄၊၁၉၄-၂၁၇။ မ၊ဋီ၊၃၊၃၉၃-၄၀၄။
-မဇ္ဈိမနိကာယ၊ ဥပရိပဏ္ဏာသ၊ ၄-ဝိဘင်္ဂဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
ဘုရားရှင် မဂဓနိုင်ငံ ရာဇဂြိုဟ်မြို့ ဘဂ္ဂဝ၏ အိုးလုပ်ရာတဲ၌ ပုဂ္ဂိုလ်သတ္တဝါ၌ ရှိသော ဓာတ် (၆)ပါး၊ ဖဿာယတန (၆)ပါး၊ စိတ် ၏ကြံစည်သုံးသပ်ခြင်း (၁၈)ပါး၊ တည်ရာ (၄)ပါး၊ ယင်းတည်ရာ (၄)ပါးတို့၌ ထင်မှတ်ခြင်း အာသဝတို့ မဖြစ်သော ရဟန်းကို =ကိလေသာ ငြိမ်းသောရဟန်း, ဟူ၍ဆိုရပုံ၊ ဝိပဿနာပညာကို မမေ့ရာ၊ ဝစီသစ္စာကို စောင့်ရာ၏။ ကိလေသာစွန့်ခြင်းကို အားထုတ်ရာ၏။ ရဟန်းသည် ကိလေသာငြိမ်းအေးမှုကိုသာလျှင် ကျင့်ရာ၏ ဟူသော ဥဒ္ဒေသခေါင်းစဉ်များကို အကျယ်ဝေဖန်၍ ပုက္ကုသာတိရဟန်းအား ဟောတော်မူသည်သုတ်။
ဤသုတ္တန်၏ အဆုံး၌ ပုက္ကုသာတိရဟန်းသည် အနာဂါမ်အရိယာသာဝက ဖြစ်၍ သင်္ကန်း, သပိတ်, ပရိက္ခရာကို ရှာမှီးရင်း ကွယ်လွန်သွားပုံကို ဟောတော်မူပါသည်။
ဤဓာတ် (၆)ပါးဟူသည် ပထဝီဓာတ်, အာပေါဓာတ်, တေဇောဓာတ်, ဝါယောဓာတ်, အာကာသဓာတ်, ဝိညာဏဓာတ်တို့ ဖြစ်ပါသည်။ ဖဿာယတန (၆)ပါးဟူသည် စက္ခုသမ္ဖဿ (ပ) မနောသမ္ဖဿ တို့ဖြစ်သည်။
စိတ်၏ကြံစည်သုံးသပ်ခြင်း ဥပဝိစာရ (၁၈)ပါးဟူသည် ဒွါရ (၆)ပါးတို့၌ အာရုံ (၆)ပါး ထင်ရာဝယ် သောမနဿုပဝိစာရ (၆)ပါး၊ ဒေါမနဿုပဝိစာရ (၆)ပါး ဥပေက္ခုပဝိစာရ (၆)ပါး တို့ဖြစ်သည်။ ပညာဓိဋ္ဌာန, သစ္စာဓိဋ္ဌာန, စာဂါဓိဋ္ဌာန, ဥပသမာဓိဋ္ဌာနဟူသော တည်ရာ (၄)ပါး တို့ဖြစ်သည်။
ဤသုတ်တော်၌-အဇ္ဈတ္တိက ပထဝီဓာတ် _ ၁၉-ပါး (၂၀)
-အဇ္ဈတ္တိက အာပေါဓာတ် _ ၁၂-ပါး (၁၃)
-အဇ္ဈတ္တိက တေဇောဓာတ် _၄-ပါး (၅)
-အဇ္ဈတ္တိက ဝါယောဓာတ် _ (၆)ပါး (၇)
-အာကာသဓာတ် _(၆)မျိုး (၇)တို့ကို ဟောတော်မူထားပါသည်။
အဋ္ဌကထာ၌ ဘဂ္ဂဝ၏အကြံအစည်၊ ကုလပုတ္တ (၂) မျိုး မဂဓနိုင်ငံ ရာဇဂြိုဟ်မြို့ ဗိမ္ဗိသာရမင်းနှင့် ဂန္ဓာရနိုင်ငံ တက္ကသိုလ်မြို့ ပုက္ကုသာတိဘုရင်တို့ အဒိဋ္ဌသဟာယဖြစ်ပုံမှစ၍ ပုက္ကုသာတိ နှင့် ဘုရားရှင်တို့ တွေ့ကြပုံ၊ သုတ်တော်လာ ပုဒ်တို့၏ မှတ်သားဖွယ် ဖွင့်ဆိုချက် ပုက္ကုသာတိ= ဧဟိဘိက္ခုရဟန်း မဖြစ်ပုံ၊ ကွယ်လွန်ပုံ၊ ဗိမ္ဗိသာရမင်းက သဂြိုဟ်ပုံ၊ အဝိဟာဘုံသို့ ရောက်ပြီး ပရိနိဗ္ဗာန်ပြုကြသော ရဟန်းတော်များ အစရှိသည်တို့ကို ဖွင့်ပြတော်မူထားပါသည်။
ဋီကာ၌လည်း မှတ်သားဖွယ် ဖွင့်ဆိုချက်များ ရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-ဣတိဝုတ်၊၂၄၂-၃။ ဣတိဝုတ်၊မြန်၊၂၂၇-၈။ ဣတိဝုတ်၊ဋ္ဌ၊၂၃၂-၅။
-ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ ဣတိဝုတ္တက၊ တိကနိပါတ၊ နဝမသုတ်။
အတိတ်, အနာဂါတ်, ပစ္စုပ္ပန်ကာလတို့၌ ယုတ်ညံ့သော နှလုံးသွင်းရှိသူ အချင်းချင်း, မြင့်မြတ်သော နှလုံးသွင်းရှိသူ အချင်းချင်း ဓာတ်သဘောတူကြသူ သတ္တဝါများ နှီးနှောကြ ပေါင်းဆုံကြသည်။ ရှောင်သင့်သူ, ပေါင်းသင့်သူတို့ကို ဘုရားရှင် ဟောတော်မူပုံကို အသီးအသီး ကာလအလိုက် ခုဇ္ဇုတ္တရာက သာမာဝတီ အမှူးရှိသော မိဖုရားငါးရာတို့အား ဝံသနိုင်ငံ ကောသမ္ဗီမြို့ ဥတေနမင်း နန်းတော်၌ ဟောပြသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ မှတ်သားဖွယ် ဖွင့်ဆိုချက်များ ရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၃၊၃၅၄။ သံ၊မြန်၊၃၊၃၈၀-၁။ သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၂-သစ္စသံယုတ္တ၊ ပဉ္စမသုတ်။
ငါဘုရားဟောကြားတော်မူအပ်သော အရိယသစ္စာလေးပါးကို ဆောင်ထားကြကုန်လော့ဟု ဘုရားရှင်က မိန့်တော်မူရာ အညတရ ရဟန်းက သစ္စာလေးပါးကို မိမိအစဉ်အတိုင်း ဆောင်ထားပုံကို လျှောက်သည့်အခါ ဘုရားရှင်က သာဓုခေါ်တော်မူပြီး သစ္စာသိအောင် အားထုတ်ကြရမည်ဟု သစ္စာတစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီကို ရဟန်းတော်တို့အား ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၃၊၃၇၅-၆။ သံ၊မြန်၊၃၊၃၈၁-၂။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၂-သစ္စသံယုတ္တ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
ငါဘုရားဟောကြားတော်မူသည့် အရိယသစ္စာတရားတို့ကို ဆောင်ထားကြ ကုန်လောဟု ဘုရားရှင်က မိန့်ကြားတော်မူရာ အညတရ ရဟန်းက အခြားသော ပုဂ္ဂိုလ်များ ပြောဆိုသော သစ္စာတရားကို လက်မခံပဲ ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့် အတိုင်း အရိယသစ္စာတို့ကို ဆောင်ထားပုံကို တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ လျှောက်ထားသည့် အခါ ဘုရားရှင်က ဤအတိုင်းသာ ဆောင်ထားပြီး သစ္စာသိမြင်အောင် အားထုတ် ကြရမည်ဟု အကျယ်တဝင့် ရဟန်းတို့အား ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၁၊၃၉၆။ သံ၊မြန်၊၁၊၃၈၃။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၄-အနမတဂ္ဂသံယုတ္တ၊ နဝမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူသည့်အခါ အဝိဇ္ဇာဖြင့်ပိတ်ဖုံးအပ် တဏှာဖြင့် ဖွဲ့တုတ်ချည်နှောင်အပ်သည် ဖြစ်၍ အနမတဂ္ဂသံသရာ၌ ပြေးသွားလှည်လည် လာခဲ့ကြကုန်သော သင်တို့အား သမီး မတော်ခဲ့ဘူးသူကို မရနိုင်၊ ရှည်မြင့်စွာသော ကာလပတ်လုံး ဆင်းရဲ ပြင်းထန်သောဆင်းရဲ ပျက်စီးခြင်းကို ခံစားခဲ့ရလှလေပြီး သင်္ချိုင်းမြေပုံသည် တိုးပွားခဲ့လှလေပြီ၊ ရဟန်းတို့ ဤအလုံးစုံသော သင်္ခါရတရားတို့၌ ငြီးငွေ့ခြင်းငှါ၊ တပ်မက်မှု ကင်းခြင်းငှါ လွတ်မြောက်ခြင်းငှါ အားထုတ်သင့်လှတော့သည်သာတည်း ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သုတ္တနိ၊၄၃၈-၉။ သုတ္တနိ၊မြန်၊၄၁၅-၆။ သုတ္တနိ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၀၇-၈။
ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ သုတ္တနိပါတ, ၅-ပါရာယနဝဂ္ဂ၊ ၅-ပုစ္ဆာ (သုတ္တ)။ ဘုရားရှင် မဂဓနိုင်ငံ ရာဇဂြိုဟ်မြို့တော်အနီး ပါသာဏကစေတီ၌ သီတင်းသုံးတော်မူလျက် ဗာဝရီဗြာဟ္မဏဆရာကြီး၏တပည့် ဓောတကလုလင်၏ မေး လျှောက်သည့် မေးခွန်းတို့ကို ဖြေကြားတော်မူသည့်သုတ်။
မိမိ၏ရာဂစသည် ငြိမ်းအေးရန် သမ္မပ္ပဓာန် လုံ့လဖြင့် ပြင်းထန်စွာ အားထုတ်ရမည် ရင့်ကျက်သောပညာ, အောက်မေ့မှု သတိရှိရမည်။
သင်သည် မြတ်သော နိဗ္ဗာန်တရားကို သိမြင်လျှင် သံသရာအယဉ် “ဩဃ”ကို လွန်မြောက်နိုင်လိမ့်မည်။
ငြိမ်းအေးမှု နိဗ္ဗာန်တရားကို ကိုယ်တိုင်မြင်သိ၍ သတိရှိလျက် ကျင့်ကြံ အားထုတ်သူသည် တဏှာကို လွန်မြောက်နိုင်လိမ့်မည်။
ကာလသုံးပါး တရားအားလုံးကို အနိစ္စအစရှိသော အခြင်းအရာအားဖြင့် သိလျှင် ကပ်ငြိတွယ်တာမှုတဏှာကို မပြုလေလင့် အစရှိသည်ဖြင့် ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်၊
ဒေသနာတော်အဆုံး၌ ဓောတကလုလင်သည် တပည့်တစ်ထောင်နှင့်အတူ ရဟန္တာဖြစ်၍ ဧဟိဘိက္ခုရဟန်း ဖြစ်ကြသည်။
အဋ္ဌကထာ၌ မှတ်သားဖွယ် ဖွင့်ဆိုချက်များ ရှိပါသည်။
-စူဠနိဒ္ဒေသ၊၈၉-၁၀၁။ စူဠနိ၊ဋ္ဌ၊၂၅-၂၈၊
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၃၊၄၃၁-၃။ အံ၊မြန်၊၃၊၄၂၄-၅။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၃၅။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဒသကနိပါတ၊ တတိယပဏ္ဏာသက၊ (၁၁) သမဏသညာဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
ဒက္ခိဏဇနပုဒ်တို့၌ ကြီးကျယ်ခမ်းနားသော အရိုးဆေးပွဲအကြောင်းကို မိန့်တော်မူပြီး ယင်းအရိုးဆေးပွဲသည် ဟီန ဂါမ္မ ပေါထုဇ္ဇနိက အနရိယ အနတ္တ သံဟိတဖြစ်ပုံ၊ နိဗ္ဗိဒါဉာဏ်၊ ဝိရာဂဉာဏ်၊ နိရောဓ၊ ဥပသမ၊ အဘိညာ၊ သမ္ဗောဓ၊ နိဗ္ဗာနတို့အတွက် မဖြစ်ပုံ။
အရိယဓောဝနသည်သာ ဧကန္တနိဗ္ဗိဒ၊ ဝိရာဂ၊ နိရောဓ၊ ဥပသမ၊ အဘိညာ၊ သမ္ဗောဓ၊ နိဗ္ဗာနတို့အတွက်ဖြစ်ပုံ၊ ဇာတိ ဇရာ မရဏ၊ သောက၊ ပရိဒေဝ၊ ဒုက္ခ၊ ဒေါမနဿ၊ ဥပါယာသတို့မှ လွတ်မြောက်နိုင်ပုံ၊
-မှန်ကန်သောအယူရှိသူအား မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိကို ဆေးကြောပြီးပုံ၊
-မှန်ကန်သောအကြံအစည်ရှိသူအား မိစ္ဆာသင်္ကပ္ပကို ဆေးကြောပြီးပုံ၊
-မှန်ကန်သောစကားရှိသူအား မိစ္ဆာဝါစာကို ဆေးကြောပြီးပုံ၊
-မှန်ကန်စွာပြုလုပ်နေသူအား မိစ္ဆာကမ္မန္တကို ဆေးကြောပြီးပုံ၊
-မှန်ကန်သောအသက်မွေးမှုရှိသူအား မိစ္ဆာအာဇီဝကို ဆေးကြောပြီးပုံ၊
-မှန်ကန်သောအားထုတ်မှုရှိသူအား မိစ္ဆာဝါယာမကို ဆေးကြောပြီးပုံ၊
-မှန်ကန်သော သတိရှိသူအား မိစ္ဆာသတိကို ဆေးကြောပြီးပုံ၊
-မှန်ကန်စွာ သိမြင်တတ်သူအား မှားယွင်းစွာသိမှု မိစ္ဆာဉာဏကို ဆေးကြောပြီးပုံ၊
-မှန်ကန်စွာ လွတ်မြောက်မှုရှိသူအား မိစ္ဆာဝိမုတ္တိကို ဆေးကြောပြီးဖြစ်ပုံ။
ထိုမဂ္ဂင် (၈)ပါးနှင့် သမ္မာဉာဏ, သမ္မာဝိမုတ္တိတို့ကြောင့် ယုတ်မာသော များစွာသော အကုသိုလ်တရားတို့ မဖြစ်နိုင်ပုံ၊ များစွာသော ကုသိုလ်တရားတို့ကို ပွားများမှု ပြည့်စုံခြင်း ရောက်ရှိပုံ ဤအရိယဓောဝန (၁၀)ပါးသည် ဧကန္တနိဗ္ဗိဒါ, ဝိရာဂနိရောဓ, ဥပသမ, အဘိညာ သမ္ဗောဓနိဗ္ဗာဖြစ်ပုံ၊ ဇာတိ ဇရာ မရဏ သောက ပရိဒေဝ ဒုက္ခ ဒေါမနဿ ဥပါယာသတို့မှ လွတ်မြောက်ပုံကို အရိယေဓောဝနတရား တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ အကျယ်အားဖြင့် ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ အရိုးဆေးပွဲအကြောင်း ဖွင့်ပြထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၁-၅။ သံ၊မြန်၊၂၊၁-၅။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၂၉-၂၃၆။ သံ၊ဋီ၊၂၊၂၀၁-၇။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-ခန္ဓသံယုတ္တ၊ ၁-နကုလပိတုဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
ဘုရားရှင် ဘဂ္ဂနိုင်ငံ သုသုမာရဂိရိမြို့အနီး ဘေသကဠာ တောအုပ်ဝယ် သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ဘုရားရှင်က နကုလပိတုသူကြွယ်အား ကိုယ်နာကျင်သော်လည်း စိတ်မနာကျင်အောင် ရှုနည်းဖြင့်လည်းကောင်း, အရှင်သာရိပုတ္တရာထေရ်က (က)ကိုယ်လည်းနာကျင်, စိတ်လည်းနာကျင်သောရှုနည်း (ခ)ကိုယ်နာကျင်သော်လည်း စိတ်နာကျင်မှုကင်းအောင်ရှုနည်းတို့ဖြင့်လည်းကောင်း ဩဝါဒကထာအဖြစ် မိန့်ကြားတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ မှတ်သားဖွယ် ဖွင့်ဆိုချက်များ ပါရှိပါသည်။
-သံ၊၂၊၃၃၃-၄။ သံ၊မြန်၊၂၊၃၂၇-၈။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-သဠာယတနသံယုတ္တ၊ (၁၃) ၃-ဂဟပတိဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
ဘုရားရှင် ဘဂ္ဂနိုင်ငံ သုသုမာရဂိရမြို့အနီး ဘေသကဠ မိဂဒါယတောအုပ်ဝယ် သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် နကုလပိတာ သူကြွယ်၏ မေးမြန်းလျှောက်ထားချက်အရ မျက်မှောက်ဘဝ၌ ကိလေသာမငြိမ်းနိုင်သောရဟန်း, ကိလေသာငြိမ်းအေးနိုင်သော ရဟန်းတို့ကို အဇ္ဈတ္တိကာယတန ၆-ပါး၊ ဗဟိဒ္ဓါယတန ၆-ပါး၊ ဝိညာဏ် ၆-ပါးတို့ဖြင့် ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၂၊၂၆၁-၄။ အံ၊မြန်၊၂၊၃၃၈-၃၄၁။
-အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၉၇။ အံ၊ဋီ၊၃၊၉၇။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဆက္ကနိပါတ၊ ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၂-သာရဏီယဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
ဘုရားရှင် ဘဂ္ဂနိုင်ငံ သုသုမာရဂိရိမြို့အနီး ဘေသကဠာတောအုပ်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ပြင်းထန်စွာ မကျန်းမမာဖျားနာနေသော နကုလပိတာ သူကြွယ်အား နကုလမာတာ ဥပါသိကာက မိမိ၏ဂုဏ်ရည် (၆)မျိုးတို့ကို ပြောဆို၍ သစ္စာပြုရာ ရောဂါပျောက်ကင်းသွားပုံ ဘုရားရှင်က နကုလမာတာ ဥပါသိကာ၏ ဂုဏ်ရည်တို့ကို ချီးကျူး မိန့်ကြားတော်မူပုံကို ပြဆိုသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ မှတ်သားဖွယ် ဖွင့်ဆိုချက်များ ရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၃၊၉၅-၆။ အံ၊မြန်၊၃၊၉၅-၆။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ အဋ္ဌကနိပါတ၊ ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၅-ဥပေါသထဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
ဘုရားရှင် ဘဂ္ဂနိုင်ငံ သုသုမာရဂိရမြို့အနီး ဘေသကဠာတောအုပ်ဝယ် သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် နကုလမာတာအား ကွယ်လွန်ပြီးနောက် မနာပကာယိကာနတ် ဖြစ်နိုင်သော အမျိုးသမီး၏ အရည်အချင်းရှစ်မျိုးကို ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၁၊၃၅၂။ သံ၊မြန်၊၁၊၃၃၇။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၁၉။ သံ၊ဋီ၊၂၊၁၂၇။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၂-အဘိသမယသံယုတ္တ၊ ပဌမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် သတ္တက္ခတ္တုပရမ သောတာပန်ပုဂ္ဂိုလ်သည် မြေကြီးထုပမာ များပြားစွာသော ဆင်းရဲဒုက္ခကုန်သွားပုံ၊ လက်သည်းခွံပေါ်၌ရှိသော မြေသုံ့ပမာ ဆင်းရဲဒုက္ခ အနည်းငယ်သာကျန်ရှိပုံ၊ ဓမ္မာဘိသမယ, ဓမ္မစက္ခုပဋိလာဘ၏အကျိုး များပုံကို ရဟန်းတို့အား ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ မှတ်သားဖွယ် ဖွင့်ဆိုချက်များ ပါရှိပါသည်။
-သံ၊၁၊၄၅၄။ သံ၊မြန်၊၁၊၄၄၃။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၀၆။ သံ၊ဋီ၊၂၊၁၈၇။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၉-ဩပမ္မသံယုတ္တ၊ ဒုတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် လက်သည်းဖျားပေါ်၌ရှိသော မြေမှုံ့ပမာ လူ့ပြည်၌ လူပြန်ဖြစ်သော သတ္တဝါတို့ နည်းပါးလှပုံ၊ မြေကြီးထုပမာ လူ့ပြည်မှ (အပါယ်ဘုံတို့၌)ဖြစ်ကြသော သတ္တဝါတို့ များပြားလှပုံကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ မှတ်သားဖွယ် ဖွင့်ဆိုချက်များ ရှိပါသည်။
-သံ၊၂၊၁၂၀။ သံ၊မြန်၊၂၊၁၁၁-၂။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-ခန္ဓသံယုတ္တ၊ (၁၀) ၅-ပုပ္ဖဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် အညတရ ရဟန်း၏ မေးလျှောက်ချက်အရ လက်သည်းဖျားပေါ်၌ တည်ရှိသော မြေမှုံ့ပမာ နိစ္စ ဓူဝ သဿတ အဝိပရိဏာမဓမ္မ၊ သဿတိသမ ကဲ့သို့ တည်ရှိသော ခန္ဓာ(၅)ပါး အနည်းငယ်မျှပင် မရှိပုံ၊ ဆင်းရဲဒုက္ခကုန်ဆုံးရန် ဗြဟ္မစရိယကို ပြည့်စုံအောင် ကျင့်သုံးမှုထင်ရှားပုံကို ခန္ဓာတစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ ဖြေကြားတော်မူပြီး ယင်းခန္ဓာ (၅)ပါးကို အနတ္တလက္ခဏသုတ် ဒေသနာတော်အတိုင်း ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်၊ အညတရရဟန်း ရဟန္တာ ဖြစ်သွားပါသည်။
-သံ၊၃၊၄၀၀။ သံ၊မြန်၊၃၊၄၀၆။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၂-သစ္စသံယုတ္တ၊ ၆-အဘိသမယဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် သတ္တက္ခတ္တုပရမသောတာပန်ပုဂ္ဂိုလ်သည် မဟာပထဝီ မြေကြီးထုပမာ ဆင်းရဲဒုက္ခများစွာကုန်သွားပုံ လက်သည်းဖျားပေါ်ရှိ မြေနှံ့ပမာ ဆင်းရဲဒုက္ခ အနည်း ငယ်မျှသာ ကျန်တော့ပုံ၊ သစ္စာလေးတန်တရားမှန်ကို သိမြင်ပြီးပုံ၊ သစ္စာလေးတန် တရားမှန်ကို သိမြင်အောင် အားထုတ်ရမည်ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၁၊၃၂၇-၉။ သံ၊မြန်၊၁၊၃၁၄-၆။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၀၆-၁၁၀။ သံ၊ဋီ၊၂၊၁၁၆-၁၁၉။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-နိဒါနသံယုတ္တ၊ ၇-မဟာဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ဘုရားမဖြစ်မီ အလောင်းတော်ဘဝ၌ ဇရာ-မရဏဟူသော ဆင်းရဲခြင်း အကြောင်းကို ကြံစည်ရာက ဇာတိမှ ဝိညာဏအထိ အနုလောမ ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒဓမ္မတို့၏ ကြောင်းကျိုး ဝိညာဏ၏အကြောင်းသည် နာမ်ရုပ်ဖြစ်ပုံ, နာမ်ရုပ်၏အကြောင်းသည် သဠာယတနဖြစ်ပုံမှ ဆင်းရဲအစုဖြစ်ပုံအထိ အနုလောမ ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒဓမ္မတို့၏ ကြောင်းကျိုးဆက်၍ ဖြစ်နေပုံကို လည်းကောင်း ဇာတိချုပ်ခြင်းကြောင့် ဇရာ မရဏချုပ်ပုံမှစ၍ နာမ်ရုပ်ချုပ်ခြင်းကြောင့် ဝိညာဏ်ချုပ်ပုံ အစုံအဆန် ပဋိလောမ ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒဓမ္မတို့ကိုလည်းကောင်း ရှေးကမကြားဖူးသော ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒဓမ္မတို့၌ ဉာဏ် မျက်စိ အသိဉာဏ် ပညာဝိဇ္ဇာ အလင်းရောင်ဖြစ်ပုံ တောအုပ်အတွင်း လမ်းဟောင်း ဖြင့်သွားသောယောက်ျား၏ ရှေးဟောင်း မင်းနေပြည် မြို့တော်ဟောင်းကို တွေ့မြင်ပုံ၊ မြို့တော်အသစ် ပြန်လည်တည်ဆောက်ပုံ ဥပမာကိုလည်းကောင်း အဋ္ဌင်္ဂိက အရိယာ မဂ္ဂင် ရှစ်ပါးသည် ရှေးဘုရားရှင်တို့ ကြွသွားတော်မူခဲ့သော လမ်းဟောင်း လမ်းမှန်ဖြစ်ပုံ၊ ထိုလမ်းကြောင်း အတိုင်းသွားလျှင် ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒဓမ္မတို့နှင့် နိဗ္ဗာန်ကို သိမြင်နိုင်ပုံ၊ အဋ္ဌင်္ဂိကအရိယာ မဂ်တည်းဟူသော အကျင့်မြတ်ကို သိနိုင်ရန် ပရိသတ်လေးပါးတို့အား ဟောကြားတော်မူပုံကို အကျယ်အားဖြင့် ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ဤသုတ်တော်လာဓမ္မတို့နှင့် ဆက်စပ်၍ မှတ်သားဖွယ်များကို ဖွင့်ဆိုထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-မ၊၃၊၃၃၉-၃၄၂။ မ၊မြန်၊၃၊၃၄၄-၇။ မ၊ဋ္ဌ၊၄၊၂၄၉။ မ၊ဋီ၊၃၊၄၃၅-၇။
-မဇ္ဈိမနိကာယ၊ ဥပရိပဏ္ဏာသ၊ ၅-သဠာယတနဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ နဂရဝိန္ဒပုဏ္ဏားရွာ၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် အရိုအသေ အလေးအမြတ်မပြုထိုက် မမြတ်နိုးထိုက် မပူဇော်ထိုက်သော သမဏ, ဗြာဟ္မဏနှင့် အရိုအသေ အလေးအမြတ် မပြုထိုက် မမြတ်နိုးထိုက် မပူဇော်ထိုက်ခြင်း အကြောင်း, အရိုအသေ အလေးအမြတ်ပြုထိုက် မြတ်နိုးထိုက် ပူဇော်ထိုက်သော သမဏဗြာဟ္မဏနှင့် ယင်းသို့ပြုခြင်း၏အကြောင်းနှင့် ရာဂ, ဒေါသ, မောဟ ကင်းပြီးခြင်း, ယင်းသို့ကင်းအောင် ကျင့်သုံးနေသူများဟု သိနိုင်သော အထောက် အထားတို့ကို ဘုရားရှင် က နဂရဝိန္ဒရွာသားသူကြွယ်တို့အား ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ မှတ်သားဖွယ် ဖွင့်ဆိုချက်များ ပါရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၂၊၄၇၈-၄၈၃။ အံ၊ မြန် ၂။ ၅၉၉-၆၀၄။
-အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၈၁-၄။ အံ၊ဋီ၊၃၊၁၈၉-၁၉၁။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ သတ္တကနိပါတ၊ ၇-မဟာဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် မြို့သူမြို့သားများ လုံခြုံ, ပျော်မွေ့ချမ်းသာစေရန် ပြင်ပရန်သူတို့ မနှိပ်စက်, မဖျက်ဆီးနိုင်ရန် ပစ္စန္တ ( နယ်စပ် ) မြို့တော် အခြံအရံ ()မျိုးနှင့် အာဟာရ (၄)မျိုးတို့ကို ပမာထားတော်မူ၍ မာရ်နတ် မနှိပ်စက်နိုင်ရန် အလိုရှိတိုင်းမပြုနိုင်ရန် အရိယာသာဝကသည် သူတော်ကောင်းတရား (၇)ပါးနှင့် အာဘိစေတသိက, ဒိဋ္ဌဓမ္မသုခဝိဟာရဖြစ်သော ရူပါဝစရ ဈာန် (၄)ပါးဟူသော အာဟာရ (၄)ပါးတို့ကို အလိုရှိတိုင်း မဆင်းရဲ မငြိုမငြင် မပင်မပန်းပဲရအောင် အားထုတ်ရမည် အစရှိသည်ဖြင့် ရဟန်းတော်တို့အား ဘုရားရှင် အကျယ်ဝေဖန်၍ ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ မှတ်သားဖွယ် ဖွင့်ဆိုချက်များ ရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၃၊၄၀၈။ သံ၊မြန်၊၃၊၄၁၅။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၃၅။ သံ၊ဋီ၊၂၊၅၄၇-၈။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ။ ၁၂-သစ္စသံယုတ္တ၊ ၉-တတိယ အာမက ဓည ပေယျာလဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
ဘုရားရှင်သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် လက်သည်းဖျားပေါ်၌ တင်ထားသော မြေမှုံ့ပမာ နစ္စဂီတဝါဒိတ ဝိသူကဒဿန ရှောင်ကြဉ်သောပုဂ္ဂိုလ်တို့ နည်းပါးလှပြီး မြေကြီးထုပမာ မရှောင်ကြဉ်သောပုဂ္ဂိုလ်တို့ များပြားလှပုံကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ မှတ်သားဖွယ် ဖွင့်ဆိုချက်များ ရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၁၊၄၀။ သံ၊မြန်၊၁၊၃၉-၄၀။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၉၃-၄။ သံ၊ဋီ၊၁၊၁၃၈-၉။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-ဒေဝတာသံယုတ္တ၊ ၈-ဆေတွာဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် အညတရနတ်သား၏ မေးလျှောက်ချက်အရ ဆွေးမြေ့သော အရာကား သတ္တဝါတို့၏ရုပ်၊ မဆွေးမြေ့သောအရာကား အမည်အနွယ်၊ လမ်းမှားကား စွဲမက်မှု “ရာဂ”၊ တရားတို့၏ဘေးရန်ကား လိုချင်မှု “လောဘ”၊ ညဉ့်နေ့တို့ကို ကုန်စေသော အရာကား အရွယ်၊ မြတ်သောအကျင့်၏ အညစ်အကြေးကား မိန်းမ၊ ရေမဟုတ်သော ဆေးကြောဖွယ်ဝတ္ထုကား ကိလေသာကို ပူပန်စေတတ်သောအကျင့်နှင့် မေထုန်မှ ရှောင်ကြဉ်ခြင်း ဗြဟ္မစရိယ၊ လောက၌ စီးပွားဥစ္စာ မတည်ကြောင်းအပေါက်တို့ကား ပျင်းရိခြင်း, မေ့လျော့ခြင်း, ထကြွလုံ့လမရှိခြင်း, မစောင့်စည်းခြင်း, အအိပ်ကြူးခြင်း, မပျော်မွေ့ခြင်းတို့ဖြစ်ပုံကို ဘုရားရှင် ဖြေကြားတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ဖွင့်ဆိုချက်များ ရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၁၊၂၉၄-၅။ သံ၊မြန်၊၁၊၂၈၂။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၆၅။ သံ၊ဋီ၊၂၊၈၁။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-နိဒါနသံယုတ္တ၊ ၄-ကဠာရခတ္တိယဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ဤကိုယ်သည် သင်တို့၏ ဥစ္စာမဟုတ်သလို၊ အခြားသူတို့၏ ဥစ္စာလည်း မဟုတ်၊ ရှေးကံဟောင်းကြောင့် ဖြစ်လာပုံ အကြောင်းတရားတို့ ပြုစီရင်ပုံ၊ စေတနာကံလျှင် အကြောင်းရင်းရှိပုံ၊ ခံစားမှုဝေဒနာ၏ တည်ရာဖြစ်ပုံနှင့် အကြားအမြင်ရှိသော အရိယာသာဝက၏ ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ်ကိုသာလျှင် ကောင်းစွာသင့်လျော်သော အကြောင်းအားဖြင့် နှလုံးသွင်းပုံ ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ, အနုလောမ, ပဋိလောမဒေသနာတော်ကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ဖွင့်ဆိုချက်များ ရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၂၈။ သံ၊မြန်၊၂၊၂၇။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၁၆။ သံ၊ဋီ၊၂၊၂၄၄-၅။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-ခန္ဓသံယုတ္တ၊ ၄-နတုမှာကဝဂ္ဂ၊ ပထမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် သင်တို့၏ ဥစ္စာမဟုတ်သော ခန္ဓာငါးပါးကို ပယ်စွန့်သည် ရှိသော် စီးပွား ချမ်းသာ အကျိုးငှါဖြစ်ပုံ၊ မြက်ထင်း, သစ်ခက်, သစ်ရွက်တို့ကဲ့သို့ အတ္တ, အတ္တနိယ မဟုတ်ပုံကို ခန္ဓာတစ်ပါးစီ ရဟန်းတို့အား အကျယ်ဝေဖန်၍ ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ဖွင့်ဆိုချက်များ ရှိပါသည်။
-သံ၊၂၊၂၈။ သံ၊မြန်၊၂၊၂၇။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၁၆။ သံ၊ဋီ၊၂၊၂၄၅။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-ခန္ဓသံယုတ္တ၊ ၄-နတုမှာကဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
အထက်သုတ်တော်ကဲ့သို့ ဥပမာမပါဘဲ ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၂၊၃၀၂-၃။ သံ၊မြန်၊၂၊၂၉၅-၆။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၁။ သံ၊ဋီ၊၂၊၃၀၄။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-သဠာယတနသံယုတ္တ၊ (၁၀) ၅-သဠဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
မြက် ထင်း သစ်ခက် သစ်ရွက် ဥပမာဖြင့် အဇ္ဈတ္တိကာယတန (၆)ပါး, ဗဟိဒ္ဓါယတန (၆)ပါး၊ ဝိညာဏ် (၆)ပါး၊ ဖဿ (၆)ပါး၊ ဝေဒနာ (၆)ပါးတို့ကို ပယ်စွန့်သည်ရှိသော် စီးပွားချမ်းသာအလို့ငှါ ဖြစ်ပုံကိုဝတ္ထု အာရုံ, ဝိညာဏ်, ဖဿ, ဝေဒနာတစ်စုံစီ တစ်စုံစီ အကျယ်ဝေဖန်၍ ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၂၊၃၀၄။ သံ၊မြန်၊၂၊၂၉၆-၇။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၁။ သံ၊ဋီ၊၂၊၃၀၄၊
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-သဠာယတနသံယုတ္တ (၁၀) ၅-သဠဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
အထက်သုတ် ဒေသနာတော်အတိုင်း ဥပမာမပါဘဲ ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၂၊၃၄၃-၄။ သံ၊မြန်၊၂၊၃၃၆-၇။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-သဠာယတနသံယုတ္တ၊ (၁၄) ဒေဝဒဟဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
အထက်သုတ် ဒေသနာတော်အတိုင်း အဇ္ဈတ္တိကာယတန (၆)ပါးကို ဥပမာဖြင့် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၂၊၃၄၄၊ သံ၊မြန်၊၂၊၃၃၇။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-သဠာယတနသံယုတ္တ၊ (၁၄) ဒေဝဒဟဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
အထက်သုတ် ဒေသနာတော်နည်းအတိုင်း အဇ္ဈတ္တိကာယတန (၆)ပါးတို့ကို ဥပမာမပါပဲ ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၁၆၉-၁၇၁။ သံ၊မြန်၊၂၊၁၆၀-၂။
-သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၁၁။ သံ၊ဋီ၊၂၊၃၁၁-၂။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၃-ဒိဋ္ဌိသံယုတ္တ၊ သောတာပတ္တိဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ခန္ဓာငါးပါးကိုစွဲ၍ မှားမှားယွင်းယွင်း နှလုံးသွင်းခြင်းကြောင့် မိစ္ဆာအယူ (အဇိတကေသကမ္ဗလဝါဒ၊ ဒီ၊၁၊၅၁-၂) ဖြစ်ပုံကို မိန့်တော်မူပြီး ခန္ဓာငါးပါးကို အနတ္တလက္ခဏသုတ် ဒေသနာတော်အတိုင်း ရဟန်းတို့အား ခန္ဓာတစ်ပါးစီ အကျယ် ဝေဖန်၍ ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၁၊၆။ သံ၊မြန်၊၁၊၆။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၃၁-၂။ သံ၊ဋီ၊၁၊၇၇။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-ဒေဝတာသံယုတ္တ၊ ၂-နန္ဒဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ္တ။
ဘုရားရှင်သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် နတ္ထိပုတ္တသမံ ပေမံအစရှိသော နတ်သား၏ ထင်မြင်ယူဆလျှောက်ချက် (၄)မျိုးကို နတ္ထိ အတ္တသမံ ပေမံ အစရှိသည်ဖြင့် ပြင်ဆင်၍ ဘုရားရှင် မိန့်ကြားတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ နတ်သားအယူအဆ, ဘုရားရှင်၏ ပြင်ဆင် မိန့်ကြားချက်များကို ရှင်းလင်းဖွင့်ဆိုထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၁၁၂-၃။ သံ၊မြန်၊၂၊၁၀။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၉၂-၃။ သံ၊ဋီ၊၂၊၂၄၉။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-ခန္ဓသံယုတ္တ၊ (၁၀) ၅-ပုပ္ဖဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ရေစီးသန်သောတောင်ကျချောင်း၌ မျောပါလာသော ယောက်ျားဥပမာဖြင့် အရိယာပုဂ္ဂိုလ် သူတော်ကောင်းတို့ကို မဖူးမြင် မတွေ့ဖူးသော အရိယဓမ္မ သပ္ပုရိသ ဓမ္မ၌မလိမ္မာ မဆုံးမအပ်သော ဗာလပုထုဇဉ်သည် ရုပ်ကို အတ္တ၊ အတ္တ၌ ရုပ်ရှိ၏ အစရှိသည်ဖြင့် ရှုမြင်ခြင်းကြောင့် အကျိုးမဲ့ပျက်စီးရပုံ၊ ကြွင်းခန္ဓာလေးပါး၌လည်း အယူမှားခြင်းကြောင့် အကျိုးမဲ့ပျက်စီးရပုံကို ခန္ဓာတစ်ပါးစီ ဟောတော်မူပြီး အနတ္တလက္ခဏသုတ် ဒေသနာတော်နည်းဖြင့် အတ္တဒိဋ္ဌိပြုတ်အောင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ဖွင့်ဆိုချက်များ ရှိပါသည်။
-သံ၊၃၊၄၉-၅၀။ သံ၊မြန်၊၃၊၅၂-၃။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-မဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၆-ဗလကရဏီယဝဂ္ဂ၊ ဒွါဒသမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် အရှေ့အရပ်သို့ စီးဆင်းနေသော ဂင်္ဂါမြစ်ကို လူအင်အားဖြင့် အနောက်ဖက်သို့ စီးဆင်းအောင် မပြုလုပ်နိုင်သကဲ့သို့၊ ထို့အတူ အဋ္ဌင်္ဂိကအရိယ မဂ်ကို ပွားများနေသော ကြိမ်ဖန်များစွာ အလေ့အလာပြုနေသော ရဟန်းကို မင်းအစ ရှိသောပုဂ္ဂိုလ်တို့ ပစ္စည်းဥစ္စာတို့ကို ယူဆောင်ကြကုန်၍ သိက္ခာချပြီး လူထွက်၍ စည်းစိမ်ခံစားရန် စည်းရုံးဆွဲဆောင်မှု မပြုနိုင်ပုံ၊ ထိုရဟန်း၏ စိတ်သည် ရှည်မြင့်စွာသော ကာလပတ်လုံး ဝိဝေကနိန္ဒ, ဝိဝေကပေါဏ, ဝိဝေကပဗ္ဘာရဖြစ်နေသောကြောင့် လူမထွက်တော့ အစရှိသည်ဖြင့် အကျယ်အားဖြင့် ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-ဣတိဝုတ်၊၂၇၁-၂။ ဣတိဝုတ်၊မြန်၊၂၅၇-၈။ ဣတိဝုတ်၊ဋ္ဌ၊၃၂၆-၃၃၃။
-ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ ဣတိဝုတ္တက၊ ၄-စတုက္ကနိပါတ၊ ဒသမသုတ်။
မြစ်ထဲ၌ မျောပါလာသော ယောက်ျားအား မြစ်အတွင်းရှိ ဘေးအန္တရာယ် များရှိပုံကို ပြောကြားသော ယောက်ျားဥပမာဖြင့် မြစ်ရေအယဉ်၊ ပိယရူပ သာတရူပ၊ ဟေဋ္ဌာရဟဒ၊ ဦမီဘယ၊ အာဝဋ္ဋ၊ ဂဟရက္ခသ၊ ပဋိသောတ၊ ဟတ္ထေဟိစ ပါဒေဟိစ ဝါယာမ၊ တီရေဌိတ စက္ခုမာပုရိသတို့၏ အဓိပ္ပါယ်များကို ဖွင့်ဆိုလျက် ခုဇ္ဇုတ္တရာက ဝံသနိုင်ငံ ကောသမ္ဗီမြို့ ဥဒေနမင်းနန်းတော်၌ သာမာဝတီအမှူးရှိသော မိဖုရား ငါးရာတို့အား ဟောပြသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ အကျယ်ဖွင့်ဆိုချက်များ ရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၁၊၂၂၆-၇။ သံ၊မြန်၊၁၊၂၁၁-၂။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၃၁၅။ သံ၊ဋီ၊၁၊၃၃၄။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၁-သက္ကသံယုတ်၊ ၁-ပဌမဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
ဘုရားရှင် သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် သိကြားမင်း၏ စိတ်အကြံအစီကိုသိ၍ ချဉ်းကပ်လာသော ဝေပစိတ္တိအသူရိန်အား သိကြားမင်းဖမ်း၍ ကျိန်စာဆိုစေပုံကို ပြဆိုသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ မဟာပါပလေးမျိုးနှင့် ဖွင့်ဆိုချက်များ ရှိပါသည်။ ဋီကာ၌လည်း ဖွင့်ဆိုချက်များ ရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၁၊၆၂။ သံ၊မြန်၊၁၊၆၁။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၂-ဒေဝပုတ္တသံယုတ္တ၊ သတ္တမသုတ်။
ဘုရားရှင် သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် အညတရနတ်သား၏ လျှောက်ထားချက်ကို အချိန်အခါ၊ ညဉ့်တို့သည် (ပုဂ္ဂိုလ်ကို) လွန်ကုန်၏။ (ပဌမ, မဇ္ဈိမ, ပစ္ဆိမ)အရွယ်တို့သည် (ပုဂ္ဂိုလ်ကို)အစဉ်အတိုင်း စွန့်ကုန်၏။ ငြိမ်းချမ်းရာ နိဗ္ဗာန်ကို အလိုရှိသူသည် ထိုကြောက်ဖွယ် ဘေးသုံးမျိုးကို ရှုသည်ဖြစ်၍ လောကာမိသ (တေဘူမကဝဋ်)ကို စွန့်ရာ၏ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၁၊၄၆၈။ သံ၊မြန်၊၁၊၄၅၇။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၁၉။ သံ၊ဋီ၊၂၊၁၉၇။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၀-ဘိက္ခုသံယုတ္တ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
ဘုရားရှင် သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ညီတော်နန္ဒရဟန်း၏ သဒ္ဓါပဗ္ဗဇိတ ကုလပုတ္တနှင့် မလျော်သောကိစ္စကို အကြောင်းပြု၍ ကဲ့ရဲ့တော်မူပြီး “ကဒါဟံ”အစရှိသော ဂါထာကို ဟောတော်မူခြင်းကြောင့် ဘုရားရှင် မနှစ်သက်သောအရာတို့ကို ပယ်စွန့်၍ ဟောတော်မူသည့်အတိုင်း လိုက်နာ ကျင့်သုံးခြင်းကြောင့် မကြာခင် ရဟန္တာဖြစ်ပုံကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ဖွင့်ဆိုချက်များ ရှိပါသည်။
-အံ၊၃၊၁၄-၅။ အံ၊မြန်၊၃၊၁၅-၇။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၉၆-၇။
-အံ၊ဋီ၊၃၊၂၀၆-၇။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ အဋ္ဌကနိပါတ၊ ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၁-မေတ္တာဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
ဘုရားရှင် သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် နန္ဒရဟန်း၏ဗြဟ္မစရိယကို ပရိပုဏ္ဏ, ပရိသုဒ္ဓဖြစ်အောင် ကျင့်သုံးရန် ဣန္ဒြိယဂုတ္တ, ဘောဇနမတ္တညု, ဇာဂရိယာနုယောဂ, သတိသမ္ပဇညနှင့် ပြည့်စုံပုံကို အကျယ်ဝေဖန်၍ ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ဖွင့်ဆိုချက်များ ရှိပါသည်။
-ဥဒါန၊၁၀၁-၄။ ဥဒါန၊မြန်၊၉၃-၅။ ဥဒါန၊ဋ္ဌ၊၁၅၀-၁၆၁။
-ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ ဥဒါန၊ ၃-နန္ဒဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ညီတော်နန္ဒထေရ် အဋ္ဌုပ္ပတ္တိနှင့် ရဟန္တာဖြစ်ပုံ အစရှိသည်တို့ကို အကျယ်ဟောတော် မူသည့်သုတ်။
ပါဠိတော်နှင့် အဋ္ဌကထာ၌ အကြောင်းအရာ ဖွင့်ဆိုချက် အပြည့်အစုံ ပါရှိသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၃၊၁၆၉-၁၇၃။ အံ၊မြန်၊၃၊၁၇၁-၅။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၆၀-၁။ အံ၊ဋီ၊၃၊၂၈၃။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ နဝကနိပါတ၊ ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၁-သမ္ဗောဓိဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
ဘုရားရှင် သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ဥပဋ္ဌာနသာလာ၌ ဓမ္မကထိက အရှင်နန္ဒကထေရ် ညဉ့်သုံးယာမ်ပတ်လုံး ရဟန်းတော်တို့အား တရားဟောသည်ကို ဘုရားရှင် ရပ်တော်မူလျက် တရားနာပုံ, အရှင်နန္ဒကထေရ်အား ချီးမွမ်းတော်မူပုံ ဓမ္မီ ဝါ ကထာ, အရိယတုဏှိဘာဝတို့သည် အနာဂါရိက ကုလပုတ္တတို့နှင့် သင့်လျော်ပုံ ရဟန်းတော်များ ပြည့်စုံရမည်တရား လေးပါးတို့ကို အရှင်နန္ဒကနှင့် ရဟန်းတော်များအား ဘုရားရှင် ဟောမိန့်တော်မူပြီး ပြန်ကြွတော်မူပုံ အရှင်နန္ဒကထေရ်က ရဟန်းတော်များအား ယင်းတရားလေးပါးနှင့် ဓမ္မဿဝနာနိသံသ (၅)မျိုးကို ဟောကြားပုံကို ပြဆိုသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ မှတ်သားဖွယ်ရာများကို ဖွင့်ဆိုထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၃၊၃၄၀-၁။ သံ၊မြန်၊၃၊၃၄၃-၄။ သံယုတ္တနိကာယ။ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၁-သောတာပတ္တိသံယုတ္တ၊ ၃-သရဏာနိဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
ဘုရားရှင် ဝဇ္ဇီနိုင်ငံ ဝေသာလီမြို့တော်အနီး မဟာဝုန်တော ကူဋာဂါရ သာလာကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် လိစ္ဆဝီ မဟာမတ္တနန္ဒကအား သောတာပန်ပုဂ္ဂိုလ်၏ ဂုဏ်ရည်လေးမျိုး နှင့် ဒိဗ္ဗ, မာနုသကဖြစ်သော အာယု ဝဏ္ဏ သုခ ယသ အာဓိပတေယျတို့နှင့် စပ်ယှဉ်ပုံကို အခြားသော သမဏ, ဗြာဟ္မဏတို့အထံမှ ကြားသိ၍မဟုတ်ပဲ ကိုယ်တော်တိုင် ထင်ထင်ရှားရှား သိမြင်၍ ဟောတော်မူပုံကို ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-မ၊၃၊၃၁၄-၃၂၄။ မ၊မြန်၊၃၊၃၁၈-၃၂၉။
-မ၊ဋ္ဌ၊၄၊၂၃၉-၂၄၃။ မ၊ဋီ၊၃၊၄၂၄-၇။
-မဇ္ဈိမနိကာယ၊ ဥပရိပဏ္ဏာသ၊ ၅-သဠာယတနဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ဘိက္ခုနီတို့ကို ဩဝါဒပေးရန်အလှည့်ကျ အရှင်နန္ဒကထေရ်အား ဘုရားရှင်က မဟာပဇာပတိဂေါတမီ အမှူးရှိသော ဘိက္ခုနီငါးရာတို့အား ဩဝါဒပေးရန် မိန့်ကြားတော်မူခြင်းကြောင့် အရှင်နန္ဒကမထေရ်သည် အဇ္ဈတ္တိကာယတန (၆)ပါး၊ ဗဟိဒ္ဓါယတန (၆)ပါး၊ ဝိညာဏဓာတ် (၆)ပါးတို့တွင် တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီကို အနတ္တလက္ခဏသုတ် ဒေသနာတော်နည်းအတိုင်း မိန့်ကြားတော်မူပြီး ပဒီပေါပမာ ရုက္ခာပမာ, ဂါဝူပမာတို့ကို ပြသဟောကြားတော်မူ၍ ဗောဇ္ဈင် (၇)ပါးတို့ဖြင့် အာသဝက္ခယဉာဏ်သို့ဆိုက်အောင် နှစ်ရက်ဆက်တိုက် ဟောတော်မူပါသည်။
ဒုတိယနေ့ ဩဝါဒဒေသနာတော်ပြီးစီးသည့်အခါ သောတာပန်, သကဒါဂါမ် အနာဂါမ်, ရဟန္တာဖြစ်ပုံကို ဟောတော်မူပါသည်။
အဋ္ဌကထာ၌ အရှင်နန္ဒကထေရ်၏အတိတ်ဝတ္တု ပစ္စုပ္ပန်ဝတ္ထုတို့နှင့်တကွ သိသင့်သည်များကို ဖွင့်ပြထားပါသည်။ ဋီကာ၌လည်း မှတ်သားဖွယ် ဖွင့်ဆိုထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၁၊၆။ သံ၊မြန်၊၁၊၆။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၃၀-၁။ သံ၊ဋီ၊၁၊၇၆။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊၁။ဒေဝတာသံယုတ္တ၊ ၂-နန္ဒနဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် “သားသမီးများစွာရှိသူသည် သားသမီးတို့ကြောင့် နွားများစွာရှိ သူသည်လည်း မိမိပိုင်ငြား နွားများကြောင့် နှစ်သက်ရွှင်ပျော်ရ၏ ဥပဓိတို့သည် လူတို့၏ နှစ်သက်ကြောင်း ဖြစ်၏။ ဥပဓိမရှိသူသည် မနှစ်သက်နိုင်” ဟု အညတရနတ်သား၏ နှစ်သက်ရွှင်ပျော်ပုံသုံးမျိုးကို ဘုရားရှင်က “ယင်းနှစ်သက်ကြောင်းဝတ္ထုသုံးမျိုးသည် စိုးရိမ်ပူပန် ကြောင်းဝတ္ထုသုံးမျိုးဖြစ်ပုံ၊ ဥပဓိမရှိသူသည် စိုးရိမ်ပူပန်မူ မဖြစ်တော့ပုံ”ကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ နတ်သား၏အလို နန္ဒနဝတ္ထု ဖြစ်ပုံ ဘုရားရှင် အလိုတော်အားဖြင့် သောစနဝတ္ထုဖြစ်ပုံတို့ကို ရှင်းလင်းဖွင့်ဆိုထားပါသည်။
-သံ၊၁၊၁၀၉။ သံ၊မြန်၊၁၊၁၀၅။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၁၆၀။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၄-မာရသံယုတ္တ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
အထက်သုတ်က အညတရနတ်သားဖြစ်သကဲ့သို့ ဤသုတ်၌ မာရ်နတ်သား ဖြစ်သည်သာ ထူးသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၁၊၅-၆။ သံ၊မြန်၊၁၊၅-၆။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၂၈-၉။ သံ၊ဋီ၊၇၃-၅။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-ဒေဝတာသံယုတ္တ၊ ၂-နန္ဒနဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် တာဝတိံသာနတ်ပြည် နန္ဒဝန်ဥယျာဉ်သို့ ရောက်သစ်စ ပုထုဇဉ် နတ်သား၏ နန္ဒဝန်ဥယျာဉ်ကို ချီးကျူးပြောဆိုပုံဂါထာနှင့် အရိယနတ်သား၏ နတ်စည်းစိမ်နှင့်ပတ်သက်၍ အရိယာပုဂ္ဂိုလ်တို့၏ မိန့်ကြားချက်ဂါထာတို့ကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူပါသည်။
အဋ္ဌကထာ၌ နန္ဒဝန်ဥယျာဉ်အကြောင်း၊ နတ်တို့စုတေပုံ၊ နတ်ဘဝ၌ ဖြစ်လာပုံ အစရှိသည်တို့ကို ဖွင့်ဆိုထားပါသည်။
ဋီကာ၌လည်း ဖွင့်ဆိုချက်များစွာ ပါရှိပါသည်။
-သံ၊၁၊၅၁။ သံ၊မြန်၊၁၊၅၀။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၁၀၂။ သံ၊ဋီ၊၁၊၁၅၁။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ၂-ဒေဝပုတ္တသံယုတ္တ၊ ၂-အနာထပိဏ္ဍိကဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
ဘုရားရှင် မဂဓနိုင်ငံ ရာဇဂြိုဟ်မြို့ ဝေဠုဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် “သီလရှိသူ၊ ပညာရှိသူ၊ ဆင်းရဲဒုက္ခကို လွန်မြောက်၍ နေနိုင်သူ၊ နတ်တို့သည် ပူဇော်အပ်သူ”တို့ကို နန္ဒနနတ်သားက မေးလျှောက်သဖြင့် ဘုရားရှင် ဖြေဆိုတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ သဗ္ဗညုတညာဏ်တော်မြတ်၏ အနာဝဋဖြစ်ပုံနှင့် တကွ သိသင့်သည်များကို ဖွင့်ပြတော်မူထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သုတ္တနိ၊၄၄၁-၂။ သုတ္တနိ၊မြန်၊၄၁၇-၉။ သုတ္တနိ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၁၀-၁။
ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ သုတ္တနိပါတ, ၅-ပါရာယနဝဂ္ဂ၊ ၇-ပုစ္ဆာ။ ဘုရားရှင် မဂဓနိုင်ငံ ရာဇဂြိုဟ်မြို့တော်အနီး ပါသာဏစေတီ၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ဗာဝရီဗြာဟ္မဏ ဆရာကြီး၏တပည့် (၁၆)ယောက်အနက် နန္ဒလုလင် မေးလျှောက်သဖြင့် ဖြေဆိုတော်မူအပ်သော ဂါထာများ။ စူဠနိ၊၁၃-၄၁၁၂-၁၂၄။ စူဠနိ၊ဋ္ဌ၊၃၀-၁။တို့၌ အရှင်သာရိပုတ္တရာမထေရ်သည် သုတ္တနိဒ္ဒေသ၊ ပါရာယနဝဂ်၊ နန္ဒမာဏဝ ပုစ္ဆာဂါထာနှင့် ဘုရားရှင်၏ ဝိဿဇ္ဇနာဂါထာတို့ကို ဖွင့်ဆိုဟောကြားတော်မူပါသည်။
ယင်းဖွင့်ဆိုချက်များကို အရှင်ဥပသေနထေရ်က စူဠနိဒ္ဒေသအဋ္ဌကထာဟု ဆက်လက် ဖွင့်ဆိုထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၂၊၄၄၄-၇။ အံ၊မြန်၊၂၊၅၆၁-၄။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၆၉-၁၇၁။ အံ၊ဋီ၊၃၊၁၇၅-၆။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ သတ္တကနိပါတ၊ ၅-မဟာယညဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
အရှင်သာရိပုတ္တရာ, အရှင်မဟာမောဂ္ဂလ္လာန်နှင့် ရဟန်းတော်များ ဒက္ခိဏဂိရိဇနပုဒ်၌ ဒေသစာရီလှည့်လည်တော်မူစဉ် အရှင်သာရိပုတ္တရာ, အရှင်မဟာမောဂ္ဂလ္လာန် အမှူးရှိသော သံဃာတော်များအား ဆွမ်းဆက်ကပ်ပြီး အရှင်သာရိပုတ္တရာထေရ်၏ မိန့်ကြားတော်မူချက်နှင့် ဆက်စပ်၍ နန္ဒမာတာ ဥတ္တရာဥပါသိကာမ၏ အစ္ဆရိယ အဗ္ဘုတဓမ္မ (၅)မျိုးကို အရှင်သာရိပုတ္တရာ၊ အရှင်မဟာမောဂ္ဂလ္လာန်အမှူးရှိသော သံဃာတော်များအား နန္ဒမာတာ ဥတ္တရာက လျှောက်ထားသည်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ ဘုရားရှင်၏ ဓမ္မဂရုကဖြစ်တော်မူပုံ ဝေဠုကဏ္ဍကီမြို့ အမည်ရပုံ အဂ္ဂသာဝကနှစ်ပါး ဒေသစာရီ ကြွတော်မူပုံ၊ ပါရာယနကထာအကြောင်း အစရှိသည်တို့ကို ဖွင့်ပြတော်မူထားပါသည်။
ဋီကာ၌ ပုဏ္ဏာထေရီအကြောင်း အစရှိသည်တို့ကို ဖွင့်ပြထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၄၂။ သံ၊မြန်၊၂၊၄၁။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၅၀။ သံ၊ဋီ၊၂၊၂၂၂။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-ခန္ဓသံယုတ္တ၊ (၆)၁-ဥပယဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် အနိစ္စသာဖြစ်သော ရုပ်တရားကို အနိစ္စဟုရှုမြင်သော ရဟန်းတော်သည် သမ္မာဒိဋ္ဌိဖြစ်ပုံ၊ မှန်ကန်စွာ သိမြင်လျှင် နိဗ္ဗိန္ဒဖြစ်ပုံ၊ နန္ဒီကုန်ခြင်းကြောင့် ရာဂကုန်ပုံ၊ ရာဂကုန်ခြင်းကြောင့် နန္ဒီကုန်ပုံ၊ နန္ဒီရာဂကုန်ခြင်းကြောင့် ကိလေသာတို့မှ လွတ်မြောက်ပြီးသောစိတ်ကို “သုဝိမုတ္တ” ဟုဆိုအပ်ပုံ ဟောတော်မူပါသည်။
ဤနည်းတူ ကြွင်းခန္ဓာ (၄)ပါးကိုလည်း တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ ရှုမြင်လျှင် “သုဝိမုတ္တ” ဖြစ်သည်ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၂၊၄၂-၃။ သံ၊မြန်၊၂၊၄၁-၂။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-ခန္ဓသံယုတ္တ၊ (၆) ၁-ဥပယဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
ရုပ်ကိုကုသိုလ်တရားတို့ ဖြစ်အောင် နှလုံးသွင်းကြ၊ ရုပ်၏ အနိစ္စဖြစ်ပုံကို မှန်ကန်စွာ သိမြင်အောင် အဖန်ဖန်ရှုကြ၊ ယင်းသို့ မှန်ကန်စွာ သိမြင်အောင် အဖန်ဖန်ရှုသော ရဟန်းသည် ရုပ်တရား၌ နိဗ္ဗိန္ဒဉာဏ်ဖြစ်၏။ နန္ဒီကုန်ခြင်းကြောင့် ရာဂကုန်ပုံ အစရှိသည်ဖြင့် ခန္ဓာတစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီကို အထက်သုတ်တော်အတိုင်း သုဝိမုတ္တ ဖြစ်သည်အထိ ဘုရားရှင်က ရဟန်းတို့အား ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၃၊၁၀။ သံ၊မြန်၊၃၊၁၁။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-မဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-အဝိဇ္ဇာဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် နန္ဒိယပရိဗိုဇ်၏ မေးလျှောက်ချက်အရ မဂ္ဂင်ရှစ်ပါးတရားတို့ကို ပွားများအပ် ကြိမ်ဖန်များစွာ အလေ့အလာပြုအပ်သည်ရှိသော် နိဗ္ဗာန်သို့ရောက်နိုင်ပုံ နိဗ္ဗာန်လျှင် လည်းလျောင်းရာဖြစ်ပုံ၊ နိဗ္ဗာန်လျှင် အပြီးအဆုံးရှိပုံကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်၊ နန္ဒိယပရိဗိုဇ် သရဏဂုံဆောက်တည်ခံယူပုံကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၃၊၃၅၃။ သံ၊မြန်၊၃၊၃၅၇-၈။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ (၁၁)သောတာပတ္တိသံယုတ္တ၊ ၅-သဂါထက ပုညာဘိသန္ဒဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
ဘုရားရှင် သကျနိုင်ငံ ကပိလဝတ္ထုမြို့ နိဂြောဓာရုံကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် နန္ဒိယသာကီဝင်အား သောတာပန် ဂုဏ်ရည်လေးမျိုးကို ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၃၊၅၃၅။ အံ၊မြန်၊၃၊၅၂၃-၅။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၄၅။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဧကာဒသကနိပါတ၊ ၂-အနဿတိဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် နန္ဒိယသာကီဝင်၏ မေးလျှောက်ချက်အရ သဒ္ဓါ, သီလ, အာရဒ္ဓဝီရိယ, ဥပဋ္ဌိတဿတိ, သမာဟိတ , ပညာဟူသော တရားခြောက်ပါးတို့၌ စွဲမြဲစွာတည်၍ တရားငါးပါးတို့၌ မိမိသန္တာန်၌ သတိကို ထင်ရှားစွာ တည်စေရမည်။ ဗုဒ္ဓါနုဿတိ ဓမ္မာနုဿတိ ကလျာဏမိတ္တ စာဂါနုဿတိ ဒေဝတာနုဿတိဟူသော တရား (၁၁)ပါးတို့နှင့် ပြည့်စုံသော အရိယာသာဝကသည် ပါပကအကုသလဓမ္မတို့ကို ပယ်စွန့်ပုံ၊ မစွဲလမ်းတော့ပုံ၊ မှောက်ထားသော အိုးဥပမာ, မြက်ခြောက်တော ဥပမာတို့ဖြင့် ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၃၊၃၄၆-၈။ သံ၊မြန်၊၃၊၃၅၁-၂။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၂၀။ သံ၊ဋီ၊၂၊၅၃၆။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၁-သောတာပတ္တိသံယုတ္တ၊ ၄-ပုညာဘိ သန္ဒဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
ဘုရားရှင် သကျနိုင်ငံ ကပိလဝတ္ထုမြို့ နိဂြောဓာရုံကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် နန္ဒိယသာကီဝင်၏ လျှောက်ထားချက်အရသောတာပတ္တိယင်္ဂ တရားလေးပါးနှင့်ဆက်စပ်၍ အရိယသာဝက၏ ပမာဒဝိဟာရီ၊ အပ္ပမာဒဝိဟာရီ ဖြစ်ပုံကို ဘုရားရှင်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၁၊၆၂။ သံ၊မြန်၊၁၊၆၁။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၂-ဒေဝပုတ္တသံယုတ္တ၊ ၃-နာနာတိတ္ထိယဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် နန္ဒိဝိသာလနတ်သား၏ ကိုယ်ခန္ဓာ၏ ထွက်မြောက်မှုနှင့် ဆက်စပ် သောအမေးကို ဘုရားရှင် ဖြေဆိုတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၃၊၃၈၉-၃၉၂။ အံ၊မြန်၊၃၊၃၈၃-၇။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၂၅။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဒသကနိပါတ၊ ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ (၉) ၄-ထေရဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ပျံလွန်သော ရဟန်းကို အကြောင်းပြု၍ မြင်းယုတ် မြင်းကြမ်း ဥပမာဖြင့် သီတင်းသုံးဖော်တို့၏ အရိုအသေ အလေးအမြတ် မြတ်နိုးပူဇော်မှုကို မခံယူထိုက်သော ရဟန်း၏(အရည်အချင်း) အဓမ္မဆယ်ပါးကိုလည်းကောင်း၊ အာဇာနည်မြင်းဥပမာဖြင့် သီတင်းသုံးဖော်တို့၏ အရိုအသေ အလေးအမြတ် မြတ်နိုး ပူဇော်မှုကို ခံယူရသော ရဟန်း၏(အရည်အချင်း) ဓမ္မဆယ်ပါးကိုလည်းကောင်း ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ ဖွင့်ဆိုချက်များ ရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၁၊၄၆၅-၆။ သံ၊မြန်၊၁၊၄၅၄-၅။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၁၆။ သံ၊ဋီ၊၂၊၁၉၅-၆။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၀-ဘိက္ခုသံယုတ္တ၊ စတုတ္ထသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ရဟန်းတို့၏ သင်္ကန်းချုပ်ဆိုးမှု၌ ဝေယျာဝေစ္စ မပြုလုပ်ပဲနေသော ရဟန်းကို အကြောင်းပြု၍ မေးမြန်းတော်မူရာ “မိမိကိစ္စကို ပြုလုပ်နေပါကြောင်း” လျှောက်ထားချက်အရ အမှန်အတိုင်းသိတော်မူသဖြင့် ထိုရဟန်းငယ်အား အကြောင်းပြု၍ “နယိဒံ အစရှိသော ဂါထာဖြင့် မိန့်ကြားတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ဖွင့်ဆိုချက်များ ရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၁၊၁၈၁-၂။ သံ၊မြန်၊၁၊၁၇ဝ။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၂၄၃။ သံ၊ဋီ၊၂၇၈-၉။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ။ ၇-ဗြာဟ္မဏသံယုတ္တ၊ ၂-ဥပါသကဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ တောအုပ်တစ်ခုဝယ် အင်ကြင်းပင်ရင်း၌ ကမ္မဋ္ဌာန်းကို နှလုံးသွင်း၍ သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် ထိုတောအုပ်အတွင်း၌ လုပ်ငန်း လုပ်ကိုင်နေသော နဝကမ္မိကဘာရဒွါဇပုဏ္ဏား၏ မေးလျှောက်ချက်အရ “န မေ ဝနသ္မိံ” အစရှိသော ဂါထာဖြင့် တော၌ တစ်ပါးတည်း မွေ့လျော်စွာ နေတော်မူပုံကို ဟောတော်မူရာ နဝကမ္မိကဘာရဒွါဇပုဏ္ဏား ဥပါသကာအဖြစ်ခံယူပုံကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ဘာရဒွါဇပုဏ္ဏားအကြောင်းနှင့် မှတ်သားဖွယ် ဖွင့်ဆိုချက်များ ရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၃၊၁၉၂-၃။ အံ၊မြန်၊၃၊၁၉၃-၄။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၆၆။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ နဝကနိပါတ ၁-ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၂-သီဟနာဒဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ရဟန်းတော်တို့အား ရှစ်ပါးသီလတွင် ဝေနေယျဇ္ဈာသယ အားလျော်စွာ မေတ္တာဘာဝနာထည့်သွင်း၍ နဝင်္ဂုပေါသထသုတ်ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၃၊၄၅၂။ အံ၊မြန်၊၃၊၄၄၄။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဒသကနိပါတ၊ ၃-တတိယပဏ္ဏာသက (၁၃) ၃-ပရိသုဒ္ဓဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် မြတ်စွာဘုရား အဆုံးအမသာသနာတော်မှ အခြား၌ မဖြစ်ကုန်သော သမ္မာဒိဋ္ဌိ (ပ) သမ္မာဉာဏ သမ္မာဝိမုတ္တိဟူသော တရားဆယ်ပါးတို့ကို ပွားများ အပ် ကြိမ်ဖန်များစွာ အလေ့အလာပြုအပ်ကုန်သည်ရှိသော် ဧကန္တနိဗ္ဗိဒါ၊ ဝိရာဂ၊ နိရောဓ၊ ဥပသမ၊ အဘိညာ၊ သမ္ဗောဓ၊ နိဗ္ဗာနအတွက် ဖြစ်ကုန်၏ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၁၈၃-၄။ သံ၊မြန်၊၂၊၁၇၃-၄။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၃-ဒိဋ္ဌိသံယုတ္တ၊ ၄-စတုတ္ထဂမနဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ခန္ဓာရှိလျှင် ထိုခန္ဓာကိုစွဲ၍ ထိုခန္ဓာကို မှားမှားယွင်းယွင်း နှလုံးသွင်းခြင်းကြောင့် မိစ္ဆာအယူဖြစ်ပုံကို ခန္ဓာတစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ မိန့်ကြားတော်မူပြီး အနတ္တ လက္ခဏသုတ် ဒေသနာတော်နည်းဖြင့် အရဟတ္တဖိုလ်ဆိုက်အောင် ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၁၊၂၁-၂။ သံ၊မြန်၊၁၊၂၁-၂။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၆၀-၁။ သံ၊ဋီ၊၁၊၁၀၆-၇။
-သံယုတ္တနိကာယ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-ဒေဝတာသံယုတ္တ၊ ၄-သတုလ္လပကာယိကဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် သတုလ္လပကာယိကာနတ်သားတစ်ယောက်၏ လျှောက်ထားမှုနှင့် ဆက်စပ်၍ ခန္ဓာငါးပါး ကင်းပျောက်သဖြင့် ဆင်းရဲကင်းပျောက်ပုံ၊ ပညာရှိတို့သည် တဏှာဆန္ဒကို ပယ်ဖျောက်ကြပုံ၊ ရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်အကြောင်း အစရှိသည်တို့ကို ဘုရားရှင်ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ဖွင့်ဆိုချက်များစွာ ရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၃၊၄၈၈-၉။ အံ၊မြန်၊၃၊၄၅၈-၉။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဒသကနိပါတ။ ၄-စတုတ္ထပဏ္ဏာသက၊ (၂၀) ၅-အပရပုဂ္ဂလဝဂ္ဂ၊ (၁)မှ (၁၂)သုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ဒုစရိုက်ဆယ်ပါးနှင့် ပြည့်စုံသောပုဂ္ဂိုလ်ကို မမှီဝဲအပ် အစရှိသည်ဖြင့် ဒေသနာတော် (၁၂)မျိုးကို တစ်သုတ်စီတစ်သုတ်စီ ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့် သုတ်များ။
၁-နသေဝိတဗ္ဗသုတ်၊
၂-နာဇိတဗ္ဗသုတ်၊
၃-နပယိရုပါသိတဗ္ဗသုတ်၊
၄-နပုဇ္ဇသုတ်၊
၅-နပါသံသသုတ်၊
၆-အဂါရဝသုတ်၊
၇-အပ္ပတိဿသုတ်၊
၈-နအာရာဓကသုတ်၊
၉-နဝိသုဇ္ဈာတိသုတ်၊
၁၀-နာဓိဘောတိသုတ်၊
၁၁-နဝဍ္ဎတိသုတ်၊
၁၂-ဗဟုံ အပုညံ ပသဝတိသုတ်၊
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၁၇၆။ သံ၊မြန်၊၂၊၁၆၈။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၃-ဒိဋ္ဌိသံယုတ္တ၊ ၁-သောတာပတ္တိဝဂ္ဂ၊ သောဠသမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ခန္ဓာတစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီကိုစွဲ၍ မှားမှားယွင်းယွင်း နှလုံးသွင်းသောသူအား “န ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ” ဟူသော မိစ္ဆာအယူ ဖြစ်ပေါ်လာပုံကို မိန့်တော်မူပြီး ခန္ဓာတစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီကို အနတ္တလက္ခဏသုတ် ဒေသနာတော် နည်းအတိုင်း အရဟတ္တဖိုလ်သို့ ဆိုက်ရောက်သည်အထိ ရဟန်းတော်များအား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-မ၊၂၊၁၂၅-၁၃၂။ မ၊မြန်၊၂၊၁၃၅-၁၄၂။ မ၊၃၊၁၂၄-၇။ မ၊ဋီ၊၃၊၈၁-၂။ မဇ္ဈိမနိကာယ၊ မဇ္ဈိမပဏ္ဏာသ၊ ၂-ဘိက္ခုဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ နဠကပါနရွာ ပေါက်ပင်တော၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ထင်ရှားကုန် ထင်ရှားကုန်သော(အလွန်ထင်ရှားကုန်သော) သာသနာတော်တွင် ဝင်ရောက်ရဟန်းပြုကြကုန်သော အရှင်အနုရုဒ္ဓါအစရှိသော ရဟန်းတော်များအား
-သဒ္ဓါတရားသက်သက်ဖြင့် လူဘောင်မှထွက် ရဟန်းပြုကြ, မြတ်သောအကျင့် (သာသနာတော်)၌ မွေ့လျော်ပျော်ပိုက်ခြင်းသည် ကောင်းမြတ်လှပုံ၊
-မင်း, ခိုးသူ, ဘေးရန်, ကြွေးမြီ နှိပ်စက်မှု, အသက်မွေး ကြပ်တည်းမှု တစ်ခုခုကြောင့် ရဟန်းပြုခဲ့ကြသည် မဟုတ်ပုံ၊
ပဋိသန္ဓေနေခြင်း အစရှိသော ဆင်းရဲအစု ကုန်ဆုံးအောင် ရဟန်းပြုလာခဲ့ကြပုံ၊
-အဘိဇ္ဈာအစရှိသော တရားဆိုး (၇)ပါးတို့ ကုသိုလ်စိတ်ကိုကုန်အောင် သိမ်းယူခံရသောသူသည် ဈာန်ချမ်းသာတို့ထက် သာလွန် မွန်မြတ်သောချမ်းသာကို မရနိုင်ပုံ၊
-ငါဘုရားသည် အာသဝေါတရားတို့ကို ထန်းပင်ငုတ်တိုကဲ့သို့ အကြွင်းမဲ့ ပယ်ပြီး ခြင်းကြောင့် ပဋိသန္ဓေနေမှုစသည် မရှိတော့ပုံ၊ အချို့ကို ဆင်ခြင်၍ မှီဝဲပုံ၊ အချို့ကို ဆင်ခြင်၍ သည်းခံနိုင်ပုံ၊ အချို့ကို ဆင်ခြင်၍ ရှောင်ကြဉ်နိုင်ပုံ၊ အချို့ကို ဆင်ခြင်၍ ပယ်ဖျောက်နိုင်ပုံ၊
-လူအများအံ့ဩစေရန်, ချီးမွမ်းစေရန်, လာဘ်ပူဇာသက္ကာရဖြစ်စေရန် ထင်ရှားကျော်ကြားစေရန်အတွက် ကွယ်လွန်ပြီးသော သာဝကတို့ အကြောင်းကို မဟောကြားပုံ၊
-ဤသာသနာတော်၌ ကွယ်လွန်ပြီးသော အရိယာသာဝက, သူတော်စဉ်တို့၏ တမလွန်ဘဝအကြောင်းကို ငါဘုရားဟောတော်မူအပ်သော စကားတော် ကြားသိရသော ပုဂ္ဂိုလ်သည် ထိုပုဂ္ဂိုလ်တို့၏ သဒ္ဓါ သီလ သုတ စာဂ ပညာ အရိယဂုဏ် ရည်တို့ကို အောက်မေ့ပြီး ထိုပုဂ္ဂိုလ်တို့ကဲ့သို့ဖြစ်စေရန် မိမိ၏စိတ်ကို ညွတ်စေ ခြင်းသည် ထိုရဟန်း, ရဟန်းမ, ဥပါသိကာ, ဥပါသိကာမတို့ ရှည်မြင့်စွာသော ကာလပတ်လုံး ချမ်းသာစွာနေရခြင်းသည်ဖြစ်၏ဟု အသီးအသီး အကျယ်အားဖြင့် အရှင်အနုရုဒ္ဓါ အစရှိသော သာဝကတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ နဠကပါနရွာ၏အကြောင်းနှင့်တကွ သိသင့်သော အချက်အလက်တို့ကို ဖွင့်ဆိုထားပါသည်။
-အံ၊၃၊၃၅၃-၆။ အံ၊မြန်၊၃၊၃၅၁-၃။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၁၈။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဒသကနိပါတ၊ ၂-ဒုတိယပဏ္ဏာသက။ (၇) ၂-ယမကဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံအတွင်း ဒေသစာရီကြွတော်မူနေသောအခါ နဠကပါနနိဂုံး ပေါက်တော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ဘုရားရှင်၏ တာဝန်ပေးချက်အရ ကုသိုလ်တရားတို့၌ သဒ္ဓါ, ဟိရီ, ဩတ္တပ္ပ, ဝီရိယ, ပညာမရှိသူသည် လဆုတ်ပက္ခ လကဲ့သို့ နေ့တိုင်း နေ့တိုင်း ကုသိုလ်တရားတို့မှ ဆုတ်ယုတ်နေပုံ၊ အသဒ္ဓ, အဟိရိက, အနောတ္တပ္ပီ, ကုသီတ, ဒုပ္ပည, ကောဓန, ဥပနာဟီ, ပါပိစ္ဆ, ပါပမိတ္တ, မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ ပုရိသပုဂ္ဂလတို့သည် ဆုတ်ယုတ်နေသောပုဂ္ဂိုလ်တို့ဖြစ်ပုံနှင့် ယင်းဒေသနာတော်၏ သုက္ကပက္ခဒေသနာတော်ကို အရှင်သာရိပုတ္တရာက ရဟန်းတို့အား ဟောတော်မူပုံ၊ ယင်းဒေသနာတော်ကို ဘုရားရှင် အတည်ပြုတော်မူပုံကို ပြဆိုသည့်သုတ်။
-အံ၊၃၊၃၅၆-၈။ အံ၊မြန်၊၃၊၃၅၃-၅။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ... အဋ္ဌမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံတော်အတွင်း ဒေသစာရီ လှည့်လည်တော်မူသောအခါ နဠကပါနနိဂုံး ပေါက်တော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ဘုရားရှင်၏ တာဝန်ပေး ချက်အရ ကုသိုလ်တရားတို့၌ သဒ္ဓါ, ဟိရီ, ဩတ္တပ္ပ, ဝီရိယ, ပညာ, သောတာဝဓာန, ဓမ္မဓာရဏာ, အတ္ထူပပရိက္ခာ, ဓမ္မာနုဓမ္မပဋိပတ္တိ, အပ္ပမာဒ-မရှိသောပုဂ္ဂိုလ်သည် လဆုတ်ပက္ခလဗိမာန်ကဲ့သို့ ကုသိုလ်တရားတို့၌ ဆုတ်ယုတ်ပုံ၊ ကြီးပွားမှုမရှိပုံနှင့် သုက္ကပက္ခအားဖြင့် ကုသိုလ်တရားတို့၌ ကြီးပွားတိုးတက်ပုံ၊ ဆုတ်ယုတ်မှုမရှိပုံတို့ကို အရှင်သာရိပုတ္တရာက ရဟန်းတော်တို့အား ဟောကြားတော်မူပါသည်။ အရှင်သာရိပုတ္တရာထေရ်၏ ဟောကြားချက်ကို ဘုရားရှင်က ထပ်ဆင့် ဟောကြား၍ အတည်ပြုပုံကို ပြဆိုသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၁၊၃၃၄-၆။ သံ၊မြန်၊၁၊၃၂၀-၅။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၁၂-၃။ သံ၊ဋီ၊၂၊၁၂၁။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-နိဒါနသံယုတ္တ၊ ၇-မဟာဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
အရှင်သာရိပုတ္တရာထေရ်နှင့် အရှင်မဟာကောဋ္ဌိကထေရ်တို့ ကာသိနိုင်ငံ ဗာရာဏသီမြို့တော်အနီး ဣသိပတနမိဂဒါယ၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် အရှင်မဟာကောဋ္ဌိကထေရ်သည် တိတ္ထိယတို့မေးသကဲ့သို့ ဇာတိမှပြန်၍ ဝိညာဏ် အထိ အရှင်သာရိပုတ္တရာထေရ်အား မေးလျှောက်ရာ “နာမ် ရုပ်ဟူသော အကြောင်းကြောင့် ဝိညာဏ်ဖြစ်၏။ ဝိညာဏ်ကြောင့် နာမ်ရုပ်ဖြစ်၏”ဟု ဖြေဆိုတော်မူရာ၌ အရှင်သာရိပုတ္တရာထေရ်က ကျူးစည်းနှစ်စည်း ဥပမာဖြင့် “နာမ်ရုပ်ကြောင့် ဝိညာဏ်ဖြစ်၏။ ဝိညာဏ်ကြောင့် နာမ် ရုပ် ဖြစ်၏။ နာမ် ရုပ် ချုပ်ခြင်းကြောင့် ဝိညာဏ်ချုပ်၏။ ဝိညာဏ်ချုပ်ခြင်းကြောင့် နာမ် ရုပ်ချုပ်၏။ နာမ်ရုပ်ချုပ်ခြင်းကြောင့် သဠာယတန ချုပ်၏။ ဆင်းရဲအစု အားလုံးချုပ်၏” ဟု ဖြေကြားတော်မူပါသည်။ အရှင်မဟာကောဋ္ဌိကထေရ်က အရှင်သာရိပုတ္တရာ၏ ဒေသနာကို ချီးကျူးတော်မူပြီး (၃၆)မျိုးသောဝတ္ထုတို့ဖြင့် အနမောဒနာပြုပုံ “ဓမ္မကထိကရဟန်း” ဓမ္မာနုဓမ္မပဋိပန္န ရဟန်းတော်, ဒိဋ္ဌဓမ္မနိဗ္ဗာနပတ္တ ရဟန်းတော်,တို့ ခေါ်ဆိုထိုက်ပုံကို လျှောက်ထားသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ အရှင်မဟာကောဋ္ဌိကထေရ် မေးခွန်းများ မေးလျှောက်ခြင့်နှင့်တကွ သိသင့်သိထိုက်သောပုဒ်များကို ဖွင့်ပြထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၁၊၄၅၈-၉။ သံ၊မြန်၊၁၊၄၄၇-၈။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၁၂။ သံ၊ဋီ၊၂၊၁၉၂။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၉-ဩပမ္မသံယုတ္တ၊ နဝမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ဒါယကာတို့အိမ်သို့ အလွန်ကြာမြင့်စွာ ချဉ်းကပ်မှုနှင့်ပတ်သက်၍ မထေရ်မြတ်တို့၏ ပြောဆိုဆုံးမမှုကို မလိုက်နာသော ရဟန်းငယ်ကို အကြောင်းပြု၍ တောအုပ်အတွင်း ရေအိုင်ကြီးဝယ် ကြာစွယ်ကြာရင်းကို နတ်ယူစားသောက်သော ဆင်ကြီးတို့ကို အတုလိုက်၍စားသဖြင့် သေဆုံးခြင်း၊ သေလုနီးပါးဆင်းရဲကို ခံစားရသော ဆင်ငယ်ဥပမာဖြင့် ရရှိဖြစ်ပေါ်လာသော လာဘ်ကို သင့်မြတ်စွာအသုံးပြုပုံ မသင့်မြတ်သောအသုံးပြုပုံတို့ကို မိန့်ကြားတော်မူပြီး ဤသာသနာတော်၌ ဖြစ်ပေါ် လာသောလာဘ်ကို မတပ်မက်, မတွေဝေ, တဏှာဖြင့် မလွှမ်းမိုး အပြစ်ကိုရှုလျက် ထွက်မြောက်ကြောင်း ပညာရှိသည်ဖြစ်၍ သုံးဆောင်ကြကုန်အံ့ဟု သင်တို့ကျင့်ကြရ မည်ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ဖွင့်ဆိုချက်များ ရှိပါသည်။
-သံ၊၃၊၄၄။ သံ၊မြန်၊၃၊၄၆-၇။ သံ၊ဋီ၊၂၊၄၁၁။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-မဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၆-ဗလကရဏီယဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် နဂါးတို့သည် ဟိမဝန္တာတောင်မင်းကို အမှီပြုကြကုန်၍ ကိုယ်ကိုကြီး ပွားစေ၍ အင်အားကိုယူစေကြကုန်၍ ထူးအိုင်မှစ၍ အဆင့်ဆင့် မဟာသမုဒ္ဒရာသို့ သက်ဆင်းကြပြီး မဟာသမုဒ္ဒရာ၌ ကိုယ်ဖြင့် ကြီးမားပြန့်ပြောခြင်းသို့ ရောက်ကြကုန် သကဲ့သို့ ထို့အတူ ရဟန်းတော်သည် သီလ၌တည်လျက် အဋ္ဌင်္ဂိကအရိယ မဂ်တစ်ပါး တစ်ပါးစီကို ဝိဝေကနိဿိတ, ဝိရာဂနိဿိတ, နိရောဓ နိဿိတ, ဝေါဿဂ္ဂ ပရိဏာမီ ဖြစ်အောင် ပွားများ, ကြိမ်ဖန်များစွာ အလေ့အလာပြုလျှင် ဓမ္မတို့၌ ကြီးမြတ်ခြင်း ပြန့်ပြောခြင်းသို့ ရောက်နိုင်၏ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၁၊၄၃၁-၃။ အံ၊မြန်၊၁၊၄၄၄-၅၊ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၂၉။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ ၃-တတိယပဏ္ဏာသက၊ (၁၂) ၂-ကေသိဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် မင်း၏စီးတော်ဆင် မင်းအသုံးအဆောင် မင်း၏အင်္ဂါ အစိတ်အပိုင်းဖြစ် ထိုက်သော စီးတော်ဆင်၏ အင်္ဂါလေးပါးကို ပမာထား၍ အာဟုနေယျ အစရှိသော ရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်၏ အင်္ဂါငါးရပ် အရည်အချင်းဖြစ်နိုင်သော ရဟန်းတော်၏ အင်္ဂါလေးမျိုး နှိုင်းယှဉ်၍ ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ ဖွင့်ဆိုချက်များ ရှိပါသည်။
-အံ၊၂၊၃၀၂-၅။ အံ၊မြန်၊၂၊၃၈၈-၃၉၂။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၁၀-၃။ အံ၊ဋီ၊၃၊၁၀၉-၁၁၃။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဆက္ကနိပါတ၊ ၁-ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၅-ဓမ္မိကဝဂ္ဂ၊ ပထမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ အစိရဝတီမြစ် ပုဗ္ဗကောဋ္ဌက ရေချိုး ဆိပ်၌ ကောသလမင်းကြီး၏ ဆင်ဖြူတော်ရတနာ ရေချပြီး ပြန်တက်လာသည့် အခါ လူအပေါင်း၏ ချီးကျူးသောစကားကို အကြောင်းပြု၍ ဘုရားရှင်က “မဟန္တ ဗြဟန္တ ကာယူပပန္န ဖြစ်သော ဆင်, မြင်း, နွား, နဂါး, လူတို့ကို လူအပေါင်းက “နာဂ” ဟု ပြောဆိုချီးမွမ်းကြပုံ၊ စင်စစ်သော်ကား “ဩကာသလောက, သတ္တလောက၌ ကာယ, ဝစီ, မနဒွါရ သုံးပါးတို့တွင် တစ်ပါးပါးဖြင့် မကောင်းမှုကို မပြုလုပ်, မပြောဆို, မကြံစည်သူကိုသာ “နာဂ”ဟု မိန့်ဆိုတော်မူကြောင်း မိန့်ကြားတော်မူချက် ဒေသနာတော်ကို ကာဠုဒါယီထေရ်က ချီးကျူးပြီး (၁၆) ဂါထာတို့ဖြင့် ဝမ်းမြောက် နမော် သာဓုကာရပြုသည်ကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ဘုရားရှင် ရေသုံးသပ်တော်မူခြင်းနှင့်ဆက်စပ်၍ သိမှတ်ဖွယ်, ကြည်ညိုဖွယ်ရာများနှင့်တကွ မှတ်သားဖွယ်တို့ ဖွင့်ဆိုထားသည်။
-အံ၊၃၊၂၃၀-၃။ အံ၊မြန်၊၃၊၂၃၀-၂။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၈၂။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ နဝကနိပါတ၊ ၁-ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၄-မဟာဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် “ဆင်အုပ်နှင့် အတူနေရခြင်းကြောင့်ဖြစ်သော ဆင်းရဲဒုက္ခကို ငြီးငွေ့ စိတ်ပျက် စက်ဆုပ် ရွံမုန်း၍ တစ်စီးတည်း နေရခြင်းကြောင့်ဖြစ်သော ချမ်းသာသုခကို အောက်မေ့ပြီး သစ်ခက်ကိုချိုး၍ ကိုယ်ကိုပွတ်သပ်ပြီး နှာမောင်းကို မြှောက်ချီ ဝမ်းသာနေသော တောဆင်ပြောင်ကြီးကဲ့သို့ အပေါင်းအဖော်ပရိသတ်နှင့် ခွဲခွာပြီး တောရကျောင်း၌ ဘာဝနာလုပ်ငန်းကို အချိန်ပြည့်အားထုတ်ရသဖြင့် ဈာန်မဂ်, ဖိုလ်, ကို ရရှိပြီး အာသဝေါကုန်ခမ်း နှစ်သက် ဝမ်းမြောက်ရပုံကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ ဖွင့်ဆိုချက်များပါရှိပါသည်။
-ဥဒါန၊၁၂၅-၅။ ဥဒါန၊မြန်၊၁၁၃-၄။ ဥဒါန၊ဋ္ဌ၊၂၂၅-၈။
-ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ ဥဒါန၊ ၄-မေဃိယဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
ဘုရားရှင် ပါလိလေယျကတောအုပ်၌ တစ်ပါးတည်း သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် (ဝိဝေကသုခ) ပရိသတ် မရှိခြင်းကြောင့်ဖြစ်သော သုခကို အကြောင်းပြုတော်မူ၍ လည်းကောင်း၊ ပါလိလေယျကဆင်မင်း၏ ဆင်အုပ်မှထွက်၍ တစ်စီးတည်းနေရခြင်းကြောင့်ဖြစ်သော ချမ်းသာသုခကို အောက်မေ့နေပုံကိုလည်းကောင်း၊ ပါလိလေယျက ဆင်မင်း၏ စိတ်ကို ကိုယ်တော်၏စိတ်ဖြင့် သိတော်မူခြင်းကြောင့် “ဧတံ နာဂဿ နာဂေန အစရှိသော ဂါထာတော်ဖြင့် ဥဒါန်းကျူးရင့်တော်မူပုံကို ပြဆိုသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ ပါလိလေယျက တောအုပ်သို့ တစ်ပါးတည်း ကြွတော်မူခြင်း အကြောင်း အစရှိသည်တို့ကို ဖွင့်ပြတော်မူထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၁၊၂၀၂။ သံ၊မြန်၊၁၊၁၈၉။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၂၆၈။ သံ၊ဋီ၊၁၊၃၀၁။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၉-ဝနသံယုတ္တ၊ သတ္တမသုတ်။
အရှင်နာဂဒတ္တထေရ် ကောသလနိုင်ငံ အညတရဇနပုဒ်၌ သီတင်းသုံးနေစဉ် ရွာတွင်းသို့ စောလွန်းစွာ ဝင်ခြင်း၊ ရွာတွင်းမှ အလွန်နေမြင့်မှ ထွက်ခြင်းကိုပြုနေခြင်းကြောင့် တောအုပ်စောင့်နတ်က “ကာလေ ပဝိသ” အစရှိသော နှစ်ဂါထာဖြင့် ရွတ်ဆို၍ သံဝေဂဖြစ်စေရန် သတိပေးသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ သိမှတ်ဖွယ်ဖွင့်ဆိုချက်များ ရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၂၊၂၅-၆။ အံ၊မြန်၊၂၊၃၂-၅။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၂။ အံ၊ဋီ၊၃၊၁၄။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ပဉ္စကနိပါတ၊ ၁-ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၃-ပဉ္စင်္ဂိကဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ဣစ္ဆာနင်္ဂလပုဏ္ဏားရွာအနီး ဣစ္ဆာနင်္ဂလတောအုပ်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ်
(က) နေက္ခမ္မသုခ, ပဝိဝေကသုခ, သမ္မာသုခ,
(ခ) မီဠှသုခ, မိဒ္ဓသုခ, လာဘသက္ကာရသိလောကသုခ, အချင်းချင်းဆန့်ကျင်ပုံ
(က) သုခသုံးပါးကို ရရှိနေသောပုဂ္ဂိုလ်
(ခ) သုခသုံးမျိုးကို မသာယာတော့ပုံ၊
(က) ကျင်ကြီး ကျင်ငယ်သည် စား သောက် ခဲလျက်အပ်သော ခဲဖွယ်, ဘောဇဉ်၏ အကျိုးဆက်၊
(ခ) သောက ပရိဒေဝ ဒုက္ခ ဒေါမနဿတို့သည် ဝိပရိဏာမ, အညထာဘာဝကြောင့်ဖြစ်သော ချစ်ခင်စုံမက် နှစ်သက်အပ်သော သတ္တဝါသင်္ခါရတို့၏ အကျိုးဆက်၊
(ဂ) သုဘနိမိတ်၌ စက်ဆုပ်ရွံရှာခြင်းသည် အသုဘနိမိတ်ကို အဖန်ဖန် အားထုတ်မှု၏ အကျိုးဆက်၊
(ဃ) တွေ့ထိ(ပေါင်းဆုံ)မှု၌ စက်ဆုပ်ရွံရှာခြင်းသည် ဖဿယတန (၆)ပါးတို့၌ အနိစ္စဟု ရှုမှု ဝိပဿနာဉာဏ်၏အကျိုးဆက်၊
(င) ဥပါဒါန်တရားတို့၌ စက်ဆုပ်ရွံရှာခြင်းသည် ဥပါဒါနက္ခန္ဓာ (၅)ပါးတို့၌ ဖြစ်မှု ပျက်မှုကို ရှုမှတ်နေသော ဝိပဿနာဉာဏ်၏ အကျိုးဆက်ဖြစ်ပုံကို အရှင်နာဂိတအား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ဖွင့်ဆိုချက်များ ရှိပါသည်။
-အံ၊၂၊၂၉၉-၃၀၂။ အံ၊မြန်၊၂၊၃၈၅-၈။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၀၉။ အံ၊ဋီ၊၃၊၁၀၈-၉။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဆက္ကနိပါတ၊ ၁-ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၄-ဒေဝတာဝဂ္ဂ၊ ဒွါဒသမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ဣစ္ဆာနင်္ဂလပုဏ္ဏားရွာအနီး ဣစ္ဆာနင်္ဂလ တောအုပ်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ဘုရားရှင် နှစ်သက်တော် မမူသော ဂါမန္တဝိဟာရီ ပုဂ္ဂိုလ်နှင့် နှစ်သက်တော်မူသော အရညဝိဟာရီပုဂ္ဂိုလ်တို့ကို မိန့်ကြားတော်မူပြီး အဖော်မပါဘဲ ခရီးသွားခြင်း၏ ချမ်းသာပုံကို အရှင်နာဂိတထေရ်အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
ဤသုတ်နှစ်သုတ်လုံး၌ ရှေ့ပိုင်းအကြောင်းအရာများ တူညီပါသည်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ဖွင့်ဆိုချက်များ ရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၃၊၂၅၇-၆။ အံ၊မြန်၊၃၊၂၇၅-၇။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၉၀-၁။ အံ၊ဋီ၊၃၊၃၀၇-၉။ (ဒီ၊၃၊၂၂၁-၃။ ၂၅၅-၆)
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဒသကနိပါတ၊ ၁-ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၂-နာထဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ဣစ္ဆာနင်္ဂလပုဏ္ဏားရွာအနီး ဣစ္ဆာနင်္ဂလ တောအုပ်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် သီလဝါ, ဗဟုဿုတ, ကလျာဏမိတ္တ, သုဝစ, ဒက္ခ, အနလသ, ဓမ္မကာမ, အာရဒ္ဓဝီရိယ, သန္တုဋ္ဌီ, သတိမာ, ပညဝါ ဟူသော တရားဆယ်ပါးသည် နာထကရဏတရားဖြစ်ပုံကို အကျယ်အားဖြင့် ဟောတော်မူပြီး အားကိုးဖွယ်တရား (၁၀)ပါးနှင့် ပြည့်စုံအောင်နေကြ၊ အားကိုးဖွယ်ရာ နာထတရား မရှိသူသည် ဆင်းရဲစွာနေရ၏ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ မှတ်သားဖွယ် ဖွင့်ဆိုချက်များ ရှိပါသည်။
-အံ၊၃၊၂၇၆-၉။ အံ၊မြန်၊၃၊၂၅၇-၂၈၀။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဒသကနိပါတ၊ ၁-ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၂-နာထဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
အထက်သုတ်လာ နာထတရားဆယ်ပါးတို့ကိုပင် တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ၏ အဆုံး၌ ထေရ မဇ္ဈိမ နဝရဟန်းတို့သည်လည်း ပြောဆိုသင့်၏ ဆုံးမသင့်၏ဟု မှတ်ထင်ကြကုန်၏။ ထေရ မဇ္ဈိမ နဝရဟန်းတို့ စောင့်ရှောက်ချီးမြှောက်ခံရသူသည် ကုသိုလ်တရားတို့၌ ကြီးပွားတိုးတက်ခြင်းကိုသာ အလိုရှိအပ်၏၊ ဆုတ်ယုတ်ပျက်စီးခြင်းကို အလိုမရှိအပ်ဟူသော စကားရပ်ကို ဖြည့်စွက်၍ ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၁၊၄၄၁-၃။ အံ၊မြန်၊၁၊၄၅၃-၅။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၃၁-၂။ အံ၊ဋီ၊၃၊၃၂၈-၃၃၀။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ ၃-တတိယပဏ္ဏာသက၊ (၁၃) ၃-ဘယဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိင်ငံ ဣစ္ဆာနင်္ဂလပုဏ္ဏားရွာအနီး ဣစ္ဆာနင်္ဂလ တောအုပ်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ရူပါဝစရဈာန် (၄)ပါးကို ရရှိသောပုထုဇဉ်နှင့် အရိယာသာဝကတို့၏ ခြားနားချက် အသီးအသီးကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၁၊၄၄၃။ အံ၊မြန်၊၁၊၄၅-၆။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၃၃။ အံ၊ဋီ၊၂၊၃၃၀-၁။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ ၃-တတိယပဏ္ဏာသက၊ (၁၃) ၃-ဘယဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
ရူပဈာန် (၄)ပါးတို့တွင် တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ၌ရှိသော ခန္ဓာငါးပါးတို့ကို တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ၌ အနိစ္စတော ပလောကတောဟု အနိစ္စလက္ခဏာ, သုညတော အနတ္တတော-ဟု အနတ္တလက္ခဏာ, ဒုက္ခတော ပရတောဟု ဒုက္ခလက္ခဏာ (၇) မျိုးတို့ဖြင့် ဝိပဿနာရှုသဖြင့် အနာဂါမ်အရိယာအဖြစ်ကို ရရှိသော အရိယာသာဝကသည် ကွယ်လွန်သည်၏ အခြားမဲ့၌ ယင်းဖြစ်ရာ ဗြဟ္မာဘုံမှ သုဒ္ဓါဝါသဘုံ၌ဖြစ်၍ ပရိနိဗ္ဗာန်ပြုရ၏ဟု ပုထုဇဉ်ပုဂ္ဂိုလ်နှင့် အရိယာပုဂ္ဂိုလ်တို့၏ ခြားနားချက် အသီးအသီးကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ မှတ်သားဖွယ် ဖွင့်ဆိုချက်များ ရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-ဥဒါန၊၁၅၈-၁၆၁။ ဥဒါန၊မြန်၊၁၄၂-၅။ ဥဒါန၊ဋ္ဌ၊၃၀၇-၃၁၂။
-ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ ဥဒါန၊ ၆-ဇစ္စန္ဒဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ဣစ္ဆာနင်္ဂလပုဏ္ဏားရွာအနီး ဣစ္ဆာနင်္ဂလ တောအုပ်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် အယူဝါဒ အမျိုးမျိုးရှိကြကုန်သော နာနာတိတ္ထိယ၊ သမဏ ဗြာဟ္မဏပရိဗ္ဗာဇကတို့ အယူဝါဒ (၁၀)မျိုးနှင့် ဆက်စပ်၍ “ဓမ္မသည် ဤသို့ သဘောရှိ၏။ ဓမ္မသည် ဤသို့သဘောမရှိ၊ ဓမ္မသည် ဤသို့သဘောမရှိ၊ ဓမ္မသည် ဤသို့သဘောရှိ၏ဟု သာဝတ္ထိမြို့တော်၌ ငြင်းခုံကြ ခိုက်ရန်ဖြစ်ကြဆန့်ကျင်ဘက် ပြောဆိုနေကြ နှုတ်လှန်ထိုးနှက်နေကြပုံကို ရဟန်းတို့က ဘုရားရှင်အား လျှောက်ထား ကြပါသည်။ ဘုရားရှင်က အညတိတ္ထိယပရိဗ္ဗာဇကတို့သည် ပညာမျက်စိနှစ်ကွင်း အလင်းမရကြကုန်ခြင်းကြောင့် အတ္ထ အနတ္ထ ဓမ္မ အဓမ္မကို မသိကြကုန်ခြင်းကြောင့် ဤငြင်းခုံနေကြပုံ၊ သာဝတ္ထိမြို့တော်၌ လက်ဖြင့် စမ်းသပ်သိမြင်သည့်အရာကို ဆင် ဟု ငြင်းခုံခိုက်ရန်ပြုကုန်သော သူကန်း (မျက်မမြင်)တို့နှင့်တူပုံကို မိန့်ကြားတော်မူပြီး “ဣမေသု အစရှိသော ဂါထာဖြင့် ဘုရားရှင်ဥဒါန်းကျူးရင့်တော်မူပုံကို ပြဆိုသည့်သုတ်။
-အဋ္ဌကထာ၌
-သဿတော လောကောဖြင့် သဿတဝါဒလေးမျိုး၊
-အသဿတော လောကောဖြင့် ဥစ္ဆေဒဝါဒ (၇)မျိုး၊
-အန္တဝါ လောကောဖြင့် အတ္တဝါဒ၊
-အနန္တဝါ လောကောဖြင့် ကပိလ ကဏာဒိဝါဒ၊
-တံ ဇီဝံ တံ သရီရံဖြင့် ရူပီအတ္တဝါဒ၊
-အညံ ဇီဝံ အညံ သရီရံဖြင့် အရူပီ အတ္တဝါဒ၊
-ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာဖြင့်
-သညီဝါဒ (၁၆)မျိုး၊
-အသညီဝါဒ (၈) မျိုး၊ -နေဝသညီ နာသညီဝါဒ (၈) မျိုး၊
-နဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာဖြင့် ဥစ္ဆေဒဝါဒ
-ဟောတိ စ န စဟောတိဖြင့် ဧကစ္စသဿတ သညီဝါဒ (၇)မျိုး၊
-နေဝဟာတိ န ဟောတိဖြင့် အမရာဝိက္ခေပဝါဒကို ပြကြောင်း ဖွင့်ဆိုထားပါသည်။
သိသင့်သိထိုက်သော အချက်အလက်များစွာတို့ကိုလည်း ဖွင့်ဆိုထားပါသည်။
-ဥဒါန၊၁၆၁-၃။ ဥဒါန၊မြန်၊၁၄၅-၇။ ဥဒါန၊ဋ္ဌ၊၃၁၃-၄။
-ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ ဥဒါန၊ ၆-ဇစ္စန္ဒဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
ပဌမသုတ်၌ လောကကိုသာ သဿတ, အသဿတဟု တစ်မျိုးစီ ယူကြသည်။ ဤသုတ်၌ အညတိတ္ထိယတို့သည် အတ္တ နှင့် လောကတို့ကို -
(က) (၁) သဿတ
(၂) အသဿတ၊
(၃) သဿတော စ အသဿတာ စ
(၄) နေဝ သဿတော နာသဿတောဟု လည်းကောင်း။
(ခ) (၁) သယံကတော
(၂) ပရံကတော
(၃) သယံကတော စ ပရံကတော စ
(၄) အသယံ ကာရော အပရံ ကာရော အဓိစ္စသမုပ္ပန္နော။
(ဂ) (၁) သဿတံ သုခဒုက္ခ
(၂) အသဿတံ သုခဒုက္ခံ
(၃) သဿတဉ္စ အသဿတဉ္စ သုခဒုက္ခံ
(၄) နေဝ သဿတံ နာသဿတံ သုခဒုက္ခံ။
(ဃ) (၁) သယံ ကတံ သုခဒုက္ခံ
(၂) ပရံ ကတံ သုခဒုက္ခံ
(၃) သယံ ကတဉ္စ ပရံကတဉ္စ သုခဒုက္ခံ
(၄) အသယံ ကာရံ အပရံ ကာရံ အဓိစ္စသမုပ္ပန္နဟူသော မိစ္ဆာအယူ (၁၆) မျိုးကို ပြဆိုထားခြင်းသာ ထူးပါသည်။ ဥဒါနဂါထာမှတပါး ကျန်ဒေသနာတော်သည် ရှေ့သုတ်နှင့်တူပါသည်။
အဋ္ဌကထာ၌ ဖွင့်ဆိုချက်များ ရှိပါသည်။
-ဥဒါန၊၁၆၄-၆။ ဥဒါန၊မြန်၊၁၄၇-၁၅၀။ ဥဒါန၊ဋ္ဌ၊၃၁၄-၆။
-ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ ဥဒါန၊ ၆-ဇစ္စန္ဒဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
ဤသုတ်၌ မိစ္ဆာဝါဒများသည် အထက်သုတ်ဒေသနာတော် အတိုင်းပင် ဖြစ်ပါသည်။ ဥဒါနဂါထာများသာ ထူးပါသည်။
အဋ္ဌကထာ၌ ရှေးသုတ်များနှင့် မတူသော ဤသုတ်၌ ခြားနားချက်များ နှင့်တကွ ဂါထာပါပုဒ်တို့၏ အဓိပ္ပါယ်များကို ဖွင့်ဆိုထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၁၊၆၅-၇။ သံ၊မြန်၊၁၊၆၄-၆။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၁၁၆-၈။ သံ၊ဋီ၊၁၊၁၆၇-၈။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၂-ဒေဝပုတ္တသံယုတ္တ၊ ၃-နာနာတိတ္ထိယဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
ဘုရားရှင် မဂဓနိုင်ငံ ရာဇဂြိုဟ်မြို့ ဝေဠုဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ်
-ပုရာဏ ကဿပ၏တပည့် အသမနတ်သား၊
-မက္ခလိဂေါသာလ၏တပည့် သဟလိနတ်သား၊
-နိဂဏ္ဌနာဋပုတ္တ၏တပည့် နီကနတ်သား၊
-တိတ္ထိဆရာကြီးများ၏ အလုပ်အကျွေး အာကောဋကနတ်သား အထက်နတ်သား (၃)ဦးသည် မိမိတို့ ဆရာတိတ္ထိတို့၏ ဂုဏ်ကို ချီးကျူး၍လျှောက်သည်။ အာကောဋက နတ်သားက တိတ္ထိဆရာကြီး အားလုံးကို ချီးကျူးလျှောက်ထားသည်။
-ဒေဝဂမ္ဘရိနတ်သားက အာကောဋကနတ်သား၏စကားကို ကဲ့ရဲ့သည့်ဂါထာဖြင့် ရွတ်ဆိုပါသည်။
-မာရ်နတ်က ဒေဝဂစ္ဆရိနတ်သားကို ပူးဝင်၍ တိတ္ထိဆရာကြီးများ၏ ဂုဏ်ကို ချီးကျူးလျှောက်ထားသည်။
-ဘုရားရှင်က မာရ်နတ်၏စကားကို ပြန်လည်မိန့်ကြားတော်မူသည်။
-မာဂဝဂါမိယနတ်သားက ဘုရားရှင်၏ဂုဏ်တော်တို့ကို ချီးကျူးလျှောက်ထားသည်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ မှတ်သားဖွယ်ဖွင့်ဆိုချက်များ ရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၃၊၂၆၆။ သံ၊မြန်၊၃၊၂၆၈။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၈-အနုရုဒ္ဓသံယုတ္တ၊ ၂-ဒုတိယဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
အရှင်အနုရုဒ္ဓါ ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် သတိပဋ္ဌာန်လေးပါးကို ပွားများအပ် ကြိမ်ဖန်များစွာ အလေ့ အလာပြုအပ်သည်၏အဖြစ်ကြောင့် အနေကဓာတု နာနာဓာတုလောကကို အမှန် အတိုင်း သိတော်မူနိုင်၏ဟု ရဟန်းတို့အား အရှင်အနုရုဒ္ဓါ ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၃၊၂၆၆။ သံ၊မြန်၊၃၊၂၆၉။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ နဝမသုတ်။
အရှင်အနရုဒ္ဓါ ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် သတိပဋ္ဌာန်လေးပါးကို ပွားများခြင်း ကြိမ်ဖန်များစွာ အလေ့ အလာ ပြုလုပ်ခြင်းကြောင့် သတ္တဝါတို့၏ အမျိုးမျိုးသော နှလုံးသွင်းခြင်းကို ဟုတ်တိုင်း မှန်စွာ သိနိုင်၏ဟု ရဟန်းတော်များအား အရှင်အနုရုဒ္ဓါ ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၁၊၃၆။ သံ၊မြန်၊၁၊၃၅-၆။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၈၉။ သံ၊ဋီ၊၁၊၁၃၂။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-ဒေဝတာသံယုတ္တ၊ ၇-အဒ္ဓဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် အညတရ နတ်သား၏ မေးမြန်းလျှောက်ထားချက်အရ
-အမည်သည် အလုံးစုံသော အရာဝတ္ထုသို့ လျော်စွာကျ၏။
-အမည်ထက် လွန်သော သဘောသည် မရှိ။
-အလုံးစုံသော တရားတို့သည်သာလျှင် အမည်ဟု ဆိုအပ်သော တစ်ခုသော တရား၏အလိုသို့ အစဉ်လိုက်ရ၏ဟု ဘုရားရှင် ဖြေဆိုဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၁၊၃၁၆-၇။ သံ၊မြန်၊၁၊၃၀၃။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-နိဒါနသံယုတ္တ၊ ၆-ဒုက္ခဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် သံယောဇနိယဓမ္မတို့၌ အဿာဒဟု အဖန်ဖန်ရှုမှတ်၍ နေသော ပုဂ္ဂိုလ်အား နာမ် ရုပ်၏ သက်ဝင်ခြင်းဖြစ်၏၊ နာမ် ရုပ် ဟူသော အကြောင်းကြောင့် အဇ္ဈတ္တိကာယတန (၆)ပါး ဖြစ်၏။
သုခမဖက် ဒုက္ခသက်သက်ဖြစ်သော ဆင်းရဲအစု၏ ဖြစ်ခြင်းသည် ထင်ရှားပုံကို သစ်ပင်တည်နေပုံ ဥပမာဖြင့်လည်းကောင်း, သံယောဇနိယဓမ္မတို့၌ အာဒီနဝဟု အဖန်ဖန်ရှုနေသောပုဂ္ဂိုလ်အား နာမ် ရုပ်၏ သက်ဝင်မှု မဖြစ်၊ နာမ်ရုပ် ချုပ်ခြင်းကြောင့် အဇ္ဈတ္တိကာယတန (၆)ပါးချုပ်၏။ ဆင်းရဲအစု ချုပ်ပုံကို သစ်ပင်ကြီးလဲကျ ပျက်စီးပုံ ဥပမာဖြင့် ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ် အနုလောမ, ပဋိလောမ ဒေသနာတော်ကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၂၊၅၀-၅။ အံ၊မြန်၊၂၊၆၂-၇။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၅။ အံ၊ဋီ၊၃၊၂၁။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ပဉ္စကနိပါတ၊ ၁-ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၅-မုဏ္ဍရာဇဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
အရှင်နာရဒ မဂဓနိုင်ငံ ပါဋလိပုတ္တမြို့ ကုက္ကုဋာရာမကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် ချစ်ခင်စုံမက် နှစ်သက်မြတ်နိုးအပ်သော ဘဒ္ဒါဒေဝီ ကွယ်လွန်ခြင်းကြောင့် ရေမချိုးနိုင် မစားမသောက်နိုင် လုပ်ငန်းများ မဆောင်ရွက် နိုင်အောင် သောကဒဏ်ချက် ပြင်းထန်စွာ နှိပ်စက်ခံနေရသော မုဏ္ဍဘုရင်အား ကောသာရက္ခ အမတ်ခေါ်ဆောင်၍ အရှင်နာရဒထံသို့ ပို့ဆောင်ခဲ့ရာ အရှင်နာရဒထေရ်က “လောက၌ သမဏ ဗြဟ္မဏ ဒေဝ မာရ ဗြဟ္မာ တစ်စုံတစ်ယောက်မျှ တောင့်တ၍ မရနိုင်သော ဇရာ ဗျာဓိ မရဏ ခယဓမ္မ နဿနဓမ္မ တရားငါးမျိုးတို့၌ အဿုတဝတ ပုထုဇဉ်ပုဂ္ဂိုလ် ခံစားရပုံနှင့် သုတဝန္တအရိယာပုဂ္ဂိုလ်၏ ရှုမြင် သုံးသပ်မှုကြောင့် သောကတည်းဟူသော အဆိပ်ဆူးကို နတ်ပယ်နိုင်ပုံကို ဟောကြားတော်မူသဖြင့် မုဏ္ဍမင်း၏ သောကကင်းပျောက်ပြီး မိဖုရား၏ ရုပ်ကလာပ်ကို မီးသင်္ဂြိုဟ်ခိုင်းပုံ၊ ဤတရားတော်၏ “သောကသလ္လ ဟရဏ” မည်ပုံကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သုတ္တနိ၊၃၈၅-၃၉၀။ သုတ္တန်၊မြန်၊၃၆၃-၈။ သုတ္တနိ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၀၂-၂၁၉။
ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ သုတ္တနိပါတ, ၃-မဟာဝဂ္ဂ၊ ဧကာဒသမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကာသိနိုင်ငံ ဗာရာဏသီမြို့တော်အနီး ဣသိပတနတောအုပ်၌ သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် ဓမ္မစက္ကပ္ပဝတ္တနသုတ်တော် ဟောတော်မူပြီး (၇)ရက်မြောက်နေ့၌ အသိတအမည်ရှိသော ကာဠဒေဝီလရသေ့၏ တူဖြစ်သော နာလက ရသေ့အား ဘုရားရှင်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
ဤနာလကသုတ်၌ (၆၈၄)ဂါထာမှ (၇ဝ၃)ဂါထာအထိ ဂါထာ (၂၀)သည်ဝတ္ထုဂါထာများဖြစ်ပါသည်။ (၇၀၄) (၇၀၅) နှစ်ဂါထာသည် ပုစ္ဆာဂါထာများ ဖြစ်ပါသည်။ (၇၀၆) ဂါထာသည် ဘုရားရှင်၏ ဥယျောဇနဂါထာဖြစ်ပါသည်။ (၇၀၇) ဂါထာမှ (၇၂၈) ဂါထာအထိ (၂၂)ဂါထာသည် မောနေယျအကျင့်ကို ဟောတော်မူသော ဂါထာများ ဖြစ်ပါသည်။
အဋ္ဌကထာ၌ နာလကသုတ်တော်အကြောင်း၊ အသိတ (ကာဠဒေဝီလ) ရသေ့အကြောင်း၊ တာဝတိံသာနတ်ပြည်အကြောင်း၊ အလောင်းတော် သိဒ္ဓတ္ထ မင်းသားငယ်အကြောင်း၊ နာလကထေရ်အကြောင်း၊ နာလကပဋိပဒါပုဒ်များအဖွင့်၊ နာလကပဋိပဒါကျင့်သည့် ပုဂ္ဂိုလ်သုံးမျိုးတို့တွင် အရှင်နာလကထေရ်သည် ဥက္ကဋ္ဌ ပဋိပဒါဖြစ်ပုံ၊ ရဟန္တာဖြစ်ပုံ၊ ပရိနိဗ္ဗာန်စံပုံ၊ ဘုရားရှင်ကိုယ်တော်တိုင် သရီရကိစ္စ ပြုစေပြီး ဓါတ်တော်တို့ကို စေတီတည်ပုံတို့ကို ပြည့်ပြည့်စုံစုံ ဖွင့်ပြထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၃၊၁၃၇-၉။ သံ၊မြန်၊၃၊၁၄၂-၄။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၄၁-၅။ သံ၊ဋီ၊၂၊၄၅၄-၈။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၃-သတိပဋ္ဌာနသံယုတ္တ၊ ၂-နာလန္ဒဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် မဂဓနိုင်ငံ နာလန္ဒာမြို့ ပါဝါရိကမ္ဗဝန၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် “မြတ်စွာဘုရား ဘုရားရှင်၏ သဗ္ဗညုတဉာဏ်တော်၌ ဘုရားရှင်ထက် အထူးသဖြင့် လွန်ကဲသော သဗ္ဗညုတဉာဏ်ရှိသော ဘုရားရှင်မှတစ်ပါးသော သမဏ, ဗြဟ္မဏ မရှိစဘူး ဖြစ်လတ္တံ့လည်း မဟုတ်, ယခုအခါ၌လည်းမရှိပါဟု တပည့်တော်သည် သို့ကလောက် ဘုရားရှင်အပေါ်၌ ကြည်ညိုပါသည်”ဟု အရှင်သာရိပုတ္တရာ၏ လျှောက်ထားမှုနှင့် ဆက်စပ်၍ ဘုရားရှင်က “သာရိပုတ္တရာ သင်လျှောက်ထားသော သီဟနာဒသည် အလွန် မွန်မြတ်လှပါပေစွ၊ အစရှိသည်ဖြင့် မိန့်ကြားတော်မူပြီး “သာရိပုတ္တရာ သင်သည် ပွင့်တော်မူပြီး, ပွင့်တော်မူလတ္တံ့ ပွင့်တော်မူဆဲ ဘုရားရှင်တို့၏ အကြောင်းကိုသိနိုင်သော စေတောပရိယဉာဏ်ဖြင့်သိ၍ လျှောက်ထား သလော”ဟု မေးတော်မူရာ အရှင်သာရိပုတ္တရာထေရ်က “ပစ္စန္တရာဇ်မြို့၌ မြို့စောင့် ဥပမာဖြင့် ဘုရားရှင်တို့၏ အကြောင်းအပြည့်အစုံကို သိနိုင်သော စေတောပရိယဉာဏ် မရှိသော်လည်း ဓမ္မနွယ (ဓမ္မကို မျက်မှောက်ပြု၍ သိနိုင်သော အနမာန) ဉာဏ်ဖြင့် မှန်းဆ၍ သိပါကြောင်း”သိပုံကို လျှောက်ထားပါသည်။
ဘုရားရှင်က “ဘုရားရှင်၌ တွေးတော, ယုံမှားမှုဖြစ်သော မောဃပုရိသများ ဤတရားတော်ကို နာယူ၍ တွေးတော, ယုံမှားမှု ပယ်နိုင်ရန်အတွက် ပရိသတ် လေးပါးတို့အား အမြဲမပြတ် ဟောကြားလေ”ဟု အရှင်သာရိပုတ္တရာအား တိုက်တွန်းတော်မူပုံကို ပြဆိုသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ မှတ်သားဖွယ် အဓိပ္ပါယ်များကို ကျယ်ကျယ်ပြန့် ပြန့် ဖွင့်ဆိုထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၃၊၄၇-၈။ သံ၊မြန်၊၃၊၅၀-၁။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၇၃။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-မဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၆-ဗလကရဏီယဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ခြောက်လတို့ပတ်လုံး ရေ၌သွားလာပြီး ဆောင်းလအခါ၌ ကြည်းကုန်း၌ တင်ထားအပ်သော သမုဒ္ဒရာ၌သွားလာသော ကြိမ်ဖြင့်ဖွဲ့တုပ်ချည် နှောင်ထားသော လှေ၏ လေ, နေပူတို့ဖြင့် တွေ့ထိကုန် အနှောင်အဖွဲ့တို့သည် ရွာသွန်းသော မိုးရေဖြင့် တွေ့ထိပါက လျင်မြန်စွာပြတ်တောက် ပုတ်ဆွေးကုန်သကဲ့သို့ အဋ္ဌင်္ဂိကအရိယမဂ်၏ သမ္မာဒိဋ္ဌိအစရှိသော တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီသော မဂ္ဂင်တို့ကို ဝိဝေကနိဿိတ, ဝိရာဂနိဿိတ, နိရောဓနိဿိတ, ဝေါဿဂ္ဂပရိဏာမီဖြစ်အောင် ပွားများသော ကြိမ်ဖန်များစွာ အလေ့အလာပြုသော ရဟန်း၏သံယောဇဉ်တို့သည် လျင်မြန်စွာသာလျှင် ပျက်စီးပုတ် ဆွေးကုန်၏ဟု တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီပွားများပုံ အကျယ်ကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သုတ္တနိ၊၃၂၅-၆။ သုတ္တနိ၊မြန်၊၃၀၈၊ သုတ္တနိ၊ဋ္ဌ၊၂၊၆၀-၅။
ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ သုတ္တနိပါတ,၂၊စူဠဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ဆရာဖြစ်သော အရှင်အဿဇိထေရ် သီတင်းသုံးရာအရပ်ကို ရှိခိုးသော အရှင်သာရိပုတ္တရာကို ကဲ့ရဲ့သော ရဟန်းတို့အား-
(က) ဆရာပူဇော်သောသူသည် ဓမ္မကို ထင်ထင်ရှားရှား သိနိုင်, ဝိညူ, ဝိဘာဝီ, နိပုဏပုဂ္ဂိုလ်ဖြစ်နိုင်ပုံ၊
(ခ) မြစ်ရေ၌မျောပါနေသူသည် သူတစ်ပါးကို မဆယ်နိုင်သကဲ့သို့ ယုတ်ညံ့ အရည်အချင်းမရှိသော ဆရာသည် တပည့်ကိုတတ်သိနားလည်အောင် မသင်ပြနိုင်, တပည့်လည်း အရာရာကို မဆုံးဖြတ်နိုင်သူဖြစ်ပုံ၊
(ဂ) လှော်တက်, တက်မစသည်နှင့် ပြည့်စုံကျွမ်းကျင်သူသည် သူတစ်ပါးကို ဆယ်ယူ ကယ်တင်နိုင်သကဲ့သို့ အရည်အချင်းပြည့်ဆရာကို ဆည်းကပ်သူသည် အကြားအမြင်များ, အနက်သဘာဝကိုသိ, ဓမ္မအမှန်ကို ကျင့်သုံးသောကြောင့် လောကုတ္တရာတရားကို သိမြင်ပြီး ချမ်းသာကို ရနိုင်၏ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ မှတ်သားဖွယ်များ ပြည့်စုံစွာ ဖွင့်ပြထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၄၄၄။ သံ၊မြန်၊၂၊၄၄၀။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ မာတုဂါမသံယုတ္တ၊ ၃-ဗလဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် (က) ဖျက်ဆီးနှင်ထုတ်ထိုက်၊ အိမ်၌ မနေစေရသော၊ (ခ) မဖျက်ဆီး မနှင်ထုတ်ထိုက်၊ အိမ်၌နေစေရသော မာတုဂါမ၏ အားငါးမျိုးတို့ကို ဝေဖန်၍ ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၃၂၈။ သံ၊မြန်၊၂၊၃၂၂။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-သဠာယတနသံယုတ္တ၊ (၁၃) ၃-ဂဟပတိဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် မဂဓနိုင်ငံ နာဠန္ဒာမြို့ ပါဝါရိကသူဌေး၏ အမ္ဗဝန်ကျောင်းတော်ဝယ် သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ဥပါလိသူကြွယ်၏ ဤလောက၌ အချို့သော သတ္တဝါတို့ မျက်မှောက်ဘဝ၌ (က) ကိလေသာမငြိမ်းအေးနိုင်သော အကြောင်းအထောက်အပံ့၊ (ခ) ကိလေသာငြိမ်းအေးနိုင်သော အကြောင်းအထောက်အပံ့ကို မေးလျှောက်သဖြင့် ဘုရားရှင်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၂၊၅၀၉။ အံ၊မြန်၊၂၊၆၃၄။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ သတ္တကနိပါတ၊ ၉-သမဏဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ရဟန်းတို့ တရားခုနှစ်မျိုးကို ဆေးကြောသုတ်သင် အပ်ပြီးသောကြောင့် “နှာတက” မည်၏ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၁၊၄၅၄-၅။ အံ၊မြန်၊၁၊၄၆၆-၇။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၃၈။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ ၃-တတိယပဏ္ဏာသက၊ (၁၄) ၄-ပုဂ္ဂလဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ်-
(၁) နိကဋ္ဌကာယ အနိကဋ္ဌစိတ္တပုဂ္ဂိုလ်
(၂) အနိကဋ္ဌကာယ နိကဋ္ဌစိတ္တပုဂ္ဂိုလ်
(၃) နိကဋ္ဌကာယ နိကဋ္ဌစိတ္တပုဂ္ဂိုလ်
(၄) အနိကဋ္ဌကာယ အနိကဋ္ဌစိတ္တပုဂ္ဂိုလ် ဟူသော ပုဂ္ဂိုလ်လေးမျိုးကို အကျယ် ဝေဘန်၍ ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၁၊၁၈၇။ သံ၊မြန်၊၁၊၁၇၅။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၂၄၆-၇။ သံ၊ဋီ၊၁၊၂၈၂။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၈-ဝင်္ဂီသသံယုတ္တ၊ ပထမသုတ်။
အရှင်ဝင်္ဂီသ ရဟန်းဖြစ်စအခါ ဥပဇ္ဈာယ်ဆရာနိဂြောဓကပ္ပထေရ် နှင့်အတူ အာဠဝီနိုင်ငံ အာဠဝီမြို့တော် အဂ္ဂါဝဠစေတီ၌ ကျောင်းစောင့်နေစဉ် ကျောင်းကြည့် လာသော မာတုဂါမတို့ကို တွေ့မြင်၍ သာသနာတော်၌ မမွေ့မလျော်သောစိတ်ကို ထိန်းချုပ်နိုင်ပုံနှင့် ဆက်စပ်၍ “နိက္ခန္တံ ဝတ” အစရှိသော ဂါထာတို့ကို ရွတ်ဆိုပုံကို ပြဆိုသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ အဂ္ဂါဠဝစေတီ၊ နိဂြောဓကပ္ပထေရ်၊ ဝိဟာရပါလ အဖွင့်တို့နှင့်တကွ သိသင့်ဖွယ်တို့ကို ဖွင့်ပြထားပါသည်။ ဋီကာ၌လည်း မှတ်သားဖွယ် ဖွင့်ဆို ချက်များ ရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၁၊၂၂၁-၂။ အံ၊မြန်၊၁၊၂၃၈-၂၄၀။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၀၂-၃။ အံ၊ဋီ၊၂၊၁၈၁-၂။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ တိကနိပါတ၊ ၂-ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ (၈) ၃-အာနန္ဒဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
အရှင်အာနန္ဒာထေရ် ဝဇ္ဇီနိုင်ငံ ဝေသာလီမြို့တော်အနီး မဟာဝုန်တော ကူဋာဂါရသာလာကျောင်းတော်ဝယ် သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် အဘယလိစ္ဆဝီနှင့် ပဏ္ဍိတကုမာရကလိစ္ဆဝီမင်းသားတို့ရောက်ရှိလာပြီး အဘယလိစ္ဆဝီက နာဋပုတ္တ နိဂဏ္ဌ၏ “သန္ဒိဋ္ဌိက နိဇ္ဇရာဝိသုဒ္ဓိ” ကိုလျှောက်ထားပြီး ဘုရားရှင်၏ ယင်းနှင့် ဆက်စပ်သော မိန့်ကြားချက်ကို အရှင်အာနန္ဒာထေရ်အား မေးလျှောက်သဖြင့် အရှင်အာနန္ဒာထေရ်၏ ဘုရားရှင်၏ နိဇ္ဇရာဝိသုဒ္ဓိသုံးမျိုးကို မိန့်ကြားတော်မူရာ ပဏ္ဍိတ ကုမာရကလိစ္ဆဝီက အဘယလိစ္ဆဝီ၏ ဝမ်းမြောက်မှုမရှိပုံကို မေးမြန်းရာ အဘယ လိစ္ဆဝီက အရှင်အာနန္ဒာ၏ မိန့်ကြားချက်ကို လက်မခံသူသည် ဦးခေါင်းပြတ်ကျသေ နိုင်ပုံကို ပြောကြားသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ဖွင့်ဆိုချက်များ ရှိပါသည်။
-အံ၊၂၊၂၄၄။ အံ၊မြန်၊၂၊၃၁၅။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ပဉ္စကနိပါတ၊ ၂-သိက္ခာပဒပေယျာလ၊ နဝမသုတ်မှ သတ္တရသမသုတ်အထိ ၉-သုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် နိဂဏ္ဌသာဝက မုဏ္ဍ, ဇဋိလက, ပရိဗ္ဗာဇက, မာဂဏ္ဍိက, တောဒဏ္ဍိက, အာရုဒ္ဓက, ဂေါတမက, ဒေဝဓမ္မိကတို့သည် ငါးပါးသီလကို မစောင့်ရှောက်ခြင်းကြောင့် ငရဲ၌ဖြစ်ကြရ၏ဟု ရဟန်းတို့အား တစ်သုတ်စီ တစ်သုတ်စီ ဘုရားရှင်ဟောတော်မူသည့် (၉)သုတ်။
-အံ၊၃၊၃၇၅။ အံ၊မြန်၊၃၊၃၇၁-၂။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဒသကနိပါတ၊ ၂-ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ (၈) ၃-အာကင်္ခဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် နိဂဏ္ဌတို့၏ အသဒ္ဓမ္မ (၁၀)မျိုးတို့ကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၄၈၇-၉။ သံ၊မြန်၊၂၊၄၈၁-၃။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၃၈။ သံ၊ဋီ၊၂၊၃၇၇-၈။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၇-စိတ္တသံယုတ္တ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
နာဋပုတ္တနိဂဏ္ဌ နိဂဏ္ဌပရိသတ်နှင့်အတူတကွ မစ္ဆိကာသဏ္ဍမြို့ ရောက်ရှိစဉ် နိဂဏ္ဌက “သမဏ ဂေါတမ၏ အဝိတက္က အဝိစာရသမာဓိ, ဝိတက္ကဝိစာရနိရောဓ” ရှိသလောဟု မေးမြန်းရာ စိတ္တသူကြွယ်က “ယင်းသမာဓိကို မိမိကိုယ်တိုင် ရှိပုံကို ဖြေဆိုရာ နိဂဏ္ဌက စိတ္တသူကြွယ်အား ချီးကျူးပါသည်။ စိတ္တသူကြွယ်က “ရူပဈာန်လေးပါးကို မိမိရရှိဝင်စားနေခြင်းကြောင့် ယင်းသမာဓိရှိပုံပြောပြရာ နိဂဏ္ဌက ကဲ့ရဲ့ပုံ စိတ္တသူကြွယ်က ဒသသဟဓမ္မိကပုစ္ဆာတို့ကို မေးမြန်းပြီး ပြန်ခဲ့ပုံကို ပြဆိုသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ဖွင့်ဆိုချက်များ ရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သုတ္တနိ၊၃၂၉-၃၃၂။ သုတ္တနိ၊မြန်၊၃၁၁-၃။ သုတ္တနိ၊ဋ္ဌ၊၂၊၇၇-၈၄။
ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ သုတ္တနိပါတ, ၂-စူဠဝဂ္ဂ၊ ဒွါဒသမသုတ်။
ဘုရားရှင် အာဠဝီနိုင်ငံ အာဠဝီမြို့တော် အဂ္ဂါဠဝစေတီ၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် ဥပဇ္ဈာယ်ဆရာ နိဂြောဓကပ္ပထေရ် ပရိနိဗ္ဗာန်ဝင်စံမှုနှင့်ဆက်စပ်၍ အရှင်ဝင်္ဂီသထေရ် (၁၂) ဂါထာတို့ဖြင့် ဘုရားရှင်၏ဂုဏ်တော်တို့ကို ချီးမွမ်းတော်မူ၍ လျှောက်ထားပါသည်။ အမှတ် (၁၃) ဂါထာဖြင့် ဘုရားရှင်က ဖြေကြားတော်မူပါသည်။ အမှတ် (၁၄၊ ၁၅၊ ၁၆) ဂါထာတို့ဖြင့် နိဂြောဓကပ္ပထေရဂုဏ်ရည်တို့ကို လျှောက်ထားပါသည်။
အဋ္ဌကထာ၌ ဖွင့်သင့်သမျှ ပြည့်ပြည့်စုံစုံ ဖွင့်ထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၁၊၄၄၈။ သံ၊မြန်၊၁၊၄၃၇။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၀၁။ သံ၊ဋီ၊၂၊၁၈၃။ (ဝိ၊၁၊၁၄၅။ ဝိ၊ဋ္ဌ၊၂၊၉၈။)
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၈-လက္ခဏသံယုတ္တ၊ ၁-ပဌမဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
ဘုရားရှင် မဂဓနိုင်ငံ ရာဇဂြိုဟ်မြို့ ဝေဠုဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် အရှင်လက္ခဏထေရ်၏ မေးလျှောက်မှုကို အကြောင်းပြု၍ အရေမရှိသော ပြိတ္တာအကြောင်းကို အရှင်မောဂ္ဂလ္လာန်ထေရ်နှင့် ဘုရားရှင်တို့ ဖြေဆို မိန့်ကြားတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ဖွင့်ဆိုချက်များ ရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၁၊၄၅၀။ သံ၊မြန်၊၁၊၄၄၀။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၀၃။ သံ၊ဋီ၊၂၊၁၈၅။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၈-လက္ခဏသံယုတ္တ၊ ၂-ဒုတိယဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် မဂဓနိုင်ငံ ရာဇဂြိုဟ်မြို့ ဝေဠုဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် အရှင်လက္ခဏထေရ်၏ မေးလျှောက်ချက်အရ အရေမရှိသော မိန်းမပြိတ္တာမကို တွေ့ခဲ့ပုံကို အရှင်မောဂ္ဂလာန်ထေရ်က ဖြေဆိုရာ ဘုရားရှင်က အတိစာရိနီဖြစ်ခဲ့ပုံကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၃၊၄၃၀-၁။ အံ၊မြန်၊၃၊၄၂၂-၄။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၃၄-၅။ ဒီ၊၃၊၂၅၉-၂၆၀။ ဒီ၊မြန်၊၃။၂၈၃။ ဒီ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၄၈။ ဒီ၊ဋီ၊၃၊၂၈၈-၉။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဒသကနိပါတ၊ ၃-တတိယပဏ္ဏာသက၊ (၁၁) ၁-သမဏသညာဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ပျက်စီးစေနိုင်သော သမ္မာဒိဋ္ဌိ အစရှိသော သုက္ကပက္ခတရား ဆယ်မျိုးနှင့် ပျက်စီးသွားသော ကဏှပက္ခ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ အစရှိသော တရားဆယ်မျိုး ကုသိုလ်တို့ ဘာဝနာပါရိပူရီဖြစ်ပြီး အကုသိုလ်တရားတို့ နိဇ္ဇိဏ္ဏဖြစ်ပုံကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ ဖွင့်ဆိုချက်များ ရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၃၊၃၅၁။ အံ၊မြန်၊၃၊၃၄၉။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၁၇။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဒသကနိပါတ၊ ၂-ဒုတိယပဏ္ဏာသက (၇) ၂-ယမကဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ငါဘုရားအပေါ်၌ ယုံမှားသံသယ ကင်းရှင်းကြသူ အားလုံးတို့သည် မဂ်ဉာဏ်အမြင်နှင့် ပြည့်စုံကြကုန်၏။ ထိုပုဂ္ဂိုလ်တို့တွင် ဤပစ္စပ္ပန်ဘဝ၌ ဘဝပြီး ဆုံးကြသူ ပုဂ္ဂိုလ်(၅)မျိုး၊ ဒုတိယဘဝ၌ ဘဝဒုက္ခပြီးဆုံးမည့်သူ (၅)မျိုးတို့ကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၁၊၃၁၇-၉။ သံ၊မြန်၊၁၊၃၀၄-၅။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၇၉-၉၀။ သံ၊ဋီ၊၂၊၉၈-၁၁၄။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-နိဒါနသံယုတ္တ၊ ၆-ဒုက္ခဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကုရုနိုင်ငံ ကမ္မာသဒမ္မနိဂုံး၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် မြတ်စွာဘုရား ဤပဋိစ္စသမုပ္ပါဒသည် အလွန်နက်နဲ (သိရန်ခက်ခဲ)ခြင်း၊ နက်နဲ (ခက်ခဲ) သကဲ့သို့ ထင်ရသော်လည်း တပည့်တော်မှာ အလွန်ထင်ရှားပေါ်လွင်သကဲ့သို့ ထင်ရပါ၏ဟု လျှောက်ထားသော အရှင်အာနန္ဒာကို တားမြစ်တော်မူပြီး ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ၏ နက်နဲခက်ခဲပုံ နက်နဲခက်ခဲစွာ ထင်မြင်ပုံ သတ္တဝါအပေါင်းသည် ရက်ကန်းချည်ထွေး စာပေါင်းသိုက် ဖြူဆံမြက် ဗြိတ်မြက်တို့ကို ကဲ့သို့ဖြစ်၍ အပါယ်လေးဘုံသံသရာတို့ကို မလွန်မြောက်နိုင်ပုံ ဥပါဒါနိယတရားတို့၌ တဏှာဖြစ်ပုံမှစ၍ ဆင်းရဲအစုအဝေးဖြစ်ပေါ်လာပုံကို သစ်ပင်ဥပမာဖြင့်လည်းကောင်း ဥပါဒါနိယတရားတို့၌ အာဒီနဝကို ရှုနေသောပုဂ္ဂိုလ်အား တဏှာနိရောဓဖြစ်ပုံမှ အစပြု၍ ဆင်းရဲအစုအဝေးချုပ်ငြိမ်း သွားပုံကိုလည်းကောင်း အရှင်အာနန္ဒာအား ဘုရားရှင်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ အရှင်အာနန္ဒာအကြောင်း ဘုရားရှင်တားမြစ်ပုံ ရေသတ္တဝါကြီးများ ရာဟုအသူရိန် အရှင်အာနန္ဒာ ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ သိမြင်ခြင်းအကြောင်း အစရှိသည်တို့ကို ဖွင့်ပြထားပါသည်။ ဋီကာ၌လည်း ဖွင့်သင့်သည်များကို ဖွင့်ပြထားပါသည်။
-အံ၊၁၊၁၃၃-၅။ အံ၊မြန်၊၁၊၁၅၁-၃။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၀၃-၁၁၅။ အံ၊ဋီ၊၂၊၁၀၀-၁၁၀။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ တိကနိပါတ၊ ၁-ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၄-ဒေဝဒူတဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် မပုပ်မဆွေးသေးသော သစ်စေ့ဥပမာဖြင့် လောဘ, ဒေါသ, မောဟ, ကဏှပက္ခ, ကမ္မသမုဒယနိဒါနတရားတို့ အကျိုးပေးပုံ၊ သစ်ပင်ကို ဖြတ်တောက် မီးပုံရှို့၍ ပြာကိုလေထဲသို့လွှင့်ပစ်၊ ရေထဲသို့ မျှောချပုံ ဥပမာဖြင့် အလောဘ, အဒေါသ, အမောဟ, သုက္ကပက္ခ, ကမ္မသမုဒယ နိဒါနတို့ကြောင့် ကဏှပက္ခ ကမ္မသမုဒယ နိဒါနဓမ္မတို့ ချုပ်ပျောက်ပုံတို့ကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ သုတ္တန္တိကပရိယာယ ဧကာဒသကမ္မဝိဘတ္တိ၊ အဘိဓမ္မပရိယာယ သောဠသကမ္မဝိဘတ္တိ, ပဋိသမ္ဘိဒါမဂ္ဂပရိယာယဒွါဒသကမ္မဝိဘတ္တိတို့ကို ယင်းပါဠိတော်အဖွင့်များ၊ သာဓကဝတ္ထုများဖြင့် ပြည့်ပြည့်စုံစုံ ဖွင့်ပြထားပါသည်။ ဋီကာ၌လည်း ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့် ဖွင့်ပြထားပါသည်။
-အံ၊၁၊၂၆၆-၇။ အံ၊မြန်၊၁၊၂၈၃-၄။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၃၂။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ တိကနိပါတ၊ ၃-တတိယပဏ္ဏာသက၊ (၁၁) ၁၊ သမ္ဗောဓဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် လောဘ, ဒေါသ, မောဟတို့သည် ကမ္မသမုဒယနိဒါန၊ အကုသလ၊ သာဝဇ္ဇ၊ ဒုက္ခဝိပါက၊ ကမ္မသမုဒယဖြစ်ပုံ၊ ကမ္မနိရောဓမဖြစ်ပုံ၊ အလောဘ၊ အဒေါသ၊ အမောဟတို့သည် ကုသလ၊ အနဝဇ္ဇ၊ သုခဝိပါက၊ ကမ္မနိရောဓဖြစ်ပုံ၊ ကမ္မသမုဒယ အကျိုးငှါမဖြစ်ပုံ တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီကို ရဟန်းတော်တို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၁၊၂၆၇-၈။ အံ၊မြန်၊၁၊၂၈၄-၆။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၃၂။ အံ၊ဋီ၊၂၊၂၀၃။ အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ တိကနိပါတ၊ ၃-တတိယပဏ္ဏာသက၊ (၁၁) ၁၊ သမ္ဗောဓဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ပစ္စုပ္ပန်၊ အတိတ်၊ အနာဂတ် ကာလသုံးပါးတို့တွင် တစ်ပါးပါး၌ ဆန္ဒရာဂဌာနိယဓမ္မတို့ကို အာရုံပြု၍ အဖန်ဖန်ကြံစည်, သုံးသပ်နေသောပုဂ္ဂိုလ်အား တဏှာဆန္ဒဖြစ်ပုံ၊ တဏှာဆန္ဒသည် ထိုဓမ္မတို့နှင့် ယှဉ်စပ်သော စိတ်၏ပြင်းထန်စွာ တပ်မက်သောတရားအပေါင်းကို သံယောဇဉ်ဟုဟောတော်မူပုံ သုက္ကပက္ခကို၄င်း၊ ကာလတစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ၌ ဆန္ဒရာဂဌာနိယဓမ္မတို့၏ ဖြစ်လတ္တံ့သော အကျိုးကို သိခြင်းကြောင့် ထိုဆန္ဒရာဂကို နစ်စေ(ဝိပဿနာပွား)၍ မဂ်ဉာဏ်ဖြင့် ထိုးထွင်း၍ သိမြင်ခြင်း၊ ဝိပဿနာပညာ၊ မဂ်ပညာဖြင့် ထိုးထွင်း၍ သိမြင်ခြင်းကြောင့် ဆန္ဒရာဂ ဌာနိယဓမ္မတို့ကို အာရုံပြု၍ ဆန္ဒမဖြစ်တော့ဟု သုက္ကပက္ခအားဖြင့်လည်းကောင်း ကမ္မသမုဒယနိဒါနတို့ တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ဖွင့်ဆိုချက်များ ရှိပါသည်။
-အံ၊၂၊၂၉၇-၈။ အံ၊မြန်၊၂၊၃၈၂-၃။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၀၈။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဆက္ကနိပါတ ၁-ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၄-ဒေဝတာဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
အထက်သုတ်တော်၌ ဟောတော်မူအပ်သော ကမ္မနိဒါန သမုဒယတရားတို့ကိုပင် ကဏှပက္ခတရားသုံးပါးကြောင့် သုက္ကပက္ခတရား သုံးပါးတို့မဖြစ်ပုံ အပါယ်လေးဘုံ၌ဖြစ်ပုံ သုက္ကပက္ခတရားသုံးပါးကြောင့် ကဏှပက္ခ တရားသုံးပါးမဖြစ်ပုံ သုဂတိ ဘဝ၌ဖြစ်ရပုံတို့ကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် အကျယ်တဝင့် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၂၊၄၂၄-၅။ အံ၊မြန်၊၂၊၅၃၆-၈။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ သတ္တကနိပါတ၊ ၄-ဒေဝတာဝဂ္ဂ၊ ဧကာဒသမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ပရိဗ္ဗာဇကအာရာမ်၌ အညတိတ္ထိယတို့က “(၁၂)နှစ်ပတ်လုံး ဗြဟ္မစရိယကို ပရိပုဏ္ဏ ပရိသုဒ္ဓဖြစ်အောင် ကျင့်ပြီးသူကို “နိဒ္ဒသဘိက္ခု”ဟုခေါ်ဆို ထိုက်၏”ဟူသောစကားကို မနှစ်သက်၍ အရှင်သာရိပုတ္တရာက ဘုရားရှင်အား လျှောက်ထားရာ ဘုရားရှင်က “ဤဓမ္မဝိနယ သာသနာတော်၌ ဓမ္မမဖက် နှစ်အရေအတွက်မျှဖြင့် “နိဒ္ဒသ ဘိက္ခု”ဟု သတ်မှတ်ပညတ်ခြင်းငှါ မထိုက်ပုံ ငါဘုရား ကိုယ်တော်တိုင် ထူးသောဉာဏ်ဖြင့် သိတော်မူ၍ မျက်မှောက်ပြုတော်မူ၍ ဟောကြားတော်မူအပ်ကုန်သော သိက္ခသမာဒါန, ဓမ္မနိသန္တိ ဣစ္ဆာဝိနယ, ပဋိသလ္လာန, ဝီရိယာရမ္ဘ, သတိနေပက္က, ဒိဋ္ဌိပဋိဝေဓ, ဟူသော နိဒ္ဒသဝတ္ထု (၇)မျိုးတို့ကို (၁၂)နှစ်, (၂၄)နှစ်, (၃၆)နှစ်, (၄၈)နှစ်တို့ပတ်လုံး ပရိပုဏ္ဏ, ပရိသုဒ္ဓဖြစ်အောင် ဗြဟ္မစရိယကို ကျင့်သုံးလျှင် နိဒ္ဒသဘိက္ခုဟုခေါ်ထိုက်၏ဟု အရှင်သာရိပုတ္တရာအား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၂၊၄၂၅-၇။ အံ၊မြန်၊၂၊၅၃၈-၅၄၀။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ သတ္တကနိပါတ၊ ၄-ဒေဝတာဝဂ္ဂ၊ ဒွါဒသမသုတ်။
ဘုရားရှင် ဝံသနိုင်ငံ ကောသမ္ဗီမြို့ ဃောသိတာရုံကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံး နေတော်မူစဉ် အထက်သုတ်အတိုင်း တိတ္ထိယတို့၏ နိဒ္ဒသဘိက္ခု သတ်မှတ်ပုံ နှင့်ဆက်စပ်၍ အရှင်အာနန္ဒာက လျှောက်ထားသဖြင့် “ဤဓမ္မဝိနယသာသနာတော်၌ နှစ်အရေအတွက်မျှဖြင့် “နိဒ္ဒသဘိက္ခု” ဟုမသတ်မှတ်ပုံ၊ ငါဘုရားကိုယ်တော်တိုင် ထူးသောဉာဏ်ဖြင့် သိတော်မူ၍ မျက်မှောက်ပြုတော်မူ၍ ဟောကြားတော်မူအပ်ကုန်သော သဒ္ဓ, ဟိရီမာ, ဩတ္တပ္ပီ, ဗဟုဿုတ, အာရဒ္ဓဝီရိယ, သတိမာ, ပညဝါဟူသော နိဒ္ဒသဝတ္ထု (၇)ပါးတို့နှင့်ပြည့်စုံသော ရဟန်းသည် (၁၂)နှစ်၊ (၂၄)နှစ်၊ (၃၆)နှစ်၊ (၄၈)နှစ်တို့ပတ်လုံး ပရိပုဏ္ဏ, ပရိသုဒ္ဓဖြစ်အောင် ကျင့်သုံးသော ရဟန်းတော်ကို “နိဒ္ဒသဘိက္ခု” ဟုခေါ်ထိုက်ပုံကို အရှင်အာနန္ဒာထေရ်အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၂၊၄၀၇၊ အံ၊မြန်၊၂၊၅၁၅-၆။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၅၀-၁။ အံ၊ဋီ၊၃၊၁၅၈-၉။ (ဒီ၊၃၊၂၀၉။ ဒီ၊မြန်၊၃။၂၃၂။ ဒီ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၂၂။)
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ သတ္တကနိပါတ၊ ၂-အနုသယဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် သိက္ခာသမာဒါန၊ ဓမ္မနိသန္တိ၊ ဣစ္ဆာဝိနယ၊ ပဋိသလ္လာန၊ ဝီရိယာရမ္ဘ၊ သတိနေပက္က၊ ဒိဋ္ဌိပဋိဝေဓ ဟူသော ဓမ္မ (၇)ပါးတို့၌ ယခုအခါထက်မြက်သောဆန္ဒ နောင်အခါ မကင်းသောချစ်ခြင်း (လိုလားနှစ်သက်ခြင်း)တို့ဖြင့် ပရိပုဏ္ဏ၊ ပရိသုဒ္ဓ ဖြစ်အောင်ကျင့်သုံးလျှင် နိဒ္ဒသအစရှိသော ရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်ဖြစ်နိုင်ပုံ (ရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ် ဖြစ်နိုင်သောတရား (၅)မျိုးတို့ကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ယင်းနိဒ္ဒသဝေါဟာရအကြောင်းနှင့်တကွ ဖွင့်သင့် ဖွင့်လိုက်သောပုဒ်တို့ကို ဖွင့်ဆိုထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၁၊၇။ သံ၊မြန်၊၁၊၇။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၃၄။ သံ၊ဋီ၊၁၊၇၉-၈၀။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-ဒေဝတာသံယုတ္တ၊ ၂-နန္ဒနဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် နိဒ္ဒါ၊ တန္ဒီ၊ ဝိဇမ္ဗိတာ၊ အရတီ၊ ဘတ္တသမ္မဒဟူသော သတ္တဝါတို့အား အရိယမဂ် မဖြစ်နိုင်သောတရား (၅) ပါးကို အညတရနတ်သားက ဘုရားရှင်အား လျှောက်ထားရာ ဘုရားရှင်က ယင်းတရား (၅) ပါးတို့ကို အရိယမဂ်နှင့်ယှဉ်သော ဝီရိယဖြင့် ထုတ်ပယ်လိုက်ခြင်းကြောင့် အရိယမဂ်၏ဝိသုဒ္ဓိဖြစ်ပုံကို အညတရနတ်သားအား ဟောတော်မူသည့်သုတ်၊
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ဖွင့်ဆိုချက်များ ရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၃၊၄၃၅-၆။ အံ၊မြန်၊၃၊၄၂၈-၉။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၃၅။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဒသကနိပါတ၊ ၃-တတိယပဏ္ဏာသက၊ (၁၁) ၁-သမဏသညာဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် မဂ္ဂင်ရှစ်ပါး, သမ္မာဉာဏ, သမ္မာဝိမုတ္တိ ရှိသောပုဂ္ဂိုလ်သည် ယင်းတို့နှင့် ဆန့်ကျင်ဘက်ဖြစ်သော မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိအစရှိသော အကြောင်းကြောင့်ဖြစ်ကုန်သော များစွာသော အကုသိုလ်တရားတို့ကို မှုတ်လွင့်ဖျက်ဆီးနိုင်ပုံ, သမ္မာဒိဋ္ဌိ (အစရှိသော) များစွာသော ကုသိုလ်တရားတို့ ဘာဝနာပါရိပူရီဖြစ်ပုံ “နိဒ္ဓမနီယ” တရား(၁၀)ပါးတို့ကို တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-ခုဒ္ဒက၊၉-၁၀။ ခုဒ္ဒက၊မြန်၊၈-၁၀။ ခုဒ္ဒက၊ဋ္ဌ၊၁၈၂-၁၉၇။
-ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ ခုဒ္ဒကပါဌ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ဘုရားအမှူးရှိသော သံဃာတော်အား ဆွမ်းကပ်လှူနေစဉ် ကောသလဘုရင်က အခေါ်လွှတ်လိုက်သော မင်းချင်းယောက်ျားကို “ပြီးလျှင်လာခဲ့ပါမည်၊ ရွှေအိုးမြှုပ်နေလို့ပါ” ဟုပြောလိုက်သောစကားကို အကြောင်းပြု၍ ဘုရားရှင်က “နိဓိ နိဓေတိ”အစရှိသော နိဓိကဏ္ဍသုတ္တန်ဖြင့် သူကြွယ်အား ဆွမ်းအနုမောဒနာ ပြုတော်မူသည့်သုတ်။
ဂါထာ (၁၊၂)တို့ဖြင့် ရွှေအိုးမြှုပ်နှံပုံနှင့် ရည်ရွယ်ချက်ကိုလည်းကောင်း (၃)ဂါထာဖြင့် မြှုပ်ထားသော ရွှေအိုး၏ အစိုးမရပုံကိုလည်းကောင်း၊ (၄၊၅)ဂါထာတို့ဖြင့် မြှုပ်ထားသောရွှေအိုး ပျောက်ဆုံးနိုင်ပုံကိုလည်းကောင်း၊ (၆)ဂါထာဖြင့် အနုဂါမိက ရွှေအိုး (၃)မျိုး မြှုပ်နှံပုံကိုလည်းကောင်း (၇)ဂါထာဖြင့် ရွှေအိုးမြှုပ်နှံရာဌာနတို့ကိုလည်းကောင်း (၈၊၉)ဂါထာတို့ဖြင့် ရတနနိဓိနှင့်ပုညနိမိတို့၏ ခြားနားပုံကိုလည်းကောင်း (၁၀၊ ၁၁၊ ၁၂၊ ၁၃၊ ၁၄၊ ၁၅) ဂါထာတို့ဖြင့် ပုညနိမိ၏ အကျိုးကျေးဇူးအမျိုးမျိုး ရရှိခံစားနိုင် ပုံကိုလည်းကောင်း (၁၆)ဂါထာဖြင့် ပုညနိဓိမြှုပ်နှံဖို့ရန် တိုက်တွန်းပုံကို လည်းကောင်း ဟောကြားတော်မူပါသည်။
အဋ္ဌကထာ၌ သုတ်တော်၏နိဒါန်းနှင့် ဂါထာအလိုက်သိသင့်သမျှ သာဓက ပါဠိများဖြင့် ပြည့်ပြည့်စုံစုံ ဖွင့်ဆိုထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၁၊၄၈၆။ အံ၊မြန်၊၁၊၅၀၁။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၅၆၊ အံ၊ဋီ၊၂၊၃၅၃-၄။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ ၄-စတုတ္ထပဏ္ဏာသက၊ (၁၈)၃-သဉ္စေတနိယဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်ဝယ် အရှင်အာနန္ဒာထေရ်၏ မေးလျှောက်ချက်အရ ဟာနဘာဂိယသညာ၊ ဌိတိဘာဂိယသညာ၊ ဝိသေသဘာဂိယသညာ၊ နိဗ္ဗေဓဘာဂိယသညာတို့ကို မှန်ကန်စွာ မဂ်ဉာဏ်ဖြင့် မသိကြခြင်းကြောင့် မျက်မှောက်ဘဝ၌ အချို့သောသတ္တဝါတို့ ပရိနိဗ္ဗာန် မပြုနိုင်ကြပုံ၊ ယင်းသညာလေးပါးတို့ကို မှန်ကန်စွာ မဂ်ဉာဏ်ဖြင့် သိမြင်ကြခြင်းကြောင့် အချို့သော သတ္တဝါတို့ မျက်မှောက်ဘဝ၌ ပရိနိဗ္ဗာန်ပြုနိုင်ကြပုံကို အရှင်သာရိပုတ္တရာထေရ် ဖြေကြားတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ဟာနဘာဂိယပညာကို ဖွင့်ပြထားပါသည်။
-အံ၊၂၊၃၈၅။ အံ၊မြန်၊၂၊၄၈၆။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဆက္ကနိပါတ၊ ၂-ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ ၁၀-အာနိသံသဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် နိဗ္ဗာန်ကို ဒုက္ခဟု အဖန်ဖန်ရှုသူအား အနုလောမိကခန္တီဉာဏ်မဖြစ်၊ ယင်းဉာဏ်မဖြစ်လျှင် သမ္မတ္တနိယာမသို့ မသက်ဝင်၊ ယင်းသို့ မသက်ဝင်လျှင် ဖိုလ်ဉာဏ် (၄) ပါးကို မျက်မှောက်မပြုနိုင်၊ နိဗ္ဗာန်ကို သုခဟု အဖန်ဖန်ရှုသူအား အနလောမိကခန္တီဉာဏ်ဖြစ်ပုံ၊ သမ္မတ္တနိယာမသို့ သက်ရောက်ပုံ၊ ဖိုလ်ဉာဏ် (၄)ပါးကို မျက်မှောက်ပြုနိုင်ပုံကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၂၊၄၀၆။ အံ၊မြန်၊၂၊၅၁၄-၅။ အဘိ၊က၊၂၉၅ )
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ သတ္တကနိပါတ၊ ၂-အနုသယဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် နိဗ္ဗာန်ကိုသုခဟု အဖန်ဖန်ရှုလျက် သုခသညီ သုခပဋိသံဝေဒီသတတသမိတ အဗ္ဗောကိဏ္ဏ စေတသော အဓိမုစ္စမာန ပညာယပရိယောဂါဟမာနဖြင့် နေခြင်းကြောင့် ရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ် (၂)မျိုး, အနာဂါမ်ပုဂ္ဂိုလ် (၅)မျိုးဖြစ်နိုင်ပုံကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၃၊၂၄၆။ အံ၊မြန်၊၃၊၂၄၅။ အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ နဝကနိပါတ၊ ၁-ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၅-သာမညဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
အရှင်အာနန္ဒာထေရ် ဝံသနိုင်ငံ ကောသမ္ဗီမြို့ ဃောသိတာရုံ ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် ဘုရားရှင်သည် အဘယ်မျှလောက်ဖြင့် နိဗ္ဗာန်ဟု ဟောတော်မူပါသနည်းဟူသော အရှင်ဥဒါယီ၏ မေးလျှောက်ချက်အရ သမာပတ် (၈)ပါး၊ မဂ်ဉာဏ် (၄)ပါး၊ ဖိုလ်ဉာဏ် (၄)ပါး ရရှိလျှင် နိဗ္ဗာန်ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူကြောင်း အရှင်အာနန္ဒာဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-ဣတိဝုတ်၊၂၂၀-၁။ ဣတိဝုတ်၊မြန်၊၂၀၄-၅။ ဣတိဝုတ်၊ဋ္ဌ၊၁၅၇-၁၆၀။
-ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ ဣတိဝုတ္တက၊ ၂-ဒုကနိပါတ၊ ၂-ဒုတိယဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
ဘုရားရှင်ဟောကြားတော်မူအပ်သော နိဗ္ဗာနဓာတ် (၂)မျိုးကို ရဟန္တာ အရှင်မြတ်တို့ထံမှ နာယူခဲ့ရသည့်အတိုင်း ခုဇ္ဇုတ္တရာက ဝံသနိုင်ငံ ကောသမ္ဗီမြို့ ဥတေနမင်းနန်းတော်၌ သာမာဝတီအမှူးရှိသော မိဖုရား (၅၀၀)တို့အား ပြည့်ပြည့်စုံစုံ ဟောသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၄၄၇။ သံ၊မြန်၊၂၊၄၄၃။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၂၇။ သံ၊ဋီ၊၂၊၃၆၆-၃၆၇။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၄-ဇမ္ဗုခါဒကသံယုတ္တ၊ ပဌမသုတ်။
အရှင်သာရိပုတ္တရာထေရ် မဂဓနိုင်ငံ နာဠကရွာ၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် ဇမ္ဗုခါဒကပရိဗိုဇ်၏ မေးလျှောက်ချက်အရ နိဗ္ဗာန်နှင့်နိဗ္ဗာနသစ္ဆိကိရိယာပဋိပဒါကို ဖြေကြားတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ နိဗ္ဗာန်နှင့်ဆက်စပ်သော ဆွေးနွေးချက်များကို ဖွင့်ဆိုထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဥဒါန၊၁၇၇။ ဥဒါန၊မြန်၊၁၆၀-၁။ ဥဒါန၊ဋ္ဌ၊၃၅၁-၅။
-ဥဒါန၊၁၇၇-၈။ ဥဒါန၊မြန်၊၁၆၁။ ဥဒါန၊ဋ္ဌ၊၃၅၅-၆။
-ဥဒါန၊၁၇၈။ ဥဒါန၊မြန်၊၁၆၁-၂။ ဥဒါန၊ဋ္ဌ၊၃၅၆-၉။
-ဥဒါန၊၁၇၈-၉။ ဥဒါန၊မြန်၊၁၆၂။ ဥဒါန၊ဋ္ဌ၊၃၅၉-၃၆၀။
-ခုဒ္ဒကနိကာယ။ ဥဒါန၊ ၈-ပါဋလိဂါမိယဝဂ္ဂ၊ ပဌမ, ဒုတိယ, တတိယ, စတုတ္ထသုတ်များ
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ရဟန်းတို့အား နိဗ္ဗာပဋိသံယုတ္တဓမ္မကထာကို ဟောကြားတော်မူသည်ကို လေးမြတ်ရိုသေစွာ စိတ်ဝင်စားစွာဖြင့် နာယူမှုကို အကြောင်းပြု၍ နိဗ္ဗာန်၏ သဘာဝဓမ္မတို့ကို တစ်မျိုးစီတစ်မျိုးစီထုတ်ဖော်၍ ဥဒါနကထာ မိန့်တော်မူသည့် သုတ်များ။
အဋ္ဌကထာ၌ သုတ်တိုင်းသုတ်တိုင်း မှတ်သားဖွယ် အကျယ်ဖွင့်ဆိုချက်များ ရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၃၄၈။ သံ၊မြန်၊၂၊၃၄၂-၃။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-သဠာယတနသံယုတ္တ။ (၁၅) ၅-နဝပုရာဏဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
ဘုရားရှင် သက္ကနိုင်ငံ ဒေဝဒဟနိဂုံး၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် နိဗ္ဗာနသပ္ပါယ ပဋိပဒါကို ဟောတော်မူမည်ဟု မိန့်တော်မူပြီး အဇ္ဈတ္တိကာယတန (၆)ပါး၊ ဗဟိဒ္ဓါယတန (၆)ပါး၊ ဝိညာဏ် (၆)ပါး၊ သမ္ဖဿ (၆)ပါး၊ ဝေဒနာ (၆)ပါးတို့ကို တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ အနတ္တလက္ခဏသုတ် ဒေသနာတော်နည်းဖြင့် အရဟတ္တဖိုလ်အထွတ်တပ်၍ ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၃၊၂၁၃-၅။ အံ၊မြန်၊၃၊၂၁၃-၆။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၇၇။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ နဝကနိပါတ၊ ၁-ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၄-မဟာဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
အရှင်သာရိပုတ္တရာထေရ် မဂဓနိုင်ငံ ရာဇဂြိုဟ်မြို့ ဝေဠုဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် အရှင်သာရိပုတ္တရာထေရ် ရဟန်းတို့အား မိန့်ကြားတော်မူသော နိဗ္ဗာန်ချမ်းသာကို ဝေဒယိတမရှိ၍ ချမ်းသာမဟုတ်ဟု လာဠုဒါယီ လျှောက်ထားချက်နှင့် ပတ်သက်၍ အရှင်သာရိပုတ္တရာထေရ်က
-ပထမဈာန်ရရှိသောပုဂ္ဂိုလ်၏ အာဗာဓသည် ကာမသဟဂတသညာ မနသိကာရ
-ဒုတိယဈာန်ရရှိသောပုဂ္ဂိုလ်၏ အာဗာဓသည် ဝိတက္ကသဟဂတသညာ မနသိကာရ
-တတိယဈာန်ရရှိသောပုဂ္ဂိုလ်၏ အာဗာဓသည် ပီတိသဟဂတသညာ မနသိကာရ
-စတုတ္ထဈာန်ရရှိသောပုဂ္ဂိုလ်၏ အာဗာဓသည် ဥပေက္ခာသဟဂတသညာ မနသိကာရ
-အာကာသာနဉ္စာယတနဈာန်ရရှိသောပုဂ္ဂိုလ်၏ အာဗာဓသည် ရူပသဟဂတ သညာမနသိကာရ၊
-ဝိညာနဉ္စာယတနဈာန်ရရှိသောပုဂ္ဂိုလ်၏ အာဗာဓသည် အာကာသာနဉ္စာယတန သဟဂတသညာမနသိကာရ၊
-အာကိဉ္စညာယတနဈာန်ရရှိသောပုဂ္ဂိုလ်၏ အာဗာဓသည် ဝိညာနဉ္စာယတန သဟဂတသညာမနသိကာရ၊
-နေဝသညာနာသညာယတနဈာန်ရရှိသောပုဂ္ဂိုလ်၏ အာဗာဓသည် အာကိဉ္စညာယတန သဟဂတသညာမနသိကာရ၊
အာဗာဓအားလုံးကို ဘုရားရှင်က ဒုက္ခဟု ဟောတော်မူကြောင်း အာဗာဓမရှိရာဖြစ်သော သညာဝေဒယိတနိရောဓပညာဖြင့် အာသဝတို့ ကုန်ခမ်းပုံ ဤအကြောင်းကြောင့် နိဗ္ဗာန်သည်သုခဖြစ်ပုံကို ရဟန်းတို့အား အရှင်သာရိပုတ္တရာ ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၃၊၇၅။ သံ၊မြန်၊၃၊၇၉။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၂-ဗောဇ္ဈင်္ဂသံယုတ္တ၊ ၃-ဥဒါယိဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
ဘုရားရှင် မဂဓနိုင်ငံ ရာဇဂြိုဟ်မြို့ ဝေဠုဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ဗောဇ္ဈင် (၇)ပါးကို ဘာဝိတ ဗဟုလီကတဖြစ်အောင် ပွားများလျှင် ဧကန္တနိဗ္ဗိဒ၊ နိရောဓ၊ ဥပသမ၊ အဘိညာ၊ သမ္ဗောဓ၊ နိဗ္ဗာန်အကျိုးငှါ ဖြစ်ကုန်၏-ဟု ဗောဇ္ဈင် တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၃၊၂၂၃။ သံ၊မြန်၊၃၊၂၂၅။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၇-ဣဒ္ဓိပါဒသံယုတ္တ၊ ၁-စာပါလဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
ဣဒ္ဓိပါဒ်လေးပါးကို အထက်သုတ်အတိုင်းပွားလျှင် ဧကန္တနိဗ္ဗိဒ၊ နိရောဓ၊ ဥပသမ၊ အဘိညာ၊ သမ္ဗောဓ၊ နိဗ္ဗာန်အကျိုးငှါ ဖြစ်ကုန်၏ဟု ဣဒ္ဓိပါဒ်တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၂၊၇၃။ အံ၊မြန်၊၂၊၈၉။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ပဉ္စကနိပါတ၊ ၂-ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ (၇) ၂-သညာဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
“ကာယေ အသုဘာနုပဿီ၊ အာဟာရေပဋိကူလသညာ၊ သဗ္ဗလောကေ အနဘိရတသညီ၊ သဗ္ဗသင်္ခါရေသု အနိစ္စာနုပဿီ၊ အဇ္ဈတ္တံ မရဏသညာ သူပဋ္ဌိတာ” ဟူသော တရားငါးမျိုးကို အထက်သုတ်အတိုင်း ပွားများလျှင် “ဧကန္တနိဗ္ဗိဒ၊ နိရောဓ၊ ဥပသမ၊ အဘိညာ၊ သမ္ဗောဓ၊ နိဗ္ဗာန်အကျိုးငှါ ဖြစ်ကုန်၏”ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၁၄၇။ သံ၊မြန်၊၂၊၁၃၈-၉။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-ခန္ဓသံယုတ္တ၊ (၁၄) ၄-ကုက္ကုလဝဂ္ဂ၊ ဧကာဒသမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ရူပက္ခန္ဓာ၌ များစွာသော နိဗ္ဗိဒါဉာဏ်ဖြင့် ရှုနေသောရဟန်းသည် ရူပက္ခန္ဓာကို ပိုင်းခြား၍သိ၏။ ယင်းသို့သိလျှင် ရူပက္ခန္ဓာမှလွတ်၏။ ဇာတိ ဇရာ မရဏ သောက ပရိဒေဝ ဒုက္ခ ဒေါမနဿ ဥပါယာသတို့မှ ဆင်းရဲအစုမှ လွတ်မြောက် ၏ဟု သဒ္ဓါပဗ္ဗဇိတ ရဟန်းတော်အား သင့်လျော်သောတရားပေတည်းဟု ခန္ဓာတစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၁၊၁၅၈-၉။ အံ၊မြန်၊၁၊၁၇၇-၈။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၄၁။ အံ၊ဋီ၊၂၊၁၂၈။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ တိကနိပါတ၊ ၂-ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ (၆) ၁-ဗြဟ္မဏဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ဇာဏုဿောဏိပုဏ္ဏား၏ မေးလျှောက်ချက်အရ သန္ဒိဋ္ဌိက၊ အကာလိက၊ ဧဟိပဿိက၊ ဩပနေယိုက၊ ပစ္စတ္တံဝေဒိတဗ္ဗဝိညူဟိ ဖြစ်သော နိဗ္ဗာန ဖြစ်ပုံကို ဘုရားရှင်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ဖွင့်ဆိုချက် အနည်းငယ်ရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၃၊၇၈-၉။ သံ၊မြန်၊၃၊၈၃။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၈၇။ သံ၊ဋီ၊၂၊၄၂၆။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၂-တော်သံယုတ္တ၊ ၃-ဥဒါယိဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ဗောဇ္ဈင်ခုနှစ်ပါးတို့တွင် တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီကို ဝိဝေကနိဿိတ၊ ဝိရာဂနိဿိတ၊ နိရောဓနိဿိတ၊ ဝေါဿဂ္ဂပရိဏာမီ၊ ဝိပုလ၊ မဟဂ္ဂတ၊ အပ္ပမာဏ၊ အဗျာပဇ္ဇဖြစ်အောင်ပွားများလျှင် မဖောက်ထွင်းအပ်ဘူး၊ မခွဲဖျက်အပ်ဘူးသော လောဘတုံး၊ ဒေါသတုံး၊ မောဟတုံးတို့ကို ဖောက်ခွဲနိုင်၏၊ ခွဲဖျက်နိုင်၏ဟု နိဗ္ဗေဓ ဘာဂိယမဂ္ဂဒေသနာတော်ကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၂၊၃၅၈-၃၆၄။ အံ၊မြန်၊၂၊၄၅၁-၈။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၃၅-၆။ အံ၊ဋီ၊၃၊၁၃၈-၁၄၀။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဆက္ကနိပါတ၊ ၂-ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ ၆-မဟာဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ကာမ၊ ဝေဒနာ၊ သညာ၊ အာသဝ၊ ကမ္မ၊ ဒုက္ခဟူသော နိဗ္ဗေဓိက ပရိယာယ (၆)ပါးတို့ကို ဥဒ္ဒေသ၊ နိဒ္ဒေသအစဉ်အားဖြင့် အကျယ်ဝေဖန်၍ ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၃၊၃၆၁-၂။ သံ၊မြန်၊၃၊၃၆။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၁-သောတာပတ္တိသံယုတ္တ၊ ၇-မဟာပညဝဂ္ဂ၊ တေရသမသုတ္တ။ ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် သပ္ပုရိသသံသေဝ၊ သဒ္ဓမ္မဿဝန၊ ယောနိသော မနသိကာရ၊ ဓမ္မာနုဓမ္မပဋိပတ္တိဟူသော တရားလေးပါးကို ပွားများ ကြိမ်ဖန်များစွာ အလေ့အလာပြုလျှင် နိဗ္ဗေဓိကပညတာ အကျိုးငှါဖြစ်၏ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၁၊၂၅၈-၂၆၀။ အံ၊မြန်၊၁၊၂၇၇-၈။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၂၈-၉။ အံ၊ဋီ၊၂၊၂၀၁။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ တိကနိပါတ၊ ၂-ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ (၁၀) ၅-လောဏကပလ္လဝဂ္ဂ၊ ဧကာဒသမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် သမထ၊ ဝိပဿနာဟူသော အဓိစိတ္တကို အားထုတ်နေသောယောဂီ ရဟန်းတော်သည် ကောသဇ္ဇကို ကျော်လွန်အောင် ရံဖန်ရံခါ သမာဓိနိမိတ်ကို၊ ဥဒ္ဓစ္စကို ကျော်လွန်အောင် ရံဖန်ရံခါ ပဂ္ဂဟနိမိတ်ကို၊ အရဟတ္တဖိုလ်အကျိုးငှါ ရံဖန်ရံခါ ဥပေက္ခာနိမိတ်ကို နှလုံးသွင်းရမည်ဟု ရွှေပန်းထိမ်ဆရာ၊ တပည့်တို့ ရွှေမိုက်ထုတ်သော ဥပမာဖြင့် ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၁၊၂။ သံ၊မြန်၊၁၊၂။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၁၉-၂၀။ သံ၊ဋီ၊၁၊၆၁-၃။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-ဒေဝတာသံယုတ္တ၊ ၁-နဠဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် အညတရနတ်သား၏ မေးလျှောက်ချက်အရ သတ္တဝါတို့၏ နိမောက္ခ၊ ပမောက္ခ၊ ဝိဝေကတို့ကို သိတော်မူပုံအကြောင်းကို ဘုရားရှင် ဖြေကြားတော်မူသည့်သုတ်။ ဗုဒ္ဓသီဟနာဒသုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၁၊၃၈၂။ အံ၊မြန်၊၁၊၃၉၇။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ ၂-ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ (၇) ၂-ပတ္တကမ္မဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ပါဏာတိပါတီ၊ အဒိန္နာဒါယီ၊ ကာမေသုမိစ္ဆာစာရီ၊ မုသာဝါဒီဟူသော တရားလေးမျိုးတို့နှင့် ပြည့်စုံသောပုဂ္ဂိုလ်သည် သေလွန်သည့်အခါ ငရဲသို့ရောက်လိမ့်မည်ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၂၊၁၅၀-၁။ အံ၊မြန်၊၂၊၁၉၀။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ပဉ္စကနိပါတ၊ ၃-တတိယပဏ္ဏာသက၊ (၁၅) ၅-တိကဏ္ဍကီဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ငါးပါးသီလ မမြဲသူ, မြဲသူတို့၏ လားရောက်ရမည့် ဂတိကို ကဏှပက္ခ, သုက္ကပက္ခခွဲ၍ ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၂၊၁၇၉။ အံ၊မြန်၊၂၊၂၂၈-၉။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ပဉ္စကနိပါတ၊ ၄-စတုတ္ထပဏ္ဏာသက၊ (၁၈) ၃-ဥပါသကဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ငါးပါးသီလ မမြဲသောဥပါသကာသည် သေလျှင် ငရဲသို့ရောက်မည်။ ငါးပါးသီလမြဲသော ဥပါသကာသည် ကွယ်လွန်လျှင် နတ်ပြည်သို့ ရောက်ရမည်ဟု ကဏှပက္ခ, သုက္ကပက္ခအားဖြင့် ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၂၊၃၇၇။ အံ၊မြန်၊၂၊၄၇၅-၆။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဆက္ကနိပါတ၊ ၂-ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ ၈-အရဟတ္တဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် သုရာမေရယမှတစ်ပါး ငါးပါးသီလ ရှေ့သိက္ခာပုဒ် လေးပါးပျက်စီးသူနှင့် ပါပိစ္ဆာ, မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိတရား ခြောက်ပါးနှင့်ပြည့်စုံသူ ကွယ်လွန်လျှင် ငရဲသို့ရောက်လိမ့်မည်။ ယင်းသိက္ခာပုဒ်သီလလေးပါး စောင့်ထိန်းသူနှင့် အပ္ပိစ္ဆ, သမ္မာဒိဋ္ဌိဟူသော တရား ခြောက်ပါးနှင့် ပြည့်စုံသူကွယ်လွန်လျှင် နတ်ပြည်သို့ရောက်လိမ့်မည်ဟု ကဏှပက္ခ, သုက္ကပက္ခအားဖြင့် ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၂၊၃၇၇။ အံ၊မြန်၊၂၊၄၇၆။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဆက္ကနိပါတ၊ ၂-ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ ၈-အရဟတ္တဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ငါးပါးသီလ ရှေ့ပိုင်းသိက္ခာပုဒ် လေးမျိုးမစောင့်ထိန်းသူနှင့် လုဒ္ဓ, ပဂဗ္ဘဟူ သော တရားခြောက်ပါးနှင့်ပြည့်စုံသူ သေလျှင်ငရဲ၌ဖြစ်မည်။ ယင်းသိက္ခာပုဒ်လေးပါးကို စောင့်ထိန်းသူနှင့် အလုဒ္ဓ, အပဂဗ္ဘဟူသော တရားခြောက်ပါးနှင့်ပြည့်စုံသူ ကွယ်လွန်လျှင် နတ်ပြည်၌ ဖြစ်လိမ့်မည်ဟု ကဏှပက္ခ, သုက္ကပက္ခအားဖြင့် ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၃၊၄၁၃။ သံ၊မြန်၊၃၊၄၂၀။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၂-သစ္စသံယုတ္တ၊ ၁၁-ပဉ္စဂတိ ပေယျာလဝဂ္ဂ၊ သောဠသမသတ္တရသမ, အဋ္ဌာရသမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ငါဘုရား၏ လက်သည်းခွံပေါ်၌ တည်ရှိသော မြေမှုံ့အနည်းငယ်ကဲ့သို့
(၁) ငရဲမှစုတေ၍ နတ်ပြည်၌ဖြစ်သောပုဂ္ဂိုလ်
(၂) ငရဲဘဝမှစုတေ၍ တိရစ္ဆာန်မျိုး၌ ဖြစ်သောပုဂ္ဂိုလ်
(၃) ငရဲဘဝမှစုတေ၍ ပြိတ္တာဘုံ၌ဖြစ်သောပုဂ္ဂိုလ် နည်းလှကုန်၏။ ငရဲဘဝမှစုတေ၍ ငရဲဘဝ၌ ပြန်ဖြစ်သောပုဂ္ဂိုလ်တို့သည်သာ မြေကြီးပေါ်၌တည်ရှိသော မြေမှုံ့တို့ပမာ အလွန်များလှကုန်၏-ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၃၊၄၁၃။ သံ၊မြန်၊၃၊၄၂၀။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၂-သစ္စသံယုတ္တ၊ ၁၁-ပဉ္စဂတိ ပေယျာလဝဂ္ဂ၊ တေရသ, စုဒ္ဒသမ, ပန္နရသမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ငရဲမှစုတေ၍
(က) လူဘုံ၌ဖြစ်သောပုဂ္ဂိုလ်၊
(ခ) တိရစ္ဆာန်ဘဝ၌ဖြစ်သောပုဂ္ဂိုလ်၊
(ဂ) ပြိတ္တာဘဝ၌ဖြစ်သောပုဂ္ဂိုလ်တို့သည် ငါဘုရား၏ လက်သည်းခွံပေါ်၌ ရှိသော မြေမှုံ့ပမာ အလွန်နည်းကုန်၏၊ ငရဲဘဝမှစုတေ၍ ငရဲဘဝ၌ပြန်၍ဖြစ်သော ပုဂ္ဂိုလ်တို့သည် မြေကြီးပေါ်၌တည်ရှိသော မြေမှုံ့များပမာ အလွန်များလှကုန်၏ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၃၊၄၉၀-၂။ အံ၊မြန်၊၃၊၄၈၀-၂။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဒသကနိပါတ၊ (၂၁) ၁-ကရကာယဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ဒုစရိုက်ဆယ်ပါးတို့နှင့် ပြည့်စုံသောပုဂ္ဂိုလ်သည် ကွယ်လွန်သည့်အခါ ငရဲ၌ဖြစ်ရမည်၊ သုစရိုက်ဆယ်ပါးနှင့် ပြည့်စုံသောပုဂ္ဂိုလ်သည် ကွယ်လွန်သည်အခါ နတ်ပြည်၌ ဖြစ်ရမည်ဟု ဒုစရိုက်, သုစရိုက်တို့၏ သဘာဝအကျယ်ကို ကဏှပက္ခ, သုက္ကပက္ခအားဖြင့် ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၃၊၄၉၂-၃။ အံ၊မြန်၊၃၊၄၈၂-၃။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဒသကနိပါတ၊ (၂၁) ၁-ကရကာယဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။ အထက်သုတ်တော်အတိုင်း ဒုစရိုက်ဆယ်ပါး, သုစရိုက်ဆယ်ပါးတို့နှင့် ပြည့်စုံသောပုဂ္ဂိုလ်တို့ ကွယ်လွန်သည့်အခါ ရောက်ရှိမည့်ဘဝအသီးသီးကို ရဟန်းတော်တို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၃၊၄၃၃-၅။ သံ၊မြန်၊၃၊၄၂၈-၄၃၁။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၂၄။ သံ၊ဋီ၊၂၊၃၆၂-၃။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂ၊ ၂-ဝေဒနာသံယုတ္တ၊ ၃-အဋ္ဌသတ ပရိယာယဝဂ္ဂ၊ ဧကာဒသမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် (က)ပီတိသုံးမျိုး၊ (ခ) သုခသုံးမျိုး၊ (ဂ) ဥပေက္ခာသုံးမျိုး၊ (ဃ) ဝိမောက္ခသုံးမျိုးတို့ကို ဥဒ္ဒေသ, နိဒ္ဒေသအားဖြင့် အကျယ်ဝေဖန်၍ ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ မှတ်သားဖွယ် ဖွင့်ဆိုချက်များ ရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၅၉-၆၀။ သံ၊မြန်၊၂၊၅၇-၈။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၅၇-၈။ သံ၊ဋီ၊၂၊၂၂၇-၉။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁- ခန္ဓသံယုတ္တ၊ (၆) ၁-ပယဝဂ္ဂ။ ဒသမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်သုံးတော်မူစဉ် ပညာရှိ သမဏဗြာဟ္မဏတို့သည် မတားမြစ်အပ်, မစွန့်အပ်သော ခန္ဓာငါးပါးနှင့် ဆက်စပ်နေသော “အဟောသိ” “ဘဝိဿတိ” “အတ္ထိ” ဟူသော သဒ္ဒါ, အမည်ပညတ်တို့ကို ရှေးကလည်း မစွန့်အပ်, ယခုလည်း စွန့်ဆဲမဟုတ်, နောင်လည်းစွန့်လတ္တံ့ မဟုတ်ပုံကို ခန္ဓာတစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ ရှင်းလင်း၍ ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဟေတုကဝါဒ, အကိရိယဝါဒ, နတ္ထိကဝါဒတို့ကို တီထွင်ခဲ့သော ဥက္ကလာ ဇနပုဒ်သား ဝဿနှင့် ဘညတို့လည်း ကဲ့ရဲ့ပုတ်ခတ်, ပြစ်တင်, စွပ်စွဲမည်ကို ကြောက်သောကြောင့် ကဲ့ရဲ့ဖွယ်, တားမြစ်ဖွယ်ဟု မထင်ခဲ့ပုံကိုလည်း ဟောတော်မူပါသည်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၃၊၁၁၇-၈။ သံ၊မြန်၊၃၊၁၂၂-၃။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၂-ဗောဇ္ဈင်္ဂသံယုတ္တ၊ ၈-နိရောဓဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ဗောဇ္ဈင်တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီကို နိရောဓသညာနှင့်တကွ ဝိဝေကနိဿိတ, ဝိရာဂနိဿိတ, နိရောဓနိဿိတ, ဝေါဿဂ္ဂပရိဏာမီ ဖြစ်အောင်ပွားများလျှင် ကြိမ်ဖန် များစွာ အလေ့အလာပြုလျှင် မဟပ္ဖလ မဟာနိသံသဖြစ်ပုံ အကျယ်ကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၂၊၁၆၈-၁၇၂။ အံ၊မြန်၊၂၊၂၁၄-၈။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၅၈-၉၊ အံ၊ဋီ၊၃၊၅၂။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ပဉ္စကနိပါတ၊ ၄-စတုတ္ထပဏ္ဏာသက၊ (၁၅) ၂-အာဃာတဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် သညာဝေဒယိတ နိရောဓသမာပတ္တိကထာနှင့် ဆက်စပ်၍ ရဟန်းတို့အား အရှင်သာရိပုတ္တရာ၏ မိန့်ကြားချက်ကို ဘုရားရှင်၏ မျက်ကွယ်၌ သုံးကြိမ်, မျက်မှောက်သုံးကြိမ် ကန့်ကွက်ပြောဆိုသော လာဠုဒါယီကို ဘုရားရှင် ငေါက်ငမ်းတော် မူပြီး၊ မထေရ်ကြီးအား ညှင်းဆဲနှိပ်စက်သည် လျစ်လျူရှုနေသော အရှင်အာနန္ဒာနှင့် ရဟန်းများကို ကဲ့ရဲ့တော်မူ၍ အရှင်သာရိပုတ္တရာထေရ်၏ မိန့်ကြားချက်ကို အတည်ပြု မိန့်ကြားတော်မူသည်။
ထိုအကြောင်းအရာနှင့် ပတ်သက်၍ ဘုရားရှင်၏ မိန့်ကြားတော်မူချက်အရ အရှင်ဥပဝါဏထေရ်က သီတင်းသုံးဖော်တို့ ပိယ, မနာပ, ဂရု, ဘာဝနီယ ဖြစ်သောထေရ်ကြီး၏ အရည်အချင်း (၅)မျိုးတို့ကို လျှောက်ထားရာ ဘုရားရှင်က သာဓုခေါ် အနုမောဒနာပြုတော်မူပြီး ဤအရည်အချင်းများနှင့်ပြည့်စုံသော မထေရ်ကြီးကိုသာ သီတင်းသုံးဖော်တို့ အလေးအမြတ်ပြုကြပုံ၊ အသက်အရွယ်ကြီးရုံမျှဖြင့် အလေးအမြတ် မပြုပုံကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၃၊၂၄၉။ အံ၊မြန်၊၃၊၂၄၈၊
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ နဝကနိပါတ၊ ၂-ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ (၆) ၁-ခေမဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
အရှင်အာနန္ဒာနှင့် အရှင်ကာဠုဒါယီထေရ်တို့ ဝံသနိုင်ငံ ကောသမ္ဗီမြို့ ဃောသိတာရုံကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးနေကြစဉ် နိရောဓနှင့်ဆက်စပ်၍ အရှင်ကာဠုဒါယီထေရ်က မေးလျှောက်သဖြင့် သမာပတ်(၈)ပါးနှင့် အရဟတ္တဖိုလ်တရားတို့၏ အစဉ်အတိုင်း နိရောဓဖြစ်ပုံကို အရှင်အာနန္ဒာထေရ် ဖြေဆိုတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၁၆၁။ သံ၊မြန်၊၂၊၁၅၄။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၂-ရာဓသံယုတ္တ၊ ၂-ဒုတိယဝဂ္ဂ၊ ဒွါဒသမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် အရှင်ရာဓမထေရ်၏ မေးလျှောက်ချက်အရ ခန္ဓာတစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီသည် “နိရောဓဓမ္မ” ဖြစ်ပုံ၊ ဤသို့ သိမြင်သော အရိယာသာဝကသည် ထိုခန္ဓာ၌ ငြီးငွေ့၏ အစရှိသည်ဖြင့် အရဟတ္တဖိုလ်ဆိုက်သည်တိုင်အောင် အကျယ်ဝေ ဖန်၍ ဘုရားရှင် ဖြေကြားတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၂၊၁၆၃။ သံ၊မြန်၊၂၊၁၅၅။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ၃-အာယာစနဝဂ္ဂ၊ ဒွါဒသမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် အရှင်ရာဓထေရ် ပဋိပတ်လုပ်ငန်းအားထုတ်ရန် အလုပ်ပေးတရားတော်ကို ဟောတော်မူပါရန် လျှောက်ထားချက်အရ နိရောဓဓမ္မ ဖြစ်သော ခန္ဓာတစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ၌ ဆန္ဒ, ရာဂ, ဆန္ဒရာဂကို ပယ်ရမည်ဟု အသီးအသီး အရှင်ရာဓထေရ်အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၂၊၁၆၄။ သံ၊မြန်၊၂၊၁၆၅။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၂-ရာဓသံယုတ္တ၊ ၄-ဥပနိသိန္နဝဂ္ဂ၊ ဒွါဒသမသုတ်။
အရှင်ရာဓထေရ်အား အထက်သုတ်အတိုင်း ခန္ဓာငါးပါး၌ ဆန္ဒရာဂကို ပယ်ရန် ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၁၉၉-၂၀၀။ သံ၊မြန်၊၂၊၁၉၀။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၇-သာရိပုတ္တသံယုတ္တ၊ နဝမသုတ်။
အရှင်သာရိပုတ္တရာထေရ် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့တော်အနီး အန္ဓဝန်တောအုပ်၌ နေသန့်နေတော်မူစဉ် အရှင်အာနန္ဒာထေရ်၏ မေးလျှောက်ချက် အရ သညာဝေဒယိတ နိရောဓသမာပတ် ဝင်စား၍နေပုံ၊ “ထိုသမာပတ်ကို” ငါဝင်စားနေ၏၊ ဝင်စားနေပြီ၊ ထိုသမာပတ်မှ ငါထ၏”ဟု တဏှာ, ဒိဋ္ဌိ မရှိတော့ပုံကို အရှင်အာနန္ဒထေရ်အား အရှင်သာရိပုတ္တရာ ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-မ၊၁၊၂၀၅-၂၁၅။ မ၊မြန်၊၁၊၂၁၂-၂၂၂။ မ၊ဋ္ဌ၊၂၊၆၅-၉။ မ၊ဋီ၊၂၊၁၂၁-၄။
-မဇ္ဈိမနိကာယ၊ မူလပဏ္ဏာသ၊ ၃-ဩပမ္မဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် မာရ်နတ်ကို မုဆိုး, မာရ်နတ်၏ ပရိသတ်ကို မုဆိုး၏ ပရိသတ် ကာမဂုဏ် (၅)ပါးကို မြက်ခင်း, သားသမင်များကို သမဏဗြာဟ္မဏ-ဟု ဥပမာန, ဥပမေယျ အနေအားဖြင့် ဟောတော်မူပါသည်။
ပထမသမင်အုပ်စုဖြင့် သပုတ္တဘရိယ ပဗ္ဗဇ္ဇသမဏ, ဗြာဟ္မဏတို့ကို ဟောတော်မူပါသည်။ တဏှာဖြင့် တွေဝေခြင်း, မာနဖြင့် ယစ်မူးခြင်း, ပမာဒဖြင့် သတိလက်လွတ်ဖြစ်ခြင်းတို့ကို ဟောတော်မူပါသည်။
ဒုတိယသမင်အုပ်စုဖြင့် ဗြာဟ္မဏဓမ္မိက ပဗ္ဗဇ္ဇ သမဏ ဗြာဟ္မဏတို့ကို ဟောတော်မူပါသည်။
တတိယသမင်အုပ်စုဖြင့် မိစ္ဆာအယူရှိသော သမဏ ဗြာဟ္မဏတို့ကို ဟောတော်မူပါသည်။
စတုတ္ထသမင်အုပ်စုဖြင့် ဤသာသနာတော်ရှိ သမဏဗြာဟ္မဏတို့ကို ဟောတော်မူပါသည်။
သမာပတ်ကိုးပါး, အရဟတ္တဖိုလ်တို့ကို ရရှိအောင် အားထုတ်မှု ရရှိပေါက် မြောက်ခြင်းတို့ဖြင့် မာရ်နတ်မျက်စိဖြင့် မမြင်နိုင်ရာဒေသကို ဟောတော်မူပါသည်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ မှတ်သားသိမှတ်ဖွယ်တို့ကို ပြည့်ပြည့်စုံစုံ ဖွင့်ဆို ထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၁၊၂၂၃-၄။ အံ၊မြန်၊၁၊၂၄၀-၁။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၀၃-၄။ အံ၊ဋီ၊၂၊၁၈၂။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ တိကနိပါတ၊ ၂-ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ (၈) ၃-အာနန္ဒ ဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ချဉ်းကပ်ရောက်ရှိလာသော အရှင်အာနန္ဒာထေရ်အား
(က) ဘုရားရှင်၏ ဂုဏ်တော်ကိုးပါး၌ သက်ဝင်ကြည်ညိုမှု။
(ခ) တရားတော်၏ ဂုဏ်တော်ခြောက်ပါး၌ သက်ဝင်ကြည်ညိုမှ၊ (ဂ) သံဃာတော်၏ ဂုဏ်တော် ကိုးပါး၌ သက်ဝင်ကြည်ညိုမှုဟူသော အရာဌာနသုံးပါးတို့၌ သနားစောင့်ရှောက် ချီးမြောက်ထိုက်သူ, မိမိ၏ မိန့်ဆိုညွှန်ကြားချက်ကို နာယူလိုက်နာပြုကျင့်မည် မိတ်ဆွေ, ရင်းနှီးသူ, ဆွေမျိုး သားချင်းတို့ကို ဆောက်တည်စေရမည်၊ တည်စေရမည်၊ စွဲမြဲစွာတည်စေရမည်။ မဟာဘုတ်လေးပါးတို့သည် မိမိတို့ကိုယ်ပိုင်သဘောမှ ဖေါက်ပြန်၍ ဖြစ်နိုင်လျှင် ဖြစ်နိုင်၏ ရတနာသုံးပါး ဂုဏ်တော်များ၌ သက်ဝင်ကြည်ညိုကြသော အရိယာသာဝကများ အပါယ်လေးပါးသို့ လုံးဝမကျရောက်နိုင် အယူဝါဒ လုံးဝမပြောင်းနိုင်ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ မှတ်သားဖွယ် ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၂၊၂၃၈။ အံ၊မြန်၊၂၊၃၀၄။ (ဝိ၊၃၊၉၀၊)
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ပဉ္စကနိပါတ၊ (၂၆) ၆-ဥပသမ္ပဒါဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် နိဿယည်းဆရာဖြစ်သော ရဟန်း၏အရည်အချင်း (ဂုဏ်အင်္ဂါ) ငါးပါးကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၃၊၁၆၅-၆။ အံ၊မြန်၊၃၊၁၆၇-၈။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၅၈။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ နဝကနိပါတ၊ ၁-ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၁-သမ္ဗောဓိဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် အညတရရဟန်း၏ မေးလျှက်ချက်အရ သဒ္ဓါ, ဟိရီ, ဩတ္တပ္ပ, ဝီရိယ, ပညာတရားတို့ကို အမှီပြု၍ အကုသိုလ်ကို ပယ်စွန့်၏ ကုသိုလ်ကို ပွားများ၏။ အရိယပညာဖြင့် သိမြင်၍ ပယ်အပ်ပြီးသော အကုသိုလ်ကို အကြွင်းမဲ့ ပယ်ပြီးဖြစ်ပုံ၊ ဤတရားငါးပါး၌တည်၍ ပညာဖြင့် ဆင်ခြင်၍ မှီဝဲအပ်သည်ကို မှီဝဲခြင်း, သည်းခံအပ်သည်ကို သည်းခံခြင်းမှ ရှောင်ကြဉ်အပ်သည်ကို ရှောင်ကြဉ်ခြင်း, ပယ်ဖျောက်အပ်သည်ကို ပယ်ဖျောက်ခြင်းဟူသော တရားလေးပါးတို့ကို အမှီပြု၍ နေသောရဟန်းသည် “နိဿယသမ္ပန္န ဖြစ်၏ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ ဖွင့်ဆိုချက်များ ရှိပါသည်။
-အံ၊၃၊၃၁၃။ အံ၊မြန်၊၃၊၃၁၂-၃။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဒသကနိပါတ၊ ၁ ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၄ ဥပါလိဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် အရှင်ဥပါလိထေရ်၏ မေးလျှောက်ချက်အရ နိဿယည်းဆရာ ရဟန်း၏ အရည်အချင်း (ဂုဏ်အင်္ဂါ) (၁၀)မျိုးတို့ကို ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-ဣတိဝုတ်၊၂၃၂။ ဣတိဝုတ်၊မြန်၊၂၂၁။ ဣတိဝုတ်၊ဋ္ဌ၊၂၀၉-၂၁၀။
-ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ ဣတိဝုတ္တက၊ ၃-တိကနိပါတ၊ ၃-တတိယဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
(က) ကာမမှ ထွက်မြောက်ရာ နေက္ခမ္မဓာတ်၊
(ခ) ရုပ်တရားတို့မှ ထွက်မြောက်ရာ အရူပဈာန်၊ (ဂ) သင်္ခါရတရားတို့၏ ချုပ်ရာ နိဗ္ဗာနဓာတ်-ဟူသော နိဿရဏိယ ဓာတ်တို့ကို ရဟန်းတော်တို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည်ဟု ခုဇ္ဇုတ္တရာက သာမာဝတီအမှူးရှိသော မိဖုရားတို့အား ဝံသနိုင်ငံ ကောသမ္ဗီမြို့ ဥတေနမင်းနန်းတော်၌ ဟောပြသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ ဖွင့်ဆိုချက်များ ရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၂၊၂၁၄-၅။ အံ၊မြန်၊၂၊၂၆၈-၂၀။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၇၄-၅။ အံ၊ဋီ၊၃၊၇၄-၅။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ပဉ္စကနိပါတ၊ ၄-စတုတ္ထပဏ္ဏာသက၊ (၂၀) ၅-ဗြာဟ္မဏဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ်-
(၁) ကာမမှထွက်မြောက်ရာ နေက္ခမ္မဓာတ်၊
(၂) ဗျာပါဒမှ ထွက်မြောက်ရာ အဗျာပါဒဓာတ်၊
(၃) ဝိဟေသာမှ ထွက်မြောက်ရာ အဝိဟေသာဓာတ်၊
(၄) ရုပ်တို့မှ ထွက်မြောက်ရာ အရူပဈာန်၊
(၅) သက္ကာယမှ ထွက်မြောက်ရာ သက္ကာနိရောဓဓာတ်တို့ ငါးမျိုးနှင့် ထွက်မြောက်ပုံတို့ကိုလည်းကောင်း၊ ထိုဓာတ်ငါးမျိုးရှိသောပုဂ္ဂိုလ်ကို ကာမနန္ဒီ, ဗျာပါဒနန္ဒီ, ဝိဟေသာ နန္ဒီ, ရူပနန္ဒီ, သက္ကာယနန္ဒီတို့မကိန်း၊ ထိုပုဂ္ဂိုလ်ကို “နိရာနုသယ၊ တဏှံ အစ္ဆေစ္ဆိ၊ သံယောဇနံ ဝိဝတ္တယိ၊ ဒုက္ခအန္တကရ” ဟု ဆိုအပ်၏ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
-အံ၊၂၊၂၅၇-၉။ အံ၊မြန်၊၂၊၃၃၃-၆။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၉၅-၆။ အံ၊ဋီ၊၃၊၉၅-၆။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဆက္ကနိပါတ၊ ၁-ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၂-သောရဏီယဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် (၁) မေတ္တာစေတောဝိမုတ္တိ၊ (၂) ကရုဏာစေတောဝိမုတ္တိ၊ (၃) မုဒိတာစေတောဝိမုတ္တိ၊ (၄) ဥပေက္ခာစေတောဝိမုတ္တိ၊ (၅) အနိမိတ္တာစေတောဝိမုတ္တိ၊ ဘာဝိတာ, ဗဟုလီကတာ, ယာနီကတာ,ဝတ္ထုကတာ, အနုဋ္ဌိတာ, သုသမာရဒ္ဓါ ဖြစ်လျှင် ဗျာပါဒ, ဝိဟေသာ, အရတိ, ရာဂ, နိမိတ္တာနုသာရိဝိညာဏ မဖြစ်တော့ပုံ၊ (၅) အသ္မိမာနသမုဂ္ဃတဟူသော နိဿရဏီဓာတ်(၆)ပါးကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၃၊၅၃၊ သံ၊မြန်၊၃၊၅၇။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-မဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ရသနာဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ရာဂ ဒေါသ မောဟဟူသော နီဃတရားတို့ကို ထူးသောဉာဏ်ဖြင့်သိရန်, ပိုင်းခြား၍သိရန်, ကုန်ခမ်းစေရန်, ပယ်စွန့်ရန် အရိယ အဋ္ဌင်္ဂိကမဂ်ကို ပွားများရမည်ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၃၊၅၆၊ သံ၊မြန်၊၃၊၆၀၊
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-မဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ဩဃဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ကာမစ္ဆန္ဒနီဝရဏ (ပ) ဝိစိကိစ္ဆာနီဝရဏဟူသော နီဝရဏတရားငါးပါးတို့ကို ထူးသောဉာဏ်ဖြင့်သိရန်, ပိုင်းခြား၍သိရန်, ကုန်ခမ်းစေရန်, ပယ်စွန့်ရန် အဋ္ဌင်္ဂီက အရိယမဂ်ကို ပွားများရမည်ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၃၊၈၆၊ သံ၊မြန်၊၃၊၉၁။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၂-ဗောဇ္ဈင်္ဂသံယုတ္တ၊ ၄-နီဝရဏဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ကာမစ္ဆန္ဒအစရှိသော နီဝရဏငါးပါးတို့သည် ပညာမျက်စိ ကန်းအောင်, ပညာမျက်စိမရှိအောင်, အသိဉာဏ်ပညာမရှိအောင်, အသိဉာဏ် ပညာချုပ်ငြိမ်းရန်, ပင်ပန်းဆင်းရဲခြင်း အဖို့ရှိအောင် ပြုတတ်ကုန်၏။ (ကိလေသာ) ငြိမ်းအေးခြင်းငှါ မဖြစ်ကုန်, ဗောဇ္ဈင်ခုနှစ်ပါးတို့သည် ပညာမျက်စိဖြစ်အောင်, အသိဉာဏ်ပညာ ဖြစ်ပေါ် လာအောင်, အသိဉာဏ်ပညာ တိုးပွားအောင်, ပင်ပန်းဆင်းရဲခြင်း အဖို့မရှိ အောင် (ကိလေသာ) ငြိမ်းအောင်ပြုတတ်ကုန်၏ဟု အသီသီး နီဝရဏတစ်ပါးစီ, ဗောဇ္ဈင် တစ်ပါးစီတို့ကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၃၊၂၅၀။ အံ၊မြန်၊၃၊၂၄၉-၂၅၀။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ နဝကနိပါတ၊ ၂-ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ (၇) ၂-သတိပဋ္ဌာနဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ကာမစ္ဆန္ဒအစရှိသော နီဝရဏငါးပါးတို့ကို ပယ်စွန့်ရန် သတိပဋ္ဌာန်လေးပါးတို့ကို ပွားများရမည်ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၁၊၂-၄။ အံ၊မြန်၊၁၊၃-၅။ အံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၂၂-၃၉။ အံ၊ဋီ၊၁၊၇၂-၈၈။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဧကကနိပါတ၊ ဒုတိယဝဂ္ဂ။ ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် သုဘနိမိတ်ကို အယောနိသောမနသိကာရဖြစ်လျှင် မဖြစ်သေးသော ကာမစ္ဆန္ဒဖြစ်၏။ ဖြစ်ပြီးသော ကာမစ္ဆန္ဒတိုးပွား ပြန့်ပွားလာ၏။ အသုဘနိမိတ်ကို ယောနိသောမနသိကာရဖြစ်လျှင် မဖြစ်သော ကာမစ္ဆန္ဒမဖြစ်ဖြစ်ပြီးသော ကာမစ္ဆန္ဒကို ပယ်နိုင်၏ အစရှိသည်ဖြင့် နီဝရဏငါးပါးဖြစ်ပွားသော တရားနှင့် နီဝရဏငါးပါးတို့ကို ပယ်နိုင်သောတရားတို့ကို ကဏှပက္ခ, သုက္ကပက္ခအားဖြင့်ခွဲ၍ ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့် သုတ်(၁၀)သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၁၈၀။ သံ၊မြန်၊၂၊၁၇၂။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၃-ဒိဋ္ဌိသံယုတ္တ၊ ၂-ဒုတိယဂမနဝဂ္ဂ၊ ဗာဝီသတိမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် “အတ္တသည် ရုပ်ရှိသည်မဟုတ်, ရုပ်မရှိသည်မဟုတ်, သေပြီးနောက်မြဲ၏”ဟူသော မိစ္ဆာအယူသည် ခန္ဓာငါးပါးကိုစွဲ၍ မှားမှားယွင်းယွင်း နှလုံးသွင်းခြင်းကြောင့်ဖြစ်ပုံ ခန္ဓာငါးပါးသည် အနိစ္စ, ဒုက္ခ, ဝိပရိဏာမဖြစ်ပုံကို သိမြင်လျှင် မိစ္ဆာအယူမဖြစ်တော့ပုံ၊ ဒုက္ခ(ဖြစ်သောခန္ဓာ)ရှိသော် ဒုက္ခ (ဖြစ်သော ခန္ဓာ)ကို စွဲ၍ မှားမှားယွင်းယွင်းနှလုံးသွင်းလျှင် ဒိဋ္ဌိဖြစ်ပုံကို ခန္ဓာတစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ၌ ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၁၉၉။ သံ၊မြန်၊၂၊၁၉၀။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၇-သာရိပုတ္တသံယုတ္တ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
အရှင်သာရိပုတ္တရာနှင့် အရှင်အာနန္ဒာထေရ်တို့ ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် အရှင်အာနန္ဒာ၏ မေးလျှောက် ချက်အရ အရှင်သာရိပုတ္တရာက နေဝသညာနာသညာယတနသမာပတ္တိ ဝိဟာရ ဖြင့်နေကြောင်း ထိုသမာပတ္တိဝိဟာရကို အကြောင်းပြု၌ အဟင်္ကာရ, မမင်္ကာရ, မာနာနုသယတို့ မဖြစ်ပုံကို မိန့်ကြားတော်မူပါသည်။
အရှင်အာနန္ဒာထေရ်က အရှင်သာရိပုတ္တရာထေရ်အား ထိုတရားများကို ပယ်နုတ်ပြီးခြင်းကြောင့် မဖြစ်ပုံကို လျှောက်ထားသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၄၆၁-၂။ သံ၊မြန်၊၂၊၄၅၆-၇။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၆-မောဂ္ဂလ္လာနသံယုတ္တ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
အရှင်မောဂ္ဂလာန်ထေရ် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် အရှင်မောဂ္ဂလ္လာန်ထေရ်က နေဝသညာနာ သညာယတနသမာပတ်နှင့် ဆက်စပ်၍ အကြံဖြစ်ပုံ၊ နေဝသညာနာသညာယတန ဈာန်ရရှိပုံ၊ အာကိဉ္စညာယတနနှင့်တကွဖြစ်သော သညာမနသိကာရတို့ဖြစ်လာပုံ၊ ဘုရားရှင်တန်ခိုးတော်ဖြင့် ကြွတော်မူလာပြီး မိန့်ကြားပုံ၊ အလုံးစုံသော အခြင်းအရာအားဖြင့် အာကိဉ္စညာယတနဈာန်ကို လွန်မြောက်၍ နေဝသညာနာသညာယတန သမာပတ်ဖြင့် နေနိုင်ပုံ မြတ်စွာဘုရားရှင် ချီးမြှောက်တော်မူခြင်းကြောင့် သာဝကသည် မဟာဘိညာတာအဖြစ်သို့ ရောက်လေပြီဟု ပြောဆိုလျှင် မှန်ကန်စွာ ပြောဆိုသည် မည်ပုံကို ရဟန်းတို့အား မိန့်ကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၁၇၉။ သံ၊မြန်၊၂၊၁၇၀-၁။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၃-ဒိဋ္ဌိသံယုတ္တ၊ ၂-ဒုတိယဂမနဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌာရသမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ခန္ဓာရှိလျှင် ခန္ဓာကိုစွဲ၍ မှားမှားယွင်းယွင်း နှလုံးသွင်းခြင်းကြောင့် “နေဝ ဟောတိ နနဟောတိ”ဟူသော မိစ္ဆာအယူဖြစ်ပုံ, ခန္ဓာတစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီကို အနိစ္စ, ဒုက္ခ, ဝိပရိဏာမဓမ္မဟု သိမြင်လျှင်ခန္ဓာကို တဏှာဒိဋ္ဌိတို့ဖြင့် မစွဲယူတော့ခြင်းကြောင့် မိစ္ဆာအယူမဖြစ်တော့ပုံ, ဒုက္ခ ဖြစ်သောခန္ဓာ)ရှိလျှင် ဒုက္ခ (ဖြစ်သောခန္ဓာ)ကို စွဲ၍ မှားမှားယွင်းယွင်း နှလုံးသွင်းခြင်းကြောင့် ခန္ဓာတစ်ပါးစီ၌ မိစ္ဆာအယူဖြစ်ပုံကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၁၇၇။ သံ၊မြန်၊၂၊၁၆၉။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ခန္ဒဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၃-ဒိဋ္ဌိသံယုတ္တ၊ ၁-သောတာပတ္တိဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌာရသမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် အထက်သုတ်အတိုင်း “နေဝဟောတိ နနဟောတိ တထာဂတော ပရံမရဏာ”ဟူသော မိစ္ဆာအယူဖြစ်ပုံ မဖြစ်တော့ပုံ, သောတာပန် အရိယာသာဝကအား သစ္စာလေးပါးတို့၌ ယုံမှားမှု “ကင်္ခါ”ကို ပယ်ပြီးသောကြောင့် အဝိနိပါတ ဓမ္မ, နိယတ, သမ္ဗောဓိပရာယနဖြစ်ပုံကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၂၊၁၉၄၊ အံ၊မြန်၊၂၊၂၄၇။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ပဉ္စကနိပါတ၊ ၄-စတုတ္ထပဏ္ဏာသက (၁၉) ၄-အရညဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် နေသဇ္ဇိကဓုတင်ဆောင် ပုဂ္ဂိုလ်ငါးမျိုးနှင့် ယင်းတို့တွင် အမြတ်ဆုံး နေသဇ္ဇိကဓုတင်ဆောင်ပုဂ္ဂိုလ်ကို ဂေါရသငါးမျိုးဥပမာဖြင့် ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၁၅၀။ သံ၊မြန်၊၂၊၁၄၁-၂။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ (၁၅) ၅-ဒိဋ္ဌိဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ခန္ဓာရှိလျှင် ခန္ဓာကိုစွဲ၍ မှားမှားယွင်းယွင်း နှလုံးသွင်းခြင်းကြောင့် “နော စဿံ၊ နော စ မေ သိယာ, နာ ဘဝိဿ၊ န မေ ဘဝိဿတိ”ဟူသော မိစ္ဆာအယူဖြစ်ပုံ မိစ္ဆာအယူမဖြစ်ပုံကို ရှေးသုတ်များကဲ့သို့ ခန္ဓာတစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ ဝေဖန်၍ ဟောတော်မူပြီး အနတ္တလက္ခဏသုတ် ဒေသနာတော်နည်းအတိုင်း အရဟတ္တဖိုလ် ဆိုက်ရောက်သည်အထိ ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၂၊၁၆၉။ သံ၊မြန်၊၂၊၁၆၀။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ္တ။ ၃-ဒိဋ္ဌိသံယုတ္တ၊ ၁-သောတာပတ္တိဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် အထက်သုတ်များအတိုင်း ခန္ဓာကိုစွဲ၍ “နော စဿံ၊ နော စ မေ သိယာ၊ နာ ဘဝိဿ၊ န မေ ဘဝိဿတိ”ဟူသော မိစ္ဆာအယူဖြစ်ပုံ၊ မဖြစ်ပုံ၊ ဒိဋ္ဌ၊ သုတ၊ မုတ၊ ဝိညာတ၊ ပတ္တ၊ ပရိယေသိတ၊ မနသာအနုစရိတတို့၌ မိစ္ဆာအယူမဖြစ်တော့ပုံ၊ သောတာပန်ဂုဏ်ရည်တို့ကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၂၄၄-၅။ သံ၊မြန်၊၂၊၂၃၆။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃-၄။ သံ၊ဋီ၊၂၊၂၈၄။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-သဠာယတနသံယုတ္တ၊ ၂-ယမကဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် အဇ္ဈတ္တိကာယတန တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီတို့၏ အဿာဒကို အဿာဒ, အာဒီနဝကိုအာဒီနဝ, နိဿရဏကို နိဿရဏအားဖြင့် အမှန်အတိုင်း ထူးသော ဉာဏ်ဖြင့် မသိကြသေးသမျှ သတ္တဝါတို့သည် ဩကာသလောက, သတ္တလောကမှ ကျွတ်လွတ်, ကွေကွင်း, လွတ်ကင်းကြကုန်သည်ဖြစ်၍ (ကိလေသာ) အပိုင်းအခြား ကင်းသော စိတ်ဖြင့်မနေနိုင်ကြကုန်။ ထူးသောဉာဏ်ဖြင့် သိကြလျှင် သတ္တဝါတို့သည် ဩကာသလောက, သတ္တလောကမှ ကျွတ်လွတ်, ကွေကွင်းမှ လွတ်ကင်းကြကုန် သည်ဖြစ်၍ (ကိလေသာ) အပိုင်းအခြားကင်းသောစိတ်ဖြင့် နေနိုင်ကြကုန်၏ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် အကျယ်အားဖြင့် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ဖွင့်ဆိုချက်များ ရှိပါသည်။
-သံ၊၂၊၂၄၅-၆။ သံ၊မြန်၊၂၊၂၃၇။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-သဠာယတနသံယုတ္တ၊ ၂ယမကဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
ဗာဟိရာယတန ခြောက်ပါးတို့ကို အထက်သုတ်အတိုင်း ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၁၊၃၈၁-၂။ သံ၊မြန်၊၁၊၃၆၉-၃၇ဝ။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၄၄။ သံ၊ဋီ၊၂၊၁၄၈။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၃-ဓာတုသံယုတ္တ၊ ၄-စတုတ္ထဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် “နော စေ အဿာဒ”သုတ်တော်ဒေသနာအတိုင်း မဟာဘုတ် လေးပါး တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီကို ဟောတော်မူပြီး ဝိမရိယာဒိကတစိတ်ဖြင့် မနေနိုင်ပုံ၊ နေနိုင်ပုံတို့ကို အကျယ်တဝင့် ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ဖွင့်ဆိုချက်များ ရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၁၊၃၆၁။ သံ၊မြန်၊၁၊၃၄၆၊ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၂၃။ သံ၊ဋီ၊၂၊၁၃၂။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၃-ဓာတုသံယုတ္တ၊ ၁-နာနတ္တဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံး နေတော်မူစဉ် ဓာတုနာနတ္တ, သညာနာနတ္တ, သင်္ကပ္ပနာနတ္တ, ဆန္ဒနာနတ္တ, ပရိဠာဟနာနတ္တ, ပရိယေသနာနာနတ္တတို့တွင် နောက်နာနတ္တကို စွဲ၍ အစဉ်အတိုင်း ရှေ့နာနတ္တတို့ ဖြစ်ပုံ, ရှေ့နာနတ္တကိုစွဲ၍ နောက်နာနတ္တတို့ မဖြစ်ပုံ၊ ဗာဟိရာယတန တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီကို နာနတ္တနှင့်ဆက်စပ်၍ ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၁၊၃၅၈-၉။ သံ၊မြန်၊၁၊၃၄၃-၄။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၂၁။ သံ၊ဋီ၊၂၊၁၃၀။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၃-ဓါတုသံယုတ္တ၊ ၁-နာနတ္တဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် ဓာတုနာနတ္တကိုစွဲ၍ ဖဿနာနတ္တဖြစ်ပုံ၊ ဖဿနာနတ္တကိုစွဲ၍ ဓာတုနာနတ္တမဖြစ်ပုံကို အကျယ်အားဖြင့် ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ဖွင့်ဆိုချက် ရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၂၊၄၆၁-၄။ အံ၊မြန်၊၂၊၅၈၂-၅။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၇၄-၆။ အံ၊ဋီ၊၃၊၁၇၇-၁၈၀။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ သတ္တကနိပါတ၊ ၆-အဗျာကတဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
ဘုရားရှင် ဘဂ္ဂတိုင်း သုသုမာရဂိရမြို့အနီး ပဲစင်းငုံတောဝယ် သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် မဂဓနိုင်ငံ ကလ္လဝါဠပုတ္တရွာ၌ ၇-ရက်လုံးလုံး စင်္ကြန်ဖြင့် တရားအားထုတ် နေသဖြင့် ပင်ပန်းနွမ်းနယ်လှသဖြင့် စင်္ကြန်ဦး၌ အိပ်ငိုက်(မျည်း)နေသော အရှင်မောဂ္ဂလ္လာန်ထေရ်ကို ဒိဗ္ဗစက္ခုအဘိညာဉ်ဖြင့် တွေ့မြင်တော်မူသဖြင့် ဣဒ္ဓိဝိဓ အဘိညာဉ်ဖြင့် ဘုရားရှင်ကြွတော်မူလာပြီး အရှင်မောဂ္ဂလ္လာန်ထေရ်အား ထိနမိဒ္ဓကို ပယ်ဖျောက်နိုင်သော တရား၇-ပါးကို ဟောတော်မူပါသည်။ သေယျသုခ၊ ပဿသုခ၊ မိဒ္ဓသုခများကို အားမထုတ်သင့်ပုံ သမာဓိကို ပျက်စီးစေနိုင်သော ရဟန်း ရှင်လူတို့နှင့် ရောနှောဆက်ဆံမှုကို ရှောင်သင့်ပုံ၊ တောရကျောင်းတို့၌ နေထိုင် အားထုတ်မှုကိုသာ ချီးမွမ်းတော်မူကြောင်း မိန့်ကြားတော်မူပါသည်။
အရှင်မောဂ္ဂလ္လာန်က တဏှာသင်္ခယဝိမုတ္တ (ရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်၏ ပုဗ္ဗဘာဂ ပဋိပဒါ)ကမ္မဋ္ဌာန်းကို အကျဉ်းချုပ် ဟောတော်မူပါရန် လျှောက်ထားသဖြင့် ယင်း ကမ္မဋ္ဌာန်းအကျဉ်းချုပ်ကို ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ ဤသုတ်သည် အရှင်မောဂ္ဂလ္လာန်ထေရ်အား ဩဝါဒ လည်းဖြစ်, ဝိပဿနာလည်းဖြစ်ပုံ၊ ဤဝိပဿနာကို ပွားများအားထုတ်သဖြင့် အရှင်မောဂ္ဂလ္လာန်ထေရ် ရဟန္တာဖြစ်ပုံကို ပြထားပါသည်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ မှတ်သားဖွယ်ဖွင့်ဆိုချက် များစွာရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၃၊၄၀၆။ သံ၊မြန်၊၃၊၄၁၂။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၂-သစ္စသံယုတ္တ။ ၇-ပထမအာမက ဓညပေယျာလဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် အမျိုးအနွယ်၌ (အသက်, သိက္ခာ, ဂုဏ်ဝါ) ကြီးမားသောပုဂ္ဂိုလ်တို့ကို အရိုအသေအလေးအမြတ်ပြု ပူဇော်သောသူတို့သည် လက်သည်းခွံပေါ်၌ရှိသော မြေမှုန့်ကဲ့သို့ နည်းပါးလှကုန်၏။ မပူဇော်သောသူတို့သည် မြေကြီးပေါ်ရှိ မြေမှုန့်တို့ ကဲ့သို့ များပြားလှကုန်၏ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၁၊၁၈၁။ သံ၊မြန်၊၁၊၁၆၉-၁၇ဝ။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၂၄၂-၃။ သံ၊ဋီ၊၁၊၂၈။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၇-ဗြာဟ္မဏသံယုတ္တ၊ ၂-ဥပါသကဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ဘုရားရှင်နှင့် ဆန့်ကျင်ဘက်စကားပြောဆိုရန်ရောက်ရှိလာသော ပစ္စနီကသာတပုဏ္ဏားအား ဘုရားရှင်က ပြောဆိုသောစကားကို မှန်ကန်စွာမသိနိုင်သော ပုဂ္ဂိုလ်သုံးမျိုးနှင့် သိနိုင်သောပုဂ္ဂိုလ်သုံးမျိုးကို ဟောတော်မူရာ ပစ္စနီကသာတပုဏ္ဏား ဥပါသကာအဖြစ် ခံယူသွားပုံကို ပြဆိုသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၃၊၄၀၄-၅။ သံ၊မြန်၊၃၊၄၁၁။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၂-သစ္စသံယုတ္တ။ ၇-ပဌမအာမက ဓညပေယျာလဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် လက်သည်းခွံပေါ်၌ မြေမှုံ့အနည်းငယ်ကို တင်ထား၍ မြေကြီးပေါ်ရှိမြေမှုံ့နှင့် နှိုင်းယှဉ်၍ ရဟန်းတို့အား မေးတော်မူပြီး မဇ္ဈိမဇနပုဒ်တို့၌ လူဖြစ်သောသူတို့ထက် ပစ္စန္တဇနပုဒ်-သစ္စာလေးပါးမသိနိင်ရာ မိလက္ခလူမျိုး၌ လူဖြစ်သောသူတို့က ပို၍ များပြားပုံကို ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၁၊၂၆၄-၅။ သံ၊မြန်၊၁၊၂၄၉-၂၅၀။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၈-၄၀။ သံ၊ဋီ၊၂၊၄၈-၅၃။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-နိဒါနသံယုတ္တ၊ ၂-အာဟာရဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် “ဇာတိဟူသော အကြောင်းတရားကြောင့် ဇရာမရဏဟူသောအကျိုး တရား, အဝိဇ္ဇာဟူသောအကြောင်းတရားကြောင့် သင်္ခါရဟူသောအကျိုးတရားတို့ ဖြစ်ကုန်၏ဟု ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ်အဆုံး ဇာတိမှအစ အဝိဇ္ဇာတိုင်အောင် အကြောင်း အကျိုးတို့သည် ဘုရားရှင်တို့ ပွင့်တော်မူသည်ဖြစ်စေ, ပွင့်တော်မမူသည်ဖြစ်စေ ထို အကြောင်း, အကျိုးဟူသောသဘောတရားသည် တည်ရှိနေသည်သာ၊ ဇာတိဟူသော အကြောင်းတရားကြောင့်ဖြစ်သော ဇရာ, မရဏဟူသောအကျိုးတရားတို့သည် တည်ရှိနေကုန်သည်သာ။ အကျိုးတရားတို့ကို သတ်မှတ်သောအကြောင်းတရား၊ ဇရာ မရဏတို့၏အကြောင်း ဖြစ်သော ဇာတိတရားသည် တည်ရှိနေသည်သာ။ ထိုပဋိစ္စ သမုပ္ပါဒတရားအပေါင်းကို မြတ်စွာဘုရားသိတော်မူခြင်းကြောင့် ဟောကြားတော်မူ၏။ ထင်ရှားစွာပြတော်မူ၏။ ထိုအကျိုးတရား၏အကြောင်းတရားကို ရှုကြကုန်လော့ဟု ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒတရားတို့ကို ဟောတော်မူပါသည်။
ဇရာမရဏသည် အဝိဇ္ဇာသည် အနိစ္စ, သင်္ခတ, ပဋိစ္စသမုပ္ပန္န, ခယဓမ္မ, ဝိရာဂဓမ္မ, နိရောဓဓမ္မဖြစ်ခြင်းဟူသော ပဋိစ္စသမုပ္ပန္ဒတရားတို့ကိုလည်းဟောတော်မူ၏။ အရိယသာဝကသည် ဤပဋိစ္စသမုပ္ပါဒတရား, ပဋိစ္စသမုပ္ပန္နတရားတို့ကို အမှန်အတိုင်း ဝိပဿနာပညာ, မဂ်ပညာဖြင့် သိမြင်ခြင်းကြောင့် အတိတ်ကာလသို့လည်း မပြေးသွား အနာဂတ်ကာလသို့လည်း မပြေးသွားပုံ, ပစ္စုပ္ပန်ကာလ၌လည်း အဇ္ဈတ္တသန္တာန်၌ ယုံမှား သံသယမဖြစ်၊ ဤတရားသဘာဝတို့ကို ပညာဖြင့် အမှန်အတိုင်းသိသောကြောင့် ဖြစ်သည်ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ အကျယ်မှတ်သားဖွယ်တို့ကို ဖွင့်ဆိုထားပါသည်။
-သံ၊၁၊၂၇၇-၈။ သံ၊မြန်၊၁၊၂၆၃-၄။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၅၅။ သံ၊ဋီ၊၂၊၇၁။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-နိဒါနသံယုတ္တ၊ ၂-အာဟာရဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။ ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ရှေးဦးစွာ ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒအနုလောမဒေသနာတော်ကို ဟောတော်မူပါသည်။ “ကတမဉ္စ ဘိက္ခဝေ ဇရာမရဏံ”ဟု ပုစ္ဆာထုတ်၍ အကြောင်း, အကျိုး ဓမ္မတစ်ခုစီ တစ်ခုစီ၏သဘာဝကို ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒဝိဘင်္ဂဒေသနာတော်နည်းဖြင့် ဟောတော်မူပြီး ဇာတိဖြစ်ခြင်းကြောင့် ဇရာ, မရဏဖြစ်၏၊ ဇာတိချုပ်ခြင်းကြောင့် ဇရာ, မရဏချုပ်၏၊ ဇရာ, မရဏ၏ချုပ်ရာသို့ ရောက်ကြောင်းအကျင့်သည် အဋ္ဌင်္ဂိကအရိယမဂ်ပေတည်းဟု အကြောင်းအကျိုးတစ်ခုစီ၏ အနလောမ, ပဋိလောမကို ဟောတော်မူပါသည်။
သင်္ခါရ၏သဘာဝဓမ္မတို့ ပြီးစီးသည့်အခါ အရိယသာဝကသည် ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ်၏ သစ္စာလေးပါးကို သိမြင်ခြင်းကြောင့် အရိယသာဝကကို ဒိဋ္ဌိသမ္ပန္န, ဒဿနသမ္ပန္န, အာဂတော ဣမံ သဒ္ဓမ္မံ, ပဿတိ ဣမံ သဒ္ဓမ္မံ, သေက္ခေန ဉာဏေန သမ္ပန္နာဂတ, သေက္ခာယ ဝိဇ္ဇာယ သမ္မန္နာဂတ, ဓမ္မသောတသမာပန္န, အရိယ နိဗ္ဗေဓိကပည, အမတဒွါရံ အာဟစ္စ တိဋ္ဌတိ-ဟုဆိုအပ်ပုံ အရိယဂုဏ်ရည်တို့ကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-ဥဒါန၊၁၅၇-၈။ ဥဒါန၊မြန်၊၁၄၁-၂။ ဥဒါန၊ဋ္ဌ၊၃၀၄-၇။
-ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ ဥဒါန၊ ၆-ဇစ္စန္ဒဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် မိမိပယ်အပ်ပြီးကုန်သော များစွာကုန်သော အကုသိုလ်ဓမ္မတို့ကိုလည်းကောင်း, ဘာဝနာပါရိပူရီအဖြစ်သို့ ရောက်ကုန်ပြီးသော များစွာကုန်သော ကုသိုလ်တရားတို့ကိုလည်းကောင်း ဆင်ခြင်လျှက်နေတော်မူစဉ် “အဟု ပုဗ္ဗေ”အစရှိသော ဂါထာဖြင့် ဥဒါန်းကျူးရင့်တော်မူပုံကို ပြဆိုသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ အကုသလဓမ္မ, ကုသလဓမ္မတို့နှင့် ဆင်ခြင်တော်မူပုံကို ဖွင့်ဆိုထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၃၊၄၄၇-၉။ အံ၊မြန်၊၃၊၄၃၉-၄၄၁။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၃၇။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဒသကနိပါတ၊ ၃-တတိယပဏ္ဏာသက၊ (၁၂)၂-ပစောရောဟဏိဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ဇာဏုဿောဏိပုဏ္ဏား၏ ပုဏ္ဏားတို့၏ ပစ္ဆေရောဟဏီ= မကောင်းမှု နှင်ထုတ်ပုံကို လျှောက်ထားသဖြင့် ပုဏ္ဏားတို့၏ ပစ္စာရောဟဏီနှင့်မတူသော ဘုရားရှင်သာသနာ (အရိယဝိနယ)၌ ပစ္စာရောဟဏီ ၁၀-မျိုးကို ဇာဏုဿောဏိ ပုဏ္ဏားအား ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၃၊၄၄၉။ အံ၊မြန်၊၃၊၄၄၁။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဒသကနိပါတ၊ ၃-တတိယပဏ္ဏာသက၊ (၁၂)၂-ပစ္စောရောဟဏိဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် အထက်သုတ်တော်လာ အရိယဝိနယပစ္ဆေရောဟဏီ ၁၀-မျိုးကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၂၊၁၂၀-၁။ အံ၊မြန်၊၂၊၁၄၈-၉။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၄၅။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ပဉ္စကနိပါတ၊၃။တတိယပဏ္ဏာသက၊ (၁၂) ၂-အန္ဓကဝိန္ဒဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ပစ္ဆာသမဏ မဖြစ်ထိုက်သောရဟန်းနှင့် ဖြစ်ထိုက်သောရဟန်းတို့၏ အရည်အချင်း ငါးမျိုးစီတို့ကို ကဏှပက္ခ, သုက္ကပက္ခအားဖြင့် ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ မှတ်သားဖွယ်ရာများကို ဖွင့်ပြထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၁၊၂၅။ သံ၊မြန်၊၁၊၂၇။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၇၆-၇။ သံ၊ဋီ၊၁၊၁၁၇။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-ဒေဝတာသံယုတ္တ၊ ၄-သတုလ္လပကာယိကဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
ဘုရားရှင် ဝဇ္ဇီနိုင်ငံ ဝေသာလီမြို့တော်အနီး မဟာဝုန်တော ကူဋာဂါရသာလာ ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် ဝဿဝလာဟက ပဇ္ဇုန္နစာတုမဟာရာဇ် နတ်မင်း၏သမီး ကောကနဒါက ဘုရားရှင်ကို ချီးကျူးရှိခိုး၍ မိမိ၏အမည်ကို လျှောက်ထားပြီး ဘုရားရှင်၏ သစ္စာလေးပါးတရားတော်ကို ရှေးက ကြားရုံမျှသာ ကြားရပြီး ယခုအခါ မျက်မှောက်သက်သေအဖြစ် သိမြင်ပုံ အရိယဓမ္မကို ကဲ့ရဲ့သော သူတို့ ရောရုဝငရဲ၌ ဆင်းရဲဒုက္ခခံစားနေရပုံ, အရိယဓမ္မကို ကျေနပ်စွာခံယူပြီး ရာဂ အစရှိသော ငြိမ်းအေးမှုနှင့်ပြည့်စုံသူတို့ နတ်ပြည်သို့ရောက်ရှိပုံကို ဘုရားရှင်အား လျှောက်ထားသည့်သုတ်။
-သံ၊၂၊၂၈။ သံ၊မြန်၊၂၊၂၇-၈။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၇၇။ သံ၊ဋီ၊၁၊၁၁၇-၈။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ... ဒသမသုတ်။
ဘုရားရှင် ဝဇ္ဇီနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် “ယင်းနတ်မင်းကြီး၏ သမီး စူဠကောကနဒါက ရတနာသုံးပါးအား ရှိခိုးပူဇော်ပြီး အလုံးစုံသော လောက၌ စိုးစဉ်းအနည်းငယ်မျှ ကိုယ်, နှုတ်, စိတ်တို့ဖြင့် မကောင်းမှုကို မပြုရာ၊ ကာမတို့ကို ပယ်စွန့်၍ သတိသမ္ပဇဉ်ရှိသောသူသည် အကျိုးမဲ့နှင့်စပ်သော ဆင်းရဲဒုက္ခကို မမှီဝဲ တော့”ဟု ဘုရားရှင်အား လျှောက်ထားသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ဖွင့်ဆိုချက်များ ပါရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၁၊၁၄။ သံ၊မြန်၊၁၊၁၄။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၅၀။ သံ၊ဋီ၊၁၊၉၆။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-ဒေဝတာသံယုတ္တ၊ ၃-သတ္တိဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် အညတရ နတ်သား၏ မေးလျှောက်ချက်အရ နေရောင်, လရောင်, မီးရောင်, ဘုရားရှင်၏ရောင်ခြည်တော်ဟု အလင်းရောင် ၄-မျိုးသာရှိပုံ, ယင်းတို့တွင် ဘုရားရှင်၏ ရောင်ခြည်တော်သည်သာ အမြတ်ဆုံးဖြစ်ပုံကို ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ဘုရားရှင်၏ ရောင်ခြည်တော်အမျိုးမျိုးကို ဖွင့်ပြထားပါသည်။
-သံ၊၁၊၄၁။ သံ၊မြန်၊၁၊၄၁။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၉၄-၅။ သံ၊ဋီ၊၁၊၁၄၀-၁။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-ဒေဝတာသံယုတ္တ၊ ၈-ဆေတွာဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် အညတရ နတ်သား၏ မေးလျှောက်ထားချက်အရ
= ပညာသည် လောက (၏) ၌ အလင်းရောင်၊
= သတိသည် လောက၌ နိုးကြားခြင်း၊
= အသက်မွေးကုန်သောသူတို့တွင် နွားသည် အလုပ်ကိစ္စ၌ အဖော်၊
= ထိုသတ္တဝါအပေါင်း၏ အသက်မွေးဝမ်းကြောင်းသည် ထွန်တုံး၊
= အမိသည် သားကိုမွေးမြူသကဲ့သို့ မိုးသည် ပျင်းသောသူ မပျင်းသောသူတို့ကို မွေးမြူ၏။
= မြေ၌မှီသော သတ္တဝါတို့သည် မိုးကိုမှီ၍ အသက်မွေးကုန်၏-ဟု ဘုရားရှင် ဖြေကြားဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ဖွင့်ဆိုချက်များ ပါရှိပါသည်။
-အံ၊၁၊၄၅၇။ အံ၊မြန်၊၁၊၄၉၆။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ ၃-တတိယပဏ္ဏာသက၊ (၁) ၅-အာဘာဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် လရောင်, နေရောင်, မီးရောင်, ပညာအလင်းရောင်-ဟူသော အလင်းရောင်လေးမျိုးတို့တွင် ပညာအလင်းရောင်သာ အမြတ်ဆုံးဖြစ်ပုံကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၄၂၃-၇။ သံ၊မြန်၊၂၊၄၁၇-၄၂၂။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၂၀။ သံ၊ဋီ၊၂၊၃၅၉-၃၆၀။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၂-ဝေဒနာသံယုတ္တ၊ ၂-ရဟောဂတဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် လာလုဒါယီထေရ်နှင့် ပဉ္စကင်္ဂလက်သမားဆရာကြီးတို့ ဝေဒနာနှစ်ပါး, သုံးပါး အငြင်းပွားမှုနှင့်စပ်၍ အရှင်အာနန္ဒာ၏ လျှောက်ထားချက်အရ မြတ်စွာဘုရားသည် ဝေဒနာ ၂-ပါး, ၃-ပါး, ၅-ပါး, ၆-ပါး, ၁၈-ပါး, ၃၆-ပါး, ၁၀၈-ပါးတို့ကို ပရိယာယ်အားဖြင့် ဟောတော်မူပုံ, ပဉ္စကာမဂုဏသုခ, သမာပတ္တိသုခ ဟူသော သုခအဆင့်ဆင့် မြင့်မြတ်သော ဝေဒယိတသုခနှင့် သညာဝေဒယိတနိရောဓ သုခ၏သာ မြင့်မြတ်သော အကောင်းဆုံးသုခဖြစ်ပုံကို အရှင်အာနန္ဒာထေရ်အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ မှတ်သားဖွယ်ဖွင့်ဆိုချက်များ ရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၃၊၂၆၉။ အံ၊မြန်၊၃၊၂၇၀။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၈၉။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဒသကနိပါတ ၁-ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၂-နာထဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ဤဓမ္မဝိနယ သာသနာတော်၌ “ကေဝလီ ဝုသိတဝါ ဥတ္တမပုရိသ”၏ ပယ်စွန့်ရမည့် အင်္ဂါ ၅-ပါး ပြည့်စုံရမည့် အင်္ဂါ ၅-ပါးတို့ကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၂၊၂၀-၄။ အံ၊မြန်၊၂၊၂၇-၃၂။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၉-၁၁။ အံ၊ဋီ၊၃၊၁၂-၄။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ပဉ္စကနိပါတ ၁-ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၃-ပဉ္စင်္ဂိကဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် အရိယပဉ္စင်္ဂိကသမ္မာသမာဓိဘာဝနာပွားများပုံ၊ သမ္မာသမာဓိဘာဝနာ၏ အကျိုးဖြစ်သော ရူပါဝစရသမာပတ်, ပစ္စဝေက္ခဏာနိမိတ္တတို့ကို ဆိုင်ရာဥပမာ အသီးသီးဖြင့် တွဲဖက်၍လည်းကောင်း၊ ဥပမာသုံးမျိုးတို့ဖြင့် ပဂုဏသမာပတ္တိအကျိုး ဖြစ်သော အဘိညာဉ် (၅) မျိုးနှင့် အာသဝက္ခယဉာဏ်တို့ကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-မ၊၃၊၁၈-၂၆။ မ၊မြန်၊၃၊၁၉-၂၈။ မ၊ဋ္ဌ၊၄၊၁၀-၈။ မ၊ဋီ၊၃၊၂၁၈-၂၃၈။
-မဇ္ဈိမနိကာယ၊ ဥပရိပဏ္ဏာသက၊ ၁-ဒေဝဒဟဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံး နေတော်မူစဉ် အပရန္တကပ္ပိကဝါဒ၏ မာတိကာ(၅)မျိုး, ပုဗ္ဗန္တကပ္ပိကဝါဒ၏ မာတိကာ (၁၆)-မျိုးတို့ကို မိစ္ဆာအယူဖြစ်ပုံ၊ မိစ္ဆာအယူမှ ဘုရားရှင် လွတ်မြောက်တော်မူပုံ၊ ဘုရားရှင်သည် အနုတ္တရ သန္တိဝရပဒကို ထူးသောသဗ္ဗညုတဉာဏ်ဖြင့် သိမြင်တော်မူပုံ၊ ဖဿာယတန (၆)ပါးတို့၏ သမုဒယ, အတ္ထင်္ဂမ, အဿာဒ, အာဒီနဝ, နိဿရဏကို အမှန်အတိုင်း သိမြင်တော်မူခြင်းကြောင့် အနုပါဒါဝိမောက္ခဖြစ်တော်မူပုံ အကျယ်ကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ (၆၂)ပါးနှင့်တကွ မှတ်သားဖွယ်ရာတို့ကို ပြည့်ပြည့်စုံစုံ ဖွင့်ပြထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-ဣတိဝုတ်၊၂၄၇-၈။ ဣတိဝုတ်၊မြန်၊၂၃၁-၃။ ဣတိဝုတ်၊ဋ္ဌ၊၂၄၂-၈။
-ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ ဣတိဝုတ္တက။ ၃-တိကနိပါတ၊ ၄-စတုတ္ထဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
ဝံသနိုင်ငံ၊ ကောသမ္ဗီမြို့၊ ဥတေနမင်းနန်းတော်၌ နတ်ဘဝမှ စုတေမည့်နတ်တို့အား နိမိတ်ငါးပါးထင်ပုံ, အညတရ ရဟန်း၏လျှောက်ထားချက်အရ
(၁) လူဘဝရရှိခြင်းသည် -သုဂတိဂမနသင်္ခါတ နတ်တို့၏ အနုမောဒနာ (သက်သာရာ ရစေသောစကား)သုံးခွန်း,
(၂) ဓမ္မဝိနယသာသနာတော်၌ သဒ္ဓါတရားကို ရရှိခြင်းသည် သုလဒ္ဓလာဘ သင်္ခါတ,
(၃) ယင်းသဒ္ဓါတရား၌ မတုန်မလှုပ် စွဲမြဲစွာတည်ရှိခြင်းသည် သုပတိဋ္ဌိတ သင်္ခါတဖြစ်ပုံကို ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသော ဒေသနာတော်ကို ကြားနာခဲ့ရသော အကြောင်းကို သာမာဝတီအမှူးရှိသော မိဖုရားငါးရာတို့အား ခုဇ္ဇုတ္တရာက ဟောကြားသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ မှတ်သားဖွယ် အကျယ်ဖွင့်ဆိုချက်များ ရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၃၊၄၅၁။ အံ၊မြန်၊၃၊၄၄၃။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဒသကနိပါတ၊ ၃-တတိယပဏ္ဏာသက၊ (၁၃) ၃-ပရိသုဒ္ဓဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် သမ္မာဒိဋ္ဌိ ... သမ္မာဝိမုတ္တိ-ဟူသော တရားဆယ်ပါးတို့သည် ဘုရားရှင် သာသနာတော်မှတစ်ပါးသောသာသနာ၌ ဧကန္တနိဗ္ဗိဒနိဗ္ဗာန်အကျိုးငှါ မဖြစ်ကုန်ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၂၊၂၃၈။ အံ၊မြန်၊၂၊၃၀၅။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ပဉ္စကနိပါတ၊ (၂၆) ၆-ဥပသမ္ပဒါဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် အာဝါသ, ကုလ, လာဘ, ဝဏ္ဏ, ဓမ္မ-ဟူသော မစ္ဆရိယ (ဝန်တိုမှု) ငါးမျိုးနှင့် ယင်းတို့တွင် ဓမ္မမစ္ဆရိယသည် စက်ဆုပ်ဖွယ် အကောင်းဆုံးဖြစ်ပုံကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၁၊၄၃၆-၇။ သံ၊မြန်၊၁၊၄၂၅-၆။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၉၅။ သံ၊ဋီ၊၂၊၁၇၈။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၆-လာဘသက္ကာရသံယုတ္တ၊ ၄-စတုတ္ထဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
ဘုရားရှင် မဂဓနိုင်ငံ ရာဇဂြိုဟ်မြို့ ဝေဠုဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံး နေတော်မူစဉ် ရဟန်းတို့၏ လျှောက်ထားချက်အရ-အဇာတသတ်မင်းသား၏ ဒေဝဒတ္တထံသို့ ရထားငါးရာဖြင့် ည၌ နံနက် ဆည်းကပ်ခြင်း , ဆွမ်းချက်အိုးငါးရာ ဆောင်ပို့ခြင်းသည် ဒေဝဒတ္တ၏ ကုသိုလ်တရားများ ဆုတ်ယုတ်ရန်ဖြစ်ပုံ, လာဘ, သက္ကာရ, သိလောကသည် သို့ကလောက်ကြမ်းတမ်းလှပုံ၊ ဖြစ်ပေါ်လာသော လာဘ-သက္ကာရ-သိလောကကို စွန့်လွတ်နိုင်ရန်, လာဘ, သက္ကာရ, သိလောကသည် ကုသိုလ်စိတ်ကို ကုန်စေ၍ မတည်နိုင်အောင် အားထုတ်ရမည်ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၁၊၇၉-၈၂။ သံ၊မြန်၊၁၊၇၉-၈၁။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၁၃၈-၁၄၀။ သံ၊ဋီ၊၁၊၁၈၃-၄။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၃-ကောသလသံယုတ္တ၊ ၂-ဒုတိယဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ကောသလဘုရင်အမှူးရှိသော မင်းငါးပါးတို့ ငါးဖြာအာရုံ ကာမဂုဏ် ခံစားမှုနှင့်ဆက်စပ်၍ ဆွေးနွေးကြစဉ် ဆုံးဖြတ်ချက် မချနိုင်မှုကြောင့် မင်းငါးပါးတို့ ဘုရားရှင်ထံ ရောက်လာကြပြီး ယင်းပြဿနာကို မေးလျှောက်ကြရာ ဘုရားရှင် က “မနာပပရိယန္တ= နှစ်သက်မြတ်နိုးဖွယ်အရှိဆုံး ကာမဂုဏ်သာ အကောင်းမြတ်ဆုံးဖြစ်ပုံ”ကို တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ မိန့်ကြားတော်မူပါသည်။
ထိုအခါ စန္ဒနင်္ဂလိက ဥပါသကက “ပဒုမံ ယထာ ကောကနုဒံ သုဂန္ဓံ” အစရှိသော မိမိဉာဏ်၌ ထင်မြင်လာသော ဂါထာကို လျှောက်ထားရာ မင်းငါးပါးတို့က အပေါ်ရုံ တစ်ဘက်ငါးထည်ဖြင့် စန္ဒနင်္ဂလိကဥပါသကာအား ပူဇော်ကြပါသည်။ စန္ဒနင်္ဂလိက ဥပါသကာက ယင်းအပေါ်ရုံတဘက်ငါးထည်ကို ဘုရားရှင်အား ပူဇော်ပုံကို ပြဆိုသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ မှတ်သားဖွယ် ဖွင့်ဆိုချက်များ ရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၄၄၀။ သံ၊မြန်၊၂၊၄၃၆။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၃-မာတုဂါမသံယုတ္တ၊ ၁-ပဌမပေယျာလဝဂ္ဂ၊ စုဒ္ဒသမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ငါးပါးသီလသိက္ခာပုဒ်များကို လွန်ကျူးသော မာတုဂါမသည် ကွယ်လွန်ပြီးနောက် ငရဲသို့ရောက်ရ၏ဟု အရှင်အနုရုဒ္ဓါအား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၁၊၂၉၇-၉။ သံ၊မြန်၊၁၊၂၈၄-၇။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၆၇-၈။ သံ၊ဋီ၊၂၊၈၄-၆။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-နိဒါနသံယုတ္တ၊ ၅-ဂဟပတိဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် (သောတာပန်) အရိယာသာဝကအား ငါးပါးသီလနှင့် ဆက်စပ်နေသော ရန်ဘေးငါးမျိုးတို့ ငြိမ်းအေးနေပုံ, သောတာပန်ပုဂ္ဂိုလ်၏ အင်္ဂါလေးပါးနှင့် ပြည့်စုံနေပုံ, ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒဉာယကို သောတာပတ္တိပညာဖြင့် ကောင်းစွာထိုးထွင်းသိမြင်ပုံ, အပါယ်လေးပါးသို့ မရောက်တော့ပုံ, အထက်မဂ်, ဖိုလ်လျှင် လည်းလျောင်းရာ ရှိတော့ပုံကို အနာထပိဏ္ဍိကကျောင်းဒကာအား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၁၊၂၉၉-၃၀၀။ သံ၊မြန်၊၁၊၂၈၇-၈။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-နိဒါနသံယုတ္တ၊ ၅-ဂဟပတိဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ္တ။
အထက်သုတ် ဒေသနာတော်အတိုင်း ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ဖွင့်ဆိုချက်များ ပါရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၃၂၂။ သံ၊မြန်၊၂၊၃၁၅-၆။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-သဠာယတနသံယုတ္တ၊ ၂-လောကကာမဂုဏဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
ဘုရားရှင် မဂဓနိုင်ငံ ရာဇဂြိုဟ်မြို့ ဂိဇ္ဈကုဋ်တောင်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ပဉ္စသိခဂန္ဓဗ္ဗနတ်သား၏ မေးလျှောက်ချက်အရ ဗဟိဒ္ဓါယတန ၆-ပါးတို့၌ ဥပါဒါန် ရှိသေးလျှင် ဤဘဝ၌ ပရိနိဗ္ဗာန်မပြုနိုင်၊ ဥပါဒါန်မရှိတော့လျှင် ဤဘဝမှာပင် ပရိနိဗ္ဗာန်ပြုနိုင်၏ဟု ပဉ္စသိခနတ်သားအား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၁၊၃၇၇။ သံ၊မြန်၊၁၊၃၆၄။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၃၃-၅။ သံ၊ဋီ၊၂၊၁၄၁-၂။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၃-ဓာတုသံယုတ္တ၊ ၃-ကမ္မပထဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ငါးပါးသီလ သိက္ခာပုဒ်ကို မစောင့်ထိန်းသူအချင်းချင်း, စောင့်ထိန်းသူအချင်းချင်း ပေါင်းဆုံကြ ညီညွတ်ကြပုံ၊ သိက္ခာပုဒ်တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီခွဲခြား၍ ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှာ ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ သိမှတ်ဖွယ် ပြည့်ပြည့်စုံစုံ ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၄၄၂။ သံ၊မြန်၊၂၊၄၃၈။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၃-မာတုဂါမသံယုတ္တ၊ ၂-ဒုတိယပေယျာလဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် “ငါးပါးသီလကို ထိန်းသိမ်းစောင့်ရှောက်သော မာတုဂါမသည် ကွယ်လွန်သည့်အခါ နတ်ပြည်၌ ဖြစ်ရ၏”ဟု သိက္ခာပုဒ် တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီကို အရှင်အနုရုဒ္ဓါထေရ်အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
သံ၊၂၊၄၄၆။ သံ၊မြန်၊၂၊၄၄၂။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၃-မာတုဂါမသံယုတ္တ၊ ၃-ဗလဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် “ငါးပါးသီလကို ထိန်းသိမ်းစောင့်ရှောက်သော သီလရှိသောမာတုဂါမသည် ရဲရဲတင်းတင်း အိမ်ကို အုပ်စိုးနိုင်၏”ဟု သိက္ခာပုဒ်တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၁၊၄၆။ သံ၊မြန်၊၁၊၄၅။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၉၉။ သံ၊ဋီ၊၁၊၁၄၆-၇။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၂-ဒေဝပုတ္တသံယုတ္တ၊ ၁-ပဌမဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် “နီဝရဏတို့ဖြင့် ကျဉ်းမြောင်းရာ၌ ဈာန်ကိုရတော်မူသော မာနကိုပယ်ပြီးသူတို့ထက် ဘုရားရှင်သည် မြတ်တော်မူပါပေ၏”ဟု ဘုရားရှင်အား ချီးကျူးလျှောက်ထားသော ပဉ္စာလ စဏ္ဍနတ်သားအား “ဈာန်နှင့် နိဗ္ဗာန်ရောက်ကြောင်းသတိကို ရကုန်သောသူတို့သည် လောကုတ္တရာသမာဓိဖြင့် ကောင်းစွာတည်ကြကုန်၏”ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ယင်းနတ်သားအကြောင်းနှင့်တကွ ဖွင့်သင့်သည်တို့ကို အကျယ်ဖွင့်ဆိုထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၁၊၃၂၄။ အံ၊မြန်၊၁၊၃၄၀။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၆၁။ အံ၊ဋီ၊၂၊၂၃၉-၂၄၀။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ ၁__ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၂-စရဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ်
= အတ္တဘောရှိသူတို့တွင် ရာဂအသူရိန်၊
= ကာမဘောဂီပုဂ္ဂိုလ်တို့တွင် မန္ဓာတု၊
= စိုးပိုင်မှုပြုသူတို့တွင် ပါပိမမာရ်နတ်၊
= လောကသုံးပါးတို့ထက် သဗ္ဗညုဘုရားရှင်-ဟု လွန်ကဲမှု (အဂ္ဂ)ပညတ္တိလေးပါးကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော် မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ အသူရိန်နတ်မင်း , ဋီကာ၌ မန္ဓာတုမင်းတို့ အကြောင်းနှင့်တကွ ဖွင့်ဆိုချက်များ များစွာရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၃၊၈၈။ သံ၊မြန်၊၃၊၉၃။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၂-ဘော်သုတ်၊ ၅-စက္ကဝတ္တိဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် အညတရ ရဟန်း၏ မေးလျှောက်ချက် ဗောဇ္ဈင် ၇-ပါးကို ပွားများအပ်, ကြိမ်ဖန်များစွာ အလေ့ အလာပြု အပ်သောရဟန်းကို “ပညဝါ, အနေဠမူဂ”ဟု ခေါ်ဆိုထိုက်ပုံ ဗောဇ္ဈင်တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီကို ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၃၊၄၀၅။ သံ၊မြန်၊၃၊၄၁၁။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၂-သစ္စသံယုတ္တ၊ ၇-ပဌမအာမကဓညပေယျာလဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် “အရိယ ပညာ စက္ခုနှင့် ပြည့်စုံသူတို့သည် ငါဘုရား၏ လက်သည်းခွံပေါ်၌ရှိသည့် မြေပံ့ပမာ အလွန်နည်းလှစွာ၏”ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၃၊၂-၅။ အံ၊မြန်၊၃၊၂-၆။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၉၅။ အံ၊ဋီ၊၃၊၂၀၅-၆။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ အဋ္ဌကနိပါတ ၁-ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၁-မေတ္တဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် မဂ္ဂဗြဟ္မစရိယ အစဖြစ်သော မရသေးသော ဝိပဿနာပညာကို ရရှိရန် ရရှိပြီးသည်ရှိသော် လွန်စွာ တိုးပွား များပြားလာရန်, ပြန့်ပြောရန်, ဘာဝနာပြည့်စုံလုံလောက်စေနိုင်သော တရား (၈)မျိုး, ယင်းတရား ၈-မျိုးနှင့်ပြည့်စုံခြင်းကြောင့် သီတင်းသုံးဖော်တို့ ချစ်ခင်လေးစား စိတ်နှလုံးတိုးပွား, ရဟန်းတရားများရရန်, တစ်ပေါင်းတည်းဖြစ်ရန်ဖြစ်၏ဟု ရဟန်းတို့အား အကျယ်တဝင့် ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၃၊၂၀၂။ အံ၊မြန်၊၃၊၂၀၂။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ နဝကနိပါတ ၁-ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၃-သတ္တာဝါသဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ဝီတရာဂစိတ် အစရှိသော စိတ် ၉-မျိုးကို ပညာဖြင့် လွန်စွာ အဖန်ဖန်လေ့ကျက်အပ်ပြီးသော ရဟန်းသည် မိမိ ရဟန္တာဖြစ်ပုံကိုပြောဆိုရန် သင့်လျော်၏ဟု စိတ်တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ အဖန်ဖန်လေ့ကျက်ပုံကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ ဖွင့်ဆိုချက်များ များစွာရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၃၊၃၅၉။ သံ၊မြန်၊၃၊၃၆၄။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၁-သောတာပတ္တိသံယုတ္တ၊ သဒ္ဓညဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် သပ္ပုရိသ သံသေဝ, သဒ္ဓမ္မဿဝန, ယောနိသောမနသိကာရ ဓမ္မာနုဓမ္မပဋိပတ္တိ-ဟူသော ပညာရ ကြောင်းတရားလေးပါးတို့ကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-ဣတိဝုတ်၊၂၁၉။ ဣတိဝုတ်၊မြန်၊၂၀၂-၃။ ဣတိဝုတ်၊ဋ္ဌ၊၁၄၈-၁၅၀။
-ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ ဣတိဝုတ္တက၊ ၂-ဒုကနိပါတ၊ ၂-ဒုတိယဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
ဘုရားရှင် ဝံသနိုင်ငံ ကောသမ္ဗီမြို့ ဥတေနမင်းနန်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် စင်ကြယ်သော ဝိပဿနာပညာ, မဂ်ပညာမှ ဆုတ်ယုတ်ကုန်သောသူတို့သည် ယခုဘဝ၌ပင် ပင်ပမ်း, အလွန်ပင်ပမ်း, ပူပန်ဆင်းရဲစွာ နေကြရကုန်၏။ ကွယ်လွန်သည့်အခါ ဒုဂ္ဂတိဘဝ၌ဖြစ်ကုန်၏။ စင်ကြယ်သောဝိပဿနာပညာ, မဂ်ပညာမှ မဆုတ်ယုတ်ကုန်သောသူတို့သည် မျက်မှောက်ဘဝ၌ မပင်မပမ်း, အပူအပင်မရှိ ချမ်းသာစွာနေရ၏။ ကွယ်လွန်သည့်အခါ သုဂတိဘဝ၌ ဖြစ်ကြရန်ကုန်၏-ဟု ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူအပ်သောတရားတော်ကို ဘုရားရှင်ထံမှ နာယူခဲ့ရပုံကို ခုဇ္ဇုတ္တရာ က သာမာဝတီအမှူးရှိသော မိဖုရားငါးရာတို့အား ဟောပြသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၁၊၄၅၉။ အံ၊မြန်၊၁၊၄၇၂။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ ၄-စတုတ္ထပဏ္ဏာသက၊ (၁၆) ၁-ဣန္ဒြိယဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ပညာဗလ, ဝီရိယဗလ, အနဝဇ္ဇဗလ, သင်္ဂဟဗလ-ဟူသော ဗလလေးပါးကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၃၊၃၆၁။ သံ၊မြန်၊၃၊၃၆၆။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၁-သောတာပတ္တိသံယုတ္တ၊ ၇-မဟာပညာဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် သပ္ပုရိသသံသေဝ, သဒ္ဓမ္မဿဝန, ယောနိသောမနသိကာရ ဓမ္မာနုဓမ္မပဋိပတ္တိ-ဟူသော တရားလေးပါးတို့ကို ပွားများအပ်, ကြိမ်ဖန်များစွာ အလေ့အလာပြုအပ်သည်ရှိသော် ပညာပွားများရန် ဖြစ်ကုန်၏ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၃၊၂၄၆-၉။ အံ၊မြန်၊၃၊၂၄၄။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၈၄။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ နဝကနိပါတ၊ ၁-ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၅-သောမညဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
ကောသမ္ဗီမြို့ ဃောသိတာရုံကျောင်းတော်၌ အရှင်အာနန္ဒာ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် အရှင်ကာဠုဒါယီထေရ်၏ မေးလျှောက်ချက်အရ သမာပတ်ရှစ်ပါးနှင့် နိရောဓသမာပတ်တို့ကို ရ၍နေသော ထိုသမာပတ်ကို အရဟတ္တမဂ်ပညာဖြင့် သိမြင်ခြင်းကြောင့် အာသဝတရားတို့ ကုန်ခမ်းပြီးသူ၊ ပစ္စဝေက္ခဏာပညာဖြင့် ထိုအရာကိုသိသော အရိယာပုဂ္ဂိုလ်ကို ပညာဝိမုတ္တပုဂ္ဂိုလ်၊ ရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်ကို မုချအားဖြင့် ပညာဝိမုတ္တပုဂ္ဂိုလ်ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူကြောင်းကို အရှင်အာနန္ဒာ ပြန်လည်ဖြေဆို ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၃၊၃၆၀။ သံ၊မြန်၊၃၊၃၆၅။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၁-သောတာပတ္တိသံယုတ္တ၊ ၇-သပ္ပညဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် သပ္ပုရိသ သံသေဝ, သဒ္ဓမ္မဿဝန, ယောနိသောမနသိကာရ ဓမ္မာနုဓမ္မပဋိပတ္တိ-ဟူသော တရားလေးပါးတို့ကို ပွားများသော ကြိမ်ဖန်များစွာ အလေ့အလာပြုသောပုဂ္ဂိုလ်သည် ပညာတိုးပွား ရန်ဖြစ်ကုန်၏-ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၁၊၅၆၇။ အံ၊မြန်၊၁၊၅၈၂။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ ၅-ပဉ္စမပဏ္ဏာသက၊ (၂၅) ၅-အာပတ္တိဘယဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
အထက်သုတ်ဒေသနာတော်အတိုင်း ယင်းတရားလေးပါးတို့သည် ပညာတိုးပွားရန် ဖြစ်ကုန်၏ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၃၊၃၆၀။ သံ၊မြန်၊၃၊၃၆၅။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ဧကာဒသမသုတ်။
ပညာဝုဒ္ဓိသုတ် ဒေသနာတော်အတိုင်း ပွားများအပ်, ကြိမ်ဖန်များစွာ အလေ့ အလာပြုအပ်သော တရားလေးပါးတို့သည် ပညာပြန့်ပြောခြင်းငှါ ဖြစ်ကုန်၏ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၂၊၁၆၈။ အံ၊မြန်၊၂၊၂၁၄။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၅၈။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ပဉ္စကနိပါတ၊ ၄-စတုတ္ထပဏ္ဏာသက၊ (၁) ၂-အာဃာတဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ အရှင်သာရိပုတ္တရာထေရ် သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ပြဿနာမေးမြန်းသောသူ၏ ပြဿနာမေးခြင်း အကြောင်းငါးပါးနှင့် မိမိကိုယ်တိုင် ပြဿနာမေးမြန်းခြင်းသည် ပဉ္စမမြောက် အကြောင်း ဖြစ်ပုံကို အရှင်သာရိပုတ္တရာက ရဟန်းတို့အား ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ ဖွင့်ဆိုချက် အနည်းငယ်ရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၁၊၃၅၅။ အံ၊မြန်၊၁၊၃၆၉။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၀၄။ အံ၊ဋီ၊၂၊၃၀၁-၂။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ ၁-ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၅-ရောဟိတဿဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ဧကံသဗျာကရဏီယ, ဝိဘဇ္ဇဗျာကရဏီယ, ပဋိပုစ္ဆာဗျာကရဏီယ, ဌပနီယ-ဟု မေးခွန်း ဖြေဆိုပုံ လေးမျိုးရှိကြောင်း ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ မှတ်သားဖွယ် ဖွင့်ဆိုပုံများ များစွာရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၁၊၂၄၃။ သံ၊မြန်၊၁၊၂၂၇။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁-၁၀။ သံ၊ဋီ၊၂၊၁-၁၂။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-ဗုဒ္ဓဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် အနုလောမ ပဋိလောမအားဖြင့် ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒဒေသနာတော်ကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ သုတ္တနိက္ခေပ, ပုစ္ဆာငါးမျိုးနှင့် မှတ်သားဖွယ် ပြည့်ပြည့်စုံစုံ ဖွင့်ဆိုထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၁၊၂၈၆။ အံ၊မြန်၊၁၊၃၀၃-၄။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၄၁။ အံ၊ဋီ၊၂၊၂၁၅။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ တိကနိပါတ၊ ၃-တတိယပဏ္ဏာသက၊ (၁၄) ၄-ယောဓာဇီဝဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် (၁) မာတုဂါမ, (၂) ဗြာဟ္မဏတို့၏မန္တာန်, (၃) မိစ္ဆာအယူတို့ကို လျှို့လျှို့ဝှက်ဝှက် ရွက်ဆောင်အပ်၏။ ပွင့်ပွင့်လင်းလင်း မရွက်ဆောင်အပ်။ (၁) လဗိမာန်၊ (၂) နေဗိမာန်၊ (၃) ဘုရားရှင်၏ ဓမ္မဝိနယ-တို့ကို ဖုံးကွယ်ထားသော် မတင့်တယ်။ ပွင့်လင်းသော်သာ တင့်တယ်၏-ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ မှတ်သားဖွယ် ဖွင့်ဆိုပုံများ များစွာရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၃၊၁၈။ သံ၊မြန်၊၂၀-၁။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၆၈။ သံ၊ဋီ၊၂၊၄၀၇။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-မဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၄-ပဋိပတ္တိဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ မိစ္ဆာသမာဓိတို့သည် မိစ္ဆာပဋိပတ္တိ, သမ္မာဒိဋ္ဌိ, သမ္မာသမာဓိ-တို့သည် သမ္မာပဋိပတ္တိ ဖြစ်ပုံကို ဓမ္မ၏အစွမ်းအားဖြင့် ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၃၊၁၈-၉။ သံ၊မြန်၊၃၊၂၁။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ဒုတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ဤလောက၌ အချို့သော မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိက, မိစ္ဆာသမာဓိရှိသောသူသည် မိစ္ဆာပဋိပန္န၊ ဤလောက၌ အချို့သော သမ္မာဒိဋ္ဌိက, သမ္မာသမာဓိရှိသောသူသည် သမ္မာပဋိပန္န ဖြစ်ပုံကို ပုဂ္ဂိုလ်၏အစွမ်းအားဖြင့် ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ မှတ်သားဖွယ် ဖွင့်ဆိုပုံများ များစွာရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၁၊၂၄၆။ သံ၊မြန်၊၁၊၂၃၀-၁။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၈။ သံ၊ဋီ၊၂၊၂၁-၂။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-နိဒါနသံယုတ္တ၊ ၁-ဗုဒ္ဓဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ အနုလောမဒေသနာတော်သည် ဝဋ္ဋသီသဖြစ်သောကြောင့် မိစ္ဆာပဋိပဒါ၊ ပဋိလောမ ဒေသနာတော်သည် ဝိဝဋ္ဋပက္ခိကဖြစ်သောကြောင့် သမ္မာပဋိပဒါဒေသနာတော်ဖြစ်ပုံကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ မှတ်သားဖွယ် ဖွင့်ဆိုချက်များ များစွာရှိပါသည်။
-သံ၊၂၊၃၆-၇။ သံ၊မြန်၊၂၊၃၅-၆။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၄၇-၈။ သံ၊ဋီ၊၂၊၂၁၉။
-သံယုတ္တနိကာယ။ ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-ခန္ဓသံယုတ္တ၊ ၅-အတ္တဒီပဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် အဿုတဝန္တ ပုထုဇဉ်ပုဂ္ဂိုလ်၏ သက္ကာယသို့ရောက်စေတတ်သောအကျင့် သက္ကာယသို့ ရောက်စေ တတ်သောရှုမှတ်မှုနှင့် သုတဝန္တအရိယသာဝက၏ သက္ကာယနိရောဓဂါမိနီပဋိပဒါ, သက္ကာယနိရောဓဂါမိနီသမနုပဿနာတို့ကို ခန္ဓတစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီကို ဝေဖန်တော်မူ၍ ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၃၊၁၅။ သံ၊မြန်၊၃၊၁၇။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-မဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၃-မိစ္ဆတ္တဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ၊ မိစ္ဆာသမာဓိသည် မိစ္ဆာပဋိပဒါ, သမ္မာဒိဋ္ဌိ သမ္မာသမာဓိသည် သမ္မာပဋိပဒါဖြစ်ပုံကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၃၊၁၅-၆။ သံ၊မြန်၊၃၊၁၇-၈။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ... စတုတ္ထသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ, မိစ္ဆာသမာဓိသည် မိစ္ဆာပဋိပဒါ, လူ၏ဖြစ်စေ, ရဟန်း၏ဖြစ်စေ မိစ္ဆာပဋိပဒါကို ကျင့်ခြင်းကြောင့် ဉာယဓမ္မ (အရိယမဂ်)ကုသိုလ်ကို မပြီးစေနိုင်သဖြင့် ငါဘုရား ချီးမွမ်းတော် မမူ။
သမ္မာဒိဋ္ဌိ, သမ္မာသမာဓိသည် သမ္မာပဋိပဒါ, လူ၏ဖြစ်စေ, ရဟန်း၏ဖြစ်စေ သမ္မာပဋိပဒါကို ကျင့်ခြင်းကြောင့် ဉာယဓမ္မ (အရိယမဂ်)ကုသိုလ်ကို ပြီးစေနိုင်သဖြင့် ငါဘုရား ချီးမွမ်းတော်မူ၏ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၃၊၁၇၈။ သံ၊မြန်၊၃၊၁၈၄၊ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၆၈။ သံ၊ဋီ၊၂၊၄၉၃။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၄-ဣန္ဒြိယသံယုတ္တ၊ ၂-မုဒုတရဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။ \ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် သဒ္ဓါအစရှိသော ဣန္ဒြေငါးပါးတို့ပြီးစီးခြင်း၊ ပြည့်စုံခြင်းကြောင့် ရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်ဖြစ်နိုင်ပုံ-မှ လျော့ပေါ့(မထက်မြက်) ခြင်းကြောင့် သောတာပတ္တိမဂ္ဂဋ္ဌာန်ဖြစ်နိုင်ပုံ, အချင်းခပ်သိမ်းမရှိသောသူသည် ပုထုဇဉ်ဘက်၌ဖြစ်ပုံ-အစရှိသည်ဖြစ်ပုံ လောကုတ္တရာ၌ယှဉ်သော သဒ္ဓါအစရှိသောဣန္ဒြေတို့ကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌လည်း ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၁၊၄၅၂။ အံ၊မြန်၊၁၊၄၆၄။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၃၆။ အံ၊ဋီ၊၂၊၃၃၄။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ ၃-တတိယပဏ္ဏာသက၊ (၁၄) ၄-ပုဂ္ဂလဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ပြဿနာ မေးသည့် အခါ ဖြေဆိုမှုနှင့်ဆက်စပ်၍ ပုဂ္ဂိုလ်လေးမျိုးရှိပုံကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ အနည်းငယ်သာဖွင့်ဆို၍ ဋီကာ၌ မှတ်သားဖွယ် ဥပမာများဖြင့် ပုဂ္ဂိုလ်လေးမျိုးကို ဖွင့်ဆိုထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၃၊၁၇၅။ သံ၊မြန်၊၁၊၁၈၀-၁။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၆၆။ သံ၊ဋီ၊၂၊၄၈၉။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၄-ဣန္ဒြိယသံယုတ္တ၊ ၂-မုဒုတရဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် အရိယသာဝက၏ သဒ္ဓါအစရှိသော ဣန္ဒြေငါးပါးတို့ဖြစ်ပုံကို တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၁၊၄၅၉။ အံ၊မြန်၊၁၊၄၇၂။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ ၄-စတုတ္ထပဏ္ဏာသက၊ (၁၆) ၁-ဣန္ဒြိယဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ပဋိသင်္ခါန ဗလ, ဘာဝနာဗလ, အနဝဇ္ဇဗလ, သင်္ဂဟဗလ-ဟူသော ဗလလေးမျိုးကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၂၊၄၂၂။ အံ၊မြန်၊၂၊၅၃၄။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၆၂။ အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ သတ္တကနိပါတ၊ ၄-ဒေဝတာဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် မကြာမီ ပဋိသမ္ဘိဒါဉာဏ်လေးတန်ကို ထူးသောဉာဏ်ဖြင့်ရ၍ နေနိုင်သောရဟန်း၏ တရား (၇)မျိုး (အရည်အချင်း)တို့ကို တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ ဖွင့်ဆိုချက်များ များစွာရှိပါသည်။
-အံ၊၂၊၄၂၃။ အံ၊မြန်၊၂၊၅၃၄-၅။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ... အဋ္ဌမသုတ်၊
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် အရှင်သာရိပုတ္တရာ၏ ပဋိသမ္ဘိဒါဉာဏ်လေးတန်တို့ကို ထူးသောဉာဏ်ဖြင့်သိ၍ မျက်မှောက်ပြု၍ နေနိုင်သောရဟန်း၏ အထက်ပါ တရား(၇)မျိုးကိုပင် ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၂၊၉၉-၁၀၀။ အံ၊မြန်၊၂၊၁၂၁-၅။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၈။ အံ၊ဋီ၊၃၊၃၅။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ပဉ္စကနိပါတ၊ ၂-ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ (၉)၄-ထေရဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် “အတ္ထ, ဓမ္မ, နိရုတ္တိ, ပဋိဘာန-ဟူသော ပဋိသမ္ဘိဒါလေးပါးနှင့်တကွ သီတင်းသုံးဖော်တို့၏ ဖြစ်ပေါ်လာသော ကိစ္စလုပ်ငန်းတို့၌ ကျွမ်းကျင်လိမ္မာစွာ စီမံခန့်ခွဲ ပြုလုပ်နိုင်သော နည်းလမ်း, ဉာဏ်ပညာအမြော်အမြင်, လုံ့လဝီရိယနှင့်ပြည့်စုံခြင်း-ဟူသော အရည် အချင်း ဓမ္မငါးမျိုးတို့နှင့်ပြည့်စုံသောမထေရ်ကို သီတင်းသုံးဖော်တို့ ချစ်ခင်မြတ်နိုး အလေးအမြတ်ပြုအပ်, စိတ်နှလုံး၌ တသသ သတိရနေကြရကုန်၏”ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ မှတ်သားဖွယ် ဖွင့်ဆိုချက်များ များစွာရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၁၄။ သံ၊မြန်၊၂၊၁၃။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၄၁။ သံ၊ဋီ၊၂၊၂၁၂။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-ခန္ဓသံယုတ္တ၊ ၁-နကုလပိတုဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် အဖော်မမှီ တစ်ပါးတည်း ကိန်းအောင်းနေသောရဟန်းသည် ခန္ဓာငါးပါး၏ ဖြစ်ခြင်း, ချုပ်ခြင်းကို အမှန်အတိုင်းသိမြင်နိုင်၏။ “အားထုတ်ကြ” အစရှိသည်ဖြင့် ခန္ဓာတစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီကို (သမာဓိသုတ်၊ သံ၊၂၊၁၄။)၌ အကျယ်တဝင့် ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ မှတ်သားဖွယ် ဖွင့်ဆိုချက်များ များစွာရှိပါသည်။
-သံ၊၂၊၃၀၂။ သံ။မြန်၊၂။၂၉၅။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၁။ သံ၊ဋီ၊၂၊၃၀၄။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-သဠာယတနသံယုတ္တ၊ (၁၀)၅-သဠဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် အဖော်မမှီ တစ်ပါးတည်း ကိန်းအောင်းနေသောရဟန်းသည် အဇ္ဈတ္တိကာယတန ၆-ပါး၊ ဗဟိဒ္ဓါယတန ၆-ပါး၊ ဝိညာဏ် ၆-ပါး၊ ဖဿ ၆-ပါး၊ ဝေဒနာ ၃-ပါးစီတို့ကို “အနိစ္စ”ဟု မှန်ကန်စွာ သိမြင်နိုင်၏။ “အားထုတ်ကြ” အစရှိသည်ဖြင့် အကျယ်တဝင့် ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ မှတ်သားဖွယ် ဖွင့်ဆိုချက်များ များစွာရှိပါသည်။
-သံ၊၃၊၃၆၃။ သံ၊မြန်၊၃။၃၆၈။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၂-သစ္စသံယုတ္တ၊ ၁-သမာဓိဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် အဖော်မမှီ တစ်ပါးတည်း ကိန်းအောင်းနေသောရဟန်းသည် သစ္စာလေးပါး အမှန်တရားကို အမှန်အတိုင်း သိမြင်နိုင်၏။ သစ္စာလေးပါး အမှန်တရားကို အမှန်အတိုင်း သိမြင်အောင် အားထုတ်ကြရမည်ဟု သစ္စာတစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-ဣတိဝုတ်၊၂၂၁-၂။ ဣတိဝုတ်၊မြန်၊၂၀၅-၆။ ဣတိဝုတ်၊ဋ္ဌ၊၁၆၀-၂။
-ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ ဣတိဝုတ္တက၊ ဒုကနိပါတ၊ ၂-ဒုတိယဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
ဝံသနိုင်ငံ ကောသမ္ဗီမြို့ ဥတေနမင်းနန်းတော်၌ အဖော်မလောက် တစ်ယောက်တည်း ကိန်းအောင်းရာရှိကြကုန်သော နောက်လိုက်နောက်ပါ အဖော်မ တစ်ပါးတည်းသာ ကိန်းအောင်းမှု၌ မွေ့လျော်ပျော်ပိုက် နှစ်ခြိုက်ကြကုန်သော အဇ္ဈတ္တ သန္တာန်၌ စေတောသမထကို အဖန်ဖန်အထပ်ထပ် မပြတ်အားထုတ်နေကြကုန်သော မပျက်မစီးသော ဈာန်ရှိကြကုန်သော ဝိပဿနာဘာဝနာ အားထုတ်မှုနှင့် ပြည့်စုံကြကုန်သော ကိလေသာတို့ကင်းဆိတ်ရာကျောင်းကို ပွားစေကြကုန်သောပုဂ္ဂိုလ်တို့အား မျက်မှောက်ဘဝ၌ပင် အရဟတ္တဖိုလ်ကိုလည်းကောင်း၊ ကိလေသာ အကြွင်းအကျန် ရှိသေးလျှင် အနာဂါမ်ပုဂ္ဂိုလ်အဖြစ်ကိုလည်းကောင်း မချွတ်ဖြစ်လတ္တံ့ဟု မှတ်အပ်၏ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူအပ်သော စကားတော်ကို ကြားနာခဲ့ရပါသည်။ -ဟု ခုဇ္ဇုတ္တရာက သာမာဝတီအမှူးရှိသော မိဖုရားငါးရာတို့အား ဟောပြသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ မှတ်သားဖွယ် ဖွင့်ဆိုချက်များကို ဖွင့်ပြထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၃၊၁၅၉။ အံ၊မြန်၊၃၊၁၆၁။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၅၅။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ အဋ္ဌကနိပါတ၊ ၂-ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ (၉) ၄-သတိဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ပဋိသာရဏီယ ကံပြုထိုက်သော ရဟန်း၏အင်္ဂါရှစ်ပါးနှင့် ပဋိသာရဏီယကံမှ ငြိမ်းအေးပေးရမည့် ရဟန်း၏ အင်္ဂါရှစ်ပါးတို့ကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
(ဝိ၊၃၊၄၅၅။ ဝိ၊၄၊၃၇-၄၇။)တို့၌လည်း ပဋိသာရဏီယကံပြုပုံများ ရှိပါသည်။
အဋ္ဌကထာ၌ အနည်းငယ်မျှသာ ဖွင့်ပြထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၃၊၄၅၀။ အံ၊မြန်၊၃၊၄၂၂။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၃၇။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဒသကနိပါတ၊ ၃-တတိယပဏ္ဏာသက၊ (၁၃) ၃-ပရိသုဒ္ဓဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် သမ္မာဒိဋ္ဌိ ... သမ္မာဝိမုတ္တိ-ဟူသော ထက်ဝန်းကျင်မှ သန့်ရှင်းစင်ကြယ်ကုန်သော ထက်ဝန်းကျင်မှ ဖြူစင်ပြောင်လက်ပြီး ပြိုးပြိုးပြက်ပြက် အရောင်ထွက်သကဲ့သို့ဖြစ်ကုန်သော တရား ဆယ်မျိုးတို့သည် ဘုရားရှင်၏ ဓမ္မဝိနယ သာသနာတော်မှတစ်ပါးသော သာသနာ၌ မရှိကုန်ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၁၊၇-၉။ အံ၊မြန်၊၁၊၉-၁၁။ အံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၄၂-၄၆။ အံ၊ဋီ၊၁-၉၀-၁၀၀။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဧကကနိပါတ၊ ပဉ္စမဝဂ္ဂ၊
ဤဝဂ်၌ မိစ္ဆာပဏိဟိတစိတ္တသုတ်၊ သမ္မာပဏိဟိတစိတ္တသုတ်၊ ပဒုဋ္ဌစိတ္တသုတ်၊ ပသန္နစိတ္တသုတ်၊ အာဝိလစိတ္တသုတ်, အနာဝိလစိတ္တသုတ်, မုဒုကမ္မညစိတ္တသုတ်, လဟုပရိဝတ္တစိတ္တသုတ်, ဥပက္ကိလိဋ္ဌသုတ်, ဝိမုတ္တသုတ်အားဖြင့် သုတ်ပေါင်း ၁၀-သုတ်ကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
၁။ မိစ္ဆာပဏိဟိတစိတ်ဖြင့် အဝိဇ္ဇာကို ဖောက်ခွဲနိုင်ခြင်း, ဝိဇ္ဇာဉာဏ်ကိုဖြစ်စေခြင်း၊ နိဗ္ဗာန်ကို မျက်မှောက်ပြုနိုင်ခြင်း မဖြစ်နိုင်ဟုလည်းကောင်း။
၂။ သမ္မာပဏိဟိတစိတ်ဖြင့် အဝိဇ္ဇာကို ဖောက်ခွဲခြင်း, ဝိဇ္ဇာဉာဏ်ကိုဖြစ်စေခြင်း နိဗ္ဗာန်ကို မျက်မှောက်ပြုနိုင်ပုံကိုလည်းကောင်း။
၃။ ပဒုဋ္ဌစိတ်ကြောင့် အချို့သတ္တဝါတို့ ကွယ်လွန်ပြီးနောက် အပါယ်၌ဖြစ်(ကျ)ပုံကို လည်းကောင်း။
၄။ ပသန္ဓေစိတ်ကြောင့် (အချို့သတ္တဝါတို့) နတ်ပြည်၌ ဖြစ်ရပုံကိုလည်းကောင်း။
၅။ အာဝိလစိတ်ကြောင့် အတ္တတ္ထ, ပရတ္ထ, ဥဘယတ္ထကို မသိနိုင်ပုံ အလမရိယ ဉာဏဒဿနဝိသေသ ဥတ္တရိမနုဿဓမ္မကို မျက်မှောက်မပြုနိုင်ပုံကိုလည်းကောင်း။
၆။ အနာဝိလစိတ္တကြောင့် အတ္တတ္ထ, ပရတ္ထ, ဥဘယတ္ထကို သိနိုင်ပုံ၊ အလမရိယ ဉာဏဒဿ ဝိသေသ ဥတ္တရိမနုဿဓမ္မကို မျက်မှောက်ပြုနိုင်ပုံကိုလည်းကောင်း ဥပမာန ဥပမေယျတို့ဖြင့်လည်းကောင်း။
၇။ ဘာဝိတ, ဗဟုလီကတဖြစ်သောစိတ်သည် မုဒုကမ္မနိယဖြစ်ပုံကိုလည်းကောင်း။
၈။ စိတ်၏လျင်မြန်စွာဖြစ်မှု၌ ဥပမာမရှိပုံကိုလည်းကောင်း။
၉။ ဖြိုးပြိုးပြက်ပြက် အရောင်တလက်လက်ထွက်နေသောစိတ်သည် အာဂန္တုက ဥပက္ကိလေသတို့ကြောင့် ညစ်နွမ်းပုံကိုလည်းကောင်း။
၁၀။ ပြိုးပြိုးပြက်ပြက် အရောင်တလက်လက်ထွက်နေသောစိတ်သည် ဥပက္ကိလေသတို့မှ လွတ်မြောက်နိုင်ပုံကိုလည်းကောင်း။ ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူပါသည်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ မှတ်သားဖွယ်များကို ပြည့်စုံစွာ ဖွင့်ပြထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၂၀၂။ သံ၊မြန်၊၂၊၁၉၂။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၈-နာဂသံယုတ္တ၊ ဒုတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် အဏ္ဍဇ, ဇလာဗုဇ, သံသေဒဇ, ဩပပါတိက-ဟု နဂါးလေးမျိုးရှိပုံ, ရှေးရှေး နဂါးမျိုးတို့ထက် နောက် နောက်နဂါးမျိုးတို့က အဆင့်ဆင့်မြင့်မြတ်ပုံကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၁၊၁၄၉-၁၅၀။ အံ၊မြန်၊၁၊၁၆၈။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၃၆-၇။ အံ၊ဋီ၊၂၊၁၂၃။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ တိကနိပါတ၊ ၁-ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၅-စူဠဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ဒါန, ပဗ္ဗဇ္ဇ, မာတာပိတုဥပဋ္ဌာန-ဟူသော ပဏ္ဍိတပညတ္တ, သပ္ပုရိသပညတ္တ သုံးမျိုးရှိပုံကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ မှတ်သားဖွယ် ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၃၊၂၀၃။ သံ၊မြန်၊၃၊၂၀၉။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၈၀။ သံ၊ဋီ၊၂၊၅၀၁။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၄-ဣန္ဒြိယသံယုတ္တ၊ ၆-သူကရခတဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် အပ္ပမာဒ-ဟူသော ဧကဓမ္မ၌တည်သောရဟန်းသည် သဒ္ဓါအစရှိသော ဣန္ဒြေ ငါးပါးတို့ကို ပွားများအပ်, လွန်စွာပွားများအပ်နိုင်ကုန်၏-ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၁၊၁၁၂-၃။ သံ၊မြန်၊၁၊၁၀၉။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၁၆၂။ သံ၊ဋီ၊၁၊၂၁၀။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၄-မာရသံယုတ္တ၊ ဒုတိယဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ဧကသာလာပုဏ္ဏားရွာ၌ လူပရိသတ်အား တရား ဟောတော်မူနေစဉ် တရားနာပရိသတ် ပညာမျက်စိပျက်စီးစေရန် ရည်ရွယ်၍ “နေတံ တဝ”အစရှိသော ဂါထာဖြင့် လျှောက်ထားလာသော မာရ်နတ်အား “မြတ်စွာဘုရားသည် ဝေနေယျတို့အလို့ငှါ ဟောတော်မူပုံ, မြတ်စွာဘုရားသည် လိုက်လျောမှု ရာဂ, ဆန့်ကျင်မှုဒေါသ-မှ လွတ်မြောက်တော်မူပြီ-ဟု မိန့်ကြားတော်မူရာ မာရ်နတ် စိတ်မချမ်းမသာဖြစ်သွားပုံကို ပြဆိုသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ မှတ်သားဖွယ် ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၁၊၃၄၉။ အံ၊မြန်၊၁၊၃၆၄-၅။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၀၀-၁။ အံ၊ဋီ၊၂၊၂၉၄-၆။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ ၁-ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၄-စက္ကဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ပနုဏ္ဏ ပစ္စေက သစ္စရဟန်း, သမဝယသဋ္ဌေသနရဟန်း, ပတိလီနရဟန်းတို့၏သဘာဝကို တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီဝေဖန်၍ ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ မှတ်သားဖွယ် အဓိပ္ပါယ်များကို ပြည့်ပြည့်စုံစုံ ဖွင့်ပြထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၁၊၄၂၉။ အံ၊မြန်၊၁၊၄၄၂-၄။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၂၉။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ ၃-တတိယပဏ္ဏာသက၊ (၁၂)၂-ကေသိဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် မြင်းအာဇာနည် လေးမျိုးကို ဥပမာထား၍ ဝိပဿနာဉာဏ်, မဂ်ဉာဏ်တို့ဖြင့် နိဗ္ဗာန်ဟူသော ပရမတ္ထ သစ္စာကို မျက်မှောက်ပြုနိုင်သော ယောက်ျားကောင်း အာဇာနည်လေးမျိုးကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၁၊၁၁၃-၄။ သံ၊မြန်၊၁၊၁၁၀။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၆၃။ သံ၊ဋီ၊၁၊၂၁၀-၁။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၄-မာရသံယုတ္တ၊ ၂-ဒုတိယဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ဥပါဒါနက္ခန္ဓာငါးပါး နှင့်စပ်၍ ဟောတော်မူအပ်သော ဘုရားရှင်၏တရားတော်ကို ရိုသေစွာ စိတ်ပါလက်ပါ အာရုံစိုက်၍ နာယူနေကြသောရဟန်းတို့၏ ပညာစက္ခုပျက်စီးစေရန် နွားယောင်ဆောင်၍ သပိတ်များရှိရာသို့ ဝင်လာသောမာနတ်ကို နွားအစစ်မဟုတ်ကြောင်း ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် မိန့်ကြားတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ မှတ်သားဖွယ် ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၁၊၃၇၆။ အံ၊မြန်၊၁၊၃၉၁-၄။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၁၂-၄။ အံ၊ဋီ၊၂၊၃၀၈။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ ၂-ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ ၇-ပတ္တကမ္မဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် လောက၌ အလိုရှိအပ်, နှစ်သက်မြတ်နိုးအပ်သော ဘောဂ, ယသ, ဒီဃာယု, ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ သုဂတိသဂ္ဂ ဥပပဇ္ဇန-ဟူသော ရခဲသော (ဒုလ္လဘ) တရားလေးပါးနှင့် ယင်း ဒုလ္လဘတရားလေးပါးကို ရစေနိုင်သော သဒ္ဓါ, သီလ, စာဂ, ပညာ-ဟူသော သမ္ပဒါတရားလေးပါးတို့ကို အကျယ်ဝေဘန်၍ အနာထပိဏ်ကျောင်း ဒါယကာ သူဌေးအား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ/ဋီကာတို့၌ မှတ်သားဖွယ် ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၃၊၁၅၈။ အံ၊မြန်၊၃၊၁၆၀။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၅၄။ (ဝိ၊ဋ္ဌ၊၄၊၂၆၃။)
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ အဋ္ဌကနိပါတ၊ ၂-ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ (၉) ၄-သတိဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ပတ္တနိကုဇ္ဇန (သပိတ်မှောက်)ကံ ပြုထိုက်သော ဥပါသကာ၏ အင်္ဂါ ၈-ပါးနှင့် ပတ္တဥက္ကုဇ္ဇန (သပိတ်လှန်သည့်ကံ ပြုထိုက်သော ဥပါသကာ၏ အင်္ဂါ ၈-ပါးတို့ကို ကဏှပက္ခ, သုက္ကပက္ခအနေအားဖြင့် ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ မှတ်သားဖွယ် ဖွင့်ဆိုချက်အချို့ ရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၂၊၁၉၄-၅။ အံ၊မြန်၊၂၊၂၄၇-၈။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ပဉ္စကနိပါတ၊ ၄-စတုတ္ထပဏ္ဏာသက၊ (၂၀) ၅-အရညဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ပတ္တပိဏ္ဍိက ဓုတင်ဆောင် ရဟန်းငါးမျိုးရှိပုံ, ယင်းတို့တွင် နောက်ဆုံးပုဂ္ဂိုလ်သာ အမွန်မြတ်ဆုံး ဖြစ်ပုံကို ဂေါရသငါးမျိုးဥပမာဖြင့် ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၂၊၁၃၄-၆။ အံ၊မြန်၊၂၊၁၆၈-၁၇၁။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၄၉။ အံ၊ဋီ၊၃၊၄၆။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ပဉ္စကနိပါတ၊ ၃-တတိယပဏ္ဏာသက၊ (၁၄) ၄-ရာဇဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် မင်းအဖြစ်ကို တောင့်တသော သားတော်ကြီး အရည်အချင်းငါးမျိုးနှင့် မင်းအဖြစ်ကို ကြံစည်တောင့်တပုံဥပမာဖြင့် အရဟတ္တဖိုလ်ကို ရနိုင်သောရဟန်း၏ အရည်အချင်း (ဂုဏ်ရည်) ငါးမျိုးနှင့် အာသဝက္ခယဖြစ်ရန် ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အံ၊၂၊၁၃၆-၇။ အံ၊မြန်၊၂၊၁၇၁-၁၇၃။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ .... ဆဋ္ဌသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် အိမ်ရှေ့မင်းအဖြစ်ကို တောင့်တသော သားတော်ကြီး၏ အရည်အချင်းငါးမျိုးနှင့် ကြံစည်တောင့်တပုံ ဥပမာဖြင့် အာသဝက္ခယဉာဏ်ကို တောင့်တသောရဟန်း၏ အရည်အချင်း (ဂုဏ်ရည်) ငါးမျိုးတို့ကို တောင့်တကြံစည်ပုံ အသီးသီးတို့ကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ မှတ်သားဖွယ် ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၁၊၃၅၄။ သံ၊မြန်၊၁၊၃၃၉။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၂၀။ သံ၊ဋီ၊၂၊၁၂၈။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၂-အဘိသမယသံယုတ္တ၊ ပဉ္စမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် မြေကြီး ပေါ်၌ချ ထားသော ဇီးစေ့ခန့်မျှရှိသော မြေစိုင်ခဲ (၇)ခဲနှင့် မဟာပထဝီမြေကြီးကိုမှိုင်း စာ၍ သောတာပန်အရိယာသာဝက၏ ခုနစ်ဘဝစာမျှဒုက္ခနှင့် ကုန်ဆုံးပြီးသော ဒုက္ခတို့ကို နှိုင်းယှဉ်၍ သောတာပတ္တိမဂ်ဉာဏ် ဓမ္မစက္ခုရခြင်းအကျိုးကြီးမြတ်ပုံကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၁၊၃၅၄။ သံ၊မြန်၊၁၊၃၃၉။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ... ဆဋ္ဌသုတ်၊ ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် မဟာပထဝီမြေကြီးမှ လျော့သွားသောဆီးစေ့ခန့်မျှ မြေဆိုင်ခဲ (၇)ခဲနှင့် မြေကြီးထုကို နှိုင်းယှဉ်၍ သောတာပတ္တိမဂ်ဉာဏ်၏ ဓမ္မစက္ခုရခြင်းအကျိုးကြီးမြတ်ပုံကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၁၊၃၈၇-၈။ သံ၊မြန်၊၁၊၃၇၄-၅။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၄၅။ သံ၊ဋီ၊၂၊၁၅၀။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၄-အနမတဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-ပဌမဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် မြေကြီးကို ဆီးစေ့ခန့်မှ မြေစိုင်ခဲလုံးပြု၍ “ဤသည်ကား ငါ၏အဖဖြစ်၏၊ ဤသည်ကား ငါ၏ အဖိုးဖြစ်၏ အစရှိသည်ဖြင့် တစ်ခုစီ တစ်ခုစီ ချထားရာ၏။ မြေကြီးသာကုန် သွားသော်လည်း ထိုသူ၏အဖအဆက်ဆက်သည် မကုန်နိုင်ပုံ၊ သံသရာ၏ ရှေ့အစွန်း မထင်ရှား နိုင်ပုံ၊ သံသရာရှည်လျားလှပုံကိုရှု၍ သင်္ခါရတရားအားလုံးတို့၌ နိဗ္ဗိဒါဉာဏ်, ဝိရာဂဉာဏ်, ဝိမုတ္တိဉာဏ်ဖြစ်အောင် အားထုတ်သင့်ပုံကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၁၈၈။ သံ၊မြန်၊၂၊၁၇၉-၁၈၀။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၄-ဩက္ကန္တသံယုတ္တ၊ နဝမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ပထဝီ, အာပေါ, တေဇော, ဝါယော, အာကာသ, ဝိညာဏဓာတ်-ဟူသော ဓာတ် ၆-ပါးတို့တွင် တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီသည် အနိစ္စ, ဝိပရိဏာမီ, အညထာဘာဝီ သဘောရှိပုံတို့ကို သက်ဝင်ယုံကြည်စွာ စွဲစွဲမြဲမြဲရှုမှတ်သော သဒ္ဓါနုသာရီပုဂ္ဂိုလ်သည် သောတာပန် အရိယာသာဝကဖြစ်နိုင်ပုံကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၃၊၄၀။ သံ၊မြန်၊၃၊၄၂-၃။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၇ဝ။ သံ၊ဋီ၊၂၊၄၁၀။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-မဂ္ဂသံယုတ္တ၊ အပ္ပမာဒပေယျာလဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ကြည်းကုန်းနေ သတ္တဝါတို့၏ခြေရာသည် ဆင်ခြေရာ၌ ပေါင်းဝင်သကဲ့သို့ ကုသိုလ်တရားအားလုံးတို့သည် အပ္ပမာဒလျှင် အကြောင်းရင်းရှိကုန်၏။ အပ္ပမာဒသည် ကုသိုလ်တရားတို့တွင် အမြတ်ဆုံးဖြစ်ပုံ၊ အပ္ပမာဒရှိသောပုဂ္ဂိုလ်သည် အရိယမဂ္ဂင်တရားကို ဝိဝေကနိဿိတ, ဝိရာဂနိဿိတ, နိရောဓနိဿိတ, ဝေါဿဂ္ဂပရိဏာမီဖြစ်အောင် ပွားများပုံတို့ကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၃၊၂၀၂-၃။ သံ၊မြန်၊၃၊၂၀၈။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၈၀။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၄-ဣန္ဒြိယသံယုတ္တ၊ ၆-သူကရခတဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ကုန်းနေ သတ္တဝါတို့၏ခြေရာသည် ဆင်ခြေရာ၌ပေါင်းဝင်သကဲ့သို့ ဆင်ခြေရာသည်သာ အကြီးဆုံးဖြစ်သကဲ့သို့ သဒ္ဓါ, ဝီရိယ, သတိ, သမာဓိ, ပညာ-ဟူသော ဣန္ဒြေငါးပါး ဓမ္မအဖို့အစုတို့တွင် ပညိန္ဒြေ-ဟူသော ဓမ္မအဖို့အစု၌သာသက်ဝင်ပုံ, ပညိန္ဒြေသာ အမြတ်ဆုံးဖြစ်ပုံကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၃၊၂၇၅-၈။ သံ၊မြန်၊၃၊၂၇၈-၂၈၂။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၉၅။ သံ၊ဋီ၊၂၊၅၁၈-၉။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၀-အာနာပါနသံယုတ္တ၊ ၁-ဧကဓမ္မဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ပွားများအပ်, ကြိမ်ဖန်များစွာ အလေ့အလာပြုအပ်သော အာနာပါနဿတိဘာဝနာ၏ အကျိုးအာနိသင်ကြီးမားပုံ, ပွားများသည့်နေရာ, ကိုယ်ခန္ဓာအနေအထား ပွားများပုံ, အလောင်းတော်ဘဝ၌ ဤအာနာပါနဿတိဘာဝနာကို ပွားများခြင်းကြောင့် ကိုယ်ခန္ဓာနှင့် မျက်စိတို့ မပင်မပန်းဘဲ ဘုရားဖြစ်တော်မူခဲ့ပုံ အာနာပါနဿတိဘာဝနာ၏ အကျိုးကျေးဇူးများ, ဝေဒနာနုပဿနာရှုပုံ, ဆီမီးခွက်ဥပမာဖြင့် ဝေဒနာရှုပုံ, ကိလေသာအပူမီးတောက်များ ငြိမ်းပျောက်သွားပုံတို့ကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ မှတ်သားဖွယ် ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-ဣတိဝုတ်၊၂၀၃-၄။ ဣတိဝုတ်၊မြန်၊၁၈၇။ ဣတိဝုတ်၊ဋ္ဌ၊၆၈-၇၀။
-ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ ဣတိဝုတ္တက၊ ၁-ဧကကနိပါတ၊ ၂-ဒုတိယဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
(အံ၊၁၊၈။ နေတ္တိ၊၁၀၉။)
ဝံသနိုင်ငံ ကောသမ္ဗီမြို့ ဥတေနမင်းနန်းတော်၌ ဒေါသစိတ်ကြောင့် သတ္တဝါများ ကွယ်လွန်လျှင် ငရဲ၌ဖြစ်ကြရကြောင်း ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည်ကို ကြားနာခဲ့ရကြောင်းကို ခုဇ္ဇုတ္တရာက သာမာဝတီအမှူးရှိသော မိဖုရားငါးရာတို့အား ဟောပြသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ မှတ်သားဖွယ် ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၃၊၁၅၂။ သံ၊မြန်၊၃၊၁၅၇။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၆၁။ သံ၊ဋီ၊၂၊၄၈၃။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၃-သတိပဋ္ဌာနသံယုတ္တ၊ ၃-သီလဌိတိဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
အရှင်သာရိပုတ္တရာ, အရှင်မဟာမောဂ္ဂလ္လာန်, အရှင်အနုရုဒ္ဓါထေရ်တို့ ကောသလနိုင်ငံ သာကေတမြို့ ကဏ္ဍကီတောအုပ်ဝယ် သီတင်းသုံးနေတော်မူကြစဉ် အရှင်သာရိပုတ္တရာ၏ မေးလျှောက်ချက်အရ သတိပဋ္ဌာန်လေးပါးတို့တွင် တစိတ် တဒေသကို ပွားများခြင်းကြောင့် “သေခ”ပုဂ္ဂိုလ်ဖြစ်၏-ဟု သတိပဋ္ဌာန်လေးပါး ပွားများပုံကို အရှင်အနုရုဒ္ဓါက ဟောပြသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ မှတ်သားဖွယ် ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၁၊၅၁။ အံ၊မြန်၊၁၊၆၃။ အံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၄။ အံ၊ဋီ၊၂၊၂-၃။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဒုကနိပါတ၊ ၁-ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၁-ကမ္မကရဏဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် လူတို့သည် ပစ္စည်းလေးပါးလှူဒါန်းရန် ခဲယဉ်းပုံ၊ ရဟန်းတို့သည် နိဗ္ဗာန်ရောက်ကြောင်း ဝိပဿနာ လုပ်ငန်းကို အားထုတ်ရန် ခဲယဉ်းပုံ၊ ထိုနှစ်မျိုးတို့တွင် ဥပဓိ၏ ကုန်ရာ နိဗ္ဗာန် ရောက်ကြောင်း ဝိပဿနာလုပ်ငန်းကို အားထုတ်ကျင့်သုံးကြရမည်ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ မှတ်သားဖွယ် ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
-အံ၊၁၊၃၂၂-၃။ အံ၊မြန်၊၁၊၃၃၈။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၆၀။ အံ၊ဋီ၊၂၊၂၃၈။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ ၁-ပဌမပဏ္ဏာသက၊ (၂) စရဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် သမ္မပ္ပဓာန်တရားလေးပါးကို ပွားများအားထုတ်ပုံကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
သမ္မပ္ပဓာန်တရားလေးပါး ပွားများရခြင်း၏အကျိုးတို့ကိုလည်း ဟောတော်မူပါသည်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ မှတ်သားဖွယ် ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
-အံ၊၁၊၃၈၅-၆။ အံ၊မြန်၊၁၊၄၀၀-၁။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၁၇။ အံ၊ဋီ၊၂၊၃၁၂။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ ၂-ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ (၇) ၂-ပတ္တကမ္မဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် သံဝရပ္ပဓာန ပဟာနပ္ပဓာန, ဘာဝနာပ္ပဓာန, အနုရက္ခဏပ္ပဓာန-ဟူသော ပဓာနတရားလေးပါး၏ အကျယ်ကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၁၊၃၈၈။ အံ၊မြန်၊၁၊၄၀၂။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၁၈။ အံ၊ဋီ၊၂၊၃၁၃။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ ၂-ဒုတိယပဏ္ဏာသ၊ (၈) ၃-အပဏ္ဏကဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် အာသဝေါ လေးတန် ကုန်ရာမှန်သည့် နိဗ္ဗာန်ရောက်ကြောင်း သီလဝါ, ဗဟုဿုတ, အာရဒ္ဓ ဝီရိယ, ပညဝါ-ဟူသော အပဏ္ဏကပဋိပဒါကို ကျင့်သုံးသောရဟန်း၏ အာသဝက္ခယ ဉာဏ်ရနိုင်ပုံကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သုတ္တနိ၊၃၄၁။ သုတ္တနိ၊မြန်၊၃၂၂-၄။ သုတ္တနိ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၁၄-၁၂၁။
ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ သုတ္တနိပါတ, ၃-မဟာဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
အလောင်းတော်မြတ် ဒုက္ကရစရိယာကျင့်တော်မူနေစဉ် ဒုက္ကရစရိယာ အကျင့်၏ ကျင့်နိုင်ခဲပုံ၊ အသက်သေဖို့နီးကပ်နေပုံ ကုသိုလ်ကောင်းမှုကိုသာ ပြုလုပ်၍ အသက်ရှင်အောင် အားထုတ်သင့်ပုံ-အစရှိသောစကားတို့ကို ပြောကြား၍ အနီး အနားသို့ရောက်လာသော မာရ်နတ်အား သဒ္ဓါ, ဝီရိယ, သတိ, သမာဓိ, ပညာတို့ မိမိ၌ အားကောင်းနေပုံ၊ ကာမကိုအလိုမရှိ စင်ကြယ်နေပုံ၊ မာရ်နတ်၏စစ်သည် ၁၀-မျိုး၊ ဂိရိမေခလာဆင်နှင့်တကွ မာရ်နတ်၏ စစ်သည်ဗိုလ်ပါအပေါင်းကို ပညာဖြင့် ဖျက်ဆီးအံ့၊ ငါသည် သမ္မာသင်္ကပ္ပ, သမ္မာသတိ၌ သာဝကတို့ကိုတည်စေလျက် ဆုံးမ၍ လှည့်လည်အံ့၊ ငါ့အဆုံးအမကို လိုက်နာကြကုန်သော သာဝကတို့သည် နိဗ္ဗာန်သို့ ရောက်ကြကုန်လတံ့-အစရှိသောစကားတို့ကို မိန့်ကြားတော်မူပုံ မာရ်နတ်စိတ်လျော့ပြီး ပြန်သွားပုံ၊ ဗေလုဝစောင်းကြီး လွတ်ကျနေခဲ့ပုံတို့ကို အရှင်အာနန္ဒာအား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ မှတ်သားဖွယ်ရာ ဖွင့်ဆိုချက်များ ပါရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၂၊၅၇-၈။ အံ၊မြန်၊၂၊၇၁-၂။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၆-၇။ အံ၊ဋီ၊၃၊၂၃-၂၄။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ပဉ္စကနိပါတ၊ ၂-ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ (၆)၁-နီဝရဏဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် သဒ္ဓေါ, အပ္ပါဗာဓော, အပ္ပါတင်္ကော, အသဋ္ဌော, အမာယာဝီ, အာရဒ္ဓဝီရိယ, ပညဝါ-ဟူသောယောဂီသူတော်စင်၏ အင်္ဂါ ၅-ချက်၊ (ပဓာနိယင်္ဂတရားငါးပါး)တို့ကို အကျယ်ဝေဖန်၍ ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ သဒ္ဓါငါးမျိုးနှင့်တကွ မှတ်သားဖွယ်ဖွင့်ဆိုချက်များကို ပြည့်ပြည့်စုံစုံ ဖွင့်ဆိုထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-ဥဒါန၊၁၇၃-၄။ ဥဒါန၊မြန်၊၁၅၇-၈။ ဥဒါန၊ဋ္ဌ၊၃၃၈-၉။
-ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ ဥဒါန၊ ၇-စူဠဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် သံသရာကို ချဲ့ထွင်တတ်သော သညာအစုနှင့်တကွ ကိလေသာတို့ကို မိမိပယ်ပြီးတော်မူပြီး သည်ကို သိတော်မူခြင်းကြောင့် “ယဿ ပပဉ္စော” အစရှိသော ဂါထာဖြင့် ဥဒါန်းကျူးရင့်တော်မူပုံကို ပြဆိုသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ မှတ်သားဖွယ်ရာ ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၁၊၃၀၈။ အံ၊မြန်၊၁၊၃၂၄-၅။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၄၉-၂၅၀။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ ၁-ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၁-ဘဏ္ဍဂါမဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ္တ။ ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် အရိယသီလ, အရိယသမာဓိ, အရိယပညာ, အရိယဝိမုတ္တိ တရားလေးပါးနှင့်မပြည့်စုံသော ရဟန်းသည် ဤဓမ္မဝိနယသာသနာတော်မှ လျောကျနိုင်ပုံ၊ ယင်းတရားလေးမျိုးနှင့် ပြည့်စုံသောရဟန်းသည် ဤဓမ္မဝိနယသာသနာတော်မှ မလျောကျနိုင်ပုံတို့ကို ကဏှပက္ခ, သုက္ကပက္ခအားဖြင့် ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ မှတ်သားဖွယ်ရာ ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၃၊၃၄၁-၂။ အံ၊မြန်၊၃၊၃၄၀-၁။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၁၆။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဒသကနိပါတ၊ ၂-ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ (၆)၁-သစိတ္တဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။ ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ဖြစ်ပေါ်လာကုန် သော အကုသိုလ်တရားတို့ ကုသိုလ်စိတ်ကိုကုန်စေ၍ မတည်နိုင်အောင် ရဟန်းပြုခြင်းအားလျောက်ပတ်သော စိတ် ၁၀-မျိုးဖြင့် မိမိ၏စိတ်ကို အဖန်ဖန်ဆည်းပူးလေ့ကျက်ရမည်။ ထိုသို့ အဖန်ဖန် လေ့ကျက်ဆည်းပူးသောရဟန်းသည် အရဟတ္တဖိုလ်နှင့် အနာဂါမိဖိုလ်တစ်မျိုးမျိုးကို မျက်မှောက်ဘဝမှာပင် ရနိုင်ပုံကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ မှတ်သားဖွယ်ရာ ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
-သုတ္တနိ၊၃၄၀-၁။ သုတ္တနိ၊မြန်၊၃၂၀-၁။ သုတ္တနိ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၁၀-၄။
ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ သုတ္တနိပါတ, ၃-မဟာဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် အလောင်းတော်မြတ် ရဟန်းပြုပြီး မဂဓနိုင်ငံ ရာဇဂြိုဟ်မြို့တော်သို့ ကြွရောက်ပုံ၊ ဗိမ္ဗိသာရမင်း စုံစမ်းမေးမြန်းပုံ၊ မင်းစည်းစိမ်ဖြင့် ဖိတ်ကြားပုံ၊ ပဓာနလုပ်ငန်းအားထုတ်ရန် ကြွမည်ဟု မိန့်ကြားတော်မူပုံတို့ကို အရှင်အာနန္ဒာထေရ်အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ မှတ်သားဖွယ်ရာ ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၃၊၃၂၅။ အံ၊မြန်၊၃၊၃၂၄။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၁၃-၅။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဒသကနိပါတ၊ ၁-ပဌမပဏ္ဏာသက၊ (၅)အက္ကောသဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ရဟန်းတော်များ အမြဲမပြတ် ရှုမှတ်ဆင်ခြင်နေရမည့် တရား ၁၀-ပါးတို့ကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ မှတ်သားဖွယ်ရာ ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၁၊၃၅၅-၆။ သံ၊မြန်၊၁၊၃၄၀။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၂-အဘိသမယသံယုတ္တ၊ နဝမသုတ္တ။ ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ဟိမဝန္တာတောင်၏ အနီး၌ မုန်ညှင်းစေ့မျှရှိသော ကျောက်စရစ်ခဲတို့ကို နှိုင်းယှဉ်ပြီးချထားပါက ကျောက် စရစ်ခဲ(၇)ခဲသည် အနည်းငယ်မျှသာဖြစ်သကဲ့သို့ သတ္တက္ခတ္တုပရမ သောတာပန် အရိယာသာဝက၏ ကုန်ပြီးသောဆင်းရဲအစုကိုထောက်၍ ကျန်ရှိနေသောဆင်းရဲအစုသည် မပြောပဖွယ်ဖြစ်၏၊ သောတာပတ္တိမဂ်ဉာဏ်ကို ထိုးထွင်း၍သိခြင်းသည် သို့ကလောက်အကျိုးကြီး၏၊ သောတာပတ္တိမဂ်ဉာဏ် ဓမ္မစက္ခုကိုရခြင်းသည် သို့ကလောက် အကျိုးများ၏ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၁၊၃၅၆။ သံ၊မြန်၊၁၊၃၄၁။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ... ဒသမသုတ္တ၊ မြတ်စွာဘုရား ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် မုံညှင်းစေ့ (၇)စေ့ခန့်မျှ ကျောက်စရစ်ခဲတို့ကိုထား၍ ဟိမဝန္တာတောင်ကြီး ကုန်ခမ်းသွားရာ၏။ ကုန်ခမ်းသွားသော ဟိမဝန္တာတောင်ကြီးကိုထောက်၍ မုံညှင်းစေ့မျှ ကျောက်စရစ်ခဲ (၇)ခဲသည် မပြောပလောက်သကဲ့သို့ အထက်သုတ်တော်အတိုင်း ဓမ္မစက္ခုကိုရခြင်း အကျိုးကြီးမားပုံကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၁၊၃၅၆-၇။ သံ၊မြန်၊၁၊၃၁-၂။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ... ဧကာဒသမသုတ်၊ ပဌမသုတ်ကဲ့သို့ မြင့်မိုရ်တောင်နှင့် ပဲနောက်စေ့ခန့် ကျောက်စရစ်ခဲ (၇)ခဲကို ပမာထား၍ ဓမ္မစက္ခုသောတာပတ္တိမဂ်ဉာဏ်ကို ရခြင်း၏အကျိုးကြီးမြတ်ပုံကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၁၊၃၈၉-၃၉၀။ သံ၊မြန်၊၁၊၃၇၇။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၄၆-၇။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၄-အမတဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-ပဌမဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် အညတရရဟန်း ၏မေးလျှောက်ချက်အရ-အလျား, အနံ, အမြင့်တစ်ယူဇနာရှိသော အကွဲအပြတ် အပေါက်အခေါင်းမရှိသော ကျောက်တောင်ကြီးကို ယောက်ျားသည် အနှစ်တစ်ရာ, အနှစ်တစ်ရာလွန်သောအခါ၌ ကာသိတိုင်းဖြစ် နူးညံ့သောအဝတ်ဖြင့် တစ်ကြိမ်သာ ပွတ်တိုက်ခဲ့လျှင် ကျောက်တောင်ကြီး ပျောက်ကွယ် ပျက်စီးသွားသကဲ့သို့ ကမ္ဘာကြီးကား ကုန်ဆုံးမသွားရာ။ ကမ္ဘာကြီးသည် သို့ကလောက် ရှည်လျားလှပုံ အလုံးစုံသော သင်္ခါရတို့၌ နိဗ္ဗိန္ဒဉာဏ်, ဝိရာဂဉာဏ်, ဝိမုတ္တိဉာဏ်ဖြစ်အောင် အားထုတ် သင့်ပုံကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ မှတ်သားဖွယ်ရာ ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၁၊၁၅၀-၁။ အံ၊မြန်၊၁၊၁၆၉-၁၇ဝ။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၃၈။ အံ၊ဋီ၊၂၊၁၂၅။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ တိကနိပါတ ၁-ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၅-စူဠဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ဟိမဝန္တာတောင်မင်းကို အမှီပြု၍ သစ်ပင်ကြီးတို့၏ ကြီးပွားခြင်းသုံးမျိုးကို ပမာထား၍ သဒ္ဓါတရားရှိသော အမျိုးသားအကြီးအကဲကို အမှီပြု၍ အိမ်သူအိမ်သားတို့၏ ကြီးပွားခြင်း သုံးမျိုးတို့ကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၁၊၁၀၁-၃။ သံ၊မြန်၊၁၊၉၈-၁၀၀။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၁၅၃-၄။ သံ၊ဋီ၊၁၊၁၉၉-၂၀၀။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၃-ကောသလသံယုတ္တ၊ ၃-တတိယဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် နေမွန်းတည့်အခါ၌ ရောက်လာသော ကောသလမင်းအား အရပ်လေးမျက်နှာမှ တိမ်တိုက်နှင့် တူသော တောင်ကြီးများ သတ္တဝါအားလုံးတို့ကို ကြိတ်လျက်လာသည့် ပြင်းထန် ကြမ်းကြုတ်သော ဘေးကြီးဖြစ်ပေါ်လာလျှင် တရားကျင့်ခြင်း၊ အညီအမျှကျင့်ခြင်း၊ ကုသိုလ် ကောင်းမှုပြုခြင်းမှတစ်ပါး အခြားပြုဖွယ်များ မရှိတော့သကဲ့သို့ အိုခြင်း, သေခြင်း တရားတို့ နှိပ်စက်လာလျှင်လည်း စစ်အင်္ဂါလေးပါးဖြင့် စစ်ထိုးဖို့ရာမရှိသကဲ့သို့ တရားကျင့်ခြင်း၊ အညီအမျှကျင့်ခြင်း၊ ကုသိုလ်ကောင်းမှုပြုခြင်းမှတစ်ပါး အခြား ပြုဖွယ်များမရှိတော့ပုံကို ဘုရားရှင်အားလျှောက်ထားရာ ဤအတိုင်းပင် ပြုလုပ်ရမည်ဟု ကောသလဘုရင်အား ဘုရားရှင် မိန့်ကြားတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ မှတ်သားဖွယ်ရာ ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
-သံ၊၃၊၄၀၃။ သံ၊မြန်၊၃၊၄၀၉။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၂-သစ္စသံယုတ္တ၊ ၆-အဘိသမယဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် မုံညှင်းစေ့ခန့်ရှိသော ကျောက်စရစ်ခဲ (၇)ခဲတို့ကို ဟိမဝန္တာတောင်မင်း၏အနီး၌ချထားပြီး ယင်းတို့ကို ဟိမဝန္တာတောင်မင်းနှင့် နှိုင်းယှဉ်ပြတော်မူပြီးသောတာပန်ပုဂ္ဂိုလ်၏ ကုန်လွန်ပြီးသောဆင်းရဲဒုက္ခတို့မှာ များပြားလှပြီး ကြွင်းကျန်သော (၇)ဘဝတာ၌ဖြစ်သော ဆင်းရဲဒုက္ခတို့မှာ အနည်းငယ်မျှသာဖြစ်တော့သကဲ့သို့ သစ္စာလေးအင်သိမြင်ရန် အားထုတ်သင့်ပုံကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၃၊၄၀၃-၄။ သံ၊မြန်၊၃၊၄၀၉-၄၁၀။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ... ဒသမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ဟိမဝန္တာတောင်ကြီးသည် မုန်ညင်းစေ့ခန့် ကျောက်စရစ်ခဲ (၇)ခဲတို့ကိုထား၍ ကုန်ခမ်းပျက်စီး သွားသကဲ့သို့ သောတာပတ္တိမဂ်ဉာဏ်နှင့်ပြည့်စုံပြီးသော အရိယာသာဝက၏ ကုန်ပြီးသော ဆင်းရဲဒုက္ခတို့သည် များပြားလှကုန်၏။ ထို့ကြောင့် သစ္စာသိမြင် ကျွတ်တန်း ဝင်အောင် အားထုတ်ကြရမည်ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၂၇။ သံ၊မြန်၊၂၊၂၆။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၄၄။ သံ၊ဋီ၊၂၊၂၁၅။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-ခန္ဓသံယုတ္တ၊ ၃-ဘာရဝဂ္ဂ၊ ဧကာဒသမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ခန္ဓာငါးပါးသည် ခဏတိုင်း ခဏတိုင်း ပျက်စီးနေခြင်းသဘောရှိပုံ၊ ခန္ဓာငါးပါး၏ ချုပ်ငြိမ်းရာ, ငြိမ်းအေးရာ, ချုပ်ပျောက်ရာမှန် နိဗ္ဗာန်သည် ပျက်စီးခြင်းသဘောမရှိပုံကို ခန္ဓာတစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၁၊၄၅၆။ အံ၊မြန်၊၁၊၄၆၈။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၃၉။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ ၃-တတိယပဏ္ဏာသက၊ (၁၅၅-အာဘာဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် လရောင်, နေရောင်, မီးရောင်, ပညာရောင်ဟု အရောင်လေးမျိုးရှိရာ ပညာအလင်းရောင်သည်သာ ကျန် အလင်းရောင်သုံးမျိုးတို့ထက် အမြတ်ဆုံးဖြစ်ပုံကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ မှတ်သားဖွယ်ရာ ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၃၀၀။ သံ၊မြန်၊၂၊၂၉၂-၃။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၀။ သံ၊ဋီ၊၂၊၃၀၃။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-သဠာယတနသံယုတ္တ၊ စတုတ္ထသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် အဇ္ဈတ္တိကာယတန ၆-ပါး၊ ဝိညာဏ် ၆-ပါးတို့ဖြင့်သိအပ်သော ဗဟိဒ္ဓါယတန ၆-ပါး ပမာဒဝိဟာရီ, အပ္ပမာဒဝိဟာရီဖြစ်ပုံ အဆင့်ဆင့်ကို တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီဝေဖန်၍ ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ဖွင့်ဆိုချက်များ ပါရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သုတ္တနိ၊၄၀၃-၄၊ သုတ္တနိ၊မြန်၊၃၈၁-၂။ သုတ္တနိ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၄၄-၆။
ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ သုတ္တနိပါတ, ၄-အဋ္ဌကဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ဆင်ကိုစမ်း၍ ဆင်၏ပုံဟန်ကိုပြောပြ၍ အချင်းချင်းငြင်းခုံကြသော မျက်မမြင်တို့ကဲ့သို့ ဝိမောက္ခန္တိက ဓမ္မကို မသိကြကုန်သော တိတ္ထိယတို့သည် ထိုထိုမိစ္ဆာအယူကို မှားမှားယွင်းယွင်း သုံးသပ်၍ ငြင်းခုံကြကုန်၏-ဟု မိန့်ကြားတော်မူပြီး ဤသုတ်ကို ဟောတော်မူပါသည်။ ဤသုတ်၌ မိစ္ဆာအယူကိုအကြောင်းပြု၍ အညတိတ္ထိယတို့ ငြင်းခုံနေကြပုံ၊ ရဟန္တာ ပုဂ္ဂိုလ်၏သဘာဝကို ဟောတော်မူပါသည်။
အဋ္ဌကထာ၌ ဖွင့်ဆိုချက်များ ပါရှိပါသည်။
-ပရမဋ္ဌကသုတ္တနိဒ္ဒေသ။ မဟာနိ၊၇၈-၉၀။ မဟာနိ၊ဋ္ဌ၊၂၀၇-၂၁၃။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၄၄၉။ သံ၊မြန်၊၂၊၄၄၅-၆။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၄-ဇမ္ဗုခါဒကသံယုတ္တ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
ဇမ္ဗုခါဒက၏ မေးလျှောက်ချက်အရ ဖဿာယတန ၆-ပါးတို့၏ သမုဒယ, အတ္ထင်္ဂမ, အဿာဒ, အာဒီနဝ, နိဿရဏကို မှန်ကန်စွာသိမြင်လျှင် အနုပါဒါဝိမုတ္တ ဖြစ်၏၊ ထိုအနုပါဒါဝိမုတ္တသည် ပရမဿာသပ္ပတ္တပေတည်း။ အဋ္ဌင်္ဂိကအရိယမဂ်သည် ပရမဿာသပတ္တ၏ မဂ္ဂ, ပဋိပဒါ, ပရမဿာသသစ္ဆိကိရိယာပေတည်းဟု အရှင်သာရိပုတ္တရာက မဂဓနိုင်ငံ နာလကရွာ၌ ဖြေကြားတော်မူရာ ဇမ္ဗုခါဒကပရိဗိုဇ်က ပရမဿာသပတ္တ၏ မဂ္ဂ, ပဋိပဒါ, ပရမဿာသသစ္ဆိကိရိယာတို့ ကောင်းမွန်လှပါပေ၏။ မမေ့မလျော့ခြင်းငှါ သင့်မြတ်လှပါပေ၏-ဟု လက်ခံလျှောက်ထားသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၂၊၄၁၇-၈။ အံ၊မြန်၊၂၊၅၂၈-၉။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ သတ္တကနိပါတ၊ ၃-ဝဇ္ဇိသတ္တကဝဂ္ဂ၊ ဧကာဒသမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ဥပါသကာ၏ ပျက်စီးကြောင်း “ပရာဘဝ”နှင့် ပြည့်စုံကြောင်း “သံဘဝ”တရား (၇)ပါးစီကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
သုတ္တနိ၊၂၉၅-၇။ သုတ္တနိ၊မြန်၊၂၇၈-၂၈၀။ သုတ္တနိ၊ဋ္ဌ၊၁၊၁၄၉-၁၅၆။ ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ သုတ္တနိပါတ၊ ဥရဂဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် အညတရ နတ်သား၏ မေးလျှောက်ချက်အရ-ပျက်စီးဆုတ်ယုတ်ကြောင်း “ပရာဘဝ”တရား ၂၄-ပါးတို့ကို ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ ပရာဘဝသုတ်ဖြစ်ပေါ်လာပုံနှင့် မရေမတွက်နိုင်သော နတ်ဗြဟ္မာများ တရားသိမြင် ကျွတ်တမ်းဝင်ပုံတို့ကို မှတ်သားဖွယ်ရာ ဖွင့်ဆိုချက်များဖြင့် ဖွင့်ဆိုထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၅၄၂။ သံ၊မြန်၊၂၊၅၃၆။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၉-အသင်္ခတသံယုတ္တ၊ ဒုတိယဝဂ္ဂ၊ တေတ္တိံသမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ရာဂ, ဒေါသ, မောဟတို့ကုန်ရာ နိဗ္ဗာန်သည် ပရာယန၊ ကာယဂတာသတိသည် ပရာယနဂါမိမဂ္ဂ၊ တပည့်သာဝကတို့၏ အကျိုးစီးပွားကိုရှာမှီးသော သနားစောင့်ရှောက် ချီးမြှောက်တတ်သော ဆရာဖြစ်တော်မူသောငါဘုရားသည် သင်တို့အား သနားစောင့်ရှောက် ချီးမြှောက်မှုကိုအကြောင်းပြု၍ ပြုအပ် ပြုသင့် ပြုထိုက်သော တရားစကားဟောပြောမှုကို ပြုတော်မူအပ်ပေပြီ။ ဤသည်တို့ကား ထိုတရားများကို ပွားများအားထုတ်ရာ ရုက္ခမူလ, သုညာဂါရတို့ပေတည်း။ အာရမ္မဏူ, လက္ခဏူ-ဟု ဈာန်တရားတို့ဖြင့် နီဝရဏတို့ကို ရှို့မြိုက်ကြကုန်လော့၊ မမေ့မလျော့ကြကုန်လင့်၊ နောင်အခါမှ နှလုံး မသာမယာ မဖြစ်ကြကုန်လင့်၊ ဤသည်ကား ငါဘုရား၏ သင်တို့အား ဆုံးမသွန်သင် နည်းညွှန်ပြခြင်းပေတည်း-ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၂၊၁၂၉။ အံ၊မြန်၊၂၊၁၆၁။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၄၆။ အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ပဉ္စကနိပါတ၊ ၃-တတိယပဏ္ဏာသက၊ (၁၃)၃-ဂိလာနဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် အာနန္ဒရိယကံ ထိုက်သူ ငါးယောက်တို့သည် အပါယ်သို့ရောက်မည်၊ ငရဲ၌ဖြစ်မည်၊ အနာဟောင်း အနာဆွေးကဲ့သို့ ပျက်စီးတော့မည်။ ကုစား၍မရနိုင်သောသူတို့ ဖြစ်ကုန်၏ဟု တစ်ယောက်စီ တစ်ယောက်စီခွဲ၍ ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၃၊၄၇၃-၂။ အံ၊မြန်၊၃၊၄၆၄။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၃၈။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဒသကနိပါတ၊ ၄-စတုတ္ထပဏ္ဏာသက၊ (၁၇)၂-ဇာဏုဿောဏိဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ဒုစရိုက် ၁၀-ပါးကို နေ့စဉ်ပြုလုပ်နေသူသည် ဆိုင်ရာဒုစရိုက်လုပ်ငန်းတို့မှ ရှောင်ကြဉ်ခြင်းသည် ရှောင်လွှဲမှုဖြစ်ပေ၏-ဟု ဒုစရိုက်တရား တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီခွဲ၍ ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၂၂။ သံ၊မြန်၊၂၊၂၂။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၄၄။ သံ၊ဋီ၊၂၊၂၁၄။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-ခန္ဓသံယုတ္တ၊ ၃-ဘာရဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ခန္ဓာငါးပါးသည် “ပရိညေယျ” ပိုင်းခြား၍သိအပ်သောတရား၊ ရာဂ, ဒေါသ, မောဟကုန်ရာ နိဗ္ဗာန်သည် “ပရိညာ”ဖြင့် ပိုင်းခြား၍သိနိုင်သောတရားဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၃၊၂၀၇။ သံ၊မြန်၊၃၊၂၁၂။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၄-ဣန္ဒြိယသံယုတ္တ၊ ၇-ဗောဓိပက္ခိယဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် သဒ္ဓါစသော ဣန္ဒြေငါးပါးတို့ကို ပွားများအပ်၊ ကြိမ်ဖန်များစွာ အလေ့အလာပြုအပ် သည်ရှိသော် အဓွန့်ရှည်လျားသော သံသရာခရီးကို ပိုင်းခြား၍သိခြင်းငှါ ဖြစ်၏ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၃၊၁၅၉။ သံ၊မြန်၊၃၊၁၆၄-၅။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၃-သတိပဋ္ဌာနသံယုတ္တ၊ ၄-အနုဿတဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် အာတာပီ, သမ္ပဇာန, သတိရှိလျက် ကာယ (ဝေဒနာ, စိတ္တ, ဓမ္မ)ဟူသော လောက၌ အဘိဇ္ဈာ, ဒေါမနဿကို (တဒင်္ဂ, ဝိက္ခမ္ဘန, သမုစ္ဆေဒပဟာန်တို့ဖြင့်) ပယ်ဖျောက်၍ ကာယ (ဝေဒနာ, စိတ္တ, ဓမ္မ)၌ ကာယ (ဝေဒနာ, စိတ္တ, ဓမ္မ)ဟု ရှုလေ့ရှိသည်ဖြစ်၍ နေသော ရဟန်းအား ကာယ (ဝေဒနာ, စိတ္တ, ဓမ္မ)၌ ကာယ (ဝေဒနာ, စိတ္တ, ဓမ္မ)ဟု ရှုနေသည် ရှိသော် ကာယ (ဝေဒနာ, စိတ္တ, ဓမ္မ)ကို (ဉာတ, တီရဏ, ပဟာန ပရိညာတို့ဖြင့်) ပိုင်းခြား၍သိအပ်ပြီးဖြစ်သောကြောင့် အမတနိဗ္ဗာန်ကို မျက်မှောက်ပြုအပ်၏ဟု သတိပဋ္ဌာန်တစ်ပါးစီရှုပုံကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၁၊၅၈၀။ အံ၊မြန်၊၁၊၅၉၄။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ (၂၈)၈-ရာဂပေယျာလ စတုတ္ထသုတ်မှ တိံသတိမသုတ် (၃+၉=၂၇)
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ရာဂကို ပိုင်းခြား၍ သိခြင်းငှါ, ကုန်ခမ်းစေခြင်းငှါ ပယ်ခြင်းငှါ, ကုန်စေခြင်းငှါ, ပျက်စီးစေခြင်းငှါ တပ်မက်မှုကင်းခြင်းငှါ ချုပ်ငြိမ်းစေခြင်းငှါ စွန့်လွှတ်ခြင်းငှါ, တဖန်စွန့်လွှတ်ခြင်းငှါ သတိပဋ္ဌာန် ၄-ပါး, (သမ္မပ္ပဓာန် ၄-ပါး၊ ဣဒ္ဓိပါဒ် ၄-ပါး)တို့ကို ပွားများအပ်ကုန်၏ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၁၃၀။ သံ၊မြန်၊၂၊၁၂၁။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ (၁၁)၁-အန္တဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ခန္ဓာငါးပါးသည် ပရိညေယျ “ပိုင်းခြား၍သိအပ်သောတရား”၊ ရာဂ, ဒေါသ, မောဟတို့ ကုန်ရာနိဗ္ဗာန်သည် ပရိညာ “ပိုင်းခြား၍သိမှု”၊ ရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်သည် ပရိညာတာဝီ “ပိုင်းခြား၍ သိအပ်ပြီးသူ”ဟု ပရိညေယျ, ပရိညာ, ပရိညာတာဝီ-တို့ကို ခန္ဓာတစ်ပါးစီခွဲခြား၍ ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၂၊၁၅၆။ သံ၊မြန်၊၂၊၁၄၇-၈။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၂-ရာဓသံယုတ္တ၊ ၁-ပဌမဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် အထက်သုတ် အတိုင်း ပရိညေယျ၊ ပရိညာ၊ ပရိညာတာဝီပုဂ္ဂိုလ်တို့ကို အရှင်ရာဓထေရ်အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၃၊၃၈၁-၂။ သံ၊မြန်၊၃၊၃၈၈။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၂-သစ္စသံယုတ္တ၊ ၃-ကောဋိဂါမဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် သစ္စာလေးပါးနှင့် ဒုက္ခအရိယသစ္စာသည် ပရိညေယျ၊ ဒုက္ခသမုဒယအရိယသစ္စာသည် ပဟာတဗ္ဗ, ဒုက္ခနိရောဓအရိယသစ္စာသည် သစ္ဆိကာတဗ္ဗ, ဒုက္ခနိရောဓဂါမိနိပဋိပဒါအရိယသစ္စာသည် ဘာဝေတဗ္ဗ”ဟု ယင်းကိစ္စလေးပါးတို့ကို အားထုတ်ပြုလုပ်ရမည်ဟု ရဟန်းတို့အား သစ္စာတစ်ပါးစီဝေဖန်၍ ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၁၊၁၅၉-၁၆၁။ သံ၊မြန်၊၁၊၁၅၁-၂။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၂၀၄-၆။ သံ၊ဋီ၊၁၊၂၅၁-၃။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ (၆) ဗြဟ္မသံယုတ္တ၊ ၂-ဒုတိယဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
ဘုရားရှင် မလ္လနိုင်ငံ ကုသိနာရုံမြို့တော်အနီး အင်ကြင်းဥယျာဉ်တော်၌ ပရိနိဗ္ဗာန်ဝင်စံတော်မူချိန်
= ပစ္ဆိမဗုဒ္ဓဝစနကို မိန့်တော်မူပြီး သမာပတ် ၉-ပါးကို အနုလုံ ပဋိလုံ အစဉ်အတိုင်း ဝင်စားပြီး ပဌမဈာန်သမာပတ်မှ စတုတ္ထဈာန်သမာပတ်အထိ အစဉ်အတိုင်း ဝင်စားတော်မူပြီး စတုတ္ထဈာန်မှ ထတော်မူပြီးသည်၏အခြားမဲ့၌ ပရိနိဗ္ဗာန်ဝင်စံတော်မူပါသည်။ ဘုရားရှင် ပရိနိဗ္ဗာန်ဝင်စံတော်မူပြီးနောက်
= သဟမ္ပတိဗြဟ္မာမင်းက “သဗ္ဗေဝ နိက္ခိပိဿန္တိ” အစရှိသော သံဝေဂဂါထာကိုလည်းကောင်း။
= သိကြားနတ်မင်းက “အနိစ္စာဝတ သင်္ခါရာ” အစရှိသော သံဝေဂဂါထာကိုလည်းကောင်း။
= အရှင်အာနန္ဒာမထေရ်က “တဒါ သိယံ” အရှိသော ဂါထာကိုလည်းကောင်း။
= အရှင်အနုရုဒ္ဓါမထေရ်က “နာဟု အဿာသပဿာသော” အစရှိသော ၂-ဂါထာကိုလည်းကောင်း အသီးသီး ရွတ်ဆိုပူဇော်ပုံကို ပြဆိုသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌လည်း မှတ်သားဖွယ်ရာ ဖွင့်ဆိုချက်များ ပါရှိပါသည်။
-အံ၊၃၊၂၄၆။ အံ၊မြန်၊၃၊၂၄၅။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ နဝကနိပါတ၊ ပဌမပဏ္ဏာသက။ ၅-သာမညဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
အရှင်အာနန္ဒာ ဝံသနိုင်ငံ ကောသမ္ဗီမြို့ ဃောသိတာရုံကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် အရှင်ဥဒါယီ၏ မေးလျှောက်ချက်အရ သမာပတ်ရှစ်ပါးနှင့် သညာဝေဒယိတနိရောဓသမာပတ်ကို ဝင်စားခြင်း၊ ပညာဖြင့်သိမြင်၍ အာသဝေါ တရားတို့ ကုန်ခမ်းခြင်းကို “ပရိနိဗ္ဗာနဟု မိန့်ကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
သံ၊၂၊၁၃၄။ သံ၊မြန်၊၂၊၁၂၅။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-ခန္ဓသံယုတ္တ၊ (၁၂)၂-ဓမ္မကထိကဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ရုပ်, ဝေဒနာ, သညာ, သင်္ခါရ, ဝိညာဏ် ခန္ဓာတစ်ပါးစီ၌ “ငါ၏ဥစ္စာမဟုတ် ငါမဟုတ်၊ ငါ၏ အတ္တမဟုတ်”ဟု မှန်ကန်သောသဘာဝအတိုင်း မှန်ကန်သောပညာဖြင့် သိမြင်ရမည်။ နောက်ဆုံး၌ ရဟန္တာဖြစ်ပုံကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၂၊၁၃၅။ သံ၊မြန်၊၂၊၁၂၆။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ... သတ္တမသုတ်။
အထက်သုတ်ဒေသနာတော်အတိုင်း ခန္ဓာငါးပါးကို ရဟန္တာဖြစ်သည်အထိ ရှုမှတ်ပုံကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၁၊၁၅၇။ အံ၊မြန်၊၁၊၁၇၆-၇။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ တိကနိပါတ၊ ၂-ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ (၆)၁-ဗြာဟ္မဏဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ရာဂ, ဒေါသ, မောဟတရားဆိုးတို့ လွှမ်းမိုးခံရသော ကုသိုလ်စိတ်ကုန်နေသော တပ်မက်မောသူ, စိတ်ဆိုးနေသူ, တွေဝေနေသူသည်
(က) မိမိ, သူတစ်ပါး နှစ်ဦးသား၏ ပျက်စီးအောင်အားထုတ်သူ။
(ခ) ကာယ, ဝစီ, မနောဒုစရိုက်များကို ပြုလုပ်, ပြောဆို, ကြံစည်သူ၊
(ဂ) မိမိ, သူတစ်ပါး နှစ်ဦးသားတို့၏အကျိုးစီးပွားကို အမှန်အတိုင်းမသိသူ ဖြစ်ပုံ။ ယင်း တရားဆိုးသုံးပါးကို ပယ်စွန့်လိုက်သောအခါ ထိုမလိုလားအပ်သော သဘာဝများ မဖြစ်တော့ခြင်းသည် သန္ဒိဋ္ဌိက, အကာလိက, ဧဟိပဿိက, ဩပနေယျိက, ပစ္စတ္တံ ဝေဒိတဗ္ဗဝိညူဟိ-ဖြစ်ပုံကို ဗြာဟ္မဏလူမျိုး ပရိဗ္ဗာဇကတစ်ဦး၏ မေးလျှောက်ချက်အရ ကဏှပက္ခ, သုက္ကပက္ခအားဖြင့် ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၁၊၃၃၈-၃၄၀။ အံ၊မြန်၊၁၊၃၅၄-၆။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၈၈-၉။ အံ၊ဋီ၊၂၊၂၇၇-၉
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ ၁-ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၃-ဥရုဝေလဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
ဘုရားရှင် မဂဓနိုင်ငံ ရာဇဂြိုဟ်မြို့တော် ဂိဇ္ဈကုဋ်တောင်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ဘုရားရှင်သည် သိပ္ပိနိကာမြစ်အနီး ထင်ရှားကျော်ကြားသော အန္နဘာရ အစရှိသော ပရိဗိုဇ်များနေရာ ပရိဗိုဇ်ကျောင်းသို့ကြွရောက်တော်မူပြီး “အဂ္ဂည, ရတ္တည, ဝံသည, ပေါရာဏိက-ဝိသညူသမဏဗြာဟ္မဏတို့ အပ္ပဋိကုဋ္ဌဖြစ်သော အနဘိဇ္ဈာ, အဗျာပါဒ, သမ္မာသတိ, သမ္မာသမာဓိ-ဟူသော တရားလေးမျိုးတို့ကို ယင်းတရား လေးမျိုးနှင့် ဆန့်ကျင်ဘက်တရားလေးမျိုးရှိသူကို သမဏဗြာဟ္မဏ-ဟူ၍ သတ်မှတ်သော အကြောင်းမရှိပုံ၊ ယင်းတရားလေးပါးတို့ကို ကဲ့ရဲ့တားမြစ်သောသူအား မျက်မှောက်ဘဝမှာပင် အဓမ္မိကဝါဒ, ကဲ့ရဲ့ဖွယ်အရာတို့ရောက်လာပုံ၊ ဥက္ကလာဇနပုဒ်သား မိစ္ဆာအယူ ၃-ပါးရှိသူ ဝဿနှင့်ဘည နှစ်ဦးတို့သည်ပင် သူတစ်ပါးတို့ ကဲ့ရဲ့စွပ်စွဲ ခြင်းမှကြောက်ခြင်းကြောင့် မပယ်ခဲ့ကြပုံကို အကျယ်တဝင့်ချဲ့ဖွင့်၍ ပရိဗိုဇ်တို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ မှတ်သားဖွယ်ရာတို့နှင့်တကွ မိစ္ဆာအယူရှိသူကို ဘုရားရှင်သည်ပင် အယူစွန့်ရန် မဟောနိုင်ပုံတို့ကို အကျယ်ဖွင့်ပြထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၃၊၉၅-၈။ သံ၊မြန်၊၃၊၁၀၀-၂။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၀၄-၆။ သံ၊ဋီ၊၂၊၄၄၃-၅။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၂-ဗောဇ္ဈင်္ဂသံယုတ္တ၊ ၆-သောကစ္ဆာဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် သာဝတ္ထိမြို့တွင်းသို့ ဆွမ်းခံမဝင်မီ တိတ္ထိတို့၏ကျောင်းသို့ရောက်လာသော ရဟန်းတော်တို့အား တိတ္ထိတို့က “ပညာယ ဒုဗ္ဗလီကရဏ၊ စိတ္တဿ ဥပက္ကိလေသဖြစ်သော နီဝရဏတရားငါးပါးကိုပယ်စွန့်ရန် ဗောဇ္ဈင်ခုနစ်ပါးကို မှန်ကန်စွာ ပွားများရန် တပည့်တို့အား ဟောကြားပုံ၊ ရဟန်းဂေါတမနှင့်မိမိတို့ ဓမ္မဒေသနာ အနုသာသနီ ထူးခြားကွဲလွဲမှုမရှိ တူနေကြကြောင်း ပြောကြသည်ကို ရဟန်းတော်များ က မနှစ်သက်သော်လည်း မနှစ်သက် မတားမြစ်ကြပြီး ပြန်လာကြကာ အကြောင်းစုံကို ဘုရားရှင်အား လျှောက်ထားကြပါသည်။
ဘုရားရှင်က “နီဝရဏ ၁၀-ပါး၊ ဗောဇ္ဈင် ၁၄-ပါးရှိပုံကို မေးမြန်းလျှင်ဘုရားရှင်, ဘုရားရှင်၏တပည့် ဘုရားရှင်ထံမှ ကြားနားဖူးသည့်ပုဂ္ဂိုလ်မှတစ်ပါး ကျန်ပုဂ္ဂိုလ်တို့ ပြည့်ပြည့်စုံစုံ မဖြေနိုင်ပုံကို မိန့်ကြားတော်မူပြီး နီဝရဏတရား ၁၀-ပါး၊ ဗောဇ္ဈင် ၁၄-ပါးရှိပုံအကျယ်ကို ရဟန်းတို့အား ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ မှတ်သားဖွယ် အကျယ်ဖွင့်ဆိုချက်များ ရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၁၊၅၇ဝ-၁။ အံ၊မြန်၊၁၊၅၈၄။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ (၂၆) ၆-အဘိညာဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် အနရိယပရိယေသနာ ၄-မျိုးနှင့် အရိယပရိယေသနာ ၄-မျိုးတို့ကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၁၊၃၀၈-၃၁၁။ သံ၊မြန်၊၁၊၂၉၅-၈။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၇၁-၅။ သံ၊ဋီ၊၂၊၉၀-၆။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-နိဒါနသံယုတ္တ၊ ၆-ဒုက္ခဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ဘုရားရှင်က ရဟန်းတော်များအား “ဇရာ မရဏမှစ၍ အဝိဇ္ဇာတိုင်အောင် “သဗ္ဗသော သမ္မာ ဒုက္ခက္ခယ”ဖြစ်သည်အထိ စုံစမ်းဆင်ခြင်ပုံ-တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ၏ အကြောင်းနှင့်တကွ သစ္စာအမြင်အထိ စုံစမ်းသိမြင်ပုံ၊ ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ ဓမ္မများ ချုပ်ပျောက်ပုံကိုလည်းကောင်း, ရဟန္တာဖြစ်သည်အထိ စုံစမ်းဆင်ခြင်ပုံ၊ ရဟန္တာဖြစ်သည့်အခါ ဝေဒနာခံစားမှုနှင့်ဆက်စပ်၍ ပုထုဇဉ်ပုဂ္ဂိုလ်ကဲ့သို့မဟုတ်ပဲ ဖြစ်ပေါ်လာသောဝေဒနာကို ရှုမြင်ပုံ၊ ရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်၏ ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ်အဖြစ် ရပ်ပုံတို့ကို ရဟန်းတို့အား ဖြေဆိုစေ၍ ဤအတိုင်းသာဖြစ်ပုံ၊ အခြားသဘာဝအားဖြင့် မဖြစ်ပုံ၊ ငါ့အား ယုံကြည်ကြ၊ နှလုံးသွင်းကြ၊ ယုံမှားသံသယ ဝိစိကိစ္ဆာကင်းပျောက်စေကြ၊ ဟောတော်မူအပ်သော ဤဒေသနာတော်သည် ဝဋ်ဒုက္ခအားလုံး၏ အဆုံးဖြစ်ပုံကို အကျယ်အားဖြင့် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ မှတ်သားဖွယ်ရာများကို အကျယ်တဝင့် ဖွင့်ဆိုထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၁၊၇၀-၅။ အံ၊မြန်၊၁၊၈၃-၉။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၄၅-၅၀။ အံ၊ဋီ၊၂၊၃၉-၄၄။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဒုကနိပါတ၊ ၁-ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၅-(ပဉ္စမ)ပရိသဝဂ္ဂ၊ ဥတ္တာနသုတ်အစရှိသော သုတ်တော် ၁၀-သုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ပရိသတ်နှင့်ဆက်စပ်၍-(က) ဥတ္တာန, ဂမ္ဘီရ၊ (ခ) ဝဂ္ဂ, သမဂ္ဂ၊ (ဂ) အနဂ္ဂဝတီ, အဂ္ဂဝတီ၊ (ဃ) အနရိယ, အရိယ၊ (င) ပရိသာကသဋ, ပရိသမဏ္ဍ၊ (စ) ဩက္ကာစိတ ဝိနီတ နော ပရိပုစ္ဆာဝိနီတာ, ပရိပုစ္ဆာဝိနီတ နော ဩက္ကာစိတဝိနီတာ၊ (ဆ) အာမိသဂရု, သဒ္ဓမ္မဂရု၊ (ဇ) ဝိသမာ, သမာ၊ (ဈ) အဓမ္မိကာ, ဓမ္မိကာ၊ (ည) အဓမ္မဝါဒနီ, ဓမ္မဝါဒီနီ-ဟု ပရိသတ်အမျိုးအစားအုပ်စု (၁၀)မျိုးတို့ကို တစ်မျိုးစီ တစ်မျိုးစီ အကျယ်ဝေဖန်၍ ရဟန်းတို့အား ဟောတော်မူသည့်ဝဂ်။ သုတ်ပေါင်း ၁၀-သုတ် ရှိပါသည်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ မှတ်သားဖွယ်ရာ ဖွင့်ဆိုချက်များ ရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၁၊၂၄၅-၆။ အံ၊မြန်၊၁၊၂၆၃-၄။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၂၂-၃။ အံ၊ဋီ၊၂၊၁၉၃-၅
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ တိကနိပါတ၊ ၂-ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ (၁၀)၅-လောဏက ပလ္လဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် အဂ္ဂဝတီ, ဝဂ္ဂ, သမဂ္ဂ-ဟူသော ပရိသတ်သုံးမျိုးကို အကျယ်ဝေဖန်တော်မူ၍ ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ မှတ်သားဖွယ်ရာ ဖွင့်ဆိုချက်များ ရှိပါသည်။
-အံ၊၁၊၂၈၉။ အံ၊မြန်၊၁၊၃၀၆။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၄၂။ အံ၊ဋီ၊၂၊၂၁၆။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ တိကနိပါတ၊ ၃-တတိယပဏ္ဏာသက၊ (၁၄)၄-ယောဓာဇီဝဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် (၁) ဩက္ကာစိတဝိနီတာ၊ (၂) ပရိပုစ္ဆာဝိနီတာ၊ (၃) ယာဝတာ (ယာဝတဇ္ဈာ) ဝိနီတာ-ဟူသော ပရိသတ်သုံးမျိုးရှိပုံကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၁၊၅၄၇-၈။ အံ၊မြန်၊၁၊၅၆၃။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၈၉။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ ၅-ပဉ္စမပဏ္ဏာသက၊ (၂၂)၂-ပရိသသောဘနဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ပရိသဒူသကပုဂ္ဂိုလ် ၄-မျိုးနှင့် ပရိသသောဘနပုဂ္ဂိုလ် ၄-မျိုးတို့၏ အရည်အချင်း (ဂုဏ်)တို့ကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၃၊၁၂၇-၈။ အံ၊မြန်၊၃၊၁၂၈-၉။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၄၆-၇။
-အံ၊ဋီ၊၃၊၂၅၀-၁။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ အဋ္ဌကနိပါတ၊ ၂-ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ (၇)၂-ဘူမိစာလဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ပရိသတ်(၈)မျိုးနှင့် ပရိသတ်များသို့ ချဉ်းကပ်တော်မူ၍ တရားဟောတော်မူပုံကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် အကျယ်အားဖြင့် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
(မဟာမြတ်မုနိ ရုပ်ပွားတော်မြတ် သမိုင်းကြောင်းဖြစ်သည်။)
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ မှတ်သားဖွယ်ရာ ဖွင့်ဆိုချက်များ ရှိပါသည်။ အဝိညာတဒေသ၌ တရားဟောတော်မူခြင်းသည် ထိုပုဂ္ဂိုလ်တို့ ဝါသနာဖြစ်စေရန် ဟောတော်မူကြောင်း ဖွင့်ဆိုထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၃၊၁၂။ သံ၊မြန်၊၃၊၁၄။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-မဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၂-ဝိဟာရဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် မဖြစ်ကုန်သေးသော ပရိသုဒ္ဓ ပရိယောဒါတ, အနင်္ဂဏ, ဝိဂတူပက္ကိလေသ ဖြစ်ကုန်သော (အဋ္ဌင်္ဂိကအရိယမဂ္ဂ ဓမ္မတို့သည် အရဟံဂုဏ်ရှင် သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဂုဏ်ရှင် ဘုရားရှင် ဖြစ်ပွင့်တော်မူရာအခါကို ကြဉ်ထား၍ မဖြစ်ပေါ်ကုန်ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၃၊၁၃။ သံ၊မြန်၊၃၊၁၄။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သတ္တမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် မဖြစ်ကုန်သေးသော ပရိသုဒ္ဓ၊ ဝိဂတူပက္ကိလေသဖြစ်ကုန်သော (အဋ္ဌင်္ဂိက အရိယမဂ္ဂ)ဓမ္မတို့သည် သဗ္ဗညုဘုရားရှင်၏ သာသနာတော်မှတစ်ပါးသော သာသနာတော်၌ မဖြစ်(မရှိ)ကုန်ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၃၊၁၅၀။ သံ၊မြန်၊၃၊၁၅၅။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၆၀။ သံ၊ဋီ၊၂၊၄၈၃။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၃-သတိပဋ္ဌာနသံယုတ္တ၊ ၃-သီလဋ္ဌိတိဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
မဂဓနိုင်ငံ ပါဋလိပုတ်မြို့ ကုက္ကုဋာရာမ၌ အရှင်အာနန္ဒာနှင့် အရှင်ဘဒ္ဒထေရ်တို့ သီတင်းသုံးတော်မူကြစဉ် အရှင်ဘဒ္ဒထေရ်၏ မေးလျှောက်မှုကြောင့် “သတိပဋ္ဌာန် လေးပါးကို ဘာဝိတ, ဗဟုလီကတဖြစ်အောင် မပွားများခြင်းကြောင့် “သဒ္ဓမ္မပရိဟာန” ဖြစ်ပုံ၊ ပွားများခြင်းကြောင့် “သဒ္ဓမ္မအပရိဟာန ဖြစ်ပုံ၊ သတိပဋ္ဌာန်လေးပါး ပွားများပုံကို အရှင်အာနန္ဒာထေရ် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ပုဂ္ဂလပရိဟာနဖြစ်ပုံ၊ ဘုရားရှင် သက်တော်ထင်ရှား တည်ရှိနေတော်မူသော်လည်း သတိပဋ္ဌာန်လေးပါးတို့ကို မပွားများလျှင် “သဒ္ဓမ္မ အန္တရဓာန” ဖြစ်ပုံကို ဖွင့်ပြထားပါသည်။
-အံ၊၃၊၁၄။ အံ၊မြန်၊၃၊၁၄၉။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၅၂။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ အဋ္ဌကနိပါတ၊ ၂-ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ (၈) ၃-ယမကဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် သေက္ခရဟန်း၏ ဆုတ်ယုတ်ကြောင်းတရား ၈-မျိုးနှင့် မဆုတ်ယုတ်ကြောင်းတရား ၈-မျိုးတို့ကို ကဏှပက္ခ, သုက္ကပက္ခဒေသနာတော်ဖြင့် ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၃၊၃၃၇-၃၄၀။ အံ၊မြန်၊၃၊၃၃၆-၈။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဒသကနိပါတ၊ ၂-ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ (၆) ၁-သမစိတ္တဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ အရှင်သာရိပုတ္တရာ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ပရိဟာနဓမ္မပုဂ္ဂိုလ်နှင့် အပရိဟာနဓမ္မပုဂ္ဂိုလ်တို့ကို အကျယ်အားဖြင့် ရဟန်းတို့အား အရှင်သာရိပုတ္တရာ ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-ဣတိဝုတ်၊၂၄၃-၄။ ဣတိဝုတ်၊မြန်၊၂၂၈။ ဣတိဝုတ်၊ဋ္ဌ၊၂၃၄-၆။ -ခုဒ္ဒကနိကာယ။ ဣတိဝုတ္တက၊၃။တိကနိပါတ၊ ၃-တတိယဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
သေခရဟန်း၏ ဆုတ်ယုတ်ကြောင်းတရား ၃-ပါးနှင့် မဆုတ်ယုတ်ကြောင်း တရား ၃-ပါးတို့ကို ဘုရားရှင်ထံတော်မှ နာယူခဲ့ရကြောင်းကို ခုဇ္ဇုတ္တရာက သာမာဝတီ အမှူးရှိသော မိဖုရားငါးရာတို့အား ဝံသနိုင်ငံ ကောသမ္ဗီမြို့ ဥတေနမင်းနန်းတော်၌ ဟောပြသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ မှတ်သားဖွယ်ရာအကျယ် ဖွင့်ဆိုချက်များ ပါရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၂၉၉-၃၀၀။ သံ၊မြန်၊၂၊၂၉၁-၂။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၀။ သံ၊ဋီ၊၂၊၃၀၃။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-သဠာယတနသံယုတ္တ၊ (၁၀) ၅-သဠဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ်-အဇ္ဈတ္တိကာယတနခြောက်ပါးတို့၌ ဗဟိဒ္ဓါယတနခြောက်ပါးတို့ ပေါင်းဆုံ မှုနှင့်ဆက်စပ်၍ ပရိဟာနဓမ္မခြောက်ပါး၊ အပရိဟာနဓမ္မခြောက်ပါး၊ အဘိဘာယန ခြောက်ပါးတို့ကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ပုဂ္ဂလာဓိဋ္ဌာနဖြင့် ဓမ္မကိုဟောတော်မူပုံနှင့် ဖွင့်ဆို ချက်များ ရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၁၊၄၆၁-၂။ အံ၊မြန်၊၁၊၄၅၄။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၄၁။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ ၄-စတုတ္ထပဏ္ဏာသက၊ (၁၆) ၁-ဣန္ဒြိယဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ ရာဂဝေပုလ္လတ္တ၊ ဒေါသ ဝေပုလ္လတ္တ၊ မောဟဝေပုလ္လတ္တ၊ ဂမ္ဘီရဌာနာဌာနတို့၌ ပညာမျက်စိ မဖြစ်မှုဟူသော တရားလေးပါး မိမိသန္တာန်၌ ရှုမြင်နေလျှင် ထိုဘိက္ခု၊ ဘိက္ခုနီသည် ကုသိုလ်တရား တို့မှဆုတ်ယုတ်၊ မိမိကိုဆုံးဖြတ်နိုင်ပုံနှင့် ရာဂတနုတ္တ၊ ဒေါသတနုတ္တ၊ မောဟတနုတ္တ၊ ဂမ္ဘီရဌာနာဌာနတို့၌ ပညာမျက်စိဖြစ်နေမှုဟူသော တရားလေးပါးတို့ မိမိသန္တာန်၌ ရှုမြင်နေသော ဘိက္ခု ဘိက္ခုနီသည် ကုသိုလ်တရားတို့မှ မဆုတ်ယုတ်တော့ဟု ဆုံးဖြတ်နိုင်ပုံ၊ ပရိဟာနဓမ္မ၊ အပရိဟာနဓမ္မတို့ကို ဘုရားရှင်ဟောတော်မူကြောင်း ရဟန်းတော်တို့အား အရှင်သာရိပုတ္တရာ ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ ပညာစက္ခုအရ ဥဂ္ဂဟ ပရိပုစ္ဆာပညာနှင့် သမ္မသနပ္ပဋိဝေဓ ပညာစက္ခုတို့နှင့်တကွ ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
-အံ၊၂၊၄၁၅။ အံ၊မြန်၊၂၊၅၂၅-၆။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၆၁။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ သတ္တကနိပါတ၊ ၃-ဝဇ္ဇိသတ္တကဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ်-ကမ္မာရာမတာ၊ ဘဿရာမတာ၊ နိဒ္ဒါရာမတာ၊ သင်္ဂဏိကာရာမတာ၊ ဣန္ဒြိယေသုအဂုတ္တဒွါရတာ၊ သံဃကရဏီယ ထေရကိစ္စတို့၌ ကိုယ်တိုင် အားထုတ် ခြင်းဟူသော သေခပရိဟာနဓမ္မ ခုနစ်ပါးနှင့် သုက္ကပက္ခ သေခအပရိဟာနဓမ္မ ခုနစ်ပါးတို့ကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
-အံ၊၂၊၄၁၆။ အံ၊မြန်၊၂၊၅၂၆-၇၊ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၆၂။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ သတ္တကနိပါတ၊ ၃-ဝဇ္ဇီသတ္တကဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ်-ဘိက္ခုဒဿနဟာပန၊ သဒ္ဓမ္မဿဝနဟာပန၊ အဓိသီလ အသိက္ခန၊ ထေရ နဝ မဇ္ဈိမ ရဟန်းတို့အပေါ်၌ အပ္ပသာဒဗဟုလ၊ ဥပါရမ္ဘစိတ္တ၊ ရန္ဓာဂဝေသီစိတ္တတို့ဖြင့် ဓမ္မကိုနာယူခြင်း၊ ဗုဒ္ဓမြတ်စွာသာသနာတော်ပြင်ပ၌ အလှူခံပုဂ္ဂိုလ်ကိုရှာမှီးခြင်း၊ ထို၌ ကောင်းမှုပြုခြင်းဟူသော ဥပါသကာအဖြစ်မှ ဆုတ်ယုတ်နိုင်သောတရား ခုနစ်ပါးနှင့် ဥပါသကာအဖြစ်မှ မဆုတ်ယုတ်နိုင်သော တရားခုနစ်ပါးတို့ကို ကဏှပက္ခ, သုက္ကပက္ခနည်းဖြင့် ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၁၊၁၉၃-၅။ သံ၊မြန်၊၁၊၁၈၁-၃။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၂၅၅-၆။ သံ၊ဋီ၊၁၊၁၉၁-၂။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၈-ဝင်္ဂီသသံယုတ္တ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ ၁၂၅၀ သော ရဟန်းတော်များ ဘုရားရှင်ဟောကြားတော်မူအပ်သော နိဗ္ဗာနပဋိသံယုတ္တ ဓမ္မကထာကို စိတ်ပါလက်ပါ၊ စိတ်ဝင်တစား ရိုသေစွာနာယူနေကြသော ရဟန်းတော်များကိုအကြောင်းပြု၍ ဉာဏ်၌ ရုတ်တရက်ထင်ပေါ်လာသော လေးဂါထာတို့နှင့် အရှင်ဝင်္ဂီသထေရ်၏ ပဋိဘာနသမ္ပတ္တိဂုဏ်ရည်ကို ရဟန်းတို့အား သိစေတော်လိုသဖြင့် ဘုရားရှင်၏ မိန့်ကြားတော်မူချက်အရ အတိုင်းထက်အလွန် သဒ္ဓါတရားဖြစ်ပေါ် လာပြီး ဘုရားရှင်၏ဂုဏ်တော်များကို နောက်ထပ်လေးဂါထာတို့ဖြင့် ရွတ်ဆိုလျှောက်ထားပုံကို ပြဆိုသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၁၊၄၂၁-၂။ သံ၊မြန်၊၁၊၄၁၀-၁။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၈၅။ သံ၊ဋီ၊၂၊၁၆၉-၁၇ဝ။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၅-ကဿပသံယုတ္တ၊ ဒွါဒသမသုတ်။
ကာသိနိုင်ငံ ဗာရာဏသီမြို့တော်အနီး ဣသိပတန မိဂဒါယ၌ အရှင်သာရိပုတ္တရာနှင့် အရှင်မဟာကဿပထေရ်တို့ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် “ဟောတိ တထာ ဂတော ပရံ မရဏာ အစရှိသော မိစ္ဆာဝါဒလေးချက်တို့ ‘န အတ္ထသံဟိတ၊ နာဒိ ဗြဟ္မစရိယက၊ န နိဗ္ဗိဒါယ၊ န ဝိရာဂါယ၊ န နိရောဓာယ၊ န ဥပသမာယ၊ န အဘိညာယ၊ န သမ္ဗောဓာယ၊ န နိဗ္ဗာနာယဖြစ်ခြင်းကြောင့် ဘုရားရှင် ဖြေကြားတော် မမူပုံ၊ သစ္စာလေးပါးတရားတော်တို့ အတ္ထသံဟိတ၊ အာဒိဗြဟ္မစရိယက၊ နိဗ္ဗိဒါယ၊ ဝိရာဂါယ၊ နိရောဓာယ၊ ဥပသမာယ အဘိညာယ၊ သမ္ဗောဓာယ၊ နိဗ္ဗာနာယ ဖြစ်ခြင်းကြောင့် ဘုရားရှင် မိန့်ဆိုဟောကြားတော်မူပုံကို အရှင်သာရိပုတ္တရာထေရ်၏ မေးလျှောက်ချက်အရ အရှင်မဟာကဿပထေရ် ဖြေကြားတော်မူပုံကို ပြဆိုသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၁၊၁၅၉-၁၆၀။ အံ၊မြန်၊၁၊၁၇၈-၉။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၄၁-၂။ အံ၊ဋီ၊၂၊၁၂၈-၉။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ တိကနိပါတ၊ ၂-ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ (၆) ၁-ဗြဟ္မဏဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် အညတရ ဗြာဟ္မဏမဟာသာလ၏လျှောက်ထားချက်အရ အဓမ္မရာဂရတ္တ၊ ဝိသမလောဘာဘိဘူတ၊ မိစ္ဆာဓမ္မပရေတ တရားသုံးပါးရှိသူတို့ အချင်းချင်း သတ်ဖြတ်ခြင်း၊ မိုးမမှန်ခြင်း၊ ယက္ခဘေးတို့ကြောင့် လူများလျော့နည်းခြင်း၊ ရွာ, နိဂုံး မြို့ဇနပုဒ်များ ပျက်စီးပုံကို ဘုရားရှင်က ဖြေကြားတော်မူခြင်းကြောင့် အညတရ ဗြာဟ္မဏမဟာသာလ ဥပါသကာအဖြစ်ခံယူပုံကို ပြဆိုသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ မှတ်သားဖွယ်ဖွင့်ဆိုချက်များပါရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၂၅၉။ သံ၊မြန်၊၂၊၂၂။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၅။ သံ၊ဋီ၊၂၊၂၉၅။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂ၊ ၁-သဠာယတနသံယုတ္တ၊ (၉) ၄-ဆန္နဝဂ္ဂ၊ ပထမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် အရှင်အာနန္ဒာ၏ မေးလျှောက်ထားချက်အရ လောကဟူသည် အရိယ ဝိနယ၌ ပလောကဓမ္မဖြစ်ပုံ၊ ပလောကဓမ္မဟူသည် ဒွါရခြောက်ပါး၊ အာရုံခြောက်ပါး၊ ဝိညာဏ်ခြောက်ပါး၊ ဖဿခြောက်ပါး၊ ဖဿခြောက်ပါးကြောင့်ဖြစ်သော သုံးမျိုးစီသော ဝေဒနာတရားတို့ဖြစ်ပုံကို ဘုရားရှင်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ဤသုတ်ဝယ် အနိစ္စလက္ခဏာကို ဟောတော်မူပုံ၊ ဗျဘိစာရအားဖြင့် ကျန်လက္ခဏာတို့ကိုလည်း ဟောကြားတော်မူရာရောက်ပုံကို ဖွင့်ပြ ထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၁၊၁၉၂-၃။ သံ၊မြန်၊၁၊၁၈၀-၁။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၂၅၃-၅။ သံ၊ဋီ၊၁၊၂၈၉-၂၉၁။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂ၊ ၈-ဝင်္ဂီသသံယုတ္တ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ပုဗ္ဗာရုံကျောင်း မိဂါရမာတုပါသာဒ အဗ္ဘောကာသ၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ဘုရားရှင်က တုဏှီဘူတ ထိုင်နေကြသော ရဟန်းတော်များအား မိမိ၏တစ်စုံတစ်ခုသော ကိုယ်မှု, နှုတ်မှု ကဲ့ရဲ့ပြစ်တင်ဖွယ် ရှိလျှင် ပြစ်တင်ကဲ့ရဲ့ နိုင်ကြောင်း ဖိတ်ကြားတော်မူခြင်းကို အရှင်သာရိပုတ္တရာထေရ်က တစ်စုံတစ်ခုကဲ့ရဲ့ပြစ်တင်စရာ မရှိပုံနှင့် ဘုရားရှင်၏ကျေးဇူးဂုဏ်တော်တို့ကို အကျယ် တဝင့် ချီးကျူးလျှောက်ထားပြီး ဘုရားရှင်နည်းတူ ဖိတ်ကြားပါသည်။ ဘုရားရှင်က အရှင်သာရိပုတ္တရာ၏ ကဲ့ရဲ့ပြစ်တင်ဖွယ် ကိုယ်မှု နှုတ်မှုမရှိပုံကို မိန့်ကြားတော်မူပြီး မဟာ ပည၊ ပုထုပည၊ ဟာသပည၊ ဇဝနပည၊ တိက္ခပည၊ နိဗ္ဗေဓိကပည၊ အနုတ္တရ ဓမ္မစက္ကအနုပဝတ္တိတဂုဏ်ပုဒ်တို့ကို ချီးကျူးမိန့်တော်မူပါသည်။ စည်းဝေးနေသော ရဟန်းတော်ငါးရာ၏ ကဲ့ရဲ့ပြစ်တင်ဖွယ်ရှိက ကဲ့ရဲ့ပြစ်တင်ပါရန် လျှောက်ထားသည့်အခါ ဘုရားရှင်က ဤရဟန်းတော်ငါးရာတွင် တေဝိဇ္ဇပတ္တရဟန်း ခြောက်ကျိပ်၊ ဆဠာဘိညရဟန်းတော် ခြောက်ကျိပ်၊ ဥဘတောဘာဂဝိမုတ္တ ရဟန်းတော် ခြောက်ကျိပ်နှင့် အခြားရဟန်းတော်များ၊ ပညာဝိမုတ္တပုဂ္ဂိုလ်များဖြစ်ပုံကို မိန့်ကြားတော်မူပါသည်။ ထိုအခါ အရှင်ဝင်္ဂီသထေရ်က ဘုရားရှင်, ရဟန်းတော်ငါးရာတို့၏ ဂုဏ်ပုဒ်များကို စကြာမင်းနှင့် အမတ်ပရိသတ်အသွင် ဥပမာတင်၍ လေးဂါထာတို့ဖြင့် ချီးကျူးလျှောက်ထားပုံကို ပြဆိုသည့်သုတ်။
ဤသုတ်တော်၌ ဘုရားရှင်နှင့် ရဟန်းတော်ငါးရာတို့ အချင်းချင်း ဝိသုဒ္ဓိ ပဝါရဏာပြုပုံကို ပြဆိုထားပါသည်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ပဝါရဏာအကြောင်း၊ စကြာမင်းကျင့်ဝတ် ၁၀ ပါး/ ၁၂-ပါး ခမည်းတော်၏ စကြာရတနာကို သားတော်မင်းက ဆက်၍လည်စေပုံ အစရှိသော မှတ်သားဖွယ်များကို ဖွင့်ပြထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၁၊၂၄၂-၄။ အံ၊မြန်၊၁၊၂၆၀-၂။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၂၁-၂။ အံ၊ဋီ၊၂၊၁၉၂-၃။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ တိကနိပါတ၊ ၂-ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ (၁၀) ၅-လောဏကပလ္လဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် အညတိတ္ထိယ ပရိဗ္ဗာဇကတို့၏ စီဝရပဝိဝေက (၁၃)မျိုး၊ ပိဏ္ဍပါတ ပဝိဝေက (၁၀)မျိုး၊ သေနာသနပဝိဝေက (၇)မျိုးတို့ကို မိန့်ကြားတော်မူပြီး လယ်သမား၏ အဂ္ဂပတ္တ၊ သာရပ္ပတ္တ၊ သုဒ္ဓ၊ သာရပတိဋ္ဌိတဖြစ်အောင် စပါးလုပ်ငန်းဆောင်ရွက်ပုံကို ဥပမာထား၍ သာသနာတော်၌ အဂ္ဂပတ္တ၊ သာရပ္ပတ္တ၊ သုဒ္ဓ၊ သာရေပတိဋ္ဌိတဖြစ်သော သီလဝါ၊ သမ္မာဒိဋ္ဌိက၊ ခီဏာသဝ-ဟူသော သာသနပဝိဝေကသုံးပါးတို့ အကျယ်ကို ရဟန်းတော်တို့အား ဘုရားရှင်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ မှတ်သားဖွယ်ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-ဣတိဝုတ်၊၂၀၄-၅။ ဣတိဝုတ်၊မြန်၊၁၈၅-၈။ ဣတိဝုတ်၊ဋ္ဌ၊၅၀။
-ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ ဣတိဝုတ္တက၊ ၁-ဧကကနိပါတ၊ ၃-တတိယဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
(ရတနတ္တယသဒ္ဓါ, ကမ္မဖလသဒ္ဓါ-ဟူသော) ကြည်လင်သောစိတ်ဖြင့် ကွယ်လွန်သောပုဂ္ဂိုလ်တို့ သုဂတိဘဝကိုရောက်နိုင်ပုံကို ရဟန်းတော်တို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်တရားတော်ကို ကြားနာရပါကြောင်း ခုဇ္ဇုတ္တရာက သာမာဝတီ အမှူးရှိသော မိဖုရားတို့အား ဝံသနိုင်ငံ၊ ကောသမ္ဗီမြို့ ဥတေနမင်းနန်းတော်၌ ဟောကြားပုံကို ပြဆိုသည့်သုတ်။
ဤဒေသနာ၏ မူရင်းပါဠိတော်ကို (အံ၊၁၊၈)၌ ဘုရားရှင် ဟောတော်မူပါသည်။ (နေတ္တိ၊၁၁၈)၌လည်း ပါရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၄၄၃။ သံ၊မြန်၊၂၊၄၃၉။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၂၆။ သံ၊ဋီ၊၂၊၃၆၅။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၃-မာတုဂါသံယုတ္တ၊ ၃-ဗလဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် လင်ယောက်ျားကို အနိုင် ယူနိုင်သော မာတုဂါမ၏ အားငါးမျိုးကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၁၊၄၀။ အံ၊မြန်၊၁၊၄၉။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဧကကနိပါတ၊ ၁၇-ခုမြောက်ဝဂ္ဂ။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် လာဘ်ရခြင်း၏ မုချ အကြောင်းဖြစ်သောတရား (၁၆)မျိုးကို
၁။ အာရညိကတ္တသုတ်
၂။ ပိဏ္ဍပါတိကတ္တသုတ်
၃။ ပံသုကူလိကတ္တသုတ်
၄။ တေစီဝရိကတ္တသုတ်
၅။ ဓမ္မကထိကတ္တသုတ်
၆။ ဝိနယဓရတ္တသုတ်
၇။ ဗာဟုသစ္စသုတ်
၈။ ထာဝရေယျသုတ်
၉။ အာကပ္ပသမ္ပဒါသုတ်
၁၀။ ပရိဝါရသမ္ပဒါသုတ်
၁၁။ မဟာပရိဝါရတာသုတ်
၁၂။ ကောလပုတ္တိသုတ်
၁၃။ ဝဏ္ဏပေါက္ခရတာသုတ်
၁၄။ ကလျာဏဝါက္ကရတာသုတ်
၁၅။ အပ္ပိစ္ဆတာသုတ်
၁၆။ အပ္ပါဗာဓသုတ်-အားဖြင့် (၁၆)သုတ်အဖြစ်ဖြင့် ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်များကို ပြဆိုသည့်ဝဂ္ဂ။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၃၊၂၄၈။ အံ၊မြန်၊၃၊၂၄၈။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ နဝကနိပါတ၊ ၂-ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ (၆) ၁-ခေမဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
ဝံသနိုင်ငံ ကောသမ္ဗီမြို့ ဃောသိတာရုံကျောင်းတော်၌ အရှင်အာနန္ဒာနှင့် အရှင်ဥဒါယီထေရ်တို့ သီတင်းသုံးတော်မူနေကြစဉ် အရှင်အာနန္ဒာထေရ်က “သမာပတ်ရှစ်ပါးနှင့် အရဟတ္တဖိုလ်ဉာဏ်ကို ရရှိပြီးသောပုဂ္ဂိုလ်”ကို “ပဿဒ္ဓိပုဂ္ဂိုလ်”ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူကြောင်း ဟောပြသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၂၄၈။ သံ၊မြန်၊၂၊၂၃၉-၄၀။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၅။ သံ၊ဋီ၊၂၊၂၈၆။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-သဠာယတနသံယုတ္တ၊ ၃-သဗ္ဗဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် အဇ္ဈတ္တိကာယတန ခြောက်ပါး၊ ဗဟိဒ္ဓါယတန ခြောက်ပါး၊ ဝိညာဏ် ခြောက်ပါး၊ သမ္ဖဿ ခြောက်ပါး၊ ဝေဒနာ ၁၈-ပါးဟူသော အလုံးစုံကို ပယ်စွန့်ခြင်းငှာ တရားတော်ကို ဟောတော်မူပေအံ့ဟု အာယတနတစ်မျိုးစီ အသီးသီးကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
-သံ၊၂၊၄၀၇-၈။ သံ၊မြန်၊၂၊၄၀၂-၃။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၁၅-၆။ သံ၊ဋီ၊၂၊၃၅၄-၅။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၂-ဝေဒနာသံယုတ္တ၊ ၁-သဂါထာဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် သုခဝေဒနာ၌ ရာဂါနုသယ၊ ဒုက္ခဝေဒနာ၌ ပဋိဃာနုသယ၊ အဒုက္ခမသုခဝေဒနာ၌ အဝိဇ္ဇာနုသယကို ပယ်ပြီးသောပုဂ္ဂိုလ်ကို နိရာနုသယ၊ သမ္မဒ္ဒသ၊ အစ္ဆေစ္ဆိတဏှံ၊ ဝိဝတ္တယိသံယောဇန၊ သမ္မာမာနာဘိသမယ၊ အန္တမကာသိဒုက္ခဿ-ဟု ခေါ်ဆိုထိုက်၏။ မဟာခီဏသဝ ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
-သံ၊၃၊၁၁၇။ သံ၊မြန်၊၃၊၁၂၂။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၂-ဗောဇ္ဈင်္ဂသံယုတ္တ၊ ၈-နိရောဓဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ပဟာနသညာနှင့်တကွ ဖြစ်သော ဗောဇ္ဈင်ခုနစ်ပါးကို ပွားများအပ်၊ ကြိမ်ဖန်များစွာ အလေ့အလာပြုအပ်သည် ရှိသော် အရဟတ္တဖိုလ်၊ အနာဂါမိဖိုလ် တစ်မျိုးမျိုးကိုရနိုင်ပုံ၊ မဟာအတ္ထ, မဟာယောဂက္ခေမ, မဟာသံဝေဂ, မဟာဖာသုဝိဟာရအကျိုးငှာ ဖြစ်နိုင်ပုံကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၂၊၄၀၁။ အံ၊မြန်၊၂၊၅၀၇။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ သတ္တကနိပါတ၊ ၁-ဓနဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် အနုသယ၊ ပဋိဃ၊ ဒိဋ္ဌိ၊ ဝိစိကိစ္ဆာ၊ မာန၊ ဘဝရာဂ၊ အဝိဇ္ဇာ-ဟူသော သံယောဇဉ်ခုနစ်ပါးတို့ကို အကြွင်းမဲ့ ပယ်အပ်ပြီးသောပုဂ္ဂိုလ်ကို အစ္ဆေစ္ဆိတဏှံ၊ ဝိဝတ္တယိသံယောဇန၊ သမ္မာမာနာဘိသမယ၊ အန္တမကာသိဒုက္ခဿ-ဟု ခေါ်ဆိုထိုက်ပုံကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၃၊၃၈-၄၄။ အံ၊မြန်၊၃၊၄၀-၄၄။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၁၇-၂၂၃။ အံ၊ဋီ၊၃၊၂၂-၂၃၁။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ အဋ္ဌကနိပါတ၊ ၁-ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၂-မဟာဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
ဘုရားရှင် ၁၂-ဝါမြောက် ဝေရဉ္ဇာမြို့ နဠေရုတမာပင်ရင်း၌ သီတင်းသုံး နေတော်မူစဉ် ပဟာရာဒအသုရာ ပရိသတ်နှင့်ရောက်ရှိလာပြီး ဘုရားရှင်အား ဖူးမြော် နေစဉ် ဘုရားရှင်၏မေးတော်မူချက်အရ ပဟာရာဒအသုရာက မဟာသမုဒ္ဒရာ၏အံ့ဖွယ်ရှစ်ပါးကိုလျှောက်ထားပါသည်။ ပဟာရာဒအသူရာ၏ မေးလျှောက်ချက်အရ ဘုရားရှင်က ဗုဒ္ဓမြတ်စွာသာသနာတော်၏အံ့ဖွယ်ရှစ်ပါးကို ဟောတော်မူပါသည်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ လောကတည်ရှိနေပုံ အလုံးစုံကို ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၂၊၃၈၂။ အံ၊မြန်၊၂၊၄၁၈။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဆက္ကနိပါတ၊ ၂-ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ ၁၀-သီတိဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် သောတာပန် အရိယာ ပုဂ္ဂိုလ်သည် သက္ကာယဒိဋ္ဌိ၊ ဝိစိကိစ္ဆာ၊ သီလဗ္ဗတပရာမာသ၊ အပါယဂမနီယဖြစ်သော ရာဂ၊ ဒေါသ၊ မောဟတရားခြောက်ပါးကို ပယ်ပြီးပုံကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၁၊၂၀၅။ သံ၊မြန်၊၁၊၁၉၁-၂။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၉-ဝနသံယုတ္တ၊ တေရသမသုတ်။
ဘုရားရှင် သာဝတ္ထိမြို့ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် တောအုပ်တစ်ခုအတွင်း၌ ဥဒ္ဓတ၊ ဥန္နဠ၊ စပလ၊ မုခရ၊ ဝိကိဏ္ဏဝါစာ၊ မုဋ္ဌဿတိ၊ အသမ္ပဇာန၊ အသမာဟိတ၊ ဝိဗ္ဘန္တစိတ္တ၊ ပါကကိန္ဒြိယ ဖြစ်၍နေကြသော ရဟန်းတို့အား ရှေးရဟန်းတော်တို့နှင့် နှိုင်းယှဉ်၍ ယခု ရဟန်းတို့နှင့်ကွာခြားပုံကို သံဝေဂရစေရန် တောစောင့်နတ်တို့က ငါးဂါထာဖြင့် ရဟန်းတို့အား လျှောက်ထားသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၃၊၃၀-၁။ သံ၊မြန်၊၁၊၃၃-၄။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-မဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၆-ဂင်္ဂါပေယျာလဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်မှ ပဉ္စမသုတ်အထိ ငါးသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ဂင်္ဂါ၊ ယမုနာ၊ အစိရဝတီ၊ သရဘူ၊ မဟီ-ဟူသော အသီးအသီး မြစ်တစ်စင်းစီ တစ်စင်းစီတို့သည် ပါစီနနိန္ဒ၊ ပါစီနပေါဏ၊ ပါစီနပဗ္ဘာရဖြစ်ကုန်သကဲ့သို့ ထို့အတူ အဋ္ဌင်္ဂီကအရိယမဂ် အသီးအသီး တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီကို ဝိဝေကနိဿိတ၊ ဝိရာဂနိဿိတ၊ နိရောဓနိဿိတ၊ ဝေါဿဂ္ဂ ပရိဏာမီဖြစ်အောင် ပွားများလျှင် နိဗ္ဗာနနိန္န၊ နိဗ္ဗာနပေါဏ၊ နိဗ္ဗာနပဗ္ဘာရဖြစ်၏ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင်ဟောတေယ်မူသည့်သုတ်။
ဆဋ္ဌသုတ်။
မြစ်ကြီးငါးစင်းလုံးသည် ပါစီနနိန္န၊ ပါစီနပေါဏ၊ ပါစီနပဗ္ဘာရဖြစ်သကဲ့သို့၊ ထို့အတူ အဋ္ဌင်္ဂီကအရိယမဂ်ကို အထက်သုတ်တော်များ၌ ဟောတော်မူခဲ့သည့် အတိုင်း ပွားများလျှင် နိဗ္ဗာနနိန္န၊ နိဗ္ဗာနပေါဏ၊ နိဗ္ဗာနပဗ္ဘာရဖြစ်၏ဟု မြစ်ငါးစင်းလုံးကို တပေါင်းတည်းပြု၍ ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၃၊၃၂-၃။ သံ၊မြန်၊၃၊၃၅-၆။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ၂-ဒုတိယဂင်္ဂါပေယျာလဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်မှ ဆဋ္ဌသုတ်အထိ ခြောက်သုတ်။
အထက်သုတ်တော်များအတိုင်း မြစ်ကြီးငါးစင်း အသီးအသီး တစ်စင်းစီ တစ်စင်းစီ ငါးစင်းလုံးပေါင်း၍ တစ်ကြိမ် အဋ္ဌင်္ဂိကအရိယမဂ္ဂ တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီကို အသီးအသီး ရာဂဝိနယပရိဂေါသာန၊ ဒေါသဝိနယပရိယောသာန၊ မောဟဝိနယ ပရိယောသာန၊ ဘာဝိတ၊ ဗဟုလီကရဏဖြစ်အောင် ပွားများလျှင် နိဗ္ဗာနိန္န၊ နိဗ္ဗာနပေါဏ၊ နိဗ္ဗာနပဗ္ဘာရဖြစ်၏ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင်ဟောတော်မူသည့်သုတ်များ။
-သံ၊၃၊၃၄-၅။ သံ၊မြန်၊၃၊၃၇-၈။ -သံယုတ္တနိကာယ ... တေရသမသုတ်မှ အဋ္ဌာရသမသုတ်အထိ ခြောက်သုတ်။
အထက်သုတ်တော်များအတိုင်း အဋ္ဌင်္ဂိကအရိယမဂ် တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီကို အသီးအသီး အမတောဂဓ၊ အမတပရာယန၊ အမပရိယောသာနဘာဝိတ၊ ဗဟုလီကတဖြစ်အောင် ပွားများလျှင် နိဗ္ဗာနနိန္ဒ၊ နိဗ္ဗာနပေါဏ၊ နိဗ္ဗာနပဗ္ဘာရဖြစ်၏ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင်ဟောတော်မူသည့်သုတ်များ။
-သံ၊၃၊၃၆-၇။ သံ၊မြန်၊၃၊၃၉။ ။
-သံယုတ္တနိကာယ -၂၅ သုတ်မှ ၃၀ သုတ်အထိ ခြောက်သုတ်။
အထက်သုတ်တော်များအတိုင်း အဋ္ဌင်္ဂိကအရိယမဂ်ကို နိဗ္ဗာနနိန္ဒ၊ နိဗ္ဗာန ပေါဏ၊ နိဗ္ဗာနပဗ္ဘာရဘာဝိတ၊ ဗဟုလီကတဖြစ်အောင် တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ အသီး အသီး ပွားများလျှင် နိဗ္ဗာနနိန္ဒ၊ နိဗ္ဗာနပေါဏ၊ နိဗ္ဗာနပဗ္ဘာရဖြစ်၏ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင်ဟောတော်မူသည့်သုတ်များ။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၃၊၂၁၀။ သံ၊မြန်၊၃၊၂၁၅-၆။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၄-ဣန္ဒြိယသံယုတ္တ၊ ၈-ဂင်္ဂါပေယျာလဝဂ္ဂ၊ ပထမသုတ်မှ ဒွါဒသမသုတ်အထိ ၁၂ သုတ်။
အထက်သုတ်တော်များအတိုင်း မြစ်ကြီးငါးစင်း ပမာသွင်းချက် သဒ္ဓါ၊ ဝီရိယ၊ သတိ၊ သမာဓိ၊ ပညာဟူသော ဣန္ဒြေငါးပါးပွားများပုံကို နိဗ္ဗာန်အထွတ်တင်၍ ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသောသုတ်များ။
-သံ၊၃၊၂၁၂။ သံ၊မြန်၊၃၊၂၁၆-၇။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ၁၃-ဂင်္ဂါပေယျာလဝဂ္ဂ၊ ၁မှ ၁၂ အထိ ၁၂သုတ်။
အထက်သုတ်တော်များအတိုင်း ဣန္ဒြေငါးပါးကိုပင် ရာဂဝိနယပရိယောသာန စသည်ဖြစ်အောင် ပွားများပုံကို နိဗ္ဗာန်အထွတ်တင်၍ ဟောတော်မူသည့်သုတ်များ။
-သံ၊၃၊၂၁၄၊ သံ၊မြန်၊၃၊၂၁၈။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၅-သမ္မပ္ပဓာနသံယုတ္တ၊ ၁-ဂင်္ဂါပေယျာလဝဂ္ဂ၊ ၁-မှ ၁၂-အထိ ၁၂-သုတ်။
အထက်သုတ်တော်များအတိုင်း သမ္မပ္ပဓာန်လေးပါး ပွားများပုံကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၃၊၂၂၀။ သံ၊မြန်၊၃၊၂၂၂။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၆-ဗလသံယုတ္တ၊ ၆-ဂင်္ဂါပေယျာလဝဂ္ဂ၊ ၁မှ ၁၂ အထိ ၁၂သုတ်။
အထက်သုတ်တော်များအတိုင်း ဗိုလ်ငါးပါး ပွားများပုံကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-ဥဒါန၊၁၈၃-၈။ ဥဒါန၊မြန်၊၁၆၆-၁၇၁။ ဥဒါန၊ဋ္ဌ၊၃၆၇-၃၈၂။ ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ ဥဒါန၊ ၈-ပါဋလိဂါမိယဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
-ဝိ၊၃၊၃၂၁-၅။ ဝိ၊မြန်၊၃၊၃၂၂-၇။ ဝိ၊၃၊၃၇၇-၈။ -ခုဒ္ဒကနိကာယ။ ဝိနယ၊ မဟာဝဂ္ဂ၊ ၆-ဘေသဇ္ဇက္ခန္ဓက၊ ပါဋလိဂါမဝတ္ထု။
-ဒီ၊၂၊၇၁-၆။ ဒီ၊၂၊မြန်၊၈၃-၈။ ဒီ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၂၈-၁၃၂။
-ဒီဃနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂ၊ ၃-မဟာပရိနိဗ္ဗာနသုတ္တ။
ဘုရားရှင် မဂဓနိုင်ငံ ပါဋလိဂါမ အာဝသထာဂါရ၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ပါဋလိရွာသား ဥပါသကာများအား “ဒုဿီလအာဒီနဝငါးပါး၊ သီလဝန္တာနိသံသ ငါးပါးအစရှိသော များစွာသော ဓမ္မကထာကိုဟောတော်မူပုံ၊ အာဝသထာဂါရ၌ သီတင်းသုံးတော်မူပုံ၊ ပါဋလိဂါမ၌ နတ်တို့နေရာယူနေကြပုံ၊ သုနိဓ, ဝဿကာရတို့ ပါဋလိဂါမ တည်ဆောက်ခြင်း၏ရည်ရွယ်ချက်၊ ဘုရားအမှူးရှိသော သံဃာတော်အား ဆွမ်းလှူဒါန်းပုံ ဆွမ်းအနုမောဒနာ သုံးဂါထာ၊ ရဟန်းသံဃာတော်နှင့်တကွ ဘုရားရှင် တန်ခိုးတော်ဖြင့် ဂင်္ဂါမြစ်ကိုကူးကြွတော်မူပုံ၊ ဥဒါနဂါထာ ကျူးရင့်တော်မူပုံကို ပြဆို ထားပါသည်။
အဋ္ဌကထာ၌ မှတ်သားဖွယ်ဖွင့်ဆိုချက်များကို စုံစုံလင်လင်ဖွင့်ပြထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၅၂၀-၅၃၄။ သံ၊မြန်၊၂၊၅၁၃-၅၂၆။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၄၆-၇။ သံ၊ဋီ၊၂၊၃၈၄-၅။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၈-ဂါမဏိသံယုတ္တ၊ တေရသမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောလိယမြို့ ဥတ္တရအမည်ရှိသော ကောလိယနိဂုံး၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ပါဋလိယရွာသူကြီး၏ မေးလျှောက်ချက်အရ မြတ်စွာဘုရားသည် “မာယာ”ကို သိသော်လည်း “မာယာဝီ”ပုဂ္ဂိုလ် မဟုတ်ပုံကို ပါဋလိယရွာသူကြီး သိနိုင်လောက်သော မျက်မြင်ဥပမာဖြင့် ရှင်းလင်းမိန့်ကြားတော်မူပြီး “မြတ်စွာဘုရားသည် မာယာကိုလည်းကောင်း၊ မာယာ၏အကျိုးကိုလည်းကောင်း၊ မာယာဝီပုဂ္ဂိုလ်၏ အပါယ ဒုဂ္ဂတိ ဝိနိပါတနိရယ-ဟူသောအကျိုးလည်းကောင်းသိတော်မူပုံ၊ ဒုစရိုက် ၁၀ ပါးကို ပြုလုပ်၊ ပြောဆို၊ ကြံစည်သူများသည် ကွယ်လွန်ပြီးသည်၏အခြားမဲ့၌ အပါယ၊ ဒုဂ္ဂတိ၊ ဝိနိပါတ၊ နိရယ၌သာဖြစ်ရပုံကိုလည်း သိတော်မူပုံကို မိန့်ကြားတော်မူပါသည်။
မင်း နှစ်သက်ကျေနပ်သော ပါဏာတိပါတ၊ အဒိန္နာဒါန၊ ကာမေသုမိစ္ဆာစာရကို ပြုလုပ်သောသူသည် မင်းကဲ့သို့ စည်းစိမ်ချမ်းသာခံစားရပုံ၊ မနှစ်သက်သော ယင်း ဒုစရိုက်သုံးမျိုးကို ပြုလုပ်သောပုဂ္ဂိုလ်သည် ကွပ်မျက်ခံရပုံကို မြင်ဖူး၊ ကြားဖူးခြင်း ရှိ, မရှိ မေးတော်မူပြီး ယင်းဒုစရိုက်သုံးမျိုးကို ပြုလုပ်သောသူတို့သည် မျက်မှောက် ဘဝ၌သာလျှင် ဒုက္ခ၊ ဒေါမနဿကိုခံစားရ၏ဟုအယူရှိသော သမဏ၊ ဗြာဟ္မဏတို့၏စကား မမှန်ကန်ပုံ၊ ဒုဿီလ၊ မိစ္ဆာပဋိပန္န၊ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိကဖြစ်ပုံ ကြည်ညိုရန်သင့် မသင့် တစ်မျိုးစီ တစ်မျိုးစီမေးမြန်း၍ မိန့်ကြားတော်မူပါသည်။
ပါဋလိယရွာသူကြီးက မိမိ၏အာဝါသထာဂါရ၌တည်းခိုကြသော သမဏ၊ ဗြဟ္မဏတို့၏ မိန့်ကြားခဲ့သော အယူဝါဒများကိုလျှောက်ထားပြီး ယင်းဝါဒများ၌ ယုံမှား တွေးတောမှုဖြစ်ခဲ့ပါကြောင်း၊ ထိုယုံမှားတွေးတောမှုကို ပယ်စွန့်နိုင်ရန် ဓမ္မကိုဟောတော်မူပါရန် လျှောက်ထားပါသည်။
ဓမ္မသမာဓိ၊ စိတ္တသမာဓိရနိုင်သော ကျင့်စဉ်ပဋိပဒါကို ဟောတော်မူပါသည်။ ယင်းကျင့်စဉ်များအတိုင်း ကျင့်သုံးလျှင် ဓမ္မသမာဓိ၊ စိတ္တသမာဓိကိုရရှိပြီး မိစ္ဆာအယူ ယုံမှားတွေးတောမှုကို ပယ်ဖျောက်နိုင်ပုံ သမ္မာအယူဖြစ်ပုံကို အကျယ်တဝင့် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ မှတ်သားဖွယ်ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၁၊၄၉၁။ အံ၊မြန်၊၁၊၅၀၆။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၅၈။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ ၄-စတုတ္ထပဏ္ဏာသက၊ (၁၉) ၄-ဗြာဟ္မဏဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
(အဘိက၊၃၃၂-၌လည်း ဟောတော်မူပါသည်။)ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ဇရာ၊ ဗျာဓိ၊ မရဏ၊ မိမိ၏ ပါပကမ္မတို့နှင့်ဆပ်စပ်၍ ယင်းသဘာဝဓမ္မတို့ မဖြစ်နိုင်အောင် အာမခံနိုင်သူ သမဏ၊ ဗြဟ္မာဏ၊ ဒေဝ၊ မာရ၊ ဗြဟ္မာ တစ်စုံတစ်ယောက်မျှမရှိပုံကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၃၊၇၀။ သံ၊မြန်၊၃၊၇၄။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၂-ဗောဇ္ဈင်္ဂသံယုတ္တ၊ ၂-ဂိလာနဝဂ္ဂ၊ ပထမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် သတ္တဝါအားလုံးတို့ သွား၊ ရပ်၊ ထိုင်၊ လျောင်း ဣရိယာပုထ်လေးမျိုးကို မြေကြီးကိုမှီ၍ မြေကြီး၌တည်၍ ပြုကြကုန်သကဲ့သို့ ထို့အတူ ရဟန်းတော်သည် သီလကိုအမှီပြု၍ သီလ၌တည်၍ ဝိဝေကနိဿိတ၊ ဝိရာဂနိဿိတ၊ နိရောဓနိဿိတ၊ ဝေါဿဂ္ဂပရိဏာမီဖြစ်အောင် ဗောဇ္ဈင် ခုနစ်ပါးကို ပွားများရမည်၊ ကြိမ်ဖန်များစွာ အလေ့အလာပြုရမည်ဟု ဗောဇ္ဈင် တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီပွားများပုံကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၃၊၃၈၆။ သံ၊မြန်၊၃၊၃၉၂-၃။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၂-သစ္စသံယုတ္တ၊ ၄-သီသပါနဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ဇမ္ဗူဒိပ်၌ရှိသော မြက်၊ သစ်သား၊ သစ်ခက်၊ သစ်ရွက်တို့ကိုစုပုံ၍ တံစို့ပြုလုပ်ပြီးလျှင် မဟာသမုဒ္ဒရာ၌ ကြီးသောသတ္တဝါတို့ကို ကြီးသောတံစို့၊ အလတ်စားသတ္တဝါတို့ကို အလတ်စားတံစို့၊ အငယ်စားသတ္တဝါတို့ကို အငယ်စားတံစို့၌ ထိုးသီသော်လည်း ကြီးသောသတ္တဝါတို့ မကုန်နိုင်၊ ဤဇမ္ဗူဒိပ်၌ မြက်၊ သစ်သား၊ သစ်ခက်၊ သစ်ရွက်တို့သာကုန်နိုင်ရာ၏။ အတ္တဘော သေးငယ်သောကြောင့် တံစို့ဖြင့်သီ၍မရသော သေးငယ်သောသတ္တဝါတို့ များစွာရှိကုန်ရာ၏။ ဤအတူ အပါယ်သတ္တဝါတို့ များစွာရှိကုန်၏။
အပါယ်မှလွတ်ပြီးသော အရိယာမဂ်ဉာဏ်နှင့်ပြည့်စုံသော အရိယာပုဂ္ဂိုလ်သည် သစ္စာလေးတန်ကို အမှန်အတိုင်းသိပေ၏။ ထို့ကြောင့် သင်တို့သည် သစ္စာသိမြင် ကျွတ်တမ်းဝင်အောင် ကျင့်ကြရမည်ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၃၊၄၀၆။ သံ၊မြန်၊၃၊၄၁၃။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၂-သစ္စသံယုတ္တ၊ ၈-ဒုတိယအာမကဓညပေယျာလဝဂ္ဂ၊ ပထမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် မဟာပထဝီမြေကြီးကို ထောက်လျှင် ငါဘုရားလက်သည်းခွံပေါ်၌ရှိသော မြေမှုံ့သည် မပြောပဖွယ် အနည်း ငယ်မျှသာဖြစ်သကဲ့သို့၊ ထို့အတူ ပါဏာတိပါတမှရှောင်ကြဉ်သော သတ္တဝါတို့သည် အနည်းငယ်မျှသာဖြစ်ကုန်၏။ မရှောင်ကြဉ်သောသတ္တဝါတို့သည် အလွန်များလှပေကုန်၏ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၁၊၃၉၅။ အံ၊မြန်၊၁၊၄၀၉။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ ၂-ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ (၉) ၄-မစလဝဂ္ဂ၊ ပထမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ပါဏာတိပါတီ၊ အဒိန္ဒာဒါယီ၊ ကာမေသုမိစ္ဆာစာရီ၊ မုသာဝါဒီ-ဟူသော တရားလေးပါးနှင့်ပြည့်သောပုဂ္ဂိုလ်သည် ငရဲ၌ပစ်ချလိုက်သကဲ့သို့ ငရဲ၌ဖြစ်ရ၏။
ယင်းတရားလေးပါးမှ ရှောင်ကြဉ်သောပုဂ္ဂိုလ်သည် နတ်ပြည်၌ ပစ်ချလိုက် သကဲ့သို့ နတ်ပြည်၌ဖြစ်ရ၏ဟု ကဏှပက္ခ, သုက္ကပက္ခဒေသနာတော်နည်းဖြင့် ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၁၊၅၄၉။ အံ၊မြန်၊၁၊၅၆၄။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ ၅-ပဉ္စမပဏ္ဏာသက၊ (၂၂) ၂-ပရိသသောဘနဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ပါဏာတိပါတီ၊ အဒိန္နာဒါယီ၊ ကာမေသုမိစ္ဆာစာရီ၊ မုသာဝါဒီပုဂ္ဂိုလ်များ ကွယ်လွန်လျှင် ငရဲသို့ရောက်ကြပုံ၊ ယင်းဒုစရိုက်လေးပါးမှ ရှောင်ကြဉ်သောပုဂ္ဂိုလ်များကွယ်လွန်လျှင် နတ်ပြည်သို့ရောက်ပုံကို ကဏှပက္ခ, သုက္ကပက္ခ ဒေသနာတော်နည်းဖြင့် ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၁၊၅၅၁။ အံ၊မြန်၊၁၊၅၆၇။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ (၂၃) ၃-ဒုစ္စရိတဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် အထက်သုတ်ဒေသနာတော်အတိုင်း ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၁၊၅၇၆။ အံ၊မြန်၊၁၊၅၈၉။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ (၂၅) ၇-ကမ္မပထဝဂ္ဂ၊ ပထမသုတ်။
သူတစ်ပါးအသက်ကိုသတ်သူ၊ သူတစ်ပါးအသက်ကိုသတ်ခြင်း၌ ဆောက်တည် (ပြုလုပ်)စေသူ၊ နှစ်သက်ကျေနပ်သူ၊ ပါဏာတိပါတ၏အကျိုးကို ချီးမွမ်းသူတို့သည် ကွယ်လွန်ပြီးနောက် ငရဲသို့ရောက်ကြရပုံ၊ ယင်းသဘာဝဓမ္မတို့မှ ရှောင်ကြဉ်သော ပုဂ္ဂိုလ်တို့ ကွယ်လွန်ပြီးနောက် နတ်ပြည်သို့ရောက်ကြပုံကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၄၀၈-၉။ သံ၊မြန်၊၂၊၄၀၃-၄။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၁၆-၇။ သံ၊ဋီ၊၂၊၃၅၅။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၂-ဝေဒနာသံယုတ္တ၊ ၁-သဂါထာဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် သာရီရိကဒုက္ခဝေဒနာ ခံစားနေရသော အဿုတဝန္တပုထုဇဉ်ပုဂ္ဂိုလ်နှင့် သုတဝန္တအရိယသာဝကတို့ ခြားနား ချက်ကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ မှတ်သားဖွယ်ရာ ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၃၊၃၁၂။ အံ၊မြန်၊၃၊၃၁၀-၁။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၀၉-၃၁၀။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဒသကနိပါတ၊ ၁-ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၄-ဥပါလိဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် ပါတိမောက်ပြခြင်းကို တန့်ရပ်ထားခြင်း အကြောင်းဆယ်မျိုးတို့ကို အရှင်ဥပါလိထေရ်၏ မေးလျှောက် ချက်အရ ဘုရားရှင်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ ဖွင့်ဆိုချက်အနည်းငယ်ရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၃၊၁၆၃-၄။ သံ၊မြန်၊၃၊၁၆၉-၁၇ဝ။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၆၂-၃။ သံ၊ဋီ၊၂၊၄၈၄-၆။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၃-သတိပဋ္ဌာနသံယုတ္တ၊ ၅-အမတဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ပါတိမောက္ခသံဝရ သီလ၌ တည်လျက် သတိပဋ္ဌာန်လေးပါးကို ပွားများရမည်ဟုမိန့်တော်မူပြီး သတိပဋ္ဌာန်လေးပါး ပွားများပုံကို မေးလျှောက်လာသော အညတရရဟန်းအား ဟောကြားတော်မူပါသည်။ ဟောတော်မူသည့်အတိုင်း ကျင့်သုံးခြင်းကြောင့် အညတရရဟန်း ရဟန္တာ ဖြစ်ပုံကို ဘုရားရှင်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ မှတ်သားဖွယ် ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၃၊၃၈၄။ အံ၊မြန်၊၃၊၃၈၄။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၄၁။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဆက္ကနိပါတ၊ ၂-ဒုတိယပဏ္ဏာသက ၁၀-အာနိသံသဝဂ္ဂ၊ ပထမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ စ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ဒုလ္လဘတရား ခြောက်ပါးကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-ဒီ၊၃၊၁-၂၉။ ဒီ၊မြန်၊၃၊၁-၂၈။ ဒီ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁-၁၅။ ဒီ၊ဋီ၊၃၊၁-၁၃။
-ဒီဃနိကာယ၊ ပါထိကဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
ဘုရားရှင် မလ္လနိုင်ငံ မလ္လာမင်းတို့၏နိဂုံးဖြစ်သော အနုပိယနိဂုံး၌ သီတင်းသုံး နေတော်မူစဉ်-ဘဂ္ဂဝပရိဗိုဇ်အာရာမ်၌ ဘဂ္ဂဝပရိဗိုဇ်၏ လျှောက်ထားချက်အရ
၁။ သုနက္ခတ္တဝတ္ထု သုံးမျိုးနှင့် သုနက္ခတ္တသာသနာမှထွက်သွားပုံ
၂။ ကောရက္ခတ္တိယဝတ္ထု
၃။ အစေလကဠာရ မဋ္ဋကဝတ္ထု
၄။ အစေလပါထိကပုတ္တဝတ္ထု
၅။ ဣဒ္ဓိပါဋိဟာရိယကထာ
၆။ အဂ္ဂပညတ္တိကထာ သုဘဝိမောက္ခကို သာသနာတော်မှ တစ်ပါးသောအယူရှိသူတို့ ပြည့်စုံစွာမနေနိုင်ပုံကို ဘဂ္ဂပပရိဗိုဇ်အား ဘုရားရှင်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ မှတ်သားဖွယ်ဖွင့်ဆိုချက်များ များစွာပါရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၁၊၄၁။ သံ၊မြန်၊၁၊၄၁။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၉၄။ သံ၊ဋီ၊၁၊၁၄၀။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-ဒေဝတာသံယုတ္တ၊ ၈-ဆေတွာဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်ဝယ် သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် အညတရနတ်သား၏ မေးလျှောက်ထားချက်အရ
၁။ သံသရာခရီး (ကြီးကျယ်သောကန္တာရခရီးကို လွန်မြောက်ရန် ခက်ခဲသောခရီး)သွားသူအတွက် “သဒ္ဓါ-ယုံကြည်မှုသည် လမ်းစာရိက္ခာဖြစ်သည်။
၂။ သိရီ= (ကောင်းမှုရှင်တို့၏ အစိုးရခြင်း)သည် စည်းစိမ်ချမ်းသာတို့၏ တည်နေရာ ဖြစ်သည်။
၃။ အလိုရမ္မက်သည် လူကို ဆွဲငင်ထားသည်။
၄။ လောက၌ အလိုရမ္မက်ကို စွန့်နိုင်ရန် ခက်ခဲသည်။
၅။ ငှက်ကို ကျော့ကွင်းဖြင့် ဖွဲ့ချည်တုတ်နှောင်ထားသကဲ့သို့ များစွာသော သတ္တဝါတို့ကို အလိုရမ္မက်ဖြင့် ဖွဲ့တုတ်ချည်နှောင်ထား၏-ဟု ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ မှတ်သားဖွယ်ဖွင့်ဆိုချက်များ ပါရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၁၊၁၁၃-၄။ အံ၊မြန်၊၁၊၁၃၂။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၈၅-၆။ အံ၊ဋီ၊၂၊၈၈။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ တိကနိပါတ၊ ၁-ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၂-ရထကာရဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်ဝယ် သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် မရသေးသောစည်းစိမ်ဥစ္စာကို ရဖို့ရန် ရပြီးသောစည်းစိမ်ဥစ္စာများ တိုးပွားရန် မဖြစ်နိုင်သော ဈေးသည်၏လုပ်ငန်းသုံးမျိုး ဖြစ်နိုင်သောလုပ်ငန်းသုံးမျိုး နှင့် မရသေးသောကုသိုလ်ကို မရရှိရန်, ရရှိပြီးသောကုသိုလ်ကို မတိုးပွားစေနိုင်သော ရဟန်း၏လုပ်ငန်းသုံးမျိုး ရရှိတိုးပွားစေနိုင်သောရဟန်း၏ လုပ်ငန်းသုံးမျိုးတို့ကို နှိုင်းယှဉ်၍ ကဏှပက္ခ, သုက္ကပက္ခအားဖြင့် ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၁၊၁၁၄-၅။ အံ၊မြန်၊၁၊၁၃၂-၄။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၈၆-၇။ အံ၊ဋီ၊၂၊၈၉-၉၀။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ ... ဒသမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် စည်းစိမ်ဥစ္စာတို့၌ လျင်မြန်စွာ များပြားကြီးပွားနိုင်သော ဈေးသည်နှင့် ကုသိုလ် တရားတို့၌ လျင်မြန်စွာ မြင့်မြတ်ကြီးပွားစေနိုင်သော ရဟန်းတို့၏ စက္ခုမာ, ဝိဓုရ, နိဿယသမ္မန္န တရားသုံးမျိုးတို့ကို ဈေးသည်နှင့် ရဟန်းတော်များအလိုက် အကျယ်တဝင့်ဝေဖန်၍ ရဟန်းတော်တို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
ပဌမသုတ်, ဒုတိယသုတ်တို့၏ အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ မှတ်သားဖွယ်ရာ ဖွင့်ဆိုချက်များ ပါရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၁၅၄၅-၅။ အံ၊မြန်၊၁၊၅၆၀-၃။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၈၉။ အံ၊ဋီ၊၂၊၈၈။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ ၅-ပဉ္စမပဏ္ဏာသက ၁-သပ္ပုရိသဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်၊ အဋ္ဌမသုတ်၊ နဝမသုတ်၊ ဒသမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ်-
၁။ = ပါပ-သူယုတ်မာ, ပါပဓမ္မ= သူယုတ်မာဓမ္မ၊
၂၊= ပါပေနပါပတရ= သူယုတ်မာထက်သူယုတ်မာ၊ = ပါပဓမ္မန ပါပဓမ္မတရ=ယုတ်မာသောဓမ္မအောက် အထူးသဖြင့်ယုတ်မာသောဓမ္မ။
၃။ = ကလျာဏ= သူတော်ကောင်း, ကလျာဏဓမ္မ= သူတော်ကောင်းတရား။
၄။ = ကလျာဏေန ကလျာဏတရ= သူတော်ကောင်းထက် သူတော်ကောင်း, = ကလျာဏေန ကလျာဏဓမ္မတရ-သူတော်ကောင်းတရားထက် အထူးသဖြင့် ကောင်းသောတရားဟူသောလူပုဂ္ဂိုလ်များ ကျင့်သုံးပြုလုပ်နေသော ဒုစရိုက်တရား ၁၀-ပါးနှင့် မိစ္ဆာဉာဏီ မိစ္ဆာဝိမုတ္တိနှင့် သမ္မာဉာဏ, သမ္မာဝိမုတ္တိတို့ကို ကိုယ်တိုင်ရှောင်ကြဉ်, ကျင့်သုံးနေကြပုံ, ပတ်ဝန်းကျင်ကို ရှောင်ကြဉ်, ကျင့်သုံးအောင် ဆောင်ရွက်နေကြပုံ အကျယ်ကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ ဖွင့်ဆိုချက် အနည်းငယ် ပါရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၁၊၄၅၁။ သံ၊မြန်၊၁၊၄၆၃။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၀၅။ သံ၊ဋီ၊၂၊၁၈၆။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၈-လက္ခဏသံယုတ္တ၊ ဒုတိယဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
(ဝိ၊၁၊၁၄၈။ ဝိ၊မြန်၊၁၊၁၅၁။)ဘုရားရှင် မဂဓနိုင်ငံ ရာဇဂြိုဟ်မြို့ ဝေဠုဝန်ကျောင်းတော်၌ အရှင်လက္ခဏထေရ်၏ မေးလျှောက်မှုကို ဖြေကြားတော်မူသော အရှင်မောဂ္ဂလာန်ထေရ်အား “ယင်း ရဟန်းပြိတ္တာသည် ကဿပဘုရားရှင်သာသနာ၌ ပါပဘိက္ခုပေတည်း”ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ဖွင့်ဆိုချက်များ ပါရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၁၊၄၅၁။ သံ၊မြန်၊၁၊၄၆၃။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၀၅။ သံ၊ဋီ၊၂၊၁၈၆။ (ဝိ၊၁၊၁၄၈။ ဝိ၊မြန်၊၁၊၁၅၁။)
-သံယုတ္တနိကာယ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
အထက်သုတ်ဒေသနာတော်အတိုင်း “ရဟန်းမ ပြိတ္တာသတ္တဝါသည် ကဿပဘုရားရှင် လက်ထက်တော်အခါက ပါပဘိက္ခုနီပေတည်း”ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၁၊၄၅၂။ သံ၊မြန်၊၁၊၄၆၃။ (ဝိ၊၁၊၁၄၈။ ဝိ၊မြန်၊၁၊၁၅၁။)
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ဒသမသုတ်။
အထက်သုတ်ဒေသနာတော်အတိုင်း “သာမဏေ ပြိတ္တာသတ္တဝါသည် ကဿပဘုရားရှင် လက်ထက်တော်အခါက ပါပသာမဏေပေတည်း”ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၁၊၄၅၂။ သံ၊မြန်၊၁၊၄၆၃။ (ဝိ၊၁၊၁၄၈။ ဝိ၊မြန်၊၁၊၁၅၁။)
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ဧကာဒသမသုတ်။
အထက်သုတ်ဒေသနာတော်အတိုင်း “သာမဏေရီ ပြိတ္တာသတ္တဝါသည် ကဿပဘုရားရှင် လက်ထက်တော်အခါက ပါပသာမဏေရီပေတည်း”ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၁၊၄၅၁။ သံ၊မြန်၊၁၊၄၆၃။ (ဝိ၊၁၊၁၄၈။ ဝိ၊မြန်၊၁၊၁၅၁။)
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နဝမသုတ်။
အထက်သုတ်ဒေသနာတော်အတိုင်း “သိက္ခမာန် ပြိတ္တာသတ္တဝါသည် ကဿပဘုရားရှင်လက်ထက်တော်အခါက ပါပသိက္ခမာန်ပေတည်း”ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-ဒီ၊၂၊၂၅၃-၂၈၃။ ဒီ၊မြန်၊၃၊၂၈၁-၃၁၇။ ဒီ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၉၆-၄၀၃။ ဒီ၊ဋီ၊၂၊၃၅၀-၃၅၈။ အရှင်ကုမာရကဿပထေရ် ရဟန်းတော်ငါးရာနှင့်အတူ ကောသလနိုင်ငံ အတွင်း ဒေသစာရီ ကြွချီတော်မူရာ သေတဗျမြို့မြောက်ဘက် ယင်းတိုက်တော၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် အရှင်ကုမာရကဿပထံသွားသော သေတဗျမြို့သား ဗြာဟ္မဏ, ဂဟပတိကတို့အား ကမ္မဝါဒကို ဟောကြားမည့်ဒေသနာကို တားမြစ်ရန် အတွက် သေတဗျမြို့သားများနှင့်အတူရောက်လာသော နတ္ထိကအယူရှိသူ သေတဗျမြို့စား “ပါယာသိရာဇည”၏
-ဒုစရိုက်လုပ်ငန်းဖြင့် သေသောသူများအား မှာကြားခြင်း၊
-သုစရိုက်လုပ်ငန်းဖြင့် သေသောသူများအား မှာကြားခြင်း၊
-သူတော်ကောင်းများ မိမိကိုယ်ကို သတ်၍မသေကြပုံ၊
-ရာဇဝတ်သားများကို အိုးအတွင်းထည့်ပိတ်ပြီး မီးမြိုက်သတ်ရာ၊
-လည်ပင်းကို ကြိုးဖြင့်ညှစ်သတ်ရာ၊
-ခန္ဓာကိုယ် အစိတ်အပိုင်းများ မပျက်စီးစေဘဲသတ်ရာ၊
-ခန္ဓာကိုယ်အစိတ်အပိုင်းများကို တစ်မျိုးစီခွဲ၍သတ်ရာတို့၌ ထွက်သွားသောအသက်ကို မတွေ့မမြင်ရခြင်းတို့ကိုထောက်ထား၍ နတ္ထိအယူယူပုံကို လျှောက်ထားချက်များကို အရှင်ကုမာရကဿပထေရ်က-
၁။ စန္ဒိမသူရိယ (လ, နေ) ဥပမာ
၂။ စောရ (အသတ်ခံရသောခိုးသူ)ဥပမာ၊
၃။ဂူထကူပပုရိသ (မစင်တွင်း၌နစ်မြုပ်နေသောယောက်ျား)ဥပမာ၊
၄။တာဝတိံသဒေဝ (တာဝတိံသာနတ်)ဥပမာ၊
၅။ ဇစ္စန္ဒ (ဝမ်းတွင်းကန်းသောယောက်ျား)ဥပမာ၊
၆။ ဂမ္ဘိနီ (ကိုယ်ဝန်ဆောင်ပုဏ္ဏေးမ)ဥပမာ၊
၇။ သုပိနက (အိပ်မက်)ဥပမာ၊
၈။ သန္တတ္တအယောဂုဠ (ရဲရဲညီးညီးသံတွေခဲ)ဥပမာ၊
၉။ သင်္ခဓမ (ခရုသင်းမှုတ်သောယောက်ျား)ဥပမာ၊
၁၀။ အဂ္ဂိဃဇဋိလ (မီးကိုလုပ်ကျွေးသောရသေ့)ဥပမာ၊
၁၁။ ဒွေသတ္တဝါဟ (လှည်းမှူးကြီးနှစ်ယောက်)ဥပမာ၊
၁၂။ ဂူထဘာရိက (မစင်ထုတ်ဆောင်ယူသူ)ဥပမာ၊
၁၃။ အက္ခဓုတ္တ (အန်ကစားသူ)ဥပမာ၊
၁၄။ သာဏဘာရိက (ပိုက်ဆံလျော်ထုတ်ယူသူ)ဥပမာ-တို့ဖြင့် မညှာမထောက် ဟောကြားတော်မူ၍ နတ္ထိကမိစ္ဆာအယူကို စွန့်လွှတ်စေ၍ သရဏဂုံ တည်သူအဖြစ်၌ရောက်စေပုံ၊ အကျိုးကျေးဇူးမများသောအလှူနှင့် အကျိုးကျေးဇူး များမြတ်ကြီးမားသောအလှူတို့ကို ရှင်းလင်းဟောကြားတော်မူပုံ၊ ပါယာသိမြို့စား အလှူ၊ ဥတ္တရလုလင်၏ ကောင်းမှုလုပ်ငန်း၊ ပါယာသိဒေဝပုတ္တ၏ အရှင်ဂဝမ္ပတိထေရ်အား လျှောက်ထားသည့် အလှူဒါနပြုပုံတို့ကို ပြဆိုထားသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ အရှင်ကုမာရကဿပထေရ်ဝတ္ထုနှင့်တကွ မှတ်သားဖွယ် ရာများကို အကျယ်ဖွင့်ပြထားပါသည်။ ဋီကာ၌လည်း မှတ်သားဖွယ်ဖွင့်ဆိုချက်များ ရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၃၊၇၃-၄။ သံ၊မြန်၊၃၊၇၇-၈။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၂-ဗောဇ္ဈင်္ဂသံယုတ္တ၊ သတ္တမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် -
“ဗောဇ္ဈင် ၇-ပါးကို ပွားများအပ်၊ ကြိမ်ဖန်များစွာ အလေ့အလာပြုအပ်ကုန် သည်ရှိသော် သံသရာဝဋ်ဟူသော ဤမှာဖက်ကမ်းမှ နိဗ္ဗာန်တည်းဟူသော ထိုမှာ ဖက်ကမ်းသို့ ရောက်နိုင်ပေ၏”အစရှိသည်ဖြင့် ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
ဆက်လက်၍ ဂါထာ ငါးဂါထာကိုလည်း ဟောကြားတော်မူပါသည်။
-သံ၊၃၊၁၉။ သံ၊မြန်၊၃၊၂၁-၂။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၄-ပဋိပတ္တိဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
မြတ်စွာဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် မဂ္ဂင်ရှစ်ပါးကို ပွားများအပ်၊ ကြိမ်ဖန်များစွာ အလေ့အလာပြုအပ်သည်ရှိသော် သံသရာဝဋ်တည်း ဟူသော ဤမှာဘက်ကမ်းမှ နိဗ္ဗာန်တည်းဟူသော ထိုမှာဘက်ကမ်းသို့ ရောက်ခြင်း ငှါဖြစ်နိုင်၏ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
ဆက်လက်ပြီး ဂါထာ ၅-ဂါထာကိုလည်း ဟောကြားတော်မူပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သုတ္တနိ၊၄၄၉။ သုတ္တနိ၊မြန်၊၄၂၅။ သုတ္တနိ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၁၉-၃၂၀။ စူဠနိ၊၁၉၅-၂၀၁။ စူဠနိ၊ဋ္ဌ၊၇၇-၈။
-ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ ပါရာယနဝဂ္ဂ၊ ပါရာယနတ္ထုတိ ၇-ဂါထာ။
ပါရာယနဒေသနာတော်ကို ချီးမွမ်းတော်မူလိုခြင်းကြောင့် သံဂါယနာတင် မထေရ်မြတ်များ ချီးမွမ်းတော်မူသည့် ၇-ဂါထာဖြစ်ပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သုတ္တနိ၊၄၄၉-၄၅၁။ သုတ္တနိ၊မြန်၊၄၂၆-၈။ သုတ္တနိ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၂၀-၃၂၃။
-စူဠနိ၊၂၀၂-၂၂၈။ စူဠနိ။ ဋ္ဌ။ ၈-၈၇။
-ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ ပါရာယနဝဂ္ဂ၊ ပါရာယနဝဂ္ဂ၊ ၁၇-ဂါထာ။ အရှင်ပိင်္ဂိယထေရ် ဂေါဓာဝတီမြစ်ကမ်း ဗာဝရီသင်္ခမ်းကျောင်းသို့ကြွ၍ ဦးရီတော် ဗာဝရီဗြာဟ္မဏ ဆရာကြီးအား “ဘုရားရှင် ပွင့်တော်မူနေပြီ”ဟု မိန့်ကြား၍ ပါသာဏစေတီ၌ မိမိတို့ ၁၆-ယောက် ဦးဆောင်သောရသေ့တို့နှင့် ပရိသတ်တို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသော ပါရာယနဒေသနာတော်ကို ဟောကြားတော်မူပါသည်။
ဘုရားရှင် သာဝတ္ထိမြို့တော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူလျက် ရောင်ခြည်တော် လွှတ်တော်မူပြီး ဂါထာပေါင်း (၁၁၅၂)ဂါထာကို အရှင်ပိင်္ဂိယထေရ်အား ဟောကြားတော်သည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၂၊၄၈၆-၈။ အံ၊မြန်၊၂၊၆၀-၆၁၀။ အံ၊ဋ္ဌ၊၁၈၄-၅။ အံ၊ဋီ၊၃၊၁၉၂-၃။
-စူဠနိ၊၂၀၂-၂၂၈။ စူဠနိ။ဋ္ဌ၊၇၈-၈၇။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ သတ္တကနိပါတ၊ ၇-မဟာဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ်- တာဝတိံသာနတ်ပြည်ရှိ ပင်လယ်ကသစ်ပင်ကြီး၏အရွက်များ ကြွေကျခါနီးအချိန်မှ စ၍ ပင်လုံးကျွတ်ပွင့်ချိန်ထိ (၇)နေရာတို့၌ နတ်တို့ ဝမ်းသာပျော်ရွှင်ကြပုံ၊ ပင်လယ် ကသစ်ပင်ကြီး၏အာနုဘော်, ပင်လယ်ကသစ်ပန်းပွင့်ချိန် လေးလပတ်လုံး နတ်စည်း စိမ်ခံစားကြပုံနှင့် နှိုင်းယှဉ်၍ အရိယာသာဝက၏ ရဟန်းပြုရန်ကြံစည်ပုံ, ရဟန်းပြုပုံမှ စ၍ ရူပါဝစရဈာန်လေးပါး ရပုံ, ရဟန္တာဖြစ်ပုံအထိ (၅)ဌာနနှင့် ရဟန္တာဖြစ်သည့်အခါ နတ်တို့အဆင့်ဆင့် ကြွေးကြော်ကြရာ ဗြဟ္မာပြည်အထိ ရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်တို့၏ အာနုဘော်ပျံ့နှံ့ပုံအကျယ်ကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ပါရိစ္ဆတ္တကနှင့်ဆက်စပ်၍ သိမှတ်ဖွယ်ရာများနှင့်တကွ ဖွင့်ဆိုချက်များ ပြည့်စုံစွာ ပါရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၇၇-၈၂။ သံ၊မြန်၊၂၊၇၄-၈။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၉။ သံ၊ဋီ၊၂၊၂၄၁-၂။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-ခန္ဓသံယုတ္တ၊ (၈)၃-ခဇ္ဇနီယဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
ဘုရားရှင် ငြင်းခုံ၍ မညီမညွတ်သော ကောသမ္ဗီမြို့သား ရဟန်းများကို စွန့်ခွါတော်မူပြီး ပါလိလေယျကရွာ၏အနီး ပါလိလေယျက တောအုပ်၌ သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် အရှင်အာနန္ဒာဦးဆောင်၍ ရောက်ကြလာကြသော ရဟန်းတော် ငါးရာအနက် အညတရရဟန်း၏ အကြံအစီကိုအကြောင်းပြု၍ စူစမ်းပြီးမှ ဗောဓိပက္ခိယတရားတို့ကို ဟောကြားတော်မူပုံ၊ အဿုတဝန္တပုထုဇဉ်ပုဂ္ဂိုလ်သည်-
၁။ ရုပ်ကို အတ္တအားဖြင့်ရှုမြင်ပုံ၊
၂။အတ္တကို ရုပ်ရှိ၏ဟု ရှုမြင်ပုံ၊
၃။အတ္တ၌ ရုပ်ကိုရှုမြင်ပုံ၊
၄။ရုပ်၌ အတ္တကိုရှုမြင်ပုံ၊ ဤနည်းတူ နာမက္ခန္ဓာ တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ၌ ရှုမြင်ပုံ ထိုရှုမြင်မှုသင်္ခါရသည် အဝိဇ္ဇာနှင့် ယှဉ်သော တွေ့ထိမှုဖဿကြောင့်ဖြစ်သော ဝေဒနာဖြင့် တွေ့ထိအပ်သော တဏှာကြောင့်ဖြစ်ပုံ၊ ထို သင်္ခါရ, တဏှာ, ဝေဒနာ, ဖဿ, အဝိဇ္ဇာတို့သည် အသီးအသီး “အနိစ္စ, သင်္ခတ, ပဋိစ္စသမုပ္ပန္နဖြစ်ပုံဟူသော “သက္ကာယဒိဋ္ဌိနှစ်ဆယ်” သဿတ ဒိဋ္ဌိ, ဥစ္ဆေဒဒိဋ္ဌိ, ဝိစိကိစ္ဆာဟူသောသင်္ခါရသည် အဝိဇ္ဇာနှင့်ယှဉ်သော တွေ့ထိမှုဖဿကြောင့်ဖြစ်သော ဝေဒနာဖြင့် တွေ့ထိအပ်သော တဏှာကြောင့်ဖြစ်ပုံ၊ ထိုသင်္ခါရ တဏှာ, ဝေဒနာ, ဖဿ အဝိဇ္ဇာတို့သည် အနိစ္စ, သင်္ခတ ပဋိစ္စသမုပ္ပန္နဖြစ်ပုံကို သိမြင်သော ဝိပဿနာဉာဏ်၏အခြားမဲ့၌ အရဟတ္တမဂ်ဉာဏ်ဖြစ်၏ဟု-နှစ်ဆယ့် သုံးပါးသောဌာနတို့ကို တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ အကျယ်ဝေဖန်၍ ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ ဝံသနိုင်ငံ ကောသမ္ဗီမြို့တော်၌ ရဟန်းများ ငြင်းခုံမှုကို ၃-ရက်တိုင်တိုင် ဘုရားရှင်ဟောတော်မူသော်လည်း ငြင်းခုံမြဲငြင်းခုံမှုကြောင့် တစ်ပါးတည်း ရွာစဉ်အတိုင်း ကြွတော်မူပုံ၊ ဗာလကလောဏာကာရရွာ အရှင်ဘဂုထေရ်, ပါစီနဝံသ မိဂဒါယ အရှင်အနုရုဒ္ဓါအမှူးရှိသော မထေရ်သုံးပါးတို့အား တစ်ပါးတည်းနေခြင်း၏ အကျိုးကျေးဇူးတရားတို့ကို ဟောကြားတော်မူခဲ့ပုံ၊ ပါလိလေယျကတောအုပ်သို့ ကြွတော်မူပြီး တစ်ပါးတည်း သီတင်းသုံးတော်မူပုံအစရှိသော အတ္ထုပ္ပတ္တိနှင့်တကွ ဤသုတ်ကို ဟောတော်မူပုံအစရှိသော သိမှတ်ဖွယ်ရာများကို ဖွင့်ပြတော်မူပါသည်။ ဋီကာ၌လည်း မှတ်သားဖွယ် ဖွင့်ဆိုချက်များ ပြည့်စုံစွာ ပါရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-မ၊၁၊၂၁၆-၂၃၂။ မ၊မြန်၊၁၊၂၂၂-၂၃၉။ မ၊ဋ္ဌ၊၂၊၆၉-၉၈။ မ၊ဋီ၊၂၊၁၂၄-၁၄၃။
-မဇ္ဈိမနိကာယ၊ မူလပဏ္ဏာသ၊ ၃-ဩပမ္မဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့တော်အနီး ရမ္မကပုဏ္ဏား၏ သင်္ခမ်း ကျောင်း၌ အရိယပရိယေသနာနှင့် အနရိယပရိယေသနာတို့ကို အကျယ်ဟောကြားတော်မူပါသည်။ မိမိ၏ အနရိယပရိယေသနာကို ဟောတော်မူပြီး အရိယပရိယေသနာကို တောထွက်တော်မူပုံ၊ အာဠာရ, ကာလာမရသေ့နှင့် ရာမပုတ္တဥဒက ရသေ့ တို့ထံနည်းခံ၍ သမာပတ်ကိုးပါးကိုရခဲ့ပုံ၊၎င်းရသေ့များထံမှ ဖဲခွါခဲ့ပုံ၊ ပဓာနလုပ် ငန်းများအားထုတ်ပုံ၊ ဘုရားအဖြစ်သို့ရောက်တော်မူပုံ၊ ဗြဟ္မာယာစနကထာ, ဥပက အာဇီဝကနှင့်တွေ့ခဲ့ပုံ၊ ဓမ္မစက္ကပ္ပဝတ္တန, အနတ္တလက္ခဏသုတ် ဒေသနာတော်များဖြင့် ပဉ္စဝဂ္ဂီရဟန်းတော်များ ရဟန္တာဖြစ်ပုံ၊
(က) ကျော့ကွင်း၌မိနေသော သမင်ကဲ့သို့ ကာမဂုဏ် ၅-ပါးတို့ကို သုံးဆောင်ကြသော သမဏ, ဗြာဟ္မဏတို့ အကျိုးမဲ့ပျက်စီး၍ မာရ်ယုတ်၏ အလိုရှိတိုင်း အပြုခံရပုံ၊
(ခ) ကာမဂုဏ်ငါးပါးတို့ကို အပြစ်ဟုရှုလျက် ဆင်ခြင်ဉာဏ်ရှိလျက် အသုံးပြုသော သမဏ, ဗြာဟ္မဏတို့ အကျိုးမဲ့ပျက်စီးခြင်းသို့ မရောက်ပဲ မာရ်ယုတ်၏ အလိုရှိတိုင်း ပြုလုပ်ခြင်းမခံရပုံ၊
(ဂ) မုဆိုးမမြင်ရာသို့ ရောက်နေသောသမင်ကဲ့သို့ သမာပတ် ၉-ပါးကိုရ၍ နိရောဓသမာပတ်ကို ဝင်းစား၍ ရဟန္တာအဖြစ်သို့ ရောက်သောရဟန်းသည် မာရ်ယုတ်၏မမြင်ရာသို့ရောက်ပုံကို ဇနပုဒ်မှ တရားနာရန်ရောက် လာကြကုန်သော ရဟန်းတော်ငါးရာတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ဘုရားရှင်၏ အမူအရာကို အရှင်အာနန္ဒာ သိမြင်ပုံ၊ သာဝတ္ထိကျောင်းဒကာ, ကျောင်းအမတို့အား ချီးမြှောက်တော်မူပုံ, အစလစေတိယ ဌာန ၄-ပါး, ဘုရားရှင် ရေသုံးသပ်တော်မူပုံ, ပညတ္တာသနအစရှိသော သိမှတ်ဖွယ် များစွာနှင့်တကွ ဒေသနာတော်လာပုဒ်တို့၏ အဓိပ္ပါယ်များကို ဖွင့်ဆိုထားသည့် ဖွင့်ဆို ချက်များ များစွာရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၁၊၁၁၀-၁။ သံ၊မြန်၊၁၊၁၁၃-၄၊ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၁၆၁။ သံ၊ဋီ၊၁၊၂၀၉။
-သံယုတ္တနိကာယ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၄-မာရသံယုတ္တ၊ ဒုတိယဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
ဘုရားရှင် မဂဓနိုင်ငံ ရာဇဂြိုဟ်မြို့ ဂိဇ္ဈကုဋ်တောင် ညဥ့်မှောင်မိုက်ချိန် လွင်တီးခေါင်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ဘုရားရှင်အား ကြောက်လန့်စေရန် ဘုရားရှင်၏ အနီးအနား၌ ကျောက်တုံးကြီးများကို လှိမ့်ချလိုက်သောမာရ်နတ်အား “ဂိဇ္ဈကုဋ်တောင် တစ်ခုလုံးကို အကယ်၍ လှုပ်စေဦးတော့ ကိလေသာတို့မှ ကောင်းစွာလွတ်ပြီးသော ဘုရားရှင်တို့အား တုန်လှုပ်ခြင်းမရှိတော့”ဟု မိန့်တော်မူပုံကို ပြဆိုသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ဖွင့်ဆိုချက်များ ရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-ဒီ၊၃၊၉၇-၁၁၆။ ဒီ၊မြန်၊၃၊၁၀၇-၁၃၃။ ဒီ၊ဋ္ဌ၊၃၊၈၉-၁၀၀။ ဒီ၊ဋီ၊၃၊၈၇-၉၉။
-ဒီဃနိကာယ၊ ပါထိကဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
ဘုရားရှင် သကျနိုင်ငံ ဝေဓညမည်သော သာကီဝင်တို့၌ သရက်ဥယျာဉ် ပြသာဒ်၌ သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် ပါဝါမြို့၌ နာဋပုတ္တနိဂဏ္ဌသေပြီးကာစ တပည့် တက္ကဒွန်းတို့ နှစ်ဖက်ကွဲပြီး တစ်ဖက်နှင့်တစ်ဖက် ငြင်းခုံကြ, စကားများ ရန်ဖြစ်ကြ သတ်ဖြတ်ကြသဖြင့် ဒကာများ စိတ်ပျက်ကြပုံ, ကြည်ညိုမှု, ရိုသေလေးစားမှု ကင်းမဲ့ကြပုံ
= ဘုရားမဟုတ်သူ တည်ထောင်သောသာသနာ၌ ဘုရားမဟုတ်ခြင်းကြောင့် ဓမ္မမှန်ကန်မှု မရှိပုံ၊ ဓမ္မမမှန်ကန်ခြင်းကြောင့် ဗြဟ္မစရိယ မမှန်ကန်ပုံ၊ ဗြဟ္မစရိယ မမှန်ကန်ခြင်းကြောင့် ဓမ္မကျင့်သူများ ကိလေသာငြိမ်းအေးမှုမဖြစ်ဘဲ မကောင်းမှု များစွာကို ဖြစ်ပွားစေကြပုံ၊ ယင်းသာသနာ၌ ဆရာ, ဓမ္မနှင့် ဓမ္မကျင့်သူများကို ကဲ့ရဲ့ထိုက်ပုံ၊ ဓမ္မကို မကျင့်သူအား ချီးမွမ်းထိုက်ပုံကိုလည်းကောင်း။
= ဘုရားရှင်အစစ် တည်ထောင်သောသာသနာတော်၌ ဘုရားရှင်အစစ်ဖြစ်ခြင်းကြောင့် ဓမ္မဝိနယတို့မှန်ကန်ပုံ, ဓမ္မဝိနယမှန်ကန်ခြင်းကြောင့် ဗြဟ္မစရိယမှန်ကန်ပုံ, ဗြဟ္မစရိယမှန်ကန်ခြင်းကြောင့် ဗြဟ္မစရိယကိုကျင့်သုံးသူများ ကိလေသာငြိမ်းအေးကြပုံ, ကောင်းမှုကုသိုလ်များစွာဖြစ်ပုံ, ဆရာ, ဓမ္မ, ဓမ္မကိုကျင့်သုံးသူတို့အား ချီးမွမ်းထိုက်ပုံ, ဓမ္မကိုမကျင့်သော သာဝကတို့အား ကဲ့ရဲ့ထိုက်ပုံကိုလည်းကောင်း။
= ဘုရားရှင် အစစ်အမှန်ပင်ဖြစ်သော်လည်း တည်သောအပ်သော ဓမ္မဝိနယတို့ မကျယ်ပြန့်သေးမီ၊ တပည့်သာဝကများ ဓမ္မဝိနယကို ပြည့်ပြည့်ဝဝသိမြင်အောင် မကျင့်နိုင်သေးမီ၊ ဓမ္မဝိနယကို မစုဆောင်းနိုင်သေးမီ၊ ဘုရားရှင် ပရိနိဗ္ဗာန်ပြုတော်မူ ခဲ့ပါမူ တပည့်များပူပန်မှုဖြစ်ကြပုံကိုလည်းကောင်း။
= ဘုရားရှင် အစစ်အမှန်ဖြစ်ပြီး ကိလေသာငြိမ်းစေနိုင်သော တရားတော်ကို ဟောတော်မူခြင်း, တပည့်သာဝကများလည်း သစ္စာသိမြင်, ဓမ္မကို ကျွမ်းကျင်လိမ္မာသည့် အခြေအနေသို့ရောက်ရှိခြင်း၊ ဓမ္မဝိနယ၏ လူ့ပြည်တွင်မက နတ်ပြည်, ဗြဟ္မာ ပြည်တိုင်အောင် ကျယ်ပြန့်ပြီးရာအချိန်၌ ဘုရားရှင် ပရိနိဗ္ဗာန်ဝင်စံတော်မူသွားသော်လည်း တပည့်သာဝကများ စိုးရိမ်ပူပန်မှု မဖြစ်တော့ပုံကိုလည်းကောင်း။
၁။ ဆရာဖြစ်တော်မူသော ဘုရားရှင်သည် ထေရ, ရတ္တညူ, စိရပဗ္ဗဇိတ, အဒ္ဓဂတ, ဝယောအနုပ္ပတ္တဂုဏ် (အရည်အချင်း)တို့နှင့် ပြည့်စုံခြင်း၊
၂။ထေရဖြစ်သော သာဝကရဟန်းတော်တို့သည်၊ ယင်းတို့၏ သာဝကရဟန်းတော်တို့သည်။
၃။ မဇ္ဈိမဖြစ်သော သာဝကရဟန်းတော်တို့သည်၊ ယင်းတို့၏ သာဝက ရဟန်းတော်တို့သည်။
၄။ နဝဖြစ်သော သာဝကရဟန်းတော်တို့သည်၊ ယင်းတို့၏ သာဝကရဟန်းတော်တို့သည်။
၅။ ထေရ, မဇ္ဈိမ, နဝဘိက္ခုနီများ၊ ယင်းတို့၏ သာဝိကာဘိက္ခုနီမများ၊
၆။ ဗြဟ္မစာရီ အဝတ်ဖြူဝတ်သော ဥပါသကာများ။
၇။ ကာမဘောဂီ အဝတ်ဖြူဝတ်သော ဥပါသကာများ။
၈။ ဗြဟ္မစာရိနီ ဥပါသိကာမများ၊
၉။ ကာမဘောဂိနီ ဥပါသိကာမများတို့သည်- ဝိယတ္တ, ဝိနီတ, ဝိသာရဒ, ပတ္တယောဂက္ခမ အလံ သမ္မက္ခာတုံ သဒ္ဓမ္မဿ အလံ ဥပ္ပန္နံ ပရပ္ပဝါဒံ သဟဓမ္မေဟိ သုနိဂ္ဂဟံ နိဂ္ဂဟေတွာ သပ္ပါဋိဟာရိယံ ဓမ္မံ ဒေသေတုံ-ဟူသော အရည်အချင်းပြည့်ပုဂ္ဂိုလ်များဖြစ်ခြင်း။
၁၀။ ဗြဟ္မစရိယ (သာသနာတော်)၏ စည်ပင်, ပြန့်ပွား, ကျယ်ပြန့် လူအများလည်းသိ, ကြီးကျယ်၍ လူ့ပြည်တွင်မက နတ်ပြည်အထိ ပျံ့နှံ့ထင်ရှားကာ လာဘဂ္ဂ, ယသဂ္ဂပတ္တဖြစ်ခြင်း-ဟူသော အချက်များနှင့် ပြည့်စုံခြင်းသည် သာသနာတော်၏ ပြည့်စုံခြင်းဖြစ်ပုံ၊ ထိုအချက်များနှင့် မညီမညွတ်သော သာသနာသည် မပြည့်စုံသော သာသနာဖြစ်သည်ကိုလည်းကောင်း။
ဘုရားမြတ်စွာ သာသနာတော်သည် ထိုဆိုခဲ့ပြီးသောအရည်အချင်း ၁၀ ပါးလုံးတို့နှင့် ပြည့်စုံနေပုံကိုလည်းကောင်း၊ ဘုရားမြတ်စွာ သာသနာတော်၏ ဝဋ်ဆင်း ရဲမှ ထွက်မြောက်ခြင်း၏ အလုံးစုံ ထက်ဝန်းကျင်မှ ပြည့်စုံနေပုံကိုမြင်၍ ပယ်နုတ်ဖွယ်, ဖြည့်စွက်ဖွယ်မရှိသော သာသနာတော်ဖြစ်ပုံကိုလည်းကောင်း၊ မြတ်စွာဘုရားသည် သဗ္ဗညုတဉာဏ်တော်ဖြင့် ထိုးထွင်း၍ သိတော်မူအပ်ကုန်သော ဗောဓိပက္ခိယတရား (၃၅)ပါးတို့ကို သာသနာတော် အရှည်ခံ့၍ တည်တံ့ရန် ရဟန်းတော်များက သံဂါယနာတင်ထားသင့်ပုံ၊ ငြင်းခုံခြင်းကို မပြုသင့်ပုံ၊ သံဂါယနာ တင်ခြင်းသည် နတ်, လူအများတို့ စီးပွားချမ်းသာအလို့ငှါဖြစ်ပုံ, သတ္တလောကကို စောင့်ရှောက်ရာရောက်ပုံကိုလည်းကောင်း၊
သံဃာ့အလယ်၌ ဓမ္မကိုဟောပြောသောပုဂ္ဂိုလ်၏ ဟောပြောချက်သည် သဒ္ဒါ, အနက်, အဓိပ္ပါယ်တစ်မျိုးမျိုးဖြစ်စေ၊ နှစ်မျိုးသုံးမျိုးဖြစ်စေ မှားယွင်းခဲ့သော် ထိုစကားကိုနှစ်သက်ခြင်း, လက်ခံခြင်း, ငြင်းပယ်ခြင်း မပြုသေးဘဲ မှားယွင်းနေသောအနက်, သဒ္ဒါတို့ကို စူးစမ်းဆင်ခြင်ရန် ထိုအရှင်ကိုသိစေရမည်၊ မြှင့်တင်ချီးမွမ်းခြင်း၊ နှိမ်ချခြင်း၊ ခြောက်လှန့်ခြင်းတို့ကို မပြုဘဲ အဓိပ္ပါယ်, အနက်, သဒ္ဒါတို့ မှန်ကန်မှုကိုသာ စူးစမ်းဆင်ခြင် သိမြင်စေရမည်ကိုလည်းကောင်း၊
မှန်ကန်စွာ ဟောပြောနိုင်သောအရှင်ကို နှစ်သက်, လက်ခံ, သာဓုခေါ်၍ ချီးမွမ်းစကား ပြောကြားရမည်ကိုလည်းကောင်း၊
ဘုရားရှင်သည် ပစ္စုပ္ပန်, တမလွန်လောက၌ဖြစ်သော အာသဝေါတရားတို့ကို ပယ်ဖျောက်နိုင်ရန် တရားဟောတော်မူပုံကိုလည်းကောင်း ပစ္စည်းလေးပါး ခွင့်ပြု ခြင်းအကြောင်းကိုလည်းကောင်း၊
လူမိုက်၏ ချမ်းသာခံစားပုံ, အကျင့်နှင့်အပြစ်, ရဟန်းတော်တို့၏ ချမ်းသာ ခံစားပုံ, အကျင့်နှင့်အကျိုးကျေးဇူး သာသနာတော်၌ ချမ်းသာစွာခံစားခြင်း အကျင့်၏ အကျိုးလေးပါး, အာသဝေါကင်းပြီးသောပုဂ္ဂိုလ်၏ လွန်ကျူး၍မကျင့်ထိုက်သော အရာ (၉)မျိုး, အတိတ်, အနာဂတ်, ပစ္စုပ္ပန်အကြောင်းတို့တွင် မဟုတ်မမှန် အကျိုးမရှိသော အရာ, ဟုတ်မှန်သော်လည်း အကျိုးမရှိသောအရာတို့ကို ဘုရားရှင် မိန့်ကြားတော်မမူပုံ ဟုတ်မှန်၍ အကျိုးရှိသောအရာကိုသာ အခါအားလျော်စွာ မိန့်ကြားတော်မူပုံကို လည်းကောင်း။
ဘုရားရှင်၏ တထာဂတအမည်ရပုံ ၅-မျိုး ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မမူသော အရာဌာန (၈)မျိုးနှင့် ယင်းတို့ကို ဟောတော်မမူခြင်း၏အကြောင်းများ၊ ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူအပ်သော သစ္စာ ၄-ပါး, ယင်းတရားတို့ကို ဟောတော်မူခြင်း အကြောင်းများ၊
ပုဗ္ဗန္တကပ္ပက မိစ္ဆာဝါဒ (၁၈)မျိုး, အပရန္တကပ္ပိကမိစ္ဆာဝါဒ (၈)မျိုး ထိုမိစ္ဆာဝါဒတို့ကို ပယ်ဖျောက်ခြင်းမှ လွတ်မြောက်ခြင်းငှါ သတိပဋ္ဌာန်တရားလေးပါးတို့ကို ဘုရားရှင် ဟောတော်မူအပ်ကုန်၏-ဟု အရှင်စုန္ဒထေရ်အား မိန့်ကြားတော်မူပါသည်။
ဘုရားရှင်၏ နောက်တော်ပါး၌ ယပ်ခပ်ပေးနေသော အရှင်ဥပဝါဏထေရ်၏ လျှောက်ထားချက်အရ ဤဒေသနာတော်ကို “ပါသာဒိက”ဒေသနာတော်ဟူ၍ မှတ်သားလေလော့-ဟု ဘုရားရှင် မိန့်ကြားတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ နာဋပုတ္တနိဂဏ္ဌ ပါဝါမြို့၌ ကွယ်လွန်းခြင်းအကြောင်း၊ တပည့်များ ကွဲအောင် ဖန်တီးခဲ့ပုံ, ဓမ္မရတနပူဇာဝတ္ထု အစရှိသော မှတ်သားဖွယ် ဖွင့်ဆိုချက်များ ပါရှိပါသည်။ ဋီကာ၌လည်း ဖွင့်ဆိုချက်များ ရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သုတ္တနိ၊၄၄၈။ သုတ္တနိ၊မြန်၊၄၂၅။ သုတ္တနိ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၁၈-၉။
-စူဠနိ၊၁၈၈-၁၉၅။ စူဠနိ၊ဋ္ဌ၊၄-၆။
ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ သုတ္တနိပါတ, ၅-ပါရာယနဝဂ္ဂ၊ သောဠသမသုတ္တ၊
ဘုရားရှင် မဂဓနိုင်ငံ ပါသာဏကစေတီ၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ဗာဝရီ ဗြာဟ္မဏ ဆရာကြီး၏တပည့် အသက် (၁၂၀)ရှိ ပိင်္ဂိယပုဏ္ဏား၏ မေးလျှောက် ချက်အရ ရုပ်၏ အပြစ်ကိုပြ၍ တဖန်ဘဝသစ်၌ မဖြစ်ခြင်းငှါ ရုပ်ကိုပယ်စွန့်လော ဟုလည်းကောင်း၊ နောက်ထပ် လျှောက်ထားချက်အရ “တဏှာ၏အပြစ်ကို ပြတော်မူ၍ ဘဝသစ်၌ တဖန်မဖြစ်စေရန် တဏှာကို ပယ်စွန့်လေလော့ဟုလည်းကောင်း ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူပါသည်။
ဘုရားရှင်သည် အရဟတ္တဖိုလ်ကို အထွတ်တပ်၍ တရားတော်ကို ဟောကြားတော်မူပါသော်လည်း ဦးရီးဗာဝရီပုဏ္ဏား၌ ချစ်ခင်သောစိတ်ကြောင့် ပိင်္ဂိယပုဏ္ဏားသည် အနာဂါမိဖိုလ်၌သာ တည်ရှိသော်လည်း ယင်း၏တပည့်ရသေ့ တစ်ထောင်သည်ကား အရဟတ္တဖိုလ်၌တည်ကြပြီး “ဧဟိ ဘိက္ခု”ရဟန်းတော်များ ဖြစ်ကြပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၂၊၂၀၈-၉။ အံ၊မြန်၊၂၊၂၆၃-၄။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၇၀-၁။ အံ၊ဋီ၊၃၊၆၀-၁။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ပဉ္စကနိပါတ၊ ၄-စတုတ္ထပဏ္ဏာသက၊ (၂၀)၅-ဗြာဟ္မဏဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ္တ၊
ဘုရားရှင် ဝဇ္ဇီနိုင်ငံ ဝေသာလီမြို့တော် မဟာဝုန်တော ကူဋာဂါရကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ်-အုပ်စု(၄)စုရှိ လိစ္ဆဝီမင်းငါးရာတို့ ဘုရားရှင်ထံ ချဉ်းကပ်ရောက်သည့်အခါ ဘုရားရှင်၏ ဝဏ္ဏ, ယသအားဖြင့် အလွန်တင့်တယ်တော်မူသည်ကို ပိင်္ဂိယာနီပုဏ္ဏားက “ပဒ္မံ ယထာ” အစရှိသော ဂါထာဖြင့် လျှောက်ထားခြင်းကြောင့် ပိင်္ဂိယာနီပုဏ္ဏားအား လိစ္ဆဝီမင်းတို့က အပေါ်ရုံစုလျား ငါးရာဖြင့် လှူဒါန်းကြရာ ယင်းအပေါ်ရုံစုလျားငါးရာကို ပိင်္ဂိယာနီပုဏ္ဏားက မြတ်စွာဘုရားအား လှူဒါန်းပါသည်။ ဘုရားရှင်က “လောက၌ (၁) ဗုဒ္ဓရတနာ၊ (၂) တထာဂတပ္ပဝေဒိတ ဓမ္မရတနာကို ဟောပြောသည့်ပုဂ္ဂိုလ်၊ (၃) ယင်းဓမ္မဝိနယကို သိသောပုဂ္ဂိုလ်၊ (၄) သိသည့်အတိုင်း ဓမ္မာနုဓမ္မကိုကျင့်သောပုဂ္ဂိုလ်၊ (၅) ကတညူ, ကတဝေဒီပုဂ္ဂိုလ် ဟူသော ရတနာငါးပါးတို့ကို ရနိုင်ခဲကုန်၏”ဟု လိစ္ဆဝီမင်းတို့အား ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ဖွင့်ဆိုချက်များ ရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၁၊၁၁၅-၆။ သံ၊မြန်၊၁၊၁၁၁-၂။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၁၆၄-၅။ သံ၊ဋီ၊၁၊၂၁၁-၂။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၄-မာရသံယုတ္တ၊ ဒုတိယဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
ဘုရားရှင် မဂဓနိုင်ငံ ရာဇဂြိုဟ်မြို့ ပဉ္စသာလာဗြာဟ္မဏရွာ၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် မာရ်နတ်၏ ပူးဝင်လှည့်ပတ်မှုကြောင့် ဆွမ်းမရဘဲ ပြန်ကြွတော်မူလာသော ဘုရားရှင်အား နောက်တစ်ကြိမ် ဆွမ်းခံပြန်ဝင်ရန် လူအဟန် ဖန်ဆင်ထားသော မာရ်နတ်အား ဘုရားရှင်က “ဘုရားရှင်ကိုထိပါး၍ သင်ပြုထားသော မကောင်းမှု အကျိုးမပေးဟု မှတ်ထင်သလော? အာဘဿရာဗြဟ္မာကြီးတို့ကဲ့သို့ ရာဂအစရှိသော ကြောင့်ကြမှုကင်းပြီးသော ငါ ဘုရားရှင်တို့သည် ပီတိအစာဖြင့် ချမ်းသာစွာ အသက် မွေးတော်မူကုန်အံ့”ဟု မိန့်ကြားတော်မူရာ မိမိကို ဘုရားရှင်သိသွားပြီဟု ကိုယ်စိတ် နှစ်ဖြာ ဆင်းရဲစွာဖြင့် မာရ်နတ် ပြန်သွားကွယ်ပျောက်သွားသည်ကို ပြဆိုသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ပါဟုနက = အာဂန္တုက ပဏ္ဏာကာရအဖွင့် မာရ်နတ် နှောက်ယှက်ခြင်းကြောင့် သူငယ်မငါးရာကို သောတာပန် မဖြစ်တော့ပုံနှင့် မာရာဝဋ္ဋနအကြောင်းအစရှိသော မှတ်သားဖွယ်များ, ဖွင့်ဆိုချက်များ ပါရှိပါသည်။
-သံ၊၁၊၄၄၅။ သံ၊မြန်၊၁၄၅၉။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၀၁။ သံ၊ဋီ၊၂၊၁၈၃။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၈-လက္ခဏသံယုတ္တ၊ ၁-ပဌမဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
(ဝိ၊၁၊၁၄၅။ ဝိ၊ဋ္ဌ၊၂၊၉၈။)
ဘုရားရှင် မဂဓနိုင်ငံ ရာဇဂြိုဟ်မြို့ ဝေဠုဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ်-အရှင်လက္ခဏထေရ်၏ မေးလျှောက်ချက်အရ ကောင်းကင်၌ အသားတစ် ပြိတ္တာသတ္တဝါကို တွေ့မြင်ခဲ့ပါကြောင်း ဖြေကြားရာ၌ ဘုရားရှင်က “ယင်း အသားတစ် ပြိတ္တာသတ္တဝါသည် ဤရာဇဂြိုဟ်မြို့တော်၌ သားမုဆိုးဖြစ်ခဲ့ဖူးကြောင်း မိန့်ကြားတော် မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ဖွင့်ဆိုချက်များ ပါရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-မ၊၃၊၃၄၂-၇၊ မ၊မြန်၊၃၊၃၄-၃၅၁။ မ၊ဋ္ဌ၊၄၊၂၄၉-၂၅၀။ မ၊ဋီ၊၃၊၄၃၇-၈။
-မဇ္ဈိမနိကာယ၊ ဥပရိပဏ္ဏာသ၊ ၅-သဠာယတနဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
ဘုရားရှင် မဂဓနိုင်ငံ ရာဇဂြိုဟ်မြို့ ဝေဠုဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ်-ဘုရားရှင်၏ မေးမြန်းတော်မူခြင်းကြောင့် “သုညတ (ဖလသမာပတ္တိ) ဝိဟာရဖြင့် များစွာနေပါကြောင်း အရှင်သာရိပုတ္တရာက လျှောက်ထားပါသည်။ ဘုရားရှင်က “သုညတဝိဟာရသည် မဟာပုရိသဝိဟာရဖြစ်ကြောင်း မိန့်ကြားတော်မူပြီး ဆွမ်းခံဝင်, ဆွမ်းခံပြန်ချိန်၌ စက္ခုဝိညေယျ=ရူပါရုံ, သောတဝိညေယျ= သဒ္ဒါရုံ, ဃာနဝိညေယျ-ဂန္ဓာရုံ ဇိဝှါဝိညေယျ= ရသာရုံ, ကာယဝိညေယျ=ဖောဋ္ဌဗ္ဗာရုံ, မနောဝိညေယျ= ဓမ္မာရုံတို့တွင် တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီတို့၌ ဆန္ဒ, ရာဂ, ဒေါသ, မောဟ, ပဋိဃ, စိတ် ရှိ/မရှိ ဆင်ခြင်ရမည်။ အကယ်၍ ရှိနေခဲ့လျှင် ယင်းအကုသိုလ် တရားတို့ကို ပယ်စွန့် နိုင်အောင် အားထုတ်ရမည်။ မရှိခဲ့သော် ထိုပီတိပါမောဇ္ဇဖြင့် ကုသိုလ်တရားတို့၌ နေ့ညဉ့်ပတ်လုံး အားထုတ်နေရမည်ဟုလည်းကောင်း။
ကာမဂုဏ်ငါးပါး, နီဝရဏငါးပါးတို့ကို မပယ်ရသေး, ပယ်စွန့်ပြီးတို့ကို -ရှုဆင်ခြင်သည်ရှိသော် အကယ်၍ မပယ်စွန့်ရသေးပါမူ ပယ်စွန့်နိုင်အောင် အားထုတ်ရမည်။ ပယ်စွန့်ပြီးလျှင် ထိုပီတိပါမောဇ္ဇဖြင့် ကုသိုလ်တရားတို့၌ နေ့ညဉ့်ပတ်လုံး အားထုတ်နေရမည်။
ဥပါဒါနက္ခန္ဓာငါးပါးတို့ကို ပိုင်းခြား၍သိပြီး မသိရသေးသည်ကိုလည်း ရှုဆင်ခြင်ရမည်။ ပိုင်းခြား၍ မသိရသေးလျှင် ပိုင်းခြား၍သိအောင် အားထုတ်ရမည်။ ပိုင်းခြား၍ သိပြီးလျှင် ထိုပီတိပါမောဇ္ဇဖြင့် ကုသိုလ်တရားတို့၌ နေ့ ညဉ့်ပတ်လုံး အားထုတ်နေရ မည်။
ဗောဓိယပက္ခိယတရား ၃၇-ပါးတို့နှင့် သမထ, ဝိပဿနာတို့တွင် တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ မပွားများရသေး, ပွားများပြီးသည်ကိုလည်း ရှုဆင်ခြင်ရမည်။ မပွားများရသေးလျှင် ပွားများနိုင်အောင် အားထုတ်ရမည်။ ပွားများပြီးလျှင်လည်း ထိုပီတိပါမောဇ္ဇဖြင့် ကုသိုလ်တရားတို့၌ နေ့ညဉ့်ပတ်လုံး အားထုတ်နေရမည်။
ဝိဇ္ဇာ, ဝိမုတ္တိတရားတို့ကို မျက်မှောက်ပြုအပ်ပြီး/ မျက်မှောက်မပြုအပ်သေး သည်ကိုလည်း ရှုဆင်ခြင်နေရမည်။ မျက်မှောက် မပြုအပ်သေးလျှင် မျက်မှောက် ပြုနိုင်အောင် အားထုတ်ရမည်။ မျက်မှောက်ပြုအပ်ပြီးလျှင် ထိုပီတိပါမောဇ္ဇဖြင့် ကုသိုလ်တရားတို့၌ နေ့ညဉ့်ပတ်လုံး အားထုတ်နေရမည်။
သာရိပုတ္တရာ “အတိတ်ကာလ၌ သမဏ, ဗြာဟ္မဏအားလုံးတို့သည် ဤနည်း အတိုင်း ဆင်ခြင်ကြကုန်၍ ပိဏ္ဍပါတကို သုတ်သင်ခဲ့ကြသည်။ အနာဂတ်ကာလ၌ သုတ်သင်ကြကုန်လိမ့်လတ္တံ့၊ ပစ္စုပ္ပန်ကာလ၌လည်း ဤနည်းအတိုင်း သုတ်သင်ကြ ကုန်အံ့”ဟု ဤသို့သာ သင်ချစ်သားတို့ ကျင့်ကြရမည်”ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ မှတ်သားဖွယ် ဖွင့်ဆိုချက်များ ပါရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-ဥဒါန၊၁၁၁-၃။ ဥဒါန၊မြန်၊၁၀၂-၃။ ဥဒါန၊ဋ္ဌ၊၁၈၂-၄။
-ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ ဥဒါန၊ ၃-နန္ဒဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ်- ကရေရီမဏ္ဍလမာလ၌ “ဆွမ်းခံကြွစဉ်အခါဝယ် မနာပိကရူပါရုံ, သဒ္ဒါရုံ, ဂန္ဓာရုံ, ရသာရုံ, ဖောဋ္ဌဗ္ဗာရုံ, သက္ကတ, ဂရုကတ, မာနိတ, ပူဇိတ, အပစိတအလို့ငှါ ဆွမ်းခံကြွကုန်အံ့ဟု ပြောဆိုနေကြသောရဟန်းတို့အား မြတ်စွာဘုရားရှင်က “ဤကဲ့သို့သောစကားမျိုးကို မပြောဆိုသင့်ပုံ၊ ဤစကားကို မပြောဆိုကြဘဲ “ဓမ္မီကထာ” အရိယတုဏှီဘာဝ”သာ စည်းဝေးရာ၌ပြုသင့်ပုံတို့ကို တားမြစ်မိန့်ဆိုတော်မူပြီး “ပိဏ္ဍပါတိကဿ”အစရှိသော ဂါထာဖြင့် ဘုရားရှင် ဥဒါန်းကျူးရင့်တော်မူပုံ”ကို ပြဆိုသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ မှတ်သားဖွယ် ဖွင့်ဆိုချက်များ ပါရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-ဥဒါန၊၁၂၇။ ဥဒါန၊မြန်၊၁၁၄-၅။ ဥဒါန၊ဋ္ဌ၊၂၂၈-၂၃၁။
-ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ ဥဒါန၊ ၄-မေဃိယဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ်-ဘုရားရှင်၏ မနီးမဝေးသောအရပ်၌ တင်ပလ္လင်ခွေထိုင်နေလျက် အဓိစိတ္တကို အားထုတ်နေသော အာရညိက, သန္တုဋ္ဌ, ပဝိဝိတ္တ, အသံသဋ္ဌ, အာရဒ္ဓ ဝီရိယ, ဓူတဝါဒဖြစ်သော အရှင်ပိဏ္ဍောလဘာရဒွါဇကို မြင်တော်မူခြင်းကြောင့် “အနုပဝါဒေါအစရှိသော ဂါထာဖြင့် ဘုရားရှင် ဥဒါန်းကျူးရင့်တော်မူပုံကို ပြဆိုသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ အရှင်ပိဏ္ဍောလဘာရဒွါဇ၏ အဋ္ဌုပ္ပတ္တိနှင့်တကွ မှတ်သားဖွယ် ဖွင့်ဆိုချက် များစွာ ပါရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၃၊၁၉၆-၇။ သံ၊မြန်၊၃၊၂၀၂-၃။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၄-ဣန္ဒြိယသံယုတ္တ၊ ၅-ဇရာဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်၊
ဘုရားရှင် ဝံသနိုင်ငံ ကောသမ္ဗီမြို့တော် ဃောသိတာရုံကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ်-အရှင်ပိဏ္ဍောလဘာရဒွါဇထေရ်၏ “ခီဏာ ဇာတိ၊ ဝုသိတံ ဗြဟ္မစရိယံ, ကတံ ကရဏီယံ, နာပရံ ဣတ္ထတ္ထာယ”ဟု အညဗျာကရဏကို ပြောကြားမှုနှင့်ဆက်စပ်၍ ရဟန်းတို့၏ လျှောက်ထားမှုကို “သတိ, သမာဓိ, ပညာ ဣန္ဒြေ သုံးပါးတို့ကို ပွားများအပ်, ကြိမ်ဖန်များစွာ အလေ့အလာပြုအပ်ပြီးဖြစ်သောကြောင့် ဤသို့ပြောကြားပုံ, ထိုဣန္ဒြေသုံးပါးတို့သည် ဇာတိ, ဇရာ, မရဏကို ကုန်စေခြင်း အဆုံး၌ဖြစ်ကုန်၏။ ထိုသို့သိမြင်ကြသောကြောင့် ပိဏ္ဍောလဘာရဒွါဇ ဤစကားကို ပြောကြားပေ၏ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၇၅-၇။ သံ၊မြန်၊၂၊၇၂-၄။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၄-၉။ သံ၊ဋီ၊၂၊၂၃၉-၂၄၀။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ၁-ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ (၈)၄-ခဇ္ဇနီယဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
ဘုရားရှင် သကျနိုင်ငံ ကပိလဝတ္ထုမြို့တော် နိဂြောဓာရုံကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ်-ထောပတ်, ဆီ, ပျားရည်, တင်လဲများ ဝေဖန်လှူဒါန်းသည့်နေ ရာ၌ ဆူဆူညံညံ အသံဖြစ်ခြင်းကြောင့် အရှင်အာနန္ဒာကို မေးတော်မူပြီး ရဟန်း /သာမဏေများကို နှင်ထုတ်လိုက်ပါသည်။
နောက်တစ်နေ့ နံနက်ခင်း၌ ကပိလဝတ္ထုမြို့တော်၌ ဆွမ်းခံဝင်တော်မူပါသည်။ ဆွမ်းဘုဉ်းပေးတော်မူပြီး မဟာဝုန်တောအုပ်သို့ နေ့ပိုင်းသီတင်းသုံးရန် ကြွရောက်တော်မူ၍ ဥသျှစ်ပင်ရင်း၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် “မိခင်နွားမကို မမြင်ရသော နို့စို့နွားငယ် ပမာ, ရေမရှိသော မျိုးစေ့နုပမာ သာသနာတော်သို့ ဝင်ရောက်ကာစ ရဟန်းသစ်များ ပျက်စီးသွားနိုင်ပုံကို ရှေးအခါက ရဟန်းတော်များအား ချီးမြှောက်တော်မူသကဲ့သို့ ချီးမြှောက်တော်မူအံ့”ဟု ကြံစည်တော်မူပါသည်။
မြတ်စွာဘုရားရှင်၏ အကြံတော်ကိုသိတော်မူသော သဟမ္ပတိဗြဟ္မာကြီးကလည်း မြတ်စွာဘုရားရှင် ကြံစည်တော်မူသည့် ဥပမာအားဖြင့် “ရှေးကကဲ့သို့ သံဃာတော်များကို ချီးမြှောက်တော်မူပါရန်” တောင်းပန်လျှောက်ထားလာပါသည်။
ညနေအချိန် နိဂြောဓာရုံကျောင်းတော်၌ ခင်းထားအပ်သော နေရာတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူနေသော ဘုရားရှင်ရှိတော်မူရာသို့ ကြောက်ရွံ့စွာဖြင့် တစ်ပါးချင်း, နှစ်ပါးချင်းစီ ရောက်လာကြပြီး ထိုင်နေတော်မူသော ရဟန်းတော်များအား “ရဟန်းတို့ ဘေးရန်အန္တရာယ်တစ်မျိုးမျိုး နှိပ်စက်ခြင်း၊ အသက်မွေးမှုကြပ်တည်းခြင်း စသည်တို့ကြောင့်မဟုတ်ပဲ အမျိုးကောင်းသားတို့သည် အကျိုးထူးကို လိုလားကြ ကုန်လျက် အယုတ်ညံ့ဆုံး ဆဲရေးခံရသော ထမင်းကိုတောင်း၍ အသက်မွေးရသော ရဟန်းဘဝသို့ ချဉ်းကပ်ကြကုန်၏။ ပဋိသန္ဓေနေခြင်းဆင်းရဲအစရှိသော ဆင်းရဲအမျိုးမျိုးတို့ ကုန်ဆုံးမှုကို နှလုံးသွင်း၍ ချဉ်းကပ်ကြကုန်၏။ အဘိဇ္ဈာများသူအစရှိသောရဟန်းသည် ထင်းကုလားတုံး ကဲ့သို့ လူ့စည်းစိမ်မှ ယုတ်လျော့သူ ရဟန်းပြုရကျိုး မပြီးစီးသူဖြစ်ပုံ, သတိပဋ္ဌာန် လေးပါး, အနိမိတ္တသမာဓိကို ပွားများနေသောရဟန်းအား အကုသလဝိတက်သုံးမျိုး အကြွင်းမဲ့ချုပ်ပုံ၊ “ဘဝဒိဋ္ဌိ, ဝိဘဝဒိဋ္ဌိဟူသော အယူနှစ်မျိုးရှိပုံ၊ အပြစ်မရှိသော (တဏှာ, မာန, ဒိဋ္ဌိ ဟူသော) စွဲယူမှုမရှိပုံ၊ ခန္ဓာငါးပါးတို့၌ စွဲယူပုံ၊ ထိုစွဲယူမှုကို အကြောင်းပြု၍ ကမ္မဘဝဖြစ်ရာမှ ဆင်းရဲအစုအဝေးဖြစ်ပုံ”ကို နှလုံးသွင်းဆင်ခြင်ပုံ၊ ခန္ဓာငါးပါးကို အနတ္တလက္ခဏသုတ်ဒေသနာတော်အတိုင်း အရဟတ္တဖိုလ်သို့ ရောက်သည်အထိ ဟောကြားတော်မူပါသည်။
အဋ္ဌကထာ၌ မှတ်သားဖွယ် ဖွင့်ဆိုချက်များ ပြည့်ပြည့်စုံစုံ ပါရှိပါသည်။ ဒေသနာတော်အဆုံး၌ ရဟန်းတော်ငါးရာတို့ ပဋိသမ္ဘိဒါလေးပါးနှင့်တကွ ရဟန္တာဖြစ်ပုံကို ဖွင့်ဆိုထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၁၊၃၉၅။ သံ၊မြန်၊၁၊၄၀၃။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ။ ၄-အနမတဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ဒုတိယဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်နေမူစဉ်-အစမထင် သံသရာ၌ ရှည်လျားလှစွာ ဖြစ်ခဲ့ကြပုံ၊ ဖခင်မတော် ခဲ့ဖူးသောပုဂ္ဂိုလ် မရှိခဲ့ကြပုံ၊ သင်္ခါရတရားအားလုံးတို့၌ ငြီးငွေ့ကြောင်း, တပ်မက်မှု ကင်းကြောင်း ဝိပဿနာဉာဏ်ဖြစ်အောင် အားထုတ်သင့်ပုံ၊ သင်္ခါရအားလုံးတို့မှ လွတ်မြောက်ရာနိဗ္ဗာန်ရောက်သည်အထိ အားထုတ်သင့်ပုံကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၁၊၄၃၈။ သံ၊မြန်၊၁၊၄၄၈-၉။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ။ ၆-လာဘသက္ကာရသံယုတ္တ၊ စတုတ္ထဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်-မှ တေရသမသုတ်အထိ။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ်-ဖခင် (ညီ/အစ်ကို, အစ်မ/နှမ, သား/သမီး, ဇနီးမယား) ဟူသော အကြောင်းကြောင့် မုသာဝါဒ မပြောကြားဘဲ လာဘ, သက္ကာရ, သိလောကသည် လွှမ်းမိုးနှိပ်စက်အပ်သော ကုသိုလ်စိတ်ကို ကုန်စေခြင်းကြောင့် မုသာဝါဒပြောဆိုနေသော ပုဂ္ဂိုလ်ကိုတွေ့မြင်ရပုံ, လာဘ, သက္ကာရ သိလောကသည် သို့ကလောက် ကြမ်းထမ်းလှပုံ၊ ခါးစပ်သောအရသာနှင့်တူပုံ၊ ကြမ်းကြုတ်ခက်ထန်လှပုံ၊ အနုတ္တရ ယောဂက္ခမဖြစ်သော နိဗ္ဗာန်ချမ်းသာကို ရရှိရေးအတွက် အန္တရာယ်(အတားအဆီး)ဖြစ်ပုံ၊ “ဖြစ်ပေါ်လာသော လာဘ, သက္ကာရ, သိလောကကို ပယ်စွန့်နိုင်အောင်, ဖြစ်ပေါ်ပြီးသော လာဘ, သက္ကာရ, သိလောကသည် ကုသိုလ်စိတ်ကို ကုန်စေ၍ မတည်နိုင်အောင် အားထုတ်ကြကုန်အံ့ဟု ပြုကျင့်ရမည်”ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၁၊၁-၂။ သံ၊မြန်၊၁၊၇၄-၅။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၁၂၈။ သံ၊ဋီ၊၁၊၁၇။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ။ ၃-ကောသလသံယုတ္တ၊ ပဌမဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် “ရန်သူတစ်ယောက်သည် ရန်သူတစ်ယောက်ကို (ဆင်းရဲဒုက္ခ ရောက်အောင် ပြုလုပ်နေသကဲ့သို့၊ “ကိုယ့်ကိုယ်ကို ချစ်ပါသည်”ဟု ပြောဆိုနေကြသော်လည်း ဒုစရိုက်လုပ်ငန်းတို့ကို ပြောဆို ပြုလုပ်, ကြံစည်နေကြသူများသည် မိမိကိုယ်ကို မချစ်ကြသူများဖြစ်ကြပုံ၊
ချစ်သူတစ်ယောက်သည် ချစ်သူတစ်ယောက်၏ အကျိုးစီးပွားဖြစ်အောင် ပြုလုပ်ပေးသကဲ့သို့ ထို့အတူ “ကိုယ့်ကိုယ်ကို မချစ်ပါ”ဟု ပြောဆိုနေကြသော်လည်း သုစရိုက်လုပ်ငန်းတို့ကို ပြုလုပ်, ပြောဆို, ကြံစည်နေကြသောသူများသည် မိမိကိုယ်ကို ချစ်ကြသူများ ဖြစ်ပုံ”ဟူသော မိမိကြံစည်စိတ်ကူးသောအချက်တို့ကို ကောသလ ဘုရင်က ဘုရားရှင်အား လျှောက်ထားပါသည်။
ဘုရားရှင်က “မဟာရာဇာ ကြံစည်သည့်အတိုင်း မှန်ပေသည်”ဟု မိန့်ကြားတော်မူပြီး “အတ္တနဉ္စေ ပိယံ ဇညာ ... ပတိဋ္ဌာ ဟောန္တိ ပါဏိနံ”ဟူသော ၄-ဂါထာတို့ကို ဟောတော်မူပါသည်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ဖွင့်ဆိုချက်များ ရှိပါသည်။
-အံ၊၂၊၂၂၉။ အံ၊မြန်၊၂၊၂၉၁။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ပဉ္စကနိပါတ၊ ၅-ပဉ္စမပဏ္ဏာသက၊ (၂၄) ၄-အာဝါသိကဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် သီတင်းသုံးဖော်တို့၏ ချစ်ခင်မြတ်နိုး, လေးစား, တသသ သတိရ နေသော အာဝါသိကရဟန်း၏ အရည်အချင်း ၅-မျိုးတို့ကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၂၊၃၉၅။ အံ၊မြန်၊၂၊၄၉၉-၅၀၀။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၄၅။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ သတ္တကနိပါတ၊ ၅-ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၁-ဓနဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် သီတင်းသုံးဖော်တို့၏ မချစ်ခင်, မမြတ်နိုး, အလေးဂရု မပြုအပ်, အမြဲသတိရနိုင်သော ရဟန်း၏အပြစ် ၇-မျိုး၊ သီတင်းသုံးဖော်တို့ ချစ်ခင် မြတ်နိုး အလေးဂရုပြုအပ်, အမြဲသတိရနေသောရဟန်း၏ အရည်အချင်း ၇-မျိုးတို့ကို ကဏှပက္ခ, သုက္ကပက္ခအားဖြင့် ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၂၊၃၉၆။ အံ၊မြန်၊၂၊၅၀၀-၁။ ။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ သတ္တကနိပါတ၊ ... ဒုတိယသုတ်။
အထက်သုတ်တော်အတိုင်း ရဟန်းနှစ်ပါး၏ အပြစ်နှင့်ဂုဏ် ၇-မျိုးတို့တွင် အမှတ် (၆-၇)တို့ကို ပြောင်းလဲ၍ ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၁၊၂၁၁။ သံ၊မြန်၊၁၊၂၁၀။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၂၈၂-၃။ သံ၊ဋီ၊၁၊၃၁၃-၄။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ။ ၁၀-ယက္ခသံယုတ္တ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
အနုရုဒ္ဓါထေရ် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော် ကောသမ္ဗကကုဋိ၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ကျောင်းတော်၏အတွင်း၌ သာယာဖွယ် အသံတော်ဖြင့် အပ္ပမာဒဝဂ်၊ သရဘညကထာကို ရွတ်ဆို ဟောတော်မူနေသော ဓမ္မအသံတော်ကို နာယူနေစဉ် ဆာလောင်သဖြင့် မိခင်အား အစာရှာသွားရန် ပြောကြားသော ရင်ခွင်၌ ပါလာသော “ပိယင်္ကရ”အား နှစ်သိမ့်၍ “မာသဒ္ဒ” အစရှိသော နှစ်ဂါထာကို ပိယင်္ကရမာတာ ဘီလူးမ ရွတ်ဆိုသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ မှတ်သားဖွယ် ဖွင့်ဆိုများ ပါရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-မ၊၂၊၃၀၉-၃၁၄။ မ၊မြန်၊၂၊၃၁၃-၉။ မ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၃၇-၈။ မ၊ဋီ၊၃၊၁၆၁။
-မဇ္ဈိမနိကာယ၊ မဇ္ဈိမပဏ္ဏာသ၊ ၄-ရာဇဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
မြတ်စွာဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် “ချစ်လှစွာသော သေလွန်သွားသော တစ်ဦးတည်းသော သားလေးကို အကြောင်းပြု၍ လုပ်ငန်းကိုလည်း မလုပ်နိုင်၊ ထမင်းလည်း မစားနိုင်ဘဲ သုသာန်သို့သွား၍ ငိုကြွေးနေသော သူကြွယ်သည် ထိုအကြောင်းကို ဘုရားရှင်အား လျှောက်ထားသည့်အခါ ဘုရားရှင်က “သူကြွယ် ... သောက, ပရိဒေဝ, ဒုက္ခ ဒေါမနဿ ဥပါယာသတို့သည် ချစ်ခြင်းကြောင့် ဖြစ်ကုန်၏။ ချစ်ခြင်းလျှင် အမွန်အစ ရှိကုန်၏”ဟု မိန့်ကြားတော်မူပါသည်။
သူကြွယ်က “သောက အစရှိသည်တို့သည် ချစ်ခြင်းကြောင့် မဖြစ်ပါကုန်။ နှစ်သက်ခြင်း, ဝမ်းမြောက်ခြင်းတို့သည်သာ ချစ်ခြင်းကြောင့် ဖြစ်ပါသည်။ ချစ်ခြင်းလျှင် အမွန်အစ ဖြစ်ပါကုန်၏”ဟု ဆန့်ကျင်ဘက်စကား ပြောကြားပြီး ထသွားပါသည်။ အနီးအနားရှိ ကြွေအံသမားတို့က ဝိုင်းဝန်း၍ ထောက်ခံကြပါသည်။
ထိုသတင်းသည် နန်းတော်သို့ရောက်သွားလေရာ ကောသလဘုရင်ကလည်း သူကြွယ်၏စကားကိုသာလက်ခံပြီး မလ္လိကာမိဖုရားကို မေးမြန်းရာ မလ္လိကာမိဖုရားက “ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်အတိုင်း မှန်ကန်ကြောင်း” သံတော်ဦးတင်သည့် အခါ မလ္လိကာမိဖုရားကို ငေါက်ငမ်းပြီး မောင်းထုတ်ပါသည်။
မလ္လိကာမိဖုရားသည် နာဠိဇင်္ဃပုဏ္ဏားကိုခေါ်၍ ဘုရားရှင်ထံ သွားရောက်၍ မေးမြန်း လျှောက်ထားစေခဲ့ပါသည်။ ဘုရားရှင်က “မိသားစု ကွယ်လွန်သည့်အခါ သောကစသည်ဖြစ်ပုံကို အကျယ်ဟောပြတော်မူပါသည်။ နာဠိဇင်္ဃပုဏ္ဏားထံက တစ်ဆင့် ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူလိုက်သော ဒေသနာတော်ကို နည်းယူ၍ ဝဇိရာသတို့သမီး, ဝါသဘခတ္တိယာမင်းသမီး, ဝိဋဋူဘစစ်သူကြီး, မိမိ, ကာသိတိုင်း, ကောသလတိုင်းသူ ပြည်သားတို့ ပျက်စီးမှုအကြောင်းပြု၍ သောကအစရှိသည်တို့သည် ချစ်ခြင်းကြောင့်ဖြစ်ပုံ၊ ချစ်ခြင်းလျှင်အမွန်အစရှိပုံကို ဘုရားရှင်ကိုယ်တော်တိုင် ဟောတော်မူကြောင်းကို အသီးအသီး (ပြန်လည် ပြောပြသည့်အခါ ကောသလ ဘုရင် သဘောပေါက်နားလည်ပြီး ခံတွင်းဆေး, မျက်နှာသစ်ပြီးလျှင် ဘုရားရှင် ရှိတော်မူရာသို့ နေရာမှထ, ပခုံးပေါ်တဘက်တင်ပြီးလျှင် “နမော တဿ” မဟာ ပဏာမဖြင့် သုံးကြိမ်တိုင်တိုင် ဥဒါန်းကျူးရင့်ပုံကို ပြဆိုသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ မှတ်သားဖွယ်ရာ ဖွင့်ဆိုများ ပါရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-ဥဒါန၊၁၃၃-၄။ ဥဒါန၊မြန်၊၁၁၉-၁၂၀။ ဥဒါန၊ဋ္ဌ၊၂၄၈-၂၅၀။
-ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ ဥဒါန၊ ၅-သောဏဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ၊ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် ကောသလဘုရင်၏ မေးခွန်းကို “မိမိထက်ပို၍ ချစ်အပ်သူ မရှိပါဟု မလ္လိကာဒေဝီ မဟေသီ၏ ဖြေကြားသောစကားနှင့် ဆက်စပ်၍ ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ ယင်းမေးခွန်းနှင့် ဆက်စပ်၍ မလ္လိကာဒေဝီ မဟေသီ၏ အဋ္ဌုပ္ပတ်နှင့် ကောသလဘုရင်၏ မေးခွန်းမေးပုံရည်ရွယ်ချက် အပြည့်အစုံကို ဖွင့်ဆို ထားပါသည်။
ယင်းသုတ်တော်ကို (သံ၊၁၊၇၄-၅။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁-၁၂၉)တို့၌ “မလ္လိကာသုတ္တ”ဟု သံဂါယနာတင်မထေရ်တို့ ကောသလသံယုတ်၌လည်း သံဂါယနာတင်ခဲ့ကြပါသည်။ ပါဠိတော်, အဋ္ဌကထာ အလုံးစုံတူပါသည်။ ဥဒါနအဋ္ဌကထာ၌ မလ္လိကာဒေဝီ၏ လိုလားချက် အဓိပ္ပါယ်ကို ဖွင့်ပြချက် ပိုနေပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-ဥဒါန၊၁၀၉-၁၁၀။ ဥဒါန၊မြန်၊၉၉-၁၀၀။ ဥဒါန။ဋ္ဌ၊၁၇၃-၆။
-ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ ဥဒါန၊ ၃-နန္ဒဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
ဘုရားရှင် မဂဓနိုင်ငံ၊ ရာဇဂြိုဟ်မြို့ ဝေဠုဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် အရှင်ပိလိန္ဒဝစ္ဆမထေရ်၏ ရဟန်းတို့အား “ဝသလ”ဟု ခေါ်ဝေါ်ပြောဆိုမှုကို အကြောင်းပြု၍ ရဟန်းတို့က လျှောက်ထားသဖြင့် “ဒေါသစိတ်ဖြင့် ခေါ်ဝေါ်ပြောဆိုခြင်းမဟုတ်ပဲ ဘဝငါးရာတိုင်တိုင် တစ်ဆက်တည်း ဗြာဟ္မဏမျိုး၌ဖြစ်ခဲ့သော ဝါသနာကြောင့် ပြောဆိုကြောင်းကို ရဟန်းတို့အား ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ ဘုရားရှင်သည် ဝါသနာနှင့်တကွ ကိလေသာတို့ကို ပယ်တော်မူပုံ၊ သာဝကနှင့် ပစ္စေကဗုဒ္ဓါတို့ ကိလေသာကိုပယ်သော်လည်း ဝါသနာနှင့် မပယ်ပုံနှင့်တကွ မှတ်သားဖွယ်များစွာတို့ကို ဖွင့်ပြထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၁၊၅၇၇။ အံ၊မြန်၊၁၊၅၉၄၁။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ (၂၅) ၇-ကမ္မပထဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ၊ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ပိသုဏဝါစာကို ကိုယ်တိုင်ပြောဆိုခြင်း၊ သူတစ်ပါးတို့ကို ပြောဆိုခိုင်းခြင်း၊ ပြောဆိုခြင်း၌ နှစ်သက်သဘောကျခြင်း၊ ပြောဆိုခြင်း၏ ဂုဏ်ကျေးဇူးကို ချီးမွမ်းခြင်း ဤတရားလေးမျိုးနှင့် ပြည့်စုံသူသည် ကွယ်လွန်ပြီးနောက် ငရဲသို့ရောက်ရ၏။ ထိုတရားလေးမျိုးမှ ရှောင်ကြဉ်သူသည် ကွယ်လွန်ပြီးနောက် နတ်ပြည်သို့ရောက်ရ၏ဟု ကဏှပက္ခ, သုက္ကပက္ခ ဒေသနာတော်နည်းဖြင့် ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၁၊၃၇-၈။ သံ၊မြန်၊၁၊၄၀။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၉၀။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-ဒေဝတာသံယုတ္တ၊ ၇-အဒ္ဓဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ၊ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် အညတရနတ်သား၏ မေးမြန်းလျှောက်ထားချက်အရ “သေခြင်းတရားသည် လောကကို ပိတ်ဆို့အပ်၏။ လောကသည် ဆင်းရဲ၌တည်၏။ တဏှာသည် လောကကို ဆွဲချိတ်အပ်၏။ ဇရာသည် လောကကို ခြံရံအပ်၏ဟု ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ ဖွင့်ဆိုချက် အနည်းငယ်ရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၁၉၈။ သံ၊မြန်၊၂၊၁၈၈။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၇-သာရိပုတ္တသံယုက္က၊ တတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ၊ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် အရှင်အာနန္ဒာမထေရ်၏ မေးလျှောက်ထားချက်အရ ဣန္ဒြေတို့သည် အထူးအားဖြင့် ကြည်လင်ခြင်း၊ မျက်နှာအဆင်း သန့်ရှင်းစင်ကြယ်ခြင်း၊ ဖြိုးပြိုးပြက်ပြက် အရောင်တလက်လက် ထွက်နေခြင်းသည် တတိယဈာန်ချမ်းသာဖြင့် နေကြောင်း အရှင်သာရိပုတ္တရာ ဖြေကြားသည့်သုတ်။
-အံ၊၂၊၁၈၂-၃။ အံ၊မြန်၊၂၊၂၃၂-၃။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၆၂။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ပဉ္စကနိပါတ၊ ၄-စတုတ္ထပဏ္ဏာသက၊ (၁၀) ၃-ဥပါသကာဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ဥပါသကာငါးရာခြံရံ၍ ဘုရားရှင်အား ရှိခိုးပြီး သင့်လျော်သောနေရာ၌ ထိုင်နေသော ကျောင်ဒါယကာ အနာထပိဏ်သူဌေးအား “ရဟန်းသံဃာတော်ကို ပစ္စည်းလေးပါးဖြင့် ပြုစုလုပ်ကျွေးနေရုံမျှဖြင့် နှစ်သက်ကျေနပ်မှုကို မပြုလေလင့်၊ ရံဖန်ရံခါ ပဝိဝေကပီတိကို ပြည့်စုံနိုင်အောင်ကျင့်သုံး၍ နေရမည်” ဟု မိန့်ကြားတော် မူခြင်းကို အရှင်သာရိပုတ္တရာထေရ်က ထိုပဝိဝေကပီတိနှင့် နေရခြင်း၏ အကျိုးကျေးဇူး ငါးမျိုးနှင့် ပြည့်စုံနေပုံကို လျှောက်ထားပါသည်။
ဘုရားရှင်က အရှင်သာရိပုတ္တရာအား ချီးမွမ်းတော်မူပြီး ထိုပဝိဝေကပီတိနှင့် နေထိုင်ခြင်းကြောင့် ရရှိခံစားရမည့် အကျိုးငါးပါးကို ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ ဖွင့်ဆိုချက်များ ပါရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၁၊၇၆-၈။ အံ၊မြန်၊၁၉၀-၃။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၅၁-၃။ အံ၊ဋီ၊၂၊၄၅-၆။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဒုကနိပါတ၊ ၂-ဒုတိယပဏ္ဏာသက (၆) ၁-ပဌမဝဂ္ဂ၊ -ဤဝဂ်၌ သုတ်တော် ၁၂-သုတ်တို့ကို ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူပါသည်။ ပုဂ္ဂလဝဂ်၌ ဘုရားရှင်သည်-
၁။ ဗဟုဇနဟိတသုတ် = အရဟံဂုဏ်ရှင်, သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဂုဏ်ရှင် ဘုရားရှင်နှင့် စကြာမင်းတို့သည် လူအများ၏ ချမ်းသာစီး ပွား ဖြစ်စေရန်၊ နတ်လူတို့၏ အကျိုးစီးပွား, ချမ်းသာသုခများ ဖြစ်ပေါ်စေရန် ပွင့်ထွန်းလာတော်မူ၏ဟု ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
၂။ အစ္ဆရိယမနုဿသုတ် = အရဟံဂုဏ်ရှင် သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဂုဏ်ရှင် ဘုရားရှင်နှင့် စကြာမင်းတို့သည် “အစ္ဆရိယမနုဿ”တို့ပင်တည်းဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
၃။ အနုတပ္ပသုတ် = အရဟံဂုဏ်ရှင်, သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဂုဏ်ရှင် ဘုရားရှင်၏ ပရိနိဗ္ဗာန်စံဝင်တော်မူခြင်း၊ စကြာမင်းတို့၏ နတ်ရွာစံ ကံတော်ကုန်ခြင်းကြောင့် လူအများ စိုးရိမ်ပူပန်မှု အဖန်ဖန်ဖြစ်ကြပုံကို ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
၄။ ထူပါရဟသုတ် = အရဟံဂုဏ်ရှင်, သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဂုဏ်ရှင် ဘုရားရှင်နှင့် စကြာမင်းတို့သည် “စေတီထိုက်သူတို့ပေတည်း”ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
၅။ ဗုဒ္ဓသုတ်= အရဟံဂုဏ်ရှင်, သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဂုဏ်ရှင် ဘုရားရှင်နှင့် ပစ္စေကဗုဒ္ဓါ “ဗုဒ္ဓနှစ်ဆူ” ရှိပုံကို ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
၆-၇-၈။ အာစာနီယသုတ် = အာသဝေါကင်းကွာ ရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်နှင့် ဆင်အာဇာနည်, မြင်းအာဇာနည်, ကေသရာဇာ ခြင်္သေ့မင်းတို့သည် မိုးကြိုးပစ်သော်လည်း ကြောက်ရွံ့ ထိတ်လန့်ခြင်း မရှိသူတို့ပေတည်း ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
၉။ ကိံ ပုရိသသုတ် = လိမ်ညာ၍ မပြောဆိုမိစေရန်၊ အခြားပုဂ္ဂိုလ်တို့အား မမှန်မကန် မစွပ်စွဲမိစေရန်ဟူသော အကျိုးနှစ်မျိုးကို သိမြင်ကြခြင်းကြောင့် ကိန္နရာတို့ လူ့ဘာသာစကားကို မပြောဆိုကြကုန်ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
၁၀။ အတိတ္တသုတ် = မေထုန်မှီဝဲခြင်၊ သားသမီး မွေးဖွားခြင်းဟူသော သဘာဝနှစ်မျိုးတို့ကို မတင့်တိမ် မရောင့်ရဲနိုင်ပဲ မာတုဂါမများ ကွယ်လွန်ရလေ၏ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
၁၁။ သန္တောသန္တသန္နိဝါသသုတ် = သူတော်ကောင်းနေခြင်းနှင့် သူယုတ်မာတို့၏ နေခြင်းတို့ကို အသီးအသီးခွဲခြား၍ ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
၁၂။ ဝစီသံသာရသုတ် = အဓိကရုဏ်းဖြစ်ရာ၌ စကားပြောဆိုမှု နှစ်မျိုးဖြစ်ပုံကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ မှတ်သားဖွယ် ဖွင့်ဆိုချက်များ ပါရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၁၊၉၄။ သံ၊မြန်၊၁၉၆-၉။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၁၄၉-၁၅၀။ သံ၊ဋီ၊၁၊၁၉၄-၅။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၃-ကောသလသံယုတ္တ၊ တတိယဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ္တ။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့၊ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ်
၁။ တမော တမပရာယနပုဂ္ဂိုလ်၊
၂။တမော ဇောတိပရာယနပုဂ္ဂိုလ်၊
၃။ဇောတိ တမပရာယနပုဂ္ဂိုလ်၊
၄။ ဇောတိ ဇောတိပရာယနပုဂ္ဂိုလ်၊ ဟူသော ပုဂ္ဂိုလ်လေးမျိုးကို ဥပမာများဖြင့် ကောသလဘုရင်အား ဘုရားရှင် အကျယ် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ မှတ်သားဖွယ် ဖွင့်ဆိုချက်များ များစွာပါရှိပါသည်။
-သံ၊၁၊၃၉၂-၃။ သံ၊မြန်၊၁၊၄၀၀-၁။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၄၇။ သံ၊ဋီ၊၂၊၁၅၃။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၄-အနမတဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၂-ဒုတိယဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
ဘုရားရှင် မဂဓနိုင်ငံ ရာဇဂြိုဟ်မြို့ ဂိဇ္ဈကုဋ်တောင်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် “ရဟန်းတို့ သံသရာဝဋ်ဆင်းရဲ၏ အစကို မသိနိုင်ကြ၊ အဝိဇ္ဇာဖြင့် ပညာမျက်စိကို ပိတ်ဖုံး၍ ကဏှာဖြင့် ဖွဲ့တုတ်ချည်နှောင်လျက် သံသရာတစ်လွှား၌ ထက်အောက် စုံဆန် အဖန်ဖန် ပြေးလွှားနေရသော သတ္တဝါတို့၏ သံသရာ၏ စတင်ဖြစ်ရာ ရှေ့ပိုင်းကိုလည်း မသိနိုင်ကြ။
ရဟန်းတို့ တစ်ကမ္ဘာပတ်လုံး ထက်အောက် စုံဆန် အဖန်ဖန်အထပ်ထပ် ဖြစ်နေသော သတ္တဝါတို့၏ အရိုးဆက်, အရိုးပုံ, အရိုးစုများကို စုဆောင်းထားလျှင် စုပုံထားသည့်အတိုင်း မပျက်မစီးလျှင် ထိုအရိုးဆက်, အရိုးပုံ အရိုးစုသည် ဤဝေပုလ္လတောင်ပမာဏ ရှိနိုင်ကုန်ရာ၏။ အဘယ့်ကြောင့်နည်းဟူမူကား? သံသရာ၏အစ, ရှေးအဖို့အစုကို မသိနိုင်ကြခြင်းကြောင့်တည်း။
ရှည်မြင့်စွာသော ကာလပတ်လုံး ထက်မြက်သောဆင်းရဲအမျိုးမျိုးကို အဖန် ဖန် အထပ်ထပ် ခံစားခဲ့ရလေပြီ။ သင်္ချိုင်းမြေကို တိုးပွားလှစေခဲ့ရပြီ။ ထို့ကြောင့် သင်္ခါရတရားအားလုံးတို့၌ ဝိပဿနာဉာဏ်, မဂ်ဉာဏ်, ဖိုလ်ဉာဏ်တို့ဖြင့် သံသရာ ဆင်းရဲဒုက္ခအပေါင်းက လွတ်မြောက်အောင် အားထုတ်သင့်ပေပြီ” အစရှိသည်ဖြင့် ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ဖွင့်ဆိုချက်များ များစွာ ပါရှိပါသည်။
-အံ၊၂၊၄၀၃။ အံ၊မြန်၊၂၊၅၁၀။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၄၆-၈။ အံ၊ဋီ၊၃၊၁၄၉-၁၅၃။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ သတ္တကနိပါတ၊ ၂-အနုသယဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် အာဟုနေယျ, ပါဟုနေယျ, ဒက္ခိဏေယျ, အဉ္ဇလိကရဏီယ, အနုတ္တရံ ပုညက္ခေတ္တံ လောကဿ ဂုဏ်တော်တို့နှင့် ပြည့်စုံတော်မူသော ဥဘတော ဘာဂဝိမုတ္တ, ပညာဝိမုတ္တ, ကာယသက္ခီ, ဒိဋ္ဌိပ္ပတ္တ, သဒ္ဓါဝိမုတ္တ, ဓမ္မာနုသာရီ, သဒ္ဓါနုသာရီ-ဟူသော ပုဂ္ဂိုလ် (၅)ယောက်တို့ကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ဖွင့်ဆိုချက်များ ရှိပါသည်။
-အံ၊၃၊၁၁၅။ အံ၊မြန်၊၃၊၁၁၆။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၄၀။ အံ၊ဋီ၊၃၊၂၄၅။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ အဋ္ဌကနိပါတ၊ ၂-ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ (၆) ၁-ဂေါတမီဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ္တ။
ဘုရားရှင် ကောလိယဇနပုဒ် ကောလိယနိဂုံး ကက္ကရပတ္တရွာ၌ သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် အာဟုနေယျ, ပါဟုနေယျ, ဒက္ခိဏေယျ, အဉ္ဇလိကရဏီယ, အနုတ္တရံ ပုညက္ခေတ္တံ လောကဿဖြစ်သော အရိယာပုဂ္ဂိုလ် (၈)ယောက်တို့ကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၃၊၁၁၆။ အံ၊မြန်၊၃၊၁၁၆-၇။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ... ဒသမသုတ္တ။ ဘုရားရှင် ကက္ကရပတ္တရွာ၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် အထက်သုတ်တော် အတိုင်း အရိယာပုဂ္ဂိုလ် (၈)ယောက်တို့ကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၃၊၁၇၉။ အံ၊မြန်၊၃၊၁၈၁။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ နဝကနိပါတ၊ ၁-ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၁-သမ္ဗောဓိဝဂ္ဂနဝမသုတ္တ။
ဘုရားရှင် မဂဓနိုင်ငံ ရာဇဂြိုဟ်မြို့ ဂိဇ္ဈကုဋ်တောင်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် အထက်သုတ်တော်အတိုင်း အရိယာပုဂ္ဂိုလ် (၈)ယောက်၌ သောတာပတ္တိဖလ သစ္ဆိကိရိယာယ ပုထုဇဉ်ပုဂ္ဂိုလ်ထည့်၍ အရိယာပုဂ္ဂိုလ် (၉)ယောက်တို့ကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၂၊၂၃၆-၇။ အံ၊မြန်၊၂၊၃၀၂-၃။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၈၄။ အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ပဉ္စကနိပါတ၊ (၂၅) ၅-ဒုစ္စရိတဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် ပုဂ္ဂိုလ်ကိုကြည်ညိုခြင်းကြောင့် ဖြစ်ပေါ်လာသည့် အပြစ်ငါးမျိုးတို့ကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၃၊၇၂-၄။ အံ၊မြန်၊၃၊၇၄-၆။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၃၁။ အံ၊ဋီ၊၃၊၂၃၇-၉။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ အဋ္ဌကနိပါတ ၁-ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၄-ဒါနဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် ပုညကိရိယဝတ္ထုသုံးမျိုးနှင့် ယင်းတို့ကိုပြုလုပ်ခြင်းကြောင့် ရရှိသော ကာမာဝစရ ကုသိုလ်အလိုက် ခံစားပြည့်စုံနိုင်သော အကျိုးဂုဏ်ကျေးဇူးတို့ကို အကျယ်တဝင့် ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ မှတ်သားဖွယ် ဖွင့်ဆိုချက်များ ပါရှိပါသည်။
-ဣတိဝုတ်၊၂၃၀-၁။ ဣတိဝုတ်၊မြန်။ ၂၁၄-၅။ ဣတိဝုတ်၊ဋ္ဌ၊၁၉၃-၆။
ဘုရားရှင် ဝံသနိုင်ငံ ကောသမ္ဗီမြို့ ဃောသိတာရုံကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် “ပုညကိရိယဝတ္ထုသုံးမျိုးတို့ကို ဟောတော်မူကြောင်း” ခုဇ္ဇုတ္တရာက ဥတေနမင်းနန်းတော်၌ သာမာဝတီမဟေသီမိဖုရားအမှူးရှိသော မိဖုရားတို့အား ဟောကြားသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ ပုညကိရိယဝတ္ထုဆယ်ပါးကို အကျယ်ဖွင့်ထားသည့် ဖွင့် ဆိုချက်များ များစွာပါရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၃၊၃၄၁-၂။ သံ၊မြန်၊၃၊၃၄၄-၅။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၁၉။ သံ၊ဋီ၊၂၊၅၃၅။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၁-သောတာပတ္တိသံယုတ္တ၊ ၄-ပညာဘိသန္ဒဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် ဗုဒ္ဓဂုဏ, ဓမ္မဂုဏ, သံဃဂုဏ, အဝေစ္စပ္ပသာဒ, အခဏ္ဍ, အစ္ဆိဒ္ဒ, အသဗလ, အကမ္မာသ, ဘုဇိဿ, ဝိညုပ္ပသတ္ထ, အပရာမဋ္ဌ, သမာဓိသံဝတ္တနိက, အရိယကန္တသီလနှင့် ပြည့်စုံခြင်းဟူသော ပုညာဘိသန္ဒ, ကုသလာဘိသန္ဒ, သုခဿာဟာရ တရားလေးပါးတို့ကို ရဟန်းတော်တို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော် မူသည့်သုတ်။
(၂)
-သံ၊၃၊၃၄၂။ သံ၊မြန်၊၃၊၃၄၅။
-သံယုတ္တနိကာယ ... ဒုတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် ဗုဒ္ဓဂုဏ, ဓမ္မဂုဏ, သံဃဂုဏ အဝေစ္စပ္ပသာဒ, ဥဒယတ္ထဂါမိနီ, အရိယာယနိဗ္ဗေဓိကာ, သမ္မာ ဒုက္ခက္ခယဂါမိနီ ပညာသမန္နာဂတ-ဟူသော ပုညာဘိသန္ဒ, ကုသလာဘိသန္ဒ, သုခဿာဟာရ တရားလေးပါးတို့ကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
(၃)
-သံ၊၃၊၃၄၂။ သံ၊မြန်၊၃၊၃၄၆။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ... တတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် ဗုဒ္ဓဂုဏ, ဓမ္မဂုဏ, သံဃဂုဏ အဝေစ္စပ္ပသာဒ, ဥဒယတ္ထဂါမိနီ အရိယာ နိဗ္ဗေဓိကာ သမ္မာ ဒုက္ခက္ခယ ဂါမိနီ ပညာသမန္နာဂတ-ဟူသော ပုညာဘိသန္ဒ, ကုသလာဘိသန္ဒ, သုခဿာဟာရ တရားလေးပါးတို့ကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
(၄)
-အံ၊၁၊၃၆၅-၆။ အံ၊မြန်၊၁၊၃၇၉-၃၈၀၊ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၃၀၉။ အံ၊ဋီ၊၁၊၃၀၈။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ ၂-ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ (၆) ၁-ပုညာဘိသန္ဒဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် အလှူရှင် လှူဒါန်းသော သင်္ကန်း, ဆွမ်း, ကျောင်းအိပ်ရာနေရာ, ဆေးပစ္စည်းအသုံးအဆောင်တို့ကို အသုံးပြုလျက် အပ္ပမာဏစေတောသမာဓိကို ရနေသောရဟန်း၏ အလှူရှင်သည် အပ္ပမာဏပုညာဘိသန္ဒ, ကုသလာဘိသန္ဒ, သုခဿာဟာရ သောဝဂ္ဂိက သုခဝိပါက သဂ္ဂသံဝတ္တနိက ဣဋ္ဌ, ကန္တ, မနာပ, ဟိတ သုခအလို့ငှါဖြစ်၏။
မဟာသမုဒ္ဒရာရှိ ရေကို ရေတွက်ချင်တွယ်၍ မရနိုင်သကဲ့သို့ ပုညာဘိသန္ဒ, ကုသလာဘိသန္ဒလေးပါးတို့နှင့် ပြည့်စုံသော အရိယာသာဝက၏ ကောင်းမှုအကျိုးကို ခံစားနိုင်သည့်ပမာဏသည် အသင်္ချေယျ အပ္ပမေယျ မဟာပုညက္ခန္ဓဖြစ်ပုံကို ရဟန်းတို့အား ပစ္စည်းလေးပါး တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီဝေဖန်၍ ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
(၅)
-အံ၊၁၊၃၆၆-၇။ အံ၊မြန်၊၁၊၃၈၀-၂။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၁၀။ အံ၊ဋီ၊၂၊၃၀၆။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ... ဒုတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် ဗုဒ္ဓဂုဏ, ဓမ္မဂုဏ, သံဃဂုဏ အဝေစ္စပ္ပသာဒ, အခဏ္ဍ, အစ္ဆိဒ္ဒ, အသဗလ, အကမ္မာသ, ဘုဇိဿ, ဝိညုပ္ပသတ္ထ, အပရာမဋ္ဌ, သမာဓိသံဝတ္တနိက, အရိယကန္တသီလနှင့် ပြည့်စုံခြင်း ဟူသော လေးပါးသော ပုညာဘိသန္ဒ, ကုသလာဘိသန္ဒ, သုခဿာဟာရ, သောဝဂ္ဂိက, သုခဝိပါက, သဂ္ဂသံဝတ္တနိက, ဣဋ္ဌ, ကန္တ, မနာပ, ဟိတ, သုခအလို့ငှါ ဖြစ်၏ဟု တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီဝေဖန်၍ ရဟန်းတော်တို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ မှတ်သားဖွယ်ရာ ဖွင့်ဆိုချက်များ ပါရှိပါသည်။ (၆)
-အံ၊၂၊၄၅-၆။ အံ၊မြန်၊၂၊၅၅-၇။ အံ၊ဋီ၊၃၊၂၀။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ပဉ္စကနိပါတ ၁-ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၅-မုဏ္ဍရာဇဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် (အံ၊၁၊၃၆၅) ပဌမသုတ် ကဲ့သို့ ပစ္စည်းလေးပါး၌ မဉ္ဇပီဌ-ထည့်၍ ပုညာဘိသန္ဒ ၅-ပါးကို လှူဒါန်း ပေးသော အလှူရှင်၏ အကျိုးခံစားရပုံကို ပုညာဘိသန္ဒ ၁-ပါးစီ ၁-ပါးစီဝေဖန်၍ ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
ဋီကာ၌ ဖွင့်ဆိုချက် အနည်းငယ် ပါရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၂၈၅-၇။ သံ၊မြန်၊၂၊၂၇၇-၂၈၀။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၉-၂၅။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-သဠာယတနသံယုတ္တ၊ ၉-ဆန္နဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် အရှင်ပုဏ္ဏထေရ်၏ လျှောက်ထားချက်အရ “စက္ခုအစရှိသော ဝိညာဏ် ၆-ပါးတို့ဖြင့်သိအပ်ကုန်သော က္ကဋ္ဌ, ကန္တ, မနာပ, ပိယရူပ, ကာမူပသံဟိတ, ရဇနီယဖြစ်သော အာရုံ ၆-ပါးတို့၌ အလွန်အကဲ နှစ်သက်စွဲလမ်းကာ လွှမ်းမိုး၍တည်သောသူအား နှစ်သက်မှု “တဏှာ” ဖြစ်ပုံ၊ နှစ်သက်မှုတဏှာဖြစ်ခြင်းကြောင့် ဆင်းရဲဒုက္ခဖြစ်ပုံ၊ ယင်းအာရုံ ၆-ပါးတို့၌ နှစ်သက်မှုတဏှာချုပ်ခြင်းကြောင့် ဆင်းရဲဒုက္ခချုပ်ငြိမ်းပုံတို့ကို တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ ဝေဖန်ပိုင်ခြား၍ ဘုရားရှင် (အလုပ်ပေးတရားကို) ဟောတော်မူပါသည်။
ဘုရားရှင်က သုနာပရန္တတိုင်းသားတို့နှင့် ဆက်ဆံရေး ကြမ်းကြုတ်ခက်ထန်ပုံ (၇)မျိုးကို မေးမြန်းတော်မူရာ၌ အရှင်ပုဏ္ဏထေရ်၏ သဘောထား (၇)မျိုး သီဟ နာလျှောက်ထားချက်ကို ဘုရားရှင်ကိုယ်တော်တိုင် သာဓုခေါ်တော်မူပြီး အရှင်ပုဏ္ဏထေရ်အား သုနာပရန္တတိုင်း၌ သီတင်းနေထိုင်ရန် ခွင့်ပြုတော်မူလိုက်ပါသည်။
အရှင်ပုဏ္ဏထေရ် သုနာပရန္တတိုင်း၌ သီတင်းသုံးတော်မူလျက် ထိုနှစ်ဝါတွင်း၌ အမျိုးသားငါးရာ, အမျိုးသမီးငါးရာတို့ ဥပါသကာငါးရာ, ဥပါသိကာငါးရာအဖြစ် ခံယူကြပါသည်။ ထိုဝါတွင်းမှာပင် ဝိဇ္ဇာဉာဏ်သုံးပါးကို မျက်မှောက်ပြုတော်မူ၍ ပရိနိဗ္ဗာန်ပြုတော်မူပါသည်။
ရဟန်းတို့ မေးမြန်းလျှောက်ထားချက်အရ အရှင်ပုဏ္ဏထေရ် ရဟန္တာဖြစ်၍ ပရိနိဗ္ဗာန်ပြုကြောင်းကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ အရှင်ပုဏ္ဏထေရ်၏ အဋ္ဌုပ္ပတ္တိနှင့် သုနာပရန္တတိုင်းအကြောင်းတို့ကို ဖွင့်ဆိုထားသည့် အကျယ်ဖွင့်ဆိုချက်များ ပါရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၈၂-၅။ သံ၊မြန်၊၂၊၇၈-၈၁။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၈၂-၃။ သံ၊ဋီ၊၂၊၂၄၂။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-ခန္ဓသံယုတ္တ၊ (၈၃-ခဇ္ဇနိယဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ၊ သာဝတ္ထိမြို့ ပုဗ္ဗာရုံကျောင်းတော် မိဂါရမာတု ပြသာဒ်၌ သီတင်းကျွတ်လပြည့် မဟာပဝါရဏာ ဥပုသ်နေ့ ညဉ့်၌ ရဟန်းသံဃာတော် များခြံရံလျှက် သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် အညတရ ရဟန်းက “မြတ်စွာဘုရားရှင် ဖြေကြားတော်မူမည်ဆိုလျှင် ပြဿနာမေးလျှောက်လိုပါကြောင်း လျှောက်ထားမှုကို ဘုရားရှင် ခွင့်ပြုတော်မူပါသဖြင့် မေးလျှောက်သောပြဿနာတို့ကို
= ရူပုပါဒါနက္ခန္ဓာ, ဝေဒနုပါဒါနက္ခန္ဓာ, သညုပါဒါနက္ခန္ဓာ, သင်္ခါရုပါဒါနက္ခန္ဓာ, ဝိညာဏပါဒါနက္ခန္ဓာတို့သည် ဥပါဒါနက္ခန္ဓာတို့ပေတည်း။
= ဤဥပါဒါနက္ခန္ဓာငါးမျိုးတို့သည် လိုချင်မှု “ဆန္ဒ”လျှင် အကြောင်းရင်းရှိကုန်၏။
= စွဲလမ်းမှု “ဥပါဒါန်”သည် ဥပါဒါနက္ခန္ဓာငါးမျိုးလည်းမဟုတ်၊
= စွဲလမ်းမှု “ဥပါဒါန်”သည် ဥပါဒါနက္ခန္ဓာငါးမျိုးမှ တစ်ခြားလည်းမဟုတ်၊ စင်စစ်သော်ကား ထိုဥပါဒါနက္ခန္ဓာငါးမျိုးတို့၌ လိုချင်စွဲမက်မှုသည် ဥပါဒါန် မည်၏။
= ရဟန်း ... ဤလောက၌ အချို့သောသူအား အနာဂတ်ကာလ၌ ဤသို့ ရုပ်, ဝေဒနာ, သညာ, သင်္ခါရဝိညာဏ်-ရှိသူဖြစ်လို၏ဟု ဤသို့ဖြစ်၏။ ရဟန်း ... ဤသို့လျှင် ဥပါဒါနက္ခန္ဓာငါးမျိုးတို့၌ လိုချင်စွဲမက်မှု “ဆန္ဒရာဂ၏ ထူးခြားခြင်းသည် ဖြစ်နိုင်၏။
ရဟန်း ... အတိတ်, အနာဂတ်, ပစ္စုပ္ပန်၊ အတွင်း/အပြင်၊ အကြမ်း/အနု၊ အယုတ်/အမြတ်၊ အနီးအဝေးလည်းဖြစ်သော ရုပ်အားလုံးကို ရူပက္ခန္ဓာ၊ ဝေဒနာအားလုံးကို ဝေဒနက္ခန္ဓာ၊ သညာအားလုံးကို သညာက္ခန္ဓာ၊ သင်္ခါရ အားလုံးကို သင်္ခါရက္ခန္ဓာ၊ ဝိညာဏ်အားလုံးကို ဝိညာဏက္ခန္ဓာ-ဟု ဆိုအပ်၏။ ခန္ဓာတို့၏ ခန္ဓာဟူသောအမည်သည် ဤမျှလောက်ရှိ၏။
=မဟာဘုတ်လေးပါးတို့သည် ရူပက္ခန္ဓာကို ပညတ်ရန် အကြောင်းအထောက် အပံ့ဖြစ်ကုန်၏။
=ဖဿသည် ဝေဒနာက္ခန္ဓာ, သညာက္ခန္ဓာ, သင်္ခါရက္ခန္ဓာပညတ်ရန် အကြောင်း အထောက်အပံ့ဖြစ်ကုန်၏။
=နာမ်ရုပ်သည် ဝိညာဏက္ခန္ဓာကိုပညတ်ရန် အကြောင်းအထောက်အပံ့ ဖြစ်၏။
=ဤလောက၌ အကြားအမြင်မရှိသော အရိယာတို့ကို မမြင်ဖူးသော၊ အရိယာ တရား၌ မလိမ္မာသော၊ အရိယာတရား၌ ထင်ရှားစွာ သိမြင်နိုင်သော ဉာဏ် ပညာမရှိသော၊ သူတော်ကောင်းတို့ကို မဖူးမြင်ဖူးသော၊ သူတော်ကောင်း တရား၌ မလိမ္မသော၊ သူတော်ကောင်းတရား၌ အထူးအားဖြင့် သိတတ်သော ဉာဏ်ပညာမရှိသော ပုထုဇဉ်သည် ရုပ်ကို၊ ဝေဒနာကို၊ သညာကို၊ သင်္ခါရကို၊ ဝိညာဏ်ကို အတ္တဟုရှု၏။ ရုပ်ကို၊ ဝေဒနာကို၊ သညာကို၊ သင်္ခါရကို၊ ဝိညာဏ်ကို ရုပ်ရှိ၏၊ ဝေဒနာရှိ၏။ သညာရှိ၏။ သင်္ခါရရှိ၏။ ဝိညာဏ်ရှိ၏ဟုရှု၏။
= အတ္တ၌ ရုပ်၊ ဝေဒနာကို၊ သညာကို၊ သင်္ခါရကို၊ ဝိညာဏ်ကိုရှု၏။
= ရုပ်၌၊ ဝေဒနာ၊ သညာ၌၊ သင်္ခါရ၌၊ ဝိညာဏ်၌ အတ္တကိုရှု၏။ ဤသို့လျှင် “သက္ကာယဒိဋ္ဌိ” သည်ဖြစ်၏။
=ဤလောက၌ အကြားအမြင်ရှိသော၊ အရိယာတို့ကို ဖူးမြင်ဖူးသော၊ အရိယာ တရား၌လိမ္မာသော၊ အရိယာတရား၌ အထူးအားဖြင့် သိတတ်သောဉာဏ် ပညာရှိသော၊ သူတော်ကောင်းတို့ကို ဖူးမြင်ဖူးသော၊ သူတော်ကောင်းတရား၌ လိမ္မာသော၊ သူတော်ကောင်းတရား၌ အထူးအားဖြင့် သိတတ်သောဉာဏ် ပညာရှိသော အရိယာတပည့်သည်-
-ရုပ်ကို၊ ဝေဒနာကို၊ သညာကို၊ သင်္ခါရကို၊ ဝိညာဏ်ကို အတ္တဟုမရှု။
-အတ္တကို ရုပ်ရှိ၏၊ ဝေဒနာရှိ၏၊ သညာရှိ၏၊ သင်္ခါရရှိ၏၊ ဝိညာဏ်ရှိ၏ဟု မရှု။
-အတ္တ၌ ရုပ်ကို၊ ဝေဒနာကို၊ သညာကို၊ သင်္ခါရကို၊ ဝိညာဏ်ကိုမရှု။
-ရုပ်၌၊ ဝေဒနာ၌၊ သညာ၌၊ သင်္ခါရ၌၊ ဝိညာဏ်၌ အတ္တကိုမရှု။ ဤသို့လျှင် “သက္ကာယဒိဋ္ဌိ မဖြစ်ပေ။
= ရုပ်ကို၊ ဝေဒနာကို၊ သညာကို၊ သင်္ခါရကို၊ ဝိညာဏ်ကို စွဲ၍ဖြစ်သော ကိုယ်ချမ်းသာခြင်း, စိတ်ချမ်းသာခြင်းသည် ရုပ်၏၊ ဝေဒနာ၏၊ သညာ၏။ သင်္ခါရ၏၊ ဝိညာဏ်၏ သာယာဖွယ်ပေတည်း။
= ရုပ်၏၊ ဝေဒနာ၏၊ သညာ၏။ သင်္ခါရ၏၊ ဝိညာဏ်၏ မမြဲသောသဘော, ဆင်းရဲသောသဘော, ဖောက်ပြန်သောသဘောသည် ရုပ်၏၊ ဝေဒနာ၏။ သညာ၏။ သင်္ခါရ၏၊ ဝိညာဏ်၏ အပြစ်ပေတည်း။
= ရုပ်၌၊ ဝေဒနာ၌၊ သညာ၌၊ သင်္ခါရ၌၊ ဝိညာဏ်၌ လိုချင်စွဲမက်မှု “ဆန္ဒရာဂ”ကို ပယ်ဖျောက်ခြင်း, ပယ်ခြင်းသည် ရုပ်မှ၊ ဝေဒနာမှ၊ သညာ၊ သင်္ခါရမှ၊ ဝိညာဏ်မှ လွတ်မြောက်မှုပေတည်း။
= အတိတ်, အနာဂတ်, ပစ္စုပ္ပန်၊ အတွင်း/အပြင်၊ အကြမ်းအနု၊ အယုတ်/အမြတ်၊ အဝေး/အနီးလည်းဖြစ်သော- ရုပ်အားလုံးကို၊ ဝေဒနာအားလုံးကို၊ သညာအားလုံးကို၊ သင်္ခါရအားလုံးကို၊ ဝိညာဏ်အားလုံးကို ဤရုပ်သည်၊ ဤဝေဒနာသည်၊ ဤသညာသည်၊ ဤ သင်္ခါရသည်၊ ဤဝိညာဏ်သည် ငါ မဟုတ်, ငါ၏ကိုယ် “အတ္တ”မဟုတ်, ငါ့ဥစ္စာမဟုတ်-ဟု ဟုတ်မှန်သည့်အတိုင်း မှန်ကန်သော ဉာဏ်ပညာဖြင့်ရှု၏။ ဤသို့ သိမြင်သောပုဂ္ဂိုလ်အား ဤဝိညာဏ်ရှိသော ကိုယ်၌ဖြစ်စေ၊ အပြင် အပဖြစ်သော နိမိတ်အားလုံးတို့၌ဖြစ်စေ၊ ငါဟုစွဲယူသော ဒိဋ္ဌိ၊ ငါ့ဥစ္စာဟု တပ်မက်မှု “တဏှာ၊ ထောင်လွှားမှု “မာနာနုသယ”တို့သည် မဖြစ်ကုန်။
ထိုအခါ ရဟန်းတစ်ပါးအား “အချင်းတို့ ... ဤသို့ ရုပ်သည်၊ ဝေဒနာသည်၊ သညာသည်၊ သင်္ခါရသည်၊ ဝိညာဏ်သည် အတ္တမဟုတ်ဘူးတဲ့၊ အတ္တမဟုတ် ဘဲပြုအပ်သော အမှုတို့သည် အဘယ်အတ္တသို့ ရောက်နိုင်ကုန်လိမ့်မည်နည်းဟု စိတ်အကြံအစည် ဖြစ်ပေါ်လေသည်။
ထိုရဟန်း၏ စိတ်အကြံအစည်ကို စိတ်တော်ဖြင့် သိတော်မူခြင်းကြောင့် ဘုရားရှင်က “ရဟန်းတို့ ... ဤလောက၌ သိမြင်လိမ္မာသော ဉာဏ်မရှိ၊ တွေဝေ ခြင်းသို့ရောက်သော အချို့သော မောဃပုရိသသည် “အချင်းတို့ ဤသို့ ရုပ်သည်။ ဝေဒနာသည်၊ သညာသည်၊ သင်္ခါရသည်၊ ဝိညာဏ်သည် အတ္တမဟုတ်ဘူးတဲ့၊ အတ္တမဟုတ်ဘဲ ပြုအပ်သောအမှုတို့သည် အဘယ်အတ္တသို့ ရောက်နိုင်ကုန်လိမ့်မည်နည်း”ဟု တဏှာကြီးစိုးနေသောစိတ်ဖြင့် ဘုရားမြတ်စွာ သာသနာကို ကျော်လွန်သင့် သည်”ဟု မှတ်ထင်သောအကြောင်းရှိပေ၏။
ရဟန်းတို့ ... ထိုထိုအရာ ထိုထိုတရားတို့၌ တဖန်မေးမြန်းခြင်းဖြင့် သင်တို့ကို ဆုံးမခဲ့ကုန်၏။
-ရဟန်းတို့ ... ရုပ်သည် မြဲသလော? မမြဲသလော?
-မမြဲပါ မြတ်စွာဘုရား။ အစရှိသည်ဖြင့် အနတ္တလက္ခဏသုတ်ဒေသနာတော် နည်းဖြင့် အရဟတ္တဖိုလ်သို့ ဆိုက်ရောက်အောင် အသီးအသီး ခန္ဓာတစ်ပါး စီဖြင့် ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသောသုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ မှတ်သားဖွယ်ရာ ဖွင့်ဆိုချက်များ ပါရှိပါသည်။ ထိုပြဿနာမေးလျှောက်သော ရဟန်းတော်သည် ရဟန်းငါးရာတို့၏ ဆရာဖြစ်ပုံ၊ ဤဒေသနာတော်၏အဆုံး၌ ရဟန်းတော်ငါးရာတို့ အာသဝေါကင်းကွာ ရဟန္တာများ ဖြစ်သွားကြသည်ဟု ပြဆိုထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အံ၊၃၊၁၅၁-၂။ အံ၊မြန်၊၃၊၁၅၄။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ အဋ္ဌကနိပါတ၊ ၂-ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ (၉) ၄-သတိဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် ပုဏ္ဍိယရဟန်းက ဘုရားရှင်အား မေးလျှောက်ခြင်းကြောင့်-
-ရဟန်းသည် သဒ္ဓါတရားရှိသော်လည်း
-ဘုရားရှင်ထံ မချဉ်းကပ်၊ (အနီးသို့ရောက်အောင်မသွား)
-မဆည်းကပ်၊ (အထံတော်သို့ မကြာ မကြာ မသွားရောက်)
-သိလိုသောပြဿနာကို မမေးမြန်း မလျှောက်ထား။
-မိန့်ကြားတော်မူချက်များကို နားစိုက်၍မထောင်။
-တရားတော်ကို မနာယူ။
-နာယူပြီးသော တရားတော်ကို မမေ့မပျောက်အောင် ဆောင်မထား။
-ဆောင်ထားအပ်သောတရားတော်၏ အနက်အဓိပ္ပါယ်ကို မဆင်ခြင်။
-အနက်အဓိပ္ပါယ်(အကျိုး) ပါဠိ (အကြောင်း)ကို သိသည်။
-သိသည့်အတိုင်း ဓမ္မာနုဓမ္မပဋိပတ်ကို မကျင့်သုံးခြင်း။ ဟူသော ဘုရားရှင် (ဟောတော်မူသည့်) ဓမ္မဒေသနာဉာဏ်တော်အား မထင်ရှားသော အကြောင်းရှစ်မျိုးကိုလည်းကောင်း။
-သဒ္ဓါတရားရှိသော ရဟန်းတော်သည် ဘုရားရှင်ထံတော်သို့ ချဉ်းကပ်ခြင်း၊
-သိလိုသောပြဿနာကို မေးမြန်း လျှောက်ထားခြင်း၊
-မိန့်ကြားတော်မူချက်များကို ရိုသေစွာ နားစိုက်၍ထောင်ခြင်း။
-တရားတော်ကို နာယူခြင်း၊
-နာယူပြီးသော တရားတော်ကို မမေ့မပျောက်အောင် ဆောင်ထားခြင်း၊
-ဆောင်ထားအပ်သောတရားတော်၏ အနက်အဓိပ္ပါယ်ကို စိစစ်ဆင်ခြင်ခြင်း၊
-အနက်အဓိပ္ပါယ်(အကျိုး) ပါဠိ(အကြောင်း)ကို သိမြင်ခြင်း၊
-သိသည့်အတိုင်း ဓမ္မာနုဓမ္မပဋိပတ်အကျင့်ကို ကျင့်သုံးခြင်း-ဟူသော ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့် ဓမ္မဒေသနာဉာဏ်တော်အား ထင်ရှားသော အကြောင်းရှစ်မျိုးကိုလည်းကောင်း အရှင်ပုဏ္ဏယအား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၃၊၃၇ဝ-၃၈၀။ အံ၊မြန်၊၃၊၃၇၅-၆။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဒသကနိပါတ၊ ၂-ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ (၉)၄-ထေရဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့၊ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် အရှင်ပုဏ္ဏိယထေရ်၏ မေးမြန်းလျှောက်ထားချက်အရ အထက်သုတ်တော်အတိုင်း ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့် တရားဒေသနာတော် ဉာဏ်၌ မထင်ခြင်းအကြောင်းရှစ်မျိုးတို့တွင်
-ယဉ်ကျေးလိမ္မာစွာ ပြောဆိုသောစကားကို မပြောဆိုခြင်း၊
-ကြည်လင်ပြတ်သားမှုမရှိသည့် အနက်အဓိပ္ပါယ်ကို သိလွယ်သောစကားသံ မဟုတ်ခြင်း၊
-သီတင်းသုံးဖော်တို့အား ပစ္စုပ်, သံသာ ကျိုးနှစ်ဖြာကို ထင်ရှားစွာ မပြနိုင်၊ ကုသိုလ်တရားတို့၌ မဆောက်တည်စေနိုင်၊ ကုသိုလ်တရားတို့၌ မထက်သန် စေနိုင်၊ ကုသိုလ်တရားတို့၌ ရွှင်လန်းအားတက်မှု မပြုနိုင်ခြင်းဟူသော အကြောင်းနှစ်ပါးကို ဖြည့်စွက်လျက်လည်းကောင်း၊
-ဉာဏ်၌ထင်ရှားစွာဖြစ်သော အကြောင်းရှစ်မျိုးတို့တွင်
-လိမ္မာယဉ်ကျေးသောစကားကို ပြောဆိုခြင်း၊
-ကြည်လင်ပြတ်သားစွာ, အနက်အဓိပ္ပါယ်ကိုသိလွယ်သော စကားသံဖြင့် ပြောဆိုခြင်း၊
-သီတင်းသုံးဖော်တို့အား ပစ္စုပ်, သံသာ ကျိုးနှစ်ဖြာကို ထင်ရှားစွာပြနိုင်, ကုသိုလ် တရားတို့၌ ဆောက်တည်စေနိုင်, ကုသိုလ်တရားတို့၌ ထက်သန်စေနိုင်, ကုသိုလ်တရားတို့၌ ရွှင်လန်းအားတက်စေနိုင်ခြင်းဟူသော အကြောင်းနှစ်ပါးကို ဖြည့်စွက်၍လည်းကောင်း အရှင်ပုဏ္ဏိယထေရ်အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-မ၊၃၊၃၁၁-၄။ မ၊မြန်၊၃၊၃၁၅-၈။ မ၊ဋ္ဌ၊၄၊၂၃၃-၉။ မ၊ဋီ၊၃၊၄၂၂-၄။
-မဇ္ဈိမနိကာယ၊ ဥပပရိပဏ္ဏာသက၊ ၅-သဠာယတနဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် အရှင်ပုဏ္ဏထေရ်အား ဟောတော်မူပါသည်။ အထက်တွင် ဟောကြားတော်မူခဲ့သော ပုဏ္ဏသုတ်တော်နှင့်တူပါသည်။ ပုဏ္ဏသုတ်တော်၌ ထိုနှစ်ဝါတွင်း၌ ပရိနိဗ္ဗာန်ပြုပါသည်။ ဤသုတ်၌ တစ်ပါးသောအခါ၌ ပရိနိဗ္ဗာန်ပြုတော်မူသည်။ ဤမျှသာထူးပါသည်။
အဋ္ဌကထာနှစ်ဆောင် ဖွင့်ဆိုပုံအနည်းငယ်မျှသာ ကွဲပြားသော်လည်း အများအားဖြင့် တူပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၁၊၃၉၆။ သံ၊မြန်၊၁၊၄၀၄။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ အနမတဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၂-ဒုတိယဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် “သံသရာ၏အစကို မသိနိုင်ကြဘဲ ရှည်လျားလှစွာ ဘဝသံသရာ လှည့်လည်ဖြစ်လာခဲ့ခြင်းကြောင့် “သား”မတော်ဘူးသော သတ္တဝါဟူ၍ မရှိနိုင်ပေ။ ထို့ကြောင့် သင်္ခါရအားလုံးတို့၌ ငြီးငွေ့ စိတ်ပျက်ခြင်းငှါ တပ်မက်မှုကင်းပျောက်ခြင်း ငှါ, လွတ်မြောက်ခြင်းငှါ၊ (ဓမ္မ)ကို ကျင့်သုံးသင့်လှပေတော့သည်သာ”ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၁၊၃၉၉-၄၀၁။ အံ၊မြန်၊၁၊၄၁၃-၄၁၅။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၂၂-၃။ အံ၊ဋီ၊၂၊၃၁၇-၉။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ ၂-ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ (၉) ၄-မစလဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် သမဏမစလ, သမဏပုဏ္ဏရိက, သမဏပဒုမ, သမဏေသု သမဏသုခုမာလ-ဟူသော သမဏပုဂ္ဂိုလ်လေးမျိုးကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
ပါဠိတော်၌ ကျန်းမာရေးပျက်စီးခြင်းအကြောင်း ၈-ချက်ကို ဟောတော်မူပါသည်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ မှတ်သားဖွယ်ရာ ဖွင့်ဆိုချက်များ ရှိပါသည်။
-အံ၊၂၊၃၇။ အံမြန်၊၂၊၄၇-၈။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၁-၂။ အံ၊ဋီ၊၃၊၁၈-၁၉။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ပဉ္စကနိပါတ၊ ၁-ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၄-သုမနဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ၊ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် မိဖတို့၏ သားသမီးထွန်းကားမှုလိုလားချက် ငါးမျိုးကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ဖွင့်ဆိုချက်များ ရှိပါသည်။
-ဣတိဝုတ်၊၂၃၈-၉။ ဣတိဝုတ်၊မြန်၊၂၂၂-၄။ ဣတိဝုတ်၊ဋ္ဌ၊၂၁၁-၂၂၅။
-ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ ဣတိဝုတ္တက၊ ၃-တိကနိပါတ၊ ၃-တတိယဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
ဝံသနိုင်ငံ ကောသမ္ဗီမြို့၊ ဥတေနမင်းနန်းတော်၌ အတိဇာတ, အနုဇာတ, အဝဇာတ-ဟူသော သားသုံးမျိုးကို ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်အတိုင်း တစ်ယောက်စီ တစ်ယောက်စီ အကျယ်ဒေသနာတော်ကို ဘုရားရှင်ထံတော်မှ နာယူခဲ့သည့်အတိုင်း သာမာဝတီမိဖုရားအမှူးရှိသော မိဖုရားငါးရာတို့အား ခုဇ္ဇုတ္တရာက ဟောပြသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ မှတ်သားဖွယ် အကျယ်ဖွင့်ဆိုချက်များ ပါရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၁၊၃၂၂-၄။ သံ၊မြန်၊၁၊၃၂၈-၃၃၀။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၉၄-၁၀၅။ သံ၊ဋီ၊၂၊၁၀၈-၁၁၅။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-နိဒါနသံယုတ္တ၊ ၇-မဟာဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် ကဗဠီကာရာဟာရ, ဖဿာဟာရ, မနောသဉ္စေတနာဟာရ, ဝိညာဏာဟာရ-ဟူသော အာဟာရလေးပါးတို့သည် ဖြစ်ပြီး, ဖြစ်ဆဲသတ္တဝါတို့ ကြာရှည် လေးမြင့် ဖြစ်တည်ခြင်းငှါ, မဖြစ်သေးသော သဘာဝဓမ္မတို့ ဖြစ်ပေါ်လာစေရန် ဖြစ်ကုန်၏။
ကဗဠီကာရာဟာရကို သေလွန်သွားသော သားငယ်၏အသားခြောက်ကို စားသောက်၍ ကန္တာရခရီးသွား ဇနီးမောင်နှံနှစ်ဦးတို့၏ ဥပမာဖြင့် ဘုဉ်းပေးသုံးဆောင် သင့်ပုံ၊ ကဗဠီကာရာဟာရကို ပိုင်းခြားသိမြင်လျှင် ပဉ္စကာမဂုဏိကရာဂကို ပိုင်းခြား သိမြင်သင့်ပုံ၊ အနာဂါမ်အရိယာသာဝက ဖြစ်နိုင်ပုံကိုလည်းကောင်း၊
ဖဿာဟာရကို အရေမရှိသောနွားမဥပမာဖြင့် ဖြစ်ပေါ်လာသော ဝေဒနာသုံး ပါးတို့ကို ပိုင်းခြားသိနိုင်ပုံ၊ ရဟန္တာဖြစ်နိုင်ပုံကိုလည်းကောင်း။
မနောသဉ္စေတနာဟာရကို တစ်သူမကနက်သော မီးကျီးတွင်းအနီးသို့ ပစ်ချ၍ ဆွဲခေါ်ခံရသော ယောက်ျားဥပမာဖြင့် တဏှာသုံးပါးကို ပိုင်းခြား၍သိနိုင်ပုံ၊ ရဟန္တာ ဖြစ်နိုင်ပုံကိုလည်းကောင်း။
ဝိညာဏာဟာရကို သတ်လိုက်သောပြစ်မှုရှိသော ခိုးသူ၏ အသတ်ခံရပုံ ဥပမာဖြင့် ဝိညာဏာဟာရကို ပိုင်းခြား၍သိလျှင် နာမ်ရုပ်ကို ပိုင်းခြား၍သိနိုင်ပုံ၊ ရဟန္တာဖြစ်နိုင်ပုံကို အကျယ်တဝင့် ရှင်းလင်း၍ ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ -ဘုရားရှင်တို့အား မဟာလာဘသက္ကာရ ဖြစ်ပေါ်လာပုံ, အချို့ရဟန်းဖြစ်စပုဂ္ဂိုလ်တို့ ပစ္စဝေက္ခဏာမဆင်ခြင်ဘဲ အာဟာရကို ဘုဉ်းပေးကြပုံကို အကြောင်းပြု၍ ဤသုတ်ကို ဟောတော်မူပုံ၊ ပဉ္စမပါရာဇိက-ဟု ပညတ်တော်မမူခြင်းအကြောင်း၊ ကန္တာရငါးမျိုး၊ ကန္တာရခရီးသွား ဇနီးမောင်နှံတို့အကြောင်း၊ ပုတ္တမံသ၏ ပဋိကူလ ၉-မျိုး အာဟာရပါဋိကူလ ၉-မျိုး၊ ဓမ္မသေနာပတိထေရ်၏ ဆွမ်းဘုဉ်း ပေးရာ၌ မှတ်သားဖွယ်, သတိသမ္ပဇဉ်ဖြင့် ဘုဉ်းပေးရပုံ, ပဏီတဘောဇဉ်နှင့် စပ်လျဉ်းသည့် သိမှတ်ဖွယ်များ၊ ပစ္စည်းလေးဖြာ အလှူခံရာ, ဆွမ်းဘုဉ်းပေးရာ၌ မာန်မထောင် သင့်ပုံ၊ သီတင်းသုံးဖော်တို့နှင့်အတူ သမဂ္ဂ, သမ္မောဒမာနဖြစ်လျက် ဘုဉ်းပေးသင့်ပုံ၊ ပရိညာသုံးပါး ၂-မျိုးတို့အကျယ်အစရှိသော မှတ်သားဖွယ်ရာ အဓိပ္ပါယ်များကို ပြည့်ပြည့်စုံစုံ ဖွင့်ဆိုထားပါသည်။
ဋီကာ၌လည်း ဖွင့်ဆိုချက်များ ရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၃၊၃၆၀။ သံ၊မြန်၊၃၊၃၆၅။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၁-သောတာပတ္တိမဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၇-မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ဒုတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် သပ္ပူရိသသံသေဝ, သဒ္ဓမ္မသဝန, ယောနိသောမနသိကာရ ဓမ္မာနုဓမ္မပဋိပတ္တိ-ဟူသော တရားလေးပါးတို့ကို ပွားများအပ်, ကြိမ်ဖန်များစွာ အလေ့အလာ ပြုအပ်သည်ရှိသော် ပညာများခြင်းဖြစ်ကုန်၏-ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၃၊၁၂၂။ သံ၊မြန်၊၃၊၁၂၆။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၂-ဗောဇ္ဈင်္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၇-ပုနဧသနာဝဂ္ဂ။
ဧသနာသုတ်, ဝိဓာသုတ်, အာသဝသုတ်, ဘဝသုတ်, ဒုက္ခတာသုတ်, ခိလသုတ်, မလသုတ်, နီဃသုတ်, ဝေဒနာသုတ်, တဏှာသုတ်, တသိနာသုတ်, အားဖြင့် သုတ်ပေါင်း (၁၁)သုတ်တို့၌ ယင်းသုတ်အမည်ပါ တရားသုံးပါးစီတို့ကို ဟောတော်မူပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၃၊၁၂၂။ သံ၊မြန်၊၃၊၁၂၆။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၂-ဗောဇ္ဈင်္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၈-ပုနဩဃဝဂ္ဂ။
ဩဃသုတ်, ယောဂသုတ်, ဥပါဒါနသုတ်, ဂန္ထသုတ်, အနုသယသုတ်, ကာမဂုဏသုတ်, နီဝရဏသုတ်, ဥပါဒါနက္ခန္ဓသုတ်, ဩရမ္ဘာဂိယသုတ်, ဥဒ္ဓံဘာဂိယသုတ်အားဖြင့် သုတ်ပေါင်း (၁၀)သုတ်တို့၌ ယင်းသုတ်အမည်ပါ တရားသုံးပါးစီတို့ကို ဟောတော်မူပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၂၊၁၀။ အံ၊မြန်၊၂၊၁၅။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ပဉ္စကနိပါတ၊ ၁-ပဌမမက္ကာသက၊ ၂-ဗလဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် သဒ္ဓါ, ဝီရိယ, သတိ, သမာဓိ, ပညာ-ဟူသော ဗလငါးမျိုးတို့တွင် အိမ်၏အထွဋ်ကဲ့သို့ ပညာဗလသည်သာ အမြင့်မြတ်ဆုံးဖြစ်ပုံ၊ ကျန်သောဗလတို့ကို သိမ်းယူနိုင်ပုံ၊ ပေါင်းယူနိုင်ပုံတို့ကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၃၊၁၂၁။ သံ၊မြန်၊၃၊၁၂၅။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၂-ဗောဇ္ဈင်္ဂသံယုတ္တ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၄-ပုနဂင်္ဂါပေယျာလဝဂ္ဂ။
ပါစိနတောနိန္ဒာ ၆-သုတ်၊ သမုဒ္ဒတောနိန္ဒာ ၆-သုတ်အားဖြင့် ဤဝဂ်၌ သုတ်တော်ပေါင်း (၁၂)သုတ်ကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၃၊၁၂၁။ သံ၊မြန်၊၃၊၁၂၅။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၂-ဗောာ်သံယုတ္တ၊ ၁၆-ပုနဗလကရဏီယဝဂ္ဂ။ ဗလသုတ်၊ ဗီဇသုတ်၊ နာဂသုတ်၊ ရုက္ခသုတ်၊ ကုမ္ဘသုတ်၊ သူကသုတ်၊ အာကာသသုတ်၊ ပဌမမေဃသုတ်၊ ဒုတိယမေဃသုတ်၊ နာဝါသုတ်၊ အာဂန္တုကသုတ်၊ နဒီသုတ်-အားဖြင့် သုတ်တော် (၁၂)သုတ်တို့ကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၁၊၂၁၂။ သံ၊မြန်၊၁၊၂၁၀-၁။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၂၈၂-၃။ သံ၊ဋီ၊၁၊၃၁၄-၅။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၀-ယက္ခသံယုတ္တ၊ သတ္တမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် ရဟန်းတော်များအား နိဗ္ဗာနပဋိသံယုတ္တကထာကို ဟောကြားတော်မူသည်ကို ပုနဗ္ဗသု၏မိခင် ဘီလူးမနှင့် ပုနဗ္ဗသုတို့ တရားတော်ကို နာယူကြရာ သောတာပန် အရိယာသာဝကဖြစ်ပုံ၊ ဒုဂ္ဂတိဘဝမှလွတ်မြောက်ကြပြီး နတ်စည်းစိမ် ခံစားရပုံ၊ ဂန္ဓကုဋီကျောင်းတော်၏အနီး သစ်ပင်ကြီး၌ နေရာရကြပြီး ဘုရားဖူးခွင့်၊ တရားနာယူခွင့်ရကြပုံ၊ ဥတ္တရာသမီးငယ်က ငယ်လွန်းသဖြင့် တရားတော်ကို နာယူ သိမြင်ခွင့် မရသော်လည်း မိခင်၏တန်ခိုးကြောင့် ချမ်းသာကိုခံစားရပုံကို အရှင်အာနန္ဒာထေရ် ဟောကြားသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌လည်း မှတ်သားဖွယ် ဖွင့်ဆိုချက်များ ပါရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၃၊၁၇၉။ သံ၊မြန်၊၁၊၁၈၅။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၄-ဣန္ဒြိယသံယုတ္တ၊ ၃-ဆဠိန္ဒြိယဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် “သဒ္ဓိန္ဒြေ, ဝီရိယိန္ဒြေ, သတိန္ဒြေ, သမာဓိန္ဒြေ, ပညိန္ဒြေဟူသော ဣန္ဒြေ ငါးပါးတို့၏ သမုဒယ, အတ္ထင်္ဂမ, အဿာဒ, အာဒီနဝ, နိဿရဏ-တို့ကို အမှန်အတိုင်း မသိမမြင်သေးသရွေ့ လောကသုံးပါး၌ “အနုတ္တရ သမ္မာသမ္ဗောဓိ”ကို ထိုးထွင်း၍သိပြီ”ဟု ငါဘုရား ဝန်မခံခဲ့။ ထိုအခြင်းအရာတို့ဖြင့် ဣန္ဒြေငါးပါးတို့ကို ထိုးထွင်း၍ သိမြင်တော်မူပြီးရာအခါ၌သာ “အနုတ္တရသမ္ဗောဓိကို ထိုးထွင်း၍ သိမြင်တော်မူပြီး”ဟု ငါဘုရား ဝန်ခံတော်မူခဲ့သည်။ “ငါဘုရား၏ ဝိမုတ္တိသည်မပျက်စီးနိုင် တော့ပြီ။ ဤသိဒ္ဓတ္ထဘဝသည် ငါဘုရား၏ နောက်ဆုံးဘဝပေတည်း။ နောက်ထပ် ဘဝ၌ဖြစ်ဖို့ရန် ငါ့မှာ မရှိတော့ပြီ။ သိမြင်သော ပစ္စဝေက္ခဏာဉာဏ်အမြင် ငါဘုရားအား ဖြစ်စေခဲ့ပေပြီ”ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၁၁၃-၄။ သံ၊မြန်၊၂၊၁၀၅။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၉၃-။ သံ၊ဋီ၊၁၊၂။ ၂၄၉။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-ခန္ဓသံယုတ္တ၊ (၁၀) ၅-ပုပ္ပဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် “ငါဘုရားသည် လောကနှင့် ဘယ်အခါမှ ငြင်းခုံတော်မမူ၊ လောက သည်သာ အနိစ္စ, ဒုက္ခ, အနတ္တ, အသုဘဟု ဟောကြားတော်မူသော ဘုရားနှင့် ငြင်းခုံနေ၏။
= လောက၌ ပညာရှိတို့သည် ခန္ဓာတစ်ပါးစီကို နိစ္စသဘော, ဓုဝသဘော, သဿတသဘော, အဝိပရိမာဏသဘောမရှိဟု သမုတ်အပ်၏၊ ငါဘုရားသည်လည်း ထိုကဲ့သို့ပင် ဟောတော်မူ၏။
= လောက၌ ပညာရှိတို့သည် ခန္ဓာတစ်ပါးစီကို အနိစ္စသဘော, ဒုက္ခသဘော, ဝိပရိဏာမသဘောရှိ၏ဟု သမုတ်အပ်၏။ ငါဘုရားသည်လည်း ထိုကဲ့သို့ ပင် ဟောကြားတော်မူ၏။
= လောက၌ရှိသော ခန္ဓာငါးပါးဟူသော လောကသဘာဝကို ထိုးထွင်း၍ သိတော်မူ၏။ မဂ်ဉာဏ်ဖြင့် သိမြင်တော်မူ၏။ ထိုသို့ ထိုးထွင်း၍ သိမြင်တော်မူခြင်းကြောင့် ဟောကြားသိစေတော်မူ၏။ ခွဲခြမ်းစိတ်ဖြာ ဝေဖန်၍ဟောကြားတော်မူ၏။ ထင်ရှားအောင် ဟောကြားတော်မူ၏။ ထိုသို့ အမျိုးမျိုးသောနည်းအားဖြင့် ခွဲခြမ်းစိတ် ဖြာဝေဘန်၍ အသေးစိတ် ဟောကြားတော်မူသော်လည်း မသိတတ်သော ဉာဏ် ပညာမျက်လုံးမရှိသော မသိမမြင်သော မိုက်ကန်းသောပုထုဇဉ်ကို ငါဘုရား အဘယ်သို့ တတ်နိုင်ပါမည်နည်း။
= ရေ၌ပေါက်သော, ရေထဲ၌ကြီးပွားသော, ရေကိုကျော်တက်၍တည်သော ကြာပန်းအမျိုးမျိုးသည် ရေဖြင့်မလိမ်းကျံ မငြိကပ်သကဲ့သို့ ထို့အတူ လောက၌ မွေးဖွားသော, လောက၌ကြီးပွားသော မြတ်စွာဘုရားသည် လောကနှင့် မလိမ်းကျံ မငြိကပ် မတွယ်တာဘဲ လောကကို လွှမ်းမိုး၍ နေတော်မူ၏-ဟု ခန္ဓာတစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီကို ခွဲခြမ်းစိတ်ဖြာ ဝေဖန်တော်မူ၍ ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၄၃၀။ သံ၊မြန်၊၂၊၄၂၆။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၂-ဝေဒနာသံယုတ္တ၊ ၃-အဋ္ဌသတပရိယာယဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် သုခ, ဒုက္ခ, အဒုက္ခမသုခ-ဟူသော ဝေဒနာသုံးပါး၊ ဖဿဖြစ်ခြင်းကြောင့် ဝေဒနာဖြစ်ပုံ၊ တဏှာသည် ဝေဒနာသမုဒယဂါမိနီပဋိပဒါ, ဝေဒနာ၌ ဆန္ဒရာဂကို ပျောက်ကင်းစေခြင်း, ပယ်စွန့်ခြင်းသည် ဝေဒနာမှ လွတ်မြောက်ပုံတို့ကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၃၊၂၃၀-၃။ သံ၊မြန်၊၃၊၂၃၃-၆။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၇-ဣဒ္ဓိပါဒသံယုတ္တ၊ ၂-ပါသာဒကမ္ပနဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် “သဗ္ဗညုဘုရားရှင် အလောင်တော်ဖြစ်စဉ် ဣဒ္ဓိပါဒ်လေးပါး ပွားများပုံ ဣဒ္ဓိပါဒ်လေးပါးကို စနစ်တကျ ပွားများတော်မူခြင်းကြောင့် ဣဒ္ဓိဝိဓအဘိညာဉ် ဒိဗ္ဗသောတအဘိညာဉ်, စေတောပရိယအဘိညာဉ်, ပုဗ္ဗေနိဝါသာနုဿတိအဘိညာဉ်, ဒိဗ္ဗစက္ခုအဘိညာဉ် (ယထာကမ္မူပဂအဘိညာဉ်), အာသဝက္ခယ စေတောဝိမုတ္တိ ပညာဝိမုတ္တိဖြစ်သော အရဟတ္တဖိုလ်ကို မျက်မှောက်ဘဝ၌ပင် ရရှိပြည့်စုံ၍ နေတော်မူ ပုံ”ကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၃၊၁၉၄-၅။ သံ၊မြန်၊၃၊၁၉၉-၂၀၀။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၇၉-။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၄-ဣန္ဒြိယသံယုတ္တ၊ ၅-ဇရာဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် ဘုရားရှင်က အရှင်သာရိပုတ္တရာထေရ်အား “သာရိပုတ္တရာ သဒ္ဓါအစရှိသော ဣန္ဒြေငါးပါးတို့ ပွားများအပ်, ကြိမ်ဖန်များစွာ အလေ့အလာပြုအပ်သည် ရှိသော် အမြိုက်နိဗ္ဗာန်သို့ သက်ဝင်သည်, အမြိုက်နိဗ္ဗာန်ဟူသော လည်းလျောင်းရာ ရှိသည်, အမြိုက်နိဗ္ဗာန်ဟူသော အပြီးအဆုံးရှိသည်ကို ယုံကြည်၏လော”ဟု မေးတော်မူပါသည်။ အရှင်သာရိပုတ္တရာက မြတ်စွာဘုရား ... ဣန္ဒြေငါးပါးတို့ကို ပွားများအပ်, ကြိမ်ဖန်များစွာ အလေ့အလာပြုအပ်သည်ရှိသော် အမတောဂဓ, အမတပရာယဏ, အမတပရိယောသာနဖြစ်သည်ကို မြတ်စွာဘုရားကို ယုံကြည်ရုံမျှဖြင့် တပည့်တော် သိသည်မဟုတ်ပါ။ ဣန္ဒြေငါးပါးတို့ကို ပွားများခြင်း, ကြိမ်ဖန်များစွာ အလေ့အလာ ပြုခြင်း၏အကျိုးတို့ကို ဉာဏ်ဖြင့်မမြင်အပ်, ထင်ထင်ရှားရှား မသိအပ်, ကိုယ်တိုင် မသိအပ်, ကိုယ်တိုင် မတွေ့အပ်သောပုဂ္ဂိုလ်တို့သည် သူတစ်ပါးတို့ကို ယုံကြည်သောအားဖြင့် သိကြကုန်ရာပါ၏။ ဣန္ဒြေငါးပါးတို့ကို ပွားများခြင်း၏ အထွဋ်အထိပ်သို့ရောက်သော အကျိုးတို့ကို ကိုယ်တိုင်ဉာဏ်ပညာဖြင့် သိအပ်ပြီးသော, ထင်ထင်ရှားရှား သိအပ်ပြီးသော, ကိုယ်တိုင်သိ တွေ့မြင်အပ်ပြီးသောပုဂ္ဂိုလ်များ၌ ထိုဣန္ဒြေငါးပါးတို့၌ ယုံမှားမှုမရှိတော့ပါ။ တွေးတောမှုသံသယ မရှိတော့ပါ။
မြတ်စွာဘုရား ... ဤဣန္ဒြေငါးပါးတရားတို့ကို တပည့်တော်သည် ဉာဏ် ပညာဖြင့် သိအပ်ပါပြီ ထင်ထင်ရှားရှား သိအပ်ပါပြီ။ ကိုယ်တိုင်တွေ့ထိ သိအပ်ပါပြီး ထိုဣန္ဒြေငါးပါးတရားတို့၌ ယုံမှားသံသယ မရှိတော့ပါ။ သို့လော သို့လော တွေးတောမှု မရှိတော့ပါ-ဟု လျှောက်ထားပါသည်။
ဘုရားရှင်က သာဓုခေါ်တော်မူပြီ၊ ဣန္ဒြေငါးပါးတို့ကို ဉာဏ်ဖြင့် မမြင်အပ်၊ ထင်ထင်ရှားရှား မသိအပ်၊ ကိုယ်ထိလက်ရောက် မျက်မှောက်မပြုအပ်၊ မတွေ့အပ် ဖူးသောသူတို့သည် ထိုဣန္ဒြေငါးပါးတို့ကို ပွားများမှု ကြိမ်ဖန်များစွာ အလေ့အလာ ပြုမှုကြောင့်ရရှိသော နိဗ္ဗာန်နှင့်စပ်သောအကျိုးတို့၌ သူတစ်ပါးတို့ကို ယုံကြည်သောအားဖြင့် သိကုန်ရာ၏။ ဉာဏ်ဖြင့်ထင်ထင် သိမြင်, ထင်ထင်ရှားရှား သိမြင်, ကိုယ်တိုင် တွေ့ထိအပ်ပြီးသောပုဂ္ဂိုလ်တို့သည် ထိုဣန္ဒြေငါးပါးတရားတို့၌ တွေးတောယုံမှားမှု သံသယမရှိတော့ကုန်-ဟု မိန့်ကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၃၊၄၄၉-၄၅၀။ အံ၊မြန်၊၃၊၄၄၁။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဒသကနိပါတ၊ ၃-တတိယပဏ္ဏာသက၊ (၁၂) ၂-ပစ္ဆေရောဟဏီဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် အရုဏ်တက်လာခြင်းသည် နေထွက်ခြင်း၏ ရှေ့သွားဖြစ်သကဲ့သို့ သမ္မာဒိဋ္ဌိသည် ကုသိုလ်တရားတို့၏ ရှေ့သွားဖြစ်ပုံ၊ သမ္မာဒိဋ္ဌိရှိသူအား သမ္မာသင်္ကပ္ပ ဖြစ်ပုံ၊ သမ္မာဝါစာ သမ္မာကမ္မန္တဖြစ်ပုံ၊ သမ္မဝါစာ, သမ္မာကမ္မန္တဖြစ်သူအား သမ္မာအာဇီဝဖြစ်ပုံ၊ သမ္မာအာဇီဝဖြစ်သူအား သမ္မာဝါယာမဖြစ်ပုံ၊ သမ္မာဝါယာမဖြစ်သူအား သမ္မာသတိဖြစ်ပုံ သမ္မာသတိဖြစ်သူအား သမ္မာသမာဓိဖြစ်ပုံ သမ္မာသမာဓိဖြစ်သူအား သမ္မာဉာဏဖြစ်ပုံ၊ သမ္မာဉာဏဖြစ်သူအား သမ္မာဝိမုတ္တိဖြစ်ပုံ-တို့ကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၁၊၂၉၈-၉။ အံ၊မြန်၊၁၊၃၁၆။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၄၄-၅။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ တိကနိပါတ၊ ၃-တတိယပဏ္ဏာသက၊ (၁၅) ၅-မင်္ဂလဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် နံနက်ခင်း, နေ့လည်, ညနေခင်းတို့၌ သုစရိုက်တရား ဆယ်ပါးကို ကျင့်သုံးကြသောသူတို့သည် “သုပုဗ္ဗဏှ, သုမဇ္ဈနှိက, သုသာယနှ-ဖြစ်ကုန်၏ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
ဤသုတ်တော်၌ ဟောတော်မူအပ်ကုန်သော “သုနက္ခတ္တံ ... သဟ သဗ္ဗေဟိ ဉာတိဘိ” ဟူသော ဂါထာတို့ကိုမူတည်၍ သင့်လျော်သော ဂါထာတို့ကို ဖြည့်စွက်၍ ပရိတ်ကြီး ၁၁-သုတ်၌ “ပုဗ္ဗဏှသုတ်” ပရိတ်တော်ကို ရှေးဆရာတော်ကြီး များက စီစဉ်ထားခြင်းဖြစ်ပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၃၊၁၉၅။ သံ၊မြန်၊၃၊၂၀၀။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၇၉။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၄-ဣန္ဒြိယသံယုတ္တ၊ ၆-သူကရခတဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ပုဗ္ဗာရုံကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် တစ်ခုတည်းသော ပညိန္ဒြေရှိသော ပညာရှိသောအရိယာသာဝကအား ထိုပညိန္ဒြေအား လျော်လျောက်ပတ်သော သဒ္ဓါ, ဝီရိယ, သတိ, သမာဓိ-တို့ တည်နေ၏။ တစ်ခုတည်းသော ဤပညိန္ဒြေကို ပွားများခြင်း၊ ကြိမ်ဖန်များစွာ အလေ့အလာပြုခြင်းကြောင့် ရဟန္တာဖြစ်သောရဟန်းသည် “ခီဏာ ဇာတိ၊ ဝုသိတံ ဗြဟ္မစရိယံ၊ ကတံ ကရဏီယံ၊ နာပရံ ဣတ္ထတ္တာယာတိ ပဇာနာမိ”ဟု အရဟတ္တဖိုလ်ကို ထင်ရှားစွာပြနိုင်၏”ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၃၊၁၉၅-၆။ သံ၊မြန်၊၃၊၂၀၁။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ မိဂါရမာတုပသာဒ၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် အရိယာပညာဟူသော ပညိန္ဒြေ, အရိယာဝိမုတ္တိဟူသော သမာဓိန္ဒြေတို့ကို ပွားများအပ်, ကြိမ်ဖန်များစွာ အလေ့အလာပြုခြင်းကြောင့် ရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်သည် “ခီဏာ ဇာတိ၊ ဝုသိတံ ဗြဟ္မစရိယံ၊ ကတံ ကရဏီယံ၊ နာပရံ ဣတ္ထတ္တာယာတိ ပဇာနာမိ”ဟု အရဟတ္တဖိုလ်ကို ဖြေကြားနိုင်၏”ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၃၊၁၉၆။ သံ၊မြန်၊၃၊၂၀၁-၂။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ မိဂါရမာတုပါသာဒ၌ သီတင်းသုံး နေတော်မူစဉ် “ဝီရိယိန္ဒြေ, သတိန္ဒြေ, သမာဓိန္ဒြေ, ပညိန္ဒြေ ၄-ပါးတို့ကို ပွားများအပ် ကြိမ်ဖန်များစွာ အလေ့အလာပြုခြင်းကြောင့် ရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်သည် “ခီဏာ ဇာတိ၊ ဝုသိတံ ဗြဟ္မစရိယံ၊ ကတံ ကရဏီယံ၊ နာပရံ ဣတ္ထတ္တာယာတိ ပဇာနာမိ”ဟု အရဟတ္တဖိုလ်ကို ဖြေကြားနိုင်၏”ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၃၊၁၉၆။ သံ၊မြန်၊၃၊၂၀၂။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ မိဂါရမာတုပါသာဒ၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် “သဒ္ဓါ, ဝီရိယ, သတိ, သမာဓိ, ပညာ-ဟူသော ဣန္ဒြေ ၅-ပါးတို့ကို ပွားများအပ်, ကြိမ်ဖန်များစွာ အလေ့အလာပြုခြင်းကြောင့် ရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်သည် “ခီဏာ ဇာတိ၊ ဝုသိတံ ဗြဟ္မစရိယံ၊ ကတံ ကရဏီယံ၊ နာပရံ ဣတ္ထတ္တာယာတိ ပဇာနာမိ”ဟု အရဟတ္တဖိုလ်ကို ဖြေကြားနိုင်ပေ၏”ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၃၊၂၆၄၊ သံ၊မြန်၊၃၊၂၆၉။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၈-အနုရုဒ္ဓသံယုတ္တ၊ ဒုတိယဝဂ္ဂ၊ ဒွါဒသမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် “သတိပဋ္ဌာန်လေးပါးတို့ကို ပွားများအပ်, ကြိမ်ဖန်များစွာ အလေ့ အလာပြုအပ်သည်၏အဖြစ်ကြောင့် ပုဗ္ဗေနိဝါသာနုဿတိအဘိညာဉ်ဖြင့် ပုဗ္ဗေနိဝါသကို အဖန်ဖန်အောက်မေ့တော်မူနိုင်၏”ဟု ရဟန်းတို့အား အရှင်အနုရုဒ္ဓါထေရ် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၁၊၂၆၁။ အံ၊မြန်၊၁၊၂၇၉။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၀၂။ အံ၊ဋီ၊၂၊၂၃၀။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ တိကနိပါတ၊ ၃-တတိယပဏ္ဏာသက၊ (၁၁) ၁-သမ္ဗောဓဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် “အလောင်းတော်ဘဝ သဗ္ဗညုဘုရားရှင် မဖြစ်သေးမီက လောကကို စွဲ၍ဖြစ်ပေါ်လာသော သုခ, သောမနဿသည် လောက၌ “အဿာဒ”၊ အနိစ္စ, ဒုက္ခ, ဝိပရိဏာမဓမ္မသည် လောက၌ “အာဒီနဝ”၊ ဆန္ဒရာဂကို ပယ်ဖျောက်နိုင်ခြင်း, ပယ်စွန့်နိုင်ခြင်းသည် လောက၌ “နိဿရဏ”ဟု ကြံစည်တော်မူခဲ့ပြီ။
လောက၏ အဿာဒကို အဿာဒအားဖြင့်, အာဒီနဝကို အာဒီနဝအားဖြင့် နိဿရဏကို နိဿရဏအားဖြင့် အမှန်အတိုင်းထိုးထွင်း၍ သိမြင်တော်မူသည့်အခါ၌သာ သဒေဝက, သမာရက, သဗြဟ္မကဟူသော ဩကာသလောက၊ သမဏ, ဗြာဟ္မဏ, သဒေဝမနုဿ-ဟူသော သတ္တလောက၌ “အနုတ္တရသမ္မာသမ္ဗောဓိ”ကို ထိုးထွင်း၍သိမြင်တော်မူပြီ”ဟု ဝန်ခံတော်မူပုံ၊ “အကုပ္ပါ မေ ဝိမုတ္တိ၊ အယမန္တိမာ ဇာတိ၊ နတ္ထိ ဒါနိ ပုနဗ္ဘဝေါ”ဟု ပစ္စဝေက္ခဏာဉာဏ်ဖြစ်တော်မူပုံကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ဖွင့်ဆိုချက်များ ရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၁၊၃၇၉။ သံ၊မြန်၊၁၃၈၈။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၄၁-၃။ သံ၊ဋီ၊၂၊၁၄၆-၈။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၃-ဓာတုသံယုတ္တ၊ ၄-စတုတ္ထဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် “အလောင်းတော်ဘဝ သဗ္ဗညုဘုရားရှင် မဖြစ်သေးမီက ပထဝီ, အာပေါ, တေဇော, ဝါယော-ဟူသော ဓာတ်ကြီးလေးပါးတို့တွင် တစ်ပါးပါးကို စွဲ၍ဖြစ်ပေါ်လာသော သုခ, သောမနဿသည် လောက၌ “အဿာဒ”၊ အနိစ္စ ဒုက္ခ, ဝိပရိဏာမဓမ္မသည်၊ လောက၌ “အာဒီနဝ”၊ ဆန္ဒရာဂကို ပယ်ဖျောက်နိုင်ခြင်း, ပယ်စွန့်နိုင်ခြင်းသည် လောက၌ “နိဿရဏ”ဟု ကြံစည်တော်မူခဲ့ပုံ။
အဿာဒကို အဿာဒအားဖြင့်, အာဒီနဝကို အာဒီနဝအားဖြင့် နိဿရဏကို နိဿရဏအားဖြင့်, အမှန်အတိုင်း ထိုးထွင်း၍ သိမြင်တော်မူသည့်အခါမှသာ ငါဘုရား သဒေဝက, သမာရက, သဗြဟ္မကဟူသော ဩကာသလောက၊ သမဏ ဗြာဟ္မဏ, သဒေဝမနုဿ-ဟူသော သတ္တလောက၌ အနုတ္တရသမ္မာသမ္ဗောဓိ”ကို ထိုးထွင်း၍ သိမြင်တော်မူပြီ”ဟု ဝန်ခံတော်မူပုံကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ဖွင့်ဆိုချက်များ ရှိပါသည်။
-သံ၊၂၊၂၄၁။ သံ၊မြန်၊၂၊၂၃၂-၃။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၈၃-၄။ သံ၊ဋီ၊၂၃။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-သဠာယတနသံယုတ္တ၊ ၂-ယမကဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် “အလောင်းတော်ဘဝ သဗ္ဗညုဘုရားရှင် မဖြစ်သေးမီက အဇ္ဈတ္တိကာယတနခြောက်ပါးကို စွဲ၍ဖြစ်ပေါ်လာသော သုခ, သောမနဿသည် လောက၌ “အဿာဒ၊ အနိစ္စ၊ ဒုက္ခ၊ ဝိပရိဏာမဓမ္မသည် “အာဒီနဝ၊ ဆန္ဒရာဂကို ပယ်ဖျောက်နိုင်ခြင်း, ပယ်စွန့်နိုင်ခြင်းသည်“နိဿရဏ”ဟု အလောင်းတော်ဘဝ သဗ္ဗညုဘုရားရှင် မဖြစ်မီက ကြံစည်တော်မူခဲ့ပြီ။
အဿာဒကို အဿာဒအားဖြင့် အာဒီနဝကို အာဒီနဝအားဖြင့် နိဿရဏကို နိဿရဏအားဖြင့် အမှန်အတိုင်း ထိုးထွင်း၍ သိမြင်တော်မူပြီးရာအခါ၌ သဒေဝက, သမာရက, သဗြဟ္မကဟူသော ဩကာသလောက၊ သမဏ ဗြာဟ္မဏ, သဒေဝ မနုဿ-ဟူသော သတ္တလောက၌ “အနုတ္တရသမ္မာသမ္ဗောဓိ”ကို ထူးသော သဗ္ဗညုတဉာဏ်တော်မြတ်ဖြင့် ထိုးထွင်း၍ သိမြင်တော်မူပြီ၊ အကုပ္ပါ မေ ဝိမုတ္တိ၊ အယမန္တိမာ ဇာတိ၊ နတ္ထိ ဒါနိ ပုနဗ္ဘဝေါ”ဟု ပစ္စဝေက္ခဏာဉာဏ်အမြင် ဖြစ်တော်မူပြီဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ဖွင့်ဆိုချက်များ ရှိပါသည်။
-သံ၊၂၊၂၄၂။ သံ၊မြန်၊၂၊၂၃၃-၄။
-ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် အထက်သုတ်တော်အတိုင်း ဗာဟိရာယတနခြောက်ပါးတို့၌ သိမြင်တော်မူပုံ၊ ဘုရားရှင်ဖြစ်ပြီး၊ နောက်ထပ် ဘုံဘဝတို့၌ မဖြစ်ရတော့ပြီ-ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သုတ္တနိ၊၄၁၁-၄၁၂။ သုတ္တနိ၊မြန်၊၃၈၈-၉။ သုတ္တနိ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၆၃-၅။ မဟာနိ၊၁၆၁-၁၉၆။ မဟာနိ၊ဋ္ဌ၊၂၇၃-၃၀၇။ ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ သုတ္တနိပါတ၊ ၄-အဋ္ဌကဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
ဘုရားရှင် သကျနိုင်ငံ ကပိလဝတ္ထုမြို့တော်အနီး မဟာဝုန်တောအုပ်ကြီး အတွင်း၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် ဤသုတ်တော်ကို “ဗုဒ္ဓိစရိုက်”ရှိသော နတ်ဗြဟ္မာတို့အား ဟောကြားတော်မူ ပါရန် နိမ္မိတဘုရားရှင်က မေးတော်မူသောပြဿနာကို သဗ္ဗညုဘုရားရှင်က (၁၃) ဂါထာဖြင့် ဖြေကြားတော်မူသည့်သုတ်။
(၈)ဂါထာတို့ဖြင့် မသေခင် ငြိမ်းအေးစွာနေနိုင်သော “ဥပသန္တပုဂ္ဂိုလ်”ကို ဟောတော်မူပါသည်။ ယင်းပုဂ္ဂိုလ်ကိုပင် (၄)ဂါထာဖြင့် “သန္တပုဂ္ဂိုလ်”ဟု ဟောတော်မူပါသည်။
အဋ္ဌကထာ၌ ဖွင့်ဆိုချက်များ များစွာပါရှိပါသည်။ ပုရဘေဒသုတ်တော်ကို နာယူကြသော နတ်ဗြဟ္မာ ကုဋေ(၁)သိန်း ရဟန္တာ ဖြစ်ပုံ၊ သောတာပန်စသော နတ်ဗြဟ္မာများ မရေမတွက်နိုင်အောင် ကျွတ်တမ်းဝင်ပုံတို့ကို ဖွင့်ပြပါသည်။ ဤပုရာဘေဒသုတ်ကို အရှင်သာရိပုတ္တရာမထေရ်က မဟာ နိဒ္ဒေသပါဠိတော်၌ “ပုရာဘေဒသုတ္တနိဒ္ဒေသ”အမည်ဖြင့် ဖွင့်ဆို ဟောကြားတော်မူခဲ့ပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၁၊၇၀။ သံ၊မြန်၊၁၊၇၃၂။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၁၂၆။ သံ၊ဋီ၊၁၊၁၇၄။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၃-ကောသလသံယုတ္တ၊ ၁-ပဌမဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် ကောသလဘုရင်၏ မေးမြန်းလျှောက်ထားချက်အရ လောဘ, ဒေါသ, မောဟတရားတို့ အဇ္ဈတ္တသန္တာန်၌ဖြစ်ပေါ်လာသော ယောက်ျား၏ အဟိတ, ဒုက္ခ အဖာသုဝိဟာရအကျိုးငှါဖြစ်၏-ဟု တစ်ပါးစီဝေဖန်၍ ဘုရားရှင် ဖြေကြားတော် မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၂၊၄၃၆။ သံ၊မြန်၊၂၊၄၃၂။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၃-မာတုဂါမသံယုတ္တ၊ ၁-ပဌမပေယျာလဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် ရုပ်အဆင်းလည်းမလှ, ပစ္စည်းဥစ္စာလည်းမရှိ၊ ကိုယ်ကျင့်သီလလည်း မရှိ, ပျင်းရိခြင်း, သားသမီးမရနိုင်ခြင်း-ဟူသော အင်္ဂါငါးမျိုးတို့နှင့် ပြည့်စုံ သောယောက်ျားသည် မာတုဂါမကို ဧကန်မနှစ်သက်စေနိုင်သူ ဖြစ်၏ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၂၊၄၄၉-၄၅၂။ အံ၊မြန်၊၂၊၅၆၇-၅၇၁။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၇၂-၃။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ သတ္တကနိပါတ၊ ၆-အဗျယဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် အန္တရာပရိနိဗ္ဗာယီ ပုဂ္ဂိုလ်(၃)မျိုး၊ ဥပဟစ္စပရိနိဗ္ဗာယီ၊ အသင်္ခါရပရိနိဗ္ဗာယီ၊ သသင်္ခါရပရိနိဗ္ဗာယီ၊ ဥဒ္ဓံသောတအကနိဋ္ဌဂါမီ၊ အနုပါဒါပရိနိဗ္ဗာန-ဟူသော ပုရိသဂတိ ၇-မျိုးတို့ကို အကျယ်ဝေဖန်တော်မူ၍ ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ မှတ်သားဖွယ်ရာ ဖွင့်ဆိုချက်များ ပါရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၂၊၃၅၂-၈။ အံ၊မြန်၊၂၊၄၄၄-၄၅၁။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၃၄။ အံ၊ဋီ၊၃၊၁၃၅-၈။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဆက္ကနိပါတ၊ ၆-အဗျယဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ဒဏ္ဍကကနိဂုံး အညတရရုက္ခမူလ၌ သီတင်းသုံး နေတော်မူစဉ် ဒေဝဒတ်အသင်းဝင် ရဟန်းတစ်ပါး၏ မေးခွန်းကို ဖြေကြားမှုနှင့် ဆက်စပ်၍ ဘုရားရှင်အား အရှင်အာနန္ဒာက လျှောက်ထား မေးမြန်းရာ “အပါယိကော ဒေဝဒတ္တော နေရယိကော, ကပ္ပဋ္ဌော, အတေကိစ္စော”ဟု မိန့်ကြားတော်မူခြင်း အကြောင်းနှင့် အပရိဟာနဓမ္မ, ပရိဟာနဓမ္မ, အာပါယိက, နေရယိက-ဟူသော ရှေးပုဂ္ဂိုလ် သုံးယောက်နှင့် ပရိဟာနဓမ္မ, အပရိဟာနဓမ္မ, ပရိနိဗ္ဗာနဓမ္မ-ဟူသော နောက်ပုဂ္ဂိုလ်သုံးယောက်တို့၏ စိတ်ကို ဘုရားရှင်၏ စိတ်တော်ဖြင့် သိမြင်တော်မူပုံနှင့် ဘုရားရှင်၏ “ပုရိသိန္ဒြိယဉာဏ်”ကို ပုဂ္ဂိုလ်တစ်ယောက်စီ တစ်ယောက်စီ ခွဲခြမ်းဝေဖန်တော်မူ၍ ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ မှတ်သားဖွယ်ရာ ဖွင့်ဆိုချက်များ ပါရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၃၊၁၁၅။ သံ၊မြန်၊၃၊၁၁၉။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၂-ဗောဇ္ဈင်္ဂသံယုတ္တ၊ ၇-အာနာပါနဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် “ဝိဝေကနိဿိတ, ဝိရာဂနိဿိတ, နိရောဓနိဿိတ, ဝေါဿဂ္ဂ ပရိဏာမီဖြစ်အောင် ပုဠဝကသညာနှင့်တကွသော ဗောဇ္ဈင် (၇)ပါးကို ပွားများလျှင် ကြီးစွာသော ချမ်းချမ်းသာသာ နေခြင်းငှါဖြစ်၏”ဟု ဗောဇ္ဈင်တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ ဝေဖန်၍ ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၃၊၄၁၄။ သံ၊မြန်၊၃၊၄၂၁။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၂-သစ္စသံယုတ္တ၊ ၁၁-ပဉ္စဂတိပေယျာလဝဂ္ဂ၊ ၂၉-ခုမြောက်သုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် “ပြိတ္တာဘဝမှစုတေ၍ နတ်ပြည်တို့၌ဖြစ်သူ နည်းပါးလှပြီး တိရစ္ဆာန်ဘဝ၌ဖြစ်သူများ များပြားလှပုံ၊ အရိယသစ္စာလေးပါးကို မသိမမြင်ခြင်းကြောင့် ဖြစ်ရပုံ”တို့ကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
သံ၊၃၊၄၁၄။ သံ၊မြန်၊၃၊၄၂၁။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၂-သစ္စသံယုတ္တ၊ ၁၁-ပဉ္စဂတိပေယျာလဝဂ္ဂ၊ ၂၈-ခုမြောက်သုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် “ပြိတ္တာဘဝမှစုတေ၍ နတ်ပြည်တို့၌ဖြစ်သူ နည်းပါးလှပြီး ငရဲ၌ပြန်ဖြစ်သူများ များပြားလှပုံ၊ အရိယသစ္စာလေးပါးကို မသိမမြင်ခြင်းကြောင့် ဖြစ်ရပုံ”တို့ကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၃၊၄၁၄။ သံ၊မြန်၊၃၊၄၂၁။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၃၀-ခုမြောက်သုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် “ပြိတ္တာဘဝမှစုတေ၍ နတ်ပြည်တို့၌ဖြစ်သူ နည်းပါးလှပြီး ပြိတ္တာဘဝ၌ပင် ပြန်ဖြစ်သူများ များပြားလှပုံ၊ အရိယသစ္စာလေးပါးကို မသိမမြင်ခြင်းကြောင့် ဖြစ်ရပုံ”တို့ကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၃၊၄၁၄။ သံ၊မြန်၊၃၊၄၂၁။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၂၆-ခုမြောက်သုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် “ပြိတ္တာဘဝမှစုတေပြီး လူ့ပြည်၌ လူဖြစ်သူ နည်းပါးလှပုံ၊ တိရစ္ဆာန်ဘဝ၌ဖြစ်သူ များပြားလှပုံ၊ အရိယသစ္စာလေးပါးကို မသိမမြင်ခြင်းကြောင့် ဖြစ်ရပုံ”တို့ကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၃၊၄၁၄။ သံ၊မြန်၊၃၊၄၂၁။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၂၅-ခုမြောက်သုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် “ပြိတ္တာဘဝမှစုတေပြီး လူ့ပြည်၌ လူဖြစ်သူ နည်းပါးလှပုံ၊ ငရဲဘဝ၌ဖြစ်သူ များပြားလှပုံ၊ အရိယသစ္စာလေးပါးကို မသိမမြင်ခြင်းကြောင့် ဖြစ်ရပုံ”တို့ကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၃၊၄၁၄။ သံ၊မြန်၊၃၊၄၂၁။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၂-သစ္စသံယုတ္တ၊ ၂၇-ခုမြောက်သုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် “ပြိတ္တာဘဝမှစုတေပြီး လူ့ပြည်၌ လူဖြစ်သူ နည်းပါးလှပုံ၊ ပြိတ္တာ ဘဝ၌ပင် ပြန်ဖြစ်သူ များပြားလှပုံ၊ အရိယသစ္စာလေးပါးကို မသိမမြင်ခြင်းကြောင့် ဖြစ်ရပုံ”တို့ကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၃၊၄၀၅။ သံ၊မြန်၊၃၊၄၂၁။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၂-သစ္စသံယုတ္တ၊
-၇-ပဌမအာမကဓညပေယျာလဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် “ဖခင်အပေါ်၌ ပြုကျင့်ရမည့်ကျင့်ဝတ်ကို ကောင်းစွာပြုကျင့်သော သတ္တဝါတို့နည်းပါးလှပုံ၊ ပြည့်ပြည့်ဝဝ မပြုကျင့်ကြသော သတ္တဝါတို့သာ များပြား လှပုံကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၁၊၅၃၄-၈။ အံ၊မြန်၊၁၅၅၀-၄။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၈။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ ၄-စတုတ္ထပဏ္ဏာသက၊ (၂၀)၅-မဟာဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် ဤသုတ်၌-
၁။ ပေမာ ပေမဇာယန္တပုဂ္ဂိုလ်၊
၂။ပေမာ ဒေါသဇာယန္တပုဂ္ဂိုလ်၊
၃။ဒေါသာ ပေမဇာယန္တပုဂ္ဂိုလ်၊
၄။ ဒေါသာ ဒေါသဇာယန္တပုဂ္ဂိုလ်-ဟူသော ပုဂ္ဂိုလ်လေးမျိုးနှင့် အကျယ်ဖြစ်ပုံများ၊ ရူပဈာန်လေးမျိုးနှင့် အာသဝက္ခယဉာဏ်တို့ ဖြစ်လာလျှင် ယင်းလေးမျိုးတို့ မဖြစ်တော့ပုံ၊ ရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်သည်-
၁။ ဒိဋ္ဌိဖြင့် မိမိကိုယ်ကို မချီးမြှောက်သော “နေဝဥဿေနပုဂ္ဂိုလ်”
၂။ ဆန့်ကျင်သဖြင့် မိမိကိုယ်ကို မချီးမြှောက်သော “န ပဋိသေနပုဂ္ဂိုလ်”
၃။ တဏှာစရိုက်၏ အစွမ်းအားဖြင့် အခိုးမလွှတ်သော “န ဓူပါယနပုဂ္ဂိုလ်”
၄။ ငါဟူသော မာန၏အစွမ်းအားဖြင့် မကြံမှိုင်သော “န သမ္ပဇ္ဈာယနပုဂ္ဂိုလ်” ဟု ခေါ်ဆိုအပ်ပုံ၊ ယင်းတို့၏ အကျယ်ဒေသနာကို သုက္ကပက္ခ, ကဏှပက္ခအားဖြင့် ရဟန်းတို့အား ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၁၊၁၈၈-၉။ သံ၊မြန်၊၁၊၁၈၉။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၂၄၈။ သံ၊ဋီ၊၁၊၂၈၄။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၈-ဝင်္ဂီသသံယုတ္တ၊ တတိယသုတ်။
အာဠဝီနိုင်ငံ၊ အာဠဝီမြို့၊ အဂ္ဂါဠဝနတ်ကွန်း၌ ဥပဇ္ဈာယ်ဆရာ နိဂြောဓကပ္ပထေရ်နှင့်အတူ အရှင်ဝင်္ဂီသထေရ်တို့ သီတင်းသုံးနေစဉ် မိမိ၏ ပဋိဘာနဉာဏ် ပညာဖြင့် အခြားမထေရ်မြတ်များအား မထေရ်မဲ့မြင် ပြုမိသည်ကို အကြောင်းပြု၍ ဖြစ်ပေါ်လာသော ဝိပ္ပဋိသာရကို ပယ်ဖျောက်ပြီး “မာနံ ပဇဟဿု” အစရှိသော လေးဂါထာတို့ကို ရွတ်ဆိုသည့်သုတ်။
ဤဂါထာတို့၌ မာန၏အပြစ်များ, ပယ်စွန့်နိုင်သောအကျိုးများကို ပြဆိုထားပါသည်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ဖွင့်ဆိုချက်များ ပါရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၁၊၄၄၇၊ သံ၊မြန်၊၁၊၄၅၉။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၀၁။ သံ၊ဋီ၊၂၊၁၈၃။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၈-လက္ခဏသံယုတ္တ၊ ၁-ပဌမဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
-ဝိ၊၁၊၁၄၅။ (၃၇) ဝိ၊ဋ္ဌ၊၂၊၉၈။
ဘုရားရှင် မဂဓနိုင်ငံ ရာဇဂြိုဟ်မြို့ ဝေဠုဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် အရှင်လက္ခဏထေရ်၏ မေးလျှောက်ချက်ကို အရှင်မောဂ္ဂလာန်ထေရ် ဖြေဆိုတော်မူရာ၌ “အသားတစ်ပြိတ္တာ သတ္တဝါသည် ဤရာဇဂြိုဟ်မြို့တော်၌ နွား သတ်သမားဖြစ်သူပေတည်း”ဟု ဘုရားရှင် မိန့်ကြားတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ဖွင့်ဆိုချက်များ ပါရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၃၊၄၀၇၊ သံ၊မြန်၊၁၊၄၁၃။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၂-သစ္စသံယုတ္တ၊ ၈-ဒုတိယအာမကဓညပေယျာလဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
-ဝိ၊၁၊၁၄၅။ (၃၇) ဝိ၊ဋ္ဌ၊၂၊၉၈။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် “ပိသုဏဝါစာမှ ရှောင်ကြဉ်သောပုဂ္ဂိုလ်တို့ နည်းပါးလှပုံ၊ မရှောင်ကြဉ်သောပုဂ္ဂိုလ်တို့သာ အလွန်များပြားလှပုံ၊ သစ္စာလေးပါးတို့ကို ထိုးထွင်း၍ မသိခြင်းကြောင့် ဖြစ်ရပုံ”တို့ကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၁၊၃၅၂-၃။ သံ၊မြန်၊၁၊၃၅၇-၈။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၁၉။ သံ၊ဋီ၊၂၊၁၂၇။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၂-အဘိသမယသံယုတ္တ၊ ဒုတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် “အလျား ယူဇနာ ၅၀၊ အနံယူဇနာ ၅၀၊ အနက် (အနောက်) ယူဇနာ ၅၀-ရှိသောကမ်း၌ နားထောက်၍ ကျီးငှက်သောက်နိုင်အောင် ရေပြည့်နေသော ရေကန်၌ ယောက်ျားက သမန်းမျက်ဖျားဖြင့် ရေကိုပက်၍ ရေကန်၌ ကျန်ရှိနေသော ရေတို့ကဲ့သို့ သစ္စာလေးပါးကို သောတာပတ္တိမဂ်ဉာဏ်ဖြင့် ထိုးထွင်း သိမြင်ပြီးသော သောတာပန် အရိယာသာဝက၌ ကုန်ပြီးသော ဆင်းရဲဒုက္ခတို့ များပြား လှပုံ၊ ခုနစ်ဘဝတာ၌ရှိသော ဆင်းရဲဒုက္ခသည် ကုန်ပြီးသော ဆင်းရဲဒုက္ခကို ထောက် ဆလျှင် အဆရာပေါင်းမက, ထောင်ပေါင်းမက, သိန်းပေါင်းမက နည်းပါး လှပုံ၊ သောတာပတ္တိ မဂ်ဉာဏ်ကို ထိုးထွင်း၍သိခြင်း, ဓမ္မ (သောတာပတ္တိမဂ်ဉာဏ်) စက္ခုကိုရခြင်းသည် သို့ကလောက် အကျိုးကြီးမြတ်ပုံ”တို့ကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ဖွင့်ဆိုချက်များ ပါရှိပါသည်။
-သံ၊၃၊၄၀၀။ သံ၊မြန်၊၄၀၆။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၂-သစ္စသံယုတ္တ၊ ၆-အဘိသမယဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် အထက်သုတ်တော်၌ ဟောတော်မူအပ်သော ရေကန်ဥပမာဖြင့် သစ္စာလေးပါးကို သိပြီးသော သောတာပန်ပုဂ္ဂိုလ်၏ ခုနစ်ဘဝဟူသော ကြွင်းကျန်နေသော ဆင်းရဲဒုက္ခသည် ရေတွက်နှိုင်းယှဉ်လောက်သော အစိတ်အပိုင်းသို့ မရောက်အောင် နည်းပါးလှပုံ၊ သစ္စာလေးပါးကို မဂ်ဉာဏ်ဖြင့် ထိုးထွင်း၍သိအောင် အားထုတ်လိုက်ပုံကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-ဒီ၊၁၊၁၆၇-၁၈၇။ ဒီ၊မြန်၊၁၊၂၀၃-၂၃၀။ ဒီ၊ဋ္ဌ၊၁၊၃၀၀-၃၁၆။ ဒီ၊ဋီ၊၁၊၃၆၁-၃၈၃။ သီ၊ဋီ၊သစ်၊၂၊၃၆၈-၄၀၁။ ဒီဃနိကာယ၊ သီလက္ခန္ဓဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် သာဝတ္ထိမြို့တော်အတွင်းသို့ ဆွမ်းခံမဝင်မီ ပရိဗိုဇ်အခြံအရံ သုံးထောင်နှင့်အတူ မလ္လိကာအာရာမ၌နေသော ပေါဋ္ဌပါဒပရိဗိုဇ်အထံ ကြွတော်မူပုံ၊ တိရစ္ဆာနကထာ (၂၇)မျိုးကို ပြောဆိုနေကြသော ပရိဗိုဇ်တို့ကို ပေါဋ္ဌပါဒပရိဗိုဇ်က ဆူဆူညံညံအသံများ တိတ်ဆိတ်သွားအောင် ဆောင်ရွက်ပုံ၊ ပေါဋ္ဌပါဒပရိဗိုဇ်က ဘုရားရှင်ကို ခရီးဦးကြိုဆိုပြီး နှုတ်ဆက်စကားများ လျှောက်ထား၍ သီတင်းသုံးတော် မူပါရန် နေရာပေးပုံ၊ မိမိအတွက် နိမ့်သောနေရာတွင်ယူ၍ ထိုင်နေပုံ-အစရှိသော ဘုရားရှင်နှင့် ပရိဗိုဇ်တို့၏ ဆက်ဆံရေးအနေအထားကို လေ့လာနိုင်ပါသည်။
ပေါဋ္ဌပါဒပရိဗိုဇ်က ဘာသာခြားပုဂ္ဂိုလ်များ အစည်းအဝေး၌ တင်ပြကြသော သဘောမတူညီသော ဆရာကြီးများ၏ “အဘိသညာနိရောဓကထာ ၄-မျိုးကို အကြောင်းပြု၍ တိကျစွာ ဟောပြနိုင်သော ဘုရားရှင်ကို သတိရနေပုံနှင့် “အဘိသညာ နိရောဓကထာ”ကို မေးလျှောက်ပါသည်။
ဘုရားရှင်က “အဘိသညာနိရောဓကထာများသည် အစကတည်းက ချွတ်ယွင်းနေပုံ၊ အကြောင်းနှင့်တကွ သညာဖြစ်ပုံ၊ သိက္ခာကြောင့် သညာဖြစ်ပုံ၊ သိက္ခာကြောင့် သညာချုပ်ပုံကို ဘုရားရှင် ပွင့်တော်မူချိန်မှစ၍ စူဠသီလ, မဇ္ဈိမသီလ, မဟာသီလတို့ကို ဟောတော်မူ၍ ရဟန်းတော်၏ သီလသမ္ပန္နဖြစ်ပုံ၊ နီဝရဏငါးပါးကို ပယ်စွန့်နိုင်ပုံ ရူပါဝစရပဌမဈာန်ကိုရပုံ၊ ရှေးဖြစ်သော ကာမသညာချုပ်ပုံ ဝိဝေကဇ ပီတိသုခ သုခုမသစ္စာသညာ ဖြစ်ပုံ၊ ဒုတိယဈာန်ကိုရသည့်အခါ ယင်းသညာချုပ်ပျောက်ပြီး “သမာဓိဇ ပီတိသုခ သုခုမသစ္စသညာ” ဖြစ်ပုံ၊ တတိယဈာန်ကိုရသည့် အခါ ယင်းသညာချုပ်ပျောက်ပြီး “ဥပေက္ခာသုခသုခုမသစ္စသညာ ဖြစ်ပုံ၊ စတုတ္ထဈာန်ကိုရသည့်အခါ ယင်းသညာချုပ်ပျောက်ပြီး “အဒုက္ခမသုခ သုခုမသစ္စသညာ” ဖြစ်ပုံ၊ အာကာသာနဉ္စာယတနဈာန်ကိုရသည့်အခါ ရူပသညာ, ပဋိဃသညာ, နာနတ္တ သညာ”တို့ ချုပ်ပျောက်ပြီး “အာကာသာနဉ္စာယတန သုခုမသစ္စသညာ”ဖြစ်ပုံ၊ ဝိညာဏဉ္စာယတနဈာန်ကိုရသည့်အခါ ယင်းသညာ ကင်းပျောက်ပြီး “ဝိညာဏဉ္စာယတနဈာန် သုခုမသစ္စသညာ ဖြစ်ပုံ၊ အာကိဉ္စညာယတနဈာကို ရသည့်အခါ ယင်း သညာကွယ်ပျောက်ပြီး “အာကိဉ္စညာယတနသုခုမသစ္စသညာ” ဖြစ်ပေါ်လာပုံ၊ ကျင့်သုံးမှုသိက္ခာကြောင့် အချို့သောသညာဖြစ်လာပုံ၊ အချို့သောသညာများ ချုပ်သွားပုံကို ဟောကြားတော်မူပါသည်။
ဤသာသနာတော်၌ သညာရှိသောရဟန်းသည် ပဌမဈာန်မှ ဒုတိယဈာန်၌, ဒုတိယဈာန်မှ တတိယဈာန်၌ အစဉ်အားဖြင့် သညာတို့၏အဆုံးဖြစ်သော အာကိဉ္စာယတနဈာန်သို့ရောက်၏။ ရရှိပြီးသောသညာတို့ ချုပ်ပျောက်ပြီး ကြမ်းတမ်းသော သညာဖြစ်လာမည်ကို ကြံစည်၍ ရရှိထားသောသမာပတ်ကိုလည်း မဝင်စား, အထက် သမာပတ်ကို ရရှိရန်လည်း အားမထုတ်သောရဟန်းအား ရရှိထားသော ထိုသညာတို့လည်း ချုပ်ကုန်၏၊ ထိုမှတစ်ပါး ရုံ့ရင်းကြမ်းတမ်းသော သညာတို့လည်း မဖြစ်ကုန်။ ထိုသို့ပြုကျင့်သော ရဟန်းသည် သညာ, ဝေဒနာတို့၏ချုပ်ရာ နိရောဓသို့ ဆိုက်ရောက်လေ၏။ ပေါဋ္ဌပါဒ ဤသို့လျှင် “အနုပုဗ္ဗာဘိသညာနိရောဓ သမ္ပဇာန သမာပတ္တိ” ဖြစ်၏။ ဤ အနုပုဗ္ဗာဘိသညာနိရောဓသမ္ပဇာနသမာပတ္တိ”ကို ကြားဖူး၏လော့-ဟု ဘုရားရှင်က မေးတော်မူပြီး အနုပုဗ္ဗာဘိသညာနိရောဓ သမ္ပဇာန သမာပတ္တိ”ဟူသည် ဤသည်ပင်တည်းဟု ဘုရားရှင်က မိန့်ကြားတော်မူပါသည်။ ပေါဋ္ဌပါဒ၏ မေးလျှောက်ထားချက်အရ သညဂ္ဂတစ်မျိုးနှင့် သညဂ္ဂများစွာ ဟောကြားတော်မူပုံ၊ ရှေးဦးစွာ သညာဖြစ်ပြီးနောက်မှ ဉာဏ်ဖြစ်ပုံ၊ သညာ ဖြစ်ခြင်းကြောင့် ဉာဏ်ဖြစ်ပုံကို ဟောကြားတော်မူပါသည်။
ဘုရားရှင်၏ မေးမြန်းချက်အရ- ပေါဋ္ဌပါဒ လျှောက်ထားသော
၁။ ရုပ်စတုမဟာဘူတိက ကဗဠီကာရာဟာရဘက္ခ ဩဠာရိကအတ္တ၊
၂။သဗ္ဗင်္ဂပစ္စင်္ဂီ အဟီနိန္ဒြိယ မနောမယအတ္တ၊
၃။သညာမယအရူပီအတ္တ-တို့ကို “သညာသည် အတ္တမှတစ်ခြား၊ အတ္တသည် သညာမှ တစ်ခြားဖြစ်ပုံကို ဟောတော်မူပါသည်။
ပေါဋ္ဌပါဒ၏ မေးလျှောက်ထားချက်အရ “သညာသည် ပုရိသ၏အတ္တ”ဟု လည်းကောင်း၊ “သညာသည် အတ္တမှတစ်ပါး တစ်ခြား, အတ္တသည် သညာမှတစ်ပါး တစ်ခြား”ဖြစ်ပုံကို သာသနာတော်မှ တစ်ပါးတစ်ခြားသော အယူရှိသော, သာသနာတော်မှ တစ်ပါးတစ်ခြားသော အယူကိုနှစ်သက်ကျေနပ်သော၊ သာသနာတော်မှ တစ်ပါးတစ်ခြားသော အယူဝါဒ၌ အားထုတ်သော၊ သာသနာတော်မှ တစ်ပါးသော ဆရာကို ကျေနပ်နှစ်သက်နေသော သင်ကဲ့သို့သောပုဂ္ဂိုလ်များ မသိနိုင်ပုံကို မိန့်ကြားတော်မူပါသည်။
ဘုရားရှင် ဖြေကြားတော်မမူသော “သဿတော လောကော, ဣဒမေဝ သစ္စာ မောဃမညံ” ဟူသော ပြဿနာ ၁၀-ချက်ကို ပေါဋ္ဌပါဒက မေးမြန်းလျှောက်ထားရာ ယင်းပြဿနာများသည် “အတ္ထသံဟိတ, ဓမ္မသံဟိတ, အာဒိဗြဟ္မစရိယက, နိဗ္ဗိဒါယ, ဝိရာဂါယ, နိရောဓာယ, ဥပသမာယ, အဘိညာယ, သမ္ဗောဓာယ, နိဗ္ဗာနာယ-မဖြစ်သောကြောင့် ဘုရားရှင် ဖြေကြားတော်မမူပုံ၊ သစ္စာလေးပါးသည်သာ အတ္ထသံဟိတအစရှိသော အကျိုးတရားဆယ်ပါးကို ဖြစ်စေသောကြောင့် ဘုရားရှင် ဟောတော်မူပုံကို မိန့်ကြားတော်မူပြီး ပြန်ကြွတော်မူခဲ့ပါသည်။
ဘုရားရှင် ပြန်ကြွတော်မူပြီး ပရိဗိုဇ်များက ပေါဋ္ဌပါဒပရိဗိုဇ်အား ဧကံသိက ဓမ္မဒေသနာတော်ကို ပီပီပြင်ပြင် တိတိကျကျ မသိရဘဲ အနုမောဒနာပြုရမည်လားဟု အပြစ်တင်ပြောဆိုကြပါသည်။ နှစ်ရက် သုံးရက်လွန်သောအခါ ပေါဋ္ဌပါဒပရိဗိုဇ်သည် ဆင်ဆရာ သားစိတ္တနှင့်အတူ ဘုရားရှင်အထံတော်သို့ ရောက်လာပြီး ပရိဗိုဇ်များက “သဿတော လောကော” အစရှိသော ပြဿနာ ၁၀-ချက်ကို အကြောင်းပြု၍ ပရိဗိုဇ်များက မိမိအား အပြစ်တင်ပြောဆိုကြပုံကို လျှောက်ထားပါသည်။
ဘုရားရှင်က “ပရိဗိုဇ်များသည် ပညာမျက်စိကန်းများဖြစ်ကြပုံ၊ သင်တစ်ဦးတည်းသာ ပညာမျက်စိရှိသူဖြစ်ပုံ၊ ယင်းပြဿနာ ၁၀-ချက်သည် အတ္တသံဟိတ အစရှိသော အကျိုး ၁၀-မျိုး မရှိခြင်းကြောင့် အနေကံသိကဓမ္မများဖြစ်ပုံ၊ သစ္စာလေး ပါးတရားသည်သာ အတ္ထသံဟိတအစရှိသော အကျိုးတရား ၁၀-ပါးကို ရရှိစေခြင်း ဖြစ်စေခြင်းကြောင့် “ဧကံသိကဓမ္မ”အဖြစ် ဟောကြားတော်မူပုံ။ “ဧကန္တသုခီ ပရံမရဏာ အရောဂဖြစ်သော အတ္တရှိ၏”ဟု အယူရှိကြကုန်သော သမဏဗြာဟ္မဏတို့သည် ထိုအတ္တကို မသိ မမြင်ဖူးကြကုန်။ ထိုအတ္တကို မျက်မှောက်ပြုနိုင်သော ပဋိပဒါကိုလည်း မသိမမြင်ကြကုန်။ “ဧကန္တသုခလောက၌ ဖြစ်နေကြကုန်သော နတ်, ဗြဟ္မာတို့၏ အသံနှင့်ယင်းဌာနသို့ ရောက်နိုင်သော ပဋိပဒါကိုလည်း မသိကြပုံကို “ဇနပဒကလျာဏီကို မသိမမြင်ဖူးဘဲ လိုချင်နေသော ယောက်ျားဥပမာဖြင့် ထိုသမဏဗြဟ္မဏတို့၏ စကားအခြေအမြစ် မရှိပုံ၊ လမ်းလေးခု အဆုံ၌တည်နေသော ပြသာဒ်သို့ ဝင်ပေါက်ကိုမသိဘဲ တက်ရောက်ရန် လှေကားထောင်နေသော ယောကျာ်းဥပမာဖြင့် ထိုသမဏဗြဟ္မဏတို့၏စကား အခြေအမြစ် မရှိပုံ။
ဩဠာရိကအတ္တဘာဝ, မနောမယအတ္တဘာဝ, အရူပီအတ္တဘာဝ သုံးမျိုးကို ရရှိပုံ၊ ထိုအတ္တဘာဝသုံးမျိုးရရှိမှုကို ပယ်စွန့်နိုင်ရန် တရားဟောတော်မူပုံ ဟောတော်မူသည့်အတိုင်း ကျင့်သုံးနေကြကုန်သော သင်တို့သည် သံကိလေသိကဓမ္မတို့ကို ပယ်စွန့်နိုင်ပုံ၊ ဝေါဒါနိယဓမ္မတို့ တိုးပွားနိုင်ပုံ၊ ပညာပါရိပူရီ ဝေပုလ္လပတ္တဖြစ်ပြီး မျက်မှောက်ဘဝမှာပင် ထူးသောဉာဏ်ပညာဖြင့် သိမြင်မျက်မှောက်ပြု၍ ပြည့်စုံစွာနေနိုင်ပုံ၊ ပါမောဇ္ဇ, ပီတိ, ပဿဒ္ဓိ, သတိ, သမ္ပဇညတရားတို့ဖြစ်ပြီး ချမ်းသာစွာ နေနိုင်ပုံ၊ မေးမြန်းလာသော ပုဂ္ဂိုလ်တို့ကိုလည်း ဤအတိုင်းပင် ဖြေကြားနိုင်ပုံ၊ ပြသာဒ်ပေါ်သို့ တက်ရန် လှေကားထောင်နေသော ယောက်ျားဥပမာဖြင့် မေးမြန်းလျှောက်ထားမှုကို ဖြေဆိုခြင်း၏ အခြေအမြစ်ရှိသော စကားဖြစ်ပုံ”တို့ကို တစ်မျိုးစီ တစ်မျိုးစီဖြင့် အတ္တ ဘာဝ ပဋိလာဘ သုံးမျိုးကို ခွဲခြမ်းစိတ်ဖြာဝေဖန်၍ ဟောကြားတော်မူပါသည်။
ဟတ္ထိသာရိပုတ္တစိတ္တ က “အတ္တဘောသုံးမျိုးတို့တွင် တစ်ခုခုကိုရနေလျှင် ကျန်နှစ်ခုသည် မောဃဖြစ်ပြီး ရရှိနေသော အတ္တဘာဝသည်သာ မှန်ပါသလောဟု တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ မေးလျှောက်ထားပါသည်။
ဘုရားရှင်က “အတ္တဘာဝတစ်ခုခုကို ရနေလျှင် ကျန်နှစ်မျိုးသည် အတ္တဘာဝ ဟု ပြောဆိုမရနိုင်ပုံ၊ ရရှိနေသော အတ္တဘာဝသည်သာ ပြောဆို၍ဖြစ်နိုင်ပုံကို မိန့်တော်မူပြီး ကာလသုံးပါးနှင့်စပ်၍ ဘုရားရှင်က စိတ္တအား မေးမြန်းတော်မူရာ စိတ္တက “မြတ်စွာဘုရား အတိတ်ကာလက ကျွန်ဖြစ်ခဲ့ပြီ မဖြစ်ခဲ့သည်မဟုတ်ပါ။ အနာဂတ် ကာလ၌လည်း ကျွန်ဖြစ်လိမ့်လတ္တံ့၊ မဖြစ်လတ္တံ့ မဟုတ်ပါ။ ပစ္စုပ္ပန်ကာလ၌လည်း ကျွန် ရှိနေသည် မရှိသည်မဟုတ်ပါဟု ဖြေဆိုပါမည်ဟု လျှောက်ထားပါသည်။
ဘုရားရှင်က ကာလသုံးပါးတို့၌ အတ္တဘာဝပဋိလာဘကို မေးမြန်းတော်မူရာ စိတ္တက “မြတ်စွာဘုရား အကျွန်ုပ်၏ အတိတ်ကာလ၌ အတ္တဘာဝပဋိလာဘသည် ဖြစ်ခဲ့ပြီ။ ထိုအတိတ်ကာလ၌ အတ္တဘာဝ ပဋိလာဘသည် မှန်ပါ၏။ ကျန် အတ္တဘာဝ ပဋိလာဘနှစ်ခုသည် မောဃဖြစ်ပါ၏။ အနာဂတ်ဖြစ်သော အတ္တဘာဝပဋိလာဘသည် ဖြစ်လိမ့်လတ္တံ့၊ ထိုအနာဂတ်ကာလ၌ အတ္တဘာဝပဋိလာဘသည် မှန်ပါသည်။ ကျန် အတ္တဘာဝပဋိလာဘသည် မောဃဖြစ်ပါ၏။
ပစ္စုပ္ပန်ဖြစ်သော အတ္တဘာဝပဋိလာဘသည် ပစ္စုပ္ပန်ကာလ၌ မှန်ပါသည်။ ကျန် အတ္တဘာဝပဋိလာဘနှစ်မျိုးသည် မောဃဖြစ်ပါ၏”ဟု တစ်မျိုးစီ တစ်မျိုးစီ ဝေဖန် လျှောက်ထားပါသည်။
မြတ်စွာဘုရားရှင်က “နွားမမှ နို့ရည်၊ နို့ရည်မှ နို့ဓမ်း၊ နို့ဓမ်းမှ ဆီဦး၊ ဆီဦးမှ ထောပတ်၊ ထောပတ်မှ ထောပတ်ကြည် အဆင့်ဆင့်ဖြစ်လာပုံ ဥပမာဖြင့် စိတ္တ၏ ဖြေဆိုလျှောက်ထားချက် မှန်ကန်ပုံကို တစ်မျိုးစီ တစ်မျိုးစီဖြင့် ရှင်းလင်း မိန့်ကြားတော်မူပြီး မြတ်စွာဘုရားသည် လောကသမညာ, လောကနိရုတ္တိ, လောက ဝေါဟာရ-တို့ဖြင့် ဟောကြားတော်မူပုံကို မိန့်ကြားတော်မူပါသည်။
ဒေသနာတော်အဆုံး၌ ပေါဋ္ဌပါဒပရိဗိုဇ်လည်း သရဏဂုံဆောက်တည်၍ ဥပါသကာအဖြစ်ခံယူပြီး ဟတ္ထိသာရိပုတ္တစိတ္တ-က ရဟန်းပြုပေးပါရန် လျှောက်ထားပါသည်။ ဟတ္ထိသာရိပုတ္တစိတ္တ ရဟန်းပြု၍မကြာမီ ရဟန္တာဖြစ်သွားပုံကို ပြဆိုသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ သိမှတ်ဖွယ်ရာများကို ပြည့်ပြည့်စုံစုံ ဖွင့်ပြထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-မ၂။ ၂၂-၃၁။ မ၊မြန်၊၂၊၂၅-၃၅။ မ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၄-၃၁။ မ၊ဋီ၊၃၊၂၀-၂၄။
-မဇ္ဈိမနိကာယ၊ မဇ္ဈိမပဏ္ဏာသ၊ ၁-ဂဟပတိဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
ဘုရားရှင် မဟီမြစ်မြောက်ဖက် အင်္ဂနိုင်ငံ အာပဏနိဂုံးအနီး တောအုပ် ကြီးအတွင်း တစ်ပင်သောသစ်ပင်ရင်း၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် လမ်းလျှောက်ရင်း ရောက်လာသော “ပေါတလိယသူကြွယ်၏ မေးလျှောက်ထားချက်အရ-
၁။ အပါဏာတိပါတကိုမှီ၍ ပါဏာတိပါတကို ပယ်ရမည်။
၂။ ဒိန္နာဒါနကိုမှီ၍ အဒိန္နာဒါနကို ပယ်ရမည်။
၃။ သစ္စဝါစာကိုမှီ၍ မုသာဝါဒကို ပယ်ရမည်။
၄။ အပိသုဏဝါစာကိုမှီ၍ ပိသုဏဝါစာကိုပယ်ရမည်။
၅။ အဂိဒ္ဓိလောဘကိုမှီ၍ ဂိဒ္ဓိလောဘကို ပယ်ရမည်၊
၆။ အနိန္ဒာရောသကိုမှီ၍ နိန္ဒာရောသကို ပယ်ရမည်၊
၇။ အက္ကောဓူပါယာသကိုမှီ၍ ကောဓူပါယာသကို ပယ်ရမည်။
၈။ အနတိမာနကိုပယ်၍ အတိမာနကို ပယ်ရမည်-ဟူသော ဘုရားရှင် သာသနာတော်၌ ဝေါဟာရသမုစ္ဆေဒ-အသုံးအနှုံးဖြစ်ခြင်း ၈-မျိုးနှင့် အဋ္ဌိကင်္ကလူပမာ, မံသပေသူပမာ, တိဏူက္ကူပမာ, အင်္ဂါရကာသူပမာ, သုပိနကူပမာ, ယာစိတကူပမာ, ရုက္ခဖလူပမာ-ဟူသော ကာမဂုဏ်၏အပြစ် ၇-မျိုးတို့ကို တစ်မျိုးစီ တစ်မျိုးစီ အကျယ်ဝေဖန်၍ ကာမဂုဏ်တို့သည် များစွာ ဆင်းရဲခြင်းရှိကုန်၏။ များစွာ ပင်ပန်းခြင်းရှိကုန်၏။ ဤကာမဂုဏ်တို့၌ အပြစ်များလှကုန်၏-ဟု ဟုတ်မှန်သည့် အတိုင်း မှန်ကန် သောပညာဖြင့် သိမြင်ပြီးလျှင် အထူးထူးသောသဘောရှိသော, အထူးထူးသော သဘောကိုမှီသော, ဥပေက္ခာမျိုးကို ရှောင်ကြဉ်၍ တစ်ခုတည်းသော သဘောရှိသော, တစ်ခုတည်းသော သဘောကိုမှီသော အချင်းခပ်သိမ်း လောက၌ တဏှာသည် သုံးသပ်အပ်သော ကာမဂုဏ်ငါးပါးကို စွဲလမ်းမှုဆန္ဒရာဂ အကြွင်းမဲ့ ချုပ်ငြိမ်းရာ ဥပေက္ခာကိုသာ ပွားများနေ၏။
ထိုအရိယာသာဝကသည် ဤအနုတ္တရဥပေက္ခာသတိပါရိသုဒ္ဓိသို့ ရောက်၍ ပုဗ္ဗေနိဝါသာနုဿတိဉာဏ်, ဒိဗ္ဗစက္ခုဉာဏ်, အာသဝက္ခယဉာဏ်တို့ကို မျက်မှောက်ဘဝ၌ပင်ရရှိပြီး မြတ်စွာဘုရားသာသနာတော်၌ အခါခပ်သိမ်း, အချင်းခပ်သိမ်း ဝေါဟာရ သမုစ္ဆေဒဖြစ်ပုံကို ဟောကြားတော်မူပါသည်။
ပေါတလိယသူကြွယ်သည် တစ်ချိန်က အညတိတ္ထိယပရိဗ္ဗာဇကများနှင့် ရဟန်းတော်များအပေါ်၌ မှားယွင်းသောအယူအမြင်ကို ပယ်ဖျောက်၍ မှန်ကန်သော အယူအမြင်ဖြစ်ပုံကို အကျယ်တဝင့်လျှောက်ထားပြီး ဥပါသကာအဖြစ် ခံယူသွားပုံကို ပြဆိုသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ ဇမ္ဗူဒီပါကျွန်း၏ အကျယ်အဝန်း၊ ရေနေလေးထောင်၊ ကုန်း နေသုံးထောင်နှင့် ဟိမဝန္တာတောင်နှင့် ဆက်စပ်နေသော သိမှတ်ဖွယ်ရာများ၊ မြစ်ကြီး ငါးသွယ်စီးဆင်းနေပုံ၊ အင်္ဂုတ္တရာပ, အာပဏ-အမည်ရပုံ အစရှိသည်တို့နှင့် တကွ ဖွင့်သင့်သော အနက်အဓိပ္ပါယ်များကို ဖွင့်ဆိုထားပါသည်။
ဋီကာ၌လည်း ဖွင့်ဆိုချက်များ ရှိပါသည်။
-အံ၊၁၊၄၁၃-၅။ အံ၊မြန်၊၁၊၄၂၆-၈။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၂၆။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ ၂-ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ (၁၀)၅-အသုရဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ်-
၁။ ဤလောက၌ အချို့သောပုဂ္ဂိုလ်သည် သင့်လျော်သောအခါ၌ ကဲ့ရဲ့ထိုက်သောပုဂ္ဂိုလ်၏ ဟုတ်မှန်သောကဲ့ရဲ့အပ်သောအပြစ်ကို ပြောဆိုသောပုဂ္ဂိုလ်, သင့်လျော်သောအခါ၌ ချီးမွမ်းထိုက်သောပုဂ္ဂိုလ်၏ ဟုတ်မှန်သော ချီးမွမ်းအပ်သောဂုဏ်ကျေးဇူးကို မပြောဆိုသောပုဂ္ဂိုလ်၊
၂။ဤလောက၌ အချို့သောပုဂ္ဂိုလ်သည် သင့်လျော်သော (ပြောသင့်သော) အခါ၌ ချီးမွမ်းထိုက်သောပုဂ္ဂိုလ်၏ ချီးမွမ်းအပ်သော ဟုတ်မှန်သော ဂုဏ်ကျေးဇူးကို ပြောဆိုတတ်သောပုဂ္ဂိုလ်, သင့်လျော် (ပြောဆိုသင့်)သောအခါ၌ ကဲ့ရဲ့ထိုက်သောပုဂ္ဂိုလ်၏ ဟုတ်မှန်သောအပြစ်ကို ပြောဆိုတတ်သောပုဂ္ဂိုလ်၊
၃။ဤလောက၌ အချို့သောပုဂ္ဂိုလ်သည် သင့်လျော်(ပြောဆိုသင့်)သောအခါ၌ ကဲ့ရဲ့ထိုက်သောပုဂ္ဂိုလ်၏ ဟုတ်မှန်သော ကဲ့ရဲ့အပ်သောအပြစ်ကို မပြောဆိုသောပုဂ္ဂိုလ်, သင့်လျော်(ပြောဆိုသင့်)သောအခါ၌ ချီးမွမ်းထိုက်သောပုဂ္ဂိုလ်၏ ဟုတ်မှန်သော ချီးမွမ်းအပ်သောဂုဏ်ကျေးဇူးကို မပြောဆိုသောပုဂ္ဂိုလ်၊
၄။ဤလောက၌ အချို့သောပုဂ္ဂိုလ်သည် သင့်လျော်(ပြောဆိုသင့်)သော အချိန်၌ ကဲ့ရဲ့ထိုက်သောပုဂ္ဂိုလ်၏ ဟုတ်မှန်သော ကဲ့ရဲ့အပ်သောအပြစ်ကို ပြောဆိုတတ်သောပုဂ္ဂိုလ်, သင့်လျော်(ပြောဆိုသင့်)သောအခါ၌ ချီးမွမ်းထိုက်သောပုဂ္ဂိုလ်၏ ဟုတ်မှန် သော ချီးမွမ်းအပ်သောဂုဏ်ကျေးဇူးကို ပြောဆိုတတ်သောပုဂ္ဂိုလ်-ဟု ပုဂ္ဂိုလ် လေးမျိုးရှိပုံ၊ ထိုပုဂ္ဂိုလ်လေးမျိုးတို့တွင် အဘယ်ပုဂ္ဂိုလ်ကို အထူးသဖြင့် ကောင်းသည်၊ အထူးသဖြင့် မြင့်မြတ်သည်ဖြစ်၍ သင်နှစ်သက်သနည်း”ဟု ဘုရားရှင်က ပေါတလိယပရဗိုဇ်အား မေးတော်မူပါသည်။
ပေါတလိယပရဗိုဇ်က လျစ်လျူရှုမှု ဥပေက္ခာသည် အလွန်ကောင်းမြတ်သောကြောင့် အမှတ်(၃)ပုဂ္ဂိုလ်ကို အထူးသဖြင့်ကောင်း၊ အထူးသဖြင့်မြင့်မြတ်သည်ဖြစ်၍ အကျွန်ုပ် နှစ်သက်ပါ၏ဟု လျှောက်ထားပါသည်။
ဘုရားရှင်က ထိုထိုအရာ၌ သင့်လျော်သောအခါကို သိတတ်သောကြောင့် အမှတ်(၄)ပုဂ္ဂိုလ်ကို အထူးသဖြင့်ကောင်း၏။ အထူးသဖြင့် မြင့်မြတ်၏ဟု မိန့်ကြားတော်မူပါသည်။
ပေါတလိယပရဗိုဇ်ကလည်း ဘုရားရှင် မိန့်တော်မူသည့်အတိုင်း အမှတ် (၄)ပုဂ္ဂိုလ်သည် အထူးသဖြင့်ကောင်းပါကြောင်း၊ အထူးသဖြင့် မြင့်မြတ်ပါကြောင်း လျှောက်ထားပြီး ဒေသနာတော်ကို ချီးမွမ်း၍ ဥပါသကာအဖြစ် ခံယူပုံကို ပြဆိုသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ အမှတ်(၄)ပုဂ္ဂိုလ်သည် ထိုထိုအရာ၌ အချိန်အခါကို သိခြင်းကြောင့် ထိုထိုအချိန်ကာလကိုသိ၍ “ကဲ့ရဲ့ထိုက်သောပုဂ္ဂိုလ်၏ ကဲ့ရဲ့အပ်သော အပြစ်ကို ပြောဆိုခြင်း၊ ချီးမွမ်းထိုက်သောပုဂ္ဂိုလ်၏ ချီးမွမ်းအပ်သော ဂုဏ်ကျေးဇူးကို ပြောဆိုခြင်းသည် ပညာရှိတို့၏ ပင်ကိုယ်သဘောသဘာဝကို ပြရာဖြစ်၏”ဟု ဖွင့် ဆိုထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၁၊၂၄၉-၂၅၀။ အံ၊မြန်၊၁၊၂၆၇-၉။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၂၄-၅။ အံ၊ဋီ၊၂၊၁၉၆-၇။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ တိကနိပါတ၊ ၂-ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ (၁၀)၅-လောဏကပလ္လဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် လျှော်မြင် ပုဆိုးသစ်, တစ်ပတ်ရစ်, အဟောင်း သုံးမျိုးသည် အဆင်းမလှသကဲ့သို့ နဝ, မဇ္ဈိမ, ထေရ ရဟန်းများသည် သီလမရှိ မကောင်း(ယုတ်မာ)သော အကျင့်သဘောရှိကြသည်။
= လျှော်မျှင်ပုဆိုးသုံးမျိုးတို့သည် ကြမ်းတမ်းသော အတွေ့ ရှိကုန်သကဲ့သို့ ထိုရဟန်းတို့ကို မှီဝဲ, ဆည်းကပ်, ပြုစုလုပ်ကျွေး အတုယူပြုကျင့်ကုန်သော ရဟန်းတို့သည် ရှည်မြင့်စွာသော ကာလပတ်လုံး အဟိတ, ဒုက္ခ-ဟူသောအကျိုးကို ရကြပေသည်။
= လျှော်မျှင်ပုဆိုးသုံးမျိုးတို့သည် တန်ဖိုးနည်း (အဖိုးမတန်)ကုန်သကဲ့သို့ ထို့အတူ ရဟန်းတို့အား ပစ္စည်းလေးပါးကို လှူဒါန်းကြသော အလှူရှင်များသည် အနည်းငယ်မျှသော ကောင်းမှု၏အကျိုးကိုသာ ရကြကုန်၏။
= ကာသိတိုင်းဖြစ် အဝတ်သစ်, တစ်ပတ်ရစ်, အဝတ်ဟောင်းသည် အဆင်း လှကုန်သကဲ့သို့ နဝ, မဇ္ဈိမ ထေရ ရဟန်းတော်များသည် သီလရှိကြ, ကောင်းသော သဘောရှိကြသည်။
= ကာသိတိုင်းဖြစ် အဝတ်သုံးမျိုးသည် ကောင်းသောအတွေ့အထိ ရှိကုန် သကဲ့သို့ နဝ, မဇ္ဈိမ, ထေရ ရဟန်းတော်များကို မှီဝဲ, ဆည်းကပ်, ပြုစုလုပ်ကျွေး အတုယူ၍ ပြုကျင့်ကြသော ရဟန်းတော်များသည် ရှည်မြင့်စွာသော နေ့ညဉ့်ပတ် လုံး ကြီးပွားချမ်းသာကြသည်။
= ကာသိတိုင်းဖြစ် အဝတ်သုံးမျိုးသည် အဖိုးများစွာ ထိုက်တန်သကဲ့သို့ ထို နဝ, မဇ္ဈိမ, ထေရ ရဟန်းတော်များအား ပစ္စည်းလေးပါး လှူဒါန်းကြသော အလှူရှင်များသည် ကြီးမားမြင့်မြတ်သော အကျိုးအာနိသင်တို့ကို ရရှိခံစားကြရသည်။
= ဤသို့ ကောင်းသောသဘောရှိသော မထေရ်မြတ်ကို ရဟန်းတော်များက ရိုသေလေးစားကြသည်။ ထို့ကြောင့် လျှော်မျှင်အဝတ်နှင့်တူသောပုဂ္ဂိုလ်မျိုး မဖြစ်အောင် ကာသိတိုင်းဖြစ် တန်ဖိုးရှိသော အဝတ်နှင့်တူသူဖြစ်အောင် ကျင့်ကြရမည်ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၁၊၂၅၅-၈။ အံ၊မြန်၊၁၊၂၇၃-၆။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၂၇-၈။ အံ၊ဋီ၊၂၊၁၉၈-၂၀၀။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ တိကနိပါတ၊ ၂-ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ (၁၀)၅-လောဏကပလ္လဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ရွှေကျင်သော ဆရာနှင့် တပည့်တို့သည် မြေမှုန့် သဲ ကျောက်စရစ်ခဲ အိုးခြမ်းကွဲဟူသော ရွှေ၏ကြမ်းတမ်းသော အညစ်အကြေးတို့ကို ရေကျင်း၌ထည့်၍ ဆေးကြော, အဖန်ဖန် ဆေးကြော, အဖန်ဖန်ပွတ်တိုက်၍ ပြောင်စင်အောင် ဆေးကြောသကဲ့သို့ ထို့အတူ လွန်မြတ်သောသမထ, ဝိပဿနာစိတ်ကို အဖန်ဖန်အားထုတ်သော သမထ, ဝိပဿနာစိတ်ရှိသော ပညာရှိသောရဟန်းသည် ကာယဒုစရိုက်, ဝစီဒုစရိုက်, မနောဒုစရိုက်ဟူသော ညစ်နွမ်းကြောင်းဖြစ်သော ကိလေသာအညစ်အကြေးတို့ကို ပယ်ဖျောက်နိုင်၏။ အဖန်ဖန်မဖြစ်ခြင်းသို့ ရောက်စေနိုင်၏။
ရွှေ၏ အညစ်အကြေး အလတ်စားဖြစ်ကုန်သော ကျောက်စရစ်ခဲ အသေးစား သဲကြမ်းတို့ကို စင်ကြယ်အောင် ဆေးကြော, အထပ်ထပ်ဆေးကြော, အဖန်ဖန် ပွတ်တိုက်ဆေးကြောသကဲ့သို့ ထို့အတူ သမထ, ဝိပဿနာစိတ်ကို အဖန်ဖန်အား ထုတ်သော သမထဝိပဿနာစိတ်ရှိသော ပညာရှိသောရဟန်းသည် ကိလေသာ အလတ်စားဖြစ်သော ကာမဝိတက်, ဗျာပါဒဝိတက်, ဝိဟိံသာဝိတက်ဟူသော မိစ္ဆာ ဝိတက်သုံးပါးတို့ကို ပယ်စွန့်ပယ်ဖျောက်နိုင်၍ အဖန်ဖန် မဖြစ်ခြင်းသို့ရောက်စေနိုင်၏။
ရွှေ၏အညစ်အကြေး အနုစားဖြစ်သော သဲနုများမည်းညစ်ခြင်းကို ဆေး ကြော, အထပ်ထပ်ဆေးကြော, အဖန်ဖန် ပွတ်တိုက်ဆေးကြောသကဲ့သို့ ထို့အတူ သမထဝိပဿနာစိတ်ကို အဖန်ဖန်အားထုတ်သော သမထဝိပဿနာစိတ်ရှိသော ပညာရှိသောရဟန်းတော်သည် အနုစားဖြစ်သော ဉာတိဝိတက်, ဇနပဒဝိတက်, အနဝညတ္တိဝိတက်နှင့်ယှဉ်သော ကိလေသာအနုစားများကို ပယ်စွန့် ပယ်ဖျောက်, ကင်းပျောက်အောင် အားထုတ်နိုင်ပြီးနောက်ထပ်ပြန်မဖြစ်ခြင်းသို့ ရောက်စေနိုင်၏။
ရွှေအညစ်အကြေးများ ရှင်းသွားပြီး ပကတိရွှေစင်တို့သာ ကျန်တော့သကဲ့သို့ ထို့အတူ စိတ်၏အညစ်အကြေးများ ရှင်းသွားပြီး ဓမ္မဝိတက်မျှသာ ကြွင်းကျန်တော့၏။ ထိုရွှေကို ရွှေပန်းထိမ်ဆရာနှင့် တပည့်တို့သည် မိုက်ခွက်၌ထည့်၍ မှုတ်၍ အထပ်မှုတ်၍ ဖိနှိပ်၍မှုတ်သော်လည်း အညစ်အကြေးကျန်ရှိနေလျှင် နူးညံ့ပျော့ပျောင်း မှုမရှိ, ရွှေပန်းထိမ်လုပ်ငန်း၌ ပြုလုပ်၍မဖြစ်, အရောင်မထွက်, ကျွတ်ဆတ်ဆတ် ဖြစ်ကာ ကျိုးတတ်သကဲ့သို့၊ ထို့အတူ ဓမ္မဝိတက္ကသမာဓိသည် ကိလေသာအပူ မငြိမ်းသေး, မမွန်မြတ်သေး, ငြိမ်းအေးမှုကိုမရသေး ဧကာဒိဘာဝမဖြစ်သေး, ပြုပြင်ခြင်းပယောဂနှင့်တကွ ကိလေသာတို့ကို ဖိနှိပ်တားမြစ်၍ ဖြစ်ပေါ်လာ၏။
ရွှေပန်းထိမ်ဆရာနှင့် တပည့်တို့သည် ထိုရွှေကို မှုတ်အပ်, အထပ်ထပ်မှုတ်အပ်, ဖိနှိပ်၍မှုတ်အပ်သည်ရှိသော် အညစ်အကြေးကင်းရှင်းပြီး ထိုရွှေသည် နူးညံ့ ပျော့ပျောင်း၍ အရောင်တလက်လက်ထွက်ပေါ်၍ ကျွတ်ဆတ်ခြင်းမရှိ ရွှေပန်းထိမ် လုပ်ငန်း၌ အထည်အမျိုးမျိုးပြုလုပ်၍ ရနိုင်တော့သကဲ့သို့၊ ထို့အတူ စိတ်သည် အဇ္ဈတ္တသန္တာန်၌ စွဲမြဲစွာတည်သည့်အခါ ဧကာဒိသမာဓိအဖြစ်သို့ ရောက်သည့်အခါ ပြုပြင်ခြင်းပယောဂနှင့်တကွ ကိလေသာတို့ကို တားမြစ်ဖိနှိပ်၍ မဖြစ်တော့၊ သိလိုသော အဘိညာဉ်ကို မျက်မှောက်ပြုနိုင်သော ဓမ္မ၏အဘိညာဉ်ကို မျက်မှောက်ပြုနိုင်ရန် စိတ်ကို ရှေးရှုညွတ်စေ၏။ ရှေးဘဝအကြောင်းနှင့် ယခုဘဝ အဘိညာဉ်၏အခြေခံ ဖြစ်သော ဈာန်အစရှိသော အကြောင်းရှိခဲ့သော် ထိုထိုအရာ၌ မျက်မှောက်သက်သေ ဖြစ်ထိုက်သည်၏အဖြစ်သို့ ရောက်၏။
ထိုရဟန်းသည် “ဣဒ္ဓိဝိဓအဘိညာဉ်, ဒိဗ္ဗသောတအဘိညာဉ်, ပရစိတ္တ ဝိဇာနနအဘိညာဉ်, ပုဗ္ဗေနိဝါသာနုဿတိအဘိညာဉ်, ဒိဗ္ဗစက္ခုအဘိညာဉ်, အာသဝက္ခယဉာဏ်တို့ကိုရ၍ နေနိုင်ရာ၏” အစရှိသည်ဖြင့် အခြေခံအဆင့်မှ ရဟန္တာ ဖြစ်သည်အထိ ဘာဝနာလုပ်ငန်းနှင့် ယင်းလုပ်ငန်း၏အကျိုးတရားတို့ကို ရွှေကျင်သည့် လုပ်ငန်းမှအစပြုကာ ရွှေထည်လုပ်ငန်းတိုင်အောင်သော ဥပမာဖြင့် ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌လည်း မှတ်သားဖွယ်ရာ ဖွင့်ဆိုချက်များ ပါရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၂၊၃၃၃-၆။ အံ၊မြန်၊၂၊၄၂၄-၇။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၂၆။ အံ၊ဋီ၊၃၊၁၂၁-၂။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဆက္ကနိပါတ၊ ၂-ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ ၆-မဟာဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
ဘုရားရှင် မဂဓတိုင်း ရာဇဂြိုဟ်မြို့ ဂိဇ္ဈကုဋ်တောင်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် အရှင်ဖဂ္ဂုနထေရ်သည် အပြင်းအထန် မကျန်းမမာသည့်နေရာသို့ ကြွရောက်တော်မူ ပါရန် အရှင်အာနန္ဒာ၏ ပင့်လျှောက်ထားချက်အရ ကြွတော်မူပြီး ခင်းထားသောနေရာ၌ သီတင်းသုံးတော်မူ၍ အရှင်ဖဂ္ဂုနထေရ်အား ဂိလာနသတင်း မေးမြန်းတော်မူပါသည်။
အရှင်ဖဂ္ဂုနထေရ်က ဦးထိပ်၌ ပြင်းထန်စွာဖြစ်ပေါ်နေသော လေရောဂါနှင့် ဆက်စပ်၍ ထက်လှစွာသောစူးဖြင့် ရိုက်နှက်မှုကိုခံနေရသော ဥပမာဖြင့်လည်းကောင်း၊ အားကောင်းသော ယောက်ျားသည် သားရေလွန်ကြိုးဖြင့် တင်းကြပ်စွာ ရစ်ပတ်ထားသည်ကို ခံနေရသကဲ့သို့ ဦးခေါင်းကိုက်နေသော ဝေဒနာဒဏ်ချက်ကိုလည်းကောင်း၊ နွားသတ်သမားသည် အသွားထက်လှစွာသော သားလှီးဓားဖြင့် နွား၏ဝမ်းဗိုက်ကို ဖောက်ခွဲသကဲ့သို့ ဝမ်းဗိုက်အတွင်း၌ဖြစ်နေသော လေနာရောဂါတို့ကိုလည်းကောင်း၊ အားကောင်းသော ယောက်ျားနှစ်ယောက်တို့သည် အားမရှိသောယောက်ျားကို လက်မောင်းနှစ်ဖက်ကိုဆွဲကိုင်၍ မီးကျီးတွင်း၌ မီးကင်ကြသလို ကိုယ်ခန္ဓာ၌ ပြင်းထန်စွာ ခံစားနေရသော ပူလောင်မှုဝေဒနာကိုလည်းကောင်း သက်သာရာကိုမရဘဲ အပြင်းအထန် ဝေဒနာကို ခံစားနေရပုံကိုလည်းကောင်း လျှောက်ထားပြပါသည်။
ဘုရားရှင်သည် အရှင်ဖနထေရ်အား ဓမ္မကထာကို ဟောကြားတော်မူပြီး ပြန်ကြွတော်မူပါသည်။ ဘုရားရှင် ပြန်ကြွသွားတော်မူပြီး မကြာမီ အရှင်ဖဂ္ဂုန ပျံလွန်တော်မူသွားပါသည်။ ပျံလွန်တော်မူချိန်၌ အရှင်ဖဂ္ဂုန၏ ဣန္ဒြေများက ကြည်လင်နေပါသည်။ ထိုအကြောင်းကို အရှင်အာနန္ဒာက ဘုရားရှင်အား လျှောက်ထားပြပါသည်။ ဘုရားရှင်က အရှင်အာနန္ဒာအား “ဖဂ္ဂုန၏စိတ်သည် ဩရမ္ဘာဂိယ သံယော ဇဉ်ငါးပါးတို့မှ လွတ်မြောက်ပြီးခြင်းကြောင့် ဣန္ဒြေတို့ အထူးကြည်လင်သွားပုံကို ဘုရားရှင် ဟောတော်မူပြီး-
၁။ ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူအပ်သော ကောင်းခြင်းဥသုံ လုံးဝပြည့်စုံသော တရားတော်ကို ကြားနာရခြင်းကြောင့် ထိုရဟန်းတော်၏စိတ်သည် အောက်ပိုင်း သံယောဇဉ်ငါးပါးတို့မှ လွတ်မြောက်ခြင်း။
၂။ ဗုဒ္ဓသာဝကထံမှ ကောင်းခြင်းဥသုံ လုံးဝပြည့်စုံသော တရားတော်ကို ကြားနာရခြင်းကြောင့် ထိုရဟန်း၏စိတ်သည် အောက်ပိုင်းသံယောဇဉ်ငါးပါးတို့မှ လွတ်မြောက်ခြင်း။
၃။ မိမိကြားနာသင်ယူဖူးသောတရားတော်ကို အဖန်ဖန်ကြံစည်, အဖန်ဖန်သုံးသပ်, အဖန်ဖန်ရှုမှတ်ထားသော ရဟန်းတော်၏စိတ်သည် အောက်ပိုင်းသံယောဇဉ် ငါးပါးတို့မှ လွတ်မြောက်ခြင်း။
၄။ ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူအပ်သော ကောင်းခြင်းဥဿုံ အလုံးစုံပြည့်စုံ သောတရားတော်ကို ကြားနာရသောကြောင့် ထိုရဟန်း၏စိတ်သည် အတု မရှိသော ဥပဓိ၏ကုန်ရာ (နိဗ္ဗာန်)၌ အရဟတ္တဖိုလ်ဖြင့် လွတ်မြောက်ခြင်း။
၅။ ဗုဒ္ဓသာဝကအထံမှ ကောင်းခြင်းဥဿုံ အလုံးစုံပြည့်စုံသော တရားတော်ကို ကြားနာရသောကြောင့် ထိုရဟန်း၏စိတ်သည် အတုမရှိသော ဥပဓိကုန်ရာ နိဗ္ဗာန်၌ အရဟတ္တဖိုလ်ဖြင့် လွတ်မြောက်၏။ မိမိနာကြားဖူး သင်ယူဖူးသော တရားတော်ကို အဖန်ဖန်အထပ်ထပ် ကြံစည်, အဖန်ဖန်သုံးသပ်, အဖန်ဖန်ရှုမှတ်ပွားများသောရဟန်း၏စိတ်သည် အတုမရှိ ဥပဓိကုန်ရာနိဗ္ဗာန်၌ အရဟတ္တဖိုလ်ဖြင့် လွတ်မြောက်ခြင်း-ဟူသော သင့်လျော်လျှောက်ပတ်သောအခါ အကြောင်းအကျိုးကို ဆင်ခြင်ခြင်း၌ ရရှိနိုင်သော အကျိုးခြောက်မျိုးတို့ကို ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ဖွင့်ဆိုချက်များ ရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၂၈-၉။ သံ၊မြန်၊၂၊၂၇၁-၂။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၇။ သံ၊ဋီ၊၂၊၂၉၅။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-သဠာယတနသံယုတ္တ၊ (၈)၃-ဂိလာနဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် “မြတ်စွာဘုရား ပရိနိဗ္ဗာန် စံလွန်တော်မူကြကုန်ပြီးသော ဆိန္နပပဉ္စ, ဆိန္နဝဋ္ဋုမ, ပရိယာဒိန္နဝဋ္ဋ, သဗ္ဗဒုက္ခဝီတိဝတ္တ ဖြစ်တော်မူကြကုန်ပြီးသော ဘုရားရှင်တို့ကို စက္ခု၊ သောတ, ဃာန, ဇိဝှါ, ကာယ, မန-ဟူသော အဇ္ဈတ္တိကာယတန တစ်ပါးပါးဖြင့် ပညတ်လိုသော ပုဂ္ဂိုလ်, ပညတ်လိုသော အဇ္ဈတ္တိကာယတန ရှိပါသလော”ဟု အဇ္ဈတ္တိကာယတန တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီကို အရှင်ဖဂ္ဂုနကမေးလျှောက်ရာ ဘုရားရှင်က မရှိပုံကို တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ ဖြေကြားတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ဖွင့်ဆိုချက်များ ရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၃၊၄၀၇။ သံ၊မြန်၊၃၊၃၄၁။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၂-သစ္စသံယုတ္တ၊ (၈)ဒုတိယအာမကဓညပေယျာလဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် ဘုရားရှင်က လက်သည်းဖျားပေါ်၌ မြေမှုံ့များကိုတင်ထားပြီး လက်သည်းဖျားပေါ်က မြေမှုံ့နှင့် မဟာပထဝီမြေကြီးပေါ်ရှိ မြေမှုံ့တို့ ဘယ်ဟာကများသနည်းဟု မေးတော်မူပြီး မြေကြီးပေါ်ရှိ မြေမှုံ့များနှင့်ထောက်ဆပါက လက်သည်းခွန်ပေါ်ရှိ မြေမှုံက ရေတွက်ထောက်ဆလို့ အစိတ်အပိုင်းမျှဟု မဆိုလောက်အောင်ပင် နည်းပါးလှပုံကို ရဟန်းတို့၏ လျှောက်ထားလာမှုကို အကြောင်းပြု၍ “ဖရုသဝါစာမှ ရှောင်ကြဉ်သော သတ္တဝါတို့ထက် မရှောင်ကြဉ်သောသတ္တဝါတို့က ပို၍များပြားလှပုံ”ကို ရဟန်းတို့အား ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၁၅၇၇-၈။ အံ၊မြန်၊၁၊၅၉၁။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ (၂၅) ၇-ကမ္မပထဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် “မိမိကိုယ်တိုင် ကြမ်းတမ်းသောစကားကို ပြောဆိုခြင်း၊ သူတစ်ပါးကိုလည်း ထိုစကားကို ပြောဆို စေခြင်း၊ ကြမ်းတမ်းသောစကားကို ပြောဆိုခြင်း၌ နှစ်သက်သဘောတူခြင်း၊ ကြမ်းတမ်းသောစကားကို ပြောဆိုခြင်း၏ ဂုဏ်ကျေးဇူးကို ချီးကျူးပြောဆိုခြင်း ဟူသော တရားလေးမျိုးတို့နှင့် ပြည့်စုံသောသူသည် ကွယ်လွန်သည်၏အခြားမဲ့၌ ငရဲသို့ ရောက်ရ၏။ ထိုတရားလေးမျိုးမှ ရှောင်ကြဉ်သောသူသည် ကွယ်လွန်သည့်အခါ နတ်ပြည်သို့ရောက်ရ၏”ဟု ကဏှပက္ခ, သုက္ကပက္ခအားဖြင့် ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၃၊၂၀၇။ သံ၊မြန်၊၃၊၂၁၃။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၂-သစ္စသံယုတ္တ၊ ၄-ဣန္ဒြိယသံယုတ္တ၊ (၇) ဗောဓိပက္ခိယဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် သဒ္ဓိန္ဒြေအစ ပညိန္ဒြေအဆုံးရှိသော ဣန္ဒြေငါးပါးတို့ကို ပွားများအပ်, ကြိမ်ဖန်များစွာ အလေ့အလာပြုအပ်သည်ရှိသော် အနာဂါမိဖိုလ်, အရဟတ္တဖိုလ် နှစ်မျိုးတို့တွင် တစ်မျိုးမျိုးကို မျက်မှောက်ဘဝ၌ပင် အရဟတ္တဖိုလ်ကို မချွတ်မုချ ရရှိနိုင်သည်။ ဥပါဒါန် အကြွင်းအကျန် ရှိနေသေးလျှင် အနာဂါမိဖိုလ်ကို ရနိုင်ပုံကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၃၊၂၀၈။ သံ၊မြန်၊၃၊၂၁၃-၄။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ... ဆဋ္ဌသုတ်။ ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် အထက်သုတ်တော်ပါ သဒ္ဓိန္ဒြေအစရှိသော ဣန္ဒြေငါးပါးတို့ကို ပွားများအပ်, ကြိမ်ဖန် များစွာ အလေ့အလာပြုအပ်သည်ရှိသော်
၁။ မကွယ်လွန်မီ ကြိုတင်၍ မျက်မှောက်ဘဝ၌ပင် အရဟတ္တဖိုလ်ကို ရရှိနိုင်ခြင်း။
၂။ ကွယ်လွန်ခါနီးအချိန်၌ ရနိုင်ခြင်း။
၃။ ဩရမ္ဘာဂိယသံယောဇဉ်ငါးပါးတို့ကုန်ခြင်းကြောင့် အန္တရာပရိနိဗ္ဗာယီပုဂ္ဂိုလ်ဖြစ်ခြင်း။
၄။ ဥပဟစ္စပရိနိဗ္ဗာယီပုဂ္ဂိုလ်၊
၅။အသင်္ခါရပရိနိဗ္ဗာယီပုဂ္ဂိုလ်၊
၆။ သသင်္ခါရပရိနိဗ္ဗာယီပုဂ္ဂိုလ်၊
၇။ ဥဒ္ဓံသောတ အကနိဋ္ဌဂါမီပုဂ္ဂိုလ်ဖြစ်ခြင်းဟူသော အကျိုးအာနိသင် ၇-ပါးတို့ကို မချွတ်ဧကန် ရနိုင်သည်ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၃၊၂၄၈။ သံ၊မြန်၊၃၊၂၅၁။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၇-ဣဒ္ဓိပါဒသံယုတ္တ၊ ၃-အယောဂုဠဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ဣဒ္ဓိပါဒ်လေးပါးတို့ကို ပွားများအပ်, ကြိမ်ဖန်များစွာ အလေ့အလာပြုအပ်သည်ရှိသော် အနာဂါမိဖိုလ်, အရဟတ္တဖိုလ်တို့သို့ ရောက်နိုင်ပုံကို အထက်သုတ်တော်များအတိုင်း ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၃၊၂၄၉။ သံ၊မြန်၊၃၊၂၅၂။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ဆဋ္ဌသုတ်
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် ဣဒ္ဓိပါဒ်လေး မျိုးကို ပွားများအပ်, ကြိမ်ဖန်များစွာ အလေ့အလာပြုအပ်သည်ရှိသော် အကျိုး အာနိသင် (၇)ပါးတို့ကို မချွတ်မုချ ရရှိလိမ့်မည်-ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၃၊၂၇၃။ သံ၊မြန်၊၃၊၂၇၅။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၀-အာနာပါနသံယုတ္တ၊ ၁-ဧကဓမ္မဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် အာနာပါနဿတိ သမာဓိကို ပွားများပုံ ပွားများနည်း အကျိုးအာနိသင် များပြားအောင် ပွားများအပ်, ကြိမ်ဖန်များစွာ ပွားများအပ်, အလေ့အလာပြုအပ်သည်ရှိသော် မျက်မှောက်ဘဝ၌ပင် အနာဂါမ်, ရဟန္တာ မချွတ်ဧကန် ဖြစ်လိမ့်မည်ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၃၊၂၇၃-၄။ သံ၊မြန်၊၃၊၂၇၅-၆။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ... ပဉ္စမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် အာနာပါန ဿတိ သမာဓိကို ပွားများအပ်, ကြိမ်ဖန်များစွာ အလေ့အလာပြုအပ်သည်ရှိသော် ရရှိခံစားအပ်သော အကျိုးအာနိသင် (၇)ပါးတို့ကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၁၊၃၅၈။ သံ၊မြန်၊၁၊၃၆၃။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၂၁။ သံ၊ဋီ၊၂၊၁၂၉-၁၃၀။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၃-ဓာတုသံယုတ္တ၊ ၁-နာနတ္တဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် စက္ခုဓာတု အစရှိသော ၆-ပါးသော ဓာတုနာနတ္တကို အကြောင်းပြု၍ စက္ခုသမ္ဖဿအစရှိသော ၆-ပါးသော ဖဿနာနတ္တဖြစ်ပုံကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ဖွင့်ဆိုချက်များ ပါရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၄၁၆-၇။ သံ၊မြန်၊၂၊၄၁၁။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၁၈။ သံ၊ဋီ၊၂၊၃၅၇-၈။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၂-ဝေဒနာသံယုတ္တ၊ ၁-သဂါထာဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် ဖဿသုံးမျိုးကြောင့် ဝေဒနာသုံးမျိုး ဖြစ်ပေါ်လာပုံကို သစ်သား(ထင်း)နှစ်ချောင်း ပွတ်တိုက်ရာမှ မီးဖြစ်ပေါ်လာပုံဥပမာ, ဖဿသုံးပါးချုပ်ခြင်းကြောင့် ဝေဒနာသုံးပါး ချုပ်ပျောက်ပုံကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် အကျယ်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ဖွင့်ဆိုချက်များ ပါရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၃၊၁၁၅။ သံ၊မြန်၊၃၊၁၁၈+၉။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၂-ဗောဇ္ဈင်္ဂသံယုတ္တ၊ ၇-အာနာပါနဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် ဝိဝေကနိဿိတ, ဝိရာဂနိဿိတ, နိရောဓနိဿိတ, ဝေါဿဂ္ဂ ပရိဏာမီဖြစ်အောင် အဋ္ဌိကသညာနှင့် တကွ ဗောဇ္ဈင်တစ်ပါးစီကို ပွားများအပ်, ကြိမ်ဖန်များစွာ အလေ့ အလာပြုအပ်သည်ရှိသော် များစွာသော ဖာသုဝိဟာရအကျိုးဖြစ်၏-ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် အကျယ်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၂၊၁၀၅။ အံ၊မြန်၊၂၊၁၂၈။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၄၀။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ပဉ္စကနိပါတ၊ ၂-ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ (၁၀) ၅-ကကုဓဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် ရူပါဝစရဈာန် လေးပါးကို ရရှိခြင်း၊ အရဟတ္တဖိုလ်ကို ရရှိခြင်းဟူသော ချမ်းသာစွာ နေနိုင်ကြောင်း “ဖာသုဝိဟာရတရားငါးပါးတို့ကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၂၊၁၁၆။ အံ၊မြန်၊၂၊၁၄၃။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၄၃-၄။ အံ၊ဋီ၊၃၊၃၉-၄၀။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ပဉ္စကနိပါတ၊ ၃-တတိယပဏ္ဏာသက၊ (၁၁)၁-ဖာသုဝိဟာရဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် သီတင်းသုံး ဖေါ်တို့အပေါ်၌ မျက်မှောက်၌ဖြစ်စေ၊ မျက်ကွယ်၌ဖြစ်စေ မေတ္တာ ကာယကံ, မေတ္တာ ဝစီကံ, မေတ္တာမနောကံကို ရှေးရှုဖြစ်စေ (ပြုလုပ် ပြောဆို ပွားများခြင်း)ဖြင့် အခဏ္ဍ, အစ္ဆိဒ္ဒ, အသဗလ, အကမ္မာသ, ဘုဇိဿ, ဝိညုပသတ္ထ, အပရာမဋ္ဌ, သမာဓိ သံဝတ္တနိကသီလတို့ကို သီတင်းသုံးဖော်တို့နှင့် မျက်မှောက်, မျက်ကွယ်တို့၌ သီလအားဖြင့် တူမျှစွာနေခြင်း, သီတင်းသုံးဖော်တို့နှင့် မျက်မှောက်, မျက်ကွယ်တို့၌ အရိယ, နိယျာနိက, တက္ကရ, သမ္မာဒုက္ခက္ခယဂါမီဖြစ်သော အယူအားဖြင့် တူမျှစွာ နေခြင်းဟူသော ဖာသုဝိဟာရ-ချမ်းချမ်းသာသာနေနိုင်သော တရားငါးပါးတို့ကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ဖွင့်ဆိုချက်များ ပါရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၁၊၁၂-၃။ သံ၊မြန်၊၁၊၁၃။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၄။ သံ၊ဋီ၊၁၊၉၀-၁။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-ဒေဝတာသံယုတ္တ၊ ၃-သတ္တိဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် မပြစ်မှား ထိုက်သောပုဂ္ဂိုလ်ကို ပြစ်မှားခြင်းနှင့် ဆက်စပ်၍ အညတရနတ်သား၏ လျှောက်ထားချက်ကို ဘုရားရှင်က “လေညာသို့ ပစ်လွှင့်လိုက်သော သိမ်မွေ့သောမြူသည် ပစ်လွှင့်သူထံသို့သာ ပြန်ရောက်သကဲ့သို့ ထို့အတူ မပြစ်မှားထိုက်သော ကိလေသာ အညစ်အကြေးမှ သန့်ရှင်းစင်ကြယ်သော ရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်အား ပြစ်မှားမှု မကောင်းမှု အကုသိုလ်ကံသည် ထိုသူမိုက်ထံသို့သာ ပြန်ရောက်လေ၏-ဟု ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ဖွင့်ဆိုချက်များ ပါရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၁၁၄-၇။ သံ၊မြန်၊၂၊၁၀၇-၉။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၉၃-၆။ သံ၊ဋီ၊၂၊၂၄၉-၂၅၁။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-ခန္ဒသံယုတ္တ၊ (၁၀)၅-ပုပ္ပဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် ဂင်္ဂါမြစ်ကမ်း အယုဇ္ဈပုရမြို့အနီး တောရကျောင်း၌ သီတင်းသုံး နေတော်မူစဉ် ဂင်္ဂါမြစ်ထဲ၌ မျောပါလာသော “ရေမြှုပ်ဆိုင်ကြီး နှင့် ရူပက္ခန္ဓာ, မိုးရွာစဉ် ဖြစ်ပေါ်လာသော “ရေပွက်”နှင့် ဝေဒနာက္ခန္ဓာ, နွေဥတု၏နောက်ဆုံးလ နေ့ပိုင်း၌ တွေ့မြင်ရသော “တံလှပ်”နှင့် သညာက္ခန္ဓာ, အနှစ်ကိုရှာ၍မရသော “ငှက်ပျောတုံး” နှင့် သင်္ခါရက္ခန္ဓာ, “မျက်လှည့်ပညာ နှင့် ဝိညာဏက္ခန္ဓာတို့ကို နှိုင်းယှဉ်၍ စူးစူးစိုက်စိုက် ဆင်ခြင်လိုက်သည့်အခါ “နိစ္စသာရ, ဓုဝသာရ, အတ္တသာရမမှီ အချီးအနှီးဖြစ်နေပုံ ငါ, ငါ့ဥစ္စာ.ငါဟာ-ဟု ယူ၍မရပုံ, ခန္ဓာတစ်ပါးလျှင် ဥပမာတစ်ခုစီဖြင့် အကျယ် ဝေဖန်၍ ဟောတော်မူပြီး သုတဝန္တအရိယာသာဝကအား နိဗ္ဗိန္ဒဉာဏ်, ဝိရာဂဉာဏ်, ဝိမုတ္တိဉာဏ်တို့ ဖြစ်ပေါ်လာပုံမှစ၍ ရဟန္တာဖြစ်သည်အထိ ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ဖွင့်ဆိုချက်များ ပါရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၁၊၁၄၄-၆။ သံ၊မြန်၊၁၊၁၄-၉။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၁၉၀-၄။ သံ၊ဋီ၊၁၊၂၄၁-၃။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၆-ဗြဟ္မသံယုတ္တ၊ ၁-ပဌမဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် ဗကဗြဟ္မာအား “သဿတဒိဋ္ဌိ” ဖြစ်နေပုံ သိမြင်တော်မူခြင်းကြောင့် ပဌမဈာန်ဗြဟ္မာဘုံမှ ဗကဗြဟ္မာ ထံသို့ကြွရောက်၍ သဿတအယူကို ပယ်စွန့်စေတော်မူပြီး ဗကဗြဟ္မာ၏ မေးလျှောက် ချက်အရ အတိတ်ဘဝ ဆင်းရဲဒုက္ခရောက်နေကြသောလူတို့ကို ကယ်ဆယ်ပြီး ချမ်းသာရာရစေခဲ့သည့်အကြောင်းများကို ဗကဗြဟ္မာအား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ဖွင့်ဆိုချက်များ ပါရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၁၊၃၅။ သံ၊မြန်၊၁၊၃၉။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-ဒေဝတာသံယုတ္တ၊ ၇-အဒ္ဓဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် အညတရ နတ်သား၏ မေးမြန်းလျှောက်ထားချက်အရ တပ်နှစ်သက်မှု “နန္ဒီ”သည် လောကကို ဆက်စပ်အပ်၊ ဝိတက်သည် လောက၏ခြေတို့တည်း၊ တပ်မက်မှု “တဏှာ”ကို ပယ်ခြင်းကြောင့် အလုံးစုံသော ဆက်စပ်နှောင်ဖွဲ့မှုတို့ ပြတ်၏”ဟု အညတရနတ်သားအား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၁၊၇၆-၇။ သံ၊မြန်၊၁၊၈၀-၁။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၁၃၄-၅။ သံ၊ဋီ၊၁၊၁၈၀-၁။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၃-ကောသလသံယုတ္တ၊ ၁-ပဌမဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် ကောသလ ဘုရင်သည် ကြိုး, လက်ထိပ်, သံခြေကျဉ်းတို့ဖြင့် နှောင်ဖွဲ့ခံထားရသော လူတို့ အကြောင်းကို ရဟန်းတို့အား လျှောက်ထားခြင်းကြောင့် “သံ, သစ်သား, လျော် တို့ဖြင့်ပြုအပ်သော အနှောင်အဖွဲ့တို့ကို ခိုင်မြဲသောအနှောင်အဖွဲ့တို့ဟု ပညာရှိတို့ မမိန့်ဆိုကြကုန်၊ ကျောက်မျက်ရတနာ, နားချောင်း သားသမီး, ဇနီးမယားတို့၌ အလွန်အမင်း တပ်နှစ်သက်ခြင်း ငဲ့ကွက်ခြင်းတို့သည် အပါယ်သို့ဆောင်နိုင်သော, အဖြေရခက်သော မြဲမြံသောအနှောင်အဖွဲ့ဟူ၍ ပညာရှိတို့ မိန့်ဆိုကြကုန်၏။ ပညာရှိတို့သည် ထိုအနှောင်အဖွဲ့တို့ကိုဖြတ်လျှက် ကာမချမ်းသာကိုပယ်လျက် ငဲ့ကွက်ခြင်း မရှိကြကုန်ဘဲ လွတ်မြောက်တော်မူကြကုန်၏”ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၂၊၁၃၄။ သံ၊မြန်၊၂၊၁၂၅။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၀၅။ သံ၊ဋီ၊၂၊၂၅၉။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-ခန္ဓသံယုတ္တ၊ (၁၂)၂-ဓမ္မကထိကဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် “အကြားအမြင် မရှိသော “အဿုတဝန္တပုထုဇဉ်ကို ခန္ဓာငါးပါးအနှောင်အဖွဲ့ဖြင့် အနှောင်အဖွဲ့ခံရသူ အတွင်း/အပြင်အနှောင်အဖွဲ့ဖြင့် နှောင်ဖွဲ့ ခံရသူ၊ ဤမှာဘက်ကမ်း ထိုမှာဘက်ကမ်းကိုလည်း မမြင်သူ, အနှောင်အဖွဲ့ခံနေရပါလျက် အိုရသူ, နာရသူ, သေရသူ, ဤလောကမှ တစ်ပါးသောလောကသို့ သွားရသူ-ဟူ၍ ကဏှပက္ခ ဒေသနာတော်ဖြင့်လည်းကောင်း၊ အကြားအမြင်များသူ “သုတဝန္တအရိယာသာဝကသည် ခန္ဓာငါးပါးအနှောင်အဖွဲ့ဖြင့် အဖွဲ့အတုတ် အနှောင်အဖွဲ့မခံရ-အစရှိသည်ဖြင့် သုက္ကပက္ခဒေသနာတော်ဖြင့်လည်းကောင်း ခန္ဓာတစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီကို အကျယ်တဝင့် အနေအားဖြင့် ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ဖွင့်ဆိုချက် အနည်းငယ်ပါရှိပါသည်။
-အံ၊၃၊၃၈။ အံ၊မြန်၊၃၊၃၉။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၁၇။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ အဋ္ဌကနိပါတ၊ ၁-ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၂-မဟာဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင်က မိန်းမက ယောက်ျားတို့အားနှောင်ဖွဲ့ပုံ အနှောင်အဖွဲ့ ၈-မျိုးကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၃၊၃၈။ အံ၊မြန်၊၃၊၃၉။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
ဘုရားရှင်က ရဟန်းတို့အား ယောက်ျားက မိန်းမအားနှောင်ဖွဲ့သည့် အနှောင် အဖွဲ့ ၈-မျိုးကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၅၃၆။ သံ၊မြန်၊၂၊၅၂၉။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၉-အသင်္ခတသံယုတ္တ၊ ၁-ပဌမဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် “သဒ္ဓါအစရှိသော ဗိုလ်ငါးပါးတို့သည် “အသင်္ခတဂါမိမဂ္ဂ”ဖြစ်ပုံ အစရှိသော သာဝကတို့၏ အကျိုးစီးပွားကို လိုလားတော်မူသောဘုရားရှင်က ဟောတော်မူအပ်ပြီ။ နောင်အခါ နောင်တရမှု မဖြစ်ရလေအောင် ရုက္ခမူလ, သုညာဂါရတို့၌ အားထုတ်ကြကုန်”ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင်ကိုယ်တော်တိုင် အနုသာသနီပေးတော်မူပုံကို ပြဆိုသည့်သုတ်။
-သံ၊၃၊၄၂-၄၃။ သံ၊မြန်၊၃၊၄၄-၅။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၇၁။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-မဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၆-ဗလကရဏီယဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် “ပေါင်အား လက်ရုံးအားဖြင့် ပြုအပ်ကုန်သော ပြေးသွားခြင်း, ခုန်ခြင်း, ပူစေခြင်း ထမ်းဆောင်ခြင်းအစရှိသော အမှုလုပ်ငန်းတို့ကို မြေကြီးကိုမှီ၍ မြေကြီး၌ရပ်တည်၍ ပြုကြကုန်သကဲ့သို့ ထို့အတူ ဝိဝေကနိဿိတ, ဝိရာဂနိဿိတ, နိရောဓနိဿိတ, ဝေါဿဂ္ဂပရိဏာမီ, ရာဂဝိနယပရိဂေါသာန, ဒေါသဝိနယပရိဂေါသာန, မောဟဝိနယပရိဂေါသာန, အမတောဂဓ, အမတပရာယန, အမတပရိယောသာန, နိဗ္ဗာနနိန္ဒ, နိဗ္ဗာနပေါဏ, နိဗ္ဗာနပရာယနဖြစ်အောင် စတုပါရိသုဒ္ဓိသီလကိုမှီ၍ စတုပါရိသုဒ္ဓိသီလ၌ရပ်တည်၍ အဋ္ဌင်္ဂိကအရိယမဂ်ကို ပွားများရ၏၊ ကြိမ်ဖန်များစွာ အလေ့အလာပြုရမည်-ဟု အရိယ မဂ္ဂင်တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီကို လေးမျိုးစီပွားများရပုံကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၁၊၅၅၄။ အံ၊မြန်၊၁၊၅၈၈။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ (၂)၆-အဘိညာဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် ဝီရိယ, သတိ, သမာဓိ, ပညာ-ဟု ဗိုလ်လေးပါးရှိပုံကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၂၊၂၁၇။ အံ၊မြန်၊၂၂၇၃။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ပဉ္စကနိပါတ၊ ၅-ပဉ္စမပဏ္ဏာသက၊ (၂၁)၁-ကိမိလဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် သဒ္ဓါ, ဟိရီ, ဩတ္တပ္ပ, ဝီရိယ, ပညာ-ဟု ဗိုလ်ငါးပါးရှိပုံကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၂၊၂၄၉။ အံ၊မြန်၊၂၊၃၂၂-၃။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဆက္ကနိပါတ ၁-ပဉ္စမပဏ္ဏာသက၊ ၁-အာဟုနေယျဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် သဒ္ဓါ, ဝီရိယ, သတိ, သမာဓိ, ပညာ-ဟူသော ဗိုလ်ငါးပါး၊ အာသဝက္ခယဉာဏ်ဟူသော ဓမ္မ ၆-မျိုးနှင့်ပြည့်စုံသောရဟန်းသည် အာဟုနေယျ, ပါဟုနေယျ, ဒက္ခိဏေယျ, အဉ္ဇလိကရဏီယျ, အနုတ္တရံ ပုညက္ခေတ္တံ လောကဿ ဖြစ်ထိုက်၏ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၂၊၃၇၃။ အံ၊မြန်၊၂၊၄၆၉-၄၇၀။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၃၈။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဆက္ကနိပါတ၊ ၂-ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ ၇-ဒေဝတာဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် -
၁။ န သမာဓိဿ သမာပတ္တိကုသလ၊
၂။န သမာဓိဿ ဌိတိကုသလ၊
၃။န သမာဓိဿ ဝုဋ္ဌာနကုသလ၊
၄။အသက္ကစ္စကာရီ၊
၅။ အသာတစ္စကာရီ၊
၆။ အသပ္ပါယကာရီ-ဟူသော ဓမ္မ ၆-မျိုးနှင့်ပြည့်စုံသောရဟန်းသည် သမာဓိ၌ အားရှိသည်၏အဖြစ်သို့ ရောက်ရန်မထိုက်ဟုလည်းကောင်း။
၁။ သမာဓိဿ သမာပတ္တိကုသလ၊
၂။သမာဓိဿ ဌိတိကုသလ၊
၃။သမာဓိဿ ဝုဋ္ဌာနကုသလ၊
၄။သက္ကစ္စကာရီ၊
၅။သာတစ္စကာရီ၊
၆။ သပ္ပါယကာရီ-ဟူသော ဓမ္မ ၆-မျိုးနှင့်ပြည့်စုံသောရဟန်းသည် သမာဓိ၌ အားရှိသည်၏အဖြစ်သို့ ရောက်ထိုက်၏ဟုလည်းကောင်း ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၃၊၅၈။ အံ၊မြန်၊၃၊၅၈-၉။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၂၃။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ အဋ္ဌကနိပါတ၊ ၁-ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၃-ဂဟပတိဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ်
၁။ သူငယ်တို့၏ ရုဏ္ဏဗလ၊
၂။မာတုဂါမတို့၏ ကောဓဗလ၊
၃။ခိုးသူတို့၏ အာဝုဓဗလ၊
၄။မင်းတို့၏ ဣဿရိယဗလ၊
၅။လူမိုက်တို့၏ ဥဇ္ဈတ္တိကဗလ၊
၆။ ပညာရှိတို့၏ နိဇ္ဈတ္တိကဗလ၊
၇။ ဗဟုဿုတရှိသူတို့၏ ပဋိသင်္ခါနဗလ၊
၈။ သမဏဗြာဟ္မဏတို့၏ ခန္တီဗလ-ဟူသောအား ၈-မျိုးရှိပုံကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၃၊၅၈။ အံ၊မြန်၊၃၊၅၉-၆၀။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၂၄။ အံ၊ဋီ၊၃၊၂၃၄။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ... အဋ္ဌမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် ဘုရားရှင် မေးမြန်းတော်မူသော
၁။ အလုံးစုံသောသင်္ခါရတရားတို့ကို အနိစ္စအားဖြင့် မှန်ကန်သော ဝိပဿနာပညာ, မဂ်ပညာတို့ဖြင့် ကောင်းစွာသိမြင်ခြင်း။
၂။ ကာမတို့ကို အင်္ဂါရကာသူပမာအားဖြင့် မှန်ကန်သော ဝိပဿနာပညာ, မဂ်ပညာတို့ဖြင့် ကောင်းစွာသိမြင်ခြင်း။
၃။ ဝိဝေကနိန္န၊ ဝိဝေကပေါဏ, ဝိဝေကပဗ္ဘာရ, ဝိဝေကဋ္ဌ, နေက္ခမ္မာဘိရတ, သဗ္ဗအာသဝဌာနီယဓမ္မတို့မှ ဗျန္တီဘူတဖြစ်သောစိတ် ဖြစ်နေခြင်း။
၄။ သတိပဋ္ဌာန် ၄-ပါး၊
၅။ဣဒ္ဓိပါဒ် ၄-ပါး၊
၆။ ဣန္ဒြေ ၅-ပါး၊
၇။ ဗောဇ္ဈင် ၇-ပါး၊
၈။ အဋ္ဌင်္ဂိကအရိယမဂ်တို့ကို ပွားများခြင်း၊ ကြိမ်ဖန်များစွာ အလေ့အလာပြုခြင်း ဟူကုန်သော ခီဏာသဝဗလရှိသော ရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်သည် ခီဏာသဝဗလ တစ်ပါးပါးကို အကြောင်းပြု၍ အာသဝေါတရားတို့ ကုန်သွားခြင်းကို “ငါ၏ အာသဝေါတရားတို့ ကုန်သွားပြီဟု ဝန်ခံနိုင်ပုံ၊ ခီဏာသဝဗလ တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီကို အကျယ်တဝင့် အရှင်သာရိပုတ္တရာထေရ်က လျှောက်ထားသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌လည်း ဖွင့်ဆိုချက်များ ပါရှိပါသည်။
-အံ၊၃၊၁၇၃-၄။ အံ၊မြန်၊၃၊၁၇၅-၆။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၆၁။ အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ နဝကနိပါတ၊ ၁-သမ္ဗောဓိဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ်-ပညာဗလ, ဝီရိယဗလ, အနဝဇ္ဇဗလ, သင်္ဂါဟဗလ-ဟူသော ဗလလေးမျိုးတို့နှင့် ပြည့်စုံသော အရိယာသာဝကသည် အာဇီဝိကဘယ, အသိလောကဘယ, ပရိသသာရဇ္ဇဘယ, မရဏဘယ, ဒုဂ္ဂတိဘယ-ဟူသော ဘယငါးမျိုးကို လွန်မြောက် ပြီးဖြစ်ခြင်း၊ ဒုပ္ပညပုဂ္ဂိုလ်, ကုသီတပုဂ္ဂိုလ်, သာဝဇ္ဇကာယကမ္မန္တ, ဝစီကမ္မန္တ, မနော ကမ္မန္တပုဂ္ဂိုလ်, အသင်္ဂါဟကပုဂ္ဂိုလ်တို့သည် ဒုဂ္ဂတိဘေးမှ ကြောက်လန့်ကြပုံ၊ ဗလလေးမျိုးတို့နှင့် ပြည့်စုံသောအရိယာသာဝကသည် ဘေးငါးမျိုးတို့မှ လွန်မြောက်ပြီး ဖြစ်ပုံ၊ ဗလလေးမျိုး၊ ဘေးငါးမျိုးတို့ကို တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ အကျယ်တဝင့်ဝေဖန်၍ ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌လည်း ဖွင့်ဆိုချက်များ ပါရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၃၊၄၂-၅၀။ ၁၁၉-၁၂၁။ ၁၆၇။ ၂၁၀-၂။ ၂၁၅-၆။ ၂၁၈။ ၂၅၅။ ၂၆၉။ သံ၊မြန်၊၃၊၄၄-၅၂။ ၁၂၄။ ၁၇၃။ ၂၁၉။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊
၁ -မဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ဆဋ္ဌဝဂ္ဂ၊
၂ -ဗောဇ္ဈင်္ဂသံယုတ္တ၊ ဧကာဒသဝဂ္ဂ၊
၃ -သတိပဋ္ဌာနသံယုတ္တ၊ အဋ္ဌမဝဂ္ဂ၊
၄ -ဣန္ဒြိယသံယုတ္တ၊ ဆဋ္ဌဝဂ္ဂ၊
၅ -သမ္မပ္ပဓာနသံယုတ္တ၊ တတိယဝဂ္ဂ၊
၆ -ဈာနသံယုတ္တ၊ တတိယဝဂ္ဂ၊
ယင်းဗလကရဏီယဝဂ်တို့၌
၁ -ဗလသုတ်၊ ခွန်အားဖြင့်ပြုလုပ်သော အလုပ်များ မြေကြီး၌ တည်,မှီ၍။
၂ -ဗီဇသုတ်၊ မျိုးစေ့ဗီဇဂါမ်နှင့် အပင်ဘူတဂါမ်ဟူသမျှ။
၃ -နာဂသုတ်၊ နဂါးတို့ အဆင့်ဆင့် ခန္ဓာကိုယ်ကြီးမားပြန့်ပြောခြင်းသို့ရောက်ပုံ။
၄ -ရုက္ခသုတ်၊ အရှေ့အရပ်သို့ ကိုင်းရှိုင်းသောသစ်ပင်။
၅ -ကုမ္ဘသုတ်၊ ရေအိုးကိုမှောက်ထားရာဝယ်၊
၆ -သူကသုတ်၊ ထောင်နေသောစူး၊
၇ -အာကာသသုတ်၊ ကောင်းကင်၌ လေအမျိုးမျိုးတိုက်နေပုံ၊
၈ -ပဌမမေဃသုတ်၊ ဝါဆိုလ၌ အထက်သို့တက်နေသောမြူမှုံကို မိုးကြီးက ပယ်ဖျောက်နိုင်ပုံ။
၉ -ဒုတိယမေဃသုတ်၊ လေမုန်တိုင်းသည် မိုးကြီးကို ကွယ်ပျောက်စေပုံ၊
၁၀ -နာဝါသုတ်၊ ရေ၌သွားလာပြီး ကုန်းပေါ်၌တင်ထားသောလှေ၊
၁၁ -အာဂန္တုကသုတ်၊ ဧည့်သည်တို့တည်းခိုရာအိမ်၊
၁၂ -နဒီသုတ်၊ အရှေ့ဖက်သို့ စီးဆင်းနေသော ဂင်္ဂါမြစ်ကို အနောက်ဖက်သို့ စီးဆင်းအောင် မပြုနိုင်ပုံ၊အားဖြင့် ၁၂-သုတ် ပါရှိလေသည်။
အထက်သုတ်တော် ဥပမာ (၁၂)မျိုးတို့ဖြင့် အဋ္ဌိကအရိယာမဂ္ဂရှစ်ပါး၊ ဗောဇ္ဈင်ခုနစ်ပါး၊ ဣန္ဒြေငါးပါး၊ သတိပဋ္ဌာန်လေးပါး၊ သမ္မပ္ပဓာန်လေးပါး၊ ဗိုလ်ငါးပါး၊ ဣဒ္ဓိပါဒ်လေးပါး၊ ရူပဈာန်လေးပါးတို့တွင် တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီကို ပွားများ, ကြိမ်ဖန်များစွာ ပွားများခြင်းကြောင့် ရရှိနိုင်သော လောကုတ္တရာအကျိုးအမျိုးမျိုးကို အကျယ်အားဖြင့် ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
မဂ္ဂသံယုတ်၌သာ အကျယ်တဝင့် ဟောတော်မူပြီး ဗောဇ္ဈင်္ဂ, သတိပဋ္ဌာန, ဣန္ဒြိယသံယုတ်, သမ္မပ္ပဓာနသံယုတ်, ဣဒ္ဓိပါဒ, ဈာနသံယုတ်တို့၌ ပေယျာလထိုး၍ ပြဆိုထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၃၊၂၁၈-၂၂၁။ သံ၊မြန်၊၃၊၂၂၁-၂၂၂။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၆-ဗလသံယုတ္တ၊ ဗလသံယုတ်၌ သဒ္ဓါ, ဝီရိယ, သတိ, သမာဓိ, ပညာ-ဟူသော ဗိုလ်ငါးပါး ပွားများပုံကို
၁ -ဂင်္ဂါပေယျာလဝဂ္ဂ၌ (၁၂)သုတ်၊
၂ -အပ္ပမာဒဝဂ္ဂ၌ (၁၀)သုတ်၊
၃ -ဗလကရဏီယဝဂ္ဂ၌ (၁၂)သုတ်၊
၄ -ဧသနာဝဂ္ဂ၌ (၁၁)သုတ်၊
၅ -ဩဃဝဂ္ဂ၌ (၁၀)သုတ်၊
၆ -ဂင်္ဂါပေယျာလဝဂ္ဂ၌ (၁၂)သုတ်၊
၇-အပ္ပမာဒဝဂ္ဂ၌ (၁၀)သုတ်၊
၈ -ဗလကရဏီယဝဂ္ဂ၌ (၁၂)သုတ်၊
၉ -ဧသနာဝဂ္ဂ၌ (၁၂)သုတ်၊
၁၀ -ဩဃဝဂ္ဂ၌ (၁၀)သုတ်၊ အားဖြင့် သုတ်တော်ပေါင်း (၁၀၁)သုတ်တို့ဖြင့် ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၁၊၄၂၃-၄။ အံ၊မြန်၊၁၊၄၃၆-၇။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၂၈။ အံ၊ဋီ၊၂၊၃၂၄။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ ၃-တတိယပဏ္ဏာသက၊ (၁၁)၁-ဝလာဟကဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ်
၁ -မိမိနွားအုပ်၌သာ ကြမ်းတမ်းလျက် အခြားနွားအုပ်၌ မကြမ်းထမ်းသော နွားလား။
၂ -အခြားနွားအုပ်၌သာ ကြမ်းထမ်းလျက် မိမိနွားအုပ်၌ မကြမ်းထမ်းသော နွားလား။
၃ -မိမိနွားအုပ်၌လည်း ကြမ်းထမ်း၊ အခြားနွားအုပ်၌လည်း ကြမ်းထမ်းသော နွားလား။
၄ -မိမိနွားအုပ်၌လည်း မကြမ်းထမ်း၊ အခြားနွားအုပ်၌လည်း မကြမ်းထမ်းသော နွားလား-ဟူသော နွားလားလေးမျိုးနှင့်တူသော ပုဂ္ဂိုလ်လေးမျိုးကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟေကြားတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌လည်း ဖွင့်ဆိုချက်များပါရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၁၊၁၂၁။ အံ၊မြန်၊၁၊၁၃၉။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၉၁။ အံ၊ဋီ၊၂၊၉၂။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ တိကနိပါတ၊ ၁-ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၃-ပုဂ္ဂလဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ်
၁။ သရဏဂုံသုံးပါး၌ တည်စေသောပုဂ္ဂိုလ်၊
၂။ သစ္စာလေးပါးကို သိမြင်အောင် ဆောင်ရွက်ပေးသူ၊
၃။ ရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်ဖြစ်အောင် ကျေးဇူးပြုပေးသူ-ဟူသော မိမိအပေါ် ကျေးဇူး များသူအား ပစ္စည်းဝတ္ထုတို့ဖြင့် ကျေးဇူးဆပ်၍မကုန်နိုင်အောင်သော ပုဂ္ဂိုလ်သုံးမျိုးကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
(“အာစရိယဂုဏော အနန္တော”ဟု ပြောဆိုနိုင်သည့်သုတ်။)
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌လည်း ဖွင့်ဆိုချက်များပါရှိပါသည်။
-အံ၊၁၊၅၆၈။ အံ၊မြန်၊၁၊၅၈၂။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ (၂၅)၅-အာပတ္တိဘယဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် သပ္ပုရိသ သံသေဝ, သဒ္ဓမ္မဿဝန, ယောနိသောမနသိကာရ, ဓမ္မာနုဓမ္မပဋိပတ္တိ-ဟူသော လူသားတို့အား ကျေးဇူးများသော တရားလေးပါးတို့ကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-ဣတိဝုတ်၊၂၆၉။ ဣတိဝုတ်၊မြန်၊၂၅၆။ ဣတိဝုတ်၊ဋ္ဌ၊၃၂၂-၄။
-ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ ဣတိဝုတ္တက၊ စတုက္ကနိပါတ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
လူပုဂ္ဂိုလ်တို့က ပစ္စည်းလေးပါးလှူဒါန်းမှု, “ပစ္စယာနုဂ္ဂဟ”ဖြင့် ရဟန်းတို့အား ကျေးဇူးများလှပုံ၊ ရဟန်းတို့က လူတို့လှူဒါန်းသော ပစ္စည်းဝတ္ထုကို အလှူခံခြင်း၊ ဓမ္မဒေသနာ ဟောကြားညွှန်ပြခြင်းဖြင့် လူတို့အား ကျေးဇူးများလှပုံ၊ ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူခဲ့သည်များအား နာယူမှတ်သားခဲ့ပုံကို ခုဇ္ဇုတ္တရာက သာမာဝတီ အမှူးရှိသော မိဖုရားတို့အား ဝံသနိုင်ငံ ကောသမ္ဗီမြို့ ဥတေနမင်းနန်းတော်၌ ပြန်လည် ဟောပြသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ မှတ်သားဖွယ် ဖွင့်ဆိုပုံများ ပါရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-ဣတိဝုတ်၊၂၄၈-၉။ ဣတိဝုတ်၊မြန်၊၂၃၃-၄။ ဣတိဝုတ်၊ဋ္ဌ၊၂၄၈-၂၅၃။
-ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ ဣတိဝုတ္တက၊ တိကနိပါတ၊ ၄-စတုတ္ထဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမဝဂ္ဂ၊
အရဟံဂုဏ်ရှင် ဘုရားရှင်, ရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်, ဗဟုဿုတ, သီလဝန္တ, သေခ သာဝကတို့သည် အာဒိကလျာဏ, မဇ္ဈေကလျာဏ, ပရိယောသာနကလျာဏ, သာတ္ထ, သဗျဉ္ဇနဂုဏ်နှင့်ပြည့်စုံသော ပရိယတ္တိဓမ္မနှင့် ကေဝလပရိပုဏ္ဏ, ပရိသုဒ္ဓဖြစ်သော ဗြဟ္မစရိယတို့ကို ထင်ရှားအောင် ဟောပြကြခြင်းကြောင့် ဗဟုဇနဟိတ, ဗဟုဇနသုခဖြစ်ပုံကို ဘုရားရှင်ထံတော်မှ နာယူခဲ့ရကြောင်းကို ခုဇ္ဇုတ္တရာက ဝံသနိုင်ငံ ကောသမ္ဗီမြို့ ဥတေနမင်းနန်းတော်၌ သာမာဝတီအမှူးရှိသော မိဖုရားတို့အား ဟောကြားသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ ဖွင့်ဆိုချက်များ ပါရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-မ၊၃၊၁၀၆-၁၁၂။ မ၊မြန်၊၃၊၁၁၀-၆။ မ၊ဋ္ဌ၊၄-၇၀-၈၉။ မ၊ဋီ၊၃၊၂၈၈-၃၀၃။
-မဇ္ဈိမနိကာယ၊ ဥပရိပဏ္ဏာသ၊ ၂-အနုပဒဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် ဘယ, ဥပဒ္ဒဝ, ဥပသဂ္ဂအားလုံးတို့သည် ဗာလကြောင့်ဖြစ်ပေါ်လာပုံ၊ ပဏ္ဍိတကြောင့်မဖြစ်ပုံကို ရှင်းလင်း ဟောကြားတော်မူပြီး “ဝီမံသက, ပဏ္ဍိတ” ဖြစ်အောင် ပြုကျင့်ရမည်ဟု ဘုရားရှင် မိန့်ကြားတော်မူပါသည်။ အရှင်အာနန္ဒာ၏ မေးလျှောက်ချက်အရ ဓာတုကုသလ, အာယတနကုသလ, ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒကုသလ, ဌာနာဌာနကုသလဖြစ်သူသည် “ပဏ္ဍိတ, ဝီမံသက” ဖြစ်သည်ဟု မိန့်တော်မူပါသည်။ ဓာတုကုသလဖြစ်သူသည် အဋ္ဌာရသဓာတုကုသလ, ပထဝီ, အာပေါ, တေဇော, ဝါယော, အာကာသ, ဝိညာဏ-ဟူသော ဓာတ် ၆-ပါး၊ သုခ, ဒုက္ခ, သောမနဿ, ဒေါမနဿ, ဥပေက္ခာ, အဝိဇ္ဇာ-ဟူသော ဓာတ် ၆-ပါး၊ ကာမ, နေက္ခမ္မ, ဗျာပါဒ, အဗျာပါဒ, ဝိဟိံသာ, အဝိဟိံသာ-ဟူသော ဓာတ် ၆-ပါး၊ ကာမ, ရူပ, အရူပ-ဟူသော ဓာတ်သုံးပါး၊ သင်္ခတ, အသင်္ခတ-ဟူသော ဓာတ် ၂-ပါးတို့၌ သိမြင်သောပုဂ္ဂိုလ်သည် “ဓာတုကုသလ ဖြစ်ပုံ။
အဇ္ဈတ္တိကာယတန ၆-ပါး, ဗဟိဒ္ဓါယတန ၆-ပါးတို့ကို သိမြင်သောပုဂ္ဂိုလ်သည် “အာယတနကုသလ” ဖြစ်ပုံ၊ အနုလောမ, ပဋိလောမပဋိစ္စသမုပ္ပါဒကို သိမြင် သောပုဂ္ဂိုလ်သည် “ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒကုသလ” ဖြစ်ပုံ။
သောတာပန် အရိယာသာဝကသည် တစ်စုံတစ်ခုသော သင်္ခါရတရားကို နိစ္စ, သုခအားဖြင့်လည်းကောင်း၊ တစ်စုံတစ်ခုသောဓမ္မကို အတ္တအားဖြင့်လည်းကောင်း မရှုမမြင်ပုံ၊ ပုထုဇဉ်များသာ ရှုမြင်ကြပုံ အာနန္ဒရိယကံငါးပါးကို မကျူးလွန်ပုံ ပုထုဇဉ် များသာ ကျူးလွန်ကြပုံ၊ ဘုရားရှင်မှတစ်ပါးသော ပုဂ္ဂိုလ်ကို မိမိဆရာဟု မညွှန်ပြပုံ။
လောကဓာတ်တစ်ခုတည်း၌ သဗ္ဗညုဘုရားရှင်တို့ တပြိုင်နက်တည်း မပွင့်ပုံ၊ စကြာမင်းနှစ်ပါး မပေါ်ပေါက်နိုင်ပုံ၊ အမျိုးသမီးများ ဘုရားရှင်, စကြာမင်း, သိကြားမင်း, ဗြဟ္မာမင်း, မာရ်နတ်မင်း-တို့ မဖြစ်နိုင်ကြပုံ။
ဒုစရိုက်နှင့် သုစရိုက်တို့ကို ပြောဆို ပြုလုပ် ကြံစည်နေသောသူတို့ အကျိုး ခံစားပုံ ခြားနားချက်-ဟူသော “ဌာနာဌာနကုသလပုဂ္ဂိုလ်ဖြစ်ပုံတို့ကို အကျယ်တဝင့် ရှင်းလင်း ဟောကြားတော်မူပါသည်။
ဤသုတ်တော်ကို “ဗဟုဓာတုကသုတ်တော် စတုပရိဝဋ္ဋသုတ်တော်” “ဓမ္မာဒါသသုတ်တော်” “အမတဒုန္ဒုဘိသုတ်တော်ဟု ဆောင်မှတ်နိုင်ပုံကို အရှင်အာနန္ဒာထေရ်အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူပါသည်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ဖွင့်ဆိုချက်များနှင့် မှတ်သားဖွယ်ဗဟုဿုတ များစွာကို ဖွင့်ပြထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၁၊၁၇၂-၄။ သံ၊မြန်၊၁၊၁၇၃-၄။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၂၁၈-၂၂၂။ သံ၊ဋီ၊၁၊၂၆၄-၅။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၇-ဗြာဟ္မဏသံယုတ္တ၊ ၁-အရဟန္တဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ဘာရဒွါဇပုဏ္ဏား၏ ရဟန္တာဖြစ်မည်ကို သိတော်မူ၍ သာဝတ္ထိမြို့တော်အနီး တောအုပ်တစ်ခု၌ သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် နွားပျောက် ရှာလာသော ဘာရဒွါဇပုဏ္ဏားက ဓမ္မကိုဆင်ခြင်၍ ငြိမ်သက်စွာသီတင်းသုံးနေတော်မူသော ဘုရားရှင်အား မိမိခံစားနေရသော ဆင်းရဲဒဏ်ချက်များကို (၇) ဂါထာဖြင့် လျှောက်ထားပါသည်။ ဘာရဒွါဇပုဏ္ဏားအား ထိုဆင်းရဲဒုက္ခများ မိမိ၌ရှိတော်မမူပုံကို (၇)ဂါထာဖြင့်ပင် မိန့်ကြားတော်မူပါသည်။
ဘာရဒွါဇပုဏ္ဏား သရဏဂုံဆောက်တည်ပြီး ရဟန်းပြုပေးတော်မူရန် လျှောက်ထားပါသည်။ ဘုရားရှင်က ရဟန်းပြုတော်မူပြီး ဘာရဒွါဇပုဏ္ဏား၏ တာဝန် အသီးသီးကို ကောသလဘုရင်အား မိန့်ကြားတော်မူပါသည်။ ကောသလဘုရင်က အားလုံးကိစ္စကို ဖြေရှင်းဆောင်ရွက်ပေးပြီး “ရဟန်းတရားကို အေးချမ်းစွာ အားထုတ်တော်မူပါရန် လျှောက်ထားပါသည်။ ဘာရဒွါဇရဟန်းတော်သည် ရဟန်းတရားကို ကြိုးစားအား ထုတ်တော်မူရာ မကြာခင် ရဟန္တာဖြစ်သွားပုံ ပြဆိုသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ-ဋီကာတို့၌-သိမှတ်ဖွယ်အပြည့်အစုံကို ဖွင့်ပြထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၂၊၂၂၂။ အံ၊မြန်၊၂၊၂၅၉-၂၈၀။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၈၀။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ပဉ္စကနိပါတ၊ ၅-ပဉ္စမပဏ္ဏာသက (၂၂) ၂-အဏ္ဌာသကဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် ဉာဏ်ပညာဖြင့် ပိုင်းခြားဝေဖန်မှုမရှိဘဲ စကားများသောပုဂ္ဂိုလ်၌ ဝစီဒုစရိုက်လေးပါးကို ပြောမိခြင်း၊ ကွယ်လွန်သည့်အခါ ဒုဂ္ဂတိဘဝသို့ရောက်ရခြင်းဟူသော အပြစ်ငါးပါးနှင့် ဉာဏ်ပညာဖြင့် ပိုင်းခြားဝေဖန်၍ စကားပြောရာဝယ် ဝစီဒုစရိုက်လေးပါးကို မပြောမိခြင်း၊ ကွယ်လွန်သည့်အခါ သုဂတိဘဝသို့ရောက်ရခြင်းဟူသော ကဏှပက္ခ, သုက္ကပက္ခ ဒေသနာတော်ဖြင့် ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ ဖွင့်ဆိုချက်ရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၃၊၄၅၇။ အံ၊မြန်၊၃၊၄၅၀-၁။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ၄-တတိယပဏ္ဏာသက၊ (၁၅) ၅-အရိယဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ၊ မိစ္ဆာသင်္ကပ္ပ၊ မိစ္ဆာဝါစာ၊ မိစ္ဆာကမ္မန္တ၊ မိစ္ဆာအာဇီဝ၊ မိစ္ဆာဝါယာမ၊ မိစ္ဆာသတိ၊ မိစ္ဆာသမာဓိ၊ မိစ္ဆာ ဉာဏ၊ မိစ္ဆာဝိမုတ္တိ-တရားဆယ်ပါးတို့ကို ကြိမ်ဖန်များစွာ အလေ့အလာမပြုအပ်၊ သမ္မာဒိဋ္ဌိ၊ သမ္မသင်္ကပ္ပ၊ သမ္မာဝါစာ၊ သမ္မာကမ္မန္တ, သမ္မာအာဇီဝ, သမ္မာဝါယာမ, သမ္မာသတိ, သမ္မာသမာဓိ, သမ္မာဉာဏ, သမ္မာဝိမုတ္တိ-တရားဆယ်ပါးတို့ကို ကြိမ်ဖန် များစွာ အလေ့အလာပြုအပ်၏ဟု ရဟန်းတို့အား ကဏှပက္ခ, သုက္ကပက္ခအားဖြင့် ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၃၊၄၈၇။ အံ၊မြန်၊၃၊၄၇၈။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဒသကနိပါက၊ ၄-စတုတ္ထပဏ္ဏာသက၊ (၂၀) ၅-အပရပုဂ္ဂလဝဂ်၊ နဝမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် ဒုစရိုက်ဆယ်ပါးတို့ကို ကြိမ်ဖန်များစွာ အလေ့အလာမပြုအပ်၊ သုစရိုက်ဆယ်ပါးတို့ကို ကြိမ်ဖန်များစွာ အလေ့အလာပြုအပ်၏ဟု ကဏှပက္ခ, သုက္ကပက္ခအားဖြင့် ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-မ၊၂၊၅၉-၆၂။ မ၊မြန်၊၂၊၆၄-၈။ မ၊ဋ္ဌ၊၃၊၈၀-၁။ မ၊ဋီ၊၃၊၅၀-၁။
-မဇ္ဈိမနိကာယ၊ မဇ္ဈိမပဏ္ဏာသက၊ ၁-ဂဟပတိဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် ပဉ္စကင်္ဂ လက်သမား ဆရာကြီးနှင့် အရှင်ဥဒါယီထေရ် ဝေဒနာနှင့်ဆက်စပ်နေသော အငြင်းပွားမှုကို အရှင်အာနန္ဒာက လျှောက်ထားသဖြင့် ဘုရားရှင် အကြောင်းအားလျော်စွာ ဝေဒနာအမျိုး မျိုးကို ဟောတော်မူကြောင်း အကျယ်တဝင့် ရှင်းလင်းဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ဝေဒနာနှင့်ဆက်စပ်၍ မှတ်သားဖွယ်များကို အပြည့် အစုံ ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၄၄၂။ သံ၊မြန်၊၂၊၄၃၇။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၃-မာတုဂါမသံယုတ္တ၊ ၂-ဒုတိယပေယျာလဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
သဒ္ဓါ၊ ဟိရိမာ၊ ဩတ္တပ္ပီ၊ ဗဟုဿုတ၊ ပညဝါ-ဟူသော တရားငါးပါးတို့နှင့် ပြည့်စုံသော မာတုဂါမသည် ကွယ်လွန်သည့်အခါ သုဂတိသို့ရောက်ရ၏ဟု အရှင်အနုရုဒ္ဓါအား ဘုရားရှင် ဖြေကြား ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၂၊၂၃၀။ အံ၊မြန်၊၂၊၂၉၂။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၈၃။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဒသကနိပါတ၊ ပဉ္စမပဏ္ဏာသက၊ (၂၄) ၄-အာဝါသိကဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် ကျောင်းအား ကျေးဇူးများသော အာဝါသိက(ကျောင်းထိုင်)ပုဂ္ဂိုလ်၏ အင်္ဂါငါးပါးကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၁၊၄၂၄-၅။ သံ၊မြန်၊၁၊၄၃၅-၆။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၉၀။ သံ၊ဋီ၊၂၊၁၇၃။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၆-လာဘသက္ကရသံယုတ္တ၊ ၁-ပဌမဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် “ငါးမျှားချိတ်ကို မိသော ငါးပမာ လာဘ သက္ကာရ သိလောကသည် ကိလေသမာရ်၏ ငါးမျှားချိတ် ပမာဖြစ်ပုံ၊ အကျိုးမဲ့ပျက်စီးနိုင်ပုံ၊ လာဘသက္ကာရသိလောကသည် အနုတ္တရ ယောဂက္ခေမကိုရခြင်း၏ ခါးစပ်သောအရသာနှင့်တူသော ကြမ်းကြုတ်သောအန္တရာယ် ဖြစ်ပုံ ဖြစ်ပေါ်လာသော လာဘ သက္ကာရကိုပယ်စွန့်နိုင်ရန် ကုသိုလ်စိတ်ကို ကုန်စေတတ်သော လာဘ သက္ကာရ သိလောကကို မလွှမ်းမိုး မနှိပ်စက်နိုင်အောင်ကျင့်ရမည်ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ မှတ်သားဖွယ် ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-မ၊၃၊၁၆၅-၉။ မ၊မြန်၊၃၊၁၇၁-၃။ မ၊ဋ္ဌ၊၄၊၁၃၅-၁၄၀။ မ၊ဋီ၊၃၊၃၄၃-၅။
-မဇ္ဈိမနိကာယ၊ ဥပရိပဏ္ဏာသ၊ ၃-သုညတဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
အရှင်ဗာကုလထေရ် မဂဓနိုင်ငံ ရာဇဂြိုဟ်မြို့ ဝေဠုဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် လူ့ဘဝက မိတ်ဆွေဖြစ်ခဲ့သော အစေလကဿပ၏ မေးလျှောက် ချက်အရ အရှင်ဗာကုလထေရ်က မိမိ၏ အစ္ဆရိယ အဗ္ဘုတဓမ္မ ၃၆-ပါးကို ဟောပြတော်မူရာ အစေလကဿပ ရဟန်းပြု၍ ရဟန်းတရားအားထုတ်ရာ မကြာခင် ရဟန္တာဖြစ်ပုံ ရဟန်းတော်များအလယ် ထိုင်နေလျက် အရှင်ဗာကုလထေရ် ပရိနိဗ္ဗာန် စံတော်မူပုံကို ပြဆိုသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌-ဗာကုလထေရဝတ္ထု၊ နိဂြောဓထေရဝတ္ထုတို့နှင့်တကွ မှတ်သားဖွယ်များကိုလည်းကောင်း၊ ဋီကာ၌လည်း မှတ်သားဖွယ်တို့ကိုလည်းကောင်း ဤသုတ်ကို ဒုတိယသင်္ဂါယနာ၌ သင်္ဂါယနာတင် ထည့်သွင်းထားပုံကိုလည်းကောင်း ဖွင့်ပြထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-မ၊၃၊၂၀၁-၂၁၆။ မ၊မြန်၊၃၊၂၀၆-၂၂၀။ မ၊ဋ္ဌ၊၄၊၁၄၉-၁၆၃။ မ၊ဋီ၊၃၊၃၅၂-၉။
-မဇ္ဈိမနိကာယ၊ ဥပရိပဏ္ဏာသ၊ ၃-သုညတဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
ဘုရားရှင် သာဝတ္ထိမြို့တော် ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် ဗာလ, အသပ္ပုရိသ၏ လက္ခဏာသုံးမျိုး၊ ဗာလ အသပ္ပုရိသ၏ အကျင့်ငါးမျိုး၊ ဗာလ အသပ္ပုရိသနှင့် ပတ်ဝန်းကျင်ဆက်ဆံရေး၊ ကမ္မကာရဏ= ညှဉ်းပန်းနှိပ်စက်မှု ၂၆-မျိုး၊ ဒိဋ္ဌဓမ္မိက ဒုက္ခ ဒေါမနဿ သုံးမျိုး၊ ရေ၌ဖြစ်သော ဆင်းရဲ၊ ငရဲဆင်းရဲအမျိုးမျိုး၊ တိဏဘက္ခ တိရစ္ဆာန၊ ဂူထဘက္ခတိရစ္ဆာန၊ အန္ဓကာရိကတိရစ္ဆာန၊ ဥဒကဇာတ တိရစ္ဆာန၊ အသုစိဇာတတိရစ္ဆာန၊ တိရစ္ဆာနဒုက္ခ၊ ကာဏကစ္ဆပဥပမာ၊ မနုဿတ္တ ဒုလ္လဘ တရဖြစ်ပုံ၊ ဗာလပုဂ္ဂိုလ်၏ မနုဿတ္တလာဘ၊ အက္ခဓုတ္တဥပမာ။ ပဏ္ဍိတ၊ သပ္ပုရိသ၏ လက္ခဏာ၊ သီလ၊ ဒိဋ္ဌဓမ္မိကသုခ၊ သောမနဿသုံးမျိုး၊ တမလွန်ချမ်းသာ၊ စက္ကဝတေးမင်းအား ရတနာခုနစ်ပါးဆိုက်ရောက်ပုံ၊ ရတနာခုနစ်ပါး၏ စွမ်းအင် သတ္တိများ၊ စကြာမင်း၏ တန်ခိုးလေးမျိုး၊ စကြာမင်းနှင့် ပြည်သူများ ပဏ္ဍိတသပ္ပုရိသလူ့ဘဝ အစရှိသည့် (ဗာလအသပ္ပုရိသနှင့် ပဏ္ဍိတသပ္ပုရိသ)တို့ကို အကျယ် တဝင့် ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ မှတ်သားဖွယ်များစွာတို့ကို ဖွင့်ပြတော်မူထားပါသည်။
-သံ၊၁၊၂၆၂-၃။ သံ၊မြန်၊၁၊၂၆၃-၄၊ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၆-၈။ သံ၊ဋီ၊၂၊၄၅-၈။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-နိဒါနသံယုတ္တ၊ ၂-အာဟာရဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် ဗာလနှင့် ပဏ္ဍိတတို့ တူညီမှုနှင့်ကွဲပြားမှုတို့ကို အကျယ်တဝင့် ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ မှတ်သားဖွယ် ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၁၊၆၀-၂။ အံ၊မြန်၊၁၊၇၃-၅။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၄-၇။ အံ၊ဋီ၊၂၊၂၆-၈။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဒုကနိပါတ၊ ၁-ပဌမပဏ္ဏာသက၊ တတိယဝဂ္ဂ။ ဤဗာဝဂ်၌ ဗာလနှစ်မျိုးနှင့် ပဏ္ဍိတနှစ်မျိုးတို့ကို ဟောတော်မူသော ဗာလသုတ်၊ ဘုရားရှင်ကိုစွပ်စွဲသော ပုဂ္ဂိုလ်နှစ်မျိုးကို ဟောတော်မူသော “ပဌမအဗ္ဘာစိက္ခနသုတ်၊ ဘုရားရှင်စွပ်စွဲပုံ ခြောက်မျိုးကို ဟောတော်မူသော “ဒုတိယ, တတိယ, အဗ္ဘာစိက္ခနသုတ်များ၊ ပဋိစ္ဆန္တကမ္မန္တသုတ်၊ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိကသုတ်၊ သမ္မာဒိဋ္ဌိကသုတ်၊ ဒုဿီလသုတ်၊ အရညဝနပတ္ထသုတ်၊ ဝိဇ္ဇာဘာဂိယသုတ်အားဖြင့် သုတ်တော် ဆယ်သုတ်တို့ကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူပါသည်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ မှတ်သားဖွယ် ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-မ၊၂၊၃၁၄-၃၂၀။ မ၊မြန်၊၂၊၃၁၉-၃၂၄။ မ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၃၈-၂၄၀။ မ၊ဋီ၊၃။၁၆၁။
-မဇ္ဈိမနိကာယ၊ မဇ္ဈိမပဏ္ဏာသ၊ ၄-ရာဇဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် “ဝိညူ သမဏ ဗြာဟ္မဏတို့ ကဲ့ရဲ့ပြစ်တင်သော ကာယသမာစာရ၊ ဝစီသမာစာရ၊ မနောသမာစာရ ဘုရားရှင် ခွင့်ပြုတော်မမူပုံ၊ အကုသလ၊ သာဝဇ္ဇ၊ သဗျာဗဇ္ဈ၊ ဒုက္ခဝိပါကဖြစ်သော ကာယသမာစာရ၊ ဝစီသမာစာရ၊ မနောသမာစာရ၊ ဝိညူ သမဏဗြဟ္မဏတို့ မကဲ့ရဲ့သော ကာယသမာ စာရ၊ ဝစီသမာစာရ၊ မနောသမာစာရ ဘုရားရှင်ပြုတော်မူပုံ အနဝဇ္ဇ၊ အဗျာဗဇ္ဈ၊ သုခဝိပါက ကာယသမာစာရ၊ ဝစီသမာစာရ၊ မနောသမာစာရတို့နှင့် ဘုရားရှင်သည် အလုံးစုံသော အကုသိုလ်တရားတို့ကို ပယ်ခြင်း၊ အလုံးစုံသော ကုသိုလ်တရားတို့နှင့် ပြည့်စုံခြင်းကို ချီးမွမ်းတော်မူပြီး ဘုရားရှင်သည် အလုံးစုံသော အကုသိုလ်တရားတို့ကို ပယ်တော်မူပြီးပုံ၊ ကုသိုလ်တရားတို့နှင့်သာ ပြည့်စုံတော်မူပုံကို ကောသလမင်းက မေးလျှောက်အပ်သောဓမ္မအသီးအသီးတို့ကို အချက်ကျကျ ဖြေကြားတော်မူသည့်အခါ ကောသလဘုရင်က အနုမောဒနာကထာကို လျှောက်ထားပါသည်။ အစိရဝတီ မြစ်ရေ ဥပမာဖြင့် ဗာဟိတိကတိုင်းဖြစ် အဝတ်ကို လှူဒါန်းပြီး ပြန်သွားပါသည်။ အရှင်အာနန္ဒာထေရ်သည် ဘုရားရှင်ထံတော်သို့ရောက်သည့်အခါ ကောသလဘုရင်၏ မေးမြန်းပုံနှင့် မိမိ၏ ဖြေကြားခဲ့ပုံကို ဘုရားရှင်အား လျှောက်ထားပါသည်။ ဘုရားရှင် အနုမောဒနာပြု လက်ခံအတည်ပြုပုံ၊ ရဟန်းတို့က ဝမ်းမြောက် ဝမ်းသာ လက်ခံကြပုံတို့ကို အကျယ်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ မှတ်သားဖွယ် ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။ ပါဠိတော်၌ အသေးစိတ် အပြည့်အစုံရှိပါသေးသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၂၈၈။ သံ၊မြန်၊၂၊၂၈၁။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-သဠာယတနသံယုတ္တ၊ (၉) ၄-ဆန္နဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် ဗာဟိယထေရ်၏ လျှောက်ထားချက်အရ အဇ္ဈတ္တိကာယတန ခြောက်ပါး၊ ဗဟိဒ္ဓါယတန ခြောက်ပါး၊ ဝိညာဏဓာတ် ခြောက်ပါး၊ သမ္ဖဿခြောက်ပါးတို့ကို အနတ္တလက္ခဏသုတ် ဒေသနာတော်နည်းဖြင့် မေးမြန်း၍ ဘုရားရှင် ဟောတော်မူပါသည်။ အရှင်ဗာဟိယထေရ် တရားအားထုတ်ရာ မကြာမီ ရဟန္တာဖြစ်ပုံကို ပြဆိုသည့်သုတ်။
-သံ၊၃၊၁၄၃။ သံ၊မြန်၊၃၊၁၄၀-၁။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၃-သတိပဋ္ဌာနသံယုတ္တ၊ ၂-နာလန္ဒဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် အရှင်ဗာဟိယထေရ်၏ လျှောက်ထားချက်အရ ကုသိုလ်တရားတို့၏အစသည် သုဝိသုဒ္ဓသီလနှင့် ဥဇုကတာဒိဋ္ဌိဖြစ်ပုံ၊ သီလ၌မှီ၍ သီလ၌တည်၍ သတိပဋ္ဌာန်လေးပါး ပွားများပုံ၊ အလုပ်ပေးတရားတော်ကို ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူပါသည်။ အရှင်ဗာဟိယသည် သတိပဋ္ဌာနဘာဝနာကို ကြိုးစားအားထုတ်ရာ မကြာမီ ရဟန္တာဖြစ်ပုံကို ပြဆိုသည့်သုတ်။
-ဥဒါန၊၈၄-၇။ ဥဒါန၊မြန်၊၇၈-၈၁။ ဥဒါန၊ဋ္ဌ၊၇၀-၈၈။
-ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ ဥဒါန၊ ၁-ဗောဓိဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းတော်မူနေစဉ် မိတ်ဆွေဟောင်း ဗြဟ္မာ၏ စေလွှတ်ချက်အရ သာဝတ္ထိမြို့တွင်း ဆွမ်းခံဝင်နေတော်မူသော ဘုရားရှင်အား အတင်းအကြပ်လျှောက်ထားသော ဒါရုစီရိယဗာဟိယ၏ “ဒိဋ္ဌေ ဒိဋ္ဌမတ္တံ” အစရှိသော ဒေသနာတော်၏အဆုံး၌ ရဟန္တာဖြစ်ပုံ မကြာမီ ပရိနိဗ္ဗာန်စံပုံ အစရှိသော အရှင်ဗာဟိယ၏ ပစ္စုပ္ပန် ဘဝနေဝင်ချိန်ကို ပြဆိုသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ ဒါရုစိရိယအရှင်ဗာဟိယ၏ဝတ္ထုအပြည့်အစုံကို ဖွင့်ဆိုထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၃၅၅။ သံ၊မြန်၊၂၊၃၅၀။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-သဠာယတနသံယုတ္တ၊ (၁၆) ၁-နန္ဒိက္ခယဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် ဗဟိဒ္ဓါယတန ခြောက်ပါးတို့တွင် တစ်ပါးစီကို တစ်ပါးစီကို ကုသိုလ်ဖြစ်နိုင်သော အကြောင်းအားဖြင့် နှလုံးသွင်းကြ၊ မမြဲသောသဘာဝကို မှန်ကန်စွာ သိမြင်အောင်ရှုမြင်ကြ၊ ထိုသို့ နှလုံးသွင်း ရှုမြင်လျှင် ဗဟိဒ္ဓါယတနတို့၌ နိဗ္ဗိန္ဒဉာဏ်ဖြစ်လိမ့်မည်။ နန္ဒိက္ခယကြောင့် ရာဂက္ခယ ဖြစ်မည်။ ရာဂက္ခယကြောင့် နန္ဒိက္ခယဖြစ်မည်၊ နန္ဒိက္ခယ, ရာဂက္ခယကြောင့် (အရဟတ္တဖိုလ်)စိတ်ကို သုဝိမုတ္တဟူ၍ဆိုအပ်၏ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၃၊၉၀။ သံ၊မြန်၊၃၊၉၅။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၂-ဗောဇ္ဈင်္ဂသံယုတ္တ၊ ၅-စက္ကဝတ္တိဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် ကလျာဏမိတ္တ ရှိသောရဟန်းသည် ဗောဇ္ဈင်ခုနစ်ပါးကို ပွားများ၊ ကြိမ်ဖန်များစွာ ပွားများလိမ့်လတ္တံ့ဟု ဗောဇ္ဈင်တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ ဝိဝေကနိဿိတ၊ ဝိရာဂနိဿိတ၊ နိရောဓနိဿိတ၊ ဝေါဿဂ္ဂပရိဏာမီဖြစ်အောင် ပွားများပုံကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၂၃၈။ သံ၊မြန်၊၂၊၂၂၉။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-သဠာယတနသံယုတ္တ၊ ၁-အနိစ္စဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် ဗဟိဒ္ဓါယတန ခြောက်ပါးတို့တွင် တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီကို အနတ္တလက္ခသုတ် ဒေသနာတော်အတိုင်း ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၃၆၁။ သံ၊မြန်၊၂၊၃၅၇။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-သဠာယတနသံယုတ္တ၊ (၁၇) ၂-သဋ္ဌိပေယျာလဝဂ္ဂ၊ ၁၃-၁၅သုတ်။
(ဆန္ဒပဟာတဗ္ဗသုတ်၊ ရာဂပဟာတဗ္ဗသုတ်၊ ဆန္ဒရာဂပဟာတဗ္ဗသုတ်။)ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် ဗာဟိရာယတန ခြောက်ပါးတို့တွင် တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီသည် ဒုက္ခပေတည်း၊ ထိုဒုက္ခဖြစ်သော ဗာဟိရာယတနတို့၌(ဖြစ်သော) ဆန္ဒကို ပယ်ရမည်၊ ရာဂကို ပယ်ရမည်၊ ဆန္ဒရာဂကို ပယ်ရ မည်ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင်ဟောတော်မူသည့် (၃)သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၃၄၅။ သံ၊မြန်၊၂၊၃၃၉။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-သဠာယတနသံယုတ္တ၊ (၁၄) ၄-ဒေဝဒဟဝဂ္ဂ၊ ဧကာဒသမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် ဗာဟိရာယတန ခြောက်ပါးတို့တွင် တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီသည် ဒုက္ခဖြစ်ပုံ၊ ထိုဗာဟိရာယတနတို့ကို ဖြစ်စေသောအကြောင်းတို့သည်လည်း ဒုက္ခဖြစ်ပုံ ဒုက္ခကြောင့် ဖြစ်ပေါ်လာသော ဗာဟိရာယတနတို့သည် အဘယ်မှာလျှင် သုခဖြစ်ပါကုန်မည်နည်း။ ဤသို့ သိမြင်သော အရိယာသာဝကသည် ထိုဗာဟိရာယတနတို့၌ နိဗ္ဗိန္ဒဉာဏ်ဖြစ်၏-အစရှိ သည်ဖြင့် ဗာဟိရာယတန တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီကို အနတ္တလက္ခဏာသုတ် ဒေသနာတော်နည်းဖြင့် ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၂၄၀။ သံ၊မြန်၊၂၊၂၃၂။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-သဠာယတနသံယုတ္တ၊ ၁-အနိစ္စဝဂ္ဂ၊ ဧကာဒသမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ဗာဟိရာယတန ၆-ပါးတို့တွင် အတိတ်၊ အနာဂတ်ဖြစ်သော ဗာဟိရာယတနသည် ဒုက္ခဖြစ်ပုံ၊ ပစ္စုပ္ပန် အာယတနတို့၌ အဘယ်ဆိုဖွယ်ရာရှိပါအံ့နည်း။ ဤသို့ရှုမြင်သော သုတဝန္တအရိယ သာဝကသည် အတိတ်၊ အနာဂတ်၊ အာယတနတို့၌ လွန်လွန်ကဲကဲ (တဏှာ၊ မာန၊ ဒိဋ္ဌိတို့ဖြင့်) မနှစ်သက်တော့ပေ။ ပစ္စုပ္ပန်ဖြစ်သော အာယတနတို့ကို ငြီးငွေ့ခြင်းငှာ၊ တပ်မက်မှုကင်းခြင်း၊ ချုပ်ငြိမ်းခြင်းငှာ ကျင့်လေတော့၏ဟု ဗာဟိရာယတန တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီကို ခွဲစိတ်ဝေဖန်၍ ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၁၊၃၆၀။ သံ၊မြန်၊၁၊၃၆၅။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၃-ဓာတုသံယုတ္တ။ ၁-နာနတ္တဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် ရူပဓာတ်အစရှိသော ဗာဟိရဓာတ် ခြောက်ပါးသည် ဓာတုနာနတ္တပေတည်းဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၃၅၄-၅။ သံ၊မြန်၊၂၊၃၄၉။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-သဠာယတနသံယုတ္တ၊ (၁၆) ၁-နန္ဒိက္ခယဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် ဗာဟိရာယတန ခြောက်ပါးတို့တွင် အနိစ္စသာဖြစ်သော အာယတန၌ အနိစ္စဟု သိမြင်မှုသည် သမ္မာဒိဋ္ဌိ ဖြစ်ပုံ၊ မှန်ကန်သိမြင်သောသူသည် ထိုအာယတန၌ ငြီးငွေ့၏။ နှစ်သက်မှုကုန်ခြင်းကြောင့် စွဲမက်မှုကုန်၏။ စွဲမက်မှု “ရာဂ”ကုန်ခြင်းကြောင့် နှစ်သက်မှု “နန္ဒီ”ကုန်၏။ နန္ဒီရာဂကုန်ခြင်းကြောင့်စိတ်ကို သုဝိမုတ္တဟုဆိုအပ်၏ဟု ဗာဟိရာယတန တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီကို ဝေဖန်၍ ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၁၊၃၆၂။ သံ၊မြန်၊၁၊၃၆၆-၇။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၃-ဓာတုသံယုတ္တ ၁-နာနတ္တဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် ဓာတုနာနတ္တကိုစွဲ၍ သညာနာနတ္တဖြစ်ပုံ၊ သညာနာနတ္တကိုစွဲ၍ သင်္ကပ္ပနာနတ္တဖြစ်ပုံ၊ သင်္ကပ္ပနာနတ္တကို စွဲ၍ ဖဿနာနတ္တဖြစ်ပုံ၊ ဖဿနာနတ္တကိုစွဲ၍ ဝေဒနာနာနတ္တဖြစ်ပုံ၊ ဝေဒနာနာနတ္တကို စွဲ၍ ဆန္ဒနာနတ္တဖြစ်ပုံ၊ ဆန္ဒနာနာနတ္တကိုစွဲ၍ ပရိဠာဟနာနတ္တဖြစ်ပုံ၊ ပရိဠာဟနာနတ္တ ကိုစွဲ၍ ပရိယေသနာနာနတ္တဖြစ်ပုံ ပရိယေသနာနာနတ္တကိုစွဲ၍ လာဘနာနတ္တဖြစ်ပုံကို ဗဟိဒ္ဓါယတန တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီကို ဝေဖန်၍ ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင်ဟောတော် မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၁၊၃၆၂-၃။ သံ၊မြန်၊၁၊၃၆၇-၈။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ... ဒသမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် ဓာတုနာနတ္တကိုစွဲ၍ လာဘနာနတ္တဖြစ်ပုံကို ဟောတော်မူပြီး လာဘနာနတ္တကိုစွဲ၍ ပရိယေသနာနာနတ္တ မဖြစ်၊ ပရိယေသနာ နာနတ္တကိုစွဲ၍ ပရိဠာဟနာနာနတ္တဖြစ်၊ ပရိဠာဟနာနတ္တကိုစွဲ၍ ဆန္ဒနာနတ္တ မဖြစ်၊ ဆန္ဒနာနတ္တကိုစွဲ၍ ဝေဒနာနာနတ္တ မဖြစ်၊ ဝေဒနာနာနတ္တကိုစွဲ၍၊ ဖဿနာနတ္တ မဖြစ်၊ ဖဿနာနတ္တကိုစွဲ၍ သင်္ကပ္ပနာနတ္တ မဖြစ်၊ သင်္ကပ္ပနာနတ္တကို စွဲ၍ သညာနာနတ္တ မဖြစ်၊ သညာနာနတ္တကိုစွဲ၍ ဓာတုနာနတ္တ မဖြစ်-အစရှိသည်ဖြင့် ဗာဟိရာယတန ခြောက်ပါးတို့ကို တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ အနုလောမ၊ ပဋိလောမ နည်းဖြင့် ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်သည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၃၆၃။ သံ၊မြန်၊၃၊၃၅၉။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-သဠာယတနသံယုတ္တ၊ (၁၇) ၂-သဋ္ဌိပေယျာလဝဂ္ဂ၊ ၃၄-၃၅-၃၆ သုတ် (ဆန္ဒပဟာနသုတ်၊ ရာဂပဟာနသုတ်၊ ဆန္ဒရာဂပဟာနသုတ်) ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် ဗာဟိရာယတန ခြောက်ပါးတို့တွင် အတိတ်၊ အနာဂတ်၊ ပစ္စုပ္ပန်ဖြစ်သော ဗာဟိရာယတန တစ်ပါး ပါးသည် “အနတ္တ” ဖြစ်၏။ ထိုအနတ္တဖြစ်သော ဗာဟိရာယတန၌ ဆန္ဒ၊ ရာဂ၊ ဆန္ဒ ရာဂကို ဝေဖန်၍ ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင်ဟောတော်မူသည် (၃)သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၃၆၃။ သံ၊မြန်၊၂၊၃၅၈။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ဝ၂၈၊ ၂၉၊ ၃၀ -သုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် ဗာဟိရာယတန တစ်ပါးပါးသည် အနိစ္စဖြစ်ပုံမှစ၍ အထက်သုတ်တော်အတိုင်း ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၃၆၃။ သံ၊မြန်၊၂၊၃၅၈။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ၃၁၊ ၃၂၊ ၃၃-သုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် အတိတ်၊ အနာဂတ်၊ ပစ္စုပ္ပန်ဖြစ်သော ဗာဟိရာယတနတစ်ပါးပါးသည် ဒုက္ခဖြစ်ပုံမှစပြီး အထက်သုတ်တော်အတိုင်း အာယတနတစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ ဝေဖန်၍ ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ် ၃-သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၃၆၅။ သံ၊မြန်၊၂၊၃၆၁-၂။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ဝဝ၅၂-၅၃-၅၄သုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် ဗာဟိရာယတန ခြောက်ပါးတို့တွင် အတိတ်၊ အနာဂတ်၊ ပစ္စုပ္ပန်ဖြစ်သော ဗာဟိရာယတနသည် အနတ္တသာတည်း။ ထိုအနတ္တဖြစ်သော ဗာဟိရာယတနသည် “ငါ့ဟာမဟုတ်၊ ငါမဟုတ်၊ ငါ၏အတ္တမဟုတ်”ဟု အမှန်အတိုင်း ဝိပဿနာပညာဖြင့် ရှုမြင်လျှင် နိဗ္ဗိန္ဒ ဉာဏ်ဖြစ်၏-အစရှိသည်ဖြင့် အနတ္တလက္ခဏသုတ် ဒေသနာတော်နည်းဖြင့် ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင်ဟောတော်မူသည့်သုတ် (၃)သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၃၆၅။ သံ၊မြန်၊၂၊၃၆၁။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ၄၆-၄-၄၈-သုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် ဗာဟိရာယတန ခြောက်ပါးတို့တွင် အတိတ်၊ အနာဂတ်၊ ပစ္စုပ္ပန်ဖြစ်သော ဗာဟိရာယတနသည် အနိစ္စသာတည်း။ ထို အနိစ္စဖြစ်သော အာယတနသည် ဒုက္ခသာတည်း။ ထိုဒုက္ခ ဖြစ်သော အာယတနသည် အနတ္တသာတည်း။ ထိုအနတ္တဖြစ်သော အာယတနသည် “ငါ့ဟာမဟုတ်၊ ငါမဟုတ်၊ ငါ၏အတ္တမဟုတ်”ဟု အမှန်အတိုင်း ဝိပဿနာဉာဏ်ဖြင့် ရှုမြင်သောပုဂ္ဂိုလ်အား နိဗ္ဗိန္ဒဉာဏ်ဖြစ်၏-အစရှိသည်ဖြင့် အာယတန တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီကို အနတ္တလက္ခဏသုတ်တော်အတိုင်းဝေဖန်၍ ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ် (၃)သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၃၆၅။ သံ၊မြန်၊၂၊၃၆၀-၁။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ... ၄၉-၅၀-၅၁-သုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် ဒုက္ခဖြစ်ပုံ၊ အနတ္တ ဖြစ်ပုံမှစ၍ အထက်သုတ်တော်များအတိုင်း ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင်ဟောတော်မူသည့်သုတ် (၃)သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၂၃၈။ သံ၊မြန်၊၂၂၉-၂၃၀။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-သဠာယတနသံယုတ္တ။ ၁-အနိစ္စဝဂ်၊ ပဉ္စမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ... သီတင်းတော်မူနေစဉ် ဗာဟိရာယတန တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီသည် အနတ္တဖြစ်ပုံမှစ၍ အနတ္တလက္ခဏသုတ် ဒေသနာတော် အတိုင်း ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၃၆၂-၃။ သံ၊မြန်၊၂၊၃၅။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-သဠာယတနသံယုတ္တ။ (၁) ၂-သဋ္ဌိပေယျာလဝဂ္ဂ၊ ၁၆၊ ၁၅၊ ၁၈ (၃)သုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် အနတ္တဖြစ်သော အာယတန၌ ဆန္ဒကို၊ ရာဂကို၊ ဆန္ဒရာဂကို ပယ်ရမည်ဟု ဗာဟိရာယတန တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီကို ဝေဖန်၍ ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ် (၃)သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၃၄၅-၆။ သံ၊မြန်၊၂၊၃၃၉-၃၄၀။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-သဠာယတနသံယုတ္တ။ (၁၄) ၄-ဒေဝဒဟဝဂ္ဂ၊ ဒွါဒသမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် ဗာဟိရာယတန တစ်ပါးပါးသည် အနတ္တသာတည်း၊ အာယတနဖြစ်ခြင်း၏ အကြောင်းတရားသည်လည်း အနတ္တသာတည်း။ အနတ္တကြောင့် ဖြစ်ပေါ်လာသော အာယတနသည် အဘယ်မှာ အတ္တဖြစ်နိုင်ပါအံ့နည်း။ ဤသို့ သိမြင်သောအရိယာသာဝကသည် အာယတန၌ နိဗ္ဗိန္ဒဉာဏ်ဖြစ်၏-အစရှိသဖြင့် ဗာဟိရာယတနတစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီကို အနတ္တလက္ခဏသုတ် ဒေသနာတော်နည်းဖြင့် ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၂၄၀။ သံ၊မြန်၊၂၊၂၃၂။ သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-သဠာယတနသံယုတ္တ၊ ၁-အနိစ္စဝဂ္ဂ၊ ဒွါဒသမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် အတိတ်၊ အနာဂတ်အာယတနတို့သည် အနတ္တတို့သာတည်း။ ပစ္စုပ္ပန်အာယတနတို့အား အဘယ် ဆိုဖွယ်ရာရှိတော့အံ့နည်း။ ဤသို့သိမြင်သော သုတဝန္တအရိယာသာဝကသည် အတိတ်အာယတနတို့၌ ငဲ့ကွက်တွယ်တာမှုမရှိတော့၊ အနာဂတ်အာယတနတို့၌ လွန်လွန်ကဲကဲ မစွဲလမ်းတော့၊ ပစ္စုပ္ပန်အာယတနတို့၌ ငြီးငွေ့ခြင်း နိဗ္ဗိန္ဒဉာဏ်အကျိုးငှာ တပ်မက်မောမှုကင်းခြင်း မဂ်ဉာဏ်အကျိုးငှာ၊ ဖလသမာပတ်ဖြင့် ချုပ်ငြိမ်းရန်အကျိုးငှာ ကျင့်ပေ၏-အစရှိသည်ဖြင့် ဗာဟိရာယတန တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီကို အကျယ်ဝေဖန်၍ ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၂၃၇။ သံ၊မြန်၊၂၂၉။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ဝ စတုတ္ထသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် အာယတနတို့သည် အနိစ္စတို့တည်း။ ထိုအာယတနတို့သည် ဒုက္ခတို့သာတည်း၊ ထိုအာယတနတို့သည် အနတ္တတို့သာတည်း။ ထိုအနတ္တဖြစ်သော အာယတနတို့ကို “ငါ့ဟာမဟုတ်၊ ငါမဟုတ်၊ ငါ၏ အတ္တမဟုတ်”ဟု အမှန်အတိုင်း ဝိပဿနာဉာဏ်ဖြင့် ရှုရမည်-ဟု ဗာဟိရာယတန တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ ရှုပုံကို ဟောတော်မူပြီး အနတ္တလက္ခဏသုတ် ဒေသနာတော် နည်းဖြင့် ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၃၆၁။ သံ၊မြန်၊၁၊၃၅၆-၇။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-သဠာယတနသံယုတ္တ။ (၁) ၂-သဋ္ဌိပေယျာလဝဂ္ဂ၊ ၁၀၊ ၁၁၊ ၁၂ (၃)သုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် အနိစ္စဖြစ်သော အာယတန၌ သင်တို့သည် ဆန္ဒကို၊ ရာဂကို၊ ဆန္ဒရာဂကို ပယ်ရမည်ဟု ဗာဟိရာယတန တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီကို အကျယ်ဝေဖန်၍ ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ် (၃)သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၃၄၅။ သံ၊၂၊၃၃၉။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-သဠာယတနသံယုတ္တ။ (၁၄) ၄-ဒေဝဒဟဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် အာယတနတို့သည် အနိစ္စ တို့သာတည်း။ ယင်းအာယတနတို့ဖြစ်ခြင်း၏ အကြောင်းတို့သည် အနိစ္စတို့သာတည်း။ အနိစ္စကြောင့်ဖြစ်သော အာယတနတို့သည် အဘယ်မှာ နိစ္စတို့ဖြစ်ကုန်လတ္တံ့ နည်း-အစရှိသည်ဖြင့် ဗာဟိရာယတန တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီကို အနတ္တလက္ခဏသုတ် ဒေသနာတော်နည်းဖြင့် ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၂၃၉-၂၄၀။ သံ၊မြန်၊၃၊၂၃၁။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-သဠာယတနသံယုတ္တ။ ၁-အနိစ္စဝဂ်၊ ဒသမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းတော်မူနေစဉ် အတိတ်၊ အနာဂတ် အာယတနတို့သည် အနိစ္စတို့သာတည်း။ ပစ္စုပ္ပန်အာယတနတို့၌ အဘယ်ဆိုဖွယ်ရာ ရှိကုန်အံ့နည်း။ ဤသို့သိမြင်သော သုတဝန္တအရိယသာဝကသည် အတိတ် အာယတနတို့၌ ငဲ့ကွက်မှုမရှိတော့။ အနာဂတ်အာယတနတို့၌ လွန်လွန်ကဲကဲ မနှစ်သက်တော့။ ပစ္စုပ္ပန်အာယတနတို့ကို နိဗ္ဗိန္ဒ၊ ဝိရာဂ၊ နိရောဓအကျိုးငှာ ကျင့်နေတော့၏-ဟု ဗာဟိရာယတန တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီကိုဝေဖန်၍ ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၃၆၆။ သံ၊မြန်၊၂၊၃၆၂။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-သဠာယတနသံယုတ္တ။ (၁၇) ၂-သဋ္ဌိပေယျာလဝဂ္ဂ၊ သဋ္ဌိသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် အာယတနတို့သည် အနတ္တသာတည်း အစရှိသည်ဖြင့် ဗာဟိရာယတနခြောက်ပါးတို့ကို တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ ဝေဖန်၍ အနတ္တလက္ခဏသုတ် ဒေသနာတော်နည်းဖြင့် ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၃၆၆။ သံ၊မြန်၊၂၊၃၆၂။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ... အဋ္ဌပညာသသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် အာယတနတို့သည် အနိစ္စတို့သာတည်း-အစရှိသည်ဖြင့် ဗာဟိရာယတန ခြောက်ပါးတို့ကို တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ အနတ္တလက္ခဏသုတ် ဒေသနာတော်နည်းဖြင့် ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၃၆၆။ သံ၊မြန်၊၂၊၃၆၂။
-သံယုတ္တနိကာယ ဝဝ နဝပညာသသုတ်၊ ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် အာယတနတို့သည် ဒုက္ခတို့သာတည်းအစရှိသည်ဖြင့် ဗာဟိရာယတနတစ်ပါးစီ၊ တစ်ပါးစီကို အနတ္တလက္ခဏသုတ် ဒေသနာတော်နည်းဖြင့် ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၃၁၀။ သံ၊မြန်၊၂၊၃၀၃။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-သဠာယတနသံယုတ္တ။ (၁၁) ၁-ယောဂက္ခေမိဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် ဗာဟိရာယတနတို့ကို မသိလျှင်၊ ပိုင်းခြား၍ မသိလျှင်၊ မခွာနိုင်လျှင်၊ မပယ်စွန့်နိုင်လျှင် ဒုက္ခကုန်ခြင်းငှာ မဖြစ်ထိုက် အစရှိသည်ဖြင့် အာယတနတစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ ဝေဖန်၍ ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၃၊၂၆၄။ သံ၊မြန်၊၃၊၂၆၆။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၈-အနုရုဒ္ဓသံယုတ္တ၊ ၁-ရဟောဂတဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
အရှင်အနုရုဒ္ဓါ ကောသလနိုင်ငံ အန္ဓဝန်တောအုပ်အတွင်း၌ ပြင်းထန်ဆင်းရဲစွာ ဝေဒနာဒဏ်ကြောင့် ဂိလာနဖြစ်နေစဉ် သမ္ဗဟုလရဟန်းတို့ ရောက်ရှိလာကြပြီး မေးလျှောက်ကြသဖြင့် သတိပဋ္ဌာန်တရားလေးပါးတို့၌ စိတ်၏စွဲမြဲစွာတည်ရှိနေစဉ် ဖြစ်ပေါ်လာကုန်သော သာရီရိကဒုက္ခဝေဒနာတို့ ကုသိုလ်စိတ်ကို ကုန်လွန်စေ၍ မတည်နေနိုင်ပုံကို မိန့်ကြားတော်မူပြီး သတိပဋ္ဌာန်လေးပါးပွားများပုံ အသီးသီးကို သမ္ဗဟုလရဟန်းတို့အား အရှင်အနုရုဒ္ဓါ ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၃၆၈-၉။ သံ၊မြန်၊၂၊၃၆၄-၅။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂ၊ ၁-သဠာယတနသံယုတ္တ။ (၁၈) ၃-သမုဒ္ဒဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် ငါးမျှားချိတ်၌ တတ်ထားသော ငါးစာကို မြို့မိသော ငါးဥပမာဖြင့် ဣဋ္ဌ၊ ကန္တ၊ မနာပ၊ ပိယရူပ၊ ကာမူပသံဟိတ၊ ရဇနီယဖြစ်သော ဝိညာဏ်ခြောက်ပါး တို့ဖြင့်သိအပ်သော ဗဟိဒ္ဓါယတန ခြောက်ပါးတို့ကို လွန်လွန်ကဲကဲ နှစ်သက်ချီးမွမ်း တဏှာဖြင့်သက်ဝင် မျိုသိပ်ပြီးဆုံးစေသော ရဟန်းသည် အကျိုးမဲ့သို့ရောက်သူ၊ ပျက်စီးခြင်းသို့ရောက်သူ၊ မာရ်မင်း၏ အလိုရှိတိုင်း အပြုခံရသူဖြစ်ပုံ၊ ထိုသို့မဟုတ်သော မနှစ်သက်၊ မချီးမွမ်း၊ မတပ်မက်သောရဟန်းသည် အကျိုးမဲ့သို့ မရောက်သူ၊ ပျက်စီးခြင်းသို့မရောက်သူ၊ မာရ်မင်း၏ အလိုရှိတိုင်း အပြုမခံရသူဖြစ်ပုံကို ကဏှပက္ခ, သုက္ကပက္ခဒေသနာတော်ဖြင့် ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၁၊၁၆၆။ သံ၊မြန်၊၁၊၁၆၇။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၂၁၁။ သံ၊ဋီ၊၁၊၂၅၇။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၇-ဗြာဟ္မဏသံယုတ္တ၊ ၁-အရဟန္တဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
ဘုရားရှင် မဂဓနိုင်ငံ ရာဇဂြိုဟ်မြို့ ဝေဠုဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော် မူနေစဉ် နောင်တော်များဖြစ်ကြသော ဘာရဒွါဇပုဏ္ဏား၊ အက္ကောသဘာရဒွါဇပုဏ္ဏား၊ အသုရိန္ဒကဘာရဒွါဇပုဏ္ဏားတို့ ဘုရားရှင်အထံတော်၌ ရဟန်းပြုကြပြီး ရဟန္တာဖြစ် ခြင်းကို မကျေနပ်ခြင်းကြောင့် ဘုရားရှင်ထံချဉ်းကပ်၍ စကားမပြောဘဲ ထိုင်နေသော ဗိလင်္ဂဘာရဒွါဇပုဏ္ဏား၏ စိတ်အကြံကို သိတော်မူသော ဘုရားရှင်က “ယောအပ္ပ ဒုဋ္ဌဿ-အစရှိသော ဂါထာဖြင့် မိန့်ကြားတော်မူရာ ဗိလင်္ဂဘာရဒွါဇပုဏ္ဏား ဒေသနာတော်ကို ချီးမွမ်းပြီး ရဟန်းပြု၍ ရဟန်းတရားအားထုတ်ရာ မကြာမီ ရဟန္တာဖြစ်ပုံကို ပြဆိုသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၁၊၄၅၉-၄၆၀။ သံ၊မြန်၊၁၊၄၀-၁။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၃။ သံ၊ဋီ၊၂၊၁၉၂။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၉-ဩပမ္မသံယုတ္တ၊ ဒသမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် ဒါယကာ၊ ဒါယိကာမအိမ်တို့၌ အချိန်မဲ့ လှည့်လည်သွားလာသော ရဟန်းကို အကြောင်းပြု၍ ကြောင်စားခံရသော ကြွက်ငယ်ဥပမာဖြင့် အရက္ခိတ ကာယ၊ အရက္ခိတဝါစာ၊ အရက္ခိတစိတ္တ၊ အနုပဋ္ဌိတသတိ၊ အသံဝုတဣန္ဒြိယဖြင့်နေလျှင် သာသနာတော်မှ ပျက်စီးပုံ၊ ရက္ခိတကာယ၊ ရက္ခိတဝါစာ၊ ရက္ခိတစိတ္တ၊ ဥပဋ္ဌိတသတိ၊ သံဝုတိန္ဒြိယဖြင့် ရွာနိဂုံးသို့ ဆွမ်းခံဝင်ရမည်ဟု ရဟန်းတို့အား အကျယ်တဝင့် ရှင်းလင်း၍ ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၄၄-၅။ သံ၊မြန်၊၂၊၄၃-၄။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၅၀-၂။ သံ၊ဋီ၊၂၊၂၂၃။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-ခန္ဓသံယုတ္တ၊ (၆) ၁-ဥပယဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံး နေတော်မူစဉ် မျိုးစေ့ငါးမျိုး၊ ကြီးပွားစည်ပင် ပြန့်ပွားနိုင်သော (အောင်မြင်သော) မျိုးစေ့၊ မကြီးပွား မစည်ပင် မပြန့်ပွားနိုင် (မအောင်မြင်)သောမျိုးစေ့၊ ဝိညာဏဋ္ဌိတိလေးမျိုးနှင့် ပထဝီဓာတ်၊ နန္ဒီရာနှင့် အာပေါဓာတ် မျိုးစေ့ငါးမျိုးနှင့် အကြောင်းနှင့် တကွသော ကမ္မဝိညာဏ်တို့တူကြပုံ၊ ကမ္မဝိညာဏ်တည်သည်ရှိသော် ခန္ဓာငါးပါးသို့ ကပ်၍တည်ပုံ၊ ခန္ဓာငါးပါးမှတစ်ပါး ကမ္မဝိညာဏ်၏ လာရောက်ရာ၊ သွားရောက်ရာ၊ စုတိနှင့်ပဋိသန္ဓေ ကြီးပွားစည်ပင် ပြန့်ပွားမှုကို မပညတ်နိုင်ပုံ၊ ခန္ဓာငါးပါးဟူသော ဓာတ်၌ ရာဂကိုပယ်ပြီးလျှင် ကမ္မဝိညာဏ်၏တည်ရာ အာရုံပြတ်သွားပုံ ပြုစီရင်မှု ကိလေသာမှလွတ်မြောက်သွားပုံ၊ ရောင့်ရဲနိုင်ပုံ၊ တောင့်တမှုမရှိတော့ပုံ၊ မျက်မှောက် ဘဝ၌ ငြိမ်းအေးပုံ၊ “ခီဏာ ဇာတိ၊ ဝုသိတံ ဗြဟ္မစရိယံ၊ ကတံ ကရဏီယံ၊ နာပရံ ဣတ္ထတ္တာယ”ဟု သိနိုင်ပုံကို ခန္ဓာတစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ အကျယ်ဝေဖန်၍ ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ မှတ်သားဖွယ် ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
-သံ၊၃၊၄၃-၄။ သံ၊မြန်၊၃၊၄၆။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၇၁။ သံ၊ဋီ၊၂၊၄၁၁။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-မဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၆-ဗဟုကရဏီယဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ဗီဇဂါမ်၊ ဘူတဂါမ် အားလုံးတို့သည် မြေကြီးကိုမှီ၍ မြေကြီး၌တည်၍ ကြီးပွားစည်ပင် ပြန့်ပွားခြင်းသို့ရောက်သကဲ့သို့ ထို့အတူ သီလကိုမှီ၍ သီလ၌တည်၍ ဝိဝေကနိဿိတ၊ ဝိရာဂနိဿိတ၊ နိရောဓနိဿိတ၊ ဝေါဿဂ္ဂပရိဏာမီဖြစ်အောင် အဋ္ဌင်္ဂိကအရိယာမဂ်ကို ပွားများသည်ရှိသော် ဓမ္မတို့၌ ကြီးပွားစည်ပင်ပြန့်ပွားခြင်းသို့ရောက်ပုံ၊ အဋ္ဌင်္ဂိကအရိယာမဂ်ကို တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ ပွားများပုံအပြည့်အစုံကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၃၊၄၂၈-၉။ အံ၊မြန်၊၃၊၄၂၀-၁။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဒသကနိပါတ၊ ၃-တတိယပဏ္ဏာသက၊ (၁၁) ၁-သမဏသညာဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် တမာမျိုးစေ့၊ သဗွတ်ခါးမျိုးစေ့ ဗူးခါးမျိုးစေ့မျိုးစေ့တို့သည် ခါးစပ်သော အရသာကို ဖြစ်စေသကဲ့သို့ ထို့အတူ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ၊ မိစ္ဆာသင်္ကပ္ပ၊ မိစ္ဆာဝါစာ၊ မိစ္ဆာကမ္မန္တ၊ မိစ္ဆာအာဇီဝ၊ မိစ္ဆာဝါယာမ၊ မိစ္ဆာသတိ၊ မိစ္ဆာသမာဓိ၊ မိစ္ဆာဉာဏ၊ မိစ္ဆာဝိမုတ္တိ ကာယကံ၊ ဝစီကံ၊ မနောကံသည် အယူအားလျော်စွာ ပြည့်စုံသည်ရှိသော် စေတနာ၊ ပတ္ထနာ၊ ပဏိဓိ၊ သင်္ခါရတရားတို့သည် အနိဋ္ဌ၊ အကန္တ၊ အမနာပ၊ အဟိတဖြစ်သော ဒုက္ခ ဖြစ်ရန် ဖြစ်၏။ ယုတ်မာသော အယူအမြင်ရှိခြင်းကြောင့်ပေတည်း။ ကြံမျိုးစေ့၊ သလေးမျိုးစေ့၊ မုဒရက်(သဗြက်)မျိုးစေ့တို့သည် သာယာချိုမြိန် သောအရသာကို သွန်းလောင်းခြင်းငှာဖြစ်သကဲ့သို့ အယူအမြင်၏ ကောင်းခြင်းကြောင့် သမ္မာဒိဋ္ဌိ ... သမ္မာဝိမုတ္တိရှိသောပုဂ္ဂိုလ်၏ ကာယကံ၊ ဝစီကံ၊ မနောကံတို့သည် အယူအမြင်အားလျော်စွာ ဆောက်တည်အပ် ပြီးစေအပ်သော စေတနာ၊ ပတ္ထနာ၊ ပဏိဓိ၊ သင်္ခါရတို့သည် ဣဋ္ဌ၊ ကန္တ၊ မနာပ၊ ဟိတ၊ သုခအတွက်ဖြစ်ကုန်၏ဟု သမ္မာမဂ္ဂင် ၁၀-ပါး၊ မိစ္ဆာမဂ္ဂင် ၁၀-ပါးတို့ကို ကဏှပက္ခ, သုက္ကပက္ခအားဖြင့် ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၃၊၄၀၈။ သံ၊မြန်၊၃၊၄၄၁။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-သစ္စသံယုတ္တ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် လက်သည်းခွံပေါ်၌တည်ရှိသော မြေမှုံအတူ ဗီဇဂါမ ဘူတဂါမသမာရမ္ဘမှ ရှောင်ကြဉ်သော သတ္တဝါတို့သည် အနည်းငယ်မျှသာရှိကြကုန်၏။ မြေကြီး ပေါ်၌ မြေမှုံများပမာ ဗီဇဂါမ, ဘူတဂါမတို့မှ မရှောင်ကြဉ်သောသတ္တဝါတို့သည်သာ များလှပေကုန်၏ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၃၊၂၂၅။ သံ၊မြန်၊၃၊၂၂၇-၈။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၇-ဣဒ္ဓိပါဒသံယုတ္တ၊ ၁-စာပါလဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် ဣဒ္ဓိပါဒ်လေးပါး ပွားများပုံနှင့် ဣဒ္ဓိပါဒ်လေးပါးကို ပွားများအပ်၊ ကြိမ်ဖန် များစွာ အလေ့အလာပြုအပ်သည်၏အဖြစ်ကြောင့် မြတ်စွာဘုရားကို “အရဟံ ဂုဏ်ရှင်၊ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဂုဏ်ရှင်” ဟု ဆိုအပ်ပေ၏ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၁၊၂၃၅။ သံ၊မြန်၊၁၊၂၃၄။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၃၂၁-၂။ သံ၊ဋီ၊၁၊၃၄၀။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၁-သက္ကသံယုတ္တ၊ ဒုတိယဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ တစ်ပါးတည်း ကိန်းအောင်း သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် “ဥဋ္ဌေဟိ ဝီရ ဝိဇိတသင်္ဂါမ”အစရှိသော ဂါထာ တစ်ဂါထာစီဖြင့် သိကြားမင်းနှင့် သဟမ္ပတိဗြဟ္မာမင်းတို့သည် ဘုရားရှင်အား ရှိခိုးကြပုံကို ပြဆိုသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၃၊၈၃။ သံ၊မြန်၊၃၊၈၈။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၂-ဗောဇ္ဈင်္ဂသံယုတ္တ၊ ၄-နီဝရဏဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် ဗောဇ္ဈင်ခုနစ်ပါးကို ပွားများအပ်၊ ကြိမ်ဖန်များစွာ အလေ့အလာပြုအပ် သည်ရှိသော် ပညာ၏ မဆုတ်ယုတ်ခြင်းအကျိုးငှာ ဖြစ်ကုန်၏ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၃၊၈၈-၉၀။ အံ၊မြန်၊၃၊၈၉-၉၁။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ အဋ္ဌကနိပါတ၊ ၁-ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၅-ဏပေါသတဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် မဟပ္ဖလ၊ မဟာနိသံသ၊ မဟာဇုတိက၊ မဟာဝိပ္ဖာရဖြစ်အောင် အဋ္ဌင်္ဂဥပုသ်ကျင့်သုံးပုံ၊ တိုင်းကြီး ၁၆-တိုင်းအမည်၊ နတ်ပြည်ခြောက်ထပ်နှင့် လူတို့အသက်တမ်း ကွာခြားပုံ၊ အဋ္ဌင်္ဂ ဥပုသ်သီလကောင်းမှုကြောင့် ကွယ်လွန်သည့်အခါ နတ်ပြည်၌ဖြစ်နိုင်ပုံကို ဗောဇ္ဈာ ဥပါသိကာမအား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၅၃၆။ သံ၊မြန်၊၂၊၅၂၉။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၉-အသင်္ခတသံယုတ္တ၊ ၁-ပဌမဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် ဗောဇ္ဈင်ခုနစ်ပါးသည် အသင်္ခတဂါမိမဂ္ဂဖြစ်ပုံ၊ သာဝကတို့အား အစီးအပွားဖြင့် ချီးမြှောက်မှုဖြင့် မြတ်စွာဘုရားသည် ချီးမြှောက်တော်မူခြင်းကို အကြောင်းပြု၍ ငါဘုရားသည် သင်တို့အား (ဟောကြားသမှုပြုအပ်ပေပြီ၊ ရဟန်းတို့ ရုက္ခမူလ၊ သုညာဂါရတို့၌ (ကိလေသာတို့ကို) ရှို့မြိုက်ကုန်လော့၊ မေ့မေ့လျော့လျော့မနေကြကုန်လင့်၊ နောင်တတစ်ဖန် ပူပန်မှုကို မဖြစ်စေကြကုန်လင့်။ ဤသည်ကား သင်တို့အား အဖန်ဖန် အထပ်ထပ် ဆုံးမတော်မူခြင်းပေတည်းဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၃၊၂၇၂။ သံ၊မြန်၊၃၊၂၇၄။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၀-အာနာပါနသံယုတ္တ၊ ၁-ဧကဓမ္မဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံဝဝ သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် “အာနာပါနဿတိ နှင့် ဗောဇ္ဈင်ခုနစ်ပါးကို ဘာဝိတ၊ ဗဟုလီကတဖြစ်အောင် ပွားများလျှင် မဟပ္ဖလ၊ မဟာ နိသံသဖြစ်၏”ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၁၊၅၅၉။ အံ၊မြန်၊၁၊၅၇၄။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ (၂၄) ၄-ကမ္မဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် ကဏှ၊ ကဏှဝိပါက၊ သုက္က၊ သုက္ကဝိပါက၊ ကဏှသုက္က၊ ကဏှသုက္ကဝိပါက၊ အကဏှအသုက္က၊ အကဏှ အသုက္ကဝိပါက ကမ္မက္ခယ-ဟူသော ကံလေးပါး၊ ဗောဇ္ဈင်ခုနှစ်ပါးသည် အကဏှ၊ အသုက္က၊ အကဏှ အသုက္ကဝိပါက ကမ္မက္ခယအကျိုးငှာဖြစ်သော ကံပေတည်းဟု တစ်ခုစီ တစ်ခုစီဝေဖန်၍ ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၂၊၄၁၄။ အံ၊မြန်၊၂၊၅၂၄။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ သတ္တကနိပါတ၊ ၃-ဝဇ္ဇိသတ္တကဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် အပရိဟာနိက ဖြစ်သော ဗောဇ္ဈင်ခုနစ်ပါးကို ပွားများနေသော ရဟန်းတို့အား တိုးတက်ကြီးပွားမည် သာဖြစ်ပုံ ဆုတ်ယုတ်ခြင်း မဖြစ်နိုင်ပုံကို တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၃၊၄၂၇။ အံ၊မြန်၊၃၊၄၁၉။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဒသကနိပါတ၊ ၃-တတိယပဏ္ဏာသက၊ (၁၁) ၁-သမဏသညာဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် ဗောဇ္ဈင်ခုနစ်ပါးတို့ကို ပွားများအပ်၊ ကြိမ်ဖန်များစွာ အလေ့အလာပြုအပ်သည်ရှိသော် ဝိဇ္ဇာသုံးပါး ပြီးပြည့်စုံပုံကို အကျယ်တဝင့် ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၃၊၇၅။ သံ၊မြန်၊၃၊၇၉။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၂-ဗောဇ္ဈင်္ဂသံယုတ္တ၊ ၃-ဥဒါယဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် ဗောဇ္ဈင်ခုနစ်ပါးတို့ကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၃၊၇၅။ သံ၊မြန်၊၃၊၇၉။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၂-ဗောဇ္ဈင်္ဂသံယုတ္တ၊ ၃-ဥဒါယိဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် “ဗောဓာယ သံဝတ္တန္တိ”ကြောင့် ဗောဇ္ဈင်္ဂဟုခေါ်ဆိုပုံ၊ ဗောဇ္ဈင်ခုနစ်ပါးပွားများပုံကို တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ မေးလျှောက်လာသော အညတရရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-ဥဒါန၊၇၇-၈၅။ ဥဒါန၊မြန်၊၇၁-၈၁။ ဥဒါန၊ဋ္ဌ၊၁-၈၈။ ဗောဓိဝဂ်သည် ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ ဥဒါနပါဠိတော် (၇၇-၈၄)၌ ပါရှိသည်။ ဗောဓိဝဂ်၌-ပဌမဗောဓိသုတ်၊ ဒုတိယဗောဓိသုတ်၊ တတိယဗောဓိသုတ်၊ ဟုံဟုင်္ကသုတ်၊ ဗြာဟ္မဏသုတ်၊ မဟာကဿပသုတ်၊ အဇကလာပကသုတ်၊ သင်္ဂါမဇိသုတ်၊ ဇဋိလသုတ်၊ ဗာဟိရသုတ်-ဟု သုတ်တော်ပေါင်း ၁၀-သုတ် ပါရှိသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-ဥဒါန၊၇၇-၈။ ဥဒါန၊မြန်၊၇၁-၂။ ဥဒါန၊ဋ္ဌ၊၁-၄၂။
-ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ ဥဒါန၊ ၁-ဗောဓိဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
ဘုရားရှင် မဂဓနိုင်ငံ ဥရုဝေလတောအုပ် နေရဉ္ဇရာမြစ်ကမ်းအနီး ဗောဓိ ပင်ရင်း၌ ခုနစ်ရက်ပတ်လုံး သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် ကဆုန်လပြည့် ပဌမယာမ်၌ ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ အနုလောမ ဒေသနာတော် နှလုံးသွင်းတော်မူပြီး ပဌမ ယဒါ ဟဝေ ဂါထာတော်ကို နှုတ်တော်ဖြင့်မြွက်ဆို၍ ဥဒါန်းကျူးရင့်တော်မူပါသည်။
-ဥဒါန၊၇၈။ ဥဒါန၊မြန်၊၇၂-၃။ ဥဒါန၊ဋ္ဌ၊၄၃-၄။
-ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ ... ဒုတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် မဂဓနိုင်ငံ ဥရုဝေလတောအုပ် နေရဉ္ဇရာမြစ်ကမ်းအနီး ဗောဓိ ပင်ရင်း၌ ခုနစ်ရက်ပတ်လုံး သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် ကဆုန်လပြည့်နေ့ည မဇ္ဈိမယာမ်၌ ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ ပဋိလောမဒေသနာတော်ကို နှလုံးသွင်းတော်မူပြီး ဒုတိယ ယဒါဟဝေဂါထာကို နှုတ်တော်ဖြင့်မြွက်ဆို၍ ဥဒါန်းကျူးရင့်တော်မူပါသည်။
-ဥဒါန၊၇၈-၉။ ဥဒါန၊မြန်၊၇၂-၃။ ဥဒါန၊ဋ္ဌ၊၄၄-၆။
-ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ ... တတိယသုတ်။
ကဆုန်လပြည့်နေ့ည၌ ပစ္ဆိမယာမ်၌ ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ အနုလောမ၊ ပဋိလောမ ဒေသနာတော်ကို နှလုံးသွင်းတော်မူပြီး တတိယ ယဒါဟဝေဂါထာကို နှုတ်တော်ဖြင့် မြွက်ဟ၍ ဥဒါန်းကျူးရင့်တော်မူပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-မ၊၂၊၂၇၇-၃၀၀။ မ၊မြန်၊၂၊ ၂၈၆-၃၀၆။ မ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၂၂-၂၂၆။ မ၊ဋီ၊၃၊၁၅၂-၄။
-မဇ္ဈိမနိကာယ၊ မဇ္ဈိမပဏ္ဏာသ၊ ၄-ရာဇဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
ဘုရားရှင် ဘဂ္ဂနိုင်ငံ သုသုမာရဂိရမြို့အနီး ဘေသကဠာ(ဘေးမဲ့ ပဲစဉ်းငုံ) တောအုပ်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ဗောဓိမင်းသား၏ ကောကနဒပြာသာဒ်တက်ပွဲ အခမ်းအနား၌ သဉ္စိကာပုတ္တအား ဘုရားပင့်လွှတ်ပုံ၊ ဘုရားရှင်အား ပင့်လျှောက်ပုံ၊ စောင်းတန်းဦး၌ ဗောဓိမင်းသားသည် ဘုရားရှင်အား ကြိုဆိုရှိခိုးပုံ၊ ရည်ရွယ်ချက်ဖြင့် ခင်းထားသော ပုဆိုးဖြူ၊ အခင်းများပေါ် နင်းကြွတော်မမူ၊ အရှင်အာနန္ဒာ ရုပ်သိမ်းခိုင်းပုံ ဆွမ်းပုံ၊ ဆွမ်း ပြီး ဗောဓိမင်းသားက “သုခဖြင့် သုခကို မရနိုင်ကြောင်း ဒုက္ခဖြင့်သာ သုခကိုရနိုင်ကြောင်း”ဟူသော မိမိအယူဝါဒကို ဘုရားရှင်အား လျှောက်ထားပါသည်။
ဘုရားရှင် “မိမိကိုယ်တိုင် ဘုရားရှင်မဖြစ်သေးမီက ဤသို့ အယူရှိခဲ့ပုံကို တောထွက်၍ အာဠာရ၊ ဥဒကရသေ့တို့ထံနည်းခံပြီး အရူပဈာန်ရသည်အထိ အားထုတ်ခဲ့ပုံ၊ ငြီးငွေ့ပြီးထွက်ခဲ့ပုံ၊ နိဗ္ဗာန်တရားရှာမှီးရင်း သေနာနိဂုံးသို့ရောက်ခဲ့ပုံ၊ ရေစိုသောထင်းနှင့် ရေခြောက်သွေ့နေသောထင်းတို့ကို မီးထွက်အောင်ပွတ်သည့် ဥပမာနှစ်မျိုးဖြင့် ကာမသုခလ္လိကာနုယောဂအကျင့်နှင့် အတ္တကိလမထာနုယောဂ အကျင့်တို့ကိုနှိုင်းယှဉ်ပြီး ဒုက္ကရစရိယာအကျင့်များကို ပြင်းပြင်းထန်ထန် ပင်ပန်းခံ၍ ကျင့်ခဲ့ပုံ၊ အာဟာရပြတ်ပြီးလဲနေသည်ကို နတ်တို့က သေပြီဟုထင်မြင်ကြပုံ နတ်တို့၏ မွှေးညင်းပေါက်များကနေ၍ အာဟာရသွင်းပေးမည့်အစီအစဉ်ကို လက်မခံခဲ့ပုံ၊ ခန္ဓာကိုယ်၏ ပုံစံအနေအထားနှင့် ဒုက္ကရစရိယာအကျင့်၏ အကျိုးကျေးဇူးကို ဆင်ခြင်ပြီး ဘုရားဖြစ်နိုင်သော အကျင့်မဟုတ်သဖြင့် စွန့်လွှတ်ပြီး ခမည်းတော် သုဒ္ဓေါဒန မင်းကြီး လယ်ထွန်မင်္ဂလာပွဲ၌ အားထုတ်ခဲ့သော အာနာပါနစတုတ္ထဈာန် အကျင့်ကို ကျင့်သုံးရန် ဆုံးဖြတ်ခဲ့ပုံ၊ သေနာနိဂုံး၌ ဆွမ်းခံဘုဉ်းပေးခဲ့ပုံ၊ ပဉ္စဝဂ္ဂီများ စိတ်ပျက်ပြီး ဝတ်ကြီးဝတ်ငယ် မပြုတော့ဘဲ ထွက်ခွာသွားကြပုံ၊ ထိုအာနာပါန အကျင့်ဖြင့် ပု-ဒိ-အာ ဝိဇ္ဇာဉာဏ်သုံးပါးကို ထိုးထွင်းသိမြင်ပြီး သဗ္ဗညုဘုရားရှင်အဖြစ်သို့ ရောက်ရှိပုံ၊ ဗြဟ္မာယာစနကထာ၊ ဓမ္မစက္ကပ္ပဝတ္တနသုတ္တန် အနတ္တလက္ခဏ သုတ္တန် ဟောတော်မူပုံ ပဉ္စဝဂ္ဂီရဟန်းတော်များ အာသဝေါကုန်ခန်း ရဟန္တာဖြစ်ကြပုံကို အကျယ်တဝင့် ရှင်းလင်းဟောကြားတော်မူပါသည်။
ထိုအခါ ဗောဓိမင်းသားက “မြတ်စွာဘုရား ဟောတော်မူသည့်အတိုင်း တရား အားထုတ်လျှင် အရဟတ္တဖိုလ်ကို အဘယ်မျှကြာအောင် အားထုတ်မှ ရပါမည်နည်း? ဟု မေးလျှောက်ပါသည်။
မြတ်စွာဘုရားက ဆင်စီးအတတ်၊ ချွန်းကိုင်အတတ်ကို ဗောဓိမင်းသား သင်ပေးသောဥပမာဖြင့်ပင် ပဓာနိယင်္ဂတရားငါးပါးနှင့် ပြည့်စုံသောရဟန်း၏ အရဟတ္တဖိုလ်ကို သိနိုင်သည့် အတိုင်းအတာအချိန်ကာလတို့ကို အကျယ်တဝင့် ဟောတော်မူပါသည်။
ဗောဓိမင်းသားက တရားတော်ကို ချီးကျူးလျှောက်ထားပြီး သရဏဂုံ မဆောက်တည်ပုံကို သဉ္ဇိကာပုတ္တကပြောဆိုရာ မိမိ သရဏဂုံကို ခံယူဆောက်တည် သည်မှာ ယခုအခါဖြင့်ဆိုလျှင် သုံးကြိမ်ရှိပြီဖြစ်ကြောင်း လျှောက်ထားပြောကြားသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ဗောဓိမင်းသား၊ ကောကနဒပြာသာဒ်နှင့်တကွ သုတ်တော်၌လာသော သိသင့်သောပုဒ်တို့ကို အကျယ်တဝင့် ဖွင့်ဆိုထားပါသည်။ မှတ်သားဖွယ် များစွာရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၂၊၁၂၉-၁၃၀။ အံ၊မြန်၊၂၊၁၆၁-၂။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ပဉ္စကနိပါတ၊ ၃-တတိယပဏ္ဏာသက၊ (၁၃) ၃-ဂိလာနဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံး နေတော်မူစဉ် ဗျသနတရားငါးပါးတို့တွင် ဉာတိဗျသန၊ ဘောဂဗျသန၊ ရောဂဗျသန တို့ကြောင့် ကွယ်လွန်ပြီးနောက် သတ္တဝါများ အပါယ်လေးပါး မရောက်နိုင်ပုံ၊ သီလဗျသန, ဒိဋ္ဌိဗျသနတို့ကြောင့် ကွယ်လွန်ပြီးနောက် သတ္တဝါများ အပါယ်လေးပါးသို့ ကျရောက်ကြပုံနှင့် သမ္ပဒါတရားငါးပါးတို့တွင် ဉာတိသမ္ပဒါ၊ ဘောဂသမ္ပဒါ၊ အာရောဂျ သမ္ပဒါသုံးပါးတို့ကြောင့် ကွယ်လွန်ပြီးနောက် သတ္တဝါများ နတ်ရွာသုဂတိ မရောက် နိုင်ကြပုံ၊ သီလသမ္ပဒါ၊ ဒိဋ္ဌိသမ္ပဒါ နှစ်ပါးကြောင့် ကွယ်လွန်ပြီးနောက် သတ္တဝါများ နတ်ရွာသုဂတိသို့ရောက်ကြပုံ၊ ကဏှပက္ခ, သုက္ကပက္ခအားဖြင့် ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၃၊၅၂၁-၂။ အံ၊မြန်၊၃၊၅၀၉-၅၁၀။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဧကာဒသကနိပါတ၊ ၁-နိဿယဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် သီတင်းသုံးဖော်တို့အား ဆဲရေးသူ၊ ဘေးကိုပြ၍ ငြိမ်းခြောက်သူ၊ အရိယာပုဂ္ဂိုလ်တို့အား စွပ်စွဲကဲ့ရဲ့သောပုဂ္ဂိုလ်များ ရရှိခံစားရမည့် အပြစ် ၁၁-မျိုးကို သုက္ကပက္ခ, ကဏှပက္ခအားဖြင့် ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၂၊၁၀၄။ အံ၊မြန်၊၂၊၁၂၇-၈။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၄၀။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ပဉ္စကနိပါတ၊ ၂-ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ (၁၀) ၅-ကကုဓဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် အရဟတ္တဖိုလ်ကို ပြောကြားသည့် ပုဂ္ဂိုလ်ငါးဦးတို့ကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၃၊၃၈၀-၂။ အံ၊မြန်၊၃၊၃၇၆-၈။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၂၅။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဒသကနိပါတ၊ ၂-ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ (၉) ၄-ထေရဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
အရှင်မောဂ္ဂလာန်ထေရ် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် အရဟတ္တဖိုလ်ကို မမှန်မကန်ပြောကြားမှုကို အကြောင်း ပြု၍ ဤဓမ္မဝိနယ သာသနာတော်၌ ကြီးပွားစည်ပင်ပြန့်ပြောခြင်းသို့ မရောက်နိုင်သော တရားဆယ်မျိုးတို့ကို ရဟန်းတို့အား အရှင်မောဂ္ဂလာန်ထေရ် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၁၊၂၆၅-၆။ အံ၊မြန်၊၁၊၂၈၃။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၃၃။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ တိကနိပါတ၊ ၃-တတိယပဏ္ဏာသက၊ (၁၁) ၁-သမ္ဗောဓဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် အမိုးမလုံသော အိမ်ဥပမာဖြင့် စိတ်ပျက်စီးလျှင် ကာယကံ, ဝစီကံ, မနောကံတို့ ပျက်စီးပုံ၊ ကာယကံ, ဝစီကံ, မနောကံပျက်စီးလျှင် ကောင်းသောသေခြင်း မဖြစ်နိုင်ပုံ၊ အမိုးလုံသောအိမ်ဥပမာဖြင့် စိတ်မပျက်စီးလျှင် ကံသုံးပါး မပျက်စီးပုံ၊ ကံသုံးပါးမပျက်စီးလျှင် ကောင်းသောသေခြင်းဖြစ်ပုံကို ကဏှပက္ခ, သုက္ကပက္ခအားဖြင့် အနာထပိဏ်သူဌေးအား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၁၊၅၇၈။ အံ၊မြန်၊၁၊၅၉၂။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ (၂၇) ၇-ကမ္မပထဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံး နေတော်မူစဉ် မိမိကိုယ်တိုင် ပျက်စီးစေလိုသော ဗျာပန္နစိတ်ရှိသောသူ၊ မိမိကိုယ်တိုင် အဗျာပါဒစိတ်ရှိသောသူတို့၏ ခြားနားချက်လေးမျိုးကို ကဏှပက္ခ, သုက္ကပက္ခ အနေအားဖြင့် ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၃၊၁၄၅-၆။ သံ၊မြန်၊၃၊၁၅၀-၁။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၅၈။ သံ၊ဋီ၊၂၊၄၈၀။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၃-သတိပဋ္ဌာနသံယုတ္တ၊ ၂-နာလန္ဒဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
ဘုရားရှင် ဥရုဝေလတော နေရဉ္ဇရာမြစ်ကမ်း အဇပါလညောင်ပင်ရင်း၌ ဘုရားဖြစ်တော်မူပြီးစ သီတင်းသုံးနေတော်မူ၍ သတိပဋ္ဌာန်လေးပါး၏ ဧကာယန ဖြစ်ပုံကို ကြံစည်တော်မူနေစဉ် သဟမ္ပတိဗြဟ္မာရောက်လာပြီး ဘုရားရှင် ကြံစည်တော် မူနေသော သတိပဋ္ဌာန်လေးပါး တရားတော်၏အကျိုးတရားတို့ကိုလျှောက်ထားပြီး ဧကာယနံ-အစရှိသော ဂါထာဖြင့် သဟမ္ပတိဗြဟ္မာက ဘုရားရှင်အားလျှောက်ထားသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ မှတ်သားဖွယ်ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
-အံ၊၁၊၃၈၁-၂။ အံ၊မြန်၊၁၊၃၉၆။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၁၄။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ ၂-ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ (၇) ၂-ပတ္တကမ္မဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ဗြဟ္မ၊ လက်ဦးဆရာ၊ အိမ်ဦးနတ်၊ လက်ဆောင်ပို့လာ ပူဇော်ခံယူထိုက်သော ပုဂ္ဂိုလ်တို့နှင့်တူကြပုံ။ မိဖနှစ်ပါး၏ သားသမီးများအပေါ် ကျေးဇူးများပုံ၊ ပြုစု လုပ်ကျွေးလိုက်ပုံတို့ကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၃၊၂၁။ သံ၊မြန်၊၃၊၂၃-၄။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-မဂ္ဂသံယုတ္တ ၄-ပဋိပတ္တိဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် အဋ္ဌင်္ဂိကအရိယမဂ်သည် ဗြဟ္မစရိယ၊ အရိယဖိုလ်လေးပါးသည် ဗြဟ္မစရိယဖလဖြစ်ပုံကို တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ အကျယ်တဝင့် ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၃၊၂၁။ သံ၊မြန်၊၃၊၂၄။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ... ဒသမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် အဋ္ဌင်္ဂိကအရိယမဂ်သည် ဗြဟ္မစရိယ၊ ရာဂက္ခယ၊ ဒေါသက္ခယ၊ မောဟက္ခယသည် ဗြဟ္မစရိယတ္တဖြစ်ပုံကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၁၊၃၃၄။ အံ၊မြန်၊၁၊၃၄၉-၃၅၀။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၅။ အံ၊ဋီ၊၂၊၂၅၅-၂၆၁။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ ၁-ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၃-ဥရုဝေဠဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် ဇနကုဟနတ္ထ, ဇနလပ နတ္ထ, လာဘသက္ကာရ သိလောကာနိသံသတ္ထ, ဣတိဝါဒပ္ပမောက္ခာနိသံသတ္ထ၊ ဣတိမံဇနောဇာနာတု-ဟူသော ရည်ရွယ်ချက်များဖြင့် ဗြဟ္မစရိယကို မကျင့်ရပုံ၊ သံဝရတ္ထ, ပဟာနတ္ထ, ဝိရာဂတ္ထ, နိရောဓတ္ထအတွက်ကျင့်ရပုံကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ အကျယ်ဖွင့်ပြချက် မှတ်သားဖွယ်များရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၃၊၂၉၉။ သံ၊မြန်၊၃၊၃၀၀-၁။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၀၈။ သံ၊ဋီ၊၂၊၅၂၈။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ (၁၁) သောတာပတ္တိသံယုတ္တ၊ ၁-ဝေဠုဒွါရဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် သောတာပန် အရိယာသာဝက၏ အရည်အချင်း အကြောင်းဂုဏ်လေးပါးနှင့် အကျိုးဂုဏ်သုံးမျိုးတို့ကို အကျယ်တဝင့် ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ မှတ်သားဖွယ်ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-ဒီ၊၁၊၁-၄၃။ ဒီ၊ဋ္ဌ၊၁၊၂၇-၁၂၁။ ဒီ၊ဋီ၊၁၊၃၄-၂၀၇။ သီ၊ဋီ၊သစ်၊၁။၁၃၉-၄၅။
-ဒီဃနိကာယ၊ သီလက္ခန္ဓဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
ဘုရားရှင် မဂဓနိုင်ငံ ရာဇဂြိုဟ်မြို့နှင့် နာဠန္ဒာမြို့အကြား အမ္ဗလဋ္ဌိက ရာဇဂါရက၌ သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ်
(က) သုပ္ပိယပရိဗိုဇ်၏ ရတနတ္တယ အဝဏ္ဏဘာသနနှင့်ဆက်စပ်၍-
ထိုပုဂ္ဂိုလ်အပေါ်၌ အာဃာတ၊ အပ္ပစ္စယ၊ စေတသောအနဘိရဒ္ဓတို့ကို မဖြစ်စေရ။ ဖြစ်လျှင် သုဘာသိတ၊ ဒုဗ္ဘာသိတတို့ကို မသိနိုင်၊ အဘူတံ အဘူတတော နိဗ္ဗဌေတဗ္ဗ-မဟုတ်ပြန်လျှင် မဟုတ်ကြောင်း ဖြေရှင်းရမည်။
-ဗြဟ္မဒတ္တလုလင်၏ ရတနတ္တယဝဏ္ဏဘာသနနှင့်ဆက်စပ်၍-
အာနန္ဒ၊ သောမနဿ၊ စေတသောဥပ္ပိလာဝိတကို မဖြစ်စေရ၊ ဖြစ်လျှင် သုဘာသိတ၊ ဒုဗ္ဘာသိတတို့ကို မသိနိုင်တော့။ “ဘူတံ ဘူတတော ပဋိဇာနိတဗ္ဗံ” အမှန်ကို အမှန်အတိုင်း ဝန်ခံရမည်။
(ခ) စူဠသီလ ၂၆ မျိုး၊ မဇ္ဈိမသီလ ၁၀၊ မဟာသီလ ၇-မျိုးဖြင့် မြတ်စွာဘုရားကို ချီးကျူးပြောဆိုပုံ။
ထိုသီလသုံးမျိုး၌ ထိုခေတ်တွင် ကျင့်သုံးနေကြသော လူမှုဆက်ဆံရေး အတတ်ပညာရပ်၊ အသက်မွေးဝမ်းကျောင်းလုပ်ငန်းများကို သိမြင်နိုင်ပါသည်။ ထို အကျင့်သီလများ ဘုရားရှင်၌မရှိပုံကို ချီးမွမ်းပါသည်။ ထိုသီလသုံးမျိုးသည် အပ္ပမတ္တက၊ ဩရမတ္တက၊ သီလမတ္တကမျှသာဖြစ်ပုံ ပုထုဇဉ်တို့၏အလေ့အကျင့်များ သာဖြစ်ပါသည်။
ထိုသီလသုံးမျိုးမှ တစ်ပါးသော ဂမ္ဘီရ၊ ဒုဒ္ဒသ၊ ဒုရနုဗောဓ၊ သန္တ၊ ပဏီတ၊ အတက္ကာဝစရ၊ ပဏ္ဍိတဝေဒနီယဖြစ်သော တထာဂတသည် ထူးသောဉာဏ်ဖြင့် သိအပ်၊ မျက်မှောက်ပြုအပ်သောဓမ္မတို့ဖြင့်သာ ချီးမွမ်းအပ်ပုံ။
အချို့သော သမဏ၊ ဗြာဟ္မဏတို့၏
၁။ သဿတ(ဝါဒ)ဒိဋ္ဌိ ၄-မျိုး
၂။ ဧကစ္စသဿတ၊ ဧကစ္စ အသဿတ(ဝါဒ)ဒိဋ္ဌိ ၄-မျိုး
၃။အန္တာနန္တ(ဝါဒ)ဒိဋ္ဌိ ၄-မျိုး
၄။ အမရာဝိက္ခေပ(ဝါဒ) ၄-မျိုး
၅။ အဓိစ္စသမုပ္ပဋိက(ဝါဒ) ၂-မျိုးအားဖြင့် ပုဗ္ဗန္တကပ္ပိက၊ ပုဗ္ဗန္တာနုဒိဋ္ဌိ ၁၈-မျိုး။
၁။ သညီဝါဒဒိဋ္ဌိ ၁၄-မျိုး
၂။ အသညီဝါဒဒိဋ္ဌိ ၈-မျိုး
၃။ နေဝသညီ နာသညီဝါဒဒိဋ္ဌိ ၈-မျိုး
၄။ ဥစ္ဆေဒဝါဒဒိဋ္ဌိ ၇-မျိုး
၅။ ဒိဋ္ဌဓမ္မနိဗ္ဗာနဝါဒဒိဋ္ဌိ ၅-မျိုးအားဖြင့် အပရန္တကပ္ပိက၊ အပရန္တာနုဒိဋ္ဌိ ၄၄-မျိုးအားဖြင့်- မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ ၆၂-ပါးကိုလည်းကောင်း။
ထို မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိအယူများသည် အဇာနတာ၊ အပဿတာဖြင့် ခံစားနေကြသော သမဏဗြာဟ္မဏတို့သည် တဏှာဒိဋ္ဌိတို့ကြောင့် တုန်လှုပ်နေကြပုံ၊ ဖဿာယတန ခြောက်ပါးတို့ဖြင့် ခံစားနေကြပုံ၊ ဝဋ်တရား၌ ပါဝင်နေကြပုံ၊ ဘုရားရှင် ဥစ္ဆိန္န ဘဝ နေတ္တိကဖြစ်၍ ရူပကာယတည်ရှိနေသရွေ့ သတ္တဝါတို့ ဘုရားရှင်ကို ဖူးမြင်ခွင့်ရကြပုံ၊ ပရိနိဗ္ဗာန်စံတော်မူပြီးသည့်အခါ မဖူးမြင်နိုင်တော့ပုံ အစရှိသည်တို့ကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ မှတ်သားဖွယ် အကျယ်ဖွင့်ဆိုချက်များကို လေ့လာ နိုင်ပါသည်။
ဤသုတ်တော်ကို ခြုံ၍လေ့လာကြည့်လျှင်- သီလပိုင်း၌ ထိုခေတ်၌ ပြုလုပ်၊ ပြောဆို အသက်မွေးဝမ်းကျောင်း လုပ်ကိုင်နေသော ဓလေ့ထုံးစံများ ယဉ်ကျေးမှုများကိုလည်းကောင်း၊ ယင်း ရှုပ်ပွေများပြားနေသော လောကဓလေ့ထုံးတမ်းစဉ်လာများနှင့် ဘုရားရှင်၌ ကင်းရှင်းနေပုံကိုလည်းကောင်း။
အယူဝါဒပိုင်း၌ လောက၌ရှိသော လူမျိုးအသီးသီး ဘာသာဝါဒ အမျိုး မျိုးကို ပေါင်းစုလိုက်လျှင် မှားယွင်းသော အသိအမြင်၊ မှားယွင်းသော အယူအဆပေါင်း ၆၂-မျိုး၌သာ ပါဝင်ကြပုံ၊ ဗုဒ္ဓမြတ်စွာ၏ အယူဝါဒသည် ယင်း ၆၂-မျိုး၌ မပါဝင်ပုံ၊ ယင်း ၆၂-မျိုးသော အယူဝါဒများသည် တဏှာ၊ ဒိဋ္ဌိတို့ဖြင့် တုန်လှုပ်မငြိမ်မသက်ဖြစ်နေပုံ၊ ဗုဒ္ဓမြတ်စွာ၏ အယူဝါဒသည် ဘဝအမျိုးမျိုးကို ဖွဲ့ချည်ထားသော တဏှာအစရှိသော ကြိုးတို့ကို ဖြတ်ထားပြီးပုံ၊ ထို့ကြောင့် ဗုဒ္ဓမြတ်စွာ၏ ရူပကာယကို သက်တော်ထင်ရှား တည်ရှိနေစဉ်၌သာ သတ္တဝါတို့ တွေ့မြင်နိုင်ပုံ၊ ပရိနိဗ္ဗာနဓာတ်ဖြင့် ချုပ်ငြိမ်းသွားလျှင် သတ္တဝါတို့ မတွေ့မမြင်ကြတော့ပုံ “ဥစ္ဆန္နဘဝနေတ္တိကဖြစ်ပုံကို ဟောကြားတော်မူပါသည်။
ဗြဟ္မဇာလသုတ်ကို-အတ္ထဇာလ၊ ဓမ္မဇာလ၊ ဒိဋ္ဌိဇာလ အနုတ္တရသင်္ဂါမဝိဇယဟု အခြားအမည်များဖြင့်လည်း ခေါ်ဝေါ်နိုင်ပါသည်။ ဘုရားရှင်-ရှုပ်ထွေးပွေလီ များပြားလှသော လောကစရိုက်ဝါသနာ ဓလေ့ထုံးစံ အမျိုးမျိုးတို့နှင့်လည်း ကင်းရှင်းနေပါသည်။
-ရှုပ်ထွေးပွေလီ များပြားလှသော မိစ္ဆာအယူဝါဒ အမျိုးမျိုးတို့မှလည်း ကင်းရှင်းတော်မူပါသည်။
-မိစ္ဆာအယူဝါဒများကို စုပေါင်းလိုက်လျှင် မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ ၆၂-မျိုး၌ပါဝင် သွားပါသည်။
မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ ၆၂-မျိုးကို အကျဉ်းချုပ်လိုက်လျှင်
-သဿတဒိဋ္ဌိ (၁၈)
-ဥစ္ဆေဒဒိဋ္ဌိ (၄၄)ဟု နှစ်မျိုးသာရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၃၊၂၀။ သံ၊မြန်၊၃၊၂၃။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-မဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၄-ပဋိပတ္တိဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် အရိယမဂ္ဂင် ရှစ်ပါးသည် ဗြဟ္မည၊ အရိယဖိုလ် လေးပါးသည် ဗြဟ္မညဖလ-ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၃၊၂၀-၁။ သံ၊မြန်၊၃၊၂၃။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ... အဋ္ဌမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် အရိယမဂ္ဂင်ရှစ်ပါးသည် ဗြဟ္မည၊ ရာဂက္ခယ၊ ဒေါသက္ခယ၊ မောဟက္ခယတို့သည် ဗြဟ္မညတ္ထဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၃၊၄၀၆။ သံ၊မြန်၊၃၊၄၁၂။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၃၄။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၂-သစ္စသံယုတ္တ၊ ၈-ပဌမ အာမကဓညပေယျာလဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ဗြဟ္မည(သူတော်စင်)တို့ အပေါ်၌ ဝတ္တရားကို ကောင်းစွာပြုကျင့်သူတို့ နည်းပါးကုန်၏။ ကောင်းစွာ မပြုကျင့် သူတို့သာ များလှကုန်၏ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
သံ၊၁၊၁၄၂-၄။ သံ၊မြန်၊၁၊၁၄၅-၇။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၁၈၇-၁၉၀။ သံ၊ဋီ၊၁၊၂၃၉-၂၄၁။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂ၊ ၆-ဗြဟ္မသံယုတ္တ၊ ၁-ပဌမဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် တစ်ယောက်သော ပုဏ္ဏေးမ၏သားဖြစ်သော ဗြဟ္မဒေဝသည် ဘုရားရှင်ထံတော်၌ ရဟန်းပြုပြီး ရဟန်းတရား ပွားများအားထုတ်ခြင်းကြောင့် အာသဝေါကုန်ခန်း ရဟန္တာဖြစ်လေသည်။
အရှင်ဗြဟ္မဒေဝသည် နံနင်ခင်း အိမ်စဉ်အတိုင်း ဆွမ်းခံဝင်ကြွတော်မူရာ မိခင် အိမ်သို့ ဝင်ရောက်သီတင်းသုံးနေ၏။ အရှင်ဗြဟ္မဒေဝ၏ မိခင်ပုဏ္ဏေးမကြီးသည် အရှင်ဗြဟ္မဒေဝထေရ်အား ဆွမ်းမလှူဘဲ ပူဇော်နေကျဗြဟ္မာအား အမြဲပသဖွယ် နို့ဃနာဆွမ်းကို တင်ကိုးပသနေ၏။ သဟမ္ပတိဗြဟ္မာရောက်လာပြီး ကောင်းကင်၌ ရပ်လျက် အရှင်ဗြဟ္မဒေဝ၏ ဂုဏ်တော်တို့ကို ချီးကျူးဟောကြားပြီး အရှင်ဗြဟ္မဒေဝအား မြတ်သောအလှူကို ပေးလှူစေပုံကို ပြဆိုသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ အကျယ်မှတ်သားဖွယ် ဖွင့်ဆိုချက်များစွာရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-မ၊၁၊၄၀၁-၇။ မ၊မြန်၊၁၊၄၁၄-၄၂၀။ မ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၀၂-၃၁၂။ မ၊ဋီ၊၁၊၃၁၁-၉။
-မဇ္ဈိမနိကာယ၊ မူလပဏ္ဏာသ၊ ၅-စူဠယမကဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ဥက္ကဋ္ဌမြို့ သုဘဂတောအုပ်၌ သီတင်းသုံးတော်မူနေ စဉ် တစ်ချိန်က ဗကဗြဟ္မာ သဿတမိစ္ဆာအယူဝါဒဖြစ်နေပုံကို ဘုရားရှင် သိမြင်တော်မူသဖြင့် ဗြဟ္မာပြည်သို့ကြွတော်မူပါသည်။
ဗြဟ္မာပြည်သို့ ရောက်တော်မူသည့်အခါ ဗကဗြဟ္မာက ခရီးဦးကြိုဆို နှုတ်ဆက် စကားလျှောက်ထားပြီး မိမိ၏ သဿတမိစ္ဆာအယူဝါဒကို ဘုရားရှင်အား လျှောက်ထားပါသည်။ ဘုရားရှင်က ဗကဗြဟ္မာအား-ဗကဗြဟ္မာ၏ မိုက်မဲလှပုံ “မမြဲသောသဘော ရှိသော ဗြဟ္မာလောကကို မြဲ၏၊ မခိုင်ခံ့သောသဘောရှိသော ဗြဟ္မာလောကကို ခိုင်ခံ့၏၊ မတည်တံ့သော သဘောရှိသော ဗြဟ္မာလောကကို တည်တံ့၏။ သီးသန့် မဟုတ်သော ဗြဟ္မာလောကကို သီးသန့်ဖြစ်၏။ ရွေ့လျောခြင်းသဘောရှိသော ဗြဟ္မာလောကကို ရွေ့လျော်ခြင်းသဘောမရှိ၊ ပဋိသန္ဓေနေရာ, အိုရာ, သေရာ, ရွေ့လျောရာ ပဋိသန္ဓေအားဖြင့် ကပ်ရောက်ရာဖြစ်သော ဗြဟ္မာလောကကို ပဋိသန္ဓေမနေ၊ မအို၊ မသေ၊ မရွေ့လျော (ပဋိသန္ဓေအားဖြင့်) မကပ်ရောက်ရာ၊ ဗြဟ္မာလောကမှတစ်ပါး လွန်မြတ်သော ထွက်မြောက်ရာရှိလျက် ဗြဟ္မာလောကမှတစ်ပါး လွန်မြတ်သော ထွက်မြောက်ရာမရှိဟု ပြောဆိုဘိ၏ဟု ကဲ့ရဲ့တော်မူပါသည်။
ထိုအခါ မာရ်နတ်သည် ဗြဟ္မပါရိသဇ္ဇာဗြဟ္မာကို ပူးကပ်ပြီးလျှင် ဗကဗြဟ္မာ၏ ဂုဏ်ပုဒ်များကို ထုတ်ဖော်ပြောဆိုပြီး သတ္တဝါ နတ် မာရ်နတ်၊ ဗြဟ္မာ မဟာဘုတ် လေးပါးကို စက်ဆုပ်တတ်ကုန်သော သင့်ထက်ရှေးကျသော သမဏဗြာဟ္မဏတို့ ကွယ်လွန်သည့်အခါ ယုတ်ညံ့သောဘုံဘဝ၌ ဖြစ်ကြရကုန်၏။ မဟာဘုတ်လေးပါး၊ သတ္တဝါ၊ နတ်၊ မာရ်နတ်၊ ဗြဟ္မာကို ချီးမွမ်းတတ် အလွန်နှစ်သက်တတ်ကုန်သော သင့်ထက်ရှေးကျသော သမဏဗြာဟ္မဏတို့ ကွယ်လွန်ပြီးနောက် မြတ်သောဘုံဘဝ၌ ဖြစ်ကြရကုန်၏-အစရှိသည်ဖြင့် ပြောဆိုပြီး ဘုရားရှင်ကို ဗြဟ္မာပရိသတ်ဖြစ်အောင် ဆောင်ပါသည်။
ထိုအခါ ဘုရားရှင်က “မာရ်ယုတ်၊ သင့်ကို ငါဘုရားသိ၏။ သင်သည် ငါဘုရားကို မသိဟု မမှတ်လင့်၊ ဗြဟ္မာ ဗြဟ္မာပရိသတ်၊ ဗြဟ္မပါရိသဇ္ဇ ဗြဟ္မာ အလုံးစုံသော သူတို့သည် သင့်လက်သို့ရောက်ကုန်၏။ သင့်အလိုသို့ လိုက်ကြကုန်၏။ ဤရဟန်းသည်လည်း ငါ့လက်ရောက်သူ၊ ငါ့အလိုသို့လိုက်သူ ဖြစ်ရာ၏။ သင့်အကြံအစည်ဖြစ်၏။ မာရ်ယုတ်၊ ငါဘုရားကား သင့်လက်ရောက်သူ၊ သင့်အလိုသို့ ရောက်သူမဟုတ်”ဟု မိန့်တော်မူလေသည်။
ထိုအခါ ဗကဗြဟ္မာက ဘုရားရှင်အား သူ၏အယူဝါဒ မှန်ကန်ကြောင်း၊ သင့်ထက်ရှေးကျသော သမဏဗြာဟ္မဏတို့၏ ကျင့်ကြံမှုသည် သင်၏အသက်မျှပင် ဖြစ်ပေ၏။ ဗြဟ္မာလောကမှတစ်ပါး လွန်မြတ်သော ထွက်မြောက်ရာမရှိပုံ၊ လွန်မြောက်သော ထွက်မြောက်ရာကို တွေ့မြင်လိမ့်မည်မဟုတ်၊ ပင်ပန်းရုံ ဆင်းရဲရုံသာဖြစ်ပေလိမ့်မည်။ မဟာဘုတ်ကို စွဲလမ်းသူသည် ငါ၏အနီး၌ဖြစ်သူ၊ ငါ၏တည်ရာဖြစ်သူ၊ အလိုရှိတိုင်းပြုနိုင်သည့် လက်အောက်လူသာဖြစ်လိမ့်မည်ဟု အကျယ်တဝင့် ပြောပြလေသည်။
ထိုအခါ ဘုရားရှင်က “မဟာဘုတ်၊ သတ္တဝါ၊ နတ်၊ မာရ်နတ်၊ ဗြဟ္မာကို စွဲလမ်းသူသည် သင်ပြောသည့်အတိုင်း ဖြစ်ပေလိမ့်မည်။ ဗကဗြဟ္မာ၏ တန်ခိုးကြီးပုံ အစွမ်းသတ္တိကို ငါသိ၏”ဟု မိန့်တော်မူသောအခါ ဗကဗြဟ္မာက မေးမြန်းခြင်းကြောင့် ဘုရားရှင်က ဗကဗြဟ္မာတန်ခိုးကြီးပုံ၊ အာနုဘော်ကြီးမားပုံ မိန့်ကြားတော်မူပြီး သင်သည် အာဘဿရာဘုံမှ စုတေလာပြီး ဤပထမဈာန် မဟာဗြဟ္မာဘုံ၌ဖြစ် နေပုံ၊ သတိမေ့နေပုံ၊ သုဘကိဏှာဘုံ၊ ဝေဟပ္ဖိုလ်ဘုံ၊ အဘိဘူမည်သော ဘုံဘဝတို့ ရှိသေးပုံ၊ ယင်းတို့ကို သင် မသိပုံ၊ ငါဘုရားသည် ဤသို့သိသောကြောင့် သင်နှင့် တူမျှသူမဟုတ်၊ သင့်အောက်နိမ့်ကျသူမဟုတ်၊ စင်စစ် ငါဘုရားသည် သင်ဗြဟ္မာထက် လွန်ကဲသူဖြစ်ပုံ၊ ငါဘုရားသည် မဟာဘုတ်လေးပါး၊ သတ္တဝါ, နတ်, မာရ်နတ်, ဗြဟ္မာ, အာဘဿရာဗြဟ္မာ, ဝေဟပ္ဖိုလ်ဗြဟ္မာ, အဘိဘူဗြဟ္မာတို့ကို မစွဲယူ၊ အလုံးစုံ (ဘုံသုံးပါးတရား)ကို အလုံးစုံအားဖြင့်သိ၍ အလုံးစုံဟူသမျှ၏ အလုံးစုံသောအားဖြင့် မရောက်ရာသည့် နိဗ္ဗာန်ကို သိမြင်တော်မူ၍ အလုံးစုံတို့ကို မစွဲယူ၊ အလုံးစုံ၌ မစွဲယူ၊ အလုံးစုံအားဖြင့် မစွဲယူ၊ အလုံးစုံကို ငါပိုင်ဥစ္စာဟု မစွဲယူ၊ ဤသို့ ငါဘုရားသိတော်မူသောကြောင့် ငါဘုရားသည် သင်နှင့်တူသူလည်းမဟုတ်၊ သင်အောက် အလွန် နိမ့်ကျသူလည်းမဟုတ်၊ စင်စစ်မှာမူ ငါဘုရားသည် သင်ထက်သာလွန်၏ဟု မိန့်တော်မူသည်။
ထိုအခါ ဗကဗြဟ္မာက အလုံးစုံ၏ အလုံးစုံသဘောအားဖြင့် မရောက်အပ်ပုံ အကျယ်ကိုလျှောက်ထားပြီး အရှင်မြတ်ရှုလော့။ ယခု သင်၏မျက်မှောက်၌ ကွယ်လိုက်မည်ဟု ပြောဆိုပါသည်။ ဘုရားရှင်က ကွယ်လိုက်ဟု မိန့်တော်မူသော်လည်း ဘုရားရှင်၏မျက်မှောက်၌ “ကွယ်ရန်မစွမ်းနိုင်ပါ။ အရှင်မြတ် စွမ်းနိုင်လျှင် ကျွန်ုပ်၏မျက်မှောက်၌ကွယ်ပါဟု ဗကဗြဟ္မာက လျှောက်လေသည်။ ထိုအခါ ဘုရားရှင်က ဗြဟ္မာဟူသမျှ၊ ဗြဟ္မာပရိသတ်ဟူသမျှ၊ ဗြဟ္မာအလုပ်အကျွေးဟူသမျှ အသံကိုသာကြား၍ ဘုရားရှင်၏ ရူပကာယကို မမြင် နိုင်အောင် တန်ခိုးဖန်ဆင်းတော်မူပြီး “ဘဝေဝါဟံ အစရှိသော ဂါထာကို မိန့်တော် မူပါသည်။
ထိုအခါ ဗြဟ္မာ၊ ဗြဟ္မာပရိသတ်၊ ဗြဟ္မာအလုပ်အကျွေးတို့သည် ဘုရားရှင်ကို ချီးကျူးအံ့ဩကြပြီး ဗြဟ္မာတစ်သောင်းတို့ မဂ်ဖိုလ်ရေစင်သောက်ကြပြီး ကျွတ်တမ်း ဝင်သွားကြလေသည်။
ထိုအခါ မာရ်နတ်က ဗြဟ္မပါရိသဇ္ဇာဗြဟ္မာကိုယ်၌ ပူးဝင်ပြီး ဘုရားရှင်က သာဝကတို့အား မဆုံးမရန်၊ တရားမဟောရန်၊ မဂ်ဖိုလ်ချမ်းသာဖြင့် ချမ်းသာစွာနေရန် သာဝကတို့ကို ဆုံးမ၊ တရားဟောကြသော သင့်ထက်ရှေးကျသော သမဏဗြဟ္မဏတို့ ကွယ်လွန်သည့်အခါ ယုတ်ညံ့သောဘဝ၌ဖြစ်ကြပုံ၊ မဆုံးမ၊ တရားမဟောသော သင့်ထက်ရှေးကျသော သမဏ ဗြဟ္မဏတို့ ကွယ်လွန်သည့်အခါ မြင့်မြတ်သော ဘဝ၌ ဖြစ်ရပုံကို အကျယ်တဝင့် ပြောဆိုလေသည်။
ထိုအခါ ဘုရားရှင်က မာရ်နတ် သင့်ကို ငါဘုရားသိတော်မူပုံ၊ သင်သည် သင့်ကို ငါဘုရားမသိဟု မှတ်ထင်ပုံမှစ၍ ဘုရားအတု၊ ဘုရားအစစ်တို့ ကွာခြားပုံ၊ သင်သည် သတ္တဝါတို့၏ အကျိုးစီးပွားကို လိုလားသူမဟုတ်ပုံ၊ မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝကတို့အား ဆုံးမပုံ တရားတော်ကို ဟောတော်မူပုံ၊ သင်သည် အာသဝေါတရား အစရှိသည်ကို မပယ်နိုင်သေးပုံ မြတ်စွာဘုရားသည် အာသဝအစရှိသော ကိလေသာတို့ကို အကြွင်းမဲ့ပယ်ပြီးပုံ၊ နောက်ထပ်တစ်ဖန် ယင်းအာသဝ အစရှိသောတရားတို့ မြတ်စွာဘုရား၌ မဖြစ်နိုင်တော့ပုံတို့ကို ဥပမာတို့ဖြင့် တကယ်တဝင့် နှိုင်းယှဉ်၍ မိန့်ကြားတော်မူလေသည်။
ဤသို့လျှင် ဤစကားကို မာရ်နတ်အား စကားမပြောဆိုနိုင်စေခြင်းအားဖြင့် လည်းကောင်း၊ ဗြဟ္မာအား အထူးသိစေခြင်းအားဖြင့်လည်းကောင်း ဗြဟ္မနိမန္တနိက ဟူ၍ ဤသုတ်၏အမည်သည် ဖြစ်၏။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ဗကဗြဟ္မ၏ ဗြဟ္မာဘုံသို့ရောက်စေသော လူ့ဘဝ ကောင်းမှုအမျိုးမျိုးနှင့် အထက်ဗြဟ္မာဘဝတို့ကို ပြန်လည်သတိရစေပုံ အစရှိသော ထူးခြားသောမှတ်သားဖွယ် ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၁၊၁၃၈-၁၄၀။ သံ၊မြန်၊၁၊၁၄၁-၃။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၁၇၉-၁၈၆။ သံ၊ဋီ၊၁၊၂၂၉-၂၃၇။ (ဝိ၊၃၊၅-၁၀။ ဝိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၄၂-၅။ ဝဇိရ၊၃၉၇-၈။ သာရတ္ထ၊၃၊၁၅၀-၁၆၀။ ဝိမတိ၊၂၊၈၅-၈။ ဒီ၊၂၊၃၀-၄၊ ဒီ၊ဋ္ဌ၊၂၊၅၅-၆၂။ ဒီ၊ဋီ၊၂၊၅၇-၆၆။ မ၊၁၊၂၂၄-၆။ မ၊၂၊၂၉၁-၅။ မ၊ဋ္ဌ၊၁၊၈၀-၇။ မ၊ဋီ၊၂၊၁၃၀-၇။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၆-ဗြဟ္မသံယုတ္တ၊ ၁-ပဌမဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
ဘုရားရှင် မဂဓနိုင်ငံ ဥရုဝေလတောအုပ် နေရဉ္ဇရာမြစ်အနီး သတ္တသတ္တာဟ စံနေတော်မူပြီး (ဗုဒ္ဓဂယာ) အဇပါလညောင်ပင်အနီး၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် တရားတော်ကို လူသားတို့ တွေးခေါ်ကြံစည်ရုံမျှဖြင့် မသိနိုင်ပုံ၊ လူသားများ၏ ကိလေသာ ကာမဂုဏ်တို့ဖြင့် ပျော်မွေ့နေကြပုံ၊ ယုံကြည်မှုသဒ္ဒါဓာတ် အားကောင်းစေနိုင်သည့် ဗြဟ္မာတောင်းပန်မှု လိုအပ်နေသေးပုံ-အစရှိသော အကြောင်းတို့ကြောင့် တရားဟောတော်မမူသေးရန် အကြံအစည်ဖြစ်ပုံနှင့် လောကဂရု သဟမ္ပတိဗြဟ္မာကြီး၏ တရားဟောတော်မူရန် လျှောက်ထားတောင်းပန်မှုနှင့် တရားဟောတော်မူရန် ပဋိညာဉ် ပေးတော်မူပုံကို ပြဆိုသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၁၊၁၄၈-၁၅၁။ သံ၊မြန်၊၁၊၁၅၀-၂။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၁၉၆။ သံ၊ဋီ၊၁၊၂၄၅။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၆-ဗြဟ္မသံယုတ္တ၊ ၁-ပဌမဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် သုဗြဟ္မာနှင့် သုဒ္ဓါဝါသ အမည်ရှိသော ပစ္စေကဗြဟ္မာတို့ ဘုရားရှင်ထံက ပြန်လာကြပြီး ပြည့်စုံ ဖွံ့ဖြိုးသော ဗြဟ္မာပြည်၌နေသော ဗြဟ္မာကြီးနှင့် သုဗြဟ္မာအမည်ရှိသော ပစ္စေက ဗြဟ္မာက တန်ခိုးယှဉ်ပြိုင်ပြီး မိမိတို့နှစ်ဦးထက် ဘုရားရှင်က သာလွန်တန်ခိုးကြီးပုံကို ပြောဆို၍ ထိတ်လန့်စေပြီး ဘုရားရှင်ထံ သွားရောက်ဖူးမြော်ရန် တိုက်တွန်းချက်ကြောင့် ဗြဟ္မာကြီး ဘုရားရှင်ထံ သွားရောက်ဖူးမြော်ပုံကို ပြဆိုသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ မှတ်သားဖွယ်ရာ ဖွင့်ဆိုချက်များစွာရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-မ၊၂၊၃၃၄-၃၄၇။ မ၊မြန်၊၂၊၃၃၈-၃၅၀။ မ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၄၇-၂၇၂။ မ၊ဋီ၊၃၊၁၆၆-၁၈၁။
-မဇ္ဈိမနိကာယ၊ မဇ္ဈိမပဏ္ဏာသ၊ ၅-ဗြာဟ္မဏဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
ဘုရားရှင် ဝိဒေဟနိုင်ငံ မိထိလာမြို့အနီး မဃဒေဝမ္ဗဝန၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် အသက် (၁၂၀)ရှိ ဝေဒပါရဂူ ဗြဟ္မာယုပုဏ္ဏားကြီးက တပည့်ဥတ္တရလုလင်အား ဘုရားရှင်ထံ စုံစမ်းရန်စေလွှတ်ပုံ၊ ဥတ္တရလုလင်က ဘုရားရှင်၌ မဟာပုရိသလက္ခဏာတော်ကြီး (၃၂)ပါး အပြည့်အစုံရှိ/မရှိ လေ့လာပြီး ဘုရားရှင်၏နောက်သို့ ခုနစ်လ ပတ်လုံးလိုက်၍ ဘက်စုံစိစစ်ထောက်လှမ်း၍ အပြစ်ရှာရာ တစ်စုံတစ်ရာ အပြစ် မတွေ့၍ မဟာပုရိသလက္ခဏာတော်များနှင့်ပြည့်စုံပုံ၊ ခုနစ်လအတွင်းတွေ့ရှိခဲ့သော ဘုရားရှင်၏ဂုဏ်တော်များကို ပြည့်ပြည့်စုံစုံ ဗြဟ္မယုဗြာဟ္မဏဆရာကြီးအား ပြန်လည် ပြောပြရာ ဗြဟ္မယုဗြာဟ္မဏဆရာကြီးက ဘုရားရှင်သီတင်းသုံးရာ အရပ်ဘက်သို့ လှည့်၍ “နမော တဿ” မဟာပဏာမဖြင့် ဘုရားရှင်အား မှန်းဆရှိခိုးပုံ၊ ဘုရားရှင် ဝိဒဟေနိုင်ငံ မိထိလာမြို့အနီး မဃဒေဝ သရက်တောဥယျာဉ်၌ သီတင်းတော်မူစဉ် မိထိလာမြို့သူမြို့သားတို့ ဘုရားဖူးသွားကြပုံ၊ ဗြဟ္မာယုဗြာဟ္မဏဆရာကြီးက မိမိ၏ ဂုဏ်ပုဒ်များကို ပြည့်ပြည့်စုံစုံဖော်ထုတ်၍ လုလင်တစ်ယောက်အား လျှောက်ထားစေပြီး ဖူးခွင့်ပြုရန် ကြိုတင်လျှောက်ထားပုံ၊ ဘုရားရှင်ထံ ကိုယ်တိုင်သွားရောက် ဖူးမြော်ပုံ၊ မဟာပုရိသလက္ခဏာတော်တို့ကို ကိုယ်တိုင်ရှာဖွေတွေ့ရှိပုံ၊ ဘုရားရှင်အား ပုစ္ဆာရှစ်ချက် မေးလျှောက်ပုံ၊ ယင်းပုစ္ဆာများ ဖြေကြားသည်ကို နာယူပြီး ဗြဟ္မာယု ဗြာဟ္မဏဆရာကြီး အောက်မဂ်, အောက်ဖိုလ် သုံးခုကို ရရှိသွားပုံ၊ ဘုရားအမှူး ရှိသော သံဃာတော်အား ဆွမ်းလုပ်ကျွေးလှူဒါန်းပုံ၊ ဘုရားရှင် မိထိလာမြို့မှ ပြန်ကြွတော်မူပြီး မကြာမီကွယ်လွန်ပုံ-အစရှိသည်တို့ကို ပြဆိုသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ မှတ်သားဖွယ်ဖွင့်ဆိုချက်များ များစွာရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၃၊၃၁၄-၅။ သံ၊မြန်၊၃၊၃၁၆။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၁၆။ သံ၊ဋီ၊၂၊၅၃၂။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၁-သောတာပတ္တိသံယုတ္တ၊ ၂-ရာဇကာရာမဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
-ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ဗြာဟ္မဏတို့၏ ဥဒယ ဂါမိနီ (ကြီးပွားတိုးတက်ရေးအတွက်) ပဋိပဒါနှင့် အရိယာဖြစ်တော်မူသော မြတ်စွာဘုရားရှင် သာသနာတော်၌ ဥဒယဂါမိနီပဋိပဒါ ပညတ်ပုံ ခြားနားချက်ကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၂၊၅၀၈။ အံ၊မြန်၊၂၊၆၃၄။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ သတ္တကနိပါတ၊ ၉-သမဏဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် အပပြုအပ်ပြီးသော မကောင်းမှု တရားခုနစ်မျိုးရှိသောကြောင့် ဗြာဟ္မဏမည်၏ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-ဥဒါန၊၈၁။ ဥဒါန၊မြန်၊၇၅။ ဥဒါန၊ဋ္ဌ၊၅၀-၄။
-ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ ဥဒါန၊ ၁-ဗောဓိဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် အရှင်သာရိပုတ္တရာ၊ အရှင်မဟာမောဂ္ဂလ္လာန်၊ အရှင်မဟာကဿပ၊ အရှင်မဟာကစ္စာန၊ အရှင်မဟာကောဋ္ဌိက၊ အရှင်မဟာကပ္ပိန၊ အရှင်မဟာစုန္ဒ၊ အရှင်အနုရုဒ္ဓါ၊ အရှင်ရေဝတ၊ အရှင်နန္ဒထေရ်တို့ မိမိထံကြွလာနေကြသည်ကို တွေ့မြင်တော်မူခြင်းကြောင့် “ဤ ဗြာဟ္မဏတို့ လာနေကြကုန်၏”ဟုမိန့်တော်မူရာ ဗြာဟ္မဏဇာတ်ရှိသော ရဟန်း တစ်ပါးက ဗြာဟ္မဏ-ဗြာဟ္မဏကာရကဓမ္မတို့ကို မေးလျှောက်ခြင်းကြောင့် “ဗာဟိတွာ” အစရှိသော ဂါထာဖြင့် ဘုရားရှင် ဥဒါန်းကျူးရင့်တော်မူပုံကို ပြဆိုသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ မှတ်သားဖွယ် ဖွင့်ဆိုချက်များစွာရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-ဣတိဝုတ်၊၂၆၄။ ဣတိဝုတ်၊မြန်၊၂၅၀။ ဣတိဝုတ်၊ဋ္ဌ၊၃၀၃-၈။
-ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ ဣတိဝုတ္တက၊ ၄-စတုက္ကနိပါတ၊ ပဌမသုတ်။
ဘုရားရှင်က “ငါဘုရားသည် ဗြာဟ္မဏ၊ ယာစယောဂ၊ သဒါပယတပါဏိ၊ အန္တိမဒေဟဓရ၊ အနုတ္တရဘိသက္က သလ္လကတ္တ” ဖြစ်တော်မူပုံ၊ သင်တို့သည် ထို ငါဘုရား၏ ဩရသ၊ မုခဇ၊ ဓမ္မဇ၊ ဓမ္မနိမ္မိတ၊ ဓမ္မဒါယာဒ ဖြစ်ကြကုန်၊ အာမိသဒါယာဒ မဖြစ်ကုန်လင့်-ဟု မိန့်တော်မူပြီး ဒါနနှစ်မျိုး၊ သံဝိဘာဂနှစ်မျိုး၊ အနုဂ္ဂဟနှစ်မျိုး၊ ယာဂနှစ်မျိုးတို့ကို မိန့်တော်မူပြီး-ထိုတွင်-ဓမ္မဒါန၊ ဓမ္မသံဝိကာဂ၊ ဓမ္မာနုဂ္ဂဟ၊ ဓမ္မယာဂတို့သည်သာ အကောင်းဆုံးတို့ဖြစ်ပုံကို ဘုရားရှင်ဟောတော်မူသည်ကို ကြားနာခဲ့ပါသောကြောင့် ခုဇ္ဇုတ္တရာက သာမာဝတီမဟေသီအမှူးရှိသော မိဖုရားတို့အား ဟောပြသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ မှတ်သားဖွယ်ဖွင့်ဆိုချက်များ များစွာရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သုတ္တနိ၊၃၂၂-၅။ သုတ္တနိ၊မြန်၊၃၀၄-၇။ သုတ္တနိ၊ဋ္ဌ၊၂၊၄၈-၆၀
ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ သုတ္တနိပါတ, ၂-စူဠဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် ဗြာဟ္မဏမဟာသာလ ကြီးများရောက်လာပြီး ပေါရာဏဗြာဟ္မဏတို့၏ ဗြာဟ္မဏဓမ္မများကို ဟောတော်မူ ပါရန် လျှောက်ထားကြသဖြင့် “ဣသယော ပုဗ္ဗကာ” အစရှိသော (၃၂)ဂါထာတို့ဖြင့် ရှေးဟောင်းဗြာဟ္မဏကြီးတို့၏ ဗြာဟ္မဏဓမ္မများကို ဘုရားရှင်က ဟောတော်မူရာ ဗြာဟ္မဏမဟာသာလကြီးများက လက်ခံကြပြီး ဥပါသကာအဖြစ် ခံယူကြပုံကို ပြဆိုသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ မှတ်သားဖွယ် ဖွင့်ဆိုချက်များ များစွာရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၃၊၄၅၉-၄၆၁။ အံ၊မြန်၊၃၊၄၅၃-၄။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဒသကနိပါတ၊ ၄-စတုတ္ထပဏ္ဏာသက၊ (၁၇) ၂-ဇာဏုဿောဏိဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် ဇာဏုဿောဏိဗြာဟ္မဏ၏ ဗြာဟ္မဏတို့၏ ပစ္စာရောဟဏီကို လျှောက်ထားမှုနှင့်ဆက်စပ်၍ အရိယဝိနယ ပစ္စောရောဟဏီဆယ်ပါးတို့ကို ဘုရားရှင်က ဇာဏုဿောဏိဗြာဟ္မဏအား ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၁၊၄၉၆-၇။ အံ၊မြန်၊၁၊၅၁၀-၁။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၅၉-၃၆၀။ အံ၊ဋီ၊၂၊၃၅၈။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ၄-စတုက္ကနိပါတ၊ (၁၉) ၄-ဗြာဟ္မဏဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
ဘုရားရှင် မဂဓနိုင်ငံ ရာဇဂြိုဟ်မြို့ ဂိဇ္ဈကုဋ်တောင်၌ သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် သိပ္ပိနိကာမြစ်အနီး ပရိဗိုဇ်ကျောင်း၌ အန္နဘာရ, ဝရဓရ, သကုလုဒါယီ-အစရှိသော ထင်ရှားထင်ရှားကုန်သော ပရိဗိုဇ်တို့နေရာသို့ကြွတော်မူ၍ ဗြာဟ္မဏသစ္စနှင့် ဆက်စပ်၍ မြတ်စွာဘုရား ထူးသောဉာဏ်ဖြင့် မျက်မှောက်ပြုပြီး ဟောတော်မူအပ်ကုန်သော ဗြာဟ္မဏ(=စရိယ) သစ္စာလေးပါးတို့ကို ပရိဗိုဇ်တို့အား ဘုရားရှင်ဟောတော် မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ မှတ်သားဖွယ်ဖွင့်ဆိုချက် များစွာရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၁၊၃၉၆။ သံ၊မြန်၊၁၊၃၈၃။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၄-အနမတဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၂-ဒုတိယဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့တော် ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် သံသရာ၏ စတင်ဖြစ်ပေါ်လာရာအခါကို မသိနိုင်ပုံ၊ အဝိဇ္ဇာဖြင့် (ပညာ မျက်စိကို) ပိတ်ဖုံးထားအပ်ကုန်သော တဏှာဖြင့် ဖွဲ့တုတ်ချည်နှောင်ထားအပ်ကုန်သော တစ်ဘဝမှ တစ်ဘဝသို့ ပြေးသွားနေကုန်၊ ထက်အောက်စုန်ဆန်သွားနေကြကုန်သော သတ္တဝါတို့၏ရှေးအစသည် မထင်ရှား။ ရှည်လျားလှစွာသော ကာလ အတွင်း၌ သမီးမဖြစ်ဖူးသော သတ္တဝါမည်သည် မရှိနိုင်။ သံသရာ၏ ရှည်လျားလှပုံ၊ ဤသို့ ရှည်လျားလှသွားသော သံသရာပတ်လုံး ရှည်မြင့်စွာသောကာလပတ်လုံး ဆင်းရဲအမျိုးမျိုး၊ ပြင်းထန်လှသော ဒုက္ခအဖုံဖုံ ပျက်စီးမှုအမျိုးမျိုးတို့ကို အဖန်ခံစား ခဲ့ရပုံ သင်္ချိုင်းမြေတိုးပွားခဲ့ပုံ၊ အလုံးစုံသော ရုပ်နာမ်ဓမ္မ သင်္ခါရတရားတို့၌ ငြီးငွေ့ရန်၊ တပ်မက်စွဲလမ်းမှု ကင်းပျောက်ရန်၊ လွတ်မြောက်ရန် လွန်လွန်ကဲကဲ ဘာဝနာ လုပ်ငန်းကို အားထုတ်သင့်ပုံကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၃၊၄၅၈။ အံ၊မြန်၊၃၊၄၅၃။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဒသကနိပါတ်၊ ၅-စတုတ္ထပဏ္ဏာသက၊ (၁၆) ၁-ပုဂ္ဂလဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယ(ဒွါသက)သုတ်။ (၁၁-သုတ်)
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ၊ မိစ္ဆာသင်္ကပ္ပ၊ မိစ္ဆာဝါစာ၊ မိစ္ဆာကမ္မန္တ၊ မိစ္ဆာအာဇီဝ၊ မိစ္ဆာဝါယာမ၊ မိစ္ဆာသတိ၊ မိစ္ဆာသမာဓိ၊ မိစ္ဆာဉာဏီ၊ မိစ္ဆာဝိမုတ္တိ-ဟူသော တရား၁၀-ပါးတို့နှင့်ပြည့်စုံသောပုဂ္ဂိုလ်ကို (န ဘဇိတဗ္ဗာ=) မဆည်းကပ်အပ်၊ (န ပယိရုပါသိတဗ္ဗာ) မချဉ်းကပ်အပ်၊ (န ပုဇ္ဇော) မပူဇော်အပ်၊ (န ပါသံသော=) မချီးမွမ်းအပ်၊ (အဂါရဝေါ=) အရိုအသေ မပြုအပ်၊ (အပ္ပတိဿော) မပျပ်ဝပ်အပ် (အလေးအမြတ်မပြုအပ်)၊ (န အာရာဓကော) မနှစ်သိမ့်စေတတ်၊ (န ဝိသုဇ္ဈတိ=) မစင်ကြယ်နိုင်၊ (မာနံ နာဓိဘောတိ=) မြတ်နိုးသည်ဖြစ်၍ မခံစားအပ်နိုင်၊ (ပညာယ န ဝဍ္ဎတိ=) ပညာဖြင့်မတိုးပွားနိုင်၊ (ဗဟုံ အပုညံ ပသဝတိ) များစွာသော မကောင်းမှုသည် တိုးပွား၏။
သမ္မာဒိဋ္ဌိ, သမ္မာသင်္ကပ္ပ, သမ္မာဝါစာ, သမ္မာကမ္မန္တ, သမ္မာအာဇီဝ, သမ္မာဝါယာမ, သမ္မာသတိ, သမ္မာသမာဓိ, သမ္မာဉာဏီ, သမ္မာဝိမုတ္တိ-ဟူသော တရား ဆယ်ပါးရှိသောပုဂ္ဂိုလ်ကို(သည်)-(ဘဇိတဗ္ဗော=) ဆည်းကပ်ထိုက်၏၊ (ပယိရုပါသိ တဗ္ဗော=) ချဉ်းကပ်ထိုက်၏။ (ပုဇ္ဇော=) ပူဇော်ထိုက်၏။ (ပါသံသော=) ချီးမွမ်း ထိုက်၏။ (သဂါရဝေါ=) အရိုအသေပြုထိုက်၏၊ (သပ္ပတိဿော=) ပျပ်ဝပ်ထိုက်၏။ အလေးအမြတ်ပြုထိုက်၏။ (အာရာဓကော=) နှစ်သိမ့်စေထိုက်၏၊ (ဝိသုဇ္ဇတိ=) စင်ကြယ်၏။ (မာနံ အဓိဘောတိ=) မြတ်နိုးသည်ဖြစ်၍ ခံစားနိုင်၏၊ (ပညာယဝဍ္ဎတိ=) ပညာဖြင့်တိုးပွား၏။ (ဗဟုံ ပုညံ ပသဝတိ=) ကောင်းမှုကုသိုလ်များစွာ တိုးပွား၏ဟု ကဏှပက္ခ, သုက္ကပက္ခအားဖြင့် ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
ကဏှပက္ခသုတ်, သုက္ကပက္ခသုတ်
၁။ န ဘဇိတဗ္ဗသုတ် -ဘဇိတဗ္ဗ
၂။ န ပရိယုပါသိတဗ္ဗသုတ် -ပရိယုပါသိတဗ္ဗ
၃။ န ပုဇ္ဇသုတ် -ပုဇ္ဇ
၄။ န ပါသံသသုတ် -ပါသံသံ
၅။ အဂါရဝသုတ် -သဂါရဝ
၆။ အပ္ပတိဿသုတ် -ပတိဿ
၇။ န အာရာဓကသုတ် -အရာဓကသုတ်
၈။ နဝိသုဇ္ဇတိသုတ် -ဝိသုဇ္ဇတိ
၉။ မာနံ နာဓိဘောတိ -မာနံ အဓိဘောတိ
၁၀။ န ပညာယဝဍ္ဎတိ -ပညာယ ဝဍ္ဎတိ
၁၁။ ဗဟုံအပုညံပသဝတိ -ဗဟုံ ပုညံ ပသဝတိ
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၁၊၂၇၉။ အံ၊မြန်၊၁၊၂၉၇။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၃၆။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ တိကနိပါတ၊ ၃-တတိယပဏ္ဏာသက၊ (၁၃) ၃-ကုသိနာရဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် ငြင်းခုံခြင်း၊ ခိုက်ရန် ဖြစ်ခြင်း၊ အချင်းချင်း ဆန့်ကျင်ဘက်ပြောဆိုခြင်း၊ နှုတ်လှံထိုး၍နေကြကုန်သော ရဟန်းတို့သည် မိစ္ဆာဝိတက်သုံးပါးကို ပွားများနေကြပြီး သမ္မာဝိတက်သုံးပါးကို စွန့်နေကြပုံ။
စိတ်တူကိုယ်မျှ ညီညွတ်ကြကုန်လျက် အချင်းချင်း ဝမ်းမြောက်ဝမ်းသာ ပြောဆိုကြကုန်လျက် နို့နှင့်ရောသော ရေပမာ ချစ်ခင်သောမျက်လုံးတို့ဖြင့် အချင်းချင်း ကြည့်ရှုနေနိုင်သောရဟန်းတို့သည် မိစ္ဆာဝိတက်သုံးပါးကို စွန့်လွှတ်ကြပြီး သမ္မာဝိတက် တရားသုံးပါးတို့ကို ကြိမ်ဖန်များစွာပွားများ၍နေကြပုံကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၃၊၃၂၅-၈။ အံ၊မြန်၊၃၊၃၂၅-၇။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဒသကနိပါတ၊ ၁-ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၅-အက္ကောသဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် ဆွမ်းဘုဉ်းပေးပြီးနောက် ဆွမ်းဘုဉ်းပေးရာအရပ်မှ ဖဲခွာ(ပြန်လာ)ကြကုန်ပြီး စည်းဝေးညီမူရာ တန်ဆောင်းဝန်း၌ စည်းဝေးကြပြီး ငြင်းခုံကြ၊ ရန်ဖြစ်ကြ၊ အချင်းချင်းဆန့်ကျင်ဘက်ပြောဆိုကြ၊ နှုတ်လှံ ထိုးကြလျက် နေကြကုန်သောရဟန်းတို့ကို အကြောင်းပြု၍ လူ့ဘောင်မှခွာရှောင်၍ ရဟန်းပြုလာကြသော ရဟန်းတို့အား ဤကဲ့သို့သော နေထိုင်ခြင်းသည် မသင့်လျော်ပုံကို မိန့်ကြားတော်မူ၍ သက်ဆုံးတိုင် အောက်မေ့အပ်၊ ချစ်ခင်ခြင်းကိုပြုတတ်၊ လေးစားရိုသေထိုက်၊ ချီးမြှောက်ခြင်း၊ ငြင်းခုံခြင်း၊ တပေါင်းတည်းဖြစ်နိုင်သော တရားဆယ်ပါးတို့ကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၂၊၂၂၀။ အံ၊မြန်၊၂၊၂၇၇-၈။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၇၉။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ပဉ္စကနိပါတ၊ ၅-ပဉ္စမပဏ္ဏာသက၊ (၂၂) ၂-အဏ္ဌာသကဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် ဘဏ္ဍနကာရက၊ ကလဟကာရက၊ ဝိဝါဒကာရက၊ ဘဿကာရက၊ သံဃအဓိကရဏကာရက ရဟန်းရရှိမည့် အပြစ်ငါးပါးတို့ကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၂၊၁၃၈။ အံ၊မြန်၊၂၊၁၇၃-၄။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၄၉။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ပဉ္စကနိပါတ၊ ၃-တတိယပဏ္ဏာသက၊ (၁၄) ၄-ရာဇဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် အစာစားတတ်ရုံမျှ နေရာ ပြုန်းတီးရုံမျှ ကျင်ကြီး ကျင်ငယ်ကျစေရုံမျှ၊ မင်း၏ဆင်ဟု ခေါ်ဝေါ်ရရုံမျှဖြစ်သော မင်း၏ဆင်၏ အင်္ဂါငါးမျိုးနှင့် ဆွမ်းစားတတ်ရုံမျှ နေရာပြုန်းတီးရုံမျှ ညောင်စောင်း အင်ပျဉ်ကို ဖျက်ဆီးရုံမျှ၊ စာရင်းဝင်ရုံမျှ ရဟန်းဟုခေါ်ဝေါ်ရရုံမျှဖြစ်သော အင်္ဂါငါးမျိုးတို့ကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၁၊၃၂၆-၇။ အံ၊မြန်၊၁၊၃၄၂-၃။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၆၂-၃။ အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ ၁-ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၂-စရဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ငရဲသို့ကျရောက်မည့် ဘတ္တုဒ္ဒေသကရဟန်းနှင့် နတ်ပြည်သို့ရောက်မည့် ဘတ္တုဒ္ဒသကရဟန်း၏ အင်္ဂါလေးမျိုးစီတို့ကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
ပရိသတ်၏ အမှိုက်သရိုက်နှင့်တူသောပုဂ္ဂိုလ်နှင့် ပရိသတ်ကို ကြည်လင်စေ တတ်သောပုဂ္ဂိုလ်တို့ကိုလည်း ဟောတော်မူပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၂၊၂၅၆-၂၆၀။ အံ၊မြန်၊၂၊၃၃၆-၇။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၉၆။ အံ၊ဋီ၊၃၊၉၆။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဆက္ကနိပါတ ၁-ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၂-သာရဏီယဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် အသေမကောင်းသော နေခြင်းခြောက်မျိုးနှင့် အသေကောင်းသောနေခြင်း ခြောက်မျိုးတို့ကို ရဟန်းတို့အား ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၂၊၁၇၇-၈။ အံ၊မြန်၊၂၊၂၂၆-၇။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၆၀-၁။ အံ၊ဋီ၃၊၅၂-၃။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ပဉ္စကနိပါတ၊ ၄-စတုတ္ထပဏ္ဏာသက၊ (၁၂) ၂-အာဃာတဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
အရှင်အာနန္ဒာမထေရ် ဝံသနိုင်ငံ ကောသမ္ဗီမြို့ ဃောသိတာရုံကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် အရှင်အာနန္ဒာက မေးမြန်းသဖြင့် အရှင်ဘဒ္ဒဇိထေရ်ကဒဿနဂ္ဂ၊ သဝနဂ္ဂ၊ သုခဂ္ဂ၊ သညာဂ္ဂ၊ သဝနဂ္ဂတို့ကို ဟောပါသည်။ အရှင်ဘဒ္ဒဇိထေရ်က မေးလျှောက်သဖြင့် အရှင်အာနန္ဒာထေရ်က ထို အဂ္ဂ-ငါးမျိုးကို တစ်မျိုး ထူးခြားဟောတော်မူပါသည်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-မ၊၂၊၁၀၀-၁၁၀။ မ၊မြန်၊၂၊၁၀၈-၁၁၉။ မ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၀၄-၁၁၄။ မ၊ဋီ၊၃၊၇၀-၄။
-မဇ္ဈိမနိကာယ၊ မဇ္ဈိမပဏ္ဏာသက၊ ၂-ဘိက္ခုဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ဆွမ်းတစ်ထပ်တည်းသာ ဘုဉ်းပေးတော်မူခြင်း၏အကျိုးတို့ကို မိန့်တော်မူပြီး တစ်ထပ်တည်းသာ ဘုဉ်းပေးကြရန် မိန့်ကြားတော်မူပါသည်။ ထိုအခါ ဘဒ္ဒါလိရဟန်းက တစ်ထပ်တည်းမစားနိုင်ကြောင်း ကန့်ကွက်လျှောက်ထားပါသည်။ ဘုရားရှင်က ဝိကာလဘောဇနသိက္ခာပုဒ်တော်ကို ပညတ်တော်မူပါသည်။ အရှင်ဘဒ္ဒါလိသည် သုံးလပတ်လုံး ဘုရားရှင်နှင့် လုံးဝ အတွေ့မခံတော့ပေ။
အလှူရှင်တို့က ဘုရားရှင်အား သင်္ကန်းစလှူသည့်အတွက် သင်္ကန်းချုပ်နေသော ရဟန်းတို့အထံသို့ရောက်လာသော ဘဒ္ဒါလိထေရ်အား ဘုရားရှင်ကို အပြစ်ကို ဝန်ချ၍ တောင်းပန်ကန်တော့ရန် ရဟန်းတို့က တိုက်တွန်းကြပါသည်။
ဘဒ္ဒါလိက ကောင်းပါပြီဟု ဝန်ခံ၍ ဘုရားရှင်ထံသွားရောက်ပြီး ဝန်ချတောင်းပန် ကန်တော့ပါသည်။ ဘုရားရှင်က သာဝတ္ထိမြို့တော်၌ ဘုရားရှင်၊ သံဃာတော်များ၊ ဥပါသကာ ဥပါသိကာများ၊ တိတ္ထိများတို့ “ဘဒ္ဒါလိရဟန်း သိက္ခာပုဒ်တော်ကို မလိုက်နာ၊ မဖြည့်ကျင့်”ပုံကို သိရှိကြပုံ။
ဥဘတောဘာဂဝိမုတ္တ-အစုရှိသော အရိယာပုဂ္ဂိုလ် ခုနစ်မျိုးတို့ သောဝစဿတာဂုဏ်နှင့် ပြည့်စုံကြပုံ၊ ဘဒ္ဒါလိရဟန်း၏ သောဝစဿတာဂုဏ် မရှိသောကြောင့် အရိယာပုဂ္ဂိုလ်မဖြစ်ဘဲ ရိတ္တ, တုစ္ဆဖြစ်ပုံ။
ဤသာသနာတော်၌ သိက္ခာကို မဖြည့်ကျင့်ဘဲ တောရကျောင်းများ၌ သွားရောက်နေထိုင်သော်လည်း အရိယာပုဂ္ဂိုလ် မဖြစ်နိုင်ပုံ။
သိက္ခာကိုဖြည့်ကျင့်သောပုဂ္ဂိုလ် တောရကျောင်းများ၌ သွားရောက်နေထိုင်၍ တရားအားထုတ်မူ အရိယာဖြစ်နိုင်ပုံ။ ဈာန်၊ အဘိညာဉ်ရ၍ ရဟန္တာဖြစ်နိုင်ပုံတို့ကို မိန့်ကြားတော်မူပါသည်။
ဘဒ္ဒါလိရဟန်း၏ လျှောက်ထားချက်အရ အချို့သော ရဟန်းအား နှိပ်စက်၍ နှိပ်စက်၍ ညှဉ်းပန်းမှုပြုသောအကြောင်း၊ မပြုသောအကြောင်းတို့ကို ရှင်းလင်း ဟောကြားတော်မူပါသည်။
ဆက်လက်၍ မေးလျှောက်ချက်အရ သိက္ခာပုဒ်နည်းလျက် ရဟန်းတော် အများတို့ အရဟတ္တဖိုလ်တည်ခြင်း၊ သိက္ခာပုဒ်တွေများနေပြီး အရဟတ္တဖိုလ်တည်သော ရဟန်း နည်းပါးခြင်းအကြောင်း၊ သိက္ခာပုဒ် ပညတ်တော်မူရာအခါ ပညတ်တော်မမူ သေးရာအခါတို့ကို ရှင်းလင်းမိန့်ကြားတော်မူပါသည်။
အာဇာနည်မြင်းငယ် ဥပမာရှိသော တရားဟောတော်မူပုံ၊ အာဟုနေယျ၊ ပါဟုနေယျ၊ ဒက္ခိဏေယျ၊ အဉ္ဇလိကရဏီယ၊ အနုတ္တရံ ပုညက္ခေတ္တံ လောကဿဂုဏ်တော်တို့နှင့်ပြည့်စုံသော အရိယာရဟန်းတော်၌ ပြည့်စုံသည့် တရားဆယ်ပါးတို့ကို ဘဒ္ဒါလိရဟန်းအား အကျယ်တဝင့် ဘုရားရှင်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ဖွင့်ဆိုချက်များ ပြည့်စုံစွာပါရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၃၊၃၅၃။ သံ၊မြန်၊၃၊၃၅၈။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၁-သောတာပတ္တိသံယုတ္တ၊ ၅-သဂါထကပုညာဘိသန္ဒဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
ဘုရားရှင် သကျနိုင်ငံ ကပိလဝတ္ထုမြို့ နိဂြောဓာရုံကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ဘဒ္ဒိယသာကီဝင်အား သောတာပန်ပုဂ္ဂိုလ်၌ ပြည့်စုံနေသည့် တရား လေးပါးတို့ကို ဘုရားရှင်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၁၊၅၁၁-၅။ အံ၊မြန်၊၁၊၅၂၅-၅၃၀။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၆၆။ အံ၊ဋီ၊၂၊၃၆၄။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ ၄-စတုတ္ထပဏ္ဏာသက၊ (၂၀) ၅-မဟာဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် ဝဇ္ဇီနိုင်ငံ ဝေသာလီမြို့ မဟာဝုန်တော ကူဋာဂါရသာလာကျောင်းတော်ဝယ် သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် ဘဒ္ဒိယလိစ္ဆဝီသည် ဘုရားရှင်အား “မြတ်စွာဘုရား၊ မြတ်စွာဘုရားသည် အညတိတ္ထိယသာဝကတို့ကို မိမိဖက်သို့ ပါလာစေနိုင်သော အာဝဋ္ဋနီယမာယာ အတတ်ပညာကို သိတတ်သူ၊ အာဝဋ္ဋနီယမာယာအတတ်ကို တတ်မြောက်သူ”ဟု ကြားဖူးပါသည်။ မြတ်စွာဘုရားသည် ထိုသူတို့ပြောကြသည့် အတိုင်း အာဝဋ္ဋနီယမာယာအတတ်ကို တတ်ကျွမ်းသူမှန်ပါသလော၊ တပည့်တော်တို့သည် မဟုတ်မမှန်သောဝတ္ထုဖြင့် မြတ်စွာဘုရားကို မစွပ်စွဲလိုကြပါကုန်၊ ဟုတ်မှန်သော သဘောအားလျော်သော သဘောအတိုင်းသာ ပြောဆိုကြပါကုန်၏။ အကြောင်းယုတ္တိ(နှင့်တကွဖြစ်) (ရှိသော မြတ်စွာဘုရား၏ မူရင်းစကားနှင့် (ထိုသူတို့၏) တစ်ဆင့်ပြောကြားသောစကားသည် ကဲ့ရဲ့ဖွယ်အရာသို့ မရောက်ဘဲရှိပါ၏လော့၊ မြတ်စွာဘုရား တပည့်တော်တို့သည် မြတ်စွာဘုရားကို မစွပ်စွဲလိုကြပါ ကုန်”ဟု မေးလျှောက်ပါသည်။
ဘဒ္ဒိယ သင်တို့သည်-
၁။ သူတစ်ပါးပြောသံ ကြားကာမျှဖြင့် (ဟုတ်ပြီ၊ မှန်ပြီဟု) မယူကြကုန်လင့်၊
၂။အစဉ်အဆက် ပြောဆိုသောစကားမျှဖြင့် (ဟုတ်ပြီ၊ မှန်ပြီဟု) မယူကြကုန်လင့်၊
၃။ဤသို့ဖြစ်ဖူးသတဲ့-ဟူသော စကားမျှဖြင့် (ဟုတ်ပြီ၊ မှန်ပြီဟု) မယူကြကုန်လင့်၊
၄။ပိဋကတ်စာပေနှင့် ညီညွတ်ပေသည်ဟူ၍လည်း (ဟုတ်ပြီ၊ မှန်ပြီဟု)မယူကြကုန်လင့်၊
၅။ကြံဆတွေးတော၍ ယူခြင်းမျှဖြင့်လည်း (ဟုတ်ပြီ၊ မှန်ပြီဟု) မယူကြကုန်လင့်၊
၆။ နည်းမှီယူခြင်းမျှဖြင့်လည်း (ဟုတ်ပြီ၊ မှန်ပြီဟု မယူကြကုန်လင့်၊
၇။ အခြင်းအရာကို ကြံစည်သောအားဖြင့်လည်း (ဟုတ်ပြီး မှန်ပြီဟု မယူကြကုန်လင့်၊
၈။ ကြံစည်နှစ်သက်၍ ယူထားသောအယူနှင့် တူညီပေသည်ဟု (ဟုတ်ပြီ၊ မှန်ပြီဟု) မယူကြကုန်လင့်၊
၉။ မှတ်ယူထိုက်သော သဘောမျှဖြင့် ဟုတ်ပြီ၊ မှန်ပြီဟု) မယူကြကုန်လင့်၊
၁၀။ ငါတို့လေးစားထိုက်သော ရဟန်း၏စကားဟူ၍လည်း ဟုတ်ပြီ မှန်ပြီဟု) မယူကြကုန်လင့်၊
ဘဒ္ဒိယ “ဤတရားတို့သည် အကုသိုလ်တရားတို့တည်း။ အပြစ်ရှိသောတရား တို့တည်း။ ပညာရှိတို့ ကဲ့ရဲ့အပ်သောတရားတို့တည်း။ ဤတရားတို့ကို ပြည့်စုံစေအပ်၊ ဆောက်တည်စေအပ်သည်ရှိသော် အစီးအပွားမဲ့ ဆင်းရဲခြင်းငှာ ဖြစ်ကုန်၏”ဟု မိမိတို့ကိုယ်တိုင် သင်တို့သိသောအခါ ပယ်စွန့်ကုန်ရာ၏ဟု လောဘ၊ ဒေါသ၊ မောဟတို့၏ သဘာဝကိုလည်းကောင်း။
ဘဒ္ဒိယ “ဤတရားတို့ကား ကုသိုလ်တရားတို့တည်း။ အပြစ်မရှိသောတရား တို့တည်း။ ပညာရှိတို့ ချီးမွမ်းအပ်သောတရားတို့တည်း။ ဤတရားတို့ကို ပြည့်စုံ စေအပ်၊ ဆောက်တည်အပ်ကုန်သည်ရှိသော် အကျိုးစီးပွားရှိခြင်း၊ ချမ်းသာခြင်းငှာ ဖြစ်ကုန်၏ဟု မိမိတို့ကိုယ်တိုင်ပင် သင်တို့သိသောအခါ ပြည့်စုံစေ၍ နေကြကုန် ရာ၏”ဟု အလောဘ၊ အဒေါသ၊ အမောဟတို့၏ သဘာဝကိုလည်းကောင်း။
ဘဒ္ဒိယ “ဤလောက၌ ကိလေသာတို့ ငြိမ်းအေးကုန်ပြီးသော သူတော်ကောင်းတို့သည် မိမိ၏တပည့်တို့ကို “အမောင်ယောက်ျား ... လာလှည့်လော့၊ သင်သည် လောဘ၊ ဒေါသ၊ မောဟ၊ သာရမ္ဘကို ပယ်ဖျောက်(၍ကျင့်)နေလော့။ လောဘ၊ ဒေါသ၊ မောဟ၊ သာရမ္ဘကို ပယ်ဖျောက်(၍ကျင့်)နေသည်ရှိသော် လောဘ၊ ဒေါသ၊ မောဟ၊ သာရမ္ဘကြောင့်ဖြစ်သော (အကုသိုလ်)ကံကို ကိုယ်၊ နှုတ်၊ စိတ်တို့ဖြင့် မပြုလုပ်တော့လိမ့်လတ္တံ့”ဟု ဆောက်တည်(ကျင့်သုံး)ကြကုန်ဟု အကျယ်တဝင့် တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ ရှင်းလင်းမိန့်ကြားတော်မူပါသည်။
ဘဒ္ဒိယလိစ္ဆဝီသည် ဒေသနာတော်ကို ချီးမွမ်းပြီး ဥပါသကာအဖြစ် သိမှတ်တော်မူပါရန် လျှောက်ထားပါသည်။
ဘုရားရှင်က အချို့သော သမဏဗြာဟ္မဏတို့၏ မဟုတ်မမှန် စွပ်စွဲချက်ဖြစ်ကြောင်း မိန့်ကြားတော်မူပါသည်။ ထိုအခါ ဘဒ္ဒိယ လိစ္ဆဝီက မြတ်စွာဘုရားရှင် အာဝဋ္ဋနီယမာယာ အလွန်ကောင်းလှပါကြောင်း တပည့်တော်၏ ချစ်ခင်လှစွာသော ဆွေမျိုးသားချင်းများ၊ မင်း၊ ပုဏ္ဏား၊ ကုန်သည်၊ သူဆင်းရဲ အမျိုးလေးပါးတို့ကို ဤအာဝဋ္ဋနီယမာယာဖြင့် လှည့်ပတ်မှုကို ခံကြရပါကုန်မူ ထိုပုဂ္ဂိုလ်အားလုံးတို့အား ရှည်မြင့်စွာသော ကာလပတ်လုံး စီးပွားချမ်းသာရန် ဖြစ်ရာပါ၏-ဟု လျှောက်ထားပါသည်။
ဘုရားရှင်က ဘဒ္ဒိယ သင်လျှောက်ထားသည့်အတိုင်း မှန်လှပေ၏။ အမျိုး လေးပါး၊ နတ်၊ မာရ်နတ်၊ ဗြဟ္မာနှင့်တကွသော ဩကာသလောက၊ သမဏဗြာဟ္မဏ၊ မင်း၊ ကြွင်းသောလူများနှင့်တကွသော သတ္တလောကသည် အလုံးစုံသော အကုသိုလ် တရားတို့ကို ပယ်စွန့်ရန် ကုသိုလ်တရားတို့ပြည့်စုံစေရန် ဤအာဝဋ္ဋနီယမာယာဖြင့် လှည့်ပတ်ခံရလျှင် ရှည်မြင့်စွာသော ကာလပတ်လုံး စီးပွားချမ်းသာရန်ဖြစ်ရာ၏။
ဘဒ္ဒိယ၊ အကုသိုလ်တရားတို့ကို ပယ်စွန့်ရန်၊ ကုသိုလ်တရားတို့နှင့်ပြည့်စုံ စေရန် ဤအာဝဋ္ဋနီယမာယာဖြင့် ဤအင်ကြင်းပင်ကြီးတို့ကို လှည့်ပတ်နိုင်ကုန်ငြားအံ့။ ဤအင်ကြင်းပင်ကြီးတို့အားလည်း ရှည်မြင့်စွာသော ကာလပတ်လုံး စီးပွားချမ်းသာရန် ဖြစ်ရာ၏။ လူတို့မှာမူ အဘယ်ဆိုဖွယ်ရာရှိကုန်အံ့နည်းဟု မိန့်ကြားတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ ဘဒ္ဒိယလိစ္ဆဝီ သောတာပန်ဖြစ်ပုံကို ဖွင့်ဆိုထားရှိပါသည်။
-ဥဒါန၊၉၈-၁၀၀။ ဥဒါန၊မြန်၊၉၀-၂။ ဥဒါန၊ဋ္ဌ၊၁၄၃-၇။ ဝိ၊၃၊၃၉၉။
-ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ ဥဒါန၊ ၂-မုစလိန္ဒဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
ဘုရားရှင် မလ္လနိုင်ငံ အနုပိယမြို့၏အနီး သရက်ဥယျာဉ်ဝယ် သီတင်းသုံး နေတော်မူစဉ် ကာဠိဂေါဓာ သာကီဝင်မင်းသမီး၏ သားဖြစ်သော ဘဒ္ဒိယထေရ်၏ အရည၊ ရုက္ခမူလ၊ သုညာဂါရတို့၌ “အဟောသုခံ၊ အဟောသုခံ”ဟု ဥဒါန်းစကား ကျူးရင့်မှုကို အကြောင်းပြု၍ ရဟန်းတို့ကလျှောက်ထားသဖြင့် အရှင်ဘဒ္ဒိယထေရ်ကို အခေါ်လွှတ်၍ မေးမြန်းတော်မူသည့်အခါ အရှင်ဘဒ္ဒိယထေရ်က ရဇ္ဇသုခနှင့် သမဏ သုခတို့ ကွာခြားပုံ လျှောက်ထားသည့်အခါ ဘုရားရှင်က “ယဿန္တရတော” အစရှိသော ဂါထာဖြင့် ဥဒါန်းကျူးရင့်တော်မူပုံကို ပြဆိုသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ အကြောင်းအရာတို့ကို ပြည့်ပြည့်စုံစုံ ဖွင့်ဆိုထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-မ၊၃၊၂၂၆-၈။ မ၊ မြန် ၃။ ၂၂၉-၂၃၁။ မ၊ဋ္ဌ၊၄၊၁၇၀-၂။ မ၊ဋီ၊၃၊၃၆၆-၈။
-မဇ္ဈိမနိကာယ၊ ဥပရိပဏ္ဏာသက၊ ၄-ဝိဘင်္ဂဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် ဘဒ္ဒေကရတ္တ= (ဝိပဿနာအားထုတ်မှုရှိသော ကောင်းသောညဉ့်တစ်ညဉ့်ရှိသော ပုဂ္ဂိုလ်)၏ ဥဒ္ဒေသ ဒေသနာ၊ ဝိဘင်္ဂဒေသနာတော်တို့ကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အတိတ်ခန္ဓာကိုလည်း မစွဲလမ်း၊ အနာဂတ်ခန္ဓာကိုလည်း မမျှော်မှန်း၊ ပစ္စုပ္ပန် ခန္ဓာတို့၌ ဝိပဿနာရှုပုံကို ဝေဖန်၍ ဟောတော်မူပါသည်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ မှတ်သားဖွယ်ဖွင့်ဆိုချက်များ ရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၅၁၀-၂။ သံ၊မြန်၊၂၊၅၀၃-၅။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၄၅။ သံ၊ဋီ၊၂၊၃၈၄။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၈-ဂါမဏိသံယုတ္တ၊ ဧကာဒသမသုတ်။
ဘုရားရှင် မလ္လနိုင်ငံ ဥရုဝေလကပ္ပနိဂုံးဝယ် သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ဘဒြက ရွာသူကြီး၏ “ဆင်းရဲဖြစ်ခြင်း၊ ချုပ်ခြင်းကို” ဟောတော်မူပါဟု လျှောက်ထားချက်အရ “ဆန္ဒသည် ဒုက္ခ၏အကြောင်းဖြစ်ပုံကို အကျယ်တဝင့် ရှင်းလင်း၍ ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူပါသည်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သုတ္တနိ၊၄၄၅-၆။ သုတ္တနိ၊မြန်၊၄၂၂။ သုတ္တနိ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၁၄။
ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ သုတ္တနိပါတ, ၅-ပါရာယနဝဂ္ဂ၊ ဒွါဒသမ(သုတ်)ပုစ္ဆာ။
-စူဠနိ၊၁၄၈-၁၅၃။ စူဠနိ၊ဋ္ဌ၊၄၂-၃။
-ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ စူဠနိဒ္ဒေသ၊ ပါရာယနဝဂ္ဂ၊ ဒွါဒသမသုတ္တနိဒ္ဒေသ။ ဘုရားရှင် မဂဓနိုင်ငံ ရာဇဂြိုဟ်မြို့တော်အနီး ပါသာဏကစေတီ၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ဗာဝရီဗြာဟ္မဏဆရာကြီး၏ ၁၂-ဦးမြောက်တပည့် ဘဒြာဝုဓလုလင် မေးလျှောက်သဖြင့် ဟောတော်မူသည့် နှစ်ဂါထာ။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၁၊၉၉-၁၀၀။ အံ၊မြန်၊၁၊၁၁၇-၈။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၆၉-၇၀။ အံ၊ဋီ၊၂၊၇၅။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ တိကနိပါတ၊ ၁-ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၁-ဗာလဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ကျူပိုးအိမ်၊ မြက်မိုးအိမ်မှ လွင့်စင်လာသောမီးသည် အတွင်းအပ၌ လိမ်းကျံထားအပ်ကုန်သော၊ ပြင်ပလေ မဝင်ကုန်သော တံခါးတို့ကို စေ့စေ့စပ်စပ် ပိတ်ထားအပ်ကုန်သော လေသောက် ပြတင်းတို့ကို ပိတ်ထားအပ်ကုန်သော၊ စုလစ်မွန်းချွန်အထွတ်ရှိသော အိမ်ကြီး အိမ်ကောင်းတို့ကို လောင်ကျွမ်းစေကုန်သကဲ့သို့ ဘယ၊ ဥပဒ္ဒဝ၊ ဥပသဂ္ဂ အားလုံးတို့သည် ဗာလတို့ကြောင့်သာ ဖြစ်ပေါ်လာကုန်၏။ ပဏ္ဍိတကြောင့် မဖြစ်ပေါ်ကုန်ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ မှတ်သားဖွယ်တို့ကို ပြည့်ပြည့်စုံစုံ ဖွင့်ထားပါသည်။
-အံ၊၁၊၁၇၈-၁၈၁။ အံ၊မြန်၊၁၊၁၉၇-၉။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၆၄-၅။ အံ၊ဋီ၊၂၊၁၄၉-၁၅၀။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ တိကနိပါတ၊ ၂-ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ (၇) ၂-မဟာဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် အဿုတဝန္တပုထုဇဉ်များ ပြောဆိုနေသော “အမာတာပုတ္တိကဘေး သုံးမျိုး၊ သဘာဝအမာတာပုတ္တိကဘေး သုံးမျိုးတို့နှင့် သဘာဝအမာတာပုတ္တိကဘေးတို့ကို ကျော်လွန်နိုင်သော မဂ္ဂင်ရှစ်ပါးတို့ကို တစ်မျိုးစီ တစ်မျိုးစီ အကျယ်ဝေဖန်၍ ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ မှတ်သားဖွယ်ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
-အံ၊၁၊၄၃၆။ အံ၊မြန်၊၁၊၄၄၉။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ ၃-တတိယပဏ္ဏာသက၊ (၁၂) ၃-ကေသိဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ဇာတိ၊ ဇရာ၊ ဗျာဓိ၊ မရဏ-ဟူသော ဘေးလေးမျိုးကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၁၊၄၃၆။ အံ၊မြန်၊၁၊၄၄၉။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ... ဒသမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် အဂ္ဂိ၊ ဥဒက၊ ရာဇ၊ စောရ-ဟူသော ဘေးလေးမျိုးကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၂၊၂၇၄။ အံ၊မြန်၊၂၊၃၅၃။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၀၀။ အံ၊ဋီ၊၃၊၁၀၀။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဆက္ကနိပါတ၊ ၁-ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၃-အနုတ္တယရိဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ဘယ၊ ဒုက္ခ၊ ရောဂ၊ ဂဏ္ဍ၊ သင်္ဂ၊ ပင်္က-ဟူသော အမည်တို့သည် ငါးဖြာအာရုံ ကာမဂုဏ်တို့၏ အမည်တို့ ပေတည်း။
ကာမရာဂဖြင့် တပ်မက်မောသော ဆန္ဒရာဂဖြင့် ဖွဲ့စပ်အပ်သော သတ္တဝါသည် ဒိဋ္ဌဓမ္မိကဘယ၊ သမ္ပရာယိဘယ (ဒုက္ခ၊ ရောဂ၊ ဂဏ္ဍ၊ သင်္ဂ၊ ပင်္က)မှ မလွတ်မြောက် နိုင်ပုံ တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
ဇာတိ၊ မရဏတို့ကို ဖြစ်စေတတ်သော ဥပါဒါန်တရားတို့ကို ဘေးဟုရှုမြင် ခြင်းကြောင့် ဇာတိ၊ မရဏတို့၌ ကုန်ရာဖြစ်သော ဥပါဒါန်တို့ မရှိခြင်းကြောင့် ဘေးဒုက္ခ တို့မှ လွတ်မြောက်ကြကုန်၏။
ဘေးတို့၏ကုန်ရာ နိဗ္ဗာန်သို့ရောက်ကုန်ပြီးသော ချမ်းသာသောစိတ်ရှိကြကုန်သော မျက်မှောက်ဘဝ၌ ဘေးဒုက္ခတို့ ငြိမ်းအေးကြကုန်ပြီးသော အလုံးစုံသော ရန်ဘေးတို့ကို လွန်ကုန်ပြီးသော ထိုရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်တို့သည် ဒုက္ခအားလုံးကိုလွန်မြောက်ကြကုန်ပြီဟု ဝိဝဋ္ဋကထာကို ဟောတော်မူပါသည်။
-အံ၊၃၊၁၁၄။ အံ၊မြန်၊၃၊၁၁၄၊ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၄၀။ အံ၊ဋီ၊၃၊၂၄၅။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ အဋ္ဌကနိပါတ၊ ၂-ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ (၆) ၁-ဂေါတမီဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ဘယ၊ ဒုက္ခ၊ ရောဂ၊ ဂဏ္ဍ၊ သလ္လ၊ သင်္ဂ၊ ပင်္က၊ ဂဗ္ဘ-ဟူသော အမည်သည် ကာမဂုဏ်၏ အမည်တည်းဟု အထက်သုတ်တော်အတိုင်း ဝဋ္ဋကကထာ၊ ဝိဝဋ္ဋကထာကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၃၊၄၀၄-၆။ အံ၊မြန်၊၃၊၃၉၇-၉။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဒသကနိပါတ၊ ၂-ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ (၁၀) ၅-ဥပါလိဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် အရိယာသာဝကသည် ပါဏာတိပါတ အစရှိသော ဘယ၊ ဝေရ ငါးပါးတို့ ငြိမ်းအေးပြီးပုံ၊ သောတာပတ္တိယင်္ဂ တရားလေးပါးနှင့် ပြည့်စုံပုံ၊ ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ အနုလောမ ပဋိလောမဉာယကို ပညာဖြင့် ကောင်းစွာမြင်ပြီးပုံ ထိုးထွင်း၍သိပြီးပုံ၊ အလိုရှိလျှင် “ခီဏနိရယ၊ ခီဏတိရစ္ဆာနယောနိ၊ ခီဏပေတ္တိဝိသယ၊ ခီဏာပါယဒုဂ္ဂတိဝိနိပါတ၊ သောတာပန္န၊ အဝိနိပါတဓမ္မ နိယတ၊ သမ္ဗောဓိပရာယဏဖြစ်ပြီ”ဟု ပြောဆိုနိုင်ပုံတို့ကို အသီးအသီး အကျယ်တဝင့် အနာထပိဏ်သူဌေးအား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
(ဤသုတ်ကို အံ၊၃၊၂၀၅-၌ ဝေရသုတ်၊ သံ၊၃၊၃၃၈-၌ ဘယဝေရူပ သန္တသုတ်-ဟုလည်းကောင်း တွေ့နိုင်ပါသည်။)
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-မ၊၁၊၂၀-၈။ မ၊မြန်၊၁၊၂၂-၂၃။ မ၊ဋ္ဌ၊၁၊၁၁၃-၁၄၁။ မ၊ဋီ၊၁၊၂၀၅-၂၄၁။
-မဇ္ဈိမနိကာယ၊ မူလပဏ္ဏာသက၊ ၁-မူလပရိယာယဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ဇာဏုဿောဏိ ပုဏ္ဏား၏ မေးလျှောက်ချက်အရ ဘုရားရှင်သို့အတုလိုက်၍ ရဟန်းပြုကြသော ပုဂ္ဂိုလ်များ၊ အရညဝနပတ္ထ ပန္တသေနာသန၌ သီတင်းသုံးပုံ၊ တောရကျောင်းတို့၌ နေရန် မသင့်သောတရားနှင့် သင့်လျော်သော ၁၆-မျိုး၊ ဘယဘေရဝကို ပယ်ဖျောက်ပုံ၊ မိမိသည် ဗဟုဇနဟိတ၊ ဗဟုဇနသုခ၊ လောကာနုကမ္ပ၊ ဒေဝမနုဿာနံ အတ္ထ ဟိတ သုခ အကျိုးငှာ အသမ္မောဟဓမ္မဖြစ်ပုံ၊ ပဋိပတ်လုပ်ငန်း စတင်အားထုတ်ပုံ၊ ရူပစတုတ္ထဈာန် ရပုံ၊ ဝိဇ္ဇာသုံးပါးကို ရရှိတော်မူပုံ၊ အရညဝနပတ္ထ ပန္တသေနာသနတို့ကို မှီဝဲတော်မူခြင်း အကြောင်းနှစ်မျိုးတို့ကို အကျယ်တဝင့် အသီးအသီး ရှင်းလင်း၍ ဟောကြားတော်မူပါသည်။
ဇာဏုဿောဏိပုဏ္ဏားက မြတ်စွာဘုရားရှင်သည် ပစ္ဆိမဇနတာ အနုကမ္ပိကရူပ ဖြစ်ပါပေသည်ဟုလျှောက်ထားပြီး ဥပါသကာအဖြစ်ခံယူပုံကို ပြဆိုသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ မှတ်သားဖွယ် ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၃၊၃၃၈-၃၄၀။ သံ၊မြန်၊၃၊၃၄၂-၃။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ (၁၁)-သောတာပတ္တိသံယုတ္တ၊ ၃-သရဏာနိဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် (အံ၊၃၊၄၀၄-၆၊ ဘယသုတ်ကဲ့သို့ အနာထပိဏ်သူဌေးအား ဘုရားရှင်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၃၊၃၄၀။ သံ၊မြန်၊၃၊၃၄၃။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နဝမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် အထက်သုတ်ဒေသနာတော်ကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၁၊၂၈၀-၂။ အံ၊မြန်၊၁၊၂၉၈-၃၀၀။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၃၈။ အံ၊ဋီ၊၂၊၂၁၁-၂။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ တိကနိပါတ၊ ၃-တတိယပဏ္ဏာသက၊ (၁၃) ၃-ကုသိနာရဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
ဘုရားရှင် သကျနိုင်ငံ ကပိလဝတ္ထုမြို့ ဘရဏ္ဍုကာလာမ၏ သင်္ခမ်းကျောင်း၌ သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် မဟာနာမ်သာကီဝင်အား
(၁) ဧကစ္စော သတ္ထာ ကာမာနံ ပရိညံ ပညပေတိ န ရူပါနံ ပရိညံ ပညပေတိ န ဝေဒနာနံ ပရိညံ ပညပေတိ။ (ပဌမဇ္ဈာန ရူပါဝစရ သမာပတ္တိလာဘီ)
(၂) ဧကစ္စော သတ္ထာ ကာမာနံ ပရိညံ ပညပေတိ၊ ရူပါနံ ပရိညံ ပညပေတိ၊ န ဝေဒနာနံ ပရိညံ ပညပေတိ။ (အရူပါဝစရသမာပတ္တိလာဘီ)
(၃) ဧကစ္စော သတ္ထာ ကာမာနံ ပရိညံ ပညပေတိ၊ ရူပါနံ ပရိညံ ပညပေတိ၊ ဝေဒနာနံ ပရိညံ ပညပေတိ၊ (သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ)-
ဟု ဆရာသုံးမျိုးတို့ ထင်ရှားရှိကုန်။ ထိုဆရာသုံးမျိုးတို့၏ ပြီးဆုံးဂတိသည် တူသလော၊ သို့မဟုတ် ထူးသလော-ဟု ဘုရားရှင်က မေးတော်မူသည်ကို ဘရဏ္ဍု ကာလာမက “မဟာနမ်တူသည်”ဟု ဆိုလိုက်ပါလော့ ပြောဆို၏။ ဘုရားရှင်က မဟာနာမ်သာကီဝင်အား “ထူးခြားကွဲပြား၏”ဟုဆိုလော့ဟု မိန့်တော်မူပါသည်။ သုံးကြိမ်တိုင်တိုင်ပင် ဘရဏ္ဍုကာလာမရသေ့က “တူသည်”ဟု ဆိုလော့ဟု မဟာနာမ် သာကီဝင်မင်းအား ပြောဆိုပါသည်။ ဘုရားရှင်က “မဟာနာမ် ထူးခြားကွဲပြားပါ၏ ဟု ဆိုလော့ဟု မိန့်တော်မူပါသည်။ ဘရဏ္ဍုကာလာမရသေ့သည် “တန်ခိုးကြီးသော မဟာနာမ်သာကီဝင်မင်း၏ မျက်မှောက်၌ ရဟန်းဂေါတမသည် သုံးကြိမ်တိုင်တိုင် ငါ့ကို မောင်းမဲ၏၊ ငါသည် ကပိလဝတ္ထုမြို့တော်မှ ထွက်သွားရမူ ကောင်းပေလိမ့်မည်”ဟု ကြံစည်ပြီး ကပိလဝတ္ထုမြို့တော်မှ တစ်ဖန် ပြန်မလာသော ဖဲခွာခြင်းဖြင့် ဖဲခွာထွက်သွားသည်ကို ပြဆိုသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ မှတ်သားဖွယ် ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၂၊၄၆၆-၉။ အံ၊မြန်၊၂၊၅၈၅-၉။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၇၇-၈။ အံ၊ဋီ၊၃၊၁၈၅-၆။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ သတ္တကနိပါတ၊ ၆-အဗျာကတဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့တော် အနာထပိဏ်အိမ်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ဆူဆူညံညံအသံတို့ကို အကြောင်းပြု၍ ဘုရားရှင်က အနာထပိဏ်သူဌေးအား မေးမြန်းတော်မူပြီး ချွေးမသုဇာတာကို ခေါ်တော်မူ၍ “မယားခုနစ်မျိုးကို အကျယ် ဟောတော်မူသည့် ဒေသနာတော်အဆုံး၌ “ကျွန်မနှင့်တူသောမယား”ဟု မှတ်တော် မူပါဟု လျှောက်ထားပြီး သရဏဂုံခံယူပုံကို ပြဆိုသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ မှတ်သားဖွယ်များ ဖွင့်ပြထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၂၊၃၉၂။ အံ၊မြန်၊၂၊၃၉၆-၇။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဆက္ကနိပါတ၊ ၁၂-သာမညဝဂ္ဂ+စတုတ္ထသုတ်မှ တေဝီသတိမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ဘလ္လိကသူကြွယ်၊ သုဒတ္တအမည်ရှိ အနာထပိဏ္ဍိကသူကြွယ်၊ မစ္ဆိကာ သဏ္ဍမြို့သား စိတ္တသူကြွယ်၊ ဟတ္ထကအာဠဝက၊ မဟာနာမ်သာကီဝင်၊ ဝေသာလီ မြို့သား ဥဂ္ဂသူကြွယ်၊ ဥဂ္ဂတသူကြွယ်၊ သူရမ္ဗဋ္ဌ၊ ကောမာရဘစ္စဇီဝက၊ နကုလပိတာ၊ တဝကဏ္ဏိကသူကြွယ်၊ ပူရဏသူကြွယ်၊ ဣသိဒတ္တသူကြွယ်၊ သန္ဓာနသူကြွယ်၊ ဝိစယ သူကြွယ်၊ ဝိဇာယမာဟိကသူကြွယ်၊ မေဏ္ဍကသူကြွယ်၊ ဝါသေဋ္ဌဥပါသကာ၊ အရိဋ္ဌ ဥပါသကာ၊ သာရဂ္ဂဥပါသကာ)သည် မြတ်စွာဘုရား၌ ဆုံးဖြတ်ခြင်းသို့ရောက်သူပေတည်း။ အမြိုက်နိဗ္ဗာန်ကို မြင်ရသူပေတည်း။ အမြိုက်နိဗ္ဗာန်ကို မျက်မှောက်ပြု၍ နေသူပေတည်း၊ ဗုဒ္ဓေ အဝေစ္စပသာဒ၊ ဓမ္မေ အဝေစ္စပသာဒ၊ သံယေ အဝေစ္စပသာဒ၊ အရိယသီလ၊ အရိယဉာဏ၊ အရိယဝိမုတ္တိ-ဟူသော တရားခြောက်မျိုးနှင့် ပြည့်စုံသူ ပေတည်းဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
ဤ ပေယျာလ၌-
၁။ ဘလ္လိကသုတ်၊
၂။ သုဒတ္တသုတ်၊
၃။ စိတ္တသုတ်၊
၄။ ဟတ္ထကာဠဝသုတ်
၅။ မဟာနာမသုတ်၊
၆။ ဥဂ္ဂသုတ်၊
၇။ ဥဂ္ဂတသုတ်၊
၈။ သူရမ္ဗဋ္ဌသုတ်၊
၉။ ဇီဝကသုတ်၊
၁၀။ နကုလပိတုသုတ်၊
၁၁။ တဝကဏ္ဏကသုတ်၊
၁၂။ ပူရဏသုတ်၊
၁၃။ ဣသိဒတ္တသုတ်၊
၁၄။ သန္ဓာနသုတ်၊
၁၅။ ဝိစယသုတ်၊
၁၆။ ဝိဇယမာဟိကသုတ်၊
၁၇။ မေဏ္ဍကသုတ်၊
၁၈။ ဝါသေဋ္ဌသုတ်၊
၁၉။ အရိဋ္ဌသုတ်၊
၂၀။ သာရဂ္ဂသုတ် ဟု သုတ်ပေါင်း ၂၀ ပါဝင်ပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၃၊၅၂။ သံ၊မြန်၊၃၊၅၅-၆။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-မဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၇-ဧသနာဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ကာမဘဝ၊ ရူပဘဝ၊ အရူပဘဝဟူသော ဘဝသုံးပါးတို့ကို ထူးသောဉာဏ်ဖြင့် သိခြင်းငှာ၊ ပိုင်းခြား၍ သိခြင်းငှာ၊ ကုန်စေခြင်းငှာ၊ ပယ်ခြင်းငှာ အဋ္ဌင်္ဂိက ဤအရိယာမဂ်ကို ပွားများရမည်ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင်ဟောတော်မူသည့်သုတ်၊
-အံ၊၁၊၂၂၄။ အံ၊မြန်၊၁၊၂၄၀-၁။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၀၄။ အံ၊ဋီ၊၁၊၁၈၃။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ တိကနိပါတ၊ ၂-ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ (၈) ၃-အာနန္ဒဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် အရှင်အာနန္ဒာ၏ မေးလျှောက်ချက်အရ ကာမဓာတုဝေပက္ကကံ၊ ရူပဓာတုဝေပက္ကကံ၊ အရူပဓာတု ဝေပက္ကကံ မရှိလျှင် “ဘဝ”ဟူ၍ မထင်ရှားပုံ၊ အဝိဇ္ဇာဖြင့် (ပညာမျက်စိကို) ဖုံးကွယ် ထားမှု၊ တဏှာဟူသော အနှောင်အဖွဲ့ ဖွဲ့ချည်ထားအပ်ကုန်သော သတ္တဝါတို့၏ ဟီနဓာတု၌ ဝိညာဏ်တည်ရှိလျှင် (ကာမဓာတု) ပုနဗ္ဘဝါဘိနိဗ္ဗတ္တိဖြစ်၏။
-မဇ္ဈိမဓာတု၌ ဝိညာဏ်တည်လျှင် (ရူပဓာတု) ပုနဗ္ဘဝါဘိနိဗ္ဗတ္တိဖြစ်၏။
-ပဏီတဓာတု၌ ဝိညာဏ်တည်လျှင် (အရူပဓာတု) ပုနဗ္ဘဝါဘိနိဗ္ဗတ္တိဖြစ်၏ဟု ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၁၊၂၂၅။ အံ၊မြန်၊၁၊၂၄၂-၃။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၀၄။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ သတ္တမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် အရှင်အာနန္ဒာ၏ မေးလျှောက်ချက်အရ အထက်သုတ်ဒေသနာတော်အတိုင်း ကမ္မစေတနာ၊ ကမ္မပတ္ထနာတည်ရှိလျှင် ဘဝသုံးပါးတို့တွင် ဆိုင်ရာဘဝဖြစ်၏ဟု ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၂၊၃၈၆-၇။ အံ၊မြန်၊၂၊၄၈၈။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဆက္ကနိပါတ၊ ၂-ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ ၁၀-အာနိသံသဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ကာမ၊ ရူပ၊ အရူပ ဘဝသုံးမျိုးတို့ကို ပယ်ရမည်၊ အဓိသီလ၊ အဓိစိတ္တ၊ အဓိပညာ သိက္ခာသုံးပါးတို့ကို ကျင့်သုံးရမည်၊ ဘဝသုံးပါးတို့ကိုပယ်ပြီး သိက္ခာသုံးပါးတို့ကို ကျင့်သုံးပြီး ဤရဟန်းတော်ကို တဏှာကိုပယ်ဖြတ်ပြီးသူ၊ သံယောဇဉ်ကို လွန်မြောက်ပြီးသူ၊ မာနကို အကြွင်းမဲ့ပယ်ခြင်းကြောင့် ဆင်းရဲ၏အဆုံးကိုပြုပြီးသူ-ဟု ဆိုအပ်ပုံကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၁၅၅-၆။ သံ၊မြန်၊၂၊၁၄၇။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၂-ရာဓသံယုတ္တ၊ ၁-ပဌမဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် အရှင်ရာဓထေရ်၏ မေးလျှောက်ချက်အရ ခန္ဓာငါးပါး၌ ဆန္ဒ, ရာဂ, နန္ဒီ, တဏှာ, ဥပယုပါဒါန, စေတသော အဓိဋ္ဌာနာဘိနိဝေသာနုသယ-တို့သည် “ဘဝနေတ္တိ”၊ ယင်းတို့၏ ချုပ်ခြင်းသည် “ဘဝနေတ္တိနိရောဓ”ဖြစ်ပုံကို ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၄၅၃။ သံ၊မြန်၊၂၊၄၄၉။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၄-ဇမ္ဗုခါဒကသံယုတ္တ၊ တေရသမသုတ်။
အရှင်သာရိပုတ္တရာ မဂဓနိုင်ငံ နာလကရွာ၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ဇမ္ဗုခါဒက ပရိဗိုဇ်၏ မေးလျှောက်ချက်အရ အဋ္ဌင်္ဂိက ဤအရိယာမဂ်သည် ကာမ, ရူပ, အရူပဟူသော ဘဝသုံးပါးတို့ကို ပိုင်းခြား၍သိခြင်းငှာ လမ်းစဉ်ပေတည်း၊ အကျင့်ပေတည်းဟု အရှင်သာရိပုတ္တရာ ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၁၊၃၉၅။ သံ၊မြန်၊၁၊၃၈၃။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၄-အနမတဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၂-ဒုတိယဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့၊ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ်-အထက်တိံသမတ္တသုတ်တော်နည်းတူ သံသရာ၏အစကို မသိမမြင် နိုင်ပုံအစရှိသော ဒေသနာတော်ကိုဟောကြားတော်မူပြီး-ဘဝသံသရာတစ်လျှောက်၌ ညီအစ်ကိုမဖြစ်ခဲ့ဘူးသောသတ္တဝါ မရနိုင် (မဖြစ်နိုင်)ပုံ သင်္ခါရအားလုံးတို့၌ ငြီးငွေ့မှု “နိဗ္ဗိဒါဉာဏ်”ဖြစ်ရန်၊ တပ်မက်မှုကင်းသည့် “မဂ်ဉာဏ်” ဖြစ်ရန်၊ သင်္ခါရအားလုံးတို့မှ လွတ်မြောက်မှု “ဖိုလ်ဉာဏ်”ဖြစ်စေရန် အားထုတ်သင့်ပုံကို ရဟန်းတို့အား ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၂၁-၂။ သံ၊မြန်၊၂၊၂၁-၂။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၄၃။ သံ၊ဋီ၊၂၊၂၁၃-၄။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-ခန္ဓသံယုတ္တ၊ ၃-ဘာရဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ်-ဥပါဒါနက္ခန္ဓာ-ဟူသော“ဝန်”၊ နာမည်, အနွယ်, ပုဂ္ဂိုလ်ဟူသော “ဝန်ဆောင်သမား” တပ်မက်မှု နှစ်သက်စွဲမက်မှု၊ ထိုထိုဖြစ်ရာအာရုံကို နှစ်သက်မှု “တဏှာ”ဟူသော ဝန်ယူရကြောင်း၊ တဏှာ၏ အကြွင်းမဲ့ကင်းဖြတ်ချုပ်ငြိမ်းခြင်း၊ စွန့်ခြင်း၊ မငြိကပ်ခြင်း၊ လွတ်မြောက်ခြင်း-မတွယ်တာခြင်း-ဟူသော “ဝန်ချ ထားခြင်း”ဟူသော လေးမျိုးတို့ကို ရဟန်းတို့အား ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၃၂၈-၃၃၀။ သံ၊မြန်၊၂၊၃၂၂-၅။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၈-၄၀။ သံ၊ဋီ၊၂၊၃၁၀-၁။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-သဠာယတနသံယုတ္တ၊ (၁၃) ၃-ဂဟပတိဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
အရှင်ပိဏ္ဍောလဘာရဒွါဇထေရ် ဝံသနိုင်ငံ ကောသမ္ဗီမြို့ ဃောသိတာရုံ ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ်-“ပျိုမျစ်နုနယ် ရဟန်းငယ်တို့ ကာမဂုဏ်တို့၌ မပျော်မြူးကြကုန်ဘဲ သက်ဆုံးတိုင် ဗြဟ္မစရိယကို ကျင့်သုံးနိုင်ခြင်း၏အကြောင်းကို ဥဒေနဘုရင်ကမေးလျှောက်သဖြင့် “ဘုရားရှင်ဟောတော်မူသည့်အတိုင်း ရဟန်းတော်တို့ မာတုဂါမ အရွယ်အသီးသီးတို့အပေါ် နှလုံးသွင်းစိတ်ထားကြပုံ၊ တပ်မက်မှု လောဘ မဖြစ်အောင် ၃၂-ကောဋ္ဌာသ “ကာယဂတာသတိ” ဆင်ခြင်ပွားများကြပုံ၊ ဣန္ဒြိယသံဝရသီလကို ပြည့်စုံစွာ ထိန်းသိမ်းဆင်ခြင်နိုင်ကြပုံကို အရှင်ပိဏ္ဍောလဘာရ ဒွါဇက အကျယ်တဝင့် ရှင်းလင်းဟောကြားတော်မူရာ ဥဒေနဘုရင်က မိမိ၏နန်းတွင်း အတွေ့အကြုံကို ပြန်လည်လျှောက်ထားဝန်ခံပြီး သရဏဂုံခံယူပုံကို ပြဆိုသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ အရှင်ပိဏ္ဍောလဘာရဒွါဇထေရ်နှင့် ဥဒေနဘုရင်တို့ အကြောင်းနှင့် ဖွင့်ဆိုချက်များပါရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၃၊၁၆၀။ သံ၊မြန်၊၃၊၁၆၅။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၃-သတိပဋ္ဌာနသံယုတ္တ၊ ၄-အနနုဿုတဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် သတိပဋ္ဌာန် လေးပါးပွားများပုံကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၃၊၄၉၃-၄။ အံ၊မြန်၊၃၊၆၁၄-၆။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၈၆-၈။ အံ၊ဋီ၊၃၊၁၉၄-၅။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ သတ္တကနိပါတ၊ ၇-မဟာဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် (ဗောဓိပက္ခိယ) ဘာဝနာကို မပွားများ အားမထုတ်ဘဲ အာသဝေါတရားတို့မှ စိတ်လွတ်မြောက်လိုသော်လည်း ဘာဝနာကို မပွားများ အားမထုတ်ခြင်းကြောင့် အာသဝေါတရားတို့မှ စိတ်မလွတ်မြောက်နိုင်ပုံကို ကြက်ဥမှ ကြက်ငယ်မပေါက်နိုင်ပုံဥပမာဖြင့်လည်းကောင်း။
ဘာဝနာကို အားထုတ်နေလျက် အာသဝတို့မှ စိတ်ကိုလွတ်မြောက်စေလိုမှု မရှိသော်လည်း အာသဝတို့မှ စိတ်လွတ်မြောက်နိုင်ပုံကို ကြက်ဥမှ ကြက်ငယ်ပေါက် နိုင်ပုံ ဥပမာဖြင့်လည်းကောင်း။
ဘာဝနာကို ပွားများနေသောရဟန်းအား အာသဝေါတရာတို့ ကုန်ခန်း သွားပုံကို ပဲခွပ်ရိုးတိုသွားပုံကိုသိသော ဥပမာဖြင့်လည်းကောင်း။
ဘာဝနာကို ပွားများအားထုတ်နေသော ရဟန်းသည် (မပင်ပန်း) မခက် ခဲဘဲ သံယောဇဉ်တရားတို့ ငြိမ်းအေးနိုင်ပုံ၊ ဆွေးမြေ့သွားပုံကို လှေကိုထုတ်ထားသော ကြိမ်တို့ လျင်မြန်စွာဆွေးမြေ့နိုင်ပုံကို အကျယ်တဝင့် ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
“အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ မှတ်သားဖွယ် ဖွင့်ဆိုချက်အကျယ်ကို လေ့လာနိုင်ပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၃၊၁၅၇။ သံ၊မြန်၊၃၊၁၆၂-၃။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၃-သတိပဋ္ဌာနသံယုတ္တ၊ ၃-အနနုဿုတဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် သတိပဋ္ဌာန် လေးပါးကို ကြိမ်ဖန်များစွာ ပွားများလျှင် (သံသရာဝဋ်ဟူသော) ဤမှာဘက်ကမ်းမှ (နိဗ္ဗာန်ဟူသော) ထိုမှာဘက်ကမ်းသို့ သွားရောက်နိုင်ပုံကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၃၊၄၅၇။ အံ၊မြန်၊၃၊၄၅၀။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဒသကနိပါတ၊ ၃-တတိယပဏ္ဏာသက၊ (၁၅) ၅-အရိယဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ ... မိစ္ဆာဝိမုတ္တိဟူသော မပွားရမည့်တရားဆယ်ပါးနှင့် သမ္မာဒိဋ္ဌိ ... သမ္မာဝိမုတ္တိ ဟူသော ပွားများရမည့်တရားဆယ်ပါးတို့ကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၃၊၄၈၆-၇။ အံ၊မြန်၊၃၊၄၇၇။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဒသကနိပါတ၊ ၃-စတုတ္ထပဏ္ဏာသက၊ (၁၉) ၄-အရိယမဂ္ဂဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် မပွားများအပ်သော ဒုစရိုက်ဆယ်ပါးနှင့် ပွားများအပ်သော သုစရိုက်တရားဆယ်ပါးတို့ကို ဘုရားရှင်, ရဟန်းတော်တို့အား ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၁၊၁၈၄။ သံ၊မြန်၊၁၊၁၇၂။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၂၄၄။ သံ၊ဋီ၊၁၊၂၈၀။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၇-ဗြာဟ္မဏသံယုတ္တ၊ ၂-ဥပါသကဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ဘိက္ခကဗြာဟ္မဏ၏ လျှောက်ထားချက်အရ-ဘိက္ခကချင်းတူသော်လည်း ဘိက္ခုချင်းမတူပုံကို ဟောကြားတော်မူရာ ဘိက္ခကဗြာဟ္မဏ သရဏဂုံဆောက်တည်ပုံကို ပြဆိုသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ မှတ်သားဖွယ်ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၁၊၂၅၈-၉။ သံ၊မြန်၊၁၊၂၆၄-၅။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၇၁။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-နိဒါနသံယုတ္တ၊ ၃-ဒသဗလဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် ဇရာမရဏ, ဇရာ မရဏ သမုဒယ, ဇရာမရဏနိရောဓ, ဇရာမရဏနိရောဓဂါမိနီပဋိပဒါမှ သင်္ခါရလေးမျိုးတို့ကို ကွဲကွဲပြားပြားသိသော ရဟန်းကို ဒိဋ္ဌိသမ္ပန္န၊ ဒဿနသမ္ပန္န၊ ဣမံ သဒ္ဓမ္မအာဂတ၊ ဣမံ သဒ္ဓမ္မံ ပဿတိ၊ သေက္ခာယ ဝိဇ္ဇာယသမန္နာဂတ, ဓမ္မသောတ သမာပန္န, အရိယနိဗ္ဗေဓိကပည, အမတဒွါရအာဟစ္စတိဋ္ဌတိ-ပုဂ္ဂိုလ်ဟု ခေါ်ဆိုအပ်ပုံကို တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ အကျယ် ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၁၊၄၃၄။ သံ၊မြန်၊၁၊၄၂၃။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၉၄၊ သံ၊ဋီ၊၁၊၁၇၇။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၆-လာဘသက္ကရသံယုတ္တ၊ ၃-တတိယဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် အရှင်အာနန္ဒာ၏ လျှောက်ထားလျက်အရ လာဘသက္ကာရအန္တရာယ်ပြုနိုင်, မပြုနိုင်သောပုဂ္ဂိုလ်တို့ကို ခွဲခြားဟောကြားတော်မူပြီး လာဘ သက္ကာရ သိလောက၏ ကြမ်းကြုတ်ခက်ထန်ပုံ အနုတ္တရ ယောဂက္ခေမကိုရရန် အန္တရာယ်ပြုနိုင်ပုံ ဖြစ်ပေါ်လာသော လာဘသက္ကာရ သိလောကကိုပယ်စွန့်ရန်၊ လာဘ သက္ကာရ သိလောကသည် ကုသိုလ်စိတ်ကို မကုန်ခန်းစေရန် ပြုကျင့်ရမည်ဟု အရှင်အာနန္ဒာအား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ မှတ်သားဖွယ်ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
-သံ၊၂၊၄၂၇။ သံ၊မြန်၊၂၊၄၂၂-၃။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၂-ဝေဒနာသံယုတ္တ၊ ၂-ရဟောဂတဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ဝေဒနာတို့ကို ၂-ပါး၊ ၃-ပါး၊ ၅-ပါး၊ ၆-ပါး၊ ၁၈-ပါး၊ ၃၂-ပါး၊ ၁၀၈-ပါးဟု အကြောင်း ပရိယာယ်အားဖြင့် ဟောတော်မူပုံ၊ ထိုဟောကြားတော်မူခြင်းနှင့်ဆက်စပ်၍ ငြင်းခုံ, ခိုက်ရန် ဖြစ်တတ်ပုံ၊ ညီညွတ်ကြပုံ၊ ကာမဂုဏ်ငါးပါးရှိပုံ၊ သညာဝေဒယိတနိရောဓ၌ သုခဟု ပညတ်တော်မူခြင်းနှင့်ဆက်စပ်၍ တိတ္ထိယတို့ ငြင်းခုံပြောဆိုလာလျှင် ချမ်းသာရ နိုင်ရာဌာန၌သာ ချမ်းသာကိုရအပ်နိုင်၏ဟု ပြောကြားရမည်”ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၃၊၆၅။ သံ၊မြန်၊၃၊၆၉။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၂-ဗောဇ္ဈင်္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-ပဗ္ဗတဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် အညတရ ရဟန်း၏ မေးလျှောက်ချက်အရ ဗောဇ္ဈင်္ဂမည်ပုံ၊ ဝိဝေကနိဿိတ, ဝိရာဂနိဿိတ, နိရောဓ နိဿိတ, ဝေါဿဂ္ဂပရိဏမီဖြစ်အောင် ဗောဇ္ဈင်ခုနစ်ပါးကိုပွားများလျှင် အာသဝေါကင်းကွာ ရဟန္တာဖြစ်နိုင်ပုံကို ဗောဇ္ဈင်တစ်ပါးစီပွားများပုံကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၃၊၁၂၄-၅။ သံ၊မြန်၊၃၊၁၂၈-၁၃၀။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၃၄။ သံ၊ဋီ၊၂၊၄၆၈-၉။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၃-သတိပဋ္ဌာနသံယုတ္တ၊ ၁-အမ္ဗပါလိဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် အညတရ ရဟန်း၏ ပဋိပတ်လုပ်ငန်း ကြိုးပမ်းအားထုတ်လိုပါကြောင်း လျှောက်ထားချက်အရ- သီလ ဝိသုဒ္ဓိ, ဒိဋ္ဌိဝိသုဒ္ဓိဖြစ်ပြီးလျှင် သတိပဋ္ဌာန်လေးပါးကို အဇ္ဈတ္တ, ဗဟိဒ္ဓ, အဇ္ဈတ္တ ဗဟိဒ္ဓ သုံးမျိုးဖြင့် ရှုမှတ်ပွားများပုံအကျယ်ကို ဟောတော်မူပါသည်။ ယင်းဟောတော် မူအပ်သော ဒေသနာတော်အတိုင်း ကျင့်သုံးပွားများသော အညတရ ရဟန်း ရဟန္တာ ဖြစ်သွားပုံကို ပြဆိုသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
-သံ၊၃၊၂၂၄-၅။ သံ၊မြန်၊၃၊၂၂၆-၇။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၇-ဣဒ္ဓိပါဒသံယုတ္တ၊ ၁-စာပါလဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် အတိတ်ကာလ, အနာဂတ်ကာလနှင့် ယခု ပစ္စုပ္ပန်ကာလတို့၌ အာသဝက္ခယ, အနာသဝ, စေတောဝိမုတ္တိ, ပညာဝိမုတ္တိကို မျက်မှောက်ဘဝ၌ ထူးသောဉာဏ်ဖြင့် ကိုယ်တိုင်သိကြပြီး မျက်မှောက်ပြုနိုင်သော ရဟန်းတော်အားလုံးတို့သည် ဣဒ္ဓိပါဒ်လေးပါးတို့ကို ပွားများကြ ကြိမ်ဖန်များစွာပွားများကြခြင်းကြောင့်ပေတည်း-ဟု မိန့်ကြားတော်မူပြီး ဣဒ္ဓိပါဒ်လေးပါးပွားများပုံကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၃၊၂၄၁။ သံ၊မြန်၊၃၊၂၄၄။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၇-ဣဒ္ဓိပါဒသံယုတ္တ၊ ၂-ပါသာဒကမ္ပနဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် ဣဒ္ဓိပါဒ်လေးပါးကို ပွားများ, ကြိမ်ဖန်များစွာပွားများကြသော ရဟန်းတော်များသည် အာသဝက္ခယ, အနာသဝ, စေတောဝိမုတ္တိ ပညာဝိမုတ္တိကို မျက်မှောက်ဘဝမှာပင် ထူးသောဉာဏ်ဖြင့် ကိုယ်တိုင်ထိုးထွင်းသိ မျက်မှောက်ပြုနိုင်ပုံ ဣဒ္ဓိပါဒ်လေးပါးပွားများပုံကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၃၊၂၅၀-၁။ သံ၊မြန်၊၃၊၂၅၄။
-သံ၊၃၊၂၅၁-၂။ သံ၊မြန်၊၃၊၂၅၄-၅။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၇-ဣဒ္ဓိပါဒသံယုတ္တ၊ ၃-အယောဂုဠဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်နှင့် ဒသမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် ဣဒ္ဓိပါဒ၊ ဣဒ္ဓိပါဒ ဘာဝနာ၊ ဣဒ္ဓိပါဒဘာဝနာဂါမိနီပဋိပဒါတို့ကို ရဟန်းတို့က မေးလျှောက် ကြသဖြင့် ယင်းတို့ကို ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့် သုတ်တော်များ။
-အံ၊၂၊၂၄၃။ အံ၊မြန်၊၂၊၃၁၃။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ပဉ္စကနိပါတ၊ ၂-ဘိက္ခုပေယျာလ၊ ပဌမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် ပါဏာတိပါတီ, အဒိန္နာဒါယီ, အဗြဟ္မစာရီ, မုသာဝါဒီ, သုရာမေရယ မဇ္ဇပမာဒဋ္ဌာယီ တရားငါးပါး တို့နှင့်ပြည့်စုံသောရဟန်းသည် ငရဲသို့ကျရောက်မည်၊ ယင်းတရားငါးပါးတို့ကို ရှောင်ကြဉ်သောရဟန်းသည် နတ်ပြည်သို့ရောက်မည်-ဟု ကဏှပက္ခ, သုက္ကပက္ခအားဖြင့် ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၂၊၅၀၈။ အံ၊မြန်၊၂၊၆၃၃။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ သတ္တကနိပါတ၊ ၉-သမဏဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် သက္ကာယဒိဋ္ဌိ ဝိစိကိစ္ဆာ သီလဗ္ဗတပရာမာသ, ရာဂ, ဒေါသ, မောဟ, မာန တရားခုနစ်ပါးကို ပယ်ခြင်းကြောင့် ဘိက္ခုဖြစ်၏ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၁၊၄၆၂-၄။ အံ၊မြန်၊၁၊၄၅-၇။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၄၁-၂။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ ၄-စတုတ္ထပဏ္ဏာသက၊ (၁၆) ၁-ဣန္ဒြိယဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
အရှင်အာနန္ဒာ ဝံသနိုင်ငံ ကောသမ္ဗီမြို့ ဃောသိတာရုံကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် အညတရ ပုရိသ၏ ပင့်လျှောက်ချက်အရ ဘိက္ခုနီကျောင်းသို့ ကြွတော်မူပြီး ဂိလာနဟန်ဆောင် ဘိက္ခုနီအား အာဟာရသမ္ဘူတကာယ၌ “အာဟာရ” တဏှာသမျှ တကာယ၌ “တဏှာ၊ မာနသမျှတကာယ၌ “မာန”တို့ကို ပယ်ဖျောက်ပုံ၊ မေထုနသမ္ဘူတကာယ၌ မေထုနကို အကြွင်းမဲ့ပယ်ဖျောက်ရန် ဘုရားရှင် ဟောတော်မူပုံကို အကျယ်ဟောပြတော်မူရာ အရှင်အာနန္ဒာထေရ် ကိုအကြောင်းပြု၍ဖြစ်နေသော ဆန္ဒ ရာဂ ကင်းပျောက်သွားသဖြင့် ဘိက္ခုနီက အပြစ်ကိုဝန်ချတောင်းပန်ပုံ၊ အရှင်အာနန္ဒာက ခံယူပုံ၊ အရိယဝိနယ၌ အပြစ်ကို အပြစ်အားလျော်စွာသိမြင်၍ အပြစ်အားလျော်စွာ ကုစားခြင်း၊ နောင်အခါ မဖြစ်အောင်ထိန်းသိမ်းစောင့်ရှောက်ခြင်းသည် ကြီးပွား တိုးတက်နိုင်ပုံကို အရှင်အာနန္ဒာ မိန့်ကြားတော်မူကြောင်းကို ပြဆိုသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၂၊၂၄၃။ အံ၊မြန်၊၂၊၃၁၃-၄။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ပဉ္စကနိပါတ၊ ၂-သိက္ခာပဒပေယျာလ၊ ဒုတိယ၊ တတိယ၊ စတုတ္ထ၊ ပဉ္စက၊ ဆဋ္ဌ၊ သတ္တမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် ငါးပါးသီလကို မစောင့်ရှောက်သော ဘိက္ခုနီ၊ သိက္ခမာန်၊ သာမဏေ၊ သာမဏေရီ၊ ဥပါသကာ၊ ဥပါသိကာတို့ ငရဲသို့ကျရောက်ကြမည်၊ ငါးပါးသီလကိုစောင့်ထိန်းသော အထက်ပါ ပုဂ္ဂိုလ်ခြောက်ဦးတို့ နတ်ပြည်သို့ရောက်လိမ့်မည်ဟု ကဏှပက္ခ, သုက္ကပက္ခဒေသနာတော်အားဖြင့် ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၃၊၁၃၄-၆။ သံ၊မြန်၊၃၊၁၃၉-၁၄၂။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၃၉-၂၄၁။ သံ၊ဋီ၊၂၊၄၇၂-၃။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၃-သတိပဋ္ဌာနသံယုတ္တ၊ ၁-အမ္ဗပါလိဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် အရှင်အာနန္ဒာ ဆွမ်းခံမဝင်မီ ဘိက္ခုနီကျောင်းသို့ကြွရောက်စဉ် ဘိက္ခုနီတို့၏ လျှောက်ထားချက်ကြောင့် ဘိက္ခု၊ ဘိက္ခုနီ မည်သူမဆို သတိပဋ္ဌာန်လေးပါးတရားတို့၌ စိတ်ကိုစွဲစွဲ မြဲမြဲ တည်နေနိုင်လျှင် ရှေ့တရားထူးထက်မြတ်သော နောက်တရားထူးကိုသိလိမ့်မည်ဟု မိန့်တော်မူခဲ့ပြီး ဆွမ်းဘုဉ်းပေးအပြီး ဇေတဝန်ကျောင်းတော်သို့ ပြန်ရောက်သည့်အခါ ထိုအကြောင်းကို ဘုရားရှင်အားလျှောက်ထားပါသည်။ ဘုရားရှင်က သတိပဋ္ဌာန်လေးပါးတို့၌ ပဏိဓာယဘာဝနာ, အပ္ပဏိဓာယဘာဝနာဖြစ်ပုံ အကျယ်ကို ဟောကြားတော်မူပါသည်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ မှတ်သားဖွယ်များ ဖွင့်ဆိုထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-ဣတိဝုတ်၊၂၄၂။ ဣတိဝုတ်၊မြန်၊၂၂၆၇။ ဣတိဝုတ်၊ဋ္ဌ၊၂၃၁-၂။
-ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ ဣတိဝုတ္တက၊ ၃-တိကနိပါတ၊ ၃-တတိယဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
ရဟန်းတို့ ဤခန္ဓာကိုယ်သည် ကွဲပြိုခြင်းသဘောရှိ၏၊ ဝိညာဉ်သည်လည်း တပ်မက်မှုကင်း ပျက်စီးခြင်းသဘောရှိ၏။ ခန္ဓ, ကိလေသ, အဘိသင်္ခါရ, ကာမုပဓိ အားလုံးတို့သည် မမြဲခြင်း, ဆင်းရဲခြင်း, ဖောက်ပြန်ခြင်းသဘောရှိကုန်၏ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူကြောင်းကို ဝံသနိုင်ငံ ကောသမ္ဗီမြို့ ဥဒေနမင်းနန်းတော်၌ ခုဇ္ဇုတ္တရာက သာမာဝတီအမှူးရှိသော မိဖုရားတို့အား ဟောကြားသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၁၊၄၃၅။ သံ၊မြန်၊၁၊၄၂၃။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၆-လာဘသက္ကာရသံယုတ္တ၊ ၄-စတုတ္ထဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် လာဘ သက္ကာရ သိလောကသည် ကြမ်းကြုတ်လှပုံ၊ လာဘ သက္ကာရ သိလောကကြောင့် ဒေဝဒတ္တသည် သံဃဘေဒကကံပြုပုံ၊ ဖြစ်ပေါ်လာသော လာဘ သက္ကာရ သိလောကကို ပယ်စွန့်ရန်၊ လာဘ သက္ကာရ သိလောကသည် ကုသိုလ်စိတ်ကို မလွှမ်းမိုးနိုင်အောင် ကျင့်ရမည်ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၁၊၃၉-၄၀။ သံ၊မြန်၊၁၊၃၉။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၉၂-၃။ သံ၊ဋီ၊၁၊၁၃၇-၈။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-ဒေဝတာသံယုတ္တ၊ ၈-ဆေတွာဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် အညတရ နတ်သား၏ မေးလျှောက်ချက်အရ ကိုယ်, နှုတ်, စိတ်တို့ဖြင့် မကောင်းမှုကို မပြု မလုပ်-မပြော မဆို-မကြံစည်ခြင်း ထက်သန်သောသဒ္ဓါတရားရှိ၍ ထမင်း, အဖျော်တို့ကိုပေးလှူခြင်းဟူသော ဤတရားလေးပါးရှိသူသည် တမလွန်ဘဝခရီး၌ ကြောက်လန့်ခြင်းမရှိသူဟု ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၁၊၂၈၁-၃။ သံ၊မြန်၊၁၊၂၆၇-၉။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၅၆-၇။ သံ၊ဋီ၊၂၊၇၂-၃။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-နိဒါနသံယုတ္တ၊ ၄-ကဠာရခတ္တိယဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် ဘုရားရှင်က အဇိတလုလင်၏ ပါရာယနပဉှာဂါထာကို အကျယ်အားဖြင့် ဖြေကြားရန် အရှင်သာရိပုတ္တရာ မေးတော်မူရာ အလိုတော်ကျဖြေဆိုရန် အခက်အခဲရှိနေသဖြင့် ဘုရားရှင်က “ဘူတမိဒ”န္တိ သာရိပုတ္တ ပဿသိ-ဟု နည်းပေးတော်မူသည့်အခါ အရှင်သာရိပုတ္တရာ ဖြေဆိုနိုင်ပုံကို ပြဆိုသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ အကျယ်ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၃၊၁၂၈-၁၃၃။ အံ၊မြန်၊၃၊၁၂၉-၁၃၄။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၄-၂၅၁။ အံ၊ဋီ၊၃၊၂၅၁-၂၆၄။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ အဋ္ဌကနိပါတ၊ ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ (၇) ၂-ဘူမိစာလဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
ဘုရားရှင် ဝဇ္ဇီနိုင်ငံ ဝေသာလီမြို့တော်အနီး မဟာဝုန်တော ကူဋာဂါရ သာလာကျောင်းတော်ဝယ် သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် အရှင်အာနန္ဒာကိုခေါ်တော်မူပြီး စာပါလစေတီ(နတ်ကွန်း)၌ သီတင်းသုံးတော်မူပါသည်။
ဝေသာလီမြို့တော်၌ ဥဒေနစေတီ၊ ဂေါတမကစေတီ၊ သတ္တမ္ဗစေတီ၊ ဗဟုပုတ္တကစေတီ၊ သာရန္ဒဒစေတီ၊ စာပါလစေတီ-ဟူသော နတ်ကွန်းကြီးခြောက်ခု နှင့် ဝေသာလီမြို့တော်သည် စိတ်ဓာတ်ကြည်ပျော် မွေ့လျော်ဖွယ်ရှိပုံ၊ ဣဒ္ဓိပါဒ်လေးပါးကို ဗဟုလီကတ၊ ယာနီကတ၊ဝတ္ထုကတ၊ အနုဋ္ဌိတ၊ ပရိစိတ၊ သုသမာရဒ္ဓ ဖြစ်အောင် ပွားများထားသူသည် အလိုရှိလျှင် အာယုကပ္ပ၊ ကပ္ပါဝသေသေတိုင်အောင် တည်နေနိုင်ပုံ၊ ထိုသို့တည်နေနိုင်အောင် မြတ်စွာဘုရားသည် ဣဒ္ဓိပါဒ်လေးပါးကို ပွားများထားပုံကို သုံးကြိမ်တိုင်တိုင် ထင်ထင်ရှားရှား မိန့်ကြားတော်မူပါသော်လည်း “အာယုကပ်ပတ်လုံး တည်နေတော်မူပါ”ဟု မလျှောက်ထားနိုင်အောင် မာရ်နတ်က နှောင့်ယှက်ထားသောကြောင့် အရှင်အာနန္ဒာ မလျှောက်မိပုံ။
အရှင်အာနန္ဒာ ဖဲခွာသွားချိန်တွင် မာရ်နတ်ဝင်ရောက်၍ ဘုရားရှင်အား ပရိနိဗ္ဗာန်ပြုတော်မူပါရန်လျှောက်ထားပုံနည်းများ၊ မြတ်စွာဘုရား ပရိနိဗ္ဗာန်ပြုတော်မူရန် ကတိပေးတော်မူပုံ၊ အာယုသင်္ခါရလွှတ်တော်မူပုံ၊ မြေငလျင်ပြင်းထန်စွာလှုပ်ပုံ၊ အရှင်အာနန္ဒာ မေးလျှောက်ခြင်းကြောင့် မြေငလျင်လှုပ်ခြင်း အကြောင်းရှစ်မျိုးကို အရှင်အာနန္ဒာအား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
မြေငလျင်လှုပ်ခြင်းအကြောင်း ရှစ်မျိုးတို့တွင် သဘာဝငလျင်လှုပ်ပုံ၊ တန်ခိုးရှင်များ၏ လုံ့လပယောဂကြောင့်လုပ်ပုံနှင့် ဘုရားရှင်နှင့်ဆက်စပ်သည့် ငလျင်လှုပ်ပုံ ခြောက်မျိုးတို့ကို တွေ့မြင်နိုင်ပါသည်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ မှတ်သားဖွယ်အမျိုးမျိုးတို့ကို ဖွင့်ဆိုထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-မ၊၃၊၁၇၇-၁၈၄၊ မ၊မြန်၊၃၊၁၈၂-၈။ မ၊ဋ္ဌ၊၄၊၁၄၂။ မ၊ဋီ၊၃၊၃၄၆။
-မဇ္ဈိမနိကာယ၊ ဥပရိပဏ္ဏာသ၊ ၃-သုညတဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
ဘုရားရှင် မဂဓနိုင်ငံ ရာဇဂြိုဟ်မြို့ ဝေဠုဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် -အရှင်ဘူမိဇထေရ်သည် မိမိတူတော် ဇယသေနမင်းသား၏အိမ်တော်သို့ ဆွမ်းဘုဉ်းပေးရန်ကြွတော်မူစဉ် အရှင်ဘူမိဇထေရ်အား ဇယသေနမင်းသားက
-တောင့်တ(ဆုတောင်း)ခြင်းကိုပြု၍ ဗြဟ္မစရိယကို ကျင့်ကုန်သော်လည်း အကျိုးမရထိုက်ဟု ပြောကြားယူဆသော အချို့သမဏဗြာဟ္မဏများ၊
-တောင့်တ(ဆုတောင်း)ခြင်းကိုမပြုဘဲ ဗြဟ္မစရိယကို ကျင့်ကုန်သော်လည်း အကျိုးမရထိုက်ဟု ပြောဆိုယူဆသော အချို့သော သမဏဗြာဟ္မဏများ၊
တောင့်တ(ဆုတောင်း)ခြင်းကို ပြု၍ဖြစ်စေ၊ မပြုဘဲဖြစ်စေ ဗြဟ္မစရိယကို ကျင့်ကုန်သော်လည်း အကျိုးမရထိုက်ဟု ပြောဆိုယူဆကြသော အချို့သော သမဏ၊ ဗြာဟ္မဏများ။
တောင့်တ(ဆုတောင်း)ခြင်းကို မပြုမူ၍ဖြစ်စေ၊ မပြုသည်မဟုတ်မူ၍ဖြစ်စေ ဗြဟ္မစရိယကိုကျင့်ကြကုန်သော်လည်း အကျိုးမရထိုက်ဟု ပြောဆိုယူဆကြသော သမဏ ဗြာဟ္မဏတို့ ရှိနေကြပါကုန်၏။ ဤအရာ၌ အရှင်ဘူမိဇ၏ ဆရာဖြစ်တော်မူသော မြတ်စွာဘုရားသည် အဘယ်သို့ယူဆပြောကြားပါသနည်းဟု မေးလျှောက်ပါသည်။
အရှင်ဘူမိဇထေရ်က ဇယသေနမင်းသားအား ... မင်းသား သင်မေး လျှောက်သည့်စကားကို ငါသည် ဘုရားရှင်ထံတော်မှ မကြားနာဘူး မမှတ်သားဘူးပါ၊ အကယ်၍ ဤအရာ၌ ဘုရားရှင်က မိန့်ကြားတော်မူလျှင် “အယောနိသော=ကုသိုလ်တရားတို့ မဖြစ်နိုင်သောအကြောင်းအားဖြင့် ဗြဟ္မစရိယကို အားထုတ်သမှုပြုလျှင် အကျိုး မရထိုက်၊ ယောနိသော= ကုသိုလ်တရားတို့ဖြစ်နိုင်သော အကြောင်းအားဖြင့် ဗြဟ္မစရိယကို အားထုတ်လျှင် အကျိုးရနိုင်၏ဟု မိန့်ကြားတော်မူသည့်အကြောင်းဖြစ် နိုင်၏-မိန့်ကြားပါသည်။ ဇယသေနမင်းသားက အရှင်ဘူမိဇ၏ဆရာ ဘုရားရှင်သည် ဤသို့သော အယူဝါဒရှိ ဤသို့မိန့်ကြားတော်မူလျှင် အရှင်ဘူမိဇ၏ဆရာ ဘုရားရှင်သည် သမဏ၊ ဗြာဟ္မဏများစွာတို့၏ ထိပ်ဆုံးဖြစ်ပါပေ၏-ဟု လျှောက်ထားပြီး မိမိပွဲတော်အုပ်ဖြင့် ဆွမ်းပါသည်။
အရှင်ဘူမိဇသည် ဆွမ်းဘုဉ်းပေးပြီး ဘုရားရှင်ထံချဉ်းကပ်၍ ဇယသေန မင်းသား၏ မေးမြန်းလျှောက်ထားပုံနှင့် မိမိဖြေကြားခဲ့ပုံများကို သင့်/မသင့်လျှောက်ထားပါသည်။ ဘုရားရှင်က အရှင်ဘူမိဇ၏ ဖြေဆိုမှုမှန်ကန်ပုံကို မိန့်တော်ပြီး မိစ္ဆာ မဂ္ဂင်ရှစ်ပါးဖြင့် ဗြဟ္မစရိယကိုအားထုတ်နေသော သမဏဗြာဟ္မဏတို့၏ အားထုတ် ကျင့်သုံးမှုသည်၊
-သဲကို ဆုံခွက်၌ထည့်၍ ရေဖြန်းလျက် ကြိတ်ညှစ်သော်လည်း ဆီမရနိုင်ပုံ။
-နွားငယ်ရှိသော နွားမဦးချိုကိုညှစ်ရာ၌ နို့မရနိုင်ပုံ။
-ရေကို အိုး၌လောင်းထည့်၍ မွှေတံဖြင့်မွှေသော်လည်း ဆီဦးကိုမရနိုင်ပုံ။
-ထင်းစိုကို မီးပွတ်ပုံဖြင့် ပွတ်သော်လည်း မီးမရနိုင်ပုံ ဥပမာလေးမျိုးဖြင့် ဗြဟ္မစရိယ၏အကျိုးကို မရထိုက်ပုံကိုလည်းကောင်း။ သမ္မာမဂ္ဂင်ရှစ်ပါးဖြင့် ဗြဟ္မစရိယကို အားထုတ်ကျင့်သုံးနေကြသော သမဏ, ဗြာဟ္မဏတို့သည်
-နှမ်းမှုံ့ကို ဆုံခွက်၍လောင်းထည့် ရေဖြန်း၍ ကြိတ်ညှစ်လျှင် ဆီကိုရနိုင် သကဲ့သို့လည်းကောင်း၊
-နွားငယ်ရှိသော နွားမ၏နို့တိုင်ကိုညှစ်လျှင် နွားနို့ရနိုင်သကဲ့သို့၊
-နို့ဓမ်းကို အိုး၌လောင်းထည့်၍ မွှေတံဖြင့်မွှေလျှင် ဆီဦးကိုရနိုင်သကဲ့သို့၊
-ထင်းခြောက်ကို မီးပွတ်ခုံ၌ ပွတ်တိုက်လျှင် မီးကိုရနိုင်သကဲ့သို့ ဤဥပမာလေးမျိုးဖြင့် ဗြဟ္မစရိယ၏ အကျိုးရနိုင်ပုံကို အကျယ်အားဖြင့် မိန့်ကြားတော်မူပါသည်။
ဘူမိဇ-ဇယသေနမင်းသားသည် ဤဥပမာလေးမျိုးတို့ ဉာဏ်၌ထင်မြင် လာငြားအံ့၊ သင့်အား ကြည်ညိုခြင်း၊ ကြည်ညိုသည့်အလျောက် လှူဒါန်းသမှုပြု ခြင်းသည် မအံ့ဩလောက်ပေဟု မိန့်ကြားတော်မူပါသည်။
အရှင်ဘူမိဇက မြတ်စွာဘုရား ဇယသေနမင်းသားအား ရှေးကမကြားစဖူးအံ့ဩဖွယ် ဥပမာလေးမျိုး မြတ်စွာဘုရား၏ဉာဏ်တော်၌ ထင်မြင်သကဲ့သို့ အကျွန်ုပ်၏ ဉာဏ်၌ အဘယ်မှာလျှင် ထင်မြင်နိုင်ပါအံ့နည်း-ဟု လျှောက်ထားပြီး ဘုရားရှင် ဟောကြားမှုကို အလွန်နှစ်သက်မြတ်နိုးပုံကို ပြဆိုသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ မှတ်သာဖွယ်ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
-သံ၊၁၊၂၇၄-၆။ သံ၊မြန်၊၁၊၂၅၉-၂၆၂။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၅၃-၅ သံ၊ဋီ၊၂၊၂၆၉-၇၀။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-နိဒါနသံယုတ္တ၊ ၃-ဒသဗလဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
အရှင်သာရိပုတ္တရာ ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် အရှင်ဘူမိဇရောက်လာပြီး ငါ့ရှင်သာရိပုတ္တရာ ကမ္မဝါဒီ အချို့သမဏဗြာဟ္မဏတို့က
၁။ သုခ, ဒုက္ခကို ကိုယ်တိုင်ပြုအပ်၏ဟု ပညတ်ကြပါကုန်၏။
၂။ သုခ, ဒုက္ခကို သူတစ်ပါးတို့ပြုအပ်၏ဟု ပညတ်ကြပါကုန်၏။
၃။ သုခ, ဒုက္ခကို ကိုယ်တိုင်လည်းပြုအပ်၊ သူတစ်ပါးတို့လည်းပြုအပ်ကုန်၏ဟု ပညတ်ကြပါကုန်၏။
၄။ သုခ, ဒုက္ခကို ကိုယ်တိုင်လည်းမပြုအပ်၊ သူတစ်ပါးတို့လည်း မပြုအပ် အကြောင်းကင်း၍ဖြစ်၏ဟု ပညတ်ကြပါကုန်၏။
ဤအရာ၌ အကျွန်ုပ်တို့ဆရာ မြတ်စွာဘုရားသည် အဘယ်သို့အယူရှိပါသနည်း။ အဘယ်သို့ ဟောကြားတော်မူပါသနည်း။ အဘယ်သို့ပြောဆိုလျှင် ဘုရားရှင်နှင့် ဆန့်ကျင်ဘက်မဖြစ်ဘဲ ပြောဆိုရာရောက်ပါသနည်းဟု မေးလျှောက်ပါသည်။
ငါ့ရှင်ဘူမိဇ-မြတ်စွာဘုရားသည် ဖဿ-ဟူသော အကြောင်းကိုစွဲ၍ သုခ-ဒုက္ခဖြစ်၏ဟု ဟောတော်မူ၏။ ဤသို့ပြောဆိုလျှင် မြတ်စွာဘုရားဟောတော် မူသည့်အတိုင်း ပြောဆိုရာရောက်၏။ ဘုရားရှင်နှင့် မဆန့်ကျင်ပေ။
ထိုလေးမျိုးသော သမဏဗြာဟ္မဏတို့ ပညတ်အပ်သော သုခ, ဒုက္ခသည် ဖဿကြောင့်ဖြစ်လာသည်။ ဖဿကိုဖယ်ထား၍ ခံစားကြသည်မဟုတ်ဟု မိန့်ကြားတော်မူပါသည်။
အရှင်အာနန္ဒာသည် အရှင်သာရိပုတြာနှင့် အရှင်ဘူမိဇတို့ ပြောဆိုနေသော စကားကို ဘုရားရှင်ထံသွား၍ လျှောက်ထားပါသည်။
ဘုရားရှင်က သာဓု သာဓု အာနန္ဒ-ဟု သာဓုခေါ်တော်မူပြီး သာရိပုတ္တရာ၏ ဖြေဆိုမှုသည် မှန်ကန်ကြောင်းမိန့်ကြားတော်မူပါသည်။
ကာယရှိလျှင် ကာယသဉ္စေတနာကြောင့်, ဝစီရှိလျှင် ဝစီသဉ္စတနာကြောင့်, မနရှိလျှင် မနသန္ဓေတနာကြောင့် အဇ္ဈတ္တသန္တာန်၌ သုခ, ဒုက္ခဖြစ်၏။ မသိမှုအဝိဇ္ဇာကြောင့်လည်းဖြစ်၏။
အာနန္ဒာ-ကိုယ်တိုင် ကာယသင်္ခါရကိုပြုခြင်းကြောင့် အဇ္ဈတ္တသန္တာန်၌ သုခ, ဒုက္ခဖြစ်၏။ သူတစ်ပါးတို့သည် ကာယသင်္ခါရကိုပြုခြင်းကြောင့် အဇ္ဈတ္တ သန္တာန်၌ သုခ ဒုက္ခဖြစ်၏။ ကာယသင်္ခါရကို သိလျက်ပြုစီရင်မှု၊ မသိဘဲပြုစီရင်မှုကြောင့် အဇ္ဈတ္တသန္တာန်၌ သုခ ဒုက္ခဖြစ်၏။
ထို့အတူ ကိုယ်တိုင် ဝစီသင်္ခါရ, မနောသင်္ခါရကို ပြုစီရင်မှုကြောင့် အဇ္ဈတ္တ သန္တာန်၌ သုခ ဒုက္ခဖြစ်၏။
အာနန္ဒာ-ဤစေတနာကာယ, စေတနာဝါစာ, စေတနာမနတို့၌ အဝိဇ္ဇာသည် ကျရောက်၏။ ဤကာယ, ဝါစာ, မန စေတနာတို့ကြောင့် အဇ္ဈတ္တသန္တာန်၌ သုခ, ဒုက္ခဖြစ်၏။ အဝိဇ္ဇာကို အရဟတ္တမဂ်ဖြင့် အကြွင်းမဲ့ပယ်လိုက်ခြင်းကြောင့် ထိုကာယ, ဝါစာ, မနစေတနာတို့ မဖြစ်တော့ကုန်။ ထိုစေတနာသည် သုခ, ဒုက္ခတို့ ပေါက်ရောက်ရာ လယ်မြေမဟုတ်။ တည်ရာ ယာမြေမဟုတ်၊ တည်ရာ အာယတန မဟုတ်၊ ချမ်းသာဆင်းရဲ၏ အကြောင်းမဟုတ်တော့ဟု ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၃၊၃၆၁။ သံ၊မြန်၊၃၊၃၆၆။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၁-သောတာပတ္တိသံယုတ္တ၊ ၇-မဟာပညဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် သပ္ပုရိသသံသေဝ၊ သဒ္ဓမ္မဿဝန, ယောနိသောမနသိကာရ, ဓမ္မာနုဓမ္မပဋိပတ္တိ-ဟူသော ဤတရားလေးပါးတို့ကို ပွားများအပ်, ကြိမ်ဖန်များစွာ လေ့လာအပ်သည်ရှိသော် မြေကြီးထုနှင့် တူသော ပညာရှိခြင်းငှာ (ဘူရိပညဖြစ်ရန်) ဖြစ်ကုန်၏ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၂၊၂၂၆။ အံ၊မြန်၊၂၊၂၈၇-၈။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ပဉ္စကနိပါတ၊ ၅-ပဉ္စမပဏ္ဏာသယ၊ (၂၃) ၃-ဒီဃစာရိကဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် စည်းစိမ်ဥစ္စာ၏ အပြစ်ငါးပါးနှင့် အကျိုးအာနိသင်ငါးပါးတို့ကို ကဏှပက္ခ, သုက္ကပက္ခအားဖြင့် ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၁၊၃၇၅။ အံ၊မြန်၊၁၊၃၈၉-၃၉၀။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ ၂-ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ (၆) ၁-ပုညာဘိသန္ဒဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် ဆွမ်းအလှူရှင်၏ ဒါနလေးမျိုးနှင့် အလှူရှင် အလှူခံ နှစ်ဦးလုံးရနိုင်သော အကျိုးလေးမျိုးတို့ကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၂၊၃၅-၆။ အံ၊မြန်၊၂၊၄၅။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၁။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ပဉ္စကနိပါတ၊ ၁-ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၄-သုမနဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် ဆွမ်းအလှူရှင်၏ ဒါနငါးမျိုးနှင့် အလှူရှင်, အလှူခံပုဂ္ဂိုလ်နှစ်ဦးလုံး ရရှိခံစားနိုင်သော အကျိုးငါးမျိုးကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၃၊၁၂၈-၃၀၀။ သံ၊မြန်၊၃၊၁၃၃-၅။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၃၅။ သံ၊ဋီ၊၂၊၄၇၀။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၃-သတိပဋ္ဌာနသံယုတ္တ၊ ၁-အမ္ဗပါလိဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ရဟန်းတို့ ဟိမဝန္တာ တောင်မင်း၌ မျောက်တို့လည်း မသွားလာနိုင်၊ လူတို့လည်း မသွားလာနိုင်သော၊ သွားလာရခက်ခဲသော မညီညွတ်သောဒေသ၊ မျောက်တို့သာသွားလာနိုင်ပြီး လူတို့ သွားလာ၍မရသော အသွားရခက်ခဲသော မညီမညွတ်သောဒေသ၊ မျောက်နှင့်လူတို့ သွားလာနိုင်သော ညီညွတ်သောဒေသတို့ရှိကုန်၏။ ထိုဒေသ၌ မျောက်တို့ကိုဖမ်းဆီး နှိပ်စက် သတ်ဖြတ်ခြင်းငှာ လူတို့သည် မျောက်နှဲစေးကို ထောင်ထားကြကုန်၏။
လိမ္မာသောမျောက်တို့သည် မျောက်နှဲစေးကိုမြင်လျှင် ဝေးရာကရှောင်ကွင်း သွားကြကုန်၏။ မလိမ္မာသော လျှပ်ပေါ်လော်လီသောမျက်သည် မျောက်နှဲစေး၌ လက်နှစ်ဖက်, ခြေနှစ်ဖက်, ဦးခေါင်းတို့ဖြင့် ကပ်ငြိနေခြင်းကြောင့် ညီးတွားလျက် အိပ်နေရပြီး အကျိုးမဲ့ ပျက်စီးခြင်းသို့ရောက်ရ၏။ ထိုမျောက်သည် မကျက်စားရာ၌ ကျက်စားခြင်းကြောင့်ပေတည်း။
ထို့ကြောင့် သင်တို့သည် ဣဋ္ဌ, ကန္တ, မနာပ, ပိယရူပ, ကာမူပသံဟိတ, ရဇနီယဖြစ်သော အာရုံငါးပါး ကာမဂုဏ်များဟူသော တစ်ပါးသော မကျက်စားသင့်သောအရာတို့၌ မကျက်စားကြကုန်လင့်။ မကျက်စားရာ၌ လှည့်လည်ကျက်စားသော ရဟန်းကို ကိလေသာမာရ်သည် နှိပ်စက်ရန် ဖျက်ဆီးရန်အခွင့်ရ၏။
ရဟန်းတို့ မိမိဖခင်၏အရာဖြစ်သော သတိပဋ္ဌာန်လေးပါးဟူသော အာရုံ၌သာ လှည့်လည်ကျက်စားကြကုန်လော့ အစရှိသည်ဖြင့် သတိပဋ္ဌာန်လေးပါး ပွားများပုံကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-ဣတိဝုတ်၊၁၉၅။ ဣတိဝုတ်၊မြန်၊၁၇၉။ ဣတိဝုတ်၊ဋ္ဌ၊၄၆-၇။
-ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ ဣတိဝုတ္တက၊ ၁-ပဌမဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
ဝံသနိုင်ငံ ကောသမ္ဗီမြို့ ဥဒေနမင်းနန်းတော်၌ “ရဟန်းတို့ သူ့ကျေးဇူးကို ချေဖျက်မှု “မက္ခ”တရားကိုပယ်နိုင်သော သင်တို့ အနာဂါမ်ဖြစ်ရန် ငါဘုရား တာဝန်ယူ၏ အစရှိသည်ဖြင့် မက္ခတရားပယ်ဖျက်ရန် မြတ်စွာဘုရားရှင် ဟောတော်မူကြောင်း ခုဇ္ဇုတ္တရာက သာမာဝတီအမှူးရှိသော မိဖုရားတို့အား ဟောကြားသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-ဣတိဝုတ်၊၂၀၀။ ဣတိဝုတ်၊မြန်၊၁၈၃။
-ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ ဣတိဝုတ္တက၊ ၁-ဧကကနိပါတ၊ ၂-ဒုတိယဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
ဝံသနိုင်ငံ၊ ကောသမ္ဗီမြို့၊ ဥဒေနမင်းနန်းတော်၌ “ရဟန်းတို့-သူ့ကျေးဇူး ချေဖျက်မှု “မက္ခကို ထူးသောဉာဏ်ဖြင့် မသိသူ, ပိုင်းခြား၍မသိသူ, ထိုမက္ခ၌စိတ်ကို တပ်စွန်းမှုကင်းအောင်မပြုနိုင်သူ မပယ်စွန့်နိုင်သူသည် ဆင်းရဲကုန်ရာနိဗ္ဗာန်သို့ မရောက်နိုင်။ မက္ခကို ထူးသောဉာဏ်ဖြင့်သိသူ, ပိုင်းခြား၍သိသူ, ထိုမက္ခ၌ စိတ်ကို တပ်မက်မှုကင်းအောင်ပြုနိုင်သူ, ပယ်စွန့်နိုင်သူ ဆင်းရဲကုန်ရာနိဗ္ဗာန်ကို မျက်မှောက် ပြုနိုင်ရန်ဖြစ်၏-ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူကြောင်း ခုဇ္ဇုတ္တရာက သာမာဝတီအမှူး ရှိသော မိဖုရားတို့အား ဟောပြသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-ခုဒ္ဒက၊၃-၄။ ခုဒ္ဒက၊မြန်၊၃-၄။ ခုဒ္ဒက၊ဋ္ဌ၊၇၅-၁၃၂။
-ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ ခုဒ္ဒကပါဌ၊ ပဉ္စမသုတ်။
-သုတ္တနိ၊၃၁၈-၉။ သုတ္တနိ၊မြန်၊၃၀၀-၁။ သုတ္တနိ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁-၃၇။ ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ သုတ္တနိပါတ၊ ၂-စူဠဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် ၃၈-ဖြာ မင်္ဂလာတရားတော်တို့ကို နတ်ဗြဟ္မာတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၃၊၁၆၁-၂။ သံ၊မြန်၊၃၊၁၆၇-၈။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၃-သတိပဋ္ဌာနသံယုတ္တ၊ ၁-အမတဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် မဂဓနိုင်ငံ နေရဉ္ဇရာမြစ်ကမ်း ဥရုဝေလတော အဇပါလညောင်ပင်ရင်း၌ ဘုရားဖြစ်တော်မူပြီး သီတင်းသုံး နေတော်မူခဲ့စဉ်ကပင် သတ္တဝါတို့ ကိလေသာအညစ်အကြေးတို့ မညစ် မလူး အထူးအားဖြင့် သန့်ရှင်းစင်ကြယ်ရန်၊ သောက ပရိဒေဝတို့ကို ကျော်လွန်နိုင်ရန်၊ ဒုက္ခ ဒေါမနဿတို့ ချုပ်ငြိမ်းရန်၊ အရိယမဂ်ဉာဏ်ကိုရဖို့ရန်၊ နိဗ္ဗာန်ကိုမျက်မှောက်ပြုရန် သတိပဋ္ဌာန်လေးပါးသည် တစ်ကြောင်းတည်းသော လမ်းမှန်ပေတည်း-ဟု စိတ်အကြံ အစည်ဖြစ်တော်မူပုံ၊ သတိပဋ္ဌာန်လေးပါးပွားများပုံ၊ သဟမ္ပတိဗြဟ္မာ လာရောက်လျှောက်ထားပုံတို့ကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၃၊၂၄၅-၆။ သံ၊မြန်၊၃၊၂၄၈-၉။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၇-ဣဒ္ဓိပါဒသံယုတ္တ၊ ၃-အယောဂုဠဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင်မဖြစ်သေးမီ အလောင်းတော်ဘဝ၌ပင် “ဣဒ္ဓိပါဒဘာဝနာ မဂ္ဂ=လမ်းစဉ်၊ ကျင့်စဉ်=ပဋိပဒါကား အဘယ်နည်း?ဟု ကြံစည်တော်မူပြီး ဣဒ္ဓိပါဒ်လေးပါးကို ပွားများတော်မူခဲ့ပုံ၊ ဣဒ္ဓိပါဒ်လေးပါးကို ပွားများတော်မူခြင်းကြောင့် ဣဒ္ဓိဝိဓအဘိညာဉ် ဖြစ်ပေါ်လာပုံ၊ အရဟတ္တဖိုလ်သို့ မျက်မှောက်ဘဝမှာပင် ရောက်ရှိတော်မူပုံအကျယ်ကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၁၊၅၅၁။ အံ၊မြန်၊၁၊၅၆၇။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ ၅-ပဉ္စမပဏ္ဏာသက၊ (၂၃) ၃-ဒုစ္စရိတဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်နေစဉ် မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ, မိစ္ဆာသင်္ကပ္ပ, မိစ္ဆာဝါစာ, မိစ္ဆာကမ္မန္တ တရားလေးပါးတို့နှင့်ပြည့်စုံသော ဗာလ-အဗျတ္တ ဖြစ်သော သူယုတ်မာသည် မိမိ၏ကုသိုလ်မူလကို တူးဖြိုဖျက်ဆီး၍ မိမိကိုယ်ကို ဆောင်၏၊ အပြစ်လည်းရှိ၏၊ ပညာရှိတို့လည်း ကဲ့ရဲ့ကြကုန်၏၊ များစွာသော မကောင်းမှုကိုလည်း တိုးပွားစေ၏။ သမ္မာဒိဋ္ဌိ, သမ္မာသင်္ကပ္ပ, သမ္မာဝါစာ, သမ္မာကမ္မန္တ တရားလေးပါးတို့နှင့် ပြည့်စုံသော ပဏ္ဍိတ, ဝိယတ္တဖြစ်သော သူတော်ကောင်းသည် မိမိ၏ကုသိုလ်မူလကို မတူးဖြို မဖျက်ဆီးဘဲ မိမိကိုယ်ကိုဆောင်၏။ အပြစ်မရှိ ပညာရှိတို့ မကဲ့ရဲ့အပ်သူ၊ များစွာသော ကုသိုလ်ကိုပွားစေသူ-ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၁၊၅၅၂။ အံ၊မြန်၊၁၊၅၆၇။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ... ဆဋ္ဌသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်နေစဉ် မိစ္ဆာအာဇီဝ, မိစ္ဆာဝါယမ, မိစ္ဆာသတိ၊ မိစ္ဆာသမာဓိ-ဟူသော တရားလေးပါးတို့ပြည့်စုံ ဗာလ၊ အဗျတ္တဖြစ်သော သူယုတ်မာသည် ... တိုးပွားစေ၏။
သမ္မာအာဇီဝ, သမ္မဝါယာမ, သမ္မာသတိ, သမ္မာသမာဓိ-ဟူသော တရား လေးပါးတို့နှင့်ပြည့်စုံသော ပဏ္ဍိတ, ဝိယတ္တဖြစ်သော သူတော်ကောင်းသည် ... တိုးပွားစေ၏-ဟု အထက်သုတ်တော်အတိုင်း ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၅၃၇။ သံ၊မြန်၊၂၊၅၂၉။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၉-အသင်္ခတသံယုတ္တ၊ ၁-ပဌမဝဂ္ဂ၊ ဧကာဒသမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် အသင်္ခတဂါမိမဂ္ဂ = နိဗ္ဗာန်သို့ရောက်ကြောင်းလမ်းသည် အဋ္ဌင်္ဂိကအရိယာမဂ်ပေတည်း၊ ... နောက်အခါ၌ နှလုံးမသာယာမှု မဖြစ်စေကြနှင့် ဤကား သင်ချစ်သားတို့အား ငါဘုရားတို့၏ အနုသာသနီပေတည်း-ဟု ရှစ်ဖြာမဂ္ဂင်ကို ပွားများအားထုတ်ကြရန် ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၁၊၄၅၀။ သံ၊မြန်၊၁၊၄၄၀။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၁၅။ သံ၊ဋီ၊၂၊၁၈၅။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၈-လက္ခဏသံယုတ္တ၊ ၂-ဒုတိယဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် မဂဓနိုင်ငံ ရာဇဂြိုဟ်မြို့ ဝေဠုဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် အရှင်လက္ခဏထေရ်၏ မေးလျှောက်ချက်အရ ငါ့ရှင်လက္ခဏ ဤနေ့၌ တပည့်တော်သည် ဂိဇ္ဈကုဋ်တောင်မှဆင်းသက်စဉ် အရေမရှိသော ကောင်းကင်၌ ပျံသန်းနေသောမိန်းမကို တွေ့မြင်ခဲ့ပါသည်။ ကျီးငှက် နှင့်တူသော ဘီလူးတို့သည်လည်းကောင်း၊ လင်းတနှင့်တူသော ဘီလူးတို့သည်လည်းကောင်း ဝိုင်းအုံ(တကောက်ကောက်)လိုက်ကြကုန်၍ ဝိုင်းအုံ(တကောက်ကောက်) လိုက်ကြကုန်၍ ထိုမိန်းမကို သံနှုတ်သီးတို့ဖြင့် ထိုးဆိတ်ကြကုန်၏၊ ထိုးဖောက်ကြကုန်၏၊ ထိုမိန်းမပြိတ္တာသတ္တဝါသည် အမိအမယ် ကယ်ပါ ယူပါ တစာစာဖြင့် လွန်စွာပြင်းထန် ကြင်နာသောအသံကို အော်ဟစ်သမှုပြုပါသည်-ဟု အရှင်မောဂ္ဂ လာန်ထေရ်က ဖြေဆိုပါသည်။
ထိုမိန်းမသည် ဤရာဇဂြိုဟ်မြို့တော်၌ပင်လျှင် လင်ကိုလွန်၍ ကျင့် (လင်ငယ်နေ)သော မိန်းမဖြစ်ခဲ့ဖူးပြီ-ဟု ဘုရားရှင်က မိန့်ကြားတော်မူသည့်သုတ်။
(ဝိ၊၁၊၂၄၇။ ဝိ၊ဋ္ဌ၊၂၊၉၈။)
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-မ၊၂၊၂၆၂-၂၇၀။ မ၊မြန်၊၂၊၂၇၀-၈။ မ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၁၃-၂၂၀၊ မ၊ဋီ၊၃၊၁၄၅-၁၅၁။
-မဇ္ဈိမနိကာယ၊ မဇ္ဈိမပဏ္ဏာသ၊ ၄-ရာဇဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် ဝိဒေဟနိုင်ငံ မိထိလာမြို့ မဃဒေဝသရက်ဥယျာဉ်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် တစ်နေရာ၌ ဘုရားရှင်၏ပြုံးတော်မူခြင်းအကြောင်းကို အရှင်အာနန္ဒာက မေးလျှောက်သဖြင့်
-နှစ်ပေါင်း ၈၄၀၀၀-တိုင်တိုင် မင်းသားငယ်ဘဝဖြင့် ပျော်ရွှင်စွာနေခဲ့ပုံ။
-နှစ်ပေါင်း ၈၄၀၀၀-တိုင်တိုင် အိမ်ရှေ့မင်းဘဝဖြင့် စည်းစိမ်ခံစားခဲ့ရပုံ။
-နှစ်ပေါင်း ၈၄၀၀၀-ကိုင်တိုင် မဃဒေဝမင်းအဖြစ်ဖြင့် မင်းပြုခဲ့ပုံ။
-နှစ်ပေါင်း ၈၄၀၀၀-တိုင်တိုင် ဤဥယျာဉ်တော်၌ ရသေ့ရဟန်းပြု၍ ဗြဟ္မဝိဟာရတရားလေးပါး ပွားများ၍ ဗြဟ္မာဘုံသို့ရောက်ရှိခဲ့ပုံ။ ဦးခေါင်း၌ ဆံပင်ဖြူးတွေ့သည့်အခါ
-ဆတ္တာသည်ကို အခွန်တစ်သိန်းထွက်သောရွာဆုကို ပေးအပ်ခြင်း၊
-သားတော်ကြီးအား ထီးနန်းလွှဲအပ်ခြင်း၊
-ကုသလကမ္မပထတရား၌တည်လျက် မင်းကျင့်တရားဆယ်ပါးဖြင့် မင်းပြုရန်။
-၁၄, ၁၅, ၈-ရက်နေ့များ၌ ဥပုသ်သီတင်း စောင့်သုံးရန်။
-ဆံပင်ဖြူ၊ ဦးခေါင်း၌တွေ့မြင်သည့်အခါ တောထွက် ရသေ့ရဟန်းပြု၍ ဗြဟ္မဝိဟာရတရားကို ပွားများအားထုတ်ရန်-ဟူသော ကလျာဏဝတ်ကို ကျင့်သုံးရန်တို့ကို မှာကြား၍ တောထွက်ပြီး ရသေ့ရဟန်းပြုခဲ့ပုံ။
ဤကလျာဏကျင့်ဝတ်တို့ကို မဃဒေဝမင်းကြီး၏သားတော်အစဉ် မြေးတော် အဆက် ၈၄၀၀၀-တိုင်အောင် မပျက်မကွက် ကျင့်သုံးလိုက်နာခဲ့ကြပါသည်။ နောက်ဆုံး နေမိမင်းအထိ ရောက်ရှိခဲ့ပါသည်။ ဝိဒေဟနိုင်ငံသား နတ်အများ၏ သုဓမ္မာနတ်သဘင်ဝယ် နေမိမင်းကြီး၏ ဂုဏ်ကျေးဇူးကို ချီးကျူးပြောဆိုမှုကိုအကြောင်းပြု၍ သိကြားမင်းကိုယ်တိုင် ဥပုသ်ဝင် နေသော နေမိမင်းကြီးကိုသွားရောက်ဖိတ်ကြားပြီး နတ်မြင်းပျံတစ်ထောင်ကသော နတ်ရထားဖြင့် မာတလိနတ်သားကိုစေလွှတ် တာဝတိံသာနတ်ပြည်သို့ ပင့်ဆောင် ခဲ့ပါသည်။ မာတလိနတ်သားက နေမိမင်းကြီး၏ဆန္ဒအရ ငရဲဘုံကို ရှေးဦးစွာပြုပြီးမှ တာဝတိံသာသို့ ပင့်ဆောင်ခဲ့ပါသည်။ တာဝတိံသာ၌ ခေတ္တစံနေပြီး မိထိလာပြည်သို့ ပြန်လာခဲ့ပါသည်။
မဃဒေဝမင်းကြီး အစဉ်အလာအတိုင်း ဦးခေါင်း၌ ဆံဖြူတစ်ပင်ကိုတွေ့မြင်သည့်အခါ မဃဒေဝဥယျာဉ်တော်၌ ရသေ့ရဟန်းပြု၍ ဗြဟ္မဝိဟာရဘာဝနာပွားများပြီး ဗြဟ္မာဘုံသို့ရောက်ရှိခဲ့ပါသည်။ နေမိမင်း၏သားတော် “ကဠာရဇနကမင်း လက်ထက်၌ “ကလျာဏကျင့်ဝတ်”ပျက်ပြားခဲ့ပါသည်။
အာနန္ဒာ ထိုကလျာဏကျင့်ဝတ်သည် နိဗ္ဗိန္ဒ၊ ဝိရာဂ၊ နိရောဓ၊ ဥပသမ၊ အဘိညာယ-သမ္ဗောဓာယ၊ နိဗ္ဗာနာယ မဖြစ်၊ ဗြဟ္မာဘုံသို့ရောက်ရန်ဖြစ်ပေ၏။
အဋ္ဌင်္ဂိကအရိယမဂ္ဂင်ရှစ်ပါးသည်သာ ဧကန္တနိဗ္ဗိဒ၊ ဝိရာဂ၊ နိရောဓ၊ ဥပသမ အဘိညာ၊ သမ္ဗောဓ၊ နိဗ္ဗာနအကျိုးငှာဖြစ်ပုံ။ သင်တို့သည် ထိုကလျာဏဝတ္တ (အဋ္ဌင်္ဂိကအရိယမဂ္ဂ)ကို အမြဲမပြတ် အတုလိုက်၍ကျင့်သုံးကြ၊ အန္တိမပုရိသ မဖြစ်ကြ စေနဲ့”ဟု မိန့်ကြားတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာ၊ ဇာ၊ဋ္ဌ၊၁၊၁၅၄-၆တို့၌ မှတ်သားဖွယ် အကျယ်ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၂၊၂၂၆-၈။ အံ၊မြန်၊၂၊၃၄၄-၆။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၉၈။ အံ၊ဋီ၊၃၊၉၈။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဆက္ကနိပါတ၊ ၁-ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၂-သာရဏီယဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံတော်အတွင်း ဒေသစာရီကြွချီတော်မူရာ တစ်ခုသောသစ်ပင်အောက်ဝယ် ခေတ္တသီတင်းသုံးတော်နေစဉ်-တံငါသည် (ငါးသတ် ရောင်းသူ)၊ နွားသတ်သမား၊ ဆိတ်သတ်သမား၊ ဝက်သတ်သမား၊ ငှက်သတ်သမား၊ သားသတ်သမားတို့သည် ဆိုင်ရာသတ္တဝါတို့ကို သတ်ဖြတ်ရောင်းဝယ်၍ ထိုသားသတ် လုပ်ငန်း အသက်မွေးမှုကြောင့် ဆင်စီးရသူ၊ မြင်းစီးရသူ၊ ရထားစီရသူ၊ ယာဉ်ဖြင့် လှည့်လည်သွားလာသူ၊ စည်းစိမ်ခံစားရသူ၊ များစွာသောစည်းစိမ်အစုဖြင့် ကြီးပွား ချမ်းသာသူကို တွေ့မြင်ဖူး၊ ကြားသိဖူးသလောဟု မေးမြန်းတော်မူပါသည်။ ရဟန်းတို့က မတွေ့မမြင်ဘူး၊ မသိဘူးကြောင်းလျှောက်ထားသည့်အခါ ငါဘုရားလည်း မတွေ့မြင်ဘူး၊ မကြားသိးကြောင်း-သတ်မည့်သတ္တဝါတို့ကို ယုတ်မာသောစိတ်ဖြင့် ကြည့်ရှုနေခြင်းကြောင့် ထိုသို့ဖြစ်ရပုံ၊ လူတို့ကိုသတ်ရာ၌ အဘယ်ဆိုဖွယ်ရာရှိအံ့ နည်း။ ထိုသားသတ်သူအား ရှည်မြင့်စွာသောကာလပတ်လုံး အစီးအပွားမဲ့ ဆင်းရဲ ရန်ဖြစ်ပုံ၊ ကွယ်လွန်ပြီးနောက် ငရဲသို့ရောက်နိုင်ပုံကို ရဟန်းတို့အား အသီးအသီး ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၁၊၁၇-၉။ သံ၊မြန်၊၁၊၁၇-၈။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၅၆-၈။ သံ၊ဋီ၊၁၊၁၀၁-၃။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-ဒေဝတာသံယုတ္တ၊ ၄-သတုလ္လပကာယိကဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် သတုလ္လပကာယိကာ နတ်သားခြောက်ယောက်တို့ ရောက်ရှိလာကြပြီး ဒါနကောင်းမှုနှင့်ဆက်စပ်နေသော ဂါထာတို့ဖြင့် ဘုရားရှင်အား လျှောက်ထားကြပုံကို ပြဆိုသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
-သံ၊၁၊၃၁-၂။ သံ၊မြန်၊၁၊၃၁-၂။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၈၄-၆။ သံ၊ဋီ၊၁၊၁၂၆-၇။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-ဒေဝတာသံယုတ္တ၊ ၅-အာဒိတ္တဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် နတ်သား တစ်ယောက် ရောက်လာပြီး နှမြောစေးနှဲသူ၊ သဝန်တိုသူ၊ စဉ်းလဲကောက်ကျစ်သူ၊ ဘေးကိုပြ၍ ခြိမ်းခြောက်သူ၊ အလှူရှင်တို့၏အလှူကို နှောင့်ယှက်သူများ၏ အကျိုး အပြစ်ကိုလည်းကောင်း၊ ရတနာသုံးပါးကို ကြည်ညိုလေးစားသူတို့ ရရှိခံစားရအကျိုး အာနိသင်တို့ကိုလည်းကောင်း မေးမြန်းလျှောက်ထားခြင်းကြောင့် ဘုရားရှင် ဖြေကြားတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၂၊၁၂၂-၃။ အံ၊မြန်၊၂၊၁၅၀-၁။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၄၅။ အံ၊ဋီ၊၃၊၄၂။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ပဉ္စကနိပါတ၊ ၃-တတိယပဏ္ဏာသက၊ (၁၂) ၂-အန္ဓကဝိန္ဒဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် အာဝါသ၊ ကုလ၊ လာဘ၊ ဝဏ္ဏ၊ ဓမ္မ-ဟူသော မစ္ဆရိယငါးမျိုးရှိသောဘိက္ခုနီသည် ကွယ်လွန်လျှင် ငရဲသို့ရောက်ရ၏။ ယင်း မစ္ဆရိယငါးမျိုးမရှိသောဘိက္ခုနီသည် ကွယ်လွန်လျှင် နတ်ပြည်သို့ရောက်ရ၏ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ မှတ်သားဖွယ်ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၂၊၂၃၂။ အံ၊မြန်၊၂၊၂၉၆။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ပဉ္စကနိပါတ၊ ၅-ပဉ္စမပဏ္ဏာသက၊ (၂၅) ၅-ဒုစ္စရိတဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် အာဝါသ၊ ကုလ၊ လာဘ၊ ဝဏ္ဏ-ဟူသော မစ္ဆရိယလေးပါး သဒ္ဓါဒေယျဝိနိပါတ တရားငါးပါးတို့နှင့် ပြည့်စုံသော ကျောင်းထိုင်ရဟန်းကွယ်လွန်လျှင် ငရဲသို့ရောက်မည်။ ယင်းမစ္ဆရိယလေးပါး၊ သဒ္ဒါဒေယျဝိနိပါတ တရားငါးပါးမရှိသော ကျောင်းထိုင်ရဟန်းကွယ်လွန်လျှင် နတ်ပြည်သို့ရောက်လိမ့်မည်ဟု ကဏှပက္ခ, သုက္ကပက္ခအားဖြင့် ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၂၊၂၃၂-၃။ အံ၊မြန်၊၂၊၂၉၇။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ ... ဒသမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် အာဝါသ၊ ကုလ၊ လာဘ၊ ဝဏ္ဏ၊ ဓမ္မ-ဟူသော မစ္ဆရိယငါးပါးရှိသော ကျောင်းထိုင်ရဟန်းကွယ်လွန်လျှင် ငရဲသို့ရောက်မည်။ ယင်းမစ္ဆရိယငါးပါးမရှိသော ကျောင်းထိုင်ရဟန်း ကွယ်လွန်လျှင် နတ်ပြည်သို့ရောက်လိမ့်မည်ဟု ကဏှပက္ခ, သုက္ကပက္ခအားဖြင့် ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၂၊၄၁၁။ အံ၊မြန်၊၂၊၅၀၈။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ သတ္တကနိပါတ၊ ၁-ဓနဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် အနုနယ၊ ပဋိဃ၊ ဒိဋ္ဌိ၊ ဝိစိကိစ္ဆာ၊ မာန၊ ဣဿာ၊ မစ္ဆရိယ-ဟူသော သံယောဇဉ်ခုနစ်ပါးကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၃၊၂၅၁။ အံ၊မြန်၊၃၊၂၅၁။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ နဝကနိပါတ၊ ၂-ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ (၇) ၂-သတိပဋ္ဌာနဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် အာဝါသ၊ ကုလ၊ လာဘ၊ ဝဏ္ဏ၊ ဓမ္မ-ဟူသော မစ္ဆရိယငါးပါးတို့ကို ပယ်ဖျောက်နိုင်ရန် သတိပဋ္ဌာန် လေးပါးတို့ကို ပွားများရမည်ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၂၊၂၃၉။ အံ၊မြန်၊၂၊၃၀၆။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ပဉ္စကနိပါတ၊ (၂၆) ၆-ဥပသမ္ပဒါဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် အာဝါသ၊ ကုလ၊ လာဘ၊ ဝဏ္ဏ၊ ဓမ္မ မစ္ဆရိယငါးပါးတို့ကို ပယ်စွန့်နိုင်ရန် အကြွင်းမဲ့ပယ်စွန့်နိုင်ရန် ဗြဟ္မစရိယကို ကျင့်သုံးအပ်၏-ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၄၃၈။ သံ၊မြန်၊၂၊၄၃၄-၅။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၃-မာတုဂါမသံယုတ္တ၊ ၁-ပဌမပေယျာလဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် အသဒ္ဓ၊ အဟိရိက၊ အနောတ္တပ္ပ၊ မစ္ဆရိယ၊ ဒုပ္ပည တရားငါးပါးနှင့်ပြည့်စုံသော မာတုဂါမသည် ကွယ်လွန်လျှင် ငရဲဘုံသို့ရောက်လိမ့်မည်ဟု အရှင်အနုရုဒ္ဓါအား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၂၊၂၂၅-၆။ အံ၊မြန်၊၂၊၂၈၆။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ပဉ္စကနိပါတ၊ ၅-ပဉ္စမပဏ္ဏာသက၊ (၂၃) ဒီဃစာရိဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် အလွန်ကြာမြင့်စွာ နေခြင်းကြောင့် မစ္ဆရိယငါးပါးဖြစ်လာသည်။ ကာလအပိုင်းအခြားရှိသော နေခြင်းကြောင့် မစ္ဆရိယငါးပါး မဖြစ်နိုင်ဟု ကဏှပက္ခ, သုက္ကပက္ခဒေသနာတော်ဖြင့် အပြစ် ငါးပါး၊ အကျိုးငါးပါးတို့ကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၁၊၂၀၅။ သံ၊မြန်၊၁၊၁၉၁။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၂၇၁။ သံ၊ဋီ၊၁၊၃၀၄။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၉-ဝနသံယုတ္တ၊ ဒွါဒသမသုတ်။
အညတရရဟန်း ကောသလနိုင်ငံ တောအုပ်အတွင်း၌ သီတင်းသုံးနေစဉ် နေ့လယ်အခါတော်အုပ်ကြီး၏အသံသည် ကြောက်မက်ဖွယ်ကောင်း၏-ဟု တောစောင့်နတ်က ရွတ်ဆိုသည်ကို အညတရ ရဟန်းက မွေ့လျော်ဖွယ်ရှိ၏-ဟု ပြန်၍ မိန့်ဆိုသည့်သုတ်။
ယင်းသုတ်အဖွင့် (သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၃၃-၄။ သံ၊ဋီ၊၁၊၇၈-၉)၌ ရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၂၊၃၄၉-၃၅၂။ အံ၊မြန်၊၂၊၄၄၁-၄။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၃၂-၄၊ အံ၊ဋီ၊၃၊၁၃၄-၅။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဆက္ကနိပါတ၊ ၂-ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ ၆-မဟာဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကာသိနိုင်ငံ ဗာရာဏသီမြို့တော်အနီး ဣသိပတနမိဂဒါယ၌ သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ်-ထေရ်ကြီးရဟန်းတော်များ ဆွမ်းဘုဉ်းပေးရာအရပ်မှ ပြန်ကြွလာပြီး မဏ္ဍလမာ၌ စည်းဝေးနေကြစဉ်-ပါရာယဏဝဂ် တိဿမေတ္တေယျ ပဉှာ(သုတ္တနိ၊၃၄၉။ စူဠနိ၊၇)လာ “ယော ဥဘောန္တေ” အစရှိသော ဂါထာနှင့်ဆက်စပ်၍ မိမိတို့ထင်မြင်သော အန္တနှစ်မျိုးကို ဆွေးနွေးကြပြီး ဘုရားရှင်ထံ သွားရောက်၍ မေးလျှောက်ရာ အားလုံးပြောဆိုကြသည့် အစွန်းနှစ်ဖက်ဓမ္မများသည် ပရိယာယ်အားဖြင့် သုဘာသိတဖြစ်ပုံကို မိန့်ကြားတော်မူပြီး အစွန်းနှစ်ရပ်နှင့်ဆက်စပ်၍ ဖြစ်သောဓမ္မတို့ကို မိန့်ကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၆၂။ သံ၊မြန်၊၂၊၅၉။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၅၈။ သံ၊ဋီ၊၂၊၂၃၀။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-ခန္ဓသံယုတ္တ၊ (၇) ၂-အရဟန္တဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် အညတရ ရဟန်း၏ အလုပ်ပေးတရားဟောတော်မူပါရန် လျှောက်ထားချက်အရ ဘုရားရှင်က (တဏှာမာန-ဒိဋ္ဌိတို့ဖြင့်) ငါဟုမှတ်ထင်လျှင် မာရ်၏နှောင်ဖွဲ့မှုကိုခံရ၏။ ငါဟုမမှတ်မထင်လျှင် မာရ်မှလွတ်မြောက်၏-ဟု မိန့်တော်မူသောတရားတော်ကို အညတရ ရဟန်းက သိရှိနားလည်ပါကြောင်းလျှောက်ထားသဖြင့် မည်ကဲ့သို့သိရှိသနည်းဟု ဘုရားရှင်က မေးတော်မူခြင်းကို အညတရရဟန်းက ခန္ဓာတစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ၌ ငါဟုမှတ်ထင် နေလျှင် မာရ်၏အနှောင်အဖွဲ့ခံရပါ၏။ ငါဟုမှတ်ထင်မှုမရှိလျှင် မာရ်၏အနှောင်အဖွဲ့ လွတ်ပါကြောင်းလျှောက်ထားသည့်အခါ ဘုရားရှင်က သာဓုခေါ်တော်မူ၍ အကျဉ်းချုပ် ဟောသောတရားကို ဤသို့အကျယ်အားဖြင့်သိမှတ်ရမည်ဟု မိန့်ကြားတော်မူပါသည်။ ဒေသနာတော်အတိုင်း ကြိုးစားအားထုတ်ရာ အညတရရဟန်းရဟန္တာဖြစ်သွားပုံကို ပြဆိုသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ဖွင့်ဆိုချက်ရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၅၀၉-၅၁၀။ သံ၊မြန်၊၂၊၅၀၂-၃။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၄၄-၅။ သံ၊ဋီ၊၂၊၃၈၃။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၈-ဂါမဏိသံယုတ္တ၊ ဒသမသုတ်။
ဘုရားရှင် မဂဓနိုင်ငံ ရာဇဂြိုဟ်မြို့ ဝေဠုဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော် မူနေစဉ် မင်း၏နန်းတော်အတွင်း မင်းပရိသတ်၌ “သာကီဝင်မင်း ဘုရားရှင်သား ရဟန်းတော်တို့အား ရွှေငွေသည် အပ်စပ်၏၊ ရဟန်းတော်တို့သည် ရွှေငွေကို သာယာ လက်ခံကြကုန်၏”ဟု စပ်မိစပ်ရာပြောဆိုနေကြပါသည်။
ထိုအခါ မဏိစူဠကရွာသူကြီးက “အမောင်တို့၊ ဤသို့ မပြောမဆိုကြပါနဲ့၊ ရဟန်းတော်တို့အား ရွှေငွေသည် မအပ်စပ်ပါ၊ ရဟန်းတော်တို့သည် ရွှေငွေကို မသာယာကြ၊ မခံယူကြပါ။ ရဟန်းတော်များသည် ကျောက်မျက်နှင့် ရွှေငွေကို ပယ်ထားကုန်၏။ ကျောက်မျက်နှင့် ရွှေငွေမှကင်းကုန်၏”ဟု တားမြစ်ပြောဆိုပြီး ဘုရားရှင်ထံသွားရောက်၍ “ဤကဲ့သို့ မင်းပရိသတ်၌ မိမိတားမြစ်ပြောဆိုမှုမှန်, မမှန်”ကို လျှောက်ထားပါသည်။
ဘုရားရှင်က မဏိစူဠကရွာသူကြီး၏စကားမှန်ကန်ကြောင်း မိန့်ကြားတော်မူပြီး “ရွှေငွေအပ်စပ်သောသူအား ကာမဂုဏ်ငါးပါးတို့အပ်စပ်ကုန်၏”ဟု ဧကန် မှတ်သားရန် မိန့်တော်မူပြီး “မြက်, သစ်သား, လှည်း, လက်သမားလိုအပ်လျှင် မြက်, သစ်သား, လှည်း, လက်သမားတို့ကိုရှာမှီးနိုင်သည်။ မည်သည့်အကြောင်း ကြောင့်မျှ ရွှေငွေကို မသာယာရ၊ မရှာမှီးရ”ဟု မိန့်တော်မူပါသည်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ဖွင့်ဆိုချက်ရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၁၊၂၁၀။ သံ၊မြန်၊၁၊၁၉၅-၆။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၂၇၉။ သံ၊ဋီ၊၁၊၃၁၁။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၀-ယက္ခသံယုတ္တ၊ စတုတ္ထသုတ်။
ဘုရားရှင် မဂဓနိုင်ငံ မဏိမာလျကစေတီ မဏိဘဒ္ဒဘီလူး၏ဗိမာန်ဝယ် သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ်-မဏိဘဒ္ဒဘီလူးက သတိတရားဂုဏ်ကျေးဇူးကိုလျှောက်ထားမှုနှင့်စပ်၍ မဏိဘဒ္ဒဘီလူးလျှောက်ထားသည့်အတိုင်း-သတိရှိသောသူသည် အခါခပ်သိမ်းကောင်းမြတ်၏၊ သတိရှိသောသူသည် ချမ်းသာကိုရ၏။ သတိရှိသော သူသည် စင်စစ်မြင့်မြတ်လှပေ၏။ ရန်မှလွတ်ကင်းနိုင်၏။ အလုံးစုံသော ညဉ့်နေ့ပတ်လုံး မညှဉ်းဆဲခြင်း၌ စိတ်နှလုံးပျော်မွေ့လျက် မေတ္တာပွားလျက်နေသော ရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်အား တစ်စုံတစ်ယောက်သောပုဂ္ဂိုလ်နှင့် ရန်မရှိနိုင်-ဟု ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၃၊၄၀၅။ သံ၊မြန်၊၃၊၄၁၂။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၃၄။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၂-သစ္စသံယုတ္တ၊ ၇-ပဌမဓညပေယျာလဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
အမိအပေါ်၌ပြုကျင့်ရမည့် ကျင့်ဝတ်တို့ကို ပြုကျင့်သောသူတို့သည် နည်းပါး လှကုန်၏။ မပြုကျင့်သောသူတို့သာ များလှကုန်၏-ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-မ၊၁၊၁၅၄-၁၆၁။ မ၊မြန်၊၁၊၁၅၈-၁၆၅။ မ၊ဋ္ဌ၊၁၊၃၇၇-၃၈၂။ မ၊ဋီ၊၂၊၅၈-၆၇။
-မဇ္ဈိမနိကာယ၊ မူလပဏ္ဏာသ၊ ၂-သီဟနာဒဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
ဘုရားရှင် သကျနိုင်ငံ ကပိလဝတ္ထုမြို့ နိဂြောဓာရုံကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ်-နံနက်ခင်း ကပိလဝတ္ထုမြို့တော် ဆွမ်းခံဝင်ကြွတော်မူ၍ ဆွမ်းဘုဉ်းပေးတော်မူပြီး မဟာဝုန်တောအုပ်အတွင်း အုတ်ရှစ်ပင်ပျိုအနီးဝယ် နေ့သန့်တော်မူနေစဉ် ဒဏ္ဍပါဏိသာကီဝင် လမ်းလျှောက်ရင်း ဘုရားရှင်နှင့် သာရဏီယကထာပြောကြားပြီး “ရဟန်းသည် အဘယ်ဝါဒရှိပါသနည်း၊ အဘယ်တရားကိုဟောပါသနည်း”ဟု မလေးမစား မေးမြန်းပါသည်။ “ဒါယကာ အကြင်သို့သော အယူရှိသည်ဖြစ်၍ နတ်, မာရ်နတ်, ဗြဟ္မာနှင့် တကွသော ဩကာသလောက, သမဏဗြာဟ္မဏမင်းများနှင့်တကွသော သတ္တလောက၌ တစ်စုံတစ်ယောက်သောသူနှင့် မငြင်းခုံ၊ အကြင်သို့သော အခြင်းအရာအားဖြင့်ဝတ္ထုကာမ, ကိလေသာကာမတို့နှင့် မယှဉ်သည်ဖြစ်၍ တွေးတောယုံမှားမှု အလျဉ်းမရှိဘဲ (ဝိပ္ပဋိသာရကုက္ကုစ္စ, ဟတ္ထပါဒကုက္ကုစ္စကင်းပြတ်ပြီး ဘဝကြီးငယ်တို့၌ တပ်မက်မှုတဏှာကင်း၍နေတော်မူသော ရဟန္တာဖြစ်ပြီးသော ငါဘုရားကို ကိလေသာ သညာတို့ မကိန်းတော့ကုန်။ ဒါယကာ ငါဘုရားသည် ဤသို့အယူရှိတော်မူ၏။ ဤတရားကို ဟောကြားတော်မူ၏”ဟု မိန့်တော်မူပါသည်။ ဒဏ္ဍပါဏိသာကီဝင်သည် ခေါင်းညိတ်၊ လျှာထုတ်ပြီး၊ နဖူးရေးအကြောင်းသုံးခုထင်စေလျက် တောင်ဝှေး ထောက်ပြီး ထွက်ခွာသွားပါသည်။
ဘုရားရှင် ညနေချမ်းအခါ နိဂြောဓာရုံကျောင်းတော်သို့ ပြန်ကြွတော်မူပြီး ခင်းထားအပ်သော ဘုရားရှင်နေရာတော် သီတင်းသုံးတော်မူ၍ ဒဏ္ဍပါဏိ သာကီဝင်အား မိန့်ကြားတော်မူအပ်သောဤစကားကို ရဟန်းတို့အား မိန့်ကြားတော် မူပါသည်။
ထိုအခါ အညတရရဟန်းက “မြတ်စွာဘုရားသည် အဘယ်အယူရှိ၍ ဩကာသလောက, သတ္တလောက၌ တစ်စုံတစ်ယောက်သောသူနှင့်မျှ ငြင်းခုံတော် မမူပါသနည်း? အဘယ်သို့သောအကြောင်းကြောင့် ... ရဟန္တာဖြစ်ပြီးသော မြတ်စွာဘုရား၌ ကိလေသာသညာတို့ မကိန်းပါကုန်သနည်း-ဟု မေးလျှောက်ပါသည်။
“ရဟန်း အကြင်အကြောင်းကြောင့် သတ္တဝါကို ချဲ့ထွင်မှု (တဏှာ၊ မာန၊ ဒိဋ္ဌိ) သညာအစုတို့လွှမ်းမိုး၍ဖြစ်ကုန်၏။ ဤအကြောင်းအလွန်နှစ်သက်ခြင်း၊ စွဲလမ်းပြောဆိုခြင်း၊ သက်ဝင်၍စွဲယူခြင်း အကယ်၍မရှိအံ့။ ဤမရှိခြင်းသည်ပင် တပ်မက်မှု “ရာဂါနုသယ၊ ထိပါးမှု “ပဋိဃာနုသယ၊ အမြင်မှားမှု “မာနာနုသယ”တို့ ကိန်းဝပ်ခြင်း အဆုံးပေတည်း။ ဤသည်ပင် တုတ်ကိုဆွဲယူခြင်း၊ လက်နက်ကိုစွဲကိုင်ခြင်း၊ ရန်ဖြစ်ခြင်း၊ သဘောထားကွဲလွဲခြင်း၊ ငြင်းခုံခြင်း၊ နင်နင်ဟုပြောဆိုခြင်း၊ ဂုံးချောခြင်း၊ မုသားပြောဆိုခြင်းတို့၏ အဆုံး၌ဖြစ်၏။ ဤသည်ပင် ယုတ်မာသော ထိုအကုသိုလ် တရားတို့ အကြွင်းမဲ့ချုပ်ကုန်၏-ဟု ဤစကားကိုမိန့်ကြားတော်မူ၍ နေရာမှထပြီး ကျောင်းတော်သို့ ဝင်ကြွတော်မူသည်။
ထိုအခါ ရဟန်းတော်တို့ ဘုရားရှင်အကျဉ်းချုပ်ဟောကြားတော်မူအပ်သော ထိုစကား၏အကျယ်ဖြစ်သော အနက်အဓိပ္ပာယ်ကိုဝေဖန်၍ ဟောကြားတော်မူပါရန် အရှင်မဟာကစ္စာနထေရ်အား တောင်းပန်လျှောက်ထားကြသည်။ အရှင်မဟာကစ္စာနထေရ်က-
ငါ့ရှင်တို့၊ စက္ခုပသာဒနှင့် ရူပါရုံကိုစွဲ၍ စက္ခုဝိညာဉ်စိတ်ဖြစ်၏၊ ထိုသုံးမျိုးတို့ ပေါင်းဆုံမှုသည် ဖဿဖြစ်၏၊ ဖဿကြောင့် ဝေဒနာဖြစ်၏၊ ဝေဒနာကိုအမှတ်ပြု၍ သိ၏၊ ထိုသညာကို ကြံစည်၏၊ ထိုကြံစည်သောအာရုံကို (တဏှာ၊ မာန၊ ဒိဋ္ဌိတို့ဖြင့်) ချဲ့ထွင်၏။ ထိုချဲ့ထွင်ခြင်းကြောင့် သတ္တဝါကို အတိတ်၊ အနာဂတ်၊ ပစ္စုပ္ပန်ဖြစ်သော စက္ခုဝိညာဉ်ဖြင့်သိအပ်သော ရူပါရုံတို့၌ချဲ့ထွင်မှု သညာအစုတို့သည် လွှမ်းမိုး၍ ဖြစ်လာကုန်၏။ ထို့အတူသောတပသာဒ သဒ္ဒါရုံ၊ သောတဝိညာဏ်၊ ဃာနပသာဒ၊ ဂန္ဓာရုံ၊ ဃာနဝိညာဉ်၊ ဇိဝှါပသာဒ၊ ရသာရုံ၊ ဇိဝှါဝိညာဉ်၊ ကယာယပသာဒ၊ ဖောဋ္ဌဗ္ဗာရုံ ကာယဝိညာဉ်၊ ဘဝင်စိတ်၊ ဓမ္မာရုံ၊ မနောဝိညာဉ် ပပဉ္စသညာအစုတို့ လွှမ်းမိုးလာကုန်၏။
ငါ့ရှင်တို့ စက္ခုပသာဒရှိလျှင် ရူပါရုံရှိလျှင် စက္ခုဝိညာဉ်ရှိလျှင် ဖဿပညတ်ကို ပညတ်လိမ့်လတံ့၊ ဖဿပညတ်ရှိလျှင် ဝေဒနာပညတို့ကို ပညတ်လိမ့်လတ္တံ့၊ သညာ ပညတ္တိရှိလျှင် ဝိတက္ကပညတ္တိကို ပညတ်လိမ့်လတ္တံ့၊ ဝိတက္ကပညတ္တိရှိသော် ပပဉ္စသညသင်္ခါ သမုဒါစရဏပညတ်လိမ့်လတ္တံ့၊ ထိုပညတ်ခြင်း၏အကြောင်းရှိသည် သာတည်း။ ကြွင်းဒွါရ, အာရုံ, ဝိညာဉ်ငါးမျိုးတို့ကိုလည်း ဤအတူပင် တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ အကျယ်ဟောတော်မူပါသည်။
ငါ့ရှင်တို့ စက္ခုပသာဒမရှိလျှင် ရူပါရုံမရှိလျှင် စက္ခုဝိညာဉ်မရှိလျှင် ဖဿ ပညတ္တိကို ပညတ်လတ္တံ့သောအကြောင်းမရှိပေ၊ ဝိတက္ကပညတ္တိမရှိလျှင် ပပဉ္စ သညာသင်္ခါသမုဒါစရဏပညတ္တိကို ပညတ်သောအကြောင်းမရှိတော့ပေ။ ဘဝင်စိတ်, ဓမ္မာရုံ, မနောဝိညာဉ်တို့မရှိလျှင် ဖဿပညတ္တိကို ပညတ်လတ္တံ့သောအကြောင်း မရှိပါပေ။ ပပဉ္စသညာသင်္ခါရသမုဒါစရဏပညတ္တိကို ပညတ်သောအကြောင်းမရှိပါပေ။ ဤကား ဥဒ္ဒေသကထာ၏ အကျယ်အနက်အဓိပ္ပာယ်ကိုဝေဖန်၍ ဟောကြားခြင်း ပေတည်း။ ဤအနက်အဓိပ္ပာယ်ကို ဘုရားရှင်အားမေးမြန်းလျှောက်ထားကြကုန်လော့၊ မြတ်စွာဘုရားမိန့်ကြားတော်မူသည့်အတိုင်း ထိုဝိတ္တာရဒေသနာတော်ကို မှတ်သားကြကုန်လော့-ဟု အရှင်ကစ္စာနထေရ်က မိန့်ကြားတော်မူပါသည်။
ထိုဝိတ္တာရဒေသနာတော်ကို ဘုရားရှင်အားလျှောက်ထားကြရာ ဘုရားရှင်က “မဟာကစ္စာနထေရ်သည် ပဏ္ဍိတ, မဟာပညဖြစ်ပေ၏။ မဟာကစ္စာနထေရ်ဖွင့်ဆိုသည့်အတိုင်း ဆောင်ထားကြကုန်လော့-ဟု မိန့်ကြားတော်မူပါသည်။
အရှင်အာနန္ဒာမထေရ်က ပျားလဘို့ဥပမာဖြင့် ပညာရှိသောရဟန်းတော်သည် စိတ်ဖြင့် ဤတရားတော်၏ အနက်အဓိပ္ပာယ်ကို ပညာဖြင့်သုံးသပ်ဆင်ခြင်ငြားအံ့။ နှစ်သက်ဝမ်းမြောက်ကြည်ညိုမှုကို ရနိုင်ပါ၏။ ဤတရားတော်သည် အဘယ်အမည် ရှိပါသနည်းဟု မေးလျှောက်သည့်အခါ ဘုရားရှင်က ဤတရားတော်ကို “မဓုပိဏ္ဍိတဒေသနာတော်”ဟု မှတ်သားလေလော့ဟု မိန့်ကြားတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ မှတ်သားဖွယ်အကျယ်ဖွင့်ပြထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-မ၊၂၊၂၇၀-၇။ မ၊မြန်၊၂၊၂၇၈-၂၈၅။ မ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၂၀-၂။ မ၊ဋီ၊၃၊၁၅၁-၂။
-မဇ္ဈိမနိကာယ၊ မဇ္ဈိမပဏ္ဏာသ၊ ၄-ရာဇဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
သူရသေနနိုင်ငံ မဓုရမြို့အနီး နွားမြေရင်းတော၌ အရှင်မဟာကစ္စာနထေရ် သီတင်းသုံးတော်မူစဉ်-အဝန္တိမင်း၏မြေး မဓုရာမင်းသည် မြတ်သောမင်း၏အာနုဘော်ဖြင့် အရှင်ကစ္စာနထံရောက်ရှိပါသည်။ သမ္မောဒနီယ, သာရဏီယကထာ ပြောကြားပြီး “အရှင်ကစ္စာန ဗြာဟ္မဏတို့သည် ဗြာဟ္မဏမျိုးသာမြတ်၏။ အခြား အမျိုးသည် ယုတ်ညံ့၏။ ဗြာဟ္မဏတို့သည်သာ စင်ကြယ်ကုန်၏။ ဗြာဟ္မဏမဟုတ်သူတို့သည် မစင်ကြယ်ကြကုန်။ ဗြာဟ္မဏတို့သည်သာ ဗြဟ္မာ၏သားရင်းတို့ဖြစ်ကုန်၏။ ဗြဟ္မာ၏ခံတွင်းမှပေါက်ဖွားလာကုန်၏၊ ဗြဟ္မာမှဖြစ်လာကုန်၏၊ ဗြဟ္မာသည် ဖန်ဆင်း အပ်ကုန်၏၊ ဗြဟ္မာဖန်ဆင်းထားသူတို့ဖြစ်ကုန်၏။ ဗြဟ္မာ၏အမွေခံတို့ဖြစ်ကုန်၏”ဟု ပြောဆိုကြပါသည်။ ဤပြောဆိုရာ၌ အရှင်ကစ္စာနသည် အဘယ်သို့ပြောဆိုလိုပါသနည်း-ဟု မေးလျှောက်ပါသည်။
မဟာရာဇာ-ဤစကားသည် လောက၌ပြောဆိုနေသော စကားသာလျှင် ဖြစ်ပေ၏။ မဟာရာဇာ မင်းသည် ဥစ္စာ၊ စပါး၊ ရွှေငွေတို့ဖြင့် အလိုကိုပြည့်စေ နိုင်ငြားအံ့ အခြားမင်းသည် ဗြာဟ္မဏတို့သည်၊ ကုန်သည်သည်၊ “သူဆင်းရဲသည် ထိုမင်း၏ ရှေးဦးစွာအိပ်ရာမှ ထရာသည်။ နောက်မှ အိပ်ရာသည်၊ အမိန့်ကိုနာခံ ရာသည်၊ စိတ်ကြိုက်သို့လိုက်ရာသည်၊ ချစ်ဖွယ်စကားကိုပြောကြားရာသည်မဟုတ်လော့-ဟု မေးတော်မူသည်။ အရှင်ကစ္စာနမိန့်တော်မူသည့်အတိုင်းဖြစ်ပါ၏-ဟု လျှောက်၏။
ဗြာဟ္မဏသည်၊ ကုန်သည်သည်၊ သူဆင်းရဲသည် ဥစ္စာ, စပါး, ရွှေငွေတို့ဖြင့် အလိုကိုပြည့်စေရာ၌လည်း မင်း၊ ဗြာဟ္မဏ၊ ကုန်သည်တို့သည် ချစ်ဖွယ်စကားကို ပြောကြားရာသည်မဟုတ်လော-ဟု မေးတော်မူ၏။ အရှင်ဘုရား ဟုတ်ပါ၏ဟု လျှောက်လေသည်။
ဤသို့ဖြစ်လျှင် အမျိုးလေးပါးသည် တူမျှကုန်သည်မဟုတ်လောဟု မေးတော်မူ၏။ အရှင်ကစ္စာန တူမျှပါကုန်၏။ ထူးခြားမှုကို မတွေ့မမြင်ပါဟုလျှောက်၏။ ဤစကားဖြင့်လည်း လောက၌ ပြောဆိုနေသောစကားသာလျှင်ဖြစ်ပေ၏။
မဟာရာဇာ မင်းသည် ဒုစရိုက်ဆယ်ပါးတို့ကိုပြုလုပ်ပြောဆိုပြီး ကွယ်လွန်လျှင် အပါယ်ငရဲသို့ရောက်ရာသလော? မရောက်ရာသလော?၊ အပါယ်ငရဲသို့ ရောက်ရာပါ၏။ ဤသို့သာ အကျွန်ုပ်သည် ရဟန္တာတို့အထံမှ ကြားဖူးပါ၏အရှင်ဘုရား၊ ကျန်အမျိုးသုံးပါးသည်လည်း ဒုစရိုက်တို့ကို ပြောဆိုပြုလုပ်ကြံစည်လျှင် အပါယ်ငရဲသို့ရောက်ရပေ၏။ ဤသို့ဖြစ်လျှင် အမျိုးလေးပါးတို့သည် တူမျှကုန်၏။ ထူးခြားမှုမရှိကုန်။
မဟာရာဇာ အမျိုးလေးပါးတို့ ဒုစရိုက်မှရှောင်ကြဉ်၍ သုစရိုက်တို့ကိုပြုလုပ် ပြောဆို ကြံစည်ကုန်အံ့၊ သေသည်နောက်၌ နတ်ပြည်သို့ရောက်ကြကုန်လိမ့်အံ့။
မဟာရာဇာ အမျိုးလေးပါးတို့သည် အိမ်ခြံကိုဖျက်ဆီးအံ့၊ ပုန်းကွယ်၍ ခိုးယူအံ့ တစ်အိမ်မျှသာ ကြွင်းကျန်အောင်ပြုလုပ်အံ့၊ လမ်းခရီး၌ စောင့်လျက်လုယက်အံ့၊ သူတစ်ပါးမယားကိုလွန်ကျူးအံ့၊ ထို(မင်း)ကို ဖမ်းယူခေါ်ဆောင်လာလျှင် မည်သို့ ပြုမည်နည်း၊ အရှင်ဘုရား အပြစ်အားလျော်စွာစီရင်ပါအံ့၊ အရှင်ကစ္စာန ရှေး၌(မင်း) ဟူသော အမည်ပျောက်ခဲ့ပါပြီ၊ ခိုးသူဟူ၍ခေါ်ဝေါ်ရပါမည်။
မဟာရာဇာ အမျိုးလေးပါးတို့သည် ရဟန်းပြုကုန်အံ့၊ အကျင့်သီလနှင့်လည်း ပြည့်စုံကုန်အံ့၊ ထိုပုဂ္ဂိုလ်ကို မည်သို့ပြုလုပ်မည်နည်း။ အရှင်ကစ္စာန ရှိခိုးခြင်း အစရှိသည်ကိုပြုပါအံ့၊ (မင်း)ဟူသောအမည်ကွယ်ပျောက်၍ သမဏဟု ခေါ်ဝေါ်ရပါသည်။
ဤသို့ဖြစ်သည်ရှိသော် အမျိုးလေးပါးတို့သည် တူမျှပါကုန်၏။ တစ်စုံတစ်ခု ထူးခြားချက်ကို မတွေ့မမြင်ရတော့ပါ။
မဟာရာဇာ ဗြာဟ္မဏလူမျိုးသာမြတ်၏ အစရှိသောစကားသည် လောက၌ ပြောဆိုနေသော စကားသာဖြစ်ပေ၏။ အစရှိသည်ဖြင့် ဝါရတစ်ခုစီ၌ ပစ္စည်းဥစ္စာ ကြွယ်ဝချမ်းသာခြင်း၊ ဒုစရိုက်အမှုများ လွန်ကျူးပြုလုပ်ပြောဆိုကြံစည်ခြင်း၊ သုစရိုက်တို့ကို ပြုလုပ်ပြောဆို ကြံစည်မှုတို့ကြောင့် အကျိုး-အပြစ်တူကြပုံကို လူမျိုးတစ်မျိုးစီ အသီးအသီး ရှင်းလင်းမိန့်ကြားတော်မူပါသည်။
အန္တိမင်း၏မြေး မရာမင်း သရဏဂုံသုံးပါးကို ခံယူဆောက်တည်ခဲ့ပါသည်။ ဤသုတ်သည် ဘုရားရှင် ပရိနိဗ္ဗာန်ဝင်စံတော်မူပြီး ပထမသင်္ဂါယနာတင်ပြီးနောက်မှ ဟောကြားတော်မူခဲ့ပါသည်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၂၊၂၂၄။ အံ၊မြန်၊၂၊၂၈၃။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ပဉ္စကနိပါတ၊ ၅-ပဉ္စမပဏ္ဏာသက၊ (၂၂) ၂-အက္ကောသကဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် ဝိသမာ= မြေအပြင် မညီမညွတ်ခြင်း၊ ဗဟုရဇာ= မြူမှုန်များခြင်း၊ စဏ္ဍသုနခါ = ခွေးဆိုးရှိခြင်း၊ ဝါဠယက္ခာ= အတင့်ရဲသော ရက္ခိုက်ဘီလူးရှိခြင်း၊ ဒုလ္လဘပိဏ္ဍာ= ဆွမ်းခံရခဲခြင်း-ဟူသော မဓုရာ မြို့၏ အပြစ်ငါးမျိုးတို့ကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၃၊၅၂၄-၆။ အံ၊မြန်၊၃၊၅၁၂-၃။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဧကာဒသကနိပါတ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် အရှင်အာနန္ဒာက စက္ခု၊ ရူပါရုံ၊ သောတ၊ သဒ္ဒါရုံ၊ ဃာန၊ ဂန္ဓာရုံ၊ ဇိဝှါ၊ ရသာရုံ၊ ကာယ၊ ဖောဋ္ဌဗ္ဗာရုံ၊ ပထဝီဓာတ်၊ တေဇောဓာတ်၊ အာပေါဓာတ်၊ ဝါယောဓာတ်၊ အာကာသာနဉ္စာယတန၊ ဝိညာနဉ္စာယတန၊ အာကိဉ္စညာယတန၊ နေဝသညာနာသညာယတန၊ ဤပစ္စုပ္ပန်လောက၊ တမလွန်လောက၊ ဒိဋ္ဌ၊ သုတ၊ မုတ၊ ဝိညာတ၊ ပတ္တ၊ ပရိယေသိတ၊ မနသာအနုဝိစရိတ-တို့ကို နှလုံးမသွင်းဘဲ စိတ်၌သော်ကား နှလုံးသွင်းရာ၏-ဟူသော သဘောရှိသည့် တည်ကြည်မှုကိုရခြင်းသည် ဖြစ်နိုင်ရာပါ၏လော-ဟု မေးလျှောက်ပါသည်။
အာနန္ဒာ ရဟန်းအား ဖြစ်နိုင်ရာ၏ဟု မိန့်တော်မူသည်။
အရှင်ဘုရား-အဘယ်သို့လျှင် ဖြစ်နိုင်ရာပါသနည်းဟုလျှောက်၏။
အာနန္ဒာ ရဟန်းသည်-သဗ္ဗသင်္ခါရသမထ၊ သဗ္ဗူပပဋိနိဿဂ္ဂ၊ တဏှာက္ခယ၊ ဝိရာဂ၊ နိရောဓဖြစ်သော နိဗ္ဗာန်သည် ငြိမ်သက်၏။ မွန်မြတ်သည်ဟု နှလုံးသွင်း၏။ အာနန္ဒာ ဤသို့လျှင် စက္ခု ... မနသာနုဝိစရိတကို နှလုံးမသွင်းဘဲ စိတ်၌ သော်ကား နှလုံးသွင်းရာ၏-ဟူသော သဘောရှိသည့် တည်ကြည်မှုကိုရခြင်းသည် ဖြစ်နိုင်ရာ၏-ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၂၊၄၂-၅။ အံ၊မြန်၊၂၊၅၃-၅။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၃-၄။ အံ၊ဋီ၊၃၊၂၀။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ပဉ္စကနိပါတ ၁-ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၅-မုဏ္ဍရာဇဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
ဘုရားရှင် ဝဇ္ဇီနိုင်ငံ ဝေသာလီမြို့တော်အနီး မဟာဝုန်တော ကူဋာဂါရသာလာ ကျောင်းတော်ဝယ် သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ်-ဘုရားရှင် နံနက်ခင်း၌ ဝေသာလီမြို့ ဥဂ္ဂသူကြွယ်၏နေအိမ်သို့ကြွတော်မူ၍ ခင်းထားအပ်သောနေရာ၌ သီတင်းတော်မူသည်။ ဥဂ္ဂသူကြွယ်သည် ဘုရားရှင်ထံချဉ်းကပ်၍ အပြစ်ကင်းလွတ်ရာနေရာ၌နေ၍ အလွန် ရိုသေစွာရှိခိုးပြီး မိမိအလွန်နှစ်သက်မြတ်နိုးအပ်သော ဖော်ပြပါပစ္စည်းများကို ဘုရားရှင်အား လှူဒါန်းပါသည်။
“မြတ်စွာဘုရား နှစ်ခြိုက်ဖွယ်ဝတ္ထုကို ပေးလှူသူသည် နှစ်ခြိုက်ဖွယ်အကျိုး ကိုရ၏”ဟူသောတရားတော်ကို မြတ်စွာဘုရားအထံတော်၌ တပည့်တော်နာယူ မှတ်သားဖူးပါသည်။ တပည့်တော်နှစ်ခြိုက်အပ်သော
-အင်ကြင်းပွင့်အဆင်းရှိသော ခဲဘွယ်ဘောဇဉ်၊
-ဆီးသီးဖြင့်စီမံထားသော ဝက်သားဟင်း၊
-ကန်စွန်းရွက်ဆီပြန်ကြော်၊
-ဆံမည်းကို ရွေးချယ်ပြီး၍ များစွာသောအရည်သောက်ဟင်း၊ စားမဲဟင်းလျာ ရှိသော သလေးဆွမ်း-တို့ကို သနားစောင့်ရှောက်သမှု အကြောင်းပြု၍ အလှူ ခံတော်မူပါ-ဟု လျှောက်ထားပြီး လှူဒါန်းပါသည်။
-မိမိအလွန်နှစ်ခြိုက်အပ်သော ကာသိတိုင်းဖြစ်အဝတ်၊
-ပလ္လင်မွေးရှည်ကော်ဇောကြီး ပန်းပြောက်ခြယ်သားမွေးအခင်း၊ ဝံပိုင်ရေအခင်း၊ နီသောမျက်နှာကြက်နှင့် အုံးနီနှစ်ဖက်ရှိနေရာသည် မြတ်စွာဘုရားအား မအပ်-ဟု သိပါကုန်၏။
-ဤစန္ဒကူးနှစ်ထိုင်ခုံသည် တစ်သိန်းကျော်တန်ပါ၏။ ထိုအသုံးအဆောင်ဝတ္ထုတို့ကို အကျွန်ုပ်အား ချီးမြှောက်သောအားဖြင့် အလှူခံတော်မူပါလျှောက်ထား၏။
မြတ်စွာဘုရားသည် ချီးမြှောက်သောအားဖြင့် အလှူခံတော်မူ၏။
ဘုရားရှင်သည် ဥဂ္ဂသူကြွယ်အား “မနာပဒါယီ လဘတေ မနာပံ” အစရှိသောနှစ်ဂါထာဖြင့် အနုမောဒနာပြုတော်မူပြီး ပြန်ကြွတော်မူ၏။
မကြာမီ ဥဂ္ဂသူကြွယ်ကွယ်လွန်ပြီး ဈာန်စိတ်ဖြင့်ပြီးသော သုဒ္ဓါဝါသဗြဟ္မာ ဘုံ၌ဖြစ်လေ၏။
ဘုရားရှင် သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ဥဂ္ဂဗြဟ္မာ ဘုရားရှင်ထံ အဖူးအမြော်ရောက်လာခဲ့ပါသည်။ ဘုရားရှင်က “ဥဂ္ဂအလို ရှိတိုင်း ပြည့်သလော-ဟု မေးတော်မူရာ အလိုရှိတိုင်းပြည့်ပါပြီ မြတ်စွာဘုရားဟု လျှောက်ထားလေသည်။ ဘုရားရှင်သည် ဥဂ္ဂဗြဟ္မာအား “မနာပဒါယီ လဘတေ မနာပံ” အစရှိသော နှစ်ဂါထာဖြင့် မိန့်ကြားတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ မှတ်သားဖွယ်ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၃၊၄၁၂။ သံ၊မြန်၊၃၊၄၁၈။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၂-သစ္စသံယုတ္တ၊ ၁၁-ပဉ္စဂတိပေယျာလဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ဘုရားရှင်သည် လက်သည်းခွံပေါ်၌ မြေမှုန့်အနည်းငယ် တင်ထားတော်မူပြီး လက်သည်းခွံပေါ်ရှိ မြေမှုန့်နှင့် မဟာပထဝီမြေကြီး ဘယ်ကများသနည်းဟု ရဟန်းတော်များအား မေးတော်မူပါသည်။
မြတ်စွာဘုရား-မဟာပထဝီမြေကြီးက များပါသည်။ မြတ်စွာဘုရား လက်သည်းခွံပေါ်ရှိ မြေမှုန့်သည် ရေတွက်နှိုင်းယှဉ်လောက်အောင်ပင် မရှိပါဟု ရဟန်းတို့က လျှောက်ထားကြပါသည်။
ရဟန်းတို့ ဤအတူပင် လူ့ဘဝမှစုတေ၍ လူ့ဘဝ၌ဖြစ်သောပုဂ္ဂိုလ်တို့သည် နည်းပါးလှကုန်၏။ လူ့ဘဝမှစုတေ၍ တိရစ္ဆာန်ဘဝ၌ဖြစ်သောသူတို့သာ များလှကုန်၏-ဟု ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၃၊၄၁၂။ သံ၊မြန်၊၃၊၄၁၈။
-သံယုတ္တနိကာယ ... ပထမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ထို့အတူ လူ့ဘဝမှ စုတေ၍ လူဘဝ၌ဖြစ်သောသတ္တဝါတို့ နည်းပါးပြီး၊ လူ့ဘဝမှစုတေ၍ ငရဲဘဝ၌ ဖြစ်ရသောသတ္တဝါတို့ များလှပုံကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၃၊၄၁၂။ သံ၊မြန်၊၃၊၄၁၉။
-သံယုတ္တနိကာယ ... တတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ထို့အတူ လူ့ဘဝမှ စုတေ၍ လူ့ဘဝပြန်ဖြစ်သောသတ္တဝါတို့ နည်းပါးလှပုံ၊ လူ့ဘဝမှစုတေ၍ ပြိတ္တာ ဖြစ်သောသတ္တဝါတို့ များလှပုံကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၃၊၄၁၂-၃။ သံ၊၃၊၄၁၉။
-သံယုတ္တနိကာယ ... စတုတ္ထ၊ ပဉ္စမ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
၄-မနုဿစုတိဒေဝနိရယသုတ္တ
လူ့ဘဝမှစုတေ၍ နတ်ဘဝ၌ဖြစ်သော သတ္တဝါတို့သည် နည်းပါးလှကုန်၏။ လူ့ဘဝမှစုတေ၍ ငရဲ၌ဖြစ်သောသတ္တဝါတို့သာ များလှကုန်၏-ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
၅ -မနုဿစုတိ ဒေဝတိရစ္ဆာနယောနိသုတ္တ
လူ့ဘဝမှစုတေ၍ နတ်ဘဝ၌ဖြစ်ကုန်သောသတ္တဝါတို့သည် နည်းပါးလှကုန်၏။ လူ့ဘဝမှစုတေ၍ တိရစ္ဆာန်ဘဝ၌ဖြစ်သောသတ္တဝါတို့သာ များလှကုန်၏ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
၆ -မနုဿစုတိ ဒေဝပေတ္တိဝိသယသုတ်
လူ့ဘဝမှစုတေ၍ နတ်ဘဝ၌ဖြစ်သော သတ္တဝါတို့သည် နည်းပါးလှကုန်၏။ လူ့ဘဝမှစုတေ၍ ပြိတ္တာဘဝ၌ဖြစ်သော သတ္တဝါတို့သာ များလှကုန်၏-ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၂၊၂၃၄။ အံ၊မြန်၊၂၊၂၉၈။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ပဉ္စကနိပါတ၊ ၅-ပဉ္စမပဏ္ဏာသက၊ (၂၅) ၅-ဒုစ္စရိတဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် ၁-မိမိကိုယ်ကို မိမိစွပ်စွဲခြင်း၊ ၂-ပညာရှိတို့က(ဉာဏ်ဖြင့်)စိစစ်၍ ကဲ့ရဲ့ခြင်း၊ ၃-မကောင်းသော ကျော်စောသံ ပျံ့နှံ့ခြင်း၊ ၄-တွေဝေလျက်သေရခြင်း၊ ၅-ခန္ဓာကိုယ်ပျက်စီး၍ သေပြီးနောက် အပါယ်ဒုဂ္ဂတိဝိနိပါတငရဲ၌ဖြစ်ရခြင်း-ဟူသော မနောဒုစရိုက်ရှိသူ၏ အပြစ်ငါးမျိုးတို့ကိုလည်းကောင်း။
၁-မိမိကိုယ်ကိုမိမိ မစွပ်စွဲခြင်း၊ ၂-ပညာရှိတို့က ဉာဏ်ဖြင့်စိစစ်၍ ချီးမွမ်းခြင်း၊ ၃-ကောင်းသောကျော်စောသံ ပျံ့နှံ့ထွက်ပေါ်ခြင်း၊ ၄-မတွေမဝေသေရခြင်း၊ ၅-ခန္ဓာကိုယ်ပျက်စီး၍ ကွယ်လွန်ပြီး နတ်ပြည်သို့ရောက်ရခြင်း-ဟူသော မနော သုစရိုက်ရှိသူ၏ အကျိုးငါးပါးကိုလည်းကောင်း ကဏှပက္ခ, သုက္ကပက္ခဒေသနာတော်ဖြင့် ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၂၊၂၃၅။ အံ၊မြန်၊၂၊၃၀၀။ အင်္ဂုတ္တရနိကာယ အဋ္ဌမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် ၁-မိမိကိုယ်တိုင် မိမိကိုယ်ကိုစွပ်စွဲခြင်း၊ ၂-ပညာရှိတို့က(ဉာဏ်ဖြင့်)စိစစ်၍ ကဲ့ရဲ့ခြင်း၊ ၃-မကောင်းသော ကျော်စောသံ ပျံ့နှံ့ထွက်ခြင်း၊ ၄-မသူတော်တရား၌တည်ခြင်း၊ ၅-သူတော်ကောင်းတရားမှကင်းခြင်း-ဟူသော မနောဒုစရိုက်ရှိသောပုဂ္ဂိုလ်၏ အပြစ်ငါးပါး။
၁-မိမိကိုယ်တိုင် မိမိကိုယ်ကို မစွပ်စွဲခြင်း၊ ၂-ပညာရှိတို့(ဉာဏ်ဖြင့်)စိစစ်၍ ချီးမွမ်းခြင်း၊ ၃-ကောင်းသောကျော်စောသံ ပျံ့နှံ့ထွက်ခြင်း၊ ၄-မသူတော်တရားမှ ကင်းခြင်း၊ ၅-သူတော်ကောင်းတရား၌တည်ခြင်း-ဟူသော မနောသုစရိုက်ရှိသော ပုဂ္ဂိုလ်၏ အကျိုးအာနိသင်ငါးပါးတို့ကို ကဏှပက္ခ, သုက္ကပက္ခအားဖြင့် ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၁၊၁၃။ သံ၊မြန်၊၁၊၁၃။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၄၉။ သံ၊ဋီ၊၁၊၉၄-၅။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-ဒေဝတာသံယုတ္တ၊ ၃-သတ္တိဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် စိတ်ကိုတားမြစ်မှုနှင့် စပ်၍ အညတရနတ်သား၏လျှောက်ထားချက်ကို “အလုံးစုံသောကောင်းမှု မကောင်းမှုမှ စိတ်ကို မတားမြစ်ရာ၊ စောင့်စည်းခြင်းသို့ရောက်သောစိတ်ကို မတားမြစ်ရာ၊ မကောင်းမှုစိတ်ဖြစ်ရာ ထိုထိုသဘောမှ မကောင်းသောစိတ်ကို တားမြစ်ရာ၏-ဟု ဘုရားရှင်က ပြင်ဆင်၍ အညတရနတ်သားအား ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၃၊၁၁၆။ သံ၊မြန်၊၃၊၁၂၁။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၂-ဗောဇ္ဈင်္ဂသံယုတ္တ၊ ၈-နိရောဓဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် မရဏသညာနှင့်တကွ ဖြစ်သော ဝိဝေကနိဿိတ၊ ဝိရာဂနိဿိတ၊ နိရောဓနိဿိတ၊ ဝေါဿဂ္ဂပရိဏာမီ ဖြစ်အောင် ဗောဇ္ဈင်ခုနှစ်ပါးတို့ကို ပွားများအပ်၊ ကြိမ်ဖန်များစွာ အလေ့အလာပြုအပ် သည်ရှိသော် များစွာသော ချမ်းသာစွာနေရခြင်းငှာဖြစ်ပေ၏-ဟု ဗောဇ္ဈင်တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ ပွားများပုံကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၂၊၂၆၈-၂၇၀။ အံ၊မြန်၊၂၊၃၄၆-၈။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၉၈-၉။ အံ၊ဋီ၊၃၊၉၈-၉။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဆက္ကနိပါတ ၁-ပထမပဏ္ဏာသက၊ ၂-သာရဏီယဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
ဘုရားရှင် ဝဇ္ဇီနိုင်ငံ နာတိကရွာ အုတ်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူ နေစဉ် ရဟန်းတို့ မရဏဿတိကိုပွားများသည်ရှိသော် ကြိမ်ဖန်များစွာ အလေ့အလာ ပြုအပ်သည်ရှိသော် များသောအကျိုးရှိ၏။ များသောအာနိသင်ရှိ၏၊ အမြိုက်နိဗ္ဗာန်သို့ သက်ဝင်၏။ အမြိုက်နိဗ္ဗာန်လျှင် အပြီးအဆုံးရှိ၏-ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူပါသည်။
ရဟန်းတစ်ပါးက “မိမိ မရဏဿတိကို ပွားများပါကြောင်း” လျှောက်ထား၏။ ဘုရားရှင်က အဘယ်သို့ပွားများသနည်းဟု မေးတော်မူ၏။ အညတရ ရဟန်းက “ငါတစ်နေ့တစ်ညဉ့်မျှ အသက်ရှင်ပါမူ ကောင်းလေစွ၊ ဘုရားရှင်၏အဆုံးအမကို နှလုံးသွင်းရာ၏။ များစွာလိုက်နာသမှု ပြုအပ်ရာ၏”ဟု နှလုံးသွင်းကြောင်းလျှောက်ထားပါသည်။
ရဟန်းတစ်ပါးက တစ်နေ့မျှ အသက်ရှင်ရပါမူ ကောင်းလေစွ။
ရဟန်းတစ်ပါးက “ဆွမ်းတစ်နပ်စားချိန်မျှ အသက်ရှင်ရပါမူကောင်းလေစွ”
ရဟန်းတစ်ပါးက “ဆွမ်းလေးလုပ်, ငါးလုပ်မျှစား၍ မျိုချနေချိန်မျှ
ရဟန်းတစ်ပါးက “ဆွမ်းတစ်လုပ်စား၍ မျိုချနေချိန်မျှ
ရဟန်းတစ်ပါးက “ဝင်သက်ကိုရှူ၍ ထွက်သက်ကိုရှိုက်နေသမျှ-အသက်ရှင်ရပါမူ ကောင်းလေစွ။ ဘုရားရှင်၏ အဆုံးအမတော်ကို နှလုံးသွင်းရာ၏။ များစွာလိုက်နာသမှု ပြုရာ၏”ဟု နှလုံးသွင်းပါကြောင်း လျှောက်ထားသည်။
ရဟန်းတို့ ... မရဏဿတိကိုပွားများနေကြသော ဤရဟန်းတို့သည် မမေ့မလျော့ သတိတရားဖြင့်နေကြကုန်၏။ အာသဝေါတရားတို့ ကုန်ခန်းစေရန် ထက်မြတ်စွာ မရဏဿတိကို ပွားများနေကြပေကုန်၏။
“ငါတို့ မမေ့မလျော့ သတိတရားဖြင့်နေကြကုန်အံ့။ အာသဝေါတရားတို့ ကုန်ခန်းစေရန် မရဏဿတိကို ထက်ထက်မြက်မြက် ပွားများကြကုန်အံ့-ဟု ကျင့်ရ မည်ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၂၊၂၇၀-၂။ အံ၊မြန်၊၂၊၃၄၈-၃၅၀။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ ... ဒသမသုတ်။
ဘုရားရှင် ဝဇ္ဇီနိုင်ငံ နာတိကရွာ အုတ်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် အထက်သုတ်တော်အတိုင်း မရဏဿတိပွားများခြင်းနှင့် အကျိုးအာနိသင်တို့ကို မိန့်ကြားတော်မူပါသည်။
ရဟန်းတို့ နေ့ကိုလွန်မြောက် ညဉ့်သို့ရောက်သည်ရှိသော် “ငါ့မှာ သေခြင်း၏ အကြောင်းတရားတို့ များစွာရှိကုန်၏၊ ထိုသေခြင်းအကြောင်းတစ်မျိုးမျိုးကြောင့် ငါ့အား အန္တရာယ်ရှိရာ၏၊ ညဥ့်အခါသေသောငါ့အား အန္တရာယ်ကိုပြုတတ်ကုန်သော မပယ် အပ်ကုန်သေးသော အကုသိုလ်တရားတို့ ရှိကုန်သေးသလော”ဟု ဆင်ခြင်ရမည်။ ထိုအကုသိုလ်တရားတို့ ရှိနေသည်ကိုသိသောရဟန်းသည် ပုဆိုးမီးလောင်၊ ဦးခေါင်းမီးလောင်နေသောသူသည် ထိုမီးကို ငြိမ်းသတ်ခြင်းငှာ လွန်ကဲသောအလိုဆန္ဒ၊ လွန်ကဲသောဝီရိယ၊ အတိုင်းထက်အားထုတ်မှု၊ မဆုတ်မနစ်မှု၊ သတိ၊ ဉာဏ်ပညာကို ပြုအပ်သကဲ့သို့ ထို့အတူ ထိုအကုသိုလ်တရားတို့ကိုပယ်ရန် လွန်ကဲသောအလိုဆန္ဒ၊ သတိ, ဆင်ခြင်ဉာဏ်ကို ပြုအပ်၏။
ညဉ့်ကိုလွန်မြောက် နေ့သို့ရောက်သည်ရှိသော် ရှေးနည်းအတူဆင်ခြင်ပြီး အားထုတ်သမှုပြုရာ၏။
နေ့ပိုင်း၌ကွယ်လွန်သောငါ့အား အန္တရာယ်ကိုပြုတတ်ကုန်သော မပယ်အပ်သော အကုသိုလ်တရားတို့ မရှိတော့ကုန်ဟုသိသော ရဟန်းသည် ကုသိုလ်တရားတို့၌ ထိုပီတိပါမောဇ္ဇဖြင့်နေရမည်။ ရဟန်းတို့ မရဏသတိကိုပွားများအပ် ကြိမ်ဖန် များစွာ အလေ့အလာပြုအပ်သော် များစွာအကျိုးကြီး များစွာအာနိသင်ကြီးမား၏။ အမတောဂဓ၊ အမတပရိယောသာနဖြစ်၏-ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင်ဟောတော် မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
-အံ၊၃၊၁၃၅-၈။ အံ၊မြန်၊၃၊၁၃၇-၁၄၀။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၅၂။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ အဋ္ဌကနိပါတ၊ ၂-ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ (၈) ၃-ယမကဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် ဝဇ္ဇီနိုင်ငံ နာတိကရွာ အုတ်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူနေ စဉ် အထက်သုတ်(၁)နှင့်တူပါသည်။ ဤသုတ်၌...
ပထမရဟန်း -ညဉ့်နေ့မျှ
ဒုတိယရဟန်း -တစ်နေ့မျှ
တတိယရဟန်း -နေ့ဝက်မျှ
စတုတ္ထရဟန်း -ဆွမ်းတစ်ထပ်စားနေရုံမျှ
ပဉ္စမရဟန်း -ဆွမ်းထက်ဝက်စားနေရုံမျှ
ဆဋ္ဌရဟန်း -ဆွမ်းလေးလုပ်, ငါးလုပ်စားနေချိန်မျှ
သတ္တမရဟန်း -ဆွမ်းတစ်လုပ်စားနေချိန်မျှ
အဋ္ဌမရဟန်း -ဝင်လေထွက်လေ ရှူရှိုက်နေချိန်မျှ-ဤမျှထူးပါသည်။
-အံ၊၃၊၁၃၈-၁၄၀။ အံ၊မြန်၊၃၊၁၄၀-၁။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ ... စတုတ္ထသုတ်။
ဘုရားရှင် ဝဇ္ဇီနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် မရဏဿတိပွားများပုံ၊ သေခြင်းတရားဆင်ခြင်ပုံ၊ သေချိန်၌အန္တရာယ်ပြုနိုင်သော မပယ်ရသော အကုသိုလ် တရားတို့ကို ပြင်းပြင်းထန်ထန် ပယ်သတ်နိုင်အောင် ကြိုးစားအားထုတ်ပုံ ပယ်ပြီးပါက ထိုပီတိသောမနဿဖြင့် ကုသိုလ်ကောင်းမှုတို့၌ နေ့ညဉ့်ပတ်လုံးကျင့်သုံးလျက်နေရန် အကျိုးအာနိသင်ကြီးမားသော မရဏဿတိကို အားထုတ်ကြရန် ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၃၊၅၃။ သံ၊မြန်၊၃၊၅၆။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-မဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၇-ဧသနာဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ရာဂ၊ ဒေါသ၊ မောဟ အညစ်အကြေးသုံးမျိုးကို ထူးသောဉာဏ်ဖြင့်သိရန် ပိုင်းခြား၍သိရန် ကုန်ခန်း သွားရန် ပယ်စွန့်နိုင်ရန် အဋ္ဌင်္ဂိကအရိယမဂ်ကို ပွားများရမည်ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၁၊၁၀၃-၄။ အံ၊မြန်၊၁၊၁၂၁၂။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၇၂-၃။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ တိကနိပါတ၊ ၁-ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၁-ဗာလဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် ဒုဿီလ, ဒုဿီလ မလ၊ ဣဿုကီ, ဣဿာမလ၊ မစ္ဆရီ၊ မစ္ဆရိယမလ-တို့ မပယ်စွန့်သူသည် ငရဲ၌ ဖြစ်ရသည်။
သီလဝါ, ဒုဿီလမလကိုပယ်စွန့်နိုင်သူ၊ အနိဿုကီ, ဣဿာမလကို ပယ်စွန့်နိုင်သူ၊ အမစ္ဆရီ မစ္ဆေရမလကို ပယ်စွန့်နိုင်သူသည် နတ်ပြည်၌ဖြစ်ရသည်ဟု ကဏှပက္ခ, သုက္ကပက္ခအားဖြင့် ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၃၊၃၇။ အံ၊မြန်၊၃၊၃၇-၈။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၁၆။ အံ၊ဋီ၊၃၊၂၂၆။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ အဋ္ဌကနိပါတ၊ ၁-ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၂-မဟာဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
-မရွတ်မဖတ် မသရဇ္ဈာယ်ခြင်းသည် အတတ်ပညာ၏အညစ်အကြေး၊
-ထကြွလုံ့လမရှိခြင်းသည် အိမ်၏အညစ်အကြေး၊
-ပျင်းရိခြင်းသည် ကိုယ်အဆင်း၏အညစ်အကြေး၊
-မေ့လျော့ခြင်းသည် (ဥစ္စာ)စောင့်ရှောက်သူ၏အညစ်အကြေး၊
-မကောင်းသောအကျင့်သည် မိန်းမ၏အညစ်အကြေး၊
-နှမြောဝန်တိုခြင်းသည် ပေးလှူသူ(အလှူရှင်)၏အညစ်အကြေး၊
-ယုတ်မာကုန်သော အကုသိုလ်တရားတို့သည် ပစ္စုပ္ပန်လောက၊ တမလွန်လောက၏အညစ်အကြေး၊
-အဝိဇ္ဇာသည် အထက်ပါအညစ်အကြေးအားလုံးတို့ထက် အဆိုးဆုံးအညစ် အကြေးဟု အညစ်အကြေးရှစ်မျိုးတို့ကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၃၊၂၀၀။ သံ၊မြန်၊၃၊၂၀၆။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၈၀။ သံ၊ဋီ၊၂၊၅၀၁။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၄-ဣန္ဒြိယသံယုတ္တ၊ ၆-သူကရခတဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် မလ္လနိုင်ငံ ဥရုဝေလကပ္ပနိဂုံး၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် ရဟန်းတို့ အိမ်၏အထွတ် မစိုက်ထူသေးသရွေ့ကာလပတ်လုံး အချင်ရနယ်တို့၏ ကောင်းစွာ တည်ခြင်း၊ စွဲမြဲစွာတည်ခြင်း မဖြစ်သေးသကဲ့သို့ ထို့အတူ အရိယသာဝက၏သန္တာန်၌ အရိယမဂ်ဉာဏ်မဖြစ်သေးသရွေ့ သဒ္ဓါ၊ ဝီရိယ၊ သတိ၊ သမာဓိ ဣန္ဒြေလေးပါးတို့ ကောင်းစွာ မတည်သေး၊ စွဲမြဲစွာ မတည်သေး။
အိမ်၏အထွဋ်စိုက်ထူပြီးသည်ရှိသော် အိမ်၏အခြင်ယနယ်တို့ ကောင်းစွာ တည်သကဲ့သို့၊ စွဲမြဲစွာတည်သကဲ့သို့၊ ထို့အတူ အရိယသာဝက၏သန္တာန်၌ အရိယ မဂ်ဉာဏ်တည်သည်ရှိသော် သဒ္ဓါအစရှိသော ဣလေးပါးတို့ ကောင်းစွာတည်၏။ စွဲမြဲစွာတည်၏။
ရဟန်းတို့ ပညာရှိသော အရိယသာဝကအား ထိုပညာအားလျော်သော သဒ္ဓါ၊ ဝီရိယ၊ သတိ၊ သမာဓိသည် ကောင်းစွာတည်၏-ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၁၊၇၄-၅။ သံ၊မြန်၊၁၊၇၄-၅။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၁၂၉။ သံ၊ဋီ၊၁၊၁၇၈။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၃-ကောသလသံယုတ္တ၊ ၁-ပဌမဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ်
ကောသလ-“မလ္လိကာ သင့်အား မိမိထက် ပို၍ချစ်အပ်သောသူရှိသလား။
မလ္လိကာ-မဟာရာဇာ အကျွန်ုပ်အား အကျွန်ုပ်ထက်ပို၍ချစ်အပ်သောသူ မရှိပါ။
မလ္လိကာ-မဟာရာဇာ အရှင်မင်းမြတ်အား အရှင်မင်းမြတ်ထက် ပို၍ချစ်အပ်သောသူရှိပါသလား။
ကောသလ-မလ္လိကာ ငါ့အား ငါ့ထက်ပို၍ချစ်အပ်သောသူ မရှိပါ။
ထိုသို့ အချင်းချင်းမေးမြန်းပြောဆိုကြပြီး ကောသလမဟာရာဇာသည် ဘုရားရှင်ထံတော်သို့သွားရောက်၍ ပြာသာဒ်ထက်၌ မိမိနှင့် မလ္လိကာမိဖုရားတို့ နှစ်ကိုယ်ကြားပြောကြားခဲ့သော ဤစကားတို့ကိုလျှောက်ထားပါသည်။ ထိုအခါ ဘုရားရှင်က-
အလုံးစုံသော အရပ်မျက်နှာတို့ကို စိတ်ဖြင့်အစဉ်လှည့်လည်ရှာဖွေသော်လည်း တစ်စုံတစ်ခုသောအရပ်မျက်နှာ၌မျှ မိမိထက်ပို၍ချစ်အပ်သောသူကိုမရခဲ့။ ဤသို့ မိမိကိုယ်ကို သူတစ်ပါးတို့ထက် များစွာချစ်အပ်၏။ ထို့ကြောင့် မိမိ၏အကျိုး စီးပွားကို လိုလားသောသူသည် သူတစ်ပါးကို မညှဉ်းဆဲ မနှိပ်စက် မသတ်ဖြတ်ရာဟု ဤဂါထာကို မိန့်တော်မူလေသည်။
-သံ၊၁၊၈၆။ သံ၊မြန်၊၁၊၇၄-၅။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၁၄၂။ သံ၊ဋီ၊၁၊၁၈၇။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ... ၂-ဒုတိယဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ကောသလဘုရင် ဘုရားဖူးရန်ရောက်လာစဉ် အညတရပုရိသက ကောသလဘုရင်၏ နား၏အနီးသို့ ကပ်၍ “မလ္လိကာမိဖုရား သမီးတော်ရတနာဖွားမြင်ပါကြောင်း” သံတော်ဦးတင်လာပါသည်။ ထိုအခါ ကောသလဘုရင် မနှစ်သက်ကြောင်းကို သိတော်မူသော ဘုရားရှင်က-
လူတို့ကိုအစိုးရသော ကောသလမင်းကြီး သမီးတော်ကို ကျွေးမွေးသုတ်သင်လော့၊ ပညာရှိသော အကျင့်သီလရှိသော ယောက္ခမကို နတ်ကဲ့သို့ ရိုသေသော၊ လင်ကိုပြုစုလုပ်ကျွေးသော အချို့သောမိန်းမသည် မြင့်မြတ်၏။
အရပ်မျက်နှာတို့၏အရှင်ဖြစ်သော ကောသလမင်းကြီး ထိုသို့အကျင့်သီလ နှင့်ပြည့်စုံခြင်း အစရှိသော ကောင်းမြတ်သောသဘောရှိသော ထိုမိန်းမမြတ်၏သားသည် ရဲစွမ်းသတ္တိရှိ၏၊ တိုင်းပြည်အုပ်ချုပ် မင်းပြုလုပ်နိုင်၏-ဟု ဟောတော်မူပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၁၊၅၂၃-၆။ အံ၊မြန်၊၁၊၅၃၈-၅၄၂။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၇၂။ အံ၊ဋီ၊၂၊၃၆၈-၉။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ ၄-စတုတ္ထပဏ္ဏာသက၊ (၂၀) ၅-မဟာဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် မြတ်စွာဘုရား
(၁) ဤလောက၌ အချို့သောမိန်းမသည် အဆင်းလည်းမလှ၊ အသွင်အပြင်လည်း မကောင်း၊ ရှုချင်ဖွယ်လည်းမရှိ၊ ဆင်းရဲလည်းဆင်းရဲ၏၊ ကိုယ်ပိုင်ဥစ္စာလည်းမရှိ၊ အသုံးအဆောင်ပစ္စည်းလည်းနည်းပါး၏။ တန်ခိုးလည်းနည်း၏ အဘယ်ကြောင့်ပါနည်း။
(၂) ဤလောက၌ အချို့သောမိန်းမသည် အဆင်းလည်းမလှ၊ အသွင် အပြင်လည်းမကောင်း၊ ရှုချင်ဖွယ်လည်းမရှိ၊ သို့သော်လည်း ကြွယ်ဝချမ်းသာ၏။ များသောဥစ္စာလည်းရှိ၏။ များသောအသုံးဆောင်းလည်းရှိ၏၊ တန်ခိုးလည်းကြီး၏။ အဘယ်ကြောင့်ပါနည်း။
(၃) ဤလောက၌ အချို့သော မာတုဂါမသည် အလွန်အဆင်းလှ၏။ ရှုချင်ဖွယ်လည်းရှိ၏။ စိတ်ကြည်လင်ဖွယ်လည်းဖြစ်၏။ လွန်မြတ်သော အသွင်အပြင် နှင့်လည်းပြည့်စုံ၏၊ သို့သော်လည်း ဆင်းရဲ၏၊ ကိုယ်ပိုင်ဥစ္စာမရှိ၊ အသုံးအဆောင် လည်းမရှိ၊ တန်ခိုးလည်းနည်း၏၊ အဘယ်ကြောင့်ပါနည်း။
(၄) ဤလောက၌ အချို့သော မာတုဂါမသည် အလွန်အဆင်းလှ၏။ ရှုချင်ဖွယ်လည်းရှိ၏။ စိတ်ကြည်လင်ဖွယ်လည်းဖြစ်၏။ လွန်မြတ်သော အသွင်အပြင် နှင့်လည်းပြည့်စုံ၏။ ကြွယ်ဝချမ်းသာ၏၊ များသောဥစ္စာလည်းရှိ၏။ များသောအသုံး အဆောင်လည်းရှိ၏၊ တန်ခိုးလည်းကြီး၏ အဘယ်ကြောင့်ပါနည်း-ဟု မေးလျှောက်၏။
(၁) မလ္လိကာ (က) ဤလောက၌ အချို့သောမာတုဂါမသည် အမျက်ဒေါသကြီး၏၊ စိတ်ပင်ပန်းခြင်းများ၊ အနည်းငယ်မျှကို ပြောဆိုကာမျှဖြစ်လျက်လည်း ကပ်ငြိတတ်၏၊ အမျက်ထွက်တတ်၏၊ ဖောက်ပြန်တတ်၏၊ ရန်ငြိုးထားတတ်၏။ စိတ်ဆိုးခြင်းကိုလည်းကောင်း၊ အမျက်ထွက်ခြင်းကိုလည်းကောင်း၊ မနှစ်သက်ခြင်းကို လည်းကောင်း ထင်စွာပြုတတ်၏။
(ခ) ထိုမာတုဂါမသည် သမဏဗြာဟ္မဏတို့အား ဆွမ်း၊ အဖျော်အစရှိသော လှူဖွယ်ဝတ္ထုတို့ကို မပေးမလှူ၊ ဣဿာနှင့်ယှဉ်သော စိတ်ရှိ၏၊ သူတစ်ပါးတို့ လာဘ်ရခြင်း၊ အရိုအသေပြုခံရခြင်း၊ အလေးအမြတ်ပြုခံရခြင်း၊ မြတ်နိုးခံရခြင်း၊ ရှိခိုးခံရခြင်း၊ အပူဇော်ခံရခြင်းတို့၌ ငြူစူ၏၊ ပြစ်မှား၏၊ ငြူစူခြင်းကိုဖွဲ့၏။ ထိုမာတုဂါမသည် ထိုဘဝမှစုတေ၍ ဤလူ့ဘဝသို့ရောက်လာသည် ဖြစ်အံ့၊ ဖြစ်လေရာရာဘဝ၌ (က) အဆင်းလည်းမလှ၊ အသွင်အပြင်လည်းမကောင်း၊ ရှုချင်ဖွယ်လည်းမရှိ၊ (ခ) ဆင်းရဲလည်း ဆင်းရဲ၏၊ ကိုယ်ပိုင်ဥစ္စာလည်းမရှိ၊ အသုံးအဆောင်လည်းမရှိ၊ (ဂ) တန်ခိုးလည်းနည်း၏။
(၂) မလ္လိကာ-ဤလောက၌ အချို့သော မာတုဂါမသည်... (က) ဒေါသကြီး၏၊ ထင်စွာပြုတတ်၏၊ (ခ) သမဏဗြာဟ္မဏတို့အား လှူဖွယ်ဝတ္ထုကို ပေးလှူတတ်၏။ (ဂ) ငြူစူခြင်းနှင့်ယှဉ်သောစိတ်မရှိ-ငြူစူ ခြင်းဖြင့်မဖွဲ့။ ထိုမာတုဂါမသည် ထိုဘဝမှစုတေ၍ ဤလူ့ဘဝသို့ရောက်လာသည် ဖြစ်အံ့၊ ဖြစ်လေရာရာဘဝ၌ (က) အဆင်းလည်းမလှ၊ ရှုချင်ဖွယ်လည်းမရှိ၊ (ခ) သို့သော် ကြွယ်ဝချမ်းသာ၏၊ များသောဥစ္စာလည်းရှိ၏။ များသောအသုံးအဆောင် လည်းရှိ၏။ (ဂ) တန်ခိုးလည်းကြီး၏။
(၃) မလ္လိကာ-ဤလောက၌ အချို့သောမာတုဂါမသည် (က) အမျက်ဒေါသမကြီး၊ ထင်စွာမပြုတတ်၊ (ခ) ထိုမာတုဂါမသည် သမဏအားဖြစ်စေ, ဗြာဟ္မဏအားဖြစ်စေ ထမင်းအဖော် မပေးမလှူ၊ (ဂ) ငြူစူခြင်းနှင့် ယှဉ်သောစိတ်ရှိသည်ဖြစ်၍-ငြူစူခြင်းဖွဲ့တတ်၏။ ထိုမာတုဂါမသည်-ဖြစ်လေရာရာ ဘဝ၌ (က) အဆင်းလည်းလှ၏၊ မြတ်သောအဆင်း အသွင်အပြင်နှင့်ပြည့်စုံ၏။ (ခ) သို့သော်လည်း ဆင်းရဲ၏၊ အသုံးအဆောင်လည်းမရှိ (ဂ) တန်ခိုးလည်းနည်း၏။
(၄) မလ္လိကာ-ဤလောက၌ အချို့သောမာတုဂါမသည်
(က) အမျက်ဒေါသကြီးသော်လည်း ထင်စွာမပြုတတ်၊
(ခ) ထိုမာတုဂါမသည် သမဏအားဖြစ်စေ၊ ဗြာဟ္မဏအားဖြစ်စေ ပေးလှူတတ်၏။
(ဂ) ငြူစူခြင်းနှင့်ယှဉ်သောစိတ်မရှိ၊ ငြူစူခြင်းဖြင့်မဖွဲ့။ ထိုမာတုဂါမသည် ဖြစ်လေရာရာဘဝတိုင်း၌
(က) အဆင်းလည်းလှ၏။ အသွင်အပြင်နှင့်လည်းပြည့်စုံ၏။
(ခ) ကြွယ်ဝလည်း ကြွယ်ဝ၏၊ အသုံးအဆောင်လည်းရှိ၏။
(ဂ) တန်ခိုးလည်းကြီး၏။ မလ္လိကာဤဆိုအပ်ပြီးသည်တို့ကား အကြောင်းအထောက်အပံ့တို့ပေတည်း ဟု ဘုရားရှင်က မိန့်တော်မူ၏။
ထိုအခါ မလ္လိကာက မိမိဘဝနှင့်နှိုင်းယှဉ်၍ ဒေါသကြီးခဲ့ခြင်းကြောင့် ယခု ဘဝ အဆင်းမလှပပုံ၊ ပေးလှူခဲ့ခြင်းကြောင့် စည်းစိမ်ချမ်းသာနှင့်ပြည့်စုံပုံ၊ ဣဿာ မရှိခဲ့ခြင်းကြောင့် တန်ခိုးကြီးပုံတို့ကို အကျယ်တဝင့် ဘုရားရှင်အား လျှောက်ထားပြီး ဥပါသိကာအဖြစ်ခံယူပုံကို ပြဆိုသည့်သုတ်။
(ဤသို့ ပါဠိတော်နှင့် မြန်မာပြန်တို့ကို အပိုင်းအလိုက်ခွဲဝေပြီး အကြောင်းနှင့်အကျိုးကို ကွဲကွဲပြားပြားသိပါလေ။)
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၄၈၀-၁။ သံ၊မြန်၊၂၊၄၅၄-၅။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၃၁။ သံ၊ဋီ၊၂၊၃၅၁-၂။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၇-စိတ္တသံယုတ္တ၊ စတုတ္ထသုတ်။ \မဟာထေရ်များ မဂဓနိုင်ငံ မစ္ဆိကာသဏ္ဍမြို့ အမ္ဗဋကဝန၌ သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် စိတ္တသူကြွယ်ပင့်လျှောက်သဖြင့် နွားခြံရှိရာသို့ ချဉ်းကပ်တော်မူကြ၍ ဆွမ်းဘုဉ်းပေးပြီး စိတ္တသူကြွယ်နှင့်အတူ ပြန်ကြွတော်မူစဉ် ရာသီဥတုပူပြင်းမှု အကြောင်းပြု၍တစ်ကြိမ်၊ စိတ္တသူကြွယ်၏လျှောက်ထားမှုကြောင့်တစ်ကြိမ် အရှင်မဟကထေရ် တန်ခိုးပြာဋိဟာပြတော်မူပုံနှစ်မျိုးကို ပြဆိုသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၃၊၁၁၄။ သံ၊မြန်၊၃၊၁၁၇-၈။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၂-ဗောဇ္ဈင်္ဂသံယုတ္တ၊ ၇-အာနာပါနဝဂ္ဂ၊ ၁-ပဌမ (၈)သုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ရဟန်းတို့ ဤသာသနာတော်၌ ရဟန်းတော်သည် အဋ္ဌိကသညာနှင့်တကွသော သတိသမ္ဗောဇ္ဈင်ကို ... ဥပေက္ခာသမ္ဗောဇ္ဈင်ကို ဝိဝေကနိဿိတ, ဝိရာဂနိဿိတ, နိရောဓနိဿိတ, ဝေါဿဂ္ဂပရိဏာမီဖြစ်အောင်ပွားများလျှင် ကြိမ်ဖန်များစွာ အလေ့အထပြုလျှင် များစွာသော အကျိုးငှာဖြစ်၏-ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့် (၈)သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၁၊၁၅။ သံ၊မြန်၊၁၊၁၄-၅။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၅၁။ သံ၊ဋီ၊၁၊၉၇။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-ဒေဝတာသံယုတ္တ၊ ၃-သတ္တိဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် များသောဥစ္စာရှိကုန်သော များသောအသုံးအဆောင်ရှိကုန်သော နိုင်ငံပိုင်ရှင် ဘုရင်မင်းမြတ်တို့သော်လည်း ကာမဂုဏ်တို့၌ မရောင့်ရဲနိုင်ကုန်သည်ဖြစ်၍ အချင်းချင်း အလွန်တပ်မက်မောကြကုန်၏။
ဤလောက၌ ကြောင့်ကြကုန်သော ဘဝအယဉ်သို့ အစဉ်လိုက်ကုန်သော ထိုသူတို့တွင် အဘယ်ပုဂ္ဂိုလ်တို့သည် တပ်မက်မှု“တဏှာ”ကို ပယ်စွန့်ကုန်သနည်း၊ လောက၌ ကြောင့်ကြမှုမရှိကုန်သနည်းဟု မေးလျှောက်အပ်သော နတ်သား၏အမေး ပုစ္ဆာပြဿနာကို
အိမ်ရာတည်ထောင်သောဘဝကိုပယ်စွန့်၍ ချစ်အပ်သောသားသမီးကို လည်းကောင်း၊ နွားအစရှိသော သတ္တဝါကိုလည်းကောင်း ပယ်စွန့်၍ တပ်မက်မှု “ရာဂ”ကိုလည်းကောင်း၊ အမျက်ထွက်မှု “ဒေါသ”ကိုလည်းကောင်း ပယ်စွန့်၍ မသိမှု “အဝိဇ္ဇာ”ကိုလည်း ကင်းပြတ်စေ၍ ရှင်ရဟန်းပြုကြကုန်၏။ အာသဝေါကုန်ပြီးသော ထိုရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်တို့သည် လောက၌ ကြောင့်ကြမရှိကြကုန်ဟု ဘုရားရှင်တော် မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
-သံ၊၃၊၃၅၂။ သံ၊မြန်၊၃၊၃၅၆။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၁-သောတာပတ္တိသံယုတ္တ၊ ၅-သဂါထက ပုညာဘိသန္ဒဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ္တ။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် ဗုဒ္ဓ၊ ဓမ္မ၊ သံဃာ ဂုဏအဝေစ္စပသာဒ, အရိယကန္တ၊ အခဏ္ဍ၊ အဆိဒ္ဒ၊ အသဗလ၊ သမာဓိ သံဝတ္တနိက သီလသမန္နာဂတ-ဟူသော တရားလေးပါးနှင့်ပြည့်စုံသော အရိယသာဝကကို အဍ္ဎ၊ မဟဒ္ဓန၊ မဟာဘောဂ-ဟုဆိုအပ်ပုံကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၃၊၃၅၂။ သံ၊မြန်၊၃၊၃၅၆။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ... ပဉ္စမသုတ္တ။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် အထက်သုတ်တော်အတိုင်း တရားလေးပါးတို့နှင့်ပြည့်စုံသောပုဂ္ဂိုလ်ကို အဍ္ဎ၊ မဟဒ္ဓန၊ မဟာဘောဂ၊ မဟာယသ-ပုဂ္ဂိုလ်ဟု ခေါ်ဆိုအပ်၏ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၂၊၃၆။ အံ၊မြန်၊၂၊၄၇၅။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၃၉။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဆက္ကနိပါတ၊ ၂-ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ ၈-အရဟတ္တဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် ရဟန်းတို့ အာလောကဗဟုလ၊ ယောဂဗဟုလ၊ ဝေဒဗဟုလ၊ အသန္တုဋ္ဌိဗဟုလ၊ ကုသိုလ်တရားတို့၌ တာဝန်ကိုပစ်ချမထား စွမ်းနိုင်သည်ထက်ပိုမို၍ အားထုတ်ခြင်းဟူသောဤတရား ခြောက်မျိုးတို့နှင့်ပြည့်စုံသောရဟန်းသည် မကြာမီ ကုသိုလ်တရားတို့၌ ကြီးကျယ်ခြင်း၊ ပြန့်ပြောခြင်းသို့ရောက်၏-ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ ဖွင့်ဆိုချက်ရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၃၊၂၃၃-၄။ သံ၊မြန်၊၃၊၂၃၆-၇။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၇-ဣဒ္ဓိပါဒသံယုတ္တ၊ ၂-ပါသာဒကမ္ပနဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ရဟန်းတို့အား ဤသာသနာတော်၌ ရဟန်းသည် ဆန္ဒကိုမှီ၍ဖြစ်သောသမာဓိ အားထုတ်မှုအထူးကို ပြုပြင်စီရင်သောလုံ့လနှင့်ပြည့်စုံသော ဣဒ္ဓိပါဒ်ကိုပွားများ၏၊ ဤသို့ပွားများသည် ရှိသော် ငါ၏ဆန္ဒသည် အလွန်လည်းမတွန့်ဆုတ်၊ အလွန်လည်းမတက်ကြွလိမ့်လတ္တံ့။ အတွင်း၌လည်းမကြုံ -အပ၌လည်းမပျံ့လွင့်လိမ့်လတ္တံ့။ ရှေ့အဖို့နောက်အဖို့၊ အောက်အဖို့-အထက်အဖို့၊ နေ့အဖို့-ညဉ့်အဖို့တို့၌ အမှတ်သညာရှိသည်ဖြစ်၍ နေ၏။ ဤသို့မြှေးယှက်ခြင်းမရှိသော ပွင့်လင်းသောစိတ်ဖြင့် အရောင်အလင်းရှိလာ အောင် စိတ်ကိုပွားများ၏။ ဤအတူ ဝီရိယကိုမှီ၍ဖြစ်သော သမာဓိ အားထုတ်ခြင်းအထူးဖြစ်အောင် ပြုပြင်စီရင်သောလုံ့လနှင့်ပြည့်စုံသော ဣဒ္ဓိပါဒ်ကိုပွားများ၏။ စိတ်ကိုမှီ၍ဖြစ်သော ဝီမံသကိုမှီ၍ဖြစ်သောသမာဓိ အားထုတ်ခြင်းအထူးဖြစ်အောင် ပြုပြင်စီရင်သော လုံ့လနှင့်ပြည့်စုံသော ဣဒ္ဓိပါဒ်ကိုပွားများ၏။ ... စိတ်ကိုပွားများ၏။ ဣဒ္ဓိပါဒ်လေးပါးတို့ကို ဤသို့ ပွားများအပေါ် အကြိမ်များစွာ အလေ့အလာပြုအပ်သည်ရှိသော် များသော အကျိုးရှိ၏။ အာနိသင်ကြီးမား၏။
ရဟန်းတို့ ရဟန်းသည် ဣဒ္ဓိပါဒ်လေးပါးတို့ကို ဆိုအပ်ပြီးသောနည်းဖြင့် ပွားများအပ်ကုန်သည်ရှိသော် ကြိမ်ဖန်များစွာ အလေ့အလာပြုအပ်ကုန်သည်ရှိသော် များပြားသော တန်ခိုးဖန်ဆင်းခြင်းကိုပြီးစေ၏။ ဗြဟ္မာပြည်တိုင်အောင် ကိုယ်ဖြင့် မိမိအလိုအတိုင်းဖြစ်စေနိုင်၏။
ရဟန်းတို့ ရဟန်းသည် ဣဒ္ဓိပါဒ်လေးပါးတို့ကို ဤဆိုအပ်ပြီးသောနည်းဖြင့် ပွားများအပ်၊ ကြိမ်ဖန်များစွာ အလေ့အလာပြုအပ်ကုန်သည်ရှိသော် အာသဝေါ တရားတို့ကုန်ခြင်းကြောင့် အနာသဝ၊ စေတောဝိမုတ္တိ ပညာဝိမုတ္တိဖြစ်သော အရဟတ္တဖိုလ်ကို မျက်မှောက်ဘဝ၌ပင် ကိုယ်တိုင်မျက်မှောက်ပြု၍ ရောက်၍နေနိုင်၏-ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-မ၊၁၊၃၃၈-၃၄၈။ မ၊မြန်၊၁၊၃၄၉-၃၅၉။ မ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၁၂-၂၁၅။ မ၊ဋီ၊၂၊၂၂၉-၂၄၀။
-မဇ္ဈိမနိကာယ၊ မူလပဏ္ဏာသက၊ ၄-မဟာယမကဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
ဘုရားရှင် အင်္ဂတိုင်း အဿပုရနိဂုံး၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် အဿပုရနိဂုံးသူ/သားတို့သည် ရတနာမြတ်သုံးပါးတို့၌ အလွန်ကြည်ညိုကြကုန်၏။ ထိုကြည်ညိုမှုကို အကြောင်းပြု၍-ရဟန်းတို့၊ သင်တို့ကို လူအပေါင်းတို့က သမဏ, သမဏတို့ဟူ၍ သိမှတ်ကြကုန်၏။ သင်တို့ဘယ်တွေလဲဟု မေးမြန်းကြကုန်လျှင် “ငါတို့ သမဏတို့ ဖြစ်ကုန်၏”ဟု ဝန်ခံကြကုန်၏။ ရဟန်းတို့ ထိုလူတို့အား “ဤသို့ သမဏ-အမည်။ သမဏ-ဟု ဝန်ခံကြကုန်သည်ရှိသော် သမဏကရဏ, ဗြာဟ္မဏကရဏ ဓမ္မတို့ကို ဆောက်တည်၍ ကျင့်သုံးကြကုန်အံ့။ ဤသို့ ကျင့်သုံးကြကုန်သော ငါတို့၏ သမဏဟူသောအမည်နှင့် သမဏ-ဟု ဝန်ခံခြင်းတို့သည် ဟုတ်မှန်ခြင်းဖြစ်လိမ့်မည်။ ငါတို့ သုံးစွဲနေသော ပစ္စည်းလေးပါးအရှင်တို့၏ ကောင်းမှုကုသိုလ်စေတနာသည် အကျိုး အာနိသင်ကြီးမားသည်ဖြစ်လိမ့်မည်။ ငါတို့၏ ဤရဟန်းအဖြစ်၊ ရဟန်းဘဝသည် မမြုံတော့ဘဲ အကျိုးနှင့်တကွ ကြီးပွားတိုးတက်မှုဖြစ်ထွန်းပေလိမ့်မည်ဟု သင်တို့ ကျင့်ကြရမည်ဟု မိန့်တော်မူပြီး (၁) ဟိရောတ္တပ္ပသမ္ပန္န၊ (၂) ပရိသုဒ္ဓကာယသမာစာရ၊ (၃) ပရိသုဒ္ဓဝစီသမာစာရ၊ (၄) ပရိသုဒ္ဓမနောသမာစာရ၊ (၅) ပရိသုဒ္ဓါဇီဝ၊ (၆) ဣန္ဒြိယေသုဂုတ္တဒွါရ၊ (၇) ဘောဇနမတ္တညုတာ၊ (၈) ဇာဂရိယာနုယောဂ၊ (၉) သတိသမ္ပဇည၊ (၁၀) ဝိနီဝရဏတာစိတ္တဿ၊ (၁၁) နီဝရဏငါးပါးကင်းပျောက်ပုံ ဥပမာ ငါးခု၊ (၁၂) ရူပါဝစရဈာန်လေးပါးရအောင် အားထုတ်ပုံ (၁၃) ပုဗ္ဗေနိဝါသအဘိညာဉ် ဖြစ်ပုံ၊ (၁၄) ဒိဗ္ဗစက္ခုအဘိညာဉ်ဖြစ်ပုံ၊ (၁) သစ္စာလေးပါး တရားသိမြင် အာသဝက္ခ ဉာဏ်ဖြစ်၍ ရဟန္တာဖြစ်ပုံ၊ (၁၆) ရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်ကို (က) သမဏ၊ (ခ) ဗြာဟ္မဏ၊ (ဂ) နှာတက၊ (ဃ) ဝေဒဂူ၊ (င) သောတ္ထိယ၊ (စ) အရိယ၊ (ဆ) အရဟံ-ဟု ခေါ်ဆိုနိုင်ပုံတို့ကို အသီးအသီး အကျယ်ဝေဖန်၍ ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင်ဟောတော် မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ မှတ်သားဖွယ်အမျိုးမျိုးတို့ကို လေ့လာဖတ်ရှုနိုင်ပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၂၊၂၇၇-၉။ အံ၊မြန်၊၂၊၃၅၆-၃၆၀။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၀၁။ အံ၊ဋီ၊၃၊၁၀၁-၂။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဆက္ကနိပါတ၊ ၁-ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၃-အနုတ္တရိယဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
အရှင်ကစ္စာနထေရ် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် “ငါ့ရှင်တို့ ဇာနတာ, ပသတာ, အရဟတာ, သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဖြစ်တော်မူသော မြတ်စွာဘုရားသည် ငါးဖြာအာရုံ ကာမဂုဏ်တို့ဖြင့် ကျဉ်းမြောင်းကြပ်တည်းသောလူ့ဘဝ၌ သတ္တဝါတို့ကို ကိလေသာတို့ကို သန့်ရှင်းစင်ကြယ်စေနိုင်သော၊ တအုံနွေးနွေး စိတ်မအေးမှု “သောက”၊ ပြောပြောဆိုဆို ငိုယိုမှု “ပရိဒေဝ”တို့ကို လွန်မြောက်စေနိုင်သော ကိုယ် ဆင်းရဲမှု“ဒုက္ခ” စိတ်ဆင်းရဲမှု “ဒေါမနဿ”တို့ကို ချုပ်ငြိမ်းစေနိုင်သော အရိယာမဂ် ဉာဏ်ကို ရစေနိုင်သော၊ နိဗ္ဗာန်ကို ကိုယ်ထိလက်ရောက် မျက်မှောက်ပြုနိုင်သော အနုဿတိ ခြောက်ပါးတို့ကို ပွားများခွင့်ရခြင်းကို လျော်စွာသိမြင်တော်မူခြင်းသည် ရင်သပ်ရှုမောအံ့ဩလောက်ပါပေ၏။ ရှေးကမဖြစ်စဖူး ယခုမှ အသစ်အထူးဖြစ်ပါပေ ၏ဟု သတ္တာနံ ဝိသုဒ္ဓိဓမ္မ (၁) ဗုဒ္ဓါနုဿတိ၊ (၂) ဓမ္မာနုဿတိ၊ (၃) သံဃာနုဿတိ၊ (၄) သီလာနုဿတိ၊ (၅) စာဂါနုဿတိ၊ (၆) ဒေဝတာနုဿတိ-တို့ကို ပွားများပုံနှင့် ရရှိသော အကျိုးအာနိသင်တို့ကို ရဟန်းတို့အား အကျယ်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-မ၊၃၊၂၃၁-၉။ မ၊မြန်၊၃၊၂၃၅-၂၄၂။ မ၊ဋ္ဌ၊၄၊၁၇၂-၃။ မ၊ဋီ၊၃၊၃၆၉-၃၇။
-မဇ္ဈိမနိကာယ၊ ဥပရိပဏ္ဏာသ၊ ၄-ဝိဘင်္ဂဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် မဂဓနိုင်ငံ ရာဇဂြိုဟ်မြို့ တပေါဒါရာမ၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ်အရှင်သမိဒ္ဓိထေရ် စောစောစီးစီးထ၍ တပေါဒါမြစ်၌ ရေချိုးပြီး သင်ပိုင်းတစ်ထည် ဝတ်လျက် ရေသုတ်နေစဉ် နတ်သားတစ်ယောက်ရောက်လာပြီး “ရဟန်း၊ သင်သည် ဘဒ္ဒေကရတ္တသုတ်၏ ဥဒ္ဒေသနှင့် ဝိဘင်္ဂကိုဆောင်ထားသလော”ဟု မေးပါသည်။
အရှင်သမိဒ္ဓိ -ဘဒ္ဒေကရတ္တသုတ်၏ ဥဒ္ဒေသနှင့် ဝိဘင်္ဂကို ငါမဆောင်ထားပါ။ သင်နတ်သားကော ဆောင်ထားပါသလား။
နတ်သား -အကျွန်ုပ်လည်း မဆောင်ထားပါ၊ ရဟန်း သင်သည် ဘဒ္ဒေကရတ္တသုတ်၌လာသော ဂါထာတို့ကိုဆောင်ထားပါသလား။
အရှင်သမိဒ္ဓိ-မဆောင်ထားပါ၊ သင်နတ်သားကော ဆောင်ထားပါသလား။
နတ်သား -တပည့်တော်လည်းမဆောင်ထားပါ။ ရဟန်း-သင်သည် ဘဒ္ဒေကရတ္တသုတ်၏ ဥဒ္ဒေသနှင့် ဝိဘင်္ဂကို သင်ယူပေလော၊ နာခံမှတ်သားဆောင်ထားလေလော့၊ ရဟန်း ဘဒ္ဒေကရတ္တသုတ်၏ ဥဒ္ဒေသနှင့် ဝိဘင်္ဂသည် အကျိုးစီးပွားနှင့်စပ်ယှဉ်၏၊ ဗြဟ္မစရိယ၏ လက်မွန်မဆွဖြစ်ပေ၏-ဟု လျှောက်ထားပြီး ကွယ်ပျောက်သွားပါသည်။
အရှင်သမိဒ္ဓိထေရ်သည် ထိုညဉ့်ကိုလွန်ရာအခါ၌ ဘုရားရှင်ထံချဉ်းကပ်ပြီး မိမိအား အညတရနတ်သားလျှောက်ထားသည့်စကားကို ပြန်ကြားလျှောက်ထား၍ မြတ်စွာဘုရား ဘဒ္ဒေကရတ္တသုတ်၏ ဥဒ္ဒေသနှင့် ဝိဘင်္ဂကို ဟောကြားတော်မူပါရန် လျှောက်ထားသဖြင့် ဘုရားရှင်က “အတီတံ ... အာစိက္ခဝေ မုနိ”-ဟု လေးဂါထာကို ဟောတော်မူပြီး ကျောင်းတော်သို့ဝင်ကြွတော်မူသွားပါသည်။
ရဟန်းတော်များက ဘုရားရှင်၏အကျဉ်းချုပ်စကားတော်ကို အကျယ်အားဖြင့် သိမှတ်ရအောင် ဟောကြားပေးပါရန်လျှောက်ထားကြသဖြင့် အရှင်မဟာကစ္စာနထေရ်က ငါ့ရှင်တို့ ငါ့အား အတိတ်ကာလ၌ စက္ခုပသာဒနှင့် ရူပါရုံတို့ရှိခဲ့ပြီ။ ထို စက္ခုပသာဒ, ရူပါရုံတို့၌ ဆန္ဒရာဂဖြင့်ဆပ်စပ်နသော စက္ခုဝိညာဏ်ဖြစ်ခဲ့ပြီ။ စက္ခုဝိညာဏ်၏ ဆန္ဒရာဂဖြင့်ဆက်စပ်နေခြင်းကြောင့် ထိုပသာဒအာရုံတို့ကို အလွန် နှစ်သက်မှုဖြစ်၏။ ထိုပသာဒအာရုံတို့ကို အလွန်နှစ်သက်သောပုဂ္ဂိုလ်သည် တဏှာ ဒိဋ္ဌိတို့ဖြင့် အစဉ်လိုက်လေတော့၏။
ထို့အတူသောတပသာဒ၊ သဒ္ဒါရုံ၊ သောတဝိညာဏ်၊ ဃာနပသာဒ၊ ဂန္ဓာရုံ၊ ဃာနဝိညာဉ်၊ ဇိဝှါပသာဒ၊ ရသာရုံ၊ ဇိဝှါဝိညာဉ်၊ ကာယပသာဒ၊ ဖောဋ္ဌဗ္ဗာရုံ၊ ကာယ ဝိညာဉ်၊ ဘဝင်စိတ်၊ ဓမ္မာရုံ၊ မနောဝိညာဏ်တို့၌လည်း ဆန္ဒရာဂဖြင့်ဆက်စပ်မှု၊ အလွန်အကဲနှစ်သက်မှု တဏှာဒိဋ္ဌိတို့ဖြင့် အစဉ်လိုက်မှုတို့ကြောင့် အတိတ်ကာလ၌ တဏှာဒိဋ္ဌိတို့ဖြင့် အစဉ်လိုက်မှုဖြစ်ခဲ့၏။
ထိုဒွါရခြောက်ပါး၊ အာရုံခြောက်ပါးတို့၌ ဝိညာဏ်၏ ဆန္ဒရာဂဖြင့် ဆပ်စပ်မှု မရှိ၊ လွန်လွန်ကဲကဲ မနှစ်သက်သောသူသည် အတိတ်ကာလ၌ တဏှာ ဒိဋ္ဌိတို့ဖြင့် အစဉ်တစိုက်မလိုက်တော့ပေ။
ငါ့ရှင်တို့၊ အနာဂတ်ကာလ၌ ဒွါရခြောက်ပါးတို့တွင် မရသေးသော အာရုံ ခြောက်ပါးတို့ရရှိရန် စိတ်ဖြင့်တောင့်တမှု လွန်လွန်ကဲကဲနှစ်သက်မှု၊ လွန်လွန်ကဲကဲ နှစ်သက်သောပုဂ္ဂိုလ်သည် အနာဂတ်ကို တဏှာ-ဒိဋ္ဌိတို့ဖြင့် အလိုရှိ၏။
ထိုဒွါရခြောက်ပါး၊ အာရုံခြောက်ပါးတို့၌ ဆန္ဒရာဂဖြင့် လွန်လွန်ကဲကဲ နှစ်သက်မှုမရှိသောသူသည် အနာဂတ်ကို တဏှာ၊ ဒိဋ္ဌိတို့ဖြင့် အလိုမရှိတော့ပါပေ။
ငါ့ရှင်တို့၊ ပစ္စုပ္ပန် ဒွါရခြောက်ပါး အာရုံခြောက်ပါးတို့၌ ဆန္ဒရာဂဖြင့် ငြိတွယ် နေသော ဝိညာဉ်ခြောက်ပါးဖြစ်လျှင် ပစ္စုပ္ပန်ဓမ္မတို့၌ တွန့်တိုမှုမရှိတော့ပေ-ဟု အဇ္ဈတ္တိကာယတနခြောက်ပါးတို့၌ တဏှာဒိဋ္ဌိတို့ဖြင့် အတိတ်ကာလ၌ အစဉ်လိုက်မှု အနာဂတ်ကာလ၌အလိုရှိမှု၊ ပစ္စုပ္ပန်ကာလ၌တွန့်တိုမှုကိုလည်းကောင်း ဆန္ဒရာဂဖြင့် ငြိတွယ်ဆက်စပ်နေသော ဝိညာဏ်မဖြစ်လျှင် တဏှာ, ဒိဋ္ဌိတို့ဖြင့် အတိတ်ကာလ၌ အစဉ်လိုက်နေသော ဝိညာဏ်မဖြစ်၊ အနာဂတ်ကာလ၌ တောင့်တမှု မဖြစ်၊ ပစ္စုပ္ပန် ကာလ၌ တွန့်တိုမှုမဖြစ်တော့ပုံကို အကျယ်ဝေဖန်၍ ရဟန်းတို့အား ဟောကြားပါသည်။
ရဟန်းတို့က ဘုရားရှင်အား အရှင်မဟာကစ္စာန၏ ဖြေကြားပုံကိုလျှောက်ထားကြရာ ရဟန်းရှင်က မဟာကစ္စာနဟောကြားသည့်အတိုင်း မှတ်သားကြဟု မိန့်ကြားတော်မူပြီး မဟာကစ္စနထေရ်အား “သံခိတ္တေန ဘာသိတဿ ဝိတ္တာရဝိဘဇန ဧတဒဂ်အရာပေးတော်မူကြောင်း အဋ္ဌကထာ (မ၊ဋ္ဌ၊၄၊၁၇၃)၌ မိန့်ဆိုထားပါသည်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ မှတ်သားဖွယ်ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၁၊၄၅၁။ သံ၊မြန်၊၁၊၄၅၉။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၂၃-၆။ သံ၊ဋီ၊၂၊၁၉၉-၂၀၀။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၀-ဘိက္ခုသံယုတ္တ၊ ဧကာဒသမသုတ္တ။ ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် ဘုရားရှင်က အဝေးကပင် မိမိတို့ရှိရာသို့လာနေသော မဟာကပ္ပိနထေရ်ကို မြင်တော်မူခြင်းကြောင့် ရဟန်းတို့၊ သင်တို့သည် “ဖြူစင်ခေါင်းပါးသောအကျင့်ရှိသော နှာတံရှည်သော ရဟန်းကို တွေ့မြင်ကြကုန်၏လော၊ ဤရဟန်းသည် တန်ခိုးကြီး၏၊ အာနုဘော်ကြီး၏၊ မဝင်စားဖူးသော သမာပတ်မရှိ၊ ဗြဟ္မစရိယ၏အပြီးအဆုံးဖြစ်သော အရဟတ္တဖိုလ်ကို မျက်မှောက်ဘဝ၌ပင် ထူးသောဉာဏ်ဖြင့်သိ၍ မျက်မှောက်ပြုနေသူပေတည်း ဟု မိန့်တော်မူပြီး “ခတ္တိယော သေဋ္ဌော ဇနေတသ္မိံ”-အစရှိသော ဂါထာနှင့် “ဒိဝါ တပတိ” အစရှိသောနှစ်ဂါထာကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် မိန့်တော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
-သံ၊၃၊၂၅၄-၅။ သံ၊မြန်၊၃၊၂၇၇-၈။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၉၅။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၀-အာနာပါနသံယုတ္တ၊ ၁-ဧကဓမ္မဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် ဘုရားရှင်၏အနီး၌ တင်ပလ္လင်ခွေ၍ ကိုယ်ကိုဖြောင့်မတ်စွာထား၍ ကမ္မဋ္ဌာန်းသို့ရှေးရှု သတိကိုဖြစ်စေ၍ ထိုင်နေသော မဟာကပ္ပိနထေရ်ကိုတွေ့မြင်၍ ရဟန်းတို့အားမေးတော်မူပြီး ပဋိနိဿဂ္ဂါနုပဿီဖြစ်အောင် အာနာပါနဿတိသမာဓိကိုပွားများအပ်၊ ကြိမ်ဖန်များစွာ အလေ့ အလာပြုအပ်သည်ရှိသော် ကိုယ်တုန်လှုပ်ခြင်းမရှိပုံကို အကျယ်အားဖြင့် ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-မ၊၃၊၂၄၉-၂၅၈။ မ၊မြန်၊၃၊၂၅၂-၂၆၀။ မ၊ဋ္ဌ၊၄၊၁၈၁-၅။ မ၊ဋီ၊၃၊၃၆-၃၈၁။
-မဇ္ဈိမနိကာယ၊ ဥပရိပဏ္ဏာသ၊ ၄-ဝိဘင်္ဂဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
ဘုရားရှင် မဂဓနိုင်ငံ ရာဇဂြိုဟ်မြို့ ဝေဠုဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် တောကျောင်း၌နေသော အရှင်သမိဒ္ဓိအထံသို့ လမ်းလျှောက်ရင်းရောက် လာသော ပေါတလိပုတ္တပရိဗိုဇ်က
(က) “ကာယကံ၊ ဝစီကံတို့သည် အကျိုးမပြီး အချည်းနှီးသာတည်း၊ မနောကံသည်သာလျှင် မှန်ကန်၏ဟူသောစကားကို ရဟန်းဂေါတမ၏မျက်မှောက်၌ ကြားနာခဲ့ရပါသည်။
(ခ) ဘာကိုမျှ မခံစားရသော သမာပတ်သည်ရှိပါသလော-ဟု မေးမြန်းပါသည်။
အရှင်သမိဒ္ဓိ-ငါ့ရှင် ပေါတလိပုတ္တ၊ ဤသို့မဆိုပါလင့်၊ မြတ်စွာဘုရားကိုမစွပ်စွဲပါလင့်၊ မြတ်စွာဘုရားကိုစွပ်စွဲခြင်းသည် မကောင်းသည်သာလျှင်တည်း။ ကာယကံ၊ ဝစီကံ၊ မနောကံနှင့်ပတ်သက်၍ သင်ပြောဆို သလို မြတ်စွာဘုရား ဟောတော်မမူပါသည်သာ၊ ဘာကိုမျှ ခံစားရသော သမာပတ်သည် ရှိသည်သာတည်း။
ပေါတလိပုတ္တ-ငါ့ရှင်သမိဒ္ဓိ သင်ရဟန်းပြုသည်မှာကြာပြီလော။
သမိဒ္ဓိ -မကြာသေးပါ၊ သုံးဝါမျှသာရပါသေးသည်။
ပေါတလိပုတ္တ-ဤငယ်သောရဟန်းသော်မှလည်း ဆရာဖြစ်သော မြတ်စွာဘုရားကို ကဲ့ရဲ့ခြင်းမှ စောင့်ရှောက်ကာကွယ်ရမည်-ဟု မှတ်ထင်တုံသေး၏။ ယခုအခါ ငါတို့သည် ထေရ်ကြီးရဟန်းတို့ကို အဘယ်သို့ ပြောနိုင် မည်နည်း၊ “ငါ့ရှင်သမိဒ္ဓိ ကိုယ်နှုတ်စိတ်ဖြင့် စေ့ဆော်မှုရှိသော အကုသိုလ်ကံကိုပြုမိခြင်းကြောင့် ထိုပုဂ္ဂိုလ်သည် အဘယ်သို့သော ဝေဒနာကို ခံစားရမည်နည်း။
သမိဒ္ဓိ -ငါ့ရှင် ပေါတလိပုတ္တ၊ ကိုယ်နှုတ်စိတ်တို့ဖြင့်စေ့ဆော်သော အကုသိုလ်ကံကို ပြုမိခြင်းကြောင့် ထိုပုဂ္ဂိုလ်သည် ဆင်းရဲသောဝေဒနာကို ခံစားရ၏ဟု မိန့်တော်မူသည့်အခါ ပေါတလိပုတ္တပရိဗိုဇ် ပြန်သွားလေသည်။
အရှင်သမိဒ္ဓိသည် အရှင်အာနန္ဒာထံသို့ချဉ်းကပ်ပြီး ပေါတလိပုတ္တပရိဗိုဇ်နှင့် မိမိတို့ ပြောဆိုကြပုံအလုံးစုံကို လျှောက်ထားပါသည်။
အရှင်အာနန္ဒာက အရှင်သမိဒ္ဓိကိုခေါ်၍ ဘုရားရှင်ထံတော်သို့သွားရောက်ပြီး ထိုအကြောင်းကိုလျှောက်ထားပါသည်။
ဘုရားရှင် -အာနန္ဒာ ငါသည် ပေါတလိပုတ္တပရိဗိုဇ်အား မြင်ဖူးသည်ကိုမျှ မမှတ်မိ၊ ဤသို့သောစကားဆွေးနွေးခြင်းသည် အဘယ်ဖြစ်နိုင်အံ့ မည်း။ ဤသမိဒ္ဓိသည် ပေါတလိပုတ္တပရိဗိုဇ်အား ခွဲခြားဝေဖန်၍ ဖြေဆိုသင့်သောပြဿနာကို တစ်ဖက်ဖြေဆိုဘိ၏။ ထိုအခါ အရှင်ဥဒါယီက မြတ်စွာဘုရား သမိသည် “ယံ ကိဉ္စ ဝေဒယိတံ၊ တံ ဒုက္ခသ္မိံ-ဟူသော သင်္ခါရဒုက္ခကိုရည်ရွယ်၍ ပြောဆိုသည် မဟုတ်ပါလောဟု လျှောက်၏။ ဥဒါယီ၏စကားကို ပယ်ရှားတော်မူပြီး
ဘုရားရှင် -အာနန္ဒာ၊ သမိဒ္ဓိသည် ပေါတလိယပုတ္တ ပရိဗိုဇ်အား “ငါ့ရှင် ပေါတလိပုတ္တ-ကြောင့်ကြစိုက်၍ ကိုယ်နှုတ်စိတ်ဖြင့် စေ့ဆော်မှု ရှိသော ချမ်းသာကိုသာ ခံစားရမည်ဖြစ်သောကံကိုပြုမိသောပုဂ္ဂိုလ်သည် သုခဝေဒနာကိုသာ ခံစားရ၏။
-ငါ့ရှင်ပေါတလိပုတ္တ၊ ကြောင့်ကြစိုက်၍ ကိုယ်နှုတ်စိတ်ဖြင့် စေ့ဆော်မှု ရှိသော ဆင်းရဲခံစားရမည်ဖြစ်သော ကံကိုပြုမိသောပုဂ္ဂိုလ်သည် ဒုက္ခဝေဒနာကိုခံစားရ၏။
ငါ့ရှင်ပေါတလိပုတ္တ၊ ကြောင့်ကြစိုက်၍ ကိုယ်နှုတ်စိတ်ဖြင့် စေ့ဆော်မှု ရှိသော ဆင်းရဲမဟုတ်၊ ချမ်းသာမဟုတ် ခံစားရမည်ဖြစ်သောကံကို ပြုလုပ်သောပုဂ္ဂိုလ်သည် ဥပေက္ခာဝေဒနာကို ခံစားရမည်ဟု ဖြေဆိုသည်ရှိသော် သမိဒ္ဓိသည် ပေါတလိပုတ္တပရိဗိုဇ်အား ကောင်းစွာ ဖြေကြားသည်မည်ရာ၏။ အာနန္ဒာ စင်စစ်သော်ကား သာသနာ ပြင်ပ အချို့ပရိဗိုဇ်တို့သည် မိုက်မဲကုန်၏။ မလိမ္မာကုန်။ အချို့ ပရိဗိုဇ်တို့သည် မြတ်စွာဘုရား၏ များစွာသောကံတို့ကို ဝေဖန်မှု “မဟာကမ္မဝိဘင်္ဂ”ဒေသနာတော်ကို သိကုန်လတ္တံ့။ အာနန္ဒာသင်တို့သည် မြတ်စွာဘုရာ၏ မဟာကမ္မဝိဘင်္ဂဒေသနာတော်ကို နာယူကြကုန်လော့၊ အရှင်အာနန္ဒာက မဟာကမ္မဝိဘင်္ဂ ဒေသနာတော်ကို ဟောတော်မူပါရန် လျှောက်ထားပါသည်။
အာနန္ဒာ၊ ဤလောက၌ ပုဂ္ဂိုလ်လေးမျိုးတို့ ထင်ရှားရှိကုန်၏။
(၁) အာနန္ဒာ၊ ဤလောက၌ အချို့သောပုဂ္ဂိုလ်တို့သည် ဒုစရိုက် ၁၀-ပါးတို့ကို ပြုလုပ်ပြောဆိုကြံစည်၏။ ထိုပုဂ္ဂိုလ်သည် ကွယ်လွန်ပြီးနောက် ငရဲသို့ရောက် ရ၏။
(၂) အာနန္ဒာ၊ ဤလောက၌ အချို့သောပုဂ္ဂိုလ်သည် ဒုစရိုက် ၁၀-ပါးတို့ကို ပြောဆိုပြုလုပ်ကြံစည်၏။ ထိုပုဂ္ဂိုလ်သည် ကွယ်လွန်ပြီးနောက် နတ်ပြည်သို့ ရောက်၏။
(၃) အာနန္ဒာ၊ ဤလောက၌ အချို့သောပုဂ္ဂိုလ်သည် သုစရိုက် ၁၀-ပါးတို့ကို ပြောဆိုပြုလုပ်ကြံစည်၏။ ထိုပုဂ္ဂိုလ်သည် ကွယ်လွန်ပြီးနောက် နတ်ပြည်သို့ ရောက်၏။
(၄) အာနန္ဒာ၊ ဤလောက၌ အချို့သောပုဂ္ဂိုလ်သည် သုစရိုက် ၁၀-ပါးတို့ကို ပြောဆိုပြုလုပ်ကြံစည်၏။ ထိုပုဂ္ဂိုလ်သည် ကွယ်လွန်ပြီးနောက် ငရဲသို့ ကျရောက်၏။
(၁) ဒိဗ္ဗစက္ခုဉာဏ်ရသော အချို့သော သာမဏဗြဟ္မဏသည် အမှတ်(၁) ပုဂ္ဂိုလ် ငရဲသို့ကျသည်ကို သိမြင်ခြင်းကြောင့် “အချင်းတို့၊ ယုတ်မာသောကံတို့သည် ရှိကုန်၏၊ ဒုစရိုက်၏အကျိုးသည်ရှိ၏”ဟု ကိုယ်တိုင်သိမြင်သောကြောင့် “ဤငါ၏ အယူသာမှန်၏၊ အခြားသူတို့၏အယူသည် အမှားချည်းသာတည်းဟု စွဲစွဲမြဲမြဲ နှလုံးသွင်း၏။
(၂) ဒိဗ္ဗစက္ခုအဘိညာဉ်ရ အချို့သော သမဏ, ဗြာဟ္မဏသည် အမှတ်(၂) ကွယ်လွန်ပြီးနောက် နတ်ပြည်ရောက်သည်ကိုသိမြင်ခြင်းကြောင့် “အချင်းတို့ ယုတ်မာသောကံတို့မရှိ ဒုစရိုက်၏အကျိုးသည်မရှိဟု ကိုယ်တိုင်သိ၊ ကိုယ်တိုင်မြင်၊ ကိုယ်တိုင် ထိုးထွင်းသိမှုကိုသာလျှင် ငါ၏အယူသာမှန်၏၊ အခြားသူတို့အယူသည် အကျိုးမပြီး၊ အချည်းနှီးသာတည်းဟု စွဲစွဲမြဲမြဲနှလုံးသွင်း၏။
(၃) ဒိဗ္ဗစက္ခုအဘိညာဉ်ရသော အချို့သော သမဏဗြာဟ္မဏတို့သည် အမှတ်(၃)ပုဂ္ဂိုလ် နတ်ပြည်၌ဖြစ်သည်ကို သိမြင်သောကြောင့် “အချင်းတို့၊ ကောင်း၊ သော ကံတို့သည်ကုန်၏၊ သုစရိုက်၏အကျိုးသည်ရှိ၏”ဟု ကိုယ်တိုင်သိ၊ ကိုယ်တိုင်မြင်၊ ကိုယ်တိုင်ထိုးထွင်း၍ သိသမျှကိုသာလျှင် “ဤငါ၏အယူသာမှန်၏၊ အခြား သူတို့၏အယူသည် အကျိုးမပြီး အချည်းနှီးသာတည်းဟု စွဲစွဲမြဲမြဲနှလုံးသွင်းပြောဆို၏။
(၄) ဒိဗ္ဗစက္ခုအဘိညာဉ်ရသော အချို့သော သာမဏဗြဟ္မဏတို့သည် အမှတ်(၄)ပုဂ္ဂိုလ် ငရဲ၌ဖြစ်ခြင်းကိုသိသောကြောင့် “အချင်းတို့၊ ကောင်းသောကံတို့သည် မရှိကုန်၊ သုစရိုက်၏အကျိုးသည်မရှိ၊ ထိုသမဏဗြဟ္မဏသည် ကိုယ်တိုင်သိ၊ ကိုယ်တိုင်မြင်၊ ကိုယ်တိုင်ထိုးထွင်း၍ သိသမျှကိုသာလျှင် “ဤ ငါ၏အယူသာမှန်၏။ အခြားသူတို့အယူသည် အမှားသာတည်းဟု စွဲစွဲမြဲမြဲ နှလုံးသွင်းပြောဆို၏။
(ဤသို့လျှင် ဒိဗ္ဗစက္ခုအဘိညာဉ်ရပုဂ္ဂိုလ်သည် ကမ္မရာသီတစ်ခုနှင့် ဝိပါက ရာသီတစ်ခုကိုသာ သိမြင်၏။ မြတ်စွာဘုရားသည် ဒိဗ္ဗစက္ခုအဘိညာဉ်ရပုဂ္ဂိုလ် မသိမမြင်သော ကမ္မရာသီသုံးခု၊ ဝိပါကရာသီနှစ်ခုတို့ကို သိမြင်တော်မူပါသည်။ ဤဒိဗ္ဗစက္ခုအဘိညာဉ်ရပုဂ္ဂိုလ် မြင်ရ၊ မမြင်ရသော ကမ္မရာသီလေးခု၊ ဝိပါကရာသီ သုံးခုတို့ကို သိမြင်တော်မူသည်။ ဤခုနစ်ဌာနတို့ကို သိတတ်သောဉာဏ်သည် ဘုရားရှင်၏ “မဟာကမ္မဝိဘင်္ဂဉာဏ်မည်ပါသည်။
ဒုတိယဝါရ၌ ဒိဗ္ဗစက္ခု အဘိညာဉ်ရပုဂ္ဂိုလ်သည် တစ်စုံတစ်ခုကိုမှ မမြင်ပါ။ မြတ်စွာဘုရားရှင်သည်ကား ကမ္မရာသီသုံးခု၊ ဝိပါကရာသီနှစ်ခုတို့ကို သိမြင်တော်မူပါသည်။ ဤငါးမျိုးသော အသီးအခြားဌာနတို့ကို သိမြင်သောဉာဏ်သည် ဘုရားရှင်၏ “မဟာကမ္မဝိဘင်္ဂဉာဏ်တော်မည်၏။)
(၁) များစွာသော အကုသိုလ်ကံကိုအားထုတ်ရာ၌ အားကြီးသောကံသည် အားနည်းသောကံ၏အကျိုးကိုတားမြစ်၍ မိမိဝိပါကအား အကျိုးပေးခွင့်ပြု၏။ (အဘဗ္ဗိ အဘဗ္ဗာသံ)
(၂) ကုသိုလ်ကံကိုအားထုတ်၍ ကွယ်လွန်ခါနီးအခါ၌ အကုသိုလ်ကံကို ပြုလုပ်သည်ဖြစ်အံ့။ ထိုကုသိုလ်ကံ၏အကျိုးကိုတားမြစ်၍ မိမိ၏ဝိပါက်အား အကျိုး ပေးခွင့်ကိုပြု၏။ (= အဘဗ္ဗိ အဘဗ္ဗာဘာသံ)
(၃) များစွာသော ကုသိုလ်ကံတို့ကို အားထုတ်သော်လည်း အားကြီးသော ကံသည် အားနည်းသောကံ၏အကျိုးကိုတားမြစ်၍ မိမိဝိပါက်အား အကျိုးပေးခွင့်ကို ပြု၏။ (= ဘဗ္ဗဉ္စဝ ဘဗ္ဗာဘာသဉ္စ)
(၄) အကုသိုလ်ကံကိုအားထုတ်၍ ကွယ်လွန်ခါနီးအခါ၌ ကုသိုလ်ကံကို ပြုအပ်သည်ဖြစ်အံ့။ ထိုကုသိုလ်ကံသည် အကုသိုလ်ကံ၏အကျိုးကိုတားမြစ်၍ မိမိ ဝိပါက်အား အကျိုးပေးခွင့်ကိုပြု၏။ (= ဘဗ္ဗံ အဘဗ္ဗာဘာသံ)
အာနန္ဒာ ဤသို့လျှင် (၁) အကြောင်းမမှန်ဘဲ အကြောင်းမမှန်ကိုပြတတ်သော ကံလည်းရှိ၏။ (၂) အကြောင်းမမှန်ဘဲ အကြောင်းမှန်ကိုပြတတ်သောကံလည်း ရှိ၏။ (၃) အကြောင်းမှန်လျက် အကြောင်းမှန်ကိုပြတတ်သော ကံလည်းရှိ၏။ (၄) အကြောင်းမှန်လျက် အကြောင်းမမှန်ကိုပြတတ်သောကံလည်းရှိ၏-ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူပါသည်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-ဥဒါန၊၈၁။ ဥဒါန၊မြန်၊၇၅-၆။ ဥဒါန၊ဋ္ဌ၊၅၄-၈။ (ဓမ္မ၊ဋ္ဌ၊၁၊၂၆၈-၂၈၂။ ဥဒါန၊၁၁၀-၁၁၁။ ဥဒါန၊ဋ္ဌ၊၁၇၆-၁၈၂)
-ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ ဥဒါန၊ ၁-ဗောဓိဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
ဘုရားရှင် မဂဓနိုင်ငံ ရာဇဂြိုဟ်မြို့ ဝေဠုဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် ပိပ္ပလိဂုဟာ၌ သီတင်းသုံးနေသော ပြင်းထန်သောဝေဒနာမှ ထပြီး ကာစ မဟာကဿပထေရ်သည် ရာဇဂြိုဟ်မြို့တွင်းသို့ ဆွမ်းခံကြွစဉ် နတ်သမီး ငါးရာတို့ အရှင်မဟာကဿပထေရ်အား ဆွမ်းလှူရန်အားထုတ်ကြသည်ကို တားမြစ်တော်မူပြီး သူဆင်းရဲလမ်း၊ အထီးကျန်သူတို့လမ်း၊ ယက်ကန်းသည်တို့လမ်းများသို့ ကြွဝင်တော်မူသည်။ မြတ်စွာဘုရားသည် ဆင်းရဲသားတို့လမ်း၊ အထီးကျန်သူတို့လမ်း၊ ယက်ကန်းသည်တို့လမ်းသို့ ဆွမ်းခံဝင်တော်မူသော မဟာကဿပထေရ်ကို မြင်တော် မူခြင်းကြောင့် အနညပေါသိ”အစရှိသော ဂါထာဖြင့် ဥဒါန်းကျူးရင့်ပုံကို ပြဆိုသည့်သုတ်။
“အဋ္ဌကထာ၌ မှတ်သားဖွယ်ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၁၊၄၅၉-၄၈၀။ အံ၊မြန်၊၁၊၄၉၄-၅။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၅၁။ အံ၊ဋီ၊၂၊၃၅၁။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ ၄-စတုတ္ထပဏ္ဏာသက၊ (၁၈) ၃-သဉ္စေတနိကဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
အရှင်မဟာကောဋ္ဌိကသည် သဿတဝါဒ၊ ဥစ္ဆေဒဝါဒ၊ ဧကစ္စသဿတဝါဒ၊ အမရာဝိက္ခေပဝါဒနှင့်ဆက်စပ်နေသော ပြဿနာလေးချက်ကို အရှင်သာရိပုတ္တရာထေရ်အား မေးလျှောက်သည်ကို အရှင်သာရိပုတ္တရာထေရ် “မာ ဧဝံ= ငါ့ရှင် ဤသို့ မဆိုသင့်”ဟု ပယ်ချတော်မူပါသည်။ အရှင်ကောဋ္ဌိကထေရ်၏ ပယ်ချပုံကို မေးလျှောက်ခြင်းကြောင့်
(၁) “ငါ့ရှင်-တွေ့ထိခြင်း၏တည်ရာ ဖဿာယတနခြောက်ပါးတို့ အကြွင်းမဲ့ကင်းခြင်း၊ ချုပ်ခြင်းကြောင့် အခြား(ကိလေသာ)တစ်စုံတစ်ရာသည်ရှိ၏”ဟု ပြောဆိုသောသူသည် (တဏှာ, မာန, ဒိဋ္ဌိတို့ဖြင့်) မချဲ့သင့်သောအရာကို ချဲ့၏။
ငါ့ရှင်-တွေ့ထိခြင်း၏တည်ရာ ဖဿာယတနခြောက်ပါးတို့၏ အကြွင်းမဲ့ ကင်းခြင်း၊ ချုပ်ခြင်းကြောင့် အခြား(ကိလေသာ)တစ်စုံတစ်ရာမရှိ-ဟု ပြောဆို သောသူသည် မချဲ့သင့်သောအရာကို (ပပဉ္စတရားတို့ဖြင့်)ချဲ့၏။
(၃) ငါ့ရှင်-တွေ့ထိခြင်း၏တည်ရာ ဖဿာယတနခြောက်ပါးတို့၏ အကြွင်းမဲ့ ကင်းခြင်း၊ ချုပ်ခြင်းကြောင့် အခြားကိလေသာတစ်စုံတစ်ရာ ‘ရှိလည်းရှိ၏။ မရှိလည်းမရှိ”ဟု ပြောဆိုသောသူသည် မချဲ့သင့်သောအရာကို ချဲ့၏။
(၄) ငါ့ရှင်-တွေ့ထိခြင်း၏တည်ရာ ဖဿာယတနခြောက်ပါးတို့၏ အကြွင်းမဲ့ ကင်းခြင်း၊ ချုပ်ခြင်းကြောင့် အခြား(ကိလေသာ)တစ်စုံတစ်ရာရှိသည်လည်း မဟုတ်၊ မရှိသည်လည်းမဟုတ်”ဟု ပြောဆိုသောသူသည် မချဲ့သင့်သော အရာကို ချဲ့၏။
ငါ့ရှင်-တွေ့ထိခြင်း၏တည်ရာ ဖဿာယတနခြောက်ပါးတို့၏ ဖြစ်ခြင်းနှင့် အမျှ (သံသရာကိုချဲ့တတ်သော တဏှာ-မာန-ဒိဋ္ဌိဟုဆိုအပ်သော) ပပဉ္စတရား၏ ဖြစ်ခြင်းသည်ရှိ၏။ ပပဉ္စတရား၏ဖြစ်ခြင်းနှင့်အမျှ တွေ့ထိခြင်း၏တည်ရာ ဖဿာယတန ခြောက်ပါးတို့၏ဖြစ်ခြင်းသည် ရှိ၏။ ငါ့ရှင့် တွေ့ထိခြင်း၏တည်ရာ ဖဿာယတန ခြောက်ပါးတို့၏ အကြွင်းမဲ့ကင်းခြင်း၊ ချုပ်ခြင်းကြောင့် (သံသရာကိုချဲ့တတ်သော တဏှာ, မာန, ဒိဋ္ဌိ-ဟုဆိုအပ်သော) ပပဉ္စတရားတို့၏ချုပ်ခြင်းသည် ဖြစ်၏။ ပပဉ္စတရားတို့၏ငြိမ်းခြင်းသည်ဖြစ်၏ဟု အရှင်သာရိပုတ္တရာထေရ်က အရှင်မဟာ ကောဋ္ဌိကထေရ်အား ဖြေကြားသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-မ၊၁၊၂၈၁-၆။ မ၊မြန်၊၁၊၂၈၈-၂၉၄။ မ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၅၉-၁၆၆။ မ၊ဋီ၊၂၊၁၉၂-၈။
-မဇ္ဈိမနိကာယ၊ မူလပဏ္ဏာသ၊ ၄-မဟာယမကဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် နွားကျောင်းသား နှစ်ဦးကို ပမာထား၍ ဤဓမ္မဝိနယသာသနာတော်၌ ရဟန်းတို့၏ မကြီးပွား၊ မတိုးတက်၊ မစည်ပင်၊ မပြန့်ပွားနိုင်သော တရားတစ်ဆယ့်တစ်ပါးနှင့် ကြီးပွား တိုးတက် စည်ပင်၊ ပြန့်ပွားနိုင်သော တရားတစ်ဆယ့်တစ်ပါးတို့ကို အကျယ်အားဖြင့် ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-ဒီ၊၂၊၁၇၈-၂၀၂။ ဒီ၊မြန်၊၂။၂၀၃-၂၂၇။ ဒီ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၄၁-၂၆၅။ ဒီ၊ဋီ၊၂၊၂၁၈-၂၃၁။
-ဒီဃနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
ဘုရားရှင် မဂဓနိုင်ငံ ရာဇဂြိုဟ်မြို့ ဂိဇ္ဈကုဋ်တောင်ကျောင်း၌ သီတင်းသုံး နေတော်မူစဉ် ပဉ္စသီခနတ်သားရောက်လာပြီး တာဝတိံသာနတ်သဘင်၌ နတ်တို့ထံမှ ကြားသိရသောစကားကို ဘုရားရှင်အားလျှောက်ထားပါသည်။ မဟာပဝါရဏာ နေ့၌ သုဓမ္မာနတ်သဘင်အစည်းအဝေး၌ နတ်မင်းကြီးများနှင့် နတ်တို့နေရာယူကြပုံ သာသနာတော်အတွင်း နတ်ပြည်ရောက်လာကြသောနတ်တို့ အခြားနတ်များထက် အဆင်း, အခြံအရံအားဖြင့် သာလွန်တင့်တယ်ကြပုံ၊ တာဝတိံသာနတ်ပြည်၌ နတ်များ တိုးပွားလာခြင်းကြောင့် နတ်သိကြားတို့ဝမ်းသာကြပုံ၊ သိကြားမင်းက တာဝတိံသာ နတ်တို့အား “မောဒန္တိဝတ အစရှိသော လေးဂါထာဖြင့် တာဝတိံသာနတ်တို့ဝမ်းမြောက် ပျော်ရွှင်မှုကိုပြောကြားပုံ၊ ဘုရားရှင်၏ ဟုတ်မှန်ထင်ရှားသော ဂုဏ်တော်ရှစ်ပါးကို ချီးကျူးပြောကြားပုံ၊ လောကဓာတ်တစ်ခုတည်း၌ ဘုရားရှင်နှစ်ဆူ ပွင့်ရိုးမရှိပုံ၊ သနင်္ကုမာရဗြဟ္မာကြွလာပုံ “မောဒန္တိဝတ အစရှိသော လေးဂါထာဖြင့် တာဝတိံသာ နတ်တို့ အနုမောဒနာပြုပုံ၊ သိကြားမင်းထံမှ ဘုရားရှင်၏ ယထာဘုစ္စဝဏ္ဏဂုဏ်တော်များကို နာယူဝမ်းမြောက်ပုံ၊ သနင်္ကုမာရဗြဟ္မာ ကောင်းကင်၌ တင်ပလ္လင်ခွေထိုင်လျက် မဟာဂေါဝိန္ဒ ဗြာဟ္မဏဝတ္ထုကိုဟောကြားပုံ (ဒီ၊၂၊၁၈၆-၂၀၁)ကို လျှောက်ထားပြီး မြတ်စွာဘုရား အမှတ်ရတော်မူပါဟု လျှောက်ထား၏။
ပဉ္စသီခ ငါဘုရား အမှတ်ရတော်မူ၏။ ထိုအခါက ဂေါဝိန္ဒပုဏ္ဏားသည် ငါဘုရားပေတည်း၊ သာဝကတို့အား ဗြဟ္မာပြည်ရောက်ကြောင်း လမ်းကြောင်းကို ဟောကြားတော်မူခဲ့ပြီ။ ထိုလမ်းကြောင်းသည် ဗြဟ္မာပြည်သို့ရောက်နိုင်သော်လည်း နိဗ္ဗာန်အလို့ငှာမဖြစ်။ အရိယမဂ္ဂင်ရှစ်ပါးသည်သာ နိဗ္ဗာန်ရောက်ကြောင်း လမ်းကြောင်း ဖြစ်ပုံ၊ ရဟန်းပြုခြင်းအကျိုးရှိပုံတို့ကို ရှင်းလင်းဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ မှတ်သားဖွယ် အကျယ်ဖွင့်ဆိုထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-မ၊၃၊၁၁၆-၁၂၂။ မ၊မြန်၊၃၊၁၁၈-၁၂၅။ မ၊ဋ္ဌ၊၄၊၉၂-၆။ မ၊ဋီ၊၃၊၃၀၅-၃၁၀။
-မဇ္ဈိမနိကာယ၊ ဥပရိပဏ္ဏာသ၊ ၂-အနုပဒဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် “ရဟန်းတို့အကြောင်းနှင့်တကွ အခြံအရံနှင့်တကွ အရိယသမ္မာသမာဓိကို ဟောကြားပေအံ့၊ အရိယသမ္မာသမာဓိ၏အကြောင်းနှင့် အခြံအရံသည် ကျန်မဂ္ဂင်ခုနစ်ပါးဖြစ်ပုံ၊ ထိုမဂ္ဂင် ခုနစ်ပါးတွင် သမ္မာဒိဋ္ဌိသည် ရှေ့သွားခေါင်းဆောင်ဖြစ်ပုံ၊ မိစ္ဆာမဂ္ဂင်ရှစ်ပါး, သမ္မာမဂ္ဂင် ရှစ်ပါး၏ အကျယ်သရုပ်သဘာဝ၊ သမ္မာမဂ္ဂင်ရှစ်ပါး၌ လောကီမဂ္ဂင်, လောကုတ္တရာ မဂ္ဂင် သရုပ်သဘာဝများ၊ သမ္မာမဂ္ဂင်များရရှိပြည့်စုံနေလျှင် မိစ္ဆာမဂ္ဂင်များကို ပယ်စွန့် နိုင်ပုံ၊ သမ္မာမဂ္ဂင်များပြည့်စုံမှု၌ သမ္မာဒိဋ္ဌိ သမ္မာဝါယာမ, သမ္မာသတိ သုံးပါးတို့ ပြေးဝင်(အတူတကွဖြစ်)ခြံရံပုံ၊ သမ္မာမဂ္ဂင်ရှစ်ပါးတွင် ရှေးရှေးမဂ္ဂင်ဖြစ်လျှင် နောက် နောက်မဂ္ဂင်များ ရှေ့နောက်အစဉ်ဖြစ်ပုံ၊ သမ္မာသမာဓိဖြစ်သူအား သမ္မာဉာဏ ဖြစ်သူအား သမ္မာဝိမုတ္တိဖြစ်ပုံ၊ မဂ္ဂင်ရှစ်ပါးနှင့်ပြည့်စုံသူသည် သေက္ခပုဂ္ဂိုလ်ဖြစ်ပြီး မဂ္ဂင်ဆယ်ပါးနှင့်ပြည့်စုံသူသည် ရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်ဖြစ်နိုင်ပုံ၊ သမ္မာဉာဏဖြင့် အကုသိုလ် ဓမ္မအားလုံး ကင်းပျောက်သွားပုံ၊ ဘာဝနာပြည့်ပြည့်စုံစုံဖြစ်ပုံ၊ သမ္မာမဂ္ဂင်ရှစ်ပါးရှိသော ပုဂ္ဂိုလ်တို့အား မိစ္ဆာမဂ္ဂင်ရှစ်ပါးနှင့် မိစ္ဆာမဂ္ဂင်လျှင်ဖြစ်ကြောင်းရှိသော အကုသိုလ် တရားတို့ပျက်စီးပုံ၊ သမ္မာမဂ္ဂင်လျှင်ဖြစ်ကြောင်းရှိသော ကုသိုလ်တရားတို့ ဘာဝနာ ပြည့်စုံခြင်းသို့ရောက်ပုံ၊ မဂ်ကိုဆင်ခြင်သော ပစ္စဝေက္ခဏ(သမ္မာ)ဉာဏ်ရှိသောပုဂ္ဂိုလ်အား မိစ္ဆာဉာဏ်ပျက်စီးပုံ၊ မိစ္ဆာဉာဏ်လျှင်ဖြစ်ကြောင်းရှိသော အကုသိုလ်တရားတို့ ပျက်စီးပုံ၊ သမ္မာဝိမုတ္တိ (အရဟတ္တဖိုလ်)ရှိသောပုဂ္ဂိုလ်အား မိစ္ဆာဝိမုတ္တိပျက်စီးပုံ၊ မိစ္ဆာ ဝိမုတ္တိဟူသော အကြောင်းကြောင့်ဖြစ်ကုန်သော များစွာသောအကုသိုလ်တရားတို့ ပျက်စီးပုံ၊ သမ္မာဝိမုတ္တိ-ဟူသော အကြောင်းကြောင့်ဖြစ်ကုန်သော များစွာသော ကုသိုလ်တရားတို့ တိုးပွားဖြစ်ပေါ်လာပုံ၊
(သမ္မာဒိဋ္ဌိ အစရှိသော ကုသိုလ် ၁၀-ပါး၊ သမ္မာဒိဋ္ဌိ အစရှိသည်တို့ကြောင့် ဖြစ်ပေါ်လာကုန်သော များစွာသော ကုသိုလ် ၁၀-ပါး-ဟူသော) ကုသလပက္ခ ၂၀။ (မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိအစရှိသော အကုသိုလ် ၁၀-ပါး၊ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိအစရှိသော အကြောင်းကြောင့်ဖြစ်သော များစွာသော အကုသိုလ်၁၀-ပါးဟူသော) အကုသလပက္ခ ၂၀ (အားဖြင့် ၄၀-သော တရားတို့ကိုပြခြင်းကြောင့်) မဟာစတ္တာရီသက ငါဘုရား ဖြစ်စေတော်မူအပ်ပြီ။ လောက၌ သမဏဖြစ်စေ၊ ဗြဟ္မဏဖြစ်စေ၊ နတ်ဖြစ်စေ၊ ဗြဟ္မာ ဖြစ်စေ၊ မာရ်နတ်ဖြစ်စေ တစ်စုံတစ်ယောက်မျှ မဖြစ်စေနိုင်။
ဤမဟာစတ္တာရီသကသုတ်တော်ကို ကဲ့ရဲ့ပြစ်တင်သူတို့ရရှိနိုင်သော အပြစ်၊ ဥက္ကလဇနပုဒ်၌နေကြကုန်သော အဟေတုကဒိဋ္ဌိ၊ အကိရိယဒိဋ္ဌိ၊ နတ္ထိကဒိဋ္ဌိဖြစ်ကြကုန်သော ဝဿ, ဘညမည်သော သူနှစ်ယောက်တို့သည်သော်လည်း မဟာစတ္တာရီသက ဒေသနာတော်ကို မကဲ့ရဲ့ထိုက်၊ မပစ်ပယ်ထိုက်ဟု မှတ်ထင်ကြကုန်ပြီ၊ အဘယ့်ကြောင့်နည်းဟူမူ-ကဲ့ရဲ့ခြင်းမှကြောက်ခြင်း၊ ထိပါးချုပ်ချယ်ခြင်းမှကြောက်ခြင်း၊ သူတစ်ပါးစွပ်စွဲခြင်းမှကြောက်ခြင်းကြောင့်တည်းဟု ရဟန်းတို့အား တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီသော ဒေသနာတော်ကို အကျယ်အားဖြင့် ဟောကြားတော်မူပါသည်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ မှတ်သားဖွယ်ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၂၊၃၁၂-၃။ အံ၊မြန်၊၂၊၃၉၉-၄၀၁။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၁၇။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဆက္ကနိပါတ ၁-ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၅-ဓမ္မိကဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
အရှင်မဟာစုန္ဒမထေရ် စေတိနိုင်ငံ သဟဇာတိယနိဂုံး၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူ နေစဉ်-“ငါ့ရှင်တို့၊ ဤဘုရားမြတ်စွာသာသနာတော်၌ ဓမ္မယောဂ (=တရားဟော ဓမ္မကထိက)ရဟန်းတို့သည် ဈာယီ (=ဈာန်ဝင်စားသော) ရဟန်းတို့ကို ကဲ့ရဲ့ပုတ်ခတ်ပြောဆိုကြကုန်၏။ မကြည်ညိုကြကုန်။ ဈာယီရဟန်းတို့က ဓမ္မယောဂရဟန်းတို့ကို ပုတ်ခတ်ကဲ့ရဲ့ကြကုန်၏။ မကြည်ညိုကြကုန်။
ဤသို့တစ်ဖွဲ့နှင့်တစ်ဖွဲ့ ပုတ်ခတ်ကဲ့ရဲ့ ပြောဆိုကြခြင်းသည် လူအများတို့ စီးပွားဖြစ်ရန်၊ လူအများတို့ချမ်းသာဖြစ်ရန်၊ လူအများ၏ နတ်လူတို့၏အကျိုးစီးပွား ချမ်းသာရန် ကျင့်ကြကုန်သည်မဟုတ်ကုန်။
ဓမ္မယောဂ ရဟန်းတို့အချင်းချင်း၏သာ ချီးမွမ်းအပ်သောဂုဏ်ကျေးဇူးကို ပြောဆိုကြကုန်၏။ ဈာယီရဟန်းတို့၏ဂုဏ်ကျေးဇူးကို မပြောဆိုကြကုန်။ ဈာယီ ရဟန်းတို့ကို မကြည်ညိုကြကုန်။
ဈာယီရဟန်းတို့သည် ဈာယီရဟန်းတို့၏သာ ဂုဏ်ကျေးဇူးကိုပြောဆိုကြကုန်၏။ ဓမ္မယောဂရဟန်းတို့၏ဂုဏ်ကျေးဇူးကို မပြောဆိုကြကုန်၊ ဓမ္မယောဂရဟန်းတို့ကို မကြည်ညိုကြကုန်။
ဤသို့ပြောဆိုနေကြခြင်းသည် လူအများတို့ အကျိုးစီးပွားများရန်၊ ချမ်းသာ များရန်၊ လူအများ၏ နတ်လူတို့၏အကျိုးစီးပွား ချမ်းသာများရန် ပြုကျင့်ကြသည် မဟုတ်။
ငါ့ရှင်တို့ ဓမ္မယောဂရဟန်းတို့သည် ဈာယီရဟန်းတို့၏ ဈာယီရဟန်းတို့သည် ဓမ္မယောဂရဟန်းတို့၏ ဂုဏ်ပုဒ်တို့ကိုဖော်ထုတ်ပြီး အချင်းချင်း ချီးမွမ်းစကားပြောကြား နိုင်အောင် ကျင့်သုံးကြရမည်။ (တစ်ပါးနှင့်တစ်ပါး တစ်ဖွဲ့နှင့်တစ်ဖွဲ့ ပုတ်ခတ်ကဲ့ရဲ့ မပြောကြားဘဲ ကျေးဇူးဂုဏ်ပုဒ်ကိုသာ (ဝမ်းမြောက်ဝမ်းသာ) ပြောကြားကြရမည်ဟု ရဟန်းတို့အား မဟာစုန္ဒထေရ် မိန့်ကြားတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
-အံ၊၃၊၂၈၉-၂၉၃။ အံ၊မြန်၊၃၊၂၉၀-၃။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၀၀။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဒသကနိပါတ၊ ၁-ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၃-မဟာဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
အရှင်မဟာစုန္ဒထေရ် စေတီနိုင်ငံ သဟဇာတိမြို့၌ သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ်ငါ့ရှင်တို့ ဉာဏဝါဒကိုပြောဆိုသော ရဟန်း၊ ဘာဝနာဝါဒကိုပြောဆိုသော ရဟန်း၊ ဉာဏဝါဒ, ဘာဝနာဝါဒ နှစ်မျိုးပြောဆိုသော ရဟန်းတို့အား လောဘ-ဒေါသ-မောဟ-ကောဓ-ဥပနာဟ-မက္ခ-ပဠာသ-မစ္ဆရိယ-ပါကာ ဣဿာ-ပါပိကာဣစ္ဆာတို့ ကုသိုလ်စိတ်ကိုလွှမ်းမိုး၍ တည်တံ့နေအံ့၊ ဤအရှင်ကို လောဘ ... ပါပိကာဣစ္ဆာ လွှမ်းမိုး၍တည်နေ၏ဟု သိအပ်၏။
ရဟန်းတို့ ဥစ္စာမဲ့မွဲ ပစ္စည်းနည်း၍ ဆင်းရဲသောယောက်ျားသည် ဆင်းရဲသူ ဖြစ်လျက် ချမ်းသာကြွယ်ဝသောစကားကို ပြောကြားရာ၏။ ပစ္စည်းဥစ္စာမရှိသူဖြစ်လျက် ပစ္စည်းဥစ္စာရှိသောစကားကို ပြောကြားရာ၏။ စည်းစိမ်မရှိဖြစ်လျက် စည်းစိမ် ရှိသောစကားကို ပြောကြားရာ၏။ တစ်စုံတစ်ခုပြုဖွယ်ကိစ္စဖြစ်ပေါ်လာလျှင် ဥစ္စာ၊ စပါး၊ ရွှေ၊ ငွေကို ပြုဖွယ်ကိစ္စအသုံးချရန် မတတ်နိုင်ရာ။ ထိုယောက်ျားကို ပစ္စည်း ဥစ္စာမရှိသူဟု သိရာသကဲ့သို့၊ ဤအတူ ဤရဟန်းကိုလည်း လောဘ ပါပိစ္ဆာ လွှမ်းမိုးနှိပ်စက်ခံနေရသူဟု သိရာ၏။
ထိုရဟန်းသုံးမျိုးတို့အား လောဘ ... ပါပိကာဣစ္ဆာတို့ မလွှမ်းမိုး မနှိပ်စက် နိုင်သူဟု သိရာ၏ဟု ကဏှပက္ခ, သုက္ကပက္ခ ရဟန်းတစ်မျိုးစီကို အသီးအသီး အကျယ်ဝေဖန်၍ ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၁၊၁၅၂-၃။ အံ၊မြန်၊၁၊၁၇၁-၂။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၃၉။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ တိကနိပါတ ၁-ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၅-စူဠဝဂ္ဂ၊ ဧကာဒသမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် (၁) မညီမညွတ် သောအရပ်= ဝိသမနိဿိတ၊ (၂) တောအုပ်= ဂဟနနိဿိတ၊ (၃) မင်း, အမတ် အစရှိသော အားကိုးရသူ= ဗလဝနိဿိတ-ခိုးသူကြီးတစ်မျိုးမျိုးသည် လုယက် ခိုးယူမှုကိုပြုသကဲ့သို့။
(၁) ဝိသမ = မညီမညွတ်(မကောင်း)သော ကာယကံ၊ ဝစီကံ၊ မနောကံ ရှိသော ယုတ်မာသောရဟန်း။
(၂) ယုတ်မာသော မိစ္ဆာအယူရှိသော ယုတ်မာသောရဟန်း။
(၃) မင်း၊ အမတ်အစရှိသော အားကိုးရသူရှိသော ယုတ်မာသော ရဟန်းတို့သည် မိမိ၏ဂုဏ်ကိုလည်း တူးဖြိုဖျက်ဆီး၏။ အပြစ်လည်းရှိ၏။ ပညာရှိ တို့လည်း ကဲ့ရဲ့အပ်၏။ များစွာသော မကောင်းမှုကိုလည်း တိုးပွားစေ၏ဟု ခိုးသူကြီး သုံးဦးနှင့် ရဟန်းယုတ်သုံးမျိုးတို့ကို တစ်မျိုးစီတစ်မျိုးစီ အကျယ်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ ဖွင့်ဆိုချက်ရှိပါသည်။
-အံ၊၂၊၁၁၃-၅။ အံ၊မြန်၊၂၊၁၃၈-၁၄၁။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၄၃။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ပဉ္စကနိပါတ၊ ၃-တတိယပဏ္ဏာသက၊ (၁၁) ၁-ဖာသုဝိဟာရဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ်
(၁) ဝိသမနိဿိတ = မညီမညွတ်အရပ်ဟူသော မှီရာရှိခြင်း။
(၂) ဂဟနိဿိတ = တောအုပ်ဟူသော မှီရာရှိခြင်း။
(၃) ဗလဝနိဿိတ = မင်း, အမတ်အစရှိသော အားကိုးရသူအမှီရှိခြင်း။
(၄) ဘောဂစာဂီ = တစ်စုံတစ်ခုဖြစ်လျှင် ပစ္စည်းဥစ္စာပေး၍ ရှင်းလင်းနိုင်ခြင်း။
(၅) တစ်ယောက်တည်းသွားလာခြင်း
ဤအချက်ငါးမျိုးနှင့်ပြည့်စုံသော ခိုးသူကြီးသည် ခိုးယူ လုယက် ဖျက်ဆီး တတ်၏။
ဤသာသနာတော်၌ စိတ်ထားသေးနုပ် ရဟန်းယုတ်သည်
(၁) မညီမညွတ် (ယုတ်မာညစ်ညမ်းဆိုးသွမ်းသော) ကိုယ်-နှုတ်-စိတ်ရှိခြင်း။
(၂) ယုတ်မာသော မိစ္ဆာအယူရှိခြင်း။
(၃) မင်း, အမတ်ကြီး အစရှိသော အားကိုးရသူရှိခြင်း။
(၄) ပစ္စည်းလေးပါး ပေါများခြင်း။
(၅) တစ်ပါးတည်း လှည့်လည်သွားလာခြင်း။
ဤအချက်ငါးမျိုးတို့နှင့်ပြည့်စုံလျှင် မိမိ၏ဂုဏ်ကို တူးဖြိုဖျက်ဆီး၍ မိမိကိုယ်ကို ဆောင်၏။ အပြစ်လည်းရှိ၏။ ပညာရှိတို့ကလည်း စွပ်စွဲကဲ့ရဲ့၏၊ များစွာသော အကုသိုလ်ကိုလည်း တိုးပွားစေ၏-ဟု ရဟန်းတို့အား အကျယ်အားဖြင့် ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ ဖွင့်ဆိုချက်ရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-မ၊၁၊၃၂၃-၃၃၈။ မ၊မြန်၊၃၊၃၃၀-၃၄၉။ မ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၀၅-၂၁၁။ မ၊ဋီ၊၂၊၂၂၂-၉။
-မဇ္ဈိမနိကာယ၊ မူလပဏ္ဏာသ၊ ၄-မဟာယမကဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောလသနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် တံငါသည်၏သား သာတိရဟန်းအား “ဝိညာဉ်သည်သာလျှင် ဤဘဝမှ ထိုဘဝသို့ပြောင်းရွှေ့၏။ လူးလာတုံ့ခေါက် အပြန်ပြန်အလှန်လှန် ပြောင်းရွှေ့နေ၏၊ ဝိညာဉ်မှတစ်ပါး အခြား ပြောင်းရွှေ့နေသောတရားမရှိ-ဟု မြတ်စွာဘုရား ဟောကြားတော်မူအပ်သော ဤတရားတော်အတိုင်း ငါသိ၏”ဟု ယုတ်ညံ့သော (သဿတဒိဋ္ဌိ) မိစ္ဆာအယူဖြစ် နေသည်။
ထိုအကြောင်းကို သမ္ဗဟုလရဟန်းတို့ ကြားသိကြကုန်သည်ရှိသော် သာတိ ရဟန်းထံ လာရောက်ကြပြီးလျှင် သာတိရဟန်းကို မေးမြန်းစိစစ်ဝန်ခံစေကြကုန်ပြီး “ငါ့ရှင်သာတိ၊ ဤသို့မပြောဆိုပါလင့်၊ မြတ်စွာဘုရားကို မစွပ်စွဲပါလင့်၊ မြတ်စွာဘုရားကို မစွပ်စွဲခြင်းသည်ကောင်းလှပါ၏။ မြတ်စွာဘုရားသည် သင်ပြောဆိုသလို ဟောတော်မမူသည်သာ။ ငါ့ရှင်သာတိ၊ များစွာသောအကြောင်းပရိယာယ် နည်းဥပါယ်ဖြင့် ဝိညာဉ်သည် အကြောင်းတရားကိုစွဲ၍ဖြစ်ပေါ်လာ၏။ အကြောင်းတရားကို ကြဉ်ဖယ်ထား၍ ဝိညာဉ်၏ဖြစ်ခြင်းသည်မရှိဟု မြတ်စွာဘုရားဟောကြားတော်မူ အပ်၏”ဟု ပြောကြားကြလေသည်။
သာတိရဟန်းက မိမိ၏ (သဿတဝိညာဏဝါဒ) မိစ္ဆာအယူကို မစွန့်လွှတ်ဘဲ စွဲမြဲစွာပြောဆိုနေသဖြင့် မတတ်နိုင်သည့်အဆုံး ဘုရားရှင်ထံသွားရောက်ကြပြီး ထိုအကြောင်းကို ဘုရားရှင်အားလျှောက်ထားကြပါသည်။ ဘုရားရှင်က ရဟန်း တစ်ပါးကို သာတိရဟန်းအား အခေါ်လွှတ်တော်မူပြီး ရောက်လာသည့်အခါ သာတိ ရဟန်းအား မေးမြန်းစိစစ်တော်မူပါသည်။ သာတိရဟန်းက မိမိ၏(သဿတဝိညာဏ) ဝါဒကို လျှောက်ထားဝန်ခံပါသည်။
ဘုရားရှင် -ထိုဝိညာဉ်သည် အဘယ်ဝိညာဉ်နည်း။
သာတိ -မြတ်စွာဘုရား-ပြောဆိုတတ်၊ ခံစားတတ်၊ ထိုထိုဘဝတို့၌ ကုသိုလ်ကံ၊ အကုသိုလ်ကံ၏အကျိုးကို ခံစားတတ်သောဝိညာဉ်ပါတည်း။
ဘုရားရှင် -မောဃပုရိသ-သင်သည် ငါဘုရား အဘယ်သူအား ဤသို့ သင်လျှောက်ထားသလို ဟောကြားတော်မူအပ်သောတရားတော်ကို သင် သိထားသနည်း၊ မောဃပုရိသ ငါဘုရားသည် တစ်ပါးမက များလှ သွယ်သွယ် အကြောင်းပရိယာယ်နည်းဥပါယ်အားဖြင့် ဝိညာဉ်သည် အကြောင်းကြောင့်ဖြစ်ပေါ်လာ၏။ အကြောင်းကိုကြဉ်ဖယ်ထားပြီး ဝိညာဉ်၏ဖြစ်ခြင်းသည်မရှိဟု ငါဘုရားဟောကြားတော်မူ၏။ မောဃ ပုရိသ သင်သည် ကိုယ်တိုင်မှားယွင်းစွာယူအပ်သော မိစ္ဆာအယူဖြင့် ငါဘုရားကို စွပ်စွဲဘိ၏။ မိမိ၏ကုသိုလ်မူလကိုလည်း တူးဖြိုဘိ၏။ မောဃပုရိသ သင်၏ ထိုမိစ္ဆာအယူသည် သင့်အား ရှည်မြင့်စွာသော ကာလပတ်လုံး အစီးအပွားမဲ့ဆင်းရဲခြင်းငှာ ဖြစ်လိမ့်လတ္တံ့။
ဘုရားရှင် -ရဟန်းတို့ တံငါသည်၏သား ဤသာတိရဟန်းသည် ဤဓမ္မဝိနယသာသနာတော်၌ ဉာဏ်အငွေ့အသက်မျှ ရှိသေး၏လော့။
ရဟန်းများ -ဘယ်မှာရှိပါတော့မည်နည်း? မရှိတော့ပါမြတ်စွာဘုရား၊ ဤသို့ ဘုရားရှင်က မိန့်တော်မူအပ်သည်ရှိသော် တံငါသည်၏သား သာတိ ရဟန်းသည် ငြိမ်သက်တိတ်ဆိတ်စွာဖြင့် မျက်နှာပျက် လည်ဂုတ် ကျိုးကျ မျက်နှာငုံ့ ကြံမှိုင်လျက် ပြောဆိုဖို့ရန် ဉာဏ်ထင်မြင်မှုမရှိတော့ဘဲ ထိုင်လျက်သာနေပါတော့သည်။
ဘုရားရှင် -မောဃပုရိသ သင်သည် မိမိ၏ယုတ်မာသော မိစ္ဆာအယူဖြင့် ထင်ရှားပေလိမ့်မည်။
မြတ်စွာဘုရားသည် တံငါသည်သား သာတိရဟန်း၏ မိစ္ဆာအယူဖြင့် သာတိ ရဟန်းကိုကဲ့ရဲ့တော်မူပြီး မိမိဟောတော်မူသည့်အတိုင်း ဝိညာဉ်နှင့်စပ်သောအကြောင်းကို လျှောက်ထားကြသော သမ္ဗဟုလရဟန်းတို့ကို ချီးမွမ်းတော်မူပါသည်။
“ရဟန်းတို့ အကြောင်းတရားကိုစွဲ၍ ဖြစ်ပေါ်လာသောဝိညာဏ်၏ ထိုထို အကြောင်းကိုစွဲ၍ ဝိညာဏ်ဟူ၍ ခေါ်ဆိုအပ်၏။
-စက္ခုပသာဒနှင့် ရူပါရုံကိုစွဲ၍ ဖြစ်ပေါ်လာသောဝိညာဏ်ကို “စက္ခုဝိညာဏ်။
-သောတပသာဒနှင့် သဒ္ဒါရုံကိုစွဲ၍ ဖြစ်ပေါ်လာသောဝိညာဏ်ကို “သောတဝိညာဏ်။
-ဃာနပသာဒနှင့် ဂန္ဓာရုံကိုစွဲ၍ ဖြစ်ပေါ်လာသောဝိညာဏ်ကို ဃာနဝိညာဏ်။
-ဇိဝှါပသာဒနှင့် ရသာရုံကိုစွဲ၍ ဖြစ်ပေါ်လာသောဝိညာဏ်ကို “ဇိဝှါဝိညာဏ်”။
-ကာယပသာဒနှင့် ဖောဋ္ဌဗ္ဗာရုံကိုစွဲ၍ ဖြစ်ပေါ်လာသောဝိညာဏ်ကို “ကာယဝိညာဏ်”။
-အာဝဇ္ဇန်းနှင့်တကွ ဘဝင်စိတ်နှင့် သဘာဝဓမ္မတို့ကိုစွဲ၍ ဖြစ်ပေါ်လာသော ဝိညာဏ်ကို “မနောဝိညာဏ်”။ ဟူ၍ခေါ်ဝေါ်ရ၏။
ထင်းကိုအကြောင်းပြု၍ဖြစ်သော မီးကို “ထင်းမီး၊ ဝါးခြမ်းစိတ်ကိုအကြောင်း ပြု၍ဖြစ်သောမီးကို “ဝါးခြမ်းစိတ်မီး၊ မြက်ကိုအကြောင်းပြု၍ဖြစ်သောမီးကို “မြက်မီး၊ နွားချေးကိုအကြောင်းပြု၍ဖြစ်သောမီးကို “နွားချေးမီး၊ ဖွဲကိုအကြောင်းပြု၍ဖြစ်သော မီးကို “ဖွဲမီးဟု ခေါ်ဝေါ်ရသကဲ့သို့ ထို့အတူ စက္ခုပသာဒ ရူပါရုံကိုအကြောင်းပြု၍ ဖြစ်သော ဝိညာဏ်ကို “စက္ခုဝိညာဏ် ... မနောဝိညာဏ်”ဟူ၍သာလျှင် ခေါ်ဝေါ် ရ၏။
ဘုရားရှင် -ရဟန်းတို့၊ ဤခန္ဓာသည် ဖြစ်ပေါ်လာ၏ဟု ရှုမြင်ကြသလော အစရှိသည်ဖြင့် ခန္ဓာသည် အာဟာရကြောင့်ဖြစ်ပေါ်လာပုံ အာဟာရ ချုပ်ခြင်းကြောင့် ခန္ဓာကိုယ်ချုပ်ခြင်းသဘောရှိပုံ၊ ထိုနှင့်ဆက်စပ်၍ ဝိစိကိစ္ဆာဖြစ်ပုံ၊ ခန္ဓာကိုယ်၏ချုပ်ခြင်း သဘာဝအမှန်ကိုသိမြင်လျှင် ဝိစိကိစ္ဆာပျောက်ပုံ၊ ခန္ဓာကိုယ်၏ ဖြစ်ကြောင်းသဘောမှန်, ချုပ်ခြင်းသဘောမှန်ကို ဉာဏ်ပညာဖြင့် ကောင်းစွာရှုမြင်သော စင်ကြယ်သန့်ရှင်းသောအယူမှန်ကို (တဏှာဒိဋ္ဌိတို့ဖြင့်)မကပ်ငြိတော့၊ မမြူးတူး မယုယတော့ ဥစ္စာပစ္စည်းကဲ့သို့ မမက်မောတော့၊ ငါ့ဥစ္စာဟု မမြတ်နိုးတော့ပုံ ငါဘုရားဟောကြားတော်မူအပ်သာ ဖောင်နှင့်တူသောတရားတော်ကို သံသရာဝဋ်ဆင်းရဲမှ ကူးမြောက်ခြင်းအကျိုးရှိသည်ကို ကွဲကွဲပြားပြားသိကြကုန်လော့။
ဖြစ်ပြီးသောသတ္တဝါတို့ တည်တံ့ခြင်းငှာ ဖြစ်ဆဲသတ္တဝါတို့ကိုထောက်ပံ့ခြင်းငှာ အာဟာရလေးမျိုးရှိပုံ၊ အာဟာရလေးမျိုးတို့သည် တဏှာလျှင်ဖြစ်ကြောင်းရှိပုံ၊ တဏှာဟူသောအကြောင်းကြောင့် ဖြစ်ပေါ်လာပုံ တဏှာလျှင် အမွန်အစရှိ၊ တဏှာသည် ဝေဒနာဟူသောအကြောင်းရှိပုံ၊ ဝေဒနာကြောင့်ဖြစ်ပေါ်လာပုံ၊ ဝေဒနာလျှင် အမွန်အစဖြစ်ပုံမှအစပြု၍-သင်္ခါရတို့သည် အဝိဇ္ဇာဟူသော အကြောင်းရှိပုံ၊ အဝိဇ္ဇာ ဟူသော အကြောင်းကြောင့်ဖြစ်ပုံ အဝိဇ္ဇာလျှင် အမွန်အစရှိပုံ၊ အဝိဇ္ဇာကြောင့် သင်္ခါရ ဖြစ်ပုံ ... ဆင်းရဲအစုဖြစ်ပေါ်လာပုံ ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ (အနုလောမ)ဒေသနာတော်ကို ဟောတော်မူပါသည်။
-ဇာတိ ဇရာ မရဏမှ -အဝိဇ္ဇာပစ္စယာအထိဖြစ်ကြောင်း ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ (အနုလောမ)ဒေသနာတော်ကို ဟောတော်မူပါသည်။
-ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် သင်တို့သည် မှန်ကန်စွာလျှောက်ထားကြကုန်၏။ ငါဘုရားသည်လည်း မှန်ကန်စွာဟောကြားတော်မူ၏။ ဤအကြောင်းတရားရှိလျှင် ဤအကျိုးတရားဖြစ်၏။ ဤအကြောင်းတရားဖြစ်ခြင်းကြောင့် ဤအကျိုးတရားဖြစ်၏ ဟု မိန့်တော်မူပြီး အဝိဇ္ဇာပစ္စယာမှ အစပြု ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ(အနုလောမ) ဒေသနာတော်ကို ဟောတော်မူပါသည်။
-ဆက်၍ ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ (ပဋိလောမ) ဒေသနာတော်ကို ဟောတော်မူပါသည်။ “ဇာတိနိရောဓာ ဇရာ မရဏနိရောဓောမှ အစပြု၍ အဝိဇ္ဇာနိရောဓာ သင်္ခါရ နိရောဓော”တိုင်အောင် ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ (ပဋိလောမ) ဒေသနာတော်ကို ဟောတော်မူပါသည်။
ရဟန်းတို့၊ သင်တို့သည် ဤသို့လျှင် ကောင်းမွန်မှန်ကန်စွာ ဤစကားကို လျှောက်ထားကြကုန်၏။ ငါဘုရားသည် ဤသို့ တရားတော်ကို ကောင်းမွန်မှန်ကန်စွာ ဟောကြားတော်မူ၏။ ဤအကြောင်းတရားမရှိခြင်းကြောင့် ဤအကျိုးတရားသည်မရှိ။ ဤ အကြောင်းတရားချုပ်ခြင်းကြောင့် ဤအကျိုးတရားချုပ်၏-ဟု မိန့်တော်မူပြီး အဝိဇ္ဇာ နိရောဓာ-မှစ၍ ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ (ပဋိလောမ) ဒေသနာတော်ကို ဟောကြားတော် မူပါသည်။
ရဟန်းတို့ ဤသို့ သိကြ မြင်ကြကုန်သည်ရှိသော် အတိတ်အဖို့အစု၌ ယုံမှားခြင်းငါးပါး၊ အနာဂတ်အဖို့အစု၌ ယုံမှားခြင်းငါးပါး၊ ပစ္စုပ္ပန်အဖို့အစု၌ ယုံမှားခြင်း ခြောက်ပါးတို့ မဖြစ်တော့ပုံ၊ မြတ်စွာဘုရားသည် ငါတို့အလေးအမြတ်ပြုအပ်သော ပုဂ္ဂိုလ်၊ မြတ်စွာဘုရားကို ရိုသေသောအားဖြင့် ဤသို့ပြောဆိုရ၏ဟု မပြောကြားကြကုန်။ ရဟန်းသည် ဤသို့ပြောဆို၏။ သမဏမည်ကြသော ငါတို့လည်း ဤသို့ ပြောကြားကြကုန်၏-ဟု မပြောကြကုန်။ ဘုရားရှင်မှတစ်ပါးသောဆရာကို ငါတို့ ဆရာဟု မညွှန်ပြကြတော့ကုန်။ များစွာကုန်သော သမဏ ဗြာဟ္မဏတို့၏ ကောတူဟလမင်္ဂလာတို့ကို အနှစ်သာရအားဖြင့် တစ်ဖန် မယူကြတော့ကုန်။ ကိုယ်တိုင်သိအပ် မြင်အပ် ထူးထူးခြားခြားသိမြင်အပ်သည်ကိုသာ ပြောကြကုန်၏။ ဤသဘာဝဓမ္မတို့ကိုအကြောင်းပြု၍ သွာက္ခာတ-အစရှိသော ဓမ္မဂုဏ်ရည်ခြောက်မျိုးတို့ကို ဟောကြားတော်မူပုံ။
ကိုယ်ဝန်တည်ခြင်း အကြောင်းသုံးမျိုးနှင့် ကြီးစွာသောယုံမှားခြင်းတို့ဖြင့် မွေးဖွားခဲ့ပုံ။ မိခင်သည် မိမိ၏သွေးဖြင့် သူငယ်ကိုတိုက်ကြွေးခဲ့ပုံ။ တဖြည်းဖြည်း ကြီးပြင်းလာပုံ အလိုရှိအပ် နှစ်သက်အပ် မြတ်နိုးအပ်သော ကာမဂုဏ်ငါးပါးတို့ကို ခံစားနေပုံ။ ချစ်နှစ်သက်သောသဘောရှိသော အာရုံ၌ ပြင်းထန်စွာတပ်မက်၏။ မချစ်ခင် မနှစ်သက်သောအာရုံ၌ ဒေါသစိတ်ဖြစ်၏။ ကာယဂတာသတိ မထင်ဘဲ သေးသိမ်သောစိတ်ဖြင့်နေ၏။ ယုတ်ညံ့သောအကုသိုလ်တရားများ အကြွင်းမဲ့ချုပ်ငြိမ်း ရာဖြစ်သော လွတ်မြောက်သောစိတ်နှင့် လွတ်မြောက်သောပညာကိုလည်း အမှန် အတိုင်း ခွဲခြား၍မသိ။ ထိုသူသည် ဤသို့လျှင် အာရုံနှင့်လိုက်လျောခြင်း၊ အာရုံနှင့် ဆန့်ကျင်ခြင်းသို့ရောက်လျက် သုခသော်လည်းဖြစ်သော၊ ဒုက္ခသော်လည်းဖြစ်သော၊ အဒုက္ခမသုခသော်လည်းဖြစ်သော ဝေဒနာတစ်မျိုးမျိုးကိုခံစား၏။ ထိုသူသည် ခံစား ရခြင်းကို နှစ်သက်၏။ အားရပါးရပြောဆို၏။ သက်ဝင်စွဲလမ်း၍တည်၏။ ထိုဝေဒနာကို အလွန်အကဲနှစ်သက်၊ အားရပါးရပြောဆို သက်ဝင်စွဲလမ်းနေသော ထိုသူအား နှစ်သက်မှုဖြစ်၏။ ဝေဒနာတို့၌ နှစ်သက်စွဲလမ်းမှုသည် ဥပါဒါန်မည်၏။ ထိုသူအား ဥပါဒါန်ကြောင့်ဘဝ၊ ဘဝကြောင့်ဇာတိ-ချမ်းသာမဖက် ဆင်းရဲသက်သက်ဖြစ်၏ဟု ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ အနုလောမဒေသနာ(နောက်ပိုင်း)ကို ဟောတော်မူပါသည်။
ဤလောက၌ အရဟံ အစရှိသော ဂုဏ်တော်ကိုးပါးနှင့်ပြည့်စုံတော်မူသော ဘုရားရှင်ဖြစ်ပွင့်တော်မူပုံ နတ်ဗြဟ္မာနှင့်တကွသော ဩကာသလောက၊ မင်း သမဏ ဗြာဟ္မဏများနှင့်တကွသော သတ္တလောကကို ထူးသောဉာဏ်ဖြင့် သိမြင်တော်မူ၍ ဟောကြားတော်မူပုံ၊ အာဒိကလျာဏ၊ မဇ္ဈကလျာဏ၊ ပရိယောသာနကလျာဏ၊ သတ္ထ-သဗျဉ္ဇနဖြစ်သော ပရိယတ်တရားတော်နှင့် ကေဝလပရိပုဏ္ဏ၊ ပရိသုဒ္ဓဖြစ်သော ဗြဟ္မစရိယကို ဟောကြားတော်မူပုံ။
သူကြွယ်၊ သူကြွယ်၏သား၊ တစ်ပါးပါးသောအမျိုး၌ဖြစ်သောသူသည် ထိုတရားတော်ကို နာယူရခြင်းကြောင့် သဒ္ဓါတရားဖြစ်ပေါ်လာပုံမှအစပြု၍-သာမညဖ သုတ် ဒေသနာတော်အတိုင်း စတုတ္ထဈာန်ရသည်အထိ ဟောတော်မူပါသည်။
ထိုရဟန်းသည် ဒွါရခြောက်ပါး၊ အာရုံခြောက်ပါးတို့၌ ပိယရူပ၊ အပ္ပိယရူပတို့၌ အလွန်အကဲ သာယာတပ်မက်မှု၊ ဒေါသဖြစ်မှုမရှိတော့ချေ။ သတိထင်လျက် အတိုင်းအရှည်မရှိသောစိတ်ဖြစ်နေ၏။ ယုတ်မာသောအကုသိုလ်တရားတို့ အကြွင်းမဲ့ ချုပ်ရာ စေတောဝိမုတ္တိ ပညာဝိမုတ္တိကို အမှန်အတိုင်းသိလေ၏။ သုခ၊ ဒုက္ခ၊ အဒုက္ခမသုခ ဝေဒနာတစ်မျိုးမျိုးကို ခံစားရသော်လည်း လွန်လွန်ကဲကဲမနှစ်သက်၊ အားရပါးရ မပြောဆိုတော့။ ယင်းဝေဒနာတို့၌ နှစ်သက်မှုတဏှာချုပ်၏၊ တဏှာချုပ်ခြင်းကြောင့် ဥပါဒါန်ချုပ်၏ ... ဆင်းရဲအစုချုပ်လေတော့၏။ အစရှိသည်ဖြင့် ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ် ဒေသနာတော်ကို ဟောတော်မူ၏။
ဤသို့လျှင် ဓမ္မ၏အကြောင်းအကျိုးဆက်သွယ်၍ဖြစ်ပုံ၊ ချုပ်ပုံတစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီကို ရဟန်းတို့အား မေးမြန်းဖြေဆိုစေတော်မူပြီး အကျယ်အားဖြင့် ရှင်းလင်း ဝေဖန်၍ ဟောတော်မူပါသည်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ အကျယ်ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၁၇၃-၄၊ သံ၊မြန်၊၂၊၁၆၄-၅။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၁၃-၆။ သံ၊ဋီ၊၂၊၂၆၉-၂၇၁။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၃-ဒိဋ္ဌိသံယုတ္တ၊ ၁-သောတာပတ္တိဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် မက္ခလိဂေါသာလ၏ မိစ္ဆာအယူသည် အဘယ်တရားရှိလျှင် အဘယ်တရားကိုအကြောင်းပြု၍ အဘယ်ကို မှားမှားယွင်းယွင်း နှလုံးသွင်းခြင်းကြောင့်ဖြစ်သနည်းဟု မေးတော်မူသည်ကို ရဟန်းတို့က ဟောကြားတော်မူပါရန် လျှောက်ထားခြင်းကြောင့် “ရုပ်တရားရှိလျှင် ရုပ်ကို အကြောင်းပြု၍ ရုပ်ကို မှားမှားယွင်းယွင်း နှလုံးသွင်းခြင်းကြောင့် မက္ခလိဂေါသာလ၏ မိစ္ဆာအယူဖြစ်ပုံ၊ ရုပ်သည် နိစ္စလော၊ အနိစ္စလော အစရှိသည်ဖြင့် ခန္ဓာငါးပါးတို့တွင် တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ အနတ္တလက္ခဏသုတ်ဒေသနာတော်အတိုင်း ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-မ၊၁၊၁၁၈-၁၂၅။ မ၊မြန်၊၁၊၁၂၄-၁၃၃။ မ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၅၉-၃၆၅။ မ၊ဋီ၊၂၊၄၀-၅။
-မဇ္ဈိမနိကာယ၊ မူလပဏ္ဏာသ၊ ၁-သီဟနာဒဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် သာဝတ္ထိမြို့တော် အတွင်းသို့ ဆွမ်းခံဝင်သောရဟန်းတို့ အချိန်စောနေသေးသဖြင့် အနီးအနားရှိ ပရိဗိုဇ်တို့၏ကျောင်းသို့ ခေတ္တဝင်ရောက်ကြရာ ပရိဗိုဇ်တို့က “ကာမ-ရူပ-ဝေဒနာတို့ကို ပိုင်းခြား၍ သိရမည်”ဟု ဟောကြားကြသဖြင့် မိမိတို့နှင့် ရဟန်းဂေါတမကို အယူအဆ တူကြပါကြောင်း ပြောလိုက်ခြင်းကိုအကြောင်းပြု၍ ဘုရားရှင်အား လျှောက်ထားကြပါသည်။ ဘုရားရှင်က “ငါ့ရှင်တို့၊ ကာမ-ရူပ-ဝေဒနာတို့၏ အဿာဒ, အာဒီနဝ, နိဿရဏတို့ကားအဘယ်နည်း”ဟုမေးလျှင် အညတိတ္ထိယပရိဗ္ဗာဇကများ ပြည့်စုံအောင် မဖြေကြားနိုင်ကြပုံ၊ အလွန်စိတ်ပင်ပန်းကြလိမ့်မည်၊ ထိုမေးခွန်းကို မြတ်စွာဘုရား-မြတ်စွာဘုရား၏သာဝက၊ ဤသာသနာတော်၌ ကြားနာဖူးသူတို့မှ တစ်ပါး ဖြေဆိုနိုင်သူကို ဩကာသလောက၊ သတ္တလောက၌ ငါဘုရားမြင်တော်မမူဟု မိန့်တော်မူပြီး ကာမ၏အဿာဒနှင့် အာဒီနဝဆိုင်ရာ သန္ဒိဋ္ဌိက အာဒီနဝ ခုနစ်မျိုး၊ သမ္ပရာယိက အာဒီနဝတစ်မျိုးနှင့် နိဿရဏကိုလည်းကောင်း၊ ရူပ၏ အဿာဒ တစ်မျိုး၊ အာဒီနဝခြောက်မျိုးနှင့် နိဿရဏကိုလည်းကောင်း ဝေဒနာ၏ ပထမဈာန်မှ စတုတ္ထဈာန်တိုင်အောင် အဿာဒနှင့် အာဒီနဝ၊ နိဿရဏကိုလည်းကောင်း၊ ကာမရူပ-ဝေဒနာတို့၏ အဿာဒကို နိဿရဏအားဖြင့် အမှန်အတိုင်းသိသော သမဏ ဗြဟ္မဏတို့သည် ကိုယ်တိုင်လည်း ဝေဒနာကိုပိုင်းခြား၍ သိကြလိမ့်မည်။ အခြားသူကိုလည်း ပိုင်းခြား၍သိအောင် ညွှန်ပြနိုင်ပေလိမ့်မည်ဟု အကျယ်ဝေဖန်၍ ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-မ၊၁၊၃၈၄-၃၉၁။ မ၊မြန်၊၁၊၃၉၇-၄၀၅။ မ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၇၃-၆။ မ၊ဋီ၊၂၊၂၉၄-၇။
-မဇ္ဈိမနိကာယ၊ မူလပဏ္ဏာသ၊ ၅-စူဠယမကဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် ဘုရားရှင်က “သတ္တဝါတိုင်း အနိဋ္ဌ အကန္တ အမနာပဓမ္မများယုတ်လျော့ပြီး ဣဋ္ဌကန္တမနာပဓမ္မများ တိုးပွားရန်လိုလားကြသော်လည်း အနိဋ္ဌ အကန္တ အမနာပဓမ္မများက တိုးပွားနေကြပြီး ဣဋ္ဌ၊ ကန္တ၊ မနာပဓမ္မများ ဆုတ်ယုတ်နေကြခြင်းကို အဘယ်အကြောင်းကြောင့် ဖြစ်သည် ဟု ယုံကြည်ကြသနည်းဟု ရဟန်းတို့အား မေးမြန်းတော်မူပါသည်။
ရဟန်းတို့က ဟောကြားတော်မူပါရန် တောင်းပန်လျှောက်ထားကြသဖြင့် ဤလောက၌ အရိယာသူတော်ကောင်းတို့ကို မမြင်မတွေ့ကြရ၊ အရိယာသူတော်ကောင်းတို့၏တရား၌ မလိမ္မာကြ၊ အရိယာသူတော်ကောင်းတို့၏ အဆုံးအမ မခံရသော အမှန်တရားကိုမသိသော ပုထုဇဉ်လူမိုက်သည် မမှီဝဲအပ်သောတရားတို့ကို မသိခြင်း၊ မမှီဝဲ မဆည်းကပ်အပ်သောတရားတို့ကို မမှီဝဲ မဆည်းကပ်ခြင်းကြောင့် အနိဋ္ဌ အကန္တ အမနာပတရားတို့တိုးပွားပြီး ဣဋ္ဌ, ကန္တ, မနာပတရားတို့ ဆုတ်ယုတ် နေကြပုံ။
အရိယာသူတော်ကောင်းတို့ကို ဖူးမြင်ခွင့်ရ၊ အရိယာသူတော်ကောင်းတို့၏ တရား၌ လိမ္မာကြ၊ အရိယာသူတော်ကောင်းတို့၏ အဆုံးအမကိုခံယူရသဖြင့် အမှန်တရားကိုသိကြသော ပညာရှိတို့သည် မမှီဝဲ မဆည်းကပ်ထိုက်သော ဓမ္မတို့ကို မမှီဝဲ မဆည်းကပ်ကြ။ မှီဝဲဆည်းကပ်ထိုက်သောဓမ္မတို့ကို မှီဝဲဆည်းကပ်ကြခြင်းကြောင့် အနိဋ္ဌ အကန္တ အမနာပတရားတို့ ယုတ်လျော့ကြပြီး ဣဋ္ဌ၊ ကန္တ၊ မနာပ တရားတို့ ပွားများကြပုံကိုလည်းကောင်း။
(၁) ပစ္စုပ္ပန္နဒုက္ခ အာယတိံဒုက္ခဝိပါကဖြစ်သော ဓမ္မသမာဒါန။
(၂) ပစ္စုပ္ပန္နသုခ အာယတိံဒုက္ခဝိပါကဖြစ်သော ဓမ္မသမာဒါန။
(၃) ပစ္စုပ္ပန္နဒုက္ခ အာယတိံသုခဝိပါကဖြစ်သော ဓမ္မသမာဒါန။ (၄) ပစ္စုပ္ပန္နသုခ အာယတိံသုခဝိပါကဖြစ်သော ဓမ္မသမာဒါန-လေးမျိုးတို့ကို အကျယ်အားဖြင့် ဟောကြားတော်မူပြီး အမှတ်(၁) ဓမ္မသမာဒါနကို အဆိပ်ခပ်ထားသော သဗွတ်ခါးသီးဥပမာ၊ (၂) ဓမ္မသမာဒါနကို အဆိပ်ခပ်ထားသော အဆင်း အနံ့ အရသာနှင့်ပြည့်စုံသော ဖျော်ရည်ခွက်ပမာ၊ (၃) ဓမ္မသမာဒါနကို ဆေးအမျိုး မျိုးတို့ဖြင့် ရောစပ်ထားသော နွားကျင်ငယ်ရည်ဥပမာ၊ (၄) ဓမ္မသမာဒါနကို နို့ဓမ်း ပျားရည် ထောပတ် တင်လဲကို တပေါင်းတည်းရောစပ်ထားသော စတုမဓုဆေးဥပမာတို့ဖြင့် ရှင်းလင်းမိန့်ကြားတော်မူပါသည်။
တန်ဆောင်မုန်းလ နေမင်းဥပမာဖြင့် ပစ္စုပ္ပန္နသုခ အာယတိသုခဖြစ်သော ဓမ္မသမာဒါနသည် သာသနာတော်မှတစ်ပါးသောအယူရှိသော သမဏဗြာဟ္မဏတို့၏အယူကို ပယ်ဖျောက်၍ လင်းလက်တောက်ပ တင့်တယ်ပုံကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၃၊၃၂၁-၃။ သံ၊မြန်၊၃၊၃၂၄-၅။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၁၇။ သံ၊ဋီ၊၂၊၅၃၃။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၁-သောတာပတ္တိသံယုတ္တ၊ ၃-သရဏာနိဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
ဘုရားရှင် သကျနိုင်ငံ ကပိလဝတ္ထုမြို့ နိဂြောဓာရုံကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံး နေတော်မူစဉ်-မြတ်စွာဘုရား ကပိလဝတ္ထုမြို့တော်သည် စည်ပင်ပြန့်ပွားနေပါ၏။ လူအများလည်း ပခုံးချင်းထိလုမတတ် သွားနေကြပါ၏။ လူမျိုးပေါင်းများစွာနေကြ ပါ၏။ လမ်းများကကျဉ်းမြောင်းလှပါ၏။ ဘုရားရှင်နှင့်သံဃာတော်များ ဖူးမြော်ပြီး ပြန်သွားသည့်အခါ လှည့်လည်ပြေးသွားနေသော ဆင်, မြင်းရထား, လှည်း, လူတို့နှင့် ပေါင်းဆုံမိပါ၏။ ထိုအခါ ဘုရား, တရား, သံဃာတော်၏ဂုဏ်ရည်တို့ကို အာရုံပြု၍ ဖြစ်ပေါ်နေသော သတိပျောက်သွားပါ၏။ ထိုအခါ တပည့်တော်ကွယ်လွန်သွားလျှင် လားရောက်ရာဂတိ တမလွန်ဘဝသည် အဘယ်သို့ဖြစ်ပါမည်နည်း မြတ်စွာဘုရား။
မဟာနာမ် သဒ္ဓါ၊ သီလ၊ သုတ၊ စာဂ၊ ပညာ စိတ်ကိုပွားများထားသောသူသည် ဤယခုဘဝ ခန္ဓာကိုယ်ကို ကွယ်လွန်ပြီးနောက် ကျီး၊ လင်းတ၊ စွန်ရဲ၊ အိမ်ခွေး၊ တောခွေး၊ ပိုးအမျိုးမျိုးတို့ စားသောက်ကြလိမ့်မည်။ အထက်သို့ ထူးခြားစွာ သွားလေ့ရှိသကဲ့သို့ သင့်အား မယုတ်ညံ့သော ကွယ်လွန်ခြင်းဖြစ်ပေလိမ့်မည်ဟု မဟာနာမ် သာကီဝင်အား ဘုရားရှင်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၃၊၃၂၃။ သံ၊မြန်၊၃၊၃၂၅။
-သံယုတ္တနိကာယ ... ဒုတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် သကျနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ဘုရားရှင်အား မဟာနာမ် သာကီဝင်က အထက်သုတ်တော်အတိုင်းလျှောက်ထားခြင်းကြောင့် မဟာနာမ် ဗုဒ္ဓါနုဿတိ၊ ဓမ္မာနုဿတိ၊ သံဃာနုဿတိ၊ သီလာနုဿတိဟူသော အနုဿတိလေးပါးတို့ကိုပွားများနေသော အရိယာသာဝကသည် နိဗ္ဗာန်၌စိတ်ညွတ်ကိုင်းရှိုင်းနေ၏။ အရှေ့အရပ်သို့ကိုင်းနေသော သစ်ပင်သည် အရှေ့ဘက်သို့ လဲကျသကဲ့သို့ သင့်အား မယုတ်မညံ့သောကွယ်လွန်ခြင်း ဖြစ်ပေလိမ့်မည်ဟု ဘုရားရှင်က ရှင်းလင်း ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၃၊၃၅၃။ သံ၊မြန်၊၃၊၃၅၈။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၁-သောတာပတ္တိသံယုတ္တ၊ ၅-သဂါထာကပုညာဘိသန္ဒဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
ဘုရားရှင် သကျနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် ဗုဒ္ဓ, ဓမ္မ, သံဃ အဝေစ္စ ပသာဒ၊ အရိယကန္တသီလ-ဟူသော တရားလေးပါးတို့နှင့်ပြည့်စုံသော အရိယသာဝကသည် သောတာပန္န၊ အဝိနိပါတဓမ္မ၊ သမ္ဗောဓိပရာယဏဖြစ်၏ဟု မဟာနာမ်သာကီဝင်အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၂၊၂၅၁-၅။ အံ၊မြန်၊၂၊၃၂၇-၃၃၁။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၈၈-၉။ အံ၊ဋီ၊၃၊၁၈-၉။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဆက္ကနိပါတ ၁-ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၁-အာဟုနေယျဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
ဘုရားရှင် သကျနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် အရဟတ္တဖိုလ်ကိုရပြီး၍ သိက္ခာသုံးပါးကိုသိပြီးသော အရိယသာဝကသည် ဗုဒ္ဓါနုဿတိ၊ ဓမ္မာနုဿတိ၊ သံဃာ နုဿတိ၊ သီလာနုဿတိ၊ စာဂါနုဿတိ၊ ဒေဝတာနုဿတိ-ဟူသော အနုဿတိတို့ကို ပွားများ၍နေ၏-ဟု အနုဿတိခြောက်ပါး ပွားများပုံအကျယ်ကို မဟာနာမ် သာကီဝင်အား ဘုရားရှင်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
-အံ၊၃၊၅၅-၇။ အံ၊မြန်၊၃၊၅၆-၇။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ အဋ္ဌကနိပါတ၊ ၁-ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၃-ဂဟပတိဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
ဘုရားရှင် သကျနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် မဟာနာမ်သာကီဝင်၏ မေးလျှောက်ချက်အရ ဥပါသကာ၊ ဥပါသိကာ၏ သီလ၊ အတ္တဟိတဥပါသကာ၊ အတ္တဟိတ ပရဟိတ ဥပါသကာဖြစ်ပုံအကျယ်ကို ဝေဖန်၍ ဘုရားရှင်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၃၊၅၃၀-၄။ အံ၊မြန်၊၃၊၅၁၈-၅၂၀။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၄၄-၅။ အံ၊ဋီ၊၃၊၃၅၇-၈။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဧကာဒသကနိပါတ၊ ၂-အနုဿတိဝဂ္ဂ၊ ပထမသုတ်။
ဘုရားရှင် သကျနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် မဟာနာမ်သာကီဝင်၏ မေးလျှောက်ချက်အရ သဒ္ဓါ၊ အာရဒ္ဓဝီရိယ၊ ဥပဋ္ဌိတဿတိ၊ သမာဟိတ၊ ပညဝါ၊ ဤတရားငါးပါးရှိသောသူသည် (မဂ်-ဖိုလ်ကို) ပြီးစီးစေနိုင်၏။ ဗုဒ္ဓါနုဿတိ၊ ဓမ္မာနုဿတိ၊ သံဃာနုဿတိ၊ သီလာနုဿတိ၊ စာဂါနုဿတိ၊ ဒေဝတာနုဿတိဟူသော အနုဿတိခြောက်ပါးတို့ကို ပွားများနေလေဟု အနုဿတိခြောက်ပါး ပွားများပုံနှင့် ရရှိသောအကျိုးကျေးဇူးတို့ကို ဘုရားရှင်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၃၊၅၃၄-၅။ အံ၊မြန်၊၃၊၅၂၁-၃။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ ... ဒုတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် သကျနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် မဟာနာမ်သာကီဝင် မကျန်းမမာရာမှ နာလန်ထဖြစ်နေစဉ် မဟာနာမ်သာကီဝင်၏လျှောက်ထားချက်အရ အထက်သုတ်တော်အတိုင်း သဒ္ဓါ၊ ဝီရိယ၊ သတိ၊ သမာဓိ၊ ပညာ တရားငါးပါး၌ တည်လျက် ဗုဒ္ဓါနုဿတိ ... ဒေဝတာနုဿတိ-ဟူသော အနုဿတိခြောက်ပါးတို့တွင် တစ်ပါးပါးကို သွားနေလျှင်ဖြစ်စေ၊ ရပ်နေလျှင်ဖြစ်စေ၊ ထိုင်နေလျှင်ဖြစ်စေ၊ လျောင်းစက်နေလျှင်ဖြစ်စေ၊ အလုပ်လုပ်နေလျှင်ဖြစ်စေ သားသမီး ဇနီးမယားတို့ဖြင့် ကျဉ်းမြောင်းရာအရပ်၌နေလျှင်ဖြစ်စေ ပွားများနေလေလောဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၁၊၂၂၀-၁။ အံ၊မြန်၊၁၊၂၃၇-၈။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၀၂။ အံ၊ဋီ၊၂၊၁၈၁။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ တိကနိပါတ၊ ၂-ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ (၈) ၃-အာနန္ဒဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် သကျနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် သမာဓိနှင့်ပညာတို့တွင် အဘယ်တရားကရှေ့၊ အဘယ်တရားက နောက်၌ဖြစ်ပါသနည်းဟု မေးလျှောက်ထားသော မဟာနာမ်သာကီဝင်ကို အရှင်အာနန္ဒာက အခြားတစ်နေရာသို့ခေါ်သွားပြီး ဘုရားရှင်သည် သေက္ခသီလ၊ အသေက္ခသီလ၊ သေက္ခသမာဓိ၊ အသေက္ခသမာဓိ၊ သေက္ခပညာ၊ အသေက္ခပညာတို့ကို ဟောတော်မူပုံအကျယ်ကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-ဒီ၊၂၊၄၇-၆၈။ ဒီ၊မြန်၊၂။၅၁-၇၀။ ဒီ၊ဋ္ဌ၊၂၊၇၂-၁၀၅။ ဒီ၊ဋီ၊၂၊၇၉-၁၂၁။
-ဒီဃနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် ကုရုနိုင်ငံ ကမ္မာသဒမ္မနိဂုံး၌ သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ်-မြတ်စွာဘုရား ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ်ဒေသနာတော်သည် နက်နဲလှပါ၏။ နက်နဲသော အသွင်ရှိပါ၏။ သို့သော်လည်း တပည့်တော်၏ဉာဏ်၌ ပေါ်လွင်ထင်ရှား ပေါ်လွင်ထင်ရှားသော အသွင်ရှိပါ၏ဟု အရှင်အာနန္ဒာ၏လျှောက်ထားမှုကို အကြောင်းပြု၍ “မာဟေဝံ အာနန္ဒ၊ မာဟေဝံ အာနန္ဒ-ဟု တားမြစ်တော်မူပြီး ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ်ဒေသနာတော်သည် နက်နဲလည်း နက်နဲလှပေ၏။ နက်နဲသောအသွင်အပြင်လည်းရှိပေ၏။ ဤပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ်ဒေသနာတော်ကို လျော်စွာမသိခြင်း၊ ထိုးထွင်း၍မသိခြင်းကြောင့် သတ္တဝါတို့သည် ချည်ခင်ထွေး၊ စာပေါင်းသိုက်၊ ဖြူဆံမြက်၊ ပြိန်းမြက်တို့ကဲ့သို့ဖြစ်နေကြပြီး မကောင်းသောလားရာ စည်းစိမ်ဥစ္စာ အင်္ဂါခြေလက် ဖရိုဖရဲပျက်စီးလျက် မိမိတို့အလို အာသာကင်းလျက် ကျရောက်ရာ အပါယ်လေးဘုံ၊ သံသရာတို့မှ မလွတ်မြောက်နိုင်ပုံ ဟောတော်မူပါသည်။
ဇရာမရဏသည် ဇာတိကြောင့်ဖြစ်ပုံမှ အစပြု၍ အဆင့်ဆင့် ဝိညာဏ်ကြောင့် နာမ်ရုပ်ဖြစ်ပုံ၊ နာမ်ရုပ်ကြောင့် ဝိညာဉ်ဖြစ်ပုံအထိ အကျိုးတရား၏ အကြောင်း တရားကို အသီးအသီးဟောကြားတော်မူပြီး နာမ်ရုပ်ကြောင့် ဝိညာဉ်ဖြစ်ပုံ၊ နာမ်ရုပ်ကြောင့် ဖဿဖြစ်ပုံ၊ ဖဿကြောင့် ဝေဒနာဖြစ်ပုံမှ အစပြု၍-သောကပရိဒေဝ ဒုက္ခဒေါမနဿ ဥပါယာသ-ဟူသော ဒုက္ခအစုအဝေးဖြစ်ပုံ ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ အနုလောမ ဒေသနာတော်ကို ဟောတော်မူပါသည်။
ဇာတိကြောင့် ဇရာမရဏ၊ ဘဝကြောင့် ဇာတိ၊ ဥပါဒါန်ကြောင့် ဘဝ၊ တဏှာကြောင့် ဥပါဒါန်၊ ဝေဒနာကြောင့် တဏှာဖြစ်ပုံတို့ဆက်စပ်၍ တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ-ဇာတိ၊ ဘဝ၊ ဥပါဒါန်၊ တဏှာ၊ ဝေဒနာသရုပ်တို့ကို အကျယ်ထုတ်၍ ဟောတော်မူပါသည်။
ဝေဒနာကိုအကြောင်းပြု၍ တဏှာ၊ တဏှာကိုအကြောင်းပြု၍ ပရိယေသနာ၊ ပရိယေသနာကိုအကြောင်းပြု၍ လာဘ၊ လာဘကိုအကြောင်းပြု၍ ဝိနိစ္ဆယ၊ ဝိနိစ္ဆယ ကိုအကြောင်းပြု၍ ဆန္ဒရာဂ၊ ဆန္ဒရာဂကိုအကြောင်းပြု၍ အဇ္ဈောသာန၊ အဇ္ဈောသာန ကိုအကြောင်းပြု၍ ပရိဂ္ဂဟ၊ ပရိဂ္ဂဟကိုအကြောင်းပြု၍ မစ္ဆရိယ၊ မစ္ဆရိယကိုအကြောင်း ပြု၍ အာရက္ခ၊ အာရက္ခကိုအကြောင်းပြု၍ ဒဏ္ဍာဒါန၊ သတ္ထာဒါန၊ ကလဟ၊ ဝိဂ္ဂဟ၊ ဝိဝါဒ၊ တုဝံတုဝံ-ပေသုည-မုသာဝါဒ-ဟူသော များစွာသောအကုသိုလ်တရားတို့ဖြစ်ပုံ ဥဒ္ဒေသကိုဟောကြားတော်မူပြီး ယင်းဥဒ္ဒေသတစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ၏ နိဒ္ဒေသကိုဝေဖန်၍ ဟောကြားတော်မူပါသည်။
ဖဿပစ္စယာ ဝေဒနာ၊ နာမရူပပစ္စယာ ဖဿ၊ ဝိညာဏပစ္စယာ နာမရူပံ၊ နာမရူပပစ္စယာ ဝိညာဏံ-တို့ကို တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ အကျယ်ဝေဖန်၍ ဟောတော်မူပါသည်။
အချင်းချင်းကျေးဇူးပြုသော ဝိညာဉ်နှင့် နာမ်ရုပ်မျှဖြင့် သတ္တဝါသည်ဖြစ်လည်း ဖြစ်ပေါ်ရာ၏။ အိုမူလည်း အိုရာ၏။ သေလည်း သေရာ၏။ စုတေမူလည်း စုတေရာ၏။ အဖန်ဖန်ဖြစ်သူလည်း ဖြစ်ရာ၏။ ဤဝိညာဉ်နှင့် နာမ်ရုပ်မျှဖြင့် အမည်ဖြစ်ခြင်း၏အကြောင်းသည်ဖြစ်၏။ သဒ္ဒါ ဖြစ်ခြင်း၏အကြောင်းသည်ဖြစ်၏။ ပညတ်ဖြစ်ခြင်း၏အကြောင်းသည်ဖြစ်၏။ ပညတ်၏ ကျက်စားရာဖြစ်၏။ ဝဋ်သုံးပါးလည်၏။ ဤခန္ဓာငါးပါးသည်လည်း ခေါ်ဝေါ်ပညတ် ခြင်းငှာဖြစ်၏။
(၁) ရုပ်ရှိ အပိုင်းအခြားရှိသော အတ္တကို ပညတ်ပုံ၊
(၂) ရုပ်ရှိ အပိုင်းအခြားမရှိသော အတ္တကို ပညတ်ပုံ၊
(၃) ရုပ်မရှိ အပိုင်းအခြားရှိသော အတ္တကို ပညတ်ပုံ၊
(၄) ရုပ်မရှိ အပိုင်းအခြားမရှိသော အတ္တကို ပညတ်ပုံ-လေးမျိုး၏ အကျယ်ကိုလည်း တစ်မျိုးစီ တစ်မျိုးစီ ရှင်းလင်းဟောကြားတော်မူပါသည်။
အတ္တတို့ကို ရုပ်ရှိ၊ ရုပ်မရှိ၊ အပိုင်းအခြားရှိ/မရှိ မပညတ်ပုံလေးမျိုးတို့ကိုလည်း အကျယ်အားဖြင့် ဟောကြားတော်မူပါသည်။
ဝေဒနာကို အတ္တဟုရှုမြင်ပုံ၊ မရှုမြင်ပုံ။ အတ္တသည် ဝေဒနာမဟုတ်၊ အတ္တသည် ခံစားတတ်၊ ခံစားခြင်းသဘောရှိ၏-ဟု အတ္တကို ရှုမြင်သူသုံးယောက်ကို အကျယ်ဝေဖန်၍ ဟောကြားတော်မူပါသည်။
ထိုသုံးမျိုးကို မရှုသောသူသည် လောက၌တစ်စုံတစ်ခုကိုမျှ မစွဲလမ်း၊ မတပ် မက်မောတော့ပုံ၊ ငြိမ်းအေးသွားတော့ပုံ၊ ရဟန္တာဖြစ်သွားပုံ၊ ရဟန္တာဖြစ်ပြီးသောပုဂ္ဂိုလ်သည် “ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ” အစရှိသော မိစ္ဆာအယူ မရှိတော့ပုံ ကိလသာမှလွတ်မြောက်ပုံ “မသိမမြင်သောပုဂ္ဂိုလ် ဤသို့သောအယူရှိသော ပုဂ္ဂိုလ်”ဟု မဆိုနိုင်တော့ပုံ ဟောတော်မူပါသည်။
ဝိညာဏဋ္ဌိတိ ခုနစ်ပါးနှင့် ဝိမောက္ခရှစ်ပါးအကျယ်ကို ဟောတော်မူပြီး ဥဘတော ဘာဂဝိမုတ္တပုဂ္ဂိုလ်ထက် မြင့်မြတ်မွန်မြတ်သောပုဂ္ဂိုလ်မရှိတော့ပြီဟု နိဂုံးချုပ် ဟောတော်မူပါသည်။
ဤဒေသနာတော်ကို အရှင်အာနန္ဒာအား အမေး-အဖြေအနေအားဖြင့် တဖြည်းဖြည်း ရှင်းလင်းဟောကြားတော်မူပါသည်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ဖွင့်ဆိုချက်များစွာရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၃၊၃၆၀။ သံ၊မြန်၊၃၊၃၆၅။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၁-သောတာပတ္တိသံယုတ္တ၊ ၇-မဟာပညဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် သပ္ပုရိသသံသေဝ၊ သဒ္ဓမ္မဿဝန၊ ယောနိသောမနသိကာရ၊ ဓမ္မာနုဓမ္မပဋိပတ္တိဟူသော တရား လေးပါးတို့ကို ပွားများအပ်၊ ကြိမ်ဖန်များစွာ အလေ့အလာပြုအပ်သည်ရှိသော် ပညာကြီးမားခြင်းငှာဖြစ်၏ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၃၊၂၉၅-၃၀၀။ အံ၊မြန်၊၃၊၂၉၄-၄။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၀၁-၄။ အံ၊ဋီ၊၃၊၃၂၂-၆။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဒသကနိပါတ ၁-ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၃-မဟာဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် ရဟန်းတော်များ သာဝတ္ထိမြို့ဆွမ်းခံမဝင်မီ တိတ္ထိတို့ကျောင်းသို့ အချိန်စောနေသေး၍ ခေတ္တဝင် ရောက်စဉ် တိတ္ထိတို့က “ငါ့ရှင်တို့၊ ရဟန်းဂေါတမသည် သာဝကတို့အား ရဟန်းတို့၊ သင်တို့သည် အလုံးစုံသောဓမ္မကို ထူးသောဉာဏ်ဖြင့် သိကြကုန်လော့၊ အလုံးစုံသောဓမ္မကို ထူးသောဉာဏ်ဖြင့်သိ၍ နေကြကုန်လော့”ဟု တရားဟောတော်မူ၏။ ငါတို့သည်လည်း သာဝကတို့အား ဤသို့ပင်ဟောကြကုန်၏။ ရဟန်းဂေါတမနှင့် ငါတို့ အတူတူပင်ဖြစ်ကုန်၏။ ထူးခြားမှုမရှိကြကုန်ဟု ပြောဆိုကြကုန်၏။
သာဝတ္ထိမြို့တွင်းသို့ ဆွမ်းခံဝင်ကြ ဆွမ်းဘုဉ်းပေးကြကုန်ပြီးသော ထိုရဟန်းတို့သည် ဘုရားရှင်ထံချဉ်းကပ်ကြပြီး ထိုစကားကိုလျှောက်ထားကြကုန်၏။
ရဟန်းတို့ ဤသို့ပြောဆိုကြကုန်သော အညတိတ္ထိယ ပရိဗ္ဗာဇကတို့ကို ဤသို့ ပြောဆိုရမည် ငါ့ရှင်တို့။
ပြဿနာတစ်ခု ရည်ညွှန်းချက်တစ်ခု ဖြေဆိုချက်တစ်ခု၊
ပြဿနာနှစ်ခု ရည်ညွှန်းချက်နှစ်ခု ဖြေဆိုချက်နှစ်ခု၊
ပြဿနာသုံးခု ရည်ညွှန်းချက်သုံးခု ဖြေဆိုချက်သုံးခု၊
ပြဿနာလေးခု ရည်ညွှန်းချက်လေးခု ဖြေဆိုချက်လေးခု၊
ပြဿနာငါးခု ရည်ညွှန်းချက်ငါးခု ဖြေဆိုချက်ငါးခု၊
ပြဿနာခြောက်ခု ရည်ညွှန်းချက်ခြောက်ခု ဖြေဆိုချက်ခြောက်ခု၊
ပြဿနာခုနစ်ခု ရည်ညွှန်းချက်ခုနစ်ခု ဖြေဆိုချက်ခုနစ်ခု၊
ပြဿနာရှစ်ခု ရည်ညွှန်းချက်ရှစ်ခု ဖြေဆိုချက်ရှစ်ခု၊
ပြဿနာကိုးခု ရည်ညွှန်းချက်ကိုးခု ဖြေဆိုချက်ကိုးခု၊
ပြဿနာဆယ်ခု ရည်ညွှန်းချက်ဆယ်ခု ဖြေဆိုချက်ဆယ်ခုသည် အဘယ်နည်းဟု မေးမြန်းပြောဆိုရမည်။ ရဟန်းတို့ အညတိတ္ထိယ ပရိဗ္ဗာဇကတို့သည် ဤသို့အမေးခံကြရသည်ရှိသော် ကျကျနနဖြေဆိုနိုင်ကြလိမ့်မည်မဟုတ်ကုန်၊ အလွန်ပင်ပန်း ခြင်းသို့လည်း ရောက်ကြကုန်လိမ့်မည်။ အရာမဟုတ်သောကြောင့် ဤသို့ဖြစ်ကြ ရသည်။
ရဟန်းတို့ ဩကာသလောက၊ သတ္တလောက၌ မြတ်စွာဘုရား၊ မြတ်စွာဘုရား၏တပည့်၊ ဤသာသနာတော်၌ ကြားနာရ၍ ဖြေဆိုနိုင်သူမှတစ်ပါး ဤ ပြဿနာကိုဖြေဆိုခြင်းဖြင့် စိတ်ကျေနပ်စေနိုင်သူတစ်ယောက်မျှမမြင်ဟု မိန့်တော် မူပါသည်။
(၁) ရဟန်းတို့ “သတ္တဝါအားလုံးတို့သည် အာဟာရလျှင် တည်ရာရှိကုန်၏။ ဤအာဟာရတရားတစ်ခု၌ ရဟန်းသည် ကောင်းစွာငြီးငွေ့၊ ကောင်းစွာတပ်မက်မှု ကင်း၊ ကောင်းစွာလွတ်မြောက်, အဆုံးအပိုင်းအခြားကို ကောင်းစွာရှူလေ့ရှိ၍ အနက် သဘောကို ကောင်းစွာသိပြီးလျှင် မျက်မှောက်ဘဝ၌ပင် ဒုက္ခအဆုံးကိုပြု၏။ ပြဿနာ တစ်ခု၊ ရည်ညွှန်းချက်တစ်ခု၊ ဖြေဆိုချက်တစ်ခု-ဟူသည် ဤသည်ကိုစွဲ၍ဆိုအပ်၏။
(၂) ပြဿနာနှစ်ခု၊ ရည်ညွှန်းချက်နှစ်ခု၊ ခြေဆိုချက်နှစ်ခုဟူသည် နာမ်နှင့်ရုပ်တည်း။
(၃) ပြဿနာသုံးခု-ဟူသည် “ဝေဒနာသုံးပါးတို့တည်း။
(၄) ပြဿနာလေးခု-ဟူသည် “အာဟာရလေးပါး” တို့တည်း။
(၅) ပြဿနာငါးခု-ဟူသည် “ဥပါဒါနက္ခန္ဓာငါးပါး”တို့တည်း။
(၆) ပြဿနာခြောက်ခု-ဟူသည် “အဇ္ဈတ္တိကာယတနခြောက်ပါး”တို့တည်း။
(၇) ပြဿနာခုနစ်ခု-ဟူသည် “ဝိညာဏဋ္ဌိတိခုနစ်ပါး”တို့တည်း။
(၈) ပြဿနာရှစ်ခု-ဟူသည် “လောကဓမ္မရှစ်ပါး”တို့တည်း။
(၉) ပြဿနာကိုးခု-ဟူသည် “သတ္တာဝါသကိုးပါး” တို့တည်း။
(၁၀) ပြဿနာဆယ်ခု-ဟူသည် “အကုသလကမ္မပထဆယ်ပါး”တို့တည်းဟု ပြဿနာတစ်ခု ဒေသနာတော်အတိုင်း ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
-အံ၊၃၊၃၀၀-၃။ အံ၊မြန်၊၃၊၂၉၉-၃၀၁။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၀၄။ အံ၊ဋီ၊၃၊၃၂၆။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ ... အဋ္ဌမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကဇင်္ဂလမြို့အနီး ဝါးတော၌ သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ်ကဇင်္ဂလကမြို့သား ဥပါသကာတို့သည် ကဇင်္ဂလိကာ ဘိက္ခုနီအား အထက်သုတ် မာတိကာ ၁၀-ပါးတို့ကို မေးလျှောက်ကြပါသည်။ ကဇင်္ဂလိကာဘိက္ခုနီက ဤတရားများကို ဘုရားရှင်ထံ၊ မနောဘာဝနီယ ရဟန်းတော်များထံက မကြားနာခဲ့ဘူးကုန်၊ မိမိဉာဏ်အမြင်ဖြင့် ဟောကြားပါမည်ဟု ပြောဆိုပြီး
(၁) ပြဿနာတစ်ခု-ဟူသည် “သဗ္ဗေ သတ္တာ အာဟာရဋ္ဌိတိကာ” ဖြစ်ပုံ။
(၂) ပြဿနာနှစ်ခု-ဟူသည် “နာမ်နှင့် ရုပ်”။
(၃) ပြဿနာသုံးခု-ဟူသည် “ဝေဒနာသုံးပါး”
(၄) ပြဿနာလေးခု-ဟူသည် “သတိပဋ္ဌာန်လေးပါး”။
(၅) ပြဿနာငါးခု-ဟူသည် “ဣန္ဒြေငါးပါး”
(၆) ပြဿနာခြောက်ခု-ဟူသည် “နိဿရဏီယဓာတ်ခြောက်ပါး”။
(၇) ပြဿနာခုနစ်ခု-ဟူသည် “ဗောဇ္ဈင်ခုနစ်ပါး”။
(၈) ပြဿနာရှစ်ခု-ဟူသည် “အရိယအဋ္ဌင်္ဂိကမဂ်ရှစ်ပါး”။
(၉) ပြဿနာကိုးခု-ဟူသည် “သတ္တာဝါသကိုးပါး”။
(၁၀) ပြဿနာဆယ်ခု-ဟူသည် “ကုသလကမ္မပထဆယ်ပါး” ဖြစ်ပုံကို ဟောကြားပြီး ဘုရားရှင်ထံလျှောက်ထားပါ။ ဘုရားရှင်မိန့်တော်မူသည့်အတိုင်း မှတ်သားကြပါဟု မိန့်ကြားလေသည်။
ဘုရားရှင်က ဤကဇင်္ဂလိကာ ဘိက္ခုနီဆိုသည့်အတိုင်း မှတ်သားကြရန် မိန့်တော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၃၊၄၀၁။ သံ၊မြန်၊၃၊၄၀၇-၈။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ (၁၂) သစ္စသံယုတ္တ၊ ၆-အဘိသမယဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် ရဟန်းတို့ ယောက်ျားသည် ဆီးစေ့ခန့်မျှ မြေကြီးခဲ ခုနစ်ခဲကို မြေကြီးပေါ်၌ချထားရာ၏။ ဆီးစေ့ခန့်မျှ မြေကြီးခဲ ခုနစ်ခဲင့် မဟာပထဝီမြေကြီးတို့ ဘယ်ဟာကပိုများသနည်းဟု မေးတော်မူ၏။ ရဟန်းတို့က “မြေကြီးကပိုများပါ၏၊ ဆီးစေ့ခန့်မျှမြေကြီး ခုနစ်ခဲက ရေတွက်ရန် နှိုင်းယှဉ်ရန် အစိတ်အပိုင်းသို့လည်း မရောက်ပါ”ဟု လျှောက်ထားကြပါသည်။
ရဟန်းတို့၊ ဤအတူပင် မဂ်ဉာဏ်နှင့်ပြည့်စုံသော သစ္စာကိုထိုးထွင်းသိပြီးသော အရိယာသာဝက၏ ကုန်ဆုံးပြီးသော ရှေးဆင်းရဲအစုကိုထောက်ဆ၍ သတ္တက္ခတ္တုပရမ သောတာပန်၏ဆင်းရဲသည် မရေတွက်လောက် မနှိုင်းယှဉ်လောက် အစိတ်အပိုင်းသို့လည်းမရောက်နိုင်။ ယင်းပုဂ္ဂိုလ်သည် သစ္စာလေးပါးကို ဟုတ်တိုင်း မှန်စွာ သိပေ၏။
ရဟန်းတို့ ထို့ကြောင့် ဤသာသနာတော်၌ သစ္စာလေးပါးကိုသိရန် အားထုတ်ရမည်ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၃၊၄၀၂။ သံ၊မြန်၊၃၊၄၀၈။
-သံယုတ္တနိကာယ ဆဋ္ဌသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် ရဟန်းတို... မြေကြီးသည် ဆီးစေ့ခုနစ်စေ့ခန့်မျှသာကြွင်းကျန်၍ ကုန်ဆုံးခြင်းသို့ရောက်ရာ၏။ ကုန်ဆုံးသွားသောမြေကြီးနှင့် ဆီးစေ့ခုနစ်စေ့ခန့်ကြွင်းကျန်နေသော မြေကြီးတို့ ဘယ်ဟာက သာ၍များပါသနည်း။ မြတ်စွာဘုရား-ကုန်ဆုံးသွားသောမြေကြီး ပို၍ များပါသည်။ ကြွင်းကျန်နေသော ဆီးစေ့ခုနစ်စေ့ခန့်မြေကြီးသည် မပြောပ မရေတွက် မနှိုင်းယှဉ် တိုင်းတာ၍မရပါ။ အစိတ်အပိုင်းမျှသို့ပင်မရောက်ပါ။
ရဟန်းတို့၊ ထို့အတူ ထို့ကြောင့် ဤသာသနာတော်၌ သစ္စာလေးပါးကို ထိုးထွင်း၍သိရန် အားထုတ်ကြရမည်ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-ဒီ၊၂၊၁-၄၆။ ဒီ၊မြန်၊၂။၁-၅၀။ ဒီ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁-၇၁။ ဒီ၊ဋီ၊၂၊၁-၇၈။
-ဒီဃနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂ၊ ပထမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် ကရေရိမဏ္ဍလမာဠ၌ ရဟန်းတော်များ ပုဗ္ဗေနိဝါသကထာကို ဆွေးနွေးသည့်နေရာသို့ ဘုရားရှင်ကြွတော်မူလာပြီး ဝိပဿီ၊ သိခီ၊ ဝေဿဘူ၊ ကကုသန်၊ ကောဏာဂမန၊ ကဿပ၊ ဂေါတမဟူသော ဘုရားရှင်ခုနစ်ဆူတို့၏ ဗုဒ္ဓဝင်အပြည့်အစုံ ပုဗ္ဗေနိဝါသကို ဟောကြားတော်မူပြီး ကျောင်းတော်သို့ ပြန်ကြွတော်မူသည်။
ထိုကရေရိကုဋီ၌ ညနေချမ်းအခါ၌လည်း ဘုရားခုနစ်ဆူတို့၏ ဗုဒ္ဓဝင် အပြည့်အစုံကို ဘုရားရှင်သိမြင်တော်မူခြင်းနှင့်စပ်လျဉ်း၍ ယင်းဓမ္မဓာတ်ကို မြတ်စွာဘုရား သိတော်မူခြင်းကြောင့် သိတော်မူသလော။ နတ်ဗြဟ္မာတို့ကလျှောက်ထားလေ သလောဟု ဘုရားရှင်၏ပုဗ္ဗေနိဝါသနှင့်ဆက်စပ်၍ ဆွေးနွေးကြပါသည်။
ထိုအခါ ဘုရားရှင်ကြွတော်မူလာပြီး မေးမြန်းတော်မူကြပါသည်။ ဘုရားရှင်က ထိုအကြောင်းနှစ်မျိုးကြောင့် သိတော်မူကြောင်း မိန့်ကြားတော်မူပြီး ပုဗ္ဗေနိဝါသ ပဋိသံယုတ္တကထာကိုပင် ဟောကြားတော်မူပါသည်။
ဘုရားရှင်သည် ရှေးဦးစွာ ဝိပဿီဗုဒ္ဓဝင်ကို ဟောတော်မူပြီး ဝိပဿီ ဗောဓိသုတ္တ တုသိတာနတ်ပြည်မှစုတေ၍ ပဋိသန္ဓေနေတော်မူပုံ၊ ဗောဓိသတ္တဓမ္မတာ ၁-ပါး၊ ဒွတ္တိံသမဟာပုရိသလက္ခဏာ, မဟာပုရိသလက္ခဏာတော်၏ အကျိုးနှစ်မျိုး၊ ဝိပဿီဟူသော အမည်တော်မှည့်ခေါ်ပုံ ဝိပဿီမင်းသား လူလားမြောက်သည်အထိ ကျွေးမွေးပြုစုကြပုံ၊ နွေမိုးဆောင် ပြာသာဒ်သုံးဆောင်၌ မင်းစည်းစိမ်ခံစားပုံ၊ သူအို သူနာ သူသေ ရဟန်းဟူသော နိမိတ်ကြီးလေးပါး အသီးသီးတွေ့မြင်တော်မူပုံ၊ ပညာဖြင့်ဆင်ခြင်တော်မူပုံ၊ ခမည်းတော်ဗန္ဓုမမင်းကြီး တောထွက်၍ ရဟန်းမပြု နိုင်ရန်စီစဉ်ပုံ၊ အမျိုးကောင်းသား ရှစ်သောင်းလေးထောင်တို့နှင့် ရှင်ရဟန်းပြုတော်မူပုံ။ ရဟန်းပရိသတ်မှ ဖဲခွာတော်မူ၍ ဓမ္မကိုနှလုံးသွင်းတော်မူရာ ဇရာမရဏ၏ အကြောင်း ဇာတိမှစ၍ ဝိညာဉ်ကြောင့် နာမ်ရုပ်ဖြစ်ပုံ၊ နာမ်ရုပ်ကြောင့် သဠာယတန ဖြစ်ပုံမှစ၍ ဆင်းရဲအစုဖြစ်ပေါ်လာမှု ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ် အနုလောမကို သိမြင်တော်မူပုံ၊ “သမုဒယော၊ သမုဒယော”ဟူသော ရှေး၌မကြားဘူးသော ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ်ဒေသနာတော်၌ ဓမ္မစက္ခုအလင်းဓာတ် ဇာတိနိရောဓကြောင့် ဇရာမရဏနိရောဓဖြစ်ပုံမှစ၍ နာမရူပနိရောဓကြောင့် ဝိညာနိရောဓဖြစ်ပုံ ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ ပဋိလောမဒေသနာတော်ကို အဆင့်ဆင့်သိမြင်တော်မူပုံ၊ “နိရောဓော၊ နိရောဓော”ဟူသော ရှေးအခါက တစ်ခါ တစ်ရံမှ မကြားဘူးသော ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ ပဋိလောမဒေသနာတော်၌ ဉာဏစက္ခု၊ ဉာဏ၊ ပညာ၊ ဝိဇ္ဇာ၊ အာလောကဖြစ်တော်မူပုံ၊ ဥပါဒါနက္ခန္ဓာငါးပါးတို့၌ ဖြစ်မှု ပျက်မှုကို ရှုမြင်နေပုံ၊ မကြာမီ အာသဝတရားတို့မှ စိတ်တော်လွတ်မြောက်တော်မူပုံ၊ ဗြဟ္မာယာစနကထာ၊ ခဏ္ဍရာဇပုတ္တနှင့် တိဿပုရောဟိတပုတ္တတို့အား ဓမ္မဟောပြရန် မိဂဒါသို့ကြွသွားတော်မူပြီး ခဏ္ဍနှင့် တိဿတို့အား တောစောင့်ကိုအခေါ်လွှတ်ပြီး အနုပုဗ္ဗိကထာကိုဟောတော်မူပုံ၊ ကလစိတ္တ မုဒုစိတ္တ ဝိနီဝရဏစိတ္တ ဥဒဂ္ဂစိတ္တ ပသန္နစိတ္တဖြစ်လာချိန်၌ သာမုက္ကံသိက (သစ္စာ)ကထာကို ဟောတော်မူပုံ။ ခဏ္ဍနှင့် တိဿတို့ သောတာပန်ဖြစ်ပုံ၊ ဒွေဝါစိကသရဏဂုံဆောက်တည်ကြပြီး ရဟန်းအဖြစ်လျှောက်ပြီး ရဟန်းပြုကြပုံ၊ ဝိပဿီဘုရားရှင်က ဓမ္မကထာဖြင့် သင်္ခါရတရားတို့၏ အာဒီနဝ, ဩကာရ သံကိလေသဖြစ်ပုံနှင့် နိဗ္ဗာန်၌ အာနိသံသကထာကို ဟောတော်မူပြီး မကြာမီ အာသဝတရားတို့မှ စိတ်လွတ်မြောက်သွားပုံ၊ ရှစ်သောင်းလေးထောင်သော အမျိုးကောင်းသားတို့ ရဟန်းပြု၍ ဝိပဿီဘုရားရှင်ထံရောက်လာကြရာ အနုပုဗ္ဗိကထာ, သာမုက္ကံသိကကထာဖြင့် သရဏဂုံသုံးပါးဆောက်ကည်ကြပြီး သောတာပန်ဖြစ်ကြပုံ၊ ရဟန်းအဖြစ်ခံယူရရှိပုံ၊ အာသဝေါကုန်ခန်း ရဟန္တာဖြစ်ကြပုံ၊ ရှစ်သောင်းလေးထောင်သော ပဗ္ဗဇိတတို့ အဆင့်ဆင့်ရဟန်းပြုကြပုံ ရဟန္တာဖြစ်ကြပုံ၊ ခြောက်သိန်းရှစ်သောင်းသော ရဟန္တာများခြံရံလျက် ဒေသစာရီကြွချီတော်မူပြီး ဗန္ဓုမတီမင်းနေပြည်၌ သီတင်းသုံးတော်မူပုံ၊ သာသနာပြုခရီးစေလွှတ်တော်မူပုံ၊ ခြောက်နှစ်တစ်ကြိမ် ဩဝါဒပါတိမောက်နာယူရန် ဗန္ဓုမတီနေပြည်တော်သို့လာရောက်ကြရန် မှာကြားတော်မူပုံ၊ ရဟန်းတော်များစွာတို့ တစ်ရက်တည်းဖြင့် ဇနပုဒ်တို့သို့ သာသနာပြုခရီးကြွသွားတော်မူပုံ၊ ထိုအခါ ဇမ္ဗူဒိပ်၌ ကျောင်းပေါင်း ၈၄၀၀၀-တို့ တည်ရှိခဲ့ပုံ၊ နတ်တို့ တစ်နှစ်ကုန်တိုင်း ဗန္ဓုမတီနေပြည်တော်သို့ ဩဝါဒပါတိမောက် နာယူရန် နှိုးဆော်ကြပုံ၊ ခြောက်နှစ်ပြည့်သည့်အခါ အချို့ရဟန်းတော်များ မိမိ တန်ခိုးဖြင့် ဩဝါဒပါတိမောက်နာယူရန်ကြွတော်မူပုံ၊ အချို့ရဟန်းတော်များ နတ်တို့၏ တန်ခိုးဖြင့်ကြွကြပုံ၊ ရဟန်းပရိသတ်၌ ဝိပဿီဘုရားရှင် ဩဝါဒပါတိမောက်သုံးဂါထာ ပြတော်မူပုံ၊ ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ဥက္ကဋ္ဌမြို့ သုဘဂတောအုပ် အင်ကြင်းပင်ဝယ် သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် “ဤရှည်လျားလှစွာသော အဓွန့်ကာလ၌ သုဒ္ဓါဝါသဗြဟ္မာ ဘုံမှတစ်ပါး ငါမနေဘူးသောအရပ်ကို ရဖို့ခဲယဉ်းပုံ၊ သုဒ္ဓါဝါသဗြဟ္မာတို့ထံသွားရမူ ကောင်းလေစွ”ဟု အကြံဖြစ်ပြီး အဝိဟာဘုံသို့ရောက်ရှိခဲ့ပုံ၊ ဗြဟ္မာပေါင်းများစွာတို့ ရောက်ရှိလာကြပြီး ဝိပဿီဗုဒ္ဓဝင်ကိုလျှောက်ထားကြပုံ၊ ဝိပဿီဘုရားရှင်အထံတော်၌ ဗြဟ္မစရိယကိုကျင့်ခြင်းကြောင့် ကာမစ္ဆန္ဒကင်းပျောက်ပြီး အဝိဟာဘုံသို့ရောက်ကြပုံကို လျှောက်ထားပါသည်။ အတပ္ပါ-သုဒဿာ-သုဒဿီ-အကနိဋ္ဌဗြဟ္မာတို့ကလည်း လျှောက်ထားကြပုံ၊ ဂေါတမဘုရားရှင်၏ဗုဒ္ဓဝင်ကိုလည်း လျှောက်ထားကြပုံ အစရှိ သည်တို့ကို ဘုရားရှင်က ရဟန်းတို့အား ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
ဤသုတ်တော်၌ ဘာဏဝါရ ၂၆-ရှိပုံ၊ ပိဋကတ်သုံးပုံ၌ ဤသုတ်တော်ထက် ဘာဏဝါရများသော သုတ်တော်မရှိပုံ။ ဤသုတ်သည် “သုတ္တန္တရာဇာ ဖြစ်ပုံကို ဖွင့်ပြထားပါသည်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ များစွာဖွင့်ဆိုထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၁၊၄၈၆-၉။ အံ၊မြန်၊၁၊၅၀၁-၄။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၅၆-၈။ အံ၊ဋီ၊၂၊၃၅၄-၇။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ ၄-စတုတ္ထပဏ္ဏာသက၊ (၁၈) ၃-သဉ္စေတနိယဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
ဘုရားရှင် ဝဇ္ဇီနိုင်ငံ ဘောဂမြို့ အာနန္ဒစေတီဝယ် သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ်ရဟန်းတို့အား ဗုဒ္ဓပဒေသ၊ သံဃာပဒေသ၊ ဂဏာပဒေသ၊ ပုဂ္ဂလာပဒေသ-ဟူသော မဟာပဒေသ လေးပါးတို့ကို အကျယ်ဝေဖန်၍ ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင်ဟောတော် မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-ဒီ၊၂၊၆၁-၁၃၈။ ဒီ၊မြန်၊၂။၇၁-၁၆၀။ ဒီ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၀၆-၂၀၇။ ဒီ၊ဋီ၊၂၊၁၂၂-၁၉၂။
-ဒီဃနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် မဂဓနိုင်ငံ ရာဇဂြိုဟ်မြို့ ဂိဇ္ဈကုဋ်တောင်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ်-အဇာတသတ်မင်းက ဝေသာလီမြို့ကိုတိုက်ယူလိုကြောင်း ဝဿကာရပုဏ္ဏားကို စေလွှတ်လျှောက်ထားစေပါသည်။ ဤသုတ်၌-(၁) ဝဿကာရ ဗြာဟ္မဏ၊ (၂) ရာဇအပရိဟာနိယဓမ္မ ခုနစ်ပါး၊ (၃) ဘိက္ခုအပရိဟာနိယဓမ္မ ၇-ပါး။ အပရေ, သဒ္ဓါ, ဟိရိမန, ဩတ္တပ္ပီ, ဗဟုဿုတ, အာရဒ္ဓဝီရိယ, ဥပဋ္ဌိတသတိ, ပညာဝန္တ ၇-ပါး၊ အပရေ-သတ္တဗောဇ္ဈင်္ဂါ၊ အပရေ-အနိစ္စသညာ၊ အနတ္တသညာ၊ အသုဘသညာ၊ အာဒီနဝသညာ၊ ပဟာနသညာ၊ ဝိရာဂသညာ၊ နိရောဓသညာ။ အပရေ-ဆ၊ “ဣတိ သီလံ၊ ဣတိ သမာဓိ၊ ဣတိ ပညာ၊ သီလပရိဘာဝိတော သမာဓိ သမာဓိပရိဘာဝိတော ပညာ၊ ပညာပရိဘာဝိတံ စိတ္တံ၊ သမ္မဒေဝ အာသဝေဟိ ဝိမုစ္စတိ။ (၄) သာရိပုတ္တ သီဟနာဒ၊ (၅) ဒုဿီလအာဒီနဝ၊ (၆) သီလဝန္တအာနိသံသ၊ (၇) ပါဋလိပုတ္တ နဂရမာပန၊ (၈) အရိယသစ္စကထာ၊ (၉) အနာဝတ္တိဓမ္မသမ္ဗောဓိ ပရာယဏ၊ (၁၀) ဓမ္မာဒါသ ဓမ္မပရိယာယ၊ (၁၁) အမ္ဗပါလီဂဏိကာ၊ (၁၂) ဝေဠုဝဂါမဝဿပဂမန၊ (၁၃) နိမိတ္တောဘာသကထာ၊ (၁၄) မာရယာစနကထာ၊ (၁၅) အာယုသင်္ခါရ ဩဿဇ္ဇန၊ (၁၆) မဟာဘူမိစာလဟေတု၊ (၁၅) အဋ္ဌပရိသာ၊ (၁၈) အဋ္ဌအဘိဘာယန၊ (၁၉) အဋ္ဌဝိမောက္ခ၊ (၂၀) အာနန္ဒယာစနကထာ၊ (၂၁) နာဂါပလောကိတ၊ (၂၂) စတုမဟာပဒေသ၊ (၂၃) ကမ္မာရပုတ္တစုန္ဒဝတ္ထု၊ (၂၄) ပါနီယာဟရဏ၊ (၂၅) ပုက္ကုသမလ္လပုတ္တဝတ္ထု၊ (၂၆) ယမကသာလာ၊ (၂၇) ဥပဝါဏတ္ထေရ၊ (၂၈) စတုသံဝေဇနိယဌာန၊ (၂၉) အာနန္ဒပုစ္ဆကထာ၊ (၃၀) ထူပါရဟပုဂ္ဂလ၊ (၃၁) အာနန္ဒ အစ္ဆရိယဓမ္မာ (၃၂) မဟာသုဒဿနသုတ္တဒေသနာ၊ (၃၃) မလ္လာနံ ဝန္ဒနာ၊ (၃၄) သုဘဒ္ဒပရိဗ္ဗာဇကဝတ္ထု၊ (၃၅) တထာဂတပစ္ဆိမဝါစာ၊ (၃၆) ပရိနိဗ္ဗုတကထာ၊ (၃၅) ဗုဒ္ဓ သရီရပူဇာ၊ (၃၈) မဟာကဿပတ္ထေရဝတ္ထု၊ (၃၉) သရီရဓာတုဝိဘဇန၊ (၄၀) ဓာတု ထူပပူဇာ-ဟု အခန်း ၄၀ဖြင့် ဟောကြားထားပါသည်။ ဤအခန်းများ၌ ဟောတော်မူအပ်သော ဓမ္မဒေသနာအများအပြားရှိပါသည်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ မှတ်သားဖွယ်ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၃၊၃၉၃-၄။ သံ၊မြန်၊၃၊၄၉၉-၄၀၀။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၂-သစ္စသံယုတ္တ၊ ၅-ပပါတဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် “ရဟန်းတို့ မဟာပရိဠာဟငရဲ၌ ဒွါရခြောက်ပါးတို့ဖြင့် အနိဋ္ဌ၊ အကန္တ၊ အမနာပ အာရုံခြောက်ပါးတို့ကို မြင်ကြားသိသိနေရပုံကို ဟောတော်မူပါသည်။ အညတရ ရဟန်း၏လျှောက်ထားချက်အရ ထိုမဟာပရိဠာဟငရဲထက် အထူးသဖြင့်ကြီးမားလှသော ပူလောင်ခြင်း၊ အထူးသဖြင့် ကြောက်မက်ဖွယ်ကောင်းသောအရာသည် သစ္စာလေးပါးကို အမှန် အတိုင်း မသိကြသော သမဏဗြာဟ္မဏတို့ပင်တည်း။ ထိုသူတို့သည် ပဋိသန္ဓေ နေမှုကိုဖြစ်စေတတ်ကုန်သော ကံသင်္ခါရတို့၌မွေ့လျော်ကြကုန်၏။ မွေ့လျော်ကုန်သည် ဖြစ်၍-ပြုစီရင်ကုန်၏။ ပြုစီရင်ကြကုန်သောကြောင့် ပဋိသန္ဓေနေမှုအပူဖြင့် ပူလောင်ကြကုန်၏။ အိုမှု-သေမှု-စိုးရိမ်မှု-ငိုကြွေးမှု-ကိုယ်ဆင်းရဲမှု စိတ်ဆင်းရဲမှု ပြင်းထန်စွာ ပင်ပန်းနွမ်းနယ်မှုအပူတို့ဖြင့် ထက်ဝန်းကျင်ပူလောင်ကြကုန်၏။ ဇာတိ၊ ဇရာ၊ မရဏ၊ သောက၊ ပရိဒေဝ၊ ဒုက္ခ၊ ဒေါမနဿ၊ ဥပါယာသ-ဟူသော ဆင်းရဲအစုမှမလွတ် မြောက်နိုင်ကြကုန်။
သစ္စာလေးပါးကိုသိသော သမဏဗြာဟ္မဏတို့သည် ဒုက္ခအပေါင်းမှ လွတ် မြောက်ကြကုန်၏ဟု ကဏှပက္ခ, သုက္ကပက္ခအားဖြင့် အကျယ်တဝင့် ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-မ၊၃၊၆၆-၇၀။ မ၊မြန်၊၃၊၇၀-၄၊ မ၊ဋ္ဌ၊၄၊၅-၃။ မ၊ဋီ၊၃၊၂၆၂-၇။
-မဇ္ဈိမနိကာယ၊ ဥပရိပဏ္ဏာသ၊ ၁-ဒေဝဒဟဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ပုဗ္ဗာရုံကျောင်းတော် မိဂါရမာတု ပါသာဒ၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် အညတရ ရဟန်း၏လျှောက်ထားချက်အရ ဥပါဒါနက္ခန္ဓာ ငါးပါးရှိပုံ၊ ဥပါဒါနက္ခန္ဓာငါးပါးသည် ဆန္ဒလျှင်အကြောင်းရင်းရှိပုံ၊ ဥပါဒါနက္ခန္ဓာငါးပါးတို့၌ ဆန္ဒရာဂသည် ဥပါဒါန်ဖြစ်ပုံ၊ ဥပါဒါနက္ခန္ဓာငါးပါးတို့၌ ဆန္ဒရာဂထူးခြားပုံ။
အတိတ်၊ အနာဂတ်၊ ပစ္စုပ္ပန်၊ အဇ္ဈတ္တ၊ ဗဟိဒ္ဓ ဩဠာရိက သုခုမ ဟီန ပဏီတ၊ ဒူရ သန္တိကဖြစ်သော ခန္ဓာငါးပါးတို့၏ ခန္ဓာဟူသောအမည်ဖြစ်ပုံ၊ မဟာဘုတ် လေးပါသည် ရူပက္ခန္ဓာဟု ပညတ်ခြင်း၏အကြောင်း၊ ဖဿသည် ဝေဒနာ၊ သညာ၊ သင်္ခါရက္ခန္ဓာဟု ပညတ်ခြင်း၏အကြောင်း၊ နာမ်ရုပ်သည် ဝိညာဏက္ခန္ဓာဟု ပညတ် ခြင်းအကြောင်းဖြစ်ပုံ။
အဿုတဝန္တပုထုဇဉ်၏ ခန္ဓာငါးပါကို အတ္တဟု ရှုမြင်ခြင်း၊ အတ္တကို ခန္ဓာ ငါးပါးရှိ၏ဟု ရှုမြင်ခြင်း၊ အတ္တ၌ ခန္ဓာငါးပါးဟု ရှုမြင်ခြင်း၊ ခန္ဓာငါးပါး၌ အတ္တဟု ရှုမြင်ခြင်းကြောင့် “သက္ကာယဒိဋ္ဌိ” ဖြစ်၏။ သုတဝန္တအရိယာသာဝကအား ခန္ဓာငါးပါး၌ ထိုကဲ့သို့ ရှုမြင်မှု မရှိခြင်းကြောင့် “သက္ကာယဒိဋ္ဌိ” မဖြစ်။
ခန္ဓာငါးပါးကိုစွဲ၍ သုခ-သောမနဿဖြစ်ခြင်းသည် “အဿာဒ၊ ခန္ဓာငါးပါးတို့၏ အနိစ္စ, ဒုက္ခ, အနတ္တ ဝိပရိဏာမဓမ္မသည် “အာဒီနဝ”၊ ခန္ဓာငါးပါးတို့၌ ဆန္ဒရာဂကိုပယ်ခြင်းသည် “နိဿရဏ”။
အတိတ်၊ အနာဂတ်၊ ပစ္စုပ္ပန်၊ အတ္တ၊ ဗဟိဒ္ဓ၊ ဩဠာရိက-သုခုမ၊ ဟီန-ပဏီတ၊ ဒူရ-သန္တိကဖြစ်သော ခန္ဓာငါးပါးကို “ငါဟာမဟုတ်၊ ငါမဟုတ်၊ ငါ၏အတ္တ မဟုတ်”ဟု မှန်ကန်သော ဝိပဿနာဉာဏ်ဖြင့် ရှုမြင်သောပုဂ္ဂိုလ်အား သက်ရှိ ကိုယ်ကာယ ပြင်ပနိမိတ်အားလုံးတို့၌ ငါဟူသောအခြင်းအရာ၊ ငါ၏ဥစ္စာဟူသော အခြင်းအရာ၊ အထင်ကြီးမှု မာနာနုသယတို့ မဖြစ်ကုန်ဟု မိန့်ကြားတော်မူပါသည်။
ထိုအခါ အညတရ ရဟန်း၏စိတ်၌ “ခန္ဓာငါးပါးသည် အတ္တမဟုတ်၊ အတ္တမဟုတ်ဘဲပြုအပ်သောအမှုတို့ အဘယ်အတ္တသည် တွေ့ထိလိမ့်လတ္တံ့နည်း”ဟု အကြံအစည်ဖြစ်နေသည်သိတော်မူခြင်းကြောင့် ရဟန်းတို့ ဤသာသနာတော်၌ အချို့သော မောဃပုရိသသည် ဉာဏ်ပညာမရှိဘဲ၊ အဝိဇ္ဇာသို့ကပ်ရောက်လျက် တဏှာဟူသော အကြီးအကဲရှိသောစိတ်ဖြင့် ငါဘုရား၏သာသနာတော်ကို ကျော်လွန်၍ ပြေးသွားအပ်၏။ “သင်တို့ကို ထိုထိုဓမ္မတို့၌ ငါဘုရားဆုံးမတော်မူအပ်ကုန်ပြီဟု မိန့်တော်မူပြီး အနတ္တလက္ခဏသုတ် ဒေသနာတော်နည်းဖြင့် အရဟတ္တဖိုလ်ရောက်သည်အထိ ဟောကြားတော်မူပါသည်။ ဒေသနာတော်အဆုံး၌ ရဟန်းတော် ခြောက်ကျိပ်တို့ အာသဝေါကုန်ခန်း ရဟန္တာဖြစ်တော်မူကြပါသည်။ ဤသုတ်၌ ခန္ဓာတစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီကို အညတရ ရဟန်းနှင့်တကွ ရဟန်းတို့အား မေးမြန်း၍ ဟောကြားတော်မူပါသည်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ မှတ်သားဖွယ်ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၃၊၁၃၇။ သံ၊မြန်၊၃၊၁၄၂။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၃-သတိပဋ္ဌာနသံယုတ္တ၊ ၂-နာလန္ဒဝဂ္ဂ၊ ပထမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် အရှင်သာရိပုတ္တရာ၏ လျှောက်ထားချက်အရ ကိလေသာတို့မှ လွတ်မြောက်ပြီးသောစိတ်ရှိသူကို “မဟာပုရိသ၊ ကိလေသာတို့မှ လွတ်မြောက်ပြီးသောစိတ် မရှိသူကို “မဟာပုရိသ”ဟု ဟောတော်မမူပုံ၊ သတိပဋ္ဌာန်လေးပါးတို့ကို ပွားများ၍နေသောသူ၏စိတ်သည် တပ်မက်မှုကင်း၏။ တဏှာ ဒိဋ္ဌိတို့ဖြင့် တစ်စုံတစ်ခုသောအာရုံကို မစွဲလမ်းတော့ဘဲ အာသဝေါတရားတို့မှ လွတ်မြောက်၏။ ကိလေသာတို့မှ စိတ်လွတ်မြောက်ပြီးသောကြောင့် မဟာပုရိသ-ဟု ဟောတော်မူပုံ၊ မလွတ်မြောက်သေးသူသည် မဟာပုရိသ မဟုတ်ဟု ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သုတ္တနိ၊၄၁၈-၄၂၁။ သုတ္တနိ၊မြန်၊၃၉၄-၅။ သုတ္တနိ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၇၃-၇။
ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ သုတ္တနိပါတ, ၄-အဋ္ဌကဝဂ္ဂ၊ တေရသမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကပိလဝတ္ထုမြို့တော်အနီး မဟာဝုန်တော၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် စကြဝဠာလောကဓာတ်ပေါင်း တိုက်တစ်သောင်းမှ ရောက်ရှိလာကြသော နတ်ဗြဟ္မာတို့တွင် မောဟစရိုက်ရှိသော နတ်ဗြဟ္မာတို့အား ဘုရားရှင်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။ မဟာဗျူဟသုတ်တော်ကို နာယူပြီးချိန်၌ နတ် ဗြဟ္မာ ကုဋေတစ်သိန်း ရဟန္တာဖြစ်ကြသည်။ သောတာပန်၊ သကဒါဂါမ်၊ အနာဂါမ်ဖြစ်သူ မရေမတွက်နိုင်ဟု အဋ္ဌကထာ၌ ဖွင့်ဆိုထားပါသည်။
ဤသုတ်၌ မိစ္ဆာဝါဒ သဘာဝနှင့် ရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်တို့ သဘာဝကို ဟောကြားတော်မူပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-မ၊၂၊၉၅-၁၀၀။ မ၊မြန်၊၂၊၁၀၂-၇။ မ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၀၁-၄။ မ၊ဋီ၊၃၊၆၆-၇၀။
-မဇ္ဈိမနိကာယ၊ မဇ္ဈိမပဏ္ဏာသ၊ ၂-ဘိက္ခုဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ရဟန်းတို့ သင်တို့သည် ငါဘုရားဟောကြားတော်မူအပ်သော ဩရမ္ဘာဂိယသံယောဇဉ်ငါးပါးတို့ကို ဆောင်မှတ်ထားကြကုန်၏လော့-ဟု ဘုရားရှင်က မိန့်ကြားတော်မူပါသည်။
မာလုကျပုတ္တက-မိမိဘုရားရှင်အထံတော် ဩရမ္ဘာဂိယ သံယောဇဉ်ငါးပါးတို့ကို ဆောင်မှတ်ထားပါကြောင်းဖြင့် ဩရမ္ဘာဂိယ သံယောဇဉ်သရုပ်ကို တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီလျှောက်ထားပါသည်။ ဘုရားရှင်က မာလုကျပုတ္တ သင့်ကို အညတိတ္ထိယတို့က ပက်လက်အိပ်တတ်ကာမျှ သူငယ်ဥပမာဖြင့် ကဲ့ရဲ့ကြလိမ့်မည်ဟု ပက်လက် အိပ်တတ်ကာမျှ သူငယ်လေး၌ ဩရမ္ဘာဂိယသံယောဇဉ်တို့ မဖြစ်သေးသော်လည်း ကိန်းဝပ်တည်နေပုံဥပမာကို မိန့်ကြားတော်မူပါသည်။
အရှင်အာနန္ဒာက တရားဟောတော်မူပါရန် လျှောက်ထားလေသည်။
အာနန္ဒာ-ဤလောက၌ အရိယာသူတော်စင်တို့ကို မဖူးမြင်ဘူး၊ အရိယာ သူတော်စဉ်တို့၏ ဓမ္မ၌မလိမ္မာ၊ အရိယာသူတော်စင်တို့၏ ဓမ္မဖြင့် မဆုံးမအပ်ဘူးသော အဿုတဝန္တ ပုထုဇဉ်ပုဂ္ဂိုလ်အား ဩရမ္ဘာဂိယသံယောဇဉ်ငါးပါးတို့ ဖြစ်ပေါ်လာပုံ၊ ထိုသံယောဇဉ်ငါးပါးတို့ လွှမ်းမိုးနှိပ်စက်အပ်သောစိတ်ဖြင့်နေပုံ ထိုသံယောဇဉ်ငါးပါး တို့မှ ထွက်မြောက်ကြောင်းတရားကို အမှန်အတိုင်းမသိခြင်းကြောင့် ထိုအဿုတဝန္တ ပုထုဇဉ်ပုဂ္ဂိုလ်အား ဩရမ္ဘာဂိယ သံယောဇဉ်ငါးပါးတို့ အားကောင်းပုံ။
အရိယာသူတော်စင်တို့ကို ဖူးမြင်ဖူး၊ အရိယာသူတော်စင်တို့၏ ဓမ္မ၌လိမ္မာ ကျွမ်းကျင်၊ အရိယာသူတော်စင်တို့၏ ဓမ္မဖြင့်ဆုံးမအပ်သော သုတဝန္တအရိယာ သာဝကအား ဖြစ်ပေါ်လာသော ဩရမ္ဘာဂိယသံယောဇဉ်တို့ကို မလွှမ်းမိုး မနှိပ်စက်သော စိတ်ဖြင့်နေပုံ၊ ထိုသံယောဇဉ်ငါးပါးတို့မှ ထွက်မြောက်ကြောင်း တရားကို အမှန်အတိုင်း သိပုံ၊ ထိုသံယောဇဉ်ငါးပါးတို့ကို ပယ်စွန့်နိုင်ပုံ။
အနှစ်ရှိသောသစ်ပင်ကြီး၏ အခေါက်, အခွံ အကာကို မဖြတ်တောက်ဘဲ အနှစ်ကို မဖြတ်တောက်နိုင်သလို ဩရမ္ဘာဂိယသံယောဇဉ်ငါးပါးတို့ကို အခွံအခေါက် နှင့်တူသော သမာပတ်, အကာနှင့်တူသော ဝိပဿနာလမ်းကြောင်း အကျင့်တို့ဖြင့် မခွာမဖြတ်ဘဲ ဩရမ္ဘာဂိယ သံယောဇဉ်ငါးပါးတို့ကို သိမြင်လိမ့်မည် ပယ်စွန့်နိုင်သော အကြောင်းမရှိပုံ။
သမာပတ်, ဝိပဿနာလမ်းစဉ် ကျင့်စဉ်ဖြင့်သာ ဩရမ္ဘာဂိယသံယောဇဉ်တို့ကို ပယ်စွန့်နိုင်ပုံ။
အားနည်းသောယောက်ျားသည် ကမ်း၌နားထောက် ကိုးသောက်လောက် အောင် ရေပြည့်နေသောမြစ်ကို တစ်ဖက်ကမ်းရောက်အောင် မကူးနိုင်သကဲ့သို့၊ သက္ကာယချုပ်ရာ နိဗ္ဗာန်ရောက်ကြောင်း ဟောတော်မူအပ်သော တရားတော်၌ စိတ်မဝင်စား၊ ဉာဏ်မကြည်မလင် စွဲမြဲစွာမတည်သောပုဂ္ဂိုလ်သည် (ဩရမ္ဘာဂိယ သံယောဇဉ်ငါးပါးတို့မှ) မလွတ်မြောက်နိုင်။
အားကောင်းသောယောက်ျားသည်သာ ရေပြည့်နေသောမြစ်ကို တစ်ဖက်ကမ်းရောက် ကူးမြောက်သွားနိုင်သကဲ့သို့ ငါဘုရား ဟောကြားတော်မူအပ်သော သက္ကာယ ဓမ္မ၌ စိတ်ဝင်စား ဉာဏ်ကြည်လင် စွဲမြဲစွာတည်နေသော ပုဂ္ဂိုလ်သည်သာ (ထို သံယောဇဉ်ငါးပါး အနှောင်အဖွဲ့မှ) လွတ်မြောက်နိုင်ပုံ။
ဤသာသနာတော်၌ ရဟန်းတော်သည် ငါးဖြာအာရုံ ကာမဂုဏ်ဥပဓိတို့မှ ကင်းဆိတ်ခြင်းကြောင့် အကုသိုလ်နီဝရဏတရားတို့ကို ပယ်ခြင်းကြောင့် အချင်း ခပ်သိမ်း ထိနမိဒ္ဓကြောင့်ဖြစ်သော ကိုယ်၏ပျင်းရိခြင်းတို့၏ ငြိမ်းအေးခြင်းကြောင့် ပထမဈာန်ကိုရ၏။ ထိုပထမဈာန်၌ ခန္ဓာငါးပါးတို့ကို အနိစ္စ(=မမြဲသော)အားဖြင့်။ ဒုက္ခ(=သုခမဟုတ်သော)အားဖြင့်။ ရောဂ(=ကျင်နာခံခက် နှိပ်စပ်သော)အားဖြင့်။ ဂဏ္ဍ (=အိုင်းအမာနှင့်တူသော)အားဖြင့်။ သလ္လ(=ပြင်းထန်စွာစူးဝင်သော မြားငြောင့် နှင့်တူသော)အားဖြင့်။ အဃ (=ဆင်းရဲသော)အားဖြင့်။ အာဗာဓ (=အနာရောဂါ နှင့်တူသော)အားဖြင့်။ ပရ(=သူစိမ်းပြင်ပနှင့်တူသော)အားဖြင့် ပလောက (=ခဏဘင်, အဆုံးစုတိတို့ဖြင့် ပျက်စီးနေသော)အားဖြင့်။ သုည (=သတ္တဝါမဟုတ်သော)အားဖြင့်။ အနတ္တ (=မိမိအလိုသို့လိုက်၍ မိမိသဘောကျ စီမံဖန်ဆင်းပေးတတ်သော အစိုးရသူ အရှင်သခင် အတ္တမဟုတ်သော)အားဖြင့် အဖန်ဖန်ရှုမြင်၏။
(ဤ၌-အနိစ္စတော, ပလောကတော့ နှစ်ပုဒ်ဖြင့် အနိစ္စလက္ခဏာ, ဒုက္ခတော, ရောဂတော, ဂဏ္ဍတော, သလ္လတော, အဃတော, အာဗာဓတော-ဟူသော ခြောက်ပုဒ်ဖြင့်= ဒုက္ခလက္ခဏာ၊ ပရတော, သုညတော, အနတ္တတော-ဟူသော သုံးပုဒ်ဖြင့် အနတ္တလက္ခဏာရှုပုံတို့ဖြစ်ကြောင်း အဋ္ဌကထာ (၁၀၂)၌ ဖွင့်ပြထားပါသည်။
ထိုရဟန်းသည် ထိုဓမ္မသဘောတို့ဖြင့် စိတ်ကို နိဗ္ဗာန်သို့ဆောင်ပုံ၊ အမတ ဓာတ်၌ “ဧကံ သန္တံ” အစရှိသည်ဖြင့် နိဗ္ဗာန်သို့ စိတ်ကိုအနီးကပ်ဆောင်ပုံ၊ ဝိပဿနာ ဉာဏ်၌တည်လျက် အာသဝေါတို့ကုန်ခန်းပုံ၊ အာသဝတို့မကုန်သေးလျှင် ဗြဟ္မာဘုံသို့ ရောက်ရှိ၍ ပရိနိဗ္ဗာန်ပြုပုံ-ဟူသော ဩရမ္ဘာဂိယ သံယောဇဉ်ငါးပါးတို့ကို ပယ်စွန့်နိုင်သောလမ်းစဉ် ကျင့်စဉ်ကို ဟောတော်မူပါသည်။
ထိုနည်းအတူ ရူပဈာန်လေးပါး၊ အရူပဈာန်လေးပါးရရှိအောင် ပွားများပုံ၊ ဝိပဿနာရှုပုံ၊ ဩရမ္ဘာဂိယသံယောဇဉ်တို့ ပယ်စွန့်ပုံ၊ စေတောဝိမုတ္တိ, ပညာဝိမုတ္တိ ဖြစ်ပုံ အကျယ်ဒေသနာတော်ကို ဘုရားရှင်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ အကျယ်ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။ ဩရမ္ဘာဂိယသံယောဇဉ်ငါးပါး, ဈာန်ရှစ်ပါး၌ရှိသော ခန္ဓာငါးပါးတို့ကို ဝိပဿနာ ရှုပုံကို အသီးအသီး တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီဝေဖန်၍ ဟောတော်မူပါသည်။ ယင်း သံယောဇဉ်တို့ကို သမာပတ်, ဝိပဿနာတို့ဖြင့် ပယ်သတ်ပုံသည် မှန်ကန်သော လမ်းစဉ်, မှန်ကန်သောကျင့်စဉ်ဖြစ်ပုံကို ဟောကြားတော်မူပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၁၊၄၇၂-၃၊ အံ၊မြန်၊၁၊၄၈၆။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၄၅။ အံ၊ဋီ၊၂၊၃၄၂-၃။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ ၄-စတုတ္ထပဏ္ဏာသက၊ (၁) ၂-ပဋိပဒါဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
အရှင်သာရိပုတ္တရာ၊ အရှင်မဟာမောဂ္ဂလ္လာန်ထေရ်တို့ ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူနေကြစဉ် အရှင်သာရိပုတ္တရာထေရ်က မေးလျှောက်သဖြင့် “မိမိသည် ဒုက္ခာပဋိပဒါ ခိပ္ပါဘိညာဖြင့် အာသဝတို့မှ စိတ်လွတ်မြောက်ပုံကို အရှင်မဟာမောဂ္ဂလ္လာထေရ်က ဖြေကြားလျှောက်ထားသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
-အံ၊၂၊၂၉၀-၃။ အံ၊မြန်၊၂၊၃၇၅-၇။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၀၆။ -အင်္ဂုတ္တရနိပါတ၊ ဆက္ကနိပါတ၊ ၁-ပဌမပဏ္ဏာသက ၄-ဒေဝတာဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် အရှင်မဟာမောဂ္ဂလ္လာနထေရ် တစ်ပါးတည်းကိန်းအောင်စဉ် “အဘယ်နတ်တို့အား” သောတာပန္နာ နာမ အဝိနိပါတဓမ္မာ နိယတာ သမ္ဗောဓိပရာယဏာ”ဟု ဤသို့သော ဉာဏ်အမြင် ဖြစ်လေသနည်း။ အကြံအစည်ဖြစ်တော်မူပြီး ဗြဟ္မာဘုံသို့ ကြွသွားတော်မူပါသည်။
ဗြဟ္မာပြည်၌ တိဿဗြဟ္မာက အရှင်မောဂ္ဂလာန်ထေရ်အား ပင့်ဖိတ်ပြီး နေရာပေးပါသည်။
အရှင်မောဂ္ဂလာန်ထေရ်က တိဿဗြဟ္မာအား မိမိ၏ အကြံအစည်ကိုမေးလျှင် တိဿဗြဟ္မာက ရတနာသုံးပါး၌ မတုန်မလှုပ် ကြည်ညိုကြသော အရိယကန္တသီလ ရှိသော နတ်တို့သည်သာ ဤကဲ့သို့သော အသိဉာဏ်ဖြစ်ကြပုံ။
ရတနာမြတ်သုံးပါးကို မကြည်ညို။ အရိယာကန္တ သီလမရှိသောနတ်တို့အား ထိုသို့သိမြင်တတ်သောဉာဏ်မရှိပုံကို နတ်ပြည်ခြောက်ထပ်အလိုက် ဖြေကြားလျှောက်ထားသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
-ဥဒါန၊၁၀၈။ ဥဒါန၊မြန်၊၉၉။ ဥဒါန၊ဋ္ဌ၊၁၇၀-၃။
-ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ ဥဒါန၊ ၃-နန္ဒဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် ဘုရားရှင်၏အနီး အနား၌ မိမိ၏အဇ္ဈတ္တသန္တာန်၌ ကာယဂတာသတိဖြင့်ထင်စေလျက် ထိုင်နေသော အရှင်မဟာမောဂ္ဂလ္လာန်ထေရ်ကို မြင်တော်မူသဖြင့် “သတိကာယဂတာ ဥပဋ္ဌိတာ” အစရှိသော ဂါထာဖြင့် ဥဒါန်းကျူးရင့်တော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ အကျယ်ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-မ၊၂၊၈၃-၉။ မ၊မြန်၊၂၊၉၀-၆။ မ၊ဋ္ဌ၊၃၊၉၁-၉။ မ၊ဋီ၊၃၊၆၁-၄။
-မဇ္ဈိမနိကာယ၊ မဇ္ဈိမပဏ္ဏာသ၊ ၂-ဘိက္ခုဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် ဘုရားရှင် သာဝတ္ထိ မြို့သို့ ဆွမ်းခံဝင်ရာ နောက်မှလိုက်ပါလာသော ရာဟုလာ၏သန္တာန်၌ဖြစ်ပေါ်နေသော “ဂေဟဿိတဆန္ဒရာဂ”ကို ပယ်ဖျောက်ရန်အတွက် ခန္ဓာငါးပါးကို “ငါဟာ မဟုတ်= နေတံမမ”၊ “ငါ မဟုတ်= နေသော ဟမသ္မိ”၊ ငါ၏ အတ္တမဟုတ်= န မေသော အတ္တာ”ဟု မိန့်ကြားတော်မူသဖြင့် သစ်ပင်ရင်း၌ ထိုင်၍ရှုမှတ်နေသော ရာဟုလာကို အရှင်သာရိပုတ္တရာတွေ့မြင်သဖြင့် “အာနာပါနဿတိ ကမ္မဋ္ဌာန်းကို ရှုမှတ်လေ”ဟု မိန့်ကြားတော်မူပါသည်။
ညနေချမ်းအခါ၌ ရာဟုလာ၏မေးလျှောက်ချက်အရ ပထဝီဓာတ် ၁၉၊ အာပေါ ဓာတ် ၁၂၊ တေဇောဓာတ် ၂၊ ဝါယောဓာတ် ၆၊ အာကာသဓာတ် ၅၊ အဇ္ဈတ္တ ဗဟိဒ္ဓသန္တာန်တို့၌ ခန္ဓာငါးပါးရှုနည်းအတိုင်း ရှုမှတ်ပုံနှင့် အကျိုးကျေးဇူး၊ ပထဝီသမ၊ အာပေါသမ၊ တေဇောသမ၊ ဝါယောသမ၊ အာကာသသမ၊ ဘာဝနာပွားများပုံနှင့် အကျိုးကျေးဇူး ဗြဟ္မဝိဟာရတရားလေးပါး ပွားများပုံနှင့် အကျိုးကျေးဇူး အာနာပါနဿတိ ပွားများပုံနှင့် အကျိုးကျေးဇူးတို့ကို အကျယ်အားဖြင့် ဟောကြားတော်မူပါသည်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၁၊၃၁၄၊ သံ၊မြန်၊၁၊၃၀၁။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၇၇-၈။ သံ၊ဋီ၊၂၊၉၇။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-နိဒါနသံယုတ္တ၊ ၆-ရုက္ခဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် အထက်ကိုင်းဖျား ရောက်အောင် ဩဇာကိုဆောင်ယူသော အမြစ်များကြောင့် ကြာရှည်လေးမြင့်စွာ သစ်ပင်တည်နေသကဲ့သို့ ဥပါဒါနိယတရားတို့၌ အဿာဒကို ရှုမှတ်နေသောပုဂ္ဂိုလ်အား တဏှာတိုးပွားလာပုံ၊ တဏှာကြောင့် ဥပါဒါန်ဖြစ်ပုံ-မှ အစပြု၍ ဒုက္ခအစုအဝေး ဖြစ်ပေါ်လာပုံ၊
သစ်ပင်နှင့် သစ်မြစ်တို့ကို ခုတ်ဖြတ်၊ ပြာဖြစ်အောင် မီးရှို့၍ ရေ၌မျောလိုက်သဖြင့် သစ်ပင်၏တည်ရာမရှိတော့သကဲ့သို့ ဥပါဒါနိယတရားတို့၌ အပြစ်ဟုရှုနေသော ပုဂ္ဂိုလ်အား တဏှာချုပ်ပုံမှအစပြု၍ ဆင်းရဲအစုချုပ်ငြိမ်းသွားပုံ-တို့ကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ဖွင့်ဆိုချက်များစွာရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-ဒီ၊၁၊၁၄၃-၁၅၀။ ဒီ၊မြန်၊၁၊ဒီ၊ဋ္ဌ၊၁၊၂၇၆-၂၈၂။ ဒီ၊ဋီ၊၁၊၃၃-၃၄၀။ သီ၊ဋီ၊သစ်၊၂၊၃၂၉-၃၄၀။
-ဒီဃနိကာယ၊ သီလက္ခန္ဓဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
ဘုရားရှင် ဝဇ္ဇီနိုင်ငံ ဝေသာလီမြို့တော်အနီး မဟာဝုန်တော ကူဋာဂါရသာလာ ကျောင်းတော်ဝယ် သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် ကောသလနိုင်ငံသား ဗြာဟ္မဏဒူတနှင့် မဂဓ နိုင်ငံသား ဗြာဟ္မဏဒူတတို့ ကိစ္စတစ်ခုဖြင့် ဝေသာလီမြို့တော်သို့ရောက်နေသည့် အခါ ဘုရားရှင်၏ကိတ္တိသဒ္ဒကြောင့် ဘုရားဖူးရန်ရောက်လာကြပြီး အရှင်နာဂိတ မထေရ်အား ခွင့်ပန်လျှောက်ထားကြသည်။ အရှင်နာဂိတမထေရ်က ခေတ္တအစောင့် ခိုင်း၍ စောင့်နေကြလေသည်။
ဩဋ္ဌဒ္ဓလိစ္ဆဝီမင်းသည်လည်း လိစ္ဆဝီမင်းပရိသတ်နှင့်အတူ ရောက်ရှိလာပြီး ဘုရားဖူးရန်စောင့်နေကြလေသည်။
အရှင်နာဂိတထေရ်၏ စေခိုင်းချက်အရ သီဟသာမဏေသည် ပရိသတ်များစွာ ဘုရားဖူးရန်ရောက်ရှိနေပါကြောင်း ဘုရားရှင်အားလျှောက်ထားရာ ဘုရားရှင်၏ခွင့်ပြုတော်မူချက်အရ ကျောင်းအရိပ်၌ ဘုရားရှင်သီတင်းသုံးရန် နေရာခင်းထားပါသည်။
ဘုရားရှင်ကြွတော်မူလာပြီး နှုတ်ခွန်းဆက်စကား လျှောက်ထားကြပါသည်။ ဩဋ္ဌဒ္ဓလိစ္ဆဝီမင်းက “သုနက္ခတ္တ၏ ဒိဗ္ဗစက္ခုအဘိညာဉ်ရပြီး ဒိဗ္ဗသောတအဘိညာဉ်ကို မရခြင်းသည် ဒိဗ္ဗသောတအဘိညာဉ်မရှိခြင်းကြောင့် ဖြစ်ပါသလောဟူသော မေးလျှောက် ချက်ကို အရပ်ဆယ်မျက်နှာတို့၌ ဒိဗ္ဗစက္ခုအဘိညာဉ်တစ်မျိုးအတွက်သာ သမာဓိကို ပွားများလျှင် ဒိဗ္ဗစက္ခု အဘိညာဉ်သာသိရှိပြီး ဒိဗ္ဗသောတအဘိညာဉ်မဖြစ်ပုံ၊ ဒိဗ္ဗသောတ အဘိညာဉ်အတွက်သာ သမာဓိကိုပွားများလျှင် ဒိဗ္ဗသောတအဘိညာဉ် ဖြစ်ပြီး ဒိဗ္ဗစက္ခုအဘိညာဉ်မဖြစ်ပုံ၊ အရပ်ဆယ်မျက်နှာတို့၌ နှစ်ပါးစုံအတွက် သမာဓိကို ပွားများလျှင် ဒိဗ္ဗစက္ခု၊ ဒိဗ္ဗသောတအဘိညာဉ် နှစ်ပါးဖြစ်ပုံ မရှိခြင်းကြောင့် မဟုတ်ပုံကို အရပ်မျက်နှာတစ်ခုစီ တစ်ခုစီ ရှင်းလင်း၍ မိန့်ကြားတော်မူပါသည်။
ဤသမာဓိဘာဝနာတို့ကို ကိုယ်ထိလက်ရောက် မျက်မှောက်ပြုရန်အတွက် ရဟန်းတော်များ မြတ်စွာဘုရားအထံတော်၌ ဗြဟ္မစရိယကို ကျင့်သုံးကြပါသလောဟု မေးလျှောက်ပါသည်။ ဤဒိဗ္ဗစက္ခု၊ ဒိဗ္ဗသောတ သမာဓိဘာဝနာထက် ထူးခြားမွန်မြတ်သော မဂ္ဂဖလဘာဝနာတို့ကို ကိုယ်ထိလက်ရောက် မျက်မှောက်ပြုနိုင်ရန်အတွက် ဘုရားရှင်အထံတော်၌ ရဟန်းတော်များ ဗြဟ္မစရိယကျင့်သုံးကြပုံကို မိန့်ကြားတော်မူပြီး “စတုအရိယဖလ” ဒေသနာတော်ကို ဟောတော်မူပါသည်။ ထိုစတုအရိယဖလ ကိုရရှိရန် လမ်းစဉ် ကျင့်စဉ် ရှိပါသလောဟု မေးလျှောက်သဖြင့် “အဋ္ဌင်္ဂိက အရိယာမဂ္ဂ”ဒေသနာတော်ကို ဟောတော်မူပါသည်။
အခါတစ်ပါး ဝံသနိုင်ငံ ကောသမ္ဗီမြို့တော်အနီး ဃောသိတာရုံကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် မုဏ္ဍိယပရိဗိုဇ်နှင့် ဒါရုပတ္တိကန္တိဝါသီ ဇာလိယတို့၏ “တံ ဇီဝံ တံ သရီရံ၊ အညံ ဇီဝံ အညံ သရီရံ-ဟူသော မေးခွန်းနှင့်ဆက်စပ်၍ သာမည ဖလသုတ် ဒေသနာတော်အတိုင်း သီလသမ္ပန္ဒဖြစ်ပုံ၊ ရူပါဝစရဈာန်လေးပါးကိုရရှိပုံ၊ မဂ်, ဖိုလ်ရရှိပုံ၊ ထိုပုဂ္ဂိုလ်များသည် ဈာန်-မဂ်-ဖိုလ်ကို အသီးအသီးရရှိခြင်းကြောင့် “တံ ဇီဝံ တံ သရီရံ အညံ ဇီဝံ အညံ သရီရံ-ဟု မပြောကြပုံကို မိန့်ကြားတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ဖွင့်ဆိုချက်များစွာရှိပါသည်။
-သံ၊၁၊၂၃၁-၃။ သံ၊မြန်၊၁၊၂၁၆-၇။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၃၁၈။ သံ၊ဋီ၊၁၊၃၃၇-၈။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၁-သက္ကသံယုတ္တ၊ ၂-ဒုတိယဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် ဝဇ္ဇီနိုင်ငံ ကူဋာဂါရသာလာကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် မဟာလိလိစ္ဆဝီမင်း၏ မေးလျှောက်ချက်အရ
-သိကြားမင်းကို မြင်ဖူးကြောင်း၊ ငါဘုရားသည် သိကြားနတ်မင်းကိုလည်းကောင်း၊ သိကြားဖြစ်ကြောင်း ဓမ္မတို့ကိုလည်းကောင်း၊ ပိုင်းခြားထင်ထင် သိမြင်တော်မူ၏ဟုလည်းကောင်း မိန့်ကြားတော်မူပြီး သိကြားနတ်မင်း နာမည်ခုနစ်မျိုးကိုလည်းကောင်း၊ သိကြားနတ်မင်းဖြစ်နိုင်သော ကျင့်ဝတ်ခုနစ်မျိုးကိုလည်းကောင်း ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
-သံ၊၂၊၅၇-၈။ သံ၊မြန်၊၂၊၅၅-၆။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၅၆။ သံ၊ဋီ၊၂၊၂၂၇။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-ခန္ဓသံယုတ္တ၊ (၆) ၁-ဥပယဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
ဘုရားရှင် ဝဇ္ဇီနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် မဟာလိ လိစ္ဆဝီမင်းက ပုရာဏကဿပ၏ နတ္ထိကဝါဒကို မြတ်စွာဘုရား အဘယ်သို့ဟောပါသနည်းဟု မေးလျှောက်သဖြင့် ခန္ဓာငါးပါးသည် ဒုက္ခစင်စစ်၊ ဒုက္ခသို့ကျရောက်၊ ဒုက္ခသို့သက်ဝင်၊ သုခသို့မသက်ဝင်ငြားအံ့၊ သတ္တဝါတို့သည် ခန္ဓာငါးပါး၌ ပြင်းထန်စွာ မတပ်မက် ကြရာ၊ ခန္ဓာငါးပါးသည် သုခ၊ သုခသို့ကျရောက်၊ သုခသို့သက်ဝင်၊ ဒုက္ခသို့ မသက် ဝင်ငြားအံ့၊ သတ္တဝါတို့၏ခန္ဓာငါးပါး၌ ပြင်းထန်စွာတပ်မက်ကြကုန်၏။ ပြင်းထန်စွာ တပ်မက်ခြင်းကြောင့် ယှဉ်စပ်ကြကုန်၏။ ယှဉ်စပ်ကြခြင်းကြောင့် ညစ်နွမ်းကြကုန်၏။ ဤသည်ကား သတ္တဝါတို့ ညစ်နွမ်းခြင်း၏ အကြောင်းပေတည်း။ ဤသို့လျှင် သတ္တဝါတို့သည် အကြောင်းအထောက်အပံ့ကြောင့် ညစ်နွမ်းကြကုန်၏။
ခန္ဓာငါးပါးသည် ဧကန္တသုခ၊ သုခသို့ကျရောက်၊ သုခသို့သက်ဝင် ဒုက္ခသို့ မသက်ဝင်ကြကုန်ငြားအံ့၊ သတ္တဝါတို့သည် ခန္ဓာငါးပါး၌ မငြီးငွေ့ စိတ်မပျက်ကြကုန်ရာ၊ ခန္ဓာငါးသည် ဒုက္ခ, ဒုက္ခသို့ကျရောက် ဒုက္ခသို့သက်ဝင် သုခသို့မသက်ဝင်ခြင်းကြောင့် သတ္တဝါတို့သည် ခန္ဓာငါးပါးတို့၌ ငြီးငွေ့ စိတ်ပျက်(သည့်ဉာဏ်ဖြစ်)ကုန်၏။ ငြီးငွေ့ခြင်းကြောင့် တပ်မက်မှုကင်း (သည့်မဂ်ဉာဏ်ဖြစ်)ကုန်၏။ တက်မက်မှုကင်း (သည့်မဂ်ဉာဏ်ဖြစ်)ခြင်းကြောင့် စင်ကြယ်ကြကုန်၏။ ဤသည်ကား သတ္တဝါတို့ စင်ကြယ်ခြင်း၏ အကြောင်းအထောက်အပံ့ပေတည်း၊ ဤသို့လျှင် သတ္တဝါတို့သည် အကြောင်းအထောက်အပံ့ကြောင့် စင်ကြယ်ကြကုန်၏-ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ဖွင့်ဆိုချက်အနည်းငယ်ရှိပါသည်။
-အံ၊၃၊၃၂၄၊ အံ၊မြန်၊၃၊၃၂၃-၄။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၁၃။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဒသကနိပါတ ၁-ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၅-အက္ကောသဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
ဘုရားရှင် ဝဇ္ဇီနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် မဟာလိလိစ္ဆဝီမင်း၏ ယုတ်မာညစ်ကျ မကောင်းမှုကိုပြုခြင်း၊ ဖြစ်စေခြင်း၏အကြောင်း အထောက်အပံ့ကို လျှောက် ခြင်းကြောင့် လောဘ၊ ဒေါသ၊ မောဟ အယောနိသော မနသိကာရ၊ မိစ္ဆာပဏိဟိတစိတ္တတို့သည် ယုတ်မာညစ်ကျူ မကောင်းမှုကိုပြုလုပ်ခြင်း ဖြစ်စေခြင်း၏ အကြောင်းအထောက်အပံ့ဖြစ်ပုံ၊ အလောဘ၊ အဒေါသ၊ အမောဟ ယောနိသော မနသိကာရ၊ သမ္မာပဏိဟိတစိတ္တတို့သည် ကောင်းမှုကုသိုလ်ကို ပြုလုပ်ခြင်းဖြစ်စေ ခြင်း၏ အကြောင်းအထောက်အပံ့ဖြစ်ပုံ။
ဤအကြောင်းဆယ်ပါးတို့ လောက၌မရှိလျှင် “အဓမ္မစရိယာ ဝိသမစရိယာ ဟူ၍လည်းကောင်း၊ “ဓမ္မစရိယာ သမစရိယာ”ဟူ၍လည်းကောင်း မရှိကုန်တော့ရာ-
ဤအကြောင်းဆယ်ပါးတို့ ထင်ရှားရှိနေခြင်းကြောင့်သာ “အဓမ္မစရိယာ ဝိသမစရိယာ”ဟူ၍လည်းကောင်း၊ “ဓမ္မစရိယာ သမစရိယာ”ဟူ၍လည်းကောင်း ထင်ရှား ပေ၏-ဟု ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ အနည်းငယ်မျှသာ ဖွင့်ဆိုထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-မ၊၂၊၁၅၆-၁၆၅။ မ၊မြန်၊၂။ ၁၆၆-၁၇၅။ မ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၃၉-၁၄၁။ မ၊ဋီ၊၃၊၉၄-၇။
-မဇ္ဈိမနိကာယ၊ မဇ္ဈိမပဏ္ဏာသ၊ ၃-ပရိဗ္ဗာဇကဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ရာဇဂြိုဟ်မြို့ ဝေဠုဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် ဝစ္ဆဂေါတ္တ ပရိဗိုဇ်၏လျှောက်ထားချက်အရ လောဘ၊ ဒေါသ၊ မောဟတို့သည် အကုသိုလ်ဖြစ်ပုံ၊ အလောဘ အဒေါသ အမောဟတို့သည် ကုသိုလ်ဖြစ်ပုံ၊ ဒုစရိုက်ဆယ်ပါးတို့သည် အကုသိုလ်ဖြစ်ပုံ၊ သုစရိုက်ဆယ်ပါးတို့သည် ကုသိုလ်ဖြစ်ပုံ တဏှာကို အကြွင်းမဲ့ပယ်ပြီးသောပုဂ္ဂိုလ် ရဟန္တာဖြစ်ပုံ၊ သာသနာတော်၌ ရဟန္တာ ဖြစ်ပြီးသော ဘိက္ခု, ဘိက္ခုနီ ဗြဟ္မာဘုံ၌ဖြစ်၍ ဗြဟ္မာဘုံ၌ ပရိနိဗ္ဗာန်ဝင်စံကြမည့် ဗြဟ္မစာရီ ဥပါသကာ၊ ဥပါသိကာ အရိယာသာဝကတို့ မရေအတွက်နိုင်အောင်များလှပုံကို မိန့်ကြားတော်မူပါသည်။
ဝစ္ဆဂေါတ္တပရိဗိုဇ်က မြတ်စွာဘုရား၏ ဗြဟ္မစရိယပြည့်စုံပုံ၊ ဂင်္ဂါမြစ်သည် သမုဒ္ဒရာသို့သက်ဝင်၍ သမုဒ္ဒရာနှင့် တစ်ဆက်တည်းဖြစ်နေသလို ထို့အတူ လူရဟန်းတို့နှင့်တကွ အရှင်ဘုရား၏ပရိသတ်သည် နိဗ္ဗာန်၌ ညွတ်ယိမ်းကိုင်းရှိုင်း နိဗ္ဗာန်သို့ ရောက်၍တည်နေပုံ ရတနာသုံးပါးကို ဆည်းကပ်ကိုးကွယ်ပါတော့မည်၊ အရှင်ဂေါတမ၏ အထံတော်၌ ရှင်ရဟန်းပြုလိုပါကြောင်း လျှောက်ထားပါသည်။
မြတ်စွာဘုရားက အညတိတ္ထိယပရိဝါသ်ကို လေ့ကျင့်ပြီးမှသာ ကျေနပ်သည့် ဘိက္ခုသံဃာက အညတိတ္ထိယကို ရဟန်းပြုပေးပုံကို မိန့်တော်မူသည့်အခါ ဝစ္ဆဂေါတ္တ ပရိဗိုဇ်၏ လေးလမဟုတ် လေးနှစ်ကျင့်သုံးပါမည်၊ ကျေနပ်သည့်အခါ ရဟန်းသံဃာတော်က ရဟန်းပြုပေးတော်မူပါရန် လျှောက်ထားပါသည်။
ဘုရားရှင်က ပုဂ္ဂလဝိသေသဖြစ်ခြင်းကြောင့် တိတ္ထိယပရိဝါသ် မကျင့်စေဘဲ ရဟန်းပြုခွင့်ပေးတော်မူပါသည်။ ရဟန်းပြု၍ ၁၅-ရက်ရှိသည့်အခါ သေက္ခဝိဇ္ဇာ သို့ရောက်ခဲ့ပုံ အထက်မဂ်ဖိုလ်ရရန် တရားဟောတော်မူပါဟု လျှောက်သဖြင့် သမထဝိပဿနာကို ပွားများရန် များစွာသောဓာတ်သဘာဝကို ထိုးထွင်း၍သိမြင်လိမ့်မည်၊ ဣဒ္ဓိဝိဓ, ဒိဗ္ဗသောတ, ပရစိတ္တဝိဇာနန, ပုဗ္ဗေနိဝါသာနုဿတိ, ဒိဗ္ဗစက္ခု, အာသဝက္ခယ အဘိညာဉ်တို့ကို ဟောကြားတော်မူပါသည်။ အရှင်ဝစ္ဆဂေါတ္တသည် တစ်ပါးတည်း ကိန်းအောင်း၍အားထုတ်ရာ မကြာခင် လေးဖြာအာသဝေါ ကွာလျော ကုန်ခန်း ရဟန္တာ ဖြစ်သွားပါသည်။ ဘုရားရှင်ကိုဖူးမြင်ရန်သွားသော ရဟန်းတို့အား မိမိ ပရိစိဏ္ဏဖြစ်ပုံကို မှာကြားလျှောက်ထားစေပါသည်။
ဘုရားရှင်က ရဟန်းတို့မလျှောက်ထားမီ “ဝစ္ဆဂေါတ္တသည် တေဝိဇ္ဇပတ္တ မဟိဒ္ဓိ မဟာနုဘာဝ” ဖြစ်ပုံကို သိတော်မူပြီးဖြစ်သည်။ နတ်တို့ကလည်း ဘုရားရှင်အား လျှောက်ထားပုံကို ပြဆိုသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ဖွင့်ဆိုများစွာရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-မ၊၁၊၃၆၅-၃၇၃။ မ၊မြန်၊၁၊၃၇၆-၃၈၅။ မ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၃၄-၂၅၄။ မ၊ဋီ၊၂၊၂၅၃-၂၇၇။
-မဇ္ဈိမနိကာယ၊ မူလပဏ္ဏာသ၊ ၅-စူဠယမကဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
အရှင်သာရိပုတ္တရာ ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် အရှင်ကောဋ္ဌိကထေရ်က ဒုပ္ပည၊ ပညဝါ ဝိညာဏံ၊ ပညာနှင့် ဝိညာဏ်၊ ဝေဒနာ၊ သညာ၊ ဝေဒနာ-သညာ-ဝိညာဉ်ဟု နိဿဋ္ဌအနက်ကြောင့် ဣန္ဒြေငါးပါးတို့နှင့် ပရိသုဒ္ဓ မနော ဝိညာဏ်ဖြင့် သိအပ်သောတရား၊ နေယျဓမ္မကိုသိသောဓမ္မ၊ ပညာ၏ကိစ္စ၊ သမ္မာဒိဋ္ဌိ ဖြစ်နိုင်သောအကြောင်း၊ စေတောဝိမုတ္တိ၊ စေတောဝိမုတ္တိဖလာနိသံသ၊ ပညာဝိမုတ္တိ ပညာဝိမုတ္တိဖလာနိသံသကို ဖြစ်စေနိုင်သော သမ္မာဒိဋ္ဌိကို ချီးမြှောက်သောအင်္ဂါရပ်များ။ ဘဝ၊ ပုနဗ္ဘဝါဘိနိဗ္ဗတ္တိ၊ အာယတိပုနဗ္ဘဝါဘိနိဗ္ဗတ္တိ မဖြစ်သောတရား၊ ပဌမဈာန်၊ ပဌမဈာန်အင်္ဂါ၊ ပယ်သောအင်္ဂါ၊ ပြည့်စုံသောအင်္ဂါ၊ နာနာဝိသယ နာနာဂေါစရ အညမညဂေါစရဝိသယန ပစ္စနုဘောန္တဖြစ်သော ဣန္ဒြေငါးပါးတို့၏ ပဋိသရဏ ပစ္စနုဘောတိ။ ဣန္ဒြေငါးပါးတို့စွဲ၍တည်သော ဓမ္မ၊ အာယု၌စွဲ၍တည်သောဓမ္မ၊ ဥသ္မာ၌ စွဲ၍တည်သောဓမ္မ၊ ယင်းတို့စွဲ၍တည်နေပုံ ဥပမာန၊ အာယုသင်္ခါရနှင့် ဝေဒနိယဓမ္မ၊ စိတ်စေတနာမရှိသော သစ်တုံးကဲ့သို့ ရှို့မြိုက်အပ် ပစ်ပယ်အပ်သည်ဖြစ်၍ ရူပကာယ ဖြစ်သောတရား၊ သေပြီးသောသူနှင့် နိရောဓသမာပတ်ဝင်စားသောသူတို့ ခြားနားချက်၊ အဒုက္ခ မသုခ စေတောဝိမုတ္တိသမာပတ်၏ အကြောင်းတရားများ၊ အနိမိတ္တစေတော ဝိမုတ္တိသမာပတ်၏ အကြောင်းတရားများ။ အနိမိတ္တစေတောဝိမုတ္တိ တည်ခြင်း, ထခြင်းကြောင်းတရားများ၊ အပ္ပမာဏစေတောဝိမုတ္တိ၊ အာကိဉ္စညစေတောဝိမုတ္တိ၊ သုညတာ စေတောဝိမုတ္တိ၊ အနိမိတ္တာ စေတောဝိမုတ္တိ လေးပါးတို့၏ ခြားနားချက်၊ နာနတ္ထနာနာဗျဉ္ဇန ခြားနားခြင်း၏အကြောင်းတရား။ ဧကတ္ထနာနာဗျဉ္ဇနတို့ကို မေးလျှောက်သည်ကို အရှင်သာရိပုတ္တရာက ဝေဖန်၍ ဖြေဆိုသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ဖွင့်ဆိုချက်များစွာရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-မ၊၂၊၁၉၄-၂၁၄။ မ၊မြန်၊၂၊၂၀၅-၂၂၆။ မ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၆၃-၁၈၂။ မ၊ဋီ၊၃၊၁၁၂-၁၂၇။
-မဇ္ဈိမနိကာယ၊ မဇ္ဈိမပဏ္ဏာသ၊ ၃-ပရိဗ္ဗာဇကဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
ဘုရားရှင် မဂဓနိုင်ငံ ရာဇဂြိုဟ်မြို့ ဝေဠုဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော် မူနေစဉ် ရာဇဂြိုဟ်မြို့တွင်းသို့ ဆွမ်းခံဝင်ရန် အချိန်စောနေသေးသဖြင့် “အန္နဘာရ” “ဝရဓရ” “သကာလုဒါယီ” အစရှိသော ထင်ရှားကျော်ကြားသော ပရိဗိုဇ်တို့နေထိုင်ရာ “မောရနိဝါပ”ပရိဗိုဇ်ကျောင်းတိုက် သကုလုဒါယီပရိဗိုဇ်ထံသို့ ကြွတော်မူ၏။ သကုလုဒါယိပရိဗိုဇ်သည် တိရစ္ဆာနကထာအမျိုးမျိုးဖြင့် မြင့်တက်သောအသံ ကျယ်လောင်သောအသံဖြင့် ပြောဆိုနေကြသော ပရိဗိုဇ်တို့ကို “ရဟန်းဂေါတမ ကြွလာနေတယ်၊ ရဟန်းဂေါတမက အသံတိတ်ဆိတ်ခြင်းကို ချီးမွမ်းပြောဆိုလေ့ရှိတယ်၊ တိတ်ဆိတ် ငြိမ်သက်စွာနေကြပါ”ဟု ပရိသတ်ကို အသံတိတ်ဆိတ်ငြိမ်သက်စေပါသည်။
ဘုရားရှင်ရောက်လာသည့်အခါ မြင့်မြတ်သောနေရာပေး၍ နိမ့်သောနေရာ တစ်ခုထိုင်နေပြီး နှုတ်ဆက်စကားလျှောက်ထားပါသည်။ ဘုရားရှင်က စကားပြောနေသည့် အကြောင်းအရာကို မေးတော်မူသည့်အခါ အထူးအဆန်းစကား မဟုတ်ပါကြောင်းလျှောက်ထားပြီး “အရှင်ဘုရား ရှေးနေ့များ၌ “ကုတူဟလသာလာ”၌ စည်းဝေးကြသော နာနာတိတ္ထိယ သမဏဗြဟ္မာဏတို့က “အင်္ဂ-မဂဓနိုင်ငံသူ နိုင်ငံသားတို့ အရတော်ပါပေစွ၊ လူဖြစ်ရကျိုးနပ်ပါပေစွ၊ သင်္ဃီ, ဂဏီ, ဂဏာစရိယ, ဉာတယသဿီ, တိတ္ထိကရ, သာဓုသမ္မတ ဖြစ်ကြကုန်သော တိတ္ထိဆရာကြီးခြောက်ဦးနှင့် ရဟန်းဂေါတမတို့ ရာဇဂြိုဟ်မြို့၌ ဝါကပ်ကြကုန်၏ ဤပုဂ္ဂိုလ်တို့တွင် အဘယ်ပုဂ္ဂိုလ်ကို သာဝကတို့သည် အရိုအသေ အလေးအမြတ်ပြုကြကုန်၍ နေကြသနည်း”ဟု စကားပြောဆိုကြပါသည်။
တိတ္ထိဆရာကြီးခြောက်ဦးတို့ကို သူတို့၏တပည့်များက အရိုအသေ အလေး အမြတ်မပြုကြ၊ မမြတ်နိုးကြ၊ မပူဇော်ကြပုံ၊ ရဟန်းဂေါတမကို တပည့်တို့က အရို အသေ အလေးအမြတ်ပြုကြ၊ မြတ်နိုးကြ၊ ပူဇော်ကြပုံ၊ မြတ်စွာဘုရား တရားဟောတော်မူသည့်နေရာ၌ ချောင်းဟန့်သံ, ခြေဆတ်သံမရှိ တိတ်ဆိတ်ငြိမ်သက်စွာ တရားတော်ကို နာယူကြပုံ။ လမ်းလေးခုအဆုံ၌ ပျားရည်ဝေငှနေသောယောက်ျားကို လူအများ မျှော်လင့်တောင့်တနေကြ၊ အရိုအသေပြုနေကြသကဲ့သို့ သာသနာတော်မှ ရွေ့လျော၍ လူ့ဘဝ၌နေကြကုန်သောသူတို့ကလည်း ရတနာသုံးပါးဂုဏ်ကျေးဇူးများကို ချီးကျူးပြောဆိုနေကြပုံ၊ အာရာမ်စောင့်လုပ်ငန်းကို လုပ်ကိုင်နေကြ ဥပါသကာ ဖြစ်ကြကုန်လျက် ငါးပါးသီလကိုဆောက်တည်ကျင့်သုံးနေကြပုံ။ ရဟန်းဂေါတမကို အရိုအသေ အလေးအမြတ်ပြုလျက်နေကြပုံတို့ကို ပြောဆိုကြပါသည်ဟု လျှောက်ထားပါသည်။
ဘုရားရှင်က “ဥဒါယီ၊ ငါဘုရားကို တပည့်သာဝကတို့က ရိုသေလေးစား မြတ်နိုးပူဇော်ကြသော ဓမ္မများကို သင်ဘယ်မျှလောက် တွေ့မြင်မိသနည်း”ဟု မေးတော် မူပါသည်။
သကာလုဒါယီပရိဗိုဇ်က အပ္ပါဟာရ, ဣတရီတရစီဝရ သန္တောသ၊ ဣတရီတရပိဏ္ဍပါတသန္တောသ၊ ဣတရီတရ သေနာသနသန္တောသ ပဝိဝိတ္တ-ဟူသော တရားငါးပါးကို တွေ့မြင်မိပါကြောင်း အကျယ်တဝင့် လျှောက်ထားပါသည်။
ဘုရားရှင်က ယင်းတရားငါးမျိုးတို့ အခါခပ်သိမ်းမဖြစ်ကြောင်း၊ အမြဲ ဓုတင် ဆောင် အပ္ပါဟာရတပည့်များ၊ စီဝရသန္တောသ ပံ့သကူဓုတင်ဆောင်တပည့်များ၊ ပိဏ္ဍပါတ်ဓုတင်ဆောင်တပည့်များ၊ အရညကင်ဓုတင်ဆောင်တပည့်များက မိမိထက် ဓုတဓမ္မတို့ကိုဆောက်တည်လျက် ကျင့်သုံးကြကြောင်း၊ သင်လျှောက်ထားသည် ဓမ္မ ငါးမျိုးတို့ကြောင့် တပည့်သာဝကများက ငါဘုရားကို အရိုအသေ အလေးအမြတ် မြတ်နိုးကြသည်မဟုတ်၊ ပရမသီလက္ခန္ဓသမန္နာဂတ၊ အဘိက္ကန္တဉာဏဒဿန၊ အဓိပညာ, စတုသစ္စဗျာကရဏ, ဗောဓိပက္ခိယအက္ခာတ, အဋ္ဌဝိမောက္ခအက္ခာတ, အဋ္ဌအဘိဘာယနအက္ခာတ, ဒသကသိဏအက္ခာတ, ရူပါဝစရဈာနအက္ခာတ, ကာယနှင့် ဝိညာဏပဋိဗဒ္ဓအက္ခာတ၊ မနောမယကာယ, ဣဒ္ဓိဝိဓ၊ ဒိဗ္ဗသောတ၊ စေတောပရိယ၊ ပုဗ္ဗေနိဝါသာနုဿတိ၊ ဒိဗ္ဗစက္ခု၊ အာသဝက္ခယအက္ခာတ ဓမ္မတို့ကို လက်တွေ့ကျင့်သုံးကြ၊ လက်တွေ့အကျိုးခံစားကြရသဖြင့် သာဝကတို့က ငါဘုရားကို အရိုအသေ အလေးအမြတ်ပြု မြတ်နိုးကြ ပူဇော်နေကြကြောင်းကို ဘုရားရှင် အကျယ် တဝင့် ရှင်းလင်းဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ဖွင့်ဆိုချက်များစွာရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-မ၊၁၊၂၉၉-၃၁၇။ မ၊မြန်၊၁၊၃၀၈-၃၂၅။ မ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၈၅-၁၉၆။ မ၊ဋီ၊၂၊၂၀၉-၂၁၇။
-မဇ္ဈိမနိကာယ၊ မူလပဏ္ဏာသ၊ ၁-မဟာယမကဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
ဘုရားရှင် ဝဇ္ဇီနိုင်ငံ ဝေသာလီမြို့ မဟာဝုန်တော ကူဋာဂါရသာလာကျောင်းတော်ဝယ် သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ်-
ဘုရားရှင် ဝေသာလီမြို့တော် ဆွမ်းခံဝင်ခါနီး၌ နိဂဏ္ဌ၏သား သစ္စက လမ်းလျှောက်ရင်း ကျောင်းတော်အတွင်းသို့ဝင်လာသည်ကို အရှင်အာနန္ဒာတွေ့မြင်သဖြင့် “မြတ်စွာဘုရား၊ အယူဝါဒကို ပြိုင်ဆိုင်ပြောဆိုတတ်၊ ပညာရှိဟုပြောဆိုသော၊ လူ အပေါင်းက သူတော်ကောင်းဟုသမုတ်အပ်သော နိဂဏ္ဌလာနေပါသည်။ ထိုနိဂဏ္ဌသည် ရတနာမြတ်ဆုံးပါး၏ ကျေးဇူးမဲ့ ကဲ့ရဲ့အပ်သောအပြစ်ကို အလိုရှိသူပါတည်း။ ချီးမြှောက်သမှုအကြောင်းပြု၍ ခေတ္တသီတင်းတော်မူပါဟု လျှောက်ထားသည်။ နိဂဏ္ဌပုတ္တ နိဂဏ္ဌသည် မြတ်စွာဘုရားရှိတော်မူရာသို့ချဉ်းကပ်ပြီး ဝမ်းမြောက်ဖွယ် အမှတ် ရဖွယ် နှုတ်ဆက်စကားပြောဆိုပြီး-
အရှင်ဂေါတမ၊ စိတ္တဘာဝနာကိုအားမထုတ်ဘဲ ကာယဘာဝနာကိုသာ အားထုတ်နေကြသော အချို့သော သမဏဗြာဟ္မဏတို့ရှိကြပါကုန်၏။ ထိုသမဏ၊ ဗြာဟ္မဏတို့သည် ကိုယ်၌ဖြစ်သော ဒုက္ခဝေဒနာ တွေ့ထိနှိပ်စက်မှုကိုခံရသည့်အခါ ပေါင်တန်းခြင်း၊ နှလုံးကွဲခြင်း၊ သွေးအန်ခြင်း၊ ရူးသွပ်ခြင်းသို့ရောက်ကြရပါသည်။ ထိုသူ၏စိတ်သည် ကိုယ်သို့အစဉ်လိုက်၏။ ကိုယ်၏အစွမ်းအားဖြင့် ဖြစ်ခြင်းသည် စိတ္တဘာဝနာ မဖြစ်ခြင်းကြောင့်ပါတည်း။
ကာယဘာဝနာကို အားမထုတ်ဘဲ စိတ္တဘာဝနာကိုသာ အားထုတ်နေကြသော အချို့သော သမဏ ဗြာဟ္မဏတို့ ရှိကြပါကုန်၏။ ထိုသမဏ ဗြာဟ္မဏတို့သည် စေတသိကဒုက္ခဝေဒနာနှိပ်စက်ခံရသည့်အခါ ပေါင်တောင့်တင်းခြင်း၊ နှလုံးကွဲခြင်း၊ သွေးအန်ခြင်း၊ ရူးသွပ်ခြင်း၊ စိတ်ပျံ့လွင့်ခြင်းသို့ ရောက်ကြကုန်လိမ့်လတ္တံ့။ ထိုပုဂ္ဂိုလ်၏ ကာယသည် စိတ်သို့အစဉ်လိုက်၍ဖြစ်ပါသည်။ စိတ်၏စွမ်းအားဖြင့်ဖြစ်ပါသည်။ အရှင်ဂေါတမ၏ တပည့်တို့သည် ကာယဘာဝနာကို အားမထုတ်ကြဘဲ စိတ္တဘာဝနာကိုသာ အဖန်ဖန်အားထုတ်၍နေကြပါကုန်၏-ဟု လျှောက်ထားပါသည်။
အဂ္ဂိဝေဿန ကာယဘာဝနာကို သင်ဘယ်လိုကြားဖူးသနည်း။ အရှင်ဂေါတမ ဝစ္ဆအနွယ်ဖြစ်သော နန္ဒ၊ သံကိစ္စအနွယ်ရှိသော ကိသ၊ မက္ခလိဂေါသာလတို့သည် အစေလက အစရှိသော တိတ္ထိတို့၏ အကျင့် ၃၀-ကို ပြည့်ပြည့်ဝဝကျင့်သုံးကြပါကုန်၏။ အဂ္ဂိဝေဿန ထိုသူတို့သည် ထိုမျှဖြင့်သာ မျှတကြပါကုန်သလော။
အရှင်ဂေါတမ၊ တစ်ခါတစ်ရံ မွန်မြတ်ကုန်သော ခဲဘွယ်, ဘောဇဉ်, လျက်ဖွယ်, သောက်ဖွယ်တို့ကို မှီဝဲကြပါကုန်၏။ ထိုသူတို့သည် ကိုယ်ခန္ဓာ၏အားကို ယူစေသည် မည်ကုန်၏။
အဂ္ဂိဝေဿန၊ ထိုသူတို့သည် ရှေး၌ဖြစ်သော ပြုကျင့်နိုင်ခဲသော အကျင့်ကို ပယ်၍ နောက်ကာလ၌ တိုးပွားစေကြကုန်၏။ ဤသို့အားဖြင့် ဤရူပကာယ၏ တိုးပွားခြင်း ဆုတ်ယုတ်ခြင်းသည်ဖြစ်၏။ အဂ္ဂိဝေဿန စိတ္တဘာဝနာကို အဘယ်သို့လျှင် သင်ကြားဖူးသနည်း။ နိဂဏ္ဌပုတ္တသစ္စကသည် မြတ်စွာဘုရားမေးတော်မူသော စိတ္တဘာဝနာကို ပြည့်စုံအောင်မဖြေဆိုနိုင်ပါ။
အဂ္ဂိဝေဿန၊ ရှေးဦးစွာ သင်လျှောက်ထားသော ကာယဘာဝနာသည် ငါ ဘုရား၏သာသနာတော်၌ ဓမ္မအားလျော်သော ကာယဘာဝနာမဟုတ်ပေ၊ သင်သည် ကာယဘာဝနာကို မသိသူပေတည်း။ စိတ္တဘာဝနာကို သင်ဘယ်မှာသိနိုင်အံ့နည်း။ စင်စစ်သော်ကား ကာယဘာဝနာလည်းမဟုတ်၊ စိတ္တဘာဝနာလည်း မဟုတ်ချေ။ ဘာဝိတကာယ၊ ဘာဝိတစိတ္တကို နာယူလော့။
အဘာဝိတကာယ၊ အဘာဝိတစိတ္တ၊ ဘာဝိတကာယ၊ ဘာဝိတယစိတ္တဖြစ်ပုံကို ဟောတော်မူပါသည်။
အကျွန်ုပ်သည် အရှင်ဂေါတမအား ကြည်ညိုလှပါ၏။ အရှင်ဂေါတမသည် ဘာဝိတကာယ၊ ဘာဝိတစိတ္တ ပုဂ္ဂိုလ်ပါတည်းဟု သစ္စက, က လျှောက်ထားပါသည်။
အဂ္ဂိဝေဿန၊ ငါဘုရား ရဟန်းပြုပြီးသောအခါ ဖြစ်ပေါ်လာသော သုခဝေဒနာ၊ ဒုက္ခဝေဒနာတို့သည် ငါဘုရား၏စိတ်ကိုသိမ်းယူ၍ မတည်နိုင်၊ မြတ်စွာဘုရား ဤအတိုင်းဖြစ်ပါလိမ့်မည်ဟု သစ္စကလျှောက်ထားပါသည်။
ဘုရားရှင်က မိမိရဟန်းပြုခဲ့ပုံ၊ ကာလာမအနွယ်ဖြစ်သော အာဠာရရသေ့ထံ ချဉ်းကပ်အားထုတ်ရာ အာကိဉ္စညာယတနဈာန်ကိုရခဲ့ပုံ၊ အဠာရရသေ့နှင့် ဓမ္မကို ဆွေးနွေးကြပုံ၊ အာဠာရရသေ့ကချီးကျူးပုံ၊ ထိုနောင် ရာမပုတ္တ ဥဒကရသေ့ထံချဉ်း ကပ်၍ အားထုတ်ရာ နေဝသညာနာသညာယတနဈာန်ကိုရခဲ့ပုံ၊ ဥဒကရသေ့နှင့် ဆွေးနွေးပုံ၊ ဥဒကရသေ့က ချီးကျူးခဲ့ပုံ၊ သေနာနိဂုံးအနီးသို့ ချဉ်းကပ်တော်မူပုံ၊ ရေ၌နှစ်ထားသော ထင်းစိုကို မီးညှိသည့်ဥပမာ၊ ထင်းခြောက်ကိုမီးမွှေးသည့်ဥပမာ၊ ရေမစိုသော အစေးရှိသောထင်းခြောက်ဥပမာတို့ ထင်မြင်လာပုံ ဒုက္ကရစရိယာအကျင့်ကို ပြင်းပြင်းထန်ထန်ကျင့်ခဲ့ပုံ ဒုက္ကရစရိယာအကျင့်ဖြင့် အလမရိယဉာဏဒဿနဖြစ်သော ဥတ္တရိမနုဿဓမ္မကို မရနိုင်ပုံကိုသိမြင်ခဲ့ပုံ၊ ငယ်စဉ်အခါက ခမည်းတော်သုဒ္ဓေါ ဒနမင်းကြီး လယ်ထွန်မင်္ဂလာပွဲ၌ ဝင်စားခဲ့သော ပထမဈာန်သည် သစ္စာလေးပါးကို သိမြင်နိုင်ရန်အကြောင်းဖြစ်ပုံကို ကြံစည်ခဲ့ပုံ၊ ဩဠာရိကအာဟာရကို သုံးဆောင်သည့် အခါ ပဉ္စဝဂ္ဂီရဟန်းတို့ စွန့်ခွာသွားကြပုံ၊ ရူပါဝစရ စတုတ္ထဈာန်တိုင်အောင်ရခဲ့ပုံ၊ ပုဗ္ဗေနိဝါသာနုဿတိဉာဏ်၊ စုတူပပါတဉာဏ်၊ အာသဝက္ခယဉာဏ်တို့ကိုရရှိပြီး သဗ္ဗညုတဘုရားရှင် ဖြစ်တော်မူပုံ၊ သမ္မူဠပုဂ္ဂိုလ်၊ အသမ္မူဠပုဂ္ဂိုလ်တို့ကို ဟောတော်မူပါသည်။
နိဂဏ္ဌပုတ္တသစ္စကက တိတ္ထိဆရာကြီးများထံ စောင်းချိတ်၍ စောင်းချိတ်၍ (ထိပါး၍ ထိပါး၍) စကားပြောဆိုသည့်အခါ အကြောင်းတစ်ခုဖြင့် အကြောင်းတစ်ခုကို ဖုံးလွှမ်း၍ စကားကို အပြင်အပသို့ထုတ်ဆောင်ပြောဆိုပါသည်။ အမျက်ထွက်ခြင်း၊ စိတ်ဆိုးခြင်း၊ မနှစ်သက်ခြင်းတို့ကို ထင်စွာပြုကြပါသည်။
ဤသို့ အရှင်ဂေါတမကိုချုပ်ချယ်၍ ချုပ်ချယ်၍ ပြောဆိုသည့်အခါ အရှင်ဂေါတမ၏ အရေအဆင်းသည် အရောင်တလက်လက်ထွက်နေပါသည်။ မျက်နှာ အဆင်းသည် အလွန်ကြည်လင်လှပါသည်။
အရဟံဂုဏ်ရှင် သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဂုဏ်ရှင် ဘုရားရှင်၏ အစဉ်အလာဖြစ်ပါပေ၏ ဟုလျှောက်ထားပြီး ပြန်သွားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-ဒီ၊၂၊၂၃၁-၂၅၂။ ဒီ၊မြန်၊၂။၂၅၉-၂၈၀။ ဒီ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၃၄-၃၉၅။ ဒီ၊ဋီ၊၂၊၂၇၈-၃၄၉။
-ဒီဃနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
မ၊၁၊၇၀-၉၁။ မ၊မြန်၊၁၊၇၆-၉၈။ မ၊ဋ္ဌ၊၁၊၂၃၀-၃၀၆။ မ၊ဋီ၊၁၊၃၂၇-၃၉၄။
-မဇ္ဈိမနိကာယ၊ မူလပဏ္ဏာသက၊ ၁-မူလပရိယာယဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကုရုနိုင်ငံ ကမ္မာသဒမ္မနိဂုံး၌ သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ်-မဟာသတိပဋ္ဌာနသုတ်တော်ကို ဥဒ္ဒေသ၊ ကာယာနုပဿနာ-အာနာပါနပဗ္ဗ၊ ဣရိယာပထပဗ္ဗ၊ သမ္ပဇာနပဗ္ဗ၊ ပဋိကူလမနသိကာရပဗ္ဗ၊ ဓာတုမနသိကာရပဗ္ဗ၊ နဝသိဝထိကပဗ္ဗ၊ (၆/၁၄)၊ ဝေဒနာနုပဿနာ၊ စိတ္တာနုပဿနာ၊ ဓမ္မာနုပဿနာ-နီဝရဏပဗ္ဗ၊ ခန္ဓပဗ္ဗ၊ အာယတနပဗ္ဗ၊ နိရောဓသစ္စနိဒ္ဒေသ၊ မဂ္ဂသစ္စနိဒ္ဒေသ၊ (၉) သတိပဋ္ဌာနဘာဝနာနိသံသ ကထာတို့ဖြင့် ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ မှတ်သားဖွယ်များစွာဖွင့်ဆိုထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-ဒီ၊၂၊၂၀၃-၂၁၀။ ဒီ၊မြန်၊၂။၂၂၉-၂၃၆။ ဒီ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၂၆-၂၈၉။ ဒီ၊ဋီ၊၂၊၂၃၂-၂၄၅။
-ဒီဃနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
ဘုရားရှင် သက္ကနိုင်ငံ ကပိလဝတ္ထုမြို့တော်အနီး မဟာဝုန်တောအုပ်ကြီး အတွင်း၌ သကျ-ကောလိယ သာကီဝင်ရဟန္တာငါးရာခြံရံလျက် သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် ဘုရားရှင်နှင့် ရဟန္တာအရှင်မြတ်တို့ကို ဖူးမြော်၍ တရားတော်နာယူရန် စကြဝဠာ တိုက်တစ်သောင်းမှ စည်းဝေးရောက်လာကြကုန်သော နတ်ဗြဟ္မာတို့၏ အုပ်စုအလိုက် အမျိုးအမည်တို့ကို ရဟန်းတော်များအား ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ မှတ်သားဖွယ်အကျယ်ကို ဖွင့်ဆိုထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၃၊၄၀၂။ သံ၊မြန်၊၃၊၄၀၈။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၂-သစ္စကသံယုတ္တ၊ ၆-အဘိသမယဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် ယောက်ျားသည် မဟာသမုဒ္ဒရာမှ ရေနှစ်စက် သုံးစက်တို့ ထုတ်လိုက်ရာ၏။ ထိုရေစက်တို့နှင့် မဟာ သမုဒ္ဒရာ၌ရှိသော ရေသည် အဘယ်ကများသနည်းဟု မေးတော်မူပါသည်။ မဟာ သမုဒ္ဒရာရေက များပါကြောင်း၊ ထုတ်လိုက်သော ရေနှစ်စက် သုံးစက်က ရေတွက် စရာပင် မဖြစ်ပါကြောင်း ရဟန်းတို့က လျှောက်ထားပါသည်။
ဤအတူ သစ္စာလေးပါးကို ထိုးထွင်း၍သိပြီးသော သောတာပတ္တိမဂ်ဉာဏ်နှင့် ပြည့်စုံသော အရိယသာဝက (သတ္တက္ခတ္တုပရမ)ပုဂ္ဂိုလ်၏ ကုန်ဆုံးပြီးသော ဆင်းရဲ ကသာ များပြားလှ၏။ ရှေးဆင်းရဲအစုကိုထောက်၍ အကျန်ဆင်းရဲသည် အနည်းငယ် မျှသာတည်း။
ထို့ကြောင့် သစ္စာလေးပါးကို ပိုင်းခြားထင်ထင် သိမြင်အောင် အားထုတ်ကြရ မည်ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၃၊၄၀၂-၃။ သံ၊မြန်၊၃၊၄၀၉။
-သံယုတ္တနိကာယ ... အဋ္ဌမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် ရဟန်းတို့ မဟာ သမုဒ္ဒရာရေသည် ရေနှစ်စက် သုံးစက်တို့ကိုသာ ကြွင်းကျန်စေ၍ ကုန်ခန်းခြင်းသို့ ရောက်လေရာ၏။ မဟာသမုဒ္ဒရာ၌ ကုန်ခန်းသွားသောရေနှင့် ကြွင်းကျန်သောရေ ဘယ်ကများသနည်းဟု မေးတော်မူရာ ကုန်ခန်းသွားသောရေက များပါကြောင်း ရဟန်းတို့ကလျှောက်ရာ အထက်သုတ်တော်အတိုင်း သစ္စာလေးပါးတရားသိရန် အားထုတ်ကြရမည်ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-မ၊၃၊၃၃၅-၉။ မ၊မြန်၊၃၊၃၃၉-၃၄၃။ မ၊ဋ္ဌ၊၄၊၂၄၇-၈။ မ၊ဋီ၊၃၊၄၃၃-၅။
-မဇ္ဈိမနိကာယ၊ ဥပရိပဏ္ဏာသက၊ ၅-သဠာယတနဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ-သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ်-
စက္ခုပသာဒ, ရူပါရုံ, စက္ခုဝိညာဉ်, စက္ခုသမ္ဖဿ, ယင်းကြောင့်ဖြစ်သော သုခ, ဒုက္ခ, အဒုက္ခ မသုခဝေဒနာ
သောတပသာဒ သဒ္ဒါရုံ, သောတဝိညာဉ်, သောတာသမ္ဖဿ, ယင်းကြောင့်ဖြစ်သော သုခ, ဒုက္ခ, အဒုက္ခ မသုခဝေဒနာ
ဃာနပသာဒ, ဂန္ဓာရုံ, ဃာနဝိညာဉ်, ဃာနသမ္ပဿ, ယင်းကြောင့်ဖြစ်သော သုခ, ဒုက္ခ, အဒုက္ခ မသုခဝေဒနာ
ဇိဝှါပသာဒ, ရသာရုံ, ဇိဝှါဝိညာဉ်, ဇိဝှါသမ္ဖဿ, ယင်းကြောင့်ဖြစ်သော သုခ, ဒုက္ခ, အဒုက္ခ မသုခဝေဒနာ
ကာယပသာဒ, ဖောဋ္ဌဗ္ဗာရုံ, ကာယဝိညာဉ်, ကာယသမ္ဖဿ, ယင်းကြောင့်ဖြစ်သော သုခ, ဒုက္ခ, အဒုက္ခ မသုခဝေဒနာ
ဘဝင်စိတ်, ဓမ္မာရုံ, မနောဝိညာဉ်, မနောသမ္ဖဿ, ယင်းကြောင့်ဖြစ်သော သုခ, ဒုက္ခ, အဒုက္ခ မသုခဝေဒနာ
ယင်းဝတ္ထုအာရုံ အစရှိသည်တို့၏သဘာဝ)ကို အမှန်အတိုင်း မသိမမြင်လျှင် ထိုဝတ္ထုအာရုံ အစရှိသည်တို့၌ ပြင်းထန်စွာတပ်မက်မော၏၊ ပြင်းထန်စွာတပ်မက်မောခြင်း စပ်ယှဉ်(အားထုတ်)ခြင်း၊ ပြင်းထန်စွာတွေဝေသည်ဖြစ်၍ သာယာဖွယ်ဟု ရှုမြင် နေသော ထိုပုဂ္ဂိုလ်အား နောင်အခါ၌ ဥပါဒါနက္ခန္ဓာတို့ ပွားခြင်းသို့ရောက်ကုန်၏။ တဖန် ဘဝသစ်၌ဖြစ်စေတတ်သော နန္ဒီရာဂနှင့်တကွဖြစ်သော ထိုထိုဝတ္ထုအာရုံ အစရှိသည်တို့၌ လွန်လွန်ကဲကဲ နှစ်သက်ခြင်းတဏှာသည်လည်းဖြစ်ရာ၏။ ထိုပုဂ္ဂိုလ်အား ကိုယ်စိတ်၌ဖြစ်သော ပူပန်ခြင်း၊ ပြင်းထန်စွာပူပန်ခြင်း၊ ပြင်းထန်စွာပူလောင်ခြင်းတို့ တိုးပွားကုန်၏။ ကာယိကဒုက္ခ၊ စေတသိကဒုက္ခကို အဖန်ဖန်ခံစားရ၏။
ယင်းဝတ္ထုအာရုံ အစရှိသည်တို့၏သဘာဝ)ကို အမှန်အတိုင်းသိမြင်လျှင် ထိုဝတ္ထုအာရုံ အစရှိသည်တို့၌ ပြင်းထန်စွာ တပ်မက်မောမှု မဖြစ်တော့ပေ။ ပြင်းထန်စွာ တပ်မက်မောမှု၊ စပ်ယှဉ်(အားထုတ်)မှု၊ ပြင်းထန်စွာတွေဝေမှုမရှိတော့ဘဲ (ယင်းတို့၏) အပြစ်ရှိပုံကို အဖန်ဖန်ရှုမှတ်၍နေသော ထိုပုဂ္ဂိုလ်အား တဖန် ဘဝသစ်ကို ဖြစ်စေတတ်သော နန္ဒီရာဂနှင့်တကွဖြစ်သော ထိုထိုဝတ္ထုအာရုံ အစရှိသည်တို့၌ လွန်လွန်ကဲကဲ နှစ်သက်မှုတဏှာကို ပယ်သတ်နိုင်၏။ ထိုပုဂ္ဂိုလ်အား ကိုယ်စိတ်၌ ဖြစ်သော ပူလောင်ခြင်း၊ ပြင်းထန်စွာ ပူပန်ခြင်းတို့ကိုလည်း ပယ်နိုင်ကုန်၏။ ထိုပုဂ္ဂိုလ်သည် ကိုယ်, စိတ်၌ဖြစ်သော ချမ်းသာကိုလည်း ခံစားရတော့၏။
မှန်ကန်သော အယူအမြင်သည် “သမ္မာဒိဋ္ဌိ”၊ မှန်ကန်သောအကြံအစည်သည် “သမ္မာသင်္ကပ္ပ”၊ မှန်ကန်သောအားထုတ်မှုသည် “သမ္မာဝါယာမ”၊ မှန်ကန်သော အောက်မေ့မှုသည် “သမ္မာသတိ”၊ မှန်ကန်သောတည်ကြည်မှုသည် “သမ္မာသမာဓိ”။ ထိုမဂ္ဂင်ငါးပါး၏ ရှေ့၌ပင်လျှင် ကာယကံ၊ ဝစီကံ၊ အသက်မွေးမှု ထက်ဝန်းကျင်မှ သန့်ရှင်းစင်ကြယ်နေပါသည်။
ဤသို့ ဤအဋ္ဌင်္ဂိက အရိယာမဂ်ကို ပွားများနေသောသူအား သတိပဋ္ဌာန် လေးပါး၊ သမ္မပ္ပဓာန်လေးပါး၊ ဣဒ္ဓိပါဒ်လေးပါး၊ ဣန္ဒြေငါးပါး၊ ဗိုလ်ငါးပါး၊ ဗောဇ္ဈင် ခုနစ်ပါးတို့ကိုပွားများမှု ဘာဝနာ၏ပြည့်စုံခြင်းသို့ရောက်ကုန်၏။
ထိုယောဂီပုဂ္ဂိုလ်အား သမထ၊ ဝိပဿနာ တရားနှစ်ပါးတို့ အစုံလိုက်ဖြစ်နေကုန်၏။ ထိုယောဂီပုဂ္ဂိုလ်သည် ဥပါဒါနက္ခန္ဓာငါးပါးတို့ကို ထူးသောဉာဏ်ဖြင့်ပိုင်းခြား၍ သိအပ်ကုန်ပြီ။ အဝိဇ္ဇာ၊ ဘဝတဏှာဟူသော ထူးသောဉာဏ်ဖြင့် သိအပ်ကုန်သော ဤတရားနှစ်ပါးတို့ကို ပယ်အပ်ကုန်ပြီ။ သမထ၊ ဝိပဿနာ ဤတရားနှစ်ပါးတို့ကို ပယ်အပ်ကုန်ပြီ။ ဝိဇ္ဇာ-ဝိမုတ္တိ ဟူသော ထူးသောဉာဏ်ဖြင့် သိအပ်ကုန်သော ဤ တရားနှစ်ပါးတို့ကို မျက်မှောက်ပြုအပ်ကုန်ပြီဟု အာယာတနအုပ်စု တစ်ပါးစီ တစ်ပါး စီကို ခွဲခြမ်းစိတ်ဖြာ အသီးအသီးဝေဖန်၍ ဘုရားရှင်, ရဟန်းတော်တို့အား ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-မ၊၁၊၂၅၀-၇။ မ၊မြန်၊၁၊၂၅၉-၂၆၆။ မ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၃၄-၅။ မ၊ဋီ၊၁၊၁၇၇-၈။
-မဇ္ဈိမနိကာယ၊ မူလပဏ္ဏာသက၊ ၃-ဩပမ္မဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
ဘုရားရှင် မဂဓနိုင်ငံ ရာဇဂြိုဟ်မြို့ ဂိဇ္ဈကုဋ်တောင်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ဒေဝဒတ္တ သံဃာသင်းခွဲသွား၍ မကြာမီ ဒေဝဒတ္တကိုအကြောင်းပြု၍ ဟောတော်မူပါသည်။
(၁) ဤသာသနာတော်၌ အမျိုးကောင်းသားသည် “ငါသည် ဇာတိ၊ ဇရာ၊ မရဏ၊ သောက၊ ပရိဒေဝ၊ ဒုက္ခ၊ ဒေါမနဿ၊ ဥပါယာသသို့ သက်ဝင်ကျရောက် နေ၏။ ဆင်းရဲဒုက္ခသို့ သက်ဝင်ကျရောက်နေ၏။ ဆင်းရဲဒုက္ခသည် နှိပ်စက်နေ၏။ အလုံးစုံသော ဤဆင်းရဲအစု၏ကုန်ဆုံးရာ နိဗ္ဗာန်ကို မျက်မှောက်ပြုနိုင်ခြင်းသည် ထင်ရှားနိုင်ရာ၏”ဟု ယုံကြည်မှုသဒ္ဓါဖြင့် လူ့ဘောင်မှထွက်၍ ရဟန်းပြု၏။
ထိုအမျိုးကောင်းသားသည် ရဟန်းပြုပြီးသည်ရှိသော် လာဘ၊ သက္ကာရ၊ သိလောကကိုဖြစ်စေ၏။ ထိုလာဘ၊ သက္ကာရ၊ သိလောကဖြင့် ဝမ်းမြောက်နှစ်သက် အကြံအစည်ပြည့်စုံနေ၏။ ထိုရဟန်းသည် လာဘ သက္ကာရ သိလောကဖြင့် မိမိ ကိုယ်ကို ချီးမြှောက်(ဝါကြွား)၏။ သူတစ်ပါးကို ကဲ့ရဲ့ရှုတ်ချ၏။ ကုသိုလ်တရားတို့၌ မေ့လျော့၏။ ယစ်မူး၏။ မေ့လျော့ခြင်းသို့ရောက်၏။ မေ့လျော့သည်ရှိသော် ဆင်းရဲစွာ နေရ၏။ သစ်ပင်၏ အကိုင်းအခက် အရွက်တို့ကိုအနှစ်ဟု ထင်သည်နှင့်တူ၏။
(၂) အချို့သော အမျိုးကောင်းသားသည် ဤသာသနာတော်၌ သဒ္ဒါသက် သက်ဖြင့် ရဟန်းပြု၏။ လာဘ၊ သက္ကာရ၊ သိလောကကိုဖြစ်စေ၏။ ထိုလာဘ သက္ကာရ သိလောက မကြွားမဝါ၊ မရှုတ်ချ၊ အကြံအစည်မပြည့်စုံ မေ့လျော့ယစ်မူးခြင်း မရှိ။ မမေ့မလျော့ခြင်းကြောင့် သီလနှင့်ပြည့်စုံ၏။ ထိုသီလနှင့်ပြည့်စုံမှုကြောင့် မိမိ ကိုယ်ကို ကြွားဝါ၏၊ သူတစ်ပါးကိုနှိမ်ချကဲ့ရဲ့၏၊ မေ့လျော့၏၊ ယစ်မူ၏၊ ဆင်းရဲစွာ နေရ၏။ သစ်ပင်၏အပွေးကို အနှစ်ထင်သူကဲ့သို့တည်း။
(၃) အချို့သော အမျိုးကောင်းသားသည် ... သဒ္ဓါသက်သက်ဖြင့် ဤ သာသနာတော်၌ ရဟန်းပြု၏။ လာဘ, သက္ကာရ, သိလောကကိုဖြစ်စေ၏။ မနှစ်သက် အားမရသေး၊ အကြံအစည်မပြည့်စုံသေး၊ သီလနှင့်ပြည့်စုံ၏ မနှစ်သက်အားမရသေး၊ အကြံအစည်မပြည့်စုံသော ထိုလာဘ, သက္ကာရ, သိလောက သီလနှင့်ပြည့်စုံမှုကြောင့် မိမိကိုယ်ကို မကြွားဝါ၊ သူတစ်ပါးကိုလည်း မနှိမ်ချ မကဲ့ရဲ့၊ မမေ့မလျော့၊ မယစ်မူး၊ မမေ့မလျော့သည်ရှိသော် သမာဓိနှင့်ပြည့်စုံခြင်းကို ပြီးစေ၏။ နှစ်သက် ဝမ်းမြောက်၏။ အကြံအစည်ပြည့်စုံနေ၏။ ထိုသမာမိနှင့်ပြည့်စုံမှုကြောင့် မိမိကိုယ်ကို ကြွားဝါ၏။ သူတစ်ပါးတို့ကို နှိမ်ချကဲ့ရဲ့၏။ မေ့လျော့၏။ ယစ်မူး၏။ မေ့လျော့ခြင်းကြောင့် ဆင်းရဲစွာနေရ၏။ သစ်ပင်၏ အခွံအခေါက်ကို အနှစ်ဟုမှတ်ယူသူကဲ့သို့တည်း။
(၄) အချို့သောအမျိုးကောင်းသားသည် ... ယုံကြည်မှုသဒ္ဓါသက်သက်ဖြင့် ဤသာသနာတော်၌ ရဟန်းပြု၏။ လာဘ, သက္ကာရ, သိလောက, သီလ, သမာဓိ တို့နှင့်ပြည့်စုံမှုကိုဖြစ်စေ၏။ ထိုလာဘ အစရှိသည်တို့နှင့်ပြည့်စုံခြင်းကို အကြောင်း ပြု၍ မိမိကိုယ်ကိုမကြွားမဝါ၊ သူတစ်ပါးကိုလည်း မရှုတ်ချ မကဲ့ရဲ့၊ မေ့လျော့ခြင်းလည်း မရှိ၊ ယစ်မူးခြင်းလည်းမရှိ။ ထိုမမေ့မလျော့မှုကြောင့် ဉာဏဒဿနကိုပြီးစေ၏။ ထို ဉာဏဒဿနကို နှစ်သက်ကျေနပ်၏။ အကြံအစည်ပြည့်စုံနေ၏။ မေ့လျော့၏။ ယစ်မူး၏။ မိမိကိုယ်ကိုကြွားဝါ၏။ သူတစ်ပါးကို ကဲ့ရဲ့ရှုတ်ချ၏။ မေ့လျော့ခြင်းကြောင့် ဆင်းရဲစွာနေရ၏။ သစ်ပင်၏အကာကို အနှစ်ဟု ထင်သူကဲ့သို့တည်း။
(၅) အချို့သော အမျိုးကောင်းသားသည် ... သဒ္ဓါတရားသက်သက်ဖြင့် ဤသာသနာတော်၌ ရဟန်းပြု၏။ လာဘ, သက္ကာရ, သိလောကကိုဖြစ်စေ၏။ သီလနှင့်ပြည့်စုံ၏။ သမာဓိနှင့်ပြည့်စုံ၏။ ဉာဏဒဿနနှင့်ပြည့်စုံ၏။ မမေ့မလျော့၊ မယစ်မူး၊ မိမိကိုယ်ကို မဝါမကြွား၊ သူတစ်ပါးကိုမကဲ့ရဲ့ မရှုတ်ချ။ အကြံအစည် မပြည့်စုံသေး။ ထိုမမေ့မလျော့ခြင်းကြောင့် “အသမယဝိမောက္ခ”ကို ပြီးစေ၏။ ထို ရဟန်း၏ “အသမယဝိမုတ္တိ” ပျက်စီးစေနိုင်သော အကြောင်းအထောက်အပံ့မရှိ။ သစ်ပင်၏အနှစ်ကို အနှစ်ဟုသိသူကဲ့သို့တည်း။
ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် ဤသာသနာတော်သည် လာဘ, သက္ကာရ, သိလောက ဟူသော အကျိုးအာနိသင်မဟုတ်၊ သီလနှင့်ပြည့်စုံခြင်းဟူသော အကျိုးအာနိသင် မဟုတ်၊ ဉာဏဒဿနဟူသော အကျိုးအာနိသင်မဟုတ်၊ ဤ “အကုပ္ပါစေတော ဝိမုတ္တိ”သည် ဗြဟ္မစရိယပေတည်း။ အနှစ်သာရပေတည်း။ အပြီးအဆုံးပေတည်းဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ဖွင့်ဆိုချက်များစွာရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၁၊၁၇၈-၉။ သံ၊မြန်၊၁၊၁၆၇-၈။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၂၃၈-၂၄၂။ သံ၊ဋီ၊၁၊၂၇၆-၇။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၇-ဗြာဟ္မဏသံယုတ္တ၊ ၂-ဥပါသကဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် “အိုမင်းသော၊ ဟောင်းနွမ်းသောအဝတ်ကို ခြုံလျက်ရောက်ရှိလာသော ဗြာဟ္မဏမဟာသာလအား “ယေဟိ ဇာတေဟိ” အစရှိသော ၅-ဂါထာကို သင်ကြားပေးတော်မူပြီး ဗြာဟ္မဏ အစည်းအဝေး၌ သားလေးယောက်တို့ထိုင်နေစဉ် ယင်းငါးထာကိုရွတ်ဆိုစေပါသည်။
ထိုအခါ သားလေးယောက်တို့က မိမိတို့အိမ်ကိုခေါ်ဆောင်ကြပြီး ပုဆိုးတစ်စုံ စီဖြင့် ဝတ်ရုံစေ၍ပြုစုလုပ်ကျွေးကြပါသည်။ ဗြာဟ္မဏမဟာသာလ ပုဏ္ဏားက ပုဆိုး တစ်စုံယူ၍ ဘုရားရှင်အား ဆရာစားအနေဖြင့်ပူဇော်ပြီး သရဏဂုံယူ ဆောက်တည်ခဲ့ပါသည်။ အဋ္ဌကထာ၌ သားလေးယောက်၊ ချွေးမလေးယောက်နှင့်အတူ မိသားစု ကိုးဦး သောတာပန်အရိယာသာဝကဖြစ်ကြောင်း ဖွင့်ဆိုထားပါသည်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ မှတ်သားဖွယ်များ ဖွင့်ဆိုထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၂၊၃၇-၈။ အံ၊မြန်၊၂၊၄၈-၉။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၂။ အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ပဉ္စကနိပါတ ၁-ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၄-သုမနဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် ဟိမဝန္တာတောင် မင်းကို အမှီပြု၍ သစ်ပင်ကြီးတို့သည် အကိုင်းအခက်အရွက်, အခေါက်, အပွေး အကာ, အနှစ်ဟူသောငါးမျိုးတို့ဖြင့် ကြီးပွားကြကုန်သကဲ့သို့၊ ထို့အတူ သဒ္ဓါတရား ရှိသော အမျိုးကောင်းသားကိုအမှီပြု၍ အိမ်သူအိမ်သားအပေါင်းသည် သဒ္ဓါ, သီလ, သုတ, စာဂ, ပညာဟူသော ကြီးပွားခြင်းငါးမျိုးတို့ဖြင့် ကြီးပွားကြကုန်၏-ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-ဒီ၊၁၊၁၅၃-၁၆၆။ ဒီ၊မြန်၊၁၊၁၈၅-၂၀၁။ ဒီ၊ဋ္ဌ၊၁၊၂၈၇-၂၉၉။ ဒီ၊ဋီ၊၁၊၃၄-၃၆၀။ သီ၊ဋီ၊သစ်၊၂၊၃၄၆-၃၆၇။
-ဒီဃနိကာယ၊ သီလက္ခန္ဓဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
ဘုရားရှင် ဥရုညာမြို့ ကဏ္ဏကတ္ထလမိဂဒါယ၌ သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ်- အစေလကဿပက “အရှင်ဂေါတမသည် ခြိုးခြံသောအကျင့်အားလုံးနှင့် ခေါင်းပါးစွာ အသက်မွေးမှု၊ ခြိုးခြံစွာကျင့်သူအားလုံးကို တစ်ဖက်သတ် ပြက်ရယ်ပြုရှုတ်ချ၏ဟု ကြားဖူးပါသည်။ ထိုပြောဆိုသူတို့ ပြောဆိုသည့်အတိုင်း မှန်ပါသလော့၊ အကျွန်ုပ်တို့သည် အရှင်ဂေါတမကို စွပ်စွဲရန်အလိုမရှိပါ”ဟု မေးလျှောက်ပါသည်။
ဘုရားရှင်က ကဿပ၊ ထိုသူတို့သည် ငါဆိုသည့်အတိုင်း ပြောဆိုကြသည် မဟုတ်ကုန်၊ ငါဘုရားကို မဟုတ်မမှန်သောစကားဖြင့် စွပ်စွဲပြောဆိုကြကုန်၏-ဟု မိန့်တော်မူပြီး “ခေါင်းပါးစွာအသက်မွေးသော ခြိုးခြံစွာကျင့်သူအချို့ သေပြီးနောက် ငရဲသို့ရောက်နေသူနှင့် နတ်ပြည်သို့ရောက်နေသူတို့ကို ငါဘုရား ဒိဗ္ဗစက္ခုအဘိညာဉ်ဖြင့် မြင်တော်မူ၏။
-ဆင်းရဲနည်းစွာနေလေ့ရှိသော ခြိုးခြံစွာကျင့်သူ သေလွန်ပြီးနောက် ငရဲ၌ ဖြစ်နေသူအချို့နှင့် နတ်ပြည်၌ဖြစ်နေသူအချို့ကို ဒိဗ္ဗစက္ခုအဘိညာဉ်ဖြင့် ငါဘုရား မြင်တော်မူ၏။ “ကဿပ၊ ငါဘုရားသည် ခြုံခြုံစွာကျင့်သူတို့၏ လားရောက်ရာအရပ်၊ သွားရောက်ရာအရပ်၊ သေခြင်း၊ ဖြစ်ခြင်းကို ဟုတ်မှန်သည့်အတိုင်း သိမြင်တော်မူ ခြင်းကြောင့် ခေါင်းပါးစွာအသက်မွေးသော ခြိုးခြံစွာကျင့်သူအားလုံးကို အဘယ်ကြောင့် တစ်ဖက်သတ် ပြက်ရယ်ပြုအံ့နည်း၊ ရှုတ်ချအံ့နည်း။
ကဿပ၊ သားမြီးဖျားကို ပစ်ခွဲနိုင်သော လေးသမားနှင့်တူကုန်သော သူတစ်ပါးတို့၏အယူကို လေ့လာအပ်ပြီးကုန်သော သိမ်မွေ့သောဉာဏ်ပညာရှိကြကုန်သော ပညာရှိ သမဏ, ဗြာဟ္မဏတို့သည် ပညာဖြင့် မှားသောအယူတို့ကို ဖျက်ဆီးလျက် လှည့်လည်နေကြကုန်၏။ ငါဘုရား၏အယူဝါဒသည် အချို့နေရာ၌ ထိုသမဏ, ဗြာဟ္မဏတို့အယူနှင့် တူကုန်၏။ အချို့နေရာ၌ မတူညီ။
ကဿပ၊ ထိုသမဏ, ဗြာဟ္မဏတို့သည် မတူညီသောအရာကိုထား၍ တူညီ သောအရာ၌ ဆရာအချင်းချင်းဖြစ်စေ၊ တပည့်သံဃာအချင်းချင်းဖြစ်စေ မေးမြန်းစိစစ် ကြလျှင် အကုသိုလ်အရာ၌ ရဟန်းဂေါတမသည် အကြွင်းမဲ့ပယ်၍ကျင့်၏၊ အခြားဂိုဏ်း ဆရာတို့သည် အနည်းငယ်ကိုသာပယ်၍ ကျင့်ကုန်၏ဟု ငါဘုရားကိုသာ များသောအားဖြင့် ချီးမွမ်းကြကုန်ရာ၏။
ကုသိုလ်အရာ၌ ကုသိုလ်တရားတို့ကို ရဟန်းဂေါတမသည် အကြွင်းမဲ့ဆောက် တည်၍ကျင့်၏၊ အခြားသောဂိုဏ်းဆရာတို့သည် အနည်းငယ်သာဆောက်တည်၍ ကျင့်ကုန်၏ဟု ငါဘုရားကိုသာ များသောအားဖြင့် ချီးမွမ်းကြကုန်ရာ၏။ ငါဘုရား၏ တပည့်သံဃာတို့ကိုသာ များသောအားဖြင့် ချီးမွမ်းကြကုန်ရာ၏။
ကဿပ မဂ္ဂင်ရှစ်တန် လမ်းအမှန်ကိုကျင့်သည်ရှိသော် “ရဟန်းဂေါတမသည် သာလျှင် ဆိုသင့်သောအခါ၌သာ ဆိုလေ့ရှိ၏။ ဟုတ်သည်ကိုသာဆိုလေ့ရှိ၏။ အကျိုး နှင့်စပ်သည်ကိုသာ ဆိုလေ့ရှိ၏။ တရားနှင့်စပ်သည်ကိုသာ ဆိုလေ့ရှိ၏၊ အဆုံးအမနှင့် စပ်သည်ကိုသာ ဆိုလေ့ရှိ၏ဟု ကိုယ်တိုင်ပင် သိမြင်လိမ့်လတ္တံ့ဟု မိန့်တော်မူ၏။ ထိုအခါ အစေလကဿပသည် တက္ကတွန်းတို့၏ ခြိုးခြံသောအကျင့် (၇၀) ကျင့်သုံးကြပုံကိုလျှောက်ထားပါသည်။
ကဿပ ထိုတက္ကတွန်းတို့၏ ခြိုးခြံသောအကျင့် (၇၀)တို့သည် သီလနှင့် ပြည့်စုံခြင်း၊ သမာဓိနှင့်ပြည့်စုံခြင်း၊ ပညာ၏ပြည့်စုံခြင်းကို မပွားများရသေး။ မျက်မှောက် မပြုအပ်သေးသည်ရှိသော် စင်စစ်အားဖြင့် သမဏအလုပ်၊ ဗြာဟ္မဏအလုပ်မှ ဝေးသည်သာတည်း။
ကဿပ ရဟန်းသည် ရန်မရှိသော၊ ငြိုငြင်ခြင်းမရှိသော မေတ္တာစိတ်ကို ပွားများ၏။ အာသဝတို့၏ကုန်ခြင်းကြောင့် အာသဝမရှိသော လွတ်မြောက်သော အရဟတ္တဖိုလ်စိတ်နှင့် အရဟတ္တဖိုလ်ပညာကို ယခုဘဝ၌ပင် ထူးသောဉာဏ်ဖြင့် ကိုယ်တိုင်မျက်မှောက်ပြုလျက်ရောက်နေ၏။ ကဿပ၊ ဤရဟန်းကို သမဏဟူ၍ လည်းကောင်း၊ ဗြာဟ္မဏဟူ၍လည်းကောင်း ဆိုအပ်ပေ၏။
ကဿပ သမဏအလုပ်သည် ခဲယဉ်းလှချေ၏။ ဗြာဟ္မဏအလုပ်သည် ခဲယဉ်း လှချေ၏ဟူသော စကားသည် လောက၌ ပြောဆိုရိုးတံထွာ ဓမ္မတာပင်တည်း။
အစေလကတို့၏ကျင့်ဝတ်များကို သူကြွယ်ဖြစ်စေ၊ သူကြွယ်၏သားဖြစ်စေ၊ အယုတ်ဆုံး အိုးထိန်းကျွန်သည်သော်လည်း ပြုကျင့်ခြင်းငှာစွမ်းနိုင်ပေ၏။ ခဲယဉ်းသော သမဏ, ဗြာဟ္မဏတို့၏အလုပ်သည် ခြိုးခြံသောအကျင့်မှ တစ်ပါးတခြားသာလျှင်ဖြစ်၏။ ထိုကြောင့် သမဏ, ဗြာဟ္မဏတို့၏အလုပ်သည် ခဲယဉ်းလှချေ၏ဟု ပြောဆိုရန်မသင့်ချေ။
မေတ္တာဘာဝနာပွားများနေသော အရဟတ္တဖိုလ်ကိုမျက်မှောက်ဘဝ၌ ပြည့်စုံ ရရှိနေသော ရဟန်းကိုသာ သမဏ, ဗြာဟ္မဏဟုဆိုအပ်ပေ၏ဟု မိန့်တော်မူသည်။
အစေလကဿပက-အရှင်ဂေါတမ သမဏ, ဗြာဟ္မဏကို သိနိုင်ခဲ၏ဟု လျှောက်၏။ ဘုရားရှင်က ကဿပ ဤစကားသည် လောက၌ ပြောဆိုရိုးတံထွာ ဓမ္မတာပေတည်း။
ကဿပ အစေလကတို့၏အကျင့်သည် ခြိုးခြုံသောအကျင့်မှတစ်ပါး အခြား ဖြစ်ပေ၏။ ထိုအစေလကတို့၏အကျင့်၊ အစေလကတို့၏အကျင့်ကို သူကြွယ်ဖြစ်စေ၊ သူကြွယ် သားဖြစ်စေ၊ အယုတ်ဆုံးအားဖြင့် အိုးထိန်းကျွန်မဖြစ်စေ သိလည်းသိစွမ်းနိုင် သေး၏။
ကဿပ၊ မေတ္တာပွားများနေသော မျက်မှောက်ဘဝ၌မှာပင် အရဟတ္တဖိုလ်ကို မျက်မှောက်ပြု ရရှိပြည့်စုံနေသော ရဟန်းကိုသာ သမဏ, ဗြာဟ္မဏဟု ဆိုအပ် ပေ၏။
အစေလကဿပက အရှင်ဂေါတမ သီလ၏ပြည့်စုံခြင်း၊ စိတ်၏ပြည့်စုံခြင်း၊ ပညာ၏ပြည့်စုံခြင်းသည် အဘယ်ပါနည်း။
ဘုရားရှင်က ဘုရားရှင်ပွင့်တော်မူသည်ကစ၍ သာမညဖလသုတ်ဒေသနာတော်အတိုင်း ရဟန္တာဖြစ်တော်မူသည်အထိ သီလ, သမာဓိ, ပညာဒေသနာတော်ကို ဟောတော်မူပါသည်။ ဤအရဟတ္တဖိုလ်မှတစ်ပါး ထူးမြတ်သော သီလသမ္ပဒါ၊ သမာဓိသမ္ပဒါ၊ ပညာသမ္ပဒါ မရှိတော့ပုံကို အကျယ်တဝင့်ဟောကြားတော်မူပါသည်။
ကဿပ၊ ရှိသမျှ ဖြူစင်မွန်မြတ်သော သီလအရာ၌ မိမိနှင့်တူမျှသူကိုပင် မြင်တော်မမူ၊ မိမိထက်လွန်ကဲသူကို အဘယ်မှာမြင်ချေအံ့နည်း။ မွန်မြန်သော အဓိသီလအရာ၌ ငါဘုရားသည်သာ အလွန်မြတ်ဆုံးဖြစ်၏။
လွန်မြတ်သော အားထုတ်လုံ့လပြု၍ မကောင်းမှုကိုပယ်ခြင်း “အဓိဇေဂုစ္ဆ” အရာ၌ ငါဘုရားသည်သာ အလွန်မြတ်ဆုံးဖြစ်၏။
လွန်မြတ်သော အဓိပညာအရာ၌ ငါဘုရားသည်သာ အလွန်မြတ်ဆုံးဖြစ်၏။
ကိလေသာတို့မှလွတ်မြောက်ခြင်း “အဓိဝိမုတ္တ အရာ၌ ငါဘုရာသည်သာ အလွန်မြတ်ဆုံးဖြစ်၏။
အညတိတ္ထိယပရိဗိုဇ်တို့သည် “ရဟန်းဂေါတမသည် ရဲရင့်သောစကားကို ပရိသတ်အလယ်၌လည်း မြွက်ဆို၏”ဟု ပြောကြားအပ်ကုန်၏။ “မကြောက်မရွံ့လည်း မြွက်ဆို၏”ဟု ပြောကြားအပ်ကုန်၏။ “ပြဿနာအမေးခံရလျှင် ထိုမေးသူတို့အား ဖြေကြား၏။ ပြဿနာဖြေဆိုခြင်းဖြင့် မေးသူတို့၏စိတ်ကို နှစ်သက်စေနိုင်၏။ ထိုရဟန်းဂေါတမ၏စကားကို နာကြားထိုက်၏ဟုလည်း ထင်မြင်ကြကုန်၏။ ကြည်ညို သူတို့ပြုသင့်သော ပူဇော်ခြင်းကိုလည်းပြုကြကုန်၏။ ဟောကြားတိုင်းဖြစ်ရန်လည်း ကျင့်ကြကုန်၏။ ကျင့်သူတို့သည်လည်း ရဟန်းဂေါတမ၏စိတ်ကို နှစ်သက်စေနိုင်ကုန်၏။ ကဿပ ငါဘုရား ရာဇဂြိုဟ်မြို့ ဂိဇ္ဈကုဋ်တောင်၌ ခြိုးခြံသောအကျင့်မြတ်ကို ကျင့်သော နိဂြောဓပရိဗိုဇ်သည် အလွန်အားထုတ်ခြင်း လုံ့လဖြင့် မကောင်းမှုကို ပယ်ခြင်း “အဓိဇေဂုစ္ဆ”အရာ၌ ပြဿနာမေးသည်ရှိသော် ထိုနိဂြောဓအား ငါသည် ဖြေကြားခဲ့၏။ ထိုသို့ဖြေကြားသည်ရှိသော် ထိုနိဂြောဓသည် အတိုင်းထက်အလွန် ဝမ်းမြောက်ဝမ်းသာဖြစ်လေ၏ဟု ဘုရားရှင်ကမိန့်တော်မူပါသည်။
အစေလကဿပသည် မိမိလည်း ဘုရားရှင်၏တရားတော်ကို ကြားနာရ၍ အလွန်ဝမ်းမြောက်ပါကြောင်း၊ တရားတော်ကိုချီးမွမ်းလျှောက်ထားပြီးလျှင် သရဏဂုံ ဆောက်တည်၍ ရှင်ရဟန်းအဖြစ်ကိုရလိုပါကြောင်း လျှောက်ထားလေသည်။
ဘုရားရှင်က အညတိတ္ထိယ ပရိဝါသကို မိန့်ကြားတော်မူပါသည်။ အစေလ ကဿပက အညတိတ္ထိယ ပရိဝါသကို မိမိအနေဖြင့် လေးလသာမက လေးနှစ် တိုင်အောင် ကျင့်လိုပါကြောင်း ရဟန်းပြုပေးရန်သာလျှောက်ထားပါသည်။
ဘုရားရှင်က ပုဂ္ဂလဝေမတ္တကို သိတော်မူခြင်းကြောင့် ရဟန်းပြုခွင့်ပေးတော် မူပါသည်။ အစေလကဿပသည် ဘုရားရှင်အထံတော်၌ ရှင်ရဟန်းပြုခွင့်ရသဖြင့် ရဟန်းပြုပြီး မကြာမီ တစ်ပါးတည်းကိန်းအောင်းလျက် မမေ့မလျော့သောသတိဖြင့် ပြင်းပြင်းထန်ထန် ရဟန်းတရားကိုအားထုတ်ရာ အာသဝေါကင်းကွာ ရဟန္တာဖြစ်ပုံကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ မှတ်သားဖွယ်များစွာ ဖွင့်ဆိုထားပါသည်။
-မ၊၁၊၉၇-၁၁၈။ မ၊၁၊မြန်၊၁၀၅-၁၂၄။ မ၊ဋ္ဌ၊၁၊၃၂၅-၃၅၉။ မ၊ဋီ၊၂၊၁၅-၄၀။
-မဇ္ဈိမနိကာယ၊ မူလပဏ္ဏာသ၊ ၂-သီဟနာဒဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် ဝဇ္ဇီနိုင်ငံ ဝေသာလီမြို့တော်၏အပြင်အပ အပရပူရတောအုပ်၌ သီတင်းတော်မူစဉ် လိစ္ဆဝီမင်းသား သုနက္ခတ္တ ဤဘုရားသာသနာတော်မှ ထွက်ခွာ သွား၍ မကြာမြင့်မီ ဝေသာလီမြို့ရှိ ပရိသတ်၌-“ရဟန်းဂေါတမအား ဥတ္တရိ မနုဿဓမ္မထက်သာလွန်သော အရိယာဖြစ်ရန်စွမ်းနိုင်သော ဉာဏ်အမြင်မရှိ၊ ရဟန်း ဂေါတမသည် ကြံစည်ယူဆလျက် စူးစမ်းလေ့လာပြီး အလိုလိုထင်မြင်လာသော တရားကိုဟောကြား၏။ ရဟန်းဂေါတမဟောကြားသော ထိုတရားကို ဟောကြားတိုင်း ပြုကျင့်သူအား ဝဋ်ဆင်းရဲကုန်ခြင်းအကျိုးငှာ (ကောင်းစွာထုတ်ဆောင်နိုင်)ဖြစ်နိုင်၏ဟု ပြောဆိုနေသည်။
ထိုစကားကို ဝေသာလီမြို့တွင် ဆွမ်းခံဝင်နေသော အရှင်သာရိပုတ္တရာ ကြားသိရသဖြင့် ဘုရာညာရှင်အား လျှောက်ထားပါသည်။ ဘုရားရှင်က “သာရိပုတ္တရာ၊ မောဃပုရိသ သုနက္ခတ္တသည် အမျက်ထွက်လေ့ရှိ၏၊ အမျက်ထွက်ခြင်းကြောင့် ငါဘုရား၏ ကျေးဇူးမဲ့(အပြစ်)ကို ပြောဆိုမည်ဟု ရည်ရွယ်လျက် ငါဘုရား၏ ဂုဏ်ကျေးဇူးကိုသာ ချီးမွမ်းပြောဆိုပေ၏”ဟု မိန့်ကြားတော်မူပြီး သဗ္ဗညုတဉာဏ်တော်, ဣဒ္ဓိဝိဓဉာဏ်တော်, ဒိဗ္ဗသောတဉာဏ်တော်, စေတောပရိယဉာဏ်တော်, ဒသဗလ ဉာဏ်တော်, စတုဝေသာရဇ္ဇဉာဏ်တော်၊ အဋ္ဌပရိသအကမ္ပနဉာဏ်တော်, စတုယောနိပရိစ္ဆေဒကဉာဏ်တော်, ပဉ္စဂတိပရိစ္ဆေဒဉာဏ်တော် ခုနစ်ဌာန ရှစ်ဌာနတို့၌ ဉာဏ် ဖြစ်ပုံ၊ အာသဝက္ခယဉာဏ်ဖြစ်ပုံ ဒုက္ကရကာရိကာသုဒ္ဓိ, ဥပေက္ခာဝိဟာရ အာဟာရ သုဒ္ဓိ, သံသာရသုဒ္ဓိ, ဥပပတ္တိသုဒ္ဓိ, အာဝါသသုဒ္ဓိ, ယညသုဒ္ဓိ, အဂ္ဂိပါရိစရိယသုဒ္ဓိတို့ကို ဥပမာ ဥပမေယျတို့ဖြင့် အကျယ်ဟောကြားတော်မူပါသည်။
အရှင်နာဂသမာလ၏ လျှောက်ထားချက်အရ ဤသုတ်တော်ကို “လောမဟံသနသုတ်တော်”ဟုလည်း ခေါ်နိုင်ကြောင်း မိန့်ကြားတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌-ဝေသာလီမြို့တော် ဝဇ္ဇီနိုင်ငံတော်၊ ဝဇ္ဇီမင်းမျိုးတို့ အစစွာ ဖြစ်ပေါ်လာပုံနှင့်တကွ မှတ်သားဖွယ်ဖွင့်ဆိုချက် များစွာရှိပါသည်။ ဋီကာ၌လည်း မှတ်သားဖွယ်ဖွင့်ဆိုချက်များ ရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-မ၊၃၊၁၅၁-၉။ မ၊မြန်၊၃၊၁၅၆-၁၆၄။ မ၊ဋ္ဌ၊၄၊၁၁၀-၉။ မ၊ဋီ၊၃၊၃၂၄-၉။
-မဇ္ဈိမနိကာယ၊ ဥပရိပဏ္ဏာသ၊ ၃-သုညတဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် သကျနိုင်ငံ ကပိလဝတ္ထုမြို့ နိဂြောဓာရုံကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် ကာဠခေမကသာကီဝင်ကျောင်း၌ အိပ်ရာနေရာများစွာ ခင်းထားသည်ကို ဘုရားရှင်မြင်တော်မူခြင်းကြောင့် ဃဋသောကီဝင်ကျောင်း၌ ရဟန်းတော်များစွာနှင့် သင်္ကန်းချုပ်နေသော အရှင်အာနန္ဒအား မေးမြန်းတော်မူပြီး အသင်းအဖွဲ့ဖြင့်နေသော ရဟန်းသည် နေက္ခမ္မသုခ၊ ပဝိဝေကသုခ၊ ဥပသမသုခ၊ သမ္ဗောဓိသုခတို့ကို အလွယ် တကူ မရနိုင်ပုံ၊ တစ်ပါးတည်းနေသောရဟန်းသည်သာ ယင်းသုခလေးမျိုးကို အလွယ်တကူ အလိုရှိနိုင် ရရှိနိုင်ပုံ။
အပေါင်းအဖော် အသင်းအဖွဲ့၌နေသော ရဟန်းသည် သာမာယိကစေတော ဝိမုတ္တိ၊ ရူပါဝစရ အရူပါဝစရ စိတ္တဝိမုတ္တိ၊ အသာမာယိကစေတောဝိမုတ္တိ= မဂ်ဖိုလ်တို့ကိုရလျက် မနေနိုင်ပုံ၊ တစ်ပါးတည်းနေသောရဟန်းသည်သာ ယင်းစေတော ဝိမုတ္တိတို့ကို ရလျက်နေနိုင်ပုံ၊ တပ်မက်မော၊ မွေ့လျော်ဖွယ်ရှိသော ဝိပရိဏာမညထာဘာဝ၊ ဒုက္ခဒေါမနဿ ဥပါယာသမဖြစ်သော ရုပ်တစ်ခုကိုမျှ မြင်တော်မမူခဲ့ပုံ။
သဗ္ဗနိမိတ္တ အမနသိကာရ၊ အဇ္ဈတ္တသုညတဝိဟာရ သမာပတ်ဖြင့် သီတင်းသုံး နေတော်မူသော မြတ်စွာဘုရားထံတော်သို့ ပရိသတ်လေးပါး၊ မင်း၊ အမတ်ကြီး၊ တိတ္ထိယ၊ တိတ္ထိယသာဝကတို့ ရောက်ရှိလာလျှင် ဝိဝေကနိန္ဒ ဝိဝေကပေါဏ ဝိဝေက ပဗ္ဘာရ ဝူပကဋ္ဌ နေက္ခမ္မာဘိရတ သဗ္ဗသော အာသဝဋ္ဌာနီယ ဗျန္တိကတစိတ်ဖြင့် ဥယျောဇန ပဋိသံယုတ္တကထာကိုသာ ပြောဆိုသမှုပြုတော်မူ၏။
ရဟန်းတော်သည် အဇ္ဈတ္တသုညတဝိဟာရ သမာပတ်ကို ပြည့်စုံစေ၍နေလိုလျှင် အဇ္ဈတ္တသန္တာန်၌ စိတ်ကိုတည်နေစေရ ထားစေရမည်၊ ဧကောဒိမည်သော သမာဓိကို ဆောက်တည်သမှုပြုရမည်။
အဇ္ဈတ္တသန္တာန်၌ စိတ်ကိုတည်နေ စုဝေးစေလျက် ဧကောဒိမည်သော သမာဓိကို ပွားများသမှုပြုနေလျှင် ရူပါဝစရဈာန်လေးပါးကို အစဉ်အတိုင်းရလိမ့်မည်။ အဇ္ဈတ္တသုညတခန္ဓာ၌ နှလုံးသွင်း၍ စိတ်တည်ကြည်မှု၊ လွတ်မြောက်မှုမဖြစ်လျှင် ဗဟိဒ္ဓသုညတခန္ဓာ၌ နှလုံးသွင်းရမည်၊ ယင်း၌ စိတ်တည်ကြည်မှု လွတ်မြောက်မှု မဖြစ်လျှင် ရံခါ အဇ္ဈတ္တသုညတခန္ဓာ၊ ရံခါ ဗဟိဒ္ဓသုညတခန္ဓာ၌ နှလုံးသွင်းရမည်။ -ပ-အာနေဉ္စ = အရူပသမာပတ်ကို နှလုံးသွင်းရမည်။ အာနေဉ္စ= အရူပသမာပတ်၌ စိတ်မတည်ကြည် မလွတ်မြောက်လျှင် ထိုအာနေဉ္စသမာပတ်၌ သတိသမ္ပဇဉ်ရှိနေရမည်။
ထိုရဟန်းသည် ထိုရှေးဖြစ်သော သမာဓိနိမိတ်၌ အဇ္ဈတ္တစိတ်ကိုသာလျှင် တည်နေ စုဝေးစေရမည်၊ ဧကောဒိမည်သော သမာဓိကို ဆောက်တည်ပွားများစေရ မည်။ အဇ္ဈတ္တသုညတခန္ဓာ၊ ဗဟိဒ္ဓသုညတခန္ဓာ၊ အဇ္ဈတ္တ ဗဟိဒ္ဓသုညတခန္ဓာ၌ စိတ်ပြေးဝင် ကြည်လင်စွာတည်နေ လွတ်မြောက်နေလျှင် ထိုအာနေဉ္စသမာပတ်၌ သတိ သမ္ပဇဉ်ဖြစ်နေရမည်။
ဤသို့သောနေခြင်းဖြင့် နေသောရဟန်း၏စိတ်သည် ဣရိယာပုထ်လေးပါးတို့တွင် တစ်ပါးပါး၌ညွတ်နေလျှင် ထိုဣရိယာပုထ်၌ အဘိဇ္ဈာ၊ ဒေါမနဿတို့ အကုသိုလ် တရားတို့ အစဉ်မလိုက်စေဘဲနေရမည်။
ဟီန၊ ဂါမ္မ၊ ပေါထုဇ္ဇနိက၊ အနရိယ၊ အနတ္ထသံဟိတ-ဖြစ်သော တိရစ္ဆာန ကထာ ၂၇ မျိုးသည် နိဗ္ဗိဒါ ဝိရာဂ နိရောဓ ဥပသမ အဘိညာ သမ္ဗောဓ နိဗ္ဗာနတို့ မဖြစ်ပုံ၊ ထိုစကားတို့ကို မပြောဆိုအံ့။
ကထာ ၁၀-မျိုးသည်သာ အဘိသလ္လေခိက စေတောဝိနီဝရဏသပ္ပါယ ဧကန္တိ နိဗ္ဗိဒါ ဝိရာဂ နိရောဓ ဥပသမ အဘိညာ သမ္ဗောဓ နိဗ္ဗာနဖြစ်ပုံ ယင်းကထာဆယ်မျိုးကိုသာ ပြောဆိုအံ့ဟု သတိသမ္ပဇဉ်ဖြစ်နေရပုံ။
ဟီန ဂါမ္မ ပေါထုဇ္ဇနိက အနရိယ အနတ္ထသံဟိတဖြစ်သော မိစ္ဆာဝိတက်သုံးပါးသည် နိဗ္ဗိဓ ဝိရာဂ နိရောဓ ဥပသမ အဘိညာ သမ္ဗောဓ နိဗ္ဗာနမဖြစ်ပုံ၊ ယင်းမိစ္ဆာ ဝိတက်သုံးပါးကို မကြံစည်အံ့ဟု စိတ်ညွတ်ပုံ။
အရိယ နိယျာနိက တက္ကရဿနိယျန္တိ သမ္မာဒုက္ခက္ခယဖြစ်သော သမ္မာဝိတက် သုံးမျိုးတို့ကိုကာ ကြံစည်အံ့ဟု သတိသမ္ပဇဉ်ဖြစ်နေပုံ။
မျက်စိ နား နှာ လျှာ ကိုယ် စိတ်-ဝိညာဉ်ခြောက်ပါးတို့ဖြင့် သိအပ်သော ဣဋ္ဌ ကန္တ မနာမ ပိယရူပ ကာမူပသံဟိတ ရဇနီယဖြစ်သော ကာမဂုဏ်အာရုံတို့၌ စိတ်ဖြစ်နေလျှင် ဤကာမဂုဏ်အာရုံတို့၌ ငါသည် ဆန္ဒရာဂကို မပယ်ရသေး-ဟု သိနေရမည်။ ယင်းကာမဂုဏ်အာရုံတို့၌ စိတ်မဖြစ်လျှင် ငါသည် ကာမဂုဏ်အာရုံတို့၌ ဆန္ဒရာဂကို ပယ်ပြီးပြီဟုသိနေရမည်။
ဥပါဒါနက္ခန္ဓာငါးပါးတို့တွင် တစ်ပါးတစ်ပါး၌ ခန္ဓ သမုဒယ အတ္ထင်္ဂမဟု ဖြစ်ခြင်း ပျက်ခြင်းကို ရှုနေပုံ၊ ယင်းသို့ရှုမှတ်နေလျှင် ဥပါဒါနက္ခန္ဓာတို့၌ အသ္မိမာနကို ပယ်နိုင်ပုံကို သိမြင်နေရမည်။
ဤသမထဝိပဿနာ မဂ်ဖိုလ်တရားတို့သည် စင်စစ် ကုသိုလ်တရားတို့ဖြစ်ပုံ၊ ကုသိုလ်တရားတို့မှရောက်လာပုံ ကိလေသာအညစ်အကြေးတို့မှစင်ကြယ်ပုံ လောကမှ လွန်မြောက်ပုံ၊ ဤတရားတို့နှင့်ပြည့်စုံ၍နေသော ရဟန်း၏စိတ်ကို မာရ်နတ်သည် မမြင်နိုင်၊ မသိနိုင်ပုံ၊
သုတ္တ ဂေယျ ဝေယျာကရဏတို့(ကို သင်ယူလို)ကြောင့် တပည့်သည် ဆရာ နောက်သို့ မလိုက်သင့်ပုံ၊ ယင်းတို့ကိုသင်ယူပုံ သင်ယူနည်းခြောက်မျိုးနှင့် အဘိ သလ္လေခိက စေတောဝိနီဝရဏသပ္ပါယ၊ ဧကန္တနိဗ္ဗိဒါ ဝိရာဂ နိရောဓ ဥပသမ အဘိညာ သမ္ဗောဓ နိဗ္ဗာနဟူသော အကျိုးကိုးမျိုးကို ရရှိခံစားနိုင်သော ကထာဆယ်မျိုး ဟူသောအကြောင်းကြောင့် နှင်ထုတ်သော်လည်း တပည့်သည် ဆရာနောက်သို့ တကောက်ကောက်လိုက်သင့်ပုံ။
ဆရာ၏ဘေးရန်၊ တပည့်၏ဘေးရန်၊ ဗြဟ္မစရိယ၏ဘေးရန်များ။ ပါပက အကုသလဓမ္မ သံကိလေသိက ပေါနောဗ္ဘဝိက သာရ ဒုက္ခဝိပါက အာယတိံ ဇာတိ ဇရာ မရဏိယဖြစ်သော ဘေးရန်တို့သည် ဆရာ၏ဂုဏ် တပည့်၏ဂုဏ်ကိုသတ်ဖြတ် တတ်ပုံ။
ဤဘေးရန်သုံးမျိုးတို့သည် ဒုက္ခဝိပါကတရ ကဋုကဝိပါကတရ ဝိနိပါတဖြစ်ပုံ။
တပည့်တို့သည် ဆရာ့အပေါ်၌ ရန်သူကဲ့သို့ကျင့်ပုံ၊ မိတ်ဆွေကဲ့သို့ကျင့်ကြပုံ။ မိတ်ဆွေကဲ့သို့ကျင့်သုံးခြင်းသည် ဒီဃရတ္တ ဟိတ သုခအကျိုးဖြစ်ပုံ။ မကျက်တကျက်အိုးတို့ကို ကိုင်ယူသောအိုးထိန်းသည်ကဲ့သို့ မဂ်ဖိုလ်ဟူသော အနှစ်သာရတည်နေအောင် နှိပ်ကွပ်သင့်ရာ၌နှိပ်ကွပ်၍ အပြစ်တို့ကိုပယ်ရှင်း၍ ဟောတော်မူပေအံ့ဟု အရှင်အာနန္ဒာအား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ မှတ်သားဖွယ်များစွာတို့ကို ဖွင့်ဆိုထားပါသည်။ (ဤသုတ်တော်၌-အသင်းအဖွဲ့နှင့်နေသော ရဟန်း၏လက်လွတ်ဆုံးရှုံးသွားသောအကျိုးများ၊ တစ်ပါးတည်းနေသောရဟန်း၏ ရရှိခံစားနိုင်သောအကျိုးများ၊ ယင်းအကျိုးများကို ရရှိခံစားနိုင်ရန်အားထုတ်ပုံ၊ ဆရာကနှင်ထုတ်သော်လည်း ဆရာနောက်သို့ တပည့်က တကောက်ကောက်လိုက်၍ နည်းယူရသည့် ပရိယတ်၊ ပဋိပတ် လုပ်ငန်းများ၊ ဆရာ-တပည့် ဗြဟ္မစရိယ၏ ဘေးရန်များ၊ ယင်းဘေးရန်များကို ရှောင်ရှားသင့်ပုံ၊ ဘုရားရှင်က တပည့်များအား မကျက်တကျက်အိုးကိုကိုင်သော အိုးထိန်းသည်ပမာ မဂ်ဖိုလ်ဟူသော သာသနာ့သာရများတည်ရှိအောင် နှိပ်ကွက်သင့် ရာ၌နှိပ်ကွပ်၊ ချီးမြှောက်သင့်ရာ၌ ချီးမြှောက်၍ တရားဟောတော်မူပုံတို့ကို မိန့်ကြားတော်မူပါသည်။)
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-ဒီ၊၂၊၁၃၉-၁၆၁။ ဒီ၊မြန်၊၂။၁၆၁-၁၈၄။ ဒီ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၀၈-၂၂၉။ ဒီ၊ဋီ၊၂၊၁၉၃-၂၀၃။ သီ၊ဋီ၊သစ်၊၂၊၃၂၉-၃၄၀။
-ဒီဃနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
ဘုရားရှင် မလ္လနိုင်ငံ ကုသိနာရုံမြို့တော်အနီး မလ္လာမင်းတို့၏အင်ကြင်းတော၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် အရှင်အာနန္ဒာ၏ လျှောက်ထားချက်အရ ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
ဤသုတ်တော်၌ ကုသာဝတီနေပြည်တော်, မဟာသုဒဿနမင်း၏ ရတနာ ခုနစ်ပါး၊ တန်ခိုးလေးမျိုး၊ ဓမ္မပြာသာဒ်နှင့် ဓမ္မရေကန်တော်, ဈာန်ရရှိတော်မူခြင်း၊ ဗြဟ္မဝိဟာရ ဘာဝနာလေးမျိုး ပွားများပုံ၊ မြို့တော်နှင့်တကွ မင်းစည်းစိမ်များ၊ သုဘဒ္ဒါ မိဖုရားကြီး ခစားခြင်း၊ နတ်ရွာစံကံတော်ကုန်၍ ဗြဟ္မာပြည်သို့လားရောက်ပုံ၊ သင်္ခါရ တရားတို့ကို ရှုဆင်ခြင်ရန်ဟောတော်မူပုံအကျယ်ကို ဟောတော်မူပါသည်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့ မှတ်သားဖွယ်များစွာ ဖွင့်ဆိုထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၂၊၂၀၉-၂၁၂။ အံ၊မြန်၊၂၊၂၆၄-၆။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၇၁-၄။ အံ၊ဋီ၊၃၊၆၁-၇၁။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ပဉ္စကနိပါတ၊ ၄-စတုတ္ထပဏ္ဏာသက၊ (၂၀) ၅-ဗြာဟ္မဏဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် အလောင်းတော် ဘဝ၌မြင်မက်သော အိပ်မက်ကြီးငါးပါးတို့နှင့် ယင်းတို့၏အကျိုးကျေးဇူးတို့ကို ရဟန်းတော်တို့အား ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ အိပ်မက်နှင့်ဆက်စပ်၍ သိမှတ်ဖွယ် အသွယ် သွယ်နှင့် မယ်တော်မာယာဒေဝီ၏အိပ်မက်နှင့် ကောသလမင်းကြီး၏ အိပ်မက်တို့ကို ဖွင့်ဆိုထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-မ၊၁၊၂၄၂-၉။ မ၊မြန်၊၁၊၂၅၀-၈။ မ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၂၁-၁၃၄။ မ၊ဋီ၊၂၊၁၆၃-၁၇၆။
-မဇ္ဈိမနိကာယ၊ မူလပဏ္ဏာသ၊ ၃-ဩပမ္မဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် ကုန်းသတ္တဝါတို့၏ ခြေရာတို့ကို ဆင်ခြေရာ၌ အကြီးဆုံးအဖြစ်ဖြင့် ပေါင်းဝင်သွားသကဲ့သို့ ကုသိုလ်တရား အားလုံးတို့သည် အရိယသစ္စာတို့၌ ပါဝင်သွားပုံကို မိန့်ကြားတော်မူပြီး ပထဝီဓာတ်၊ အာပေါဓာတ်၊ ဝါယောဓာတ်၊ အာကာသဓာတ် ခန္ဓာငါးပါး၊ ဒွါရခြောက်ပါး၊ တဏှာ, မာန, ဒိဋ္ဌိတို့ မကပ်ရောက်အောင်ရှုမှတ်ပုံ၊ ဝိပဿနာဉာဏ်ဖြင့်ရှုပုံ၊ သစ္စာလေးပါး ဆိုက်ရောက်ပုံ၊ ဥပါဒါနက္ခန္ဓာငါးပါးတို့အကြောင်းကိုစွဲ၍ ဖြစ်ပေါ်လာပုံ၊ ယင်းတို့၌ ဆန္ဒ၊ အာလယ၊ အနုနယ၊ အဇ္ဈောသာနတို့သည် ဒုက္ခသမုဒယ၊ ဆန္ဒရာဂကို ပယ်မှုသည် ဒုက္ခနိရောဓ၊ ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒကို သိမြင်သောပုဂ္ဂိုလ်သည် ဓမ္မကိုသိမြင်ပုံတို့ကို တစ်ခုစီတစ်ခုစီ ရှုမှတ်ပုံအကျယ်ကို ရဟန်းတော်တို့အား အရှင်သာရိပုတ္တရာ ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ သိမှတ်ဖွယ် အကျယ်ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-မ၊၂၊၁၆၉-၁၈၀။ မ၊မြန်၊၂၊၁၇၉-၁၉၁။ မ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၄၆-၁၅၄။ မ၊ဋီ၊၃၊၁၀၃-၇။
-မဇ္ဈိမနိကာယ၊ မဇ္ဈိမပဏ္ဏာသ၊ ၃-ပရိဗ္ဗာဇကဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကုရုနိုင်ငံ ကမ္မာသဒမ္မနိဂုံး ဘာရဒွါဇဂေါတ္တဗြာဟ္မဏ၏ မီးပူဇော်ရာ မီးတင်းကုတ်အတွင်း မြက်အခင်း၌ သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် လမ်းလျှောက်ရင်း မီးတင်းကုတ်အတွင်းသို့ဝင်လာသော မာဂဏ္ဍိယပရိဗိုဇ်နှင့် ဘာရဒွါဇဂေါတ္တဗြာဟ္မဏတို့ မြက်အခင်းကိုအကြောင်းပြု၍ ပြောဆိုသောစကားကို အကြောင်းပြု၍
အဆင်း၊ အသံ၊ အနံ့၊ အရသာ၊ အတွေ့အထိ၊ ဓမ္မသဘာဝ-ဟူသော အာရုံ ခြောက်ပါးတို့၌ မွေ့လျော်ပျော်ပိုက်၍ နှစ်ခြိုက်သာယာနေသော မျက်စိ၊ နား၊ နှာ၊ လျှာ၊ ကိုယ်၊ စိတ် (တို့၌ဖြစ်ပေါ်နေသော တဏှာ)ကို (မဂ်ဖြင့်)ဆုံးမအပ်, လုံခြုံ စေအပ်, စောင့်ရှောက်ပိတ်ဆို့ထားအပ်ပြီ။
ထို(တဏှာခြောက်မျိုး)ကို (မဖြစ်အောင် မဂ်ဖြင့်) ပိတ်ဆို့ခြင်းငှာ ငါဘုရား တရားဟောတော်မူ၏။ ဤအကြောင်းကိုရည်ရွယ်၍ သင်သည် ငါဘုရားကို (ဘူနဟု=) လူညွန့်တုံးသူဟုဆိုသလော့?
အရှင်ဂေါတမဤအကြောင်းကိုရည်ရွယ်၍ ရဟန်းဂေါတမကို ဘူနဟု-ဟု ပြောဆိုပါ၏။ အဘယ့်ကြောင့်နည်းဟူမူ အကျွန်ုပ်တို့၏ ကျမ်းဂန်၌လာ ပါ၏။
မာဂဏ္ဍိယ စက္ခု သောတ ဃာန ဇိဝှါ ကာယ မန-ဟူသော ဝိညာဏ် ခြောက်ပါးတို့ဖြင့် သိအပ်၊ အလိုရှိအပ်၊ နှစ်သက်အပ်၊ စိတ်နှလုံးကိုတိုးပွား စေတတ်၊ ချစ်ခင်စုံမက်အပ်သောသဘော။ ကာမနှင့်စပ်ယှဉ်သည်ဖြစ်၍ တပ်မက်မောဖွယ် အဆင်း အသံ အနံ့ အရသာ အတွေ့အထိ သဘောတရား ဟူသော အာရုံခြောက်ပါးတို့ကို သုံးဆောင်ခံစားပြီးသူသည် နောင်အခါ၌ ထိုအာရုံခြောက်ပါး ကာမဂုဏ်တရားတို့၏ ဖြစ်ခြင်း, ချုပ်ခြင်း, သာယာဖွယ်၌ အပြစ်၊ ထွက်မြောက်ရာတို့ကို ဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ သိမြင်ပြီး ထိုအာရုံခြောက်ပါးတို့၌ တပ်မက်မှုတဏှာကိုစွန့်ပယ်၍ ထိုအာရုံတို့ကြောင့် ပူလောင်မွတ်သိပ် ဆာလောင်မှုကိုပယ်ဖျောက်၍ အတွင်းသန္တာန်၌ ငြိမ်းအေးသောစိတ်ဖြင့် နေနိုင် ရာ၏။ ဤပုဂ္ဂိုလ်ကို သင် ဘယ်လိုပြောမည်နည်း။
အရှင်ဂေါတမ ပြောဆိုဖွယ်မရှိပါ။
မာဂဏ္ဍိယ-ငါဘုရားသည် ရှေးလူဘဝ၌ ယောက်ျားတစ်ယောက်မျှမရှိသော ဥတုသုံးလီအလိုက် ပြာသာဒ်သုံးဆောင်၌ ထိုကာမဂုဏ်ငါးပါးတို့ကို ပြည့်ပြည့် စုံစုံ လုံလုံလောက်လောက် ပျော်မွေ့ခံစားခဲ့ဖူးပြီ။ ငါဘုရားသည် နောင်အခါ၌ ထိုကာမဂုဏ်တို့၏ ဖြစ်ခြင်း၊ ချုပ်ခြင်း၊ သာယာဖွယ်သဘော၌အပြစ်၊ ထွက်မြောက်ရာတို့ကို ဟုတ်တိုင်းမှန်စွာသိ၍ ကာမဂုဏ်တို့၌ တပ်မက်မှုတဏှာကို ပယ်စွန့်ပြီး ကာမဂုဏ်ကြောင့် ပူလောင်မှုကို (မဂ်ဉာဏ်ဖြင့်) ပယ်ဖျောက် ဆာလောင်မှုကင်းပျောက်ပြီး အတွင်းသန္တာန်၌ (ကိလေသာ)ငြိမ်းအေးသော စိတ်ဖြင့် နေနိုင်၏။
ထိုငါဘုရားသည် ကာမဂုဏ်တို့၌ တပ်မက်နေကြကုန်သော ကာမတဏှာသည် ခံစားခံနေရသော ကာမဂုဏ်ကြောင့်ဖြစ်သော ပူလောင်ခြင်းဖြင့် ပူလောင်နေကြကုန်သော ကာမဂုဏ်တို့ကို မှီဝဲနေကြကုန်သော အခြားသတ္တဝါတို့ကို တွေ့မြင်နေသော်လည်း ထိုကာမဂုဏ်တို့ကို မတောင့်တ၊ မလိုချင်ပေ။ အဘယ့်ကြောင့်ဆိုသော် နတ်၌ဖြစ်သော ချမ်းသာတို့ကိုကျော်လွန်၍ ကာမဂုဏ်မရှိ အကုသိုလ်ကင်းသော မွေ့လျော်ခြင်းဖြင့် မွေ့လျော်နေသည်ဖြစ်၍ ယုတ်ညံ့သောကာမဂုဏ်ကို မတောင့်တ၊ မမွေ့လျော်လိုတော့ပြီ။
ဤအနက်အဓိပ္ပာယ်ကို သူကြွယ်၊ သူကြွယ်သားဥပမာ၊ နူနာကို ဆေးကုသော ဥပမာတို့ဖြင့် အကျယ်တဝင့် ရှင်းလင်းမိန့်ကြားတော်မူပါသည်။
ဒုတိယ နူနာရောဂါပျောက်ပြီးသောသူကို မီးကင်ရန် မီးကျီတွင်းသို့ခေါ်ဆောင်ရာ၌ ငြင်းဆန်ရုန်းကန်သော ယောက်ျားဥပမာဖြင့် မီး၏သဘာဝနှင့် မီးကင်ခြင်းကြောင့် မီး၏ချမ်းသာဟု ဖောက်ပြန်သော အမှတ်သညာဖြစ်နေပုံ၊ ကာလသုံးပါးတို့၌ ဆင်းရဲသော အတွေ့ရှိသော ကာမဂုဏ်တို့၌ ချမ်းသာဟုဖောက်ပြန်သော အမှတ်သညာ ဖြစ်နေပုံ။
တတိယ နူနာရောဂါကို ခံစားနေရသူ၏ အယားပျောက်ခြင်းကြောင့် အနည်း ငယ်မျှ သက်သာရာ သာယာကာမျှဖြစ်ပုံ၊ ကာမဂုဏ်ငါးပါးတို့ကို အစွဲပြု၍ဖြစ်သော သက်သာရာမျှ သာယာကာမျှဖြစ်ပုံ။ ကာမချမ်းသာကို မစွန့်လွှတ် မွေ့လျော်နေသော အတွင်းသန္တာန်၌ ငြိမ်းအေး သောစိတ်ဖြင့်နေပြီး နေဆဲ, နေလတ္တံ့။ မင်း, မင်းအမတ်တို့ကို မမြင်ဘူး၊ မကြားဘူး ဟု မိန့်ကြားတော်မူပြီး “အာရောဂျပရမာလာဘာ” အစရှိသော ဂါထာဖြင့် ဥဒါန်းကျူးတော်မူပါသည်။
သာသနာ့ပြင်ပ ပရိဗိုဇ်တို့သည် ဝမ်းတွင်းကန်း(မျက်မမြင်)နှင့်တူပုံ အာရောဂျ။ နိဗ္ဗာန်ကို မသိမမြင်နိုင်ကြပုံ၊ “အာရောဂျပရမာလာဘာ”ဂါထာသည် ရှေးဘုရားတို့ ဟောကြားသော ဂါထာဖြစ်ပုံ။
ရောဂါတုံး၊ အိုင်းအမာတုံး၊ ဆူးငြောင့်တုံး၊ ဆင်းရဲတုံး၊ အနာတုံးဖြစ်သော ဤခန္ဓာကိုယ်ကို “အာရောဂျ-နိဗ္ဗာန်”ဟု သင်ပြောဆိုသော်လည်း အာရောဂျ နိဗ္ဗာန်ကို သိနိုင်သော မြင်နိုင်သော စင်ကြယ်သောဉာဏ်မျက်စိ သင့်မှာမရှိပုံကို မိန့်ကြားတော် မူသည့်အခါ အာရောဂျ-နိဗ္ဗာန်ကို သိမြင်နိုင်သည့်နည်းလမ်းကို ဟောတော်မူပါ။ တရားဟောနိုင်စွမ်းရှိသော အရှင်ဂေါတမကို ယုံကြည်ပါ၏ဟု မာဂဏ္ဍိယပရိဗိုဇ်က လျှောက်ထားပါသည်။
ကုစား၍ရမရ ဝမ်းတွင်းကန်းဥပမာဖြင့် မိန့်ကြားတော်မူပြီး ဝမ်းတွင်းကန်း မျက်စိမြင်လာသောအခါ လှည့်စားထားသောသူကို ရန်သူဟုသတ်မှတ်သကဲ့သို့ ဥပါဒါနက္ခန္ဓာငါးပါးတို့၌ လိုချင်တပ်မက်မှု ကင်းပျောက်သောအခါ ဘဝကြောင့် ဇာတိ ဖြစ်ပုံမှစ၍ အနုလောမ ပဋိလောမ ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ ဒေသနာတော်ကို ဘုရားရှင်ဟောတော်မူပါသည်။
ထိုအခါ မာဂဏ္ဍိယပရိဗိုဇ် ဥပါသကာအဖြစ်လျှောက်ထားပြီး ရဟန်းအဖြစ် တောင်းခံပုံ၊ ရဟန်းအဖြစ်ရရှိပုံ၊ မကြာမီ တရားအားထုတ်ရာ ရဟန္တာဖြစ်ပုံကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ မှတ်သားဖွယ်များစွာကို ဖွင့်ဆိုထားပါသည်။
-သုတ္တနိ၊၄၀၉-၄၁၁။ သုတ္တနိ၊မြန်၊၃၈၅-၈။ သုတ္တနိ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၅၇-၂၆၂။
ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ သုတ္တနိပါတ, ၄-အဋ္ဌကဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် မာဂဏ္ဍိယဗြာဟ္မဏ ဇနီးမောင်နှံတို့ ကျွတ်တမ်းဝင်မည်ကို သိမြင်တော် မူခြင်းကြောင့် ယင်းတို့ရှိရာ ကုရုနိုင်ငံ ကမ္မာသဒမ္မနိဂုံးအနီး တောအုပ်သို့ကြွတော်မူ၍ ရွှေရောင်အဆင်းရှိသော ရောင်ခြည်တော်တို့ကို လွှတ်တော်မူလိုက်ရာ မာဂဏ္ဍိယ ပုဏ္ဏားရောက်ရှိလာပြီး သမီးကိုတန်ဆာဆင်၍ ပုဏ္ဏေးမကြီးနှင့်အတူရောက်လာပါသည်။
ဘုရားရှင် ကမ္မာသဒမ္မနိဂုံးသို့ကြွတော်မူချိန်ဖြစ်၍ ဘုရားရှင် သီတင်းသုံးတော်မူရာ မြက်အခင်းနှင့် ခြေတော်ရာတို့ကိုကြည့်၍ မာဂဏ္ဍီပုဏ္ဏေးမကြီးက ကာမဂုဏ် ခံစားမည့်ပုဂ္ဂိုလ်မဟုတ်ကြောင်း ကြိုတင်ပြောကြားပါသည်။
ဘုရားရှင် ဆွမ်းဘုဉ်းပေးပြီး၍ပြန်လာပြီး မြက်ခင်းပေါ်၌ ထိုင်နေတော်မူလျှင် ပုဏ္ဏားကြီးက သမီးမာဂဏ္ဍီကို ပေးအပ်ပါသည်။ သမီး မာဂဏ္ဍီကိုယူဖို့နေနေသာသာ ခြေဖြင့်တို့လိုသောစိတ်ပင်မရှိကြောင်း မိန့်ကြားတော်မူသော ဘုရားရှင်၏အယူဝါဒ၊ သီလ၊ အကျင့်၊ အသက်မွေးမှု၊ ဘဝဖြစ်စဉ်ကိုမေးလျှောက်သဖြင့် ကိုးဂါထာတို့ဖြင့် မိန့်ကြားတော်မူရာ ဒေသနာတော်အဆုံး၌ မာဂဏ္ဍိယဗြာဟ္မဏ ဇနီးမောင်နှံ အရဟတ္တဖိုလ်သို့ရောက်ရှိပုံကို ပြဆိုသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ အကျယ်ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-မဟာနိ၊၁၄၀-၁၆၁။ မဟာနိ၊ဋ္ဌ၊၂၆၃-၂၇၃။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၁၊၄၄။ သံ၊မြန်၊၁၊၄၄။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၉၇(၅၀)၊ သံ၊ဋီ၊၁၊၁၄၄(၉၆)။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၂-ဒေဝပုတ္တသံယုတ္တ၊ ၁-ပဌမဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် မာဂဓနတ်သားမေး လျှောက်သဖြင့် “အလင်းရောင်လေးမျိုးကို ဖြေဆိုတော်မူသည့်သုတ်။
ယင်းအရောင်လေးမျိုးကို (သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၅၀။ သံ၊ဋီ၊၁၊၉၆)တို့၌ဖွင့်ဆိုခဲ့ပြီး ဖြစ်ပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၁၊၄၃-၄။ သံ၊မြန်၊၁၊၄၃-၄၊ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၉၅။ သံ၊ဋီ၊၁၊၁၄၁။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၂-ဒေဝပုတ္တသံယုတ္တ၊ ၁-ပဌမဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် မာဃနတ်သား၏ မေးလျှောက်ချက်အရ ချမ်းသာစွာနေထိုင်ရေး၊ စိုးရိမ်မှု “သောက”ကင်းဝေးရေးအတွက် “ကောဓ”ကို ပယ်သတ်ရမည်ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သုတ္တနိ၊၃၅၁-၅။ သုတ္တနိ၊မြန်၊၃၃၀-၄။ သုတ္တနိ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၃၉-၁၄၄။
ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ သုတ္တနိပါတ, ၃-မဟာဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
ဘုရားရှင် မဂဓနိုင်ငံ ရာဇဂြိုဟ်မြို့တော်အနီး ဂိဇ္ဈကုဋ်တောင်၌ သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် မာဃလုလင်၏ ဒါနကောင်းမှုနှင့် အလှူခံပုဂ္ဂိုလ်၊ ဗြဟ္မာပြည်သို့ရောက်ခြင်း ဒါနကုသိုလ်ကို မေးလျှောက်မှုကြောင့် ဘုရားရှင်ဆိုဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
ဤသုတ်၌ ရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်၏ ဂုဏ်ကျေးဇူးတော်တို့ကို ဟောကြားတော်မူပါသည်။
အဋ္ဌကထာ၌ မှတ်သားဖွယ်ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၂၊၅၉-၆၁။ အံ၊မြန်၊၂၊၇၃-၅။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၇-၈။ အံ၊ဋီ၊၃၊၂၄။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ပဉ္စကနိပါတ၊ ၂-ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ (၆) ၁-နီဝရဏဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် အတူဝါကပ်ကြသော သားအမိ ဘိက္ခု, ဘိက္ခုနီတို့သာသနာတော်မှ ရွှေ့လျားပျက်စီးကြပုံကို ရဟန်းတို့ လျှောက်ထားကြသဖြင့် “မာရ်မင်း၏ သမန္တပါသ’ ဖြစ်သော မာတုဂါမ၏ အာရုံငါးပါးနှင့် ဆက်စပ်၍ ဆင်ခြင်သတိပြုရှောင်ရှားနိုင်ရန် ရဟန်းတို့အား အကျယ်တဝင့် ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၁၊၃၉၅။ သံ၊မြန်၊၁၊၃၈၂-၃။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၄၈။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၄-အနမတဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၂-ဒုတိယဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် အစမထင် ရှည်လျား လှစွာသော သံသရာဝဋ်ဆင်းရဲ၌ မိခင်မတော်စပ်ဖူးသော သတ္တဝါမရှိနိုင်ပုံ၊ သံသရာ ဝဋ်ဒုက္ခမှ လွတ်မြောက်နိုင်သောအကျင့်ကို ကျင့်သုံးသင့်ပုံကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၁၊၄၃၇။ သံ၊မြန်၊၁၊၄၂၆။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၉၅။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၆-လာဘသက္ကာရသံယုတ္တ၊ ၄-စတုတ္ထဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် လာဘသက္ကာရ သိလောကသည် ယောဂက္ခမဖြစ်သော နိဗ္ဗာန်ရနိုင်ရန် အန္တရာယ်ပြုတတ်ပုံကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် အကျယ်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၁၊၄၃၁။ သံ၊မြန်၊၁၊၄၁၉။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၉၃။ သံ၊ဋီ၊၂၊၁၅၄။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၆-လောဘသက္ကာရသံယုတ္တ၊ ၃-တတိယဝဂ္ဂ၊ ပထမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် မာတုဂါမ တစ်ယောက်သည် ရဟန်းတစ်ပါး၏စိတ်ကို သိမ်းကျုံး(ဆွဲဆောင်)၍ မယူနိုင်သော်လည်း လာဘ သက္ကရသိလောကသည် ရဟန်း၏စိတ်ကို သိမ်းကျုံး(ဆွဲဆောင်)၍ ယူနိုင်၏ဟု လာဘ သက္ကာရသိလောက ခက်ထန်ကြမ်းကြုတ်ပုံကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၂၊၄၃၆။ သံ၊မြန်၊၂၊၄၃၂။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၂၅။ သံ၊ဋီ၊၂၊၃၆၄။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၃-မာတုဂါသံယုတ္တ၊ ၁-ပဌမပေယျာလဝဂ္ဂ၊ ပထမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် ယောက်ျားဧကန် နှစ်သက်မြတ်နိုးသော မာတုဂါမနှင့် ဧကန်မနှစ်သက် မမြတ်နိုးစေအပ်သောမိန်းမ၏ အင်္ဂါငါးမျိုးစီကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၃၊၄၉၃-၄။ အံ၊မြန်၊၃၊၄၈၃။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဒသကနိပါတ၊ (၂၁)၁-ကရဇကာယဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် မာတုဂါမ၏ ငရဲသို့ ကျရောက်နိုင်သော ဓမ္မ ၁၀-မျိုးနှင့် နတ်ပြည်သို့ရောက်နိုင်သော ဓမ္မ ၁၀-မျိုးတို့ကို ရဟန်းတော်တို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၁၊၁၈၃-၄။ သံ၊မြန်၊၁၊၁၇၂။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၂၄၄။ သံ၊ဋီ၊၁၊၂၈၀။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၇-ဗြာဟ္မဏဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် မာတုပေါသက ဗြာဟ္မဏ၏ တရားသဖြင့် ရှာဖွေရအပ်သောပစ္စည်းများဖြင့် မိဖကိုပြုစုလုပ်ကျွေးခြင်း၏ အကျိုး ကျေးဇူးကိုမေးလျှောက်သဖြင့် များစွာအကျိုးကျေးဇူးရှိပုံကို ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-ဣတိဝုတ်၊၁၉၇၊ ဣတိဝုတ်၊မြန်၊၁၇၉-၁၈၀။ ဣတိဝုတ်၊ဋ္ဌ၊၄၅-၉။
-ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ ဣတိဝုတ္တက၊ ၁-ဧကကနိပါတ၊ ၁-ပဌမဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
မာနတစ်မျိုးကို ပယ်နိုင်လျှင် အနာဂါမ်ဖြစ်ဖို့ တာဝန်ယူပုံကို ဘုရားရှင်ဟောတော်မူကြောင်းကို ဝံသနိုင်ငံ ကောသမ္ဗီမြို့ ဥတေနမင်းနန်းတော်၌ ခုဇ္ဇုတ္တရာက သာမာဝတီအမှူးရှိသော မိဖုရားငါးရာတို့အား ဟောပြသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၁၊၄၊သံ၊မြန်၊၁၊၄-၅။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၂၅-၆။ သံ၊ဋီ၊၁၊၇၀-၂။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-ဒေဝတာသံယုတ္တ၊ ၁-နဠဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် အညတရနတ်သား၏ လျှောက်ထားသော ဂါထာကိုပြင်ဆင်၍ နိဗ္ဗာန်သို့ကူးမြောက်နိုင်ပုံကို ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ မှတ်သားဖွယ်ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၁၊၁၇၉။ သံ၊မြန်၊၁၊၁၆၈-၉။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၂၄၂။ သံ၊ဋီ၊၁၊၂၇၈။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၇-ဗြာဟ္မဏသံယုတ္တ၊ ၂-ဥပါသကဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် မာနတ္ထဒ္ဓပုဏ္ဏား၏ မေးလျှောက်ချက်အရ မာန်မာနမပြု အလေးအမြတ် အရိုအသေပြုရမည့် ပုဂ္ဂိုလ်လေးဦးနှင့် ရှိခိုးရမည့်ပုဂ္ဂိုလ်တို့ကို ဟောကြားတော်မူခြင်းကြောင့် ဥပါသကာအဖြစ် ခံယူသွားပုံကို ပြဆိုသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၃၊၁၅၅။ သံ၊မြန်၊၃၊၁၆၀။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၃-သတိပဋ္ဌာနသံယုတ္တ၊ ၃-သီလဌိတိဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
အရှင်အာနန္ဒာမထေရ် မဂဓနိုင်ငံ ရာဇဂြိုဟ်မြို့ ဝေဠုဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် မာနဒိန္နဒါယကာ၏ပင့်လျှောက်ချက်အရ ယင်း၏နေအိမ်သို့ကြွရောက်တော်မူစဉ် မာနတ္ထဒ္ဓဒါယကာက “ဒုက္ခဝေဒနာများ ပြင်းထန်စွာခံစားနေရစဉ် သတိပဋ္ဌာန် ဘာဝနာလေးပါးကို ပွားများနေပါကြောင်း ဩရမ္ဘာဂိယ သံယောဇဉ် ငါးပါးတို့ မပယ်ရသေးသည်ကို မမြင်ရပါကြောင်း” လျှောက်ထားသည့်အခါ အရှင်အာနန္ဒာက အနာဂါမ်ဖြစ်နေပုံကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-ဣတိဝုတ်၊၁၉၈။ ဣတိဝုတ်၊မြန်၊၁၈၀-၁။ ဣတိဝုတ်၊ဋ္ဌ၊၅၂။
-ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ ဣတိဝုတ္တက၊ ၁-ဧကကနိပါတ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
ဝံသနိုင်ငံ ကောသမ္ဗီမြို့ ဥတေနမင်းနန်းတော်၌ “ဆင်းရဲကုန်ခြင်းငှာထိုက်သူ မထိုက်သူ၊ ဘဝသစ်၌ ပဋိသန္ဓေနေမည့်သူနှင့် ဆင်းရဲလွန်မြောက်သူတို့ကို ခုဇ္ဇုတ္တရာက သာမာဝတီအမှူးရှိသော မိဖုရားတို့အား ဘုရားရှင်ထံမှ ကြားနာရကြောင်းကို ဟောပြသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၁၊၁၁၃။ သံ၊မြန်၊၁၊၁၀၉-၁၁၀။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၁၆၃။ သံ၊ဋီ၊၁၊၂၁၀။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၄-မာရသံယုတ္တ၊ ၂-ဒုတိယယဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် မာရ်နတ်က ဘုရားရှင်အား “အန္တလိက္ခစရော” အစရှိသော ဂါထာဖြင့် ပြောဆိုရာ ဘုရားရှင်က “မွေ့လျော်ဖွယ် အာရုံငါးပါးတို့၌ ငါဘုရား ဆန္ဒရာဂကင်းပြီးဖြစ်၍ မာရ်နတ် သင်ရှုံးပြီ”ဟု မိန့်ကြားတော်မူရာ မာရ်နတ်စိတ်ပျက်ပြီးပြန်သွားပုံကို ပြဆိုသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ဖွင့်ဆိုချက်အနည်းငယ်ရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၁၅၄။ သံ၊မြန်၊၂၊၁၄၆။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၀၈။ သံ၊ဋီ၊၂၊၂၆၂။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၂-ရာဓသံယုတ္တ၊ ၁-ပဌမဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် အရှင်ရာဓ၏ မေး လျှောက်ချက်အရ ခန္ဓာငါးပါးတို့တွင် တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီရှိလျှင် သေခြင်း၊ သေစေသူ၊ သေသူမရှိပုံ၊ ထိုသို့ဖြစ်သောကြောင့် ခန္ဓာတစ်ပါးစီကို သေခြင်းတရား၊ သေစေသူ၊ သေသူ၊ ရောဂါ၊ အနာ၊ ဆူးငြောင့်၊ ဆင်းရဲ၊ ဆင်းရဲကြောင်းဟု ရှုလေလော၊ ထိုခန္ဓာငါးပါးတို့၌ တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီကို ဤသို့ရှုမြင်လျှင် မှန်ကန်စွာရှုမြင်သူ ဖြစ်၏။
မှန်ကန်စွာ ရှုမြင်ခြင်းသည် နိဗ္ဗိန္ဒ (=ငြီးငွေ့သော)ဉာဏ်ဖြစ်ရန် နိဗ္ဗိန္ဒဉာဏ်လျှင် ဝိရာဂ (စွဲမက်မှုကင်းသည့်) မဂ်ဉာဏ်ဖြစ်ရန်၊ ဝိရာဂဉာဏ်ဖြစ်လျှင် ဝိမုတ္တိ (လွတ် မြောက်မှု အရဟတ္တဖိုလ်)ဉာဏ်ဖြစ်ရန်၊ ဝိမုတ္တိဉာဏ်ဖြစ်လျှင် နိဗ္ဗာန်သို့ဆိုက်ရောက် တော့ပုံ၊ မြတ်သောအကျင့်ကို ကျင့်သုံးခြင်းသည် နိဗ္ဗာန်သို့သက်ဝင်၏၊ နိဗ္ဗာန်လျှင် လဲလျောင်းရာရှိ၏၊ နိဗ္ဗာန်လျှင် အဆုံးရှိ၏-ဟု ဘုရားရှင်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၂၊၁၅၉။ သံ၊မြန်၊၁၊၁၅၀-၁။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၃၀၈။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ၂-ရာဓသံယုတ္တ၊ ၂-ဒုတိယဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် မာရ= သေခြင်းဟူသည် အဘယ်ပါနည်းဟု အရှင်ရာဓထေရ်၏ မေးလျှောက်ချက်အရ မာရ= သေခြင်း ဟူသည် ခန္ဓာငါးပါးပေတည်းဟု တစ်ပါးစီမိန့်တော်မူပြီး ဤသို့ရှုမြင်သော သုတဝန္တ အရိယာသာဝကသည် ခန္ဓာငါးပါး၌ နိဗ္ဗိန္ဒဉာဏ်၊ ဝိရာဂဉာဏ်၊ ဝိမုတ္တိဉာဏ်ဖြစ်ပုံ၊ အရဟတ္တဖိုလ်ရောက်ပြီဟု သိမြင်ပုံကို အသီးအသီးခွဲခြမ်း၍ ဘုရားရှင်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၃၊၈၈။ သံ၊မြန်၊၃၊၉၂-၃။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၂-ဗောဇ္ဈင်္ဂသံယုတ္တ၊ ၅-စက္ကဝတ္တိဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် ဗောဇ္ဈင်ခုနစ်ပါးတို့သည် မာရ်မင်း၊ မာရ်မင်း၏စစ်သည်တို့ကို နှိမ်နင်းကြောင်းလမ်းစဉ်တို့ပေတည်းဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင်ဟောတော်မူသည့်သုတ်
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-မ၊၁၊၁၀၇-၄၁၅။ မ၊မြန်၊၁၊၄၂၁-၉။ မ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၁၂-၃၂၀။ မ၊ဋီ၊၂၊၃၂၀-၃၂၄။
-မဇ္ဈိမနိကာယ၊ မူလပဏ္ဏာသက၊ ၅-စူဠယမကဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
အရှင်မောဂ္ဂလာန်ထေရ် ဘဂ္ဂနိုင်ငံ သုသုမာရဂိရမြို့အနီး ဘေသကဠာဝန မိဂဒါယ၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ်-စင်္ကြံကြွနေသော အရှင်မောဂ္ဂလာန်၏ ဝမ်းဗိုက် အူအတွင်း၌ မာရ်နတ်ဝင်နေသည်ကို သိတော်မူခြင်းကြောင့် မာရ်နတ်ကို အပြင်သို့ ထွက်ခိုင်းပုံ၊ အရှင်မောဂ္ဂလာန်ထေရ်၏ ဝမ်းတွင်းမှထွက်၍ တံခါးရွက်အပြင်ဘက်၌ ရပ်တည်နေသောမာရ်နတ်ကို ဒူသီမာရ်နတ်ဖြစ်စဉ်က နှမဖြစ်သော ကာဠီ၏သား ဖြစ်သောကြောင့် သင်သည် ငါ၏တူအရင်းဖြစ်ပုံ၊ ဒူသီမာရ်နတ်၏ ကကုသန္ဓဘုရားရှင်၏ သာဝကတို့အားနှောင့်ယှက်ပုံ အရှင်ဝိဓုရနှင့် အရှင်သဇ္ဇီဝထေရ်တို့အကြောင်း၊ ရဟန်းတို့အား စိတ်ဖောက်ပြန်မှုဖြစ်အောင်ပြုလုပ်ပုံ နှစ်မျိုး၊ စိတ်ဖောက်ပြန်မှုမဖြစ်အောင် အသုဘဘာဝနာ၊ အာဟာရေပဋိကူလသညာ၊ သဗ္ဗလောကေအနဘိရတိ သညာ၊ အနိစ္စသညာတို့ကို လူတို့ပူဇော်ရာ၌ ပွားများကြပုံ၊ လူတို့ဆဲရေးကြရာ၌ မေတ္တာ ကရုဏာ မုဒိတာ ဥပေက္ခာဘာဝနာများ ပွားများကြပုံ ဆဲရေးကြသောလူများ အပါယ်သွားကြပြီး၊ ပူဇော်ကြသောလူအများ နတ်ပြည်ရောက်ကြပုံ၊ အရှင်ဝိဓုရ ဦးခေါင်းကို သူငယ်တစ်ယောက်ကိုပူးဝင်ပြီး ထုခြင်းကြောင့် အရှင်ဝိဓုရခေါင်းကွဲသွားပုံ ဒူသီမာရ်နတ် အဝီစိငရဲနှင့် ဥဿဒငရဲ၌ နှစ်ပေါင်းများစွာ ငရဲ၌ ဆင်းရဲစွာခံရပုံ၊ သင်သည်လည်း ဗုဒ္ဓ၊ ဗုဒ္ဓသာဝကကို ဆင်းရဲအောင်ပြုလုပ်ခြင်းကြောင့် ဆင်းရဲ ဒုက္ခခံရလိမ့်မည်ဟု ၁၇-ဂါထာတို့ဖြင့် မိန့်ကြားတော်မူရာ မာရ်နတ် စိတ်ပျက်ပြီး ပြန်သွားပုံကို ပြဆိုသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ မှတ်သားဖွယ်ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၁၅၉။ သံ၊မြန်၊၂၊၁၅၁။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၂-ရာဓသံယုတ္တ၊ ၂-ဒုတိယဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် အရှင်ရာဓထေရ်၏ မေးလျှောက်ချက်အရ ခန္ဓာငါးပါးသည် မာရဓမ္မဖြစ်ပုံ၊ ခန္ဓာတစ်ပါးစီကို မှန်ကန်စွာ သိမြင်အောင်ပွားများလျှင် ဉာဏ်အဆင့်ဆင့်ဖြစ်ပေါ်လာပြီး ရဟန္တာဖြစ်နိုင်ပုံကို ဘုရားရှင်က ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၁၊၁၂၅-၈၊ သံ၊မြန်၊၁၊၁၂၁-၄။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၁၇၁-၃။ သံ၊ဋီ၊၁၊၂၂၀-၂။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၄-မာရသံယုတ္တ၊ ၃-တတိယဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
ဘုရားရှင် သေနာနိဂုံး ဥရုဝေလတော အဇပါလညောင်ပင်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ်-ခုနစ်နှစ်လုံးလုံး နှိပ်စက်ဖို့ရန် အကြားအပေါက်ကိုရှာ၍ ဖဝါးခြေထပ် တကောက်ကောက်လိုက်နေသော်လည်း အကြားအပေါက် အပြစ်တစ်စုံတစ်ရာမတွေ့သဖြင့် လက်မှိုင်ချ ဇက်ကျိုး၍ မြေကြီးကို တုတ်ဖြင့်ခြစ်၍ ကြံမှိုင်နေသော မာရ်နတ် အထံသို့ တဏှာ အရတီ ရဂါဟူသော သမီးသုံးယောက်ရောက်လာပြီး အကြောင်း ဖြစ်ပုံကိုမေးမြန်း၍ တောဆင်ကိုဆောင်သကဲ့သို့ ထိုပုဂ္ဂိုလ်ကို ရာဂကျော့ကွင်းဖြင့် နှောင်ဖွဲ့၍ ခေါ်ဆောင်ခဲ့ပါအံ့ဟု ပြောဆိုပြီး ဘုရားရှင်အထံတော်သို့ သွားရောက်ကြပါသည်။
“ရဟန်း၊ အကျွန်ုပ်တို့သည် သင်၏ခြေရင်း၌ လုပ်ကျွေးပါအံ့ဟု ပြောဆိုကြသော်လည်း ဘုရားရှင်သည် ဥပဓိတို့ကုန်ရာ နိဗ္ဗာန်ကိုအာရုံပြုသောအားဖြင့် အရဟတ္တဖိုလ်ဖြင့် ယင်းတို့၏စကားကို နှလုံးမသွင်းပုံ၊ ယောက်ျားတို့၏ အလိုဆန္ဒ အမျိုးမျိုးရှိပုံကို ဆင်ခြင်ကြပြီး အပျိုအရွယ်အမျိုးသမီးတစ်ရာစီ၊ သားမဖွားမီ အမျိုးသမီးတစ်ရာစီ၊ တစ်ကြိမ်သားဖွားပြီး အမျိုးတစ်ရာစီ၊ နှစ်ကြိမ်သားဖွားပြီး အမျိုးသမီး တစ်ရာစီ၊ မိန်းမလတ်သဏ္ဌာန်တစ်ရာစီ၊ မိန်းမကြီးသဏ္ဌာန်တစ်ရာစီ၊ တစ်ယောက်စီ တစ်ယောက်စီ ဖန်ဆင်းပြီး ပြုစုလုပ်ကျွေးရန်ပြောကြားကြပါသည်။
အရဟတ္တဖိုလ်စိတ်ဖြင့် နိဗ္ဗာန်ကိုအာရုံပြုနေတော်မူသော ဘုရားရှင်အား မည်သို့မျှမတတ်နိုင်ကြသဖြင့် ဖခင်၏စကား မှန်ကန်ကြောင်းပြောကြားပြီး “ငါတို့သည် ရာဂမကင်းသေးသော သမဏ, ဗြာဟ္မဏတို့ ကြိုးစားပြီးဆွဲဆောင်ကြလျှင် နှလုံး ကွဲသူကွဲ၊ သွေးအန်သူသွေးအန်၊ ရူးသူရူး၊ စိတ်ပျံ့လွင့်သူ စိတ်ပျံ့လွင့်ဖြစ်ကြပြီး ခုတ်ထားသောကျူရိုးခြောက်သွေ့သွားသကဲ့သို့ ခြောက်သွေ့ညှိုးနွမ်းသွားကြသည်။
တဏှာ၊ အရတိ၊ ရဂါ နတ်သမီးသုံးယောက်တို့က အသီးအသီးလျှောက်ထားသည့်စကားကို အသီးအသီး ဖြေကြားတော်မူသည်။ သမီးသုံးယောက် စစ်ရှုံး၍ ပြန်လာသည်ကိုမြင်လျှင် မာရ်နတ်က ဂါထာနှစ်ခုဖြင့်ရွတ်ဆိုပုံ၊ မာရ်နတ်မင်းသမီး သုံးယောက်တို့လည်း ဝါဂွမ်းမှုတ်လွှင့်လိုက်သကဲ့သို့ ကွယ်ပျောက်သွားပုံကို ပြဆိုသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ မှတ်သားဖွယ်ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-ဣတိဝုတ်၊၂၃၀။ ဣတိဝုတ်၊မြန်၊၂၁၄။ ဣတိဝုတ်၊ဋ္ဌ၊၁၉၁-၃။
-ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ ဣတိဝုတ္တက၊ ၃-တိကနိပါတ၊ ဒသမသုတ်။
မာရ်မင်း၏နိုင်ငံကိုကျော်လွန်၍ နေမင်းကဲ့သို့တင့်တယ်သော တရားသုံးပါးတို့ကို ဘုရားရှင်ထံမှ နာယူခဲ့ကြောင်းကို ခုဇ္ဇုတ္တရာက သာမာဝတီအမှူးရှိသော မိဖုရားတို့အား ဝံသနိုင်ငံ ကောသမ္ဗီမြို့ ဥတေနမင်းနန်းတော်၌ ဟောကြားပုံကို ပြဆိုသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ မှတ်သားဖွယ်ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၁၊၁၀၆။ သံ၊မြန်၊၁၊၁၀၂-၃။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၁၅၇။ သံ၊ဋီ၊၁၊၂၀၃-၄။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၄-မာရသံယုတ္တ၊ ၁-ပဌမဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
ဘုရားရှင် ကာသိနိုင်ငံ ဗာရာဏသီမြို့တော်အနီး ဣသိပတန မိဂဒါယ၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ပထမဝါတွင်းကာလ၌ မိမိ၏ အနုတ္တရာဝိမုတ္တိ အနုပ္ပတ္တဓမ္မ၊ အနုတ္တရာဝိမုတ္တိ သစ္ဆိကတဓမ္မနှင့် ရဟန်းတို့၏ ယင်းဓမ္မတို့ကို ရဟန်းတော်တို့အား ဟောကြားတော်မူနေစဉ် ပါပိမမာရ်နတ်က “ဗဒ္ဓေါသိ” အစရှိသော ဂါထာကိုရွတ်ဆို၍ ပြောဆိုရာ ဘုရားရှင်က “မုတ္တာဟံ” အစရှိသော ဂါထာဖြင့် မာရ်နတ်ကျော့ကွင်းမှ လွတ်မြောက်တော်မူပုံ၊ မာရ်နတ်ကျော့ကွင်းကို ဖျက်ဆီးတော်မူပြီးပုံကို ပြန်လည်၍ မိန့်တော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
-သံ၊၁၊၁၀၆-၇။ သံ၊မြန်၊၁၊၁၀၃-၄။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၁၅၇-၈။ ၂၀၄-၅။
-သံယုတ္တနိကာယ ... ပဉ္စမသုတ်။
(ဝိ၊၃၊၂၅-၂၈-၂၉။)
ဘုရားရှင် ကာသိနိုင်ငံ ဗာရာဏသီမြို့တော်အနီး ဣသိပတန မိဂဒါယ၌ ပထမဝါကျွတ်တော်မူပြီး မိမိနှင့် ခြောက်ကျိပ်သော ရဟန်းတော်များ နတ်, လူတို့၏ ကျော့ကွင်းအားလုံးတို့မှ လွတ်မြောက်တော်မူပြီးကြပုံကို မိန့်ကြားတော်မူပြီး (က) ရည်ရွယ်ချက်၊ (ခ) တားမြစ်ချက်၊ (ဂ) ညွှန်ကြားချက်၊ (ဃ) အကျိုးကျေးဇူးတို့ပါရှိသော သာသနာပြု မိန့်ခွန်းတော်ကိုမြွက်ကြား၍ သာသနာပြုရန်စေလွှတ်တော်မူပြီး ကိုယ်တော်တိုင် သေနာနိဂုံးအနီး ဥရုဝေဠတောသို့ သာသနာပြုကြွတော်မူမည်ကို ရဟန်းခြောက်ကျိပ်တို့အား မိန့်ကြားတော်မူနေစဉ် မာရ်နတ်က အထက်သုတ်အတိုင်း ပြောကြားသည်ကို ပြန်လည်ရှင်းလင်း မိန့်ကြားတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
-သံ၊၂၊၃၁၁-၂။ သံ၊မြန်၊၂၊၃၀၅-၆။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၃။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-သဠာယတနသံယုတ္တ၊ (၁၂) ၂-လောကကာမဂုဏဝဂ္ဂ၊ ပထမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် “အလိုရှိအပ်၊ နှစ်သက်အပ်၊ မြတ်နိုးအပ်၊ ချစ်ခင်နှစ်သက်ဖွယ် စွဲမက်ဖွယ်ကောင်းကုန်သောစက္ခုဝိညာဏ်ဖြင့် သိမြင်အပ်သော အဆင်း၊ သောတဝိညာဏ်ဖြင့် ကြားသိရသော အသံ၊ ဃာန ဝိညာဏ်ဖြင့် နမ်းရှူ သိအပ်သော အနံ့၊ ဇိဝှါဝိညာဏ်ဖြင့် စားလျက် သိအပ်သော အရသာ မနောဝိညာဉ်ဖြင့်သိအပ်သော (သဘောတရား) ဓမ္မာရုံတို့တွင် တစ်မျိုး မျိုးကို အလွန်နှစ်သက်၊ စွဲလမ်း၊ (တဏှာဒိဋ္ဌိတို့ဖြင့်) လွှမ်းမိုးခံရသော ရဟန်းကို မာရ်နတ်၏နေရာအိမ်သို့ရောက်နေသူ၊ မာရ်နတ်၏အလိုသို့ လိုက်ပါနေရသူ မာရ်နတ်၏ ကျော့ကွင်းကို(လည်ပင်း၌) စွပ်ထားခံနေရသူ၊ မာရ်နတ်၏အနှောင်အဖွဲ့ဖြင့် နှောင်ဖွဲ့ ခံနေရသူ၊ ယုတ်မာသောမာရ်နတ်၏ အလိုရှိတိုင်း အပြုခံနေရသူဟုလည်းကောင်း။ ထိုအာရုံငါးမျိုးတို့(တွင် တစ်မျိုးမျိုး)ကို အလွန်မနှစ်သက်၊ မစွဲလမ်း၊ (တဏှာ ဒိဋ္ဌိတို့ဖြင့်)လွှမ်းမိုး၍ မတည်သောရဟန်းကို မာရ်နတ်၏နေအိမ်သို့ မရောက်တော့သူ၊ မာရ်နတ်၏အလိုသို့ မလိုက်မပါသူ၊ မာရ်နတ်၏ကျော့ကွင်းကို(လည်ပင်းမှ)ချွတ်ပြီးသူ မာရ်နတ်၏ ပြုလုပ်၍မရတော့သူဟု ကဏှပက္ခ, သုက္ကပက္ခအားဖြင့် ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင်မိန့်တော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၂၊၃၁၂-၃။ သံ၊မြန်၊၂၊၃၀၆-၇။
-သံယုတ္တနိကာယ ဒုတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် အထက်သုတ်တော် အတိုင်း ဝိညာဏ်ငါးမျိုးတို့ဖြင့်သိအပ်သော အာရုံငါးပါးတို့၌ အလွန်နှစ်သက်စွဲလမ်း (တဏှာ-ဒိဋ္ဌိတို့ဖြင့်) လွှမ်းမိုးခံရသောရဟန်းကို ဝိညာဏ်ငါးပါးတို့ဖြင့် သိအပ်သော အာရုံငါးပါးတို့၌ အနှောင်အဖွဲ့ခံရသူ၊ မာရ်နတ်နေအိမ်သို့ရောက်နေသူ၊ မာရ်နတ်၏ အလိုသို့လိုက်ပါနေရသူ၊ မာရ်နတ်၏ကျော့ကွင်းကို(လည်ပင်း၌) စွပ်ထားခံရသူ၊ မာရ်နတ်၏ အလိုရှိတိုင်း အပြုခံနေရသူဟုလည်းကောင်း။
ထိုအာရုံငါးမျိုး၌ အလွန်နှစ်သက်၊ စွဲလမ်း(တဏှာ-ဒိဋ္ဌိတို့ဖြင့်) လွှမ်းမိုးမခံရသော ရဟန်းကို-မာရ်နတ်၏အလိုရှိတိုင်း အပြုမခံရသူဖြစ်ပုံကို ကဏှပက္ခ, သုက္ကပက္ခအားဖြင့် ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၁၆၂-၅။ သံ၊မြန်၊၂၊၁၅၄-၆။ (၁၂×၂၄ / ၃၆x၂ =၇၂)
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၂-ရာဓသံယုတ္တ၊ ၃-အာယာစနဝဂ္ဂ။ ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် အရှင်ရာဓထေရ်က အကျဉ်းချုပ်တရားဟောတော်မူပါ။ ဟောတော်မူအပ်သောတရားတော်ကို တစ်ပါးတည်း ဆိတ်ငြိမ်ရာ၌နေလျက် မမေ့မလျော့ ပြင်းပြင်းထန်ထန် ကိုယ်နှင့်အသက် မငဲ့ကွက်ဘဲ ရက်စက်ဓိဋ္ဌာန် စိတ်အကြံဖြင့် နိဗ္ဗာန်သို့စိတ်ကိုစေလွှတ်လျက် ကျင့်သုံး နေပါမည်ဟု လျှောက်ထားချက်အရ ခန္ဓာငါးပါး(တို့တွင် တစ်ပါးပါး)ကို မာရ, မာရဓမ္မ, နိရောဓ ဓမ္မဖြစ်ပုံ၊ ယင်းတို့၌ ဆန္ဒကိုပယ်ရမည်၊ ရာဂကိုပယ်ရမည်၊ ဆန္ဒရာဂကို ပယ်ရမည်ဟု ဘုရားရှင်ဟောတော်မူသည့် သုတ်များဖြစ်ပါသည်။
ဤ ၃၊ အာယာစနဝဂ်၌-မာရသုတ်၊ မာရဓမ္မသုတ်၊ အနိစ္စသုတ်၊ အနိစ္စဓမ္မသုတ်၊ ဒုက္ခသုတ်၊ ဒုက္ခဓမ္မသုတ်၊ အနတ္တသုတ်၊ အနတ္တဓမ္မသုတ်၊ ခယဓမ္မသုတ်၊ ဝယဓမ္မသုတ်၊ သမုဒယဓမ္မသုတ်၊ နိရောဓဓမ္မသုတ်-ဟု သုတ်ပေါင်း (၁၂)သုတ် ရှိပါသည်။
= သီဟိုဠ်မူ၌ တစ်သုတ်တစ်သုတ်လျှင် ဆန္နသုတ်၊ ရာဂသုတ်၊ ဆန္ဒ ရာဂသုတ်ဟု သုံးသုတ်စီဖြစ်သဖြင့် (၃၆)သုတ်ရှိကြောင်း ၄-ဥပနိသိန္နဝဂ်၌လည်း ဤဒေသနာတော်အတိုင်း ဟောတော်မူခြင်းကြောင့် (၃၆)သုတ်ရှိကြောင်း မိန့်ဆိုပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၂၉၄-၉။ သံ၊မြန်၊၂၊၂၈၆-၂၉၁။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၈-၃၀။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-သဠာယတနသံယုတ္တ၊ (၁၀) ၅-သဠဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် အရှင်မာလုကျပုတ္တ၏ လျှောက်ထားချက်အရ
-မမြင်အပ်၊ မမြင်ဘူး၊ မြင်ဆဲမဟုတ်၊ မြင်ရလို၏ဟု နှလုံးသွင်းမှုလည်း မရှိကုန်သော (စက္ခုဝိညာဉ်ဖြင့်)သိအပ်သော အဆင်းရူပါရုံ။
-မကြားအပ်၊ မကြားဘူး၊ ကြားဆဲမဟုတ်၊ ကြားလို၏ဟု နှလုံးသွင်းမှုလည်း မရှိကုန်သော (သောတဝိညာဏ်ဖြင့်) ကြားအပ်သော အသံ သဒ္ဒါရုံ။
-မနမ်းရှူအပ်၊ မနမ်းရှူဘူး၊ နမ်းရှူးဆဲမဟုတ်၊ နမ်းရှူလို၏ နှလုံးသွင်းမှု မရှိသော (ဃာနဝိညာဏ်ဖြင့်) သိအပ်ကုန်သော အနံ့ ဂန္ဓာရုံ။
-မလျက်အပ်၊ မလျက်ဘူး၊ လျက်ဆဲမဟုတ်၊ လျက်ရလို၏ဟု နှလုံးသွင်းမှု မရှိသော (ဇိဝှါဝိညာဏ်ဖြင့်) သိအပ်ကုန်သော အရသာ ရသာရုံ။
-မတွေ့ထိအပ်၊ မတွေ့ထိဘူး၊ တွေ့ထိဆဲမဟုတ်၊ တွေ့ထိရလို၏ဟု နှလုံးသွင်းမှုမရှိသော (ကာယဝိညာဏ်ဖြင့်) သိအပ်ကုန်သော အတွေ့အထိ ဖောဋ္ဌဗ္ဗာရုံ၊
-မသိအပ်၊ မသိဘူး၊ သိဆဲမဟုတ်၊ သိလို၏ဟု နှလုံးသွင်းမှုမရှိသော (မနောဝိညာဏ်ဖြင့်) သိအပ်ကုန်သော သဘောတရား ဓမ္မာရုံတို့၌ သင့်အား လိုချင်မှုသော်လည်းကောင်း၊ စွဲမက်မှုသော်လည်းကောင်း၊ ခင်မင်မှုသော်လည်းကောင်း ရှိသလော? မရှိပါမြတ်စွာဘုရား။
မာလုကျပုတ္တ-မြင်အပ်၊ ကြားအပ်၊ တွေ့ထိအပ်၊ သိအပ်ကုန်သော ဤအာရုံ ခြောက်မျိုးတို့၌ မြင်လျှင် မြင်ကာမျှ၊ ကြားလျှင် ကြားကာမျှ၊ တွေ့ထိလျှင် တွေ့ထိ ကာမျှ၊ သိလျှင် သိကာမျှဖြစ်လတ္တံ့။ မြင်အပ်၊ ကြားအပ်၊ တွေ့ထိအပ်၊ သိအပ်သော ထိုအာရုံခြောက်ပါးတို့၌ သင်သည် စွဲမက်ခြင်း၊ အမျက်ထွက်ခြင်း၊ တွေဝေခြင်းမျှ မဖြစ်လတ္တံ့၊ ထိုအာရုံခြောက်ပါးတို့၌ တဏှာဒိဋ္ဌိတို့ဖြင့် ဖွဲ့ယှက်ငြိကပ်၍ မတည်တော့လတ္တံ့။ ထိုအခါ သင်သည် ဤဘဝ၌လည်းမဖြစ်လတ္တံ့၊ တမလွန်ဘဝ၌လည်း မဖြစ်လတ္တံ့၊ ပစ္စုပ္ပန် တမလွန် နှစ်တန်သောဘဝတို့၌ မဖြစ်တော့လတ္တံ့၊ မဖြစ်သည်ပင် ဆင်းရဲ၏အဆုံး နိဗ္ဗာန်ပေတည်းဟု ဟောတော်မူပါသည်။
ထိုအခါ မာလုကျပုတ္တသည် မြတ်စွာဘုရားဟောတော်မူအပ်သော အကျဉ်းချုပ် ဒေသနာကို အကျယ်အားဖြင့် မိမိသဘောပေါက် နားလည်ပုံကို ရှင်းလင်းလျှောက်ထားပါသည်။
ဘုရားရှင်က ငါအကျဉ်းချုပ်ဟောတော်မူအပ်သော တရားဒေသနာတော်ကို ဤသို့ပင်မှတ်အပ်၏ဟု မာလုကျပုတ္တ လျှောက်ထားအပ်သော ဒေသနာကို လက်ခံ အတည်ပြုတော်မူပါသည်။
အရှင်မာလုကျပုတ္တသည် ဘုရားရှင်ထံတော်မှ ဖယ်ခွာပြီး တရားအားထုတ်ရာ မကြာမီ ရဟန္တာဖြစ်ပုံကို ပြဆိုသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ မှတ်သားဖွယ်ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၂၆၃-၄။ သံ၊မြန်၊၂၊၂၅၅-၆။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၂-၃။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-သဠာယတနသံယုတ္တ၊ (၇) ၂-မိဂဇာလဝဂ္ဂ၊ ပထမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် အရှင်မိဂဇာလ၏ လျှောက်ထားချက်အရ အရှင်မိဂဇာလအား “သဒုတိယဝိဟာရီ”ပုဂ္ဂိုလ်နှင့် “ဧက ဝိဟာရီ” ပုဂ္ဂိုလ်တို့ကို ဘုရားရှင် အကျယ်ဝေဖန်၍ ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ မှတ်သားဖွယ်ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
-သံ၊၂၊၂၆၅-၆။ သံ၊မြန်၊၂၊၂၅၆-၇။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၃။
-သံယုတ္တနိကာယ ဒုတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် အရှင်မိဂဇာလ၏ လျှောက်ထားချက်အရ အရှင်မိဂသာလအား ဒုက္ခသမုဒယနှင့် ဒုက္ခနိရောဓတရားတို့ကို အကျယ် ဘုရားရှင်ဟောတော်မူပါသည်။
အရှင်မိဂဇာလ တရားအလုပ် အားထုတ်တော်မူရာ မကြာမီ ရဟန္တာဖြစ်ပုံကို ပြဆိုသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၂၊၃၀၅-၉။ အံ၊မြန်၊၂၊၃၉၂-၆။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၁၃-၅။ အံ၊ဋီ၊၃၊၁၁၃။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဆက္ကနိပါတ ၁-ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၅-ဓမ္မိကဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် မိဂဇာလာ ဥပါသိကာမ၏ မေးလျှောက်သော “ပုရာဏ (ဗြဟ္မစာရီ)နှင့် ဣသိဒတ္တ(အဗြဟ္မစာရီ)တို့ သကဒါဂါမ် ဖြစ်ပြီး တုသိတာနတ်ပြည်၌ဖြစ်ပုံ”ကို ဘုရားရှင်အားလျှောက်ထားရာ ဘုရားရှင်က သောရတပုဂ္ဂိုလ်နှစ်မျိုး၊ အဓိဂတကောဓမာန လောဘဓမ္မ ပုဂ္ဂိုလ်နှစ်မျိုး၊ အဓိဂတ ကောဓမာန ဝစီသင်္ခါရ ပုဂ္ဂိုလ်နှစ်မျိုးတို့ကို အကျယ်ဝေဖန်၍ ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ မှတ်သားဖွယ် ဖွင့်ဆိုချက်များရှိသည်။
-အံ၊၃၊၃၆၅-၃၇၀။ အံ၊မြန်၊၃၊၃၆၃-၈။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၂၃-၄။ အံ၊ဋီ၊၃၊၃၄၅-၆။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဒသကနိပါတ၊ ၂-ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ (၈) ၃-အာကင်္ခဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် အထက်သုတ်တော်ပါ အရှင်အာနန္ဒာ မေးလျှောက်အပ်သော မိဂသာလာ၏ပြဿနာကို (၁) ဒုဿီလပုဂ္ဂိုလ် နှစ်မျိုး၊ (၂) သီလဝန္တပုဂ္ဂိုလ် နှစ်မျိုး၊ (၃) တိဗ္ဗရာဂပုဂ္ဂိုလ် နှစ်မျိုး၊ (၄) ကောဓန ပုဂ္ဂိုလ်နှစ်မျိုး၊ (၅) ဥဒ္ဓတပုဂ္ဂိုလ်နှစ်မျိုးဖြင့် ရှင်းလင်း၍ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ မှတ်သားဖွယ်ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၃၊၁၄-၅။ သံ၊မြန်၊၃၊၁၆။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-မဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၃-မိစ္ဆတ္တဝဂ္ဂ၊ ပထမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် သမ္မာမဂ္ဂင်ရှစ်ပါးသည် သမ္မတ္တတရား၊ မိစ္ဆာမဂ္ဂင်ရှစ်ပါးသည် မိစ္ဆတ္တတရားဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၃၊၄၂၈။ အံ၊မြန်၊၃၊၄၂၀။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၃၅။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဒသကနိပါတ၊ ၃-တတိယပဏ္ဏာသက၊ (၁၁) ၁-သမဏသညာဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် မိစ္ဆာမဂ္ဂင် ရှစ်ပါးနှင့် မိစ္ဆာဉာဏ၊ မိစ္ဆာဝိမုတ္တိဟူသော မိစ္ဆတ္တတရားကိုအကြောင်းပြု ချွတ်ယွင်းမှုဖြစ်ပုံ၊ သမ္မာမဂ္ဂင်ရှစ်ပါး သမ္မာဉာဏ၊ သမ္မာဝိမုတ္တိယဟူသော သမ္မတ္တတရားကို အကြောင်းပြု၍ ပြည့်စုံမှုဖြစ်ပုံတို့ကို ကဏှပက္ခ, သုက္ကပက္ခအားဖြင့် ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၁၊၅၇၇။ အံ၊မြန်၊၁၊၅၉၀။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ (၂၇) ၇-ကမ္မပထဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ငရဲသို့ကျရောက်သော ကာမေသုမိစ္ဆာစာရလေးမျိုးနှင့် နတ်ပြည်သို့ရောက်စေသော ကာမေသုမိစ္ဆာစာရ ရှောင်ကြဉ်မှုလေးမျိုးတို့ကို ကဏှပက္ခ, သုက္ကပက္ခအားဖြင့် ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၁၅၁။ သံ၊မြန်၊၂၊၁၄၂။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-ခန္ဓသံယုတ္တ၊ (၁၅) ၅-ဒိဋ္ဌိဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ခန္ဓာငါးပါး၏သဘာဝကို မှားယွင်းစွာနှလုံးသွင်းလျှင် မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိဖြစ်ပုံ၊ အနိစ္စသဘာဝ အစရှိသော မှန်ကန်သော သဘာဝအားဖြင့် ရှုမြင်လျှင် မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိမဖြစ်တော့ဘဲ ရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်ဖြစ်သည်အထိ ရှုမှတ်ပုံကို အနတ္တလက္ခဏသုတ် ဒေသနာတော်အတိုင်း ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၁၊၅၇၈-၉။ အံ၊မြန်၊၁၊၅၉၂။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ (၂၇) ၇-ကမ္မပထဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ငရဲသို့ရောက်စေနိုင်သောမိစ္ဆာအယူရှိသူလေးမျိုးနှင့် နတ်ပြည်သို့ရောက်စေနိုင်သော သမ္မာအယူရှိသူ လေးမျိုးကို ကဏှပက္ခ, သုက္ကပက္ခအားဖြင့် ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၂၊၁၂၄။ အံ၊မြန်၊၂၊၁၅၂-၃။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ပဉ္စကကနိပါတ၊ ၃-တတိယပဏ္ဏာသက၊ (၁၂) ၂-အန္ဓကဝိန္ဒဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ငရဲသို့ကျရောက်မည့် ဘိက္ခုနီ၏ ဓမ္မငါးမျိုးနှင့် နတ်ပြည်သို့ရောက်ရှိမည့် ဘိက္ခုနီ၏ ဓမ္မငါးမျိုးတို့ကို ကဏှပက္ခ, သုက္ကပက္ခအားဖြင့် ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-ဣတိဝုတ်၊၂၃၅-၆။ ဣတိဝုတ်၊မြန်၊၂၁၉-၂၂၀။ ဣတိဝုတ်၊ဋ္ဌ၊၂၀၇-၉။
-ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ ဣတိဝုတ္တက၊ ၃-တိကနိပါတ၊ ၃-တတိယဝဂ္ဂ၊ ပထမသုတ်။
ဒုစရိုက်သုံးပါးပြုကျင့်သူ၊ မိစ္ဆာအယူရှိသူ၊ မိစ္ဆာအယူဖြင့် အကုသိုလ်ကံများ ပြုလုပ်ပြောဆိုသူတို့ ငရဲသို့ရောက်ကြပုံကို အခြားသမဏ ဗြာဟ္မဏတို့ပြော၍ သိသည် မဟုတ်ဘဲ ကိုယ်တော်တိုင်မြင်၊ ကိုယ်တော်တိုင်ထင်ထင်ရှားရှား သိတော် မူခြင်းကြောင့် ဘုရားဟောတော်မူခြင်းကို နာယူခဲ့ရပါကြောင်း ဝံသနိုင်ငံ ကောသမ္ဗီမြို့ ဥတေနမင်းနန်းတော်၌ ခုဇ္ဇုတ္တရာက သာမာဝတီအမှူးရှိသော မိဖုရားတို့အား ဟောသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ မှတ်သားဖွယ် ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-ပဋိသံ။ ၁၄၆-၇။ ပဋိသံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၅၆-၇။ ဂဏ္ဌိပဒ၊၂၅၁။
-ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ ပဋိသမ္ဘိဒါမဂ္ဂ၊ ၁-မဟာဝဂ္ဂ၊ တတိယနိဒ္ဒေသ။ မိစ္ဆာအယူရှိသူ၏ မှားယွင်းစွာ နှလုံးသွင်းမှုဖြစ်ခြင်း အကြောင်းဆယ်မျိုးတို့ကို အရှင်သာရိပုတ္တရာထေရ် ဟောကြားတော်မူပါသည်။
အဋ္ဌကထာ၌ ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၃၅၈။ သံ၊မြန်၊၂၊၃၅၃-၄။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-သဠာယတနသံယုတ္တ၊ (၁၆) ၁-နန္ဒိက္ခယဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် အညတရရဟန်း၏ လျှောက်ထားချက်အရ အဇ္ဈတ္တိကာယတနခြောက်ပါး၊ ဗဟိဒ္ဓါယတနခြောက်ပါး၊ ဝိညာဏ်ခြောက်ပါး၊ ဖဿခြောက်ပါး၊ ဝေဒနာခြောက်ပါးတို့၌ အနိစ္စသဘာဝဟု ရှုမြင်သောပုဂ္ဂိုလ်သည် မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိကိုပယ်နိုင်၏ဟု သဘာဝတစ်ခုစီ တစ်ခုစီဝေဖန်၍ ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၂၊၁၂၄။ အံ၊မြန်၊၂၊၁၅၃-၄။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ပဉ္စကနိပါတ၊ ၃-တတိယပဏ္ဏာသက၊ (၁၂) ၂-အန္ဓကဝိန္ဒဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ဘိက္ခုနီ၏ ငရဲသို့ ရောက်နိုင်သော ဓမ္မငါးမျိုးနှင့် နတ်ပြည်သို့ရောက်နိုင်သော ဓမ္မငါးမျိုးတို့ကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၂၊၁၂၅။ အံ၊မြန်၊၂၊၁၅၄-၅။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ ဝဝ ဝ ဒသမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ဘိက္ခုနီ၏ ငရဲသို့ ရောက်ကြောင်း ဓမ္မငါးမျိုးနှင့် နတ်ပြည်သို့ရောက်ကြောင်း ဓမ္မငါးမျိုးတို့ကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၁၊၃၄။ သံ၊မြန်၊၁၊၃၄။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၈၇။ သံ၊ဋီ၊၁၊၁၂၉။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-ဒေဝတာသံယုတ္တ၊ ၆-ဇရာဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် အညတရနတ်သား၏ မေးလျှောက်ချက်အရ ခရီးသွားသူ၏ အဆွေခင်ပွန်းသည် အတူခရီးသွားဖော်၊ မိခင်သည် မိမိအိမ်၌ အဆွေခင်ပွန်း၊ သူငယ်ချင်းသည် ပြုဖွယ်ကိစ္စရှိသူ၏အဆွေခင်ပွန်း၊ တမလွန်ဘဝ၌ အဆွေခင်ပွန်းသည် အဖန်ဖန်ကိုယ်တိုင်ပြုလုပ်အပ်သောကောင်းမှုဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ မှတ်သားဖွယ်ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
-သံ၊၃၊၁၆၅။ သံ၊မြန်၊၃၊၁၇၀-၁။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၃-သတိပဋ္ဌာနသံယုတ္တ၊ ၅-အမတဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် မိမိစကားကို နားထောင် နာယူကြသော မိတ်ဆွေ၊ အဆွေခင်ပွန်း၊ ဆွေမျိုးသားချင်း မိမိစကားကို နားထောင်ကြသူတို့ကို သတိပဋ္ဌာန်လေးပါးတို့ကို ပွားများခြင်းငှာ ဆောက်တည်စေ အပ်၊ သက်ဝင် စေအပ်၊ စွဲမြဲစွာတည်စေအပ်သောအားဖြင့် ချီးမြှောက်ကြရမည်ဟု ရဟန်းတို့အား အကျယ်အားဖြင့် ဘုရားရှင်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၃၊၃၈၀-၁။ သံ၊မြန်၊၃၊၃၈၇။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၂-သစ္စသံယုတ္တ၊ ၃-ကောဋိဂါမဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် မိမိစကားကို နား ထောင်ကြသော မိတ်ဆွေ၊ အဆွေခင်ပွန်း၊ ဆွေမျိုးသားချင်းတို့အား သစ္စာလေး ပါးကို မှန်ကန်စွာသိစေသောအားဖြင့် ထိုးထွင်း၍ သိမြင်စေရန်တိုက်တွန်းအပ်၊ သက်ဝင်၍ တည်စေအပ်၊ စွဲစွဲမြဲမြဲတည်စေသောအားဖြင့် ချီးမြှောက်ရမည်ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၁၊၂၈၉။ အံ၊မြန်၊၁၊၃၀၆။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ တိကနိပါတ၊ ၃-တတိယပဏ္ဏာသက၊ (၁၄) ၄-ယောဓာဇီဝဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် မှီဝဲပေါင်းသင်း ရမည့် မိတ်ဆွေကောင်း၏ အရည်အချင်းသုံးမျိုးကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၂၊၁၅၁။ အံ၊မြန်၊၂၊၁၉၀-၁။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၅၂။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ပဉ္စကနိပါတ၊ ၃-တတိယပဏ္ဏာသက၊ (၁၅) ၅-တိကဏ္ဍကီဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် မမှီဝဲမပေါင်းသင်းထိုက် သောမိတ်ဆွေ၏ ဓမ္မငါးမျိုးနှင့် မှီဝဲပေါင်းသင်းထိုက်သော မိတ်ဆွေ၏ အရည်အချင်း ငါးမျိုးတို့ကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၂၊၃၆၈-၉။ အံ၊မြန်၊၂၊၄၆၃-၄။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဆက္ကနိပါတ၊ ၂-ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ ၇-ဒေဝတာဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ယုတ်မာသော မိတ်ဆွေ၊ အပေါင်းအသင်းတို့ကို ထဲထဲဝင်ဝင် မှီဝဲဆည်းကပ် အကြိမ်များစွာဆက်ဆံသောသူသည် ထိုသူယုတ်မာတို့၏ အမူအရာ အပြုအမူတို့ကို အတုလိုက်၍ကျင့် သုံးခြင်းကြောင့် အကျိုးစီးပွား ဆုတ်ယုတ်ပျက်စီးပုံ။
မိတ်ဆွေကောင်း၊ အပေါင်းအသင်းကောင်းတို့ကို ထဲထဲဝင်ဝင် မှီဝဲဆည်းကပ် အကြိမ်များဆက်ဆံသောပုဂ္ဂိုလ်သည် ထိုသူတော်ကောင်းတို့၏ အမူအရာ အပြုအမူတို့ကို အတုလိုက်၍ပြုကျင့်ခြင်းကြောင့် အကျိုးများရရှိပုံကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၂၊၄၂၁။ အံ၊မြန်၊၂၊၅၃၂-၃။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ သတ္တကနိပါတ၊ ၄-ဒေဝတာဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် မှီဝဲပေါင်းသင်းရမည့် မိတ်ဆွေ၏အရည်အချင်း ခုနစ်မျိုးတို့ကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၂၊၄၂၂။ အံ၊မြန်၊၂၊၅၃၃။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ ... ဆဋ္ဌသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် မိမိကိုငေါက်ငန်းနှင်ထုတ်သော်လည်း မဖြစ်မနေ မှီဝဲပေါင်းသင်းရမည့် မိတ်ဆွေ၏ အရည်အချင်းခုနစ်မျိုးကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၃၊၃၁၇-၈။ သံ၊မြန်၊၃၊၃၁၉။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၁၆။ သံ၊ဋီ၊၂၊၅၃၂-၃။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၁-သောတာပတ္တိသံယုတ္တ၊ ၂-ရာဇကာရာမဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် “မိမိစကားကို လေး စားကြည်ဖြူ၊ နာယူကြကုန်သော မိတ်ဆွေ၊ အဆွေခင်ပွန်း၊ ဆွေမျိုးသားချင်းတို့ကို ဗုဒ္ဓ, ဓမ္မ, သံဃ အဝေစ္စပသာဒ သမာဓိသံဝတ္တနိက အရိယကန္တသီလ-ဟူသောသောတာပတ္တိမဂ်ဉာဏ်ရကြောင်း တရားလေးပါးတို့ကိုဆောက်တည်စေအပ်၊ သက်ဝင်စေအပ်၊ စွဲမြဲစွာ တည်နေစေအပ်သောအားဖြင့် ချီးမြှောက်ကြရမည်”ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၃၊၃၁၈။ သံ၊မြန်၊၃၊၃၁၉-၃၂၀။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၁၆-၇။ သံ၊ဋီ၊၂၊၅၃၃။
-သံယုတ္တနိကာယ ... သတ္တမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် “အထက်သုတ် ဒေသနာတော်အတိုင်း မိမိစကားကို လေးစားကြည်ဖြူ နာယူကြကုန် မိတ်ဆွေ၊ အဆွေခင်ပွန်း၊ ဆွေမျိုးသားချင်းတို့ကို အပါယ်လေးပါးသို့ မရောက်စေနိုင်သော ယင်းသောတာပတ္တိ မဂ်တရားလေးပါးတို့ကို မဟာဘုတ်လေးပါးတို့ သဘာဝပြောင်းလဲလျှင် ပြောင်းလဲနိုင်သော်လည်း လုံးဝပြောင်းလဲမှုမရှိအောင် ဆောက်တည်စေအပ်၊ သက်ဝင်စေအပ်၊ စွဲမြဲတည်အောင် ချီးမြှောက်ကြရမည်ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ မှတ်သားဖွယ်ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၁၊၄၂၆။ သံ၊မြန်၊၁၊၄၁၅။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၉၁။ သံ၊ဋီ၊၂၊၁၇၄။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၆-လာဘသက္ကရသံယုတ္တ၊ ၁-ပဌမဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် “မစင်ပုံပေါ်က မစင်ပိုး ကဲ့သို့ လာဘ၊ သက္ကာရ၊ သိလောကသည် ကြမ်းကြုတ်ခက်ထန်လှပုံ လာဘ သက္ကာရ သိလောက၏ လွှမ်းမိုးနှိပ်စက်မှုခံရလျှင် ကုသိုလ်စိတ်ကုန်ခန်းပြီး အခြား သီလကို ချစ်မြတ်နိုးစွာ ကျင့်သုံးနေကြသော သီလဝန္တရဟန်းတော်တို့ကို မထေမဲ့မြင်ပြုခြင်းကြောင့် ရှည်မြင့်စွာသောကာလပတ်လုံး ဆင်းရဲဒုက္ခရောက်ရပုံ”ကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ မှတ်သားဖွယ်ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-ဥဒါန၊၈၇-၈။ ဥဒါန၊မြန်၊၈၁။ ဥဒါန၊ဋ္ဌ၊၈၉-၉၀။
-ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ ဥဒါန၊ ၂-မုစလိန္ဒဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
ဘုရားရှင် မဂဓနိုင်ငံ သေနာနိဂုံး ဥရုဝေလတောအုပ် နေရဉ္ဇရာမြစ်ကမ်း ဘုရားရှင်ဖြစ်တော်မူပြီး ကျီးပင်ရင်း မုစလိန္ဒသတ္တာဟ၌ သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် လေးကျွန်းအနှံ့ရွာသွန်းသောအခါမဲ့မိုးကြီးကြောင့် သဘာဝဘေးဒဏ် မခံရအောင် မုစလိန္ဒနဂါးမင်းက ဘုရားရှင်အားပူဇော်ပုံ “သုခေါ ဝိဝေကော” အစရှိသော နှစ်ဂါထာဖြင့် ဘုရားရှင်ဥဒါန်းကျူးရင့်တော်မူပုံကို ပြဆိုသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ မှတ်သားဖွယ်အကျယ်ကို ဖွင့်ဆိုထားပါသည်။
-ဝိ၊၃၊၃-၄။ ဝိဋ္ဌ၊၃၊၂၃၉-၂၄၀-၌လည်း “မုစလိန္ဒကထာ”ဟု ရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၄၄၀။ သံ၊မြန်၊၂၊၄၃၆။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၃-မာတုဂါမသံယုတ္တ၊ ၁-ပဌမပေယျာလဝဂ္ဂ၊ တေရသမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် “အဿဒ္ဓ, အဟိရိက, အနောတ္တပ္ပီ, မုဋ္ဌဿတိ, ဒုပ္ပည-ဟူသော ဓမ္မငါးမျိုးရှိသော မာတုဂါမသည် ကွယ်လွန် ပြီးနောက် ငရဲသို့ရောက်ရမည်”ဟု အရှင်အနုရုဒ္ဓါအား ဘုရားရှင်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၂၊၂၁၉-၂၂၀။ အံ၊မြန်၊၂၊၂၇၆-၇။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၇၈။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ပဉ္စကနိပါတ၊ ၅-ပဉ္စမပဏ္ဏာသက၊ (၂၁) ကိမိလဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် “သတိမရှိ ဆင်ခြင်တုံ ဉာဏ်ပညာမရှိဘဲ အိပ်ပျော်သောသူ၏ အပြစ်ငါးမျိုးနှင့် သတိသမ္ပဇဉ်ယှဉ်၍ အိပ်ပျော်သောသူ၏ အကျိုးငါးမျိုးတို့ကို ကဏှပက္ခ, သုက္ကပက္ခဒေသနာတော်ဖြင့် ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၃၊၁၁၅။ သံ၊မြန်၊၃၊၁၂၀။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၂-ဗောဇ္ဈင်္ဂသံယုတ္တ၊ ၇-အာနာပါနဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ဝိဝေကနိဿိတ, ဝိရာဂနိဿိတ, ဝေါဿဂ္ဂပရိဏာမီဖြစ်အောင် မုဒိတာနှင့်တကွ ဗောဇ္ဈင်ခုနှစ်ပါးကို ပွားများအပ်၊ ကြိမ်ဖန်များစွာပွားများလျှင် မြင့်မြတ်သော ချမ်းသာစွာနေနိုင်၏ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သုတ္တနိ၊၃၀၉-၃၁၁။ သုတ္တနိ၊မြန်၊၂၉၂-၄။ သုတ္တနိ၊ဋ္ဌ၊၁၊၂၄၄-၂၆၂။
-ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ သုတ္တနိပါတ ၁-ဥရဂဝဂ္ဂ၊ ဒွါဒသမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ၁၅၀-ဂါထာတို့ကို ရဟန်းတို့အား အကြောင်းအတ္ထုပ္ပတ်များစွာတို့ကိုစုစည်း၍ ဘုရားရှင် ဟောတော်မူပါသည်။
(က) ထိုတွင် ဘိက္ခု၊ ဘိက္ခုနီသားအမိနှစ်ဦးတို့ အမြဲမပြတ်တွေ့ဆုံမှုကို အကြောင်းပြု၍ သာသနာတော်၌ပျက်စီးကြပုံကို
(၂၀၉) ဂါထာ ရှေ့ထက်ဝက်ဖြင့် ပုထုဇဉ်တို့၏အမြင်ကို ကဲ့ရဲ့တော်မူပြီးနောက်ထက်ဝက်ဖြင့် မိမိ(ဘုရားရှင်)၏အမြင်ကို ချီးမွမ်း၍ဟောတော်မူပါသည်။
(၂၁၀) ကိလေသာတို့ကြောင့် ပုထုဇဉ်၏ မငြိမ်းအေး, မငြိမ်သက်ပုံ, ကိလေသာ မရှိခြင်းကြောင့် မိမိ(ဘုရားရှင်)၏ နိဗ္ဗာန်သို့ရောက်ခြင်းကို ချီးမွမ်း၍ဟောတော် မူပါသည်။
(၂၁၁) အကြံအစည်ကို မပယ်စွန့်နိုင်ခြင်းကြောင့် ပုထုဇဉ်၏ တောင်တောင်အီအီ ကြံစည်တွေးတော ယုံမှားခြင်းဖြစ်ပုံ, စတုသစ္စဘာဝနာဖြင့် အကြံအစည်ကို ပယ်စွန့်၍ မိမိ(ဘုရားရှင်)၏ တွေးတောယုံမှားခြင်းသို့ မကပ်ရောက်တော့ပုံကို ဟောတော်မူပါသည်။
(၂၁၂) နောင်အခါ၌ တဏှာ၏တည်နေရာကို အလိုရှိသော ပုထုဇဉ်၏ဘဝတဏှာဖြင့် အားထုတ်ပုံ၊ တဏှာ၏တည်နေရာတို့၌ တဏှာမရှိ တော့ခြင်းကြောင့် မိမိ(ဘုရားရှင်)၏ အားထုတ်မှုမရှိတော့ပုံကို ချီးမွမ်း၍ ဟောတော်မူပါသည်။
(၂၁၃) ဥပကတက္ကတွန်းအကြောင်း ဘုရားရှင်၏ ဒေသနာတော်ကြောင့် ဥပက တက္ကတွန်း၏ အနာဂါမ် အရိယာသာဝကဖြစ်ပုံကို ဟောတော်မူပါသည်။ (ဓမ္မ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၄၉-၃၆၀)
(၂၁၄) ခါရဝနိယ အရှင်ရေဝတထေရ်သည် နဝကမ္မိကအလုပ်ကို အားမထုတ်ပုံ၊ ရဟန္တာဖြစ်ပုံကို ဟောတော်မူပါသည်။ (ဓမ္မ၊ဋ္ဌ၊၁၊၃၉၆-၄၀၃)
(၂၁၅) ပံသုကူသင်္ကန်းတော် ဝတ်ရုံမှုကိုအကြောင်းပြု၍ ခမည်းတော် သုဒ္ဓေါဓနမင်းကြီးအား ဟောတော်မူသည့်ဂါထာ။
(၂၁၆) စိဉ္စမာဏဝိကာ၏ စွပ်စွဲမှုကိုအကြောင်းပြု၍ ဘုရားရှင်တို့သည် လောကဓမ္မတို့ကို သည်းခံတော်မူနိုင်ပုံကို ဟောတော်မူသည့်ဂါထာ။ (ဓမ္မ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၁၆-၉)
(၂၁၇) သာဝတ္ထိမြို့၌ ပြာသာဒ်မှဆင်းသက်၍ ယက်ဖောက်ယောက်နေကြသော ရက်ကန်းသည်တို့ကိုကြည့်ရှု၍ လက္ခဏာယဉ်သုံးချက်တင်၍ ဝိပဿနာ ဉာဏ် ဖြစ်ပေါ်နေသော သူဌေးသမီးအား တရားဟောတော်မူပုံ၊ ဒေသနာတော်အဆုံး၌ သူဌေးသမီး သောတာပန် အရိယာသာဝိကာဖြစ်ပုံကို ဟောတော်မူသည့် ဂါထာ။
(၂၁၈) အာဠဝီနိုင်ငံ၊ အာဠဝီမြို့ သောတာပန် ရက်ကန်းသည်သမီး ကွယ်လွန်မှုကို အကြောင်းပြု၍ ရဟန္တာရဟန်းကို လူတို့သိနိုင်ခဲပုံကို ဟောတော်မူသည့် ဂါထာ။ (ဓမ္မ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၁၁-၅)
(၂၁၉) ပဉ္စဂ္ဂဒါယကာ ပုဏ္ဏားဇနီးမောင်နှံ (ဓမ္မ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၆၅-၉) သောတာပန် အရိယာသာဝကများဖြစ်သည်အထိ ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်ဂါထာ။
(၂၂၀) သာဝတ္ထိမြို့၌ ဥတုသုံးလီ လှည့်လည်ပျော်လတ် ပြာသာဒ်သုံးဆောင်တို့ဖြင့် စည်းစိမ်ခံစား၍ ငယ်စဉ်ကပင် မိဖတို့ထံခွင့်ပန်၍ သုံးကြိမ် ရဟန်းပြု၊ သုံးကြိမ် လူထွက်ခဲ့ပြီး လေးကြိမ်မြောက်၌ အရဟတ္တဖိုလ်သို့ရောက်ရှိသော အညတရ သူဌေးသားကိုအကြောင်းပြု၍ ဟောတော်မူသည့် ဂါထာ။
(၂၂၁) ရဟန်းတို့၏ကဲ့ရဲ့မှုကိုအကြောင်းပြု၍ အရဟတ္တဖိုလ်သို့ရောက်ရှိသွားသော ညီတော်နန္ဒကိုအကြောင်းပြု၍ ဘုရားရှင်ဟောတော်မူသည့် ဂါထာ။ (ဓမ္မ၊ဋ္ဌ၊၁၊၇၇)
(၂၂၂) ကောသလနိုင်ငံ ပစ္စန္တရွာကို ဂေါစရဂါမ်ပြု၍နေသော မုဆိုး၏အသားလှူဒါန်းမှုကိုခံယူသော ရဟန္တာမထေရ်ကိုအကြောင်းပြု၍ ဟောတော်မူသည့်ဂါထာ။
(၂၂၃) ဘုရားရှင် သကျနိုင်ငံ ကပိလဝတ္ထုမြို့တော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် “နောက်မှ သောတာပန်ဖြစ်သောရဟန်းသည် မိမိထက် ရှေးဦးစွာ သောတာပန်ဖြစ်သောလူကို ရှိခိုးရမည်”ဟု ပြောဆိုနေသောစကားကို ကြားသိရ၍ ဆွမ်းခံကြွလာသော အညတရရဟန်း၏လျှောက်ထားမှုကို “အနာဂါမ် လူဒါယကာသည် ထိုနေ့၌ ရှင်ပြုသောသာမဏေငယ်အား ရှိခိုးရမည်”ဟု ဘုရားရှင်ဟောတော်မူသည့်ဂါထာ။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၃၊၄၀၇။ သံ၊မြန်၊၃၊၄၁၃။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၂-သစ္စသံယုတ္တ၊ ၈-ဒုတိယအာမကဓညပေယျာလဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် မုသာဝါဒမှရှောင်ကြဉ်သော သတ္တဝါတို့နည်းပါးလှပုံ၊ မုသာဝါဒမှ မရှောင်ကြဉ်သောသတ္တဝါတို့ များပြား လှပုံ၊ သစ္စာလေးပါးကို မသိမမြင်ကြပုံ ထို့ကြောင့် အရိယသစ္စာလေးပါးတို့ကို သိမြင်ရန် အားထုတ်သင့်ပုံကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၁၊၃၉၅-၆။ အံ၊မြန်၊၁၊၄၁၀။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ ၂-ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ (၉) ၄-မစလဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ဝစီဒုစရိုက်လေးပါးကို ပြောဆိုသောပုဂ္ဂိုလ်သည် ကွယ်လွန်ပြီးနောက် ငရဲသို့ရောက်ရမည်၊ ဝစီဒုစရိုက် လေးပါးတို့မှ ရှောင်ကြဉ်သောပုဂ္ဂိုလ်သည် ကွယ်လွန်ပြီးနောက် နတ်ပြည်သို့ရောက်လိမ့်မည်ဟု ကဏှပက္ခ, သုက္ကပက္ခအားဖြင့် ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-ဣတိဝုတ်၊၂၀၇။ ဣတိဝုတ်၊မြန်၊၁၉၀။ ဣတိဝုတ်၊ဋ္ဌ၊၈၂-၃။
-ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ ဣတိဝုတ္တက၊ ၁-ဧကကနိပါတ၊ ၃-တတိယဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
သမ္ပဇာန မုသာဝါဒဟူသော တစ်ခုသောဓမ္မကို ကျူးလွန်သောပုဂ္ဂိုလ်အား တစ်စုံတစ်ခုသောမကောင်းမှုကို မပြုလုပ်တော့သည်မရှိဟု ဝံသနိုင်ငံ ကောသမ္ဗီမြို့ ဥတေနမင်းနန်းတော်၌ ခုဇ္ဇုတ္တရာက သမာဝတီအမှူးရှိသော မိဖုရားတို့အား ဘုရားရှင် အထံတော်ကကြားနာခဲ့ပုံကို ဟောပြသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၁၊၅၇၇။ အံ၊မြန်၊၁၊၅၉၀-၁။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ (၂၇) ၇-ကမ္မပထဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ကိုယ်တိုင် မုသာဝါဒကို ပြောဆိုခြင်း၊ သူတစ်ပါးကိုလည်းပြောဆိုစေခြင်း၊ မုသာဝါဒကိုပြောဆိုခြင်း၌ နှစ်သက်သဘောတူခြင်း၊ မုသာဝါဒကိုပြောဆိုခြင်း၌ ချီးမွမ်းပြောဆိုခြင်းဟူသော တရားလေးပါး တို့နှင့်ပြည့်စုံသောပုဂ္ဂိုလ်သည် ကွယ်လွန်သည်၏အခြားမဲ့၌ ငရဲသို့ရောက်လိမ့်မည်။ ထိုတရားလေးပါးတို့မှ ရှောင်ကြဉ်သောပုဂ္ဂိုလ်သည် ကွယ်လွန်သည်၏အခြားမဲ့၌ နတ်ပြည်သို့ရောက်လိမ့်မည်ဟု ကဏှပက္ခ, သုက္ကပက္ခဒေသနာတော်နည်းဖြင့် ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-ဣတိဝုတ်၊၂၂၆။ ဣတိဝုတ်၊မြန်၊၂၁၀။ ဣတိဝုတ်၊ဋ္ဌ၊၁၇၂-၃။
-ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ ဣတိဝုတ္တက၊ ၃-တိကနိပါတ၊ ပဌမသုတ်။
လောဘ၊ ဒေါသ၊ မောဟ-ဟူသော အကုသိုလ်ဖြစ်ခြင်း၏ အခြေခံအကြောင်း သုံးပါးကို ဘုရားရှင်ဟောတော်မူပုံကို ခုဇ္ဇုတ္တရာက သာမာဝတီအမှူးရှိသော မိဖုရားတို့အား ဝံသနိုင်ငံ ကောသမ္ဗီမြို့ ဥတေနမင်းနန်းတော်၌ ဟောကြားသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၃၊၁၅၂-၃။ အံ၊မြန်၊၃၊၁၅၄-၅။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၅၃။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ အဋ္ဌကနိပါတ၊ ၂-ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ (၉) ၄-သတိဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် အညတိတ္ထိယ ပရိဗ္ဗာဇကတို့က မေးလာခဲ့လျှင်-
-ဆန္ဒမူလကာ အာဝုသော သဗ္ဗေ ဓမ္မာ၊
-မနသိကာရသမ္ဘဝါ သဗ္ဗေ ဓမ္မာ၊
-ဖဿသမုဒယာ သဗ္ဗေ ဓမ္မာ၊
-ဝေဒနာသမောသရဏာ သဗ္ဗေ ဓမ္မာ၊
-သမာဓိပ္ပမုခါ သဗ္ဗေ ဓမ္မာ၊
-သတာဓိပတေယျာ သဗ္ဗေ ဓမ္မာ၊
-ပညုတ္တရာ သဗ္ဗေ ဓမ္မာ၊
-ဝိမုတ္တိသာရာ သဗ္ဗေ ဓမ္မာ-ဟု ဖြေကြားကြကုန်လောဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ မှတ်သားဖွယ်ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
-အံ၊၃၊၃၄၀-၁။ အံ၊မြန်၊၃၊၃၃၉-၃၄၀။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၁၆။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဒသကနိပါတ၊ ၂-ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ (၆) ၁-သမစိတ္တဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် အထက်သုတ် ဒေသနာတော်လာ တရားရှစ်မျိုးတို့ကို
-အမတောဂဓာ သဗ္ဗေ ဓမ္မာ
-နိဗ္ဗာနပရိယောသာနာ သဗ္ဗေ ဓမ္မာ-ဟု နှစ်ပါးဖြည့်စွက်၍ ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၂၁၀-၁။ သံ၊မြန်၊၂၊၂၀၁-၂။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၀-ဂန္ဓဗ္ဗကာယသံယုတ္တ၊ တတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ကွယ်လွန်ပြီးနောက် မူလဂန္ဓတို့ကိုအစိုးရသော နတ်ဘဝ၌ဖြစ်ကြောင်း အကျင့်ကောင်းတို့ကိုပြုကျင့်ပုံ၊ ဆုတောင်းပုံကို အညတရရဟန်း၏လျှောက်ထားချက်အရ ဘုရားရှင်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၂၊၂၁၂။ သံ၊မြန်၊၂၊၂၀၃။ သံယုတ္တနိကာယ ... (၁၃၊ ၁၄၊ ၁၅၊ ၁၆၊ ၁၇၊ ၁၈၊ ၁၉၊ ၂၀၊ ၂၁၊ ၂၂) ၁၀-သုတ်။
ဤ၌ ၁၃။ မူလဂန္ဓအန္နဒါနသုတ်
၁၄။ မူလဂန္ဓပါနဒါနသုတ်
၁၅။ မူလဂန္ဓဝတ္ထဒါနသုတ်
၁၆။ မူလဂန္ဓယာနဒါနသုတ်
၁၇။ မူလဂန္ဓမာလာဒါနသုတ်
၁၈။ မူလဂန္ဓဂန္ဓဒါနသုတ်
၁၉။ မူလဂန္ဓဝိလေပနဒါနသုတ်
၂၀။ မူလဂန္ဓသေယျဒါနသုတ်
၂၁။ မူလဂန္ဓအာဝသထဒါနသုတ်
၂၂။ မူလဂန္ဓပဒီပေယျဒါနသုတ်-တို့ကို အထက်သုတ်တော်အတိုင်း အညတရ ရဟန်းအား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-မ၊၁၊၁-၈။ မ၊မြန်၊၁၊၁-၁၀။ မ၊ဋ္ဌ၊၁၊၁-၁၆။ မ၊ဋီ၊၁၊၂၄-၁၄၀။
-မဇ္ဈိမနိကာယ၊ မူလပဏ္ဏာသက၊ ၁-မူလပရိယာယဝဂ္ဂ၊ ပထမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ဥက္ကဋ္ဌမြို့အနီး သုဘဂတောအုပ် အင်ကြင်းပင် အနီးဝယ် သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ဗြာဟ္မဏဇာတ် ရဟန်းငါးရာတို့၏ သင်ယူပြီးသော ပရိယတ္တိဓမ္မကိုအကြောင်းပြု၍ ဖြစ်ပေါ်နေသော မာနကိုဖျက်ဆီးခြင်းအကျိုးငှာ ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
ဤသုတ်တော်၌
၁။ ပထဝီ၊ အာပေါ၊ တေဇော၊ ဝါယော တစ်ဝါရစီ။
ဘူတ = (နတ်မဟုတ်သော)သတ္တဝါ
-ဒေဝ = နတ်၊
-ပဇာပတိ = မာရ်နတ်
-ဗြဟ္မာ = အာဘဿရာဘုံ အောက်ဗြဟ္မာများ
-အာဘဿရာ = အာဘဿရာဗြဟ္မာ
-သုဘကိဏှာ = သုဒ္ဓါဝါသဗြဟ္မာ
-ဝေဟပ္ဖလ = ဝေဟပ္ဖိုလ်ဗြဟ္မာ
-အဘိဘူ = အသညသတ်ဗြဟ္မာ
-အရူပလေးဘုံ ဗြဟ္မာများ
၃။ ဒိဋ္ဌ = တွေ့မြင်အပ်သောအရာ
သုတ = ကြားသိရသောအရာ
မုတ = နံလျက် ထိသိသောအရာ
ဝိညာတ = မနောဝိညာဉ်ဖြင့် သိအပ်သောအရာ
၄။ ဧကတ္တ = တစ်ခုတည်းဖြစ်ခြင်း
နာနတ္တ = အထူးထူးဖြစ်ခြင်း၊
သဗ္ဗ = အလုံးစုံ
နိဗ္ဗာန = နိဗ္ဗာန် ပထဝီဝါရမှစ၍ နိဗ္ဗာနဝါရတိုင်အောင် ၂၁ ဝါတို့တွင် တစ်ဝါရစီ တစ်ဝါရစီ၌-
(က) ပုထုဇဉ်အမြင်
(ခ) သေက္ခပုဂ္ဂိုလ်အမြင်
(ဃ-ဂ) ရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်အမြင် -၄-မျိုး။
(စ) တထာဂတအမြင်အားဖြင့် ပုဂ္ဂိုလ်အလိုက် ရှုမြင်ပုံအမျိုးမျိုးတို့ကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင်ဟောကြားတော်မူပါသည်။
မူလပရိယာယသုတ်ဒေသနာတော် ပြီးဆုံးသည့်အခါ လောကဓာတ်ပေါင်း တိုက်တစ်သောင်းတုန်လှုပ်ပါသည်။ ထိုဗြာဟ္မဏဇာတ် ရဟန်းငါးရာတို့ ပဋိသမ္ဘိဒါ ဉာဏ်လေးတန်နှင့်တကွ အာသဝေါကုန်ခန်း ရဟန္တာဖြစ်ကြပါသည်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ မှတ်သားဖွယ်များစွာ ဖွင့်ဆိုထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၁၊၄၂၂-၃။ အံ၊မြန်၊၁၊၄၃၅-၆။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၂၇။ အံ၊ဋီ၊၂၊၃၂၄။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ ၃-တတိယပဏ္ဏာသက၊ (၁၁) ၁-ဝလာဟကဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် ကြွက်လေးမျိုးနှင့် တူသော ပုဂ္ဂိုလ်လေးမျိုးတို့ကို အကျယ်တဝင့် ရဟန်းတို့အား ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၃၊၄၆-၇။ သံ၊မြန်၊၃၊၄၉-၅၀။ သံ၊ဋီ၊၂၊၄၁၁။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-မဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၆-ဗလကရဏီယဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် “နွေလတို့၏နောက်ဆုံး ဖြစ်သော ဝါဆိုလ၌ ကောင်းကင်သို့ပျံ့နှံ့တက်နေသော မြူနုမြူကြမ်းကို အချိန် အခါမဲ့ရွာသွန်းသော မိုးကြီးသည် တခဏချင်း ကွယ်ပျောက်ငြိမ်သက်စေသကဲ့သို့ ဝိဝေကနိဿိတ၊ ဝိရာဂနိဿိတ၊ နိရောဓနိဿိတ၊ ဝေါဿဂ္ဂပရိဏာမီဖြစ်အောင် အဋ္ဌင်္ဂိက အရိယမဂ်ကိုပွားများအပ်၊ ကြိမ်ဖန်များစွာ အလေ့အလာပြုအပ်သည်ရှိသော် ဖြစ်ပေါ်လာကုန် ဖြစ်ပေါ်လာကုန်သော ပါပကအကုသလဓမ္မတို့ကို တခဏချင်း ကွယ်ပျောက်ငြိမ်းအေးစေနိုင်၏ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၁၊၄၇။ သံ၊မြန်၊၁၊၅၀။
-သံယုတ္တနိကာယ ... နဝမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် “သည်းထန်စွာရွာသွန်း နေသောမိုးကြီးကို ပြင်းထန်စွာတိုက်ခတ်လာသော လေမုန်တိုင်းသည် ရွာသွန်းနေစဉ် တခဏချင်း ကွယ်ပျောက်ငြိမ်သက်သွားစေနိုင်သကဲ့သို့၊ အထက်သုတ်တော်အတိုင်း အဋ္ဌင်္ဂိက အရိယာမဂ်ကိုပွားများလျှင် အကုသိုလ်တရားတို့ကို တခဏချင်းကွယ်ပျောက် ငြိမ်းအေးစေနိုင်၏”ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၃၊၁၆၆-၉။ အံ၊မြန်၊၃၊၁၆၈-၁၇၁။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၅၈-၉။ အံ၊ဋီ၊၃၊၂၆၇-၂၈၃။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ နဝကနိပါတ ၁-ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၁-သမ္ဗောဓိဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ စာလိကာမြို့အနီး စာလိကာတောင်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ်-အရှင်မေဃိယ ဇန္တရွာ၌ဆွမ်းခံ ဆွမ်းဘုဉ်းပေးပြီး စာလိကာတောင်သို့ ပြန်လာ၍ ကိမိကာဠမြစ်ကမ်း၌ လမ်းလျှောက်လာစဉ် သရက်တောကိုတွေ့မြင်၍ ပဓာနအလုပ်ကို အားထုတ်လိုသဖြင့် ဘုရားရှင်အား ခွင့်ပန်လျှောက်ထားရာ ဘုရားရှင်က တားမြစ်သော်လည်း ယင်းသရက်တောသို့သွားရောက်၍ ပဓာနလုပ်ငန်းကို အားထုတ်လေသည်။ မိစ္ဆာဝိတက်သုံးပါး နှိပ်စက်မှုကိုခံရသဖြင့် ဘုရားရှင်ထံပြန်လာ၍ အကြောင်းစုံ လျှောက်ထားလေရာ အပရိပက္ကစေတောဝိမုတ္တိ ရင့်ကျက်စေနိုင်သော တရားငါးပါးနှင့် ကလျာဏမိတ္တ၏ အကျိုးလေးမျိုး၊ ပွားများရမည့်ဘာဝနာလေးမျိုးတို့ကို အရှင်မေဃိယအား ဘုရားရှင်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ မှတ်သားဖွယ်ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
-ဥဒါန၊၁၁၆-၁၂၁။ ဥဒါန၊မြန်၊၁၀၅-၉။ ဥဒါန၊ဋ္ဌ၊၁၉၆-၂၁၆။
-ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ ဥဒါန၊ ၁-မေဃိယဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
အထက်သုတ်ဒေသနာတော်နှင့် လုံးဝ တူပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၃၊၁၁၅။ သံ၊မြန်၊၃၊၁၂၀။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-ဗောဇ္ဈင်္ဂသံယုတ္တ၊ ၇-အာနာပါနဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ဝိဝေကနိဿိတ၊ ဝိရာဂနိဿိတ၊ နိရောဓနိဿိတ၊ ဝေါဿဂ္ဂပရိဏာမီဖြစ်အောင် မေတ္တာဘာဝနာကို ပွားများအပ်၊ ကြိမ်ဖန်များစွာ အလေ့အလာပြုအပ်သည်ရှိသော် များစွာ ချမ်းသာစွာနေခြင်းငှာ ဖြစ်၏ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၁၊၄၄၃-၅။ အံ၊မြန်၊၁၊၄၅၆-၇။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၃၃။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ ၃-တတိယပဏ္ဏာသက၊ (၁၃) ၃-ဘယဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် ဗြဟ္မဝိဟာရတရား လေးပါးတို့တွင် တစ်ပါးပါးကို ဟောတော်မူသည့်အတိုင်း ပွားများသောအကျိုးနှင့် သုတဝန္တအရိယာသာဝကနှင့် အဿုတဝန္တပုထုဇဉ်တို့ ခြားနားပုံကို တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ ခွဲစိတ်၍ ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၁၊၄၄၅။ အံ၊မြန်၊၁၊၄၄၇-၈။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ ... ဆဋ္ဌသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် အထက်သုတ်ဒေသနာတော်အတိုင်းပွားများပြီး ယင်းတို့၌ရှိသော ခန္ဓာငါးပါးတို့ကို အနိစ္စအစရှိသော ရှုမှတ် နည်း ၁၁-နည်းတို့ဖြင့် ပွားများသောပုဂ္ဂိုလ် ကွယ်လွန်လျှင် သုဒ္ဓါဝါသဗြဟ္မာဘုံသို့ ရောက်ရှိနိုင်သော ဗြဟ္မဝိဟာရ ပွားများနည်းတို့ကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၂၊၄၆၅-၆။ အံ၊မြန်၊၂၊၅၈၅-၆။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၇၆-၇၊ အံ၊ဋီ၊၃၊၁၈၀-၅။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ သတ္တကနိပါတ၊ ၆-အဗျာကတဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ခုနစ်နှစ်မေတ္တာပွားများ ရသော ကောင်းမှုကြောင့် ခံစားတော်မူခဲ့ရသော မေတ္တာဘာဝနာ၏ အကျိုးအမျိုးမျိုးတို့ကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ မှတ်သားဖွယ်ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
-အံ၊၃၊၁-၂။ အံ၊မြန်၊၃၊၁-၂။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၉၃-၅။ အံ၊ဋီ၊၃၊၂၀၃-၅။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ အဋ္ဌကနိပါတ၊ ၁-ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၁-မေတ္တာဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် မေတ္တာစေတောဝိမုတ္တိ၏ အကျိုးရှစ်မျိုးတို့ကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ မှတ်သားဖွယ်ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
-အံ၊၃၊၅၄၂။ အံ၊မြန်၊၃၊၅၂၉။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၄၅-၆။ အံ၊ဋီ၊၃၊၃၅၈-၃၆၀။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဧကာဒသကနိပါတ၊ ၂-အနုဿတိဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် မေတ္တာဘာဝနာ ကုသိုလ်၏ အကျိုး ၁၁-မျိုးကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ မှတ်သားဖွယ်ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
-ခုဒ္ဒက၊၁၀-၁။ ခုဒ္ဒက၊မြန်၊၁၀-၁။ ခုဒ္ဒက၊ဋ္ဌ၊၁၉၇-၂၁၅။
-ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ ခုဒ္ဒကပါဌ၊ နဝမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ရုက္ခဇိုဝ်းနတ်တို့ ခြောက်လှန့်ခံရသော ယောဂီရဟန်းငါးရာ (ဓမ္မ၊ဋ္ဌ၊၁၊၁၉၉-၂၀၂)တို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-ဣတိဝုတ္တက၊၂၀၅-၆။ ဣတိဝုတ္တက၊မြန်၊၁၈၈၉။ ဣတိဝုတ်၊ဋ္ဌ၊၇၀-၅။
-ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ ဣတိဝုတ္တက၊ ၁-ဧကကနိပါတ၊ ၃-တတိယဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
ခုနစ်နှစ် မေတ္တာဘာဝနာပွားများခဲ့ရသော မေတ္တာဘာဝနာကုသိုလ် အကျိုး အမျိုးမျိုးတို့ကို ဘုရားရှင်ထံမှ ကြားနာခဲ့ရပုံကို ဝံသနိုင်ငံ ကောသမ္ဗီမြို့ ဥတေနမင်း နန်းတော်၌ ခုဇ္ဇုတ္တရာက သာမာဝတီအမှူးရှိသော မိဖုရားတို့အားဟောကြားသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ မှတ်သားဖွယ် ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
-သုတ္တနိ၊၃၀၀-၂။ သုတ္တနိ၊မြန်၊၂၈၄-၅။ သုတ္တနိ၊ဋ္ဌ၊၁၊၁၅၅-၁၉၂။
ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ သုတ္တနိပါတ, ၁-ဥရဂဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ရုက္ခဇိုဝ်းနတ်တို့ ခြောက်လှန့်ခံရသော ရဟန်းတော်ငါးရာတို့အား အရံအတားဖြစ်စိမ့်သောငှာ ဘုရားရှင်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-ဣတိဝုတ်၊၂၀၈-၉။ ဣတိဝုတ်၊မြန်၊၁၉၁-၃။ ဣတိဝုတ်၊ဋ္ဌ၊၈၅-၉၁။
-ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ ဣတိဝုတ္တက၊ ၁-ဧကကနိပါတ၊ ၃-တတိယဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
လရောင်၊ နေရောင်၊ သောက်ရှူးကြယ်ရောင် ဥပမာတို့ဖြင့် အထက်နတ်ပြည် ဗြဟ္မာပြည်သို့ရောက်ကြောင်း ကောင်းမှုတို့ထက် မေတ္တာစေတောဝိမုတို့ကသာလွန် တောက်ပ ထွန်းလင်းတင့်တယ်ပုံကို ဘုရားရှင်ထံက နာယူခဲ့ပါကြောင်း ဝံသနိုင်ငံ ကောသမ္ဗီမြို့ ဥတေနမင်းနန်းတော်၌ ခုဇ္ဇုတ္တရာက သာမာဝတီအမှူးရှိသော မိဖုရားတို့အား ဟောပြောပုံကို ပြဆိုသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ မှတ်သားဖွယ် ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
မေတ္တာသဟဂတသုတ္တ (= ဟလိဒ္ဓိဝသနသုတ္တ-ဝိသုဒ္ဓိ၊၁၊၃၁၇)
-သံ၊၃၊၁၀၁-၅။ သံ၊မြန်၊၃၊၁၀၄-၁၁၀။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၀၇-၉။ သံ၊ဋီ၊၂၊၄၄၅-၇။ သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-ဗောဇ္ဈင်္ဂသံယုတ္တ၊ ၆-သာကစ္ဆာဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
ဘုရားရှင် သကျနိုင်ငံ ကောလိယမြို့ ဟလိဒ္ဓိဝသနနိဂုံး၌ သီတင်းသုံးတော်မူ နေစဉ်-ရဟန်းတော်များ ဆွမ်းခံချိန်စောနေ၍ တိတ္ထိယတို့၏ကျောင်းသို့ဝင်ရောက်စဉ် တိတ္ထိယတို့က “ရဟန်းဂေါတမသည် တပည့်တို့အား မေတ္တာ ကရုဏာ မုဒိတာ ဥပေက္ခာ တရားလေးပါးတို့ကို ပွားများကြရန် ဟောကြားသကဲ့သို့ မိမိတို့လည်း တပည့်များအား ထိုတရားလေးပါးပွားများကြရန် ဟောကြားကြောင်း၊ ထို့ကြောင့် ရဟန်း ဂေါတမ၏ ဓမ္မဒေသနာ အနုသာသနီနှင့် မိမိတို့၏ဓမ္မဒေသနာ အနုသာသနီ တူကြကြောင်း ပြောကြားကြပါသည်။ ရဟန်းတော်များသည် တိတ္ထိယတို့၏ပြော စကားကို မနှစ်သက်သော်လည်း မတားမြစ် မကန့်ကွက်ဘဲ ပြန်လာခဲ့ကြပါသည်။
ရဟန်းတို့သည် ဆွမ်းဘုဉ်းပေးပြီးနောက် ဘုရားရှင်ထံမှောက်သို့သွားရောက်ကြပြီး ထိုအကြောင်းအရာကို လျှောက်ထားကြပါသည်။
ဘုရားရှင်က ထိုတရားလေးပါးတို့ကို
(၁) အဘယ်ကဲ့သို့ ပွားများရမည်နည်း၊
(၂) အဘယ်ကဲ့သို့ ဖြစ်ရာရှိမည်နည်း၊
(၃) အဘယ်တရားလျှင် အမွန်အမြတ်ရှိပါသနည်း၊
(၄) အဘယ်တရားလျှင် အပြီးအဆုံးရှိပါသနည်း-ဟု မေးမြန်းလျှင် အညတိတ္ထိယတို့ ပြည့်ပြည့်စုံစုံ ဖြေဆိုနိုင်ကြမည်မဟုတ်ကြ၊ အလွန်ပင်ပန်းခြင်းသို့ ရောက်ကြလိမ့်မည်။ အဘယ့်ကြောင့်ဆိုသော် သူတို့ဖြေဆိုနိုင်သည့် အရာမဟုတ်။
ဤ သတ္တလောက၊ ဩကာသလောက၌ မြတ်စွာဘုရား ... မြတ်စွာဘုရား၏ တပည့်သာဝက ဤသာသနာတော်၌ နာယူသင်ကြားဖူးသောပုဂ္ဂိုလ်တို့မှ တစ်ပါးသောသူတို့ ပြည့်စုံစွာ မဖြေနိုင်ပုံ။ ယင်းစေတောဝိမုတ္တိလေးပါးတို့ကို ပွားများနည်း၊ ယင်းတို့၏ ပရမအမြတ်ဆုံးအကျိုးသက်ရောက်မှုတို့ကို အကျယ်အားဖြင့် ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ မှတ်သားဖွယ် ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၂၊၄၃၈-၄၄၀။ အံ၊မြန်၊၂၊၅၅၃-၅။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၆၇-၈။ အံ၊ဋီ၊၃၊၁၇၃-၄။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ သတ္တကနိပါတ၊ ၅-မဟာယညဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ဇာဏုဿောဏိပုဏ္ဏားက ဘုရားရှင်အား ဗြဟ္မစာရီဟု ဝန်ခံမှုနှင့်ဆက် စပ်၍ မေးလျှောက်ရာ ဘုရားရှင်က မိမိသည် “အခဏ္ဍ အစ္ဆိဒ္ဒ အသဗလ အကမ္မာသပရိပုဏ္ဏ ပရိသုဒ္ဓ ဗြဟ္မစာရီ”ဖြစ်ပုံကို မိန့်ကြားတော်မူပါသည်။
ဇာဏုဿောဏိပုဏ္ဏားက “ဗြဟ္မစရိယ၏ ခဏ္ဍ ဆိဒ္ဒ သဗလ ကမ္မာသ”ကို မေးလျှောက်ရာ ဘုရားရှင်က “မေထုန်ငယ် ခုနစ်ပါး”ကို ဟောတော်မူပြီး ယင်း မေထုန်ငယ်ခုနစ်ပါးကို ပယ်ပြီးမှ သဗ္ဗညုဘုရားရှင်ဖြစ်ကြောင်း ကြေညာတော်မူခဲ့ပုံကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၁၊၁၉၆။ သံ၊မြန်၊၁၊၁၈၄။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၂၆၀။ သံ၊ဋီ၊၁၊၂၉၄။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၈-ဝင်္ဂီသသံယုတ္တ၊ ဒသမသုတ်။
ဘုရားရှင် မဂဓနိုင်ငံ ရာဇဂြိုဟ်မြို့ ဣသိဂိလိတောင်နံပါး ကာဠသီလာ၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် ရဟန္တာအရှင်မြတ်ငါးရာတို့၏ ဝိပ္ပမုတ္တ နိရုပဓိစိတ်ကို ရှာမှီးတော်မူသော အရှင်မောဂ္ဂလာန်ထေရ်၏ ဂုဏ်ရည်ကို “နဂဿ ပဿေ-အစရှိသော သုံးဂါထာဖြင့် ချီးကျူး၍ အရှင်ဝင်္ဂီသထေရ်က ဘုရားရှင်အား လျှောက်ထားပုံကို ပြဆိုသည့်သုတ်။
-သံ၊၂၊၅၅၈-၅၆၁။ သံ၊မြန်၊၂၊၅၄၉-၅၅၁။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၀-အဗျာကတသံယုတ္တ၊ သတ္တမသုတ်။
အရှင်မောဂ္ဂလာန်ထေရ် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ဝစ္ဆဂေါတ္တပရိဗိုဇ်က “သဿတော လောကော” အစရှိသော အညတိတ္ထိယ ပဗ္ဗာဇကတို့၏ မိစ္ဆာဝါဒရှစ်ချက်ကို မေးလျှောက်ပါသည်။ အရှင်မောဂ္ဂလာန်ထေရ်က ယင်းမိစ္ဆာဝါဒရှစ်ချက်ကို ဘုရားရှင် ဖြေဆိုတော်မမူကြောင်း မိန့်ကြားတော်မူပါသည်။
ဝစ္ဆဂေါတ္တပရိဗိုဇ်က ဘုရားရှင် ဖြေကြားတော်မမူခြင်း၏အကြောင်းကို မေးလျှောက်ရာ တိတ္ထိတို့သည် အဇ္ဈတ္တိကာယတန ခြောက်ပါးတို့၌ “ငါ့ဟာ, ငါ့ဥစ္စာ, ငါ, ငါ့အတ္တ”ဟု ယူဆကြပုံ။ ဘုရားရှင်က ယင်းခြောက်ပါးတို့၌ “ငါ့ဟာ မဟုတ်၊ ငါ မဟုတ်, ငါ၏ အတ္တမဟုတ်”ဟု ယူတော်မူခြင်းကြောင့် ဖြေကြားတော်မမူပုံကို အရှင်မောဂ္ဂလာန်ထေရ်က မိန့်ကြားတော်မူပါသည်။
ဝစ္ဆဂေါတ္တပရိဗိုဇ်က ဘုရားရှင်ထံသွားရောက်လျှောက်ထားရာ ဘုရားရှင်က အရှင်မောဂ္ဂလာန်ထေရ် မိန့်ကြားတော်မူသည့်အတိုင်း ဖြေဆိုသည့်အခါ ဝစ္ဆဂေါတ္တ ပရိဗိုဇ်က “ဘုရားရှင်နှင့် တပည့်သာဝကတို့ “အဂ္ဂပဒ’၌ အတ္ထ, ဗျဉ္ဇနအားဖြင့် နှီးနှောတိုက်ဆိုင်ပုံ၊ ဆန့်ကျင်မှုမရှိကြပုံကို ချီးမွမ်းစကားလျှောက်ထားသည့်သုတ်။
-သံ၊၃၊၂၃၅-၇။ သံ၊မြန်၊၃၊၂၃၈-၂၄၀။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၈၈။ သံ၊ဋီ၊၂၊၅၁၃။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၇-ဣဒ္ဓိပါဒသံယုတ္တ၊ ၂-ပါသာဒကမ္ပနဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ပုဗ္ဗာရုံကျောင်း မိဂါရမာတုပါသာဒ၌ သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် ပြာသာဒ်၏အောက်ထပ်၌ တရားလက်လွတ်နေကြသော ရဟန်းတို့ကို ကြောက်လန့်စေရန် အရှင်မောဂ္ဂလာန်အား မိန့်ကြားတော်မူရာ အရှင်မောဂ္ဂလာန်ထေရ်က တန်ခိုးဖန်ဆင်း၍ ခြေမဖြင့် မိဂါရမာတုပါသာဒကို အမျိုးမျိုး အဖုံဖုံ တုန်လှုပ်စေသဖြင့် ပြာသာဒ်လှုပ်မှုကြောင့် ကြောက်ရွံ့ထိတ်လန့်နေကြသော ရဟန်းတို့အား ဣဒ္ဓိပါဒ်လေးပါး ပွားများနိုင်သောအကျိုး အမျိုးမျိုးတို့ကို ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
-သံ၊၃၊၂၅၂-၃။ သံ၊မြန်၊၃၊၂၅၅-၆။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ၃-အယောဂုဠဝဂ္ဂ၊ ဧကာဒသမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် အရှင်မောဂ္ဂလာန်ထေရ် ဣဒ္ဓိပါဒ်လေးပါး ပွားများထားပုံအပြည့်အစုံကို အထက်သုတ်တော်အတိုင်း ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သုတ္တနိ၊၄၄၇-၈။ သုတ္တနိ၊မြန်၊၄၂၄။ သုတ္တနိ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၁၇-၈။
-စူဠနိ၊၁၇၂-၁၈၈။ စူဠနိ၊ဋ္ဌ၊၆၅-၇၄။
-ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ သုတ္တနိပါတ။ ၅-ပါရာယနဝဂ္ဂ၊ ပန္နရသမပုစ္ဆာ။ ဘုရားရှင် မဂဓနိုင်ငံ ရာဇဂြိုဟ်မြို့ ပါသာဏကစေတီ၌ သီတင်းသုံးတော်မူ နေစဉ် မောဃရာဇလုလင်၏ မေးလျှောက်ချက်အရ “သေမင်း မမြင်နိုင်ရာ”ကို ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၁၊၂၇၆-၇။ အံ၊မြန်၊၁၊၂၉၅။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၃၅။ အံ၊ဋီ၊၂၊၂၀၇-။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ တိကနိပါတ၊ ၃-တတိယပဏ္ဏာသက၊ (၁၂) ၂-အာပါယိကဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ကာယမောနေယျသုံးပါး၊ ဝစီမောနေယျ လေးပါး၊ မနောမောနေယျတစ်ပါးတို့ကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
-ဣတိဝုတ်၊၂၃၄။ ဣတိဝုတ်၊မြန်၊၂၁၈။ ဣတိဝုတ်၊ဋ္ဌ၊၂၀၄-၅။
-ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ ဣတိဝုတ္တက၊ ၃-တိကနိပါတ၊ ၃-တတိယဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
အထက်သုတ်တော်အတိုင်း မောနေယျသုံးပါးတို့ကို ဘုရားရှင်အထံတော် နာယူခဲ့ရပုံကို ဝံသနိုင်ငံ၊ ကောသမ္ဗီမြို့ ဥတေနမင်းနန်းတော်၌ ခုဇ္ဇုတ္တရာက သာမာဝတီမိဖုရားအမှူးရှိသော မိဖုရားတို့အား ဟောကြားသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ မှတ်သားဖွယ် ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-အံ၊၁၊၂၉၅။ အံ၊မြန်၊၁၊၃၁၂။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၄၃။ အံ၊ဋီ၊၂၊၂၁၈။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ တိကနိပါတ၊ ၃-တတိယပဏ္ဏာသက၊ (၁၄) ၄-ယောဓာဇီဝဝဂ္ဂ၊ ဧကာဒသမသုတ်။
ဘုရားရှင် မဂဓနိုင်ငံ ရာဇဂြိုဟ်မြို့ မောရနိဝါပ ပရိဗိုဇ်အာရာမ်ဝယ် သီတင်းသုံးတော်မူစဉ်-အစ္စန္တနိဋ္ဌ, အစ္စန္တယောဂက္ခေမီ, အဗြဟ္မစာရီ, အစ္စန္တပရိယောသာန, လူ နတ် ဗြဟ္မာတို့ထက် အမြတ်ဆုံးပုဂ္ဂိုလ်ဖြစ်ကြောင်း တရားသုံးပါးကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
-အံ၊၁၊၂၉၅။ အံ၊မြန်၊၁၊၃၁၃။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၄၃။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ ... ဒွါဒသမသုတ်။
ဘုရားရှင် မဂဓနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် အထက်သုတ်ဒေသနာတော် အတိုင်း အမြတ်ဆုံးပုဂ္ဂိုလ်ဖြစ်နိုင်သော ဒုတိယတရားသုံးပါးတို့ကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၁၊၂၉၅-၆။ အံ၊မြန်၊၁၊၃၁၃။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၄၄။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ ... တေရသမသုတ်။
ဘုရားရှင် မဂဓနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် အထက်သုတ်ဒေသနာတော် အတိုင်း အမြတ်ဆုံးပုဂ္ဂိုလ်ဖြစ်နိုင်သော တတိယတရားသုံးပါးတို့ကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၃၊၅၂၈-၅၃၀။ အံ၊မြန်၊၃၊၅၁၆-၇။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၄၄။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဧကာဒသကနိပါတ၊ ၁-နိဿယဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
ဘုရားရှင် မဂဓနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် အထက်သုံးသုတ်၌ ဟောတော်မူအပ်ပြီးသော အမြတ်ဆုံးပုဂ္ဂိုလ်ဖြစ်နိုင်သော တရားကိုးပါးနှင့် ဝိဇ္ဇာ, စရဏ နှစ်ပါးဖြည့်စွက်၍ “ခတ္တိယော သေဋ္ဌော ဇနေတသ္မိံ”ဂါထာတော်ဖြင့် ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-ဣတိဝုတ်၊၁၉၆။ ဣတိဝုတ်၊မြန်၊၁၇၈။ ဣတိဝုတ်၊ဋ္ဌ၊၄၅-၆။
-ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ ဣတိဝုတ္တက၊ ၁-ဧကကနိပါတ ၁-ပဌမဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
“မောဟကိုပယ်နိုင်လျှင် အနာဂါမ်ဖြစ်ဖို့ ငါဘုရား အာမခံကြောင်း၊ မောဟ၏ အကျိုး, အပြစ်တို့ကို ဘုရားရှင်အထံတော်မှ နာယူခဲ့ကြောင်း” ခုဇ္ဇုတ္တရာက ဝံသနိုင်ငံ ကောသမ္ဗီမြို့ ဥတေနမင်းနန်းတော်၌ သာမာဝတီအမှူးရှိသော မိဖုရားတို့အား ဟောကြားပုံကို ပြဆိုသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-ဣတိဝုတ်၊၁၉၉။ ဣတိဝုတ်၊မြန်၊၁၈၂။ -ခုဒ္ဒကနိကာယ ၂-ဒုတိယဝဂ္ဂ၊ ပထမသုတ်။
“မောဟနှင့်ဆက်စပ်၍ ဆင်းရဲမကုန်နိုင်သောပုဂ္ဂိုလ်, ဆင်းရဲကုန်ဆုံးသော ပုဂ္ဂိုလ်တို့နှင့် အထက်သုတ်ဒေသနာတော်အတိုင်း မောဟ၏အကျိုး အပြစ်တို့ကို ဘုရားရှင်အထံတော်၌ နာယူခဲ့ပုံ”ကို ဝံသနိုင်ငံ ကောသမ္ဗီမြို့ ဥတေနမင်းနန်းတော်၌ ခုဇ္ဇုတ္တရာက သာမာဝတီအမှူးရှိသော မိဖုရားတို့အား ဟောပုံကို ပြဆိုသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
-သံ၊၁၊၂၅၄-၅။ သံ၊မြန်၊၁၊၂၃၈-၂၄၀။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၈-၃၀။ သံ၊ဋီ၊၂၊၃၂-၅။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-နိဒါနသံယုတ္တ၊ ၂-အာဟာရဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် “ဘူတသတ္တဝါတို့ တည်တံ့နိုင်ရန်၊ သမ္ဘဝေသီသတ္တဝါတို့ကို ချီးမြှောက်ရန် အာဟာရလေးပါးရှိပုံ”ကို ဟောတော်မူပါသည်။
မိစ္ဆာအယူရှိသော မောဠိယဖဂ္ဂုနရဟန်း၏ မေးလျှောက်မှုနှင့်ဆပ်စပ်၍ မမေးသင့်သည်ကို မေးမြန်းခြင်းကြောင့် မဖြေဆိုရပုံ၊ မေးသင့်သည်ကိုမေးမြန်းမှ ဖြေဆို သင့်ပုံများနှင့် “သဠာယတနပစ္စယာ-မှ အစပြု၍ ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒဒေသနာတော်၊ ဖဿ နိရောဓာ-မှစ၍ ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒဒေသနာတော်တို့ကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ မှတ်သားဖွယ်ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အကတညုတာသုတ္တ
အကတညုတာသုတ္တ (၂)-အံ၊၁၊၅၄၈။ အံ၊မြန်၊၁၊၅၄၆။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၉၀။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ ပဉ္စမပဏ္ဏာသက၊ (၂၂)၂-ပရိသသောဘနဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
(က) ဒုစရိုက်တရားသုံးပါးနှင့် ပြည့်စုံသူ၊ သူတစ်ပါး၏ ကျေးဇူးကို မသိတတ်သူ၊ ကျေးဇူးမဆပ်သူများ ငရဲ၌ ဖြစ်ကြရသည်။
(ခ) သုစရိုက်တရားသုံးပါးနှင့် ပြည့်စုံသူ၊ ကျေးဇူးကို သိတတ်သူ၊ ကျေးဇူးဆပ်သူများ နတ်ပြည်၌ဖြစ်ကြရသည်ဟု လေးပါးတွဲတရားတို့ကို ကဏှပက္ခ, သုက္ကပက္ခအားဖြင့် ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၁၊၅၅၁။ အံ၊မြန်၊၁၊၅၆၆။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ ပဉ္စမပဏ္ဏာသက၊ (၂၃) ၃-ဒုစ္စရိတဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
အထက်ပါ -
(က) ဒုစရိုက်တရားသုံးပါး အကတညတာ အကတဝေဒိတာ ဟူသော တရားလေးပါးနှင့် ပြည့်စုံသော၊ မိုက်မဲသော မလိမ္မာသော သူယုတ်မာသည် မိမိ၏ဂုဏ်ကို တူးဖြိုဖျက်ဆီးသူ၊ အပြစ်ရှိသူ၊ ပညာရှိတို့ကဲ့ရဲ့ခြင်းခံရသူ၊ များစွာသော မကောင်းမှုကို ဖြစ်ပွားစေသူဖြစ်သည်ဟု လည်းကောင်း။
(ခ) သုစရိုက်သုံးပါး ကတညတာ ကတဝေဒိတာဟူသော တရားလေးပါးတို့နှင့် ပြည့်စုံသောပညာရှိ၊ လူလိမ္မာ၊ သူတော်ကောင်းသည် မိမိ၏ဂုဏ်ကို မတူးဖြိုသူ၊ မဖျက်ဆီးသူ၊ ပညာရှိတို့ ချီးမွမ်းခံရသူ၊ ကောင်းမှုများစွာကို ဖြစ်ပွားစေသူ ဖြစ်သည်ဟုလည်းကောင်း ကဏှပက္ခ, သုက္ကပက္ခအားဖြင့် ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အကမ္မနီယသုတ္တ
အကမ္မနီယသုတ္တ-အံ၊၁၊၄။ အံ၊မြန်၊၁၊၆။ အံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၄၀။ အံ၊ဋီ၊၁၊၈၈။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဧကကနိပါတ၊ ၃-အကမ္မနိယဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
(သမထဘာဝနာ၊ ဝိပဿနာ ဘာဝနာတို့ဖြင့်) မပွားများအပ်သောစိတ်သည် အမှု (လုပ်ငန်း) ၌မခံ့၊ (လုပ်ငန်းလုပ်ရာ၌ အဆင်မပြေ)၊ မပွားများအပ်သောစိတ်မှတပါး အမှု၌မခံ့သော အခြားတစ်ခုသော တရားကိုမျှ ငါဘုရား မြင်တော်မမူဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အကုပ္ပသုတ္တ
အကုပ္ပသုတ္တ-အံ၊၂၊၁၀၅။ အံ၊မြန်၊၂၊၁၂၈။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၄၀။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ပဉ္စကနိပါတ၊ ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ (၁၀) ၅-ကကုဓဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
အတ္ထပဋိသမ္ဘိဒါဉာဏ်၊ ဓမ္မပဋိသမ္ဘိဒါဉာဏ်၊ နိရုတ္တိပဋိသမ္ဘိဒါဉာဏ်၊ ပဋိဘာန ပဋိသမ္ဘိဒါဉာဏ်တို့နှင့် ကိလေသာမှ လွတ်မြောက်တိုင်းသော (အရဟတ္တဖိုလ်) စိတ်ကို ဆင်ခြင်နိုင်မှုဟူသော တရားငါးပါးတို့နှင့် ပြည့်စုံသောရဟန်းတော်သည် မကြာမြင့်မီ အရဟတ္တဖိုလ်ကို ထိုးထွင်း၍ သိနိုင်၏ဟု ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အကုသလသုတ္တ
အကုသလသုတ္တ (၃)-အံ၊၁၊၁၀၂။ အံ၊မြန်၊၁၊၁၂၀။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ တိကနိပါတ၊ ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၁-ဗာလဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
(က) အကုသိုလ်ဖြစ်သော ကာယကံ၊ ဝစီကံ၊ မနောကံသုံးပါးနှင့် ပြည့်စုံသော ပုဂ္ဂိုလ်ကို “လူမိုက်” ဟု သိအပ်၏။
(ခ) ကုသိုလ်ဖြစ်သော ကာယကံ၊ ဝစီကံ၊ မနောကံသုံးပါးနှင့် ပြည့်စုံသော ပုဂ္ဂိုလ်ကို “ပညာရှိ” ဟု သိအပ်၏ဟု သုံးပါးတွဲတရားတို့ကို ဟောကြားတော်မူသည့် သုတ်။
-အံ၊၁၊၂၉၆။ အံ၊မြန်၊၁၊၃၁၃။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၄၄။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ တိကနိပါတ၊ တတိယပဏ္ဏာသက၊ (၁၅) ၅-မင်္ဂလဝဂ္ဂ၊ ပထမသုတ်။
အထက်သုတ်ပါ -
(က) အမှတ်ပြတရားသုံးပါးနှင့် ပြည့်စုံသော ပုဂ္ဂိုလ်သည် ငရဲ၌ ဖြစ်ရသည်။
(ခ) အမှတ်ပြတရားသုံးပါးနှင့် ပြည့်စုံသော ပုဂ္ဂိုလ်သည် နတ်ပြည်၌ ဖြစ်ရသည်ဟု သုံးပါးတွဲတရားများကို ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၃၊၄၅၃။ အံ၊မြန်၊၃၊၄၃၆။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဒသကနိပါတ၊ တတိယပဏ္ဏာသက၊ (၁၄)၄-သာဓုဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
(က) မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ၊ မိစ္ဆာသင်္ကပ္ပ၊ မိစ္ဆာဝါစာ၊ မိစ္ဆာကမ္မန္တ၊ မိစ္ဆာအာဇီဝ၊ မိစ္ဆာဝါယာမ၊ မိစ္ဆာသတိ၊ မိစ္ဆာသမာဓိ၊ မိစ္ဆာဉာဏ၊ မိစ္ဆာဝိမုတ္တိတို့သည် အကုသိုလ်တရား တို့ဖြစ်သည်။ ။
(ခ) သမ္မာဒိဋ္ဌိ, သမ္မာသင်္ကပ္ပ, သမ္မာဝါစာ, သမ္မာကမ္မန္တ, သမ္မာအာဇီဝ, သမ္မာဝါယာမ, သမ္မာသတိ, သမ္မာသမာဓိ, သမ္မာဉာဏ, သမ္မာဝိမုတ္တိတို့သည် ကုသိုလ်တရားများဖြစ်သည်ဟု ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အကုသလဓမ္မသုတ္တ
အကုသလဓမ္မသုတ္တ-သံ၊၃၊၁၅။ သံ၊မြန်၊၃၊၁၆-၇။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-မဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၃-မိစ္ဆတ္တဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ ... မိစ္ဆာသမာဓိတို့သည် အကုသိုလ်ဓမ္မ, သမ္မာဒိဋ္ဌိ ... သမ္မာသမာဓိတို့သည် ကုသိုလ်ဓမ္မဟု ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အကုသလမူလသုတ္တ
အကုသလမူလသုတ္တ-အံ၊၁၊၂၀၂-၅။ အံ၊မြန်၊၁၊၂၂၀-၃။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ တိကနိပါတ၊ ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ (၇) ၂-မဟာဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
(က) လောဘ၊ ဒေါသ၊ မောဟ ဟူသော အကုသိုလ်မူလတရားသုံးပါးနှင့် ယင်းတရားသုံးပါးတို့ လွှမ်းမိုးနှိပ်စက်မှု ခံရသူတို့၏ လုပ်ဆောင်ချက်၊ ယင်းပုဂ္ဂိုလ်ကို “အကာလဝါဒီ” “အဘူတဝါဒီ “အနတ္တဝါဒီ” “အဓမ္မဝါဒီ” “အဝိနယဝါဒီ” ပုဂ္ဂိုလ်ဟု ခေါ်ဆိုထိုက်ပုံ၊ ယင်းတရားသုံးပါးကြောင့် ယခု ဘဝ၌ပင်လျှင် ဆင်းရဲပင်ပန်း ပူလောင်လျက်နေရပုံ၊ တမလွန်ဘဝ၌ ဒုဂ္ဂတိဘုံဌာနသို့ ရောက်နိုင်ပုံကိုလည်းကောင်း၊
(ခ) အလောဘ၊ အဒေါသ၊ အမောဟ တရားသုံးပါးတို့သည် ကုသိုလ်မူလတရားဖြစ်ကြောင်း၊ ယင်းတရားသုံးပါးတို့နှင့် ပြည့်စုံသောပုဂ္ဂိုလ်၏ လုပ်ဆောင်ချက်၊ ယင်းပုဂ္ဂိုလ်ကို “ကာလဝါဒီ” “ဘူတဝါဒီ” “အတ္ထဝါဒီ” “ဓမ္မဝါဒီ” “ဝိနယဝါဒီ” ဟု ခေါ်ဆိုထိုက်ပုံ၊ လောဘ၊ ဒေါသ၊ မောဟတရားတို့ကို အကြွင်းမဲ့ပယ်စွန့် ပြီးသူသည် ယခုဘဝ၌ပင် ဆင်းရဲမှု၊ ပင်ပန်းမှု၊ ပူလောင်မှုမရှိဘဲ ချမ်းသာသုခ စံစားရပုံ၊ မျက်မှောက်ဘဝမှာပင် ပရိနိဗ္ဗာန်ဝင်စံရပုံတို့ကို မာလာနွယ် ဥပမာဖြင့် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အကုသလရာသိသုတ္တ
အကုသလရာသိသုတ္တ (၂)-သံ၊၃၊၁၂၇။ သံ၊မြန်၊၃၊၁၃၁-၂။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၃-သတိပဋ္ဌာနသံယုတ္တ၊ ၁-အမ္ဗပါလိဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
(က) ကာမစ္ဆန္ဒ, ဗျာပါဒ၊ ထိန မိဒ္ဓ, ဥဒ္ဓစ္စကုက္ကုစ္စ, ဝိစိကိစ္ဆာနီဝရဏ ဟူသော နီဝရဏတရားငါးပါးတို့ကို “အကုသိုလ်အစု” ဟုလည်းကောင်း၊
(ခ) သတိပဋ္ဌာန်တရားလေးပါးတို့ကို “ကုသိုလ်အစု” ဟုလည်းကောင်း ဆိုသင့်ပုံနှင့် သတိပဋ္ဌာန်လေးပါး ပွားများပုံကို ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၂၊၅၇။ အံ၊မြန်၊၂၊၇၀-၁။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ပဉ္စကနိပါတ၊ ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ (၆) ၁-နီဝရဏဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
အထက်ဖော်ပြပါ နီဝရဏတရားငါးပါးတို့ကို “အကုသိုလ်အစု” ဟု ခေါ်ဆို သင့်ပုံကို ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အကုသလဝိတက္ကသုတ္တ
အကုသလဝိတက္ကသုတ္တ-သံ၊၁၊၂၀၄။ သံ၊မြန်၊၁၊၁၉၁။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၂၇၁။ သံ၊ဋီ၊၁၊၃၀၄။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၉-ဝနသံယုတ္တ၊ ဧကာဒသမသုတ်။
ကာမဝိတက်၊ ဗျာပါဒဝိတက်၊ ဝိဟိံသာဝိတက် ဟူသော အကုသိုလ် ဝိတက်ကြီးတို့ကို ကြံစည်နေသော အညတရရဟန်းအား တောစောင့်နတ်က သံဝေဂဖြစ်စေရန် ဂါထာ ၂-ဂါထာကို ရွတ်ဆို၍ သတိပေးပုံကို ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အက္ကောဓသုတ္တ
အက္ကောဓသုတ္တ-သံ၊၁၊၂၄၁။ သံ၊မြန်၊၁၊၂၂၅။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၃၂၅။ သံ၊ဋီ၊၁၊၃၄၄-၅။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၁-သက္ကသံယုတ္တ၊ ၃-တတိယဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
သိကြားမင်းက သုဓမ္မာနတ်သဘင်၌ တာဝတိံသာနတ်တို့အား “မိမိတို့ကို ဒေါသနှိပ်စက်မှု မခံရစေရန် အမျက်ထွက်သူကို ပြန်၍ အမျက်မထွက်ကြရန်၊ မေတ္တာနှင့် မေတ္တာ၏ ရှေ့အဖို့၌ဖြစ်သော တရား ကရုဏာနှင့် ကရုဏာ၏ ရှေ့အဖို့၌ဖြစ်သော တရားတို့သည် အရိယာပုဂ္ဂိုလ်တို့၏ အကျင့်ဖြစ်ကြောင်း အမျက်ကောဓသည် သူယုတ်မာကို တောင်ကြီးကဲ့သို့ လွှမ်းမိုးတတ်ပုံကို ဟောကြားသည်ကို ဘုရားရှင်က ရဟန်းတို့အား ပြန်လည်၍ ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အက္ကောဓနသုတ္တ
အက္ကောဓနသုတ္တ-သံ၊၂၊၄၄၀။ သံ၊မြန်၊၂၊၄၃၆။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၃-မာတုဂါမသံယုတ္တ၊ ၂-ဒုတိယပေယျာလဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
သဒ္ဓါ၊ ဟိရီ၊ ဩတ္တပ္ပ၊ အက္ကောဓန၊ ပညာ ဟူသော တရားငါးပါးရှိသော မာတုဂါမသည် ကွယ်လွန်သည်၏ အခြားမဲ့၌ နတ်ပြည်သို့ရောက်ရပုံကို ဘုရားရှင်က အရှင်အနုရုဒ္ဓါ မထေရ်အား ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အက္ကောသသုတ္တ
အက္ကောသသုတ္တ-သံ၊၁၊၁၆၃-၅။ သံ၊မြန်၊၁၊၁၅၄-၅။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၂၀၉-၂၁၀။ သံ၊ဋီ၊၁၊၂၅၅-၆။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၇-ဗြာဟ္မဏသံယုတ္တ၊ ၁-အရဟန္တဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် ရာဇဂြိုဟ်မြို့ ဝေဠုဝန်ကျောင်းတော်ဝယ် သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် နောင်တော် ဘာရဒွါဇပုဏ္ဏား ရဟန်းပြုခြင်းကို အကြောင်းပြု၍ ဘုရားရှင်အား ယုတ်ယုတ်မာမာ ဆဲရေးလာသော “အက္ကောသလဘာရဒွါဇ ပုဏ္ဏားအား မိမိအိမ်သို့ ရောက်လာသော ဧည့်သည်ကို ဧည့်ဝတ်ပြုပုံ ဥပမာစကားဖြင့် မိမိကိုဆဲရေး လာသော သူအား ပြန်၍မဆဲရေးသင့်ပုံ စသည်ကို ရှင်းလင်း ဟောတော်မူရာ အက္ခေသက ဘာရဒွါဇပုဏ္ဏား ရဟန်းပြုပုံနှင့် ရဟန္တာဖြစ်ပုံကို ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အက္ကောသကသုတ္တ
အက္ကောသကသုတ္တ(၂)-အံ၊၂၊၂၂၀။ အံ၊မြန်၊၂၊၂၇၇။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၇၉။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ပဉ္စကနိပါတ၊ ပဉ္စမပဏ္ဏာသက၊ (၂)၂-အက္ကောသဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
သီတင်းသုံးဖော်တို့ကို ဆဲရေးကြိမ်းမောင်း (ခြိမ်းခြောက်) သောရဟန်း၊ အရိယာ ပုဂ္ဂိုလ်တို့ကို ပြစ်မှားစွပ်စွဲသောရဟန်း၏ မချွတ်ဧကန်ရရှိနိုင်သော အပြစ်ငါးပါးတို့ကို ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၃၊၃၉၃။ အံ၊မြန်၊၃၊၃၈၇။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၂၆။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဒသကနိပါတ၊ ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ (၉) ၄-ထေရဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
အထက်ပါရဟန်းသည် ပျက်စီးခြင်းဆယ်မျိုးတို့တွင် တစ်မျိုးမျိုးဖြင့် ပျက်စီးခြင်းသို့ ရောက်နိုင်ကြောင်း အခွင့်ရှိပုံကို ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အက္ခဏသုတ္တ
အက္ခဏသုတ္တ-အံ၊၃၊၆၀-၂။ အံ၊မြန်၊၃၊၆၀-၃။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၂၄-၅။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ အဋ္ဌကနိပါတ၊ ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၃-ဂဟပတိဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
မြတ်သောအကျင့်ကို ကျင့်သုံးရန် အခွင့်မဟုတ်သောတရား (ရပ်ပြစ်ရှစ်ပါး)တို့ကို ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အက္ခန္တိသုတ္တ
အက္ခန္တိသုတ္တ (၂)-အံ၊၂၊၂၂၂-၃။ အံ၊မြန်၊၂၊၂၈၀-၁။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၈၀။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ပဉ္စကနိပါတ၊ ပဉ္စမပဏ္ဏာသက၊ (၂၂) ၂-အက္ကောသကဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမ သုတ်နှင့် ဆဋ္ဌသုတ်။
ဤသုတ်တို့၌ သည်းမခံခြင်း၏ အပြစ်ငါးပါးနှင့် သည်းခံခြင်း၏အကျိုး ငါးပါးတို့ကို ဟောကြားတော်မူသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အက္ခမသုတ္တ
အက္ခမသုတ္တ (၂)-အံ၊၂၊၉၉။ အံ၊မြန်၊၂၊၁၂၀-၁။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၈။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ပဉ္စကနိပါတ၊ ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ (၉) ၄-ထေရဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
ဤသုတ်၌ သီတင်းသုံးဖော်ရဟန်းတို့၏ ချစ်ခင်မြတ်နိုးလေးစားမှုကို မခံယူနိုင် သောမထေရ်နှင့် ခံယူနိုင်သောမထေရ်တို့၏ အင်္ဂါငါးမျိုးစီကို ဟောကြားတော်မူသည်။
-အံ၊၂၊၁၃၈-၁၄၂။ အံ၊မြန်၊၂၊၁၇၄-၉။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၄၉-၅၀။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ပဉ္စကနိပါတ၊ တတိယပဏ္ဏာသက၊ (၁၄) ၄-ရာဇဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
မင်း၏အင်္ဂါအစိတ်အပိုင်း ဖြစ်သော်လည်း မင်းနှင့်မထိုက်တန်၊ မင်း၏အသုံး အဆောင် ဖြစ်ထိုက်/မဖြစ်ထိုက်သော ဆင်နှင့် အာဟုနေယျ အစရှိသောသံဃာ့ဂုဏ်နှင့် ထိုက်/မထိုက်သော ရဟန်းတို့ကို ခွဲခြား၍ အကျယ်ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အဂတိသုတ္တ
အဂတိသုတ္တ (၃)-အံ၊၁၊၃၂၅-၆။ အံ၊မြန်၊၁၊၃၄၁-၂။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၆၂။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၂-စရဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်၊ အဋ္ဌမသုတ်၊ နဝမသုတ်။
ပထမသုတ်၌ -အဂတိတရားလေးပါး (မပြုလုပ်သင့်သည်ကို ပြုလုပ်ခြင်း၊ ပြုလုပ်သင့်သည်ကို မပြုလုပ်ခြင်း)ကြောင့် ထိုပုဂ္ဂိုလ်၏အခြွေအရံ၊ ကျော်စောထင်ရှား မှုများ လဆုတ်ပက္ခလကဲ့သို့ လျောကျဆုတ်ယုတ်ပုံကို ဟောကြားတော်မူသည်။
ဒုတိယသုတ်၌ -ယင်းတရားလေးပါးသို့ မလိုက် (မပြုလုပ်သင့်သည်ကို မပြုလုပ်ခြင်း၊ ပြုလုပ်သင့်သည်ကိုသာ ပြုလုပ်)ခြင်းကြောင့် ထိုပုဂ္ဂိုလ်၏ အခြွေအရံ ကျော်စော ထင်ရှားမှုများ လဆန်းပက္ခလကဲ့သို့ တနေ့တစ်ခြား တိုးပွားလာပုံကို ဟောကြားတော်မူပါသည်။
တတိယသုတ်၌ -အထက်နှစ်သုတ်ပါတရားတို့ကို တပေါင်းတည်းပေါင်း၍ ဟောတော်မူသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အဂါရသုတ္တ
အဂါရသုတ္တ-သံ၊၂၊၄၁၉-၄၂၀။ သံ၊မြန်၊၂၊၄၁၃။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၁၉။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၂-ဝေဒနာသံယုတ္တ၊ ၂-ရဟောဂတဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
ဤသုတ်၌တည်းခိုဆောင် (ဧည့်ဆောင်)သည် အရပ်လေးမျက်နှာမှ လူမျိုး အသီးသီးတို့ လာရောက်တည်းခိုနေထိုင်ရာ ဖြစ်သကဲ့သို့ ဤခန္ဓာကိုယ်၌လည်း ဝေဒနာ အမျိုးမျိုးတို့ ဖြစ်နေကြသည်ဟု ဟောတော်မူပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အဂါရဝသုတ္တ
အဂါရဝသုတ္တ (၄)-အံ၊၂၊၆-၈။ အံ၊မြန်၊၂၊၈-၁၀။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ပဉ္စကနိပါတ၊ ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၁-သေခဗလဝဂ်၊ နဝမသုတ်။
အသဒ္ဓ၊ အဟိရိက၊ အနောတ္တပ္ပ၊ ကုသီတ၊ ဒုပ္ပည ဟူသော တရားငါးမျိုးတို့နှင့် ပြည့်စုံသောရဟန်းသည် သူတော်ကောင်းတရား၌ ရိုသေလေးစားမှုမရှိ၊ သူတော်ကောင်းတရားကို လိုက်နာကျင့်သုံးမှု မရှိခြင်းကြောင့် သူတော်ကောင်းတရားမှ လျောကျ ပျက်စီးနိုင်၏။ သူတော်ကောင်းတရား၌ စွဲမြဲစွာ မတည်နိုင်။ ။
သဒ္ဓါ၊ ဟိရီ ဩတ္တပ္ပ၊ အာရဒ္ဓဝီရိယ၊ ပညာ-ဟူသော တရားငါးမျိုးနှင့် ပြည့်စုံ သောရဟန်းသည် သူတော်ကောင်းတရား၌ ရိုသေလေးစားမှု၊ သူတော်ကောင်းတရားကို လိုက်နာကျင့်သုံးမှု ရှိသောကြောင့် သူတော်ကောင်းတရားမှ မလျောကျ မပျက်စီးနိုင်။ သူတော်ကောင်းတရား၌ စွဲမြဲစွာတည်နိုင်၏ဟု ဘုရားရှင်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ-ဒသမသုတ်
အထက်သုတ်ပါ ကဏှပက္ခတရားငါးပါးနှင့် ပြည့်စုံသောရဟန်းသည် ဤဓမ္မဝိနယ (ဘုရားရှင်) သာသနာတော်၌ ရိုသေလေးစားမှု လိုက်နာကျင့်သုံးမှု မရှိသောကြောင့် (မိမိထက် သီလသိက္ခာကြီးသူတို့နှင့် စပ်လျဉ်း၍) မကြီးပွားနိုင်၊ (မိမိအောက် သီလ သိက္ခာငယ်သူတို့နှင့် စပ်လျဉ်း၍) မပြန့်ပွားနိုင်၊ သုက္ကပက္ခတရားငါးပါးနှင့် ပြည့်စုံသောရဟန်းတော်သည် ဤဓမ္မဝိနယ (ဘုရားရှင်) သာသနာတော်၌ ရိုသေလေးစားမှု လိုက်နာကျင့်သုံးမှု ရှိသောကြောင့် ကြီးပွားစည်ပင် ပြန့်ပွားနိုင်၏ဟု ဘုရားရှင်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၂၊၁၂-၃။ အံ၊မြန်၊၂၊၁၇-၈။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၆။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ပဉ္စကနိပါတ၊ ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၃-ပဉ္စင်္ဂိကဝဂ္ဂ၊ ပထမသုတ်နှင့် ဒုတိယသုတ်။
ဤသုတ်တို့၌ သီတင်းသုံးဖော်တို့အပေါ်၌ ရိုသေ၊ ကျိုးနွံမှုမရှိ၊ သီတင်းသုံးဖော်တို့နှင့် အသက်မွေးမှုမတူညီသောရဟန်းသည် သီတင်းသုံးဖော်တို့ အပေါ်၌ အာဘိသမာ စာရိက (မြင့်မြတ်သောကျင့်ဝတ်) သီလ၊ သေက္ခပုဂ္ဂိုလ်တို့ကျင့်စဉ်၊ စတုပါရိသုဒ္ဓိသီလ၊ သမ္မာဒိဋ္ဌိ ... သမ္မာသမာဓိ ဟူသော အဆင့်ဆင့်ကျင့်ရမည့်တရားများကို ဖြည့်ကျင့်မှု အကြောင်းမရှိနိုင်ပုံနှင့် ရိုသေ၊ ကျိုးနွံမှုရှိသော ရဟန်းတို့သည်သာ ဤအဆင့်ဆင့် ကျင့်ရသောတရားတို့ကို ပြည့်စုံအောင် ဖြည့်ကျင့်မှုအကြောင်းရှိပုံကို ဟောကြားတော်မူပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အဂုတ္တသုတ္တ
အဂုတ္တသုတ္တ-အံ၊၁၊၆။ အံ၊မြန်၊၁၊၈။ အံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၄၁။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဧကကနိပါတ၊ ၄-အဒန္တဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
မလုံခြုံစေအပ်သောစိတ်သည် များစွာသော အကျိုးမဲ့ရန်ဖြစ်၏။ များစွာသော အကျိုးမဲ့ရန်ဖြစ်သော မလုံခြုံစေအပ်သောစိတ်မှတပါး အခြားတစ်ခုသောတရားကိုမျှ ငါဘုရားမြင်တော်မမူဟု ဘုရားရှင်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အဂ္ဂသုတ္တ
အဂ္ဂသုတ္တ (၂)-အံ၊၁၊၃၉၀-၁။ အံ၊မြန်၊၁၊၄၀၄-၅။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၁၈။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ (၈) ၃-အပဏ္ဏကဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထ သုတ်နှင့် ပဉ္စမသုတ်။
ပထမသုတ်၌ သီလ၊ သမာဓိ၊ ပညာ၊ ဝိမုတ္တိ ဟူသော အမြတ်ဆုံးတရားလေး ပါးကို ဟောတော်မူသည်။
ဒုတိယသုတ်၌ ရှုမှတ်သုံးသပ်၍ အရဟတ္တဖိုလ်သို့ရောက်သော ရုပ်၊ ဝေဒနာ သညာ၊ (အရဟတ္တဖိုလ်ရရှိသည့်) ဘဝဟူသော အမြတ်ဆုံးတရားတို့ကို ဟောတော်မူသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အဂ္ဂညသုတ္တ
အဂ္ဂညသုတ္တ-ဒီ၊၃၊၆၆-၈၁။ ဒီ၊မြန်၊၃။၇၁-၈၆။ ဒီ၊ဋ္ဌ၊၃၊၄၃-၅၆။ ဒီ၊ဋီ၊၃၊၃၆-၅၁။
-ဒီဃနိကာယ၊ ပါထိကဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ပုဗ္ဗာရုံကျောင်းတိုက် မိဂါရမာတုပါသာဒကျောင်းတော်၌ ဘုရားရှင်ကမေးမြန်းတော်မူသဖြင့် “ဗြာဟ္မဏများသည် မိမိတို့ကိုတွေ့မြင်လျှင် “ဗြာဟ္မဏောဝ သေဋ္ဌော ဝဏ္ဏော” အစရှိသောစကားတို့ကို ပြောဆိုကြပြီး ဆဲရေးခြင်း ဆယ်ပါးတို့ဖြင့် ဆဲရေးကြပါကြောင်း” လျှောက်ထားကြသော ကုဋေလေးဆယ် (သိန်းပေါင်းလေးထောင်) ဥစ္စာဓနပေါများကြွယ်ဝသော ဗြာဟ္မဏလူမျိုး ဝေဒပါရဂူများ ဖြစ်ကြသော “ဝါသေဋ္ဌ” နှင့် “ဘာရဒွါဇ” သာမဏေနှစ်ပါးအား ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
ဤသုတ်၌ -ဗြာဟ္မဏများသည် ရှေးအခါလောက၌ ဖြစ်ပေါ်ခဲ့သော အမျိုး အနွယ် အကျင့်တို့ကို မသိမမြင်ကြခြင်းကြောင့် ဤသို့ပြောဆိုကြပုံ၊ ဗြာဟ္မဏလူမျိုးများသည် ဗြဟ္မာ၏ခံတွင်းမှ မွေးဖွားသူများမဟုတ်ကြောင်းကို မျက်မြင်အနေဖြင့် သိနိုင်ကြောင်း၊ ညစ်နွမ်းမှု၊ စင်ကြယ်မှုနှင့်စပ်၍ မည်သည့်အမျိုးမဆို ဒုစရိုက်ဆယ်ပါး အကုသိုလ်တရားတို့ကြောင့် ညစ်နွမ်းယုတ်ညံ့ကြပြီး သုစရိုက်ဆယ်ပါး ကုသိုလ်တရားတို့ကြောင့်သာ ဖြူစင်မြင့်မြတ်သူတို့ဖြစ်ရကြောင်း၊
ရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်သည်သာ အမျိုးလေးပါးတို့ထက် မြင့်မြတ်သူဖြစ်ကြောင်း၊ ထိုသို့ မြင့်မြတ်ခြင်းသည် (အရိယ) ဓမ္မကြောင့်သာဖြစ်ကြောင်း၊ ထို့ကြောင့် (အရိယ) ဓမ္မသည်သာ လောကတွင်အမြင့်မြတ်ဆုံးဖြစ်ကြောင်း၊ သာကီဝင်မင်းတို့သည် ကောသလဘုရင်ကို အရိုအသေပြုကြရ၊ ရှိခိုးကြရ လက်အုပ်ချီကြရသော်လည်း ကောသလဘုရင်က သာကီဝင်မင်းမျိုးဖြစ်သော ဘုရားရှင်အား အရိုအသေပြုခြင်း၊ ရှိခိုးခြင်း၊ လက်အုပ်ချီခြင်းတို့ကိုပြုခြင်းသည် အမျိုးဇာတ်ကြောင့်မဟုတ် (အရိယ) ဓမ္မကြောင့်သာဖြစ်ကြောင်း၊ ထို့ကြောင့် (အရိယ) ဓမ္မသည်သာ လောက၌ အမြင့်မြတ်ဆုံးဖြစ်သည်။
ဇာတ်၊ အနွယ်၊ အမည်၊ လူမျိုးအသီးသီးမှထွက်၍ ရဟန်းပြုကြသော သင်တို့သည် “သကျပုတ္တိယသမဏ” ဟု ဝန်ခံနေကြကြောင်း၊ အရိယာပုဂ္ဂိုလ်များ၏ ဘုရားရှင် အပေါ်၌ ယုံကြည်မှုသဒ္ဓါတရားကို မည်သည့်ပုဂ္ဂိုလ်မှ မဖျက်ဆီးနိုင်၊ လောကဓာတ်ကြီး ပျက်စီးချိန်၌ သတ္တဝါတို့ အာဘဿရာဗြဟ္မာဘုံ၌ ရောက်ရှိနေကြပုံ၊ လောကဓာတ်ကြီး ပြန်လည်တည်ရှိပြီးချိန်၌ရှိသော ကမ္ဘာဦးလူသားများ၏ အခြေအနေ၊ ရသပထဝီ (မြေဆီ) ဖြစ်ပေါ်လာပုံ၊ လနေတို့ဖြစ် ပေါ်လာပုံ၊ မြေဆီလွှာဖြစ်ပေါ်လာပုံ၊ (နွယ်ချို) ပဒါလတာ နွယ်ဖြစ်ပေါ်လာပုံ၊ ဖွဲအခွံမပါသော သလေးဆန်များဖြစ်ပေါ်လာပုံ၊ ယောက်ျား မိန်းမ ဖြစ်ပေါ်လာပုံ၊ မေထုန်အကျင့်ဖြစ်ပေါ်လာပုံ၊ သလေးဆန်၌ ဖွဲအခွံများ ဖုံးအုပ်လာပုံ၊ သလေးခင်း ခွဲဝေယူကြပုံ၊ အဒိန္နာဒါန (ခိုးမှု) ဖြစ်ပေါ်လာပုံ၊ မဟာသမ္မတမင်း ဖြစ်ပေါ်လာပုံ၊ ဗြာဟ္မဏအဖွဲ့အစည်း၊ ကုန်သည်အဖွဲ့ အစည်း၊ ဆင်းရဲသား အဖွဲ့အစည်း၊ သမဏအဖွဲ့အစည်းများ ဖြစ်ပေါ်လာပုံ၊ ထို့တွင် သမဏအဖွဲ့ အစည်းသည် မထင်ရှားဘဲ ကျန်အဖွဲ့ အစည်းများသာ “အမျိုးလေးပါး” အဖြစ် ထင်ရှားလာပုံ၊ ဒုစရိုက်တရားကျင့်သူ များသည် အပါယ်လေးပါး၌ဖြစ်၍ သုစရိုတ်တရားကျင့်သူများသည် နတ်ပြည်၌ဖြစ်ကြ ရပုံ၊ ဒုစရိုက်၊ သုစရိုတ်တရား နှစ်ပါးလုံးကျင့်သူသည် သုခ၊ ဒုက္ခ နှစ်မျိုးခံစားရပုံ၊ ဗောဓိပက္ခိယတရားကိုပွားများလျှင် မျက်မှောက်ဘဝမှာပင် နိဗ္ဗာန်ရရှိနိုင်ပုံ အမျိုးလေးပါးတို့တွင် မင်းမျိုးသာအမြတ်ဆုံး၊ နတ်၊ လူအပေါင်းတို့တွင် ဝိဇ္ဇာ စရဏနှင့် ပြည့်စုံသော သူသာ အမြတ်ဆုံးဖြစ်ပုံကို ဟောကြားတော်မူပါသည်။
အဋ္ဌကထာ၌ -ဝိသာခါအကြောင်း အကျဉ်းချုပ်၊ ပုဗ္ဗာရုံကျောင်းတိုက်ကြီး အကြောင်း၊ အမျိုးသမီးတို့တွင် ဝိသာခါ၊ အမျိုးသားတို့တွင် အနာထပိဏ် သူဌေးတို့နှစ်ဦးသာ ဥစ္စာများစွာတို့ကို စွန့်လွှတ်လှူဒါန်းကြပုံ၊ ပုဗ္ဗာရုံကျောင်းတိုက်ကြီးနှင့် ဇေတဝန် ကျောင်းတိုက်ကြီးတို့တည်နေပုံ၊ ဝါသေဋ္ဌနှင့် ဘာရဒွါဇသာမဏေတို့ အကြောင်း၊ လနေ တို့အကြောင်း၊ ဣတ္ထိလိင်နှင့် ပုရိသလိင်တို့ဖြစ်ပုံ၊ ကုသိုလ်၊ အကုသိုလ်ကံများအကြောင်း၊ ဝါသေဌနှင့် ဘာရဒွါဇသာမဏေတို့ အဂ္ဂညသုတ်ကို ဆင်ခြင်ကြသဖြင့် ပဋိသမ္ဘိဒါလေးပါး နှင့်တကွ ရဟန္တာဖြစ်ကြပုံတို့ကို ဖွင့်ဆိုထားပါသည်။
ဋီကာ၌ ဣတ္ထိလိင်နှင့် ပုရိသလိင်တို့ ဖြစ်ပေါ်ပုံနှင့် ကုသိုလ်၊ အကုသိုလ်ကံ အကြောင်းတို့ကို ဖွင့်ဆိုထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အဂ္ဂဓမ္မသုတ္တ
အဂ္ဂဓမ္မသုတ္တ-အံ၊၂၊၃၇၇-၈။ အံ၊မြန်၊၂၊၄၇၇။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဆက္ကနိပါတ၊ ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ ၈-အရဟတ္တဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
အရဟတ္တဖိုလ်ကို မျက်မှောက်မပြုနိုင်သော ရဟန်း၏သန္တာန်၌ ဖြစ်နေသော တရားခြောက်ပါးနှင့် အရဟတ္တဖိုလ်ကို မျက်မှောက်ပြုနိုင်သော ရဟန်း၏ အရည်အချင်း အင်္ဂါခြောက်ပါးတို့ကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အဂ္ဂပ္ပသာဒသုတ္တ
အဂ္ဂပ္ပသာဒသုတ္တ (၂)-အံ၊၁၊၃၄၃-၄။ အံ၊မြန်၊၁၊၃၅၈-၉။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၉၆-၇။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၄-စက္ကဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
-သက်ရှိသတ္တဝါအားလုံးထက် ဘုရားရှင်ကသာ မြတ်တော်မူသည်။
-သင်္ခတတရားအားလုံးထက် အဋ္ဌင်္ဂိကအရိယမဂ်သာ အမြတ်ဆုံးဖြစ်သည်။
-သင်္ခတ၊ အသင်္ခတ တရားအားလုံးထက် နိဗ္ဗာန်သည်သာ အမြတ်ဆုံးဖြစ်သည်။
-သံဃာ့ဂိုဏ်းအားလုံးထက် တထာဂတ သာဝက အရိယာသံဃာရှစ်ပါးသာ အမြတ်ဆုံးဖြစ်သည်။ အမြတ်ဆုံးရတနာ၌ ကြည်ညိုသူသည် အမြတ်ဆုံး အကျိုးကို ရရှိဖြစ်စေတတ်သည်ဟု ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-ဣတိဝုတ်၊၂၅၄။ ဣတိဝုတ်၊မြန်၊၂၃၉-၂၄၀။ ဣတိဝုတ်၊ဋ္ဌ၊၂၆၈-၂၇၆။
-ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ ဣတိဝုတ္တက၊ တိကနိပါတ၊ ပဉ္စမဝဂ္ဂ၊ ပထမသုတ်။
ဤသုတ်၌လည်း အဋ္ဌင်္ဂီကအရိယမဂ်မှတပါး ကျန်တရားသုံးပါးကို အထက်ဖော်ပြပါသုတ်အတိုင်း ခုဇ္ဇုတ္တရာက သာမာဝတီအမှူးရှိသော မိဖုရားတို့အား ဟောပြသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အဂ္ဂိသုတ္တ
အဂ္ဂိသုတ္တ (၅)-သံ၊၃၊၉၈-၁၀၀။ သံ၊မြန်၊၃၊၁၀၂-၄။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၀၇။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၂-ဗောဇ္ဈင်္ဂသံယုတ္တ၊ ၆-သာကစ္ဆဝဂ်၊ တတိယသုတ်။
ပရိဗိုဇ်တို့က “မိမိတို့နှင့် ရဟန်းဂေါတမတို့ တရားဟောပုံခြင်း ထူးခြားမှုမရှိကြောင်း” ပြောသဖြင့် ရဟန်းတို့က ဘုရားရှင်အား လျှောက်ထားကြရာ ဗောဇ္ဈင်ပွား များမှုနှင့်ပတ်သက်၍ ဘုရားရှင် သို့မဟုတ် ဘုရားရှင်ထံမှ ကြားနာဘူးသော ပုဂ္ဂိုလ်များမှ တပါး ပြည့်စုံအောင် မဖြေဆိုနိုင်ကြကြောင်း မိန့်ကြားတော်မူပြီး စိတ်တွန့်တိုဆုတ်နစ် နေသောအခါ၊ ပြန့်လွင့်နေသောအခါတို့၌ မပွားများသင့်သော ဗောဇ္ဈင်နှင့် ပွားများ သင့်သောဗောဇ္ဈင်တို့ကို မီးမွှေးသောယောက်ျား၊ မီးငြိမ်းသတ်သောယောက်ျား ဥပမာတို့ဖြင့် ရှင်လင်းဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၂၊၂၂၄။ အံ၊မြန်၊၂၊၂၈၃။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ပဉ္စကနိပါတ၊ ပဉ္စမပဏ္ဏာသက (၂၂)၂-အက္ကောသကဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
ဤသုတ်၌ မီးလှုံခြင်း၏အပြစ်ငါးမျိုးကို ဟောကြားတော်မူသည်။
-အံ၊၂၊၄၂၈-၄၃၂။ အံ၊မြန်၊၂၊၅၄၂-၆။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၆၅-၆။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ သတ္တကနိပါတ၊ ၅-မဟာယညဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်နှင့် စတုတ္ထသုတ်။
ပထမအဂ္ဂိသုတ်၌ -မီးခုနစ်မျိုးကို အကျဉ်းချုပ်ဟောတော်မူသည်။
ဒုတိယအဂ္ဂိသုတ်၌ -ပဉ္စသတိကယဇ်ပူဇော်ပွဲကြီး ခြိမ့်ခြိမ့်သဲကျင်းပရန် စီစဉ်ပြီး ဘုရားရှင်ထံရောက်လာသော ဥဂ္ဂတသရီရပုဏ္ဏားက ဘုရားရှင်အား မေးလျှောက်ပုံ အချိုးမကျသဖြင့် မေးလျှောက်ပုံစနစ်ကျအောင် အရှင်အာနန္ဒာက သင်ကြားပေးပုံ၊ ဘုရားရှင်က ဥဂ္ဂတသရီရပုဏ္ဏားအား ယဇ်ပူဇော်ပွဲနှင့်စပ်လျဉ်း၍ ယဇ်ပူဇော်သူများသည် ယဇ်ပူဇော်မီကပင် အကုသိုလ်လက်နက်သုံးမျိုးကို စိုက်ထူကြပုံ၊ ပယ်အပ်သော မီးသုံးမျိုး၊ ရိုသေလေးစားအပ် မြတ်နိုးပူဇော်၍ ချမ်းသာစွာဆောင်အပ်သော မီးသုံးမျိုး၊ ထင်းမီးနှင့် ပတ်သက်၍ ပြုကျင့်ပုံတို့ကို ဟောကြားတော်မူသဖြင့် ဥဂ္ဂတသရီရပုဏ္ဏား ဥပါသကာအဖြစ် ခံယူလျှောက်ထားပြီး ပဉ္စသတိက ယဇ်ပူဇော်ရန် စီစဉ်ထားသော သတ္တဝါ များအား ဘေးမဲ့လွှတ်ပုံကို ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
-ဣတိဝုတ်၊၂၅၇။ ဣတိဝုတ်၊မြန်၊၂၄၂-၃။ ဣတိဝုတ်၊ဋ္ဌ၊၂၈၁-၃။
-ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ ဣတိဝုတ္တက၊ တိကနိပါတ၊ ပဉ္စမဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
ရာဂ၊ ဒေါသ၊ မောဟ မီးသုံးမျိုးလောင်မြိုက်ခံရသူ၊ ယင်းမီးသုံးပါးကြောင့် ဒုဂ္ဂတိ ဘဝသို့ရောက်ရပြီး မာရ်မင်း၏အနှောင်အဖွဲ့မှ မလွတ်ကြပုံ၊ မီးသုံးပါးငြိမ်းသတ်နည်းများ၊ ယင်းမီးသုံးပါးငြိမ်းသဖြင့် ဒုက္ခငြိမ်းပျောက် နိဗ္ဗာန်ရောက်ပုံကို ခုဇ္ဇုတ္တရာက သာမာဝတီ မဟေသီ အမှူးရှိသော မိဖုရားငါးရာတို့အား ဟောပြသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အဂ္ဂိကသုတ္တ
အဂ္ဂိကသုတ္တ-သံ၊၁၊၁၆၈-၉။ သံ၊မြန်၊၁၊၁၅၈-၉။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၂၁၂-၃။ သံ၊ဋီ၊၁၊၂၅၈-၉။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၇-ဗြာဟ္မဏသံယုတ္တ၊ ၁-အရဟန္တဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
ဘုရားရှင် မဂဓနိုင်ငံ ရာဇဂြိုဟ်မြို့ ဝေဠုဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် အဂ္ဂိကဘာရဒွါဇပုဏ္ဏားနေအိမ်၌ ဗြာဟ္မဏနှင့် ဗြာဟ္မဏမဟုတ်သူတို့ကို ဟောကြားသည့်သုတ်။
အဂ္ဂိကဘာရဒွါဇပုဏ္ဏားက မီးပူဇော်ရန်စီစဉ်ထားသော နို့ဃနာကို ဘုရားရှင် အား ဆက်ကပ်ရာ ဘုရားရှင်က ကိုယ်တော်၏ဂုဏ်တို့ကို ထုတ်ဖော်ဟောကြားပြီးမှ ဖြစ်ပေါ်သဖြင့် မိမိအား မအပ်စပ်ပုံနှင့် အခြားအပ်စပ်သောဝတ္ထုပစ္စည်းများ လှူဒါန်းနိုင်ကြောင်း အဂ္ဂိကဘာရဒွါဇပုဏ္ဏားအား တရားဟောတော်မူရာ အဂ္ဂိကဘာရဒွါဇပုဏ္ဏား သရဏဂုံဆောက်တည်ပြီးနောက်ပိုင်း၌ ရဟန်းပြု၍ ရဟန်းတရားအားထုတ်ရာ ရဟန္တာ ဖြစ်ပုံကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အဂ္ဂိက္ခန္ဓောပမသုတ္တ
အဂ္ဂိက္ခန္ဓောပမသုတ္တ-အံ၊၂၊၄၉၅-၅၀၀။ အံ၊မြန်၊၂၊၆၁၇-၆၂၄။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၈၉။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ သတ္တကနိပါတ၊ ၇-မဟာဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
ဤသုတ်တော်ကို ကောသလနိုင်ငံတော်အတွင်း ဒေသစာရီ လှည့်လည် ကြွချီတော်မူစဉ် မီးလောင်နေသောမီးပုံကြီးကို မြင်တော်မူ၍ ဟောကြားတော်မူသည်။
ဤသုတ်၌ နူးညံ့နုနယ်သော လက်ခြေရှိသော မင်းမျိုး၊ ပုဏ္ဏားမျိုး၊ သူဌေးမျိုးဖြစ်သော သတို့သမီးကို ပွေ့ဖက်နေခြင်းထက် အလျှံတပြောင်ပြောင် မီးတောက်လောင်နေသော မီးပုံကြီးကိုဖက်၍ အနီး၌ထိုင်နေခြင်းကသာ မြင့်မြတ်ပုံ၊ သီလမရှိသောရဟန်း၏ ဒကာ၊ ဒကာမတို့လှူဒါန်းသော ပစ္စည်းလေးပါးကို သုံးဆောင်ခြင်းသည် သေလျှင်ငရဲသို့ ရောက်နိုင်ပုံကို ဥပမာအသီးသီးဖြင့်ပြ၍ ဟောကြားတော်မူသည်။
ပစ္စည်းလေးပါးကိုလှူဒါန်းရန် အလှူရှင်များအကျိုးများအောင် မိမိ၏ရဟန်း ဘဝကိုလည်း အကျိုးရှိရန် အပ္ပမာဒတရားနှင့်ပြည့်စုံအောင် ကျင့်သင့်ပုံ စသည်တို့ကို ဟောကြားတော်မူသည်။
ဤသုတ္တန်၏အဆုံး၌ ရဟန်းခြောက်ကျိပ်သွေးအံ၍ ရဟန်းခြောက်ကျိပ် လူထွက်ကြသည်။ ရဟန်းခြောက်ကျိပ် ရဟန္တာဖြစ်တော်မူသည်။ ဤသုတ်ကို ဟောတော်မူပြီးနောက် ဘုရားရှင်သည် “စူဠစ္ဆရာသင်္ဃာတ” သုတ်ကိုဟောတော်မူသည် (ဋ္ဌ)။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အဂ္ဂိဝစ္ဆသုတ္တ
အဂ္ဂိဝစ္ဆသုတ္တ-မ၊၂၊၁၅၀-၆။ မ၊မြန်၊၂၊၁၅၉-၁၆၆။ မ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၃၇-၇။
-မဇ္ဈိမနိကာယ၊ မဇ္ဈိမပဏ္ဏာသ၊ ၃-ပရိဗ္ဗာဇကဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
ဤသုတ်ကို ဘုရားရှင်သည် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ ဝစ္ဆဂေါတ္တပရိဗိုဇ်အား ဟောကြားတော်မူသည်။
ဝစ္ဆဂေါတ္တပရိဗိုဇ်က ဘုရားရှင်အား မိစ္ဆာဝါဒ မေးခွန်းဆယ်ခုကို မေးလျှောက်သည်။ ဘုရားရှင်ကငြင်းပယ်တော်မူသည်။ မိစ္ဆာအယူများ၏ အပြစ် (၁၁) မျိုးကို မြင်တော်မူ၍ မိစ္ဆာဝါဒများကို မယူကြောင်း၊ “အယူ” ဟူသော ဝေါဟာရကို ပယ်ထားကြောင်း၊ ခန္ဓာငါးပါး၏ဖြစ်ကြောင်းနှင့် ချုပ်ရာကိုသိမြင်၍ လွတ်မြောက်ပြီးသူဖြစ်ကြောင်း၊ လွတ်မြောက်ပြီးသောစိတ်ရှိသူ၏ ပဋိသန္ဓေနေမှုနှင့် ပတ်သက်၍ ဘာသာခြားများ မတုနိုင်ကြကြောင်း ရှင်းလင်းဟောကြားတော်မူပြီး ဝစ္ဆဂေါတ္တက နားမလည်ကြောင်း လျှောက်ထားရာ မီးပုံကြီးဥပမာဖြင့် ရှင်းလင်းဟောကြား၍ ခန္ဓာငါးရပ် လက်စပြတ်တော်မူပုံကို ဟောကြားတော်မူသည်။
ထိုအခါ ဝစ္ဆဂေါတ္တပရိဗိုဇ်သည် အင်ကြင်းပင်၏ အနှစ်ဥပမာဖြင့် ဘုရားရှင် စကားတော်သည် အကာကင်းပ၍ အနှစ်သာရအတိရှိပုံကို လျှောက်ထားပြီး ဥပါသကာ အဖြစ် ခံယူသွားပုံကို ဟောတော်မူသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အင်္ဂသုတ္တ
အင်္ဂသုတ္တ (၂)-သံ၊၂၊၄၄၃-၄။ သံ၊မြန်၊၂၊၄၃၉-၄၄၀။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၃-မာတုဂါမသံယုတ္တ၊ ၃-ဗလဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
မာတုဂါမ၏ အားငါးမျိုးကို အကျယ်ဟောပြတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၃၊၃၅၄။ သံ၊မြန်၊၃၊၃၅၉။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၁-သောတာပတ္တိသံယုတ္တ၊ ၅-သဂါထကပုညာဘိသန္ဒဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
သောတာပန်ပုဂ္ဂိုလ်ဖြစ်ကြောင်း အင်္ဂါလေးပါးကို ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အင်္ဂုလိမာလသုတ္တ
အင်္ဂုလိမာလသုတ္တ-မ၊၂၊၃၀၁-၈။ မ၊မြန်၊၂၊၃၀၇-၃၁၃။ မ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၂၆-၂၃၇။ မ၊ဋီ၊၃၊၁၅၄-၉။
-မဇ္ဈိမနိကာယ၊ မဇ္ဈိမပဏ္ဏာသ၊ ၄-ရာဇဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
ကောသလနိုင်ငံတော်၌ အင်္ဂုလိမာလခိုးသူကြီးပေါ်လာပုံ၊ အင်္ဂုလိမာလအား ချွေချွတ်တော်မူရန် မထင်မရှားအသွင်အားဖြင့် ကြွတော်မူလာသော ဘုရားရှင်အား နွားကျောင်းသားစသူတို့က ဤလမ်းခရီးဖြင့်ကြွတော်မမူရန် ဝိုင်းဝန်း၍တားကြပုံ၊ အင်္ဂုလိမာလကို ချွေချွတ်တော်မူပုံ၊ အင်္ဂုလိမာလရဟန်းဖြစ်ပုံ၊ တိုင်းသူပြည်သားတို့ ကောသလဘုရင် နန်းတော်ယင်ပြင်၌ ကြွေးကြော်ဆန္ဒပြကြပုံ၊ ကောသလဘုရင် ကိုယ်တိုင် အင်္ဂုလိမာလအားဖမ်းရန် မြင်းတပ် ၅၀၀ဖြင့် သာဝတ္ထိမြို့တော်မှထွက်၍ ဘုရားရှင်ထံ အဖူးမျှော်ဝင်ပုံ၊ အင်္ဂုလိမာလ မထေရ်ကိုမြင်၍ ကောသလဘုရင်ကြောက်လန့်ပုံ၊ အင်္ဂုလိမာလမထေရ်အား ပစ္စည်းလေးပါးဖြင့်ဖိတ်ကြားပုံ၊ အင်္ဂုလိမာလထေရ်ဆောင်သော ဓုတင်ကျင့်ဝတ်များ၊ ကောသလဘုရင်လျှောက်ထားချက်၊ အင်္ဂုလိမာလထေရ်၏ ကရုဏာ နှင့် အင်္ဂုလိမာလပရိတ်တော်၊ အင်္ဂုလိမာလထေရ် ရဟန္တာဖြစ်ပုံ၊ မကောင်းမှုကံ အကျိုးပေးပုံ၊ ဘုရားရှင်၏တရားတော်၊ အင်္ဂုလိမာလထေရ်၏ ဝိမုတ္တိသုခကို ခံစားတော်မူပြီး ကျူးရင့်မြွက်ဆိုသည့်ဂါထာ (၁၆) ဂါထာကို ပြဆိုရာသုတ်။
ယင်းအဋ္ဌကထာ၌ -အဟိံသက သတို့သားကို ဖွားမြင်ပုံ၊ ဖွားမြင်ချိန်၌ ထူးဆန်းသောဖြစ်ရပ်များ၊ တက္ကသိုလ်ပြည်၌ ပညာသင်ယူပုံ၊ တက္ကသိုလ်ဆရာကြီး၏ ဥပါယ်တမျည်၊ အင်္ဂုလိမာလဘဝ၊ အကျွမ်းမဝင်ထိုက်သူလေးယောက်၊ ဘုရားရှင် ကိုယ်တော်တိုင်ကြွ၍ တန်ခိုးပြပြီး ချွေချွတ်တော်မူပုံ၊ အင်္ဂုလိမာလ ရဟန်းပြုပုံ၊ ကောသလဘုရင်၏ ဥပါယ်တမျည်၊ အင်္ဂုလိမာလပရိတ်တော်ဖြစ်ပေါ်လာပုံနှင့် ရွတ်ဖတ်ပုံ၊ အကုသိုလ်ကံ၏ ပစ္စက္ခအကျိုးများ၊ ပါကဒါနကံလေးပါး၊ ရဟန်းတော်၏ ပရိဘောဂလေးမျိုး စသည်တို့ကို ဖွင့်ပြထားသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အဃမူလသုတ္တ
အဃမူလသုတ္တ-သံ၊၂၊၂၇။ သံ၊မြန်၊၂၊၂၆။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၄၄။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-ခန္ဓသံယုတ္တ၊ ၃-ဘာရဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
ခန္ဓာငါးပါးဟူသော ဆင်းရဲတရားနှင့် တဏှာသုံးပါးဟူသော ဆင်းရဲ၏ အရင်းမူ လတရားတို့ကို ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အစရိံသုတ္တ
အစရိံသုတ္တ-သံ၊၁၊၃၈၀-၁။ သံ၊မြန်၊၁၊၃၆၈-၉။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၄၃။ သံ၊ဋီ၊၂၊၁၄၈။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၃-ဓာတုသံယုတ္တ၊ စတုတ္ထဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
ပထဝီ၊ အာပေါ၊ တေဇော၊ ဝါယော ဟူသော ဓာတ်ကြီးလေးပါးတို့၏ သာယာဖွယ်၊ အပြစ်၊ ထွက်မြောက်ရာဟူသော အစီအစဉ်သုံးခုဖြင့် ဓါတ်ကြီးတစ်ပါးစီတို့ကို ဉာဏ်ဖြင့်ရှာမှီးခဲ့ပုံ၊ ဉာဏ်ပညာဖြင့်သိမြင်ပုံ၊ ထိုသို့သိမြင်ပြီးမှသာ မြတ်စွာဘုရားဟု ဝန်ခံခဲ့ပုံ၊ နောင်တဖန်ဘဝသစ်ဝယ် ပဋိသန္ဓေမနေရတော့ဟု အသိဉာဏ်ဖြစ်ပေါ်လာပုံကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အစိန္တေယျသုတ္တ
အစိန္တေယျသုတ္တ-အံ၊၁၊၃၉၂။ အံ၊မြန်၊၁၊၄၀၆။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၁၉။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ (၈) ၃-အပဏ္ဏကဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
မကြံစည်သင့်သော ဗုဒ္ဓဝိသယ၊ ဈာနဝိသယ၊ ကမ္မဝိပါက၊ လောကစိန္တာ ဟူသော အစိန္တေယျလေးပါးကို ကြံစည်သူသည် ရူးသွပ်ခြင်းနှင့် ဆင်းရဲပင်ပန်းရန်သာ ဖြစ်သည်ဟု ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အစိရပက္ကန္တသုတ္တ
အစိရပက္ကန္တသုတ္တ-သံ၊၁၊၄၃၅။ သံ၊မြန်၊၁၊၄၂၄-၅။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၉၅။ သံ၊ဋီ၊၂၊၁၇၈။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၆-လာဘသက္ကာရသံယုတ္တ၊ စတုတ္ထဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
ဤသုတ်ကို ဘုရားရှင်သည် မဂဓနိုင်ငံ ရာဇဂြိုဟ်မြို့ ဂိဇ္ဈကုဋ်တောင်ကျောင်းတော်၌ ဒေဝဒတ်၏ သံဃာကို သင်းခွဲ၍ထွက်ခွာသွားပြီး မကြာမီ ဟောတော်မူသည်။
ဒေဝဒတ်၏ လာဘသက္ကာရသိလောကသည် မိမိကိုယ်ကိုသတ်ရန်၊ ပျက်စီးရန် ဖြစ်ပုံကို ငှက်ပျောသီး၊ ဝါးသီး၊ ကျူသီး၊ အဿတိုရ်မြင်းမ၏ ကိုယ်ဝန်ဥပမာတို့ဖြင့် နှိုင်းခိုင်း၍ ဟောတော်မူသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အစေလကဿပသုတ္တ
အစေလကဿပသုတ္တ (၂)-သံ၊၁၊၂၅၉-၂၆၁။ သံ၊မြန်၊၁၊၂၄၄-၆။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၃-၅။ သံ၊ဋီ၊၂၊၄၀-၄။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-နိဒါနသံယုတ္တ၊ ၂-အာဟာရဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
ဤသုတ်ကို မဂဓနိုင်ငံ ရာဇဂြိုဟ်မြို့ ဝေဠုဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် အစေလကဿပ၏ လျှောက်ထားချက်အရ ဆွမ်းခံဝင်ကြွနေစဉ် လမ်းခရီး၌ ဟောတော်မူသည်။
အစေလကဿပက ဒုက္ခနှင့်စပ်လျဉ်း၍ မိစ္ဆာအယူလေးချက်ကို မေးလျှောက်သည်။ ဘုရားရှင်က အားလုံးကိုပယ်တော်မူသည်။ အရှင်ဂေါတမသည် ဒုက္ခကို မသိ မမြင်ပါသလောဟု လျှောက်ထားရာ ဘုရားရှင်က ရှင်းလင်းမိန့်ကြားတော်မူပြီး ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒအနုလောမ၊ ပဋိလောမဒေသနာတော်ကို ဟောကြားတော်မူသည်။
အစေလကဿပက ဥပါသကာအဖြစ်လျှောက်ထား၍ ရဟန်းပြုခွင့်တောင်းခံ လျှောက်ထားရာ ဘုရားရှင်က တိတ္ထိဘဝမှ ဤသာသနာတော်သို့ ဝင်ရောက်ကူးပြောင်း လာသူများ ကျင့်သုံးရမည့်ကျင့်စဉ်များကို မိန့်ကြားတော်မူပြီး ရဟန်းပြုခွင့်ပေးတော်မူသည်။ အစေလကဿပသည် မကြာမီ ရဟန္တာဖြစ်သွားပုံကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ -တိတ္ထိများလေးစားအောင် ဘုရားရှင်၏ဆောင်ရွက်ချက် အစေလကဿပကို ဘုရားရှင်ကိုယ်တော်တိုင် ရဟန်းပြုပေးတော်မူပုံ စသည်တို့ကို ဖွင့်ပြ ထားပါသည်။
-သံ၊၂၊၄၈၉-၄၉၀။ သံ၊မြန်၊၂၊၄၈၃။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၃၉။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၇-စိတ္တသံယုတ္တ၊ နဝမသုတ်။
ဤသုတ်၌ ပါရှိသော အစေလကဿပသည် စိတ္တသူကြွယ်၏ မိတ်ဆွေဟောင်း ဖြစ်သည်။ စိတ္တသူကြွယ်ကမေးသဖြင့် “မိမိရဟန်းပြုသည်မှာ အနှစ်သုံးဆယ်ရှိပြီ ဖြစ်ကြောင်း၊ အနှစ်သုံးဆယ်ပတ်လုံး အဝတ်မဝတ်ကြောင်း၊ ဦးပြည်းရခြင်း၊ တင်ပါး၌ ဖုန်ခါရန် ဥဒေါင်းမြီးစည်းကို ကိုင်ဆောင်ရခြင်းမှတပါး ဥတ္တရိမနုဿဓမ္မကိုမရပါ” ဟု ပွင့်ပွင့်လင်းလင်း ဖြေကြားပါသည်။ အစေလကဿပက စိတ္တသူကြွယ်အားပြန်မေးသဖြင့် စိတ္တသူကြွယ်က “မိမိဥပါသကာဖြစ်သည်မှာ အနှစ်သုံးဆယ်ရှိပါပြီ။ အလိုရှိတိုင်း ရူပဈာန်များဝင်စားနိုင်ပုံ၊ ကာမဘုံသို့ ပဋိသန္ဓေပြန်နေရမည့် သံယောဇဉ်များ ပယ်ပြီးဖြစ် ပုံတို့ကို” ဖြေကြားသည့်အခါ အစေလကဿပက မိမိဗုဒ္ဓမြတ်စွာသာသနာတော်၌ ရဟန်းပြုလိုကြောင်း ပြောကြားသဖြင့် စိတ္တသူကြွယ်၏ လျှောက်ထားချက်အရ မထေရ် ကြီးများက ရဟန်းပြုပေးကြသည်။ အစေလကဿပသည် မကြာမီ ရဟန္တာဖြစ်သွားပုံကို ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အစ္စယသုတ္တ
အစ္စယသုတ္တ (၂)-သံ၊၁၊၂၄၁။ သံ၊မြန်၊၁၊၂၂၄။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၃၂၄-၅။ သံ၊ဋီ၊၁၊၃၄၄။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၁-သက္ကသံယုတ္တ၊ ၃-တတိယဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
အပြစ်ကို အပြစ်အတိုင်းမမြင်သူ၊ အပြစ်ကိုဝန်ခံ၍ တောင်းပန်သည်ကို လက်မခံ သူတို့သည် “ဗလ” ဖြစ်၍ အပြစ်ကို အပြစ်အတိုင်းမြင်သူ၊ အပြစ်ကို ဝန်ခံ၍ တောင်းပန်သည်ကို လက်ခံသူတို့သည် “ပညာရှိ” ဖြစ်ကြောင်း ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
ဆက်လက်၍ သိကြားမင်းကလည်း သုဓမ္မာနတ်သဘင်၌ “ဒေါသအလိုသို့ မလိုက်သင့်ပုံ၊ မိတ်မပျက်သင့်ပုံ၊ မကဲ့ရဲ့ထိုက်သူကို မကဲ့ရဲ့ သင့်ပုံ၊ ဂုံးတိုက်သောစကားကို မပြောသင့်ပုံ၊ ကောဓသည် ယုတ်ညံ့သူကို တောင်ကြီးကဲ့သို့ ကြိတ်ချေနှိပ်စက်သည်” ဟု ဟောဖူးကြောင်း ဘုရားရှင်က မိန့်ကြားတော်မူသည်။
-အံ၊၁၊၁၀၁။ အံ၊မြန်၊၁၊၁၁၉-၁၂၀။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၇၁။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ တိကနိပါတ၊ ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၁-ဗာလဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
အပြစ်ကို အပြစ်အတိုင်း မမြင်သူ၊ အပြစ်ကို အပြစ်အတိုင်း မြင်သော်လည်း မကုစားသူ၊ အပြစ်ကို အပြစ်အတိုင်းဝန်ခံ၍ တောင်းပန်ပြောဆိုမှုကို လက်မခံသူတို့သည် “ဗာလ” ဖြစ်၍၊ အပြစ်ကို အပြစ်အတိုင်းမြင်သူ၊ အပြစ်ကို အပြစ်အတိုင်းမြင်၍ ကုစားသူ၊ အပြစ်ကိုအပြစ်အတိုင်းဝန်ခံ၍ တောင်းပန်ပြောဆိုသည်ကို လက်ခံသူတို့သည် “ပညာရှိ” သူဖြစ်ကြောင်း ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အစ္စာယိကသုတ္တ
အစ္စာယိကသုတ္တ-အံ၊၁၊၂၄၁-၂။ အံ၊မြန်၊၁၊၂၆၀။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၂၁။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ တိကနိပါတ၊ ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ (၁၀)၅-လောဏကပလ္လဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
အဓိသီလသိက္ခာ၊ အဓိစိတ္တသိက္ခာ၊ အဓိပညာသိက္ခာတို့ကို ကျင့်သုံးခြင်းသည် အဆောတလျင် အမြန်ပြုလုပ်ရမည့် ပြုဖွယ်များဖြစ်ပုံ၊ ယင်းသိက္ခာသုံးပါးကို ကျင့်သုံးရာ၌ ထက်သန်သောဆန္ဒဖြစ်လတ္တံ့ဟု ဤအတိုင်းသာကျင့်ရမည်ဟု လယ်သမား၏ လယ်ယာ လုပ်ငန်းတွင် အဆောတလျပြုရမည့် ပြုလုပ်ပုံသုံးမျိုးကို ပြုလုပ်ပုံနှင့် နှိုင်းယှဉ်၍ ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အစ္စေန္တိသုတ္တ
အစ္စေန္တိသုတ္တ-သံ၊၁၊၃။ သံ၊မြန်၊၁၊၃။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၂၂။ သံ၊ဋီ၊၁၊၆၆-၇။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-ဒေဝတာသံယုတ္တ၊ ၁-နဠဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
နံနက်ခင်းအစရှိသော အချိန်ကာလများကို ကျော်လွန်ခဲ့ပြီ၊ ညဉ့်တို့လည်း ကျော်လွန်နေခဲ့ပြီ၊ ပဌမ၊ မဇ္ဈိမ၊ ပစ္ဆိမအရွယ်များက အရွယ်အဆင့်ဆင့်ကို စွန့်ပယ်ခဲ့ကုန်ပြီ။ ကုန်လွယ်ရခြင်း၌ ဤဘေးသုံးပါးကို ရှုမြင်သူသည် ချမ်းသာကိုဆောင်နိုင်သော ကုသိုလ်ကောင်းမှုတို့ကို ပြုရမည်ဟု နတ်သားက လျှောက်ထားသည်ကို ဘုရားရှင်က “ဤဘေး သုံးပါးကိုရှုမြင်လျက် ငြိမ်းချမ်းမှုချမ်းသာကို အလိုရှိသူသည် လောကီချမ်းသာတို့၌ တပ်မက်မောမှု တဏှာကို ပယ်စွန့်ရမည်” ဟု ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အစ္ဆရာသုတ္တ
အစ္ဆရာသုတ္တ-သံ၊၁၊၃၀။ သံ၊မြန်၊၁၊၃၀။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၈၀-၃။ သံ၊ဋီ၊၁၊၁၂၁-၃။ -သံယုတ္တနိကာယသဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-ဒေဝတာသံယုတ္တ၊ ၅-အာဒိတ္တဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
ရဟန်းတော်၏ သီလမပျက်စီးပဲ နတ်ပြည်သို့ရောက်ရှိသွားရာ နတ်စည်းစိမ်ချမ်းသာကို စိတ်ပျက်၍ လာရောက်လျှောက်ထားသော အညတရနတ်သားအား “နိဗ္ဗာန်သို့ သွားရောက်နိုင်သော မဂ္ဂင်ရှစ်ပါးယာဉ်ရထား၏ အဆင်တန်ဆာ အစိတ်အပိုင်းတို့ကို ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
ဒေသနာ၏အဆုံး၌ နတ်သားသည် သောတာပတ္တိမဂ်, ဖိုလ်ရရှိကြောင်းနှင့် အညတရနတ်သားအကြောင်း အပြည့်အစုံကို အဋ္ဌကထာ၌ ဖွင့်ဆို ထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အစ္ဆရိယသုတ္တ
အစ္ဆရိယသုတ္တ-သံ၊၂၊၅၄၂။ သံ၊မြန်၊၂၊၅၃၅။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၄၉။ သံ၊
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၉-အသင်္ခတသံယုတ္တ၊ ဒုတိယဝဂ္ဂ၊ ဧကူနဝီသတိမသုတ်။ \အသင်္ခတသုတ်တော်အတိုင်း အစ္ဆရိယနှင့် အစ္ဆရိယဂါမိမဂ္ဂဓမ္မတို့ကို ဘုရားရှင်က ရဟန်းတို့အား ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အစ္ဆရိယအဗ္ဘုတသုတ္တ
အစ္ဆရိယအဗ္ဘုတသုတ္တ-မ၊၃၊၁၅၉-၁၆၅။ မ၊မြန်၊၃၊၁၆၅-၁၇၁။ မ၊ဋ္ဌ၊၄၊၁၁၉-၁၃၅။
-မဇ္ဈိမနိကာယ၊ ဥပရိပဏ္ဏာသ၊ ၃-သုညတဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
ဤသုတ်ကို ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ ဟောတော်မူသည်။ သမ္ဗဟုလရဟန်းတို့၏ လျှောက်ထားချက်နှင့် ပတ်သက်၍ ဘုရားရှင်၏ တိုက်တွန်းတော်မူချက်အရ- အရှင်အာနန္ဒာက အလောင်းတော်မြတ် ဗောဓိသတ်၏ တုသိတာနတ်ပြည်သို့ ရောက်ရှိသည်ကစ၍ မီးရှူးသန့်စင်ဖွားမြင်တော်မူချိန်အထိ ရင်သတ်ရှမောအံ့ဩချီး ကျူးဖွယ် အကြောင်းအရာ (၁၉) မျိုးကို ဘုရားရှင်ထံတော်မှ ကြားနာခဲ့သည်အတိုင်း လျှောက်ထားသည်၊ ဘုရားရှင်က မိမိသန္တာန်၌ ဝေဒနာ သညာ ဝိတက် တရားတို့ ထင်ရှားစွာ ဖြစ်တည်ချုပ်ပျောက်ခြင်းဟူသော အစ္ဆရိယ အဗ္ဘူတဓမ္မတစ်ပါးကို ဖြည့်စွက်၍ ဟောကြားတော်မူသောသုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ -ဝေဿန္တရာမင်းဘဝ၌ သိကြာမင်းပေးသော သုရှစ်ပါး၊ နတ်ပြည်၌ မိမိနတ်ဖြစ်သည်ကို သိ/မသိ၊ နတ်သား, နတ်သမီးတို့အရွယ်၊ စုတေမည့် ပုဗ္ဗနိမိတ်များ၊ ကြည့်ခြင်းကြီးငါးပါး၊ အလောင်းတော်၏ ပဋိသန္ဓေစိတ်၊ ဖွားမြင်ပုံလေးမျိုး၊ လောကန္တရိက်ငရဲ၊ ပဋိသန္ဓေနေစဉ်အခါက နတ်မင်းကြီးတို့စောင့်ရှောက်ကြပုံ၊ မယ်တော်၏ အသက်အရွယ်၊ ဖွားမြင်တော်မူပုံ၊ ပုဗ္ဗနိမိတ်များ၊ တိပိဋကဓရ စူဠာဘယထေရ်၏ မိန့်ကြားချက်များ ပါရှိသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အစ္ဆရိယမနုဿပုဂ္ဂလသုတ္တ
အစ္ဆရိယမနုဿပုဂ္ဂလသုတ္တ-အံ၊၁၊၂၂။ အံ၊မြန်၊၁၊၂၉။ အံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၈၈-၉။ အံ၊ဋီ၊၁၊၁၃၆-၇။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဧကကနိပါတ၊ ၁၃-ဧကပုဂ္ဂလဝဂ်၊ တတိယသုတ်။
အရဟံဂုဏ်ရှင် သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဂုဏ်ရှင် ဖြစ်တော်မူသော ဘုရားရှင်၏ လောကသုံး ခွင်၌ ဖြစ်ပွင့်တော်မူလာခြင်းသည် အံဩထူးဆန်းသည့် တစ်ဦးတည်းသော ပုဂ္ဂိုလ် ဖြစ်ပေါ်လာခြင်းပေတည်းဟု ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ -အစ္ဆရိယ ပုဒ်အဖွင့်၊ ဘုရားအလောင်းတော်တို့၏ (ထုံးစံ) အလေ့အကျက် ၁၄-မျိုးကို ဖွင့်ပြထားသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အဇကလာပကသုတ္တ
အဇကလာပကသုတ္တ-ဥဒါန၊၈၂။ ဥဒါန၊မြန်၊၇၆။ ဥဒါန၊ဋ္ဌ၊၅၈-၆၃။
-ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ ဥဒါန၊ ၁-ဗောဓိဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
ဤသုတ်သည် ဘုရားရှင် မလ္လနိုင်ငံ ပါဝါမြို့ အဇကလာပကနတ်ကွန်း အဇကလာပကဘီလူး၏ ဗိမာန်၌ ဥဒါန်းကျူးရင့် ဟောတော်မူသည့် သုတ်ဖြစ်သည်။ အဇကလာပက ဘီလူးက ဘုရားရှင်အား မိမိ၏ဗိမာန်မှ ထွက်ပြေးအောင် အမျိုးမျိုးခြောက်လှန့်သော်လည်း ဥပါဒါနက္ခန္ဓာငါးပါးတို့၌ ပရိညာဘိသမယ၏အစွမ်းအားဖြင့် ပါရဂူမြောက် သိမြင်ပြီးသူသည် ကြောက်မက်ဖွယ်ဘီးလူးရုပ် အက္ကုလပက္ကုလဟူသော ခြောက်လှန့်ကြုံးဝါးသံတို့ကို ကျော်လွန်နိုင်၏ဟု ဥဒါန်းကျူးရင့်သည့်သုတ် ဖြစ်သည်။
အဋ္ဌကထာ၌ -အဇကလာပကဘီလူးအကြောင်း၊ အဇကလာပကဘီလူး ဘုရားရှင်အား တိုက်ခိုက်ပုံ၊ အက္ကုလပက္ကူလ-သဒ္ဒအကြောင်း၊ ပါရဂူပုဒ်အဖွင့်၊ အဇကလာပကဘီလူး ဥပါသကာအဖြစ် ခံယူပုံများကို ဖွင့်ဆိုထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အဇဇ္ဇရသုတ္တ
အဇဇ္ဇရသုတ္တ-သံ၊၂၊၅၄၁။ သံ၊မြန်၊၂၊၅၃၄။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၄၉။ သံ၊ဋီ၊၂၊၃၈၇။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၉-အသင်္ခတသံယုတ္တ၊ ဒုတိယဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
အသင်္ခတသုတ်တော်အတိုင်း အဇဇ္ဇရနှင့် အဇဇ္ဇရဂါမိမဂ္ဂဓမ္မတို့ကို ဘုရားရှင်က ရဟန်းတို့အား ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အဇရသာသုတ္တ
အဇရသာသုတ္တ-သံ၊၁၊၃၄။ သံ၊မြန်၊၁၊၃၃။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၈၇။ သံ၊ဋီ၊၁၊၁၂၉။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ။ ၁-ဒေဝတာသံယုတ္တ၊ ဇရာဝဂ္ဂ။ ဒုတိယသုတ်။
မဆွေးမြေ့နိုင်သောတရား၊ စွဲမြဲစွာ တည်နေရမည့်တရား၊ လူသားတို့၏ ရတနာ၊ သူခိုးသူဝှက်တို့ မခိုးယူနိုင်သောတရားတို့ကို ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အဇာတသုတ္တ
အဇာတသုတ္တ-ဣတိဝုတ်၊၂၂၀။ ဣတိဝုတ်၊မြန်၊၂၀၃-၄။ ဣတိဝုတ်၊ဋ္ဌ၊၁၅၄-၇။
-ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ ဣတိဝုတ္တက၊ ဒုကနိပါက၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
ပရမတ္ထသဘာဝအားဖြင့် နိဗ္ဗာန်ထင်ရှားရှိပုံ၊ နိဗ္ဗာန်၏ သဘောလက္ခဏာတို့ကို ခုဇ္ဇုတ္တရာက သာမာဝတီအမှူးရှိသော မိဖုရားတို့အား ဟောပြသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ -နိဗ္ဗာန်၏ သဘာဝများကို အကျယ်တဝင့် ဖွင့်ပြထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အဇိတသုတ္တ (အဇိတမာဏဝကပုစ္ဆာ)
အဇိတသုတ္တ (အဇိတမာဏဝကပုစ္ဆာ)(၂)-အံ၊၃၊၄၄၃-၅။ အံ၊မြန်၊၃၊၄၃၅-၇။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၃၆။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဒသကနိပါတ၊ တတိယပဏ္ဏာသက၊ (၁၂)၂-ပစ္စောရောဟဏိယဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
ဘုရားရှင်အား အဇိတပရိဗိုဇ်က ပဏ္ဍိတပရိဗိုဇ်အကြောင်း လျှောက်ထားရာ ဘုရားရှင်က ရဟန်းတော်တို့အား “ပညာရှိဖြစ်ကြောင်း “ပဏ္ဍိတဝတ္ထုများကို ဆောင်ထားကြဟု မိန့်တော်မူသည်၊ ရဟန်းတို့၏ လျှောက်ထားချက်အရ ပဏ္ဍိတဝတ္ထုများကို ဟောကြားတော်မူပြီး” “အဓမ္မနှင့်အနတ္ထ၊ ဓမ္မနှင့်အတ္ထ”တို့ကို ခွဲစိတ်၍ ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
-သုတ္တနိ၊၄၃၄။ သုတ္တနိ၊မြန်၊၄၁၀-၁။ သုတ္တနိ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၀၁-၂။ ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ သုတ္တနိပါတ, ၅-ပါရာယနဝဂ္ဂ၊ ၁-အဇိတမာဏဝကပုစ္ဆာ၊
အဇိတလုလင် မေးလျှောက်သည့် ပြဿနာရှစ်ချက်ကို ဘုရားရှင်က ဖြေကြားတော်မူသည့်သုတ် ဖြစ်သည်။
အဋ္ဌကထာ၌ -ဒေသနာတော်၏ အဆုံး၌ အဇိတလုလင်နှင့်တကွ တပည့် လုလင်တစ်ထောင်တို့ “ဧဟိဘိက္ခု ရဟန်းအဖြစ်ဖြင့် အရဟတ္တဖိုလ်သို့ ရောက်ရှိပုံကို ဖွင့်ပြထားပါသည်။ ။
-စူဠနိ၊၆၊ ၂၄-၄၀။ စူဠနိ၊ဋ္ဌ၊၁-၈။
ယင်းအဇိတမာဏဝကပုစ္ဆာဂါထာများကို စူဠနိဒ္ဒေသပါဠိတော်၌ အရှင်သာရိပုတ္တရာက ဖွင့်ဆိုဟောကြားတော်မူခဲ့ပါသည်။
အရှင်ဥပသေနမထေရ်က “သဒ္ဓမ္မပ္ပဇောတိကာ” အမည်ဖြင့် စူဠနိဒ္ဒေသ ပါဠိတော်၏အဖွင့် အဋ္ဌကထာကို ရေးသားပြုစုခဲ့ပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အဇေဠကသုတ္တ
အဇေဠကသုတ္တ-သံ၊၃၊၄၁၀။ သံ၊မြန်၊၃၊၄၁၆။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၂-သစ္စသံယုတ္တ၊ ၉-တတိယအာမကဓညပေယျာလဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
ဆိတ်နှင့် သိုးကို အလှူခံခြင်းမှ မရှောင်ကြဉ်သော သူတို့သည် ရှောင်ကြဉ်သော သူတို့ထက် များကုန်၏ဟု ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အဇ္ဈတ္တသုတ္တ
အဇ္ဈတ္တသုတ္တ-သံ၊၂၊၁၄၈-၉။ သံ၊မြန်၊၂၊၁၄၀။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၀၇။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-ခန္ဓသံယုတ္တ၊ (၁၅)၅-ဒိဋ္ဌိဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
ရုပ်ရှိလျှင် ရုပ်ကိုစွဲ၍ မိမိသန္တာန်၌ သုခ, ဒုက္ခဖြစ်သည်-အစရှိသည်ဖြင့် ခန္ဓာငါးပါးတို့တွင် ခန္ဓာတစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီကို စွဲ၍ မိမိသန္တာန်၌ သုခ, ဒုက္ခဖြစ်ပုံကို မိန့်ကြားတော်မူပြီး အနတ္တလက္ခဏသုတ် ဒေသနာတော်နည်းဖြင့် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အဇ္ဈတ္တအနိစ္စဆန္ဒသုတ္တ
အဇ္ဈတ္တအနိစ္စဆန္ဒသုတ္တ-သံ၊၂၊၃၆၀။ သံ၊မြန်၊၂၊၃၅၅။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-သဠာယတနသံယုတ္တ၊ (၁၇)၂-သဋ္ဌိပေယျာလဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
အကြင်ဝတ္ထုသည် မမြဲ၊ ထိုမမြဲသောဝတ္ထု၌ လိုခြင်မှု ဆန္ဒကိုပယ်ရမည်-အစရှိ သည်ဖြင့် အဇ္ဈတ္တိကာယတန တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီကို ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အဇ္ဈတ္တအနိစ္စဆန္ဒရာဂသုတ္တ
အဇ္ဈတ္တအနိစ္စဆန္ဒရာဂသုတ္တ-သံ၊၂၊၃၆၀။ သံ၊မြန်၊၂၊၃၅၅။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-သဠာယတနသံယုတ္တ၊ (၁၇)၂-သဋ္ဌိပေယျာလဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
အကြင်ဝတ္ထုသည် မမြဲ၊ ထိုမမြဲသောဝတ္ထု၌ လိုချင်စွဲမက်မှု ဆန္ဒရာဂ”ကို ပယ်ရမည်-အစရှိသည်ဖြင့် အဇ္ဈတ္တိကာယတန တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီတို့ကို ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အဇ္ဈတ္တအနိစ္စနန္ဒိက္ခယသုတ္တ
အဇ္ဈတ္တအနိစ္စနန္ဒိက္ခယသုတ္တ-သံ၊၂၊၃၅၅။ သံ၊မြန်၊၂၊၃၄၉။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-သဠာယတနသံယုတ္တ၊ (၁၆)၁-နန္ဒိက္ခယဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
စက္ခုကို အသင့်အားဖြင့် နှလုံးသွင်းလျှင် စက္ခု၏ မမြဲခြင်းကို ဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ အဖန်ဖန် ရှုသော် စက္ခု၌ ငြီးငွေ့၏။ နှစ်သက်မှု ကုန်ခြင်းကြောင့် စွဲမက်မှုကုန်၏။ စွဲမက်မှုကုန်ခြင်းကြောင့် နှစ်သက်မှုကုန်၏။ နှစ်သက်မှု စွဲမက်မှုကုန်ခြင်းကြောင့် စိတ်သည် ကောင်းစွာလွတ်မြောက်ပြီဟု ဆိုအပ်၏ အစရှိသည်ဖြင့် အဇ္ဈတ္တိကာယတန တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီကို ရှုမှတ်ရန် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အဇ္ဈတ္တအနိစ္စရာဂသုတ္တ
အဇ္ဈတ္တအနိစ္စရာဂသုတ္တ-သံ၊၂၊၃၆၀။ သံ၊မြန်၊၂၊၃၅၅။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-သဠာယတနသံယုတ္တ၊ (၁၇)၂-သဋ္ဌိပေယျာလဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
စက္ခုသည် မမြဲ၊ ထိုမမြဲသော စက္ခု၌ စွဲမက်မှုရာဂကို ပယ်ရမည် အစရှိသည်ဖြင့် အဇ္ဈတ္တိကာယတန တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ၌ စွဲမက်မှုရာဂကို ပယ်ရမည်ဟု ဟောကြားတော် မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အဇ္ဈတ္တအနိစ္စဟေတုသုတ္တ
အဇ္ဈတ္တအနိစ္စဟေတုသုတ္တ-သံ၊၂၊၃၄၄။ သံ၊မြန်၊၂၊၃၃၈။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-သဠာယတနသံယုတ္တ၊ (၁၄)၄-ဒေဝဒဟဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
စက္ခုသည် မမြဲ၊ စက္ခုဖြစ်ပေါ်ခြင်း၏ အကြောင်းအထောက်အပံ့တရားတို့သည်လည်း မမြဲ၊ မမြဲသော အကြောင်းအထောက်အပံ့တို့ကြောင့် ဖြစ်ပေါ်လာသော စက္ခုသည် အဘယ်မှာမြဲလိမ့်မည်နည်း-အစရှိသည်ဖြင့် အဇ္ဈတ္တိကာယတန တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ၏ သဘောများကို သိမြင်သော အရိယာသာဝက၏ ရဟန္တာဖြစ်ပုံကို ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အဇ္ဈတ္တဒုက္ခသုတ္တ
အဇ္ဈတ္တဒုက္ခသုတ္တ-သံ၊၂၊၂၃၇။ သံ၊မြန်၊၂၊၂၂၈။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-သဠာယတနသံယုတ္တ၊ ၁-အနိစ္စဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
စက္ခုသည် ဆင်းရဲ၏။ ဆင်းရဲသော စက္ခုသည် ကိုယ် “အတ္တ” မဟုတ်။ အတ္တ မဟုတ်သော စက္ခုကို “ဤစက္ခုသည် ငါမဟုတ် ငါ့ဥစ္စာမဟုတ်” ဟု အဇ္ဈတ္တိကာယတန တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီတို့၌ ဟုတ်မှန်သည့်အတိုင်း မှန်ကန်သော ပညာဖြင့် ရှုမြင်ရမည်ဟု ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အဇ္ဈတ္တဒုက္ခဟေတုသုတ္တ
အဇ္ဈတ္တဒုက္ခဟေတုသုတ္တ-သံ၊၂၊၃၄၄။ သံ၊မြန်၊၂၊၃၃၈။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-သဠာယတနသံယုတ္တ၊ (၁၄)၄-ဒေဝဒဟဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
စက္ခုသည် ဆင်းရဲ၏။ စက္ခုဖြစ်ခြင်း၏ အကြောင်းအထောက်အပံ့သည်လည်း ဆင်းရဲ၏။ ဆင်းရဲသောအကြောင်း အထောက်အပံ့ကြောင့် ဖြစ်ပေါ်လာသော စက္ခုသည် အဘယ်မှာ ချမ်းသာလိမ့်မည်နည်း-အစရှိသည်ဖြင့် အဇ္ဈတ္တိကာယတန တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီကို ဤသို့သိမြင်လျှင် ရဟန္တာအဖြစ်သို့ ရောက်ရှိနိုင်ပုံကို ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အဇ္ဈတ္တဒုက္ခာတီတာနာဂတသုတ္တ
အဇ္ဈတ္တဒုက္ခာတီတာနာဂတသုတ္တ-သံ၊၂၊၂၃၉။ သံ၊မြန်၊၂၊၂၃၀။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-သဠာယတနသံယုတ္တ၊ ၁-အနိစ္စဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
အတိတ် အနာဂတ်ဖြစ်သော စက္ခုသည် ဆင်းရဲ၏။ ပစ္စုပ္ပန်စက္ခု၏ ဆင်းရဲမှုကား ဆိုဖွယ်မရှိ။ ဤသို့ ရှုမြင်သော အကြားအမြင်ရှိသော အရိယာသာဝကသည် အတိတ်စက္ခု၌ ငဲ့ကွက်မှုကင်း၏။ အနာဂတ်စက္ခုကို မနှစ်သက်။ ပစ္စုပ္ပန်ဖြစ်သော စက္ခုကို ငြီးငွေ့ခြင်းငှါ စွဲမက်မှုကင်းခြင်းငှါ ချုပ်ငြိမ်းခြင်းငှါ ကျင့်၏။ ဤနည်းအတူ အဇ္ဈတ္တိကာယတန တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ၌ ရှုမြင်ကျင့်သုံးရန် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အဇ္ဈတ္တနန္ဒိက္ခယသုတ္တ
အဇ္ဈတ္တနန္ဒိက္ခယသုတ္တ-သံ၊၂၊၃၅၄။ သံ၊မြန်၊၂၊၃၄၈-၉။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ (၁၆) ၁-နန္ဒိက္ခယဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
မမြဲသည်သာဖြစ်သော မျက်စိကို မမြဲဟုရှုခြင်းသည် မှန်ကန်စွာသိမြင်ခြင်း “သမ္မာဒိဋ္ဌိ” ဖြစ်၏။ မှန်ကန်စွာသိမြင်သူသည် ငြီးငွေ့၏။ နှစ်သက်မှု ကုန်ခြင်းကြောင့် စွဲမက်မှုကုန်၏။ စွဲမက်မှု ကုန်ခြင်းကြောင့် နှစ်သက်မှုကုန်၏။ နှစ်သက်မှု စွဲမက်မှု ကုန်ခြင်းကြောင့် စိတ်သည်ကောင်းစွာ လွတ်မြောက်ပြီးဟု ဆိုနိုင်သည်။ ဤသို့ အဇ္ဈတ္တိကာယတန တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီကို ရှုမြင်ရန်ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အဇ္ဈတ္တပစ္စုပ္ပန္နယဒနိစ္စသုတ္တ
အဇ္ဈတ္တပစ္စုပ္ပန္နယဒနိစ္စသုတ္တ-သံ၊၂၊၃၆၄။ သံ၊မြန်၊၂။၃၆၀။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ (၁၇)၂-သဠာယတနသံယုတ္တ။ (၁၇) ၂-ပေယျာလဝဂ္ဂ၊ ၃၉-သုတ်မြောက်။
ပစ္စုပ္ပန်ဖြစ်သော စက္ခု(ပသာဒရုပ်/မျက်စိ)သည် အနိစ္စသဘောရှိ၏၊ ထိုအနိစ္စသဘောရှိသော စက္ခု (ပသာဒရုပ်/မျက်စိ)သည် ဒုက္ခသဘောရှိ၏၊ ထိုဒုက္ခသဘောရှိသော စက္ခုသည် အနတ္တသဘောရှိ၏။ ယင်းအနတ္တသဘောရှိသော စက္ခုသည် “ငါ၏ဥစ္စာမဟုတ်၊ ငါမဟုတ်၊ ငါ၏အတ္တမဟုတ်”ဟု ဤကဲ့သို့ အမှန်အတိုင်း ဝိပဿနာပညာဖြင့် ရှုမှတ်ရမည် အစရှိသည်ဖြင့် အဇ္ဈတ္တိကာယတန ၆-ပါးတို့ကို ရဟန္တာဖြစ်သည်အထိ တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ ရှုမှတ်ပုံကို ဘုရားရှင်, ရဟန်းတို့အား ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အဇ္ဈတ္တပစ္စုပ္ပန္နာနိစ္စသုတ္တ
အဇ္ဈတ္တပစ္စုပ္ပန္နာနိစ္စသုတ္တ-သံ၊၂၊၃၆၂။ သံ၊မြန်၊၂၊၃၅၈။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-သဠာယတနသံယုတ္တ၊ (၁၇)၂-သဋ္ဌိပေယျာလဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
ပစ္စုပ္ပန်ဖြစ်သော စက္ခုသည် မမြဲ-စသည်ဖြင့် အဇ္ဈတ္တိကာယတန တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီကို ရဟန္တာဖြစ်သည်အထိ ရှုမှတ်ပုံကို ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အဇ္ဈတ္တာတီတယဒနိစ္စသုတ္တ
အဇ္ဈတ္တာတီတယဒနိစ္စသုတ္တ-သံ၊၂၊၃၆၃။ သံ၊မြန်၊၂၊၃၅၉။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-သဠာယတနသံယုတ္တ၊ (၁၇)၂-သဋ္ဌိပေယျာလဝဂ္ဂ၊ သတ္တတိံသတိမသုတ်။
အတိတ်ဖြစ်သော စက္ခုသည် မမြဲ၊ ထိုမမြဲသော စက္ခုသည် ဒုက္ခသာတည်း၊ ဒုက္ခဖြစ်သော စက္ခုသည် အနတ္တသာတည်း၊ အနတ္တဖြစ်သော စက္ခုသည် ငါ့ဟာမဟုတ်၊ ငါမဟုတ်၊ ငါ၏ အတ္တမဟုတ်-ဟု အမှန်အတိုင်း သိမြင်တတ်သော ပညာဖြင့် အဇ္ဈတ္တိကာယတနတို့ကို တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ ရှုမြင်ရမည်၊ ဤသို့ အမှန်အတိုင်း သိမြင်လျှင် ရဟန္တာအဖြစ်သို့ ရောက်ရှိနိုင်ပုံကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အဇ္ဈတ္တာတီတာဒိနတ္တသုတ္တ
အဇ္ဈတ္တာတီတာဒိနတ္တသုတ္တ (၃)-သံ၊၂၊၃၆၃။ သံ၊မြန်၊၂၊၃၅၈။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-သဠာယတနသံယုတ္တ၊ (၁၇)၂-သဋ္ဌိပေယျာလဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စဝီသတိမသုတ်။
အတိတ်ဖြစ်သော စက္ခုသည် အတ္တမဟုတ်၊ ဤသို့ ရှုမြင်သော အကြားအမြင်ရှိ သော အရိယာသာဝကသည် စက္ခု၌ ငြီးငွေ့၏။ တပ်မက်မှုကင်း၏၊ တပ်မက်မှုကင်း ခြင်းကြောင့် (ကိလေသာတို့မှ လွတ်မြောက်၏-စသည်ဖြင့် အဇ္ဈတ္တိကာယတနတို့ကို တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ ရှုမြင်ပုံကိုလည်းကောင်း၊ ထို့အတူ အနာဂတ်, ပစ္စုပ္ပန်အဇ္ဈတ္တိကာယတနတို့ကို ရှုမြင်ပုံကိုလည်းကောင်း ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အဇ္ဈတ္တာတီတာဒိဒုက္ခသုတ္တ
အဇ္ဈတ္တာတီတာဒိဒုက္ခသုတ္တ(၃)-သံ၊၂၊၃၆၂။ သံ၊မြန်၊၂၊၃၅၈။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-သဠာယတနသံယုတ္တ၊ (၁၇)၂-သဋ္ဌိပေယျာလဝဂ္ဂ၊ ၂၂၊ ၂၃၊ ၂၄-ခုမြောက်သုတ်။
အတိတ်ဖြစ်သော စက္ခုသည် ဆင်းရဲ၏-စသည်ဖြင့် ရှုမှတ်ပုံကို လည်းကောင်း, အနာဂတ်, ပစ္စုပ္ပန်အဇ္ဈတ္တိကာယတနတို့ကိုလည်း အသီးသီး တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ ရှုမှတ်ပုံကိုလည်းကောင်း ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အဇ္ဈတ္တာတီတာဒိယံဒုက္ခသုတ္တ
အဇ္ဈတ္တာတီတာဒိယံဒုက္ခသုတ္တ(၃)-သံ၊၂၊၃၆၄။ သံ၊မြန်၊၂၊၃၆၀။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-သဠာယတနသံယုတ္တ၊ (၁၇)၂-သဋ္ဌိပေယျာလဝဂ္ဂ၊ ၄၀၊ ၄၁၊ ၄၂-သုတ်မြောက်။ ။
အတိတ်, အနာဂတ်, ပစ္စုပ္ပန်ဖြစ်သော အဇ္ဈတ္တိကာယတနတို့ကို အနိစ္စသဘော, ဒုက္ခသဘော, အနတ္တသဘောရှိပုံ၊ ငါ၏ဥစ္စာမဟုတ်၊ ငါမဟုတ်၊ ငါ၏အတ္တမဟုတ်ပုံ၊ မှန်ကန်သောသဘောတို့ကို မှန်ကန်သော ဝိပဿနာဉာဏ်ပညာဖြင့် ရှုမှတ်ရမည်ဟု ရဟန္တာဖြစ်သည်အထိ တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ ရှုမှတ်ပုံကို သုံးသုတ်ခွဲ၍ အသီးအသီး ရဟန်းတော်တို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အဇ္ဈတ္တာတီတာဒိယဒနတ္တသုတ္တ
အဇ္ဈတ္တာတီတာဒိယဒနတ္တသုတ္တ(၃)-သံ၊၂၊၃၆၄။ သံ၊မြန်၊၂၊၃၆၁။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-သဠာယတနသံယုတ္တ၊ (၁၇)၂-သဋ္ဌိပေယျာလဝဂ္ဂ၊ ၄၃၊ ၄၄၊ ၄၅-ခုမြောက်သုတ်။
အတိတ်, အနာဂတ်, ပစ္စုပ္ပန်ဖြစ်သော စက္ခုသည် အတ္တမဟုတ်၊ အတ္တမဟုတ် သော စက္ခုကို ငါ့ဟာမဟုတ်, ငါမဟုတ်, ငါ၏အတ္တမဟုတ်-ဟုစက္ခုကို ဟုတ်မှန်သည့် အတိုင်း မှန်ကန်သော ပညာဖြင့် ရှုမြင်ရမည်-အစရှိသည်ဖြင့် အဇ္ဈတ္တိကာယတန (၆) ပါးတို့ကို တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ၌ ရဟန္တာဖြစ်သည်အထိ ရှုမြင်ရန်ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အဇ္ဈတ္တာတီတာနိစ္စသုတ္တ
အဇ္ဈတ္တာတီတာနိစ္စသုတ္တ-သံ၊၂၊၃၆၂။ သံ၊မြန်၊၂၊၃၅၇-၈။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-သဠာယတနသံယုတ္တ၊ (၁၇)၂-သဋ္ဌိပေယျာလဝဂ္ဂ၊ ၁၉-ခုမြောက်သုတ်။
အတိတ်ဖြစ်သော စက္ခုသည် မမြဲ၊ ဤသို့မြင်သော အကြားအမြင်ရှိသော အရိယာတပည့်သည် စက္ခု၌ ငြီးငွေ့၏၊ ငြီးငွေ့သော် စွဲမက်မှုကင်း၏၊ စွဲမက်မှု ကင်းခြင်းကြောင့် ကိလေသာတို့မှ လွတ်မြောက်၏-အစရှိသည်ဖြင့် အဇ္ဈတ္တိကာယတန တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီတို့၌ ကိလေသာတို့မှ လွတ်မြောက်၍ ရဟန္တာဖြစ်ပုံကို ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အဇ္ဈတ္တာနတ္တသုတ္တ
အဇ္ဈတ္တာနတ္တသုတ္တ-သံ၊၂၊၂၃၇။ သံ၊မြန်၊၂၊၂၂၈။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-သဠာယတနသံယုတ္တ၊ ၁-အနိစ္စဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
အဇ္ဈတ္တာနိစ္စသုတ်ကဲ့သို့ အဇ္ဈတ္တိကာယန (၆) ပါးတို့တွင် တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ၌ ရဟန္တာဖြစ်သည်အထိ ရှုမြင်သုံးသပ်ပုံကို ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အဇ္ဈတ္တာနတ္တဟေတုသုတ္တ
အဇ္ဈတ္တာနတ္တဟေတုသုတ္တ-သံ၊၂၊၃၄၅။ သံ၊မြန်၊၂၊၃၃၈။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-သဠာယတနသံယုတ္တ၊ (၁၄)၄-ဒေဝဒဟဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
ဤသုတ်၌လည်း အဇ္ဈတ္တာနိစ္စဟေတုသုတ်ကဲ့သို့ အဇ္ဈတ္တိကာယတနတစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ၌ အတ္တမဟုတ်ပုံ, ရဟန္တာဖြစ်သည် အထိ ရှုမြင်ကျင့်သုံးပုံ အဆင့်ဆင့်ကို ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အဇ္ဈတ္တာနတ္တာတီတာနာဂတသုတ္တ
အဇ္ဈတ္တာနတ္တာတီတာနာဂတသုတ္တ-သံ၊၂၊၂၃၉။ သံ၊မြန်၊၂၊၂၃၁။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-သဠာယတနသံယုတ္တ၊ ၁-အနိစ္စဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
အတိတ်, အနာဂတ်ဖြစ်သော စက္ခုသည် အတ္တမဟုတ်၊ ပစ္စုပ္ပန်စက္ခု၌ အဘယ်ဆို ဖွယ်ရာရှိအံ့နည်း-ဤသို့ရှုမြင်သော အရိယာသာဝကသည် အတိတ်စက္ခု၌ ငဲ့ကွက်မှုမရှိ၊ အနာဂတ်စက္ခုကို မနှစ်သက်တော့၊ ပစ္စုပ္ပန်စက္ခုကို ငြီးငွေ့ခြင်းငှါ, တပ်မက်မှုကင်းခြင်းငှါ ချုပ်ငြိမ်းခြင်းငှါ ကျင့်၏-ဟု အဇ္ဈတ္တိကာယတန (၆) ပါးတို့ကို တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီရှုမှတ်ပုံကို ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အဇ္ဈတ္တာနာဂတယဒနိစ္စသုတ္တ
အဇ္ဈတ္တာနာဂတယဒနိစ္စသုတ္တ-သံ၊၂၊၃၆၄။ သံ၊မြန်၊၂၊၃၅၉။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-သဠာယတနသံယုတ္တ၊ (၁၇)၂-သဋ္ဌိပေယျာလဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌတိံသတိမသုတ်။
အနာဂတ်ဖြစ်သော စက္ခသည်မမြဲ-စသည်ဖြင့် စွဲမက်မှုစသည်တို့ ကင်းပျောက် ချုပ်ငြိမ်း၍ ရဟန္တာဖြစ်သည်အထိ ရှုမြင်ပုံများကို ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အဇ္ဈတ္တာနာဂတာနိစ္စသုတ္တ
အဇ္ဈတ္တာနာဂတာနိစ္စသုတ္တ-သံ၊၂၊၃၆၂။ သံ၊မြန်၊၂၊၃၅၈။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-သဠာယတနသံယုတ္တ၊ (၁၇)၂-သဋ္ဌိပေယျာလဝဂ္ဂ၊ ဝီသတိမသုတ်။
အနာဂတ်ဖြစ်သော စက္ခုသည် မမြဲ-စသည်ဖြင့် အဇ္ဈတ္တာတီတာနိစ္စသုတ်၌ ဟောတော်မူသည့်နည်းဖြင့် အဇ္ဈတ္တိကာယတနတို့၌ စွဲမက်မှုစသည် ကင်းအောင် ရှုမြင်ပုံနှင့် အဆုံး၌ ရဟန္တာဖြစ်ပုံအထိ ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အဇ္ဈတ္တာနိစ္စသုတ္တ
အဇ္ဈတ္တာနိစ္စသုတ္တ-သံ၊၂၊၂၃၆။ သံ၊မြန်၊၂၊၂၂၇။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-သဠာယတနသံယုတ္တ၊ ၁ -အနိစ္စဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
ဤသုတ်ကို ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ ရဟန်းတို့အား ဟောတော်မူသည်။
စက္ခုသည် မမြဲ၊ မမြဲသောစက္ခုသည် ဆင်းရဲ၏၊ ဆင်းရဲသောစက္ခုသည် အတ္တမဟုတ်၊ အတ္တမဟုတ်သော စက္ခုကို “ဤစက္ခုသည် ငါ့ဟာမဟုတ်၊ ငါမဟုတ်၊ ငါ၏အတ္တမဟုတ်”ဟု ဤသို့ ဟုတ်မှန်သည့်အတိုင်း မှန်ကန်သောပညာဖြင့် ရှုမြင်ရ မည်ဟု အဇ္ဈတ္တိကာယတန (၆) ပါးတို့ကို တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ၌ ရဟန္တာဖြစ်သည်အထိ ရှုမြင်ရန် ဟောကြားတော်မူသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အဇ္ဈတ္တာနိစ္စာတီတာနာဂတသုတ္တ
အဇ္ဈတ္တာနိစ္စာတီတာနာဂတသုတ္တ-သံ၊၂၊၂၃၈။ သံ၊မြန်၊၂၊၂၃၀။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-သဠာယတနသံယုတ္တ၊ ၁-အနိစ္စဝဂ္ဂ၊ အတိတ်, အနာဂတ်ဖြစ်သော စက္ခုသည် မမြဲ၊ ပစ္စုပ္ပန် စက္ခုသည် အဘယ်ဆိုဖွယ် ရာရှိအံ့နည်း၊ ဤသို့ရှုမြင်သော အကြားအမြင်ရှိသော အရိယာသာဝကသည် အတိတ် စက္ခု၌ ငဲ့ကွက်မှုကင်း၏၊ အနာဂတ်စက္ခု၌ မနှစ်သက်၊ ပစ္စုပ္ပန်စက္ခု၌ ငြီးငွေ့ခြင်းငှါ, စွဲမက်မှုကင်းခြင်းငှါ, ချုပ်ငြိမ်းခြင်းငှါ ကျင့်၏-အစရှိသည်ဖြင့် အဇ္ဈတ္တိကာယတန တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီကို ရှုမြင်ရန် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အဇ္ဈတ္တာယတနအနတ္တသုတ္တ
အဇ္ဈတ္တာယတနအနတ္တသုတ္တ-သံ၊၂၊၃၆၆။ သံ၊မြန်၊၂၊၃၆၂။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-သဠာယတနသံယုတ္တ၊ (၁၇)၂-သဋ္ဌိပေယျာလဝဂ္ဂ၊ ၅၇-ခုမြောက်သုတ်။
စက္ခုသည် အတ္တမဟုတ်-အစရှိသည်ဖြင့် အဇ္ဈတ္တိကာယတန (၆)ပါးတို့ကို တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ၌ ရဟန္တာဖြစ်သည်အထိ ရှုမှတ်ပုံကို ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အဇ္ဈတ္တာယတနအနိစ္စသုတ္တ
အဇ္ဈတ္တာယတနအနိစ္စသုတ္တ-သံ၊၂၊၃၆၆။ သံ၊မြန်၊၂၊၃၆၂။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-သဠာယတနသံယုတ္တ၊ (၁၇)၂-သဋ္ဌိပေယျာလဝဂ္ဂ၊ ၅၅-ခုမြောက်သုတ်။
စက္ခုသည် မမြဲ-အစရှိသည်ဖြင့် အဇ္ဈတ္တိကာယတန (၆) ပါးတို့ကို တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ ရဟန္တာဖြစ်သည်အထိ ရှုမြင်ပုံကို ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အဇ္ဈတ္တာယတနဒုက္ခသုတ္တ
အဇ္ဈတ္တာယတနဒုက္ခသုတ္တ-သံ၊၂၊၃၆၆။ သံ၊မြန်၊၂၊၃၆၂။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-သဠာယတနသံယုတ္တ၊ (၁၇)၂-သဋ္ဌိပေယျာလဝဂ္ဂ၊ ၅၆-ခုမြောက်သုတ်။
စက္ခုသည် ဆင်းရဲ၏-အစရှိသည်ဖြင့် အဇ္ဈတ္တိကာယတန (၆) ပါးတို့ကို တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ ရဟန္တာဖြစ်သည်အထိ ရှုမြင်ပုံကို ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အဇ္ဈတ္တိကင်္ဂသုတ္တ
အဇ္ဈတ္တိကင်္ဂသုတ္တ-သံ၊၃၊၈၉။ သံ၊မြန်၊၃၊၉၄။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၂-ဗောဇ္ဈင်္ဂသံယုတ္တ၊ ၅-စက္ကဝတ္တိဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
ယောနိသောမနသိကာရသည် ဗောဇ္ဈင် (၇) ပါးတို့ကိုဖြစ်စေခြင်း၏ တစ်ခုတည်း သော အကြောင်းအင်္ဂါဖြစ်ပုံ၊ ယောနိသောမနသိကာရနှင့် ပြည့်စုံသော ရဟန်းသည် ဗောဇ္ဈင် (၇) ပါးကို ပွားများလိမ့်မည်၊ ဗောဇ္ဈင် (၇) ပါးကို ကြိမ်ဖန်များစွာ အလေ့အလာ ပြုလိမ့်မည် မချွတ်ဖြစ်လတ္တံ့ဟု အလိုရှိအပ်၏-အစရှိသည်ဖြင့် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အဇ္ဈတ္တိကာယတနသုတ္တ
အဇ္ဈတ္တိကာယတနသုတ္တ-သံ၊၃၊၃၇၃-၄။ သံ၊မြန်၊၃၊၃၇၉-၃၈၀။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၂-သစ္စသံယုတ္တ၊ ၂-ဓမ္မစက္ကပ္ပဝတ္တနဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
အဇ္ဈတ္တိကာယတန (၆) ပါးတို့၏ ဒုက္ခသစ္စာဖြစ်ပုံကို အစပြု၍ ဓမ္မစက္ကပ္ပဝတ္တန သုတ်တော်လာသည့်အတိုင်း သစ္စာ (၄)ပါးသရုပ်ကို ဟောကြားတော်မူပြီး သစ္စာ (၄) ပါးကို သိမြင်အောင် အားထုတ်ရမည်-ဟု ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အဇ္ဈတ္တိကာယတနပရိဇာနနသုတ္တ
အဇ္ဈတ္တိကာယတနပရိဇာနနသုတ္တ-သံ၊၂၊၃၀၉။ သံ၊မြန်၊၂၊၃၀၃။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-သဠာယတနသံယုတ္တ၊ (၁၁)၁-ယောဂက္ခေမိကဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
စက္ခုကို ထူးသောဉာဏ်ဖြင့် မသိလျှင်၊ ပိုင်းခြား၍ မသိလျှင်၊ မခွါနိုင်လျှင်၊ မပယ်စွန့်နိုင်လျှင်၊ ဆင်းရဲကုန်ခြင်းငှါ မထိုက် အစရှိသည်ဖြင့် အဇ္ဈတ္တိကာယတန တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီကို အသီးအသီး ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အညံဇီဝံ အညံသရီရံသုတ္တ
အညံဇီဝံ အညံသရီရံသုတ္တ-သံ၊၂၊၁၇၆။ သံ၊မြန်၊၂၊၁၆၈။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၃-ဒိဋ္ဌိသံယုတ္တ၊ ၁-သောတာပတ္တိဝဂ္ဂ၊ စုဒ္ဒသမသုတ်။
ခန္ဓာငါးပါးကို အစွဲပြု၍ ခန္ဓာငါးပါးကို မှားသောအားဖြင့် နှလုံးသွင်းသဖြင့် “အသက်တခြား, ကိုယ်တခြား” ဟူသော အယူမှားဖြစ်ပုံ၊ သောတာပန်အရိယာသာဝကသည် ယင်းအယူမှားကို ပယ်ဖျောက်ဖျက်ဆီးနိုင်ပုံကို ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အညတရဖလသုတ္တ
အညတရဖလသုတ္တ-သံ၊၃၊၁၀၃။ သံ၊မြန်၊၃၊၁၁၇။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၂-ဗောဇ္ဈင်္ဂသံယုတ္တ၊ ၇-အာနာပါနဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
အရိုးစုဟု မှတ်သားမှု “အဋ္ဌိကသညာ နှင့်တကွသော ဆိတ်ငြိမ်ခြင်း ဝိဝေက ကိုမှီသော၊ စွဲမက်မှု “ရာဂ” ကင်းခြင်းကိုမှီသော၊ ချုပ်ငြိမ်းမှု “နိရောဓ” ကိုမှီသော၊ နိဗ္ဗာန် သို့ညွတ်သော ဗောဇ္ဈင် (၇)ပါးကို ပွါးများလျှင် မျက်မှောက်ဘဝ၌ပင် အရဟတ္တဖိုလ်ကို ရနိုင်ခြင်း၊ စွဲလမ်းမှု ‘‘ဥပါဒါန်” အကြွင်းအကျန်ရှိခဲ့သော် အနာဂါမ်ဖြစ်နိုင်ခြင်းဟူသော အကျိုးနှစ်ပါးတို့တွင် အကျိုးတစ်ပါးပါးကို (မချွတ်) ရလိမ့်မည်ဟု မျှော်လင့်အပ်၏ဟု ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အညတရဗြဟ္မသုတ္တ
အညတရဗြဟ္မသုတ္တ-သံ၊၁၊၁၄၆-၈။ သံ၊မြန်၊၁၊၁၄၀-၂။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၁၉၄-၅။ သံ၊ဋီ၊၁၊၂၄၄။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၆-ဗြဟ္မသံယုတ္တ၊ ၁-ပဌမဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
ဤဗြဟ္မာဘုံသို့ လာရောက်နိုင်သော သမဏ, ဗြာဟ္မဏတို့ မရှိဟု အယူမှားနေသော အညတရဗြဟ္မာ၏ စိတ်အကြံကို သိတော်မူ၍ ထိုဗြဟ္မာ၏ အထက်ကောင်းကင်၌ ဘုရားရှင်နှင့် အရှင်မဟာမောဂ္ဂလ္လာန်ထေရ် အရှင်မဟာကဿပထေရ်၊ အရှင်မဟာကပ္ပိနထေရ်၊ အရှင်အနုရုဒ္ဓါထေရ်တို့ ကြွရောက်၍ တေဇောကသိုဏ်းသမာပတ် ဝင်စား၍ သီတင်းသုံးတော်မူပုံ၊ အရှင်မဟာမောဂ္ဂလ္လာန်မထေရ်က မေးမြန်းသဖြင့် အညတရဗြဟ္မာက “မိမိမှာ မူလကယူမှားခဲ့သော အယူမှားများမရှိတော့ကြောင်း” လျှောက်ထားပြီး၊ ယင်းဗြဟ္မာက ဗြဟ္မပါရိသဇ္ဇာဗြဟ္မာအား “အရှင်တို့ကဲ့သို့ တန်ခိုးအာနုဘော်ကြီးမားသော အခြားဗုဒ္ဓသာဝကများ ရှိပါသေးသလော” ဟု မေးလျှောက်စေ၍ အရှင်မောဂ္ဂလ္လာန်အား မေးလျှောက်ပုံ၊ အရှင်မောဂ္ဂလ္လာန်ထေရ်က “တန်ခိုးအာနုဘော် ကြီးမားသော အခြားဗုဒ္ဓသာဝကများ များစွာရှိပုံ”ကို ဟောပြသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ -တေဇောကသိဏသမာပတ်ဝင်စားပုံ၊ ဘုရားရှင်၏ ရောင်ခြည်တော်မှာ ခြောက်မျိုးရှိသော်လည်း သာဝကများ၏ ရောင်ခြည်မှာ ပကတိ အရောင်များသာဖြစ်ပုံ၊ ဒေသနာတော်အဆုံး၌ အညတရဗြဟ္မာ သောတာပန်ဖြစ်ပုံ၊ ဗြဟ္မပါရိသဇ္ဇာ ဗြဟ္မာတို့ အကြောင်းကို ဖွင့်ပြထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အညတရဗြာဟ္မဏသုတ္တ
အညတရဗြာဟ္မဏသုတ္တ (၃)-သံ၊၁၊၃၀၃။ သံ၊မြန်၊၁၊၂၉၁။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၇၀။ သံ၊ဋီ၊၂၊၈၉။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-နိဒါနသံယုတ္တ၊ ၅-ဂဟပတိဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
“ပြုသူသည်ပင် ခံစားသူဖြစ်၏” ဟူသော အစွန်းတစ်ခု၊ “ပြုသူကတစ်ပါး ခံစားသူကတစ်ခြား” ဟူသောအစွန်းတစ်ခု၊ ဤအစွန်းနှစ်ခုဖြင့် ပြဿနာမေးလျှောက်သော အညတရပုဏ္ဏားအား ဘုရာရှင်က ယင်းအစွန်းနှစ်ပါးတို့၏ အလယ်အားဖြင့် ကြောင်းကျိုးဖြစ်ပုံ ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ်အနုလုံ နှင့် ကြောင်းကျိုးချုပ်ငြိမ်းပုံ “ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ်ပဋိလုံ ဒေသနာတော်တို့ကို ဟောတော်မူရာ အညတရဗြာဟ္မဏက သဘောပေါက်နားလည် သွားပြီး ဘုရားရှင်ထံ၌ ဥပါသကာအဖြစ် ခံယူသွားပုံကို ဟောပြသည့်သုတ်။
-သံ၊၃၊၁၅၁။ သံ၊မြန်၊၃၊၁၅၆။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၃-သတိပဋ္ဌာနသံယုတ္တ၊ ၃-သီလဋ္ဌိတိဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
ဘုရားရှင် ပရိနိဗ္ဗာန်စံတော်မူပြီးသည်ရှိသော် သတိပဋ္ဌာန်တရားလေးပါးကို ပွားများခြင်း၊ ကြိမ်ဖန်များစွာ အလေ့အလာပြုခြင်းကြောင့် သူတော်ကောင်းတရား ကြာရှည်စွာ တည်ရှိနိုင်ပုံနှင့် သတိပဋ္ဌာန်လေးပါးကို မပွားများခြင်း၊ ကြိမ်ဖန်များစွာ အလေ့အလာမပြုခြင်းကြောင့် သူတော်ကောင်းတရား ကြာရှည်စွာ မတည်တံ့နိုင်ပုံကို ဟောပြသည့်သုတ်။
-အံ၊၁၊၁၅၅-၇။ အံ၊မြန်၊၁၊၁၇၄-၆။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၄၁။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ တိကနိပါတ၊ ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ (၆)၁-ဗြာဟ္မဏဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
အညတရဗြာဟ္မဏက ဘုရားရှင်အား “တရားတော်သည် အဘယ်မျှလောက်သော အတိုင်းအတာအားဖြင့် သန္ဒိဋ္ဌိက၊ အကာလိက၊ ဧဟိပဿိက၊ ဩပနေက၊ ပစ္စတ္တံ ဝေဒိတဗ္ဗာ ဝိညူဟိ-ဖြစ်ပါသနည်း” ဟု မေးလျှောက်သဖြင့် ဘုရားရှင်က “ရာဂ, ဒေါသ, မောဟ-ရှိသူများသည် ယင်းရာဂ, ဒေါသ, မောဟတို့ ဖိစီးနှိပ်စက်အပ်, ယင်းရာဂ စသည်တို့ဖြင့် (စွဲမြဲစွာယူအပ်, မှားမှားယွင်းယွင်းသုံးသပ်) သိမ်းယူအပ်သော စိတ်ရှိကြသဖြင့် မိမိ သူတပါးနှစ်ဦးသားတို့ ဆင်းရဲရန် ကြံစည်အားထုတ်ကြပုံ၊ စိတ်ဆင်းရဲခြင်း နှလုံးမသာယာခြင်းကို ခံစားကြပုံ၊ ဒုစရိုက်ဆယ်ပါးကို ပြုလုပ်ကြပုံ၊ မိမိ သူတပါး နှစ်ဦးသားတို့၏ အကျိုးစီးပွားများကို အမှန်အတိုင်း မသိနိုင်ကြပုံ၊ ယင်းရာဂ စသည်တို့ကို ပယ်ပြီးသည်ရှိသော် ထိုကဲ့သို့ အားမထုတ်ကြ၊ မခံစားကြရတော့ပုံ၊ ဒုစရိုက်များကို မပြုလုပ်ကြတော့ပုံ၊ မိမိ သူတစ်ပါးနှစ်ဦးသားတို့၏ အကျိုးစီးပွားကို အမှန်အတိုင်း သိနိုင်ကြပုံတို့သည် တရားတော်၏ သန္ဒိဋ္ဌိက၊ အကာလိက၊ ဧဟိပဿိက၊ ဩပနေယိုက၊ ပစ္စတ္တံ ဝေဒိတဗော ဝိညူဟိ” ဖြစ်သည်ဟု ဟောပြသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အညတရဘိက္ခုသုတ္တ
အညတရဘိက္ခုသုတ္တ (၅)-သံ၊၂၊၂၈-၉။ သံ၊မြန်၊၂၊၂၈-၉။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၄၅။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-ခန္ဓသံယုတ္တ၊ ၄-နတုမှာကဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
အညတရရဟန်း၏ လျှောက်ထားချက်အရ ဘုရားရှင်က အကျဉ်းချုပ်ဒေသနာတော် ဟောတော်မူသည်။ ယင်းအကျဉ်းချုပ်ဒေသနာတော်ကို အညတရရဟန်းက “မိမိ အကျယ်အားဖြင့် သိပါကြောင်း” လျှောက်ထားရာ၊ ဘုရားရှင်က မေးတော်မူသဖြင့် အညတရရဟန်းက “ခန္ဓာငါးပါးတို့တွင် တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီကို အာရုံပြု၍ (ရာဂစသည်တို့) ကိန်းသည်ရှိသော် ထိုကိန်းသောရာဂတို့ဖြင့် ရာဂကြီးသူ, ဒေါသကြီးသူ, မောဟကြီးသူ” ဟုခေါ်ဝေါ်ရပုံ၊ (ရာဂစသည်တို့) မကိန်းလျှင် ရာဂကြီးသူ စသည်ဖြင့် အခေါ်ဝေါ် မခံရပုံ”ကို လျှောက်ထားရာ ဘုရားရှင်က “ဤအတိုင်းရှုမှတ်ရမည်” ဟု သာဓုသုံးကြိမ်ခေါ်တော်မူ၍ မိန့်ကြားတော်မူပုံ၊ အညတရရဟန်း ရဟန္တာဖြစ်ပုံကို ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၂၊၂၉-၃၀။ သံ၊မြန်၊၂၊၂၉-၃၀။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၄၅။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-ခန္ဓသံယုတ္တ၊ ၄-နတုမှာကဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
အညတရရဟန်းက “ခန္ဓာငါးပါးတို့တွင် တစ်ပါးပါးကို အာရုံပြု၍ (ရာဂစသည်)ကိန်း၏၊ ထိုတရားသည် ကိန်းသောတရားနှင့်တကွ ပျက်စီး၏။ ထိုပျက်စီးသော ကိန်းသောတရားဖြင့် (ရာဂကြီးသူစသည်ဖြင့်) ခေါ်ဝေါ်ပညတ်ခြင်းသို့ရောက်၏၊ (ရာဂ စသည်) မကိန်းလျှင် ထိုတရားသည် ကိန်းသောတရားနှင့်တကွ မပျက်စီး၊ ထိုသို့ မပျက်စီးသော တရားဖြင့် (ရာဂကြီးသူစသည်ဖြင့်) ခေါ်ဝေါ် ပညတ်ခြင်းသို့ မရောက်ပါ” ဟု လျှောက်ထားရာ ဘုရားရှင်က သာဓုသုံးကြိမ် ခေါ်တော်မူပြီး “ဤအတိုင်း မှတ်ရမည်” ဟု ဟောတော်မူသဖြင့် တရားကျင့်သုံးရာ အညတရရဟန်း ရဟန္တာဖြစ်ပုံကို ဟောပြသည့်သုတ်။
-သံ၊၂၊၄၃၀။ သံ၊မြန်၊၂၊၄၂၅။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၂-ဝေဒနာသံယုတ္တ၊ ၃-အဋ္ဌသတပရိယာယဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
အညတရရဟန်းက လျှောက်ထားသဖြင့် ဘုရားရှင်က “ဝေဒနာအမျိုးအမည်၊ ဝေဒနာဖြစ်ကြောင်း၊ ဝေဒနာဖြစ်ကြောင်း အကျင့်၊ ဝေဒနာချုပ်ရာ၊ ဝေဒနာချုပ်ရာသို့ ရောက်ကြောင်း အကျင့်၊ ဝေဒနာ၏ သာယာဖွယ်၊ ဝေဒနာ၏ အပြစ်၊ ဝေဒနာမှ ထွက်မြောက်ရာတို့ကို” ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၃၊၇။ သံ၊မြန်၊၃၊၇။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-မဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-အဝိဇ္ဇာဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
အညတရရဟန်းအား “ဗြဟ္မစရိယဟူသည် အဋ္ဌင်္ဂိကအရိယာမဂ်, ဗြဟ္မစရိယ ပရိယောသာနသည် ရာဂ, ဒေါသ, မောဟတို့ ကုန်ခြင်းပင်တည်း” ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၃၊၇။ သံ၊မြန်၊၃၊၈။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-မဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-အဝိဇ္ဇာဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
အညတရရဟန်းအား “ရာဂ, ဒေါသ, မောဟတို့ကို ပယ်ဖျောက်ရာသည် နိဗ္ဗာန်ဖြစ်သည်။ အာသဝေါတရားတို့၏ ကုန်ရာလည်း ဖြစ်သည်၊ “အမတ” ဟူသည် ရာဂ, ဒေါသ, မောဟတို့ကုန်ရာ နိဗ္ဗာန်ပင်ဖြစ်သည်။ အမတသို့ သွားရောက်ကြောင်း လမ်းစဉ်သည် အဋ္ဌင်္ဂိကအရိယာမဂ်သာ ဖြစ်သည်” ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အညတိတ္ထိယသုတ္တ
အညတိတ္ထိယသုတ္တ (၂)-သံ၊၁၊၂၆၉-၂၇၃။ သံ၊မြန်၊၁၊၂၅၅-၉။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၅၂-၃။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-နိဒါနသံယုတ္တ၊ ၃-ဒသဗလဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
ဘုရားရှင် မဂဓနိုင်ငံ ရာဇဂြိုဟ်မြို့ ဝေဠုဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် အရှင်သာရိပုတ္တရာထေရ်အား တိတ္ထိတို့က “ဒုက္ခနှင့် စပ်လျဉ်း၍ ဝါဒလေးမျိုးကို မေးလျှောက်ရာ အရှင်သာရိပုတ္တရာ၏ ဖြေရှင်းပုံကို အရှင်အာနန္ဒာက ဘုရားရှင်အား လျှောက်ထားသဖြင့် ဘုရားရှင်က သာဓုခေါ်တော်မူပြီး အရှင်သာရိပုတ္တရာ၏ ဖြေကြားချက်မှန်ကန်ကြောင်း ဖဿကို အကြောင်းပြု၍ ဒုက္ခဖြစ်ပုံကို ဤရာဇဂြိုဟ်မြို့တော်၌ပင် တိတ္ထိတို့၏ အရှင်သာရိပုတ္တရာအား မေးမြန်းသည့်အတိုင်း မေးမြန်းခဲ့ရာ၌ ဤအတိုင်းပင် ဖြေရှင်းဟောကြားခဲ့ပုံ၊ တိတ္ထိတို့က ချီးမွမ်းစကားလျှောက်ထားခဲ့ပုံကို မိန့်တော်မူပြီး အရှင်အာနန္ဒာအား မေးတော်မူ၍ ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ်ကို ဇရာ, မရဏမှစ၍ အနုလုံ, ပဋိလုံအားဖြင့် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၁၊၁၉၉-၂၀၁။ အံ၊မြန်၊၁၊၂၁၈-၉။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၈၈-၁၉၁။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ တိကနိပါတ၊ ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ ၂-မဟာဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
ဘုရားရှင်က ရဟန်းတို့အား ရာဂ, ဒေါသ, မောဟတရားသုံးပါးတို့၏ ထူးခြားမှု ပယောဂလွန်ကဲမှု ဖြစ်ပေါ်ခြင်း တိုးပွါးခြင်းအကြောင်း, ပယ်စွန့်နိုင်သောအကြောင်းများကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌-ဘုရားရှင်သည် တရားတော်၏မူလက, နေတ္တိက, ပဋိသရဏ ဖြစ်ပုံနှင့် မယားကိုစွဲလမ်း၍ သေခြင်းကြောင့် သုံးကြိမ်တိုင်တိုင် အသတ်ခံရပုံဝတ္ထု၊ ရာဂစသည်တို့၏ မဟာသာဝဇ္ဇဖြစ်ပုံ၊ ခိပ္ပဝိရာဂီ, ဒန္ဓဝိရာဂီဖြစ်ပုံတို့ကို ဖွင့်ပြထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အညတြသုတ္တ
အညတြသုတ္တ-သံ၊၃၊၄၀၄။ သံ၊မြန်၊၃၊၄၁၀။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၂-သစ္စသံယုတ္တ၊ ၇-ပဌမအာမကဓညပေယျာလဝဂ္ဂ၊ ပထမသုတ်။
ဘုရားရှင်က “လက်သည်းဖျားပေါ်၌ မြေမှုံ့အနည်းငယ်ကိုတင်ထားပြီး” ရဟန်းတို့အား “မိမိ လက်သည်းဖျားပေါ်ရှိ မြေမှုန့်သည် ဤကမ္ဘာမြေကြီးကို ထောက်ဆ၍ မရေတွက်လောက်မှ မနှိုင်းယှဉ်လောက်, အစိတ်အပိုင်းသို့လည်း မရောက်သကဲ့သို့ လူဘုံမှ အခြား(အပါယ်)ဘုံတို့၌ဖြစ်ကုန်သော သတ္တဝါတို့သည် လူ့ဘုံ၌ဖြစ်သော သတ္တဝါတို့ ထက် ပို၍များပုံ, သစ္စာလေးပါး အမှန်တရားကို မသိမမြင်ခြင်းကြောင့် ဤသို့ဖြစ်ရပုံ သစ္စာလေးပါးအမှန်တရားကို သိမြင်အောင်အားထုတ်သင့်ပုံ”ကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အညာသုတ္တ
အညာသုတ္တ-သံ၊၃၊၁၅၈။ သံ၊မြန်၊၃၊၁၆၃-၄။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၃-သတိပဋ္ဌာနသံယုတ္တ၊ ၄-အနနုဿုတဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
သတိပဋ္ဌာန်တရားလေးပါးကို ပွါးများလျှင် အနာဂါမိဖိုလ်, အရဟတ္တဖိုလ်နှစ်ပါးတို့တွင် တစ်ပါးပါးကို မချွတ်ရလိမ့်မည်-ဟု ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အညာသိကောဏ္ဍညသုတ္တ
အညာသိကောဏ္ဍညသုတ္တ-အံ၊၁၊၂၃။ အံ၊မြန်၊၁၊၃၀။ အံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၁၀၅-၁၁၅။ အံ၊ဋီ၊၁၊၁၄၈-၉။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဧကကနိပါတ၊ ၁၄-ဧတဒဂ္ဂ (ပထမ) ဝဂ်၊ ပဌမသုတ်။
ရဟန်းဖြစ်ပြီးရာကာလမှ စ၍ ရှည်မြင့်စွာသော ညဉ့်တို့ကို သိကုန် (ရဟန်း သက် ရှည်ကုန်)သော ရဟန်းတို့တွင် အညာသိကောဏ္ဍညထေရ်သည် အသာလွန်ဆုံး အမွန်မြတ်ဆုံးပေတည်း-ဟု ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
(ထေရ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၅၀-၈။ အပ၊ဋ္ဌ၊၁၊၃၃၄-၉။)
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အညိန္ဒြိယသုတ္တ
အညိန္ဒြိယသုတ္တ-သံ၊၃၊၁၈၀။ သံ၊မြန်၊၃၊၁၈၆။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၄-ဣန္ဒြိယသံယုတ္တ၊ ၃-ဆဋ္ဌိန္ဒြိယဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
အနညာတညဿာမီတိန္ဒြေ, အညိန္ဒြေ, အညာတာဝိန္ဒြေ-ဟု ဣန္ဒြေသုံးမျိုးရှိပုံကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အဋ္ဌကနာဂရသုတ္တ
အဋ္ဌကနာဂရသုတ္တ (၂)-မ၊၂၊၁၂-၁၆။ မ၊မြန်၊၂၊၁၄-၁၈။ မ၊ဋ္ဌ၊၃၊၈-၁၁။
-မဇ္ဈိမနိကာယ၊ မဇ္ဈိမပဏ္ဏာသ၊ ၁-ဂဟပတိဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
အရှင်အာနန္ဒာမထေရ် ဝဇ္ဇီနိုင်ငံ ဝေသာလီမြို့တော်အနီး ဗေဠုဝရွာ၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် အဋ္ဌကမြို့သား ဒသမသူကြွယ် မေးလျှောက်သဖြင့် ဟောကြားတော် မူသည့်သုတ်။
ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့် ရူပသမာပတ်လေးပါး, ဗြဟ္မဝိဟာရတရား လေးပါး, ရှေ့အရူပသမာပတ်သုံးပါးအားဖြင့် (၁၁)ပါးသောတရားတို့တွင် သမာပတ် တစ်ပါးပါးကို “ဤတရားသည် ပြုပြင် (ခံ)အပ်သော တရားဖြစ်၏၊ စေ့ဆော်အားထုတ် မှုကြောင့် ဖြစ်ပေါ်လာသော တရားအားလုံးသည် အမြဲမရှိ၊ ချုပ်ပျောက်ခြင်းသဘော ရှိ၏”ဟု သိမြင်သဖြင့် မမေ့မလျော့ ပြင်းပြင်းထန်ထန် ပင်ပန်းခံ၍ နိဗ္ဗာန်သို့ စိတ်ကို စေလွှတ်၍ ရှုမှတ်နေသော ရဟန်း၏ (ကိလေသာတို့မှ)မလွတ်မြောက်သေးသောစိတ် သည်(ကိလေသာတို့မှ)လွတ်မြောက်၏။ မကုန်ခမ်းသေးသော အာသဝေါတရားတို့သည် ကုန်ခမ်းခြင်းသို့ ရောက်နိုင်၏။ မရောက်အပ်သေးသော အတုမဲ့ယောဂကုန်ရာ (နိဗ္ဗာန်) သို့လည်း ရောက်နိုင်၏။ အာသဝေါတရားတို့ ကုန်ခမ်းခြင်းသို့ မရောက်နိုင် သေးသည် ဖြစ်အံ့၊ ထိုတရား၌ တပ်မက်ခြင်း, နှစ်သက်တွယ်တာခြင်းဖြင့် အောက်ကာမဘုံ၌ ပဋိသန္ဓေနေရခြင်း သဘောရှိသော သံယောဇဉ်တရားတို့ ကုန်ခြင်းကြောင့် ဗြဟ္မာဘုံ၌ ဥပပတ်ပဋိသန္ဓေနေရသူ, ထိုဗြဟ္မာဘုံ၌ ပရိနိဗ္ဗာန်ဝင်စံရသူဖြစ်၍ ထိုဗြဟ္မာဘုံမှ ပြန်လည်တတ်သော သဘောမရှိတော့သူဖြစ်၏-ဟု ဟောတော်မူသည်။
အဋ္ဌကမြို့သား ဒသမသူကြွယ်သည် ရွှေအိုး (၁၁)လုံးရသော ဥပမာ, တံခါး ပေါက် (၁၁)ပေါက်ရှိသော မီးလောင်နေသောအိမ် ဥပမာတို့ဖြင့် အမြိုက်နိဗ္ဗာန် တံခါး ပေါက် တစ်ပေါက်ပေါက်ဖြင့် မိမိကိုယ်ကို ချမ်းသာအောင် ပြုခြင်းငှါ စွမ်းနိုင်ပါလိမ့်မည်။ သာသနာပြင်ပ တိတ္ထိယတို့သည် ဆရာစား ဥစ္စာကို ရှာမှီးကြကုန်သကဲ့သို့ တပည့်တော်သည်လည်း အရှင်မြတ်အာနန္ဒာအား ပူဇော်မှုကို ပြုလုပ်ပါသည်ဟု လျှောက်ထားပြီး ပါဋလိပုတ်မြို့နှင့် ဝေသာလီမြို့တော်ရှိ ရဟန်းတော်အားလုံးကို ပင့်ဖိတ်၍ ဆွမ်း ခဲဘွယ်ဘောဇဉ်များ လှူဒါန်းပြီး တစ်ပါးလျှင် သင်္ကန်တစ်စုံစီ လှူဒါန်းပါသည်။ အရှင်အာနန္ဒာမထေရ်အား တိစီဝရိက်သင်္ကန်းနှင့် ငါးရာတန်ကျောင်းတစ်ဆောင် ဆောက်လုပ်လှူဒါန်းပါသည်။
အဋ္ဌကထာ၌ -ဗေလုဝရွာ တည်နေပုံ၊ ဓမ္မရာဂ, ဓမ္မနန္ဒီပုဒ်များအဖွင့်၊ သုတ်တော်များနှိုင်းယှဉ်ချက် မှတ်သားဖွယ် ထေရဝါဒများနှင့် အာစရိယ ဓနပရိယေသန အကြောင်းတို့ကို ဖွင့်ပြထားပါသည်။
-အံ၊၃၊၅၄၂-၆။ အံ၊မြန်၊၃၊၅၂၉-၅၃၃။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၄၆-၈။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဧကာဒသကနိပါတ၊ ၂-အနုဿတိဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
အထက်သုတ်နှင့် အတူတူပင်ဖြစ်ပါသည်။ ပါဠိဂတိအနည်းငယ် မတူသည်ကိုသာ တွေ့ရသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အဋ္ဌင်္ဂိကသုတ္တ
အဋ္ဌင်္ဂိကသုတ္တ(၂)-သံ၊၁၊၃၇၈။ သံ၊မြန်၊၁၊၃၆၆။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၄၀။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၃-ဓာတုသံယုတ္တ၊ ၄-စတုတ္ထဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
သတ္တဝါတို့သည် သဘောတူသူ အချင်းချင်းသာ ပေါင်းဆုံကြ အတူတကွ ဖြစ်ကြသည်။ မိစ္ဆာအယူရှိသူများသည် မိစ္ဆာအယူရှိသူများနှင့် (လ) သမ္မာသမာဓိရှိသူများသည် သမ္မာသမာဓိရှိသူများနှင့် အချင်းချင်း ပေါင်းဆုံကြ ညီညွတ်ကြ အတူတကွ ဖြစ်ကြသည်-ဟု ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၁၊၅၄၃-၄။ အံ၊မြန်၊၁၊၅၅၉။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ ပဉ္စမပဏ္ဏာသက၊ (၂၁)၁-သပ္ပုရိသဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
သူယုတ်မာ၊ သူယုတ်မာထက် သူယုတ်မာ၊ သူတော်ကောင်း၊ သူတော်ကောင်း ထက် သူတော်ကောင်းဟူသော ပုဂ္ဂိုလ်လေးမျိုးကို ဟောကြားသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အဋ္ဌမသုတ္တ
အဋ္ဌမသုတ္တ-အံ၊၃၊၄၅၂။ အံ၊မြန်၊၃၊၄၄၄။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဒသကနိပါတ၊ တတိယပဏ္ဏာသက၊ ၃-ပရိသုဒ္ဓဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
သမ္မာဒိဋ္ဌိ-သမ္မာသမာဓိ, သမ္မာဉာဏ-သမ္မာဝိမုတ္တိဟူသော တရားဆယ်ပါးတို့ကို ပွားများအပ်၊ ကြိမ်ဖန်များစွာ လေ့လာအပ်ကုန်သည် ရှိသော် ရာဂ, ဒေါသ, မောဟတို့ကို ပယ်ဖျောက်ခြင်းဟူသော အပြီးအဆုံးရှိကုန်၏ဟု ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အဋ္ဌသတသုတ္တ
အဋ္ဌသတသုတ္တ-သံ၊၂၊၄၂၉။ သံ၊မြန်၊၂၊၄၂၄-၅။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၂၂-၁၂၄။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၂-ဝေဒနာသံယုတ္တ၊ ၃-အဋ္ဌသတပရိယာယဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
ဝေဒနာ (၁၀၈) ပါးတို့ကို ခွဲစိတ်၍ ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အဋ္ဌာနပါဠိ
အဋ္ဌာနပါဠိ (၂၈)-အံ၊၁၊၂၈-၃၁။ အံ၊မြန်၊၁၊၃၇-၄၀။ အံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၃၅၂-၃၆၅။ အံ၊ဋီ၊၁၊၂၁၁-၂၂၁။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဧကကနိပါတ၊ သုတ်ပေါင်း ၂၈-သုတ်။
ဤအဋ္ဌာနပါဠိ၌-ဝဂ်ပေါင်း ၃-ဝဂ် ပါရှိပါသည်။ ပထမဝဂ်၌ သုတ်ပေါင်း ၁၀သုတ်၊ ဒုတိယဝဂ်၌ ၉-သုတ်၊ တတိယဝဂ်၌ ၉-သုတ် တို့ပါရှိပါလေသည်။
ပထမဝဂ်၌ -သောတာပန် အရိယာသာဝက၏ မဖြစ်နိုင်သော အကြောင်းအရာများနှင့် ပုထုဇဉ်အတွက် ဖြစ်နိုင်သော အကြောင်းအရာများကို သုက္ကပက္ခ, ကဏှပက္ခ တစ်စုံစီ ဟောတော်မူပါသည်။
ဒုတိယဝဂ်၌ -လောကဓာတ် (ဇာတိခေတ်) တစ်ခု၌ သဗ္ဗညုဘုရားရှင် တစ်ဆူ သာပွင့်ပုံ၊ စကြာမင်း တစ်ဦးသာဖြစ်နိုင်ပုံထုံးစံနှင့် အမျိုးသမီးဘဝဖြင့် မရနိုင်သောဘဝများ၊ ဒုစရိုက် သုံးမျိုးကြောင့် ဣဋ္ဌ-ကန္တ-မနာပ အကျိုးဝိပါက်များ မဖြစ်နိုင်ပုံတို့ကို ဟောတော်မူပါသည်။
တတိယဝဂ်၌ -သုစရိုက် သုံးမျိုးကို ကျင့်သောပုဂ္ဂိုလ်များ အနိဋ္ဌ-အကန္တအမနာပ အကျိုးကို မခံစားရပုံ၊ အပါယ-ဒုဂ္ဂတိ-ဝိနိပါတနိရယတို့၌ မဖြစ်နိုင်ပုံ၊ ဒုစရိုက် သုံးမျိုးကို ပြုကျင့်သော ပုဂ္ဂိုလ်များ သုဂတိ သဂ္ဂလောက၌ မဖြစ်နိုင်ပုံတို့ကို ကဏှသုက္ကနှစ် ပက္ခစီ ခွဲ၍ ဟောကြားတော်မူပါသည်။ ။
အဋ္ဌကထာ၌ -ပထမဝဂ်-ရှေ့ပိုင်းသုံးသုတ်ဖြင့် ပုထုဇဉ်တို့ စွဲစွဲမြဲမြဲ ယူထားသော အတ္တဝါဒကို ဖြေရှင်း၍ ဟောပုံ၊ ပုထုဇဉ်နှင့်အရိယာပုဂ္ဂိုလ်တို့ ခြားနားချက်၊ ပုထုဇဉ် ဘဝ၏ အပြစ်ကြီးလေးပုံ၊ အရိယာသာဝကတို့ စွမ်းအားရှိပုံ၊ အာနန္ဒရိယ ကံများ၏အပြစ် ဝေဖန်ချက်၊ ယခုခေတ် စေတီများနှင့် ဗောဓိပင်တို့ကို ဖျက်ဆီးရာ၌ အကျိုးအပြစ်၊ သံဃဘေဒကကံ အပြစ်ကြီးပုံ၊ ဇာတိ, အာဏာ, ဝိသယခေတ်အကြောင်း၊ မရှေ့မနှောင်း (အပုဗ္ဗ အစရိယ) အဖွင့်၊ သဗ္ဗညုဘုရားရှင်နှင့် စကြာမင်းတို့ တစ်ဆူ တစ်ဦးတည်းသာ ပွင့်တော်မူခြင်း အကြောင်း၊ အမျိုးသမီးဘဝနှင့် ဣတ္ထိလိင်္ဂ အကြောင်း၊ အရှင်သောဏထေရ် (ဓမ္မကထိက)၏ ဖခင်ကြီးဝတ္ထုနှင့် သုစရိုက်နှင့် ဒုစရိုက်အကြောင်းတို့ကို ပြည့်ပြည့်စုံစုံ ဖွင့်ပြထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အဋ္ဌိသုတ္တ
အဋ္ဌိသုတ္တ-သံ၊၁၊၄၄၆။ သံ၊မြန်၊၁၊၄၃၆-၇။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၉၉-၂၀၁။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၈-လက္ခဏသံယုတ္တ၊ ပဌမဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
ဘုရားရှင် မဂဓနိုင်ငံ ရာဇဂြိုဟ်မြို့ ဝေဠုဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် အရှင်လက္ခဏထေရ်၏ မေးလျှောက်ချက်အရ အရှင်မောဂ္ဂလ္လာန်ထေရ်က ဂိဇ္ဈကုဋ် တောင်အဆင်းတွင် အရိုးဆက်ပြိတ္တာကို တွေ့မြင်ခဲ့သဖြင့် ပြုံးမိကြောင်း ဘုရားရှင်ရှေ့တော်၌ ဖြေဆိုခြင်းကို အကြောင်းပြု၍ အရိုးဆက်ပြိတ္တာအကြောင်းကို ဟောပြသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ -အရှင်လက္ခဏထေရ်နှင့် အရှင်မောဂ္ဂလ္လာထေရ်တို့ အကြောင်း၊ ပြိတ္တာသတ္တဝါကို ပသာဒစက္ခုဖြင့် မမြင်နိုင်ပုံ၊ ရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်များ အကြောင်းမဲ့ ပြုံးတော်မမူကြပုံ၊ ဘုရားရှင်ကို သက်သေထားပုံ၊ ပြိတ္တာတို့၏ ကိုယ်ခန္ဓာအကြောင်း၊ ထိုပြိတ္တာကို ဘုရားရှင်ကိုယ်တော်တိုင် ဗောဓိမဏ္ဍိုင်၌ မြင်တော်မူခဲ့ပုံ၊ ဂတိနိမိတ် အကြောင်း စသည်တို့ကို ဖွင့်ပြတော်မူပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အဋ္ဌိကမဟပ္ဖလသုတ္တ
အဋ္ဌိကမဟပ္ဖလသုတ္တ-သံ၊၃၊၁၁၃။ သံ၊မြန်၊၃၊၁၁၇။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၁၁။ သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၂-ဗောဇ္ဈင်္ဂသံယုတ္တ၊ ၇-အာနာပါနဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
အဋ္ဌိကသညာ၏ အကျိုးအာနိသင် ကြီးမြတ်ပုံ၊ အကျိုးအာနိသင် ကြီးမြတ်သည့် အဋ္ဌိကသညာကို ပွားများပုံကို ဟောကြားတော်မူပါသည်။
အဋ္ဌကထာ၌ -အဋ္ဌိကသညာအကြောင်း၊ အဋ္ဌိကသညာထင်နေသော သာမဏေငယ်နှင့် စေတီတော်၌ သီတင်းသုံးနေသော အရှင်တိဿထေရ်တို့ကို ပမာတင်၍ အဋ္ဌိကသညာထင်ပုံကို ဖွင့်ပြတော်မူပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အဋ္ဌိပုဉ္ဇသုတ္တ
အဋ္ဌိပုဉ္ဇသုတ္တ-ဣတိဝုတ်၊၂၀၆။ ဣတိဝုတ်၊မြန်၊၁၉၀။ ဣတိဝုတ်၊ဋ္ဌ၊၇၈-၈၂။
-ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ ဣတိဝုတ္တက၊ ဧကကနိပါတ၊ တတိယဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
စုဆောင်းထားသူလည်းရှိခဲ့မူ စုဆောင်းထားတိုင်းလည်း မပျက်စီးခဲ့မူ တစ်ကမ္ဘာ ပတ်လုံးဖြစ်ရသော ပုဂ္ဂိုလ်တစ်ယောက်၏ အရိုးပုံ အရိုးစုသည် (ဂိဇ္ဈကုဋ်တောင်၏ မြောက်ဖက်ရှိ) ဤဝေပုလ္လတောင်ကြီးမျှပင် ရှိရာ၏ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူကြောင်းကို ခုဇ္ဇုတ္တရာကသာမာဝတီအမှူးရှိသော မိဖုရားတို့အား ဟောပြသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ -သမ္မုတိဒေသနာနှင့် ပရမတ္ထဒေသနာတို့ အကြောင်း၊ ဘုရားရှင်သည် အကြောင်းရှစ်မျိုးကြောင့် ပုဂ္ဂလကထာကို ဟောတော်မူပုံ၊ အဋ္ဌိပုဉ္ဇ အကြောင်းတို့ကို ဖွင့်ပြထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အဍ္ဍကရဏသုတ္တ
အဍ္ဍကရဏသုတ္တ-သံ၊၁၊၇၄။ သံ၊မြန်၊၁၊၇၃-၄။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၁၂၈။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၃-ကောသလသံယုတ္တ၊ ပဌမဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
ဘုရားရှင်က ကောသလဘုရင်၏ လျှောက်ထားချက် မှန်ကန်ကြောင်း မိန့်တော်မူပြီး ဥစ္စာဓန ကြွယ်ဝချမ်းသာကြသော မဟာသာလမျိုး, မင်း, ပုဏ္ဏား, သူကြွယ်တို့သည် ကာမဂုဏ်ကို အကြောင်းပြု၍ မမှန်မကန် ပြောဆိုကြပုံ၊ ယင်းသို့ မုသားပြောဆိုခြင်းသည် ထိုမုသားရှင်များအတွက် အချိန်ကာလကြာမြင့်လှစွာ စီးပွားကင်းပျောက် ဆင်းရဲရောက် ရန်ဖြစ်ပုံကို မြှုံးဝင်သောငါး ပမာထား၍ ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ -မိမိရှေ့၌ပင် လာဘ်စား၍ မတရားဆုံးဖြတ်ကြသော တရား သူကြီးအမတ်များကို မြင်၍ ကောသလဘုရင်စက်ဆုတ်ပုံ၊ ဝိဋဋူဘသေနာပတိကို မင်းအဖြစ်လွှဲအပ်မည်ဟု-ကြံစည်ပုံကို ဖွင့်ပြထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အဏ္ဍဇဒါနူပကာရသုတ္တဒသက
အဏ္ဍဇဒါနူပကာရသုတ္တဒသက (၂၀)-သံ၊၂၊၂၀၅-၆။ သံ၊မြန်၊၂၊၁၉၆။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၂၀။ ။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၈-နာဂသံယုတ္တ၊ ဧကာဒသမသုတ်၊ ဝီသတိမသုတ်။
ဤသုတ်၌ နဂါးဘဝကိုတောင့်တ၍ အန္နပါနအစရှိသော ဒါနဝတ္ထုတစ်မျိုးစီ တစ်မျိုးစီကို ပြုလုပ်ခြင်းကြောင့် နဂါးဘဝ၌ ဖြစ်ရပုံကို ဟောပြတော်မူပါသည်။
-သံ၊၂၊၂၀၈။ သံ၊မြန်၊၂၊၁၉၉-၂၀၀။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၉-သုပဏ္ဏသံယုတ္တ၊ သတ္တမ -သောဠသမသုတ်။
ဤသုတ်၌ ဂဠုန်ဘဝကိုတောင့်တ၍ အန္နပါနအစရှိသော ဒါနဝတ္ထုတစ်မျိုးစီ တစ်မျိုးစီကို ပြုလုပ်ခြင်းကြောင့် ဂဠုန်ဖြစ်ရပုံကို ဟောပြတော်မူပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အတပနီယသုတ္တ
အတပနီယသုတ္တ (၂)-အံ၊၁၊၅၁။ အံ၊မြန်၊၁၊၆၃။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဒုကနိပါတ၊ ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၁-ကမ္မကရဏဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
ကာယ, ဝစီ, မနောသုစရိုက်သုံးမျိုးကို ပြုကျင့်သူများသည် “ငါသည် သုစရိုက်ကို ပြုကျင့်ခဲ့ပေပြီ”ဟု မပူပန်၊ ကာယ, ဝစီ, မနောဒုစရိုက်သုံးမျိုးကို မပြုကျင့်မိသူများသည်လည်း “ငါသည် ဒုစရိုက်ကို မပြုကျင့်မိ”ဟုလည်း ပူပန်မှုမရှိ-ဟု ပူပန်မှုမရှိသော တရားနှစ်မျိုးကို ဟောကြားသည့်သုတ်။
ဣတိဝုတ်၊၂၁၃။ ဣတိဝုတ်၊မြန်၊၁၉၅-၆။
-ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ ဣတိဝုတ္တက၊ ဒုကနိပါတ၊ ပဌမဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
ကောင်းမှုကုသိုလ်ပြုပြီးသူသည် “ငါသည် ကောင်းမှုကုသိုလ်ကို ပြုခဲ့ပြီ” ဟုလည်း မပူပန်၊ ယုတ်မာကြမ်းကြုတ် ရက်စက်မှုကို မပြုသူများသည် “ငါသည် ယုတ်မာကြမ်းကြုတ် ရက်စက်မှုကို မပြုမိ” ဟုလည်း မပူပန်ဟု ပူပန်မှုမရှိသော တရားနှစ်မျိုးကို ဘုရားရှင် ထံတော်မှ နာယူခဲ့သည့်အတိုင်း ဂါထာနှစ်ဂါထာနှင့်တကွ ခုဇ္ဇုတ္တရာက သာမာဝတီအမှူးရှိသော မိဖုရားငါးရာအား ဟောပြသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အတမ္မယသုတ္တ
အတမ္မယသုတ္တ-အံ၊၂၊၃၈၆။ အံ၊မြန်၊၂၊၄၈၇။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၄၁။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဆက္ကနိပါတ၊ ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ ၁၀-အာနိသံသဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
အလုံးစုံသော လောက၌ တဏှာ, ဒိဋ္ဌိတို့မှ ကင်းခြင်းငှာ ငါဟုယူမှု ဒိဋ္ဌိနှင့် ငါ့ဟာ ငါ့ဥစ္စာဟု စွဲမက်မှု တဏှာတို့ ချုပ်ပျောက်ခြင်း၊ ပုထုဇဉ်တို့နှင့် မဆက်ဆံသော မဂ်ဉာဏ် နှင့် ပြည်စုံခြင်း၊ အကြောင်းတရား, အကျိုးတရားတို့ကို ခွဲခြားသိမြင်မှုဟူသော အကျိုးတရား (၆) ပါးကို ပိုင်ပိုင်နိုင်နိုင် သိမြင်သော ရဟန်းသည် အလုံးစုံသော တရားတို့၌ အပိုင်းအခြားကို မပြုမူ၍ အနတ္တသညာကို ဖြစ်စေထိုက်၏-ဟု ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အတိစာရီသုတ္တ
အတိစာရီသုတ္တ-သံ၊၂၊၄၃၉။ သံ၊မြန်၊၂၊၄၃၅။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၃-မာတုဂါမသံယုတ္တ၊ ၁-ပဌမပေယျာလဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
ယုံကြည်မှု “သဒ္ဓါ”လည်း မရှိ၊ အရှက်လည်း မရှိ၊ အကြောက်အလန့်လည်း မရှိ၊ လင်ကို လွန်ကျူး၍လည်း ကျင့်၏၊ ပညာလည်း မရှိ-ဟူသော တရားငါးပါးနှင့် ပြည့်စုံသော မာတုဂါမသည် သေလွန်ပြီးနောက် အပါယ်ငရဲသို့ ရောက်ရ၏-ဟု အရှင်အနုရုဒ္ဓါအား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အတိတ္တိသုတ္တ
အတိတ္တိသုတ္တ-အံ၊၁၊၂၆၃-၄။ အံ၊မြန်၊၁၊၂၈၁။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၃၁။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ တိကနိပါတ၊ တတိယပဏ္ဏာသက၊ (၁၁)၁-သမ္ဗောဓဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
အိပ်ခြင်း, သေအရက်သောက်ခြင်း, မေထုန်မှီဝဲခြင်း-ဟူသော တရားသုံးပါးတို့ကို မှီဝဲခြင်း၌ (သတ္တဝါတို့) ရောင့်ရဲတင်းတိမ် အားရကျေနပ်မှု မရှိကြ-ဟု ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အတိနိဝါသသုတ္တ
အတိနိဝါသသုတ္တ-အံ၊၂၊၂၂၅။ အံ၊မြန်၊၂၊၂၈၅။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၈၁။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ပဉ္စကနိပါတ၊ ပဉ္စမပဏ္ဏာသက၊ (၂၃)၃-ဒီဃစာရိကဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
အလွန်ကြာမြင့်စွာ နေခြင်းကြောင့် ဖြစ်ပေါ်လာသော အပြစ်ငါးမျိုးနှင့် အပိုင်း အခြားရှိသော (သတ်မှတ်၍) နေခြင်း၌ ရနိုင်သော အကျိုးတရား ငါးပါးကို ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အတ္တကာရီသုတ္တ
အတ္တကာရီသုတ္တ-အံ၊၂၊၂၉၆-၇။ အံ၊မြန်၊၂၊၃၈၁-၂။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၀၈။ အံ၊ဋီ၊၃၊၁၀၈။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဆက္ကနိပါတ၊ ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၄-ဒေဝတာဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
အညတရဗြာဟ္မဏက “မိမိသည် ပြုအပ်သော ကိစ္စမရှိ, သူတစ်ပါးသည် ပြုအပ်သော ကိစ္စမရှိ” ဟု လျှောက်ထားသဖြင့် “ရှေ့သို့ တက်ခြင်း, နောက်သို့ဆုတ်ခြင်းကို ကိုယ်တိုင်ပြု နေပါလျက် အဘယ်ကြောင့် ဤသို့ ပြောဆိုရသနည်း၊ အာရဗ္ဘဓာတ်, နိက္ကမဓာတ်, ပရက္ကမဓာတ်, ထာမဓာတ်, ဌိတိဓာတ်, ဥပက္ကမဓာတ်-ဟူသော အားထုတ်မှု ဝီရိယများရှိလျှင် ထိုဝီရိယသဘောတို့နှင့် ပြည့်စုံသူရှိရမည်။ ထိုသို့ရှိပါလျက် အဘယ်ကြောင့် မိမိသည် ပြုအပ်သော ကိစ္စမရှိ၊ သူတပါးသည် ပြုအပ်သော ကိစ္စမရှိ” ဟု ပြောရဘိသနည်းဟု မိန့်ကြားတော်မူရာ အညတရဗြာဟ္မဏက (သဘောပေါက် နားလည်ကျေနပ်သဖြင့်) ဥပါသကာ အဖြစ်ခံယူပါကြောင်း လျှောက်ထားသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အတ္တဒဏ္ဍသုတ္တ
အတ္တဒဏ္ဍသုတ္တ-သုတ္တနိ၊၄၂၄-၅။ သုတ္တနိ၊မြန်၊၄၀၀-၄၀၂။ သုတ္တနိ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၈၁-၅။
-ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ သုတ္တနိပါတ, ၄-အဋ္ဌကဝဂ္ဂ၊ ပန္နရသမသုတ်။
ဤသုတ်၌ (ဇရာ-စသည်တို့ဖြင့်) မလွှမ်းမိုးနိုင်သည့် တစုံတခုသောအရပ် မရှိနိုင်ပုံ၊ စိတ်နှလုံး၌ စူးဝင်နစ်မြုပ်နေသော ရာဂ-စသော ဆူးငြောင့်ကို နှုတ်ပယ်ပြီးသူသည် မပြေးသွားရတော့သူ (ဩဃလေးပါ၌) မနစ်မြုပ်ရတော့သူဖြစ်ပုံ၊ မိမိ၏ (ရာဂစသည်ကို) ငြိမ်းစေရန်ကျင့်သင့်ပုံ၊ ရဟန်းတော်များ ပြည့်စုံအောင် ကျင့်သုံးရမည့်တရား၊ ရှောင်ကြဉ်ရမည့်တရား၊ လွန်မြောက်နိုင်ခဲသောအရာ၊ ငြိမ်းအေးပြီးသူ၊ ပညာရှိသူ၊ မဂ်ဉာဏ်သို့ ရောက်ပြီးသူ၊ မပူဆွေး မကြံမှိုင်ရတော့သူ၊ လောက၌ မဆုံးရှုံး မဆုတ်ယုတ်သူ၊ စိုးရိမ်ပူပန်မှု မရှိသူ၊ အကျိုးအာနိသင်လေးပါးရသူ၊ အလုံးစုံသော အရာဌာနတို့၌ ဘေးမရှိသူ၊ စွန့်လွှတ်နိုင်သူတို့ကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အတ္တဒဏ္ဍသုတ္တနိဒ္ဒေသ
အတ္တဒဏ္ဍသုတ္တနိဒ္ဒေသ-မဟာနိ၊၃၁၆။ မဟာနိ၊ဋ္ဌ၊၃၇၃-၃၈၆။
-ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ မဟာနိဒ္ဒေသ၊ ၁-အဋ္ဌကဝဂ္ဂ၊ ပန္နရသမသုတ်။
သုတ္တနိပါတလာ အတ္တဒဏ္ဍသုတ်ကို အရှင်သာရိပုတ္တရာထေရ် အကျယ်တဝင့် ချဲ့ဖွင့်၍ ဟောကြားသည့်သုတ်။
ကမ္မကာရဏ (ရာဇဝတ်သားအား ညှင်းပန်းနှိပ်စက်ပုံ နည်းစနစ်များ၊ ငရဲ၌ခံရပုံ အဝီစိငရဲအကြောင်း)တို့ကိုလည်း ဟောကြားတော်မူပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အတ္တဒီပသုတ္တ
အတ္တဒီပသုတ္တ-သံ၊၂၊၃၅-၆။ သံ၊မြန်၊၂၊၃၄-၅။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၄၇။ သံ၊ဋီ၊၂၊၂၁၉။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-ခန္ဓသံယုတ္တ၊ ၅-အတ္တဒီပဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
မိမိကိုယ်ကို (လောကီ လောကုတ္တရာ) ဓမ္မကို မှီခို အားထားလျက် နေကြ၊ မိမိကိုယ်, ဓမ္မကို မှီခို အားထားသူများသည် စိုးရိမ်မှု, ငိုကြွေးမှု၊ ကိုယ်ဆင်းရဲမှု, စိတ်ဆင်း ရဲမှု၊ ပြင်းစွာပင်ပန်းမှုတို့၏ အကြောင်းကို ရှာဖွေစုံစမ်းကြရန်နှင့် သောကစသည်ဖြစ်အောင် ရှုပုံ၊ သောကစသည်ကို ပယ်နိုင်အောင် ရှုပုံနည်းများ၊ သောကစသည်ကို ပယ်နိုင်သူသည် တောင့်တမှုမရှိသူဖြစ်၏၊ တောင့်တမှုမရှိသူသည် တခဏငြိမ်းအေးသူ ဖြစ်ကြောင်း ရဟန်းတို့အား သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အတ္တန္တပသုတ္တ
အတ္တန္တပသုတ္တ-အံ၊၁၊၅၂၆-၅၃၂။ အံ၊မြန်၊၁၊၅၄၂-၈။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၇၃-၃၈၅။ အံ၊ဋီ၊၂၊၃၆၉-၃၈၂။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ စတုတ္တပဏ္ဏာသက၊ (၂၀)၅-မဟာဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
(က) မိမိကိုယ်ကို ဆင်းရဲစေသောသူ၊ မိမိကိုယ်ကို ဆင်းရဲစေတတ်သော အကျင့်ကိုကျင့်သူ။ ။
(ခ) သူတပါးကို ဆင်းရဲစေသောသူ၊ သူတပါးကို ဆင်းရဲစေတတ်သော အကျင့်ကို ကျင့်သူ။
(ဂ) မိမိ, သူတပါးနှစ်ဦးသားကို ဆင်းရဲစေသူ၊ မိမိ, သူတပါးနှစ်ဦးသားကို ဆင်းရဲစေတတ်သော အကျင့်ကို ကျင့်သူ။
(ဃ) မိမိ, သူတပါးနှစ်ဦးသားကို မဆင်းရဲစေသူ၊ မိမိ, သူတပါးနှစ်ဦးသားကို မဆင်းရဲ စေတတ်သော အကျင့်ကို ကျင့်သူ-ဟု ပုဂ္ဂိုလ်လေးမျိုးကို အကျယ် ဟောပြသည့်သုတ်။
ယင်းတို့တွင် -(က)ပုဂ္ဂိုလ်ကျင့်နေသော စားသောက်မှုနှင့် ဆက်စပ်နေသော တိတ္ထိယအကျင့် (၅၆)မျိုး၊ အဝတ်နှင့်ဆက်စပ်နေသော တိတ္ထိယအကျင့် (၁၈)မျိုးတို့ကို ဟောပြတော်မူသည်။
(က) ပုဂ္ဂိုလ်သည် သာသနာပြင်ပ တိတ္ထိယများဖြစ်သည်။
(ခ) ပုဂ္ဂိုလ်သည် မုဆိုး, တံငါ, ခိုးသူစသော ကြမ်းကြုတ်သော အမှုလုပ်ငန်း လုပ်ကိုင်သူများဖြစ်သည်။
(ဂ) ပုဂ္ဂိုလ်သည် ယဇ်ပူဇော်ကြသော ခတ္တိယနှင့် ဗြာဟ္မဏမဟာသာလများဖြစ်သည်။
(ဃ) ပုဂ္ဂိုလ်သည် ဘုရားရှင်နှင့် သဒ္ဓါသက်သက်ဖြင့် ရဟန်းတရားပြုကျင့်သည့် ရဟန်းတော်များ, အရိယာ (သံဃာတော်)များ ဖြစ်ကြသည်။
အဋ္ဌကထာ၌-သီလက္ခန္ဓဝဂ္ဂ၊ ဗြဟ္မဇာလသုတ်၊ သာမညဖလသုတ်အဖွင့်များ အတိုင်း ဖွင့်ပြထားသည်ကို လေ့လာနိုင်ပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အတ္တဗျာဗာဓသုတ္တ
အတ္တဗျာဗာဓသုတ္တ-အံ၊၁၊၁၁၂။ အံ၊မြန်၊၁၊၁၃၁။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၈၄။ အံ၊ဋီ၊၂၊၈၈။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ တိကနိပါတ၊ ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၂-ရထကာရဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
ဒုစရိုက်သုံးပါးသည် မိမိ, သူတပါးနှစ်ဦးသား၏ ဆင်းရဲရန်ဖြစ်ကြောင်း၊ သုစရိုက် သုံးပါးသည် မိမိ, သူတပါးနှစ်ဦးသား၏ ချမ်းသာရန်ဖြစ်ကြောင်း ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အတ္တရက္ခိတသုတ္တ
အတ္တရက္ခိတသုတ္တ-သံ၊၁၊၇၂။ သံ၊မြန်၊၁၊၇၁-၃။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၁၂၈။ သံ၊ဋီ၊၁၊၁၇၇။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊၃။ကောသလသံယုတ္တ၊ ပဌမဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
ဒုစရိုက်ဆယ်ပါး ပြုကျင့်နေသူများသည် ဆင်တပ်, မြင်းတပ်, ရထားတပ်, ခြေလျင် စစ်တပ်-ဟူသော ပြင်ပ အစောင့်အရှောက်များဖြင့် လုံခြုံအောင် စောင့်ရှောက် အပ်သော်လည်း မိမိကိုယ်ကို စောင့်ရှောက်ရာမရောက်ပုံ၊ သုစရိုက်ဆယ်ပါး ပြုကျင့် နေသူ များသည် ဆင်တပ်, မြင်းတပ်, ရထားတပ်, ခြေလျင်တပ်-ဟူသော ပြင်ပ အစောင့်ရှောက်များဖြင့် မချထား၊ မစောင့်ရှောက်အပ်ငြားသော်လည်း မိမိကိုယ်ကို စောင့်ရှောက် သူများဖြစ်ပုံကို ကောသလဘုရင်က လျှောက်ထားသဖြင့် ဘုရားရှင်က “ဟုတ်ပါ ပေသည် ဒကာတော်မင်းမြတ်” အစရှိသဖြင့် အတည်ပြု ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အတ္တဟတသုတ္တ
အတ္တဟတသုတ္တ-သံ၊၁၊၃၇။ သံ၊မြန်၊၁၊၃၇။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၈၉။ သံ၊ဋီ၊၁၊၁၃၃။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-ဒေဝတာသံယုတ္တ၊ ၇-အဒ္ဓဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
(သတ္တ)လောကကို သေခြင်းတရား လွှမ်းမိုးနှိပ်စက်နေသည်၊ အိုခြင်းဇရာက ဝန်းရံထားသည်၊ တဏှာတည်းဟူသော ငြောင့်က စူးဝင်နေသည်၊ (မရရှိသေးသော အာရုံကို လိုချင်မှု) တဏှာရမ္မက်ဖြင့် အခါခပ်သိမ်း ပြင်းထန်စွာ ပူလောင်နေသည်-ဟု နတ်သားတစ်ယောက်၏ မေးလျှောက်လာသည့် ပြဿနာကို ဖြေရှင်းပေးတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အတ္တဟိတသုတ္တ
အတ္တဟိတသုတ္တ-အံ၊၁၊၄၁၁။ အံ၊မြန်၊၁၊၄၂၄။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၂၆။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ ၅-အသုရဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
လောက၌ မိမိအကျိုးစီးပွားအတွက်သာ ကျင့်ပြီး သူတပါးအကျိုးစီးပွားအတွက် မကျင့်သူ၊ သူတပါးအကျိုးစီးပွား အတွက်သာ ကျင့်၍ မိမိအကျိုးစီးပွားအတွက် မကျင့်သူ၊ မိမိ, သူတပါးနှစ်ဦးသား၏ အကျိုးစီးပွားအတွက် မကျင့်သူ၊ မိမိ, သူတပါး နှစ်ဦးသား၏ အကျိုးစီးပွားအတွက် ကျင့်သူ-ဟု ပုဂ္ဂိုလ်လေးမျိုးရှိပုံကို ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အတ္တာနုဒိဋ္ဌိသုတ္တ
အတ္တာနုဒိဋ္ဌိသုတ္တ-သံ၊၂၊၁၅၁။ သံ၊မြန်၊၂၊၁၄၃။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-ခန္ဓသံယုတ္တ၊ (၁၅)၁-ဒိဋ္ဌိဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
ရုပ်, ဝေဒနာ, သညာ, သင်္ခါရ, ဝိညာဏ်-ရှိလျှင် ယင်းတို့ကို စွဲ၍ နှလုံးသွင်းမှား၍ အတ္တဟု စွဲလမ်းသောအယူ “အတ္တာနုဒိဋ္ဌိ” ဖြစ်သည်၊ ယင်းတို့ကို အနိစ္စ, ဒုက္ခ, ဝိပရိဏာမဓမ္မဟုသိမြင်လျှင် အတ္တာနုဝါဒဒိဋ္ဌိမဖြစ်တော့ စသည်ဖြင့် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အတ္တာနုဒိဋ္ဌိပဟာနသုတ္တ
အတ္တာနုဒိဋ္ဌိပဟာနသုတ္တ-သံ၊၂၊၃၅၉။ သံ၊မြန်၊၂၊၃၅၄-၅။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-သဠာယတနသံယုတ္တ၊ (၁၆)၁-နန္ဒိက္ခယဝဂ္ဂ၊ ဒွါဒသမသုတ်။
မျက်စိ, နား, နှာ, လျှာ, ကိုယ်, စိတ်-ဟူသော အဇ္ဈတ္တိကာယန (၆) ပါး၊ အဆင်း, အသံ, အနံ့, အရသာ, အတွေ့အထိ, သဘောတရား-ဟူသော ဗဟိဒ္ဓါယတန (၆) ပါး၊ သတ္တဝိညာဏဓာတ် (၇) ပါးတို့နှင့် မနောသမ္ဖဿကြောင့်ဖြစ်သော ဝေဒနာ (၃) မျိုးတို့ကို အနတ္တ-ဟု သိမြင်လျှင် အတ္တာနုဒိဋ္ဌိကို ပယ်နိုင်၏ဟု ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အတ္တာနုဝါဒသုတ္တ
အတ္တာနုဝါဒသုတ္တ-အံ၊၁၊၄၃၆-၈။ အံ၊မြန်၊၁၊၄၄၉-၄၅၁။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၃၁။ အံ၊ဋီ၊၂၊၃၂၆။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ တတိယပဏ္ဏာသက၊ (၁၃)၃-ဘယဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
အတ္တာနုဝါဒဘေး, ပရာနုဝါဒဘေး, ဒဏ္ဍဘေး, ဒုဂ္ဂတိဘေး-ဟူသော ဘေးတစ် မျိုးမျိုးနှင့် တွေ့ကြုံရင်ဆိုင်ရမည်ကို ရှုဆင်ခြင်သူသည် ဒုစရိုက်တရားများကို ပယ်စွန့်၍ သုစရိုက်တရားများကို ပွားများပုံ၊ မိမိကိုယ်ကို စင်ကြယ်အောင် စောင့်နိုင်ပုံကို အကျယ် ရှင်းလင်း ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
ဤသုတ်ဝယ် ဒဏ္ဍဘေးကို ဟောရာ၌ (၂၅) ပါးသော ဘေးသရုပ်ကို ဟောကြားတော်မူသည်။
အဋ္ဌကထာ၌ -ဒဏ္ဍဘေးဟူသည် (၃၂)ပါးသော ကံကြမ္မာကို စွဲ၍ ဖြစ်သော ဘေးဟု ဖွင့်သည်။ အတ္တာနုဝါဒဘေးနှင့် ဒုဂ္ဂတိဘေးတို့ကို ရှုဆင်ခြင်သူ၌ ဟိရိဖြစ်ပုံ, ပရာနုဝါဒဘေး ရှုဆင်ခြင်သူ၌ ဩတ္တပ္ပဖြစ်ပုံ, ထိုဟိရိနှင့် ဩတ္တပ္ပသည် ထိုပုဂ္ဂိုလ်အား စတုပါရိသုဒ္ဓိသီလဖြစ်ပုံ၊ သီလ၌တည်၍ ဝိပဿနာကို ပွားများလျှင် အရဟတ္တဖိုလ်၌ တည်နိုင်ပုံကို ဖွင့်ပြတော်မူသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အတ္ထသုတ္တ
အတ္ထသုတ္တ (၂)-အံ၊၃၊၄၅၃။ အံ၊မြန်၊၃၊၄၄၆။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဒသကနိပါတ၊ တတိယပဏ္ဏာသက၊ (၁၄)၄-သာဓုဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
အကျိုးရှိသောတရားသည် သမ္မာဒိဋ္ဌိ ... သမ္မာဝိမုတ္တိ-ဟူသော တရားဆယ်ပါး ဖြစ်၍ အကျိုးမရှိသော (မကောင်းသော အကျိုးရှိသော)တရားသည် မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ ... မိစ္ဆာဝိမုတ္တိ-ဟူသော တရား (၁၀)ပါးဖြစ်ကြောင်း ဟောကြားတော်မူသည်။
-အံ၊၃၊၄၈၃။ အံ၊မြန်၊၃၊၄၇၃။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဒသကနိပါတ၊ စတုတ္ထပဏ္ဏာသက၊ (၁၈)၃-သာဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
ဒုစရိုက်ဆယ်ပါးသည် အကျိုးမရှိ (မကောင်းသော အကျိုးရှိ)သောတရား။ သုစရိုက်ဆယ်ပါးသည် ကောင်းသောအကျိုးရှိသော တရားဖြစ်ကြောင်း ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အတ္ထဥပပရိက္ခကသုတ္တ
အတ္ထဥပပရိက္ခကသုတ္တ-အံ၊၁၊၃၈။ အံ၊မြန်၊၁၊၄၇။ အံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၃၇၉။ အံ၊ဋီ၊၁၊၂၃၁။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဧကကနိပါတ၊ ၁၆-ဧကဓမ္မပါဠိ၊ စတုတ္ထဝဂ်၊ အဋ္ဌမသုတ်။
ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူပြီးသောဓမ္မကို မပျောက်မပျက်အောင် ဆောင်ထား မှတ်ထားအပ်သော ဓမ္မ၏အနက်အဓိပ္ပါယ် ဟုတ်သည် မဟုတ်သည်ကို ဉာဏ်ပညာဖြင့် စုံစမ်းဆင်ခြင်သော သတ္တဝါတို့သည် အနည်းငယ်သာ ရှိကုန်၏။ ဉာဏ်ပညာဖြင့် မစုံစမ်းမဆင်ခြင်သော သတ္တဝါတို့သည်သာ များကုန်၏-ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အတ္ထဝသသုတ္တ
အတ္ထဝသသုတ္တ-အံ၊၁၊၁၄၉။ အံ၊မြန်၊၁၊၁၆၈။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၃၆။ အံ၊ဋီ၊၂၊၁၂၂။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ တိကနိပါတ၊ ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၅-စူဠဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
တရားဟောသောပုဂ္ဂိုလ်, တရားနာသောပုဂ္ဂိုလ်, နှစ်ဦးလုံးတို့သည် အနက် (ပါဠိပုဒ်၏ဆိုလိုရင်း အနက်အဓိပ္ပါယ်)ကို သိမြင်နိုင်သော ဉာဏ်ပညာ, ပါဠိ (ထိုပါဠိပုဒ်၏ ဖွင့်ဆိုချက်)ကို အသီးအသီးခွဲစိတ်၍ သိနိုင်သော ဉာဏ်ပညာ, အတ္ထ-ဓမ္မ နှစ်မျိုး လုံးကိုသိနိုင်သော ဉာဏ်ပညာဟူသော အကျိုးရှိသော အကြောင်းသုံးမျိုးကို သိမြင်သော ပုဂ္ဂိုလ်သည် သူတပါးတို့အား တရားဟောထိုက်၏-ဟု ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အတ္ထဟိတသုခပုဂ္ဂလသုတ္တ
အတ္ထဟိတသုခပုဂ္ဂလသုတ္တ-အံ၊၁၊၂၁။ အံ၊မြန်၊၁၊၂၉။ အံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၇၃-၈၇။ အံ၊ဋီ၊၁၊၁၂၀-၁၃၆။ အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဧကကနိပါတ၊ ၁၃-ဧကပုဂ္ဂလဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
အရဟံဂုဏ်ရှင် သမ္မာသမ္ဗုဂုဏ်ရှင် တစ်ဆူတည်းသောပုဂ္ဂိုလ် ဘုရားရှင် ဤလောက၌ ဖြစ်ပွင့်တော်မူလာခြင်းသည် လူအများ၏ အစီးအပွားချမ်းသာခြင်းငှာ၊ သတ္တလောကကို ချီးမြှောက်ခြင်းငှာ၊ နတ်, လူတို့၏ မဂ်, ဖိုလ်, နိဗ္ဗာန် ရရန်အကျိုးငှာ ဖြစ်၏-ဟု ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ -ဘုရားရှင်၏ ဒေသနာနှစ်မျိုးဖြင့် တရားဟောတော်မူပုံ၊ ဘုရားရှင်သည် ပုဂ္ဂလကထာကို ဟောတော်မူခြင်းအကြောင်း (၈)မျိုး၊ မဇ္ဈိမဒေသ၊ လောကာနုကမ္ပအဖွင့်၊ ဒေဝမနုဿာနံဟု ဟောပုံ၊ ပုစ္ဆာ (၅)မျိုး၊ တထာဂတအဖွင့် (၈)မျိုး၊ ဒုလ္လဘပုဒ်တို့ကို ဖွင့်ဆိုထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အတ္ထာဒိရသလာဘီသုတ္တ
အတ္ထာဒိရသလာဘီသုတ္တ-အံ၊၁၊၃၈။ အံ၊မြန်၊၁၊၄၈။ အံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၃၈၀။ အံ၊ဋီ၊၁၊၂၃၂။ အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဧကကနိပါတ၊ ၁၆-ဧကဓမ္မပါဠိ၊ စတုတ္ထဝဂ္ဂ၊ စုဒ္ဒသမသုတ်။
ဖိုလ်လေးခုဟူသော အတ္ထရသ, မဂ်လေးခုဟူသော ဓမ္မရသ, နိဗ္ဗာန်ဟုဆိုအပ်သော ဝိမုတ္တိရသကို ရရှိသော သတ္တဝါတို့သည် နည်းပါးကုန်၏၊ မရရှိသော သတ္တဝါ တို့သာ များပြားကုန်၏။ ထိုရသသုံးပါးတို့ကို ရရှိအောင် အားထုတ်ကြရမည်-ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အတ္ထိနုခေါပရိယာယသုတ္တ
အတ္ထိနုခေါပရိယာယသုတ္တ-သံ၊၂၊၃၅၁-၃။ သံ၊မြန်၊၂၊၃၄၅-၇။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၄၇။ သံ၊ဋီ၊၂၊၃၁၇-၈။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-သဠာယတနသံယုတ္တ၊ (၁၅)၅-နဝပုရာဏဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
(သူတပါးတို့၏ ပြောဆိုမှုကို ယုံကြည်မှု, နှစ်သက်သဘောကြမှု အကြောင်း တရားကို ကြံဆမှု, အယူမှား၌ နှစ်သက်မှု-ဟူသော အကြောင်း(၅)ပါးကို ဖယ်ထား၍ အရဟတ္တဖိုလ်ကို ပြောကြားရာ အကြောင်းရှိပုံကို အကျယ်အားဖြင့် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
ဤသုတ်၌ သေက္ခပုဂ္ဂိုလ်, အသေက္ခပုဂ္ဂိုလ်များ ရှုဆင်ခြင်ပုံကို ဟောတော်မူသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အတ္ထိရာဂသုတ္တ
အတ္ထိရာဂသုတ္တ-သံ၊၁၊၃၂၅-၇။ သံ၊မြန်၊၁၊၃၁၁-၄။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၀၅-၆။ သံ၊ဋီ၊၂၊၁၁၅-၆။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-နိဒါနသံယုတ္တ၊ ၇-မဟာဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
ကဗဠီကာရာဟာရ, ဖဿာဟာရ, ဝိညာဏာဟာရ, မနောသဉ္စေတနာဟာရ ဟူသော အာဟာရတို့သည် ဖြစ်ပြီးသတ္တဝါတို့၏ တည်ခြင်းငှာ၊ ဖြစ်ဆဲသတ္တဝါတို့ကို ချီးမြှောက်ထောက်ပံ့ခြင်းငှာ ဆောင်တတ်သော သဘောတရားလေးမျိုးတို့ဖြစ်ကြောင်း၊ ထိုအာဟာရလေးမျိုးတို့တွင် တစ်မျိုးမျိုး၌ တပ်စွန်းမှု “ရာဂ” နှစ်သက်မှု “နန္ဒီ” တက်မက်မှု “တဏှာ”တို့ ရှိနေလျှင် စိုးရိမ်ပူဆွေးမှု, ပြင်းစွာပင်ပန်းမှုများရှိပုံ၊ ရာဂ, နန္ဒီ, တဏှာတို့ မရှိလျှင် စိုးရိမ်ပူဆွေးမှု ပြင်းစွာပင်ပန်းမှု မရှိတော့ပုံကို အကျယ်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အဒန္တသုတ္တ
အဒန္တသုတ္တ-အံ၊၁၊၆။ အံ၊မြန်၊၁၊၇။ အံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၄၁။ အံ၊ဋီ၊၁၊၉၀။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဧကကနိပါတ၊ ၄-အဒန္တဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
မဆုံးမအပ်သော(မယဉ်ကျေးသော)စိတ်သည် များစွာသောအကျိုးမဲ့ရန် ဖြစ်၏ မယဉ်ကျေးသောစိတ်မှတပါး များစွာသောအကျိုးမဲ့ကို ဖြစ်စေနိုင်သော အခြားတစ်ခု သောတရားကိုမျှ ငါဘုရားမြင်တော်မမူဟု ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အဒန္တအဂုတ္တသုတ္တ
အဒန္တအဂုတ္တသုတ္တ-သံ၊၂၊၂၉၃-၄။ သံ၊မြန်၊၂၊၂၈၅-၆။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၇-၈။ သံ၊ဋီ၊၂၊၃၀၀-၁။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-သဠာယတနသံယုတ္တ၊ (၁၀)၅-သဠဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
မျက်စိ, နား, နှာ, လျှာ, ကိုယ်, စိတ်ဟူသော တွေ့ထိမှု၏တည်ရာ ဖဿာယတနကို မဆုံးမ, မလုံခြုံမှု မစောင့်ရှောက်, မပိတ်ဆို့သည်ရှိသော် (ငရဲအစရှိသော) လွန်ကဲသော ဆင်းရဲကို ဆောင်တတ်၏။ မျက်စိ, နား, နှာ, လျှာ, ကိုယ်, စိတ်ဟူသော တွေ့ထိမှု၏တည်ရာ ဖဿာယတနကို ဆုံးမ(ယဉ်ကျေး)ပြီး၊ လုံခြုံ, စောင့်ရှောက်မှု ပိတ်ဆို့ပြီးသည်ရှိသော် (ဈာန် မဂ်, ဖိုလ် ဟူသော) လွန်ကဲသော ချမ်းသာကို ဆောင်တတ်၏-အစရှိသည်ဖြင့် အကောင်း ဖဿာယတနတို့နှင့် တွေ့ထိသော်လည်း နှစ်သက်မှုဆန္ဒရာဂ, မကောင်းသော ဖဿာယတနတို့နှင့် တွေ့ထိရာ၌လည်း အမျက်ထွက်မှု, စိတ်မချမ်းသာမှု, ဒေါသတို့မဖြစ်အောင် လွှမ်းမိုးနှိမ်နင်းနိုင်သူသည် ပဋိသန္ဓေနေမှု, သေမှုတို့၏ တဖက်ကမ်း (နိဗ္ဗာန်) သို့ရောက် ရ၏-ဟု ဟောပြတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အဒန္တအဂုတ္တရက္ခိတ အသံတသုတ္တ
အဒန္တအဂုတ္တရက္ခိတ အသံတသုတ္တ-အံ၊၁၊၇။ အံ၊မြန်၊၁၊၈။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဧကကနိပါတ၊ ၄-အဒန္တဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
မဆုံးမအပ်, မလုံခြုံစေအပ်, မစောင့်ရှောက်အပ်, မပိတ်ဆို့အပ်သောစိတ်သည် များစွာအကျိုးမဲ့ရန်ဖြစ်၏၊ မဆုံးမအပ်, မလုံခြုံစေအပ်, မစောင့်ရှောက်အပ်, မပိတ်ဆို့အပ်သော စိတ်မှတပါး များစွာသော အကျိုးမဲ့ဖြစ်ရန် အခြားတစ်စုံ တစ်ခုသော တရားကိုမျှ မြင်တော်မမူဟု ဘုရားရှင်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အဒလိဒ္ဒသုတ္တ
အဒလိဒ္ဒသုတ္တ-သံ၊၃၊၈၉။ သံ၊မြန်၊၃၊၉၄။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၂-ဗောဇ္ဈင်္ဂသံယုတ္တ၊ ၅-စက္ကဝတ္တိဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
အညတရရဟန်းက “အဘယ်ကြောင့် “ပစ္စည်းကြွယ်ဝသူ” ဟု ဆိုအပ်ပါသနည်း” ဟု မေးလျှောက်သဖြင့် ဘုရားရှင်က “ဗောဇ္ဈင် (၇) ပါးကို ပွားများသူ ကြိမ်ဖန်များစွာ (ပွားများလေ့လာမှု)ပြုသူသည် “ပစ္စည်းကြွယ်ဝသူ” ဖြစ်သည်” ဟု ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အဒိန္နာဒါနသုတ္တ
အဒိန္နာဒါနသုတ္တ-သံ၊၃၊၄၀၇။ သံ၊မြန်၊၃၊၄၁၃။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၂-သစ္စသံယုတ္တ၊ ၈-ဒုတိယအာမကဓညပေယျာလဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
အဒိန္နာဒါန(မပေးသည်ကိုယူခြင်း)မှ ရှောင်ကြဉ်သောသူတို့က နည်းပါးပြီး မရှောင်ကြဉ်သောသူတို့က များပြားကြောင်း ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အဒိန္နာဒါယီသုတ္တ
အဒိန္နာဒါယီသုတ္တ-အံ၊၁၊၅၇၆။ အံ၊မြန်၊၁၊၅၉၀။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ (၂၇)၇-ကမ္မပထဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
မိမိကိုယ်တိုင် မပေးသည်ကို ယူ၏။ သူတပါးကိုလည်း မပေးသည်ကို ယူခြင်း၌ ဆောက်တည်)စေ၏၊ မပေးသည်ကို ယူခြင်း၌ နှစ်သက်သဘောတူ၏။ မပေးသည်ကို ယူခြင်း၏ ဂုဏ်ကျေးဇူးကို ချီးကျူးပြောဆို၏။ ဤလေးမျိုးနှင့် ပြည့်စုံ သူသည် ငရဲသို့ ကျရောက်ရ၏။ ။
ထိုလေးမျိုးကို ရှောင်ကြဉ်သူသည် နတ်ပြည်သို့ ရောက်ရ၏ဟု ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အဒုက္ခမသုခီသုတ္တ
အဒုက္ခမသုခီသုတ္တ (၃)-သံ၊၂၊၁၈၁။ သံ၊မြန်၊၂၊၁၇၂-၃။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၃-ဒိဋ္ဌိသံယုတ္တ၊ ဒုတိယဂမနဝဂ္ဂ၊ ဆဗ္ဗီသတိမသုတ်။
ရုပ်, ဝေဒနာ, သညာ, သင်္ခါရ, ဝိညာဏ်ရှိလျှင် ယင်းကိုစွဲ၍ နှလုံးသွင်းမှား၍ “အတ္တသည် ချမ်းသာဆင်းရဲမရှိ၊ သေပြီးသည်မှနောက်၌ မြဲ၏”ဟု အယူဖြစ်သည်။ ရုပ်သည်မမြဲ၊ မမြဲ, ဆင်းရဲ ဖောက်ပြန်ခြင်းသဘောရှိသော ရုပ်ကို အစွဲမပြုလျှင် “အတ္တသည် ချမ်းသာဆင်းရဲ မရှိ၊ သေပြီးမှနောက်၌ မြဲ၏”ဟူသော အယူမဖြစ်တော့။ မမြဲသောရုပ်သည် ဆင်းရဲ၏။ ထိုဆင်းရဲရှိလျှင် ထိုဆင်းရဲကို အစွဲပြု၍ “အတ္တသည် ချမ်းသာဆင်းရဲ မရှိ သေပြီးသည်မှနောက်၌ မြဲ၏” ဟူသော အယူမဖြစ်နိုင်-အစရှိသည်ဖြင့် ခန္ဓာတစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ ခွဲစိတ်၍ ဟောတော်မူသည်။
-သံ၊၂၊၁၈၂-၃။ သံ၊မြန်၊၂၊
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ... တတိယဂမနဝဂ္ဂ၊ ဆဗ္ဗီသတိမသုတ်။
ရုပ်ရှိလျှင် ရုပ်ကိုအကြောင်းပြု(စွဲ)၍ ရုပ်ကို မှားမှားယွင်းယွင်းနှလုံးသွင်း၍ “အဒုက္ခမသုခီ အတ္တာ ဟောတိ အရောဂေါ ပရံ မရဏာ”ဟု ဤအယူမှားမှုဖြစ်သည် အစရှိသည်ဖြင့် ခန္ဓာတစ်ပါးစီကို အနတ္တလက္ခဏသုတ်ဒေသနာတော်အတိုင်း ဟောတော်မူပြီး ဝိပရိဏာမဓမ္မဖြစ်သော ထိုရုပ်ကို (တဏှာ ဒိဋ္ဌိတို့ဖြင့်) မစွဲယူတော့လျှင် မိစ္ဆာအယူမဖြစ်တော့ပုံ၊ အနိစ္စ၊ ဒုက္ခသဘာဝများကိုသိမြင်လျှင် ဥပါဒါန်မရှိ၊ ဥပါဒါန် မရှိလျှင် မိစ္ဆာအယူမဖြစ်တော့ -စသည်ဖြင့် ခန္ဓာတစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီကို ပုစ္ဆာ ဝိဿဇ္ဇနာ ဒေသနာတော်နည်းဖြင့် ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၂၊၁၈၄-၅။ သံ၊မြန်၊၂၊၁၇၅-၆။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၃-ဒိဋ္ဌိသံယုတ္တ၊ ၄-စတုတ္ထဂမနဝဂ္ဂ၊ ဆဗ္ဗီသတိမသုတ်။
အထက်သုတ်အတိုင်း ခန္ဓာငါးပါးရှိလျှင် ခန္ဓာတစ်ပါးစီကို စွဲ၍ နှလုံးသွင်းမှား၍ “အတ္တသည် ချမ်းသာဆင်းရဲမရှိ၊ သေပြီးသည်မှနောက်၌ မြဲ၏”ဟူသော အယူဝါဒဖြစ် သည်ဟု မိန့်တော်မူပြီး အနတ္တလက္ခဏသုတ် ဒေသနာတော်အတိုင်း ရဟန္တာဖြစ်သည် အထိ ရှုမှတ်ပုံကို အကျယ်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အဒုဋ္ဌုလ္လာပတ္တိသုတ္တ
အဒုဋ္ဌုလ္လာပတ္တိသုတ္တ (၂)-အံ၊၁၊၂၀။ အံ၊မြန်၊၁၊၂၆။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဧကကနိပါတ၊ ၁၂-အနာပတ္တိဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
အဒုဋ္ဌုလ္လအာပတ်ကို ဒုဋ္ဌလ္လအာပတ်ဟု ပြ (ပြောဟော, ရေးသား, ယူဆ, ပြုကျင့်ခဲ့ကြသော ရဟန်းတို့သည် လူအများအစီးအပွားမဲ့ရန်၊ ချမ်းသာမဲ့ရန်၊ အကျိုး စီးပွားမဲ့ရန်၊ နတ်, လူတို့ဆင်းရဲရန် ကျင့်သုံးကြကုန်၏။ သည်သာမကသေး ထိုရဟန်းတို့သည် များစွာသော အကုသိုလ်ကိုလည်း တိုးပွားစေကုန်၏။ ဤသဒ္ဓမ္မသုံးဖြာ သာသနာတော်ကို ကွယ်ပျောက်စေသူတို့လည်း ဖြစ်ကုန်၏-ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၁၊၂၁။ အံ၊မြန်၊၁၊၂၇။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဧကကနိပါတ၊ ၁၂-အနာပတ္တိဝဂ္ဂ၊ သောဠသမသုတ်။
အဒုဋ္ဌုလ္လအာပတ်ကို အဒုဋ္ဌုလ္လအာပတ်ဟု ပြ(ပြောဟော, ရေးသား, သင်ကြား ယူဆ, ကျင်သုံးနေ)ကြသော ရဟန်းတို့သည် လူအများတို့ ကြီးပွား, ချမ်းသာရန်၊ နတ်, လူတို့ ချမ်းသာစေရန် ပြုကျင့်ကြသူတို့ ဖြစ်ကုန်၏။ သည်သာမကသေး ထို ရဟန်းတို့သည် များစွာသောကုသိုလ်တရားကို တိုးပွားစေကြကုန်၏။ သဒ္ဓမ္မသုံးဖြာ ဤသာသနာတော်ကိုလည်း ကြာရှည်လေးမြင့် တည်တံ့စေသူတို့ ဖြစ်ကုန်၏-ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အဒုတိယပုဂ္ဂလသုတ္တ
အဒုတိယပုဂ္ဂလသုတ္တ-အံ၊၁၊၂၂။ အံ၊မြန်၊၁၊၂၉။ အံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၈၉-၉၁။ အံ၊ဋီ၊၁၊၁၃၇-၈။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဧကကနိပါတ၊ ၁၃-ဧကပုဂ္ဂလဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
အရဟံဂုဏ်ရှင်, သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဂုဏ်ရှင် တစ်ဆူတည်းသော ပုဂ္ဂိုလ်ဖြစ်တော်မူသော ဘုရားရှင်ပွင့်တော်မူခြင်းသည် တစ်ဆူတည်းသာ ပွင့်တော်မူ၏။ ဘုရားရှင်မှ ဒုတိယမြောက် သဗ္ဗညုဘုရားရှင်ဟူ၍ မရှိပါပေ၊ ဂုဏ်ရည်တူ ပုဂ္ဂိုလ်မရှိ၊ ကိုယ်ကာယအားဖြင့် တူသူမရှိ၊ တုဖက်ပြိုင်ဖက် ပုဂ္ဂိုလ်မရှိ၊ တုနှိုင်သည့် ပုဂ္ဂိုလ်မရှိ၊ မည်သူနှင့်မျှ တူတော်မမူ၊ မည်သူနှင့်မျှမတူသော ရှေ့ဘုရားရှင်တို့နှင့်သာ တူတော်မူ၏။ အခြေ နှစ်ချောင်း ရှိသူတို့တွင် အမြတ်ဆုံးပုဂ္ဂိုလ် ဖြစ်တော်မူ၏-ဟု ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အဒုတိယာဒိသုတ္တ
အဒုတိယာဒိသုတ္တ-အံ၊၁၊၂၂။ အံ၊မြန်၊၁၊၂၉။ အံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၈၉-၉၁။ အံ၊ဋီ၊၁၊၁၃၇-၈။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဧကကနိပါတ၊ ၁၃-ဧကပုဂ္ဂလဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
အရဟံဂုဏ်ရှင်, သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဂုဏ်ရှင် တထာဂတဖြစ်တော်မူသော ဘုရားရှင်သည် အဒုတိယ, အသဟာယ, အပ္ပဋိမ, အပ္ပဋိသမ, အပ္ပဋိပုဂ္ဂလ, အသမ, အသမသမ, ဒွိပဒုတ္တမ-ဖြစ်တော်မူသည်-ဟု ဘုရားရှင်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌-ဗုဒ္ဓလေးမျိုးနှင့် အထက်ပါဘုရားရှင်၏ ဂုဏ်ပုဒ်တို့ကို ဖွင့်ပြထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အဒ္ဓဘူတသုတ္တ
အဒ္ဓဘူတသုတ္တ-သံ၊၂၊၂၅၂-၃။ သံ၊မြန်၊၂၊၂၄၃-၄။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၀။ သံ၊ဋီ၊၂၊၂၈၉။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-သဠာယတနသံယုတ္တ၊ ၃-သဗ္ဗဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
စက္ခုပသာဒအစရှိသော ပသာဒ (၆)ပါး, ရူပါရုံအစရှိသော အာရုံ (၆)ပါး, စက္ခုဝိညာဏ်အစရှိသော ဝိညာဏ် (၆)ပါး, စက္ခုသမ္ဖဿအစရှိသော ဖဿ (၆)ပါး, စက္ခုသမ္ဖဿ အစရှိသည်ကြောင့်ဖြစ်သော သုခ, ဒုက္ခ, ဥပေက္ခာ ဝေဒနာ (၃)ပါးဟူသော အသီးအသီး တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီသည် ပဋိသန္ဓေနေမှု, အိုမှု, သေမှု, စိုးရိမ်မှု, ငိုကြွေးမှု ကိုယ်ဆင်းရဲမှု၊ စိတ်ဆင်းရဲမှု ပြင်းစွာပင်ပန်းမှုတို့၏ နှိပ်စက်မှုကို ခံနေရသည်။ ဤသို့ ရှုမြင်သော အကြားအမြင်ရှိသော အရိယာသာဝကသည် အဆင့်ဆင့် ဉာဏ်အမြင် သန်ပြီး ရဟန္တာဖြစ်သည်အထိ ရှုမြင်ပုံကို ဘုရားရှင် ရာဇဂြိုဟ်မြို့ ဝေဠုဝန်ကျောင်းတော်၌ ရဟန်းတို့အား ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အဒ္ဓါသုတ္တ
အဒ္ဓါသုတ္တ-ဣတိဝုတ်၊၂၃၂။ ဣတိဝုတ်၊မြန်၊၂၁၆။ ဣတိဝုတ်၊ဋ္ဌ၊၂၀၀-၂။
-ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ ဣတိဝုတ္တက၊ တိကနိပါတ၊ ဒုတိယဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
ဤသုတ်၌ အတိတ်, အနာဂတ်, ပစ္စုပ္ပန်ဟု ကာလသုံးပါးရှိပုံ, ခန္ဓာငါးပါး၌ ငါ, သူတပါးအစရှိသည်ဖြင့် မှတ်ထင်နေကုန်သော သတ္တဝါတို့သည် ခန္ဓာငါးပါး၌ တည်လျက် ခန္ဓာငါးပါးကို ပိုင်းခြား၍ မသိသောကြောင့် သေမင်းနှင့် စပ်ယှဉ်ခြင်းသို့ ရောက်ရ၏။ ခန္ဓာငါးပါးကို ပိုင်းခြား၍သိသော ရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်သည် ငါ သူတပါးအစရှိသည်ဖြင့် မအောက်မေ့, ကိလေသာမှ လွတ်သည်ဖြစ်၍ နိဗ္ဗာန်ကို သိမြင်၏ အစရှိသည်ဖြင့် ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူပုံကို ခုဇ္ဇုတ္တရာက သာမာဝတီအမှူးရှိသော မိဖုရားများအား ဟောပြသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အဒ္ဓါနပရိညာသုတ္တ
အဒ္ဓါနပရိညာသုတ္တ-သံ၊၃၊၂၉၆။ သံ၊မြန်၊၃၊၂၉၈။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၀-အာနာပါနသံယုတ္တ၊ ဒုတိယဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
အာနာပါနဿတိသမာဓိကို ပွားများအပ်, ကြိမ်ဖန်များစွာ (ပွားများမှုကို)ပြုသည် ရှိသော် သံသရာခရီးဆုံးရာ (နိဗ္ဗာန်)ကို ပိုင်းခြား၍ သိခြင်းငှာဖြစ်၏-ဟု ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အဓမ္မသုတ္တ
အဓမ္မသုတ္တ (၈)-အံ၊၁၊၁၈။ အံ၊မြန်၊၁၊၂၅။ အံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၆၅-၆။ အံ၊ဋီ၊၁၊၁၁၈။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဧကကနိပါတ၊ ၁၀-ဒုတိယပမာဒါဒိဝဂ္ဂ၊ တေတ္တိသတိမသုတ်။
အဓမ္မ (ဓမ္မ၏ ဆန့်ကျင်ဖက်/ဓမ္မအတု)ကို ဓမ္မ (အစစ်) ဟု ပြ (ပြောဟော, ရေးသား, ယူဆ, ပြုကျင့်)ကြကုန်သော ရဟန်းတို့သည် လူအများ အစီးအပွားမဲ့ရန်၊ ချမ်းသာမဲ့ရန်၊ အကျိုးမဲ့ရန်၊ နတ်, လူတို့ ဆင်းရဲရန် ကျင့်သုံးကြကုန်၏။ သည်သာမက သေး ထိုရဟန်းတို့သည် များစွာသော အကုသိုလ်ကိုလည်း တိုးပွားစေကုန်ကြ၏။ သဒ္ဓမ္မသုံးဖြာ ဤသာသနာတော်ကို ကွယ်ပျောက်စေသူတို့လည်း ဖြစ်ကုန်၏-ဟု ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၁၊၁၉။ အံ၊မြန်၊၁၊၂၆။ ။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဧကကနိပါတ၊ ၁၁-အဓမ္မဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
အဓမ္မကို အဓမ္မဟု ပြ (ပြောဟော, ရေးသား, သင်ကြား, ယူဆ, ကျင့်သုံးနေ) ကြသောရဟန်းတို့သည် လူအများတို့ ကြီးပွား ချမ်းသာရန်၊ နတ်, လူတို့ ချမ်းသာစေရန် ပြုကျင့်ကြသူတို့ ဖြစ်ကုန်၏။ သည်သာမကသေး ထိုရဟန်းတို့သည် များစွာသော ကုသိုလ်တရားကို တိုးပွားစေကြကုန်၏။ သဒ္ဓမ္မသုံးဖြာ ဤသာသနာတော်ကိုလည်း ကြာရှည်လေးမြင့် တည်တံ့စေသူတို့ ဖြစ်ကုန်၏-ဟု ဘုရားရှင်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၃၊၄၃၇-၄၄၃။ အံ၊မြန်၊၃၊၄၃၀-၄၃၅။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၃၆။ အံ၊ဋီ၊၃၊၃၅၃-၄။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဒသကနိပါတ၊ တတိယပဏ္ဏာသက၊ (၁၂)၂-ပစ္စောရောဟဏီဝဂ္ဂ၊ အဓမ္မသုတ် သုံးသုတ်ပါရှိသည်။
(က) ပဌမသုတ်၌ -အဓမ္မနှင့် အနတ္ထကိုလည်းကောင်း, ဓမ္မနှင့် အတ္ထကို လည်းကောင်း သိရှိကြရမည်။ ဓမ္မနှင့် အတ္ထရှိသည့်အတိုင်းသာ ကျင့်ကြံရမည်။ အဓမ္မနှင့် အနတ္ထတရားများသည် မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ ... မိစ္ဆာဝိမုတ္တိတို့ ဖြစ်သည်။ ဓမ္မနှင့် အတ္ထတရားများသည် သမ္မာဒိဋ္ဌိ ... သမ္မာဝိမုတ္တိဖြစ်သည်ဟု ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
(ခ) ဒုတိယသုတ်၌ -အထက်ပါအတိုင်း ခေါင်းစဉ်ဒေသနာတော်ကို မိန့်တော်မူပြီး မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ ... မိစ္ဆာဝိမုတ္တိတို့သည် “အဓမ္မ”၊ သမ္မာဒိဋ္ဌိ ... သမ္မာဝိမုတ္တိတို့သည် “ဓမ္မ”၊ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ ... မိစ္ဆာဝိမုတ္တိတို့ကြောင့် ဖြစ်ပေါ်လာသော အကုသိုလ်တရားတို့သည် “အနတ္ထ”၊ သမ္မာဒိဋ္ဌိ ... သမ္မာဝိမုတ္တိတို့ကြောင့် ဖြစ်ပေါ်လာသော ပွားများပြည့်စုံခြင်းသို့ ရောက်ကုန်သော ကုသိုလ်တရားတို့သည် “အတ္ထ”၊ ဤသို့ ခွဲခြားသိမြင်၍ “ဓမ္မ”နှင့် “အတ္တ”တို့ရှိတိုင်းသာ ပြုကျင့်ရမည်ဟု ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
(ဂ) တတိယသုတ်၌ -အထက်ပါအတိုင်း ခေါင်းစဉ်ဒေသနာတော်ကို ဟောတော်မူ၍ ဘုရားရှင်ပြန်ကြွတော်မူရာ ရဟန်းတော်များ၏ လျှောက်ထားချက်အရ အရှင်အာနန္ဒာက ဒုတိယသုတ်အတိုင်း ဟောတော်မူသည်။
-အံ၊၃၊၄၆၄။ အံ၊မြန်၊၃၊၄၅၇-၄၆၃။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဒသကနိပါတ၊ စတုတ္ထပဏ္ဏာသက၊ (၁၇)၂-ဇာဏုဿောဏိဝဂ္ဂ၊ ဤ၌လည်း သုံးသုတ်ပါရှိသည်။ ။
(က) ပဌမသုတ်၌ -ဒုစရိုက်ဆယ်ပါးသည် “အဓမ္မ”နှင့် “အနတ္တ” တရား များဖြစ်၍၊ သုစရိုက်ဆယ်ပါးတို့သည် “ဓမ္မ”နှင့် “အတ္ထ”တရားများဖြစ်ကြောင်း ဟောတော်မူသည်။
(ခ) ဒုတိယသုတ်၌ -ခေါင်းစဉ်ဒေသနာ ဟောတော်မူ၍ ဘုရားရှင် ပြန်ကြွတော်မူရာ၌ ရဟန်းတို့၏ လျှောက်ထားချက်အရ အရှင်ကစ္စာနထေရ် အကျယ် ချဲ့၍ ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
(ဂ) တတိယသုတ်၌ -အဓမ္မနှင့် ဓမ္မ အနတ္ထနှင့် အတ္ထတို့ကို ဘုရားရှင် ကိုယ်တော်တိုင် အကျယ်ချဲ့၍ ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အဓမ္မစရိယာသုတ္တ
အဓမ္မစရိယာသုတ္တ (၂)-အံ၊၁၊၅၇။ အံ၊မြန်၊၁၊၆၉-၇၀။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၃-၁၄။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဒုကနိပါတ၊ ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၂-အဓိကရဏဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
-အံ၊၃၊၅၀၅-၆။ အံ၊မြန်၊၃၊၄၉၅-၆။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဒသကနိပါတ၊ (၂၁)၁-ကရဇကာယဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
(ဒုစရိုက်ဆယ်ပါးဟူသော) တရားမဟုတ်သည့်ကို ပြုကျင့်ခြင်း, မညီညွတ်သည်ကို ပြုကျင့်ခြင်းကြောင့် သတ္တဝါတို့ အပါယ်လေးဘုံသို့ ရောက်ရသည်။ (သုစရိုက် ဆယ်ပါးဟူသော) တရားကိုပြုကျင့်ခြင်း, ညီညွတ်သည်ကို ပြုခြင်းကြောင့် သတ္တဝါတို့သည် လူပြည်, နတ်ပြည်သို့ ရောက်ကြရသည်ဟု အညတရဗြာဟ္မဏ၏ မေးလျှောက်ချက်ကို ဘုရားရှင်က ဖြေကြားတော်မူလျှင် အညတရဗြာဟ္မဏ “အကျဉ်းချုပ် မိန့်ကြားတော် မူချက်ကို နားမလည်ပါ၊ အကျယ်ဟောကြားတော်မူပါ”ဟု လျှောက်ထားပြန်သဖြင့် ဒုစရိုက်ဆယ်ပါးနှင့် သုစရိုက်ဆယ်ပါးတို့ကို အကျယ်ဟောပြတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အဓမ္မိကသုတ္တ
အဓမ္မိကသုတ္တ-အံ၊၁၊၃၈၆-၈။ အံ၊မြန်၊၁၊၄၀၁-၂။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၁၇-၈။ အံ၊ဋီ၊၂၊၃၁၂-၃။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ (၇)၂-ပတ္တကမ္မဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
မင်းနှင့် ပြည်သူတို့ တရားမစောင့်ရှောက်ရာအခါ၌ မကောင်းကျိုးများ ဖြစ်ပေါ်လာပုံနှင့် တရားစောင့်ရှောက်ရာအခါ၌ ကောင်းကျိုးချမ်းသာများ ဖြစ်ပေါ် လာပုံကို ရှေ့ဆောင်နွားလား ပမာထား၍ ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အဓိကရဏသုတ္တ
အဓိကရဏသုတ္တ-အံ၊၁၊၅၅-၇။ အံ၊မြန်၊၁၊၆၈-၉။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၁-၂။ အံ၊ဋီ၊၂၊၁၂-၃။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဒုကနိပါတ၊ ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၂-အဓိကရဏဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
အဓိကရုဏ်းဖြစ်ရာ၌ စောဒကနှင့် စုဒိတကရဟန်းတို့ ဆင်ခြင်ရမည့် အချက်တို့ကို ဟောပြတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အဓိကရဏသမထသုတ္တ
အဓိကရဏသမထသုတ္တ-အံ၊၂၊၅၀၇-၈။ အံ၊မြန်၊၂၊၆၃၂-၃။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ သတ္တကနိပါတ၊ ၈-ဝိနယဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
အဓိကရုဏ်းငြိမ်းကြောင်းတရား သမထ (၇) ပါးတို့ကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အဓိဂမသုတ္တ
အဓိဂမသုတ္တ-အံ၊၂၊၃၇၆။ အံ၊မြန်၊၂၊၄၇၄-၅။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၃၉။ အံ၊ဋီ၊၃၊၁၄၅။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဆက္ကနိပါတ၊ ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ ၈-အရဟတ္တဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
မရသေးသော ကုသိုလ်တရားတို့ ရရှိရန်၊ ရပြီးသော ကုသိုလ်တရားတို့ တိုးပွားရန် မဖြစ်ထိုက်သော ရဟန်း၏ အင်္ဂါ (၆) ပါးနှင့် ဖြစ်ထိုက်သော ရဟန်း၏ အရည်အချင်း (၆)ပါးတို့ကို ဟောပြတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အဓိမာနသုတ္တ
အဓိမာနသုတ္တ-အံ၊၃၊၃၈၆-၉။ အံ၊မြန်၊၃၊၃၈၁-၃။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၂၅။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဒသကနိပါတ၊ ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ (၉)၄-ထေရဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
“မိမိရဟန္တာဖြစ်ပြီ” ဟု အထင်ကြီး (ရပြီဟုထင်မှတ်) ခြင်းကြောင့် ပြောဆိုတတ်သည်။ ယင်းအထင်ကြီးခြင်းသည် ဗဟုဿုတရှိသူ ဖြစ်တတ်သည်။ ဟုတ်/မဟုတ်ကို စေတောပရိယအဘိညာဏ်ရှိသော မြတ်စွာဘုရားနှင့် မြတ်စွာဘုရား၏ တပည့်သာဝကတို့ သိရှိနိုင်ပုံ၊ အဘိဇ္ဈာ, ဗျာပါဒ, ထိန-မိဒ္ဓ၊ ဥဒ္ဓစ္စ ဝိစိကိစ္ဆာ, အမှုသစ်လုပ်ငန်း, စကားပြောဆိုမှု, အိပ်ခြင်း အပေါင်းအဖော် (မိတ်ဆွေဖွဲ့မှု) အနည်းငယ်မျှ တရားထူးကို ရကာမျှဖြင့် ရောင့်ရဲ ပြီးဆုံးခြင်းသို့ရောက်သူ-ဟူသောတရားဆယ်မျိုးကို မပယ်စွန့်ဘဲ ဤသာသနာတော်၌ မကြီးပွားနိုင်-ဟု အရှင်မဟာကဿပထေရ် ရာဇဂြိုဟ်မြို့ ဝေဠုဝန် ကျောင်းတော်၌ ရဟန်းတို့အား ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အဓိဝုတ္တိပဒသုတ္တ
အဓိဝုတ္တိပဒသုတ္တ-အံ၊၃၊၂၈၅-၇။ အံ၊မြန်၊၃၊၂၈၆-၈။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၉၉။ အံ၊ဋီ၊၃၊၃၁၉-၃၂၀။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဒသကနိပါတ၊ ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၃-မဟာဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
ဤသုတ်၌ ဘုရားရှင်၏ သဗ္ဗညုတဉာဏ်တော်စွမ်းအင်နှင့် မြတ်ဗုဒ္ဓ၏ (ဉာဏ်)အားတော်ဆယ်ပါးကို ခွဲစိတ်၍ ဘုရားရှင်က အရှင်အာနန္ဒာအား ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အနင်္ဂဏသုတ္တ
အနင်္ဂဏသုတ္တ-မ၊၁၊၂၉-၃၉။ မ၊မြန်၊၁၊၃၃-၄၃။ မ၊ဋ္ဌ၊၁၊၁၄၂-၁၅၈။
-မဇ္ဈိမနိကာယ၊ မူလပဏ္ဏာသ၊ ၁-မူလပရိယာယဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
သာဝတ္ထိမြို့ အနာထပိဏ်သူဌေး၏အာရာမ် ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ အရှင်သာရိပုတ္တရာထေရ်က ရဟန်းတို့အား ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
(၁) မိမိသန္တာန်၌ ကောပ, အပ္ပစ္စယအစရှိသော ကိလေသာ “အင်္ဂဏ” ရှိလျက် “ငါ၏ အတွင်းသန္တာန် (စိတ်အစဉ်)၌ ကိလေသာ “အင်္ဂဏ ရှိ၏” ဟု အမှန်အတိုင်း မသိသောပုဂ္ဂိုလ်သည် “ဟီနပုရိသ”၊
(၂) မိမိသန္တာန်၌ ကောပ, အပ္ပစ္စယအစရှိသော ကိလေသာ “အင်္ဂဏ” ရှိလျက် “ငါ၏ အတွင်းသန္တာန် (စိတ်အစဉ်) ဝယ် ကိလေသာ “အင်္ဂဏ” ရှိ၏” ဟု အမှန်အတိုင်း သိသောပုဂ္ဂိုလ်သည် “သေဋ္ဌပုရိသ”၊
(၃) မိမိသန္တာန်၌ ကောပ, အပ္ပစ္စယအစရှိသော ကိလေသာ “အင်္ဂဏ” မရှိသည်ကို “ငါ၏ အတွင်းသန္တာန် (စိတ်အစဉ်) ဝယ် ကိလေသာ “အင်္ဂဏ မရှိ” ဟု အမှန်အတိုင်း မသိသောပုဂ္ဂိုလ်သည် “ဟီနပုရိသ”၊
(၄) မိမိသန္တာန်၌ ကောပ, အပ္ပစ္စယအစရှိသော ကိလေသာ “အင်္ဂဏ” မရှိသည်ကို “ငါ၏ အတွင်းသန္တာန် (စိတ်အစဉ်) ဝယ် ကိလေသာ အင်္ဂဏ မရှိ” ဟု အမှန်အတိုင်း သိသောပုဂ္ဂိုလ်သည် “သေဋ္ဌပုရိသ”-ဟု ဆိုအပ်၏ဟု ဟောတော်မူသည်။ ထိုအခါ အရှင်မဟာမောဂ္ဂလ္လာန်ထေရ်က “အဘယ်ကြောင့် ဟီနပုရိသ, သေဌပုရိသမည်ကြောင်း” မေးလျှောက်ပါသည်။ အရှင်သာရိပုတ္တမထေရ်က ယင်းပုဂ္ဂိုလ် လေးမျိုးကို ကြေးခွက်လေးမျိုးပမာထား၍ ရှင်းလင်းမိန်ကြားတော်မူပါသည်။ တဖန် အရှင်မဟာမောဂ္ဂလ္လာန်ထေရ်က မေးမြန်သဖြင့် “အင်္ဂဏ-ဟူသည် ယုတ်မာညစ်ကျူ မကောင်းမှု အကုသိုလ် “ကောပ, အပ္ပစ္စယ’ အစရှိသော အလိုဆိုးကို ဆိုလိုကြောင်းနှင့် ကောပ, အပ္ပစ္စယပုဂ္ဂိုလ် (၁၃)ဦးအကြောင်းကို ရှင်းလင်း ဟောကြားတော်မူပါသည်။ ဆက်လက်၍ “ဤကောပ, အပ္ပစ္စယ အစရှိသော ယုတ်မာသော အကုသိုလ် ဣစ္ဆာစာရတရားများ ထင်ရှားရှိနေသောရဟန်းသည် တောထွက်၍ အိမ်စဉ်အတိုင်း ဆွမ်းခံဘုဉ်းပေးပြီး ပံသုကူသင်္ကန်းကို ဝတ်ရုံ၍နေသော်လည်း သီတင်းသုံဖော်များက မလေးစား မမြတ်နိုးကြပုံ၊ ယင်းအကုသိုလ်တရားများ ပယ်ရှားပြီးသူသည် ရွာနီးကျောင်း၌ နေ၍ ဒါယကာတို့လှူဒါန်းအပ်သော ဆွမ်း, သင်္ကန်းတို့ကို ဘုဉ်းပေးဝတ်ရုံနေသော်လည်း သီတင်းသုံးဖော်တို့က လေးစားကြပုံကို အကောင်ပုပ်များထည့်ထားသော ကြေးခွက်, သလေးထမင်း ဟင်းလျာအစုံ ထည့်ထားသော ကြေးခွက်များ ပမာထား၍ ဟောကြားတော်မူပါသည်။
ထိုအခါ အရှင်မဟာမောဂ္ဂလ္လာန်ထေရ်က “ယာနကာရပုတ္တသမိတိနှင့် ပုရာဏယာနကာရပုတ္တ ပဏ္ဍုပုတ္တအာဇီဝကတို့ ဥပမာဖြင့် ပေါ်လာသော အခြေအနေတို့ကို နှိုင်းယှဉ်ဖော်ပြ၍” လျှောက်ထားပါသည်။ ဤသို့ ရဟန္တာအရှင်မြတ်နှစ်ပါးအချင်းချင်း သုဘာသိတဝါစာကို ဝမ်းမြောက်တော်မူပုံကို ပြဆိုရာသုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ -ပရမတ္ထသစ္စာ, သမ္မုတိသစ္စာနှစ်ပါးနှင့် ဒေသနာတော်နှစ်ပါး အကြောင်း၊ ပုဂ္ဂလကထာဟောတော်မူခြင်း အကြောင်း (၈) ပါး၊ အင်္ဂဏသဒ္ဒါ၏ အနက်များ၊ ဥပမာနနှင့် ဥပမေယျနှိုင်းယှဉ်ချက် အကျယ်၊ ဘုရားရှင်၏ ရှေ့တော်၌ အမြဲ နေလိုသော ရဟန်းနှင့်ပတ်သက်၍ ကောပ, အပ္ပစ္စယဖြစ်ပုံများ၊ လူခစီဝရသုံးမျိုး၊ “ဇည ဇညံ” ပုဒ်အဖွင့်၊ သူပ, ဗျဉ္ဇနပုဒ်အဖွင့်တို့ ပါရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အနတသုတ္တ
အနတသုတ္တ-သံ၊၂၊၅၄၁။ သံ၊မြန်၊၂၊၅၃၄။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနသံယုတ္တ၊ ၉-အသင်္ခတသံယုတ္တ၊ ၂-ဒုတိယဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
အသင်္ခတသုတ်အတိုင်း ဟောတော်မူသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အနတ္တသုတ္တ
အနတ္တသုတ္တ (၈)-သံ၊၂၊၁၉။ သံ၊မြန်၊၂၊၁၈။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-ခန္ဓသံယုတ္တ၊ (၇)၂-အရဟန္တဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
ခန္ဓာငါးပါး၏ အနတ္တဖြစ်ပုံ၊ အရိယာပုဂ္ဂိုလ်တို့ သိမြင်ပုံမှစ၍ အရဟတ္တဖိုလ်ဉာဏ်, ပစ္စဝေက္ခဏာဉာဏ်ဖြစ်ပုံကို ရဟန်းတို့အား ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၂၊၆၄။ သံ၊မြန်၊၂၊၆၂။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-ခန္ဓသံယုတ္တ၊ (၇)၂-အရဟန္တဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
အညတရ ရဟန်း၏ လျှောက်ထားချက်အရ “အနတ္တဖြစ်သော တရား၌ ဆန္ဒကို ပယ်စွန့် (နိုင်အောင်အားထုတ်) ရမည်”ဟု ဟောတော်မူရာ အညတရရဟန်းက “ခန္ဓာ ငါးပါး၏ အနတ္တဖြစ်ပုံ၊ ယင်း၌ဆန္ဒကိုပယ်စွန့်ရမည်”ဟု တရားတော်ကိုသိမြင်ပါကြောင်း လျှောက်ထားပါသည်။ ဘုရားရှင်က သာဓုခေါ်တော်မူပြီး တရားတော်၏အကျယ်ကို ဟောကြားတော်မူရာ အညတရရဟန်း အာသဝေါကင်းကွာ ရဟန္တာဖြစ်ပုံကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၂၊၁၄၆-၇။ သံ၊မြန်၊၂၊၁၃၈။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ (၁၄)၄-ကုက္ကုဠဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမ, နဝမ, ဒသမသုတ်။
အနတ္တဖြစ်သော ခန္ဓာငါးပါးတို့၌ ဆန္ဒ ရာဂ, ဆန္ဒရာဂတို့ကို ပယ်စွန့် (နိုင်အောင် အားထုတ်)ရမည်ဟု ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၂၊၁၆၀။ သံ၊မြန်၊၂၊၁၅၂။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၂-ရာဓသံယုတ္တ၊ ဒုတိယဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
အရှင်ရာဓအား သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ “ခန္ဓာငါးပါးတို့၏ အနတ္တ ဖြစ်ပုံ၊ အရိယာတို့သိမြင်ပုံ၊ အရဟတ္တဖိုလ်ဉာဏ်, ပစ္စဝေက္ခဏာဉာဏ်ဖြစ်ပုံတို့ကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၃၊၁၁၇။ သံ၊မြန်၊၃၊၁၂၁။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၂-ဗောဇ္ဈင်္ဂသံယုတ္တ၊ ၈-နိရောဓဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
နီဝရဏတို့မှ ကင်းဆိတ်သော, တပ်မက်မှု ကင်းသော, ကိလေသာတို့ ချုပ်ငြိမ်းရာ နိဗ္ဗာန်ကိုမှီသော, ကိလေသာတို့ကို စွန့်လွှတ်ရာ နိဗ္ဗာန်၌ညွတ်သော ဆင်းရဲသော တရား၌ အစိုးမရ အလိုသို့မလိုက် “အနတ္တ” ဟု မှတ်သားမှု “ဒုက္ခ အနတ္တသညာ”နှင့်တကွ ဗောဇ္ဈင်ခုနစ်ပါးတို့ကို ပွားများလျှင် ကြိမ်ဖန်များစွာ အလေ့အလာပြုလျှင် အကျိုး အာနိသင်ကြီးမား၏ အစရှိသည်ဖြင့် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၂၊၃၈၅။ အံ၊မြန်၊၂၊၄၈၆။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဆက္ကနိပါတ၊ ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ ၁၀-အာနိသံသဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
တစ်စုံတစ်ခုသောဓမ္မကို အနတ္တအားဖြင့် ရှုသောရဟန်းသည် လောကုတ္တရာ တရားအားလျော်သော အနုလောမိကခန္တီဉာဏ်နှင့် ပြည့်စုံနိုင်ပုံ၊ မဂ္ဂနိယာမသို့ သက်ဝင် နိုင်ပုံ၊ ဖိုလ်လေးပါးကို မျက်မှောက်ပြုနိုင်ပုံနှင့် အတ္တဟု နှလုံးသွင်းပါက ထိုသို့ မဖြစ်နိုင်ပုံကို ကဏှပက္ခ, သုက္ကပက္ခခွဲခြား၍ ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အနတ္တဆန္ဒာဒိသုတ္တ
အနတ္တဆန္ဒာဒိသုတ္တ (၃)-သံ၊၂၊၃၆၁။ သံ၊မြန်၊၂၊၃၅၆။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-သဠာယတနသံယုတ္တ၊ (၁၇)၂-သဋ္ဌိ ပေယျာလဝဂ္ဂ၊ သတ္တမ, အဋ္ဌမ, နဝမသုတ်။
အဇ္ဈတ္တိကာယတန (၆) ပါးသည် အနတ္တဖြစ်သည်။ ယင်းတို့၌ လိုချင်မှု “ဆန္ဒ”၊ စွဲလမ်းမှု “ရာဂ” လိုချင်စွဲလမ်းမှု “ဆန္ဒရာဂ” ကိုပယ်ရမည်ဟု ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အနတ္တဓမ္မသုတ္တ
အနတ္တဓမ္မသုတ္တ-သံ၊၂၊၁၆၀။ သံ၊မြန်၊၂၊၁၅၂-၃။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၂-ရာဓသံယုတ္တ၊ ဒုတိယဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
အရှင်ရာဓ၏ လျှောက်ထားချက်အရ ခန္ဓာငါးပါးတို့၏ အနတ္တဖြစ်ပုံ, အရဟတ္တဖိုလ်ဉာဏ်, ပစ္စဝေက္ခဏာဉာဏ်ဖြစ်ပုံတို့ကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အနတ္တနိဗ္ဗာနသပ္ပါယသုတ္တ
အနတ္တနိဗ္ဗာနသပ္ပါယသုတ္တ-သံ၊၂၊၃၄၈။ သံ၊မြန်၊၂၊၃၄၂။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-သဠာယတနသံယုတ္တ၊ (၁၅)၅-နဝ ပုရာဏဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
စက္ခုပသာဒ, ရူပါရုံ စက္ခုဝိညာဏ်, စက္ခုသမ္ဖဿ, စက္ခုသမ္ဖဿကြောင့်ဖြစ်သော ဝေဒနာသုံးမျိုး၊ ထိုတရား တစ်ခုစီတစ်ခုစီကို အနတ္တဟု ရှုမြင်ရမည်။ ထို့အတူ ကြွင်း အဇ္ဈတ္တိကာယတန (၅)ပါးနှင့် ဗာဟိရာယတန (၅)ပါး၊ ယင်းတို့၏ ပေါင်းဆုံမှု ဖဿ, ယင်းဖဿကြောင့်ဖြစ်သော ဝေဒနာသုံးမျိုးစီတို့ကိုလည်း အနတ္တဟု သိမြင်အောင် ရှုမှတ်အားထုတ်ခြင်းသည် နိဗ္ဗာန်အား လျောက်ပတ်သော အကျင့်ဖြစ်သည်ဟု ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အနတ္တနိယသုတ္တ
အနတ္တနိယသုတ္တ-သံ၊၂၊၆၅။ သံ၊မြန်၊၂၊၆၂။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၅၈။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-ခန္ဓသံယုတ္တ၊ (၇)၂-အရဟန္တဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
ဘုရားရှင်၏ အကျဉ်းချုပ်ဒေသနာတော်ကို “ခန္ဓာငါးပါးသည် အတ္တ(ငါ့)၏ ဥစ္စာမဟုတ်၊ ထိုခန္ဓာငါးပါး၌ လိုချင်မှုဆန္ဒကို ပယ်စွန့်ရမည်။ (ပယ်စွန့်နိုင်အောင် အားထုတ်ရမည်) ဟု သဘောပေါက်နားလည်ပါကြောင်း” အညတရရဟန်းက လျှောက်ထားရာ ဤအတိုင်းပင်မှတ်ရမည်ဟု ဘုရားရှင်က ပြန်လည်ဟောတော်မူသည့် ဒေသနာတော်အဆုံး၌ အညတရရဟန်း ရဟန္တာဖြစ်သွားပုံကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အနတ္တလက္ခဏသုတ္တ
အနတ္တလက္ခဏသုတ္တ (၂)-သံ၊၂၊၅၅။ သံ၊မြန်၊၂၊၅၃-၄။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၅၆။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-ခန္ဓသံယုတ္တ၊ (၆)၁-ဥပယဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
ဤသုတ်ကို မဟာသက္ကရာဇ် ၁၀၃-ခု၊ ဝါဆိုလပြည့်ကျော် ၅-ရက်နေ့၌ ကာသိနိုင်ငံ၊ ဗာရာဏသီမြို့တော်အနီး၊ ဣသိပတန (မိဂဒါဝုန်)တော၌ ပဉ္စဝဂ္ဂီငါးဦးတို့ အရဟတ္တဖိုလ်ရရှိစေရန် ဟောတော်မူသည်။ ဤသုတ်၌ ခန္ဓာငါးပါးသည် အနတ္တသာဖြစ်ပုံ၊ အကယ်၍ အတ္တဖြစ်လျှင် ခန္ဓာငါးပါး၌ ကျင်နာခံခက်နှိပ်စက်မှု မဖြစ်တော့ရာ၊ မိမိတို့ လိုလားတောင့်တသည့် အတိုင်း မဆိုင်းမတွဖြစ်နိုင်ပုံ၊ အတ္တမဟုတ်သောကြောင့် ကျင်နာခံခက်နှိပ်စက်မှု ဖြစ်ရပုံ၊ တောင့်တသည့်အတိုင်း မဖြစ်နိုင်ပုံ၊ ခန္ဓာငါးပါးသည် အနိစ္စဖြစ်ခြင်းကြောင့် ဒုက္ခ ဝိပရိဏာမဓမ္မဖြစ်ပုံ၊ အနိစ္စ, ဒုက္ခ, ဝိပရိဏာမဓမ္မ ဖြစ်သော ခန္ဓာငါးပါးကို “ငါ့ဥစ္စာ, ငါ, ငါ့ကိုယ် (ငါ့အတ္တ) မဟုတ်”ဟု အမှန်အတိုင်း (ဉာဏ်) ပညာဖြင့် သိမှတ်ရပုံ၊ အမှန် အတိုင်းသိမြင်မှသာ အကြားအမြင်ရှိသော အရိယာသာဝကသည် ခန္ဓာငါးပါး၌ ငြီးငွေ့ စိတ်ပျက်ပုံ၊ ငြီးငွေ့ စိတ်ပျက်လျှင် တပ်မက်မှု ကင်းပျောက်ပုံ၊ တပ်မက်မှု ကင်းပျောက်လျှင် (ကိလေသာတို့မှ) လွတ်မြောက်ပုံ၊ (ကိလေသာတို့မှ လွတ်မြောက်ပြီး ဟု ပစ္စဝေက္ခဏာဉာဏ်ဖြင့် သိမြင်ပုံ၊ မိမိ၏ ပဋိသန္ဓေနေမှု ကုန်ဆုံးသွားပုံ အကျင့်မြတ်ကို ကျင့်ပြီးခဲ့ပုံ၊ ပြုဖွယ်ကိစ္စပြီးစီးပုံ၊ နောက်ထပ် မဂ်ကိုပွားများမှု မရှိတော့ပုံကို ကျကျနနသိမြင် ပုံတို့ကို ဟောတော်မူသည်။ ဤသုတ်ကို ကြားနာပြီးသည်၏ အဆုံး၌ ပဉ္စဝဂ္ဂီငါးဦး ရဟန္တာဖြစ်သွားကြသည်။
-ဝိ၊၃၊၁၈-၂၀။ ဝိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၄၇။ ဝဇိရ။ ၄၀၇။ သာရတ္ထ၊၃၊၁၈၃-၁၉၁။
-ဝိနယပိဋက၊ မဟာဝဂ္ဂပါဠိ၊ ၁-မဟာခန္ဓက၊ ၆-ပဉ္စဝဂ္ဂိယကထာ။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အနတ္တာနုပဿီသုတ္တ
အနတ္တာနုပဿီသုတ္တ (၂)-သံ၊၂၊၁၄၈။ သံ၊မြန်၊၂၊၁၃၉။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-ခန္ဓသံယုတ္တ၊ (၁၄)၄-ကုက္ကုဠဝဂ္ဂ၊ စုဒ္ဒသမသုတ်။
ယုံကြည်မှု အပြည့်အဝဖြင့် ရဟန်းပြုလာသော အမျိုးကောင်းသား၏ တရားအစဉ်ဖြစ်ပုံကို ဟောမူသည့်သုတ်။
ဤသုတ်၌ ခန္ဓာငါးပါး၌ “အနတ္တ” ဟုအဖန်ဖန်ရှုမှတ်နေရမည်။ ယင်းသို့ရှုမှတ် နေလျှင် ခန္ဓာငါးပါးကို ပိုင်းခြား၍ သိမြင်နိုင်၏၊ ပိုင်းခြား၍ သိမြင်လျှင် ခန္ဓာငါးပါးမှ လွတ်မြောက်၏၊ ပဋိသန္ဓေနေမှု အိုမှု, သေမှု, စိုးရိမ်မှုငိုကြွေးမှု၊ ကိုယ်ဆင်းရဲမှု စိတ်ဆင်းရဲမှု, ပြင်းစွာပင်ပန်းမှုတို့မှ လွတ်မြောက်၏။ ဆင်းရဲအပေါင်းမှ လွတ်မြောက်ပြီဟု ငါဘုရားမိန့်တော်မူ၏-ဟုဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၂၊၄၀၆။ အံ၊မြန်၊၂၊၅၁၄။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၅၀။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ သတ္တကနိပါတ၊ ၂-အနုသယဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
အလုံးစုံသော တရားတို့၌ အနတ္တ-ဟု ရှုမြင်သော ပုဂ္ဂိုလ်ခုနစ်ဦးတို့ ရရှိနိုင်သော အကျိုးကျေးဇူးခုနစ်မျိုးကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အနတိစာရီသုတ္တ
အနတိစာရီသုတ္တ-သံ၊၂၊၄၄၁။ သံ၊မြန်၊၂၊၄၃၇။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၃-မာတုဂါမသံယုတ္တ၊ ၂-ဒုတိယပေယျာလဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
လင်ယောက်ျားကို လွန်ကျူး၍မကျင့်သော ပညာရှိသောမာတုဂါမသည် သေပြီးနောက် နတ်ပြည်သို့ လာရောက်ရပုံကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အနနုဿုတသုတ္တ
အနနုဿုတသုတ္တ (၂)-သံ၊၃၊၁၅၅။ သံ၊မြန်၊၃၊၁၆၀-၁။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၃-သတိပဋ္ဌာနသံယုတ္တ၊ ၄-အနနုဿုတဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
ကာယ, ဝေဒနာ, စိတ္တ, ဓမ္မတို့၌ “ဤသည်ကား ကာယ, ဝေဒနာ, စိတ္တ, ဓမ္မ” ဟု (ဘုရားမဖြစ်မီ) ရှေးကမကြားစဘူးကုန်သော တရားတို့၌ ငါ့အား ပညာမျက်စိ ထင်ရှားဖြစ်ပေါ်လာပြီ၊ အသိဉာဏ် ထင်ရှားဖြစ်ပေါ်လာပြီ၊ ထိုးထွင်း၍ သိမှု “ဝိဇ္ဇာ ထင်ရှားဖြစ်ပေါ်လာပြီ၊ ပညာအလင်းရောင် ထင်ရှားဖြစ်ပေါ်လာပြီ-ဟု တစ်ပါးစီတစ်ပါး စီခွဲ၍ ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၂၊၈။ အံ၊မြန်၊၂၊၁၀-၁၁။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၄။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ပဉ္စကနိပါတ၊ ၂-ဗလဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
ငါဘုရားသည် (ဘုရားမဖြစ်မီ) ရှေးက မကြားစဘူးသေးသော (သစ္စာလေးပါး) တရားတို့၌ ထူးသောဉာဏ်ဖြင့် သိ၍ အပြီးအဆုံးတဖက်ကမ်းသို့ ရောက်၏ဟု ငါဝန်ခံတော်မူ၏။ သဒ္ဓါ, ဟိရီ, ဩတ္တပ္ပ, ဝီရိယ, ပညာ-ဟူသော မြတ်စွာဘုရားရှင်၏ အားတော်ငါးပါးတို့နှင့် ပြည့်စုံတော်မူသော ငါဘုရားသည် မြင့်မြတ်သောအရာ (ဘုရား အဖြစ်)ကို ဝန်ခံတော်မူ၏။ ပရိသတ်တို့အလယ်၌ ရဲရင့်သော စကားကို မြွက်ဆိုတော်မူ၏။ မြတ်သော တရားတော်တည်းဟူသောစက်ကို လည်စေတော်မူ၏။ (ဓမ္မစကြာ တရားတော်ကို ဟောတော်မူ၏) ဟု မိန့်တော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အနန္တဝါသုတ္တ
အနန္တဝါသုတ္တ-သံ၊၂၊၁၇၆။ သံ၊မြန်၊၂၊၁၆၇။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၁၆။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၃-ဒိဋ္ဌိသံယုတ္တ၊ ၁-သောတာပတ္တိဝဂ္ဂ၊ ဒွါဒသမသုတ်။
ခန္ဓာငါးပါးကို စွဲ၍ ခန္ဓာငါးပါးကို နှလုံးသွင်းမှားသောသူအား “ဤလောကသည် အဆုံးမရှိ” ဟု အယူမှားဖြစ်သည်။ အနိစ္စ, ဒုက္ခ, ဝိပရိဏာမဓမ္မဖြစ်သော ခန္ဓာငါးပါးကို (တဏှာ, ဒိဋ္ဌိတို့ဖြင့်) မစွဲလမ်းသော ပုဂ္ဂိုလ်အား “လောကသည် အဆုံးမရှိ” ဟူသော အယူမှားမဖြစ်ပုံ၊ ဤခန္ဓာငါးပါး, သစ္စာလေးပါးတို့၌ ယုံမှားတွေးတောမှု “ကင်္ခါ” ကိုပယ်ပြီးသောသူသည် သောတာပန်အရိယာသာဝက ဖြစ်ပုံကို ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အနဘိရတိသုတ္တ
အနဘိရတိသုတ္တ-သံ၊၃၊၁၁၆။ သံ၊မြန်၊၃၊၁၂၁။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၂-ဗောဇ္ဈင်္ဂသံယုတ္တ၊ ၈-နိရောဓဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
အလုံးစုံသောလောက၌ မွေ့လျော်ဖွယ်မရှိဟု မှတ်သားမှု “သဗ္ဗလောကအနဘိရတိသညာ နှင့်တကွဖြစ်သော ဗောဇ္ဈင်ခုနစ်ပါးကို ပွားများအပ်, အကြိမ်ကြိမ် အဖန်ဖန် အလေ့အလာ ပြုအပ်သည်ရှိသော် အကျိုးအာနိသင် ကြီးမားပုံကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အနရိယဝေါဟာရသုတ္တ
အနရိယဝေါဟာရသုတ္တ-အံ၊၃၊၁၂၇။ အံ၊မြန်၊၃၊၁၂၈။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ အဋ္ဌကနိပါတ၊ ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ (၇)၂-ဘူမိစာလဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
(၁) မမြင်သည်၌ မြင်သည်ဟု ဆိုလေ့ရှိမှု၊
(၂) မကြားသည်၌ ကြားသည်ဟု ဆိုလေ့ရှိမှု၊
(၃) မတွေ့ထိသည်၌ တွေ့ထိသည်ဟု ဆိုလေ့ရှိမှု၊
(၄) မသိသည်၌ သိသည်ဟု ဆိုလေ့ရှိမှု၊
(၅) မြင်သည်၌ မမြင်ဟု ဆိုလေ့ရှိမှု၊
(၆) ကြားသည်၌ မကြားဟု ဆိုလေ့ရှိမှု၊
(၇) တွေ့ထိသည်၌ မတွေ့ထိဟု ဆိုလေ့ရှိမှု၊
(၈) သိသည်၌ မသိဟု ဆိုလေ့ရှိမှု-ဟူသော ပြောဆိုခြင်း (၈) မျိုးတို့သည် အရိယာမဟုတ်သူတို့၏ အပြောအဆိုဖြစ်ကုန်၏-ဟု ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အနဝတ္ထိတသုတ္တ
အနဝတ္ထိတသုတ္တ-အံ၊၂၊၃၈၅။ အံ၊မြန်၊၂၊၄၈၆။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၄၁။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဆက္ကနိပါတ၊ ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ ၁၀-အာနိသံသဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
(၁) အလုံးစုံသော သင်္ခါရတို့သည် မတည်တံ့ကုန်သည်ဖြစ်၍ ငါ့အား ထင်လာကုန်လိမ့်မည်။
(၂) အလုံးစုံသော တေဓာတုက လောက၌လည်း ငါ၏စိတ်သည် မွေ့လျော်လိမ့်မည်မဟုတ်။
(၃) အလုံးစုံသော လောကမှလည်း ငါ၏စိတ်သည် ထမြောက်လိမ့်မည်။
(၄) ငါ၏စိတ်သည် နိဗ္ဗာန်သို့ ညွတ်လိမ့်မည်။
(၅) ငါ့သံယောဇဉ်တို့ ပယ်ခြင်းသို့ရောက်လိမ့်မည်။
(၆) ငါသည် မြတ်သော ရဟန်းအဖြစ်နှင့် ပြည့်စုံရလိမ့်မည်-ဟူသော အကျိုး (၆)ပါးတို့ကို ကောင်းစွာသိမြင်သော ရဟန်းသည် အလုံးစုံသော သင်္ခါရတို့၌ အပိုင်း အခြားကို မပြုမူ၍ အနိစ္စသညာကို ဖြစ်စေသင့်သည်သာတည်း-ဟု ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အနဝသေသာပတ္တိသုတ္တ
အနဝသေသာပတ္တိသုတ္တ (၂)-အံ၊၁၊၂၀။ အံ၊မြန်၊၁၊၂၆။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဧကကနိပါတ၊ ၁၂-အနာပတ္တိဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
အနဝသေသအာပတ်ကို သာဝသေသအာပတ်ဟု ပြ (ပြောဟော, ရေးသား သင်ကြား, ယူဆ, ပြုကျင့်)ကြသော ရဟန်းတို့သည် လူအများအစီးအပွားမဲ့ရန် ချမ်းသာ မဲ့ရန် အကျိုးစီးပွားမဲ့ရန် နတ်, လူတို့ ဆင်းရဲရန် ကျင့်သုံးကြကုန်၏။ သည်သာ မကသေး ထိုရဟန်းတို့သည် များစွာသော အကုသိုလ်ကိုလည်း တိုးပွားစေကြကုန်၏။ သဒ္ဓမ္မ သုံးဖြာ ဤသာသနာတော်ကို ကွယ်ပျောက်စေသူတို့လည်း ဖြစ်ကုန်၏-ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၁၊၂၁။ အံ၊မြန်၊၁၊၂၇။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ... ၊ အဋ္ဌာရသမသုတ်။
အနဝသေသအာပတ်ကို အနဝသေသအာပတ်ဟု ပြ (ပြောဟော, ရေးသား, သင်ကြား, ယူဆ, ပြုကျင့်)ကြသော ရဟန်းတို့သည် လူအများတို့ ကြီးပွား ချမ်းသာရန် နတ်, လူတို့ ချမ်းသာစေရန် ပြုကျင့်ကြသူတို့ ဖြစ်ကုန်၏။ ကုသိုလ်တရားကို တိုးပွား စေကြကုန်၏။ သဒ္ဓမ္မသုံးဖြာ ဤသာသနာတော်ကိုလည်း ကြာရှည်လေးမြင့် တည်တံ့ စေသူတို့ ဖြစ်ကုန်၏-ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အနာဂတဘယသုတ္တ
အနာဂတဘယသုတ္တ(၄)-အံ၊၂၊၈၈-၉၀။ အံ၊မြန်၊၂၊၁၀၈-၁၁၀။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၆။ အံ၊ဋီ၊၃၊၃၀။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ပဉ္စကနိပါတ၊ ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ (၈)၃-ယောဓာဇီဝဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
(၁) မြွေ ကင်းမြီးကောက်, ကင်းခြေများတို့ကိုက်ခဲခြင်းဘေး၊ (၂) ချော်လဲ၍ ကမ်းပါးပြတ်၌ကျခြင်း, အစာမကြေရောဂါ၊ သည်းခြေပျက်ရောဂါ, သလိပ်ပျက်ရောဂါ လေသင်ဓုန်းဖြတ်ခြင်းရောဂါဘေး၊ (၃) ခြင်္သေ့, သစ်, ကျား, ဝက်ဝံ, ဝက်ဝံနက် (အောင်း) စသော သားရဲဘေး၊ (၄) ခိုးသူ, ဒါးပြ, သူပုန်ဘေး၊ (၅) ဘီလူးကြမ်းအစရှိသောဘေး ဟူသော ဘေးတစ်မျိုးမျိုး နှိပ်စက်ခြင်းကြောင့် ဈာန်, ဝိပဿနာ, မဂ်, ဖိုလ်တရားထူး များမရရှိဘဲ အချိန်မရွေး ပျံလွန်သွားနိုင်သည်။ ထိုဘေးဆိုးငါးပါးတို့ မရောက်လာသေးမီ တရားထူးရရန် ကြိုတင်၍ တောကျောင်းနေရဟန်းတော်သည် မမေ့မလျော့ ပြင်းပြင်း ထန်ထန် စိတ်ကို နိဗ္ဗာန်သို့ စေလွှတ်ထားလျက် ကျင့်သုံးနေထိုင်ရန် သင့်မြတ်ပေ၏ဟု ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၂၊၉၀-၉၃။ အံ၊မြန်၊၂၊၁၁၀-၁၂၂။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၆။ ။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ... ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
အိုဘေး, နာဘေး, ငတ်မွတ်သောဘေး, ပြည်ပျက်ဘေး, သံဃာညီညွတ်ရေး ပျက်ပြားခြင်းဘေး-ဟူသော ဘေးငါးမျိုးတို့ မဖြစ်ပေါ်သေးမီ တောကျောင်းနေသော ရဟန်းတော်သည် တရားထူးရရှိရေးအတွက် မမေ့မလျော့ ပြင်းပြင်းထန်ထန် တရား အလုပ် အားထုတ်ရမည်-ဟု ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၂၊၉၃-၅။ အံ၊မြန်၊၂၊၁၁၃-၁၁၅။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၆။ အံ၊ဋီ၊၃၊၃၁။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ... ၊ နဝမသုတ်။
သာသနာ့ဝန်ထမ်း ရဟန်းတော်ကောင်းတစ်ပါး၌ ပြည့်စုံရမည့် ဘာဝိတကာယ, ဘာဝိတသီလ, ဘာဝိတစိတ္တ၊ ဘာဝိတပညာနှင့် မပြည့်စုံသော (၁) ဥပဇ္ဈာယ်ဆရာ၊ (၂) နိဿရည်းဆရာများနှင့် တပည့်ရဟန်းများ ဤသာသနာတော်၌ များလာရာအခါ၊ (၃) သီလအစရှိသော မြတ်သောတရားစကား, အသိဉာဏ်ပညာကိုရခြင်းနှင့် စပ်သော တရားစကားကို ဟောပြောသည်ရှိသော် ထိုတရားစကားတို့၌ အပြစ်ရှာလိုခြင်း, ထိပါး စော်ကားလိုခြင်း အစရှိသော သဘောသို့သာ သက်ဝင်တည်နေကြပြီး ထိုတရားတို့ (၏အနှစ်သာရကို ထိုထွင်းမသိနိုင်ကြရာအခါ၊ (၄) ဘုရားမြတ်စွာ ဟောကြားတော် မူအပ်သော ပါဠိ, အနက်အားဖြင့် နက်နဲခက်ခဲပြီး လောကုတ္တရာတရား ကိုးပါးကို ပြတတ်ကုန်သော ခန္ဓာ, အာယတန, ဓာတ်, ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ်တရားတို့နှင့် စပ်ယှဉ်ကုန်သော တရားတော်တို့ကို ဟောသည်ရှိသော် လိုလိုချင်ချင် နားမထောင်လိုခြင်း, စိတ်ပါလက်ပါ နားမထောင်ခြင်း (အနက်အဓိပ္ပါယ်ကို ရှင်းရှင်းလင်းလင်း) သိလိုစိတ်မရှိခြင်း၊ ထိုတရားတော်တို့ကို သင်ယူထိုက်၏ဟု မထင်မှတ်ခြင်း၊ ဆန်းကြယ်လှပသော အသုံးအနှုံး စကားလုံးတို့ဖြင့် သာသနာပြင်ပ ပညာရှင်များ, သာဝကများ ရေးသားအပ်သော ဂါထာ, ကဗျာတို့ကို ရွတ်ဆိုအပ်သည်ရှိသော် လိုလိုချင်ချင် နားထောင်ခြင်း စိတ်ပါလက်ပါ နားထောင်ခြင်း, (အနက် အဓိပ္ပါယ်ကို သိရှိနားလည်လိုသော စိတ်ရှိခြင်း, ထိုဂါထာ, ကဗျာတို့ကို သင်ကြားလေ့လာဆည်းပူးထိုက်၏ဟု မှတ်ထင်ခြင်းဟူသောဘေး၊ (၅) ထေရ်ကြီး ရဟန်းများ၏ ပစ္စည်းလေးပါး ပေါများခြင်းငှာ အားထုတ်ကြခြင်း, သိက္ခာပုဒ်တော်များ၌ လျော့လျော့ပေါ့ပေါ့ကျင့်ခြင်း, အပါယ်ဘုံရောက်ကြောင်း မကောင်းသော အကျင့်များ၌ ရှေ့သွားခေါင်းဆောင်များ ဖြစ်ကြပြီး မဂ်, ဖိုလ်ရကြောင်း ကျင့်စဉ်များ၌ တာဝန်မဲ့ အားထုတ်မှု လုံ့လအားနည်းခြင်းများကို နောင်လာနောင်သား ရဟန်းများတို့ အားကျ၍ အတုယူကျင့်ကြခြင်းဘေးတို့ ဤသာသနာတော်၌ ဖြစ်ပေါ်လာလျှင် သမထ, ဝိပဿနာ ဓမ္မများ ပျက်စီးခြင်း, ဝိနည်းငါးမျိုးတို့ ပျက်စီးခြင်း ဖြစ်လိမ့်မည်။ ထိုဘေးငါးမျိုးတို့ ဖြစ်လိမ့်မည်ကို သိရှိအောင်အားထုတ်ကြပြီး ထိုဘေးအန္တရာယ်ဆိုကြီးများကို ပယ်ဖျောက် ဖျက်ဆီးနိုင်အောင် အားထုတ်ကြရမည်-ဟု ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၂၊၉၅-၇။ အံ၊မြန်၊၂၊၁၁၆-၇။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၇။ အံ၊ဋီ၊၃၊၃၁-၄။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ... ၊ ဒသမသုတ်။
ရဟန်းတို့သည် သင်္ကန်း ဆွမ်း, ကျောင်း အိပ်ရာ နေရာဟူသော ပစ္စည်းသုံးမျိုးတို့၌ ကောင်းမွန်သည်ကို အလိုရှိကြကုန်သဖြင့် ပံသုကူဓုတင်ဆောင်, ပိဏ္ဍပါတ်ဓုတင်ဆောင်, ရုက္ခမူဓုတင်ဆောင် ပုဂ္ဂိုလ်များဆိတ်သုဉ်းကြပြီး ယင်းပစ္စည်းသုံးမျိုးနှင့် ဆက်စပ်၍ ရဟန်းတော်များနှင့် မလျောက်ပတ်သော ရှာမှီးခြင်းဖြင့် ရှာမှီးခြင်းဘေး သုံးမျိုး၊ (၄) ဘိက္ခုနီ, သိက္ခမာန်, သာမဏေတို့နှင့် ရောနှောဆက်ဆံသဖြင့် သာသနာတော်၌ မမွေ့လျော်တော့ဘဲ ညစ်နွမ်းသော အာပတ်တစ်မျိုးမျိုးသို့ သက်ရောက်ခြင်း သိက္ခာချ၍ လူထွက်ခြင်းဘေး၊ (၅) အာရာမ်စောင့်, သာမဏေတို့နှင့် ရောနှောဆက်ဆံ ကြသဖြင့် ဘောဇဉ်တို့ကို သိုမှီး သိမ်းဆည်း၍ သုံးဆောင်ခြင်း, မြေကြီး, မြက်သစ်ပင် အစရှိသည်တို့၌ ထင်ရှားပေါ်လွင်သော အရိပ်နိမိတ်ပြုခြင်းဘေးများ ဤသာသနာတော်၌ ဖြစ်ပေါ်လာလိမ့်မည်။ ထိုဘေးများကို သိအောင်အားထုတ်ကြပြီး ပယ်ဖျောက် ဖျက်ဆီးနိုင်ရန် အားထုတ်ကြရမည်ဟု ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အနာဂါမိဖလသုတ္တ
အနာဂါမိဖလသုတ္တ(၂)-သံ၊၃၊၃၅၉။ သံ၊မြန်၊၃၊၃၆၄။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၁-သောတာပတ္တိသံယုတ္တ၊ ၆-သပ္ပညဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
သူတော်ကောင်းကို မှီဝဲခြင်း, သူတော်ကောင်းတရားကို ကြားနာခြင်း, သင့်လျော် သောအားဖြင့် နှလုံးသွင်းခြင်း (လောကုတ္တရာ) တရားအားလျော်သော အကျင့်ကို ကျင့်ခြင်း ဟူသော တရားလေးပါးကို ပွားများအပ်, ကြိမ်ဖန်များစွာ လေ့လာသမှုပြုအပ် သည်ရှိသော် အနာဂါမိဖိုလ်ကို မျက်မှောက်ပြုခြင်းငှာ ဖြစ်၏-ဟု ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၂၊၃၆၈။ အံ၊မြန်၊၂၊၄၆၂။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၃၇။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဆက္ကနိပါတ၊ ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ ၇-ဒေဝတာဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
ယုံကြည်ခြင်း “သဒ္ဓါ” မရှိမှု၊ (ဒုစရိုက်မှ) မရှက်မှု၊ (ဒုစရိုက်မှ) မလန့်မှု၊ ပျင်းရိမှု၊ သတိမေ့လျော့မှု၊ အသိဉာဏ်ပညာမရှိမှု-ဟူသော တရားခြောက်မျိုးကို မပယ်နိုင်လျှင် အနာဂါမိဖိုလ်ကို မျက်မှောက်မပြုနိုင်၊ ယင်းတရားခြောက်မျိုးကို ပယ်စွန့်နိုင်လျှင် အနာဂါ မိဖိုလ်ကို မျက်မှောက်ပြုနိုင်၏-ဟု ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အနာဂါမိဖလသစ္ဆိကိရိယာသုတ္တ
အနာဂါမိဖလသစ္ဆိကိရိယာသုတ္တ-အံ၊၁၊၂၃။ အံ၊မြန်၊၁၊၃၀။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဧကကနိပါတ၊ ၁၃-ဧကပုဂ္ဂလဝဂ်၊ သောဠသမသုတ်။
အရဟံဂုဏ်ရှင်, သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဂုဏ်ရှင် တစ်ဆူတည်းသော ပုဂ္ဂိုလ်ဖြစ်တော်မူသော ဘုရားရှင်ပွင့်တော်မူလာခြင်းသည် အနာဂါမိဖိုလ်၊ အရဟတ္တဖိုလ်ကို မျက်မှောက် ပြုရန် ဖြစ်၏-ဟု ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အနာစိဏ္ဏသုတ္တ
အနာစိဏ္ဏသုတ္တ (၂)-အံ၊၁၊၁၉။ အံ၊မြန်၊၁၊၂၆။ အံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၆၆။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဧကကနိပါတ၊ ၁၀-ဒုတိယပမာဒါဝဂ္ဂ၊ ဧကူနစတ္တာလီသမသုတ်။
ဘုရားရှင်၏ အလေ့အကျက်မဟုတ်သည်ကို ဘုရားရှင်၏ အလေ့အကျက်ဟု ပြ (ပြောဟော, ရေးသား, ယူဆ, ပြုကျင့်)ကြသော ရဟန်းတို့သည် လူအများ အစီး အပွားမဲ့ရန်၊ နတ်, လူတို့ ဆင်းရဲရန် ကျင့်သုံးကြကုန်၏။
သည်သာမကသေး ထိုရဟန်းတို့သည် များစွာသော အကုသိုလ်ကိုလည်း တိုးပွား စေကြကုန်၏။ သဒ္ဓမ္မသုံးဖြာ ဤသာသနာတော်ကို ကွယ်ပျောက်စေသူတို့လည်း ဖြစ်ကုန်၏-ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၁၊၂၀။ အံ၊မြန်၊၁၊၂၆။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဧကကနိပါတ။ ၁၁-အဓမ္မဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
တထာဂတအနာစိဏ္ဏကို တထာဂတအနာစိဏ္ဏဟု ပြ (ပြောဟော, ရေးသား သင်ကြား, ယူဆ, ပြုကျင့်)ကြသော ရဟန်းတို့သည် လူအများ ကြီးပွား ချမ်းသာရန် နတ်, လူတို့ ချမ်းသာစေရန် ပြုကျင့်ကြသူတို့ ဖြစ်ကုန်၏။ သည်သာမကသေး ထိုရဟန်းတို့သည် များစွာသော ကုသိုလ်တရားကို တိုးပွားစေကြကုန်၏။ သဒ္ဓမ္မသုံးဖြာ ဤ သာသနာတော်ကိုလည်း ကြာရှည်လေးမြင့်တည်တံ့စေသူတို့ ဖြစ်ကုန်၏-ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အနာထပိဏ္ဍိကသုတ္တ
အနာထပိဏ္ဍိကသုတ္တ (၃)-သံ၊၁၊၅၃-၄။ သံ၊မြန်၊၁၊၅၂-၄။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၁၀၅။ သံ၊ဋီ၊၁၊၁၅၅။ (မ၊၃၊၁၀၆-၇။ မ၊မြန်၊၃၊၃၁၀-၃၁၁။ မ၊ဋ္ဌ၊၄၊၂၃၁-၂။)
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၂-ဒေဝပုတ္တသံယုတ္တ၊ ၂-အနာထပိဏ္ဍိကဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
အနာထပိဏ္ဍိကနတ်သားက ဘုရားရှင်အား ဇေတဝန်ကျောင်းတော်ကြီး၌ သံဃာတော်များနှင့် ဘုရားရှင်တို့ သီတင်းသုံးနေတော်မူသည်။ မိမိ၏ပီတိ ပွားများ ရာဖြစ်ပုံ၊ သတ္တဝါတို့ စင်ကြယ် ကြောင်းတရားငါးပါး၊ ပညာရှိအမျိုးကောင်းသား၏ အရိယာမဂ်တရားတို့၌ စင်ကြယ် ကြောင်းအကျင့်၊ အရှင်သာရိပုတ္တရာ၏ ရဟန်တော် အားလုံးထက် သီလ, ပညာ (ကိလေသာ ငြိမ်းအေးမှု) ဥပသမဂုဏ်အားဖြင့် မြင့်မြတ်ပုံတို့ကို ဂါထာလေးဂါထာဖြင့် လျှောက်ထားပုံ၊ ဘုရားရှင်က ရဟန်းတော်တို့အား ပြန်လည် မိန့်ကြားတော်မူပုံ၊ အရှင်အာနန္ဒာ၏ အနုမာနဉာဏ်စွမ်းအင်တို့ကို ဟောပြရာသုတ်။
-သံ၊၃၊၃၃၂-၆။ သံ၊မြန်၊၃၊၃၃၅-၉။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၁၉။ သံ၊ဋီ၊၂၊၅၃၄။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၁-သောတာပတ္တိသံယုတ္တ၊ ၃-သရဏာနိဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
မကျန်းမမာဖြစ်နေသော အနာထပိဏ်သူဌေး၏ ပင့်လျှောက်ချက်အရ အရှင်သာရိပုတ္တရာသည် အရှင်အာနန္ဒာနှင့် အနာထပိဏ်သူဌေးအိမ်သို့ ကြွရောက်၍ ကျန်းမာရေးသတင်းမေးပါသည်။ အနာထပိဏ်သူဌေးက “မိမိ မကျန်းမမာဖြစ်နေပါကြောင်း၊ ဝေဒနာများ တိုးပွားနေပါကြောင်း” လျှောက်ထားပါသည်။
အရှင်သာရိပုတ္တရာက “ကျောင်းဒါယကာ ရတနာသုံးပါးကို မကြည်ညိုသူ သီလမရှိသူ, မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ, မိစ္ဆာသင်္ကပ္ပ, မိစ္ဆာဝါစာ, မိစ္ဆာကမ္မန္တ မိစ္ဆာအာဇီဝ, မိစ္ဆာဝါယာမ မိစ္ဆာသတိ, မိစ္ဆာသမာဓိ, မိစ္ဆာဉာဏ, မိစ္ဆာဝိမုတ္တိ-တို့နှင့် ပြည့်စုံသောသူသည် ကွယ်လွန် ပြီးနောက် အပါယ်လေးပါးသို့ ကျရောက်ရမည်။ ယင်းတရားတို့သည် သင့်မှာမရှိ၊ သင်သည် ရတနာသုံးပါးကို ကြည်ညိုသည့် သဒ္ဓါ, အရိယကန္တသီလနှင့် ပြည့်စုံမှု၊ သမ္မာဒိဋ္ဌိ သမ္မာသင်္ကပ္ပ၊ သမ္မာဝါစာ, သမ္မာကမ္မန္တ, သမ္မာအာဇီဝ, သမ္မာဝါယာမ, သမ္မာသတိ သမ္မာသမာဓိ, သမ္မာဉာဏ, သမ္မာဝိမုတ္တိ-တို့နှင့် ပြည်စုံမှုကို အကြိမ်ကြိမ် အဖန်ဖန် ရှုမြင်သည်ရှိသော် သင်၏ ဝေဒနာတို့သည် တခဏချင်း ပျောက်ကင်းပေလိမ့်မည်ဟု တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ ခွဲစိတ်၍ ဟောကြားတော်မူပါသည်။ အနာထပိဏ် သူဌေးလည်း ထိုနည်းအတိုင်း ရှုမှတ်သည်ရှိသော် အနာထပိဏ်သူဌေး၏ သန္တာန်၌ ဖြစ်ပေါ်နေသော ဝေဒနာတို့သည် တခဏချင်း ပျောက်ကင်းကုန်၏။
အနာထပိဏ်သူဌေးသည် မိမိအတွက်ချက်ပြုတ်ထားသော ဆွမ်းအုပ်ဖြင့် အရှင်နှစ်ပါးအား ဆွမ်းဆက်ကပ်ပါသည်။ ဆွမ်းဘုဉ်းပေးအပြီး အရှင်သာရိပုတ္တရာက “သဒ္ဓါ, သီလ, ပသာဒ, ဓမ္မဒဿနတရားလေးပါးနှင့် ပြည့်စုံသူသည် “အဒလိဒ္ဒ” = လူချမ်းသာမည်ပုံ၊ အသက်ရှင်ရကျိုးနပ်ပုံ၊ ဤတရားလေးပါနှင့် ပြည့်စုံအောင် အားထုတ်သင့်ပုံ”တို့ကို အနုမောဒနာ ဒေသနာအဖြစ် ဟောတော်မူပါသည်။
အဋ္ဌကထာ၌ -မိစ္ဆာဉာဏနှင့် မိစ္ဆာဝိမုတ္တိတို့ကိုလည်းကောင်း၊
ဋီကာ၌ -မိစ္ဆာပစ္စဝေက္ခဏာနှင့် မိစ္ဆာဝိမုတ္တိတို့ကိုလည်းကောင်း ဖွင့်ပြ ထားပါသည်။
-သံ၊၃၊၃၃၆-၈။ သံ၊မြန်၊၃၊၃၃၉-၃၄၁။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၁၉။ သံ၊ဋီ၊၂၊၅၃၅။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၁-သောတာပတ္တိသံယုတ္တ၊ ၃-သရဏာနိဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
အနာထပိဏ်သူဌေးက မိမိမကျန်းမမာဖြစ်နေပါကြောင်း, မိမိထံသို့ ကြွတော် မူပါရန် လျှောက်ထားသဖြင့် အရှင်အာနန္ဒာမထေရ်သည် အနာထပိဏ်သူဌေးအိမ်သို့ ကြွတော်မူပြီး “ဒါယကာသူဌေး ရတနာသုံးပါး၌ မကြည်ညိုခြင်း, သီလမရှိခြင်းဟူသော တရာလေးပါးနှင့် ပြည့်စုံသော အကြားအမြင်မရှိသော ပုထုဇဉ်ပုဂ္ဂိုလ်သည် ထိတ်လန့် တုန်လှုပ်မှု, သေရမည်ကိုကြောက်လန့်မှုဖြစ်၏။ ရတနာသုံးပါးကြည်ညိုခြင်း, သီလရှိခြင်း ဟူသော တရာလေးပါးနှင့် ပြည့်စုံသော အကြားအမြင်ရှိသော အရိယာသာဝကသည် ထိတ်လန့်တုန်လှုပ်မှုမှ သေရမည်ကိုကြောက်လန့်မှု မဖြစ်ဟု တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ ဟောတော်မူပါသည်။
အနာထပိဏ်သူဌေးက ဒေသနာတော်အဆုံး၌ မိမိသေရမည်ကို မကြောက်ပုံနှင့် ထိုတရားလေးပါး မိမိ၌ ရှိနေပုံကို လျှောက်ထားပါးသည်။ အရှင်အာနန္ဒာက “လူဘဝ အရတော်ပုံ၊ သောတာပန် အရိယာသာဝက ဖြစ်ပုံကို ဖြေကြားပေ၏” ဟု မိန်တော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အနာထပိဏ္ဍိကောဝါဒသုတ္တ
အနာထပိဏ္ဍိကောဝါဒသုတ္တ-မ၊၃၊၃၀၁-၇။ မ၊မြန်၊၃၊၃၀၆-၃၁၁။ မ၊ဋ္ဌ၊၄၊၂၂၉-၂၃၂။ မ၊ဋီ၊၃၊၄၁၆-၉။
-မဇ္ဈိမနိကာယ၊ ဥပရိပဏ္ဏာသ၊ ၅-သဠာယတနဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
အနာထပိဏ်သူဌေးက “မိမိမှာ ဝေဒနာပြင်းထန်စွာ ခံစားနေရပုံကို ဘုရားရှင် နှင့် အရှင်သာရိပုတ္တရာတို့ထံ အသိပေး၍ အရှင်သာရိပုတ္တရာ ကိုယ်တော်တိုင် မိမိအိမ်သို့ ကြွတော်မူပါရန်” ပင့်လျှောက်စေပါသည်။ အရှင်သာရိပုတ္တရာသည် အရှင်အာနန္ဒာမထေရ်နှင့် အနာထပိဏ်သူဌေးအိမ်သို့ ကြွတော်မူပြီး ကျန်းမာရေးအခြေအနေကို မေးမြန်းပါသည်။ အနာထပိဏ်သူဌေးက မိမိ ဝေဒနာပြင်းထန်စွာ ခံစားနေရပုံကို ဥပမာလေးမျိုးဖြင့် လျှောက်ထားပါသည်။ အရှင်သာရိပုတ္တရာက အနာထပိဏ်သူဌေးအား “အဇ္ဈတ္တိကာယတန (၆) ပါး၊ ဗဟိဒ္ဓါယတန (၆)ပါး၊ ဝိညာဏ် (၆)ပါး၊ ဖဿ (၆)ပါး၊ ဝေဒနာ (၆)ပါး၊ ဓာတ် (၆)ပါး၊ ခန္ဓာ (၅)ပါး၊ အရူပဈာန် (၄)ပါး၊ ပစ္စုပ္ပန်လောက, တမလွန်လောက, ဒိဋ္ဌ, သုတ, မုတ, ဝိညာတ, ပတ္တ, ပရိယေသိတ, အနုပရိယေသိတ, မနသာနုစရိတ တရားတို့ကို တဏှာ, မာန, ဒိဋ္ဌိတို့ဖြင့် မစွဲလမ်းသင့်ပုံ၊ ယင်းတို့ကို မှီ၍ဖြစ်သော ဝိညာဏ်သည်လည်း ငါ့အား မဖြစ်လတ္တံ့-ဟု ကျင့်ရမည်” ဟု တရားစကားကို အကျယ်ဟောတော်မူပါသည်။ ။ တရားတော်၏အဆုံး၌ အနာထပိဏ်သူဌေး ငိုကြွေးပုံ၊ အရှင်အာနန္ဒာ၏ မေးမြန်းချက် ဖြေကြားပြီး၊ ဤတရားမျိုးကို မိမိမကြားနာခဲ့ရပုံကို လျှောက်ထားပါသည်။ အရှင်သာရိပုတ္တရာမထေရ်အား “ဤတရားမျိုးကို လူတို့အားဟောတော်မူပါ၊ တရားသိလွယ်သူတို့ ရှိပါလိမ့်မည်” အစရှိသည်ဖြင့် လျှောက်ထားပါသည်။ ။
အရှင်သာရိပုတ္တရာထေရ်နှင့် အရှင်အာနန္ဒာထေရ်တို့ ပြန်ကြွပြီး မကြာမီ အနာထပိဏ်သူဌေးကွယ်လွန်ပုံ၊ အနာထပိဏ္ဍိကနတ်သားက ဘုရားရှင်ထံ လာရောက်ပြီး လေးဂါထာဖြင့် ဘုရားရှင်အား လျှောက်ထားပုံ၊ ဘုရားရှင်က ရဟန်းတို့အား ပြန်၍ မိန့်ကြားတော်မူပုံ၊ အရှင်အာနန္ဒာမထေရ်၏ အနုမာနဉာဏ်စွမ်းအင်တို့ကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ -အနာထပိဏ်သူဌေး ဘုရားရှင်ထံဆည်းကပ်ပုံ၊ မာရဏန္တိက ဝေဒနာ၊ ဤတရားမျိုး မနာကြားဖူးပုံ၊ အနာထပိဏ်သူဌေး၏ ဒါနကောင်းမှုအားကြီးပုံ (၂၄) နှစ်လုံးလုံး ဘုရားရှင်က အနာထပိဏ်သူဌေးအား ဒါနကထာကို ဟောတော်မူပုံ၊ တုသိတာနတ်ပြည်၌ ဖြစ်ရပုံ စသည်တို့ကို ဖွင့်ပြထားပါသည်။
ဋီကာ၌ -ဥဿာ၊ ဂါယာသုံးပါး အစရှိသည်တို့ကို ဖွင့်ပြထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အနာပတ္တိသုတ္တ
အနာပတ္တိသုတ္တ (၂)-အံ၊၁၊၂၀။ အံ၊မြန်၊၁၊၂၇။ အံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၇၃။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဧကကနိပါတ၊ ၁၂-အနာပတ္တိဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
အနာပတ္တိကို အာပတ္တိဟု ပြ (ပြောဟော, ရေးသား, ယူဆ, ပြုကျင့်)ကြသော ရဟန်းတို့သည် လူအများအစီးအပွားမဲ့ရန်၊ ချမ်းသာမဲ့ရန်၊ အကျိုးစီးပွားမဲ့ရန်၊ နတ်, လူတို့ ဆင်းရဲရန် ကျင့်သုံးကြကုန်၏။ သည်သာမကသေး ထိုရဟန်းတို့သည် များစွာသော အကုသိုလ်ကိုလည်း တိုးပွားစေကြကုန်၏။ သဒ္ဓမ္မသုံးဖြာ ဤသာသနာတော်ကို ကွယ်ပျောက်စေသူတို့လည်း ဖြစ်ကုန်၏-ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၁၊၂၁။ အံ၊မြန်၊၁၊၂၈။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ...၊ ဧကာဒသမသုတ်။
အနာပတ္တိကို အနာပတ္တိဟု ပြ (ပြောဟော, ရေးသား, သင်ကြား, ယူဆ, ပြုကျင့်)ကြသော ရဟန်းတို့သည် လူအများတို့ ကြီးပွား ချမ်းသာရန်၊ နတ်, လူတို့ချမ်းသာ စေရန် ပြုကျင့်ကြသူတို့ဖြစ်ကုန်၏။ သမ္မသုံးဖြာ ဤသာသနာတော်ကိုလည်း ကြာရှည် လေးမြင့်တည်တံ့ စေသူတို့ ဖြစ်ကုန်၏-ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အနာယုဿာသုတ္တ
အနာယုဿာသုတ္တ (၂)-အံ၊၂၊၁၂၈။ အံ၊မြန်၊၂၊၁၅၈။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၄၆။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ပဉ္စကနိပါတ၊ တတိယပဏ္ဏာသက၊ (၁၃)၃-ဂိလာနဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်နှင့် ဆဋ္ဌသုတ်။
ပဌမသုတ်၌ -အသက်တိုကြောင်းတရား ငါးပါးနှင့် အသက်ရှည်ကြောင်း တရားငါးပါးတို့ကို သရုပ်ထုတ်၍ ဟောတော်မူသည်။
ဒုတိယသုတ်၌လည်း -ယင်းတရားငါးပါးစီတို့ကိုပင် ပဌမသုတ်၊ အမှတ် (၅) “အကာလစာရီ” “ကာလစာရီ” နေရာ၌ “ဒုဿီလ ပါပမိတ္တ” နှင့် “သီလဝန္တ ကလျာဏမိတ္တ”တို့ကို လဲလှယ်၍ ဟောတော်မူသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အနာလယသုတ္တ
အနာလယသုတ္တ-သံ၊၂၊၅၄၂။ သံ၊မြန်၊၂၊၅၃၆။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၄၉။ သံ၊ဋီ၊၂၊၃၈၈။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၉-အသင်္ခတသံယုတ္တ၊ ဒုတိယဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌဝီသတိမသုတ်။
အသင်္ခတသုတ်တော်အတိုင်း အနာလယနှင့် အနာလယဂါမိမဂ္ဂတို့ကို ဘုရားရှင်-က ရဟန်းတို့အား ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အနာဓိလသုတ္တ
အနာဓိလသုတ္တ-အံ၊၁၊၈။ အံ၊မြန်၊၁၊၁၀။ အံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၄၄။ အံ။ဋီ၊၁။၉၈။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဧကကနိပါတ၊ ၅-ပဏိဟိတအစ္ဆဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
(နီဝရဏ ငါးပါးမဝင်) ကြည်လင်သောစိတ်ရှိသော ရဟန်းသည် မိမိအကျိုး သူတပါးအကျိုး မိမိသူတပါး နှစ်ဦးသားအကျိုးကို သိနိုင်ခြင်း အလမရိယဉာဏဒဿနကို မျက်မှောက်ပြုနိုင်ခြင်းတို့ ဖြစ်နိုင်ပုံကို ကြည်လင်သောရေအိုင် ဥပမာဖြင့် ဘုရားရှင် ရှင်းလင်း၍ ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အနာသဝသုတ္တ
အနာသဝသုတ္တ-သံ၊၂၊၅၄၁။ သံ၊မြန်၊၂၊၅၃၄။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၄၉။ သံ၊ဋီ၊၂၊၃၈၇။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၉-အသင်္ခတသံယုတ္တ၊ ဒုတိယဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
အသင်္ခတသုတ်တော်အတိုင်း အနာသဝနှင့် အနာသဝဂါမိမဂ္ဂဓမ္မတို့ကို ဘုရားရှင်က ရဟန်းတို့အား ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အနာသဝါဒိသုတ္တ
အနာသဝါဒိသုတ္တ-သံ၊၂၊၅၄၁-၂။ သံ၊မြန်၊၂၊၅၃၄-၆။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၉-အသင်္ခတသံယုတ္တ၊ ၂-ဒုတိယဝဂ္ဂ၊ ၃၂-ခုမြောက်သုတ်။
ဤသုတ်၌ သုတ်ပေါင်း (၃၀) ပါရှိပါသည်၊ အသင်္ခတသုတ်တော်အတိုင်း ဟောကြားတော်မူပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အနိစ္စသုတ္တ
အနိစ္စသုတ္တ (၁၁)-သံ၊၂၊၁၈။ သံ၊မြန်၊၂၊၁၇။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-ခန္ဓသံယုတ္တ၊ ၂-အနိစ္စဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
ခန္ဓာငါးပါး၏ မမြဲပုံကို ရှုမြင်သော အကြားအမြင်များသော အရိယာသာဝကသည် ခန္ဓာငါးပါး၌ ငြီးငွေ့စိတ်ပျက်၏။ ငြီးငွေ့စိတ်ပျက်ခြင်းကြောင့် တပ်မက်မှု ကင်း၏။ တပ်မက်မှု ကင်းခြင်းကြောင့် (ကိလေသာအနှောင်အဖွဲ့မှ) လွတ်မြောက်၏။ (ကိလေသာ အနှောင်အဖွဲ့မှ) လွတ်မြောက်ပြီ-ဟု သိမြင်တတ်သော ပစ္စဝေက္ခဏာဉာဏ်ဖြစ်၏။ မိမိမှာ ဇာတိမရှိတော့ပုံ၊ အကျင့်မြတ်ကို ကျင့်သုံးပြီးပုံ၊ ပြုဖွယ်ကိစ္စအားလုံး ပြီးစီးသွားပုံ၊ မဂ်ကို ပွားများဖွယ် မလိုတော့ပုံတို့ကို သိမြင်၏-ဟု ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၂၊၃၇။ သံ၊မြန်၊၂၊၃၆။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၄၈။ သံ၊ဋီ၊၂၊၂၁၉-၂၂၀။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-ခန္ဓသံယုတ္တ၊ ၅-အတ္တဒီပဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
ရုပ်သည်မမြဲ၊ မမြဲသောရုပ်သည် ဆင်းရဲသောသဘောရှိ၏၊ ဆင်းရဲခြင်းသဘော ရှိသော ရုပ်သည် အတ္တ (အသက်, လိပ်ပြာ, ဝိညာဏ်ကောင်) မဟုတ်၊ အတ္တမဟုတ်သော ရုပ်ကို “ငါ့ဥစ္စာမဟုတ်, ငါမဟုတ်, ငါ၏အတ္တမဟုတ်” ဟု မှန်ကန်သော ဝိပဿနာပညာ, မဂ်ပညာဖြင့် ရှုမြင်ရမည်။ မှန်ကန်သော (ဝိပဿနာပညာ, မဂ်) ပညာဖြင့် အမှန်အတိုင်း သိမြင်သောပုဂ္ဂိုလ်၏ စိတ်သည် တပ်မက်မှုကင်း၏။ တစုံတခုသော အာရုံကို (တဏှာ, ဒိဋ္ဌိတို့ဖြင့်) မစွဲမူ၍ အာသဝတို့မှ လွတ်မြောက်၏။ ဤနည်းအတိုင်း ကျန်ခန္ဓာလေးပါးတို့၌လည်း အမှန်အတိုင်း သိမြင်လာအောင် အားထုတ်ရမည်။ သိမြင်လျှင် အာသဝတို့မှ လွတ်မြောက်တော့သည်သာ။
ရူပဓာတ် အစရှိသော ခန္ဓာငါးပါးတို့၌ တပ်မက်မှုကင်းသော (ယောဂီ) ရဟန်း၏ စိတ်သည် (တဏှာ, ဒိဋ္ဌိတို့ဖြင့်) တစုံတခုသော အာရုံကို မစွဲယူတော့မူ၍ အာသဝတို့မှ လွတ်မြောက်တော့၏။ လွတ်မြောက်ပြီးခြင်းကြောင့် (ပြုဖွယ်ကိစ္စ မရှိတော့သည်၏ အဖြစ်၌) တည်နေပြီ။ ထိုသို့ တည်နေခြင်းကြောင့် ရောင့်ရဲတင်းတိမ်အားရကျေနပ်နိုင်၏။ ထိုသိုရောင့်ရဲနိုင်ခြင်းကြောင့် (တဏှာ, ဒိဋ္ဌိတို့ဖြင့်) မတောင့်တတော့ပေ၊ တောင့်တမှု မရှိခြင်းကြောင့် ကိုယ်တိုင်သာလျှင် ကိလေသာအပူမီးတောက်တို့ အပြီးတိုင် ငြိမ်းပျောက် တော့၏။ မိမိမှာ ဇာတိမရှိတော့ပြီ-အစရှိသည်ဖြင့် အထက်သုတ်အတိုင်း သိမြင်လေ တော့၏-ဟု ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၂၊၃၇။ သံ၊မြန်၊၂၊၃၇။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၄၈။ သံ၊ဋီ၊၂၊၂၂၀။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ...၊ ၅-အတ္တဒီပဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
ခန္ဓာငါးပါးတို့၌ အထက်သုတ်ဝယ် ဟောတော်မူသည့်အတိုင်း (ဝိပဿနာဉာဏ်, မဂ်ဉာဏ်တို့ဖြင့်) သိမြင်အောင် ရှုမှတ်ရမည်။ ဤသို့ အမှန်အတိုင်း သိမြင်လျှင် (အတိတ် ခန္ဓာအဖို့ အစုသို့ အစဉ်အလိုက်သော) ပုဗ္ဗန္တာနုဒိဋ္ဌိ (၁၈) ပါး၊ (အနာဂတ်ခန္ဓာအဖို့ အစုသို့ အစဉ်လိုက်သော) အပရန္တာနုဒိဋ္ဌိ (၄၄) ပါး ဟူသော မိစ္ဆာအယူ (၆၂) မျိုးတို့ မဖြစ်တော့ပေ။ အပရန္တာနုဒိဋ္ဌိ မဖြစ်တော့သည်ရှိသော် မိစ္ဆာအယူဟူသော စွမ်းအား မိစ္ဆာ အယူဖြင့် မှားမှားယွင်းယွင်း နှလုံးသွင်းမှု မဖြစ်တော့ပေ။ ထိုသို့ မိစ္ဆာအယူဟူသော စွမ်းအား, မိစ္ဆာအယူဖြင့် မှားမှားယွင်းယွင်း နှလုံးသွင်းမှု မရှိတော့လျှင် ခန္ဓာငါးပါး၌ တပ်မက်မှုကင်းလျှင် အာသဝတို့မှ လွတ်မြောက်တော့၏ အစရှိသည်ဖြင့် အထက်က သုတ်အတိုင်း ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၂၊၆၃။ သံ၊မြန်၊၂၊၆၀-၆၁။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၅၈။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ...၊ (၇)၂-အရဟန္တဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
ဘုရားရှင်က “မမြဲသောတရား၌ တဏှာဆန္ဒကို ပယ်ရမည်” ဟု လျှောက်ထား လာသော အညတရ ရဟန်းအား အကျဉ်းချုပ် တရားကို ဟောတော်မူရာ အညတရ ရဟန်းက “သိပါပြီ မြတ်စွာဘုရား၊ သိပါပြီ မြတ်စွာဘုရား” ဟု လျှောက်ထားသဖြင့် ဘုရားရှင်က မေးတော်မူရာ အညတရ ရဟန်းက “ခန္ဓာငါးပါး၏ မမြဲပုံ၊ ထိုမမြဲသော ခန္ဓာငါးပါး၌ တဏှာဆန္ဒကိုပယ် (နိုင်အောင်အားထုတ်) ရမည်” ဟု သိမြင်ပါကြောင်း လျှောက်ထားပါသည်။ ဘုရားရှင်က သာဓုခေါ်တော်မူပြီး သင်လျှောက်ထားသည့် အတိုင်း ရှုမြင်ရမည်ဟု ခန္ဓာတစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီကို ထပ်မံရှင်းလင်း၍ ဟောတော်မူသည့်ဒေသနာတော်အဆုံး၌ အညတရရဟန်း ရဟန္တာဖြစ်ပုံကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၂၊၁၄၅။ သံ၊မြန်၊၂၊၁၃၆။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ...၊ (၁၄)၄-ကုက္ကုဠဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
မမြဲသော ခန္ဓာငါးပါး၌ လိုချင်မှုဆန္ဒကိုပယ် (နိုင်အောင်အားထုတ်)ရမည်ဟု ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၂၊၁၄၆။ သံ၊မြန်၊၂၊၁၃၆။
-သံယုတ္တနိကာယ၊...တတိယသုတ်။
မမြဲသောခန္ဓာငါးပါး၌ တပ်မက်မှု “ရာဂ”ကို ပယ်ရမည်ဟု ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၂၊၁၄၆။ သံ၊မြန်၊၂၊၁၃၇။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ...၊ စတုတ္ထသုတ်။
မမြဲသော ခန္ဓာငါးပါး၌ ဆန္ဒရာဂကိုပယ် (နိုင်အောင်အားထုတ်)ရမည်ဟု ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၂၊၁၅၉။ သံ၊မြန်၊၂၊၁၅၁။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၂-ရာဓသံယုတ္တ၊ ၂-ဒုတိယဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
ဘုရားရှင်အား အရှင်ရာဓထေရ်က အနိစ္စမည်သော တရားကို မေးမြန်းလျှောက်ထားရာ ဘုရားရှင်က ခန္ဓာငါးပါး၏ အနိစ္စဖြစ်ပုံမှ အစပြု၍ ပစ္စဝေက္ခဏာဉာဏ်ဖြစ်ပုံ အထိ ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၂၊၄၁၆။ သံ၊မြန်၊၂၊၄၁၀။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၂-ဝေဒနာသံယုတ္တ၊ ၁-သဂါထာဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
သုခ, ဒုက္ခ, အဒုက္ခမသုခ-ဟူသော ဝေဒနာသုံးပါး၏ မမြဲပုံ၊ ကံအစရှိသော အကြောင်းလေးပါးတို့ ပေါင်းစုပြုပြင်ပုံ၊ အကြောင်းတရားကို စွဲ၍ အကျိုးတရားတို့ ဖြစ်ပေါ်လာပုံ၊ ကုန်ခြင်းသဘော, ပျက်ခြင်းသဘော, တပ်မက်မှုကင်းကွာခြင်းသဘော, (ကိလေသာတို့) ချုပ်ငြိမ်းခြင်းသဘောရှိပုံကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၃၊၁၁၆။ သံ၊မြန်၊၃၊၁၂၁။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၂-ဗောဇ္ဈင်္ဂသံယုတ္တ၊ ၈-နိရောဓဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
ဝိဝေကနိဿိတ, ဝိရာဂနိဿိတ, နိရောဓနိဿိတ, ဝေဿဂ္ဂပရိဏာမီဖြစ်သော မမြဲဟုမှတ်သားမှု အနိစ္စသညာနှင့်တကွဖြစ်သော ဗောဇ္ဈင်ခုနစ်ပါးကို ပွားများအပ်, ကြိမ်ဖန်များစွာ အလေ့အလာပြုအပ်သည်ရှိသော် အကျိုးအာနိသင် ကြီးမားလှ၏ဟု ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၂၊၃၈၄။ အံ၊မြန်၊၂၊၄၈၅။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဆက္ကနိပါတ၊ ၂-ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ ၁၀-အာနိသံသဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
တစုံတခုသော သင်္ခါရကို မြဲ၏ဟု ရှုမြင်သော ရဟန်းသည် အနုလောမိကခန္တီဉာဏ် (လောကုတ္တရာတရား အားလျော်သောပညာ) နှင့် မပြည့်စုံနိုင်၊ အနုလောမိက ခန္တီဉာဏ်နှင့် မပြည့်စုံသည်ရှိသော် သမ္မတ္တနိယာမ (မဖောက်မပြန်သောသဘောဟု ဆိုအပ်သော မဂ်)သို့ မသက်ဝင်နိုင်၊ သမ္မတ္တနိယာမသို့ မသက်ဝင်သည်ရှိသော် အရိယာဖိုလ်လေးခုကို မျက်မှောက်မပြုနိုင်ပုံကိုလည်းကောင်း၊
အလုံးစုံသော သင်္ခါရတို့ကို မမြဲဟုရှုမြင်သော ရဟန်းသည် အနုလောမိက ခန္တီဉာဏ်နှင့် ပြည့်စုံ၏၊ အနုလောမိကခန္တီဉာဏ်နှင့် ပြည့်စုံလျှင် သမ္မတ္တနိယာမသို့ သက်ဝင်နိုင်၏၊ သမ္မတ္တနိယာမသို့ သက်ဝင်လျှင် ဖိုလ်လေးပါးကို မျက်မှောက်ပြုနိုင်၏ ဟုလည်းကောင်း ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အနိစ္စဓမ္မသုတ္တ
အနိစ္စဓမ္မသုတ္တ-သံ၊၂၊၁၅၉။ သံ၊မြန်၊၂၊၁၅၁။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၂-ရာဓသံယုတ္တ၊ ၂-ဒုတိယဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
မမြဲသောသဘော “အနိစ္စဓမ္မ ဟူသည် ခန္ဓာငါးပါးပေတည်း၊ ခန္ဓာငါးပါးကို အနိစ္စဓမ္မဟု မြင်သော အကြားအမြင်များသော အရိယာသာဝကသည် ခန္ဓာငါးပါး၌ ငြီးငွေ့ စိတ်ပျက်၏ အစရှိသည်ဖြင့် ပစ္စဝေက္ခဏာဉာဏ် ဖြစ်ပေါ်လာသည်အထိ ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အနိစ္စနိဗ္ဗာနသပ္ပါယသုတ္တ
အနိစ္စနိဗ္ဗာနသပ္ပါယသုတ္တ-သံ၊၂၊၃၄၇။ သံ၊မြန်၊၂၊၃၅၁။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၄၆။ သံ၊ဋီ၊၂၊၃၁၆။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-သဠာယတနသံယုတ္တ၊ (၁၅)၅-နဝပုရာဏဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
အဇ္ဈတ္တိကာယတန (၆)ပါး၊ ဗာဟိရာယတန (၆)ပါး၊ ဝိညာဏ် (၆)ပါး၊ ဖဿ (၆)ပါး၊ ဝေဒနာ (၆)ပါး (၁၈-ပါး)တို့ကို မမြဲဟု ရှုဆင်ခြင်ခြင်းသည် နိဗ္ဗာန်ရခြင်းအား ကျေးဇူပြုနိုင်သော အကျင့်ပေတည်း-ဟု ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
(ဤသုတ်တို့၌ ဝိပဿနာဉာဏ်နှင့်တကွ မဂ်ဉာဏ်လေးပါးကို ဟောတော်မူသည်။ ဋ္ဌ။)
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အနိစ္စသညာသုတ္တ
အနိစ္စသညာသုတ္တ-သံ၊၂၊၁၂၆-၈။ သံ၊မြန်၊၂၊၁၁၇-၉။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၀၃-၄။ သံ၊ဋီ၊၂၊၂၅၅-၆။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-ခန္ဓသံယုတ္တ၊ (၁၀)၅-ပုပ္ပဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
မမြဲ မမြဲဟူသော အမှတ် “အနိစ္စသညာ”ကို ပွားများအပ်, ကြိမ်ဖန်များစွာ အလေ့ အလာပြုအပ်သည်ရှိသော် ကာမဂုဏ်၌ စွဲမက်မှု ကာမရာဂအားလုံး၊ ရုပ်၌ စွဲမက်မှု ရူပရာဂအားလုံး၊ ဘဝ၌ စွဲမက်မှု ဘဝရာဂအားလုံးကို ကုန်ခမ်းစေနိုင်၏။ ငါဟူသော မာန် (၉) ပါးတို့ကို ပယ်နိုင်၏-ဟု သရဒသမယ၌ လယ်ထွန်သော ဥပမာ၊ ဖြူးဆံမြက်ရိတ်သော ဥပမာ၊ သရက်သီးခိုင် ဥပမာ၊ အိမ်၏အထွတ် ဥပမာ၊ အကျော်နံ့သာ ဥပမာ၊ စန္ဒကူးနီ ဥပမာ၊ မိုးစွေ (မြတ်လေး)ပန်း ဥပမာ၊ စကြာမင်း ဥပမာ၊ လဗိမာန် ဥပမာ၊ နေဗိမာန် ဥပမာ-ဟူသော ဥပမာဆယ်မျိုးတို့ဖြင့် တန်ဆာဆင်၍ ဟောတော်မူသည်။
ခန္ဓာငါးပါး၊ ခန္ဓာငါးပါးဖြစ်ကြောင်း၊ ခန္ဓာငါးပါး၏ ချုပ်ငြိမ်းရာကို ခွဲစိတ်သိမြင်အောင် ပွားများရမည်။ ဤသို့ အနိစ္စသညာကို ပွားများသည်ရှိသော် ကာမရာဂအားလုံး၊ ရူပရာဂအားလုံး၊ ဘဝရာဂအားလုံး၊ အဝိဇ္ဇာအားလုံးကို ကုန်ခမ်းစေပြီး၊ ငါဟူသော မာန (၉) ပါးကို အမြစ်ပြတ်ပယ်နုတ်နိုင်၏-ဟု ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အနိစ္စာဒိသုတ္တနဝက
အနိစ္စာဒိသုတ္တနဝက (၉)-သံ၊၂၊၁၅၇-၈။ သံ၊မြန်၊၂၊၂၄၈-၂၅၀။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-သဠာယတနသံယုတ္တ၊ ၅-သဗ္ဗအနိစ္စဝဂ္ဂ၊ သုတ်ပေါင်း (၉)သုတ်။
အဇ္ဈတ္တိကာယတန (၆)ပါး၊ ဗာဟိရာယတန (၆)ပါး၊ ဝိညာဏ် (၆)ပါး၊ ဖဿ (၆)ပါး၊ ဝေဒနာ (၆)ပါး (၁၈-ပါး)တို့ကို အနိစ္စဟုရှုမြင်သော အကြားအမြင်ရှိသော အရိယာသာဝကသည် ထိုတရားတို့၌ ငြီးငွေ့စိတ်ပျက်၏-အစရှိသည်ဖြင့် ပစ္စဝေက္ခဏာ ဉာဏ် ဖြစ်ပေါ်လာသည်အထိ ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အနိစ္စာနုပဿီသုတ္တ
အနိစ္စာနုပဿီသုတ္တ-သံ၊၂၊၁၄၇။ သံ၊မြန်၊၂၊၁၃၉။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-ခန္ဓသံယုတ္တ၊ (၁၄)၄-ကုက္ကုဠဝဂ္ဂ၊ ဒွါဒသမသုတ်။
ယုံကြည်ချက်အပြည့်အဝဖြင့် ရဟန်းပြုသော အမျိုးကောင်းသား၏ သန္တာန်၌ ဤသို့သော တရားအစဉ်ဖြစ်နေရမည်။ ခန္ဓာငါးပါး တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ၌ အမြဲမရှိဟု ရှုမှတ်နေရမည်။ ဤသို့ ရှုမှတ်နေလျှင် ခန္ဓာငါးပါးကို ပိုင်းခြား၍ သိမြင်လာသည်။ ပိုင်းခြား၍ သိလျှင် ဒုက္ခ, ဒေါမနဿ, ဥပါယာသ, ဒုက္ခအားလုံးမှ ထွက်မြောက်၏-ဟု ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၂၊၄၀၅။ အံ၊မြန်၊၂၊၅၁၃-၄။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၄၈-၉။ အံ၊ဋီ၊၃၊၁၅၅-၈။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ သတ္တကနိပါတ၊ ၂-အနုသယဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
ဖော်ပြလတ္တံ့ပါ ပုဂ္ဂိုလ်ခုနစ်ဦးတို့သည် အာဟုနေယျဂုဏ်, ပါဟုနေယျဂုဏ်, ဒက္ခိဏေယျဂုဏ်, အဉ္ဇလီကရဏီယဂုဏ်, အနုတ္တရံပုညက္ခေတ္တလောကဿဂုဏ်တို့နှင့် ပြည့်စုံသော ပုဂ္ဂိုလ်တို့ ဖြစ်ကုန်၏။
ဤသာသနာတော်၌ အချို့သောပုဂ္ဂိုလ်သည် သင်္ခါရအားလုံးတို့၌ အမြဲမရှိဟု အဖန်ဖန်ရှုလျက် အမြဲမရှိဟူသော အမှတ်သညာရှိလျက် အမြဲမရှိဟုထင်ရှားစွာသိလျက် အမြဲမပြတ် တပါးသောစိတ်တို့နှင့် ရောနှောခြင်း အလျင်းမရှိသောစိတ်ဖြင့် နှလုံးသွင်းပြီး ဝိပဿနာဉာဏ်ပညာဖြင့် သက်ဝင်လျက်နေ၏။ ထိုသို့ ရှုမှတ်အားထုတ်ခြင်းကြောင့်
(၁) အာသဝေါကင်းကွာ ရဟန္တာဖြစ်သောပုဂ္ဂိုလ်၊
(၂) ကိလေသာကုန်ခြင်းနှင့်အသက်ကုန်ခြင်းတို့ တပြိုင်နက်ဖြစ်သော သမသီသီရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်၊
(၃) အန္တရာပရိနိဗ္ဗာယီ အနာဂါမ်ပုဂ္ဂိုလ်၊
(၄) ဥပဟစ္စပရိနိဗ္ဗာယီ အနာဂါမ်ပုဂ္ဂိုလ်၊
(၅) အသင်္ခါရပရိနိဗ္ဗာယီ အနာဂါမ်ပုဂ္ဂိုလ်၊
(၆) သသင်္ခါရပရိနိဗ္ဗာယီ အနာဂါမ်ပုဂ္ဂိုလ်၊
(၇) ဥဒ္ဓံသောတအကနိဋ္ဌဂါမီ အနာဂါမ်ပုဂ္ဂိုလ်-တို့ဖြစ်၏ဟု ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ/ဋီကာတို့၌ -သမသီသီပုဂ္ဂိုလ် (၅) မျိုးနှင့် အထက်ပါ ပုဂ္ဂိုလ်များကို သိမှတ်ဖွယ်များ ပြည့်စုံစွာဖွင့်ပြထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အနိဒဿနသုတ္တ
အနိဒဿနသုတ္တ-သံ၊၂၊၅၄၁။ သံ၊မြန်၊၂၊၅၃၄။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၄၉။ သံ၊ဋီ၊၂၊၃၈၇။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၉-အသင်္ခတသံယုတ္တ၊ ဒုတိယဝဂ္ဂ၊ ဧကာဒသမသုတ်။
အသင်္ခတသုတ်တော်အတိုင်း အနိဒဿနနှင့် အနိဒဿနဂါမိမဂ္ဂဓမ္မတို့ကို ဘုရားရှင်က ရဟန်းတို့အား ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အနိမိတ္တပဉှာသုတ္တ
အနိမိတ္တပဉှာသုတ္တ-သံ၊၂၊၄၆၂။ သံ၊မြန်၊၂၊၄၅၇။ သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၆-မောဂ္ဂလ္လာနသံယုတ္တ၊ နဝမသုတ်။
နိစ္စနိမိတ်အစရှိသော အလုံးစုံသော နိမိတ်တို့ကို နှလုံးမသွင်းခြင်း, နိစ္စနိမိတ် စသည်မှ ကင်းဆိတ်သောစိတ်၏ တည်ကြည်ခြင်းသို့ရောက်နေသော ရဟန်းကို “အနိမိတ္တစေတောပဏိဓိရဟန်း” ဟု ဆိုအပ်၏။ ငါ့ရှင်တို့ အနိမိတ္တစေတောပဏိဓိဖြင့် နေသော ငါ့အား နိစ္စနိမိတ်အစရှိသည်သို့ အစဉ်လျောက်သော ဝိညာဏ်ဖြစ်၏။ ထိုအခါ ဘုရားရှင်သည် တန်ခိုးတော်ဖြင့် ကြွလာတော်မူပြီး ငါ့အား “ဗြာဟ္မဏဖြစ်သော မောဂ္ဂလ္လာန် အနိမိတ္တစေတောပဏိဓိကို မမေ့လေနှင့်၊ အနိမိတ္တစေတောပဏိဓိ၌ စိတ် ကိုကောင်းစွာထားလော့၊ စိတ်ကို တည်ကြည်အောင်ပြုလော့၊ စိတ်ကို ကောင်းစွာထား လော့” ဟု မိန့်တော်မူပါသည်။
ငါ့ရှင်တို့ ငါသည် တပါးသော နောက်အခါ၌ နိစ္စနိမိတ်အစရှိသော အလုံးစုံ သော နိမိတ်တို့ကို နှလုံးမသွင်းခြင်းကြောင့် နိစ္စနိမိတ် အစရှိသည်မှ ကင်းဆိတ်သော စေတောသမာဓိသို့ ရောက်၍နေ၏။ ငါ့ရှင်တို့ မြတ်စွာဘုရား ချီးမြှောက်တော်မူခြင်းကြောင့် ထူးမြတ်သော အသိဉာဏ်ရှိသူအဖြစ်သို့ ရောက်သောတပည့်ဟု “အမှန် အတိုင်း ပြောဆို လိုသူသည် ငါ့ကိုသာလျှင် ပြောဆိုရာ၏” ဟု အရှင်မောဂ္ဂလ္လာန် မထေရ်က ရဟန်းတို့အား ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အနိဿုကီသုတ္တ
အနိဿုကီသုတ္တ-သံ၊၂၊၄၄၁။ သံ၊မြန်၊၂၊၄၃၇။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၃-မာတုဂါမသံယုတ္တ၊ ၂-ဒုတိယပေယျာလဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
သဒ္ဓါ ဟိရီ ဩတ္တပ္ပ အနိဿုကီ (=မငြူစူတတ်), ပညာဟူသော တရားငါးမျိုးနှင့် ပြည့်စုံသော မာတုဂါမသည် ကွယ်လွန်သည်၏ အခြားမဲ့၌ လူ့ဘဝ, နတ်ဘဝဟူသော သုဂတိဘဝသို့သာ လားရောက်ရ၏ဟု ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အနီတိကသုတ္တ
အနီတိကသုတ္တ-သံ၊၂၊၅၄၂။ သံ၊မြန်၊၂၊၅၃၅။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၄၉။ သံ၊ဋီ၊၂၊၃၈၈။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၉-အသင်္ခတသုတ္တ၊ ဒုတိယဝဂ္ဂ၊ ဧကဝီသတိမသုတ်။
အသင်္ခတသုတ်တော်အတိုင်း အနီတိကနှင့် အနီတိကဂါမိမဂ္ဂဓမ္မတို့ကို ဘုရားရှင်က ရဟန်းတို့အား ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အနီတိကမ္မသုတ္တ
အနီတိကမ္မသုတ္တ-သံ၊၂၊၅၄၂။ သံ၊မြန်၊၂၊၅၃၅။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၄၉။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၉-အသင်္ခတသုတ္တ၊ ဒုတိယဝဂ္ဂ၊ ဗာဝီသတိမသုတ်။
အသင်္ခတသုတ်တော်အတိုင်း အနီတိကဓမ္မနှင့် အနီတိကဓမ္မဂါမိမဂ္ဂဓမ္မတို့ကို ဘုရားရှင်က ရဟန်းတို့အား ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အနုကမ္ပသုတ္တ
အနုကမ္ပသုတ္တ-အံ၊၂၊၂၃၀။ အံ၊မြန်၊၂၊၂၉၃။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၈၃။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ပဉ္စကနိပါတ၊ ၅-ပဉ္စမပဏ္ဏာသက၊ (၂၄)၄-အာဝါသိကဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
ကျောင်းထိုင်ရဟန်းတော်သည် (၁) မွန်မြတ်သော ငါးပါးသီလ၌ တည်စေခြင်း၊ (၂) သစ္စာလေးပါး တရားသိမြင်စေမှု၌ တည်စေခြင်း၊ (၃) မကျန်းမမာသူတို့အား အမြတ်ဆုံး ရတနာသုံးပါး၌ အောက်မေ့မှု “သတိ”ကို ဖြစ်စေခြင်း၊ (၄) နယ်ပယ်အသီး သီးမှ ရဟန်းတော်များ ကြွလာသည့်အခါ လူတို့အား လှူဒါန်းမှုပြုရန် တိုက်တွန်းခြင်း၊ (၅) ယုတ်ညံ့သည်ဖြစ်စေ, မွန်မြတ်သည်ဖြစ်စေ ပေးလှူသမျှသော ဘောဇဉ်တို့ကို ကိုယ်တိုင်ဘုဉ်းပေးခြင်း၊ သဒ္ဓါဆွမ်းကို မဖျက်ဆီးခြင်း-ဟူသော တရားငါးပါးတို့ဖြင့် လူတို့အား သနားစောင့်ရှောက် ချီးမြှောက်၏-ဟု ကျောင်းထိုင်ရဟန်းတော်နှင့် ဒကာ, ဒကာမတို့ ဆက်ဆံရေး (အခြေအနေ)ကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အနုဂ္ဂဟိတသုတ္တ
အနုဂ္ဂဟိတသုတ္တ-အံ၊၂၊၁၇။ အံ၊မြန်၊၂၊၂၃။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၇။ အံ၊ဋီ၊၃၊၇-၁၀။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ပဉ္စကနိပါတ၊ ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၃-ပဉ္စင်္ဂိကဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
သီလ, (အကြားအမြင်) ဗဟုဿုတ, (ကမ္မဋ္ဌာန်းနှင့် ဆက်စပ်သော) ဆွေးနွေးခြင်း, သမထ, ဝိပဿနာ-ဟူသော ချီးမြှောက် (စောင့်ရှောက်)အပ်သော ဝိပဿနာ သမ္မာဒိဋ္ဌိသည် စိတ်၏ ကိလေသာတို့မှ လွတ်မြောက်မှု, ပညာဖြင့် ကိလေသာတို့မှ လွတ်မြောက်မှုဟူသော အကျိုးအာနိသင်ရှိ၏-ဟု ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ -ဤတရားငါးပါးဖြင့် ချီးမြှောက် (စောင့်ရှောက်)ပုံကို သရက် စေ့စိုက်ပျိုးပုံ ဥပမာဖြင့် ဖွင့်ပြထားပါသည်။
ဋီကာ၌ -မဇ္ဈိမနိကာယ်အဋ္ဌကထာ (မ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၄၆)၌ မဇ္ဈိမနိကာယ် ဆောင်မထေရ်မြတ်များ၏ ဖွင့်ဆိုချက်များကိုလည်း ထည့်သွင်းဖွင့်ပြထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အနုတပ္ပပုဂ္ဂလသုတ္တ
အနုတပ္ပပုဂ္ဂလသုတ္တ-အံ၊၁၊၂၂။ အံ၊မြန်၊၁၊၂၉။ အံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၈၉။ အံ၊ဋီ၊၁၊၁၃၇။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဧကကနိပါတ၊ ၁၃-ဧကပုဂ္ဂလဝဂ်၊ စတုတ္ထသုတ်။
အရဟံဂုဏ်ရှင် သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဂုဏ်ရှင် တစ်ဆူတည်းသော ပုဂ္ဂိုလ်မြတ်ဖြစ်တော်မူသော ဘုရားရှင်၏ ပရိနိဗ္ဗာန်ဝင်စံတော်မူခြင်းသည် များစွာသော နတ်လူတို့၏ အဖန် ဖန်ပူပန်မှု ဖြစ်ခြင်းငှာဖြစ်၏-ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ -စကြာမင်း နတ်ရွာစံခြင်းနှင့် ဘုရားရှင် ပရိနိဗ္ဗာန်ဝင်စံတော်မူခြင်း ခြားနားချက်ကို ဖွင့်ပြထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အနုတပ္ပိယသုတ္တ
အနုတပ္ပိယသုတ္တ-အံ၊၂၊၂၆၀-၁။ အံ၊မြန်၊၂၊၃၃၇-၈။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၉၇။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဆက္ကနိပါတ၊ ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၂-သာရဏီယဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
(၁) အမှုသစ်၊ (၂) စကားပြောဆိုမှု၊ (၃) အိပ်ခြင်း၊ (၄) အပေါင်းအသင်း၊ (၅) ဆက်ဆံမှု (ငါးမျိုး)၊ (၆) သံသရာ၌ ချဲ့ထွင် (ကြာမြင့်)မှု ဟူသော တရားခြောက်ပါးတို့၌ မွေ့လျော်ပျော်ပိုက်အားထုတ်သော ကျောင်းနေရဟန်းသည် ကွယ်လွန်ပြီးနောက် အဖန်ဖန် ပူပန်နေရ၏။ ထိုတရားခြောက်မျိုးတို့၌ မမွေ့လျော် မပျော်ပိုက် အားမထုတ်သော ကျောင်းနေရဟန်းတော်သည် ကွယ်လွန်ပြီးနောက် မပူပန်ရတော့။ နိဗ္ဗာန်၌ မွေ့လျော်သော သက္ကာယဒိဋ္ဌိကို စွန့်ပယ်ပြီး ဒုက္ခ၏ကုန်ဆုံးရာ နိဗ္ဗာန်ကို မျက်မှောက်ပြုပြီး သူဖြစ်၏-ဟု အရှင်သာရိပုတ္တရာထေရ်က ရဟန်းတို့အား ဟောပြသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အနုတ္တရိယသုတ္တ
အနုတ္တရိယသုတ္တ (၂)-အံ၊၂၊၂၅၁။ အံ၊မြန်၊၂၊၃၂၆။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၈၈။ အံ၊ဋီ၊၃၊၈၇။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဆက္ကနိပါတ၊ ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၁-အာဟုနေယျဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
(၁) ဘုရားရှင်, ရဟန်းသံဃာတော်, ကမ္မဋ္ဌာန်းအာရုံတို့ကို ရှုမြင်မှု၊ (၂) ရတနာ သုံးပါး၏ ဂုဏ်ကျေးဇူး, ဘုရားမြတ်စွာ တရားတော်ကိုကြားနာမှု၊ (၃) သဒ္ဓါအစရှိသော အရိယာဥစ္စာခုနစ်ပါးကိုရရှိမှု၊ (၄) အဓိသီလ အစရှိသော သိက္ခာသုံးပါးကို ဖြည့်ကျင့် မှု၊ (၅) ရတနာသုံးပါးအား ပြုစုလုပ်ကျွေးမှု၊ (၆) ရတနာသုံးပါး ဂုဏ်တော်များကို အမှတ်ရမှု-ဟူသော လောကီ လောကုတ္တရာအမြတ်ဆုံး (အနုတ္တရိယ) တရားခြောက်မျိုးကို ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၂၊၂၈၆-၉။ အံ၊မြန်၊၂၊၃၆၈-၃၇၂။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၀၄-၅။ အံ၊ဋီ၊၃၊၁၀၅။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဆက္ကနိပါတ၊ ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၃-အနုတ္တရိယဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
အထက်ပါ အနုတ္တရိယတရား ခြောက်ပါးကိုပင် အကျယ်ဝေဖန်၍ ဟောပြသည့်သုတ်၊
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အနုဓမ္မသုတ္တ
အနုဓမ္မသုတ္တ (၄)-သံ၊၂၊၃၃-၄။ သံ၊မြန်၊၂၊၃၃။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၄၆။ သံ၊ဋီ၊၂၊၂၁၈။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၄-နတုမှာကဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
လောကုတ္တရာတရား (၉) ပါးအားလျော်သော ပုဗ္ဗဘာဂအကျင့်ကို ကျင့်သော ရဟန်းသည် ခန္ဓာငါးပါး၌ ငြီးငွေ့ စိတ်ပျက်မှု များပြားသည်ဖြစ်၍နေရမည်။ ယင်းသို့နေသည်ရှိသော် ခန္ဓာငါးပါးကို ပိုင်းခြား၍ သိ၏။ ပိုင်းခြား၍ သိသော ရဟန်းသည် ခန္ဓာငါးပါးမှ လွတ်မြောက်၏။ ဇရာ, မရဏ, သောက, ပရိဒေဝ, ဒုက္ခ, ဒေါမနဿ, ဥပါယာသ တို့မှ လွတ်မြောက်၏။ ဒုက္ခအားလုံးမှ လွတ်မြောက်၏-ဟု ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၂၊၃၄။ သံ၊မြန်၊၂၊၃၃။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ... ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
ခန္ဓာငါးပါးတို့၌ အနိစ္စဟု အဖန်ဖန်ရှုမှတ်နေရမည်-အစရှိသည်ဖြင့် အထက် သုတ်အတိုင်း ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၂၊၃၄။ သံ၊မြန်၊၂၊၃၃။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ... နဝမသုတ်။
ခန္ဓာငါးပါးတို့၌ ဒုက္ခဟု အဖန်ဖန်ရှုမှတ်နေရမည်-အစရှိသည်ဖြင့် အထက်သုတ် အတိုင်း ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၂၊၃၄။ သံ၊မြန်၊၂၊၃၃။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ... ၊ ဒသမသုတ်။
ခန္ဓာငါးပါးတို့၌ အနတ္တဟု အဖန်ဖန်ရှုမှတ်နေရမည်-အစရှိသည်ဖြင့် အထက် သုတ်အတိုင်း ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အနုပက္ကိလေသသုတ္တ
အနုပက္ကိလေသသုတ္တ-သံ၊၃၊၈၂-၃။ သံ၊မြန်၊၃၊၈၇။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၈၈။ သံ၊ဋီ၊၂၊၄၂၇-၈။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၂-ဗောဇ္ဈင်္ဂသံယုတ္တ၊ ၄-နီဝရဏဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
ဗောဇ္ဈင်ခုနစ်ပါးတရားတို့သည် ကုသိုလ်စိတ်ဖြစ်ခွင့်ကို မတားမြစ်တတ် မဖုံးလွှမ်း တတ်သောတရား, စတုဘူမကကုသိုလ်စိတ်ကို မညစ်နွမ်းစေတတ်သော တရားတို့ဖြစ်ကုန်၏။ ဗောဇ္ဈင်ခုနစ်ပါးတရားတို့ကို ပွားများအပ်, ကြိမ်ဖန်များစွာ လေ့လာအပ်ကုန်သည် ရှိသော် ဝိဇ္ဇာသုံးပါး (ကိလေသာတို့မှ လွတ်မြောက်ခြင်း အကျိုးရှိသော) ဖိုလ်ကို မျက်မှောက်ပြုခြင်းငှာ ဖြစ်ကုန်၏ဟု ဗောဇ္ဈင်တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ ခွဲစိတ်၍ ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အနုပဒသုတ္တ
အနုပဒသုတ္တ-မ၊၃၊၇၅-၉။ မ၊မြန်၊၃၊၇၉-၈၃။ မ၊ဋ္ဌ၊၄၊၅၆-၆၂။ မ၊ဋီ၊၃၊၂၇၀-၂၈၁။
-မဇ္ဈိမနိကာယ၊ ဥပရိပဏ္ဏာသ၊ ၂-အနုပဒဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
အရှင်သာရိပုတ္တရာ၏ ပဏ္ဍိတ, မဟာပည, ပုထုပည, ဟာသပည, ဇဝနပည, တိက္ခပည, နိဗ္ဗေဓိကပညာရှိဖြစ်ပုံ၊ (၁၅) ရက်မျှဖြင့် အနုပဒဓမ္မဝိပဿနာကို ရှုမှတ်နိုင်ပုံတို့ကို ချီးကျူးဟောကြားတော်မူပြီး၊ အရှင်သာရိပုတ္တရာ၏ အနုပဒဓမ္မဝိပဿနာ (သမာပတ်ကိုးပါး) ကိုးမျိုးကို ဟောကြားတော်မူသည်။
အရှင်သာရိပုတ္တရာသည် အရိယသီလ, အရိယသမာဓိ, အရိယပညာ, အရိယ ဝိမုတ္တိတို့၌ ဝသိပ္ပတ္တ, ပါရမိပ္ပတ္တဖြစ်ပုံ၊ အရှင်သာရိပုတ္တရာထေရ်သည် “ဘုရားရှင်၏ ဩရသပုတ္တ, မုခဇာတ, ဓမ္မနိမ္မိတ, ဓမ္မဒါယာဒဖြစ်ပါပေသည်။ အာမိသဒါယာဒ မဖြစ်ပေ” ဟု ချီးကျူးခြင်းသည် မှန်ကန်စွာ ချီးကျူးပြောဆိုရာရောက်ပုံ၊ အရှင်သာရိပုတ္တရာထေရ်သည် ငါဘုရားသည် ဟောကြားတော်မူအပ်သော အမြတ်ဆုံး တရားစကြာကို ကောင်းစွာအတုလိုက်၍ ဟောကြားနိုင်ပေသည်-ဟု အရှင်သာရိပုတ္တရာထေရ်အား ချီးကျူး၍ ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ -ပညာရှိ၏ ဂုဏ်ပုဒ်များကို မလေ့လာလျှင် မသိကြပုံ၊ အရှင်သာရိပုတ္တရာ၏ ဂုဏ်ပုဒ်များကို ချီးကျူးတော်မူရန် ဘုရားရှင်သည် သဘာဂပရိသသန္နိပါတကို ဆိုင်းငံ့တော်မူပုံ၊ ဝိသဘာဂရိသတ်၏ အနေအထား၊ အရှင်သာရိပုတ္တရာ၏ ပညာခြောက်မျိုး၊ အရှင်သာရိပုတ္တရာ၏ အရဟတ္တဖိုလ်ရောက်ချိန်၊ ဉာဏ်ပေါင်း (၇၆) ပါး၊ ပညာ (၁၆) ပါး၊ အနုပဒဓမ္မဝိပဿနာမရိယာဒ (၂) ပါး၊ အရှင်သာရိပုတ္တရာနှင့် အရှင်မောဂ္ဂလ္လာန်တို့ အနုပဒဓမ္မဝိပဿနာနှိုင်းယှဉ်ချက်တို့ကို ဖွင့်ပြထားပါသည်။
ဋီကာ၌ -ဓာတုနာနတ္တ၊ ဝိပဿနာဘူမိ၊ ဝိပဿနာစာရ၊ ယုဂနဒ္ဓစသည်တို့ကို ဖွင့်ပြထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အနုပနာဟီသုတ္တ
အနုပနာဟီသုတ္တ-သံ၊၂၊၄၄၁။ သံ၊မြန်၊၂၊၄၃၆-၇။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၃-မာတုဂါမသံယုတ္တ၊ ၂-ဒုတိယပေယျာလဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
သဒ္ဓါ, ဟိရီ, ဩတ္တပ္ပ, အနုပနာဟ, ပညာ-ဟူသော တရားငါးမျိုးရှိသော မာတုဂါမသည် ကွယ်လွန်ပြီးနောက် နတ်ပြည်၌ ဖြစ်ရသည်-ဟု ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အနုပါဒါပရိနိဗ္ဗာနသုတ္တ
အနုပါဒါပရိနိဗ္ဗာနသုတ္တ-သံ၊၃၊၂၂။ သံ၊မြန်၊၃၊၂၅-၆။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၆၉။ သံ၊ဋီ၊၂၊၄၀၈-၉။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-မဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၅-အညတိတ္ထိယ ပေယျာလဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
အနုပါဒါပရိနိဗ္ဗာန် ဝင်စံနိုင်ရန်အကျိုးငှာ ဘုရားရှင်အထံတော်၌ မြတ်သောအကျင့်ကို ကျင့်ကြပုံ၊ အနုပါဒါပရိနိဗ္ဗာန်၏ ကျင့်စဉ်သည် အဋ္ဌင်္ဂိကအရိယာမဂ်ဖြစ်ပုံကို မေးမြန်းလာသော သာသနာ့ပြင်ပ တိတ္ထိယတို့အား ဖြေကြားရမည်-ဟု ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အနုပုဗ္ဗနိရောဓသုတ္တ
အနုပုဗ္ဗနိရောဓသုတ္တ (၂)-အံ၊၃၊၂၀၈။ အံ၊မြန်၊၃၊၂၀၉။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၇၆။ အံ၊ဋီ၊၃၊၂၉၆။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ နဝကနိပါတ၊ ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၃-သတ္တာဝါသဝဂ္ဂ၊ ဧကာဒသမသုတ်။
ပထမဈာန်ဝင်စားသူအား ကာမသညာချုပ်သည် ... နိရောဓသမာပတ် ဝင်စားသူအား သညာ, ဝေဒနာတို့ချုပ်သည်။ ဤသို့ အစဉ်အတိုင်းချုပ်ခြင်း ကိုးမျိုးကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၃၊၂၄၉။ အံ၊မြန်၊၃၊၂၄၈။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ နဝကနိပါတ၊ ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ (၆)၁-ခေမဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
အထက်သုတ်ပါ အနုပုဗ္ဗနိရောဓတရားကိုးမျိုးတို့ကို ကောသမ္ဗီမြို့ ဃောသိတာရုံ ကျောင်းတော်၌ အရှင်ဥဒါယီထေရ်၏ မေးလျှောက်ချက်အရ အရှင်အာနန္ဒာထေရ် ဟော ပြသည့်သုတ်။
-ဒီ၊၃၊၂၂၁။ ဒီ၊မြန်၊၃။၂၄၄။
-ဒီဃနိကာယ၊ ပါထိကဝဂ္ဂ၊ ၁၀-သင်္ဂီတိသုတ်၌လည်း ဤအတူ ဟောတော်မူသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အနုပုဗ္ဗပဿဒ္ဓိသုတ္တ
အနုပုဗ္ဗပဿဒ္ဓိသုတ္တ-အံ၊၃၊၂၄၉။ အံ၊မြန်၊၃၊၂၄၈။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ နဝကနိပါတ၊ ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ (၆)၁-ခေမဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
အနုပုဗ္ဗနိရောဓသုတ်နည်းတူ အရှင်ဥဒါယီ၏ လျှောက်ထားချက်အရ ကောသမ္ဗီမြို့ ဃောသိတာရုံကျောင်းတော်၌ အရှင်အာနန္ဒာထေရ် အစဉ်အတိုင်း ငြိမ်းပျောက်သည့်တရား ကိုးမျိုးကို ဟောပြသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အနုပုဗ္ဗဝိဟာရသုတ္တ
အနုပုဗ္ဗဝိဟာရသုတ္တ-အံ၊၃၊၂၀၉။ အံ၊မြန်၊၃၊၂၀၉။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၇၆-၇။ အံ၊ဋီ၊၃၊၂၉၇။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ နဝကနိပါတ၊ ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၄-မဟာဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
ရူပဈာန်လေးမျိုး၊ အရူပဈာန်လေးမျိုး၊ နိရောဓသမာပတ်အားဖြင့် အစဉ်အတိုင်း ဝင်စား၍ နေရမည့်တရား ကိုးမျိုးကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-ဒီ၊၃၊၂၂၀-၂၅၄။ ပါထိကဝဂ္ဂ၊ ၁၀-ခုမြောက်၊ သင်္ဂီတိသုတ်၌လည်း ဟောတော်မူသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အနုပုဗ္ဗဝိဟာရသမာပတ္တိသုတ္တ
အနုပုဗ္ဗဝိဟာရသမာပတ္တိသုတ္တ-အံ၊၃၊၂၀၉။ အံ၊မြန်၊၃၊၂၁၀။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၇၆-၇။ အံ၊ဋီ၊၃၊၂၉၇။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ နဝကနိပါတ၊ ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၄-မဟာဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
အထက်သုတ်ပါ သမာပတ်ကိုးပါးတို့ကို အကျယ်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အနုဗုဒ္ဓသုတ္တ
အနုဗုဒ္ဓသုတ္တ-အံ၊၁၊၃၀၇-၈။ အံ၊မြန်၊၁၊၃၂၃-၄။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၄၉။ အံ၊ဋီ၊၂၊၂၂၁။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ ပဌမမက္ကာသက၊ ၁-ဘဏ္ဍဂါမဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
အရိယသီလ, အရိယသမာဓိ, အရိယပညာ, အရိယဝိမုတ္တိ-ဟူသော တရားလေး ပါးကို လောကီဉာဏ်, အရိယာမဂ်ဉာဏ်တို့ဖြင့် မသိခြင်းကြောင့် ငါဘုရားနှင့် သင်ချစ်သားတို့ ရှည်လျားလှစွာ သံသရာကာလပတ်လုံး တပြောင်းပြန်ပြန် အဖန်ဖန် ပြေးသွား ကြရလှပေပြီ၊ ထိုတရား လေးပါးကို လျော်စွာသိ, ထိုးထွင်း၍ သိခြင်းကြောင့် တဖန် ဘဝသစ်၌ ပဋိသန္ဓေမနေရတော့ပုံကို ဟောပြတော်မူသည့်သုတ်။
ဋီကာ၌ -စငါးပါးကို ဖွင့်ပြထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အနုမာနသုတ္တ
အနုမာနသုတ္တ-မ၊၁၊၁၃၂-၁၄၄။ မ၊မြန်၊၁၊၁၃၉-၁၄၉။ မ၊ဋ္ဌ၊၁၊၃၇၀-၃၇၂။
-မဇ္ဈိမနိကာယ၊ မူလပဏ္ဏာသ၊ ၂-သီဟနာဒဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
အရှင်မဟာမောဂ္ဂလ္လာန်ထေရ် ဘဂ္ဂနိုင်ငံ သုသုမာရဂိရမြို့ ပဲစဉ်းငုံတောဝယ် သီတင်းသုံးနေစဉ် ရဟန်းတော်များအား “မိမိကို ပြောဆိုဆုံးမရန်” မိန့်ကြားတော်မူပြီး “ပြောဆိုဆုံးမရခက်သူ၏ သဘာဝနှစ်မျိုး၊ ထိုပုဂ္ဂိုလ်နှင့် သီတင်းသုံးဖော် (အတူနေပုဂ္ဂိုလ်)တို့၏ ဆက်ဆံရေး, ပြောဆိုဆုံးမရခက်သူဖြစ်ကြောင်း တရား (၁၆) ပါး၊ ပြောဆိုဆုံးမရ လွယ်ကူသူ၏ သဘာဝနှင့် သီတင်းသုံးဖော် (အတူနေပုဂ္ဂိုလ်)တို့၏ ဆက်ဆံရေး ပြောဆို ဆုံးမရလွယ်ကူသူဖြစ်ကြောင်း တရား (၁၆) ပါးကိုလည်းကောင်း၊
ပြောဆိုဆုံးမရခက်သူဖြစ်ကြောင်း တရား (၁၆)ပါးမိမိသန္တာန်ဝယ် ရှိ/မရှိ မိမိ ကိုယ်တိုင် စိစစ်ကြည့်ရမည်၊ ရှိလျှင် “ထိုတရား (၁၆)ပါးမှ ကင်းအောင် မိမိစိတ်ကို ဖြစ်စေရမည်၊ ထိုအကုသိုလ်တရားဆိုးတို့ကို ပယ်နိုင်အောင် အားထုတ်ရမည်၊ အကယ်၍ မိမိသန္တာန်ဝယ် ထိုတရားများမရှိလျှင် ကုသိုလ်တရားတို့၌ နေ့ညဉ့်ပတ်လုံး ထိုပီတိ ပါမောဇ္ဇဖြင့်သာ နေရမည်” အစရှိသည်ဖြင့် လူငယ်လူရွယ်တို့ မိမိမျက်နှာကို မှန်အစရှိ သည်တို့ဖြင့် ကြည့်ရှုသော ဥပမာစကားဖြင့် အကုသိုလ်တရားဆိုးတို့ကို ပယ်ရန် ကုသိုလ် ပီတိပါမောဇ္ဇတရားတို့ကို နေ့နေ့ညည အားထုတ်ကြရမည်-ဟု ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ -ပြောဆိုဆုံးမရခက်သူ ဖြစ်ကြောင်းတရား (၁၆)ပါး၏ အဓိပ္ပါယ် ဖွင့်ဆိုချက်များ၊ အကုသိုလ်တရားများကို ပဟာန် (၆)ပါးဖြင့် ပယ်စွန့်ပုံ၊ ဤသုတ်ကို “ဘိက္ခုပါတိမောက်” ဟု ရှေးမထေရ်မြတ်များ မိန့်ဆိုခဲ့ပုံ၊ အကုသိုလ် တရား ဆိုးများ မိမိသန္တာန်၌ရှိ/မရှိ တနေ့သုံးကြိမ် ရှုဆင်ခြင်သင့်ပုံ၊ အနည်းဆုံးတနေ့ တစ်ကြိမ် မဖြစ်မနေ ရှုဆင်ခြင်သင့်ပုံ၊ မဆင်ခြင်ဘဲ မနေသင့်ပုံတို့ကို ဖွင့်ပြတော်မူပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အနုယောဂါနုယောဂသုတ္တ
အနုယောဂါနုယောဂသုတ္တ (၈)-အံ၊၁၊၁၂။ အံ၊မြန်၊၁၊၁၇။ အံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၆၂-၃။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဧကကနိပါတ၊ ၈-ကလျာဏမိတ္တာဒိဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်နှင့် တတိယသုတ်။
အကုသိုလ်တရားတို့ကို အဖန်ဖန် အားထုတ်ခြင်း၊ ကုသိုလ်တရားတို့ကို အားမ ထုတ်ခြင်းသည် မဖြစ်သေးသော အကုသိုလ်တရားတို့ဖြစ်ကုန်၏၊ ဖြစ်ပြီးသော ကုသိုလ်တရားတို့ ဆုတ်ယုတ်ကုန်၏၊ မဖြစ်သေးသော အကုသိုလ်တရားတို့ဖြစ်ရန် ဖြစ်ပြီးသော ကုသိုလ်တရားတို့ဆုတ်ယုတ်ရန် အကုသိုလ်တရားတို့ကို အားထုတ်ခြင်း၊ ကုသိုလ်တရားတို့ကို အားမထုတ်ခြင်းမှတပါး အခြားတစ်ခုသော တရားကိုမျှ ငါဘုရား မြင်တော်မမူ-ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ... တတိယသုတ်။
ကုသိုလ်တရားတို့ကို အဖန်ဖန်အားထုတ်ခြင်း၊ အကုသိုလ်တရားတို့ကို အားမ ထုတ်ခြင်းသည် မဖြစ်သေးသော ကုသိုလ်တရားတို့ဖြစ်ကုန်၏။ ဖြစ်ပြီးသော အကုသိုလ်တရားတို့ ယုတ်လျော့ကုန်၏။ မဖြစ်သေးသော ကုသိုလ်တရားတို့ဖြစ်ရန် ဖြစ်ပြီးသော အကုသိုလ်တရားတို့ ယုတ်လျော့စေရန် ကုသိုလ်တရားတို့ကို အဖန်ဖန်အားထုတ်ခြင်း၊ အကုသိုလ်တို့ကို အားမထုတ်ခြင်းမှတပါး အခြားတစ်ခုသောတရားကိုမျှ ငါဘုရား မြင်တော်မမူဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၁၊၁၆။ အံ၊မြန်၊၁၊၂၁။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဧကကနိပါတ၊ ၉-ပမာဒါဒိဝဂ္ဂ၊ သောဠသမသုတ်။
အကုသိုလ်တရားတို့ကို အဖန်ဖန်အားထုတ်ခြင်း, ကုသိုလ်တရားတို့ကို အဖန်ဖန် အားမထုတ်ခြင်းမှတပါး များစွာသော အကျိုးမဲ့တို့ ဖြစ်အောင် ပြုနိုင်သော အခြားတစ်ခုသော တရားကိုမျှ ငါဘုရားမြင်တော်မမူ-ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ... ၊ သတ္တရသမသုတ်။
ကုသိုလ်တရားတို့ကို အဖန်ဖန်အားထုတ်ခြင်း, အကုသိုလ်တရားတို့ကို အဖန်ဖန် အားမထုတ်ခြင်းမှတပါးသော များစွာသောအကျိုးတို့ဖြစ်အောင် ပြုနိုင်သော အခြား တစ်ခုသော တရားကိုမျှ ငါဘုရားမြင်တော်မမူ-ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၁၊၁၇။ အံ၊မြန်၊၁၊၂၁။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဧကကနိပါတ၊ ၁၀-ဒုတိယပမာဒါဒိဝဂ္ဂ၊ ပန္နရသမသုတ်။
မိမိကိုယ်တွင်း၌ဖြစ်သော အကြောင်းဖြစ်ခြင်းကြောင့် များစွာသော အကျိုးမဲ့ဖြစ် အောင် ပြုနိုင်သော “အကုသိုလ်တရားများကို အဖန်ဖန်အားထုတ်မှု ကုသိုလ် တရားများကို အားမထုတ်မှု’ မှတပါး အခြားတစ်ခုသော တရားကိုမျှငါဘုရား မြင်တော်မမူ-ဟု ဘုရားရှင်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ... ၊ သောဠသမသုတ်။
မိမိကိုယ်တွင်း၌ ဖြစ်သော အကြောင်းဖြစ်သောကြောင့် ကြီးမြတ်များပြားသော အကျိုးဖြစ်အောင် ပြုနိုင်သော ကုသိုလ်တရားတို့ကို အဖန်ဖန်အားထုတ်မှု, အကုသိုလ် တရားတို့ကို အဖန်ဖန်အားမထုတ်မှုမှ တပါးသော အခြားတရားတစ်ခုကိုမျှ ငါဘုရား မြင်တော်မမူ-ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၁၊၁၈။ အံ၊မြန်၊၁၊၂၄-၅။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ... ၊ ဧကတ္တိသတိမသုတ်။
သဒ္ဓမ္မသုံးဖြာ သာသနာတော် ပျောက်ပျက်ကွယ်ပရန် အကုသိုလ်တရားတို့ကို တိုးပွားအောင် အားထုတ်ခြင်း, ကုသိုလ်တရားတို့ကို အားမထုတ်ခြင်းမှတပါး အခြား တစ်ခုသော တရားကိုမျှ ငါဘုရားမြင်တော်မမူ-ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၁၊၁၈။ အံ၊မြန်၊၁၊၂၅။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ... ၊ ဗာတ္တိံသတိမသုတ်။
သဒ္ဓမ္မသုံးဖြာ သာသနာတော်မြတ် ကြာမြင့်စွာ တည်တံ့ မပျောက်မပျက် မကွယ်မပရန် ကုသိုလ်တရားတို့ကို အဖန်ဖန်အားထုတ်ခြင်း, အကုသိုလ်တရားတို့ကို အားမ ထုတ်ခြင်းမှတပါး အခြားတစ်ခုသော တရားကိုမျှငါဘုရားမြင်တော်မမူ-ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အနုရာဓသုတ္တ
အနုရာဓသုတ္တ (၂)-သံ၊၂၊၉၄-၇။ သံ၊မြန်၊၂၊၈၉-၉၂။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၈၆-၇။ သံ၊ဋီ၊၂၊၂၄၅-၆။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-ခန္ဓသံယုတ္တ၊ (၉)၄-ထေရဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
ဝဇ္ဇီနိုင်ငံ ဝေသာလီမြို့ ကူဋာဂါရကျောင်းတော်အနီး တောရကျောင်း၌နေသော အရှင်အနုရာဓထေရ်က တိတ္ထိတို့၏ သတ္တဝါနှင့် ပတ်သက်သည့်မေးမြန်းချက်ကို ဖြေကြားရာ အရှင်အနုရာဓမထေရ်အား တိတ္ထိတို့က “နဝဝါဒ, ဗာလဝါဒ”တို့ဖြင့် စွပ်စွဲမှုကြောင့် အရှင်အနုရာဓမထေရ်က မိမိဖြေကြားချက်များကို ဘုရားရှင်အား လျှောက်ထား ခဲ့ပါသည်။
အရှင်အနုရာဓထေရ်အား ဘုရားရှင်က “ခန္ဓာငါးပါးတို့တွင် တစ်ပါးစီ တစ်ပါး စီကို အနတ္တလက္ခဏသုတ်တော်အတိုင်း မေးမြန်း၍ ဟောတော်မူပါသည်။ “ခန္ဓာငါးပါးသာ ရှိ၏” ဟု ရှုသင့်ပုံ၊ ခန္ဓာငါးပါးမှတပါး သတ္တဝါမရှိဟု ရှုသင့်ပုံကို သဘောမှန်အတိုင်း သတ္တဝါဟု မရနိုင်သော ခန္ဓာငါးပါး၌ သတ္တဝါနှင့်ပတ်သက်၍ မေးမြန်းလာပါက ဖြေဆိုရန် သင့်/မသင့်ကို မိန့်ကြားတော်မူရာ အရှင်အနုရာဓမထေရ်၏ ဖြေကြားချက်များကို ဘုရားရှင်က သာဓုခေါ်တော်မူပြီး ငါဘုရားသည် ရှေးအခါ၌လည်းကောင်း၊ ယခုအခါ ၌လည်းကောင်း ဒုက္ခသစ္စာနှင့် နိရောဓသစ္စာကို ပညတ်တော်မူပုံကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ -သစ္စာလေးပါးယူပုံကို ဖွင့်ပြထားပါသည်။
-သံ၊၂၊၅၄၉-၅၅၂။ သံ၊မြန်၊၂၊၅၄၁-၄။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနသံယုတ္တ၊ ၁၀-အဗျာကတသံယုတ္တ၊ ဒုတိယသုတ်။
အထက်သုတ်အတိုင်းပင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အလုံးစုံတူပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အနုရုဒ္ဓသုတ္တ
အနုရုဒ္ဓသုတ္တ (၅)-မ၊၃၊၁၈၄-၁၉၁။ မ၊မြန်၊၃၊၁၈၉-၁၉၆။ မ၊ဋ္ဌ၊၄၊၁၄၂-၄။ မ၊ဋီ၊၃၊၃၄၇-၈။
-မဇ္ဈိမနိကာယ၊ ဥပရိပဏ္ဏာသ၊ ၃-သုညတဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
ပဉ္စကင်္ဂလက်သမားဆရာကြီး၏ လျှောက်ထားချက်အရ အရှင်အနုရုဒ္ဓါထေရ်က “အပ္ပမာဏစေတောဝိမုတ္တိ” နှင့် “မဟဂ္ဂတစေတောဝိမုတ္တိ” တို့ထူးခြားပုံ၊ အပ္ပမာဏစေ တောဝိမုတ္တိပွားများပုံနှင့် မဟဂ္ဂတစေတောဝိမုတ္တိပွားများပုံကို လည်းကောင်း၊ ဘဝ၌ဖြစ် ခြင်းလေးမျိုး (ကိုယ်ရောင်အဆင်းလေးမျိုး)ကိုလည်းကောင်း၊ ဗြဟ္မာတို့၏ ကိုယ်ခန္ဓာ အဆင်းနှင့် အရောင်အလင်းတို့ မထူးခြားသည့်အခါနှင့် ထူးခြားသည့်အခါတို့ကို ဆီမီး အလင်းရောင် ဥပမာအားဖြင့်လည်းကောင်း၊ ဗြဟ္မာတို့အား အလင်းရောင်၌ “နိစ္စ, ဓုဝ, သဿတ” ဟု မကြံစည်ကြပုံ၊ မိမိတို့၏ ဘုံဗိမာန်တို့၌ မွေ့လျော်ကြပုံကို ထမ်းပိုး၌ ထမ်း ဆောင်ထားသော ယင်ကောင်ဥပမာဖြင့်လည်းကောင်း ဟောကြားတော်မူပါသည်။
ထိုအခါ ကစ္စာယနအနွယ်ရှိသော အရှင်သဘိယထေရ်က အရှင်အနုရုဒ္ဓါထေရ်အား “ဗြဟ္မာဘုံတစ်ခုတည်း၌ နည်းသောအရောင်အဝါရှိသော ဗြဟ္မာ, အတိုင်းအရှည် မရှိ များသောအရောင်အဝါရှိသော ဗြဟ္မာ, ညစ်နွမ်းသော အရောင်အဝါရှိသော ဗြဟ္မာ, ထက်ဝန်းကျင် စင်ကြယ်သော အရောင်အဝါရှိသော ဗြဟ္မာဖြစ်ခြင်း အကြောင်းများကို တစ်ခုပြီးတစ်ခု မေးလျှောက်ခြင်းကြောင့် မဟဂ္ဂုတ်ဈာန်ပွားများမှု မတူညီပုံနှင့် အရောင် အလင်း မသန့်ရှင်းမစင်ကြယ် မကြည်လင်မှု, ကြည်လင်မှုတို့ကို ဆီမီးရောင်ဥပမာဖြင့် အရှင်အနုရုဒ္ဓါထေရ်က ရှင်းလင်းဖြေကြားတော်မူပါသည်။
အရှင်သဘိယထေရ်က အရှင်အနုရုဒ္ဓါထေရ်အား “အရှင်အနုရုဒ္ဓါထေရ်သည် ဗြဟ္မာကြီးနှင့် အတူနေဘူး, အတူပြောဆိုဆွေးနွေးဘူး, အတူဈာန်ဝင်စားဘူးသူ ဖြစ်ပါ သလော” ဟု မေးလျှောက်ပါသည်။ အရှင်အနုရုဒ္ဓါထေရ်က “လျှောက်ထားသည့်အတိုင်း မှန်၏” ဟု အမိန့်ရှိပါသည်။ အရှင်သဘိယထေရ်က ပဉ္စကင်္ဂလက်သမားဆရာကြီးအား “သင်သည် အလွန်အရတော်ပါပေစွ၊ ယုံမှားမှုကို ပယ်ဖျောက်ခွင့်ရပါပေစွ၊ ငါသည်လည်း ဤတရားဒေသနာတော်ကို နာကြားခွင့်ရပေစွ” ဟု ချီးကျူးပုံကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ -အပ္ပမာဏနှင့် မဟဂ္ဂတစေတောဝိမုတ္တိတို့ ထူးခြားပုံ၊ သံကိလိဋ္ဌာဘာ, ပရိသုဒ္ဓါဘာဝဖြစ်ပုံ၊ ယင်ကောင်ဥပမာ၌ ဖြည့်စွက်ချက်၊ အရှင်အနုရုဒ္ဓါထေရ်၏ ဘဝသုံးရာတိုင်တိုင် ဗြဟ္မာဖြစ်ခဲ့ပုံတို့ကို ဖွင့်ပြထားပါသည်။
-သံ၊၁၊၂၀၁-၂။ သံ၊မြန်၊၁၊၁၈၈-၉။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၂၆၇-၈။ သံ၊ဋီ၊၁၊၃၀၀-၁။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၉-ဝနသံယုတ္တ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
အရှင်အနုရုဒ္ဓါထေရ် ကောသလတိုင်း တောအုပ်တစ်ခု၌ သီတင်းသုံးစဉ် နတ် ဘဝက အဂ္ဂမဟေသီဖြစ်ခဲ့ဘူးသော “ဇာလိနီ” နတ်သမီး “တာဝတိံသာနတ်ပြည်၌ ပြန်လည်ဖြစ်ရန် စိတ်ကိုတောင့်တပါ၊ နန္ဒဝန်ဥယျာဉ်တော်ကို မသိကုန်သော သူတို့သည် မမြင်ဖူးသူတို့သည် ချမ်းသာကိုမသိကုန်” ဟု လျှောက်ထားချက်များနှင့် ဆက်စပ်၍ “သက္ကာယဒိဋ္ဌိ၌ တည်သောနတ်တို့ ဒုဂ္ဂတိဘုံသို့ ရောက်ကြရပုံ၊ ရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်၏ စကားကို သင်မသိနိုင်ပုံ၊ မိမိရဟန္တာဖြစ်ပြီး၍ ဘဝသစ်၌ ပဋိသန္ဓေမနေရတော့ပုံ” အစရှိသည်တို့ကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ -သက္ကာယဒိဋ္ဌိ၌ တည်ခြင်းအကြောင်း (၈)ပါး၊ ဇာလိနီ နတ်သမီး၏ အရှင်အနုရုဒ္ဓါအပေါ်၌ သံယောဇဉ်ကြီးမားပုံ၊ အရှင်အနုရုဒ္ဓါထေရ်ထံ ချဉ်းကပ်ပုံ, အဂ္ဂသာဝကမထေရ်နှစ်ပါးတို့ အရှင်အနုရုဒ္ဓါမထေရ်၏ ပံသုကူသင်္ကန်း ချုပ်ရာ၌ ဘုရားရှင်ကိုယ်တော်တိုင် အပ်၌အပ်ချည်ထိုးပေးတော်မူပုံ၊ နတ်သမီးများက အရှင်အနုရုဒ္ဓါအား ချစ်ခင်ရင်နှီးအောင် မပြုနိုင်ကြပုံအစရှိသည်တို့ကို ဖွင့်ပြထားပါသည်။
ဋီကာ၌ -သက္ကာယဒိဋ္ဌိတည်ခြင်းအကြောင်း (၈) ပါးကို ဖွင့်ပြထားပါသည်။
-အံ၊၁၊၂၈၄။ အံ၊မြန်၊၁၊၃၀၂။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ တိကနိပါတ၊ တတိယပဏ္ဏာသက၊ (၁၃)၃-ကုသိနာရဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
အရှင်အနုရုဒ္ဓါထေရ်က မေးလျှောက်သဖြင့် “နံနက်ခင်း၌ “မစ္ဆရိယ”၊ နေ့ခင်း၌ “ဣဿာ”၊ ညပိုင်း၌ “ကာမရာဂ” တရားသုံးမျိုး လွှမ်းမိုးနှိပ်စက်မှု ခံနေရသော မာတုဂါမသည် သေလွန်ပြီးနောက် အပါယ်လေးပါးသို့ သွားရောက်ရသည်” ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၁၊၂၈၅။ အံ၊မြန်၊၁၊၃၀၃။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၄၁။ အံ၊ဋီ၊၂၊၂၁၅။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ တိကနိပါတ၊ တတိယပဏ္ဏာသက၊ (၁၃)၃-ကုသိနာရဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
အရှင်အနုရုဒ္ဓါထေရ်က “တပည့်တော်သည် ဒိဗ္ဗစက္ခုအဘိညာဉ်ဉာဏ်ဖြင့် သဟဿလောကကို မြင်နိုင်ပါသည်။ တပည့်တော်သည် နောက်မဆုတ်တမ်း ဝီရိယကို အားထုတ်ထားပါသည်။ သတိလည်း (ကမ္မဋ္ဌာန်းအာရုံ၌) စွဲမြဲစွာ ထင်နေပါသည်။ မပျောက်ပျက်ပါ။ ကာယလည်း အပူမလိမ်း ငြိမ်းအေးနေပါသည်။ စိတ်လည်းတည်ကြည် ငြိမ်သက်နေပါသည်။ ကမ္မဋ္ဌာန်းအာရုံတစ်ခုတည်း၌သာ တည်ရှိနေပါသည်။ သို့သော်လည်း အာသဝေါတရားတို့မှ စိတ်သည် မလွတ်မြောက်နိုင်ပါ” ဟု လျှောက်ထားပါသည်။
အရှင်သာရိပုတ္တရာထေရ်က “အရှင်မှာ အမှတ် (၁) စကားရပ်ဖြင့် မာနဖြစ်နေသည်။ အမှတ် (၂) စကားရပ်ဖြင့် ဥဒ္ဓစ္စဖြစ်နေသည်။ အမှတ် (၃) စကားရပ်ဖြင့် ကုက္ကုစ္စ ဖြစ်နေသည်။ ဤတရားသုံးပါးတို့ကို စွန့်ပယ်နိုင်ခဲ့သော်, နှလုံးမသွင်းခဲ့သော် အမတဓာတ်သို့ စိတ်ကို ဆောင်နိုင်ပါလိမ့်မည်” ဟု အမိန့်ရှိတော်မူပါသည်။
အရှင်အနုရုဒ္ဓါထေရ်သည် အရှင်သာရိပုတ္တရာထေရ်၏ လမ်းညွှန်ချက် ဒေသနာတော်အတိုင်း ကမ္မဋ္ဌာန်းတရား အားထုတ်ရာ ရဟန္တာဖြစ်သွားပုံကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
ဋီကာ၌ -“မာနသ္မိံ၊ ဥဒ္ဓစ္စသ္မိံ၊ ကုက္ကုစ္စသ္မိံ” ပုဒ်တို့၌ ပထမာဝိဘတ်အနက်၌ သတ္တမီဝိဘတ်သက်ထားပုံကို ဖွင့်ပြထားပါသည်။
-အံ၊၃၊၉၀-၉၄။ အံ၊မြန်၊၃၊၉၁-၄။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၃၃-၄။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ အဋ္ဌကနိပါတ၊ ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၅-ဥပေါသထဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသမ္ဗီမြို့ ဃောသိတာရုံကျောင်းဝယ် သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် နေ့ သန့်ရာအရပ်၌ တစ်ပါးတည်းကိန်အောင်းနေသော အရှင်အနုရုဒ္ဓါမထေရ်မြတ်အား မနာပကာယိကာနတ်သမီးများ ရောက်လာ၍ “မိမိတို့သည် အဆင်း, အသံ, ချမ်းသာဟူသော ဌာနသုံးပါး၌ တခဏချင်း လိုသလိုရနိုင်သူများ, အစိုးရသူများ အလိုအကြိုက် အတိုင်း လိုက်ပါစေနိုင်သူများဖြစ်ကြောင်း” လျှောက်ထားပြီး အရှင်အနုရုဒ္ဓါ၏ နှလုံးသွင်း မှုအတိုင်း လိုက်ပါဖြစ်စေကြ၍ သီဆိုကပြ တီးမှုတ်ကြပုံ၊ အရှင်အနုရုဒ္ဓါထေရ် က သာယာမှု အမူအရာ မပြဘဲ မျက်လွှာချနေသဖြင့် ပြန်သွားကြပုံ၊ အရှင်အနုရုဒ္ဓါထေရ် က ယင်းအဖြစ်အပျက်ကို ဘုရားရှင်အား လျှောက်ထားပုံ၊ ဘုရားရှင်က အမျိုးသမီးများ မနာပကာယိကာနတ်သမီးဖြစ်ကြောင်း (၈) ပါးကို ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ -ယင်းနတ်သမီးများသည် အရှင်အနုရုဒ္ဓါထေရ် စကြာမင်း ဖြစ်စဉ်က မိဖုရားများဖြစ်ကြောင်း၊ ပဉ္စကင်္ဂတူရိယာအကြောင်းတို့ကို ဖွင့်ပြထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အနုရုဒ္ဓတ္ထေရသုတ္တ
အနုရုဒ္ဓတ္ထေရသုတ္တ-အံ၊၁၊၂၃။ အံ၊မြန်၊၁၊၃၁။ အံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၁၄၃-၁၅၀။ အံ၊ဋီ၊၁၊၁၅၅-၆။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဧကကနိပါတ၊ ၁၄-ဧတဒဂ္ဂပထမဝဂ်၊ ပဉ္စမသုတ်။
ဒိဗ္ဗစက္ခုအဘိညာဉ်ရ ငါဘုရား၏ သာဝကတို့တွင် အနုရုဒ္ဓါထေရ်သည် အသာလွန်ဆုံး ပုဂ္ဂိုလ်ပေတည်း-ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ -ပဒုမုတ္တရဘုရားရှင်လက်ထက် အညတရ ကုဋုမ္ဗိကဝတ္ထု၊ ကဿပဘုရားရှင်၏ ဓာတုရွှေစေတီတော်ကြီး၌ ဆီမီးဇာတစ်ထောင်ဖြင့် ဆီမီးပူဇော်သောဝတ္ထု၊ အန္နဘာရသူဆင်းရဲဝတ္ထု၊ အနုရုဒ္ဓါမင်းသား (ပစ္စုပ္ပန်)ဝတ္ထုတို့ကို ဖွင့်ဆိုထားပါသည်။ (ထေရ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၃၆-၃၄၇။ အပ၊ဋ္ဌ၊၁၊၃၀၀-၃၀၅။)
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အနုရုဒ္ဓမဟာဝိတက္ကသုတ္တ
အနုရုဒ္ဓမဟာဝိတက္ကသုတ္တ-အံ၊၃၊၆၂-၈။ အံ၊မြန်၊၃၊၆၃-၉။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၂၅-၈။ အံ၊ဋီ၊၃၊၂၃၅။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ အဋ္ဌကနိပါတ၊ ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၃-ဂဟပတိဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
ဘုရားရှင် ဘဂ္ဂနိုင်ငံ သုသုမာရဂိရမြို့အနီး ပဲစဉ်းငုံတောဝယ် သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် စေတိနိုင်ငံ ပါစီနဝံသ (အရှေ့ဝါးတော)၌ မဟာပုရိသဝိတက် ခုနစ်ပါးကို ကြံစည်တော်မူသော အရှင်အနုရုဒ္ဓါထေရ်အား ရှစ်ခုမြောက် မဟာပုရိသဝိတက်ကို ဖြည့်စွက်၍ ဟောကြားတော်မူပါသည်။ ဘုရားရှင်က ယင်းမဟာပုရိသဝိတက် ရှစ်ပါးကို ကြံစည်နေသောသူအား ရရှိခံစားနိုင်သော အကျိုးတရားတို့ကို ဆက်၍ ဟောကြားတော်မူပြီး ဤစေတိတိုင်း ပါစီနဝံသတော၌ နောက်ထပ်တစ်ဝါ ဆက်လက်သီတင်းသုံးရန် မိန့်ကြားတော်မူပါသည်။
ဘဂ္ဂနိုင်ငံ သုသုမာရဂိရမြို့သို့ ပြန်လည်ရောက်တော်မူသောအခါ ရဟန်းတို့အား မဟာပုရိသဝိတက် ရှစ်ပါး အကျယ်ဒေသနာတော်ကို ဟောတော်မူပါသည်။ နောက်နှစ်ဝါတွင်း၌ ထိုစေတီနိုင်ငံ ပါစီနဝံသတော၌ အရှင်အနုရုဒ္ဓါ အသဝေါကုန်ခန်း ရဟန္တာ အဖြစ်သို့ ရောက်တော်မူပါသည်။ ရဟန္တာဖြစ်ပြီးချိန်၌ သုံးဂါထာဖြင့် ဥဒါန်းကျူးရင့်တော် မူပါသည်။
အဋ္ဌကထာ၌ -ပါစီနံသတောအကြောင်း၊ အရှင်သာရိပုတ္တရာထေရ်နှင့် အရှင်အနုရုဒ္ဓါထေရ်တို့ တရားဆွေးနွေးကြပုံ၊ အရှင်သာရိပုတ္တရာထေရ်၏ထံမှ ကမ္မဋ္ဌာန်းတရားကိုယူ၍ ယင်းတော၌ အရှင်အနုရုဒ္ဓါထေရ် တရားအားထုတ်ပုံ၊ မဟာပုရိသဝိတက်များ ဖြစ်ပေါ်လာပုံ၊ အပ္ပိစ္ဆ-လေးမျိုး၊ သန္တောသ-သုံးမျိုး၊ ပဝိဝိတ္တ-သုံးမျိုး၊ သင်္ဂဏိကာရာမ-နှစ်မျိုး၊ ပပဉ္စတရား-သုံးပါးတို့ကို ဖွင့်ပြထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အနုသယသုတ္တ
အနုသယသုတ္တ (၅)-သံ၊၁၊၄၄၄။ သံ၊မြန်၊၁၊၄၃၃-၄။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၉၇။ သံ၊ဋီ၊၂၊၁၈၀-၁။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၇-ရာဟုလသံယုတ္တ၊ ဒုတိယဝဂ္ဂ၊ ဧကာဒသမသုတ်။
ဘုရားရှင် သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် အရှင်ရာဟုလာက “မြတ်စွာဘုရား အဘယ်သို့ သိမြင်သောပုဂ္ဂိုလ်အား ဝိညာဏ်နှင့်တကွဖြစ်သော ဤခန္ဓာကိုယ်၌ဖြစ်စေ, ပြင်ပအလုံးစုံသော နိမိတ်တို့၌ဖြစ်စေ, ငါငါဟုစွဲယူသော ဒိဋ္ဌိ, ငါ့ဥစ္စာ ငါ့ဥစ္စာဟုယူသော တဏှာ, အဖန်ဖန်ကိန်းမှု မာနတို့ မဖြစ်နိုင်ပါကုန်သနည်း” ဟု မေးလျှောက်သဖြင့် အနတ္တလက္ခဏသုတ် ဒေသနာတော်နည်းအားဖြင့် ရှုမြင်သူအား တဏှာ, မာန, ဒိဋ္ဌိတို့ မဖြစ်ကုန်-ဟု ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၃၊၅၅။ သံ၊မြန်၊၃၊၅၉။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၇၅။ သံ၊ဋီ၊၂၊၄၁၃။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-မဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၈-ဩဃဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
အနုသယခုနစ်ပါးတို့ကို ထူးသောဉာဏ်ဖြင့် သိရန်၊ ပိုင်းခြား၍ သိရန်၊ ကုန်ခန်း စေရန်၊ ပယ်စွန့်ရန်၊ အရိယမဂ္ဂင် ရှစ်ပါးကို ပွားများရမည်ဟု ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၃၊၂၀၇။ သံ၊မြန်၊၃၊၂၁၂။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၄-ဣန္ဒြိယသံယုတ္တ၊ ၇-ဗောဓိပက္ခိယဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
သဒ္ဓါ၊ ဝီရိယ, သတိ, သမာဓိ, ပညာဟူသောဣန္တငါးပါးတို့ကို ပွားများအပ်, ကြိမ်ဖန်များစွာ အလေ့အထပြုအပ်သည်ရှိသော် အနုသယတို့ကို အကြွင်းမဲ့ ပယ်ခွါနိုင်ရန် ဖြစ်၏ဟု ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၂၊၄၀၁-၂။ အံ၊မြန်၊၂၊၅၀၈။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ သတ္တကနိပါတ၊ ၂-အနုသယဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
ဤသုတ်၌ အနသယခုနစ်ပါးတို့ကို ဟောတော်မူပါသည်။
-အံ၊၂၊၄၀၂။ အံ၊မြန်၊၂၊၅၀၈-၉။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ သတ္တကနိပါတ၊ ၂-အနုသယဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
အနုသယခုနစ်ပါးကို ပယ်ရန်, အကြွင်းမဲ့ ဖြတ်တောက်ရန်အတွက် မြတ်သော အကျင့်ကို ကျင့်သုံးအပ်၏။ အနုသယခုနစ်ပါးကို ဖြတ်တောက်ပြီးသော ရဟန်းသည် တဏှာကို ဖြတ်ပြီးသူ, သံယောဇဉ် (အနှောင်အဖွဲ့)ကို ဖြေပြီးသူ, မာနကို အရဟတ္တ မဂ်ဖြင့် အကြွင်းမဲ့ပယ်ပြီးသူ, ဝဋ်ဆင်းရဲဒုက္ခ၏ အဆုံးကို ပြုပြီးသူဟု ဆိုအပ်၏-ဟု ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အနုသယပဟာနသုတ္တ
အနုသယပဟာနသုတ္တ-သံ၊၂၊၂၆၁။ သံ၊မြန်၊၂၊၂၅၂။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-သဠာယတနသံယုတ္တ၊ (၆)၁-အဝိဇ္ဇာဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
အညတရရဟန်း၏ လျှောက်ထားချက်အရ “စက္ခုပသာဒ, ရူပါရုံ၊ စက္ခုဝိညာဏ်, စက္ခုသမ္ဖဿ, စက္ခုသမ္ဖဿကြောင့်ဖြစ်သော ဝေဒနာ အစရှိသော အဇ္ဈတ္တိကာယတန (၆)ပါး၊ ဗဟိဒ္ဓါယတန (၆)ပါး၊ ဝိညာဏ် (၆)ပါး၊ ဖဿ (၆)ပါး၊ ဝေဒနာ (၆)ပါးတို့တွင် တစ်ပါးပါးကို အနိစ္စ, အနတ္တဟု သိမြင်သောသူအား အနုသယတို့ကို ပယ်အပ်ကုန်၏ ဟု ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အနုသယသမုဂ္ဃါတသုတ္တ
အနုသယသမုဂ္ဃါတသုတ္တ (၂)-သံ၊၂၊၂၆၁။ သံ၊မြန်၊၂၊၂၅၂။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-သဠာယတနသံယုတ္တ၊ (၆)၁-အဝိဇ္ဇာဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
မျက်စိ, နား, နှာခေါင်း, လျှာ, ကိုယ်, စိတ်, သဘောတရား, ဝိညာဏ်, သမ္ဖဿ, သမ္ဖဿကြောင့်ဖြစ်သော ဝေဒနာအစရှိသော အဇ္ဈတ္တိကာယတန (၆) ပါး, ဗဟိဒ္ဓါယတန (၆)ပါး, ဝိညာဏ် (၆)ပါး, ဖဿ (၆)ပါး, ဝေဒနာ (၆)ပါးတို့တွင် တစ်ပါးပါးကို အတ္တမဟုတ်ဟု သိမြင်သောသူအား အနုသယတို့သည် အကြွင်းမဲ့ပယ်ခွါခြင်းသို့ ရောက်ကုန်၏ဟု ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၃၊၂၉၆။ သံ၊မြန်၊၃၊၂၉၈။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၀-အာနာပါနသံယုတ္တ၊ ဒုတိယဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
အာနာပါနဿတိသမာဓိကို ပွားများအပ်, ကြိမ်ဖန်များစွာ အလေ့အလာပြုအပ် သည်ရှိသော် အနုသယတို့ကို ကောင်းစွာ ပယ်ခွာခြင်းငှာ ဖြစ်၏ဟု ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အနုသောတသုတ္တ
အနုသောတသုတ္တ-အံ၊၁၊၃၁၁-၂။ အံ၊မြန်၊၁၊၃၂၇-၈။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၅၁။ အံ၊ဋီ၊၂၊၂၂-၃။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၁-ဘဏ္ဍဂါမဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
အနုသောတဂါမီ (သံသရာရေစုန်ဆင်းတတ်သော) ပုဂ္ဂိုလ်, ပဋိသောတဂါမီ (သံသရာရေဆန်တက်သော ပုဂ္ဂိုလ်, ဌိတတ္တ (ရပ်တည်သော သဘောရှိသော) ပုဂ္ဂိုလ်, တိဏ္ဏပါရင်္ဂတ (ကမ်းတစ်ဖက်ရောက် ကူးမြောက်ပြီး၍ ကုန်းထက်၌တည်သော) ပုဂ္ဂိုလ်ဟူသော ပုဂ္ဂိုလ်လေးမျိုးကို အကျယ်တဝင့် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
ဋီကာ၌ -ပါရဂူပုဂ္ဂိုလ်ခြောက်မျိုးကို ပြဆိုထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အနုဿတိဋ္ဌာနသုတ္တ
အနုဿတိဋ္ဌာနသုတ္တ(၂)-အံ၊၂၊၂၅၁။ အံ၊မြန်၊၂၊၃၂၆။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဆက္ကနိပါတ၊ ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၁-အာဟုနေယျဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
(စီးပွားချမ်းသာ၏ အကြောင်းဖြစ်သော) အဖန်ဖန် အောက်မေ့ခြင်းတို့သည် ဗုဒ္ဓါနုဿတိ, ဓမ္မာနုဿတိ, သံဃာနုဿတိ, သီလာနုဿတိ, စာဂါနုဿတိ, ဒေဝတာ နုဿတိ-ဟု ခြောက်ပါးရှိကုန်၏ဟု ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၂၊၂၇၅-၇။ အံ၊မြန်၊၂၊၃၅၄-၆။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၀၁။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဆက္ကနိပါတ၊ ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၃-အနုတ္တရိယဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
အထက်သုတ်လာ အနုဿတိခြောက်ပါးတို့တွင် တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီကို ပွားများ နေသော အချိန်၌ ရာဂ, ဒေါသ, မောဟတို့ထကြွသောင်းကျန်းသောစိတ် မဖြစ်၊ ထိုအခါ၌ ထိုပုဂ္ဂိုလ်၏စိတ်သည် ဖြောင့်မတ်စွာသာလျှင် ဖြစ်၏။ ကာမဂုဏ်၌ စွဲမက်မှု “ဂေဓ”မှ ကျွတ်လွတ်ထွက်မြောက်၏။ ဤကမ္မဋ္ဌာန်းကို အကြောင်းပြု၍ ဤလောက၌ အချို့သောသတ္တဝါတို့သည် ကိလေသာတို့မှ စင်ကြယ်ကုန်၏ဟု ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အနုဿရိတဗ္ဗသုတ္တ
အနုဿရိတဗ္ဗသုတ္တ (၂)-အံ၊၃၊၄၅၇။ အံ၊မြန်၊၃၊၄၅၁။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဒသကနိပါတ၊ တတိယပဏ္ဏာသက၊ (၁၅)၅-အရိယဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
ဤသုတ်၌ “သမ္မာဒိဋ္ဌိအစ သမ္မာဉာဏ, သမ္မာဝိမုတ္တိအဆုံး အောက်မေ့ရမည့် တရားဆယ်ပါးနှင့် မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိအစ မိစ္ဆာဉာဏ, မိစ္ဆာဝိမုတ္တိအဆုံး မအောက်မေ့အပ်သော တရားဆယ်ပါးကို ဟောတော်မူသည်။
-အံ၊၃၊၄၈၇။ အံ၊မြန်၊၃၊၄၇၈။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဒသကနိပါတ၊ စတုတ္ထပဏ္ဏာသက၊ (၁၉)၄-အရိယမဂ္ဂဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
ဤသုတ်၌ အောက်မေ့ရမည့်တရား သုစရိုက်ဆယ်ပါးနှင့် မအောက်မေ့ရမည့် တရား ဒုစရိုက်ဆယ်ပါးတို့ကို ဟောတော်မူသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အနေကဓာတုပဋိဝေဓသုတ္တ
အနေကဓာတုပဋိဝေဓသုတ္တ၊-အံ၊၁၊၂၂။ အံ၊မြန်၊၁၊၃၀။ အံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၉၃။ အံ၊ဋီ၊၁၊၁၄၁။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဧကကနိပါတ၊ ၁၃-ဧကပုဂ္ဂလဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
အရဟံဂုဏ်ရှင်, သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဂုဏ်ရှင် တစ်ဆူတည်းသော ပုဂ္ဂိုလ်ဖြစ်တော်မူသော ဘုရားရှင်ပွင့်တော်မူလာခြင်းသည် များစွာသော (၁၈)ပါးသောဓာတ်တို့ကို ထိုးထွင်း၍ သိမြင်ရန်ဖြစ်၏-ဟု ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
(အဘိ၊ဝိ။၃၂၉။ အဘိ၊ဋ္ဌ၊၂၊၄၃၈။)
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အနောတ္တပ္ပမူလကသုတ္တ
အနောတ္တပ္ပမူလကသုတ္တ-သံ၊၁၊၃၇၄-၅။ သံ၊မြန်၊၁၊၃၆၁။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၃-ဓာတုသံယုတ္တ၊ ဒုတိယဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
အနောတ္တပ္ပီပုဂ္ဂိုလ်ကို မူထား၍ အနောတ္တပ္ပီပုဂ္ဂိုလ် အချင်းချင်း၊ အပ္ပဿုတပုဂ္ဂိုလ် အချင်းချင်း၊ ဒုပ္ပညပုဂ္ဂိုလ်အချင်းချင်း၊ ဩတ္တပ္ပီပုဂ္ဂိုလ် အချင်းချင်း၊ ဗဟုဿုတပုဂ္ဂိုလ် အချင်းချင်း၊ အာရဒ္ဓဝီရိယပုဂ္ဂိုလ် အချင်းချင်း၊ မုဋ္ဌဿတိပုဂ္ဂိုလ် အချင်းချင်း၊ ဥပဋ္ဌိတဿတိပုဂ္ဂိုလ် အချင်းချင်း ပေါင်းဆုံးညီညွတ်ကြပုံ သဘာဝကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အနောတ္တပ္ပီသုတ္တ
အနောတ္တပ္ပီသုတ္တ-သံ၊၁၊၄၀၀-၁။ သံ၊မြန်၊၁၊၃၈၈-၉။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၅၃-၄။ သံ၊ဋီ၊၂၊၁၅၆။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၅-ကဿပသံယုတ္တ၊ ဒုတိယသုတ်။
အရှင်သာရိပုတ္တရာထေရ်နှင့် အရှင်မဟာကဿပထေရ်တို့ ဗာရာဏသီမြို့ အနီး ဣသိပတနမိဂဒါဝုန်တော၌ သီတင်းသုံးတော်မူကြစဉ် အချင်းချင်း တရားစကား ဆွေး နွေးတော်မူကြပြီး အရှင်သာရိပုတ္တရာထေရ်က “ပြင်းထန်စွာအားထုတ်ခြင်း မရှိသူ၊ (ကိလေသာဖြစ်ခြင်းမှ) မကြောက်လန့်သူများသည် သစ္စာလေးပါးကို သိခြင်းငှာ မထိုက်တန်၊ ယောဂကုန်ရာ အတုမရှိသော အရဟတ္တဖိုလ်ကို ရခြင်းငှာ မထိုက်တန်သူဖြစ်ပုံ၊ ပြင်းထန်စွာ အားထုတ်ခြင်းရှိသူ၊ (ကိလေသာဖြစ်ခြင်းမှ) ကြောက်လန့်သူသည်သာ သစ္စာလေးပါးကို သိထိုက်သူ၊ ယောဂကုန်ရာ အတုမဲ့ အရဟတ္တဖိုလ်ကို ရထိုက်သူဖြစ်ပုံကို ပုဗ္ဗဘာဂ ဝိပဿနာ အနေအားဖြင့် သမ္မပ္ပဓာန်လေးပါးကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အနောမသုတ္တ
အနောမသုတ္တ-သံ၊၁၊၃၀။ သံ၊မြန်၊၁၊၂၉-၃၀။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၈၀။ သံ၊ဋီ၊၁၊၁၂၁။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-ဒေဝတာသံယုတ္တ၊ ၅-အာဒိတ္တဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
အညတရနတ်သားတစ်ယောက်က ဘုရားရှင်၏ ဂုဏ်တော်များကို ချီးကျူး၍ ဘုရားရှင်အား ဖူးမျှော်ရန် တိုက်တွန်းသော ဂါထာကို ဖော်ပြရာသုတ်။
ဋ္ဌ/ဋီတို့၌ -“အနောမ နာမ” ပုဒ်အဖွင့် ဖွင့်ဆိုချက်များပါရှိသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အန္တသုတ္တ
အန္တသုတ္တ-သံ၊၂၊၁၂၈။ သံ၊မြန်၊၂၊၁၁၉။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၀၄။ သံ၊ဋီ၊၂၊၂၅၇။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-ခန္ဓသံယုတ္တ၊ (၁၁)၁-အန္တဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
ဥပါဒါနက္ခန္ဓာငါးပါးဟူသော သက္ကာယနှင့် စပ်၍ သစ္စာလေးပါးဟူသော အဖို့အစု လေးပါးကို ဟောပြရာသုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အန္တရာမလေသုတ္တ
အန္တရာမလေသုတ္တ-ဣတိဝုတ်၊၂၅၂-၃။ ဣတိဝုတ်၊မြန်၊၂၃၇-၈။ ဣတိဝုတ်၊ဋ္ဌ၊၂၆၀-၅။
-ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ ဣတိဝုတ္တက၊ ၃-တိကနိပါတ၊ စတုတ္ထဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
လောဘ, ဒေါသ, မောဟတို့သည် စိတ်၏အညစ်အကြေး၊ စိတ်၏ရန်သူ၊ စိတ်၏ သူသတ်သမား၊ စိတ်၏ဆန့်ကျင်ဘက်ကိုလိုလားသော သဘာဝတို့ဖြစ်ကုန်၏ဟု (အံ၊၂၊၄၇၁။)လာ (၉) ဂါထာတို့ဖြင့် ခုဇ္ဇုတ္တရာက သာမာဝတီအမှူးရှိသော မိဖုရားတို့အား ပြန်လည်ဟောပြသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အန္တဝါသုတ္တ
အန္တဝါသုတ္တ-သံ၊၂၊၁၇၆။ သံ၊မြန်၊၂၊၁၆၇။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၁၆။ သံ၊ဋီ၊၂၊၂၇၂။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၃-ဒိဋ္ဌိသံယုတ္တ၊ ၁-သောတာပတ္တိဝဂ္ဂ၊ ဧကာဒသမသုတ်။
ဤသုတ်၌ နှလုံးသွင်းမှား၍ လောကသည် အဆုံးရှိ၏-ဟူသော အန္တဝါဒိဋ္ဌိဖြစ်ပုံ နှင့် အန္တဝါဠိမှလွတ်မြောက်လျှင် သောတာပန်ဖြစ်ပုံတို့ကို ဟောပြတော်မူသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အန္တေဝါသိကသုတ္တ
အန္တေဝါသိကသုတ္တ-သံ၊၂၊၃၄၉-၃၅၀။ သံ၊မြန်၊၂၊၃၄၃-၄။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၄၆။ သံ၊ဋီ၊၂၊၃၁၆-၇။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-သဠာယတနသံယုတ္တ၊ (၁၅)၅-နဝပုရာဏဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
အတွင်း၌ကိန်းသော ကိလေသာနှင့် လွန်စွာဖြစ်သော ကိလေသာမရှိအောင် သာသနဗြဟ္မစရိယကို ကျင့်သုံးရမည်။ ဒွါရ (၆)ပါးတို့၌ အာရုံ (၆)ပါးထင်လာရာ၌ စိတ်ဝယ် ယုတ်မာသောအကုသိုလ်တရားတို့ ဖြစ်သူကို “သန္တေဝါသိက” ယင်း အကုသိုလ်တရားတို့ လွှမ်းမိုးနှိပ်စက်ခံရသူကို “သာစရိယက”ဟု ခေါ်ဆိုအပ်ပုံကို အကျယ် တဝင့် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အန္ဓသုတ္တ
အန္ဓသုတ္တ-အံ၊၁၊၁၂၆-၇။ အံ၊မြန်၊၁၊၁၄၄-၅။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၉၆-၇။ အံ၊ဋီ၊၂၊၉၅-၆။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ တိကနိပါတ ၁-ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၃-ပုဂ္ဂလဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
အန္ဓပုဂ္ဂိုလ်, ဧကစက္ခုပုဂ္ဂိုလ်, ဒွိစက္ခုပုဂ္ဂိုလ်ဟူသော ပုဂ္ဂိုလ်သုံးမျိုးကို အကျယ် ဝေဘန်၍ ဟောပြရာသုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အန္ဓကရဏသုတ္တ
အန္ဓကရဏသုတ္တ-ဣတိဝုတ်၊၂၅၁။ ဣတိဝုတ်၊မြန်၊၂၃၅-၆။ ဣတိဝုတ်၊ဋ္ဌ၊၂၅၈-၂၆၀။
-ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ ဣတိဝုတ္တက၊ တိကနိပါတ၊ စတုတ္ထဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
ကာမဝိတက်, ဗျာပါဒဝိတက်, ဝိဟိံသာဝိတက်-ဟူသော အကုသလဝိတက် သုံးပါးတို့သည် ပညာဉာဏ်ကိုကန်းအောင် ပြုတတ်ကုန်၏၊ ပညာမျက်စိကို မပြုတတ်ကုန်၊ မသိခြင်းကို ပြုတတ်ကုန်၏၊ ဆင်းရဲခြင်းအဖို့ ရှိကုန်၏၊ ကိလေသာငြိမ်းအေးမှုကို မပြုတတ်ကုန်၊
နေက္ခမ္မဝိတက်, အဗျာပါဒဝိတက်, အဝိဟိံသာဝိတက်-ဟူသော ကုသိုလ်ဝိတက် သုံးပါးတို့သည် ဉာဏ်ပညာကန်းအောင် မပြုတတ်ကုန်၊ ပညာမျက်စိကို ပြုတတ်ကုန်၏။ သိခြင်းကို ပြုတတ်ကုန်၏၊ ပညာကို တိုးပွားစေတတ်ကုန်၏၊ ဆင်းရဲခြင်းအဖို့မရှိကုန်၊ ကိလေသာငြိမ်းအေးခြင်းကို ဖြစ်စေတတ်ကုန်၏-အစရှိသည်ဖြင့် ခုဇ္ဇုတ္တရာက သာမာဝတီအမှူးရှိသော မိဖုရားတို့အား ပြန်လည်ဟောကြားသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အန္ဓကဝိန္ဒသုတ္တ
အန္ဓကဝိန္ဒသုတ္တ (၂)-သံ၊၁၊၁၅၆။ သံ၊မြန်၊၁၊၁၄၇-၈။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၂၀၂-၃။ သံ၊ဋီ၊၁၊၂၄၉-၂၅၀။ ။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၆-ဗြဟ္မသံယုတ္တ၊ ၂-ဒုတိယဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် မဂဓနိုင်ငံ အန္ဓကဝိန္ဒရွာ၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် အလွန်မှောင်မိုက်ရာ ညဉ့်အခါ၌ သဟမ္ပတိဗြဟ္မာကြီး ရောက်လာပြီး ရဟန်းတော်များ တောကျောင်းများ၌ သီတင်းသုံးတော်မူသင့်ပုံ၊ ရဟန်းတော်များ၌ ရှိသင့်သော အရည်အချင်း, အရည် အချင်းပြည့်ဝသဖြင့် သေခြင်းသဘောကို လွန်မြောက်တော်မူကြပုံတို့ကို မိမိကိုယ်တိုင် တွေ့မြင်ရကြောင်း အစရှိသည်တို့ကို (၆) ဂါထာတို့ဖြင့် ဘုရားရှင်အား လျှောက်ထားသည့်သုတ်။
-အံ၊၂၊၁၂၁။ အံ၊မြန်၊၂၊၁၄၉-၁၅၀။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၄၅။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ပဉ္စကနိပါတ၊ ၃-တတိယပဏ္ဏာသက၊ (၁၂)၂-အန္ဓကဝိန္ဒဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
ဘုရားရှင်သည် မဂဓနိုင်ငံ အန္ဓကဝိန္ဒရွာ၌ အရှင်အာနန္ဒာအား “ရဟန်းသစ်ကို သီလဖြည့်ကျင့်မှု၊ စကားပြောနည်းပါးမှု၊ တောကျောင်းနေမှု၊ အယူအမြင်မှန်ကန်မှုဟူသော တရားငါးပါးနှင့် ပြည့်စုံစေရန် ဆောက်တည်စေအပ်, တိုက်တွန်းအပ်, တည်စေရမည်ဟု မိန့်တော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အန္ဓကာရသုတ္တ
အန္ဓကာရသုတ္တ-သံ၊၃၊၃၉၆-၇။ သံ၊မြန်၊၃၊၄၀၂-၃။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၂-သစ္စသံယုတ္တ၊ ၅-ပပါတဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
သစ္စာလေးပါးကို မသိခြင်းသည် လရောင်နေရောင်တို့ မရောက်သော လောကန္တရိတ်ငရဲထက်ပင် မှောင်မိုက်လှ၏၊ သစ္စာလေးပါးကို မသိခြင်းကြောင့် ပဋိသန္ဓေနေရမှုကို ဖြစ်စေတတ်ကုန်သော သင်္ခါရတို့၌ မွေ့လျော်ပျော်ပိုက် နှစ်ခြိုက်ကြကုန်၏၊ ယင်းသင်္ခါရတရားတို့ကြောင့် အိုခြင်း, သေခြင်း, စိုးရိမ်ခြင်း, ငိုယိုမြည်တမ်းခြင်း, ကိုယ်ဆင်းရဲခြင်း, စိတ်ဆင်းရဲခြင်း, ပြင်းစွာပင်ပန်းခြင်း-ဟူသော အမှောင်ထု အတွင်းသို့ ကျရောက်ကြကုန်၏၊ ဆင်းရဲဒုက္ခမှ မလွတ်မြောက်နိုင်ကြကုန်။ သစ္စာလေးပါးကို အမှန်အတိုင်း သိမြင်ခြင်းကြောင့် ဆင်းရဲအားလုံးမှ လွတ်မြောက်ကြကုန်၏။ ထို့ကြောင့် သစ္စာလေးပါးကို အမှန်အတိုင်း သိမြင်ရန် အားထုတ်ကြရမည်-ဟု ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အန္နသုတ္တ
အန္နသုတ္တ-သံ၊၁၊၂၉-၃၀။ သံ၊မြန်၊၁၊၂၉။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၇၉။ သံ၊ဋီ၊၁၊၁၂၀။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-ဒေဝတာသံယုတ္တ၊ ၅-အာဒိတ္တဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
ကုသိုလ်ကောင်းမှုသည် ယုံယုံကြည်ကြည် ကြည်လင်သောစိတ်ဖြင့် နတ်လူတို့ တောင့်တသည့်ထမင်းကို ပေးလှူသူသို့သာလျှင် ပစ္စုပ္ပန် တမလွန်နှစ်တန်သော လောက၌ စိတ္တသူကြွယ်၊ သီဝလိထေရ်တို့ကဲ့သို့ အစဉ်လိုက် (သကဲ့သို့ဖြစ်)၏။ ထို့ကြောင့် မပေးရက် မလှူလို နှမြောဝန်တိုမှု “မစ္ဆရိယ”ကို ပယ်ဖျောက်လျက်၊ မစ္ဆရိယကို လွှမ်းမိုးနှိပ် နင်းလျက် အလှူပေးရမည်၊ ကုသိုလ်ကောင်းမှုတို့သည် တမလွန်လောက၌ သတ္တဝါတို့၏ ထောက်ရာတည်ရာတို့ ဖြစ်ကုန်၏-ဟု နတ်သားတစ်ယောက် လျှောက်ထားသဖြင့် ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အန္နဂ္ဂရသဂ္ဂသုတ္တ
အန္နဂ္ဂရသဂ္ဂသုတ္တ-အံ၊၁၊၃၈။ အံ၊မြန်၊၁၊၄၈။ အံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၃၇၉။ အံ၊ဋီ၊၁၊၂၃၂။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဧကကနိပါတ၊ ၁၆-ဧကဓမ္မပါဠိ၊ စတုတ္ထဝဂ်၊ တေရသမသုတ်။
မွန်မြတ်သောအရသာရှိသော ထမင်း, ဘောဇဉ်တို့ကိုရသော သတ္တဝါတို့သည် နည်းပါးကုန်၏။ တောသစ်မြစ်, သစ်သီးတို့ကို ရှာဖွေ၍ ရအပ်သောအစားအစာဖြင့် လည်းကောင်း၊ အိုးခွက်ဖြင့်ရှာဖွေတောင်းရမ်း၍ရသော အစားအစာဖြင့်လည်းကောင်း မျှတသော သတ္တဝါတို့ကသာ များလှကုန်၏-ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ/ဋီကာတို့၌ -အန္နဂ္ဂရသဂ္ဂလာဘီပုဂ္ဂိုလ်, အလာဘီပုဂ္ဂိုလ် မှတ်သားဖွယ်များ ဖွင့်ဆိုထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အပဂတသုတ္တ
အပဂတသုတ္တ-သံ၊၁၊၄၄၄။ သံ၊မြန်၊၁၊၄၃၄။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၉၇။ သံ၊ဋီ၊၂၊၁၈၁။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၇-ရာဟုလသံယုတ္တ၊ ဒုတိယဝဂ္ဂ၊ ဒွါဒသမသုတ်။
ရာဟုလာ ပစ္စုပ္ပန်၊ အတိတ်, အနာဂတ်, အဇ္ဈတ္တ, ဗဟိဒ္ဓ, ဩဠာရိက, သုခုမ, ဟီန, ပဏီတ, ဒူရ, သန္တိကဖြစ်သော “ရုပ်, ဝေဒနာ, သညာ, သင်္ခါရ, ဝိညာဏ-ဟူသော ခန္ဓာငါးပါးတို့တွင် တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ၌ “ငါမဟုတ်၊ ငါ့ဥစ္စာမဟုတ်၊ ငါ့အတ္တမဟုတ်” ဟု ဟုတ်မှန်သည့်အတိုင်း မှန်ကန်သော ဝိပဿနာပညာ (မဂ်ပညာ)ဖြင့် သိသော သူသည် တဏှာဒိဋ္ဌိတို့ဖြင့် တစုံတခုသော အာရုံကို မစွဲလမ်းတော့ပဲ ကိလေသာမှ လွတ်မြောက်၏။ ရာဟုလာ ဤသို့ သိမြင်သူသည် ဝိညာဏ်နှင့်တကွဖြစ်သော ဤကိုယ် ကာယ၌ဖြစ်စေ, ပြင်ပ အလုံးစုံသော နိမိတ်တို့၌ဖြစ်စေ ငါဟုစွဲယူမှု “ဒိဋ္ဌိ”၊ ငါ့ဥစ္စာဟု တပ်မက်မှု “တဏှာ”၊ ထောင်လွှားမှု “မာန” တို့မှ ကင်းသော ထောင်လွှားမှု အဖို့အစုကို ကောင်းစွာ လွန်မြောက်သော ကိလေသာအပူမလိမ်း ငြိမ်းအေးသော ကိလေသာမှ ကောင်းစွာလွတ်မြောက်သော စိတ်ဖြစ်၏” ဟု အရှင်ရာဟုလာအား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အပညတ္တသုတ္တ
အပညတ္တသုတ္တ (၂)-အံ၊၁၊၁၉။ အံ၊မြန်၊၁၊၂၆။ အံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၆၇။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဧကကနိပါတ၊ ၁၀-ဒုတိယပမာဒါဒိဝဂ္ဂ၊ ဧကစတ္တာလီသမသုတ်။
ဘုရားရှင် မပညတ်အပ်သည်ကို ဘုရားရှင် ပညတ်တော်မူအပ်၏ဟု ပြ (ပြော ဟော, ရေးသား, ယူဆ, ပြုကျင့်)ကြသော ရဟန်းတို့သည် လူအများ အစီးအပွားမဲ့ရန်၊ ချမ်းသာမဲ့ရန်၊ အကျိုးစီးပွားမဲ့ရန်၊ နတ်, လူတို့ဆင်းရဲရန် ကျင့်သုံးကြကုန်၏။ သည်သာမ ကသေး ထိုရဟန်းတို့သည် များစွာသော အကုသိုလ်ကိုလည်း တိုးပွားစေကြကုန်၏။ သဒ္ဓမ္မသုံးဖြာ ဤသာသနာတော်ကို ကွယ်ပျောက်စေသူတို့လည်းဖြစ်ကုန်၏-ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ -သဒ္ဓမ္မကွယ်ပျောက်ပုံ အကျယ်ဖွင့်ပြထားပါသည်။ သာသနမူလ ဆွေးနွေးပွဲအကြောင်းကိုလည်း ဖွင့်ပြထားပါသည်။
-အံ၊၁၊၂၀။ အံ၊မြန်၊၁၊၂၇။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဧကကနိပါတ၊ ၁၁-အဓမ္မဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
တထာဂတ အပညတ္တကို တထာဂတ အပညတ္တဟု ပြ (ပြောဟော, ရေးသား သင်ကြား, ယူဆ, ပြုကျင့်)ကြသော ရဟန်းတို့သည် လူအများကြီးပွား, ချမ်းသာရန်၊ နတ်, လူတို့ ချမ်းသာစေရန် ပြုကျင့်ကြသူတို့ဖြစ်ကုန်၏။ သည်သာမကသေး ထိုရဟန်းတို့သည် များစွာသောကုသိုလ်တရားကို တိုးပွားစေကြကုန်၏။ သဒ္ဓမ္မသုံးဖြာ ဤသာသနာတော်ကိုလည်း ကြာရှည်လေးမြင့်တည်တံ့စေသူတို့ ဖြစ်ကုန်၏-ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အပဏ္ဏကသုတ္တ
အပဏ္ဏကသုတ္တ (၃)-မ၊၂၊၆၂-၇၆။ မ၊မြန်၊၂၊၆၈-၈၃။ မ၊ဋ္ဌ၊၃၊၈၁-၈၇။ မ၊ဋီ၊၃၊၅၁-၅၈။
-မဇ္ဈိမနိကာယ၊ မဇ္ဈိမပဏ္ဏာသ၊ ၁-ဂဟပတိဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
ဘုရားရှင်သည် ကောသလနိုင်ငံ သာလအမည်ရှိသော ပုဏ္ဏားရွာ၌ သာလရွာ သား ပုဏ္ဏားသူကြွယ်တို့အား အပဏ္ဏက (မချွတ်ယွင်း မလွဲမှားနိုင်သော) ကျင့်စဉ်ကို ဟောတော်မူပါသည်။ ။
ပထမပိုင်း၌ -ဒသဝတ္ထုကမိစ္ဆာဒိဋ္ဌိဖြစ်သော နတ္ထိကဝါဒ, အကိရိယဝါဒ, အဟေတုကဝါဒ, အရူပဗြဟ္မာမရှိ နိဗ္ဗာန်မရှိ-ဟူသော ဝါဒများနှင့် ယင်းတို့၏ ဆန့်ကျင်ဘက် သမ္မာဝါဒများကို လောကမျက်မြင်အားဖြင့် နှိုင်းယှဉ်၍ တစ်ခုစီ တစ်ခုစီကို ရှင်းလင်း ဟောကြားတော်မူပါသည်။ ။
ဒုတိယပိုင်း၌ -အတ္တန္တပအစရှိသော ပုဂ္ဂိုလ်လေးမျိုးကို ခွဲခြမ်းဝေဘန်၍ ဟောတော်မူပါသည်။ ယင်းတို့တွင် အထက်ပါပုဂ္ဂိုလ်ငါးဦးသည် အထက်ပါ ပုဂ္ဂိုလ် သုံးဦး၏ အမျိုးအစားများဖြစ်ကြပြီး ဘုရားရှင်နှင့် အတ္ထိကဝါဒီပုဂ္ဂိုလ်ငါးဦးတို့သည် အမှတ်လေး ပုဂ္ဂိုလ်မျိုးဖြစ်ပုံ, ယခုဘဝ၌ ဘုရားဖြစ်တော်မူသည်အထိ ကျင့်သုံးတော်မူသည့် ဘုရားဖြစ်စဉ် ဗုဒ္ဓဝင်ကို ဟောတော်မူပါသည်။ ။
တတိယပိုင်း၌ -သာလရွာသား ပုဏ္ဏားသူကြွယ်များ ဥပါသကာအဖြစ်ခံယူပုံကို ပြဆိုထားပါသည်။
အဋ္ဌကထာ၌ -သာလရွာနှင့် ရွာသားတို့အကြောင်း, အတ္တုက္ကံသန, ပရဝမ္ဘနဖြစ်ပုံ, ဂင်္ဂါမြစ်၏ ဒက္ခိဏဒေသနှင့် ဥတ္တရဒေသတို့၏ ပထဝီအနေအထား အဘိဇာတိ ခြောက်မျိုး, မိစ္ဆာဝါဒဆိုင်ရာပုဒ်များ, မိစ္ဆာဝါဒီများကို ဘုရားရှင်တို့ပင် မကုစားနိုင်ပုံ နိယတမိစ္ဆာဒိဋ္ဌိအကြောင်း, လာဘီနှင့် တက္ကီပုဂ္ဂိုလ်များအကြောင်း အစရှိ သည်တို့ကို ဖွင့်ပြထားပါသည်။
-အံ၊၁၊၁၁၁-၂။ အံ၊မြန်၊၁၊၁၂၉-၁၃၁။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၈၀-၄။ အံ၊ဋီ၊၂၊၈၄-၈။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ တိကနိပါတ၊ ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၂-ရထကာရဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
ဣန္ဒြေတို့၌ စောင့်စည်းခြင်း, ဘောဇဉ်၌ အတိုင်းအရှည်ကိုသိခြင်း, နိုးကြားမှု၌ အမြဲအားထုတ်ခြင်းဟူသော တရားသုံးမျိုးတို့နှင့် ပြည့်စုံသော ရဟန်းသည် အပဏ္ဏက ပဋိပဒါကို ကျင့်ပြီးသူ အာသဝက္ခယဉာဏ်ရရန်အကြောင်းကို အားထုတ်ပြီးသူဖြစ်ပုံကို အကျယ်တဝင့် ဟောတော်မူပါသည်။
အဋ္ဌကထာ၌ -အပဏ္ဏကပဋိပဒါ, နတ်စကားတိုင်း မယုံသင့်ပုံ အာသဝသဒ္ဒါ၏ ဝိဂြိုဟ်ဗျူပ္ပတ်များ, သုတ္တန်, ဝိနည်း, အဘိဓမ္မာလာ အာသဝများ, “ပါဒေ ပါဒံ အစ္စာဓာယ, သတော သမ္ပဇာနာ” ပုဒ်အဖွင့်တို့ကို ဖွင့်ပြထားပါသည်။
-အံ၊၁၊၂၇၃-၄။ အံ၊မြန်၊၁၊၂၉၁-၂။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၃၄။ အံ၊ဋီ၊၂၊၂၀၇။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ တိကနိပါတ၊ တတိယပဏ္ဏာသက၊ (၁၂)၂-အာပါယိကဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
သီလဝိပတ္တိအစရှိသော ဝိပတ္တိတရားသုံးပါး, သီလသမ္ပတ္တိအစရှိသော သမ္ပတ္တိ တရားသုံးပါးနှင့် ဝိပတ္တိတရားသုံးပါးကြောင့် သတ္တဝါများ အပါယ်လေးပါးကျရောက်ရပုံ သမ္ပတ္တိတရားသုံးပါးကြောင့် သတ္တဝါများ နတ်ပြည်ရောက်ကြရပုံတို့ကို အကျယ်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အပရအစ္ဆရာသင်္ဃာတဝဂ္ဂ
အပရအစ္ဆရာသင်္ဃာတဝဂ္ဂ (၁၈၁)-အံ၊၁၊၄၁-၄။ အံ၊မြန်၊၁၊၅၀-၃။ အံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၃၈၁-၄၀၉။ အံ၊ဋီ၊၁၊၂၃၃-၂၇၅။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဧကကနိပါတ၊ ၁၈-အပရအစ္ဆရာသင်္ဃာတဝဂ္ဂ။ ဤဝဂ်၌ သုတ်တော်ပေါင်း (၁၈၁) သုတ်ကို ဘုရားရှင် ဟောတော်မူပါသည်။ ဘာဝနာလုပ်ငန်းအားထုတ်ရမည့် ဓမ္မများနှင့် ပွားများသည့်ပုဂ္ဂိုလ်များ ခံစားနိုင်သည့် အကျိုးများကို ဟောတော်မူပါသည်။ ။
ယင်းဓမ္မ (၁၈၁)မျိုးကို လက်ဖျစ်တစ်တွက်အချိန်မျှ ပွားများသောရဟန်းသည် အရိတ္တဇ္ဈာန, သတ္ထုသာသနကရ, ဩဝါဒပဋိကရ, အမောဃရဋ္ဌပိဏ္ဍဘုဉ္ဇနပုဂ္ဂိုလ်ဖြစ်ပုံ, အကြိမ်ပေါင်းများစွာ ပွားများလျှင် ပြောစရာမရှိအောင်ပင် အကျိုးများပုံကို ဘုရားရှင် ဟောတော်မူပါသည်။ ပွားများရမည့် ဓမ္မ (၁၈၁) မျိုးသည်- အမှတ် ၁-သုတ်မှ ၄-အထိ ရူပါဝစရဈာန် (၄) ပါး၊
၅။မေတ္တာစေတောဝိမုတ္တိ၊
၆။ ကရုဏာစေတောဝိမုတ္တိ၊
၇။ မုဒိတာစေတောဝိမုတ္တိ၊
၈။ ဥပေက္ခာစေတောဝိမုတ္တိ-ဟူသော ဗြဟ္မဝိဟာရတရား (၄)ပါး၊
-အမှတ် ၉-သုတ်မှ ၄၅-သုတ်အထိ ဗောဓိပက္ခိယတရား (၃၇)ပါး၊
-အမှတ် ၄၆-သုတ်မှ ၅၃-သုတ်အထိ အဘိဘာယတနတရား (၈)ပါး၊
-အမှတ် ၅၄-သုတ်မှ ၆၁-သုတ်အထိ ဝိမောက္ခတရား (၈)ပါး၊
-အမှတ် ၆၂-သုတ်မှ ၇၁-သုတ်အထိ ကသိုဏ်း (၁၀)ပါး၊
-အမှတ် ၇၂-သုတ်မှ ၈၁-သုတ်အထိ အသုဘသညာအစရှိသော ညာ (၁၀)ပါး၊
-အမှတ် ၈၂-သုတ်မှ ၉၁-သုတ်အထိ အနိစ္စသညာအစရှိသော သညာ (၁၀) ပါး၊
-အမှတ် ၉၂-သုတ်မှ ၁၀၁-သုတ်အထိ အနုဿတိ (၁၀) ပါး၊
-အမှတ် ၁၀၂-သုတ်မှ ၁၈၁-သုတ်အထိ ရူပါဝစရဈာန် (၄) ပါး နှင့်မေတ္တာစေတောဝိမုတ္တိအစရှိသော ဗြဟ္မဝိဟာရ (၄)ပါးတို့ကို ဣန္ဒြေငါးပါး, ဗိုလ်ငါးပါးတို့ဖြင့် တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီတွဲ၍ ပွားများဖို့ရန် ဘုရားရှင်ဟောကြားတော်မူပါသည်။
အဋ္ဌကထာ၌ -ယင်းတရား (၁၈၁)ပါးတို့၏ အကျယ်ဖွင့်ပြချက်များ၊ ဝတ္တမာနုပ္ပန္န အစရှိသော ဥပ္ပန္န (၄)ပါး၊ သမုဒါစာရုပ္ပန္နအစရှိသော ဥပ္ပန္န (၄)ပါး၊ ကိလေသာတို့ကို မဂ်ဉာဏ်ဖြင့်ပယ်သတ်ပုံ၊ သဒ္ဓါနှင့်ပညာ၊ ဝီရိယနှင်သမာဓိတို့ အစွန်း ရောက်သည်အထိ တစ်ပါးနှင့်တစ်ပါး မလွန်ကဲအောင် ထားသင့်ပုံ လွန်ကဲလျှင် ဖြစ်ပေါ်တတ်သော အပြစ်များ၊ ညီမျှရာ၌ အကျိုးကျေးဇူးများ “ဘေသဇ္ဇသမုဋ္ဌိတော ရောဂေါ အတေကိစ္ဆော ဟောတိ” “သတိ ပန သဗ္ဗတ္ထ ဗလဝတီ ဝဋ္ဋတိ” သီဟိုဠ်ကျွန်း မဟာမိတ္တထေရ်နှင့် ပိဏ္ဍပါတိယတိဿထေရ်ဝတ္ထုအကျယ်၊ ဒါယဇ္ဇမဟတ္တ အစရှိသော မဟတ္တလေးမျိုး၊ သံဝေဂဝတ္ထု ရှစ်မျိုး၊ မဂ္ဂင်ရှစ်ပါးဟောစဉ်၊ ကမ္မဋ္ဌာန်းအားထုတ်ရန် အစီအစဉ် အစရှိသော မှတ်သားဖွယ်ရာများကို ဖွင့်ပြထားပါသည်။ ဋီကာ၌လည်း အသေးစိတ် ဖွင့်ဆိုချက်များ ရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အပရပဌမဈာနသုတ္တ
အပရပဌမဈာနသုတ္တ-အံ၊၂၊၂၄၀။ အံ၊မြန်၊၂၊၃၀၆။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ပဉ္စကနိပါတ၊ (၂၆)၆-ဥပသမ္ပဒါဝဂ္ဂ၊ စုဒ္ဒသမသုတ်။
မစ္ဆရိယတရားလေးပါးနှင့် အကတညုတာ, အကတဝေဒိတာ-ဟူသော တရား ငါးပါးတို့ကို မပယ်စွန့်နိုင်သူသည် ပထမဈာန်ကိုရ၍ နေခြင်းငှာ မဖြစ်ထိုက်၊ ယင်းတရား ငါးပါးတို့ကို ပယ်စွန့်နိုင်သူသည်သာ ပထမဈာန်ကို ရထိုက်သည်ဟု တဏှပက္ခ, သုက္ကပက္ခအားဖြင့် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အပရဒုတိယဈာနသုတ္တာဒိ
အပရဒုတိယဈာနသုတ္တာဒိ (၇)-အံ၊၂၊၂၄၀။ အံ၊မြန်၊၂၊၃၀၇။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ပဉ္စကနိပါတ၊ (၂၆)၆-ဥပသမ္ပဒါဝဂ္ဂ၊ ပန္နရသမသုတ်... ဧကဝီသတိမသုတ်။
အာဝါသမစ္ဆရိယ, ကုလမစ္ဆရိယ, လာဘမစ္ဆရိယ, ဝဏ္ဏမစ္ဆရိယ, အကတညုတာ, အကတဝေဒိတာ-ဟူသော တရားငါးမျိုးကို မပယ်မစွန့်သူသည် ဒုတိယအစရှိသော ရူပဈာန်များနှင့် ဖိုလ်လေးပါးကို မျက်မှောက်ပြုခြင်းငှာ မဖြစ်ထိုက်၊ ယင်းတရားငါးပါးကို ပယ်စွန့်နိုင်သောသူသည်သာ အထက်ပါဈာန်နှင့် ဖိုလ်များကို ရထိုက်သည်ဟု ကဏှပက္ခ, သုက္ကပက္ခအားဖြင့် ဟောတော်မူသည့်သုတ်ပေါင်း (၇)သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အပရလကုဏ္ဍကဘဒ္ဒိယသုတ္တ
အပရလကုဏ္ဍကဘဒ္ဒိယသုတ္တ-ဥဒါန၊၁၇၂-၃။ ဥဒါန၊မြန်၊၁၅၄-၅။ ဥဒါန၊ဋ္ဌ၊၃၃၄-၆။
-ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ ဥဒါန၊ ၇-စူဠဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
အရှင်လကုဏ္ဍကဘဒ္ဒိယထေရ်၏ ဂုဏ်ကျေးဇူးတို့ကို ထုတ်ဆို၍ ဘုရားရှင် ဥဒါန်း ကျူးရင့်သောသုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အပရိဇာနနသုတ္တ
အပရိဇာနနသုတ္တ (၂)-သံ၊၂၊၂၄၉-၂၅၀။ သံ၊မြန်၊၂၊၂၄၁။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၆။ သံ၊ဋီ၊၂၊၂၈၇။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၃-သဗ္ဗဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
စက္ခုပသာဒ, ရူပါရုံ, စက္ခုဝိညာဏ်, စက္ခုသမ္ဖဿ, စက္ခုသမ္ဖဿဇာဝေဒနာတို့တွင် တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီကို ထူးသောဉာဏ်ဖြင့် မသိသေးလျှင်၊ ပိုင်းခြား၍မသိသေးလျှင်၊ မခွါနိုင်သေးလျှင်၊ မပယ်စွန့်နိုင်သေးလျှင် ဆင်းရဲဒုက္ခကုန်ခြင်းငှာ မဖြစ်ထိုက် အစရှိသည်ဖြင့် အဇ္ဈတ္တိကာယတန, ဗာဟိရာယတန, ဝိညာဏ, ဖဿ, ဝေဒနာတို့ကို တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ ကဏှပက္ခ, သုက္ကပက္ခခွဲ၍ ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၂၊၂၅၀-၁။ သံ၊မြန်၊၂၊၂၄၂။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၆။ သံ၊ဋီ၊၂၊၂၈၇။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ... ၊ ပဉ္စမသုတ်။
စက္ခုပသာဒ, ရူပါရုံ စက္ခုဝိညာဏ်, စက္ခုဝိညာတဗ္ဗဓမ္မဟူသော အဇ္ဈတ္တိကာယတန, ဗာဟိရာယတန, ဝိညာဏ, ဝိညာတဗ္ဗဓမ္မတို့ကို ထူးသောဉာဏ်ဖြင့် မသိနိုင်သေးလျှင် ... မပယ်စွန့်နိုင်သေးလျှင် ဆင်းရဲဒုက္ခကုန်ခြင်းငှာ မဖြစ်ထိုက်ဟု ကဏှပက္ခ, သုက္ကပက္ခခွဲ၍ ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အပရိဟာနသုတ္တ
အပရိဟာနသုတ္တ (၂)-အံ၊၂၊၂၉၀၊ အံ၊မြန်၊၂၊၃၇၃။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၀၅။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဆက္ကနိပါတ၊ ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၄-ဒေဝတာဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
သတ္ထုဂါရဝ, ဓမ္မဂါရဝ, သံဃဂါရဝ, သိက္ခာဂါရဝ, အပ္ပမာဒဂါရဝ, ပဋိသန္တာရဂါရဝ -ဟူသော ဂါရဝတရားခြောက်ပါးတို့သည် (ယင်းတို့နှင့်ပြည့်စုံသော) ရဟန်းတော်အတွက် မဆုတ်ယုတ်ကြောင်းတရား ဖြစ်ပါသည်-ဟု နတ်သားတစ်ယောက် လာရောက် လျှောက်ထားပုံ, ဘုရားရှင်က ထပ်ဆင့်၍ ရဟန်းတော်များအား ဟောကြားတော်မူပုံကို ပြဆိုသည့်သုတ်။
-အံ၊၂၊၂၉၁။ အံ၊မြန်၊၂၊၃၇၄-၅။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ... ၊ ၄-ဒေဝတာဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
သတ္ထုဂါရဝ, ဓမ္မဂါရဝ, သံဃဂါရဝ, သိက္ခာဂါရဝ, ဟိရိဂါရဝ, ဩတ္တပ္ပဂါရဝဟူသော ဂါရဝတရားခြောက်ပါးတို့သည် (ယင်းတို့နှင့်ပြည့်စုံသော) ရဟန်းတော်များအတွက် မဆုတ်ယုတ်ကြောင်းတရား ဖြစ်ပါသည်-ဟု အညတရနတ်သား လျှောက်ထား လာကြောင်းကို ဘုရားရှင်က ရဟန်းတော်များအား ထပ်ဆင့်၍ ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အပရိဟာနိယသုတ္တ
အပရိဟာနိယသုတ္တ (၃)-သံ၊၃၊၇၇။ သံ၊မြန်၊၃၊၈၁။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၈၆။ သံ၊ဋီ၊၂၊၄၂၆။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၂-ဗောဇ္ဈင်္ဂသံယုတ္တ၊ ၃-ဥဒါယိဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
ဗောဇ္ဈင်ခုနှစ်ပါးသည် (သိက္ခာသုံးပါးမှ) မဆုတ်ယုတ်ကြောင်း တရားများ ဖြစ်သည်ဟု ဘုရားရှင်က ရဟန်းတို့အား ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၁၊၃၄၈-၉။ အံ၊မြန်၊၁၊၃၆၃-၄။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၀၀။ အံ၊ဋီ၊၂၊၂၉၃-၄။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၄-စက္ကဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
သီလသမ္ပန္န, ဣန္ဒြိယဂုတ္တ, ဘောဇနမတ္တညူ, ဇာဂရိယာနုယောဂ-ဟူသော တရားလေးပါးနှင့် ပြည့်စုံသော ရဟန်းတော်သည် (သမထ, ဝိပဿနာ, မဂ်, ဖိုလ်တို့မှ) မဆုတ်ယုတ်နိုင်၊ နိဗ္ဗာန်၏ အနီး၌သာဖြစ်၏ဟု အကျယ်ချဲ့၍ ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၂၊၂၇၄။ အံ၊မြန်၊၂၊၃၅၂-၃။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၀၀။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဆက္ကနိပါတ၊ ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၃-အနုတ္တရိယဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
နကမ္မာရာမတာ, န ဘဿရာမတာ, န နိဒ္ဒါရာမတာ, န သင်္ဂဏိကာရာမတာ, သောဝစဿတာ, ကလျာဏမိတ္တတာ-ဟူသော တရားခြောက်ပါးတို့ကို ကျင့်သုံးသော ပုဂ္ဂိုလ်တို့သည် ပစ္စုပ္ပန်, အတိတ်, အနာဂတ် ကာလသုံးပါးတို့၌ ကုသိုလ်တရားတို့မှ မဆုတ်ယုတ်နိုင်ဟု ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အပလောကိတသုတ္တ
အပလောကိတသုတ္တ-သံ၊၂၊၅၄၁။ သံ၊မြန်၊၂၊၅၃၅။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၄၉။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၉-အသင်္ခတသံယုတ္တ၊ ဒုတိယဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
အသင်္ခတသုတ်တော်အတိုင်း အပလောကိတနှင့် အပလောကိတဂါမိမဂ္ဂဓမ္မတို့ကို ဘုရားရှင်က ရဟန်းတို့အား ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အပါတုဘူတသုတ္တ
အပါတုဘူတသုတ္တ-အံ၊၁၊၅။ အံ၊မြန်၊၁၊၆။ အံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၄၀။ အံ၊ဋီ၊၁၊၈၉။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဧကကနိပါတ၊ ၃-အကမ္မနိယဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
မပွားများအပ်, ထင်ရှားစွာမဖြစ်သောစိတ်သည် များစွာသောအကျိုးမဲ့ရန်ဖြစ်၏။ မပွားများအပ်, ထင်ရှားစွာမဖြစ်သေးသော စိတ်မှတပါး များစွာသော အကျိုးမဲ့ရန်ဖြစ်သော အခြားတစ်ခုသောတရားကိုမျှ ငါဘုရားမြင်တော်မမူဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အပါရသုတ္တ
အပါရသုတ္တ-သံ၊၃၊၂၂၂။ သံ၊မြန်၊၃၊၂၂၄။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၈၂။ သံ၊ဋီ၊၂၊၅၀၃။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၇-ဣဒ္ဓိပါဒသံယုတ္တ၊ ၁-စာပါလဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
ဣဒ္ဓိပါဒ်လေးပါးတို့ကို ပွားများအပ်, ကြိမ်ဖန်များစွာ အလေ့အလာပြုအပ်သည် ရှိသော် (သံသရာဟူသော) ဤမှာဖက်ကမ်းမှ (နိဗ္ဗာန်ဟူသော) ထိုမှာဖက်ကမ်းသို့ သွားရောက်ခြင်းငှာ ဖြစ်ကုန်၏-ဟု ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အပါသာဒိကသုတ္တ
အပါသာဒိကသုတ္တ (၂)-အံ၊၂၊၂၂၃။ အံ၊မြန်၊၂၊၂၈၁-၂။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၈၀။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ပဉ္စကနိပါတ၊ ပဉ္စမပဏ္ဏာသက၊ (၂၂)၂-အဏ္ဌာသကဝဂ္ဂ၊ သတ္တမ သုတ်နှင့် အဋ္ဌမသုတ်။
ဤသုတ်နှစ်သုတ်တို့၌ -ကြည်ညိုဖွယ် (ဖြစ်သော ကာယကံ, ဝစီကံ) မရှိသော ပုဂ္ဂိုလ်၏ အပြစ်ငါးမျိုးနှင့် ကြည်ညိုဖွယ် (ဖြစ်သော ကာယကံ, ဝစီကံ) ရှိသော ပုဂ္ဂိုလ်၏ အကျိုးငါးမျိုးတို့ကို ကဏှပက္ခ, သုက္ကပက္ခခွဲ၍ ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အပုတ္တကသုတ္တ
အပုတ္တကသုတ္တ (၂)-သံ၊၁၊၉၀-၂။ သံ၊မြန်၊၁၊၈၈-၉၀။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၁၄၆-၇။ သံ၊ဋီ၊၁၊၁၉၂-၃။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၃-ကောသလသံယုတ္တ၊ ဒုတိယဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
ရွှေသိန်း (၈၀) ကြွယ်ဝသော အပုတ္တကသူဌေးကြီးနှင့်စပ်၍ ကောသလဘုရင်က လျှောက်ထားသဖြင့် ဘီလူးစောင့်သောရေကန်နှင့် သူယုတ်မာတို့၏ ကြွယ်ဝချမ်းသာမှု ရွာ, နိဂုံးအနီးရှိရေကန်နှင့် သူတော်ကောင်းတို့၏ ကြွယ်ဝချမ်းသာမှုတို့ကို ပမာထား၍ ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၁၊၉၂-၃။ သံ၊မြန်၊၁၊၉၀-၁။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၁၄၇-၈။ သံ၊ဋီ၊၁၊၁၉၃-၄။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ... ၊ ဒုတိယဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
ရွှေသိန်း (၁၀၀) ကြွယ်ဝချမ်းသာသော အပုတ္တကသူဌေးကြီးနှင့်စပ်၍ ကောသလဘုရင်က လျှောက်ထားသဖြင့် ဘုရားရှင်က ယင်သူဌေးကြီး၏ သူဌေးဖြစ်သော ရှေးကောင်းမှုနှင့် အပရစေတနာ ပျက်စီးခြင်းအကျိုး, မဟာရောရုဝငရဲသို့ ရောက်ရသော မကောင်းမှုကံတို့ကို ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အပ္ပကသုတ္တ
အပ္ပကသုတ္တ-သံ၊၁၊၇၃-၄။ သံ၊မြန်၊၁၊၇၃။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၁၂၈။ သံ၊ဋီ၊၁၊၁၇၈။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၃-ကောသလသံယုတ္တ၊ ပဌမဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
ဤလောက၌ မြင့်မြတ်များပြားလှစွာကုန်သော စည်းစိမ်ဥစ္စာတို့ကို ရရှိသည်ရှိသော် မမေ့မလျော့ကုန်၊ ကာမဂုဏ်တို့၌ တပ်မက်ခြင်းသို့ မရောက်ကုန်၊ သတ္တဝါတို့၌လည်း ဖောက်ပြန်စွာမကျင့်သော သတ္တဝါတို့ကား နည်းပါးလှကုန်၏။ မြင့်မြတ်များပြားကုန်သော စည်းစိမ်ဥစ္စာတို့ကို ရရှိသည်ရှိသော် မေ့လျော့ကုန်၊ ကာမဂုဏ်တို့၌ တပ်မက် ခြင်းသို့ရောက်ကုန်၊ သတ္တဝါတို့၌ ဖောက်ပြန်စွာကျင့်ကုန်သော သတ္တဝါတို့သာ လောက၌ အလွန်များလှကုန်၏ဟု ကောသလဘုရင်က မိမိ၏ အကြံအစီကို ဘုရားရှင်အားလျှောက်ထားရာ ဘုရားရှင်က “ဟုတ်မှန်ပေသည် မဟာရာဇာ”ဟု မိန့်ကြားပြီး အတည်ပြုတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အပ္ပဋိကမ္မသုတ္တ
အပ္ပဋိကမ္မသုတ္တ (၂)-အံ၊၁၊၂၀။ အံ၊မြန်၊၁၊၂၆။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဧကကနိပါတ၊ ၁၂-အနာပတ္တိဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
အပ္ပဋိကမ္မအာပတ်ကို ပဋိကမ္မအာပတ်ဟု ပြ(ပြောဟော, ရေးသား, ယူဆ, ပြုကျင့်)ကြသော ရဟန်းတို့သည် လူအများ အစီးအပွားမဲ့ရန်၊ ချမ်းသာမဲ့ရန်၊ အကျိုး စီးပွားမဲ့ရန်၊ နတ်, လူတို့ဆင်းရဲရန် ကျင့်သုံးကြကုန်၏။ သည်သာမကသေး ထိုရဟန်းတို့သည် များစွာသော အကုသိုလ်ကိုလည်း တိုးပွားစေကြကုန်၏။ သဒ္ဓမ္မသုံးဖြာ ဤသာသနာတော်ကို ကွယ်ပျောက်စေသူတို့လည်း ဖြစ်ကုန်၏-ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၁၊၂၁။ အံ၊မြန်၊၁၊၂၇။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ... ၊ ဝီသတိမသုတ်။
အပ္ပဋိကမ္မအာပတ်ကို အပ္ပဋိကမ္မအာပတ်ဟု ပြ(ပြောဟော, ရေးသား, သင်ကြား ယူဆ, ပြုကျင့်)ကြသော ရဟန်းတို့သည် လူအများတို့ ကြီးပွား ချမ်းသာရန်၊ နတ်, လူတို့ချမ်းသာစေရန် ပြုကျင့်ကြသူတို့ ဖြစ်ကုန်၏။ သည်သာမကသေး ထိုရဟန်းတို့သည် များစွာသော ကုသိုလ်တရားတို့ကို တိုးပွားစေကြကုန်၏။ သဒ္ဓမ္မသုံးဖြာ ဤသာသနာတော်ကိုလည်း ကြာရှည်လေးမြင့်တည်တံ့စေသူတို့ ဖြစ်ကုန်၏-ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အပ္ပဋိဝိဒိတသုတ္တ
အပ္ပဋိဝိဒိတသုတ္တ (၂)-သံ၊၁၊၄။ သံ၊မြန်၊၁၊၄။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၂၄။ သံ၊ဋီ၊၁၊၆၉။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ဒေဝတာသံယုတ္တ၊ ၁-နဠဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ၊ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် -သစ္စာလေးပါးကို ဉာဏ်ဖြင့် မသိမြင်၊ မိစ္ဆာအယူကိုယူပြီး အိပ်ပျော်သကဲ့သို့ ဖြစ်နေသော သူတို့သည် နိုးကြားဖို့ရန် အချိန်တန်ပြီ-ဟု အညတရနတ်သား တစ်ယောက်လျှောက်ထားသည်ကို -သစ္စာလေးအင် သိမြင်ကြပြီး, မိစ္ဆာအယူကို မယူသောသူတို့သည် အစဉ်နိုးကြားကြကုန်လျက် သင့်လျော်သောအကြောင်းဖြင့် သိကြ၍ မညီမညွတ်သောလောက၌ အညီအညွတ် ကျင့်ကြကုန်၏-ဟု ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ -ကိလေသာအိပ်ပျော်ခြင်းမှ နိုးထနိုင်သည့်ကာလ၊ ဗုဒ္ဓလေးမျိုး အစရှိသည်တို့ကို ဖွင့်ပြထားပါသည်။
ဋီကာ၌လည်း -သိသင့်သိထိုက်သည်များကို ဖွင့်ပြထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အပ္ပမတ္တပညာသုတ္တ
အပ္ပမတ္တပညာသုတ္တ-သံ၊၃၊၃၆၁။ သံ၊မြန်၊၃၊၃၆၆။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၁-သောတာပတ္တိသံယုတ္တ၊ ၇-မဟာပညာဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
သပ္ပုရိသသံသေဝ, သဒ္ဓမ္မဿဝန, ယောနိသောမနသိကာရ, ဓမ္မာနုဓမ္မပဋိပတ္တိဟူသော တရားလေးပါးတို့ကို ပွားများအပ်, ကြိမ်ဖန်များစွာ အလေ့အလာ ပြုအပ်ကုန်သည် ရှိသော် ပညာအတိုင်းအရှည်မရှိ (တိုးပွား)ခြင်းငှာ ဖြစ်ကုန်၏-ဟု ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အပ္ပမာဒသုတ္တ
အပ္ပမာဒသုတ္တ (၈)-သံ၊၁၊၈၇။ သံ၊မြန်၊၁၊၈၅။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၁၄၂-၃။ သံ၊ဋီ၊၁၊၁၈၇။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၃-ကောသလသံယုတ္တ၊ ဒုတိယဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
“ဒိဋ္ဌဓမ္မိကအကျိုး, သမ္ပရာယိကအကျိုး နှစ်မျိုးလုံးကို သိမ်းကျုံးယူနိုင်သော တစ်မျိုးတည်းသော တရားရှိပါသလော” ဟု ကောသလဘုရင်က လျှောက်ထားရာ ယင်းအကျိုးနှစ်မျိုးလုံးကို သိမ်းယူနိုင်သော တစ်ခုတည်းသော တရားသည် “အပ္ပမာဒ တရား” ဖြစ်ကြောင်း ဆင်ခြေရာဥပမာဖြင့် ဘုရားရှင်ဟောတော်မူသည်။ ။
အဋ္ဌကထာ၌ -အပ္ပမာဒတရားသည် လောကီတရားဖြစ်သော်လည်း မြင့်မြတ်သောတရားဖြစ်ပုံကို ဖွင့်ဆိုထားပါသည်။
-အံ၊၁၊၁၀။ အံ၊မြန်၊၁၊၁၃။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဧကကနိပါတ၊ ၆-အစ္ဆရာသံဃာတဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
(ကုသိုလ်တရားတို့၌) မမေ့မလျော့နေသော ရဟန်းအား မဖြစ်သေးသော ကုသိုလ်တရားတို့ဖြစ်ကုန်၏။ ဖြစ်ပြီးသောအကုသိုလ်တရားတို့ ဆုတ်ယုတ်ကုန်၏။ မဖြစ်သေးသော ကုသိုလ်တရားတို့ဖြစ်ရန်၊ ဖြစ်ပြီးသော အကုသိုလ်တရားတို့ ဆုတ်ယုတ်ရန် အပ္ပမာဒမှတပါး အခြားတစ်ခုသောတရားကိုမျှ ငါဘုရားမြင်တော်မမူဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၁၊၁၄။ အံ၊မြန်၊၁၊၁၉။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဧကကနိပါတ၊ ၉-ပမာဒါဒိဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
ကြီးကျယ်များမြတ်သော အကျိုးရှိအောင်ပြုနိုင်သော (အပ္ပမာဒတရားမှတပါး) အခြား တစ်ခုသော တရားကိုမျှ ငါဘုရားမြင်တော်မမူ-ဟု ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၁၊၁၆။ အံ၊မြန်၊၁၊၂၂။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဧကကနိပါတ၊ ၁၀-ဒုတိယပမာဒါဒိဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
ခန္ဓာကိုယ်တွင်း၌ဖြစ်သော အကြောင်းဖြစ်သောကြောင့် ကြီးကျယ်များမြတ်သော အကျိုးရှိအောင် ပြုနိုင်သော အပ္ပမာဒမှတပါး အခြားတစ်ခုသောတရားကိုမျှ မြင်တော် မမူဟု ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၁၊၁၇။ အံ၊မြန်၊၁၊၂၄။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ... ၊ အဋ္ဌာရသမသုတ်။
သဒ္ဓမ္မသုံးဖြာသာသနာတော်မြတ် ကြာရှည်လေးမြင့်တည်တံ့စေရန် မပျောက် မပျက် မကွယ်မပစေရန်အတွက် အပ္ပမာဒမှတပါး အခြားတစ်ခုသော တရားကိုမျှ မြင်တော်မမူဟု ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၁၊၄၃၄-၅။ အံ၊မြန်၊၁၊၄၄၇။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၃၀။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ တတိယပဏ္ဏာသက၊ (၁၂)၂-ကေသိဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
ကာယ, ဝစီ, မနောဟူသော ဒုစရိုက်သုံးပါးတို့ကို ပယ်စွန့် (နိုင်အောင်အားထုတ်) ကြရမည်၊ ကာယ, ဝစီ, မနောဟူသော သုစရိုက်သုံးပါးတို့ကို ပွားများကြရမည်။ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိကို ပယ်စွန့်၍ သမ္မာဒိဋ္ဌိကို ပွားများကြရမည်။ ဒုစရိုက်သုံးပါးနှင့် မိစ္ဆာအယူတို့ကို ပယ်စွန့် ပြီး၍ သုစရိုက်သုံးပါးနှင့် သမ္မာဒိဋ္ဌိတို့ကို ဖြစ်ပွားစေပြီး မိစ္ဆာအယူကို ပယ်စွန့်၍ သမ္မာအယူကို ပွားများပြီးသော ရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်သည် တမလွန်ဘဝ၌ဖြစ်သော သေရ ခြင်းမှ မကြောက်တော့ပေဟု ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၂၊၃၁၉-၃၂၁။ အံ၊မြန်၊၂၊၄၀၉-၄၁၀။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၂၀။ အံ၊ဋီ၊၃၊၁၁၇-၈။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဆက္ကနိပါတ၊ ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၅-ဓမ္မိကဝဂ္ဂ၊ ဧကာဒသမသုတ်။
မျက်မှောက်, တမလွန် အကျိုးနှစ်မျိုးလုံးကို အပ္ပမာဒတရားတစ်မျိုးတည်းကသာ ရယူနိုင်ပုံကို ဆင်ခြေရာ, အိမ်၏အထွတ်, မြိတ်မြက်ရိတ်သမား, သရက်ခိုင်ပြွတ်, စကြဝတေးမင်း, လရောင်ဥပမာတို့ဖြင့် အကျယ်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၃၊၂၇၃-၄။ အံ၊မြန်၊၃၊၂၇၄-၅။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၈၉-၂၉၀။ အံ၊ဋီ၊၃၊၃၀၇။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဒသကနိပါတ၊ ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၂-နာထဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
ဘုရားရှင်က ကုသိုလ်တရားအားလုံးတို့တွင် အပ္ပမာဒတရားသာ အမြင့် မြတ်ဆုံးဖြစ်ပုံကို ခြေရာ, အိမ်အထွတ်, အမြစ်နံ့သာ, အနှစ်နံ့သာ, အပွင့်နံ့သာ, စကြာမင်း, လရောင်, တန်ဆောင်မုန်းလအခါနေရောင်, သမုဒ္ဒရာဥပမာဟူသော ဥပမာ ဆယ်မျိုးတို့ဖြင့် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ -ဘာတိယမင်းကိုယ်တိုင် မြတ်လေးပန်းနံ့ကို လက်တွေ့ စမ်းသပ်ပြီး မဟာစေတီတော်ကို ရှိခိုးပုံကို ပြဆိုထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အပ္ပမာဒဂါရဝသုတ္တ
အပ္ပမာဒဂါရဝသုတ္တ-အံ၊၂၊၄၁၈။ အံ၊မြန်၊၂၊၅၂၉။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ သတ္တကနိပါတ၊ ၄-ဒေဝတာဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
သတ္တုဂါရဝတာ, ဓမ္မဂါရဝတာ, သံဃဂါရဝတာ, သိက္ခာဂါရဝတာ, သမာဓိ ဂါရဝတာ, အပ္ပမာဒဂါရဝတာ, ပဋိသန္တာရဂါရဝတာ-ဟူသော တရားခုနစ်မျိုးတို့သည် ရဟန်း၏ မဆုတ်ယုတ်ခြင်းငှာဖြစ်ကုန်၏ဟု အညတရနတ်သား၏ လျှောက်ထားချက်ကို ဘုရားရှင်က ရဟန်းတို့အား ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အပ္ပမေယျသုတ္တ
အပ္ပမေယျသုတ္တ-အံ၊၁၊၂၆၉-၂၇၀။ အံ၊မြန်၊၁၊၂၈၇။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၃၃။ အံ၊ဋီ၊၂၊၂၀၄-၅။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ တိကနိပါတ၊ တတိယပဏ္ဏာသက၊ (၁၂)၂-အာပါယိကဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
သုပ္ပမေယျ (နိုင်းယှဉ်ခြင်းငှာလွယ်ကူသော)ပုဂ္ဂိုလ်, ဒုပ္ပမေယျ (နှိုင်းယှဉ်ခြင်းငှာ မလွယ်ကူသော)ပုဂ္ဂိုလ်, အပ္ပမေယျ (မနှိုင်းယှဉ်အပ်နိုင်သော)ပုဂ္ဂိုလ်ဟူသော ပုဂ္ဂိုလ် သုံးမျိုးကို အကျယ်ဝေဘန်၍ ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အပ္ပသာဒပဝေဒနီယသုတ္တ
အပ္ပသာဒပဝေဒနီယသုတ္တ-အံ၊၃၊၁၅၈။ အံ၊မြန်၊၃၊၁၆၀။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၅၄။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ အဋ္ဌကနိပါတ၊ ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ (၉)၄-သတိဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
လူတို့အကြည်ညိုပျက်နိုင်သော ရဟန်း၏ (ဆောင်ရွက်ချက်) အပြုအမူရှစ်မျိုး လူတို့ကြည်ညိုမှုကို ခံယူနိုင်သောရဟန်း၏ (ဆောင်ရွက်ချက်) အပြုအမူရှစ်မျိုးတို့ကို ကဏှပက္ခ, သုက္ကပက္ခခွဲ၍ ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အပ္ပဿုတသုတ္တ
အပ္ပဿုတသုတ္တ (၂)-သံ၊၂၊၄၃၉။ သံ၊မြန်၊၂၊၄၃၅။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၃-မာတုဂါမသံယုတ္တ၊ ပဌမပေယျာလဝဂ္ဂ၊ ဧကာဒသမသုတ်။
အဿဒ္ဓ, အဟိရိက, အနောတ္တပ္ပ, အပ္ပဿုတ, ဒုပ္ပည-ဟူသော တရားငါးပါး နှင့်ပြည့်စုံသော မာတုဂါမသည် ကွယ်လွန်သည့်အခါ ငရဲသို့ရောက်ရမည်ဟု ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၁၊၃၁၂-၄။ အံ၊မြန်၊၁၊၃၂၈-၃၃၀။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၅၁-၂။ အံ၊ဋီ၊၂၊၂၂၃-၅။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၁-ဘဏ္ဍဂါမဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
အပ္ပဿုတသုတာနုပပန္န (အပ္ပဿတဒုဿီလ)ပုဂ္ဂိုလ်, အပ္ပဿုတသုတဥပပန္န (အပ္ပဿုတခီဏာသဝ)ပုဂ္ဂိုလ်, ဗဟုဿုတသုတာနုပပန္န (ဗဟုဿုတဒုဿီလ)ပုဂ္ဂိုလ်, ဗဟုဿုတသုတဥပပန္န (ဗဟုဿုတခီဏာသဝ)ပုဂ္ဂိုလ်ဟူသော ပုဂ္ဂိုလ်လေးမျိုးကို အကျယ်တဝင့် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ/ဋီတို့၌ -သုတ္တ, ဂေယျ စသည်အဖွင့် ပါရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အပ္ပဿုတမူလကသုတ္တ
အပ္ပဿုတမူလကသုတ္တ-သံ၊၁၊၃၇၅။ သံ၊မြန်၊၁၊၃၆၁-၂။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၃-ဓာတုသံယုတ္တ၊ ဒုတိယဝဂ္ဂ၊ ဧကာဒသမသုတ်။
အပ္ပဿုတပုဂ္ဂိုလ်ချင်း ကုသီတပုဂ္ဂိုလ်ချင်း, ဒုပ္ပညပုဂ္ဂိုလ်ချင်း, ဗဟုဿုတပုဂ္ဂိုလ်ချင်း, အာရဒ္ဓဝီရိယပုဂ္ဂိုလ်ချင်း, ပညဝန္တပုဂ္ဂိုလ်ချင်း, မုဋ္ဌဿတိပုဂ္ဂိုလ်ချင်း, ဥပဋ္ဌိတဿတိ ပုဂ္ဂိုလ်ချင်း နှီးနှောကြ ပေါင်းသင်းကြသည် (တပေါင်းတည်း တသားတည်းဖြစ်ကြသည်)ဟု ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အပ္ပဟာယသုတ္တ
အပ္ပဟာယသုတ္တ-အံ၊၂၊၃၈၁။ အံ၊မြန်၊၂၊၄၈၁။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဆက္ကနိပါတ၊ ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ ၉-အသီတိဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
သက္ကာယဒိဋ္ဌိ, ဝိစိကိစ္ဆာ, သီလဗ္ဗတပရာမာသ, အပါယဂမနီယဖြစ်သော ရာဂ, ဒေါသ, မောဟ-ဟူသော တရား (၆) ပါးတို့ကို မပယ်စွန့်နိုင်လျှင် သောတာပတ္တိ ဖိုလ်ကို မျက်မှောက်ပြုရန်မထိုက်၊ ပယ်စွန့်နိုင်လျှင် မျက်မှောက်ပြုနိုင်သည်ဟု ကဏှပက္ခ, သုက္ကပက္ခခွဲ၍ ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အပ္ပါယုကသုတ္တ
အပ္ပါယုကသုတ္တ-ဥဒါန၊၁၃၄။ ဥဒါန၊မြန်၊၁၂၀-၁။ ဥဒါန၊ဋ္ဌ၊၂၅၀-၃။
-ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ ဥဒါန၊ ၅-သောဏဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
ဗောဓိသတ္တမာတာ၏ အသက်တိုပုံ, တုသိတာနတ်ပြည်၌ ဖြစ်ရပုံတို့ကို အရှင်အာနန္ဒာ၏ လျှောက်ထားချက်အရ ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ -မှတ်သားဖွယ်များစွာတို့ကို ဖွင့်ဆိုထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အပ္ပိစ္ဆတာသုတ္တ
အပ္ပိစ္ဆတာသုတ္တ (၄)-အံ၊၁၊၁၁။ အံ၊မြန်၊၁၊၁၄။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဧကကနိပါတ၊ ၇-ဝီရိယရမ္ဘာဒိဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
အလို (လောဘ) နည်းသောပုဂ္ဂိုလ်အား မဖြစ်သေးသောကုသိုလ်တရားတို့ ဖြစ်ကုန်၏၊ ဖြစ်ပြီးသောအကုသိုလ်တရားတို့ ဆုတ်ယုတ်ကုန်၏။ မဖြစ်သေးသော ကုသိုလ်တရားတို့ဖြစ်ရန် ဖြစ်ပြီးသောအကုသိုလ်တရားတို့ ဆုတ်ယုတ်ရန် အလို (လောဘ) နည်းခြင်းမှပါး အခြားတစ်ခုသောတရားကိုမျှ ငါဘုရား မြင်တော်မမူဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ -ဣစ္ဆာလေးမျိုး အကျယ်ဖွင့်ဆိုချက်၊ မဇ္ဈန္တိကထေရ်ဝတ္ထု၊ အပ္ပိစ္ဆလေးမျိုး၊ သောသာနိကမဟာကုမာရတ္ထေရဝတ္ထု၊ ဘာတိကထေရ်များဝတ္ထု၊ သာကေတတိဿထေရ်ဝတ္ထု-တို့ကို ဖွင့်ပြထားပါသည်။
-အံ၊၁၊၁၅။ အံ၊မြန်၊၁၊၂၀။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဧကကနိပါတ၊ ၉-ပမာဒါဒိဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
အလိုနည်းမှု “အပ္ပိစ္ဆတာ” မှတပါး ကြီးကျယ်မြင့်မြတ်သော အကျိုးရှိအောင် ပြုနိုင်သော အခြားတစ်ခုသောတရားကိုမျှ မြင်တော်မမူ-ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၁၊၁၇။ အံ၊မြန်၊၁၊၂၃။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဧကကနိပါတ၊ ၉-ဒုတိယပမာဒါဒိဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
မိမိကိုယ်တွင်း၌ဖြစ်သော အကြောင်းဖြစ်ခြင်းကြောင့် ကြီးကျယ်မြင့်မြတ်သော အကျိုးရှိအောင်ပြုနိုင်သော “အပ္ပိစ္ဆတာမှတပါး အခြားတစ်ခုသောတရားကို မြင်တော်မမူ-ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၁၊၁၈။ အံ၊မြန်၊၁၊၂၄။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ... ၊ ဒွါဝီသတိမသုတ်။
သဒ္ဓမ္မသုံးဖြာသာသနာတော်ကို ကြာရှည်လေးမြင့်တည်တံ့စေရန်, မပျောက် မပျက်စေရန်, မကွယ်မပစေရန်ဖြစ်စေနိုင်သော “အပ္ပိစ္ဆတာမှတစ်ပါး အခြား တစ်ခုသော တရားကိုမျှ မြင်တော်မမူ-ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အပ္ပိယသုတ္တ
အပ္ပိယသုတ္တ (၂)-အံ၊၃၊၆။ အံ၊မြန်၊၃၊၆။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၉၅။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ အဋ္ဌကနိပါတ၊ ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၁-မေတ္တာဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်နှင့် သတ္တမသုတ်။
သီတင်းသုံးဖော်တို့၏ ချစ်ခင်နှစ်သက်သူ, မြတ်နိုးသူလေးစားသူ, စိတ်နှလုံးကို တိုးပွားစေသူဖြစ်ကြောင်း တရား (၈)ပါးနှင့် ယင်းတို့၏ ဆန့်ကျင်ဖက်ပုဂ္ဂိုလ်၏ တရား (၈)ပါးတို့ကို ၂-သုတ်ခွဲ၍ ကဏှပက္ခ, သုက္ကပက္ခအားဖြင့် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အပ္ပံသုပတိသုတ္တ
အပ္ပံသုပတိသုတ္တ-အံ၊၂၊၁၃၈။ အံ၊မြန်၊၂၊၁၇၃။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၄၉။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ပဉ္စကနိပါတ၊ တတိယပဏ္ဏာသက၊ (၁၄)၄-ရာဇဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
ညဉ့်အခါ အိပ်နေမှုနည်းပါး၍ နိုးကြားမှုများသောပုဂ္ဂိုလ် (၅) ယောက်တို့ကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အဗဟုလီကတသုတ္တ
အဗဟုလီကတသုတ္တ-အံ၊၁၊၅။ အံ၊မြန်၊၁၊၇။ အံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၄၀။ အံ၊ဋီ၊၁၊၈၉။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဧကကနိပါတ၊ ၃-အကမ္မနိယဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
မပွားများအပ် ကြိမ်ဖန်များစွာ အလေ့အလာမပြုအပ်သော စိတ်သည် များစွာသော အကျိုးမဲ့ရန်ဖြစ်၏။ မပွားများအပ် ကြိမ်ဖန်များစွာ အလေ့အလာ မပြုအပ်သော စိတ်မှတပါး များစွာသောအကျိုးမဲ့ကို ဖြစ်စေနိုင်သော အခြားတစ်ခု သောတရားကိုမျှ ငါဘုရား မြင်တော်မမူ-ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အဗ္ဘဝလာဟကသုတ္တ
အဗ္ဘဝလာဟကသုတ္တ-သံ၊၂၊၂၁၆။ သံ၊မြန်၊၂၊၂၀၇။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၁-ဝလာဟကသံယုတ္တ၊ ၅၅-ခုမြောက်သုတ်။
အညတရရဟန်း၏ လျှောက်ထားချက်အရ အဗ္ဘဝလာဟကနတ်တို့၏ စိတ် တောင့်တချက်ကိုစွဲ၍ တိမ်တိုက်များဖြစ်ပေါ်လာပုံကို ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အဗ္ဘုတသုတ္တ
အဗ္ဘုတသုတ္တ-သံ၊၂၊၅၄၂။ သံ၊မြန်၊၂၊၅၃၅။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၄၉။ သံ၊ဋီ၊၂၊၃၈၈။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၉-အသင်္ခတသံယုတ္တ၊ ဒုတိယဝဂ္ဂ၊ ဝီသတိမသုတ်။
အသင်္ခတသုတ်တော်အတိုင်း အဗ္ဘုတနှင့် အဗ္ဘုတဂါမိမဂ္ဂဓမ္မတို့ကို ဘုရားရှင်က ရဟန်းတို့အား ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အဗ္ဘောကာသိကသုတ္တ
အဗ္ဘောကာသိကသုတ္တ-အံ၊၂၊၁၉၄။ အံ၊မြန်၊၂၊၂၄၇။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ပဉ္စကနိပါတ၊ စတုတ္ထပဏ္ဏာသက၊ (၂၀)၄-အရညဝဂ္ဂ၊ ၅-ခုမြောက်သုတ်။
အဗ္ဘောကာသိကဓုတင်ဆောင် ရဟန်းငါးမျိုးကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အဗျာကတသုတ္တ
အဗျာကတသုတ္တ-အံ၊၂၊၄၄၈-၉။ အံ၊မြန်၊၂၊၅၆၅-၆။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၇၂။ အံ၊ဋီ၊၃၊၁၇၆။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ သတ္တကနိပါတ၊ ၆-အဗျာကတဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
အညတရရဟန်း၏ လျှောက်ထားချက်အရ -
(က) ဒိဋ္ဌိ ချုပ်ခြင်းကြောင့် အဗျာကတဝတ္ထု (မဖြေဆိုအပ်သောမေးခွန်းလေးခု)တို့၌ ဝိစိကိစ္ဆာမဖြစ်ပုံ၊ (ခ)အဿုတဝန္တ ပုထုဇဉ်သည် ဒိဋ္ဌိနှင့်စပ်သော သစ္စာလေးပါးတရားကို မသိခြင်းကြောင့် ဒိဋ္ဌိတိုးပွားပြီး ဇာတိဒုက္ခအစရှိသည်တို့မှ မလွတ်မြောက်ပုံ၊ (ဂ) သုတဝန္တအရိယာ သာဝကသည် ဒိဋ္ဌိနှင့်စပ်သော သစ္စာလေးပါးတရားကို သိမြင်ခြင်းကြောင့် ဒိဋ္ဌိချုပ်ပုံ ဇာတိအစရှိသော ဒုက္ခတရားတို့မှ လွတ်မြောက်ပုံ, အဗျာကတဝတ္ထုတို့၌ မဖြေဆိုပုံ, ဒိဋ္ဌိဖြင့်တုန်လှုပ်ခြင်း ပူပန်ခြင်း မရှိပုံ၊ (ဃ) အဗျာကတဝတ္ထုလေးပါးသည် ဒိဋ္ဌိနှင့် တကွ ဖြစ်သော တဏှာ, သညာ, မာန, ပပဉ္စဒိဋ္ဌုပါဒါန်, ဝိပ္ပဋိသာရများဖြစ်ပုံ၊ ယင်းတို့နှင့် စပ်သော သစ္စာလေးပါးတရားကို မသိခြင်းကြောင့် အဿုတဝန္တပုထုဇဉ်အား ယင်း တရားတို့ တိုးပွားလာပုံ၊ ဇာတိဒုက္ခအစရှိသည်တို့မှ မလွတ်နိုင်ပုံ၊ (င) သုတဝန္တ အရိယာ သာဝကအား သစ္စာလေးပါးတရားကို သိခြင်းကြောင့် ယင်းအဗျာကတဝတ္ထုတို့ကို မဖြေကြားပုံ၊ ဒိဋ္ဌိကြောင့် တုန်လှုပ်ခြင်းမရှိပုံ၊ ပူပန်ခြင်းမရှိပုံ၊ အဗျာကတဝတ္ထုတို့၌ ဝိစိကိစ္ဆာမဖြစ်တော့ပုံကို တစ်ခုစီ တစ်ခုစီ အကျယ်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အဗျာပဇ္ဇသုတ္တ
အဗျာပဇ္ဇသုတ္တ-အံ၊၁၊၅၆၀။ အံ၊မြန်၊၁၊၅၇၅။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ ပဉ္စမပဏ္ဏာသက၊ (၂၄)၄-ကမ္မဝဂ္ဂ၊ နဝမမြောက်သုတ်။
အပြစ်ရှိသောကာယကံ, ဝစီကံ, မနောကံ, မိစ္ဆအယူတို့နှင့် ပြည့်စုံသူသည် အပါယ်ငရဲသို့ရောက်ရ၏။ အပြစ်ကင်းသောကာယကံ, ဝစီကံ, မနောကံ, သမ္မာအယူတို့နှင့် ပြည့်စုံသောသူသည် နတ်ပြည်သို့ရောက်ရ၏-ဟု ကဏှပက္ခ, သုက္ကပက္ခအားဖြင့် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အဗျာဗဇ္ဈသုတ္တ
အဗျာဗဇ္ဈသုတ္တ-သံ၊၂၊၅၄၂။ သံ၊မြန်၊၂၊၅၃၅။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၄၉။ သံ၊ဋီ၊၂၊၃၈၈။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၉-အသင်္ခတသံယုတ္တ၊ ဒုတိယဝဂ္ဂ၊ စတုဗ္ဗိ သတိမသုတ်။
အသင်္ခတသုတ်တော်အတိုင်း အဗျာဗဇ္ဈနှင့် အဗျာဗဇ္ဈဂါမိမဂ္ဂဓမ္မတို့ကို ဘုရားရှင်က ရဟန်းတို့အား ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အဘဗ္ဗသုတ္တ
အဘဗ္ဗသုတ္တ (၃)-အံ၊၂၊၃၈၂။ အံ၊မြန်၊၂၊၄၈၂။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဆက္ကနိပါတ၊ ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ ၁၀-သီတိဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
သောတာပန်ပုဂ္ဂိုလ်သည် သက္ကာယဒိဋ္ဌိ, ဝိစိကိစ္ဆာ, သီလဗ္ဗတပရာမာသ အပါယ်သို့ ရောက်စေနိုင်သော ရာဂ, ဒေါသ, မောဟ-ဟူသော တရားခြောက်မျိုးကို မဖြစ်စေထိုက်တော့ပုံကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၃၊၂၄၉။ အံ၊မြန်၊၃၊၂၄၉။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ နဝကနိပါတ၊ ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ (၆)၁-ခေမဝဂ္ဂ၊ ဧကာဒသမသုတ်။
ရာဂ, ဒေါသ, မောဟ, ကောဓ, ဥပနာဟ, မက္ခ, ပဠာသ, ဣဿာ မစ္ဆရိယ-ဟူသော တရား (၉) မျိုးတို့ကို မပယ်မစွန့်ပဲ အရဟတ္တဖိုလ်ကို မျက်မှောက် (မပြုနိုင်) ပြုရန်မဖြစ်ထိုက်။ ယင်းတရား (၉)မျိုးတို့ကို ပယ်စွန့်နိုင်မှသာလျှင် အရဟတ္တဖိုလ်ကို မျက်မှောက်ပြုနိုင်သည်ဟု ကဏှပက္ခ, သုက္ကပက္ခအားဖြင့် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၃၊၄၂၆။ အံ၊မြန်၊၃၊၄၁၇-၈။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဒသကနိပါတ၊ ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ (၁၀)၅-ဥပါလိဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
ရာဂ, ဒေါသ, မောဟ, ကောဓ, ဥပနာဟ, မက္ခ, ပဠာသ, ဣဿာ မစ္ဆရိယ, မာန-ဟူသော တရား (၁၀)ပါးတို့ကို မပါယ်မစွန့်နိုင်ပဲ အရဟတ္တဖိုလ်ကို မျက်မှောက် (မပြုနိုင်) ပြုခြင်းငှာမထိုဂ်။ ထိုဆယ်ပါးသောတရားတို့ကို ပယ်စွန့်နိုင်မှသာလျှင် အရဟတ္တဖိုလ်ကို မျက်မှောက်ပြု (နိုင်သည်)ခြင်းငှာ ထိုက်သည်ဟု ကဏှပက္ခ, သုက္ကပက္ခအားဖြင့် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အဘဗ္ဗဋ္ဌာနသုတ္တ
အဘဗ္ဗဋ္ဌာနသုတ္တ (၄)-အံ၊၂၊၃၈၂။ အံ၊မြန်၊၂၊၄၈၂။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၄၀။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဆက္ကနိပါတ၊ ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ ၁၀-သီတိဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
ဘုရား, တရား, သံဃာ-ဟူသော ရတနာသုံးပါး, သိက္ခာသုံးပါးတို့ကို မရိုမသေ အလေးအမြတ် မပြုပဲနေခြင်း၊ မလွန်ကျူးအပ်သော ဝေရ (သီလ) ငါးပါးကိုလွန်ကျူးခြင်း၊ (၆၂)ပါးသော မိစ္ဆာအယူကိုယူခြင်း၊ (၈)ခုမြောက်ဘဝ၌ ပဋိသန္ဓေနေခြင်း-ဟူသော သောတာပန်ပုဂ္ဂိုလ် မဖြစ်ထိုက်သော အကြောင်းတရား (၆)ပါးတို့ကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၂၊၃၈၂။ အံ၊မြန်၊၂၊၄၈၂။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ... ၊ နဝမသုတ်။
သင်္ခါရတရားတစ်ပါးပါးကို နိစ္စ, သုခ, အတ္တဟု (ကပ်ရောက်ခြင်း) ရှူခြင်း၊ အာနန္ဒရိယကံငါးပါးကိုပြုလုပ်ခြင်း၊ အမြင် (ဒိဋ္ဌိ), အကြား (သုတ), အတွေ့ (မုတ) ကိုစွဲ၍ ကြံစည်အပ်သောမင်္ဂလာဖြင့် သံသရာမှစင်ကြယ်၏ဟု သိမြင်ခြင်း၊ ဤဘုရားရှင် သာသနာတော်မှ အပြင်အပ၌ မြတ်သောအလှူခံကို ရှာမှီးခြင်း-ဟူသော သောတာပန် ပုဂ္ဂိုလ်မဖြစ်ထိုက်သော အကြောင်းတရား (၆)ပါးတို့ကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၂၊၃၈၃။ အံ၊မြန်၊၂၊၄၈၃။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ... ၊ ဒသမသုတ်။
အာနန္ဒရိယငါးပါးကို ပြုလုပ်ခြင်း၊ ဘုရားရှင်မှ တပါးသောပုဂ္ဂိုလ်ကို မိမိဆရာ ဟုညွှန်ပြခြင်း-ဟူသော သောတာပန်ပုဂ္ဂိုလ်မဖြစ်မပြုမလုပ်သော အကြောင်းတရား (၆)ပါးတို့ကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၂၊၃၈၃။ အံ၊မြန်၊၂၊၄၈၃။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၄၁။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ... ၊ ဧကာဒသမသုတ်။
သောတာပန်အရိယာသာဝကသည် အကြောင်းတရား, အကြောင်းကြောင့်ဖြစ်သော အကျိုးတရားတို့ကို (မှန်ကန်စွာ) သိမြင်ပြီးဖြစ်သောကြောင့် သုခ, ဒုက္ခကို ကိုယ်တိုင်ပြုအပ်၏-ဟူ၍၄င်း၊ သူတပါးသည်ပြုအပ်၏-ဟူ၍၄င်း၊ ကိုယ်တိုင်လည်း ပြုအပ်, သူတပါးတို့လည်းပြုအပ်၏-ဟူ၍၄င်း၊ သုခ, ဒုက္ခတို့သည် ကိုယ်တိုင်မပြု အကြောင်းကင်း၍ ဖြစ်၏-ဟူ၍၄င်း၊ ကိုယ်တိုင်လည်းမပြု သူတပါးလည်းမပြု အကြောင်းကင်း၍ ဖြစ်၏-ဟူ၍၄င်း (သိမြင်ခြင်းငှာ) ကပ်ရောက်ခြင်းငှာ မဖြစ်ထိုက်ဟု သောတာပန်အရိယာသာဝက မဖြစ်ထိုက်သော အကြောင်းတရား (၆)ပါးတို့ကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အဘယသုတ္တ
အဘယသုတ္တ (၃)-သံ၊၃၊၁၁၁-၃။ သံ၊မြန်၊၃၊၁၁၅-၆။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၁၀-၁။ သံ၊ဋီ၊၂၊၄၄၈။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၂-ဗောဇ္ဈင်္ဂသံယုတ္တ၊ ၆-သာကစ္ဆဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
ဘုရားရှင် မဂဓနိုင်ငံ ရာဇဂြိုဟ်မြို့တော် ဂိဇ္ဈကုဋ်တောင်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် အဘယမင်းသားက “ပုရာဏကဿပဆရာကြီး၏ မသိ မမြင်မှု, သိမြင်မှုနှင့်ပတ်သက်သော နတ္ထိကဝါဒကိုလျှောက်ထားလာပါသည်။ အဘယ မင်းသား၏ မေးလျှောက်မှုနှင့်စပ်၍ ကာမ(စ္ဆန္ဒ) ရာဂ, ဗျာပါဒ, ထိန မိဒ္ဓ, ဥဒ္ဓစ္စကုက္ကုစ္စ ဝိစိကိစ္ဆာ-ဟူသော နီဝရဏတရားတစ်ပါးပါး ထကြွနှိပ်စက်သော စိတ်ဖြင့်နေလျှင် ဖြစ်ပေါ်လာသော ယင်းနီဝရဏတရားများ၏ ထွက်မြောက်ကြောင်းကို အမှန်အတိုင်း မသိမမြင်ခြင်းကြောင့် အညာဏ, အဒဿနတို့ဖြစ်ပုံ၊ ဝိဝေကနိဿိတ, ဝိရာဂနိဿိတ, နိရောဓနိဿိတ, ဝေါဿဂ္ဂပရိဏာမီဖြစ်သော ဗောဇ္ဈင် ၇-ပါးတို့ကို ပွားများသော စိတ်ဖြင့်နေခြင်းသည် ဉာဏ, ဒဿနအကြောင်းဖြစ်ပုံကို တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဘယမင်းသားက “နီဝရဏတစ်ပါးပါးသည်ပင်လျှင် အညာဏ, အဒဿန ဖြစ်နိုင်ပုံ၊ ဗောဇ္ဈင်တစ်ပါးပါးသည်ပင်လျှင် ဉာဏ, ဒဿနဖြစ်နိုင်ပုံများကို လျှောက်ထားပြီး ဂိဇ္ဈကုဋ်တောင်ကို တက်လာရခြင်းကြောင့်ဖြစ်သော မိမိ၏ ကိုယ်ပင်ပန်း နွမ်းနယ်မှု စိတ်ပင်ပန်းနွမ်းနယ်မှုများ ငြိမ်းပျောက်သွားပုံ၊ တရားတော်ကို ထိုးထွင်း သိမြင်ပုံကို လျှောက်ထားသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ/ဋီကာတို့၌ -အရိယာမဂ်ဉာဏ်ကြောင့် ငြိမ်းပျောက်ပုံကို ဖွင့်ပြထားပါသည်။
-အံ၊၁၊၄၉၃-၅။ အံ၊မြန်၊၁၊၅၀၇-၅၁၀။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၅၈-၉။ အံ၊ဋီ၊၂၊၃၅၇-၈။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ စတုက္ကပဏ္ဏာသက၊ (၁၉)၄-ဗြာဟ္မဏဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
ဇာဏုဿောဏိဗြာဟ္မဏကြီးက “သေခြင်းသဘောရှိသူဖြစ်လျှက် သေခြင်းမှ ကြောက်ရွံ့ ထိတ်လန့်ခြင်းသဘောမရှိသူနှင့် ထိတ်လန့်ခြင်းသဘောရှိသူ ရှိ၏” ဟု မိမိပြောဆိုယူဆပါကြောင်း ဘုရားရှင်အား လျှောက်ထားပါသည်။ ဘုရားရှင်က “(၁) ကာမဂုဏ်တို့၌ ရာဂ, ဆန္ဒ၊ ပေမ, ပိပါသ, ပရိဠာဟ, တဏှာမကင်းသေးသူ၊ (၂) ကိုယ်ခန္ဓာ၌ ရာဂစသည်မကင်းသေးသူ၊ (၃) ကောင်းမှု ကုသိုလ်မပြုသူ၊ (၄) (သာသန) သဒ္ဓမ္မ၌ ယုံမှားမှု ဝိစိကိစ္ဆာရှိသူလေးဦးသည် စိုးရိမ် ပင်ပန်း, ငိုကြွေး, ရင်ဘတ်စည်တီး, မြည်တမ်းရပုံ၊ ထွေထွေဝေဝေသေကြရပုံ၊ သေခြင်းသဘောရှိသော်လည်း သေခြင်းမှ ကြောက်ရွံ့ ထိတ်လန့်ပုံ၊ ယင်းပုဂ္ဂိုလ်လေးမျိုးမှ ပြောင်းပြန်ဖြစ်သော ပုဂ္ဂိုလ်လေးဦးတို့သည် စိုးရိမ်ခြင်းအစရှိသည်တို့ မဖြစ်တော့ပဲ မတွေမဝေသေကြရပုံ၊ သေခြင်းသဘောရှိသူဖြစ်သော်လည်း သေခြင်းမှ မကြောက်မရွံ့ မထိတ်လန့်ကြတော့ပုံကို တစ်ဦးစီ တစ်ဦးစီ ကဏှပက္ခ, သုက္ကပက္ခခွဲ၍ ဟောတော်မူပါသည်။ ဒေသနာတော်အဆုံး၌ ဇာဏုဿောဏိပုဏ္ဏားကြီး ဥပါသကာအဖြစ် ခံယူ လျှောက်ထားသွားပါသည်။
-အံ၊၃၊၂၄၈။ အံ၊မြန်၊၃၊၂၄၇။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ နဝကနိပါတ၊ ဒုတိယပဏ္ဏာသကာ၊ (၆)၁-ခေမာဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
ကောသမ္ဗီမြို့ ဃောသိတာရုံကျောင်းတော်၌ အရှင်ကာဠုဒါယီမထေရ်၏ လျှောက်ထားချက်အရ လောကီသမာပတ် (၈)ပါးနှင့်တကွ အရဟတ္တဖိုလ်ရပြီးသူသည် ဘေးကင်းသူ ဘေးမရှိတော့သူဖြစ်ကြောင်း အရှင်အာနန္ဒာထေရ် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အဘယပ္ပတ္တသုတ္တ
အဘယပ္ပတ္တသုတ္တ-အံ၊၃၊၂၄၈။ အံ၊မြန်၊၃၊၂၄၈။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ နဝကနိပါတ၊ ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ (၆)၁-ခေမာဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
အထက်သုတ်တော်အတိုင်း လောကီသမာပတ် (၈)ပါးနှင့် အရဟတ္တဖိုလ်ကို ရရှိပြီးသူသည် ဘေးကင်းရာနိဗ္ဗာန်သို့ ရောက်သူဖြစ်ကြောင်း အရှင်ကာဠုဒါယီထေရ်အား အရှင်အာနန္ဒာထေရ် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အဘယရာဇကုမာရသုတ္တ
အဘယရာဇကုမာရသုတ္တ-မ၊၂၊၅၄-၈။ မ၊မြန်၊၂၊၆၀-၄။ မ၊ဋ္ဌ၊၃၊၇၆-၈၀။ မ၊ဋီ၊၃၊၄၇-၅၀။
-မဇ္ဈိမနိကာယ၊ မဇ္ဈိမပဏ္ဏာသက၊ ၁-ဂဟပတိဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
နိဂဏ္ဌနာဋပုတ္တဆရာကြီးက သာမန်ပုဂ္ဂိုလ်တို့ မထွေးနိုင်, မမြိုနိုင်သောဝတ္ထုပစ္စည်းကဲ့သို့ စကားပြောဆိုမှုနှင့်ပတ်သက်၍ အစွန်းနှစ်ဖက်ထွက်သော မေးခွန်း နှစ်ခုကိုစီစဉ်ပေးပြီး “ကျော်စောထင်ရှားသူ တစ်ဦးဖြစ်ရန်အတွက် ဤမေးခွန်းကို ရဟန်းဂေါတမထံသွား၍ မေးပါ”ဟု အဘယမင်းသားကို စေလွှတ်လိုက်ပါသည်။ အဘယမင်းသားက မြတ်စွာဘုရားရှင်နှင့်တကွ ရဟန်းတော်သုံးပါး မိမိအိမ်သို့ ဆွမ်းဘုဉ်းပေးကြွတော်မူရန် ပင့်လျှောက်ပြီး မိမိနေအိမ်သို့ ကြွတော်မူလာသော ဘုရားရှင်အား နိဂဏ္ဌဆရာကြီး စီစဉ်ပေးထားသော ပြဿနာနှစ်ခုကို မေးလျှောက်ပါသည်။ ဘုရားရှင်က “သူငယ်ဥပမာဖြင့် ရှင်းလင်းဖြေကြားတော်မူပြီး သုဂတဂုဏ်တော်နှင့်စပ်သည့် စကားခြောက်ခွန်းကို အကျယ်တဝင့် ရှင်းလင်းဟောတော်မူပါသည်။ ဒေသနာတော်အဆုံး၌ အဘယမင်းသားက “ပြဿနာဖြေဆိုရာ၌ ဘုရားရှင်အား ကြိုတင်ပြင်ဆင်ထားမှုရှိ/မရှိ” မေးလျှောက်ပါသည်။ ဘုရားရှင်က ဥပမာစကားဖြင့် ဖြေကြားတော်မူပါသည်။ အဘယမင်းသားက ဥပါသကာအဖြစ် အသိအမှတ်ပြုတော် မူပါရန် လျှောက်ထားပါသည်။ ။
အဋ္ဌကထာ၌ -အထက်ပါပြဿနာနှစ်ခုကို နိဂဏ္ဌဆရာကြီး လေးလတိတိ ကြံစည်အားထုတ်ရပုံ၊ ပြဿနာမေးရန်အတွက် အဘယမင်းသားကိုရွေးချယ်ပုံ၊ အဘယမင်းသား၏ အတွေးအခေါ်များ၊ ပြဿနာမေးရာ၌ မရိုးသားသူများ၏ ပင်ကိုယ်သဘာဝ၊ ပဌမစကားနှင့်စပ်သည့် သေသောက်ကြူးဥပမာ အစရှိသည် သိမှတ်ဖွယ်များကို ဖွင့်ပြထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အဘာသိတ အလပိတသုတ္တ
အဘာသိတ အလပိတသုတ္တ (၂)-အံ၊၁၊၁၉။ အံ၊မြန်၊၁၊၂၆။ အံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၆၆။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဧကကနိပါတ၊ ၁၀-ဒုတိယပမာဒါဒိဝဂ္ဂ၊ သတ္တတ္တိံသတိမသုတ်။
ဘုရားရှင် မဟောအပ်, မမိန့်အပ်သည်ကို ဘုရားရှင်ဟောတော်မူအပ်, မိန့်တော်မူအပ်၏ဟု ပြ (ပြောဟော, ရေးသား, ယူဆ, ပြုကျင့်) ကြသောရဟန်းတို့သည် လူအများအစီးအပွားမဲ့ရန်၊ ချမ်းသာမဲ့ရန်၊ အကျိုးစီးပွားမဲ့ရန်၊ နတ်, လူတို့ဆင်းရဲရန် ကျင့်သုံးကြကုန်၏။ သည်သာမကသေး ထိုရဟန်းတို့သည် များစွာသောအကုသိုလ်ကိုလည်း တိုးပွားစေကြကုန်၏။ ဤသဒ္ဓမ္မသုံးဖြာ သာသနာတော်ကို ကွယ်ပျောက် စေသူတို့လည်းဖြစ်ကုန်၏-ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၁၊၁၉။ အံ၊မြန်၊၁၊၂၆။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဧကကနိပါတ၊ ၁၁-အဓမ္မဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
တထာဂတ အဘာသိတ အလပိတကို တထာဂတအဘာသိတ အလပိတဟု ပြ (ပြောဟော, ရေးသား, သင်ကြား, ယူဆ, ကျင့်သုံးနေ)ကြသော ရဟန်းတို့သည် လူအများတို့ကြီးပွား ချမ်းသာရန်၊ နတ်, လူတို့ချမ်းသာစေရန် ပြုကျင့်ကြသူတို့ဖြစ်ကုန်၏။ သည်သာမကသေး ထိုရဟန်းတို့သည် များစွာသောကုသိုလ်တရားကို တိုးပွားစေကြကုန်၏။ သဒ္ဓမ္မသုံးဖြာ ဤသာသနာတော်ကိုလည်း ကြာရှည်လေးမြင့်တည် တံ့စေသူတို့ဖြစ်ကုန်၏-ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အဘိဇာနသုတ္တ
အဘိဇာနသုတ္တ-သံ၊၂၊၂၂-၃။ သံ၊မြန်၊၂၊၂၂။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၄၄။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-ခန္ဓသံယုတ္တ၊ ၃-ဘာရဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
ရုပ်, ဝေဒနာ, သညာ, သင်္ခါရ, ဝိညာဏ-ဟူသော ခန္ဓာငါးပါးတို့တွင် တစ် ပါးပါးကို ထူးသောဉာဏ်ဖြင့် မသိပဲ, ပိုင်းခြား၍ မသိပဲ, စွဲမက်မှုမကင်းပဲ, မပယ်စွန့်နိုင် ပဲ, ဒုက္ခ၏ကုန်ဆုံးခြင်းငှာ မဖြစ်ထိုက်ပုံ၊ ယင်းခန္ဓာငါးပါးကို ထူးသောဉာဏ်ဖြင့်သိသည် ရှိသော်, ပိုင်းခြား၍ သိသည်ရှိသော် စွဲမက်မှုကင်းသည်ရှိသော်, ပယ်စွန့်နိုင်သည်ရှိသော် ဆင်းရဲဒုက္ခကုန်ဆုံးခြင်းငှာ ဖြစ်ထိုက်၏-ဟု ခန္ဓာတစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီကို သုက္ကပက္ခ, ကဏှပက္ခခွဲ၍ ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အဘိဇ္ဈာလုသုတ္တ
အဘိဇ္ဈာလုသုတ္တ-အံ၊၁၊၅၇၈။ အံ၊မြန်၊၁၊၅၉၂။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ (၂၇)၇-ကမ္မပထဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
မိမိကိုယ်တိုင်လည်း အဘိဇ္ဈာများခြင်း၊ သူတပါးကိုလည်း မက်မောမှုအဘိဇ္ဈာ၌ ဆောက်တည်စေခြင်း, အဘိဇ္ဈာ၌ နှစ်သက်သဘောတူခြင်း, အဘိဇ္ဈာ၏ဂုဏ်ကျေးဇူးကို ချီးကျူးပြောခြင်း-ဤတရားလေးပါးနှင့် ပြည့်စုံသူသည် ငရဲ၌ဖြစ်ရ၏။
မိမိကိုယ်တိုင် အဘိဇ္ဈာမများခြင်း, သူတပါးကိုလည်း အဘိဇ္ဈာ၌ မဆောက်တည်စေခြင်း, အဘိဇ္ဈာ၌ နှစ်သက်သဘောတူသူ မဟုတ်ခြင်း, အဘိဇ္ဈာ၏ဂုဏ်ကျေးဇူးကို မပြောဆိုခြင်း-ဤတရားလေးပါးနှင့် ပြည့်စုံသူသည် နတ်ပြည်၌ ဖြစ်ရ၏ဟု ကဏှပက္ခ, သုက္ကပက္ခခွဲ၍ ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အဘိညာသုတ္တ
အဘိညာသုတ္တ-အံ၊၁၊၅၇၀။ အံ၊မြန်၊၁၊၅၈၃။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ (၂၆)၆-အဘိညာဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
ခန္ဓာငါးပါး၊ အဝိဇ္ဇာနှင့် ဘဝတဏှာ၊ သမထနှင့် ဝိပဿနာ၊ ဝိဇ္ဇာနှင့် ဝိမုတ္တိတို့သည် ထူးသောဉာဏ်ဖြင့် သိအပ် မျက်မှောက်ပြုအပ်သော တရားလေးမျိုးတို့ပေတည်း-ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အဘိညာပရိညာပဟာနသုတ္တ
အဘိညာပရိညာပဟာနသုတ္တ-သံ၊၂၊၂၄၈။ သံ၊မြန်၊၂၊၂၄၀။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-သဠာယတနသံယုတ္တ၊ ၃-သဗ္ဗဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
အလုံးစုံကို ထူးသောဉာဏ်ဖြင့်သိ၍ ပိုင်းခြား၍ သိ၍ ပယ်ခြင်းငှာ ဟောတော်မူအပ်သောတရားတို့သည် စက္ခုအစရှိသော (အခံဓာတ်) အာယတန (၆)ပါး၊ ရူပါရုံ အစရှိသော (အတိုက်ဓာတ်) အာယတန (၆)ပါး၊ စက္ခုဝိညာဏ်အစရှိသော ဝိညာဏ် (၆)ပါး၊ စက္ခုသမ္ဖဿအစရှိသော ဖဿ(၆)ပါး၊ စက္ခုသမ္ဖဿကြောင့်ဖြစ်သော ဝေဒနာ (၃)ပါးစီတို့ဖြစ်ကြောင်း အသေးစိတ် တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီခွဲ၍ ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အဘိဏှပစ္စဝေက္ခိတဗ္ဗဌာနသုတ္တ
အဘိဏှပစ္စဝေက္ခိတဗ္ဗဌာနသုတ္တ-အံ၊၂၊၆၃-၆။ အံ၊မြန်၊၂၊၇၇-၈၁။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၈-၉။ အံ၊ဋီ၊၃၊၂၆-၆။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ပဉ္စကနိပါက၊ ဒုတိယပဏ္ဏသက၊ (၆) ၁-နီဝရဏဝဂ္ဂ။ သတ္တမသုတ်။
အိုခြင်းသဘော, ဖျားနာခြင်းသဘော, သေဆုံးရခြင်းသဘော, ရှင်ကွဲ သေကွဲ ကွဲရခြင်းသဘော, ကောင်း-မကောင်းသော ကံသည်သာ ကိုယ်ပိုင်ဥစ္စာ, ကံ၏အမွေခံ -ကံသာလျှင်အကြောင်းရှိပုံ, ကံသာလျှင် ဆွေမျိုးဖြစ်ပုံ, ကံသာလျှင် ကိုးကွယ်ရာ ဖြစ်ပုံဟူသော တရားငါးမျိုးကို မိန်းမဖြစ်စေ, ယောက်ျားဖြစ်စေ လူဖြစ်စေ, ရဟန်းဖြစ်စေ အမြဲမပြတ် ရှုမှတ်နေရမည်။ ။
သတ္တဝါတို့အား အရွယ်နုပျိုမှု “ယောဗ္ဗနမာန်၊ အနာကင်းကွာ ကျန်းမာမှုကြောင့် “အာရောဂျမာန်” အသက်ရှည်မှုကြောင့် “ဇီဝိတမာန်” ချစ်ခင်စုံမက် နှစ်သက် မြတ်နိုးဖွယ်ဖြစ်သော သတ္တဝါ, သင်္ခါရတို့၌ ဖြစ်သောဆန္ဒ-ရာဂကို အကြောင်းပြု၍ ဒုစရိုက်ဆယ်ပါးတို့ကို ပြုလုပ်, ပြောဆို ကြံစည်တတ်ကြသည်။ ယင်းဒုစရိုက်တို့ကို ပြုလုပ် ပြောဆို, ကြံစည်ကြောင်းဖြစ်သော ယောဗ္ဗနမာန်, အာရောဂျမာန်, ဇီဝိတမာန် ဆန္ဒရာဂတို့ကို အကြွင်းမဲ့ဖြစ်စေ, အဖြစ်နည်းပါးအောင်ဖြစ်စေ ပယ်နိုင်ခြင်းအကျိုး၊ ယင်းဇရာသဘာဝ, ဗျာဓိသဘာဝ, မရဏသဘာဝ, နာနာဘာဝ -ဝိနာဘာဝသဘာဝ, ကမ္မသဘာဝတို့ကို မလွန်မြောက်နိုင်ပုံကို ရှုမှတ်ဆင်ခြင်နေသော အရိယာသာဝကအား လောကုတ္တရာမဂ်ဉာဏ်, ဖြစ်ပေါ်လာပုံ၊ သံယောဇဉ်တရားတို့ကို အကြွင်းမဲ့ ပယ်နိုင်ပြီး အနုသယတရားတို့ ကင်းပျောက်သွားပုံကို အကျယ်တဝင့် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အဘိနန္ဒသုတ္တ
အဘိနန္ဒသုတ္တ (၃)-သံ၊၁၊၃၈၃-၄။ သံ၊မြန်၊၁၊၃၇၁။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၃-ဓာတုသံယုတ္တ၊ ၄-စတုတ္ထဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
ပထဝီ, အာပေါ, တေဇော, ဝါယောတို့တွင် တစ်ပါးပါးကို လွန်စွာနှစ်သက် သူသည် ဆင်းရဲဒုက္ခကို နှစ်သက်သူမည်၏။ ဆင်းရဲဒုက္ခကို နှစ်သက်သောသူသည် ဆင်းရဲဒုက္ခမှ မလွတ်မြောက်နိုင် အစရှိသည်ဖြင့် သုက္ကပက္ခ, ကဏှပက္ခနှစ်မျိုးခွဲ၍ ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၂၊၂၄၆။ သံ၊မြန်၊၂၊၂၃၇-၈။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၄။ သံ၊ဋီ၊၂၊၂၈၄
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ သဠာယတနသံယုတ္တ၊ ၂-ယမကဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
စက္ခုကို လွန်လွန်ကဲကဲ နှစ်သက်သူသည် ဒုက္ခကို လွန်လွန်ကဲကဲ နှစ်သက်သူ မည်၏။ ထိုသူသည် ဆင်းရဲဒုက္ခမှ မလွတ်မြောက်နိုင်သူဟု ငါဘုရား ဟောကြားတော်မူ၏။ စက္ခုကို လွန်လွန်ကဲကဲ မနှစ်သက်သူသည် ဒုက္ခကို လွန်လွန်ကဲကဲ မနှစ်သက်၊ ထိုသူသည် ဆင်းရဲဒုက္ခမှ လွတ်မြောက်နိုင်သူပေတည်း-ဟု ငါဘုရား ဟောတော်မူ၏ အစရှိသည်ဖြင့် အဇ္ဈတ္တိကာယတန ၆-ပါးတို့ကို ကဏှပက္ခ, သုက္ကပက္ခဒေသနာတော်ဖြင့် ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၂၊၂၄၆။ သံ၊မြန်၊၂၊၂၃၈။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ... အဋ္ဌမသုတ်။
ဗဟိဒ္ဓါယတန ၆-ပါးကို အထက်သုတ် ဒေသနာတော်အတိုင်း ကဏှပက္ခ, သုက္ကပက္ခဒေသနာတော်ဖြင့် ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အဘိနန္ဒနသုတ္တ
အဘိနန္ဒနသုတ္တ-သံ၊၂၊၂၆။ သံ၊မြန်၊၂၊၂၅။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-ခန္ဓသံယုတ္တ၊ ၃-ဘာရဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
ရုပ်ကို လွန်လွန်ကဲကဲ နှစ်သက်သူသည် ဆင်းရဲဒုက္ခကို လွန်လွန်ကဲကဲ နှစ်သက် သူဖြစ်၏။ ထိုသူသည် ဆင်းရဲဒုက္ခမှ မလွတ်မြောက်နိုင်သူ-ဟု ငါဘုရား ဟောတော်မူ၏။ အစရှိသည်ဖြင့် ခန္ဓာတစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အဘိနန္ဒမာနသုတ္တ
အဘိနန္ဒမာနသုတ္တ-သံ၊၂၊၆၂-၃။ သံ၊မြန်၊၂၊၆၀။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၅၈။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-ခန္ဓသံယုတ္တ၊ (၇) ၂-အရဟန္တဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
ဘုရားရှင်ဟောတော်မူအပ်သော အကျဉ်းချုပ်ဒေသနာတော်ကို အညတရ ရဟန်းက သိရှိနားလည်ပါကြောင်း လျှောက်ထားသဖြင့် ဘုရားရှင်က မေးမြန်းတော် မူခြင်းကြောင့် “ခန္ဓာငါးပါးတို့တွင် တစ်ပါးစီတစ်ပါးစီကို တဏှာ, မာန, ဒိဋ္ဌိတို့ဖြင့် မှားမှားယွင်းယွင်း နှစ်သက်တွယ်တာသောပုဂ္ဂိုလ်သည် မာရ်နတ်၏အနှောင်အဖွဲ့မှ မလွတ်မြောက်သူ။ မနှစ်သက် မတွယ်တာသူသည် မာရ်နတ်၏ အနှောင်အဖွဲ့မှ လွတ်မြောက်သူဖြစ်သည်”ဟု သိရှိနားလည်ပါကြောင်း ပြန်လည်ရှင်းလင်း လျှောက်ထားပါသည်။ ဘုရားရှင်က သာဓုသုံးကြိမ် ခေါ်တော်မူပြီး ဤအတိုင်း မှတ်သားရမည်ဟု မိန့်တော်မူသည့် ဒေသနာတော်အဆုံး၌ အညတရရဟန်း ရဟန္တာဖြစ်ပုံကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အဘိနိဝေသသုတ္တ
အဘိနိဝေသသုတ္တ (၂)-သံ၊၂၊၁၅၂။ သံ၊မြန်၊၂၊၁၄၃-၄။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-ခန္ဓသံယုတ္တ၊ (၁၅) ၅-ဒိဋ္ဌိဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
ရုပ်, ဝေဒနာ, သညာ, သင်္ခါရ, ဝိညာဏ်ဟူသော ခန္ဓာတစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ၌ မှားမှားယွင်းယွင်း နှလုံးသွင်းမိခြင်းကြောင့် အနှောင်အဖွဲ့သံယောဇဉ်, မှားမှား ယွင်းယွင်း နှလုံးသွင်းမှု “အဘိနိဝေသ”, ပိတ်ပင်တားမြစ်မှု “ဝိနိဗန္ဓ” တရားတို့ဖြစ်ပေါ်လာကုန်၏ဟု မိန့်တော်မူပြီး အနတ္တလက္ခဏသုတ် ဒေသနာတော်နည်းဖြင့် ဆက်လက်၍ ဘုရားရှင်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၂၊၁၅၂။ သံ၊မြန်၊၂၊၁၄၄။
-သံယုတ္တနိကာယ ... နဝမသုတ်။
ခန္ဓာငါးပါးတို့တွင် တစ်ပါးပါးရှိလျှင် ယင်းခန္ဓာကို အကြောင်းပြု၍ ယင်းခန္ဓာကို မှားမှားယွင်းယွင်း နှလုံးသွင်းခြင်းကြောင့် အနှောင်အဖွဲ့ ‘သံယောဇဉ်” နှလုံးသွင်း မှားမှု “အဘိနိဝေသ”, ပိတ်ပင်တားမြစ်ကြောင်း “ဝိနိဗန္ဓ” တဏှာဖြင့် သက်ဝင်မျိုသိပ် ပြီးဆုံးစေမှု ‘အဇ္ဈောသာန” တရားတို့ဖြစ်ကုန်၏-ဟု ခန္ဓာတစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီခွဲစိတ်၍ ဟောတော်မူပြီး အနတ္တလက္ခဏသုတ်တော်နည်းအတိုင်း ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အဘိနီဘာရမူလကသက္ကဠသုတ္တာတိက
အဘိနီဘာရမူလကသက္ကဠသုတ္တာတိက (၃)-သံ၊၂၊၂၃၃။ သံ၊မြန်၊၂၊၂၂၄။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၂၃။ သံ၊ဋီ၊၂၊၂၇၉။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၃-ဈာနသံယုတ္တ၊ ၅၀-၅၁-၅၂-ခုမြောက်သုတ်။
(၁) ဈာန်၌ ကမ္မဋ္ဌာန်းကို ထူးသောအဖို့ရှိအောင် ရှေးရှုဆောင်ခြင်း၌ လိမ္မာ ကျွမ်းကျင်ပြီး ဈာန်ကိုဖြစ်စေခြင်းငှါ လေးမြတ်ရိုသေစွာပြုမှု မရှိသူ။
(၂) ဈာန်ကိုဖြစ်စေခြင်းငှါ လေးမြတ်ရိုသေစွာပြုမှုရှိပြီး ဈာန်၌ကမ္မဋ္ဌာန်းကို ထူးအဖို့ရှိအောင် ရှေးရှုဆောင်ခြင်းငှါ မကျွမ်းကျင်မလိမ္မာသူ။
(၃) ဈာန်၌ကမ္မဋ္ဌာန်းကို ထူးသောအဖို့ ရှိအောင် ရှေးရှုဆောင်ခြင်း၌လည်း မကျွမ်းကျင်မလိမ္မာ, ဈာန်ကိုဖြစ်စေခြင်းငှါလည်း လေးမြတ်ရိုသေစွာ ပြုမှုမရှိသူ။
(၄) ဈာန်၌ ကမ္မဋ္ဌာန်းကို ထူးသောအဖို့ရှိအောင် ရှေးရှုဆောင်ခြင်း၌လည်း ကျွမ်းကျင်လိမ္မာ, ဈာန်ကိုဖြစ်စေခြင်း၌ လေးမြတ်ရိုသေသမှုပြုသူ -ဤပုဂ္ဂိုလ်လေးမျိုးတို့တွင် စတုတ္ထပုဂ္ဂိုလ်သည် အထက်ဆုံး အမြတ်ဆုံး အကြီးဆုံး, အလွန်ဆုံး အမွန်ဆုံး ဖြစ်၏ဟု ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အဘိဘာယတနသုတ္တ
အဘိဘာယတနသုတ္တ-အံ၊၃၊၁၂၅-၆။ အံ၊မြန်၊၃၊၁၂၆-၇။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၄၃-၅။ အံ၊ဋီ၊၃၊၂၄၅-၈။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ အဋ္ဌကနိပါတ၊ ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ (၇) ၂-ဘူမိစာလဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
ဤသုတ်၌ ဆန့်ကျင်ဖက်တရားနှင့် အာရုံတို့ကို လွှမ်းမိုးနိုင်ကြောင်း အဘိဘာယတနဈာန် (၈)မျိုးတို့ကို ဟောကြားတော်မူပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အဘိဘုယျသုတ္တ
အဘိဘုယျသုတ္တ-သံ၊၂၊၄၄၃။ သံ၊မြန်၊၂၊၄၃၉။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၃-မာတုဂါမသံယုတ္တ၊ ၃-ဗလဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
ရုပ်အဆင်း, စည်းစိမ်ဥစ္စာ, ဆွေမျိုး သားသမီး, အကျင့်သီလ-ဟူသော လင်ယောက်ျားကို လွှမ်းမိုးနိုင်သော မာတုဂါမ၏ အားငါးမျိုးကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အဘိသန္ဒသုတ္တ
အဘိသန္ဒသုတ္တ (၄)-သံ၊၃၊၃၄၈-၉။ သံ၊မြန်၊၃၊၃၅၃။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၂၀။ သံ၊ဋီ၊၂၊၅၃၆။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၁-သောတာပတ္တိသံယုတ္တ၊ ၅-သဂါထက ပုညာဘိသန္ဓဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
ရတနာမြတ်သုံးပါး၏ ဂုဏ်တော်များ၌ မတုန်မလှုပ် သက်ဝင်ယုံကြည်မှု၊ အရိယကန္တသီလနှင့် ပြည့်စုံမှုဟူသော အရိယာသာဝက၏ ချမ်းသာခြင်း၏ အကြောင်း ဖြစ်သော ကောင်းမှုအစု, ကုသိုလ်အယဉ်လေးပါးနှင့် ပြည့်စုံခြင်းကို မဟာသမုဒ္ဒရာ ရေပမာကဲ့သို့ အသင်္ချေယျ အပ္ပမေယျ မဟာပုညက္ခန္ဓဟု ရေတွက်ပြောဆိုရမည်-ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၃၊၃၅၀။ သံ၊မြန်၊၃၊၃၅၄-၅။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၂၀။ သံ၊ဋီ၊၂၊၅၃၆။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ... ဒုတိယသုတ်။
ရတနာမြတ်သုံးပါးတို့၏ ဂုဏ်တော်များ၌ မတုန်မလှုပ် သက်ဝင်ကြည်ညိုမှု၊ မုတ္တစာဂီ-ဟူသော အရိယာသာဝက၏ ချမ်းသာခြင်း၏အကြောင်းဖြစ်သော ကောင်းမှု အစု၊ ကုသိုလ်အယာဉ်လေးပါးနှင့် ပြည့်စုံခြင်းကို မြစ်ကြီးငါးစင်း၏ ရေပမာဏကဲ့သို့ အသင်္ချေယျ အပ္ပမေယျ မဟာပုညက္ခန္ဓဖြစ်သည်ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
သံ၊၃၊၃၅၁။ သံ၊မြန်၊၃၊၃၅၅-၆။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၂၀။ သံ၊ဋီ၊၂၊၅၃၆။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ... တတိယသုတ်။
\ရတနာမြတ်သုံးပါး၏ ဂုဏ်တော်များ၌ မတုန်မလှုပ် သက်ဝင်ကြည်ညိုမှု၊ အရိယနိဗ္ဗေဓိကပညာနှင့် ပြည့်စုံမှုဟူသော အရိယာသာဝက၏ ချမ်းသာခြင်း၏ အကြောင်းဖြစ်သော ကောင်းမှုအစု၊ ကုသိုလ်အယဉ် ၄-ပါးကို အသင်္ချေယျ အပ္ပမေယျ မဟာပုညက္ခန္ဓေဟု ဆိုအပ်ပုံကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၃၊၇၆-၇။ အံ၊မြန်၊၃၊၇၇-၉။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၃၂။ အံ၊ဋီ၊၃၊၂၃၉။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ အဋ္ဌကနိပါတ၊ ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၄-ဒါနဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
-ဤသုတ်၌ သရဏဂုမ်သုံးပါး ကိုးကွယ်သူနှင့် ငါးပါးသီလစောင့်ထိန်းသူတို့ ရရှိခံစားစေနိုင်သည့်အကျိုးများကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အမစ္ဆရီသုတ္တ
အမစ္ဆရီသုတ္တ-သံ၊၂၊၄၄၁။ သံ၊မြန်၊၂၊၄၃၇။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၃-မာတုဂါမသံယုတ္တ၊ ဒုတိယပေယျာလဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
သဒ္ဓါ ဟိရီ, ဩတ္တပ္ပ, အမစ္ဆရီ, ပညာ-ဟူသော တရား (၅)မျိုးနှင့် ပြည့်စုံသော မာတုဂါမသည် သေသည်မှနောက် နတ်ပြည်သို့ ရောက်ရ၏-ဟု ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အမတသုတ္တ
အမတသုတ္တ (၂)-သံ၊၃၊၁၆၁။ သံ၊မြန်၊၃၊၁၆၇။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၃-သတိပဋ္ဌာနသံယုတ္တ၊ ၅-အမတဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
သတိပဋ္ဌာန် လေးပါးတို့၌ ကောင်း (စွဲမြဲစွာတည်သော စိတ်ရှိကုန်သည်ဖြစ်၍ နေကြကုန်လော့၊ သင်တို့၏ အမြိုက်နိဗ္ဗာန်သည် မပျက်စီးစေပါလင့်-ဟု သတိပဋ္ဌာန် ၄-ပါး ပွားများပုံကို တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ အသီးအသီး ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၃၊၂၄၈။ အံ၊မြန်၊၃၊၂၄၇။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ နဝကနိပါတ၊ ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ (၆) ၁-ခေမဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
သမာပတ် ၈-ပါးနှင့်တကွ အရဟတ္တဖိုလ်သည် “အမတ” မည်ကြောင်း ကောသမ္ဗီမြို့ ဃောသိတာရုံကျောင်းတော်၌ အရှင်ကာဠုဒါယီ၏ လျှောက်ထားချက် အရ အရှင်အာနန္ဒာထေရ် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အမတဂါမိသုတ္တ
အမတဂါမိသုတ္တ-သံ၊၂၊၅၄၁။ သံ၊မြန်၊၂၊၅၃၅။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၄၉။ သံ၊ဋီ၊၂၊၃၈၈။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၉-အသင်္ခတသံယုတ္တ၊ ဒုတိယဝဂ္ဂ၊ စုဒ္ဒသမသုတ်။
အသင်္ခတသုတ်တော်အတိုင်း အမတနှင့် အမတဂါမိမဂ္ဂဓမ္မတို့ကို ဘုရားရှင်က ရဟန်းတို့အား ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အမတပ္ပတ္တသုတ္တ
အမတပ္ပတ္တသုတ္တ-အံ၊၃၊၂၄၈။ အံ၊မြန်၊၃၊၂၄၇။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ ... စတုတ္ထသုတ်။
သမာပတ် ၈-ပါးနှင့် တကွ အရဟတ္တဖိုလ်ကို ရပြီးသူသည် အမတပတ္တမည်ပုံကို အရှင်ကာဠုဒါယီထေရ်အား အရှင်အာနန္ဒာထေရ် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အမ္ဗသုတ္တ
အမ္ဗသုတ္တ-အံ၊၁၊၄၂၁-၂။ အံ၊မြန်၊၁၊၄၃၃-၄။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၂၇။ အံ၊ဋီ၊၁၊၃၂၃။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ တတိယပဏ္ဏာသက၊ (၁၁) ၁-ဝလာဟကဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
(၁) အတွင်း၌ စိမ်းသည်ဖြစ်၍ အပ၌ မှည့်ရင့်သော အဆင်းရှိသော သရက်သီး၊
(၂) အတွင်း၌ မှည့်သည်ဖြစ်၍ အပ၌ စိမ်းသော အဆင်းရှိသော သရက်သီး၊
(၃) အတွင်းလည်းစိမ်း အပြင်အပ၌လည်း စိမ်းသော သရက်သီး၊
(၄) အတွင်းလည်းမှည့် အပြင်အပ၌လည်း မှည့်ဝင်းသော သရက်သီး-ဟူသော သရက်သီး လေးမျိုးနှင့်တူသော ပုဂ္ဂိုလ်လေးမျိုးကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အမ္ဗဋ္ဌသုတ္တ
အမ္ဗဋ္ဌသုတ္တ-ဒီ၊၁၊၈၂-၁၀၃။ ဒီ၊ဋ္ဌ၊၁၊၂၁၃-၁၄၈။ ဒီ၊ဋီ၊၁၊၂၈၆-၃၁၂။ သီ၊ဋီ၊သစ်၊၂၊၂၀၀-၂၈၁။
-ဒီဃနိကာယ၊ သီလက္ခန္ဓဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
အမ္ဗဋ္ဌသုတ်၌ ပထမဘာဏဝါရ, ဒုတိယဘာဏဝါရ-ဟု နှစ်ပိုင်းရှိပါသည်။ ပထမဘာဏဝါရ၌ -နိဒါန်း, ပေါက္ခရသာတိပုဏ္ဏား အကြောင်း, အမ္ဗဋ္ဌလုလင် အကြောင်း, ပေါက္ခရသာတိပုဏ္ဏားဆရာကြီးက-ဘုရားရှင်၏ (အရည်အချင်း)ဂုဏ်တော်များ၊ ယင်းဂုဏ်တော်များ အမှန်တကယ် ဘုရားရှင်၌ ရှိ/မရှိ၊ မဟာပုရိသလက္ခဏာနှင့် အကျိုးကျေးဇူး၊၊ ယင်းမဟာပုရိသလက္ခဏာများ ဘုရားရှင်၌ အမှန်တကယ် ရှိ/မရှိ၊ ဤအချက်အလက်များ လေ့လာစုံစမ်းရန်အတွက် အမ္ဗဋ္ဌလုလင်အား ဘုရားရှင်ထံ ရှေ့ပြေး အဖြစ်စေလွှတ်ပုံ၊ အမ္ဗဋ္ဌလုလင် ဘုရားရှင်အထံ သွားရောက်ပုံ၊ ရဟန်းတော် များနှင့် တွေ့ပုံ၊ ဂန္ဓကုဋီကျောင်းတော် တည်နေပုံ၊ ဂန္ဓကုဋီကျောင်းတော်သို့ ဝင်ရောက် မည့်သူ၏ စည်းကမ်းချက်များ၊ အမ္ဗဋ္ဌလုလင်က ဘုရားရှင်အား မချေမငံ ဆက်ဆံပုံ၊ ဗြာဟ္မဏဆရာကြီးများနှင့် ဆက်ဆံကြပုံ၊ ဗြာဟ္မဏတို့၏ ဇာတိဝါဒခံယူချက်၊ ဆရာကောင်းတပည့် မပီသပုံ၊ အမ္ဗဋ္ဌလုလင်က သကျမျိုးတို့အား စဏ္ဍ, ဖရုသ, လဟုသမှု ဣဋ္ဌ-ဟူသော စွပ်စွဲချက်များဖြင့် စွပ်စွဲပြောဆိုပုံ၊ ဘုရားရှင်က ပြန်လည်ချေပပုံ၊ ကဏ္ဍ မျိုးနွယ်များ စတင်ဖြစ်ပေါ်လာပုံ၊ ကဏ္ဍမျိုးနွယ်များသည် သကျတို့၏ ကျေးကျွန်များ ဖြစ်ပုံ၊ အမ္ဗဋ္ဌသည် ကဏှမျိုးနွယ်တွင် ပါဝင်ပုံ၊ ကဏှမျိုးနွယ်ဝင် ဟုတ်/မဟုတ် ဘုရားရှင်က မေးမြန်းတော်မူသည့်အခါ အမ္ဗဋ္ဌလုလင်က မဖြေကြားသဖြင့် သိကြားမင်း ကိုယ်တိုင် လာရောက်ပြီး ဝန်ခံခိုင်းပုံ၊ ဘီလူး (အဟန် ဖန်ဆင်းထားသော သိကြားမင်း)ကို ဘုရားရှင်နှင့် အမ္ဗဋ္ဌလုလင်တို့သာ မြင်ကြရပုံ၊ ထိုအခါမှ အမ္ဗဋ္ဌလုလင်က မိမိသည် ကဏှမျိုးနွယ်ဖြစ်ကြောင်း ဝန်ခံပုံ၊ အမ္ဗဋ္ဌနှင့် အတူလိုက်လာကြသော လုလင်တို့အား ဘုရားရှင် မိန့်ကြားပုံ၊ ကဏှမျိုးနွယ်သည် မြင့်မြတ်သော မျိုးနွယ်ဖြစ်ခဲ့ပုံ၊ ခတ္တိယမျိုး ယောက်ျားနှင့် ဗြာဟ္မဏမျိုး မိန်းမတို့မှ မွေးဖွားသော သားနှင့် ဗြာဟ္မဏမျိုးတို့ဆက်ဆံရေး၊ ခတ္တိယမျိုးကသာ လောကတွင် အမြတ်ဆုံးဖြစ်ပုံတို့ကို ဖတ်ရှုလေ့လာနိုင်ပါသည်။
ဒုတိယဘာဏဝါရ-အနုတ္တရဝိဇ္ဇာစရဏသမ္ပဒါ၌ ဇာတိဝါဒ, ဂေါတ္တဝါဒ, မာနဝါဒများ မရှိပုံ၊ အာဝါဟ ဝိဝါဟ-အရာ၌သာ ဇာတိဝါဒ, ဂေါတ္တဝါဒ, မာနဝါဒ များရှိပုံ၊ ယင်းဝါဒများသည် ဝိဇ္ဇာစရဏသမ္ပဒါမှ ဝေးကွာလှပုံ၊ ယင်းဝါဒများကို ပယ်စွန့် နိုင်မှသာ အနုတ္တရဝိဇ္ဇာစရဏသမ္ပဒါကို မျက်မှောက်ပြုနိုင်သည်-ဟု ဘုရားရှင်က အမ္ဗဋ္ဌလုလင်အား မိန့်ကြားတော်မူပါသည်။
အမ္ဗဋ္ဌလုလင်၏ မေးလျှောက်ချက်အရ ဘုရားရှင်က ဘုရားဖြစ်တော်မူသည်မှ စ၍ သာမညဖလသုတ် ဒေသနာတော် အတိုင်း သီလ, သမာဓိ, ပညာတို့ကို ဖြည့်ကျင့် ပြည့်စုံရာအခါမှ ရဟန္တာဖြစ်တော်မူသည် အထိ ဝိဇ္ဇာစရဏသမ္ပန္န-ကျင့်စဉ်များကို ဟောတော်မူပါသည်။
ဆက်လက်၍ ဘုရားရှင်က ရသေ့ လေးမျိုး၊ ယင်းရသေ့ လေးမျိုး၏ ဝိဇ္ဇာစရဏ သမ္ပဒါ ပျက်စီးခြင်း အကြောင်း ဖြစ်ပုံ၊ ယင်းရသေ့များသည် ဝိဇ္ဇာစရဏသမ္ပန္နပုဂ္ဂိုလ်၏ အလုပ် အကျွေးမျှဖြစ်ပုံ၊ ပေါက္ခရသာတိဗြာဟ္မဏကြီးနှင့် အမ္ဗဋ္ဌတို့သည် ယင်းရသေ့ လေးမျိုးတွင် မပါဝင်ကြပုံ၊ ပေါက္ခရသာတိဗြာဟ္မဏကြီး၏ ချို့ယွင်းချက် နှစ်မျိုး၊ ဝေဒကျမ်းကို သင်ယူရုံမျှဖြင့် ဝေဒကျမ်းပြုရသေ့ မဖြစ်နိုင်ပုံ၊ ဝေဒကျမ်းပြုရသေ့ကြီးများနှင့် ပေါက္ခရသာတိဗြာဟ္မဏကြီး တပည့် အမ္ဗဋ္ဌတို့၏ ကွာဟချက်၊ အမ္ဗဋ္ဌလုလင်က မဟာပုရိသလက္ခဏာတော်ကြီးများ အမှန်တကယ် ရှိ/မရှိ ဘုရားရှင်၌ လေ့လာစိစစ်ပုံ၊ ပကတိမျက်စိဖြင့် မမြင်နိုင်သော မဟာပုရိသလက္ခဏာတော်ကြီးများကို ဖန်ဆင်းပြပုံ၊ အမ္ဗဋ္ဌလုလင် ပြန်သွားပုံ၊ ပေါက္ခရသာတိဗြာဟ္မဏဆရာကြီးအား အမ္ဗဋ္ဌလုလင်က မိမိ လေ့လာတွေ့ရှိချက်၊ ဘုရားရှင်နှင့် ဆွေးနွေးချက်များ အပြည့်အစုံကို ပြန်လည်ပြောကြားပုံ၊ ပေါက္ခရသာတိဗြာဟ္မဏဆရာကြီးက အမ္မဋ္ဌလုလင်အား ငေါက်ငန်းပြီး ချေဖြင့် ကန်ကျောက်ပုံ၊ ဆွမ်းခဲဖွယ် ဘောဇဉ်များ စီစဉ်ပြီး ပေါက္ခရသာတိဗြာဟ္မဏဆရာကြီး ပရိသတ်နှင့် နံနက်ခင်း ဘုရားရှင်ထံ သွားရောက်ပုံ၊ ဘုရားရှင်အား အမ္ဗဋ္ဌလုလင် ရောက်လာမလာ မေးလျှောက်ရာ ဘုရားရှင်က မိမိနှင့် အမ္ဗဋ္ဌလုလင်တို့ အပြန် အလှန် ပြောဆိုချက်များ အပြည့်အစုံကို မိန့်ကြားတော်မူလျှင် ပေါက္ခရသာတိ ဗြာဟ္မဏဆရာကြီးက ဘုရားရှင်အား တောင်းပန်ပါသည်။ ဘုရားရှင်က “သုခီ ဟောတု ဗြာဟ္မဏ အမ္ဗဋ္ဌော မာဏဝေါ”ဟု မိန့်တော်မူ၍ ခွင့်လွှတ်တော်မူပါသည်။
ပေါက္ခရသာတိဗြာဟ္မဏဆရာကြီးသည် ဘုရားရှင် ကိုယ်တော်၌ ၃၂-ပါးသော မဟာပုရိသလက္ခဏာတော်တို့ကို ရှာဖွေကြည့်ရှုပါသည်။ ပကတိအမြင်ဖြင့် မမြင်နိုင်သော မဟာပုရိသလက္ခဏာတော်တို့ကို တန်ခိုးဖန်ဆင်း၍ ပြတော်မူပါသည်။ ထိုအခါ ပေါက္ခရသာတိဗြာဟ္မဏဆရာကြီးသည် ဘုရားရှင်အပေါ်၌ ယုံမှား သံသယများ ကင်းရှင်းသွားပါတော့သည်။ ပေါက္ခရသာတိဗြာဟ္မဏဆရာကြီးက ဘုရားအမှူးရှိသော သံဃာတော်အား ဆွမ်းပင့်ဖိတ်ပြီး နေအိမ်၌ ပေါက္ခရသာတိပုဏ္ဏားကြီးက ဘုရားရှင်အား ပုဏ္ဏားလုလင်များက သံဃာတော်များအား ဆွမ်းလုပ်ကျွေးပါသည်။ ဆွမ်းဘုဉ်းပေးတော်မူပြီးသောအခါ ဘုရားရှင်က ပေါက္ခရသာတိဗြာဟ္မဏဆရာကြီးနှင့် ပရိသတ်အား အနုပုဗ္ဗိကထာကို ဟောကြားတော်မူပါသည်။
ပေါက္ခရသာတိဗြာဟ္မဏဆရာကြီးသည် သစ္စာလေးပါးကို သိမြင်ပြီးသောတာပန် အရိယာသာဝကအဖြစ်သို့ ရောက်ရှိသွားပါသည်။ သောတာပန် အရိယာသာဝက ဖြစ်ပြီးနောက် ဥပါသကာအဖြစ် ခံယူလျှောက်ထားပါသည်။ အရှင်ဂေါတမသည် အခြား ဥပါသကာတို့အိမ်သို့ ကြွတော်မူသကဲ့သို့ လုလင်ငယ်, လုံမငယ်များ အကျိုးစီးပွား များစေရန်အတွက် တပည့်တော်၏ အိမ်သို့လည်း ကြွတော် မူပါရန် လျှောက်ထားခဲ့ပါသည်။
အဋ္ဌကထာ၌ -ကောသလနိုင်ငံဖြစ်ပေါ်လာပုံ သမိုင်းနှင့် မဟာပနာဒဇာတ်၊ ဘုရားရှင်၏ ဒေသစာရီ သုံးမျိုး၊ ၂-မျိုး၊ မဏ္ဍလ ၃-မျိုး၊ ပေါက္ခရသာတိဗြာဟ္မဏဆရာကြီး၏ ဝေနေယျပုဂ္ဂိုလ်ဖြစ်ပုံ၊ ပေါက္ခရသာတိဗြာဟ္မဏဆရာကြီး၏ ပစ္စုပ္ပန်နှင့် အတိတ်ဝတ္ထု၊ ဥက္ကဋ္ဌမြို့ အကြောင်း၊ ဝေဒကျမ်း၌ မဟာပုရိသလက္ခဏာတော်များ၊ စကြာမင်းရတနာများ၏ စွမ်းအင်များ၊ သမ္မောဒနီယနှင့် သာရဏီယကထာအဖွင့်၊ အမ္ဗဋ္ဌလုလင်၏ စော်ကားပုံများ၊ သကျမျိုးနှင့် ကပိလဝတ္ထုမြို့တော်, ကောလိယမြို့တော် တည်ပုံ အကြောင်း၊ သိကြားမင်း၏ ဝန်ခံကတိပြုချက်၊ ဒက္ခိဏဇနပုဒ်၊ ဗုဒ္ဓသာသနာတော်နှင့် ရသေ့များ၊ ရသေ့ ၈-မျိုး၊ ကောသလဘုရင်နှင့် ပေါက္ခရသာတိဗြာဟ္မဏဆရာကြီး၊ ရှေးဝေဒကျမ်းများနှင့် ယခုဝေဒကျမ်း၊ မြတ်ဗုဒ္ဓ၏ လျှို့ဝှက်လက္ခဏာတော်များကို ကြည့်ရှု လေ့လာသူများ၊ မိလိန္ဒဘုရင် အမေးနှင့် ရှင်နာဂသေနတို့ အဖြေများကို လေ့ လာနိုင်ပါသည်။
ဋီကာဟောင်း၌ -ဩက္ကာကဝံသ သုံးမျိုး၊ ဋီကာသစ်၌ သိက္ခာပုဒ်အရေအတွက် ၂-ဂါထာနှင့် သဒ္ဒါရေးရာ ဖွင့်ဆိုချက်များကို လေ့လာနိုင်ပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အမ္ဗပါလိသုတ္တ
အမ္ဗပါလိသုတ္တ-သံ၊၃၊၁၂၃။ သံ၊မြန်၊၃၊၁၂၇။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၁၃-၇။ သံ၊ဋီ၊၂၊၄၅၀-၇။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၃-သတိပဋ္ဌာနသံယုတ္တ၊ ၁-အမ္ဗပါလိဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
သတိပဋ္ဌာန်လေးပါးနှင့် ပွားများပုံ အကျိုးကျေးဇူးများကို ဘုရားရှင်က ဝေသာလီမြို့ အမ္ဗပါလီ၏ ဥယျာဉ်၌ ရဟန်းတော်တို့အား ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ -ပါဠိတော်များကို ဖွင့်ပြပြီး (ဒီ၊၂၊၂၃၇။ မ၊၁၊၇၆။ ဒီ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၃၄။ မ၊ဋ္ဌ၊၁၊၂၃၁-တို့ကို) သိမှတ်ဖွယ် အကျယ်ကို ညွှန်းပြခဲ့ပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အမ္ဗပါလိဝနသုတ္တ
အမ္ဗပါလိဝနသုတ္တ-သံ၊၃၊၂၆၃-၄။ သံ၊မြန်၊၃၊၂၆၅-၆။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၉၄။ သံ၊ဋီ၊၂၊၅၁၆။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၈-အနုရုဒ္ဓသံယုတ္တ၊ ၁-ရဟောဂတဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
အရှင်သာရိပုတ္တရာနှင့် အရှင်အနုရုဒ္ဓါမထေရ်တို့ ဝေသာလီမြို့အနီး အမ္ဗပါလီ ဥယျာဉ်၌ သီတင်းသုံးနေစဉ် အရှင်သာရိပုတ္တရာထေရ်၏ မေးမြန်းချက် အရ အရှင်အနုရုဒ္ဓါထေရ်က “သတိပဋ္ဌာန် လေးပါးတို့၌ စွဲမြဲစွာတည်သော စိတ်ဖြင့် အချိန် များစွာ နေခြင်းကြောင့် စက္ခုအစရှိသော ဣန္ဒြေများ ကြည်လင်ပြီး၊ မျက်နှာအဆင်း သန့်ရှင်းကြည်လင်ပုံ အာသဝေါကင်းကွာ ရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်များ သတိပဋ္ဌာန်လေးပါး၌ စွဲမြဲစွာတည်သောစိတ်ဖြင့် အချိန်များစွာ နေကြပုံကို လျှောက်ထားပါသည်။ အရှင်သာရိပုတ္တရာထေရ်က အရှင်အနုရုဒ္ဓါထေရ်၏ ရဲရင့်ပြတ်သားလှသောစကားကို ကြားရ ခြင်းကြောင့် “အရတော်ပါပေစွ” ဟု မိန့်တော်မူပုံကို ပြဆိုသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အမ္ဗလဋ္ဌိက ရာဟုလောဝါဒသုတ္တ
အမ္ဗလဋ္ဌိက ရာဟုလောဝါဒသုတ္တ-မ၊၂၊၇၇-၈၃။ မ၊မြန်၊၂၊၈၄-၉၀။ မ၊ဋ္ဌ၊၃၊၈၈-၉၁။ မ၊ဋီ၊၃၊၅၉-၆၁။
-မဇ္ဈိမနိကာယ၊ မဇ္ဈိမပဏ္ဏာသ၊ ၂-ဘိက္ခုဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
ဘုရားရှင်က ၇-နှစ်အရွယ် ရှင်ရာဟုလာအား ကလေးသူငယ်ဘာဝ မုသာဝါဒမှ ရှောင်ကြဉ်ရန်အတွက် ရေခွက်ဥပမာ, စစ်မြေပြင်ဆင်ဥပမာ နှစ်မျိုး, ကြေးမုံ(မှန်) ဥပမာတို့ဖြင့် ဩဝါဒပေးတော်မူပြီး ရှေးခေတ်, ယခုခေတ်, နောက်ခေတ် သမဏ, ဗြာဟ္မဏများ ကာယကံ, ဝစီကံ, မနောကံတို့ကို သုတ်သင်ကြပုံ ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ -ဆူးဥပမာဖြင့် ရှင်ရာဟုလာ၏ ထက်မြက်ပုံ, ရှင်ရာဟုလာ ရှင်ပြုပုံ, ရာဟုလောဝါဒသုတ်တော်များ ဟောတော်မူပုံကို ပြဆိုထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အယောဂုဠသုတ္တ
အယောဂုဠသုတ္တ-သံ၊၃၊၂၄၆-၈။ သံ၊မြန်၊၃၊၂၄၉-၂၅၀။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၉၁-၂။ သံ၊ဋီ၊၂၊၅၁၄-၅။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ဣဒ္ဓိပါဒသံယုတ္တ၊ အယောဂုဠဝဂ္ဂ။ ဒုတိယသုတ်။
အရှင်အာနန္ဒာက ဘုရားရှင်အား “မနောမယနိမ္မိတကာယ, ရူပကာယဖြင့် ဗြဟ္မာဘုံသို့ တန်ခိုးတော်ဖြင့် ကြွတော်မူဘူးပါသလော” ဟု မေးလျှောက်ထားမှုနှင့်စပ်၍ ဘုရားရှင်က “တနေ့ပတ်လုံး ပူလောင်နေသော သံတွေခဲ, ဝါဂွမ်းဥပမာတို့ဖြင့် ဣဒ္ဓိဝိဓအဘိညာဏ်၏ ဝိကုဗ္ဗနိဒ္ဓိအကြောင်းကို ရှင်လင်း၍ ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ -“ဩမာ” ပုဒ်ကို မှတ်သားဖွယ် ဖွင့်ပြချက် ပါ ရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အယောနိသောသုတ္တ
အယောနိသောသုတ္တ-အံ၊၁၊၁၀၁-၂။ အံ၊မြန်၊၁၊၂၀။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၇၁-၂။ အံ၊ဋီ၊၂၊၇၆-၇။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ တိကနိပါတ၊ ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၁-ဗာလဝဂ္ဂ။ ပဉ္စမသုတ်။
(၁) မသင့်လျော်သော အကြောင်းအားဖြင့် ပြဿနာကိုမေးခြင်း၊ (၂) မသင့်လျော်သော အကြောင်းအားဖြင့် ပြဿနာကို ဖြေဆိုခြင်း၊ (၃) ထက်ဝန်းကျင် ပြည့်စုံကုန်သော ပြေပြစ်ကုန်သော အကြောင်း အကျိုးနှင့် ဆက်စပ်ကုန်သော ပုဒ်, ဝါကျတို့ဖြင့် သူတပါးတို့ ဖြေဆိုအပ်သော ပြဿနာအဖြေကို ဝမ်းမြောက်ဝမ်းသာ မပြုခြင်းဟူသော တရားသုံးမျိုးတို့နှင့် ပြည့်စုံသောသူကို “လူမိုက်”၊ ယင်းတို့မှ အပြန်ဖြစ်သော တရားသုံးမျိုးတို့နှင့် ပြည့်စုံသော ပုဂ္ဂိုလ်ကို “ပညာရှိ” ဟု ကဏှပက္ခ, သုက္ကပက္ခ ခွဲခြားပြီး ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အယောနိသောမနသိကာရသုတ္တ
အယောနိသောမနသိကာရသုတ္တ-သံ၊၃၊၇၆-၇။ သံ၊မြန်၊၃၊၈၁။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၂-ဗောဇ္ဈင်္ဂသံယုတ္တ၊ ၃-ဥဒါယိဝဂ္ဂ။ စတုတ္ထသုတ်။
အယောနိသောမနသိကာရရှိသူအား မဖြစ်သေးသော ကာမစ္ဆန္ဒနီဝရဏ, ဗျာပါဒနီဝရဏ, ထိန မိဒ္ဓနီဝရဏ, ဥဒ္ဓစ္စ ကုက္ကုစ္စနီဝရဏ, ဝိစိကိစ္ဆာနီဝရဏ-ဟူသော နီဝရဏ ငါးပါးတို့ ဖြစ်ပေါ်လာပုံ၊ ဖြစ်ပြီးသော နီဝရဏတို့ လွန်စွာတိုးပွားရန် ဖြစ်ပုံ၊ မဖြစ်သေးသော ဗောဇ္ဈင်တရားတို့ မဖြစ်တော့ပုံ၊ ဖြစ်ပြီးသော ဗောဇ္ဈင်တရားတို့ ချုပ်ငြိမ်းပုံ၊ ယောနိသောမနသိကာရရှိသူအား နီဝရဏတရား ငါးပါးကို ပယ်နိုင်ပုံ၊ မဖြစ်သေးသော နီဝရဏတရားတို့ မဖြစ်တော့ပုံ၊ မဖြစ်သေးသော ဗောဇ္ဈင်တရားတို့ ဖြစ်ပေါ်လာပုံ၊ ဖြစ်ပြီးသော ဗောဇ္ဈင်တရားတို့ ဘာဝနာပါရိပူရဖြစ်ပုံကို နှစ်မျိုးခွဲ၍ ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အယျိကာသုတ္တ
အယျိကာသုတ္တ-သံ၊၁၊၉၇-၈။ သံ၊မြန်၊၁၊၉၄-၅။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၁၅၀။ သံ၊ဋီ၊၁၊၁၉၆။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၃-ကောသလသံယုတ္တ၊ တတိယဝဂ္ဂ။ ဒုတိယသုတ်။
ကောသလဘုရင်ကြီး၏ ချစ်လှစွာသော အဖွားအို ကွယ်လွန်မှုနှင့် ဆက်စပ်၍ ကောသလဘုရင်က ဖြစ်နိုင်လျှင် ဆင်ရတနာ, မြင်းရတနာ, အခွန်တစ်သိန်းထွက်သော ရွာကြီး, ဇနပုဒ်တို့နှင့် လဲလို့ရလျှင် လဲလိုပါကြောင်း ဝမ်းနည်းစွာလျှောက်ထားရာတွင် ဘုရားရှင်က မြေအိုး မြေခွက်ဥပမာဖြင့် သတ္တဝါအားလုံး သေဆုံးခြင်း သဘောရှိပုံ၊ သေဆုံးရခြင်းလျှင် အဆုံးရှိပုံ၊ သေဆုံးရခြင်း သဘောကို မလွန်မြောက်နိုင်ပုံတို့ကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အရကသုတ္တ
အရကသုတ္တ-အံ၊၂၊၅၀၁-၄။ အံ၊မြန်၊၂၊၆၂၅-၈။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၈၉။ အံ၊ဋီ၊၃၊၁၉၆-၈။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ သတ္တကနိပါတ၊ ၇-မဟာဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
အရက အမည်ရှိသော ဆရာကြီး၏ အဆုံးအမဩဝါဒကထာများ၊ သတ္တဝါတို့ အသက်တိုမှုနှင့် ဆက်စပ်၍-(၁) မြက်ဖျား၌ ကျရောက်သော ဆီးနှင်းပေါက်ဥပမာ၊ (၂) မိုးရေပွက်ဥပမာ၊ (၃) ရေပြင်၌ ရိုက်နှက်အပ်သော တုတ်ရာဥပမာ၊ (၄) တောင်ကျချောင်း (ရေတံခွန်) ဥပမာ၊ (၅) တံတွေးပေါက် ဥပမာ၊ (၆) ခြစ်ခြစ်တောက် (လောလော)ပူနေသော သံအိုးကင်း၌ ထည့်အပ်သော အသားတုံးဥပမာ၊ (၇) နွားသတ် ရုံသို့ ဆောင်ယူလာသော သတ်မည့်နွားမ ဥပမာတို့ဖြင့် ရာပေါင်းများစွာသော တပည့်တို့အား ဆုံးမဩဝါဒပေးပုံ၊ အရကဆရာကြီး ရှိစဉ်က လူ့သက်တမ်း အနှစ် ခြောက်သောင်းရှိပုံ၊ ထိုအခါက အသက်ငါးရာရှိမှ အမျိုးသမီးများ လက်ထပ်ကြပုံ၊ ချမ်းအေးမှု ပူအိုက်မှု ဆာလောင်မှု မွပ်သိပ်မှု၊ ကျင်ကြီး စွန့်လိုမှု၊ ကျင်ငယ် စွန့်လိုမှု ဟူသော ရောဂါခြောက်မျိုးသာ လူ့လောက၌ ရှိခဲ့ပုံ၊ အရကဆရာကြီး၏ ဩဝါဒကို ယခုအခါ၌ ပြောဆိုသင့်ပုံနှင့် ထိုခေတ်က လူ့သက်တမ်း အခြေအနေ၊ လူ့သက်တမ်းနှင့် ဆက်စပ်သော မိန့်ကြားတော်မူချက်များ၊ မိမိဟူသော ဘုရားရှင်၏ တပည့်သာဝကများအတွက် ဆောင်ရွက်တော်မူချက်၊ တိုက်တွန်းတော်မူချက်များကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
ဋီကာ၌ -ထိုခေတ်က ထင်ရှားခဲ့သော ဖွားသက်ရှည်တစ်ဦးနှင့် ဖိုးသက်ရှည် ၇-ဦးတို့ကို ပြဆိုထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အရက္ခိတသုတ္တ
အရက္ခိတသုတ္တ (၂)-အံ၊၁၊၆။ အံ၊မြန်၊၁၊၈။ အံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၄၁။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဧကကနိပါတ၊ ၄-အဒန္တဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
မစောင့်ရှောက်အပ်သောစိတ်သည် များစွာအကျိုးမဲ့ရန် ဖြစ်၏။ များစွာအကျိုး မဲ့ရန်ဖြစ်သော မစောင့်ရှောက်အပ်သော စိတ်မှတပါး အခြားတစ်ခုသော တရားကိုမျှ ငါဘုရား မြင်တော်မမူ-ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၁၊၂၆၄-၅။ အံ၊မြန်၊၁၊၂၈၁-၃။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၃၁-၂။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ တိကနိပါတ၊ တတိယပဏ္ဏာသက၊ (၁၁) ၁-သမ္ဗောဓဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
စိတ်ကိုမစောင့်ရှောက်လျှင် ကာယကံ, ဝစီကံ, မနောကံတို့ကို စောင့်ရှောက်ရာ မရောက်ပုံ၊ ကာယကံ, ဝစီကံ, မနောကံတို့ကို မစောင့်ရှောက်လျှင် ကိလေသာမိုးရေ စွတ်စိုပုံ၊ ကိလေသာ မိုးရေ စွတ်စိုလျှင် ကာယကံ, ဝစီကံ, မနောကံတို့ ပုတ်ဆွေးပုံ၊ ကာယကံ, ဝစီကံ မနောကံတို့ ပုတ်ဆွေးလျှင် ကောင်းမွန်စွာ သေဆုံး ကွယ်လွန်ခြင်း မဖြစ်နိုင်ပုံကို အိမ်၏အထွတ် မိုးမလုံပုံ ဥပမာဖြင့် ကဏှပက္ခ, သုက္ကပက္ခအားဖြင့် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အရက္ခေယျသုတ္တ
အရက္ခေယျသုတ္တ-အံ၊၂၊၄၅၉-၄၆၀။ အံ၊မြန်၊၂၊၅၇၉-၅၈၀။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၇၄။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ သတ္တကနိပါတ၊ ၆-အဗျကတဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
ဘုရားရှင်၏ သန့်ရှင်းစင်ကြယ် (အပြစ်ကင်း)သော ကိုယ်အကျင့် “ကာယ သမာစာရ” နှုတ်အကျင့် “ဝစီသမာစာရ”၊ စိတ်အကျင့် “မနောသမာစာရ”၊ အသက်မွေးမှု “ပရိသုဒ္ဓါဇီဝ” ဟူသော တရားလေးပါးနှင့် ပြည့်စုံတော်မူခြင်းကြောင့် “ငါ၏ ကာယဒုစရိုက်, ဝစီဒုစရိုက်, မနောဒုစရိုက်နှင့် မှားယွင်းနေသော အသက်မွေးမှုကို အခြားသူ မသိပါစေလင့်” ဟု စောင့်ရှောက်ထိန်းသိမ်း (ဖုံးဖိ)စရာ မလို-ဟု အခြားသူ တစ်စုံ တစ်ယောက်မျှ မသိရအောင် စောင့်ရှောက်ထိန်းသိမ်း (ဖုံးဖိ)စရာ မလိုသော တရား လေးပါးနှင့် လောက၌ တစ်စုံ တစ်ယောက်သော သမဏ, ဗြာဟ္မဏ, မာရ, ဗြဟ္မာမျှ ကြောင်းကျိုး, သဘာဝ ယုတ္တိရှိရှိ ကဲ့ရဲ့ပြစ်တင်မှု မပြုနိုင်သော -(၁) တရားတော်၏ သွာက္ခာတတာဂုဏ်၊ (၂) သာဝကတို့ နိဗ္ဗာန်သို့ ရောက်စေနိုင်သောအကျင့်၊ (၃) ရာပေါင်းမက များစွာသောသာဝကတို့ အာသဝေါကုန်ခမ်း ရဟန္တာဖြစ်မှု-ဟူသော တရားသုံးပါးတို့ကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အရညသုတ္တ
အရညသုတ္တ (၃)-သံ၊၁၊၅။ သံ၊မြန်၊၁၊၅။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၂၆-၇။ သံ၊ဋီ၊၁၊၇၂-၃။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-ဒေဝတာဝဂ္ဂ၊ ၁-နဠဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
လွန်ပြီးသော အတိတ်လာဘ်ကိုလည်း စိုးရိမ်ပူပန်မှုမရှိ၊ ရရှိမည့် အနာဂတ် လာဘ်ကိုလည်း မမျှော်လင့် မတောင့်တ၊ ဖြစ်ဆဲ ပစ္စုပ္ပန်လာဘ်ဖြင့် မျှတနိုင်သောကြောင့် တောထဲ၌ တရားဓမ္မကျင့်နေကြသော တစ်ထပ်သာ ဘုဉ်းပေးကြသော ကိလေသာပူလောင်မှု ကင်းသော ရဟန်းတော်တို့၏ အရေအဆင်း ကြည်လင်ခြင်း အကြောင်းနှင့် ရရှိဖြစ်ပေါ်မည့် အနာဂတ်လာဘ်ကို တောင့်တနေကြ, လွန်ပြီးသော အတိတ်လာဘ်ကို စိုးရိမ်ပူပန်မှုဟူသော အကြောင်းနှစ်ပါးကြောင့် လူမိုက်များ ရိတ်ဖြတ်၍ နေလှမ်းထားသော စိမ်းစိုသော ကျူရိုးကဲ့သို့ ခြောက်ကပ်နေခြင်းကို အညတရနတ်သား၏ မေးလျှောက်မှု အရ ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ -အသားအရေ ကြည်လင်မှု ဖြစ်ပေါ်လာပုံ အစရှိသော မှတ်သားဖွယ် အချက်အလက်များကို ဖွင့်ပြထားပါသည်။
-အံ၊၁၊၅၇၅။ အံ၊မြန်၊၁၊၅၈၈။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ (၂၆) ၆-အဘိညာဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
ကာမဝိတက်, ဗျာပါဒဝိတက်, ဝိဟိံသာဝိတက်-ဟူသော မိစ္ဆာဝိတက်သုံးပါးကို ကြံစည်နေခြင်းနှင့် ပညာမရှိ မိုက်မဲတွေဝေ, ဆွံ့အခြင်းဟူသော တရားလေးမျိုးရှိသော ပုဂ္ဂိုလ်တို့ တောရကျောင်းတို့၌ မနေနိုင်ပုံနှင့် နေက္ခမ္မဝိတက်, အဗျာပါဒဝိတက်, အဝိဟိံသာဝိတက်-ဟူသော သမ္မာဝိတက်သုံးပါးကို ကြံစည်ခြင်း, ဉာဏ်ပညာရှိ မတွေ့မဝေ, မဆံ့ အ ခြင်းဟူသော တရားလေးမျိုးနှင့် ပြည့်စုံသော ပုဂ္ဂိုလ်သည် တောရကျောင်း၌ မှီဝဲနေထိုင်သင့်ပုံကို ကဏှပက္ခ, သုက္ကပက္ခ ခွဲ၍ ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၂၊၁၁၉။ အံ၊မြန်၊၂၊၁၄၇။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ပဉ္စကနိပါတ၊ တတိယပဏ္ဏာသက၊ (၁၁) ၁-ဖာသုဝိဟာရဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
(၁) သီလရှိခြင်း၊ (၂) အကြားအမြင် “ဗဟုဿုတ”ရှိခြင်း၊ (၃) ထက်သန်သော လုံ့လ, စွဲမြဲသော အားထုတ်မှုရှိခြင်း၊ (၄) ရူပါဝစရဈာန် လေးပါးကို ရရှိခြင်း၊ (၅) ယခုဘဝ၌ပင် အရဟတ္တဖိုလ်ပညာကို မျက်မှောက်ပြုခြင်း-ဟူသော တရားငါးမျိုးနှင့် ပြည့်စုံသောရဟန်းသည် တောရကျောင်းတို့ကို မှီဝဲနေထိုင်ထိုက်၏-ဟု ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အရညာယတနဣသိသုတ္တ
အရညာယတနဣသိသုတ္တ-သံ၊၁၊၂၂၈။ သံ၊မြန်၊၁၊၂၁၂-၃။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၃၁၆။ သံ၊ဋီ၊၁၊၃၃၅။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၁-သက္ကသံယုတ္တ၊ ပဌမဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
ဝေပစိတ္တအသူရာနှင့် သိကြားမင်းတို့ ရှေးအခါက သီလရှိကြကုန်သော ကောင်းသောအကျင့်ရှိကြကုန်သော ဟိမဝန္တာ၌ နေကြကုန်သော ရသေ့တို့၏ တောရ ကျောင်းတို့သို့ ချဉ်းကပ်ရောက်ရှိလာကြရာ ဝေပစိတ္တအသူရာသည် အထပ်အလွှာများ သော ဖိနပ်တို့ကို စီးနင်းလျက် သန်လျက်ကိုလွယ်ပြီး နတ်ထီးဖြူကို ဆောင်း၍ တံခါးဦးဖြင့် သင်္ခမ်းကျောင်းသို့ ဝင်ကာ သီလရှိသော ရသေ့မြတ်တို့ကို မကိုင်းမညွတ် အရိုအသေ အလေးအမြတ်မပြုဘဲ ထွက်ခွါသွားပုံ၊ သိကြားမင်းသည်ကား အထပ် အလွှာများသော ဖိနပ်တို့ကိုချွတ်လျက် သန်လျက်ကို အခြားသူတို့အားပေး၍ နတ်ထီးကို ဖယ်ရှားစေလျက် တံခါးဦးဖြင့်သာ သင်္ခမ်းကျောင်းသို့ဝင်၍ သီလရှိသော ရသေ့ မြတ်တို့ကို လေအောက်မှနေ၍ လက်အုပ်ချီမိုး ရှိခိုးပြီးနေပုံ၊ ရသေ့မြတ်တို့က မိမိတို့၏ ကိုယ်ခန္ဓာသည် စက်ဆုပ်ရွံရှာဖွယ်ရှိခြင်းကြောင့် ဖဲခွါထွက်ပါဟု ပြောကြရာ သိကြားမင်းက အလွန်ဆန်းကြယ်သော အပွင့်ရှိသော အနံ့နှင့် ပြည့်စုံသော ပန်းကို ဦးခေါင်း၌ ပန်ဆင်ရန် အလိုရှိကြကုန်သကဲ့သို့ သီလရှိသော ပုဂ္ဂိုလ်တို့၏အနံ့ကို အလိုရှိကြ ပါကြောင်း စက်ဆုပ်ဖွယ် မထင်မှတ်ပါကြောင်း လျှောက်ထားပုံကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ -သိကြားမင်းသည် ဝေပစိတ္တအသူရာ၏ သမက်, ဝေပစိတ္တ အသူရာသည် သိကြားမင်း၏ ယောက္ခမတော်စပ်ပုံ၊ ရံဖန် ရံခါ အတူသွားကြပြီး၊ ရံဖန် ရံခါ ရန်ဖြစ်တတ်ပုံ အစရှိသည်တို့ကို ဖွင့်ပြထားပါသည်။
ဋီကာ၌ -သီလဝန္တပုဂ္ဂိုလ်တို့၏ ဂုဏ်တို့ကို ရိုသေလေးစားကြပုံကို ဖွင့်ပြထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အရဏသုတ္တ
အရဏသုတ္တ-သံ၊၁၊၄၂။ သံ၊မြန်၊၁၊၄၁-၂။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၉၅။ သံ၊ဋီ၊၁၊၁၄၁။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-ဒေဝတာသံယုတ္တ၊ ၈-သေတ္တာဝဂ္ဂ၊ ဧကာဒသမသုတ်။
-ဤလောက၌ ငိုကြွေးရကြောင်း ကိလေသာကင်းသူများသည် (ရဟန္တာ) ရဟန်းတော် များဖြစ်သည်။
-ကိလေသာအပူမီးငြိမ်းအေးပြီးသော ရဟန္တာ ရဟန်းတော်တို့၏ အရိယမဂ္ဂအကျင့်မြတ်သည် မပျက်မစီးတော့ပေ။
-ရဟန္တာ ရဟန်းတော်တို့သည် အလိုရမ္မက်တဏှာကို ကလျာဏပုထုဇဉ်အဖြစ်မှ အစပြု၍ လောကီ လောကုတ္တရာပညာဖြင့် ပိုင်းခြား၍ သိကြပြီး ဖြစ်ကုန်၏။
-ရဟန္တာ ရဟန်းတော်တို့သည် အခါခပ်သိမ်း တဏှာကျွန်ဘဝမှ လွတ်မြောက်ပြီး ဖြစ်ကုန်၏။
-သီလ၌ တည်သောရဟန်းကို အမိအဖအစ်ကိုတို့သည် ရှိခိုးကြကုန်၏။
-ဤသာသနာတော်၌ အမျိုးဇာတ်အားဖြင့် ယုတ်ညံ့သောရဟန်းကို မင်းတို့သည် ရှိခိုးကြကုန်၏-ဟု အညတရနတ်သား၏ မေးခွန်းများကို ဘုရားရှင်ဖြေကြား၍ ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အရဏဝိဘင်္ဂသုတ္တ
အရဏဝိဘင်္ဂသုတ္တ-မ၊၃၊၂၇၁-၂၈၀။ မ၊မြန်၊၃၊၂၇၆-၂၈၄။ မ၊ဋ္ဌ၊၄၊၁၉၂-၄။ မ၊ဋီ၊၃၊၃၉၀-၂။
-မဇ္ဈိမနိကာယ၊ ဥပရိပဏ္ဏာသ၊ ၄-ဝိဘင်္ဂဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
(၁) ဟီန, ဂါမ္မ, ပေါထုဇ္ဇနိက, အနရိယ, အနတ္ထသံဟိတ (သဿတဒိဋ္ဌိ)ဖြစ်သော ကာမသုခလ္လိကာနုယောဂအစွန်းတရားနှင့် ဒုက္ခ, အနရိယ, အနတ္ထသံဟိတ (ဥစ္ဆေဒဒိဋ္ဌိ) ဖြစ်သော အတ္တကိလမထာနုယောဂအစွန်းတရားတို့ကို အားမထုတ်ရာ။ ။
(၂) ဤအစွန်းနှစ်ရပ်သို့မကပ်ရောက်ပဲ မြတ်စွာဘုရားရှင်သည် ထိုးထွင်း၍ သိမြင်အပ်သော မဂ္ဂင်ရှစ်ရပ် မဇ္ဈိမပဋိပတ်အကျင့်မြတ်သည် သစ္စာလေးချက်ကို ကွက်ကွက် ကွင်းကွင်း လင်းလင်း ထင်ထင် သိမြင်နိုင်သော ပညာမျက်စိကို ပြုတတ်၏။ သစ္စာလေးဆိုင်ကို ပိုင်ပိုင်မိမိသိခြင်းကို ပြုတတ်သော ဉာဏ်ပညာကို ပြုတတ်၏။ ကိလေသာဟူ အပူမလိမ်း ငြိမ်းအေးခြင်းငှာ ထူးသောအရဟတ္တမဂ်ဉာဏ်ဖြင့် ထိုထွင်း သိမြင်ခြင်းငှာ နိဗ္ဗာန်အကျိုးငှာ ဖြစ်၏။
(၃) မမှန်မကန် မြှောက်ပင့်၍ ပြောဆိုခြင်း၊ မမှန်မကန် ကဲ့ရဲ့ရှုံ့ချခြင်းတို့ကို ခွဲခြားသိမြင်၍ တစ်စုံတစ်ယောက်သောသူကိုမျှ အခြောက်တိုက် မမြှောက်ပင့်ရ၊ မကဲ့ရဲ့ မရှုံ့ချရ၊ အဟုတ် အမှန် သဘာဝကိုသာလျှင် ပြောဆိုရမည်။
(၄) (နေက္ခမ္မသုခ, ပဝိဝေကသုခ, ဥပသမသုခ-ဟူသော မှန်ကန်သော)သုခ အဆုံးအဖြတ်ကို သိအောင်ပြုပြီး မိမိသန္တာန်၌ ယင်းသုခသုံးမျိုးတို့ ဖြစ်ပွားအောင်အား ထုတ်ရမည်။
(၅) အဘူတ, အတစ္ဆ၊ အနတ္ထသံဟိတဖြစ်သော မျက်ကွယ်နောက်ပါး အပြစ်စကား ပြောကြားခြင်း၊ (ပိသုဏဝါစာ)ကို မပြောမဆိုရာ၊ အဘူတ, အတစ္ဆ အနတ္ထသံဟိတဖြစ်သော ရှေ့တွင်မျက်မှောက် ကဲ့ရဲ့ရှုံ့ချသော စကားကို မပြော မဆိုရာ။
(၆) မလျင် မမြန်ပြောဆိုရမည်၊ လျင်လျင်မြန်မြန် မပြောဆိုရ။
(၇) ဇနပုဒ်သူမှ ဇနပုဒ်သား လူအများတို့၏ ဘာသာအသုံးအနှုံး စကားလုံးကို ယူ၍ မသုံးစွဲ မပြောဆိုရာ၊ လူတို့ ခေါ်ဝေါ်သတ်မှတ် ပညတ်ချက်ကို လွန်၍ မပြောဆိုရာ-ဟူသော ခေါင်းစဉ် ၇-ပါးကို အကျယ်တဝင့် ရှင်းလင်း၍ ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
သုတ်တော်၏ အဆုံး၌ -စုတ်နွမ်းစေတတ်သော ကိလေသာဟူ မြူရှိသောတရား၊ ကိလေသာဟူ မြူမရှိသောတရားတို့ကို ခွဲခြား သိအောင်ပြု၍ စုတ်နွမ်းစေတတ်သော ကိလေသာဟူ မြူမရှိသော အကျင့်တရားကို ကျင့်ကြကုန်အံ့-ဟု ကျင့်ကြရမည်၊ ရဟန်းတို့ သုဘူတိအမျိုးကောင်းသားသည် အရဏပဋိပဒါကို ကျင့်သုံးသူပေတည်းဟု မိန့်တော်မူခဲ့ပါသည်။
အဋ္ဌကထာ၌ -ဘုရားရှင်နှင့် အရှင်သာရိပုတ္တရာ အစရှိသော မထေရ်တို့၏ ဓမ္မဒေသနာနှင့် အရှင်သုဘူတိထေရ်၏ ဓမ္မဒေသနာတို့ ခြားနားပုံ၊ အရှင်သုဘူတိထေရ်၏ ဧတဒဂ်ဘွဲ့တော်နှစ်မျိုး၊ အရှင်သာရိပုတ္တရာနှင့် အရှင်သုဘူတိထေရ်တို့၏ ဒက္ခိဏာဝိသုဒ္ဓိ၊ သီဟိုဠ်ကျွန်း ပိင်္ဂလဗုဒ္ဓရက္ခိတမထေရ်အကြောင်းတို့ကို ဖွင့်ပြထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အရတိသုတ္တ
အရတိသုတ္တ-အံ၊၂၊၃၈၉-၃၉၀။ အံ၊မြန်၊၂၊၄၉၃။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၄၂။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဆက္ကနိပါတ၊ ၁၁-တိကဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
အရတိ (တောရကျောင်း, သမထ, ဝိပဿနာ ကုသိုလ်တရားတို့၌ မမွေ့လျော် မှု)ကို ပယ်ဖျောက်ရန် မုဒိတာတရားကို ပွားများရမည်၊ ဝိဟိံသာ (စိတ်ကို ညှင်းဆဲကြောင်းစေတနာ)ကို ပယ်ဖျောက်ရန် အဝိဟိံသာတရားကို ပွားများရမည်၊ အဓမ္မ စရိယာ (အကုသိုလ်ကမ္မပထတရား ဆယ်ပါး)ကို ပယ်ဖျောက်ရန် ဓမ္မစရိယာ (ကုသိုလ် ကမ္မပထတရား ဆယ်ပါး)ကို ပွားများရမည်-ဟု ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အရတိသုတ္တ
အရတိသုတ္တ-သံ၊၁၊၁၈၈။ သံ၊မြန်၊၁၊၁၇၆။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၂၄၇-၈။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၈-ဝင်္ဂီသသံယုတ္တ၊ ဒုတိယသုတ်။
အရှင်ဝင်္ဂီသထေရ်သည် မိမိ၏ဥပဇ္ဈာယ်ဆရာတော် နိဂြောဓကပ္ပထေရ်နှင့် အာဠဝီမြို့တော် အဂ္ဂါဠဝစေတီ၌ သီတင်းသုံးစဉ် သာသနာတော်၌ မမွေ့လျော်မှု “အနဘိရတိ” ဖြစ်ပေါ်လာရာ ကိုယ်တိုင်ပယ်ဖျောက်ပြီး သာသနာတော်၌ မွေ့လျော်မှု “အဘိရတိ” တရားဖြစ်ပေါ်လာသည့်အခါ ဘိက္ခုအမည်ရသူ၏ သဘောတရားများ, မုနိအမည် ရသူ၏ သဘောတရားများ, သူတော်ကောင်းတို့ဉာဏ်ဖြင့် သက်ဝင်တည်နေသည့် တရားတို့ကို ဂါထာငါးပုဒ်ဖြင့် ကျူးရင့်ပုံကို ပြဆိုထားသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အရဟတ္တသုတ္တ
အရဟတ္တသုတ္တ (၂)-အံ၊၂၊၃၆၈။ အံ၊မြန်၊၂၊၄၆၂-၃။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဆက္ကနိပါတ၊ ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ ၇-ဒေဝတာဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
ထိန မိဒ္ဓ, ဥဒ္ဓစ္စ ကုက္ကုစ္စ၊ အသဒိယ, ပမာဒ-ဟူသော ဤတရား ၆-ပါးကို မပယ်စွန့်နိုင်လျင် အရဟတ္တဖိုလ်ကို မျက်မှောက်မပြုနိုင်၊ ပယ်စွန့်နိုင်မှသာလျင် အရဟတ္တဖိုလ်ကို မျက်မှောက်ပြုနိုင်သည်ဟု ကဏှပက္ခ, သုက္ကပက္ခအားဖြင့် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၂၊၃၇၅။ အံ၊မြန်၊၂၊၄၇၃။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဆက္ကနိပါတ၊ ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ ၈-အရဟတ္တဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
မာန, ဩမာန, အတိမာန, အဓိမာန, ထမ္ဘ, အတိနိပါတ-ဟူသော တရား ၆-ပါးတို့ကို မပယ်စွန့်နိုင်လျှင် အရဟတ္တဖိုလ်ကို မျက်မှောက်မပြုနိုင်၊ ပယ်စွန့်နိုင်မှသာလျှင် မျက်မှောက်ပြုနိုင်သည်ဟု ကဏှပက္ခ, သုက္ကပက္ခအားဖြင့် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အရဟတ္တပဉှာသုတ္တ
အရဟတ္တပဉှာသုတ္တ-သံ၊၂၊၄၄၇-၈။ သံ၊မြန်၊၂၊၄၄၃။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၂၇။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၄-ဇမ္ဗုခါဒကသံယုတ္တ၊ ဒုတိယသုတ်။
အရှင်သာရိပုတ္တရာထေရ် မဂဓနိုင်ငံတော် နာလကရွာ၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် မထေရ်မြတ်၏ တူဖြစ်သော ဇမ္ဗုခါဒကပရိဗိုဇ်၏ မေးလျှောက်ချက်အရ -ရာဂ, ဒေါသ, မောဟတို့ ကုန်ခမ်းခြင်းသည် အရဟတ္တဖိုလ်၊ မဂ္ဂင် ၈-ပါးသည် ထိုအရဟတ္တဖိုလ်ကို ရနိုင်သောကျင့်စဉ်ဖြစ်သည်ဟု ဖြေဆိုတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အရဟတ္တဖလသုတ္တ
အရဟတ္တဖလသုတ္တ-သံ၊၃၊၃၅၉။ သံ၊မြန်၊၃၊၃၆၄။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၁-သောတာပတ္တိသံယုတ္တ၊ ၆-သပ္ပညဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
သပ္ပုရိသ သံသေဝ၊ သဒ္ဓမ္မဿဝန၊ ယောနိသောမနသိကာရ၊ ဓမ္မာနုဓမ္မပဋိပတ္တိဟူသော တရားလေးမျိုးကို ပွားများ, ကြိမ်ဖန်များစွာပွားများလျှင် အရဟတ္တဖိုလ်ကို မျက်မှောက်ပြုနိုင်သည်ဟု ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အရဟတ္တဖလသစ္ဆိကိရိယာသုတ္တ
အရဟတ္တဖလသစ္ဆိကိရိယာသုတ္တ-အံ၊၁၊၂၂။ အံ၊မြန်၊၁၊၃၀။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဧကကနိပါတ၊ ၁၃-ဧကပုဂ္ဂလဝဂ္ဂ၊ သတ္တရသမသုတ်။
အရဟံဂုဏ်ရှင်, သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဂုဏ်ရှင် တထာဂတဖြစ်တော်မူသော ဘုရားရှင်၏ ထင်ရှားစွာ ဖြစ်ပွင့်တော်မူခြင်းသည် အရဟတ္တဖိုလ်ကို ကိုယ်ထိလက်ရောက် မျက်မှောက်ပြုခြင်းငှာ ဖြစ်၏-ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အရဟန္တသုတ္တ
အရဟန္တသုတ္တ (၁၀)-သံ၊၁၊၁၃။ သံ၊မြန်၊၁၊၁၃။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၅၀။ သံ၊ဋီ၊၁၊၉၅။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-ဒေဝတာသံယုတ္တ၊ ၃-သတ္တိဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
ရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်သည် “ငါပြောဆို၏-ဟု လည်းကောင်း၊ ငါ့ကို သူတပါးတို့က ပြောဆိုကုန်၏-ဟု လည်းကောင်း” ပြောဆိုပါသေးသလော-ဟု အညတရနတ်သားက မေးလျှောက်သဖြင့် “လောကဝယ် ခန္ဓာအစရှိသည်တို့၌ လိမ်မာကျွမ်းကျင်သော ထိုရဟန်းသည် ခေါ်ဝေါ်အပ်သော အမည်သညာကို သိ၍ ခေါ်ဝေါ်ပြောဆိုရုံမျှဖြင့် ခေါ်ဝေါ်ပြောဆိုရာ၏၊ မာန၏အစွမ်းအားဖြင့် ပြောဆိုသူမဟုတ်ကြောင်း” ဘုရားရှင် ဖြေကြားတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၂၊၆၈-၉။ သံ၊မြန်၊၂၊၆၅-၇။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၅၉-၂၆၀။ သံ၊ဋီ၊၂၊၂၃၁-၂။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-ခန္ဓသံယုတ္တ၊ စတုတ္ထသုတ်။
ခန္ဓာငါးပါးတို့ကို တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ အနတ္တလက္ခဏသုတ် ဒေသနာတော် အတိုင်း ဟောတော်မူပြီး ရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်၏ သဘာဝကို ၈-ဂါထာတို့ဖြင့် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ -ရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်တို့၏ သီဟနာဒ ၆-မျိုးကို ပြဆိုထားပါသည်။ ။
-သံ၊၂၊၆၈-၉။ သံ၊မြန်၊၂၊၆၇။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၆၁။ သံ၊ဋီ၊၂၊၂၃၂။
-သံယုတ္တနိကာယ ... ပဉ္စမသုတ်။
အထက်သုတ်အတိုင်း ဂါထာမဖက် စုဏ္ဏိယသက်သက်ကိုသာ ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၂၊၁၃၁။ သံ၊မြန်၊၂၊၁၂၂။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-ခန္ဓသံယုတ္တ၊ (၁၁) ၁-အန္တဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
ဥပါဒါနက္ခန္ဓာငါးပါးတို့၏ သမုဒယ, အတ္ထင်္ဂမ, အဿဒ, အာဒီနဝ, နိဿရဏကို မှန်ကန်စွာ သိသည်ရှိသော် ဥပါဒါန်တို့ဖြင့် တစ်စုံတစ်ခုသောအာရုံကို မစွဲလမ်း တော့ဘဲ ကိလေသာတို့မှ လွတ်မြောက်ပြီးသော ရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်ဟု ခေါ်ဆိုနိုင်ပုံကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၂၊၁၅၇။ သံ၊မြန်၊၂၊၁၄၉။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ၂-ရာဓသံယုတ္တ၊ ၁-ပဌမဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
အထက်သုတ်အတိုင်း အရှင်ရာမထေရ်အား ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၃၊၁၇၀။ သံ၊မြန်၊၃၊၁၇၅။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၄-ဣန္ဒြိယသံယုတ္တ၊ ၁-သုဒ္ဓိဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထ (ပထမ အရဟန္တ)သုတ်။
သဒ္ဓိန္ဒြေ၊ ဝီရိယိန္ဒြေ၊ သတိန္ဒြေ၊ သမာဓိန္ဒြေ၊ ပညိန္ဒြေတို့၌ အဿာဒ, အာဒီနဝ, နိဿရဏတို့ကို မှန်ကန်စွာ သိမြင်၍ အနုပါဒဝိမုတ္တဖြစ်သော အရိယာသာဝက၏ ရဟန္တာဖြစ်ပုံကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၃၊၁၇၁။ သံ၊မြန်၊၃၊၁၇၆။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ... ၃-ဆဠိန္ဒြိယဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
စက္ခုန္ဒြေ၊ သောတိန္ဒြေ၊ ဃာနိန္ဒြေ၊ ဇိဝိန္ဒြေ၊ ကာယိန္ဒြေ၊ မနိန္ဒြေ ဟူသော ဣန္ဒြေ ၆-ပါးတို့၏ အဿာဒ, အာဒီနဝ, နိဿရဏတို့ကို မှန်ကန်စွာ သိ၍ အနုပါဒါဝိမုတ္တ ဖြစ်သော ရဟန်း၏ ရဟန္တာဖြစ်ပုံကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၃၊၁၈၁။ သံ၊မြန်၊၃၊၁၈၇။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၄-ဣန္ဒြိယသံယုတ္တ၊ ၃-ဆဠိန္ဒြိယဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
ဣန္ဒြေ ၆-ပါးတရားတို့၏ သမုဒယ, အတ္ထင်္ဂမ, အဿာဒ, အာဒီနဝ, နိဿရဏကို ယထာဘူတသိသည်ရှိသော် အနုပါဒါဝိမုတ္တဖြစ်သည်။ ဤအနုပါဒါဝိမုတ္တရဟန်းကို ရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်ဟု ခေါ်ဆိုရပုံနှင့် ရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်၏ ဂုဏ်ပုဒ်များကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၃၊၁၈၃။ သံ၊မြန်၊၃၊၁၈၉။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ... ၄-သုခိန္ဒြိယဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
သုခိန္ဒြေ၊ ဒုက္ခိန္ဒြေြေ၊ သောမနဿိန္ဒြေ၊ ဒေါမနဿိန္ဒြေ၊ ဥပေက္ခိန္ဒြေတို့ကို အထက် သုတ်များအတိုင်း ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၃၊၃၇၉-၃၈၀။ သံ၊မြန်၊၃၊၃၈၆။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၂-သစ္စသံယုတ္တ၊ ၃-ကောဋိဂါမဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
ပွင့်တော်မူပြီးသော အတိတ်ကာလက ဘုရားရှင်များ၊ ပွင့်တော်မူလတ္တံ့ အနာဂတ်ကာလ ဘုရားရှင်များ၊ ပွင့်တော်မူဆဲ ဘုရားရှင်များသည် သစ္စာ ၄-ပါးကို အမှန် အတိုင်း ထိုးထွင်း၍ သိတော်မူပြီး၊ သိတော်မူလတ္တံ့၊ သိတော်မူကြကုန်၏၊ ထို့ကြောင့် သင်ချစ်သားတို့သည်လည်း သစ္စာ ၄-ပါးကို တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီသိအောင် အားထုတ် ကြရမည်ဟု ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အရဟာသုတ္တ
အရဟာသုတ္တ-အံ၊၂၊၅၀၉။ အံ၊မြန်၊၂၊၆၃၄။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ သတ္တကနိပါတ၊ ၉-သမဏဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
သက္ကာယဒိဋ္ဌိ၊ ဝိစိကိစ္ဆာ၊ သီလဗ္ဗတပရာမာသ၊ ရာဂ၊ ဒေါသ၊ မောဟ၊ မာနဟူသော တရား ၇-ပါးတို့မှ ဝေးကွာသောကြောင့် “အရဟာ” မည်၏ဟု ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အရိဋ္ဌသုတ္တ
အရိဋ္ဌသုတ္တ-သံ၊၃၊၂၇၄။ သံ၊မြန်၊၃၊၂၇၆။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၉၅။ သံ၊ဋီ၊၂၊၅၁၈။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၀-အာနာပါနသံယုတ္တ၊ ၁-ဧကဓမ္မဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
ဘုရားရှင်က အရိဋ္ဌရဟန်းအား အာနာပါနဿတိကမ္မဋ္ဌာန်းကို အကျယ်အားဖြင့် အပြည့်အစုံ ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
ဋီကာ၌ -နောနှင့် နနိပါတ်နှစ်မျိုး ပုစ္ဆာဇောတကအားဖြင့် တူကြောင်းဖွင့်ပြထား၏။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အရိယသုတ္တ
အရိယသုတ္တ (၄)-သံ၊၃၊၇၄။ သံ၊မြန်၊၃၊၇၈။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၂-ဗောဇ္ဈင်္ဂသံယုတ္တ၊ ၃-ဥဒါယိဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
ကိလေသာတို့မှ ဖြူစင်သော ဝဋ်ဆင်းရဲမှ ထွက်မြောက်ကြောင်းဖြစ်သော ဗောဇ္ဈင် ၇-ပါးတို့ကို ပွားများအပ်, ကြိမ်ဖန်များစွာ ပွားများအပ်ကုန်သည်ရှိသော် ပြုလုပ် ပွားများသူကို ကောင်းစွာဆင်းရဲကုန်ခြင်းငှာ ထုတ်ဆောင်ကုန်၏ဟု ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၃၊၁၄၄။ သံ၊မြန်၊၃၊၁၅၀။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၃-သတိပဋ္ဌာနသံယုတ္တ၊ ၂-နာဠန္ဒဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
သတိပဋ္ဌာန်လေးပါးကို အထက်သုတ်အတိုင်း ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၃၊၂၂၂။ သံ၊မြန်၊၃၊၂၂၄-၅။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၇-ဣဒ္ဓိပါဒသံယုတ္တ၊ ၁-စာပါလဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
ဣဒ္ဓိပါဒ်လေးပါးကို အထက်သုတ်အတိုင်း ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၂၊၅၀၉။ အံ၊မြန်၊၂၊၆၃၄။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ သတ္တကနိပါတ၊ ၉-သမဏဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
သက္ကာယဒိဋ္ဌိ၊ ဝိစိကိစ္ဆာ၊ သီလဗ္ဗတပရာမာသ၊ ရာဂ၊ ဒေါသ၊ မောဟ၊ မာနဟူသော တရား ၇-ပါးကို ဖျက်ဆီးပြီးသူသည် ထိုတရားတို့ကို ဖျက်ဆီးတတ်သောကြောင့် အရိယ-မည်၏ဟု ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အရိယဓမ္မသုတ္တ
အရိယဓမ္မသုတ္တ (၂)-အံ၊၃၊၄၅၃။ အံ၊မြန်၊၃၊၄၄၆။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဒသကနိပါတ၊ တတိယပဏ္ဏာသက၊ (၁၄) ၄-သာဓုဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ၊ မိစ္ဆာသင်္ကပ္ပ၊ မိစ္ဆာဝါစာ၊ မိစ္ဆာကမ္မန္တ၊ မိစ္ဆာအာဇီဝ၊ မိစ္ဆာဝါယာမ၊ မိစ္ဆာသတိ၊ မိစ္ဆာသမာဓိ၊ မိစ္ဆာဉာဏ၊ မိစ္ဆာဝိမုတ္တိ-ဟူသော တရား ၁၀-ပါးတို့သည် အနရိယဓမ္မ, သမ္မာဒိဋ္ဌိ, သမ္မာသင်္ကပ္ပ, သမ္မာဝါစာ, သမ္မာကမ္မန္တ, သမ္မာအာဇီဝ, သမ္မာဝါယာမ, သမ္မာသတိ, သမ္မာသမာဓိ, သမ္မာဉာဏ, သမ္မာဝိမုတ္တိ-ဟူသော တရား ၁၀-ပါးတို့သည် အရိယဓမ္မဖြစ်သည်ဟု ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၃၊၄၈၂။ အံ၊မြန်၊၃၊၄၇၂။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဒသကနိပါတ၊ စတုတ္ထပဏ္ဏာသက၊ (၁၈)၃-သာဓုဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
ဒုစရိုက် ၁၀-ပါးသည် အနရိယဓမ္မ, သုစရိုက် ၁၀-ပါးသည် အရိယဓမ္မ-ဖြစ်သည်ဟု ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အရိယပစ္စောရောဟဏီသုတ္တ
အရိယပစ္စောရောဟဏီသုတ္တ-အံ၊၃၊၄၆၁။ အံ၊မြန်၊၃၊၄၅၅။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဒသကနိပါတ၊ စတုတ္ထပဏ္ဏာသက၊ (၁၇) ၂-ဇာဏုသောဏီဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
ရဟန်းတို့ ဤလောက၌ အရိယာသာဝကသည် မျက်မှောက်ဘဝ, တမလွန် ဘဝတို့၌ ပါဏာတိပါတ၏အကျိုးသည် ယုတ်မာလှ၏-ဟု ဉာဏ်ပညာဖြင့် ဆင်ခြင် (သိမြင်)ခြင်းကြောင့် ပါဏာတိပါတကို ပယ်စွန့်၏၊ ပါဏာတိပါတကို နှင်ထုတ်၏ အစရှိသည်ဖြင့် ဒုစရိုက် ၁၀-ပါးကို ပယ်စွန့်ခြင်း၊ ဒုစရိုက် ၁၀-ပါးကို နှင်ထုတ်ခြင်းသည် မြတ်သောနှင်ထုတ်ခြင်း ဖြစ်ပေသည်-ဟု ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အရိယမဂ္ဂသုတ္တ
အရိယမဂ္ဂသုတ္တ (၃)-အံ၊၁၊၅၅၈-၉။ အံ၊မြန်၊၁၊၅၇၃-၄။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ ပဉ္စမပဏ္ဏာသက၊ (၂၄) ၄-ကမ္မဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
ကဏှ, ကဏှဝိပါကကံ၊ သုက္က, သုက္ကဝိပါကကံ၊ ကဏှသုက္က, ကဏှသုက္ကဝိပါကကံ၊ အကဏှအသုက္က, အကဏှအသုက္ကဝိပါကကံ-ဟူသော ကံလေးမျိုးကို အကျယ်ဝေ ဖန်၍ ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၃၊၄၅၅။ အံ၊မြန်၊၃၊၄၄၈။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဒသကနိပါတ၊ တတိယပဏ္ဏာသက၊ (၁၅)၅-အရိယဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
အရိယဓမ္မသုတ်ကဲ့သို့ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိအစရှိသော တရား ၁၀-ပါးသည် အနရိယမဂ္ဂ၊ သမ္မာဒိဋ္ဌိအစရှိသော တရား ၁၀-ပါးသည် အရိယမဂ္ဂဖြစ်ကြောင်း ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၃၊၄၈၅။ အံ၊မြန်၊၃၊၄၇၅။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဒသကနိပါတ၊ စတုတ္ထပဏ္ဏာသက၊ (၁၉) ၄-အရိယမဂ္ဂဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
ပါဏာတိပါတအစရှိသော ဒုစရိုက် ၁၀-ပါးသည် အနရိယမဂ္ဂ၊ ပါဏာတိပါတာ ဝေရမဏိ-အစရှိသော သုစရိုက် ၁၀-ပါးသည် အရိယမဂ္ဂဖြစ်သည်ဟု ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အရိယဝေါဟာရသုတ္တ
အရိယဝေါဟာရသုတ္တ-အံ၊၃၊၁၂၇။ အံ၊မြန်၊၃၊၁၂၈။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ အဋ္ဌကနိပါတ၊ ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ (၇) ၂-ဘူမိစာလဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
အဒိဋ္ဌ အဒိဋ္ဌဝါဒိတာအစရှိသော အရိယဝေါဟာရ ၈-မျိုးကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အရိယဝံသသုတ္တ
အရိယဝံသသုတ္တ-အံ၊၁၊၃၃၆-၇။ အံ၊မြန်၊၁၊၃၅၁-၃။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၇၆-၂၈၈။ အံ၊ဋီ၊၂၊၂၆၄-၂၇၆။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ဥရုဝေလဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
စီဝရ, ပိဏ္ဍပါတ, သေနာသန, ဘာဝနာရာမ-ဟူသော အရိယဝံသတရား လေးပါးတို့ကို ဝေဖန်၍ ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ -ဤမဟာအရိယဝံသသုတ်တော်ကို ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော် ဗုဒ္ဓါသန၌ ရဟန်းတော် လေးသောင်းတို့အား ဟောတော်မူပုံ၊
(က) ဝံသ ၈-မျိုး၊ အရိယ, အရိယဝံသ အမည်ရသောပုဂ္ဂိုလ်များ၊ ကပ္ပိယ စီဝရ အကပ္ပိယစီဝရ၊ စီဝရခေတ် ၆-ပါး၊ ၈-ပါး၊ ပံသုကူသင်္ကန်း ၂၃-မျိုး၊ စီဝရသန္တောသ ၂၀၊ စီဝရပဋိသံယုတ္တဓုတင် ၂-မျိုး၊
(ခ) ဆွမ်း ၁၆-မျိုး၊ ပိဏ္ဍပါတခေတ် ၁၅-မျိုး၊ ပိဏ္ဍပါတသန္တောသ ၁၅-မျိုး၊ ပိဏ္ဍပါတ ပဋိသံယုတ္တဓုတင် ၅-မျိုး၊
(ဂ) သေနာသန ၁၅-မျိုး၊ သေနာသနခေတ် ၆-မျိုး၊ သေနာသနသန္တောသ ၁၅-မျိုး၊ သေနာသနပဋိသံယုတ္တဓုတင် ၅-မျိုး၊ ဂိလာနပစ္စယသည် ပိဏ္ဍပါတ၌ ပါဝင်ပုံ၊ ဓုတင်္ဂ ဂါထာများ၊
(ဃ) ဘာဝနာရာမ အကြောင်း၊ ရှေ့အရိယဝံသတရား ၃-ပါးဖြင့် ဝိနယပိဋက၊ ဘာဝနာ ရာမဖြင့် ကြွင်းပိဋက ၂-ပုံကို ဟောရာရောက်ပုံ၊ သုတ္တန်အဆုံး၌ ရဟန်းတော် လေးသောင်းတို့ ရဟန္တာဖြစ်ပုံ အစရှိသည်တို့ကို အကျယ်တဝင့် ဖွင့်ပြထားပါသည်။
ဋီကာ၌လည်း အဋ္ဌကထာလာပါလို့ မှတ်သားဖွယ် အဖွင့်များကို တွေ့နိုင်ပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အရိယသာဝကသုတ္တ
အရိယသာဝကသုတ္တ-သံ၊၁၊၃၀၅။ သံ၊မြန်၊၁၊၂၉၃။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၇၀။ သံ၊ဋီ၊၂၊၉၀။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-နိဒါနသံယုတ္တ၊ ၅-ဂဟပတိဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
အကြားအမြင်နှင့် ပြည့်စုံသော အရိယာသာဝကအား ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ် အနုလုံပဋိလုံဖြစ်ပုံနှင့် ဆက်စပ်၍ သံသယမရှိ၊ ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ အနုလောမဒေသနာ, ပဋိလောမ ဒေသနာ အတိုင်း လောကဖြစ်ပုံနှင့် ချုပ်ပုံကို ဉာဏ်ပညာဖြင့် သိမြင်၏။ လောကဖြစ်ပုံ ချုပ်ပုံကို အမှန်အတိုင်းသိသော အရိယာသာဝကကို မှန်ကန်သောအယူနှင့် ပြည့်စုံသူ၊ မှန်ကန်သောဉာဏ်အမြင်နှင့် ပြည့်စုံသူ၊ ဤသူတော်ကောင်းတရားသို့ ရောက်သူ၊ ဤသူတော်ကောင်းတရားကို မြင်သူ၊ ကျင့်ဆဲ “သေက္ခ”ဉာဏ်နှင့် ပြည့်စုံသူ၊ ကျင့်ဆဲ သေက္ခဝိဇ္ဇာနှင့် ပြည့်စုံသူ၊ တရားအယဉ်သို့ ကောင်းစွာရောက်သူ၊ ကိလေသာတို့ကို ဖောက်ခွဲနိုင်သော အရိယာပညာရှိသူ၊ အမြိုက်နိဗ္ဗာန်တံခါးဝသို့ ရောက်၍ တည်နေသူ-ဟု ဆိုအပ်၏ဟု ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၁၊၃၀၆-၈။ သံ၊မြန်၊၁၊၂၉၄-၅။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၇၁။ သံ၊ဋီ၊၂၊၉၀။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ... ဒသမသုတ်။
အထက်သုတ်အတိုင်းပင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
နဝမသုတ်၌ ဝိညာဏ်က စ၍ ဟောတော်မူသည်။ ဒသမသုတ်၌ အဝိဇ္ဇာက စ၍ ဟောတော်မူသည်-ဟု သုတ် နှစ်သုတ် ထူးခြားကြောင်း အဋ္ဌကထာ/ဋီကာ-တို့၌ ပြဆိုထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အရိယာဝါသသုတ္တ
အရိယာဝါသသုတ္တ (၂)-အံ၊၃၊၂၇၉။ အံ၊မြန်၊၃၊၂၈၀။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၉၁။ အံ၊ဋီ၊၃၊၃၀၉။ (ဒီ၊၃၊၂၂၄-၂၅၇)
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဒသကနိပါတ၊ ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၂-နာထဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
အရိယာဝါသ တရားဆယ်ပါး ခေါင်းစဉ်ကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၃၊၂၈၀-၁။ အံ၊မြန်၊၃၊၂၈၁-၃။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၉၂။ အံ၊ဋီ၊၃၊၃၀၉-၃၁၂။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ ... ဒသမ (ဒုတိယအရိယာဝါသ)သုတ်။
အထက်သုတ်ပါ အရိယာဝါသ တရားဆယ်ပါးကို တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ အကျယ် ဝေဖန်၍ ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
ဤသုတ်တော်ကို ကုရုနိုင်ငံ ကမ္မာသဒမ္မ နိဂုံး၌ ဟောကြားတော်မူပါသည်။
အဋ္ဌကထာ၌ -ကုရုနိုင်ငံသား ရဟန်းတော်များအား မဟာနိဒါနသုတ် အစရှိသော နက်နဲသောသုတ်တော်များ ဟောတော်မူပုံ အစရှိသည်တို့ကို ဖွင့်ပြထားပါသည်။ ။
ဋီကာ၌ -ကုရုနိုင်ငံသားများနှင့် ကုရုနိုင်ငံ၏ ရေမြေအကြောင်း၊ သတိပဋ္ဌာန် တရားတော်နှင့် ကုရုနိုင်ငံသားများ၊ ဗုဒ္ဓရက္ခိတကျေးသားဝတ္ထု၊ ဒီဃနိကာယ်၌ မဟာ နိဒါနသုတ်နှင့် မဟာသတိပဋ္ဌာနသုတ်တော်၊ မဇ္ဈိမနိကာယ်၌ သတိပဋ္ဌာနသုတ်၊ သာရောပမသုတ်၊ ရုက္ခောပမသုတ်၊ ရဋ္ဌပါလသုတ်၊ မာဂဏ္ဍိယသုတ်၊ အာနေဉ္ဇသပ္ပါယ သုတ်တော် အစရှိသည်တို့ကို ဟောတော်မူပုံ အစရှိသည်တို့ဖြင့် ဖွင့်ပြထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အရုဏဝတီသုတ္တ
အရုဏဝတီသုတ္တ-သံ၊၁၊၁၅၇-၉။ သံ၊မြန်၊၁၊၁၄၈-၁၅၂။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၂၀၃-၄။ သံ၊ဋီ၊၁၊၂၅၀-၁။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၆-ဗြဟ္မသံယုတ္တ၊ ဒုတိယဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
အရုဏဝါမင်း၏ နေပြည်တော် အရုဏမြို့ဝယ် သိခီဘုရားရှင် လက်ထက်တော် အခါ သိခီဘုရားရှင်နှင့် အဘိဘူ (လက်ျာတော်ရံ အဂ္ဂသာဝက)ထေရ်တို့ ဗြဟ္မာဘုံသို့ ကြွရောက်၍ သိခီဘုရားရှင်၏ မိန့်တော်မူချက်ဖြင့် အဘိဘူထေရ်က ဗြဟ္မာပရိသတ်၌ ဝိကုဗ္ဗနိဒ္ဓိဖြင့် တရားဟောတော်မူပုံ၊ ဘုရားရှင်၏ ခွင့်ပြုတော်မူချက်အရ “အာရမ္ဘထ” အစရှိသော ဂါထာနှစ်ပုဒ်ကို တိသဟဿလောကဓာတ်ကို ကြားသိအောင် ဟောကြားတော်မူပုံ၊ ယင်းဂါထာနှစ်ပုဒ်ကို လူ့ပြည်က ရဟန်းတော်များ ကြားနာရကြောင်းကို အကျယ်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
လက်ဝဲတော်ရံ အဂ္ဂသာဝကထေရ်သည် အရှင်သမ္ဘဝ ဖြစ်ပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အရူပီအတ္တာသုတ္တ
အရူပီအတ္တာသုတ္တ-သံ၊၂၊၁၈၀။ သံ၊မြန်၊၂၊၁၇၀။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၃-ဒိဋ္ဌိသံယုတ္တ၊ ၂-ဒုတိယဂမနဝဂ္ဂ၊ ဝီသတိမသုတ်။
ခန္ဓာငါးပါးတို့တွင် တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီကို မှားမှား ယွင်းယွင်း နှလုံးသွင်းမိခြင်းကြောင့် “အရူပီ အတ္တာ ဟောတိ အရောဂေါ ပရံ မရဏ” ဟူသော မိစ္ဆာအယူ ဖြစ်ပေါ်လာပုံကို မိန့်ကြားတော်မူပြီး၊ ခန္ဓာငါးပါးတို့တွင် တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီကို အနတ္တ လက္ခဏသုတ္တန်ဒေသနာတော်အတိုင်း ဟောကြားတော်မူပါသည်။ ။ အနတ္တသဘာဝကို သိမြင်လျှင် မိစ္ဆာအယူ မဖြစ်တော့ပုံ၊ ဒုက္ခရှိလျှင် ဒုက္ခကို အကြောင်း ပြုပြီး နှလုံးသွင်း မှားယွင်း၍ မိစ္ဆာအယူ ဖြစ်ပေါ်လာပုံကို ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အလဂဒ္ဒူပမသုတ္တ
အလဂဒ္ဒူပမသုတ္တ-မ၊၁၊၁၈၂-၁၉၅။ မ၊မြန်၊၁၊၁၈၅-၂၀၀။ မ၊ဋ္ဌ၊၂၊၉-၂၆။ မ၊ဋီ၊၂၊၈၂-၁၀၁။
-မဇ္ဈိမနိကာယ၊ မူလပဏ္ဏာသ၊ ၃-ဩပမ္မဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
ဂဒ္ဓဗာဓိပုဗ္ဗ (ဗဟုဿုတ၊ ဓမ္မကထိက)ဖြစ်သော အရိဋ္ဌရဟန်းအား ကာမဂုဏ် နှင့် ဆက်စပ်သည့် မိစ္ဆာအယူဖြစ်ပုံ၊ ရဟန်းများက ပြောဆိုတားမြစ်ကြပုံ၊ တားမြစ်မရ၍ ဘုရားရှင်အား လျှောက်ထားကြပုံ၊ ဘုရားရှင်က မေးမြန်းစိစစ်တော်မူ၍ အရိဋ္ဌရဟန်း၏ အပြစ်များကို မိန့်ကြားတော်မူပုံ၊ ကာမဂုဏ်နှင့် ဆက်စပ်နေသည့် ဥပမာ ၁၀-မျိုး၊ ကာမဂုဏ်၏အပြစ်များ၊ အရိဋ္ဌရဟန်း လက်မှိုင်ချသွားပုံ၊ ဘုရားရှင်က ရဟန်းတော်များအား ဆက်လက်၍ မိန့်ကြားတော်မူပုံ၊ ပိဋကတ်တော်လာ အင်္ဂါကိုးတန်၊ အလဂဒျူပမာဖြင့် ပညာသင်ယူနည်း နှစ်မျိုး၊ ကုလှူပမာဖြင့် နိဿရဏတ္ထ ပညာ သင်ယူနည်း၊ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိဖြစ်ကြောင်း ၆-ပါး၊ ပြင်ပ အသုံးအဆောင်ပစ္စည်းများ ပျက်စီးရာ၌ တသ်မက်ခြင်း ရှိ/မရှိသူ-ဟူသော စတုက္ကုဋိကသုညတ၊ ဗဟိဒ္ဓ ပရိက္ခရာတို့ကို သိမ်းပိုက်ခြင်းကြောင့် သက္ကာယဒိဋ္ဌိ, အတ္တဝါဒုပါဒါန်နှင့် ၆၂-ပါးသော မိစ္ဆာအယူဖြစ်ပုံ၊ အဇ္ဈတ္တသန္တာန်၌ အတ္တ ဗဟိဒ္ဓ ပရိက္ခရာ၌ အတ္တနိယ-ဟု စွဲယူသူအား အတ္တ, အတ္တနိယ အဟုတ် အမှန်ကိုမသိလျှင် ဗာလဓမ္မများ ဖြစ်ပေါ်လာပုံ၊ အနတ္တလက္ခဏသုတ် ဒေသနာ၊ ရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်၏ အမည်ငါးမျိုးနှင့် အကျယ်၊ ရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ် ဝိညာဏ်၏ တည်ရာကို နတ်, သိကြား, ဗြဟ္မာတို့ မသိနိုင်ကြပုံ၊ သတ္တဝါမရှိဟု မိန့်တော်မူသော ဘုရားရှင်ကို အချို့သော သမဏ, ဗြာဟ္မဏတို့က မဟုတ်မမှန် စွပ်စွဲကြပုံ၊ ဒုက္ခသစ္စာနှင့် နိရောဓ သစ္စာကို ပညတ်တော်မူသော ဘုရားရှင်အား အချို့က ဆဲရေးကြပုံ၊ အချို့က ချီးမွမ်းကြပုံ၊ ဆဲရေးသောသူတို့အပေါ် ဘုရားရှင်က ဒေါသထွက်ခြင်း, စိတ်ဆိုးခြင်း, မနှစ်မြို့ခြင်း မဖြစ်ပုံ၊ ချီးမွမ်းသော သတ္တဝါတို့အပေါ် နှစ်သက်ဝမ်း မြောက်မှု မဖြစ်ပုံ၊ ရဟန်းတို့အား ကဲ့ရဲ့မှု ချီးမွမ်းမှုနှင့် ပတ်သက်လာလျှင် ဘုရားရှင်အတိုင်း ကျင့်ကြရ မည်ဟု မိန့်တော်မူပုံ သင်တို့၏ ဥစ္စာမဟုတ်သော ခန္ဓာတစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ၌ ဆန္ဒ ရာဂကို ပယ်ကြကုန်လော့၊ ထိုဆန္ဒရာဂကိုပယ်ခြင်းသည် နေ့၊ ညဉ့်ရှည်မြင့်စွာ စီးပွား ချမ်းသာ ဖြစ်လိမ့်မည်၊ ငါဘုရား ဟောကြားတော်မူအပ်သောပုဆိုးသစ်သဖွယ်ဖြစ်သော တရားကို ပေါ်ပေါ် လွင်လွင် ပွင့်ပွင့် လင်းလင်း ပြုနိုင်သည်ရှိသော် ရဟန္တာ, အနာဂါမ်, သကဒါဂါမ်, သောတာပန်ဖြစ်နိုင်ပုံ၊ ယင်းတရားတော်နှင့်စပ်၍ ဘုရားရှင်အပေါ်၌ သဒ္ဓါမတ္တ, ပေမမတ္တဖြစ်ရုံမျှဖြင့် နတ်ပြည်သို့ ရောက်နိုင်ပုံကို ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ -အန္တရာယိကဓမ္မ ၅-ပါး၊ အရိဋ္ဌရဟန်းအကြောင်း၊ အရိဋ္ဌ ရဟန်း၏ သဗ္ဗညုတဉာဏ်တော်နှင့် ဆန့်ကျင်ဘက်ပြုပုံ၊ ဘုရားရှင်၏ အာဏာစက်ကို ပုတ်ခတ်ပုံ၊ ကာမဂုဏ်ဥပမာ ၁၀-ပါးအဖွင့်၊ အရိရဟန်း၏ အကြံအစီများ၊ အရိဋ္ဌ ရဟန်း မဂ်ဖိုလ် မရနိုင်တော့ပုံ၊ ပရိသတ်ကို သုတ်သင်၍ အရိဋ္ဌရဟန်းကို နှင်ထုတ်ရာ ရောက်ပုံ၊ ကဝါသည် ဥပမာ၊ အင်္ဂါကိုးတန် အဖွင့်၊ ပရိယတ္တိစာသင်ခြင်း သုံးမျိုး၊ အဂါရိယသောစနာ၊ အနဂါရိယ သောစနာ၊ ဥပဓိ ၅-မျိုး၊ ရုပ်တရား၏ အနတ္တဖြစ်ပုံ ၄-မျိုး၊ လက္ခဏာရေး သုံးပါး အကြောင်းနှင့် သုတ်အမျိုးမျိုး၊ ဝုဋ္ဌာနဂါမိနီ ဝိပဿနာ၏ အမည်များ၊ ဘာရ (ဝန်)ငါးမျိုး၊ ရဟန္တာဖြစ်ရာကာလနှင့် မြို့နှစ်မြို့ ဥပမာ၊ ရဟန္တာကို ပုဂ္ဂိုလ် သတ္တဝါဟု မိန့်တော်မမူပုံ၊ ရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်၏ ဝိပဿနာ မဂ်ဖိုလ်စိတ်၏ အာရုံများကို သိကြား, နတ်, ဗြဟ္မာ, မာရ်နတ်တို့ မသိနိုင်ကြပုံ၊ ဓမ္မာနုသာရိနှင့် သဒ္ဓါနုသာရိပုဂ္ဂိုလ်များ၊ စူဠသောတာပန် ရဟန်း အစရှိသည်တို့ကို လေ့လာနိုင်ပါသည်။ ။
ဋီကာ၌ -“ရသေန ရသံ သံသန္ဒိတွာ” အဖွင့်၊ ဘုရားရှင်တို့အား မဆင်မခြင် အလျင် အမြန်ပြုမှု မရှိပုံ၊ အင်္ဂါ ၉-တန် အဖွင့်၊ ဒေသနာဝိလာသ အဖွင့်၊ ယာနနှင့် ဝါဟနအဖွင့်တို့ကို ဖွင့်ပြထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အလဗ္ဘနီယဌာနသုတ္တ
အလဗ္ဘနီယဌာနသုတ္တ-အံ၊၂၊၄၇-၅၀။ အံ၊မြန်၊၂၊၅၉-၆၁။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၄။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ပဉ္စကနိပါတ၊ ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၅-မုဏ္ဍရာဇဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
ဇရာဓမ္မ, ဗျာဓိဓမ္မ, မရဏဓမ္မ, ခယဓမ္မ, နဿနဓမ္မ-ဟူသော တရားငါးမျိုးတို့ကို ရဟန်းဖြစ်စေ, ဗြာဟ္မဏဖြစ်စေ, နတ်ဖြစ်စေ, မာရ်နတ်ဖြစ်စေ, ဗြဟ္မာဖြစ်စေ လောက၌ မည်သူမဆို “မအို၊ မနာ၊ မသေ၊ မကုန်ခမ်း၊ မပျက်စီးပါစေလင့်” ဟု တောင့်တ၍ မရနိုင်၊ ထိုတရားငါးမျိုး တွေ့ကြုံလာသည့်အခါ အဿုတဝန္တပုထုဇဉ်၏ ဆင်ခြင်ပုံနှင့် ခံစားရပုံ၊ သုတဝန္တအရိယာသာဝက၏ ဆင်ခြင်ပုံနှင့် ငြိမ်းအေးစေပုံတို့ကို တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ အကျယ် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အလံသုတ္တ
အလံသုတ္တ (၂)-အံ၊၃၊၁၁၈-၁၂၁။ အံ၊မြန်၊၃၊၁၁၉-၁၂၁။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၄၁။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ အဋ္ဌကနိပါတ၊ ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ (၇) ၂-ဘူမိစာလဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
၁။ ကုသိုလ်တရားတို့၌ လျင်မြန်စွာ သိနိုင်ခြင်း၊
၂။ကြားနာအပ်ပြီးသောဓမ္မတို့ကို ဆောင်ထားနိုင်ခြင်း၊
၃။ ဆောင်ထားပြီးသောဓမ္မတို့၏ အနက်အဓိပ္ပါယ်ကို စူးစမ်း ဆင်ခြင်နိုင်ခြင်း၊
၄။အနက်အဓိပ္ပါယ်နှင့် ပါဠိကို သိ၍ ဓမ္မာနုဓမ္မကို ကျင့်ဆောင်ခြင်း၊
၅။ကောင်းသောစကားလည်းရှိ၊ ကောင်းသောမြွက်ဆိုသံလည်းရှိ၊ သန့်ရှင်းပြီး အပြစ်ကင်း၍ အနက်အဓိပ္ပါယ်ကို သိနိုင်သော သိမ်မွေ့နူးညံ့သော စကားရှိခြင်း၊
၆။ သီတင်းသုံးဖော်တို့ကို တရားစကားဖြင့် အကျိုးစီးပွားကို သိမြင်စေနိုင်, တရားကို ဆောက်တည်စေတတ်၊ တရားကျင့်သုံးရန် ထက်သန်ရွှင်လန်းစေနိုင်ခြင်း-ဟူသော တရား ၆-ပါးတို့နှင့် ပြည့်စုံသော ရဟန်းတော်သည် မိမိ, သူတပါး အကျိုးစီးပွားကို ပြုကျင့်စွမ်းနိုင်၏။
အထက်ပါတရား ၆-ပါးတို့တွင် အမှတ် (၁)တရားမှတပါး တရားငါးပါးတို့နှင့် ပြည့်စုံသော ရဟန်းသည်လည်း မိမိ, သူတပါး အကျိုးစီးပွားကို ပြုကျင်စွမ်းနိုင်၏။ အမှတ် (၁၊၂၊၃၊၄)ဟူသော တရားလေးပါးနှင့် ပြည့်စုံသောရဟန်း၊ အမှတ် (၂) ၃၊၄၊)ဟူသော တရားသုံးပါးတို့နှင့် ပြည့်စုံသောရဟန်း၊ အမှတ် (၃၊ ၄)ဟူသော တရားနှစ်ပါးနှင့် ပြည့်စုံသောရဟန်း၊ ဤရဟန်းသုံးပါးတို့သည်ကား မိမိ၏ အကျိုး စီးပွားကိုသာ ပြုစွမ်းနိုင်၏။ သူတပါး၏ အကျိုးစီးပွားကို မပြုကျင့်နိုင်။ အမှတ် (၁၊၂၊၄၊၅)ဟူသော တရားလေးပါးတို့နှင့် ပြည့်စုံသောရဟန်း၊ အမှတ် (၁၊၂၊၄၊၅)ဟူသော တရားလေးပါးတို့နှင့် ပြည့်စုံသောရဟန်း၊ အမှတ် (၂၊၄၊၅) ဟူသော တရားသုံးပါးတို့နှင့် ပြည့်စုံသောရဟန်း၊ အမှတ် (၄၊ ၅)ဟူသော တရား နှစ်ပါးတို့နှင့် ပြည့်စုံသောရဟန်း၊ ဤရဟန်းသုံးမျိုးတို့သည်ကား သူတစ်ပါး၏ အကျိုးစီးပွားများရန်သာ ပြုစွမ်းနိုင်၏။ မိမိ၏ အကျိုးစီးပွားများရန် မပြုစွမ်းနိုင် ဟု ဘုရားရှင်က အကျယ် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ -ဤသုတ်ဝယ် သမထ, ဝိပဿနာ တရားနှစ်ပါးတို့ကို ဟောတော်မူသည်ဟု မိန့်ဆိုထားပါသည်။
-အံ၊၃၊၁၄၅-၇။ အံ၊မြန်၊၃၊၁၄၇-၉။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ အဋ္ဌကနိပါတ၊ ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ (၈) ၃-ယမကဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
အထက်သုတ်တော်အတိုင်းပင် အရှင်သာရိပုတ္တရာက ရဟန်းတို့အား ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အဝကုဇ္ဇသုတ္တ
အဝကုဇ္ဇသုတ္တ-အံ၊၁၊၁၂၈-၁၃၀။ အံ၊မြန်၊၁၊၁၄၅-၇။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၉၇-၈။ အံ၊ဋီ၊၂၊၉၆။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ တိကနိပါတ၊ ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၃-ပုဂ္ဂလဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
ဤသုတ်၌ (၁)အဝကုဇ္ဇပညပုဂ္ဂိုလ်၊ (၂)ဥစ္ဆင်္ဂပညပုဂ္ဂိုလ်၊ (၃)ပုထုပညပုဂ္ဂိုလ် သုံးမျိုးကို အကျယ်ချဲ့၍ ဟောတော်မူသည်။
အဋ္ဌကထာ၌ -ယင်းပုဂ္ဂိုလ်သုံးမျိုးကို ရေအိုး ဥပမာဖြင့် ဖွင့်ပြတော်မူပါသည်။
ဋီကာ၌ -“သံဝိဒဟနပညာ” အဖွင့် ပါရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အဝဇာနာတိသုတ္တ
အဝဇာနာတိသုတ္တ-အံ၊၂၊၁၄၅-၆။ အံ၊မြန်၊၂၊၁၈၃-၄။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၅၀-၁။ အံ၊ဋီ၊၃၊၄၇။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ပဉ္စကနိပါတ၊ တတိယပဏ္ဏာသ၊ (၁၅) ၅-တိကဏ္ဍကီဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
ဤသုတ်၌ (၁)ပစ္စည်းပေးပြီး၍ မထီမဲ့မြင် ပြုသူ၊ (၂)အတူပေါင်းသင်းခြင်းဖြင့် မထီမဲ့မြင်ပြုသူ၊ (၃)ပြောလာသမျှစကားကို လက်ခံယုံကြည်သူ၊ (၄)လျှပ်ပေါ် လာလီသူ၊ (၅)အကြောင်း အကျိုး အကောင်း အဆိုးကို ခွဲခြားသိမြင်နိုင်သော ဉာဏ်ပညာ မရှိသူ-ဟူသော ပုဂ္ဂိုလ်ငါးမျိုးကို အကျယ်ဝေဖန်၍ ဟောတော်မူသည်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ -“အာဓေယျ မုခ၊ လောလ၊ လောလ၏ ဥပမာ သုံးမျိုး”တို့ကို ဖွင့်ပြထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အဝဏ္ဏာရဟသုတ္တ
အဝဏ္ဏာရဟသုတ္တ (၄)-အံ၊၁၊၃၉၆။ အံ၊မြန်၊၁၊၄၁၀။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ (၉) ၄-မစလဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
ဉာဏ်ပညာဖြင့် မစူးစမ်း မဆင်ခြင်ပဲ (၁)ကဲ့ရဲ့ထိုက်သူကို ချီးမွမ်းခြင်း၊ (၂)ချီးမွမ်းထိုက်သူကို ကဲ့ရဲ့ခြင်း၊ (၃) မကြည်ညိုသင့်သောအရာ၌ ကြည်ညိုခြင်း၊ (၄) ကြည်ညိုသင့်သောအရာ၌ မကြည်ညိုခြင်း-ဟူသော တရားလေးပါးနှင့် ပြည့်စုံသူသည် ငရဲ၌ ဖြစ်ရသည်၊ ယင်းတရားလေးပါး၏ ဆန့်ကျင်ဘက် တရားလေးမျိုးနှင့် ပြည့်စုံသူသည် နတ်ပြည်၌ ဖြစ်ရသည်ဟု ကဏှပက္ခ, သုက္ကပက္ခအားဖြင့် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၂၊၂၃၀-၂။ အံ၊မြန်၊၂၊၂၉၃-၆။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၈၄။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ပဉ္စကနိပါတ၊ ပဉ္စမပဏ္ဏာသက၊ (၂၄) ၄-အာဝါသိကဝဂ္ဂ၊ ပထမ၊ ဒုတိယ၊ တတိယသုတ်။
-ပထမသုတ်၌ -အထက်သုတ်တော်လာ တရားလေးပါးနှင့် သဒ္ဓါတရားဖြင့် လှူအပ်သော ပစ္စည်းကို ဖျက်ဆီးခြင်းကိုလည်းကောင်း၊
-ဒုတိယသုတ်၌ -အထက်သုတ်တော်လာ တရားလေးပါးတွင် အမှတ် (၃)တရား၌ ကျောင်း၌ဝန်တိုခြင်း၊ ကျောင်း၌ မက်မောခြင်းကိုလည်းကောင်း၊
-တတိယသုတ်၌ -ဒုတိယသုတ်လာ တရားလေးပါးတွင် လာဘ်၌ ဝန်တိုခြင်းတရားကို လည်းကောင်း၊ လဲလှယ်၍ အာဝါသိက (ကျောင်းထိုင်)ရဟန်း၏ ငရဲသို့ရောက်နိုင်သော အပြစ်ငါးမျိုး၊ နတ်ပြည်သို့ရောက်နိုင်သော တရားငါးမျိုးတို့ကို ကဏှပက္ခ, သုက္ကပက္ခခွဲခြား၍ ဟောတော်မူသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အဝဿုတပရိယာယသုတ္တ
အဝဿုတပရိယာယသုတ္တ-သံ၊၂၊၃၈၉-၃၉၃။ သံ၊မြန်၊၂၊၃၈၄-၈။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၈၆-၉၅။ သံ၊ဋီ၊၂၊၃၃၄-၃၄၀။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-သဠာယတနသံယုတ္တ၊ (၁၉) ၄-အာသီသဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
သက္ကနိုင်ငံ၊ ကပိလဝတ္ထုမြို့တော်၊ သကျမင်းတို့ မင်းကွန်းသစ်၌ ဘုရားရှင် တိုက်တွန်းချက်ကြောင့် ရဟန်းတို့အား အရှင်မောဂ္ဂလ္လာန်ထေရ် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
ဤသုတ်၌ အဆောက်အအုံအတွင်း၌ ဘုရားရှင်နှင့် သံဃာတော်များ လူပရိသတ်များ နေရာယူကြပုံ၊ ဘုရားရှင် တရားဟောတော်မူပုံတို့ကို လေ့လာနိုင်ပါသည်၊ အရှင်မောဂ္ဂလ္လာန်ထေရ်သည် ရဟန်းတို့အား ကိလေသာစိုစွတ်သူနှင့် မစိုစွတ်သူ နှစ်မျိုး, ကိလေသာစိုစွတ်ခြင်းအကြောင်းနှင့် မစိုစွတ်ခြင်းအကြောင်းတို့ကို ဥပမာများဖြင့် အကျယ်တဝင့် ဟောတော်မူပါသည်။ ယင်းဟောပြောချက်များကို ဘုရားရှင်က သာဓုခေါ်၍ ထပ်ဆင့် အတည်ပြုတော်မူပါသည်။
အဋ္ဌကထာ၌ -သန္ထာဂါရအဖွင့်၊ သကျနိုင်ငံတော်၏ အုပ်ချုပ်ရေး၊ သကျမင်း များ၏ ဘုရားရှင်အပေါ်၌ အလေးပြုကြပုံ၊ အခင်းအမျိုးမျိုး၊ နေရာခင်းထားပုံ၊ ရေအိုး တည်ထားခြင်း ဓလေ့၊ ဘုရားရှင်ထံချဉ်းကပ်ကြပုံ၊ ဘုရားရှင်နှင့် ပရိသတ်တို့ တင့်တယ် သပ္ပါယ် ကြည်ညိုဖွယ်ရှိတော်မူပုံ၊ ဘုရားရှင်အား ချီးကျူးပူဇော်ခြင်း အကြောင်း သိမှတ် ဖွယ်၊ သန္ထာဂါရ (ကျောင်း)အနုမောဒနာတရား၊ ရဟန်းတော်များ ထိနမိဒ္ဓ ကင်းကြပုံ၊ ဘုရားရှင်၏ ခါးတော်ညောင်းညာပုံ အစရှိသော ဖွင့်ဆိုချက်များကိုလည်းကောင်း၊
ဋီကာ၌ -သန္ထာဂါရပုဒ်အကြောင်းနှင့် အဓိပ္ပါယ်များ၊ နံ့သာလေးမျိုး၊ အိန္ဒိယ နိုင်ငံ၌ မြစ်ကြီးများ ၂၅-စင်း ရှိခဲ့ပုံ၊ ကျောင်း (အာဝါသ)ဒါန အကြောင်း၊ သီတံ ဥဏှံ အစရှိသော ဂါထာပုဒ်များ အဖွင့်၊ သန္ဒဿေတွာ အစရှိသောပုဒ်များ အဖွင့်-အစရှိသည်တို့ကိုလည်းကောင်း လေ့လာနိုင်ပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အဝိဇ္ဇာသုတ္တ
အဝိဇ္ဇာသုတ္တ (၄)-သံ၊၂၊၁၃၂။ သံ၊မြန်၊၂၊၁၂၃။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၀၅။ သံ၊ဋီ၊၂၊၂၅၈။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-ခန္ဓသံယုတ္တ၊ (၁၂) ၂-ဓမ္မကထိကဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
အညတရ ရဟန်း၏ လျှောက်ထားချက်အရ ခန္ဓာငါးပါးတို့တွင် တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ၏ ခန္ဓာနှင့် ခန္ဓာဖြစ်ကြောင်း၊ ခန္ဓာချုပ်ရာ၊ ခန္ဓာချုပ်ရာသို့ရောက်ကြောင်း အကျင့်တို့ကို ပိုင်ပိုင်မိမိ မသိသောရဟန်းသည် အဝိဇ္ဇာ, အဝိဇ္ဇာဂတဖြစ်သည်-ဟု ခန္ဓာတစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီကို ခွဲခြား၍ ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာနှင့် ဋီကာတို့၌ -အဝိဇ္ဇာဂတပုဒ်ကို ဖွင့်ပြတော်မူထားပါသည်။
-သံ၊၃၊၁-၂။ သံ၊မြန်၊၃၊၁-၂။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၅၃-၅။ သံ၊ဋီ၊၂၊၃၉၃-၅။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-မဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-အဝိဇ္ဇာဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
အဝိဇ္ဇာသည် အကုသိုလ်တရားများဖြစ်ရန် ရှေ့ သွားခေါင်းဆောင် ဖြစ်ပုံ အဟိရိက, အနောတ္တပ္ပများသည် အဝိဇ္ဇာ၏ နောက်လိုက်များ ဖြစ်ပုံ၊ အဝိဇ္ဇာဖြစ်နေသော ပညာရှိသူအား မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိဖြစ်ပုံ၊ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိဖြစ်သူအား မိစ္ဆာသင်္ကပ္ပဖြစ်ပုံ-အစရှိသည်ဖြင့် မိစ္ဆာမဂ္ဂင်များ အဆင့်ဆင့် ဖြစ်ပေါ်လာပုံ၊ ဝိဇ္ဇာသည် ကုသိုလ်တရားတို့ဖြစ်ရန် ရှေ့သွား ခေါင်းဆောင်ဖြစ်ပုံ၊ ဟိရီနှင့် ဩတ္တပ္ပတို့သည် ဝိဇ္ဇာ၏နောက်လိုက်များဖြစ်ပုံ၊ ဝိဇ္ဇာဖြစ် နေသော ပညာရှိသူအား သမ္မာဒိဋ္ဌိအစရှိသော သမ္မာမဂ္ဂင်များ အဆင့်ဆင့် ဖြစ်ပေါ် လာပုံတို့ကို ကဏှပက္ခ, သုက္ကပက္ခခွဲ၍ ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာနှင့် ဋီကာတို့၌ -မိစ္ဆာမဂ္ဂင်များနှင့် သမ္မာမဂ္ဂင်များ အကြောင်း အကျယ် ဝေဖန်၍ ဖွင့်ပြထားပါသည်၊ ဝိဇ္ဇာသည် ကမ္မဿကတာဉာဏ်ဖြစ်သည်-ဟု ဖွင့်ပြထားပါသည်။
-သံ၊၃၊၃၇၆။ သံ၊မြန်၊၃၊၃၈၂။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၂-သစ္စသံယုတ္တ၊ ၂-ဓမ္မစက္ကပ္ပဝတ္တနဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
အညတရရဟန်း၏ လျှောက်ထားချက်အရ အရိယသစ္စာလေးပါး၌ မသိသော ရဟန်းသည် အဝိဇ္ဇာ, အဝိဇ္ဇာဂတဖြစ်သည်၊ အရိယသစ္စာလေးပါးကို (မဂ်ဉာဏ်ဖြင့်) သိအောင် အားထုတ်ကြရမည်ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၃၊၃၄၆-၈။ အံ၊မြန်၊၃၊၃၄၄-၆။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၁၇။ အံ၊ဋီ၊၃၊၃၃၃။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဒသကနိပါတ၊ ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ (၇) ၂-ယမကဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
အဝိဇ္ဇာ စတင်ဖြစ်ပေါ်လာရာ အချိန်အခါ မထင်ရှားသော်လည်း အဝိဇ္ဇာ ဖြစ်ခြင်း အကြောင်း ရှိပုံ၊ နီဝရဏတရားငါးပါးကြောင့် အဝိဇ္ဇာဖြစ်ပုံ၊ ဒုစရိုက်သုံးပါးကြောင့် နီဝရဏတရားငါးပါးဖြစ်ပုံ၊ ဣန္ဒြိယအသံဝရကြောင့် ဒုစရိုက်သုံးပါးဖြစ်ပုံ၊ အသတိ အသမ္ပဇညကြောင့် ဒုစရိုက်သုံးပါးဖြစ်ပုံ၊ အယောနိသောမနသိကာရကြောင့် အသတိ အသမ္ပဇညဖြစ်ပုံ၊ အသဋ္ဌိယကြောင့် အယောနိသောမနသိကာရဖြစ်ပုံ၊ အသဒ္ဓမ္မဿဝနကြောင့် အယောနိသောမနသိကာရဖြစ်ပုံ၊ အသပ္ပုရိသူပသံသေဝကြောင့် အသဒ္ဓမ္မဿဝနဖြစ်ပုံ-ဟူသော အနုလောမနှင့် အသပ္ပုရိသူပသံသောကြောင့် အသဒ္ဓမ္မဿဝနဖြစ်ပုံ အစရှိသော ပဋိလောမကိုလည်းကောင်း တောင်ထိပ်၌ မိုးရွာ သော ဥပမာဖြင့် ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အဝိဇ္ဇာနီဝရဏသုတ္တ
အဝိဇ္ဇာနီဝရဏသုတ္တ-ဣတိဝုတ်၊၂၀၀။ ဣတိဝုတ်၊မြန်၊၁၈၃-၄။ ဣတိဝုတ်၊ဋ္ဌ၊၅၃-၅။
-ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ ဣတိဝုတ္တက၊ ဧကကနိပါတ၊ စတုတ္ထသုတ်။
အဝိဇ္ဇာနီဝရဏဖြင့် တားမြစ်ပိတ်ပင်ခံရသော သတ္တဝါတို့သည် ရှည်မြင့်စွာသော နေ့ညဉ့်တို့ပတ်လုံး သံသရာ၌ ပြေးသွား ကျင်လည်ကြရကုန်၏ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူကြောင်းကို ခုဇ္ဇုတ္တရာက သာမာဝတီအမှူးရှိသော မိဖုရားတို့အား ဟောကြားသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ -သန္ဓာဝနနှင့် သံသရဏတို့ထူးခြားပုံ၊ အဝိဇ္ဇာနီဝရဏ၏ အစွမ်းသတ္တိကြောင့် ကာမစ္ဆန္ဒအစရှိသော နီဝရဏတို့ ဖြစ်ပုံ၊ သံသရာ၏ မူလအကြောင်းသည် အဝိဇ္ဇာဖြစ်ပုံ အစရှိသည်တို့ကို ဖွင့်ပြထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အဝိဇ္ဇာပစ္စယသုတ္တ
အဝိဇ္ဇာပစ္စယသုတ္တ(၂)-သံ၊၁၊၂၉၁-၃။ သံ၊မြန်၊၁၊၂၇၈-၂၈၀။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၆၃-၄။ သံ၊ဋီ၊၂၊၇၉-၈၀။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-နိဒါနသံယုတ္တ ၄-ကရခတ္တိယဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
တရားနာပရိသတ်တွင်ပါဝင်နေသော မိစ္ဆာအယူရှိသော ရဟန်း၏ မိစ္ဆာအယူကို ဖျက်ဆီးရန်အတွက် ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ အနုလောမဒေသနာတော်ကို ဟောကြားပြီးဆုံး စေတော်မူသည်၊ ထိုအခါ မိစ္ဆာအယူရှိသော ရဟန်း၏ မေးလျှောက်ချက်တို့ကို ဖြေရှင်းတော်မူပြီး မိစ္ဆာအယူသို့ မကပ်မရောက်အောင် ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ် အနုလောမဒေသနာတော်ကို ဟောတော်မူကြောင်း မိန့်တော်မူပါသည်။ အဝိဇ္ဇာ၏ အရဟတ္တမဂ်ဖြင့် အကြွင်းမဲ့ ချုပ်ငြိမ်းလျှင် မိစ္ဆာအယူအားလုံး အကြွင်းမဲ့ ချုပ်ငြိမ်းကုန်၏၊ နောက်ထပ် တဖန် မဖြစ်တော့ကုန်ဟု အကျယ် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ -ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ အနုလောမဒေသနာပြီးစီးစေခြင်း အကြောင်း နှင့် မိစ္ဆာအယူရှိသောရဟန်း၏ မေးခွန်းကို ရွှေခွက်၌ မစင်တစ်စက် ဥပမာဖြင့် နှိုင်းယှဉ် ပြထားပုံ၊ “တံ ဇီဝံ တံ သရီရံ” ဝါဒ၏ ဥစ္ဆေဒဝါဒဖြစ်ပုံ၊ “အညံ ဇီဝံ အညံ သရီရံ” ဝါဒသည် သဿတဝါဒဖြစ်ပုံ၊ မိစ္ဆာအယူရှိနေသူ၏ အရိယမဂ္ဂဗြဟ္မစရိယ မဖြစ်နိုင်ပုံ အစရှိသည်တို့ကို ဖွင့်ပြထားပါသည်။
ဋီကာ၌ -ဘုရားရှင်တို့၏ ဒေသနာအစဉ်ကို ဖြတ်တောက်၍ မေးနိုင်သောသူ မရှိပုံ-အစရှိသည်တို့ကို ဖွင့်ပြထားပါသည်။
-သံ၊၁၊၂၉၃-၄။ သံ၊မြန်၊၁၊၂၈၀-၂။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၆၄။ သံ၊ဋီ၊၂၊၈၀။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ... ဆဋ္ဌသုတ်။
အထက်သုတ် ဒေသနာတော်အတိုင်း ဘုရားရှင်အားထ၍ မမေးလျှောက်ဝံ့သော ရဟန်း၏ အလိုအားလျော်စွာ ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အဝိဇ္ဇာပဉှာသုတ္တ
အဝိဇ္ဇာပဉှာသုတ္တ-သံ၊၂၊၄၅၁။ သံ၊မြန်၊၂၊၄၄၇။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၄-ဇမ္ဗုခါဒကသံယုတ္တ၊ နဝမသုတ်။
မဂဓနိုင်ငံ နာလကရွာ၌ အရှင်သာရိပုတ္တရာအား ဇမ္ဗူဒကပရိဗိုဇ်က အဝိဇ္ဇာနှင့် ယင်းအဝိဇ္ဇာကို ပယ်စွန့်နိုင်သောအကျင့်တို့ကို မေးလျှောက်သဖြင့် အရှင်သာရိပုတ္တရာထေရ် ရှင်းလင်း ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အဝိဇ္ဇာပဟာနသုတ္တ
အဝိဇ္ဇာပဟာနသုတ္တ (၃)-သံ၊၂၊၂၅၉-၂၆၀။ သံ၊မြန်၊၂၊၂၅၀-၁။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-သဠာယတနသံယုတ္တ၊ (၆) ၁-အဝိဇ္ဇာဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
အညတရ ရဟန်း၏ မေးလျှောက်ချက်အရ ဘုရားရှင်က အဇ္ဈတ္တိကာယတန ၆-ပါး၊ ဗဟိဒ္ဓါယတန ၆-ပါး၊ ဝိညာဏ် ၆-ပါး၊ ဖဿ ၆-ပါး၊ ဝေဒနာ ၆-ပါးတို့တွင် တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီကို အနိစ္စဟု သိမြင်လျှင် အဝိဇ္ဇာကို ပယ်ဖျောက်၍ ဝိဇ္ဇာဖြစ်၏ ဟု အသီးအသီး ခွဲခြမ်း၍ ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၂၊၂၇၆။ သံ၊မြန်၊၂၊၂၆၈-၉။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၆။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ... (၈) ၃-ဂိလာနဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
အညတရ ရဟန်း၏ မေးလျှောက်ချက်အရ ဘုရားရှင်က အထက်သုတ် ဒေသနာတော်နည်းအတိုင်း အဝိဇ္ဇာကိုပယ်ဖျောက်ပြီး ဝိဇ္ဇာဖြစ်နိုင်သော “ဧကော ဓမ္မာ” ဖြစ်သော အနိစ္စဟု သိမြင်ပုံကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၂၊၂၇၆-၇။ သံ၊မြန်၊၂၊၂၆၉။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၆။ သံ၊ဋီ၊၂၊၂၉၄။
-သံယုတ္တနိကာယ ... သတ္တမသုတ်။
အညတရ ရဟန်း၏ မေးလျှောက်ချက်အရ ဘုရားရှင်က အထက်သုတ် ဒေသနာတော်နည်းအတိုင်း “ဧကော ဓမ္မာ” ဖြစ်သော အနတ္တဟု သိမြင်ပုံကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အဝိတက္ကသုတ္တ
အဝိတက္ကသုတ္တ-သံ၊၂၊၁၉၇-၈။ သံ၊မြန်၊၂၊၁၈၇-၈။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၇-သာရိပုတ္တသံယုတ္တ၊ ဒုတိယသုတ်။
အရှင်အာနန္ဒာက အရှင်သာရိပုတ္တရာ၏ ဣန္ဒြေကြည်လင်ခြင်း, မျက်နှာအဆင်း စင်ကြယ် တောက်ပသော နေခြင်းကို မေးလျှောက်သဖြင့် အရှင်သာရိပုတ္တရာက ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အဝိနယသုတ္တ
အဝိနယသုတ္တ (၂)-အံ၊၁၊၁၉။ အံ၊မြန်၊၁၊၂၅။ အံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၆၆။ အံ၊ဋီ၊၁၊၁၁၈။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဧကကနိပါတ၊ ၁၀-ဒုတိယပမာဒါဒိဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စတ္တိံသတိမသုတ်။
အဝိနယ(ဝိနည်း၏ ဆန့်ကျင်ဘက် ဝိနည်းအတု)ကို အဝိနယ(ဝိနည်းအတု) ဟု ပြ(ပြောဟော, ရေးသား, ယူဆ, ပြုကျင့်)ကြသော ရဟန်းတို့သည် လူအများ အစီး အပွားမဲ့ရန် ချမ်းသာမဲ့ရန် အကျိုးစီးပွားမဲ့ရန် နတ်, လူတို့ ဆင်းရဲရန် ကျင့်သုံးကြကုန်၏၊ သည်သာမကသေး ထိုရဟန်းတို့သည် များစွာသော အကုသိုလ်ကိုလည်း တိုးပွားစေကြကုန်၏၊ ဤသဒ္ဓမ္မသုံးဖြာ သာသနာတော်ကို ကွယ်ပျောက်စေသူတို့လည်း ဖြစ်ကုန်၏-ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၁၊၁၉။ အံ၊မြန်၊၁၊၂၆။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဧကကနိပါတ၊ ၁၁-အဓမ္မဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
အဝိနယ(ဝိနည်း၏ ဆန့်ကျင်ဘက် ဝိနည်းအတု)ကို ဝိနယ (ဝိနည်းအစစ်)ဟု ပြ (ပြောဟော, ရေးသား, သင်ကြား, ယူဆ, ကျင့်သုံးနေခဲ့ကြသော ရဟန်းတို့သည် လူအများတို့ ကြီးပွား, ချမ်းသာရန် နတ်လူတို့ ချမ်းသာစေရန် ပြုကျင့်ကြသူတို့ ဖြစ်ကုန်၏၊ သည်သာမကသေး ထိုရဟန်းတို့သည် များစွာသောကုသိုလ်တရားကို တိုးပွား စေကြကုန်၏။ သဒ္ဓမ္မသုံးဖြာ ဤသာသနာတော်ကိုလည်း ကြာရှည်လေးမြင့် တည်တံ့ စေသူတို့ ဖြစ်ကုန်၏-ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အဝုဋ္ဌိကသုတ္တ
အဝုဋ္ဌိကသုတ္တ-ဣတိဝုတ်၊၂၃၉-၂၄၁။ ဣတိဝုတ်၊မြန်၊၂၂၄-၅။ ဣတိဝုတ်၊ဋ္ဌ၊၂၂၆-၈။
-ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ ဣတိဝုတ္တက၊ တိကနိပါတ၊ တတိယဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
ဘုရားရှင်ထံတော်မှ နာယူခဲ့ရသော -(၁) အဝုဋ္ဌိကသမ (မရွာသောမိုးနှင့် တူသော)ပုဂ္ဂိုလ်၊ (၂) ပဒေသဝဿီ (တစိတ်တဒေသ၌ ရွာသောမိုးနှင့် တူသော) ပုဂ္ဂိုလ်၊ (၃) သဗ္ဗတ္တာဘိဝဿီ (အရပ်မျက်နှာအားလုံး ပျံ့နှံ့အောင် ရွာသောမိုးနှင့် တူသော)ပုဂ္ဂိုလ်-ဟူသော ပုဂ္ဂိုလ်သုံးမျိုးကို သာမာဝတီအမှူးရှိသော ဥတေနမင်း၏ မိဖုရားငါးရာတို့အား ခုဇ္ဇုတ္တရာက အကျယ်ဝေဖန်၍ ဟောပြသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အဝူပသန္တစိတ္တသုတ္တ
အဝူပသန္တစိတ္တသုတ္တ-အံ၊၁၊၃။ အံ၊မြန်၊၁၊၄။ အံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၂၆။ အံ၊ဋီ၊၁၊၇၈။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဧကကနိပါတ၊ ၂-နီဝရဏပ္ပဟာနဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
(ဈာန်၊ ဝိပဿနာဖြင့်) စိတ်၏ မငြိမ်းအေး (မငြိမ်သက်)ခြင်းသည် မဖြစ်သေး သော ဥဒ္ဓစ္စကုက္ကုစ္စနီဝရဏဖြစ်ရန်၊ ဖြစ်ပြီးသော ဥဒ္ဓစ္စကုက္ကုစ္စနီဝရဏလွန်စွာတိုးပွား များပြားပြန့်ပြောရန် ဖြစ်၏။ မဖြစ်သေးသော ဥဒ္ဓစ္စကုက္ကုစ္စနီဝရဏဖြစ်ရန်၊ ဖြစ်ပြီးသော ဥဒ္ဓစ္စကုက္ကုစ္စနီဝရဏလွန်စွာတိုးပွား များပြားပြန့်ပြောရန်ဖြစ်သော အဝူပသန္တစိတ္တမှတပါး အခြားတစ်ခုသော တရားကိုမျှ ငါဘုရားမြင်တော်မမူ-ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အဝေစ္စပ္ပသန္နသုတ္တ
အဝေစ္စပ္ပသန္နသုတ္တ-အံ၊၃၊၃၅၁-၂။ အံ၊မြန်၊၃၊၃၄၉-၃၅၀။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၁၇။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဒသကနိပါတ၊ ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ (၇) ၂-ယမကဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
မတုန်မလှုပ်သက်ဝင်ကြည်ညိုသောပုဂ္ဂိုလ်အားလုံးတို့သည် အရိယာမဂ်အလျဉ်သို့ ရောက်ကြသူများဖြစ်ကုန်၏။ ထိုပုဂ္ဂိုလ်တို့တွင် -(၁) သတ္တက္ခတ္တုပရမသောတာပန်၊ (၂) ကောလံကောလသောတာပန်၊ (၃) ဧကဗီဇသောတာပန်၊ (၄)သကဒါဂါမ်၊ (၅) ရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်တို့သည် ဤကာမဘုံ၌ ပရိနိဗ္ဗာန်ပြုကြကုန်၏။ -(၁) အန္တရာပရိနိဗ္ဗာယီ အနာဂါမ်၊ (၂) ဥပဟစ္စပရိနိဗ္ဗာယီ အနာဂါမ်၊ (၃) အသင်္ခါရပရိနိဗ္ဗာယီ အနာဂါမ်၊ (၄) သသင်္ခါရပရိနိဗ္ဗာယီ အနာဂါမ်၊ (၅) ဥဒ္ဓံသောတအကနိဋ္ဌဂါမီ အနာဂါမ်ပုဂ္ဂိုလ် ငါးယောက်တို့သည် ဤကာမဘုံကို စွန့်၍ ပရိနိဗ္ဗာန်ပြုကြကုန်၏-ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အသင်္ခတသုတ္တ
အသင်္ခတသုတ္တ-သံ၊၂၊၅၃၇-၅၄၁။ သံ၊မြန်၊၂၊၅၃၀-၄။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၄၉။ သံ၊ဋီ၊၂၊၃၈၇-၈။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၉-အသင်္ခတသံယုတ္တ၊ ဒုတိယဝဂ္ဂ၊ ပထမသုတ်။
ရာဂက္ခယ, ဒေါသက္ခယ, မောဟက္ခယ အသင်္ခတ၊ သမထ, ဝိပဿနာ ဗောဓိ ပက္ခိယတရား သုံးဆယ့်ခုနစ်ပါးတို့သည် အသင်္ခတဂါမိမဂ္ဂဖြစ်သည်၊ ယင်းအသင်္ခတဂါမိ မဂ္ဂတရားများကို ပွားများကြ၊ မမေ့မလျော့ကြနဲ့၊ နောင်တမဖြစ်စေကြနဲ့-ဟု တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ ခွဲခြား၍ အကျယ် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အသင်္ခတလက္ခဏသုတ္တ
အသင်္ခတလက္ခဏသုတ္တ-အံ၊၁၊၁၅၀။ အံ၊မြန်၊၁၊၁၆၉။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၃၈။ အံ၊ဋီ၊၂၊၁၂၅။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ တိကနိပါတ၊ ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၅-စူဠဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
ဥပါဒ်၊ ဌီ၊ ဘင်တို့၏ မထင်ရှားခြင်းဟူသော အသင်္ခတလက္ခဏာ ၃-ပါးကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အသဒ္ဓမ္မသုတ္တ
အသဒ္ဓမ္မသုတ္တ-အံ၊၂၊၅၀၉။ အံ၊မြန်၊၂၊၆၃၅။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ သတ္တကနိပါတ၊ ၉-သမဏဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
အဿဒ္ဓ၊ အဟိရိက၊ အနောတ္တပ္ပ၊ အပ္ပသုတ၊ ကုသီတ၊ မုဋ္ဌဿတိ၊ ဒုပ္ပညဟူသော တရားခုနစ်ပါးသည် အသဒ္ဓမ္မဖြစ်သည်ဟု ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အသနိသုတ္တ
အသနိသုတ္တ-သံ၊၁၊၄၂၇။ သံ၊မြန်၊၁၊၄၁၆။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၁၉၁။ သံ၊ဋီ၊၂၊၁၇၄။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၆-လာဘသက္ကာရသံယုတ္တ၊ ပဌမဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
လာဘ်, ပူဇော်သက္ကာရ, ကျော်စောထင်ရှားခြင်းတို့သည် ကြမ်းကြုတ် ခက်ထန်၏။ အမြတ်ဆုံးနိဗ္ဗာန်ကိုရရန်အတွက် အန္တရာယ်ကို ပြုတတ်၏၊ အရဟတ္တမဂ်ကို မရသေးသော သေက္ခပုဂ္ဂိုလ်သို့ လာဘ်ပူဇာသက္ကာရ ကျော်စောထင်ရှားမှုသည် အစဉ်အတိုင်း ကျရောက်နိုင်သည်၊ မိုးကြိုးစက်ဟူသောအမည်သည် လာဘ သက္ကာရ သိလောက၏ အမည်ပင်ဖြစ်သည်၊ ဖြစ်ပေါ်ပြီးသော လာဘ သက္ကာရ သိလောကကို ပယ်စွန့်အံ့၊ မဖြစ်ပေါ်သေးသော လာဘ သက္ကာရ သိလောကသည် ကုသိုလ်စိတ်ကို ကုန်စေ၍ မတည်နိုင်အောင် ကျင့်ကြံကြရမည်ဟု ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အသန္တုဋ္ဌိတာသုတ္တ
အသန္တုဋ္ဌိတာသုတ္တ (၄)-အံ၊၁၊၁၁။ အံ၊မြန်၊၁၊၁၅။ အံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၅၉။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဧကကနိပါတ၊ ၇-ဝီရိယာရမ္ဘာဒိဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
ရရှိသမျှဖြင့် မရောင့်ရဲ တင်းမတိမ်နိုင်သောသူအား မဖြစ်သေးသော အကုသိုလ် တရားတို့ ဖြစ်ပေါ်လာကုန်၏၊ ဖြစ်ပြီးသောကုသိုလ်တရားတို့ ဆုတ်ယုတ်ကုန်၏။ မဖြစ်သေးသော အကုသိုလ်တရားတို့ဖြစ်ရန်၊ ဖြစ်ပြီးသော ကုသိုလ်တရားတို့ ဆုတ်ယုတ်ရန် အသန္တုဋ္ဌိတာမှတပါး အခြားတစ်ခုသော တရားကိုမျှ ငါဘုရားမြင်တော်မမူဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၁၊၁၅။ အံ၊မြန်၊၁၊၂၀။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဧကကနိပါတ၊ ၉-ပမာဒါဒိဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
မရောင့်ရဲနိုင်မှု “အသန္တုဋ္ဌိတာ မှတပါး များစွာသော အကျိုးမဲ့ကို ဖြစ်ပေါ်စေနိုင်သော အခြားတစ်ခုသော တရားကိုမျှ ငါဘုရားမြင်တော်မမူ-ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၁၊၁၇။ အံ၊မြန်၊၁၊၂၃။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဧကကနိပါတ၊ ၁၀-ဒုတိယပမာဒါဒိဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
မိမိကိုယ်တွင်း၌ဖြစ်သော အကြောင်းဖြစ်ခြင်းကြောင့် များစွာသောအကျိုးမဲ့ကို ဖြစ်ပေါ်စေနိုင်သော အသန္တုဋ္ဌိတာ-မှတပါး အခြားတစ်ခုသော တရားကိုမျှ မြင်တော် မမူဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၁၊၁၈။ အံ၊မြန်၊၁၊၂၄။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ... တေဝီသတိမသုတ်။
သဒ္ဓမ္မသုံးဖြာ သာသနာတော်ကို ပျောက်ပျက်စေခြင်းငှာ, ကွယ်ပစေခြင်းငှာ ဖြစ်သော “အသန္တုဋ္ဌိတာ” မှတပါး အခြားတစ်ခုသော တရားကိုမျှ ငါးဘုရား မြင်တော် မမူဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အသပ္ပုရိသသုတ္တ
အသပ္ပုရိသသုတ္တ (၂)-သံ၊၃၊၁၆-၂။ သံ၊မြန်၊၃၊၁၈။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-မဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၃-မိစ္ဆာဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ၊ မိစ္ဆာသင်္ကပ္ပ၊ မိစ္ဆာဝါစာ၊ မိစ္ဆာကမ္မန္တ၊ မိစ္ဆာအာဇီဝ၊ မိစ္ဆာဝါယာမ၊ မိစ္ဆာသတိ၊ မိစ္ဆာသမာဓိ-ရှိသူသည် အသပ္ပုရိသ။
သမ္မာဒိဋ္ဌိ, သမ္မာသင်္ကပ္ပ, သမ္မာဝါစာ, သမ္မာကမ္မန္တ, သမ္မာအာဇီဝ, သမ္မာဝါယာမ, သမ္မာသတိ, သမ္မာသမာဓိ-ရှိသူသည် “သပ္ပုရိသ” ဖြစ်၏ဟု ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၃၊၁၆။ သံ၊မြန်၊၃၊၁၈-၉။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ ... မိစ္ဆာသမာဓိ ရှိသူသည် “အသပ္ပုရိသ”
မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ ... မိစ္ဆာသမာဓိ၊ မိစ္ဆာဉာဏီ၊ မိစ္ဆာဝိမုတ္တိ ရှိသူသည် “အသပ္ပုရိသတရ” သမ္မာဒိဋ္ဌိ ... သမ္မာသမာဓိရှိသူသည် “သပ္ပုရိသ”
သမ္မာဒိဋ္ဌိ ... သမ္မာသမာဓိ, သမ္မာဉာဏီ၊ သမ္မာဝိမုတ္တိရှိသူသည် “သပ္ပုရိသတရ” ဖြစ်၏ဟု ပုဂ္ဂိုလ်လေးမျိုးခွဲ၍ ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အသပ္ပုရိသဒါနသုတ္တ
အသပ္ပုရိသဒါနသုတ္တ-အံ၊၂၊၁၅၁-၂။ အံ၊မြန်၊၂၊၁၉၁။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၅၃။ အံ၊ဋီ၊၃၊၅၀။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ပဉ္စကနိပါတ၊ တတိယပဏ္ဏာသက၊ (၁၅) ၅-တိကဏ္ဍကီဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
အသက္ကစ္စဒါန၊ အစိတ္တိကတွာဒါန၊ အသဟတ္ထဒါန၊ အပဝိဒ္ဓဒါန၊ အနာဂမနဒိဋ္ဌိကဒါနဟူသော ဒါနငါးမျိုးသည် အသပ္ပုရိသဒါနဖြစ်သည်၊ ယင်းတို့၏ ဆန့်ကျင်ဘက် ဒါနငါးမျိုးသည် သပ္ပုရိသဒါနဖြစ်သည်-ဟု ကဏှပက္ခ, သုက္ကပက္ခ ခွဲ၍ ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အသမာဟိတသုတ္တ
အသမာဟိတသုတ္တ-သံ၊၁၊၃၇၆။ သံ၊မြန်၊၁၊၃၆၃။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၃၂။ သံ၊ဋီ၊၂၊၁၄၀။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊၃။ဓာတုသံယုတ္တ၊ ၃-ကမ္မပထဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
သဒ္ဓါတရား မရှိသူအချင်းချင်း၊ အရှက် မရှိသူအချင်းချင်း၊ မကောင်းမှုမှ မကြောက်လန့်သူအချင်းချင်း၊ စိတ်မတည်ငြိမ်သူ အချင်းချင်း၊ ပညာမရှိသူ အချင်းချင်းဟူသော သဘောတူသတ္တဝါများ ပေါင်းသင်းဆက်ဆံကြ ညီညွတ်ကြပုံကို ကဏှပက္ခ, သုက္ကပက္ခ ဒေသနာတော်နည်းဖြင့် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အသမ္ပဇညသုတ္တ
အသမ္ပဇညသုတ္တ (၄)-အံ၊၁၊၁၂။ အံ၊မြန်၊၁၊၁၆။ အံ၊ဋ္ဌ၊၁၆၂။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဧကကနိပါတ၊ ၇-ဝီရိယာရမ္ဘာဒိဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
(သဘာဝ)အမှန်အတိုင်းမသိသောသူအား မဖြစ်သေးသော အကုသိုလ်တရားတို့သည် ဖြစ်ကုန်၏၊ ဖြစ်ပြီးသော ကုသိုလ်တရားတို့သည် ဆုတ်ယုတ်ကုန်၏။ မဖြစ်သေးသော အကုသိုလ်တရားတို့ဖြစ်ရန် ဖြစ်ပြီးသော ကုသိုလ်တရားတို့ဆုတ်ယုတ်ရန် အသမ္ပဇညမှတပါး အခြားတစ်ခုသောတရားကိုမျှ ငါဘုရား မြင်တော်မမူ-ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၁၊၁၅။ အံ၊မြန်၊၁၊၂၁။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဧကကနိပါတ၊ ၉-ပမာဒါဒိဝဂ္ဂ၊ ဒွါဒသမသုတ်။
အမှန်အတိုင်း မသိမှု “အသမ္ပဇည”မှတပါးသော များစွာသော အကျိုးမဲ့ကို ပြုနိုင်သော အခြားတစ်ခုသောတရားကိုမျှ ငါဘုရား မြင်တော်မမူ-ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၁၊၁၇။ အံ၊မြန်၊၁၊၂၃။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဧကကနိပါတ၊ ၁၀-ဒုတိယပမာဒါဒိဝဂ္ဂ၊ ဧကာဒသမသုတ်။
ကိုယ်တွင်း၌ဖြစ်သော အကြောင်းဖြစ်သောကြောင့် အသမ္ပဇည-မှတပါးသော များစွာသော အကျိုးမဲ့ကိုဖြစ်စေနိုင်သော အခြား တစ်ခုသောတရားကိုမျှ ငါဘုရားမြင်တော်မမူ-ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၁၊၁၈။ အံ၊မြန်၊၁၊၂၄။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ... သတ္တဝီသတိမသုတ်။
အသမ္ပဇည-မှတပါးသော သဒ္ဓမ္မသုံးဖြာ သာသနာတော်ကို ပျောက်ပျက်စေနိုင် ကွယ်ပစေနိုင်သော အခြား တစ်ခုသောတရားကိုမျှ ငါဘုရားမြင်တော်မမူဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အသဿတဒိဋ္ဌိသုတ္တ
အသဿတဒိဋ္ဌိသုတ္တ-သံ၊၂၊၁၇၅။ သံ၊မြန်၊၂၊၁၆၆-၇။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၃-ဒိဋ္ဌိသံယုတ္တ၊ ၁-သောတာပတ္တိဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
ခန္ဓာငါးပါးရှိလျှင် ခန္ဓာငါးပါးကို အကြောင်းပြု၍ ခန္ဓာငါးပါးကို မှားမှား ယွင်းယွင်း နှလုံးသွင်းခြင်းကြောင့် “အသဿတော လောကော” ဟူသော မိစ္ဆာအယူ ဖြစ်ပေါ်လာပုံ၊ ခန္ဓာငါးပါးကို (တဏှာ, မာန, ဒိဋ္ဌိတို့ဖြင့်) စွဲမှားမှုမရှိလျှင် “အသဿတော လောကော” ဟု မိစ္ဆာအယူမဖြစ်တော့ပုံ၊ အရိယာသာဝကအား ဤခန္ဓာငါးပါးတို့၌ ယုံမှားမှု၊ သစ္စာလေးပါးတို့၌ ယုံမှားမှု ပယ်ပြီးပုံ၊ ယုံမှားမှု ပယ်ပြီးသော အရိယာ သာဝကကို သောတာပန်ဟုခေါ်ဆိုပုံ၊ ခန္ဓာတစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီကို အနတ္တလက္ခဏ သုတ်ဒေသနာတော်နည်းဖြင့် အကျယ် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အသိဗန္ဓကပုတ္တသုတ္တ
အသိဗန္ဓကပုတ္တသုတ္တ-သံ၊၂၊၄၉၈-၅၀၀။ သံ၊မြန်၊၂၊၄၉၂။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၄၁။ သံ၊ဋီ၊၂၊၃၈၁။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၈-ဂါမဏိသံယုတ္တ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
ဘုရားရှင် နာဠန္ဒမြို့ ပါဝါရိကမ္ဗဝန်ကျောင်းတိုက်ဝယ် နေတော်မူစဉ် အသိဗန္ဓက၏သားဖြစ်သူ ရွာသူကြီးက “ဗြာဟ္မဏများက သေသောသူကို ဗြဟ္မာပြည်, နတ်ပြည်သို့သွားရောက်စေကြကုန်သကဲ့သို့ ဘုရားရှင်သည်လည်း လောကသား အားလုံးတို့ကို ကွယ်လွန်ပြီးနောက် နတ်ပြည်သို့ရောက်အောင်ပြုပေးနိုင်သလော” ဟု မေးလျှောက်ချက်အရ ဘုရားရှင်က “ရေနက်ရာ၌ နစ်မြုပ်နေသော ကျောက်ဖျာကြီးကို ရေပေါ် ပေါ်တက်လာအောင် လူအများစုပေါင်း၍ တောင်းပန် ချီးမွမ်း လက်အုပ်ချီဆုတောင်းပေးရုံဖြင့် မဖြစ်နိုင်သလို ဒုစရိုက်သမားကို သေပြီးနောက် နတ်ပြည်ရောက်အောင် ပြုလုပ်မပေးနိုင်ပုံ၊ ထောပတ်အိုး, ဆီအိုးကို ရေနက်ရာ၌ နှစ်မြှုပ်၍ ခွဲလိုက်သည့်အခါ ထောပတ်နှင့် ဆီတို့ကို ရေပေါ် တက်မလာအောင် လူအများတို့ စုပေါင်း၍ တောင်းပန်ခြင်း, ချီးမွမ်းခြင်း, လက်အုပ်ချီမိုး ဆုတောင်းခြင်းတို့ဖြင့် မပြုလုပ်နိုင်သလို သုစရိုက်သမားကိုလည်း ကွယ်လွန်ပြီးနောက် အပါယ် လေးပါးရောက်အောင် မပြုလုပ်နိုင်ပုံတို့ကို ရှင်းလင်းဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အသိလောမသုတ္တ
အသိလောမသုတ္တ-သံ၊၁၊၄၄၈။ သံ၊မြန်၊၁၊၄၃၈။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၀၂။ သံ၊ဋီ၊၂၊၁၈၄။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၈-လက္ခဏသံယုတ္တ၊ ပဌမဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
ရာဇဂြိုဟ်မြို့တော် ဂိဇ္ဈကုဋ်တောင်မှ ဆင်းသက်စဉ် သံလျက်အမွေးများ ပေါက်နေသော ကောင်းကင်၌ပျံသွားနေသော ယောက်ျားပြိတ္တာကို တွေ့မြင်ခဲ့ပုံကို အရှင်လက္ခဏထေရ်အား အရှင်မောဂ္ဂလ္လာန်ထေရ် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အသီသကသုတ္တ
အသီသကသုတ္တ-သံ၊၁၊၄၅၁။ သံ၊မြန်၊၁၊၄၄၀။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၀၄။ သံ၊ဋီ၊၂၊၁၈၅။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၈-လက္ခဏသံယုတ္တ၊ ဒုတိယဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
ရာဇဂြိုဟ်မြို့တော် ဂိဇ္ဈကုဋ်တောင်မှ ဆင်းသက်စဉ် ရင်ဘတ်၌ မျက်လုံးနှင့် ခံတွင်းများပေါက်နေပြီး ခေါင်းမရှိဘဲ ကောင်းကင်၌ပျံသွားနေသော ပြိတ္တာသတ္တဝါကို တွေ့မြင်ခဲ့ပုံကို အရှင်လက္ခဏထေရ်အား အရှင်မောဂ္ဂလ္လာန်ထေရ် ဟောပြသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အသုစိသုတ္တ
အသုစိသုတ္တ-အံ၊၁၊၂၉၇။ အံ၊မြန်၊၁၊၃၁၄။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ တိကနိပါတ၊ တတိယပဏ္ဏာသက၊ (၁၅) ၅-မင်္ဂလဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
မစင်ကြယ်သော ကာယကံ, ဝစီကံ, မနောကံရှိသူသည် ငရဲ၌ဖြစ်ရပြီး စယ်ကြယ်သော ကာယကံ, ဝစီကံ, မနောကံရှိသူသည် နတ်ပြည်၌ဖြစ်ရသည်ဟု ကဏှပက္ခ, သုက္ကပက္ခခွဲ၍ ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အသုရိန္ဒကသုတ္တ
အသုရိန္ဒကသုတ္တ-သံ၊၁၊၁၆၅။ သံ၊မြန်၊၁၊၁၅၆။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၂၁၀။ သံ၊ဋီ၊၁၊၂၅၆-၇။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၇-ဗြာဟ္မဏသံယုတ္တ၊ ၁-အရဟန္တဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
ရာဇဂြိုဟ်မြို့ ဝေဠုဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ဘုရားရှင်အား ဆဲရေးလာသော အသုရိန္ဒကဘာရဒွါရဇပုဏ္ဏားအား ဆဲရေးမှု, သည်းခံမှုနှင့် ပတ်သက်၍ အနိုင်အရှုံး၊ အယုတ်ညံ့ဆုံးပုဂ္ဂိုလ်နှင့် အောင်နိုင်ခဲ့သည်ကို အောင်နိုင်သူ၊ မိမိ သူတပါး နှစ်ဦးသားတို့၏ အကျိုးစီးပွားအတွက် ကျင့်သူ၊ လူမိုက်ဟု အထင်ခံရသူတို့ကို ဘုရားရှင်က ရှင်းလင်းဟောကြားတော်မူသည်ကို လက်ခံပြီး ရဟန်းပြုသဖြင့် အသုရိန္ဒက ဘာရဒွါဇပုဏ္ဏား ရဟန္တာဖြစ်ပုံကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အသုဘသုတ္တ
အသုဘသုတ္တ (၂)-အံ၊၁၊၄၆၈-၉။ အံ၊မြန်၊၁၊၄၈၁-၃။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၄၄-၅။ အံ၊ဋီ၊၂၊၃၄၀-၂။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ စတုတ္ထပဏ္ဏာသက၊ (၁၇) ၂-ပဋိပဒါဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
ပဋိပတ်ဝန်ဆောင်ရဟန်းတော်တို့အား ဒုက္ခာပဋိပဒါ ဒန္ဓာဘိညာ-အစရှိသော ပဋိပဒါလေးပါးဖြစ်ပုံအကျယ်ကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ -အသုဘာနုပဿီပုဂ္ဂိုလ်၏ ဒုက္ခပဋိပဒါဖြစ်ပုံ၊ ပဌမဈာန် အစရှိသည်တို့၏ သုခပဋိပဒါဖြစ်ပုံတို့ကိုလည်းကောင်း၊ ပဋိပဒါလေးပါးလုံးနှင့် ဆက်ဆံသော စစ်မြေပြင်၌ကျက်စားသော သူရဲကောင်း ဥပမာကိုလည်းကောင်း ဖွင့်ပြထားပါသည်။
-သံ၊၃၊၁၁၆။ သံ၊မြန်၊၃၊၁၂၁။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၂-ဗောဇ္ဈင်္ဂသံယုတ္တ၊ ၈-နိရောဓဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
အသုဘဘာဝနာကို ပွားများအပ်, ကြိမ်ဖန်များစွာ လေ့လာအပ်သည်ရှိသော် များစွာသောချမ်းသာစွာနေခြင်းငှာ ဖြစ်၏-အစရှိသည်ဖြင့် အကျယ်ဟောပြသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အသုဘနိမိတ္တသုတ္တ
အသုဘနိမိတ္တသုတ္တ-အံ၊၁၊၃။ အံ၊မြန်၊၁၄။ အံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၂၇-၃၇။ အံ၊ဋီ၊၁၊၇၈-၈၄။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဧကကနိပါတ၊ ၂-နီဝရဏပ္ပဟာနဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
အသုဘနိမိတ်ကို ကုသိုလ်တရားတို့ဖြစ်ခြင်း၏ (သင့်မြတ်သော)အကြောင်းအားဖြင့် နှလုံးသွင်းသောသူအား မဖြစ်သေးသော ကာမစ္ဆန္ဒနီဝရဏမဖြစ်ရန်၊ ဖြစ်ပြီးသော ကာမစ္ဆန္ဒနီဝရဏကိုပယ်ရန် ဖြစ်၏။ မဖြစ်သေးသော ကာမစ္ဆန္ဒနီဝရဏမဖြစ်ရန်၊ ဖြစ်ပြီးသော ကာမစ္ဆန္ဒနီဝရဏကိုပယ်ရန် အသုဘနိမိတ်မှတပါး အခြားတစ်ခုသော တရားကိုမျှ မြင်တော်မမူ-ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ -(၁) ဝတ္တသမ္ပန္န မိလက္ခတိဿတ္ထေရဝတ္ထု၊ (၂) ဂန္ထယုတ္တ မလိယဒေဝတ္ထေရဝတ္ထု၊ (၃) တိဿဘူတိထေရဝတ္ထု၊ (၄) ဂါမန္တပတ္တရဝါသီ မဟာသိဝတ္ထေရဝတ္ထု၊ (၅) မဟာတိဿတ္ထေရဝတ္ထု၊ (၆) သဋ္ဌိမတ္တ အာရဒ္ဓဝိပဿကဘိက္ခုဝတ္ထု၊ (၇) စိတ္တလပဗ္ဗတ တိဿတ္ထေရဝတ္ထု၊ (၈) မဟာကဿပတ္ထေရဝတ္ထုတို့ကို ကိလေသာ ပယ်ခွါပုံ သာဓကအဖြစ် ပြဆိုထားပါသည်။ ပဟာန် ၅-မျိုး၊ အသုဘနိမိတ်၊ ကာမစ္ဆန္ဒ နီဝရဏကိုပယ်ခွါသော တရား ၆-ပါးတို့ကို ပြဆိုထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အသုဘာနုပဿီသုတ္တ
အသုဘာနုပဿီသုတ္တ-ဣတိဝုတ်၊၂၅၀။ ဣတိဝုတ်၊မြန်၊၂၃၄-၅။ ဣတိဝုတ်၊ဋ္ဌ၊၂၅၃-၅။
-ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ ဣတိဝုတ္တက၊ တိကနိပါတ၊ စတုတ္ထဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
ခန္ဓာကိုယ်၌ အသုဘ အခြင်းအရာကို ရှုမှတ်နေသူအား ရာဂါနုသယကင်း ပျောက်ပုံ၊ အာနာပါနဿတိ ရှုမှတ်သူအား မိစ္ဆာဝိတက်တို့ မဖြစ်ပုံ၊ သင်္ခါရအားလုံးတို့၌ အနိစ္စ-ဟု ရှုမှတ်မှုကြောင့် အဝိဇ္ဇာပျောက်၍ ဝိဇ္ဇာဉာဏ်ရောက်လာပုံကို ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည်ကို နာယူခဲ့ပါကြောင်း ခုဇ္ဇုတ္တရာက သာမာဝတီအမှူး ရှိသော မိဖုရားငါးရာတို့အား ဟောပြသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အသုရသုတ္တ
အသုရသုတ္တ-အံ၊၁၊၄၀၃-၄။ အံ၊မြန်၊၁၊၄၁၇-၈။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၂၄။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ (၁၀) ၅-အသူရာဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
(၁) အသူရာဖြစ်၍ အသူရာ အခြံအရံရှိသူ၊ (၂) အသူရာဖြစ်၍ နတ်အခြံအရံ ရှိသူ၊ (၃) နတ်ဖြစ်၍ အသူရာအခြံအရံရှိသူ၊ (၄) နတ်ဖြစ်၍ နတ်အခြံအရံရှိသူ ဥပမာဖြင့် ဒုဿီလ၊ ဒုဿီလပရိသတ်၊ သုသီလ၊ သုသီလပရိသတ် လေးမျိုးတို့ကို ဝေဖန်၍ ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အသေခသုတ္တ
အသေခသုတ္တ (၃)-အံ၊၂၊၁၁၈-၉။ အံ၊မြန်၊၂၊၁၄၅-၆။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ပဉ္စကနိပါတ၊ တတိယပဏ္ဏာသက၊ (၁၁) ၁-ဖာသုဝိဟာရဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
ရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်တို့၏ သီလက္ခန္ဓ၊ သမာဓိက္ခန္ဓ၊ ပညာက္ခန္ဓ၊ ဝိမုတ္တက္ခန္ဓ၊ ဝိမုတ္တိဉာဏဒဿနက္ခတို့နှင့် ပြည့်စုံသောရဟန်းသည် အာဟုနေယျအစရှိသော အကျိုးဂုဏ် ငါးပါးနှင့် ပြည့်စုံပေ၏-ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၃၊၃၄၆။ အံ၊မြန်၊၃၊၄၂၉။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဒသကနိပါတ၊ တတိယပဏ္ဏာသက၊ (၁၁) ၁-သမဏသညာဝဂ္ဂ၊ ဧကာဒသမသုတ်။
ရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်တို့၏ မဂ္ဂင်ရှစ်ပါး, သမ္မာဉာဏ်, သမ္မာဝိမုတ္တိဉာဏ်-ဟူသော တရားဆယ်ပါးနှင့် ပြည့်စုံသောရဟန်းသည် အသေခ “ရဟန္တာ” ပုဂ္ဂိုလ်ဖြစ်၏ဟု ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၃၊၄၃၆။ အံ၊မြန်၊၃၊၄၂၉။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ... ဒွါဒသမသုတ်။
အထက်သုတ်လာတရား ၁၀-ပါးကိုပင် အသေက္ခ “ရဟန္တာ” ပုဂ္ဂိုလ်တို့၏ ဥစ္စာ ဖြစ်သော တရားတို့ဟု ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အသံဝုတသုတ္တ
အသံဝုတသုတ္တ-အံ၊၁၊၆။ အံ၊မြန်၊၁၊၈။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဧကကနိပါတ၊ ၄-အဒန္တဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
မပိတ်ဆို့အပ်သောစိတ်သည် များစွာ အကျိုးမဲ့ရန် ဖြစ်၏။ များစွာ အကျိုး မဲ့ရန်ဖြစ်သော မပိတ်ဆို့အပ်သောစိတ်မှတပါး အခြား တစ်ခုသောတရားကိုမျှ ငါဘုရား မြင်တော်မမူ-ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အဿခဠုင်္ကသုတ္တ
အဿခဠုင်္ကသုတ္တ (၃)-အံ၊၁၊၂၉၁-၂။ အံ၊မြန်၊၁၊၃၀၉-၃၁၀။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၄၃။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ တိကနိပါတ၊ တတိယပဏ္ဏာသက၊ (၁၄) ၄-ယောဓာဇီဝဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
မြင်းငယ်၊ ယောက်ျားငယ်တို့၏ အရည်အသွေး သုံးမျိုးစီကို အကျယ် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၃၊၃၃-၆။ အံ၊မြန်၊၃၊၃၄-၇။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၁၆။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ အဋ္ဌကနိပါတ၊ ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၂-မဟာဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
မြင်းယုတ်ရှစ်မျိုး၊ မြင်းအပြစ် ၈-မျိုး၊ ယောက်ျားယုတ် ၈-မျိုး၊ ယောက်ျား အပြစ် ၈-မျိုးတို့ကို အကျယ် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၃၊၁၉၈-၂၀၁။ အံ၊မြန်၊၃၊၁၉၈-၂၀၁။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၇၃။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ နဝကနိပါတ၊ ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၃-သတ္တာဝါသဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
မြင်းငယ်သုံးမျိုး၊ ယောက်ျားငယ်သုံးမျိုး၊ မြင့်မြတ်သော မြင်းသုံးမျိုး၊ မြင့်မြတ်သော ယောက်ျားသုံးမျိုး၊ အာဇာနည်မြင်းကောင်း သုံးမျိုး၊ အာဇာနည်ယောက်ျား သုံးမျိုး စီတို့ကို အကျယ် ဝေဖန်၍ ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အဿဇိသုတ္တ
အဿဇိသုတ္တ-သံ၊၂၊၁၀၁-၃။ သံ၊မြန်၊၂၊၉၆-၈။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၈၉။ သံ၊ဋီ၊၂၊၂၄၇။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-ခန္ဓသံယုတ္တ၊ (၉) ၄-ထေရဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
ရာဇဂြိုဟ်မြို့ ဝေဠုဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ကဿပသူဌေး ကျောင်း၌ သီတင်းသုံးလျက် မကျန်းမမာဖြစ်နေသော အရှင်အဿဇိထံ သတင်းမေး ကြွတော်မူရင်း အနတ္တလက္ခဏသုတ္တန်ကို ဟောတော်မူပါသည်။ ။ ရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်၏ ဝေဒနာခံစားပုံနှင့် ဝေဒနာကို ရှုမှတ်ပုံကို ဆီနှင့်မီးစာ ဥပမာဖြင့် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အဿဒ္ဓသုတ္တ
အဿဒ္ဓသုတ္တ (၂)-အံ၊၁၊၅၄၀-၁။ အံ၊မြန်၊၁၊၅၅၆။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ ပဉ္စမပဏ္ဏာသက၊ (၂၁) ၁-အသပ္ပုရိသဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
သူယုတ်မာ၊ သူယုတ်မာထက် သူယုတ်မာ၊ သူတော်ကောင်း၊ သူတော်ကောင်း ထက် သူတော်ကောင်း-ဟူသော ပုဂ္ဂိုလ်လေးမျိုးကို အကျယ်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၂၊၉၈။ အံ၊မြန်၊၂၊၁၁၉-၁၂၀။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ပဉ္စကနိပါတ၊ ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ (၉) ၄-ထေရဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
အဿဒ္ဓ၊ အဟိရိက၊ အနောတ္တပ္ပ၊ ကုသီတ၊ ဒုပ္ပည-ဟူသော တရားဆိုး ငါးမျိုး နှင့် ပြည့်စုံသော မထေရ်ကို သီးတင်းသုံးဖော်တို့ မချစ်ခင်ကြ၊ မမြတ်နိုးကြ၊ မလေးစား ကြ၊ စိတ်နှလုံးကို မတိုးပွားစေသူဖြစ်ပုံနှင့် သဒ္ဓါ၊ ဟိရီ၊ ဩတ္တပ္ပ၊ အာရဒ္ဓဝီရိယ၊ ပညာတို့နှင့် ပြည့်စုံသောထေရ်ကြီးကို သီတင်းသုံးဖော်တို့ ချစ်ခင်ကြ၊ မြတ်နိုးကြ၊ လေးစားကြ၊ စိတ်နှလုံးကို တိုးပွားစေသူဖြစ်ပုံကို ကဏှပက္ခ, သုက္ကပက္ခအားဖြင့် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အဿဒ္ဓမူလကသုတ္တ
အဿဒ္ဓမူလကသုတ္တ-သံ၊၁၊၃၇၂-၃။ သံ၊မြန်၊၁၊၃၅၈-၉။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၃၂။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၃-ဓာတုသံယုတ္တ၊ ဒုတိယဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။ \(၁) အသဒ္ဓပုဂ္ဂိုလ်အချင်းချင်း၊ (၂) အဟိရိကပုဂ္ဂိုလ်အချင်းချင်း၊ (၃) ဒုပ္ပညပုဂ္ဂိုလ် အချင်းချင်း၊ (၄) အနောတ္တပ္ပီပုဂ္ဂိုလ်အချင်းချင်း၊ (၅) အပ္ပဿုတပုဂ္ဂိုလ်အချင်းချင်း၊ (၆) ကုသီတပုဂ္ဂိုလ်အချင်းချင်း၊ (၇) မုဋ္ဌဿတိပုဂ္ဂိုလ်အချင်းချင်း၊ (၈) သဒ္ဓပုဂ္ဂိုလ် အချင်းချင်း၊ (၉) ဟိရီပုဂ္ဂိုလ်အချင်းချင်း၊ (၁၀) ဩတ္တပ္ပီပုဂ္ဂိုလ်အချင်းချင်း၊ (၁၁) ပညဝန္တ ပုဂ္ဂိုလ်အချင်းချင်း၊ (၁၂) ဗဟုဿုတပုဂ္ဂိုလ်အချင်းချင်း၊ (၁၃) အာရဒ္ဓဝီရိယ ပုဂ္ဂိုလ် အချင်းချင်း၊ (၁၄) ဥပဋ္ဌိတသတိ ပုဂ္ဂိုလ်အချင်းချင်းတို့ ပေါင်းသင်ဆက်ဆံကြ ညီညွတ်မှု ရှိကြပုံကို ပစ္စုပ္ပန်ကာလ, အတိတ်ကာလ, အနာဂတ်ကာလ, ကဏှပက္ခ, သုက္ကပက္ခအားဖြင့် ပုဂ္ဂိုလ်သုံးမျိုးစီ လှည့်လည်၍ ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အဿဒ္ဓသံသန္ဒနသုတ္တ
အဿဒ္ဓသံသန္ဒနသုတ္တ-သံ၊၁၊၃၇၁-၂။ သံ၊မြန်၊၁၊၃၅၆-၈။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၃၁-၂။ သံ၊ဋီ၊၂၊၁၄၀။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၃-ဓာတုသံယုတ္တ၊ ဒုတိယဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
အထက်အဿဒ္ဓမူလကသုတ်တော်လာ ပုဂ္ဂိုလ်များကိုပင် ကဏှပက္ခ, သုက္ကပက္ခအားဖြင့် ခွဲ၍ ကာလသုံးပါးတို့ဖြင့် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အဿပရဿသုတ္တ
အဿပရဿသုတ္တ-အံ၊၁၊၂၉၂-၄။ အံ၊မြန်၊၁၊၃၁၀-၁။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၄၃။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ တိကနိပါတ၊ တတိယပဏ္ဏာသက၊ (၁၄) ၅-ယောဓာဇီဝဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
မြင်းတို့တွင် မြတ်သောမြင်းသုံးမျိုးနှင့် ယောက်ျားတို့တွင် မြတ်သောယောက်ျား သုံးမျိုးတို့ကို အကျယ်အားဖြင့် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အဿလာယနသုတ္တ
အဿလာယနသုတ္တ-မ၊၂၊၃၅၄-၃၆၄။ မ၊မြန်၊၂၊ ၃၅၈-၃၆၇။ မ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၇၈-၂၈၁။ မ၊ဋီ၊၃၊၁၈၅-၈။
-မဇ္ဈိမနိကာယ၊ မဇ္ဈိမပဏ္ဏာသ၊ ၅-ဗြာဟ္မဏဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့တော်၌ ရောက်နေကြသော နိုင်ငံခြားသား ပုဏ္ဏား ငါးရာတို့၏ အတင်းအကြပ်တိုက်တွန်းချက်ကြောင့် “စာတုဝဏ္ဏသုဒ္ဓိ” ပြဿနာတင်ရန် ရောက်လာသောဗြာဟ္မဏဝါဒ၌ ပညာတတ် အထက်မြက်ဆုံးဟုဆိုနိုင်သော အဿလာယနလုလင်အား “ဗြာဟ္မဏောဝ သေဋ္ဌော ဝဏ္ဏော” အစရှိသော ဗြာဟ္မဏတို့၏ အယူဝါဒလေးချက်၏ မမှန်ကန်ပုံ၊ (၁) ဗြာဟ္မဏလူမျိုးတို့သည် ပုဏ္ဏေးမများဝမ်းမှ မွေးဖွားလာကြပုံ၊ (၂) ယောနကတိုင်းနှင့် ကမ္ဗောဇတိုင်းတို့၌ အရှင်သခင်နှင့် ကျွန်ထုံးစံ၊ (၃) အမျိုးလေးပါးတို့ ဒုစရိုက်လုပ်ငန်းများ ပြုကျင့်ပြောဆိုခြင်းကြောင့် အပြစ်ရပုံ၊ (၄) သုစရိုက်ဆယ်ပါးကို ကျင့်သုံးခြင်းကြောင့် အကျိုးခံစားကြရပုံ၊ (၅) မေတ္တာဘာဝနာ ပွားများမှု၊ (၆) ဆပ်ပြာဖြင့် ရေချိုးခြင်း၊ (၇) လူမျိုးအသီးသီးတို့ မီးပွတ်သစ်သားအမျိုး မျိုးမှ ဖြစ်ပေါ်လာသောမီးတို့၏ ခြားနားမှုမရှိပုံ၊ (၈) လူမျိုးအသီးသီးတို့ ရောယှက် နိုင်ပုံ၊ (၉) မြင်းမနှင့် မြည်းတို့ မျိုးစပ်ပုံ၊ (၁၀) တဝမ်းတည်းမှမွေးဖွားလာသည့် ညီအစ်ကို နှစ်ယောက်အကြောင်း၊ (၁၁) ပဌမအမျိုးဇာတ်၊ ဒုတိယအတတ်ပညာ၊ တတိယအကျင့်၊ အကျင့်ကိုလိုက်၍ အမျိုးလေးပါးတို့ (သံသရာမှ)စင်ကြယ်ပုံ၊ (၁၂) ရှေးကပုဏ္ဏားမျိုး ရသေ့တို့ ဗြာဟ္မဏဝါဒလေးချက်ဖြစ်သော မိစ္ဆာအယူကို ဖြစ်စေကြပုံ၊ (၁၃) အသိတဒေဝလရသေ့က ပဋိသန္ဓေနေသည့်ပြဿနာဖြင့် မိစ္ဆာအယူကို ဖျောက်ဖျက်ခဲ့ပုံ၊ (၁၄) သင့်ဆရာနှင့်တကွသော သင်သည် ထိုခုနစ်ယောက်သော ပုဏ္ဏားမျိုးရသေ့တို့၏ ယောက်မကိုင်ပုဏ္ဏားလုလင်ကိုပင် မမီသေးဟု မိန့်တော်မူပုံ၊ (၁၅) အဿလာယန ပုဏ္ဏား ဥပါသကာအဖြစ် ခံယူပုံကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အဿာဇာနီယသုတ္တ
အဿာဇာနီယသုတ္တ (၃)-အံ၊၁၊၂၉၄။ အံ၊မြန်၊၁၊၃၁၁-၂။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၄၃။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ တိကနိပါတ၊ တတိယပဏ္ဏာသက၊ (၁၄) ၄-ယောဓာဇီဝဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
အာဇာနည်မြင်းကောင်းသုံးမျိုးနှင့် အာဇာနည်ယောက်ျားကောင်းသုံးမျိုးတို့ကို အကျယ်ဝေဖန်၍ ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၂၊၂၁၇။ အံ၊မြန်၊၂၊၂၇၂-၃။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၇၆-၇။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ပဉ္စကနိပါတ၊ ပဉ္စမပဏ္ဏာသက၊ (၂၁) ၁-ကိမိလဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
ဘုရင်မင်းမြတ်များအသုံးပြုသည့်တော်ဝင်မြင်းအာဇာနည်၏ အရည်အချင်း ငါးမျိုးနှင့် အာဟုနေယျအစရှိသော (သံဃာ့အကျိုး)ဂုဏ်နှင့် ပြည့်စုံသောရဟန်းတော်၏ အရည်အချင်းငါးမျိုးတို့ကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၃၊၃၂-၃။ အံ၊မြန်၊၃၊၃၃-၄။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၁၅-၆။ အံ၊ဋီ၊၃၊၂၂၆။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ အဋ္ဌကနိပါတ၊ ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၂-မဟာဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
ဘုရင်မင်းမြတ်၏တော်ဝင်မြင်းအာဇာနည်နှင့် အာဟုနေယျအစရှိသော (သံဃာ့အကျိုး)ဂုဏ်နှင့်ပြည့်စုံသော ရဟန်းအာဇာနည်တို့၏ အရည်အချင်း ၈-မျိုးကို အကျယ် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အဿာဒသုတ္တ
အဿာဒသုတ္တ (၉)-သံ၊၂၊၂၃-၄။ သံ၊မြန်၊၂၊၂၃-၄။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-ခန္ဓသံယုတ္တ၊ ၃-ဘာရဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
ခန္ဓာငါးပါးတို့တွင် တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ၏ အဿာဒ၊ အာဒီနဝ၊ နိဿရဏတို့ကိုလည်းကောင်း၊ ဥပါဒါနက္ခန္ဓာငါးပါးတို့၏ အဿာဒ၊ အာဒီနဝ၊ နိဿရဏတို့ကိုလည်းကောင်း အမှန်အတိုင်း သိတော်မမူသေးသရွေ့ ဘုရားဟု လောက၌ ဝန်ခံတော်မမူခဲ့ပုံ၊ အမှန်အတိုင်း သိတော်မူသည့်အခါမှ လောက၌ ဘုရားဟု ဝန်ခံတော်မူခဲ့ပုံကို အကျယ် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၂၊၂၄-၅။ သံ၊မြန်၊၂၊၂၄။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ... ဆဋ္ဌသုတ်။
ဥပါဒါနက္ခန္ဓာငါးပါးတို့တွင် တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ၏ အဿာဒ၊ အာဒီနဝ၊ နိဿရဏတို့ကို ရှာမှီးခြင်းငှာ ကျင့်ခဲ့ပြီ၊ ထိုခန္ဓာ တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ၏ အဿာဒ၊ အာဒီနဝ၊ နိဿရဏတို့ကို ပညာဖြင့် သိမြင်တော်မူခဲ့ပြီ၊ ဥပါဒါနက္ခန္တငါးပါးတို့၏ အဿာဒ၊ အာဒီနဝ၊ နိဿရဏတို့ကို အမှန်အတိုင်း သိမြင်တော်မမူသေးသရွေ့ လောက၌ ဘုရားဟု-ဝန်ခံတော်မမူခဲ့ပုံ အစရှိသည်တို့ကို အထက်သုတ်တော်ဒေသနာ အတိုင်း ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၂၊၂၅-၆။ သံ၊မြန်၊၂၊၂၅။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ... သတ္တမသုတ်။
ဥပါဒါနက္ခန္ဓာ တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ၌ သာယာဖွယ်မရှိလျှင် သတ္တဝါများ မတပ် မက်ကြကုန်ရာ၊ သာယာဖွယ်ရှိသောကြောင့်သာ တပ်မက်မောကြကုန်၏၊ အပြစ်မရှိခဲ့သော် သတ္တဝါတို့သည် မငြီးငွေ့ စိတ်မပျက်ကြကုန်ရာ၊ အပြစ်ရှိသောကြောင့်သာ ငြီးငွေ့ စိတ်ပျက်ကြကုန်၏၊ ထွက်မြောက်ရာ မရှိလျှင် မထွက်မြောက်ကြကုန်ရာ၊ ထွက်မြောက်ရာ ရှိသောကြောင့်သာ ထွက်မြောက်ကြကုန်၏။ ဥပါဒါနက္ခန္ဓာငါးပါး၏ အဿာဒကို အဿာဒအားဖြင့်။ အာဒီနဝကို အာဒီနဝအားဖြင့်။ နိဿရဏကို နိဿရဏအားဖြင့် အမှန်အတိုင်း မသိသေးသရွေ့ နတ်၊ မာရ်နတ်၊ ဗြဟ္မာနှင့် တကွဖြစ်သော ဩကာသလောက၊ သမဏ, ဗြဟ္မဏမင်းများနှင့် တကွဖြစ်သော သတ္တလောကမှ မထွက်မြောက်နိုင်သေး၊ မကင်းနိုင်သေး၊ မလွတ်မြောက် နိုင်သေး၊ အပိုင်းအခြားမရှိသောစိတ်ဖြင့် မနေနိုင်သေး၊ ယင်းတို့ကို အမှန်အတိုင်း သိမှသာ ထွက်မြောက်နိုင်၊ မယှဉ်စပ်နိုင်၊ ကျောက်မြောက်နိုင်၊ အပိုင်းအခြားမရှိသော စိတ်ဖြင့်နေနိုင်၏ဟု ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၂၊၆၇။ သံ၊မြန်၊၂၊၆၅။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-ခန္ဓသံယုတ္တ၊ (၈) ၃-ခဇ္ဇနီယဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
အဿုတဝန္တပုထုဇဉ်ပုဂ္ဂိုလ်သည် ခန္ဓာတစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ၏ အဿာဒ၊ အာဒီနဝ၊ နိဿရဏတို့ကို အမှန်အတိုင်း မသိနိုင်၊ သုတဝန္တအရိယာသာဝကသည်ကား ယင်းတို့ကို အမှန်အတိုင်း သိနိုင်၏-ဟု ခန္ဓာတစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီကို ခွဲခြား၍ ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၂၊၁၄၂။ သံ၊မြန်၊၂၊၁၃၃။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ... (၁၃) ၃-အဝိဇ္ဇာဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
ကာသိနိုင်ငံ ဗာရာဏသီမြို့တော်အနီး ဣသိပတန မိဂဒါဝုန်တော၌ သီတင်းသုံးနေကြစဉ် အရှင်မဟာကောဋ္ဌိကထေရ်၏ မေးလျှောက်ချက်အရ အဿုတဝန္တ ပုထုဇဉ်သည် ခန္ဓာတစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ၏ အဿာဒ၊ အာဒီနဝ၊ နိဿရဏတို့ကို အမှန်အတိုင်း မသိ၊ ထိုမသိခြင်းကို အဝိဇ္ဇာဟု ခေါ်ဆိုသည်၊ ဤမျှဖြင့် အဝိဇ္ဇာသို့ ရောက်သူဖြစ်သည်ဟု အရှင်သာရိပုတ္တရာထေရ် ဖြေဆိုတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၂၊၁၄၂။ သံ၊မြန်၊၂၊၁၃၃။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ... ပဉ္စမသုတ်။
အထက်သုတ်တော်နည်းအတိုင်း အရှင်မဟာကောဋ္ဌိကမထေရ်အား သုတဝန္တ အရိယာသာဝကသည် ခန္ဓာတစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ၏ အဿာဒ၊ အာဒီနဝ၊ နိဿရဏတို့ကို အမှန်အတိုင်း သိ၏၊ ဤသိခြင်းကို ဝိဇ္ဇာ-ဟု ဆိုအပ်၏၊ ဤမျှဖြင့် ဝိဇ္ဇာသို့ ရောက်သူဖြစ်၏ဟု အရှင်သာရိပုတ္တရာထေရ် ဖြေဆိုတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၁၊၂၆၁-၂။ အံ၊မြန်၊၁၊၂၇၉-၂၈၀။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၃၀။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ တိကနိပါတ၊ တတိယပဏ္ဏာသက၊ (၁၁) ၁-သမ္ဗောဓဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
လောက၏ အဿာဒ၊ အာဒီနဝ၊ နိဿရဏတို့ကို ရှာမှီးခြင်းငှာ ကျင့်တော် မူခဲ့ပြီ၊ ယင်းတို့ကို သိတော်မူခဲ့ပြီ၊ ရှိသမျှကို ပညာဖြင့် ပြည့်ပြည့်စုံစုံ သိတော်မူခဲ့ပြီ၊ လောက၏ အဿာဒကို အဿာဒအားဖြင့်။ အာဒီနဝကို အာဒီနဝအားဖြင့်။ နိဿရဏကို နိဿရဏအားဖြင့် အမှန်အတိုင်း သိတော်မမူသေးသရွေ့ လောက၌ ဘုရားဟု ဝန်ခံတော် မမူခဲ့၊ သိတော်မူသည့်အခါမှသာ လောက၌ ဘုရားဟု ဝန်ခံတော်မူပြီ အစရှိသည်ဖြင့် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၁၊၂၆၂။ အံ၊မြန်၊၁၊၂၈၀။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ... ၁-သမ္ဗောဓဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
လောက၌ အကယ်၍ သာယာဖွယ်မရှိခဲ့လျှင် ဤသတ္တဝါတို့သည် မတပ်မက်ကြကုန်ရာ၊ သာယာဖွယ်ရှိသောကြောင့်သာ တပ်မက်မောကြကုန်၏၊ အကယ်၍ အာဒီနဝမရှိလျှင် သတ္တဝါတို့သည် လောက၌ မငြီးငွေ့ကြကုန်ရာ၊ အာဒီနဝရှိသောကြောင့်သာ ငြီးငွေ့ကြကုန်၏၊ နိဿရဏမရှိလျှင် ဤလောကမှ မထွက်မြောက်ကြကုန်ရာ၊ နိဿရဏရှိသောကြောင့်သာ ထွက်မြောက်ကြကုန်၏၊ ရဟန်းတို့ သတ္တဝါတို့သည် အဿာဒကို အဿာဒအားဖြင့်။ အာဒီနဝကို အာဒီနဝအားဖြင့်။ နိဿရဏကို နိဿရဏအားဖြင့် အမှန်အတိုင်း မသိကြသေးသရွေ့ သတ္တဝါတို့သည် ဤဩကာသလောက, သတ္တလောကမှ မထွက်မြောက်နိုင်ကြ၊ မကင်းနိုင်ကြ၊ မလွတ်မြောက်နိုင်ကြ၊ အပိုင်းအခြားကင်းသောစိတ်ဖြင့် မနေနိုင်ကြကုန်၊ ယင်းတို့ကို အမှန်အတိုင်း သိကြရာအခါ၌ ဤလောကမှ ထွက်မြောက်နိုင်ကြကုန်ပြီ အစရှိသည်ဖြင့် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၂၊၃၈၉။ အံ၊မြန်၊၂၊၄၉၂-၂။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၄၂။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဆက္ကနိပါတ၊ ၁၁-တိကဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
အဿာဒ (သဿတ)ဒိဋ္ဌိကို ပယ်နိုင်ရန် အနတ္တသညာကိုပွားများကြရမည်။ အတ္တာနု (သက္ကာယ)ဒိဋ္ဌိကို ပယ်နိုင်ရန် အနတ္တသညာကိုပွားများကြရမည်၊ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ (၆၂)ပါးကို ပယ်နိုင်ရန် သမ္မာဒိဋ္ဌိကိုပွားများရမည်ဟု ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အဿာဒပရိယေသနသုတ္တ
အဿာဒပရိယေသနသုတ္တ (၂)-သံ၊၂၊၂၄၂။ သံ၊မြန်၊၂၊၂၃၄-၅။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-သဠာယတနသံယုတ္တ၊ ၂-ယမကဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
အဇ္ဈတ္တိကာယတန ၆-ပါးတို့တွင် တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ၏ အဿာဒ၊ အာဒီနဝ၊ နိဿရဏတို့ကို ရှာမှီးကြောင်းအကျင့်ကို ကျင့်သုံးခဲ့ပြီ၊ သိခဲ့ပြီ၊ ယင်းတို့ရှိသလောက်ကိုလည်း ပညာဖြင့် ကျကျနနသိမြင်တော်မူခဲ့ပြီ၊ အဇ္ဈတ္တိကာယတနတို့၏ အဿာဒကို အဿာဒအားဖြင့်။ အာဒီနဝကို အာဒီနဝအားဖြင့်။ နိဿရဏကို နိဿရဏအားဖြင့် အမှန်အတိုင်း သိမြင်တော်မမူသေးသမျှ လောက၌ ဘုရားဖြစ်ပြီဟု ဝန်ခံတော်မမူခဲ့။ အမှန်အတိုင်း သိတော်မူသည့်အခါမှသာ ဘုရားဖြစ်ပြီဟု ဝန်ခံတော်မူခဲ့ပြီ-အစရှိသည်ဖြင့် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၂၊၂၄၃-၄။ သံ၊မြန်၊၂၊၂၃၅။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ... စတုတ္ထသုတ်။
အထက်သုတ်ဒေသနာတော်နည်းအတိုင်း ဗဟိဒ္ဓါယတန ၆-ပါးတို့၏ အဿာဒ, အာဒီနဝ, နိဿရဏတို့ကို အကျယ်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အဿာရောဟသုတ္တ
အဿာရောဟသုတ္တ-သံ၊၂၊၄၉၇-၈။ သံ၊မြန်၊၂၊၄၉၁-၂။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၈-ဂါမဏိသံယုတ္တ၊ ပဉ္စမသုတ်။
မြင်းစီးသူရဲတို့၏အကြီးအကဲအား မေးလျှောက်လာသည့်မြင်းစီးသူရဲတို့၏ ကွယ်လွန်ပြီးနောက် လားရောက်ရမည့်ဂတိအမှန်နှင့် မိစ္ဆာဝါဒီတို့၏သွားရာဂတိကို ဘုရားရှင်က ဟောတော်မူသဖြင့် မြင်းစီးသူရဲအကြီးအကဲ ဥပါသကာအဖြစ်ခံယူပုံကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အဿာသပ္ပတ္တသုတ္တ
အဿာသပ္ပတ္တသုတ္တ-သံ၊၂၊၄၄၉။ သံ၊မြန်၊၂၊၄၄၅။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၄-ဇမ္ဗုခါဒကသံယုတ္တ၊ ပဉ္စမသုတ်။
မဂဓနိုင်ငံ နာလကရွာ၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူသော အရှင်သာရိပုတ္တရာထေရ်အား ဇမ္ဗုခါဒကပရိဗိုဇ်က “အဿာသပ္ပတ္တ” နှင့် “ပဋိပဒါ”တို့ကို မေးလျှောက်သဖြင့် ဖဿာယတန ၆-ပါးတို့၏ သမုဒယ, အတ္ထင်္ဂမ, အဿာဒ, အာဒီနဝ, နိဿရဏတို့ကို အမှန်အတိုင်း သိမြင်လျှင် “အဿာသပ္ပတ္တ”ဖြစ်ကြောင်း၊ မဂ္ဂင်ရှစ်ပါးသည် “အဿာသပ္ပတ္တပဋိပဒါ” ဖြစ်ကြောင်း ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အဿုသုတ္တ
အဿုသုတ္တ-သံ၊၁၊၃၈၈-၉။ သံ၊မြန်၊၁၊၃၇၅-၆။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၄၆။ သံ၊ဋီ၊၂၊၁၅၁။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၄-အနမတဂ္ဂသုတ္တ၊ ပဌမဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
သံသရာ၏အစကို မသိနိုင်ကြပုံ၊ အဝိဇ္ဇာဖြင့်ဖုံးကာပြီး တဏှာနှောင်ကြိုးဖြင့် ဖွဲ့တုတ်ချီနှောင်ခံရသဖြင့် တစ်ဘဝမှ တစ်ဘဝသို့ ပြောင်းရွှေ့နေကြရသောသတ္တဝါတို့၏ အစကို မသိနိုင်ကြပုံ၊ ထိုသို့ရှည်လျားလှစွာသော သံသရာခရီးတစ်လျှောက်၌ မချစ်မနှစ်သက်သောသူတို့နှင့် ပေါင်းဆုံရခြင်း၊ ချစ်ခင်နှစ်သက်သူတို့နှင့် ကွေကွင်းရ ခြင်းကြောင့် ငိုယိုခဲ့ရသောသတ္တဝါတို့၏ မျက်ရည်သည် သမုဒ္ဒရာလေးစင်း ရှိရေတို့မက များပြားလှကြောင်း၊ သင်္ခါရတရားတို့၌ ငြီးငွေ့စိတ်ပျက်ခြင်း၊ တပ်မက်မှု ကင်းခြင်း၊ သင်္ခါရတရားတို့မှ လွတ်မြောက်ခြင်းငှာ အားထုတ်သင့်ကြောင်းကို အကျယ်တဝင့် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ -မြင့်မိုရ်တောင်၏ အရောင်လေးမျိုးထွက်ပုံကို ဖွင့်ထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အဿုတဝါသုတ္တ
အဿုတဝါသုတ္တ (၃)-သံ၊၁၊၃၁၉-၃၂၀။ သံ၊မြန်၊၁၊၃၀၅-၇။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၉၀-၃။ သံ၊ဋီ၊၂၊၁၀၅-၈။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-နိဒါနသံယုတ္တ၊ ၇-မဟာဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
(ခန္ဓာ၊ အာယတန၊ ဓာတ်၊ ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ်၊ သတိပဋ္ဌာန် အစရှိသောတရားတို့၌) အကြားအမြင်မရှိသော (အဿုတဝန္တ)ပုထုဇဉ်နှင့် အကြားအမြင်ရှိသော အရိယာသာဝကတို့ခန္ဓာကိုယ်ကို ရှုမြင်ကြပုံခြားနားချက်များ၊ ပုထုဇဉ်၏ခန္ဓာကိုယ်ကို ငြီးငွေ့ စိတ်ပျက် တတ်မက်မှုဖြစ်ပုံ၊ မဖြစ်ပုံ၊ အတ္တဟုစွဲယူပုံကို တောမျောက်ဥပမာဖြင့် အကျယ်တဝင့် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၁၊၃၂၀-၂။ သံ၊မြန်၊၁၊၃၀၇-၉။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၉၃-၄။ သံ၊ဋီ၊၂၊၁၀၈။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ... ဒုတိယသုတ်။
အကြားအမြင်မရှိသော အဿုတဝန္တပုထုဇဉ်အတွက် အထက်သုတ်ဒေသနာ အတိုင်း ဟောတော်မူပြီး အကြားအမြင်ရှိသော အရိယာသာဝကပိုင်း၌ ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ် ဒေသနာအကျဉ်းအပြီးတွင် ဝေဒနာသုံးပါးနှင့် ဖဿတို့ဖြစ်ပုံ, ချုပ်ပုံကို ထင်းချောင်း နှစ်ချောင်း ပွတ်တိုက်မှုကြောင့် မီးဖြစ်လာပုံဥပမာထည့်သွင်း၍ အကျယ် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ -အဿုတဝန္တအဖွင့်၊ ပုထုဇ္ဇနအဖွင့်၊ ပုထုဇဉ် ၂-မျိုး၊ သင်္ခါရ ဓမ္မတို့ ဖြစ်ပျက်နေပုံ၊ ဆီမီးလျှံဥပမာ၊ လက်ဖျက်တစ်ချက်တီးချိန်အတွင်း၌ စိတ္တက္ခဏ ပေါင်း ကုဋေတစ်သိန်ဖြစ်နိုင်ပုံ၊ မျောက်ဥပမာ ရှင်းလင်းချက်၊ မြွေကိုက်သော ဥပမာ အစရှိသော မှတ်သားဖွယ်တို့ကို ဖွင့်ပြထားပါသည်။ ။
-အံ၊၁၊၉။ အံ၊မြန်၊၁၊၁၂။ အံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၄၆-၇။ အံ၊ဋီ၊၁၊၁၀၀-၃။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဧကကနိပါတ၊ ၆-အစ္ဆရာသင်္ဃာတဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
အဿုတဝန္တပုထုဇဉ်ပုဂ္ဂိုလ်အား စိတ္တဘာဝနာမရှိသောကြောင့် အာဂန္တုက ဥပက္ကိလေသတို့ကြောင့် ညစ်နွမ်းနေသည့် ပင်ကိုယ်သဘာဝအားဖြင့် စိတ်ဖြူစင်ပုံကို အမှန်အတိုင်း မသိနိုင်-ဟု ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ -ပုထုဇ္ဇနအဖွင့်ပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အဟိရာဇသုတ္တ
အဟိရာဇသုတ္တ-အံ၊၁၊၃၈၃-၄။ အံ၊မြန်၊၁၊၃၉၈-၉။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၁၆။ အံ၊ဋီ၊၂၊၃၁၁-၂။ (ဝိ၊၄၊၂၄၅။ ဇာ၊၁။၅၃-၄။)
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ (၇) ၂-ပတ္တကမ္မဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
မြွေမင်းလေးမျိုးနှင့် မြွေမင်းလေးမျိုးကို မေတ္တာစိတ်ပွားများလျှင် မြွေမကိုက်ပုံ ခန္ဓသုတ်ကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အဟိရိကသုတ္တ
အဟိရိကသုတ္တ-အံ၊၁၊၅၄၉။ အံ၊မြန်၊၁၊၅၆၅။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ ပဉ္စမပဏ္ဏာသက၊ (၂၂) ၂-ပရိသသောဘနဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
အဿဒ္ဓ၊ ဒုဿီလ၊ အဟိရိက၊ အနောတ္တပ္ပတို့နှင့် ပြည့်စုံသောပုဂ္ဂိုလ်များ စုတေလျှင် ငရဲသို့ရောက်ကြရပုံ၊ သဒ္ဓါ၊ သီလ၊ ဟိရီ၊ ဩတ္တပ္ပတို့နှင့် ပြည့်စုံသောပုဂ္ဂိုလ်များ စုတေလျှင် နတ်ပြည်သို့ရောက်ကြရပုံကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အဟိရိကမူလကသုတ္တ
အဟိရိကမူလကသုတ္တ-သံ၊၁၊၃၇၃-၄။ သံ၊မြန်၊၁၊၃၅၉-၃၆၀။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၃-ဓာတုသံယုတ္တ၊ ဒုတိယဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
အဟိရိကပုဂ္ဂိုလ်၊ အနောတ္တပ္ပီပုဂ္ဂိုလ်၊ ဒုပ္ပညပုဂ္ဂိုလ်၊ အပ္ပဿုတပုဂ္ဂိုလ်၊ ကုသီတပုဂ္ဂိုလ်၊ မုဋ္ဌဿတိပုဂ္ဂိုလ်၊ ဟိရီမနပုဂ္ဂိုလ်၊ ဩတ္တပ္ပပုဂ္ဂိုလ်၊ ပညဝန္တပုဂ္ဂိုလ်၊ ဗဟုဿုတပုဂ္ဂိုလ်၊ အာရဒ္ဓဝီရိယပုဂ္ဂိုလ်၊ ဥပဋ္ဌိတသတိပုဂ္ဂိုလ်တို့ သဘောတူရာအချင်းချင်းပေါင်းသင်းဆက်ဆံ ညီညွတ်ပုံကို ကဏှပက္ခ, သုက္ကပက္ခ သုံးမျိုးစီ သုံးမျိုးစီတွဲ၍ ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အဟိံသကသုတ္တ
အဟိံသကသုတ္တ-သံ၊၁၊၁၆၆။ သံ၊မြန်၊၁၊၁၅၇။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၂၁၁။ သံ၊ဋီ၊၁၊၂၅၇။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၇-ဗြာဟ္မဏသံယုတ္တ၊ ၁-အရဟန္တဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
အဟိံသကပုဏ္ဏားအား အဟိံသကပုဂ္ဂိုလ်အကြောင်းကို ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အာကင်္ခသုတ္တ
အာကင်္ခသုတ္တ-အံ၊၃၊၃၆၁-၂။ အံ၊မြန်၊၃၊၃၅၈-၃၆၀။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၂၀-၂။ အံ၊ဋီ၊၃၊၃၃၉-၃၄၅။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဒသကနိပါတ၊ ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ (ဂ) ၃-အာကင်္ခဝဂ္ဂ၊ ပထမသုတ်။
(၁) သီတင်းသုံးဖော်တို့ ချစ်ခင်မြတ်နိုး လေးစားကြခြင်း၊ (၂) ပစ္စည်းလေးပါး ရရှိခြင်း၊ (၃) အလှူရှင်တို့၏ ဒါနစေတနာအကျိုးကြီးမားစေလိုခြင်း၊ (၄) ဆွေမျိုးများ ကောင်းရာသုဂတိရောက်စေလိုခြင်း၊ (၅) ရသမျှပစ္စည်းဖြင့် ရောင့်ရဲတင်းတိမ်ကျေနပ်ခြင်း၊ (၆) သဘာဝဘေးဒဏ်, ဝေဒနာဒဏ်တို့ကို သည်းခံနိုင်ခြင်း၊ (၇) တရားဓမ္မ၌ မွေ့လျော်လိုခြင်း၊ (၈) ကြောက်ရွံ့ ထိတ်လန့်မှုကို သည်းခံနိုင်ခြင်း၊ (၉) ရူပါဝစရဈာန် လေးတန်တို့ကို ရရှိလိုခြင်း၊ (၁၀) အာသဝေါကင်းကွာ ရဟန္တာဖြစ်လိုခြင်း-ဟူသော အကျိုး ၁၀-ပါးကို လိုလားတောင့်တသောပုဂ္ဂိုလ်သည် သီလကို ဖြည့်ကျင့်ရမည်။ ပါတိမောက္ခသံဝရသီလကို စောင့်ရှောက်ထိန်းသိမ်းရမည်-အစရှိသည်ဖြင့် သီလရှိသူများ ခံစားရမည့်အကျိုး ၁၀-ပါးကို အကျယ် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ -ပါတိမောက္ခသံဝရသီလသည် ဦးခေါင်းနှင့် တူပုံ၊ ကြွင်း သီလသုံးပါးသည် လက်ခြေတို့နှင့် တူပုံ၊ ပစ္စည်းလေးပါးသည် သီလ၏အာနိသင်ဖြစ်ပုံ၊ သီလရှိသောရဟန်းအား လှူဒါန်းသော ဆွမ်းဒါနနှင့် ကျောင်းဒါနတို့၏ အကျိုး၊ သီလရှိသောရဟန်း၏ မိဖများ ကောင်းရာသုဂတိရောက်ရှိနိုင်ပုံ အစရှိသည်တို့ကို ဖွင့်ပြ ထားပါသည်။
ဋီကာ၌ -ဤဒေသနာတော်သည် သိက္ခာသုံးပါးကိုဟောတော်မူသည့် ဒေသနာတော်ဖြစ်ပုံ အကျယ်၊ စိတ်တည်ကြည် ငြိမ်သက်မှု၊ သင်္ခါရတရားတို့ကို ရှုမှတ်ပုံ (သမထ, ဝိပဿနာ)တို့ဖြင့် သီလကို စောင့်ရှောက်ထိန်းသိမ်းနိုင်ပုံ အစရှိသော သိမှတ်ဖွယ်များနှင့် အရိယကောဋိယဝါသီ မဟာဒတ္တထေရ်ဝတ္ထုကို ပြဆိုထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အာကင်္ခေယျသုတ္တ
အာကင်္ခေယျသုတ္တ-မ၊၁၊၃၉-၄၃။ မ၊မြန်၊၁၊ ၄၃-၇။ မ၊ဋ္ဌ၊၁၊၁၅၈-၁၇၀။ မ၊ဋီ၊၁၊၂၅၅-၂၆၈။
-မဇ္ဈိမနိကာယ၊ မူလပဏ္ဏာသ၊ ၁-မူလပရိယာယဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
အထက်သုတ်လာ (၁၊ ၂၊ ၃၊ ၄၊ ၇၊ ၈၊ ၉၊ ၁၀)ဟူသော အကျိုး ၈-မျိုးနှင့် အာရုပ္ပသမာပတ်ကို ရရှိခြင်း၊ သောတာပန်၊ သကဒါဂါမ်၊ အနာဂါမ်၊ အရိယာသာဝကတို့ ဖြစ်ရခြင်း၊ ဣဒ္ဓိဝိဓ၊ ဒိဗ္ဗသောတ၊ ပရစိတ္တဝိဇာနန၊ ပုဗ္ဗေနိဝါသာနုဿတိ၊ ဒိဗ္ဗစက္ခုဟူသော အဘိညာဉ် ၅-ပါးကို ရရှိခြင်းဟူသော အကျိုး (၁၇)မျိုးတို့ကို သီလရှိသူများ ရရှိပြည့်စုံပုံကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ -သမ္ပန္နသုံးမျိုး၊ လယ်၏အပြစ် လေးမျိုး၊ သီလ၏အပြစ် လေးမျိုး၊ သီလပြည့်စုံခြင်း၏ အကြောင်းနှစ်မျိုး၊ ပါတိမောက္ခသံဝရသီလသာ မုချသီလဖြစ်ပုံ၊ ဝိသကဏ္ဋကဝါဏိဇ ဥပမာ၊ သိက္ခတ္တယဒေသနာဖြစ်ပုံ၊ သမထ, ဝိပဿနာတို့၏ သီလာနုရက္ခိတဖြစ်ပုံ၊ သီလရှိသောရဟန်းအား လှူဒါန်းရသော ဒါနအကျိုး၊ သီလရှိသောရဟန်း၏ မိဖများ ကောင်းရာသုဂတိရောက်နိုင်ပုံ၊ အရိယကောဋိယဝါသီ မဟာဒတ္တထေရ်ဝတ္ထု၊ သမာပတ် ၈-ပါးနှင့် အဘိညာဉ်များ ရလွယ်ပုံ၊ သောတာပန်၊ သကဒါဂါမ်၊ အနာဂါမ်ပုဂ္ဂိုလ်များအကြောင်းတို့ကို ဖွင့်ပြထားပါသည်။
ဋီကာ၌ -ပါတိမောက္ခအဖွင့် ၆-မျိုးနှင့် အဋ္ဌကထာပါဌ်များ အဖွင့်တို့ကို အကျယ် ဖွင့်ပြချက်များပါရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အာကာသသုတ္တ
အာကာသသုတ္တ (၃)-သံ၊၂၊၄၁၈။ သံ၊မြန်၊၂၊၄၁၂-၃။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၁၉။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၂-ဝေဒနာသံယုတ္တ၊ ၂-ရဟောဂတဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
ကောင်းကင်၌ လေ (၁၀-မျိုး)အမျိုးမျိုးတို့ တိုက်ခတ်နေသကဲ့သို့ ဤခန္ဓာကိုယ်၌လည်း ဝေဒနာ (၃-မျိုး)အမျိုးမျိုးတို့ ဖြစ်နေကုန်၏-ဟု ဂါထာ, စုဏ္ဏိယ နှစ်မျိုးတို့ဖြင့် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၂၊၄၁၉။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၉၉။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ... တတိယသုတ်။
အထက်သုတ်အတိုင်း ဂါထာမဖက် စုဏ္ဏိယသက်သက်ဖြင့် သစ္စာသိမည့် ဝေနေယျပုဂ္ဂိုလ်တို့အား ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၃၊၄၆။ သံ၊မြန်၊၃၊၄၉။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၇၃။ သံ၊ဋီ၊၂၊၄၁၁။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-မဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၆-ဗလကရဏီယဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
ကောင်းကင်၌ လေ (၁၀-မျိုး)အမျိုးမျိုးတို့ တိုက်ခတ်နေသကဲ့သို့ ဤအတူ အဋ္ဌင်္ဂိကအရိယာမဂ်ကို ပွားများနေ၊ ကြိမ်ဖန်များစွာ လေ့လာနေသောရဟန်းအား သတိပဋ္ဌာန်အစရှိသော ဗောဓိပက္ခိယတရားတို့ ဘာဝနာပါရိပူရီအဖြစ်သို့ရောက်ရှိပုံကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အာကာသာနဉ္စာယတနသုတ္တ
အာကာသာနဉ္စာယတနသုတ္တ-သံ၊၂၊၁၉၉။ သံ၊မြန်၊၂၊၁၈၉။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၇-သာရိပုတ္တသံယုတ္တ၊ ပဉ္စမသုတ်။
အာကာသနဉ္စာယတနဈာန် ရရှိပုံ၊ ယင်းဈာန်ကို ဝင်စားပုံ၊ ယင်းဈာန်မှ ထပုံတို့ကို အရှင်အာနန္ဒာ၏ လျှောက်ထားချက်အရ အရှင်သာရိပုတ္တရာ ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အာကာသာနဉ္စာယတနပဉှာသုတ္တ
အာကာသာနဉ္စာယတနပဉှာသုတ္တ-သံ၊၂၊၄၅၉။ သံ၊မြန်၊၂၊၄၅၄-၅။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၆-မောဂ္ဂလ္လာနသံယုတ္တ၊ ပဉ္စမသုတ်။
အာကာသာနဉ္စာယတနဈာန်ရရှိရန် စိတ်အကြံဖြစ်ပုံ၊ အာကာသနဉ္စာယတန ဈာန်ကို ရရှိပြီးပုံ၊ ဘုရားရှင်က တန်ခိုးတော်ဖြင့် အာကာသာနဉ္စာယတနဈာန်နှင့် ဆက်စပ်၍ မိန့်တော်မူလျှင်၊ မိမိမှာရရှိပြီး ဖြစ်နေပုံ၊ ဘုရားရှင်ကိုယ်တော်တိုင် ချီးမြောက်တော်မူအပ်သော ကြီးမြတ်သောအဘိညာဉ်ရှိသူအဖြစ်သို့ ရောက်ရှိပုံကို အရှင်မောဂ္ဂလ္လာန်ထေရ်က ရဟန်းတို့အား ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အာကိဉ္စညာယတနသုတ္တ
အာကိဉ္စညာယတနသုတ္တ-သံ၊၂၊၁၉၉။ သံ၊မြန်၊၂၊၁၈၉။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၇-သာရိပုတ္တသံယုတ္တ၊ သတ္တမသုတ်။
အာကိဉ္စညာယတနဈာန်ကိုရရှိအောင် အားထုတ်ခဲ့ပုံ၊ ယင်းဈာန်ကို ဝင်စားခဲ့ပုံ ယင်းဈာန်မှထပုံတို့ကို အရှင်အာနန္ဒာ မေးလျှောက်ချက်အရ အရှင်သာရိပုတ္တရာ ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အာကိဉ္စညာယတနပဉှာသုတ္တ
အာကိဉ္စညာယတနပဉှာသုတ္တ-သံ၊၂၊၄၆၁။ သံ၊မြန်၊၂၊၄၅၆။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၆-မောဂ္ဂလ္လာနသံယုတ္တ၊ သတ္တမသုတ်။
အာကိဉ္စညာယတနဈာန်ရရှိရန် စိတ်အကြံအစည်ဖြစ်ခဲ့ပုံ၊ မိမိကိုယ်တိုင် ရရှိပြီးပုံ၊ ဘုရားရှင်ကတန်ခိုးတော်ဖြင့် မေးတော်မူလျှင် မိမိမှာရရှိပြီးပုံ၊ မိမိသည် ဘုရားရှင် ကိုယ်တော်တိုင် ချီးမြှောက်တော်မူအပ်သော ကြီးကျယ်မြင့်မြတ်သောအဘိညာဉ်သို့ ရောက်သော သာဝကဖြစ်ပုံကို အရှင်မောဂ္ဂလ္လာန်ထေရ်က ရဟန်းတို့အား ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အာဂန္တုကသုတ္တ
အာဂန္တုကသုတ္တ-သံ၊၃၊၄၈။ သံ၊မြန်၊၃၊၅၁-၂။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၇၃။ သံ၊ဋီ၊၂၊၄၁၂။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-မဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ဧကာဒသမသုတ်။
ဧည့်သည်တို့ တည်းခိုဆောင်၌ အမျိုးလေးပါးတို့ လာရောက်တည်းခိုနေထိုင်ကြကုန်သကဲ့သို့ အဋ္ဌင်္ဂိကအရိယာမဂ်ကိုပွားများသည်ရှိသော် ကြိမ်ဖန်များစွာ အလေ့အလာပြုသည်ရှိသော် ဥပါဒါနက္ခန္ဓာငါးပါးဟူသော ပရိညေယျတရားတို့ကို ပိုင်းခြား၍ သိခြင်း၊ အဝိဇ္ဇာ, ဘဝတဏှာဟူသော ပဟာတဗ္ဗတရားတို့ကို ပယ်ခွါခြင်း၊ ဝိဇ္ဇာ, ဝိမုတ္တိဟူသော သစ္ဆိကာတဗ္ဗတရားတို့ကို မျက်မှောက်ပြုခြင်း၊ သမထ, ဝိပဿနာ ဟူသော ဘာဝေတဗ္ဗတရားတို့ကို ပွားများနိုင်၏-ဟု ဝိပဿနာဉာဏ်နှင့်တကွ အရိယမဂ္ဂဘာဝနာပြည့်စုံပုံကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အာဃာတပဋိဝိနယသုတ္တ
အာဃာတပဋိဝိနယသုတ္တ (၄)-အံ၊၂၊၁၆၃။ အံ၊မြန်၊၂၊၂၀၈-၉။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၅၆။ အံ၊ဋီ၊၃၊၅၁။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ပဉ္စကနိပါတ၊ စတုတ္ထပဏ္ဏာသက၊ (၁၇) ၂-အာဃာတဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
အာဃာတဖြစ်နေသောပုဂ္ဂိုလ်အပေါ်၌ မေတ္တာ, ကရုဏာ, ဥပေက္ခာဟူသော ဘာဝနာသုံးပါးကို ပွားများခြင်း၊ အဿတိ, အမနသိကာရသို့ ရောက်ခြင်း, ကမ္မဿကတာကို ဆောက်တည်ခြင်းဟူသော တရားငါးပါးဖြင့် အာဃာတကိုပယ်ဖျောက်ရမည် ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၂၊၁၆၄-၇။ အံ၊မြန်၊၂၊၂၀၉-၂၁၂။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၅၆-၈။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ... ဒုတိယသုတ်။
(၁) အပရိသုဒ္ဓကာယသမာစာရ, ပရိသုဒ္ဓဝစီသမာစာရပုဂ္ဂိုလ်။
(၂) အပရိသုဒ္ဓဝစီသမာစာရ, ပရိသုဒ္ဓကာယသမာစာရပုဂ္ဂိုလ်။
(၃) အပရိသုဒ္ဓကာယသမာစာရ, အပရိသုဒ္ဓဝစီသမာစာရပုဂ္ဂိုလ်။
(၄) အပရိသုဒ္ဓကာယသမာစာရ, အပရိသုဒ္ဓဝစီသမာစာရဖြစ်ပြီး ရံဖန်ရံခါ ဝိပဿနာစိတ် အခွင့်အလမ်းနှင့် စိတ်ကြည်လင်မှုကို မရသောပုဂ္ဂိုလ်။ ။
(၅) ပရိသုဒ္ဓကာယသမာစာရ, ပရိသုဒ္ဓဝစီသမာစာရဖြစ်ပြီး ရံဖန်ရံခါ ဝိပဿနာစိတ် အခွင့်အလမ်းနှင့် စိတ်ကြည်လင်မှုကိုရသောပုဂ္ဂိုလ်-ဟူသော ဤပုဂ္ဂိုလ်ငါးယောက်တို့ အပေါ်၌ ရန်ညှိုးဖွဲ့မှု “အာဃာတ”ကို ပယ်ဖျောက်ရမည်-ဟု (၁) ပံသုကူဓုတင်ဆောင်ပုဂ္ဂိုလ် ဥပမာ၊ (၂) မှော်ဒိုက်များဖုံးအုပ်နေသော ရေကန်ဥပမာ၊ (၃) နွား ခြေရာခွက်ရှိ ရေကိုသောက်သော ဥပမာ၊ (၄) ဒုက္ခဝေဒနာကိုခံစားနေရသော ခရီးသွားယောက်ျား ဥပမာ၊ (၅) ကြည်လင်အေးမြ အရိပ်အာဝါသနှင့် ပြည့်စုံသော ရေကန်ဥပမာတို့ဖြင့် အရှင်သာရိပုတ္တရာထေရ်က ရဟန်းတို့အား အကျယ်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၃၊၂၀၈။ အံ၊မြန်၊၃၊၂၀၈-၉။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၇၆။ အံ၊ဋီ၊၃၊၂၉၆။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ နဝကနိပါတ၊ ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၃-သတ္တာဝါသဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
အာဃာတဝတ္ထုကိုးပါး ပယ်ဖျောက်ပုံကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
(ဒီ၊၃၊၂၁၈-၂၅၅-၌လည်း အလားတူပါရှိပါသည်။)
-အံ၊၃၊၃၇၆။ အံ၊မြန်၊၃၊၃၇၂။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဒသကနိပါတ၊ ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ (ဂ) ၃-အာကင်္ခဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
အထက်သုတ်အတိုင်း အာဃာတဝတ္ထုကိုးပါးနှင့် အဋ္ဌာနကောပပယ်ဖျောက်ပုံကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အာဃာတဝတ္ထုသုတ္တ
အာဃာတဝတ္ထုသုတ္တ (၂)-အံ၊၃၊၂၀၈။ အံ၊မြန်၊၃၊၂၀၈။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၇၆။ အံ၊ဋီ၊၃၊၂၉၆။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ နဝကနိပါတ၊ ပဌမပဏ္ဏာသက ၃-သတ္တာဝါသဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
အာဃာတဝတ္ထု (၉)ပါးကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၃၊၃၇၅။ အံ၊မြန်၊၃၊၃၇၂။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၂၄။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဒသကနိပါတ၊ ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ (၈) ၃-အာကင်္ခဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
အာဃာတဝတ္ထုကိုးပါးနှင့် အဋ္ဌာနကောပကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အာစယဂါမိသုတ္တ
အာစယဂါမိသုတ္တ (၂)-အံ၊၃၊၄၅၄။ အံ၊မြန်၊၃၊၄၄၇-၈။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဒသကနိပါတ၊ တတိယပဏ္ဏာသက၊ (၁၄) ၄-သာဓုဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
မိစ္ဆာမဂ္ဂင်ရှစ်ပါး၊ မိစ္ဆာဉာဏ, မိစ္ဆာဝိမုတ္တိ-ဟူသော အာစယဂါမိဓမ္မ ဆယ်ပါး နှင့် သမ္မာမဂ္ဂင်ရှစ်ပါး၊ သမ္မာဉာဏ, သမ္မာဝိမုတ္တိ-ဟူသော အပစယဂါမိဓမ္မ ဆယ်ပါးတို့ကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၃၊၄၈၄။ အံ၊မြန်၊၃၊၄၇၄။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ ... စတုတ္ထပဏ္ဏာသက၊ (၁၈) ၃-သာဓုဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
ပါဏာတိပါတအစရှိသော ဒုစရိုက်ဆယ်ပါးသည် အာစယဂါမိဓမ္မ, ပါဏာတိပါတာ ဝေရမဏိ-အစရှိသော သုစရိုက်ဆယ်ပါးသည် အပစယဂါမိဓမ္မဖြစ်သည်ဟု ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အာစိဏ္ဏသုတ္တ
အာစိဏ္ဏသုတ္တ (၂)-အံ၊၁၊၁၉။ အံ၊မြန်၊၁၊၂၆။ အံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၆၆။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဧကကနိပါတ၊ ၁၀-ဒုတိယပမာဒါဒိဝဂ္ဂ၊ စတ္တာလီသသုတ်။
ဘုရားရှင်၏ အလေ့အကျက်တော်ကို ဘုရားရှင်၏ အလေ့အကျက်မဟုတ်ဟု (ပြောဟော, ရေးသား, ယူဆ, ပြုကျင့်)ကြသော ရဟန်းတို့သည် လူအများ အစီးအပွား မဲရန်, ချမ်းသာမဲ့ရန်, အကျိုးစီပွားမဲ့ရန်, နတ် လူတို့ ဆင်းရဲရန် ကျင့်သုံးကြကုန်၏။ သည်သာမကသေး ထိုရဟန်းတို့သည် များစွာသောအကုသိုလ်ကိုလည်း တိုးပွားစေကြကုန်၏၊ ဤသဒ္ဓမ္မသုံးဖြာ သာသနာတော်ကို ကွယ်ပျောက်စေသူတို့လည်း ဖြစ်ကုန်၏-ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၁၊၂၀။ အံ၊မြန်၊၁၊၂၆။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဧကကနိပါတ၊ ၁၁-အဓမ္မဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
တထာဂတအာစိဏ္ဏကို တထာဂတအာစိဏ္ဏ-ဟု ပြ (ပြောဟော, ရေးသား, သင်ကြား, ယူဆ, ကျင့်သုံးနေခဲ့ကြသော ရဟန်းတို့သည် လူအများတို့ ကြီးပွား ချမ်းသာရန်, နတ် လူတို့ချမ်းသာစေရန် ပြုကျင့်ကြသူတို့ ဖြစ်ကုန်၏။ သည်သာမကသေး ထိုရဟန်းတို့သည် များစွာသောကုသိုလ်တရားကို တိုးပွားစေကြကုန်၏၊ သဒ္ဓမ္မသုံးဖြာ ဤသာသနာတော်ကိုလည်း ကြာရှည်လေးမြင့် တည်တံ့စေသူတို့ ဖြစ်ကုန်၏-ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အာဇာနီယသုတ္တ
အာဇာနီယသုတ္တ (၈)-အံ၊၁၊၂၄၆-၇။ အံ၊မြန်၊၁၊၂၆၄-၅။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၂၄။ အံ၊ဋီ၊၂၊၁၉၅-၆။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ တိကနိပါတ၊ ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ (၁၀) ၅-လောဏကပလ္လဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
မင်းသုံးတော်ဝင် အာဇာနည်မြင်း၏ အရည်အချင်း (အင်္ဂါ)သုံးပါးနှင့် ရဟန်း ကောင်း၏ အရည်အချင်း (အင်္ဂါ)သုံးပါးတို့ကို အကျယ် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
ဋ္ဌ/ဋီ-တို့၌ သံဃာတော်၏ အကျိုးဂုဏ်တော်ငါးပါးအကျယ် ဖွင့်ပြထားပါသည်။
-အံ၊၁၊၂၄၇-၈။ အံ၊မြန်၊၁၊၂၆၅-၇ -တို့၌ ဒုတိယနှင့် တတိယ အာဇာနီယသုတ်တို့ကို အထက်သုတ်ဒေသနာတော်အတိုင်း ဟောတော်မူပါသည်။
အဋ္ဌကထာ၌ -အာဇာနိယသုတ် သုံးသုတ်ဟောတော်မူပုံ ခြားနားချက်ကို ဖွင့်ပြထားပါသည်။
-အံ၊၁၊၅၇၂-၅၇၄။ အံ၊မြန်၊၂၊၅၈၆-၈။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ (၂၆) ၆-အဘိညာဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်နှင့် သတ္တမသုတ်။
အာဇာနည်မြင်းအင်္ဂါလေးပါးနှင့် အာဇာနည်ရဟန်းတော်အင်္ဂါလေးပါးတို့ကို အကျယ် ဟောတော်မူထားပါသည်။
-အံ၊၂၊၂၅၀-၁။ အံ၊မြန်၊၂၊၃၂၃-၆။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၈၇။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဆက္ကနိပါတ၊ ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၁-အာဟုနေယျဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမ-ဆဋ္ဌ-သတ္တမသုတ်။
အာဇာနည်မြင်းအင်္ဂါခြောက်ပါးနှင့် အာဇာနည်ရဟန်းတော်အင်္ဂါခြောက်ပါးတို့ကို သုံးသုတ်ခွဲ၍ ဟောတော်မူထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အာဇီဝကသုတ္တ
အာဇီဝကသုတ္တ (၂)-အံ၊၁၊၂၁၈-၂၂၀။ အံ၊မြန်၊၁၊၂၃၅-၇။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၀၁-၂။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ တိကနိပါတ၊ ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ (၈) အာနန္ဒဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
သွာက္ခာတဓမ္မ, သုပ္ပဋိပန္နပုဂ္ဂိုလ်၊ သုကတပုဂ္ဂိုလ်တို့ကို အာဇီဝကသာဝက အညတြ သူကြွယ်က မေးလျှောက်လာသဖြင့် အရှင်အာနန္ဒာထေရ်က ကောသမ္ဗီမြို့ ဃောသိတာရုံကျောင်းတော်၌ အညတြသူကြွယ်အား -
-ရာဂ, ဒေါသ, မောဟ ပယ်ရန် ဟောအပ်သောဓမ္မသည်သာ သွာက္ခာတဓမ္မဖြစ်ပုံ၊
-ရာဂ, ဒေါသ, မောဟ ပယ်ရန် ကျင့်ကြံသောပုဂ္ဂိုလ်သည်သာ သုပ္ပဋိပန္နပုဂ္ဂိုလ်ဖြစ်ပုံ၊
-ရာဂ, ဒေါသ, မောဟတို့ကို အကြွင်းမဲ့ပယ်စွန့်ပြီးသောပုဂ္ဂိုလ်သည်သာ သုကတပုဂ္ဂိုလ်ဖြစ်ပုံကို ဟောတော်မူသဖြင့် အညတရသူကြွယ် ဥပါသကာအဖြစ် ခံယူသည့်သုတ်။
-အံ၊၂၊၂၄၄။ အံ၊မြန်၊၂၊၃၁၄။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၈၅။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ပဉ္စကနိပါတ၊ ၃-သိက္ခာပဒပေယျာလ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
ပါဏာတိပါတ-အစရှိသောငါးပါးသောတရားတို့နှင့် ပြည့်စုံသော အာဇီဝကသာဝကသည် ငရဲသို့ရောက်ရ၏-ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အာဋာနာဋိယသုတ္တ
အာဋာနာဋိယသုတ္တ-ဒီ၊၃၊၁၅၈-၁၇၄။ ဒီ၊မြန်၊၃၊၁၇၇-၁၉၄။ ဒီ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၄၂-၁၅၂။ ဒီ၊ဋီ၊၃၊၁၄၇-၁၆၂။
-ဒီဃနိကာယ၊ ပါထိကဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
ဘုရားရှင် ရာဇဂြိုဟ်မြို့ ဂိဇ္ဈကုဋ်တောင်ကျောင်းတော်ဝယ် သီတင်သုံးတော်မူသည့်အခါ -စတုမဟာရာဇ်နတ်မင်းကြီး လေးယောက်တို့ မိမိတို့၏ အသီးအသီးသော စစ်သည်လေးမျိုးဖြင့် နတ်မြို့တော်၏ မြို့တံခါးအတွင်း၊ မြို့တံခါး၏အနီး၊ မြို့တံခါး အပြင်ဖက် အရပ်လေးမျက်နှာတို့၌ စစ်တပ်များချ၍ ဘုရားရှင်ထံတော်သို့ ချဉ်းကပ်လာကြပုံ၊ နတ်ပရိသတ်ငါးမျိုး၏ တစ်မျိုးစီ ဘုရားရှင်ထံ ချဉ်းကပ်ကြပုံ၊ ဝေဿဝဏ်နတ်မင်းကြီးက တန်ခိုးကြီးမားသော ဘီလူး၊ တန်ခိုးအလယ်အလတ် ဘီလူး၊ တန်ခိုး နည်းသော ဘီလူးများဟု ဘီလူသုံးမျိုးတို့တွင် ဘုရားရှင်အား ကြည်ညိုသူ, မကြည်ညို သူ-ဟု နှစ်မျိုးရှိကြပုံ၊ ဘုရားရှင်အား မကြည်ညိုသည့်ဘီလူးက အများအပြားရှိပုံ၊ ဘုရားရှင်က ငါးပါးသီလစောင့်ရှောက်ကြရန် ဟောတော်မူခြင်းကို မနှစ်သက် မမြတ်နိုးကြပုံ၊ တောရကျောင်း၌နေကြသော တပည့်သာဝကတို့နေရာသည် တန်ခိုးကြီးမားသော ဘီလူးများ နေရာဖြစ်ပုံ၊ သာသနာတော်၌ မကြည်ညိုသောဘီလူးတို့ ကြည်ညို လာစေရန်၊ ဘိက္ခု, ဘိက္ခုနီ, ဥပါသကာ, ဥပါသိကာတို့၏ လုံခြုံမှု, စောင့်ရှောက်မှု၊ မညှင်းဆဲ မနှိပ်စက်စေရန်၊ ဘေးရန်ကင်းကွာ ချမ်းသာစွာနေနိုင်ရန်အတွက် အာဋာနာဋိယ-ဟူသော အစောင့်ရှောက်ကို လက်ခံတော်မူပါရန် လျှောက်ထားခဲ့ပါသည်။
အရပ်လေးမျက်နှာနှင့် နတ်မင်းကြီးလေးပါး၊ မြောက်ကျွန်း အကြောင်း၊ ဝေဿဝဏ်နတ်မင်း၏ အလုပ်အကျွေးများ၏ ယာဉ်များ၊ နတ်မြို့တော်များ၊ ဓရဏီရေကန်တော်ကြီး၊ အာဋာနာဋိယပရိတ်တော်ကို သင်ယူလေ့လာအပ်သောပုဂ္ဂိုလ်တို့ကို နှောင့်ယှက်သူများအား ချမှတ်ထားသော ပြစ်ဒဏ်များ၊ အရေးယူရမည့်ဘီလူးစစ်သူ ကြီးများ-အစရှိသော ဝေဿဝဏ်နတ်မင်း၏လျှောက်ထားသည့် ပဌမဘာဏဝါရသုတ်တော်နှင့် ဘုရားရှင်က ရဟန်းတို့အား ဟောတော်မူအပ်သော ဒုတိယဘာဏဝါရသုတ်တော်တို့ဖြစ်ပါသည်။
အနှစ်ချုပ်သော် -နတ်မင်းကြီး လေးယောက်တို့၏ ဗုဒ္ဓမြတ်စွာ၏ပရိသတ် လေးပါးအတွက် စောင့်ရှောက်ကာကွယ်ရန် ထုတ်ပြန်သည့် အမိန့်ပြန်တမ်းနှင့် ဘုရား ရှိခိုးဂါထာများဖြစ်ပါသည်၊ ဂါထာစုဏ္ဏိယရော၍ ဟောတော်မူသောသုတ်တော် ဖြစ်ပါသည်။
အဋ္ဌကထာ၌ -အဘိက္ကန္တ-သဒ္ဒါနှစ်မျိုးနှင့် ကေဝလ-သဒ္ဒါ, ကပ္ပ-သဒ္ဒါတို့၏ အတ္ထုဒ္ဓါရများ၊ မြင့်မိုရ်တောင်၏ အရောင်လေးမျိုး၊ ဣတ္ထိယာန အစရှိသည်တို့၏ အဖွင့်များ၊ ဝေဿဝဏ်နတ်မင်းကြီး အကြောင်း၊ ပရိတ်ရွတ်မှု အကျိုး ရှိ/မရှိ၊ ပရိတ်ရွတ်ရန် အစီအစဉ်များ အစရှိသည်တို့ကို ဖွင့်ဆိုထားပါသည်။
ဋီကာ၌ -နတ်တို့ကိုယ်ရောင် အကျယ်အပြန့်၊ ပဉ္စသိခနတ်သားသည် တာဝတိံသာ၌လည်းကောင်း၊ သနင်္ကုမာရဗြဟ္မာသည် ဗြဟ္မာပြည်၌လည်းကောင်း ဓမ္မကထိကပုဂ္ဂိုလ်များ ဖြစ်ကြပုံ၊ ဥတ္တရကုရု (မြောက်)ကျွန်းသူ၊ ကျွန်းသားများ အကြောင်း အစရှိသည်တို့ကို ဖွင့်ပြထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အာဏိသုတ္တ
အာဏိသုတ္တ-သံ၊၁၊၄၅၇။ သံ၊မြန်၊၁၊၄၄၅-၆။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၀၉-၂၁၁။ သံ၊ဋီ၊၂၊၁၉၀-၁။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၉-ဩပမ္မသံယုတ္တ၊ သတ္တမသုတ်။
ဒသာရဟမင်းတို့၏ အာနကစည်တော်ဥပမာဖြင့် ဗာဟိရကသာဝကတို့ စီစဉ် ထားသည့် ကာဝေယျ၊ စိတ္တက္ခရ၊ စိတ္တဗျဉ္ဇနသုတ္တန်များကို မလေ့လာ မသင်ကြားသင့်ပုံ၊ တထာဂတဘာသိတဂမ္ဘီရ၊ ဂမ္ဘီရတ္ထ၊ လောကုတ္တရ၊ သုညတပဋိသံယုတ္တသုတ္တန်များကို သင်ယူ နာယူသင့်ပုံ၊ အနက်အဓိပ္ပါယ်ကို သိရှိနားလည်အောင် စိတ်ထားသင့်ပုံကို အကျယ် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ -အာနကစည်တော်ကြီးဖြစ်ပေါ်လာပုံ အကြောင်း၊ မာတုဂါမ ၏အသံစွမ်းအား အစရှိသော မှတ်သားဖွယ်များကို ဖွင့်ပြပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အာတပနီယသုတ္တ
အာတပနီယသုတ္တ-ဣတိဝုတ်၊၂၁၃။ ဣတိဝုတ်၊မြန်၊၁၉၅။ ဣတိဝုတ်၊ဋ္ဌ၊၉၈။
-ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ ဣတိဝုတ္တက၊ ဒုကနိပါတ၊ ပဌမဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
ကောင်းမှု “ကုသိုလ်ပြုပြီးသူသည် “ငါကောင်းမှု ပြုပြီးပြီ”ဟု မပူပန်ရ၊ “ငါမကောင်းမှု မပြုရ”ဟု မပူပန်ရ-ဟူသော အနက်အဓိပ္ပါယ်ကို ဘုရားရှင် ဟောတော်မူပုံကို ခုဇ္ဇုတ္တရာက သာမာဝတီအမှူးရှိသော မိဖုရားငါးရာအား ပြန်လည်ဟောပြသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အာတပ္ပကရဏီယသုတ္တ
အာတပ္ပကရဏီယသုတ္တ-အံ၊၁၊၁၅၁-၂။ အံ၊မြန်၊၁၊၁၇၀-၁။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၃၈-၉။ အံ၊ဋီ၊၂၊၁၂၅။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ တိကနိပါတ၊ ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၅-စူဠဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
ပြင်းပြင်းထန်ထန် ပင်ပန်းခံ၍ ပြုကျင့်ရမည့်တရားသုံးပါးနှင့် ယင်းတရားသုံးပါးကို ပြုကျင့်သောရဟန်းကို “အာတာပီ၊ နိပကော၊ သတော၊ သမ္ပဇာနော၊ သမ္မာဒုက္ခဿ အန္တကိရိယာယ”ဟု ဆိုအပ်ပုံကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အာတာပီသုတ္တ
အာတာပီသုတ္တ-ဣတိဝုတ်၊၂၁၄။ ဣတိဝုတ်၊မြန်၊၁၉၇။ ဣတိဝုတ်၊ဋ္ဌ၊၁၀၀-၂။
-ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ ဣတိဝုတ္တက၊ ဒုကနိပါတ၊ ပဌမဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
ကိလေသာကို ပူပန်စေတတ်သော ထက်သန်သောလုံ့လမရှိသူနှင့် မကောင်းမှုမှ မထိတ်လန့်သူတို့သည် သစ္စာလေးပါးကို ထိုးထွင်း၍ သိခြင်း၊ အနုတ္တရယောဂက္ခမ ဖြစ်သော နိဗ္ဗာန်သို့ရောက်ခြင်းငှာ မဖြစ်ထိုက်ပုံ၊ ကိလေသာကို ပူပန်စေတတ်သော ထက်သန်သောလုံ့လရှိသူနှင့် မကောင်းမှုမှ ထိတ်လန့်သူတို့သည် သစ္စာလေးပါးကို ထိုးထွင်း၍ သိရန်၊ အနုတ္တရယောဂက္ခမဖြစ်သော နိဗ္ဗာန်သို့ရောက်နိုင်ပုံကို ဘုရားရှင် ဟောတော်မူပုံကို ခုဇ္ဇုတ္တရာက သာမာဝတီအမှူးရှိသော မိဖုရားငါးရာတို့အား ပြန်လည် ဟောပြသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အာဒိစ္စသုတ္တ
အာဒိစ္စသုတ္တ-သံ၊၃၊၈၉။ သံ၊မြန်၊၃၊၉၄။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၂-ဗောဇ္ဈင်္ဂသံယုတ္တ၊ ၅-စက္ကဝတ္တိဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
အရုဏ်တက်ခြင်းသည် နေထွက်ခြင်း၏ ရှေ့ပြေး ပုဗ္ဗနိမိတ်ဖြစ်သကဲ့သို့ ကလျာဏမိတ္တသည် ဗောဇ္ဈင်ခုနှစ်ပါးကိုပွားများခြင်း၏ ရှေ့ပြေး ပုဗ္ဗနိမိတ်ဖြစ်ပုံ အကျယ်ကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အာဒိတ္တသုတ္တ
အာဒိတ္တသုတ္တ (၃)-သံ၊၁၊၂၈-၉။ သံ၊မြန်၊၁၊၂၈။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၇၇-၈။ သံ၊ဋီ၊၁၊၁၁၈။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-ဒေဝတာသံယုတ္တ၊ ၅-အာဒိတ္တဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
ဇရာ, မရဏမီးတို့ ငြီးငြီး ပြောင်ပြောင် တောက်လောင်နေသည့်လောကအတွင်းမှ ဒါနပြုခြင်းဖြင့် ပစ္စည်းဥစ္စာများကို ထုတ်ယူသင့်ပုံ၊ ပေးလှူအပ်သောပစ္စည်းနှင့် မပေးမလှူသောပစ္စည်းများ ခြားနားပုံ၊ ပစ္စည်းဥစ္စာများ ပျက်စီးနိုင်ပုံ၊ ဒါနကြောင့် နတ်ပြည်သို့ရောက်နိုင်ပုံ အစရှိသည်ကို အညတရနတ်သားက ဘုရားရှင်အား လျှောက်ထားသည့်သုတ်။
-သံ၊၂၊၅၈-၉။ သံ၊မြန်၊၂၊၅၆-၇။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၅၇။ သံ၊ဋီ၊၂၊၂၂၇။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-ခန္ဓသံယုတ္တ၊ (၆) ၁-ဥပယဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
ခန္ဓာငါးပါးတို့တွင် တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ၌ တစ်ဆဲ့ တစ်ပါးသောမီးတို့ တောက်လောင်နေပုံကို သိမြင်သော အကြားအမြင်ရှိသောအရိယာသာဝကသည် ခန္ဓာငါးပါး၌ ငြီးငွေ့ စိတ်ပျက်ပုံ၊ အာသဝေါကင်းကွာ ရဟန္တာဖြစ်သွားနိုင်ပုံကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၂၊၂၅၁-၂။ သံ၊မြန်၊၂၊၂၄၂-၃။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၆-၁၀။ သံ၊ဋီ၊၂၊၂၈၈။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-သဠာယတနသံယုတ္တ၊ ၃-သဗ္ဗဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
အာယတန ၁၂-ပါး၊ ဝိညာဉ် ၇-ပါး၊ ဖဿ ၆-ပါး၊ ဝေဒနာ ၃-ပါးစီတို့ကို ရာဂ အစရှိသော မီး ၁၁-ပါးတို့လောင်မြိုက်နေပုံကို သိသော သုတဝန္တအရိယာသာဝကသည် ယင်းတရားတို့၌ နိဗ္ဗိန္ဒစသည်ဖြစ်ပုံ၊ အာသဝတရားတို့မှ လွတ်မြောက်ပုံကို ဂယာရွာအနီး ဂယာသီသကျောက်ဖျာ၌ ဘုရားရှင်က ဥရုဝေလကဿပ-အမှူးရှိသော ရဟန်းတော် တစ်ထောင်တို့အား ရဟန္တာဖြစ်သည်အထိ ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
ပါဠိတော်၌ -ရာဂအစရှိသော မီး ၁၁-ပါးသရုပ်ကို ဟောတော်မူပါသည်။
အဋ္ဌကထာ၌ -ဂယာရွာ၊ ဂယာနဒီ၊ ဂယာပေါက္ခရဏီ၊ ဂယာသီသကျောက် ဖျာနှင့် ဥရုဝေလကဿပညီနောင်တို့ ပါရမီဖြည့်ခဲ့ပုံဝတ္ထုအပြည့်အစုံကို ဖွင့်ပြထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အာဒိတ္တပရိယာယသုတ္တ
အာဒိတ္တပရိယာယသုတ္တ-သံ၊၂၊၃၇၇-၉။ သံ၊မြန်၊၂၊၃၇၃-၅။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၅၀-၁၁။ သံ၊ဋီ၊၂၊၃၂၃။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-သဠာယတနသံယုတ္တ၊ (၁၈) ၃-သမုဒ္ဒဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
လောလောပူသော ရဲရဲပြောင်ပြောင် မီးတောက်လောင်နေသော ဝန်းကျင်ပတ်ရံ အလျှံတပြောင်ပြောင် တောက်လောင်နေသောသံချောင်းဖြင့် မျက်စိတို့ကို ထိုးဖောက်ခြင်း၊ နှာခေါင်းကို ထိုးဖောက်ခြင်း၊ သင်ဓုန်းဓားဖြင့် လျှာကိုလှီးဖြတ်ခြင်း၊ လှံဖြင့် ကိုယ်ကာယကို ထိုးဆွခြင်းတို့ကား ကောင်းမြတ်လှချေသေး၏၊ စက္ခုဝိညာဏ်အစရှိ သည်တို့ဖြင့် မြင်အပ်သော အဆင်း၊ ကြားအပ်သော အသံ၊ နမ်းအပ်သော အနံ့၊ လျက်အပ်သော အရသာ၊ တွေ့ထိအပ်သော အတွေ့အထိတို့၌ လက်ခြေအစရှိသော အမှတ်လက္ခဏာဖြင့် ကိလေသာဖြစ်ခြင်း၏အစွမ်းအားဖြင့် ဣတ္ထိ၊ ပုရိသအစရှိသော သဏ္ဌာန်နိမိတ်ကို ယူခြင်း၊ ထိုသဏ္ဌာန်နိမိတ်အမှတ်လက္ခဏာကို သာယာခြင်း၏အစွမ်းအားဖြင့်ဖွဲ့စပ်သောကမ္မဝိညာဏ်၏တည်ရာအခါ၌ ကွယ်လွန်လျှင် ငရဲ၊ တိရစ္ဆာန်-ဟူသော ဂတိနှစ်ပါးတို့တွင် တစ်ပါးပါး၌ ဖြစ်နိုင်သည်၊ ဤအပြစ်ကိုမြင်သောကြောင့် မိန့်ကြားတော်မူပုံ။
အိပ်ပျော်နေခြင်းကား ကောင်းမြတ်လှသေး၏၊ အိပ်ပျော်နေခြင်းသည် သက်ရှိ ပုဂ္ဂိုလ်တို့အား မြုံနေ၏၊ အကျိုးမရှိ၊ တွေဝေနေ၏၊ အိပ်မပျော်ဘဲ ဗျာပါဒဝိတက်ကို ကြံစည်နေလျှင် ထိုဝိတက်၏အစွမ်းအားဖြင့် သံဃဘေဒကကံကို ပြုနိုင်သည်၊ ထိုသို့ အသက်ရှင်နေသောပုဂ္ဂိုလ်၏အပြစ်ကို မြင်တော်မူ၍ အိပ်ပျော်ခြင်းကို မြုံ၏-ဟု ဟောတော်မူ၏။
သုတဝန္တအရိယာသာဝကသည်ကား အဇ္ဈတ္တိကာယတန၊ ဗဟိဒ္ဓါယတနတို့နှင့် ဝိညာဏဓာတ်, ဖဿ၊ ဝေဒနာတို့၌ အနိစ္စဟု ရှုဆင်ခြင်ပုံ၊ ထိုသို့သိမြင်ခြင်းကြောင့် အထက်ပါတရားတို့၌ ငြီးငွေ့ စိတ်ပျက် တပ်မက်မှုကင်းပုံ၊ တပ်မက်မှုကင်းခြင်းကြောင့် လွတ်မြောက်ပုံ၊ ပစ္စဝေက္ခဏာဉာဏ်ဖြစ်ပုံတို့ကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အာဒိယသုတ္တ
အာဒိယသုတ္တ-အံ၊၂၊၃၈-၄၀-၈။ အံ၊မြန်၊၂၊၄၉-၅၀။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၂။ အံ၊ဋီ၊၃၊၁၉။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ပဉ္စကနိပါတ၊ ပဌမပဏ္ဏာသ၊ ၅-မုဏ္ဍရာဇဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ၊ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ဘုရားရှင်သည် အနာထပိဏ်သူဌေးအား စည်းစိမ်ဥစ္စာရကြောင်း တရား ငါးပါးနှင့် အရိယာသာဝကအား ယင်းတရားငါးမျိုးဖြင့် စည်းစိမ်ဥစ္စာတို့ ကုန်သွား သည်ဖြစ်စေ၊ တိုးပွားလာသည်ဖြစ်စေ စိတ်နှလုံးသာယာခြင်း ဖြစ်ပုံကို ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်၊
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အာဓိပတေယျသုတ္တ
အာဓိပတေယျသုတ္တ-အံ၊၁၊၁၄၆-၈။ အံ၊မြန်၊၁၊၁၆၄-၇။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၃၀-၁။ အံ၊ဋီ၊၂၊၁၂၀-၁။ ။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ တိကနိပါတ၊ ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၄-ဒေဝဒူတဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
အတ္တာဓိပတေယျ၊ လောကာဓိပတေယျ၊ ဓမ္မာဓိပတေယျ-ဟူသော အကြီးအကဲ ပြုရမည့် တရားသုံးမျိုးကို အကြီးအကဲပြု၍ အကုသိုလ်တရားကို ပယ်စွန့်ပြီး ကုသိုလ်တရားပွားများပုံကို တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ အကျယ် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အာနဏျသုတ္တ
အာနဏျသုတ္တ-အံ၊၁၊၃၈၀-၁။ အံ၊မြန်၊၁၊၃၉၅-၆။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၁၄။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ (၇) ၂-ပတ္တကမ္မဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
ကာမဂုဏ်ခံစားသောလူဝတ်ကြောင်ပုဂ္ဂိုလ်တို့ အချိန်အခါအားလျော်စွာ ရအပ်သော အတ္ထိသုခ၊ ဘောဂသုခ၊ အာနဏျသုခ၊ အနဝဇ္ဇသုခ-ဟူသော သုခလေးမျိုးကို အနာထပိဏ်သူဌေးအား ဘုရားရှင် အကျယ် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အာနန္ဒသုတ္တ
အာနန္ဒသုတ္တ (၂၇)-သံ၊၁၊၁၈၉-၁၉၀။ သံ၊မြန်၊၁၊၁၇၇-၈။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၂၄၈-၉။ သံ၊ဋီ၊၁၊၂၈၄-၅။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၈-ဝင်္ဂီသသံယုတ္တ၊ စတုတ္ထသုတ်။
အရှင်အာနန္ဒာနှင့် ပစ္ဆာသမဏ အရှင်ဝင်္ဂီသထေရ်တို့ သာဝတ္ထိမြို့တော်သို့ ဆွမ်းခံဝင်ကြွစဉ် အရှင်ဝင်္ဂီသထေရ်၏ လျှောက်ထားချက်အရ အရှင်အာနန္ဒာထေရ်က ဖြစ်ပေါ်လာသော ကာမရာဂပယ်ဖျောက်နည်း တရား ၁၁-ပါးကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ -အရှင်အာနန္ဒာထေရ်၏ မဟာပုည၊ သမ္ဘာဝိတဖြစ်ပုံကို ဖွင့်ပြထားပါသည်။
-သံ၊၁၊၂၀၁။ သံ၊မြန်၊၁၊၁၈၈။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၂၆၆-၇။ သံ၊ဋီ၊၁၊၂၉၉-၃၀၀။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၉-ဝနသံယုတ္တ၊ ပဉ္စမသုတ်။
အရှင်မဟာကဿပထေရ်၏ တိုက်တွန်းချက်အရ ကောသလတိုင်း၏ တောအုပ်တစ်ခုဝယ် အထက်မဂ်ဖိုလ်ရရှိရေးအတွက် ဘာဝနာလုပ်ငန်းကို အားထုတ်နေသော အရှင်အာနန္ဒာသည် အနီးအနားသို့ရောက်ရှိလာကြသောလူတို့အား အချိန် များစွာ ဟောပြောဆုံးမမှု များနေ၍ တောစောင့်နတ်က အရှင်အာနန္ဒာ၏ အကျိုး စီးပွားများရန်အတွက် သံဝေဂဉာဏ်ဖြစ်နိုင်ရန် အရှင်အာနန္ဒာအား လျှောက်ထားသည့်သုတ်။
-သံ၊၂၊၂၁။ သံ၊မြန်၊၂၊၂၀-၁။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-ခန္ဓသံယုတ္တ၊ ၃-ဘာရဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
နိရောဓဓမ္မကို အရှင်အာနန္ဒာထေရ်က မေးလျှောက်သဖြင့် “အနိစ္စ၊ သင်္ခတ၊ ပဋိစ္စသမုပ္ပန္န၊ ခယဓမ္မ, ဝယဓမ္မ, ဝိရာဂဓမ္မ, နိရောဓဓမ္မဖြစ်သော ခန္ဓာငါးပါး၏ချုပ်ခြင်းကို နိရောဓဟုဆိုအပ်ပုံကို ဘုရားရှင်က ခန္ဓာတစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ ခွဲ၍ ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၂၊၃၀-၁။ သံ၊မြန်၊၂၊၃၀-၁။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၄၅-၆။ သံ၊ဋီ၊၂၊၂၁၇-၈။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-ခန္ဓသံယုတ္တ၊ ၄-နတုမှာကဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
ငါ့ ရှင်အာနန္ဒာ အဘယ်တရားတို့၏ ဥပ္ပါဒ၊ ဝယ၊ ဌိတိသည် ထင်ရှားပါသနည်း-ဟု သင့်ကိုမေးလျှင် မည်ကဲ့သို့ သင်ဖြေဆိုမည်နည်း-ဟု ဘုရားရှင်က မေးတော်မူသဖြင့် အရှင်အာနန္ဒာက ခန္ဓာငါးပါးတို့၏ ဥပ္ပါဒ၊ ဝယ၊ ဌိတိသည် ထင်ရှား ပါ၏-ဟု ဖြေဆိုမည်ဖြစ်ပါကြောင်း ခန္ဓာတစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ ခွဲ၍ လျှောက်ထားသည်ကို သာဓုခေါ်တော်မူပြီး ဤအတိုင်းပင် ဖြေဆိုရမည်ဟု ဘုရားရှင်က ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၂၊၃၁-၃။ သံ၊မြန်၊၂၊၃၁-၂။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ... ဆဋ္ဌသုတ်။
အထက်သုတ်အတိုင်း အတီတဓမ္မ, အနာဂတဓမ္မတို့၏ ဥပ္ပါဒ၊ ဝယ၊ ဌိတိတို့ကို မေးဖြေပုံကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၂၊၈၆။ သံ၊မြန်၊၂၊၈၁-၂။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၈၃။ သံ၊ဋီ၊၂၊၂၄၃-၄။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-ခန္ဓသံယုတ္တ၊ (၉) ၄-ထေရဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
ကြည်လင်သောမှတ်သားပြင်နှင့် ရေခွက်တို့ကိုစွဲ၍ လုလင်ပျို လုံမပျိုတို့ မျက် နှာရိပ် ထင်မြင်လာသကဲ့သို့ ခန္ဓာငါးပါးကိုစွဲ၍ တဏှာ, မာန, ဒိဋ္ဌိဟူသော ပပဉ္စတရား သုံးပါးဖြစ်ပုံနှင့် အနတ္တလက္ခဏသုတ်ဒေသနာတော်နည်းဖြင့် မန္တာနိပုတ္တ အရှင်ပုဏ္ဏထေရ်၏ ဩဝါဒတရားဒေသနာကို ကြားနာရသဖြင့် မိမိသောတာပန်အရိယသာဝက ဖြစ်သည်အထိ မိမိတို့ ရဟန်းဖြစ်စပုဂ္ဂိုလ်များအား အရှင်ပုဏ္ဏထေရ်၏ ကျေးဇူး များလှပုံကို အရှင်အာနန္ဒာထေရ်က ရဟန်းတို့အား ခန္ဓာတစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ ခွဲ၍ ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၂၊၁၅၃။ သံ၊မြန်၊၂၊၁၄၄-၅။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၀၇။ သံ၊ဋီ၊၂၊၂၆၁။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-ခန္ဓသံယုတ္တ၊ (၁၅) ၅-ဒိဋ္ဌိဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
အရှင်အာနန္ဒာက မိမိအား အကျဉ်းချုပ်တရားဟောတော်မူပါ၊ မိမိတစ်ပါးတည်း ဘာဝနာအလုပ် အားထုတ်လိုပါကြောင်း ကမ္မဋ္ဌာန်းတရားပေးတော်မူပါရန် လျှောက်ထားသဖြင့် ဘုရားရှင်က အနတ္တလက္ခဏသုတ်ဒေသနာတော်နည်းဖြင့် ဝိမုတ္တိ ပရိပါစနီယဓမ္မအကျိုးငှာ ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၂၊၄၂၀။ သံ၊မြန်၊၂၊၄၁၄-၅။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၂-ဝေဒနာသံယုတ္တ၊ ၂-ရဟောဂတဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
အရှင်အာနန္ဒာ၏မေးလျှောက်ချက်အရ ဘုရားရှင်က အရှင်အာနန္ဒအား ဝေဒနာ၊ ဝေဒနာသမုဒယ၊ ဝေဒနာနိရောဓ၊ ဝေဒနာနိရောဓဂါမိနီပဋိပဒါ၊ အဿာဒ၊ အာဒီနဝ၊ နိဿရဏတို့ကို အကျယ် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၂၊၄၂၁။ သံ၊မြန်၊၂၊၄၁၅။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ... ဆဋ္ဌသုတ်။
ဘုရားရှင်ထံတော်သို့ချဉ်းကပ်လာသော အရှင်အာနန္ဒာထေရ်အား အထက် သုတ်ပါမေးခွန်းများကို မေးတော်မူရာ အရှင်အာနန္ဒာက ဓမ္မတို့သည် မြတ်စွာဘုရားရှင်လျှင် အရင်းမူလရှိပါကုန်၏ အစရှိသည်ဖြင့် လျှောက်ထားသဖြင့် အထက်သုတ် ဒေသနာတော်အတိုင်း ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၂၊၅၆၅-၆။ သံ၊မြန်၊၂၊၅၅၄-၅။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၀-အဗျာကတသံယုတ္တ၊ ဒသမသုတ်။
ဝစ္ဆဂေါတ္တပရိဗိုဇ်က အတ္တ ရှိ/မရှိနှင့် ဆက်စပ်၍ မေးမြန်းသည်ကို မဖြေဆို ခြင်းအကြောင်းကို ဘုရားရှင်က အရှင်အာနန္ဒအား ရှင်းလင်းမိန့်ကြားတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၃၊၂၄၉-၂၅၀။ သံ၊မြန်၊၃၊၂၅၂-၃။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၇-ဣဒ္ဓိပါဒသံယုတ္တ၊ ၃-အယောဂုဠဝဂ္ဂသတ္တမသုတ်။
အရှင်အာနန္ဒာထေရ်မေးလျှောက်သဖြင့် ဘုရားရှင်က “ဣဒ္ဓိ၊ ဣဒ္ဓိပါဒ၊ ဣဒ္ဓိ ပါဒဘာဝနာ၊ ဣဒ္ဓိပါဒဘာဝနာဂါမိနီပဋိပဒါတို့ကို တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ ခွဲခြား၍ ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၃၊၂၅၀။ သံ၊မြန်၊၃၊၂၅၃-၄။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ... အဋ္ဌမသုတ်။
ဘုရားရှင်က အထက်သုတ်တော်ပါ ဓမ္မလေးမျိုးကို အရှင်အာနန္ဒာအား မေး မြန်းတော်မူရာ အရှင်အာနန္ဒာက “မြတ်စွာဘုရားကိုယ်တော်တိုင် ဖြေကြားတော်မူပါ ရန်”လျှောက်ထားသဖြင့် အထက်သုတ်တော်အတိုင်း ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၃၊၂၈၆-၂၉၁။ သံ၊မြန်၊၃၊၂၈၈-၂၉၂။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၀၅-၆။ သံ၊ဋီ၊၂၊၅၂၅-၆။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၀-အာနာပါနသံယုတ္တ၊ ဒုတိယဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
အရှင်အာနန္ဒာ၏မေးလျှောက်ချက်အရ “အာနာပါနဿတိသမာဓိဟူသော တစ်မျိုးတည်းသောတရားကို ပွားများအပ်, ကြိမ်ဖန်များစွာ အလေ့အလာပြုအပ်သည် ရှိသော် သတိပဋ္ဌာန်လေးပါးတို့ကို ပြည့်စေ၏၊ သတိပဋ္ဌာန်လေးပါးတို့ကို ပွားများအပ်, ကြိမ်ဖန်များစွာ အလေ့အလာပြုအပ်သည်ရှိသော် ဗောဇ္ဈင်ခုနစ်ပါးတို့ကို ပြည့်စေကုန်၏၊ ဗောဇ္ဈင်ခုနစ်ပါးတို့ကို ပွားများအပ်ကုန်, ကြိမ်ဖန်များစွာ အလေ့အလာပြုအပ်ကုန် သည်ရှိသော် ဝိဇ္ဇာနှင့် ဝိမုတ္တိဟူသော တရားနှစ်မျိုးတို့ကို ပြည့်စေနိုင်ပုံကို အကျယ် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၃၊၂၉၁။ သံ၊မြန်၊၃၊၂၉၂-၃။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ... စတုတ္ထသုတ်။
အထက်သုတ်တော်လာ ဓမ္မတို့ကိုပင် ဘုရားရှင်က အရှင်အာနန္ဒာအား မေးမြန်းတော်မူရာ အရှင်အာနန္ဒာက ဘုရားရှင်ပင် ရှင်းလင်းမိန့်ကြားပေးတော်မူပါရန် ပြန်လည်လျှောက်ထားသဖြင့် အထက်သုတ်တော်အတိုင်း ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၁၊၂၅။ အံ၊မြန်၊၁၊၃၃။ အံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၂၂၃-၂၃၀။ အံ၊ဋီ၊၁၊၁၈၃။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဧကကနိပါတ၊ ၁၄-ဧတဒဂ္ဂ (စတုတ္ထ)ဝဂ်၊ ပဌမ၊ ဒုတိယ, တတိယ, စတုတ္ထ, ပဉ္စမသုတ်။
ဗဟုဿုတ (အကြားအမြင်များသော)ရဟန်း, သတိမန္တ (လွန်ကဲသောသတိ ရှိသော)ရဟန်း, ဂတိမန္တ (မြတ်စွာဘုရား၏စကားတော်ကိုသိစွမ်းနိုင်သော လွန်ကဲသော ပညာရှိသော)ရဟန်း, ဓိတိမန္တ (လွန်ကဲသောလုံ့လရှိသော)ရဟန်း, ဥပဋ္ဌာက (ဘုရားရှင်၏ အလုပ်အကျွေးဖြစ်သော)ရဟန်းတို့တွင် အာနန္ဒာသည် အသာလွန်ဆုံး ဗဟုဿုတ ဓရ, သတိမန္တ၊ ဂတိမန္တ၊ ဓိတိမန္တ၊ ဥပဋ္ဌာက ရဟန်းပေတည်းဟု ဘုရားရှင်မိန့်ကြားတော် မူသည့်သုတ် ငါးသုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ -သုမနမင်းသားဘဝ၊ ကဿပဘုရားရှင်လက်ထက်ဗာရာဏသီမင်းဘဝနှင့် ဧတဒဂ်ဘွဲ့ငါးမျိုး ပစ္စုပ္ပန်ဝတ္ထု ဘုရားရှင်အားပြုစုလုပ်ကျွေးပုံ၊ အရှင်အာနန္ဒာ၏ ပယ်ဆုလေးပါး, တောင်းဆုလေးပါး အပြည့်အစုံတို့ကို ဖွင့်ပြထားပါသည်။
-အံ၊၁၊၁၃၁-၂။ အံ၊မြန်၊၁၊၁၄၈-၁၅၀။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၀၀-၁။ အံ၊ဋီ၊၂၊၉၈-၉။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ တိကနိပါတ၊ ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၄-ဒေဝဒူတဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
“သဝိညာဏက ကာယနှင့် ဗဟိဒ္ဓသဗ္ဗနိမိတ္တတို့၌ အဟင်္ကာရ၊ မမင်္ကာရ၊ မာနာနုသယတို့မဖြစ်ပဲ ပညာဝိမုတ္တိနှင့် စေတောဝိမုတ္တိတို့ကိုပြည့်စုံစေ၍ နေနိုင်သော သမာဓိကိုရခြင်း ဖြစ်ရာပါသလော”ဟု အရှင်အာနန္ဒာကမေးလျှောက်သဖြင့် ဘုရားရှင်က ဖြစ်နိုင်၏ဟု ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၂၊၄၈၀-၁။ အံ၊မြန်၊၁၊၄၉၅-၆။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ စတုတ္ထပဏ္ဏာသက၊ (၁၈) ၃-သဉ္စေတနိယဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
ဖဿာယတန ၆-ပါးတို့ အကြွင်းမဲ့ကင်းခြင်း, ချုပ်ခြင်းကြောင့် အခြားကိလေသာ တစုံတခု ရှိ/မရှိဟူသော အရှင်အာနန္ဒာ၏မေးလျှောက်သောမေးခွန်းကို အရှင်မဟာကောဋ္ဌိက ရှင်းလင်းဖြေကြားတော်မူပုံကို အကျယ် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၂၊၁၁၇-၈။ အံ၊မြန်၊၂၊၁၄၃-၅။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၄၄။ အံ၊ဋီ၊၃၊၄၁။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ပဉ္စကနိပါတ၊ တတိယပဏ္ဏာသက၊ (၁၁) ၁-ဖာသုဝိဟာရဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
အရှင်အာနန္ဒာထေရ်က လျှောက်ထားသဖြင့် ကောသမ္ဗီမြို့ ဃောသိတာရုံ ကျောင်းတော်ဝယ် ဘုရားရှင်က အရှင်အာနန္ဒအား သံဃာ၌နေသည်ရှိသော် ချမ်းသာစွာနေနိုင်ကြောင်း တရားငါးပါးကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၂၊၃၁၇-၈။ အံ၊မြန်၊၂၊၄၀၆-၇။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၁၈-၉။ အံ၊ဋီ၊၃၊၁၁၆။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဆက္ကနိပါတ၊ ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၅-ဓမ္မိကဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
မကြားနာဖူးသောဓမ္မကို ကြားနာရခြင်း၊ ကြားနာဖူးပြီးသောဓမ္မများ မမေ့ မပျောက်ခြင်း၊ စိတ်ဖြင့်သိဖူးပြီးသောဓမ္မများ မနောဒွါရ၌ ကောင်းစွာဖြစ်ပေါ်ခြင်း၊ မသိအပ်ဖူးသောအကြောင်းအရာကို ကွဲကွဲပြားပြား သိနိုင်ခြင်း အကြောင်းတရားများကို အရှင်သာရိပုတ္တရာအား အရှင်အာနန္ဒာက မေးလျှောက်ပါသည်။ အရှင်သာရိပုတ္တရာ၏ တိုက်တွန်းချက်ဖြင့် အရှင်အာနန္ဒာက ယင်းတရားတို့ကို ဟောတော်မူပါသည်။ အရှင်သာရိပုတ္တရာထေရ်က အနုမောဒနာပြုတော်ပြီး အရှင်အာနန္ဒာသည် ဤတရား ခြောက်ပါးတို့နှင့် ပြည့်စုံနေသူဟု သိမှတ်ပါကြောင်း ပြန်လည်လျှောက်ထားပုံကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၃၊၂၂၄-၅။ အံ၊မြန်၊၃၊၂၂၄-၆။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၇၉-၂၈၁။ အံ၊ဋီ၊၃၊၂၉၉-၃၀၀။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ နဝကနိပါတ၊ ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၄-မဟာဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
ကောသမ္ဗီမြို့ ဃောသိတာရုံကျောင်းတော်၌ အရှင်အာနန္ဒာထေရ်က “ကာမဂုဏ်တို့ဖြင့် ကျဉ်းမြောင်းရာလူ့ဘောင်၌ ဘုရားမြတ်စွာသည် သတ္တဝါတို့ စင်ကြယ်စေရန်၊ သောက, ပရိဒေဝတို့ကို လွန်မြောက်စေရန်၊ ကိုယ်ဆင်းရဲခြင်း, စိတ်နှလုံး မသာယာခြင်းတို့ ချုပ်ပျောက်ရန်၊ မဂ်ဉာဏ်ချမ်းသာရမှု အခွင့်ကို သိတော်မူခြင်းသည်အံ့ဩထိုက်ပုံ၊ မဖြစ်စဖူး ဖြစ်ပေါ်လာပုံကို မိန့်တော်မူပြီး ပသာဒငါးပါး၌ အာရုံငါးပါးတို့ အသီးသီးထင်လာရာ ပသာဒများ မပျက်မစီးကောင်းပါလျက် မသိခဲ့ပါပေ”ဟု မိန့်တော်မူပါသည်။
ထိုအခါ အရှင်ကာဠုဒါယီထေရ်က မေးလျှောက်သဖြင့် သညာ (စိတ်)ရှိလျက် အာရုံငါးပါးကို မသိခြင်းသည် အရူပ (အောက်)ဈာန်သမာဓိသုံးပါးဖြစ်ကြောင်းနှင့် သာကေတမြို့ အဉ္ဇနမိဂဒါယ၌ သီတင်းသုံးစဉ် ဇဋိလာဘိက္ခုနီလျှောက်ထားသည့် သမာဓိကို အရဟတ္တဖလသမာဓိဖြစ်ကြောင်း ဘုရားရှင်ဟောတော်မူပုံကို ဟောကြားသည့်သုတ်။
ဋီကာ၌ -ဒီဃနိကာယ (ဒီ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၃၆-၇)၌ ဩကာသာဓိဂမတရားသည် ပဌမဈာန်၊ စတုတ္ထဈာန်၊ အရဟတ္တမဂ်တို့ဖြစ်ကြောင်း ဖွင့်ထားပါသည်။
-အံ၊၃၊၃၁၅။ အံ၊မြန်၊၃၊၃၁၄-၅။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၁၀။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဒသကနိပါတ၊ ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၄-ဥပါလိဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
အရှင်အာနန္ဒာက မေးလျှောက်သဖြင့် ဘုရားရှင်က “သံဃဘေဒကဝတ္ထု ၁၀ ပါးနှင့် ခံစားရမည့်အပြစ်ကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၃၊၃၁၆။ အံ၊မြန်၊၃၊၃၁၅။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၁၁။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ... ဒသမသုတ်။
အရှင်အာနန္ဒထေရ်က မေးလျှောက်သဖြင့် ဘုရားရှင်က “သံဃာ့သာမဂ္ဂီ တရား ၁၀-ပါးနှင့် ခံစားရမည့်အကျိုးကျေးဇူးတို့ကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၃၊၃၇၇-၉။ အံ၊မြန်၊၃၊၃၇၃-၅။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဒသကနိပါတ၊ ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ (၉) ၄-ထေရဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
ဤဓမ္မဝိနယသာသနာတော်၌ ဈာန်, မဂ်, ဖိုလ်ဖြင့် မကြီးပွားနိုင်သောပုဂ္ဂိုလ် ၁၀-ယောက်နှင့် ကြီးပွားနိုင်သောပုဂ္ဂိုလ် ၁၀-ယောက်တို့ကို အရှင်အာနန္ဒာအား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အာနန္ဒအစ္ဆရိယသုတ္တ
အာနန္ဒအစ္ဆရိယသုတ္တ-အံ၊၁၊၄၄၈-၉။ အံ၊မြန်၊၁၊၄၆၁-၂။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၃၅။ အံ၊ဋီ၊၂၊၃၃၃။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ တတိယပဏ္ဏာသက၊ (၁၃) ၃-ဘယဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
အရှင်အာနန္ဒာ၏အံ့ဖွယ်တရားလေးပါးတို့ကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
(ဒီ၊၂၊၁၉၉-၁၂၁။ ဒီ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၇၅-၈။)
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အာနန္ဒတ္ထေရသုတ္တ
အာနန္ဒတ္ထေရသုတ္တ-သံ၊၃၊၃၁၅-၆။ သံ၊မြန်၊၃၊၃၁၆-၈။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၁-သောတာပတ္တိသံယုတ္တ၊ ၂-ရာဇကာရာမဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
အဿုတဝန္တပုထုဇဉ်ပုဂ္ဂိုလ်၏ အပါယ်ရောက်ကြောင်း ဗုဒ္ဓ၊ ဓမ္မ၊ သံဃတို့၌ မကြည်ညိုခြင်း၊ အကျင့်သီလမရှိခြင်းဟူသော တရားလေးပါးတို့ကို ပယ်ထားသော သုတဝန္တအရိယသာဝက၏ ဗုဒ္ဓ၊ ဓမ္မ၊ သံဃတို့၏ ဂုဏ်တော်တို့၌ မတုန်မလှုပ်သက်ဝင် ယုံကြည်ခြင်း အရိယကန္တသီလနှင့် ပြည့်စုံခြင်းဟူသော တရားလေးပါးတို့နှင့် ပြည့်စုံသော ပုဂ္ဂိုလ်ကို ဘုရားရှင်က “သောတာပန္န၊ အဝိနိပါတဓမ္မ၊ နိယတ၊ သမ္ဗောဓိပရာယန” ပုဂ္ဂိုလ်ဟု ဟောတော်မူကြောင်း အရှင်အာနန္ဒာမထေရ်က အရှင်သာရိပုတ္တရာထေရ် မေးခွန်းကို ဖြေကြားသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အာနန္ဒဘဒ္ဒေကရတ္တသုတ္တ
အာနန္ဒဘဒ္ဒေကရတ္တသုတ္တ-မ၊၃၊၂၂၈-၂၃၁။ မ၊မြန်၊၃၊ ၂၃၁-၄။ မ၊ဋ္ဌ၊၄၊၁၇၂။ မ၊ဋီ၊၃၃၆၈-၉။
-မဇ္ဈိမနိကာယ၊ ဥပရိပဏ္ဏာသ၊ ၄-ဝိဘင်္ဂဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော် စည်းဝေးညီမူရာ တန်ဆောင်းဝန်း၌ အရှင်အာနန္ဒာထေရ်က ရဟန်းတော်တို့အား ဘဒ္ဒေကရတ္တသုတ်၏ခေါင်းစဉ်နှင့် ဝိဘင်းကို ဟောတော်မူပြီး ဘုရားရှင်အား မိမိဟောကြားသည့်တရားစကားကို လျှောက်ထားရာ ဘုရားရှင်က အရှင်အာနန္ဒာထေရ်၏ ဒေသနာတော်အတိုင်း ပြန်လည်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အာနာပါနသုတ္တ
အာနာပါနသုတ္တ-သံ၊၃၊၁၁၆။ သံ၊မြန်၊၃၊၁၂၀။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၂-ဗောဇ္ဈင်္ဂသံယုတ္တ၊ ၇-အာနာပါနဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
ဝိဝေကနိဿိတ၊ ဝိရာဂနိဿိတ၊ နိရောဓနိဿိတ၊ ဝေါဿဂ္ဂပရိဏာမီဖြစ်သော အာနာပါနဿတိကိုပွားများလျှင် ကြိမ်ဖန်များစွာ အလေ့အလာပြုလျှင် ချမ်းသာစွာ နေခြင်းငှာဖြစ်၏ဟု ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အာနာပါနဿတိသုတ္တ
အာနာပါနဿတိသုတ္တ (၂)-မ၊၃၊၁၂၂-၁၃၀။ မ၊မြန်၊၃၊ ၁၂၆-၁၃၄။ မ၊ဋ္ဌ၊၄၊၉၆-၁၀၂။ မ၊ဋီ၊၃၊၃၁၁-၅။
-မဇ္ဈိမနိကာယ၊ ဥပရိပဏ္ဏာသ၊ ၂-အနုပဒဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
သာဝတ္ထိမြို့ ပုဗ္ဗာရုံကျောင်းတော်၌ အရှင်သာရိပုတ္တရာအစရှိသော ၁၀-ပါး သော အဘိညာတမထေရ်မြတ်များ အခြားအဘိညာတသာဝကထေရ်ပေါင်းများစွာတို့နှင့် အတူ သီတင်းသုံးတော်မူနေပုံ၊ မထေရ်ကြီးများ၏ ဩဝါဒ၊ အနုသာသနီကြောင့် ရဟန်းတော်သစ်များ အဆင့်ဆင့် ကသိုဏ်း, ပရိကမ်, မဂ်, ဖိုလ်တရားထူးများကို သိနိုင်ကြပုံ၊ ဘုရားရှင် လိုလားတော်မူသည့်ပရိသတ် အနေအထား၊ အာနာပါနဿတိဘာဝနာ၏ အကျိုးအဆင့်ဆင့်၊ အာနာပါနဿတိဘာဝနာပွားများရာ တောရကျောင်းနှစ်မျိုး၊ ယောဂီပုဂ္ဂိုလ်၏ တရားရှုမှတ်ရာ၌ထားရှိရမည့် ကိုယ်အနေအထားနှင့် ရှုမှတ်ပွားများပုံ၊ အာနာပါနဿတိပွားများရာ၌ ပွားများပုံလေးမျိုး၊ အမှတ် (၁)ပွားများပုံရှစ်မျိုးသည် ကာယာနုပဿနာသတိပဋ္ဌာန်ဖြစ်ပုံ၊ အမှတ် (၂)ပွားများပုံရှစ်မျိုးသည် ဝေဒနာနုပဿနာ သတိပဋ္ဌာန်ဖြစ်ပုံ၊ အမှတ် (၃)ပွားများပုံရှစ်မျိုးသည် စိတ္တာနုပဿနာသတိပဋ္ဌာန် ဖြစ်ပုံ၊ အမှတ် (၄)ပွားများပုံရှစ်မျိုးသည် ဓမ္မာနုပဿနာသတိပဋ္ဌာန် ဖြစ်ပုံ၊ ယင်းသတိပဋ္ဌာန်လေးမျိုးကို ပွားများနေပါက ဗောဇ္ဈင်ခုနှစ်ပါး ပွားများနေပုံ၊ ဗောဇ္ဈင်ခုနစ်ပါး ပွားများနေခြင်းကြောင့် ဝိဇ္ဇာဝိမုတ္တိဖြစ်သွားပုံ၊ သို့မဟုတ် ဝိဇ္ဇာဝိမုတ္တိဖြစ်အောင် ဗောဇ္ဈင် ခုနှစ်ပါး ပွားများပုံတို့ကို ဘုရားရှင် အဆင့်ဆင့်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ -တန်ဆောင်မုန်းလပြည့်နေ့ သန္နိပါတ၌ ရဟန်းတော်များ မရေမတွက်နိုင်အောင် များပြားပုံ၊ ဩဝါဒအနုသာသနီ အမျိုးအစား၊ ဥဠာရဝိသေသ၊ ပဝါရဏာသင်္ဂဟ အကြောင်း၊ ပုဗ္ဗဝိသေသ၊ ပုဋောသေန အဖွင့်၊ အာနာပါနဿတိကျမ်းညွှန်း၊ အာနာပါနဿတိဘာဝနာမဖြစ်သူ၊ ဓမ္မာနုပဿီ၊ ဗောဇ္ဈင်ခုနစ်ပါး ဖြစ်နေပုံ၊ လောကီ လောကုတ္တရာအာနာပါန အစရှိသည်တို့ကို ဖွင့်ပြထားပါသည်။
-အံ၊၁၊၃၂။ အံ၊မြန်၊၁၊၄၁။ အံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၃၆၈။ အံ၊ဋီ၊၁၊၂၂၄။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဧကကနိပါတ၊ ၁၆-ဧကဓမ္မပါဠိ၊ ပဌမဝဂ်၊ သတ္တမသုတ်။
အာနာပါနဿတိ-ဟူသော တစ်ခုသောတရားကို ပွားများအပ်, ကြိမ်ဖန်များစွာ အလေ့အလာပြုအပ်သည်ရှိသော် စင်စစ်သံသရာဝဋ်မှ ငြီးငွေ့ကြောင်း ဝုဋ္ဌာနဂါမိနီ ဝိပဿနာဉာဏ်အကျိုးငှာ ... ကံ, စိတ်, ဥတု, အာဟာရ-ဟူသော အကြောင်းကင်း ရာနိဗ္ဗာန်ကို မျက်မှောက်ပြုရန်ဖြစ်၏-ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အာနိသံသသုတ္တ
အာနိသံသသုတ္တ-အံ၊၂၊၃၈၄။ အံ၊မြန်၊၂၊၄၈၄။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဆက္ကနိပါတ၊ ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ ၁၀-အာနိသံသဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
သောတာပတ္တိဖိုလ်ကို မျက်မှောက်ပြုခြင်း (သောတာပန်ပုဂ္ဂိုလ်)၏ အကျိုး တရား ခြောက်ပါးတို့ကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အာနေဉ္ဇသုတ္တ
အာနေဉ္ဇသုတ္တ-အံ၊၁၊၂၇၀-၁။ အံ၊မြန်၊၁၊၂၈၇-၉။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၃၃-၄။ အံ၊ဋီ၊၂၊၂၀၅-၆။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ တိကနိပါတ၊ တတိယပဏ္ဏာသက၊ (၁၂) ၂-အာပါယိကဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
ပထမ၊ ဒုတိယ၊ တတိယအာရုပ္ပဈာန်ကိုရပြီးသော အဿုတဝန္တပုထုဇဉ်ပုဂ္ဂိုလ် နှင့် သုတဝန္တအရိယာသာဝကတို့ ခြားနားချက်များကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ -ဤသုတ်ဝယ် ပုထုဇဉ်ပုဂ္ဂိုလ်၏ ဥပပတ္တိဈာန်နှင့် အရိယာ သာဝက၏ ဥပပတ္တိဈာန်၊ ဝိပဿနာပါဒကဈာန်တို့ကို ဟောတော်မူကြောင်း ဖွင့်ပြ ထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အာနေဉ္ဇသပ္ပါယသုတ္တ
အာနေဉ္ဇသပ္ပါယသုတ္တ-မ၊၃၊၄၈-၅၂။ မ၊မြန်၊၃၊ ၅၁-၆။ မ၊ဋ္ဌ၊၄၊၃၈-၄၅။ မ၊ဋီ၊၃၊၂၅၁-၉။
-မဇ္ဈိမနိကာယ၊ ဥပရိပဏ္ဏာသ၊ ၁-ဒေဝဒဟဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
ဤသုတ်ကို ဘုရားရှင်သည် ကမ္မာသဒမ္မနိဂုံး၌ ရဟန်းတို့အား ဟောတော်မူသည်၊ဝတ္ထုကာမ, ကိလေသာကာမတို့သည် အနိစ္စ၊ တုစ္ဆမုသာ၊ မောဃဓမ္မ, မာယာကတ၊ ဗာလာလာပနတို့ဖြစ်ပုံ၊ မျက်မှောက် တမလွန်၌ဖြစ်ကုန်သော ကာမ၊ ကာမ သညာတို့သည် မာရဇေယျ၊ မာရဝိသယ၊ မာရနိဝါပ၊ မာရဂေါစရတို့ဖြစ်ပုံ၊ ကာမတို့၌ ယုတ်မာသောအကုသိုလ်စိတ်ဖြစ်ကုန်သော အဘိဇ္ဈာ၊ ဗျာပါဒ၊ သာရမ္ဘတို့ ဖြစ်တတ်ပုံ၊ ယင်းကိလေသာသုံးပါးတို့သည် ဤသာသနာတော်၌ သိက္ခာသုံးပါးကို ဖြည့်ကျင့်နေသော အရိယာသာဝကအား အထက်မဂ်ဖိုလ်၏အန္တရာယ် ဖြစ်နိုင်ပုံ၊ ယင်းကာမလောကကို ဝိပုလ မဟဂ္ဂတစိတ်ဖြင့် လွှမ်းမိုး၍နေလျှင် အဘိဇ္ဈာ၊ ဗျာပါဒ၊ သာရမ္ဘဟူသော ကိလေသာတို့ မဖြစ်တော့ပုံ အစရှိသည်ဖြင့် အာနေဉ္စ သပ္ပါယပဋိပဒါသုံးမျိုး၊ အာကိဉ္စညာယတနပဋိပဒါသုံးမျိုး၊ နေဝသညာနာသညယတန သပ္ပါယပဋိပဒါ၊ ဩဃ နိတ္ထရဏဒေသနာ၊ အရိယဝိမောက္ခဒေသနာတို့ကို အကျယ်တဝင့် ဟောတော်မူပြီး၊ ဘုရားရှင်တို့၏ သာဝကတို့အား မိန့်ကြားတော်မူအပ်သော အနုသာသနီကထာကို ဟောတော်မူပါသည်။
အဋ္ဌကထာ၌ -ဤသုတ်ဝယ် ဩသက္ကနာဌာန ၇-ပါး၊ ပဋိသန္နိဌာန ၈-ပါး၊ အရဟတ္တဌာန ၉-ပါးတို့ကိုပေါင်း၍ ဟောလျှင် ပြည့်စုံစွာ ဟောသည်မည်၏-ဟု နိဂုံးချုပ်ဖွင့်ပြထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အာပဏသုတ္တ
အာပဏသုတ္တ-သံ၊၃၊၁၉၇-၉။ သံ၊မြန်၊၃၊၂၀၃-၅။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၇၉။ သံ၊ဋီ၊၂၊၅၀၀-၁။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၄-ဣန္ဒြိယသံယုတ္တ၊ ၅-ဇရာဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
အင်္ဂတိုင်း အာပဏနိဂုံး၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ဘုရားရှင်က အရှင်သာရိပုတ္တရာအား ဗုဒ္ဓမြတ်စွာအပေါ်၌ အလွန်အကဲကြည်ညိုပြီးသော အရိယာသာဝကသည် ဘုရားရှင်၌ဖြစ်စေ, ဘုရားရှင်၏သာသနာတော်၌ဖြစ်စေ ယုံမှားမှု မဝေခွဲနိုင်မှု မဖြစ်တော့ရာ-ဟု မိန့်တော်မူပါသည်၊ ထိုအခါ အရှင်သာရိပုတ္တရာထေရ်က “ဘုရားရှင် မိန့်တော်မူသည့်အတိုင်း ယုံမှားသံသယမဖြစ်ခြင်းမှာ သဒ္ဓါတရားရှိသော အရိယာသာဝကအား ဝီရိယိန္ဒြေ၊ သတိန္ဒြေ၊ သမာဓိန္ဒြေ၊ ပညိန္ဒြေ၊ သဒ္ဓိန္ဒြေတို့ဖြစ်သောကြောင့် မဖြစ်ခြင်းဖြစ်ပါသည်-ဟု လျှောက်ထားပါသည်။ ဘုရားရှင်က သာဓုခေါ်တော်မူပြီး အရှင်သာရိပုတ္တရာ၏လျှောက်ထားချက်အတိုင်း ပြန်လည်၍ ဣန္ဒြေ ငါးပါးဖြစ်ပုံကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ -သမ္ပယုတ္တသဒ္ဓါ၊ ပစ္စက္ခသဒ္ဓါနှစ်ပါးကို ဖွင့်ဆိုထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အာပတ္တိသုတ္တ
အာပတ္တိသုတ္တ (၂)-အံ၊၁၊၂၀။ အံ၊မြန်၊၁၊၂၇။ အံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၇၃။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဧကကနိပါတ၊ ၁၂-အနာပတ္တိဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
အာပတ္တိကို အနာပတ္တိဟု ပြ (ပြောဟော, ရေးသား, ယူဆ, ပြုကျင်)ကြသော ရဟန်းတို့သည် လူအများ အစီးအပွားမဲ့ရန်, ချမ်းသာမဲ့ရန်, အကျိုးစီးပွားမဲ့ရန်, နတ် လူတို့ဆင်းရဲရန် ကျင့်သုံးကြကုန်၏။ သည်သာမကသေး ထိုရဟန်းတို့သည် များစွာသော အကုသိုလ်ကိုလည်း တိုးပွားစေကြကုန်၏၊ ဤသဒ္ဓမ္မသုံးဖြာသာသနာတော်ကို ကွယ်ပျောက်စေသူတို့လည်း ဖြစ်ကုန်၏-ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၁၊၂၁။ အံ၊မြန်၊၁၊၂၈။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ... ဒွါဒသမသုတ်။
အာပတ္တိကို အာပတ္တိဟု ပြ (ပြောဟော, ရေးသား, သင်ကြား, ယူဆ, ကျင့်သုံး နေခဲ့ကြသော ရဟန်းတို့သည် လူအများတို့ ကြီးပွား ချမ်းသာရန်၊ နတ်လူတို့ ချမ်းသာစေရန် ပြုကျင့်ကြသူတို့ဖြစ်ကုန်၏။ သည်သာမကသေး ထိုရဟန်းတို့သည် များစွာသော ကုသိုလ်တရားကို တိုးပွားစေကြကုန်၏၊ သဒ္ဓမ္မသုံးဖြာ ဤသာသနာတော်ကိုလည်း ကြာရှည်လေးမြင့် တည်တံ့စေသူတို့ ဖြစ်ကုန်၏-ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အာပတ္တိဘယသုတ္တ
အာပတ္တိဘယသုတ္တ-အံ၊၁၊၅၆၃-၅။ အံ၊မြန်၊၁၊၅၇၈-၉။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၉၄။ အံ၊ဋီ၊၂၊၃၉၁။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ ပဉ္စမပဏ္ဏာသက၊ (၂၅) ၅-အာပတ္တိဘယဝဂ္ဂ၊ ဒုတိ ယသုတ်။
ဦးခေါင်းဖြတ်၍အသတ်ခံရမည့် ပြစ်မှုကျူးလွန်ပြီးသူနှင့် ပါရာဇိကအာပတ်၊ ကျည်ပွေ့ဖြင့်ရိုက်နှက်ဆုံးမရမည့် ပြစ်မှုကျူးလွန်ပြီးသူနှင့် သံဃာဒိသိသ်အာပတ်၊ ဦးခေါင်းပေါ်၌ပြာဖြူး၍ ရှုံ့ချခံရမည့် အပြစ်ကျူးလွန်ပြီးသူနှင့် ပါစိတ်အာပတ်၊ အလို ရှိတိုင်း ဆုံးမကြပါဟု လူအပေါင်းအားတောင်းပန်ရမည့် ပြစ်မှုကျူးလွန်ပြီးသူနှင့် ပါဠိ ဒေသနီအာပတ်-ဟူသော အာပတ်များ မသင့်နိုင်ရေးအတွက် ဆင်ခြင်ပြီး ပြစ်မှုများကို ရှောင်ကြဉ်ရမည်ဟု ဘေးလေးမျိုးကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
ဤသုတ်၌ ရှေးခေတ်၏ အပြစ်ကြီးငယ်အလိုက် ပြစ်ဒဏ်များစီရင်ပုံထုံးကို လေ့လာနိုင်ပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အာပါယိကသုတ္တ
အာပါယိကသုတ္တ (၂)-အံ၊၁၊၂၆၉။ အံ၊မြန်၊၁၊၂၈၆။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၃၃။ အံ၊ဋီ၊၂၊၂၀၃-၄။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ တိကနိပါတ၊ တတိယပဏ္ဏာသက၊ (၁၂) ၂-အာပါယိကဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
(၁) ဗြဟ္မစာရီပုဂ္ဂိုလ်အယောင် ဟန်ဆောင်သူ၊ (၂) ဗြဟ္မစာရီပုဂ္ဂိုလ်ကို လုပ်ကြံ၍ အဗြဟ္မစရိယဖြင့် စွပ်စွဲသူ၊ (၃) ကိလေသာကာမဖြင့်ဝတ္ထုကာမကို မှီဝဲသူအား အပြစ်မရှိဟု အယူမှားသူ သုံးယောက်တို့သည် အပါယ်ငရဲသို့ကျရောက်မည့်ပုဂ္ဂိုလ်များ ဖြစ်သည်ဟု ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-ဣတိဝုတ်၊၂၂၃။ ဣတိဝုတ်၊မြန်၊၂၀၇-၈။ ဣတိဝုတ်၊ဋ္ဌ၊၁၆၇-၈။
-ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ ဣတိဝုတ္တက၊ ဒုကနိပါတ၊ ဒုတိယဝဂ္ဂ၊ ဧကာဒသမသုတ်။
အထက်သုတ်အတိုင်း အမှတ် (၁၊ ၂)ပုဂ္ဂိုလ်ကို အပါယ်ငရဲ၌ဖြစ်ရမည်ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည်ကို ကြားနာခဲ့ရပါသည်ဟု ခုဇ္ဇုတ္တရာက သာမာဝတီ အမှူးရှိသော မိဖုရားငါးရာတို့အား ပြန်လည်ဟောပြသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အာဘာသုတ္တ
အာဘာသုတ္တ-အံ၊၁၊၄၅၆။ အံ၊မြန်၊၁၊၄၆၈။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၃၉။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ တတိယပဏ္ဏာသက၊ (၁၅) ၅-အာဘာဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
လရောင်၊ နေရောင်၊ မီးရောင်၊ ပညာရောင်-ဟူသော အရောင်လေးမျိုးတို့တွင် ပညာအရောင်သာ အမြတ်ဆုံး, အသာလွန်ဆုံးဟု ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အာမကဓညသုတ္တ
အာမကဓညသုတ္တ-သံ၊၃၊၄၀၉။ သံ၊မြန်၊၃၊၄၁၅။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၃၆။ သံ၊ဋီ၊၂၊၅၄၉။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၂-သစ္စသံယုတ္တ၊ ၉-တတိယအာမကဓည ပေယျာလဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
စပါးစိမ်းတို့ကိုခံယူသောပုဂ္ဂိုလ်များမှာ အများစုဖြစ်ကြပြီး စပါးစိမ်းကိုခံယူ ခြင်းမှ ရှောင်ကြဉ်သောပုဂ္ဂိုလ်များသည် အနည်းစုဖြစ်ပုံကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ -စပါးမျိုးခုနစ်ပါးနှင့် ယင်းတို့ကိုအလှူခံယူခြင်းသာမဟုတ်၊ ကိုင်တွယ်သုံးသပ်မှုသည်လည်း ရဟန်းတို့အား မအပ်ဟု ဖွင့်ပြထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အာမကမံသသုတ္တ
အာမကမံသသုတ္တ-သံ၊၃၊၄၀၉၊ သံ၊မြန်၊၃၊၄၁၅။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၃၆။ သံ၊ဋီ၊၂၊၅၄၉။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ... ပဉ္စမသုတ်။
အသာစိမ်းတို့ကိုခံယူခြင်းမှ ရှောင်ကြဉ်သောပုဂ္ဂိုလ်များသည် အနည်းစုသာ ဖြစ်ကြပြီး အသားစိမ်းတို့ကို ခံယူသောပုဂ္ဂိုလ်တို့မှာ အများစုဖြစ်ပုံကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ -အသားစိမ်း၊ ငါးစိမ်းတို့ကို ခံယူခြင်းသာမဟုတ်၊ သုံးသပ် ကိုင်တွယ်ခြင်းသည်လည်း ရဟန်းတို့အား မအပ်ဟု ဖွင့်ပြထားပါသည်။
ဋီကာ၌ -အညတြ ဥဒ္ဒိဿ အနုညာတာ-ဟူသော အဋ္ဌကထာအဖွင့်ကို ဆက်၍ ဖွင့်ပြထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အာမဂန္ဓသုတ္တ
အာမဂန္ဓသုတ္တ-သုတ္တနိ၊၃၁၅-၇။ သုတ္တနိ၊မြန်၊၂၉၇-၉။ သုတ္တနိ၊ဋ္ဌ၊၁၊၂၉၇-၃၀၉။
ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ သုတ္တနိပါတ, ၂-စူဠဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်ဝယ် တရားနာပရိသတ်အား တရားဟောကြားတော်မူစဉ် တပည့်ပရိသတ်ငါးရာနှင့် အတူရောက်ရှိလာသော အာမဂန္ဓရသေ့မေးလျှောက်သဖြင့် ကဿပဘုရားရှင်က တိဿဗြာဟ္မဏကြီးအား ဟောကြားတော်မူအပ်သော အာမဂန္ဓတရားတို့ကို (၁၄)ဂါထာတို့ဖြင့် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အာမဂန္ဓရသေ့အလို အာမဂဠ-ဟူသည် “ငါးနှင့် အသား”တို့ကို ဆိုသည်။ ဘုရားရှင်အလိုတော်အားဖြင့် အာမဂန္ဓ-ဟူသည် အလုံးစုံသောကိလေသာတရားများ နှင့် အကုသိုလ်တရားများကို ဆိုလိုပါသည်။
အဋ္ဌကထာ၌ -အာမဂန္ဓရသေ့အကြောင်း၊ တိဿရသေ့နှင့် ကဿပဘုရားရှင် အကြောင်း၊ ပါဠိတော် (၁၄)ဂါထာ အဖွင့်၊ အာမဂန္ဓရသေ့နှင့် ပရိသတ်တို့ ဧဟိ ဘိက္ခုရဟန်းအဖြစ်ဖြင့် ရဟန္တာဖြစ်ကြပုံတို့ကို ဖွင့်ပြထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အာယာစနဝဂ္ဂ
အာယာစနဝဂ္ဂ-အံ၊၁၊၈၇-၉၀။ အံ၊မြန်၊၁၊၁၀၂-၁၀၅။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၅၈-၆၀။ အံ၊ဋီ၊၂၊၅၇-၈။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဒုကနိပါတ၊ တတိယပဏ္ဏာသက၊ (၁၂) ၂-အာယာစနဝဂ္ဂ။
ဤဝဂ်တွင် -သုတ်ပေါင်း (၁၁)သုတ်ပါဝင်သည်။
-ပထမ၊ ဒုတိယ၊ တတိယ၊ စတုတ္ထသုတ်တို့၌ -သဒ္ဓါတရားရှိကြသူများအတွက်
(၁) အရှင်သာရိပုတ္တရာ၊ အရှင်မောဂ္ဂလ္လာန်-ဟူသော ဘိက္ခုချိန်ခွင်ကြီး၊
(၂) ခေမာ၊ ဥပ္ပလဝဏ္ဏာ-ဟူသော ဘိက္ခုနီချိန်ခွင်ကြီး၊
(၃) စိတ္တသူကြွယ်၊ ဟတ္ထကအာဠဝက-ဟူသော ဥပါသကာချိန်ခွင်ကြီး၊
(၄) ခုဇ္ဇုတ္တရာ၊ နန္ဒမာတာ (ဥတ္တရာ)ဟူသော ဥပါသိကာချိန်ခွင်ကြီးများကိုလည်းကောင်း၊
-ပဉ္စမနှင့် ဆဋ္ဌသုတ်တို့၌ -ဗာလ၊ အတ္တဖြစ်သောသူယုတ်မာတို့ အကျိုးစီးပွား ပျက်စီး နိုင်၊ ပညာရှိတို့ကဲ့ရဲ့ထိုက်၊ အကုသိုလ်များနိုင်သောတရား နှစ်ပါးစီနှင့် ပဏ္ဍိတ၊ ဝိယတ္တ ဖြစ်သောသူတော်ကောင်းတို့ အကျိုးစီးပွား မပျက်စီးနိုင်၊ အပြစ်ကင်းပြီး ပညာရှိတို့ ချီးမွမ်းထိုက်၊ များစွာသောကုသိုလ်ပွားနိုင်သောတရား နှစ်မျိုးကိုလည်းကောင်း၊
-သတ္တမနှင့် အဋ္ဌမသုတ်တို့၌ -မှားယွင်းစွာပြုကျင့်သော ဗာလ၊ အဗျတ္တပုဂ္ဂိုလ်တို့အား အကျိုးစီးပွား ပျက်စီးနိုင်၊ အပြစ်ရှိနိုင်၊ ပညာရှိတို့ကဲ့ရဲ့ထိုက် မကောင်းမှုတိုးပွားစေနိုင်သောပုဂ္ဂိုလ် နှစ်မျိုးစီနှင့် ကောင်းမွန်စွာပြုကျင့်ကြသော ပဏ္ဍိတ၊ ဝိယတ္တဖြစ်သော သူတော်ကောင်းတို့အား အကျိုးများနိုင်၊ အပြစ်ကင်းနိုင်၊ ပညာရှိတို့ ချီးမွမ်းထိုက်၊ ကုသိုလ်တရားတိုးပွားစေနိုင်သောပုဂ္ဂိုလ် နှစ်မျိုးစီတို့ကိုလည်းကောင်း၊
-နဝမ၊ ဒသမ၊ ဧကာဒသမသုတ်တို့၌ -သစိတ္တဝေါဒါန၊ ကိဉ္စိ လောကေအနုပါဒိယဓမ္မတို့နှင့် ကောဓ၊ ဥပနာဟ၊ ကောဓဝိနယ၊ ဥပနာဟဝိနယဓမ္မနှစ်မျိုးစီတို့ကို ဟောတော်မူပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အာယာစနသုတ္တ
အာယာစနသုတ္တ-အံ၊၁၊၄၈၂-၃။ အံ၊မြန်၊၁၊၄၉၇-၈။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ စတုတ္ထပဏ္ဏာသက၊ (၁၈) ၃-သဉ္စေတနိယဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
သဒ္ဓါတရားရှိသောရဟန်းသည် ရဟန်းတော်တို့၏ နှိုင်းယှဉ်စရာ ချိန်သဖွယ် ဖြစ်သော အရှင်သာရိပုတ္တရာ၊ အရှင်မဟာမောဂ္ဂလ္လာန်တို့လို ဖြစ်ရပါလို၏၊
ဘိက္ခုနီသည် ဘိက္ခနီတို့၏ နှိုင်းယှဉ်စရာ ချိန်ပမာ ခေမာ၊ ဥပ္ပလဝဏ်တို့လို ဖြစ်ရပါလို၏။
အမျိုးကောင်းသားသည် အမျိုးသားတို့၏ချိန်ပမာ စိတ္တသူကြွယ်၊ ဟတ္ထက အာဠာဝကတို့လို ဖြစ်ရပါလို၏။
အမျိုးကောင်းသမီးသည် အမျိုးသမီးတို့၏ နှိုင်းယှဉ်စရာ ချိန်ပမာ ခုဇ္ဇုတ္တရာ၊ ဝေဠုကဏ္ဍကီရွာသူ နန္ဒမာတာတို့လို ဖြစ်ရပါလို၏-ဟု ဆုတောင်းရမည်-ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် အကျယ်အားဖြင့် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အာယုသုတ္တ
အာယုသုတ္တ (၂)-သံ၊၁၊၁၀၉။ သံ၊မြန်၊၁၊၁၀၆။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၁၆၁။ သံ၊ဋီ၊၁၊၂၀၈။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၄-မာရသံယုတ္တ၊ ပဌမဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
ရာဇဂြိုဟ်မြို့ ဝေဠုဝန်ကျောင်းတော်၌ လူတို့အသက်တိုပုံ၊ တမလွန်ဘဝသို့ သွားရောက်ရပုံ၊ ကုသိုလ်ပြုသင့်ပုံ၊ ဗြဟ္မစရိယကို ကျင့်သင့်ပုံ၊ မသေသောသူ မရှိပုံ၊ အသက်အရှည်ဆုံးသူသည် အနှစ်တစ်ရာ၊ တစ်ရာကျော်ကျော်သာ အသက်ရှည်ပုံအစရှိသည်တို့ကို ဘုရားရှင်က ရဟန်းတော်တို့အား ဟောတော်မူပါသည်။ မာရ်နတ်က လူတို့အသက်ရှည်ပုံကို ဘုရားရှင်အား လျှောက်ထားရာ ဘုရားရှင်က ဦးခေါင်း မီးလောင်နေသောသူကဲ့သို့ သုစရိုက်တရားများကိုကျင့်သင့်ပုံ အစရှိ သည်တို့ကို ရဟန်းတော်တို့အား ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၁၊၁၁၀။ သံ၊မြန်၊၁၊၁၀၆။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၁၆၁။ သံ၊ဋီ၊၁၊၂၀၈။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ... ဒသမသုတ်။
အထက်သုတ်တော်အတိုင်း ဘုရားရှင်က ရဟန်းတော်တို့အား ဟောတော်မူသည့်အခါ မာရ်နတ်က ဘုရားရှင်အား “သတ္တဝါတို့ အသက်မချုပ်ပုံ”ကို ရထားဘီး နှင့် ပုံတောင်းဥပမာဖြင့် လျှောက်ထားရာ မြစ်ငယ်ရေဥပမာဖြင့် ပြန်လည်၍ ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အာယုသင်္ခါရောဿဇ္ဇနသုတ္တ
အာယုသင်္ခါရောဿဇ္ဇနသုတ္တ-ဥဒါန၊၁၅၁-၅။ ဥဒါန၊မြန်၊၁၃၅-၉။ ဥဒါန၊ဋ္ဌ၊၂၉၃-၃၀၀။
-ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ ဥဒါန၊ ၆-ဇစ္စန္ဒဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
မာရ်နတ်လျှောက်ထားသဖြင့် ဝေသာလီမြို့ စာပါလစေတီအနီး၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ဘုရားရှင် အာယုသင်္ခါရလွှတ်တော်မူပုံကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
ဤသုတ်ကို (ဒီ၊၂၊၉၀။ သံ၊၃၊၂၃၀။ အံ၊၃၊၁၃၁)တို့၌လည်း ဟောတော်မူပါသည်။ ။
အဋ္ဌကထာ၌ -သာဝတ္ထိမြို့တော်၌ သာရိပုတ္တစေတီ၊ ရာဇဂြိုဟ်မြို့တော်၌ မောဂ္ဂလ္လာနစေတီနှင့် စာပါလစေတီ၊ သတ္တမ္ဗစေတီ၊ ဗဟုပုတ္တကစေတီ၊ သာရန္ဒဒစေတီများ အကြောင်း၊ ဘုရားရှင် ပရိနိဗ္ဗာန်ပြုတော်မူချိန်၌ အဘိသမယသတ္တဝါအပိုင်း အခြားမရှိသည့်သုတ်တော် လေးသုတ်၊ မာရေန ပရိယုဋ္ဌိတပုဒ် အဖွင့်၊ မာရ်နတ်က ဘုရားရှင်အား သတ္တသတ္တာဟအချိန်ကပင် ပရိနိဗ္ဗာန်ပြုတော်မူရန် တောင်းပန်ခဲ့ပုံ၊ အာယုသင်္ခါရ လွှတ်/မလွှတ်-အစရှိသည်တို့ကို ဖွင့်ပြထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အာရက္ခသုတ္တ
အာရက္ခသုတ္တ-အံ၊၁၊၄၃၅။ အံ၊မြန်၊၁၊၄၄၇-၈။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၃၀။ အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ တတိယပဏ္ဏာသက၊ (၁၂) ၂-ကေသိဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
(၁) တပ်မက်ဖွယ်ဣဋ္ဌာရုံ၌ မတပ်မက်စေရန်၊ (၂)ဒေါသဖြစ်ဖွယ်အနိဋ္ဌာရုံ၌ ဒေါသမဖြစ်စေရအောင်၊ (၃) တွေဝေဖွယ်သဘောတရားတို့၌ မတွေဝေစေရန်၊ (၄) မာန်ယစ်ဖွယ်သဘောတရားတို့၌ မာန်ယစ်မှုမဖြစ်စေရန်၊ မိမိ၏အကျိုးစီးပွားကို အလို ရှိသောသူသည် မမေ့မလျော့ခြင်း၊ အောက်မေ့ခြင်းဟူသော စိတ်၏အစောင့်အရှောက်ကို ပြုရမည်။ ။ ရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်သည် တပ်မက်မှုရာဂကင်းပြီးသူဖြစ်ခြင်းကြောင့် တပ်မက်ဖွယ် ကောင်းသောဣဋ္ဌာရုံ၌ မတပ်မက်၊ စိတ်ဆိုးမှု (အမျက်ထွက်မှု)ဒေါသကင်းပြီးသူဖြစ် ခြင်းကြောင့် အမျက်ထွက်ဖွယ်အနိဋ္ဌာရုံ၌လည်း အမျက်မထွက်၊ တွေဝေမှု မောဟ ကင်းပြီးသူဖြစ်ခြင်းကြောင့် တွေဝေဖွယ်ရာသဘောတရားတို့၌လည်း မတွေဝေတော့၊ မာန်ယစ်မှု ကင်းပြီးသူဖြစ်ခြင်းကြောင့် မာန်ယစ်ဖွယ်ရာသဘောတရားတို့၌လည်း မာန်မယစ်တော့၊ ထိုရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်သည် ကြက်သီးမွေးညှင်းထခြင်း၊ တုန်လှုပ်ခြင်း၊ ချောက်ခြားခြင်း၊ ထိတ်လန့်ခြင်းသို့လည်း မရောက်၊ သာသနာ့ပြင်ပ ရဟန်းအမည်ခံ ပုဂ္ဂိုလ်တို့၏ စကားကြောင့်လည်း မိမိ၏အယူကို မစွန့်လွှတ်၊ အယူဝါဒမပြောင်းတော့ ဟု ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အာရညကသုတ္တ
အာရညကသုတ္တ-အံ၊၂၊၁၀၆။ အံ၊မြန်၊၂၊၁၃၀။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ပဉ္စကနိပါတ၊ ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ (၁၀) ၅-ကကုဓဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
(၁) အမှုသစ်၌ အားထုတ်မှုနည်းသော ကိစ္စနည်းသော မွေးမြူရလွယ်သော၊ အသက်၏အဆောက်အဦပစ္စည်းတို့၌ ရောင့်ရဲလွယ်သောရဟန်း၊
(၂) အစားအသောက်နည်းပါးပြီး ဝမ်းရေးအတွက် အားမထုတ်သောရဟန်း၊
(၃) အအိပ်နည်းပါးပြီး နိုးကြားမှုလုံ့လ အားထုတ်မှုရှိသောရဟန်း၊
(၄) အစွန်အဖျားတောရကျောင်း၌ နေသောရဟန်း၊
(၅) ကိလေသာမှထွက်မြောက်တိုင်းသောစိတ်ကို ဆင်ခြင်သောရဟန်း
ဤတရားငါးမျိုးတို့နှင့် ပြည့်စုံသောရဟန်းတော်သည် အာနာပါနဿတိသမာဓိကို ကြိမ်ဖန်များစွာ အလေ့အလာပြုသည်ရှိသော် မကြာမြင့်မီ အရဟတ္တဖိုလ်ကို ထိုးထွင်း၍ သိနိုင်၏-ဟု ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အာရညိကသုတ္တ
အာရညိကသုတ္တ-အံ၊၂၊၁၉၃။ အံ၊မြန်၊၂၊၂၄၅။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၆၄-၅။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ပဉ္စကနိပါတ၊ စတုတ္ထပဏ္ဏာသက၊ (၁၉) ၄-အရညဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
(၁) အသိဉာဏ်ပညာမရှိ အကျိုးအာနိသင်ရှိသည်ကိုမသိဘဲ တော၌နေသောရဟန်း၊
(၂) (လာဘသက္ကာရသိလောကကိုအလိုရှိခြင်းဟူသော)ယုတ်မာသောအလို (အလိုဆိုး)ဖြင့် တော၌နေသောရဟန်း၊
(၃) ရူးသွပ်ခြင်း၊ စိတ်ပျံ့လွင့်ခြင်းကြောင့် တော၌နေသောရဟန်း၊
(၄) မြတ်ဗုဒ္ဓနှင့် မြတ်ဗုဒ္ဓ၏သာဝကတို့သည် ချီးမွမ်းအပ်၏ဟု (နှလုံးသွင်း၍) တော၌ နေသောရဟန်း၊
(၅) အလိုနည်းမှု၊ ရောင့်ရဲလွယ်မှု၊ ကိလေသာနည်းပါးမှု၊ ကိလေသာတို့မှ ကင်းဆိတ်မှု၊ ကောင်းသောအကျင့်ဖြင့် အကျိုးရှိမှုတို့ကိုမှီ၍ တော၌နေသောရဟန်း၊ နွားမမှ နို့ရည်၊ နို့ရည်မှ နို့ဓမ်း၊ နိုခမ်းမှ ဆီဦး၊ ဆီဦးမှ ထောပတ်၊ ထောပတ်မှ ထောပတ်ကြည်ဖြစ်ရာတွင် ထောပတ်ကြည်ကိုအကောင်းဆုံးဟုဆိုရသကဲ့သို့ အထက်ပါတောရကျောင်းနေရဟန်းငါးမျိုးတို့တွင် အမှတ် (၅)တောကျောင်းနေ ရဟန်းသည် အမြင့်မြတ်ဆုံးဖြစ်၏ဟု ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အာရဒ္ဓဝီရိယသုတ္တ
အာရဒ္ဓဝီရိယသုတ္တ (၅)-သံ၊၂၊၄၄၂။ သံ၊မြန်၊၂၊၄၃၈။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၃-မာတုဂါမသံယုတ္တ၊ ဒုတိယပေယျာလဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
(၁) ယုံကြည်မှု “သဒ္ဓါရှိသော အမျိုးသမီး၊ (၂) မကောင်းမှုမှရှက်မှု “ဟိရီရှိသော အမျိုးသမီး၊ (၃) မကောင်းမှုမှထိတ်လန့်ကြောက်ရွံ့မှု “ဩတ္တပ္ပရှိသော အမျိုးသမီး၊ (၄) (ကုသိုလ်ကောင်းမှု)အားထုတ်မှုလုံ့လဝီရိယရှိသော အမျိုးသမီး၊ (၅) အသိဉာဏ် ပညာရှိသော အမျိုးသမီး-ဤတရားငါးပါးတို့နှင့် ပြည့်စုံသောအမျိုးသမီးသည် ကွယ်လွန်ပြီးနောက် နတ်ပြည်သို့ရောက်ရ၏-ဟု ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၁၊၄။ အံ၊မြန်၊၁၊၅။ အံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၃၇-၉။ အံ၊ဋီ၊၁၊၈၅-၇။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဧကကနိပါတ၊ ၂-နီဝရဏပ္ပဟာနဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
အာရမ္ဘဓာတ်, နိက္ကမဓာတ်, ပရက္ကမဓာတ်-ဟူသော အာရဒ္ဓဝီရိယရှိသောသူအား မဖြစ်ပေါ်သေးသော ထိနမိဒ္ဓနီဝရဏမဖြစ်၊ ဖြစ်ပြီးသောထိနမိဒ္ဓနီဝရဏကိုလည်း ပယ်နိုင်၏။ မဖြစ်သေးသော ထိနမိဒ္ဓနီဝရဏ မဖြစ်ရန်၊ ဖြစ်ပြီးသော ထိနမိဒ္ဓနီဝရဏကို ပယ်ရန် အာရဒ္ဓဝီရိယမှတပါး အခြားတစ်ခုသောတရားကိုမျှ ငါဘုရားမြင်တော် မမူ-ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ -အာရမ္မဓာတ်အစရှိသော ဝီရိယအကြောင်းများကို ဖွင့်ပြ ထားပါသည်။ -မိလက္ခတိဿထေရ်၊ ဂါမန္တပဗ္ဘာရဝါသီ မဟာသီဝထေရ်၊ ပီတိမလ္လကထေရ်၊ ကုဋုမ္ဗိယပုတ္တတိဿထေရ်တို့ကို သာဓကအဖြစ်ညွှန်းထားပါသည်၊ ထိနမိဒ္ဓ ကင်းပျောက်ကြောင်းတရား ၆-ပါးတို့ကိုလည်း ဖွင့်ပြထားပါသည်။
-အံ၊၁၊၁၁။ အံ၊မြန်၊၁၊၁၄။ အံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၅၆။ အံ၊ဋီ၊၁၊၁၂၂။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဧကကနိပါတ၊ ၇-ဝီရိယာရမ္ဘာဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
အာရဒ္ဓဝီရိယ (သမ္မပ္ပဓာန်ဝီရိယ)ရှိသောသူအား မဖြစ်သေးသောကုသိုလ် တရားတို့ ဖြစ်ကုန်၏၊ ဖြစ်ပြီးသောအကုသိုလ်တရားတို့ ဆုတ်ယုတ်ပျက်စီးကုန်၏၊ မဖြစ်သေးသောကုသိုလ်တို့ ဖြစ်ရန်၊ ဖြစ်ပြီးသောအကုသိုလ်တရားတို့ ဆုတ်ယုတ်ပျက်စီးရန် အာရဒ္ဓဝီရိယမှတပါး အခြားတစ်ခုသောတရားကိုမျှ ငါးဘုရားမြင်တော်မမူဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၁၊၃၆။ အံ၊မြန်၊၁၊၄၅-၆။ အံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၃၇၂-၅။ အံ၊ဋီ၊၁၊၂၂၉။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဧကကနိပါတ၊ ၁၆-ဧကဓမ္မပါဠိ၊ တတိယဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ် -ဒွါဒသမသုတ်။
ဓမ္မကို မကောင်းသဖြင့် ဟောကြားအပ်သော တိတ္ထိတို့၏သာသနာ၌ ထက်သန်သော လုံ့လ မရှိသူသည် ချမ်းသာစွာနေရ၏-ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အာရဘတိသုတ္တ
အာရဘတိသုတ္တ-အံ၊၂၊၁၄၆-၈။ အံ၊မြန်၊၂၊၁၈၄-၆။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၅၁။ အံ၊ဋီ၊၃၊၄၈-၉။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ပဉ္စကနိပါတ၊ တတိယပဏ္ဏာသက၊ (၁၅) ၅-တိကဏ္ဍကီဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
(၁) အာပတ်လည်းသင့်၏၊ စိတ်နှလုံးမသာယာမှုလည်း ဖြစ်၏၊ အရဟတ္တဖိုလ်ကိုလည်း အမှန်အတိုင်း မသိသောပုဂ္ဂိုလ်၊
(၂) အာပတ်ကား သင့်၏။ စိတ်နှလုံးမသာယာမှုကား မဖြစ်၊ အရဟတ္တဖိုလ်ကိုလည်း အမှန်အတိုင်း မသိသောပုဂ္ဂိုလ်၊
(၃) အာပတ်ကား မသင့်၊ စိတ်နှလုံးမသာယာမှုကား ဖြစ်၏။ အရဟတ္တဖိုလ်ကိုလည်း အမှန်အတိုင်း မသိသောပုဂ္ဂိုလ်၊
(၄) အာပတ်လည်း မသင့်၊ စိတ်နှလုံးမသာယာမှုလည်း မဖြစ်၊ အရဟတ္တဖိုလ်ကို အမှန်အတိုင်း မသိသောပုဂ္ဂိုလ်၊
(၅) အာပတ်လည်း မသင့်၊ စိတ်နှလုံးမသာယာမှုလည်း မဖြစ်၊ အရဟတ္တဖိုလ်ကို အမှန်အတိုင်း သိသောပုဂ္ဂိုလ် -အထက်ပုဂ္ဂိုလ်လေးယောက်တို့ကို ပဉ္စမပုဂ္ဂိုလ်က သွန်သင်ဆုံးမ နည်းညွှန်လမ်းပြလျှင် အရဟတ္တဖိုလ်သို့ရောက်နိုင်ပုံ၊ ဆုံးမစကား ပြောကြားပုံကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
ဋီကာ၌ -အထက်ပါပုဂ္ဂိုလ်များ၏ မျက်မြင်သဘာဝကို ဖွင့်ပြထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အာရမ္မဏမူလကအဘိနီဟာရသုတ္တ
အာရမ္မဏမူလကအဘိနီဟာရသုတ္တ-သံ၊၂၊၂၃၂။ သံ၊မြန်၊၂၊၂၂၃။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ (၁၃) ဈာနသံယုတ္တ၊ စတ္တာလီသမသုတ်။
(၁) သမာဓိသ္မိံ အာရမ္မဏကုသလ န အဘိနီဟာရကုသလပုဂ္ဂိုလ်၊
(၂) သမာဓိသ္မိံ အဘိနီဟာရကုသလ န အာရမ္မဏကုသလပုဂ္ဂိုလ်၊
(၃) သမာဓိသ္မိံ နေဝ အာရမ္မဏကုသလ န စ အဘိနီဟာရကုသလပုဂ္ဂိုလ်၊
(၄) သမာဓိသ္မိံ အာရမ္မဏကုသလ အဘိနီဟာရကုသလပုဂ္ဂိုလ်၊
ထိုပုဂ္ဂိုလ်လေးယောက်တို့တွင် အမှတ်စဉ် (၄)ပုဂ္ဂိုလ်သည် အမြင့်မြတ်ဆုံး ပုဂ္ဂိုလ်ဖြစ်ပုံကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အာရမ္မဏမူလကဂေါစရသုတ္တ
အာရမ္မဏမူလကဂေါစရသုတ္တ-သံ၊၂၊၂၃၂။ သံ၊မြန်၊၂၊၂၂၃။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ... ဧကစတ္တာလီသမသုတ်။
(၁) သမာဓိသ္မိံ အာရမ္မဏကုသလ န ဂေါစရကုသလပုဂ္ဂိုလ်၊
(၂) သမာဓိသ္မိံ ဂေါစရကုသလ န အာရမ္မဏကုသလပုဂ္ဂိုလ်၊
(၃) သမာဓိသ္မိံ နေဝ အာရမ္မဏကုသလ န စ ဂေါစရကုသလပုဂ္ဂိုလ်၊
(၄) သမာဓိသ္မိံ အာရမ္မဏကုသလ ဂေါစရကုသလပုဂ္ဂိုလ်၊
ထိုပုဂ္ဂိုလ်လေးယောက်တို့တွင် အမှတ် (၄)ပုဂ္ဂိုလ်သည် မမြင့်မြတ်ဆုံးပုဂ္ဂိုလ် ဖြစ်ပုံကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အာရမ္မဏမူလကသက္ကသုတ္တ
အာရမ္မဏမူလကသက္ကသုတ္တ-သံ၊၂၊၂၃၂။ ... တေစတ္တာလီသမသုတ်။
(၁) သမာဓိသ္မိံ အာရမ္မဏကုသလ န သက္ကစ္စကာရီပုဂ္ဂိုလ်၊
(၂) သမာဓိသ္မိံ သက္ကစ္စတာရီ န အာရမ္မဏကုသလပုဂ္ဂိုလ်၊
(၃) သမာဓိသ္မိံ နေဝ အာရမ္မဏကုသလ န သက္ကစ္စကာရီပုဂ္ဂိုလ်၊
(၄) သမာဓိသ္မိံ အာရမ္မဏကုသလ သက္ကစ္စတာရီပုဂ္ဂိုလ်၊
ဤပုဂ္ဂိုလ်လေးမျိုးတို့တွင် အမှတ် (၄)ပုဂ္ဂိုလ်သည် အမွန်မြတ်ဆုံးဖြစ်သည်ဟု ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အာရမ္မဏမူလကသပ္ပါယကာရီသုတ္တ
အာရမ္မဏမူလကသပ္ပါယကာရီသုတ္တ-သံ၊၂၊၂၃၂။ ... ပဉ္စစတ္တာလီသမသုတ်။
(၁) သမာဓိသ္မိံ အာရမ္မဏကုသလ န သပ္ပါယကာရီပုဂ္ဂိုလ်၊
(၂) သမာဓိသ္မိံ သပ္ပါယကာရီ န အာရမ္မဏကုသလပုဂ္ဂိုလ်၊
(၃) သမာဓိသ္မိံ နေဝ အာရမ္မဏကုသလ န စ သပ္ပါယကာရီပုဂ္ဂိုလ်၊
(၄) သမာဓိသ္မိံ အာရမ္မဏကုသလ သပ္ပါယကာရီပုဂ္ဂိုလ်၊
ဤပုဂ္ဂိုလ်လေးယောက်တို့တွင် အမှတ် (၄)ပုဂ္ဂိုလ်သည် အမွန်မြတ်ဆုံးပုဂ္ဂိုလ် ဖြစ်သည်ဟု ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အာရမ္မဏမူလကသာတစ္စသုတ္တ
အာရမ္မဏမူလကသာတစ္စသုတ္တ-သံ၊၂၊၂၃၂။ ... စတုစတ္တာလီသမသုတ်။
(၁) သမာဓိသ္မိံ အာရမ္မဏကုသလ န သာတစ္စကာရီပုဂ္ဂိုလ်၊
(၂) သမာဓိသ္မိံ သာတစ္စကာရီ န အာရမ္မဏကုသလပုဂ္ဂိုလ်၊
(၃) သမာဓိသ္မိံ နေဝ အာရမ္မဏကုသလ န စ သာတစ္စကာရီပုဂ္ဂိုလ်၊
(၄) သမာဓိသ္မိံ အာရမ္မဏကုသလ သာတစ္စကာရီပုဂ္ဂိုလ်၊
ဤပုဂ္ဂိုလ်လေးယောက်တို့တွင် အမှတ် (၄)ပုဂ္ဂိုလ်သည် အမွန်မြတ်ဆုံးပုဂ္ဂိုလ် ဖြစ်သည်ဟု ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အာလောကသုတ္တ
အာလောကသုတ္တ-အံ၊၁၊၄၅၆။ အံ၊မြန်၊၁၊၄၆၉။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ တတိယပဏ္ဏာသက၊ (၁၅) ၅-အာဘာဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
လရောင်၊ နေရောင်၊ မီးရောင်၊ ပညာရောင်-ဟူသော အရောင်လေးမျိုးတို့တွင် ပညာအလင်းရောင်သည်သာ အမြတ်ဆုံးဖြစ်၏ဟု ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အာဝရဏသုတ္တ
အာဝရဏသုတ္တ (၂)-အံ၊၂၊၅၆။ အံ၊မြန်၊၂၊၆၉။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၆။ အံ၊ဋီ၊၃၊၂၂။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ပဉ္စကနိပါတ၊ ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ (၆) ၁-နီဝရဏဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
ကာမစ္ဆန္ဒ, ဗျာပါဒ, ထိနမိဒ္ဓ, ဥဒ္ဓစ္စကုက္ကုစ္စ, ဝိစိကိစ္ဆာ-ဟူသော ကုသိုလ်စိတ်ကို တားမြစ်ပိတ်ဆို့လွှမ်းမိုးတတ်, ဝိပဿနာပညာ, မဂ်ပညာကို အားနည်းအောင်ပြုတတ်သော တရားငါးပါးတို့သည် မိမိ၏အကျိုး, သူတပါး၏အကျိုး, မိမိ သူတစ်ပါး နှစ်ဦးသားတို့၏အကျိုးကို မသိနိုင်၊ အရဟတ္တဖိုလ်ကို မျက်မှောက်မပြုနိုင်ပုံ၊ ယင်းတရား ငါးမျိုးတို့ကို ပယ်စွန့်နိုင်မှ မိမိ သူတစ်ပါး နှစ်ဦးသားတို့၏အကျိုးကို သိနိုင်ပုံ၊ အရဟတ္တဖိုလ်ကို မျက်မှောက်ပြုနိုင်ပုံကို တောင်ကျချောင်းဥပမာဖြင့် တစ်မျိုးစီ တစ်မျိုးစီ ခွဲခြား၍ အကျယ် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၂၊၃၇၉-၃၈၀။ အံ၊မြန်၊၂၊၄၇၉။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၄၀။ အံ၊ဋီ၊၃၊၁၄၆။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဆက္ကနိပါတ၊ ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ ၉-သီတိဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
ကမ္မာဝရဏ (အာနန္ဒရိယကံ)၊ ကိလေသာဝရဏ (နိယတမိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ)၊ ဝိပါကာ ဝရဏ (အဟိတ်ပဋိသန္ဓေ)၊ အဿဒ္ဓ၊ အစ္ဆန္တိက၊ ဒုပ္ပည-ဟူသော ဤတရား ၆-ပါးနှင့် ပြည့်စုံသူသည် သူတော်ကောင်းတရားကိုကြားနာသော်လည်း ကုသိုလ် တရားတို့၌ မဖောက်ပြန်သောသဘောဟူသော မဂ္ဂနိယာမသို့သက်ဝင်ရန် မထိုက်တန်၊ ထိုတရား ၆-မျိုး မရှိသောပုဂ္ဂိုလ်သည် သူတော်ကောင်းတရားကို ကြားနာသည်ရှိသော် ကုသိုလ်တရားတို့၌ မဖောက်ပြန်သောသဘောဟူသော မဂ္ဂနိယာမသို့သက်ဝင်ရန် ထိုက်တန်၏ဟု အကျယ် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အာဝရဏနီဝရဏသုတ္တ
အာဝရဏနီဝရဏသုတ္တ-သံ၊၃၊၈၃-၅။ သံ၊မြန်၊၃၊၈၈-၉၀။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၈၈-၉။ သံ၊ဋီ၊၂၊၄၂၈။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၂-ဗောဇ္ဈင်္ဂသံယုတ္တ၊ ၄-နီဝရဏဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
ကာမစ္ဆန္ဒ, ဗျာပါဒ, ထိနမိဒ္ဓ, ဥဒ္ဓစ္စကုက္ကုစ္စ, ဝိစိကိစ္ဆာ-ဟူသော နီဝရဏတရား ငါးပါးတို့သည် ကုသိုလ်စိတ်ကို ပိတ်ပင်တားမြစ် ညစ်နွမ်းစေတတ်ပုံ၊ ပညာကိုအားနည်းအောင် ပြုတတ်ပုံ၊ ကုသိုလ်စိတ်ကို မတားမြစ် မပိတ်ပင် မညစ်နွမ်းစေတတ်သော ဗောဇ္ဈင်ခုနစ်ပါးကို ပွားများ, ကြိမ်ဖန်များစွာ လေ့လာသည်ရှိသော် ဝိဇ္ဇာ ဝိမုတ္တိဖိုလ်ကို မျက်မှောက်ပြုရန်ဖြစ်ပုံ၊ ရိုသေစွာနှလုံးသွင်း၍ စိတ်ပါလက်ပါတရားနာယူနေသော အရိယာသာဝကအား ယင်းနီဝရဏတရားငါးပါးမဖြစ်ပဲ ဗောဇ္ဈင်တရားများ ဘာဝနာ ပါရိပူရီဖြစ်ပုံကို အကျယ် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အာဝါသိကသုတ္တ
အာဝါသိကသုတ္တ-အံ၊၂၊၂၂၈။ အံ၊မြန်၊၂၊၂၉၀။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၈၃။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ပဉ္စကနိပါတ၊ ပဉ္စမပဏ္ဏာသက၊ (၂၄) ၄-အာဝါသိကဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
(၁) ရဟန်းတော်တို့၏အသွင်အပြင်ဟူသော ဝတ်ကြီးဝတ်ငယ်နှင့် မပြည့်စုံသောရဟန်း၊
(၂) အကြားအမြင်ကို ဆောင်ထားသဖြင့် ဗဟုဿုတမရှိသောရဟန်း၊
(၃) ပြောဆိုမှု မကောင်းသဖြင့် ပြေပြစ်ကောင်းမွန်သောစကားမရှိသောရဟန်း၊
(၄) တစ်ပါးတည်းကိန်းအောင်းမှုမရှိသဖြင့် ကိလေသာခေါင်းပါးမှုမရှိသောရဟန်း၊
(၅) ပညာမရှိ မိုက်မဲဆွံ့ အသော ရဟန်း-ဟူသော စိတ်နှလုံးကိုမပွားစေတတ်သော ကျောင်းထိုင်ရဟန်းငါးမျိုးနှင့် အမြဲသတိရ အောက်မေ့နေရသော ကျောင်းထိုင် ရဟန်းတော်ငါးမျိုးတို့ကို ကဏှပက္ခ, သုက္ကပက္ခအားဖြင့် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အာဝိလသုတ္တ
အာဝိလသုတ္တ-အံ၊၁၊၈။ အံ၊မြန်၊၁၊၁၀။ အံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၄၃-၄။ အံ၊ဋီ၊၁၊၉၈။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဧကကနိပါတ၊ ၅-ပဏိဟိတအစ္ဆဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
(နီဝရဏငါးပါးတို့ဖြင့်)နောက်ကျုနေသောစိတ်ရှိသောရဟန်းသည် မိမိအကျိုး သူတပါးအကျိုး, မိမိသူတပါး နှစ်ဦးသားအကျိုး သိနိုင်ခြင်း၊ (ဒိဗ္ဗစက္ခုဉာဏ်၊ ဝိပဿနာ ဉာဏ်၊ မဂ်ဉာဏ်၊ ဖိုလ်ဉာဏ်၊ ပစ္စဝေက္ခဏဉာဏ်-ဟူသော)အလမရိယဉာဏဒဿန ဝိသေသကို မျက်မှောက်ပြုနိုင်ခြင်းတို့ မဖြစ်နိုင်ပုံကို နောက်ကျုနေသောရေအိုင်ဥပမာဖြင့် ဘုရားရှင် ရှင်းလင်းဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အာဝေဏိကဒုက္ခသုတ္တ
အာဝေဏိကဒုက္ခသုတ္တ-သံ၊၂၊၄၃၆-၇။ သံ၊မြန်၊၂၊၄၃၂-၃။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၂၅။ သံ၊ဋီ၊၂၊၃၆၄။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၃-မာတုဂါမသံယုတ္တ၊ ပဌမပေယျာလဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
မာတုဂါမတို့၏ သီးခြားဒုက္ခငါးမျိုးကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အာသံသသုတ္တ
အာသံသသုတ္တ-အံ၊၁၊၁၀၆-၇။ အံ၊မြန်၊၁၊၁၂၄-၅။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၇၅-၇။ အံ၊ဋီ၊၂၊၇၈-၈၀။ အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ တိကနိပါတ၊ ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၂-ရထကာရဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
နိရာသ ( တောင့်တမှုမရှိသောပုဂ္ဂိုလ်၊ အာသံသ(= တောင့်တမှုရှိသော ပုဂ္ဂိုလ်၊ ဝိဂတာသ ( တောင့်တမှုကင်းပြီးသော)ပုဂ္ဂိုလ်တို့ကို လောက, သာသနာ နှစ်ဖက်မြင်ဖြင့် အကျယ်တဝင့် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အာသဝသုတ္တ
အာသဝသုတ္တ (၆)သံ၊၃၊၅၂။ သံ၊မြန်၊၃၊၅၅။ သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-မဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၇-ဧသနာဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
ကာမာသဝ၊ ဘဝါသဝ၊ အဝိဇ္ဇာသဝ-ဟူသော အာသဝေါတရားသုံးပါးတို့ကို ထူးသောဉာဏ်ဖြင့် သိရန်၊ ပိုင်းခြား၍ သိရန်၊ ကုန်စေရန်၊ ပယ်စွန့်ရန် အဋ္ဌင်္ဂိကမဂ်ကို ပွားများရမည် အစရှိသည်ဖြင့် ပွားများပုံအကျယ်ကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၃၊၁၆၆။ သံ၊မြန်၊၃၊၁၇၂။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၃-သတိပဋ္ဌာနသံယုတ္တ၊ ၅-အမတဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
အထက်သုတ်ပါ အာသဝေါတရားသုံးပါးတို့ကို ပယ်စွန့်ရန် သတိပဋ္ဌာန် လေးပါးတို့ကို ပွားများရမည် အစရှိသည်ဖြင့် ပွားများပုံအကျယ်ကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၂၊၃၄၀-၃။ အံ၊မြန်၊၂၊၄၃၁-၄။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၂၇-၁၃၁။ အံ၊ဋီ၊၃၊၁၂၄-၁၃၂။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဆက္ကနိပါတ၊ ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ ၆-မဟာဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
(၁) စောင့်ရှောက်မှု၊ (၂) မှီဝဲမှု၊ (၃) သည်းခံမှု၊ (၄) ရှောင်ကြဉ်မှု၊ (၅) ပယ်ဖျောက်မှု၊ (၆) ပွားများမှု-ဟူသော အာသဝေါတရားတို့ကိုပယ်ရမည့်တရား ၆-မျိုးတို့ဖြင့် အာသဝေါတရားတို့ကို ပယ်ပြီးသောရဟန်းတော်သည် အာဟုနေယျ အစရှိသော အကျိုးဂုဏ်ငါးပါးကို ရရှိနိုင်၏-အစရှိသည်ဖြင့် တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီကို အကျယ်ဝေဖန်၍ ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၃၊၄၈၃။ အံ၊မြန်၊၃၊၄၇၃-၄။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဒသကနိပါတ၊ စတုတ္ထပဏ္ဏာသက၊ (၁၈) ၃-သာဓုဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
ဒုစရိုက် ၁၀-ပါးသည် သာသဝဓမ္မ, ဒုစရိုက် ၁၀-ပါးမှ ရှောင်ကြဉ်မှုသည် အနာသဝဓမ္မဖြစ်ပုံကို ကဏှပက္ခ, သုက္ကပက္ခနည်းဖြင့် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-ဣတိဝုတ်၊၂၂၈-၉။ ဣတိဝုတ်၊မြန်၊၂၁၃။ ဣတိဝုတ်၊ဋ္ဌ၊၁၈၈-၉။
-ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ ဣတိဝုတ္တက၊ တိကနိပါတ၊ ပဌမဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
သမာဓိ၊ သမ္ပဇဉ်၊ သတိရှိသော ဗုဒ္ဓသာဝကသည် အာသဝ၊ အာသဝသမုဒယ၊ အာသဝနိရောဓ၊ အာသဝနိရောဓဂါမိနီပဋိပဒါကို ပိုင်းခြား၍ သိ၏၊ အာသဝေါတရား တို့ကုန်ခြင်းကြောင့် တဏှာကင်းသည်ဖြစ်၍ ပရိနိဗ္ဗာန်ဝင်စံရ၏-ဟု ဘုရားရှင် ထံတော်မှကြားနာခဲ့ရသည့်တရားတော်ကို ခုဇ္ဇုတ္တရာက သာမာဝတီအမှူးရှိသော မိဖုရားငါးရာတို့အား ပြန်လည်ဟောကြားသည့်သုတ်။
-ဣတိဝုတ်၊၂၂၉။ ... ဣတိဝုတ်၊ဋ္ဌ၊၁၈၉။
-ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ ... အဋ္ဌမသုတ်။
ကာမ၊ ဘဝ၊ အဝိဇ္ဇာ-ဟူသော အာသဝေါတရားသုံးပါးကုန်ပြီးသော ကိလေသာတို့မှ လွတ်မြောက်ပြီးသောပုဂ္ဂိုလ်သည် စစ်သည်နှင့်တကွ မာရ်နတ်ကိုအောင်မြင်၍ အဆုံးစွန်သောအတ္တဘောကို ဆောင်၏-ဟု ဘုရားရှင်ထံတော်မှ ကြားနာခဲ့ရကြောင်းကို ခုဇ္ဇုတ္တရာက သာမာဝတီအမှူးရှိသော မိဖုရားငါးရားတို့အား ပြန်လည် ဟောပြသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အာသဝက္ခယသုတ္တ
အာသဝက္ခယသုတ္တ (၈)-သံ၊၃၊၁၇၈။ သံ၊မြန်၊၃၊၁၈၅။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၄-ဣန္ဒြိယသံယုတ္တ၊ ၂-မုဒုတရဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
သဒ္ဓါ၊ ဝီရိယ၊ သတိ၊ သမာဓိ၊ ပညာ-ဟူသော ဣန္ဒြေငါးပါးကိုပွားများခြင်း ကြိမ်ဖန်များစွာ အလေ့အလာပြုခြင်းကြောင့် အာသဝေါတရားများ ကုန်ခမ်းပြီး အနာသဝ စေတောဝိမုတ္တိ, ပညာဝိမုတ္တိဖြစ်သည့် အရဟတ္တဖိုလ်ကို မျက်မှောက်ဘဝ၌ပင် ကိုယ်တိုင်သိရှိ မျက်မှောက်ပြု၍ နေနိုင်၏-ဟု ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၃၊၂၀၇။ သံ၊မြန်၊၃၊၂၁၃။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ... ၇-ဗောဓိပက္ခိယဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
အထက်သုတ်ပါ ဣန္ဒြေငါးပါးတို့ကို ပွားများအပ်, ကြိမ်ဖန်များစွာ အလေ့ အလာပြုအပ်သည်ရှိသော် သံယောဇဉ်တို့ကို ပယ်စွန့်ရန်၊ အနုသယတို့ကို အကြွင်းမဲ့ ပယ်ခွါရန်၊ သံသရာခရီးကို ပိုင်းခြား၍ သိနိုင်ရန်၊ အာသဝေါတရားတို့ ကုန်ခမ်းရန် ဖြစ်ကုန်၏-ဟု ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၃၊၂၆၇။ သံ၊မြန်၊၃၊၂၇၀။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၈-အနုရုဒ္ဓသံယုတ္တ၊ ဒုတိယဝဂ္ဂ၊ စုဒ္ဒသမသုတ်။
သတိပဋ္ဌာန်လေးပါးကို ပွားများခြင်း၊ ကြိမ်ဖန်များစွာ အလေ့အလာပြုခြင်း အာသဝေါတရားတို့ ကုန်ခမ်းခြင်းကြောင့် အနာသဝ စေတောဝိမုတ္တိ, ပညာဝိမုတ္တိကို မျက်မှောက်ဘဝမှာပင် ကိုယ်တိုင်သိရှိ မျက်မှောက်ပြု၍ နေနိုင်၏-ဟု အရှင်အနုရုဒ္ဓါက သမ္ဗဟုလရဟန်းတို့အား ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၃၊၂၉၇။ သံ၊မြန်၊၃၊၂၉၈။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၀-အာနာပါနသံယုတ္တ၊ ဒုတိယဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
အာနာပါနဿတိသမာဓိကို ပွားများခြင်းသည် အာသဝေါတရားတို့ ကုန်ခမ်းရန် ဖြစ်၏-ဟု အာနာပါနဿတိသမာဓိ ပွားများပုံကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၃၊၃၈၀။ သံ၊မြန်၊၃၊၃၈၆-၇။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၂-သစ္စသံယုတ္တ၊ ၃-ကောဋိဂါမဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
သစ္စာလေးပါးကိုသိမြင်သောသူအား အာသဝေါတရားတို့ ကုန်ခြင်းကို ဟောတော်မူ၏၊ သစ္စာလေးပါးကို သိမြင်အောင် အားထုတ်ကြရမည်-ဟု ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၂၊၇၃။ အံ၊မြန်၊၂၊၈၉-၉၀။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၁။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ပဉ္စကနိပါတ၊ ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ (၇) ၂-သညာဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
(၁) ကာယေ အသုဘာနုပဿီ၊ (၂) အာဟာရေ ပဋိကူလသညီ၊ (၃) သဗ္ဗလောကေ အနဘိရတသညီ၊ (၄) သဗ္ဗသင်္ခါရေသု အနိစ္စာနုပဿီ၊ (၅) အဇ္ဈတ္တံ မရဏသညာ သုပဋ္ဌိတာ-ဟူသော တရားငါးပါးကို ပွားများ, ကြိမ်ဖန်များစွာ အလေ့အလာပြုသည် ရှိသော် အာသဝေါတရားတို့ ကုန်ခမ်းရန် ဖြစ်ကုန်၏-ဟု ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၃၊၄၅၀။ အံ၊မြန်၊၃၊၄၄၂။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဒသကနိပါတ၊ တတိယပဏ္ဏာသက၊ (၁၂) ၂-ပစ္စုရောဟနီဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
မဂ္ဂင်ရှစ်ပါး၊ သမ္မာဉာဏ၊ သမ္မာဝိမုတ္တိ-ဟူသော တရား ၁၀-ပါးကို ပွားများ, ကြိမ်ဖန်များစွာ ပွားများသည်ရှိသော် အာသဝေါတရားတို့ ကုန်ခမ်းရန် ဖြစ်ကုန်၏ဟု ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
ဣတိဝုတ်၊၂၆၅။ ဣတိဝုတ်၊မြန်၊၂၅၁-၂။ ဣတိဝုတ်၊ဋ္ဌ၊၃၁၀။
-ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ ဣတိဝုတ္တက၊ စတုက္ကနိပါတ၊ တတိယသုတ်။
သစ္စာလေးပါးကို သိမြင်သောရဟန်းအား အာသဝေါတရားတို့ ကုန်ခမ်းခြင်းကို ဘုရားရှင် ဟောတော်မူ၏-ဟု ခုဇ္ဇုတ္တရာက သာမာဝတီအမှူးရှိသော မိဖုရား ငါးရာတို့အား ပြန်လည်ဟောပြသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အာသဝပဉှာသုတ္တ
အာသဝပဉှာသုတ္တ-သံ၊၂၊၄၅၀-၁။ သံ၊မြန်၊၂၊၄၄၆-၇။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၄-ဇမ္ဗုခါဒကသံယုတ္တ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
ကာမာသဝ၊ ဘဝါသဝ၊ အဝိဇ္ဇာသဝ-ဟူသော အာသဝေါတရားသုံးပါး၊ အဋ္ဌင်္ဂီက အရိယာမဂ်-ဟူသော အာသဝပဟာနမဂ္ဂ၊ အာသဝပဟာန ပဋိပဒါတို့ကို မဂဓနိုင်ငံ နာဠကရွာ၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ဇမ္ဗုခါဒကပရိဗိုဇ်၏ မေးလျှောက်ချက်ကို အရှင်သာရိပုတ္တရာ ဖြေဆိုဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အာသဝပဟာနသုတ္တ
အာသဝပဟာနသုတ္တ-သံ၊၂၊၂၆၀။ သံ၊မြန်၊၂၊၂၅၂။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-သဠာယတနသံယုတ္တ၊ (၆) ၁-အဝိဇ္ဇာဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
အဇ္ဈတ္တိကာယတန ၆-ပါး၊ ဗဟိဒ္ဓါယတန ၆-ပါး၊ ဝိညာဏ် ၆-ပါး၊ ဖဿ ၆-ပါး၊ အာယတန တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ၌ ဝေဒနာသုံးမျိုးတို့ကို အနတ္တ-ဟု သိမြင်သော ရဟန်းသည် အာသဝေါတရားတို့ကို ပယ်အပ်ကုန်၏-ဟု တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ ခွဲခြား၍ အညတရ ရဟန်းအား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အာသဝသမုဂ္ဃါတသုတ္တ
အာသဝသမုဂ္ဃါတသုတ္တ-သံ၊၂၊၂၆၁။ သံ၊မြန်၊၂၊၂၅၂။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ... ပဉ္စမသုတ်။
အထက်သုတ်အတိုင်း သိမြင်သည်ရှိသော် အာသဝေါတရားတို့ကို အကြွင်းမဲ့ ပယ်ခွါခြင်းသို့ရောက်ကုန်၏-ဟု ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အာသာဒုပ္ပဇဟသုတ္တ
အာသာဒုပ္ပဇဟသုတ္တ-အံ၊၁၊၈၆။ အံ၊မြန်၊၁၊၁၀၁။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၅၇။ အံ၊ဋီ၊၂၊၅၅။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဒုကနိပါတ၊ တတိယပဏ္ဏာသက၊ (၁၁) ၁-အာသာဒုပ္ပဇဟဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
ဥစ္စာပစ္စည်း၌ လိုချင်မှုတဏှာနှင့် အသက်ရှည်လိုမှုတဏှာ နှစ်ပါးတို့ကို စွန့် လွှတ်နိုင်ခဲ၏-ဟု ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ -ယင်းတဏှာနှစ်ပါးကို စွန့်လွှတ်နိုင်ရန် ခဲယဉ်းပုံကို အကျယ် ဖွင့်ပြထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အာသီဝိသသုတ္တ
အာသီဝိသသုတ္တ-အံ၊၁၊၄၂၅-၆။ အံ၊မြန်၊၁၊၄၃၈-၉။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၂၈။ အံ၊ဋီ၊၂၊၃၂၅။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ တတိယပဏ္ဏာသက၊ (၁၂) ၁-ဝလာဟကဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
အဆိပ်လေးမျိုး၊ ယင်းအဆိပ်လေးမျိုးနှင့် တူသော အမျက်ထွက်သောပုဂ္ဂိုလ် လေးမျိုးတို့ကို အကျယ် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
ဋီကာ၌ -အဆိပ်လေးမျိုးနှင့် စပ်၍ သိမှတ်ဖွယ်ဖွင့်ဆိုချက် ပါရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အာသီဝိသောပမသုတ္တ
အာသီဝိသောပမသုတ္တ-သံ၊၂၊၃၈၁-၃။ သံ၊မြန်၊၂၊၃၇၇-၉။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၅၂-၆၇။ သံ၊ဋီ၊၂၊၃၂၄။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-သဠာယတနသံယုတ္တ၊ (၁၉) ၄-အာသီ ဝိသဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
(၁) အာသီဝိသ၊ ဥဂ္ဂတေဇ ယောရဝိသ-ဖြစ်သော မြွေလေးမျိုးကို ပြုစုလုပ်ကျွေးနေရပုံနှင့် မဟာဘုတ်လေးပါးကိုလည်းကောင်း၊
(၂) မိမိနောက်က တကောက်ကောက်လိုက်၍ သတ်ရန်ပြင်ဆင်နေသော သူသတ်ယောက်ျားငါးယောက်နှင့် ဥပါဒါနက္ခန္ဓာငါးပါးကိုလည်းကောင်း၊
(၃) ၆-ယောက်မြောက်ဖြစ်သော အနီးအနား၌သံလျက်ကိုင်လျက် နောက်ကနေပြီး သတ်ရန်လိုက်နေသော သူသတ်ယောက်ျားနှင့် နန္ဒီရာဂကိုလည်းကောင်း၊
(၄) သုညဂါမနှင့် အဇ္ဈတ္တိကာယတနကိုလည်းကောင်း၊
(၅) စောရဂါမဃာတနှင့် ဗဟိဒ္ဓါယတနကိုလည်းကောင်း၊
(၆) သမုဒ္ဒရာနှင့် ဩဃလေးပါးကိုလည်းကောင်း၊
(၇) ဘေးအန္တရာယ်များလှသော ဤမှာဖက်ကမ်းနှင့် သက္ကာယဒိဋ္ဌိကိုလည်းကောင်း၊
(၈) အေးချမ်းသာယာသော ထိုမှာဖက်ကမ်းနှင့် နိဗ္ဗာန်ကိုလည်းကောင်း၊
(၉) ဖောင်နှင့် အဋ္ဌင်္ဂိကအရိယာမဂ်ကိုလည်းကောင်း၊
(၁၀) လုံ့လပြုခြင်းနှင့် ဝီရိယကိုလည်းကောင်း၊
(၁၁) တဖက်ကမ်းသို့ရောက်ရှိသွားသောဗြာဟ္မဏနှင့် ရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်တို့ကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ -ဘုရားရှင်ထံတော်သို့ရောက်ရှိလာကြကုန်သော အရပ်မျက်နှာတို့၌နေကြကုန်သော အသက်မွေးမှုတူကြပြီး ဒုက္ခလက္ခဏာကမ္မဋ္ဌာန်းကို အာထုတ်နေကြသော ယောဂီရဟန်းတော်တို့အား ဟောတော်မူကြောင်း၊ ဥဂ္ဃဋိတညူအစရှိသော ပုဂ္ဂိုလ်လေးမျိုးတို့အား အရဟတ္တဖိုလ်ရောက်သည်အထိ ကျေးဇူးပြုနိုင်အောင် ဘုရားရှင်ကြိုးကြိုးစားစား ဟောတော်မူကြောင်း၊ မြွေလေးမျိုးနှင့် အဆိပ်လေးမျိုး၊ ဝိသဝေဂဝိကာရအားဖြင့် မြွေ ၁၆-မျိုး၊ ပုဂ္ဂလ ပဏ္ဏတ္တိအားဖြင့် မြွေ ၆၄-မျိုး၊ ယောနိအားဖြင့် မြွေ ၂၅၆-မျိုး၊ ၅၁၂-မျိုး၊ ၁၀၂၄-မျိုး ရှိပုံကိုလည်းကောင်း၊ မြွေလေးမျိုးကိုပြုစုလုပ်ကျွေးပုံ ဥပမာအကျယ်၊ ရန်သူ သူသတ်ယောက်ျားများ တကောက်ကောက်လိုက်နေကြပုံ၊ ဥပမာ ဥပမေယျ နှိုင်းယှဉ်ချက်၊ မြွေလေးမျိုးနှင့် ဓာတ်လေးပါး၊ သူသတ်သမားငါးယောက် နှင့် ဥပါဒါနက္ခန္ဓာငါးပါး၊ သန်လျက်ကိုင်ပြီး လိုက်သတ်နေသောသူနှင့် နန္ဒီရာဂ၊ စောရဂါမဃာတကများနှင့် ဗဟိဒ္ဓါယတန၊ သမုဒ္ဒရာကူးပုံ၊ သစ္စာလေးပါးတို့ကို နည်းခြောက်ထောင်တို့ဖြင့် ဝေဖန်၍ ဟောတော်မူထားပုံ၊ ဒေသနာတော် အဆုံး၌ ဝိပဉ္စိတညူရဟန်းငါးရာတို့ အရဟတ္တဖိုလ်သို့ရောက်ကြပုံ အစရှိသည်တို့ကို ရှင်းလင်း ဖွင့်ပြထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အာသေဝိတဗ္ဗသုတ္တ
အာသေဝိတဗ္ဗသုတ္တ-အံ၊၃၊၄၅၆။ အံ၊မြန်၊၃၊၄၅၀။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဒသကနိပါတ၊ တတိယပဏ္ဏာသက၊ (၁၅) ၅-အရိယဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ ... မိစ္ဆာဝိမုတ္တိတရားများသည် န အာသေဝိတဗ္ဗဓမ္မများဖြစ်သည်။ သမ္မာဒိဋ္ဌိ ... သမ္မာဝိမုတ္တိတရားများသည် အာသေဝိတဗ္ဗဓမ္မများဖြစ်သည်ဟု ကဏှပက္ခ, သုက္ကပက္ခ ခွဲ၍ ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အာသေဝိတဗ္ဗဓမ္မသုတ္တ
အာသေဝိတဗ္ဗဓမ္မသုတ္တ-အံ၊၃၊၄၈၆။ အံ၊မြန်၊၃၊၄၇၇။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဒသကနိပါတ၊ စတုတ္ထပဏ္ဏာသက၊ (၁၉) ၄-အရိယဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
ပါဏာတိပါတ ... မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ-ဟူသော ဒုစရိုက်တရားများသည် နာသေဝိတဗ္ဗ ဓမ္မ၊ ပါဏာတိပါတာ ဝေရမဏိ ... သမ္မာဒိဋ္ဌိ-ဟူသော သုစရိုက်တရားများသည် အာသေဝိတဗ္ဗဓမ္မများဖြစ်သည်ဟု ကဏှပက္ခ, သုက္ကပက္ခအားဖြင့် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အာဟာရသုတ္တ
အာဟာရသုတ္တ (၂)-သံ၊၁၊၂၅၃။ သံ၊မြန်၊၁၊၂၃၇-၈။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၁-၂၈။ သံ၊ဋီ၊၂၊၂၅-၃၂။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-နိဒါနသံယုတ္တ၊ ၂-အာဟာရဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
ဖြစ်ပြီးသတ္တဝါတို့ တည်တံ့ရန်၊ ဖြစ်ဆဲသတ္တဝါတို့ တည်တံ့ဖြစ်ပွားရန် အာဟာရ လေးပါးရှိပုံ၊ အာဟာရ၏အကြောင်းသည် တဏှာ၊ တဏှာ၏အကြောင်းသည် ဝေဒနာ အစရှိသည်ဖြင့် အဝိဇ္ဇာတိုင်အောင် အကျိုးတရား၏အကြောင်းများကိုလည်းကောင်း၊ အဝိဇ္ဇာကြောင့် သင်္ခါရဖြစ်သည် အစရှိသည်ဖြင့် အကြောင်းတရားများ၏ အကျိုးတရားများကိုလည်းကောင်း အနုလောမ, ပဋိလောမ အပြန်အလှန်ဖြစ်နေပုံကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ -ဘူတာနှင့် သမ္ဘဝေသီ၊ အာဟာရအမျိုးမျိုး၊ အာဟာရနှင့် ဆက်စပ်နေသော သိမှတ်ဖွယ်ရာများ၊ ဒေသနာတော်၏ ပရိပုဏ္ဏဒေသနာတော်ဖြစ်ပုံ အစပ်သုံးစပ် အလွှာလေးလွှာပါဝင်ပုံကို ဖွင့်ပြထားပါသည်။
-သံ၊၃၊၉၀-၅။ သံ၊မြန်၊၃၊၉၅-၉။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၉၃-၂၀၄။ သံ၊ဋီ၊၂၊၄၃၁-၄၄၃။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၂-ဗောဇ္ဈင်္ဂသံယုတ္တ၊ ၆-သာကစ္ဆာဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
မဖြစ်သေးသော နီဝရဏငါးပါးနှင့် ဗောဇ္ဈင်ခုနစ်ပါးတို့ဖြစ်ပေါ်လာရန်၊ ဖြစ်ပြီးသော နီဝရဏငါးပါးနှင့် ဗောဇ္ဈင်ခုနှစ်ပါးတို့တိုးပွားစေနိုင်သော အကြောင်းတရားများ၊ အကြောင်းမဟုတ်သောတရားများကို နီဝရဏတစ်ပါးစီ၊ ဗောဇ္ဈင်တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ အကျယ်ဝေဖန်၍ ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ -ပါဠိတော်နည်းမှတပါး (၁)သတိသမ္ဗောဇ္ဈင်ဖြစ်ကြောင်း တရားလေးပါး၊ (၂)ဓမ္မဝိစယသမ္ဗောဇ္ဈင်ဖြစ်ကြောင်း တရားခုနစ်ပါး၊ နည်းယူဖွယ်ဝတ္ထု၊ သဒ္ဓါနှင့် ပညာ၊ သမာဓိနှင့် ဝီရိယတို့ ညီမျှသင့်ပုံ၊ သတိ၏ အရေးကြီးပုံ၊ (၃)ဝီရိယ သမ္ဗောဇ္ဈင်ဖြစ်ကြောင်းတရား တဆဲ့တစ်ပါး၊ မဟာမိတ္တထေရ်ဝတ္ထု၊ (၄)ပီတိသမ္ဗောဇ္ဈင် ဖြစ်ကြောင်းတရား ဆယ်ပါး၊ (၅)ပဿဒ္ဓိသမ္ဗောဇ္ဈင်ဖြစ်ကြောင်းတရား ခုနစ်ပါး၊ (၆)သမာဓိသမ္ဗောဇ္ဈင်ဖြစ်ကြောင်းတရား ဆယ်ပါး၊ (၇)ဥပေက္ခာသမ္ဗောဇ္ဈင်ဖြစ်ကြောင်း တရား ငါးပါး၊ နီဝရဏကိုပယ်ကြောင်းတရား ၆-ပါးစီတို့ကို အကျယ်တဝင့် ဖွင့်ပြပြီး၊ ဒေသနာတော်အဆုံး၌ ရဟန်းတော်ငါးရာတို့ အရဟတ္တဖိုလ်ရောက်ရှိပုံကို ဖွင့်ပြထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အာဟာရေပဋိကူလသညာသုတ္တ
အာဟာရေပဋိကူလသညာသုတ္တ-သံ၊၃၊၁၁၆။ သံ၊မြန်၊၃၊၁၂၁။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၂-ဗောဇ္ဈင်္ဂသံယုတ္တ၊ ၈-နိရောဓဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
အာဟာရေပဋိကူလသညာကို ပွားများအပ်, ကြိမ်ဖန်များစွာ အလေ့အလာပြု အပ်သည်ရှိသော် အကျိုးအာနိသင်ကြီးမားပုံနှင့် ပွားများပုံကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အာဟုနေယျသုတ္တ
အာဟုနေယျသုတ္တ (၇)-အံ၊၂၊၂၄၇။ အံ၊မြန်၊၂၊၃၁၉။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၈၇။ အံ၊ဋီ၊၃၊၈၁။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဆက္ကနိပါတ၊ ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၁-အာဟုနေယျဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
ဒွါရ ၆-ပါးတို့ဖြင့် အာရုံ ၆-ပါးတို့ကို သိသည်ရှိသော် ဣဋ္ဌာရုံ၌ ဝမ်းမြောက်မှု၊ အနိဋ္ဌာရုံ၌ စိတ်နှလုံးမသာယာမှု မဖြစ်ပဲ လျစ်လျူရှု၍ သတိသမ္ပဇဉ်ဖြင့် နေသည် ရှိသော် အာဟုနေယျ အစရှိသောဂုဏ်တို့နှင့် ပြည့်စုံနိုင်၏-ဟု ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
ဤသုတ်၌-ရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်၏ အမြဲဖြစ်နေသော နေခြင်းကို ဟောတော်မူသည်ဟု အဋ္ဌကထာ၌ ဖွင့်ပြထားပါသည်။
-အံ၊၂၊၂၄၈။ အံ၊မြန်၊၂၊၃၂၀။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၈၇။ အံ၊ဋီ၊၃၊၈၂-၇။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ... ဒုတိယသုတ်။
ဣဒ္ဓိဝိဓ၊ ဒိဗ္ဗသောတ၊ စေတောပရိယ၊ ပုဗ္ဗေနိဝါသာနုဿတိ၊ ဒိဗ္ဗစက္ခု၊ အာသဝက္ခယ-ဟူသော အဘိညာဏ် ၆-ပါးနှင့် ပြည့်စုံသောရဟန်းတော်သည် အာဟုနေယျ အစရှိသောဂုဏ်တို့နှင့် ပြည့်စုံ၏-ဟု ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ -ရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်၏အဘိညာဉ် ၆-ပါးကို ဟောတော်မူသည်ဟု ဖွင့်ပါသည်။
ဋီကာ၌ -ပါဠိတော်လာ ပါဠိအဖွင့်တို့ကို အကျယ်ဖွင့်ပြထားပြီး၊ ဝိသုဒ္ဓိမဂ္ဂဋီကာ (၂။ ၅၆)၌ အကျယ်ယူပါလေ-ဟု ဖွင့်ပြထားပါသည်။
-အံ၊၃၊၁၁၄-၅။ အံ၊မြန်၊၃၊၁၁၄-၅။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ အဋ္ဌကနိပါတ၊ ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ (၆) ၁-ဂေါတမီဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
(၁)သီလရှိခြင်း၊ (၂)ဗဟုဿုတရှိခြင်း၊ (၃)ကလျာဏမိတ္တရှိခြင်း၊ (၄)သမ္မာဒိဋ္ဌိ ရှိခြင်း၊ (၅)ရူပသမာပတ်ကို ရပြီးခြင်း၊ (၆)ပုဗ္ဗေနိဝါသာနုဿတိအဘိညာဉ်ကို ရပြီးခြင်း၊ (၇)ဒိဗ္ဗစက္ခုအဘိညာဉ်ကို ရပြီးခြင်း၊ (၈)အာသဝက္ခယဉာဏ်ကို ရပြီးခြင်း-ဟူသော တရား ၈-ပါးတို့နှင့် ပြည့်စုံသောရဟန်းသည် အာဟုနေယျ-အစရှိသော ဂုဏ်လေးပါးတို့နှင့် ပြည့်စုံ၏-ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၃၊၁၁၅။ အံ၊မြန်၊၃၊၁၁၅။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ... ဒုတိယသုတ်။
သီလရှိခြင်း၊ ဗဟုဿုတရှိခြင်း၊ အာရဒ္ဓဝီရိယဖြစ်ခြင်း၊ အာရညိကဖြစ်ခြင်း အရတိ ရတိသဟဖြစ်ခြင်၊ ဘယဘေရဝသဟဖြစ်ခြင်း၊ ရူပသမာပတ်လေးပါးကို ရပြီးခြင်း၊ အာသဝက္ခယဉာဏ်ကို ရပြီးခြင်း-ဟူသော တရား ၈-ပါးတို့နှင့် ပြည့်စုံသောရဟန်းတော်သည် အာဟုနေယျ-အစရှိသော ဂုဏ်လေးပါးနှင့် ပြည့်စုံပေ၏-ဟု ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၃၊၁၈၀။ အံ၊မြန်၊၃၊၁၈၁-၂။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၆၂။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ နဝကနိပါတ၊ ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၂-သီဟနာဒဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
အရဟာ၊ အရဟတ္တာယပဋိပန္န၊ အနာဂါမီ၊ အနာဂါမိဖလသစ္ဆိကိရိယာယပဋိပန္န၊ သကဒါဂါမီ၊ သကဒါဂါမိဖလသစ္ဆိကိရိယာယ၊ သောတာပန္န၊ သောတာပတ္တိဖလ သိစ္ဆိကိရိယာယပဋိပန္န၊ ဂေါတြဘူ-ဟူသော ပုဂ္ဂိုလ် (၉)ယောက်သည် အာဟုနေယျ၊ ပါဟုနေယျ၊ ဒက္ခိဏေယျ၊ အဉ္ဇလီကရဏီယ၊ အနုတ္တရံ ပုညက္ခေတ္တလောကဿဖြစ်သည်ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၃၊၂၇၄။ အံ၊မြန်၊၃၊၂၇၅။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၉၀။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဒသကနိပါတ၊ ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၂-နာထဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
သဗ္ဗညုဘုရားရှင်၊ ပစ္စေကဗုဒ္ဓါ၊ ဥဘတောဘာဂဝိမုတ္တပုဂ္ဂိုလ်၊ ပညာဝိမုတ္တပုဂ္ဂိုလ်၊ ကာယသက္ခီပုဂ္ဂိုလ်၊ ဒိဋ္ဌိပ္ပတ္တပုဂ္ဂိုလ်၊ သဒ္ဓါဝိမုတ္တပုဂ္ဂိုလ်၊ သဒ္ဓါနုသာရီပုဂ္ဂိုလ်၊ ဓမ္မာနုသာရီ ပုဂ္ဂိုလ်၊ (သိခါပတ္တဝိပဿနာဉာဏ်ဖြစ်သော နိဗ္ဗာန်ကိုအာရုံပြုသော)ဂေါတြဘူဉာဏ်နှင့် ပြည့်စုံသော တိဟိတ်ပုထုဇဉ်ပုဂ္ဂိုလ်-ဟူသော ပုဂ္ဂိုလ်ဆယ်မျိုးတို့သည် အာဟုနေယျအစရှိသော ဂုဏ်လေးပါးတို့နှင့် ပြည့်စုံပေကုန်၏-ဟု ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၃၊၄၁၇-၉။ အံ၊မြန်၊၃၊၄၀၉-၄၁၁။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၃၂။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဒသကနိပါတ၊ ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ (၁၀) ၅-ဥပါလိဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
(၁)သီလရှိခြင်း၊ (၂)ဗဟုဿုတရှိခြင်း၊ (၃)ကလျာဏမိတ္တရှိခြင်း၊ (၄)သမ္မာဒိဋ္ဌိ ဖြစ်ခြင်း၊ (၅)ဣဒ္ဓိဝိဓ၊ (၆)ဒိဗ္ဗသောတ၊ (၇)ပရစိတ္တဝိဇာနန၊ (၈)ပုဗ္ဗေနိဝါသာနုဿတိ၊ (၉)ဒိဗ္ဗစက္ခု-ဟူသော အဘိညာဉ်ငါးပါးနှင့် (၁၀)အာသဝက္ခယဉာဏ်ကို ရပြီးခြင်း-ဟူသော တရားဆယ်မျိုးတို့နှင့် ပြည့်စုံသောပုဂ္ဂိုလ်သည် အာဟုနေယျ-အစရှိသော ဂုဏ်တို့နှင့် ပြည့်စုံပေ၏-ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အာဠဝက (ဟတ္ထက)သုတ္တ
အာဠဝက (ဟတ္ထက)သုတ္တ-အံ၊၁၊၂၇။ အံ၊မြန်၊၁၊၃၅။ အံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၂၉၉-၃၀၂။ အံ၊ဋီ၊၁၊၂၀၃-၆။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဧကကနိပါတ၊ ၁၄-ဧတဒဂ္ဂ (ဆဋ္ဌ)ဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
ဒါန, ပိယဝစန အတ္ထစရိယာ, သမာနတ္တတာ-ဟူသော သင်္ဂဟဝတ္ထုလေးပါးဖြင့် ပရိသတ်ကိုချီးမြှောက်တတ်သော ငါဘုရား၏တပည့်ဥပါသကာတို့တွင် (ဟတ္ထက) အာဠဝကသည် အသာလွန်ဆုံး အမွန်မြတ်ဆုံးပေတည်း-ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အာဠဝကသုတ္တ
အာဠဝကသုတ္တ (၂)-သံ၊၁၊၂၁၆-၇။ သံ၊မြန်၊၁၊၂၀၀-၂။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၂၈၉-၃၀၈။ သံ၊ဋီ၊၁၊၃၁၈-၃၂၉။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၀-ယက္ခသံယုတ္တ၊ ဒွါဒသမသုတ်။
-သုတ္တနိ၊၃၀၅-၇။ သုတ္တနိ၊မြန်၊၂၈၉-၂၉၁။ သုတ္တနိ၊ဋ္ဌ၊၁၊၂၁၂-၂၃၃။
-ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ သုတ္တနိပါတ, ၁-ဥရဂဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
အာဠဝီနိုင်ငံ အာဠဝီမြို့တော်အနီး အာဠဝကဘီလူး၏ဗိမာန်၌ ဘုရားရှင် သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် အာဠဝကဘီလူးရောက်လာပြီး ဗိမာန်အပြင်ဖက်သို့ သုံးကြိမ် တိုင်တိုင် ဝင်ခိုင်း ထွက်ခိုင်းပုံ၊ ဘုရားရှင်က ဘီလူး၏အလိုသို့လိုက်၍ ဆောက်ရွက်တော်မူပုံ၊ လေးကြိမ်မြောက်၌ ဘီလူး၏ဆန္ဒကို သိတော်မူ၍ မထွက်ဘဲနေသည့်အခါ ပြဿနာမေးမည် ပြောကြားပြီး ဘုရားရှင်အား ခြိမ်းခြောက်ပုံ၊ ဘုရားရှင်က သီဟနာဒ မိန့်ခွန်းတော် မြွက်ကြားတော်မူပုံ၊ အာဠာဝကဘီလူးက နန်းစဉ်ပြဿနာများ မေး မြန်းပုံတို့ကို ပြဆိုပါသည်။ ။
ဘုရားရှင်က ပြဿနာအလိုက်-ပုရိသခေါ်ဆို ပုဂ္ဂိုလ်၏ အကောင်းဆုံးပစ္စည်း ဥစ္စာ၊ ချမ်းသာကို ဆောင်ပို့နိုင်သောတရား၊ အကောင်းဆုံး အရသာ၊ အကောင်းဆုံး အသက်မွေးမှု-ဟူသော အဖြေလေးခုကိုလည်းကောင်း၊ ဒုတိယပုစ္ဆာ၌-ဩဃအဏ္ဏဝ နှင့် ဒုက္ခကိုလွန်မြောက်နိုင်သော တရားသုံးပါး၊ စင်ကြယ်သောတရားဟူသော အဖြေလေးခုကိုလည်းကောင်း၊ တတိယမေးခွန်း၌-ပညာရကြောင်း တရား ၄-ပါး၊ ပစ္စည်းဥစ္စာ ရကြောင်း တရား ၃-ပါး၊ ကျော်စောထင်ရှားနိုင်သောတရား၊ မိတ်ဆွေဖွဲ့နိုင်သောတရား။ တမလွန်ဘဝ၌ မစိုးရိမ်ရကြောင်း တရားလေးပါးတို့ကိုလည်းကောင်း ဖြေကြားတော် မူပါသည်။
ဘုရားရှင်က ဤအဖြေများကို တခြားသမဏဗြာဟ္မဏများကိုလည်း မေးနိုင်ကြောင်း မိန့်ကြားတော်မူပါသည်၊ အာဠဝကဘီလူးကြီး သောတာပန်အရိယာသာဝက ဖြစ်ပြီး သရဏဂုံဆောက်တည်ပုံတို့ ပါရှိပါသည်၊ ပါဠိတော်နှစ်ခု အတူတူပင် ဖြစ်ပါသည်။
အဋ္ဌကထာနှစ်စောင်တို့သည် ကျမ်းပြုဆရာတော်တစ်ပါးတည်းပင်ဖြစ်သော်လည်း ဘာဏကပုဂ္ဂိုလ်တို့ကိုလိုက်၍ ဘာသာပြန်ထားသောကြောင့် အနည်းငယ် ကွဲလွဲချက်များ ရှိသော်လည်း ယေဘုယျအားဖြင့် တူညီကြပါသည်။
အဋ္ဌကထာ၌ -အာဠဝီမြို့တော်နှင့် အာဠဝကဘီလူး၏ဗိမာန် အကွာအဝေး၊ အာဠဝီမင်းကြီး တောကစားထွက်သည့် ရည်ရွယ်ချက်သုံးမျိုး၊ “ရွှေသမင်ဘယ်ကထွက် မင်းကြီးတာကထွက်”ဟူသော စကားပုံ၊ ဧဏီသားကောင်၏ သဘာဝ၊ တပ်မတော်၏ ကျေးဇူးသစ္စာ စောင့်သိတတ်ပုံ၊ အာဠဝကဘီလူးနှင့် အာဠဝီမင်းကြီးတို့ ကတိပြုချက်များ၊ အာဠာဝကဘီလူး၏ အခွင့်အရေး၊ မြို့တော်ဝန်၏ ဆောင်ရွက်ချက်၊ လူသားနှင့် ဘီလူး၊ ၁၂-နှစ်တိုင်တိုင် ဘီလူးစာကျွေးခဲ့ပုံ၊ ဘုရင်က တိုင်းသူပြည်သားတို့ဆန္ဒကို ဂရုစိုက်ပုံ၊ “ကိုယ်မချိအမိ(အဖ)သော်လည်း သားတော်ခဲ”စကားပုံ၊ ဘုရားရှင်၏ မဟာကရုဏာ သမာပတ်၌ ဝေနေယျသတ္တဝါတို့ ထင်မြင်လာပုံ၊ သာဝတ္ထိနေပြည်တော်နှင့် ယူဇနာ ၃၀-ဝေးသော အာဠာဝကဗိမာန်သို့ နေ့ဝက် ချေလျင်ခရီးကို တစ်ပါးတည်းကြွတော်မူပုံ၊ ဂဒြဘဘီလူးထံ ခွင့်ပန်ပုံ၊ အာဠဝကဗိမာန်အကြောင်းနှင့် အာဠာဝကဘီလူး၏ ရက်စက်ကြမ်းကြုတ်ပုံ၊ ဘုရားရှင်၏ အထက်ကောင်းကင်၌ မည်သည့်သတ္တဝါမျှ ဖြတ်သန်း၍ မသွားနိုင်ပုံ၊ ဟေမဝတနှင့် သာတာဂိရိဘီလူးတို့ အာဠာဝကဘီလူးနှင့် ဆွေးနွေးခန်း၊ အာဠာဝကဘီလူး၏ ကြုံးဝါးသံ၊ ဇမ္ဗူဒိပ်တစ်ကျွန်းလုံးကြားနိုင်သော အသံ ကြီးလေးမျိုး၊ အာဠာဝကဘီလူး လက်နက်ကြီး (၁၀)မျိုးတို့ဖြင့် ဘုရားရှင်အား တိုက်ခိုက် ပုံတိုက်ပွဲအချိန် ညဉ့်နှစ်ယာမ်ကြာပုံ၊ အာဠာဝကဘီလူး မာန့်လျော့သွားပုံ၊ လက်နက်ကြီး လေးမျိုး၊ မေတ္တာစွမ်းအင်၊ အာဠာဝကဘီလူး၏အလိုသို့ ဘုရားရှင်လိုက်၍ ပြုပေးတော်မူပုံ၊ နန်းစဉ်ပုစ္ဆာများအကြောင်း၊ အဖြေဂါထာ အကျယ်ဖွင့်ဆိုချက်များ၊ အာဠဝကသုတ္တန်ပြီးဆုံးချိန်၊ နတ်ဗြဟ္မာတို့ သာဓုခေါ်ချိန်၊ အာဠဝီမင်းသားငယ်ကို ဘီလူးထံ ဆက်သချိန်၊ မိုးလင်းချိန်တို့ တစ်ချိန်တည်း တိုက်ဆိုင်ပုံ၊ အာဠာဝကဘီလူးက မင်းသားငယ်ကို ဘုရားရှင်အား လှူဒါန်းပုံ၊ ဘုရားရှင်က မင်းချင်းယောက်ျားတို့လက်သို့ အပ်နှင်းပုံ၊ အာဠဝီမြို့တွင်းသို့ ဘုရားရှင်ဆွမ်းခံဝင်ပုံ၊ အာဠာဝကဘီလူး သပိတ် ထမ်း၍ လိုက်ပို့ပုံ၊ အာဠဝီမြို့တော်အပြင်၌ အာဠဝကသုတ္တန်ကို ဘုရားရှင်ဟောတော် မူရာ ပရိသတ် ၈-သောင်း လေးထောင်တို့ တရားအရသာကို သုံးဆောင်နိုင်ကြပုံ၊ ဝေဿဝဏ်နတ်မင်းကြီး ဗိမာန်၏အနီး၌ အာဠာဝကဘီလူး၏ ဗိမာန်ကို တည်ဆောက်၍ လူတို့ကိုးကွယ် ပူဇော်ပသကြပုံ၊ ဟတ္ထာဠဝကမင်းသားလေး အနာဂါမ်ဥပါသကာ ဖြစ်ပြီး ပရိသသင်္ဂဏှက ဧတဒဂ်ဘွဲ့ကို ခံယူရရှိပုံတို့ကို ဖွင့်ပြထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
အာဠဝိကာသုတ္တ
အာဠဝိကာသုတ္တ-သံ၊၁၊၁၂၉။ သံ၊မြန်၊၁၊၁၂၅။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၁၇၄။ သံ၊ဋီ၊၁၊၂၂၃။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ (၅)ဘိက္ခုနီသံယုတ္တ၊ ပဌမသုတ်။
အာဠဝိကာဘိက္ခုနီသည် သာဝတ္ထိမြို့တော်အနီး အန္ဓဝန်တောအုပ်အတွင်း၌ ကာယဝိဝေကဖြင့် နေ့သန့်နေစဉ် နှောက်ယှက်လာသော မာရ်နတ်၏စကားကို ပြန်လည် ချေပပြောဆိုသဖြင့် စိတ်ပျက်စွာဖြင့် မာရ်နတ်ထွက်ခွါသွားရပုံကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာနှင့် ဋီကာတို့၌-အန္ဓဝန်တောအုပ်အကြောင်း ဖွင့်ထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဣစ္ဆာသုတ္တ
ဣစ္ဆာသုတ္တ (၃)-သံ၊၁၊၃၈။ သံ၊မြန်၊၁၊၃၇။ သံ၊ဋီ၊၁၊၁၃၄။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-ဒေဝတာသံယုတ္တ၊ ၇-အဒ္ဓဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
အလိုရမ္မက် “ဣစ္ဆာသည် လောကကို နှောင်ဖွဲ့၏၊ အလိုရမ္မက် “ဣစ္ဆာကို ပယ်ဖျောက်ခြင်းကြောင့် (လောကမှ)ထွက်မြောက်၏၊ အလိုရမ္မက် ဣစ္ဆာကို အရဟတ္တ မဂ်ဖြင့် ပယ်ခြင်းကြောင့် အနှောင်အဖွဲ့အားလုံး ပြတ်ဆဲ၏-ဟု အညတရနတ်သားအား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၃၊၁၁၆-၈။ အံ၊မြန်၊၃၊၁၁၇-၉။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၄၁။ အံ၊ဋီ၊၃၊၂၄၅။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ အဋ္ဌကနိပါတ၊ ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ (၇) ၂-ဘူမိစာလဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
ဝိပဿနာဘာဝနာအလုပ် အားထုတ်နေစဉ် လာဘ်ကို အလိုရှိခြင်းကို အကြောင်းပြု၍ ဝိပဿနာ သူတော်ကောင်းတရားမှ လျောကျပျက်စီးသော ရဟန်း လေးမျိုး မလျောကျ မပျက်စီးသောရဟန်းတော်လေးမျိုးတို့ကို ကဏှပက္ခ, သုက္ကပက္ခနည်းဖြင့် ဘုရားရှင်က ရဟန်းတို့အား ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၃၊၁၄၃-၄။ အံ၊မြန်၊၃၊၁၄၅-၇။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ အဋ္ဌကနိပါတ၊ ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ (၈)ယမကဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
အထက်သုတ်ဒေသနာတော်နည်းအတိုင်း အရှင်သာရိပုတ္တရာက ရဟန်းတော်တို့အား ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဣစ္ဆာနင်္ဂလသုတ္တ
ဣစ္ဆာနင်္ဂလသုတ္တ-သံ၊၃၊၂၈၃-၄။ သံ၊မြန်၊၃၊၂၈၅-၆။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၀၄။ သံ၊ဋီ၊၂၊၅၂၅။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၀-အာနာပါနသံယုတ္တ၊ ဒုတိယဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
ဘုရားရှင် ဣစ္ဆာနင်္ဂလနိဂုံး ဣစ္ဆာနင်္ဂလတောအုပ်၌ ဝါတွင်းသုံးလ ကာလ ပတ်လုံး တစ်ပါးတည်းကိန်းအောင်းတော်မူရာမှ ထွက်ကြွတော်မူလာရာ အချိန်ဝယ်ဝါတွင်းသုံးလပတ်လုံး အာနာပါနဿတိသမာဓိကို ရှုမှတ်နေပုံ၊ အာနာပါနဿတိ သမာဓိ ရှုမှတ်နည်း၊ အာနာပါနဿတိဖြင့်နေခြင်းသည် အရိယဝိဟာရ၊ ဗြဟ္မဝိဟာရ၊ တထာဂတဝိဟာရဖြစ်ပုံ၊ အရိယာပုဂ္ဂိုလ်များ ရဟန္တာအဖြစ်သို့ ရောက်နိုင်ပုံ၊ အာနာပါ နဿတိကို ပွားများ, ကြိမ်ဖန်များစွာ ပွားများမှုသည် ဒိဋ္ဌဓမ္မသုခဝိဟာရ သတိသမ္ပဇည အတွက်ဖြစ်ပုံတို့ကို ရဟန်းတို့အား ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌-တိတ္ထိတို့ ချုပ်ချယ်ပြောဆိုခြင်းမှ လွတ်မြောက်နိုင်ပုံအစရှိ သည်တို့ကို ဖွင့်ပြထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဣဋ္ဌသုတ္တ
ဣဋ္ဌသုတ္တ-အံ၊၂၊၄၁-၂။ အံ၊မြန်၊၂၊၅၁-၂။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၃။ အံ၊ဋီ၊၃၊၁၉-၂၀။ အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ပဉ္စကနိပါတ၊ ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၅-မုဏ္ဍရာဇဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
အာယု၊ ဝဏ္ဏ၊ သုခ၊ ယသ၊ သဂ္ဂ-ဟူသော အလိုရှိအပ် နှစ်သက်အပ်မြတ်နိုးအပ်သော ဒုလ္လဘတရားငါးပါးနှင့် ယင်းတရားတို့ကို တောင်းခံခြင်း ဆုတောင်းနေခြင်းဖြင့် မရနိုင်ပုံ၊ ယင်းတရားငါးပါးတို့ကို ဖြစ်စေနိုင်သောအကျင့်ကို ကျင့်သုံးပါမှ နတ်, လူ၌ဖြစ်သော ယင်းတရားငါးပါးတို့ကို ရနိုင်ပုံကို အနာထပိဏ်သူဌေးအား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌-ယင်းတို့၏ ပဋိပဒါသည် ဒါန, သီလ အစရှိသော ကောင်းမှု များဖြစ်ပုံကို ဖွင့်ပြထားပါသည်။
ဋီကာ၌-အပ္ပမာဒံ ပသံသန္တိ-ပါဠိတော်ကို ဖွင့်ဆိုထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဣတ္ထဓမ္မသုတ္တ
ဣတ္ထဓမ္မသုတ္တ-အံ၊၃၊၃၆၄-၅။ အံ၊မြန်၊၃၊၃၆၁-၂။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၂၃။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဒသကနိပါတ၊ ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ (၈) ၃-အာကင်္ခဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
အလိုရှိအပ် နှစ်သက်အပ် မြတ်နိုးအပ်သော လောက၌ရနိုင်ခဲသော ဘောဂ၊ ဝဏ္ဏ၊ အာရောဂျ၊ သီလ၊ ဗြဟ္မစရိယ၊ မိတ္တ၊ ဗာဟုဿစ္စ၊ ပညာ၊ ဓမ္မ (လောကုတ္တရာတရား ကိုးပါး)၊ သဂ္ဂ-ဟူသော တရားဆယ်ပါး၊ ယင်းတရားဆယ်ပါး၏ (၁)အာလသျအနုဋ္ဌာန၊ (၂)အမဏ္ဍန အဝိဘူသန၊ (၃)အသပ္ပါယကိရိယာ၊ (၄)ပါပမိတ္တ၊ (၅)ဣန္ဒြိယ အသံဝရ၊ (၆)ဝိသံဝါဒန၊ (၇)အသဇ္ဈာယကိရိယာ၊ (၈)အသုဿူသာ အပရိပုစ္ဆာ၊ (၉)အနနုယောဂ အပစ္စဝေက္ခဏာ၊ (၁၀)မိစ္ဆာပဋိပတ္တိ-ဟူသော ဘေးရန်များ။ (၁)ဥဋ္ဌာန အနာလသျ၊ (၂)မဏ္ဍနာ ဝိသနာ၊ (၃)သပ္ပါယကိရိယာ၊ (၄)ကလျာဏမိတ္တတာ၊ (၅)ဣန္ဒြိယသံဝရ၊ (၆)အဝိသံဝါဒနာ၊ (၇)သဇ္ဈာယကိရိယာ၊ (၈)သုဿူသာ ပရိပုစ္ဆာ၊ (၉)အနုယောဂ ပစ္စဝေက္ခဏာ၊ (၁၀)သမ္မာပဋိပတ္တိ-ဟူသော အာဟာရ (ပြည့်စုံကြောင်း)တရားတို့ကို ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဣဏသုတ္တ
ဣဏသုတ္တ-အံ၊၂၊၃၀၉-၃၁၁။ အံ၊မြန်၊၂၊၃၉၆-၉။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၁၅-၆။ အံ၊ဋီ၊၃၊၁၁၄။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဆက္ကနိပါတ၊ ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၅-ဓမ္မိကဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
(၁)ကြွေးယူရခြင်း၊ (၂)အတိုးပေးပါမည်ဟု ဝန်ခံရခြင်း၊ (၃)ကြွေးတောင်းခံ ရခြင်း၊ (၄)ကြွေးရှင်တို့ အလိုက်ခံရခြင်း၊ (၅)ချုပ်နှောင်ခံရခြင်း-ဟူသော ကာမဘောဂီ လူဆင်းရဲ၏ ဒုက္ခငါးပါး၊ ကုသိုလ်တရားတို့၌ သဒ္ဓါ၊ ဟိရီ၊ ဩတ္တပ္ပ၊ ဝီရိယ၊ ပညာ မရှိသောရဟန်းကို အရိယသာသနာတော်၌ ကိုယ်ပိုင်ဥစ္စာ မရှိ၊ မကြွယ်ဝသူ၊ လူမွဲဟု ဆိုထိုက်ပုံ၊ (၁)ကုသိုလ်တရားတို့၌ ထိုတရားငါးပါးမရှိသောကြောင့် ဒုစရိုက်ဆယ်ပါး လွန်ကျူးခြင်းသည် လူမွဲ၏ကြွေးယူသည်နှင့် တူပုံ၊ (၂)ဒုစရိုက်တရားပြုကျင့်ပြီး ဖုံးလွှမ်းခြင်းသည် အတိုးတက်လာသည်နှင့် တူပုံ၊ (၃)ထိုဒုစရိုက်အမှုကို ပြုကျင့်သောရဟန်းကို သီလရှိသူ, မြင့်မြတ်သောအကျင့်ရှိသူတို့က ကဲ့ရဲ့ခြင်းသည် ကြွေးတောင်းခံရသည်နှင့် တူပုံ၊ (၄)တောအုပ်အစရှိသော ဆိတ်ငြိမ်ရာအရပ်သို့ကပ်ရောက်နေသည့်အခါ စိတ် မချမ်းသာခြင်းနှင့် တကွ ယုတ်မာသောအကုသိုလ်ဝိတက်တရားများဖြစ်ပေါ်လာခြင်းသည် ကြွေးရှင်များ မိမိနောက်က တကောက်ကောက်အလိုက်ခံရသူနှင့် တူပုံ၊ ဒုစရိုက် လုပ်ငန်းကြောင့် ကွယ်လွန်သည်၏အခြားမဲ့ဘဝ၌ ငရဲ၊ တိရစ္ဆာန်ဖြစ်ရခြင်းသည် ချုပ်နှောင်ခံရသည်နှင့် တူပုံတို့ကို စုဏ္ဏိယဗန္ဓ၊ ဂါထာဗန္ဓများဖြင့် ဘုရားရှင်က ရဟန်းတို့အား ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဣတ္ထိဂန္ဓသုတ္တ
ဣတ္ထိဂန္ဓသုတ္တ-အံ၊၁၊၁။ အံ၊မြန်၊၁၊၂။ အံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၂၀။ အံ၊ဋီ၊၁၊၇၀-၇၁။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဧကကနိပါတ၊ ၁-ရူပါဒိဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
ယောက်ျား၏ကုသိုလ်စိတ်ကို ကုန်ခမ်းစေနိုင်သော မိန်းမ၏အနံ့မှတပါးသော အခြားတစ်ခုသောအနံ့ကိုမျှ ငါဘုရားမြင်တော်မမူ-ဟု ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌-ဣတ္ထိဂန္ဓအမျိုးမျိုးနှင့် ဂန္ဓနှင့် သတ္တဝါအကြောင်းကို ဖွင့်ပြ ထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဣတ္ထိဖောဋ္ဌဗ္ဗသုတ္တ
ဣတ္ထိဖောဋ္ဌဗ္ဗသုတ္တ-အံ၊၁၊၂။ အံ၊မြန်၊၁၊၂။ အံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၂၀-၁။ အံ၊ဋီ၊၁၊၇၁။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဧကကနိပါတ၊ ၁-ရူပါဒိဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
ယောက်ျား၏ကုသိုလ်စိတ်ကို ကုန်ခမ်းစေနိုင်သော မိန်းမ၏အတွေ့မှတပါး အခြားတစ်ခုသောအတွေ့ကိုမျှ ငါဘုရားမြင်တော်မမူ-ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌-ဣတ္ထိဖဿအကြောင်း သာဓကအနေဖြင့် မဟာစေတီယင်ပြင် ဒဟရဘိက္ခုဝတ္ထုကို ပြဆိုထားပါသည်။ ဤသုတ္တန်တို့ကို ပဉ္စဂရုကအနေအားဖြင့် ဟောတော်မူကြောင်း ဖွင့်ပြပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဣတ္ထိရသသုတ္တ
ဣတ္ထိရသသုတ္တ-အံ၊၁၊၁။ အံ၊မြန်၊၁၊၂။ အံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၂၀။ အံ၊ဋီ၊၁၊၇၁။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဧကကနိပါတ၊ ၁-ရူပါဒိဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
ယောက်ျား၏ကုသိုလ်စိတ်ကို ကုန်ခမ်းစေနိုင်သော ဣတ္ထိရသမှတစ်ပါးသော အခြားတစ်ခုသောရသကိုမျှ ငါဘုရားမြင်တော်မမူ-ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌-ဣတ္ထိရသအမျိုးမျိုးနှင့် ရသကြောင့်ပျက်စီးပုံကို ဖွင့်ပြထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဣတ္ထိရူပသုတ္တ
ဣတ္ထိရူပသုတ္တ-အံ၊၁၊၁။ အံ၊မြန်၊၁၊၁။ အံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၁၄-၁၇။ အံ၊ဋီ၊၁၊၄၉-၅၂။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဧကကနိပါတ၊ ၁-ရူပါဒိဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
ယောက်ျား၏ကုသိုလ်စိတ်ကို ကုန်ခမ်းစေနိုင်သောဣတ္ထိရူပ (မိန်းမ၏ အဆင်း အသွင်အပြင် အမူအရာ ပုံသဏ္ဌာန်)မှတပါးသော အခြားတစ်ခုသောရူပါရုံကိုမျှ ငါဘုရားမြင်တော်မမူ-ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌-(၁)မဟာဒါဌိကမင်းလက်ထက် ဥမ္မတ္တကစိတ္တတ္ထေရဝတ္ထု၊ (၂)သဒ္ဓါတိဿမင်းလက်ထက် ဒဟရဘိက္ခုဝတ္ထု၊ (၃)ကလျာဏီမဟာဝိဟာရ ဒဟရ ဘိက္ခုဝတ္ထုတို့ကို သာဓကအဖြစ် ဖွင့်ပြထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဣတ္ထိသဒ္ဒသုတ္တ
ဣတ္ထိသဒ္ဒသုတ္တ-အံ၊၁၊၁။ အံ၊မြန်၊၁၊၁။ အံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၁၇-၁၉။ အံ၊ဋီ၊၁၊၆၈-၇၀။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဧကကနိပါတ၊ ၁-ရူပါဒိဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
ယောက်ျား၏ကုသိုလ်စိတ်ကို ကုန်ခမ်းစေနိုင်သော ဣတ္ထိသဒ္ဒ (မိန်းမအသံ)မှ တပါးသော အခြားသော သဒ္ဒါရုံ (အသံ)ကိုမျှ ငါဘုရားမြင်တော်မမူ-ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌-ဣတ္ထိသဒ္ဒအဖွင့်နှင့် (၁)သုဝဏ္ဏကက္ကဋကဝတ္ထု၊ (၂)သုဝဏ္ဏ မောရဝတ္ထု၊ (၃)ဒဟရဘိက္ခုဝတ္ထုတို့ကို သာဓကအဖြစ် ဖွင့်ပြထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဣဓလောကိကသုတ္တ
ဣဓလောကိကသုတ္တ (၂)-အံ၊၃၊၉၆-၈။ အံ၊မြန်၊၃၊၉၆-၉။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၃၄။ အံ၊ဋီ၊၃၊၂၄၁။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ အဋ္ဌကနိပါတ၊ ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၅-ဥပေါသထဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ပုဗ္ဗာရုံကျောင်းတော် မိဂါရမာတုပြာသာဒ်၌ ဘုရားရှင်သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် မာတုဂါမ၏ ပစ္စုပ္ပန်လောကကိုအောင်နိုင်သော အကျင့်လေးမျိုးနှင့် တမလွန်လောကကိုအောင်နိုင်သော အကျင့်လေးမျိုးတို့ကို ဂါထာ, စုဏ္ဏိယ ဗန္ဓနှစ်မျိုးအားဖြင့် ဝိသာခါဥပါသိကာအား ဘုရားရှင် အကျယ် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၃၊၉၉-၁၀၀။ အံ၊မြန်၊၃၊၉၉-၁၀၀။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ... ဒသမသုတ်။
အထက်သုတ်ဒေသနာတော်နည်းအတိုင်း ဘုရားရှင်က ရဟန်းတို့အား ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဣဒ္ဓါဒိဒေသနာသုတ္တ
ဣဒ္ဓါဒိဒေသနာသုတ္တ-သံ၊၃၊၂၄၁-၂။ သံ၊မြန်၊၃၊၂၄၄-၅။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၈၉။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၇-ဣဒ္ဓိပါဒသံယုတ္တ၊ ၂-ပါသာဒကမ္ပနဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
ဣဒ္ဓိ၊ ဣဒ္ဓိပါဒ၊ ဣဒ္ဓိပါဒဘာဝနာ၊ ဣဒ္ဓိပါဒဘာဝနာဂါမိနီပဋိပဒါတို့ကို အကျယ် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဣဒ္ဓိပဒေသသုတ္တ
ဣဒ္ဓိပဒေသသုတ္တ-သံ၊၃၊၂၂၃။ သံ၊မြန်၊၃၊၂၂၅။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၈၂။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၇-ဣဒ္ဓိပါဒသံယုတ္တ၊ ၁-စာပါလဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
ဣဒ္ဓိပါဒ်လေးပါးကို ပွားများကြ, ကြိမ်ဖန်များစွာ အလေ့အလာပြုကြပြီးသော သမဏဗြာဟ္မဏများ၊ ပြုလတ္တံ့ သမဏဗြာဟ္မဏများ၊ ပြုနေဆဲ သမဏဗြာဟ္မဏများသည် ဣဒ္ဓိ တစိတ်တဒေသကိုပြီးစီးစေကြပုံနှင့် ဣဒ္ဓိပါဒ်လေးပါးတို့ကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌-ဣဒ္ဓိပဒေသဟူသည် မဂ်ဉာဏ်သုံးပါးနှင့် ဖိုလ်ဉာဏ်သုံးပါး ဖြစ်ပုံ ဖွင့်ပြထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဣဒ္ဓိပါဒသုတ္တ
ဣဒ္ဓိပါဒသုတ္တ (၄)-သံ၊၂၊၅၃၆။ သံ၊မြန်၊၂၊၅၂၈။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၉-အသင်္ခတသံယုတ္တ၊ ပဌမဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
ဣဒ္ဓိပါဒ်လေးပါးသည် အသင်္ခတတရားသို့ရောက်ကြောင်း လမ်းစဉ်ဖြစ်ပုံကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၁၊၅၇၉-၅၈၀။ အံ၊မြန်၊၁၊၅၉၃။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ (၂၈) ၈-ရာဂပေယျာလ၊ တတိယသုတ်။
ရာဂကိုထူးသောဉာဏ်ဖြင့်သိရန် ဣဒ္ဓိပါဒ်လေးပါးကို ပွားများရမည်-ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၂၊၇၂။ အံ၊မြန်၊၂၊၈၈။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၁။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ပဉ္စကနိပါတ၊ ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ (၇) ၂-သညာဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
ဣဒ္ဓိပါဒ်လေးပါးကို ပွားများ, ကြိမ်ဖန်များစွာ အလေ့အလာပြုသူ ဘိက္ခု၊ ဘိက္ခုနီ မည်သူမဆို ယခုဘဝ၌ပင် အရဟတ္တဖိုလ်နှင့် ကိလေသာကြွင်းကျန်သေးလျှင် အနာဂါမ်အဖြစ်ဟူသော အကျိုး ၂-ပါးတို့တွင် တစ်ပါးပါးကို မချွတ်ဧကန်ရလိမ့်မည်ဟု မျှော်လင့်ထိုက်၏ဟု ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၂၊၇၂-၃။ အံ၊မြန်၊၂၊၈၈-၉။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ... အဋ္ဌမသုတ်။
လွန်ကဲထက်သန်သောဝီရိယလျှင် ငါးခုမြောက်ရှိသောဣဒ္ဓိပါဒ်လေးပါးတို့ကို ပွားများခြင်း, ကြိမ်ဖန်များစွာ အလေ့အလာပြုတော်မူခဲ့ခြင်းကြောင့် အလောင်းတော် ဘဝမှ ဘုရားရှင်အဖြစ်သို့ ရောက်တော်မူခဲ့ပုံ၊ အလိုရှိခဲ့ပါမူ ထိုထိုအရာ၌ပင် သက်သေ အဖြစ် ရောက်တော်မူပုံကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဣဒ္ဓိဝိဓသုတ္တ
ဣဒ္ဓိဝိဓသုတ္တ-သံ၊၃၊၂၆၅။ သံ၊မြန်၊၃၊၂၆၇။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၈-အနုရုဒ္ဓသံယုတ္တ၊ ဒုတိယဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
သတိပဋ္ဌာန်လေးပါးကို ပွားများ, ကြိမ်ဖန်များစွာ အလေ့အလာပြုခြင်းကြောင့် ဣဒ္ဓိဝိဓအဘိညာဏ်ကိုရခဲ့ပုံကို သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ အရှင်အနုရုဒ္ဓါက သမ္ဗဟုလရဟန်းတို့အား ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဣန္ဒကသုတ္တ
ဣန္ဒကသုတ္တ-သံ၊၁၊၂၀၈။ သံ၊မြန်၊၁၊၁၉၄။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၂၇၄-၆။ သံ၊ဋီ၊၁၊၃၀၆-၈။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၀-ယက္ခသံယုတ္တ၊ ပဌမသုတ်။
ရာဇဂြိုဟ်မြို့ ဣန္ဒကူဋတောင် ဣန္ဒကဘီလူး၏ဗိမာန်ဝယ် ဘုရားရှင်သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် အမိဝမ်းတိုက်၌ သတ္တဝါတို့၏ ကိုယ်ခန္ဓာအရိုးစု အသားစိုင်ဖြစ်ပေါ်လာပုံကို ဣန္ဒကဘီလူး၏လျှောက်ထားချက်အရ “ပဌမံ ကလလံ ဟောတိ”အစရှိသော ဂါထာနှစ်ခုခွဲဖြင့် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌/ဋီကာတို့၌-ကလလရုပ်ပမာဏနှင့် ကိုယ်ခန္ဓာအဆင့်ဆင့် ရင့်ကျက်လာပုံ၊ ဂဗ္ဘသေယျကသတ္တဝါအား အမိဝမ်းတိုက်ဝယ်အာဟာရဖြစ်ပုံ အစရှိ သည်တို့ကို အကျယ်ဖွင့်ပြထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဣန္ဒခီလသုတ္တ
ဣန္ဒခီလသုတ္တ-သံ၊၃၊၃၈၇-၈။ သံ၊မြန်၊၃၊၃၉၄-၅။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၃၁။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၂-သစ္စသံယုတ္တ၊ ၄-သီသပါဝနဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
သစ္စာလေးပါးကို အမှန်အတိုင်း မသိကြကုန်သော သမဏ, ဗြာဟ္မဏတို့သည် အခြား သမဏ, ဗြာဟ္မဏတို့၏မျက်နှာကို ချီးမွမ်းအံ့ဩ၍ မော့ကြည့်နေကြရပုံကိုလဲ ဝါဂွမ်းဥပမာဖြင့် ဟောတော်မူပါသည်။ ။ သစ္စာလေးပါးကို အမှန်အတိုင်း သိပြီးသော သမဏ, ဗြာဟ္မဏတို့သည် အခြား သမဏ, ဗြာဟ္မဏတို့၏မျက်နှာကို မော့ပြီး မကြည့်ရတော့ကုန်၊ လေမုန်တိုင်းဒဏ်ကို ကြံ့ကြံ့ခံနိုင်သော တံခါးတိုင်ဥပမာဖြင့် ဟောတော်မူပြီး သစ္စာလေးပါးကို အမှန်အတိုင်း သိအောင်အားထုတ်ကြရမည်ဟု ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဣန္ဒြိယသုတ္တ
ဣန္ဒြိယသုတ္တ (၄)-သံ၊၂၊၅၃၆။ သံ၊မြန်၊၂၊၅၂၉။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၉-အသင်္ခတသံယုတ္တ၊ ပဌမဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
ဣန္ဒြေငါးပါးတို့သည် အသင်္ခတဂါမိမဂ္ဂဖြစ်ပုံကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၁၊၄၅၉။ အံ၊မြန်၊၁၊၄၇၂။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၁-အာဟုနေယျဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
ဣန္ဒြေငါးပါး၊ အနာသဝဖြစ်သော စေတောဝိမုတ္တိ ပညာဝိမုတ္တိ-ဟူသော တရား ၆-ပါးတို့နှင့် ပြည့်စုံသောရဟန်းသည် အာဟုနေယျ အစရှိသောဂုဏ်တို့နှင့် ပြည့်စုံသူဖြစ် ပေ၏-ဟု ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၂၊၂၄၉။ အံ၊မြန်၊၂၊၃၂၂။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဆက္ကနိပါတ၊ ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၁-အာဟုနေယျဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
သဒ္ဓါ၊ ဝီရိယ၊ သတိ၊ သမာဓိ၊ ပညာ-ဟူသော ဣန္ဒြေငါးပါး၊ အနာသဝစေတော ဝိမုတ္တိ ပညာဝိမုတ္တိဖြစ်သော အရဟတ္တဖိုလ်ဟူသော တရား ၆-မျိုးတို့နှင့်ပြည့်စုံသော ရဟန်းသည် အာဟုနေယျ၊ အနုတ္တရံ ပုညက္ခေတ္တံ လောကဿ-ဖြစ်၏ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
“ဣတိဝုတ်၊၂၃၁-၂။ ဣတိဝုတ်၊မြန်၊၂၁၅-၆။ ဣတိဝုတ်၊၄။
-ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ ဣတိဝုတ္တက၊ တိကနိပါတ၊ ဒုတိယဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
အနညာတညဿာမီတိန္ဒြေ၊ အညိန္ဒြေ၊ အညာတာဝိန္ဒြေ-ဟူသော ဣန္ဒြေသုံးပါး ရှိပုံကို ဘုရားရှင်ဟောတော်မူကြောင်းကို ခုဇ္ဇုတ္တရာက သာမာဝတီအမှူးရှိသော မိဖုရားငါးရာတို့အား ပြန်လည်ဟောကြားသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဣန္ဒြိယပရောပရိယတ္တသုတ္တ
ဣန္ဒြိယပရောပရိယတ္တသုတ္တ-သံ၊၃၊၂၆၆။ သံ၊မြန်၊၃၊၂၆၉။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၈-အနုရုဒ္ဓသံယုတ္တ၊ ဒုတိယဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
သတိပဋ္ဌာန်လေးပါးတို့ကို ပွားများ, ကြိမ်ဖန်များစွာ အလေ့အလာပြုခြင်းကြောင့် အခြားပုဂ္ဂိုလ်သတ္တဝါတို့၏ ဣန္ဒြေအနုအရင့်ကို ဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ သိနိုင်၏-ဟု အရှင်အနုရုဒ္ဓါထေရ်က ရဟန်းတို့အား သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဣန္ဒြိယဘာဝနာသုတ္တ
ဣန္ဒြိယဘာဝနာသုတ္တ-မ၊၃၊၃၄၇-၃၉၂။ မ၊မြန်၊၃၊၃၅၂-၆။ မ၊ဋ္ဌ၊၄၊၂၅၀-၂။ မ၊ဋီ၊၃၊၄၂၉-၄၄၂။
-မဇ္ဈိမနိကာယ၊ ဥပရိပဏ္ဏာသ၊ ၅-သဠာယတနဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
ဂဇင်္ဂလနိဂုံး သုဝေဠုတောအုပ်ဝယ် ဘုရားရှင်သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် အနီးသို့ ရောက်လာသော ပါရာသိဝိယဗြာဟ္မဏ၏တပည့် ဥတ္တရလုလင်၏ ပါရာသိဝိယဗြာဟ္မဏ၏ ဣန္ဒြိယဘာဝနာနှင့် ဆက်စပ်၍ လျှောက်ထားမှုကို ပယ်တော်မူပြီး အရှင်အာနန္ဒာထေရ်၏လျှောက်ထားချက်အရ ပါရာသိဝိယဗြာဟ္မဏ၏ ဣန္ဒြိယဘာဝနာနှင့် မတူသော အရိယသာသနာတော်၏ အတုမရှိသောဣန္ဒြိယဘာဝနာကို ဟောတော်မူသည်။ ။ စက္ခုဝိညာဏ်ဖြင့်သိအပ်သော ရူပါရုံ၊ သောတဝိညာဏ်ဖြင့်သိအပ်သော သဒ္ဒါရုံ၊ ဃာနဝိညာဏ်ဖြင့်သိအပ်သော ဂန္ဓာရုံ၊ ဇိဝှါဝိညာဏ်ဖြင့်သိအပ်သော ရသာရုံ၊ ကာယဝိညာဏ်ဖြင့်သိအပ်သော ဖောဋ္ဌဗ္ဗာရုံ၊ မနောဝိညာဏ်ဖြင့်သိအပ်သော ဓမ္မာရုံတို့၌ ဥပမာအသီးအသီးတို့ဖြင့် အနုတ္တရဣန္ဒြိယဘာဝနာဖြစ်ပုံ၊ ယင်းအာရုံတို့ကို သိရာဝယ် သေခပဋိပဒါဖြစ်ပုံ၊ သတိသမ္ပဇဉ်ဖြင့် ဝိပဿနုပေက္ခာဖြစ်ပုံ၊ အရိယဘာဝိတိန္ဒိယ ဖြစ်ပုံ၊ ဗုဒ္ဓအနုသာသနီကို မိန့်တော်မူပုံကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဣန္ဒြိယသမ္ပန္နသုတ္တ
ဣန္ဒြိယသမ္ပန္နသုတ္တ-သံ၊၂၊၃၅၃။ သံ၊မြန်၊၂၊၃၄၇-၈။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၄၇။ သံ၊ဋီ၊၂၊၃၁၈။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-သဠာယတနသံယုတ္တ၊ (၁၅) ၅-နဝ ပုရာဏဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
ဣန္ဒြေ ၆-ပါးတို့တွင် တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ၌ ဖြစ်ပုံ, ပျက်ပုံကို အဖန်ဖန်ရှုမှတ် နေသည်ရှိသော် နိဗ္ဗိန္ဒဉာဏ်ဖြစ်ပုံမှ အစပြု၍ အရဟတ္တဖိုလ်ဆိုက်သည်အထိ ဝိပဿနာဉာဏ်အဆင့်ဆင့်ဖြစ်ပုံ-ဟူသော ဣန္ဒြိယသမ္ပန္နကို မေးလျှောက်သော အညတရ ရဟန်းအား ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဣန္ဒြိယသံဝရသုတ္တ
ဣန္ဒြိယသံဝရသုတ္တ-အံ၊၂၊၃၁၆။ အံ၊မြန်၊၂၊၄၀၅-၆။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၁၈။ အံ၊ဋီ၊၃၊၁၁၆။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဆက္ကနိပါတ၊ ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၅-ဓမ္မိကဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
ဣန္ဒြိယသံဝရမရှိ (ပျက်စီး)လျှင် သီလပျက်စီးပုံမှစ၍ သမ္မာသမာဓိ၊ ယထာဘူတဉာဏဒဿန၊ နိဗ္ဗိဒါဝိရာဂ၊ ဝိမုတ္တိဉာဏဒဿနတရားတို့ အဆင့်ဆင့်ပျက်စီးနိုင်ပုံကိုလည်းကောင်း၊ ဣန္ဒြိယသံဝရရှိလျှင်၎င်းနှင့်ပြည့်စုံသောရဟန်းအား သီလပြည့်စုံသော အကြောင်းရှိပုံမှစ၍ အထက်ပါတရားလေးပါးတို့နှင့် ပြည့်စုံနိုင်ပုံကိုလည်းကောင်း အခက် အရွက်နှင့် ပြည့်စုံသော သစ်ပင်ဥပမာဖြင့် ကဏှပက္ခ, သုက္ကပက္ခဒေသနာတော်ဖြင့် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဣသိဂိလိသုတ္တ
ဣသိဂိလိသုတ္တ-မ၊၃၊၁၁၂-၆။ မ၊မြန်၊၃၊၁၁၆-၈။ မ၊ဋ္ဌ၊၄၊၈၉-၉၂။ မ၊ဋီ၊၃၊၃၀၃-၅။
-မဇ္ဈိမနိကာယ၊ ဥပရိပဏ္ဏာသ၊ ၂-အနုပဒဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
မဂဓနိုင်ငံ ရာဇဂြိုဟ်မြို့တော်အနီး ဣသိဂိလိတောင်၌ ဘုရားရှင်သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ဝေဘာရ၊ ပဏ္ဍဝ၊ ဝေပုလ္လ၊ ဂိဇ္ဈကူဋ-ဟူသော တောင်လေးလုံး၏ အခြား အမည်ပညတ်ဖြစ်ဘူးပြီး ဤဣသိဂိလိတောင်သည် ဣသိဂိလိ-ဟူသော အမည်ပညတ်သာ ဖြစ်ခဲ့ပုံဣသိဂိလိတောင်၌ ကြာမြင့်စွာသီတင်းသုံးနေဘူးကုန်သော (ပဒုမဒေဝီ၏ သားတော်)ပစ္စေကဗုဒ္ဓါဘုရားရှင်တို့၏ အမည်တော်များကို ဟောတော်မူပြီး အတိုင်း မသိ များကုန်သော ထိုပစ္စေကဗုဒ္ဓါတို့ကို သင်တို့သည် ရှိခိုးကြကုန်လော့-ဟု ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ/ဋီကာတို့၌-ပဒုမဒေဝီနှင့် သားတော်ငါးရာတို့ ဆုတောင်းပုံကို ဖွင့်ပြထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဣသိဒတ္တသုတ္တ
ဣသိဒတ္တသုတ္တ (၂)-သံ၊၂၊၄၇၅-၇။ သံ၊မြန်၊၂၊၄၇၀-၁။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၃၀။ သံ၊ဋီ၊၂၊၃၇၁။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၇-စိတ္တသံယုတ္တ၊ ဒုတိယသုတ်။
သမ္ဗဟုလထေရ်တို့ မစ္ဆိကာသဏ္ဍမြို့အနီး အမ္ဗာဋကတောအုပ်ဝယ် သီတင်းသုံးတော်မူကြစဉ် ပင့်ဖိတ်သဖြင့် အိမ်သို့ကြွတော်မူလာကြသော မထေရ်မြတ်အား စိတ္တသူကြွယ်က “ဓာတုနာနတ္တကို မေးလျှောက်ရာ မထေရ်ကြီး၏ခွင့်ပြုချက်ဖြင့် ဣသိဒတ္တထေရ်က ဖြေကြားပုံအစရှိသည်တို့ကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၂၊၄၇၇-၉။ သံ၊မြန်၊၂၊၄၇၁-၄။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၃၀။ သံ၊ဋီ၊၂၊၃၇၁။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ... တတိယသုတ်။
အထက်သုတ်အတိုင်း စိတ္တသူကြွယ်မေးလျှောက်အပ်သော မိစ္ဆာအယူဖြစ်ခြင်း အကြောင်း၊ သက္ကာယဒိဋ္ဌိဖြစ်ခြင်း အကြောင်းကို မထေရ်ကြီး၏ခွင့်ပြုချက်ဖြင့် ဣသိဒတ္တထေရ် ဖြေကြားတော်မူပုံ၊ ဣသိဒတ္တထေရ်နှင့် စိတ္တသူကြွယ်တို့ အဒိဋ္ဌသဟာယဖြစ် နေပုံ အစရှိသည်တို့ကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဣဿတ္တသုတ္တ
ဣဿတ္တသုတ္တ-သံ၊၁၊၉၉-၁၀၀။ သံ၊မြန်၊၁၊၉၆-၈။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၁၅၀-၃။ သံ၊ဋီ၊၁၊၁၉၆-၉။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၃-ကောသလသံယုတ္တ၊ တတိယဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
ကောသလဘုရင်က မေးလျှောက်သဖြင့် (က)ပေးလှူရမည့်ပုဂ္ဂိုလ်၊ (ခ)အကျိုး ကြီးမားစေနိုင်သော အလှူခံပုဂ္ဂိုလ်တို့ကို တိုက်ပွဲဝင်မည့်စစ်သူရဲ ဥပမာဖြင့် ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
ဤသုတ်၌ ဂါထာ, စုစ္ဆိယ နှစ်မျိုးဖြင့် ဟောတော်မူပါသည်။
အဋ္ဌကထာ၌-ကောသလဘုရင်၏ ဤမေးခွန်းနှစ်မျိုး ဖြစ်ပေါ်လာပုံ၊ ဘာသာရေးပြဿနာတစ်ရပ်ကို ရာဇပရိယာယ်ဖြင့် ဖြေရှင်းပုံကို လေ့လာနိုင်ပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဣဿရိယသုတ္တ
ဣဿရိယသုတ္တ-သံ၊၁၊၄၀-၁။ သံ၊မြန်၊၁၊၄၀။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၉၄။ သံ၊ဋီ၊၁၊၁၃၉။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-ဒေဝတာသံယုတ္တ၊ ၈-ဆေတွာဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
အညတရနတ်သား၏ မေးလျှောက်ချက်အရ အစိုးရခြင်းဟူသည် အာဏာတည်ခြင်း၊ မိန်းမသည် အမြတ်ဆုံးဘဏ္ဍာ၊ ပညာလက်နက်၏ အညစ်အကြေးသည် အမျက်ဒေါသ၊ ခိုးသူသည် လောက၌ ဖျက်ဆီးတတ်သော ဘေးရန်ဖြစ်ပုံ-အစရှိသည်တို့ကို ဖြေကြားတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ/ဋီကာတို့၌-မှတ်သားဖွယ်ဖွင့်ပြချက်များကို လေ့လာနိုင်ပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဣဿုကီသုတ္တ
ဣဿုကီသုတ္တ-သံ၊၂၊၄၃၈။ သံ၊မြန်၊၂၊၄၃၄။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၃-မာတုဂါမသံယုတ္တ၊ ပဌမပေယျာလဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
အဿဒ္ဓ၊ အဟိရိက၊ အနောတ္တပ္ပီ၊ ဣဿုကီ၊ ဒုပ္ပည-ဟူသော တရားငါးမျိုးနှင့် ပြည့်စုံသော မာတုဂါမသည် ကွယ်လွန်သည့်အခါ အပါယ်၌ဖြစ်ရမည်-ဟု အရှင်အနု ရုဒ္ဓါအား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဣဿုကိနီသုတ္တ
ဣဿုကိနီသုတ္တ-အံ၊၂၊၁၂၃။ အံ၊မြန်၊၂၊၁၅၂။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၄၆။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ပဉ္စကနိပါတ၊ တတိယပဏ္ဏာသက၊ (၁၂) ၂-အန္ဓကဝိန္ဒဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
မစူးစမ်း မဆင်ခြင်ဘဲ မချီးမွမ်းထိုက်သူ၏ဂုဏ်ကို ချီးမွမ်းခြင်း၊ ချီးမွမ်းထိုက် သူ၏ အပြစ်ကို ပြောဆိုခြင်း၊ ဣဿာရှိခြင်း၊ မစ္ဆရိယရှိခြင်း၊ သဒ္ဓါတရားဖြင့် လှူအပ်သောပစ္စည်းတို့ကို ဖျက်ဆီးခြင်း-ဟူသော တရားငါးပါးတို့နှင့် ပြည့်စုံသောဘိက္ခုနီသည် ကွယ်လွန်သောအခါ ငရဲသို့ရောက်ရမည်-ဟု ကဏှပက္ခ, သုက္ကပက္ခဒေသနာတော် နှစ်မျိုးဖြင့် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဥက္ကလစေလသုတ္တ
ဥက္ကလစေလသုတ္တ-သံ၊၃၊၁၄၁-၂။ သံ၊မြန်၊၃၊၁၄၆-၈။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၅၇။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၃-သတိပဋ္ဌာနသံယုတ္တ၊ ၂-နာဠဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
အရှင်သာရိပုတ္တရာ, အရှင်မဟာမောဂ္ဂလ္လာန်-ဟူသော အဂ္ဂသာဝကမထေရ် နှစ်ပါးတို့ ပရိနိဗ္ဗာန်စံယူကြပြီး၍ မကြာမြင့်မီ ဝဇ္ဇီနိုင်ငံ ဥက္ကစေလမြို့အနီး ဂင်္ဂါမြစ်၏ သဲသောင်ပြင်ပေါ်ဝယ် သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် တိတ်ဆိတ်ငြိမ်သက်စွာထိုင်နေကြသော ပရိသတ်ကို စောင်းငဲ့၍ကြည့်ရှုတော်မူလျက် အဂ္ဂသာဝကမထေရ်နှစ်ပါး၏ ဂုဏ်ကျေးဇူးကို မိန့်ကြားတော်မူပါသည်၊ အဂ္ဂသာဝကမထေရ်နှစ်ပါးတို့ ပရိနိဗ္ဗာန်ဝင်စံတော်မူ ငြားသော်လည်း ဘုရားရှင်၌ သောက, ပရိဒေဝ-ဖြစ်တော်မမူပုံကို ဥပမာဖြင့် မိန့်ကြားတော်မူ၍ သတိပဋ္ဌာန်လေးပါး ပွားများသောရဟန်းသည် အတ္တဒီပ, အတ္တသရဏ, အနညသရဏ, ဓမ္မဒီပ, ဓမ္မသရဏ, အနညသရဏ-ဖြစ်ပုံကိုလည်းကောင်း, ငါဘုရား သက်တော်ထင်ရှားရှိတော်မူစဉ် ဖြစ်စေ, ရွှေပြည်နိဗ္ဗာန်ဝင်စံတော်မူပြီးရာအခါ၌ ဖြစ်စေ သတိပဋ္ဌာန်တရားလေးပါးကို ပွားများသဖြင့် အတ္တဒီပ-စသည် ဖြစ်နေသောရဟန်းသည် “သိက္ခာကာမရဟန်းတို့တွင် အသာလွန်ဆုံးဖြစ်ပုံကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဥက္ကောဋနသုတ္တ
ဥက္ကောဋနသုတ္တ-သံ၊၃၊၄၁၁။ သံ၊မြန်၊၃၊၄၁၇။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၂-သစ္စသံယုတ္တ၊ ၁၀-စတုတ္ထအာမကဓညပေယျာလဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
တံစိုးလက်ဆောင်ယူခြင်း, လှည့်ဖြားခြင်း, အတုပြု၍ လိမ်လည်ခြင်း-ဟူသော ကောက်ကျစ်စဉ်းလဲခြင်းမှ ရှောင်ကြဉ်သောသတ္တဝါတို့ နည်းပါးပုံ, မရှောင်ကြဉ်သော သတ္တဝါတို့သည်သာ ပိုလွန်များပြားပုံကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဥက္ခိတ္တာသိကသုတ္တ
ဥက္ခိတ္တာသိကသုတ္တ-အံ၊၂၊၃၈၆။ အံ၊မြန်၊၂၊၄၈၇။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၄၁။ အံ၊ဋီ၊၃၊၁၄၇။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဆက္ကနိပါတ၊ ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ ၁၀-အာနိသံသဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
၁။ သန်လျက်မြှောက်ချီထားသော သူသတ်ယောက်ျား၌ ငြီးငွေ့ စိတ်ပျက်သကဲသို့ သင်္ခါရအားလုံးတို့၌ နိဗ္ဗိဒသညာ အနီးကပ်တည်ရှိလာလိမ့်မည်၊
၂။အလုံးစုံသောလောကမှလည်း ငါ၏စိတ်သည် ထမြောက်လာလိမ့်မည်။
၃။ နိဗ္ဗာန်၌လည်း ငြိမ်းအေးမှုကို သိမြင်ရပေလိမ့်မည်၊
၄။ငါ၏သန္တာန်၌ ကိန်းအောင်းနေသော အနုသယ, ကိလေသာတို့ကို အကြွင်းမဲ့ ပယ်ခွါခြင်းသို့ ရောက်ကုန်လိမ့်မည်၊
၅။ရဟန်းကိစ္စကို အားထုတ်သမှုပြုသူ၏အဖြစ်သို့လည်း ရောက်လိမ့်လတ္တံ့၊
၆။ မေတ္တာဘာဝနာ ပွားများခြင်းကြောင့် ဘုရားရှင်ကို ပြုစုလုပ်ကျွေးရာရောက်ပေလိမ့်မည်-ဟူသော အကျိုးအာနိသင် ၆-ပါးတို့ကို ကောင်းစွာ မြော်မြင်သိမြင်သောရဟန်းတော်သည် အလုံးစုံသောသင်္ခါရတရားတို့၌ အပိုင်းအခြားကို မပြုမူ၍ ဒုက္ခသညာကိုဖြစ်စေရန်သင့်သည်သာတည်း-ဟု ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဥဂ္ဂသုတ္တ
ဥဂ္ဂသုတ္တ (၃)-အံ၊၂၊၄၀၀။ အံ၊မြန်၊၂၊၅၀၆။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၄၅။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ သတ္တကနိပါတ၊ ၁-ဓနဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
ပဿနဒီကောသလဘုရင်၏ အမတ်ချုပ်ကြီးဖြစ်သော ဥဂ္ဂအမတ်ကြီးက ရွှေရတနာပစ္စည်း သိန်းပေါင်းတရာ, ငွေအသပြာမရေမတွက်နိုင်အောင် ကြွယ်ဝသော ရောဟဏသူဌေး၏ မြေးဖြစ်သော မိဂါရသူဌေးအကြောင်းကို ဘုရားရှင်အား လျှောက်ထားပါသည်၊ ဘုရားရှင်က “ယင်းပစ္စည်းများသည် ရန်သူမျိုးငါးပါးတို့နှင့် ဆက်ဆံနေသော ပစ္စည်းဥစ္စာများဖြစ်ပုံကို” မိန့်ကြားတော်မူပြီး ရန်သူမျိုးငါးပါးတို့နှင့် ဆက်ဆံခြင်း အလျင်းမရှိသော “သဒ္ဓါ, သီလ, ဟိရီ, ဩတ္တပ္ပ, သုတ, စာဂ, ပညာ”ဟူသော သူတော်ကောင်းဥစ္စာ ခုနစ်ဖြာကို ဟောတော်မူပါသည်။ ။
-အံ၊၃၊၄၇-၅၀။ အံ၊မြန်၊၃၊၄၇-၅၀။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၂၁-၂။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ အဋ္ဌကနိပါတ၊ ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၃-ဂဟပတိဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
ဘုရားရှင်၏မိန့်ကြားတော်မူအပ်သောစကားတော်အရ မေးမြန်းလာသော အညတရ ရဟန်းအား ဝေသာလီမြို့သား ဥဂ္ဂသူကြွယ်က မိမိ၏အရည်အချင်း ၈-မျိုးကို ဟောကြားသည့်သုတ်။
-အံ၊၃၊၅၀-၃။ အံ၊မြန်၊၃၊၅၀-၃။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၂၂။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ... ဒုတိယသုတ်။
ဘုရားရှင်မိန့်ကြားတော်မူအပ်သောစကားတော်အရ မေးမြန်းလာသော အညတရ ရဟန်းအား ဝဇ္ဇီနိုင်ငံ ဟတ္ထိရွာသား ဥဂ္ဂသူကြွယ်က မိမိ အရည်အချင်း ၈-မျိုးတို့ကို ဟောကြားသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဥဂ္ဂ (ဂဟပတိ ဝေသာလီက) သုတ္တ
ဥဂ္ဂ (ဂဟပတိ ဝေသာလီက) သုတ္တ-အံ၊၁၊၂၇။ အံ၊မြန်၊၁၊၃၆။ အံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၃၀၃-၄။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဧကကနိပါတ၊ ၁၄-ဧတဒဂ္ဂ (ဆဋ္ဌ)ဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
နှစ်သက်မြတ်နိုးဖွယ်ဘောဇဉ်ကို ပေးလှူတတ်ကုန်သော ငါဘုရား၏တပည့် ဥပါသကာတို့တွင် ဝေသာလီမြို့သား ဥဂ္ဂဥပါသကာသည် အသာလွန်ဆုံး, အမွန်မြတ်ဆုံးပေတည်း-ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဥဂ္ဂတ (ဟတ္ထိဂါမက ဂဟပတိ) သုတ္တ
ဥဂ္ဂတ (ဟတ္ထိဂါမက ဂဟပတိ) သုတ္တ-အံ၊၁၊၂၇။ အံ၊မြန်၊၁၊၃၆။ အံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၃၀၄။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဧကကနိပါတ၊ ၁၄-ဧတဒဂ္ဂ (ဆဋ္ဌ)ဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
သံဃာကိုလုပ်ကျွေးတတ်ကုန်သော ငါ၏တပည့် ဥပါသကာတို့တွင် ဟတ္ထိရွာသား ဥဂ္ဂတသူကြွယ်သည် အသာလွန်ဆုံး, အမွန်မြတ်ဆုံးပေတည်း-ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဥဂ္ဂဟသုတ္တ
ဥဂ္ဂဟသုတ္တ-အံ၊၂၊၃၀-၂။ အံ၊မြန်၊၂၊၄၀-၁။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၈-၂၀။ အံ၊ဋီ၊၃၊၁၆။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ပဉ္စကနိပါတ၊ ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၄-သုမနဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
ဘဒ္ဒိယမြို့ မု (မြတ်)လေးတော၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူသော ဘုရားရှင်အား သံဃာတော်သုံးပါးနှင့် အတူ ဆွမ်းဘုဉ်းပေးကြွတော်မူပါရန် ပင့်ဖိတ်ပြီး မေဏ္ဍက သူဌေး၏ မြေးဖြစ်သော ဥဂ္ဂဟသူဌေးက လျှောက်ထားသဖြင့် ကျင့်ဝတ် ၅-မျိုးတို့ကို ဘုရားရှင်က ဥဂ္ဂဟသူဌေး၏ သမီးများအား ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဥဂ္ဃဋိတညူသုတ္တ
ဥဂ္ဃဋိတညူသုတ္တ-အံ၊၁၊၄၅၂။ အံ၊မြန်၊၁၊၄၆၄။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၃၇။ အံ၊ဋီ၊၂၊၃၃၄။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ တတိယပဏ္ဏာသက၊ (၁၄) ၄-ပုဂ္ဂလဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
ဥဂ္ဃဋိတညူ, ဝိပဉ္စိတညူ, နေယျ, ပဒပရမ-ဟု ပုဂ္ဂိုလ်လေးမျိုးရှိပုံကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌-အဘိ၊ပု၊၁၄၇-ပါဠိတော်ကို ကိုးကား၍ ဖွင့်ပြထားပါသည်။
ဋီကာ၌လည်း -ဖွင့်ဆိုချက်များ ရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဥစ္စာသယနသုတ္တ
ဥစ္စာသယနသုတ္တ-သံ၊၃၊၄၀၉။ သံ၊မြန်၊၃၊၄၁၅။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၂-သစ္စသံယုတ္တ၊ ၉-တတိယအာမကဓည ပေယျာလဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
ဥစ္စာသယန, မဟာသယနမှ ရှောင်ကြဉ်သောပုဂ္ဂိုလ်များက လူနည်းစုဖြစ်ပြီး မရှောင်ကြဉ်သောပုဂ္ဂိုလ်များက လူများစုဖြစ်ပုံကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဥဇ္ဇယသုတ္တ
ဥဇ္ဇယသုတ္တ (၂)-အံ၊၁၊၃၅၀။ အံ၊မြန်၊၁၊၃၆၅-၆။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၀၁-၂။ အံ၊ဋီ၊၂၊၂၉၇-၉။ အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၄-စက္ကဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
ဥဇ္ဇယပုဏ္ဏား၏ မေးလျှောက်ချက်အရ ဘုရားရှင်က ချီးမွမ်းတော်မမူသည့် ယာဇ်နှင့် ချီးမွမ်းတော်မူသည့်ယာဇ် ၂-မျိုးကို ခွဲခြား၍ ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌-ယာဇ်လေးမျိုးအဖွင့်များ ပါရှိပါသည်။
-အံ၊၃၊၁၁၁။ အံ၊မြန်၊၃၊၁၁၀-၃။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ အဋ္ဌကနိပါတ၊ ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ (၆) ၁-ဂေါတမီဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
ဥဇ္ဇယပုဏ္ဏား၏ လျှောက်ထားချက်အရ ဘုရားရှင်က ဒိဋ္ဌဓမ္မဟိတသုခအတွက် (က)သမ္ပဒါတရား ၄-ပါး၊ (ခ)အပါယမုခ ၄-ပါး၊ (ဂ)အာယမုခ ၄-ပါးနှင့် သမ္ပရာယဟိတ သုခအတွက် သမ္ပဒါတရား ၄-ပါးတို့ကို အကျယ် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဥဇ္ဈာနသညိသုတ္တ
ဥဇ္ဈာနသညိသုတ္တ-သံ၊၁၊၂၂။ သံ၊မြန်၊၁၊၂၂-၃။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၆၁-၃။ သံ၊ဋီ၊၁၊၁၀၇-၈။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-ဒေဝတာသံယုတ္တ၊ ၄-သတုလ္လပကာယိကဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
ဘုရားရှင်၏ ပစ္စည်းလေးပါးသုံးဆောင်မှုနှင့်စပ်၍ ကဲ့ရဲ့လိုသဖြင့် ဘုရားရှင်ထံ ရောက်ရှိလာကြပြီး ကဲ့ရဲ့စကားပြောကြားကြသောနတ်တို့ကို ဘုရားရှင်က မာရ်မင်း၏ အနှောင်အဖွဲ့မှ လွတ်မြောက်နိုင်သောအကျင့် လောကအကြောင်းကိုသိသောပညာရှိ နှင့် ကိလေသာငြိမ်းကြောင်းအကျင့်တို့ကို ပြန်လည်မိန့်ကြားတော်မူသည့်အခါ နတ်တို့ က တောင်းပန်စကားလျှောက်ထားကြပုံ အစရှိသော ဘုရားရှင်နှင့် နတ်တို့ အပြန် အလှန် လျှောက်ထား မိန့်ကြားတော်မူပုံကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌-ဥဇ္ဈာနသညိကာနတ်တို့အကြောင်း အစရှိသည်တို့ကို ဖွင့်ပြထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဥဋ္ဌာနသုတ္တ
ဥဋ္ဌာနသုတ္တ-သုတ္တနိ၊၃၂၈။ သုတ္တနိ၊မြန်၊၃၀၉-၃၁၀။ သုတ္တနိ၊ဋ္ဌ၊၂၊၇၀-၃။
ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ သုတ္တနိပါတ, ၂-စူဠဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ မိဂါရမာတုပြသာဒ်အောက်ထပ် အခန်းငါးရာ၌ သီတင်းသုံးနေကြသည့် နေ့ပိုင်းတစ်ချိန်လုံးအိပ်စက်ကြပြီး ညနေပိုင်း၌ အိပ်ရာမှထ၍ အာမိသကထာကို ပြောဆိုနေကြသော ရဟန်းသစ်တို့အား အရှင်မောဂ္ဂလ္လာန်ထေရ်ကို ထိုရဟန်းများထိတ်လန့်ကြောက်ရွံ့အောင်ပြုစေသဖြင့် ကြောက်ရွံ့ ထိတ်လန့်နေကြသည့် အခါ ဘုရားရှင်က “နိဗ္ဗာန်အကျိုးငှာ ကမ္မဋ္ဌာန်းအလုပ်ကို အားထုတ်ကြရန်၊ သေမင်း ၏အလိုသို့ မလိုက်ပါနိုင်ကြစေရန်၊ တဏှာ၏နယ်ပယ်ကို လွန်မြောက်စေရန်၊ ဗုဒ္ဓုပ္ပါဒ နဝမခဏ (လူအခွင့် အရေး)ကို လက်မလွတ် မဆုံးရှုံးစေရန်၊ မေ့လျော့ခြင်းသည် အညစ်အကြေးများ ဖြစ်ပုံ၊ မမေ့မလျော့ခြင်း အာသဝက္ခယဉာဏ်ဖြင့် မိမိ၏စိတ်နှလုံး၌ စူးဝင်နေသော မြားငြောင့်ကို နှုတ်ပယ်နိုင်ရေးအတွက် ကမ္မဋ္ဌာန်းအလုပ် အားထုတ်ကြရန်” ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌-ဇေတဝနဝိဟာရနှင့် မိဂါရမာတုပသာဒတို့၌ ဘုရားရှင် အလှည့်အလည် သီတင်းသုံးတော်မူပုံ၊ မိဂါရမာတုပါသာဒအကြောင်း အရှင်မောဂ္ဂလ္လာန် တန်ခိုးဖြင့်တုန်လှုပ်စေပုံ၊ သုတ်တော်အဆုံး၌ ရဟန်းတော်ငါးရာတို့ အရဟတ္တဖိုလ် ဆိုက်ရောက်ပုံတို့ကို ဖွင့်ပြထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဥဋ္ဌာနဖလသုတ္တ
ဥဋ္ဌာနဖလသုတ္တ-အံ၊၁၊၄၅၂။ အံ၊မြန်၊၁၊၄၆၅။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၃၇။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ တတိယပဏ္ဏာသက၊ (၁၄) ၄-ပုဂ္ဂလဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
၁။ ဥဋ္ဌာနဖလူပဇီဝီ န ကမ္မဖလူပဇီဝီပုဂ္ဂိုလ်၊
၂။ကမ္မဖလူပဇီဝီ န ဥဋ္ဌာနဖလူပဇီဝီပုဂ္ဂိုလ်၊
၃။ဥဋ္ဌာနဖလူပဇီဝီ ကမ္မဖလူပဇီဝီပုဂ္ဂိုလ်၊
၄။ နေဝဥဋ္ဌာနဖလူပဇီဝီ န ကမ္မဖလူပဇီဝီပုဂ္ဂိုလ်-ဟု ပုဂ္ဂိုလ်လေးမျိုးကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌-ယင်းပုဂ္ဂိုလ်လေးမျိုး၏ ပုံစံပုဂ္ဂိုလ်လေးမျိုးကို ဖွင့်ပြထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဥဍ္ဍိတသုတ္တ
ဥဍ္ဍိတသုတ္တ-သံ၊၁၊၃၇။ သံ၊မြန်၊၁၊၃၇။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၉၀။ သံ၊ဋီ၊၁၊၁၃၃။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-ဒေဝတာသံယုတ္တ၊ ၇-အဒ္ဓဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
အညတရနတ်သား၏ လျှောက်ထားချက်အရ -လောကကို တဏှာဖြင့်ဆွဲချိတ် အပ်ပြီ၊ ဇရာဖြင့် ခြံရံအပ်ပြီ၊ သေခြင်းသည် ပိတ်ထားအပ်ပြီး ဒုက္ခ၌တည်လေ၏-ဟု ဘုရားရှင် ဖြေကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဥဏ္ဏာဘဗြာဟ္မဏသုတ္တ
ဥဏ္ဏာဘဗြာဟ္မဏသုတ္တ (၂)-သံ၊၃၊၁၉၁-၂။ သံ၊မြန်၊၃၊၁၉၇-၈။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၇၇-၈။ သံ၊ဋီ၊၂၊၄၉၉-၅၀၀။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၄-ဣန္ဒြိယသံယုတ္တ၊ ၅-ဇရာဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
ကောသလနိုင်ငံ၊ သာဝတ္ထိမြို့၊ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ ဥဏ္ဏာဘဗြာဟ္မဏ၏ မေးလျှောက်ချက်အရ “စက္ခု, သောတ, ဃာန, ဇိဝှါ, ကာယ-ဟူသော ကျက်စားရာ အာရုံအမျိုးမျိုးရှိကြကုန်သော အချင်းချင်း၏ကျက်စားရာအာရုံကို မခံစားကုန်သော ရုပ်ဣန္ဒြေ ၅-ပါးတို့၏ မှီခိုရာကား (ကုသိုလ်, အကုသိုလ်ဇော)စိတ်ဖြစ်ပုံ၊ ထိုဣန္ဒြေ ငါးပါးတို့၏ ကျက်စားရာအာရုံကို (ကုသိုလ်, အကုသိုလ်ဇော)စိတ်ကပင် ခံစားပုံ၊ ဇောစိတ်၏မှီရာသည် (မဂ်နှင့် ယှဉ်သော)သတိဖြစ်ပုံ၊ သတိ၏ မှီခိုရာသည် (ဖလ) ဝိမုတ္တိဖြစ်ပုံ၊ ဝိမုတ္တိ၏ မှီခိုရာသည် နိဗ္ဗာန်ဖြစ်ပုံကို” ဘုရားရှင်က အဆင့်ဆင့် ဖြေကြားတော်မူပါသည်။ ဥဏ္ဏာဘဗြာဟ္မဏကြီးက နိဗ္ဗာန်၏မှီခိုရာကို ဆက်လက်မေးလျှောက်ရာ ဘုရားရှင်က “အမေးပုစ္ဆာ ပြဿနာလွန်သွားပုံ၊ အမေးပုစ္ဆာ၏အဆုံးကိုယူခြင်း မတတ်နိုင်ပုံကို”မိန့်ကြားတော်မူပြီး မဂ္ဂဗြဟ္မစရိယ၏မှီခိုရာသည် နိဗ္ဗာန်ဖြစ်ပုံ၊ နိဗ္ဗာန်လျှင် ပြီးဆုံးပုံ၊ နိဗ္ဗာန်သို့ သက်ဝင်ပုံကို မိန့်ကြားတော်မူပါသည်။ ဥဏ္ဏာဘဗြာဟ္မဏကြီးက ဘုရားရှင်၏ဒေသနာတော်ကို အဖန်ဖန်အထပ်ထပ် ဝမ်းမြောက်ဝမ်းသာစွာပြု၍ ပြန်သွားပြီးနောက် ဥဏ္ဏာဘဗြာဟ္မဏကြီး၏ ဈာန အနာဂါမ် ဖြစ်ပုံကို အရှေ့ဖက် လေသာပြူတင်းမှ နေရာင်ခြည်ဝင်ပုံ ဥပမာဖြင့် မိန့်ကြားတော်မူပါသည်။
အဋ္ဌကထာ၌-ဣန္ဒြေငါးပါးတို့ အချင်းချင်းအာရုံမခံစားပုံ ဥပမာ၊ ကုသိုလ်, အကုသိုလ်ဇောစိတ်၏ ဣန္ဒြေငါးပါးတို့၏ မှီခိုရာဖြစ်ပုံ ဥပမာများ၊ ဈာနအနာဂါမ် အကြောင်းကို ဖွင့်ပြထားပါသည်။
-သံ၊၃၊၂၃၇။ သံ၊မြန်၊၃၊၂၄၀။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၈၉။ သံ၊ဋီ၊၂၊၅၁၃။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၇-ဣဒ္ဓိပါဒသံယုတ္တ၊ ၂-ပါသာဒကမ္ပနဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
ဝံသနိုင်ငံ၊ ကောသမ္ဗီမြို့၊ ဃောသိတာရုံကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူသော အရှင်အာနန္ဒာအား ဥဏ္ဏာဘပုဏ္ဏား၏ မေးလျှောက်ချက်အရ (တဏှာ)ဆန္ဒကို ပယ်ဖျောက်ရန်အတွက် ဘုရားရှင်အထံတော်၌ မြတ်သောအကျင့်ကို ကျင့်သုံးပုံ၊ ဣဒ္ဓိပါဒ်လေးပါးကို ပွားများခြင်းသည် ဗြဟ္မစရိယ၏ကျင့်စဉ်ဖြစ်ပုံ၊ ကျောင်းသို့လာသော ဥဏ္ဏာဘပုဏ္ဏား၏ ဆန္ဒစသည် ငြိမ်းအေးသွားပုံ၊ ဥပမာဖြင့် ဗြဟ္မစရိယ၏ အပြီးအဆုံး ရှိပုံကို ရှင်းလင်းဟောကြားတော်မူသည့်အခါ ဥဏ္ဏာဘပုဏ္ဏား ဥပါသကာအဖြစ်ခံယူ သွားပုံကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဥဏှဝလာဟကသုတ္တ
ဥဏှဝလာဟကသုတ္တ-သံ၊၂၊၂၁၆။ သံ၊မြန်၊၂၊၂၀၇။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၁-ဝလာဟကသံယုတ္တ၊ ၅၄-ခုမြောက်သုတ်။
အညတရ ရဟန်း၏လျှောက်ထားချက်အရ “ဥဏှဝလာဟကနတ်တို့၏ စိတ်တောင့်တမှုကို အကြောင်းပြု၍ တခါတရံ အပူဥတုဖြစ်ပုံကို ဘုရားရှင် မိန့်ကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဥဏှဝလာဟကဒါနူပကာရသုတ္တ
ဥဏှဝလာဟကဒါနူပကာရသုတ္တ (၁၀)-သံ၊၂၊၂၁၅။ သံ၊မြန်၊၂၊၂၀၆။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၁-ဝလာဟကသံယုတ္တ၊ ၁၃-၂၂-ခုမြောက်သုတ်။
အညတရ ရဟန်း၏လျှောက်ထားချက်အရ သုစရိုက် ၁၀-ပါးကို ကျင့်သုံးနေသောရဟန်းသည် ဥဏှဝလာဟကနတ်တို့၏ အသက်ရှည်ပုံ၊ အဆင်းလှပုံ၊ ချမ်းသာ များပုံကို ကြားရသဖြင့် ဥဏှဝလာဟကနတ်ဖြစ်ရန် တောင့်တပြီး အန္န, ပါန အစရှိသော ဒါနဝတ္ထု ၁၀-ပါးကို ပေးလှူခြင်းကြောင့် ဥဏှဝလာဟကနတ်ဖြစ်ပုံ အစရှိ သည်တို့ကို ဘုရားရှင်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဥတေနသုတ္တ
ဥတေနသုတ္တ-ဥဒါန၊၁၇၆။ ဥဒါန၊မြန်၊၁၅၉-၁၆၀။ ဥဒါန၊ဋ္ဌ၊၃၄၆-၃၅၀။
-ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ ဥဒါန၊ ၇-စူဠဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
ဝံသနိုင်ငံ၊ ကောသမ္ဗီမြို့၊ ဃောသိတာရုံကျောင်းတော်၌ ဘုရားရှင် သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ဥတေနမင်း ဥယျာဉ်တော်ထွက်ခိုက် နန်းတော်မီးလောင်ခြင်းကြောင့် သာမာဝတီအမှူးရှိသော မိဖုရားငါးရာတို့ လားရောက်ရာဂတိကို မိန့်ကြားတော်မူပြီး သာမာဝတီအမှူးရှိသော မိဖုရားငါးရာတို့ အကျိုးမဲ့ပျက်စီးခြင်း၏အကြောင်းနှင့် မာဂဏ္ဍီနှင့် ဆွေမျိုးများ မင်းအာဏာဖြင့် ပျက်စီးခြင်းအကြောင်းအားလုံးကို သိမြင်တော်မူခြင်းကြောင့် ဥဒါန်းကျူးတော်မူပုံကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌-ဥယျာနဂတဿ-၌ သဒ္ဒါရေးရာ၊ သာမာဝတီမိဖုရား မီးလောင်တိုက်သွင်းပုံအကြောင်း၊ သာမာဝတီအမှူးရှိသောမိဖုရားငါးရာတို့ တရားရှုရင်း ကွယ်လွန်ကြပုံ၊ တာဝတိံသာ, ယာမာ, တုသိတာ, နိမ္မာနရတိ, ပရနိမ္မိတဝသဝတ္တီ နတ်ဘုံများနှင့် သုဒ္ဓါဝါသဘုံတို့သို့ ရောက်ကြပုံ၊ မာဂဏ္ဍီနှင့် ဆွေမျိုးများ ပျက်စီးကြပုံ၊ ဥဒါန်းဂါထာအဖွင့်တို့ကို လေ့လာနိုင်ပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဥတ္တရသုတ္တ
ဥတ္တရသုတ္တ-သံ၊၁၊၅၃။ သံ၊မြန်၊၁၊၅၂။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၂-ဒေဝပုတ္တသံယုတ္တ၊ ၂-အနာထပိဏ္ဍိကဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
ဥတ္တရနတ်သားက ဥပနီယသုတ် (သံ၊၁၊၂။)အတိုင်း လျှောက်ထားသဖြင့် ယင်းသုတ်အတိုင်းပင် ဘုရားရှင် မိန့်ကြားတော်သည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဥတ္တရဝိပတ္တိသုတ္တ
ဥတ္တရဝိပတ္တိသုတ္တ-အံ၊၃၊၁၁-၁၄။ အံ၊မြန်၊၃၊၁၂-၁၅။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၉၆။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ အဋ္ဌကနိပါတ၊ ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၁-မေတ္တာဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
အရှင်ဥတ္တရထေရ်သည် မဟိသဝတ္ထုအရပ် သင်္ခေယျကတောင် ဝဋဇာလိက ကျောင်းဝယ် သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ရဟန်းတော်တို့အား “ငါ့ရှင်တို့ ရဟန်းသည် ရံဖန်ရံခါ အတ္တဝိပတ္တိကို, ရံဖန်ရံခါ ပရဝိပတို့ကို ရံဖန်ရံခါ အတ္တသမ္ပတို့ကို ရံဖန်ရံခါ ပရသမ္ပတို့ကို ဆင်ခြင်နေမူကောင်း၏”ဟု မိန့်ကြားတော်မူပါသည်။
အရှင်ဥတ္တရထေရ်၏ တရားတော်ကို မြောက်အရပ်မှ တောင်အရပ်သို့ တစုံ တခုသောပြုဘွယ်ကိစ္စဖြင့်သွားသော ဝေဿဝဏ်နတ်မင်းကြီး ကြားသိရသဖြင့် အလျင် အမြန်သွား၍ သိကြားမင်းအား လျှောက်တင်လေသည်။ သိကြားမင်းသည် အလျင် အမြန် အရှင်ဥတ္တရထံသို့ ရောက်လာပြီးလျှင် “အရှင်ဥတ္တရထေရ်သည် အထက်ပါ အတိုင်း တရားတော်ဟော၏ဟူသည် မှန်ပါသလော”ဟု မေးမြန်းလျှောက်ထားသည့် အခါ အရှင်ဥတ္တရထေရ်က မှန်ကန်ကြောင်း မိန့်ကြားပါသည်။ ။ဤတရားတော်ကို အရှင်ဥတ္တရထေရ်၏ဉာဏ်၌ ထင်မြင်ချက်ဖြင့် ဟောပါ သလော၊ သို့မဟုတ် ဘုရားရှင်၏ တရားတော်ကို စွဲယူ၍ ဟောပါသလော-ဟု မေးလျှောက်သည့်အခါ အရှင်ဥတ္တရထေရ်က “စပါးပုံကြီးထဲက စပါးသယ်ယူသော” ဥပမာစကားဖြင့် ပြန်လည်မိန့်ကြားတော်မူပါသည်။ သိကြားမင်းက အရှင်ဥတ္တရထေရ်အား တအံ့တဩ ချီးမွမ်းပြီးလျှင် ဤတရားတော်ကို ဘုရားရှင် ရာဇဂြိုဟ်မြို့တော် ဂိဇ္ဈကုဋ်တောင်ကျောင်းတော်၌ ဒေဝဒတ် ခွဲထွက်သွားပြီး မကြာမီ ဟောတော်မူခဲ့ကြောင်း, လာဘ, အလာဘ, ယသ, အယသ, သက္ကာရ, အသက္ကာရ, ပါပိစ္ဆ ပါပမိစ္ဆတာဟူသော မသူတော်တရားရှစ်ပါးတို့ နှိပ်စက်ခံရသောကြောင့် ရှင်ဒေဝဒတ်သည် အပါယိကစသည်ဖြစ်ရပုံ, ယင်းတရားရှစ်ပါးကို လွှမ်းမိုးနှိမ်နင်း၍ နေကြကုန်အံ့-ဟု ကျင့်ကြံရမည်ဟု ဘုရားရှင်ဟောတော်မူကြောင်း အကျယ်တဝင့် လျှောက်ထားပြီး အရှင်ဥတ္တရသည် ဤတရားဒေသနာတော်ကို သင်ယူတော်မူပါ၊ သင်ကြားပေးတော်မူပါ၊ ဆောင်ထားတော်မူပါ၊ ဤတရားတော်သည် အတ္ထသံဟိတ, အာဒိဗြဟ္မ စရိယကဖြစ်ပါကြောင်း လျှောက်ထားသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဥတ္တရာ (နန္ဒမာသုတ္တ)
ဥတ္တရာ(နန္ဒမာတာသုတ္တ)-အံ၊၁၊၂၇။ အံ၊မြန်၊၁၊၃၆။ အံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၃၄၂-၇။ အံ၊ဋီ၊၁၊၂၀၈-၉။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဧကကနိပါတ၊ ၁၄-ဧတဒဂ္ဂ (သတ္တမ)ဝဂ်၊ ပဉ္စမသုတ်။
ဈာန် (ဈာန်ဝင်စားမှု)၌ မွေ့လျော်ကြကုန်သော ငါဘုရား၏ တပည့်မတို့တွင် နန္ဒ၏မယ်တော် ဥတ္တရာသည် အသာလွန်ဆုံး အမွန်မြတ်ဆုံးပေတည်းဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
(ဥတ္တရာဥပါသိကာမသည် ရာဇဂြိုဟ်မြို့တော် ပုဏ္ဏသူဌေး၏ သမီးဖြစ်ပါသည်။)
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဥတ္တရိမနုဿဓမ္မသုတ္တ
ဥတ္တရိမနုဿဓမ္မသုတ္တ-အံ၊၂၊၃၇၅။ အံ၊မြန်၊၂၊၄၇၃-၄။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၃၉။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဆက္ကနိပါတ၊ ၈-အရဟတ္တဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ တတိယသုတ်။
မုဋ္ဌသစ္စ, အသမ္ပဇည, ဣန္ဒြိယေသုအဂုတ္တဒွါရတာ, ဘောဇနေမတ္တညုတာ, ကုဟန, လပန-ဟူသော တရား ၆-ပါးတို့ကို မပယ်မစွန့်ပဲ ဥတ္တရိမနုဿဓမ္မကို မျက်မှောက်ပြုရန် မဖြစ်နိုင်ပုံ၊ ယင်းတရားခြောက်ပါးတို့ကို ပယ်စွန့်နိုင်မှ ဥတ္တရိမနုဿ ဓမ္မကို မျက်မှောက်ပြုရန် ဖြစ်နိုင်ပုံကို ကဏှပက္ခ, သုက္ကပက္ခ ခွဲ၍ ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဥတ္တိယသုတ္တ
ဥတ္တိယသုတ္တ (၃)-သံ၊၃၊၁၇-၈။ သံ၊မြန်၊၃၊၂၀။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-မဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၃-မိစ္ဆတ္တဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
အရှင်ဥတ္တိယထေရ်၏ လျှောက်ထားချက်အရ “စက္ခုဝိညေယျ, သောတဝိညေယျ, ဃာနဝိညေယျ, ဇိဝှါဝိညေယျ, ကာယဝိညေယျ၊ ဣဋ္ဌ, ကန္တ, မနာပ, ပိယရူပ, ကာမူပသံဟိတဖြစ်သည့် အာရုံငါးပါး ကာမဂုဏ်တရားတို့ကို ပယ်ရှားနိုင်ရန် အဋ္ဌက အရိယာမဂ်ကိုပွားများရမည်”ဟု ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၃၊၁၄၃-၄။ သံ၊မြန်၊၃၊၁၄၉။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၅၈။ သံ၊ဋီ၊၂၊၄၈၀။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၃-သတိပဋ္ဌာနသံယုတ္တ၊ ၂-နာဠန္ဒဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
အရှင်ဥတ္တရထေရ်၏ အကျဉ်းချုပ်တရားဟောတော်မူပါရန် လျှောက်ထားမှုကို အကြောင်းပြု၍ ဘုရားရှင်က “ကုသိုလ်တရားတို့၏ အစသည် သုဝိသုဒ္ဓသီလနှင့် ဥဇုကဒိဋ္ဌိဖြစ်ပုံ သုဝိသုဒ္ဓသီလ၌တည်၍ သတိပဋ္ဌာန်လေးပါးကို ပွားများလျှင် မာရ်မင်း၏ တည်ရာ တေဘူမကဝဋ်၏ တဖက်ကမ်းဖြစ်ရာနိဗ္ဗာန်သို့ရောက်နိုင်ပုံ”ကို သတိပဋ္ဌာန် တစ်ပါးစီနှလုံးသွင်းပုံကို ဟောတော်မူပါသည်၊ ဟောတော်မူတိုင်း ကျင့်သုံးသဖြင့် အရှင်ဥတ္တိယ ရဟန္တာဖြစ်ပုံကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၃၊၄၁၂-၄။ အံ၊မြန်၊၃၊၄၀၅-၇။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၃၁။ အံ၊ဋီ၊၃၊၃၅၀။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဒသကနိပါတ၊ ဒုတိယပဏ္ဏက၊ (၁၀)၅-ဥပါလိဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
ဥတ္တိယပရိဗိုဇ်က ဘုရားရှင်အား “သဿတော လောကော”အစရှိသော သတ္တဝါ-ဟုသိသော အသိဉာဏ်၌ ရပ်တည်၍ ဌပနီယပုစ္ဆာဖြစ်သော မိစ္ဆာအယူများကို မေးလျှောက်ပါသည်၊ ဘုရားရှင်က ထိုမိစ္ဆာအယူများကို ငါဘုရားဖြေကြားတော် မမူဟု မိန့်တော်မူလျှင် အဘယ်အရာကို ဖြေတော်မူပါသနည်း-ဟု ဆက်လက်၍ လျှောက်ထားပါသည်။ ဘုရားရှင်က “ငါဘုရား ထူးသောဉာဏ်ဖြင့်သိမြင်အပ်သော သတ္တဝါတို့စင်ကြယ်ရန် သောက, ပရိဒေဝတို့ကို လွန်မြောက်နိုင်ရန် ဒုက္ခ, ဒေါမနဿတို့ ချုပ်ငြိမ်းစေရန် အရိယာမဂ်ဉာဏ်ကို ရနိုင်ရန် နိဗ္ဗာန်ကို မျက်မှောက်ပြုနိုင်ရန် တရားတော်ကို ဟောတော်မူ၏”ဟု မိန့်တော်မူသည်။ ဥတ္တိယပရိဗိုဇ်က “ထိုသို့ဖြစ်လျှင် အလုံးစုံသော လောကကိုဖြစ်စေ, လောက ထက်ဝက်ကိုဖြစ်စေ, လောကသုံးပုံ တစ်ပုံကိုဖြစ်စေ ထုတ်ဆောင်ပါသလော”ဟု မေးလျှောက်သည့်အခါ ဘုရားရှင်က မည်သို့မျှ မိန့်တော်မမူတော့ပါ။ ထိုအခါ အရှင်အာနန္ဒာက ဥတ္တိယပရိဗိုဇ်အား မိစ္ဆာအယူမဖြစ်စေရန်အတွက် နယ်စပ်မြို့ ဥပမာဖြင့် ရှင်းလင်းမိန့်ကြားပြီး သင်၏ မေးခွန်းသည် မူလမေးခွန်းကို တမျိုးပြင်၍ မေးခြင်းဖြစ်၍ ဘုရားရှင် ဖြေကြားတော်မမူခြင်းအကြောင်းကို ပြဆိုသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌-ဘုရားရှင် ဖြေဆိုတော်မမူခြင်းအကြောင်းနှင့် တကွ ဥပမာ စကားရပ်များကို ဖွင့်ပြထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဥဒကသုတ္တ
ဥဒကသုတ္တ-သံ၊၂၊၃၀၄-၅။ သံ၊မြန်၊၂၊၂၉၇-၈။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၁-၂။ သံ၊ဋီ၊၂၊၃၀၄။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-သဠာယတနသံယုတ္တ၊ (၁၀)၅-သဠဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
ဝေဒဂူပုဂ္ဂိုလ်, သဗ္ဗဇိပုဂ္ဂိုလ်, ဂဏ္ဍမူလပလိခတပုဂ္ဂိုလ်တို့ကို ဝေဖန်၍ ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌-ပရိမဒ္ဒနအဖွင့် မှတ်သားဖွယ်ပါရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဥဒကရဟဒသုတ္တ
ဥဒကရဟဒသုတ္တ-အံ၊၁၊၄၁၉-၄၂၁။ အံ၊မြန်၊၁၊၄၃၂-၃။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၂၅။ အံ၊ဋီ၊၂၊၃၂၃။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ တတိယပဏ္ဏာသက၊ (၁၁)၁-ဝလာဟကဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
ရေအိုင်လေးမျိုးနှင့် ပုဂ္ဂိုလ်လေးမျိုးတို့ကို နှိုင်းယှဉ်၍ ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဥဒကူပမာသုတ္တ
ဥဒကူပမာသုတ္တ-အံ၊၂၊၄၀၃-၅။ အံ၊မြန်၊၂၊၅၁၀-၃။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၄၈။ အံ၊ဋီ၊၃၊၁၅၄-၅။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ သတ္တကနိပါတ၊ ၂-အနုသယဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
ရေကူးခြင်း (၇)မျိုးနှင့် ပုဂ္ဂိုလ် ၇-မျိုးကို နှိုင်းယှဉ်၍ ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
ဋီကာ၌-မှတ်သားဖွယ်ရာများ ဖွင့်ပြထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဥဒပါနသုတ္တ
ဥဒပါနသုတ္တ-ဥဒါန၊၁၇၄-၆။ ဥဒါန၊မြန်၊၁၅၈-၉။ ဥဒါန၊ဋ္ဌ၊၃၄၂-၆။
-ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ ဥဒါန၊ ၇-စူဠဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
ဘုရားရှင်နှင့် ရဟန်းတော်များ မလ္လတိုင်းအတွင်း ဒေသစာရီလှည့်လည်ကြွလာကြရာ “ထူဏဗြာဟ္မဏရွာ”သို့ ဆိုက်တော်မူစဉ် ဘုရားရှင်၏ အမိန့်တော်ဖြင့် အရှင်အာနန္ဒာ သောက်ရေခပ်ရန် ရေတွင်းသို့ရောက်ရှိသည့်အခါ ရွာသားများက ရဟန်းတော်များ သောက်ရေမခပ်နိုင်ရန် ပိတ်ဆို့ထားသော မြက်များ, ဖွဲများ မျောပါအောင် ရေများလျှံတက်၍ ထွက်လာသည့်အံ့ဩဖွယ်ကိုတွေ့ရသဖြင့် ဤအဖြစ်အပျက်ကို ဘုရားရှင်အား အရှင်အာနန္ဒာက ပြန်လည်လျှောက်ထားသည့်အခါ ဘုရားရှင် ဥဒါန်း စကားကျူးရင့်တော်မူပုံကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌-မှတ်သားဖွယ်ဖြစ်စဉ်များကို အကျယ်ဖွင့်ပြထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဥဒယသုတ္တ
ဥဒယသုတ္တ-သံ၊၁၊၁၇၅-၆။ သံ၊မြန်၊၁၊၁၆၅။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၂၃၅-၇။ သံ၊ဋီ၊၁၊၂၇၄-၅။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၇-ဗြာဟ္မဏသံယုတ္တ၊ ၂-ဥပါသကဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
ဘုရားရှင်သည် သုံးကြိမ်တိုင်တိုင် ဥဒယပုဏ္ဏားအိမ်သို့ ဆွမ်းခံဝင်ကြွတော်မူ ခြင်းကို ဥဒယပုဏ္ဏားက “ရဟန်းဂေါတမသည် အရသာ၌ အလွန်တပ်မက်မောသည် ဖြစ်၍ အကျွန်ုပ်အိမ်သို့ မကြာမကြာ ကြွလာ၏”ဟု လျှောက်ထားသောစကားကို အကြောင်းပြု၍ ဘုရားရှင်က အဖန်ဖန်အထပ်ထပ် ဖြစ်တတ်သောအရာဝတ္ထု ၁၄မျိုးနှင့် အဖန်ဖန်အထပ်ထပ် မဖြစ်တော့သည့်ပုဂ္ဂိုလ်တို့ကို ဟောတော်မူရာ ဥဒယပုဏ္ဏား သရဏဂုံဆောက်တည်သွားပုံကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဥဒါနသုတ္တ
ဥဒါနသုတ္တ-သံ၊၂၊၄၅-၈။ သံ၊မြန်၊၂၊၄၄-၆။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၅၀-၁။ သံ၊ဋီ၊၂၊၂၂၂-၃။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-ခန္ဓသံယုတ္တ၊ (၆)၁-ဥပယဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
ဘုရားရှင်သည် ဩရမ္ဘာဂိယသံယောဇဉ်တို့ကို ပယ်နိုင်သော နှလုံးသွင်းမှုနှင့် စပ်၍ ဥဒါန်းစကားမိန့်ကြားတော်မူသည်ကို အညတရရဟန်းကြားသိရပြီး မေးလျှောက်သဖြင့် အကြားအမြင်မရှိသော ပုထုဇဉ်ပုဂ္ဂိုလ်၏ ခန္ဓာငါးပါးအပေါ်ရှုမြင်ပုံနှင့် အကြားအမြင်ရှိသော အရိယာသာဝက၏ရှုမြင်ပုံ ခြားနားချက် အာသဝက္ခယဉာဏ် ဆိုက်အောင်ရှုမှတ်ပုံကိုလည်း ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဥဒါယိသုတ္တ
ဥဒါယိသုတ္တ (၅)-သံ၊၂၊၃၇၅-၇။ သံ၊မြန်၊၂၊၃၇၂-၃။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၅၀။ သံ၊ဋီ၊၂၊၃၂၂။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-သဠာယတနသံယုတ္တ၊ (၁၈)၃-သမုဒ္ဒဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
အရှင်အာနန္ဒာထေရ်နှင့် အရှင်ဥဒါယီထေရ်တို့ ဝံသနိုင်ငံ၊ ကောသမ္ဗီမြို့၊ ဃောသိတာရုံကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးနေစဉ် အရှင်ဥဒါယီ၏ “ဤကာယကို ဘုရားရှင်က နည်းအမျိုးမျိုးဖြင့် အနတ္တ-ဟု ဟောတော်မူသကဲ့သို့ ဝိညာဏ်ကိုလည်း အနတ္တ-ဟု ဟောကြားရန် သင့်/မသင့် မေးလျှောက်ထားချက်အရ -ဝိညာဏ်ကိုလည်း အနတ္တ-ဟု ဟောဆိုသင့်ပုံကို အကျယ်တဝင့် ရှင်းလင်းဟောကြား၍ ငှက်ပျောတုံး၌ အနှစ်ရှာပုံဥပမာဖြင့် မိန့်ကြားပြီး ဖဿာယတန ၆-ပါးတို့၌ ငါ (အတ္တ)မဟုတ်, ငါ့ဟာ (အတ္တနိယ)မဟုတ်ဟု ရှုမြင်သောပုဂ္ဂိုလ်သည် အာသဝေါကင်းကွာ ရဟန္တာ ဖြစ်နိုင်ပုံကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌-ဤသုတ်၌ အနိစ္စလက္ခဏာဖြင့် အနတ္တလက္ခဏာကို ဟောတော်မူကြောင်း ဖွင့်ဆိုထားပါသည်။
-သံ၊၃၊၇၉-၈၀။ သံ၊မြန်၊၃၊၈၄-၅။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၈၇-၈။ သံ၊ဋီ၊၂၊၄၂၇။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၂-ဗောဇ္ဈင်္ဂသံယုတ္တ၊ ၃-ဥဒါယိဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
ဘုရားရှင် သမ္ဘဇနပုဒ် သေတကနိဂုံး၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် အရှင်ဥဒါယီ က “ဘုရားရှင်အပေါ်၌ ချစ်ခင်ခြင်း, ရိုသေခြင်း, ရှက်ခြင်း ကြောက်ခြင်း၏ ကျေးဇူး များလှပုံ၊ မိမိအား ဘုရားရှင်က ဥပါဒါနက္ခန္ဓာငါးပါး, ယင်းတို့၏ ဖြစ်ကြောင်း ချုပ်ရာတရားတော်ကို တစ်ခုစီ တစ်ခုစီ ဟောတော်မူပုံ၊ မိမိသည် ယင်းဥပါဒါနက္ခန္ဓာတို့၏ ဖြစ်ဟန် ပျက်ပုံကို အပြန်ပြန် အလှန်လှန် ဆင်ခြင်သုံးသပ်သည်ရှိသော် သစ္စာလေးပါးကို သိခဲ့ရပုံ, ရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်၏အဖြစ်ကို သိနိုင်သော ပစ္စဝေက္ခဏာဉာဏ်ဖြစ်ပုံ, သတိ သမ္ဗောဇ္ဈင်, ဥပေက္ခာသမ္ဗောဇ္ဈင်ကို ပွားများပုံ-အစရှိသည်တို့ကို လျှောက်ထားပါသည်။
ဘုရားရှင်က သာဓုခေါ်တော်မူပြီး “သင်သည် ပွားများအပ်သောမဂ်ကို ရပြီးပုံ၊ အရဟတ္တဖိုလ်ကို သိမြင်နိုင်သော ပစ္စဝေက္ခဏာဉာဏ်ဖြစ်ပုံ၊ အရဟတ္တဖိုလ်သို့ ရောက်နိုင် ပုံတို့ကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၁၊၃၅၂-၃။ အံ၊မြန်၊၁၊၃၆၆-၇။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၀၂-၃။ အံ၊ဋီ၊၂၊၂၉၉။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၄-စက္ကဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
ဥဒါယီဗြာဟ္မဏကြီး၏ ဘုရားရှင်အား “အရှင်ဂေါတမသည် ယာဇ်ပူဇော်ခြင်းကို ချီးမွမ်းပါသလော”ဟု လျှောက်ထားသည်ကို အကြောင်းပြု၍ ဘုရားရှင် ချီးမွမ်းတော်မူအပ်သော ယာဇ်ပူဇော်ခြင်း, ချီးမွမ်းတော်မမူအပ်သော ယာဇ်ပူဇော်ခြင်းတို့ကို ခွဲခြား၍ ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၂၊၁၆၂။ အံ၊မြန်၊၂၊၂၀၇-၈။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၅၅။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ပဉ္စကနိပါတ၊ စတုတ္ထပဏ္ဏာသက၊ (၁၆)၁-သဒ္ဓမ္မဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
ဘုရားရှင် ဝံသနိုင်ငံ ကောသမ္ဗီမြို့ ဃောသိတာရုံကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် အရှင်အာနန္ဒာ၏ လျှောက်ထားချက်အရ တရားဟောမည့်ပုဂ္ဂိုလ်များ တရားငါးမျိုးတို့ကို မိမိသန္တာန်၌ဖြစ်စေပြီးမှ တရားဟောသင့်ပုံကို မိန့်ကြားတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၂၊၂၈၄။ အံ၊မြန်၊၂၊၃၆၅-၈။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၀၂-၄။ အံ၊ဋီ၊၃၊၁၀၃-၄။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဆက္ကနိပါတ၊ ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၃-အနုတ္တရိယဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
ဘုရားရှင်က “အနုဿတိဌာန အဘယ်မျှရှိသနည်း”ဟု အရှင်ဥဒါယီအား မေးတော်မူရာ မှန်ကန်စွာ မဖြေဆိုနိုင်သဖြင့် အရှင်အာနန္ဒာအား မေးတော်မူရာ အရှင်အာနန္ဒာက-(၁)မျက်မှောက်ဘဝ၌ ချမ်းသာစွာနေနိုင်သော အနုဿတိဌာန၊ (၂)သိမြင်တတ်သောဝိပဿနာဉာဏ်အမြင်ကို ရနိုင်သော အနုဿတိဌာန၊ (၃)ကာမရာဂကို ပယ်နိုင်သော အနုဿတိဌာန၊ (၄)ငါ-ဟူသော မာန်မာနကို ပယ်နိုင်သော အနုဿတိဌာန၊ (၅)များစွာသောဓာတ်တို့ကို ထိုးထွင်း၍ သိနိုင်သော အနုဿတိဌာနဟု အနုဿတိ (၅)မျိုးရှိကြောင်း လျှောက်ထားပါသည်။ ဘုရားရှင်က သတိသမ္ပဇဉ် ဖြစ်နိုင်သော အနုဿတိဌာနကိုလည်း မှတ်သားဦးဟု ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဥဒုမ္ဗရိကသုတ္တ
ဥဒုမ္ဗရိကသုတ္တ-ဒီ၊၃၊၃၀-၄၇။ ဒီ၊မြန်၊၃။၂၉-၄၇။ ဒီ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၆-၂၈။ ဒီ၊ဋီ၊၃၊၁၄-၂၃။
-ဒီဃနိကာယ၊ ၂-ပါထိကဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
ဤသုတ်တွင် အောက်ပါအချက်အလက်များကို ဟောကြားတော်မူထားပါသည်။ -ဘုရားရှင်နှင့် သာဝကတို့ထံ ချဉ်းကပ်ချိန်၊ ဘုရားရှင်ပရိသတ်နှင့် ပရိဗိုဇ်ပရိသတ်တို့ အနေအထားကွာခြားချက်၊ -တိရစ္ဆာနကထာ ၂၇-မျိုး၊ -နိဂြောဓပရိဗိုဇ်က သန္ဓာနသူကြွယ်အား ချိုးချိုးဖဲ့ဖဲ့ ပြောကြားချက်များ၊ -ပရိဗိုဇ်များက ဘုရားရှင်နှင့် ဗုဒ္ဓသာဝကတို့ သူတို့ကျောင်းသို့ ကြွရောက်သည်ကို လိုလိုလားလားရှိပုံ၊ -သာဝကတို့ အရဟတ္တဖိုလ်ရောက်ရှိရန် ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့် အာဒိဗြဟ္မစရိယကို သာသနာ့ပြင်ပ အယူရှိသူများသိဖို့ရန် ခဲရင်းပုံ၊ တိတ္ထိယပရိဗိုဇ်တို့၏ -
၁။ အနေအထိုင်နှင့် ပတ်သက်သည့်ကျင့်ဝတ်၃-မျိုး၊
၂။အစာအာဟာရခံယူမှုနှင့် ပတ်သက်သည့်ကျင့်ဝတ် ၁၇-မျိုး
၃။ အစားအစာနှင့် ပတ်သက်သည့်ကျင့်ဝတ် ၂၆-မျိုး၊
၄။အဝတ်အထည်နှင့် ပတ်သက်သည့်ကျင့်ဝတ် ၁၃-မျိုး၊
၅။ဆံပင်မုတ်ဆိတ်နှင့် ပတ်သက်သည့်ကျင့်ဝတ် ၁-မျိုး၊
၆။ ဣရိယာပုတ်နှင့် ပတ်သက်သည့်ကျင့်ဝတ် ၈-မျိုး၊
၇။ စားဖွယ်သောက်ဖွယ်နှင့် ပတ်သက်သည့်ကျင့်ဝတ် ၂-မျိုး၊
၈။ ရေချိုးမှုနှင့် ပတ်သက်သည့်ကျင့်ဝတ် ၁-မျိုး၊ အားဖြင့် “တပေါဇိဂုစ္ဆာ”ကျင့်ဝတ် (၇၁-မျိုး)ကို၎င်း။
၁။ တပေါဇိဂုစ္ဆာ၏ ဥပက္ကိလေသ ၁၆-မျိုး၊
၂။တပဿီ၏ အခွံအသွေးနှင့်တူသော စင်ကြယ်ခြင်း ၁၇-မျိုး၊
၃။ အခေါက်နှင့် တူသော စင်ကြယ်ခြင်း
၄။ အကာနှင့် တူသော စင်ကြယ်ခြင်း (ပုဗ္ဗေနိဝါသ) ၁-မျိုး၊
၅။ အထွတ်အထိတ်သို့ရောက်သော စင်ကြယ်ခြင်း (ဒိဗ္ဗစက္ခု) ၁-မျိုး၊တို့ကို၎င်း၊ -ဘုရားရှင်၏ အရဟတ္တဖိုလ်ရကြောင်း အာဒိဗြဟ္မစရိယသည် တပေါဇိဂုစ္ဆာ၏ အထွတ်အထိတ်သို့ရောက်သော စင်ကြယ်ခြင်း “ဒိဗ္ဗစက္ခုအဘိညာဉ်”ထက် သာလွန် မွန်မြတ်ပုံ၊ -နိဂြောဓပရိဗိုဇ်၏ ဘုရားရှင်အား ချိုးချိုးဖဲ့ဖဲ့ ပြောဆိုထားသည့် စကား ရပ်တို့ကို ဘုရားရှင်ရှေ့တော်တွင် သန္ဓာနသူကြွယ်က တိုက်ရိုက်ပြန်လည် လျှောက်ထားရာ နိဂြောဓပရိဗိုဇ် ပြန်လည်မပြောနိုင်တော့ပဲ ခေါင်းငိုက်စိုက်ကျသွားပုံ၊ ဘုရားရှင်က နိဂြောဓပရိဗိုဇ်အား ရှေးဘုရားရှင်တို့အကြောင်း ဆရာအဆက်ဆက် ထံမှ ကြားသိထားပုံကို မေးမြန်းတော်မူရာ နိဂြောဓပရိဗိုဇ်က မိမိကြားသိခဲ့သည့် အတိုင်း ပြန်လည်လျှောက်ထားပြီး ပြစ်မှားမှုကို ဝန်ချတောင်းပန်ပုံ၊ ဘုရားရှင်က “မစဉ်းလဲ မကောက်ကျစ် မလှည့်မပတ် ဖြောင့်မတ်သောစိတ်ရှိသော ပညာရှိသူသည် ငါဘုရားဟောတော်မူသည့်အတိုင်း ဗြဟ္မစရိယကို ကျင့်သုံးပါက အများဆုံး ၇-နှစ်၊ အနည်းဆုံး ၇-ရက်အတွင်း ဗြဟ္မစရိယအဆုံးဖြစ်သည့် အရဟတ္တဖိုလ်ကို မျက်မှောက် ဘဝမှာပင် ရရှိနိုင်ပုံကို ဟောတော်မူရာ မာရ်နတ်က နှောင့်ယှက်ထားသဖြင့် နိဂြောဓပရိဗိုဇ်နှင့် တကွ ပရိဗိုဇ် ၃-ထောင်တို့ ခေါင်းငိုက်စိုက်ကျနေသည်ကို သိရှိတော်မူသဖြင့် “သီဟနာဒ”ကို မိန့်ကြားတော်မူ၍ ဘုရားရှင် ဂိဇ္ဈကုဋ်တောင်ကျောင်းတော်သို့ ပြန်ကြွတော်မူပါသည်၊ သန္ဓာနသူကြွယ်လည်း ရာဇဂြိုဟ်မြို့တွင်းသို့ ပြန်သွားခဲ့ပါသည်။
အဋ္ဌကထာ၌-ရာဇဂြိုဟ်မြို့တော်ဝယ် ဥပါသကာ ငါးရာစီအခြံအရံရှိသော ခေါင်းဆောင်အနာဂါမ် ဥပါသကာပေါင်း ငါးရာရှိပုံ၊ သန္ဓာနဥပါသကာသည် ထိုအနာဂါမ် ဥပါသကာငါးရာတွင် ပါဝင်ပုံနှင့် မှတ်သားဖွယ်များကို ဖွင့်ဆိုထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဥဒ္ဒေသဘင်္ဂသုတ္တ
ဥဒ္ဒေသဘင်္ဂသုတ္တ-မ၊၃၊၂၆၅-၂၇၃။ မ၊မြန်၊၃၊၂၆၈-၂၇၆။ မ၊ဋ္ဌ၊၄၊၁၉၀-၂။ မ၊ဋီ၊၃၊၃၈၈-၃၉၀။
-မဇ္ဈိမနိကာယ၊ ဥပရိပဏ္ဏာသ၊ ၄-ဝိဘင်္ဂဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
ဘုရားရှင် သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် “ရဟန်းတို့ ... ရဟန်းသည် အပ (ဗဟိဒ္ဓ)အာရုံတို့၌ ဝိညာဉ်သည် မပျံ့လွင့် မရွေ့ရှား၊ အတွင်း (အဇ္ဈတ္တ)အာရုံတို့၌ မတည်, မစွဲလမ်း မတပ်မက်သောအခြင်းအရာအားဖြင့် စူးစမ်းဆင်ခြင်ရမည်၊ ရဟန်းတို့ ... အပ (ဗဟိဒ္ဓ)အာရုံတို့၌ ဝိညာဏ်သည် မပျံ့လွင့် မရွေ့ရှား၊ အတွင်း (အဇ္ဈတ္တ)အာရုံ၌လည်း မတည်, မစွဲလမ်း, မတပ်မက်သော ပုဂ္ဂိုလ်အား နောင်အခါ ပဋိသန္ဓေနေခြင်း, အိုခြင်း, သေခြင်း, ဆင်းရဲအပေါင်းတို့၏ဖြစ်ခြင်း မရှိတော့ပြီ”ဟု အကျဉ်းချုပ်ဒေသနာတော်ကို မိန့်ကြားတော်မူပြီး နေရာမှထကာ ကျောင်းတော်သို့ ဝင်ကြွတော်မူပါသည်။ ရဟန်းတော်များသည် အရှင်မဟာကစ္စာနထေရ်၏ ဂုဏ်တော်များကို ဆင်ခြင် ပြောဆိုကြပြီး ထိုအကျဉ်းဥဒ္ဒသဒေသနာတော်၏ အကျယ်ဝိတ္တာရဒေသနာတော်ကို အရှင်မဟာကစ္စာနထေရ်အား မေးမြန်းလျှောက်ထားကြပါသည်၊ အရှင်မဟာကစ္စာနထေရ်သည် အနှစ်ကိုရှာသော ဥပမာစကားဖြင့် ဘုရားရှင်၏ဂုဏ်တော်များကို ချီးကျူးတော်မူပြီး ဘုရားရှင်ကိုသာ မေးမြန်းလျှောက်ထားကြရန် မိန့်ကြားပါသည်။ ရဟန်းတော်များ၏ တောင်းပန်လျှောက်ထားမှုကြောင့် -
-အပ (ဗဟိဒ္ဓ)အာရုံ၌ ဝိညာဏ်၏ ပျံ့လွင့် ရွေ့ရှားပုံနှင့် ရွေ့ရှားမှုမရှိပုံ၊
-အတွင်း (အဇ္ဈတ္တ)အာရုံ၌ နှစ်သက်ခြင်း၏အစွမ်းအားဖြင့် စိတ်တည်နေပုံနှင့် စိတ် မတည်နေပုံ၊
-နိစ္စ, ဓုဝ, အတ္တ, အတ္တနိယ-အားဖြင့် မယူမူ၍ တပ်မက်နှစ်သက်ပုံ၊
-နိစ္စ, ဓုဝ, အတ္တ, အတ္တနိယ-အားဖြင့် မယူမူ၍ တပ်မက်နှစ်သက်ခြင်း မဖြစ်ပုံတို့ကို အဇ္ဈတ္တာယတန၊ ဗဟိဒ္ဓါယတန, ဝိညာဏ, ရူပဈာန်လေးပါး, ခန္ဓာငါးပါးတို့ဖြင့် အကျယ်ဝေဖန်၍ ဟောတော်မူပုံ၊ ရဟန်းတော်များက အရှင်မဟာကစ္စာနထေရ်၏ အကျယ်ဒေသနာကို ဘုရားရှင်အား လျှောက်ထားကြရာ ဘုရားရှင်က အရှင်မဟာ ကစ္စာနထေရ်ကို ချီးကျူးတော်မူပြီး အရှင်မဟာကစ္စာနထေရ်၏ အကျယ်ဝေဖန်ဟောကြားတော်မူသည့် ဒေသနာတော်ကို အတည်ပြုတော်မူပုံ ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဥဒ္ဓစ္စသုတ္တ
ဥဒ္ဓစ္စသုတ္တ-အံ၊၂၊၃၉၀။ အံ၊မြန်၊၂၊၄၉၄-၅။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၄၂။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဆက္ကနိပါတ၊ ၁၁-တိကဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
ဥဒ္ဓစ္စ၊ အသံဝရ၊ ပမာဒ-တရားသုံးပါးကို ပယ်ရမည်၊ ဥဒ္ဓစ္စကိုပယ်ရန် သမထကို၊ အသံဝရကိုပယ်ရန် သံဝရကို၊ ပမာဒကိုပယ်ရန် အပ္ပမာဒကို ပွားများရမည်ဟု ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဥဒ္ဓတသုတ္တ
ဥဒ္ဓတသုတ္တ-ဥဒါန၊၁၂၁။ ဥဒါန၊မြန်၊၁၀၉-၁၁၀။ ဥဒါန၊ဋ္ဌ၊၂၁၆-၈။
-ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ ဥဒါန၊ ၄-မေဃိယဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် ကုသိနာရုံမြို့ မလ္လာမင်းတို့၏ အင်ကြင်းဥယျာဉ်တောဝယ် နေတော်မူစဉ် မနီးမဝေးဖြစ်သော တောရကျောင်း၌ နေကြကုန်သော စိတ်မငြိမ်သက်ကြ, မာနတက်ကြ, လျှပ်ပေါ်လော်လီ မတည်ကြည်ကြ, နှုတ်ကြမ်းကြ, ရောက်တတ်ရာရာ ပြောဆိုနေကြ သတိလက်လွတ် မေ့နေကြ ဉာဏ်ပညာအဆင်အခြင် မရှိကြ, စိတ်တုန် လှုပ်ကြ, ပေါ်လွင်သောဣန္ဒြေရှိနေကြသော ရဟန်းတို့ကို မြင်တော်မူသဖြင့် “မစောင့်ရှောက်အပ်သော ကိုယ်အမူအရာဖြင့်၎င်း, မိစ္ဆာအယူနှိပ်စက်အပ်, ထိန မိဒ္ဓ လွှမ်းမိုး နှိပ်စက်အပ်သောစိတ်ဖြင့်နေသော ရဟန်းသည် မာရ်မင်း၏အလိုသို့ လိုက်ပါရ၏။ ထို့ကြောင့် စောင့်ရှောက်အပ်သောကိုယ်စိတ်ရှိသူ ဖြစ်ရမည်၊ မှန်ကန်သောကြံစည်မှု “သမ္မာသင်္ကပ္ပလျှင် ကျက်စားရာအာရုံရှိသူ ဖြစ်ရမည်၊ သင်္ခါရတရားတို့၏ ဖြစ်ပျက်မှုကို သိ၍ ထိန မိဒ္ဓကို နှိမ်နင်းကာ ဒုက္ခသုံးမျိုးတို့ အနှိပ်စက်ခံနေရသောဂတိအားလုံးတို့ကို စွန့်ပယ်နိုင်ရာ၏”ဟု ဥဒါန်းကျူးတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဥဒ္ဓမ္ဘာဂိယသုတ္တ
ဥဒ္ဓမ္ဘာဂိယသုတ္တ (၄)-သံ၊၃၊၅၆-၇။ သံ၊မြန်၊၃၊၆၁။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-မဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၈-ဩဃဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
ဥမ္ဘာဂိယသံယောဇဉ်ငါးပါးတို့ကို ထူးသောဉာဏ်ဖြင့်သိခြင်းငှာ, ပိုင်းခြား၍ သိခြင်းငှာ, ကုန်စေခြင်းငှာ, ပယ်ခြင်းငှာ အဋ္ဌင်္ဂိကအရိယာမဂ်ကို ပွားများရမည်ဟု ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၃၊၁၂၀။ သံ၊မြန်၊၃၊၁၂၅။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၂-ဗောဇ္ဈင်္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၃-ဩဃဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
ဥဒ္ဓမ္ဘာဂိယသံယောဇဉ်ငါးပါးတို့ကို ထူးသောဉာဏ်ဖြင့်သိခြင်းငှာ ဗောဇ္ဈင်ခုနစ်ပါးတို့ကို ပွားများရမည်ဟု ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၃၊၁၆၈-၉။ သံ၊မြန်၊၃၊၁၇၄။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၃-သတိပဋ္ဌာနသံယုတ္တ၊ ၁၀-ဩဃဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
ဥဒ္ဓမ္ဘာဂိယသံယောဇဉ်ငါးပါးတို့ကို ထူးသောဉာဏ်ဖြင့်သိခြင်းငှာ သတိပဋ္ဌာန် လေးပါးတို့ကို ပွားများရမည်ဟု ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၃၊၂၅၂။ အံ၊မြန်၊၃၊၂၅၁။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ နဝကနိပါတ၊ ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ (၇)၂-သတိပဋ္ဌာနဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
ဥဒ္ဓမ္ဘာဂိယယံယောဇဉ်ငါးပါးတို့ကို ထူးသောဉာဏ်ဖြင့်သိခြင်းငှာ သတိပဋ္ဌာန် လေးပါးတို့ကို ပွားများရမည်ဟု ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဥဒ္ဓုမာတကသုတ္တ
ဥဒ္ဓုမာတကသုတ္တ-သံ၊၃၊၁၁၅။ သံ၊မြန်၊၃၊၁၁၉။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၂-ဗောဇ္ဈင်္ဂသံယုတ္တ၊ ၇-အာနာပါနဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
ဥဒ္ဓုမာတကသညာကို ပွားများအပ်, ကြိမ်ဖန်များစွာ အလေ့အလာပြုအပ်သည် ရှိသော် ကြီးစွာသော ချမ်းချမ်းသာသာနေရခြင်းငှာ ဖြစ်၏-ဟု ဥဒ္ဓုမာတကသညာ ပွားများပုံကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဥပကသုတ္တ
ဥပကသုတ္တ-အံ၊၁၊၅၀၁-၂။ အံ၊မြန်၊၁၊၁၁၆-၇။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၆၂။ အံ၊ဋီ၊၂၊၃၆၀။ ။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ စတုတ္ထပဏ္ဏာသက၊ (၁၉)၄-ဗြာဟ္မဏဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
ဘုရားရှင် ရာဇဂြိုဟ်မြို့တော် ဂိဇ္ဈကုဋ်တောင်ကျောင်း၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ဒေဝဒတ်၏ အလုပ်အကျွေးဖြစ်သော မဏ္ဍိကာ၏သား ဥပကက ဘုရားရှင်အား ထိပါးပုတ်ခတ်ရန် ပြောဆိုသောစကားဖြင့်ပင် “သင်သည် သူတစ်ပါးကို ထိပါးချုပ်ချယ်သူဖြစ်သည်၊ သူတစ်ပါးအား ထိပါး ချုပ်ချယ်သောစကားကို ပြောဆိုသောသင်သည် ကုသိုလ်တရားတို့ကို မဖြစ်စေသူ ဖြစ်သည်၊ ကုသိုလ်တရားတို့ကို မဖြစ်စေခြင်းကြောင့် “သင်သည် ကဲ့ရဲ့ထိုက် အပြစ်ရှိသူ ဖြစ်သည်”ဟု မိန့်တော်မူလျှင် ဥပကက “ရေပေါ်သို့ တက်လာသောငါးကို ဖမ်းဆီးသူဥပမာဖြင့် ဘုရားရှင်အား လျှောက်ထားပါသည်။ ဥပက ငါဘုရားသည် အကုသိုလ်, အကုသိုလ်မည်ခြင်းအကြောင်း, အကုသိုလ်ကို ပယ်အပ်ပုံ, အကုသိုလ်ကို ပယ်ခြင်းအကြောင်း၊ ကုသိုလ်, ကုသိုလ်မည်ခြင်း အကြောင်း, ကုသိုလ်ကို ပွားများသင့်ပုံ, ကုသိုလ်ကို ပွားများခြင်း၏အကြောင်းတို့ကို ဟောကြားတော်မူအပ်သော ပုဒ်, ဝါကျ, ဓမ္မဒေသနာတို့ အတိုင်းအရှည်မရှိအောင် များပြားလှပုံကို ဘုရားရှင်က မိန့်ကြားတော်မူပါသည်။ ဥပကသည် ဘုရားရှင်၏ တရားဒေသနာတော်ကို ဝမ်းမြောက်ဝမ်းသာ နာယူပြီး မိမိနှင့် ဘုရားရှင်တို့ အပြန်အလှန် ပြောဆိုကြပုံကို အဇာတသတ်မင်းအား လျှောက်ထားသည့်အခါ အဇာတသတ် မင်းက ကြိမ်းမောင်းပြီး ဥပကအား နှင်ထုတ်ပုံကို ပြဆိုသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဥပက္ကိလေသသုတ္တ
ဥပက္ကိလေသသုတ္တ(၄)-မ၊၃၊၁၉၁-၂၀၁။ မ၊မြန်၊၃၊၁၉၆-၂၀၆။ မ၊ဋ္ဌ၊၄၊၁၄၄-၉။ မ၊ဋီ၊၃၊၃၄၉-၃၅၂။
-မဇ္ဈိမနိကာယ၊ ဥပရိပဏ္ဏာသ၊ ၃-သုညတဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသမ္ဗီမြို့ ဃောသိတာရုံကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် (ဒသမဝါမဆိုမီ) ကောသမ္ဗီမြို့၌ ရဟန်းတော်များ အချင်းချင်း မသင့်မမြတ် ဖြစ်နေကြသည်ဟု ရဟန်းတစ်ပါး၏ လျှောက်ထားချက်အရ ထိုရဟန်းများရှိရာသို့ ဘုရားရှင်ကြွရောက်တော်မူပြီး ခိုက်ရန်မဖြစ်ဖို့ရန် တားမြစ်တော်မူသည်၊ ဘုရားရှင်၏ အကျိုးကို လိုလားသောရဟန်းတော်တစ်ပါးက ဒေါသနှိပ်စက်နေကြသဖြင့် ဘုရားရှင်၏ စကားတော်ကို မနာယူမည်ကို သိရှိသဖြင့် ဘုရားရှင်အား “ချမ်းချမ်းသာသာ သီတင်းသုံးတော်မူပါရန်”လျှောက်ထားခဲ့လေသည်။ ဘုရားရှင်သည် ကောသမ္ဗီမြို့သို့ ဆွမ်းခံဝင်ကြွတော်မူပြီး ကျောင်းအိပ်ရာ နေရာတော်များကို သိမ်းဆည်း၍ ရပ်တော်မူလျက် “ပုထုသဒ္ဒေါ”အစရှိသော ၁၀-ဂါထာကို မိန့်တော်မူ၍ ကောသမ္ဗီမြို့မှ ဗာလကလောဏကာရရွာ အရှင်ဘဂုထေရ် ရှိရာသို့ကြွတော်မူ၍ တရားဟောတော်မူပြီး ပါစီနဝံသတော အရှင်အနုရုဒ္ဓါ, အရှင်နန္ဒိယ, အရှင်ကိမိလထေရ်တို့ထံ ကြွတော်မူသည်၊ ဘုရားရှင်က မေးတော်မူသဖြင့် အရှင်မြတ်သုံးပါးတို့က မိမိတို့ အချင်းချင်း အညီအညွတ် ဝမ်းမြောက်ဝမ်းသာ စိတ်သဘောတစ်မျိုးတည်းဖြင့် နေထိုင်ကြပုံကို လျှောက်ထားကြပါသည်၊ ဘုရားရှင်က သာဓုခေါ်တော်မူ၍ မေးတော်မူသဖြင့် မမေ့မလျော့ ပြင်းထန်စွာ အားထုတ်လျက် နိဗ္ဗာန်သို့ စိတ်ကိုစေလွှတ်နေပုံကိုလည်း လျှောက်ထားကြပါသည် ထိုသို့နေသည့်အခါ ပရိကမ်အလင်းရောင်နှင့် ဒိဗ္ဗစက္ခုဉာဏ်ဖြင့် ရူပါရုံကိုမြင်မှု၏ ဘေးရန်တို့ကို မေးလျှောက်ကြပါသည်၊ ဘုရားရှင်က ယင်းတို့၏ ဥပက္ကိလေသတရား ၁၁-ပါးတို့ကို မိန့်ကြားတော်မူပါသည်၊ ဘုရားရှင်က ဆက်လက်၍ ယင်းဥပက္ကိလေသ ၁၁-ပါးကို ပယ်နိုင်အောင် အားထုတ်တော်မူခဲ့ပုံနှင့် အရဟတ္တဖိုလ်ကို ရရှိတော်မူသည့်တိုင်အောင် ဟောကြားတော်မူပါသည်။ ဘုရားရှင်သည် ထိုနှစ်ဝါကို ပါလိလေယျကတော၌ ပါလိလေယျကဆင်မင်း၏ ပြုစုမှုကို ခံတော်မူ၍ ဝါကပ်တော်မူပါသည်။
-သံ၊၃၊၈၂။ သံ၊မြန်၊၃၊၈၆-၇။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၈၈။ သံ၊ဋီ၊၂၊၄၂၇။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၂-ဗောဇ္ဈင်္ဂသံယုတ္တ၊ ၄-နီဝရဏဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
ဤသုတ်၌ သံ, ကြေး, ခဲမဖြူ ခဲပုတ်, ငွေ-ဟူသော ရွှေ၏အညစ်ကြေးငါးမျိုး နှင့် ကာမစ္ဆန္ဒ, ဗျာပါဒ, ထိန မိဒ္ဓ, ဥဒ္ဓစ္စ ကုက္ကုစ္စ, ဝိစိကိစ္ဆာ-ဟူသော စိတ်၏အညစ် အကြေး နီဝရဏငါးပါးတို့ကို ဟောတော်မူပါသည်။
-အံ၊၁၊၃၆၂-၄။ အံ၊မြန်၊၁၊၃၇၆-၈။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၀၇-၈။ အံ၊ဋီ၊၂၊၃၀၅။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၅-ရောဟိတဿဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
ဤသုတ်၌ အဗ္ဘ, မဟိကာ, ဓူမ, ရာဟု-ဟူသော လ, နေတို့၏ ဥပက္ကိလေသ လေးမျိုးနှင့် သုရာမေရယပါန, မေထုနဓမ္မပဋိသေဝန, ဇာတရူပရဇတသာဒိယန, မိစ္ဆာဇီဝ-ဟူသော သမဏ, ဗြာဟ္မဏတို့၏ ဥပက္ကိလိဋ္ဌတရားလေးပါးတို့ကို ဟောတော်မူပါသည်။
-အံ၊၂၊၁၃-၁၆။ အံ၊မြန်၊၂၊၁၉-၂၂။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၆-၇။ အံ၊ဋီ၊၃၊၇။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ပဉ္စကနိပါတ၊ ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၃-ပဉ္စင်္ဂိကဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
ရွှေ၏အညစ်အကြေးငါးမျိုးမှ မကင်းသောရွှေ၏အသုံးမဝင်ပုံနှင့် ကင်းသော ရွှေ၏အသုံးဝင်ပုံ၊ စိတ်၏အညစ်အကြေးနီဝရဏငါးပါးတို့မှ မကင်းသောစိတ်နှင့် ကင်းသောစိတ်တို့ကွာခြားပုံကို ဝိဇ္ဇာသုံးပါးတိုင်အောင် ဆိုက်ရောက်နိုင်ပုံကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဥပစာလာသုတ္တ
ဥပစာလာသုတ္တ-သံ၊၁၊၁၃၄။ သံ၊မြန်၊၁၊၁၂၉။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၁၇၇။ သံ၊ဋီ၊၁၊၂၂၆။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၅-ဘိက္ခုနီသံယုတ္တ၊ သတ္တမသုတ်။
ဥပစာလာဘိက္ခုနီသည် သစ်ပင်တစ်ပင်၏အောက်၌ နေ့သန့်နေစဉ် မာရ်နတ် ရောက်လာပြီး “အထက်နတ်ပြည် ၅-ထပ်တို့တွင် မည်သည့်နတ်ပြည်၌ မွေ့လျော် ခံစားလိုပါသနည်း”ဟု မေးလျှောက်ရာ ဥပစာလာဘိက္ခုနီက “ထိုနတ်ပြည် ၅-ထပ်တို့သည် ကာမဂုဏ်အနှောင်အဖွဲ့တို့ဖြင့် နှောင်ဖွဲ့ထားသဖြင့် မစ္စုမာရ်, ကိလေသမာရ်, ဒေဝပုတ္တမာရ်တို့၏အလိုသို့ လိုက်ပါကြရကုန်၏၊ ၃၁-ဘုံဟူသောလောကကြီးသည် ကိလေသာမီးတို့ဖြင့် တငြီးငြီးထိန်ပြောင် တောက်လောင်ပူလှိုက် တုန်လှုပ်နေပေ၏။ မာရ်နတ်၏ဖြစ်ရာမဟုတ် ပုထုဇဉ်တို့ မမှီဝဲအပ်သောနိဗ္ဗာန်၌သာ စူးစူးစိုက်စိုက် လွန်စွာ နှစ်ခြိုက်မွေ့လျော်၏”အစရှိသည်ဖြင့် မာရ်နတ်အား မိန့်ကြားသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဥပဇ္ဈာယသုတ္တ
ဥပဇ္ဈာယသုတ္တ-အံ၊၂၊၆၁-၃။ အံ၊မြန်၊၂၊၇၅-၇။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၈။ အံ၊ဋီ၊၃၊၂၅။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ပဉ္စကနိပါတ၊ ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ (၆)၁-နီဝရဏဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
ဣန္ဒြေတို့၌ စောင့်ရှောက်လုံခြုံသောတံခါးရှိသူ, ဘောဇဉ်တို့၌ အတိုင်းအရှည်ကို သိသူ, နိုးကြားမှု၌ အားထုတ်သူ, ကုသိုလ်တရားတို့ကို ဝိပဿနာရှုသူ ညဉ့်၏ ရှေ့ပိုင်းနောက်ပိုင်း၌ ဗောဓိပက္ခိယတရားပွားများအားထုတ်မှုကို အားထုတ်သူ-ဖြစ်အောင် ကျင့်သည့်ပုဂ္ဂိုလ်များသည် ကိုယ်ခန္ဓာလေးလံမှု အရပ်ရှစ်မျက်နှာတို့ မထင်ရှားမှု ဓမ္မသဘာဝများ မထင်မြင်မှု လေးလံထိုင်းမှိုင်းမှု “ထိန မိဒ္ဓ”စိတ်ကိုသိမ်းကျုံး၍တည်နေမှု မြတ်သောအကျင့်ကို မမွေ့လျော်မပျော်ပိုက်ပဲ ကျင့်နေရမှုများကင်းပျောက်ပြီး ရဟန်း ကိစ္စပြီးစီးသည်အထိ အကျိုးများနိုင်ပုံကို ဥပဇ္ဈာယ်ဆရာနှင့် သဒ္ဓိဝိဟာရိကတပည့်တို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဥပညာတသုတ္တ
ဥပညာတသုတ္တ-အံ၊၁၊၅၂။ အံ၊မြန်၊၁၊၆၄။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၅-၆။ အံ၊ဋီ၊၂၊၄။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဒုကနိပါတ၊ ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၁-ကမ္မကရဏဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
ငါဘုရားသည် ကုသိုလ်တရားတို့၌ မရောင့်ရဲတင်းတိမ်နိုင်မှုနှင့် လုံ့လဝီရိယကို အားထုတ်မှု၌ နောက်မဆုတ်တမ်းအားထုတ်မှု-ဟူသောတရားနှစ်ပါးတို့၏ ဂုဏ်ကျေးဇူးကို အနီးကပ်သိတော်မူခဲ့ပြီ။ “ငါ၏ကိုယ်ခန္ဓာ၌ အရေ, အကြော, အရိုးမျှသာ ကြွင်းကျန် ပါစေ၊ အသားအသွေးတို့ ခမ်းခြောက်လျှင် ခမ်းခြောက်ကုန်ပါစေ၊ ယောက်ျားတို့ဉာဏ် ပညာနှင့်ယှဉ်သော အားအစွမ်း, လုံ့လဝီရိယ, အဆင့်ဆင့်သောအရာသို့ရောက်အောင် အားထုတ်မှုဖြင့် ရောက်သင့်ရောက်ထိုက်သော (အရဟတ္တဖိုလ်, သဗ္ဗညုတဉာဏ်, နိဗ္ဗာန်ဟူသော)ဂုဏ်ကျေးဇူးသို့ မရောက်မချင်း လုံ့လဝီရိယ၏တန့်ရပ်သွားခြင်း မဖြစ်ရဟု နောက်မဆုတ်တမ်း မနားမနေအားထုတ်ခဲ့ပြီ၊ ငါဘုရားသည် အရဟတ္တမဂ်ဉာဏ်, သဗ္ဗညုတဉာဏ်, နိဗ္ဗာန်-ဟူသော ဂုဏ်ကျေးဇူးတရားကို မမေ့မလျော့ခြင်းဖြင့် ရရှိတော်မူခဲ့ပြီ။ သင်ချစ်သားတို့လည်း ငါဘုရားနည်းတူ ဉာဏ်ပညာနှင့် ယှဉ်သောလုံ့လ ဝီရိယကို အားထုတ်ကြလျှင် ဗြဟ္မစရိယအပြီးအဆုံးဖြစ်သော အရဟတ္တဖိုလ်ကို ယခု ဘဝတွင်ပင် ရရှိကြပေလိမ့်မည်၊ အားထုတ်ကြလေ”ဟု ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဥပဋ္ဌာကသုတ္တ
ဥပဋ္ဌာကသုတ္တ (၂)-အံ၊၂၊၁၂၆။ အံ၊မြန်၊၂၊၁၅၆-၇။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ပဉ္စကနိပါတ၊ တတိယပဏ္ဏာသက၊ (၁၃)၃-ဂိလာနဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
သူနာပြုပုဂ္ဂိုလ်တို့ ပြုစုရမလွယ်ကူ (ခက်ခဲ)သော သူနာ၏ အင်္ဂါငါးရပ်နှင့် ပြုစုရ လွယ်ကူသောသူနာ၏ အင်္ဂါငါးရပ်တို့ကို ကဏှပက္ခ, သုက္ကပက္ခအားဖြင့် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၂၊၁၂၇။ အံ၊မြန်၊၂၊၁၅၇-၈။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ... စတုတ္ထသုတ်။
သူနာပြု မပြုလုပ်ထိုက်သောပုဂ္ဂိုလ်၏ အင်္ဂါငါးရပ်နှင့် ပြုလုပ်ထိုက်သောပုဂ္ဂိုလ်၏ အင်္ဂါငါးရပ်တို့ကို ကဏှပက္ခ -သုက္ကပက္ခအားဖြင့် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဥပဋ္ဌာနသုတ္တ
ဥပဋ္ဌာနသုတ္တ-သံ၊၁၊၁၉၉-၂၀၀။ သံ၊မြန်၊။ ၁၈၆-၇။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၂၆၂-၄။ သံ၊ဋီ၊၁၊၂၉၇-၈။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၉-ဝနသံယုတ္တ၊ ဒုတိယသုတ်။
ရဟန္တာဖြစ်သော ရဟန်းတော်တစ်ပါး ကောသလတိုင်း တောအုပ်တစ်ခုအတွင်း၌ နေ့သန့်စဉ် အိပ်ပျော်နေသဖြင့် အကျိုးစီးပွားလိုလားသော တောစောင့်နတ်က အိပ်ခြင်း၏အကျိုးမရှိပုံ, သဒ္ဓါတရားပွားများသင့်ပုံအစရှိသည်ဖြင့် အကျိုးအပြစ်ကိုပြ၍ နိုးစေရာ ရဟန်းတော်က-ကိလေသာအနှောင်အဖွဲ့မှလွတ်ပြီးသောရဟန်း, အစင်ကြယ် ဆုံးဖြစ်သော စတုသစ္စဉာဏ်နှင့် ပြည့်စုံသောရဟန်း, အာသဝေါတရားတို့ကုန်ပြီးသော ရဟန်း, ထက်သန်သောလုံ့လဖြင့် နိဗ္ဗာန်သို့စေလွှတ်အပ်ပြီးသော စိတ်ရှိသောရဟန်းတို့အား နေ့အခါအိပ်ပျော်ခြင်းဖြင့် ပူပန်မှုမရှိနိုင်ပုံကို မိန့်ကြားတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌-ရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်အား ကိုယ်ပင်ပန်းမှု “ကာယဒရထရှိပုံနှင့် အာတုရ (ကျင်နာမှု)သုံးမျိုးနှင့် မှတ်သားဖွယ်များ ဖွင့်ပြထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဥပဋ္ဌိတဿတိသုတ္တ
ဥပဋ္ဌိတဿတိသုတ္တ-သံ၊၂၊၄၄၂။ သံ၊မြန်၊၂၊၄၃၈။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၃-မာတုဂါမသံယုတ္တ၊ ၂-ဒုတိယ ပေယျာလဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
သဒ္ဓါ, ဟိရီ, ဩတ္တပ္ပ, ဥပဋ္ဌိတဿတိ, ပညာ-ဟူသော တရားငါးပါးရှိသော မာတုဂါမသည် ကွယ်လွန်ပြီးနောက် နတ်ရွာသုဂတိသို့ ရောက်နိုင်ပုံကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဥပဍ္ဎသုတ္တ
ဥပဍ္ဎသုတ္တ-သံ၊၃၊၂-၃။ သံ၊မြန်၊၃၊၂-၃။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-မဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-အဝိဇ္ဇာဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
မိတ်ဆွေကောင်းရှိခြင်း, အပေါင်းအသင်းကောင်းရှိခြင်း, မိတ်ဆွေကောင်းတို့နှင့် ရင်းနှီးစွာနေထိုင်ခြင်းသည် ဗြဟ္မစရိယ၏ထက်ဝက်သောအကျိုးကို ပြီးစေနိုင်ပါသည်ဟု အရှင်အာနန္ဒာ၏လျှောက်ထားချက်ကို ပယ်ရှား၍ ဗြဟ္မစရိယ၏အကျိုးအားလုံးကို ပြီးစေနိုင်ပုံ၊ မိတ်ဆွေကောင်း အပေါင်းအသင်းကောင်းရှိသူသည် အဋ္ဌင်္ဂိကအရိယာ မဂ်ကို ပွားများနိုင်ပုံ၊ ငါဘုရားတည်းဟူသော မိတ်ဆွေကောင်းကို အမှီပြု၍ သတ္တဝါများ ဇာတိ, ဇရာ, မရဏ, သောက, ပရိဒေဝ, ဒုက္ခ ဒေါမနဿ, ဥပါယာသ-တို့မှ လွတ်မြောက်ပုံကို အကျယ်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဥပတိဿသုတ္တ
ဥပတိဿသုတ္တ-သံ၊၁၊၄၆၃။ သံ၊မြန်၊၁၊၄၅၂။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၁၄။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၀-ဘိက္ခုသံယုတ္တ၊ ဒုတိယသုတ်။
အရှင်သာရိပုတ္တရာထေရ်က “မိမိအား တစုံတခုသော သတ္တဝါ, သင်္ခါရ ဖောက်ပြန်ပျက်စီးခြင်း, တမျိုးတဖုံပြောင်းလဲ၍ ဖြစ်သောကြောင့် သောက, ပရိဒေဝ, ဒုက္ခ ဒေါမနဿ, ဥပါယာသတို့ နည်းနည်းမှမရှိတော့ပုံ”ကို ရဟန်းတို့အား မိန့်ကြားတော်မူရာ အရှင်အာနန္ဒာ၏ မေးလျှောက်ချက်အရ ဘုရားရှင် ဖောက်ပြန်ပျက်စီး တမျိုးတဖုံပြောင်းလဲဖြစ်သော်လည်း မိမိမှာသောကစသည် မဖြစ်တော့ပုံ၊ ငါ့ရှင်တို့ ဘုန်းတော်ကြီးတော်မူသော တန်ခိုးအာနုဘော်ကြီးမားတော်မူသော ဘုရားရှင်သော်မှလည်း လွန်တော်မူရချေသေး၏၊ ဘုရားမြတ်စွာ ကြာမြင့်စွာ ဤလောက၌တည်ရှိတော် မူပါမူ လူအပေါင်း၏ စီးပွားချမ်းသာကိုပြုခြင်းငှာ သတ္တလောကကို သနားစောင့်ရှောက် ချီးမြှောက်တော်မူခြင်းငှာ နတ်လူတို့၏ စီးပွားချမ်းသာကိုပြုခြင်းငှာ ဖြစ်ရာ၏-ဟုသာ စိတ်အကြံအစီဖြစ်ရာ၏ဟု မိန့်တော်မူသဖြင့် အရှင်အာနန္ဒာက “အရှင်သာရိပုတ္တရာသည် ကြာမြင့်စွာသောညဉ့်နေ့ပတ်လုံး ငါဟုပြုတတ်သော ဒိဋ္ဌိ, ငါ့ဟာ ငါ့ဥစ္စာဟု ပြုတတ်သော တဏှာ, ကိန်းဝပ်နေသောမာနတို့ကို အကြွင်းမဲ့နှုတ်ပယ်ပြီးဖြစ်သောကြောင့်သာ သောကစသည်တို့ မဖြစ်ပါကုန်”ဟု လျှောက်ထားသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဥပနာဟီသုတ္တ
ဥပနာဟီသုတ္တ-သံ၊၂၊၄၃၈။ သံ၊မြန်၊၂၊၄၃၄။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၃-မာတုဂါမသံယုတ္တ၊ ပဌမပေယျာလဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
အဿဒ္ဓ, အဟိရိက, အနောတ္တပ္ပပ္ပီ, ဥပနာဟီ, ဒုပ္ပညဟူသော တရားငါးမျိုးတို့နှင့် ပြည့်စုံသော မာတုဂါမသည် ကွယ်လွန်ပြီးနောက် အပါယ်လေးဝ ဒုဂ္ဂတိဘဝသို့ လား ရောက်ရပေ၏-ဟု အရှင်အနုရုဒ္ဓါအား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဥပနိသသုတ္တ
ဥပနိသသုတ္တ (၇)-သံ၊၁၊၂၆၇-၉။ သံ၊မြန်၊၁၊၂၅၂-၅။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၄၉-၅၂။ သံ၊ဋီ၊၂၊၆၃-၈။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-နိဒါနသံယုတ္တ၊ ၃-ဒသဗလဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
ဤကား ရုပ်, ဤကား ရုပ်၏အကြောင်း, ဤကား ရုပ်၏ချုပ်ခြင်း-ဟုသိသူ ဤအတူ ဝေဒနာ, သညာ, သင်္ခါရ, ဝိညာဏ်တို့ကို ယုံမှားမရှိ သိမြင်သောပုဂ္ဂိုလ်၏ အာသဝေါတရားတို့ ကုန်ခြင်းဖြစ်၏ဟု ဟောတော်မူ၏၊ မသိမမြင်သူအား အာသဝေါ တရားတို့ကုန်၏ဟု ဟောတော်မမူဟု ဘုရားရှင်က ရဟန်းတို့အား ဟောတော်မူပြီးလျှင် (၁)ခယဉာဏ၊ (၂)ဝိမုတ္တိ၊ (၃)ဝိရာဂ၊ (၄)နိဗ္ဗိဒါ၊ (၅)ယထာဘူတဉာဏဒဿန၊ (၆)သမာဓိ၊ (၇)သုခ၊ (၈)ပဿဒ္ဓိ၊ (၉)ပီတိ၊ (၁၀)ပါမောဇ္ဇ (၁၁)သဒ္ဓါ၊ (၁၂)ဒုက္ခ၊ (၁၃)ဇာတိ၊ (၁၄)ဘဝ၊ (၁၅)ဥပါဒါန်၊ (၁၆)တဏှာ၊ (၁၇)ဝေဒနာ၊ (၁၈)ဖဿ၊ (၁၉)သဠာယတန၊ (၂၀)နာမရူပ၊ (၂၁)ဝိညာဏ၊ (၂၂)သင်္ခါရ၊ (၂၃)အဝိဇ္ဇာ-ဟူသော ရှေ့တရား၏ အကြောင်း “ဥပနိသ”ကား နောက်တရားဖြစ်၏ “ပဋိလောမအားဖြင့်၎င်း၊ (၁)အဝိဇ္ဇာ၊ (၂)သင်္ခါရ၊ (၃)ဝိညာဏ၊ (၄)နာမရူပ၊ (၅)သဠာယတန၊ (၆)ဖဿ၊ (၇)ဝေဒနာ၊ (ဂ)တဏှာ၊ (၉)ဥပါဒါန၊ (၁၀)ဘဝ၊ (၁၁)ဇာတိ၊ (၁၂)ဒုက္ခ၊ (၁၃)သဒ္ဓါ၊ (၁၄)ပါမောဇ္ဇ (၁၅)ပီတိ၊ (၁၆)ပဿဒ္ဓိ၊ (၁၇)သုခ၊ (၁၈)သမာဓိ၊ (၁၉)ယထာဘူတဉာဏဒဿန၊ (၂၀)နိဗ္ဗိဒါ၊ (၂၁)ဝိရာဂ၊ (၂၂)ဝိမုတ္တိ၊ (၂၃)ခယေဉာဏ-ဟု အနုလောမ “ဥပနိသ” ရှေ့တရားသည် နောက်တရား၏ ဥပနိသဖြစ်ပုံကို၎င်း တောင်ထိပ်၌မိုးရွာသော ဥပမာဖြင့် အကျယ်အားဖြင့် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌-အဿုတဝန္တပုထုဇဉ်၏ ဝိညာဏာဒိဝဋ္ဋပူရဏဖြစ်ပုံနှင့် သုတဝန္တ ကလျာဏပုထုဇဉ်၏ ပုထုဇဉ်ဘဝ ဝိမုတ္တိသာဂရကိုပြည့်စေ၍ တည်ပုံ, အထက်ပါဓမ္မတို့၏ အဖွင့်များကို လေ့လာနိုင်ပါသည်။
-အံ၊၃၊၂၅၉-၂၆၀။ အံ၊မြန်၊၃၊၂၆၀-၁။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၈၇။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဒသကနိပါတ၊ ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၁-အာနိသံသဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
သီလပျက်စီးသော ဒုဿီလပုဂ္ဂိုလ်အား အဝိပ္ပဋိသာရအကြောင်း ပျက်စီး၏။ အဝိပ္ပဋိသာရမရှိ အကြောင်းပျက်စီးသည်ရှိသော် ပါမောဇ္ဇ, ပီတိ, ပဿဒ္ဓိ, သုခ, သမ္မာသမာဓိ, ယထာဘူတဉာဏဒဿန, နိဗ္ဗိဒါဝိရာဂ, ဝိမုတ္တိဉာဏဒဿန-တို့တွင် ရှေးရှေးဓမ္မတို့မရှိခဲ့လျှင် နောက်နောက်ဓမ္မတို့၏ အကြောင်းပျက်စီးပုံကို သစ်ပင်ဥပမာဖြင့် ကဏှပက္ခ, သုက္ကပက္ခအားဖြင့် အကျယ်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၃၊၂၆၀-၁။ အံ၊မြန်၊၃၊၂၆၁။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ... စတုတ္ထသုတ်။
အထက်သုတ်အတိုင်း ရဟန်းတို့အား အရှင်သာရိပုတ္တရာ ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၃၊၂၆၁-၂။ အံ၊မြန်၊၃၊၂၆၂-၃။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ... ပဉ္စမသုတ်။
အထက်သုတ်အတိုင်း အရှင်အာနန္ဒာထေရ်က ရဟန်းတို့အား ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၃၊၅၁၇-၈။ အံ၊မြန်၊၃၊၅၀၆-၇။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဧကာဒသမနိပါတ၊ ၁-နိဿယဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
အထက်သုတ်အတိုင်း ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၃၊၅၁၉-၅၂၀။ အံ၊မြန်၊၃၊၅၀၇-၈။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ... စတုတ္တသုတ်။ အထက်သုတ်အတိုင်း အရှင်သာရိပုတ္တရာထေရ်က ရဟန်းတို့အား ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၃၊၅၂၀-၁။ အံ၊မြန်၊၃၊၅၀၈-၉။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ... ပဉ္စသုတ်။
အထက်သုတ်အတိုင်း အရှင်အာနန္ဒာထေရ်က ရဟန်းတို့အား ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဥပနီယသုတ္တ
ဥပနီယသုတ္တ-သံ၊၁၊၂။ သံ၊မြန်၊၁၊၂။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၂၀-၂။ သံ၊ဋီ၊၁၊၆၃-၆။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-ဒေဝတာသံယုတ္တ၊ ၁-နဠဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
“သတ္တဝါတို့၏ အသက်ကို ဇရာသည် မရဏ၏အနီးသို့ဆောင်အပ်ပေ၏။ သတ္တဝါတို့၏ အသက်ရှင်နေရခြင်းသည် အလွန်တိုတောင်းလှချေ၏၊ ဇရာသည် မရဏသို့ အသက်ကိုဆောင်သည်ရှိသော် မရဏသို့မရောက်အောင် ကာကွယ်စောင့်ရှောက်မည့် အားကိုးစရာတစုံတစ်ယောက်မျှ မရှိပေ၊ အသက်ကို မရဏသို့ဆောင်ခြင်း၊ အသက်ရှည်ခြင်း၏ တိုတောင်းလှခြင်း၊ အသက်ကို ကာကွယ်စောင့်ရှောက်နိုင်မည့်ပုဂ္ဂိုလ် မရှိခြင်း-ဟူသော ဤဘေးသုံးမျိုးကို သေရခြင်း၌ရှုကြည့်လျက် ကပ္ပါပေါင်းများစွာ အသက်ရှည်သော ဗြဟ္မာဘုံသို့ ရောက်ကြောင်းချမ်းသာကို ဆောင်နိုင်ကုန်သော ကောင်းမှုတို့ကို ပြုရမည်”ဟု လျှောက်ထားလာသော အညတရနတ်သား၏ လျှောက်ထားချက် ဝဋ္ဋကထာကို ဘုရားရှင်က နိဗ္ဗာန်ရှုငဲ့လျက် လောက၌တဏှာဖြင့် သုံးသပ်အပ်သော ပစ္စည်းလေးဝ “လောကာမိသကို စွန့်လွှတ်ရမည်ဟု ဝိဝဋ္ဋကထာဖြင့် ပယ်ရှား၍ ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ/ဋီကာတို့၌-မှတ်သားဖွယ်များကို လေ့လာနိုင်ပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဥပပရိက္ခသုတ္တ
ဥပပရိက္ခသုတ္တ-ဣတိဝုတ္တက။၂၅၈။ ဣတိဝုတ်၊မြန်၊၂၄၃။ ဣတိဝုတ်၊ဋ္ဌ၊၂၈၃-၅။
-ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ ဣတိဝုတ္တက၊ တိကနိပါတ၊ ပဉ္စမဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
ဘာဝနာအလုပ် အားထုတ်ကြိုးပမ်း ယောဂီရဟန်းသည် ဝိပဿနာစိတ်ကို ရူပါရုံအစရှိသော ဗဟိဒ္ဓအာရုံ၌ ပျံ့လွင့် ပျံ့နှံ့မှုရှိအောင် အဇ္ဈတ္တဖြစ်သော ကမ္မဋ္ဌာန်း အာရုံ၌ ပျင်းရိနှိပ်စက်ခြင်းကြောင့် တွန့်တိုမှု၌ မတည်အောင် တဏှာ, ဒိဋ္ဌိတို့ဖြင့် တပ်မက်မှုကင်းအောင် ရှုမှတ်ဆင်ခြင်သုံးသပ်ရမည်၊ ဝိပဿနာစိတ်သည် ကမ္မဋ္ဌာန်း အာရုံမှ ပြင်ပဖြစ်သော ရူပါရုံအစရှိသော ဗဟိဒ္ဓအာရုံ၌ မပျံ့လွင့် မပျံ့နှံ့ အဇ္ဈတ္တ ဖြစ်သော ကမ္မဋ္ဌာန်းအာရုံ၌ တွန့်တိုဆုတ်နစ်မှုအားဖြင့် မတည် တဏှာ, ဒိဋ္ဌိတို့ဖြင့် တစုံတစ်ခုသောအာရုံကို မစွဲလမ်းမူ၍ တပ်မက်မှုကင်းသည်ရှိသော် ဇာတိဟူသော ဒုက္ခ၏ဖြစ်ကြောင်း, ဇရာမရဏဟူသော ဒုက္ခဖြစ်ခြင်း မဖြစ်တော့ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူအပ်သောတရားတော်ကို ကြားနာခဲ့ရပါသည်၊ “သတ္တသင်္ဂ ပဟီနဿ” အစရှိသော ဂါထာကို ဘုရားမြတ်စွာ ဟောတော်မူခြင်းကို ကြားနာခဲ့ရကြောင်း ခုဇ္ဇုတ္တရာက သာမာဝတီအမှူးရှိသော မိဖုရားတို့အား ဟောပြသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌-တဏှာသင်္ဂအစရှိသော သင်္ဂခုနစ်ပါးနှင့် တကွ ဘာဝနာနှင့် ပတ်သက်သော မှတ်သားဖွယ်များကို စုံလင်စွာဖွင့်ပြထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဥပယသုတ္တ
ဥပယသုတ္တ-သံ၊၂၊၄၃-၄။ သံ၊မြန်၊၂၊၄၂-၃။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၅၀-၁။ သံ၊ဋီ၊၂၊၂၂၂-၃။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ (၆)၁-ဥပယဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
တဏှာ, မာန, ဒိဋ္ဌိ-တို့ဖြင့် ခန္ဓာ ၅-ပါးသို့ကပ်ရောက်သူ (စွဲငြိနေသူ)သည် ကိလေသာတို့မှ မလွတ်မြောက်နိုင်၊ တဏှာ, မာန, ဒိဋ္ဌိ-တို့ဖြင့် ခန္ဓာ ၅-ပါးသို့ မကပ် ရောက်သူ (မစွဲငြိသူ)သည်သာ ကိလေသာတို့မှ လွတ်မြောက်နိုင်ပေ၏-ဟု ခန္ဓာ တစ်ပါးစီကို ခွဲစိတ်၍ အကျယ်ဝေဖန် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဥပယန္တိသုတ္တ
ဥပယန္တိသုတ္တ-သံ၊၁၊၃၃၉-၃၄၀။ သံ၊မြန်၊၁၊၃၂၅-၆။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၁၄။ သံ၊ဋီ၊၂၊၁၂၃။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-နိဒါနသံယုတ္တ၊ ၇-မဟာဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
မဟာသမုဒ္ဒရာ၌ ရေတက်သည်ရှိသော် မြစ်ကြီး မြစ်ငယ်, အိုင်ကြီး အိုင်ငယ်တို့၌ ရေတက်လာသကဲ့သို့ အဝိဇ္ဇာတိုးပွားလာသည်ရှိသော် သင်္ခါရအစရှိသော အကျိုးအဆက်ဆက်တို့ တိုးပွားလာပုံ၊ မဟာသမုဒ္ဒရာ၌ ရေကျသည်ရှိသော် မြစ်ကြီး မြစ်ငယ်, အိုင်ကြီး အိုင်ငယ်တို့၌ ရေကျသကဲ့သို့ အဝိဇ္ဇာဆုတ်ယုတ်သည်ရှိသော် သင်္ခါရအစရှိသော အကျိုးအဆက်ဆက်တို့ ဆုတ်ယုတ်ပုံ အကျယ်ကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဥပဝါဏသုတ္တ
ဥပဝါဏသုတ္တ (၂)-သံ၊၁၊၂၇၆-၇။ သံ၊မြန်၊၁၊၂၆၂-၃။ သံ၊ဋီ၊၂၊၇၁။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-နိဒါနသံယုတ္တ၊ ၃-ဒသဗလဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
ဘုရားရှင် သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် အရှင်ဥပဝါဏမထေရ်၏ လျှောက်ထားချက်အရ “ဥပဝါဏ ... ဒုက္ခကို ဖဿဟူသော အကြောင်းတရားကို စွဲ၍ဖြစ်သောတရားဟု ငါဘုရား ဟောတော်မူ၏၊ ဤသို့ပြောဆို သူသည် ငါဘုရားဟောတော်မူသည့်အတိုင်း ပြောဆိုသူမည်၏၊ ငါဘုရားကိုစွပ်စွဲရာလည်း မရောက်၊ ငါဘုရား၏တရားကို အစဉ်လိုက်၍ ပြောဆိုရာလည်း ရောက်၏။ အကြောင်းနှင့် တကွ အယူသို့ကျရောက်ခြင်းသည် ပညာရှိတို့ကဲ့ရဲ့ဖွယ် တစုံတခုသို့လည်း မရောက်နိုင်၊ ဥပဝါဏ... ဒုက္ခကို ကိုယ်တိုင်ပြုအပ်၏-ဟု ပညတ်သော သမဏဗြာဟ္မဏများ၊ ဒုက္ခကို သူတပါးတို့သည် ပြုအပ်၏-ဟု ပညတ်သော သမဏ ဗြာဟ္မဏများ၊ ဒုက္ခကို ကိုယ်တိုင်လည်း ပြုအပ်၏, သူတပါးတို့လည်း ပြုအပ်၏-ဟု ပညတ်သော သမဏဗြာဟ္မဏများ၊ ဒုက္ခကို ကိုယ်တိုင်ပြုအပ်သည်လည်း မဟုတ်, သူတပါးတို့ပြုအပ်သည်လည်းမဟုတ် အကြောင်းကင်း၍ဖြစ်၏ဟု ပညတ်သော သမဏဗြာဟ္မဏများ ထိုသမဏဗြာဟ္မဏတို့သည် ဖဿကိုထား၍ ခံစားကြကုန်လတ္တံ့ ဟူသော ဤအကြောင်းမျိုးသည် မရှိ”ဟု အကျယ်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၁၊၄၈၂-၃။ အံ၊မြန်၊၁၊၄၉၆-၇။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၅၁-၂။ အံ၊ဋီ၊၂၊၃၅၁။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ စတုတ္ထပဏ္ဏာသက၊ (၁၈)၃-သဉ္စေတနိယဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
အရှင်ဥပဝါဏမထေရ်၏ လျှောက်ထားချက်အရ “ဝိဇ္ဇာဖြင့် စရဏဖြင့် ဝိဇ္ဇာ စရဏဖြင့် ဝဋ်ဒုက္ခ၏အဆုံးကို ပြုနိုင်သည်ဖြစ်ငြားအံ့၊ ဤသို့ဖြစ်လျှင် ပြင်းစွာစွဲလမ်းမှု ဥပါဒါန်ရှိသည်ဖြစ်၍ သာလျှင် ဝဋ်ဒုက္ခဆုံး၏အဆုံးကို ပြုနိုင်သည်ဖြစ်ရာ၏၊ ဝိဇ္ဇာ စရဏမရှိဘဲ ဝဋ်ဒုက္ခ၏အဆုံးကို ပြုနိုင်သည်ဖြစ်လျှင် ပုထုဇဉ်ပုဂ္ဂိုလ်သည် ဝဋ်ဒုက္ခ၏ အဆုံးကို ပြုနိုင်သည်ဖြစ်ရာ၏၊ ပုထုဇဉ်ပုဂ္ဂိုလ်သည် ဝိဇ္ဇာစရဏနှင့် ကင်း၍ဖြစ်၏။ စရဏနှင့် မပြည်စုံသူသည် အမှန်သဘောကို (မဂ်ဉာဏ်ဖြင့်) မသိ, မမြင်နိုင်၊ စရဏနှင့် ပြည့်စုံသူသည်သာ အမှန်သဘောကို (မဂ်ဉာဏ်ဖြင့်) သိနိုင် မြင်နိုင်၏၊ အမှန်သဘောကို (မဂ်ဉာဏ်ဖြင့်) သိနိုင်, မြင်နိုင်သူသည်သာ ဝဋ်ဒုက္ခ၏အဆုံးကို ပြုနိုင်၏”ဟု အရှင်သာရိပုတ္တရာ ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
(ထေရ၊၂၅၆။ အပ၊၁၊၇၈။ ထေရ၊ဋ္ဌ၊၁၊၃၉၃-၉။ အပ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၈-၉။)
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဥပဝါဏသန္ဒိဋ္ဌိကသုတ္တ
ဥပဝါဏသန္ဒိဋ္ဌိကသုတ္တ-သံ၊၂၊၂၆၈-၉။ သံ၊မြန်၊၂၊၂၆၀-၃။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၅။ သံ၊ဋီ၊၂၊၂၉၃။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-သဠာယတနသံယုတ္တ၊ (၇)၂-မိဂဇာလဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
အရှင်ဥပဝါဏထေရ်၏ လျှောက်ထားချက်အရ “အဇ္ဈတ္တိကာယတန ၆-ပါးနှင့် ဗဟိဒ္ဓါယတန ၆-ပါးတို့ ပေါင်းဆုံရာ၌ ဗဟိဒ္ဓါယတနတို့ကို (ဉာတပရိညာဖြင့်) ထင်ထင်ရှားရှား သိနေ၏၊ ဗဟိဒ္ဓါယတနတို့၌ တပ်မက်မှုရာဂကိုလည်း ထင်ထင်ရှားရှား သိနေ၏၊ ငါ၏ အဇ္ဈတ္တသန္တာန်၌ အာရုံ ၆-ပါးတို့၌ တပ်မက်မှု ရာဂ” ရှိနေ၏-ဟု (ဉာတပရိညာဖြင့်) သိနေ၏၊
ဤသာသနာတော်၌ ရဟန်းတော်သည် အဇ္ဈတ္တိကာယတနနှင့် ဗဟိဒ္ဓါယတနတို့ ပေါင်းဆုံရာဝယ် ဗဟိဒ္ဓါယတနတို့ကို ထင်ထင်ရှားရှား သိနေ၏၊ ဗဟိဒ္ဓါယတနတို့၌ တပ်မက်မှုရာဂါကို (ကိလေသာမရှိတော့သဖြင့်) ထင်ထင်ရှားရှား ဖြစ်နေသည်ကို မသိတော့၊ မိမိသန္တာန်၌လည်း ရာဂမရှိတော့ဟု သိနေ၏-ဤသည်ကား သန္ဒိဋ္ဌိက, အကာလိက, ဧဟိပဿိက, ဩပနေယိက, ပစ္စတ္တံ ဝေဒိတဗ္ဗ ဝိညူဟိ ဖြစ်သော တရား ပေတည်း”ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဥပဝါနသုတ္တ
ဥပဝါနသုတ္တ-သံ၊၃၊၆၈-၉။ သံ၊မြန်၊၃၊၇၂-၃။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၈၅။ သံ၊ဋီ၊၂၊၄၂၄။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၂-ဗောဇ္ဈင်္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-ပဗ္ဗတဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
အရှင်သာရိပုတ္တရာနှင့် အရှင်ဥပဝါနတို့ ကောသမ္ဗီမြို့ ဃောသိတာရုံကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် အရှင်သာရိပုတ္တရာ၏ မေးလျှောက်ချက်အရ“ငါ့ရှင်သာရိပုတ္တရာ ရဟန်းသည် သင့်လျော်သောအားဖြင့် နှလုံးသွင်းခြင်းကြောင့် ဤသို့ကောင်းစွာအားထုတ်အပ်ကုန်သော ဗောဇ္ဈင်ခုနစ်ပါးတို့သည် ငါ့အား ချမ်းသာစွာ နေခြင်းငှာ ဖြစ်ကုန်၏-ဟု ကိုယ်တိုင်ပင် သိနိုင်ရာ၏”ဟု ဗောဇ္ဈင်တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ အားထုတ်ပုံကို အရှင်ဥပဝါနက ဖြေကြားလျှောက်ထားသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဥပသမာနုဿတိသုတ္တ
ဥပသမာနုဿတိသုတ္တ-အံ၊၁၊၃၂။ အံ၊မြန်၊၁၊၄၀။ အံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၃၆၈။ အံ၊ဋီ၊၁၊၂၂၄။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဧကကနိပါတ၊ ၁၆-ဧကဓမ္မပါဠိ၊ ပဌမဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
ဒုက္ခ၏ချုပ်ငြိမ်းရာနိဗ္ဗာန်ကို အာရုံပြု၍ အဖန်ဖန် အောက်မေ့မှု-ဟူသော တစ်ခုသောတရားကို ပွားများအပ်, ကြိမ်ဖန်များစွာ အလေ့အလာပြုအပ်သည်ရှိသော် စင်စစ် ဝဋ်ဆင်းရဲ၌ငြီးငွေ့ခြင်း ဝုဋ္ဌာနဂါမိနီဝိပဿနာဉာဏ်အကျိုးငှာ နိဗ္ဗာန်ကို မျက်မှောက်ပြုခြင်းငှာဖြစ်၏-ဟု ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဥပသမ္ပဒါသုတ္တ
ဥပသမ္ပဒါသုတ္တ-အံ၊၃၊၃၁၃။ အံ၊မြန်၊၃၊၃၁၂။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၁၀။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဒသကနိပါတ၊ ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၄-ဥပါလိဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
ဥပဇ္ဈာယ်ဆရာ၏ အရည်အချင်း ၁၀-ပါးတို့ကို အကျယ်ဟောတော်မူသည့်
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဥပသမ္ပာဒေတဗ္ဗသုတ္တ
ဥပသမ္ပာဒေတဗ္ဗသုတ္တ-အံ၊၂၊၂၃၈။ အံ၊မြန်၊၂၊၃၀၄။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၈၅။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ပဉ္စကနိပါတ၊ (၂၆)၆-ဥပသမ္ပဒါဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
ဥပဇ္ဈာယ်ဆရာတော်၏ အရည်အချင်း ၅-မျိုးကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဥပသေနသုတ္တ
ဥပသေနသုတ္တ-ဥဒါန၊၁၃၁-၂။ ဥဒါန၊မြန်၊၁၁၈-၉။ ဥဒါန၊ဋ္ဌ၊၂၄၂-၅။
-ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ ဥဒါန၊ ၄-မေဃိယဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
“သမန္တပါသာဒိက”ဧတဒဂ်ဘွဲ့ရ အရှင်သာရိပုတ္တရာ၏ညီတော် အရှင်ဥပသေနထေရ် ရာဇဂြိုဟ်မြို့ ဝေဠုဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးစဉ် မိမိ၏ လူ့ဘဝ အရတော်ပုံ၊ ရတနာသုံးပါး၏ ဂုဏ်ကျေးဇူး, မိမိ၏ သီလဂုဏ်, သမာဓိဂုဏ်, အဂ္ဂဒက္ခိဏေယျဂုဏ်, မဟိဒ္ဓိက မဟာနုဘာဝဂုဏ်တော်တို့ကို အောက်မေ့ဆင်ခြင်၍ မိမိ၏ ကောင်းသော အသက်ရှင်နေရပုံ, ကောင်းသောသေခြင်းရှိပုံတို့နှင့်စပ်၍ အကြံအစီဖြစ်နေပုံကို ဘုရားရှင် သိမြင်တော်မူခြင်းကြောင့် “ယံ ဇီဝိတံ န တပတိ”အစရှိသော နှစ်ဂါထာဖြင့် ဥဒါန်းကျူးရင့်တော်မူပုံကို ပြဆိုသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌-အရှင်ဥပသေနအကြောင်း အကျယ်ဖွင့်ဆိုချက်များပါရှိသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဥပသေန (ဝင်္ဂန္တပုတ္တ) သုတ္တ
ဥပသေန (ဝင်္ဂန္တပုတ္တ) သုတ္တ-အံ၊၁၊၂၅။ အံ၊မြန်၊၁၊၃၂။ အံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၂၁၁-၂။ အံ၊ဋီ၊၁၊၁၇၇။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဧကကနိပါတ၊ ၁၄-ဧတဒဂ္ဂ (တတိယ)ဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
ထက်ဝန်းကျင် (ပရိသတ်အပါအဝင်)ကြည်ညိုဖွယ်ကို ဆောင်နိုင်ကုန်သော ငါဘုရား၏တပည့်တို့တွင် ဝင်္ဂန္တပုဏ္ဏား၏သား “ဥပသေန”သည် အသာလွန်ဆုံးပေတည်း ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
(ဝိ၊၁၊၃၃၇။ ထေရ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၀၂-၂၀၇။ အပ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၇-၁၉။)
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဥပသေနအာသီဝိသသုတ္တ
ဥပသေနအာသီဝိသသုတ္တ-သံ၊၂၊၂၆၇-၈။ သံ၊မြန်၊၂၊၂၅၉-၂၆၀။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၄။ သံ၊ဋီ၊၂၊၂၉၃။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-သဠာယတနသံယုတ္တ၊ (၇)၂-မိဂ ဇာလဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
အရှင်သာရိပုတ္တရာနှင့် အရှင်ဥပသေန ညီနောင်တို့ ရာဇဂြိုဟ်မြို့ သပ္ပသောဏိက ပဗ္ဘာရ၌ သီတင်းသုံးနေစဉ် အရှင်ဥပသေန၏ကိုယ်ပေါ်သို့ “ဖုဋ္ဌဝိသ” ဖြစ်သော မြွေကျ လာ၍ အဆိပ်တက်သည်ကို သိသဖြင့် အရှင်ဥပသေနထေရ်က ရဟန်းတို့ကို “ငါ့ရှင်တို့ ဤကိုယ်ခန္ဓာ ဤနေရာ၌ ဖွဲဆုပ်ကဲ့သို့ မပျံ့ကြဲသေးမီ တပည့်တော်၏ ဤကိုယ်ခန္ဓာကို ညောင်စောင်းငယ်ပေါ်သို့ တင်၍ ကျောင်းပြင်သို့ထုတ်ကြကုန်”ဟု မိန့်ကြားပါသည်။
အရှင်သာရိပုတ္တရာက “အရှင်ဥပသေန၏ ကိုယ်ကာယ၏ ပင်ကိုယ်သဘောမှ ဖောက်ပြန်နေပုံ, ဣန္ဒြေတို့၏ ဖောက်ပြန်နေပုံကို ငါတို့ မမြင်ကြရပါဘဲ ဤသို့ ပြောဆိုပါသနည်း”ဟု မိန့်ကြားရာ အရှင်ဥပသေနထေရ်က “အဇ္ဈတ္တိကာယတနတို့၌ ငါ, ငါ့ဟာ-ဟု ကြံစည်နေသူအား ကိုယ်ကာယ၏ ပင်ကိုယ်သဘောမှ အခြားတမျိုး ဖြစ်ပုံ ဣန္ဒြေတို့၏ ဖောက်ပြန်ပုံ ဖြစ်၏။ ထိုသို့မစွဲမကြံသူမှာ မဖြစ်”ဟု ပြောဆိုပုံ၊ အရှင်ဥပသေနမှာ ငါ-ဟုယူသောဒိဋ္ဌိ, ငါ့ဟာ-ဟု ပြုသော တဏှာ, မာနတို့ ကြာမြင့်စွာကပင် အကြွင်းမဲ့ပယ်နှုတ်ထားပုံ၊ အရှင်ဥပသေန၏ ကိုယ်ကာယသည် ကျောင်း အပြင်ရောက်လျှင် ညောင်စောင်းငယ်ပေါ်၌ပင် ဖွဲပြာဆုတ်ကဲ့သို့ ဖရိုဖရဲပြန့်ကြဲ ပျက်စီးပုံကို ပြဆိုသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌-အာသီဝိသမြွေအကြောင်း ဖွင့်ပြထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဥပဿဋ္ဌသုတ္တ
ဥပဿဋ္ဌသုတ္တ-သံ၊၂၊၂၅၈။ သံ၊မြန်၊၂၊၂၅၀။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၂။ သံ၊ဋီ၊၂၊၂၉၁။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-သဠာယတနသံယုတ္တ၊ သဗ္ဗအနိစ္စဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
အဇ္ဈတ္တိကာယတန ၆-ပါး၊ ဗဟိဒ္ဓါယတန ၆-ပါး၊ ဝိညာဏ် ၆-ပါး၊ ဖဿ ၆-ပါး ဝေဒနာ ၆-ပါးတို့သည် တဏှာအစရှိသောကိလေသာတို့ ညှင်းဆဲနှိပ်စက်အပ်သော တရားတို့တည်း-ဟု ရှုမြင်သော သုတဝန္တအရိယာသာဝက၏ အရဟတ္တဖိုလ်ပေါက် ရဟန်းကိစ္စပြီးဆုံးပုံကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဥပဿယသုတ္တ
ဥပဿယသုတ္တ-သံ၊၁၊၄၁၅-၇။ သံ၊မြန်၊၁၊၄၀၅-၇။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၆၃-၄။ သံ၊ဋီ၊၂၊၁၆၃။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၅-ကဿပသံယုတ္တ၊ ဒသမသုတ်။
အရှင်မဟာကဿပထေရ် သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံး နေတော်မူသည့်အခါ အရှင်အာနန္ဒာမထေရ်က သုံးကြိမ်တိုင်တိုင် လျှောက်ထားသဖြင့် အရှင်မဟာကဿပထေရ်သည် ပစ္ဆာသမဏ အရှင်အာနန္ဒာနှင့်အတူ ဘိက္ခုနီကျောင်း တစ်ကျောင်းသို့ ကြွသွားတော်မူပါသည်၊ ခင်းထားအပ်သော နေရာ၌ ထိုင်နေတော်မူ၍ ဘိက္ခုနီတို့အား အရှင်မဟာကဿပထေရ်က တရားစကား မိန့်ကြားတော်မူပါသည်။
ပြန်ကြွတော်မူသည့်အခါ ထုလ္လတိဿာဘိက္ခုနီက အရှင်မဟာကဿပထေရ်အား ကဲ့ရဲ့ စကား ပြောကြားပါသည်။ အရှင်မဟာကဿပထေရ် ကြားသိတော်မူသဖြင့် အရှင်အာနန္ဒာအား ထိုကဲ့ရဲ့သော ဥပမာစကားဖြင့်ပင် မေးတော်မူသည့်အခါ အရှင်အာနန္ဒာထေရ်က အရှင်မဟာကဿပထေရ်အား တောင်းပန်လျှောက်ထားပါသည်။ အရှင်မဟာကဿပထေရ်က သီဟနာဒကထာမိန့်ကြားတော်မူသည့်အခါ ထုလ္လတိဿာ ဘိက္ခုနီ လူဝတ်လဲသွားရပုံကို ပြဆိုသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ/ဋီကာတို့၌-မှတ်သားဖွယ်ရာများကို ဖွင့်ပြထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဥပဿုတိသုတ္တ
ဥပဿုတိသုတ္တ-သံ၊၂၊၃၁၀-၁။ သံ၊မြန်၊၂၊၃၀၃-၅။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-သဠာယတနသံယုတ္တ၊ (၁၁)၁-ယောဂက္ခေမိဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
ဘုရားရှင်သည် နာတိကရွာ ဂိဉ္ဇကာဝသထအုတ်ကျောင်း၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ဆိတ်ငြိမ်ရာအရပ်၌ တစ်ပါးတည်းကိန်းအောင်းစဉ် “အဇ္ဈတ္တိကာယတန ၆-ပါး နှင့် ဗဟိဒ္ဓါယတန ၆-ပါးကို စွဲ၍ ဝိညာဏ် ၆-ပါး ဖြစ်၏။ ထိုသုံးပါးတို့ ပေါင်းဆုံသည် ရှိသော် ဖဿ ၆-ပါး ဖြစ်၏၊ ဖဿကြောင့် ဝေဒနာဖြစ်၏-အစရှိသည်ဖြင့် ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ် အနုလောမဒေသနာတော်ကို၎င်း၊ အထက်ပါ အာယတန ၁၂-ပါး, ဝိညာဏ် ၆-ပါးတို့ ပေါင်းဆုံသည်ရှိသော် ဖဿဖြစ်၏၊ ဖဿကြောင့် ဝေဒနာဖြစ်၏၊ ဝေဒနာကြောင့် တဏှာဖြစ်၏၊ တဏှာချုပ်လျှင် ဥပါဒါန်ချုပ်၏-အစရှိသည်ဖြင့် ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ ပဋိလောမ ဒေသနာတော်ကို၎င်း”မိန့်ကြားတော်မူပါသည်၊ ဘုရားရှင်၏ စကားတော်ကြားလောက် ရာအရပ်၌ ရဟန်းတော်တစ်ပါး ရပ်တည်နေပါသည်၊ ထိုရဟန်းတော်ကို သင်ယူလော့၊ အထပ်ထပ် မပြတ် လေ့လာလော့၊ ဆောင်မှတ်ထားလော့၊ အကျိုးစီးပွားရှိသောတရားတော် ဗြဟ္မစရိယ၏အစဖြစ်သောတရားတော်ပေတည်း-ဟု မိန့်တော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဥပါတိဓာန္တိသုတ္တ
ဥပါတိဓာန္တိသုတ္တ-ဥဒါန၊၁၆၇-၈။ ဥဒါန၊မြန်၊၁၅၁-၂။ ဥဒါန၊ဋ္ဌ၊၃၂၂-၄။
-ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ ဥဒါန၊ ၆-ဇစ္စန္ဒဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ ညဉ့်မှောင်မိုက်ရာအခါ အမိုးမမှီ ဟင်းလင်းအပြင် လွင်တီးခေါင်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် ထွန်းညှိထားသော ဆီမီးတို့၌ တိုးဝင်ရစ်ဝဲကာ ကျရောက်၍ ပျက်စီးကုန်သော ပိုးဖလံတို့ကို ကြည့်ရှုတော်မူလျက် “အချို့သော သမဏ, ဗြဟ္မဏတို့သည် သီလ, သမာဓိ, ပညာ-ဟူသော အနှစ်သို့မရောက် အနှစ်ကိုကျော်လွန်ပြေးသွားကြကုန်လျက် အသစ် အသစ်သော အနှောင်အဖွဲ့ကို ပွားစေကြကုန်၏၊ မြင်ရသောအရာ, ကြားရသောအရာတို့ကို ဤသို့လျှင် မှန်ကုန်၏-ဟု အမှားကို နှလုံးသွင်း, အမှား၌တည်နေကြကုန်လျက် ပိုးဖလံတို့သည် ဆီမီးသို့ ကျရောက် ပျက်စီးကြရကုန်သကဲ့သို့ ရာဂအစရှိသော တစ်ဆဲ့ တစ်သီးသော မီးကျီးတို့ဖြင့် ရဲရဲပြီးသော ဘဝသုံးပါးဟူသော မီးကျီးတွင်း၌ ကျရောက် ကြရကုန်၏”ဟု ဥဒါန်းကျူးရင့်တော်မူသည်ကို ဖော်ပြသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌-ဘုရားရှင်နှင့် သံဃာတော်များအား ပူဇော်ခြင်းငှာ ဆီမီးများ ညှိထွန်းပူဇော်ထားပုံ၊ ဥပုသ်သီလ၏ သန့်ရှင်းစင်ကြယ်ခြင်း, ကုသိုလ်ဖြစ်ခြင်း အကြောင်းကို နှလုံးသွင်း ပွားများကြရန် လူပုဂ္ဂိုလ်တို့ မြို့တွင်းသို့ မပြန်ကြဘဲ ကျောင်း၌သာ နေရစ်ခဲ့ကြပုံ, မိစ္ဆာအယူရှိသူတို့နှင့် ဆက်စပ်၍ ရဟန်းတော်များ စကားစမြည်ပြောဆိုနေကြသည်ကို အကြောင်းပြု၍ ဘုရားရှင်က ဥဒါန်းစကား ကျူးရင့်တော်မူပုံ-အစရှိသည်တို့ကို ဖွင့်ပြထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဥပါဒါနသုတ္တ
ဥပါဒါနသုတ္တ (၂)-သံ၊၁၊၃၁၁။ သံ၊မြန်၊၁၊၂၉၈-၉။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၇၅-၇။ သံ၊ဋီ၊၂၊၉၆။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-နိဒါနသံယုတ္တ၊ ၆-ဒုက္ခဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
လှည်း ၁၀-စီးတိုက်, အစီး ၂၀-တိုက်, အစီး ၃၀-တိုက်, အစီး ၄၀-တိုက် ထင်းပုံကြီးကိုလောင်မြိုက်နေသော မီးပုံကြီးထဲသို့ ရံဖန်ရံခါ ယောက်ျားသည် မြက်ခြောက်, နွားချေးခြောက်, ထင်းခြောက်တို့ကို ထည့်ပေးနေလျှင် လောင်စာကြောင့် ထိုမီးပုံကြီးသည် ကြာမြင့်စွာ တောက်လောင်နေသကဲ့သို့ ထို့အတူ ဥပါဒါန်၏အကြောင်း ဖြစ်ကုန်သော တေဘူမကတရားတို့၌ သာယာဖွယ်ဟု ရှုနေသောသူအား တပ်မက်မှု “တဏှာ”တိုးပွားလာ၏၊ တဏှာဟူသောအကြောင်းကြောင့် ဥပါဒါန်ဖြစ်၏-အစရှိသည်ဖြင့် ချမ်းသာမဖက် ဆင်းရဲသက်သက်အစု ဖြစ်ပုံကို၎င်း။ -မီးပုံကြီးကို မီးစာမထည့် ပါက လောင်စာမရှိတော့သဖြင့် မီးပုံကြီး ငြိမ်းပျောက်သွားသကဲ့သို့ ဥပါဒါနိယတရားတို့၌ အပြစ်ရှိပုံကို ရှုနေသောသူအား တပ်မက်မှု “တဏှာချုပ်ငြိမ်းသွားပုံ၊ တဏှာ ချုပ်ခြင်းကြောင့် ဥပါဒါန်ချုပ်ပုံ-အစရှိသည်ဖြင့် ဆင်းရဲအစုအဝေးကြီး ချုပ်ငြိမ်းပုံကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌-ဥပမာနနှင့် ဥပမေယျတိုက်ဆိုင်ပုံ မှတ်သားဖွယ်ကို ဖွင့်ပြ ထားပါသည်။
-သံ၊၃၊၅၅။ သံ၊မြန်၊၃၊၅၉။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-မဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၈-ဩဃဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
ဥပါဒါန်လေးပါးနှင့် ဥပါဒါန်လေးပါးကို ထူးသောဉာဏ်ဖြင့် သိရန်, ပိုင်းခြား၍ သိရန်ကုန်ခမ်းစေရန် ပယ်စွန့်နိုင်ရန် အဋ္ဌင်္ဂိကအရိယာမဂ်ကို ပွားများရမည်ဟု ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဥပါဒါနက္ခန္ဓသုတ္တ
ဥပါဒါနက္ခန္ဓသုတ္တ (၂)-သံ၊၃၊၅၆။ သံ၊မြန်၊၃၊၆၀။ ။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-မဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၈-ဩဃဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
ဥပါဒါနက္ခန္ဓာငါးပါးနှင့်၎င်းတို့ကို အထက်သုတ်အတိုင်း ပယ်နိုင်ရန် အဋ္ဌက အရိယာမဂ်ကို ပွားများရမည်ဟု ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၃၊၂၅၁။ အံ၊မြန်၊၃၊၂၅၀။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ နဝကနိပါတ၊ ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ (၇)၂-သတိပဋ္ဌာနဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
ဥပါဒါနက္ခန္ဓာငါးပါးနှင့် ယင်းတို့ကို အထက်သုတ်အတိုင်း ပယ်စွန့်နိုင်ရန် သတိပဋ္ဌာန်လေးပါးတို့ကို ပွားများရမည်ဟု ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဥပါဒါနပဉှာသုတ္တ
ဥပါဒါနပဉှာသုတ္တ-သံ၊၂၊၄၅၂။ သံ၊မြန်၊၂၊၄၄၈။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၄-ဇမ္ဗုခါဒကသံယုတ္တ၊ ဒွါသမသုတ်။
အရှင်သာရိပုတ္တရာထေရ် မဂဓနိုင်ငံ နာလကရွာ၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် ဇမ္ဗုခါဒကပရိဗိုဇ်က ဥပါဒါန်အကြောင်းမေးလျှောက်သဖြင့် အရှင်သာရိပုတ္တရာထေရ်က “ဥပါဒါန်လေးပါးနှင့် ဥပါဒါန်တို့ကိုပင် ပယ်စွန့်နိုင်ရန် အဋ္ဌင်္ဂိကအရိယာမဂ်ကိုပွားများ ရမည်”ဟု ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဥပါဒါပရိတဿနာသုတ္တ
ဥပါဒါပရိတဿနာသုတ္တ-သံ၊၂၊၁၄-၆။ သံ၊မြန်၊၂၊၁၃-၅။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၂၄၁-၂။ သံ၊ဋီ၊၂၊၂၁၂။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-ခန္ဓသံယုတ္တ၊ ၁-နကုလပိတုဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
အရိယာသူတော်ကောင်းတို့ကို မဖူးမြင်ဘူးသော, အရိယာသူတော်ကောင်းတို့၏တရား၌ ကျွမ်းကျင်လိမ္မာခြင်းမရှိသော, အရိယာသူတော်ကောင်းတို့၏တရား၌ ဆုံးမမှုမရှိသော အကြားအမြင်မရှိသော ပုထုဇဉ်ပုဂ္ဂိုလ်သည် ရုပ်ကို အတ္တ-ဟု ရှု၏။ အတ္တကို ရုပ်ရှိ၏-ဟု ရှု၏၊ အတ္တ၌ ရုပ်-ဟု ရှု၏၊ ရုပ်၌ အတ္တ-ဟု ရှု၏၊ ထိုသူ၏ ထိုရုပ်သည် ဖောက်ပြန်၏၊ တမျိုးတဖုံပြောင်းလဲ၍ဖြစ်ခြင်းကြောင့် ရုပ်၏ဖောက်ပြန် ခြင်းသို့ အစဉ်လိုက်သော ဝိညာဏ်သည် ဖြစ်၏။ ထိုသူအား ရုပ်၏ဖောက်ပြန်ခြင်းသို့ အစဉ်လိုက်သောဝိညာဏ်ဖြစ်ခြင်းကြောင့် တောင့်တမှု အကုသိုလ်တရားတို့၏ ဖြစ်ခြင်းတို့သည် ကုသိုလ်စိတ်ကို ကုန်စေ၍ တည်ကုန်၏၊ ကုသိုလ်စိတ်ကို ကုန်စေခြင်းကြောင့် ထိတ်လန့်ခြင်း, ပင်ပန်းခြင်း, ငဲ့ကွက်မှုမရှိခြင်းတို့ ဖြစ်ကုန်၏၊ တဏှာ ဒိဋ္ဌိတို့ဖြင့်စွဲလမ်း၍လည်း တောင့်တ၏-အစရှိသည်ဖြင့် ခန္ဓာငါးပါးတို့တွင် တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ၌ ဖြစ်ပုံကို အကျယ်ဝေဖန်၍ ဟောတော်မူပါသည်၊ ထိုမှပြန်၍ အကြားအမြင်များသော အရိယာသာဝကအား ခန္ဓာငါးပါးတို့၌ ဥပါဒါပရိတဿနာမရှိပုံကိုလည်း အကျယ် ဝေဖန်၍ တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဥပါဒါနပရိပဝတ္တသုတ္တ
ဥပါဒါနပရိပဝတ္တသုတ္တ-သံ၊၂၊၄၈-၅၀။ သံ၊မြန်၊၂၊၄၆-၉။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၅၄-၅။ သံ၊ဋီ၊၂၊၂၂၅။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-ခန္ဓသံယုတ္တ၊ (၆)၁-ဥပယဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
ဥပါဒါနက္ခန္ဓာငါးပါးနှင့် ဥပါဒါနက္ခန္ဓာငါးပါးတို့ကို သစ္စာလေးပါးဖြင့် တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ ပြန်လှန်၍ မသိသေးသမျှ ဩကာသလောက, သတ္တလောက၌ သဗ္ဗညုတဉာဏ်ကို ထိုးထွင်း၍ သိပြီ-ဟု ဝန်ခံတော်မမူခဲ့ပုံ၊ အမှန်အတိုင်း ထိုးထွင်း၍ သိတော် မူသည့်အခါ သဗ္ဗညုတဉာဏ်ကို ထိုးထွင်း၍ သိပြီ-ဟု ဝန်ခံတော်မူပုံ၊ ယင်းဥပါဒါနက္ခန္ဓာငါးပါးတို့၌ သစ္စာလေးပါးဖြင့် သိမြင်ခြင်းကြောင့် ငြီးငွေ့ခြင်း, တပ်မက်မှုကင်းခြင်း, ချုပ်ငြိမ်းခြင်းငှာကျင့်သော သမဏ, ဗြာဟ္မဏတို့သာ သုပ္ပဋိပန္နဖြစ်ကြပုံ၊ ဤ ဓမ္မဝိနယသာသနာတော်၌ ထောက်တည်ရာ ရကြပုံ၊ ဥပါဒါနက္ခန္ဓာငါးပါးတို့၌ သစ္စာလေးပါးတို့ဖြင့်သိ၍ ငြီးငွေ့ခြင်း, စွဲမက်မှုမရှိခြင်း, ချုပ်ငြိမ်းခြင်းကြောင့် စွဲလမ်းမှုမရှိတော့ပဲ ကိလေသာတို့မှ လွတ်မြောက်သူတို့သည်သာ ကိစ္စအားလုံးပြီးစီးပုံ, ဝဋ်ဆင်းရဲ မရှိတော့ပုံကို ခန္ဓာတစ်ပါးစီ အကျယ်ဝေဖန်၍ ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဥပါဒါနိယသုတ္တ
ဥပါဒါနိယသုတ္တ (၂)-သံ၊၂၊၁၃၅။ သံ၊မြန်၊၂၊၁၂၆-၇။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-ခန္ဓသံယုတ္တ၊ (၁၂)၂-ဓမ္မကထိကဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
ခန္ဓာငါးပါးသည် ဥပါဒါနိယတရား၊ ယင်း၌ဖြစ်သော ဆန္ဒရာဂသည် ဥပါဒါန တရားဖြစ်ပုံကို ခန္ဓာတစ်ပါးစီ ဝေဖန်၍ ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၂၊၃၀၉။ သံ၊မြန်၊၂၊၃၀၃။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-သဠာယတနသံယုတ္တ၊ (၁၁)၁-ယောဂက္ခေမိကဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
အဇ္ဈတ္တိကာယတန ၆-ပါးသည် ဥပါဒါနိယ၊ ယင်း၌ဖြစ်သော ဆန္ဒရာဂသည် ဥပါဒါန-အစရှိသည်ဖြင့် အာယတန ၁-ပါးစီ ဝေဖန်၍ ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဥပါဒါနိယဓမ္မသုတ္တ
ဥပါဒါနိယဓမ္မသုတ္တ-သံ၊၂၊၃၂၆။ သံ၊မြန်၊၂၊၃၂၀။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-သဠာယတနသံယုတ္တ၊ (၁၂)၂-လောက ကာမဂုဏဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
အလိုရှိအပ်, နှစ်သက်အပ်, မြတ်နိုးအပ်, ချစ်ခင်စုံမက်အပ်, ကာမနှင့် စပ်ယှဉ်, တပ်မက်ဖွယ်ဖြစ်သော စက္ခုဝိညာဏ်ဖြင့် မြင်အပ်သော ရူပါရုံ, သောတဝိညာဏ်ဖြင့် ကြားအပ်သော သဒ္ဒါရုံ, ဃာနဝိညာဏ်ဖြင့် နမ်းရှူအပ်သော ဂန္ဓာရုံ, ဇိဝှါဝိညာဏ်ဖြင့် လျက်အပ်သော ရသာရုံ ကာယဝိညာဏ်ဖြင့် သိအပ်သော ဖောဋ္ဌဗ္ဗာရုံ မနောဝိညာဏ်ဖြင့် သိအပ်သော ဓမ္မာရုံတို့သည် ဥပါဒါနိယတရား၊ ယင်းအာရုံတို့၌ဖြစ်သော ဆန္ဒရာဂသည် ဥပါဒါနတရားဟု အာရုံတစ်ပါးစီ ခွဲခြမ်း၍ ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဥပါဒါယသုတ္တ
ဥပါဒါယသုတ္တ-သံ၊၂၊၃၀၆။ သံ၊မြန်၊၂၊၂၉၉။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၂။ သံ၊ဋီ၊၂၊၃၀၅။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-သဠာယတနသံယုတ္တ၊ (၁၁)၁-ယောဂ ကွေ့မိကဝဂ္ဂ၊ ၂-ခုမြောက်သုတ်။
အဇ္ဈတ္တိကာယတန ၆-ပါးရှိလျှင် ယင်းအဇ္ဈတ္တိကာယတန ၆-ပါးကို စွဲ၍ အဇ္ဈတ္တ သန္တာန်၌ သုခ, ဒုက္ခ (ဝေဒနာ)ဖြစ်ပုံကို တစ်ပါးစီ ဟောတော်မူပြီး အနတ္တလက္ခဏသုတ် ဒေသနာတော်နည်းဖြင့် အကျယ်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဥပါဒိယမာနသုတ္တ
ဥပါဒိယမာနသုတ္တ-သံ၊၂၊၆၁-၂။ သံ၊မြန်၊၂၊၅၈-၉။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၅၈။ သံ၊ဋီ၊၂၊၂၂၉။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-ခန္ဓသံယုတ္တ၊ (၇)၂-အရဟန္တဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့တော် ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် အညတရရဟန်းက “မြတ်စွာဘုရား တပည့်တော်သည် မြတ်စွာဘုရား ဟောကြားတော်မူအပ်သောတရားကို ကြားနာပြီးသည်ရှိသော် တစ်ပါးတည်း ဆိတ်ငြိမ်ရာသို့ကပ်ရောက်၍ မမေ့မလျော့ ပြင်းပြင်းထန်ထန် စိတ်ကို နိဗ္ဗာန်သို့လွှတ်ပြီး နေပါမည်၊ တပည့်တော်အား အကျဉ်းချုပ်တရားတော်ကို ဟောကြားတော်မူပါ” ဟု လျှောက်ထားလေသည်။
“ရဟန်း တဏှာ, မာန, ဒိဋ္ဌိတို့ဖြင့် စွဲလမ်း၍ယူသော ရဟန်းအား မာရ်နတ်၏ ရာဂဟူသော ကျော့ကွင်းဖြင့် ဖွဲ့တုတ်ချီနှောင်ခံရမည်၊ တဏှာ, မာန, ဒိဋ္ဌိတို့ဖြင့် မစွဲလမ်းသောရဟန်းသည် မာရ်နတ်၏ ရာဂကျော့ကွင်းမှ လွတ်မြောက်လိမ့်မည်”ဟု ဟောတော်မူပါသည်။ အညတရရဟန်းက “သိပါပြီ မြတ်စွာဘုရား”ဟု လျှောက်ထားလေရာ ဘုရားရှင်က အကျဉ်းချုပ်ဒေသနာကို အကျယ်အားဖြင့်သိပုံကို မေးမြန်းတော်မူသဖြင့် အညတရရဟန်းက “ခန္ဓာငါးပါးတို့၌ တဏှာ, မာန, ဒိဋ္ဌိတို့ဖြင့် စွဲလမ်း၍ ယူသော် မာရ်နတ်၏ ကျော့ကွင်းဖြင့် နှောင်ဖွဲ့ခံရပုံ၊ စွဲလမ်းမှုမရှိလျှင် မာရ်နတ်၏ ကျော့ကွင်းမှ လွတ်မြောက်ပုံကို သိပါကြောင်း” လျှောက်ထားသဖြင့် ဘုရားရှင်က သာဓုခေါ်တော်မူပြီး ဤအတိုင်းပင် မှတ်ရမည်ဟု ဟောကြားတော်မူသည်ကို ကျင့်သုံးသဖြင့် မကြာမီ ရဟန္တာဖြစ်သွားပုံကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဥပါလိသုတ္တ
ဥပါလိသုတ္တ (၄)-မ၊၂၊၃၅-၄၉။ မ၊မြန်၊၂၊၄၀-၅၅။ မ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၆-၇၀။ မ၊ဋီ၊၃၊၂၇-၄၃။ ၂၇၂
-မဇ္ဈိမနိကာယ၊ မဇ္ဈိမပဏ္ဏာသ၊ ၁-ဂဟပတိဝဂ္ဂ၊ ၆-ခုမြောက်သုတ်။
ဘုရားရှင် နာဠန္ဒမြို့ ပါဝါရိကမ္ဗဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ်က ဤသုတ် ဖြစ်ပေါ်ခဲ့သည်၊ ဤသုတ်တွင် နိဂဏ္ဌနာဋပုတ္တ၏ဝါဒ၌ မကောင်းမှုဖြစ်ခြင်း, မကောင်းမှုပြုခြင်း၌ ကာယဒဏ်, ဝစီဒဏ်, မနောဒဏ်-ဟု ပညတ်ပုံ၊ ယင်းသုံးပါးတို့တွင် ကာယဒဏ်အပြစ်ကြီးပုံကို၎င်း၊ ဗုဒ္ဓဝါဒ၌ မကောင်းမှုပြုခြင်း, မကောင်းမှုပြုခြင်း၌ ကာယကံ, ဝစီကံ, မနောကံ သုံးပါးကို ဟောတော်မူပုံ၊ ယင်းတို့တွင် မနောကံသည် အပြစ်ကြီးပုံကို ဘုရားရှင်နှင့် ဒီဃတပဿီနိဂဏ္ဌတို့ စကားစမြည်ပြောဆိုကြပုံ၊ မိမိထံသို့ ရောက်လာသော ဒီဃတပဿီကို နာဋပုတ္တနိဂဏ္ဌ ချီးကျူးပုံ၊ ဥပါလိသူကြွယ်က မြတ်ဗုဒ္ဓထံ သွားရောက်ပြီး မိမိဆရာ၏ဝါဒဖြင့် အပြစ်တင်မည်ဖြစ်ကြောင်းကို အမွှေးရှည်သော သိုး ဥပမာ, သေတင်းကုတ်၌ခင်းထားသော ဖျာဥပမာ, သေသောက်ကြူး ဥပမာ, အသက်ခြောက်ဆယ်ရှိသော ဆင်ပြောင်ကြီး ဥပမာတို့ဖြင့် နိဂဏ္ဌနာဋပုတ္တအား ပြောကြားပုံ၊ ဒီဃတပဿီ၏ သုံးကြိမ်တိုင်တိုင် ကန့်ကွက်သော်လည်း နာဋပုတ္တနိဂဏ္ဌက ဥပါလိသူကြွယ်အား ဝါဒဖြင့်အပြစ်တင်ရန် စေလွှတ်ပုံ၊ ဥပါလိသူကြွယ်၏ ဝါဒဖြင့် အပြစ်တင်ရာဝယ် ဘုရားရှင်အား ရေအေးကိုမရ၍ သေသွားသော နိဂဏ္ဌဥပမာ, လမ်းလျှောက်ရာ၌ သတ္တဝါငယ်တို့ သေသောဥပမာ, နာဠန္ဒမြို့ရှိ သတ္တဝါများကို တခဏချင်း ပြောဖြစ်အောင်ပြုသည့် ဥပမာ, ဒဏ္ဍကီတိုင်း, ကာလိင်္ဂတိုင်း, မဇ္ဈတိုင်း, မာတင်္ဂတိုင်းတို့ တောအတိဖြစ်ခဲ့ပုံ စကားရပ်တို့ဖြင့် ပြန်လည်ဖြေရှင်းတော်မူပုံ၊ ဥပါလိသူကြွယ် သရဏဂုံဆောက်တည်၍ ဥပါသကာအဖြစ် သိမှတ်တော်မူပါရန် လျှောက်ထားပုံ၊ ဘုရားရှင်က ဥပါလိသူကြွယ်အား စဉ်းစဉ်းစားစား ပြုသင့်ပုံ သုံးကြိမ်တိုင် မိန့်ကြားတော်မူရာ ဥပါလိသူကြွယ်က သုံးကြိမ်တိုင်တိုင် ရတနာသုံးပါးကို ကိုးကွယ်ဆည်းကပ်သော ဥပါသကာဟု အသိအမှတ်ပြုတော်မူပါရန် လျှောက်ထားပုံ၊ ဘုရားရှင်က အနုပုဗ္ဗိကထာဒေသနာတော်ကိုဟောတော်မူရာ ဥပါလိသူကြွယ် သစ္စာသိမြင် သောတာပန် အရိယာသာဝကဖြစ်သွားပုံ၊ အိမ်ပြန်ရောက်သည့်အခါ တံခါးမှူးအား အမိန့်ပေးပုံ၊ နာဋပုတ္တနိဂဏ္ဌကိုယ်တိုင် ပရိသတ်ဖြင့်လာရောက်သည့်အခါ ဥပါလိသူကြွယ်က ဆက်ဆံပုံ၊ နာဋပုတ္တနိဂဏ္ဌအား ဘုရားရှင်၏ အာဝဋ္ဋနီယမာယာဖြင့် လှည့်ပတ်မှုကို ခံယူရသော သတ္တဝါအားလုံး ရှည်မြင့်စွာသောကာလပတ်လုံး စီးပွားချမ်းသာဖြစ်နိုင်ပုံ, မိန်းမငယ်ကိုယူထားသော ပုဏ္ဏားအိုကြီးဥပမာဖြင့် နိဂဏ္ဌဝါဒ၏ ပညာရှိတို့စိစစ်မှုကို မခံနိုင်ပုံ, ဗုဒ္ဓဝါဒ၏ ပညာရှိတို့၏စိစစ်မှုကို ခံနိုင်ရည်ရှိပုံ၊ ဘုရားရှင်၏ ဂုဏ်ကျေးဇူးကို ဆယ်ဂါထာဖြင့် ချီးကျူးပြောဆိုရာ နိဂဏ္ဌနာဋပုတ္တ သွေးအံပုံတို့ကို ပြဆိုသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌-ပါဝါရိကမ္ဗဝန်ကျောင်းတော် အကြောင်း၊ နိဂဏ္ဌဝါဒ၌ ပိဏ္ဍပါတ-ဟူသော ဝေါဟာရမရှိပုံ၊ ကာယဒဏ်, ဝစီဒဏ်တို့၌ စိတ်မရှိပုံ၊ မနောဒဏ်၌ စိတ်ရှိပုံ ဥပမာ၊ ဒီဃတပဿီနှင့် ကထာဝတ္ထုဖြစ်ပုံအကြောင်း၊ ကာယကံ, ဝစီကံ, မနောကံတို့၏ စေတနာများ၊ ကံသုံးပါး အကြောင်း၊ “ဗာလကိနီ”အဖွင့်၊ နာဋပုတ္တနိဂဏ္ဌ၏ တစ်မြို့တည်းအတူနေသော်လည်း ဘုရားရှင်နှင့် မတွေ့ဖူးပုံ၊၎င်းနှင့် ဒီဃတပဿီတို့ ဘုရားရှင်ဝါဒနှင့် ပတ်သက်၍ သိရှိနားလည်မှု မတူကြပုံ၊ ဒီဃတပဿီက ဥပါလိသူကြွယ် ဘုရားရှင်ထံ မလွှတ်သင့်ပုံကို ကန့်ကွက်သည့် အကြောင်း၊ မိမိတို့ နိဂဏ္ဌဝါဒ၏ အနိယျာနိကဖြစ်ပုံ၊ ရသေ့တို့၏ မနောပဒေါသကြောင့် နိုင်ငံများ ပျက်စီးခြင်း မဟုတ်ပုံ၊ ကလိင်္ဂတိုင်း ဒဏ္ဍကီမင်း၏ ကုမ္ဘာပူရမြို့၊ ကလိင်္ဂတိုင်း နာဠိကိရမင်း၏နိုင်ငံ ပျက်စီးပုံ၊ မဇ္ဈတိုင်း ပျက်စီးပုံတို့ကို အကျယ်ပြဆိုထားပါသည်၊ အနုပုဗ္ဗိကထာအကျယ်၊ မေးမြန်းစိစစ်မှု မခံနိုင်ပုံ ဥပမာ၊ စတုသစ္စကထာနှင့် ပညာရှိများ၊ နိဂဏ္ဌနာဋပုတ္တ သွေးအံပုံနှင့် ပါဝါမြို့၌ ကွယ်လွန်ပုံတို့ကို ဖွင့်ပြထားပါသည်။
ဋီကာ၌-တိုင်းနိုင်ငံများပျက်စီးရာ၌ ရွာသွန်းသော မိုးကိုးမျိုး၊ အနုပုဗ္ဗိကထာ အဖွင့်တို့ကို ကြည့်ရှုနိုင်ပါသည်။
-အံ၊၁၊၂၅။ အံ၊မြန်၊၁၊၃၃။ အံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၂၄၁-၂။ အံ၊ဋီ၊၁၊၁၈၅-၆။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဧကကနိပါတ၊ ၁၄-ဧတဒဂ္ဂ (စတုတ္ထ)ဝဂ်၊ ဒသမသုတ်။
ဝိနယပိဋကကို ဆောင်ထားကုန်သောရဟန်းတို့တွင် ဥပါလိထေရ်သည် အသာလွန်ဆုံး အမွန်မြတ်ဆုံးပေတည်း-ဟု ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
ဘာရုကစ္ဆကဝတ္ထု၊ အဇ္ဇုကဝတ္ထု၊ ကုမာရကဿပဝတ္ထုတို့ကို ဆုံးဖြတ်ချက်ပေးမှုကြောင့် အရှင်ဥပါလိမထေရ်သည် “ဝိနယဓရ ဧတဒဂ်ဘွဲ့ ရတော်မူသည်။ (ထေရ၊၂၆၆။ အပ၊၁၊၄၀။ ထေရ၊ဋ္ဌ၊၁၊၄၆၃-၄၇၆။ အပ၊ဋ္ဌ၊၁၊၃၀၈-၃၃၄။)
-အံ၊၃၊၃၁၁။ အံ၊မြန်၊၃၊၃၁၀။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၀၇-၉။ အံ၊ဋီ၊၃၊၃၂၉-၃၃၁။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဒသကနိပါတ၊ ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၄-ဥပါလိဝဂ္ဂ၊ ပထမသုတ်။
အရှင်ဥပါလိထေရ်၏ လျှောက်ထားချက်အရ သိက္ခာပုဒ်ပညတ်တော်မူခြင်း အကြောင်း (အကျိုး)ဆယ်မျိုးတို့ကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၃၊၄၂၀-၆။ အံ၊မြန်၊၃၊၄၁၂-၇။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၃၂-၃။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဒသကနိပါတ၊ ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ (၁၀)၅-ဥပါလိဝဂ္ဂ၊ ကိုးခုမြောက်သုတ်။
အရှင်ဥပါလိထေရ်၏ တောရကျောင်းတို့၌ နေလိုကြောင်း လျှောက်ထားမှုနှင့် ပတ်သက်၍ ၇-တောင်/၇-တောင်ထွာရှိသော ဆင်ကြီးနှင့် ယုန်ငယ်တို့၏ ရေအိုင် အတွင်း ဆင်းသက်၍ ကစားပုံဥပမာတို့ဖြင့် ခဲရင်းပုံ၊ ပက်လက်အိပ်နေသော ကလေးငယ် ဥပမာ, ကစားတတ်သည့် ကလေးငယ်အရွယ်မှ လူကြီးအရွယ်တို့၏ ကစားပျော်မြူးကြပုံ ဥပမာများ၊ ဘုရားရှင်ပွင့်တော်မူသည့်အချိန်မှစ၍ အမျိုးကောင်းသား၏ ရဟန်း ပြုပုံ, သီလနှင့် ပြည့်စုံပုံ, သတိသမ္ပဇဉ်ဖြစ်အောင် အားထုတ်ပုံ, သမာပတ် ၈-ပါး ရရှိ ပုံ-တို့ကို ဟောတော်မူပြီး သင်သည် သံဃာ၌နေလော့-ဟု မိန့်တော်မူသည်ကို ပြဆိုသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌-အရှင်ဥပါလိထေရ်၏ သံဃာ့အလယ်၌ နေသင့်ပုံအစရှိသည်တို့ကို ဖွင့်ပြထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဥပါသကသုတ္တ
ဥပါသကသုတ္တ-ဥဒါန၊၉၀-၁။ ဥဒါန၊မြန်၊၈၄။ ဥဒါန၊ဋ္ဌ၊၁၀၁-၃။
-ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ ဥဒါန၊ ၂-မုစလိန္ဒဝဂ္ဂ၊ ငါးခုမြောက်သုတ်။
ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဣစ္ဆာနင်္ဂလ (ဗြာဟ္မဏ)ရွာသား ဥပါသကာ တစ်ယောက် ဘုရားရှင်ထံ ကြာမြင့်လှမှ ဘုရားဖူးလာရောက်မှုနှင့် စပ်၍ ကြောင့်ကြ မှုကင်းပြီးသော အရိယာသူတော်စင်များ ချမ်းသာကြပုံနှင့် အခြားသူတစ်ယောက်အပေါ်၌ တွယ်တာ စွဲလမ်းမှုကြောင့် -ရှိသူများ ပင်ပမ်းပုံ-ကို ဥဒါန်းကျူးရင့်တော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဥပါသိကာသုတ္တ
ဥပါသိကာသုတ္တ-အံ၊၃၊၄၉၄။ အံ၊မြန်၊၃၊၄၈၄။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဒသကနိပါတ၊ (၂၁)၁-ကရဇကာယဝဂ္ဂ၊ လေးခုမြောက်သုတ်။
ဒုစရိုက် ၁၀-ပါးနှင့် ပြည့်စုံသော ဥပါသိကာမသည် ငရဲသို့ကျရောက်နိုင်ပုံ၊ သုစရိုက် ၁၀-ပါးနှင့် ပြည့်စုံသော ဥပါသိကာမသည် နတ်ပြည်သို့ရောက်နိုင်ပုံကို ကဏှပက္ခ, သုက္ကပက္ခ ခွဲ၍ ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဥပေက္ခာသုတ္တ
ဥပေက္ခာသုတ္တ (၃)-သံ၊၂၊၁၉၈-၉။ သံ၊မြန်၊၂၊၁၈၈-၉။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-သာရိပုတ္တသံယုတ္တ၊ ၄-ခုမြောက်သုတ်။
အရှင်အာနန္ဒာ၏ မေးလျှောက်ချက်အရ အရှင်သာရိပုတ္တရာက ဣန္ဒြေတို့ အလွန်ကြည်လင်သော မျက်နှာအဆင်း အလွန်စင်ကြယ်, ဖြူစင်တောက်ပသော နေခြင်းသည် စတုတ္ထဈာန်ကို ဝင်စားနေခြင်းကြောင့်ဖြစ်ပုံ-အစရှိသည်တို့ကို မိန့်ကြားတော်မူရာ အရှင်အာနန္ဒာထေရ်က အရှင်သာရိပုတ္တရာထေရ်သည် ဒိဋ္ဌိ, တဏှာ, မာနတို့ကို အချိန်ကြာမြင့်စွာကပင် ပယ်နှုတ်ပြီးဖြစ်သောကြောင့် တဏှာ, မာန, ဒိဋ္ဌိတို့ဖြင့် စတုတ္ထဈာန်ဝင်စားခြင်း, ထခြင်းတို့၌ အကြံအစီ မရှိတော့ပုံကို ပြန်လည် လျှောက်ထားသည့်သုတ်။
-သံ၊၃၊၁၁၆။ သံ၊မြန်၊၃၊၁၂၁။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၂-ဗောဇ္ဈင်္ဂသံယုတ္တ၊ ၈-နိရောဓဝဂ္ဂ၊ ၉-ခုမြောက်သုတ်။
အညီအမျှရှုမှု “ဥပေက္ခာ” ယင်းနှင့် တကွဖြစ်သော ဝိဝေကနိဿိတ, ဝိရာဂနိဿိတ, နိရောဓနိဿိတ, ဝေါဿဂ္ဂပရိဏာမီဖြစ်သော ဗောဇ္ဈင်ခုနစ်ပါးကို ပွားများအပ်, ကြိမ်ဖန်များစွာ အလေ့အလာပြုအပ်သည်ရှိသော် ကြီးစွာသော ချမ်းချမ်းသာသာ နေခြင်းငှာ ဖြစ်သည်-အစရှိသည်ဖြင့် ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၁၊၄၄။ အံ၊မြန်၊၁၊၅၃။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဧကကနိပါတ၊ အပရအစ္ဆရာသင်္ဃာတဝဂ္ဂ၊ ၁၁၈-ခုမြောက်သုတ်။
ဥပေက္ခာဈာန်နှင့် တကွဖြစ်သော “သဒ္ဓါအစရှိသော ဣန္ဒငါးပါးတို့ကို ပွားများနေသောရဟန်းကို ဈာန်မှ မဆိတ်သုဉ်းပဲနေသူ- တိုင်းသူပြည်သားတို့ လှူဒါန်းအပ်သောဆွမ်းကို အကျိုး ရှိရှိဘုဉ်းပေးသူ-ဟု ဆိုထိုက်ပုံကို ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဥပေါသထသုတ္တ
ဥပေါသထသုတ္တ (၁၀)-သံ၊၂၊၂၀၂-၄။ သံ၊မြန်၊၂၊၁၉၂-၄။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၈-နာဂသံယုတ္တ၊ ၃-၄-၅-၆-ခုမြောက်သုတ်။
အညတရရဟန်းတို့ လျှောက်ထားမေးမြန်းကြသဖြင့် ထိုရဟန်းတို့အား ၃-ခု မြောက်သုတ်၌ အဏ္ဍဇနဂါးတို့၊ ၄-ခုမြောက်သုတ်၌ ဇလာဗုဇနဂါးတို့၊ ၅-ခုမြောက်သုတ်၌ သံသေဒဇနဂါးတို့၊ ၆-ခုမြောက်သုတ်၌ ဩပပါတိကနဂါးတို့ ဥပုသ်စောင့်ပုံ, ကိုယ်ခန္ဓာကို စွန့်လွှတ်ထားပုံ အကြောင်းတို့ကို ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်များ။
-အံ၊၁၊၂၀၆-၂၁၆။ အံ၊မြန်၊၁၊၂၂၄-၂၃၃။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၉၃-၂၀၀။ အံ၊ဋီ၊၂၊၁၇၂-၁၈၀။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ တိကနိပါတ၊ ၂-ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ (၇)၂-မဟာဝဂ္ဂ၊ ၁၀-ခုမြောက်သုတ်။
ဂေါပါလကဥပုသ်၊ နိဂဏ္ဌဥပုသ်၊ အရိယဥပုသ်-ဟု ဥပုသ် ၃-မျိုးအကျယ်ကို ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ပုဗ္ဗာရုံကျောင်းတိုက် မိဂါရမာတုပြာသာဒ်ဝယ် ဝိသာခါအား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
ရှေးဥပုသ် ၂-မျိုးက အကျိုးအာနိသင်မကြီးမားပုံ အရိယဥပုသ်သာ အကျိုး အာနိသင်ကြီးမားပုံတို့ကို အကျယ်ဟောကြားတော်မူပါသည်။ ။
အဋ္ဌကထာ/ဋီကာတို့၌-မှတ်သားဖွယ် ဖွင့်ပြချက်များပါရှိပါသည်။
-အံ၊၁၊၅၀၃-၄။ အံ၊မြန်၊၁၊၅၁၇-၉။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၆၃-၄။ အံ၊ဋီ၊၂၊၃၆၁။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ ၄-စတုတ္ထပဏ္ဏာသက၊ (၁၉)၄-ဗြာဟ္မဏဝဂ္ဂ၊ ၁၀-ခု မြောက်သုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့တော် ပုဗ္ဗာရုံကျောင်းတိုက် မိဂါရမာတု ပြာသာဒ်ဝယ် သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် အရိယသာဝကပရိသတ်ကိုကြည့်ရှုတော်မူ၍ ပရိသတ်ကို ချီးမွမ်းတော်မူပြီး ပရိသတ်၌ ဒေဝပ္ပတ္တရဟန်းတော်များ, အရိယပ္ပတ္တရဟန်းတော်များ သီတင်းသုံးကြပုံ အကျယ်ကို ရဟန်းတို့အား ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၃၊၄၄-၆။ အံ၊မြန်၊၃၊၄၄-၇။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၂၁။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ အဋ္ဌကနိပါတ ၁-ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၂-မဟာဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ပုဗ္ဗာရုံကျောင်းတိုက် မိဂါရမာတုပြသာဒ်ဝယ် ဩဝါဒပါတိမောက်ပြရန် ရဟန်းတို့အစည်းအဝေး၌ ဒုဿီလရဟန်းကို အကြောင်းပြု၍ ဩဝါဒပါတိမောက်ကို ညဉ့်သုံးယာမ်လွန်သော်လည်း ပြတော်မမူဘဲ နေတော်မူခြင်းအကြောင်းကို မိန့်ကြားတော်မူသည်တွင် အရှင်မောဂ္ဂလ္လာန်ကိုယ်တိုင် ဒုဿီလပုဂ္ဂိုလ်ကို လက်ကိုဆွဲပြီး ထုတ်ပယ်ရပုံ၊ မဟာသမုဒ္ဒရာ၏အံ့ဖွယ် ၈-မျိုးနှင့်နှိုင်းယှဉ်၍ သာသနာတော်၏အံ့ဖွယ် ၈-မျိုးကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၃၊၇၉-၈၄။ အံ၊မြန်၊၃၊၈၀-၅။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ အဋ္ဌကနိပါတ၊ ၁-ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၅-ဥပေါသထဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်နှင့် ဒုတိယသုတ်။
အကျိုးအာနိသင်ကြီးမားသော အဋ္ဌင်္ဂဥပုသ်စောင့်သုံးမှုဆင်ခြင်ပုံကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အကျိုးအာနိသင်ကြီးမားသော အဋ္ဌင်္ဂဥပုသ်နှင့် ဥပုသ်စောင့်သုံးသူများရနိုင်သောအကျိုးတို့ကို အကျယ်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
(သံခိတ္တူပေါသထသုတ်နှင့် ဝိတ္ထတူပေါသထသုတ်)
-ဥဒါန၊၁၃၈-၁၄၄။ ဥဒါန၊မြန်၊၁၂၄-၉။ ဥဒါန၊ဋ္ဌ၊၂၆၈-၂၇၈။
-ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ ဥဒါန၊ ၅-သောဏဝဂ္ဂ၊ ၅-ခုမြောက်သုတ်။
ပရိသတ်မစင်ကြယ်၍ ဘုရားရှင် ဩဝါဒပါတိမောက် မပြပဲနေတော်မူခြင်းကြောင့် ဒုဿီလရဟန်းကို အရှင်မောဂ္ဂလ္လာန်ဆွဲထုတ်ရပုံ၊ သမုဒ္ဒရာ၏အံဖွယ်နှင့် သာသနာတော်၏အံ့ဖွယ် ၈-မျိုးတို့ကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
(ဝိ၊၄၊၄၁၉။)
အဋ္ဌကထာ၌-မြစ်ကြီးငါးစင်းဖြစ်ပေါ်လာပုံနှင့် တကွ မှတ်သားဖွယ်ရာများ ဖွင့်ပြထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဥပ္ပဇ္ဇန္တိသုတ္တ
ဥပ္ပဇ္ဇန္တိသုတ္တ-ဥဒါန၊၁၆၈-၉။ ဥဒါန၊မြန်၊၁၅၂-၃။ ဥဒါန၊ဋ္ဌ၊၃၂၄-၆။
-ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ ဥဒါန၊ ၆-ဇစ္စန္ဒဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
ဘုရားရှင် သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် အရှင်အာနန္ဒာထေရ်က “အရဟံဂုဏ်ရှင် သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဂုဏ်ရှင်ဖြစ်တော်မူသော ဘုရားရှင် ပွင့်တော်မမူသေးခင် (လောကလူသားတို့သည်) အညတိတ္ထိယ ပရိဗ္ဗာဇကတို့အား အရိုအသေ အလေးအမြတ်ပြုအပ် ပူဇော်အပ်ကုန်၏၊ အညတိတ္ထိယပရိဗ္ဗာဇကတို့သည် ပစ္စည်းလေးပါး ရကြကုန်၏။ ဘုရားရှင် ပွင့်တော်မူပြီးရာအခါ၌ကား အညတိတ္ထိယ သာဝကတို့ကို အရိုအသေ အလေးအမြတ် မပြုကြ မပူဇော်ကြတော့ပါကုန်၊ ဘုရားရှင် အားသာ ရိုသေလေးမြတ်ပူဇော်ကြပါကုန်၏၊ ရဟန်းသံဃာတော်သည်လည်း ပစ္စည်းလေးပါး ရကြပါကုန်၏”ဟု လျှောက်ထားရာ ဘုရားရှင်က မှန်ပေ၏ အာနန္ဒာအစရှိသည်ဖြင့် အရှင်အာနန္ဒာလျှောက်ထားသည့်အတိုင်း ပြန်လည်မိန့်ကြားတော်မူပြီး “ဩဘာသတိ တာဝ”အစရှိသော ၂-ဂါထာဖြင့် ဥဒါန်းကျူးရင့်တော်မူပုံကို ပြဆိုသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဥပ္ပဋိပါဋိကသုတ္တ
ဥပ္ပဋိပါဋိကသုတ္တ-သံ၊၃၊၁၈၈-၁၉၀။ သံ၊မြန်၊၃၊၁၉၄-၆။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၇၃-၅။ သံ၊ဋီ၊၂၊၄၉၇-၈။ ၂၇၈။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၄-ဣန္ဒြိယသံယုတ္တ၊ ၄-သုခိန္ဒြိယဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
ဒုက္ခိန္ဒြေ, ဒေါမနဿိန္ဒြေ, သုခိန္ဒြေ, သောမနဿိန္ဒြေ, ဥပေက္ခိန္ဒြေ-ဟု ဣန္ဒြေ ၅-ပါးရှိပုံ၊ ဤသာသနာတော်၌ မမေ့မလျော့ ပြင်းထန်စွာ အားထုတ်လျက် နိဗ္ဗာန်သို့ စိတ်ကိုစေလွှတ်လျက် နေသောရဟန်းအား ဒုက္ခိန္ဒြေဖြစ်ပေါ်လာ၏၊ ထိုယောဂီရဟန်းတော်သည် “ငါ့အား ဤဒုက္ခန္ဒြေဖြစ်ခဲ့ပြီ၊ ထိုဒုက္ခိန္ဒြေသည်လည်း အကြောင်းနိမိတ်နှင့် တကွဖြစ်၏၊ အကြောင်းခံနှင့် တကွဖြစ်၏၊ ပြုပြင်မှုနှင့် တကွဖြစ်၏၊ အထောက်အပံ့ နှင့် တကွဖြစ်၏၊ အကြောင်းနိမိတ်မရှိပဲ အကြောင်းခံမရှိပဲ ပြုပြင်မှုမရှိပဲ အထောက်အပံ့ မရှိပဲ ဒုက္ခိဖြစ်သောအကြောင်းမျိုး မရှိနိုင်-ဟု သိ၏၊ ထိုရဟန်းသည် ဒုက္ခိန္ဒြေ ဟူသော “ဒုက္ခသစ္စာကိုလည်း သိ၏၊ ဒုက္ခိန္ဒြေ၏ဖြစ်ကြောင်း “သမုဒယကိုလည်း သိ၏။ ဒုက္ခိန္ဒြေ၏ချုပ်ရာ “နိရောဓကိုလည်း သိ၏၊ ဖြစ်ပြီးသော ဒုက္ခန္ဒြေ၏ အကြွင်းမဲ့ချုပ်ရာ “ပထမဈာန်”၊ ဒေါမနဿိန္ဒြေ၏ အကြွင်းမဲ့ချုပ်ရာ “ဒုတိယဈာန်၊ သုခိန္ဒြေ၏ အကြွင်းမဲ့ ချုပ်ရာ “တတိယဈာန်၊ သောမနဿိန္ဒြေ၏ အကြွင်းမဲ့ချုပ်ရာ စတုတ္ထဈာန်၊ ဥပေက္ခိန္ဒြေ၏ အကြွင်းမဲ့ချုပ်ရာ ‘နေဝသညာနာသညာယတနဈာန်ကိုလည်း သိ၏-အစရှိသည်ဖြင့် ဣန္ဒြေတစ်ပါးစီကို အကျယ်ဝေဖန်၍ ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဥပ္ပထသုတ္တ
ဥပ္ပထသုတ္တ-သံ၊၁၊၃၅။ သံ၊မြန်၊၁၊၃၅။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၈၈။ သံ၊ဋီ၊၁၊၁၃၀။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-ဒေဝတာသံယုတ္တ၊ ၆-ဇရာဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
အညတရနတ်သား၏ လျှောက်ထားချက်အရ ဘုရားရှင်က လမ်းလွဲလမ်းမှား (ခရီးမဟုတ်)ဟူသည် ရာဂ၊ ညဉ့်နေ့တို့၌ ကုန်တတ်သောအရာဟူသည် အရွယ်၊ အကျင့်မြတ် (ဗြဟ္မစရိယ)၏ အညစ်အကြေးဟူသည် မာယာလေးဆယ် ပေါပြည့်ကြွယ်သည် မိန်းမ၊ ဤမိန်းမ၌ သတ္တဝါအပေါင်းသည် ကပ်ငြိတွယ်တာနေကြ၏။ ကိလေသာတို့ကို ပူပန်စေတတ်သောအကျင့် “တပ”နှင့် မေထုန်အမှုမှ ရှောင်ကြဉ်ခြင်း “ဗြဟ္မစရိယ”နှစ်ပါးတို့သည် ဆေးကြောသုဓ်သင်တတ်သော ရေမဟုတ်သော်လည်း ကိလေသာတို့ကို ဆေးကြောသုဓ်သင်တတ်သော ရေ မည်၏-ဟု ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌-မိန်းမ၏ ဗြဟ္မစရိယ၏ မလဖြစ်ပုံနှင့် တပ-အကျင့်များကို ဖွင့်ပြထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဥပ္ပလဝဏ္ဏာသုတ္တ
ဥပ္ပလဝဏ္ဏာသုတ္တ (၂)-သံ၊၁၊၁၃၂။ သံ၊မြန်၊၁၊၁၂၈။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၂၂၆။ သံ၊ဋီ၊၁၊၁၇၆။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၅-ဘိက္ခုနီသံယုတ္တ၊ ပဉ္စမသုတ်။
ဥပ္ပလဝဏ္ဏာဘိက္ခုနီသည် သာဝတ္ထိမြို့တော်၌ ဆွမ်းခံလှည့်လည်၍ ဆွမ်းကိစ္စ ပြီးဆုံးပြီးနောက်ဝယ် နေ့သန့်ခြင်းငှာ အန္ဓဝန်တောအုပ်၌ ရင်းဖျားကိုင်းညွတ် ပင်လုံးကျွတ်ပွင့်နေသော အင်ကြင်းပင်ရင်း၌ ရပ်တည်နေစဉ် ဥပ္ပလဝဏ္ဏာဘိက္ခုနီအား ကြောက်လန့်ခြင်း, ဒူးတုန်ခြင်း, မွေးညှင်းရွှင်ပြ ကြက်သီးထခြင်းတို့ကို ဖြစ်စေလိုခြင်း, သမာဓိပျက်စေလိုခြင်းငှာ အလိုရှိသည်ဖြစ်၍ မာရ်နတ်က “ဥပ္ပလဝဏ္ဏဘိက္ခုနီ၏ ရူပကာယကို ချီးမွမ်းပြီး လူဘော်ကျော့ လူရမ်းကား သေသောက်ကြူး အရက်သမားတို့ကို မကြောက်ပါသလော”ဟု ပြောဆိုလေသည်။ ဥပ္ပလဝဏ္ဏဘိက္ခုနီက မာရ်နတ်၏ စိတ်ထားကြံစည်ချက်တို့ကို သိရှိသဖြင့် “သေသောက်ကြူး အရက်သမား ယောက်ျား တစ်သိန်းလောက်ပင် ဤနေရာသို့ ရောက်လာပစေ မိမိအနေဖြင့် ကြောက်စရာ မလိုတော့ပုံ, မိမိ၏အစွမ်းသတ္တိရှိပုံတို့ကို” ၃-ဂါထာဖြင့် ပြန်လည်မိန့်ကြားသဖြင့် ကိုယ်ဆင်းရဲ စိတ်ဆင်းရဲစွာဖြင့် မာရ်နတ်ယုတ် ပြန်လှည့်သွားရပုံကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၁၊၂၆။ အံ၊မြန်၊၁၊၃၄။ အံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၂၆၆-၂၇၄။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဧကကနိပါတ၊ ၁၄-ဧတဒဂ္ဂ (ပဉ္စမ)ဝဂ်၊ တတိယသုတ်။
တန်ခိုးကြီးမားကုန်သော ဘိက္ခုနီတို့တွင် ဥပ္ပလဝဏ္ဏာထေရီသည် အသာလွန် ဆုံး ပေတည်း-ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
(ထေရီ၊၂၂၉။ ထေရီ၊ဋ္ဌ၊၁၉၀-၂၀၆ ။)
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဥပ္ပါဒသုတ္တ
ဥပ္ပါဒသုတ္တ (၄)-သံ၊၁၊၃၈၄။ သံ၊မြန်၊၁၊၃၇၁။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၃-ဓာတုသံယုတ္တ၊ ၄-စတုတ္ထဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
မြေ, ရေ, လေ, မီး ဘုတ်ကြီးလေးခုတို့၏ ဖြစ်ခြင်း, တည်ခြင်း, ထူးထူးခြားခြား ဖြစ်ခြင်း၊ ထင်ထင်ရှားရှားဖြစ်ခြင်းသည် ဆင်းရဲဒုက္ခဖြစ်ခြင်း, ရောဂါတို့၏တည်ရာဖြစ်ခြင်း, အိုမှု သေမှု၏ ထင်ရှားဖြစ်ခြင်း ဖြစ်ပုံ၊ ယင်းဘုတ်ကြီးလေးခုတို့၏ ချုပ်ခြင်း ငြိမ်းခြင်း, ကွယ်ပျောက်ခြင်းသည် ဆင်းရဲဒုက္ခ၏ ချုပ်ခြင်း ရောဂါတို့၏ ငြိမ်းပျောက်ခြင်း အိုမှု သေမှု၏ ကွယ်ပျောက်ခြင်း ဖြစ်ပုံကို မဟာဘုတ်တစ်ပါးစီကို ကဏှပက္ခ, သုက္ကပက္ခအားဖြင့် အသီးသီး ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၂၊၂၆-၇။ သံ၊မြန်၊၂၊၂၆။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ခန္ဓသံယုတ္တ၊ ၃-ဘာရဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
ရုပ်၏ဖြစ်ပေါ်မှုသည် ဒုက္ခ၏ဖြစ်ပေါ်ခြင်းတည်း၊ “ရောဂါများသိုလှောင်ထားရာ ခန္ဓာ့ဂိုထောင်ကြီးပမာ” ရုပ်၏တည်မှုသည် ရောဂါတို့၏တည်မှုတည်း။ ရုပ်၏ထင်ရှားစွာ ဖြစ်မှုသည် ဇရာမရဏ၏ ထင်ရှားစွာ ဖြစ်မှုတည်း၊ ရုပ်၏ချုပ်မှုသည် ဒုက္ခ၏ချုပ်ခြင်းတည်း၊ ရုပ်၏ငြိမ်းပျောက်မှုသည် ရောဂါတို့၏ ငြိမ်းပျောက်မှုတည်း၊ ရုပ်၏ ကင်းပျောက် ချုပ်ငြိမ်းမှုသည် ဇရာမရဏ၏ ကင်းပျောက်ချုပ်ငြိမ်းမှုတည်း အစရှိသည်ဖြင့် ခန္ဓာငါးပါးတို့ကို တစ်ပါးစီတစ်ပါးစီ သုက္ကပက္ခ, ကဏှပက္ခ ဒေသနာတော်နည်းဖြင့် ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၃၊၂၀၆။ သံ၊မြန်၊၃၊၂၁၁။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၄-ဣန္ဒြိယသံယုတ္တ၊ ၆-သူကရခတဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
အရဟံဂုဏ်, သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဂုဏ်ရှင်ဖြစ်တော်မူသော ဘုရားရှင် ထင်ရှား ပွင့်တော် မူရာအခါ၌သာ မဖြစ်ပေါ်ဖူးသေးကုန်သော ပွားများအပ် ကြိမ်ဖန်များစွာ အလေ့အလာ ပြုအပ်ကုန်သော သဒ္ဓါ၊ ဝီရိယ၊ သတိ၊ သမာဓိ၊ ပညာ-ဟူသော ဣန္ဒြေငါးပါးတို့ ဖြစ်ပေါ် လာကုန်၏-ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၃၊၂၀၆။ သံ၊မြန်၊၃၊၂၁၂။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ... ဒသမသုတ်။
ဘုရားရှင်၏ အဆုံးအမသာသနာတော်၌သာ မဖြစ်ပေါ်ဖူးသေးကုန်သော ပွားများအပ် ကြိမ်ဖန်များစွာ အလေ့အလာပြုအပ်ကုန်သော သဒ္ဓါအစရှိသော ဣန္ဒြေ ငါးပါးတို့ ဖြစ်ပေါ်လာကုန်၏-ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဥပ္ပါဒါသုတ္တ
ဥပ္ပါဒါသုတ္တ-အံ၊၁၊၂၈၉-၂၉၀။ အံ၊မြန်၊၁၊၃၀၇။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၄၂။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ တိကနိပါတ၊ ၃-တတိယပဏ္ဏာသက၊ (၁၄)၄-ယောဓာဇီဝဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
သဗ္ဗညုဘုရားရှင်တို့ ပွင့်တော်မူသည်ဖြစ်စေ, ပွင့်တော်မမူသည်ဖြစ်စေ အလုံးစုံသော သင်္ခါရတရားတို့၏ မမြဲခြင်း “အနိစ္စသဘော, ဆင်းရဲခြင်း “ဒုက္ခသဘော, အမြဲထာဝရတည်တံမှုမရှိခြင်း “အနတ္တသဘောတို့ သဘာဝအားဖြင့် တည်သည်။ အဖြစ်, မြဲသည်၏အဖြစ်အားဖြင့် တည်ရှိနေပုံ၊ ယင်းသဘာဝဓမ္မတို့ကို သဗ္ဗညုဘုရားရှင်က ထူးသောဉာဏ်ဖြင့် ထိုးထွင်း၍ သိတော်မူခြင်း၊ ဉာဏ်ဖြင့်သက်ဝင်၍ သိတော် မူခြင်းကြောင့် “သဗ္ဗေ သင်္ခါရာ အနိစ္စာ, သဗ္ဗေသင်္ခါရာ ဒုက္ခာ, သဗ္ဗေ ဓမ္မာ အနတ္တာ”ဟု ဟောတော်မူပုံ အစရှိသည်ဖြင့် လက္ခဏာတစ်ပါးစီကို အသီးအသီး ခွဲခြား၍ ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဥပ္ပါဒေတဗ္ဗသုတ္တ
ဥပ္ပါဒေတဗ္ဗသုတ္တ-အံ၊၃၊၄၅၆။ အံ၊မြန်၊၃၊၄၅၀။ ။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဒသကနိပါတ၊ တတိယပဏ္ဏာသက၊ (၁၅)၅-အရိယဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ, မိစ္ဆာသင်္ကပ္ပ, မိစ္ဆာဝါစာ, မိစ္ဆာကမ္မန္တ, မိစ္ဆာအာဇီဝ, မိစ္ဆာဝါယာမ, မိစ္ဆာသတိ, မိစ္ဆာသမာဓိ, မိစ္ဆာဉာဏ, မိစ္ဆာဝိမုတ္တိ-ဟူသော (မိမိသန္တာန်၌) မဖြစ်စေသင့်သော တရား ၁၀-ပါး၊ သမ္မာဒိဋ္ဌိ, သမ္မာသင်္ကပ္ပ, သမ္မာဝါစာ, သမ္မာကမ္မန္တ, သမ္မာအာဇီဝ, သမ္မာဝါယာမ, သမ္မာသတိ, သမ္မာသမာဓိ, သမ္မာဉာဏ, သမ္မာဝိမုတ္တိ-ဟူသော (မိမိသန္တာန်၌) ဖြစ်စေသင့် ဖြစ်စေထိုက်သောတရား ၁၀-ပါးတို့ကို ကဏှပက္ခ, သုက္ကပက္ခအားဖြင့် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဥပ္ပါဒေတဗ္ဗဓမ္မသုတ္တ
ဥပ္ပါဒေတဗ္ဗဓမ္မသုတ္တ-အံ၊၃၊၄၈၆။ အံ၊မြန်၊၃၊၄၇၆-၇။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဒသကနိပါ၊ ၄-စတုတ္ထပဏ္ဏာသက၊ (၁၉)၄-အရိယမဂ္ဂဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
ဒုစရိုက် ၁၀-ပါးသည် မပွားများအပ်သောတရား, သုစရိုက် ၁၀-ပါးသည် ပွားများအပ်သောတရား-ဟု ကဏှပက္ခ, သုက္ကပက္ခအားဖြင့် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဥဗ္ဗာဟိကာသုတ္တ
ဥဗ္ဗာဟိကာသုတ္တ-အံ၊၃၊၃၁၂။ အံ၊မြန်၊၃၊၃၁၁။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၁၀။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဒသကနိပါတ၊ ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၄-ဥပါလိဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
ဥဗ္ဗာဟိက ကမ္မဝါစာ (ဝိ၊၄၊၂၂၄)ဖြင့် သမုတ်ရမည့် အဓိကရုဏ်ငြိမ်းအောင် ပြုစွမ်းနိုင်သော ရဟန်း၏ အရည်အချင်း (၁၀)ပါးကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
သူတစ်ခွန်း, ငါတစ်ခွန်း ပြောဆိုမည့်စကားတို့ကိုလည်းကောင်း၊ ဝိနယပိဋက၌ မလိမ္မာသော ဓမ္မကထိကရဟန်းကိုလည်းကောင်း ထုတ်နှုတ်၍ တားမြစ်သော သမ္မုတိကို ဥဗ္ဗာဟိကာသမ္မုတိ-ဟု ဆိုသည်။ အလဇ္ဇီပုဂ္ဂိုလ်တို့၏ ခြိမ်းခြောက်မှုနှင့် ခိုက်ရန်ဖြစ်မှုကို ကင်းစေရာ၌ ဥဗ္ဗာဟိကာသမ္မုတိကို ပြုရသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဥဘတောဘာဂဝိမုတ္တသုတ္တ
ဥဘတောဘာဂဝိမုတ္တသုတ္တ-အံ၊၃၊၂၄၅။ အံ၊မြန်၊၃၊၂၄၅။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၈၄။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ နဝကနိပါတ၊ ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၅-သာမညဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
သမာပတ် ၉-ပါးဖြင့် ရူပကာယဟူသော အဖို့၊ မဂ်ဖြင့် နာမကာယဟူသော အဖို့တို့မှ သမထ-ဝိပဿနာတို့၏ ဆန့်ကျင်ဘက် ကိလေသာတို့မှ လွတ်မြောက်ပြီသော ရဟန်းကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဥဘယသုတ္တ
ဥဘယသုတ္တ-အံ၊၁၊၄၇၁-၂။ အံ၊မြန်၊၁၊၄၈၅-၆။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ စတုတ္ထပဏ္ဏာသက၊ (၁၇)၂-ပဋိပဒါဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
ဒုက္ခပဋိပဒါ ဒန္ဓာဘိညာ-အစရှိသော ပဋိပဒါ အဘိညာလေးမျိုးရှိပုံနှင့် ဟီန ပဋိပဒါအဘိညာနှင့် ပဏီတပဋိပဒါ အဘိညာတို့ကို ဝေဘန်၍ ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဥဘယတ္တသုတ္တ
ဥဘယတ္တသုတ္တ-ဣတိဝုတ်၊၂၀၆။ ဣတိဝုတ်၊မြန်၊၁၈၉။ ဣတိဝုတ်၊ဋ္ဌ၊၇၅-၈။
-ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ ဣတိဝုတ္တက၊ ဧကကနိပါတ၊ တတိယဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
ကုသိုလ်ကောင်းမှုတို့၌ မမေ့လျော့မှု “အပ္ပမာဒတရားကို ပွားများအပ်, ကြိမ်ဖန်များစွာ အလေ့အလာပြုအပ်သည်ရှိသော် မျက်မှောက်ဘဝ၌ ခံစားအပ်သော အကျိုး၊ တမလွန်ဘဝ၌ ခံစားအပ်သော အကျိုး-နှစ်မျိုးကို ပြည့်စုံစွာယူ(ခံစား)နိုင်၏-ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူကြောင်း ခုဇ္ဇုတ္တရာက သာမာဝတီမိဖုရားအမှူးရှိသော မိဖုရားတို့အား ဟောကြားသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌-လူနှင့် ရှင်ရဟန်းတို့ သီးခြားစီ ဒိဋ္ဌဓမ္မိကအကျိုးနှင့် တူညီ သော ဒိဋ္ဌဓမ္မိကအကျိုး၊ အပ္ပမာဒဓမ္မတို့ကို ဖွင့်ဆိုထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဥမ္မဂ္ဂသုတ္တ
ဥမ္မဂ္ဂသုတ္တ-အံ၊၁၊၄၉၇-၉။ အံ၊မြန်၊၁၊၅၁၁-၃။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၆၀။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ စတုတ္ထပဏ္ဏာသက၊ (၁၉)၄-ဗြာဟ္မဏဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
အညတရ ရဟန်းက (၁)လောကကို ဆောင်နေသောတရား၊ လောကကိုဆွဲ ဆောင်နေသောတရား၊ လောကသို့လိုက်၍ ဖြစ်နေသောတရား။ (၂)ဗဟုဿုတ, ဓမ္မဓရ ပုဂ္ဂိုလ်။ (၃)သုတဝန္တ နိဗ္ဗေဓိကပညဝန္တပုဂ္ဂိုလ်။ (၄)ပဏ္ဍိတ, မဟာပညဝန္တပုဂ္ဂိုလ်-ဟူသော မေးခွန်းလေးခုကို လျှောက်ထားသဖြင့် မေးခွန်းများကို ချီးမွမ်းတော်မူပြီး ဘုရားရှင် ဖြေကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဥရဂသုတ္တ
ဥရဂသုတ္တ-သုတ္တနိ၊၂၇၉-၂၈၁။ သုတ္တနိ၊မြန်၊၂၆၅-၇။ သုတ္တနိ၊ဋ္ဌ၊၁၊၂-၂၃။
ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ သုတ္တနိပါတ, ၁-ဥရဂဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
ဤသုတ်လာဂါထာ (၁၇)ဂါထာတို့တွင်-ပဌမဂါထာကို “ဘူတဂါမသိက္ခာပုဒ်ကို ပညတ်တော်မူပြီး ရုက္ခဇိုဝ်းနတ်သမီး၏ ဒေါသကိုပယ်ဖျောက်နိုင်ရန် ဟောတော်မူပါသည်၊ ဤဂါထာသည် ပါစိတ္တိယပါဠိ၊ ဓမ္မပဒ၊ သုတ္တနိပါတ ပါဠိတော် ၃-ဌာန၌ သံဂါယနာ တင်ထားပါသည်။ ဒုတိယဂါထာကို “အရှင်သာရိပုတ္တရာ၏ တပည့် ရွှေပန်းထိမ်သည်သား ရဟန်းတော် အရဟတ္တဖိုလ်ပန်းကို ပန်ဆင်စေရန်” ဟောတော်မူပါသည်။
တတိယဂါထာကို “ဂဂ္ဂရာရေကန်အနီး၌ တဏှာ၏အစွမ်းဖြင့် အကုသလ ဝိတက်ကိုကြံစည်နေသော အညတရ ရဟန်း အရဟတ္တဖိုလ်ရရှိရေးအတွက်” ဟောတော်မူပါသည်။ စတုတ္ထဂါထာကို “ဂင်္ဂါမြစ်ကမ်း၌ နွေအခါဆောက်လုပ်ထားသည့် ကျူရိုးတံတား ရေ၌မျောပါသွားသည်ကို ကြည့်၍ သံဝေဂဉာဏ်ဖြစ်ပေါ်နေသော အညတရ ရဟန်း အရဟတ္တဖိုလ်ရဖို့ရန်” ဟောတော်မူပါသည်။ ပဉ္စမဂါထာနှင့် ကျန် ၁၂-ဂါထာတို့ကို သာဝတ္ထိမြို့ ရေသဖန်းတော၌ ရေသဖန်းပွင့်ရှာနေသော ပုဏ္ဏားနှင့် စကားပြောဆိုနေသော အညတရ ရဟန်း အရဟတ္တဖိုလ်ရရှိရေးအတွက် ဟောတော်မူပါသည်။ ဂါထာတို့၏အဆုံး၌ “ဥရဂေါ ဇိဏ္ဏ မိဝတ္တစံ ပုရာဏံ”ဟု ဟောတော်မူသောကြောင့် “ဥရဂသုတ်”ဟု သံဂါယနာတင်ထားတော်မူပါသည်။ ။
အဋ္ဌကထာ၌-ဝတ္တမာနုပ္ပန္န-အစရှိသော ဥပ္ပန္နလေးပါး၊ သမုဒါစာရုပ္ပန္နအစရှိသော ဥပ္ပန္နလေးပါး၊ သီလသံဝရ-အစရှိသော သံဝရဝိနယ ၅-ပါး၊ တဒင်္ဂပဟာန်အစရှိသော ၅-ပါး အကျယ်ဖွင့်ပြချက်၊ အာဃာတပယ်ဖျောက်ပုံနည်းများ၊ မြွေအမျိုးမျိုး နှင့် စပ်၍ သိမှတ်ဖွယ်၊ အရှင်သာရိပုတ္တရာ၏ တပည့် ရွှေပန်းထိမ်သည် ရဟန်းဝတ္ထု၊ မာန ၉-မျိုး၊ ရေသဖန်းပင်၌ အပွင့်မရှိပုံ၊ အနုသယကို မဂ်ဖြင့်ပယ်ပုံ၊ တဏှာ၏ ပရိယာယ်များ၊ နီဝရဏကို မဂ်ဖြင့်ပယ်ပုံ-အစရှိသော ဖွင့်ဆိုချက်များကို အကျယ် ဖွင့်ဆိုထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဥရုဝေလသုတ္တ
ဥရုဝေလသုတ္တ (၂)-အံ၊၁၊၃၂၇-၃၃၀။ အံ၊မြန်၊၁၊၃၄၃-၅။ အံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၂၆၃-၅။ အံ၊ဋီ၊၁၊၂၄၂-၅။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ ပဌမပဏ္ဏာသာ၊ ၃-ဥရုဝေလဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
ဘုရားရှင် ဘုရားဖြစ်တော်မူပြီးစ ဥရုဝေလတောအုပ် ပဉ္စမသတ္တာဟ အဇပါလ ညောင်ပင်ရင်းဝယ် သီတင်းသုံးတော်မူစဉ်အခါက မိမိအလေးဂရုပြု ရိုသေရမည့်ပုဂ္ဂိုလ်ကို ဆင်ခြင်တော်မူသည့်အခါဝယ် မိမိထက် သီလက္ခန္ဓ သမာဓိက္ခန္ဓ ပညာက္ခန္ဓ ဝိမုတ္တိက္ခန္ဓေအားဖြင့် သာလွန်မြင့်မြတ်သောပုဂ္ဂိုလ်ကို ဆင်ခြင်ကြည့်ရှုတော်မူသည့်အခါ နတ်, မာရ်နတ်, ဗြဟ္မာမင်းနှင့် တကွသော နတ်ပြည်, ဗြဟ္မာပြည်ဟူသော ဩကာသ လောက၌လည်းကောင်း၊ လူမင်း, သမဏ, ဗြာဟ္မဏနှင့် တကွသော သတ္တလောက၌ လည်းကောင်း တစုံတစ်ယောက်ကိုမျှ မြင်တော်မမူသောကြောင့် “ကိုယ်တော်တိုင် ထိုးထွင်းသိမြင်အပ်သောဓမ္မကိုသာ အလေးဂရုပြုနေတော်မူအံ့”ဟု အကြံဖြစ်တော်မူခဲ့ပုံကိုလည်းကောင်း၊ သဟမ္ပတိဗြဟ္မာမင်းကြီးရောက်ရှိလာပြီး “ပွင့်တော်မူပြီး ဘုရားရှင် ပွင်တော်မူလတ္တံ့ ဘုရားရှင်တို့သည်လည်း အရိုအသေ အလေးအမြတ်ပြုတော်မူကြောင်း၊ ပွင့်တော်မူဆဲ ဘုရားရှင်သည်လည်း ဓမ္မကို အရိုအသေ အလေးအမြတ်ပြုနေတော်မူပါရန်” လျှောက်ထားပုံကိုလည်းကောင်း၊ ထိုတရားကိုသာ အလေးအမြတ်ပြုတော်မူပုံ၊ (ရတ္တညူမဟတ္တ, ဝေပုလ္လမဟတ္တ, ဗြဟ္မစရိယမဟတ္တ, လာဘဂ္ဂမဟတ္တ-ဟူသော) မဟတ္တလေးပါး သံဃာတော်အားဖြစ်လာရာ၌ သံဃာ၌ အလေးဂရုပြုပုံကိုလည်းကောင်း ရဟန်းတို့အား ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၁၊၃၃၀-၁။ အံ၊မြန်၊၁၊၃၄၅-၆။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၆၆-၈။ အံ၊ဋီ၊၂၊၂၄၅-၉။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၃-ဥရုဝေလဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
ဘုရားရှင်ဖြစ်တော်မူပြီးစ ပဉ္စမသတ္တာဟ အဇပါလညောင်ပင်ရင်းဝယ် သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ဟုဟုက္က (ဟုဟုင်္က)ပုဏ္ဏားနှင့်အတူ ရောက်လာကြကုန်သောဗြာဟ္မဏတို့ အပြစ်တင်စကား ပြောကြားမှုကို အကြောင်းပြု၍ “ဗာလထေရပုဂ္ဂိုလ်, ပဏ္ဍိတထေရ ပုဂ္ဂိုလ်တို့၏ အရည်အချင်းနှင့် ထေရကရဏဓမ္မလေးပါး”တို့ကို ရဟန်းတို့အား ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ/ဋီကာတို့၌-ပါရဂူပုဂ္ဂိုလ် ၆-မျိုးတို့နှင့်တကွ ဗဟုဿုတ၊ သုတဓရ၊ သုတသန္နိစယ-အစရှိသောပုဒ်တို့ကို ဖွင့်ဆိုထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဥရုဝေဠကဿပသုတ္တ
ဥရုဝေဠကဿပ(သုတ္တ)-အံ၊၁၊၂၅။ အံ၊မြန်၊၁၊၃၃။ အံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၂၃၀-၂၃၃။ အံ၊ဋီ၊၁၊၁၈၃။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဧကကနိပါတ၊ ၁၄-ဧတဒဂ္ဂ (စတုတ္ထ)ဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
ပရိသတ်များကုန်သောရဟန်းတို့တွင် ဥရုဝေလကဿပ မထေရ်သည် အမြတ်ဆုံး အသာလွန်ဆုံးပေတည်း-ဟု ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
(ဝိ၊၃၊၃၁-၅၀။ ဝိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၅၂-၄။ သာရတ္တ၊၃၊၂၀၄-၂၁၃။ ထေရ၊ဋ္ဌ၊၂၊၇၈-၈၅။ အပ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၄၁-၃။)
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဥသုလောမသုတ္တ
ဥသုလောမသုတ္တ-သံ၊၁၊၄၄၈။ သံ၊မြန်၊၁၊၄၃၈။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၀၂။ သံ၊ဋီ၊၂၊၁၈၄။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၈-လက္ခဏသံယုတ္တ၊ သတ္တမသုတ်။
ဘုရားရှင် မဂဓနိုင်ငံ ရာဇဂြိုဟ်မြို့ ဝေဠုဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် အရှင်လက္ခဏထေရ်၏ မေးလျှောက်ချက်အရ “ဂိဇ္ဈကုဋ်တောင်မှ ဆင်းသက်လာစဉ် မြှားအမွေးပေါက်နေသော ကောင်းကင်၌သွားနေသော ယောက်ျားပြိတ္တာကို တွေ့ မြင်တော်မူကြောင်း” အရှင်မောဂ္ဂလာန်ထေရ်က ဖြေကြားလေသည်။ ဘုရားရှင်က ထိုပြိတ္တာသည် ဤရာဇဂြိုဟ် မြို့တော်၌ လက်မရွံ့ အာဏာသားဖြစ်ခဲ့ဖူးကြောင်း ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဥဿင်္ကိတသုတ္တ
ဥဿင်္ကိတသုတ္တ-အံ၊၂၊၁၁၂။ အံ၊မြန်၊၂၊၁၃၈။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၄၃။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ပဉ္စကနိပါတ၊ တတိယပဏ္ဏာသက၊ (၁၁)၁-ဖာသုဝိဟာရဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
ပြည့်တန်ဆာမအိမ်၊ မုဆိုးမအိမ်၊ အပျိုကြီးအိမ်၊ ပဏ္ဍုက်အိမ်၊ ဘိက္ခုနီကျောင်းဟူသော ဌာနငါးမျိုး၌သာ သွားလာနေသောရဟန်းသည် ရဟန္တာပင်ဖြစ်သော်လည်း “ယုတ်မာသော ရဟန်း”ဟု ရဟန်း ရှင် လူတို့ ယုံမှားတွေးတောဖွယ်ဖြစ်၏-ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဥဿူရဘတ္တသုတ္တ
ဥဿူရဘတ္တသုတ္တ-အံ၊၂၊၂၂၇။ အံ၊မြန်၊၂၊၂၈၈-၉။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၈၂။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ပဉ္စကနိပါတ၊ ပဉ္စမပဏ္ဏာသက၊ (၂၃)၃-ဒီဃစာရိကဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
ဤသုတ်၌ (က)နေ့မြင့်မှထမင်းချက်သောအိမ်၌ အပြစ်ငါးမျိုး၊ (ခ)အချိန်မီ ထမင်းချက်သောအိမ်၌ အကျိုး ၅-ပါးတို့ကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဦမိဘယသုတ္တ
ဦမိဘယသုတ္တ-အံ၊၁၊၄၃၈-၄၄၁။ အံ၊မြန်၊၁၊၄၅၁-၃။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၃၁။ အံ၊ဋီ၊၂၊၃၂၆-၈။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ တတိယပဏ္ဏာသက၊ (၁၃)၃-ဘယဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
ရေသို့ဆင်းသက်သောသူအား (၁)ဦမီဘယ (လှိုင်းတံပိုးဘေး)၊ (၂)ကုမ္ဘီလဘယ (မိကျောင်းဘေး)၊ (၃)အာဝဋ္ဋဘယ (ဝဲဘေး)၊ (၄)သုသုကာဘယ (ငါးမန်းဘေး)ဟူသော ဘေးငါးမျိုးတွေ့ကြုံရသလို၊ သာသနာတော်သို့ ဝင်လာသောရဟန်းသည် (၁)ကောဓ, ဥပါယာသ (သုသုဘယ)ဘေး၊ (၂)ဝမ်းစာရှာမှီးခြင်း (ကုမ္ဘီလဘယ)ဘေး၊ (၃)ကာမဂုဏ်ငါးပါး (အာဝဋ္ဋဘယ)ဘေး၊ (၄)မာတုဂါမ (သုသုကာဘယ)-ဟူသော ဤဘေးငါးမျိုးကြုံတွေ့တတ်သည်-ဟု ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
ဋီကာ၌-ဘေး ၄-မျိုး နှိုင်းယှဉ်ချက်ကို ဖွင့်ဆိုထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဧကသုတ္တ
ဧကသုတ္တ-သံ၊၂၊၄၄၃။ သံ၊မြန်၊၁၊၄၃၉။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၃-မာတုဂါမသံယုတ္တ၊ ၃-ဗလဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
ယောက်ျား၏အစိုးရခြင်းဟူသော အားတစ်မျိုးတည်းဖြင့် လွှမ်းမိုးခံရသောမိန်းမကို ရုပ်အဆင်းအား, စည်းစိမ်ဥစ္စာအား, ဆွေမျိုးအား, သား (သမီး)အား, သီလအားဟူသော မာတုဂါမ၏ အားများသည် စောင့်ရှောက်ခြင်းငှာ မတတ်နိုင်ဟု ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
(မာတုဂါမ၏ အားငါးမျိုးကို ယောက်ျား၏ အစိုးရခြင်းဟူသော အားက-သာလွန်ပုံကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။)
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဧကဓမ္မသုတ္တ
ဧကဓမ္မသုတ္တ (၂)-သံ၊၃၊၇၉။ သံ၊မြန်၊၃၊၈၃-၄။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၈၃။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၂-ဗောဇ္ဈင်္ဂသံယုတ္တ၊ ၃-ဥဒါယိဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
စက္ခု, သောတ, ဃာန, ဇိဝှါ, ကာယ, မန-ဟူသော သံယောဇနိယဓမ္မတို့၌ ဖြစ်သော သံယောဇဉ် အနှောင်အဖွဲ့တို့ကို ပယ်စွန့်ရန် ဗောဇ္ဈင်ခုနစ်ပါး-ဟူသော တစ်ခုတည်းသောတရားကို ဖြစ်စေအပ်, ကြိမ်ဖန်များစွာ ပွားများရမည်ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၃၊၂၇၁-၂။ သံ၊မြန်၊၃၊၂၇၃-၄။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၀-အာနာပါနသံယုတ္တ၊ ၁-ဧကဓမ္မဝဂ်၊ ပဌမသုတ်။
ပွားများအပ်, ကြိမ်ဖန်များစွာ အလေ့အလာပြုအပ်သည်ရှိသော် အကျိုးအာနိ သင်ကြီးမားသော အာနာပါနဿတိပွားများပုံကို အကျယ်တဝင့် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဧကဓမ္မပါဠိ
ဧကဓမ္မပါဠိ (၇၈)-အံ၊၁၊၃၂-၄၀။ အံ၊မြန်၊၁၊၄၀-၄၉။ အံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၃၆၅-၃၈၀။ အံ၊ဋီ၊၁၊၂၂၂-၂၃၂။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဧကကနိပါတ၊ ၁၆-ဧကဓမ္မပါဠိ။ ဧကဓမ္မပါဠိ၌ ဝဂ်ပေါင်း ၄-ဝဂ်၊ သုတ်ပေါင်း ၇၈-သုတ် ပါရှိသည်၊ ပထမဝဂ်၌ (၁၀)သုတ်၊ ဒုတိယဝဂ်၌ (၁၀)သုတ်၊ တတိယဝဂ်၌ (၁၄)သုတ်၊ စတုတ္ထဝဂ်၌ (၄၄)သုတ် ပါရှိသည်။
ဤဧကဓမ္မပါဠိ-ပထမဝဂ်၌ ဗုဒ္ဓါနုဿတိသုတ်၊ ဓမ္မာနုဿတိသုတ်၊ သံဃာနုဿတိသုတ်၊ သီလာနုဿတိသုတ်၊ စာဂါနုဿတိသုတ်၊ ဒေဝတာနုဿတိသုတ်၊ အာနာပါနဿတိသုတ်၊ မရဏဿတိသုတ်၊ ကာယဂတာသတိသုတ်၊ ဥပသမာနုဿတိသုတ်ဟု (၁၀)သုတ် ပါရှိလေသည်။ ဒုတိယဝဂ်၌ -မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ ၅-သုတ်၊ သမ္မာဒိဋ္ဌိ ၅-သုတ်-ဟု (၁၀)သုတ် ပါရှိလေသည်။
တတိယဝဂ်၌ -မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိကသုတ်၊ သမ္မာဒိဋ္ဌိကသုတ်၊ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိပရမသုတ်၊ မက္ခလိသုတ်၊ ဒုရက္ခာတသုတ်၊ သွာက္ခာတသုတ်၊ ဒါယကသုတ်၊ ပဋိဂ္ဂါဟကသုတ်၊ အာရဒ္ဓဝီရိယသုတ် ၂-သုတ်၊ ကုသီတ ၂-သုတ်၊ ဂူထသုတ်၊ မုတ္တသုတ်၊ ခေဠသုတ်၊ ပုဗ္ဗသုတ်၊ လောဟိတသုတ်-ဟု (၁၇)သုတ် ပါရှိလေသည်။
စတုတ္ထဝဂ်၌ -ထလဇသုတ်၊ မိလက္ခသုတ်၊ ပညဝန္တသုတ်၊ ပညာစက္ခုသုတ်၊ တထာဂတဒဿနသုတ်၊ ဓမ္မဝိနယသဝနသုတ်၊ ဓမ္မဓရသုတ်၊ အတ္ထဥပပရိက္ခကသုတ်၊ ဓမ္မာနုဓမ္မပဋိပဇ္ဇနသုတ်၊ သံဝေဇနိယသုတ်၊ ယောနိသော ပဒဟနသုတ်၊ စိတ္တဿေကဂ္ဂတာသုတ်၊ အနုဂ္ဂရသဂ္ဂသုတ်၊ အတ္ထာဒိရသလာဘီသုတ်၊ နိရယသုတ် ၁၀၊ တိရစ္ဆာန ယောနိသုတ် ၁၀၊ ပေတ္တိဝိသယသုတ် ၁၀-ဟု (၄၄)သုတ် ပါရှိလေသည်။ ဧကဓမ္မပါဠိ၌ သုတ်ပေါင်း (၇၈)သုတ် ပါရှိလေသည်။
ပထမဝဂ်၌ -အနုဿတိ ၁၀-ပါးတို့တွင် တစ်ပါးပါးကို ပွားများအပ်, ကြိမ်ဖန် များစွာ လေ့လာအပ်သည်ရှိသော် ဧကန္တနိဗ္ဗိန္ဒ, ဧကန္တဝိရာဂ, ဧကန္တနိရောဓ, ဧကန္တဥပသမ, ဧကန္တအဘိညာ, ဧကန္တသမ္ဗောဓ, ဧကန္တနိဗ္ဗာန အကျိုးငှာ ဖြစ်၏-ဟု တစ်သုတ်လျှင် အနုဿတိ တစ်ပါးစီကို ဘုရားရှင် ဟောတော်မူပါသည်။
ဒုတိယဝဂ်၌ -မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိနှင့် မိစ္ဆာအယူရှိသူအား (၁)မဖြစ်သေးသော အကုသိုလ် တရားတို့ ဖြစ်ကုန်၏၊ ဖြစ်ပြီးသော အကုသိုလ်တရားတို့ လွန်စွာများပြားလာခြင်းငှာ, ပြန့်ပွားခြင်းငှာ ဖြစ်၏။ (၂)မဖြစ်သေးသော ကုသိုလ်တရားတို့ မဖြစ်ကုန်၊ ဖြစ်ပြီးသော ကုသိုလ်တရားတို့ ဆုတ်ယုတ်ပျက်ပြားကုန်၏-ဟု လည်းကောင်း၊
သမ္မာဒိဋ္ဌိနှင့် သမ္မာအယူရှိသူအား (၁)မဖြစ်သေးသော ကုသိုလ်တရားတို့ ဖြစ်ကုန်၏၊ ဖြစ်ပြီးသော ကုသိုလ်တရားတို့ လွန်စွာများပြားလာခြင်း, ပြန့်ပွားလာ ခြင်းငှာ ဖြစ်၏၊ (၂)မဖြစ်သေးသော အကုသိုလ်တရားတို့ မဖြစ်ကုန်၊ ဖြစ်ပြီးသော အကုသိုလ်တရားတို့ ဆုတ်ယုတ်ပျက်ပြားကုန်၏-ဟု လည်းကောင်း၊ လေးသုတ်ခွဲ၍ ဟောတော်မူပါသည်။ ။
ပဉ္စမသုတ်၌ -အယောနိသောမနသိကာရနှင့် အယောနိသောမနသိကာရရှိသူအား မဖြစ်သေးသော မိစ္ဆာအယူ ဖြစ်ပေါ်လာ၏၊ ဖြစ်ပြီးသော မိစ္ဆာအယူ တိုးပွား လာ၏-ဟု ဟောတော်မူပါသည်။
ဆဋ္ဌသုတ်၌ -ယောနိသောမနသိကာရနှင့် ယောနိသောမနသိကာရရှိသူအား မဖြစ်သေးသော သမ္မာဒိဋ္ဌိ (မှန်ကန်သောအယူ) ဖြစ်၏။ ဖြစ်ပြီးသော သမ္မာဒိဋ္ဌိ တိုးပွားလာ၏-ဟု ဟောတော်မူပါသည်။ ။
သတ္တမသုတ်၌ -မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိနှင့် မိစ္ဆာအယူရှိသူတို့သည် ကွယ်လွန်ပြီးနောက် အပါယ, ဒုဂ္ဂတိ, ဝိနိပါတ, နိရယ၌ ဖြစ်ကြရကုန်၏-ဟု ဟောတော်မူပါသည်။
အဋ္ဌမသုတ်၌ -သမ္မာဒိဋ္ဌိနှင့် သမ္မာအယူရှိသူများသည် ကွယ်လွန်ပြီးနောက် သုဂတိ သဂ္ဂလောက၌ ဖြစ်ရ၏-ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူပါသည်။
နဝမသုတ်၌ -မိစ္ဆာအယူရှိသူသည် မိစ္ဆာအယူအားလျော်စွာ ပြည့်ပြည့်စုံစုံ ဆောက်တည်အပ်သော ကာယကံ, ဝစီကံ, မနောကံနှင့် စေတနာ, ပတ္ထနာ, ပဏိဓိ, သင်္ခါရတို့သည် အနိဋ္ဌ, အကန္တ, အမနာပ, အဟိတ, ဒုက္ခအကျိုးငှာ ဖြစ်၏၊ အဘယ့်ကြောင့်နည်းဟူမူ တမာစေ့, သဘွတ်ခါးစေ့, ဗူးခါးစေ့တို့ကို စိုက်ပျိုးသော ဥပမာ ဖြင့်နှိုင်းယှဉ်၍ ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည်။
ဒသမသုတ်၌ -သမ္မာအယူရှိသူသည် ထိုသမ္မာအယူအားလျော်စွာ ပြည့်ပြည့် စုံစုံ ဆောက်တည်အပ်သော ကာယကံ, ဝစီကံ, မနောကံနှင့် စေတနာ, ပတ္ထနာ, ပဏိဓိ, သင်္ခါရတို့သည် ဣဋ္ဌ, မနာပ, ဟိတ, သုခ အကျိုးငှာ ဖြစ်ကုန်၏-ဟု ကြံမျိုးစေ့, သလေးမျိုးစေ့, သပျက်မျိုးစေ့တို့ စိုက်ပျိုးအပ်သော ဥပမာဖြင့် ဘုရားရှင် ဟောတော်မူပါသည်။
တတိယဝဂ်, ပဌမသုတ်၌ -မိစ္ဆာအယူ (မှားယွင်းအယူ)ရှိသူသည် လူများ အပေါင်းကို သဒ္ဓမ္မမှ ထစေ၍ အဿဒ္ဓမ္မ၌ တည်စေသောကြောင့် ဤမိစ္ဆာအယူရှိသူ တစ်ယောက် လောက၌ ပေါ်ပေါက်လာသည်ရှိသော် လူများအပေါင်း၏ အဟိတ, အသုခ နတ်လူတို့၏ ဆင်းရဲခြင်းငှာ ဖြစ်၏-ဟု ဟောတော်မူပါသည်။
ဒုတိယသုတ်၌ -သမ္မာအယူ (မဖောက်ပြန် မှန်ကန်သောအယူ)ရှိသူသည် လူများအပေါင်းကို အဿဒ္ဓမ္မမှ ထစေ၍ သဒ္ဓမ္မ၌ တည်စေသောကြောင့် သမ္မာအယူ (မှန်ကန်သောအယူ)ရှိသူ တစ်ယောက် ပေါ်ပေါက်လာသည်ရှိသော် လူအများ၏ ဟိတ, သုခ နတ်လူတို့၏ သုခဖြစ်ရန် ဖြစ်၏-ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူပါသည်။
တတိယသုတ်၌ -ကြီးလေးသော အပြစ်အားလုံးတို့သည် မိစ္ဆာအယူလျှင် အတိုင်းအရှည်ရှိကုန်သောကြောင့် မိစ္ဆာအယူထက် သာလွန်၍ အပြစ်ကြီးသော အခြား တစ်ခုသော တရားကိုမျှ ငါဘုရားမြင်တော်မမူ-ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည်။
စတုတ္ထသုတ်၌ -မြစ်ဝ၌ ထောင်ထားသောမြုံးကဲ့သို့ မက္ခလိ မောဃပုရိသ၏ လောက၌ ဖြစ်ပေါ်လာခြင်းသည် လူတို့ကိုထောင်သော မြုံကဲ့သို့ သတ္တဝါများစွာတို့၏ အစီးအပွားမဲ့ရန်, ဆင်းရဲရန်, အကျိုးမဲ့ ပျက်စီးရန် ဖြစ်၏-ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည်။
ပဉ္စမသုတ်မှ ဒွါဒသမသုတ်အထိ (၁၂)သုတ်တို့၌ “ဒုရက္ခာတ ဓမ္မ ဝိနယ”နှင့် “သွာက္ခာတ ဓမ္မ ဝိနယ”တို့၏ ခြားနားချက်များကို ဟောတော်မူပါသည်။ ။
တေရသမ, စုဒ္ဒသမသုတ်တို့၌ -ဂူထ (ကျင်ကြီး), မုတ္တ (ကျင်ငယ်)တို့သည် အနည်းငယ်မျှပင်ဖြစ်သော်လည်း ပုတ်နံလှီလှောင်း အနံ့ မကောင်းကုန်သကဲ့သို့ အယုတ်ဆုံးအားဖြင့် လက်ဖျစ်တစ်တွက်ခန့် ကာလအနည်းငယ်မျှဖြင့်လည်း ဘဝ၌ ဖြစ်ရခြင်းကို ငါဘုရား ချီးမွမ်းတော်မမူ-ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူပါသည်။
စတုတ္ထဝဂ်, ပဌမသုတ်၌ -ပျော်ရွှင်ချမ်းမြေ့ဖွယ်ကောင်းသော ဥယျာဉ်, တောအုပ်, မြေပြင်, ရေကန်တို့ တည်ရှိရာအရပ်ထက် မညီမညွတ်သည့်နေရာ, မြစ်ခြားနေသည့် နေရာ, သစ်ငုတ်ဆူးငြောင့်များရှိရာ အရပ်, တောင်ကုန်းများက ပို၍များပြားသကဲ့သို့ ကုန်းနေသတ္တဝါတို့ထက် ရေနေသတ္တဝါတို့က ပို၍ များပြားသည်-ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူပါသည်။ ။
ဒုတိယသုတ်၌ -လူသားတို့ထက် အခြားသတ္တဝါတို့က ပို၍ များပြားသကဲ့သို့ မဇ္ဈိမဒေသ၌ဖြစ်သော သတ္တဝါတို့ထက် ပစ္စန္တဒေသ၌ဖြစ်သော သတ္တဝါတို့က ပို၍ များပြားသည်-ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူပါသည်။
တတိယသုတ်၌ -အသိဉာဏ်ပညာရှိပြီး မဆွံ့မအသူ သုဘာသိတ, ဒုဗ္ဘာသိတ စကား၏ အနက်အဓိပ္ပါယ်ကို သိရှိနားလည်သောသူတို့ထက် ပညာဉာဏ်မရှိ ဆွံ့အသူ သုဘာသိတ, ဒုဗ္ဘာသိတ၏ အနက်အဓိပ္ပါယ်ကို မသိနားမလည်သူတို့က ပို၍ များပြား သည်-ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူပါသည်။
စတုတ္ထသုတ်၌ -အရိယပညာစက္ခုနှင့် ပြည့်စုံသောသူတို့ထက် အဝိဇ္ဇာဂတ သူပုဂ္ဂိုလ်တို့က ပို၍ များပြားသည်-ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူပါသည်။
ပဉ္စမသုတ်၌ -သဗ္ဗညုဘုရားရှင်ကို ဖူးမြင်ခွင့်ရသူတို့ထက် ဖူးမြင်ခွင့်မရသူတို့က ပို၍ များသည်-ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူပါသည်။
ဆဋ္ဌသုတ်၌ -သဗ္ဗညုဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူအပ်သောဓမ္မဝိနယကို နာယူခွင့်ရသူတို့ထက် နာယူခွင့်မရသူတို့က ပို၍ များပြားသည်-ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူပါသည်။
သတ္တမသုတ်၌ -ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူအပ်သောဓမ္မဝိနယကို နာကြားပြီး မမေ့မပျောက်အောင် ဆောင်ထားသူတို့ထက် မဆောင်ထားနိုင်သူတို့က ပို၍ များသည်-ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူပါသည်။ ။
အဋ္ဌမသုတ်၌ -ဆောင်ထားအပ်သော ဓမ္မဝိနယ၏ အနက်အဓိပ္ပါယ်ကို သိရှိ အောင် စူးစမ်းဆင်ခြင်ဉာဏ်ရှိသူတို့ထက် စူးစမ်းဆင်ခြင်ဉာဏ်မရှိသူတို့က ပို၍ များပြား သည်-ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူပါသည်။ ။
နဝမသုတ်၌ -ဘုရားရှင် ဟောတော်မူအပ်သောပါဠိ၏ အတ္ထ, ဓမ္မကို အမှန် အတိုင်းသိ၍ ဓမ္မာနုဓမ္မကို ကျင့်သော သတ္တဝါတို့ထက် မကျင့်သော သတ္တဝါတို့က ပို၍ များသည်-ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူပါသည်။ ။
ဒသမသုတ်၌ -သံဝေဇနိယဌာနတို့၌ ထိတ်လန့်သော သတ္တဝါတို့ထက် မထိတ်လန့်သော သတ္တဝါတို့က ပို၍ များသည်-ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူပါသည်။
ဧကာဒသမသုတ်၌ -သံဝေဇနိယဌာနတို့၌ ထိတ်လန့်သော သဟောတ္တပ္ပဉာဏ် ဖြစ်ပြီး ကုသိုလ်ဖြစ်အောင် အားထုတ်သော သတ္တဝါတို့ထက် အားမထုတ်သော သတ္တဝါတို့က ပို၍ များပြားသည်-ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူပါသည်။
ဒွါဒသမသုတ်၌ -နိဗ္ဗာန်ကိုအာရုံပြု၍ မဂ်ဖိုလ်သမာဓိနှင့် စိတ်တည်ကြည်ခြင်းကို ရကြသော သတ္တဝါတို့ထက် မရသော သတ္တဝါတို့က ပို၍ များပြားသည်-ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူပါသည်။
တေရသမသုတ်၌ -မွန်မြတ်သော ထမင်း အရသာကိုရကြသော သတ္တဝါတို့ ထက် မရသော သတ္တဝါတို့က ပို၍ များပြားသည်-ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူပါသည်။
စုဒ္ဒသမသုတ်၌ -အတ္ထရသ, ဓမ္မရသ, နိရုတ္တိရသကို ရသော သတ္တဝါတို့ထက် မရသော သတ္တဝါတို့က ပို၍ များပြားသည်-ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူပါသည်။
ပန္နရသမသုတ်, သောဠသမသုတ်, သတ္တရသမသုတ်တို့၌ -လူဘဝမှ စုတေ၍ လူပြည်၌ ဖြစ်သောသူတို့ထက် ငရဲဘုံ, တိရစ္ဆာန်ဘုံ၊ ပြိတ္တာဘုံတို့၌ ဖြစ်သူတို့က ပို၍ များသည်-ဟု အာရာမရာမဏေယျကသုတ်လာ ဥပမာတို့ဖြင့် ဟောတော်မူပါသည်။
အဋ္ဌာရသမသုတ်, ဧကူနဝီသတိမသုတ်, ဝီသတိမသုတ်တို့၌ -လူ့ပြည်မှ စုတေ၍ နတ်ပြည်တို့၌ ဖြစ်သောသူတို့ထက် လူ့ပြည်မှ စုတေ၍ ငရဲဘုံ, တိရစ္ဆာန်ဘုံ၊ ပြိတ္တာဘုံတို့၌ ဖြစ်သောသူတို့က ပို၍ များပြားသည်-ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူပါသည်။ ။
ဧကဝီသတိမသုတ်, ဗာဝီသတိမသုတ်, တေဝီသတိမသုတ်တို့၌ -နတ်ပြည်မှ စုတေ၍ နတ်ပြည်၌ ဖြစ်သောသူတို့ထက် နတ်ပြည်မှ စုတေ၍ ငရဲဘုံ, တိရစ္ဆာန်ဘုံ, ပြိတ္တာဘုံတို့၌ ဖြစ်သောသူတို့က ပို၍ များပြားသည်-ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူပါသည်။
စတုဝီသတိမသုတ်, ပဉ္စဝီသတိမသုတ်, ဆဗ္ဗီသတိမသုတ်တို့၌ -နတ်ပြည်မှ စုတေ၍ လူ့ပြည်၌ ဖြစ်သောသူတို့ထက် နတ်ပြည်မှ စုတေ၍ ငရဲဘုံ, တိရစ္ဆာန်ဘုံ ပြိတ္တာဘုံတို့၌ ဖြစ်သောသူတို့က ပို၍ များလှသည်-ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူပါသည်။
သတ္တဝီသတိမသုတ်၌, အဋ္ဌဝီသတိမသုတ်, ဧကူနတီသတိမသုတ်တို့၌ -ငရဲမှ စုတေ၍ လူပြည်၌ဖြစ်သောသူတို့ထက် ငရဲမှ စုတေ၍ ငရဲဘုံ, တိရစ္ဆာန်ဘုံ၊ ပြိတ္တာဘုံတို့၌ ဖြစ်ကုန်သောသူတို့က ပို၍ များလှသည်-ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူပါသည်။
တိံသတိမသုတ်, ဧကတ္တိံသတိမသုတ်, ဗာတ္တိံသတိမသုတ်တို့၌ -ငရဲမှ စုတေ၍ နတ်ပြည်တို့၌ ဖြစ်သောသူတို့ထက် ငရဲဘုံမှ စုတေ၍ ငရဲဘုံ, တိရစ္ဆာန်ဘုံ, ပြိတ္တာဘုံတို့၌ ဖြစ်သောသူတို့က ပို၍ များပြားသည်-ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူပါသည်။
တေတ္တိံမတိမသုတ်, စတုတ္တိံသတိမသုတ်, ပဉ္စတ္တိံသတိမသုတ်တို့၌ -တိရစ္ဆာန် ဘုံမှ စုတေ၍ လူပြည်၌ ဖြစ်သောသူတို့ထက် တိရစ္ဆာန်ဘုံမှ စုတေ၍ ငရဲဘုံ၊ တိရစ္ဆာန်ဘုံ၊ ပြိတ္တာဘုံတို့၌ ဖြစ်သောတို့က ပို၍ များပြားသည်-ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူပါသည်။
ဆတ္တိံသတိမသုတ်, သတ္တတ္တိံသတိမသုတ်, အဋ္ဌတ္တိံသတိမသုတ်တို့၌ -တိရစ္ဆာန် ဘုံမှ စုတေ၍ နတ်ပြည်တို့၌ ဖြစ်သောသူတို့ထက် တိရစ္ဆာန်ဘုံမှ စုတေ၍ ငရဲဘုံ, တိရစ္ဆာန်ဘုံ, ပြိတ္တာဘုံတို့၌ ဖြစ်သောသူတို့က ပို၍ များပြားသည်-ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူပါသည်။
ဧကူနစတ္တာလီသသုတ်, စတ္တာလီသသုတ်, ဧကစတ္တာလီသသုတ်တို့၌ -ပြိတ္တာဘုံမှ စုတေ၍ လူပြည်၌ ဖြစ်သောသူတို့ထက် ပြိတ္တာဘုံမှ စုတေ၍ ငရဲဘုံ, တိရစ္ဆာန်ဘုံ ပြိတ္တာဘုံတို့၌ ဖြစ်သောသူတို့က ပို၍ များပြားသည်-ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူပါသည်။
ဒွေစတ္တာလီသသုတ်, တေစတ္တာလီသသုတ်, စတုစတ္တာလီသသုတ်တို့၌-ပြိတ္တာဘုံမှ စုတေ၍ နတ်ပြည်တို့၌ ဖြစ်သောသူတို့ထက် ပြိတ္တာဘုံမှ စုတေ၍ ငရဲဘုံ, တိရစ္ဆာန် ဘုံ, ပြိတ္တာဘုံတို့၌ ဖြစ်သောသူတို့က ပို၍ များပြားသည်-ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူပါသည်။
အဋ္ဌကထာ၌-“ဧကန္တနိဗ္ဗိဒါယ ... နိဗ္ဗာနာယ-ဟူသော ၇-ပုဒ်သည် ဗုဒ္ဓါနုဿတိကမ္မဋ္ဌာန်း၏ ဂုဏ်ပုဒ်များဖြစ်ပုံ၊ ဗုဒ္ဓါနုဿတိကမ္မဋ္ဌာန်း၏ (၁)စိတ္တသမ္ပဟံ သနတ္ထ (၂)ဝိပဿနတ္ထ ဖြစ်ပုံ ဖွင့်ပြချက်၊ အနုဿတိ ၁၀-ပါးတို့တွင် အာနာပါဿတိ, မရဏဿတိ, ကာယဂတာသတိကမ္မဋ္ဌာန်းတို့သည် ဝိပဿနတ္ထ ဖြစ်ပုံ၊ ကျန် ၇-ပါးသော ကမ္မဋ္ဌာန်းတို့သည် စိတ္တသမ္ပဟံသနတ္ထ ဖြစ်ပုံ ဖွင့်ပြထားပါသည်။
မိစ္ဆာအယူတို့တွင် (က)သဂ္ဂါဝရဏ, မဂ္ဂါဝရဏ နှစ်မျိုးလုံးဖြစ်သော မိစ္ဆာအယူ ၃-မျိုး၊ (ခ)မဂ္ဂါဝရဏသာဖြစ်၍ သဂ္ဂါဝရဏမဖြစ်သော မိစ္ဆာအယူ၊ (ဂ)သဂ္ဂါဝရဏ, မဂ္ဂါဝရဏ နှစ်မျိုးလုံးမဖြစ်သော သက္ကာယဒိဋ္ဌိ-ဟု ဒိဋ္ဌိအမျိုးအစား ခွဲပြချက်၊ သမ္မာ ဒိဋ္ဌိ ၅-မျိုး အကျယ်အဖွင့်နှင့် ယူရမည့် သမ္မာဒိဋ္ဌိ၊ ဧကပုဂ္ဂလ-အရ ယူရမည့်ပုဂ္ဂိုလ်များ၊ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိက အာနန္ဒရိယကံထက် အပြစ်ကြီးပုံ၊ ဗာဟိရက (တိတ္ထိ)သာသနာ အလှူခံနှင့် ဗုဒ္ဓမြတ်စွာသာသနာ အလှူခံပုဂ္ဂိုလ်များ ခြားနားချက်၊ အပ္ပိစ္ဆပုဂ္ဂိုလ်၏ အကျိုး ၆-ပါး အကျယ်အဖွင့်၊ သီဟိုဠ်ဝတ္ထုများ၊ ဗုဒ္ဓမြတ်စွာသာသနာ၌ အလှူဒါယကာများ အကျိုး များပုံ၊ ပျင်းရိသောပုဂ္ဂိုလ်, ဝီရိယရှိသောပုဂ္ဂိုလ်များနှင့် သာသနာများ ခြားနားချက်၊ ကျွန်းကြီး လေးကျွန်း၏ တစ်ကမ္ဘာပတ်လုံးတည်သောသစ်ပင်ကြီးများ, ရေသတ္တဝါများ များပြားလှပုံ၊ ကျွန်းကြီး လေးကျွန်းသည် တန်ခိုးရှင်တို့အား ထင်ရှားပုံ၊ မဇ္ဈိမဒေသ သတ်မှတ်ချက်၊ အန္နဂ္ဂရသဂ္ဂ ရ/မရသော ပုဂ္ဂိုလ်များ-အစရှိသည် ဖွင့်ပြချက်များ မှတ်သားဖွယ်ရာများ ပါရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဧကဓီတုသုတ္တ
ဧကဓီတုသုတ္တ-သံ၊၁၊၄၃၂။ သံ၊မြန်၊၁၊၄၂၀-၁။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၆-လာဘသက္ကာရသံယုတ္တ၊ တတိယဝဂ်၊ စတုတ္ထသုတ်။
ရဟန်းတို့ ယုံကြည်မှု “သဒ္ဓါ”ရှိသော (သောတာပန်) ဥပါသိကာမသည် ချစ်ခင် စုံမက် နှစ်သက်မြတ်နိုးအပ်သော တစ်ဦးတည်းသောသမီးကို “ချစ်သမီး ... ဥပါသိကာ မဖြစ်လျှင် “ခုဇ္ဇုတ္တရာဥပါသိကာနှင့် ဝေဠုကဏ္ဍကီမြို့သူ နန္ဒမာတာဥပါသိကာမတို့လို ဖြစ်အောင် အားထုတ်စမ်းပါ၊ ဘိက္ခုနီဖြစ်လျှင်လည်း ခေမာထေရီနှင့် ဥပ္ပဝဏ္ဏာထေရီ တို့လိုဖြစ်အောင် ကျင့်စမ်းပါ၊ ဘုရားရှင်၏ တပည့်မ ဥပါသိကာတို့တွင် ခုဇ္ဇုတ္တရာ ဥပါသိကာနှင့် ဝေဠုကဏ္ဍကီမြို့သူ နန္ဒမာတာဥပါသိကာတို့သည်လည်းကောင်း၊ ဘိက္ခုနီတို့တွင် ခေမာထေရီနှင့် ဥပ္ပဝဏ္ဏာထေရီတို့သည်လည်းကောင်း ချိန်ခွင်သဖွယ် နှိုင်းယှဉ် တိုင်းတာဖွယ်တို့ ဖြစ်ကုန်၏၊ ချစ်သမီးသည် အရဟတ္တဖိုလ်သို့ မရောက်မချင်း သေက္ခ သာဖြစ်သေးသော ချစ်သမီးအား လာဘ, သက္ကာရ, သိလောက မရောက်ပါစေသတည်း၊ ထိုလာဘ, သက္ကာရ သိလောကသည် သေက္ခသာဖြစ်သေးသော ထိုချစ်သမီးအား အရဟတ္တဖိုလ်သို့ မရောက်နိုင်ရန် အတားအဆီး (အန္တရာယ်) ဖြစ်၏-ဟုတောင်းပန်မူ တောင်းပန်ရာ၏။ လာဘ, သက္ကာရ, သိလောကသည် ဤသို့အရဟတ္တဖိုလ်သို့ မရောက်နိုင်အောင် အန္တရာယ်ပြုနိုင်သဖြင့် ကြမ်းကြုတ် ခက်ထန်လှချေ၏။ လာဘ, သက္ကာရ၊ သိလောကတို့ကို အန္တရာယ်မပြုနိုင်အောင် ကျင့်ကြရမည်-ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဧကန္တဒုက္ခသုတ္တ
ဧကန္တဒုက္ခသုတ္တ-သံ၊၁၊၃၈၃။ သံ၊မြန်၊၁၊၃၇၀-၁။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၄၄။ သံ၊ဋီ၊၂၊၁၄၈။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၃-ဓာတုသံယုတ္တ၊ စတုတ္ထဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့တော်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် ပထဝီဓာတ်, အာပေါဓာတ်, တေဇောဓာတ်, ဝါယောဓာတ်တို့တွင် တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ၌ ရှေးဦးစွာ သုခလက္ခဏာကို ဟောတော်မူပြီးနောက် ဒုက္ခသဘောလက္ခဏာကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဧကန္တဒုက္ခီသုတ္တ
ဧကန္တဒုက္ခီသုတ္တ-သံ၊၂၊၁၈၀။ သံ၊မြန်၊၂၊၁၇၂။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၃-ဒိဋ္ဌိသံယုတ္တ၊ ဒုတိယဂမနဝဂ္ဂ၊ စတုဝီသတိမသုတ်။
ရုပ်ရှိလျှင် ရုပ်ကို အစွဲပြု၍ ရုပ်ကို မှားမှားယွင်းယွင်း နှလုံးသွင်း၍ “အတ္တသည် စင်စစ် ဆင်းရဲရှိ၏၊ သေပြီးသည်နောက် မြဲ၏”ဟု အယူမှား ဖြစ်ပေါ်လာ၏၊ ရုပ်ကို အနိစ္စ, ဒုက္ခ, ဝိပရိဏာမဓမ္မ-ဟု သိမြင်လျှင် ယင်းအယူမှားမှု မဖြစ်တော့ပေ-အစရှိ သည်ဖြင့် ခန္ဓာ တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီကို အနတ္တလက္ခဏသုတ်ကဲ့သို့ ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဧကန္တသုခီသုတ္တ
ဧကန္တသုခီသုတ္တ-သံ၊၂၊၁၈၀။ သံ၊မြန်၊၂၊၁၇၂။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၃-ဒိဋ္ဌိသံယုတ္တ၊ ဒုတိယဂမနဝဂ္ဂ၊ တေဝီသတိမသုတ်။
အတ္တသည် စင်စစ် ချမ်းသာရှိ၏၊ သေပြီးနောက် မြဲ၏-ဟူသော အယူမှားသည် ခန္ဓာငါးပါးတို့တွင် တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီကို အစွဲပြု၍ မှားမှားယွင်းယွင်း နှလုံးသွင်းခြင်းကြောင့် ဖြစ်ပေါ်လာ၏။
ခန္ဓာတစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီကို အနိစ္စ, ဒုက္ခ, ဝိပရိဏာမဓမ္မ-ဟု မှန်ကန်စွာ သိမြင်လျှင် ယင်းအယူမှားမှု မဖြစ်တော့-ဟု အနတ္တလက္ခဏသုတ်ဒေသနာတော်ကဲ့သို့ ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဧကပုဂ္ဂလဝဂ္ဂ
ဧကပုဂ္ဂလဝဂ္ဂ-အံ၊၁၊၂၁-၃။ အံ၊မြန်၊၁၊၂၉-၃၀။ အံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၇၃-၉၆။ အံ၊ဋီ၊၁၊၁၂၀-၁၄၂။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဧကကနိပါတ၊ ၁၃-ဧကပုဂ္ဂလဝဂ်။ ဧကပုဂ္ဂလဝဂ်၌ -အတ္တဟိတသုခပုဂ္ဂလသုတ်၊ ဒုလ္လဘပါတုဘာဝပုဂ္ဂလသုတ်၊ အစ္ဆရိယမနုဿပုဂ္ဂလသုတ်၊ အနုတပ္ပပုဂ္ဂလသုတ်၊ အဒုတိယပုဂ္ဂလသုတ်၊ မဟန္တစက္ခုပါတုဘာဝပုဂ္ဂလသုတ်၊ မဟန္တအာလောကပါတုဘာဝပုဂ္ဂလသုတ်၊ မဟန္တဩဘာသပါတုဘာဝပုဂ္ဂလသုတ်၊ ဆအနုတ္တရိယပါတုဘာဝပုဂ္ဂလသုတ်၊ စတုပဋိသမ္ဘိဒသစ္ဆိကိရိယပုဂ္ဂလသုတ်၊ အနေကဓာတုပဋိဝေဓသုတ်၊ နာနာဓာတုပဋိဝေဓသုတ်၊ ဝိဇ္ဇာဝိမုတ္တိဖလသစ္ဆိကိရိယသုတ်၊ သောတာပတ္တိဖလသစ္ဆိကိရိယသုတ်၊ သကဒါဂါမိဖလသစ္ဆိကိရိယသုတ်၊ အနာဂါမိဖလ သစ္ဆိကိရိယသုတ်၊ အရဟတ္တဖလသစ္ဆိကိရိယသုတ်၊ ဓမ္မစက္ကအနုပဝတ္တသုတ်-အားဖြင့် သုတ်ပေါင်း ၁၈-သုတ် ပါရှိသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဧကပုဂ္ဂလပါတုဘာဝသုတ္တ
ဧကပုဂ္ဂလပါတုဘာဝသုတ္တ-အံ၊၁၊၂၁။ အံ၊မြန်၊၁၊၂၉။ အံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၇၃-၈၇။ အံ၊ဋီ၊၁၊၁၂၀-၁၃၆။ ။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဧကကနိပါတ၊ ၁၃-ဧကပုဂ္ဂလဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
အရဟံဂုဏ်ရှင်, သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဂုဏ်ရှင်ဖြစ်တော်မူသော တထာဂတဖြစ်သော တစ်ဆူတည်းသော ငါဘုရားရှင် ပွင့်တော်မူလာခြင်းသည် များစွာသောလူအပေါင်း၏ စီးပွားချမ်းသာခြင်းငှာ နတ်လူတို့၏ အကျိုးစီးပွားချမ်းသာခြင်းငှာ ဖြစ်၏-ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌-ဒေသနာနှစ်မျိုးဖြင့် တရားဟောတော်မူပုံ၊ ပုဂ္ဂလကထာကို ဟောတော်မူခြင်း အကြောင်း ၈-မျိုး၊ ဘုရားရှင်တို့ပွင့်တော်မူပုံ၊ မဇ္ဈိမဒေသ၊ ဥပ္ပဇ္ဇမာနနှင့် ဥပ္ပဇ္ဇတိအထူး၊ လောကကို ချီးမြှောက်တော်မူပုံ၊ ပုစ္ဆာငါးမျိုး၊ တထာဂတအဖွင့်တို့ကို ဖွင့်ပြတော်မူထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဧကပုတ္တကသုတ္တ
ဧကပုတ္တကသုတ္တ (၂)-သံ၊၁၊၄၃၁။ သံ၊မြန်၊၁၊၄၂၀။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၆-လာဘသက္ကာရသံယုတ္တ၊ တတိယဝဂ်၊ တတိယသုတ်။
ရဟန်းတို့ ... ယုံကြည်မှု “သဒ္ဓါရှိသော (သောတာပန်) ဥပါသိကာမသည် ချစ်ခင် စုံမက် နှစ်သက်မြတ်နိုးအပ်သော တစ်ဦးတည်းသောသားကို “ချစ်သား ... သင်ချစ်သားသည် “စိတ္တသူကြွယ်နှင့် ဟတ္ထကအာဠဝကတို့လို ဖြစ် (အောင် အားထုတ်) ပါလော့၊ ရဟန်းပြုလျှင် အရှင်သာရိပုတ္တရာ, အရှင်မောင်ဂွလ္လာန်တို့လို ဖြစ်(အောင် အားထုတ်)ပါလော့၊ ဘုရားရှင်၏တပည့် လူဥပါသကာတို့တွင် “စိတ္တသူကြွယ်နှင့် ဟတ္ထကအာဠဝကတို့သည်လည်းကောင်း၊ ရဟန်းတော်တို့တွင် “အရှင်သာရိပုတ္တရာနှင့် အရှင်မောဂ္ဂလ္လာန်တို့သည်လည်းကောင်း ချိန်ခွင်သဖွယ် နှိုင်းယှဉ်တိုင်းတာစရာတို့ ဖြစ်ကုန်၏။
သင်ချစ်သားသည် အရဟတ္တဖိုလ်သို့ မရောက်သေးသော သေက္ခပုဂ္ဂိုလ်ဖြစ် ပါက လာဘ, သက္ကာရ, သိလောကသို့ မရောက်ပါစေလင့်၊ လာဘ, သက္ကာရ, သိလောကသည် သင့်အား အရဟတ္တဖိုလ်သို့ မရောက်အောင် အန္တရာယ်ပြုပေလိမ့်မည်”ဟုတောင်းပန် ပြောဆိုမှုသည် မှန်ကန်သော တောင်းပန် (တောင့်တလင့်ဆို အလိုရှိ)ခြင်း ပေတည်း။ ရဟန်းတို့ လာဘ, သက္ကာရ, သိလောကသည် သို့ကလောက် ကြမ်းကြုတ် လှပေ၏-ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-ဥဒါန၊၉၂-၃။ ဥဒါန၊မြန်၊၈၆။ ဥဒါန၊ဋ္ဌ၊၁၀၅-၇။
-ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ ဥဒါန၊ ၂-မုစလိန္ဒဝဂ်၊ သတ္တမသုတ်။
(ဓလေ့ထုံးစံ အရ စိုစွတ်သောအဝတ်, စိုစွတ်သောဆံပင်တို့ဖြင့် နေ့မွန်းတည့် ချိန်၌ ချဉ်းကပ်ရောက်ရှိလာကြကုန်သော ဥပါသကာတို့၏ “ချစ်ခင် စုံမက် နှစ်သက် မြတ်နိုးအပ်သော သားသေခြင်းကို လျှောက်ထားမှုကို အကြောင်းပြု၍ “ချစ်အပ်သော သဘောရှိသော ရူပက္ခန္ဓာအစရှိသည်တို့၌ သာယာမှုဖြင့် တပ်မက်ကြကုန်သော နတ်, လူအပေါင်းတို့သည် ဆင်းရဲကြကုန်၏။ နေ့၌လည်းကောင်း၊ ညဉ့်၌လည်းကောင်း၊ မေ့လျော့ခြင်း အလျင်းမရှိပဲ ချစ် တတ်သောသဘောရှိသော ခန္ဓာငါးပါးတို့ကို ပယ်စွန့်နိုင်ကြကုန်သော အရိယာပုဂ္ဂိုလ်တို့သည် လွန်မြောက်နိုင်ခဲသည့် သေမင်းသုံးသပ်အပ်သော ဝဋ်ဆင်းရဲအမြစ်ကို တူးဖြိုနိုင်ကြကုန်၏”ဟု ဘုရားရှင် ဥဒါန်းကျူးတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌-ပိယ, မနာပ အဖွင့် မှတ်သားစရာနှစ်မျိုးကို ရှုနိုင်ပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဧကဗီဇီသုတ္တ
ဧကဗီဇီသုတ္တ-သံ၊၃၊၁၈၀။ သံ၊မြန်၊၃၊၁၈၆။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၂၆၉-၂၇၂။ သံ၊ဋီ၊၂၊၄၉၄-၆။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၄-ဣန္ဒြိယသံယုတ္တ ၃-ဆဠိန္ဒြိယဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
သဒ္ဓါ, ဝီရိယ, သတိ, သမာဓိ, ပညာ ဣန္ဒြေငါးပါးတို့ကို ပြီးစီးပြည့်စုံ(အောင် ပွားများ)ခြင်းကြောင့် ရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်ဖြစ်၏၊ ထိုအောက် အဆင့်ဆင့် ထက်မြက်မှု အားနည်းခြင်းကြောင့် အန္တရာပရိနိဗ္ဗာယီ အနာဂါမ်၊ ဥပဟစ္စပရိနိဗ္ဗာယီ အနာဂါမ်၊ အသင်္ခါရပရိနိဗ္ဗာယီ အနာဂါမ်၊ သသင်္ခါရပရိနိဗ္ဗာယီ အနာဂါမ်၊ ဥဒ္ဓံသောတ အကနိဋ္ဌဂါမီ အနာဂါမ်၊ သကဒါဂါမ်၊ ဧကဗီဇီသောတာပန်၊ ကောလံကောလ သောတာပန်၊ သတ္တက္ခတ္တုပရမ သောတာပန်၊ ဓမ္မာနုသာရီ သောတာပန်၊ သဒ္ဓါနုသာရီ သောတာပန် ပုဂ္ဂိုလ် ဖြစ်၏-ဟု အနာဂါမ်ပုဂ္ဂိုလ် ၅-မျိုး၊ သကဒါဂါမ် ၁-မျိုး၊ သောတာပန် ၅-မျိုး၊ ဝိပဿနာဣန္ဒြေ ပွားများပုံ ထက်မြက်မှု၊ နုံ့နှေးလေးလံမှုသို့ လိုက်၍ဖြစ်သော အရိယာ ပုဂ္ဂိုလ်အမျိုးမျိုးကို ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌-(အရဟတ္တမဂ်၌တည်၍ ဝိပဿနိန္ဒြေ ယုတ်လျော့မှု ၅-မျိုး၊ သကဒါဂါမ်၌တည်၍ ဝိပဿနိန္ဒြေ ယုတ်လျော့မှု ၅-မျိုးတို့ကို ဟောတော်မူသည်။
ဧကဗီဇီ-အစရှိသော သောတာပန်ပုဂ္ဂိုလ် ၃-မျိုး အဖွင့်နှင့် သတ်မှတ်ပုံ၊ ဝဋ္ဋဇ္ဈာသယ, ဝဋ္ဋာဘိရတသောတာပန် ၇-ဦး၊ ဤ၌ မဟောသော သတ္တက္ခတ္တုပရမ သောတပန် ၂-မျိုး၊ ဓမ္မာနုသာရီ၊ သဒ္ဓါနုသာရီ သောတာပန်များ သောတာပန် ၂၁-မျိုး၊ တိပိဋကတိဿတ္တေရ်မိန့်ကြားခဲ့သော သောတာပန် ၂၄-မျိုး၊ သကဒါဂါမ် ၁၂-မျိုး၊ အနာဂါမ် ၄၈-မျိုး၊ ရဟန္တာ ၁၂-မျိုးတို့ကိုလည်း ဗဟုဿုတဖြစ်ဖွယ် တွေ့ရှိနိုင်ပါသည်။
ဋီကာ၌လည်း-မှတ်သားဖွယ် ပါရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဧကမူလသုတ္တ
ဧကမူလသုတ္တ-သံ၊၁၊၃၀။ သံ၊မြန်၊၁၊၂၉။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၇၉-၈၀။ သံ၊ဋီ၊၁၊၁၂၀-၁။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-ဒေဝတာသံယုတ္တ၊ ၅-အာဒိတ္တဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
(တဏှာဟုဆိုအပ်သော) အမြစ်အရင်းတစ်ခုရှိသော (သဿတဒိဋ္ဌိ, ဥစ္ဆေဒဒိဋ္ဌိဟုဆိုအပ်သော) ဝဲလည်ခြင်းနှစ်ခုရှိသော (ရာဂ, ဒေါသ, မောဟ-ဟု ဆိုအပ်သော) အညစ်အကြေး သုံးခုရှိသော (ကာမဂုဏ်ငါးပါးဟူသော) အပြန့်ငါးခုရှိသော (အာယတန ၁၂-ပါး ဟူသော) ဝဲဇလုပ် ၁၂-ခုရှိသော မထောက်မမီနိုင်သော (သံသရာတည်းဟူသော) သမုဒ္ဒရာကို ရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်သည် ကူးမြောက်နိုင်ပါပေ၏-ဟု အညတရနတ်သား က ဘုရားရှင်အား လျှောက်ထားသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဧကာဒသမသုတ္တ
ဧကာဒသမသုတ္တ-အံ၊၃၊၄၅၂။ အံ၊မြန်၊၃၊၄၄၅။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဒသကနိပါတ၊ တတိယပဏ္ဏာသက၊ (၁၃)၃-ပရိသုဒ္ဓဝဂ္ဂ၊ ဧကာဒသမသုတ်။
သမ္မာဒိဋ္ဌိ, သမ္မာသင်္ကပ္ပ, သမ္မာဝါစာ, သမ္မာကမ္မန္တ, သမ္မာအာဇီဝ, သမ္မာဝါယာမ, သမ္မာသတိ, သမ္မာသမာဓိ, သမ္မာဉာဏ, သမ္မာဝိမုတ္တိ-ဟူသော ဤတရားဆယ်ပါးတို့သည် မှန်ကန်သောသဘောရှိသောတရားတို့ ဖြစ်ကုန်၏-ဟု ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဧကာသနိကသုတ္တ
ဧကာသနိကသုတ္တ-အံ၊၂၊၁၉၄။ အံ၊မြန်၊၂၊၂၄၇။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ပဉ္စကနိပါတ၊ စတုတ္ထပဏ္ဏာသက၊ (၁၉)၄-အရညဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
ဧကာသနိကဓုတင်ဆောင် ရဟန်းငါးမျိုးနှင့် အမြတ်ဆုံး ဧကာသနိကဓုတင်ဆောင် ရဟန်းကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဧဇာသုတ္တ
ဧဇာသုတ္တ (၂)-သံ၊၂၊၂၈၉။ သံ၊မြန်၊၂၊၂၈၁။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၆။ သံ၊ဋီ၊၂၊၂၉၉။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-သဠာယတနသံယုတ္တ၊ (၉)၄-ဆန္နဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
ရဟန်းတို့ တဏှာသည် ရောဂါတည်း၊ တဏှာသည် အိုင်းအမာတည်း၊ တဏှာသည် ငြောင့်တံသင်းတည်း၊ ရဟန်းတို့ ထိုသို့ဖြစ်သောကြောင့် ငါဘုရားသည် တဏှာမရှိဘဲ ငြောင့်တံသင်း ကင်းသည်ဖြစ်၍ နေ၏၊ ရဟန်းတို့ ထိုသို့ဖြစ်သောကြောင့် ရဟန်းသည်လည်း တဏှာမရှိပဲ ငြောင့်တံသင်း ကင်းသည်ဖြစ်၍ နေလိုခဲ့မူ -မျက်စိ၊ အဆင်း၊ စက္ခုဝိညာဏ်၊ စက္ခုသမ္ဖဿ၊ စက္ခုသမ္ဖဿကြောင့်ဖြစ်သော ဝေဒနာကို အထင်မမှားရာ၊ မျက်စိ -စက္ခုသမ္ဖဿကြောင့်ဖြစ်သော ဝေဒနာ၌ အထင်မမှားရာ၊ မျက်စိ-စက္ခုသမ္ဖဿကြောင့်ဖြစ်သော ဝေဒနာမှ ငါ့ဥစ္စာဟု အထင်မမှားရာ၊ ထို့အတူ နား၊ နှာခေါင်း၊ လျှာ၊ ကိုယ်၊ စိတ်-ဟူသော အဇ္ဈတ္တိကာယတန၊ ဗဟိဒ္ဓါယတန၊ ဝိညာဏ၊ ဖဿ၊ ဖဿကြောင့်ဖြစ်သော ဝေဒနာ-ဟု တစ်မျိုး တစ်မျိုးလျှင် လေးဝါရစီနှင့် ဝါရအားလုံးတို့၌ အထင်မမှားသင့်ပုံကို ဟောတော်မူပါသည်။
ထိုသို့ (အာယတန ၁၂-ပါး၊ ဝိညာဏ် ၁၂-ပါး၊ ဖဿ ၁၂-ပါး၊ ဝေဒနာ ၁၂-ပါးတို့၌)အထင်မမှားသောရဟန်းသည် လောက၌ အဘယ်အရာကိုမျှ မစွဲလမ်း၊ မစွဲလမ်းသည်ရှိသော် မတောင့်တ၊ မတောင့်တသည်ရှိသော် ယခုဘဝ၌ပင် ငြိမ်းအေး၏၊ အာသဝေါကင်းကွာ ရဟန္တာဖြစ်ပုံကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၂၊၂၉၀။ သံ၊မြန်၊၂၊၂၈၂။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-သဠာယတနသံယုတ္တ၊ (၉)၄-ဆန္နဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
အထက်သုတ်အတိုင်းပင် အထင်မမှားသင့်ပုံကို ဟောတော်မူပြီး -အထင် မှားခံရသော မျက်စိ-အစရှိသည်သည် ထိုထင်မြင်ယူဆချက်မှ တမျိုးတဖုံအားဖြင့် ဖြစ်တတ်၏၊ တမျိုးတဖုံအားဖြင့် ဖြစ်လေ့ရှိသည်ဖြစ်၍ ဘဝတို့၌ ငြိကပ်တတ်သော သတ္တဝါအပေါင်းသည် ဘဝကိုသာလျှင် နှစ်သက်၏။ ရဟန်းတို့ ခန္ဓာ, ဓာတ်, အာယတန ရှိသမျှကို ရှိသမျှ၌ ရှိသမျှမှလည်း အထင်မမှားရာ၊ ခန္ဓာ, ဓာတ်, အာယတနကို ငါ့ဥစ္စာဟုလည်း အထင်မမှားရာ၊ ဤသို့ အထင်မမှားသောရဟန်းသည် လောက၌ အဘယ်အရာကိုမျှ မစွဲလမ်း မတောင့်တ သည်ရှိသော် ယခုဘဝ၌ပင် ငြိမ်းအေး၍ ရဟန္တာဖြစ်၏-ဟု ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဧဏိဇင်္ဃသုတ္တ
ဧဏိဇင်္ဃသုတ္တ-သံ၊၁၊၁၅။ သံ၊မြန်၊၁၊၁၅။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၅၂။ သံ၊ဋီ၊၁၊၉၈။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-ဒေဝတာသံယုတ္တ၊ ၃-သတ္တိဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
ဧဏိဇင်္ဃံ-အစရှိသော ဂါထာဖြင့် ဘုရားရှင်၏ပုံတော်နှင့် ဂုဏ်တော်တို့ကို ချီးမွမ်းပြီး ဆင်းရဲဒုက္ခမှ လွတ်မြောက်ခြင်းအကြောင်းကို မေးလျှောက်လာသော အညတရ နတ်သားအား “မနလျှင် ခြောက်ခုမြောက်ရှိသော ကာမဂုဏ်ငါးပါး နာမ်ရုပ်တရားတို့၌ ဆန္ဒ၊ ရာဂကို ကင်းအောင်အားထုတ်လျှင် ဒုက္ခမှလွတ်မြောက်နိုင်၏”ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဧတံမမသုတ္တ
ဧတံမမသုတ္တ (၂)-သံ၊၂၊၁၄၉။ သံ၊မြန်၊၂၊၁၄၀။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၀၇။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-ခန္ဓသံယုတ္တ၊ (၁၅)၅-ဒိဋ္ဌိဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
ရုပ်ရှိလျှင် ရုပ်ကို အစွဲ(အကြောင်း)ပြု၍ ရုပ်ကို မှားမှားယွင်းယွင်း နှလုံးသွင်း၍ “ဤရုပ်သည် ငါ့ဥစ္စာ၊ ဤရုပ်သည် ငါ၊ ဤရုပ်သည် ငါ၏အတ္တ”ဟု အဖန်ဖန်ရှု၏။ ထို့အတူ ဝေဒနာ, သညာ, သင်္ခါရ, ဝိညာဏ်တို့တွင် တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီကို ရှုပုံ၊ ခန္ဓာ တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီကို အနတ္တလက္ခဏသုတ်ဒေသနာတော်အတိုင်း အရဟတ္တဖိုလ် ဆိုက်သည်အထိ မေးမြန်း၍ ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၂၊၁၆၇-၈။ သံ၊မြန်၊၂၊၁၅၈-၉။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၃-ဒိဋ္ဌိသံယုတ္တ၊ ၁-သောတာပတ္တိဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
ခန္ဓာငါးပါးကို မှားမှားယွင်းယွင်း နှလုံးသွင်းခြင်းကြောင့် “ဧတံ မမ၊ ဧသောဟ မသ္မိ၊ ဧသော မေ အတ္တာ” ဟူသော မိစ္ဆာအယူဖြစ်ပုံကို ခန္ဓာတစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ မိန့်ကြားတော်မူပြီး ခန္ဓာတစ်ပါးစီကို အနတ္တလက္ခဏသုတ်ဒေသနာတော်နည်းအတိုင်း ဟောတော်မူ၍ ခန္ဓာငါးပါးဌာနတို့၌ ယုံမှားမှုကို ပယ်ဖျောက်ပြီးပါက သစ္စာလေးပါး တရားတို့၌ ယုံမှားမှုပယ်ဖျောက်နိုင်လျှင် သောတာပန်အရိယာသာဝက ခေါ်ဆိုရပုံကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဧတဒဂ္ဂဝဂ္ဂ
ဧတဒဂ္ဂဝဂ္ဂ-အံ၊၁၊၂၃-၂၈။ အံ၊မြန်၊၁၊၃၀-၃၇။ အံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၉၆-၃၅၂။ အံ၊ဋီ၊၁၊၁၄၂-၂၁၀။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဧကကနိပါတ၊ ၁၄-ဧတဒဂ္ဂဝဂ်။ ဧတဒဂ္ဂဝဂ်၌ ဝဂ်ပေါင်း ၇-ဝဂ်ရှိသည်၊ ပဌမဝဂ်၌ (၁၀)သုတ်၊ ဒုတိယဝဂ်၌ (၁၁)သုတ်၊ တတိယဝဂ်၌ (၁၀)သုတ်၊ စတုတ္ထဝဂ်၌ (၁၆)သုတ်၊ ပဉ္စမဝဂ်၌ (၁၃)သုတ်၊ ဆဋ္ဌဝဂ်၌ (၁၀)သုတ်၊ သတ္တမဝဂ်၌ (၁၀)သုတ်အားဖြင့် သုတ်ပေါင်း (၈၀)ရှိသည်။ ထိုတွင် ပထမဝဂ်မှ စတုတ္ထဝဂ်အထိ ဧတဒဂ်ဘွဲ့ မထေရ်ပေါင်း (၄၁)ပါး၊ ပဉ္စမဝဂ်၌ ထေရီ (၁၃)ပါး၊ ဆဋ္ဌဝဂ်၌ ဥပါသကာ (၁၀)ဦး၊ သတ္တမဝဂ်၌ ဥပါသိကာ (၁၀)ဦး ရှိပါသည်။ ထိုတွင် အရှင်အာနန္ဒာသည် ဧတဒဂ်ဘွဲ့ (၅)ဘွဲ့၊ အရှင်စူဠပန္ထကထေရ် (၂)ဘွဲ့၊ အရှင်သုဘူတိ (၂)ဘွဲ့၊ အခြားမထေရ်များ (၁)ဘွဲ့စီ ရရှိတော်မူကြပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဧသနာသုတ္တ
ဧသနာသုတ္တ (၃)-သံ၊၃၊၅၀။ သံ၊မြန်၊၃၊၅၃။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၇၄။ သံ၊ဋီ၊၂၊၄၁၂။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-မဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၇-ဧသနာဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
ရှာမှီးခြင်းသုံးမျိုးတို့ကို -ထူးသောဉာဏ်ဖြင့် သိခြင်းငှာ၊ ပိုင်းခြား၍ သိခြင်းငှာ၊ ကုန်ခမ်းစေခြင်းငှာ၊ ပယ်ခြင်းငှာ -ဝိဝေကနိဿိတ, ဝိရာဂနိဿိတ, နိရောဓနိဿိတ, ဝေါဿဂ္ဂပရိဏာမိဖြစ်သော၊ ရာဂ, ဒေါသ, မောဟ ဝိနယပရိဂေါသာနဖြစ်သော၊ အမတောဂဓ, အမတပရာယန, အမတပရိယောသာနဖြစ်သော၊ နိဗ္ဗာနနိန္န၊ နိဗ္ဗာနပေါဏ, နိဗ္ဗာနပဗ္ဘာရဖြစ်သော အဋ္ဌင်္ဂိကအရိယာမဂ်ကို ပွားများရမည်-ဟု အသီးသီး ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
ဤဗြဟ္မစရိယဧသနာသည် မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိဗြဟ္မစရိယကို ဟောတော်မူကြောင်း အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ဖွင့်ပြထားပါသည်။
-ဣတိဝုတ်၊၂၂၈။ ဣတိဝုတ်၊မြန်၊၂၁၂။ ဣတိဝုတ်၊၄။၁၈၆-၇။
-ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ ဣတိဝုတ္တက၊ တိကနိပါတ၊ ပဌမဝဂ်၊ ပဉ္စမသုတ်။
ရှာမှီးခြင်း “ဧသနာ”သုံးမျိုးတို့ကို၎င်း၊ ဧသနာသုံးမျိုးတို့၏ ဖြစ်ခြင်းအကြောင်းကို၎င်း၊ ဧသနာတို့၏ ချုပ်ရာနိဗ္ဗာန်ကို၎င်း၊ ဧသနာတို့၏ ချုပ်ရာနိဗ္ဗာန်ရောက်ကြောင်း အရိယာမဂ်ကို၎င်း ပိုင်းခြား၍သိသော သမာဓိ, ပညာ, သတိရှိသော မြတ်ဗုဒ္ဓ၏ တပည့် သာဝကသည် ဧသနာတို့၏ကုန်ခြင်းကြောင့် တဏှာကင်းသည်ဖြစ်၍ ကိလေသ ပရိနိဗ္ဗာန်, ခန္ဓပရိနိဗ္ဗာန် ဝင်စံရပေ၏-ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူပုံကို ခုဇ္ဇုတ္တရာက သာမာဝတီမိဖုရား အမှူးရှိသော မိဖုရားတို့အား ဟောပြသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌-ဧသနာသုံးမျိုး အကျယ်နှင့် မဂ်ဖြင့်ပယ်ပုံတို့ကို ဖွင့်ပြထားပါသည်။
-ဣတိဝုတ်၊၂၂၈။ ဣတိဝုတ်၊မြန်၊၂၁၂။ ဣတိဝုတ်၊ဋ္ဌ၊၁၈၈။
-ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ ဣတိဝုတ္တက၊ တိကနိပါတ၊ ပဌမဝဂ်၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
ကာမေသနာ, ဘဝေသနာ, ဗြဟ္မစရိယေသနာ-ဟူသော ရှာမှီးခြင်း “ဧသနာ” သုံးမျိုးတို့ကို ငါ၏ အယူသာမှန်၏၊ အခြားသူတို့ အယူသည် အချီးနှီးသာတည်း-ဟု မှားမှား ယွင်းယွင်း သုံးသပ်သည်ရှိသော် အကျိုးမဲ့အားလုံးတို့၏ အကြောင်းဖြစ်သော ဒိဋ္ဌိ, လောဘ-အစရှိသော ကိလေသာတို့ တိုးပွားလာကုန်၏။ ရာဂအားလုံးတို့မှ တပ်မက်ခြင်းကင်းသော တဏှာ၏ကုန်ရာ အရဟတ္တဖိုလ် ရှိသော ရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်အား ရှာမှီးခြင်းတို့ကို စွန့်လွှတ်အပ်ကုန်ပြီ၊ မိစ္ဆာအယူ၏ အကြောင်းတို့ကို နှုတ်ပယ်အပ်ကုန်ပြီ၊ ရှာမှီးခြင်းတို့၏ ကုန်ခြင်းကြောင့် ရဟန်းတော်သည် အလိုအာသာမရှိ တွေးတောမှု မရှိသူ ဖြစ်၏-ဟု ဘုရားရှင် အထံတော်မှ နာယူခဲ့သော တရားတော်ကို သာမာဝတီမိဖုရား အမှူးရှိသော ပရိသတ်အား ခုဇ္ဇုတ္တရာ ဟောကြားသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဧသနာဒိသုတ္တ
ဧသနာဒိသုတ္တ (၁၀)-သံ၊၃၊၁၂၀-၁၆၈-၂၁၆-၂၂၀။ သံ၊မြန်၊၃၊၁၂၄။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၂-ဗောဇ္ဈင်္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၂-ဧသနာဝဂ္ဂ။ သတိပဋ္ဌာနသံယုတ္တ၊ ၉-ဧသနာဝဂ္ဂ။ ၅-သမ္မပ္ပဓာနသံယုတ္တ၊ ၄-ဧသနာဝဂ္ဂ။ ၆-ဗလသံယုတ္တ၊ ၉ဧသနာဝဂ္ဂ-တို့၌။ သံ၊၃၊၅၀-အတိုင်း အကျယ်ဟောတော်မူကြောင်း သံဂါယနာတင် ထေရ်အရှင်တို့ ထည့်သွင်း၍ သံဂါယနာတင်တော်မူထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဧသုကာရီသုတ္တ
ဧသုကာရီသုတ္တ-မ၊၂၊၃၈၈-၃၉၅။ မ၊မြန်၊၂၊၃၉၃-၄၀၀။ မ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၉၂။ မ၊ဋီ၊၂၊၁၉၅-၆။
-မဇ္ဈိမနိကာယ၊ မဇ္ဈိမပဏ္ဏာသ၊ ၅-ဗြဟ္မဏဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံး နေတော်မူစဉ် ပါရိစရိယလေးမျိုးကို လက်မခံပဲ ဗြာဟ္မဏ (ပုဏ္ဏား)တို့ ပညတ်ထားသော အမျိုးလေးပါးတို့၏ (၁)ပြုစုလုပ်ကျွေးမှု၊ (၂)ကိုယ်ပိုင်ဥစ္စာတို့နှင့် ဆက်စပ်၍ ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
(၁)ပြုစုလုပ်ကျွေးမှုနှင့် ဆက်စပ်၍ ဗြာဟ္မဏတို့ ပညတ်အပ်သော အမျိုးလေး ပါးတို့၏ ပြုစုလုပ်ကျွေးခြင်းတို့သည် ဆင်းရဲသားကို နိုင်ထက်စီးနင်းပြု၍ အသားဝေစုကို ယူစေသကဲ့သို့ ဖြစ်ပုံ၊ အမျိုးလေးပါးတို့ အမှန်အတိုင်း လက်ခံသော ပြုစုလုပ်ကျွေး ခြင်းသည် “ပြုစုလုပ်ကျွေးခြင်းကြောင့် ယုတ်ညံ့သော အပြစ်မဖြစ်ပဲ မြင့်မြတ်သော အကျိုးကျေးဇူးရှိသော ပြုစုလုပ်ကျွေးခြင်းသာ”ဖြစ်ပုံ၊
(၂)သူခပ်သိမ်းတို့ လက်မခံသော ဗြာဟ္မဏတို့ ပညတ်ထားသော အမျိုးလေး ပါးတို့၏ ကိုယ်ပိုင် (လုပ်ငန်း)ဥစ္စာတို့နှင့် ဆက်စပ်၍ ဘုရားရှင်က ဧသုကာရီပုဏ္ဏားအား “မြတ်သောလောကုတ္တရာတရားသည် ယောက်ျား၏ ကိုယ်ပိုင်ဥစ္စာဖြစ်ပုံ၊ လောင်စာ ကိုစွဲ၍ ထင်းမီး, ဝါးမီး, မြက်မီး, နွားချေးမီး-ဟု ဖြစ်လာသလို ရှေး၌ဖြစ်သော မိဖ တို့မှ ဆင်းသက်လာသော ကိုယ်ခန္ဓာဖြစ်ရာ အမျိုးအနွယ်ကိုစွဲ၍ ခတ္တိယ, ဗြာဟ္မဏ, ဝေဿ, သုဒ္ဓ-ဟု အမျိုးအနွယ် ဖြစ်ပေါ်လာပုံ၊ ထိုအမျိုးလေးပါးတို့ လူ့ဘောင်မှ ထွက်၍ ရဟန်းဘောင်သို့ ဝင်ရောက်ပြီး ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူအပ်သော ဓမ္မဝိနယကို သိခြင်းကြောင့် ဒုစရိုက် ၁၀-ပါးမှ ရှောင်ကြဉ်၍ သုစရိုက် ၁၀-ပါးကို ကျင့်သုံးပါက နည်းမှန်လမ်းမှန်ဖြင့် ကုသိုလ်တရားကို ပြည့်စုံစေသူ ဖြစ်ပုံကို မေတ္တာ ပွားများသော ဥပမာ, ဆပ်ပြာဖြင့် ရေချိုးသော ဥပမာ, ထင်းမီး ဥပမာတို့ဖြင့် အကျယ် ရှင်းလင်း၍ ဟောကြားတော်မူပါသည်။
ဒေသနာတော်အဆုံး၌ ဧသုကာရီပုဏ္ဏား ဥပါသကာအဖြစ် ခံယူသွားပုံကို ပြဆိုသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဩကိလိနီသုတ္တ
ဩကိလိနီသုတ္တ-သံ၊၁၊၄၅၁။ သံ၊မြန်၊၁၊၄၄၀။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၀၄။ သံ၊ဋီ၊၂၊၁၈၅။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၈-လက္ခဏသံယုတ္တ၊ ဒုတိယဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
ဘုရားရှင် မဂဓနိုင်ငံ ရာဇဂြိုဟ်မြို့ ဝေဠုဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် ဘုရားရှင်၏ ရှေ့တော်၌ အရှင်လက္ခဏထေရ်၏ မေးလျှောက်ချက်အရ “ယနေ့ ဂိဇ္ဈကုဋ်တောင်မှ ဆင်းသက်စဉ် ကောင်းကင်၌သွားနေသော ထက်ဝန်းကျင်မှ မီးခဲတဖွားဖွားကျ၍ မီးကျီးပုံ၌ လူလှိမ့်ခံနေရသော မီးလောင်ဖုတို့မှ အရည်တစက်စက် ယိုထွက်နေသော ပြိတ္တာမကို တွေ့မြင်ရပုံ”ကို အရှင်မောဂ္ဂလ္လာန်ထေရ်က ဖြေကြားရာ ထိုပြိတ္တာမ၏ မကောင်းမှု အကုသိုလ်ကံကို ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ/ဋီကာတို့၌-အကျယ်ဖွင့်ပြချက် ပါရှိပါသည်။ (ဝိ၊၁၊၁၄၇။ ဝိ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၀၀။ သာရတ္ထ၊၂၊၂၉၅။)
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဩက္ခာသုတ္တ
ဩက္ခာသုတ္တ-သံ၊၁၊၄၅၅။ သံ၊မြန်၊၁၊၄၄၄။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၀၆-၇။ သံ၊ဋီ၊၂၊၁၈၈။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ -ဩပမ္မသံယုတ္တ၊ စတုတ္ထသုတ်။
မွန်မြတ်သော ဘောဇဉ်တို့ဖြင့်ပြည့်သော ထမင်းအိုးကြီးတစ်ရာကို နံက်တစ်ကြိမ်, နေ့လည်တစ်ကြိမ်၊ ညနေတစ်ကြိမ်အားဖြင့် တစ်နေ့လျှင် သုံးကြိမ်ပေးလှူသော ဒါနကောင်းမှုထက် တစ်နေ့လျှင် တစ်ကြိမ်မျှ နွားနို့တစ်ခါညှစ် (နံ့သာတစ်ကြိမ်ရှု)ရုံ မျှ မေတ္တာဘာဝနာကို ပွားများသောကုသိုလ်က ပို၍ အကျိုးကြီးမား၏။ ထို့ကြောင့် မေတ္တာစေတောဝိမုတ္တိကို ကြိမ်ဖန်များစွာ ကယှဉ်ထားသောရထားနှင့် တည်ရာမြေကြီး ကဲ့သို့ ဖြစ်အောင် ပွားများရမည်ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌-မှတ်သားဖွယ် အကျယ်ဖွင့်ပြချက်ကို လေ့လာနိုင်ပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဩဃသုတ္တ
ဩဃသုတ္တ-သံ၊၃၊၅၄။ သံ၊မြန်၊၃၊၅၈။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၇၄။ သံ၊ဋီ၊၂၊၄၁၂။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-မဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၈-ဩဃဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
ဩဃလေးပါးတို့ကို ထူးသောဉာဏ်ဖြင့်သိရန် ပိုင်းခြား၍ သိရန်, ကုန်ခမ်းစေရန် ပယ်စွန့်နိုင်ရန် အဋ္ဌင်္ဂိကအရိယာမဂ်ကို ပွားများရမည်-ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဩဃတရဏသုတ္တ
ဩဃတရဏသုတ္တ-သံ၊၁၊၁။ သံ၊မြန်၊၁၊၁။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၁-၁၉။ သံ၊ဋီ၊၁၊၂၁-၆၁။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-ဒေဝတာသံယုတ္တ၊ ၁-နဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
အညတရနတ်သားက ဩဃလေးပါးမှ လွတ်မြောက်ခြင်း၏အကြောင်းတို့ကို မေးလျှောက်သဖြင့် ဖြေကြားတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ/ဋီကာတို့၌-အကျယ်ဖွင့်ပြချက် မှတ်သားဖွယ်များကို လေ့လာ နိုင်ပါသည်။
အဋ္ဌကထာ၌ “အညတရ ဒေဝတာ”သည် ရူပါဝစရဗြဟ္မာဖြစ်ပုံ၊ ဒေသနာတော် အဆုံး၌ သောတာပန်အရိယာသာဝကဖြစ်ပုံတို့ကို ဖွင့်ပြထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဩဃပဉှာသုတ္တ
ဩဃပဉှာသုတ္တ-သံ၊၂၊၄၅၂။ သံ၊မြန်၊၂၊၄၄၈။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၄-ဇမ္ဗုခါဒကသံယုတ္တ၊ ဧကာဒသမသုတ်။
အရှင်သာရိပုတ္တရာ မဂဓနိုင်ငံ နာလကရွာ၌ သီတင်းသုံးနေတောမူစဉ် ဇမ္ဗူခါဒက ပရိဗိုဇ်က ဩဃနှင့် စပ်၍ မေးလျှောက်သဖြင့် ဩဃလေးပါးနှင့် ဩဃလေးပါးကို ပယ်ရန် အဋ္ဌင်္ဂိကအရိယာမဂ်ကို ပွားများရမည်-ဟု အရှင်သာရိပုတ္တရာ ဖြေကြားတော် မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဩဃာဒိသုတ္တ
ဩဃာဒိသုတ္တ -၉x၈= (၇၂)-သံ၊၃၊၁၂၀။ သံ၊မြန်၊၃၊၁၂၄။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၂-ဗောဇ္ဈင်္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၃-ဩဃဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်မှ နဝမသုတ်အထိ ကိုးသုတ်။
ဩဃလေးပါးနှင့် ဩဃလေးပါးတို့ကို ထူးသောဉာဏ်ဖြင့် သိရန်, ပိုင်းခြား၍ သိရန်, ကုန်ခမ်းစေရန်, ပယ်စွန့်ရန် ဗောဇ္ဈင်ခုနစ်ပါးကို ဝိရာဂနိဿိတ-စသည် ဖြစ်အောင် တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ ပွားများရမည်-ဟု ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၃၊၂၁၁။ (မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၄-ဣန္ဒြိယသံယုတ်၊ ၁၂-ဩဃဝဂ်၌)
ဣန္ဒ ၅-ပါးကို ဝိရာဂနိဿိတ-စသည် ဖြစ်အောင် ပွားများရမည်ဟု ဟောတော်မူပါသည်။ ။
-သံ၊၃၊၂၁၂။ (မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၄-ဣန္ဒြိယသံယုတ်၊ ၁၇-ဩဃဝဂ်၌)လည်း ဤနည်း တူ ဟောတော်မူပါသည်။
-သံ၊၃၊၂၁၇။ (မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၅-သမ္မပ္ပဓာနသံယုတ္တ၊ ၅-ဩဃဝဂ်၌) သမ္မပ္ပဓာန် လေးပါးတို့ကို ပွားများရမည်-ဟု ဟောတော်မူပါသည်။
-သံ၊၃၊၂၁၉။ (မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၆-ဗလသံယုတ္တ၊ ၅-ဩဃဝဂ်၌) ဗိုလ် ၅-ပါးတို့ကို ပွားများရမည်-ဟု ဟောတော်မူပါသည်။
-သံ၊၃၊၂၂၁။ (မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၆-ဗလသံယုတ္တ၊ ၁၀-ဩဃဝဂ်၌) ဗိုလ် ၅-ပါးတို့ကို ပွားများရမည်-ဟု ဟောတော်မူပါသည်။
-သံ၊၃၊၂၅၅။ (မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၇-ဣဒ္ဓိပါဒသံယုတ္တ၊ ၈-ဩဃဝဂ်၌) ဣဒ္ဓိပါဒ်လေးပါးတို့ကို ပွားများရမည်-ဟု ဟောတော်မူပါသည်။
-သံ၊၃၊၂၆၉။ (မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၉-ဈာနသံယုတ္တ၊ ၅-ဩဃဝဂ်၌) ရူပါဝစရဈာန် ၄-ပါးတို့ကို ပွားများရမည်-ဟု ဟောတော်မူပါသည်။
မှတ်ချက်။ ။ တစ်ဝဂ် တစ်ဝဂ်၌ ၉-သုတ်စီ ရှိပါသည်။ ဩဃာဒိသုတ်ပေါင်း (၇၂)သုတ် ရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဩဏတောဏတသုတ္တ
ဩဏတောဏတသုတ္တ-အံ၊၁၊၃၉၈။ အံ၊မြန်၊၁၊၄၁၃။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၂၂။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ (၉)၄-မစလဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
(၁) ယခုဘဝလည်း ယုတ်ညံ့ နောက်ဘဝ၌လည်း ယုတ်ညံ့မည့်ပုဂ္ဂိုလ်၊
(၂) ယခုဘဝ ယုတ်ညံ့သော်လည်း နောက်ဘဝ၌ မြင့်မြတ်မည့်ပုဂ္ဂိုလ်၊
(၃) ယခုဘဝ မြင့်မြတ်သော်လည်း နောက်ဘဝ၌ ယုတ်ညံ့မည့်ပုဂ္ဂိုလ်၊
(၄) ယခုဘဝလည်း မြင့်မြတ် နောက်ဘဝ၌လည်း မြင့်မြတ်မည့်ပုဂ္ဂိုလ်-ဟု ပုဂ္ဂိုလ်လေးမျိုးကို ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဩဒကသုတ္တ
ဩဒကသုတ္တ-သံ၊၃၊၄၀၅။ သံ၊မြန်၊၃၊၄၁၁။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၂-သစ္စသံယုတ္တ၊ ၇-ပဌမ အာမကဓညပေယျာလဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
ကြည်းကုန်း(၌ ဖြစ်သော)နေသော သတ္တဝါတို့ထက် ရေနေသတ္တဝါတို့က ပို၍ ပေါများသည်၊ အဘယ်ကြောင့်ဆိုလျှင် သစ္စာလေးပါးကို မသိ မမြင်နိုင်ကြခြင်းကြောင့်တည်း၊ ထို့ကြောင့် သစ္စာလေးပါး အမှန်တရားကို သိမြင်အောင် အားထုတ်ကြရမည်ဟု ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဩဘာသသုတ္တ
ဩဘာသသုတ္တ-အံ၊၁၊၄၅၇။ အံ၊မြန်၊၁၊၄၆၉။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ တတိယပဏ္ဏာသက၊ (၁၅)၅-အာဘာဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
လရောင်, နေရောင်, မီးရောင်, ပညာအလင်းရောင်-ဟူသော အလင်းရောင် လေးမျိုးတို့တွင် ပညာအလင်းရောင်သည် အမြင့်မြတ်ဆုံးဖြစ်သည်-ဟု ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဩရမ္ဘာဂိယသုတ္တ
ဩရမ္ဘာဂိယသုတ္တ (၂)-သံ၊၃၊၅၆။ သံ၊မြန်၊၃၊၆၀-၁။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-မဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၈-ဩဃဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
သက္ကာယဒိဋ္ဌိ, ဝိစိကိစ္ဆာ, သီလဗ္ဗတပရာမာသ, ကာမစ္ဆန္ဒ, ဗျာပါဒ-ဟူသော ဩရမ္ဘာဂိယသံယောဇဉ် ငါးပါးတို့ကို ထူးသောဉာဏ်ဖြင့် သိရန်, ပိုင်းခြား၍ သိရန်, ကုန်ခမ်းစေရန်, ပယ်စွန့်ရန် အဋ္ဌင်္ဂိက အရိယာမဂ်ကို ပွားများရမည်-ဟု ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၃၊၂၅၁။ အံ၊မြန်၊၃၊၂၅၁။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ နဝကနိပါတ၊ ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ (၇)၂-သတိပဋ္ဌာနဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
ဩရမ္ဘာဂိယ သံယောဇဉ် ၅-ပါးတို့ကို ပယ်စွန့်နိုင်ရန် သတိပဋ္ဌာန်လေးပါးတို့ကို ပွားများရမည်-ဟု ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဩရိမသုတ္တ
ဩရိမသုတ္တ-အံ၊၃၊၄၆၃-၄။ အံ၊မြန်၊၃၊၄၅၆-၇။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဒသကနိပါတ၊ စတုတ္ထပဏ္ဏာသက၊ (၁၇)၂-ဇာဏုဿောဏိဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
ဒုစရိုက် ၁၀-ပါးသည် ဤဖက်ကမ်း, သုစရိုက် ဆယ်ပါးသည် ဟိုဖက်ကမ်း ဖြစ်သည်၊ ဟိုဖက်ကမ်း (နိဗ္ဗာန်)သို့ သွားရောက်သောသူတို့သည် နည်းပါးကုန်၏။ ဤသတ္တဝါအပေါင်းသည် ဤဖက်ကမ်း (သက္ကာယဒိဋ္ဌိ)သို့သာလျှင် အဖန်ဖန် ပြေး သွားကြ၏။
ကောင်းစွာ ဟောကြားတော်မူအပ်သော (လောကုတ္တရာ)တရားတော်အား လျော်စွာ ကျင့်ကုန်သောသူတို့သည် သေမင်း၏တည်ရာ (ဝဋ်တရား)ကို (ကူးတက်၍) ဟိုဖက်ကမ်း (နိဗ္ဗာန်)သို့ ရောက်ကုန်လတ္တံ့-အစရှိသည်ဖြင့် ပညာရှိသူများ ဆောင်ရွက် ရမည့် လုပ်ငန်းနှင့် ဗောဇ္ဈင်ပွားများပြီးသူတို့၏ အကျိုးကျေးဇူးတို့ကို ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဩရိမတီရသုတ္တ
ဩရိမတီရသုတ္တ-အံ၊၃၊၄၄၆။ အံ၊မြန်၊၃၊၄၃၈။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၃၆။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဒသကနိပါတ၊ တတိယပဏ္ဏာသက၊ (၁၂)၂-ပစ္စောရောဟဏီဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
မိစ္ဆာမဂ္ဂင် ဆယ်ပါးသည် ဩရိမတီရ (ဤဖက်ကမ်း), သမ္မာမဂ္ဂင် ဆယ်ပါးသည် ပါရီမတီရ (ဟိုဖက်ကမ်း) ဖြစ်ပုံ၊ ဟိုဖက်ကမ်း (နိဗ္ဗာန်)သို့ သွားရောက်သူတို့ နည်းပါးပုံ၊ ဤဖက်ကမ်း (သက္ကာယဒိဋ္ဌိ)သို့သာ သတ္တဝါတို့ အဖန်ဖန် ပြေးသွားနေကြပုံ-အစရှိသည်ဖြင့် ဩရိမသုတ်အတိုင်း ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဩဝါဒသုတ္တ
ဩဝါဒသုတ္တ (၄)-သံ၊၁၊၄၀၆-၈။ သံ၊မြန်၊၁၊၃၉၅-၆။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၆၁။ သံ၊ဋီ၊၂၊၁၆၁။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၅-ကဿပသံယုတ္တ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
ဘုရားရှင် ရာဇဂြိုဟ်မြို့ ဝေဠုဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် ရှေ့တော်သို့ရောက်လာသော မဟာကဿပမထေရ်၏ သာသနာတော်အရှည်တည်တံ့ ရေးအတွက် ဆောင်ရွက်ရမည့် အစွမ်းသတ္တိကို မြင်တော်မူ၍ ရဟန်းသံဃာတော်ကို အပ်နှင်းတော်မူလိုခြင်းကြောင့် အရှင်မဟာကဿပမထေရ်အား “ရဟန်းတို့ကို ဆုံးမရန်, တရားဟောရန်” မိန့်တော်မူသည်။ ။ အရှင်မဟာကဿပမထေရ်က “ရဟန်းတို့သည် ဆုံးမရန် ခက်ခဲပါကြောင်း၊ ဆုံးမစကားကို ရိုသေစွာ မနာယူကြကြောင်း အရှင်အာနန္ဒာ၏ တပည့် ဘဏ္ဍရဟန်း နှင့် အရှင်အနုရုဒ္ဓါ၏ တပည့် အဘိဇိက-တို့၏ အကြောင်းကို လျှောက်ထားသည်။ ဘုရားရှင်က ထိုရဟန်းနှစ်ပါးကို ရှေ့တော်မှောက်သို့ ခေါ်စေ၍ မေးတော် မူရာ ဝန်ခံကြပြီး ဘုရားရှင်အား တောင်းပန်လျှောက်ထားကြသည်။ ဘုရားရှင်က “အပြစ်ကို အပြစ်အလျှောက် ဝန်ချတောင်းပန်ခြင်း, နောင်အခါ၌ အပြစ်မဖြစ်အောင် ထိန်းသိမ်းစောင့်ရှောက်ခြင်းသည် ဤသာသနာတော်၌ ကြီးပွားတိုးတက်ကြောင်းဖြစ်ပုံကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၁၊၄၀၈-၄၁၀။ သံ၊မြန်၊၁၊၃၉၆-၉။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၆၂။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၅-ကဿပသံယုတ္တ၊ သတ္တမသုတ်။
ဘုရားရှင် ရာဇဂြိုဟ်မြို့ ဝေဠုဝန်ကျောင်းတော်၌ အရှင်မဟာကဿပထေရ်အား ရဟန်းတို့ကို ဆုံးမရန်, တရားဟောရန် အပ်နှင်းတော်မူသည့်အခါ အရှင်မဟာကဿပထေရ်က အထက်သုတ်အတိုင်း လျှောက်ထားပြီး “ကုသိုလ်တရားတို့၌ သဒ္ဓါ, ဟိရီ, ဩတ္တပ္ပ, ဝီရိယ, ပညာ မရှိသောသူအား နေ့ရော ညဉ့်ပါ ကုသိုလ်တရားတို့၌ ဆုတ်ယုတ် ပျက်စီးမှုကိုသာ အလိုရှိအပ်ပုံ၊ မကြီးပွားနိုင်ပုံ၊ သဒ္ဓါမရှိသောသူ, အရှက် မရှိသောသူ ကြောက်လန့်မှုမရှိသောသူ, ပျင်းရိသောသူ, ပညာမရှိသောသူ၊ စိတ်ဆိုးသော သူ, ရန်ညှိုးဖွဲ့သောသူတို့သည် (ကုသိုလ်ကောင်းမှုတို့၌) ဆုတ်ယုတ်နိုင်ပုံ၊ ရဟန်းတို့ကို ဆုံးမမည့်သူမရှိခြင်းသည် ဆုတ်ယုတ်နိုင်ပုံကို လဆုတ်ပက္ခ လဥပမာဖြင့် လျှောက်ထားပြီး သုက္ကပက္ခဒေသနာတော်ကို လဆန်းပက္ခ လဥပမာဖြင့် ဟောပြတော်မူသည်။
ဘုရားရှင်က “သာဓု”ခေါ်တော်မူပြီး အရှင်မဟာကဿပထေရ် ဟောတော်မူသည့်အတိုင်း ပြန်လည် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၁၊၄၁၀-၂။ သံ၊မြန်၊၁၊၃၉၉-၄၀၁။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၆၂။ သံ၊ဋီ၊၂၊၁၆၂။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၅-ကဿပသံယုတ္တ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
ဘုရားရှင် မဂဓနိုင်ငံ ရာဇဂြိုဟ်မြို့ ဝေဠုဝန်ကျောင်းတော်၌ အထက်သုတ်များ နည်းတူ အရှင်မဟာကဿပမထေရ်အား ရဟန်းသံဃာကို ဩဝါဒပေးရန်, တရား ဟောရန် အပ်နှင်းတော်မူသည်။
အရှင်မဟာကဿပထေရ်က ယခုခေတ်ရဟန်းများသည် ဆုံးမရန်ခက်ခဲပုံ၊ အဆုံးအမဩဝါဒကို အလေးအမြတ်ထား၍ မနာယူကြပုံ-အစရှိသည်တို့ကို လျှောက်ထားပါသည်။
ဘုရားရှင်က (ပထမဗောဓိ) ရှေ့ပိုင်းရဟန်းတော်များသည် ဓုတဓမ္မများကို ကျင့်သုံးကြ ကျင့်သုံးခြင်း၏ အကျိုးကျေးဇူးကို ဟောပြောကြ, ကျင့်သုံးသောပုဂ္ဂိုလ်များကို မထေရ်ကြီးများက အရေးတယူ နေရာပေးကြသဖြင့် ရဟန်းငယ်များက ဓုတဓမ္မများကို ကျင့်သုံးကြ, ထိုသို့ကျင့်သုံးခြင်းသည် ရှည်မြင့်စွာသောကာလပတ်လုံး စီးပွားဖြစ်ရန်, ချမ်းသာရန် ဖြစ်ကြပုံ၊ ပထမဗောဓိနောက်ပိုင်း မထေရ်များသည် ဓုတဓမ္မများကို မကျင့်ကြ၊ ထင်ရှားကျော်ကြား လူသိများသောရဟန်း, အခြံအရံများသော ရဟန်း ပစ္စည်းလေးပါး ပေါများသောရဟန်းကိုသာ အရေးတယူ နေရာပေးကြပုံ၊ ရဟန်းငယ်များက ထိုဦးစားပေးရဟန်းကို အားကျ၍ ကျင့်ကြပုံ၊ ထိုသို့ပြုကျင့်ခြင်းသည် ထိုရဟန်းငယ် များအတွက် စီးပွားမဲ့ရန်, ဆင်းရဲရန် ဖြစ်ပုံ၊ ထိုရဟန်းကို အမှန်အတိုင်းပြောဆိုပါက “သီတင်းသုံးဖော်တို့ကို မြတ်သောအကျင့်ကို ကျင့်သူတို့၏ ပစ္စည်းလေးပါးတို့၌ လွန်ကဲသော ဆန္ဒရာဂ-ဟူသော ဘေးရန်သည် နှိပ်စက်အပ်လေစွတကား၊ သီတင်းသုံးဖော်သည် မြတ်သောအကျင့်ကို ကျင့်လေ့ရှိသူတို့၏ ပစ္စည်းလေးပါးတို့၌ လွန်ကဲသော တောင့်တခြင်းဖြင့် လွန်လွန်ကဲကဲ တောင့်တပါပေစွ”ဟု ပြောဆိုရာ၏-ဟု ဘုရားရှင် က မိန့်ကြားတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၃၊၁၀၆။ အံ၊မြန်၊၃၊၁၀၅-၆။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၃၈။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ အဋ္ဌကနိပါတ၊ ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ (၆)၁-ဂေါတမီဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် ဝေသာလီမြို့ မဟာဝုန်တော ကူဋာဂါရသာလကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် အရှင်အာနန္ဒာ၏ လျှောက်ထားချက်ဖြင့် ဘိက္ခုနောဝါဒက ရဟန်း၏ အရည်အချင်း ရှစ်ပါးတို့ကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
(ဝိ၊၂၊၇၄။ ဝိ၊၄၊၄၄၄။ ဝိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၅၃-၇။ သာရတ္ထ၊၃၊၃၄-၄၃။)
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ကကစူပမသုတ္တ
ကကစူပမသုတ္တ-မ၊၁၊၁၇၃-၁၈၁။ မ၊မြန်၊၁၊၁၇၇-၁၈၅။ မ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁-၈။ မ၊ဋီ၊၂၊၇၈-၈၂။
-မဇ္ဈိမနိကာယ၊ မူလပဏ္ဏာသ၊ ၃-ဩပမ္မဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံး နေတော်မူစဉ် ရဟန်းမတို့နှင့် စည်မဲ့ကမ်းမဲ့ အချိန်ကြာမြင့်စွာ ရောရောနှောနှော နေသော မောဠိယဖနရဟန်းကို ရဟန်းတော်တစ်ပါး၏ လျှောက်ထားမှုကြောင့် ခေါ်တော်မူ၍ “ယုံကြည်မှု “သဒ္ဓါတရားဖြင့် ရဟန်းပြုသူသည် ဤကဲ့သို့ မနေသင့်ပုံ၊ မိမိနှင့် ထိုရဟန်းမတို့၏ အပြစ်ပြောသူ, ရိုက်နှက်ပုတ်ခတ်သူတို့အပေါ်၌ ကာမဂုဏ်ကို မှီ၍ ဖြစ်ပေါ်လာသော အလိုဆန္ဒနှင့် အကြံအစီဝိတက်တို့ကို ပယ်ရှားရန်၊ (ရာဂ, ဒေါသကြောင့်) စိတ်ပြောင်းလဲဖောက်ပြန်မှု မဖြစ်အောင်, ယုတ်မာသောစကားကို မပြော မိအောင်, (ထိုသူတို့အပေါ် ကရုဏာနှင့်ယှဉ်သော) အကျိုးစီးပွားကိုလိုလားသောစိတ်, မေတ္တာစိတ်ကိုပွားများလျက် မပစ်မှားပဲနေနိုင်အောင် ကျင့်ရမည်”ဟု မိန့်ကြားတော် မူပါသည်။ (မောဠိယဖနရဟန်းသည် ဘုရားရှင်အပေါ် မကျေနပ်မှု ဖြစ်လေ၏)
ထိုအခါ ဘုရားရှင်က ရဟန်းတော်တို့အား “ပဌမဗောဓိ (ရှေ့ပိုင်း ဝါတော် ၂၀)က ရဟန်းတော်များသည် မိမိစိတ်ကိုနှစ်သက်ကျေနပ်စေနိုင်ကြပုံ၊ ဆုံးမမှုမပြုရပဲ သတိပေးရုံမျှဖြင့် ပြီးစီးကြပုံကို လမ်းချော လမ်းကောင်းပေါ်၌ အာဇာနည်မြင်းကသော ရထားမောင်းနှင်သော ဥပမာ၊ ရွာနိဂုံးနှင့် မနီးမဝေးသော ကြက်ဆူပင်များ ဖုံးအုပ်နေသော အင်ကြင်းတောကိုရှင်းလင်းသော ဥပမာ၊ သာဝတ္ထိမြို့သူ ဝေဒေဟိကာအိမ်ရှင်မ နှင့် ကာလီကျွန်မတို့အကြောင်း၊ ဤသာသနာတော်၌ အချို့သောရဟန်းကို စိတ် မနှစ်မြို့ (စိတ်မချမ်းသာ)စရာ စကားများနှင့် ထိတွေ့သည့်အခါမှ “နူးညံ့သူ, နှိမ်ချသူ, ငြိမ်းအေးသူ” ဟု သိနိုင်ပုံ၊ ပစ္စည်းလေးပါးရရှိမှုကြောင့် ပြောဆိုရလွယ်ကူသောရဟန်းကို “သောဝစဿတာ”ဟု မဆိုနိုင်ပုံ၊ ဓမ္မကိုသာ အလေးဂရုပြု အရိုအသေပြု မြတ်နိုးသော ရဟန်းကိုသာ “သောဝစဿတာ”ဟု ဆိုသင့်ပုံ၊ သောဝစဿတာဂုဏ်နှင့် ပြည့်စုံအောင် ကျင့်ရမည်ဟု ဟောတော်မူပါသည်။
သူတစ်ပါးတို့က မိမိအား ပြောဆိုသောစကားလမ်းကြောင်း ၅-မျိုး၊ ထိုစကား လမ်းကြောင်းတို့ဖြင့် မိမိကို ပြောဆိုသည့်အခါ ပြောဆိုသူအပေါ်၌ “မိမိ၏စိတ်ကို (ပင်ကိုယ်သဘာဝမှ) ဖောက်ပြန်မသွားအောင်, ယုတ်ညံ့သောစကားကို မပြောဖြစ်အောင် ထိန်းသိမ်းသင့်ပုံ၊ အကျိုးစီးပွားဖြင့်စောင့်ရှောက်လျက်, မေတ္တာပွားများလျက်, မေတ္တာကို ပိုင်းခြားသတ်မှတ်မှုမရှိပဲ ရန်မရှိ ဆင်းရဲမရှိ မြေကြီးထုပမာ စိတ်ကိုဖြန့်လျက် နေနိုင်အောင် ကျင့်ရမည်”၊ ကောင်းကင်၌ အရုပ်ရေးရန်လာသော ဥပမာ၊ မြက်မီးရှူးဖြင့် ဂင်္ဂါမြစ်ရေကို ပူလောင်စေရမည်ဟု ပြောဆို၍လာသော ယောက်ျားဥပမာ၊ လဲဝါဂွမ်းတမျှနူးညံ့လှသောကြောင်တွေကို ကျွိကျွိ ဗြိဗြိအသံမြည်အောင်ပြုလုပ်မည်ဟု လာသော ယောက်ျားဥပမာတို့ဖြင့် ထိုသူတို့အပေါ်၌ မေတ္တာ, ကရုဏာပွားလျက် ကျင့်သုံးနေရမည်။
နှစ်ဖက်သွားရှိသောလွှဖြင့် မိမိကိုဖြတ်တောက်လာသောခိုးသူ လူသတ်သမား အပေါ် စိတ်မဆိုးပဲ မေတ္တာ, ကရုဏာပွားများ၍ နေရမည်၊ ဤကကစူပမသုတ် ဩဝါဒကို မပြတ်နှလုံးသွင်းခြင်းသည် ရှည်မြင့်စွာသောကာလပတ်လုံး စီးပွားချမ်းသာ ဖြစ်နိုင်ကြောင်း ဘုရားရှင် ဟောတော်မူပါသည်။
အဋ္ဌကထာ၌-ဝေလာသုံးမျိုးအဖွင့်၊ မောဠိယဖဂ္ဂုနရဟန်းက ဘုရားရှင်၌ ကျေနပ်မှုမရှိပုံ၊ တောင့်တမှု (ပတ္ထနာ) ဥပမာသုံးမျိုး၊ ဝိကာလဘောဇန ၂-မျိုး၊ မလိုအပ်သည့်အရာကို ရဟန်းတို့အားပယ်စွန့်စေတော်မူရာ၌ ဘုရားရှင်၏ ဆောင်ရွက်တော်မူပုံ ၂-မျိုး၊ ပဌမဗောဓိရဟန်းတော်များ သုဗ္ဗစဖြစ်ကြပုံ၊ သစ်ပင်ကြီးပွားအောင် လုပ်နည်း၊ ဂုဏ်နှင့် အပြစ်တို့ ပျံ့နှံ့ ပုံသဘာဝတို့ကို ဖွင့်ပြထားပါသည်။
ဋီကာ၌-အန္တရာ-သဒ္ဒါသည် စိတ္တ-၏ ပရိယာယ်၊ အပ္ပ-သဒ္ဒါ အဘာဝ အနက်ဟောပုံတို့ကို ဖွင့်ပြထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ကကုဓသုတ္တ
ကကုဓသုတ္တ-သံ၊၁၊၅၂-၃။ သံ၊မြန်၊၁၊၅၁-၂။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၁၀၄-၅။ သံ၊ဋီ၊၁၊၁၅၄။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၂-ဒေဝပုတ္တသံယုတ္တ၊ ၂-အနာထပိဏ္ဍိကဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
ဘုရားရှင် သာကေတမြို့အနီး အဉ္ဇနတောဝယ် သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် ကကုဓဗြဟ္မာ၏ ‘နှစ်သက်မှု “စိုးရိမ်မှု” “မမွေ့လျော်မှု” မရှိခြင်းကို မေးလျှောက်သဖြင့် ဖြေကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ကကုဓထေရသုတ္တ
ကကုဓထေရသုတ္တ-အံ၊၂၊၁၀၇-၁၁၁။ အံ၊မြန်၊၂၊၁၃၁-၅။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၄၁-၂။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ပဉ္စကနိပါတ၊ ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ (၁၀)၅-ကကုဓဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
အရှင်မောဂ္ဂလ္လာနထေရ်၏ တပည့် ကကုဓဗြဟ္မာက “ဒေဝဒတ်၏ ပုထုဇ္ဇနိဒ္ဓိ ကွယ်ပျောက်သွားပုံ”ကို အရှင်မောဂ္ဂလ္လာန်အား လျှောက်ထားပါသည်။ ။ အရှင်မောဂ္ဂလ္လာန်က ဘုရားရှင်အား လျှောက်ထားရာ ဘုရားရှင်က ထိုစကားကို ထိန်းသိမ်းထားရန် မိန့်တော်မူပြီး သီလမစင်ကြယ်သောဆရာ၊ အသက်မွေးမှုမစင် ကြယ်သောဆရာ၊ ဓမ္မဒေသနာမစင်ကြယ်(မပြည့်စုံ)သော ဆရာ၊ ဖြေဆိုမှု (မပြည့်စုံ) မစင်ကြယ်သော ဆရာ၊ ဉာဏ်အမြင် မစင်ကြယ်သောဆရာတို့ကို တပည့်တို့က သီလ, အသက်မွေးမှု၊ ဓမ္မဒေသနာ၊ ဝေယျာကရဏ၊ ဉာဏဒဿနအားဖြင့် စောင့်ရှောက်မှု ပေးကြရပုံ၊ ဆရာကလည်း တပည့်တို့၏စောင့်ရှောက်မှုကို မျှော်လင့်ရပုံ၊ ငါဘုရားအတွက် ထိုချို့ယွင်းချက် ငါးမျိုးမရှိသဖြင့် တပည့်တို့က စောင့်ရှောက်ဖွယ်မလိုပုံ၊ ငါးဘုရားကလည်း စောင့်ရှောက်မှုကို မမျှော်လင့်-ဟု ကောသမ္ဗီမြို့ ဃောသိတာရုံ ကျောင်းတော်၌ ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
ဤသုတ်တော်၌ ဗြဟ္မာ၏ကိုယ်ခန္ဓာတည်ရှိပုံကို တွေ့မြင်နိုင်ပါသည်။
အဋ္ဌကထာ၌-မဂဓဂါမခေတ်သုံးမျိုးကို ဖွင့်ပြထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ကကုသန္ဓသုတ္တ
ကကုသန္ဓသုတ္တ-သံ၊၁၊၂၅၁။ သံ၊မြန်၊၁၊၂၃၅။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-နိဒါနသံယုတ္တ၊ ၁-ဗုဒ္ဓဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
ကကုသန္ဓ ဘုရားအလောင်းတော် သစ္စာသိမြင် သဗ္ဗညုဘုရားရှင် မဖြစ်မီ ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ အနုလောမ, ပဋိလောမနှင့် ဆက်စပ်၍ ဉာဏ်အမြင်ဖြစ်တော်မူပုံကို သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ ဘုရားရှင်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ကင်္ခါရေဝတသုတ္တ
ကင်္ခါရေဝတသုတ္တ-ဥဒါန၊၁၄၈-၉။ ဥဒါန၊မြန်၊၁၃၃။ ဥဒါန၊ဋ္ဌ၊၂၈၆-၇။
-ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ ဥဒါန၊ ၅-သောဏဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
ဘုရားရှင်နှင့် မနီးမဝေးသောအရပ်၌ တင်ပလ္လင်ခွေထိုင်နေလျက် မိမိ၏ ယုံမှားခြင်းတို့မှ သန့်ရှင်းစင်ကြယ်ခြင်းကို ဆင်ခြင်နေသော ကင်္ခါရေဝတထေရ်ကို ကြည့်တော်မူပြီး -ပစ္စုပ္ပန်၊ အတိတ်, အနာဂတ် မိမိအတ္တဘော, သူတပါးတို့၏ အတ္တဘော၌ ရအပ်သောယုံမှားခြင်းတို့သည် ရှိကုန်၏၊ သမထ, ဝိပဿနာဖြင့် မကောင်းမှုတို့ကို ရှို့မြိုက်ပြီး သမ္မပ္ပဓာန်လုံ့လဖြင့် မဂ္ဂဗြဟ္မစရိယကို ကျင့်သုံးကြပြီး သူတို့သည် ထိုယုံမှားခြင်းတို့ကို ပယ်စွန့်နိုင်ကြကုန်၏-ဟု အရှင်ကင်္ခါရေဝတထေရ်၏ ဈာန်ကို အဦးပြု၍ အရိယာမဂ်ရပုံကို ချီးမွမ်းတော်မူခြင်း၏ အစွမ်းအားဖြင့် ဘုရားရှင် ဥဒါန်း ကျူးရင့်တော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ကင်္ခေယျသုတ္တ
ကင်္ခေယျသုတ္တ-သံ၊၃၊၂၈၄-၆။ သံ၊မြန်၊၃၊၂၈၆-၈။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၀၄-၅။ သံ၊ဋီ၊၂၊၅၂၅။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၀-အာနာပါနသံယုတ္တ၊ ဒုတိယဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
သကျနိုင်ငံ ကပိလဝတ္ထုမြို့ နိဂြောဓာရုံကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးနေသော အရှင်လောမသကံဘိယထေရ်ကို မဟာနာမ် သာကီဝင်က သေခပုဂ္ဂိုလ်တို့၏နေခြင်း နှင့် ဘုရားရှင်တို့၏နေခြင်း တူ/မတူကို မေးမြန်းလျှောက်ထားရာ တခြားစီဖြစ်ပုံကို ဖြေကြားတော်မူပြီး အာနာပါနဿတိသမာဓိကို ပွားများသောသူသည် အာသဝေါ တရားတို့ ကုန်ခမ်းရန်ဖြစ်ပုံ၊ မျက်မှောက်ဘဝ၌ပင် သုခဝိဟာရအတွက်, သတိသမ္ပဇဉ် အတွက်ဖြစ်ပုံ၊ အာနာပါနဿတိသမာဓိကို အရိယဝိဟာရ, ဗြဟ္မဝိဟာရ, တထာဂတ ဝိဟာရ-ဟု ခေါ်ဆိုကြောင်း ဘုရားရှင်ဟောတော်မူပုံကို အရှင်လောမသကံဘိယထေရ် အကျယ် ဟောပြတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ကခွာနသုတ္တ
ကခွာနသုတ္တ-ဥဒါန၊၁၇၄။ ဥဒါန၊မြန်၊၁၅၈။ ဥဒါန၊ဋ္ဌ၊၃၃၉-၃၄၂။
-ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ ဥဒါန၊ ၇-စူဠဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
ဘုရားရှင် သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ဘုရားရှင်နှင့် မနီးမဝေးအရပ်၌ ကမ္မဋ္ဌာန်းအာရုံ၌တည်နေသော ကာယဂတာသတိဖြင့် ကိုယ်ကိုဖြောင့်မတ်စွာထား၍ ထိုင်နေသော အရှင်မဟာကစ္စည်းထေရ်ကို ကြည့်ရှုတော် မူလျက် -အတိတ်ကာလက ငါ့အား ကိလေသာကံ မဖြစ်ခဲ့ပါမူ ဤပစ္စုပ္ပန်ကာလ၌ ငါ၏အတ္တဘောဖြစ်မည် မဟုတ်၊ ဤပစ္စုပ္ပန်အတ္တဘော၌ ငါ့အား ကိလေသာကံ အကယ်၍ မဖြစ်ပါမူ အနာဂတ်ကာလ၌ ဝိပါကဝဋ်ဖြစ်မည်မဟုတ်-ဟု ကာယဂတာ သတိ အခါခပ်သိမ်း အမြဲမပြတ်ဖြစ်နေသော သင်္ခါရတရားတို့၌ အနုပုဗ္ဗဝိပဿနာဖြင့် နေသော ထိုပုဂ္ဂိုလ်သည် ဣန္ဒြေရင့်ကျက်သောကာလ၌ တဏှာကိုလွန်မြောက်နိုင်ရာ ၏-ဟု ဘုရားရှင် ဥဒါန်းကျူးရင့်တော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ကစ္စာနဂေါတ္တသုတ္တ
ကစ္စာနဂေါတ္တသုတ္တ-သံ၊၁၊၂၅၇-၈။ သံ၊မြန်၊၁၊၂၄၂-၃။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၃၁-၂။ သံ၊ဋီ၊၂၊၃၆-၉။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-နိဒါနသံယုတ္တ၊ ၂-အာဟာရဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
ဘုရားရှင် သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် “သမ္မာဒိဋ္ဌိ”ဖြစ်ပုံကို ကစ္စာနဂေါတ္တရဟန်းက မေးလျှောက်သဖြင့် ဒုက္ခဖြစ်ခြင်းအကြောင်းကို သိလျှင် ဥစ္ဆေဒအယူ မဖြစ်၊ ဒုက္ခ၏ချုပ်ရာကိုသိလျှင် သဿတအယူ မဖြစ်၊ ထိုအယူ နှစ်မျိုး ဖြစ်ပေါ်ပုံ၊ ထိုအယူနှစ်မျိုး မဖြစ်လျှင် “သမ္မာဒိဋ္ဌိ”ဖြစ်ပုံကို ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ အနုလောမ, ပဋိလောမ ဒေသနာနှစ်မျိုးဖြင့် ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ/ဋီကာတို့၌- ဥပယ, ဥပါဒါန, အဘိနိဝေသ-တို့ကို ဖွင့်ပြထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ကဋုဝိယသုတ္တ
ကဋုဝိယသုတ္တ-အံ၊၁၊၂၈၃-၄။ အံ၊မြန်၊၁၊၃၀၁-၂။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၄၀။ အံ၊ဋီ၊၂၊၂၁၄။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ တိကနိပါတ၊ တတိယပဏ္ဏာသက၊ (၁၃)၃-ကုသိနာရဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
ဘုရားရှင် ဗာရာဏသီမြို့တော်အနီး ဣသိပတနတော၌ သီတင်းသုံးတော်မူသောအခါ နွားကုန်ကူးရာ ညောင်ကြပ်ပင်၏အနီး၌ ဆွမ်းခံကြွတော်မူစဉ် သမဏဓမ္မ မမှီ သမ္ပဇဉ်, သမာဓိပျက်စီး၍ သတိလက်လွတ် ပေါ့ပေါ့ ဆဆနေသော ရဟန်းတစ်ပါးကို “ရဟန်း ... သင်သည် မိမိကိုယ်ကို စားကြွင်း (အံဖတ်)ကဲ့သို့ မပြုလင့်၊ စားကြွင်း (အံဖတ်)ကဲ့သို့ ပြုသည်ဖြစ်၍ သားစိမ်းနံ့တို့ဖြင့် စွတ်စိုမှီဟောင်နေသော သင့်ကို ယင်ကောင်တို့ မကျမရောက် မနှိပ်စက်နိုင်သော အကြောင်းမရှိချေ”ဟု ဆုံးမတော်မူသောအခါ ထိုရဟန်း ထိတ်လန့်မှု (သံဝေဂ)ဖြစ်သွားသည်၊ ထိုအကြောင်းကို ဆွမ်းခံအပြန်၌ ရဟန်းတို့အား မိန့်တော်မူရာ အညတရ ရဟန်းလျှောက်ထားသဖြင့် စားကြွင်း (အံဖတ်)ဟူသည် “အဘိဇ္ဈာ၊ စိမ်းစိုညှိဟောင်သောအနံ့ဟူသည် “ဗျာပါဒ၊ ယင်ကောင်ဟူသည် “အကုသိုလ်ဝိတက်” ဤတရားတို့သည် သတိလက်လွတ် ပညာချွတ်ယွင်း သမာဓိကင်းနေသော ရဟန်းကို နှိပ်စက်နိုင်ကြောင်း၊ သီလရှိ ပညာဖြင့် ကိလေသာ တို့ငြိမ်းအေးရာနိဗ္ဗာန်၌ မွေ့လျော်သောရဟန်းသည် အကုသိုလ်ဝိတက်တို့ မလိုက်တော့ပဲ ကိလေသာအပူငြိမ်းလျက် ချမ်းသာစွာနေရ၏-ဟု အကျယ် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ကဋ္ဌဟာရသုတ္တ
ကဋ္ဌဟာရသုတ္တ-သံ၊၁၊၁၈၂-၃။ သံ၊မြန်၊၁၊၁၇၁။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၂၄၃-၄။ သံ၊ဋီ၊၁၊၂၇၉-၂၈၀။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၇-ဗြာဟ္မဏသံယုတ်၊ ၂-ဥပါသကဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ တောအုပ်တစ်ခုဝယ် သီတင်းသုံးနေတော်မူသည်ကို တွေ့မြင်ရသော ထင်းခွေသွားသည့် တပည့်လုလင်တို့၏ပြောကြားချက်အရ -ကိုယ်ကို ဖြောင့်မတ်စွာထား၍ ကမ္မဋ္ဌာန်းသို့ရှေးရှု သတိကိုဖြစ်စေလျက် တင်ပလ္လင်ခွေထိုင်နေတော်မူသော ဘုရားရှင်သို့ချဉ်းကပ်ပြီး ရှေးဦးစွာ တောထဲ၌ မကြောက်မရွံ့ သီတင်းသုံး နေတော်မူသော ဘုရားရှင်ကို ချီးကျူး၍ ဗြဟ္မာပြည်သို့ရောက်ခြင်းငှာ အားထုတ်နေ ပါသလော-ဟု မေးလျှောက်လာသောဘာရဒွါဇအနွယ်ရှိသောပုဏ္ဏားအား “ဆိတ်ငြိမ်သော တောကြီးထဲ၌ ရဲရဲရင့်ရင့် ဈာန်ဖြင့်နေနိုင်ပုံကို” ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ကဋ္ဌောပမသုတ္တ
ကဋ္ဌောပမသုတ္တ-သံ၊၃၊၁၈၇-၈။ သံ၊မြန်၊၃၊၁၉၃-၄။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၇၃။ သံ၊ဋီ၊၂၊၄၉၇။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၄-ဣန္ဒြိယသံယုတ္တ၊ ၄-သုခိန္ဒြိယဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
သုခ, ဒုက္ခ, သောမနဿ, ဒေါမနဿ, ဥပေက္ခာ-ဟု ဣန္ဒြေ ငါးပါးရှိပုံ၊ ဖဿကို အကြောင်းပြု၍ ဣန္ဒြေငါးပါးဖြစ်ပုံ၊ ဣန္ဒြေဖြစ်သည်ကို သိပုံ၊ ဖဿချုပ်ခြင်းကြောင့် ဣန္ဒငါးပါးတို့ ချုပ်ပုံ၊ ဣန္ဒြေချုပ်ပုံကိုလည်း သိနိုင်ပုံကို သစ်သား (ထင်း)ချောင်း နှစ်ချောင်းပွတ်တိုက်ရာမှ အပူငွေ့နှင့် မီးတို့ဖြစ်ပေါ်လာပုံ၊ ထိုသစ်သား (ထင်း)ချောင်း နှစ်ချောင်းကို ခွဲထားလိုက်လျှင် မီးနှင့် အပူငွေ့တို့ချုပ်ငြိမ်းပုံ ဥပမာဖြင့် ဝေဒနာ တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီဖြစ်ပုံ, အသီးအသီး ချုပ်ပုံတို့ကို ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ကဏ္ဋကသုတ္တ
ကဏ္ဋကသုတ္တ-အံ၊၃၊၃၆၂-၄။ အံ၊မြန်၊၃၊၃၆၀-၁။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၂၂။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဒသကနိပါတ၊ ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ (၈)၃-အာကင်္ခဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် ဝေသာလီမြို့ မဟာဝုန်တော ကူဋာဂါရသာလာကျောင်းတော်ဝယ် ထင်ရှားသောမထေရ်တို့နှင့် အတူသီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် “အသံသည် ဈာန်၏ ဆူးငြောင့်သဖွယ်ဖြစ်ပုံနှင့် ဆူးငြောင့်ဆယ်မျိုးတို့ကို ယင်းတို့၏ ဆူးငြောင့်သဖွယ်ဖြစ်ရာ တရားများနှင့် တွဲဖက်၍ ဟောတော်မူပြီး ဆူးငြောင့်ကင်းသူ, ဆူးငြောင့်မရှိသူများသည် ရဟန္တာများဖြစ်ကြပုံကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ကဏ္ဍကီသုတ္တ
ကဏ္ဍကီသုတ္တ (၃)-သံ၊၃၊၂၆၀-၁။ သံ၊မြန်၊၃၊၂၆၂-၃။ သံ၊ ဋ္ဌ ၃။ ၂၉၃။ သံ၊ဋီ၊၂၊၅၁၆။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၈-အနုရုဒ္ဓသံယုတ္တ၊ ၁-ရဟောဂတဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
ကောသလနိုင်ငံ၊ သာကေတမြို့ အနီး ကဏ္ဍကီတောအုပ်အတွင်း၌ အရှင်အနုရုဒ္ဓါ၊ အရှင်သာရိပုတ္တရာ၊ အရှင်မောဂ္ဂလာန်ထေရ်တို့ သီတင်းသုံးတော်မူနေကြစဉ် အရှင်သာရိပုတ္တရာ၏ မေးလျှောက်ထားချက်အရ ကျင့်ဆဲသေခရဟန်းသည် သတိပဋ္ဌာန်လေးပါးသို့ ကပ်ရောက်၍ နေထိုက်၏-ဟု သတိပဋ္ဌာန်တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီကို ဝေဖန်၍ အရှင်အနုရုဒ္ဓါ ဖြေဆိုသည့်သုတ်။
-သံ၊၃၊၂၆၁။ ... ပဉ္စမသုတ်။
အထက်သုတ်နည်းအတိုင်း အရှင်သာရိပုတ္တရာ၏ မေးလျှောက်ထားချက်အရ ကျင့်ပြီးသော အသေခရဟန်းသည် သတိပဋ္ဌာန်လေးပါးသို့ ကပ်ရောက်၍ နေထိုင်ပုံကို အရှင်အနုရုဒ္ဓါ ဖြေဆိုသည့်သုတ်။
-သံ၊၃၊၂၆၁။ သံ၊မြန်၊၃၊၂၆၃-၄။ ဆဋ္ဌသုတ်။
စတုတ္ထသုတ်တော်အတိုင်း အရှင်သာရိပုတ္တရာထေရ်၏ မေးလျှောက်ချက်အရ သတိပဋ္ဌာန်လေးပါးကို ပွားများခြင်းကြောင့် မြတ်သော အဘိညာဉ်ရှိသူဖြစ်ရပုံကို အရှင်အနုရုဒ္ဓါ ဖြေဆိုတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ကဏ္ဍကတ္ထလသုတ္တ
ကဏ္ဍကတ္ထလသုတ္တ-မ၊၂၊၃၂၇-၃၃၃။ မ၊မြန်၊၂၊၃၃၁-၇။ မ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၄၅-၈။ မ၊ဋီ၊၃၊၁၆၃-၅။
-မဇ္ဈိမနိကာယ၊ မဇ္ဈိမပဏ္ဏာသက၊ ၄-ရာဇဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
ဘုရားရှင် ဥရုညမြို့ ကဏ္ဏကတ္ထလ မိဂဒါယ၌ သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် (၁) “ကောသလဘုရင် ရောက်ရှိလာပြီး -သဗ္ဗညုဖြစ်သော သမဏ, ဗြာဟ္မဏ မရှိ၊ သဗ္ဗညု-ဟု ဝန်ခံနိုင်သော အကြောင်းမရှိ” သဗ္ဗညုတဉာဏ်တော်နှင့် ဆက်စပ်၍ မိမိကြားထားသောစကားကို ဘုရားရှင်ကိုယ်တော် မိန့်ကြားတော်မူခြင်း ဟုတ်/မဟုတ်၊ (၂) အမျိုးလေးပါးတို့ ထူးခြားမှု ရှိ/မရှိ၊ (၃) ပဓာနိယင်္ဂတရားငါးပါးနှင့် ပြည့်စုံသူတို့ အချင်းချင်းထူးခြားမှု ရှိ/မရှိ၊ (၄) မဂ်, ဖိုလ်ချင်း ခြားနားမှု ရှိ/မရှိ၊ (၅) နတ်၊ (၆)ဗြဟ္မာတို့ ရှိ/မရှိ၊ (၇) ယင်းနတ်ဗြဟ္မာတို့ ဤလူ့ပြည်၌ ပဋိသန္ဓေနေမှု ရှိ/မရှိ -ပြဿနာတို့ကို မေးလျှောက်ပါသည်။ ဘုရားရှင်သည် ကောသလဘုရင်အား ဆုံးမပြီး ယဉ်ကျေးပြီးသော ဆင် မြင်း, နွား၊ မဆုံးမရသေး, မယဉ်ကျေးသော ဆင်, မြင်း, နွား ဥပမာ၊ ကျွန်းသား, အင်ကြင်းသား, သရက်သား, ရေသဖန်းသား, ထင်းခြောက်မီး ဥပမာတို့ဖြင့် ရှင်းလင်းဟောကြားတော်မူပါသည်။ ဝိဋဋူဘစစ်သူကြီး၏ ဤလူ့ပြည်သို့ ပဋိသန္ဓေလာနေသောနတ်တို့က ဤလူ့ပြည်သို့ ပဋိသန္ဓေလာ၍မနေသောနတ်တို့ကို နေရာမှ ရွေ့စေနိုင်မှု, နှင်ထုတ်နိုင်မှု ရှိ/မရှိကို မေးလျှောက်ရာ အရှင်အာနန္ဒာမထေရ် ဥပမာစကားဖြင့် ရှင်းလင်းမိန့်ကြား တော်မူပုံ၊ ကောသလဘုရင်က အရှင်အာနန္ဒာမထေရ်အား ချီးမွမ်းစကားလျှောက်ထားပြီး ဘုရားရှင်၏ ဖြေဆိုချက်အားလုံးကို နှစ်သက် သဘောကျပါကြောင်း လျှောက်ထားသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌-ကောသလမင်း၏ လျှောက်ထားချက်၌ ကဲ့ရဲ့ခြင်းမှ ကင်းလွတ်စေရန် မေးတော်မူပုံ၊ ပုထုဇဉ်နှင့် အရိယာပုဂ္ဂိုလ်အဆင့်ဆင့် ပဓာနဝေမတ္တ ဖြစ်ပုံ၊ အဿဒ္ဓ-ပုဂ္ဂိုလ် ၄-မျိုး၊ ဩပမ္မသံသန္ဒန၊ မင်း၏ အစွမ်းသတ္တိများ-အစရှိသော မှတ်သားဖွယ်များကို လေ့လာနိုင်ပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ကဏှသုတ္တ
ကဏှသုတ္တ-အံ၊၁၊၅၃။ အံ၊မြန်၊၁၊၆၅။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၇။ အံ၊ဋီ၊၂၊၅။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဒုကနိပါတ၊ ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၁-ကမ္မကရဏဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
အဟိရိက, အနောတ္တပ္ပ တရားနှစ်ပါးသည် ကဏှဓမ္မဖြစ်ပုံကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ကဏှမဂ္ဂသုတ္တ
ကဏှမဂ္ဂသုတ္တ (၂)-အံ၊၃၊၄၅၅။ အံ၊မြန်၊၃၊၄၄၉။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဒသကနိပါတ၊ တတိယပဏ္ဏာသက၊ (၁၅)၅-အရိယဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ-အစရှိသော တရား ၁၀-ပါးတို့ကို ကဏှမဂ္ဂကဏလမ်းစဉ်, သမ္မာဒိဋ္ဌိ-အစရှိသော တရား ၁၀-ပါးတို့ကို သုက္ကမဂ္ဂ - သုက္ကလမ်းစဉ်ဟု ခွဲခြား၍ ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၃၊၄၈၅။ အံ၊မြန်၊၃၊၄၇၆။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဒသကနိပါတ၊ စတုတ္ထပဏ္ဏာသက၊ (၁၉)၄-အရိယမဂ္ဂဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
ဒုစရိုက် ၁၀-ပါးသည် ကဏှမဂ္ဂ - ကဏှလမ်းစဉ်၊ ဒုစရိုက် ၁၀-ပါးမှ ရှောင်ကြဉ်မှုသည် သုက္ကမဂ္ဂ -သုက္ကလမ်းစဉ်ဟု ခွဲခြား၍ ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ကဏှသပ္ပသုတ္တ
ကဏှသပ္ပသုတ္တ (၂)-အံ၊၂၊၂၂၇။ အံ၊မြန်၊၂၊၂၈၉-၂၉၀။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၈၂။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ပဉ္စကနိပါတ၊ ပဉ္စမပဏ္ဏာသက၊ (၂၃)၃-ဒီဃစာရိကဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ် နှင့် ဒသမသုတ်။
မြွေဟောက်၏ အပြစ် ၅-မျိုးနှင့် မာတုဂါမ၏ အပြစ် ၅-မျိုးတို့ကို နှစ်သုတ် ခွဲ၍ ဟောတော်မူသည်။ ဒုတိယကဏသပ္ပသုတ်၌ နှိုင်းယှဉ်ချက်နှင့်တကွ ဟောတော်မူပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ကတမောဒကတိဿသုတ္တ
ကတမောဒကတိဿသုတ္တ-သံ၊၁၊၁၅၀။ သံ၊မြန်၊၁၊၁၄၄။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၁၉၇။ သံ၊ဋီ၊၁၊၂၄၆။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၆-ဗြဟ္မသံယုတ္တ၊ ပဌမဝဂ်၊ အဋ္ဌမသုတ်။
သုဗြဟ္မာနှင့် သုဒ္ဓါဝါသ-ဟူသော ပစ္စေက ဗြဟ္မာ နှစ်ဦးတို့ ဘုရားရှင် သီတင်းသုံးတော်မူရာ ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်သို့ လာရောက်ကြပြီး ကတမောဒကတိဿသည် “အကိဿဝ”-ပညာမဲ့သူဖြစ်ကြောင်း လျှောက်ထားသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ကတိဆိန္ဒသုတ္တ
ကတိဆိန္ဒသုတ္တ-သံ၊၁၊၃။ သံ၊မြန်၊၁၊၃။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၂၃။ သံ၊ဋီ၊၁၊၆၇-၈။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-ဒေဝတာသံယုတ္တ၊ ၁-နဠဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
အညတရနတ်သား၏ မေးလျှောက်ချက်အရ -အနာဂါမိမဂ်ဖြင့် ဩရမ္ဘာဂိယ သံယောဇဉ် ၅-ပါးကို ဖြတ်တောက်ပြီး၊ အရဟတ္တမဂ်ဖြင့် ဥဒ္ဓံဘာဂိယ သံယောဇဉ် ၅-ပါးတို့ကို ပယ်စွန့်ပြီး၊ ထိုသံယောဇဉ်တို့ကို ဖြတ်တောက်မှု ပယ်စွန့်နိုင်ရန် သဒ္ဓါအစ ရှိသော ဣန္ဒြေ ၅-ပါးတို့ကို အလွန်ထူးခြားစွာ ပွားများပြီး၊ ရာဂ, ဒေါသ, မောဟ, မာန, ဒိဋ္ဌိ-ဟူသော ကပ်ငြိတွယ်တာမှုတရား ၅-ပါးကို လွန်မြောက်ပြီးသောရဟန်းကို “ဩဃတိဏ္ဏ (သံသရာရေပြင်ကြမ်း ကူးသန်းပြီးသော)ရဟန်းဟု ဆိုသင့်ပုံကို ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ကထာသုတ္တ
ကထာသုတ္တ-အံ၊၂၊၁၀၆။ အံ၊မြန်၊၂၊၉၇။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ပဉ္စကနိပါတ၊ ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ (၁၀)၅-ကကုဓဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
အရဟတ္တဖိုလ်ကို မကြာမီ ထိုးထွင်း၍ သိနိုင်မည့် အာနာပါနဿတိဘာဝနာ ပွားများသောရဟန်း၏ အရည်အချင်း ငါးမျိုးကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ကထာပဝတ္တိသုတ္တ
ကထာပဝတ္တိသုတ္တ-အံ၊၁၊၁၄၉။ အံ၊မြန်၊၁၊၁၆၈။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၃၆။ အံ၊ဋီ၊၂၊၁၂၃။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ တိကနိပါတ၊ ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၅-စူဠဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
စကားဖြစ်ပေါ်ခြင်းအကြောင်း သုံးမျိုးကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ကထာဝတ္ထုသုတ္တ
ကထာဝတ္ထုသုတ္တ (၃)-အံ၊၁၊၁၉၇-၉။ အံ၊မြန်၊၁၊၂၁၅-၈။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၈၄-၈။ အံ၊ဋီ၊၂၊၁၆၇-၉။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ တိကနိပါတ၊ ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ (၇)၂-မဟာဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
ဤသုတ်၌ -
(က) စကားပြောဆိုခြင်း၏အကြောင်း ၃-မျိုး၊
(ခ) စကားပြောဆို (ဆွေးနွေး)ထိုက်သောပုဂ္ဂိုလ် ၄-မျိုး၊
(ဂ) စကားမပြောဆို (မဆွေးနွေး)ထိုက်သောပုဂ္ဂိုလ် ၄-မျိုး၊
(ဃ) (သစ္စာ ၄-ပါးသိနိုင်သော) အကြောင်းရှိသော ပုဂ္ဂိုလ်၊
(င) (သစ္စာ ၄-ပါးသိနိုင်သော) အကြောင်းမရှိသော ပုဂ္ဂိုလ်၊
(စ) စကားပြောဟောခြင်း၏ ပန်းတိုင်တို့ကို အကျယ် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
ပညာရှိ (အရိယာ)ပုဂ္ဂိုလ်တို့ မပြောဆိုသောစကားများ, ပြောဆိုသောစကားများ ပညာရှိ (အရိယာ)ပုဂ္ဂိုလ်တို့၏ တိုင်ပင်ခြင်းတို့ကိုလည်း ဟောတော်မူပါသည်။
အဋ္ဌကထာ/ဋီကာတို့၌-အကျယ်ဖွင့်ပြချက်များ ရှိပါသည်။
-အံ၊၃၊၃၅၈-၉။ အံ၊မြန်၊၃၊၃၅၅-၆။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၁၈-၉။ အံ၊ဋီ၊၃၊၃၃၈-၉။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဒသကနိပါတ၊ ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ (၇)၂-ယမကဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
တိရစ္ဆာနကထာ ၂၇-မျိုးကို ပြောဆိုနေကြသောရဟန်းတို့အား အညတိတ္ထိယ ပရိဗ္ဗာဇကတို့၏အစွမ်းသတ္တိကို ကုန်စေနိုင်သော ကထာဆယ်ပါးကို ထောက်ဆ၍ ထောက်ဆ၍ ပြောဆိုကြရန် ဘုရားရှင် ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
တိရစ္ဆာနကထာတို့၏ ဖွင့်ဆိုချက် အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ပါရှိပါသည်။ ဋီကာ၌ တိရစ္ဆာနကထာ ၃၂-မျိုးရှိပုံကို ပြဆိုထားပါသည်။
-အံ၊၃၊၃၅၉-၃၆၀။ အံ၊မြန်၊၃၊၃၅၇-၈။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဒသကနိပါတ၊ ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ (၇)၂-ယမကဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော် ညနေချမ်းအခါ ဥပဋ္ဌာနသာလာ၌ တိရစ္ဆာနကထာကို ပြောဆိုနေသောရဟန်းတို့အား အထက်သုတ်ပါကထာဝတ္ထု ၁၀-ပါးတို့ကို မိမိကိုယ်တိုင်လည်း ကျင့်သုံး အခြားရဟန်းတို့အားလည်း ကျင့်သုံးရန် ဟောပြောသောရဟန်းသည် ချီးမွမ်းထိုက်ပုံကို ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ကတ္ထီသုတ္တ
ကတ္ထီသုတ္တ-အံ၊၃၊၃၈၂-၆။ အံ၊မြန်၊၃၊၃၇၈-၃၈၁။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၂၅။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဒသကနိပါတ၊ ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ (၉)၄-ထေရဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
ဈာန်မဂ်ဖိုလ်ရမှု၌ လိမ်ညာ၍ ပြောဆိုခြင်းနှင့် စပ်၍ ဓမ္မဝိနယသာသနာတော်၌ ကြီးပွားစည်ပင်ပြန့်ပွားတိုးတက်မှုမရှိသော တရားဆယ်မျိုးတို့ကို စေတိတိုင်း သဟဇာတိမြို့၌ မဟာစုန္ဒထေရ်က ရဟန်းတို့အား ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ကန္ဒရကသုတ္တ
ကန္ဒရကသုတ္တ-မ၊၂၊၁-၁၂။ မ၊မြန်၊၂၊၁-၁၄။ မ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁-၈။ မ၊ဋီ၊၃၊၁-၆။
-မဇ္ဈိမနိကာယ၊ မဇ္ဈိမပဏ္ဏာသ၊ ၁-ဂဟပတိဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
ဘုရားရှင် အင်္ဂတိုင်း စမ္ပာမြို့ ဂဂ္ဂရာရေကန်အနီး၌ ရဟန်းတော်များနှင့် အတူ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် ရောက်ရှိလာကြသော ဆင်ထိန်း၏သား “ပေဿနှင့် “ကန္ဒရက ပရိဗိုဇ်တို့တွင် ကန္ဒရကပရိဗိုဇ်၏လျှောက်ထားချက်အရ “ရဟန်းသံဃာတော်၏ (ဟန်ဆောင်မှုမပါ) ပင်ကိုယ်သဘာဝအားဖြင့်သာ ငြိမ်သက်မှုရှိပုံ နှစ်မျိုးကို” ဟောတော်မူပါသည်။ ထိုနှစ်မျိုးတို့တွင် သေက္ခပုဂ္ဂိုလ်များသည် သတိပဋ္ဌာန်လေးပါးပွားနေခြင်းကြောင့် ငြိမ်သက်မှုရှိပုံနှင့် သတိပဋ္ဌာန်လေးပါး အားထုတ်ပုံ၊ အားထုတ်ခြင်းကြောင့် လက်တွေ့ခံစားနိုင်သော အကျိုးတို့ကို ဟောကြားတော်မူပါသည်။ ။
ဆင်ထိန်း၏သား ပေဿက “ရှုပ်ပွနေသောလူ့လောက၌ သတိပဋ္ဌာန်လေးပါး ပွားများသင့်ပုံ၊ လူ့သဘာဝနှင့် တိရစ္ဆာန်သဘာဝတို့ခြားနားချက်ကို ရှင်းလင်းလျှောက်ထားပါသည်။ ဘုရားရှင်က ပေဿအား (၁) အတ္တန္တပ, အတ္တပရိတာပနာနုယောဂ မနုယုတ္တပုဂ္ဂိုလ်၊ (၂) ပရန္တပ, ပရပရိတာပနာနုယောဂ မနုယုတ္တပုဂ္ဂိုလ်၊ (၃) အတ္တန္တပ, အတ္တပရိတာပနာနုယောဂ မနုယုတ္တ, ပရန္တပ, ပရပရိတာပနာနုယောဂ မနုယုတ္တပုဂ္ဂိုလ်၊ (၄) နေဝအတ္တန္တပ, အတ္တပရိတာပနာနုယောဂ မနုယုတ္တ, နပရန္တပ, နပရပရိတာပနာ နုယောဂ မနုယုတ္တပုဂ္ဂိုလ်-ဟု ပုဂ္ဂိုလ်လေးမျိုးရှိပုံ၊ နောက်ဆုံးပုဂ္ဂိုလ်သည် နိစ္ဆာတ, နိဗ္ဗုတ, သီတိဘူတ, သုခပ္ပဋိသံဝေဒီ, ဗြဟ္မဘူတဖြစ်ပုံ၊ ဤပုဂ္ဂိုလ်လေးမျိုးတို့တွင် အဘယ် ပုဂ္ဂိုလ်သည် သင်၏စိတ်ကို နှစ်သက်စေနိုင်ပါသနည်း-ဟု မေးတော်မူပါသည်။
ထိုအခါ ပေဿ-က “နောက်ဆုံးပုဂ္ဂိုလ်သာ သူ၏စိတ်ကို နှစ်သက်စေနိုင်ပုံနှင့် နှစ်သက်စေနိုင်ခြင်း၏ အကြောင်းကို” လျှောက်ထားပြီး ပြန်သွားပါသည်။
ထိုအခါ ဘုရားရှင်က “ပေဿသည် ပညာရှိဖြစ်ပုံ၊ ထိုပုဂ္ဂိုလ်လေးမျိုး၏ အကျယ်ဒေသနာကို နာယူပြီးပါက အကျိုးများစွာဖြစ်နိုင်ပုံကို မိန့်ကြားတော်မူပြီး၊ ထိုပုဂ္ဂိုလ်လေးမျိုးအကျယ်ကို သီလ, သမာဓိ, ပညာ အထွတ်တပ်၍ ဟောတော်မူပါသည်။
အဋ္ဌကထာ၌-စမ္ပာမြို့တော်နှင့် ဂဂ္ဂရာရေကန်အကြောင်း၊ တုဏှီဘူတ ဖြစ်ပုံ၊ အစ္ဆရိယပုဒ်အဖွင့်၊ အစ္ဆရိယနှစ်မျိုး၊ ဥပသန္တ အတုနှင့် အစစ်၊ သမဏယက္ခ၊ ဤသုတ်၌ ဟောတော်မူသည့် သတိပဋ္ဌာန်၊ သဌ, ကူဋ၊ ဝင်္က, ဇိမှအဖွင့်၊ ပဏ္ဍိတ, မဟာပည ပုဂ္ဂိုလ် အစစ်၊ မဂ္ဂဖလဥပနိဿယ ပျက်စီးခြင်းအကြောင်း နှစ်မျိုး-အစရှိသော မှတ်သားဖွယ် ဖွင့်ဆိုချက်များကို လေ့လာနိုင်ပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ကပ္ပသုတ္တ
ကပ္ပသုတ္တ (၃)-သံ၊၂၊၁၃၈။ သံ၊မြန်၊၂၊၁၂၉။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-ခန္ဓသံယုတ္တ၊ (၁၂)၂-ဓမ္မကထိကဝဂ္ဂ၊ ဒွါဒသမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် “အဘယ်ကဲ့သို့မြင်လျှင် ဤသဝိညာဏကကာယ, ဗဟိဒ္ဓသဗ္ဗနိမိတ္တတို့၌ “ငါ”ဟု စွဲယူမှု “ဒိဋ္ဌိ”၊ ငါ့ဥစ္စာ-ဟု တပ်မက်မှု “တဏှာ၊ ထောင်လွှားမှု “မာနာနုသယတို့ မဖြစ်ပါကုန်သနည်း-ဟု အရှင်ကပ္ပ၏ မေးလျှောက်မှုကို အကြောင်းပြု၍ အနတ္တလက္ခဏသုတ် ဒေသနာတော်အတိုင်း ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည်၊ ဤသို့ သိမြင်လျှင် ဤသဝိညာဏကကာယ, ဗဟိဒ္ဓနိမိတ္တတို့၌ အဟင်္ကာရ, မမင်္ကာရ, မာနာနုသယတို့ မဖြစ်ဟု ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၂၊၁၃၉။ သံ၊မြန်၊၂၊၁၃၀။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ... တေရသမသုတ်။
ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူသော ဘုရားရှင်အား “အဘယ်သို့ သိမြင်လျှင် ဤသဝိညာဏကကာယ, ဗဟိဒ္ဓ သဗ္ဗနိမိတ္တတို့၌ အဟင်္ကာရ, မမင်္ကာရ မာနာနုသယတို့ကင်း၍ မာန်အဖို့အစုကို လွန်မြောက်သော ငြိမ်သက်သော ကိလေသာမှလွတ်မြောက်သော စိတ်ဖြစ်ပါသနည်း-ဟု မေးလျှောက်သော အရှင်ကပ္ပထေရ်အား ဘုရားရှင်က အနတ္တလက္ခဏသုတ် ဒေသနာတော်အတိုင်း ဟောကြားတော်မူပါသည်၊ ဤသို့သိမြင်လျှင် အဟင်္ကာရ-စသည်ကင်း၍ ကိလေသာမှလွတ်မြောက်သော စိတ်ဖြစ်၏-ဟု ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၁၊၄၆၀။ အံ၊မြန်၊၁၊၄၇၃။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၄၀။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ စတုတ္ထပဏ္ဏာသက၊ (၁၆)၁-ဣန္ဒြိယဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
အသင်္ချေယျကပ် လေးမျိုးကို အကျယ်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌-သံဝဋသုံးမျိုးနှင့် သံဝဋသီမာသုံးမျိုးတို့ကို ဖွင့်ပြထားပါသည်။
ဋီကာ၌-သံဝဋ္ဋကပ် အစရှိသောပုဒ်အဖွင့်များနှင့် ဗုဒ္ဓခေတ်အကြောင်း ဖွင့်ပြချက်များ ပါရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ကပ္ပသဟဿသုတ္တ
ကပ္ပသဟဿသုတ္တ-သံ၊၃၊၂၆၅။ သံ၊မြန်၊၃၊၂၆၆-၇။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၈-အနုရုဒ္ဓသံယုတ္တ၊ ဒုတိယဝဂ်၊ ပဌမသုတ်။
ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူသောအခါ အရှင်အနုရုဒ္ဓါအား “အဘယ်တရားများကို ပွားများခြင်းကြောင့် အရှင်အနုရုဒ္ဓါသည် မဟာဘိညပုဂ္ဂိုလ်ဖြစ်ပါသနည်း”ဟု မေးလျှောက်သော သမ္ဗဟုလ ရဟန်းတို့အား အရှင်အနုရုဒ္ဓါမထေရ်က သတိပဋ္ဌာန်တရားလေးပါးကို ပွားများခဲ့ခြင်းကြောင့် ကပ္ပါတစ်ထောင်အထိ သိမြင်နိုင်သော မဟာဘိညပုဂ္ဂိုလ်ဖြစ်ကြောင်း”ကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ကပိလ (ဓမ္မစရိယ) သုတ္တ
ကပိလ (ဓမ္မစရိယ) သုတ္တ-သုတ္တနိ၊၃၂၁-၂။ သုတ္တနိ၊မြန်၊၃၀၃-၄။ သုတ္တနိ၊ဋ္ဌ၊၂၊၄၂-၈။
ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ သုတ္တနိပါတ, ၂-စူဠဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
ဤသုတ်သည် ပါဠိတော်၌ ဓမ္မစရိယသုတ်ဟုလည်းကောင်း, အဋ္ဌကထာ၌ ကပိလသုတ်ဟုလည်းကောင်း ခေါ်ဝေါ်ပါသည်။ ဤသုတ်ကို ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ ကပိလငါးနှင့်အတူ စည်းဝေးရောက်လာကြသော ကောသလမင်းနှင့် လူအပေါင်းအား ကပိလငါးကို အကြောင်းပြု၍ ဟောကြားတော် မူပါသည်။
ဤသုတ်၌ မြတ်သောဥစ္စာရတနာ၊ ယုတ်ညံ့စွာအသက်ရှင်နေသော ရဟန်း၊ ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်တရားတော်ကို မသိနိုင်သောရဟန်း၊ တမလွန်ဘဝ၌ ဆင်းရဲသို့ရောက်မည့် ရဟန်း၊ ဆေးကြော၍ မစင်ကြယ်စေနိုင်သော အကုသိုလ်မစင်ဖြင့် ပြည့်သောရဟန်း၊ ယုတ်ညံ့သောရဟန်းတို့ကို သံဃာညီညွတ်မှုကိုရယူလျက် အမှိုက်, ယောက်သွားပုပ်တို့ကဲ့သို့ သံဃာ့ဘောင်မှ နှင်ထုတ်ကြကုန်လျက် ဆင်းရဲကုန်ဆုံး အောင် အားထုတ်ကြကုန်လော့-ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌-ကပိလရဟန်းအကြောင်းနှင့် မှတ်သားဖွယ်ဖွင့်ဆိုချက်များကို လေ့လာနိုင်ပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ကမ္ဗောဇသုတ္တ
ကမ္ဗောဇသုတ္တ-အံ၊၁၊၃၉၄၊ အံ၊မြန်၊၁၊၄၀၉။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၂၁။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ (၈)၃-အပဏ္ဏကဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
ကောသမ္ဗီမြို့ ဃောသိတာရုံကျောင်းတော်၌ အရှင်အာနန္ဒာ၏ လျှောက်ထား ချက်အရ ကောဓန, ဣဿုကီ, မစ္ဆရီ, ဒုပ္ပည-ဟူသော တရားလေးမျိုးရှိသော အမျိုးသမီးများသည် (၁)တရားဆုံးဖြတ်မှု၊ (၂)ကြီးမားသောကုန်သွယ်မှုလုပ်ငန်း၊ (၃)နိုင်ငံရပ် ခြား ကုန်သွယ်မှုလုပ်ငန်းတို့ကို မလုပ်ကိုင် မဆောင်ရွက်နိုင်ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌-အကျယ်ဖွင့်ပြချက် ပါရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ကမ္မသုတ္တ
ကမ္မသုတ္တ-အံ၊၁၊၅၇၅။ အံ၊မြန်၊၁၊၅၈၉။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ (၂၆)၆-အဘိညာဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
အပြစ်ရှိသော ကာယကံ, ဝစီကံ, မနောကံ, မိစ္ဆာအယူ-ဟူသော တရားလေးမျိုးတို့နှင့် ပြည့်စုံသော ဗာလ, အဗျတ္တ-ဖြစ်သော သူယုတ်မာသည် (မိမိ၏ ကုသိုလ်မူလကို) တူးဖြို ဖျက်ဆီး၍ မိမိကိုယ်ကို ဆောင်သူ၊ မကောင်းမှုများစွာ ပွားသူ၊ အပြစ်ရှိသူ၊ ပညာရှိတို့ ကဲ့ရဲ့အပ်သူ အကုသိုလ်များစွာကို ပွားများသူဖြစ်၏။
အပြစ်ကင်းသော ကာယကံ, ဝစီကံ, မနောကံ, သမ္မာအယူ-ဟူသော တရား လေးမျိုးတို့နှင့် ပြည့်စုံသော ပဏ္ဍိတ, ဗျတ္တဖြစ်သော သူတော်ကောင်းသည် (မိမိ၏ ကုသိုလ်မူလကို) မတူးဖြို, မဖျက်ဆီးပဲ မိမိကိုယ်ကို ဆောင်သူ၊ အပြစ်မရှိသူ, ပညာရှိတို့ မကဲ့ရဲ့အပ်သူ, ကုသိုလ်ကောင်းမှုများစွာ ပွားများသူ ဖြစ်၏-ဟု ကဏှပက္ခ, သုက္ကပက္ခအားဖြင့် ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ကမ္မန္တသုတ္တ
ကမ္မန္တသုတ္တ-အံ၊၁၊၂၇၄-၅။ အံ၊မြန်၊၁၊၂၉၂-၃။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ တိကနိပါတ၊ တတိယပဏ္ဏာသက၊ (၁၂)၂-အာပါယိကဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
ကမ္မန္တဝိပတ္တိ အာဇီဝဝိပတ္တိ, ဒိဋ္ဌိဝိပတ္တိ-ဟူသော ဝိပတ္တိ ၃-မျိုးနှင့် ကမ္မန္တသမ္ပဒါ, အာဇီဝသမ္ပဒါ, ဒိဋ္ဌိသမ္ပဒါ-ဟူသော သမ္ပဒါ ၃-မျိုးတို့ကို အကျယ်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ကမ္မနိဒါနသုတ္တ
ကမ္မနိဒါနသုတ္တ-အံ၊၃၊၄၇၀-၁။ အံ၊မြန်၊၃၊၄၆၃-၄။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၃၈။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဒသကနိပါတ၊ စတုတ္ထပဏ္ဏာသက၊ (၁၇)၂-ဇာဏုဿောဏိဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
ဒုစရိုက် ၁၀-ပါးတို့တွင် တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ၌ လောဘ, ဒေါသ, မောဟ အကြောင်းခံ၍ အသီး အသီးဖြစ်ပုံ၊ လောဘ, ဒေါသ, မောဟတို့သည် (အကုသိုလ်) ကံ ဖြစ်ခြင်း၏အကြောင်း ဖြစ်ပုံ၊ လောဘ, ဒေါသ, မောဟတို့ ကုန်ခမ်းခြင်းကြောင့် အကုသိုလ်ကံအကြောင်း ကုန်ဆုံးသွားပုံကို တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ အကျယ်ဝေဖန်၍ ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ကမ္မနီယသုတ္တ
ကမ္မနီယသုတ္တ-အံ၊၁၊၄။ အံ၊မြန်၊၁၊၂၆။ အံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၄၀။ အံ၊ဋီ၊၁၊၈၈-၉။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဧကကနိပါတ၊ ၃-အကမ္မနိယဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
ဘာဝနာ၏အစွမ်းအားဖြင့် ပွားများအပ်ပြီးသော လောကုတ္တရာစိတ်မှ တပါး ပြုခြင်းငှာလွယ်ကူသော အခြား (မည်သည့်)တရားကိုမျှ ငါဘုရားမြင်တော်မမူ၊ ဘာဝနာ၏ အစွမ်းအားဖြင့် ပွားများအပ်ပြီးသော လောကုတ္တရာစိတ်သည်သာ ပြုခြင်းငှာ လွယ်ကူ၏-ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ကမ္မနိရောဓသုတ္တ
ကမ္မနိရောဓသုတ္တ-သံ၊၂၊၃၄၆-၇။ သံ၊မြန်၊၂၊၃၄၀-၁။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၄၆။ သံ၊ဋီ၊၂၊၃၁၅-၆။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ သဠာယတနသံယုတ္တ၊ (၁၅)၅-နဝပုရာဏဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
ပုရာဏကမ္မ, နဝကမ္မ, ကမ္မနိရောဓ, ကမ္မနိရောဓဂါမိနီ ပဋိပဒါ-တို့ကို အကျယ် ဟောကြားတော်မူပြီး၊ ယင်းတို့ကို မမေ့မလျော့ ကျင့်သုံးကြကုန်ရန် ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် တင်းကြပ်စွာ မိန့်ကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ကမ္မဝိပါကဇသုတ္တ
ကမ္မဝိပါကဇသုတ္တ-ဥဒါန၊၁၀၀။ ဥဒါန၊မြန်၊၉၂။ ဥဒါန၊ဋ္ဌ၊၁၄၈-၁၅၀။
-ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ ဥဒါန၊ ၃-နန္ဒနဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော် ဘုရားရှင်၏ အနီးအနား၌ ထက်ဝယ်ဖွဲ့ခွေ ထိုင်နေလျက် ရှေးကံဟောင်းကြောင့် ပြင်းထန်စွာဖြစ်ပေါ်လာသော ဒုက္ခဝေဒနာကို သတိ, သမ္ပဇဉ်ဖြင့် ဆင်ခြင်လျက် စိတ်ဆင်းရဲမှုမရှိပဲ ထိုင်နေသော ရာဇဂြိုဟ်မြို့သား ရဟန္တာအရှင်မြတ်တစ်ပါးကို ရှုမြင်တော်မူရခြင်းကြောင့် “သဗ္ဗကမ္မဇဟဿံ”အစရှိသော ဂါထာဖြင့် ဘုရားရှင်ကိုယ်တော်တိုင် ဥဒါန်းကျူးရင့်တော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌-ဝေဒနာရှုပုံနှင့် တကွ ဖွင့်ဆိုချက်အကျယ် ပါရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ကမ္မသမာဒါနသုတ္တ
ကမ္မသမာဒါနသုတ္တ-သံ၊၃၊၂၆၆။ သံ၊မြန်၊၃၊၂၆၈။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၈-အနုရုဒ္ဓသံယုတ္တ၊ ဒုတိယဝဂ်၊ နဝမသုတ်။
“ငါ့ရှင်တို့ ဤသတိပဋ္ဌာန်လေးပါးတို့ကို ပွားများခြင်း, ကြိမ်ဖန်များစွာ ပြုလုပ် ခြင်းကြောင့် အတိတ်, အနာဂတ်, ပစ္စုပ္ပန်ဖြစ်သော ဆောက်တည် (ပြုလုပ်)ထားသော ကံတရားတို့၏ အကျိုးဝိပါက်ကို အရာအားလျော်စွာ, အကြောင်းအားလျော်စွာ အမှန် အတိုင်းသိ၏”ဟု အရှင်အနုရုဒ္ဓါမထေရ်မြတ်က ရဟန်းတို့အား ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ကယက္ကယသုတ္တ
ကယက္ကယသုတ္တ-သံ၊၃၊၄၁၁။ သံ၊မြန်၊၃၊၄၁၇။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ (၁၂)သစ္စသံယုတ္တ၊ (၁၀)စတုတ္ထအာမကဓည ပေယျာလဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
ဝယ်မှု ရောင်းမှုမှ ရှောင်ကြဉ်သောသူတို့သည် နည်းပါးကုန်၏၊ ဝယ်မှု ရောင်းမှုမှ မရှောင်ကြဉ်သောသူတို့သာ များကုန်၏-ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ကရဇကာယသုတ္တ
ကရဇကာယသုတ္တ-အံ၊၃၊၅၀၃-၅။ အံ၊မြန်၊၃၊၄၉၃-၄။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၄၀-၁။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဒသကနိပါတ၊ (၂၁)၁-ကရဇကာယဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
စေတနာနှင့်တကွ ပြုလုပ် ဆည်းပူး အားထုတ်အပ်သောကံတို့၏ ယခုဘဝ၌ ဖြစ်စေ, ဒုတိယဘဝ၌ဖြစ်စေ, အခြားဘဝတစ်ခု၌ဖြစ်စေ အကျိုးဝိပါက်ကို မခံစားရပဲ ပျောက်ပျက်သွား၏-ဟု လည်းကောင်း၊ ယင်းကံတို့၏ အကျိုးဝိပါက်ကို မခံစားရပဲ သံသာရဒုက္ခ ကုန်ဆုံးသွား၏-ဟုလည်းကောင်း ဟောတော်မမူပုံ၊ အဘိဇ္ဈကင်း ဗျာပါဒရှင်းလျက် ဝဲ, ယာ, ရှေ့၊ နောက်, အထက်, အောက် အရပ် ၆-မျက်နှာရှိ သတ္တဝါအားလုံးတို့အပေါ်၌ မေတ္တာ, ကရုဏာ, မုဒိတာ, ဥပေက္ခာ ဘာဝနာ တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ ပွားများပုံ၊ ထိုသို့ပွားများနေသူသည် မကောင်းမှုကို မပြုလုပ်ပုံ၊ မကောင်းမှုကို မပြုလုပ်သူသည် ဆင်းရဲဒုက္ခ မဖြစ်ပုံ၊ ဘာဝနာပွားများခြင်း၏ အကျိုးတရားများကို အကျယ်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ကရုဏာသုတ္တ
ကရုဏာသုတ္တ-သံ၊၃၊၁၁၅။ သံ၊မြန်၊၃၊၁၂၁။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၂-ဗောဇ္ဈင်္ဂသံယုတ္တ၊ ၇-အာနာပါနဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
မေတ္တာဘာဝနာနှင့်တကွ ဗောဇ္ဈင်ခုနစ်ပါးတို့ကို ဝိဝေကနိဿိတ, ဝိရာဂနိဿိတ, ဝေါဿဂ္ဂပရိဏာမိ ဖြစ်အောင် အသီးအသီး ပွားများသောသူသည် အကျိုးအာနိ သင် ကြီးမားပုံ၊ အနာဂါမိဖိုလ်, အရဟတ္တဖိုလ်သို့ ရောက်နိုင်ပုံ၊ အကျိုးစီးပွား များပြားပုံ၊ ယောဂလေးပါး ကုန်ခမ်းသွားနိုင်ပုံ၊ ကြီးစွာသောသံဝေဂဉာဏ် ဖြစ်နိုင်ပုံ၊ ချမ်းသာစွာ နေခြင်းငှာ ဖြစ်ပုံတို့ကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ကရောတောသုတ္တ
ကရောတောသုတ္တ-သံ၊၂၊၁၇၁-၂။ သံ၊မြန်၊၂၊၁၆၂-၃။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၁၂။ သံ၊ဋီ၊၂၊၂၆၆-၇။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၃-ဒိဋ္ဌိသံယုတ္တ၊ ၁-သောတာပတ္တိဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
ခန္ဓာငါးပါးတို့တွင် တစ်ပါးတစ်ပါးရှိခဲ့သော် ထိုခန္ဓာကိုအကြောင်းပြု၍ ထိုခန္ဓာကို မှားမှားယွင်းယွင်း နှလုံးသွင်းခြင်းကြောင့် “ကရောတော ကာရယတော”အစရှိသော ကံ (အကြောင်း)ကိုပယ်သော (ပူရဏပဿပ၏) မိစ္ဆာအယူဖြစ်ပုံ၊ ခန္ဓာငါးပါးတို့တွင် တစ်ပါးတစ်ပါး၌ အနိစ္စ, ဒုက္ခ, ဝိပရိဏာမဓမ္မ-ဟု သိမြင်လျှင် ထိုမိစ္ဆာအယူ မဖြစ်ပုံ၊ မိစ္ဆာအယူမဖြစ်တော့သည့်အခါ သစ္စာလေးပါး၌ ယုံမှားမှုတို့ကိုပယ်ပြီးသောတာပန် အရိယာသာဝကဖြစ်နိုင်ပုံကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ကလဟဝိဝါဒသုတ္တ
ကလဟဝိဝါဒသုတ္တ-သုတ္တနိ၊၄၁၃-၅။ သုတ္တနိ၊မြန်၊၃၉၀-၂။ သုတ္တနိ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၆၆-၉။
ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ သုတ္တနိပါတ, ၄-အဋ္ဌကဝဂ္ဂ၊ ဧကာဒသမသုတ်။
ကလဟ, ဝိဝါဒ, မစ္ဆရိယ, ပရိဒေဝ, သောက, ပိသုဏ, မာနာတိမာန, ပိယ, အာသာ, နိဋ္ဌာ, ဆန္ဒ, ဝိနိစ္ဆယ, ကောဓ, မောသဝဇ္ဇ, ကထံကထီ, သာတ, အသာတ, ဝိဘဝ, ဘဝ, ဖဿ, ပရိဂ္ဂဟ, မမတ္တ, ရူပဝိဘောတိ-အစရှိသောတရားတို့ ဖြစ်ခြင်း၏ အကြောင်းတရားတို့ကို နိမ္မိတရုပ်ပွားတော်က မေးလျှောက်သဖြင့် ဘုရားရှင် ဖြေကြားတော်မူသည်။ ဤသုတ်ကို ဒေါသစရိုက်ရှိနေသော နတ်ဗြဟ္မာတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ကလိင်္ဂရသုတ္တ
ကလိင်္ဂရသုတ္တ-သံ၊၁၊၄၅၇-၈။ သံ၊မြန်၊၁၊၄၄၆-၇။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၁၁-၂။ သံ၊ဋီ၊၂၊၁၉၁-၂။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၉-ဩပမ္မသံယုတ္တ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
သစ်သားခေါင်းအုံးကို အုံးလျက် (နိုးနိုးကြားကြား) မမေ့မလျော့ ထက်ထက် သန်သန် အတတ်ပညာသင်ယူလျက် နေကြကုန်သော ယခုလိစ္ဆဝီမင်းတို့အား အဇာတသတ်မင်းသည် နှိပ်စက်နိုင်ရန် အခွင့်, နှိပ်စက်နိုင်ရန်အကြောင်းကို မရနိုင်၊ နူးညံ့သိမ်မွေ့သော နူးညံ့သိမ်မွေ့သည့်လက်ခြေရှိကြကုန်သော, နူးညံ့သောအိပ်ယာတို့၌ လဲသွတ်သောခေါင်းအုံးတို့၌ နေထွက်သည်တိုင်အောင် အိပ်ကြကုန်သော နောက်ပိုင်း လိစ္ဆဝီမင်းတို့သည် အဇာတသတ်မင်း၏ နှိပ်စက်ရန် အခွင့် နှိပ်စက်ရန် အကြောင်း ရလိမ့်မည်။
သစ်သားခေါင်းအုံး၌ အုံးကြကုန်လျက် ပဓာနအလုပ်၌ မမေ့မလျော့ ထက်ထက်သန်သန် အားထုတ်နေကြကုန်သော ယခုခေတ်ရဟန်းတော်တို့အား မာရ်ယုတ်သည် နှိပ်စက်ရန် အခွင့်အလမ်း အကြောင်းကို မရနိုင်၊ နူးညံ့သော နူးညံ့သိမ်မွေ့သော လက်ခြေရှိကြကုန်လျက် လဲသွတ်သောခေါင်းအုံးရှိကြကုန်သော နူးညံ့သောအိပ်ရာတို့၌ နေထွက်သည်တိုင်အောင်အိပ်ကြကုန်သော နောက်ပိုင်းရဟန်းတို့အား မာရ်ယုတ်သည် နှိပ်စက်ရန် အခွင့် နှိပ်စက်ရန် အကြောင်း ရလိမ့်မည်။ ထို့ကြောင့် သင်တို့သည် သစ်သားခေါင်းအုံး အုံးလျက် (နိုးနိုး ကြားကြား) ပဓာနအလုပ်၌ ထက်ထက် သန်သန် သတိရှိလျက် အားထုတ်နေကြရမည်-ဟု ဘုရားရှင် ဝေသာလီမြို့ ကူဋာဂါရကျောင်းတော်၌ ရဟန်းတို့အား ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌-လိစ္ဆဝီမင်းသားတို့ အက္ခဏဝေဓိ, ဝါလဝေဓိ အတတ်ပညာ ရှင်များဖြစ်အောင် အတတ်ပညာသင်ယူကြပုံ၊ ရှေးခေတ် ရဟန်းတော်များ ပဓာန အလုပ် အားထုတ်ကြပုံ၊ သီဟိုဠ်ကျွန်း၌ တချိန်က ပုထုဇဉ်ရဟန်း မရှိသလောက် အားလုံးနည်းပါး ရဟန္တာများသာဖြစ်ကြပြီး သာသနာတော်ထွန်းတောက်ခဲ့ပုံတို့ကို ဖွင့်ပြထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ကလျာဏမိတ္တသုတ္တ
ကလျာဏမိတ္တသုတ္တ (၉)-သံ၊၁၊၈၇-၉၀။ သံ၊မြန်၊၁၊၈၆-၈။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၁၄၃-၆။ သံ၊ဋီ၊၁၊၁၈၈-၁၉၂။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၃-ကောသလသံယုတ္တ၊ ဒုတိယဝဂ်၊ အဋ္ဌမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံး နေတော်မူစဉ် ပသေနဒီကောသလဘုရင် ဘုရားရှင်ထံ ရောက်လာပြီး “မြတ်စွာဘုရားရှင် ပြည့်ပြည့်စုံစုံ ဟောကြားတော်မူအပ်သောတရားတော်သည် မိတ်ဆွေကောင်း, အဖော်သဟဲကောင်းရှိသော မိတ်ဆွေကောင်း, အဖော်သဟဲကောင်းတို့နှင့် ရင်းရင်း နှီးနှီး ဆက်ဆံမှုရှိသူအတွက်သာ ဖြစ်၏။ မိတ်ဆွေကောင်း, အဖော်သဟဲကောင်းမရှိ မိတ်ဆွေကောင်း, အဖော်သဟဲကောင်းတို့နှင့် ရင်းရင်းနှီးနှီး နီးနီးကပ်ကပ် ပေါင်းသင်းမှု မရှိသူအတွက် မဖြစ်နိုင်ပါ-ဟု ကြံစည်မိပါကြောင်း မိမိ၏ ကြံစည်မှုတစ်ရပ်ကို လျှောက်ထား လာပါသည်။
ထိုကောသလဘုရင်၏ လျှောက်ထားချက်ကို ဘုရားရှင်က လက်ခံစကား မိန့်ကြားတော်မူပြီး တချိန်က သကျနိုင်ငံ နဂရကနိဂုံး၌ ကလျာဏမိတ္တနှင့် စပ်လျဉ်း၍ အရှင်အာနန္ဒာ လျှောက်ထားပုံ၊ အရှင်အာနန္ဒာထေရ်အား “ကလျာဏမိတ္တသည် ဗြဟ္မစရိယ (အရိယာမဂ်)၏ အကျိုးတဝက် မဟုတ်၊ အပြည့်အဝ အကျိုးဖြစ်နိုင်ပုံ၊ ဘုရားရှင် ဟူသော ကလျာဏမိတ္တကို အကြောင်းပြု၍ ဝိရာဂနိဿိတ-အစရှိသည်ဖြစ်အောင် အဋ္ဌင်္ဂိက အရိယာမဂ်ကို ပွားများကြသဖြင့် ဇာတိ-အစရှိသော သဘောရှိသူတို့ ဇာတိ ဒုက္ခ-အစရှိသည်မှ ကင်းလွတ်သွားကြပုံကို” မိန့်တော်မူခဲ့ပုံ၊ သင်မဟာရာဇာလည်း ကလျာဏမိတ္တရှိအောင်, ကလျာဏမိတ္တတို့နှင့် ရင်းရင်းနှီးနှီး နီးနီးကပ်ကပ် ပေါင်းသင်း ဖြစ်အောင် ကြိုးစားပြီး အပ္ပမာဒတရားကို လက်ကိုင်ထား၍ အရာရာကိုပြုလုပ် ပြောဆိုသင့်ပုံ၊ သင်မဟာရာဇာသို့ အတုလိုက်ကြပြီး နန်းတွင်းသူများ, လက်အောက်ခံ မင်းများ, စစ်သည်တော်များ, နိုင်ငံတော်သူ နိုင်ငံတော်သားများတို့ပါ အပ္ပမာဒတရား နှင့် ပြည့်စုံကြသဖြင့် လုံခြုံရေးကိစ္စ, ဘဏ္ဍာတော်ထိမ်းသိမ်းမှုကိစ္စတို့ပါ အရာရာ ပြီးစီးနိုင်ပုံ “ပဏ္ဍိတ်”ဟု ခံယူထိုက်သူ၏ အရည်အချင်းတို့ကို ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌-ကလျာဏမိတ္တရှိသူတိုင်း အကျိုးပြီးနိုင်ပုံ၊ အရှင်အာနန္ဒာ၏ အယူအ, အင်္ဂါကအရိယာမဂ်နှင့် သိမှတ်ဖွယ်အစုံတို့ကို ဖွင့်ပြထားပါသည်။
-သံ၊၃၊၂၃။ သံ၊မြန်၊၃၊၂၆။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-မဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၆-သူရိယပေယျာလဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
အရုဏ်တက်လာခြင်းသည် နေထွက်ခြင်း၏ရှေ့ပြေး ပုဗ္ဗနိမိတ်ဖြစ်သကဲ့သို့ ကလျာဏမိတ္တရှိခြင်းသည် အရိယာမဂ်ဉာဏ်ဖြစ်ခြင်း၏ရှေ့ပြေး ပုဗ္ဗနိမိတ်ဖြစ်ပုံ၊ ကလျာဏမိတ္တရှိသူသည် အဋ္ဌင်္ဂိကအရိယာမဂ်ကို ဝိရာဂနိဿိတ-စသည်ဖြစ်အောင် ပွားများပုံ၊ ကြိမ်ဖန်များစွာဖြစ်အောင် အလေ့အလာပြုပုံကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၃၊၂၄။ သံ၊မြန်၊၃၊၂၇။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ -__ ပဌမသုတ်။
ကလျာဏမိတ္တရှိသောသူသည် အဋ္ဌင်္ဂိက အရိယာမဂ်ကို ရာဂဝိနယ ပရိယောသာန, ဒေါသဝိနယ ပရိယောသာန, မောဟဝိနယ ပရိယောသာနဖြစ်အောင် ပွားများပုံကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၃၊၂၅။ သံ၊မြန်၊၃၊၂၅-၂၆။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-မဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၇-ဧကဓမ္မပေယျာလဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
ကလျာဏမိတ္တတာသည် အရိယအဋ္ဌင်္ဂိက အရိယာမဂ်ဖြစ်ခြင်းငှာ ကျေးဇူးများ သော တစ်ခုတည်းသောတရား ဖြစ်ပုံ၊ ကလျာဏမိတ္တရှိသောရဟန်းသည် ဝိရာဂနိဿိတ စသည်ဖြစ်အောင် အဋ္ဌင်္ဂိက အရိယာမဂ်ကို ပွားများပုံ၊ ကြိမ်ဖန်များစွာဖြစ်အောင် အလေ့အလာပြုပုံကို ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၃၊၂၆။ သံ၊မြန်၊၃၊၂၇။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ... ပဌမသုတ်။
ကလျာဏမိတ္တရှိခြင်းဟူသော တစ်ခုသောဓမ္မသည် အဋ္ဌင်္ဂိက အရိယာမဂ်ဉာဏ် ဖြစ်ရန် ကျေးဇူးများပုံ၊ ကလျာဏမိတ္တရှိသောရဟန်းသည် ရာဂဝိနယ ပရိယောသာနအစရှိသည်ဖြစ်အောင် အဋ္ဌင်္ဂိက အရိယာမဂ်ကို ပွားများပုံ, ကြိမ်ဖန်များစွာ အလေ့ အလာပြုပုံကို ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၁၊၁၂။ အံ၊မြန်၊၁၊၁၇။ အံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၆၂။ အံ၊ဋီ၊၁၊၁၁၆။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဧကကနိပါတ၊ ၈-ကလျာဏမိတ္တာဒိဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
ကလျာဏမိတ္တတာ (မိတ်ဆွေကောင်းရှိခြင်း)သည် မဖြစ်သေးသော ကုသိုလ် တရားတို့ ဖြစ်ရန် ဖြစ်ပြီးသော အကုသိုလ်တရားတို့ ဆုတ်ယုတ်ပျက်စီးရန် ဖြစ်၏။ မဖြစ်သေးသော ကုသိုလ်တရားတို့ ဖြစ်ရန် ဖြစ်ပြီးသော အကုသိုလ်တရားကို ဆုတ်ယုတ် ပျက်စီးရန် ကလျာဏမိတ္တတာမှ တပါး အခြားတရားတစ်ပါးကိုမျှ မြင်တော်မမူဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၁၊၁၆။ အံ၊မြန်၊၁၊၂၁။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဧကကနိပါတ၊ ၉-ပမာဒါဒိဝဂ္ဂ၊ ပန္နရသမသုတ်။
ကလျာဏမိတ္တတာသည် အကျိုးများစွာဖြစ်ရန် ဖြစ်၏၊ အကျိုးများစွာဖြစ်ရန် ကလျာဏမိတ္တတာမှတပါး အခြားတရားတစ်ပါးကိုမျှ မြင်တော်မမူဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၁၊၁၇။ အံ၊မြန်၊၁၊၂၃။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ... ၁၀-ဒုတိယပမာဒါဒိဝဂ္ဂ၊ စုဒ္ဒသမသုတ်။
ကလျာဏမိတ္တတာသည် ဗဟိဒ္ဓသန္တာန်၌ဖြစ်သော အကြောင်း-ဟု ပြု၍ အကျိုး များစွာဖြစ်သော အခြားတစ်ခုသောအကြောင်းကိုမျှ မြင်တော်မမူဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ကလျာဏသီလသုတ္တ
ကလျာဏသီလသုတ္တ-ဣတိဝုတ္တက၊၂၅၉-၂၆၀။ ဣတိဝုတ်၊မြန်၊၂၄၅-၆။ ဣတိဝုတ်၊ဋ္ဌ၊၂၈၈-၂၉၄။
-ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ ဣတိဝုတ္တက၊ တိကနိပါတ၊ ပဉ္စမဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
ကလျာဏ (မဂ္ဂ/ဖလ)သီလ၊ ကလျာဏ (ဗောဓိပက္ခိယ)ဓမ္မ၊ ကလျာဏ (မဂ္ဂဖလ)ပညာတို့နှင့် ပြည့်စုံသောရဟန်းကို ဤဓမ္မဝိနယ (သာသနာတော်)၌ နိဗ္ဗာန်ကို ရပြီးသော (မဂ္ဂဗြဟ္မစရိယကို) ကျင့်သုံးပြီးသောရဟန်းဟု ခုဇ္ဇုတ္တရာက သာမာဝတီ မိဖုရား အမှူးရှိသော မိဖုရားတို့အား အကျယ်ဟောပြသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌-ပါတိမောက္ခသံဝရသီလသည်သာ သီလ-ဟု ခေါ်ဆိုပုံမှ စ၍ သီလနှင့် ဆက်စပ်၍ ဖွင့်ပြချက်အကျယ် ပါရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ကလျာဏီသုတ္တ
ကလျာဏီသုတ္တ-သံ၊၁၊၄၃၁။ သံ၊မြန်၊၁၊၄၂၀။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၉၃။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ လာဘသက္ကာရသံယုတ္တ၊ တတိယဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
ကောင်းခြင်းငါးဖြာနှင့်ပြည့်စုံသော အမျိုးသမီးသည် အချို့သောရဟန်း၏ ကုသိုလ်စိတ်ကို ကုန်အောင် မပြုလုပ်နိုင်သော်လည်း လာဘ, သက္ကာရ, သိလောကသည် ထိုရဟန်း၏ ကုသိုလ်စိတ်ကို ကုန်အောင် ပြုလုပ်နိုင်၏။ လာဘ, သက္ကာရ သိလောကသည် သို့ကလောက် ကြမ်းကြုတ်၏၊ ခက်ထန်၏၊ ကြမ်းတမ်း၏၊ အမြတ်ဆုံး နိဗ္ဗာန်ကိုရခြင်း၏ အန္တရာယ်ကို ပြုနိုင်၏။ ထို့ကြောင့် “ဖြစ်ပြီးသော လာဘ, သက္ကာရ သိလောကကို ပယ်စွန့်နိုင်အောင်၊ မဖြစ်သေးသော လာဘ, သက္ကာရ, သိလောကသည် ကုသိုလ်စိတ်ကိုကုန်စေ၍ မတည်နိုင်အောင်” ကျင့်ကြရမည်-ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ကဝိသုတ္တ
ကဝိသုတ္တ (၂)-သံ၊၁၊၃၅-၆။ သံ၊မြန်၊၁၊၃၅။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၈၈-၉။ သံ၊ဋီ၊၁၊၁၃၁။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-ဒေဝတာသံယုတ္တ၊ ၆-ဇရာဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
အညတရ နတ်သား၏ လျှောက်ထားချက်အရ -ဂါယတ္တိ အစရှိသော ဆန်းသည် ဂါထာတို့၏ဖြစ်ကြောင်း, ဂါထာတို့ကို ထင်စွာပြကြောင်းကား အက္ခရာ၊ ဂါထာတို့သည် အမည် (နာမပညတ်)ကို မှီကုန်၏၊ ဂါထာတို့၏တည်ရာကား ပညာရှိ-ဟု ဘုရားရှင် ဖြေကြားတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ/ဋီကာတို့၌-မှတ်သားဖွယ် ဖွင့်ဆိုချက်များ ရှိပါသည်။
-အံ၊၁၊၅၅၃။ အံ၊မြန်၊၁၊၅၆၈။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၉၀။ အံ၊ဋီ၊၂၊၃၈၆။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ ပဉ္စမပဏ္ဏာသက၊ (၂၃)၃-ဒုစ္စရိတဝဂ္ဂ၊ ဧကာဒသမသုတ်။
စိန္တာ ကဝိ၊ သုတ ကဝိ၊ အတ္ထ ကဝိ၊ ပဋိဘာန ကဝိ-ဟူသော ကဝိလေးမျိုးကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ/ဋီကာတို့၌-ဖွင့်ဆိုချက်များ ရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ကသိဏသုတ္တ
ကသိဏသုတ္တ-အံ၊၃၊၂၉၃။ အံ၊မြန်၊၃၊၂၉၃။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၀၀။ အံ၊ဋီ၊၃၊၃၂၀။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဒသကနိပါတ၊ ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၃-မဟာဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
တည်ရာကသိုဏ်း ၁၀-မျိုးတို့ကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ/ဋီကာတို့၌-ဖွင့်ဆိုချက်များ ရှိပါသည်။ (ဒီ၊၃၊၂၂၃-၂၅၇။ အံ၊၃၊၃၀၄-တို့၌လည်း ဟောတော်မူပါသည်။)
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ကသိဘာရဒွါဇသုတ္တ
ကသိဘာရဒွါဇသုတ္တ (၂)-သံ၊၁၊၁၇၄-၅။ သံ၊မြန်၊၁၊၁၆၄-၅။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၂၂၂-၂၃၅။ သံ၊ဋီ၊၁၊၂၆၅-၂၇၄။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၇-ဗြာဟ္မဏသံယုတ္တ၊ ၂-ဥပါသကဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
မဂဓနိုင်ငံ ဒက္ခိဏဂိရိ-ဇနပုဒ် ဧကနာဠပုဏ္ဏားရွာအနီး ကသိဘာရဒွါဇ၏ ကြီးကျယ်ခမ်းနားသော လယ်ထွန်မင်္ဂလာပွဲသို့ ဆွမ်းခံကြွမူလာသောဘုရားရှင်အား “မိမိကဲ့သို့ ထွန်ယက်, စိုက်ပျိုး၍ စားသောက်ပါ” အစရှိသောစကားဖြင့် လျှောက်ထားမှုကို အကြောင်းပြု၍ ကသိဘာရဒွါဇပုဏ္ဏားအား “မိမိသည်လည်း အမြိုက် နိဗ္ဗာန်အသီးကို သီးစေသော ဆင်းရဲ “ဒုက္ခအားလုံးမှ လွတ်မြောက်သော လယ်သမား ဖြစ်ပုံ”ကို ရှင်းလင်းဟောကြားတော်မူသည့်အခါ ကသိဘာရဒွါဇပုဏ္ဏား ဥပါသကာ အဖြစ် ခံယူသွားပုံကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ/ဋီကာတို့၌-ကသိဘာရဒွါဇပုဏ္ဏား၏ အရဟတ္တဖိုလ် ရရှိနိုင်သော ဉာဏ်ပညာကြီးကျယ်ပုံ၊ လယ်ထွန်မင်္ဂလာပွဲ ခမ်းနားကြီးကျယ်ပုံနှင့် တကွ ဗုဒ္ဓကိစ္စငါးပါး, သဒ္ဓါ, ပညာ, ဟိရိ, ဝီရိယ-အစရှိသော ဓမ္မတို့နှင့် ဆက်စပ်သောအဓိပ္ပါယ် မှတ်သားဖွယ်တို့ကို ဖွင့်ပြထားပါသည်။
-သုတ္တနိ၊၂၉၁-၃။ သုတ္တနိ၊မြန်၊၂၇၄-၆။ သုတ္တနိ၊ဋ္ဌ၊၁၊၁၁၉-၁၄၂။
ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ သုတ္တနိပါတ, ၁-ဥရဂဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
အထက်သံယုတ်ပါဠိတော်၌လာသော သုတ်ပင်ဖြစ်ပါသည်။ ဤသုတ္တနိပါတ် လာ ကသိဘာရဒွါဇသုတ်တော်သည် သံယုတ်ပါဠိတော်လာ သုတ်ထက် ပြည့်စုံပါသည်။ နို့ဃနာဆွမ်းပုံ၊ နို့ဃနာဆွမ်းကို ရေထဲသို့ သွန်ပစ်ပုံ၊ ကသိဘာရဒွါဇပုဏ္ဏား ရဟန်းပြုပုံ၊ ရဟန္တာဖြစ်ပုံ အပိုင်းတို့သည် သံယုတ်ပါဠိတော်၌ မပါဝင်ပါ။
အဋ္ဌကထာဆရာတော်တစ်ပါးတည်းဖြစ်သဖြင့် စာကိုယ်ဖွင့်ပြချက်တူသော်လည်း အစီအစဉ်တချို့ ဖွင့်ပုံခြားနားချက်ကို တွေ့ရပါသည်၊ သုတ္တနိပါတအဋ္ဌကထာ၌ စာတည်းပုဂ္ဂိုလ်များ၏ချို့ယွင်းချက် ပုဗ္ဗကိစ္စအဖွင့်တွင် တွေ့နိုင်ပါသည်၊ နောက်ပိုင်းနှင့် “ဧဝံ မေ သုတံ” နိဒါန်းအဖွင့် ထုံးစံအတိုင်းဖြစ်ပါသည်။ အဋ္ဌကထာအဆုံး၌ “အရှင်ဘာရဒွါဇသည် မဟာသာဝကတစ်ပါးဖြစ်ကြောင်း”ကို ဖွင့်ဆိုထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ကဿကသုတ္တ
ကဿကသုတ္တ-သံ၊၁၊၁၁၆-၇။ သံ၊မြန်၊၁၊၁၁၂-၃။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၁၆၅။ သံ၊ဋီ၊၁၊၂၁၂-၃။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၄-မာရသံယုတ္တ၊ ဒုတိယဝဂ်၊ နဝမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်ဝယ် ရဟန်းတော်တို့အား နိဗ္ဗာန်နှင့်စပ်သော တရားတော်ကို ဟောတော်မူစဉ် ရဟန်းတို့၏ ပညာမျက်စိပျက်စီးစေရန် နှောက်ယှက်လိုသဖြင့် လယ်သမားအသွင်ဖြင့် မာရ်နတ်ရောက်ရှိပြီး “အဇ္ဈတ္တိကာယတန ၆-ပါး၊ ဗဟိဒ္ဓါယတန ၆-ပါး၊ ဖဿာယတန ၆-ပါး၊ ဝိညာဏာယတန ၆-ပါးတို့သည် ကျွန်ုပ်၏ဥစ္စာပစ္စည်းများဖြစ်၍ သင် ဘယ် ကိုသွားသွား ကျွန်ုပ်၏နယ်ပယ်မှ မလွတ်မြောက်နိုင်ပုံကို အသီးသီးလျှောက်ထားသဖြင့် တဏှာ, ဒိဋ္ဌိတို့မှ လွတ်မြောက်တော်မူပြီးသော ငါဘုရားသွားရာလမ်းခရီးကို သင်မာရ် နတ် မြင်နိုင်လိမ့်မည်မဟုတ်-ဟု ဘုရားရှင် အကျယ်ရှင်း၍ ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ကဿပသုတ္တ
ကဿပသုတ္တ (၃)-သံ၊၁၊၄၃။ သံ၊မြန်၊၁၊၄၃။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၉၆-၇။ သံ၊ဋီ၊၁၊၁၄၂-၃။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၂-ဒေဝပုတ္တသံယုတ္တ၊ ပဌမဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ “မြတ်စွာဘုရားသည် ဘိက္ခုအမျိုးအစားကို မိန့်ကြားတော်မူပါ၏၊ ရဟန်းအား ဆုံးမသောတရားစကားကို ဟောပြတော်မမူပါ”ဟု လျှောက်ထားလာသော ကဿပနတ်သားအား “သင်၏ဉာဏ် ၌ပင် ထင်ရှားစေလော့”ဟု ဘုရားရှင်က မိန့်တော်မူသဖြင့် “သိက္ခာသုံးဖြာ သာသနာ အကျင့်တရားကို ကဿပနတ်သားက လျှောက်ထားသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ/ဋီကာတို့၌-ဒေဝပုတ္တ အကြောင်း၊ ပြဿနာမေးလျှောက်လာသည့် ပုဂ္ဂိုလ် ၄-မျိုး အစရှိသော မှတ်သားဖွယ်တို့ကို ဖွင့်ပြထားပါသည်။
-သံ၊၁၊၄၃။ သံ၊မြန်၊၁၊၄၃။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၉၆-၇။ သံ၊ဋီ၊၁၊၁၄၂-၃။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ... ဒုတိယသုတ်။
အထက်ပါ ကဿပနတ်သားသည်ပင် ဘုရားရှင်အား “အရဟတ္တဖိုလ် ရနိုင်သောအကျင့်တရား”တို့ကို လျှောက်ထားသည့်သုတ်။
-သံ၊၁၊၂၅၁။ သံ၊မြန်၊၁၊၂၃၅။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-နိဒါနသံယုတ္တ၊ ၁-ဗုဒ္ဓဝဂ်၊ နဝမသုတ်။
ကဿပဘုရားအလောင်းတော်ဘဝ၌ “ဇရာ မရဏမှ စ၍ ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ အနုလောမ ပဋိလောမဉာဏ်ဖြစ်တော်မူပုံကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ကဿပဂေါတ္တသုတ္တ
ကဿပဂေါတ္တသုတ္တ-သံ၊၁၊၂၀၀။ သံ၊မြန်၊၁၊၁၈၇။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၂၆၄-၅။ သံ၊ဋီ၊၁၊၂၉၈-၉။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၉-ဝနသံယုတ္တ၊ တတိယသုတ်။
ကျောင်း၏အနီးအနားဖြင့် အမဲလိုက်နေသော သားမုဆိုးအား တရားဟောကြားသော ကဿပဂေါတ္တမထေရ်အား “အကြောင်းအကျိုးကို သိမြင်တတ်သော ဉာဏ်ပညာမရှိသောလူမိုက်အား တရားဟောခြင်းသည် အကျိုးမပြီးနိုင်ပုံကို” သိစေလိုသဖြင့် တောစောင့်နတ်က သတိပေးသည့်အနေအားဖြင့် လျှောက်ထားပုံကို ပြဆိုသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ/ဋီကာတို့၌-အကြောင်းအတ္ထုပ္ပတ္တိနှင့်တကွ ဖွင့်ပြထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ကဠာရသုတ္တ
ကဠာရသုတ္တ-သံ၊၁၊၂၈၃-၈။ သံ၊မြန်၊၁၊၂၇၀-၄။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၅၇-၆၂။ သံ၊ဋီ၊၂၊၇၃-၇။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-နိဒါနသံယုတ္တ၊ ၄-ကရခတ္တိယဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံး နေတော်မူစဉ် ကရခတ္တိယရဟန်း၏ လျှောက်ထားချက်အရ အရှင်သာရိပုတ္တရာကို ခေါ်၍ အရဟတ္တဖိုလ်ကိုဖြေဆိုခြင်း အကြောင်း၊ အဆင့်ဆင့် မေးမြန်းတော်မူရာ အရှင်သာရိပုတ္တရာ၏ ကြောင်းကျိုးဖော်ပြ ဖြေကြားချက်များ, ဝေဒနာ၌ တဏှာမဖြစ်သော သိမြင်မှု, အာသဝတရားတို့မှလွတ်မြောက်မှုနှင့် ဆက်စပ်၍ ဖြေကြားချက်များကို ဘုရားရှင်ကိုယ်တော်တိုင် အတည်ပြုတော်မူပုံနှင့် အရှင်သာရိပုတ္တရာ၏ သီဟနာဒ မိန့်ကြားချက်များကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ/ဋီကာတို့၌-ရှင်းလင်းဖွင့်ဆိုချက်များ တရားပွဲမပြီးစီးသေမီ ဘုရားရှင် ဂန္ဓကုဋီကျောင်းတော်သို့ ကြွတော်မူခြင်းအကြောင်း မှတ်သားဖွယ်အကျယ် အစရှိသည်တို့ကို ဖွင့်ဆိုထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ကာကသုတ္တ
ကာကသုတ္တ-အံ၊၃၊၃၇၅။ သံ၊မြန်၊၃၊၃၇၁။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၂၄။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဒသကနိပါတ၊ ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ (၈)၃-အာကင်္ခဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
ကျီးငှက်၏ မသူတော်တရား ဆယ်မျိုးနှင့် ရဟန်းယုတ်၏ မသူတော်တရား ဆယ်ပါးတို့ကို ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ကာမသုတ္တ
ကာမသုတ္တ (၃)-သံ၊၁၊၄၁။ သံ၊မြန်၊၁၊၄၀-၁။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၉၄။ သံ၊ဋီ၊၁၊၁၄၀။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-ဒေဝတာသံယုတ္တ၊ ၈-ဆေတွာဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
အညတရနတ်သား၏ မေးလျှောက်ချက်အရ -(မိမိအကျိုးစီးပွားကို အလိုရှိသော) ပုဂ္ဂိုလ်, သတ္တဝါသည် (ကျွန်ပြုရန်အတွက်) မိမိကိုယ်ကို မပေးရာ၊ (ကျားစသည် စားရန် အတွက်)မိမိကိုယ်ကို မစွန့်ရာ၊ ကောင်းသောစကားကို ပြောဆိုရာ၏။ ယုတ်မာသော စကားကို မမြွက်ဆိုရ-ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၂၊၅။ အံ၊မြန်၊၂၊၆-၇။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂-၃။ အံ၊ဋီ၊၃၊၂။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ပဉ္စကနိပါတ၊ ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၁-သေခဗလဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
သဒ္ဓါပဗ္ဗဇိတကုလပုတ္တ အမျိုးကောင်းသားဖြစ်ပုံ၊ ယင်းအမျိုးကောင်းသားသည် သဒ္ဓါ, ဟိရီ, ဩတ္တပ္ပ, ဝီရိယ, ပညာတို့ဖြင့် ကုသိုလ်တရားတို့၌ (ပြုလုပ်သင့်သည်ကို) မပြုလုပ်သေးသမျှ စောင့်ရှောက်ထားရပုံကို ကလေးထိန်းဥပမာဖြင့် ရှင်းလင်း၍ အကျယ်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သုတ္တနိ၊၃၉၉။ သုတ္တနိ၊မြန်၊၃၇၇။ သုတ္တနိ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၂၈-၂၃၀။ မဟာနိ။ ၁-၁၇။ မဟာနိ၊ဋ္ဌ၊၇၈-၉။
ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ သုတ္တနိပါတ, ၄-အဋ္ဌကဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
သလေးစပါးခင်းအားလုံး ပျက်စီးခြင်းကြောင့် သောကရောက်နေသော သာဝတ္ထိ မြို့သား ပုဏ္ဏားအား သောကကင်းပျောက် သောတာပန်အရိယာအဖြစ်သို့ ရောက်စေရန် ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌-ဤသုတ်တော်ဖြစ်ပေါ်လာပုံမှစ၍ ဖွင့်ပြထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ကာမဂုဏသုတ္တ
ကာမဂုဏသုတ္တ (၃)-သံ၊၂၊၃၁၇-၃၂၀။ သံ၊မြန်၊၂၊၃၁၀-၄။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၅။ သံ၊ဋီ၊၂၊၃၀၈။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-သဠာယတနသံယုတ္တ၊ (၁၂)၂-လောက ကာမဂုဏဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
အတိတ်, ပစ္စုပ္ပန်, အနာဂတ်-ဖြစ်သော ကာမဂုဏ် ၅-ပါးတို့၌ စိတ်မရောက်စေရန် အပ္ပမာဒ, သတိ-ဟူသော တရားနှစ်ပါးဖြင့် စိတ်ကိုစောင့်ရှောက်ရမည်-ဟု အလောင်းတော်ဘဝက အကြံဖြစ်ပုံနှင့် သင်ချစ်သားတို့သည်လည်း ထိုကာမဂုဏ် ၅-ပါးသို့ စိတ်ရောက်မသွားစေရန် ထိုတရား ၂-ပါးဖြင့် စိတ်ကိုစောင့်ရှောက်ကြရမည်။ စက္ခု-အစရှိသော အဇ္ဈတ္တိကာယတန ၆-ပါး၊ ရူပသညာ-အစရှိသော ဗဟိဒ္ဓါယတန သညာ ၆-ပါးတို့ချုပ်ရာ အကြောင်းကို သိကြရမည်ဟု အာယတနနှင့် သညာ (၁)ပါးစီ ခွဲ၍ မိန့်ကြားတော်မူပြီး ဂန္ဓကုဋီကျောင်းတော်သို့ ဘုရားရှင်ကြွတော်မူသွားပါသည်။
ထိုသင်္ခေပဒေသနာ၏ အကျယ်ဝိတ္ထာရဒေသနာကို ဟောကြားပေးဖို့ အရှင်အာနန္ဒာအား မေးလျှောက်ကြရာ အရှင်အာနန္ဒာက “အာယတန ၆-ပါးချုပ်ရာ နိဗ္ဗာန်ကို ရည်ရွယ်၍ ဘုရားရှင် ဟောတော်မူကြောင်း” ဟောကြားသည့် အခါ အရှင်အာနန္ဒာ၏တိုက်တွန်းချက်အရ ဘုရားရှင်ထံ သွားရောက်၍ လျှောက်ထားကြ ပါသည်၊ အရှင်အာနန္ဒာ ဟောပြသည့်အတိုင်း မှတ်သားရမည်-ဟု ဘုရားရှင် အတည် ပြုပုံကို အကျယ်ဟောပြသည့်သုတ်။
-သံ၊၃၊၅၅။ သံ၊မြန်၊၃၊၆၀။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-မဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၈-ဩဃဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
စက္ခု၊ သောတ, ဃာန, ဇိဝှါ, ကာယ-ဟူသော ဝိညာဏ်ငါးပါးဖြင့် သိအပ်ကုန် သော ဣဋ္ဌ, ကန္တ, မနာပ, ပိယရူပ, ကာမူပသံဟိတ-ဖြစ်သော အာရုံငါးပါးတို့ကို ထူးသောဉာဏ်ဖြင့် သိနိုင်ရန် ပိုင်းခြား၍ သိနိုင်ရန် ကုန်ခမ်းစေရန်, ပယ်စွန့်နိုင်ရန် အဋ္ဌင်္ဂိက အရိယာမဂ်ကို ပွားများရမည်-ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၃၊၂၅၀။ အံ၊မြန်၊၃၊၂၅၀။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ နဝကနိပါတ၊ ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ (၇)၂-သတိပဋ္ဌာနဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
အထက်သုတ်၌ ဟောတော်မူအပ်သော ကာမဂုဏ် ၅-ပါးတို့ကို ပယ်စွန့်နိုင်ရန် သတိပဋ္ဌာန် ၄-ပါးကို ပွားများကြရမည်-ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ကာမဒသုတ္တ
ကာမဒသုတ္တ-သံ၊၁၊၄၅။ သံ၊မြန်၊၁၊၄၄။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၉၈-၉၉။ သံ၊ဋီ၊၁၊၁၄၅-၆။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၂-ဒေဝပုတ္တသံယုတ္တ၊ ပဌမဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
ကာမဒနတ်သား၏ လျှောက်ထားချက်အရ -
-သေက္ခပုဂ္ဂိုလ် ၇-ယောက်တို့သည် ပြုနိုင်ခဲသောရဟန်းတရားကို ပြုကြ၏။
-နေ့၊ ညဉ့်ပတ်လုံး ဘာဝနာ၌ ပျော်မွေ့သူတို့သည် ရခဲသောရောင့်ရဲ တင်းတိမ် ကြေနပ်မှုကို ရကြကုန်၏။
-အရိယာပုဂ္ဂိုလ်တို့သည် ဆောက်တည်နိုင်ခဲသောစိတ်ကို ဆောက်တည် နိုင်ကုန်၏။
-အရိယာပုဂ္ဂိုလ်တို့၏ခရီးသည် ညီညွတ်၏၊ အရိယာပုဂ္ဂိုလ်တို့သည်သာလျှင် မညီမညွတ်သော သတ္တဝါအပေါင်းတွင် ညီညွတ်ကြကုန်၏ဟု ဘုရားရှင် အကျယ်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ကာမဘူသုတ္တ
ကာမဘူသုတ္တ (၃)-သံ၊၂၊၃၇၄။ သံ၊မြန်၊၂၊၃၇၁။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-သဠာယတနသံယုတ္တ၊ (၁၈)၃-သမုဒ္ဒဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
ဝံသတိုင်း ကောသမ္ဗီမြို့တော်၌ အရှင်ကာမဘူ၏ လျှောက်ထားချက်အရ “အဇ္ဈတ္တိကာယတန ၆-ပါးသည် ဗဟိဒ္ဓါယတန ၆-ပါး၏ သံယောဇဉ်မဟုတ်သလို၊ ဗဟိဒ္ဓါယတန ၆-ပါသည်လည်း အဇ္ဈတ္တိကာယတန ၆-ပါး၏ သံယောဇဉ်မဟုတ်ပုံ၊ ယင်းနှစ်မျိုးလုံးကိုစွဲ၍ ဖြစ်ပေါ်လာသော ဆန္ဒ ရာဂသည်သာ သံယောဇဉ်ဖြစ်ပုံကို လျှော်ဖြူကြိုးသို့မဟုတ် လွန်ကြိုးတစ်ချောင်းတည်းဖြင့် ချည်ထားသော နွားနက်ကြီး နှင့် နွားဖြူကြီး ဥပမာဖြင့် အရှင်အာနန္ဒာ ရှင်းလင်းဟောကြားသည့်သုတ်။
-သံ၊၂၊၄၈၁-၃။ သံ၊မြန်၊၂၊၄၇၅-၇။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၃၁-၂။ သံ၊ဋီ၊၂၊၃၇၂။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၇-စိတ္တသံယုတ္တ၊ ပဉ္စမသုတ်။
မစ္ဆိကာသဏ္ဍမြို့အနီး အမ္ဗာဋကတောအုပ်ဝယ် သီတင်းသုံးနေသော အရှင်ကာမဘူ၏ မေးမြန်ချက်အရ -နေလင်္ဂေါ -အဗန္ဓနံ-ဟူသော ဂါထာ၏ အကျယ် အဓိပ္ပါယ်ကို စိတ္တသူကြွယ်ဖြေကြားချက်ကို ဟောပြသည့်သုတ်။
-သံ၊၂၊၄၈၃-၅။ သံ၊မြန်၊၂၊၄၇၇-၉။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၃၂-၆။ သံ၊ဋီ၊၂၊၃၇၃-၆။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ... ဆဋ္ဌသုတ်။ မစ္ဆိကာသဏ္ဍမြို့အနီး အမ္ဗာဋကတောအုပ်ဝယ် သီတင်းသုံးနေသော အရှင်ကာမဘူထေရ်အား စိတ္တသူကြွယ်၏ မေးလျှောက်ချက်အရ -သင်္ခါရသုံးပါး၊ ယင်းတို့၏ ပရမတ္ထဓမ္မ၊ ယင်းပရမတ္ထဓမ္မတို့ သင်္ခါရမည်ပုံ၊ သညာဝေဒယိတ နိရောဓ သမာပတ္တိ၊ ယင်းသမာပတ်ဝင်စားသော ရဟန်းအား သင်္ခါရ ၃-ပါးတို့ အဆင့်ဆင့် ချုပ်ပုံ၊ သမာပတ်ဝင်စားနေသူနှင့် သေသူတို့ခြားနားချက်၊ သမာပတ်မှ ထပုံ၊ သမာပတ်မှ ထသည့်အခါ အဆင့်ဆင့်ဖြစ်သော သင်္ခါရများ၊ တွေ့ထိမှုဖဿများ၊ ညွတ်ယိမ်း ကိုင်းရှိုင်းသောစိတ်၊ သမာပတ်အား ကျေးဇူးပြုသောဓမ္မ ၂-ပါးတို့ကို အရှင်ကာမဘူထေရ် ဖြေရှင်းဟောကြားသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ကာမဘောဂီသုတ္တ
ကာမဘောဂီသုတ္တ-အံ၊၃၊၃၉၈-၄၀၄။ အံ၊မြန်၊၃၊၃၉၂-၇။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဒသကနိပါတ၊ ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ (၁၀)၅-ဥပါလိဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ အနာထပိဏ်သူဌေးအား ကာမဘောဂီ (ကာမဂုဏ်ခံစားသူ) ဆယ်မျိုးနှင့် ချီးမွမ်းခြင်း အကြောင်း၊ ကဲ့ရဲ့ခြင်း အကြောင်း၊ နွားမမှ နို့ရည်၊ နို့ရည်မှ နို့ဓမ်း၊ နို့ဓမ်းမှ ဆီဦး၊ ဆီဦးမှ ထောပတ်၊ ထောပတ်မှဖြစ်ပေါ်လာသော ထောပတ်ကြည်ကို အကောင်းဆုံးဆိုရသလို ကာမ ဘောဂီပုဂ္ဂိုလ် ၁၀-မျိုးတို့တွင် အဂ္ဂ, သေဋ္ဌ, ပါမောက္ခ, ဥတ္တမ, ပဝရကာမဘောဂီ ပုဂ္ဂိုလ်ကို ဘုရားရှင် အကျယ်တဝင့် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ကာမယောဂသုတ္တ
ကာမယောဂသုတ္တ-ဣတိဝုတ်၊၂၅၉။ ဣတိဝုတ်၊မြန်၊၂၄၄-၅။ ဣတိဝုတ်၊ဋ္ဌ၊၂၈၆-၈။
-ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ ဣတိဝုတ္တက၊ တိကနိပါတ၊ ပဉ္စမဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
(၁) ကာမယောဂယုတ္တ, ဘဝယောဂယုတ္တ ပုဂ္ဂိုလ်သည် “အာဂါမီ” (ဤလူ့ပြည်သို့ ပြန်လာမည့်ပုဂ္ဂိုလ်၊ (၂) ကာမယောဂဝိသံယုတ္တ, ဘဝယောဂဝိသံယုတ္တ အနာဂါမ် ပုဂ္ဂိုလ်သည် ဤလူ့ပြည် ပြန်မလာသော “အနာဂါမီ” ပုဂ္ဂိုလ်၊ (၃) ကာမယောဂဝိသံယုတ္တ, ဘဝယောဂဝိသံယုတ္တ ပုဂ္ဂိုလ်သည် ရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်ဖြစ်သည်ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူပုံကို ခုဇ္ဇုတ္တရာက သာမာဝတီမိဖုရား အမှူးရှိသော မိဖုရားတို့အား ဟောပြသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ကမူပပတ္တိသုတ္တ
ကမူပပတ္တိသုတ္တ-ဣတိဝုတ်၊၂၅၈။ ဣတိဝုတ်၊မြန်၊၂၄၄။ ဣတိဝုတ်၊ဋ္ဌ၊၂၈၅-၆။
-ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ ... ဆဋ္ဌသုတ်။
ကာမမှီဝဲသူ သုံးမျိုးရှိပုံကို ဘုရားရှင် ဟောတော်မူကြောင်း ခုဇ္ဇုတ္တရာက သာမာဝတီမိဖုရား အမှူးရှိသော မိဖုရားတို့အား ဟောကြားသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌-ကာမခံစားမှုနှင့် ဆက်စပ်သည့် ဖွင့်ပြချက်များ ပါရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ကာမေသုမိစ္ဆာစာရသုတ္တ
ကာမေသုမိစ္ဆာစာရသုတ္တ-သံ၊၃၊၄၀၇။ သံ၊မြန်၊၃၊၄၁၃။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၂-သစ္စသံယုတ္တ၊ ၈-ဒုတိယအာမကဓည ပေယျာလဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
ကာမေသု မိစ္ဆာစာရမှ ရှောင်ကြဉ်သောသတ္တဝါတို့သည် နည်းပါးလှကုန်၏။ မရှောင်ကြဉ်သော သတ္တဝါတို့သည် များလှကုန်၏-ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ကာယသုတ္တ
ကာယသုတ္တ (၂)-သံ၊၃၊၅၈-၆၁။ သံ၊မြန်၊၃၊၆၂-၅။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၇၇-၉။ သံ၊ဋီ၊၂၊၄၁၅-၉။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ၂-ဗောဇ္ဈင်္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-ပဗ္ဗတဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
ဤရူပကာယခန္ဓာကိုယ်သည် (ကံ, စိတ်, ဥတု, အာဟာရ-ဟူသော) အကြောင်း တရားကြောင့် တည်တံ့နိုင်, အကြောင်းတရားကိုစွဲ၍ ရပ်တည်နိုင်၏။ အကြောင်းတရား မရှိလျှင် မရပ်တည်နိုင်သကဲ့သို့ ကာမစ္ဆန္ဒ, ဗျာပါဒ, ထိန မိဒ္ဓ, ဥဒ္ဓစ္စ ကုက္ကုစ္စ, ဝိစိကိစ္ဆာဟူသော နီဝရဏငါးပါး၊ သတိသမ္ဗောဇ္ဈင်-အစရှိသော ဗောဇ္ဈင် ၇-ပါးတို့သည်လည်း အကြောင်းတရားကြောင့် တည်ရှိ (ဖြစ်ပေါ် လာကုန်၏၊ အကြောင်းတရားမရှိပဲ မတည် (မဖြစ်ပေါ်နိုင်-ဟု နီဝရဏငါးပါးဖြစ်ခြင်း၏ အကြောင်းတရားများ၊ ဗောဇ္ဈင်ခုနစ်ပါး ဖြစ်ပေါ်လာရန် ဗောဇ္ဈင်ဘာဝနာပြည့်စုံလုံလောက်လာနိုင်သော အကြောင်းတရားတို့ကို အသီးအသီး အကျယ်အားဖြင့် ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ/ဋီကာတို့၌-မှတ်သားဖွယ် ဖွင့်ဆိုချက်များ ပါရှိပါသည်။
-အံ၊၃၊၂၈၇-၉။ အံ၊မြန်၊၃၊၂၈၈-၂၉၀။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၉၉။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဒသကနိပါတ၊ ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၃-မဟာဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
(၁) နှုတ်ဖြင့်မပယ်အပ်သော ကိုယ်ဖြင့်ပယ်အပ်သောတရားများ၊ (၂) ကိုယ်ဖြင့် မပယ်အပ်ပဲ နှုတ်ဖြင့်ပယ်အပ်သောတရားများ၊ (၃) ကိုယ်, နှုတ်တို့ဖြင့် မပယ်အပ်ဘဲ ဝိပဿနာပညာ, မဂ်ပညာဖြင့် သိမြင်၍ ပယ်အပ်သောတရားတို့ကို ဘုရားရှင် အကျယ် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ကာယဂတာသတိသုတ္တ
ကာယဂတာသတိသုတ္တ (၂)-မ၊၃၊၁၃၀-၁၄၀။ မ၊မြန်၊၃၊၁၃၄-၁၄၅။ မ၊ဋ္ဌ၊၄၊၁၀၂-၃။ မ၊ဋီ၊၃၊၃၁၅-၆။
-မဇ္ဈိမနိကာယ၊ ဥပရိပဏ္ဏာသ၊ ၂-အနုပဒဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
ဤသုတ်၌ ကာယဂတာသတိဘာဝနာပွားများပုံ (၁၈)နည်း၊ ကာယဂတာ သတိကို ပွားများနေလျှင် ကိလေသာမာရ် မနှိပ်စက်နိုင်ပုံ၊ ကာယဂတာသတိကို မပွား များပဲနေလျှင် ကိလေသာမာရ် နှိပ်စက်ခံရပုံ၊ ကာယဂတာသတိကို ပွားများလျှင် အရဟတ္တဖိုလ် အထိ ရရှိနိုင်ပုံ၊ ကာယဂတာသတိပွားများသောပုဂ္ဂိုလ်တို့ ရရှိခံစားနိုင်သော အကျိုး ၁၀-ပါးတို့ကို ဥပမာ ဥပမေယျတို့ဖြင့် ဘုရားရှင်က ရဟန်းတို့အား အကျယ် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၂၊၅၃၅။ သံ၊မြန်၊၂၊၃၂၇။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၄၈။ သံ၊ဋီ၊၂၊၃၈၇။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၉-အသင်္ခတသံယုတ္တ၊ ပဌမဝဂ္ဂ၊ ပထမသုတ်။
ရာဂက္ခယ, ဒေါသက္ခယ, မောဟက္ခယသည် အသင်္ခတ၊ ကာယဂတာသတိသည် အသင်္ခတသို့ရောက်ကြောင်း အကျင့်၊ နောင်တရသူများ မဖြစ်အောင် အားထုတ်ကြ-အစရှိသည်ဖြင့် ဆရာ, တပည့်တို့ အနုသာသနီကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ကာယဂတာသတိဝဂ္ဂ
ကာယဂတာသတိဝဂ္ဂ (၃၅)-အံ၊၁၊၄၄-၆။ အံ၊မြန်၊၁၊၅၄-၆။ အံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၄၁၀-၆။ အံ၊ဋီ၊၁၊၂၇၅-၂၈၈။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဧကကနိပါတ၊ ၁၉-ကာယဂတာသတိဝဂ္ဂ။ ဤကာယသတိဝဂ်၌ သုတ်တော်ပေါင်း (၃၇)သုတ် ပါရှိပါသည်။ ကာယဂတာ သတိ-ကို ပွားများခြင်း၏ အကျိုးကျေးဇူးများကို ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်များ ဖြစ်ပါသည်။ ပဌမသုတ်၌ မဟာသမုဒ္ဒရာကို ပမာပြု၍ ကာယဂတာသတိကို ပွားများအပ်, ကြိမ်ဖန်များစွာ လေ့လာအပ်သည်ရှိသော် ဝိဇ္ဇာဘာဂိယဖြစ်သော ကုသိုလ်တရားများ၌ ပါဝင်သွားပုံကို ဟောတော်မူပါသည်။
ဒုတိယသုတ်၌ -သဟောတ္တပ္ပ ဝိပဿနာဉာဏ်နှင့်တကွ ဉာဏ်များစွာဖြစ်ရန် ဖြစ်၏-ဟု ဟောတော်မူပါသည်။
တတိယသုတ်၌ -များစွာသောဖိုလ်ဉာဏ်လေးပါးဖြစ်ခြင်းအကျိုးငှာ ဖြစ်၏ဟု ဟောတော်မူပါသည်။
စတုတ္ထသုတ်၌ -မြင့်မြတ်သော ယောဂက္ခမဖြစ်သော နိဗ္ဗာန်သို့ရောက်ခြင်း အကျိုးငှာဖြစ်၏-ဟု ဟောတော်မူပါသည်။
ပဉ္စမသုတ်၌ -သတိ, သမ္ပဇဉ်ဖြစ်ရန် အကျိုးငှာဖြစ်၏-ဟု ဟောတော်မူပါသည်။
ဆဋ္ဌသုတ်၌ -ဒိဗ္ဗစက္ခုဉာဏ်ရရန်အကျိုးငှာ ဖြစ်၏-ဟု ဟောတော်မူပါသည်။
သတ္တမသုတ်၌ -ဒိဋ္ဌိဓမ္မသုခဝိဟာရအကျိုးငှာ ဖြစ်၏-ဟု ဟောတော်မူပါသည်။
အဋ္ဌမသုတ်၌ -ဝိဇ္ဇာဝိမုတ္တိဖိုလ်ကို မျက်မှောက်ပြုရန်အကျိုးငှာ ဖြစ်၏-ဟု ဟောတော်မူပါသည်။ ။
နဝမသုတ်၌ -နာမကာယ, ကရဇကာယ စိတ်တို့ ကိလေသာအပူငြိမ်းအေး၏၊ ဝိတက်, ဝိစာရတို့ ငြိမ်းကုန်၏၊ ဝိဇ္ဇာဘာဂိယဓမ္မဘာဝနာပြည့်စုံခြင်းသို့ရောက်၏-ဟု ဟောတော်မူပါသည်။
ဒမသသုတ်၌ -မဖြစ်သေးသော အကုသိုလ်တရားတို့ မဖြစ်ကုန်၊ ဖြစ်ပြီးသော အကုသိုလ်တရားတို့ကို ပယ်အပ်ကုန်၏-ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူပါသည်။
ဧကာဒသမသုတ်၌ -မဖြစ်သေးသော ကုသိုလ်တရားတို့ ဖြစ်ရန်၊ ဖြစ်ပြီးသော ကုသိုလ်တရားတို့ လွန်စွာတိုးပွား ပြန့်ပွားရန် ဖြစ်၏-ဟု ဟောတော်မူပါသည်။
ဒွါသမသုတ်၌ -အဝိဇ္ဇာကို ပယ်အပ်၏၊ အရဟတ္တမဂ္ဂဝိဇ္ဇာ ဖြစ်၏၊ (၉-ပါးသော) အသ္မိမာနကို ပယ်အပ်၏၊ အနုသယတို့ အကြွင်းမဲ့ ပယ်ကွာခြင်းသို့ ရောက်ကုန်၏၊ သံယောဇဉ်တို့ကို ပယ်အပ်ကုန်၏-ဟု ဟောတော်မူပါသည်။ ။
တေရသမသုတ်၌ -ပညာအထူးအပြားကိုသိရန် ဖြစ်၏-ဟု ဟောတော်မူပါသည်။
စုဒ္ဒသမသုတ်၌ -အနုပါဒါပရိနိဗ္ဗာန်ဝင်စံရန်အကျိုးငှာ ဖြစ်၏-ဟု ဟောတော်မူပါသည်။ ။
ပန္နရသမသုတ်၌ -အနေကဓာတုကို ထိုးထွင်း၍ သိနိုင်၏-ဟု ဟောတော်မူပါသည်။
သောဠသမသုတ်၌ -အနေကဓာတု (လက္ခဏာ)ကို ထိုးထွင်း၍ သိနိုင်၏ ဟု ဟောတော်မူပါသည်။
သတ္တရသမသုတ်၌ -အနေကဓာတုပဋိသမ္ဘိဒါ (ဓာတုပဘေဒ)ဉာဏ် ဖြစ်၏ဟု ဟောတော်မူပါသည်။
အဋ္ဌရသမသုတ်မှ ဧကဝီသတိမသုတ် အထိ -လေးသုတ်တို့၌ ဖိုလ်ဉာဏ် လေးပါးကို ကိုယ်ထိလက်ရောက် မျက်မှောက်ပြုခြင်းငှာ ဖြစ်၏-ဟု ဟောတော်မူပါသည်။
ဗာဝီသတိမသုတ်မှ သတ္တတိံသတိမသုတ် အထိ -(၁၆)သုတ်တို့၌ ပညာဉာဏ် ၁၆-မျိုးကို သိမြင်ရန် ဖြစ်၏-ဟု ဟောတော်မူပါသည်။ ။
အဋ္ဌကထာ၌-ဤသုတ်များ၌ ပါရှိသောပုဒ်တို့၏ ဖွင့်ဆိုချက် မှတ်သားဖွယ် အကျယ်များကို သိရှိနိုင်ပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ကာယဒုစ္စရိတသုတ္တ
ကာယဒုစ္စရိတသုတ္တ (၂)-အံ၊၂၊၂၃၃။ အံ၊မြန်၊၂၊၂၉၈။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ပဉ္စကနိပါတ၊ ပဉ္စမပဏ္ဏာသက၊ (၂၅)၅-ဒုစ္စရိတဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
ကာယဒုစရိုက် (ကို ပြုကျင့်သောပုဂ္ဂိုလ်)၌ အပြစ်ငါးပါး၊ ကာယသုစရိုက် (ကို ပြုကျင့်သောပုဂ္ဂိုလ်)၌ အကျိုးငါးပါးတို့ကို ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၂၊၂၃၄။ အံ၊မြန်၊၂၊၃၀၀။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ... ဆဋ္ဌသုတ်။
ကာယဒုစရိုက် (ကို ပြုကျင့်သောပုဂ္ဂိုလ်)၌ အပြစ်ငါးပါး၊ ကာယသုစရိုက် (ကို ပြုကျင့်သောပုဂ္ဂိုလ်)၌ အကျိုးငါးပါးတို့ကို ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ကာယသက္ခီသုတ္တ
ကာယသက္ခီသုတ္တ-အံ၊၃၊၂၄၄။ အံ၊မြန်၊၃၊၂၄၃။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၈၄။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ နဝကနိပါတ၊ ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၅-သာမညဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
ပရိယာယ ကာယသက္ခီပုဂ္ဂိုလ် ၈-မျိုးနှင့် နိပ္ပရိယာယကာယသက္ခီပုဂ္ဂိုလ် (၁)မျိုးတို့ကို အရှင်ဥဒါယီ၏ မေးလျှောက်ချက်အရ ဝံသတိုင်း ကောသမ္ဗီမြို့ ဃောသိတာရုံကျောင်းတော်၌ အရှင်အာနန္ဒာ ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ကာယာနုပဿီသုတ္တ
ကာယာနုပဿီသုတ္တ-အံ၊၂၊၃၉၁။ အံ၊မြန်၊၂၊၄၉၅။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဆက္ကနိပါတ၊ ၁၂-သာမညဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
ကာယာနုပဿနာကို ပွားများ၍ မဖြစ်နိုင်သော (ကာယာနုပဿနာဘာဝနာ၏ ဆန့်ကျင်ဖက်)တရား ၆-မျိုးနှင့် ကာယာနုပဿနာကို ပွားများ၍ နေရန် ဖြစ်နိုင်သော တရား ၆-မျိုးတို့ကို ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ကာရဏပါလီသုတ္တ
ကာရဏပါလီသုတ္တ-အံ၊၂၊၂၀၆-၈။ အံ၊မြန်၊၂၊၂၆၀-၂။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၆၈-၇၀။ အံ၊ဋီ၊၃၊၅၉-၆၀။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ပဉ္စကနိပါတ၊ စတုတ္ထပဏ္ဏာသက၊ (၂၀)၅-ဗြာဟ္မဏဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
ဘုရားရှင် ဝဇ္ဇီနိုင်ငံ ဝေသာလီမြို့တော်အနီး မဟာဝုန်တော ကူဋာဂါရသာလာ ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် -လိစ္ဆဝီမင်းတို့၏ လုပ်ငန်းတို့ကို ဆောင်ရွက် နေသော ကာရဏပါလီပုဏ္ဏားက -(၁) ရဟန်းဂေါတမ၏ ဉာဏ်ပညာထက်မြက်မှု အနေအထား၊ (၂) ရဟန်းဂေါတမ၏ ဂုဏ်ကျေးဇူးတို့ကို အမွန်အမြတ် အနေထား၍ ချီးမွမ်းပြောဆိုနေမှု၊ (၃) ရဟန်းဂေါတမကို သက်ဝင်ကြည်ညိုသည့်အတွက် ရနိုင်သော အကျိုးထူးများ မေးမြန်းသဖြင့် -(၁) အကောင်းဆုံးအရသာကိုသုံးဆောင်ရသဖြင့် တင်းတိမ်ကျေနပ်ပြီးသူ ဥပမာ၊ (၂) ဆာလောင်မှု, အားနည်းမှုတို့ နှိပ်စက်ခံနေရသည့် ပျားပျံ့ဆုပ်ရထားသူ ဥပမာ၊ (၃) စန္ဒကူးရွှေဝါ, စန္ဒကူးနီ စန္ဒကူးတုံးရထားသူ ဥပမာ၊ (၄) ဆင်းရဲချက်ပြင်းထန်သည့်ရောဂါ နှိပ်စက်ခံနေရသူ ဥပမာ၊ (၅) ကြည်လင် ချိုမြ ဖြူဖွေးသောရေ မွေ့လျော်ဖွယ် ရေဆိပ်ရှိသော ရေကန်ဥပမာတို့ဖြင့် အရှင်ဂေါတမ၏ သုတ္တ, ဂေယျ, ဝေယျာကရဏ, အဗ္ဘုတဓမ္မတို့ကို နာယူရသောကြောင့် အရှင်ဂေါတမအား သက်ဝင်ကြည်ညိုခဲ့ပုံတို့ကို အနာဂါမ် အရိယာသာဝက ပိင်္ဂိယာနီ ဗြာဟ္မဏဆရာကြီးက အကျယ်တဝင့် ဖြေကြားခဲ့ပါသည်။ ။
ထိုဖြေကြားချက်များကို ကြားနာပြီး ကာရဏပါလီဗြာဟ္မဏကြီးက နမော တဿ-သုံးကြိမ်ရွတ်ဆို၍ ဘုရားရှင်ရှိရာသို့ လက်အုပ်ချီမိုး ကန်တော့ပြီး ဗုဒ္ဓဘာသာအဖြစ် ပီင်္ဂိယာနီဗြာဟ္မဏဆရာ အထံ၌ ခံယူသွားပုံကို ပြဆိုသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌-ကာရဏပါလီပုဏ္ဏားနှင့် ပင်္ဂိယာနီပုဏ္ဏားတို့ အကြောင်း၊ နှိုင်းယှဉ်တိုင်းတာရာ၌ သိသင့်သောအချက်၊ ဥပမာပြုရာ၌ လိုက်နာဖွယ်၊ ချီးမွမ်းရာ၌ သိသင့်သော အရာများ၊ အဂ္ဂရသ လေးမျိုး၊ ဥဒါန-အဖွင့်များကို ဖွင့်ဆိုထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ကာရဏ္ဍဝသုတ္တ
ကာရဏ္ဍဝသုတ္တ-အံ၊၃၊၁၆-၁၈။ အံ၊မြန်၊၃၊၁၇-၁၉။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၉၇။ အံ၊ဋီ၊၃၊၂၀၇-၈။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ အဋ္ဌကနိပါတ၊ ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၁-မေတ္တာဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
ဘုရားရှင် အင်္ဂတိုင်း စမ္ပာမြို့ ဂဂ္ဂရာရေကန်အနီး၌ သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် ရဟန်းတို့က ရဟန်းတစ်ပါးကို အာပတ်ဖြင့်စွပ်စွဲမှုကို အကြောင်းပြု၍ “ဤသာသနာတော်၌ ရဟန်းတစ်ပါး၏ အပြစ်ကို မမြင်သေးသရွေ့ ထိုရဟန်းသည် အခြားတို့နှင့် အတူဖြစ်ပုံ၊ ထိုရဟန်း၏ အာပတ်ကို ရဟန်းကောင်းတို့ တွေ့ရှိသိမြင်ကြရာအခါ၌ “ဤရဟန်းကား ရဟန်းတို့ကို ဖျက်ဆီးနေသူ၊ ရဟန်းအဖျင်း, ရဟန်းအမှိုက်တည်း” ဟု တခြားသောရဟန်းတို့ကို မဖျက်ဆီးပါစေလင့်-ဟု နှလုံးသွင်း၍ ထိုရဟန်းယုတ်ကို ဤသာသနာတော်မှ နှင်ထုတ်ရမည်-ဟု မုယောခင်းဥပမာ, စပါးပုံကြီးကို လေ့ပုံဥပမာ, ရေတွင်းမှ ရေသွယ်သော ရေသံလျောက် ဥပမာတို့ဖြင့် ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ကာလသုတ္တ
ကာလသုတ္တ (၂)-အံ၊၁၊၄၅၇။ အံ၊မြန်၊၁၊၄၆၉။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၃၉။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ တတိယပဏ္ဏာသက၊ (၁၅)၅-အာဘာဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
သင့်လျော်လျောက်ပတ် ကောင်းမြတ်သောအခါ၌ -တရားနာခြင်း၊ တရားဆွေး နွေးခြင်း၊ ဓမ္မကို သုံးသပ်ဆင်ခြင်ခြင်း၊ ဝိပဿနာကို အားထုတ်ခြင်း-ဟူသော သင့်လျော် လျောက်ပတ် ကောင်းမြတ်သောအခါ (၌ ဖြစ်သောကုသိုလ်တရား)လေးမျိုးကို ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၁၊၄၅၇။ အံ၊မြန်၊၁၊၄၇၀။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၃၉။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ... သတ္တမသုတ်။
အထက်ကာလ လေးမျိုး (၌ ဖြစ်သောကုသိုလ်တရား)တို့ကို ပြည့်စုံစွာ ပွား များအပ်သည်ရှိသော်, ပြည့်ပြည့်စုံစုံ အဖန်ဖန် ဖြစ်စေအပ်သည်ရှိသော် အစဉ်အတိုင်း အာသဝေါတရားတို့ကုန်ရာ နိဗ္ဗာန်သို့ ရောက်စေနိုင်ကုန်၏-ဟု တောင်ထိပ်၌ မိုးရွာ သော ဥပမာဖြင့် ဘုရားရှင်, ရဟန်းတို့အား ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ကာလတ္တယ အနတ္တသုတ္တ
ကာလတ္တယ အနတ္တသုတ္တ-သံ၊၂၊၁၈။ သံ၊မြန်၊၂၊၁၆။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-ခန္ဓသံယုတ္တ၊ ၁-နကုလပိတုဝဂ္ဂ၊ ဧကာဒသမသုတ်။
အတိတ် အနာဂတ်ဖြစ်သော ခန္ဓာသည် အနတ္တဖြစ်သည်၊ ပစ္စုပ္ပန်ဖြစ်သော ခန္ဓာသည် အဘယ်ဆိုဖွယ်ရာရှိအံ့နည်း (အနတ္တသာတည်း) ဤသို့ သိမြင်သော အကြားအမြင်ရှိသော အရိယာသာဝကသည် အတိတ်ခန္ဓာ၌ ငဲ့ကွက်မှုမရှိ၊ အနာဂတ် ခန္ဓာ၌ လွန်စွာမတပ်မက်တော့၊ ပစ္စုပ္ပန်ခန္ဓာ၌ ငြီးငွေ့ခြင်းငှာ တပ်မက်မှုကင်းရန် ချုပ်ငြိမ်းရန် ကျင့်၏-ဟု ခန္ဓာ တစ်ပါးစီ ခွဲခြား၍ ဘုရားရှင်, ရဟန်းတို့အား ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ကာလတ္တယ အနိစ္စသုတ္တ
ကာလတ္တယ အနိစ္စသုတ္တ-သံ၊၂၊၁၇။ သံ၊မြန်၊၂၊၁၆။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-ခန္ဓသံယုတ္တ၊ ၁-နကုလပိကုဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
အတိတ် အနာဂတ်ဖြစ်သော ခန္ဓာသည် အနိစ္စတည်း၊ ပစ္စုပ္ပန်ခန္ဓာသည် အဘယ်ဆိုဖွယ်ရာရှိအံ့နည်း (အနိစ္စသာတည်း) ဤသို့ သိမြင်သော အကြားအမြင်ရှိသော အရိယာသာဝကသည် အတိတ်ခန္ဓာ၌ ငဲ့ကွက်မှုမရှိ၊ အနာဂတ်ခန္ဓာ၌ မတပ် မက်တော့၊ ပစ္စုပ္ပန်ခန္ဓာ၌ ငြီးငွေ့ရန် တပ်မက်မှုကင်းရန်, ချုပ်ငြိမ်းရန် ကျင့်၏-ဟု ခန္ဓာ တစ်ပါးစီ ခွဲခြား၍ ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ကာလတ္တယ ဒုက္ခသုတ္တ
ကာလတ္တယ ဒုက္ခသုတ္တသံ၊၂၊၁၇။ သံ၊မြန်၊၂၊၁၇။ သံယုတ္တနိကာယ၊ ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-ခန္ဓသံယုတ္တ၊ ၁-နကုလပိတုဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
အတိတ် အနာဂတ်ဖြစ်သော ခန္ဓာသည် ဒုက္ခသာတည်း၊ ပစ္စုပ္ပန်ခန္ဓာသည် အဘယ်ဆိုဖွယ်ရာရှိအံ့နည်း (ဒုက္ခသာတည်း) ဤသို့ သိမြင်သော အကြားအမြင်ရှိ သော အရိယာသာဝကသည် အတိတ်ခန္ဓာ၌ ငဲ့ကွက်မှုမရှိ၊ အနာဂတ်ခန္ဓာ၌ မတပ်မက် တော့၊ ပစ္စုပ္ပန်ခန္ဓာ၌ ငြီးငွေ့ရန်, တပ်မက်မှုကင်းရန်, ချုပ်ငြိမ်းရန် ကျင့်၏-ဟု ခန္ဓာ တစ်ပါးစီ ခွဲခြား၍ ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ကာလဒါနသုတ္တ
ကာလဒါနသုတ္တ-အံ၊၂၊၃၅။ အံ၊မြန်၊၂၊၄၄-၅။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၁။ အံ၊ဋီ၊၃၊၁၇။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ပဉ္စကနိပါတ၊ ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၄-သုမနဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
အာဂန္တုကဒါန၊ ဂမိကဒါန၊ ဂိလာနဒါန၊ ဒုဗ္ဘိက္ခဒါန၊ နဝသဿ, နဝဖလ-ဟု ကာလဒါန ငါးမျိုးတို့ကို ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
ဤသုတ်၌ အလှူဒါန၌ အနုမောဒနာပြုသူဝေယျာဝစ္စပြုလုပ်သူတို့လည်း အလှူရှင်နည်းတူ ကုသိုလ်ရကြောင်း ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ကာဠကာရာမသုတ္တ
ကာဠကာရာမသုတ္တ-အံ၊၁၊၃၃၃-၄။ အံ၊မြန်၊၁၊၃၄၈-၉။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၇၀-၄။ အံ၊ဋီ၊၂၊၂၅၃-၅။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါက၊ ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၃-ဥရုဝေဠဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
တမဟံ ဇာနာမိ၊ တမဟံ အဗ္ဘညာသိံ၊ တံ တထာဂတဿ ဝိဒိတံ-တိုင်အောင် စကားရပ်တို့ဖြင့် “သဗ္ဗညုတဘူမိ”ကိုလည်းကောင်း၊ တံ တထာဂတော န ဥပဌာသိဟူသော စကားရပ်ဖြင့် “ခီဏာသဝဘူမိ”ကိုလည်းကောင်း၊ တံ မမဿ မုသာ၊ တံ ပဿ တာဒိသမေဝ၊ တံ မမဿ ကလိ-ဟူသော စကားရပ်တို့ဖြင့် “သစ္စဘူမိ”ကို လည်းကောင်း၊ ဣတိ ခေါ ဘိက္ခဝေ ... ဝိညာတာရံ န မညတိ-ဟူသော စကားရပ်ဖြင့် “သုညတာဘူမိ”ကိုလည်းကောင်း၊ ဣတိ ခေါ ... ဝဒါမီတိဟူသော စကားရပ်ဖြင့် “တာဒိဘူမိ”ကိုလည်းကောင်း သာကေတမြို့သား ရဟန်းသစ် ငါးရာတို့အား သာကေတမြို့ ကာဠကာရာမကျောင်းတော်၌ ဘုရားရှင် ဟောတော်မူပါသည်။ ။ ဤကာဠကာရာမသုတ်ဒေသနာတော် ဘူမိငါးရပ်ပြီးဆုံးတိုင်း မြေငလျင်လှုပ်လေသည်။ ဒေသနာတော်အဆုံး၌ ရဟန်းသစ်ငါးရာ အာသဝေါကင်းကွာ ရဟန္တာဖြစ်ကြပြီး ပရိသတ် ၈၄၀၀၀-တို့ အမြိုက်ရေစင် သုံးဆောင်ခွင့်ရကြပါသည်။
အဋ္ဌကထာ၌-ဤကာဠကာရာမသုတ်တော်သည် အနာထပိဏ်သူဌေး၏ သမီး စူဠသုဘဒ္ဒါကို အကြောင်းပြု၍ ဖြစ်ပေါ်လာပုံမှ စ၍ မှတ်သားဖွယ်တို့ကို ဖွင့်ပြ ထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ကာဠိဂေါဓာသုတ္တ
ကာဠိဂေါဓာသုတ္တ-သံ၊၃၊၃၄၆။ သံ၊မြန်၊၃၊၃၅၀။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၁-သောတာပတ္တိသံယုတ္တ ၄-ပုညာဘိသန္ဒဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
ဘုရားရှင် သက္ကနိုင်ငံ ကပိလဝတ္ထုမြို့ နိဂြောဓာရုံကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ကာဠိဂေါဓာ သာကီဝင်မင်းသမီး၏ အိမ်သို့ကြွတော်မူ၍ ကာဠိဂေါဓာ သာကီဝင်မင်းသမီးအား သောတာပန် အရိယာသာဝိကာ၏ အရည်အချင်း (ဂုဏ်) လေးမျိုးကို ဟောတော်မူရာ ကာဠိဂေါဓာ သာကီဝင်မင်းသမီးက “မြတ်စွာဘုရား ဟောကြားတော်မူသည့် ထိုအရည်အချင်း (ဂုဏ်)လေးမျိုး တပည့်တော်မသန္တာန်၌ အထင် အရှား ရှိနေပါသည်”ဟု လျှောက်ထားလျှင် ဘုရားရှင်က “လာဘာ တေ ဂေါမေ၊ သုလဒ္ဓံ တေ ဂေါဓေ”အစရှိသောစကားဖြင့် ချီးကျူးတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ကာဠီသုတ္တ
ကာဠီသုတ္တ-အံ၊၃၊၂၉၃-၅။ အံ၊မြန်၊၃၊၂၉၃-၄။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၀၁။ အံ၊ဋီ၊၃၊၃၂၁။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဒသကနိပါတ၊ ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၃-မဟာဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
အရှင်ကစ္စာနထေရ် အဝန္တိတိုင်း ကုလဃရမြို့ ပဝတ္တတောင်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် ကုလဃရမြို့သူ ကာဠီဥပါသိကာမ၏ အမျိုးသမီးပြဿနာနှင့် ဆက်စပ်၍ လျှောက်ထားချက်အရ -
-သမဏ, ဗြာဟ္မဏတို့သည် အရဟတ္တဖိုလ်ဟူသောအကျိုးသည် ကသိဏ သမာပတ်လျှင် အမွန် အမြတ်ရှိ၏-ဟု ယူဆ၍ ထိုသမာပတ်ကို ဖြစ်စေကြကုန်၏။ ဘုရားရှင်သည် ကသိဏသမာပတ်၏ အမွန် အမြတ်ရှိခြင်းကို အထူးသိတော်မူပုံ၊ ထိုသို့သိတော်မူ၍ သာယာဖွယ် (သမုဒယသစ္စာ) အပြစ် (ဒုက္ခသစ္စာ) ထွက်မြောက်ရာ (နိရောဓသစ္စာ) မဂ်ဟုတ်သည်, မဟုတ်သည်ကို သိမြင်မှု (မဂ္ဂသစ္စာ)ကို မြင်တော်မူ ခြင်းကြောင့် အရဟတ္တဖိုလ်ဟူသောအကျိုးသို့ ရောက်ခြင်း စိတ်နှလုံး၏ ငြိမ်သက်ခြင်းကို သိတော်မူ၏-ဟု ပထဝီကသိဏသမာပတ်, အာပေါကသိဏသမာပတ်, တေဇော ကသိဏသမာပတ်, ဝါယောကသိဏသမာပတ်, နီလကသိဏသမာပတ်, ပီတကသိဏ သမာပတ်, လောဟိတကသိဏသမာပတ်, ဩဒါတကသိဏသမာပတ်, အာကာသ ကသိဏသမာပတ်, ဝိညာဏကသိဏသမာပတ် ဆယ်ပါးတို့တွင် တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီကို အကျယ်အားဖြင့် သိမှတ်ရပုံကို အရှင်ကစ္စည်းထေရ် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ကိန္တိသုတ္တ
ကိန္တိသုတ္တ-မ၊၃၊၂၆-၃၁။ မ၊မြန်၊၃၊၂၉-၃၃။ မ၊ဋ္ဌ၊၄၊၁၈-၂၁။ မ၊ဋီ၊၃၊၂၃၈-၂၄၀။ ။
-မဇ္ဈိမနိကာယ၊ ဥပရိပဏ္ဏာသ၊ ၁-ဒေဝဒဟဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် ပိသိနာရမြို့အနီး နတ်တို့အား ဗလိနတ်စာပူဇော် ပသရာ တောအုပ်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် “တရားဟောမှုနှင့် ပတ်သက်၍ ဘုရားရှင်အပေါ် ရဟန်းတို့၏ ထင်မြင်ယူဆချက်ကို” မေးတော်မူသည့်အခါ ရဟန်းတို့က “ဘုရားရှင်သည် သင်္ကန်း၊ ဆွမ်း, ကျောင်း ကြီးပွားတိုးတက်မှုအတွက် တရားဟောတော်မမူပဲ သတ္တဝါတို့ အပေါ် သနားစောင့်ရှောက် ချီးမြှောက်မှု၊ စီးပွားလိုလားမှုကို အကြောင်းပြု၍ တရားတော်ကို ဟောတော်မူပါကြောင်း” လျှောက်ထားကြသည်။ ထိုအခါ ဘုရားရှင် က “ငါဘုရား ထူးသောသဗ္ဗညုတဉာဏ်တော်မြတ်ဖြင့် သိ၍ ဟောကြားတော်မူအပ်သော ဗောဓိပက္ခိယတရားတို့ကို ရဟန်းတော်များအားလုံး အညီအမျှ ဝမ်းမြောက် ဝမ်းသာ ငြင်းခုံခြင်း မရှိကြပဲ ကျင့်သုံးကြရမည်၊ ဓမ္မဝိနယတို့၌ ဝါဒကွဲပြား ငြင်းခုံမှု ဖြစ်ပွားလျှင် အချင်းချင်း ညှိနှိုင်း၍ ဖြေရှင်းနည်းများ၊ အကုသိုလ်မှ ထစေ၍ ကုသိုလ် တရားတို့၌ တည်သောသူသည် မိမိကိုယ်ကိုလည်း မကြွားဝါ၊ သူတပါးကိုလည်း မရှုံ့ချ။ ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်အတိုင်း လျော်လျောက်ပတ်စွာ ဟောကြားပါက တစုံ တခု အကြောင်းယုတ္တိရှိသော စွပ်စွဲခြင်း, ကဲ့ရဲ့ရှုံ့ချခြင်းသို့ မရောက်နိုင်ပုံကို အကျယ် တဝင့် ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ကိန္နုသီဟသုတ္တ
ကိန္နုသီဟသုတ္တ-သံ၊၁၊၁၁၁။ သံ၊မြန်၊၁၊၁၀၇-၈။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၁၆၁-၂။ သံ၊ဋီ၊၁၊၂၀၉။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၄-မာရသံယုတ္တ၊ ဒုတိယဝဂ်၊ ဒုတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ ပရိသတ် မြောက်များစွာတို့အား တရားဟောတော်မူနေရာသို့ မာရ်နတ်ရောက်လာပြီးလျှင် “ကိန္ဒုသီဟော”အစရှိသော ဂါထာဖြင့် ပညာစက္ခုပျက်စီးအောင်ပြောဆိုလာရာ ဘုရားရှင်က “န ဒန္တိ ဝေ မဟာဝီရာ”အစရှိသော ဂါထာဖြင့် မိန့်ကြားတော်မူလိုက်ရာ မာရ်နတ်လုပ်ရပ် မအောင်မြင်သဖြင့် စိတ်ဆင်းရဲစွာပြန်သွားပုံကို ပြဆိုသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ကိမတ္ထိယသုတ္တ
ကိမတ္ထိယသုတ္တ (၄)-သံ၊၂၊၄၄၉။ သံ၊မြန်၊၂၊၄၄၄-၅။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၄-ဇမ္ဗုခါဒကသံယုတ္တ၊ စတုတ္ထသုတ်။
အရှင်သာရိပုတ္တရာ မဂဓဇနပုဒ် နာဠကရွာ၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် ဇမ္ဗုခါဒကပရိဗိုဇ်၏ မေးလျှောက်ချက်အရ -မြတ်စွာဘုရား၏ အထံတော်၌ ဒုက္ခကို ပိုင်းခြား၍ သိနိုင်ရန် ဗြဟ္မစရိယကို ကျင့်နေကြောင်း၊ ဒုက္ခကို ပိုင်းခြား၍ သိနိုင်သောမဂ္ဂနှင့် ပဋိပဒါသည် အဋ္ဌင်္ဂိက အရိယမဂ်ဖြစ်ကြောင်း ဖြေကြားသောအားဖြင့် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၃၊၆။ သံ၊မြန်၊၃၊၆-၇။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-မဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-အဝိဇ္ဇာဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
အထက်သုတ်ဒေသနာတော်အတိုင်း ဘုရားရှင်က ရဟန်းတို့၏ မေးလျှောက် ချက်ကို ဖြေကြားသောအားဖြင့် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၃၊၂၅၇။ အံ၊မြန်၊၃၊၂၅၇-၉။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၈၇။ အံ၊ဋီ၊၃၊၃၀၅။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဒသကနိပါတ၊ ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၁-အာနိသံသဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံး နေတော်မူစဉ် အရှင်အာနန္ဒာ၏ မေးလျှောက်ချက်အရ -
“ကုသိုလ်သီလ၏ အကျိုးအာနိသင်သည် အဝိပ္ပဋိသာရဖြစ်ပုံ၊ အဝိပ္ပဋိသာရ၏ အကျိုးအာနိသင်သည် ပါမောဇ္ဇဖြစ်ပုံ၊ ပါမောဇ္ဇ၏ အကျိုးအာနိသင်သည် ပီတိဖြစ်ပုံ၊ ပီတိ၏ အကျိုးအာနိသင်သည် ပဿဒ္ဓိဖြစ်ပုံ၊ ပဿဒ္ဓိ၏ အကျိုးအာနိသင်သည် သုခ ဖြစ်ပုံ၊ သုခ၏ အကျိုးအာနိသင်သည် သမာဓိဖြစ်ပုံ၊ သမာဓိ၏ အကျိုးအာနိသင်သည် ယထာဘူတဉာဏဒဿနဖြစ်ပုံ၊ ယထာဘူတဉာဏဒဿန၏ အကျိုးအာနိသင်သည် နိဗ္ဗိဒါဝိရာဂဖြစ်ပုံ၊ နိဗ္ဗိဒါဝိရာဂ၏ အကျိုးအာနိသင်သည် ဝိမုတ္တိဉာဏဒဿနဖြစ်ပုံတို့ကို ဖြေကြားတော်မူပြီး ကုသိုလ်သီလတို့သည် အစဉ်အားဖြင့် အရဟတ္တဖိုလ်အကျိုးငှာ ဖြစ်ကုန်၏-ဟု ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၃၊၅၁၅-၆။ အံ၊မြန်၊၃၊၅၀၃-၅။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဧကာဒသကနိပါတ၊ ၁-နိဿဂ္ဂိယဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
အထက်ပါ သုတ်ဒေသနာတော်အတိုင်း အရှင်အာနန္ဒာ၏ မေးလျှောက်မှုကို ဖြေကြားတော်မူသည့်သုတ်။
အထက်သုတ်၌ “နိဗ္ဗိဒါနှင့် “ဝိရာဂတို့ကို ပေါင်း၍ ဟောတော်မူသည်၊ ဤသုတ်၌ “နိဗ္ဗိဒါနှင့် “ဝိရာဂ”တို့ကို တစ်ပါးစီ ခွဲ၍ ဟောတော်မူ သည်သာထူးသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ကိမတ္ထိယဗြဟ္မစရိယသုတ္တ
ကိမတ္ထိယဗြဟ္မစရိယသုတ္တ-သံ၊၂၊၃၅၀-၁။ သံ၊မြန်၊၂၊၃၄၄-၅။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ သဠာယတနသံယုတ္တ၊ (၁၅)၅-နဝပုရာဏဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
အဇ္ဈတ္တိကာယတန ၆-ပါး၊ ဗဟိဒ္ဓါယတန ၆-ပါး၊ ဖဿ ၆-ပါးတို့သည် ဒုက္ခ ဖြစ်ပုံ၊ ထိုဒုက္ခကို ပိုင်းခြား၍ သိရန် ဘုရားရှင် အထံတော်၌ ဗြဟ္မစရိယကို ကျင့်သုံး နေပါသည်-ဟု အညတိတ္ထိယပရိဗိုဇ်တို့၏ မေးမြန်းလျှင် ဖြေကြားနိုင်ရန် ရဟန်းတော်တို့အား အာယတန တစ်ပါးစီ ခွဲခြား၍ အကျယ်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ကိမိလသုတ္တ
ကိမိလသုတ္တ (၄)-သံ၊၃၊၂၈၀-၃။ သံ၊မြန်၊၃၊၂၈၂-၅။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၀၁-၄။ သံ၊ဋီ၊၂၊၅၂၂-၅။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၀-အာနာပါနသံယုတ္တ၊ ၁-ဧကဓမ္မဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကိမိလမြို့ ဝါးတော၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် အရှင်အာနန္ဒာထေရ်၏ လျှောက်ထားချက်အရ အာနာပါနဿတိကို မဟပ္ဖလ, မဟာနိသံသ ဖြစ်အောင် ပွားများပုံအကျယ်ကို သတိပဋ္ဌာန်လေးပါးနှင့် ယှဉ်၍ အရှင်ကိမိလနှင့် အရှင်အာနန္ဒာထေရ်တို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၂၊၂၁၆။ အံ၊မြန်၊၂၊၂၇၁။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၇၆။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ပဉ္စကနိပါတ၊ ပဉ္စမပဏ္ဏာသက၊ (၂၁)၁-ကိမိလဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကိမိလမြို့ ကျည်းပင်တောဝယ် သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် အရှင်ကိမိလထေရ်၏ မေးလျှောက်ချက်အရ -သဒ္ဓမ္မသုံးဖြာ သာသနာတော် ကြာရှည်လေးမြင့် မတည့်တံ့ခြင်းအကြောင်း ငါးပါးနှင့် တည်တံ့ခြင်းအကြောင်း ငါးပါးတို့ကို ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၂၊၂၉၈-၉။ အံ၊မြန်၊၂၊၃၈၄။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၀၉။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဆက္ကနိပါတ၊ ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၄-ဒေဝတာဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
အထက်သုတ်အတိုင်း အရှင်ကိမိလထေရ်၏ လျှောက်ထားချက်အရ -သဒ္ဓမ္မ သုံးဖြာ သာသနာတော် ကြာရှည်စွာမတည်ခြင်း၏အကြောင်း ၆-ပါးနှင့် သဒ္ဓမ္မသုံးဖြာ သာသနာတော် ကြာရှည်လေးမြင့် တည်တံ့ခြင်းအကြောင်း ၆-ပါးတို့ကို အကျယ်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၂၊၄၆၀-၁။ အံ၊မြန်၊၂၊၅၈၁-၂။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ သတ္တကနိပါတ၊ ၆-အဗျာကတဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
အထက်သုတ်များအတိုင်း အရှင်ကိမိလထေရ်၏ လျှောက်ထားချက်အရ -သဒ္ဓမ္မသုံးဖြာ သာသနာတော် ကြာရှည်လေးမြင့် မတည်တံ့ခြင်းအကြောင်း ၇-ပါးနှင့် ကြာရှည်လေးမြင့် တည်တံ့ခြင်း ၇-ပါးတို့ကို ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ကိသာဂေါတမီသုတ္တ
ကိသာဂေါတမီသုတ္တ-သံ၊၁၊၁၃၀-၁။ သံ၊မြန်၊၁၊၁၂၆-၇။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၁၇၄-၆။ သံ၊ဋီ၊၁၊၂၂၄။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၅-ဘိက္ခုနီသံယုတ္တ၊ တတိယသုတ်။
ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့တော်အနီး အန္ဓဝန်တောအုပ်ဝယ် သစ်ပင်တစ်ပင် အောက်ဝယ် နေ့ပိုင်း၌နေသော အရှင်မ ကိသာဂေါတမီ၏ ကြောက်လန့် တုန်လှုပ် ကြက်သီးမွေးညှင်းထပြီး သမာဓိပျက်ရန်အတွက် “ကိံ နု တံ”အစရှိသော ဂါထာဖြင့် ပြောဆိုလာသော မာရ်နတ်အား “အစ္စန္တံ မတပုတ္တမှိ”အစရှိသော နှစ်ဂါထာဖြင့် စိုးရိမ်ခြင်း, ငိုကြွေးခြင်း သင့်ကိုကြောက်ရွံ့ခြင်း မရှိတော့ပုံ၊ အာသဝေါမရှိတော့ပုံ-အစရှိသော မိမိ၏ အရဟန္တဂုဏ်တို့ကို ထုတ်ဖော်၍ ဟောပြသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ကီဋာဂိရိသုတ္တ
ကီဋာဂိရိသုတ္တ-မ၊၂၊၁၃၈-၁၄၇။ မ၊မြန်၊၂၊၁၄၇-၁၅၆။ မ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၂၉-၁၃၅။ မ၊ဋီ၊၃၊၈၃-ခွာ။
-မဇ္ဈိမနိကာယ၊ မဇ္ဈိမပဏ္ဏာသက၊ ၂-ဘိက္ခုဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကာသိဇနပုဒ်တို့၌ ရဟန်းတော်များနှင့် ဒေသစာရီကြွတော်မူစဉ် “ညစာစားခြင်းမှ ရှောင်ကြဉ်ခြင်း၏ အကျိုးငါးပါးတို့ကို ဟောတော်မူပြီး ညစာစားခြင်းမှ ရှောင်ကြဉ်ကြရန် ရဟန်းတို့အား ဟောတော်မူပါသည်”။ ဘုရားရှင်နှင့် ထိုရဟန်းတော်များ ကီဋာဂိရိဇနပုဒ်သို့ရောက်ရှိတော်မူသည့်အခါ ထိုရဟန်းတော်တို့က ကီဋာဂိရိဇနပုဒ်၌ ကျောင်းထိုင် ကျောင်းပိုင် အဿဇိ ပုနဗ္ဗသုကရဟန်းတို့ကို “ညစာစားခြင်းမှ ရှောင်ကြဉ်ခြင်း၏ အကျိုးငါးပါးတို့ကို ပြ၍ ညစာစားခြင်းမှ ရှောင်ကြဉ်ကြရန် ဘုရားရှင် မိန့်ကြားတော်မူကြောင်း၊ သင်တို့လည်း ညစာစားခြင်းမှ ရှောင်ကြဉ်ကြရန်” ပြောဆိုကြပါသည်။ ထိုအခါ အဿဇိ ပုနဗ္ဗသုကရဟန်းတို့က ကန့်ကွက် ပြောဆိုကြပါသည်။ ထိုစကားကို ရဟန်းတို့အထံမှတဆင့် ဘုရားရှင်ကြားသိတော်မူသဖြင့် အဿဇိ ပုနဗ္ဗသုကရဟန်းတို့ကို ခေါ်တော်မူပြီး စစ်မေးတော်မူပါသည်၊ အဿဇိ ပုနဗ္ဗသုက ရဟန်းတို့က ဝန်ခံစကား လျှောက်ထားသည့်အခါ “သေဝိတဗ္ဗ ဝေဒနာ, အသေဝိတဗ္ဗ ဝေဒနာတို့ကို ကိုယ်တော်တိုင်သိမြင် မျက်မှောက်ပြု ဉာဏ်ပညာဖြင့် ထိတွေ့ သိရှိပြီးမှသာ သေဝိတဗ္ဗ အသေဝိတဗ္ဗ-ဟု ဟောတော်မူပုံ၊ ဥဘတောဘာဂဝိမုတ္တ ပညာဝိမုတ္တ ပုဂ္ဂိုလ်တို့သည် ပမာဒဖြစ်စရာ မရှိတော့ပုံ၊ ကျန်ပုဂ္ဂိုလ်ငါးဦးတို့သည် ပမာဒဖြစ်ရန်ရှိပုံ၊ သာသနာတော်၌ စလျှင် စခြင်း အရဟတ္တဖိုလ်သို့ ရောက်ရှိနိုင်၏ဟု ဟောတော်မမူပုံ၊ အနုပုဗ္ဗသိက္ခာ, အနုပုဗ္ဗကိရိယာ, အနုပုဗ္ဗပဋိပဒါဖြင့် အရဟတ္တဖိုလ်ကို ရရှိနိုင်ပုံ၊ ဝိပ္ပဋိပန္န, မိစ္ဆာပဋိပန္န ပုဂ္ဂိုလ်များသည် သာသနာတော်မှ စွန့်ခွါသွားကြပုံ၊ အာရဒ္ဓဝီရိယပုဂ္ဂိုလ်များသာ သာသနဓမ္မရသ ခံစားနိုင်ကြပုံတို့ကို” အကျယ်ရှင်းလင်း၍ ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ကိံဒဒသုတ္တ
ကိံဒဒသုတ္တ-သံ၊၁၊၂၉။ သံ၊မြန်၊၁၊၂၉။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၇၈-၉။ သံ၊ဋီ၊၁၊၁၁၈-၉။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-ဒေဝတာသံယုတ္တ၊ ၅-အာဒိတ္တဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
အညတရနတ်သား၏ မေးလျှောက်ချက်အရ “အန္နဒါနသည် အားခွန်ဗလ အလှူ၊ ဝတ္ထဒါနသည် အဆင်းလှပနိုင်သောအလှူ၊ ယာနဒါနသည် ချမ်းသာစေနိုင်သောအလှူ။ ဒီပဒါနသည် မျက်စိကြည်လင်းစေနိုင်သော အလှူ၊ ဇရပ်, တန်ဆောင်း, ကျောင်းဗိမာန် အလှူသည် အထက်ပါအကျိုးလေးမျိုးလုံးကို ရရှိစေနိုင်သောအလှူ၊ ဓမ္မဒါနသည် အမတကိုရရှိစေနိုင်သော အလှူ ဖြစ်ပုံကို” ဘုရားရှင် ဖြေကြားတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ/ဋီကာတို့၌-အထက်ပါ ဒါနကောင်းမှုများနှင့် ဆက်စပ်၍ ရှင်းလင်းဖွင့်ဆိုချက် အပြည့်အစုံကို လေ့လာသိရှိနိုင်ပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ကိံဒိဋ္ဌိကသုတ္တ
ကိံဒိဋ္ဌိကသုတ္တ-အံ၊၃၊၄၀၆-၉။ အံ၊မြန်၊၃၊၃၉၉-၄၀၂။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၃၀။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဒသကနိပါတ၊ ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ (၁၀)၅-ဥပါလိဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
မြတ်ဗုဒ္ဓနှင့် မြတ်ဗုဒ္ဓသာဝက ရဟန်းတော်တို့ထံသို့ မချဉ်းကပ်သင့်ချိန်၊ မြတ် ဗုဒ္ဓ၏ ပရိသတ်နှင့် အညတိတ္ထိယပရိသတ်တို့၏ ခြားနားချက်၊ အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အညတိတ္ထယပရိဗိုဇ်များကို ရှိမခိုးပုံ၊ အယူဝါဒနှင့် ဆက်စပ်၍ ပရိဗိုဇ်များ၏ မေးမြန်း ချက်ကို အနာထပိဏ်သူဌေး ဖြေဆိုပုံ၊ အနာထပိဏ်သူဌေး၏ မေးမြန်းချက်အရ ပရိဗိုဇ်များ ဖြေကြားသော အညတိတ္ထိယဝါဒ (၁၀)မျိုး၊ ယင်းဆယ်မျိုးနှင့် ဆက်စပ်၍ အနာထပိဏ်သူဌေး၏ ဖြေရှင်းပြရာ ပရိဗိုဇ်များ ပြန်လည်မချေပနိုင်တော့ပဲ လက်လျော့ ကြရပုံ၊ ဘုရားရှင်အား အနာထပိဏ်သူဌေးက လျှောက်ထားရာ ဘုရားရှင်က အနာထပိဏ်သူဌေး၏ ဖြေကြားချက်ကို လက်ခံအတည်ပြုမိန့်ကြားတော်မူပုံ၊ ရဟန်းတို့အား အနာထပိဏ်သူဌေး၏ ပရိဗိုဇ်တို့၏အယူဝါဒကို မှန်ကန်သောအကြောင်းဖြင့် နှိမ်နင်းပုံကို ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ကိံသီလသုတ္တ
ကိံသီလသုတ္တ-သုတ္တနိ၊၃၂၇-၈။ သုတ္တနိ၊မြန်၊၃၀၉။ သုတ္တနိ၊ဋ္ဌ၊၂၊၆၅-၉။
ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ သုတ္တနိပါတ, ၂-စူဠဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
သာသနာတော်၌ စွဲမြဲစွာတည်၍ အရဟတ္တဖိုလ်သို့ရောက်နိုင်သော ဝါရိတ္တ သီလ, စာရိတ္တသီလ ပွားများအပ်သောကံတို့ကို အရှင်သာရိပုတ္တရာထေရ်က မေးလျှောက်သဖြင့် ဘုရားရှင်က “၃၂၇-ဂါထာမှ ၃၃၂-ဂါထာ ပထမပါဒဖြင့် ပုဗ္ဗဘာဂပဋိပဒါကိုလည်းကောင်း, ကြွင်းသုံးပါဒတို့ဖြင့် (သီလက္ခန္ဓ, သမာဓိက္ခန္ဓ, ပညာက္ခန္ဓ-ဟူသော) အပရဘာဂပဋိပဒါကိုလည်းကောင်း ဟောတော်မူပါသည်။ အရဟတ္တဖိုလ်ဟူသော အထွတ်ရှိသော ဒေသနာတော်အဆုံး၌ ၅၆၀-ကုဋေသော ပစ္စည်း ဥစ္စာတို့ကိုစွန့်၍ သာသနာတော်တွင်းသို့ဝင်ရောက်လာသော ဖခင် ဝင်္ဂန္တပုဏ္ဏား မိတ်ဆွေ၏သားဖြစ်သော တပည့်ရဟန်းတော်သည် သောတာပန်အရိယာသာဝက ဖြစ်ပြီး မကြာမီ အရဟတ္တဖိုလ်သို့ရောက်ရှိသွားပုံကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ကိံသုကောပမသုတ္တ
ကိံသုကောပမသုတ္တ-သံ၊၂၊၃၉၆-၉။ သံ၊မြန်၊၂၊၃၉၁-၄။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၉၇-၁၀၅။ သံ၊ဋီ၊၂၊၃၄၁-၄။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-သဠာယတနသံယုတ္တ၊ (၁၉)၄-အာသီ ဝိသဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
မဂ်ဉာဏ်, ဖိုလ်ဉာဏ်တို့၏ ကိလေသာမှစင်ကြယ်သောဉာဏ်အမြင်ဖြစ်ပုံကို ပြောဆိုနေကြသောရဟန်းတို့၏စကားကို ကြားသိရသော အညတရ ရဟန်းသည် “မိမိလည်း ကိလေသာတို့မှ စင်ကြယ်သောဉာဏ်အမြင်ဖြင့် အရဟတ္တဖိုလ်၌တည်လျက် စင်ကြယ်သောဉာဏ်အမြင်ရှိလျက် နိဗ္ဗာန်ကို မျက်မှောက်ပြုအံ့”ဟု နှလုံးသွင်းလျက် -ဆဖဿာယတနကမ္မဋ္ဌာနိက ရဟန်း၊ -ပဉ္စက္ခန္ဓကမ္မဋ္ဌာနိက ရဟန်း၊ -မဟာဘူတကမ္မဋ္ဌာနိက ရဟန်း၊ တေဘူမကကမ္မဋ္ဌာနိက ရဟန်းတို့ထံ ချဉ်ကပ်ပြီး “စင်ကြယ်သော ဉာဏ်အမြင်ကို “မေးလျှောက်ရာ ထိုရဟန္တာရဟန်းလေးပါးတို့သည် မိမိတို့သိမြင်ရရှိ သော မဂ်ဉာဏ်အမြင်ကို ဖြေကြားကုန်၏၊ ထိုဖြေကြားချက်များကို အားမရ မကျေနပ် သော အညတရ ရဟန်းသည် ဘုရားရှင်ထံ သွားရောက်ပြီး “စင်ကြယ်သောဉာဏ် အမြင်နှင့် ဆက်စပ်၍ ထိုရဟန်းလေးပါးတို့ဖြေကြားသော အဖြေများကို ပြန်လည် လျှောက်ထားပြီး “စင်ကြယ်သောဉာဏ်အမြင်ကို” ဘုရားရှင်အား မေးမြန်းလေ၏။ ဘုရားရှင်က “ပေါက်ပင်ကိုမမြင်ဖူးသောယောက်ျားက မေးမြန်းသဖြင့် ပေါက် ပင်၏ ပင်စည်တည်နေပုံ ပေါက်ပွင့်အဆင်း၊ ပေါက်ပင်၏ အသီးများ၊ ပေါက်ပင်၏ အရွက်များ တည်နေပုံတို့ကို ဖြေကြားသော ယောက်ျားလေးယောက်တို့၏ အဖြေကို မကျေနပ်သောသူကဲ့သို့၊ မဂ်, ဖိုလ်ကို ရရှိကြပြီးသော ထိုသူတော်ကောင်းတို့၏ ဉာဏ် အမြင်စင်ကြယ်ပြီးပုံ၊ ထိုသူတော်ကောင်းတို့သည် မှန်ကန်စွာဖြေဆိုကြပုံကို မိန့်ကြားတော်မူပြီး၊ အရပ်လေးမျက်နှာမှလာကြသော တမန်တို့အား မင်းရှိရာကို ညွှန်ကြားသော တံခါးမှူး ဥပမာဖြင့် ရှင်းလင်း၍ ဟောတော်မူရာ အညတရရဟန်း သောတာပန် ဖြစ်ပုံကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ အကျယ်ဖွင့်ပြချက်များ ရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ကုက္ကုဋသူကရသုတ္တ
ကုက္ကုဋသူကရသုတ္တ-သံ၊၃၊၄၁၀။ သံ၊မြန်၊၃၊၄၁၆။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၂-သစ္စသံယုတ္တ၊ ၉-တတိယအာမကဓည ပေယျာလဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
လက်သည်းခွံပေါ်ရှိ မြေမှုံ့ကဲ့သို့ ကြက်, ဝက်တို့ကို ခံယူခြင်းမှ ရှောင်ကြဉ်သော သူတို့သည် အနည်းငယ်သာရှိပုံ၊ မြေကြီးပေါ်ရှိမြေမှုံ့များကဲ့သို့ ကြက်, ဝက်တို့ကို ခံယူခြင်းမှ မရှောင်ကြဉ်သောသူတို့သာ များပြားပုံကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ကုက္ကုဋာရာမသုတ္တ
ကုက္ကုဋာရာမသုတ္တ (၃)-သံ၊၃၊၁၃။ သံ၊မြန်၊၃၊၁၅။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၆၈။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-မဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၂-ဝိဟာရဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
အရှင်အာနန္ဒာနှင့် အရှင်ဘဒ္ဒထေရ်တို့ ပါဋလိပုတ်မြို့တော်အနီး ကက္ကူဋာရာမ၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် အရှင်ဘဒ္ဒထေရ်က မေးလျှောက်သဖြင့် “အဋ္ဌင်္ဂိက မိစ္ဆာမဂ် ရှစ်ပါးသည် အဗြဟ္မစရိယဖြစ်ပုံကို” အရှင်အာနန္ဒာထေရ် ဖြေကြားတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၃၊၁၃။ သံ၊မြန်၊၃၊၁၅။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ... နဝမသုတ်။
အရှင်ဘဒ္ဒထေရ်က မေးလျှောက်သဖြင့် “အဋ္ဌင်္ဂိက အရိယမဂ္ဂင်ရှစ်ပါးသည် “ဗြဟ္မစရိယဖြစ်ပုံ၊ ရာဂ, ဒေါသ, မောဟတို့ကုန်ခမ်းသွားခြင်းသည် “ဗြဟ္မစရိယ ပရိယောသာနဖြစ်ပုံကို” အရှင်အာနန္ဒာထေရ် ဖြေကြားတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၃၊၁၄။ သံ၊မြန်၊၃၊၁၆။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ... ဒသမသုတ်။
အရှင်ဘဒ္ဒထေရ်က မေးလျှောက်သဖြင့် “အဋ္ဌင်္ဂိက အရိယမဂ္ဂင်ရှစ်ပါးသည် “ဗြဟ္မစရိယဖြစ်ပုံ၊ အဋ္ဌင်္ဂိက အရိယမဂ်နှင့်ပြည့်စုံသူ (အဋ္ဌင်္ဂိက အရိယမဂ်ကို ကျင့်သုံး သူ)သည် “ဗြဟ္မစာရီ”ဖြစ်ပုံ၊ ရာဂ, ဒေါသ, မောဟတို့ကုန်ခမ်းသွားခြင်းသည် “ဗြဟ္မစရိယ ပရိယောသာန ဖြစ်ပုံကို” အရှင်အာနန္ဒာထေရ် ဖြေကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ကုက္ကုရဝတိကသုတ္တ
ကုက္ကုရဝတိကသုတ္တ-မ၊၂၊၅၀-၄။ မ၊မြန်၊၂၊၅၅-၆၀။ မ၊ဋ္ဌ၊၃၊၇၀-၅။ မ၊ဋီ၊၃၊၄၃-၇။
-မဇ္ဈိမနိကာယ၊ မဇ္ဈိမပဏ္ဏာသ၊ ၁-ဂဟပတိဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောလိယနိုင်ငံ ဟလိဒ္ဒဝသန-အမည်ရှိသော ကောလိယမင်းတို့၏ နိဂုံးဝယ် သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် ကောလိယပုတ္တ နွားအကျင့် ကျင့်သော “ပုဏ္ဏ”နှင့် အဝတ်မဝတ်သော ခွေးအကျင့်ကို ကျင့်သော “သေနိယ”တို့က “ခွေးအကျင့် နွား အကျင့် ကျင့်သူတို့ ကွယ်လွန်သည့်အခါ ရောက်ရှိနိုင်သည့် ဘဝကို” မေးလျှောက်ကြသဖြင့် ဘုရားရှင်က “ခွေးတို့၏ အလေ့အကျင့်ကို ကျင့်သူသည် သေလျှင် ခွေးဖြစ်မည်။ နွားတို့၏ အလေ့အကျင့်ကို ကျင့်သူသည် သေလွန်လျှင် နွားဖြစ်လိမ့်မည်”ဟု ဖြေကြားတော်မူရာ၊ ထိုပုဂ္ဂိုလ်နှစ်ဦးတို့က “မိမိတို့၏ အလေ့အကျင့်များကို စွန့်လွှတ်နိုင်သော တရား ဟောတော်မူရန် လျှောက်ထားကြလေသည်။ ဘုရားရှင်က ထိုသူတို့အား “ကဏှ ကဏှဝိပါက၊ သုက္က သုက္ကဝိပါက၊ ကဏှသုက္က ကဏ္ဍသုက္ကဝိပါက၊ အကဏှ သုက္က အကဏှသုက္ကဝိပါက ကမ္မက္ခယ သံဝတ္တနိက”ဟူသော ကမ္မစတုက္ကဒေသနာတော်ကို အကျယ်ဟောတော်မူပါသည်။ ။ ဒေသနာတော်အဆုံး၌ နွားအကျင့် ကျင့်သော ကောလိယပုတ္တ ပုဏ္ဏ သရဏဂုံတည် ဥပါသကာအဖြစ်ခံယူပြီး အဝတ်မဝတ်သော ခွေးအကျင့်ကို ကျင့်သော သေနိယ ရဟန်းဘဝကို ရရှိပြီး တရားအားထုတ်ရာ မကြာမီ ရဟန္တာဖြစ်ပုံကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ/ဋီကာတို့၌-အကျယ်ဖွင့်ပြချက်များ၊ မှတ်သားဖွယ်များ ပါရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ကုက္ကုဠသုတ္တ
ကုက္ကုဠသုတ္တ-သံ၊၂၊၁၄၅။ သံ၊မြန်၊၂၊၁၃၆။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၀၆။ သံ၊ဋီ၊၂၊၂၆၀။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-ခန္ဓသံယုတ္တ၊ (၁၄)၄-ကက္ကူဠဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
ခန္ဓာငါးပါးတို့သည် ပြာပူနှင့် တူကုန်၏-ဟု ရှုမြင်သော အကြားအမြင်ရှိသော အရိယာသာဝကသည် ခန္ဓာငါးပါးတို့၌ ငြီးငွေ့၏၊ ငြီးငွေ့ခြင်းကြောင့် တပ်မက်မှု ကင်း၏၊ တပ်မက်မှုကင်းခြင်းကြောင့် (ကိလေသာတို့မှ) လွတ်မြောက်၏။ ကိလေသာတို့မှ လွတ်မြောက်ပြီးသည်ကို သိမြင်တတ်သော ပစ္စဝေက္ခဏာဉာဏ်အမြင် ဖြစ်၏။ မိမိ၏ အာသဝေါကင်းကွာ ရဟန္တာဖြစ်နေသည်ကို သိမြင်လေတော့၏-ဟု ခန္ဓာတစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ၌ ရှုမြင်ပုံ အကျယ်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
ဤသုတ်၌ ဒုက္ခလက္ခဏာကို ဘုရားရှင် ဟောတော်မူပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ကုဋိကာသုတ္တ
ကုဋိကာသုတ္တ-သံ၊၁၊၈။ သံ၊မြန်၊၁၊၈။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၃၆-၇။ သံ၊ဋီ၊၁၊၈၀-၁။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-ဒေဝတာသံယုတ္တ၊ ၂-နန္ဒနဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
(ဘုရားရှင်၏ ဂုဏ်တော်တို့ကို မသိနားမလည်သော) အညတရနတ်သား၏ လျှို့ဝှက် မေးမြန်းချက်အရ -ဘုရားရှင်က မိမိမှာ အမိဝမ်းခေါင်း၌ ကိန်းအောင်းမှု နေရာအိမ်၊ မယားဟူသော အသိုက်အအုံ၊ သားသမီးဟူသော အမွှေးအယှက်တို့ မရှိတော့ပုံ၊ တဏှာဟူသော အနှောင်အဖွဲ့မှ ကင်းလွတ်ပြီးတို့ကို ဖြေကြားတော်မူရာ “သာဟု တေ “အစရှိသော ဂါထာဖြင့် ဘုရားရှင်အား ချီးကျူးပူဇော်ပြီး နတ်ပြည်သို့ ပြန်သွားပုံကို ပြဆိုသည့်သုတ်။
(အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ရှင်းလင်းချက်ပါရှိပါသည်။)
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ကုဏ္ဍလိယသုတ္တ
ကုဏ္ဍလိယသုတ္တ-သံ၊ ၃၆၆-၈။ သံ၊မြန်၊၃၊၆၉-၇၂။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၂-ဗောဇ္ဈင်္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-ပဗ္ဗတဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာကေတမြို့ အဉ္ဇနဘေးမဲ့တော၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် ကုဏ္ဍလိယပရိဗိုဇ်၏ လျှောက်ထားချက်အရ မြတ်စွာဘုရားသည် ဝိဇ္ဇာဝိမုတ္တိဖလာနိသံသရှိ၍သာ နေတော်မူပုံ၊ ဗောဇ္ဈင်ခုနှစ်ပါးတို့ကို ပွားများ ကြိမ်ဖန်များစွာ ပွားများခြင်းကြောင့် “ဝိဇ္ဇာဝိမုတ္တိပြည့်စုံပုံ သတိပဋ္ဌာန်လေးပါးတို့ကို ပွားများ, ကြိမ်ဖန် များစွာပွားများခြင်းကြောင့် “ဗောဇ္ဈင်ခုနစ်ပါးပြည့်စုံပုံ” သုစရိုက်သုံးပါးတို့ကို ပွားများ ခြင်းကြောင့် “သတိပဋ္ဌာန်လေးပါးပြည့်စုံလာပုံ”၊ ဣန္ဒြေတို့ကို စောင့်ရှောက်ခြင်းကြောင့် “သုစရိုက်သုံးပါးပြည့်စုံပုံ”၊ အဇ္ဈတ္တိကာယတန ၆-ပါးဟူသော ဣန္ဒြေ ၆-ပါး၌ထင်လာသော နှစ်သက်မြတ်နိုးဖွယ် ဗာဟိရာယတနတို့၌ ရာဂမဖြစ်အောင် စိတ်ကို စောင့်ရှောက်ပုံ၊ ကိလေသာတို့မှ လွတ်မြောက်ပုံ၊ မနှစ်သက်ဖွယ် မမြတ်နိုးဖွယ် ဗာဟိရာယတနတို့၌ ဒေါသမဖြစ်အောင် စိတ်ကို စောင့်ရှောက်ပုံ၊ ကိလေသာမဖြစ်ပုံမှ စ၍ ဝိဇ္ဇာ ဝိမုတ္တိပြည့်စုံပုံကို အကျယ်ဟောပြတော်မူရာ ဒေသနာတော်အဆုံး၌ ကုဏ္ဍလိယပရိဗိုဇ် ဥပါသကာအဖြစ်ခံယူပုံကို ပြဆိုသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ကုတူဟလသာလာသုတ္တ
ကုတူဟလသာလာသုတ္တ-သံ၊၂၊၅၆၃-၅။ သံ၊မြန်၊၂၊၅၅၃-၅။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၀-အဗျာကတသံယုတ္တ၊ နဝမသုတ်။
ဝစ္ဆဂေါတ္တပရိဗိုဇ်က တိတ္ထိဆရာကြီး ခြောက်ဦးတို့၏ “ကွယ်လွန်သွားသော ဥတ္တမပုရိသ, ပရမပုရိသ, ပရမပတ္တိပတ္တဖြစ်သောသာဝကနှင့် ဆက်စပ်၍ ပြောကြားမှု ခြားနားချက်ကို အကြောင်းပြု၍ ဘုရားရှင်၏ တရားအထူးသိမှု၌ တွေးတောယုံမှား မှုဖြစ်ပုံ”ကို လျှောက်ထားရာ ဘုရားရှင်က “စွဲလမ်းမှုရှိသောသူအား တဖန်ဘဝသစ်၌ ဖြစ်ခြင်းကို ပညတ်တော်မူပုံ၊ စွဲလမ်းမှုမရှိသူအား တဖန်ဘဝသစ်၌ ဖြစ်ခြင်းကို မပညတ်ပုံကို လောင်စာရှိသောမီး, လောင်စာမရှိသောမီး ဥပမာဖြင့် ရှင်းလင်းမိန့်ကြားတော်မူပြီး “ကဏှသည် ထိုသတ္တဝါ၏ စွဲလမ်းမှုပေတည်း”ဟု ရှင်းလင်းဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ကုမာရကသုတ္တ
ကုမာရကသုတ္တ-ဥဒါန၊၁၃၇။ ဥဒါန၊မြန်၊၁၂၃-၄။ ဥဒါန၊ဋ္ဌ၊၂၆၇-၈။
-ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ ဥဒါန၊ သောဏဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
ဘုရားရှင် သာဝတ္ထိမြို့တော်သို့ ဆွမ်းခံဝင်တော်မူစဉ် သာဝတ္ထိမြို့တော်နှင့် ဇေတဝန်ကျောင်းတော်အကြား ရေခန်းနေသော ရေအိုင်တစ်အိုင်၌ ငါးဖမ်းနေကြသော သူငယ်တို့ လာရောက်ပြီး ဖူးမြော်ကြစဉ် “သူငယ်တို့ သင်တို့သည် ဆင်းရဲမှ မကြောက်ကြကုန်သလော၊ ဆင်းရဲကို မနှစ်သက်ကြကုန်သလော”ဟု မေးတော်မူပြီး မကောင်းမှု ပြုခြင်းကို တားမြစ်ခြင်း၊ မကောင်းမှု၏ လွန်စွာဆိုးငြစ် အပြစ်ရှိပုံ-ဥဒါန်းကျူးရင့်တော် မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ/ဋီကာတို့၌-၁၅-နှစ်အရွယ် လူငယ်တို့ကို “ဗာလ၊ အသက် နှစ်ဆယ်အရွယ်အတွင်းကို “ယုဝ”ခေါ်ပုံကို ဖွင့်ပြထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ကုမာရိကသုတ္တ
ကုမာရိကသုတ္တ-သံ၊၃၊၄၀၉။ သံ၊မြန်၊၃၊၄၁၆။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၃၆။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၂-သစ္စသံယုတ္တ၊ ၉-တတိယအာမကဓည ပေယျာလဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
မိန်းမအို, မိန်းမပျိုတို့ကို မခံယူသောသတ္တဝါတို့သည် နည်းပါးလှကုန်၏။ မိန်းမအို, မိန်းမပျိုတို့ကို ခံယူသောသတ္တဝါတို့သည်သာ များလှကုန်၏-ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ကုမ္ဘသုတ္တ
ကုမ္ဘသုတ္တ (၃)-သံ၊၃၊၁၇။ သံ၊မြန်၊၃၊၁၉။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-မဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၃-မိစ္ဆတ္တဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
ကရွတ်ခွေမရှိသောအိုး, ကရွတ်ခွေရှိသောအိုး ဥပမာဖြင့် အဋ္ဌင်္ဂိက အရိယာမဂ် ရှစ်ပါးဟူသော တည်ရာ မှီရာမရှိသော စိတ်သည် ပျံ့လွင့်လွယ်၏၊ အရိယာမဂ်ရှစ်ပါး ဟူသော တည်ရာ မှီရာရှိသော စိတ်သည် ပျံ့လွင့်နိုင်ခဲ၏-ဟု ဘုရားရှင်က ရဟန်းတို့အား ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၃၊၄၅။ သံ၊မြန်၊၃၊၄၇-၈။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၇၂။ သံ၊ဋီ၊၂၊၄၁၁။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-မဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၆-ဗလကရဏီယဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
မှောက်၍ထားသောအိုး ဥပမာဖြင့် အဋ္ဌင်္ဂိက အရိယာမဂ်ကို ဝိဝေကနိဿိတ, ဝိရာဂနိဿိတ, နိရောဓနိဿဂ္ဂ, ဝေါဿဂ္ဂပဋိဏာမီဖြစ်အောင် ပွားများအပ်, ကြိမ်ဖန် များစွာဖြစ်အောင် ပြုအပ်သည်ရှိသော် အကုသိုလ်တရားတို့သည် အံထွက်ကုန်၏။ ပြန်၍ ဝင်တော့မည်မဟုတ်-ဟု ဘုရားရှင်က ရဟန်းတို့အား အကျယ်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၁၊၄၁၈-၉။ အံ၊မြန်၊၁၊၄၃၁-၂။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၂၇။ အံ၊ဋီ၊၂၊၃၂၃။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ ၃-တတိယပဏ္ဏာသက၊ (၁၁)၁-ဝလာဟကဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
အိုးလေးမျိုး ဥပမာဖြင့် ဤလောက၌ရှိသော ပုဂ္ဂိုလ်လေးမျိုးကို ဘုရားရှင်က ရဟန်းတို့အား အကျယ်ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ကုမ္ဘဏ္ဍသုတ္တ
ကုမ္ဘဏ္ဍသုတ္တ-သံ၊၁၊၄၄၉။ သံ၊မြန်၊၁၊၄၃၉။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၀၃။ သံ၊ဋီ၊၂၊၁၈၄။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၈-လက္ခဏသံယုတ္တ၊ ပဌမဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
ကောင်းကင်၌ပျံသွားသော အိုးစရည်းကြီးပမာဏလိင်ဥရှိသော ပြိတ္တာ အကြောင်းကို အရှင်လက္ခဏထေရ်၏ မေးလျှောက်ချက်အရ အရှင်မောဂ္ဂလ္လာန်ထေရ် ဘုရားရှင် ရှေ့တော်၌ ဖြေကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ကုမ္မသုတ္တ
ကုမ္မသုတ္တ-သံ၊၁၊၄၂၅။ သံ၊မြန်၊၁၊၄၁၄။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၉၀။ သံ၊ဋီ၊၂၊၁၇၃။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၆-လာဘသက္ကာရသံယုတ္တ၊ ပဌမဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
ပြောဆိုဆုံးမရခက်သော လိပ်ဥပမာဖြင့် လာဘသက္ကာရသိလောက၏ ကြမ်း ကြတ်ခက်ထန်ပုံ ဥပမာန, ဥပမေယျတို့ကို ရှင်းလင်းမိန့်ကြားတော်မူပြီး “ဖြစ်ပေါ်လာသော လာဘသက္ကာရသိလောကကို စွန့်လွှတ်နိုင်အောင်၊ ဖြစ်ပေါ်လာသော လာဘ သက္ကာရသိလောကသည် မိမိတို့၏ (ကုသိုလ်)စိတ်ကို လွှမ်းမိုးသိမ်းကြုံး၍ မယူနိုင် အောင်” ကျင့်ကြရမည်ဟု ဘုရားရှင်က ရဟန်းတို့အား ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ကုမ္မောပမသုတ္တ
ကုမ္မောပမသုတ္တ-သံ၊၂၊၃၈၅-၆။ သံ၊မြန်၊၂၊၃၈၁-၂။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၇၃-၄။ သံ၊ဋီ၊၂၊၃၃၁။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-သဠာယတနသံယုတ္တ၊ (၁၃)၄-အာသီ ဝိသဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
“လိပ်နှင့် မြေခွေးတို့ကို ပမာထား၍ ဣန္ဒြေခြောက်ပါးတို့၌ ထင်လာသော အာရုံခြောက်ပါးတို့၌ မက်မောခြင်း “အဘိဇ္ဈာ နှလုံးမသာယာခြင်း ဒေါမနဿဟူသော ယုတ်ညံ့သောအကုသိုလ်တရားတို့ မဖြစ်အောင် စောင့်ရှောက်ထိန်းသိမ်းကြလျှင် ယုတ်မာညစ်စုတ် မာရ်နတ်ယုတ်သည် နှိပ်စက်ရန်အခွင့်မရတော့သဖြင့် သင်တို့မှ ဖဲခွါထွက်သွားလိမ့်မည်”ဟု အကျယ်အားဖြင့် ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌-အတ္တုက္ကံသန, ပရဝမ္ဘနလွတ်သော စကားငါးမျိုးကို ဖွင့်ပြ ထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ကုလသုတ္တ
ကုလသုတ္တ (၆)-သံ၊၁၊၄၅၄-၅။ သံ၊မြန်၊၁၊၄၄၃-၄။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၀၆။ သံ၊ဋီ၊၂၊၁၈၇။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၉-ဩပမ္မသံယုတ္တ၊ တတိယသုတ်။
မေတ္တာစေတောဝိမုတ္တိကို မပွားများ ကြိမ်ဖန်များစွာဖြစ်အောင် မလေ့လာထားလျှင် ယောက်ျားနည်း၍ မိန်းမများသောအိမ်ကို ခိုးသူတို့ အလွယ်တကူလုယက် ဖျက်ဆီးနိုင်ကြကုန်သကဲ့သို့၊ မေတ္တာစေတနာဝိမုတ္တိကို ပွားများကြရမည်၊ ကြိမ်ဖန်များစွာ ဖြစ်အောင်ပြုလုပ်အားထုတ်ကြရမည်၊ (အလွယ်တကူ သွားနိုင်သော) ယာဉ်ကဲ့သို့ ဖြစ်အောင် ပွားများကြရမည်၊ စွဲမြဲစွာတည်အောင်ပြုလုပ်အားထုတ်ထားရမည်၊ မိမိ၏ ပတ်ပတ်လည်၌ဖြစ်နေအောင် ပွားများထားရမည်၊ မေတ္တာစိတ်ဖြစ်နေအောင် အားထုတ် ကြရမည်၊ ယောက်ျားများ၍ မိန်းမနည်းသောအိမ်ကို ခိုးသူတို့ မဖျက်ဆီးနိုင်သကဲ့သို့ ထိုရဟန်းကို ဘီလူးတို့ မနှိပ်စက်နိုင်-ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၂၊၅၀၇။ သံ၊မြန်၊၂၊၅၀၀-၂။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၄၃-၄။ သံ၊ဋီ၊၂၊၃၈၂။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၈-ဂါမဏိသံယုတ္တ၊ နဝမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ နာလန္ဒာမြို့ ပါဝါရိကမ္ဗဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် နိဂဏ္ဌနာဋပုတ္တသည် မိမိ၏ဒကာရင်းဖြစ်သော အသိဗန္ဓက၏သား ရွာသူကြီးကို ဘုရားရှင် “မထွေးနိုင်, မမြိုနိုင်” (မဖြေကြားနိုင်)လောက်သည့် ပြဿနာ တစ်ခုကို ပြင်ဆင်၍ ဘုရားရှင်ထံ ဝါဒတင်ရန် စေလွှတ်လိုက်လေသည်၊ ဘုရားရှင်က “ဒါန, ဝစီသစ္စာ, သီလ”ဟူသော တရားသုံးပါးကြောင့် သတ္တဝါတို့ ကြီးပွားကြပုံ၊ (၉၁)ကမ္ဘာအတွင်း၌ ကျက်ပြီးသောထမင်းကို ပေးလှူခြင်းကြောင့် ပျက်စီးသောအမျိုး တစ်စုံတစ်ယောက်မျှမရှိခဲ့ပုံနှင့် အမျိုးတို့၏ ပျက်စီးခြင်းအကြောင်း ရှစ်မျိုးတို့ကို ဟောကြားတော်မူရာ ရွာသူကြီး သရဏဂုံဆောက်တည်သွားပုံကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၁၊၅၇၂။ အံ၊မြန်၊၁၊၅၈၆။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၉၇။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ (၂၆)၆-အဘိညာဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
များပြားလှစွာသော စည်းစိမ်ဥစ္စာတို့ ကြာရှည်လေးမြင့် မတည်တံ့နိုင်သော အကြောင်းလေးပါးနှင့် ကြာရှည်လေးမြင့် တည်တံ့နိုင်သောအကြောင်း လေးမျိုးတို့ကို ကဏှပက္ခ, သုက္ကပက္ခအားဖြင့် ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၂၊၂၁၃။ အံ၊မြန်၊၂၊၂၆၈။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ပဉ္စကနိပါတ၊ စတုတ္ထပဏ္ဏာသက၊ (၂၀)၅-ဗြာဟ္မဏဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
သီလဝန္တရဟန်းတော်တို့ ကြွရောက်သောအိမ်၌ အကြောင်းငါးမျိုးတို့ဖြင့် အိမ်သူအိမ်သားတို့ များစွာသော ကုသိုလ်တရားတို့ဖြစ်ပွားနိုင်ပုံကို ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၂၊၄၀၂။ အံ၊မြန်၊၂၊၅၀၉-၅၁၀။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၄၆။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ သတ္တကနိပါတ၊ ၂-အနုသယဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
မကပ် (မကြွ)ရောက်ဖူးသေးသော် ကပ် (ကြွ)ရောက်ရန် မသင့်၊ ကပ် (ကြွ) ရောက်ပြီးသော် ထိုင်ရန်မသင့်သော ဒါယကာတို့အိမ် (၇)မျိုးနှင့်၊ မကပ် (မကြွ)ရောက် ဖူးသေးသော် ကပ် (ကြွ)ရောက်ရန်သင့်၊ ကပ် (ကြွ)ရောက်ခဲ့သော် ထိုင်နေရန်သင့် မြတ်သော ဒါယကာတို့အိမ် (၇)မျိုးကို ကဏှပက္ခ, သုက္ကပက္ခအားဖြင့် ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၃၊၁၉၂။ အံ၊မြန်၊၃၊၁၉၃။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၆၆။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ နဝကနိပါတ၊ ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၂-သီဟနာဒဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
မကြွရောက်ဖူးမျှော် ကြွရောက်ရန်မသင့်၊ ကြွရောက်ပြီးသော် ထိုင်နေရန် မသင့်သော ဒါယကာတို့အိမ် ကိုးမျိုးနှင့် မကြွရောက်ဖူးသေးသော် ကြွရောက်ရန် သင့်မြတ်၊ ကြွရောက်ပြီးသော် ထိုင်နေရန် သင့်မြတ်သောဒါယကာတို့၏အိမ် ကိုးမျိုးတို့ကို ကဏှပက္ခ, သုက္ကပက္ခအားဖြင့် ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ကုလဃရဏီသုတ္တ
ကုလဃရဏီသုတ္တ-သံ၊၁၊၂၀၃။ သံ၊မြန်၊၁၊၁၈၉-၁၉၀။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၂၆၉။ သံ၊ဋီ၊၁၊၃၀၂။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၉-ဝနသံယုတ္တ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
ကောသလနိုင်ငံ တောအုပ်တစ်ခု၌ သီတင်းသုံးသော, နေစဉ်ဆွမ်းလှူသော ဆွမ်းဒါယကာ၏အိမ်၌ သမာပတ်ဝင်စားလျက်နေသော ရဟန္တာမထေရ်မြတ်တစ်ပါးကို ရဟန္တာဖြစ်မှန်းမသိသော တောစောင့်နတ်က အိမ်ရှင်အဟန်ဖန်ဆင်း၍ လျှောက်ထားမှုကို မထေရ်မြတ်က ဖြေကြားပုံကို ပြဆိုသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ကုလပုတ္တသုတ္တ
ကုလပုတ္တသုတ္တ (၂)-သံ၊၃၊၃၆၄။ သံ၊မြန်၊၃၊၃၆၈-၉။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၂၄။ သံ၊ဋီ၊၂၊၅၃၇။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၂-သစ္စသံယုတ္တ၊ ၁-သမာဓိဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
အိမ်ရာတည်ထောင် လူ့ဘောင်မှ ရဟန်းဘောင်သို့ မှန်ကန်စွာဝင်ရောက်လာကြကုန်သော အမျိုးကောင်းသားတို့သည် အရိယာပုဂ္ဂိုလ်တို့၏ သစ္စာလေးပါးကို အမှန်အတိုင်းသိရန် ဝင်ရောက်လာကြကုန်၏။ ထို့ကြောင့် သင်တို့သည် အရိယသစ္စာအမှန် တရားတို့ကို သိရှိရန် အားထုတ်ကြရမည်-ဟု ဘုရားရှင်က ရဟန်းတို့ကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၃၊၃၆၄-၅။ သံ၊မြန်၊၃၊၃၆၉။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ... စတုတ္ထသုတ်။
အိမ်ရာတည်ထောင် လူ့ဘောင်မှ ရဟန်းဘောင်သို့ မှန်ကန်စွာဝင်ရောက်လာကြကုန်သော အမျိုးကောင်းသားတို့၏ မှန်ကန်စွာ သိမြင်ခြင်းသည် အရိယသစ္စာတို့ကို မှန်ကန်စွာသိမြင်ကြခြင်းပေတည်း၊ ထို့ကြောင့် သင်တို့သည် အရိယသစ္စာတရား လေးပါးတို့ကို မှန်ကန်စွာ သိမြင်ရန် အားထုတ်ကြရမည်-ဟု ဘုရားရှင်က ရဟန်းတို့အား ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ကုလာဝကသုတ္တ
ကုလာဝကသုတ္တ-သံ၊၁၊၂၂၆။ သံ၊မြန်၊၁၊၂၁၁။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၃၁၄-၅။ သံ၊ဋီ၊၁၊၃၃၄။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၁-သက္ကသံယုတ္တ၊ ပဌမဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
နတ်, အသုရာတို့ စစ်ပွဲ၌ စစ်ရှုံးသဖြင့် ထွက်ပြေးလာကြသော သိကြားမင်း၏ မိုးကြိုးကျသံနှင့် တူသောအသံကို ကြောက်ရွံ့သဖြင့် အော်ဟစ်ကြသော ဂဠုန်ငှက်တို့၏ အသံကြောင့် သနားသဖြင့် ပြန်လှည့်လာသော သိကြားမင်း၏ရထားကိုမြင်ကြသဖြင့် အသုရာတို့ အထင်မှား၍ ထွက်ပြေးကြခြင်းကြောင့် သိကြားမင်းစစ်နိုင်ပုံကို ဘုရားရှင် က ရဟန်းတို့အား ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌-သိကြားမင်း၏ ရထားအကြောင်းကို ဖွင့်ပြထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ကုလူပကသုတ္တ
ကုလူပကသုတ္တ (၄)-သံ၊၁၊၄၀၃-၄။ သံ၊မြန်၊၁၊၃၉၁-၃။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၅၈။ သံ၊ဋီ၊၂-၁၅၉။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၅-ကဿပသံယုတ္တ၊ စတုတ္ထသုတ်။
ဒါယကာတို့သို့ ချဉ်းကပ်သော ကုလူပကဖြစ်ထိုက်သောရဟန်း, မဖြစ်ထိုက်သောရဟန်းတို့၏ တောင့်တ (မျှော်လင့်) ချက်၊ တောင့်တသည့် (မျှော်လင့်သည့်အတိုင်း မဖြစ်လျှင် အနှိပ်စက်ခံရသကဲ့သို့ဖြစ်ခြင်း၊ ဒုက္ခ, ဒေါမနဿတရားတို့ကို ခံစားရခြင်း၊ အရှင်မဟာကဿပ၊ အရှင်မဟာကဿပနှင့်တူသော မထေရ်ဥပမာဖြင့် အကျယ်ဟောတော်မူပြီး ဆုံးမတော်မူအပ်သော အရှင်မဟာကဿပဥပမာ, အရှင်မဟာကဿပ မထေရ်နှင့်တူသော ဥပမာအတိုင်း မချွတ်မယွင်းဖြစ်အောင် ကျင့်ရမည်ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၂၊၁၂၀။ အံ၊မြန်၊၂၊၁၄၇-၈။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၄၄-၅။ အံ၊ဋီ၊၃၊၄၁။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ပဉ္စကနိပါတ၊ တတိယပဏ္ဏာသက၊ (၁၂) ၂-အန္ဓကဝိန္ဒဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
အိမ်သူအိမ်သားတို့ မချစ်ခင်၊ မမြတ်နိုး၊ မလေးစား၊ စိတ်နှလုံးကို မတိုးပွား စေနိုင်သော ကုလူပကရဟန်း၏အင်္ဂါ ၅-ပါး၊ အိမ်သူအိမ်သားတို့ ချစ်ခင်၊ မြတ်နိုး၊ လေးစား၊ စိတ်နှလုံးကို တိုးပွားစေနိုင်သော ကုလူပကရဟန်း၏ အင်္ဂါ ၅-ပါးတို့ကို ကဏှပက္ခ, သုက္ကပက္ခဒေသနာတော်ဖြင့် ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၂၊၂၂၆။ အံ၊မြန်၊၂၊၂၈၆-၇။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၈၂။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ပဉ္စကနိပါတ၊ ပဉ္စမပဏ္ဏာသက၊ (၂၃) ၃-ဒီဃစာရိကဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
ကုလူပကရဟန်း၌ ရနိုင်သောအပြစ် ၅-ပါးတို့ကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၂၊၂၂၆။ အံ၊မြန်၊၂၊၂၆၇။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ... ဆဋ္ဌသုတ်။
အလွန်ကြာမြင့်စွာ ဒါယကာတို့နှင့် ရောနှောနေသော ကုလူပကရဟန်း၏ အပြစ် ၅-မျိုးတို့ကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ကုသလသုတ္တ
ကုသလသုတ္တ (၄)-သံ၊၃၊၈၁။ သံ၊မြန်၊၃၊၈၅။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၂-ဗောဇ္ဈင်္ဂသံယုတ္တ၊ ၄-နီဝရဏဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
ကုသိုလ်အဖို့ရှိကုန်, ကုသိုလ်ဟူသောအသင်းအပင်း ရှိကုန်သော ကုသိုလ်တရား အားလုံးတို့သည် အပ္ပမာဒတရားလျှင် အကြောင်းရင်းရှိကုန်၏။ အပ္ပမာဒတရား၌ ပေါင်းဆုံစုဝေးကုန်၏။ ထိုကုသိုလ်တရားအားလုံးတို့ထက် အပ္ပမာဒတရားကို အမြတ်ဆုံးဟူ၍ ဟောတော်မူအပ်ကုန်၏။ အပ္ပမာဒတရားရှိသော ရဟန်းသည် ဗောဇ္ဈင် ခုနစ်ပါးကို ပွားများလိမ့်မည်၊ ကြိမ်ဖန်များစွာ အလေ့အလာပြုလိမ့်မည်-ဟု မိန့်တော်မူပြီး ဗောဇ္ဈင်ခုနစ်ပါး ပွားများပုံကို ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၃၊၈၁။ သံ၊မြန်၊၃၊၈၆။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ဒုတိယသုတ်။
အထက်ပါ သုတ်တော်အတိုင်း “အပ္ပမာဒ”နေရာ၌ “ယောနိသော မနသိကာရ”ကို ပြောင်းလဲ၍ ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၁၊၁၀။ အံ၊မြန်၊၁၊၁၃။ အံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၅၆။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဧကကနိပါတ၊ ၆-အစ္ဆရာသံဃာတဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
ကုသိုလ်အဖို့အစု၊ ကုသိုလ်ဖက်သားဖြစ်ကုန်သော ကုသိုလ်တရားအားလုံးတို့သည် စိတ်လျှင် ရှေ့သွားရှိကုန်၏။ စိတ်သည် ရှေးဦးစွာ ဖြစ်ပြီး ကုသိုလ်တရားတို့သည် စိတ်နှင့်အတူတကွ တပြိုင်နက်ဖြစ်ကုန်၏-ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၃၊၄၈၃။ အံ၊မြန်၊၃၊၄၇၃။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဒသကနိပါတ၊ စတုတ္ထပဏ္ဏာသက၊ (၁၈) ၃-သာဓုဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
ဒုစရိုက်ဆယ်ပါးသည် အကုသိုလ်ဖြစ်ပုံ။ သုစရိုက်ဆယ်ပါးသည် ကုသိုလ်ဖြစ်ပုံကို ခွဲခြား၍ ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ကုသလဓမ္မသုတ္တ
ကုသလဓမ္မသုတ္တ-သံ၊၁၊၄၃၅။ သံ၊မြန်၊၁၊၄၂၄။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၉၄။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၆-လာဘသက္ကာရသံယုတ္တ၊ ၄-စတုတ္ထဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
လာဘသက္ကာရသိလောကသည် ကြမ်းကြုတ်ခက်ထန်လှပုံ၊ လာဘသက္ကာရ သိလောက နှိပ်စက်ခံရသော ဒေဝဒတ်အား ကုသိုလ်မူလတရား ပြတ်စဲသွားပုံ၊ ထို့ကြောင့် ဖြစ်ပေါ်ပြီးသော လာဘ သက္ကာရ သိလောကကို ပယ်စွန့်နိုင်အောင်၊ ငါတို့အား ဖြစ်ပြီးသော လာဘ, သက္ကာရ, သိလောကသည် ငါတို့၏ ကုသိုလ်စိတ်ကို ကုန်ခမ်းစေ၍ မတည်နိုင်အောင် သင်တို့ကျင့်ကြရမည်-ဟု ဘုရားရှင်က ရဟန်းတို့အား ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ကုသလမူလသုတ္တ
ကုသလမူလသုတ္တ-သံ၊၁၊၄၁၅။ သံ၊မြန်၊၁၊၄၂၃။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ... တတိယသုတ်။
လာဘသက္ကာရသိလောကသည် ကုသိုလ်အရင်းမူလ ပြတ်စဲသွားပုံကို အထက် သုတ်အတိုင်း ဘုရားရှင်, ရဟန်းတို့အား ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ကုသလရာသိသုတ္တ
ကုသလရာသိသုတ္တ-သံ၊၃၊၁၆၃။ သံ၊မြန်၊၃၊၁၆၉။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၃-သတိပဋ္ဌာနသံယုတ္တ၊ ၅-အမတဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
သတိပဋ္ဌာန်လေးပါးတို့ကို ကုသိုလ်အစု” ဟု ပြောဆိုသောသူသည် မှန်ကန်စွာ ပြောဆိုရာရောက်ပုံ၊ သတိပဋ္ဌာန်လေးပါးတို့သည် ကုသိုလ်အစုဖြစ်ပုံနှင့် သတိပဋ္ဌာန် လေးပါးကို ပွားများပုံ အကျယ်ကို ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ကုသိနာရသုတ္တ
ကုသိနာရသုတ္တ (၃)-အံ၊၁၊၂၇၇-၉။ အံ၊မြန်၊၁၊၂၉၅-၇။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၃၆။ အံ၊ဋီ၊၂၊၂၀၉။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ တိကနိပါတ၊ တတိယပဏ္ဏာက၊ (၁၃)၃-ကုသိနာရဝဂ္ဂ၊ ပထမသုတ်။
ဘုရားရှင် မလ္လနိုင်ငံ ကုသိနာရမြို့အနီး ဗလိဟရဏတောအုပ်ဝယ် သီတင်းသုံး နေတော်မူစဉ် “မိစ္ဆာဝိတက်တို့ကို ကြံစည်လျက် ကုသိုလ်ကောင်းမှုတို့၌ မေ့လျော့နေသော “ပမတ္တရဟန်း”အား လှူဒါန်းအပ်သော အလှူဒါနသည် အကျိုးမကြီးပုံနှင့် သမ္မာဝိတက်သုံးပါးကို ကြံစည်နေသော ကုသိုလ်ကောင်းမှုတို့၌ မမေ့မလျော့နေသော “အပ္ပမတ္တရဟန်း”အား လှူဒါန်းအပ်သော အလှူဒါနသည် အကျိုးကြီးပုံကို ဘုရားရှင်, ရဟန်းတို့အား ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၁၊၃၉၁-၂။ အံ၊မြန်၊၁၊၄၀၅-၆။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၁၉။ အံ၊ဋီ၊၂၊၃၁၄-၅။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ (၈) ၃-အပဏ္ဏကဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
ဘုရားရှင် မလ္လနိုင်ငံ ကုသိနာရမြို့ အနီး အင်ကြင်းဥယျဉ်တောဝယ် ပရိနိဗ္ဗာန် စံဝင်တော်မူခါနီးအချိန်၌ “ဘုရား၌ဖြစ်စေ တရားတော်၌ဖြစ်စေ သံဃာတော်၌ဖြစ်စေ မဂ်၌ဖြစ်စေ အကျင့်၌ဖြစ်စေ ယုံမှားတွေးတောမှုရှိသော ရဟန်းသည် ငါဘုရားအား မေးလျှောက်ထားကြ၊ ဘုရားရှင်သက်တော်ထင်ရှားရှိတော်မူစဉ်က မမေးလျှောက်ထားလေခြင်း-ဟု နှလုံးမသာယာမှု မဖြစ်ကြစေနှင့်-ဟု သုံးကြိမ်တိုင်တိုင် မိန့်ကြားတော်မူသော်လည်း ရဟန်းတစ်ပါးမျှ မေးလျှောက်ခြင်းမရှိကြသည့်အခါ ငါဘုရား၌ရိုသေသောအားဖြင့် မမေးလျှောက်နိုင်လျှင် သီတင်းသုံးဖော် (ရင်းနှီးသည့်)အချင်းချင်း မေးလျှောက်ကြ-ဟု မိန့်ကြားတော်မူသော်လည်း မေးလျှောက်သည့် ရဟန်းတစ်ပါးမျှ မရှိသဖြင့် အရှင်အာနန္ဒာက အံဖွယ်ရှိပုံကို လျှောက်ထားသည့်အခါ ယခုပရိသတ် ၌ရှိသော ရဟန်းတော်များသည် ဂုဏ်အငယ်ဆုံးရဟန်းသည် သောတာပန်ဖြစ်ပုံကို ဘုရားရှင် မိန့်တော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၃၊၃၁၈-၉။ အံ၊မြန်၊၃၊၃၁၇-၉။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၁၁-၂။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဒသကနိပါတ၊ ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၅-အက္ကောသဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
ဘုရားရှင် ကုသိနာရမြို့အနီး ဗလိဟရဏတောအုပ်ဝယ် သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် စောဒကပုဂ္ဂိုလ်၏ အရည်အချင်းငါးမျိုးနှင့် စောဒနာသည့်အခါ ဆောင်ရွက် ရမည့် စောဒကပုဂ္ဂိုလ်၏ ဆောင်ရွက်ချက်ငါးမျိုးတို့ကို ရဟန်းတို့အား ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
(ဝိ၊၄၊၄၃၆။ ဝိ၊၅၊၃၂၈-တို့၌လည်း ပါရှိပါသည်။)
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ကုသီတသုတ္တ
ကုသီတသုတ္တ-သံ၊၂၊၄၃၉။ သံ၊မြန်၊၂၊၄၃၅။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၃-မာတုဂါမသံယုတ္တ၊ ၁-ပဌမပေယျာလဝဂ္ဂ၊ ဒွါဒသမသုတ်။
အသဒ္ဓ၊ အဟိရိက၊ အနေတ္တပ္ပ၊ ကုသီတ၊ ဒုပ္ပည-ဟူသော တရားငါးမျိုးနှင့် ပြည့်စုံသောမာတုဂါမသည် ကွယ်လွန်သည်နောက် အပါယ, ဝိနိပါတ, ဒုဂ္ဂတိ, နိရယသို့ ရောက်ရ၏-ဟု ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ကုသီတမူလကသုတ္တ
ကုသီတမူလကသုတ္တ-သံ၊၁၊၃၇၅။ သံ၊မြန်၊၁၊၃၆၂။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၃၂။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၃-ဓာတုသံယုတ္တ၊ ဒုတိယဝဂ်၊ ဒွါဒသမသုတ်။
သတ္တဝါတို့သည် (၁) ပျင်းရိသူအချင်ချင်း၊ (၂) သတိမကောင်းသူ အချင်းချင်း၊ (၃) ပညာမရှိသူ အချင်းချင်း၊ (၄) လုံ့လ “ဝီရိယ”ထက်သန်သူ အချင်းချင်း၊ (၅) သတိကောင်းသူ အချင်းချင်း၊ (၆) ပညာရှိသူအချင်းချင်း -ဓာတ်သဘောတူရာ ပေါင်း သင်းကြ၍ တစ်သားတည်းဖြစ်ကြသည်-ဟု ဘုရားရှင်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ကုသီတာရမ္ဘဝတ္ထုသုတ္တ
ကုသီတာရမ္ဘဝတ္ထုသုတ္တ-အံ၊၃၊၁၄၇-၁၅၀။ အံ၊မြန်၊၃၊၁၅၀-၂။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၅၂။ (ဒီ၊၃၊၂၁၁-၂၄၆။)
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ အဋ္ဌကနိပါတ၊ ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ (၈)၃-ယမကဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
ဤသုတ်၌ ကုသီတဝတ္ထုရှစ်ပါးနှင့် အာရမ္မဝတ္ထုရှစ်ပါးတို့ကို အကျယ်ဟောတော်မူပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ကုဟသုတ္တ
ကုဟသုတ္တ (၂)-အံ၊၁၊၃၃၅။ အံ၊မြန်၊၁၊၃၅၀။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၇၅။ အံ၊ဋီ၊၂၊၂၆၁-၂။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၃-ဥရုဝေဠဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
ဘုရားရှင်ကို မမြတ်နိုး၊ သာသနာတော်၌ မကြီးပွား မတိုးတက်နိုင်သော ရဟန်းလေးမျိုးနှင့် ဘုရားရှင်ကို မြတ်နိုး၊ သာသနာတော်၌ တိုးတက်ကြီးပွားနိုင်သော ရဟန်းလေးမျိုးတို့ကို ကဏှပက္ခ, သုက္ကပက္ခအားဖြင့် ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
ဋီကာ၌-ကောဓထဒ္ဓ မာနထဒ္ဓ-တို့ကို အကျယ်ဖွင့်ဆိုထားပါသည်။ မှတ်သားဖွယ် ဇာတိမဒ, ဂေါတ္တမဒ, လာဘမဒ, အာရောဂျမဒ, ယောဗ္ဗနမဒ, ဇီဝိတမဒမာန်ယစ်မူးခြင်း ၆-မျိုးကို ပြဆိုထားပါသည်။
-ဣတိဝုတ်၊၂၇၀။ ဣတိဝုတ်၊မြန်၊၂၅၆-၇။ ဣတိဝုတ်၊ဋ္ဌ၊၃၂၄-၆။
-ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ ဣတိဝုတ္တက၊ စတုက္ကနိပါတ၊ နဝမသုတ်။
အထက်သုတ်တော်အတိုင်း ခုဇ္ဇုတ္တရာက သာမာဝတီအမှူးရှိသော မိဖုရားတို့အား ဘုရားရှင်ဟောတော်မူပုံကို ဟောကြားသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာဖွင့်ဆိုချက်များလည်း တူပါသည်၊ မဒ ၆-မျိုးတွင် လာဘ ပဒနေရာ၌ သိပ္ပမဒ-ပါသည်သာ ထူးပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ကုဟကသုတ္တ
ကုဟကသုတ္တ-အံ၊၂၊၉၈။ အံ၊မြန်၊၂၊၁၁၉။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၈။ အံ၊ဋီ၊၃၊၃၄။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ပဉ္စကနိပါတ၊ ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ (၉)၄-ထေရဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
ကုဟက, လပက, နေမိတ္တိက, နိပ္ပေသိက, လာဘေန လာဘ နိဇိဝိသိတ-ဟူ သော တရားငါးပါးတို့နှင့်ပြည့်စုံသော မထေရ်သည် သီတင်းသုံးဖော်တို့ မချစ်အပ်သူ မမြတ်နိုးအပ်သူ, အလေးအမြတ်မပြုအပ်သူ, စိတ်နှလုံးကို မတိုးပွားစေအပ်သူဖြစ်ကြောင်း၊ ထိုတရားငါးမျိုးမရှိသော မထေရ်သည် သီတင်းသုံးဖော်တို့ ချစ်ခင်အပ်သူ, အလေးအမြတ်ပြုအပ်သူ, မြတ်နိုးအပ်သူ, စိတ်နှလုံးကို တိုးပွားစေအပ်သူဖြစ်ကြောင်းတို့ကို သုက္ကပက္ခ, ကဏှပက္ခအားဖြင့် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ/ဋီကာတို့၌-မှတ်သားဖွယ် ဖွင့်ဆိုချက်များ ပါရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ကူဟနသုတ္တ
ကူဟနသုတ္တ(၂)-ဣတိဝုတ်၊၂၁၄-၅။ ဣတိဝုတ်၊မြန်၊၁၉၈-၉။ ဣတိဝုတ်၊ဋ္ဌ၊၁၀၂-၇။
-ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ ဣတိဝုတ္တက၊ ဒုကနိပါတ၊ ပဌမဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
ပဌမသုတ်၌ -ကုဟန, လပန, လာဘသက္ကာကသိလောကအတွက် ဗြဟ္မစရိယကို မကျင့်သုံးရပုံ၊ သံဝရတ္ထ, ပဟာနတ္ထအကျိုးငှာသာ ဗြဟ္မစရိယကို ကျင့်သုံးရပုံကို လည်းကောင်း၊ ဒုတိယသုတ်၌ -အဘိညတ္ထ, ပရိညတ္ထအကျိုးငှာသာ ဗြဟ္မစရိယကို ကျင့်သုံးရပုံကိုလည်းကောင်း ခုဇ္ဇုတ္တရာက သာမာဝတီမိဖုရားအမှူးရှိသော နန်းတွင်းသူတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူပုံကို ဟောပြသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌-“ဣဒံ” နှင့် “ဗြဟ္မစရိယ” သဒ္ဒါတို့၏ အတ္ထုဒ္ဓါရများ၊ သံဝရငါးမျိုး ပဟာနငါးမျိုးတို့နှင့်တကွ မှတ်သားဖွယ်ဖွင့်ပြချက်များ ပါရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ကူဋသုတ္တ
ကူဋသုတ္တ-သံ၊၁၊၄၅၄။ သံ၊မြန်၊၁၊၄၄၃။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၀၆။ သံ၊ဋီ၊၂၊၁၈၇။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၉-ဩပမ္မဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
အထွတ်ရှိသောအိမ်၏ အခြင် (ဒိုင်း)တို့သည် အထွတ်၌ ပေါင်းစုံစုဝေးတတ် ထားသကဲ့သို့၊ အထွတ်ကို ဖျက်ဆီးလိုက်လျှင် အားလုံးပျက်စီးကုန်သကဲ့သို့၊ ထို့အတူ အလုံးစုံသောအကုသိုလ်တရားတို့သည် အဝိဇ္ဇာ၌ ပေါင်းဆုံစုဝေးကျရောက်ကုန်၏။ အဝိဇ္ဇာကို ဖျက်ဆီးလိုက်လျှင် အလုံးစုံသောအကုသိုလ်တရားတို့ ပျက်စီးနိုင်ပုံ၊ အဝိဇ္ဇာ မဖြစ်အောင် သတိဖြင့် နေကြရမည်-ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
ဋီကာ၌-အဝိဇ္ဇာမဖြစ်တော့လျှင် မောက္ခ (နိဗ္ဗာန်)ဓမ္မကိုရကြောင်း၊ မောက္ခ ဓမ္မကိုရခြင်းကြောင့် ထိုမောက္ခဓမ္မအား လျော်သောတရားတို့ကိုရကြောင်းနှင့် မှတ်သားဖွယ် ဖွင့်ပြထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ကူဋဒန္တသုတ္တ
ကူဋဒန္တသုတ္တ-ဒီ၊၁၊၁၂၀-၁၄၂။ ဒီ၊မြန်၊၁၊၁၃၃-၁၅၇။ ဒီ၊ဋ္ဌ၊၁၊၂၆၃-၂၇၅။
-ဒီဃနိကာယ၊ သီလက္ခန္ဓဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
ဘုရားရှင် မဂဓနိုင်ငံ ခါဏုမတရွာအနီး အမ္ဗဋ္ဌိကဥယျာဉ်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် ခါဏုမတရွာစား ကူဋဒန္တဗြာဟ္မဏဆရာကြီး၏ မေးလျှောက်ချက်အရ ဤသုတ်ကို ဟောတော်မူပါသည်။
ကူဋဒန္တပုဏ္ဏားကြီးသည် ခါဏုမတရွာ၌ “သတ္တသတိကယာဇ်”ပူဇော်ပွဲကို ခြိမ်ခြိမ့်သဲ ကျင်းပပြုလုပ်ရန် ယာဇ်ပူဇော်မည့်သတ္တဝါများကို စုဆောင်းနေပါသည်၊ ထိုယာဇ်ပူဇော်ပွဲကို သုံးဆောင်ရန်အတွက် အနီးအနားမှ ဗြာဟ္မဏများစွာလည်း ထို ခါဏုမတရွာသို့ရောက်နေကြပါသည်၊ ဘုရားမြတ်စွာလည်း မဂဓနိုင်ငံတော်အတွင်း ဒေသစာရီကြွတော်မူရင်း ခါဏုမတရွာအနီး အမ္ဗလဋ္ဌိကဥယျာဉ်သို့ ရောက်ရှိသီတင်းသုံးနေတော်မူပါသည်။
ကူဋဒန္တပုဏ္ဏားကြီးသည် ဘုရားရှင် ခါဏုမတရွာအနီး အမ္ဗလဋ္ဌိကဥယျာဉ်သို့ ရောက်ရှိသီတင်းသုံးတော်မူကြောင်းကို အနီးရှိ အမတ်ကြီး၏ပြောကြားချက်အရ သိရှိ သွားပါသည်။ ဘုရားရှင်ထံ သူသိလိုသော တိဝိဓ ယညသမ္ပဒနှင့် သောဠသပရိက္ခာရတို့ကို မေးလျှောက်လိုသဖြင့် ဘုရားရှင်ထံသွားရောက်ရန် ပြင်ဆင်နေပါသည်။
ထိုအကြောင်းကို ယာဇ်ပွဲလာ ဗြာဟ္မဏများသိရှိကြသောအခါ ယင်းတို့က ကူဋဒန္တပုဏ္ဏားကြီး၏ ဂုဏ်ပုဒ်ပေါင်း (၁၂)မျိုးကို ထုတ်ဖော်ချီးကျူး၍ ရဟန်းဂေါတမထံ မသွားဖို့ တားမြစ်ကြလေသည်။ ထိုအခါ ကူဋဒန္တပုဏ္ဏားကြီးက မြတ်ဗုဒ္ဓ ၏ဂုဏ်တော် (၂၉)မျိုးကို ချီးကျူးပြောဆိုပြီး ဘုရားရှင်ထံသွားသင့်ကြောင်း ရှင်းလင်းပြောဆိုလေသည်။ နောက်ဆုံး၌ ဗြာဟ္မဏများက “အရှင်ကူဋဒန္တပုဏ္ဏားပြောဆိုသည့် ဂုဏ်အရည် အချင်းတို့နှင့်သာ အရှင်ဂေါတမမှာ ပြည်စုံနေပါက ထိုအရှင်ဂေါတမကို ထမင်းထုပ်ကို ယူဆောင်လျက် မတွေ့တွေ့အောင် ရှာဖွေချဉ်းကပ်ထိုက်ပါပေ၏”ဟု ပြောဆိုကြပြီး ကူဋဒန္တပုဏ္ဏားကြီးနှင့် အတူ ဘုရားရှင်ထံတော်သို့ သွားရောက်ကြလေသည်။ ဘုရားရှင်ထံသို့ ရောက်သည့်အခါ နှုတ်ဆက်စကားပြောဆိုပြီး ကူဋဒန္တပုဏ္ဏားကြီးက “မိမိသိလိုသော တိဝိဓ ယညသမ္ပဒနှင့် သောဠသပရိက္ခာရတို့ကို မိမိမသိသဖြင့် ရှင်းလင်းဟောကြားတော်မူပါရန်” လျှောက်ထား မေးမြန်းလေသည်။ ဘုရားရှင်က ကူဋဒန္တပုဏ္ဏားကြီးအား မဟာဝိဇိတမင်း၏ ယာဇ်ပူဇော်ပွဲအကြောင်းကို အသေးစိတ် ဟောကြားတော်မူလေသည်။ ။
ထိုယာဇ်ပူဇော်ပွဲ၌ -ပုရောဟိတ်ပုဏ္ဏားက မဟာဝိဇိတမင်းအား ယာဇ်ပူဇော်ပွဲ မကျင်းပမီ ရှေးဦးစွာ နိုင်ငံတော်တစ်ဝှမ်းလုံး၌ ငြိမ်းချမ်းသာယာမှုအပြည့်အဝရရှိစေသည့် နည်းလမ်းကို ဆောင်ရွက်ပြုလုပ်စေပါသည်။ -ဒုတိယအစီအစဉ်အဖြစ် လယ်သမား မွေးမြူရေးသမားတို့အား မျိုးစေ့နှင့် ရိက္ခာများ၊ ကုန်သည်တို့အား အရင်းအနှီးပစ္စည်း ဥစ္စာများ၊ အမှုတော်ထမ်းတို့အား အစားအစာနှင့် ရိက္ခာများကို အလုံအလောက် ထုတ်ဝေဖြန့်ချီစေပါသည်။ ဤအစီအစဉ်နှစ်မျိုးကို ပြည့်ပြည့်ဝဝဆောင်ရွက်ပြီးသောအခါ နိုင်ငံတော်တစ်ဝှမ်းလုံး တိုင်းသူပြည်သား နိုင်ငံတော်သူ နိုင်ငံတော်သားများ ဘေးအန္တရာယ်ကင်းရှင်းပြီး ပျော်ရွှင်ချမ်းမြေ့စွာ နေနိုင်ကြလေသည်။
ဒုတိယအစီအစဉ်အဖြစ် -နိုင်ငံတော်အတွင်းရှိ အုပ်ချုပ်ရေးကိစ္စကိုဆောင်ရွက် နေကြသော လက်အောက်ခံမင်းများ၊ အမတ်ကြီးများ၊ အမှူထမ်းများ၊ စီးပွားရေးနှင့် လူမှုရေးဆိုင်ရာပုဂ္ဂိုလ်များဖြစ်ကြသော ဗြာဟ္မဏမဟာသာလ (ပုဏ္ဏားသူဌေးများ) သူကြွယ်များကို ခေါ်ယူပြီး ယာဇ်ပူဇော်ပွဲပြီး ကျင်းပပြုလုပ်မည်ဖြစ်ကြောင်းကို တိုင်ပင်ခြင်းကိစ္စကို ဆောင်ရွက်စေပါသည်။ ဤလေးမျိုးကို “စတုပရိက္ခာရ (ယာဇ်ပူဇော်ခြင်း၏ အခြံအရံ အကြောင်းလေးမျိုး၊ (သို့) ကြီးကျယ်ခမ်းနားသောယာဇ်ပွဲကြီးများ၏ရှေ့ပိုင်း၌ ဆောင်ရွက်ရမည့် လုပ်ငန်းလေးမျိုးဖြစ်သည်။ မဟာဝိဇိတမင်းကြီး၏ အရည်အချင်း (၈)မျိုးသည် “အဋ္ဌပရိက္ခာရ (ယာဇ်ပူဇော်သည့်အလှူရှင်၏ ရှိရမည့်အရည်အချင်းများ ဖြစ်လေသည်။ -ယာဇ်ပူဇော်ပွဲကို ဦးဆောင်စီစဉ်သည့် ပုရောဟိတ်ပုဏ္ဏား၏ အရည် အချင်း (၄)မျိုးသည် “စတုပရိက္ခာရ (ယာဇ်ပူဇော်ပွဲ ဦးစီးခေါင်းဆောင်၏ အရည်အချင်း များ) ဖြစ်လေသည်။ ဤသို့လျှင် ကြီးကျယ်ခမ်းနားသော အလှူပွဲ (ယာဇ်)ကြီး၌ -အုပ်ချုပ်ရေးပိုင်းဆိုင်ရာပုဂ္ဂိုလ်နှစ်မျိုး၊ လူမှုရေးနှင့် စီးပွားရေးဆိုင်ရာပုဂ္ဂိုလ်နှစ်မျိုးတို့ကို ကြိုတင်တိုင်ပင်ဆောင်ရွက်ခြင်းလေးမျိုး၊ အလှူရှင်၏ အရည်အချင်း (၈)မျိုး၊ အလှူပွဲကို ဦးဆောင်စီစဉ်သည့်ပုဂ္ဂိုလ်၏ အရည်အချင်း (၄)မျိုးတို့သည် “သောဠသပရိက္ခာရ (အလှူပွဲကြီး၏ ရှေ့ပိုင်း၌ ရှိသင့်ရှိထိုက်သည့်ပြုလုပ်ရမည့် အကြောင်းကိစ္စများ) ဖြစ်ပါသည်။
တတိယအစီအစဉ်အဖြစ် -ပုရောဟိတ်ပုဏ္ဏားကြီးသည် အလှူရှင် မဟာဝိဇိတ မင်းကြီးအား အလှူပွဲကြီး (ယာဇ်)ပြုလုပ်ရာ၌ စည်းစိမ်ဥစ္စာများယုတ်လျော့ပါးမှုကို အကြောင်းပြု၍ အလှူရှင်၌ဖြစ်တတ်သော စိတ်နှလုံးမသာယာမှု (စိတ်မကောင်း ဖြစ်မှု မဖြစ်စေရန် ကြိုတင်၍ ထားရှိရမည့်စိတ်ထားသုံးမျိုး “တိဿာ ဝိမာ (သို့) တိဝိဓ ယညသမ္ပဒါကိုလည်း အသိပေးပြောကြားထားပါသည်။
စတုတ္ထအစီအစဉ်အဖြစ် -အလှူပွဲတော် (ယာဇ်ပူဇော်ပွဲ)သို့ ရောက်ရှိလာကြသော ယုတ်ညံ့သောအလှူခံပုဂ္ဂိုလ် (၁၀)မျိုးနှင့် ပတ်သက်၍ အလှူရှင်တို့၌ စိတ်နှလုံး မသာသာမူ (စေတနာပျက်မှု)များ ဖြစ်တတ်လေသည်၊ ထိုအလှူခံပုဂ္ဂိုလ် (၁၀)မျိုးတို့ကို တွေ့ရှိသည့်အခါ စေတနာပျက်မှုမဖြစ်စေရန်လည်း ကြိုတင်၍ အသိပေး ပြောကြား ထားလေသည်။
ပဉ္စမအစီအစဉ်အဖြစ် -မလိုမုန်းထားသူများက အလှူပွဲပျက်စီးစေရန်, အလှူ ရှင် သိက္ခာကျစေရန် လုပ်ကြံ၍ အထက်ပါ သောဠသပရိက္ခာရနှင့် ပတ်သက်၍ ကဲ့ရဲ့ စကားပြောကြားသူများ ပေါ်ပေါက်လာတတ်သည်၊ ထိုသို့ပေါ်ပေါက်လာရာ၌ စိတ်ဓာတ် မကျစေရန် စိတ်မပျက်စေရန် ကြိုတင်အသိပေး ပြောကြားထားလေသည်။
ဤကဲ့သို့ လိုအပ်ချက်များကို ကြိုတင်အသိပေးပြုလုပ်စီစဉ်ပြီးမှ မဟာဝိဇိတ မင်းသည် အလှူပွဲတော် (ယာဇ်)ကြီးကို ခြိမ့်ခြိမ့်သဲကျင်းပပြုလုပ်လှူဒါန်းလေသည်။ မဟာဝိဇိတမင်း၏ အလှူပွဲတော်ကြီး၌ ဗြာဟ္မဏတို့၏ယာဇ်ပွဲကဲ့သို့ အနိဋ္ဌာရုံများ လုံးဝမရှိပါပေ၊ အလှူဝတ္ထုများကိုလည်း ထောပတ်, ဆီ, ဆီဦး, ပျားရည်, တင်လဲတို့ဖြင့် ပြီးစီးလေသည်။ မဟာဝိဇိတမင်း၏အလှူတော်ရှေ့ပိုင်း အရပ်လေးမျက်နှာက အုပ်ချုပ်ရေးပိုင်းဆိုင်ရာ တာဝန်ရှိသူများ, လူမှုရေးနှင့် စီးပွားရေးဆိုင်ရာပုဂ္ဂိုလ်များ၏ အလှူပွဲများက ခြံရံပြီး လှူဒါန်းကြလေသည်။ ဤသည်တို့ကား ယာဇ်ပူဇော် (အလှူ ကြီး ပေးလှူ)ရာ၌ ထားရှိရမည့်စိတ်ထားသုံးမျိုး “တိဿောဝိဓာ(တိဝိဓ ယညသမ္ပဒါ)နှင့် သောဠသပရိက္ခာရတို့ပေတည်း-ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူပါသည်။
ဘုရားရှင်၏ မဟာဝိဇိတမင်း၏ ယာဇ်ပူဇော်ပွဲဒေသနာတော်ပြီးစီးရာအခါ၌ ဗြာဟ္မဏများက “အဟော ယညော၊ အဟော ယညသမ္ပဒါ”ဟု ဆူညံကျယ်လောင်စွာ ချီးကျူးကြပါသည်။ ကူဋဒန္တပုဏ္ဏားကြီး၏ မေးလျှောက်ချက်အရ “တိဝိဓ ယည သမ္ပဒ၊ သောဠသပရိက္ခာရဒါန” အလှူကြီးထက် ကိစ္စလုပ်ငန်းနည်းပါး၊ အထူးသဖြင့် အကျိုးကြီးမားသော -(၁) နိစ္စဒါနအနုကူလယည၊ (၂) သံဃိကဝိဟာရဒါန၊ (၃) တိသရဏဂမန၊ (၄) ပဉ္စသီလသမာဒါန၊ (၅) ရူပဈာန်လေးပါး၊ (၆) အရူပဈာန်လေးပါး၊ (၇) ဝိပဿနာဉာဏ်၊ (၈) မနောမယိဒ္ဓိဉာဏ်၊ (၉) ဣဒ္ဓိဝိဓဉာဏ်၊ (၁၀) စေတောပရိယဉာဏ်၊ (၁၁) ပုဗ္ဗေနိဝါသာနုဿတိဉာဏ်၊ (၁၂) ဒိဗ္ဗစက္ခုဉာဏ်၊ (၁၃) ဒိဗ္ဗသောတဉာဏ်၊ (၁၄) စေတောပရိယဉာဏ်၊ (၁၅) အာသဝက္ခယဉာဏ်-တိုင်အောင် အဆင့်ဆင့်သော “ယညတို့ကို ဟောကြားတော်မူပါသည်။ အာသဝက္ခယဉာဏ်ထက် ထူးကဲသော အကျိုးအာနိသင်ရှိသော ယညမရှိတော့ပြီ-ဟု ဒေသနာတော်ကို လက်စသိမ်းတော်မူပါသည်။
ထိုအခါ ကူဋဒန္တပုဏ္ဏားကြီးသည် ဘုရားရှင်ထံ ဥပါသကာအဖြစ်ခံယူပါကြောင်း ရိုသေစွာလျှောက်ထားပါသည်၊ ထို့နောက် ယာဇ်ပူဇော်ရန် ဖမ်းဆီးထားသော သတ္တဝါတို့ကိုလည်း အနီးရှိအမတ်တစ်ယောက်အား ခေါ်၍ လွှတ်ခိုင်းလိုက်လေသည်။ သတ္တဝါတို့ကို လွှတ်ပြီးသည့်အခါ ဘုရားရှင်က ကူဋဒန္တပုဏ္ဏားကြီးအား အနုပုဗ္ဗိ ကထာကို ဟောကြားတော်မူပါသည်။ အနုပုဗ္ဗိကထာဒေသနာတော်အဆုံး၌ ကူဋဒန္တ ပုဏ္ဏားကြီး ကျွတ်တမ်းဝင်ပုံကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ကူဋာဂါရသုတ္တ
ကူဋာဂါရသုတ္တ (၂)-သံ၊၃၊၆၈။ သံ၊မြန်၊၃၊၇၂။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၂-ဗောဇ္ဈင်္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-ပဗ္ဗတဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
အထွတ်တပ်သောအိမ်၌ အလုံးစုံသောအခြင်ယနယ်တို့သည် အထွတ်သို့သာ ညွတ်ကိုင်းရှိုင်း (ပေါင်းဆုံ)ကုန်သကဲ့သို့ ဗောဇ္ဈင်ခုနစ်ပါးကို ပွားများသည်ရှိသော် နိဗ္ဗာန် သို့သာ ညွတ်ကိုင်းရှိုင်းကုန်၏-ဟု ဗောဇ္ဈင်ခုနစ်ပါး ပွားများပုံအကျယ်ကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၃၊၃၉၄။ သံ၊မြန်၊၃၊၄၀၀-၁။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၃၂။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၂-သစ္စသံယုတ္တ၊ ၅-ပပါတဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
သစ္စာလေးပါးအမှန်တရားကို အမှန်အတိုင်း မသိပဲ ဆင်းရဲ၏အဆုံးကို ကောင်းစွာပြုအံ့-ဟု ပြောဆိုနိုင်သောအကြောင်းမရှိပုံနှင့် ရှိပုံကို အထွတ်တပ်သော အိမ်ဆောက်ပုံ ဥပမာဖြင့် မိန့်တော်မူပြီး သစ္စာလေးပါးအမှန်တရားကို အမှန်အတိုင်း သိရန် အားထုတ်ကြရမည်-ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ကူဋာဒိသုတ္တ
ကူဋာဒိသုတ္တ (၅)(ကူဋာဂါရသုတ်၊ မူလဂန္ဓသုတ်၊ သာရဂန္ဓသုတ်၊ ပုပ္ပဂန္ဓသုတ်၊ စက္ကဝတ္တိသုတ် -၅)
-သံ၊၃၊၄၀-၁။ သံ၊မြန်၊၃၊၄၃။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၇၀-၁။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-မဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၅-အပ္ပမာဒပေယျာလတဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
၁။ အခြင်ယနယ်အားလုံးတို့ထက် အိမ်၏အထွတ်ကို
၂။ အမြစ်နံ့သာအားလုံးတို့ထက် အကျော်နက်ကို
၃။ အနှစ်နံ့သာအားလုံးတို့ထက် စန္ဒကူးနီကို
၄။ ပန်းနံ့သာအားလုံးတို့ထက် မိုးစွေပန်းနံ့ကို
၅။ မင်းအားလုံးတို့ထက် စကြာမင်းကို-အမြင့်မြတ်ဆုံးဟု ဆိုအပ်သကဲ့သို့ ထို့အတူ ကုသိုလ်တရားအားလုံးတို့ထက် “အပ္ပမာဒ”ကို အမြတ်ဆုံးဟု ဟောအပ်ပုံ၊ အပ္ပမာဒရှိသူသည် အရိယ အဋ္ဌင်္ဂီကအရိယာမဂ်ကို ပွားများလိမ့်မည်၊ ကြိမ်ဖန်များစွာ အလေ့အလာပြုလုပ်လိမ့်မည်-ဟု အရိယ အဋ္ဌင်္ဂိကအရိယာမဂ်တစ်ပါးစီ ပွားများပုံကို အကျယ် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ကေဝဋ္ဋသုတ္တ
ကေဝဋ္ဋသုတ္တဒီ၊၁၊၂၀၅-၂၁၃။ ဒီ၊မြန်၊၁၊၂၃၃-၂၄၂။ ဒီ၊ဋ္ဌ၊၁၊၃၂၁-၆။ ဒီ၊ဋီ၊၁၊၃၈၉-၃၉၄။ သီ၊ဋီ၊သစ်၊၂၊၄၀၉-၄၁၉။
-ဒီဃနိကာယ၊ သီလက္ခန္ဓဝဂ္ဂ၊ ဧကာဒသမသုတ်။
ဘုရားရှင် မဂဓနိုင်ငံ နာဠန္ဒာမြို့ ပါဝါရိကမ္ဗဝန်ကျောင်းတိုက်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ကေဝဋ္ဋသူကြွယ်သားက “အဖက်ဖက်က တိုးတက်ကြီးပွားလျက်နေသော နာဠန္ဒာမြို့သူ မြို့သားများ ဘုရားရှင်အား ကြည်ညိုသူများလှပုံ၊ ထိုထက်ကြည်ညိုသူများ ပြားလာအောင် တန်ခိုးပြာဋိဟာပြမည့် ရဟန်းတစ်ပါးကို အမိန့်ပေး (ခန့်ထား)ဖို့ သုံးကြိမ်တိုင်တိုင် လျှောက်ထားပါသည်၊ ဘုရားရှင်ကလည်း သုံးကြိမ်တိုင်တိုင် လက်ခံတော်မမူပုံ၊ -ပြာဋိဟာသုံးပါးကို ဟောထားပုံ၊ သဒ္ဓါတရားမရှိသူတို့ကိုပါဋိဟာကို ဂန္ဓာရီအတတ်ဖြင့် ဖျက်ဆီးနိုင်ပုံ၊ အာဒေသနာပါဋိဟာကို စိန္တာမဏိအတတ်ဖြင့် ဖျက်ဆီးနိုင်ပုံတို့ကို အကျယ်တဝင့် ရှင်းလင်းမိန့်ကြားတော်မူပြီး အာဒေသနာပါဋိဟာအကျယ်ကို ဟောကြားတော်မူပါသည်။ ။ ဘုရားရှင် သာသနာတော်ဝယ် ဣဒ္ဓိပါဋိဟာရိယနှင့် အာဒေသနာပါဋိဟာရိယတို့သည် ခိုင်မာသော အနှစ်မဟုတ်ပုံ အနုသာသနီပါဋိဟာရိယသာ ခိုင်မာသော အနှစ်ဖြစ်ပုံကို “ဘူတနိရောဓေသကရဟန်းဝတ္ထု”ဖြင့် ရှင်းလင်းဟောကြားတော်မူသည့် အခါ ကေဝဋ္ဋသူကြွယ်သား ကျေနပ်လက်ခံသွားပုံကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ/ဋီကာတို့၌-ပါဝါရိကမ္ဗဝန်ကျောင်းတိုက်နှင့် ကေဝဋ္ဋဂဟပတိ ပုတ္တ အကြောင်း၊ ဂန္ဓာရီအတတ်နှင့် စိန္တာမဏိအတတ်ပညာ အကြောင်း၊ ပါဋိဟာရိယ သုံးပါး အဓိပ္ပါယ်နှင့် ခြားနားချက်များ၊ ဘူတနိရောဓသကရဟန်း အကြောင်း၊ ဘေဒါနုဝတ္တကရဟန်းတို့ မဂ်, ဖိုလ်ရပုံနှင့် စပ်၍ ဝါဒကွဲပြားချက်၊ ဘူတနိရောဓသကရဟန်း အပေါ် သိကြားမင်း၏ သဘောထား-အစရှိသော မှတ်သားဖွယ် ဖွင့်ပြချက်များ ပါရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ကေသကမ္ဗလသုတ္တ
ကေသကမ္ဗလသုတ္တ-အံ၊၁၊၂၉၀။ အံ၊မြန်၊၁၊၃၀၇-၈။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၄၂-၃။ အံ၊ဋီ၊၂၊၂၁၈။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ တိကနိပါတ၊ တတိယပဏ္ဏာသက၊ (၁၄)၄-ယောဓာဇီဝဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမ သုတ်။
အဝတ်အထည်အားလုံးတွင် ကေသကမ္ဗလာသည် စက်ဆုတ်ဖွယ်အကောင်း ဆုံး ဖြစ်ပုံ၊ ကေသကမ္ဗလ၏ အပြစ်ငါးမျိုး၊ အယူဝါဒအားလုံးတို့တွင် မက္ခလိဂေါသာလ၏ ဝါဒသည် စက်ဆုတ်စရာ အကောင်းဆုံးဖြစ်ပုံ၊ ပွင့်တော်မူပြီး ပွင့်တော်မူဆဲ ဘုရားရှင် အားလုံးတို့၏ ဝါဒနှင့် ဆန့်ကျင်ဖက်ဖြစ်ပုံ၊ မြစ်ဝ၌ မြုံးထောင်သကဲ့သို့ လူတို့ အစီးပွားမဲ့ ဆင်းရဲဖြစ်ရန်, ပျက်စီးရန် ဖြစ်၍ လူမြုံသဖွယ် ဖြစ်ပုံကို အကျယ်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ/ဋီကာတို့၌-“တန္တာဝုတာနံ ဝတ္ထာနံ၊ ပုထုသမဏဗြာဟ္မဏ ဝါဒါနံ”ပုဒ်တို့၌ ပထမာဝိဘတ်၏အနက်၌ ဆဋ္ဌီဝိဘတ်သက်ထားပုံ၊ မက္ခလိဂေါသာလ စတင်ဖြစ်ပေါ်လာပုံ အကြောင်းကို ဖွင့်ပြထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ကေသမုတ္တိသုတ္တ
ကေသမုတ္တိသုတ္တ-အံ၊၁၊၁၈၉-၁၉၄။ အံ၊မြန်၊၁၊၂၀၆-၂၁၁။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၈၁-၂။ အံ၊ဋီ၊၂၊၁၆၅-၆။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ တိကနိပါတ၊ ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ (၇)၂-မဟာဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
ကောသလနိုင်ငံ ကေသမုတ္တနိဂုံးသား ကာလာမအမျိုးသားတို့အား ဘုရားရှင်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။ ဘုရားရှင် ကောသလတိုင်း၌ ဒေသစာရီကြွတော်မူစဉ် ကေသမုတ္တနိဂုံး၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ဘုရားရှင်၏ အမျိုးအနွယ်, အရည်အချင်း, တရားတော်၏ အရည်အချင်း, ဘုရားရှင်၏ လုပ်ဆောင်ချက် ကောင်းသောဂုဏ်သတင်းများကို ကြားသိကြရသဖြင့် ဘုရားရှင်ထံ အဖူးအမြော်ရောက်ရှိလာကြပုံ၊ ကာလာမ အမျိုးသား လေးမျိုးတို့ ဘုရားရှင်နှင့် ဆက်ဆံပုံ၊ ရှေးကရောက်ရှိလာကြသော သမဏ ဗြာဟ္မဏတို့၏ အယူဝါဒရေးရာနှင့် စပ်၍ ဆောင်ရွက်သွားကြပုံ လျှောက်ထားချက်၊ အယူဝါဒရေးရာနှင့် ဆက်စပ်၍ ချက်ချင်းလက်မခံရသော အချက် (၁၀)ချက် -အကုသလ, သာဝဇ္ဇ, ဝိညုဂရဟိတဖြစ်သော လောဘ, ဒေါသ, မောဟတို့ အဇ္ဈတ္တသန္တာန်၌ ဖြစ်ပေါ်လာသည်ရှိသော် ဖြစ်တတ်သော သဘောတရားနှင့် အပြစ်များ၊ ကုသလ, အနဝဇ္ဇ ဝိညုပသတ္ထုဖြစ်သော အလောဘ, အဒေါသ, အမောဟတို့ အဇ္ဈတ္တသန္တာန်၌ ဖြစ်ပေါ်လာသည်ရှိသော် ဖြစ်တတ်သော သဘောတရားနှင့် အကျိုးတရားစိစစ်ချက် အကျယ်၊ ဗြဟ္မဝိဟာရတရားလေးပါး ပွားများပုံ၊ ထိုသို့ ပွားများခြင်းကြောင့် မျက်မှောက် ဘဝမှာပင် ထောက်ရာ, မှီရာ, တည်ရာ လေးမျိုး ရနိုင်ပုံ ဟောတော်မူချက်၊ ကေသမုတ္တိ နိဂုံးသား ကာလာမအမျိုးသားတို့၏ ပြန်လည်လျှောက်ထားချက်၊ ဥပါသကာအဖြစ် ခံယူပုံ-တို့ကို ဟောတော်မူပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ကေသိသုတ္တ
ကေသိသုတ္တ-အံ၊၁၊၄၂၇-၈။ အံ၊မြန်၊၁၊၄၃၉-၄၄၁။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၂၈။ အံ၊ဋီ၊၂၊၃၂၅။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ တတိယပဏ္ဏာသက၊ (၁၂)၂-ကေသိဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
ကေသိ-မြင်းဆရာကြီး၏ မြင်းတို့ကို ဆုံးမသည့်နည်းလေးမျိုးကို လျှောက်ထားပြီး “အနုတ္တရော ပုရိသဒမ္မသာရထိ”ဂုဏ်ရှင် ဘုရားရှင်၏ သတ္တဝါတို့ကို ဆုံးမနည်း လေးမျိုးတို့ကို ရှင်းလင်းဟောတော်မူရာ ကေသိမြင်းဆရာကြီး ဥပါသကာအဖြစ်ခံယူ သွားပုံကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌-မြင်းတို့ကို ဆုံးမနည်းသုံးမျိုးတို့ကို ဖွင့်ပြထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ကောကနုဒသုတ္တ
ကောကနုဒသုတ္တ-အံ၊၃၊၄၁၅-၇။ အံ၊မြန်၊၃၊၄၀၇-၉။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဒသကနိပါတ၊ ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ (၁၀)၅-ဥပါလိဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
မဂဓနိုင်ငံ ရာဇဂြိုဟ်မြို့ တပေါဒါမြစ်ကမ်းအနီး၌ “ကောကနုဒ”ပရိဗိုဇ်၏ မိစ္ဆာ အယူ (၁၁)မျိုးကို မေးလျှောက်ရာ အရှင်အာနန္ဒာမထေရ်ဖြေဆိုမှုကို ရှင်းလင်း မိန့်ကြားတော်မူရာ ကောကနုဒပရိဗိုဇ်က သည်းခံတော်မူပါ-ဟု တောင်းပန်ပုံကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ကောကာလိကသုတ္တ
ကောကာလိကသုတ္တ (၄)-သံ၊၁၊၁၅၀။ သံ၊မြန်၊၁၊၁၄၃-၄။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၁၉၆။ သံ၊ဋီ၊၁၊၂၄၅။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ဗြဟ္မသံယုတ္တ၊ ပဌမဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
ဘုရားရှင် သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ နေ့အခါ တစ်ပါးတည်း ကိန်းအောင်းတော်မူနေစဉ် သုဗြဟ္မာအမည်ရှိသော ပစ္စေကဗြဟ္မာနှင့် သုဒ္ဓါဝါသအမည်ရှိသော ပစ္စေကဗြဟ္မာတို့ ရောက်ရှိလာကြပြီး ကောကာလိကရဟန်းကို အကြောင်းပြု၍ “အပ္ပမေယျ ပမိနန္တော”အစရှိသော ဂါထာဖြင့် ဘုရားရှင်အား လျှောက်ထားသည့်သုတ်။
-သံ၊၁၊၁၅၂-၄။ သံ၊မြန်၊၁၊၁၄၅-၇။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၁၉၈-၂၀၁။ သံ၊ဋီ၊၁၊၂၄၇-၈။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ... ဒသမသုတ်။
ကောကာလိကရဟန်းက အဂ္ဂသာဝကမထေရ်နှစ်ပါးတို့အား ဆဲရေးပြစ်မှားပုံ၊ ဘုရားရှင်က တားမြစ်ပုံ၊ ဘုရားရှင်ရှေ့မှ ထွက်သွားပြီး မကြာမီ ကောကာလိက ရဟန်း အိုင်းအမာနာ အဆင့်ဆင့်ဖြစ်ပေါ် ပေါက်ကွဲပြီး ကွယ်လွန်သွားပုံ၊ ပဒုမ (အဝီစိ) ငရဲ၌ ဖြစ်ရပုံ၊ သဟမ္ပတိဗြဟ္မာကြီးလာရောက်၍ ကောကာလိကအကြောင်း လျှောက်ထားပုံ၊ ပဒုမ (အဝီစိ)ငရဲ သက်တမ်း ပမာဏ၊ အဗ္ဗုဒ၊ နိရဗ္ဗုဒ၊ အဗဗ၊ အဋဋ၊ အဟဟ၊ ကုမုဒ၊ သောဂန္ဓိက၊ ဥပ္ပလ၊ ပုဏ္ဍရိက၊ ပဒုမငရဲကြီးများကို ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည်။
အဋ္ဌကထာ၌-ကောကာလိကသူဌေးသား “စူဠကောကာလိက”နှင့် ဗြာဟ္မဏ၏သား “မဟာကောကာလိက”ဟု ကောကာလိကအမည်ဖြင့် ရဟန်းနှစ်ပါးရှိပုံ၊ ကောကာလိက ရဟန်း၏ အဂ္ဂသာဝကနှစ်ပါးအပေါ်၌ မကျေနပ်ချက်များ၊ ရန်ငြိုးဖွဲ့ပုံ၊ ကောဋိ, ပကောဋိ-အစရှိသောသင်္ချာများကိုလည်း ပြဆိုထားပါသည်။
-အံ၊၃၊၃၉၃-၈။ အံ၊မြန်၊၃၊၃၈၇-၃၉၀။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၂၆-၉။ အံ၊ဋီ၊၃၊၃၄၇-၉။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဒသကနိပါတ၊ ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ (၉)၄-ထေရဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
အထက် (သံ၊၁၊၁၅၂)သုတ်တော်အတိုင်း ဟောတော်မူပါသည်။ ဤသုတ်၌ ကောကာလိက၏ ဥပဇ္ဈာယ်တူရူဗြဟ္မာက လာရောက်၍ အဂ္ဂသာဝကများကို မပြစ်မှားဖို့ ဟောပြောချက်သည်သာ ထူး၏၊
ဋီကာ-၌ သဟမ္ပတိဗြဟ္မာအကြောင်း အနည်းငယ် ဖွင့်ပြထားသည်။
-သုတ္တနိ၊၃၇၉-၃၈၅။ သုတ္တနိ၊မြန်၊၃၅၉-၃၆၃။ သုတ္တနိ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၉၄-၂၀၂။
ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ သုတ္တနိပါတ, ၃-မဟာဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
စုဏ္ဏိယသုတ်ပါဠိတော်သည် (သံ၊၁၊၁၅၂)သုတ်တော်အတိုင်း ဟောထားပါသည်။ (သံ၊၁၊အံ၊၃)သုတ်၏အဆုံး၌ ဂါထာသုံးဂါထာကို ဟောတော်မူသော်လည်း ဤ၌ (၆၆၂-မှ ၆၈၃-အထိ) (၂၂)ဂါထာ ဟောတော်မူသည်သာ ထူးပါသည်။
အဋ္ဌကထာ၌လည်း -သံယုတ်အဋ္ဌကထာ၊ အင်္ဂုတ္တရအဋ္ဌကထာတို့အတိုင်းသာ ဖွင့်ပါသည်၊ တူရူ-ဗြဟ္မာနှင့် သဟမ္ပတိဗြဟ္မာအကြောင်း ဖွင့်ဆိုချက်၊ ဂါထာဖွင့် ဆိုချက်သာ ထူးပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ကောဋိဂါမသုတ္တ
ကောဋိဂါမသုတ္တ (၂)-သံ၊၃၊၃၇၇။ သံ၊မြန်၊၃၊၃၈၄။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၂၉။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၂-သစ္စသံယုတ္တ၊ ၃-ကောဋိဂါမဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
ဘုရားရှင် ဝဇ္ဇီနိုင်ငံ ကောဋိဂါမ၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် “အရိယသစ္စာလေးပါးတို့ကို ဝိပဿနာဉာဏ်ဖြင့် မသိခြင်း၊ မဂ်ဉာဏ်ဖြင့် ထိုးထွင်း၍ မသိခြင်းကြောင့် ငါဘုရားနှင့် သင်ချစ်သားတို့သည် ရှည်လျားလှစွာသော သံသရာကာလပတ်လုံးကြိမ်ဖန် များစွာ မရပ်မနား ပြေးသွားခဲ့ရလှလေပြီ-အစရှိသည်ဖြင့် အရိယသစ္စာ တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီကို မသိခဲ့ကြပုံ၊ အရိယသစ္စာ တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီကို ဝိပဿနာဉာဏ်, မဂ်ဉာဏ်တို့ဖြင့် ထိုးထွင်း၍ သိမြင်လျှင် ဘဝနေတ္တိ, ဘဝတဏှာတို့ ပြတ်တောက်ပုံ၊ ဘဝသစ်၌ တဖန်မဖြစ်တော့ပုံကို ရဟန်းတို့အား ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၃၊၃၇၈-၉။ သံ၊မြန်၊၃၊၃၈၅။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ... ဒုတိယသုတ်။
အရိယသစ္စာလေးပါးတို့၏ တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီကို အမှန်အတိုင်း မသိကြသော သမဏ, ဗြာဟ္မဏတို့ကို သမဏ, ဗြာဟ္မဏဟု မသမုတ်နိုင်ပုံ၊ မျက်မှောက်ဘဝ၌ သမဏ, ဗြာဟ္မဏတို့၏ အကျိုးဖြစ်သော အရဟတ္တဖိုလ်ကို ထူးသောဉာဏ်ဖြင့် သိ၍ မျက်မှောက်မပြုနိုင်ပုံ၊ သစ္စာလေးပါးတို့တွင် တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီကို အမှန်အတိုင်း သိသော သမဏ, ဗြာဟ္မဏကိုသာ သမဏ, ဗြာဟ္မဏဟု သမုတ်အပ်ပုံ၊ မျက်မှောက် ဘဝ၌ သမဏ, ဗြာဟ္မဏဖြစ်ခြင်း၏အကျိုး အရဟတ္တဖိုလ်ကို ထူးသောဉာဏ်ဖြင့် သိ၍ မျက်မှောက်ပြုနိုင်ပုံကို ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ကောဋ္ဌိကသုတ္တ
ကောဋ္ဌိကသုတ္တ (၅)-သံ၊၂၊၁၄၃။ သံ၊မြန်၊၂၊၁၃၄။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-ခန္ဓသံယုတ္တ၊ (၁၃)၃-အဝိဇ္ဇာဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
ဗာရာဏသီမြို့အနီး ဣသိပတန မိဂဒါယ၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် အရှင်သာရိပုတ္တရာ၏ မေးတော်မူချက်အရ ခန္ဓာ တစ်ပါးစီ၏ အဿာဒ, အာဒီနဝ, နိဿရဏကို အမှန်အတိုင်း မသိသော အဿုတဝန္တပုထုဇဉ်ပုဂ္ဂိုလ်သည် အဝိဇ္ဇာ, အဝိဇ္ဇာဂတ ဖြစ်ပုံ၊ အမှန်အတိုင်း သိသော သုတဝန္တအရိယာသာဝကသည် ဝိဇ္ဇာ, ဝိဇ္ဇာတဂဖြစ်ပုံကို အရှင်မဟာကောဋ္ဌိကထေရ်က ဖြေကြားတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၂၊၁၄၄။ သံ၊မြန်၊၂၊၁၃၅။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ... နဝမသုတ်။
ခန္ဓာတစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ၏ သမုဒယ, အတ္ထင်္ဂမ, အဿာဒ, အာဒီနဝ, နိဿရဏကို အမှန်အတိုင်း မသိသော အဿုတဝန္တပုထုဇဉ်ပုဂ္ဂိုလ်သည် အဝိဇ္ဇာ, အဝိဇ္ဇာဂတ ဖြစ်ပုံ၊ အမှန်အတိုင်း သိသော သုတဝန္တ အရိယာသာဝကသည် ဝိဇ္ဇာ, ဝိဇ္ဇာဂတဖြစ်ပုံ အရှင်သာရိပုတ္တရာထေရ်အား အရှင်မဟာကောဋ္ဌိကထေရ်က ဖြေကြားတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၂၊၁၄၄-၅။ သံ၊မြန်၊၂၊၁၃၅-၆။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ... ဒသမသုတ်။
ရူပ, ရူပသမုဒယ, ရူပနိရောဓ, ရူပနိရောဓဂါမိနီ ပဋိပဒါ-အစရှိသော ခန္ဓာ တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီကို မသိသော အဿုတဝန္တပုထုဇဉ်သည် အဝိဇ္ဇာ, အဝိဇ္ဇာဂတ ဖြစ်ပုံ၊ သိသော သုတဝန္တ အရိယာသာဝကသည် ဝိဇ္ဇာ, ဝိဇ္ဇာဂတဖြစ်ပုံကို အရှင်သာရိပုတ္တရာထေရ်အား အရှင်မဟာကောဋ္ဌိကထေရ် ဖြေကြားတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၂၊၃၇၂-၄။ သံ၊မြန်၊၂၊၃၆၈-၃၇၀။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-သဠာယတနသံယုတ္တ၊ (၁၈)၃-သမုဒ္ဒဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
ဣသိပတန မိဂဒါယ၌ “အဇ္ဈတ္တိကာယတန ၆-ပါးနှင့် ဗဟိဒ္ဓါယတန ၆-ပါးတို့သည် အပြန်အလှန် သံယောဇဉ်ဖြစ်ပါသလော”ဟု အရှင်မဟာကောဋ္ဌိကထေရ်က မေးလျှောက်သဖြင့် အဇ္ဈတ္တိကာယတန ၆-ပါးတို့နှင့် ဗဟိဒ္ဓါယတန ၆-ပါးတို့သည် အပြန်အလှန် သံယောဇဉ်မဖြစ်ပုံ၊ ထိုအာယတန ၂-မျိုးကို စွဲ၍ ဖြစ်ပေါ်လာသော ဆန္ဒရာဂသည်သာ သံယောဇဉ်ဖြစ်ပုံ၊ ဥပမာအားဖြင့် နွားနက်ကြီးနှင့် နွားဖြူကြီးတို့ကို တစ်ချောင်းတည်းသော လျော်ကြိုး သို့မဟုတ် လွန်ကြိုးဖြင့် ချည်နှောင်ထားပုံ ဥပမာဖြင့် မိန့်ကြားတော်မူပြီး ဆန္ဒရာဂသည်သာ သံယောဇဉ်ဖြစ်ပုံကို၎င်း၊ ထိုနှစ်မျိုးကို စွဲ၍ ဖြစ်သော ဆန္ဒရာဂသည် ထိုနှစ်မျိုးလုံး၌ သံယောဇဉ်ဖြစ်သောကြောင့် ဆင်းရဲကုန်ခြင်းငှာ မြတ်သောအကျင့်ကို ကျင့်သုံးမှုထင်ရှားပုံ၊ ထိုနှစ်မျိုး၌ ဘုရားရှင်အား ဆန္ဒရာဂ မရှိတော့ပုံ၊ ဘုရားရှင်သည် သုဝိမုတ္တဖြစ်တော်မူပုံတို့ကို အဇ္ဈတ္တ ဗဟိဒ္ဓါယတန တစ်စုံစီ တစ်စုံစီဖြင့် အကျယ်အားဖြင့် အရှင်သာရိပုတ္တရာ ဖြေကြားတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၃၊၁၈၇-၁၉၀။ အံ၊မြန်၊၃၊၁၈၈-၁၉၀။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၆၅။ အံ၊ဋီ၊၃၊၂၈၆။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ နဝကနိပါတ၊ ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၂-သီဟနာဒဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
အရှင်မဟာကောဋ္ဌိကထေရ်က “ဒိဋ္ဌဓမ္မဝေဒနီယကံနှင့် သမ္ပရာယဝေဒနီယကံ၊ သုခဝေဒနီယကံနှင့် ဒုက္ခဝေဒနီယကံ၊ ပရိပက္ကဝေဒနီယကံနှင့် အပရိပက္ခဝေဒနီယကံ၊ ဗဟုဝေဒနီယကံနှင့် အပ္ပဝေဒနီယကံ၊ ဝေဒနီယကံနှင့် အဝေဒနီယကံတို့ အပြန်အလှန် ဖြစ်စေရန် ဘုရားရှင်အထံတော်၌ မြတ်သောအကျင့်ကို ကျင့်ပါသလော”အစရှိသည်ဖြင့် မေးလျှောက်ရာ၊ အရှင်သာရိပုတ္တရာထေရ်က “အညာတ, အဒိဋ္ဌ, အပ္ပတ္တ, အသစ္ဆိကတ, အနဘိမေတဖြစ်သော အရိယသစ္စာလေးပါးကို သိခြင်း, မြင်ခြင်း, ရောက်ခြင်း, မျက်မှောက်ပြုခြင်း, ထိုးထွင်း၍ သိခြင်းငှာ ဘုရားရှင်အထံတော်၌ ဗြဟ္မစရိယကို ကျင့်ပါကြောင်း သစ္စာတစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ အကျယ်ဖြေကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ကောဋ္ဌိကအနတ္တသုတ္တ
ကောဋ္ဌိကအနတ္တသုတ္တ-သံ၊၂၊၃၅၈။ သံ၊မြန်၊၂၊၃၅၃။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-သဠာယတနသံယုတ္တ၊ (၁၆)၁-နန္ဒိက္ခယဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
အဇ္ဈတ္တိကာယတန ၆-ပါး၊ ဗဟိဒ္ဓါယတန ၆-ပါး၊ ဝိညာဏ် ၆-ပါး၊ ဖဿ ၆-ပါး၊ ဖဿကြောင့်ဖြစ်သော ဝေဒနာသုံးပါးစီတို့သည် အနတ္တပေတည်း၊ အနတ္တဖြစ်သော ထိုတရားတို့၌ ဆန္ဒကိုပယ်စွန့်ရမည်-ဟု အကျယ်အားဖြင့် ဘုရားရှင်က မဟာကောဋ္ဌိကထေရ်အား ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ကောဋ္ဌိကအနိစ္စသုတ္တ
ကောဋ္ဌိကအနိစ္စသုတ္တ-သံ၊၂၊၃၅၆-၇။ သံ၊မြန်၊၂၊၃၅၁-၂။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-သဠာယတနသံယုတ္တ၊ (၁၆)၁-နန္ဒိက္ခယဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
အနိစ္စဖြစ်သော အဇ္ဈတ္တိကာယတန ၆-ပါး အစရှိသော အထက်သုတ်ဒေသနာတော်လာတရားတို့၌ ဆန္ဒကိုပယ်ရမည်ဟု မဟာကောဋ္ဌိကထေရ်အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ကောဋ္ဌိကဒုက္ခသုတ္တ
ကောဋ္ဌိကဒုက္ခသုတ္တ-သံ၊၂၊၃၅၇-၈။ သံ၊မြန်၊၂၊၃၅၂-၃။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ... အဋ္ဌမသုတ်။
ဒုက္ခဖြစ်သော အဇ္ဈတ္တိကာယန ၆-ပါး အစရှိသောတရားတို့၌ ဆန္ဒကို ပယ်ရ မည်ဟု အကျယ်အားဖြင့် မဟာကောဋ္ဌိကထေရ်အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ကောဏာဂမနသုတ္တ
ကောဏာဂမနသုတ္တ-သံ၊၁၊၂၅၁။ သံ၊မြန်၊၁၊၂၃၅။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-နိဒါနသံယုတ္တ၊ ၁-ဗုဒ္ဓဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
ကောဏာဂမနဘုရားလောင်းတော်အား ယောနိသောမနသိကာရကြောင့် “အနုလောမ ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ” ဒေသနာတော်၊ “ပဋိလောမ ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ” ဒေသနာဓမ္မတို့ကို ပညာဖြင့် ထိုးထွင်း၍ သိမြင်တော်မူပုံကို ဘုရားရှင် သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန် ကျောင်းတော်၌ ရဟန်းတို့အား ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ကောဏ္ဍညသုတ္တ
ကောဏ္ဍညသုတ္တ-သံ၊၁၊၁၉၅။ သံ၊မြန်၊၁၊၁၈၃-၄။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၂၅၆-၂၆၀။ သံ၊ဋီ၊၁၊၂၉၂-၄။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၈-ဝိသသံယုတ္တ၊ နဝမသုတ်။
ဘုရားရှင် မဂဓနိုင်ငံ ရာဇဂြိုဟ်မြို့ ဝေဠုဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် ၁၂-နှစ်တိုင်တိုင် ဟိမဝန္တာ မန္ဒာကိနီအိုင်၏အနီး၌ သီတင်းသုံးနေရာမှ ရောက်ရှိလာပြီး ဘုရားရှင်အား အမည်ကို လျှောက်ထား၍ ဖူးမြော်လာသော အရှင်ကောဏ္ဍညထေရ်နှင့် ဆက်စပ်၍ အရှင်ကောဏ္ဍညထေရ်၏ ဂုဏ်တော်များကို ဘုရားရှင်၏ ခွင့်ပြုတော်မူချက်အရ အရှင်ဝင်္ဂီသထေရ်က ဂါထာ ၃-ဂါထာဖြင့် သီကုံးပူဇော်ပုံကို ပြဆိုသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌-အရှင်ကောဏ္ဍညထေရ် ဟိမဝန္တာ၌ သီတင်းသုံးခြင်း အကြောင်း၊ မန္ဒာကိနီရေအိုင် အကြောင်း၊ ဆင်တို့ပြုစုလုပ်ကျွေးပုံ၊ အရှင်ကောဏ္ဍညထေရ် ပရိနိဗ္ဗာန်ဝင်စံခြင်း၊ အရှင်ကောဏ္ဍညစေတီသည် ယနေ့တိုင် ရှိနေသေးကြောင်း အစရှိသော မှတ်သားဖွယ်တို့ ပါရှိသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ကောဓသုတ္တ
ကောဓသုတ္တ-ဣတိဝုတ်၊၁၉၆။ ဣတိဝုတ်၊မြန်၊၁၇၈-၉။ ဣတိဝုတ်၊ဋ္ဌ၊၄၆။
-ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ ဣတိဝုတ္တက၊ ၁-ဧကကနိပါတ၊ ပဌမဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
“ကောဓကို ပယ်စွန့် (နိုင်အောင် ဝိပဿနာကို အားထုတ်)ကြကုန်လော့၊ (ကောဓကို ပယ်စွန့်နိုင်လျှင်) သင်ချစ်သားတို့ အနာဂါမ်ဖြစ်ဖို့ ငါဘုရား အာမခံတော်မူ ၏”ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူကြောင်း ခုဇ္ဇုတ္တရာက သာမာဝတီမိဖုရား အမှူးရှိသော မိဖုရားတို့အား ဟောပြသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ကောဓဂရုသုတ္တ
ကောဓဂရုသုတ္တ (၃)-အံ၊၁၊၃၅၅။ အံ၊မြန်၊၁၊၃၆၉-၃၇၀။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၀၄။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၅-ရောဟိတဿဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
ကောဓဂရု, မက္ခဂရု, လာဘဂရု, သက္ကာရဂရု, နသဒ္ဓမ္မဂရုပုဂ္ဂိုလ်တို့သည် ဤသာသနာတော်၌ မကြီးပွားကြပုံကိုလည်းကောင်း၊ ကောဓ, မက္ခ, သက္ကာရတို့ကို အလေးမပြုပဲ သဒ္ဓမ္မကိုသာ အလေးပြုသောပုဂ္ဂိုလ်တို့သည် ဤသာသနာတော်၌ ကြီးပွားပုံကိုလည်းကောင်း ကဏှပက္ခ, သုက္ကပက္ခအားဖြင့် ပုဂ္ဂိုလ်လေးမျိုးကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၁၊၃၅၆။ အံ၊မြန်၊၁၊၃၇၀။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ... စတုတ္ထသုတ်။
အထက်သုတ်ပါ ကဏှပက္ခပုဂ္ဂိုလ်လေးမျိုးတို့ကို အသဒ္ဓမ္မလေးမျိုး-ဟုလည်းကောင်း၊ သုက္ကပက္ခပုဂ္ဂိုလ်လေးမျိုးတို့ကို သဒ္ဓမ္မလေးမျိုးတို့-ဟု လည်းကောင်း ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၁၊၃၉၆။ အံ၊မြန်၊၁၊၄၁၀-၁။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ (၉)၄-မစလဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
နသဒ္ဓမ္မဂရု-ကောဓဂရု, မက္ခဂရု, လာဘဂရု, သက္ကာရဂရု-ဟူသော တရားလေးပါးတို့နှင့် ပြည့်စုံသောပုဂ္ဂိုလ်သည် ငရဲ၌ ဖြစ်ရ၏၊ သဒ္ဓမ္မဂရု-နကောဓဂရု၊ နမက္ခဂရု, နလာဘဂရု, နသက္ကာရဂရု-ဟူသော တရားလေးပါးတို့နှင့် ပြည့်စုံသောပုဂ္ဂိုလ်သည် နတ်ပြည်၌ ဖြစ်ရ၏-ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ကောဓနသုတ္တ
ကောဓနသုတ္တ (၂)-သံ၊၂၊၄၃၇-၈။ သံ၊မြန်၊၂၊၄၃၃-၄။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၃-မာတုဂါမသံယုတ္တ၊ ပဌမပေယျာလဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
အဿဒ္ဓ, အဟိရိက, အနောတ္တပ္ပီ, ကောဓန, ဒုပ္ပည-ဟူသော တရားငါးပါးနှင့် ပြည့်စုံသော မာတုဂါမသည် သေသည်၏အခြားမဲ့၌ ငရဲ၌ ဖြစ်ရ၏-ဟု အရှင်အနု ရုဒ္ဓါအား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၂၊၄၆၉-၄၇၂။ အံ၊မြန်၊၂၊၅၈၉-၅၉၃။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၇၈-၉။ အံ၊ဋီ၊၃၊၁၈၆-၇။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ သတ္တကနိပါတ၊ ၆-အဗျာကတဝဂ္ဂ၊ ဧကာဒသမသုတ်။
ရန်သူအချင်းချင်း အလိုရှိအပ်သောတရား ၇-ပါး၊ သို့မဟုတ် အမျက်ထွက်သူတို့ ရရှိမည့်အပြစ်ခုနစ်မျိုး အကျယ်နှင့် အမျက်ဒေါသထွက်မှုနှင့် ဆက်စပ်၍ ဖြစ်နိုင် သောသဘာဝတို့ကို ဘုရားရှင် အကျယ်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ကောဓပရိညာသုတ္တ
ကောဓပရိညာသုတ္တ-ဣတိဝုတ္တက၊၂၀၀။ ဣတိဝုတ်၊မြန်၊၁၈၂။
-ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ ဣတိဝုတ္တက၊ ဧကကနိပါတ၊ ဒုတိယဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
အမျက်ထွက်မှု “ကောဓကို ထူးသောဉာဏ်ဖြင့် မသိနိုင်သူ, ပိုင်းခြား၍ မသိနိုင် သူ, ထိုတရား၌ စိတ်ကို တပ်စွန်းမှုကင်းအောင် မပြုနိုင်သူ, ကိလေသာဝဋ်ကို မပယ်စွန့်နိုင်သူသည် ဆင်းရဲ “ဒုက္ခ”ကုန်ခြင်းငှာ မဖြစ်ထိုက်၊ ကောဓကို ထူးသောဉာဏ်ဖြင့် သိပြီးသူ၊ ပိုင်းခြား၍ သိပြီးသူ, ထိုတရား၌ တပ်စွန်းမှုကို ကင်းအောင်ပြုနိုင်သူ, ကိလေသာ ဝဋ်ကို ပယ်စွန့်နိုင်သူသည်သာ ဆင်းရဲ “ဒုက္ခ”ကုန်ခြင်းငှာ ဖြစ်ထိုက်၏-ဟု ဘုရားရှင်က ရဟန်းတော်တို့အား ဟောတော်မူကြောင်းကို ခုဇ္ဇုတ္တရာက သာမာဝတီ အမှူးရှိသော မိဖုရားတို့အား ပြန်လည်ဟောပြသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ကောလိတသုတ္တ
ကောလိတသုတ္တ-သံ၊၁၊၄၆၂။ သံ၊မြန်၊၁၊၄၅၁။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၁၄။ သံ၊ဋီ၊၂၊၁၉၄။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၀-ဘိက္ခုသံယုတ္တ၊ ပဌမသုတ်။
“အရိယတုဏှီဘာဝ”ဟူသည် (စတုက္ကနည်း) ဒုတိယဈာန်ဖြင့်နေခြင်း ဖြစ်ပုံ၊ ဒုတိယဈာန်ဖြင့်နေသော မိမိအား ဝိတက္ကနှင့် တကွ သညာ, မနသိကာရတို့ ဖြစ်လာပုံ၊ ဘုရားရှင်က အရိယတုဏှီဘာဝ၌ မမေ့မလျော့လင့်-အစရှိသည်ဖြင့် မိန့်ကြားတော် မူခြင်းကြောင့် ဒုတိယဈာန်နှင့် ပြည့်စုံစေ၍ နေခဲ့ပုံ၊ ဘုရားရှင် ချီးမြှောက်တော်မူအပ်သော မြတ်သောအဘိညာဉ်နှင့် ပြည့်စုံသောသာဝက-ဟု ပြောဆိုသူသည် မိမိကို ညွှန်ပြပြောဆိုပါက မှန်ကန်သောပြောဆိုရာရောက်ပုံ-အစရှိသည်ဖြင့် အရှင်မဟာမောဂ္ဂလ္လာန်က ရဟန်းတို့အား သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ ဟောတော်မူပုံကို ပြဆိုသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ/ဋီကာတို့၌-“အာဝုသော” “ဘိက္ခဝေ”ဟူသော အာလုပ်ပုဒ် သုံးစွဲပြောဆိုရာ၌ ဘုရားရှင်နှင့် သာဝကတို့ မတူကြပုံ၊ ဓမ္မပဋိဂ္ဂါဟကရဟန်းတို့က ခွန်းတုံ့ပြန်၍ ပြောဆိုရာ၌လည်း မတူပုံ၊ သာဝကတို့သည် ဘုရားရှင်နှင့် မတူအောင် အာလုပ်ပုဒ်ကို အသုံးပြုကြပုံကို အကျယ်တဝင့် ဖွင့်ဆိုထားပါသည်။ ။ အရိယတုဏှီဘာဝ-သည် တိတ္ထိတို့၏ “မူဂဗ္ဗတ”နှင့် မတူပုံ၊ ဒုတိယဈာန်ကို အလေ့အလာနည်းပါးလျှင် ဝိတက္ကာရမ္မဏ သညာ, မနသိကာရတို့ဖြစ်တတ်ပုံ၊ ဘုရားရှင်သည် ဤနည်းဖြင့် (၇)ရက်ပတ်လုံး မဟာမောဂ္ဂလ္လာန်ထေရ်အား ဟာနဘာဂိယ သမာဓိကို ပွားစေတော်မူ၍ မထေရ်ကို ဆဠာဘိညအဖြစ်သို့ ရောက်စေပုံ-တို့ကို ဖွင့်ပြ ထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ကောသဇ္ဇသုတ္တ
ကောသဇ္ဇသုတ္တ (၄)-အံ၊၁၊၁၀။ အံ၊မြန်၊၁၊၁၄။ အံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၅၆။ အံ၊ဋီ၊၁၊၁၁၁။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဧကကနိပါတ၊ ၆-အစ္ဆရာသင်္ဃာတဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
ပျင်းရိသောပုဂ္ဂိုလ်အား မဖြစ်သေးသော အကုသိုလ်တရားတို့ ဖြစ်ပေါ်လာကုန်၏။ ဖြစ်ပြီးသော ကုသိုလ်တရားတို့ ဆုတ်ယုတ်ကုန်၏၊ မဖြစ်သေးသော အကုသိုလ်တရားတို့ ဖြစ်ရန် ဖြစ်ပြီးသော ကုသိုလ်တရားတို့ ဆုတ်ယုတ်ပျက်စီးရန် ပျင်းရိခြင်းမှ တစ်ပါး အခြားတစ်ခုသောတရားကိုမျှ ငါဘုရား မြင်တော်မမူ-ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၁၊၁၄။ အံ၊မြန်၊၁၊၂၀။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဧကကနိပါတ၊ ၉-ပမာဒါဒိဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
ကောသဇ္ဇမှတပါးသော များစွာသောအကျိုးမဲ့ကိုပြုနိုင်သော အခြားတစ်ခုသော တရားကိုမျှ ငါဘုရားမြင်တော်မမူ-ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၁၊၁၆။ အံ၊မြန်၊၁၊၂၂။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ... ၊ ၁၀-ဒုတိယပမာဒါဒိဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
ကိုယ်တွင်း၌ဖြစ်သော အကြောင်းဖြစ်သောကြောင့် ကောသဇ္ဇမှ တပါးသော များစွာသောအကျိုးမဲ့ဖြစ်စေနိုင်သော အခြားတစ်ခုသောတရားကိုမျှ ငါဘုရားမြင်တော်မမူ-ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၁၊၁၈။ အံ၊မြန်၊၁၊၂၄။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ... ၊ ဧကူနဝီသတိမသုတ်။
ကောသဇ္ဇမှတပါး သဒ္ဓမ္မသုံးဖြာ သာသနာတော်ကို ပျောက်ပျက်စေနိုင်, ကွယ်ပစေနိုင်သော အခြားတစ်ခုသောတရားကိုမျှ ငါဘုရားမြင်တော်မမူ-ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ကောသမ္ဗိသုတ္တ
ကောသမ္ဗိသုတ္တ-သံ၊၁၊၃၃၆-၉။ သံ၊မြန်၊၁၊၃၂၂-၅။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၁၃-၄။ သံ၊ဋီ၊၂၊၁၂၂။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-နိဒါနသံယုတ္တ၊ ၇-မဟာဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
အရှင်မုသိလ, အရှင်ပဝိဋ္ဌ, အရှင်နာရဒ, အရှင်အာနန္ဒာတို့ ဝံသတိုင်း ကောသမ္ဗီမြို့ ဃောသိတာရုံကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် အရှင်ပဝိဋ္ဌထေရ်က ရဟန္တာ အရှင်မုသိလထေရ်နှင့် အနာဂါမ် အရှင်နာရဒထေရ်တို့ကို “သဒ္ဓါ, ရုစိ, အနုဿဝ, အာကာရပရိဝိတက္က, ဒိဋ္ဌိနိဇ္ဈာနက္ခန္တိ-ဟူသော အကြောင်းတို့မှတပါး ဇာတိ ဖြစ်သောကြောင့် ဇရာ မရဏ ဖြစ်၏-ဟု တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီသော အနုလောမ ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒကို သိသောဉာဏ်, ဇာတိချုပ်ခြင်းကြောင့် ဇရာ မရဏ ချုပ်၏-ဟု တစ်ပါး စီ တစ်ပါးစီသော ပဋိလောမ ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒကို သိသောဉာဏ်, ခန္ဓာငါးပါးဟူသော ဘဝ ချုပ်ခြင်းသည် နိဗ္ဗာန်တည်း-ဟု သိသောဉာဏ် ရှိပါသလော”ဟု မေးလျှောက်ရာ အရှင်မြတ်များက “သိ၏”ဟု ဖြေဆိုကြပုံ၊ အရှင်သည် အာသဝေါကင်းကွာ ရဟန္တာ ပုဂ္ဂိုလ်ဖြစ်ပါသလော-ဟု မေးလျှောက်ရာ အရှင်မုသိလက ဆိတ်ဆိတ်နေပုံ၊ အရှင်နာရဒက ရဟန္တာ မဟုတ်ပုံ၊ ရဟန္တာမဟုတ်သော်လည်း “ဘဝနိရောဓသည် နိဗ္ဗာန် ဖြစ်သည်ဟု သိနိုင်ပုံကို တောလမ်းခရီးရှိ ရေတွင်းဥပမာဖြင့် ဖြေရှင်းပုံကို အရှင်အာနန္ဒာက အရှင်ပဝိဋ္ဌအား အရှင်နာရဒကို အဘယ်သို့ ဆိုလိုသနည်း-ဟု မေးလျှောက်ရာ အရှင်ပဝိဋ္ဌထေရ်က “ကောင်းမြတ်ပါသည်၊ အပြစ်မရှိပါ”ဟု ဆိုလိုသည်မှ တပါး မရှိပါ-ဟု မိန့်ကြားသည်ကို ပြဆိုသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌-“ဘဝနိရောဓော နိဗ္ဗာနံ”ဟု သိသောဉာဏ်သည် ပစ္စဝေက္ခဏာ ဉာဏ် ၁၉-တန်တွင် မပါဝင်သော ပစ္စဝေက္ခဏာဉာဏ်ဖြစ်ပုံ၊ အနာဂါမ်ပုဂ္ဂိုလ်သည် ယင်းပစ္စဝေက္ခဏာဉာဏ်ဖြင့် သိနိုင်ပုံကို ဖွင့်ပြထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ကောသမ္ဗိယသုတ္တ
ကောသမ္ဗိယသုတ္တ-မ၊၁၊၃၉၅-၄၀၁။ မ၊မြန်၊၁၊၄၁၄-၄၉၁။ မ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၀၁-၄၈၇။ မ၊ဋီ၊၂၊၃၀၄-၃၁၁။
-မဇ္ဈိမနိကာယ၊ မူလပဏ္ဏာသ၊ ၅-စူဠယမကဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသမ္ဗီမြို့ ဃောသိတာရုံကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် အညတရ ရဟန်း၏ လျှောက်ထားချက်အရ အချင်းချင်း မသင့်မြတ်ကြကုန်သော ရဟန်းတို့ကို ခေါ်တော်မူပြီး ကြားသိတော်မူသည့်အတိုင်း မှန်ကြကုန်သလော-ဟု မေးတော်မူရာ ရဟန်းတို့က မိမိတို့အချင်းချင်း ငြင်းခုံကြ၊ ခိုက်ရန်ဖြစ်ကြ, အချင်းချင်း မခံမရပ်နိုင်အောင် ဆန့်ကျင်ဘက် ပြောဆိုကြ, နားလည်မှု မရှိကြ, အမှန်အတိုင်း မမြင်ကြ ဖြစ်နေပါကြောင်း ဝန်ခံလျှောက်ထားကြပါသည်။ ။
ထိုအခါ ဘုရားရှင်က “ထိုသို့ဖြစ်လျှင် သီတင်းသုံးဖော်တို့အပေါ်၌ မျက်မှောက်၌ ဖြစ်စေ, မျက်ကွယ်၌ ဖြစ်စေ ကာယကံမေတ္တာ, ဝစီကံမေတ္တာ, မနောကံမေတ္တာ ဖြစ်တည်ကြကုန်သလော”ဟု မေးတော်မူရာ “မဖြစ်တည်ကြပါကြောင်း”လျှောက်ကြသည်၊ ထိုသို့ အချင်းချင်း မသင့်မမြတ်ဖြစ်ခြင်း, ကာယကံမေတ္တာ, ဝစီကံမေတ္တာ, မနောကံ မေတ္တာဖြင့် သီတင်းသုံးဖော်တို့အပေါ်၌ မဖြစ်ည်ခြင်းသည် ရှည်မြင့်စွာသော ကာလပတ်လုံး အစီးအပွားမဲ့ရန်, ဆင်းရဲရန် ဖြစ်ပုံကို မိန့်ကြားတော်မူပြီး သာရဏီယ တရား ခြောက်ပါးနှင့် အရိယာပုဂ္ဂိုလ်တို့၏ ပစ္စဝေက္ခဏာဉာဏ် ခုနစ်ပါးတို့ကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌-ဝံသတိုင်း၏မြို့တော် ကောသမ္ဗီ-အမည်ဖြစ်ပေါ်လာပုံ၊ ဃောသကသူဌေး၏ အတိတ်ဝတ္ထု ပစ္စုပ္ပန်ဝတ္ထုအကျဉ်း၊ ဥပုသ်ထက်ဝက်စောင့်ခဲ့သော ကောင်းမှုရှင် ရုက္ခစိုးနတ်ဝတ္ထု၊ ကောသမ္ဗီသူဌေးသုံးဦးတို့ ဆည်းကပ်နေသော ရသေ့ ငါးရာတို့ ရဟန္တာဖြစ်ပုံ၊ ကောသမ္ဗီမြို့တော်၌ “ကုက္ကုဋာရာမ, ပါဝါရိကမ္ဗဝန, ဃောသိတာ ရာမ”ဟူသော ကျောင်းတိုက်ကြီးများ ရှိခဲ့ပုံ၊ ကောသမ္ဘိယသုတ်တော်ဖြစ်ပေါ်လာပုံဝတ္ထု၊ အညတရ ရဟန်း အကြောင်း၊ လူ, ရှင်, ရဟန်းတို့၏ အချင်းချင်း ကာယကံ မေတ္တာ, ဝစီကံမေတ္တာ, မနောကံမေတ္တာ မျက်မှောက်, မျက်ကွယ်၌ ရှိကြပုံ၊ သာရဏီယ ဓမ္မကျင့်ဝတ် ကျင့်သုံးပုံနှင့် အကျိုးရရှိပုံသာဓကဝတ္ထုများ၊ အရိယာသာဝကတို့ ဓမ္မ ဿဝနအရာ၌ လွန်စွာမြတ်နိုးကြပုံ၊ မဟာပစ္စဝေက္ခဏာဉာဏ် ခုနစ်ပါးနှင့် ပတ်သက်သော ရှင်းလင်းချက်သုတ်တော်၌ပါရှိသောပုဒ်များ ဖွင့်ဆိုချက်တို့ကို လေ့လာနိုင်ပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ကောသလသုတ္တ
ကောသလသုတ္တ (၃)-အံ၊၂၊၅၀။ အံ၊မြန်၊၂၊၆၂။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၅။ အံ၊ဋီ၊၃၊၂၁။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ပဉ္စကနိပါတ၊ ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၅-မုဏ္ဍရာဇဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
မလ္လိကာဒေဝီ နတ်ရွာစံလွန်မှုကို အကြောင်းပြု၍ စိတ်နှလုံး မသာယာဖြစ် ခြင်းကို အကြောင်းပြု၍ အလဗ္ဘနီယဌာနငါးမျိုးကို အလဗ္ဘနီယဌာနသုတ်တော်အတိုင်း ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၃၊၃၀၃-၇။ အံ၊မြန်၊၃၊၃၀၂-၆။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၀၄-၅။ အံ၊ဋီ၊၃၊၃၂၆။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဒသကနိပါတ၊ ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၃-မဟာဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
လူမင်းစည်းစိမ်ခံစားနေသော ကောသလဘုရင်၊ မဟာဗြဟ္မာမင်း၊ အာဘဿရာ ဗြဟ္မာများ၊ ကသိဏာယတန ၁၀-ပါးတို့တွင် အမြတ်ဆုံးကသိဏာယတနကို သိရှိသော ပုဂ္ဂိုလ်များ၊ အဘိဘာယတန ၈-ပါးတို့တွင် အမြတ်ဆုံးအဘိဘာယတနကို သိသော ပုဂ္ဂိုလ်များ၊ ပဋိပဒါလေးပါးတို့တွင် အမြတ်ဆုံးပဋိပဒါကို ကျင့်သောသူများ၊ သညာလေးပါးတို့တွင် အမြတ်ဆုံးသညာရှိသူများ၊ ဗာဟိရကဒိဋ္ဌိတို့တွင် ဥစ္ဆေဒဒိဋ္ဌိ ရှိသူများ၊ ပရမတ္ထဝိသုဒ္ဓိကို ဟောသောပုဂ္ဂိုလ်တို့၏ အညတတ္ထ ဝိပရိဏာမတ္ထကို သိသော အရိယာသာဝကသည် မြင့်မြတ်သောအရာတို့၌သော်လည်း ငြီးငွေ့ပုံ၊ တပ်မက်မောမှု ကင်းပုံ (၉)မျိုးနှင့် ကာမပရိညာ, ရူပပရိညာ, ဝေဒနာပရိညာတို့ကို ပညတ်တော်မူပုံ၊ မျက်မှောက်ဘဝ၌ပင် နိစ္ဆာတ, နိဗ္ဘုတ, သီတိဘူတ, အနုပါဒါ ပရိနိဗ္ဗာန်ကို ပညတ်တော်မူ၏-ဟု အကျယ် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၃၊၃၀၇-၃၁၁။ အံ၊မြန်၊၃၊၃၀၆-၃၁၀။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၀၅-၇။ အံ၊ဋီ၊၃၊၃၂၇ -၉။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဒသကနိပါတ၊ ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၃-မဟာဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
ဤသုတ်တော်၌ ကောသလဘုရင်၏ အဇာတသတ်မင်းကို စစ်နိုင်ပုံ၊ ဘုရားရှင် ကိန်းအောင်းတော်မူစဉ်အခါ ဘုရားရှင်ထံ အမျိုးကောင်းသားတို့ ချဉ်းကပ်ပုံ စနစ်၊ ကောသလဘုရင်၏ ဘုရားရှင်အား ပရမနိပစ္စာကာရပြုပုံ၊ ယင်းပရမနိပစ္စာကာရ ပြုခြင်းအကြောင်းကို ဘုရားရှင် မေးတော်မူခြင်းကြောင့် ကောသလဘုရင်က ပရမနိပစ္စာကာရ, မေတ္တူဟာရဒံသနပြုခြင်းအကြောင်း (၁၀)မျိုးတို့ကို လျှောက်ထားသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌-ဤနှစ်သုတ်နှင့် ဆက်စပ်၍ အထူးမှတ်သားဖွယ်များကို ဖွင့်ပြထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ခဂ္ဂဝိသာဏသုတ္တ
ခဂ္ဂဝိသာဏသုတ္တ-သုတ္တနိ၊၂၈၄-၂၉၀။ သုတ္တနိ၊မြန်၊၇၈-၄။ သုတ္တနိ၊ဋ္ဌ၊၁၊၄၂-၁၁၉။
ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ သုတ္တနိပါတ, ၁-ဥရဂဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
-အပ၊၁၊၈-၁၆။ အပ၊မြန်၊၁၊၉-၁၅။ အပ၊ဋ္ဌ၊၁၊၁၄၂-၂၂၈။
-ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ ထေရာပဒါန၊ ၁-ဗုဒ္ဓဝဂ္ဂ၊ ၂-ပစ္စေကဗုဒ္ဓအပဒါန။
-စူဠနိ၊၂၂၉-၃၀၇။ စူဠနိ၊ဋ္ဌ၊၈၄-၁၃၈။
-ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ စူဠနိဒ္ဒေသ၊ ၁၉-ခဂ္ဂဝိသာဏသုတ္တနိဒ္ဒေသ။ ပစ္စေကဗုဒ္ဓါ အရှင်မြတ် (၄၃)ပါးတို့၏ ပစ္စေကဗုဒ္ဓါဖြစ်ခဲ့သော ကျင့်စဉ်များကို တစ်ဂါထာစီအားဖြင့် (၁) ပစ္စေကဗောဓိဉာဏ်ကို ထိုးထွင်း၍ သိမြင်တော်မူရာအခါ၌၊ (၂) ဂန္ဓမာဒနတောင် မဉ္ဇူသကသစ်ပင်ရင်း ပစ္စေကဗုဒ္ဓါ အရှင်မြတ်များ စည်းဝေးရာ အရပ်၊ (၃) အရှင်အာနန္ဒာထေရ်က ဘုရားရှင်အား မေးမြန်းလျှောက်ထားရာအခါ၊ (၄) ပဌမသံဂါယနာတင်ရာအခါ-တို့၌ လေးကြိမ်တိုင်တိုင် ဟောကြားအပ်သော ဒေသနာတော်များဖြစ်ပါသည်။ ။
သုတ္တနိပါတပါဠိတော်၌ “ခဂ္ဂဝိသာဏသုတ္တ”ဟု ပါရှိသည်။ ယင်း၏အဖွင့် အဋ္ဌကထာကို “ပရမတ္ထ ဇောတိကာ”အမည်ဖြင့် အရှင်ဗုဒ္ဓဃောသကထေရ် ဖွင့်ဆိုခဲ့ပါသည်။
အဋ္ဌကထာ၌ -ဤသုတ်တော် ဖြစ်ပေါ်လာပုံ၊ သဗ္ဗညုဗုဒ္ဓ သုံးမျိုး, ပစ္စေကဗုဒ္ဓ, အဂ္ဂသာဝက, မဟာသာဝကလောင်းလျာတို့ ပါရမီတော်ဖြည့်ကျင့်ပုံ အပိုင်း အခြား၊ ယင်းဗုဒ္ဓတို့နှင့် ဆက်စပ်၍ အသေးစိတ်သိမှတ်ဖွယ်ရာများ၊ ဂတပစ္စာဂတဝတ် ကျင့်စဉ် နှင့် သာဓကဝတ္ထု အကျိုးဆက်များ၊ ပစ္စေကဗုဒ္ဓါ အရှင်မြတ်တို့၏ ဖြစ်တော်စဉ် အကျဉ်းများ၊ ဂါထာ၌ ပါရှိသောပုဒ်တို့၏ အဖွင့်များ၊ အခြားသိမှတ်ဖွယ် အချက်အလက်များကို ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့် ဖွင့်ပြတော်မူထားပါသည်။
အပဒါနပါဠိတော်၌ “ပစ္စေကဗုဒ္ဓအပဒါန”ဟု ကဏ္ဍတစ်ခုထား၍ ဟောတော်မူထားပါသည်။ ယင်း၏ အဋ္ဌကထာကို “ဝိသုဒ္ဓဇနဝိလာသိနီ”ဟု အမည်တပ်၍ ရှေးမထေရ်တစ်ပါး ဖွင့်ဆိုတော်မူခဲ့ပါသည်။ အဋ္ဌကထာရှေ့ပိုင်း၌ ပစ္စေကဗုဒ္ဓါ အရှင်မြတ် (၆၄)ပါးတို့၏ အမည်များကို ပြဆိုထားပါသည်။ ပစ္စေကဗုဒ္ဓါ အရှင်မြတ်တို့၏ ဖြစ်တော်စဉ်နှင့် ဂါထာ၌ပါရှိသောပုဒ်တို့ကို ဖွင့်ဆိုထားပါသည်။
စူဠနိဒ္ဒေသပါဠိတော်၌ သုတ္တနိပါတလာ ခဂ္ဂဝိသာဏသုတ်ကို အရှင်သာရိပုတ္တရာထေရ်က “ခဂ္ဂဝိသာဏသုတ္တနိဒ္ဒေသ”ဟု ပါရာယနာနုဂီတိဂါထာနိဒ္ဒေသအမည်ဖြင့် အရှင်ဥပသေနမထေရ်က ဖွင့်ဆိုခဲ့ပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ခဇ္ဇနီယသုတ္တ
ခဇ္ဇနီယသုတ္တ-သံ၊၂၊၇၁-၄။ သံ၊မြန်၊၂၊၆၈-၇၁။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၆၆-၂၇၄။ သံ၊ဋီ၊၂၊၂၃၅-၉။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ခန္ဓသံယုတ္တ၊ ၈-ခီနီယဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
များပြားလှစွာသော ပုဗ္ဗေနိဝါသကို အောက်မေ့ကြကုန်သော သမဏ, ဗြာဟ္မဏတို့သည် ဥပါဒါနက္ခန္ဓာငါးပါးလုံးကိုဖြစ်စေ၊ ထိုငါးပါးတို့တွင် တစ်ပါးပါးကို ဖြစ်စေ အောက်မေ့ကြပုံ-ကို အစချီတော်မူပြီး “ဧဝံ ရူပါ”အစရှိသော ဒေသနာတော်ဖြင့် သုညတပဗ္ဗကို ဟောတော်မူပါသည်။ “ကိဉ္စ ဘိက္ခဝေ”အစရှိသော ဒေသနာတော်ဖြင့် ခန္ဓာတစ်ပါးစီ၏ သုညတပစ္စတ္တလက္ခဏာကို ဟောတော်မူပါသည်။ ဤဒေသနာတော် နှစ်ပိုင်းဖြင့် အနတ္တလက္ခဏာကို ဟောတော်မူပါသည်။ “တတြ ဘိက္ခဝေ” အစရှိသော ဒေသနာတော်ဖြင့် ဒုက္ခလက္ခဏာကို ဟောတော်မူပါသည်။ “တံ ကိံ မညထ ဘိက္ခဝေ”အစရှိသော ဒေသနာတော်ဖြင့် လက္ခဏာသုံးပါးကို ပေါင်း၍ ဟောတော်မူပါသည်။ “ဧဝံ ပဿံ ဘိက္ခဝေ”အစရှိသော ဒေသနာတော်ဖြင့် ဝိပဿနာ ဉာဏ်နှင့် တကွ မဂ်ဉာဏ်လေးပါးကို ဟောတော်မူပါသည်။
အဋ္ဌကထာ၌-ပုဗ္ဗေနိဝါသကို အောက်မေ့ရာ၌ အဘိညာဉ်၏အစွမ်းအားဖြင့် အောက်မေ့ပုံတို့၏ ခြားနားချက်၊ သုညတလက္ခဏာ ဒေသနာတော်၌ “နွားပျောက် ရှာပုံ”ဥပမာဖြင့် နှိုင်းယှဉ်၍ ဖွင့်ဆိုထားပါသည်။ အအေးကြောင့် ရုပ်ဖောက်ပြန်ပုံ၌ လောကန္တရိက်ငရဲဖြင့် ထင်ရှားပုံ၊ လောကန္တရိကငရဲ အကြောင်းကိုလည်းကောင်း၊ အပူကြောင့် ရုပ်ဖောက်ပြန်ရာ၌ အဝီစိငရဲဖြင့် ထင်ရှားပုံနှင့် “ကာလကဉ္စိက အသူရာ” အကြောင်းကိုလည်းကောင်း၊ နေပူကြောင့် ရုပ်ဖောက်ပြန်ရာ၌ “ကိုယ်မချိ အမိသော်လည်း သားတော်ခဲ”ဝတ္ထုကိုလည်းကောင်း၊ သညာ, ဝိညာဏ်, ပညာ-တို့ သိပုံထူးခြားချက် ဥပမာကိုလည်းကောင်း၊ အရှင်နာဂသေနထေရ်၏ သဗ္ဗညုတဉာဏ်တော်ဖြင့် သိတော်မူပုံကို ပြဆိုချက်၊ ဉာဏ်ပညာအားကြီး ဉာဏ်လွန်ကဲသော တိက္ခပညာပုဂ္ဂိုလ်တို့၏ ဒုက္ခဝေဒနာကို မရှုပဲ မူလကမ္မဋ္ဌာန်းကို ရှုမှတ်၍ အရဟတ္တဖိုလ် ရောက်နိုင်ပုံ သာဓကဝတ္ထုများ၊ မဟာအရိယဝံသအကျင့်ကိုကျင့်မည့် နီတထေရ်ကို မဟာဗြဟ္မာကြီး (၇၀၀)တို့ ရှိခိုးကြပုံဝတ္ထု၊ ဒေသနာတော်၏အဆုံး၌ ရဟန်းတော်ငါးရာတို့ အရာတ္တဖိုလ်သို့ ရောက်ရှိပုံ-အစရှိသည်တို့ကို ဖွင့်ဆိုထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ခဏသုတ္တ
ခဏသုတ္တ-သံ၊၂၊၃၄၁။ သံ၊မြန်၊၂၊၃၃၄။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၄၄။ သံ၊ဋီ၊၂၊၃၁၄။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-သဠာယတနသံယုတ္တ၊ (၁၄)၄-ဒေဝဒဟဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
ဆဖဿာယတနိက (အဝီစိ)ငရဲတို့၌ အနိဋ္ဌ, အကန္တ, အမနာပဖြစ်သော အာရုံ ၆-ပါးကိုသာ ခံစားနေရသဖြင့် (မေ့လျော့နေကြသဖြင့်) ဗြဟ္မစရိယကို ကျင့်သုံးခွင့် မရကြ၊ ဆဖဿာယတနိက (တာဝတိံသာ)နတ်ပြည်တို့၌ ဣဋ္ဌ, ကန္တ, မနာပဖြစ်သော အာရုံ ၆-ပါးကိုသာ ခံစားနေကြသဖြင့် (မေ့လျော့နေကြခြင်းကြောင့်) ဗြဟ္မစရိယကို ကျင့်သုံးခွင့်မရကြ။ သင်ချစ်သားတို့သည် ဗြဟ္မစရိယကို ကျင့်သုံးခွင့်ရကြခြင်းကြောင့် လူအဖြစ်ကို ရကြခြင်းသည် အရတော်ကြပါပေကုန်စွ၊ အလွန်ရခဲသော လူအဖြစ်ကို ရကြပါပေကုန်စွ-ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌-ဆဖဿာယတနိကငရဲ-ဟူသည် အဝီစိငရဲဖြစ်ကြောင်း၊ ဆဖဿာယတနိကနတ်ပြည်-ဟူသည် တာဝတိံသာနတ်ပြည်ဖြစ်ကြောင်း၊ ငရဲဘုံ၌ ဆင်းရဲဒုက္ခနှိပ်စက်မှုကိုခံရသဖြင့် မေ့လျော့ခြင်းကြောင့် နတ်ပြည်၌ ချမ်းသာတစ်မျိုးတည်းကိုသာ စံစားရသဖြင့် မေ့လျော့ခြင်းကြောင့် ဗြဟ္မစရိယကို ကျင့်ခွင့်မရပုံ၊ လူ့ပြည်၌ ချမ်းသာ, ဆင်းရဲရောပြွမ်းနေသဖြင့် ဗြဟ္မစရိယကို ကျင့်ခွင့်ရပုံ-အစရှိသည်တို့ကို ဖွင့်ပြထားပါသည်။
ဋီကာ၌-သံဝေဂဝတ္ထု ၁၁-မျိုးကို ဖွင့်ပြထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ခတသုတ္တ
ခတသုတ္တ (၇)-အံ၊၁၊၁၀၃။ အံ၊မြန်၊၁၊၁၂၁။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၇၂။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ တိကနိပါတ၊ ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၁-ဗာလဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
ဒုစရိုက် ၁၀-ပါးနှင့် ပြည့်စုံသူသည် ဗာလ, အဗျတ္တ, အသပ္ပုရိသဖြစ်ပုံ၊ မိမိ (၏ ကုသိုလ်မူလ)ကို တူးဖြိုဖျက်ဆီးလျက် ဆောင်ပုံ၊ များစွာသောအကုသိုလ်ကို ပွားများ သူ ဖြစ်ပုံ၊ သုစရိုက် ၁၀-ပါးနှင့် ပြည့်စုံသူသည် ပဏ္ဍိတ, ဝိယတ္တ, သပ္ပုရိသဖြစ်ပုံ၊ မိမိ(၏ ကုသိုလ်မူလ)ကို မတူးဖြိုမဖျက်ဆီးပုံ၊ များစွာသောကုသိုလ်တရားတို့ကို ဖြစ်ပွား စေသူဖြစ်ပုံတို့ကို ကဏှပက္ခ, သုက္ကပက္ခအားဖြင့် ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အပြစ်ရှိသူဖြစ်ပုံ၊ ပညာရှိတို့ စွပ်စွဲကဲ့ရဲ့ခံရသူဖြစ်ပုံ
အပြစ်မရှိပုံ၊ ပညာရှိတို့ မစွပ်စွဲ မကဲ့ရဲ့အပ်သူဖြစ်ပုံ
-အံ၊၁၊၂၉၇။ အံ၊မြန်၊၁၊၃၁၅။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ တိကနိပါတ၊ တတိယပဏ္ဏာသက၊ (၁၅)၅-မင်္ဂလဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
အကုသိုလ်ဖြစ်သော ကာယကံ, ဝစီကံ, မနောကံတို့နှင့် ပြည့်စုံသောသူသည် ဗာလ, အဗျတ္တ, အသပ္ပုရိသဖြစ်ပုံ၊ မိမိ (၏ ကုသိုလ်မူလ)ကို တူးဖြိုဖျက်ဆီးလျက် ဆောင်ပုံ၊ အပြစ်ရှိပုံ၊ ပညာရှိတို့ ကဲ့ရဲ့အပ်သူဖြစ်ပုံ၊ များစွာသောမကောင်းမှုကို ပွားစေသူ ဝိယတ္တ, သပ္ပုရိသ, မိမိ (၏ ကုသိုလ်မူလ)ကို မတူးဖြို မဖျက်ဆီးသူ ဖြစ်ပုံ၊ အပြစ် မရှိပုံ၊ ပညာရှိတို့ မကဲ့ရဲ့အပ်သူဖြစ်ပုံ၊ များစွာသောကုသိုလ်ကို ပွားများသူဖြစ်ပုံတို့ကို ကဏှပက္ခ, သုက္ကပက္ခအားဖြင့် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၁၊၂၉၇။ အံ၊မြန်၊၁၊၃၁၅။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ... ဆဋ္ဌသုတ်။
အပြစ်ရှိသော ကံသုံးပါး၊ အပြစ်မရှိသော ကံသုံးပါးနှင့် ပြည့်စုံသူသည်-အစရှိ သည်ဖြင့် အထက်သုတ်အတိုင်း သုက္ကပက္ခ, ကဏှပက္ခအားဖြင့် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၁၊၂၉၈။ အံ၊မြန်၊၁၊၃၁၅။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ... သတ္တမသုတ်။
မညီမညွတ်သော ကာယကံ, ညီညွတ်သော ကာယကံ-အစရှိသည်ဖြင့် အထက်သုတ်အတိုင်း ကဏှပက္ခ, သုက္ကပက္ခအားဖြင့် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၁၊၂၉၈။ အံ၊မြန်၊၁၊၃၁၅။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ... အဋ္ဌမသုတ်။
မစင်ကြယ်သော ကာယကံ, စင်ကြယ်သော ကာယကံ-အစရှိသည်ဖြင့် အထက်သုတ်အတိုင်း ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၁၊၃၀၉။ အံ၊မြန်၊၁၊၃၂၅။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၅၀။ အံ၊ဋီ၊၂၊၂၂၂။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၁-ဘဏ္ဍဂါမဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
ဉာဏ်ဖြင့် မစူးစမ်း မဆင်ခြင်ပဲ, ဉာဏ်ဖြင့် မသက်ဝင်ပဲ (၁) မချီးမွမ်းထိုက်သော ပုဂ္ဂိုလ်၏ဂုဏ်ကျေးဇူးကို ချီးမွမ်းခြင်း၊ (၂) ချီးမွမ်းထိုက်သောပုဂ္ဂိုလ်၏အပြစ်ကို ပြောဆိုခြင်း၊ (၃) မကြည်ညိုသင့်သောအရာ၌ ကြည်ညိုမှုကို ဖြစ်စေခြင်း၊ (၄) ကြည်ညိုသင့်သော အရာ၌ ကြည်ညိုမှုကို မဖြစ်စေခြင်း-ဟူသော တရားလေးမျိုးတို့နှင့်ပြည့်စုံသော ထက်မြက်သောဉာဏ်ပညာမရှိသော သူတော်ကောင်းမဟုတ်သော လူမိုက်သည် မိမိ၏ ကုသိုလ်မူလကို တူးဖြို ဖျက်ဆီးသူ အပြစ်ရှိသူ ပညာရှိတို့ကဲ့ရဲ့ခံရသူ များစွာသော အကုသိုလ်ကို တိုးပွားစေသူဖြစ်၏။ ထို၏ဆန့်ကျင်ဖက် သုက္ကပက္ခတရားလေးမျိုးတို့နှင့် ပြည့်စုံသော သူတော်ကောင်း ထက်မြက်သောပညာရှိသည် မိမိ၏ကုသိုလ်မူလကို မတူးဖြို မဖျက်ဆီးသူ အပြစ်မရှိသူ ပညာရှိတို့ မကဲ့ရဲ့အပ်သူ များစွာသောကုသိုလ်ကို ပွားများစေသူ ဖြစ်၏ ကဏှပက္ခ, သုက္ကပက္ခ ခွဲ၍ ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၁၊၃၁၀-၁။ အံ၊မြန်၊၁၊၃၂၆-၇။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၅၀။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၁-ဘဏ္ဍဂါမဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
အမိ, အဖ, ဘုရားရှင်, ဘုရားရှင်၏သာဝကတို့ အပေါ်၌ ပြစ်မှားသော ထက် မြက်သောဉာဏ်ပညာမရှိသော သူတော်ကောင်းမဟုတ်သော လူမိုက်သည် မိမိ၏ ကုသိုလ်မူလကို တူးဖြို ဖျက်ဆီးသူ အပြစ်ရှိသူ သူတော်ကောင်းတို့ ကဲ့ရဲ့အပ်သူ များစွာသောအကုသိုလ်ကို ပွားများသူဖြစ်၏။ ထို၏ဆန့်ကျင်ဖက် သုက္ကပက္ခပုဂ္ဂိုလ်တို့ အပေါ်၌ မှန်ကုန်စွာပြုကျင့်သော ထက်မြက်သောဉာဏ်ပညာရှိသော သူတော်ကောင်း ပညာရှိသည် မိမိ၏ကုသိုလ်မူလကို မတူးဖြို မဖျက်ဆီးသူ အပြစ်မရှိသူ သူတော်ကောင်းတို့ ချီးမွမ်းအပ်သူ များစွာသောကုသိုလ်ကို ပွားစေသူဖြစ်ပုံကို ကဏှပက္ခ, သုက္ကပက္ခ ခွဲ၍ ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ခတ္တိယသုတ္တ
ခတ္တိယသုတ္တ (၂)-သံ၊၁၊၇။ သံ၊မြန်၊၁၊၆။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၃၂။ သံ၊ဋီ၊၁၊၇၈။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-ဒေဝတာသံယုတ္တ၊ ၂-နန္ဒနဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။ အခြေနှစ်ချောင်းရှိသူတို့တွင် “မင်း”၊ အခြေလေးချောင်းရှိ သတ္တဝါတို့တွင် “နွားလား ဥသဘ”၊ မယားတို့တွင် အပျိုစင်ဘဝက ယူထားသောမယား၊ သားတို့တွင် “သားကြီး” ဤလေးမျိုးတို့သည် အမြတ်ဆုံးဖြစ်ပါသည်-ဟု လျှောက်ထားလာသော အညတရနတ်သားအား ဘုရားရှင်က “အခြေနှစ်ချောင်းရှိသူတို့တွင် “ဘုရားရှင်၊ အခြေလေးချောင်းရှိ သုတ္တဝါတို့တွင် “အာဇာနည်သတ္တဝါ”၊ ဇနီးမယားတို့တွင် လင်၏ စကားကို ရိုသေစွာလိုက်နာသမှုပြုသော မယား၊ သားတို့တွင် မိဖတို့စကားကို လိုက်နာ သောသား-ဤလေးမျိုးသည် အမြင့်မြတ်ဆုံးဖြစ်သည်-ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ/ဋီကာတို့၌-ရှင်းလင်းဖွင့်ပြချက်များ ရှိပါသည်။
-အံ၊၂၊၃၁၈-၉။ အံ၊မြန်၊၂၊၄၀၇-၉။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၁၉-၁၂၀။ အံ၊ဋီ၊၃၊၁၁၇။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဆက္ကနိပါတ၊ ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၅-ဓမ္မိကဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
ဇာဏုဿောဏိပုဏ္ဏား မေးလျှောက်သည့် (၁) မင်း၊ (၂) ပုဏ္ဏား (ဗြာဟ္မဏ)၊ (၃) ဂဟပတိ၊ (၄) ဣတ္ထီ၊ (၅) စောရ၊ (၆) သမဏတို့၏ အဓိပ္ပါယ, ဥပဝိစာရ, အဓိဋ္ဌာန, အဘိနိဝေသ, ပရိယောသာန-တို့ကို ဝေဖန်၍ ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌-ယင်းပုဂ္ဂိုလ်တို့၏ အဖွင့်နှင့် ထောက်ရာ တည်ရာရသူ ပုဂ္ဂိုလ် ၅-မျိုးကို ဖွင့်ပြထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ခဒိရပတ္တသုတ္တ
ခဒိရပတ္တသုတ္တ-သံ၊၃၊၃၈၃-၄။ သံ၊မြန်၊၃၊၃၉၀-၁။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၂၀။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၂-သစ္စသံယုတ္တ၊ ၄-သီသပါဝနဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
အရိယာတို့၏ သစ္စာလေးပါးအမှန်တရားကို အမှန်အတိုင်းမသိပဲ ဆင်းရဲဒုက္ခ အဆုံး (နိဗ္ဗာန်)ကို မျက်မှောက်ပြုနိုင်လိမ့်မည်-ဟု ပြောဆိုနိုင်သော အကြောင်းမရှိပုံကို ရှားရွက်, သျှစ်သျှာရွက်, ထင်းရှူးရွက်တို့ကို ဖက်ခွက်ပြုလုပ်၍ ရေခပ်ခြင်း နားချောင်းပြုလုပ်၍ နားပန်ခြင်း မဖြစ်နိုင်သကဲ့သို့၎င်း၊ ပဒုမာကြာရွက်, ပေါက်ရွက်, ခွေးတောက်ရွက်တို့ကို ဖက်ခွက်ပြုလုပ်၍ ရေခပ်ခြင်း, နားချောင်းလုပ်၍ ပန်နိုင်သကဲ့သို့ ထို့အတူ အရိယာပုဂ္ဂိုလ်တို့၏ သစ္စာလေးပါးအမှန်တရားကို အမှန်အတိုင်း ထိုးထွင်း၍ သိမှသာ ဆင်းရဲ၏အဆုံး နိဗ္ဗာန်ကို မျက်မှောက်ပြုနိုင်သောအကြောင်း ရှိ၏-ဟု ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ခန္ဓသုတ္တ
ခန္ဓသုတ္တ (၇)-သံ၊၁၊၄၄၂။ သံ၊မြန်၊၁၊၄၃၁-၂။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၉၇။ သံ၊ဋီ၊၂၊၁၈၀။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၇-ရာဟုလသံယုတ္တ၊ ဒုတိယဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
ခန္ဓာငါးပါးတို့တွင် တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီကို အနတ္တလက္ခဏသုတ်တော်အတိုင်း အရှင်ရာဟုလာအား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၂၊၃၉။ သံ၊မြန်၊၂၊၃၈။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၄၉။ သံ၊ဋီ၊၂၊၂၂၁။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-ခန္ဓသံယုတ္တ၊ ၅-အတ္တဒီပဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
ပစ္စုပ္ပန်, အတိတ်, အနာဂတ်, အဇ္ဈတ္တ, ဗဟိဒ္ဓ, ဩဠာရိက, သုခုမ, ဟီန, ပဏီတ, ဒူရ, သန္တိကဖြစ်သော ခန္ဓာငါးပါးနှင့် အတိတ်, အနာဂတ်, ပစ္စုပ္ပန် ... ဒူရ, သန္တိက, သာသဝ, သဥပါဒါနိယဖြစ်သော ဥပါဒါနက္ခန္ဓာငါးပါးတို့ကို ဘုရားရှင်က ရဟန်းတို့အား ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၂၊၁၈၈-၉။ သံ၊မြန်၊၂၊၁၈၀။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၄-ဩက္ကန္တသံယုတ္တ၊ ဒသမသုတ်။
ကွယ်လွန်လျှင် အပါယ်လေးဘုံသို့ မရောက်နိုင်သော သောတာပန် မဖြစ်မခြင်း မသေနိုင်သော သဒ္ဓါနုသာရီပုဂ္ဂိုလ်၊ ဓမ္မာသာရီပုဂ္ဂိုလ်တို့၏ ခန္ဓာတစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ အပေါ်၌ ရှုမြင်ယုံကြည်ပုံကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၂၊၁၉၃။ သံ၊မြန်၊၂၊၁၈၃။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၅-ဥပ္ပါဒသံယုတ္တ၊ ဒသမသုတ်။
ခန္ဓာတို့၏ စတင်ဖြစ်မှု, တည်တံ့မှု, အသစ်ဖြစ်ပေါ်မှု, ထင်ရှားဖြစ်ပေါ်မှုသည် ဆင်းရဲ၏ စတင်ဖြစ်မှု, ရောဂါတို့၏ တည်တံ့မှု၊ အိုခြင်း သေခြင်း၏ ထင်ရှားဖြစ်မှု ဖြစ်ပုံ၊ ခန္ဓာတို့၏ ချုပ်ငြိမ်းမှု ကွယ်ပျောက်မှုသည် ဆင်းရဲ၏ ချုပ်မှု၊ ရောဂါတို့၏ ငြိမ်းမှု, အိုခြင်း သေခြင်း၏ ကွယ်ပျောက်မှုမည်၏-ဟု ခန္ဓာတစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ ခွဲ၍ ဖြစ်မှု ချုပ်မှုတို့ကို ဘုရားရှင် ဟောလသုတ်။
-သံ၊၂၊၁၉၆။ သံ၊မြန်၊၂၊၁၈၆။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၆-ကိလေသသံယုတ္တ၊ ဒသမသုတ်။
ခန္ဓာငါးပါးတို့၌ ဆန္ဒရာဂဟူသော ဥပက္ကိလေသကိုပယ်ပြီးသော ရဟန်း၏ စိတ်သည် နေက္ခမ္မ၌ညွတ်ပုံ၊ နေက္ခမ္မ၌အထုံရပြီးသော စိတ်သည် အဘိညာသစ္ဆိကရဏီယဓမ္မတို့၌ ပြုရန်သင့်လျော်ပုံကို ခန္ဓာတစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ ခွဲ၍ ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၃၊၃၇၂-၃။ သံ၊မြန်၊၃၊၃၇၈-၉။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၂-သစ္စသံယုတ္တ၊ ၂-ဓမ္မစက္ကပ္ပဝတ္တနဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
သစ္စာလေးပါးကို တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ သဘာဝဓမ္မတို့ကို ဟောတော်မူပြီး ယင်း သစ္စာတရားတို့ကို အသီး အသီးသိရန် အားထုတ်ရမည်-ဟု ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၁၊၄၀၂-၃။ အံ၊မြန်၊၁၊၄၁၇။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၂၄။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ (၉)၄-မစလဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
သမဏမစလပုဂ္ဂိုလ်, သမဏပုဏ္ဍရိကပုဂ္ဂိုလ်, သမဏသုခုမာလပုဂ္ဂိုလ် သမဏေသု သမဏသုခုမာလပုဂ္ဂိုလ်တို့ကို တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ အကျယ်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ခမသုတ္တ
ခမသုတ္တ (၂)-အံ၊၁၊၄၇၀။ အံ၊မြန်၊၁၊၄၈၃-၄။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၄၅။ အံ၊ဋီ၊၃၊၃၄၂။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ စတုတ္ထပဏ္ဏာသက၊ (၁၇)၂-ပဋိပဒါဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
အက္ခမာပဋိပဒါ၊ ခမာပဋိပဒါ၊ ဒမာပဋိပဒါ၊ သမာပဋိပဒါ-ဟူသော ပဋိပဒါ လေးပါးကို အကျယ်ဝေဖန်၍ ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၁၊၄၇၀-၁။ အံ၊မြန်၊၁၊၄၈၄-၅။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ ... ပဉ္စမသုတ်။
အထက်သုတ်ပါ ပဋိပဒါလေးပါးကိုပင် အကျယ်ဝေဖန်၍ ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ခယဓမ္မသုတ္တ
ခယဓမ္မသုတ္တ-သံ၊၂၊၁၆၀-၁။ သံ၊မြန်၊၂၊၁၅၃။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၂-ရာဓသံယုတ္တ၊ ဒုတိယဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
အရှင်ရာဓထေရ်၏ လျှောက်ထားချက်အရ “ခယဓမ္မ”သည် ခန္ဓာငါးပါး ဖြစ်ပုံ၊ ခန္ဓာတစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ၌ ခယဓမ္မကို သိမြင်သောပုဂ္ဂိုလ်သည် ယင်းခန္ဓာ၌ နိဗ္ဗိန္ဒဉာဏ် ဖြစ်ပုံမှ စ၍ အနတ္တလက္ခဏသုတ်တော်အတိုင်း ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ခလုပစ္ဆာဘတ္တိကသုတ္တ
ခလုပစ္ဆာဘတ္တိကသုတ္တ-အံ၊၂၊၁၉၄။ အံ၊မြန်၊၂၊၂၄၇။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ပဉ္စကနိပါတ၊ စတုတ္ထပဏ္ဏာသက၊ (၁၉)၄-အရညဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
ခလုပစ္ဆာဘတ္တိကဓုတင်ဆောင်ပုဂ္ဂိုလ်ငါးမျိုးကို အကျယ်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ခိပ္ပနိသန္တိသုတ္တ
ခိပ္ပနိသန္တိသုတ္တ (၂)-အံ၊၁၊၄၀၉-၄၁၁။ အံ၊မြန်၊၁၊၄၂၃-၄။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၂၆။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ (၁၀)၅-အသုန္ဒရဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
အတ္တဟိတအကျိုးအတွက်သာ ကျင့်သောပုဂ္ဂိုလ်၊ ပရဟိတအကျိုးအတွက်သာ ကျင့်သောပုဂ္ဂိုလ်၊ အတ္တဟိတ, ပရဟိတအကျိုးနှစ်မျိုးလုံးအတွက် မကျင့်သောပုဂ္ဂိုလ်၊ အတ္တဟိတ, ပရဟိတအကျိုးနှစ်မျိုးလုံးအတွက် ကျင့်သောပုဂ္ဂိုလ်-ဟု ပုဂ္ဂိုလ်လေးမျိုးကို အကျယ်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၂၊၁၇၆-၇။ အံ၊မြန်၊၂၊၂၂၄-၅။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၆၀။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ပဉ္စကနိပါတ၊ စတုတ္ထပဏ္ဏာသက၊ (၁၇)၂-အာဃာတဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
အတ္ထကုသလ, ဓမ္မကုသလ, ဗျဉ္ဇနကုသလ, နိရုတ္တိကုသလ, ပုဗ္ဗာပရကုသလဟူသော တရားငါးမျိုးနှင့် ပြည့်စုံသောပုဂ္ဂိုလ်သည် ကုသိုလ်တရားတို့၌ လျင်မြန်စွာဆောင်မှတ်နိုင်သူ၊ ကောင်းစွာ (ပြည့်ပြည့်စုံစုံ)သင်ယူအပ်သည်ကိုပြု၍ သင်ယူနိုင်သူ၊ များစွာသင်ယူနိုင်သူ၊ သင်ယူအပ်သမျှ မမေ့မပျောက်သူဖြစ်ပုံကို အရှင်သာရိပုတ္တရာထေရ်၏ တိုက်တွန်းချက်အရ အရှင်အာနန္ဒာ ဟောပြသည့်သုတ်။
အရှင်အာနန္ဒာသည် ဤတရားငါးမျိုးနှင့် ပြည့်စုံသူဖြစ်ပုံကို အရှင်သာရိပုတ္တရာထေရ်က ပြန်လည်မိန့်ကြားတော်မူပါသည်။
အဋ္ဌကထာ၌-ပုဗ္ဗာပရကုသလငါးမျိုးကို အကျယ်ဖွင့်ပြထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ခိလသုတ္တ
ခိလသုတ္တ-သံ၊၃၊၅၂-၃။ သံ၊မြန်၊၃၊၅၆။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-မဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၇-ဧသနာဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
ရာဂ, ဒေါသ, မောဟ-ဟူသော ဗြောင့်သုံးမျိုးရှိပုံ၊ ယင်းငြောင့်သုံးမျိုးကို ထူးသောဉာဏ်ဖြင့်သိခြင်းငှာ, ပိုင်းခြား၍ သိခြင်းငှာ, ကုန်စေခြင်းငှာ, ပယ်စွန့်ခြင်းငှာ အဋ္ဌင်္ဂီကအရိယမဂ်ကို ပွားများရမည်ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ခီဏာသဝဗလသုတ္တ
ခီဏာသဝဗလသုတ္တ-အံ၊၃၊၃၉၆-၈။ အံ၊မြန်၊၃၊၃၉၀-၂။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဒသကနိပါတ၊ ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ (၉)၄-ထေရဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
“ငါ့မှာ အာသဝေါတရားတို့ ကုန်ပြီ”ဟု ဝန်ခံနိုင်သော ရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်၏ အားဆယ်ပါးတို့ကို အရှင်သာရိပုတ္တရ၏ လျှောက်ထားချက်အရ ဘုရားရှင် အကျယ် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ခီရသုတ္တ
ခီရသုတ္တ-သံ၊၁၊၃၈၉။ သံ၊မြန်၊၁၊၃၇၆။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၄၆။ သံ၊ဋီ၊၂၊၁၅၁။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၄-အနမတဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ပထမဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
မသိမှု အဝိဇ္ဇာဖြင့် ပိတ်ဖုံး, တဏှာနှောင်ကြိုးဖြင့် ဖွဲ့ချည်ထားသဖြင့် ဘဝတစ်ခု
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ခီရရုက္ခောပမသုတ္တ
ခီရရုက္ခောပမသုတ္တ-သံ၊၂၊၃၆၉-၃၇၂။ ကောသလ၊ သာဝတ္ထိ၊ ဇေတဝန၊ ဘုရားရှင်
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ခေတ္တသုတ္တ
ခေတ္တသုတ္တ (၂)-အံ၊၁၊၂၃၁။ အံ၊၃၊၆၉-၇၀။ ကောသလ၊ သာဝတ္ထိ၊ ဇေတဝန၊ ဘုရားရှင်
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ခေတ္တဝတ္ထုသုတ္တ
ခေတ္တဝတ္ထုသုတ္တ-သံ၊၃၊၄၁၀။ ကောသလ၊ သာဝတ္ထိ၊ ဇေတဝန၊ ဘုရားရှင်
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ခေတ္တူပမသုတ္တ
ခေတ္တူပမသုတ္တ-သံ၊၂၊၅၀၀-၂။ မဂဓ၊ နာဠန္ဒာ၊ ပါဝါရိကမ္ဗဝန၊ ဘုရားရှင်
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ခေမသုတ္တ
ခေမသုတ္တ (၃)-သံ၊၁၊၅၆။ အံ၊၂၊၃၁၅။ ကောသလ၊ သာဝတ္ထိ၊ ဇေတဝန၊ ဘုရားရှင်။ အံ၊၃၊၂၄၈။ ဝံသ၊ ကောသမ္ဗီ၊ ဃောသိတာရာမ၊ အာနန္ဒာ
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ခေမကသုတ္တ
ခေမကသုတ္တ-သံ၊၂၊၁၀၃-၈။ ဝံသ၊ ကောသမ္ဗီ၊ ဗဒရိကာရာမ၊ ခေမကထေရ်
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ခေမပ္ပတ္တသုတ္တ
ခေမပ္ပတ္တသုတ္တ-အံ၊၃၊၂၄၈။ အံ၊မြန်၊၃၊၂၄၇။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ နဝကနိပါတ၊ ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ (၆)၁-ခေမဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
ဝံသတိုင်း ကောသမ္ဗီမြို့ ဃောသိတာရုံကျောင်းတော်၌ အရှင်ကာဠုဒါယီထေရ်၏ မေးလျှောက်ချက်အရ အာနန္ဒာမထေရ်က “သမာပတ်ရှစ်ပါးနှင့် အာသဝေါတရားတို့ ကုန်ခမ်းခြင်းသည် “ခေမပ္ပတ္တ”ဟု ဘုရားရှင် မုချအားဖြင့်ဟောတော်မူကြောင်း ဖြေကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ခေမာသုတ္တ
ခေမာသုတ္တ-သံ၊၂၊၅၄၄-၉။ သံ၊မြန်၊၂၊၅၃၇-၅၄၁။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၅၀။ သံ၊ဋီ၊၂၊၃၈၉။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၀-အဗျာကတဝဂ္ဂ၊ ပထမသုတ်။
ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့တော်နှင့် သာကေတမြို့အကြား “တောရဏအရပ်၌ ခေမာထေရီ သီတင်းသုံးနေစဉ် ကောသလဘုရင်က “ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ”အစရှိသောပြဿနာလေးမျိုးကို မေးလျှောက်ရာ ယင်းပြဿနာလေးချက်ကို မြတ်စွာဘုရားရှင် ဖြေကြားတော်မမူကြောင်း ခေမာထေရီက မိန့်ကြားပါသည်။ အဘယ်ကြောင့် ဘုရားရှင် ဖြေတော်မမူပါသနည်း-ဟု မေးလျှောက်ရာ ခေမာထေရီ က “ဂင်္ဂါမြစ်၏ သဲများ၊ မဟာသမုဒ္ဒရာရှိရေများကို ရေတွက်နိုင်သော သင်္ချာပညာရှင် ရှိပါသလောဟု ပြန်လည်မေးတော်မူပြီး ဥပါဒါနက္ခန္ဓာတစ်ပါးစီ၌ သတ္တဝါဟုပညတ်နိုင်သော သဘောကို ဘုရားရှင်ပယ်ပြီးပုံ၊ ထို့ကြောင့် “ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ”အစရှိသောအရာသို့ မရောက်တော့ပုံကို အကျယ်ရှင်းလင်း ဟောပြပါသည်။ တဖန် ကောသလမင်းသည် ဘုရားရှင်အား ထိုပြဿနာကို မေးလျှောက်သည့်အခါ ဘုရားရှင်က ခေမာထေရီဖြေကြားသည့်အတိုင်း ရှင်းလင်းဖြေကြားတော်မူရာ ကောသလဘုရင်က “ဘုရားရှင်နှင့် သာဝိကာမတို့ တရားဟောရာ၌ သဒ္ဒါ-သဒ္ဒါချင်း အနက်-အနက်ချင်း တထပ်တည်းကျပုံ၊ ညီညွတ်ပုံ၊ မဆန့်ကျင်ပုံတို့ကို ချီးကျူး လျှောက်ထားသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ခေါမဒုဿသုတ္တ
ခေါမဒုဿသုတ္တ-သံ၊၁၊၁၈၅-၆။ သံ၊မြန်၊၁၊၁၇၄။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၂၄၅။ သံ၊ဋီ၊၁၊၂၈၁။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၇-ဗြာဟ္မဏသံယုတ္တ၊ ၇-ဥပါသကဝဂ္ဂ၊ ဒွါဒသမသုတ်။
ဘုရားရှင် သကျနိုင်ငံ “ခေါမဒုဿ”အမည်ရှိသော သာကီဝင်တို့၏နိဂုံး၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် မိုးပေါက်များကျလာသဖြင့် ဆွမ်းခံကြွရာမှ ဗြာဟ္မဏဂဟပတိကတို့ စည်းဝေးနေကြသော အစည်းအဝေးသို့ ဝင်ကြွတော်မူလာသည်ကို ကဲ့ရဲ့ ပြောကြားကြသော ဗြာဟ္မဏဂဟပတိကတို့ကို ဘုရားရှင်က “သူတော်ကောင်းမရှိသော အစည်းအဝေးသည် “သဘင်မမည်၊ တရားစကားကို မပြောကြားတတ်သောသူသည် “သူတော်ကောင်း”မမည်၊ ရာဂ, ဒေါသ, မောဟကို ပယ်၍ တရားဟောသောပုဂ္ဂိုလ်သည်သာ “သူတော်ကောင်းမည်၏”ဟု ဟောတော်မူရာ ထိုဗြာဟ္မဏဂဟပတိကတို့ ဥပါသကာ အဖြစ်ခံယူကြပုံကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌-မိုးရွာခြင်းအကြောင်းနှင့် သဘာဓမ္မကို ဖွင့်ပြထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဂဂ္ဂရာသုတ္တ
ဂဂ္ဂရာသုတ္တ-သံ၊၁၊၁၉၆-၇။ သံ၊မြန်၊၁၊၁၈၄-၅။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၂၆၀။ သံ၊ဋီ၊၁၊၂၉၄။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၈-ဝင်္ဂီသသံယုတ္တ၊ ဧကာဒသမသုတ်။
အင်္ဂနိုင်ငံ စမ္ပာမြို့အနီး ဂဂ္ဂရာရေကန်အနီးဝယ် ရဟန်းပရိသတ်, လူပရိသတ်, နတ်ပရိသတ်တို့အတူ သီတင်းသုံးနေတော်မူသော ဘုရားရှင်၏ ကိုယ်အဆင်းအားဖြင့် တယ်သပ္ပါယ်တော်မူပုံကို လ, နေတို့နှင့်ယှဉ်၍ ဘုရားရှင်အား အရှင်ဝင်္ဂီသထေရ် ချီးကျူးလျှောက်ထားသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဂင်္ဂါသုတ္တ
ဂင်္ဂါသုတ္တ-သံ၊၁၊၃၉၁-၂။ သံ၊မြန်၊၁၊၃၇၈-၉။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၄၇။ သံ၊ဋီ၊၂၊၁၅၂။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၄-အနမတဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ပဌမဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
မဂဓနိုင်ငံ ရာဇဂြိုဟ်မြို့ ဝေဠုဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် အညတရဗြာဟ္မဏ လျှောက်ထားချက်အရ “လွန်ခဲ့ပြီးသော ကပ္ပါများ များစွာရှိပုံ၊ ရေတွက်ခြင်းငှာ မတတ်နိုင်ပုံကို ဂင်္ဂါမြစ်ကမ်းရှိသဲများ ဥပမာဖြင့် မိန့်ကြားတော်မူပြီး သံသရာသည် အစမသိနိုင်လောက်အောင် ရှည်လျားပုံ၊ ရှည်လျားလှစွာသော သံသရာ တလျှောက် ဆင်းရဲဒုက္ခ ခံစားခဲ့ကြရပုံ၊ သင်္ချိုင်းမြေ တိုးပွားခဲ့ပုံ၊ သင်္ခါရတရားအားလုံးတို့၌ ငြီးငွေ့ခြင်းငှာ တပ်မက်မှုကင်းခြင်းငှာ လွတ်မြောက်ခြင်းငှာ အားထုတ်သင့်ပုံ ဘုရားရှင်က အကျယ်တဝင့် ရှင်းလင်းမိန့်ကြားတော်မူပါသည်။
အညတရဗြာဟ္မဏ ဥပါသကာအဖြစ်ကို ခံယူသွားပုံကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဂင်္ဂါနဒီအာဒိသုတ္တ
ဂင်္ဂါနဒီအာဒိသုတ္တ (၂၄)-သံ၊၃၊၁၁၈။ သံ၊မြန်၊၃၊၁၂၃။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၂-ဗောဇ္ဈင်္ဂသံယုတ္တ၊ ၉-ဂင်္ဂါပေယျာလဝဂ္ဂ၊ ပဌမ သုတ် ... ဒွါဒသမသုတ်။
ဂင်္ဂါပေယျာလဝဂ်အတိုင်း ဗောဇ္ဈင် ၇-ပါးတို့ကို ဝိဝေကနိဿိတ, ဝိရာဂ နိဿိတ, နိရောဓနိဿိတ, ဝေါဿဂ္ဂပရိဏာမီဖြစ်အောင် ပွားများ လျှင်, ကြိမ်ဖန်များစွာ အလေ့အလာပြုလျှင် နိဗ္ဗာနနိန္ဒ နိဗ္ဗာနပေါဏ, နိဗ္ဗာနပဗ္ဘာရ ဖြစ်၏-ဟု မြစ်ကြီးငါးသွယ် ဥပမာများဖြင့် တစ်သုတ်စီ တစ်သုတ်စီ ၁၂-သုတ်တို့ တိုင်အောင် ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၃၊၂၅၄။ သံ၊မြန်၊၃၊၂၅၇။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၇-ဣဒ္ဓိပါဒသံယုတ္တ၊ ၄-ဂင်္ဂါပေယျာလဝဂ္ဂ၊ ပထမသုတ် ... ဒွါဒသမသုတ်။
အထက်သုတ်အတိုင်း “ဆန္ဒသမာဓိပ္ပဓာနသင်္ခါရသမန္နာဂတ-အစရှိသော ဣဒ္ဓိပါဒ် လေးပါးတို့ကို ပွားများလျှင် ကြိမ်ဖန်များစွာ အလေ့အလာပြုလျှင် နိဗ္ဗာနနိန္န၊ နိဗ္ဗာနပေါဏ, နိဗ္ဗာနပတ္တာရဖြစ်၏-ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဂင်္ဂါနဒီအာဒိသုတ္တ ဒွါဒသက
ဂင်္ဂါနဒီအာဒိသုတ္တ ဒွါဒသက-သံ၊၃၊၁၆၆။ သံ၊မြန်၊၃၊၁၇၃။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၃-သတိပဋ္ဌာနသံယုတ္တ၊ ၆-ဂင်္ဂါပေယျာလဝဂ္ဂ၊ ပထမသုတ် ... ဒွါဒသမသုတ်။
ပထမသုတ်မှ ဒွါဒသမသုတ်တိုင်အောင် ၁၂-တို့ဖြင့် မြစ်ကြီးငါးသွယ် ဥပမာများဖြင့် အာတာပီ, သမ္ပဇာနော, သတိမာ, ဝိနေယျလောကေ အဘိဇ္ဈာဒေါမနဿ ဖြစ်အောင် သတိပဋ္ဌာန်လေးပါးကို တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ ပွားများလျှင် နိဗ္ဗာနနိန္ဒ, နိဗ္ဗာန ပေါဏ, နိဗ္ဗာနပဗ္ဘာရဖြစ်၏-ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဂဏကမောဂ္ဂလ္လာနသုတ္တ
ဂဏကမောဂ္ဂလ္လာနသုတ္တ-မ၊၃၊၅၂-၈။ မ၊မြန်၊၃၊၅၆-၆၁။ မ၊ဋ္ဌ၊၄၊၄၆-၇။ မ၊ဋီ၊၃၊၂၅၉-၂၆၁။
-မဇ္ဈိမနိကာယ၊ ဥပရိပဏ္ဏာသ၊ ၁-ဒေဝဒဟဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ပုဗ္ဗာရာမ, မိဂါရမာတုပါသာဒ၌ ဘုရားရှင်အား ဂဏကမောဂ္ဂလ္လာနပုဏ္ဏားက “မိဂါရမာတုပါသာဒ, ဝေဒကျမ်းဂန်, လေးအတတ်ပညာ, ဂဏန်းသင်္ချာအတတ်တို့၏ အနုပုဗ္ဗသိက္ခာ, အနုပုဗ္ဗကိရိယာ, အနုပုဗ္ဗပဋိပဒါတို့ကို နမူနာထား၍ ဓမ္မဝိနယ၏ အနုပုဗ္ဗသိက္ခာ, အနုပုဗ္ဗကိရိယာ, အနုပုဗ္ဗပဋိပဒါတို့ကို မေးလျှောက်သဖြင့် ဘုရားရှင်က အစဉ်အတိုင်း ဟောကြားတော်မူပါသည်။
တဖန် “နိဗ္ဗာန, နိဗ္ဗာနဂါမိမဂ္ဂ, သမာဒပေတ ဘုရားရှင်တို့ အထင်အရှားရှိနေ ပါလျက် အချို့အနည်းငယ်သော သာဝကတို့သာ နိဗ္ဗာန်ရရှိပြီး အချို့သာဝကများ မရရှိနိုင်ပုံကို” မေးလျှောက်ရာ ရာဇဂြိုဟ်မြို့တွင်းသို့ လမ်းညွှန်ဥပမာဖြင့် ရှင်းလင်း၍ ဘုရားရှင်က မိန့်တော်မူသည့်အခါ ဂဏကမောဂ္ဂလ္လာနပုဏ္ဏား သဘောပေါက် နားလည်ပုံကို လျှောက်ထားပြီး ယခုခေတ်ပေါ်ထွန်းနေသော ဆသတ္တာရဝါဒတို့ထက် အရှင်ဂေါတမ၏ ဝါဒသည်သာ အကောင်းဆုံးဖြစ်ကြောင်း လျှောက်ထား၍ ဥပါသကာအဖြစ် ခံယူပုံကို လျှောက်ထားသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌-သမ္မာပဋိပန္နကုလပုတ္တကို ဗာဟိရကသမယဖြင့် မနှိုင်းယှဉ်ပဲ အာဇာနည်မြင်း ဥပမာဖြင့်သာ နှိုင်းယှဉ်ဟောတော်မူပုံကို ဖွင့်ပြထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဂဏိကာသုတ္တ
ဂဏိကာသုတ္တ-ဥဒါန၊၁၆၆-၇။ ဥဒါန၊မြန်၊၁၅၀-၁။ ဥဒါန၊ဋ္ဌ၊၃၁၈-၃၂၁။
-ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ ဥဒါန၊ ၆-ဇစ္စန္ဒဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
ဘုရားရှင် မဂဓနိုင်ငံ ရာဇဂြိုဟ်မြို့ ဝေဠုဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ရာဇဂြိုဟ်မြို့အနီး ဥယျာဉ်၌ ပြည့်တန်ဆာမကို အကြောင်းပြု၍ ပျက်စီးကြသူတို့ အကြောင်းကို ရဟန်းတို့က လျှောက်ထားခြင်းကြောင့် ဥဒါန်းကျူးရင့်သည့် အနေအားဖြင့် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-ဤဥဒါန်းစကားတော်၌ အယုတ်တရား (အစွန်း) နှစ်ပါးဖြစ်သော သဘာဝဓမ္မများ၊ ထိုအယုတ်တရား (အစွန်းနှစ်ဖက်)ကို တဏှာ, အဝိဇ္ဇာတို့ (ကဋသီ)ကို ပွားစေကုန်၏၊ တဏှာ, အဝိဇ္ဇာတို့သည် မိစ္ဆာအယူကို ပွားစေတတ်ကုန်၏။ ဤအယုတ်တရား (အစွန်းနှစ်ဖက်)တို့ကို မသိခြင်းကြောင့် အချို့သောသူတို့သည် (သမ္မာပဋိပတ်မှ) ဆုတ်နစ်ကြကုန်၏။ အချို့သောသူတို့သည် (သမ္မာပဋိပတ်ကို) ကျော် လွန်၍ သွားကြကုန်၏၊ ထိုအယုတ်တရား (အစွန်းနှစ်ဖက်)တို့ကို သိသောပုဂ္ဂိုလ်တို့သည် ထိုအယုတ်တရား (အစွန်းနှစ်ဖက်)၌ မကျရောက်ကြကုန်၊ ထို့ကြောင့် တဏှာ, မာန, ဒိဋ္ဌိတို့ဖြင့် မိမိကိုယ်ကို အထင်မမှားကြကုန်၊ ထိုပုဂ္ဂိုလ်တို့အား (လူနတ်စသည်)ပညတ်ရန် ဝဋ်မရှိတော့ပြီ-ဟု မိန့်ကြားတော်မူပါသည်။
အဋ္ဌကထာ၌-မှတ်သားဖွယ်များစွာ ဖွင့်ဆိုထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဂဏ္ဍသုတ္တ
ဂဏ္ဍသုတ္တ-အံ၊၃၊၁၉၁။ အံ၊မြန်၊၃၊၁၉၂။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၆၆။ အံ၊ဋီ၊၃၊၂၈၇။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ နဝကနိပါတ၊ ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၂-သီဟနာဒဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
နှစ်ပေါင်းများစွာဖြစ်နေသော အနာ (အိုင်းအမာ)ကြီး၏ အပေါက် ၉-ပေါက်တို့ကဲ့သို့ ဤခန္ဓာကိုယ်ကြီး၏ အပေါက်ကိုးပေါက်တို့မှလည်း ရွံရှာဖွယ်, စက်ဆုပ်ဖွယ်, မကောင်းသောအနံ့အသက်များသာ အတိဖြစ်သောဝတ္ထုများ ယိုစီးထွက်ကျနေပေ၏။ ထို့ကြောင့် ဤကိုယ်ကာယ၌ ငြီးငွေ့စိတ်ပျက် (ဖွယ် ဖြစ်အောင် အားထုတ်)ကြကုန်လော့ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဂတိသုတ္တ
ဂတိသုတ္တ-အံ၊၃၊၂၅၁။ အံ၊မြန်၊၃၊၂၅၁။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ နဝကနိပါတ၊ ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ (၇)၂-သတိပဋ္ဌာနဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
ဒေဝ, မနုဿ-အစရှိသော ဂတိငါးပါးတို့နှင့် ယင်းဂတိငါးပါးတို့ကို ပယ်စွန့်ရန် သတိပဋ္ဌာန်လေးပါးတို့ကို ပွားများရမည်-ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဂဒ္ဒုလဗဒ္ဓသုတ္တ
ဂဒ္ဒုလဗဒ္ဓသုတ္တ (၂)-သံ၊၂၊၁၂၁-၂။ သံ၊မြန်၊၂၊၁၁၃-၄။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၉၈-၉။ သံ၊ဋီ၊၂၊၂၅၂။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-ခန္ဓသံယုတ္တ၊ (၁၀)၅-ပုဗ္ဗဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
သံသရာ၏ စတင်ဖြစ်ချိန်ကို မသိနိုင်၊ “မဟာသမုဒ္ဒရာ” “မြင့်မိုရ်တောင်” “မြေကြီးတို့ ပျောက်ကွယ်ချိန် ရှိနိုင်သော်လည်း အဝိဇ္ဇာဖြင့် (အမှန်တရား “သစ္စာ”ကို) ဖုံးကွယ်ထားပြီး တဏှာဖြင့် (ဘဝ, စည်းစိမ်တို့၌) ဖွဲ့တုတ်ချည်နှောင်ထားသော သတ္တဝါတို့၏ ဒုက္ခကုန်ဆုံးချိန်, ဒုက္ခအားလုံးမှ လွတ်မြောက်ချိန်ကို ငါဘုရားဟောတော်မမူ၊ ခွေးချီသည့်သံကြိုးဖြင့် ဖွဲ့ချည်ထားသော ခွေးကဲ့သို့ အရိယာတို့နှင့် မတွေ့ရ အရိယာ သူတော်ကောင်းတို့၏တရားကို မနာယူရ, အဆုံးအမ မခံရသော အဿုတဝန္တပုထုဇဉ်၏ ခန္ဓာငါးပါး၌ အတ္တ-ဟု ရှုမြင်ပုံ၊ ခန္ဓာငါးပါးသို့ ပတ်၍ပြေးနေပုံ, အစဉ်လိုက်နေပုံ၊ ဆင်းရဲအားလုံးမှ မလွတ်မြောက်နိုင်ပုံနှင့် အရိယဒဿာဝီ, အရိယဓမ္မသုတဝန္တ သပ္ပုရိသ ဓမ္မ သုဝိနီတဖြစ်သော သုတဝန္တအရိယာသာဝက၏ ခန္ဓာငါးပါးတို့၌ အတ္တ-ဟု မရှု မြင်ပုံ၊ အစဉ်မလိုက်ပုံ၊ ဒုက္ခအားလုံးတို့မှ လွတ်မြောက်နိုင်ပုံကို ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၂၊၁၂၃-၄။ သံ၊မြန်၊၂၊၁၁၄-၅။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၉၉-၃၀၀။ သံ၊ဋီ၊၂၊၂၅၂-၄။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ... အဋ္ဌမသုတ်။
သံသရာသည် အစမရှိ၊ အဝိဇ္ဇာဖြင့် (အမှန်တရာ “သစ္စာ”)ကို ဖုံးကွယ်ထား တဏှာဖြင့် (ဘဝ, ဘောဂတို့၌)ဖွဲ့နှောင် ချည်တုတ်ထားသော တစ်ဘဝမှ တစ်ဘဝသို့ပြောင်းရွှေ့ နေကြသော သတ္တဝါတို့၏ ရှေ့ပိုင်းအစသည် မထင်ရှား၊ ခွေးချည်သံကြိုးဖြင့် ခိုင်မြဲစွာ ချည်နှောင်ခံနေရသော ခွေးကဲ့သို့ ဤအတူ အဿုတဝန္တပုထုဇဉ်ပုဂ္ဂိုလ်သည် ဥပါဒါနက္ခန္ဓာငါးပါးတို့၌ “ငါ့ဥစ္စာ, ငါ, ငါ့အတ္တ”ဟု လျောင်း, ထိုင်, ရပ်, သွား ဣရိယာပုထ် လေးပါးလုံး ရှုမြင်နေ၏။ ထို့ကြောင့် “ဤ(ငါ့)စိတ်သည် ရှည်မြင့်စွာသောကာလပတ်လုံး ရာဂဖြင့် ညစ်နွမ်းနေသလော၊ ဒေါသဖြင့် ညစ်နွမ်းနေသလော၊ မောဟဖြင့် ညစ်နွမ်း နေသလော”ဟု မိမိစိတ်ကို အမြဲမပြတ် ရှုဆင်ခြင်နေရမည်။ သတ္တဝါတို့သည် စိတ် ညစ်နွမ်းခြင်းကြောင့် ညစ်နွမ်းကြသည်၊ စိတ်ဖြူစင်ခြင်းကြောင့် သတ္တဝါတို့ ဖြူစင်ကြ ရသည်။
ပန်းချီကျော်တို့၏ လက်စွမ်းပြ အဆန်းကြယ်ဆုံးပန်းချီကားချပ်ထက် စိတ်သည် ပို၍ဆန်းကြယ်၏၊ ဆန်းကြယ်သော တိရစ္ဆာန်အမျိုးမျိုးထက် စိတ်က ပို၍ ဆန်းကြယ်၏။ ထို့ကြောင့် မိမိစိတ်ကို အမြဲမပြတ် ရှုဆင်ခြင်နေရမည်။ ပင်မင်း (ဆေးဆိုးပန်းရိုက်)သမား, ပန်းချီဆရာတို့ကဲ့သို့ ဖြစ်သည်ရှိသော် ခန္ဓာငါးပါးသာ ဖြစ်သည်၊ ခန္ဓာငါးပါးသည် နိစ္စလော၊ အနိစ္စလော-အစရှိသည်ဖြင့် ခန္ဓာတစ်ပါးစီ တစ်ပါး စီကို အနတ္တလက္ခဏသုတ် ဒေသနာတော်နည်းဖြင့် အရဟတ္တဖိုလ်ဆိုက်သည်အထိ အကျယ်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဂဒြဘသုတ္တ
ဂဒြဘသုတ္တ-အံ၊၁၊၂၃၀-၁။ အံ၊မြန်၊၁၊၂၄၇-၈။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၁၄။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ တိကနိပါတ၊ ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ (၉)၄-သမဏဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
နွားတို့နှင့် အဆင်း, အသံ, ခြေရာမတူပဲ မြည်းသည် “ငါလည်း ဝန်ဆောင် နိုင်သူ, ငါလည်း ဝန်ဆောင်နိုင်သူ”ဟုဆို၍ နွားတို့၏နောက်သို့ တကောက်ကောက် လိုက်ပါနေသကဲ့သို့ ထို့အတူ အချို့သောရဟန်းသည် အဓိသီလသိက္ခာ, အဓိစိတ္တ သိက္ခာ, အဓိပညာသိက္ခာတို့ကို ဆောက်တည်၍ ကျင့်ခြင်း၌ ထက်သန်သောဆန္ဒမရှိပဲလျက် “ငါလည်း ရဟန်း, ငါလည်း ရဟန်း”ဟု ဆို၍ ရဟန်းသံဃာတော်၏နောက်သို့ တကောက်ကောက်လိုက်နေ၏၊ အဓိသီလသိက္ခာ, အဓိစိတ္တသိက္ခာ, အဓိပညာသိက္ခာတို့ကို ဆောက်တည်ကျင့်သုံးခြင်း၌ ထက်မြက်သောဆန္ဒရှိသူများ ဖြစ်ရမည်-ဟု သင်တို့ ကျင့်ရမည်ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဂန္ထသုတ္တ
ဂန္ထသုတ္တ-သံ၊၃၊၅၅။ သံ၊မြန်၊၃၊၅၉။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၇၄။ သံ၊ဋီ၊၂၊၄၁၂။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-မဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၈-ဩဃဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
ဂန္ထလေးပါးနှင့် ယင်းဂန္ထတရားတို့ကို ထူးသောဉာဏ်ဖြင့်သိရန်, ပိုင်းခြား၍ သိနိုင်ရန် ကုန်ခမ်းစေရန်, ပယ်စွန့်ရန် အဋ္ဌင်္ဂိက အရိယာမဂ်ကို ပွားများရမည်-ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဂန္ဓဇာတသုတ္တ
ဂန္ဓဇာတသုတ္တ-အံ၊၃၊၂၂၆-၇။ အံ၊မြန်၊၁၊၂၄၄-၅။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၀၅-၆။ အံ၊ဋီ၊၂၊၁၈၃။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ တိကနိပါတ၊ ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ (၈) ၃-အာနန္ဒဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
အရှင်အာနန္ဒာထေရ်က လေအောက်၌သာ ကြိုင်လှိုင်ပြီး လေဆန်မတက်နိုင်သော နံ့သာသုံးမျိုးကို လျှောက်ထားပြီး လေအောက်, လေညာ အရပ်မျက်နှာအားလုံး ပျံ့နှံ့နိုင်သော နံ့သာမျိုးကို မေးလျှောက်သဖြင့် လေအောက်, လေညာ အရပ်မျက်နှာ အားလုံး ပျံ့နှံ့နိုင်သော သရဏဂုံ, သီလ, ဒါနရနံ့များ ရှိပုံကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။ ဓမ္မဒေသနာခွင့်ပြုတော်မူခြင်းအကြောင်းကိုလည်း ဖွင့်ပြထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဂန္ဓတ္ထေနသုတ္တ
ဂန္ဓတ္ထေနသုတ္တ-သံ၊၁၊၂၀၆-၇။ သံ၊မြန်၊၁၊၁၉၂-၃။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၂၇၂-၃။ သံ၊ဋီ၊၁၊၃၀၅။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၉-ဝနသံယုတ္တ၊ စုဒ္ဒသမသုတ်။
အညတရရဟန်း၏ ကြာပန်းရနံ့ကို နမ်းရှူမှုကို အကြောင်းပြု၍ အကျိုးလို လားသော တောစောင့်နတ်က သံဝေဂဉာဏ်ဖြစ်ပွားစေရန် ပြောကြားပုံကို ရဟန်းနှင့် တောစောင့်နတ်တို့ အပြန်အလှန် ပြောဆိုပုံကို ပြဆိုသောသုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဂန္ဓဝိလေပနသုတ္တ
ဂန္ဓဝိလေပနသုတ္တ-သံ၊၃၊၄၀၈။ သံ၊မြန်၊၃၊၄၁၄။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၃၃-၅။ သံ၊ဋီ၊၂၊၅၄၇။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၂-သစ္စသံယုတ္တ၊ ဒုတိယအာမကဓည-ပေယျာလဝဂ္ဂ။ ဒသမသုတ်။
မာလာဂန္ဓ ဝိလေပန ဓာရာဏ မဏ္ဍန ဝိဘူသနဌာနမှ ရှောင်ကြဉ်သော သတ္တဝါတို့သည် နည်းပါးကုန်၏။ မရှောင်ကြဉ်သော ပုဂ္ဂိုလ်တို့သည်သာ များပြားကုန်၏-ဟု ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသောသုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဂဗ္ဘိနီသုတ္တ
ဂဗ္ဘိနီသုတ္တ-ဥဒါန၊၉၁-၉၂။ ဥဒါန၊မြန်၊၈၅။ ဥဒါန၊ဋ္ဌ၊၁၀၃-၅။
-ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ ဥဒါန၊ ၂-မုစလိန္ဒဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
ဇနီးသည် သားဖွားသည့်အခါ အသုံးပြုရန်အတွက် အလိုရှိသလောက် သောက် သုံးနိုင်သော်လည်း ဆောင်ယူခွင့်မရှိသောဆီကို အလိုရှိသလောက် သောက်သုံးပြီး အံထုတ်ခြင်းငှါ မတတ်နိုင်ခြင်းကြောင့် လူးလှိမ့်လျှက် ဝေဒနာအပြင်းအထန် ခံစားနေသော ပရိဗိုဇ်ကို မြင်တော်မူသဖြင့် ဘုရားရှင် ဥဒါန်းကျူးရင့်တော်မူပုံကို ပြဆိုသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဂမ္ဘီရပညာသုတ္တ
ဂမ္ဘီရပညာသုတ္တ-သံ၊၃၊၃၆၁။ သံ၊မြန်၊၃၊၃၆၅။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၁-သောတာပတ္တိသံယုတ္တ၊ ၇-မဟာပညဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
သပ္ပုရိသသံသေဝ, သဒ္ဓမ္မဿဝန, ယောနိသောမနသိကာရ, ဓမ္မာနုဓမ္မပဋိပတ္တိဟူသော တရားလေးပါးတို့ကို ပွားများသည်ရှိသော်, ကြိမ်ဖန်များစွာ အလေ့အလာ ပြုအပ်သည်ရှိသော် ပညာနက်နဲခြင်းငှါ ဖြစ်ကုန်၏-ဟု ဘုရားရှင် ဟောကြားတော် မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဂယာသီသသုတ္တ
ဂယာသီသသုတ္တ-အံ၊၃၊၁၂၃__၅။ အံ၊မြန်၊၃၊၁၂၄-၆။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၄၃။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ အဋ္ဌကနိပါတ၊ ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ (၇) ၂-ဘူမိစာလဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
ဤသုတ်တော်၌ ဘုရားရှင်သည် ဒိဗ္ဗစက္ခုဉာဏ်, ဣဒ္ဓိဝိဓဉာဏ်, စေတောပရိယဉာဏ်, ယထာကမ္မုပဂဉာဏ်, အနာဂတံသဉာဏ်, ပစ္စုပ္ပန္နံသဉာဏ်, အတီတံသဉာဏ်, ပုဗ္ဗေနိဝါသဉာဏ်ဟူသော ဉာဏ်တော် (၈)ပါးတို့ကို ဟောတော်မူပါသည်။ ထိုဉာဏ်တော် (၈)ပါးတို့နှင့် အတူတကွ ဝိပဿနာဉာဏ် မဂ်ဉာဏ် (၄)ပါး၊ ဖိုလ်ဉာဏ်(၄)ပါး၊ ပစ္စဝေက္ခဏာဉာဏ်(၄)ပါး၊ ပဋိသမ္ဘိဒါဉာဏ် (၄)ပါး၊ အသာဓာရဏဉာဏ်တော် (၆)ပါးတို့ကိုလည်း ဟောတော်မူကြောင်း အဋ္ဌကထာ၌ ပြဆိုထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဂရုကာပတ္တိသုတ္တ
ဂရုကာပတ္တိသုတ္တ-အံ၊၁၊၂၀။ အံ၊မြန်၊၁၊၂၇။ အံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၇၃။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဧကကနိပါတ၊ အနာပတ္တိဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
ဂရုကအာပတ်ကို လဟုကအာပတ်-ဟု ပြ (ပြောဆို) ခြင်းသည် ဗဟုဇန အဟိတ, ဗဟုဇနအသုခ စသည်ဖြစ်ပုံ၊ ဗဟုအပုညပသဝနဖြစ်ပုံ၊ သဒ္ဓမ္မအန္တရဓာပန ဖြစ်ပုံကို ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၁၊၂၁။ အံ၊မြန်၊၁၊၂၈။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ... စုဒ္ဒသမသုတ်။
ဂရုကအာပတ်ကို ဂရုကအာပတ်ဟု ပြ (ပြောဆို) ခြင်းသည် ဗဟုဇနဟိတ, ဗဟုဇနသုခစသည်ဖြစ်ပုံ, ဗဟုပုညပသဝနဖြစ်ပုံ၊ သဒ္ဓမ္မဌပနဖြစ်ပုံတို့ကို ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဂဝမ္ပတိသုတ္တ
ဂဝမ္ပတိသုတ္တ-သံ၊၃၊၃၈၂။ သံ၊မြန်၊၃၊၃၈၉။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၃၀။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၂-သစ္စသံယုတ္တ၊ ကောဋိဂါမဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
သမ္ဗဟုလမထေရ်မြတ်များ ပစ္ဆာဘတ္တအခါ မဏ္ဍလမာလ၌ သစ္စာလေးပါး သိမှုနှင့် ဆက်စပ်၍ အန္တရကထာ ပြောဆိုနေကြရာ အရှင်ဂဝမ္ပတိထေရ်က “ဘုရားရှင် မျက်မှောက်တော်၌ ကြားနာရသည့်အတိုင်း သစ္စာလေးပါး သိမြင်ပုံ”ကို ဟောကြားသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဂဝေသီသုတ္တ
ဂဝေသီသုတ္တ-အံ၊၁၊၁၈၉-၁၉၂။ အံ၊မြန်၊၂၊၂၄၁-၅။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၆၃-၄။ အံ၊ဋီ၊၃၊၅၄-၅၅။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ပဉ္စကနိပါတ၊ စတုတ္ထပဏ္ဏာသက(၁၈) ၃-ဥပါသကဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
အရှင်အာနန္ဒာထေရ်၏ မေးလျှောက်ထားချက်အရ “ကဿပဘုရားရှင် လက်ထက်တော်အခါက ဤနေရာ၌ ဂဝေသီအမှူးရှိသော ဥပါသကာ ငါးရာတို့ ရဟန်းပြုကြပြီး အဆင့်ဆင့် လွန်ကဲသည်ထက်လွန်ကဲ မွန်မြတ်သည်ထက် မွန်မြတ်သော တရားတို့ကို အားထုတ်ကြခြင်းကြောင့် “အနုတ္တရဝိမုတ္တိ” (အရဟတ္တဖိုလ်)ကို မျက်မှောက်ပြုနိုင်ကြပုံကို မိန့်ကြားတော်မူပြီး “ငါတို့လည်း အဆင့်ဆင့် လွန်ကဲသည် ထက်လွန်ကဲ မွန်မြတ်သည်ထက် မွန်မြတ်သော “အနုတ္တရဝိမုတ္တိဓမ္မ”ကို မျက်မှောက်ပြု နိုင်အောင် အားထုတ်ကြရမည်-ဟု ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဂဟဋ္ဌဝန္ဒနာသုတ္တ
ဂဟဋ္ဌဝန္ဒနာသုတ္တ-သံ၊၁၊၂၃၅-၆။ သံ၊မြန်၊၁၊၂၁၉-၂၂၀။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၃၂၂၊ သံ၊ဋီ၊၁၊၃၄၀-၁။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၁-သက္ကသံယုတ္တ၊ ဒုတိယဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
ကုသိုလ်ကောင်းမှု ပြုလုပ်နေကြကုန်သော, အကျင့်သီလနှင့် ပြည့်စုံကြကုန်သော, ရတနာသုံးပါးကို ကိုးကွယ်ဆည်းကပ်ကြကုန်သော, တရားသဖြင့် ရအပ်, ရှာမှီးအပ်သောပစ္စည်းဖြင့် သားမယားတို့အား ပြုစုလုပ်ကျွေးနေကြကုန်သောလူတို့ကို ငါရှိခိုး၏-ဟု သိကြားမင်းက မာတလိနတ်သား၏အမေးကို ဖြေကြားသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဂါရဝသုတ္တ
ဂါရဝသုတ္တ-သံ၊၁၊၁၄၀-၂။ သံ၊မြန်၊၁၊၁၃၅-၇။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၁၈၆-၇။ သံ၊ဋီ၊၁၊၂၃၈-၉။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၆-ဗြဟ္မသံယုတ္တ၊ ပဌမဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
ဘုရားရှင်၏ အကြံတော်ကိုသိ၍ သဟမ္ပတိ ဗြဟ္မာမင်းက “ပွင့်တော်မူပြီး ပွင့်တော်မူလတံ့သော ဘုရားရှင်များသည် ဓမ္မကိုသာ အရိုအသေ အလေးအမြတ်ပြု၍ မှီ၍ နေတော်မူကြပါကြောင်း၊ ဘုရားရှင်သည်လည်း ဓမ္မကိုသာ အရိုအသေ အလေး အမြတ်ပြု၍ မှီ၍ နေတော်မူပါလော့”ဟု လာရောက် လျှောက်ထားပုံကို ပြဆိုသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဂါဝီဥပမာသုတ္တ
ဂါဝီဥပမာသုတ္တ-အံ၊၃၊၂၁၆-၉။ အံ၊မြန်၊၃၊၂၁၆-၂၂၀။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၇၇။ အံ၊ဋီ၊၃၊၂၉၇။ , အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ နဝကနိပါတ၊ ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၄-မဟာဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
တောင်ပေါ်၌ လှည့်လည်ကျက်စားသွားလာသော မညီမညွတ်သော တောင် ပေါ်၌ လှည့်လည်ကျက်စား သွားလာခြင်းငှါ ဗာလ, အဗျတ္တ, အခေတ္တညူ, အကုသလ ဖြစ်သောနွားမသည် ပျက်စီးသကဲ့သို့၊ ဤအတူပင် သမာဓိ၏ဘေးရန်တို့ကို သုဓ်သင် ခြင်း၌ အထူးသိတတ်သော ဉာဏ်ပညာမရှိသော, အထက်ဈာန်၏ နီးစွာသော အကြောင်းဖြစ်ခြင်းကို ထိုးထွင်းသိမြင်တတ်သော ဉာဏ်ပညာမရှိသော, အခါခပ်သိမ်း သမာပတ်၌ ကျွမ်းကျင်လိမ္မာခြင်းမရှိသောရဟန်းသည် ပထမဈာန်နှင့် ဒုတိယဈာန်တို့ကို ရရှိသော်လည်း ယင်းဈာန်တို့ကို အဖန်ဖန်မှီဝဲခြင်း၊ ပွားများခြင်း၊ ကြိမ်ဖန်များစွာ လေ့လာခြင်းမပြု၊ စွဲမြဲစွာ တည်တံ့အောင် အားမထုတ်ပါမူ ထိုဈာန်နှစ်ပါးမှ ဆုတ်ယုတ် ပျက်စီးသွားနိုင်၏။
တောင်ပေါ်၌ လှည့်လည်ကျက်စားနေသော ပဏ္ဍိတ, ဗျတ္တ, ခေတ္တညူ, ဝိသမဝိစရိတု ကုသလဖြစ်သော နွားမကဲ့သို့။ ထို့အတူပင် ပဏ္ဍိတ, ဗျတ္တ, ခေတ္တညူ, ဝိသမ ဝိစရိတု ကုသလဖြစ်သောရဟန်းသည် မိမိ ရရှိပြီးသောဈာန်သမာပတ်တို့ကို အဖန်ဖန် ပွားများခြင်း၊ ကြိမ်ဖန်များစွာ အလေ့အလာပြုခြင်း၊ စွဲမြဲစွာ တည်တံ့အောင် အဓိဋ္ဌာန်ခြင်းကြောင့် သမာပတ် ၈-ပါး၊ အဘိညာဉ် (၆)ပါးတို့ကို ရရှိပြီး အကြောင်းရှိ လတ်သော် ထိုထိုဈာန်သမာပတ် အဘိညာဉ်အရာ၌ သက်သေထိုက်သည်၏အဖြစ်သို့ ရောက်၏-ဟု ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဂိဉ္ဇကာဝသထသုတ္တ
ဂိဉ္ဇကာဝသထသုတ္တ (၄)-သံ၊၁၊၃၆၇။ သံ၊မြန်၊၁၊၃၅၁-၂။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၂၈။ သံ၊ဋီ၊၂၊၁၃၆-၇။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၃-ဓာတုသံယုတ္တ၊ ဒုတိယဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
ဘုရားမဟုတ်သူများ၏ မိမိကိုယ်ကို ဘုရားဟူသော မိစ္ဆာအယူသည် အဘယ် ဒိဋ္ဌိကို စွဲ၍ဖြစ်ပါသနည်း-ဟု အရှင်ကစ္စည်းထေရ်၏ မေးလျှောက်ထားချက်ကို “အဝိဇ္ဇာ”ဟူသော အလိုအဇ္ဈာသယကို စွဲ၍ဖြစ်ပုံ၊ အဝိဇ္ဇာဓာတုသည် များစွာရှိပုံ၊ ဟီန, မဇ္ဈိမ, ပဏီတ -အဇ္ဈာသယကိုအကြောင်းပြု၍ ဟီန, မဇ္ဈိမ, ပဏီတဖြစ်သော သညာ, ဒိဋ္ဌိ, ဝိတက္က, စေတနာ, ပတ္ထနာ, ပဏိဓိ, ပုဂ္ဂလ, ဝါစာ, အာစိက္ခနာ, ဒေသနာ အစရှိသည်တို့ ဖြစ်ကုန်၏-ဟု တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီကို အကျယ်အားဖြင့် နာတိကရွာ၊ အုတ်ကျောင်း၌ ဘုရားရှင် ဖြေကြားတော်မူသည့်သုတ်။
သံ၊၃၊၃၁၀-၁။ သံ၊မြန်၊၃၊၃၁၂-၃။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၁၁။ သံ၊ဋီ၊၂၊၃၂၉။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၁-သောတာပတ္တိသံယုတ္တ၊ ၁-ဝေဠုဒွါရဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
ဉာတိကရွာသား ကွယ်လွန်သူများကို မေးလျှောက်သဖြင့် “ဗုဒ္ဓ, ဓမ္မ, သံဃ, အဝေစ္စပသာဒဂုဏ်, အရိယကန္တသီလ-ဟူသော ဓမ္မာဒါသ, ဓမ္မပရိယာယနှင့် ပြည့်စုံသော အရိယာသာဝကသည် မိမိကိုယ်ကို “ခီဏနိရယ”အစရှိသည်ဖြင့် ပြောကြားလိုလျှင် ပြောကြားနိုင်ပုံကို ဉာတိကရွာ၊ အုတ်ကျောင်း၌ ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၃၊၃၁၂။ သံ၊မြန်၊၃၊၃၁၃။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ... နဝမသုတ်။
အထက်သုတ်ပါအတိုင်း အရှင်အာနန္ဒာက မေးလျှောက်သဖြင့် ဖြေကြားတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၃၊၃၁၂-၄။ သံ၊မြန်၊၃၊၃၁၃-၅။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ... ဒသမသုတ်။
အထက်သုတ်ပါအတိုင်း အရှင်အာနန္ဒာက မေးလျှောက်သဖြင့် ဖြေကြားတော်မူသည့်သုတ်။
ဤသုတ် သုံးသုတ်တို့၌ အသီးအခြား မေးလျှောက်သော ဘိက္ခု, ဘိက္ခုနီ, ဥပါသကာ, ဥပါသိကာတို့အပြင် ဉာတိကရွာသား အနာဂါမ်အဖြစ်ဖြင့် ကွယ်လွန်သော ဥပါသကာ ၅၀-ကျော်၊ သကဒါဂါမ်အဖြစ်ဖြင့် ကွယ်လွန်သော ဥပါသကာ ၉၆-ဦး၊ သောတာပန် အရိယာသာဝကအဖြစ်ဖြင့် ကွယ်လွန်သော ဥပါသကာ ၅၀၆-ဦးတို့ ရှိကြောင်း ဘုရားရှင်ကိုယ်တော်တိုင် ဟောကြားတော်မူပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဂိရိမာနန္ဒသုတ္တ
ဂိရိမာနန္ဒသုတ္တ-အံ၊၃၊၃၄၂-၅။ အံ၊မြန်၊၃၊၃၄၁-၄။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၁၇။ အံ၊ဋီ၊၃၊၃၃၃။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဒသကနိပါတ၊ ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ (၆) ၁-သစိတ္တဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
အရှင်ဂိရိမာနန္ဒသည် အပြင်းအထန် မကျန်းမမာဖြစ်နေရာသို့ ကြွရောက်တော်မူပါရန် အရှင်အာနန္ဒာက လျှောက်ထားသဖြင့် သညာ (၁၀)ပါးကို အကျယ်အားဖြင့် အရှင်အာနန္ဒာအား ဟောတော်မူပြီး ယင်းသညာဒေသနာတော်ကို ကြားနာရ ခြင်းကြောင့် အရှင်ဂိရိမာနန္ဒရဟန်း ဝေဒနာပျောက်ကင်းသွားမည်ဟု မိန့်ကြားတော် မူသဖြင့် အရှင်အာနန္ဒာက အရှင်ဂိရိမာနန္ဒထေရ်အား ဒသကသညာ ဒေသနာတော်ကို ဟောကြားတော်မူပြီးသည်၏ ခဏ၌ အရှင်ဂိရိမာနန္ဒထေရ် ဝေဒနာ ပျောက်ကင်းသွားပုံကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
ဤသုတ် အာဒီနဝသညာ၌ အနာရောဂါ (၆၀)မျိုးကို ဟောတော်မူပါသည်။ အဋ္ဌကထာ၌ သည်းခြေကြောင့်ဖြစ်သော ဝေဒနာ(၃၂)ပါး၊ သလိပ်ကြောင့်, လေကြောင့် ထိုသုံးမျိုး ပျက်စီးခြင်းကြောင့် အနာရောဂါများ (၃၂)မျိုးစီ ရှိကြောင်း ဖွင့်ပြထားပါသည်။ ဋီကာ၌လည်း ရောဂါအဖွင့်များ ပါရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဂိလာနသုတ္တ
ဂိလာနသုတ္တ (၉)-သံ၊၂၊၂၇၂-၃။ သံ၊မြန်၊၂၊၂၆၄-၅။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-သဠာယတနသံယုတ္တ၊ (၈) ဂိလာနဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
အညတရရဟန်း၏ လျှောက်ထားချက်အရ ရဟန်းငယ်တစ်ပါး မကျန်းမမာ ဖြစ်နေရာအရပ်သို့ ကြွရောက်တော်မူပြီး ရောဂါအကြောင်းနှင့် သီလဝိသုဒ္ဓဖြစ်ပုံကို မေးတော်မူ၍ ရာဂဝိရာဂအကျိုးငှါ တရားဟောတော်မူပုံကို မိန့်ကြားတော်မူပြီး အဇ္ဈတ္တိ ကာယတန (၆)ပါးတို့ကို တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီဖြင့် အနတ္တလက္ခဏသုတ် ဒေသနာတော် အတိုင်း ဟောတော်မူရာ ဒေသနာတော်၏အဆုံး၌ ဂိလာနရဟန်း သောတာပန်ဖြစ်ပုံကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၂၊၂၇၃-၄။ သံ၊မြန်၊၂၊၂၆၆-၇။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ... ဒုတိယသုတ်။
အထက်သုတ်တော်အတိုင်း ဂိလာနရဟန်းအား ရောဂါဝေဒနာနှင့် သီလ ဝိသုဒ္ဓိကို မေးတော်မူ၍ အနုပါဒါပရိနိဗ္ဗာန်အကျိုးငှါ တရားဟောတော်မူပုံကို မိန့်တော်မူပြီး အဇ္ဈတ္တိကာယတန (၆)ပါးတို့ကို အနတ္တလက္ခဏသုတ်ဒေသနာတော်နည်းဖြင့် တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီဖြင့် ဟောကြားတော်မူရာ ဒေသနာတော်အဆုံး၌ ဂိလာနရဟန်း ရဟန္တာဖြစ်ပုံကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၃၊၇၁-၂။ သံ၊မြန်၊၃၊၇၅-၆။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၈၅-၆။ သံ၊ဋီ၊၂၊၄၂၅။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၂-ဗောဇ္ဈင်္ဂသံယုတ္တ၊ ၂-ဂိလာနဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
မဂဓနိုင်ငံ၊ ရာဇဂြိုဟ်မြို့ ပိပ္ပလိဂူ၌ မကျန်းမမာဖြစ်နေသော အရှင်မဟာကဿပထေရ်အား ကဿပဗောဇ္ဈင်ကို ဘုရားရှင်ကိုယ်တော်တိုင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၃၊၇၂။ သံ၊မြန်၊၃၊၇၆။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ... ပဉ္စမသုတ်။
မဂဓနိုင်ငံ၊ ရာဇဂြိုဟ်မြို့ ဂိဇ္ဈကုတ်တောင်၌ မကျန်းမမာဖြစ်နေသော အရှင်မဟာမောဂ္ဂလ္လာန်မထေရ်အား မောဂ္ဂလာနဗောဇ္ဈင်ကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၃၊၇၃။ သံ၊မြန်၊၃၊၇၇။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ... ဆဋ္ဌသုတ်။
မဂဓနိုင်ငံ၊ ရာဇဂြိုဟ်မြို့ ဝေဠုဝန်ကျောင်းတော်၌ မကျန်းမမာဖြစ်နေတော်မူသော ဘုရားရှင်အား အရှင်စုန္ဒထေရ်က ဘုရားရှင်ကိုယ်တော်တိုင် တိုက်တွန်းတော် မူချက်အရ ဗုဒ္ဓဗောဇ္ဈင်တို့ကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၃၊၁၃၂-၄။ သံ၊မြန်၊၃၊၁၃၇-၉။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၃၅-၈။
-သံ၊ဋီ၊၂၊၄၇၁-၂။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၃-သတိပဋ္ဌာနသံယုတ္တ၊ ၁-အမ္ဗပါလီဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
ဘုရားရှင် ဝဇ္ဇီနိုင်ငံ၊ ဝေသာလီမြို့တော်အနီး ဝေဠုဝရွာ၌ ဝါကပ်တော်မူစဉ် ဝါကပ်တော်မူပြီးရာအခါ၌ အပြင်းအထန် မာရဏန္တိက ရောဂါဝေဒနာ စွဲကပ်တော်မူပါသည်။ ဝေဒနာကင်းပျောက်ပြီး ကျောင်းရိပ်ဝယ် ခင်းထားသော နေရာတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် အရှင်အာနန္ဒာ၏ လျှောက်ထားသည့်စကားကို အကြောင်းပြု၍ “မြတ်စွာဘုရားသည် တရားတော်ကို အတွင်းတရား, အပြင်တရားဟု နှစ်မျိုးထား၍ဟောတော်မမူကြောင်း၊ ဆရာစားချန်ထား၍လည်း ဟောတော်မမူကြောင်း၊ ရဟန်း သံဃာတော်များကိုလည်း ငါဘုရားသာ ဆောင်သွားမည်၊ ရဟန်းသံဃာသည် ငါဘုရားကိုသာ ဆရာဟူ၍ ညွှန်ပြရမည်”ဟု အကြံအစည် မရှိကြောင်း၊ ငါဘုရားသည် အိုမင်း လှပြီ၊ ကြီးရင့်လှပြီ၊ ကာလရှည်ကြာ တည်ခဲ့ပြီ၊ ပစ္ဆိမအရွယ်သို့ ရောက်နေပြီ၊ သက်တော်အားဖြင့် (၈၀)ရှိပြီ၊ လှည်းအိုကြီးကို ကြိမ်ကြိုးတို့ဖြင့် တုတ်နှောင်ဖွဲ့ချည်ပြီး သွားနေ သကဲ့သို့ ငါဘုရား၏ ခန္ဓာကိုယ်သည်လည်း သမာပတ်အဖွဲ့အစည်းဖြင့် ဖွဲ့တည်းချည်နှောင်၍ မျှတနေပေသည်။ “အာနန္ဒာ သတိပဋ္ဌာန်တရား လေးပါးတို့၌ ပြင်းထန်သော လုံ့လ၊ ထက်မြက်သောပညာ၊ ခိုင်မြဲသောသတိဖြင့် လောက၌ အဘိဇ္ဈာ ဒေါမနဿကို ပယ်ဖျောက်၍ အတ္တဟူသော သတိပဋ္ဌာနဓမ္မ, လောကုတ္တရာဓမ္မကို မှီခိုစရာကျွန်း သဖွယ်, အားကိုးရာပြု၍ နေကြ၊ ဓမ္မမှတစ်ပါး အခြားကို အားကိုးရာပြု၍ မနေကြကုန် လင့်။ သိက္ခာသုံးပါးတို့၌ လိုလိုလားလား ကျင့်ကြကုန်သောရဟန်းတို့သည် အမြတ်ဆုံး ပုဂ္ဂိုလ်များ ဖြစ်ကြလိမ့်မည်” အစရှိသည်ဖြင့် သတိပဋ္ဌာနဓမ္မကို ကျင့်သုံးနေထိုင်ကြရန် အသေးစိတ်အားဖြင့် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၃၊၃၅၇-၉။ သံ၊မြန်၊၃၊၃၆၂-၄။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၃၄။ သံ၊ဋီ၊၂၊၅၃၀။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၁-သောတာပတ္တိသံယုတ္တ၊ ၆-သညဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
သက္ကနိုင်ငံ၊ ကပိလဝတ်မြို့တော် နိဂြောဓာရုံကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် မဟာနာမ် သာကီဝင်၏ လျှောက်ထားချက်အရ “ပညာရှိ ဥပါသကာ တစ်ယောက်သည် အပြင်းအထန် မကျန်းမမာဖျားနာနေသော ဥပါသကာ တစ်ယောက်အား “ဗုဒ္ဓါနုဿတိ, ဓမ္မာနုဿတိ, သံဃာနုဿတိ, သီလာနုဿတိ”-ဟူသော သက်သာ ရာရစေနိုင်သော တရားလေးပါးဖြင့် သက်သာရာ ရစေရမည်၊ မိဘ, သားသမီး, ဇနီး လူ့စည်းစိမ်, နတ်စည်းစိမ်, ဗြဟ္မစည်းစိမ်တို့၌ ငဲ့ကွက်နေသောစိတ်ကို လွတ်စေ၍ သက္ကာယနိရောဓ၌ စိတ်ကို ရောက်အောင် ဆောင်ရမည်”အစရှိသည်ဖြင့် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၁၊၁၁၈-၁၂၀။ အံ၊မြန်၊၁၊၁၃၆-၈။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၈၈-၉၀။
-အံ၊ဋီ၊၂၊၉၀-၉၁။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ တိကနိပါတ၊ ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၃-ပုဂ္ဂလဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
ဤသုတ်၌ ဂိလာနပုဂ္ဂိုလ်သုံးမျိုးနှင့် ဂိလာနူပမပုဂ္ဂိုလ်သုံးမျိုးတို့ကို ဟောတော်မူပါသည်။
အဋ္ဌကထာ၌-ဂိလာနူပမပုဂ္ဂိုလ်တို့တွင် -ပထမဝါရဖြင့် “ပဒပရမပုဂ္ဂိုလ်”ကို၊ ဒုတိယဝါရဖြင့် “ဥဂ္ဃဋိတညူပုဂ္ဂိုလ်”ကို၊ တတိယဝါရဖြင့် “ဝိပဉ္စိတညူပုဂ္ဂိုလ်ကို ဟောတော်မူကြောင်း ဖွင့်ပြထားပါသည်။ ဥဂ္ဃဋိတညူပုဂ္ဂိုလ် အမျိုးအစားကိုလည်း ဖွင့်ပြထားပါသည်။ ဓမ္မဒေသနာ ခွင့်ပြုတော်မူခြင်းအကြောင်းကိုလည်း ဖွင့်ပြထားပါသည်။
-အံ၊၂၊၁၂၅။ အံ၊မြန်၊၂၊၁၅၅။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ပဉ္စကနိပါတ၊ တတိယပဏ္ဏာသက၊ (၁၃) ၃-ဂိလာနဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
(၁) ကာယေ အသုဘာနုပဿီ၊ (၂) အာဟာရေ ပဋိကူလသညီ၊ (၃) သဗ္ဗ လောကေ အနဘိရတသညီ၊ (၄) သဗ္ဗသင်္ခါရေသု အနိစ္စာနုပဿီ၊ (၅) မရဏ-သညာ ခေါ ပနဿ အဇ္ဈတ္တံ သူပဋ္ဌိတာ-ဟူသော တရားငါးမျိုးကို မစွန့်လွှတ်သော ဒုဗ္ဗလဂိလာန ရဟန်းသည် မျက်မှောက်ဘဝ၌ပင်လျှင် အရဟတ္တဖိုလ်ကို မျက်မှောက်ပြု နိုင်လိမ့်မည်ဟု ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဂိလာနဒဿနသုတ္တ
ဂိလာနဒဿနသုတ္တ-သံ၊၂၊၄၉၁-၂။ သံ၊မြန်၊၂၊၄၈၄-၆။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၃၉။ သံ၊ဋီ၊၂၊၃၇၈။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၇-စိတ္တသံယုတ္တ၊ ဒသမသုတ်။
အပြင်းအထန် မကျန်းမမာဖြစ်နေသော စိတ္တသူကြွယ်ကို ရုက္ခဇိုဝ်းနတ်-အစရှိသော နတ်တို့ရောက်ရှိလာကြပြီး “အနာဂတ်အခါ၌ စကြာမင်းဖြစ်ရပါလို၏”ဟု ဆုတောင်းရန် ပြောကြားသည့်အခါ “တမ္ပိ အနိစ္စ၊ တမ္ပိ အဒ္ဓုဝံ၊ တမ္ပိ ပဟာယ ဂမနီယံ”ဟု ပြန်လည်ပြောကြားမှုနှင့် ဆက်စပ်၍ ဆွေမျိုး မိတ်ဆွေများက သတိပေးကြခြင်းကြောင့် ယင်းတို့အား အဖြစ်မှန်ကိုပြေကြားပါသည်၊ ဆွေမျိုး မိတ်ဆွေများက မိမိတို့အား ဆုံးမပါရန် တောင်းပန်ကြသဖြင့် “ဗုဒ္ဓ, ဓမ္မ, သံဃ-တို့၌ အဝေစ္စပသာဒဂုဏ်နှင့် ပြည့်စုံအောင် ကျင့်သုံးရန်၊ သီလဝန္တ ကလျာဏဓမ္မပုဂ္ဂိုလ်တို့အား ဒေယျဓမ္မဝတ္ထုတို့ကို လှူဒါန်းကြရန် “ဩဝါဒစကား ပြောကြားပြီး ကွယ်လွန်သွားပုံကို ပြဆိုသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဂိဟိသုတ္တ
ဂိဟိသုတ္တ-အံ၊၂၊၁၈၆-၈။ အံ၊မြန်၊၂၊၂၃၇-၂၄၀။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၆၃။ အံ၊ဋီ၊၃၊၅၄။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ပဉ္စကနိပါတ၊ စတုတ္ထပဏ္ဏာသက၊ (၁၈)၃-ဥပါသကဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
အနာထပိဏ်သူဌေးနှင့်အတူ ဥပါသကာငါးရာတို့ ရောက်ရှိထိုင်နေကြပြီးချိန်၌ အရှင်သာရိပုတ္တရာအား “ငါးပါးသီလကို လုံခြုံစွာစောင့်ရှောက်သော ဒိဋ္ဌဓမ္မသုခ ဝိဟာရဖြစ်သော အာဘိစေတသိကတရားလေးပါးတို့ကို အလိုရှိတိုင်း မဆင်းမရဲ မပင် မပန်းရသော လူပုဂ္ဂိုလ်သည် မိမိကိုယ်ကို “ခီဏနိရယောမှိ” အစရှိသည်ဖြင့် သောတာပန် ဖြစ်ပြီ”ဟု ပြောဆိုနိုင်ပုံကို ဘုရားရှင် အကျယ်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဂိဟိသာမီစိသုတ္တ
ဂိဟိသာမီစိသုတ္တ-အံ၊၁၊၃၇၆။ အံ၊မြန်၊၁၊၃၉၀။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၁၂။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ (၆)၁-ပုညာဘိသန္ဒဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
ရဟန်းတော်တို့အား ဆွမ်း, သင်္ကန်း, ကျောင်း, ဆေး ပစ္စည်း ၄-ပါးဖြင့် ပြုစု လုပ်ကျွေးသောပုဂ္ဂိုလ်သည် အခြံအရံ အကျော်အစောကို ရစေနိုင်သော နတ်ပြည်၌ ဖြစ်စေတတ်သော ဂိဟိသာမီစိပဋိပတ်ကို ကျင့်သူမည်၏-ဟု ဘုရားရှင်က အနာထပိဏ်သူဌေးအား ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဂီတဿရသုတ္တ
ဂီတဿရသုတ္တ-အံ၊၂၊၂၁၉။ အံ၊မြန်၊၂၊၂၇၆။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၇၈။ အံ၊ဋီ၊၃၊၇၇-၈။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ပဉ္စကနိပါတ၊ ပဉ္စမပဏ္ဏာသက၊ (၂၁)၁-ကိမိလဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
သီချင်းသံဖြင့် တရားဟောသောပုဂ္ဂိုလ်၏ အပြစ်ငါးပါးတို့ကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဂုတ္တသုတ္တ
ဂုတ္တသုတ္တ-အံ၊၁၊၆။ အံ၊မြန်၊၁၊၈။ အံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၄၁။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဧကကနိပါတ၊ ၄-အဒန္တဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
လုံခြုံစေအပ်သောစိတ်သည် များစွာအကျိုးရှိရန် ဖြစ်သကဲ့သို့ အခြားတစ်ခုသော တရားကိုမှ ငါဘုရား မြင်တော်မမူ-ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဂူဟဋ္ဌကသုတ္တ
ဂူဟဋ္ဌကသုတ္တ (၂)-သုတ္တနိ၊၃၉၉-၄၀၀။ သုတ္တနိ၊မြန်၊၃၇၇-၈။ သုတ္တနိ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၃၁-၄။
ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ သုတ္တနိပါတ, ၄-အဋ္ဌကဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
ဥတေနမင်း၏ ရိုင်းပျသောအပြုအမူနှင့် ဆက်စပ်၍ အရှင်ပိဏ္ဍောလဘာရဒွါဇ မထေရ်အား ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ/ဋီကာတို့၌-ပထမဂါထာဖြင့် အဿာဒကို၊ ထို့နောက် လေးဂါထာတို့ဖြင့် အာဒီနဝကို၊ နောက် ၂-ဂါထာတို့ဖြင့် သဥပါယ နိဿရဏ နိဿရဏာနိသံသကို ဟောတော်မူကြောင်း (တနည်း) အထက်ပါဂါထာအားလုံးတို့ဖြင့် ကာမဂုဏ်တို့၏ အာဒီနဝ, ဩကာရ, သံကိလေသကို ပြုပြီး၍ နောက်ဆုံး ၂-ဂါထာတို့ဖြင့် နေက္ခမ္မအာနိသံသကို ဟောတော်မူကြောင်း ဖွင့်ပြထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဂူထခါဒသုတ္တ
ဂူထခါဒသုတ္တ-သံ၊၁၊၄၅၀။ သံ၊မြန်၊၁၊၄၃၉။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၈-လက္ခဏသံယုတ္တ၊ ဒုတိယဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
အရှင်လက္ခဏထေရ်၏ မေးလျှောက်ချက်အရ အရှင်မောဂ္ဂလ္လာန်ထေရ်က ယနေ့ ဂိဇ္ဈကုဋ်တောင်မှ ဆင်းသက်စဉ် မစင်တွင်း၌ နစ်မြုပ်လျက် လက်နှစ်ဖက်ဖြင့် မစင်တို့ကိုစားနေသော ယောက်ျားကို တွေ့မြင်ခဲ့ကြောင်း ဖြေကြားရာ ဘုရားရှင်က၎င်းသည် ဤရာဇဂြိုဟ်မြို့တော်၌ ဒုဋ္ဌဗြာဟ္မဏဖြစ်ခဲ့ကြောင်း၊ ကဿပဘုရားရှင်၏ တပည့်ရဟန်းတော်များကို ပစ်မှားခဲ့သည့် မကောင်းမှုကံ၏ အကျိုးဖြစ်ကြောင်း မိန့်ကြားတော်မူပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဂူထဘာဏီသုတ္တ
ဂူထဘာဏီသုတ္တ-အံ၊၁၊၁၂၅-၆။ အံ၊မြန်၊၁၊၁၄၃-၄။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၉၅။ အံ၊ဋီ၊၂၊၉၄-၅။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ တိကနိပါတ၊ ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၃-ပုဂ္ဂလဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
ဂူထဘာဏီပုဂ္ဂိုလ်, ပုပ္ဖဘာဏီပုဂ္ဂိုလ်, မဓုဘာဏီပုဂ္ဂိုလ်-ဟု ပုဂ္ဂိုလ်သုံးမျိုးကို အကျယ်ဝေဖန်၍ ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဂေလညသုတ္တ
ဂေလညသုတ္တ (၂)-သံ၊၂၊၄၁၂-၄။ သံ၊မြန်၊၂၊၄၀၆-၉။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၁၈။ သံ၊ဋီ၊၂၊၃၅၇။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၂-ဝေဒနာသံယုတ္တ၊ ၁-သဂါထာဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
ဘုရားရှင် ဝေသာလီမြို့ မဟာဝုန်တော ကူဋာဂါရသာလာကျောင်းတော်ဝယ် သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ညနေချမ်းအခါ၌ ဂိလာနသာလာသို့ကြွတော်မူပြီး “သတိ, သမ္ပဇဉ်ဖြင့် စုတိကမ္မဇရုပ်ချုပ်ရာအချိန်အခါကို စောင့်မျှော်ရမည်”ဟု အနုသာသနီ စကား မိန့်ကြားတော်မူပြီး၊ သတိ, သမ္ပဇဉ် ပွားများပုံ၊ ဖြစ်ပေါ်လာသော သုခဝေဒနာ၌ ရာဂါနုသယ, ဒုက္ခဝေဒနာ၌ ပဋိဃာနုသယ, အဒုက္ခမသုခဝေဒနာ၌ အဝိဇ္ဇာနုသယတို့ကို ပယ်စွန့်နိုင်အောင် အနိစ္စာနုပဿနာ-အစရှိသော အနုပဿနာ ၅-ပါးတို့ကို ပွားများပုံ၊ ဝေဒနာတို့ကို အနိစ္စ-အစရှိသည်ဖြင့် သိမြင်ပုံ၊ ဤဘဝ၌ပင် အလုံးစုံသော ဝေဒနာတို့ နှစ်သက်စွဲမက်မှုမရှိပဲ ငြိမ်းအေးသွားပုံကို ဆီမီးခွက် ဥပမာဖြင့် အကျယ်တဝင့် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၂၊၄၁၄-၆။ သံ၊မြန်၊၂၊၄၀၉-၄၁၀။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၉၅။ သံ၊ဋီ၊၂၊၉၅။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ... အဋ္ဌမသုတ်။
အထက်သုတ်တော်အတိုင်း ဝေနေယျဇ္ဈာသယအားလျော်စွာ ကာယ-အစား ဖဿ-ဖြင့် ဒေသနာတော်ကို ပြောင်းလဲ၍ ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဂေါစရမူလကအဘိနီဟာရသုတ္တာဒိစတုက္က
ဂေါစရမူလကအဘိနီဟာရသုတ္တာဒိစတုက္က-သံ၊၂၊၂၃၂-၃။ သံ၊မြန်၊၂၊၂၂၃-၄။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၃-ဈာနသံယုတ္တ၊ ၄၆၊ ၄၇၊ ၄၈၊ ၄၉-ခုမြောက် (၄)သုတ်။
-ပထမသုတ်၌ -သမာဓိဂေါစရကုသလ န အဘိနီဟာရကုသလပုဂ္ဂိုလ်၊
-ဒုတိယသုတ်၌ -သမာဓိအဘိနီဟာရကုသလ န ဂေါစရကုသလပုဂ္ဂိုလ်၊
-တတိယသုတ်၌ -သမာဓိနေဝဂေါစရကုသလ န စ အဘိနီဟာရကုသလပုဂ္ဂိုလ်၊
-စတုတ္ထသုတ်၌ -သမာဓိဂေါစရကုသလ အဘိနီဟာရကုသလပုဂ္ဂိုလ်တို့ကို ဟောတော်မူပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဂေါတမသုတ္တ
ဂေါတမသုတ္တ-သံ၊၁၊၂၅၁-၂။ သံ၊မြန်၊၁၊၂၃၆-၇။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၂၁။ သံ၊ဋီ၊၂၊၂၅။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-နိဒါနသံယုတ္တ၊ ၁-ဗုဒ္ဓဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
အလောင်းတော်ဘဝ ဗောဓိပင်အောက်၌ ဇရာမရဏမှ အဝိဇ္ဇာတိုင်အောင် အကြောင်း အကျိုး အဆင့်ဆင့်ဖြစ်ပုံ, ချုပ်ပုံ ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ် အနုလုံ, ပဋိလုံသိမြင်သော ဉာဏ်ဖြစ်ပုံကို အကျယ်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ/ဋီကာတို့၌-“ဗုဒ္ဓဝိပဿနာ”ခေါ်ကြောင်း ဖွင့်ဆိုထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဂေါတမကစေတိယသုတ္တ
ဂေါတမကစေတိယသုတ္တ-အံ၊၁၊၂၈၀။ အံ၊မြန်၊၁၊၂၉၈။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၃၆-၇။ အံ၊ဋီ၊၂၊၂၀၉-၂၁၁။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ တိကနိပါတ၊ တတိယပဏ္ဏာသက၊ (၁၃)၃-ကုသိနာရဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် ဝဇ္ဇီနိုင်ငံ ဝေသာလီမြို့တော် ဂေါတမကစေတီ၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် သင်ယူအပ်သော ဗုဒ္ဓဝစနကို အမှီပြု၍ မာန်တက်နေကြသော ဘုရားရှင်အား အထင်မကြီးကြသော ဗြာဟ္မဏမျိုးရဟန်းတို့အား “မူလပရိယာယသုတ်တော်”ကို ဟောတော်မူပြီး ဘုရားရှင်အား အမြင်မကြည်မလင်ဖြစ်နေကြသော ထိုရဟန်းတို့အား “ငါဘုရားသည် အဘိညာယ, သနိဒါန, သပ္ပါဋိဟာရိယဓမ္မတို့ကို ဟောတော်မူသော ငါဘုရား၏ ဩဝါဒ, အနုသာသနီကို လိုက်နာ၍ ပြုကျင့်ထိုက်ပုံ၊ ရတနာသုံးပါး၏ ဂုဏ်ကျေးဇူးကို အောက်မေ့ကြသော သင်တို့အား နှစ်သက်ကျေနပ် ဝမ်းမြောက်ခြင်း ဖြစ်ပုံ”ကို အကျယ်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
ဤဒေသနာတော်၏အဆုံး၌ မြေငလျင် လှုပ်ပုံကို ပြဆိုထားပါသည်။
အဋ္ဌကထာ/ဋီကာတို့၌-ပဌမဗောဓိ (ဝါတော် ၂၀)အတွင်း၌ ဝေသာလီ မြို့တော်ဝယ် ဘုရားရှင် သီတင်းသုံးတော်မူရာဌာနများ၊ ဤသုတ်၏ နိဒါန်း၊ ဗောဓိမဏ္ဍိုင်၌ မြေငလျင်တုန်လှုပ်ခဲ့ပုံ၊ ဤသုတ္တန်ကို နာယူကြပြီး ယင်းဗြာဟ္မဏလူမျိုး ရဟန်း ငါးရာတို့ ပဋိသမ္ဘိဒါနှင့်တကွ ရဟန္တာဖြစ်ပုံ၊ အနုသာသနီပါဋိဟာရိယမှ ကင်းသော ဒေသနာမရှိပုံ-အစရှိသည်တို့ကို ဖွင့်ပြထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဂေါတမီသုတ္တ
ဂေါတမီသုတ္တ-အံ၊၃၊၁၀၁-၆။ အံ၊မြန်၊၃၊၁၀၁-၅။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၃၅-၈။ အံ၊ဋီ၊၃၊၂၄၂-၄။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ အဋ္ဌကနိပါတ၊ ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ (၆)၁-ဂေါတမီဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
ဘုရားရှင် သက္ကနိုင်ငံ ကပိလဝတ္ထုမြို့တော် နိဂြောဓာရုံကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် မဟာပဇာပတိဂေါတမီကိုယ်တိုင် ဘိက္ခုနီပြုလိုကြောင်း လျှောက်ထားခဲ့ပါသည်၊ သုံးကြိမ်တိုင်တိုင် ဘုရားရှင်ခွင့်ပြုတော်မမူပါ၊ မိထွေးတော်ကြီးနှင့် သာကီဝင် မင်းသမီးများကိုယ်တိုင် ဆံပင်ကိုရိတ်ပယ်၍ ဖန်ရည်စွန်းသောအဝတ်တို့ ဝတ်ရုံကြပြီး ဆင်းရဲပင်ပန်းစွာ ဘုရားရှင်ရှိတော်မူရာ ဝေသာလီမြို့ မဟာဝုန်တော ကူဋာဂါရကျောင်းတော်သို့ စွန့်စွန့်စားစား လိုက်လာကြသည့်အခါ အရှင်အာနန္ဒာကိုယ်တိုင် ဘုရားရှင်အား ဘိက္ခုနီပြုခွင့် သုံးကြိမ်တိုင်တိုင် လျှောက်ထားတောင်းပန်ခဲ့ပါသည်၊ ဘုရားရှင် ခွင့်ပြုတော်မမူပါ၊ အရှင်အာနန္ဒာက မာတုဂါမများ ရဟန်းပြုခြင်းကြောင့် သာသန ဓမ္မများ ခံစားခွင့် ရှိနိုင်/မရှိနိုင်ကို လျှောက်ထားသည့်အခါ ရှိနိုင်ကြောင်း မိန့်ကြားတော်မူသဖြင့် မိထွေးတော်ကြီး၏ ဘုရားရှင်အား ကျေးဇူးများလှပုံကို လျှောက်ထား၍ ဆက်လက်ပြီး ရဟန်းမ ပြုခွင့်လျှောက်ထားသည့်အခါမှ “ဂရုဓမ်ရှစ်ပါးတရားကို လက်ခံကျင့်သုံးနိုင်လျှင် မိထွေးတော်ကြီး ရဟန်းမဖြစ်ကြောင်း” မိန့်ကြားတော်မူပါသည်။
အရှင်အာနန္ဒာထေရ်သည် ဘုရားရှင်ထံတော်မှ ဂရုဓမ်ရှစ်ပါးတို့ကို သင်ယူပြီး မိထွေးတော်ကြီးအား ဤဂရုဓမ်ရှစ်ပါးတို့ကို အသက်ထက်ဆုံးကျင့်နိုင်ပါလျှင် မိထွေးတော်ကြီး၏ ဘိက္ခုနီအဖြစ် ကိစ္စပြီးကြောင်း မိန့်ကြားသည့်အခါ မိထွေးတော်ကြီး က “ဥပမာစကားဖြင့် ဂရုဓမ်ရှစ်ပါးတို့ အသက်ထက်ဆုံး မလွန်ကျူးပဲ ကျင့်သုံးလိုက်နာ မည်ဖြစ်ကြောင်း ခံယူပါကြောင်း”လျှောက်ထားပါသည်။ အရှင်အာနန္ဒာက ဘုရားရှင်အား မိထွေးတော်ကြီး၏ လျှောက်ထားသည့်စကားတို့ကို လျှောက်ထားသည့်အခါ ဘုရားရှင်က “မာတုဂါမများ ဘိက္ခုနီဖြစ်လာခြင်းကြောင့် သာသနာတော် သဒ္ဓမ္မသည် အနှစ်ငါးရာသာတည်တော့မည်ဖြစ်ကြောင်း၊ ယောက်ျားနည်း၍ မိန်းမများနေသော အိမ်ဥပမာ, ရောဂါပိုးဝင်နေသော သလေးခင်း ဥပမာ, ကြံခင်း ဥပမာတို့ဖြင့် မိန့်တော်မူပြီး တဖက်ဆည်ကန်ပေါင်ရိုး ဥပမာဖြင့် ဂရုဓမ်ရှစ်ပါးတို့ကို ဘိက္ခုနီများ အသက် ထက်ဆုံး လွန်ကျူး၍ မကျင့်ကြရန် မိန့်ကြားတော်မူသည့်သုတ်။
(ဤဂရုဓမ်ရှစ်ပါးဖြင့် ဘိက္ခုနီသာသနာစတင်ခွင့်ပြုတော်မူသည့်သုတ်။)
အဋ္ဌကထာ၌-ဤဂေါတမီသုတ်ဖြစ်ပေါ်ချိန်၊ သာကီဝင်မင်းသမီးများမှာ မဟာသမယသုတ်တော်လာ ရဟန္တာအရှင်များ၏ ဇနီးများဖြစ်ပုံ၊ ဘိက္ခုနီသာသနာကို လွယ်လွယ်ကူကူခွင့်ပြုတော်မမူခြင်း အကြောင်း၊ ကပိလဝတ္ထုမှ ဝေသာလီသို့ (၅၁)ယူဇနာ ခရီးကို ခြေလျင်လာကြပုံ၊ ဘုရင်မင်းများက စောင့်ရှောက်ပို့ဆောင်ကြပုံ၊ အရှင်အာနန္ဒာ၏ မင်းမျိုးများကိစ္စမေးမြန်းချက်၊ အဘိဝါဒန, ပစ္စုဋ္ဌာန, အဉ္ဇလီကမ္မ, သာမိစိကမ္မ အဖွင့်၊ မိထွေးတော်ကြီး၏ ဒေါမနဿများ ငြိမ်းပျောက်သွားပုံ၊ တဖက်ဆည်ကန် ဥပမာ အဖွင့်၊ သာသနာနှစ်ငါးထောင်အဖွင့်တို့ကို လေ့လာနိုင်ပါသည်။
ဋီကာ၌-မဟာပဇာပတိအဖွင့် အာပါဒိကာ-အစရှိသောပုဒ်တို့၏အဖွင့် သဒ္ဓမ္မငါးထောင်နှင့် ဆက်စပ်၍ ဖွင့်ဆိုချက်ကို ပြည့်ပြည့်စုံစုံဖွင့်ပြထားပါသည်။ သာသနာတော်သုံးရပ် ဆက်စပ်ပုံကိုလည်း ဖွင့်ပြထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဂေါဒတ္တသုတ္တ
ဂေါဒတ္တသုတ္တ-သံ၊၂၊၄၈၅-၇။ သံ၊မြန်၊၂၊၄၇၉-၄၈၁။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၃၆-၈။ သံ၊ဋီ၊၂၊၃၇၆-၇။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၇-စိတ္တသံယုတ္တ၊ သတ္တမသုတ်။
အရှင်ဂေါဒတ္တထေရ် မဂဓနိုင်ငံ မစ္ဆိကာသဏ္ဍဇနပုဒ် အမ္ဗာဋကဝန၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် ရောက်ရှိလာသော စိတ္တသူကြွယ်အား “အပ္ပမာဏာစေတောဝိမုတ္တိ၊ အာကိဉ္စညာစေတောဝိမုတ္တိ၊ သုညတာစေတောဝိမုတ္တိ၊ အနိမိတ္တာစေတောဝိမုတ္တိ”တို့နှင့် ဆက်စပ်၍ မေးတော်မူရာ၊ စိတ္တသူကြွယ်က အရှင်ဂေါဒတ္တထေရ်အား ယင်းစေတော ဝိမုတ္တိလေးမျိုးအကြောင်းကို အကျယ်တဝင့် ဖြေကြားလျှောက်ထားသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌-ယင်းစေတောဝိမုတ္တိတို့၏ ဖွင့်ဆိုချက်များ အပြည့်အစုံပါရှိသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဂေါဓသက္ကသုတ္တ
ဂေါဓသက္ကသုတ္တ-သံ၊၃၊၃၂၄-၆။ သံ၊မြန်၊၃၊၃၂၆-၉။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၁၇-၈။ သံ၊ဋီ၊၂၊၅၃၃။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၁-သောတာပတ္တိသံယုတ္တ၊ ၃-သရဏာနိဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
ဂေါဓသာကီဝင်နှင့် မဟာနာမ်သာကီဝင်တို့ သောတာပန်ပုဂ္ဂိုလ်အကြောင်းကို ပြောဆိုကြပြီး ဘုရားရှင်ထံသွားရောက် လျှောက်ထားကြရာ ဘုရားရှင်က မဟာနာမ် သာကီဝင်မင်း၏ သောတာပန်၏အင်္ဂါလေးချက်ကို သင် အဘယ်သို့ဆိုလိုသနည်းဟု မေးတော်မူရာ ဂေါဓသာကီဝင်က “မဟာနာမ်သာကီဝင်မင်းသည် ကောင်းသည့် စကားကိုသာ, အပြစ်ကင်းသည့်စကားကိုသာ ဆိုကြောင်း”လျှောက်ထားသည့်သုတ်။
(သောတာပန်ပုဂ္ဂိုလ်၏ အင်္ဂါလေးချက်ကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။)
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဂေါဓိကသုတ္တ
ဂေါဓိကသုတ္တ-သံ၊၁၊၁၂၁-၃။ သံ၊မြန်၊၁၊၁၁၇-၉။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၁၆၈-၁၇၀။ သံ၊ဋီ၊၁၊၂၁၆-၉။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၄-မာရသံယုတ္တ၊ တတိယဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
အရှင်ဂေါဓိကထေရ် ပရိနိဗ္ဗာန်ဝင်စံမှုနှင့် ဆက်စပ်၍ မာရ်နတ်၏ လျှောက်ထားချက်ကို ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌-အရှင်ဂေါဓိကထေရ်၏ ဝေဒနာအကြောင်း၊ စိတ်အကြံဖြစ်ပုံ၊ အရှင်ဂေါဓိကထေရ် ရဟန္တာဖြစ်ပုံ၊ သမသီသီ ရဟန္တာ ၃-မျိုး အကြောင်း၊ ပါဠိတော်နှင့် အဋ္ဌကထာတို့၌ “ဗေလုဝစောင်း မူလပိုင်ရှင်သည် မာရ်နတ်ဖြစ်ကြောင်း၊ သောက နှိပ်စက်မှုကြောင့် ထိုနေရာ၌ ဗေလုဝစောင်းကြီး ချိုင်းကြားမှလွတ်ကျသွားကြောင်း ပါရှိပါသည်။
ဋီကာ၌-သမသီသီနှင့် ဆက်စပ်၍ သီသ ၁၃-မျိုးကို ဖွင့်ပြထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဂေါပကမောဂ္ဂလ္လာနသုတ္တ
ဂေါပကမောဂ္ဂလ္လာနသုတ္တ-မ၊၃၊၅၈-၆၆။ မ၊မြန်၊၃၊၆၂-၉။ မ၊ဋ္ဌ၊၄၊၇-၉။ မ၊ဋီ၊၃၊၂၆၀-၂။
-မဇ္ဈိမနိကာယ၊ ဥပရိပဏ္ဏာသက၊ ၁-ဒေဝဒဟဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
ဘုရားရှင် ပရိနိဗ္ဗာန်ဝင်စံ၍ မကြာမီ မဂဓနိုင်ငံ ရာဇဂြိုဟ်မြို့တော် ဝေဠုဝန် ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူနေသော အရှင်အာနန္ဒာသည် ဂေါပကမောဂ္ဂလ္လာန ပုဏ္ဏား လုပ်ငန်းဆောင်ရွက်နေသောအရပ်သို့ ကြွရောက်တော်မူသည့်အခါ ဂေါပကမောဂ္ဂလ္လာနပုဏ္ဏားက အရှင်အာနန္ဒာမထေရ်အား “အရဟံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဂုဏ်ရှင် ဘုရားဖြစ်နိုင်သောတရားအားလုံးကို အကုန်အစင်အခါခပ်သိမ်းသိနိုင်သော ရဟန်း တစ်ပါးမျှရှိပါသလော”ဟု မေးလျှောက်သဖြင့် အရှင်အာနန္ဒာမထေရ်က ထိုရဟန်းမျိုး မရှိပုံ၊ ဘုရားရှင်သည် မဖြစ်သေးသောအရိယာမဂ်ကို ဖြစ်စေပုံ၊ အရိယာမဂ်ကို ဟောတော်မူပုံ၊ ဘုရားရှင်သည်သာ မဂ္ဂညူ, မဂ္ဂဝိဒူ, မဂ္ဂကောဝိဒဖြစ်တော်မူပုံ၊ ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသောအရိယာမဂ်သို့ အတုလိုက်၍ ရဟန်းတော်များ ကျင့်သုံးကြပုံတို့ကို မိန့်ကြားတော်မူပါသည်။
ထိုသို့စကားစမြည်ပြောဆို၍ မပြီးဆုံးသေးမီ ဝဿကာရပုဏ္ဏားရောက်ရှိလာပြီး အရှင်အာနန္ဒာနှင့် ဂေါပကမောဂ္ဂလ္လာနပုဏ္ဏားတို့ပြောဆိုနေကြသောစကားကို မေးလျှောက်ပြီး ဝဿကာရပုဏ္ဏားက “ဘုရားရှင် သက်တော်ထင်ရှားရှိတော်မူစဉ် မိမိ မရှိသည့်နောက် ကိုးကွယ်၍နေကြရမည့် ရဟန်းတစ်ပါး ကိုယ်တော်တိုင်ထားတော်မူ ခဲ့မှု ရှိ/ မရှိ၊ မထေရ်ကြီးများကိုယ်တိုင် ဘုရားရှင်အလား ရိုသေလေးစားနေကြရန် တင်မြှောက်ထားသည့် ရဟန်းတစ်ပါး ရှိ/မရှိ” မေးလျှောက်ထားပါသည်။ အရှင်အာနန္ဒာထေရ်က ထိုရဟန်းမျိုးမရှိကြောင်း ဖြေတော်မူပါသည်။ ထိုအခါ ဝဿကာရပုဏ္ဏားက အကြီးအကဲ ဦးစီးခေါင်းဆောင်မရှိပဲ ညီညီညွတ်ညွတ် နေနိုင်သော အကြောင်းကို မေးလျှောက်သည့်အခါ အရှင်အာနန္ဒာက “ငါတို့မှာ ကိုး ကွယ်ရာ ရှိပုံ၊ ဓမ္မကိုသာ ကိုးကွယ်ကြပုံ၊ ၁၅-ရက် တစ်ကြိမ် ဘုရားရှင်ပညတ်တော် မူထားသော သိက္ခာပုဒ်များကို ဂါမခေတ်အတွင်းရှိ ရဟန်းတော်များစည်းဝေးကြပြီး သိက္ခာပုဒ် ပါတိမောက်ကို ရွတ်ဖတ်၍ လွန်ကျူးသောရဟန်းကို ဓမ္မအတိုင်း ဆုံးမကြပုံ”ကို မိန့်ကြားတော်မူပါသည်။ ဤသို့ အကျယ်တဝင့်ရှင်းလင်း ဟောတော်မူသော်လည်း ဝဿကာရပုဏ္ဏားက နားမလည်သဖြင့် ပြန်လည်မေးလျှောက်ပြန်ရာ အရှင်အာနန္ဒာက “ဘုရားရှင်ကိုယ်တော်တိုင် “ပသာဒနီယတရား ၁၀-ပါး”ကို ဟောတော်မူခဲ့ပုံ၊ ထိုပသာဒ နီယတရားဆယ်ပါးကို မိမိတို့ အရိုအသေအလေးအမြတ်ထားပြီး မြတ်နိုးပူဇော်ကြပုံကို တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီဖြင့် ရှင်းလင်းမိန့်ကြားတော်မူပါသည်။
ဝေဿကာရပုဏ္ဏားက “ဝေသာလီမြို့ ကူဋာဂါရသာလာကျောင်းတော်၌ နေတော်မူစဉ် ဘုရားရှင်သည် ဈာန်တရားကို ချီးမွမ်းတော်မူပုံ”ကို လျှောက်ထားပါသည်။ အရှင်အာနန္ဒာထေရ်က “ဘုရားရှင်သည် နီဝရဏမကင်းသည့် ဈာန်ကို မချီးမွမ်းပုံ၊ နီဝရဏကင်းသည့် ရူပဈာန်လေးပါးနှင့်ပြည့်စုံသူကိုသာ ချီးမွမ်းတော်မူပုံ”ကို မိန့်ကြားတော်မူရာ ဝဿကာရပုဏ္ဏားက ဝေဠုဝန်ကျောင်းတော်ကို ချီးမွမ်းပြီး ပြန်လည် ထွက်သွားပုံ၊ ဂေါပကမောဂ္ဂလာနပုဏ္ဏား၏မေးခွန်း ဖြေဆိုပြီးပုံကို မိန့်ကြားတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ-၌ အဇာတသတ်မင်း၏ စဏ္ဍပဇ္ဇောတမင်း၏အန္တရာယ်ကို သံသယရှိပုံ၊ ဤသုတ်ဖြစ်ပေါ်လာသည့်အချိန်၊ အရှင်အာနန္ဒာ၏ ဂေါပကမောဂ္ဂလာန ပုဏ္ဏားထံသို့ ကြွသွားတော်မူခြင်းအကြောင်း၊ ဝဿကာရပုဏ္ဏားက ရဟန်းတော်များသည် ရှေ့ကထက်ပို၍ ညီညီညွတ်ညွတ်ရှိကြခြင်း အကြောင်းကို မေးမြန်းပုံ၊ တိတ္ထိယတို့၏ သာဝကများဖြစ်သလို ဘုရားရှင်၏သာဝကများလည်း ဖြစ်နိုင်ပုံအကြောင်း၊ ဇမ္ဗူဒိပ်၌ သတင်းပျံ့နှံ့နေပုံ၊ ဝဿကာရပုဏ္ဏား၏ ဝေဠုဝန်ကျောင်းတော်ကို စောင့်ရှောက်ခြင်း အကြောင်းတို့ကို ဖွင့်ဆိုထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဂေါပါလသုတ္တ
ဂေါပါလသုတ္တ-အံ၊၃၊၅၄၆-၅၅၁။ အံ၊မြန်၊၃၊၅၃၃-၅၃၈။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၄၈။ ၃၅၅။ အံ၊ဋီ၊၃၊၃၆၃-၃၆၉။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဧကာဒသကနိပါတ၊ ၂-အနုဿတိဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
နွားအပေါင်း (နွားအုပ်)ကို ထိန်းသိမ်းစောင့်ရှောက်နိုင်သော ကြီးပွားအောင် မပြုလုပ်နိုင်သော နွားကျောင်းသား၏ အင်္ဂါ ၁၁-ပါး၊ နွားအုပ်ကို ထိန်းသိမ်းစောင့်ရှောက်နိုင်သော ကြီးပွားအောင်ပြုလုပ်နိုင်သော နွားကျောင်းသား၏ အရည်အချင်း ၁၁မျိုး၊ ဤဘုရားရှင်သာသနာတော်၌ သီလအစရှိသောအရည်အသွေးတို့ဖြင့် မကြီးပွားနိုင်သောရဟန်းနှင့် ကြီးပွားနိုင်သောရဟန်း၏ အရည်အချင်း ၁၁-မျိုးတို့ကို အကျယ် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ/ဋီကာတို့၌-ဥပမာနပက္ခ ဥပမေယျပက္ခတို့၏ အကျယ် သိသင့်သော အနက်အဓိပ္ပါယ်တို့ကိုဖွင့်ပြသော ဖွင့်ပြချက်များ ပါရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဂေါပါလကသုတ္တ
ဂေါပါလကသုတ္တ-ဥဒါန၊၁၂၂-၃။ ဥဒါန၊မြန်၊၁၁၀-၁။ ဥဒါန၊ဋ္ဌ၊၂၁၈-၂၂၁။
-ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ ဥဒါန၊ ၃-မေယိယဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
ဘုရားရှင်နှင့်သံဃာတော်များသည် ကောသလနိုင်ငံအတွင်း ဒေသစာရီခရီး လှည့်လည်ကြွချီတော်မူစဉ် နန္ဒနွားကျောင်းသားက ဘုရားအမှူးရှိသောသံဃာတော် များအား ဆွမ်းလုပ်ကြွေးပုံ၊ ဘုရားရှင်ကြွသွားတော်မူပြီး မကြာမီ နန္ဒကျောင်းသား အသတ်ခံရမှုနှင့်စပ်လျဉ်း၍ ဘုရားရှင်ကိုယ်တော်တိုင် ဥဒါန်းကျူးရင့်တော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ-၌ နန္ဒနွားကျောင်းသားအကြောင်... သောတာပတ္တိဖိုလ်၌ တည်ပုံ၊ (၇)ရက်ပတ်လုံး အလှူကြီးလှူဒါန်းပုံ၊ အသတ်ခံရခြင်းအကြောင်း၊ အရိယာသာဝကကို သတ်သူသည် အာနန္ဒရိယကံထိုက်ပုံ၊ အကုသိုလ်ကံ၏ အကျိုးပေး ပုံတို့ကို အကျယ်ဖွင့်ပြ ထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဂေါမယပိဏ္ဍသုတ္တ
ဂေါမယပိဏ္ဍသုတ္တ-သံ၊၂၊၁၁၇-၉။ သံ၊မြန်၊၂၊၁၀၉-၁၁၁။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၉၇-၈။ သံ၊ဋီ၊၂၊၂၅၂။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ (၁၀) ၅-ပုပ္ပဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
ဘုရားရှင်သည် သာဝတ္ထိမြို့၊ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် အညတရ ရဟန်းတစ်ပါးက “နိစ္စ, ဓုဝ, သဿတ, အဝိပရိဏာမဓမ္မ, သဿတိသမကဲ့သို့ အခါခပ်သိမ်းတည်ရှိသော ရုပ်, ဝေဒနာ, သညာ, သင်္ခါရ ဝိညာဉ် တစ်စုံတစ်ခု ရှိပါသလော” ဟု မေးလျှောက်သဖြင့် ဘုရားရှင်က သေးငယ်သောနွားချေးခဲကို လက်တော်ဖြင့်ယူတော်မူပြီး ထိုရဟန်းကို “ဤမျှလောက် အနည်းငယ်မျှသော နိစ္စ, ဓုဝ, သဿတ, အဝိပရိဏာမဓမ္မ, သဿတိသကဲ့သို့တည်သော အတ္တဘောမျှမရှိနိုင်ပုံ၊ ထိုကဲ့သို့သောအတ္တဘောရှိပါက မှန်ကန်သောအားဖြင့် ဒုက္ခအားလုံးကုန်ဆုံးရန် ကျင့်သုံးအပ်သော ဗြဟ္မစရိယ မထင်ရှားနိုင်ပုံကို မိန့်ကြားတော်မူပြီး မဟာသုဒဿန စကြာမင်းဝတ္ထုကို မိန့်တော်မူ၍ သို့ကလောက် ကြီးကျယ်သော သင်္ခါရတရားတို့ ချုပ်ပျောက်သွားပုံ၊ သင်္ခါရတရားတို့သည် အနိစ္စ, အဒ္ဓုဝ, အနဿာသိကဖြစ်ပုံ၊ သင်္ခါရတရားတို့၌ နိဗ္ဗိန္ဒဉာဏ်ဖြစ်ရန်, မဂ်ဉာဏ်ဖြစ်ရန် လွတ်မြောက်မှုဖိုလ်ဉာဏ်ဖြစ်ရန် အားထုတ်သင့်ပုံ”တို့ကို အကျယ်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဂေါလိယာနိသုတ္တ
ဂေါလိယာနိသုတ္တ-မ၊၂၊၁၃၃-၇။ မ၊မြန်၊၂၊၁၄၂-၇။ မ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၂၇-၉။ မ၊ဋီ၊၃၊၈၂။
-မဇ္ဈိမနိကာယ၊ မဇ္ဈိမပဏ္ဏာသ။ ၂-ဘိက္ခုဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
ဘုရားရှင်သည် ရာဇဂြိုဟ်မြို့တော် ဝေဠုဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် လျော့ပေါ့သောအကျင့်ရှိသော ဂေါလီယာနိအမည်ရှိသော တောကျောင်းနေ ရဟန်းကို အကြောင်းပြု၍ တောကျောင်းနေရဟန်းတို့ ကျင့်သုံးအပ်သောအကျင့် ၁၈-ပါးကို အရှင်သာရိပုတ္တရာထေရ် အကျယ်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အရှင်မောဂ္ဂလာန်ထေရ်၏ မေးလျှောက်ချက်အရ ရွာတွင်းနေရဟန်းတို့လည်း ဤအကျင့် ၁၈-ပါးကို ကျင့်အပ်၏-ဟု ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ/ဋီကာတို့၌-ယင်းအကျင့်တို့၏အဖွင့်များကို ဖွင့်ဆိုထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဃဋသုတ္တ
ဃဋသုတ္တ-သံ၊၁၊၄၆၃-၅၊ သံ၊မြန်၊၁၊၄၅၂-၄။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၁၅-၆။ သံ၊ဋီ၊၂၊၁၉၅။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၀-ဘိက္ခုသံယုတ္တ၊ တတိယသုတ်။
ဘုရားရှင်သည် သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် သာဝတ္ထိမှ ၄၅-ယူဇနာဝေးကွာသော ရာဇဂြိုဟ်မြို့ ဝေဠုဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးနေသော အရှင်မောဂ္ဂလာန်ထေရ်၏ ဘုရားရှင်အား ဒိဗ္ဗစက္ခု၊ ဒိဗ္ဗသောတ အဘိညာဉ်တို့ဖြင့် အာရဒ္ဓဝီရိယဒေသနာတော်ကို လျှောက်ထားမိန့်ကြားမှုနှင့် ဆက်စပ်၍ မထေရ်မြတ်နှစ်ပါးတို့ အချင်းချင်း ဂုဏ်ကြီးမားကြပုံအား ချီးကျူးပြောဆိုကြပုံကို ပြဆိုသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ -ယင်းအကျယ်တို့၏ မှတ်သားဖွယ် အဖွင့်များကို ဖွင့်ဆိုထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဃဋိကာရသုတ္တ
ဃဋိကာရသုတ္တ (၂)-မ၊၂၊၂၃၆-၂၄၄။ မ၊မြန်၊၂၊၂၄၇-၂၅၅။ မ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၉၃-၉။ မ၊ဋီ၊၃၊၁၃၅-၉။
-မဇ္ဈိမနိကာယ၊ မဇ္ဈိမပဏ္ဏာသ၊ ၄-ရာဇဝဂ္ဂ၊ ပထမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံအတွင်း ဒေသစာရီခရီး ကြွချီတော်မူစဉ် အညတရ ပဒေသ၌ ရှေးကရှိခဲ့ဖူးသော ဝေဂလိင်္ဂနိဂုံး, ဃဋိကာရအိုးထိန်းသည်, ဇောတိပါလ လုလင်နှင့် ဃဋိကာရအိုးထိန်းသည်၏ ကဿပဘုရားရှင်၏ အဂ္ဂုပဋ္ဌာကဖြစ်ပုံ အကျယ်ကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ -ဘုရားရှင်တို့၏ ပြုံးတော်မူပုံနှင့် ဆက်စပ်၍ သိမှတ်ဖွယ် အကျယ်၊ အရှင်အာနန္ဒာ၏ ဘုရားရှင် ခေတ္တသီတင်းသုံးတော်မူရန် လျှောက်ထားခြင်း ရည်ရွယ်ချက်၊ “မုဏ္ဍက” “သမဏက”“ဝေါဟာရ”၊ သောတ္ထိ သိနာနိအဖွင့်၊ ဃဋိကာရ၏ ဇောတိပါလလုလင်ထံသို့ ခေါ်သွားခြင်း၏ ရည်ရွယ်ချက်၊ ဇောတိပါလ ရဟန်းပြုပုံ၊ အဍ္ဎမာသုပသမ္ပန္နအဖွင့်၊ ပဏ္ဍုပုသကသာလိ-ပုဒ်အဖွင့်၊ သိက္ခာပုဒ်နှင့် ဘုရားရှင်၊ ကပ္ပဌိတိကဌာန၊ ဂုဏကထာလဒ္ဓလာဘ-စသည့် မှတ်သားဖွယ် ဖွင့်ဆိုချက်များ ပါရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဃဋီကာရသုတ္တ
ဃဋီကာရသုတ္တ (၂)-သံ၊၁၊၃၂-၃။ ၅၉-၆၀။ သံ၊မြန်၊၁၊၃၂-၃။ ၅၇-၉။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၈၆။ သံ၊ဋီ၊၁၊၁၂၇။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၂-ဒေဝပုတ္တသံယုတ္တ၊ နာနာတိတ္ထိယဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ဒေဝတာသံယုတ္တ၊ ၅-အာဒိတ္တဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
အဝိဟာရဗြဟ္မာဘုံသို့ရောက်လာသော ရဟန်းတော် (၇)ပါးတို့နှင့်ဆက်စပ်၍ ဃဋိကာရဗြဟ္မာနှင့် ဘုရားရှင်တို့ မေးမြန်းဖြေကြားပုံနှင့် ဃဋိကာရဗြဟ္မာအကြောင်းတို့ကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၁၊၅၉။ သံ၊မြန်၊၁၊၅၇-၉။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၂-ဒေဝပုတ္တသံယုတ္တ၊ နာနာတိတ္ထိယဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
ဃဋိကာရဗြဟ္မာ၏ မေးလျှောက်ချက်အရ အဝိဟာဘုံသို့ရောက်ကုန်သော ဥပက, ပလဂဏ္ဍ, ပုက္ကုသာတိ, ဘဒ္ဒိယ, ခဏ္ဍဒေဝ, ဗာဟုရဂ္ဃိ, သိင်္ဂိယ-ဟူသော (၇)ယောက်တို့ ဘုရားရှင်၏နိဗ္ဗာန်တရားကို ဘဝအနှောင်အဖွဲ့ ဖြတ်နိုင်ကြပုံကို ဘုရားရှင် ဖြေဆိုတော်မူသည့်သုတ်၊ ဃဋိကာရဗြဟ္မာ၏ ဖြစ်စဉ်ကို ဘုရားရှင်အား လျှောက်ထားသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဃောဋမုခသုတ္တ
ဃောဋမုခသုတ္တ-မ၊၂၊၃၆၄-၃၇၅။ မ၊မြန်၊၂၊၃၆၈-၃၈၀။ မ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၈၁-၃။ မ၊ဋီ၊၃၊၁၈၈-၉။
-မဇ္ဈိမနိကာယ၊ မဇ္ဈိမပဏ္ဏာသ၊ ၅-ဗြာဟ္မဏဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
ကာသိနိုင်ငံ၊ ဗာရာဏသီမြို့အနီး ခေမိယမ္ဗဝန၌ သီတင်းသုံးနေသော အရှင်ဥဒေနထေရ်အား အင်္ဂနိုင်ငံသား ဃောဋမုခဗြာဟ္မဏ၏ မေးလျှောက်သော စကားနှင့် ဆက်စပ်၍ “အတ္တန္တပ, အတ္တပရိတာပနာနုယောဂ မနုယုတ္တ”အစရှိသော ပုဂ္ဂိုလ် လေးမျိုးကို ဟောတော်မူပြီး ယင်းပုဂ္ဂိုလ်လေးမျိုးနှင့် ဆက်စပ်၍ ဃောဋမုခဗြာဟ္မဏ ထင်မြင်ယူဆချက်ကို လျှောက်ထားပြီးသည့်အခါ ယင်းပုဂ္ဂိုလ်လေးမျိုး၏အကျယ်ကို ခွဲခြားပြီးဟောတော်မူပါသည်။ ဒေသနာတော်အဆုံး၌ ဃောဋမုခဗြာဟ္မဏ သရဏဂုံဆောက်တည်ပုံ၊ အရှင်ဥဒေနထေရ်အား ပူဇော်ပုံ၊ အရှင်ဥဒေနထေရ်၏ ပါဋလိပုတ်မြို့နေ သံဃာတော်၏ ဥပဋ္ဌာနသာလာ ဆောက်လုပ်လှူဒါန်းရန် ညွှန်ကြားပုံ၊ ထိုဥပဋ္ဌာန သာလာ၏ “ဃောဋမုခီ”အမည်ရရှိပုံတို့ကို ပြဆိုသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ -ဃောဋမုခဗြာဟ္မဏ၏ မေးခွန်းနှင့်ဆက်စပ်၍ အရှင်ဥဒေနထေရ်၏ အကြံအစီ၊ ဃောဋမုခဗြာဟ္မဏ ကျောင်းဆောက်လုပ်လှူဒါန်းသည့် ကောင်းမှု ကုသိုလ်ကြောင့် နတ်ပြည်၌ဖြစ်ရပုံ၊ ပျက်စီးနေသော မိမိကောင်းမှုကျောင်းကို နှမအား ပြင်ဆင် ဆောက်လုပ်စေပုံတို့ကို ဖွင့်ပြထားပါသည်။
ဋီကာ၌-ခေမိယမ္ဗဝနအကြောင်း၊ ပရိဗ္ဗဇပုဒ်အဖွင့်၊ ဓမ္မာယေဝ ပမာဏ အဖွင့်-စသည်တို့ကို ဖွင့်ပြထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဃောသိတသုတ္တ
ဃောသိတသုတ္တ-သံ၊၂၊၃၃၁-၂။ သံ၊မြန်၊၂၊၃၂၅-၆။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၄၀-၁။ သံ၊ဋီ၊၂၊၃၁၁-၂။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-သဠာယတနသံယုတ္တ၊ (၁၃)၃ဂဟပတိဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
အရှင်အာနန္ဒာသည် ကောသမ္ဗီမြို့၊ ဃောသိတာရုံကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် ဓာတုနာနတ္တနှင့်ဆက်စပ်၍ ဃောသိတဂဟပတိ၏ လျှောက်ထားချက် အရ “ထင်ရှားရှိသော အဇ္ဈတ္တိကာယတန ၆-ပါး၊ ဗဟိဒ္ဓါယတန ၆-ပါး၊ ဝိညာဏဓာတ် ၇-ပါးတို့ဖြစ်ရာဝယ် သုခဝေဒနိယဖဿကိုစွဲ၍ သုခဝေဒနာ၊ ဒုက္ခဝေဒနိယဖဿကိုစွဲ၍ ဒုက္ခဝေဒနာ၊ အဒုက္ခမသုခဝေဒနိယဖဿကို စွဲ၍ ဥပေက္ခာဝေဒနာတို့ ဖြစ်ပေါ်လာမှုကို ဓာတုနာနတ္တ-ဟု ဟောတော်မူကြောင်း ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ -ဤသုတ်ဝယ် ဓာတ်ပေါင်း ၂၃-မျိုးတို့၏အစွမ်းအားဖြင့် ဓာတုနာနတ္တဖြစ်ပုံကို ဟောတော်မူကြောင်း ဖွင့်ပြထားပါသည်။
ဋီကာ၌-ဓာတ် ၂၃-ပါးဟူသည် ပဉ္စဒွါရ၌ ၂၀၊ မနောဒွါရ၌ ၃-ပါး ဖြစ်ကြောင်း ဖွင့်ပြထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
စက္ကသုတ္တ
စက္ကသုတ္တ-အံ၊၁၊၃၄၁။ အံ၊မြန်၊၁၊၃၅၆။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၀၉-၂၉၀။ အံ၊ဋီ၊၂၊၂၈၀။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၄-စက္ကဝဂ္ဂ၊ ပထမသုတ်။
ပတိရူပဒေသဝါသအစရှိသော သမ္ပတ္တိစက်၄-ပါးနှင့် ပြည့်စုံသောပုဂ္ဂိုလ်သည် စည်းစိမ်ဥစ္စာတို့၌ ပြန့်ပြောများပြားခြင်းသို့ ရောက်နိုင်၏ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌-ဉာဏသမ္ပယုတ်ကုသိုလ်ကံသည် ဤစက်များနှင့် ပြည့်စုံ အောင်ဆောင်ရွက်ပုံ ပုဗ္ဗေကတစက်သာပမာဏဖြစ်ပုံကို ဖွင့်ပြထားပါသည်။
ဋီကာ၌-စက်ငါးမျိုးရှိပုံ၊ ပုဗ္ဗေကတပုညတာ-ဟုဆိုအပ်သော သမ္ပတ္တိစက် သည်သာ ပမာဏဖြစ်ကြောင်း ဖွင့်ပြထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
စက္ကဝတ္တိသုတ္တ
စက္ကဝတ္တိသုတ္တ (၃)-ဒီ၊၃၊၄၈-၆၅၊ ဒီ၊မြန်၊၃။၄၉-၆၉၊ ဒီ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၉-၄၂။ ဒီ၊ဋီ၊၃၊၂၄-၃၅။
-ဒီဃနိကာယ၊ ပါထိကဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
ဤသုတ်တော်ကို ဘုရားရှင် မဂဓနိုင်ငံ မာတုလမြို့၌ ဟောတော်မူပါသည်။ “မိမိကိုယ်တိုင် သတိပဋ္ဌာန်လေးပါးဟူသော ဓမ္မကို မှီခိုရာ ကိုးကွယ်ရာပြု၍နေကြ၊ မိမိမှတစ်ပါး အခြားသူကို မှီခိုကိုးကွယ်၍မနေကြကုန်လင့်၊ ဘုရားရှင်ဟူသော ဖခင်၏ ဥစ္စာဖြစ်သော (သတိပဋ္ဌာန်ဓမ္မ)အာရုံ၌ လှည့်လည်ကျက်စားကြကုန်လော့၊ ဖခင်၏ ဥစ္စာဖြစ်သော (သတိပဋ္ဌာန်ဓမ္မ) အာရုံ၌ ကျက်စားနေကြသော သင်တို့အား (ဒေဝ ပုတ္တမာရ် မစ္စုမာရ် ကိလေသမာရ်)သည် နှိပ်စက်ဖို့ရန် အခွင့်အကြောင်းကို မရနိုင်၊ ကုသိုလ်တရားတို့ကို ဆောက်တည် ကျင့်သုံးခြင်းဟူသော အကြောင်းကြောင့် ဤကောင်းမှုအကျိုးသည် တစ်နေ့တခြား တိုးပွားလာသည်”ဟု မိန့်ကြားတော်မူပြီး ဒဠနေမိစကြာမင်းအကြောင်းကို ဟောတော်မူပါသည်။
ထိုဝတ္ထု၌ ဒဠနေမိစကြာမင်း သားတော်ကြီးကိုလွဲအပ်၍ ရဟန်းပြုသွားပုံ၊ စက္ကဝတ္တိအရိယကျင့်ဝတ် (၁၂)ပါး၊ စကြာရတနာဖြစ်ပေါ်လာပုံ၊ စကြာမင်း(၇)ဆက် တိုင်အောင်ဖြစ်ပေါ်ခဲ့ပုံ စကြာမင်းကျင့်ဝတ် ချွတ်ယွင်းလာရာအခါ၌ ဆင်းရဲသားများဖြစ် ပေါ်လာပုံ၊ “အဒိန္နာဒါနဖြစ်ပေါ်လာပုံ၊ ပါဏာတိပါတဖြစ်ပေါ်လာပုံ၊ သတ္တဝါတို့ အနှစ် ရှစ်သောင်းအထိ အသက်တမ်း အဆင်းတို့ ဆုတ်ယုတ်လာပုံ၊ မုသာဝါဒ ဖြစ်ပေါ် လာပုံ၊ အသက်တမ်းလေးသောင်းအထိ ဆုတ်ယုတ်ပုံ၊ ပိသုဏဝါစာဖြစ်ပေါ်လာပုံ၊ သတ္တဝါတို့အသက်တစ်သောင်းတမ်း၌ “သုဝဏ္ဏ”“ဒုဗ္ဗဏ္ဏ”ကွဲပြားလာခြင်းကြောင့် အဘိဇ္ဈာ, ကာမေသုမိစ္ဆာစာရ-တို့ဖြစ်ပေါ်လာပုံ၊ အသက်တမ်းငါးသောင်းအထိ ဆုတ်ယုတ်သွားပုံ၊ “ဖရုသဝါစာ သမ္ဖပ္ပလာပါ”တို့ဖြစ်ပေါ်လာပုံ၊ အသက်တမ်း (၂၅၀၀)မှ (၂၀၀၀)အထိ ဆုတ်ယုတ်သွားပုံ၊ “အဘိဇ္ဈာဗျာပါဒ”တို့ဖြစ်ပေါ်လာပုံ၊ အသက်တမ်း (၁၀၀၀)အထိ ဆုတ်ယုတ်သွားပုံ၊ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိဖြစ်ပေါ်လာပုံ၊ အသက်တမ်း (၅၀၀) အထိ ဆုတ်ယုတ်သွားပုံ “အဓမ္မရာဂ ဝိသမလောဘ မိစ္ဆာဓမ္မတို့ဖြစ်ပေါ်လာပုံ အသက်တမ်း (၂၅၀)မှ (၂၀၀) အထိ ဆုတ်ယုတ်သွားပုံ၊ “အမတ္တေယျတာ အပေတ္တေယျတာ အသာမညတာ အဗြဟ္မညတာ ကုလေ န ဇေဌာပစာယိတာ”တို့ ဖြစ်ပေါ်လာပုံ အသက်တမ်း (၁၀၀) အထိ ဆုတ်ယုတ်သွားပုံ၊ တဖြေးဖြေး (၁၀)နှစ်တမ်းအထိ၊ “သပ္ပိ တေလ နဝနီတ မဓု ဖာဏိတ လောဏ” အရသာငါးမျိုး ပျောက်ကွယ်သွားပုံ၊ လူးထမင်းသာ ထိုအခါ၌ အကောင်းဆုံးဖြစ်တော့ပုံ၊ ကုသလကမ္မပထတရား (၁၀)ပါးတို့ အကုန်လုံးပျောက်ကွယ်သွားပုံ အကုသလကမ္မပထတရားတို့ ထွန်းကားပုံ၊ မကောင်းမှုပြုသူများ အပူဇော်ခံကြရပုံ၊ ချီးမွမ်းမှုခံကြရပုံ၊ ဆိတ်, သိုး, ခွေး, ဝက်ကဲ့သို့ ပမာ ရောနှောရှုပ်ထွေးပြီး လောကဓမ္မပျက်စီးပုံ၊ အချင်းချင်း “အာဃာတ” “ဗျာပါဒ” “မနောပဒေါသ” အားကြီးကြပြီး သတ်ဖြတ်ကြပုံ၊ သတ္တန္တရကပ်ကြောင့် သတ္တဝါတို့ ပျက်စီးကြပုံ၊ အသွားရခက်ခဲသော တောအုပ်အစရှိသောအရပ်တို့သို့ ပြေးအောင်းသော သတ္တဝါတို့ အနည်းငယ်သာ ကျန်ရှိတော့ပုံ ထိုသတ္တဝါတို့အသိဉာဏ် ဖြစ်ပေါ်လာကြပြီး ပါဏာတိပါတမှ ရှောင်ကြဉ်၍ ကုသိုလ်ကောင်းမှုများ ဆောက်တည် ကျင့်သုံး ကြရာက အသက်တမ်း အဆင်းတို့ တဖြေးဖြေးတိုးတက်လာကြပုံ၊ အကုသိုလ်တရားတို့ကိုပယ်ရှားပြီး ကုသိုလ်ကောင်းမှုများကို ပြုကျင့်ကြခြင်းကြောင့် သတ္တဝါတို့ အနှစ် ရှစ်သောင်းအထိ အသက်ရှည်ကြပုံ၊ ထိုအခါ“ဣစ္ဆာ, အနသန, ဇရာ” ဟူသော ရောဂါသုံးမျိုးသာရှိပုံ၊ ဇမ္ဗူဒီပါကျွန်းသည် မြို့ရွာလူဦးရေတို့ ကြက်ပျံတစ်ကျ အထိ စည်ကားတိုးတက်ပုံ၊ သင်္ခစကြာမင်း ပေါ်လာပုံ၊ မေတ္တယျဘုရားရှင် ပွင့်တော်မူပုံ၊ သင်္ခစကြာမင်းရဟန်းပြုပုံ၊ ရဟန်းတော်တို့၏ “အာယု ဝဏ္ဏ သုခ ဘောဂ ဗလ” တရားတို့နှင့် ပြည့်စုံအောင် ကျင့်သုံးကြပုံ ကုသိုလ်တရားတို့ကို ဆောက်တည်ကျင့်သုံး ကြခြင်းကြောင့် လွှမ်းမိုးနိုင်ခဲသော ဒေဝပုတ္တမာရ် မစ္စုမာရ် ကိလေသမာရ်တို့ကို လွှမ်းမိုးနိုင်ပုံတို့ကို ဟောတော်မူပါသည်။
အဋ္ဌကထာ၌ ဤသုတ်တော်ကို မာတုလမြို့အပြင်ဖက် မာတုလ (ပညောင်) ပင်အောက်၌ ဟောတော်မူကြောင်း၊ “ဗီလုံး”ငှက်ငယ်ဝတ္ထု၊ ဝဋဂါမိကုသိုလ်၊ ဝိဝဋဂါမိ ကုသိုလ်အကြောင်း၊ စကြာရတနာရွှေ့ပုံအကြောင်း၊ မိဖအမွေ ခံစားထိုက် မထိုက်၊ ဓမ္မိကရက္ခာဝရဏဂုတ္တိ သံဝိဒဟန၊ စက္ကဝတ္တိအရိယကျင့်ဝတ် (၁၀)ပါး (၁၂)ပါးရေတွက်ပုံ ကပ်ကြီးသုံးပါးဆိုက်ရောက်ခြင်း အကြောင်းသုံးပါး၊ သတ္တဝါတို့လားရာဂတိ၊ သားစဉ်မြေးဆက်အသက်ရှည်ခြင်းအကြောင်း၊ သင်္ခစကြာမင်း၏ရှေးကောင်းမှု ရဟန်းတော်တို့၏ “အာယုဝဏ္ဏ သုခ ဘောဂ ဗလ”ဖွင့်ဆိုချက်များ၊ ဤသုတ်တော်ဒေသနာ ၏အဆုံး၌ ရဟန်းတော်နှစ်သောင်း ရဟန္တာဖြစ်ပုံ၊ သတ္တဝါ(၈၄၀၀၀)တို့ တရားသိမြင် ကျွတ်တမ်းဝင်ပုံတို့ကို ဖွင့်ပြထားပါသည်။
ဋီကာ၌ စကြာမင်းကျင့်ဝတ် ပြီးပြည့်စုံရာ နှစ်အပိုင်းအခြား၊ သားသမီးများ အသက်ရှည်နိုင်ပုံ အစရှိသည်တို့ကို ဖွင့်ပြထားပါသည်။
-သံ၊၃၊၈၇။ သံ၊မြန်၊၃၊၉၂။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၉၀-၂။ သံ၊ဋီ၊၂၊၄၂၉-၄၃၀။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၂-ဗောဇ္ဈင်္ဂသံယုတ္တ၊ ၅-စက္ကဝတ္တိဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
စကြာမင်းဖြစ်ပေါ်လာခြင်းကြောင့် ရတနာ ၇-ပါးတို့ ထင်ရှားစွာ ဖြစ်ပေါ်လာသည်။ ဘုရားရှင်ပွင့်တော်မူလာခြင်းကြောင့် ဗောဇ္ဈင်ရတနာ (၇)ပါး ထင်ရှားဖြစ်ပေါ်လာသည် ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။ \အဋ္ဌကထာ၌-ရာဇာ၊ စက္ကဝတ္တိ၊ ရတန၊ ပါတုဘာဝါ-ပုဒ်တို့၏အဖွင့်များ၊ စကြာမင်း ၏ရတနာ (၇)ပါးနှင့် ဗောဇ္ဈင်ရပါးတို့ နှိုင်းယှဉ်၍ ဖွင့်ဆိုချက်တို့ ပါရှိပါသည်။
-အံ၊၁၊၁၀၇-၉။ အံ၊မြန်၊၁၊၁၂၆-၇။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၇၇-၉။ အံ၊ဋီ၊၂၊၈၁-၃။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ တိကနိပါတ၊ ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၂-ရထကာရဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
ဤသုတ်၌“စကြာမင်းနှင့် ဘုရားရှင်တို့၏သဘာဝ စက္ကဝတ္တိ၊ ဓမ္မိကရက္ခာ ဝရဏဂုတ္တိဖြစ်ပုံကို” အကျယ်ပြောဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ -ဓမ္မ, ဓမ္မိက, ဓမ္မရာဇာ, သံဝိဒဟနာကာရအပ္ပဋိဝတ္တိ, ရက္ခ, အာဝရဏ, ဂုတ္တိ စသော ပုဒ်တို့၏ မှတ်သားဖွယ်အဖွင့်များ။
ဋီကာ၌ -စက္က(၇)မျိုး၊ စက္ကဝတ္တိ၊ စက္ကဝတ္တိဝတ္တ စသည်တို့ကို ဖွင့်ပြထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
စက္ကဝတ္တိအစ္ဆရိယသုတ္တ
စက္ကဝတ္တိအစ္ဆရိယသုတ္တ-အံ၊၁၊၄၄၉-၄၅၀။ အံ၊မြန်၊၁၊၄၆၂-၃။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၃၅-၆။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ တတိယပဏ္ဏာသက၊ (၁၃) ၃-ဉာယဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
စကြာမင်း၏ အစ္ဆရိယ၊ အဗ္ဘုတဓမ္မလေးပါးနှင့် အရှင်အာနန္ဒာမထေရ်၏ အစ္ဆရိယ၊ အဗ္ဘုတဓမ္မလေးပါးတို့ကို ဘုရားရှင်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ -စကြာမင်းတို့ ပရိသတ်အလိုက် ပြောကြားသည့်စကားတို့ကို ဖွင့်ဆိုထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
စက္ကဝတ္တိရာဇသုတ္တ
စက္ကဝတ္တိရာဇသုတ္တ-သံ၊၃၊၂၉၈-၉။ သံ၊မြန်၊၃၊၂၉၉-၃၀၀။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၀၇-၈။ သံ၊ဋီ၊၂၊၅၂၇။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၁-သောတာပတ္တိသံယုတ္တ၊ ၁-ဝေဠုဒွါရဝဂ္ဂ၊ ပထမသုတ်။
အရိယာသာဝက၏ ဓမ္မလေးပါးနှင့် မပြည့်စုံသော စကြာမင်းသည် စကြာမင်း စည်းစိမ်ကို ခံစားပြီး နတ်စည်းစိမ်ခံစားနေရသော်လည်း အပါယ်လေးပါးမှ မလွတ်နိုင်။ အရိယာသာဝကသည် ဆွမ်းခံ၍ရသောဆွမ်းဖြင့် မျှတလျက် အမြိတ်အဆာမရှိသော သင်္ကန်းကို ဝတ်ရုံနေသော်လည်း အရိယဓမ္မလေးပါးနှင့် ပြည့်စုံသောကြောင့် အပါယ် လေးပါးမှ လွတ်မြောက်၏-ဟု လေးကျွန်းလုံးကို အစိုးရသော စကြာမင်းဘဝထက် အရိယဓမ္မလေးပါးကိုရသော အရိယာသာဝက က မြင့်မြတ်ပုံကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
စက္ကာနုဝတ္တနသုတ္တ
စက္ကာနုဝတ္တနသုတ္တ (၂)-အံ၊၂၊၁၃၀-၁။ အံ၊မြန်၊၂၊၁၆၂-၃။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၄၇။ အံ၊ဋီ၊၃၊၄၃-၄။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ပဉ္စကနိပါတ၊ တတိယပဏ္ဏာသက၊ (၁၄) ၄-ရာဇဝဂ္ဂ၊ ပထမသုတ်။
လူဖြစ်သော ရန်သူတစ်စုံတစ်ယောက်မျှ မဖျက်ဆီး မတားမြစ်နိုင်သော စကြာရတနာကို လည်စေနိုင်သော စကြာမင်း၏ အရည်အချင်းငါးမျိုးနှင့် တစ်စုံ တစ်ယောက်သော နတ်, လူ, ဗြဟ္မာမျှ မလည်စေနိုင်သော အနုတ္တရဓမ္မစက်ကို လည်စေတော်မူနိုင်သော ဘုရားရှင်၏ အရည်အချင်းငါးမျိုးတို့ကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၂၊၁၃၁။ အံ၊မြန်၊၂၊၁၆၃-၄။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၄၇။ အံ၊ဋီ၊၃၊၄၄။ အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ပဉ္စကနိပါတ၊ တတိယပဏ္ဏာသက။ (၁၄) ၄-ရာဇဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
စကြာမင်းသားတော်ကြီးနှင့် အရှင်သာရိပုတ္တရာ-တို့၏ အထက်သုတ်ပါ အရည်အချင်းတို့ကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ စကြာရတနာကွယ်ပျောက်ပုံ၊ ပြန်လည်ဖြစ်စေပုံတို့ကို ဖွင့်ပြ ထားပါသည်။
ဋီကာ၌လည်း ဖွင့်ဆိုချက်များ များစွာရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
စက္ခုသုတ္တ
စက္ခုသုတ္တ (၆)-သံ၊၁၊၄၃၉။ သံ၊မြန်၊၁၊၄၂၈။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၉၆။ သံ၊ဋီ၊၂၊၁၇၉။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၇-ရာဟုလသံယုတ္တ၊ ပဌမဝဂ်၊ ပဌမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် အရှင်ရာဟုလာ၏ လျှောက်ထားချက်အရ-စက္ခုအစရှိသော အဇ္ဈတ္တိကာယတန (၆)ပါးတို့ကို တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ အနတ္တလက္ခဏသုတ်ဒေသနာတော်အတိုင်း ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၁၊၄၄၂-၃။ သံ၊မြန်၊၁၊၄၃၂။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ ၇-ရာဟုလသံယုတ္တ၊ ဒုတိယဝဂ်၊ ပဌမသုတ်။
အနီးသို့ရောက်ရှိလာသော ရာဟုလာအား အထက်ပါသုတ်ဒေသနာတော် နည်းဖြင့် အဇ္ဈတ္တိကာယတန (၆)ပါးတို့ကို တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၂၊၁၈၆။ သံ၊မြန်၊၂၊၁၇။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၁၇။ သံ၊ဋီ၊၂၊၂၃။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၄-ဩက္ကန္တသံယုတ္တ၊ ပဌမသုတ်။
သဒ္ဓါနုသာရီသောတာပန်ပုဂ္ဂိုလ်နှင့် ဓမ္မာနုသာရီသောတာပန်ပုဂ္ဂိုလ်တို့၏ ဉာဏ်အမြင်ဖြစ်ပုံကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌-ဤပုဂ္ဂိုလ်များသည် “ဌိတကပ္ပိ”ပုဂ္ဂိုလ်ဖြစ်ပုံကို ဖွင့်ပြထားပါသည်။
-သံ၊၂၊၁၉၀။ သံ၊မြန်၊၂၊၁၈၁။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၅-ဥပ္ပါဒသံယုတ္တ၊ ပဌမသုတ်။
မျက်စိ၏စ၍ဖြစ်မှုသည် ဒုက္ခ၏ စ၍ဖြစ်မှု၊ မျက်စိ၏ တည်တံ့မှုသည် ရောဂါတို့၏ တည်တံ့မှု၊ မျက်စိ၏ အသစ်ဖြစ်ပေါ်မှု, ထင်ရှားဖြစ်ပေါ်မှုသည် ဇရာ, မရဏ၏ အသစ်ဖြစ်ပေါ်မှု ထင်ရှားဖြစ်ပေါ်မှုဟူ၍လည်းကောင်း၊ မျက်စိ၏ချုပ်မှုသည် ဒုက္ခချုပ်မှု, မျက်စိ၏ငြိမ်းမှုသည် ရောဂါတို့၏ငြိမ်းမှု၊ မျက်စိ၏ကွယ်ပျောက်မှုသည် ဇရာမရဏတို့၏ ကွယ်ပျောက်မှု-ဟူ၍လည်းကောင်း အဇ္ဈတ္တိကာယတန (၆)ပါးတို့ကို တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၂၊၁၉၄။ သံ၊မြန်၊၂၊၁၈၄။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၁၈။ သံ၊ဋီ၊၂၊၂၇၃။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၆-ကိလေသသံယုတ္တ၊ ပဌမသုတ်။
မျက်စိ၌ လိုချင်တပ်မက်မှုသည် စိတ်၏ ညစ်ညူးမှုမည်၏-အစရှိသည်ဖြင့် အဇ္ဈတ္တိကာယတန (၆)ပါးတို့ကို တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ ဟောတော်မူပြီး ဤ (၆)ဌာနတို့၌ စိတ်ညစ်ညူးမှုကို ပယ်အပ်ပြီးသော ရဟန်း၏စိတ်သည် နေက္ခမ္မနိန္ဒ, နေက္ခမ္မပရိဘာဝိတ, အဘိညာသစ္ဆိကရဏီယဓမ္မ ကမ္မနိမိတ်ဖြစ်ပုံကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-ဣတိဝုတ်၊၂၃၁။ ဣတိဝုတ်၊မြန်၊၂၁၅။ ဣတိဝုတ်၊ဋ္ဌ၊၁၉၆-၈။
-ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ ဣတိဝုတ္တက၊ ၃-တိကနိပါတ၊ ဒုတိယဝဂ်၊ ဒုတိယသုတ်။
မံသစက္ခု၊ ဒိဗ္ဗစက္ခု အတုမရှိသော ပညာစက္ခု-ဟု စက္ခုသုံးပါးကို ဘုရားရှင် ဟောတော်မူပုံ၊ မံသစက္ခုသည် ဒိဗ္ဗစက္ခု၏အကြောင်းဖြစ်ပုံ၊ အတုမရှိသော အာသဝက္ခယဉာဏ်ဟူသော ပညာစက္ခုကိုရခြင်းကြောင့် ဒုက္ခအားလုံးမှ လွတ်မြောက် ၏-ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူပုံကို ခုဇ္ဇုတ္တရာက သာမာဝတီအမှူးရှိသော မိဖုရားတို့အား ဟောပြသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ အကျယ်ဖွင့်ပြချက်များ များစွာ ပါရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
စင်္ကမသုတ္တ
စင်္ကမသုတ္တ (၂)-သံ၊၁၊၃၆၈-၉။ သံ၊မြန်၊၁၊၃၅၃-၄။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၂၉-၁၃၁။ သံ၊ဋီ၊၂၊၁၃၈-၉။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၃-ဓာတုသံယုတ္တ၊ ဒုတိယဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
ဘုရားရှင်၏ မနီးမဝေးသောအရပ်၌ မိမိတို့၏ ပရိသတ်တို့နှင့်အတူ စင်္ကြန် လျှောက်နေသော အရှင်သာရိပုတ္တရာ အစရှိသော မထေရ်(၈)ပါးတို့၏ ဂုဏ်ပုဒ်များကို အသီးအသီး မိန့်ကြားတော်မူပြီး သတ္တဝါတို့သည် ဓာတ်သဘောတူအချင်းချင်း ပေါင်းသင်းနေထိုင်ကြပုံကို အကျယ်ရှင်းလင်း ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌-မထေရ်မြတ်တို့၏ ဂုဏ်ကျေးဇူးများနှင့် မထေရ်မြတ်များ စင်္ကြန်လျှောက်နေကြခြင်း အကြောင်းများကိုလည်း ဖွင့်ပြထားပါသည်။
-အံ၊၂၊၂၄။ အံ၊မြန်၊၂၊၃၂။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၂။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ပဉ္စကနိပါတ၊ ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၃-ပဉ္စင်္ဂိကဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
လမ်းလျှောက် (စင်္ကြန်)သွားခြင်းအကျိုးငါးပါးတို့ကို ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
စင်္ကီသုတ္တ
စင်္ကီသုတ္တ-မ၊၂၊၃၇၅-၃၈၈။ မ၊မြန်၊၂၊၃၈၀-၃၉၃။ မ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၈၃-၂၉၁။ မ၊ဋီ၊၃၊၁၈၉-၁၉၅။
-မဇ္ဈိမနိကာယ၊ မဇ္ဈိမပဏ္ဏာသ၊ ၅-ဗြာဟ္မဏဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ဩပါသာဒဗြာဟ္မဏဂါမ နတ်တို့ကို ဗလိနတ်စာ ကြွေးရာ အင်ကြင်းတော၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် ဩပါသာဒဗြာဟ္မဏဂါမ၏ အကြီးအကဲဖြစ်သော စင်္ကီဗြာဟ္မဏအမှူးရှိသော ပရိသတ်တို့အလယ်၌ စင်္ကီဗြာဟ္မဏ၏ လျှောက်ထားချက်အရ အသက် (၁၆)နှစ်သာရှိသေးသော ဗြာဟ္မဏပညာတတ် ခေါင်းဆောင် “ကာပဋိကလုလင်၏ မေးလျှောက်ချက်အရ “ဗြာဟ္မဏဝါဒသည် သူကန်းအဆက်ဆက်နှင့်တူပုံ၊ ဗြာဟ္မဏတို့၏ ယုံကြည်ချက်သည် အခြေအမြစ်မရှိပုံ သဒ္ဓါ, ရုစိ, အနုဿဝ, အာကာရ ပရိဝိတက္က, ဒိဋ္ဌိနိဇာနန္တိ-တို့သည် အမှန်အမှား နှစ်မျိုးဖြစ်နိုင်ပုံ၊ သစ္စာကို စောင့်ရှောက်ခြင်း၊ သစ္စာကို ထိုးထွင်း၍သိခြင်း၊ ဖိုလ်ကို မျက်မှောက်ပြုခြင်း၊ ဖိုလ်ကို မျက်မှောက်ပြုခြင်းအား များစွာ ကျေးဇူးပြုတတ်သော တရားတို့ကို အကျယ်ဝေဖန်၍ ဖြေကြားတော်မူပါသည်။ ကာပဋိကလုလင်သည် အဖြေအားလုံးကို ကျေနပ်နှစ်သက်ပါကြောင်း၊ ရှေးက ဦးပြည်း, ကြွယ်ဝ, မည်းညစ် ကုန်, ဗြဟ္မာ၏ခြေဖမိုးမှ မွေးဖွားကုန်သော ရဟန်းယုတ်တို့သည် အဘယ်မှာလျှင် တရားသဘောကို သိကြကုန်အံ့နည်း-ဟု အထင်မှားကြပုံ၊ ယခုအခါ ရဟန်းတို့၌ ရဟန်းဟူသော ချစ်ခြင်း၊ ကြည်ညိုခြင်း၊ ရိုသေခြင်းကို လွန်စွာ ဖြစ်စေပါကုန်၏။ ယနေ့မှစ၍ မိမိကို ဥပါသကာဟု မှတ်တော်မူပါ”ဟု လျှောက်ထားသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌-စင်္ကီဗြာဟ္မဏ၏ ဇာတိဂုဏ်အဖွင့်များ၊ ဘုရားရှင်၏ ဇာတိဂုဏ်အဖွင့်များ၊ မိမိတို့နှင့် ဘုရားရှင်၏ ကွာခြားရာ၌ ဥပမာများ၊ ရွှေအိုးကြီး လေးလုံး၊ ဘုရားရှင်ကို တိုင်းတာမရနိုင်ပုံ၊ ရာဟုအသူရိန်အကြောင်း၊ အန္ဓဝေဏီအဖွင့် အစရှိသည်တို့ကို လေ့လာနိုင်ပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
စဏ္ဍသုတ္တ
စဏ္ဍသုတ္တ-သံ၊၂၊၄၉၃-၄။ သံ၊မြန်၊၂၊၄၈။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၄၀။ သံ၊ဋီ၊၂၊၃၇၉။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ်၊ ၈-ဂါမဏိသံယုတ္တ၊ ပထမသုတ်။
စဏ္ဍဂါမဏိ၏လျှောက်ထားချက်အရ “ရာဂ, ဒေါသ, မောဟတရားများကို မပယ်ရသေးသူသည် စိတ်ဆိုးစေကုန်၏၊ သူတစ်ပါးတို့ စိတ်ဆိုးသည်ရှိသော် စိတ်ဆိုးမှု ထင်ရှားလာ၏။ ထို့ကြောင့် “စဏ္ဍ, စဏ္ဍ”ဟု ပြောဆိုအပ်၏။
ရာဂ, ဒေါသ, မောဟတရားများကို ပယ်ပြီးသူသည် သူတစ်ပါးတို့ကို စိတ်မဆိုး စေတတ်၊ သူတစ်ပါးတို့က စိတ်ဆိုးစေကုန်သော်လည်း စိတ်ဆိုးမှုကို ထင်ရှားစွာ မပြု၊ ထို့ကြောင့် ထိုသူတော်ကောင်းကို “သောရတ, သောရတ”ဟု ဆိုအပ်၏ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
စဏ္ဍာလသုတ္တ
စဏ္ဍာလသုတ္တ-အံ၊၂၊၁၈၁။ အံ၊မြန်၊၂၊၂၃၁။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၆၂။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ပဉ္စကနိပါတ၊ စတုတ္ထပဏ္ဏာသက၊ (၁၈) ၃-ဥပါသကဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
ဥပါသကစဏ္ဍာလ၊ ဥပါသကမလ၊ ဥပါသကပဋိကုဋ္ဌ၏ အရည်အချင်းငါးမျိုး နှင့် ဥပါသကရတန, ဥပါသကပဒုမ, ဥပါသကပုဏ္ဍရိက၏ အရည်အချင်းငါးမျိုးတို့ကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
စတုစက္ကသုတ္တ
စတုစက္ကသုတ္တ-သံ၊၁၊၁၅။ သံ၊မြန်၊၁၊၁၅။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၅၁။ သံ၊ဋီ၊၁၉၇-၉၈။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-ဒေဝတာသံယုတ္တ၊ ၃-သတ္တိဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
ကောဓ, ဥပနာဟကြောင့်ဖြစ်သော အားကြီးသောအမျက်ထွက်မှုဟူသော ကြိုး, ကိလေသာဟူသောလွန်ကြိုး, ယုတ်ညံ့သော ဒုဗ္ဗလလောဘ, ဗလဝလောဘ, အဝိဇ္ဇာဟူသော အမြစ်နှင့်တကွဟူသောတဏှာ ဤတရားတို့ကို အရဟတ္တမဂ်ဖြင့် ပယ်ဖြတ်နိုင်လျှင် ဣရိယာပုထ်လေးပါးဟူသော စက်ဘီးရှိသော, ကိုးပေါက်သော အနာဝရှိသော, ရွံစဖွယ်လိလိ အပုတ်အသိုးတို့ဖြင့် ဒင်းကြမ်းပြည့်နေသော ကိလေသာ ဟူသော ညွန်ပျောင်းရှိသော ဤခန္ဓာကိုယ်၏ ထွက်မြောက်ရာဖြစ်၏-ဟု အညတရ နတ်သားအား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
စတုတ္ထသုတ္တ
စတုတ္ထသုတ္တ-အံ၊၃၊၄၅၁။ အံ၊မြန်၊၃၊၄၄၃။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဒသကနိပါတ၊ တတိယပဏ္ဏာသက၊ (၁၃) ၃-ပရိသုဒ္ဓဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
ဘုရားရှင်သာသနာတော်မှတစ်ပါး အခြားသောသနာ၌မဟာသော ရာဂ, ဒေါသ, မောဟတို့ကို ပယ်ဖျောက်ခြင်းလျှင်အဆုံးရှိသော တရားဆယ်ပါးတို့ကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
စတုတ္ထဇ္ဈာနပဉှာသုတ္တ
စတုတ္ထဇ္ဈာနပဉှာသုတ္တ-သံ၊၂၊၄၅၉။ သံ၊မြန်၊၂၊၄၅၄။ သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၆-မောဂ္ဂလာနသံယုတ္တ၊ စတုတ္ထသုတ်။
စတုတ္ထဈာန်နှင့်ဆက်စပ်၍ အကြံအစီဖြစ်ခဲ့ပုံ၊ စတုတ္ထဈာန်ကို ဝင်စားပုံ၊ စတုတ္ထဈာန်ကိုဝင်စားနေသော မိမိအား သုခနှင့်တကွဖြစ်သော သညာမနသိကာရ တို့ဖြစ်ပုံ ဘုရားရှင် မိန့်ကြားတော်မူပုံ၊ မိမိကိုယ်တိုင် စတုတ္ထဈာန်ကိုဝင်စားပုံ၊ ဘုရားရှင် ကိုယ်တော်တိုင် ချီးမြှောက်အပ်သော ထူးမြတ်သော အသိဉာဏ်ရှိသောတပည့်ဟု မှန်ကန်စွာ ပြောဆိုလိုသူသည် မိမိကိုသာ ပြောဆိုရာရောက်ပုံ-တို့ကို အရှင်မောဂ္ဂလာန်ထေရ်က သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ ရဟန်းတို့အား ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
စတုဓာတုသုတ္တ
စတုဓာတုသုတ္တ-သံ၊၁၊၃၇၉။ သံ၊မြန်၊၁၊၃၆၅။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၁၄၁။ သံ၊ဋီ၊၂၊၁၄၆။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၃-ဓာတုသံယုတ္တ၊ စတုတ္ထဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
ပထဝီ, အာပေါ, တေဇော, ဝါယော-ဟု ဓာတ်ကြီးလေးပါးရှိပုံကို ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
စတုပဋိသမ္ဘိဒါသစ္ဆိကိရိယာသုတ္တ
စတုပဋိသမ္ဘိဒါသစ္ဆိကိရိယာသုတ္တ-အံ၊၁၊၂၂။ အံ၊မြန်၊၁၊၃၀။ အံ၊ဋ္ဌ၊၁၉၃။ အံ၊ဋီ၊၁၊၁၄၀-၁။ အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဧကကနိပါတ၊ ၁၃-ဧကပုဂ္ဂလဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
အရဟံဂုဏ်ရှင် သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဂုဏ်ရှင် တထာဂတဖြစ်တော်မူသော ဘုရား၏ ထင်ရှားစွာ ဖြစ်ပွင့်တော်မူခြင်းသည် အတ္ထ, ဓမ္မ, နိရုတ္တိနှင့် ပဋိဘာန-ဟူသော လောကီ, လောကုတ္တရာ ပဋိသမ္ဘိဒါဉာဏ်လေးတန်ကို ကိုယ်ထိလက်ရောက် မျက်မှောက်ပြုနိုင်ရန်ဖြစ်၏-ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
စတုမဟာရာဇသုတ္တ
စတုမဟာရာဇသုတ္တ (၂)-အံ၊၁၊၁၄၁-၃။ အံ၊မြန်၊၁၊၁၅၉-၁၆၂။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၂၂-၄။ အံ၊ဋီ၊၂၊၁၁၇-၈။ -အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ တိကနိပါတ၊ ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၄-ဒေဝဒူတဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
ကုသိုလ်ကောင်းမှုပြုသူစာရင်း ကောက်ယူပို့ရန် သိကြားမင်း၏ တာဝန်ပေး ချက်အရ လဆန်း လဆုတ် (၈)ရက်နေ့များ၌ စတုမဟာရာဇ်နတ်မင်းကြီးတို့၏ အမတ်များ၊ (၁၄)ရက်ဥပုသ်နေ့များ၌ နတ်မင်းတို့၏ သားတော်များ၊ (၁၅)ရက် ဥပုသ်နေ့များ၌ စာတုမဟာရာဇ်နတ်မင်းတို့ကိုယ်တိုင် လူ့ပြည်သို့ဆင်း၍ ကုသိုလ် စာရင်း ကောက်ယူကြပုံ၊ ကုသိုလ်ပြုသူနည်းပါသည့်အခါ တာဝတိံသာနတ်တို့ စိတ်မချမ်းသာကြပုံ၊ ကုသိုလ်ပြုသူ များပြားသည့်အခါ တာဝတိံသာနတ်တို့ ပျော်ရွှင်ကြပုံ၊ “စာတုဒ္ဒသိံ” အစရှိသော ဂါထာကို ဥပုသ်စောင့်သုံးကြရန်အတွက် ရာဂ, ဒေါသ, မောဟများ မကင်းသေးသော သိကြားမင်းရွတ်ဆိုခြင်းထက် ရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်ရွတ်ဆိုခြင်းသည် သင့်မြတ်သောရွတ်ဆိုခြင်းဖြစ်ပုံတို့ကို ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၁၊၁၄၃။ (အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ... အဋ္ဌမသုတ်။)
“စာတုဒ္ဒသိံ”အစရှိသော ဂါထာကို ဇာတိ, ဇရာ, မရဏ, သောက, ပရိဒေဝ, ဒုက္ခ, ဒေါမနဿ, ဥပါယာသတို့မှ မလွတ်ကင်းသေးသော သိကြားမင်းရွတ်ဆိုခြင်းထက် ရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်ရွတ်ဆိုခြင်းက ကောင်းမြတ်ပုံကို ဒေသနာတော်တစ်လှည့် ပြောင်း၍ ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
စန္ဒနသုတ္တ
စန္ဒနသုတ္တ (၆)-သံ၊၁၊၅၁။ သံ၊မြန်၊၁၊၅၀။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၁၀၂။ သံ၊ဋီ၊၁၊၁၅၁-၂။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၂-ဒေဝပုတ္တသံယုတ္တ၊ ၂-အနာထပိဏ္ဍိကဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
စန္ဒနနတ်သား၏ မေးလျှောက်ချက်အရ “အခါခပ်သိမ်း သီလ, သမာဓိ, ပညာရှိသော လုံ့လဝီရိယထက်သန်သူ၊ နိဗ္ဗာန်သို့ စိတ်ကိုစေလွှတ်ထားသူသည် လွန်မြောက်နိုင်ခဲသော သံသရာရေယာဉ်ကို ကူးမြောက်နိုင်ပုံ၊ ကာမသညာမှကင်းသူ၊ ရူပသံယောဇဉ်ကို လွန်မြောက်သူ၊ နန္ဒီရာဂကုန်ပြီးသူသည် နက်လှစွာသော သံသရာ ရေအလျဉ်၌ မနစ်မြုပ်နိုင်ပုံတို့ကို ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၂၊၄၇၃။ သံ၊မြန်၊၂၊၄၆၈။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၆-မောဂ္ဂလာနသံယုတ္တ။ ဧကာဒသမ၊ ဒွါဒသမ၊ တေရသမ၊ စုဒ္ဒသမ၊ ပန္နာရသမသုတ်များ။
အရှင်မောဂ္ဂလာန်ထေရ် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်မှ တာဝတိံသာနတ်ပြည်သို့ ကြွတော်မူရာ နတ်သားငါးရာတို့ခြံရံလျက် ချဉ်းကပ်ရောက် ရှိလာသော သိကြားမင်းအား ဟောတော်မူသော သက္ကသုတ်တော်ကဲ့သို့ စန္ဒနနတ်သား၊ သုယာမနတ်သား၊ သန္တုသိတနတ်သား၊ သုနိမ္မိတနတ်သား၊ ဝသဝတ္တိနတ်သားတို့အား အသီးသီး ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်များ။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
စန္ဒိမဒိသုတ္တ
စန္ဒိမဒိသုတ္တ-သံ၊၁၊၄၈။ သံ၊မြန်၊၁၊၄၇။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၁၀၀။ သံ၊ဋီ၊၁၊၁၄၈။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၂-ဒေဝပုတ္တသံယုတ္တ၊ ၁-ပဌမဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
လဗိမာန်(လနတ်သား)ကို ရာဟုအသူရိန်ဖမ်းပုံနှင့်စပ်၍ လနတ်သားက “နမော တေ” အစရှိသော ဂါထာဖြင့် ဘုရားရှင်၏ဂုဏ်တော်တို့ကို အောက်မေ့ပြီး ရွတ်ဆိုရာ ဘုရားရှင်က “တထာဂတံ”အစရှိသော ဂါထာတော်ဖြင့် မိန့်ကြားတော်မူသဖြင့် ရာဟုအသူရိန်က လနတ်သားကိုလွှတ်ပြီး ထွက်ပြေးသွားပုံ၊ ဝေပစိတ္တိအသူရိန်အား မိမိ ကြောက်လန့်ခြင်းအကြောင်းကို ပြောကြားပုံတို့ကို ပြဆိုသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
စန္ဒိမသသုတ္တ
စန္ဒိမသသုတ္တ-သံ၊၁၊၄၉-၅၀။ သံ၊မြန်၊၁၊၄၉။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၁၀၁-၂။ သံ၊ဋီ၊၁၊၁၅၀။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၂-ဒေဝပုတ္တသံယုတ္တ၊ ၂-အနာထပိဏ္ဍိကဝဂ္ဂ၊ ပမသုတ်။
ဘေးရန်မသမ်း ချမ်းချမ်းသာသာအရပ်သို့ သွားရောက်သောပုဂ္ဂိုလ်တို့နှင့် စပ်လျဉ်း၍ စန္ဒိမသနတ်သား၏ လျှောက်ထားချက်ကို ဘုရားရှင်က “ဈာန်ရပြီးနောက် မမေ့မလျော့သောသတိဖြင့် ကိလေသာတို့ကို စွန့်လွှတ်ပြီးသောပုဂ္ဂိုလ်တို့သည် ပိုက်ကွန်မှ လွတ်ပြီးသောငါးကဲ့သို့ နိဗ္ဗာန်သို့ရောက်ကြရကုန်၏ဟု ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
စန္ဒိမာဒိသုတ္တ
စန္ဒိမာဒိသုတ္တ (၃)-သံ၊၃၊၄၁။ သံ၊မြန်၊၃၊၄၃-၄။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-မဂ္ဂသံယုတ္တ၊ အပ္ပမာဒပေယျာလဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမ၊ နဝမ၊ ဒသမသုတ်။
ဤသုတ်၌ “စန္ဒိမသုတ်၊ အာဒိစ္စသုတ်၊ ကာသိကဝတ္ထသုတ်”ဟု သုတ် သုံးသုတ် ပါရှိသည်။
နက္ခတ်, ကြယ်တာရာ အလင်းရောင်အပေါင်းတို့ထက် လရောင်သည် အလင်းဆုံးဖြစ်သကဲ့သို့လည်းကောင်း၊ သရဒရတုအခါ မိုးတိမ်ကင်းစင် ထက်ကောင်းကင်၌ နေရောင်သည် အမှောင်ပယ်ခွင်း အလင်းဆုံးဖြစ်သကဲ့သို့လည်းကောင်း၊ အဝတ်အထည်အားလုံးတို့ထက် ကာသိတိုင်းဖြစ် အဝတ်အထည်သည် အကောင်းဆုံး ဖြစ်သကဲ့သို့လည်းကောင်း၊ ကုသိုလ်တရားအားလုံးတို့ထက် အပ္ပမာဒ(သတိ)တရားသည် အမြတ်ဆုံးဖြစ်သည်။ အပ္ပမာဒရှိသောရဟန်းသည် ဝိဝေကနိဿိတ, ဝိရာဂနိဿိတ, နိရောဓနိဿိတ, ဝေါဿဂ္ဂပရိဏာမိကဖြစ်သော အဋ္ဌင်္ဂိကအရိယာ မဂ်ကို ပွားများ၏။ ကြိမ်ဖန်များစွာ အလေ့အလာပြု၏-အစရှိသည်ဖြင့် အကျယ် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
စန္ဒူပမသုတ္တ
စန္ဒူပမသုတ္တ-သံ၊၁၊၄၀၁-၃။ သံ၊မြန်၊၁၊၃၈၉။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၅၄-၈။ သံ၊ဋီ၊၂၊၁၅၇-၉။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၅-ကဿပသံယုတ္တ၊ တတိယသုတ်။
ဒါယကာတို့အိမ်သို့ ချဉ်းကပ်မည့်ရဟန်းသည် လ-ဥပမာစိတ်ထားဖြင့် ချဉ်းကပ်သင့်ပုံ၊ ချဉ်းကပ်နေသောရဟန်းသည် အာကာသ၌ လက်ကိုဝှေ့ရမ်းပြသော ဥပမာစိတ်ထားဖြင့် ချဉ်းကပ်ရပုံ၊ မသန့်ရှင်း မစင်ကြယ်သော ဓမ္မဒေသနာ, သန့်ရှင်း စင်ကြယ်သော ဓမ္မဒေသနာတို့ကို အရှင်မဟာကဿပထေရ်ကို နမူနာစံထား၍ ဟောတော်မူအပ်သောအတိုင်း ကျင့်ကြရမည်ဟု အကျယ်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌-စန္ဒူပမာ၊ အပကဿ၊ နိစ္စနဝက၊ ဒွေဘာတိကဝတ္ထု၊ အပ္ပဂဗ္ဘ၊ ကာယပါဂဗ္ဘိယဌာန (၈)ပါး၊ ဝစီပါဂဗ္ဘိယဌာန (၄)ပါး၊ မနောပါဂမ္ဘိယအနေကဌာန၊ ရေတွင်းဟောင်းဥပမာသံသန္ဒန-တို့ကို အကျယ်ဖွင့်ပြသော ဖွင့်ဆိုချက်များ ပါရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
စရသုတ္တ
စရသုတ္တ (၂)-အံ၊၁၊၃၁၉-၃၂၁။ အံ၊မြန်၊၁၊၃၃၅-၆။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၅၈။ အံ၊ဋီ၊၂၊၂၃၁-၃။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၂-စရဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
ဤသုတ်၌ “သတတ, သမိတ, ကုသီတ, ဟီနဝီရိယ”ပုဂ္ဂိုလ်လေးမျိုးနှင့် သတတ, သမိတ, အာရဒ္ဓဝီရိယ, ပဟိတတ္တ”ပုဂ္ဂိုလ်လေးမျိုးတို့ကို ဟောတော်မူပါသည်။ ပဌမပုဂ္ဂိုလ်လေးမျိုးသည် “သမ္ဗောဓိပရာယဏပုဂ္ဂိုလ်” မဖြစ်ထိုက်ပုံနှင့် ဒုတိယပုဂ္ဂိုလ်လေးမျိုးသည် “သမ္ဗောဓိပရာယဏပုဂ္ဂိုလ်” ဖြစ်ထိုက်ပုံတို့ကို ဟောတော်မူပါသည်။
-ဣတိဝုတ်၊၂၇၂-၄။ ဣတိဝုတ်၊မြန်၊၂၅၈-၂၆၀။
-ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ ဣတိဝုတ္တက၊ စတုက္ကနိပါတ၊ ဧကာဒသမသုတ်။
အထက်သုတ်တော်အတိုင်း ခုဇ္ဇုတ္တရာက သာမာဝတီအမှူးရှိသော မိဖုရားတို့အား ဟောပြသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
စရိယသုတ္တ
စရိယသုတ္တ-အံ၊၁၊၅၃။ အံ၊မြန်၊၁၊၆၅။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၇-၈။ အံ၊ဋီ၊၂၊၈။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဒုကနိပါတ၊ ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၁-ကမ္မကရဏဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
သုက္ကဓမ္မနှစ်ပါးတို့ လောကကို စောင့်ရှောက်ခြင်းကြောင့် လောက၌ အမိအစရှိသော ပိုင်းခြားထားမှု မပျက်မစီးပုံ၊ သုက္ကဓမ္မနှစ်ပါးတို့ မစောင့်ရှောက်ထားလျှင် ခွေး, မြေခွေး အစရှိသော တိရစ္ဆာန်လောကကဲ့သို့ အမိ-အစရှိသော ပိုင်းခြားထားမှု မထင်ရှားတော့ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
စဝနသုတ္တ
စဝနသုတ္တ-အံ၊၂၊၆။ အံ၊မြန်၊၂၊၇-၈။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃။ အံ၊ဋီ၊၃၊၃။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ပဉ္စကနိပါတ၊ ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၁-သေခဗလဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
သူတော်ကောင်းတရားမှ ရွေ့လျောသော သူတော်ကောင်းတရား၌ မတည် တံ့နိုင်သော ရဟန်းငါးမျိုးနှင့် သူတော်ကောင်းတရားမှ မရွေ့လျားနိုင်သော သူတော်ကောင်းတရား၌ တည်တံ့နိုင်သော ရဟန်းငါးမျိုးတို့ကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌-အသဒ္ဓေါ-အရ ဩကပ္ပနသဒ္ဓါ, ပက္ခန္ဒနသဒ္ဓါနှစ်မျိုး မရှိသူ ဖြစ်ပုံ၊
ဋီကာ၌-သဒ္ဓါငါးမျိုးရှိပုံနှင့် အဓိပ္ပါယ်အကျယ် ဖွင့်ပြချက်ပါရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
စာတုဒ္ဒိသသုတ္တ
စာတုဒ္ဒိသသုတ္တ-အံ၊၂၊၁၁၉။ အံ၊မြန်၊၂၊၁၄၆။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၄၄။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ပဉ္စကနိပါတ၊ တတိယပဏ္ဏာသက၊ (၁၁) ၁-ဖာသုဝိဟာရဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
အရပ်လေးမျက်နှာတို့၌ အပိတ်အပင် အဆီးအတားမရှိ လှည့်လည်သွား လာနိုင်သော ရဟန္တာ၏ အရည်အချင်းငါးမျိုးတို့ကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
စတုမသုတ္တ
စတုမသုတ္တ-မ၊၂၊၁၁၉-၁၂၅။ မ၊မြန်၊၂၊၁၂၉-၁၃၅။ မ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၂၀-၄။ မ၊ဋီ၊၃၊၇၈-၈၀။
-မဇ္ဈိမနိကာယ၊ မဇ္ဈိမပဏ္ဏာသ၊ ဘိက္ခုဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
ဘုရားရှင် စာတုမရွာ ရှစ်ရှား(သျှစ်သျှား)တော၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် ဘုရားရှင်ကိုဖူးမြင်ရန်နှင့် တရားတော်ကိုနာကြားရန် ရောက်လာကြကုန်သော အဂ္ဂသာဝကနှစ်ပါးနှင့် တပည့်ရဟန်းသစ်ငါးရာတို့ သပိတ်သင်္ကန်း သိမ်းဆည်းခြင်း, တံခါးဖွင့်ခြင်း, ဖုံခါခြင်း, အချင်းချင်းနှုတ်ဆက်ခြင်းအစရှိသော ဆူဆူညံညံ အသံပြုခြင်းကို အကြောင်းပြု၍ အဂ္ဂသာဝကနှစ်ပါးနှင့်အတူ အာဂန္တုကရဟန်းတို့ကို ဘုရားရှင် နှင်ထုတ်မှုကို စာတုမရွာသား သကျများနှင့် သဟမ္ပတိဗြဟ္မာကြီးတို့၏ တရုဏဗီဇူပမာ နှင့် ဝစ္ဆကဥပမာတို့ဖြင့် ကြောင်းကျိုးဖော်ပြ တောင်းပန်လျှောက်ထားခြင်းကြောင့် ပြန်လည် လက်ခံတော်မူပြီး “ဤသာသနာတော်၌ သီတင်းသုံးဖော်တို့၏ ဆိုဆုံးမ ခြင်းကြောင့် အမျက်ထွက်ပြီး လူထွက်ခြင်း, “ဦမီဘယ (လှိုင်းတံပိုးဘေး)” စားရေး သောက်ရေးကို အကြောင်းပြု၍ လူထွက်ခြင်း “ကုမ္ဘီလဘယ (မိကျောင်းဘေး)၊ ငါးဖြာအာရုံ ကာမဂုဏ်ကို ခံစားလိုမှုကြောင့် လူထွက်ခြင်း “အာဝဋ္ဋဘယ (ဝဲကတော့ ဘေး)”၊ မာတုဂါမကို အကြောင်းပြု၍ လူထွက်ခြင်း “သုသုကာဘယ (ငါးမာရ်း ဘေး)”ဟူသော ဘေးလေးမျိုးကြောင့် ပျက်စီးတတ်ပုံကို ဘုရားရှင် ဟောတော်မူပါသည်။
အဋ္ဌကထာ၌-ဤဘေးလေးမျိုးကိုကြောက်၍ သာသနာတော်၌ ရဟန်းပြု သူ, ရဟန်းမပြုသူတို့ကို ရေထဲဆင်းသူနှင့် မဆင်းသူဥပမာတို့ဖြင့် ရရှိနိုင်သော အကျိုးကျေးဇူးတို့ကို ခံစားရပုံနှင့် မခံစားနိုင်ပုံတို့ကို ဖွင့်ဆိုထားပါသည်။ ဤသုတ်ကို နေယျပုဂ္ဂိုလ်၏အစွမ်းအားဖြင့် ဟောတော်မူပုံကိုလည်း ဖွင့်ပြထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
စာလာသုတ္တ
စာလာသုတ္တ-သံ၊၁၊၁၃၃-၄။ သံ၊မြန်၊၁၊၁၂၈-၉။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၁၇၆-၇။ သံ၊ဋီ၊၁၊၂၂၆။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၅-ဘိက္ခုနီသံယုတ္တ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့တော်အနီး အန္ဓဝန်တောအုပ်အတွင်း သစ်ပင် တစ်ပင်အောက်ဝယ် နေ့သန့်နေသော စာလာဘိက္ခုနီကို မာရ်နတ်ကလာရောက်၍ “ဇာတိကို ဘယ်လူမိုက်က မနှစ်သက်စေသနည်း။ ဇာတိ၏ရရှိနိုင်သောအကျိုးကို ပြ၍ မေးလျှောက်လာသော မာရ်နတ်အား စာလာဘိက္ခုနီက “ဇာတဿ မရဏံ ဟောတိ” အစရှိသည်ဖြင့် ဇာတိ၏အပြစ်များကိုဖော်ပြ၍ ဇာတိကို ဘုရားရှင်က မနှစ်သက်စေပုံ အစရှိသည်တို့ကို ပြန်လည်မိန့်ကြားရာ မာရ်နတ်က စိတ်ညစ်၍ ပြန်လှည့်သွားရပုံကို ပြဆိုသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
စိတ္တသုတ္တ
စိတ္တသုတ္တ-သံ၊၁၊၃၆။ သံ၊မြန်၊၁၊၃၆။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၈၉။ သံ၊ဋီ၊၁၊၁၃၂။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-ဒေဝတာသံယုတ္တ၊ ၇-အဒ္ဓဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
စိတ်သည် လောကကို ဆောင်ထားပုံ၊ စိတ်သည် လောကကို ဆွဲငင်ထားပုံ၊ အလုံးစုံသောတရားတို့သည် တစ်ခုတည်းသော စိတ်အလိုသို့သာ လိုက်ပါကြရပုံကို ဘုရားရှင်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
စိန္တသုတ္တ
စိန္တသုတ္တ-သံ၊၃၊၃၆၆-၅။ သံ၊မြန်၊၃၊၃၅၁-၂။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၂-သစ္စသံယုတ္တ၊ ၁-သမာဓိဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
“သဿတော လောကော ... နေဝ ဟောတိ န ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ”ဟူသော ယုတ်ညံ့သောအကုသိုလ်စိတ်ကို မကြံစည်ကုန်လင့်၊ ယင်းယုတ်ညံ့သော အကုသိုလ်စိတ်အကြံအစည်တို့သည် အတ္ထသံဟိတ, အာဒိဗြဟ္မစရိယက မဖြစ်ကြ၊ နိဗ္ဗိဒါ, ဝိရာဂ, နိရောဓ, ဥပသမ, အဘိညာ, သမ္ဗောဓ, နိဗ္ဗာနတို့အတွက်လည်း မဖြစ်၊ အတ္ထသံဟိတ, အာဒိဗြဟ္မစရိယက ဖြစ်သော နိဗ္ဗိဒါ, ဝိရာဂ, နိရောဓ, ဥပသမ, အဘိညာ, သမ္ဗောဓ, နိဗ္ဗာန တို့အတွက်ဖြစ်သော သစ္စာလေးပါးကို ကြံစည်ကြကုန်လော-ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
စိန္တီသုတ္တ
စိန္တီသုတ္တ-အံ၊၁၊၁၀၀-၁။ အံ၊မြန်၊၁၊၁၁၉။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂-၇၁။ အံ၊ဋီ၊၂၊၇၆။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ တိကနိပါတ၊ ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၁-ဗာလဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
ဗာလ၏ ဗာလလက္ခဏာ, ဗာလနိမိတ္တ၊ ဗာလာပဒါနတရားသုံးပါးနှင့် ပဏ္ဍိတ၏ ပဏ္ဍိတလက္ခဏာ, ပဏ္ဍိတနိမိတ္တ ပဏ္ဍိတာပဒါနတရားသုံးပါးတို့ကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
စိရဋ္ဌိတိသုတ္တ
စိရဋ္ဌိတိသုတ္တ-သံ၊၃၊၁၄၉။ သံ၊မြန်၊၃၊၁၅၄-၅။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၃-သတိပဋ္ဌာနသံယုတ္တ၊ သီလဋ္ဌိတိဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
အရှင်အာနန္ဒာနှင့် အရှင်ဘဒ္ဒထေရ်တို့ မဂဓနိုင်ငံ ပါဋလိပုတ္တမြို့ ကုက္ကုဋာရာမ ကျောင်းတိုက်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် အရှင်ဘဒ္ဒထေရ်ကလျှောက်ထားသဖြင့် “သတိပဋ္ဌာန်လေးပါးကို ပွားများခြင်း, ကြိမ်ဖန်များစွာ လေ့လာခြင်းကြောင့် ဘုရားရှင် ပရိနိဗ္ဗာန်ဝင်စံပြီးသော်လည်း သူတော်ကောင်း(သဒ္ဓမ္မတရားများ ကြာရှည်လေးမြင့်စွာ တည်ရှိနိုင်မည်။ ယင်းသတိပဋ္ဌာန်လေးပါးကို မပွားများကြ, ကြိမ်ဖန်များစွာ အလေ့ အလာ မပြုကြလျှင် သူတော်ကောင်း(သဒ္ဓမ္မ)တရားများ ကြာရှည်လေးမြင့်စွာ တည်လိမ့်မည်မဟုတ်”ဟု အရှင်အာနန္ဒာထေရ် ဖြေကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
စီရာသုတ္တ
စီရာသုတ္တ-သံ၊၁၊၂၁၅-၆။ သံ၊မြန်၊၁၊၂၀၀။ သံ၊ဋီ၊၁၊၃၁၈။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၀-ယက္ခသံယုတ္တ၊ ဧကာဒသမသုတ်။
ဘုရားရှင် မဂဓနိုင်ငံ ရာဇဂြိုဟ်မြို့၊ ဝေဠုဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် ဥပါသကာတစ်ယောက်၏ စိရာထေရီအား သင်္ကန်းလှူမှုနှင့်စပ်၍ ကြည်ညိုသောဘီလူးက “ပုညံ ဝတ” အစရှိသော ဂါထာကို ရွတ်ဆိုသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
စီဝရသုတ္တ
စီဝရသုတ္တ (၂)-သံ၊၁၊၄၁၈-၄၂၁။ သံ၊မြန်၊၁၊၄၀၇-၄၁၀။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၆၄-၁၈၅။
-သံ၊ဋီ၊၂၊၁၆၄-၉။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ကဿပသံယုတ္တ၊ ဧကာဒသမသုတ်။
အရှင်မဟာကဿပထေရ်နှင့် အရှင်အာနန္ဒာထေရ်တို့ မဂဓနိုင်ငံ ရာဇဂြိုဟ်မြို့ ဝေဠုဝန်ကျောင်းတော်ဝယ် သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် အရှင်အာနန္ဒာထေရ်၏တပည့် ရဟန်းငယ်(၃၀)တို့ လူထွက်မှုကိုအကြောင်းပြု၍ အရှင်မဟာကဿပထေရ်က “တိကဘောဇဉ် ပညတ်တော်မူခြင်းအကြောင်းများကို မေးမြန်းတော်မူပြီး အရှင်အာနန္ဒာထေရ်အား ကြောင်းကျိုးဖော်ပြ “ကုမာရကဝါဒ”ဖြင့် ဩဝါဒပေးတော်မူခြင်းနှင့် စပ်လျဉ်း၍ ထုလ္လနန္ဒာဘိက္ခုနီက အရှင်မဟာကဿပထေရ်အား “အညတိတ္ထိယပုဗ္ဗ” ဟု စွပ်စွဲပြောဆိုမှုနှင့်စပ်လျဉ်း၍ အရှင်မဟာကဿပထေရ်က “မိမိ အညတိတ္ထိယပုဗ္ဗ မဖြစ်ခဲ့ဖူးပုံနှင့် မိမိ၏ ရဟန်းအဖြစ် သန့်ရှင်းစင်ကြယ်ခဲ့ပုံ ဘုရားရှင်၏ ချီးမြှောက်မှုများကို မိန့်ကြားတော်မူပါသည်။ ထုလ္လနန္ဒာဘိက္ခုနီ ဗြဟ္မစရိယ (သာသနာတော်)မှ ရွေ့လျားသွားပုံကို ပြဆိုသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌-ဒက္ခိဏာဂိရိဇနပုဒ်အကြောင်း၊ ဒေသစာရီနှစ်မျိုး၊ ဒက္ခိဏာဂိရိ၌ အရှင်အာနန္ဒာ ဒေသစာရီလှည့်လည်ချိန်၊ တပည့်ရဟန်းငယ်များ လူထွက်ကြပုံ၊ တိကဘောဇဉ်အကြောင်း၊ ကုမာရကဝါဒ၊ အရှင်မဟာကဿပမထေရ်အား “အညတိတ္ထိယပုဗ္ဗ”ဟု စွပ်စွဲခြင်းအကြောင်း၊ ဃရာဝါသသမ္ဗာဓဖြစ်ပုံ၊ အဒ္ဓါနမဂ္ဂ ပဋိပန္န၊ အရှင်မဟာကဿပထေရ်၏ အနုပုဗ္ဗိကထာ၊ ပရိဘောဂလေးမျိုး၊ ထုလ္လနန္ဒာ ဘိက္ခုနီ၏ စွပ်စွဲချက်သည် ဒုဗ္ဘာသိတဖြစ်ပုံ၊ အရှင်မဟာကဿပထေရ်၏ သီဟနာဒ၊ အစရှိသော ဖွင့်ပြချက်များကို သိရှိနိုင်ပါသည်။ ဋီကာ၌လည်း မှတ်သားဖွယ်ရာများကို ဖွင့်ပြထားပါသည်။
-အံ၊၂၊၁၉၃။ အံ၊မြန်၊၂၊၂၄၆။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ပဉ္စကနိပါတ၊ စတုတ္ထပဏ္ဏာသက၊ (၁၉) ၄-အရညဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်၊ ပံသုကူဓုတင်ဆောင် ရဟန်းငါးမျိုးကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
စုန္ဒသုတ္တ
စုန္ဒသုတ္တ (၄)-သံ၊၃၊၁၃၉-၁၄၁။ သံ၊မြန်၊၃၊၁၄၅-၆။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၄၅-၂၅၇။ သံ၊ဋီ၊၂၊၄၇၈-၄၈၀။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၃-သတိပဋ္ဌာနသံယုတ္တ၊ ၂-နာလန္ဒဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ၊ သာဝတ္ထိမြို့တော် ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် အရှင်သာရိပုတ္တရာ ပရိနိဗ္ဗာန်ဝင်စံမှုနှင့် စပ်လျဉ်း၍ အရှင်အာနန္ဒာ၏ လျှောက်ထားချက်များ၊ ဘုရားရှင်၏ ပြန်လည်မိန့်ကြားချက်များ၊ အတ္တဒီပ၊ အတ္တသရဏ၊ ဓမ္မဒီပ၊ ဓမ္မသရဏ၊ အနညသရဏဖြစ်အောင် သတိပဋ္ဌာန် လေးပါးကို ပွားများနေရမည်-ဟု ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ -အရှင်သာရိပုတ္တရာ၏ ပရိနိဗ္ဗာန်ပြုပုံ အပြည့်အစုံ ပါရှိပါသည်။
ဋီကာ၌ -အရှင်သာရိပုတ္တရာ၏ မွေးချင်းခြောက်ဦး ပါရှိပါသည်။
-အံ၊၃၊၄၇၂-၄၈၂။ အံ၊မြန်၊၃၊၄၆၅-၄၇၂။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၃၈။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဒသကနိပါတ၊ စတုတ္ထပဏ္ဏာသက၊ (၁၇) ၂-ဇာဏုဿောဏိဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
ဘုရားရှင် ပါဝါမြို့ ကမ္မာရယုတ္တ စုန္ဒ၏ သရက်ဥယျာဉ်ဝယ် သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် ဘုရားရှင်၏ မိန့်ကြားတော်မူချက်အရ စုန္ဒကမ္မာရယုတ္တက “သူနှစ်သက် သော ပစ္ဆာမဘူမကအရပ်သား ဗြာဟ္မဏများ၏ သောစေယျအကျင့်များအား လျှောက်ထားမှုကို အကြောင်းပြု၍ ယင်းတို့၏ သောစေယျနှင့် မြတ်ဗုဒ္ဓ၏ သောစေယျတို့ မတူညီပုံကို ဒုစရိုက်ဆယ်ပါး သုစရိုက်ဆယ်ပါးတို့ဖြင့် အကျယ်တဝင့် ရှင်းလင်းဟောတော်မူရာ စုန္ဒကမ္မာရပုတ္တ ဥပါသကာအဖြစ် ခံယူပုံကို ပြဆိုသည့်သုတ်။
-ဥဒါန၊၁၇၉-၁၈၃။ ဥဒါန၊မြန်၊၁၆၂-၁၆၆။ ဥဒါန၊ဋ္ဌ၊၃၆၁-၇။
-ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ ဥဒါန၊ ၈-ပါဋလိဂါမိယဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။ (ဒီ၊၂၊၁၀၅။)
ဘုရားရှင် ပရိနိဗ္ဗာန်ဝင်စံတော်မူမည့်နေ့၌ စုန္ဒကမ္မာရယုတ္တ၏ သူကရမဒ္ဒဝ ဆွမ်းပုံ၊ ပါဝါမှ ကုသိနာရုံသို့ ကြွတော်မူပုံ၊ အကျိုးအာနိသင်ကြီးမားသည့် ဆွမ်းနှစ်မျိုးတို့ကို ဟောကြားတော်မူပုံ-တို့ကို ပြဆိုသည့်သုတ်။
-သုတ္တနိ၊၂၉၃-၄။ သုတ္တန်။မြန်၊၂၇၇-၈။ သုတ္တနိ၊ဋ္ဌ၊၁၊၁၄၂-၉။
ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ သုတ္တနိပါတ, ၁-ဥရဂဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
တစ်သိန်းတန် ရွှေခွက်များဖြင့် ပါဝါမြို့၊ စုန္ဒရွှေပန်းထိန်သည်၏နေအိမ်၌ ဘုရားအမှူးရှိသော သံဃာတော်များအား ဆွမ်းလုပ်ကျွေးကြရာ ပါပဘိက္ခုက ရွှေခွက်ကို ခိုးယူထားသည်ကို မသိဟန်ပြု၍ “လောက၌ ရဟန်းအမျိုးအစား အဘယ်မျှ ရှိပါသနည်း”ဟု စုန္ဒရွှေပန်းထိန်သည်၏ မေးလျှောက်ချက်အရ လောက၌ ရဟန်းလေးမျိုးရှိကြောင်း အကျယ်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌-ဤသုတ်ဖြစ်ပေါ်လာပုံနှင့်တကွ ပုဒ်အဖွင့်များ ပါရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
စုန္ဒီသုတ္တ
စုန္ဒီသုတ္တ-အံ၊၂၊၂၉-၃၀။ အံ၊မြန်၊၂၊၃၈-၄၀။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၇-၁၈။ အံ၊ဋီ၊၃၊၁၅။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ပဉ္စကနိပါတ၊ ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၄-သုမနဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
ဘုရားရှင်သည် မဂဓနိုင်ငံ ရာဇဂြိုဟ်မြို့တော် ဝေဠုဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် အခြံအရံအမျိုးသမီး ငါးရာနှင့်အတူ ရထားငါးရာစီး၍ စုန္ဒီမင်းသမီး ရောက်ရှိလာပြီးလျှင် မောင်တော်စုန္ဒမင်းသားနှင့် ဆွေးနွေးခဲ့သော သရဏဂုံသုံးပါးနှင့် ငါးပါးသီလကို မေးလျှောက်သဖြင့် အပါယ်လေးပါးသို့ မကျ မရောက် သုဂတိဘဝသို့ရောက်စေနိုင်သော သရဏဂုမ်သုံးပါးနှင့် ငါးပါးသီလ အမျိုးအစားများကို ရှင်းလင်းဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ အရိယကန္တသီလသည် မဂ္ဂဖလသီလ ဖြစ်ကြောင်း ဖွင့်ပြထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
စူဠအဿပူရသုတ္တ
စူဠအဿပူရသုတ္တ-မ၊၁၊၃၄၉-၃၅၃။ မ၊မြန်၊၁၊၃၆၀-၄။ မ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၂၅-၆။ မ၊ဋီ၊၂၊၂၄၀-၂။
-မဇ္ဈိမနိကာယ၊ မူလပဏ္ဏာသ၊ ၄-မဟာယမကဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
ဘုရားရှင် အင်္ဂနိုင်ငံ၊ အဿပုရနိဂုံး၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် “သမဏဟူသောအမည်, သမဏ-ဟု ဝန်ခံမှုတို့ မှန်ကန်အောင်၊ ပစ္စည်းလေးပါးအလှူရှင်များ အကျိုးများအောင်၊ မိမိတို့အကျိုးများအောင် “သမဏသာမီစိပ္ပဋိပဒါ”ကို ကျင့်သုံး ကြရမည်။ ကျင့်သုံးရမည့် သမဏသာမီစိပဋိပဒါကျင့်စဉ်များ၊ ဗာဟိရကသမဏများ၊ မတဇအာဝုဓဥပမာ၊ ပေါက္ခရဏီဥပမာ၊ အမျိုးလေးပါးမှ ရဟန်းပြုသူများနှင့် အာသဝက္ခယသမဏဖြစ်မှ ပရမတ္ထသမဏဖြစ်ပုံ”ကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ သမဏသာမီစိပဋိပဒါ, သမဏမလ, သမဏ ဒေါသ, သမဏကသဋ-ပုဒ်အဖွင့်တို့နှင့်တကွ မတဇ-လက်နက်အကြောင်း ဖွင့်ဆိုချက်များ ပါရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
စူဠကမ္မဝိဘင်္ဂသုတ္တ
စူဠကမ္မဝိဘင်္ဂသုတ္တ-မ၊၃၊၂၄၃-၉။ မ၊မြန်၊၃၊၂၄၆-၂၅၂။ မ၊ဋ္ဌ၊၄၊၁၇၅-၁၈၀။ မ၊ဋီ၊၃၊၃၁-၃၆။
-မဇ္ဈိမနိကာယ၊ ဥပရိပဏ္ဏာသ၊ ၄-ဝိဘင်္ဂဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
(၎င်းသုတ်ကို သုဘသုတ်ဟုလည်း ခေါ်သည်။)
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် “လူ့လောက၌ ထင်ရှားဖြစ်နေသော “ဟီန ပဏီတဖြစ်ခြင်း၏ အကြောင်း ၁၄-မျိုး သုဘလုလင်က မေးလျှောက်သဖြင့် ဘုရားရှင်ကိုယ်တော်တိုင် အကျယ် ဝေဘန် ရှင်းလင်း၍ ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ တောဒေယျပုဏ္ဏားသည် ကောသလဘုရင်၏ ပုရောဟိတ် ဖြစ်ပုံနှင့် တောဒေယျပုဏ္ဏားအကြောင်း၊ ဤသုတ်ဖြစ်ပေါ်လာပုံနှင့် ကံအကျိုးပေးပုံတို့ကို ဖွင့်ပြတော်မူထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
စူဠဂေါပါလကသုတ္တ
စူဠဂေါပါလကသုတ္တ-မ၊၁၊၂၈၆-၉။ မ၊မြန်၊၁၊၂၉၄-၇။ မ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၆၇-၉။ မ၊ဋီ၊၂၊၁၉၈-၂၀၀။
-မဇ္ဈိမနိကာယ၊ ဥပရိပဏ္ဏာသ၊ ၄-မဟာယမကဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
ဘုရားရှင် ဝဇ္ဇီနိုင်ငံ၊ ဥက္ကစေလမြို့ ဂင်္ဂါမြစ်ကမ်း၌ “ဤလောက, တမလွန်လောက, ဘုံသုံးပါး, လောကုတ္တရာတရားတို့၌ မလိမ္မာကုန်သော သမဏ, ဗြဟ္မဏ အချို့တို့၏စကားကို နာယူကြ, ယုံကြည်ကြသောသူတို့ စီးပွားမဲ့၊ ချမ်းသာ မဲ့ဖြစ်ကြပုံကို မလိမ္မာသော နွားကျောင်းသား၏ နွားများကို ဂင်္ဂါမြစ် တစ်ဘက်ကမ်း ဝိဒေဟတိုင်းဘက်သို့ ကူးသွား၍ ပျက်စီးပုံဥပမာဖြင့်လည်းကောင်း၊ ဆိုအပ်ပြီးသော တရားတို့၌ ကျွမ်းကျင်လိမ္မာတော်မူသော မိမိ၏စကားကို နာယူကြ ယုံကြည်ကြသော အရိယာပုဂ္ဂိုလ်တို့ကို ခန္ဓမာရ်၏ရေအယဉ်ကို ကျော်ဖြတ်၍ နိဗ္ဗာန်ဘက်ကမ်းသို့ ရောက်သွားကြပုံတို့ကို အကျယ်ဝေဖန်၍ ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ ဥက္ကစေလမြို့အကြောင်း၊ ဤသုတ်တော်ကို ဟောတော်မူသည့်အကြောင်း၊ မဂဓနိုင်ငံနှင့် ဝိဒေဟနိုင်ငံတို့တည်ရှိနေပုံ၊ ပညာမဲ့ နွားကျောင်း သား၏ မဆင်မခြင်ပြုလုပ်မှုကြောင့် နွားများ သေကြေပျက်စီးကြပုံ၊ မြစ်ကိုကူးရာ၌ နွားကျောင်းသား၏ ကြိုတင်သိသင့်သောအချက်များနှင့် အကုသလပုဒ်အဖွင့် အစ ရှိသော ဖွင့်ဆိုချက်တို့ကို လေ့လာနိုင်ပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
စူဠဂေါသိင်္ဂသုတ္တ
စူဠဂေါသိင်္ဂသုတ္တ-မ၊၁၊၂၆၆-၂၇၂။ မ၊မြန်၊၁၊၂၇၄-၂၈၀။ မ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၃၈-၁၄၇၊ မ၊ဋီ၊၂၊၁၈၀-၁၈၅။
-မဇ္ဈိမနိကာယ၊ ဥပရိပဏ္ဏာသ၊ ၄-မဟာယမကဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
ဘုရားရှင် ဝဇ္ဇီနိုင်ငံ၊ နာတိကရွာ အုတ်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူ နေစဉ် ညနေချမ်းအခါ၌ သုံးပါးတစ်စိတ်တည်းဖြစ်အောင် အညီအညွတ် နေထိုင်ကြသော “ဂေါသိင်္ဂ” အင်ကြင်းတော၌ သီတင်းသုံးနေထိုင်ကြသော အရှင်အနုရုဒ္ဓါ, အရှင်နန္ဒိယ, အရှင်ကိမိလတို့ထံ ကြွသွားတော်မူပြီး ဘုရားရှင်က မေးတော်မူသဖြင့် အရှင်မြတ်သုံးပါးတို့၏ အညီအညွတ်နေထိုင်လိုသောစိတ်ထား၊ အညီအညွတ် နေထိုင်ပြီး ပြုလုပ်ကြသောဆောင်ရွက်ချက်၊ အရိယာအဖြစ်သို့ ရောက်စေနိုင်သော ဉာဏ်အမြင်အထူး ရရှိကြပုံ, အနုပုဗ္ဗဝိဟာရသမာပတ်ဖြင့် နေကြပုံ၊ နိရောဓ သမာပတ်ဖြင့် နေကြပုံ၊ နိရောဓသမာပတ်ဖြင့် နေခြင်းထက် ကောင်းမြတ်သော နေခြင်း မရှိပုံ-တို့ကို အရှင်အနုရုဒ္ဓါထေရ်က ရှင်းလင်းလျှောက်ထားပါသည်။ ဘုရားရှင်က သာဓုခေါ်တော်မူပြီး ပြန်ကြွတော်မူပါသည်။
ဒီဃပရဇနနတ်က အရှင်မြတ်တို့ဂုဏ်သတင်းကို ကြွေးကြော်သဖြင့် အရှင်မြတ်သုံးပါးတို့၏ ဂုဏ်သတင်းသည် အကနိဋ္ဌဗြဟ္မာဘုံအထိ ပျံ့နှံ့သွားပုံ၊ ဒီဃပရဇန နတ်သား၏ မေးလျှောက်ချက်အရ “အရှင်မြတ်သုံးပါးတို့ကို ကြည်ညိုသောစိတ်ရှိ၍ အောက်မေ့ခဲ့ကြသူများ အကျိုးစီးပွားချမ်းသာတို့ ရှည်မြင့်စွာဖြစ်နိုင်ပုံ၊ ဤအရှင်မြတ် သုံးပါးတို့သည် များစွာသော လူအပေါင်း၏ လောက၏အကျိုးစီးပွား များစွာဖြစ်ရန် ကျင့်ရာရောက်ကြပုံ၊ သတ္တလောကကို စောင့်ရှောက်ရာရောက်ပုံ၊ နတ်လူတို့ အကျိုး စီးပွားများရန် ကျင့်ကြပုံတို့ကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ နာတိက(ဉာတိက)ရွာ ဂိဉ္ဇကာဝသထကျောင်းတော်, ဂေါသိင်္ဂအင်ကြင်းတောအကြောင်း၊ အရှင်မြတ်သုံးပါးတို့အကြောင်း၊ အရှင်မြတ်သုံးပါး တို့ထံ ကြွရောက်တော်မူခြင်းအကြောင်း၊ အတ္တကာမရူပ-ပုဒ်အဖွင့်၊ တောစောင့်နတ်၏ သဘောထား၊ အရှင်မြတ်သုံးပါး၏ မြတ်စွာဘုရားရှင်အား ဆက်ဆံကြပုံ၊ မေတ္တာ သုံးပါးအကြောင်း၊ သာမဂ္ဂီကာလ ရခဲပုံ၊ အရှင်မြတ်သုံးပါးတို့၏ နေ့စဉ် ဆက်ဆံပြုလုပ် မှု၊ ဒီဃပရဇနနတ်အကြောင်း-အစရှိသော အကျယ်ဖွင့်ဆိုချက်တို့ကို ဖွင့်ပြထားပါသည်။
ဋီကာ၌လည်း မှတ်သားဖွယ်ရာ ဖွင့်ပြချက်များ ပါရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
စူဠတဏှာသင်္ခယသုတ္တ
စူဠတဏှာသင်္ခယသုတ္တ-မ၊၁၊၃၁၈-၃၂၂။ မ၊မြန်၊၁၊၃၂၅-၉။ မ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၉၆-၂၀၅။ မ၊ဋီ၊၂၊၂၁၇-၂၂၂။
-မဇ္ဈိမနိကာယ၊ မူလပဏ္ဏာသ၊ ၄-မဟာယမကဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
ဘုရားရှင် သာဝတ္ထိမြို့တော်၊ ပုဗ္ဗာရုံကျောင်း မိဂါရမာတုပြသာဒ်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် “တပ်မက်မှုကုန်ရာ (နိဗ္ဗာန်)ကို အာရုံပြု၍ လွတ်မြောက်သော စိတ် ရှိသူ, ဧကန်ပြီးဆုံးသူ, ဧကန်ဘေးကင်းခြင်းရှိသူ, ဧကန်မြတ်သောအကျင့်ကိုကျင့်သူ, ဧကန်ပြီးဆုံးသူ နတ်လူတို့ထက် မြင့်မြတ်သူဖြစ်ကြောင်းအကျင့်ကို အကျဉ်းအားဖြင့် ဟောတော်မူပါ”ဟု သိကြားမင်း မေးလျှောက်ချက်အရ ရဟန္တာဖြစ်နိုင်သည့်အကျင့်၏ အကျဉ်းချုပ်ကို ဟောတော်မူပါသည်။ ထိုတရားတော်ကို အနုမောဒနာပြုသော နတ်၏အသံကို ကြားသိတော်မူသဖြင့် အရှင်မောဂ္ဂလာန်ထေရ်သည် တာဝတိံသာ နတ်ပြည် သိကြားမင်းထံသို့ ကြွသွားတော်မူပြီး မေးမြန်းလေသည်။
ထိုအခါ၌ သိကြားမင်းသည် ဧကပုဏ္ဍရိကဥယျာဉ်တော်၌ နတ်တူရိယာ ငါးမျိုးတို့ဖြင့် နတ်စည်းစိမ်ခံစားနေချိန်ဖြစ်၍ “အလုပ်များ၍ မေ့လျော့သွားပါကြောင်း၊ နတ်အသူရာစစ်ပွဲအကြောင်း၊ ဝေဇယန္တာပြာသာဒ်၏ ကြီးကျယ်ခမ်းနားပုံအကြောင်းတို့ကို လျှောက်ထားပြီး သိကြားမင်းနှင့် ဝေဿဝဏ်နတ်မင်းကြီးတို့ အရှင်မောဂ္ဂလာန်ကို ဝေဇယန္တာပြာသာဒ်သို့ ပင့်ဆောင်၍ပြသပုံ၊ ဝေဇယန္တာပြာသာဒ်ကို ချီးကျူးပုံ။ အရှင်မောဂ္ဂလာန်က ဝေဇယန္တာပြာသာဒ်ကို ခြေမဖြင့်ခတ်၍ လှုပ်စေပုံ၊ ထိုအခါကျမှ တဏှာသင်္ခယသုတ်အကျဉ်းကို မေးမြန်းသည့်အခါ သိကြားမင်း၏ ဘုရားရှင်ထံတော်မှ နာယူခဲ့ရသော တဏှာသင်္ခယသုတ်တရားတော်ကို ပြန်လည်ဟောကြားပုံ၊ အရှင်မောဂ္ဂလာန်ထေရ်က ဘုရားရှင်အား လျှောက်ထားသဖြင့် ဘုရားရှင်က အရှင်မောဂ္ဂလာန်ထေရ်အား တဏှာသင်္ခယသုတ်တော်ကို ဟောကြားတော်မူပုံကို ပြဆိုသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ ဝိသာခါနှင့် မဟလ္လတာတန်ဆာအကြောင်း၊ ပုဗ္ဗာရုံကျောင်းတော်ကြီး၏ ခမ်းနားပုံ၊ အခြားသူများနှင့်ဝိသာခါ, အနာထပိဏ်တို့ခြားနားပုံ၊ သာဝတ္ထိကျောင်းတော်ကြီးများနှင့် သီဟိုဠ်ကျွန်း အနုရာဓပူရကျောင်းတော်ကြီးများ နှိုင်းယှဉ်ချက်၊ ဘုရားရှင်၏ ချီးမြှောက်တော်မူပုံ သိကြားမင်း၏ တဏှာသင်္ခယအကျင့် အကျဉ်းချုပ်ကို နာယူလိုခြင်းအကြောင်း၊ တာဝတိံသာဥယျာဉ်ပွဲတော်အကြောင်း၊ တဏှာသင်္ခယ သုတ်အဖွင့်၊ ဘုရားရှင်အသံတော်၏ ပရိသတ်အပြင်သို့ မထွက်ပုံ၊ တူရိယာငါးမျိုး၊ သဒ္ဓါတရားရှိသူတို့၏ အလေးဂရုပြုသူများကိုတွေ့လျှင် အမြတ်တနိုး နှုတ်ခွန်းဆက်ပုံ၊ ရင်းနှီးသူများနှင့် တွေ့ဆုံကြသောသူတို့၏ နှုတ်ခွန်းဆက်စကားသဘာဝ၊ သိကြားမင်း၏ တာဝတိံသာနတ်တို့နှင့် ဆက်စပ်သည့်လုပ်ငန်း၊ နတ်တို့ မေ့လျော့တတ်ကြပုံ၊ အရှင်မောဂ္ဂလာန်ထေရ်၏ သိကြားမင်း၏ မေ့လျော့ပုံကို ပယ်ဖျောက်ခြင်းအကြောင်း၊ နတ်အသူရာစစ်ပွဲအကြောင်း၊ ဝေဿဝဏ်နတ်မင်းနှင့် သိကြားမင်းတို့ ရင်းနှီးကြပုံ၊ ဝေဇယန္တာပြာသာဒ်တုန်လှုပ်ပုံ-အစရှိသော ဖွင့်ဆိုချက်များ များစွာပါရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
စူဠဒုက္ခက္ခန္ဓသုတ္တ
စူဠဒုက္ခက္ခန္ဓသုတ္တ-မ၊၁၊၁၂၆-၁၃၂။ မ၊မြန်၊၁၊၁၃၃-၉။ မ၊ဋ္ဌ၊၁၊၃၆၅-၉။ မ၊ဋီ၊၂၊၄၅-၉။
-မဇ္ဈိမနိကာယ၊ မူလပဏ္ဏာသ၊ ၂-သီဟနာဒဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
ဘုရားရှင် သကျနိုင်ငံ ကပိလဝတ္ထုမြို့ နိဂြောဓာရုံကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် မဟာနာမ် သာကီဝင်မင်း မေးလျှောက်သဖြင့် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
လောဘ၊ ဒေါသ၊ မောဟ ဥပက္ကိလေသတရားတို့ကို မပယ်ရသေးသောကြောင့် လူ့ဘောင်၌နေ၍ ကာမဂုဏ်ခံစားပုံ၊ ဥပက္ကိလေသတရားတို့ နှိပ်စက် ခံရပုံ၊
ဝိပဿနာဉာဏ်, မဂ်ဉာဏ်တို့ဖြင့် ကာမဂုဏ်အပြစ်ကို အမှန်အတိုင်းသိပုံ ဈာန်, အနာဂါမိမဂ်ဉာဏ်, အရဟတ္တမဂ်ဉာဏ်ကိုရလျှင် ကာမဂုဏ်ကို နှလုံး မသွင်းတော့ပုံ။
အလောင်းတော်ဘဝဖြစ်စဉ် ကာမဂုဏ်ငါးပါးကို စွဲ၍ဖြစ်သော သုခ, သောမနဿသည် အဿာဒ၊ သတ္တဝါတို့ ကာမသုခလ္လိကာနုယောဂ, အတ္တကိလမထာနုယောဂကို အားထုတ်နေကြပုံ၊ (ပဋိပတ္တိ)သုခဖြင့် (ဝိမောက္ခ) သုခကို မရနိုင်၊ ဒုက္ခဖြင့်သာ သုခကိုရနိုင်သည်ဟု ယူဆသော နိဂဏ္ဌတို့အား ဗိမ္ဗိသာရမင်း ဥပမာဖြင့် ရှင်းလင်းဟောတော်မူပုံ၊ ဘုရားရှင်၏ သမာပတ်ဝင်စားပုံဖြင့် ရှင်းလင်း ဟောတော်မူပုံ၊ ဘုရားမြတ်စွာ သာသနာတော်၏အစွန်းနှစ်ဖက်မှ ကင်းလွတ်ပုံကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ ဘုရားရှင်နှင့် မဟာနာမ်သာကီဝင်မင်းတို့၏ ဆွေမျိုးတော်စပ်ပုံ၊ မဟာနာမ်သာကီဝင်သည် သကဒါဂါမ်ဖြစ်သော်လည်း မပယ်ရ သေးသော ကိလေသာကို မဆင်ခြင်မိပုံ၊ အရိယာပုဂ္ဂိုလ်များအား ပစ္စဝေက္ခဏာဉာဏ် အကုန်ဖြစ်ပုံ၊ ကာမဂုဏ်အပြစ်ဟောပုဒ်များအဖွင့်၊ သာသနာတော်၏ အစွန်းနှစ်ဖက်လွတ်ပုံ၊ ဘုရားရှင်နှင့် နိဂဏ္ဌတို့ ဆွေးနွေးချက်ပုဒ်များအဖွင့်၊ မဆင်မခြင် ပြောဆိုလျှင် စကားမှားယွင်းနိုင်ပုံ အစရှိသည်တို့ကို ဖွင့်ပြထားပါသည်။
ဋီကာ၌ ဝိနယကုက္ကုစ္စကဲ့သို့ ပညတ်ဝေါဟာရ၌ မကျွမ်းကျင် မလိမ္မာသော အရိယာပုဂ္ဂိုလ်တို့အား တချို့နေရာ၌ တွေးတောယုံမှားမှု ဖြစ်တတ်ပုံ၊ ဝိပဿနာပညာကို အရိယမဂ္ဂပညာဟု ဖွင့်ထားပုံ၊ သာသနာတော်၏ အစွန်း နှစ်ဖက်လွတ်ပုံ၊ ဖလသမာပတ္တိ ပရိယောသာနသည် သာသနသမ္ပတ္တိဖြစ်ပုံအစရှိသည်တို့ကို ဖွင့်ပြထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
စူဠဓမ္မသမာဒါနသုတ္တ
စူဠဓမ္မသမာဒါနသုတ္တ-မ၊၁၊၃၅၉-၃၈၄။ မ၊မြန်၊၁၊၃၉၂-၆။ မ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၆၉-၂၅၃။ မ၊ဋီ၊၂၊၂၉၁-၄။
-မဇ္ဈိမနိကာယ၊ မူလပဏ္ဏာသ။ ၅-စူဠယမကဝဂ္ဂ။ ပဉ္စမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ ရဟန်းတော်များအား ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
၁။ ပစ္စုပ္ပန္နသုခ အာယတိံ ဒုက္ခဝိပါက ဓမ္မသမာဒါန၊
၂။ပစ္စုပ္ပန္နဒုက္ခ အာယတိံ ဒုက္ခဝိပါက ဓမ္မသမာဒါန၊
၃။ပစ္စုပ္ပန္နဒုက္ခ အာယတိံ သုခဝိပါက ဓမ္မသမာဒါန၊
၄။ ပစ္စုပ္ပန္နသုခ အာယတိံ သုခဝိပါက ဓမ္မသမာဒါန ဟူသော ဓမ္မသမာဒါန မာတိကာ လေးပါးတို့နှင့် ယင်းလေးပါးတို့၏ အကျယ်ကိုဝေဖန်၍ ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ မာလာနွယ်ကြောင့် နတ်တို့၏ ဗိမာန်ပျက်စီး တတ်ပုံ၊ အဓိဝတ္ထာဒေဝတာများ၊ သာခဠကနတ်ဗိမာန်၊ ရုက္ခဋ္ဌကနတ်ဗိမာန်အကြောင်း၊ ကမ္မနိယာမကြောင့် တိဗ္ဗရာဂါဒိဇာတိကဖြစ်ပုံ (၄)မျိုး အစရှိသည်တို့ကို ဖွင့်ဆို ထားပါသည်။
ဋီကာ၌ ပါတပုဒ်အဖွင့် ကမ္မနိယာမအဖွင့် အစရှိသည်တို့ကို ဖွင့်ဆို ထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
စူဠနိကာသုတ္တ
စူဠနိကာသုတ္တ”-အံ၊၁၊၂၂၇-၉။ အံ၊မြန်၊၁၊၂၄၅-၇။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၀၆-၂၁၃။ အံ၊ဋီ၊၂၊၁၈၃-၅။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ တိကနိပါတ၊ ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ (၈) ၃-အာနန္ဒဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် အရှင်အာနန္ဒာ၏ မေးလျှောက်ချက်ကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
သဟဿိစူဠနိကာလောကဓာတ်၊ ဒိသဟဿိ မဇ္ဈိမိကာ လောကဓာတ်၊ တိသဟဿိ မဟာသဟဿိလောကဓာတ်တို့တည်နေပုံ၊ ဘုရားရှင်တို့ အလိုရှိတော်မူလျှင် တိသဿိမဟာသဟဿိ လောကဓာတ်တိုင်အောင် အသံတော်ဖြင့် သိစေတော်မူနိုင်ပုံ၊ ယင်းသို့ အသံတော်ဖြင့် သိစေတော်မူပုံ အခြင်းအရာ၊ အရှင်အာနန္ဒာ၏ ဗုဒ္ဓါရမ္မဏပီတိအကျိုး၊ အရှင်အာနန္ဒာ ယခုဘဝမှာပင် ရဟန္တာ ဖြစ်နိုင်ပုံတို့ကို ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ အရုဏဝတီသုတ္တန် (သံ၊၁၊၁၅၇) (၂)မျိုး ဖြစ်ပေါ်လာပုံ စူဠနိကာသုတ်ဖြစ်ပေါ်လာပုံတို့ကို ဤစူဠနိကာသုတ်တော် အစ၌ အရှင်အာနန္ဒာ (၃) ကြိမ်တိုင် လျှောက်ထားပုံတို့ကို အပြည့်အစုံ ပြဆိုထားပါသည်။ စူဠနိကာ စကြာဝဠာ တစ်ခုအပိုင်းအခြားသတ်မှတ်ချက်၊ စကြာဝဠာ လောကဓာတ်တစ်ခု၌ ရှိသင့်သောအရာတို့ကို ပါဠိတော်၌ သတ်မှတ် ပြထားပါသည်။ စူဠနိကာလောကဓာတ်သည် အငယ်စား လောကဓာတ်ဖြစ်ပုံ၊ သာဝကတို့၏ ဖြစ်ရာဖြစ်ပုံ၊ မဇ္ဈိမိကလောကဓာတ်သည် သာဝကတို့၏အရာမဟုတ် ဗုဒ္ဓ ဝိသယဖြစ်ပုံ၊ မဇ္ဈိမိကလောကဓာတ်၌ အမိုက်မှောင်ကို ပယ်ဖျောက်ပြီး ဘုရားရှင် တို့ရောင်ခြည်တော်လွှတ်၍ အသံတော်ဖြင့် သိစေပုံ ဗောဓိသတ္တနှင့် ဗုဒ္ဓမြတ်စွာတို့၏ အခါတော်နေ့များ၌ တုန်လှုပ်ပုံ၊ မဟာသဟဿီလောကဓာတ် သတ်မှတ်ပုံ စကြာဝဠာကုဋေတစ်သိန်းပါဝင်ပုံ၊ ဘုရားရှင်တို့ ယင်းမဟာသဟဿီလောကဓာတ်၌ ရောင်ခြည်တော်လွှတ်၍ တရားဟောတော်မူနိုင်ပုံ၊ အာဏာခေတ်ဖြစ်ပုံ ပရိတ်တော်တို့၏ အာဏာပြန့်နှံ့ပုံ၊ ဝိသယခေတ် စကြာဝဠာအပိုင်းအခြားမရှိပုံ၊ မှန်းဆ သိစရာဥပမာ၊ အရှင်အာနန္ဒာထေရ် မေးခွန်းမေးလျှောက်ရန် ကြံစည်ပုံ၊ ရောင်ခြည်တော်ဖြန့်ကြက်ပုံ၊ ဗုဒ္ဓမြတ်စွာ၏ ဂုဏမဟန္တဖြစ်ပုံ၊ ရောင်ခြည်တော်ဖြင့်ကြည့်၍ သိကြပုံ ဓမ္မကထာဟောတော်မူပုံ တထာဂတ၏ မဟာနုဘာဝဖြစ်ပုံ အရှင်အာနန္ဒာ ဥဒါန်းကျူးရင့်ပုံ၊ မဟိဒ္ဓိကဖြစ်ပုံ၊ လာဠုဒါယီထေရ်သည် ဥပဋ္ဌာကမထေရ်များ အပေါ်၌ ရန်ငြိုးဖွဲ့ပုံ၊ အရှင်အာနန္ဒာမထေရ်၏ ဘုရားရှင်အပေါ်၌ ကြည်ညိုမှုကို ပျက်စီးအောင် လာဠုဒါယီထေရ်ကပြောဆိုရာ၌ ဥပမာသုံးမျိုး ဘုရားရှင်က ဥဒါယီထေရ်၏စကားကို တားမြစ်ပုံ၊ ဓမ္မဒေသနာ ပသန္နကုသိုလ်, ဗုဒ္ဓသီဟနာဒပသန္ဒကုသိုလ်အကျိုး၊ အရှင်အာနန္ဒာထေရ်၏ ပရိနိဗ္ဗာန်ပြုမည့် ပုဂ္ဂိုလ်ဖြစ်ပုံတို့ကို ဖွင့်ပြ ထားပါသည်။
ဋီကာ၌ အတိပ္ပခေါ၊ ဥဇ္ဈာယန္တိပုဒ်တို့အဖွင့်၊ အာဏာပျံ့နှံ့ပုံ အစရှိသော အဋ္ဌကထာ၌ သိသင့်သောပုဒ်တို့၏ အဓိပ္ပါယ်များကို ဖွင့်ပြထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
စူဠပန္ထကသုတ္တ
စူဠပန္ထကသုတ္တ-ဥဒါန၊၁၅၀-၁။ ဥဒါန၊မြန်၊၁၃၅။ ဥဒါန၊ဋ္ဌ၊၂၉၀-၂။
-ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ ဥဒါန၊ ၅-သောဘဏဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ဘုရားရှင်မနီးမဝေးအရပ် အာနာပါနဿတိ ကမ္မဋ္ဌာန်းကို မှတ်၍ထိုင်နေသော အရှင်စူဠပန္ထကထေရ်ကို ပြုတော်မူပြီး “သေမင်း မမြင် နိုင်ရာနိဗ္ဗာန်သို့ ရောက်နိုင်ပုံကို ဥဒါန်းကျူးရင့်တော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ အရှင်စူဠပန္ထကထေရ်၏ အဋ္ဌုပ္ပတ်အကျဉ်း၊ အရှင်စူဠပန္ထက၏ အချိန်ရခိုက် ဂန္ဓကုဋီ၏ဆင်ဝင်၌ အာနာပါနရှုနေပုံ၊ အနုပါဒါပရိနိဗ္ဗာန် ဝင်စံရခြင်းအဆုံးရှိသော တရားထူးရနိုင်သော အာနာပါနဿတိကို ရှုမှတ်သော ရဟန်း၏ အနုပါဒါပရိနိဗ္ဗာန် ထင်ရှားစွာဖြစ်နိုင်ပုံကို ထင်ရှားစေရန် ဤဥဒါနဂါထာကို ကျူးရင့်ပုံနှင့် ဂါထာလာ ပုဒ်တို့၏ အဓိပ္ပါယ်များကို ဖွင့်ပြထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
စူဠပုဏ္ဏမသုတ္တ
စူဠပုဏ္ဏမသုတ္တ-မ၊၃၊၇၀-၄။ မ၊မြန်၊၃၊၇၄-၈။ မ၊ဋ္ဌ၊၄၊၅၃-၅။ မ၊ဋီ၊၃၊၂၆၇-၉။
-မဇ္ဈိမနိကာယ၊ ဥပရိပဏ္ဏာသ၊ ၁-ဒေဝဒဟဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ပုဗ္ဗာရုံကျောင်းတော် မိဂါရမာတု ပြသာဒ်၌ (၁၅)ရက်ဥပုသ်နေ့ ညဉ့်လွင်တီးခေါင်ဝယ် ရဟန်းတော်အပေါင်း ခြံရံလျှက် သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ရဟန်းတော်များအား “အသပ္ပုရိသသည် အသပ္ပုရိသ, သပ္ပုရိသကို မသိနိုင်ပုံ၊ အသပ္ပုရိသ၏ အရည်အချင်း (၈)မျိုး အသပ္ပုရိသ၏ ဂတိသည် နိရယနှင့် တိရစ္ဆာနဂတိ ဖြစ်ပုံကိုလည်းကောင်း၊ သပ္ပုရိသသည် အသပ္ပုရိသနှင့် သပ္ပုရိသတို့ကို သိနိုင်ပုံ၊ သပ္ပုရိသ၏ အရည် အချင်း (၈)မျိုး၊ သပ္ပုရိသ၏ ဂတိသည် ဒေဝမဟတ္တ၊ မနုဿမဟတ္တ ဖြစ်ပုံတို့ကို အကျယ်ဝေဖန်၍ ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ သိသင့်သမျှ ဖွင့်ဆိုထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
စူဠဗျူဟသုတ္တ
စူဠဗျူဟသုတ္တ-သုတ္တနိ၊၄၁၅-၈။ သုတ္တနိ၊မြန်၊၃၉၂-၄။ သုတ္တနိ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၆၉-၂၇၂။
ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ သုတ္တနိပါတ, ၄-အဋ္ဌကဝဂ္ဂ၊ ဒွါဒသမသုတ်။
ဘုရားရှင် သက္ကနိုင်ငံ ကပိလဝတ္ထုမြို့တော်အနီး မဟာဝုန် တောအုပ်ကြီး အတွင်း၌ မင်းမျိုးချည်း, ရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်ချည်းဖြစ်ကြသော ရဟန်းတော်ငါးရာနှင့် စကြာဝဠာ လောကဓာတ်ပေါင်း တိုက်တစ်သောင်းမှ ရောက်လာကြသော ဝိတက် စရိုက်များသော နတ်ဗြဟ္မာအပေါင်းတို့အား နိမ္မိတဘုရားရှင်က မေးမြန်းသဖြင့် ဖြေကြားဟောတော်မူသည့်သုတ်။
ဒေသနာတော်အဆုံး၌ နတ်, ဗြဟ္မာ ကုဋေ တစ်သိန်း အရဟတ္တဖိုလ် ရရှိကြသည်။ သောတာပန်အစရှိသော အရိယာပုဂ္ဂိုလ်တို့ မရေမတွက်နိုင်အောင် ကျွတ်တမ်းဝင်ကြသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
စူဠဗျူဟသုတ္တနိဒ္ဒေသ
စူဠဗျူဟသုတ္တနိဒ္ဒေသ-မဟာနိ၊၂၂၀-၂၃၆။ မဟာနိ၊ဋ္ဌ၊၃၁၆-၃၂၀။
-ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ မဟာနိဒ္ဒေသ၊ ၁-အဋ္ဌကဝဂ္ဂ၊ ဒွါဒသမသုတ္တနိဒ္ဒေသ။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
စူဠမာလုကျပုတ္တသုတ္တ
စူဠမာလုကျပုတ္တသုတ္တ-မ၊၂၊၈၉-၉၅။ မ၊မြန်၊၂၊၉၆-၁၀၂။ မ၊ဋ္ဌ၊၃၊၉၉-၁၀၀။ မ၊ဋီ၊၃၊၆၄-၆၆။
-မဇ္ဈိမနိကာယ၊ မဇ္ဈိမပဏ္ဏာသ၊ ၂-ဘိက္ခုဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် “သဿတော လောကော”အစရှိသော မိစ္ဆာအယူ (၉)မျိုးနှင့် ဆက်စပ်၍ မာလုကျပုတ္တထေရ် လျှောက်ထားသည်ကို ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
မာလျကျပုတ္တထေရ်သည် “သဿတော လောကော” အစရှိသော မိစ္ဆာအယူ (၉)မျိုးနှင့်ဆက်စပ်၍ မြတ်စွာဘုရား ပြတ်ပြတ်သားသား မိန့်ကြားတော်မမူ၊ ဘုရားရှင်က တိတိကျကျ မိန့်ကြားတော်မူလျှင် ဘုရားရှင်အထံတော်၌ ဗြဟ္မစရိယကို ကျင့်မည်၊ တိတိကျကျ မိန့်ကြားတော်မမူလျှင် လူထွက်တော့မည်ဟုကြံစည်ပြီး ဘုရားရှင်အား ထိုမိစ္ဆာအယူ (၉)ချက်နှင့် ပတ်သက်၍ ဘုရားရှင်မဖြေကြားသည်ကို မနှစ်သက်ကြောင်း၊ ယင်းတို့နှင့်ပတ်သက်၍ သိလျှင်သိကြောင်း၊ မသိလျှင် မသိကြောင်း ဖြေကြားခြင်းသည်သာလျှင် ဖြောင့်မတ်သူဖြစ်ကြောင်း လျှောက်ထားပါကြောင်း တိတိကျကျ ဖြေကြားတော်မူရန် လျှောက်ထားပါသည်။
ဘုရားရှင်က သင်နှင့်ငါဘုရားတို့ ဝန်ခံပြောကြားမှုမရှိခဲ့ပုံ၊ ယင်းမိစ္ဆာ အယူများကို မဖြေကြားခြင်းအကြောင်း၊ မြားစူးဝင်သော ယောက်ျားဥပမာဖြင့် မိန့်ကြားတော်မူပြီး ဤမိစ္ဆာအယူများသည် အတ္ထသံဟိတ, အာဒိဗြဟ္မစရိယကနိဗ္ဗိန္ဒ၊ ဝိရာဂနိရောဓ ဥပသမာယ အဘိညာယ သမ္ဗောဓာယ နိဗ္ဗာနာယမဖြစ်၊ ထို့ကြောင့် ငါဘုရားဖြေကြားတော်မမူ၊ သစ္စာလေးပါးသည်သာ အတ္ထသံဟိတ၊ အာဒိဗြဟ္မစရိယက၊ နိဗ္ဗိန္ဒ၊ ဝိရာဂနိရောဓ၊ ဥပသမာယ အဘိညာယ၊ သမ္ဗောဓာယ၊ နိဗ္ဗာနာယ ဖြစ်၍ ဖြေကြားတော်မူပုံ မြတ်စွာဘုရား မဖြေကြားသည်ကို မဖြေကြားသည့်အတိုင်း၊ ဖြေကြားသည်ကို ဖြေကြားသည့်အတိုင်း ဆောင်မှတ်ရမည်ဟု ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
စူဠရာဟုလောဝါဒသုတ္တ
စူဠရာဟုလောဝါဒသုတ္တ-မ၊၃၊၃၂၄-၇။ မ၊မြန်၊၃၊၃၂၉-၃၃၂။ မ၊ဋ္ဌ၊၄၊၂၄၃-၄။ မ၊ဋီ၊၃၊၄၂၇-၉။
-မဇ္ဈိမနိကာယ၊ ဥပရိပဏ္ဏာသ၊ ၅-သဠာယတနဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့တော်အနီး အန္ဓဝန်တောအုပ် အတွင်း သစ်ပင်ရင်း၌ အရှင်ရာဟုလာအား ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
ဘုရားရှင်က အရှင်ရာဟုလာအား စက္ခုပသာဒ, ရူပါရုံ, စက္ခုဝိညာဏ်, စက္ခုသမ္ဖဿကြောင့်ဖြစ်သော ဝေဒနာ, သညာ, သင်္ခါရ, ဝိညာဏတို့ကို အနတ္တ လက္ခဏသုတ် ဒေသနာတော်အတိုင်း တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီတို့ကို မေးမြန်၍ ဟောကြားတော်မူပါသည်။ ထို့အတူ ကြွင်းသော အဇ္ဈတ္တိကာယတန, ဗဟိဒ္ဓါယတန, ဝိညာဏ, သမ္ဖဿတို့ကို တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ မေးမြန်၍ ဟောကြားတော်မူပါသည်။ ဤသုတ်တော် နာယူပြီသည့်အဆုံး၌ အရှင်ရာဟုလာ အာသဝေါ ကုန်ခမ်း ရဟန္တာဖြစ်တော်မူပါသည်။ အရှင်ရာဟုလာနှင့် ပါရမီဖြည့်ဖက် မရေ မတွက်နိုင်သော နတ်, ဗြဟ္မာများ ပါရမီဉာဏ်အလျောက် အရိယာသာဝကဖြစ်၍ တရားသိမြင် ကျွတ်တမ်းဝင်ကြပါသည်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ဝိမုတ္တိပရိပါစနီယဓမ္မ၊ ဓမ္မစက္ခု၊ အနေကာနံ ဒေဝတာ သဟဿ-ပုဒ်အစရှိသော ဖွင့်ဆိုချက်များ ပါရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
စူဠဝေဒလ္လသုတ္တ
စူဠဝေဒလ္လသုတ္တ-မ၊၁၊၃၅၃-၉။ မ၊မြန်၊၁၊၃၈၅-၃၉၂။ မ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၅၅-၂၆၉။ မ၊ဋီ၊၂၊၂၇၈-၂၉၀။
-မဇ္ဈိမနိကာယ၊ မူလပဏ္ဏာသ၊ ၅-စူဠယမကဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
ဘုရားရှင် မဂဓနိုင်ငံ ရာဇဂြိုဟ်မြို့ ဝေဠုဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ဝိသာခဥပါသကာက မေးလျှောက်သဖြင့် ဓမ္မဒိန္နာထေရီက သက္ကာယ၊ သက္ကာယသမုဒယ၊ သက္ကာယနိရောဓ၊ သက္ကာယနိရောဓဂါမိနီပဋိပဒါ၊ ဥပါဒါန၊ ဥပါဒါနက္ခန္ဓ၊ သက္ကာယဒိဋ္ဌိ၊ အရိယ အဋ္ဌင်္ဂိကမဂ္ဂ၊ တယောခန္ဓသင်္ဂဟိတ၊ သမာဓိ၊ သမာဓိနိမိတ္တ၊ သမာဓိပရိက္ခာရ၊ သမာဓိဘာဝနာ၊ သင်္ခါရ၊ သညာ ဝေဒယိတနိရောဓ သမာပတ္တိ၊ ဝေဒနာ၊ သုခ၊ ဒုက္ခ၊ အနုသယ၊ အနုသယပဟာန၊ ပဋိဘာဂ၊ ဘဂဝတော ဓမ္မဒေသနာ အနမောဒနာ-တို့ကို အကျယ်ဟောပြသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ ဝိသာခနှင့် ဓမ္မဒိန္နာထေရီတို့၏ အဋ္ဌုပ္ပတ္တိ၊ ဘုရားရှင် ရာဇဂြိုဟ် နေပြည်တော်ဝင်သည်နေ့၌ ဥပါသကာအဖြစ်ခံယူသူ တစ်သောင်း၊ ဗိမ္ဗိသာရဘုရင်နှင့် သောတာပန်အရိယာဖြစ်သူ တစ်သိန်းတစ်သောင်းရှိသည်။ ထို၌ ဝိသာခသူဌေးလည်း သောတာပန်ဖြစ်ပုံ၊ အနာဂါမ်၏ အသွင်အပြင်။ ဓမ္မဒိန္နာ ဘိက္ခုနီပြုခြင်းအကြောင်း၊ အတိတ်ကုသိုလ်၊ ရဟန္တာထေရီဖြစ်ပုံ၊ ပုစ္ဆာမေးခြင်း အကြောင်း၊ ဓမ္မဒိန္နာထေရီ ဖြေဆိုပုံဥပမာများ၊ ဗုဒ္ဓသာသနာတော်နှင့် အရိယသစ္စာ၊ ဂဏ္ဍိပဉှာ၊ ဂုဠှပဉှာ၊ ဩဝတ္တိကသာရပဉှာ၊ ခန္ဓာငါးပါးနှင့်အတ္တဒိဋ္ဌိ၊ ဥစ္ဆေဒဒိဋ္ဌိ၊ သဿတဒိဋ္ဌိ၊ ဘဝဒိဋ္ဌိ၊ ဝိဘဝဒိဋ္ဌိတို့ဖြစ်ပုံ၊ သမာဓိ, ဝီရိယ, သတိတို့ ကျေးဇူးပြုပုံ ဥပမာ၊ ပညာနှင့် ဝိတက်တို့ ကျေးဇူးပြုပုံ ဥပမာ၊ ဧကစိတ္တက္ခဏ မဂ္ဂသမာဓိ၊ ဝိတဏ္ဍဝါဒီ၊ သခါရသုံးပါး၊ သညာဝေဒယိတနိရောဓပဉှာ၊ အာဂမနီယကထာ၊ ဝေဒနာနှင့် နိရောဓသမာပတ်၊ ဝေဒနာနှင့်အနုသယ၊ အဖြေတစ်ခု အမေးနှစ်ခု၊ ဝိသဘာဂနှင့် ပဋိဘာဂ၊ သဘာဂနှင့် ပဋိဘာဂ၊ အပ္ပဋိဘာဂ၊ ပဋိဘာဂ၊ ပြဿနာ တို့အကြောင်း၊ ဘုရားရှင်၏ အတည်ပြုချက် ဥပမာတို့ကို ဖွင့်ပြထားပါသည်။
ဋီကာ၌ ဥပနိဿယအဖွင့်၊ ဓမ္မဒိန္ဒာဘိက္ခုနီပြုခြင်း၏ ရည်ရွယ်ချက်၊ လာဘသက္ကာရပစ္စယ၊ ဥပါဒါနနှင့် ဥပါဒါနက္ခန္ဓာ၊ ရုပ်နှင့်အတ္တ၊ ဒိဋ္ဌိဂတိကနှင့် သာဝကတို့ ရှုမြင်မှုချင်း မတူပုံ၊ သင်္ခတအဖွင့်၊ သီလ, သမာဓိ ပညာတို့၏ သပ္ပဒေသ, နိပ္ပဒေသဖြစ်ပုံ နေယျတ္တ, နီတတ္ထ အဓိပ္ပါယ်၊ အာသေဝန, ဘာဝနာ, ဗဟုလီကမ္မအဖွင့် သုညတ, အနိမိတ္တ, အပ္ပဏိဟိတ, ကာယိက, စေတသိက, အနုသယဟူသော မှတ်သားဖွယ်အဖွင့်များကို တွေ့နိုင်ပါသည်။
ဤသုတ်၏ အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ဖွင့်ဆိုချက်များစွာ ရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
စူဠသကုလုဒါယီသုတ္တ
စူဠသကုလုဒါယီသုတ္တ-မ၊၂၊၂၂၁-၂၃၀။ မ၊မြန်၊၂၊၂၃၃-၂၄၂၊ မ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၈၆-၁၉၀။ မ၊ဋီ၊၃၊၁၃၀-၂။
-မဇ္ဈိမနိကာယ၊ မဇ္ဈိမပဏ္ဏာသ၊ ၃-ပရိဗ္ဗာဇကဝဂ်၊ နဝမသုတ်။
ဘုရားရှင် မာဂဓနိုင်ငံ ရာဇဂြိုဟ်မြို့ ဝေဠုဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် မောရနိဝါပ ပရိဗိုဇ်ကျောင်းတိုက်၌ သကုလုဒါယီပရိဗိုဇ်၏ လျှောက်ထား ချက်အရ ဧကန္တသုခလောက, ဧကန္တသုခလောကသို့ ရောက်ကြောင်း ပဋိပဒါ, ဗြဟ္မစရိယကို ကျင့်သုံးခြင်းကြောင့် အလွန်ထူးခြားမြင့်မြတ်သော အရဟတ္တဖိုလ်သို့ ဗုဒ္ဓသာဝကတို့ ရောက်ရှိကြပုံကို ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။ ဘုရားရှင်သည် ဆွမ်းခံချိန်စောနေသည့်အချိန်၌ ရံခါပရိဗိုဇ်တို့၏ ကျောင်းများသို့ ကြွတော်မူပုံ ပရိဗိုဇ်များက ဘုရားရှင်အား ဝမ်းမြောက်ဝမ်းသာ ကြိုဆိုကြပုံ၊ ပရိဗိုဇ်ပရိသတ်၏ အနေအထား၊ သကုလုဒါယီပရိဗိုဇ်က ပရိသတ်ကိုထိန်းသိမ်းပုံ၊ သကုလုဒါယီ ပရိဗိုဇ်က ပရိဗိုဇ်ပရိသတ်၏ မိမိအပေါ် ထားရှိသည့်သဘောထား၊ ဘုရားရှင်နှင့် တွေ့ဆုံရသည့်အခါ မိမိနှင့် ပရိဗိုဇ်ပရိသတ်၏လိုလားချက်၊ နိဂဏ္ဌနာဋပုတ္တ၏ ဂုဏ်ပုဒ်များနှင့် ဝန်ခံချက်၊ သကုလုဒါယီပရိဗိုဇ်၏ မေးမြန်းသော “ပုဗ္ဗန္တကထာ”ကို နိဂဏ္ဌနာဋပုတ္တ၏ ဖြေရှင်းချက်၊ ယင်းကိုမကျေနပ်သဖြင့် ဘုရားရှင်ကို သတိရပုံကို လျှောက်ထားပါသည်။ ဘုရားရှင်က “ပုဗ္ဗန္တ”ကို မေးလျှောက်သူအား ပုဗ္ဗေနိဝါသဉာဏကထာ ဖြင့်လည်းကောင်း၊ အပရန္တကို မေးလျှောက်သူအား ဒိဗ္ဗစက္ခုဉာဏကထာဖြင့် ဖြေကြားပုံ ကြောင်းကျိုးနှစ်ခု ဖြစ်ချုပ်မှု ဒေသနာတော် အကျဉ်းချုပ်ကို ဟောကြားတော်မူပါသည်။ သကုလုဒါယီပရိဗိုဇ်က မိမိသည် ပုဗ္ဗေနိဝါသာနုဿတိဉာဏ်, ဒိဗ္ဗစက္ခုဉာဏ်တို့ကို မရကြောင်း၊ ကြောင်းကျိုးနှစ်ဝ ဖြစ်ချုပ်နေမှုကိုလည်း အလွန်အမင်း မထင်မြင်ကြောင်းနှင့် မိမိဆရာ၏ဝါဒသည် “အယံပရမောဝဏ္ဏာ” ဖြစ်ကြောင်း၊ ပရမဝဏ္ဏထက်မြင့်မြတ်သော ပရမဝဏ္ဏမရှိသောကြောင့် ပရမဝဏ္ဏ ဖြစ်ကြောင်း လျှောက်ထားပါသည်။ ဘုရားရှင်က “ဇနပဒကလျာဏီ” ဥပမာဖြင့် ပရမဝဏ္ဏရှင်းပြချက်သည် မပီပြင်ကြောင်း မိန့်ကြားပါသည်။ သကုလုဒါယီပရိဗိုဇ်က မဏိဝေဠုရိယဥပမာဖြင့် ဝဏ္ဏအတ္တသည် အရောဂပရံ မရဏ-ဖြစ်ပုံကို လျှောက်ထားပါသည်။
ဘုရားရှင်က မဏိဝေဠုရိယအရောင်၊ ပိုးစုန်းကြူးအရောင်၊ ဆီမီးအရောင်၊ မီးပုံကြီးအရောင်၊ နက္ခတ်ကြယ်တာရာအရောင်၊ လရောင်၊ နေရောင်တို့ကို အဆင့်ဆင့် နှိုင်းယှဉ်ပြတော်မူ၍ လရောင် နေရောင်တို့ထက် ထွန်းလင်းတောက်ပသော နတ်, ဗြဟ္မာတို့၏ အရောင်ရှိသေးပုံကို မိန့်ကြားတော်မူပြီး ဥဒါယီ၏ ပရမဝဏ္ဏသည် ပိုးစုန်းကြူ၏ အရောင်အောက်ပင် ယုတ်ညံ့နေပုံကို မိန့်တော်မူရာ သကုလုဒါယီပရိဗိုဇ်က မိမိတို့၏ အာစရိယသည် ရိတ္တ, တုစ္ဆ, အပရဒ္ဓ ဖြစ်နေပါသည်ဟု လျှောက်ပါသည်။
ဘုရားရှင်၏ မေးမြန်းတော်မူချက်အရ သကုလုဒါယီပရိဗိုဇ်က မိမိတို့ ဆရာ၏ဝါဒ၌ ဧကန္တသုခလောကရှိပုံ၊ ဧကန္တသုခလောကသို့ ရောက်ကြောင်း ပဋိပဒါသည် ပါဏာတိပါတဝိရတီ၊ အဒိန္နာဒါနဝိရတီ၊ ကာမေသုမိစ္ဆာစာရဝိရတီ၊ မုသာဝါဒဝိရတီ၊ အညတရတပေါဂုဏ သမာဒါနဝတ္တနဖြစ်ပုံ၊ ထိုအာကာရဝတိ ပဋိပဒါကို ကျင့်သည့်အခါ ကိုယ်ခန္ဓာသည် သုခ ဒုက္ခဖြစ်ပုံ၊ မိမိတို့ ဆရာဝါဒသည် ရိတ္တ တုစ္ဆ အပရဒ္ဓ ဖြစ်ပုံကို ဘုရားရှင်၏ စိစစ်မေးမြန်းတော်မူချက်များကို ဖြေဆိုရင်း လျှောက်ထားပါသည်။
သကုလုဒါယီပရိဗိုဇ်က မေးလျှောက်သည့်အခါ ဘုရားရှင်က သာသနာတော်၌ ဧကန္တသုခလောကရှိပုံ၊ ပထမဈာန် ဒုတိယဈာန် တတိယဈာန်တို့သည် ဧကန္တသုခလောကသို့ရောက်နိုင်သော ပဋိပဒါဖြစ်ပုံ ထိုပဋိပဒါသည် ဧကန္တသုခ လောက သစ္ဆိကတမဟုတ်သေး၊ ဧကန္တသုခ လောကသစ္ဆိကိရိယာယ၏ အာကာရ ဝတီသာ ဖြစ်သေးပုံကို မိန့်တော်မူသည့်အခါ ပရိဗိုဇ်ပရိသတ်က “ဧတ္ထမယံ အနယာမ သာစရိယကာ၊ ဧတ္ထမယံ အနဿာမ သာစရိယကာ၊ နမယံ ဣတော ဘိယျော ဥတ္တရိတရံ ပဇာနာမ”ဟု ပဲ့တင်ထပ်အောင် အော်ဟစ်ပြောဆိုကြပုံ၊ သကုလုဒါယီပရိဗိုဇ်၏ ဆက်လက်မေးလျှောက်ချက်အရ စတုတ္ထဈာန်သည် ဧကန္တသုခ လောကသစ္ဆိကတဖြစ်ပုံ၊ ထိုဧကန္တသုခ လောကထက် ထူးကဲမွန်မြတ်သော အခြားဓမ္မတို့အတွက် ရဟန်းတော်များ ဗြဟ္မစရိယကို ကျင့်သုံးနေကြပုံကို “ဗုဒ္ဓဂုဏ်တော်ကိုးပါးနှင့်တကွ ပထမဈာန် ဒုတိယဈာန် တတိယဈာန် စတုတ္ထဈာန် ပုဗ္ဗေနိဝါသာနုဿတိဉာဏ် စုတူပပါတဉာဏ် အာသဝက္ခယဉာဏ် သစ္စာလေးအင် သိမြင်ကြပုံ၊ အရဟတ္တဖိုလ်သို့ ရောက်ရှိပုံ၊ အရဟတ္တဖိုလ်ကို မျက်မှောက်ပြုနိုင်ရန်အတွက် ရဟန်းတော်များ ငါဘုရားအထံတော်၌ ဗြဟ္မစရိယကို ကျင့်သုံးနေကြပုံ ဤတရားတို့သည် အလွန်ထူခြားမြင့်မြတ်သော တရားတို့ဖြစ်ပုံကို ဟောကြားတော်မူပါသည်။
သကုလုဒါယီပရိဗိုဇ် ဥပသကာအဖြစ်ခံယူပြီး ရဟန်းပြုလိုကြောင်း လျှောက်ထားသည့်အခါ ပရိဗိုဇ်ပရိသတ်က ဝိုင်းဝန်းတားမြစ်ကြပုံကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ ဘုရားရှင်က တရားဟောတော်မူရန်အတွက် သကုလုဒါယီ ပရိဗိုဇ်အား တရားဟောရန်အကြောင်း လျှောက်ထား မိန့်ကြားပုံ၊ သကုလုဒါယီ ပရိဗိုဇ်က ဘုရားရှင်အား သတိရပုံ၊ သုကုသလပုဒ်အဖွင့်၊ ပုဗ္ဗေနိဝါသဉာဏ်ရသည့် ပုဂ္ဂိုလ်နှင့် မရသည့် ပုဂ္ဂိုလ်တို့ အခြေအနေ၊ သကုလုဒါယီ တရားမရနိုင်သော်လည်း နောင်အခါ အထောက်အပံ့ ဖြစ်နိုင်ပုံ ပံသုပိသာစကဝတ္ထု အပ္ပဋိဟီရကတံပုဒ်အဖွင့်၊ သုဘကိံဏှ ဗြဟ္မာလောကကို ပရမဝဏ္ဏဟု ယူဆပုံ၊ ဩသဓိတာရကာအဖွင့်၊ တပေါဂုဏအဖွင့်၊ ဧကန္တသုခ အာကာရဝတီ ပဋိပဒါကို မေးလျှောက်ခြင်းအကြောင်း၊ အနဿာမပုဒ်အဖွင့်နှင့် အဓိပ္ပါယ်၊ သစ္ဆိကိရိယာနှစ်မျိုးအဖွင့် သကုလုဒါယီပရိဗိုဇ် ဘုရားရှင်အထံတော်၌ ရဟန်းမဖြစ်ခြင်းအကြောင်း သကုလုဒါယီ ပရိဗိုဇ်အတွက် အနာဂတ်မျှော်မှန်းချက်၊ အသောကခေတ်၌ အဿဂုတ္တထေရ်ဖြစ် မေတ္တာဝိဟာရီ ဖြစ်ပုံတို့ကို ဖွင့်ပြထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
စူဠသစ္စကသုတ္တ
စူဠသစ္စကသုတ္တ-မ၊၁၊၂၈၉-၂၉၉။ မ၊မြန်၊၁၊၂၉၇-၃၀၇။ မ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၆၉-၁၈၄။ မ၊ဋီ၊၂၊၂၀၀ -၉ ။ ။
-မဇ္ဈိမနိကာယ၊ မူလပဏ္ဏာသ၊ ၄-မဟာယမကဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
ဘုရားရှင် ဝဇ္ဇီနိုင်ငံ ဝေသာလီမြို့တော်အနီး မဟာဝုန်တော ကူဋာဂါရ သာလာကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် နိဂဏ္ဌပုတ္တ သစ္စကပရိဗိုဇ်အား အောင်မြင်တော်မူစဉ် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
သစ္စကနိဂဏ္ဌပုတ္တ၏ ဂုဏ်ပုဒ်များ ပရိတ်သတ် အစည်းအဝေးပွဲများ၌ သစ္စက၏ကြုံးဝါးချက်များ၊ သစ္စကပရိဗိုဇ် ဝေသာလီမြို့တော်အတွင်း၌ လမ်းလျှောက်သွားစဉ် အရှင်အဿဇိမထေရ်နှင့် တွေ့ဆုံပုံ၊ အရှင်အဿဇိမထေရ်အား ဘုရားရှင်၏ တပည့်သာဝကတို့အား အနုသာသနီကထာ မိန့်ကြားချက် အကျဉ်း ချုပ်ကို မေးမြန်းခန်း၊ မြတ်စွာဘုရားရှင်အား မိစ္ဆာအယူမှ ကင်းဆိတ်အောင်ပြုလိုပုံ လိစ္ဆဝီမင်းငါးရာတို့ သန္ထာဂါရ၌ စည်းဝေးနေကြပုံ၊ လိစ္ဆဝီမင်းတို့အား ဘုရားရှင်နှင့် ဝါဒယှဉ်ပြိုင်ပြောဆိုရာ၌ ကြုံးဝါးပုံ ဥပမာလေးမျိုး၊ လိစ္ဆဝီမင်း ပရိသတ်ဖြင့် ခြံရံလျက် ဘုရားရှင်ထံ ရောက်လာကြပုံ၊ ဘုရားရှင် နှုတ်ဆက်စကား ပြောဆိုပုံ၊ ဘုရားရှင်ထံ ရောက်ရှိလာကြသော ပရိသတ်လေးမျိုးတို့ ဘုရားရှင်ထံချဉ်းကပ်ပုံ လေးမျိုး၊ ဘုရားရှင်ထံ သစ္စကပရိဗိုဇ် ဝါဒတင်ရန်အတွက် အယူဝါဒကို ရှေးဦးစွာ မေးမြန်းပုံ မိမိ၏အတ္တဝါ ကို တင်ပြပုံ ဘုရားရှင်က ကောသလမင်း, အဇာတသတ် မင်းတို့ ဥပမာဖြင့် သစ္စက၏ဝါဒကို ချုပ်ကိုင်တော်မူပြီး “ရူပံ မေ အတ္တာ”ကို အတ္တဖြစ်လျှင် ငါ၏ရုပ်သည် ဤစိတ်ကူးသည့် အတိုင်းဖြစ်စေ၊ မဖြစ်ပါစေလင့် တောင်းတတိုင်း ရ၊ မရ မေးမြန်းတော်မူသည့်အခါ မင်းပရိသတ်အလယ်၌ ကြုံးဝါး ခဲ့သော သစ္စကပရိဗိုဇ် မဖြေကြားပဲ ဆိတ်ဆိတ်နေပုံ၊ နှစ်ကြိမ်တိုင်တိုင် ဘုရားရှင် မေးမြန်းတော်မူသော်လည်း သစ္စကမဖြေနိုင်တော့ပုံ၊ ဘုရားရှင်က မိမိစကားကို မဖြေကြားလျှင် အန္တရာယ်ရှိနိုင်ကြောင်းကို မိန့်တော်မူသည့်အခါ သိကြားမင်း လာရောက်ခြိမ်းခြောက်၍ ပြဿနာဖြေခိုင်းပုံ ဘီလူးကို ဘုရားရှင်နှင့် သစ္စကတို့သာ တွေ့မြင်ကြပုံ၊ ပြဿနာ မေးပါတော့ ဖြေဆိုပါတော့မည် ဟုဝန်ချတောင်းပန်ပုံ၊ ဘုရားရှင်က အနတ္တလက္ခဏသုတ် ဒေသနာတော်အတိုင်း သစ္စက၏ခန္ဓာငါးပါး၌ အတ္တဟုယူပုံကို မေးပါသည်၊ သစ္စကက အတ္တမဟုတ်ပုံကို ဖြေဆိုပါသည်။ ဘုရားရှင်က “နှလုံးသွင်း၍ ဖြေပါ။ ရှေ့စကားနှင့် နောက်စကား မဆက်စပ်တော့ပုံကို သတိပေးပြီး ခန္ဓာတစ်ပါးစီ၌ အတ္တဝါဒကိုမေးပါသည်။ သစ္စကက ခန္ဓာငါးပါး၏ အနိစ္စ, ဒုက္ခ, အနတ္တ ဖြစ်ပုံတို့ကိုဖြေကြားပုံ၊ ပဉ္စက္ခန္ဓဒုက္ခကို တဏှာဒိဋ္ဌိတို့ဖြင့် ငြိတွယ် ကပ်ရောက်ပုံ တဏှာ, မာန, ဒိဋ္ဌိတို့ဖြင့် ရှုမြင်ပုံကိုမေးမြန်း တော်မူသည့်အခါ မဖြစ်နိုင်ပုံကို ဖြေကြားပုံ၊ အနှစ်မရှိသော ငှက်ပျောတုံးဥပမာဖြင့် သင့်ဝါဒကို မေးမြန်းစိစစ်သည်ရှိသော် ရိတ္တ, တုစ္ဆ အပရဒ္ဓ ဖြစ်နေပုံ၊ ဝေသာလီ ပရိသတ်၌ သစ္စကကြုံးဝါးချက်ကို ထုတ်ဖော်မိန့်ကြားပုံသင်သာ ချွေးထွက်နေ၍ ချွေးပေါက်များ ကျနေသော်လည်း ငါဘုရား၌ ချွေးမထွက်ပုံကို ရွှေကိုယ်တော်ကို လှစ်၍ပြသပုံ၊ နိဂဏ္ဌပုတ္တသစ္စကပရိဗိုဇ် စကားတုံ့မဖြေ မျက်နှာပျက် လည်ဂုတ် ကျိုးကျ မျက်နှာလျက် ပြောစရာ စကားမရှိတော့ပဲ ကြံမှိုင်နေပုံကို ကြည့်၍ ဒုမ္မခလိစ္ဆဝီက ရေကန်ထဲ၌ရှိသော ပုဇွန်လုံးဥပမာဖြင့် သစ္စကပရိဗိုဇ်ကို ရှုံ့ချပုံ၊ သစ္စကက တားမြစ်ပုံ၊ အကျွန်ုပ်နှင့် အညသမဏဗြဟ္မဏတို့ ပြောဆိုသောစကားသည် ဝိလာပ, ဝိလပိတ ဖြစ်၍ထားလိုက်ပါဟု လျှောက်ထားပြီး ဘုရားရှင်အား သေက္ခဘူမိ, အသေက္ခဘူမိ ပြဿနာနှစ်ရပ်ကို မေးလျှောက်ပါသည်။ ဘုရားရှင်က အနတ္တလက္ခဏသုတ် ဒေသနာတော်နည်းအတိုင်း သေက္ခဘူမိ, အသေက္ခ ဘူမိကို ဖြေကြားတော်မူပါသည်။ ဝိမုတ္တစိတ္တပုဂ္ဂိုလ်အား အနုတ္တရိယတရား သုံးပါးပြည့်စုံပုံ၊ ဝိမုတ္တစိတ္တပုဂ္ဂိုလ်၏ ပါဠိ(၅)ပုဒ်ဖြင့် ဘုရားရှင်အား ရိုသေမြတ်နိုး ရှိခိုးပူဇော်ပုံ မိန့်ကြားတော်မူပါသည်။ ထိုအခါ သစ္စကက အကျွန်ုပ်တို့သည် ဓံသီ, ပဂဗ္ဗ ဖြစ်ကြပါသည်။ အရှင်ဂေါတမကို မိမိ၏ ဝါဒဖြင့် အရှင်ဂေါတမ၏ဝါဒကို ထိပါးချုပ်ချယ်ထိုက်၏ဟု မှတ်ထင်ခဲ့ပုံ၊ အမုန်ယစ်နေသော ဆင်ဥပမာ၊ အလျှံ တပြောင်ပြောင် တောက်လောင်နေသော မီးပုံကြီး ဥပမာ၊ အဆိပ်ပြင်းထန် သော မြွေဥပမာတို့ဖြင့် မိမိကိုယ်ကို ချီးမြောက်၍ လျှောက်ထားပုံ၊ ဘုရားရှင်အား ဆွမ်းပင့်ဖိတ်ပုံ၊ လိစ္ဆဝီမင်းတို့ ဆွမ်းအုပ် (၅၀၀)၊ သစ္စကအိမ်သို့ ပို့ကြပုံ၊ ဆွမ်းအလှူ ပွဲအပြီး သစ္စက၏ အနုမောဒနာကထာအတွက် လျှောက်ထားချက်၊ ဘုရားရှင်၏ အနုမောဒနာကထာတို့ကို ပြဆိုသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ (၁) ကပိလဝတ္ထုမြို့တော်အနီးရှိ မဟာဝုန်တော၊ (၂) ဝေသာလီမြို့တော်အနီးရှိ မဟာဝုန်တောတို့၏ ခြားနားချက်၊ ကူဋာဂါရသာလာ ကျောင်းတော်ကြီး တည်ဆောက်ထားသည့် အခြေအနေ။ သစ္စကပရိဗိုဇ်၏ အတ္ထုပ္ပတ္တိ၊ သစ္စက၏ မွေးချင်းအစ်မ လေးယောက်ရှိပုံ၊ အရှင်သာရိပုတ္တရာက ချွေချွတ်ပုံ ရဟန္တာထေရီများဖြစ်သွားကြပုံ၊ သစ္စကပရိဗိုဇ် ဝေသာလီမြို့တော်၌နေ၍ မင်းသားငယ်တို့အား ပညာသင်ကြားပေးနေပုံ၊ ဝမ်းဗိုက်၌ သံပြားဖြင့်ပတ်ထားပုံ၊ အရှင်အဿဇိမထေရ်က သစ္စကအား အနိစ္စ၊ အနတ္တတို့ဖြင့် ပြဿနာကို ဖြေဆိုပုံ၊ သစ္စက၏ဂုဏ်ပုဒ်များ၊ ကြုံးဝါးချက် ပုဒ်ဖွင့်ဆိုချက်များ၊ သာဏဓေါဝိကမည်သော ကစားပျော်မြူးနည်း။ နေ့ဆွမ်းဘုဉ်းပေးပြီး ရဟန်းတော်များ၏ အခြေအနေများ၊ သစ္စကအကြောင်းကို ကြိုတင် သိမြင်တော်မူပုံ၊ လိစ္ဆဝီမင်းသားငါးရာအပြင် အခြားလူများလည်း မရေမတွက်နိုင်အောင် များစွာလိုက်လာကြပုံ၊ ဘုရားရှင်ထံ ချဉ်းကပ်သော ပရိတ်သတ်အမျိုးမျိုး၏ အနေအထားများ၊ သဗ္ဗညုတပဝါရဏာအကြောင်း၊ သစ္စက၏ ဝါဒတင်ရန်မေးလျှောက်ချက်ကို ဘုရားရှင်က အရှင်အဿဇိ ဖြေဆိုချက်အတိုင်း ဖြေဆိုပုံ၊ ဝေနေယျပုဂ္ဂိုလ်(၂)မျိုးရှိပုံ၊ မင်းတို့၏ မိမိနိုင်ငံအတွင်း အာဏာပျံ့နှံ့ပုံကို ပြဆိုသောပုဒ်များအဖွင့်၊ နိဂဏ္ဌ၏ဖြေဆိုချက်ကို ဖွင့်ပြချက်၊ သစ္စကပရိဗိုဇ် စကားမပြောတော့ပဲ ငြိမ်ကြသွားပုံ၊ ဘီလူးယောင်ဆောင်သော သိကြားမင်းအကြောင်း၊ မြွေကိုက်သောသူကို ထိုမြွေကို ပြန်ကိုက်စေပြီး အဆိပ်ထုတ်ပုံဥပမာ၊ ဒုက္ခအရ ပဉ္စက္ခန္ဓဒုက္ခကိုယူပုံ၊ တိတ္ထိဆရာကြီးများနှင့် သစ္စက တို့တွေ့ကြပုံ၊ ဤအခါ၌ သစ္စကပရိဗိုဇ်တစ်ကိုယ်လုံး ချွေးရွှဲစိုအောင် ထွက်နေသော်လည်း ဘုရားရှင်၌ ချွေးမထွက်ပုံ၊ ဒုမ္မုခဆိုသော်လည်း အဘိရူပ၊ ပါသာဒိက ဖြစ်ပုံ၊ ဒုမ္မုခလိစ္ဆဝီ၏လျှောက်ထားချက်ကို သစ္စကက တားမြစ်ခြင်းအကြောင်း၊ ဝိလာပ, ဝိလပိတ, အနုတ္တရိယသုံးပုဒ်အဖွင့်များ၊ ဗုဒ္ဓဝန္ဒနာ ပါဠိအဖွင့်များ၊ သစ္စက၏ ဥပမာ(၃)မျိုးသည် မိမိကိုယ်ကို ချီးမြှောက်၍ လျှောက်ထားပုံ၊ ဆွမ်းပင့်လျှောက်သည်ကို ဘုရားရှင် လက်ခံတော်မူပုံ၊ လိစ္ဆဝီမင်းတို့၏ ဆွမ်းအုပ်ငါးရာအကြောင်း သစ္စက၏ လျှောက်ထားချက်နှင့် ဘုရားရှင်၏ အမိန့်ရှိတော်မူပုံ အချက်များကို ဖွင့်ပြထားပါသည်။
ဘုရားရှင်၏ တရားတော်သည် သစ္စကအား အနာဂတ်ဘဝ၌ အထုံဝါသနာ ဖြစ်ခြင်းအကျိုးရှိပါသည်။
ဋီကာ၌ အရှင်အဿဇိထေရ်၏ သစ္စကမေးခွန်းကို ဖြေဆိုချက်၊ သန္ထာဂါရ၊ အရှင်အဿဇိထေရ်၏အဖြေ၌ ဒုက္ခမပါပဲ အနိစ္စနှင့် အနတ္တကိုဖြေဆိုပုံ၊ ဃာတိသဒ္ဒါအကြောင်း၊ ဦးခေါင်း(၅)စိတ်ကွဲပုံ၊ သိကြားမင်း ဘီလူးဟန် ဖန်ဆင်း လာပုံ၊ အနုတ္တရိယ(၃)ပါးအဖွင့် အစရှိသောပုဒ်များကို ဖွင့်ဆိုထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
စူဠသာရောပမသုတ္တ
စူဠသာရောပမသုတ္တ-မ၊၁၊၂၅၇-၂၆၅၊ မ၊မြန်၊၁၊၂၆၆-၂၇၃။ မ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၃၅-၇။ မ၊ဋီ၊၃၊၁၇၈-၉။
-မဇ္ဈိမနိကာယ၊ မူလပဏ္ဏာသ၊ ၃-ဩပမ္မဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် “ပိင်္ဂလကောစ္ဆပုဏ္ဏား မေးလျှောက်သဖြင့် ဟောတော်မူသည့သုတ်။
ပိင်္ဂလကောစ္ဆပုဏ္ဏားက သင်္ဃီ, ဂဏီ, ဂဏာစရိယ, ဉာတ, ယသဿီ, တိတ္ထိကရ ဗဟုဇနသာဓုသမ္မတ ဖြစ်ကြကုန်သော တိတ္ထိဆရာကြီး (၆)ယောက်တို့သည် မိမိတို့ ဝန်ခံထားသည့်အတိုင်း ထူးသောဉာဏ်ပညာဖြင့် သိ၊ မသိ (သို့မဟုတ်) အချို့ ပုဂ္ဂိုလ်တို့အား ထူးသောဉာဏ်ပညာဖြင့် သိကြ၊ အချို့သော ပုဂ္ဂိုလ်တို့ကား ထူးသောဉာဏ်ပညာဖြင့် မသိကြပါကုန်သလော”ဟု မေးလျှောက်ပါသည်။
ဘုရားရှင်က သင်လျှောက်ထားသည့် စကားကိုထားလိုက်ပါ။ သင့်အား ငါဘုရား ဓမ္မကိုဟောကြားမည်။ ထိုဓမ္မကို ရိုသေစွာ နာယူ၊ ကောင်းမွန်စွာ နှလုံးသွင်းပါ၊ ငါဘုရား ဟောတော်မူမည်ဟု မိန့်တော်မူပြီး-
၁။ သစ်ပင်၏ အခက်အရွက်ကို အနှစ်ဟု မှတ်ထင်သလို လာဘသက္ကာရ သိလောကမျှဖြင့် ကျေနပ်နေသည့် မိမိကိုယ်ကိုမြှောက်ပင့်၊ သူတစ်ပါးကို ကဲ့ရဲ့ချသည့်ပုဂ္ဂိုလ်။
၂။ အပွေးကို အနှစ်ဟု မှတ်ထင်သူကဲ့သို့ သီလသမ္ပဒါမျှဖြင့် ကျေနပ်နေပြီး မိမိကိုယ်ကိုချီးမြှောက်, သူတစ်ပါးကို ကဲ့ရဲရှုံ့ချနေသူ။
၃။ အခွံကို အနှစ်ဟု မှတ်ထင်သူကဲ့သို့ သမာဓိသမ္ပဒါမျှဖြင့် ကျေနပ်နေပြီး မိမိကိုယ်ကို ဝါကြွားပလွှား၊ သူတစ်ပါးကို ကဲ့ရဲ့ရှုတ်ချသည့်ပုဂ္ဂိုလ်။
၄။ အကာကို အနှစ်ဟုထင်သူကဲ့သို့၊ ဉာဏဒဿနမျှဖြင့် ကျေနပ်နေပြီး မိမိကိုယ်ကို ဝါကြွား၊ သူတစ်ပါးအား ကဲ့ရဲ့ရှုတ်ချသည့်ပုဂ္ဂိုလ်။
၅။ သစ်ပင်၏ အနှစ်ကို အနှစ်ဟုသိသူကဲ့သို့ သဒ္ဓါတရားဖြင့် ဆင်းရဲဒုက္ခတို့ ကုန်ဆုံးရန်ကို ရည်ရွယ်၍၊ ရဟန်းပြုပြီး၊ ရူပဈာန် (၄)ပါး၊ အရူပဈာန် (၄)ပါးနှင့် အကုပ္ပစေတောဝိမုတ္တိကို ရပြီးသော ပုဂ္ဂိုလ်ကို “သာရေန သာရကရဏီ” ပုဂ္ဂိုလ်ဟု ဟောတော်မူ၏။
ဤဗြဟ္မစရိယ၌ လာဘ၊ သက္ကာရ၊ သိလောကာနိသံသ၊ သီလ သမ္ပဒါနိသံသ၊ သမာဓိသမ္ပဒါနိသံသ၊ ဉာဏဒဿနာနိသံသတို့သည် သာရ မဟုတ်သေး၊ “အကုပ္ပါ စေတောဝိမုတ္တိ”သည်သာ သာရဖြစ်သည် ပရိယောသာန ဖြစ်သည်ဟု အကျယ်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။ ဤသုတ်တော်၏အဆုံး၌ ပိင်္ဂလ ကောစ္ဆပုဏ္ဏားက ဥပါသကာအဖြစ် ခံယူလျှောက်ထားပါသည်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ပိင်္ဂလကောစ္ဆ၊ သံဃ၊ ဂဏအဖွင့်များ ဗဟုဇနဿ ဤနေရာ၌ “အဿုတဝတ အန္ဓဗာလ ပုထုဇဉ်များကိုယူ၊ တိတ္ထိဆရာကြီး (၆)ဦး၏ သမိုင်းအကျဉ်း၊ ပိင်္ဂလကောစ္ဆ၏ မေးခွန်းကို “အလံ”ဟု မိန့်တော်မူခြင်း အကြောင်း၊ ဤသုတ်၌ ဉာဏဒဿနထက် ပထမဇ္ဈာနဓမ္မက မြင့်မြတ်ခြင်းသည်။ ဝိပဿနာပါဒကမဟုတ် နိရောဓပါဒကပထမဇ္ဈာနဓမ္မတို့ဖြစ်ပုံ အစရှိသည်တို့ကို ဖွင့်ပြထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
စူဠသီဟနာဒသုတ္တ
စူဠသီဟနာဒသုတ္တ-မ၊၁၊၉၂-၇။ မ၊မြန်၊၁၊၉၉-၁၀၅။ မ၊ဋ္ဌ၊၁၊၃၀၆-၃၂၄။ မ၊ဋီ၊၂၊၁-၁၄။
-မဇ္ဈိမနိကာယ၊ မူလပဏ္ဏာသ၊ ၂-သီဟနာဒဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ ရဟန်းတော်များအား ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
ဘုရားရှင်က ရဟန်းတော်များအား“ဣဓေဝ သမဏာ -(ပ)-သုညာ ပရပ္ပဝါဒါ သမဏေဘိ အညေဟိ” ဟု ဤသီဟနာဒ (၅)မျိုးကို ရဲဝံ့စွာ ပြောကြားကြကုန်လော့။ ပရိဗိုဇ်တို့က မေးလာလျှင် ဇာနတာ၊ ပဿတာ၊ အရဟတာ သမ္မာသမ္ဗုဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူအပ်သော တရားလေးပါးတို့ ငါတို့သန္တာန်ဝယ်ရှိနေသောကြောင့်ဟု ပြောဆိုကြောင်း ရဲဝံ့စွာ ပြောကြားကြ။ တိတ္ထိတို့က ထိုတရားလေးပါး ငါတို့မှာလည်း ရှိနေခြင်းကြောင့် သင်တို့နှင့်ငါတို့ မထူးခြားကြကြောင်း ပြောကြားကြလိမ့်မည်။
အကျင့်၏ပြီးဆုံးခြင်း ရည်မှန်းချက်ပန်းတိုင် တူ-မတူ မေးမြန်းခဲ့သော် အမှန်အတိုင်းဖြေဆိုသော တိတ္ထိယသည် တူ၏ဟု ဖြေဆိုပေလိမ့်မည်၊ ရည်မှန်း ချက်ပန်းတိုင်ကို မေးမြန်းလျှင် အကျင့်၏အပြီးအဆုံး (ရည်မှန်းချက်ပန်းတိုင်)သည် ရာဂကင်းသူ၊ ဒေါသကင်းသူ၊ မောဟကင်းသူ၊ တဏှာကင်းသူ၊ ဥပါဒါန်မရှိသူ၊ ဉာဏ်ပညာရှိသူ၊ ချစ်ခြင်း မုန်းခြင်းမရှိသူ၊ ပပဉ္စတရား၌ မမွေ့လျော်သူအားသာ ဖြစ်ပုံကို ဖြေဆိုလိမ့်မည်။
ပုထုဇဉ်တို့၏ အယူ(အမြင်)မှားခြင်းသည် ဘဝဒိဋ္ဌိ၊ ဝိဘဝဒိဋ္ဌိ ဟု (၂)မျိုးရှိပုံ ဘဝဒိဋ္ဌိကို စွဲမြဲစွာယူသောသူတို့သည် ဝိဘဝဒိဋ္ဌိနှင့် ဆန့်ကျင်ကြကုန်၏။ ဝိဘဝဒိဋ္ဌိကို စွဲမြဲစွာယူသောသူတို့သည် ဘဝဒိဋ္ဌိနှင့် ဆန့်ကျင်ကြကုန်၏။ ထိုဒိဋ္ဌိ နှစ်ပါးတို့၏ ဖြစ်ကြောင်း၊ ချုပ်ကြောင်း၊ သာယာဖွယ်၊ အပြစ်မှ ထွက်မြောက် ရာတို့ကို အမှန်အတိုင်း မသိကြခြင်းကြောင့် ရာဂ၊ ဒေါသ၊ မောဟ၊ တဏှာ၊ ဥပါဒါန်တို့ ရှိကြကုန်၏၊ ဉာဏ်ပညာမရှိကြကုန်၊ ချစ်ခြင်း၊ မုန်းခြင်းရှိကြကုန်၏။ ပပဉ္စတရားသုံးပါး၌ မွေ့လျော် ပျော်ပိုက်ကြကုန်ခြင်းကြောင့် ဇာတိ၊ ဇရာ၊ မရဏ၊ သောက၊ ပရိဒေဝ၊ ဒုက္ခ၊ ဒေါမနဿ၊ ဥပါယာသဒုက္ခတို့မှ မလွတ်ကြကုန်။
ထိုဒိဋ္ဌိနှစ်ပါးတို့၏ အဿာဒ၊ အာဒီနဝနိဿရဏတို့ကို အမှန်အတိုင်း သိကြကုန်သော သမဏဗြဟ္မဏတို့သည် ရာဂ၊ ဒေါသ၊ မောဟ၊ တဏှာတို့မှ ကင်းလွတ်ကြကုန်၏၊ ဥပါဒါန်မရှိကုန် ဉာဏ်ပညာရှိကုန်၏။ ချစ်ခြင်း၊ မုန်းခြင်းတို့ မရှိတော့ကုန်၊ ပပဉ္စတရား၌ မမွေ့လျော် မပျော်ပိုက်ကြကုန်။ ဇာတိ၊ ဇရာ၊ မရဏ၊ သောက၊ ပရိဒေဝ၊ ဒုက္ခ၊ ဒေါမနဿ၊ ဥပါယာသ ဒုက္ခအပေါင်းမှ လွတ်မြောက်ကြကုန်၏။
သဗ္ဗုပါဒါနပရိညာဝါဒ ရှိကြကုန်သော သမဏဗြဟ္မဏတို့သည် ကာမုပါဒါန်၊ ဒိဋ္ဌုပါဒါန်၊ သီလဗ္ဗတုပါဒါန် ဟူသော မိမိတို့သိသော(၁)ပါး၊ (၂)ပါး၊ (၃)ပါးကိုသာပညတ်ကြကုန်၏။ အတ္တဝါဒုပါဒါန်ကို မပညတ်ကြကုန်။ ဤသဘောရှိကုန်သောဓမ္မဝိနယ၌ ဆရာ၊ ဓမ္မတို့၌ ကြည်ညိုခြင်းသည် မှန်ကန်သော ကြည်ညိုခြင်းဟု မဆိုနိုင်၊ သီလဖြည့် ကျင့်မူကိုလည်း မှန်ကန်သော ဖြည့်ကျင့်မူဟု မဆိုနိုင်။ သီတင်းသုံးဖော်တို့၌ နှစ်သက်မြတ်နိုးမှုကိုလည်း မှန်ကန် ၏ဟု မဆိုနိုင်၊ အဘယ်ကြောင့်နည်းဟူမူ ဒုရက္ခာတ၊ ဒုပ္ပဝေဒိတ၊ အနိယျာနိက၊ အနုပသမသံဝတ္တနိက၊ အသမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓပဝေဒိတဓမ္မဝိနယ ဖြစ်သောကြောင့်တည်း။
ဥပါဒါန်လေးပါးလုံးကို ပိုင်းခြား၍သိသော ဓမ္မဝိနယ၌ ဆရာ (ဘုရားရှင်)၊ ဓမ္မတို့၌ ယုံကြည်ခြင်းကို မှန်ကန်သောကြည်ညိုခြင်း၊ မှန်ကန်သောသီလဖြည့် ကျင့်မှ၊ သီတင်းသုံးဖော်တို့အပေါ်၌ မှန်ကန်သော နှစ်သက်မြတ်နိုးမှဟု ဆို နိုင်ခြင်းသည် သွာက္ခာတသုပ္ပဝေဒိတနိယျာနိက ဥပသမသံဝတ္တနိက သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓ ပဝေဒိတဖြစ်သောကြောင့်တည်း။
ဥပါဒါန်လေးပါးတို့၏ နိဒါန သမုဒယ ဇာတိက ပဘာဝသည် တဏှာဖြစ်ပုံ၊ တဏှာ၏နိဒါနအစရှိသည်သည် ဝေဒနာဖြစ်ပုံအစရှိသည်ဖြင့် အဝိဇ္ဇာတိုင်အောင် ပဋိလောမ ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒဒေသနာတော်ကို ဟောတော်မူပြီး အဝိဇ္ဇာကိုပယ်လျှင် ဝိဇ္ဇာဖြစ်ပုံ၊ အဝိဇ္ဇာဝိရာဂ၊ ဝိဇ္ဇုပ္ပါဒဖြစ်လျှင် ဥပါဒါန်လေးပါးတို့၌ အစွဲအလမ်း မတောင့်တပုံ၊ ကိလေသာငြိမ်းအေးပုံ၊ ရဟန္တာဖြစ်ပုံတို့ကို ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ လာဘသက္ကာရ ပစ္စယတိတ္ထိယပရိဒေဝဟူသော အဋ္ဌုပ္ပတို့ကြောင့် ဤသုတ်ကိုဟောတော်မူပုံ၊ လူ(သတ္တဝါ)တို့၏ စတုပ္ပမာဏ၊ စတုပ္ပသန္နဖြစ်ကြပုံကို အကျယ်ဖွင့်ပြချက်၊ ဘုရားရှင်၌ ပမာဏ၊ ပသန္နဖြစ်ကြပုံ မှတ်သားဖွယ် ရှင်းလင်းဖွင့်ဆိုချက်၊ တိတ္ထိတို့ လာဘသက္ကာရပရိဟီနဖြစ်ပုံ၊ ယင်းကိုအကြောင်းပြု၍ ပရိဒေဝ၊ ဝိရဝပြုကြပုံ၊ သီဟနာဒသမဏအဖွင့်များ ပရပ္ပဝါဒသည် မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ (၆၂)ပါး ဖြစ်သည်။ ထိုဗာဟိရကဝါဒ၌ ဖလဋ္ဌသမဏ (၄)ပါး၊ မဂ္ဂဋ္ဌသမဏ (၄)ပါး၊ စတုမဂ္ဂဌာယအာရဒ္ဓ ဝိပဿကသမဏ(၄)ပါးအားဖြင့် သမဏ(၁၂)မျိုးမှ ကင်းဆိတ်ပုံ၊ ပွတ်ဆောက်ဖျား၌ မုံညင်းစေ့ မတည်နိုင်၊ ရေအပြင်၌ မီးမတောက်နိုင်၊ ကျောက်ဖျာအပြင်၌ မျိုးစေ့မပေါက်နိုင်သကဲ့သို့ ဗာဟိရတိတ္ထာယတန၌ အထက်ပါ သမဏများမရှိကြပဲ အထက်ပါ ရဟန်းတော်(၁၂)ပါးတို့သည် ဗုဒ္ဓမြတ်စွာသာသနာတော်၌သာ ဖြစ်နိုင်ပုံ၊ အရိယာ ပုဂ္ဂိုလ်တို့ဖြစ်ရာခေတ် ဟုတ်၊ မဟုတ်ဟူသည် အရိယာအဋ္ဌင်္ဂိက မဂ်ရှိခြင်း၊ မရှိခြင်းပင်ဖြစ်သည်။
ခြင်္သေ့မင်း၊ ဆဒ္ဒန္တဆင်မင်း၊ ဝလာဟကအဿရာဇာ ခပ်သိမ်းသော လိုလား ချက်တို့ကို ဖြည့်ဆည်းပေးနိုင်သော ပတ္တမြားရတနာ၊ တိရပိင်္ဂလငါးမင်း၊ ဂဠုန်မင်း၊ ဓတရဋ္ဌဟင်္သာမင်း၊ စကြာမင်းတို့၏ ဖြစ်ရာအရပ်၊ မဖြစ်ရာအရပ်တို့ကဲ့သို့ အရိယ မဂ်တံတိုင်းဖြင့် ကာရံအပ်သော ဗုဒ္ဓမြတ်စွာသာသနာတော်၌သာ အရိယာရဟန်းတော်များ ပေါ်ထွန်းပုံ။
-သီဟနာဒ၊ တိတ္ထ၊ တိတ္တကရ၊ တိတ္ထိယ အဖွင့်များ၊
-အရိယသာဝကသည် ဘဝတစ်ပါးပြောင်းသွားသော်လည်း ငါးပါးသီလကို မလွန်ကျူးပုံ၊ ငါးပါးသီလသည် အရိယကန္တသီလ၊ သဟဓမ္မိကအဖွင့်၊ ဗြာဟ္မဏ နိဋ္ဌာ၊ မဟာတာပသနိဋ္ဌာ၊ ပရိဗ္ဗာဇကနိဋ္ဌာ၊ အာဇီဝကနိဋ္ဌာ၊ ဗုဒ္ဓသာသနနိဋ္ဌာများ၊ ရာဂရတ္တပုဂ္ဂိုလ် အစရှိသည်တို့အား နိဋ္ဌာမရှိနိုင်ပုံ၊ ရာဂနှင့်တဏှာ၊ ဥပါဒါန်၊ ဒိဋ္ဌိ(၂)မျိုး၊ ဒိဋ္ဌိသမုဒယ(၂)မျိုး၊ ပစ္စယသမုဒယ(၈)မျိုး၊ အတ္ထင်္ဂမနှစ်မျိုး၊ အဿာဒ၊ အာဒီနဝ၊ နိဿရဏအဖွင့်၊ ဥပါဒါန်အဖွင့်များ၊ အတ္ထသလ္လာပိကာ (သသက)ဥပမာ၊ အနိယျာနိကသာသနာ၊ ကာဠသိင်္ဂါလဝတ္ထု၊ နိယျာနိကသာသနာ၊ နိယျာနိကဝတ္ထုများ အစရှိသည်တို့ကို ဖွင့်ပြထားပါသည်။
ဋီကာ၌ ပါသဏ္ဍအယူများနှင့် ဖွင့်သင့်သောပုဒ်တို့ကို ဖွင့်ဆိုထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
စူဠသုညတသုတ္တ
စူဠသုညတသုတ္တ-မ၊၃၊၁၄၇-၁၅၁။ မ၊မြန်၊၃၊၁၅၁-၆။ မ၊ဋ္ဌ၊၄၊၁၀၇-၁၁၀။ မ၊ဋီ၊၃၊၃၂၁-၃။
-မဇ္ဈိမနိကာယ၊ ဥပရိပဏ္ဏာသ၊ ၃-သုညတဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ပုဗ္ဗာရုံကျောင်းတော် မိဂါရ မာတုပြသာဒ်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် အရှင်အာနန္ဒာ မေးလျှောက်သဖြင့် သုညတ ဝိဟာရကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အရှင်အာနန္ဒာမထေရ်က သာကီဝင်မင်းတို့၏ နဂရကနိဂုံး၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ်အခါက “အာနန္ဒာ ... ယခုအခါ၌ ငါဘုရားသည် သုညတာဝိဟာရဖြင့် များစွာနေတော်မူ၏” ဟုမိန့်ကြားတော်မူသည်ကို ကြားနာမှတ်သား ဆောင်ထားပါကြောင်း လျှောက်ထားသည်ကို အကြောင်းပြု၍ (မိဂါရမာတုပြသာဒ် သီတင်းသုံးတော်မူစဉ်) ယခုအခါ၌လည်း သုညတာဝိဟာရဖြင့် ကြိမ်ဖန်များစွာ သီတင်းသုံးတော်မူနေကြောင်းကို မိန့်ကြားတော်မူပြီး ဤမိဂါရမာတုပါသာဒသည် ဟတ္ထိ၊ ဂဝ၊ အဿ၊ ဝဠဝ၊ ဇာတရူပရဇတ၊ ဣတ္ထိပုရိသသန္နိပါတတို့မှ ကင်းဆိတ်ပုံ၊ ဂါမသညာ၊ မနုဿသညာတို့ကို နှလုံးမသွင်းဘဲ အရညသညာကို တည်ကြည် ငြိမ်သက်အောင် စွဲစွဲမြဲမြဲ သက်ဝင်ကြည်လင်အောင် နှလုံးသွင်းနေလျှင် ဂါမသညာ၊ မနုဿသညာတို့၌ ဖြစ်သော ပူပန်မှု(ကိလေသာ)များ မရှိတော့ကြောင်း ဂါမသညာ၊ မနုဿသညာတို့မှဆိတ်သုဉ်းပြီး အရညသညာ၌သာ စွဲစွဲမြဲမြဲတည်နေပုံ ဤအရည သညာသည် ငြိမ်သက်အေးချမ်း၏ဟုသိ၏။ ဤသို့ ထိုရဟန်းအား ဟုတ်မှန်သော ဖောက်ပြန်ခြင်းမရှိသော သုညတ ဖြစ်ပေါ်လာ၏။ ထို့အတူ ပထဝီသညာ၊ အာကာသာနဉ္စာယတနသညာ၊ ဝိညာဏဉ္စာယတနသညာ၊ အာကိဉ္စညာယတနသညာ၊ နေဝသညာနာသညာယတနသညာ အနိမိတ္တ(ဝိပဿနာစိတ္တ) စေတောသမာဓိ တစ်ပါးစီသောသညာတို့ကို အစဉ်အတိုင်း နှလုံးသွင်းပွားများလျှင် ရှေးရှေးသညာနှင့် တကွဖြစ်သော ကိလေသာပူပန်မှုတို့ ငြိမ်းပျောက်ပြီး ဟုတ်မှန်သော ဖောက်ပြန်ခြင်း မရှိသော သုညတဖြစ်လာသည်။ အနိမိတ္တ(ဝိပဿနာစိတ္တ) စေတောသမာဓိသည် ပြုပြင်ရ၊ စေ့ဆော်ရသော တရားဖြစ်၏၊ ထိုတရားသည် မမြဲ၊ ချုပ်ခြင်းသဘောရှိ၏ ဟု သိမြင်၏။ ထိုသိမြင်လာလျှင် စိတ်သည် ကာမာသဝ၊ ဘဝါသဝ၊ အဝိဇ္ဇာသဝ တို့မှလွတ်မြောက်ပုံ၊ လွတ်မြောက်ပြီဟု သိမြင်တတ်သော ပစ္စဝေက္ခဏာ ဉာဏ်ဖြစ်ပုံ။
ဤအရိယာမဂ်သညာ၊ အရိယာဖိုလ်သညာ၌ ကာမာသဝ၊ ဘဝါသဝ၊ အဝိဇ္ဇာသဝကြောင့်ဖြစ်သော ပူပန်မှုမရှိတော့ပုံ၊ အရိယမဂ်သညာ၊ အရိယဖိုလ် သညာသည် ကာမာသဝ၊ ဘဝါသဝ၊ အဝိဇ္ဇာသဝ မှဆိတ်သုဉ်းပုံကို သိမြင်ပုံ၊ ဤရူပကာယကိုသာ စွဲ၍ဖြစ်သော အာယတနခြောက်ပါးနှင့်စပ်သော ဇိဝိတိန္ဒြေ ဟူသော အကြောင်းကြောင့်ဖြစ်သော ဤမကင်းဆိတ်သည်၏ အဖြစ်သည်သာရှိ၏ဟု သိပုံ၊ ဤသို့လျှင် အနိမိတ္တအရိယမဂ္ဂဖလ စေတောသမာဓိသညာ၌ ပူပန်ခြင်းမှ ကင်းဆိတ်နေပုံကို အဖန်ဖန်ရှု၏။ ဤရူပကာယကိုသာ စွဲ၍ဖြစ်သော အာယတနခြောက်ပါးနှင့်စပ်သော ဇီဝိတိန္ဒြေဟူသော အကြောင်းကြောင့်ဖြစ်သော မကင်းဆိတ်သေးသော ပူပန်မှုထင်ရှားရှိနေသည်ကိုသိပုံ၊ ဤသို့လျှင် ဟုတ်မှန်သော သဘောရှိသော စင်ကြယ်သော အလွန် အတုမရှိမြတ်သော သုညတ ဖလသမာပတ်၏ ဖြစ်ပေါ်မှုသည်ဖြစ်၏။
အတိတ်ကာလ၌ ဗုဒ္ဓ, ဗုဒ္ဓသာဝက, သမဏဗြာဟ္မဏတို့သည် ပရိသုဒ္ဓ ပရမာနုတ္တရ သုညတအရိယဖလသမာပတ်ကိုသာ ပြည့်စုံစေ၍ နေခဲ့ကြကုန်ပြီး အနာဂတ်ကာလ၌ သမဏ၊ ဗြဟ္မဏတို့သည် ဤသုညတအရိယ ဖလသမာပတ်ကို ပြည့်စုံစေ၍ နေကြကုန်လိမ့်လတ္တံ့၊ ယခုပစ္စုပ္ပန်ကာလ၌ သမဏဗြာဟ္မဏတို့သည် ဤသုညတအရိယဖလ သမာပတ်ကို ပြည့်စုံစေ၍ နေကြကုန်၏။ အာနန္ဒာထို့ကြောင့် ပရိသုဒ္ဓ ပရမာနုတ္တရ သုညတအရိယဖလသမာပတ်ကို ပြည့်စုံစေ၍ နေကြကုန်တော့အံ့ဟု ကျင့်ရမည်ဟု ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ အရှင်အာနန္ဒာမထေရ်၏ နိဗ္ဗာနာရမ္မဏသုညတ ဖလသမာပတ်မှ ထခဲ့ပုံ၊ သုညတဖလသမာပတ္တိကထာ ဒေသနာတော်ကို ကြားနာ လိုခြင်းကြောင့် ဥပါယ်တမျဉ်းသုံး၍ လျှောက်ထားပုံ၊ အရှင်အာနန္ဒာမထေရ်၏ ဉာဏ်စွမ်းရည်၊ အရှင်အာနန္ဒာနှင့် တခြားပုဂ္ဂိုလ်များ၌ ဖြစ်တတ်သော သဘာဝ၊ သဝန၊ ဥဂ္ဂဟ၊ ကထနနှင့်ဆက်စပ်သော ပုဂ္ဂိုလ်သုံးမျိုးနှင့် အရှင်အာနန္ဒာ၊ မိဂါရ မာတုပါသာဒ၌ သုညတနှင့်အသုညတများ ဂါမသညာ၊ အရညသညာ၊ ပထဝီ သညာနှင့် ဆက်စပ်သော နှလုံးသွင်းမှု ဟုတ်-မဟုတ်သောသိမှတ်ဖွယ်၊ ဥသဘ သားရေနှင့် အခြားနွားတို့၏ သားရေ၊ အနိမိတ္တ စေတောသမာဓိအရ၊ အတီတ သမဏဗြဟ္မဏအရ၊ သုညတအရတို့ကိုဖွင့်ပြထားပါသည်။
ဋီကာ၌ သုညတဖလသမာပတ္တိအပ္ပေတွာပုဒ်ဖြင့် ပယ်အပ်သော ဝါဒ၊ သေက္ခပုဂ္ဂိုလ်တို့၏သုညတ၊ ဂါမ, မနုဿသဒ္ဒါတို့ဖြင့် ပေါင်းယူထားသော သညာများ၊ သုညတဖလသမာပတ္တိအရ ဗုဒ္ဓသာသနာရှိနေစဉ် ပစ္စေကဗုဒ္ဓါအရှင်မြတ်များ မရှိသေးပုံ အစရှိသည်တို့ကို ဖွင့်ပြထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
စူဠဟတ္ထိပဒေါပမသုတ္တ
စူဠဟတ္ထိပဒေါပမသုတ္တ-မ၊၁၊၂၃၂-၂၄၁။ မ၊မြန်၊၁၊၂၄၀-၉။ မ၊ဋ္ဌ၊၂၊၉၈-၁၂၁။ မ၊ဋီ၊၂၊၁၄၃-၁၆၃။
-မဇ္ဈိမနိကာယ၊ မူလပဏ္ဏာသ၊ ၃-ဩပမ္မဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် ဇာဏုဿောဏိပုဏ္ဏားအား ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
တိုင်းခန်းလှည့်လည်လာသော ဇာဏုဿောဏိပုဏ္ဏားက ဝစ္ဆာယနအနွယ် ပိလောတိကပရိဗိုဇ်ကို လမ်း၌တွေ့မြင်ခြင်းကြောင့် အဘယ်မှပြန်လာသနည်း အစရှိသော မေးခွန်းများကို မေမြန်းပါသည်။
ပိလောတိကပရိဗိုဇ်က ရဟန်းဂေါတမထံက ပြန်ခဲ့ကြောင်း ရဟန်းဂေါတမ၏ ဉာဏ်ပညာစွမ်းရည်ကို မိမိမသိနိုင်ပုံ၊ ရဟန်းဂေါတမလို ပုဂ္ဂိုလ်မှသာ သိနိုင်မည် ဖြစ်ကြောင်း၊ ရဟန်းဂေါတမသည် ချီးမွမ်းထိုက်သူ အားလုံးတို့ထက် ချီးမွမ်းထိုက် နတ်၊ လူအားလုံးတို့ထက် မြင့်မြတ်သူ ဖြစ်ကြောင်း၊ ဆင်များနေရာ တောထဲ၌ ဆင်ခြေရာကိုကြည့်ရှုပြီး ဆင်၏ကြီးမားပုံကို ခန့်မှန်း၍ပြောပြသူကဲ့သို့ ရဟန်း ဂေါတမ၏ ဉာဏ်ခြေရာ လေးမျိုးကိုသိရသဖြင့် “သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ၊ သွာက္ခာတော ဘဂဝတာ ဓမ္မာ၊ သုပ္ပဋိပန္နော ဘဂဝတော သာဝကသံဃော”ဟု ဆုံးဖြတ်ပုံ ဉာဏပဒလေးမျိုး၏ အကျယ်ကိုပြောဆိုရာ ဇာဏုဿောဏိဗြာဟ္မဏကြီး ရထားပေါ်မှဆင်းသက်၍ ဘုရားရှင် သီတင်းသုံးတော်မူရာဖက်သို့ လှည့်၍ “နမော တဿ” မဟာပဏာမဖြင့် လက်အုပ်ချီမိုးရှိခိုးပုံ၊ ဘုရားရှင်ထံတော်သို့ သွားရောက်ပြီး မိမိနှင့် ပိလောတိကပရိဗိုဇ်တို့ ဆွေးနွေးကြပုံ အပြည့်အစုံကို ဘုရားရှင်အား လျှောက်ထားပါသည်။
ဘုရားရှင်က ဟတ္ထိပဒေါပမဒေသနာတော်ကို အကျယ်အားဖြင့် သာမည ဖလသုတ်တော်နည်းတူ သီလ, သမာဓိ, ပညာတို့ကို အရဟတ္တဖိုလ် ရောက်သည် အထိ ဟောကြားတော်မူပြီး အရိယာသာဝက၏ “သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ” အစရှိသော ရတနာမြတ်သုံးပါးအား ဆုံးဖြတ်ကြည်ညိုပုံကို ဟောကြားတော် မူပါသည်။ ဇာဏုဿောဏိပုဏ္ဏားကြီး ဥပါသကာအဖြစ် ခံယူသွားပုံတို့ကို ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ သဗ္ဗသေတဝဠဝါရထ၊ ရထားနှစ်မျိုးအနေအထား၊ ဇာဏုဿောဏိပုဏ္ဏား အခမ်းအနားဖြင့် သာဝတ္ထိမြို့တွင်းသို့ (၆)လတစ်ကြိမ် တိုင်းခန်း လှည့်လည်ထွက်ပုံ အစီအစဉ်၊ ပိလောတိက ပရိဗိုဇ်အကြောင်း၊ ပညာဝေယျတ္တိ၊ ပသတ္ထ ပသတ္တာပုဂ္ဂိုလ်များနှင့် ဖွင့်ဆိုချက်၊ စတ္တာရိပဒအဖွင့် ပညာရှင်များ ဘုရားရှင်အား ပြဿနာ ပြင်ဆင်ပြီးသော်လည်း မမေးခြင်းအကြောင်း မှတ်သားဖွယ်နှင့် မေတ္တာတော်စွမ်းအား ရူပဂ္ဂ အရှိန်အဝါ ဥဒါန၊ ဟတ္ထိပဒ၊ နာဂဝနိက-အဖွင့်များ ဒေသနာတော်နှင့် ဟတ္ထိပဒ ဥပမာန ဥပမေယျ နှိုင်းယှဉ်ချက်၊ မဇ္ဈိမပဒေသ နယ်ပယ်သတ်မှတ်ချက် သောဣမံ လောကံ အစရှိသော ပုဒ်တို့၏ ဖွင့်ဆိုချက်များသည် သီလက္ခန္ဓဝဂ္ဂ အဋ္ဌကထာ ဖွင့်ဆိုချက်များနှင့် တူပါသည်။
ဋီကာ၌လည်း မှတ်သားဖွယ်များကို ပြည့်ပြည့်စုံစုံ ထပ်ဆင့်၍ ဖွင့်ဆို ထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
စေတနာသုတ္တ
စေတနာသုတ္တ (၄)-သံ၊၁၊၂၉၅။ သံ၊မြန်၊၁၊၂၈၂။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၆၅-၆။ သံ၊ဋီ၊၂၊၈၁-၃။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-နိဒါနသံယုတ္တ၊ ၄-ကရခတ္တိယဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် စေတနာ, ပကပ္ပနာ, အနုသယ တို့ကြောင့် ကမ္မဝိညာဏ် ဖြစ်တည်ပုံ၊ ကမ္မဝိညာဏ် ဖြစ်တည်ပြန့်ပွားခြင်းကြောင့် ဘဝအသစ်ဖြစ်တည်ပုံ၊ ဘဝအသစ်၌ ဇာတိ, ဇရာ, မရဏ, သောက, ပရိဒေဝ, ဒုက္ခ, ဒေါမနဿ, ဥပါယာသ ဒုက္ခတို့ဖြစ်ပုံ၊ ကမ္မဝိညာဉ် မဖြစ်တည် မစည်ပင် မပြန့်ပွားခြင်းကြောင့် ဘဝအသစ်နှင့် ဇာတိအစရှိသော ဒုက္ခတို့ မဖြစ်တော့ပုံကို အကျယ်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ မှတ်သားဖွယ်များကို ဖွင့်ဆိုထားပါသည်။
-သံ၊၁၊၂၉၆။ သံ၊မြန်၊၁၊၂၈၃။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၆၇။ သံ၊ဋီ၊၂၊၈၄။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-နိဒါနသံယုတ္တ၊ ၄-ကဠာရခတ္တိယဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
အထက်သုတ်ဒေသနာတော်အတိုင်း ကမ္မဝိညာဏ် ဖြစ်တည် ပြန့်ပွားလျှင် နာမ်ရုပ်ဖြစ်၊ နာမ်ရုပ်ကြောင့် သဠာယတနဖြစ်-အစရှိသည်ဖြင့် ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ အနုလောမဒေသနာတော်နည်း၊ ကမ္မဝိညာဏ် မဖြစ်တည် မပြန့်ပွားလျှင် နာမ်ရုပ် မဖြစ်၊ နာမ်ရုပ်ချုပ်သည်ရှိသော် သဠာယတနချုပ်၏ အစရှိသည်ဖြင့် ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ ပဋိလောမ ဒေသနာတော်နည်းဖြင့်လည်းကောင်း ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၁၊၂၉၆-၇။ သံ၊မြန်၊၁၊၂၈၃-၄။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၆၅။ သံ၊ဋီ၊၂၊၈၄။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-နိဒါနသံယုတ္တ၊ ၄-ကဠာရခတ္တိယဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
အထက်သုတ်ဒေသနာတော်အတိုင်း ကမ္မဝိညာဏ်ဖြစ်တည် ပြန့်ပွားလျှင် နတိအာဂတိဂတိ စုတိဥပပါတတို့ အဆင့်ဆင့်ဖြစ်ပုံ၊ စုတူပပါတဖြစ်လျှင် ဇာတိ အစရှိသော ဆင်းရဲဒုက္ခဖြစ်ပုံ၊ အထက်ပါ တရားတို့မဖြစ်လျှင် ဇာတိအစရှိသော ဆင်းရဲဒုက္ခတို့ချုပ်ပုံကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၁၊၄၇၆-၈။ အံ၊မြန်၊၁၊၄၉၀-၃။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၄၇-၃၅၀။ အံ၊ဋီ၊၂၊၃၄၅-၇။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ ၄-စတုတ္ထပဏ္ဏာသက၊ -(၁၈)၃-သဉ္စေတနိယဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
(အဘိ၊က၊၂၉၀။ သံ၊၁၊၂၇၅-၆။)
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် အဝိဇ္ဇာလျှင် အကြောင်းရင်းရှိသော ဒွါရသုံးပါးတို့၌ စေတနာ(ကံ) (၂၇၆)မျိုး အားထုတ်ကြပုံ၊ ထိုစေတနာတို့ကြောင့် အဇ္ဈတ္တသန္တာန် သုခဝေဒနာ, ဒုက္ခဝေဒနာတို့ဖြစ်ပုံ၊ အရဟတ္တမဂ်ဖြင့် ထိုစေတနာ၏သတို့ကို ပယ်သတ်ပြီးသော ရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်၏ ကုသိုလ်စေတနာ အကျိုးမပေးတော့ပုံ၊ ထိုစေတနာ၏ အကျိုးပေး ရာဌာန(ဘဝ) လေးမျိုးတို့ကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူပါသည်။ အရှင်သာရိပုတ္တရာထေရ်က “ဘုရားရှင် အကျဉ်းချုပ် ဟောတော်မူအပ်သော တရားဒေသနာ၏ အနက်အဓိပ္ပါယ်အကျယ်ကို မိမိသိရှိ နားလည်ပုံကို လျှောက်ထားပြီး၊ အမှတ်(၄) အတ္တဘာဝပဋိလာဘကို မေးလျှောက်သည့်အခါ ဘုရားရှင်က ထိုအတ္တဘာဝပဋိလာဘသည် “နေဝသညာနာသညာယတနုပဂ” ဖြစ်ပုံ၊ ဩရမ္ဘာဂိယသံယောဇဉ်တို့ကို မပယ်ရသေးသောပုဂ္ဂိုလ်တို့ ဤကာမဘုံသို့ ပဋိသန္ဓေပြန်နေရပုံ၊ ပယ်ပြီးသောပုဂ္ဂိုလ်တို့ ပြန်မလာတော့ပုံ အကျယ်ကို ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ ကာယ၊ ကာယသန္ဓေတနာ၊ အဇ္ဈတ္တသုခဒုက္ခ၊ သာမံ ကာယ သင်္ခါရ၊ ပရကာယသင်္ခါရ၊ သမ္ပဇာန၊ အသမ္ပဇာနကာယသင်္ခါရ၊ အာယူဟန စေတနာ၊ ပဉ္စက္ခန္ဓ၊ ဒုက္ခသစ္စာဖြစ်ပုံ၊ ခီဏာသဝကုသလကမ္မ၊ အတ္တသန္ဓေတနာ ဟေတုစဝနပုဂ္ဂိုလ်၊ ပရသဉ္စတနာ ဟေတုစဝနပုဂ္ဂိုလ်၊ အတ္တသဉ္စေတနာ ပရသဉ္စေတနာဟေတုစဝနပုဂ္ဂိုလ်၊ အရှင်သာရိပုတ္တရာ၏ မေးလျှောက်ခြင်းအကြောင်း၊ အာဂန္တာရ၊ အနာဂန္တာရတို့နှင့် ဆက်စပ်၍ မှတ်သားဖွယ်တို့ကို ပြည့်ပြည့်စုံစုံ ဖွင့်ပြထားပါသည်။
ဋီကာ၌လည်း အထက်ပါ အကြောင်းအရာတို့နှင့် ခိဍ္ဍာပဒေါသိက, မနောပဒေါသိက, အက္ကုဒ္ဓအစရှိသည်တို့ကို ဖွင့်ပြထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
စေတနာကရဏီယသုတ္တ
စေတနာကရဏီယသုတ္တ (၂)-အံ၊၃၊၂၅၈-၉။ အံ၊မြန်၊၃၊၂၅၉-၂၆၀။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၈၇။ အံ၊ဋီ၊၃၊၃၀၅။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဒသကနိပါတ၊ ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၁-အာနိသံသဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် သီလနှင့်ပြည့်စုံသော ရဟန်း၏ အဝိပ္ပဋိသာရမှ ဝိမုတ္တိဉာဏ ဒဿနတိုင်အောင် ရရှိခံစားနိုင်သော အကျိုးတရား (၁၀)ပါးတို့ကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
(စတုပါရိသုဒ္ဓိသီလနှင့် ပြည့်စုံသော ရဟန်းသည် “ငါ့အား အဝိပ္ပဋိသာရနှလုံးသာရွှင်မှု ဖြစ်ပါစေ”ဟု အားထုတ်၍ ပြုလုပ်စရာမလို၊ (စတုပါရိသုဒ္ဓိ) သီလရှိသောရဟန်းအား အဝိပ္ပဋိသာရဖြစ်ခြင်းသည် ဖြစ်ပေါ်လာမြဲဖြစ်သည့် ဓမ္မတာသဘာဝပေတည်း။ ထို့အတူ အဝိပ္ပဋိသာရ ဖြစ်ပေါ်လာပြီးသောရဟန်းအား ဝမ်းမြောက်မှု “ပါမောဇ္ဇ”၊ နှစ်သက်(ကျေနပ်)မှု ပီတိ၊ နာမကာယ, ရူပကာယ၏ ငြိမ်းအေးမှု “ပဿဒ္ဓိ”၊ ကာယိကသုခဝေဒနာ, စေတသိကသုခဝေဒနာကို ခံစားရမှု၊ စိတ်တည်ကြည်ငြိမ်သက်မှု “သမာဓိ”၊ အမှန်အတိုင်း သိမြင်တတ်သော တရုဏဝိပဿနာဉာဏ်၊ တေဘူမကဝဋ်ဒုက္ခတို့၌ ငြီးငွေ့စိတ်ပျက်မှု “နိဗ္ဗိန္ဒဉာဏ်”၊ တက်မက်ခြင်းကင်းမှု “ဝိရာဂဉာဏ်”၊ ကိလေသာတို့မှ လွတ်မြောက်မှုကို သိမြင်တတ်သော “ဝိမုတ္တိဉာဏဒဿန”ကို မျက်မှောက်ပြုခြင်းဟူသော နောက်နောက်၌ ဖြစ်သော အကျိုးအဆက်ဆက်သည် စတုပါရိသုဒ္ဓိသီလနှင့် ပြည့်စုံခြင်းဟူသော ရှေးရှေးသော အကြောင်းအဆက်ဆက်ကြောင့် ဖြစ်ပေါ်လာမြဲ ဓမ္မတာသဘာဝ ပေတည်း။
-နိဗ္ဗိဒါ, ဝိရာဂသည် ဝိမုတ္တိဉာဏဒဿန-ဟူသော အကျိုးအာနိသင်ရှိ၏။
-ယထာဘူတ ဉာဏဒဿနသည် နိဗ္ဗိဒါဝိရာဂ-ဟူသော အကျိုးအာနိသင် ရှိ၏။
-သမာဓိသည် ယထာဘူတဉာဏဒဿနဟူသော အကျိုးအာနိသင်ရှိ၏။
-သုခသည် သမာဓိဟူသော အကျိုးအာနိသင်ရှိ၏။
-ပဿဒ္ဓိသည် သုခဟူသော အကျိုးအာနိသင်ရှိ၏။
-ပီတိသည် ပဿဒ္ဓိဟူသော အကျိုးအာနိသင်ရှိ၏။
-ပါမောဇ္ဇသည် ပီတိဟူသော အကျိုးအာနိသင်ရှိ၏။
-အဝိပ္ပဋိသာရသည် ပါမောဇ္ဇဟူသော အကျိုးအာနိသင်ရှိ၏။
-ကုသလသီလသည် အဝိပ္ပဋိသာရဟူသော အကျိုးအာနိသင်ရှိ၏။
ဤသို့လျှင် အပြစ်မရှိသော သီလအစရှိသော အကြောင်းတရားတို့သည် အဝိပ္ပဋိသာရ-အစရှိသော အကျိုးတရားတို့ကို ဖြစ်စေတတ်ကုန်သည်။ အပြစ် မရှိသော သီလအစရှိသော အကြောင်းတရားတို့သည် တေဘူမကဝဋ်တည်း ဟူသော ဤမှာဖက်ကမ်းမှ နိဗ္ဗာန်တည်းဟူသော ထိုမှာဖက်ကမ်းသို့ သွားရောက် ကူးမြောက်ခြင်းငှာ အဝိပ္ပဋိသာရအစရှိသော အကျိုးတရားတို့ကို ပြည့်စေကုန်၏ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၃၊၅၁၆-၇။ အံ၊မြန်၊၃၊၅၀၅-၆။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဧကာဒသကနိပါတ၊ ၁-နိဿယဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
နိဗ္ဗိဒါနှင့် ဝိရာဂကို တစ်ပါးစီခွဲ၍ အထက်သုတ်ဒေသနာတော်အတိုင်း ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
စေတသောဝိနိဗန္ဓသုတ္တ
စေတသောဝိနိဗန္ဓသုတ္တ (၃)-အံ၊၃၊၂၅၂-၃။ အံ၊မြန်၊၃၊၂၅၂-၃။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ နဝကနိပါတ၊ ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ (၇)၂-သတိပဋ္ဌာနဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ကာမေသုအဝီတရာဂ၊ ကာယေအဝီတရာဂ၊ ရူပေအဝီတရာဂ၊ ယာဝဒတ္ထံ၊ ဥဒရာဝဒေဟကံ ဘုဉ္ဇိတွာ သေယျသုခ, ပဿသုခ, မိဒ္ဓသုခအနုယုတ္တ၊ အညတရ ဒေဝနိကာယ ပဏိဓါယ ဗြဟ္မစရိယစရဏဟူသော စေတသောဝိနိဗန္ဓ တရားငါးပါးတို့ကိုပယ်ခြင်းငှါ သတိပဋ္ဌာန်တရားလေးပါးတို့ကို ပွားများရမည်ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၃၊၂၅၄။ အံ၊မြန်၊၃၊၂၅၄။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ နဝကနိပါတ၊ ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ (၉)၃-သမ္မပ္ပဓာနဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
အထက်သုတ်ပါ စေတသောဝိနိဗန္ဓတရားငါးပါးတို့ကို ပယ်စွန့်နိုင်ရန် သမ္မပ္ပဓာန်တရားလေးပါးတို့ကို ပွားများကြရမည်ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၃၊၂၅၅။ အံ၊မြန်၊၃၊၂၅၅။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ နဝကနိပါတ၊ ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ ၄-ဣဒ္ဓိပါဒဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
အထက်သုတ်တော်လာ စေတသောဝိနိဗန္ဓတရား(၅)ပါးတို့ကို ပယ်စွန့် နိုင်ရန် ဣဒ္ဓိပါဒ်လေးပါးတို့ကို ပွားများကြရမည်ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
စေတိယသုတ္တ
စေတိယသုတ္တ-သံ၊၃၊၂၂၆-၂၃၀။ သံ၊မြန်၊၃၊၂၂၉-၂၃၃။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၈၂-၆။ သံ၊ဋီ၊၂၊၅၀၃-၅၁၀။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၇-ဣဒ္ဓိပါဒသံယုတ္တ၊ ၁-စာပါလဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
ဘုရားရှင် ဝဇ္ဇီနိုင်ငံ ဝေသာလီမြို့အနီး မဟာဝုန်တော ကူဋာဂါရသာလာ ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် စာပါလစေတီအနီး၌ အာယုသင်္ခါရ လွှတ်တော်မူခြင်းနှင့်စပ်၍ ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
ဝေသာလီမြို့တော်၏ ပတ်ဝန်းကျင်၌ ဥဒေနစေတီ၊ ဂေါတမကစေတီ၊ သတ္တမ္ဗစေတီ၊ ဗြဟုပုတ္တစေတီ၊ သာရန္ဒဒစေတီ၊ စာပါလစေတီဟူသော ရှေးဟောင်း နတ်ကွန်းများ မွေ့လျော်ဖွယ်အဖြစ် တည်ရှိနေပုံ၊ ဣဒ္ဓိပါဒ်လေးပါးကို ဘာဝိတ၊ ဗဟုလီကတ၊ ယာနီကတ၊ဝတ္ထုကတ၊ အနုဋ္ဌိတ၊ ပရိစိတ၊ သုသမာရဒ္ဓ-ဖြစ်အောင် ပွားများထားသူသည် အလိုရှိလျှင် အာယုကပ်ပတ်လုံးဖြစ်စေ၊ အာယုကပ် အကြွင်းအကျန်ပတ်လုံးဖြစ်စေ တည်နေနိုင်သည်။ ငါဘုရားသည်လည်း ဣဒ္ဓိပါဒ် လေးပါးကို ဘာဝိတအစရှိသော အရှိန်အဟုန်ဖြစ်အောင် ပွားများထားခြင်းကြောင့် အာယုကပ်, ကပ္ပါဝသေသအထိ တည်နေနိုင်သည်။ ဤသို့ ထင်ရှားသိသာစွာ နိမိတ်အရိပ်အယောင်ကို သုံးကြိမ်တိုင်တိုင် မိန့်ကြားသမှု ပြုပါသော်လည်း အရှင်အာနန္ဒာသည် ဘုရားရှင်၏ အလိုတော်ကိုသိရှိခြင်းငှာ မတတ်နိုင်အောင် မာရ်နတ် လှည့်ပတ်ထားသဖြင့် “တိဋ္ဌတု ဘန္တေ ဘဂဝါ ကပ္ပံ၊ တိဋ္ဌတု သုဂတော ကပ္ပံ ဗဟုဇနဟိတာယ ဗဟုဇနသုခါယ လောကာနုကမ္မာယ အတ္ထာယ ဟိတာယ သုခါယ ဒေဝမနုဿာနံ”ဟု ဘုရားရှင်အား မလျှောက်ထားမိပါ။
ဘုရားရှင် မိန့်ကြားတော်မူချက်အရ အရှင်အာနန္ဒာ ထွက်ခွါသွားပြီး မကြာမီ ပါပိမမာရ်နတ် ရောက်ရှိလာပြီး “ပရိနိဗ္ဗာတု ဒါနိ ဘန္တေ ဘဂဝါ၊ ပရိနိဗ္ဗာတု သုဂတော၊ ပရိနိဗ္ဗာနကာလော ဒါနိ ဘန္တေ ဘဂဝတော ဘာသိတာ ခေါ ပနေသာ ဘန္တေ ဘဂဝတာ ဝါစာ န တာဝါဟံ-ဘဂဝတော”ဟု ပရိနိဗ္ဗာန် ပြုတော်မူရန် လျှောက်ထားပုံ၊ ဘုရားရှင်က ဤနေ့မှ(၃)လကြာလျှင် ပရိနိဗ္ဗာန်ပြုတော့မည်ဟု မိန့်ကြားတော်မူပြီး၊ စာပါလစေတီ၌ သတိ, သမ္ပဇဉ် ယှဉ်လျှက် အာယုသင်္ခါရကို လွှတ်တော်မူပုံ၊ မဟာဘူမိစာလဖြစ်ပုံ၊ ဘုရားရှင် ဥဒါန်းကျူးရင့်တော်မူပုံကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
ဤသုတ်တော်၌ ဘုရားရှင်က သူတော်ကောင်းတရား သာသနာတော်နှင့် ဆက်စပ်၍ ဘိက္ခု၊ ဘိက္ခုနီ၊ ဥပါသက၊ ဥပါသိကာ ပရိတ်သတ်တို့၌ ပြည့်ဝရမည့် ရှိနေရမည့် အရည်အချင်းများ၊ သာသနာတော်နှင့် ဆက်စပ်၍ လုပ်ဆောင်ရမည့် လုပ်ဆောင်ချက်များကို မာရ်နတ်အား အပြည့်အစုံ မိန်ကြားတော်မူခဲ့ပါသည်။ ဗုဒ္ဓမြတ်စွာ၏ သာဝကပရိတ်သတ်လေးပါးတို့ ပြည့်စုံရမည့် အရည်အချင်းများ လုပ်ဆောင်ရမည့်လုပ်ငန်းများကို ပီပီပြင်ပြင် တက်ညီလက်ညီ လုပ်ကိုင်ဆောင်ရွက် ကြပါက သူတော်တရား သာသနာတော်မြတ် လောကအတွင်း ထွန်းလင်းနေပြီး ဗဟုဇနဟိတ, ဗဟုဇနသုခ, ဒေဝမနုဿာနံ အတ္ထာယ ဟိတာယ သုခါယ ဖြစ်နေမည်ဖြစ်ပါသည်။
အဋ္ဌကထာ၌ နိသီဒဟူသည် စမ္မက္ခဏ္ဍ၊ ဣဒ္ဓိပါဒ်ကို အစွမ်းသတ္တိ ထူးရှိအောင် ပွားများရမည့်ပုဒ်များအဖွင့်၊ ကပ္ပ၊ ကပ္ပါဝသေသအဖွင့်၊ ဘဒ္ဒကပ် ပတ်လုံး တည်နေနည်း၊ ကပ္ပ, ကပ္ပါဝသေဝတို့ပတ်လုံး ဘုရားရှင်မတည်နေခြင်း အကြောင်း၊ မာရပရိယုဋ္ဌိတစိတ္တ၊ မာရအဖွင့်၊ မာရ၏ ဝေဝစန၊ ဘုရားရှင်အား ပရိနိဗ္ဗာန်စံဖို့ရန် သတ္တသတ္တာဟကာလ၏ အဋ္ဌမသတ္တာဟကာလကပင် မာရ်နတ် လျှောက်ထားခဲ့ပုံ၊ သာဝကများ၌ ဘုရားရှင်လိုလားတော်မူသည့် ပြည့်ဝရမည့် အရည်အချင်းနှင့် ဆောင်ရွက်ရမည့် လုပ်ငန်းပြပုဒ်များအဖွင့်၊ အာယုသင်္ခါရ လွှတ်တော်မူပုံ ဖွင့်ပြချက်၊ ဒေဝဒုန္ဒုဘိယောဖလိံသု-အဖွင့်၊ ဥဒါန်းဂါထာတော် အဖွင့်တို့ကို ပြည့်ပြည့်စုံစုံ ဖွင့်ပြထားပါသည်။
ဋီကာ၌ ဥဒေနစေတီအဖွင့်၊ ဣဒ္ဓိပါဒ်ပွားများရမည့် ပုဒ်များအဖွင့်၊ အာယုပ္ပမာဏနှင့်ဆက်စပ်၍ မဟာသီဝထေရ်၏ မိန့်ဆိုချက်၊ ပရိယုဋ္ဌိတစိတ္တအဖွင့် ဝိပလ္လာသလေးပါး၊ မာရနှင့် ပရိယာယ်ပုဒ်များအဖွင့်၊ အဋ္ဌမသတ္တာဟ၊ တိပိဋက၊ သာဝကဂုဏ်ပုဒ်များ၊ သတိ, ပညာ၊ ပထဝီကမ္ပန၊ ပီတိဝေဂ၊ ဥဒါနဂါထာ-အစရှိ သည်တို့ကို ဖွင့်ပြထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
စေတောခိလသုတ္တ
စေတောခိလသုတ္တ(၄)-မ၊၁၊၁၄၅-၉။ မ၊မြန်၊၁၊၁၅၀-၄။ မ၊ဋ္ဌ၊၁၊၃၇၂-၅။ မ၊ဋီ၊၂၊၅၁-၆။
-မဇ္ဈိမနိကာယ၊ မူလပဏ္ဏာသ၊ ၂-သီဟနာဒဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
ဘုရားရှင်ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် စေတောခိလတရားငါးပါးကို မပယ်ရသေးသောရဟန်း၊ စေတသောဝိနိဗန္ဓတရားငါးပါး မပယ်ဖြတ်နိုင် သေးသောရဟန်းသည် ဤဓမ္မဝိနယ သာသနာတော်၌ ကြီးပွားစည်ပင် ပြန့်ပွားခြင်းသို့ မရောက်နိုင်ပုံ ယင်းတရား(၁၀)ပါးကို ပယ်ဖြတ်ပြီး ဣဒ္ဓိပါဒ်လေးပါးနှင့် ဥဿောဠှီ-ဟူသော အင်္ဂါ(၁၅)ပါးတို့နှင့် ပြည့်စုံသောရဟန်းသည် အဘိနိဗ္ဗိဒ၊ သမ္ဗောဓိ၊ အနုတ္တရယောဂက္ခေမသို့ ရောက် ထိုက်၏။ ကြက်ငယ်ဥပမာဖြင့် ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် အကျယ်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ပါဠိတော်ပုဒ်တို့ကို သိသင့်သိထိုက်သော အဓိပ္ပါယ်များဖြင့် ဖွင့်ဆိုပြီး၊ ဝုဒ္ဓိ၊ ဝိရုဠှီ၊ ဝေပုလ္လဖြစ်ပုံ၊ သုခသုံးပါး၊ ဤသုတ်၌ ပဋိသင်္ခါနပဟာန်၊ ဝိက္ခမ္ဘနပဟာန်၊ သမုစ္ဆေဒပဟာန်၊ ပဋိပ္ပဿဒ္ဓိပဟာန်တို့ကို ဟောတော်မူပုံ အစရှိသည်တို့ကို ဖွင့်ပြထားပါသည်။
-အံ၊၂၊၂၁၇-၈။ အံ၊မြန်၊၂၊၂၇၃။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၇၇။ အံ၊ဋီ၊၃၊၇၆-၇။ (ဒီ၊၃၊၁၉၈)၊
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ပဉ္စကနိပါတ၊ ၅-ပဉ္စမပဏ္ဏာသ၊ (၂၁)၁-ကိမိလဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
ဘုရားရှင် စေခိလတရားငါးပါးကို အကျယ်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၃၊၂၅၂။ အံ၊မြန်၊၃၊၂၅၂။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ နဝကနိပါတ၊ ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ (၇)၂-သတိပဋ္ဌာနဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
စေတောခိလတရားငါးပါးတို့ကို ပယ်ခြင်းငှာ သတိပဋ္ဌာန်တရားလေးပါးတို့ကို ပွားများရမည်ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၃၊၂၇၀-၃။ အံ၊မြန်၊၃၊၂၇၁-၄။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဒသကနိပါတ၊ ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၂-နာထဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
စေတောခိလတရားငါးပါး၊ စေတသောဝိနိဗန္ဓတရားငါးပါးတို့ကို မပယ်, မဖြတ်နိုင်သော ဘိက္ခု၊ ဘိက္ခုနီသည် ကုသိုလ်တရားတို့၌ ဆုတ်ယုတ်ခြင်းကိုသာ အလိုရှိအပ်၏၊ မကြီးပွားနိုင်ဟု လဆုတ်ပက္ခ လ-ဥပမာဖြင့် ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် အကျယ်ဝေဖန်၍ ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
စေတောပရိယသုတ္တ
စေတောပရိယသုတ္တ-သံ၊၃၊၂၆၅-၆။ သံ၊မြန်၊၃၊၂၆၇-၈။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၈-အနုရုဒ္ဓသံယုတ္တ၊ ဒုတိယဝဂ်၊ စတုတ္ထသုတ်။
သတိပဋ္ဌာန်တရားလေးပါးတို့ကို ပွားများအပ်၊ ကြိမ်ဖန်များစွာ အလေ့အလာ ပြုအပ်သည်၏အဖြစ်ကြောင့် တစ်ပါးတခြားသော သတ္တဝါ, ပုဂ္ဂိုလ်တို့၏ သရာဂ အစရှိသောစိတ်ကို မိမိစိတ်ဖြင့် ပိုင်းခြား၍သိနိုင်၏ဟု ရဟန်းတို့အား အရှင်အနုရုဒ္ဓါ မထေရ် ကောသလနိုင်ငံ၊ သာဝတ္ထိမြို့၊ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
စေတောဝိမုတ္တိဖလသုတ္တ
စေတောဝိမုတ္တိဖလသုတ္တ (၂)-အံ၊၂၊၇၄-၅။ အံ၊မြန်၊၂၊၉၀-၁။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၁-၂။ အံ၊ဋီ၊၃၊၂၇-၈။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ပဉ္စကနိပါတ၊ ဒုတိယပဏ္ဏာသ၊ (၈)၃-ယောဓာ ဇီဝဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
အသုဘာနုပဿီ၊ အာဟာရေပဋိကူလသညီ၊ သဗ္ဗလောကေအနဘိရတသညီ၊ သဗ္ဗသင်္ခါရေသု အနိစ္စာနုပဿီ၊ မရဏသညာ အဇ္ဈတ္တသူပဋ္ဌိတ ဖြစ်အောင် ပွားများအပ် ကြိမ်ဖန်များစွာ အလေ့အလာ ပြုအပ်သည်ရှိသော် စေတောဝိမုတ္တိ၊ စေတောဝိမုတ္တိဖလာနိသံသ၊ ပညာဝိမုတ္တိ၊ ပညာဝိမုတ္တိဖလာနိသံသဖြစ်ပုံ၊ စေတောဝိမုတ္တ, ပညာဝိမုတ္တ ရဟန်းကို “ဥက္ခိတ္တပလိဃ”“သံကိဏ္ဏ ပရိခ” “အဗ္ဗုဠှေသိက” “နိရဂ္ဂဠ” “အရိယ ပန္နဒ္ဓဇ, ပန္နဘာရ, ဝိသံယုတ္တ”ဟု ဆိုအပ်ပုံ အကျယ်ကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ နိဗ္ဗာန်ကိုအာရုံပြုလျှက် ဖလသမာပတ်ချမ်းသာဖြင့် နေသော ရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်ကို ဟောတော်မူပုံ၊ စောရနဂရ, ခေမနဂရ-ဥပမာဖြင့် ဖွင့်ပြတော်မူပါသည်။
ဋီကာ၌လည်း မှတ်သားဖွယ်ပုဒ်တို့ကို ဖွင့်ပြထားပါသည်။
-အံ၊၂၊၇၅-၆။ အံ၊မြန်၊၂၊၉၂-၃။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၂။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ပဉ္စကနိပါတ၊ ဒုတိယပဏ္ဏာသ၊ (၈)၃-ယောဓာဇီဝဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
အနိစ္စသညာ၊ အနိစ္စေဒုက္ခသညာ၊ ဒုက္ခေအနတ္တသညာ၊ ပဟာနသညာ၊ ဝိရာဂသညာဟူသော တရားငါးပါးကို အထက်ပါသုတ်အတိုင်း ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် အကျယ်အားဖြင့် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
စေလသုတ္တ
စေလသုတ္တ-သံ၊၃၊၃၈၅။ သံ၊မြန်၊၃၊၃၉၁-၂။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၂-သစ္စသံယုတ္တ၊ ၄-သီသပါနဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
ပုဆိုးမီးလောင်, ခေါင်းမီးလောင်လည်း ငြိမ်းအောင်းပြုရေး မပြုသေးပဲ အရိယသစ္စာလေးပါးတို့ကို အမှန်အတိုင်းသိမြင်အောင် အလွန်အကဲ ပြင်းပြင်း ထန်ထန် ဆန္ဒ, ဝီရိယ, ဥဿာဟ, ဥဿောဠှီ, အပ္ပဋိဝါနီ, သတိ, သမ္ပဇဉ်တို့ကို ပြုလုပ်အားထုတ်ရမည်ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
စောဒနာသုတ္တ
စောဒနာသုတ္တ-အံ၊၂၊၁၇၂-၅။ အံ၊မြန်၊၂၊၂၁၈-၂၂၃။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၅၉-၆၀။ အံ၊ဋီ၊၃၊၅၂။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ပဉ္စကနိပါတ၊ စတုတ္ထပဏ္ဏာသက (၁၇) ၂-အာဃာတဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ရဟန်းတို့အား စောဒကပုဂ္ဂိုလ်၏ စောဒနာရမည့် အချက်ငါးချက်၊ စောဒကမပြုသင့်သည့် အချက်ငါးမျိုးဖြင့် စောဒနာခံရသောကြောင့် ဒေါသအမျက် ထွက်နေသော စုဒိတကပုဂ္ဂိုလ်၊ အဓမ္မစုဒိတကပုဂ္ဂိုလ်အား စိတ်သက်သာမှု ရအောင်(ပြောဆို)ဖြစ်စေရပုံ အဓမ္မစောဒကပုဂ္ဂိုလ်အား “အခြားရဟန်းအား မဟုတ် မမှန်ပဲ စောဒကမှု မပြုထိုက်ပုံကို သိရှိအောင်” ထိုရဟန်း၏ အဓမ္မစောဒနာချက်များကို ထောက်ပြ၍ ပြောကြားပုံ၊ ဓမ္မိကစောဒနာချက်ကို အမျက်ထွက်နေသော စုဒိတကပုဂ္ဂိုလ်၊ ဓမ္မစုဒိတကရဟန်းအား မှန်ကန်သော စောဒနာချက်တို့ကို ထောက်ပြ၍ ဒေါသအမျက်မထွက်ရန် ပြောကြားသင့်ပုံ၊ “အခြားရဟန်းအား ဟုတ်မှန်သော အကြောင်းဝတ္ထုဖြင့် စောဒနာသင့်သည်ကို သိရှိစေရန်” ဓမ္မိကစောဒနာရှင်အား စောဒနာသည့်အတွက် စိတ်မချမ်းသာမှုမဖြစ်စေရန် ပြောဆိုသင့်ပုံ စုဒိတကပုဂ္ဂိုလ် ရပ်တည်ရမည့် တရား(၂)မျိုး၊ ထိုတရားနှစ်မျိုး၌ ရပ်တည်၍ဖြေရှင်းပုံတို့ကို အရှင်သာရိပုတ္တရာထေရ်က အကျယ်တဝင့် မိန့်ကြားတော်မူပါသည်။
ဘုရားရှင်၏ မေးမြန်းတော်မူချက်အရ အရှင်သာရိပုတ္တရာက မိမိ၏စကားကို အလေးအမြတ်ထား၍ မနာယူမလိုက်နာကြသော ပုဂ္ဂိုလ်(၂၆)မျိုးကို လျှောက်ထားပါသည်။ ဘုရားရှင်က ထိုပုဂ္ဂိုလ် (၂၆)မျိုးကိုထား၍ မြင့်မြတ်သောပုဂ္ဂိုလ်(၂၆)မျိုးကို ပြောဆိုလော့၊ သဗြဟ္မစာရီပုဂ္ဂိုလ်တို့ကို “အဿဒ္ဓမ္မမှထစေ၍ သဒ္ဓမ္မ၌ တည်စေအံ့ ဟု နှလုံးသွင်း၍ ဩဝါဒ, အနုသာသနီပြုလေလော့၊ သာရိပုတ္တရာ ဤသို့သာ ပြုကျင့်ရမည်ဟု ဘုရားရှင် မိန့်ကြားတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ စောဒနာဝတ္ထုလေးမျိုး၊ စုဒိတကအား စောဒနာ ရမည့် အခါ၊ စောဒနာမှု မပြုသင့်ရာဌာန၊ စောဒနာခွင့်တောင်းရပုံ၊ စောဒနာခွင့်မပြုသော်လည်း စောဒနာရမည့်ပုဂ္ဂိုလ်၊ ဖွင့်သင့်သောပုဒ်တို့ကို ဖွင့်ဆိုထားပါသည်။
ဋီကာ၌လည်း အဋ္ဌကထာပုဒ်တို့ကို ဖွင့်ဆိုထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
စောရသုတ္တ
စောရသုတ္တ-အံ၊၃၊၁၅၃။ အံ၊မြန်၊၃၊၁၅၅-၆။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၅၃။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ အဋ္ဌကနိပါတ၊ ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ (၉)၄-သတိဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် ကြာမြင့်စွာမတည် လျင်မြန်စွာ ပျက်စီးနိုင်သော ခိုးသူကြီး၏ လုပ်ဆောင်ချက်ရှစ်မျိုးနှင့် ကြာမြင့်စွာတည်တံ့ လျင်မြန်စွာ မပျက်စီးနိုင်သော ခိုးသူကြီး၏ လုပ်ဆောင်ချက်ရှစ်မျိုးစီတို့ကို ကဏှပက္ခ, သုက္ကပက္ခဒေသနာတော်ဖြင့် ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ ခိုးသူကြီးအမျိုးအစားနှင့်တကွ မပုတ်ခတ်ကောင်းသော ပုဂ္ဂိုလ်များ၊ ဗျတ္တစောရကျင့်ဝတ်၊ အစ္စာသန္န၊ နိဓါနကုသလပုဒ်တို့၏ မှတ်သားဖွယ်ရာများကိုလည်း ဖွင့်ပြထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဆဆက္ကသုတ္တ
ဆဆက္ကသုတ္တ-မ၊၃၊၃၂၇-၃၃၅။ မ၊မြန်၊၃၊၃၃၂-၉။ မ၊ဋ္ဌ၊၄၊၂၄၅-၇။ မ၊ဋီ၊၃၊၄၃၀-၃။
-မဇ္ဈိမနိကာယ၊ ဥပရိပဏ္ဏာသ၊ ၅-သဠာယတနဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် အဇ္ဈတ္တိကာယတန(၆)ပါး၊ ဗဟိဒ္ဓါယတန(၆)ပါး၊ ဝိညာဏကာယ (၆)ပါး၊ ဖဿကာယ (၆)ပါး၊ ဝေဒနာကာယ (၆)ပါး၊ တဏှာကာယ (၆)ပါးဟူသော ဆဆက္ကတရားတို့၏သရုပ်(အမျိုးအစား)များ ဆဆက္ကတရားတို့ ဖြစ်နေပုံ၊ အနတ္တ ဖြစ်ပုံ၊ ဆဆက္ကတရားတို့၌ တဏှာ, မာန, ဒိဋ္ဌိဖြစ်ခြင်းဟူသော သက္ကာယသမုဒယ ဂါမိနီပဋိပဒါဖြစ်ပုံ သက္ကာယနိရောဓဂါမိနီပဋိပဒါဖြစ်အောင် ရှုမှတ်ပုံ အနုသယသုံးပါး မဖြစ်အောင် သိမြင်ပုံ၊ နိဗ္ဗိဒါဉာဏ်၊ ဝိရာဂဉာဏ်၊ အရဟတ္တမဂ်ဉာဏ်၊ ပစ္စဝေက္ခဏာဉာဏ်တို့ဖြစ်ပုံကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
ဤသုတ်တော်၏အဆုံး၌ ရဟန်းတော်(၆)ကျိပ် ရဟန္တာဖြစ်ပုံကို ပြဆို ထားပါသည်။
အဋ္ဌကထာ၌ ဤသုတ္တန်နှင့်ဆက်စပ်၍ မှတ်သားဖွယ်များ၊ သစ္စာ(၄)ပါး၊ ဝဋ္ဋကထာ၊ ဝိဝဋ္ဋကထာများ ခွဲခြားပုံ၊ ဤသုတ္တန်ကို ဟောတော်မူရာဌာနများ၌ ရဟန္တာ(၆)ကျိပ်စီ ရဟန္တာဖြစ်ပုံနှင့် ဌာနများ တိပိဋကစူဠနာဂထေရ် ဟောတော်မူရာ၌ ရဟန်းတော်(၁၀၀၀)နှင့် လူပရိသတ်၊ နတ်ပရိသတ်တို့ ကျွတ်တမ်းဝင်ကြပုံတို့ကို ပြဆိုထားပါသည်။
ဋီကာ၌လည်း သိမှတ်ဖွယ်ရာများကိုဖွင့်ပြထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဆဋ္ဌသုတ္တ
ဆဋ္ဌသုတ္တ-အံ၊၃၊၄၅၁။ အံ၊မြန်၊၃၊၄၄၃။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဒသကနိပါတ၊ ၃-တတိယပဏ္ဏာသက၊ (၁၃) ၃-ပရိသုဒ္ဓဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့၊ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ဘုရားရှင်သာသနာတော်မှ အခြားသာသနာတို့၌ မရှိသော ဘာဝိတ, ဗဟုလီကတဖြစ်လျှင် မဖြစ်သေးသော ကုသိုလ်တရားတို့ ဖြစ်နိုင်သော သမ္မာဒိဋ္ဌိ အစရှိသော တရားဆယ်ပါးတို့ကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဆန္ဒသုတ္တ
ဆန္ဒသုတ္တ-သံ၊၃၊၁၅၈-၉။ သံ၊မြန်၊၃၊၁၆၄။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၃-သတိပဋ္ဌာနသံယုတ္တ၊ ၄-အနနုဿုတဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် အာတာပီ, သမ္ပဇာန, သတိမာတို့ဖြင့် အဘိဇ္ဈာ ဒေါမနဿကို ပယ်ဖျောက်၍ သတိပဋ္ဌာန်တရားကို ရှုမှတ်နေသော ယောဂီပုဂ္ဂိုလ်သည် ကာယ၊ ဝေဒနာ၊ စိတ္တ၊ ဓမ္မတို့၌ အလိုဆန္ဒ ကင်းပျောက်၍ အမြိုက်နိဗ္ဗာန်ကို မျက်မှောက်ပြုနိုင်၏ဟု သတိပဋ္ဌာန် (၁)ပါးစီ ပွားများပုံကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဆန္ဒပ္ပဟာနသုတ္တ
ဆန္ဒပ္ပဟာနသုတ္တ (၂)-သံ၊၂၊၁၃၁။ သံ၊မြန်၊၂၊၁၂၂။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ခဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-ခန္ဓသံယုတ္တ၊ (၁၁)၁-အန္တဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် ခန္ဓာငါးပါး၌ ဆန္ဒ, ရာဂ, နန္ဒီ, တဏှာကို ပယ်စွန့် (နိုင်အောင်အားထုတ်)ကြ၊ ဤသို့ ပယ်စွန့်နိုင်သည်ရှိသော် ခန္ဓာငါးပါးကို ဥစ္ဆိန္နမူလ တာလာဝတ္ထုကတ အနဘာဝံကတ အာယတိံ အနုပ္ပါဒဓမ္မဖြစ်အောင် ပယ်စွန့်နိုင်မှု ဖြစ်လိမ့်မည်ဟု ခန္ဓာတစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီကို ရဟန်းတော်တို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၂၊၁၃၁-၂။ သံ၊မြန်၊၂၊၁၂၂-၃။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-ခန္ဓသံယုတ္တ၊ (၁၁)၁-အန္တဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
အထက်သုတ်တော်အတိုင်း ဆန္ဒ ရာဂ နန္ဒီ ဥပယုပါဒါန-စေတသော အဓိဋ္ဌာနာဘိနိဝေသာနုသယကို ပယ်စွန့်နိုင်အောင် အားထုတ်ရမည်ဟု ရဟန်းတော်တို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဆန္ဒရာဂသုတ္တ
ဆန္ဒရာဂသုတ္တ (၂)-သံ၊၂၊၂၃။ သံ၊မြန်၊၂၊၂၂။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၂၄။ သံ၊ဋီ၊၂၊၂၁၅။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-ခန္ဓသံယုတ္တ၊ ၃-ဘာရဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
ဘုရားရှင်ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ခန္ဓာငါးပါး၌ ဆန္ဒ ရာဂကို ပယ်စွန့်(နိုင်အောင် အားထုတ်)ကြ ကုန်လော့။ ဤသို့ ဆန္ဒရာဂကို ပယ်စွန့်နိုင်သည်ရှိသော် ထိုခန္ဓာငါးပါးကို ဥစ္ဆိန္နမူလ တာလာဝတ္ထုကတ အနဘာဝံကတ အာယတိံအနုပ္ပါဒဓမ္မဖြစ်အောင် ပယ်စွန့်ပြီး ဖြစ်လတ္တံ့ဟု ခန္ဓာတစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီကို ရဟန်းတော်တို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၂၊၁၅၇-၈။ သံ၊မြန်၊၂၊၁၄၉-၁၅၀။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၂-ရာဓသံယုတ္တ၊ ၁-ပဌမဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် အထက်ပါ ဆန္ဒပ္ပဟာနသုတ်တော်အတိုင်း ခန္ဓာငါးပါးတို့၌ ဆန္ဒ ရာဂ နန္ဒီ တဏှာကို ပယ်စွန့်ရန် အရှင်ရာဓထေရ်အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဆန္ဒသမာဓိသုတ္တ
ဆန္ဒသမာဓိသုတ္တ-သံ၊၃၊၂၃၄-၅။ သံ၊မြန်၊၃၊၂၃၇-၈။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၈၆-၈။ သံ၊ဋီ၊၂၊၅၁၀-၃။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၇-ဣဒ္ဓိပါဒသံယုတ္တ၊ ၂-ပါသာဒ ကမွနဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် သမ္မပ္ပဓာန်ကိစ္စကို ပြီးစီးစေနိုင်သော ဣဒ္ဓိနှင့် ဣဒ္ဓိပါဒဓမ္မတို့ကို ရဟန်းတို့အား အသီးသီးဝေဖန်၍ ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ မှတ်သားဖွယ် အဓိပ္ပါယ်များကို အကျယ်ဖွင့်ပြတော်မူထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဆန္နသုတ္တ
ဆန္နသုတ္တ (၃)-သံ၊၂၊၁၀၈-၁၁၀။ သံ၊မြန်၊၂၊၁၀၁-၃။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၉၁-၂။ သံ၊ဋီ၊၂၊၂၄၈။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-ခန္ဓသံယုတ္တ၊ (၉)၄-ထေရဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
အရှင်ဆန္နထေရ်၏ တရားဟောဆုံးမ ကံမြစ်ရန် လျှောက်ထားချက်အရ ကာသိနိုင်ငံ ဗာရာဏသီမြို့တော်၏အနီး ဣသိပတနမိဂဒါ ဝုန်တော၌ အရှင်ဆန္နမထေရ်အား မထေရ်ကြီးများက အနိစ္စသဘာဝ အနတ္တသဘာဝရှိသော ခန္ဓာငါးပါးတရားတော်ကို ဟောတော်မူကြပုံ ဝံသနိုင်ငံ ကောသမ္ဗီမြို့တော်သွား၍ လျှောက်ထားသဖြင့် အရှင်အာနန္ဒာမထေရ်က ကစ္စာနသုတ္တ (သံ၊၁၊၂၅၇။) ဒေသနာတော်ကို ဟောတော်မူပုံ အရှင်ဆန္နထေရ် တရားသိမြင်ပုံကို ပြဆိုသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ အရှင်ဆန္နထေရ်အကြောင်းနှင့် ဋီကာ၌လည်း သိမှတ် ဖွယ်ရာ ဖွင့်ဆိုထားပါသည်။
-သံ၊၂၊၂၈၁-၄။ သံ၊မြန်၊၂၊၂၇၄-၇။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၈-၁၉။ သံ၊ဋီ၊၂။၂၉၅-၇။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-သဠာယတနသံယုတ္တ၊ စတုတ္ထသုတ်။
ဘုရားရှင် မဂဓနိုင်ငံ ရာဇဂြိုဟ်မြို့ ဝေဠုဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံး နေတော်မူစဉ် ဂိဇ္ဈကုဋ်တောင်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံး နေသော အရှင်သာရိပုတ္တရာနှင့် အရှင်မဟာစုန္ဒထေရ်က ဂိလာနဖြစ် (မရဏန္တိကဒုက္ခဝေဒနာ ပြင်းထန်စွာခံ)နေရသော အရှင်ဆန္နမထေရ်အား အာယတန(၆)ပါး၊ ဝိညာဏ်(၆)ပါး၊ ဝိညာတဗ္ဗဓမ္မတို့၌ တဏှာ, မာန, ဒိဋ္ဌိတို့ဖြင့် စွဲယူပါသေးသလောဟု မေးလျှောက်ကြရာ အရှင်ဆန္နမထေရ်က မယူပါကြောင်းနှင့် မယူခြင်း၏အကြောင်းတို့ကို လျှောက်ထားသည့်သုတ်။
ဤသုတ်၌ အရှင်ဆန္နမထေရ်က ဝေဒနာပြင်းထန်စွာ ခံစား နေခြင်းနှင့် ဆက်စပ်နေသော ဥပမာနှစ်မျိုးတို့ဖြင့် ပြန်လည်လျှောက်ထားပုံ ဓါးဖြင့် လည်ပင်းကို လှီးဖြတ်တော့မည်ဟု လျှောက်ထားပုံ၊ အရှင်သာရိပုတ္တရာထေရ်က တားမြစ်ခဲ့ပုံ၊ အရှင်ဆန္နထေရ်၏ဂတိကို မေးလျှောက်သဖြင့် ဘုရားရှင်က အရှင်ဆန္နထေရ် ပရိနိဗ္ဗာန်ပြုသွားပုံကို မိန့်ကြားတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ ဖွားဖက်တော်ဆန္နထေရ်နှင့် အမည်တူဆန္န ဖြစ်ကြောင်း နှင့် သိမှတ်ဖွယ်ရာများကို ဖွင့်ဆိုထားပါသည်။ ဋီကာ၌လည်း ဖွင့်ဆိုထားပါသည်။
-အံ၊၁၊၂၁၆-၈။ အံ၊မြန်၊၁၊၂၃၃-၅။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၀၀-၁။ အံ၊ဋီ၊၂၊၁၈၀။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ တိကနိပါတ၊ ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ (၈)၃-အာနန္ဒဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် ဆန္နပရိဗိုဇ်က မေးလျှောက်သဖြင့် ရာဂ ဒေါသ မောဟ လွှမ်းမိုးမှုကို ခံနေရသူနှင့် ယင်းတရားတို့ကို ပယ်နိုင်သူ ပယ်ပြီးသူတို့ ရရှိခံစားနိုင်သည့် အကျိုး၊ ယင်းတရားတို့၏သဘာဝ၊ ယင်းတရားတို့ကို ပယ်ဖျောက်ဖျက်ဆီးနိုင်သည့် မဂ္ဂနှင့်ပဋိပဒါတို့ကို တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ ဆန္နပရိဗိုဇ်အား အရှင်အာနန္ဒာ ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ ပညာနိရောဓိကောဒ်၌ ပညာသုံးမျိုးနှင့်တကွ သိမှတ်ဖွယ် အကြောင်းအရာတို့ကို ဖွင့်ဆိုထားပါသည်။ ဋီကာ၌လည်း သိမှတ်ဖွယ်ရာများကို ဖွင့်ဆိုထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဆန္နောဝါဒသုတ္တ
ဆန္နောဝါဒသုတ္တ-မ၊၃၊၃၀၇-၃၁၁။ မ၊မြန်၊၃၊၃၁၁-၅။ မ၊ဋ္ဌ၊၄၊၂၃၂-၃။ မ၊ဋီ၊၃၊၄၂၀-၂။
-မဇ္ဈိမနိကာယ၊ ဥပရိပဏ္ဏာသ၊ ၅-သဠာယတနဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
(သံ၊၂၊၂၈၁-၄) သုတ်တော်နှင့် လုံးဝတူပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဆပ္ပါဏကောပမသုတ္တ
ဆပ္ပါဏကောပမသုတ္တ-သံ၊၂၊၄၀၁-၃။ သံ၊မြန်၊၂၊၃၉၆-၈။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၁၀-၂။ သံ၊ဋီ၊၂၊၃၄၇-၃၅၀။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂ၊ ၁-သဠာယတနသံယုတ္တ၊ (၁၉)၄-အာသီဝိသဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် မြှားမြက်တောသို့ဝင်ရောက်သော ကိုယ်လုံးပြည့်အနာများ မှည့်ရင့်သောသူ၏ ဆူးစူးခြင်း မြှားမြက်ရွက်တို့ဖြင့် ခြစ်မိခြင်းကြောင့် အတိုင်းထက်အလွန် ဒုက္ခ, ဒေါမနဿဝေဒနာကို ခံစားရသကဲ့သို့ ရွာသို့သွားသော တောသို့သွားသော ဒုဿီလပုဂ္ဂိုလ်၏ “မိမိ၏အပြုအမူ၊ အကျင့်စာရိတ္တ၊ အသုစိဂါမကဏ္ဍက (ရွာသူ ရွာသားတို့၏ အော့နှလုံးနာ) ဖြစ်ခြင်း”တို့ဖြင့် သီတင်းသုံးဖော်တို့၏ စွပ်စွဲပြစ်တင် ခံရပုံကိုလည်းကောင်း၊ နေရာအရပ်ဌာနမတူ, ကျက်စားရာမတူကြသော မြွေ၊ မိကျောင်း၊ ငှက်ဆင်၊ ခွေး၊ မြေခွေး၊ မျောက်-ဟူသော သတ္တဝါ (၆)ကောင်တို့ကို ဖမ်းယူပြီး ကြိုးဖြင့် ခိုင်မြဲဖွဲ့တုပ် ချီနှောင်ထားရာ၌ အားကောင်းသော သတ္တဝါနောက်သို့ ကျန်သတ္တဝါများလိုက်ရသကဲ့သို့ ကာယဂတာသတိကို မပွားများ၊ ကြိမ်ဖန် များစွာ အလေ့အလာမပြုသောပုဂ္ဂိုလ် အဇ္ဈတ္တိကာယတန(၆)ပါးတို့တွင် တစ်ပါး ပါးသည် မနာပိယဗဟိဒ္ဓါယတနတို့၌ အာဝိဉ္ဆနဖြစ်ပြီး အမနာပိယဗဟိဒ္ဓါယတနတို့၌ ပဋိကူလဖြစ်ခြင်း၊ အသံဝရကထာကိုလည်းကောင်း (စေတောဝိမုတ္တိ၊ ပညာဝိမုတ္တိကို မှန်ကန်စွာ မသိနိုင်ခြင်း) ယင်းသတ္တဝါ(၆)ကောင်တို့ကို ငုတ်တိုင်တို့၌ ဖွဲ့ချီထားလျှင် ပင်ပန်းကြသည့်အခါ ငုတ်တိုင်၏ အနီးအနား၌ ကပ်ရောက်တည်နေ, ရပ်နေ, အိပ်နေရာသကဲ့သို့၊ ကာယဂတာသတိကို ပွားများအပ်၊ ကြိမ်ဖန်များစွာ အလေ့အလာပြုအပ်သည်ရှိသော် မနာပိယ ဗဟိဒ္ဓါယတနတို့၌ အာဝိဉ္ဆနမဖြစ်၊ အမနာပိယဗဟိဒ္ဓါယတနတို့၌ ပဋိကူလမဖြစ်တော့ပဲ စေတောဝိမုတ္တိ ပညာဝိမုတ္တိကို မှန်ကန်စွာ သိမြင်နိုင်သော သံဝရကထာကိုလည်းကောင်း၊ ကာယဂတာသတိကို ဘာဝိတ, ဗဟုလီကတ, ယာနီကတ,ဝတ္ထုကတ အနုဋ္ဌိတ ပရိစိတ သုသမာရဒ္ဓ ဖြစ်အောင် ကျင့်ကြံပွားများ အားထုတ်ရမည်ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
ပါဠိတော်၊ အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ယင်းသတ္တဝါခြောက်ကောင်၏ သဘာဝနှင့် အဇ္ဈတ္တိကာယတနတို့တူညီပုံ သိမှတ်ဖွယ်ရာ အကြောင်းအရာတို့ကို ပြည့်ပြည့်စုံစုံ ဖွင့်ပြထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဆဖဿာယတနသုတ္တ
ဆဖဿာယတနသုတ္တ (၄)-သံ၊၁၊၁၁၄-၅။ သံ၊မြန်၊၁၊၁၁၁။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၁၆၃-၄။ သံ၊ဋီ၊၁၊၂၁၁။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၄-မာရသံယုတ္တ၊ ဒုတိယဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
ဘုရားရှင် ဝဇ္ဇီနိုင်ငံ ဝေသာလီမြို့တော်အနီး မဟာဝုန်တော ကူဋာဂါရ သာလာကျောင်းတော်၌ ဆဖဿာယတန ဓမ္မကထာဖြင့် ရဟန်းတို့အား သိမြင်အောင်ပြသ, ဆောက်တည်, ထက်သန် ရွှင်လန်းစေတော်မူနေသည်ကို မာရ်နတ် သိမြင်သဖြင့် ရဟန်းတို့၏ ပညာစက္ခုပျက်စီးစေရန် အနီးအနားသို့ ရောက်လာပြီး ပြင်းထန်သော မိုးခြိမ်းသံဖြစ်အောင် ပြုလုပ်လေသည်။ ရဟန်းတပါးက အခြား ရဟန်းတစ်ပါးကို “မြေကြီးပြိုသည် ထင်၏”ဟုပြောဆိုသည့်အခါ ဘုရားရှင်က “သင်တို့ ပညာစက္ခုပျက်စီးစေရန် မာရ်နတ်နှောက်ယှက်သည့်အသံ” ဖြစ်ကြောင်း မိန့်ကြားတော်မူပြီး မာရ်နတ်အား “ရူပါ-သဒ္ဒါ” အစရှိသော နှစ်ဂါထာဖြင့် မိန့်ကြားတော်မူပုံ၊ မာရ်နတ်စိတ်ပျက် ပြန်သွားပုံကို မိန့်ကြားတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၂၊၂၆၉-၂၇၀။ သံ၊မြန်၊၂၊၂၆၂။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၅။ သံ၊ဋီ၊၂၊၂၉၃။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ သဠာယတနသံယုတ္တ၊ (၇) ၂-မိဂဇာလဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
ဖဿာယတန(၆)ပါးတို့၏ သမုဒယ, အတ္ထင်္ဂမ, အဿာဒ, အာဒီနဝ, နိဿရဏကိုမှန်ကန်စွာ မသိသောရဟန်းသည် ဗြဟ္မစရိယကို မကျင့်သုံးရသေး။ ထိုရဟန်းသည် ဤဓမ္မဝိနယသာသနာတော်မှ အဝေးကြီး ဝေးကွာသူပေတည်းဟု ဘုရားရှင်က မိန့်ကြားတော်မူသည့်အခါ အညတရရဟန်းက မိမိသည် ဤ သာသနာတော်၌ ပျက်စီးသူဖြစ်ပါကြောင်း၊ ဖဿာယတနခြောက်ပါးတို့၏ သမုဒယ အစရှိသည်ကို မသိပါကြောင်း လျှောက်ထားပါသည်။
ဘုရားရှင်က ဖဿာယတနခြောက်ပါးတို့တွင် တစ်ပါးစီကို ထုတ်ပြ၍ ယင်းကို တဏှာ, မာန, ဒိဋ္ဌိတို့ဖြင့် မရှုမြင်သောရဟန်းသည် ဖဿာယတန ခြောက်ပါးကို မှန်ကန်စွာ ဝိပဿနာပညာ, မဂ်ပညာဖြင့် ကောင်းမွန်စွာသိမြင်သူ ဖြစ်ကြောင်း၊ ဤသို့သိမြင်သည်ရှိသော် သင်သည်ဒုက္ခ၏ ကုန်ဆုံးရာနိဗ္ဗာန်ပေတည်းဟု ဖဿာယတန တစ်ပါးစီကို ထုဟ်ပြ၍ ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌လည်း ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
-သံ၊၂၊၂၇၀။ သံ၊မြန်၊၂၊၂၆၃။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၅။ သံ၊ဋီ၊၂၊၂၉၄။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ သဠာယတနသံယုတ္တ၊ (၇)၂မိဂဇာလဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
အထက်ပါ သုတ်တော်အတိုင်း မိန့်ကြားတော်မူပြီး ဖဿာယတန ခြောက်ပါးကို တဏှာ, မာန, ဒိဋ္ဌိတို့ဖြင့် မရှုမြင်သူသည် ဖဿာယတနခြောက်ပါးကို နောက်ထပ်တဖန်မဖြစ်အောင် ပယ်ပြီးသူဖြစ်လတ္တံ့ဟု အညတရရဟန်းအား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၂၊၂၇၁။ သံ၊မြန်၊၂၊၂၆၃-၄။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၆။ သံ၊ဋီ၊၂၊၂၉၄။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ သဠာယတနသံယုတ္တ၊ (၇)၂မိဂဇာလဝဂ္ဂ၊ ဧကာဒသမသုတ်။
အထက်သုတ်တော်အတိုင်း ဘုရားရှင်၏ မိန့်ကြားတော်မူချက်ကို အညတရရဟန်း လျှောက်ထားသည့်အခါ ဖဿာယတနခြောက်ပါးကို အနတ္တ လက္ခဏသုတ်တော် ဒေသနာနည်းဖြင့် အရဟတ္တဖိုလ်ဆိုက်အောင် အညတရ ရဟန်းအား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဆဗ္ဗိသောဓနသုတ္တ
ဆဗ္ဗိသောဓနသုတ္တ-မ၊၃၊၇၉-၈၆။ မ၊မြန်၊၃၊၈၃-၉၀။ မ၊ဋ္ဌ၊၄၊၆၂-၇။ မ၊ဋီ၊၃၊၂၈၁-၆။
-မဇ္ဈိမနိကာယ၊ ဥပရိပဏ္ဏာသ၊ ၂-အနုပဒဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ “ခီဏာဇာတိ၊ ဝုသိတံ ဗြဟ္မစရိယံ၊ ကတံ ကရဏီယံ၊ နာပရံ ဣတ္ထတ္တာယာတိ ပဇာနာမိ”ဟု အရဟတ္တဖိုလ်၏ ဂုဏ်ကျေးဇူးလေးမျိုးဖြင့် ပြောဆိုလာသော ရဟန်းကို (၁) တထာဂတဝေါဟာရ လေးမျိုး၊ (၂) ဥပါဒါနက္ခန္ဓာငါးပါး၊ (၃) ဓာတ်(၆)ပါး၊ (၄) အဇ္ဈတို့ကဗာဟိရာယတန(၆)ပါး၊ ၅/၆ အတ္တပရ သဝိညာဏကကာယ ဗဟိဒ္ဓသဗ္ဗနိမိတ္တတို့၌ အဟင်္ကာရ, မမင်္ကာရ, မာနာနုသယ သမူဟတ-ဟူသော မေးမြန်းစိစစ် ချက်(၆)မျိုးတို့ဖြင့် မေးမြန်းစိစစ်၍ မှန်ကန်စွာ ဖြေဆိုနိုင်မှ ဝမ်းမြောက်ဝမ်းသာ ရဟန္တာဟု လက်ခံသင့်ပုံကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် အကျယ်ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
ခီဏာသဝ၊ ဝုသိတဝန္တ၊ ကတကရဏီယ၊ ဩဟိတဘာရ၊ အနုပ္ပတ္တသဒတ္တ၊ ပရိက္ခီဏဘဝသံယောဇန၊ သမ္မဒညာဝိမုတ္တတို့သည် ရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်၏ ဂုဏ်ပုဒ်များ ဖြစ်ပါသည်။ ဤသုတ်သည် ရဟန္တာ ဟုတ်၊ မဟုတ် စိစစ်သည့်သုတ်ဖြစ်ပါသည်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ရဟန္တာဟုတ်, မဟုတ် စိစစ်သော အခြားနည်း များနှင့် ပါဠိတော်လာ သိသင့်သောပုဒ်တို့၏ အဓိပ္ပါယ်များကို ဖွင့်ပြထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဆဝါလာတသုတ္တ
ဆဝါလာတသုတ္တ-အံ၊၁၊၄၀၇-၈။ အံ၊မြန်၊၁၊၄၂၁-၂။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၂၅-၆။ အံ၊ဋီ၊၂၊၃၂၀။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ (၁၀)၅-အသုရဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ မိမိ အကျိုးစီးပွားများရန်လည်းမကျင့် သူတစ်ပါးအကျိုးစီးပွား များရန်လည်း မကျင့်သောပုဂ္ဂိုလ်သည် ရွာ၌ဖြစ်စေ၊ တော၌ဖြစ်စေ သစ်သားကိစ္စ၌ အသုံးမပြု ရသော အစနှစ်ဖက်၌ မီးစွဲလောင်ထား၍ အလယ်၌ မစင်လိမ်းကျံပေနေသော လူသေကောင်ကို မီးရှို့ရာ၌ အသုံးပြုသော ထင်းမီးစနှင့်တူသောပုဂ္ဂိုလ်ဟု လည် ကောင်း၊ သူတစ်ပါးအကျိုးစီးပွားကိုသာ ပြုကျင့်ပြီး မိမိ၏အကျိုးစီးပွားကို မပြုကျင့် သောပုဂ္ဂိုလ်ကို အမှတ်(၁) ပုဂ္ဂိုလ်ထက် အဘိက္ကန္တတရ၊ ပဏီတတရ ဖြစ်၏ဟု လည်းကောင်း၊ မိမိ၏အကျိုးစီးပွားကိုသာ ပြုကျင့်၍ သူတစ်ပါးတို့၏အကျိုးစီးပွားကို မပြုကျင့်သောပုဂ္ဂိုလ်သည် အမှတ်(၁၊၂)ပုဂ္ဂိုလ်တို့ထက် အဘိက္ကန္တတရ၊ ပဏီတတရဖြစ်၏ဟုလည်းကောင်း၊ မိမိသူတစ်ပါးနှစ်ဦးလုံး အကျိုးစီးပွားကို ပြုကျင့်သူသည် ရှေ့ပုဂ္ဂိုလ်(၃)ဦးတို့ထက် အဂ္ဂ, သေဋ္ဌ, ပါမောက္ခ, ဥတ္တမ, ပဝရဖြစ်သူ၊ နွားနို့အရသာ(၅)မျိုးတို့တွင် ထောပတ်ကြည်နှင့် တူသောပုဂ္ဂိုလ်ဟု ၄င်းပုဂ္ဂိုလ် လေးမျိုးကို ဝေဖန်၍ ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ ဆဝါလာတူပမပုဂ္ဂိုလ်သည် ဒုဿီလပုဂ္ဂိုလ်မဟုတ် အပ္ပဿုတ, ဝိဿဋ္ဌကမ္မန္တ ဂေါဏသဒိသပုဂ္ဂိုလ်ကို ဟောတော်မူကြောင်း ဖွင့်ပြထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဆဝိသုတ္တ
ဆဝိသုတ္တ-သံ၊၁၊၄၃၃။ သံ၊မြန်၊၁၊၄၂၂။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၉၄။ သံ၊ဋီ၊၂၊၁၇၇။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၆-လာဘသက္ကာရသံယုတ္တ၊ တတိယဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် လာဘ, သက္ကာရ, သိလောကသည် အရေပါး, အရေထူ၊ အသား, အကြော, အရိုးတို့ကို အဆင့်ဆင့် ဖြတ်တောက်၍ ရိုးတွင်းခြင်ဆီ ထိအောင် တည်နေ၏။ လာဘ သက္ကာရ သိလောကသည် သို့ကလောက် ကြမ်းကြုတ်လှ၏။ ထို့ကြောင့် “ဖြစ်ပေါ်ပြီးသော လာဘ သက္ကာရ သိလောကကို ပယ်စွန့်တော့အံ့၊ မဖြစ်ပေါ်သေးသော လာဘ သက္ကာရ သိလောကသည် ကုသိုလ်စိတ်ကိုကုန်စေ၍ မတည်စေနိုင်လိမ့်အံ့”ဟု ဤသို့သာ သင်တို့ ကျင့်သုံးကြရမည်ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ လာဘ သက္ကာရ သိလောကသည် ငရဲအစရှိသည်တို့၌ ကျရောက်စေပြီး အတ္တဘောတစ်ခုလုံးကို ပျက်စီးစေနိုင်၊ ဤဘဝ၌လည်း မရဏ, မရဏမတ္တ ဒုက္ခသို့ရောက်အောင် ပို့ဆောင်နိုင်ပုံကို ဖွင့်ပြထားပါသည်။ ဋီကာ၌လည်း ဖွင့်ဆိုထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဆဠင်္ဂဒါနသုတ္တ
ဆဠင်္ဂဒါနသုတ္တ-အံ၊၂၊၂၉၅-၆။ အံ၊မြန်၊၂၊၃၇၉-၃၈၁။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၀၇-၈။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဆက္ကနိပါတ၊ ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၄-ဒေဝတာဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ဝေဠုကဏ္ဍကီမြို့သူ နန္ဒမာတာ ဥပါသိကာ၏ အဂ္ဂသာဝကနှစ်ပါးအမှူးရှိသော ဘိက္ခုသံဃာတော်အား ဆဠင်္ဂသမန္နာဂတ အလှူပွဲကို ဒိဗ္ဗစက္ခုအဘိညာဉ်ဖြင့် မြင်သိတော်မူခြင်းကြောင့် ဆဠင်္ဂသမန္နာဂတဖြစ်ပုံ၊ ယင်းအလှူ၏အကျိုးကို မဟာသမုဒ္ဒရာရှိ ရေဥပမာဖြင့် အသင်္ချေယျ အပ္ပမေယျ, မဟာပုညက္ခန္ဓဖြစ်ပုံကို အကျယ်တဝင့် ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် စုဏ္ဏိယ-ပါဠိဂါထာတို့ဖြင့် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ စေတနာသုံးတန်၏ နယ်ပယ်ပမာဏ၊ ဆဠင်္ဂသမန္နာ ဂတဖြစ်ပုံ အစရှိသော မှတ်သားဖွယ်ရာတို့ကို ပြည့်ပြည့်စုံစုံ ဖွင့်ဆိုပြထားပါသည်။ (မြန်မာပြန်နှင့် အဋ္ဌကထာတို့၌ ဒါနသုတ်ဟုသာ ပြဆိုထားပါသည်။)
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဆဠဘိဇာတိသုတ္တ
ဆဠဘိဇာတိသုတ္တ-အံ၊၂၊၃၃၆-၃၄၀။ အံ၊မြန်၊၂၊၄၂၇-၄၃၁။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၂၆-၇။ အံ၊ဋီ၊၃၊၁၂၂-၄။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဆက္ကနိပါတ၊ ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ ၆-မဟာဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် မဂဓနိုင်ငံ ရာဇဂြိုဟ်မြို့ ဂိဇ္ဈကုဋ်တောင်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် ပုရာဏကဿပဆရာကြီး ပညတ်အပ်သော အမျိုးဇာတ်(၆)မျိုး နှင့်စပ်၍ သက်ရှိလောက၌ရှိနေသော သတ္တဝါတို့၏ အမျိုးဇာတ်(၆)မျိုးနှင့် ယင်းအမျိုးဇာတ်ရှိသူတို့၏ မည်းညစ်သောသဘောတရား, ဖြူစင်သောသဘော တရားကို ဖြစ်စေပုံ၊ မည်းညစ်, ဖြူစင်သည်လည်းမဟုတ်သော နိဗ္ဗာန်သို့ရောက်နိုင်ပုံတို့ကို အကျယ်တဝင့် ပြည့်ပြည့်စုံစုံ အရှင်အာနန္ဒာအား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ ကုန်သည်သွားရင်း နွားသေရာ၌ လှည်းကုန်သည်၏ လုပ်တတ်သောသဘာဝနှင့် ပါဠိတော်ပုဒ်တို့ကို ဖွင့်ပြထားပါသည်။
ဋီကာ၌လည်း ကဏ္ဍကဝုတ္တိက၊ ဗိလံဩလဂ္ဂေယျ၊ ကဏှဓမ္မ၊ အကဏှအသုက္က နိဗ္ဗာနအစရှိသော မှတ်သားဖွယ်ရာများကို ဖွင့်ပြထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဆိဂ္ဂဠယုဂသုတ္တ
ဆိဂ္ဂဠယုဂသုတ္တ (၂)-သံ၊၃၊၃၉၇။ သံ၊မြန်၊၃၊၄၀၃။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၃၃။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၂-သစ္စကသံယုတ္တ၊ ၅-ပပါတဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
မဟာသမုဒ္ဒရာ၌ လွှင့်ပစ်ထားသော အပေါက်တစ်ပေါက်သာရှိသော ထမ်းပိုးတုံး၏အပေါက်၌ အနှစ်တစ်ရာ၊ အနှစ်တစ်ရာမှ တစ်ခါပေါ်သော လိပ်ကန်း၏ လည်ပင်းစွပ်မူက စွပ်နိုင်သေး၏။ ပျက်စီး၍ အပါယ်လေးဘုံသို့ ကျရောက်သွားသောလူမိုက်၏ လူ့ဘဝသို့ ပြန်ရောက်နိုင်လိမ့်မည်ဟု ငါဘုရား မိန့်ကြားတော်မမူ။ ထိုအပါယ်ဘုံ၌ ဓမ္မစရိယ, သမစရိယ, ကုသလကိရိယ, ပုညကိရိယမရှိ အချင်းချင်း အားကြီးသူက အားနည်းသူကို သတ်၍စားနေသောကြောင့်တည်း။ ထိုသို့ဖြစ်ခြင်းသည် အရိယသစ္စာလေးပါးတို့ကို မသိမမြင်ခြင်းကြောင့်တည်း။ ထို့ကြောင့် အရိယသစ္စာလေးပါးတို့ကို သိမြင်အောင် အားထုတ်ခြင်းကို ပြုကြရမည်ဟု ဝဇ္ဇီနိုင်ငံ ဝေသာလီမြို့တော် ကူဋာဂါရသာလာကျောင်းတော်၌ ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၃၊၃၉၈။ သံ၊မြန်၊၃၊၄၀၄။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၃၃။ သံ၊ဋီ၊၂၊၅၄၅-၆။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၂-သစ္စကသံယုတ္တ၊ ၅-ပပါတဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
မြေအပြင်တစ်ခုလုံး ရေတစ်ပြင်တည်း ဖြစ်နေချိန်ဝယ် အရပ်လေးမျက်နှာသို့ လေတိုက်ရာ မျောပါနေသော အပေါက် တစ်ပေါက်တည်းသာရှိသော ထမ်းပိုးတုံး၏ အပေါက်၌ အနှစ်တစ်ရာ တစ်ရာကြာမှ တစ်ကြိမ်သာ ရေပြင်ပေါ်သို့ ပေါ်တက်လာသော လိပ်ကန်း၏ လည်ပင်းသည် အကြောင်းညီညွတ်ပါက စွပ်နိုင်လျှင် စွပ်နိုင်သေး၏။ အကြောင်းညီညွတ်သည့်အခါ၌သာ လူ့ဘဝကိုရ၏။ အကြောင်း ညီညွတ်သည့်အခါ၌သာ အရဟံဂုဏ်ရှင်, သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဂုဏ်ရှင် ဘုရားရှင် ပွင့်တော်မူ၏။ အကြောင်းညီညွတ်သည့်အခါ၌သာ တထာဂတပဝေဒိတ ဓမ္မဝိနယ လောက၌ ထွန်းလင်းတောက်ပ၏။ ထိုအချက်သုံးချက် ပြည့်စုံနေချိန်၌ အရိယသစ္စာလေးပါး တရားတို့ကို သိမြင်အောင် အားထုတ်မှုကို ပြုကြရမည်ဟု ဘုရားရှင်က ဝဇ္ဇီနိုင်ငံ ဝေသာလီမြို့အနီး မဟာဝုန်တော ကူဋာဂါရသာလာကျောင်းတော်ဝယ် ရဟန်းတို့အား ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ မဟာသီဝထေရ်၏ စတုယုဂအဆိုကို အကျယ် ဖွင့်ပြထားပါသည်။ ဋီကာ၌လည်း စတုယုဂအဆိုကိုပင် ဖွင့်ပြထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဆေတွာသုတ္တ
ဆေတွာသုတ္တ (၂)-သံ၊၁၊၃၈။ သံ၊မြန်၊၁၊၃၈။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၉၀-၁။ သံ၊ဋီ၊၁၊၁၃၅။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-ဒေဝတာသံယုတ္တ၊ ၈-ဆေတွာဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် အညတရနတ်သား၏ မေးလျှောက်ထားချက်အရ ကောဓ(အမျက် ထွက်မှု၊ စိတ်ဆိုးမှုကို ပယ်ဖျောက် ဖျက်ဆီးနိုင်ခြင်းကြောင့် ချမ်းသာစွာ အိပ်စက်နိုင်သည်။ ကောဓကို ဖျက်ဆီးခြင်းကြောင့် စိုးရိမ် ပူပန်မှုမဖြစ်။ သာယာမှု(သုခ)လျှင် အဆုံးရှိသော အဆိပ်ပမာ ဆင်းရဲဒုက္ခ၏ အကြောင်းရင်းကောဓကို ပယ်သတ်ခြင်းကို အရိယာပုဂ္ဂိုလ်တို့ ချီးမွမ်းတော်မူကြပုံ၊ ကောဓကို ပယ်ဖျောက် ဖျက်ဆီး ခြင်းကြောင့် စိုးရိမ်ပူပန်မှု မရှိတော့ပုံကို ဘုရားရှင် ဖြေကြားတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌လည်း သိသင့်သည်များကို ဖွင့်ပြ ထားပါသည်။
-သံ၊၁၊၂၃၉။ သံ၊မြန်၊၁၊၂၂၂။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၁-သက္ကသံယုတ္တ၊ တတိယဝဂ္ဂ။ ပဌမသုတ်။
သိကြားမင်း မေးလျှောက်ခြင်းကြောင့် အထက်ပါ သုတ်အတိုင်းပင် ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဆေဒနာဒိသုတ္တ
ဆေဒနာဒိသုတ္တ (၆)-သံ၊၃၊၄၁၁။ သံ၊မြန်၊၃၊၄၁၈။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၃၉။ သံ၊ဋီ၊၂၊၅၅၀။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၂-သစ္စကသံယုတ္တ၊ ၁၀-စတုတ္ထ အာမကမည ပေယျာလဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌမှ သတ္တမ, အဋ္ဌမ, နဝမ, ဒသမ, ဧကာဒသမသုတ်။
ဆေဒန=ဖြတ်ခြင်း။ ဝဓ= သတ်ခြင်း။ ဗန္ဓန= နှောင်ဖွဲ့ခြင်း၊ ဝိပရာမောသ=(ခရီးသွားတို့ကို)လုယက်ခြင်း၊ အာလောပ=ရွာနိဂုံးတို့ကို ဖျက်ဆီးခြင်း။ သဟသာကာရ= ဒမြတိုက်ခြင်းတို့မှ ရှောင်ကြဉ်သောသူတို့ထက် မရှောင်ကြဉ်သောသူတို့သည်သာ ပို၍များပြားပုံ။ ထိုသို့ဖြစ်ခြင်းသည် အရိယသစ္စာလေးပါးတို့ကို မသိမမြင်ခြင်းကြောင့်ဖြစ်ပုံ၊ ထို့ကြောင့် အရိယသစ္စာလေးပါးတို့ကို သိမြင်အောင် အားထုတ်ကြရမည်ဟု ဘုရားရှင် ဝဇ္ဇီနိုင်ငံ ဝေသာလီမြို့တော်အနီး မဟာဝုန်တော ကူဋာဂါရသာလာကျောင်းတော်၌ ရဟန်းတို့အား ဟောတော်မူသည့်သုတ်များ။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ဖွင့်ဆိုချက်များ ရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဇဋာသုတ္တ
ဇဋာသုတ္တ (၂)-သံ၊၁၊၁၃။ သံ၊မြန်၊၁၊၁၃။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၄၈-၄၉။ သံ၊ဋီ၊၁၊၉၁-၉၄။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-ဒေဝတာသံယုတ္တ၊ ၃-သတ္တိဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
သတ္တဝါတို့ကိုယ်တွင်း ကိုယ်ပ၌ ဖွဲ့ယှက်တတ်သောတဏှာကို ဖြေရှင်းနိုင်သောပုဂ္ဂိုလ်ကို မေးလျှောက်သဖြင့် အညတရနတ်သားအား တဏှာအရှုတ်ကို ဖြေရှင်းနိုင်သူ၏ အရည်အချင်းသုံးမျိုး၊ ကျင့်စဉ်သုံးမျိုးနှင့် ဖြေရှင်းပြီးသူ ဖြေရှင်းရာ နေရာတို့ကို ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
ဤသုတ်၌ သပညောဖြင့် ဇာတိပညာ၊ ပညဉ္စဖြင့် ဝိပဿနာပညာ၊ နိပကောဖြင့် ပါရိဟာရိယပညာကို ပြဆိုကြောင်း၊ တဏှာကို ဖြေရှင်းရာ၌ ဥပမာ စကားအစရှိသည်တို့ကို အဋ္ဌကထာ၌ ဖွင့်ပြထားပါသည်။ ဋီကာ၌ တဏှာ၏ ပရိယာယသဒ္ဒါများ၊ ဝါးရုံတောဥပမာ လူရှင်ရဟန်းတို့၏ သကပရိက္ခာရ၊ ပဋိသန္ဓိပညာ၊ ပါရိဟာရိယပညာ ဝိဂြိုဟ်များ၊ သမာဓိကျေးဇူးကြောင့် ပညာထက်မြက်ပုံ၊ ပဋိသညာနှင့် ရူပသညာ-အစရှိသည်တို့ကို ဖွင့်ပြထားပါသည်။
-သံ၊၁၊၁၆၇။ သံ၊မြန်၊၁၊၁၅၇-၈။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၂၁၁။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၇-ဗြာဟ္မဏသံယုတ္တ၊ အရဟန္တဝဂ္ဂ။ ဆဋ္ဌသုတ်။
အထက်သုတ်ဒေသနာတော်အတိုင်း ဇဋာဘာရဒွါဇပုဏ္ဏား၏ မေးလျှောက်ချက်ကြောင့် ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်၊ ဘာရဒွါဇပုဏ္ဏား ရဟန်းပြု၍ တရားအားထုတ်ရာ ရဟန္တာဖြစ်သွားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဇဋိလသုတ္တ
ဇဋိလသုတ္တ-ဥဒါန၊၈၃-၄။ ဥဒါန၊မြန်၊၇၇-၈။ ဥဒါန၊ဋ္ဌ၊၆၇-၉။
-ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ ဥဒါန၊ ၁-ဗောဓိဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
ဘုရားရှင် ဂယာရွာအနီး ဂယာသီသကျောက်ဖျာ၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် (တပို့တွဲလ၏အဆုံး ၄-ရက်၊ တပေါင်းလ၏ အစ ၄-ရက်)အန္တရဋ္ဌကအခါနှင့် ကျနေသော ညဉ့်အခါဝယ် ဂယာမြစ်၌ ငုတ်ချီပေါ်ချီဖြင့် ရေငုတ်နေကြသော ရသေ့ကိုအကြောင်းပြု၍ “ယမှီ သစ္စဉ္စ” အစရှိသော ဂါထာကို ရွတ်ဆို၍ စင်ကြယ်သော ဓမ္မများဖြစ်သည့် သစ္စာနှင့် အရိယဓမ္မများကို ဥဒါန်းကျူးရင့်တော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဇနသုတ္တ
ဇနသုတ္တ (၃)-သံ၊၁၊၃၄။ သံ၊မြန်၊၁၊၃၄။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၈၈။ သံ၊ဋီ၊၁၊၁၂၉။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-ဒေဝတာသံယုတ္တ၊ ၆-ဇရာဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
အညတရနတ်သား၏ မေးလျှောက်ချက်အရ တဏှာသည် ပုဂ္ဂိုလ် သတ္တဝါကို ဖြစ်စေ၏။ ထိုပုဂ္ဂိုလ်သတ္တဝါတို့၏ စိတ်သည် ထိုမှ ဤမျှ ပြေးသွားနေ၏။ ပုဂ္ဂိုလ်သတ္တဝါသည် သံသရာသို့ရောက်၏၊ ဆင်းရဲဒုက္ခသည် ပုဂ္ဂိုလ်သတ္တဝါ၏ဘေးဖြစ်၏ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၁၊၃၅။ သံ၊မြန်၊၁၊၃၄။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၈၈။ သံ၊ဋီ၊၁၊၁၃၀။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-ဒေဝတာသံယုတ္တ၊ ၆-ဇရာဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
အညတရနတ်သားအား တဏှာသည် ပုဂ္ဂိုလ်သတ္တဝါကို ဖြစ်စေ၏။ ထိုပုဂ္ဂိုလ် သတ္တဝါတို့၏စိတ်သည် ပြေးသွားနေ၏၊ ပုဂ္ဂိုလ်သတ္တဝါသည် သံသရာသို့ ရောက်၏။ ပုဂ္ဂိုလ်သတ္တဝါသည် ဝဋ်ဆင်းရဲမှမလွတ်ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၁၊၃၅။ သံ၊မြန်၊၁၊၃၄။ သံ၊ဋ္ဌ၊၈၈။ သံ၊ဋီ၊၁၊၁၃၀။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂ၊ ၁-သဠာယတနသံယုတ္တ၊ (၁၉)၄-အာသီဝိသဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
တဏှာသည် ပုဂ္ဂိုလ်သတ္တဝါကို ဖြစ်စေ၏။ ထိုပုဂ္ဂိုလ်သတ္တဝါတို့၏ စိတ်သည် ပြေးသွားနေ၏။ ပုဂ္ဂိုလ်သတ္တဝါသည် သံသရာသို့ရောက်၏။ ကံတရားသည် ထိုပုဂ္ဂိုလ်သတ္တဝါတို့၏ မှီခိုရာဖြစ်၏ဟု မေးလျှောက်လာသော အညတရ နတ်သားအား ဘုရားရှင်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဇနပဒကလျာဏီသုတ္တ
ဇနပဒကလျာဏီသုတ္တ-သံ၊၁၊၁၄၇-၈။ သံ၊မြန်၊၁၊၁၅၂-၃။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၅၉-၂၆၀။ သံ၊ဋီ၊၂၊၄၈၁-၂။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၃-သတိပဋ္ဌာနသံယုတ္တ၊ ၂-နာလန္ဒဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
သုမ္ဘဇနပုဒ် သေဒကနိဂုံးဝယ် ဘုရားရှင် သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် အပြစ်ခြောက်ပါးကင်းပ ကောင်းခြင်းငါးဝနှင့် ပြည့်စုံလှပသော ဇနပဒကလျာဏီ ကပြသီဆိုနေသော ကပွဲသဘင်၌ လူများလာရောက်၍ ကြည့်ရှုနားဆင်နေကြရာ၌ သတ်မည့်သူသတ်သမားက ဆီဖိတ်ကျရာ၌ အသတ်ခံရမည့် အသက်ရှင်လို ချမ်းသာလိုသော နခမ်းရေးနှင့်အမျှ ဆီအပြည့်ထည့်ထားသော ဆီခွက်ကိုကိုင်၍ ပွဲလမ်းသဘင်အလယ်၌ သွားလာနေသော ယောက်ျားကဲ့သို့ ထို့အတူ ကာယဂတာသတိကို ဘာဝိတ, ဗဟုလီကတ, ယာနီကတ,ဝတ္ထုကတ, အနုဋ္ဌိတ, ပရိစိတဖြစ်အောင် ပွားများကြရမည်ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌လည်း အမျိုးသမီးတို့၏ အပြစ်ခြောက်ပါး၊ ကောင်းခြင်းငါးဖြာတို့ကို အပြည့်အစုံ ဖွင့်ပြထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဇနဝသဘသုတ္တ
ဇနဝသဘသုတ္တဒီ၊၂၊၁၆၂-၁၇၇။ ဒီ၊မြန်၊၂၁၈၅-၂၀၁။ ဒီ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၃၀-၂၃၉။ ဒီ၊ဋီ၊၂၊၂၀၄-၂၁၇။
-ဒီဃနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
ဘုရားရှင် နာတိကရွာ အုဋ်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် ကာသိတိုင်း, ကောသတိုင်း, ဝဇ္ဇီတိုင်း, မလ္လတိုင်း, စေတိတိုင်း, ဝံသတိုင်း, ကုရုတိုင်း, ပဉ္စာလတိုင်း, မဇ္ဈတိုင်း, သူရသေနတိုင်း-ဟူသော ပတ်ဝန်းကျင် တိုင်းကြီး ဆယ်တိုင်းတို့၌ ကွယ်လွန်ကုန်ပြီးသောသူတို့၏ ဖြစ်ရာဘုံဘဝကို မိန့်ကြားတော်မူပါသည်။ နာတိကရွာသား အနာဂါမ်ပုဂ္ဂိုလ်(၅၀)ကျော်၊ သကဒါဂါမ် ပုဂ္ဂိုလ်(၉၀)ကျော်၊ သောတာပန်ပုဂ္ဂိုလ် (၅၀၀)ကျော်တို့၏ ဖြစ်ရာဘဝကို မိန့်ကြားတော်မူပါသည်။ ဘုရားရှင်၏ မိန့်ကြားတော်မူချက်ကို ကြားနာရခြင်းကြောင့် နာတိကရွာသား ရတနာသုံးပါးကို ပြုစုလုပ်ကျွေးနေကြသည့်ပုဂ္ဂိုလ်များ နှစ်သက် ဝမ်းမြောက်ဝမ်းသာ ဖြစ်ကြပါသည်။
ထိုအကြောင်းကို အရှင်အာနန္ဒာသိရှိသဖြင့် အင်္ဂ, မဂဓတိုင်းသား ရတနာ သုံးပါးကို ကိုးကွယ် ဆည်းကပ်သူပုဂ္ဂိုလ်များ၏ ဖြစ်ရာဘဝကို ဘုရားရှင် မိန့်တော် မမူသေး၊ ကွယ်လွန်ပြီးသော အင်္ဂ, မဂဓတိုင်းသားတို့၏ ဖြစ်ရာဘဝကို ဘုရားရှင် မိန့်ကြားတော်မူသည်ရှိသော် လူအများတို့ ရတနာသုံးပါးကိုကြည်ညို လာကြလိမ့်မည်။ ယခုထက် ပိုလွန်၍ သုဂတိဘဝသို့ ရောက်ကုန်ကြလိမ့်မည်။ ရတနာ သုံးပါးကို ကြွေးကြော်မြည်တမ်းရင်း နတ်ရွာစံသွားသော ဗိမ္ဗိသာရမင်းကြီး၏ ဖြစ်ရာဘဝကိုလည်း ဘုရားရှင်မိန့်တော်မမူသေး။ ထိုသို့ဘုရားရှင် မိန့်ကြားတော် မမူခြင်းကြောင့် အင်္ဂတိုင်းသား၊ မဂဓတိုင်းသားတို့ စိတ်ဆင်းရဲနေကြသည် “အဘယ် သို့လျှင် ဘုရားရှင် မိန့်ကြားတော်မူပါအံ့နည်း”ဟု ကြံစည်ပြီး ထိုအကြောင်းကို မိန့်ကြားတော်မူပါရန် ဘုရားရှင်အား အရှင်အာနန္ဒာ လျှောက်ထားခဲ့ပါသည်။ အရှင်အာနန္ဒာ၏ လျှောက်ထားချက်အရ အင်္ဂတိုင်း မဂဓတိုင်းသား ဥပါသကာ များ၏ဖြစ်ရာကို သိရှိတော်မူနိုင်ရန် ဆင်ခြင်သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် သိမြင်တော်မူပုံ ဗိမ္ဗိသာရမင်းကြီးဘဝမှ ဇနဝသဘအဖြစ် ရောက်ရှိနေသော နတ်ဘီလူး မင်းကလည်း လျှောက်ထားပုံ၊ ဇနဝသဘနတ်ဘီလူးသည် ထိုဘဝ၌ (၁၄)ကြိမ် တိုင်တိုင် ဖြစ်ခဲ့ခြင်းကြောင့် ဖြစ်လိုသော အာသာဆန္ဒပြင်းပြခဲ့ပုံ၊ တာဝတိံသာ နတ်ပြည်၌ ဝါဆိုလပြည့် နတ်သဘင်အစည်းအဝေး၊ ယင်းအစည်းအဝေး၌ နတ်မင်းကြီးလေးပါးနှင့် နတ်တို့နေရာယူကြပုံအစီအစဉ်၊ အခြားနတ်တို့ထက် ဣဒ္ဓိ, ယသအားဖြင့် သာလွန်ကြသော ဗုဒ္ဓဘာသာနတ်သား နတ်သမီးအသစ်တွေ တိုးပွားလာခြင်းကြောင့် သိကြားမင်းနှင့်တကွ နတ်အများတို့ ဝမ်းမြောက်ကြပုံ၊ နတ်သဘင်အစည်းအဝေးသို့ သနင်္ကမာရဗြဟ္မာမင်း ရောက်ရှိလာပုံ၊ ဗြဟ္မာမင်းရောက်ရှိလာမည်ကို ကြိုတင်သိနိုင်ပုံ၊ ပကတိအသွင်အပြင်ကို ပြောင်းလဲ၍လာရပုံ ဗြဟ္မာနှင့်နတ်တို့ဆက်ဆံရေး၊ ဗြဟ္မာမင်း၏ အသံအင်္ဂါရှစ်မျိုး၊ ပဉ္စသီခနတ်သား၏ ကိုယ်ခန္ဓာပုံမျိုး သုံးဆယ့်သုံးယောက်ဟန် ဖန်ဆင်းပြီး သနင်္ကမာရဗြဟ္မာက-
(၁) လောက၌ ဘုရားရှင် ပွင့်တော်မူလာပုံ ရည်ရွယ်ချက်များ၊ သရဏဂုံ သီလ၌ တည်ရှိသူများ နတ်ပြည်အဆင့်ဆင့် ရောက်ရှိလာကြပုံ၊ ဘုရားရှင်က ဣဒ္ဓိပါဒ်လေးပါး ပွားများကြရန် ဟောကြားတော်မူပုံ၊ ဘုရားရှင်နှင့် သမဏ, ဗြာဟ္မဏတို့ ပွားများကြပုံ၊ မိမိနှင့် မဟာဗြဟ္မာကြီးတို့ ဣဒ္ဓိပါဒ်လေးပါးကို ပွားများကြခြင်းကြောင့် တန်ခိုးကြီးမားကြပုံကို ယခုမျက်မြင် တွေ့မြင်နိုင်ပုံ၊
(၂) ပထမဈာန်, စတုတ္ထဈာန်, အရဟတ္တမဂ်ဟူသော သောမနဿဖြစ်ခွင့် “ဩကာသာဓိဂမ” သုံးမျိုးကို ဘုရားရှင် သိမြင်တော်မူပုံ၊
(၃) သတိပဋ္ဌာန်လေးပါးပွားများပုံ၊ ယင်းသတိပဋ္ဌာန်လေးပါး ပွားများခြင်းကြောင့် ပရမဓမ္မဉာဏဒဿနအထိ အဆင့်ဆင့်ဉာဏ်များ ဖြစ်နိုင်ပုံကို ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူပုံ၊
(၄) သမ္မာသမာဓိ၏ အခြံအရံ သမ္မာသမာဓိ ဖြစ်ပေါ်ပြည့်စုံလာရန် ကျန် မဂ္ဂင်(၇)ပါးကို ဘုရားရှင် ဟောတော်မူပုံ၊ သမ္မာဒိဋ္ဌိဖြစ်နေသောပုဂ္ဂိုလ်အား သမ္မာ သင်္ကပ္ပ၊ သမ္မာဝါစာ၊ သမ္မာကမ္မန္တ, သမ္မာအာဇီဝ, သမ္မာဝါယာမ, သမ္မာသတိ, သမ္မာသမာဓိ, သမ္မာဉာဏ, သမ္မာဝိမုတ္တိတို့ အဆင့်ဆင့်ဖြစ်လာပုံ၊ မိမိရရှိသော ဓမ္မဂုဏ်ရည်များကို အမှန်အတိုင်းသိမြင်ပြောဆိုနိုင်ပုံ၊ နိဗ္ဗာန်တံခါးပွင့်သွားပုံ၊ ရတနာမြတ်သုံးပါး၌ အဝေစ္စပသာဒ, အရိယကန္တသီလနှင့် ပြည့်စုံကြသော မဂဓ တိုင်းသား ဥပါသကာများ ၂-သန်း ၄-သိန်း ရှိပုံ၊ သကဒါဂါမ်, အနာဂါမ် ပုဂ္ဂိုလ်များ မရေမတွက်နိုင်ပုံကို သနင်္ကမာရဗြဟ္မာကြီးက တာဝတိံသာနတ်တို့အား ဟောကြားခဲ့ပုံ၊ ထိုအခါ ဝေဿဝဏ်နတ်မင်းကြီးစိတ်ထဲ၌ “အစ္ဆရိယ, အဗ္ဘုတ ဖြစ်ပါပေစွ၊ ဤကဲ့သို့ မြင့်မြတ်သော ဘုရားရှင် ပွင့်တော်မူပါပေ၏။ ဓမ္မက္ခာနသည် ဤမျှလောက် မြင့်မြတ်လှပါပေစွ၊ ဤမျှလောက် မြင့်မြတ်သော ဝိသေသာဓိဂမ ထင်ရှားပါပေစွ”ဟု အကြံအစည်ဖြစ်ပုံ၊ ထိုအကြံအစည်ကိုသိ၍ သနင်္ကုမာရ ဗြဟ္မာကြီးက အတိတ်ကာလ၌လည်း မြင့်မြတ်သောဘုရားရှင်၊ ဓမ္မက္ခာန၊ ဝိသေသာဓိဂမ တို့ဖြစ်ခဲ့ပြီ၊ အနာဂတ်ကာလ၌လည်း ဤသို့ဖြစ်လတ္တံ့”ဟု ပြောဆိုပုံကို ဝေဿဝဏ်နတ်မင်းကြီးအထံမှ ကြားနာခဲ့ပါကြောင်း ဘုရားရှင်အား လျှောက်ထားပုံ၊ ဘုရားရှင်က အရှင်အာနန္ဒာအား ဤအတိုင်းပင် မိန့်ကြားတော်မူပုံ၊ အရှင်အာနန္ဒာက ဘိက္ခု, ဘိက္ခုနီ, ဥပါသကာ, ဥပါသိကာတို့အား မိန့်ကြားပုံ၊ ဗြဟ္မစရိယ သာသနာတော် တိုးတက်စည်ပင်ပြန့်ပွားပုံတို့ကို ပြဆိုထားပါသည်။
အဋ္ဌကထာ၌ အင်္ဂတိုင်း၊ မဂဓတိုင်း၊ ယောနဂတိုင်း၊ ကမ္ဗောဇတိုင်း၊ အဿကတိုင်း၊ အဝန္တိတိုင်းဟူသော တိုင်းကြီး ခြောက်တိုင်းရှိ ကွယ်လွန်ပြီး ဥပါသကာ ဥပါသိကာများ၏ ဖြစ်ရာဘဝကို ဘုရားရှင်မိန့်ကြားတော်မမူသေးပုံ၊ ဇနဝသဘအမည်ရပုံ သောတာပန် ဗိမ္ဗိသာရမင်းကြီး ဝေဿဝဏ်နတ်မင်းကြီး၏ အပေါင်းအဖော် (သဟဗျတ)ဖြစ်ခြင်းအကြောင်း၊ ဇနဝသဘနတ်ဘီလူး ဘုရားရှင်ထံ ရောက်လာခြင်းအကြောင်း(၂)မျိုး၊ နတ်သဘင်အစည်းအဝေး(၄)မျိုး၊ ဝဿူပနာယိကသင်္ဂဟ၊ ဒေဝါနုဘာဝဗြဟ္မာကြီးရောက်လာပုံ ပုဗ္ဗနိမိတ်၊ ဒုဋ္ဌဂါမဏိဝတ္ထု၊ ပဉ္စသီခနတ်သားပုံ ဖန်ဆင်းခြင်းအကြောင်း၊ အသံတော်ရှစ်ပါးအဖွင့်၊ ဘုရား၊ ပွင့်တော်မူခြင်းနှင့် နတ်သားနတ်သမီးတို့ တိုးပွားလာပုံ၊ ဣဒ္ဓိပါဒ်လေးပါးအဖွင့်၊ ဣဒ္ဓိပါဒ်လေးပါးနှင့် ရဟန္တာအရှင်မြတ်လေးပါး၊ အမတ်ကြီးသားလေးယောက်ဥပမာ၊ ယောနိသောမနသိကာရ တိဝိဓဩကာသာဓိဂမာဓိပ္ပါယအဖွင့်၊ စတုသတိပဋ္ဌာန၊ သတ္တသမာဓိပရိက္ခာရတို့နှင့် သိသင့်သောပုဒ်တို့ကို ဖွင့်ပြထားပါသည်။
ဋီကာ၌ ပရိတောနှင့်သမန္တ၊ ပရိစာရကနှင့် ဥပါသကတို့တူပုံ၊ ဓမ္မသုဓမ္မကြောင့် သံဃသုပ္ပဋိပတ္တိဖြစ်ပုံ၊ ဓမ္မသုဓမ္မတာသည် ဗုဒ္ဓသုဗုဒ္ဓတာကြောင့်ဖြစ်ပုံ၊ ဇနဝသဘဖြစ်ပုံ၊ ဣဝ, သဒ္ဒါဘုသတ္ထ၊ အဂ္ဂ, သဒ္ဒါ အာဒိ, ပရိယာယ ဘုရားရှင်၏ ၂-သန်း၊ ၄-သိန်းသောပုဂ္ဂိုလ်တို့၏ ဉာဏဂတိကို သိမြင်တော်မူနိုင်ပုံ၊ ဝဿူပနာယိကသင်္ဂဟ၊ ပဝါရဏာသင်္ဂဟအဖွင့် ပဉ္စသီခအသံတော်ရှစ်ပါး၊ မုချနိဗ္ဗေမတိက၊ ဥပစာနိဗ္ဗေမတိက ဣဒ္ဓိပါဒ မထေရ်မြတ်လေးပါး၊ ဩကာသာဓိဂမသုံးပါး၊ စတုသတိပဋ္ဌာန၊ သတ္တသမာဓိပရိက္ခာရ၊ ပရိဝါရနှင့်ပရိက္ခာရ၊ သမ္မာဒိဋ္ဌိ အစရှိသော မဂ္ဂင်တရားများ အဆင့်ဆင့် ကျေးဇူးပြုသွားပုံ၊ အာဇီဝဋ္ဌမကသီလပြည့်စုံပုံ အစရှိသော သိသင့်သောပုဒ်တို့ကို ဖွင့်ဆိုထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဇန္တုသုတ္တ
ဇန္တုသုတ္တ-သံ၊၁၊၆၀။ သံ၊မြန်၊၁၊၅၉။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၁၀၆-၈။ သံ၊ဋီ၊၁၊၁၅၇-၈။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၂-ဒေဝပုတ္တသံယုတ္တ၊ ၃-နာနာတိတ္ထိယဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
ဘုရားရှင်အထံတော်၌ ကမ္မဋ္ဌာန်းယူလာပြီး ကောသလနိုင်ငံ ဟိမဝန္တာ တောရကျောင်းတို့၌ တရားမရှုပဲ အချိန်ဖြုန်းနေကြသော ရဟန်းတို့အား အချိန်ဖြုန်း သူတို့၏ အမူအရာနှင့်လုပ်ဆောင်ချက်၊ ရှေးရဟန်းတော်တို့၏ အခြေအနေနှင့် ယခုရောက်နေကြသော ရဟန်းတို့၏ အခြေအနေများကို နှိုင်းယှဉ်၍ ဇန္တုနတ်သားက ဥပုသ်ပြုရန် ရောက်ရှိလာသော သံဃာတော်ကို လက်အုပ်ချီလျှက် အချို့ပမတ္တရဟန်းတို့ကို သူသေကောင်တို့ကဲ့သို့ အပဝိဒ္ဓ, အနာထဖြစ်နေပုံနှင့် အပ္ပမတ္တရဟန်းတို့ကို မိမိရှိခိုးပါကြောင်း လျှောက်ထားသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ဖွင့်သင့်သောပုဒ်များကို ဖွင့်ဆိုထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဇမ္ဗာလီသုတ္တ
ဇမ္ဗာလီသုတ္တ-အံ၊၁၊၄၈၄-၆။ အံ၊မြန်၊၁၊၄၉၉-၅၀၁။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၅၂-၆။ အံ၊ဋီ၊၂၊၃၅၂-၃။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ စတုတ္ထပဏ္ဏာသက၊ (၁၈) ၃-သဉ္စေတနိယဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
ဤသုတ်၌ (၁)အညတရ သန္တစေတောဝိမုတ္တိသမာပတ်ကို ရသော သက္ကာယနိရောဓကို နှလုံးသွင်းသော်လည်း သစ်စေးပေနေသောလက်ဖြင့် သစ်ကိုင်းအစရှိသည်ကို ကိုင်သောဥပမာဖြင့် သက္ကာယနိရောဓကို မျှော်လင့်တောင့်တချက် မရှိသောပုဂ္ဂိုလ်၊ (၂) အညတရသန္တစေတောဝိမုတ္တိသမာပတ်ကို ရသော သက္ကာယနိရောဓကို နှလုံးသွင်းသော သန့်ရှင်းသောလက်ဖြင့် သစ်ကိုင်းကို ကိုင်သော ဥပမာဖြင့် သက္ကာယနိရောဓကို မျှော်လင့်တောင့်တရရှိနိုင်သောပုဂ္ဂိုလ်၊ (၃)အညတရ သန္တစေတောဝိမုတ္တိသမာပတ်ကိုရသော အဝိဇ္ဇာပဘေဒကို နှလုံးသွင်းသော တံစည်းတွင်း (ရေဆိုးအိုင်) ဥပမာဖြင့် အဝိဇ္ဇာပဘေဒကို ရရှိရန် မျှော်လင့်တောင့်တချက်မရှိသောပုဂ္ဂိုလ်၊ (၄) အညတရ သန္တစေတောဝိမုတ္တိကို ရသော အဝိဇ္ဇာပဘေဒကို နှလုံးသွင်းသော တံစည်းတွင်း (ရေဆိုးအိုင်)ဥပမာဖြင့် အဝိဇ္ဇာပဘေဒကို မချွတ်ရနိုင်သောပုဂ္ဂိုလ်ဟု ပုဂ္ဂိုလ်လေးမျိုးကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် အကျယ်အားဖြင့် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ သိသင့်သိထိုက်သောပုဒ်တို့ကို ဖွင့်ဆိုပြီး ထင်ရှား သိလွယ်သော ဥပမာန ဥပမေယျတို့ဖြင့်လည်း ပါဠိတော်၏ ဆိုလိုချက်ကို ထင်ရှား အောင် ဖွင့်ပြထားပါသည်။
ဋီကာ၌လည်း ပါရိပန္ထိကပုဒ်ကို အကျယ်ဖွင့်ပြီး သိသင့်သောပုဒ်တို့ကို ဖွင့်ဆိုထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဇရာသုတ္တ
ဇရာသုတ္တ (၂)-သံ၊၁၊၃၃။ သံ၊မြန်၊၁၊၃၃။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၈၆-၇။ သံ၊ဋီ၊၁၊၁၂၈။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-ဒေဝတာသံယုတ္တ၊ ၆-ဇရာဝဂ်၊ ပဌမသုတ်။
အိုမင်းသည့်တိုင်အောင် ကောင်းသောအရာကား “သီလ၊ ယုံကြည်မှု “သဒ္ဓါ”၌ စွဲမြဲစွာတည်နေခြင်းသည် သူတော်ကောင်းဖြစ်၏။ လူသားတို့၏ ရတနာကား ပညာ၊ ခိုးသူတို့ မလုယူနိုင်သောအရာကား ကုသိုလ်ကောင်းမှုဟု အညတရနတ်သားအား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ မှတ်သားဖွယ် ဖွင့်ဆိုထားပါသည်။
-သုတ္တနိ၊၄၀၅-၆။ သုတ္တနိ၊မြန်၊၃၈၂-၃။ သုတ္တနိ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၄၆-၉။
ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ သုတ္တနိပါတ, ၄-အဋ္ဌကဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
သာကေတမြို့သား ဘုရားရှင်၏ မယ်တော် ခမည်းတော်တော်စပ်ဖူးသော ဗြာဟ္မဏဇနီးမောင်နှံနှစ်ဦးတို့ ပရိနိဗ္ဗာန်ဝင်စံသဖြင့် အန္တိမဈာပနသဘင် ဆင်ယင် ကျင်းပရာ သာကေတမြို့သုသာန်၌ ပရိသတ်တို့အား သံဝေဂဉာဏ် ဖြစ်ပွားစေရန် (၁၀)ဂါထာဖြင့် ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ ဗုဒ္ဓမာတာပိတုဝတ္ထုအပြည့်အစုံနှင့် ဂါထာများအဖွင့် ဒေသနာတော်အဆုံး၌ ပရိသတ်(၈၄၀၀၀)တို့ တရားသိမြင် ကျွတ်တမ်းဝင်ပုံကို ပြဆိုထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဇရာဓမ္မသုတ္တ
ဇရာဓမ္မသုတ္တ-သံ၊၃၊၁၉၀-၁။ သံ၊မြန်၊၃၊၁၉၆-၇။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၇၅-၆။ သံ၊ဋီ၊၂၊၄၉၈-၉။ သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၄-ဣန္ဒြိယသံယုတ္တ၊ ၅-ဇရာဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
ဘုရားရှင်ရူပကာယတော်၏ ဇရာသဘာဝ မသိမသာဖြစ်ပေါ်လာသည်ကို အရှင်အာနန္ဒာ လျှောက်ထားမှုနှင့်ဆက်စပ်၍ အရွယ်နုပျိုမှု၌ ဇရာဓမ္မ ကျန်းမာမှု၌ ဗျာဓိဓမ္မ အသက်ရှင်မှု၌ မရဏဓမ္မတို့ ဖြစ်ပေါ်လာပုံကို မိန့်ကြားတော်မူပြီး ဇရာ, မရဏတို့ သတ္တဝါတို့ကို နှိပ်စက်နေပုံကို သံဝေဂဉာဏ်ဖြစ်စေရန် သာဝတ္ထိမြို့ ပုဗ္ဗာရုံကျောင်းတိုက် မိဂါရမာတု ပြသာဒ်အနောက်ဖက် လေသာဆောင်၌ အရှင်အာနန္ဒာအား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ဘုရားရှင် နေပူဆာလှုံမှုနှင့်ဆက်စပ်၍ ဖွင့်ဆိုချက်၊ ဘုရားရှင်နှင့် ပကတိလူသားတို့၏ ဇရာဓမ္မနှိုင်းယှဉ်ချက်၊ ဘုရားရှင်၏ ဇရာသဘာဝ အခြားသူတို့အား မသိသာသော်လည်း အနီးကပ်နေသော အရှင်အာနန္ဒာအား သိသာပုံ၊ အရှင်အာနန္ဒာ၏ ဂရဟနစ္ဆရိယဖြစ်ပုံ အစရှိသည်တို့ကို ဖွင့်ပြထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဇရာမရဏသုတ္တ
ဇရာမရဏသုတ္တ (၂)-သံ၊၁၊၇၀-၁။ သံ၊မြန်၊၁၊၆၉-၇၀။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၁၂၆-၇။ သံ၊ဋီ၊၁၊၁၇၅-၇။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၃-ကောသလသံယုတ္တ၊ ပဌမဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
ဇရာမရဏမှလွတ်သော ဇာတိရှိပါသလား? ဟု မေးလျှောက်လာသော ကောသလဘုရင်အား “ချမ်းသာကြွယ်ဝသော ခတ္တိယမဟာသာလ, ဗြာဟ္မဏ မဟာသာလ၊ ဂဟပတိမဟာသာလတို့အားလည်း ဇရာ, မရဏမှ လွတ်သော ဇာတိမရှိပုံ၊ ရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်သည်လည်း ဤရူပကာယ၏ ပျက်စီးခြင်းသဘော ပစ်ချရခြင်းသဘောရှိပုံ အကျယ်ကို ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ မဟာသာလများအကြောင်းနှင့် သိသင့်သော ပုဒ်တို့ကို ဖွင့်ဆိုထားပါသည်။
-သံ၊၁၊၃၄၈။ သံ၊မြန်၊၁၊၃၃၃-၄။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၁၈။ သံ၊ဋီ၊၂၊၁၂၅။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-နိဒါနသံယုတ္တ၊ ၈-သမဏဗြဟ္မဏဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
ဇရာမရဏ, ဇရာမရဏသမုဒယ, ဇရာမရဏနိရောဓ, ဇရာမရဏ နိရောဓဂါမိနီပဋိပဒါတို့ကို မသိကြသော သမဏ, ဗြာဟ္မဏတို့ကို သမဏ, ဗြာဟ္မဏတို့၌ သမဏ-ဗြာဟ္မဏဟု မသမုတ်အပ်ကုန်။ ထိုအရှင်တို့သည် မျက်မှောက်ဘဝ၌ပင် သာမညတ္ထ ဗြာဟ္မညတ္ထတို့ကို ကိုယ်တိုင် ထူးသောဉာဏ် ဖြင့်သိ၍ မျက်မှောက်ပြု၍ မနေနိုင်ကြ။ ဇရာမရဏ အစရှိသော ဓမ္မလေးပါးတို့ကို ကွဲကွဲပြားပြား သိကြကုန်သော သမဏဗြာဟ္မဏတို့ကို သမဏဗြဟ္မဏတို့၌ သမဏဗြာဟ္မဏဟု သမုတ်အပ်ကုန်၏။ ထိုအရှင်တို့သည် သာမညတ္ထ၊ ဗြဟ္မညတ္ထတို့ကို မျက်မှောက်ဘဝမှာပင် ကိုယ်တိုင်ထူးသောဉာဏ်ဖြင့် သိကြကုန်၍ မျက်မှောက်ပြုကြကုန်၍ နေနိုင်ကြကုန်၏ဟု ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဇလာဗုဇဒါနူပကာရသုတ္တ
ဇလာဗုဇဒါနူပကာရသုတ္တ (၃၀)-သံ၊၂၊၂၀၉။ သံ၊မြန်၊၂၊၂၀၀။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၉-သုပဏ္ဏသံယုတ္တ၊ (၁၇)မှ (၄၆)အထိ သုတ်ပေါင်း(၃၀)။ (ဇလာဗုဇဒါနူပကာရသုတ်(၁၀)၊ သံသေဒဇ ဒါနူပကာရသုတ်(၁၀)၊ ဩပပါတိကဒါနူပကာရသုတ်(၁၀)တို့ဖြစ်၏။
(ဇလာဗုဇ/သံသေဒဇ/ဩပပါတိက ဖြစ်သော ဂဠုန်တို့၏ ဂုဏ်ကျေးဇူးကို သိရ၍ ထိုဂဠုန်မျိုးတို့၌ ဖြစ်နိုင်ရန်တောင့်တ၍ လှူဖွယ်ဝတ္ထု(၁၀)မျိုးတို့တွင် တစ်မျိုးမျိုးကို ပေးလှူ၏။ ကိုယ်, နှုတ်, စိတ်တို့ဖြင့် (၂)မျိုးသောကံကို ပြုလုပ်ကြကုန်၏။ ထို့ကြောင့် (ဇလာဗုဇ/သံသေဒဇ/ဩပပါတိက)ဂဠုန်မျိုးတို့၌ သတ္တဝါ တို့ဖြစ်ကြကုန်၏ဟု မေးလျှောက်လာသော ရဟန်းများအား ဘုရားရှင် တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ အသီးသီး ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဇလာဗုဇာဒိဒါနူပကာရသုတ္တတ္တိံသက
ဇလာဗုဇာဒိဒါနူပကာရသုတ္တတ္တိံသက (၃၀)-သံ၊၂၊၂၀၆။ သံ၊မြန်၊၂၊၁၉၆-၇။ သံယုတ္တနိကာယ၊ ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၈-နာဂသံယုတ္တ၊ (၂၁)မှ(၅၀)အထိ သုတ်ပေါင်း(၃၀)။ (ဇလာဗုဇဒါနူပကာရသုတ်(၁၀)၊ သံသေဒဇဒါနူပကာရသုတ်(၁၀)၊ ဩပပါတိကဒါနူပကာရသုတ်(၁၀) တို့ဖြစ်၏။)
(ဇလာဗုဇ/သံသေဒဇ/ ဩပပါတိက)နဂါးတို့၏ ဂုဏ်ကျေးဇူးကိုသိရ၍ ထိုနဂါးမျိုးတို့၌ဖြစ်နိုင်ရန် တောင့်တ၍ လှူဖွယ်ဝတ္ထုဆယ်မျိုးတို့တွင် တစ်မျိုးမျိုးကို ပေးလှူ၏။ ကိုယ်, နှုတ်, စိတ်တို့ဖြင့် နှစ်ပါးသောကံကို ပြုလုပ်ကြကုန်၏။ ထိုသူတို့သည် ကွယ်လွန်သည်၏အခြားမဲ့၌ (ဇလာဗုဇ/သံသေဒဇ/ ဩပပါတိက) နဂါးမျိုးတို့၌ ဖြစ်ကြကုန်၏ဟု မေးလျှောက်လာသောရဟန်းအား ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဇဝသုတ္တ
ဇဝသုတ္တ-အံ၊၁၊၄၂၈။ အံ၊မြန်၊၁၊၄၄၁။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ တတိယပဏ္ဏာသက၊ (၁၂)၂-ကေသိဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
မင်းအားထိုက်တန်သော မင်း၏အသုံးအဆောင် အာဇာနည်မြင်းကောင်း၏ အင်္ဂါလေးပါးနှင့် အာဟုနေယျအစရှိသော သံဃာတော်၏ အကျိုးဂုဏ်လေး ပါးနှင့်ပြည့်စုံသော ရဟန်းတော်၏ အရည်အချင်းလေးမျိုးကို ဘုရားရှင် ကောသလ နိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ ရဟန်းတို့အား ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဇဝနပညာသုတ္တ
ဇဝနပညာသုတ္တ-သံ၊၃၊၃၆၁။ သံ၊မြန်၊၃၊၃၆၆။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၁-သောတာပတ္တိသံယုတ္တ၊ ၇-မဟာပညဝဂ္ဂ၊ ဧကာဒသမသုတ်။
သပ္ပုရိသသံသေဝ၊ သဒ္ဓမ္မဿဝန၊ ယောနိသောမနသိကာရ၊ ဓမ္မာနုဓမ္မ ပဋိပတ္တိ-ဟူသော တရားလေးပါးတို့ကို ပွားများအပ်, ကြိမ်ဖန်များစွာ အလေ့အလာ ပြုအပ်သည်ရှိသော် လျင်မြန်သောဉာဏ်ပညာဖြစ်ခြင်းငှာ ဖြစ်ကုန်၏ဟု ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဇာဂရသုတ္တ
ဇာဂရသုတ္တ-သံ၊၁၊၃။ သံ၊မြန်၊၁၊၃-၄။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၂၃-၄။ သံ၊ဋီ၊၁၊၆၈-၉။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-ဒေဝတာသံယုတ္တ၊ ၁-နဠဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
နီဝရဏတရားငါးပါးတို့သည် ကိလေသာဟူသော အိပ်ပျော်သည့်တရား၊ ကိလေသာမြူကို ဆွဲယူသောတရား၊ (သဒ္ဒါအစရှိသော) ဣန္ဒြေငါးပါးတို့သည် ကိလေသာမှ နိုးကြားသောတရား၊ (ကိလေသာမြူ အညစ်အကြေးမှ) စင်ကြယ်သော တရားများဖြစ်ပုံကို အညတရနတ်သားအား ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ မှတ်သားဖွယ် ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဇာဂရိယသုတ္တ
ဇာဂရိယသုတ္တ-ဣတိဝုတ်၊၂၃၃။ ဣတိဝုတ်၊မြန်၊၂၀၇။ ဣတိဝုတ်၊ဋ္ဌ၊၁၆၄-၇။
-ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ ဣတိဝုတ္တက၊ ၂-ဒုကနိပါတ၊ ဒုတိယဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
သတိသမ္ပဇည, သမာဟိတ, ပမုဒိတ, ဝိပ္ပသန္န ဟူသော ဇာဂရ တရားငါးပါး ဖြင့်နေ၍ ကုသိုလ်တရားတို့၌ ဝိပဿနာရှုနေသော ရဟန်းတော်သည် မျက်မှောက် ဘဝ၌ပင် အနာဂါမ် ရဟန္တာဖြစ်နိုင်ကြောင်း ဘုရားရှင်ဟောတော်မူပုံကို ခုဇ္ဇုတ္တရာက သာမာဝတီအမှူးရှိသော မိဖုရားတို့အား ဟောကြားသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ အကျယ်ဖွင့်ပြချက်ပါရှိပါသည်။ သဒ္ဓါအစရှိသော ဇာဂရ တရားတို့နှင့် ပြည့်စုံနေသူသည် အတ္တာနုဝါဒဘေး၊ ပရာနုဝါဒဘေး၊ ဒဏ္ဍဘေး၊ ဒုဂ္ဂတိဘေး၊ အလုံးစုံသော ဝဋ်ဘေးတို့ မရှိနိုင်ပုံကိုလည်း ဖွင့်ပြထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဇာဏုဿောဏိသုတ္တ
ဇာဏုဿောဏိသုတ္တ (၃)-သံ၊၁၊၃၀၄။ သံ၊မြန်၊၁၊၂၉၁-၂။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၇၀။ သံ၊ဋီ၊၂၊၈၉။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-နိဒါနသံယုတ္တ၊ ၅-ဂဟပတိဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
ဇာဏုဿောဏိပုဏ္ဏား၏ မေးလျှောက်သော “သဗ္ဗံ အတ္ထိ၊ သဗ္ဗံ နတ္ထိ” ဟူသော အစွန်းနှစ်ဖက်လွတ် ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ အနုလောမဒေသနာနှင့် ပဋိလောမ ဒေသနာတော် ဟောတော်မူသည့်အဆုံး၌ ဥပါသကာအဖြစ်ခံယူပုံကို ကောသလ နိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ ဇာဏုဿောဏိပုဏ္ဏားအား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၁၊၁၆၆-၈။ အံ၊မြန်၊၁၊၁၈၅-၇။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၄၉။ အံ၊ဋီ၊၂၊၁၃၈။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ တိကနိပါတ၊ ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ (၆)၁-ဗြဟ္မဏဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
ဇာဏုဿောဏိပုဏ္ဏား၏ ဗြာဟ္မဏတို့၏ တေဝိဇ္ဇနှင့်ဆက်စပ်၍ လျှောက်ထားချက်အရ ဘုရားရှင်က အရိယတေဝိဇ္ဇကို အကျယ်ဟောပြတော်မူရာ ဇာဏုဿောဏိ ဗြာဟ္မဏကြီးက ဗြာဟ္မဏတို့၏ တေဝိဇ္ဇသည် အရိယတေဝိဇ္ဇကို လိုက်မမီနိုင်ပုံကို လျှောက်ထားပြီး ဥပါသကာအဖြစ် ခံယူသွားပုံကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၃၊၄၇၈-၄၈၂။ အံ၊မြန်၊၃၊၄၆၉-၄၇၂။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၃၈-၉။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဒသကနိပါတ၊ စတုတ္ထပဏ္ဏာသ၊ (၁၇)၂-ဇာဏုဿောဏိဝဂ္ဂ၊ ဧကာဒသမသုတ်။
ပုဗ္ဗပေတဉာတိသာလောဟိတဒါနနှင့်ဆက်စပ်၍ ဇာဏုဿောဏိ ဗြာဟ္မဏကြီး လျှောက်ထားချက်ကို ဌာန, အဌာန ဖြစ်ပုံ အကျယ်ကို ဝေဖန်၍ ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ ဇာဏုဿောဏိ ဗြာဟ္မဏကြီးအား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ နေရယိက, တိရစ္ဆာနယောနိ, မနုဿ, ဒေဝ, ပေတ္တိဝိသယ-တို့၏ အာဟာရအသီးသီးကို ဖွင့်ပြထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဇာဏုဿောဏိဗြာဟ္မဏသုတ္တ
ဇာဏုဿောဏိဗြာဟ္မဏသုတ္တ-သံ၊၃၊၄-၆။ သံ၊မြန်၊၃၊၄-၆။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၅၆-၉။ သံ၊ဋီ၊၂၊၃၉၆-၈။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-မဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-အဝိဇ္ဇာဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
(၆)လတစ်ကြိမ် သာဝတ္ထိမြို့တော်ကိုကြည့်ရှုရန် ထွက်လာသော ဇာဏုဿောဏိပုဏ္ဏားကြီး၏ သဗ္ဗသေတယာဉ်ကို လူအပေါင်းတို့က “ဗြဟ္မယာန” ဟု ပြောဆိုမှုကို အကြောင်းပြု၍ အရှင်အာနန္ဒာထေရ်က မေးလျှောက်ရာ ဘုရားရှင်က “အရိယ အဋ္ဌင်္ဂိကမဂ္ဂ”သည် ဤဓမ္မဝိနယ သာသနာတော်၌ “ဗြဟ္မယာန “ဓမ္မယာန” “အနုတ္တရ သင်္ဂါမဝိဇယ” ဖြစ်ပုံအကျယ်နှင့် ဓမ္မဝိနယ၌ ဗြဟ္မယာန၏ အစိတ်အပိုင်းတို့ကို ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့တော် ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ အရှင်အာနန္ဒာမထေရ်အား ဘုရားရှင် အကျယ်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ သဗ္ဗသေတဝဠဝါဘိရထ အစရှိသော ဇာဏုဿောဏိ ပုဏ္ဏားကြီး၏ အဆောင်အယောင် ဗြဟ္မယာန, ဓမ္မဝိနယ ဗြဟ္မယာန အစရှိသော မှတ်သားဖွယ်ရာများကို ပြည့်ပြည့်စုံစုံ ဖွင့်ပြထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဇာတရူပရဇတသုတ္တ
ဇာတရူပရဇတသုတ္တ-သံ၊၃၊၄၀၉။ သံ၊မြန်၊၃၊၄၁၅။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၃၆။ သံ၊ဋီ၊၂၊၅၄၈။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၂-သစ္စသံယုတ္တ၊ ၉-အာမကဓညပေယျာလဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
(ဇာတရူပရဇတကို ခံယူခြင်းမှ ရှောင်ကြဉ်သော သတ္တဝါတို့သည် နည်းပါးကုန်၏။ မရှောင်ကြဉ်သော သတ္တဝါတို့သည် များကုန်၏ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ ဇာတရူပ, ရဇတ အမျိုးအစားနှင့် ပဋိဝိရတဖြစ်ပုံကို ဖွင့်ပြထားပါသည်။
ဋီကာ၌ ပဋိဂ္ဂဟဏတ္ထ၊ ပဋိဂ္ဂဟဏ(၃)မျိုးတို့၏ အဓိပ္ပါယ်များကို ဖွင့်ပြ ထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဇာတိသုတ္တာဒိဒသက
ဇာတိသုတ္တာဒိဒသက (၁၀)-သံ၊၁၊၃၄၉။ သံ၊မြန်၊၁၊၃၃၄။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-နိဒါနသံယုတ္တ၊ ၈-သမဏဗြာဟ္မဏဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ္တမှ ဧကာဒသမသုတ်အထိ (၁၀)သုတ်။
-ဇာတိ, ဇာတိသမုဒယ, ဇာတိနိရောဓ, ဇာတိနိရောဓဂါမိနီပဋိပဒါ၊
-ဘဝ, ဘဝသမုဒယ, ဘဝနိရောဓ, ဘဝနိရောဓဂါမိနီပဋိပဒါ။
-ဥပါဒါန, ဥပါဒါနသမုဒယ, ဥပါဒါနနိရောဓ, ဥပါဒါနနိရောဓဂါမိနီပဋိပဒါ၊
-တဏှာ, တဏှာသမုဒယ, တဏှာနိရောဓ, တဏှာနိရောဓဂါမိနီပဋိပဒါ၊
-ဝေဒနာ, ဝေဒနာသမုဒယ, ဝေဒနာနိရောဓ, ဝေဒနာနိရောဓဂါမိနီပဋိပဒါ၊
-ဖဿ, ဖဿသမုဒယ, ဖဿနိရောဓ, ဖဿနိရောဓဂါမိနီပဋိပဒါ၊
-သဠာယတန, သဠာယတနသမုဒယ, သဠာယတနနိရောဓ, သဠာယတန နိရောဓဂါမိနီပဋိပဒါ၊
-နာမရူပ, နာမရူပသမုဒယ, နာမရူပနိရောဓ, နာမရူပနိရောဓဂါမိနီပဋိပဒါ၊
-ဝိညာဏ, ဝိညာဏသမုဒယ, ဝိညာဏနိရောဓ, ဝိညာဏနိရောဓဂါမိနီပဋိပဒါ၊
-သင်္ခါရ, သင်္ခါရသမုဒယ, သင်္ခါရနိရောဓ, သင်္ခါရနိရောဓဂါမိနီပဋိပဒါတို့ကိုမသိသော သမဏ, ဗြာဟ္မဏတို့ကို သမဏ, ဗြာဟ္မဏတို့၌ သမဏ, ဗြာဟ္မဏဟု မသမုတ် အပ်ကုန်။ ထိုအရှင်တို့သည် သာမညတ္ထ, ဗြာဟ္မညတ္တတို့ကို မျက်မှောက်ဘဝ၌ ကိုယ်တိုင်ထူးသောဉာဏ်ဖြင့် မျက်မှောက်ပြုနိုင် ပြီးစီးပြည့်စုံစေ၍ မနေနိုင်ကြကုန်။
ထိုလေးမျိုးကို ကွဲကွဲပြားပြားသိကြသော သမဏ, ဗြာဟ္မဏတို့ကို သမဏ, ဗြာဟ္မဏတို့၌ သမုတ်အပ်ကုန်၏။ ထိုအရှင်တို့သည် မျက်မှောက် ဘဝ၌ပင် သာမညတ္ထ, ဗြာဟ္မညတ္ထတို့ကို ကိုယ်တိုင်ထူးသောဉာဏ်ဖြင့် မျက်မှောက် ပြုနိုင် ပြီးစီးပြည့်စုံစေကြကုန်၍ နေနိုင်ကြကုန်လိမ့်လတ္တံ့-ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဇာတိဓမ္မာဒိသုဒသက
ဇာတိဓမ္မာဒိသုဒသက (၁၀)-သံ၊၂၊၂၅၆။ သံ၊မြန်၊၂၊၂၄၈။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၁။ သံ၊ဋီ၊၂၊၂၉၁။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-သဠာယတနသံယုတ္တ၊ ၄-ဇာတိဓမ္မဝဂ္ဂ၊ ပထမသုတ်မှ ဒသမသုတ်အထိ (၁၀)သုတ်။
အလုံးစုံသောအရာတို့သည် ဇာတိဓမ္မ, ဇရာဓမ္မ, ဗျာဓိဓမ္မ, မရဏဓမ္မ, သောကဓမ္မ, သံကိလေသဓမ္မ, ခယဓမ္မ, ဝယဓမ္မ, သမုဒယဓမ္မ, နိရောဓဓမ္မ ဖြစ်ကုန်၏။ အဇ္ဈတ္တိကာယတန(၆)ပါး၊ ဗဟိဒ္ဓါယတန(၆)ပါး၊ ဝိညာဉ်(၆)ပါး၊ ဖဿ(၆)ပါး၊ ဝေဒနာ(၁၈)ပါးတို့ကို ထိုဇာတိဓမ္မအစရှိသော (၁၀)မျိုးသော သဘော ရှိကုန်၏ဟု သိမြင်သော အရိယာသာဝကသည် ထိုအဇ္ဈတ္တိကာယတနအစရှိသော တရားတို့၌ နိဗ္ဗိန္ဒဉာဏ်, ဝိရာဂဉာဏ်, ဝိမုတ္တိဉာဏ်တို့ အဆင့်ဆင့်ဖြစ်ပေါ်လာပြီး ခီဏာ ဇာတိ အစရှိသော ပစ္စဝေက္ခဏာဉာဏ်ဖြင့် ဘဝအားလုံးမှ လွတ်မြောက်ပြီးပုံကို သိ၏ဟု တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ အကျယ်အားဖြင့် ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်များ။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဇာလိယသုတ္တ
ဇာလိယသုတ္တ-ဒီ၊၁၊၁၅၁-၂။ ဒီ၊မြန်၊၁၊၁၈၁-၃။ ဒီ၊ဋ္ဌ၊၁၊၂၈၂-၆။ ဒီ၊ဋီ၊၁၊၃၄၄-၆။ သီ၊ဋီ၊သစ်၊၂၊၃၄၁-၅။
-ဒီဃနိကာယ၊ သီလက္ခန္ဓဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
ဘုရားရှင် ဝံသနိုင်ငံ ကောသမ္ဗီမြို့ ဃောသိတာရုံကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် မုဏ္ဍိယနှင့် ဇာလိယဟူသော ပရိဗိုဇ်ရဟန်း(၂)ပါး ရောက် လာကြပြီး ဘုရားရှင်အား အညတိတ္ထိယတို့၏ အယူဖြစ်သော “တံ ဇီဝံ တံ သရီရံ၊ အညံ ဇီဝံ အညံ သရီရံ” ဟူသော ပုစ္ဆာတစ်စုံ မေးလျှောက်ကြပါသည်။
ဘုရားရှင်က အဖြေမပေးသေးပဲ ဘုရားဖြစ်တော်မူသည်ကစ၍ သာမည ဖလသုတ် ဒေသနာတော်အတိုင်း သီလသမ္ပန္နဖြစ်ပုံ၊ ရူပဈာန်လေးပါးနှင့် ပြည့်စုံပုံတို့ကို ဟောတော်မူပါသည်။ ဈာန်တစ်ပါးပြီးတိုင်း ဈာန်ရပုဂ္ဂိုလ်သည် “တံ ဇီဝံ” အစရှိသောစကားတို့ကို ပြောဆိုခြင်းငှာ သင့်မည်လောဟု မေးတော်မူပါသည်။ ပရိဗိုဇ်တို့က သင့်ပါသည်ဟု ဖြေကြားကြပါသည်။ ထိုသို့ သိတော်မူခြင်းကြောင့် ငါဘုရားသည် “တံ ဇီဝံ” အစရှိသည်တို့ကို ဟောတော်မမူပုံကို မိန့်ကြားတော်မူပါသည်။
ဝိပဿနာဉာဏ်ဖြစ်ပုံ၊ မဂ်ဉာဏ်, ဖိုလ်ဉာဏ်ဖြစ်ပုံ ရဟန္တာဖြစ်ပုံအထိ ဟောတော်မူပြီး ဓမ္မကထာတစ်ခုပြီးတိုင်း တစ်ခါမေးတော်မူပါသည်။ ရဟန္တာ ဖြစ်ပြီးပုံကို ဟောတော်မူပြီး မေးတော်မူသည့်အခါ ပရိဗိုဇ်များက ရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်သည် “တံ ဇီဝံ” အစရှိသောစကားကို မပြောဆိုတော့ပါဟု လျှောက်ထားကြပါသည်။ ဘုရားရှင်က ဤသို့ သိတော်မူ မြင်တော်မူသောကြောင့် “တံ ဇီဝံ” အစရှိသည်တို့ကို ငါဘုရား ဟောတော်မမူဟု မိန့်တော်မူပါသည်။ ပရိဗိုဇ်များက ဘုရားရှင်၏ ဓမ္မဒေသနာတော်ကို ဝမ်းမြောက်ဝမ်းသာ လက်ခံသွားပုံကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ ဃောသကသူဌေးအကြောင်း, ဃောသိတာရုံကျောင်းသမိုင်း၊ သူဌေးသုံးဦး ကိုးကွယ်သောရသေ့များ ဘုရားရှင်ပွင့်တော်မူပုံကို သိသွား၍ ဘုရားရှင်ထံ ရောက်ရှိကျွတ်တမ်းဝင်ကြပုံ၊ ကောသမ္ဗီမြို့၌ ဘုရားရှင်သီတင်းသုံးရန် ကျောင်းတိုက်ကြီးသုံးတိုက် ဆောက်လုပ်လှူဒါန်းကြပုံ၊ မုဏ္ဍိယနှင့် ဇာလိယပရိဗိုဇ် များအကြောင်း၊ ယင်းပရိဗိုဇ်တို့က ဝါဒတင်လို၍ ပြဿနာမေးပုံအကြောင်း၊ ပုထုဇဉ်သည် ဝိစိကိစ္ဆာရှိနေ၍ “တံ ဇီဝံ” အစရှိသည်တို့ကို ပြောနိုင်ကြောင်း၊ ရဟန္တာ ပုဂ္ဂိုလ်သည် ဝိစိကိစ္ဆာကိုလွန်မြောက်ပြီးဖြစ်၍ မပြောတော့ကြောင်း ပရိဗိုဇ်များ၏ အယူအဆ အစရှိသည်တို့ကို ဖွင့်ပြထားပါသည်။
ဋီကာဟောင်း၌လည်း မှတ်သားဖွယ်ရာများကို ဖွင့်ပြထားပါသည်။
ဋီကာသစ်၌ အလ္လကပ္ပရဋ္ဌကို “အဒ္ဒိလရဋ္ဌ” ဒမိဠရဋ္ဌ-ဟု အရေးအသား ရှိကြောင်း၊ တိရစ္ဆာန်နှင့် လူတို့၏ သဘာဝခြားနားချက်၊ ဃောသကနတ်သား နတ်ဖြစ်ခြင်းအကြောင်း၊ ယင်း၏အသံပျံ့နှံ့ပုံ၊ နတ်ပြည်မှ စုတေခြင်းအကြောင်း၊ ဒီဃဘာဏကနှင့် ဓမ္မပဒဘာဏကတို့ အဆိုအမိန့် မတူပုံ၊ သူဌေးကြီးသုံးဦး သောတာပန်အရိယာသာဝကဖြစ်ပုံ၊ တံဇီဝံသည် ဥစ္ဆေဒဝါဒ, အညံဇီဝံသည် သဿတဝါဒဖြစ်ပုံ၊ အရိယမဂ္ဂသည် မဇ္ဈိမပဋိပဒါ၊ ပရိဗိုဇ်များ၏ ‘န ကလ္လံ တဿေတံ”ဟု လျှောက်ထားခြင်းအကြောင်း အစရှိသည်တို့ကို ဖွင့်ပြထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဇိဂုစ္ဆိတဗ္ဗသုတ္တ
ဇိဂုစ္ဆိတဗ္ဗသုတ္တ-အံ၊၁၊၁၂၄-၅။ အံ၊မြန်၊၁၊၁၄၂-၃။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၉၄-၅။ အံ၊ဋီ၊၂၊၉၄။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ တိကနိပါတ၊ ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၃-ပုဂ္ဂလဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
(၁) ဒိဋ္ဌာနုဂတိလိုက်၍ ကျင့်နိုင်ခြင်း, မကောင်းသတင်း ကျော်စော နိုင်ခြင်းကြောင့် မစင်တွင်း၌ကျနေသော မြွေနှင့်တူသော စက်ဆုတ်ရွံမုန်းအပ် မမှီဝဲထိုက် မဆည်းကပ်ထိုက် မချဉ်းကပ်ထိုက်သော ဒုဿီလ, ပါပဓမ္မ, အသုစိ သင်္ကဿရသမာစာရ, ပဋိစ္ဆကမ္မန္တ, အဿမဏော သမဏပဋိည, အဗြဟ္မစာရီ ဗြဟ္မစာရီပဋိည, အန္တောပူတိ, အဝဿုတ, ကသမ္ဗုဇာတပုဂ္ဂိုလ်။
(၂) အမျက်ထွက်နိုင်, ဘေးကိုပြ၍ခြိမ်းခြောက်နိုင်, အကျိုးမဲ့ကိုပြုနိုင်သောကြောင့် သစ်သားထင်းမီးစ, မစင်တွင်းတို့နှင့်တူသော လျစ်လျူရှုထိုက်, မမှီဝဲထိုက်, မဆည်းကပ်ထိုက်, မချဉ်းကပ်ထိုက်သော အမျက်ထွက်တတ်, များစွာ ပင်ပန်းတတ်, အနည်းငယ်မျှသောစကားဖြင့် အမျက်ထွက်မှု စိတ်ဆိုးမှု, မနှစ်သက်မှုကို ထင်ရှားစွာ ပြုတတ်သောပုဂ္ဂိုလ်။
(၃) ဒိဋ္ဌာနုဂတိသို့လိုက်၍ မကျင့်စေကာမူ ကောင်းသောကျေးဇူး ဂုဏ် သတင်းကျော်စောခြင်းဖြစ်နိုင်သော မှီဝဲထိုက်, ဆည်းကပ်ထိုက် ချဉ်းကပ်ထိုက်သော သီလဝန္တ ကလျာဏဓမ္မပုဂ္ဂိုလ်ဟူသော ပုဂ္ဂိုလ်သုံးမျိုးကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ မှတ်သားဖွယ် ဖွင့်ပြချက်များ ပါရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဇိဏ္ဏသုတ္တ
ဇိဏ္ဏသုတ္တ-သံ၊၁၊၄၀၅-၆။ သံ၊မြန်၊၁၊၃၉၃-၅။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၅၉-၁၆၂။ သံ၊ဋီ၊၂၊၁၆၀-၁။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၅-ကဿပသံယုတ္တ၊ ပဉ္စမသုတ်။
မိမိ၏ ဒိဋ္ဌဓမ္မသုခဝိဟာရဖြစ်ခြင်း၊ နောင်လာနောက်သား ရဟန်းအများ၏ ဒိဋ္ဌာနုဂတိသို့ လိုက်၍ကျင့်သုံးကြခြင်းကြောင့် ရှည်မြင့်စွာသော ညဉ့်နေတို့ပတ်လုံး ဟိတသုခကို ခံစားနိုင်ခြင်းဟူသော အကျိုးထူးနှစ်မျိုးတို့ သိမြင်ခြင်းကြောင့် ဓုတင် ကျင့်သုံးခြင်း၊ အပိစ္ဆ, သန္တုဋ္ဌီ, ပဝိဝိတ္တ, အသံသဋ္ဌ, အာရဒ္ဓဝီရိယပုဂ္ဂိုလ်ဖြစ်အောင် ကျင့်သုံးခြင်း၊ ယင်းတို့၏ ဂုဏ်ကျေးဇူးကို ချီးမွမ်းပြောဟောပါကြောင်း အရှင်မဟာကဿပထေရ်၏ သီဟနာဒကို မြွက်ကြားစေလို၍ “ဇိဏ္ဏောသိဒါနိ” အစရှိသော စကားကို ဘုရားရှင် မိန့်ကြားတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ မှတ်သားဖွယ် အကျယ်ဖွင့်ပြထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဇီဝကသုတ္တ
ဇီဝကသုတ္တ (၂)-မ၊၂၊၃၁-၅။ မ၊မြန်၊၂၊၃၇-၄၀။ မ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၂-၆။ မ၊ဋီ၊၃၊၂၄-၂၇။
-မဇ္ဈိမနိကာယ၊ မဇ္ဈိမပဏ္ဏာသ၊ ၁-ဂဟပတိဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
ဘုရားရှင် မဂဓနိုင်ငံ ရာဇဂြိုဟ်မြို့ သမားတော်ကြီးဆရာဇီဝက၏ သရက် ဥယျာဉ်ကျောင်း၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် ဆရာဇီဝကရောက်ရှိလာပြီး ဘုရားရှင်အား အာဇီဝကများ၏ တိကောဋိပရိသုဒ္ဓမရှိသော အသားဘုဉ်းပေးမှုနှင့် စပ်လျဉ်း၍ စွပ်စွဲချက် မှန်၊ မမှန် လျှောက်ထားပါသည်။ ဘုရားရှင်က ထိုအာဇီဝကတို့ ပြောဆိုသောစကား မမှန်ကြောင်း မိန့်ကြားတော်မူပြီး၊ မြင်ခြင်း၊ ကြားခြင်း၊ ယုံမှား သံသယရှိခြင်းဟူသော အကြောင်းသုံးပါးဖြင့် အသားကို မဘုဉ်းပေး မသုံးဆောင် အပ်၊ မမြင်ခြင်း၊ မကြားခြင်း၊ ယုံမှားသံသယမရှိခြင်း ဟူသော အကြောင်းသုံးပါးဖြင့် အသားကို ဘုဉ်းပေးသုံးဆောင်ရမည်ဟု ငါဘုရား ဟောကြားတော်မူ၏။
ဘုရားရှင်က ဤငါဘုရား သာသနာတော်၌ ရဟန်းတော်တစ်ပါး ရွာ၊ နိဂုံး တစ်ခုခု၌ သီတင်းသုံးနေထိုင်ပြီး ဗြဟ္မဝိဟာရ တရား(၄)ပါးကို အရပ်လေး မျက်နှာ အထက်အောက်အရပ်မျက်နှာ အားလုံးပြန့်နှံ့နေအောင် “ဝိပုလ မဟဂ္ဂတ အပ္ပမာဏ အဝေရ အဗျာဗဇ္ဈ” -ဖြစ်အောင် ပွားများနေသည့်အခါ ဂဟပတိ ဂဟပတိပုတ္တ တစ်ဦးဦးက ဆွမ်းဘုဉ်းရန် ပင့်လျှောက်လာအံ့၊ ထိုရဟန်းတော်သည် ထိုပင့်ဖိတ်ရာအိမ်သို့ ကြွရောက်ပြီး ခင်းထားသောနေရာ၌ သီတင်းသုံးနေ၏။ ထိုရဟန်းတော်အား အလှူရှင်များက ပဏီတဆွမ်းခဲဖွယ်ဖြင့် ပြုစုလုပ်ကျွေး၏။ ထိုရဟန်းအား ဤဂဟပတိ ဂဟပတိပုတ္တသည် ပဏီတပိဏ္ဍပါတဖြင့် ပြုစုလုပ် ကျွေးပါမူ ကောင်းလေစွဟုလည်းကောင်း ဤဂဟပတိ ဂဟပတိပုတ္တသည် နောင်အခါ၌လည်း ပဏီတပိဏ္ဍပါတဖြင့် ပြုစုလုပ်ကျွေးပါမူ ကောင်းလေစွဟု လည်းကောင်း မကြံမစီ ထိုရဟန်းတော်သည် ထိုဆွမ်းကို အဂထိတ, အမုစ္ဆိတ, အနဇ္ဈောပန္န, အာဒီနဝဒဿာဝီ, နိဿရဏပည-ဖြစ်အောင် ဘုဉ်းပေးသုံးဆောင်၏။ ထိုရဟန်းတော်သည် ထိုဆွမ်းဘောဇဉ်ကို ဘုဉ်းပေးသုံးဆောင်ရာအခါ၌ အတ္တဗျာဗာဓ, ပရဗျာဗာဓ, ဥဘယ ဗျာဗာဓဖြစ်အောင် အားထုတ်နေသလောဟု ဘုရားရှင်က မေးမြန်းတော်မူပါသည်။
သမားတော်ကြီး ဆရာဇီဝကက ထိုသို့မဟုတ်ပါ ထိုရဟန်းတော်သည် ထိုအခါ၌ အနဝဇ္ဇအာဟာရကိုသာ ဘုဉ်းပေးနေပါ၏။ မြတ်စွာဘုရား ဗြဟ္မာသည် ဗြဟ္မဝိဟာရ တရား(၄)ပါးကို ပွားများလျက်နေ၏ ဟူသောစကားကို အကျွန်ုပ်ကြား ဖူးပါသည်။ မြတ်စွာဘုရား အကျွန်ုပ်သည် ထိုစကားကို ယခု မျက်ဝါးဝါးထင်ထင် တွေ့မြင်နေရပါပြီ မြတ်စွာဘုရားသည် ဗြဟ္မဝိဟာရဖြင့် နေလေ့ရှိသူဖြစ်ပါ၏ဟု လျှောက်၏။
ဇီဝက ဗျာပါဒကို ဖြစ်စေတတ်သော ရာဂ, ဒေါသ, မောဟကို ငါဘုရား ပယ်စွန့်ပြီးပြီ၊ အဝိဇ္ဇာ, တဏှာဟူသောအမြစ်ကို အကြွင်းမဲ့ ဖြတ်ပြီးပြီး ထန်းပင်၏ တည်နေရာကဲ့သို့ ဖြစ်အောင်ပြုပြီးပြီးနောက်ထပ် တစ်ဖန်မဖြစ်အောင် ပြုအပ်ပြီးပြီ။ နောင်အခါ (ငါဘုရားသန္တာန်ဝယ်)ဖြစ်ခြင်း မရှိတော့ပြီ။
ဇီဝက (ဗြဟ္မာကြီးသည် ဗျာပါဒအစရှိသော တရားတို့ကို ဝိက္ခမ္ဘနပဟာန်ဖြင့် ပယ်အပ်ပြီ၊ ငါဘုရားသည် သမုစ္ဆေဒပဟာန်ဖြင့် ပယ်အပ်ပြီဟူသော ဤစကားကို သင်ရည်ရွယ်၍ ပြောဆိုသည်ဖြစ်အံ့။ သင်၏ ထိုစကားကို ငါဘုရားခွင့်ပြု(ဝန်ခံ)တော်မူ၏ဟု ဘုရားရှင်က မိန့်တော်မူပြီး မြတ်စွာဘုရား ထိုစကားကိုသာရည်ရွယ်၍ လျှောက်ထားပါ၏ဟု သမားတော်ကြီး ဆရာဇီဝကက လျှောက်ထားပါသည်။
ဇီဝက “ငါဘုရားကိုဖြစ်စေ၊ ငါဘုရား၏ တပည့်သာဝကကိုဖြစ်စေ ရည်ရွယ်၍ သတ္တဝါကိုသတ်သောသူသည် အကြောင်းငါးမျိုးတို့ဖြင့် များစွာသော အကုသိုလ်ကို ပွားစေသူဖြစ်ကြောင်း၊ ထိုအကြောင်းငါးမျိုးနှင့် ဗြဟ္မဝိဟာရလေးပါး ပွားများပုံကို တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ အကျယ်ဟောတော်မူပါသည်။ ဤသုတ်၌ တိကောဋိ ပရိသုဒ္ဓ မံသမစ္ဆကို ရဟန်းတော်များ ဘုဉ်းပေးကြောင်း, ဗြဟ္မဝိဟာရတရားကို တိုးပွားများကြောင်း, လှူမည်ဟုရည်ရွယ်၍ သတ္တဝါကိုသတ်သော အလှူရှင်တို့ များစွာသော အကုသိုလ်ပွားကြောင်းငါးပါးတို့ကို ဘုရားရှင် ဟောတော်မူပါသည်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ဇီဝက၏ အတ္ထုပ္ပတ္တိအကျဉ်းနှင့် သိမှတ်ဖွယ် အနက်အဓိပ္ပါယ်များကို အကျယ်ဖွင့်ဆိုထားပါသည်။
-အံ၊၃၊၅၇-၈။ အံ၊မြန်၊၃၊၅၇-၈။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၂၃။ -အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ အဋ္ဌကနိပါတ ၁-ပဌမပဏ္ဏာသက ၃-ဂဟပတိဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
ဘုရားရှင် မဂဓနိုင်ငံ ရာဇဂြိုဟ်မြို့ ဇီဝက၏အမ္ဗဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် သမားတော်ကြီး ဆရာဇီဝက၏ မေးမြန်းလျှောက်ထားချက်အရ ဥပါသကဖြစ်ထိုက်သူ, ဥပါသကာ၏သီလ၊ အတ္တဟိတာယ နော ပရဟိတပဋိပန္န ဥပါသကာ၊ အတ္တဟိတာယစ ပရဟိတာယစ ပဋိပန္နဥပါသကာတို့၏ အရည်အချင်း နှင့် ဆောင်ရွက်ချက် (၈)မျိုးစီတို့ကို ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဇီဝကမ္ဗနဝပဋိသလ္လာနသုတ္တ
ဇီဝကမ္ဗနဝပဋိသလ္လာနသုတ္တ-သံ၊၂၊၃၅၆။ သံ၊မြန်၊၂၊၃၅၁။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၄၈။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-သဠာယတနသံယုတ္တ၊ (၁၆)၁-နန္ဒိက္ခယဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
အာရုံများစွာ ဖဲကြဉ်ခွာ၍ သင့်ရာရည်မှန်းကမ္မဋ္ဌာန်း၌ စွဲလမ်းကပ်ငြိ ဖော်မရှိဘဲ တစ်ပါးတည်း ကိန်းအောင်းသောရဟန်းသည် ဒွါရ(၆)ပါး, အာရုံ ခြောက်ပါး ဝိညာဏ်(၆)ပါး, ဖဿ(၆)ပါး, ဝေဒနာ(၆)ပါးတို့၌ အနိစ္စဟု မျက်မှောက် ပြုနိုင်၏။ ထင်ထင်ရှားရှားသိနိုင်၏။ တစ်ပါးတည်းကိန်းအောင်းမှု “ပဋိသလ္လာန”၌ အားထုတ်ကြကုန်လောဟု အာယတန တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီခွဲခြမ်း၍ ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဇီဝကမ္ဗဝနသမာဓိသုတ္တ
ဇီဝကမ္ဗဝနသမာဓိသုတ္တ-သံ၊၂၊ ၃၅၆။ သံ၊မြန်၊၂၊၃၅၁။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၄၈။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-သဠာယတနသံယုတ္တ၊ (၁၆)၁-နန္ဒိက္ခယဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
သမာဓိကိုပွားများကြ၊ သမာဓိရှိသော ရဟန်းသည် ဒွါရ(၆)ပါး၊ အာရုံ (၆) ပါး၊ ဝိညာဏ်(၆)ပါး၊ ဖဿ(၆)ပါး၊ ဝေဒနာ(၆)ပါးတို့ကို အနိစ္စဟု မှန်ကန်စွာ သိနိုင်၏ဟု မဂဓနိုင်ငံ ရာဇဂြိုဟ်မြို့ သမားတော်ဆရာဇီဝက၏ သရက်ဥယျာဉ်ကျောင်းတော်၌ ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဇီဝိကသုတ္တ
ဇီဝိကသုတ္တ-ဣတိဝုတ်၊၂၅၅-၆။ ဣတိဝုတ်၊မြန်၊၂၄၀-၁။ ဣတိဝုတ်၊ဋ္ဌ၊၂၇၆-၉။
-ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ ဣတိဝုတ္တက၊ ၃-တိကနိပါတ၊ ၅-ပဉ္စမဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
ဆွမ်းခံစား၍ အသက်မွေးခြင်းသည် ယုတ်ညံ့သော အသက်မွေးခြင်းဖြစ်ပုံ ဆဲရေးခံရပုံ၊ ကုလပုတ္တတို့သည် အကျိုးနှင့်စပ်သောအကြောင်း (အကြောင်းနှင့် စပ်သောအကျိုးထူး)ကိုစွဲ၍ ထိုအသက်မွေးမှုကို ပြုကြကုန်၏။ မင်းဘေး, ခိုးသူဘေး, ကြွေးမြီမဆပ်နိုင်ခြင်း၊ ကြွင်းသောဘေး အန္တရာယ် နှိပ်စက်ခြင်းနဲ့ အသက်မွေးရန်ခက်ခဲခြင်းဟူသော အကြောင်းတို့ကြောင့် ရဟန်းပြု သူများသည် အခြေအနေကြောင့် ရဟန်းပြုကြရခြင်းကြောင့် သဒ္ဓါပဗ္ဗဇိတမဟုတ်၊ ဘယာပဗ္ဗဇိတများ ဖြစ်ကြသည်။
ကုလပုတ္တများသည် ဆင်းရဲဒုက္ခကုန်ဆုံးရေးအတွက် ရဟန်း ပြုကြသည်။ ထိုကဲ့သို့ ရည်ရွယ်ချက်ကောင်းခဲ့သော်လည်း အဘိဇ္ဈာများခြင်း၊ ကာမဂုဏ်တို့၌ ပြင်းထန်စွာတပ်မက်ခြင်း၊ ဖောက်ပြန်သော စိတ်ရှိခြင်း၊ ပြစ်မှားလိုသော စိတ်အကြံ ရှိခြင်း သတိလွတ်ခြင်း၊ ပညာအဆင်အခြင်မရှိခြင်း၊ စိတ်မတည်ငြိမ်ခြင်း၊ စိတ်ပျံ့လွင့်ခြင်း၊ ဣန္ဒြေမစောင့်စည်းခြင်းဟူသော တရားတို့ဖြစ်နေသောရဟန်းသည် လူသေကောင်ကို မီးရှို့ရာ အသုံးပြုထားသဖြင့် အစွန်းနှစ်ဖက်၌ မီးလောင်ထားသော အလယ်၌ မစင်လိမ်းကျံပေနေသော ထင်း(ကုလား) တုံးသည် ရွာ၌ထင်းအဖြစ်လည်း သုံး၍မရ၊ တော၌လည်း အသုံးမကျသကဲ့သို့ လူ့စည်းစိမ်မှလည်း ဆုတ် ယုတ်၊ ရဟန်းပြုခြင်းအကျိုးမှလည်း ဆုံးရှုံးပျက်စီး၏ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည်ကို နာယူခဲ့ရကြောင်းကို ခုဇ္ဈတ္တုရာက သာမာဝတီအမှူးရှိသော မိဖုရားငါးရာတို့အား ဟောကြားသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ ဤသုတ်တော်ဖြစ်ပေါ်လာခဲ့ပုံ အဋ္ဌုပ္ပတ္တိနှင့်တကွ မှတ်သားဖွယ်ရာများကို အကျယ်ဖွင့်ဆို၍ ပြထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဇီဝိတိန္ဒြိယသုတ္တ
ဇီဝိတိန္ဒြိယသုတ္တ-သံ၊၃၊၁၇၉။ သံ၊မြန်၊၃၊၁၈၅။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၆၉။ သံ၊ဋီ၊၂၊၄၃။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၄-ဣန္ဒြိယသံယုတ္တ၊ ၃-ဆဋိန္ဒိယဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
ဣတ္ထိန္ဒြေ, ပုရိသိန္ဒြေ, ဇီဝိတိန္ဒြေဟု ဝဋ်ဣန္ဒြေသုံးပါးကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ မှတ်သားဖွယ် ဖွင့်ဆိုထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဇေတဝနသုတ္တ
ဇေတဝနသုတ္တ-သံ၊၁၊၃၁။ သံ၊မြန်၊၁၊၃၀-၁။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၈၄။ သံ၊ဋီ၊၁၊၁၂၄။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-ဒေဝတာသံယုတ္တ၊ ၅-အာဒိတ္တဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
ဇေတဝန်ကျောင်းတော်ဘွဲ့၊ သတ္တဝါတို့(သံသရာဝဋ်မှ) စင်ကြယ်ကြောင်း တရား(၅)ပါး၊ စင်ကြယ်နိုင်သည့်နည်းလမ်း၊ အရှင်သာရိပုတ္တရာအား ဂုဏ်ပြုပူဇော်သော ဂါထာတို့ဖြင့် အနာထပိဏ္ဍိကနတ်သားက ဘုရားရှင်အား လာရောက်လျှောက်ထားပုံကို ပြဆိုသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဈာနသုတ္တ
ဈာနသုတ္တ (၂)-အံ၊၃၊၂၂၀-၄။ အံ၊မြန်၊၃၊၂၂၀-၄။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၇၇-၉။ အံ၊ဋီ၊၃၊၂၉၈-၉။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ နဝကနိပါတ၊ ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၄-မဟာဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
ရူပါရူပသမာပတ်(၈)ပါး နိရောဓသမာပတ်တို့၌ ခန္ဓာငါးပါးတရားတို့ကို အနိစ္စ ဒုက္ခ ရောဂ, တဏ္ဍ, သလ္လ, အဃ, အာဗာဓ, ပရ, ပလောက, သုည အနတ္တအားဖြင့် ရှုသောယောဂီပုဂ္ဂိုလ်သည် ထိုခန္ဓာငါးပါးတရားတို့မှ စိတ်ကို နစ်စေ၍ နိဗ္ဗာနဓာတ်သို့ စိတ်ကိုရောက်အောင်ဆောင်၏။ ထိုယောဂီပုဂ္ဂိုလ်သည် ထိုနိဗ္ဗာန်အာရုံ၌တည်လျှက် အာသဝေါတရားတို့ ကုန်ခြင်းသို့ရောက်၏ အစရှိ သည်ဖြင့် လေးသမားဥပမာဖြင့် သမာပတ်တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ ရှုမှတ်ပုံ၊ နိဗ္ဗာန်ကို မျက်မှောက်မပြုနိုင်လျှင် ဩရမ္ဘာဂိယသံယောဇဉ်တို့၏ ကုန်ခြင်းကြောင့် ထိုထို သမာပတ်၏ဘုံ၌ ဩပပါတိက ပဋိသန္ဓေနေ၍ အောက်ကာမဘုံသို့ ပဋိသန္ဓေအားဖြင့် မပြန်တော့ပုံကို သမာပတ်တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ အကျယ်ဝေဖန်၍ ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၃၊၂၆၄-၅။ အံ၊မြန်၊၃၊၂၆၅-၆။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၈၈။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဒသကနိပါတ၊ ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၁-အာနိသံသဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
သဒ္ဓါ, သီလ, ဗဟုဿုတ, ဓမ္မကထိက, ပရိသာဝစရ ဝိသာရဒေါ ပရိသာယ ဓမ္မဒေသက, ဝိနယဓရ, အာရညိက ပန္တသေနာသန, အာဘိစေတသိကာဒီနံ စတုန္နံ ဈာနာနံ နိကာမလာဘီ, အာသဝက္ခယပုဂ္ဂိုလ်များဖြစ်အောင် အဆင့်ဆင့်အားထုတ်ရမည်။ ထိုပုဂ္ဂိုလ်များဖြစ်လျှင် သမန္တပါသာဒိက, သဗ္ဗာကာရ ပရိပူရပုဂ္ဂိုလ်ဖြစ်ကြောင်း ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဈာနပဉှာသုတ္တ
ဈာနပဉှာသုတ္တ-သံ၊၂၊၄၅၇။ သံ၊မြန်၊၂၊၄၅၂။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၂၉။ သံ၊ဋီ၊၂၊၃၆၉။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၆-မောဂ္ဂလ္လာနသံယုတ္တ၊ ပဌမသုတ်။
ပဌမဈာန်ကိုကြံစည်ခဲ့ပုံ၊ ပထမဈာန်ရခဲ့ပုံ၊ ကာမသဟဂတာသညာ မနသိ ကာရတို့ဖြစ်ပေါ်လာပုံ၊ ဘုရားရှင်တန်ခိုးတော်ဖြင့် စီစဉ်ညွှန်ကြားပုံ၊ “သတ္ထာရာ နုဂ္ဂဟိတ မဟာဘိညပတ္တသာဝက”ဟု ပြောဆိုသူသည် မိမိကိုပြောဆိုလျှင် မှန်ကန်စွာ ပြောဆိုရာရောက်ပုံကို အရှင်မောဂ္ဂလာန်က ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ ရဟန်းတို့အား ဟောကြားသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ကာမသဟဂတာအဖွင့်နှင့် သိမှတ်ဖွယ်ရာများကို ဖွင့်ဆိုထားပါသည်။
-သံ၊၂၊၄၅၈။ သံ၊မြန်၊၂၊၄၅၂-၃၈
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၆-မောဂ္ဂလ္လာနသံယုတ္တ၊ ဒုတိယသုတ်။
ဒုတိယဈာန်နှဆက်စပ်၍ အထက်ပါသုတ်အတိုင်း အရှင်မောဂ္ဂလာန်ထေရ် ရဟန်းတို့အား ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၂၊၄၅၈-၉။ သံ၊မြန်၊၂၊၄၅၃-၄။
တတိယဈာန်နှင့်ဆက်စပ်၍ ပထမဈာန်အတိုင်း အရှင်မောဂ္ဂလာန်ထေရ် ရဟန်းတို့အား ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၂၊၄၅၈-၉။ သံ၊မြန်၊၂၊၄၅၃-၄။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၆-မောဂ္ဂလ္လာနသံယုတ္တ၊ တတိယသုတ်။
တတိယဈာန် ဖြစ်ပေါ်ရရှိပုံနှင့်ဆက်စပ်၍ ပဌမဈာန်အတိုင်း အရှင်မောဂ္ဂလာန်ထေရ်က ရဟန်းတို့အား ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၂၊၄၅၉။ သံ၊မြန်၊၂၊၄၅၃-၄။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၆-မောဂ္ဂလ္လာနသံယုတ္တ၊ စတုတ္ထသုတ်။
စတုတ္ထဈာန်နှင့်ဆက်စပ်၍ ရရှိပုံ၊ ဘုရားရှင် ချီးမြှောက်တော်မူပုံ၊ မဟာဘိညပတ္တဖြစ်ပုံကို ရဟန်းတို့အား အရှင်မောဂ္ဂလာန် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဈာနာဒိသုတ္တ
ဈာနာဒိသုတ္တ (၁၃)-သံ၊၃၊၂၆၇။ သံ၊မြန်၊၃၊၂၆၉။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၈-အနုရုဒ္ဓသံယုတ္တ၊ ဒုတိယဝဂ္ဂ၊ ဧကာဒသမသုတ်။
သတိပဋ္ဌာန်လေးပါးတရားတို့ကို ပွားများခြင်း ကြိမ်ဖန်များစွာ အလေ့အလာ ပြုခြင်းကြောင့် ဈာန ဝိမောက္ခ သမာဓိ သမာပတ္တိ သံကိလေသ ဝေါဒါနဝုဋ္ဌာနတို့ကို မှန်ကန်သည့်အတိုင်း ကွဲကွဲပြားပြား သိနိုင်၏ဟု ရဟန်းတို့အား အရှင်အနုရုဒ္ဓါ မထေရ် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၃၊၂၆၈။ သံ၊မြန်၊၃၊၂၇၁။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၉-ဈာနသံယုတ္တ၊ ၁-ဂင်္ဂါပေယျာလဝဂ္ဂ၊ ပဌမ ... ဒွါသမသုတ်။
ဂင်္ဂါမြစ်သည် အရှေ့ဖက်သို့ ညွတ်ယိမ်းကိုင်းရှိုင်း စီးဆင်းသွားသကဲ့သို့ ရူပါဝစရဈာန်လေးပါးတို့ကို ပွားများသည်ရှိသော် ကြိမ်ဖန်များစွာ အလေ့အလာ , ပြုအပ်သည်ရှိသော် နိဗ္ဗာန်သို့ ညွတ်လိမ်းကိုင်းရှိုင်းလေတော့၏ဟု ဈာန်တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ ဖြစ်စေပုံ ပွားများပုံကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဈာနာဘိညသုတ္တ
ဈာနာဘိညသုတ္တ-သံ၊၁၊၄၁၂-၅။ သံ၊မြန်၊၁၊၄၀၁-၅။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၆၂။ သံ၊ဋီ၊၂၊၁၆၂။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၅-ကဿပသံယုတ္တ၊ နဝမသုတ်။
ငါဘုရားသည် သမာပတ်(၈)ပါး, အဘိညာဉ်(၅)ပါး, စေတောဝိမုတ္တိ ပညာဝိမုတ္တိတို့ကို အလိုရှိသလို ဝင်စားနိုင် သိတော်မူနိုင်သကဲ့သို့ ကဿပသည်လည်း ယင်းတို့ကို အလိုရှိသလို ဝင်စားနိုင်၊ သိနိုင်ပေ၏ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဉာဏသုတ္တ
ဉာဏသုတ္တ (၂)-သံ၊၂၊၄၃၁။ သံ၊မြန်၊၂၊၄၂၆။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၂-ဝေဒနာသံယုတ္တ၊ ၃-အဋ္ဌသတ ပရိယာယဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
ဝေဒနာ, ဝေဒနာသမုဒယ, ဝေဒနာနိရောဓ, ဝေဒနာနိရောဓဂါမိနီပဋိပဒါ, ဝေဒနာယအဿဒ, အာဒီနဝ, နိဿရဏဟူသော ပုဗ္ဗေအနနုဿုတ ဓမ္မတို့၌ စက္ခု, ဉာဏ, ပညာ, ဝိဇ္ဇာ, အာလောက-တို့ဖြစ်ပုံကို ရဟန်းတို့အား တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၃၊၂၂၅-၆။ သံ၊မြန်၊၃၊၂၂၈-၉။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၇-ဣဒ္ဓိပါဒသံယုတ္တ၊ နဝမသုတ်။
ဆန္ဒသမာဓိပ္ပဓာန သင်္ခါရသမန္နာဂတ ဣဒ္ဓိပါဒ, ဝီရိယသမာဓိပ္ပဓာန သင်္ခါရ သမန္နာဂတ ဣဒ္ဓိပါဒ, စိတ္တသမာဓိပ္ပဓာနသင်္ခါရသမန္နာဂတ ဣဒ္ဓိပါဒ, ဝီမံသာ ဓိပတိပ္ပဓာနသင်္ခါရသမန္နာဂတဣဒ္ဓိပါဒဟုလည်းကောင်း၊ ယင်းဣဒ္ဓိဒါဒတို့ကို ပွားအပ်၏ဟုလည်းကောင်း ပုဗ္ဗေအနနုဿုတဓမ္မတို့၌ စက္ခု, ဉာဏ, ပညာ, ဝိဇ္ဇာ အာလောကတို့ဖြစ်ပေါ်လာပုံကို တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဉာဏဝတ္ထုသုတ္တ
ဉာဏဝတ္ထုသုတ္တ (၂)-သံ၊၁၊၂၈၈-၂၉၀။ သံ၊မြန်၊၁၊၂၇၄-၇။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၆၂။ သံ၊ဋီ၊၂၊၇၇-၉။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-နိဒါနသံယုတ္တ၊ ၄-ကဠာရခတ္တိယဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
ဇရာမရဏမှ သင်္ခါရအထိ (၁၁)ပါးသော ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒဓမ္မတို့တွင် တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ၌ သစ္စဉာဏ် မဂ်ဉာဏ် ပစ္စဝေက္ခဏာဉာဏ်တို့ဖြစ်ပုံ အတိတ် ကာလ, အနာဂတ်ကာလ သမဏ, ဗြာဟ္မဏများသည် ဤပဋိစ္စသမုပ္ပါဒဓမ္မတို့၌ ငါဘုရား ထူးသောဉာဏ်ဖြင့် သိသလို သစ္စဉာဏ်, မဂ်ဉာဏ်, ပစ္စဝေက္ခဏာဉာဏ်တို့ဖြင့် သိကြသည်။ ဓမ္မဉာဏဟူသော မဂ်ဉာဏ်, အနွယဉာဏဟူသော ပစ္စဝေက္ခဏာ ဉာဏ်(၂)ပါး သန့်ရှင်း စင်ကြယ်ဖြူစင်သော အရိယာသာဝကကို ဒိဋ္ဌိသမ္ပန္န, ဒဿနသမ္ပန္န, အာဂတော ဣမံ သဒ္ဓမ္မံ, ပဿတိ ဣမံ သဒ္ဓမ္မံ, သေက္ခဉာဏေန သမန္နာဂတ, ဓမ္မသောတသမာပန္န, အရိယနိဗ္ဗေဓိကပည, အမတဒွါရံ အာဟစ္စ တိဋ္ဌတိပုဂ္ဂိုလ်ဟု ဆိုအပ်ပုံကို ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒဓမ္မ တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ အကျယ်ဝေဖန်၍ ဉာဏဝတ္ထု(၄၄)ပါးတို့ကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ သိသင့်သော အဓိပ္ပါယ်များကို အကျယ်ဖွင့်ဆို ထားပါသည်။
-သံ၊၁၊၂၉၀-၁။ သံ၊မြန်၊၁၊၂၇၇-၈။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၆၃။ သံ၊ဋီ၊၂၊၇၉။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-နိဒါနသံယုတ္တ၊ ၄-ကဠာရခတ္တိယဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
အထက်သုတ်ပါ ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒဓမ္မ(၁၁)ပါးတို့တွင် တစ်ပါးစီတစ်ပါးစီ၌ ဇာတိကြောင့် ဇရာမရဏဖြစ်၏ဟု သိသောဉာဏ်, ဇာတိမရှိလျှင် ဇရာမရဏ မရှိနိုင်ဟု သိသောဉာဏ်, အတိတ်ကာလ၌ယင်းဉာဏ်(၂)ပါး, အနာဂတ်ကာလ၌ ယင်းဉာဏ် (၂)ပါး၊ ယင်းဓမ္မဌိတိဉာဏ်ကိုခယဓမ္မ, ဝယဓမ္မ, ဝိရာဂဓမ္မ, နိရောဓဓမ္မဟု သိသော ဉာဏ်ဟု (၇)ပါးစီပွားရကား ဉာဏဝတ္ထု (၁၁x ၇)= ၇၇ပါးတို့ကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် အကျယ်အားဖြင့် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ မှတ်သားဖွယ်ရာများကို ဖွင့်ဆိုထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဉာတသုတ္တ
ဉာတသုတ္တ-အံ၊၁၊၁၀၄။ အံ၊မြန်၊၁၊၁၂၂။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၇၃-၄။ အံ၊ဋီ၊၂၊၇၇-၈
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ တိကနိပါတ၊ ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၂-ရထကာရဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
သာသနာတော်နှင့် မလျော်သော ကာယဒုစရိုက်)ကံ, ဝစီ(ဒုစရိုက်)ကံ, မနော(ဒုစရိုက်)ကံဟူသော တရားသုံးမျိုးတို့ကို ဆောက်တည် ကျင့်သုံးစေသော ထင်ရှားကျော်ကြားသောရဟန်းသည် ဗဟုဇနအဟိတာယ, ဗဟုဇနဒုက္ခာယ, ဗဟုနော ဇနဿ အနတ္ထာယ ဒေဝမနုဿာနံ အဟိတာယ ဒုက္ခာယဖြစ်ပုံ။ သာသနာတော်နှင့်လျော်သော ကာယ(သုစရိုက်)ကံ, ဝစီ(သုစရိုက်)ကံ, မနောကံ တရားဟူသော (၃)ပါးသောဓမ္မတို့ကို ကျင့်သုံး ဆောက်တည်စေသော ထင်ရှားကျော်ကြားသော ရဟန်းတော်သည် ဗဟုဇနဟိတာယ, ဗဟုဇနသုခါယ, ဗဟုနော ဇနဿ အတ္ထာယ ဒေဝမနုဿာနံ ဟိတာယ သုခါယဖြစ်ပုံကို ကဏှပက္ခ, သုက္ခပက္ခအားဖြင့် ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ဖွင့်ဆိုချက်များ ရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဉာတိကသုတ္တ
ဉာတိကသုတ္တ-သံ၊၁၊၃၀၂-၃။ သံ၊မြန်၊၁၊၂၉၀-၁။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၆၉-၇၀။ သံ၊ဋီ၊၂၊၈၈။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-နိဒါနသံယုတ္တ၊ ၅-ဂဟပတိဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
စက္ခုပသာဒ၊ ရူပါရုံကိုစွဲ၍ စက္ခုဝိညာဏ်ဖြစ်ပုံ၊ ထိုတရား(၃)ပါး ပေါင်းဆုံမှုသည် ဖဿ, ဖဿကြောင့် ဝေဒနာ၊ ဝေဒနာကြောင့် တဏှာ၊ တဏှာကြောင့် ဥပါဒါန်၊ ဥပါဒါန်ကြောင့် ဘဝ၊ ဘဝကြောင့် ဇာတိ၊ ဇာတိကြောင့် ဇရာ မရဏ၊ သောက ပရိဒေဝ ဒုက္ခ ဒေါမနဿ ဥပါယာသ-ဟူသော ဒုက္ခအားလုံး ဖြစ်ပေါ် လာပုံကိုလည်းကောင်း၊ တဏှာအကြွင်းမဲ့ချုပ်လျှင် ဥပါဒါန်ချုပ်၊ ဥပါဒါန်ချုပ်လျှင် ကမ္မဘဝချုပ်၊ ကမ္မဘဝချုပ်လျှင် ဇာတိချုပ်၊ ဇာတိချုပ်လျှင် ဇရာ-မရဏချုပ်၊ ဇရာ-မရဏချုပ်လျှင် သောက ပရိဒေဝ ဒုက္ခ ဒေါမနဿ ဥပါယာသတို့ အကြွင်း မဲ့ ချုပ်ကုန်၏ဟု အဇ္ဈတ္တိကာယတန (၆)ပါး, ဗဟိဒ္ဓါယတန(၆)ပါး, ဝိညာဏ်(၆)ပါး ဖဿအစရှိသော ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ်တရားတို့ ဖြစ်ပေါ်ပုံ ချုပ်ပျောက်ပုံ (အနုလုံ/ပဋိလုံ)ကို ဘုရားရှင် ဉာတိကရွာ အုတ်ကျောင်း၌ ဟောတော်မူပါသည်။ အနီး၌ တရားတော်ကို နာယူနေသော ရဟန်းတစ်ပါးအား ဤဓမ္မပရိယာယကို သင်ယူဆောင်ထားလော့၊ ဤဓမ္မပရိယာယသည် အတ္ထသံဟိတ၊ အာဒိဗြဟ္မစရိယကဖြစ်၏ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ဖွင့်ဆိုချက်များ ရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဌာနသုတ္တ
ဌာနသုတ္တ (၄)-သံ၊၂၊၄၄၅-၆။ သံ၊မြန်၊၂၊၄၄၁-၂။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၃-မာတုဂါမသံယုတ္တ၊ ၃-ဗလဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
ပြုအပ်ဖူးသောကောင်းမှုမရှိ (ဘုန်းကံနည်းပါး)သောမာတုဂါမသည်
(၁) သင့်လျော်လျောက်ပတ်သောအမျိုး၌ဖြစ်ရခြင်း။
(၂) သင့်လျော်လျောက်ပတ်သော (လင်ယောက်ျား)အိမ်သို့သွားရခြင်း။
(၃) ရန်သူ(မယားငယ်) မရှိသောအိမ်၌ နေရခြင်း။
(၄) သားရတနာဖွားမြင်ခြင်း။ ။
(၅) လင်ယောက်ျားကို လွှမ်းမိုး၍ မိမိအလိုအတိုင်း ဖြစ်စေနိုင်ခြင်း။ ဟူသော တရားငါးမျိုးကို ရနိုင်ခဲ၏။
ပြုအပ်ဖူးသောကောင်းမှု (ဘုန်းကံ)ရှိသောမာတုဂါမသည်
(၁) သင့်လျော်လျောက်ပတ်သော အမျိုး၌ ဖြစ်ရခြင်း။
(၂) သင့်လျော်လျောက်ပတ်သော (လင်ယောက်ျား) အိမ်သို့သွားရခြင်း။
(၃) ရန်သူ(မယားငယ်) မရှိသောအိမ်၌ နေရခြင်း။
(၄) သားရတနာဖွားမြင်ခြင်း။
(၅) လင်ယောက်ျားကို လွှမ်းမိုး၍ မိမိအလိုအတိုင်း ဖြစ်စေနိုင်ခြင်း။ ဟူသော တရားငါးမျိုးကို ရလွယ်နိုင်ပေ၏ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၃၊၂၆၆။ သံ၊မြန်၊၃၊၂၆၈။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၈-အနုရုဒ္ဓသံယုတ္တ၊ ၂-ဒုတိယဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
ငါ့ရှင်တို့ ငါသည် သတိပဋ္ဌာန်လေးပါးတို့ကို ပွားများအပ် ကြိမ်ဖန်များစွာ အလေ့အလာပြုအပ်သောကြောင့် အကြောင်းဟုတ်သည်ကိုလည်း အကြောင်း ဟုတ်သောအားဖြင့်၊ အကြောင်းမဟုတ်သည်ကိုလည်း အကြောင်းမဟုတ်သောအားဖြင့် အမှန်အတိုင်း ကွဲကွဲပြားပြား သိနိုင်ပေ၏ဟု ရဟန်းတော်တို့အား ကောသလ နိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ အရှင်အနုရုဒ္ဓါမထေရ်မြတ် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၁၊၄၃၃-၄။ အံ၊မြန်၊၁၊၇၄၆-၇။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၂၉-၃၃၀။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ တတိယပဏ္ဏာသက၊ (၁၂)၂-ကေသိဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
(၁) ပြုလုပ်ရန် နှစ်သက်ဖွယ်မရှိ၊ ပြုလုပ်သည်ရှိသော် အကျိုးမဲ့ဖြစ်နိုင်သော အရာဌာန။
(၂) ပြုလုပ်ရန် နှစ်သက်ဖွယ်မရှိ၊ ပြုလုပ်သည်ရှိသော် အကျိုးရှိနိုင်သော အရာဌာန။
(၃) ပြုလုပ်ရန် နှစ်သက်ဖွယ်ရှိ ပြုလုပ်သည်ရှိသော် အကျိုးမဲ့ဖြစ်နိုင်သော အရာဌာန။
(၄) ပြုလုပ်ရန် နှစ်သက်ဖွယ်ရှိ၊ ပြုလုပ်သည်ရှိသော် အကျိုးရှိနိုင်သော အရာဌာန။ ဟု အကြောင်း(အရာဌာန) လေးမျိုးရှိပုံ။
(၁) ဌာန(၂)မျိုးလုံး မပြုအပ် မပြုသင့် မပြုထိုက်ဟုသိ၏။
(၂) ဌာန (၂)မျိုး၌
(က) မိုက်မဲသောပုဂ္ဂိုလ်သည် မပြုလုပ်၊ မပြုလုပ်ခြင်းကြောင့် အကျိုးမဲ့ခြင်းငှါ ဖြစ်၏။
(ခ) ပညာရှိသောပုဂ္ဂိုလ်သည် ပြုလုပ်၏။ ပြုလုပ်ခြင်းကြောင့် အကျိုးကိုပြုခြင်းငှါ ဖြစ်၏။
(၃) ဌာန (၂)မျိုး၌
(က) မိုက်မဲသောပုဂ္ဂိုလ်သည် ပြုလုပ်၏။ ပြုလုပ်ခြင်းကြောင့် အကျိုးမဲ့ခြင်းငှါ ဖြစ်၏။
(ခ) ပညာရှိသောပုဂ္ဂိုလ်သည် မပြုလုပ်၊ မပြုလုပ်ခြင်းကြောင့် အကျိုးကိုပြုခြင်းငှါ ဖြစ်၏။
(၄) ဌာန (၂)မျိုးလုံး ပြုလုပ်အပ်၊ ပြုလုပ်သင့်၊ ပြုလုပ်ထိုက်၏ဟု သိ၏။ ဟု အရာဌာနလေးမျိုးရှိပုံကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အဋ္ဌကထာ၌ ပထမအရာဌာန(အကြောင်း)သည် သတ္တဝါများလိမ့်ကျသေစေရန် တွင်းတူးခြင်း၊ ငါးဖမ်းခြင်း၊ အိမ်ခြံစပ်ကို ဖျက်ဆီး(၍လုယက်)ခြင်း အစရှိသော ဆင်းရဲခြင်း ပင်ပန်းခြင်းနှင့်တကွဖြစ်သော မကောင်းမှုဖြစ်ကြောင်း။
-ဒုတိယအရာဌာန (အကြောင်း)သည် ညီမျှစွာ အသက်မွေးကြောင်း ပြုကုန်သောလူတို့၏ ပန်းမှိုက်သွန်လုပ်ငန်း၊ အင်္ဂတေထောင်းထုခြင်း၊ (ပန်းရန်)လုပ်ငန်း၊ အိမ်မိုးခြင်းလုပ်ငန်း၊ သန့်ရှင်းရေးလုပ်ငန်း များဖြစ်ကြောင်း။
-တတိယအရာဌာန (အကြောင်း)သည် သေရည်အရက်သောက်ခြင်း၊ နံ့သာလိမ်းခြင်း၊ ပန်းပန်ခြင်းအစရှိသော သာယာဖွယ်၏ အစွမ်းအားဖြင့်ဖြစ်သော သူတစ်ပါးအသက်ကိုသတ်ခြင်း အစရှိသော လုပ်ငန်းများဖြစ်ကြောင်း။
-စတုတ္ထအရာဌာန (အကြောင်း)သည် တရားနာရန်သွားသောအခါ၌ သန့်ရှင်းစင်ကြယ်စွာ ဝတ်ရုံခြင်း၊ ပန်း, နံ့သာ အစရှိသည်တို့ကိုယူ၍ ယူ၍သွားခြင်း၊ စေတီတော်ကို ရှိခိုးခြင်း၊ ဗောဓိပင်ကို ရှိခိုးခြင်း၊ ကောင်းမြတ်သောတရားတော်ကို နာယူခြင်း အစရှိသော ဝမ်းမြောက်ဝမ်းသာ ဖြစ်သော ကုသိုလ်ကောင်းမှုတို့ဖြစ်ကြောင်း ဖွင့်ပြထားပါသည်။
-အံ၊၁၊၅၀၇-၅၁၁။ အံ၊မြန်၊၁၊၅၂၂-၅။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၆၅-၆။ အံ၊ဋီ၊၂၊၃၆၂-၃။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ စတုတ္ထပဏ္ဏာသက၊ (၂၀) ၅-မဟာဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
(၁) ကိုယ်ကျင့်သီလရှိ/မရှိကို အတူတကွ ပေါင်းသင်းကြည့်မှ သိနိုင်မည်။
(၂) သန့်ရှင်းစင်ကြယ်သူ ဟုတ်/မဟုတ်ကို စကားပြောကြည့်လျှင် သိနိုင်မည်။
(၃) အစွမ်းသတ္တိ ရှိ/မရှိကို ဘေးအန္တရာယ် ကြုံတွေ့သည့်အခါ သိနိုင်သည်။
(၄) အသိပညာ၊ အတတ်ပညာ ရှိ/မရှိကို ဆွေးနွေးကြည့်လျှင် သိနိုင်သည်။
ထိုသို့ပင် သိနိုင်သည်ဆိုသော်လည်း ထိုလေးမျိုးကို ကြာရှည်စွာ လေ့လာမှ အမှန်ကိုသိမည်။ အချိန်ကာလအနည်းငယ်ဖြင့် မသိနိုင်ပါ။ သို့သော်လည်း နှလုံးသွင်း ဆင်ခြင်တတ်သူသည်သာ သိနိုင်သည်။ နှလုံးသွင်းဆင်ခြင်မှုမရှိလျှင် မသိနိုင်ပါ။ သို့သော်လည်း သိနိုင်သော ဉာဏ်ပညာရှိသူမှသာ သိနိုင်သည်။ ဉာဏ်ပညာမရှိလျှင် မသိနိုင်ပါ။ ဟု ထိုလေးမျိုးကို တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ အကျယ်ဝေဖန်၍ ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင်ဟောတော်မူပါသည်။
ဤအကျဉ်းချုပ်ဒေသနာတော်ကို (သံ၊၁၊၇၈)၌ ကောသလဘုရင်အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူပါသည်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ မှတ်သားဖွယ်ပုဒ်များကို ဖွင့်ဆိုထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဌာနိယသုတ္တ
ဌာနိယသုတ္တ-သံ၊၃၊၇၆။ သံ၊မြန်၊၃၊၈၀။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၈၆။ သံ၊ဋီ၊၂၊၄၂၅။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၂-ဗောဇ္ဈင်္ဂသံယုတ္တ၊ ၃-ဥဒါယိဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
ကာမရာဂ, ဗျာပါဒ, ထိနမိဒ္ဓ, ဥဒ္ဓစ္စကုက္ကုစ္စ, ဝိစိကိစ္ဆာ-ဟူသော နီဝရဏတရား ငါးပါးတို့၏ အာရုံ(အကြောင်း)တရားတို့ကို နှလုံးသွင်းခြင်း၊ ကြိမ်ဖန်များစွာ အလေ့ အလာပြုခြင်းကြောင့် မဖြစ်သေးသော ယင်းနီဝရဏတရားတို့ ဖြစ်ပေါ်လာကုန်၏။ ဖြစ်ပြီးသော နီဝရဏတရားတို့ အလွန်များပြားစွာ ပြန့်ပွားလာကုန်၏။
ဗောဇ္ဈင် (၇)ပါးတို့၏ အာရုံဖြစ်သောတရားတို့ကို နှလုံးသွင်းခြင်း၊ ကြိမ်ဖန်များစွာဖြစ်ပွားရန် အလေ့အလာပြုခြင်းကြောင့် မဖြစ်သေးသော ဗောဇ္ဈင်တရားတို့ ဖြစ်ပေါ် လာကုန်၏။ ဖြစ်ပြီးသောဗောဇ္ဈင်တရားတို့ ဘာဝနာပြည့်စုံခြင်းသို့ ရောက်ကုန်၏ဟု နီဝရဏတစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ၊ ဗောဇ္ဈင်(၇)ပါး တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီကို ဝေဖန်၍ ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ဖွင့်ဆိုချက် အနည်းငယ်သာ ရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဌိတိသုတ္တ
ဌိတိသုတ္တ-အံ၊၃၊၃၃၂-၄။ အံ၊မြန်၊၃၊၃၃၁-၃။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဒသကနိပါတ၊ ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ (၆)၁-သမစိတ္တဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
ကုသိုလ်တရားတို့၌ တည်နေခြင်းကိုပင် ချီးမွမ်းတော်မမူကြောင်း၊ ဆုတ်ယုတ် နေလျှင် အဘယ်ဆိုဖွယ်ရာရှိအံ့နည်း?
ကုသိုလ်တရားတို့ တိုးပွားနေခြင်းကိုသာလျှင် ငါဘုရား ချီးမွမ်းတော်မူကြောင်း တည်နေမှု၊ ဆုတ်ယုတ်မှုတို့ကို ချီးမွမ်းတော်မမူကြောင်း။
သဒ္ဓါ၊ သီလ၊ သုတ၊ စာဂ၊ ပညာ၊ ပဋိဘာနတရားတို့၌ မတည်သော ယင်းတရားတို့ တိုးပွားမနေသောရဟန်းသည် ကုသိုလ်တရားတို့၌ မတည်တံ့၊ မတိုးပွားပဲ ဆုတ်ယုတ်နေလေသည်။
ယင်းတရား(၆)ပါးတို့ မဆုတ်ယုတ်၊ မတိုးပွားသောရဟန်းသည် ကုသိုလ် တရားတို့၌ တည်တံ့နေ၏။ မဆုတ်ယုတ်၊ မတိုးပွားပေ။
ယင်းတရား(၆)ပါးတို့ မတည်တံ့၊ မဆုတ်ယုတ်သောရဟန်းသည် ကုသိုလ် တရားတို့၌ တိုးပွားနေသောရဟန်းဖြစ်သည်။
ပရစိတ္တပရိယာယကုသလပုဂ္ဂိုလ်မဖြစ်ဘဲ “သစိတ္တပရိယာယကုသလ”ပုဂ္ဂိုလ် ဖြစ်အောင် အားထုတ်ရမည်။ သစိတ္တပရိယာယကုသလပုဂ္ဂိုလ်ဖြစ်အောင် အားထုတ်ပုံ အကျယ်ကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဌိတိမူလကဝုဋ္ဌာနသုတ္တာဒိအဋ္ဌက
ဌိတိမူလကဝုဋ္ဌာနသုတ္တာဒိအဋ္ဌက (၈)-သံ၊၂၊၂၃၁။ သံ၊မြန်၊၂၊၂၂၂။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၃-ဈာနသံယုတ္တ၊ ၂၀-မှ ၂၇-အထိ၊ သုတ်ပေါင်း (၈)သုတ်။
(၁) သမာဓိသ္မိံ ဌိတိကုသလ န ဝုဋ္ဌာနကုသလဈာယီပုဂ္ဂိုလ်၊
(၂) သမာဓိသ္မိံ ဝုဋ္ဌာနကုသလ န ဌိတိကုသလဈာယီပုဂ္ဂိုလ်၊
(၃) သမာဓိသ္မိံ နေဝဌိတိကုသလ န ဝုဋ္ဌာနကုသလဈာယီပုဂ္ဂိုလ်၊
(၄) သမာဓိသ္မိံ ဌိတိကုသလ ဝုဋ္ဌာနကုသလဈာယီပုဂ္ဂိုလ်၊
(၁) ဌိတိမူလကဝုဋ္ဌာနသုတ္တ၊
(၂) ဌိတိမူလက ကလ္လိတသုတ္တ၊
(၃) ဌိတိမူလက အာရမ္မဏသုတ္တ၊
(၄) ဌိတိမူလက ဂေါစရသုတ္တ၊
(၅) ဌိတိမူလက အဘိနီဟာရသုတ္တ၊
(၆) ဌိတိမူလက သက္ကစ္စကာရီသုတ္တ၊
(၇) ဌိတိမူလက သာတစ္စကာရီသုတ္တ၊
(၈) ဌိတိမူလက သပ္ပါယကာရီသုတ္တ၊ တို့ဖြစ်သည်။ ဌိတိကို မူလဝုဋ္ဌာန၊ ကလ္လိတ၊ အာရမ္မဏ၊ ဂေါစရ၊ အဘိနီဟာရ၊ သက္ကစ္စကာရီ၊ သာတစ္စကာရီ၊ သပ္ပါယကာရီတို့ကို မူလီထား၍ စာပိုဒ် (၆၆၂)သုတ် ကဲ့သို့ အသီးအသီးကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
တဇ္ဈာနသုတ္တ
တဇ္ဈာနသုတ္တ (၂)-အံ၊၂၊၃၃။ အံ၊မြန်၊၂၊၄၇ဝ-၁။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၃၈။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဆက္ကနိပါတ၊ ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ ၇-ဒေဝတာဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
ကာမစ္ဆန္ဒ, ဗျာပါဒ, ထိနမိဒ္ဓ, ဥဒ္ဓစ္စကုက္ကုစ္စ, ဝိစိကိစ္ဆာ-ဟူသော နီဝရဏငါးပါး နှင့် ကာမဂုဏ်၏အပြစ်ကို ဉာဏ်ပညာဖြင့် မှန်ကန်စွာ မသိမမြင်ခြင်းဟူသော တရား (၆)ပါးတို့ကို မပယ်မစွန့်နိုင်လျှင် ပဌမဈာန်ကိုရ၍နေခြင်းငှါ မဖြစ်နိုင်။ ထိုတရား (၆)ပါးတို့ကို ပယ်စွန့်နိုင်လျှင် ပဌမဈာန်ကိုရ၍နေခြင်းငှါ ဖြစ်ထိုက် ၏ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၂၊၃၇၄။ အံ၊မြန်၊၂၊၄၇၁-၂။ ကာမဝိတက်၊ ဗျာပါဒဝိတက်၊ ဝိဟိံသဝိတက်၊ ကာမသညာ၊ ဗျာပါဒသညာ၊ ဝိဟိံသသညာ ဟူသော တရား(၆)ပါးတို့ကို မပယ်မစွန့်နိုင်လျှင် ပဌမဈာန်ကိုရ၍ နေခြင်းငှါ မဖြစ်နိုင်။
ထိုတရား (၆)ပါးတို့ကို ပယ်စွန့်နိုင်သောသူသည် ပဌမဈာန်ကို ရ၍နေခြင်းငှါ ဖြစ်ထိုက်၏ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
တဏှက္ခယသုတ္တ
တဏှက္ခယသုတ္တ-သံ၊၃၊၇၇-၈။ သံ၊မြန်၊၃၊၈၂။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၈၆။ သံ၊ဋီ၊၂၊၄၂၆။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၂-ဗောဇ္ဈင်္ဂသံယုတ္တ၊ ၃-ဥပါလိဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
တဏှက္ခယမဂ္ဂ၊ တဏှက္ခယပဋိပဒါသည် ဗောဇ္ဈင်(၇)ပါးဖြစ်သည်။ ဗောဇ္ဈင် (၇)ပါးကို အဘယ်သို့ပွားများလျှင် အဘယ်သို့ ကြိမ်ဖန်များစွာ အလေ့အလာပြုလျှင် တဏှာကုန်ခြင်းငှါ ဖြစ်ပါသနည်းဟု ဥဒါယီထေရ်က မေးလျှောက်သဖြင့် ဗောဇ္ဈင် (၇)ပါးကို ဝိဝေကနိဿိတ၊ ဝိရာဂနိဿိတ၊ နိရောဓနိဿိတ၊ ဝေါဿဂ္ဂပရိဏာမီ၊ ဝိပုလ၊ မဟဂ္ဂတ၊ အပ္ပမာဏ၊ အဗျာပဇ္ဇ ဖြစ်အောင်ပွားများသော ယောဂီသည် တဏှာကို ပယ်နိုင်၏။ တဏှာကို ပယ်နိုင်ခြင်းကြောင့် (တဏှာကြောင့်ဖြစ်သော) ကံကို ပယ်နိုင်၏။ ကံကိုပယ်နိုင်ခြင်းကြောင့် (ဝဋ်)ဆင်းရဲကို ပယ်နိုင်၏ဟု ဗောဇ္ဈင်တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ ပွားများပုံကို ဟောကြားတော်မူပြီး တဏှာကုန်ခြင်းကြောင့် ကံကုန်၏။ ကံကုန် ခြင်းကြောင့် (ဝဋ်)ဆင်းရဲကုန်၏ဟု အရှင်ဥဒါယီထေရ်အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ဖွင့်ဆိုချက်များ ရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
တဏှာသုတ္တ
တဏှာသုတ္တ (၉)-သံ၊၁၊၃၆။ သံ၊မြန်၊၁၊၃၆။ သံ၊ဋီ၊၁၊၁၃၂။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-ဒေဝတာသံယုတ္တ၊ ၇-အဒ္ဓဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
အညတရနတ်သား၏ လျှောက်ထားချက်အရ လောကကို တဏှာသည် ဆောင်အပ်၏။ တဏှာဖြင့် ဆွဲငင်အပ်၏။ အလုံးစုံသော (တဏှာနှင့်စပ်) သူတို့သည် တဏှာဟူသော တစ်ခုတည်းသောဓမ္မ၏အလိုသို့ လိုက်ပါနေကြရကုန်၏ဟု ဘုရားရှင် ဖြေကြားတော်မူသည့်သုတ်။
သံ၊၁၊၄၄၁။ သံ၊မြန်၊၁၊၄၃၁။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၉၆။ သံ၊ဋီ၊၂၊၁၇၉။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၇-ရာဟုလသံယုတ္တ၊ ပဌမဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
ရူပတဏှာအစရှိသော တဏှာ(၆)ပါးတရားတို့ကို တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ အနတ္တ လက္ခဏသုတ် ဒေသနာတော်အတိုင်း အရှင်ရာဟုလာအား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၂၊၁၉၂။ သံ၊မြန်၊၂၊၁၈၃။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၅-ဥပ္ပါဒသံယုတ္တ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
-ရူပတဏှာအစရှိသော တဏှာ (၆)ပါး၏ ဥပ္ပါဒသည် ဒုက္ခ၏ဥပ္ပါဒ။
-ရူပတဏှာအစရှိသော တဏှာ (၆)ပါး၏ ဌိတိသည် ရောဂါတို့၏ဌိတိ။
-ရူပတဏှာအစရှိသော တဏှာ (၆)ပါး၏ ပါတုဘာဝသည် ဇရာမရဏ၏ ပါတုဘာဝ။
-ရူပတဏှာအစရှိသော တဏှာ (၆)ပါး၏ နိရောဓသည် ဒုက္ခ၏နိရောဓ။
-ရူပတဏှာအစရှိသော တဏှာ (၆)ပါး၏ ဝူပသမသည် ရောဂါတို့၏ ဝူပသမ။
-ရူပတဏှာအစရှိသော တဏှာ (၆)ပါး၏ အတ္ထင်္ဂမသည် ဇရာမရဏ၏ အတ္ထင်္ဂမ။ ဖြစ်ပုံကို တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၂၊၁၉၆။ သံ၊မြန်၊၂၊၁၈၆။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၆-ကိလေသသံယုတ္တ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
ရူပတဏှာအစရှိသော တဏှာ(၆)ပါးတို့၌ (ဖြစ်သော) ဆန္ဒရာဂသည် စိတ်၏ ဥပက္ကိလေသတည်း။ ဤတဏှာတရား (၆)ပါးတို့၌ စိတ်၏ဥပက္ကိလေသကို ပယ်ပြီးသောအခါ စိတ်သည် နေက္ခမ္မ၌ ညွတ်ကိုင်း၏။ နေက္ခမ္မ၌ ပွားများအပ် ထုံအပ်သော စိတ်သည် ထူးသောဉာဏ်ဖြင့်သိ၍ မျက်မှောက်ပြုအပ်သောတရားတို့၌ပြုရန် သင့်လျော်သည်ဖြစ်၍ထင်၏ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၃၊၅၃။ သံ၊မြန်၊၃၊၅၇။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-မဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၇-ဧသနာဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
ကာမတဏှာ၊ ဘဝတဏှာ၊ ဝိဘဝတဏှာဟူသော တဏှာသုံးပါးတို့ကို ထူးသောဉာဏ်ဖြင့် သိမြင်ရန်၊ ပိုင်းခြား၍သိမြင်ရန် ယင်းတို့ကို ကုန်စေရန် ပယ်စွန့်နိုင်ရန် အဋ္ဌင်္ဂိကအရိယာမဂ်ကို ဝိဝေကနိဿိတ, ဝိရာဂနိဿိတ, နိရောဓနိဿိတ, ဝေါဿဂ္ဂပရိဏာမီဖြစ်အောင် ပွားများရမည်ဟု အရိယာမဂ် တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ ပွားများရန် ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၁၊၅၃၂-၄။ အံ၊မြန်၊၁၅၄၈-၉။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၈၅-၈။ အံ၊ဋီ၊၂၊၃၈၂-၅။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ စတုတ္ထပဏ္ဏာသက (၂၀)၅-မဟာဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
တဏှာသည် လွှမ်းမိုးနှိပ်စက်အပ်သော ထက်ဝန်းကျင်မှ မြှေးယှက်ထားအပ်သောကြောင့် ရက်ကန်းသည်တို့၏ ချည်ထွေးကဲ့သို့လည်းကောင်း၊ စာပေါင်းသိုက်ကဲ့ သို့လည်းကောင်း၊ ဖြူဆံမြက် ဗြိတ်မြက်ကဲ့သို့ဖြစ်နေသော ဤသတ္တလောကသည် အပါယ၊ ဒုဂ္ဂတိ၊ ဝိနိပါတဖြစ်သော သံသရာဝဋ်ဆင်းရဲကို မလွန်မြောက်နိုင်။ ကွန်ယက် နှင့်တူသော ရွှေ့ပြောင်းလှည့်လည်တတ် ကပ်ငြိတတ်သောတဏှာဟူသည် တဏှာ ဝိစရိုက်တရား (၁၀၈)ပါးတို့ပေတည်း။ အဇ္ဈတ္တခန္ဓာငါးပါးကို စွဲ၍ဖြစ်သော တဏှာဝိစရိုက်တရား (၁၈)ပါး၊ ဗဟိဒ္ဓခန္ဓာ ငါးပါးကို စွဲ၍ဖြစ်သော တဏှာဝိစရိုက်တရား (၁၈)ပါး၊ နှစ်ခုပေါင်းလိုက်လျှင် ပစ္စုပ္ပန် တဏှာဝိစရိုက်တရား (၃၆)ပါး၊ အတိတ်တဏှာဝိစရိုက်တရား (၃၆)ပါး၊ အနာဂတ် တဏှာဝိစရိုက်တရား (၃၆)ပါးအားဖြင့် တဏှာဝိစရိုက်တရား (၁၀၈)ပါး ဖြစ်နေပုံကို ဘုရားရှင်က ရဟန်းတို့အား ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ဖွင့်ဆိုချက်များ ရှိပါသည်။
-အံ၊၂၊၃၈၇။ အံ၊မြန်၊၂၊၄၈၈-၉။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဆက္ကနိပါတ၊ ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ ၁၀-အာနိသံသဝဂ္ဂ၊ ဧကာဒသမသုတ်။
ကာမတဏှာ ဘဝတဏှာ ဝိဘဝတဏှာဟူသော တဏှာသုံးပါး၊ မာန ဩမာန အတိမာနဟူသော မာနသုံးပါးတို့ကို ပယ်ပြီးသောရဟန်းကို တဏှာကို အရဟတ္တမဂ်ဖြင့် ဖြတ်ပြီးသူ၊ သံယောဇဉ်တို့ကို လွန်မြောက်ပြီးသူ၊ မာနကို အရဟတ္တ မဂ်ဖြင့် အကြွင်းမဲ့ပယ်ခြင်းကြောင့် ဝဋ်ဆင်းရဲ၏အဆုံးကို ပြုပြီးသူဟု ဆိုအပ်ကြောင်း ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၃၊၃၄၈-၃၅၀။ အံ၊မြန်၊၃၊၃၄၆-၉။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဒသကနိပါတ၊ ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ (၇)၂-ယမကဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
ဘဝတဏှာ၏ ရှေးအစွန်းသည် မထင်ရှား၊ ထိုသို့ မထင်ရှားသော်လည်း ဘဝတဏှာ၏အကြောင်းကား အဝိဇ္ဇာ၊ အဝိဇ္ဇာ၏အကြောင်းကား နီဝရဏငါးပါး၊ နီဝရဏငါးပါး၏အကြောင်းကား ဒုစရိုက်သုံးပါး၊ ဒုစရိုက်သုံးပါး၏အကြောင်းကား ဣန္ဒြိယအသံဝရ၊ ဣန္ဒြိယအသံဝရ၏အကြောင်းကား အသတာသမ္ပဇည၊ အသတာ သမ္ပဇည၏အကြောင်းကား အယောနိသောမနသိကာရ၊ အယောနိသောမနသိကာရ၏အကြောင်းကား အဿဒ္ဓိယ၊ အဿဒ္ဓိယ၏အကြောင်းကား အဿဒ္ဓမ္မဿဝန၊ အဿဒ္ဓမ္မဿဝန၏အကြောင်းကား အသပ္ပုရိသသံသေတည်း။
အသပ္ပုရိသသံသေဝပြည့်လျှင် အသဒ္ဓမ္မဿဝနပြည့်၏ အစရှိသည်ဖြင့် ဘဝတဏှာဖြစ်သည့်တိုင်အောင် အနုလောမ၊ ပဋိလောမဖြစ်နေပုံကို တောင်ထိပ်၌ မိုးရွာသောဥပမာဖြင့် ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူပါသည်။
ဝိဇ္ဇာဝိမုတ္တိ၏အကြောင်းကား ဗောဇ္ဈင် (၇)ပါး၊ ဗောဇ္ဈင် (၇)ပါး၏အကြောင်းကား သတိပဋ္ဌာန်လေးပါး၊ သတိဋ္ဌာန်လေးပါး၏အကြောင်းကား သုစရိုက်သုံးပါး၊ သုစရိုက်သုံးပါး၏အကြောင်းကား ဣန္ဒြိယသံဝရ၊ ဣန္ဒြိယသံဝရ၏အကြောင်းကား သတိသမ္ပဇည၊ သတိသမ္ပဇည၏အကြောင်းကား ယောနိသောမနသိကာရ၊ ယောနိသောမနသိကာရ၏အကြောင်းကား သဒ္ဓါ၊ သဒ္ဓါ၏အကြောင်းကား သဒ္ဓမ္မဿဝန၊ သဒ္ဓမ္မဿဝန၏အကြောင်းကား သပ္ပုရိသသံသေတည်း။ သပ္ပုရိသသံသေဝပြည့်လျှင် သဒ္ဓမ္မဿဝနပြည့်သည်အစရှိသည်ဖြင့် တောင်ပေါ်၌မိုးရွာသော ဥပမာဖြင့်ပင် အနုလောမ၊ ပဋိလာမဒေသနာနည်းဖြင့် ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် အကျယ်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-ဣတိဝုတ်၊၂၂၉။ ဣတိဝုတ်၊မြန်၊၂၁၃-၄။ ဣတိဝုတ်၊ဋ္ဌ၊၁၈၉-၁၉၁။
-ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ ဣတိဝုတ္တက။ တိကနိပါတ၊ ပဌမဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
ကာမတဏှာ၊ ဘဝတဏှာ၊ ဝိဘဝတဏှာ-ဟု တဏှာသုံးပါးရှိကြောင်း၊ တဏှာယောဂနှင့် ယှဉ်ခြင်းကြောင့် ဘဝကြီးငယ်၌ တပ်မက်မောသော စိတ်ရှိကြကုန်သော ယောဂမရှိရာ နိဗ္ဗာန်, အရဟတ္တဖိုလ်ကို မရရှိကြကုန်သော သတ္တဝါတို့သည် မာရ်မင်း၏ ကျော့ကွင်းနှင့်တူသော ယောဂနှင့်ယှဉ်ခြင်းကြောင့် ပဋိသန္ဓေနေခြင်း၊ သေဆုံးရခြင်းသို့ရောက်ကုန်လျှက် သံသရာ၌ ဖြစ်ကြရကုန်၏။
ဘဝကြီးငယ်တို့၌ တပ်မက်မောမှုတဏှာ ကင်းပြီးကြကုန်သောပုဂ္ဂိုလ်တို့၌ တဏှာကို ပယ်ကြကုန်ပြီးသောကြောင့် အာသဝေါတရားတို့၏ ကုန်ဆုံးရာနိဗ္ဗာန်သို့ ရောက်ကြကုန်သဖြင့် နိဗ္ဗာန်တည်းဟူသော တစ်ဖက်ကမ်းသို့ ဆိုက်ရောက်ကြကုန်၏ ဟု ဘုရားရှင်အထံတော်မှ နာယူခဲ့ရပါကြောင်း ခုဇ္ဇုတ္တရာက သာမာဝတီအမှူးရှိ သော မိဖုရားငါးရာတို့အား ဟောကြားသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ တဏှာသုံးပါးအဖွင့်၊ ယင်းတဏှာသုံးပါးကို အာရုံ (၆)ပါးဖြင့် ဝေဖန်လိုက်လျှင် တဏှာ (၁၈)ပါးဖြစ်ပုံ၊ ယင်းတဏှာ (၁၈)ပါးကို အဇ္ဈတ္တ ဗဟိဒ္ဓ သန္တာန်နှစ်ပါးဖြင့် ဝေဖန်လိုက်လျှင် တဏှာ (၃၆)ပါးဖြစ်ပုံ၊ ယင်း (၃၆)ပါးကို ပစ္စုပ္ပန် အတိတ် အနာဂတ် ကာလသုံးပါးနှင့် ဝေဖန်လိုက်လျှင် တဏှာ (၁၀၈)ပါးဖြစ်ပေါ်လာပုံ နှင့် သိမှတ်ဖွယ်ပုဒ်တို့ကို ဖွင့်ပြထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
တဏှက္ခယသုတ္တ
တဏှက္ခယသုတ္တ-သံ၊၃၊၂၆၂။ သံ၊မြန်၊၃၊၂၆၄။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၈-အနုရုဒ္ဓသံယုတ္တ၊ ၁-ရဟောဂတဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
သတိပဋ္ဌာန်လေးပါးတို့ကို ပွားများအပ် ကြိမ်ဖန်များစွာ အလေ့အလာပြုအပ် သည်ရှိသော် တဏှာကုန်ခမ်းခြင်းငှါ ဖြစ်ကုန်၏ဟု သတိပဋ္ဌာန်တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ ပွားများပုံကို အရှင်အနုရုဒ္ဓါက ရဟန်းတို့အား ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
တဏှာနိရောဓသုတ္တ
တဏှာနိရောဓသုတ္တ-သံ၊၃၊၇၈။ သံ၊မြန်၊၃၊၈၂။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ဗောဇ္ဈင်္ဂသံယုတ္တ၊ ၃-ဥဒါယိဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
ဗောဇ္ဈင်(၇)ပါးကို ဝိဝေကနိဿိတ၊ ဝိရာဂနိဿိတ၊ နိရောဓနိဿိတ၊ ဝေါဿဂ္ဂပရိဏာမိဖြစ်အောင် ပွားများလျှင် တဏှာနိရောဓဖြစ်၏။ ယင်းသည် တဏှာ နိရောဓမဂ္ဂ၊ တဏှာနိရောဓပဋိပဒါပင်တည်းဟု ဗောဇ္ဈင်တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ ပွားများပုံကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
တဏှာပဉှာသုတ္တ
တဏှာပဉှာသုတ္တ-သံ၊၂၊၄၅၁-၂။ သံ၊မြန်၊၂၊၄၄၇-၈။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၄-ဇမ္ဗုခါဒကသံယုတ္တ၊ ဒသမသုတ်။
အရှင်သာရိပုတ္တရာ မဂဓနိုင်ငံ နာလကရွာငယ်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ဇမ္ဗုခါဒကပရိဗိုဇ်၏ မေးမြန်းလျှောက်ထားချက်အရ ကာမတဏှာ, ဘဝတဏှာ, ဝိဘဝတဏှာဟု တဏှာသုံးပါးရှိပုံ၊ ယင်းတဏှာသုံးပါးတို့ကို ပယ်ဖျောက်ရန် ပဋိပဒါသည် အဋ္ဌင်္ဂိကအရိယမဂ်ဖြစ်ပုံကို ဖြေကြားတော်မူပါသည်။ ဇမ္ဗုခါဒကပရိဗိုဇ်က အဋ္ဌင်္ဂိကအရိယမဂ္ဂသည် တဏှာပယ်ရန်အတွက် ကောင်းသောမဂ္ဂ၊ ပဋိပဒါဖြစ်ပါကြောင်း၊ အပ္ပမာဒဖြစ်ခြင်းငှါ သင့်မြတ်လှပါပေ၏ဟု လျှောက်ထားသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
တဏှာမူလကသုတ္တ
တဏှာမူလကသုတ္တ-အံ၊၃၊၂၀၁။ အံ၊မြန်၊၃၊၂၀၁။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၇၃-၄။ အံ၊ဋီ၊၃၊၂၉၁-၃။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ နဝကနိပါတ၊ ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၃-သတ္တာဝါသဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
တဏှာ, ပရိယေသနာ, လာဘ, ဝိနိစ္ဆယ, ဆန္ဒရာဂ, အဇ္ဈောသာန, ပရိဂ္ဂဟ, မစ္ဆရိယ, အာရက္ခဟူသော တဏှာမူလကတရား (၉)ပါးဖြစ်ပေါ်လာပုံ၊ ယင်းတို့မှ ဒဏ္ဍာဒါန, သတ္ထာဒါန, ကလဟ, ဝိဂ္ဂဟ ဝိဝါဒ, တုဝံ တုဝံ, ပေသုည, မုသာဝါဒ, အနေကပါပက အကုသလဓမ္မတို့ ဖြစ်ပေါ်လာပုံကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
နိရုတ္တိနည်း
အဋ္ဌကထာ၌ တဏှာနှစ်မျိုးနှင့်အဖွင့်၊ ဝိနိစ္ဆယ(၄)မျိုးနှင့်ဖွင့်ဆိုချက်၊ မစ္ဆရိယ၏ နိရုတ္တိနည်း အဓိပ္ပါယ်နှင့် ဖွင့်ဆိုသင့်သောပုဒ်များနှင့် မှတ်သားဖွယ်တို့ကို ဖွင့်ဆိုထားပါသည်။
ဋီကာ၌လည်း မစ္ဆရိယပုဒ်၏သဒ္ဒါနည်းနှင့် သိသင့်သောအဓိပ္ပါယ်တို့ကို ပြည့်ပြည့်စုံစုံ ဖွင့်ဆိုထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
တဏှာသင်္ခယသုတ္တ
တဏှာသင်္ခယသုတ္တဥဒါန၊၁၇၂။ ဥဒါန၊မြန်၊၁၅၇။ ဥဒါန၊ဋ္ဌ၊၃၃၆-၇။
-ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ ဥဒါန၊ ၇-စူဠဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ဘုရားရှင်၏အနီးအနား၌ တဏှာသင်္ခယ (အရဟတ္တဖလသမာပတ်ကို ဝင်စားနေသော)ကို ရှုဆင်ခြင်နေသော အရှင်ကောဏ္ဍညထေရ်ကို မြင်တော်မူခြင်းကြောင့် “ယဿ ဆယံ” အစရှိသော ဂါထာဖြင့် ဥဒါန်းကျူးရင့်တော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ သိသင့်သောအဓိပ္ပါယ်တို့ကို ပြည့်ပြည့်စုံစုံ ဖွင့်ဆိုထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
တဏှာသံယောဇနသုတ္တ
တဏှာသံယောဇနသုတ္တ-ဣတိဝုတ်၊၂၀၁။ ဣတိဝုတ်၊မြန်၊၁၈၄။ ဣတိဝုတ်၊ဋ္ဌ၊၅၅-၇။
-ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ ဣတိဝုတ္တက၊ ဧကကနိပါတ၊ ဒုတိယဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
တဏှာသံယောဇဉ်ဖြင့် နှောင်ဖွဲ့ခံရသော သတ္တဝါတို့သည် ရှည်မြင့်စွာသော နေ့ညဉ့်ပတ်လုံး သံသရာ၌ ပြေးသွား ကျင်လည်ကြရကုန်၏ဟု ဘုရားရှင်အထံတော်မှ နာယူခဲ့ကြောင်းနှင့် တဏှာဒုတိယောအစရှိသော ဂါထာကို ဘုရားရှင်ဟောတော်မူကြောင်း ခုဇ္ဇုတ္တရာက သာမာဝတီအမှူးရှိသော မိဖုရားငါးရာတို့အား ဟောကြားသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
တဏှုပ္ပါဒသုတ္တ
တဏှုပ္ပါဒသုတ္တ (၂)-အံ၊၁၊၃၁၆။ အံ၊မြန်၊၁၊၃၃၂။ အံဋ္ဌ၊၂။၂၅၆။ အံ၊ဋီ၊၂၊၂၂၈-၉။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၁-ဘဏ္ဍဂါမဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
သင်္ကန်း ဆွမ်း ကျောင်း အိပ်ရာနေရာ ထိုထိုဤဤ အလီလီသော ဆေး ပစ္စည်းဟူသော တဏှာဖြစ်ခြင်းအကြောင်းလေးပါးတို့ကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ ပစ္စည်းလေးပါးသည် တဏှာဖြစ်ခြင်းအကြောင်းဖြစ်ပုံ၊ တဏှာသည် သံသရာကျင်လည်သောသတ္တဝါ၏ အဖော်သဟဲဖြစ်ပုံအစရှိသည်ဖြင့် သိမှတ် ဖွယ်တို့ကို ဖွင့်ဆိုထားပါသည်။
ဋီကာ၌ ဘဝါဘဝအဖွင့် တဏှာဒုတိယအဖွင့်အစရှိသည်ဖြင့် ဖွင့်သင့်သောပုဒ်တို့ကို ဖွင့်ဆိုထားပါသည်။
-ဣတိဝုတ်၊၂၆၈။ ဣတိဝုတ်၊မြန်၂၅၊၄-၅။ ဣတိဝုတ်၊ဋ္ဌ၊၃၁၇-၈။
-ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ ဣတိဝုတ္တက၊ စတုက္ကနိပါတ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
အထက် (အံ၊၁၊၃၁၆။) ပါဠိတော်အတိုင်း ခုဇ္ဇုတ္တရာက သာမာဝတီအမှူးရှိ သော မိဖုရားငါးရာတို့အား ဟောကြားသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာအဖွင့်လည်း (အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၅၆။) နှင့်များစွာတူညီပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
တတိယသုတ္တ
တတိယသုတ္တ-အံ၊၃၊၄၅၁။ အံ၊မြန်၊၃၊၄၄၂-၃။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဒသကနိပါတ၊ တတိယပဏ္ဏာသက၊ (၁၃) ၃-ပရိသုဒ္ဓဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
ဘုရားရှင်သာသနာတော်မှ အခြားသောသာသနာ၌ မရှိကုန်သော သမ္မာဒိဋ္ဌိ, သမ္မာသင်္ကပ္ပ, သမ္မာဝါစာ, သမ္မာကမ္မန္တ, သမ္မာအာဇီဝ, သမ္မာဝါယာမ, သမ္မာသတိ, သမ္မာသမာဓိ, သမ္မာဉာဏ, သမ္မာဝိမုတ္တိဟူသော တရားဆယ်မျိုးတို့သည် များစွာသော အကျိုးအာနိသင် ရှိကုန်၏ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
တတိယဈာနုပဉှာသုတ္တ
တတိယဈာနုပဉှာသုတ္တ-သံ၊၂၊၄၅၈-၉။ သံ၊မြန်၊၂၊၄၅၃-၄။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၆-မောဂ္ဂလာနသံယုတ္တ၊ တတိယသုတ်။
အရှင်မောဂ္ဂလာန်ထေရ် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် တတိယဈာန်နှင့် ဆက်စပ်၍ ကြံစည်ခဲ့ပုံ၊ တတိယဈာန်ရရှိပုံ၊ ပီတိသဟဂတ သညာမနသိကာရတို့ ဖြစ်လာပုံ၊ ဘုရားရှင် တန်ခိုးတော်ဖြင့် ကြွတော်မူလာပြီး ချီးမြှောက်တော်မူပုံ၊ မဟာဘိညတာဖြစ်ပုံတို့ကို ရဟန်းတို့အား အရှင်မောဂ္ဂလာန်ထေရ် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
တထသုတ္တ
တထသုတ္တ (၂)-သံ၊၃၊၃၇၇။ သံ၊မြန်၊၃၊၃၈၃-၄။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၂၉။ သံ၊ဋီ၊၂၊၅၄၂။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၂-သစ္စသံယုတ္တ ၂-ဓမ္မစက္ကပ္ပဝတ္တနဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
သစ္စာလေးပါးတရားတို့သည် မှန်ကန်ကုန်၏။ ချွတ်ယွင်းသော သဘောမရှိ ကုန်။ (မိမိတို့၏ ပင်ကိုယ်သဘောမှ တစ်ပါးသော အခြင်းအရာအားဖြင့် မဖြစ်ကုန်။ ထို့ကြောင့် သစ္စာလေးပါးတို့ကို သိမြင်အောင် အားထုတ်ကြရမည်ဟု သစ္စာ တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီကို ပဉ္စဝဂ္ဂီရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌လည်း ဖွင့်ဆိုထားပါသည်။
-သံ၊၃၊၃၈၁။ သံ၊မြန်၊၃၊၃၈၇-၈။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၃၀။ သံ၊ဋီ၊၂၊၅၄၃။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ၁၂-သစ္စသံယုတ္တ၊ ၃-ကောဋိဂါမဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
အထက်ပါ သုတ်ဒေသနာတော်အတိုင်း ဘုရားရှင် ဝဇ္ဇီနိုင်ငံ ကောဋိဂါမ၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ရဟန်းတို့အား ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ဖွင့်ဆိုချက်များ ရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
တထာဂတသုတ္တ
တထာဂတသုတ္တ (၃)-သံ၊၃၊၃၈-၄၀။ သံ၊မြန်၊၃၊၄၀-၂။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၇ဝ။ သံ၊ဋီ၊၂၊၄၁၀။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၅-အပ္ပမာဒပေယျာလဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
အပဒ၊ ဒွိပဒ၊ စတုပ္ပဒ၊ ဗဟုပ္ပဒ၊ ရူပီ၊ အရူပီ၊ သညီ၊ အသညီ၊ နေဝသညီ နာသညီ သတ္တဝါအားလုံးတို့ထက် အရဟံဂုဏ်ရှင် သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဂုဏ်ရှင် ဘုရားရှင်သည် အမြတ်ဆုံးဖြစ်သကဲ့သို့ ထို့အတူ ကုသိုလ်တရားအားလုံးတို့သည် အပ္ပမာဒ တရားလျှင် အကြောင်းရင်းရှိကုန်၏။ အပ္ပမာဒတရား၌ အကျုံးဝင်ပါဝင်ကုန်၏။ အပ္ပမာဒတရားကို ကုသိုလ်တရားအားလုံးတို့ထက် အမြတ်ဆုံးဟု ဟောကြားအပ်၏။ အပ္ပမာဒတရားနှင့် ပြည့်စုံသောရဟန်းသည် အဋ္ဌင်္ဂိကအရိယမဂ်ကို ပွားများလိမ့်မည်။ ကြိမ်ဖန်များစွာ အလေ့အလာပြုလိမ့်မည်။
ဤသာသနာတော်၌ ရဟန်းတော်သည် အဋ္ဌင်္ဂိကအရိယမဂ်ကို ဝိဝေကနိဿိတ၊ ဝိရာဂနိဿိတ၊ နိရောဓနိဿိတ၊ ဝေါဿဂ္ဂပရိဏာမီ ဖြစ်အောင်ပွားများ ကြိမ်ဖန် များစွာ အလေ့အလာပြု၏။
ရာဂဝိနယပရိယောသာန၊ ဒေါသဝိနယပရိယောသာန၊ မောဟဝိနယ ပရိယောသာန ဖြစ်အောင်ပွားများ၏။ ကြိမ်ဖန်များစွာ အလေ့အလာပြု၏။
အမတောဂဓ၊ အမတပရာယန၊ အမတပရိယောသာန ဖြစ်အောင်ပွားများ၏။ ကြိမ်ဖန်များစွာအလေ့အလာပြု၏။ နိဗ္ဗာနနိန္ဒ၊ နိဗ္ဗာနပေါဏ၊ နိဗ္ဗာနပဗ္ဘာရ ဖြစ်အောင်ပွားများ၏။ ကြိမ်ဖန်များစွာ အလေ့အလာပြု၏ဟု အရိယမဂ္ဂင် တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ ပွားများပုံကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ အပ္ပမာဒတရား၏ မြင့်မြတ်ပုံကို ဖွင့်ဆိုထားပါသည်။
-သံ၊၃၊၂၅၃-၄။ သံ၊မြန်၊၃၊၂၅၆-၇။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၇-ဣဒ္ဓိပါဒသံယုတ္တ၊ ၃-အယောဂုဠဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
မြတ်စွာဘုရားသည် ဣဒ္ဓိပါဒ်လေးပါးတို့ကို ပွားများသည်ရှိသော် ဣဒ္ဓိပါဒ် လေးပါးတို့သည် အလွန်တွန့်တိုဆုတ်နစ်ခြင်း၊ အလွန်တက်ကြွခြင်းမရှိ၊ အဇ္ဈတ္တသန္တာန် ၌လည်း မကြုံ၊ ဗဟိဒ္ဓသန္တာန်၌လည်း မပြန့်လွင့်။ ရှေ့နောက်၊ အထက်အောက်၊ နေ့ ည၌အဖို့တို့၌ အမှတ်သညာရှိလျက်နေ၏။ ဤသို့မြှေးယှက်ခြင်းမရှိ ပွင့်လင်းသော စိတ်ဖြင့် အရောင်အလင်းရှိလာအောင် စိတ်ကိုပွားများ၏။ ဤဣဒ္ဓိပါဒ်လေးပါးတို့ကို ပွားများခြင်း၊ ကြိမ်ဖန်များစွာ ပြုလုပ်ခြင်းကြောင့် မြတ်စွာဘုရားသည် သို့ကလောက် တန်ခိုးအာနုဘော်ကြီးမား၏။ ဣဒ္ဓိဝိဓအဘိညဉ်ဖြင့် တန်ခိုးအမျိုးမျိုးဖြစ်အောင် ပြုနိုင်၏။ အာသဝေါတရားတို့ကုန်ခြင်းကြောင့် အာသဝ(ကိလေသာ) မရှိသော စေတောဝိ မုတ္တိ၊ ပညာဝိမုတ္တိကို မျက်မှောက်ဘဝ၌ပင် ကိုယ်တိုင်ထူးသောဉာဏ်ဖြင့် မျက်မှောက် ပြု ပြည့်စုံစေလျက် နေတော်မူ၏ဟု ဣဒ္ဓိပါဒ်တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီပွားများပုံကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၃၊၃၇၁-၂။ သံ၊မြန်၊၃၊၃၇၇-၈။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၂-သစ္စသံယုတ္တ၊ ၂-ဓမ္မစက္ကပ္ပဝတ္တနဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
မြတ်စွာဘုရားရှင်တို့အား သစ္စာလေးပါးတရားတို့၌ သစ္စဉာဏ်၊ ကိစ္စဉာဏ်၊ ကတဉာဏ်ဖြစ်ပုံကို ဓမ္မစက္ကပ္ပဝတ္တနသုတ် ဒေသနာတော်အတိုင်း ဘုရားရှင် ကာသိ နိုင်ငံ ဗာရာဏသီမြို့တော်အနီး ဣသိပတနမိဂဒါယ၌ ပဉ္စဝဂ္ဂီရဟန်းတော်တို့အား ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
တထာဂတအစ္ဆရိယသုတ္တ
တထာဂတအစ္ဆရိယသုတ္တ (၂)-အံ၊၁၊၄၄၆-၇။ အံ၊မြန်၊၁၊၄၅၉-၄၆၀။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၃၃-၄။ အံ၊ဋီ၊၂၊၃၃၁-၂။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ တတိယပဏ္ဏာသက၊ (၁၃)၃-ဘယဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
ဘုရားအလောင်းတော် တုသိတာနတ်ပြည်မှ ဆင်းသက်၍ မယ်တော်မာယာ ဝမ်းကြာတိုက်၌ ပဋိသန္ဓေနေတော်မူရာအခါ၊ မီးရှူးသန့်စင် ဖွားမြင်တော်မူရာအခါ၊ သဗ္ဗညုဘုရားရှင်အဖြစ်သို့ ရောက်တော်မူရာအခါ၊ ဓမ္မစကြာတရားတော် ဟောတော်မူ ရာအခါတို့၌ နတ်တို့၏အလင်းရောင်ထက် လွန်ကဲသောအလင်းရောင်ကြီး သတ္တလောက, ဩကာသလောက၌ ဖြစ်ပေါ်လာပါသည်။ လရောင်, နေရောင်တို့ မရောက် (မလင်း)နိုင်သော လောကန္တရိကငရဲသားများ အလင်းရောင်ရသည်အထိ လင်းလက်ပါသည်။ ဤထူးခြားချက်လေးမျိုး ဖြစ်ပေါ်လာခြင်းသည် အရဟံဂုဏ်ရှင် သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓ ဂုဏ်ရှင် ဘုရားရှင်၏ အစ္ဆရိယ, အဗ္ဘုတလေးမျိုးဖြစ်ကြောင်း ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ ဒေဝါနံ ဒေဝါနုဘာဝ လောကန္တရိကနိရယအကြောင်းများ ဖွင့်ပြထားပါသည်။ ဋီကာအဖွင့်များလည်း ရှိပါသည်။
-အံ၊၁၊၄၄၇-၈။ အံ၊မြန်၊၁၊၄၆၀-၁။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၃၄-၅။ အံ၊ဋီ၊၂၊၃၃၀-၁။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ တတိယပဏ္ဏာသက၊ (၁၃)၃-ဘယဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
(၁) ကပ်ငြိတွယ်တာဖွယ် ကာမဂုဏ်ငါးပါး၌ မွေ့လျော်ပျော်ပိုက် နှစ်ခြိုက် ဝမ်းမြောက်နေကြသော သတ္တဝါအပေါင်းအား မကပ်ငြိ မတွယ်တာကြောင်း “အနာလယဓမ္မ။
(၂) ထောင်လွှားမှု “မာန၌ မွေ့လျော်ပျော်ပိုက် နှစ်ခြိုက်ဝမ်းမြောက်နေကြသော သတ္တဝါအပေါင်းအား မာနပယ်ဖျောက်ကြောင်း “မာနဝိနယဓမ္မ”။
(၃) မငြိမ်းချမ်းရာ တေဘူမိကဝဋ်တရား၌ မွေ့လျော်ပျော်ပိုက် နှစ်ခြိုက် ဝမ်းမြောက်နေကြသော သတ္တဝါအပေါင်းအား ငြိမ်းချမ်းကြောင်း “ဩပသမိကဓမ္မ”။
(၄) အဝိဇ္ဇာဖြစ်နေသော ဥခွံသဖွယ် အဝိဇ္ဇာဖြင့် မြှေးယှက်အပ်သော သတ္တဝါ အပေါင်းအား အဝိဇ္ဇာပယ်ဖျောက်ကြောင်း အဝိဇ္ဇာဝိနယဓမ္မကို ဘုရားရှင်ဟောတော် မူအပ်သည်ရှိသော် ရိုသေလေးစားစွာ နားထောင်ကြ၏။ နားစွင့်ထောင်ကြ၏။ သိရှိနား လည်အောင်စိတ်ကို ဖြစ်စေ၏။ ဤသို့တရားတော်ကို လိုလိုလားလား နာယူခြင်း၊ သိအောင်စိတ်ကို ဖြစ်စေခြင်းသည် အရဟံဂုဏ်ရှင် သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဂုဏ်ရှင် ပွင့်တော်မူခြင်း၏ အစ္ဆရိယ အဗ္ဘုတဓမ္မလေးမျိုးတို့ပေတည်းဟု ဘုရားရှင်, ရဟန်းတို့အား ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ဖွင့်ပြချက်များ ရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
တထာဂတာဒိသုတ္တ
တထာဂတာဒိသုတ္တ (၂၀)-သံ၊၃၊၁၁၉။ သံ၊မြန်၊၃၊၁၂၄။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ်၊ ၂-ဗောဇ္ဈင်္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၀-အပ္ပမာဒဝဂ္ဂ၊ ပထမသုတ်မှ ဒသမသုတ်အထိ (၁၀)သုတ်။
(သံ၊၃၊၃၈-၄၀)သုတ် ဒေသနာတော်အတိုင်း အဋ္ဌင်္ဂိကအရိယမဂ်နေရာ၌ ဗောဇ္ဈင်(၇)ပါးကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၃၊၁၁၉-၁၂၁။ သံ၊မြန်၊၃၊၁၂၅။ “သံယုတ္တနိကာယ၊ ၁၆-ပုနအပ္ပမာဒဝဂ္ဂ၊ ပထမသုတ်မှ ဒသမသုတ်အထိ (၁၀)သုတ်။
-သံ၊၃၊၁၆၇၊ ၁၇၃။ ၂၁၅။ ၂၁၈၊ ၂၂၀၊ ၂၅၄၊ ၂၆၈။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
တဒင်္ဂနိဗ္ဗာနသုတ္တ
တဒင်္ဂနိဗ္ဗာနသုတ္တ-အံ၊၃၊၂၄၆။ အံ၊မြန်၊၃၊၂၄၅။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၈၄။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ နဝကနိပါတ၊ ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၅-သောမညဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
အရှင်ကာဠုဒါယီထေရ်က မေးလျှောက်သဖြင့် တဒင်္ဂနိဗ္ဗာနကို ဝံသနိုင်ငံ၊ ကောသမ္ဗီမြို့၊ ဃောသိတာရုံကျောင်းတော်၌ အရှင်အာနန္ဒာထေရ် ဖြေဆိုသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
တပနီယသုတ္တ
တပနီယသုတ္တ (၄)-အံ၊၁၊၅၀။ အံ၊မြန်၊၁၊၆၃။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၅။ အံ၊ဋီ၊၂၊၃-၄။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဒုကနိပါတ၊ ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၁-ကမ္မကရဏဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
ဒုစရိုက်သုံးပါးကို ပြုလုပ်၊ ပြောဆို၊ ကြံစည်မိခြင်းကြောင့် နောင်တတဖန် ပူပန်ရ၏။ သုစရိုက်သုံးပါးကို မပြုလုပ်၊ မပြောဆို၊ မကြံစည်လိုက်ရခြင်းကြောင့် နောင်တတဖန် ပူပန်ရ၏-ဟု သတ္တဝါတို့ ပူပန်ရသော တရားနှစ်ပါးကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ ကာယဒုစရိုက်အရာ၌ နန္ဒဘီလူး၊ နန္ဒလုလင်၊ နန္ဒနွားသတ် သမား၊ ဒေဝဒတ္တ၊ နွားသတ်သမားညီနောင်တို့ကိုလည်းကောင်း၊ ဝစီဒုစရိုက်အရာ၌ သုပ္ပဗုဒ္ဓ သာကီဝင်၊ ကောကာလိကရဟန်း၊ စိဉ္စမာဏဝိကာအစရှိသူတို့လည်းကောင်း ထုတ်ပြထားပါသည်။
ဋီကာ၌ တပနီယပုဒ်ကို ဖွင့်ပြထားပါသည်။
-အံ၊၃၊၄၅၄။ အံ၊မြန်၊၃၊၄၄၇။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဒသကနိပါတ၊ တတိယပဏ္ဏာသက၊ (၁၄)၄-သာဓုဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
မိစ္ဆာမဂ္ဂင် (၈)ပါးနှင့် မိစ္ဆာဉာဏ၊ မိစ္ဆာဝိမုတ္တိတို့သည် ပစ္စုပ္ပန်၊ တမလွန် နှစ်တန်သောဘဝတို့၌ ပူပန်စေတတ်သောတရား၊ အရိယမဂ္ဂင် (၈)ပါးနှင့် သမ္မာဉာဏ၊ သမ္မာဝိမုတ္တိတို့သည် မပူပန်စေတတ်သောတရားဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၃၊၄၈၄။ အံ၊မြန်၊၃၊၄၅၄။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဒသကနိပါတ၊ စတုတ္ထပဏ္ဏာသက၊ (၁၈)၃-သာဓုဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
ဒုစရိုက်တရား (၁၀)ပါးသည် တပနီယဓမ္မ၊ သုစရိုက်တရား (၁၀)ပါးသည် အတပနီယဓမ္မ-ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-ဣတိဝုတ္တက၊၂၁၂။ ဣတိဝုတ္တက၊မြန်၊၁၉၅။ ဣတိဝုတ်၊ဋ္ဌ၊၉၇-၈။
-ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ ဣတိဝုတ္တက၊ ဒုကနိပါတ၊ ပဌမဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
ကောင်းမှုကုသိုလ်ကို မပြုမလုပ်သော ဆင်းရဲဒုက္ခမှ ကာကွယ်စောင့်ရှောက်တတ်သော ကောင်းမှုကုသိုလ်မရှိသော၊ မကောင်းမှုအကုသိုလ်ကို ပြုလုပ်သော ခက်ထန်ကြမ်းကြုတ်သောပုဂ္ဂိုလ်သည်
(၁) ငါသည် ကောင်းမှုကုသိုလ်ကို မပြုမလုပ်မိဟုလည်းကောင်း။
(၂) ငါသည် မကောင်းမှုအကုသိုလ်ကို ပြုလုပ်မိလေပြီဟုလည်းကောင်း။
နောင်တတဖန် ပူပန်ရ၏ဟု ဘုရားရှင်ဟောတော်မူကြောင်း ခုဇ္ဇုတ္တရာကသာမာဝတီ အမှူးရှိသော မိဖုရားငါးရာတို့အား ဟောပြသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
တပုဿသုတ္တ
တပုဿသုတ္တ (၂)-အံ၊၂၊၃၉၂။ အံ၊မြန်၊၂၊၄၉၆။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဆက္ကနိပါတ၊ ၁၂-သာမညဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
ရတနာသုံးပါး၌ သက်ဝင်ယုံကြည်မှု၊ အရိယသီလ၊ အရိယဉာဏ၊ အရိယဝိမုတ္တိ ဤတရားခြောက်မျိုးတို့နှင့် ပြည့်စုံသော တပုဿသူကြွယ်သည် မြတ်စွာဘုရား၌ ဆုံးဖြတ်ခြင်းသို့ရောက်၏။ အမြိုက်နိဗ္ဗာန်ကိုမြင်၏။ အမြိုက်နိဗ္ဗာန်ကို မျက်မှောက်ပြု၍နေ၏ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၃၊၂၃၃-၂၄၁။ အံ၊မြန်၊၃၊၂၃၂-၂၄၀။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၈၂-၃။ အံ၊ဋီ၊၃၊၃၀၄။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ နဝကနိပါတ၊ ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၄-မဟာဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
ဘုရားရှင် မလ္လနိုင်ငံ ဥရုဝေလကပ္ပနိဂုံးအနီး မဟာဝုန်တောအုပ်အတွင်း၌ နေ့သန့်တော်မူနေစဉ် တပုဿသူကြွယ်လျှောက်ထားသော လူတို့နှင့်မတူသော သာသနာ့ဝန်ထမ်း ရဟန်းတော်တို့၏ ထူးခြားချက်ကို အရှင်အာနန္ဒာက ဘုရားရှင်အား လျှောက်ထားပါသည်။
ဘုရားရှင်က ဤတပုဿသူကြွယ် လျှောက်ထားသောစကားသည် လျှောက်ထားသည့်အတိုင်း မှန်ပေ၏ဟု မိန့်ကြားတော်မူပြီး ကိုယ်တော်တိုင် အလောင်းတော်ဘဝမှ သဗ္ဗညုဘုရားရှင် ဖြစ်တော်မူသည်အထိ “နေက္ခမ္မသည် ကောင်း၏။ ဆိတ်ငြိမ်မှုသည် ကောင်း၏။”ဟု ရှုနေသော်လည်း ငါဘုရား၏စိတ်သည် နေက္ခမ္မ၌ မသက်ဝင် မကြည်လင် ကောင်းစွာမတည် နီဝရဏတို့မှ မကျွတ်လွတ်နိုင်ခြင်း အကြောင်းကို ဆင်ခြင်သည်ရှိသော် ကာမဂုဏ်တို့၌ အပြစ်မမြင်။ ထိုအပြစ်ကိုလည်း မလေ့လာ၊ ကာမမှထွက်မြောက်မှု နေက္ခမ္မ၏အကျိုးကိုလည်းမသိ၊ ထိုအကျိုးကိုလည်း မမှီဝဲဘူး၊ ထို့ကြောင့် “ထိုနေက္ခမ္မသည် ငြိမ်သက်၏”ဟု ရှုနေသော ငါဘုရား၏စိတ်သည် ထွက်မြောက်မှုနေက္ခမ္မ၌ မပြေးဝင် မကြည်လင် ကောင်းစွာမတည် လွတ်လွတ် မသက်ဝင် အစရှိသည်ဖြင့် အောက်အောက်သမာပတ်၏အပြစ်ကို သိမြင်ခြင်း အထက် အထက်သမာပတ်၏အကျိုးကို မှီဝဲခြင်း၊ အထက်အထက် သမာပတ်ကို ရရှိပုံတို့ကို တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ဖွင့်ဆိုချက်များ ရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
တပေါကမ္မသုတ္တ
တပေါကမ္မသုတ္တ-သံ၊၁၊၁၀၄။ သံ၊မြန်၊၁၊၁၀၁။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၁၅၅-၆။ သံ၊ဋီ၊၁၊၂၀၁-၂။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ၄-မာရသံယုတ္တ၊ ပဌမဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
ဘုရားရှင် သဗ္ဗညုဘုရားရှင် ဖြစ်တော်မူပြီး သတ္တသတ္တာဟစံနေတော်မူစဉ် အဇပါလညောင်ပင်ရင်း၌ သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် “ဒုက္ကရစရိယာအကျင့်ကို ကျင့်ခြင်းမှ ငါလွတ်မြောက်ခဲ့လေပြီ၊ အကျိုးမဲ့နှင့်စပ်သော ထိုဒုက္ကစရိယာအကျင့်မှ လွတ်မြောက်ခြင်းသည် ကောင်းလေစွတကား၊ ကိလေသာတို့မှ လွတ်မြောက်၍ သဗ္ဗညုတဉာဏ်ကို ရခြင်းသည် ကောင်းလေစွတကား”ဟု စိတ်အကြံအစည် ဖြစ်တော်မူနေသော ဘုရားရှင်အား မာရ်နတ်ရောက်လာပြီး သတ္တဝါတို့သည် ခေါင်းပါးသောအကျင့်မှ ဖဲခွာကြကုန်သောကြောင့် မစင်ကြယ်ကြကုန်။ သင်သည် မစင်ကြယ် ပါပဲလျက် စင်ကြယ်၏ဟု မှတ်ထင်ဘိ၏။ စင်ကြယ်သောခရီးမှ လွဲချော်နေလေပြီဟု ပြောဆိုရာ မာရ်နတ်မှန်းသိတော်မူသဖြင့် အနတ္ထသံဟိတံ ဉတွာ အစရှိသောနှစ်ဂါထာဖြင့် အတ္တကိလမထအကျင့်ကို စွန့်လွှတ်ခဲ့ပုံ၊ သီလ, သမာဓိ, ပညာကျင့်စဉ်ကြောင့် အရဟတ္တဖိုလ်သို့ ရောက်တော်မူခြင်းကြောင့် သင်ရှုံးပြီဟု မာရ်နတ်အား ဘုရားရှင် မိန့်တော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ သိမှတ်ဖွယ်များကို ဖွင့်ဆိုထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
တမောတမသုတ္တ
တမောတမသုတ္တ-အံ၊၁၊၃၉၇-၈။ အံ၊မြန်၊၁၊၄၁၁-၂။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၂၁-၂။ အံ၊ဋီ၊၂၊၃၁၆-၇။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ (၉)၄-မစလဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
(၁) တမ တမပရာယဏ= အမှောင်(မှလာ/၌ဖြစ်၍ အမှောင်သို့သွားမည့်ပုဂ္ဂိုလ်။
(၂) တမ ဇောတိပရာယဏ= အမှောင်(မှလာ/၌ဖြစ်၍) အလင်းသို့သွားမည့်ပုဂ္ဂိုလ်။
(၃) ဇောတိ တမပရာယဏ= အလင်း(မှလာ/၌ဖြစ်၍) အမှောင်သို့သွားမည့်ပုဂ္ဂိုလ်။
(၄) ဇောတိ ဇောတိပရာယဏ= အလင်း(မှလာ/၌ဖြစ်၍) အလင်းသို့သွားမည့်ပုဂ္ဂိုလ်။ ဟု ပုဂ္ဂိုလ်လေးမျိုး၏ အမျိုးဇာတ်, ဘဝကျင့်စဉ်တို့ကို အကျယ်အားဖြင့် ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ဖွင့်ဆိုချက်များ ပါရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
တယောဓမ္မသုတ္တ
တယောဓမ္မသုတ္တ-အံ၊၃၊၃၇ဝ-၅။ အံ၊မြန်၊၃၊၃၆၈-၃၇၁။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဒသကနိပါတ၊ ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ (၈)၃-အောက်ဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
အရဟံဂုဏ်ရှင် သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဂုဏ်ရှင် ဘုရားရှင်လောက၌ ပွင့်တော်မမူလျှင် မြတ်စွာဘုရား ဟောကြားတော်မူအပ်သော ဓမ္မဝိနယတို့ လောက၌ မထွန်းလင်းလျှင် ဇာတိ ဇရာ မရဏဓမ္မတရားသုံးပါးတို့ မထင်ရှားကုန်။ ထိုတရားသုံးပါးတို့ လောက၌ ထင်ရှားကုန်သောကြောင့် အရဟံဂုဏ်ရှင် သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဂုဏ်ရှင်ဖြစ်တော်မူသော ဘုရားရှင် လောက၌ ဖြစ်ပွင့်တော်မူ၏။ ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူအပ်သော ဓမ္မဝိနယ လောက၌ တောက်ပ ထွန်းလင်းတော်မူ၏။
ရာဂ၊ ဒေါသ၊ မောဟ တရားသုံးပါးကို မပယ်မစွန့်ပဲ ဇာတိ၊ ဇရာ၊ မရဏ တရားသုံးပါးကို မပယ်မစွန့်နိုင်။ (၁)
သက္ကာယဒိဋ္ဌိ၊ ဝိစိကိစ္ဆာ၊ သီလဗ္ဗတပရာမာသ တရားသုံးပါးကို မပယ်မစွန့်ပဲ ရာဂ၊ ဒေါသ၊ မောဟ တရားသုံးပါးကို မပယ်မစွန့်နိုင်။ (၂)
အယောနိသောမနသိကာရ၊ ကုမ္မဂ္ဂသေဝန၊ စေတသောလီနတ္တ တရားသုံးပါးကို မပယ်မစွန့်ပဲ သက္ကာယဒိဋ္ဌိ၊ ဝိစိကိစ္ဆာ၊ သီလဗ္ဗတပရာမာသ တရားသုံးပါးကို မပယ်မစွန့်နိုင်။ (၃)
မုဋ္ဌဿစ္စ၊ အသမ္ပဇည၊ စေတသောဝိက္ခေပ တရားသုံးပါးကို မပယ်မစွန့်ပဲ အယောနိသောမနသိကာရ၊ ကုမ္မဂ္ဂသေဝန၊ စေတသောလီနတ္တ တရားသုံးပါးကို မပယ်မစွန့်နိုင်။ (၄)
အရိယာနံ အဒဿနကမျတာ၊ အရိယဓမ္မဿ အသောတုကမျတာ၊ ဥပါရမ္ဘစိတ္တတာ တရားသုံးပါးကို မပယ်မစွန့်ပဲ မုဋ္ဌဿစ္စ၊ အသမ္ပဇည၊ စေတသောဝိက္ခေပ တရားသုံးပါးကို မပယ်မစွန့်နိုင်။ (၅)
ဥဒ္ဓစ္စ၊ အသံဝရ၊ ဒုဿီလျ တရားသုံးပါးကို မပယ်မစွန့်ပဲ အရိယာနံ အဒဿနကမျတာ၊ အရိယဓမ္မဿ အသောတုကမျတာ၊ ဥပါရမ္ဘစိတ္တတာ တရားသုံးပါးကို မပယ်မစွန့်နိုင်။ (၆)
အသဒ္ဓိယ၊ အဝဒညုတာ၊ ကောသဇ္ဇ တရားသုံးပါးကို မပယ်မစွန့်ပဲ ဥဒ္ဓစ္စ၊ အသံဝရ၊ ဒုဿီလျ တရားသုံးပါးကို မပယ်မစွန့်နိုင်။ (၇)
အနာဒရိယ၊ ဒေါဝစဿတာ၊ ပါပမိတ္တတာ တရားသုံးပါးကို မပယ်မစွန့်ပဲ အသဒ္ဓိယ၊ အဝဒညုတာ၊ ကောသဇ္ဇ တရားသုံးပါးကို မပယ်မစွန့်နိုင်။ (၈)
အဟီရိက၊ အနောတ္တပ္ပ၊ ပမာဒ တရားသုံးပါးကို မပယ်မစွန့်ပဲ အနာဒရိယ၊ ဒေါဝစဿတာ၊ ပါပမိတ္တတာ တရားသုံးပါးကို မပယ်မစွန့်နိုင်။ (၉)
ပုဂ္ဂိုလ်သည် အဟီရိက၊ အနောတ္တာပီ၊ ပမတ္တဖြစ်၏။ ထိုပမတ္တပုဂ္ဂိုလ်ဖြစ်လျှင် အနာဒရိယ၊ ဒေါဝစဿတာ၊ ပါပမိတ္တတာကို မပယ်မစွန့်နိုင်။
-ပါပမိတ္တပုဂ္ဂိုလ်ဖြစ်လျှင် အသဒ္ဓိယ၊ အဝဒညုတာ၊ ကောသဇ္ဇကို မပယ်မစွန့်နိုင်။
-ကုသီတပုဂ္ဂိုလ်ဖြစ်လျှင် ဥဒ္ဓစ္စ၊ အသံဝရ၊ ဒုဿီလျကို မပယ်မစွန့်နိုင်။
-ဒုဿီလပုဂ္ဂိုလ်ဖြစ်လျှင် အရိယာနံ အဒဿနကမျတာ၊ အရိယဓမ္မဿ အသောတု ကမျတာ၊ ဥပါရမ္ဘစိတ္တတာကို မပယ်မစွန့်နိုင်။ -ဥပါရမ္ဘစိတ္တပုဂ္ဂိုလ်ဖြစ်လျှင် မုဋ္ဌဿစ္စ၊ အသမ္ပဇည၊ စေတသော ဝိက္ခေပကို မပယ် မစွန့်နိုင်။
-ဝိက္ခိတ္တစိတ္တပုဂ္ဂိုလ်ဖြစ်လျှင် အယောနိသောမနသိကာရ၊ ကုမ္မဂ္ဂသေဝန၊ စေတသော လီနတ္တကို မပယ်မစွန့်နိုင်။
-လီနစိတ္တပုဂ္ဂိုလ်ဖြစ်လျှင် သက္ကာယဒိဋ္ဌိ၊ ဝိစိကိစ္ဆာ၊ သီလဗ္ဗတပရာမာသကို မပယ် မစွန့်နိုင်။
-ဝိစိကိစ္ဆာဖြစ်လျှင် ရာဂ၊ ဒေါသ၊ မောဟကို မပယ်မစွန့်နိုင်။
-ရာဂ၊ ဒေါသ၊ မောဟကို မပယ်မစွန့်ဘဲ ဇာတိ၊ ဇရာ၊ မရဏကို မပယ်မစွန့်နိုင်။ (၁၀)
ရာဂ၊ ဒေါသ၊ မောဟတရားသုံးပါးကို ပယ်စွန့်ခြင်းကြောင့် ဇာတိ၊ ဇရာ၊ မရဏတရားသုံးပါးကို ပယ်နိုင်၏အစရှိသည်ဖြင့် ကဏှပက္ခ, သုက္ကပက္ခဒေသနာတော်ဖြင့် ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
တရုဏရုက္ခသုတ္တ
တရုဏရုက္ခသုတ္တ-သံ၊၁၊၃၁၅-၆။ သံ၊မြန်၊၁၊၃၀၂-၃။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၇၉။ သံ၊ဋီ၊၂၉၈။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-နိဒါနသံယုတ္တ၊ ၆-ဒုက္ခဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
နုပျိုသောသစ်ပင်ကို ယောက်ျားသည် ပေါင်းမြက်တို့ကို သုတ်သင်ခြင်း၊ မြေစာကျွေးခြင်း၊ ရေလောင်းခြင်းကိုပြုသကဲ့သို့ သံယောဇဉ်၏အကြောင်းဖြစ်ကုန်သော တေဘူမကတရားတို့၌ သာယာဖွယ်ဟု ရှုနေသောသူအား တဏှာသည် တိုးပွား၏။ တဏှာကြောင့် ဥပါဒါန်ဖြစ်၏အစရှိသည်ဖြင့် ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ ဆင်းရဲဖြစ်ပုံကိုလည်းကောင်း၊ နုပျိုသောသစ်ပင်ကို အမြစ်ပါမကျန် တူးဖြတ်ပြီး အလုံးစုံကိုမီးရှို့ပြီး ပြာကို မြစ်အတွင်းမျှောလိုက်သကဲ့သို့ သံယောဇဉ်၏အကြောင်းဖြစ်သော တေဘူမကတရားတို့၌ အပြစ်ကိုရှု၍နေသော ယောဂီပုဂ္ဂိုလ်အား တဏှာသည်ချုပ်၏။ တဏှာချုပ်ခြင်းကြောင့် ဥပါဒါန်ချုပ်၏အစရှိသည်ဖြင့် ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒပဋိလောမဒေသနာတော်ဖြင့် ဒုက္ခ အားလုံး ချုပ်ငြိမ်းပုံကိုလည်းကောင်း၊ ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ဖွင့်ဆိုချက်များ ရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
တသိနာသုတ္တ
တသိနာသုတ္တ-သံ၊၃၊၅၄။ သံ၊မြန်၊၃၊၅၈။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၇၄။ သံ၊ဋီ၊၂၊၄၁၂။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-မဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၇-ဧသနာဝဂ္ဂ၊ ဧကာဒသမသုတ်။
မွတ်သိပ်ဆာလောင်မှု ကာမတသိနာ၊ ဘဝတသိနာ၊ ဝိဘဝတသိနာ တရား သုံးပါးတို့ကို ထူးသောဉာဏ်ဖြင့်သိခြင်းငှါ၊ ပိုင်းခြား၍သိခြင်းငှါ၊ ပယ်ခြင်းငှါ အဋ္ဌင်္ဂီကအရိယမဂ်ကို ပွားများရမည်အစရှိသည်ဖြင့် အကျယ်အားဖြင့် ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
တာယနသုတ္တ
တာယနသုတ္တ-သံ၊၁၊၄၆-၇။ သံ၊မြန်၊၁၊၄၆-၇။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၉၉-၁၀၀။ သံ၊ဋီ၊၁၊၁၄၇-၈။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၂-ဒေဝပုတ္တသံယုတ္တ၊ ပဌမဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
ရှေးဟောင်းအယူဝါဒ တည်ထွင်သူဖြစ်သော တာယနနတ်သား၏ လုံ့လပြု၍ တဏှာကိုဖြတ်ရန်၊ ကိလေသာကာမဝတ္ထုကာမတို့ကို ပယ်နုတ်ရန်၊ ကာမကို မပယ်သောရဟန်းသည် ဈာန်မရနိုင်ပုံ၊ လုံ့လဝီရိယ နောက်မဆုတ်ဘဲ မြဲမြံစွာအားထုတ်ရန်၊ လုံ့လဝီရိယလျော့လျှင် ကိလေသာမြူတို့ ကြဲဖြန့်လာပုံ၊ မကောင်းမှုနှင့် ကောင်းမှု ငရဲသို့ ဆွဲဆောင်သောရဟန်း၏ မကောင်းမှုနှင့် သမန်းမြက်ဥပမာ၊ အကျိုးမများသော တရားသုံးမျိုးတို့ကို ငါးဂါထာဖြင့် လျှောက်ထားပြီး ပြန်သွားရာ ဘုရားရှင်က ယင်းဂါထာတို့ကို ဆောင်ထားကြရန်၊ အတ္ထသံဟိတ အာဒိဗြဟ္မစရိယကဖြစ်ပုံကို ရဟန်းတို့အား မိန့်ကြားတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ နန္ဒ၊ ဝစ္ဆ၊ ကိသ၊ သံကိစ္စတို့သည် တိတ္ထကရများဖြစ်ပုံ၊ ပုရဏ အစရှိသူတို့သည် တိတ္ထိယဖြစ်ပုံ၊ မိစ္ဆာအယူရှိသူဖြစ်လျက် တာယနနတ်ပြည်သို့ ရောက် လာသော ကောင်းမှုများနှင့် ဘုရားမြတ်စွာသာသနာတော်၏ နိယျာနိကဖြစ်ပုံ ကိုသိသဖြင့် သာသနာနုစ္ဆဝိကဝီရိယ ပဋိသံယုတ္တဂါထာများကို လျှောက်ထားပုံနှင့် ဖွင့်ဆိုသင့်သောပုဒ်တို့ကို ဖွင့်ပြထားပါသည်။ ဋီကာ၌လည်း ဖွင့်ဆိုချက်များ ရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
တာလပုဋသုတ္တ
တာလပုဋသုတ္တ-သံ၊၂၊၄၉၄-၅။ သံ၊မြန်၊၂၊၄၈၈-၉။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၄၀-၁။ သံ၊ဋီ၊၂၊၃၇၉-၃၈၀။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂနိကာယ၊ ၈-ဂါမဏိသံယုတ္တ၊ ဒုတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် မဂဓနိုင်ငံ ရာဇဂြိုဟ်မြို့ ဝေဠုဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် တာလပုဋဇာတ်ဆရာကြီးက ရှေးဇာတ်ဆရာကြီးများ မိန့်ကြားခဲ့သောစကားတို့ကို ဘုရားရှင်အားလျှောက်ထားရာ ဘုရားရှင်က ထိုစကားများကို မလျှောက်ထားရန် သုံးကြိမ်တိုင်တိုင် တားမြစ်တော်မူသော်လည်း တာလပုဋဇာတ်ဆရာကြီးက မေး လျှောက်မြဲ မေးလျှောက်ပါသည်။
ဘုရားရှင်က ဇာတ်သမားများ ရောက်ရာဂတိသည် ပဟာသနတ်ပြည်မဟုတ်၊ ပဟာသငရဲဖြစ်ကြောင်း၊ ငရဲရောက်ခြင်း၏အကြောင်းတို့ကို ရှင်းလင်းမိန့်ကြားတော် မူပါသည်။ တာလပုဋဇာတ်ဆရာကြီး ပြင်းထံစွာငိုကြွေးပြီး ရှေးဆရာကြီးများ၏ လှည့်ပတ် ဖျားယောင်းမှုခံရသည်ကို ဝမ်းနည်း၍ ငိုမိပါကြောင်း လျှောက်ထားပြီး ဘုရားရှင်အထံတော်၌ ဥပါသကာအဖြစ်ခံယူပြီး ရဟန်းပြုလိုကြောင်း လျှောက်ထားပါသည်။ ရဟန်း ပြု၍ မကြာမီ အာသဝေါကင်းကွာ ရဟန္တာဖြစ်ပုံကို ဘုရားရှင်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ တာလပုဋဆရာကြီး၏အကြောင်းကို အကျယ်တဝင့် ဖွင့်ဆို ထားပါသည်။
ဋီကာ၌လည်း ဖွင့်သင့်သောပုဒ်များကို ဖွင့်ဆိုထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
တိကဏ္ဍကီသုတ္တ
တိကဏ္ဍကီသုတ္တ-အံ၊၂၊၁၄၉-၁၅၀။ အံ၊မြန်၊၂၊၁၈၈-၉။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၅၂။ အံ၊ဋီ၊၃၊၄၉။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ပဉ္စကနိပါတ၊ တတိယပဏ္ဏာသက၊ (၁၅)၅-တိကဏ္ဍကီဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
(၁) အပ္ပဋိကူလဖြစ်သော ရဇနီယဓမ္မတို့၌ ရာဂမဖြစ်အောင် ပဋိကူလသညာကို ပွား၍နေရမည်။
(၂) ပဋိကူလဖြစ်သော ဒေါသနီယဓမ္မတို့၌ ဒေါသမဖြစ်အောင် အပ္ပဋိကူလသညာ ပွား၍နေရမည်။
(၃) အပ္ပဋိကူလရဇနီယဓမ္မတို့၌ ရာဂမဖြစ်အောင် ပဋိကူလဖြစ်သော ဒေါသနီယဓမ္မတို့၌ ဒေါသမဖြစ်အောင် ပဋိကူလသညာကို ပွားများနေရမည်။
(၄) ပဋိကူလဖြစ်သော ဒေါသနီယဓမ္မတို့၌ ဒေါသမဖြစ်စေရန် အပ္ပဋိကူလဖြစ်သော ရဇနီယဓမ္မတို့၌ ရာဂမဖြစ်စေရန် အပ္ပဋိကူလသညာကို ပွားများနေရမည်။
(၅) မည်သည့်အာရုံ မည်သည့်အရပ်၌မဆို ရဇနီယဓမ္မတို့၌ အနည်းငယ်မျှပင် ရာဂမဖြစ်ပါစေလင့်၊ မည်သည့်အာရုံ မည်သည့်အရပ်၌မဆို ဒေါသနီယဓမ္မတို့၌ အနည်းငယ်မျှပင် ဒေါသမဖြစ်ပါစေလင့်၊ မည်သည့်အာရုံ မည်သည့်အရပ်၌မဆို မောဟနီယဓမ္မတို့၌ အနည်းငယ်မျှပင် မောဟမဖြစ်ပါစေလင့်ဟု ပဋိကူလအာရုံ၊ အပ္ပဋိကူလအာရုံ ထိုနှစ်ပါးစုံကိုကြည့်၍ လျစ်လျူရှုလျှက် သတိသမ္ပဇဉ်ရှိသည်ဖြစ်၍ နေရာ၏ဟု ဘုရားရှင်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ မှတ်သားဖွယ် ဖွင့်ဆိုချက်များ ရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
တိကဏ္ဏသုတ္တ
တိကဏ္ဏသုတ္တ-အံ၊၁၊၁၆၃-၆။ အံ၊မြန်၊၁၊၁၈၁-၅။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၄၄-၉။ အံ၊ဋီ၊၂၊၁၃၀-၈။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ တိကနိပါတ၊ ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ (၆) ၁-ဗြာဟ္မဏဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
တိကဏ္ဏဗြာဟ္မဏ၏ ဝိဇ္ဇာသုံးပါးနှင့်ပြည့်စုံသော ဗြာဟ္မဏတို့၏ ဝိဇ္ဇာသုံးပါးကို လျှောက်ထားမှုနှင့်ဆက်စပ်၍ အရိယာဖြစ်တော်မူသော ဘုရားရှင်သာသနာတော်၌ ဝိဇ္ဇာသုံးပါးနှင့် ပြည့်စုံသောပုဂ္ဂိုလ်၏ ကျင့်စဉ်နှင့် ဝိဇ္ဇာသုံးပါးကို ဘုရားရှင်မိန့်ကြားတော်မူသည့်အခါ တိကဏ္ဏဗြာဟ္မဏက ဗြာဟ္မဏတို့၏ ဝိဇ္ဇာသုံးပါးသည် အရိယ သာသနာတော်၌ ဝိဇ္ဇာသုံးပါးနှင့် ပြည့်စုံမှုကို (၁၆)စိတ်စိတ်၍ တစ်စိတ်မျှ မမီနိုင်ပါ ဟု လျှောက်ထားပြီး ဥပါသကာအဖြစ် ခံယူသွားပုံကို ပြဆိုသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ မှတ်သားဖွယ် ဖွင့်ပြချက်များ ရှိပါသည်။ ဋီကာ (၁၃၂)၌ မဟာသာဝကစာရင်း ပါရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
တိက္ခပညာသုတ္တ
တိက္ခပညာသုတ္တ-သံ၊၃၊၃၆၁။ သံ၊မြန်၊၃၃၆
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၁-သောတာပတ္တိသံယုတ္တ၊ ၇-မဟာပညာဝဂ္ဂ၊ ဒွါဒသမသုတ်။
သပ္ပုရိသသံသေဝ၊ သဒ္ဓမ္မဿဝန၊ ယောနိသောမနသိကာရ၊ ဓမ္မာနုဓမ္မပဋိပတ္တိဟူသော တရားလေးပါးတို့ကို ပွားများအပ်၊ ကြိမ်ဖန်များစွာ အလေ့အလာပြုအပ် သည်ရှိသော် ပညာထက်မြက်ခြင်းငှါဖြစ်၏ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
တိကိစ္ဆကသုတ္တ
တိကိစ္ဆကသုတ္တ-အံ၊၃၊၄၃၃-၄။ အံ၊မြန်၊၃၊၄၂၅-၇။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၃၅။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဒသကနိပါတ၊ တတိယပဏ္ဏာသက၊ (၁၁) ၁-သမဏသညာဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
သလိပ်၊ သည်းခြေ၊ လေကြောင့်ဖြစ်ကုန်သော ရောဂါဝေဒနာတို့ကို ကင်းပျောက်စေရန် သမားတော်ကြီးတို့သည် ဝမ်းနုတ်ဆေးကို ပေးကြကုန်၏။ (ကိစ္စ) ပြီးသည်လည်းရှိ၏။ မပြီးသည်လည်းရှိ၏။
ငါဘုရား ဟောကြားတော်မူအပ်သော အရိယဝမ်းနုတ်ဆေးသည် (ကိစ္စ) ပြီးစီးသည်သာဖြစ်၏။ မပြီးစီးသည်မရှိ။
ငါဘုရား ဟောကြားတော်မူအပ်သော အရိယဝမ်းနုတ်ဆေးကို အကြောင်းပြု၍ ဇာတိသဘောရှိသော သတ္တဝါတို့သည် ဇာတိမှလည်းကောင်း၊ ဇရာသဘောရှိကုန်သော သတ္တဝါတို့သည် ဇရာမှလည်းကောင်း၊ မရဏသဘောရှိကုန်သော သတ္တဝါတို့သည် မရဏမှလည်းကောင်း၊ သောက ပရိဒေဝ ဒုက္ခ ဒေါမနဿ ဥပါယာသ သဘောရှိကုန်သော သတ္တဝါတို့သည် သောက ပရိဒေဝ ဒုက္ခ ဒေါမနဿ ဥပါယာသ သဘောမှလည်းကောင်း၊ လွတ်မြောက်ကြကုန်၏။
အရိယဝမ်းနုတ်ဆေးဟူသည် သမ္မာဒိဋ္ဌိ (မှန်ကန်သောအယူအမြင်) ရှိသောသူအား မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ၊ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိလျှင် အကြောင်းရှိကုန်သော များစွာသော ယုတ်ညံ့သော အကုသိုလ်တရားတို့ ပယ်နုတ်ပြီး ဖြစ်ကုန်၏။ သမ္မာဒိဋ္ဌိဟူသောအကြောင်းကြောင့် များစွာသော ကုသိုလ်တရားတို့ ပွားများပြည့်စုံခြင်းသို့ ရောက်ကုန်၏။
သမ္မာသင်္ကပ္ပ (မှန်ကန်သော အကြံအစည်) ရှိသောသူအား မိစ္ဆာသင်္ကပ္ပ၊ သမ္မာဝါစာရှိသောသူအား မိစ္ဆာဝါစာ၊ သမ္မာကမ္မန္တရှိသောသူအား မိစ္ဆာကမ္မန္တ၊ သမ္မာအာဇီဝရှိသောသူအား မိစ္ဆာအာဇီဝ၊ သမ္မာဝါယာမရှိသောသူအား မိစ္ဆာဝါယာမ, သမ္မာသတိရှိသောသူအား မိစ္ဆာသတိ, သမ္မာသမာဓိရှိသောသူအား မိစ္ဆာသမာဓိ, သမ္မာဉာဏရှိသောသူအား မိစ္ဆာဉာဏ၊ သမ္မာဝိမုတ္တိရှိသောသူအား မိစ္ဆာဝိမုတ္တိ၊ မိစ္ဆာဝိမုတ္တိဟူသောအကြောင်းကြောင့် များစွာယုတ်မာကုန်သော အကုသိုလ်တရားတို့ ပယ်နှုတ်ပြီးဖြစ်ကုန်၏။ သမ္မာဝိမုတ္တိဟူသော အကြောင်းကြောင့် များစွာသော ကုသိုလ် တရားတို့ ပွားများပြည့်စုံခြင်းသို့ ရောက်ကုန်၏။ ဤအရိယာဝမ်းနုတ်ဆေးသည် ဇာတိ၊ ဇရာ၊ မရဏ၊ သောက၊ ပရိဒေဝ၊ ဒုက္ခ၊ ဒေါမနဿ၊ ဥပါယာသဟူသော ဆင်းရဲဒုက္ခ ဝေဒနာတို့ ကင်းပျောက်ပြီးစီးကုန်၏။ မပြီးစီးသည်မရှိဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
တိဌာနသုတ္တ
တိဌာနသုတ္တ (၂)-အံ၊၁၊၁၄၉။ အံ၊မြန်၊၁၊၁၆၇။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၃၂-၄။ အံ၊ဋီ၊၂၊၁၂၁-၂။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ တိကနိပါတ၊ ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၅-စူဠဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ္တ။ သီလဝန္တပုဂ္ဂိုလ်တို့အား ကြည့်ရှုဖူးမြင်လိုခြင်း၊ သူတော်ကောင်းတရားကို နာယူလိုခြင်း၊ မုတ္တစာဂ ပယတပါဏိ ဝေါဿဂ္ဂရတ ယာစယောဂ ဒါနသံဝိဘာဂရတ ဖြစ်၍ မစ္ဆရိယအညစ်အကြေးမှ ကင်းသောစိတ်ဖြင့် အိမ်ကိုအုပ်ချုပ်၍နေခြင်းဟူသော အကြောင်းသုံးမျိုးတို့ဖြင့် သဒ္ဓါတရားရှိသူ၊ ရတနာသုံးပါးကို ကြည်ညိုသူဟု သိအပ်၏ ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာဝယ် သီလသမ္ပန္နေ ဒဋ္ဌုကာမောပုဒ်အရာ၌ ပါဋလိပုတ္တက ဗြာဟ္မဏဝတ္ထု၊ သဒ္ဓါတိဿမဟာရာဇဝတ္ထု။
သဒ္ဓမ္မံ သောတု မိစ္ဆတိ-၌ ပိဏ္ဍပါတိကတ္ထေရဝတ္ထု၊ ဥလ္လကောလိကဏ္ဏိဝါသိကာ ဧကာဣတ္ထီဝတ္ထု၊ ကဠမ္ဗရဝါသိကာ ဣတ္ထီဝတ္ထုတို့ကို ပြဆိုထားပါသည်။
ဋီကာ၌လည်း ဖွင့်သင့်သောပုဒ်တို့ကို ဖွင့်ပြထားပါသည်။
-အံ၊၃၊၁၉၈။ အံ၊မြန်၊၃၊၁၉၈။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၇၃။ အံ၊ဋီ၊၃၊၂၈၉-၂၉၁။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ နဝကနိပါတ၊ ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၃-သတ္တာဝါသဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
ဥတ္တရကုရုကမနုဿတို့က တာဝတိံသာဒေဝါ ဇမ္ဗုဒီပကာ မနုဿာတို့ထက် လွန်ကဲသောအရာဌာနသုံးပါး -အမမ၊ အပရိဂ္ဂဟ၊ နိယတာယုက။
တာဝတိံသာဒေဝါတို့က -ဥတ္တရကုရုကမနုဿ၊ ဇမ္ဗုဒီပကမနုဿတို့ထက် လွန်ကဲသောအရာဌာနသုံးပါး -ဒိဗ္ဗေန အာယုနာ၊ ဒိဗ္ဗေနဝဏ္ဏေန၊ ဒိဋ္ဌေန သုခေန။
ဇမ္ဗုဒီပကမနုဿတို့က တာဝတိံသာဒေဝါ ဥတ္တရကုရုကမနုဿတို့ထက် လွန်ကဲသောအရာဌာနသုံးပါး -သူရ၊ သတိမန္တ၊ ဗြဟ္မစရိယဝါသတို့ဖြစ်ပုံကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ ဖွင့်ဆိုသင့်သောပုဒ်တို့ကို ဖွင့်ဆိုထားပါသည်။ ဋီကာ၌ ဥတ္တရကုရုကမနုဿတို့ သဘာဝကို အပြည့်အစုံ ဖွင့်ပြထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
တိဏကဋ္ဌသုတ္တ
တိဏကဋ္ဌသုတ္တသံ၊၁၊၃၈၅။ သံ၊မြန်၊၁၊၃၇၄။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၄၅။ သံ၊ဋီ၊၂၊၁၅၀။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ပဌမဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
ရဟန်းတို့ သံသရာ၏အစကို မသိနိုင်။ အဝိဇ္ဇာဖြင့် ပိတ်ဖုံးအပ်ကုန်သည်ဖြစ်၍ တဏှာဖြင့် ချည်နှောင်အပ်ကုန်သည်ဖြစ်၍ ဘဝတစ်ခုမှ ဘဝတစ်ခုသို့ ပြေးသွားကျင် လည်နေကြရကုန်သော သတ္တဝါတို့၏ စတင်ဖြစ်ပေါ်ရာ (အစွန်း) အစသည် မထင်ရှား၊ (အစကို မသိနိုင်)။ ဥပမာအားဖြင့် ယောက်ျားသည် ဤဇမ္ဗူဒိပ်၌ မြက်၊ ထင်း၊ သစ်ခက် သစ်ရွက်ကို တစ်ပေါင်းတည်း စုစည်း၍ လက်လေးသစ်စီ လက်လေးသစ် စီဖြတ်၍ “ဤကား ငါ၏မိခင်၊ ဤကား ငါ့မိခင်၏မိခင်”ဟု သတ်မှတ်ပြီး ချထားရာ၏။ ထိုယောက်ျား၏ မိခင်၏ မိခင်ကား မကုန်ဆုံးနိုင်ရာ။ ဤဇမ္ဗူဒိပ်၌ မြက်၊ ထင်း၊ သစ်ခက် သစ်ရွက်သည်သာ ကုန်သွားရာ၏။ အဘယ်ကြောင့်နည်း? ဟူမူ။ သံသရာ၏ စတင်ဖြစ်ပေါ်ရာ(အစ)ကိုငြီးငွေ့ရန်၊ တပ်မက်မှုကင်းရန်၊ လွတ်မြောက်ရန် အလွန် အကဲ အားထုတ်သင့်လှပေ၏-ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ သာသနာတော်နှင့် ဗာဟိရသမယ၌ ဥပမာမတူပုံနှင့်တကွ မှတ်သားဖွယ်များကို ဖွင့်ဆိုထားပါသည်။ ဋီကာ၌လည်း ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
တိတ္ထာယတနသုတ္တ
တိတ္ထာယတနသုတ္တ-အံ၊၁၊၁၇၄-၈။ အံ၊မြန်၊၁၊၁၉၂-၇။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၅၅-၁၆၄။ အံ၊ဋီ၊၂၊၁၄၂-၉။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ တိကနိပါတ၊ ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ (၇) ၂-မဟာဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
လူသားတို့ ခံစားနေရသော သုခဝေဒနာ၊ ဒုက္ခဝေဒနာ၊ အဒုက္ခမသုခဝေဒနာတို့ကို အချို့သမဏဗြာဟ္မဏတို့က ပုဗ္ဗေကတဟေတုကြောင့် ဖြစ်သည်ဟုလည်းကောင်း၊ အချို့က “ဣဿရနိမ္မာနဟေတု”ဟုလည်းကောင်း။ အချို့က “အဟေတုက အပ္ပစ္စယ”ကြောင့်ဟုလည်းကောင်း၊ ယူဆကြကုန်၏။ ထိုမိစ္ဆာအယူသုံးမျိုးကို ပညာရှိတို့ မေးမြန်းစိစစ်သည်ရှိသော် အကိရိယဝါဒ၌သာ တည်ကုန်၏ဟု မိန့်တော်မူပြီး မိစ္ဆာအယူသုံးမျိုးကို တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ စိစစ်၍ နှိပ်ကွပ်ပုံကို ဘုရားရှင် ဟောတော်မူပါသည်။
ငါဘုရားဟောကြားတော်မူအပ်သော (၁) ပထဝီဓာတု၊ အာပေါဓာတု၊ တေဇောဓာတု၊ ဝါယောဓာတု၊ အာကာသဓာတု၊ ဝိညာဏဓာတု ဟူသော ဆဓာတု ဓမ္မ။ (၂) စက္ခုဖဿာယတနအစ မနောဖဿာယတနအဆုံးရှိသော ဆ ဖဿာယတနဓမ္မ။ (၃) စက္ခုနာ ရူပံ ဒိသွာ သောမနဿဌာနိယံ ရူပံ ဥပဝိစရတိ၊ ဒေါမနဿ ဌာနိယံ ရူပံ ဥပဝိစရတိ၊ ဥပေက္ခာဌာနိယံ ရူပံ ဥပဝိစရတိ အစရှိသော အဋ္ဌာရသ မနောပဝိစာရဓမ္မ။ (၄) စတ္တာရိအရိယသစ္စဓမ္မတို့ကို ပညာရှိ သမဏဗြာဟ္မဏတို့သည် မနှိပ်ကွပ်အပ်နိုင်၊ ညစ်နွမ်းအောင် မပြုအပ်နိုင်၊ မကဲ့ရဲ့အပ်နိုင်၊ မစက်ဆုပ်နိုင်ဟု အသီးအသီး တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ တိတ္ထ၊ တိတ္ထကရ၊ တိတ္ထိယ၊ တိတ္ထိယသာဝက၊ တိတ္ထာယတနအားလုံး “အကိရိယမတ္တ၌သာ တည်ရှိပုံ၊ ကမ္မဝေဒနာ ကိရိယဝေဒနာတို့ကိုပယ်၍ ဝိပါကဝေဒနာကိုသာ လက်ခံပုံ။ ရောဂါဖြစ်ကြောင်း သမုဋ္ဌာန် (၈)ပါးတို့တွင် ဝိပါကဝေဒနာကိုသာ လက်ခံပုံ။ ကမ္မရာသယ (၃)ပါးတို့တွင် အပရပရိယာယ ကမ္မကိုလက်ခံပုံ၊ ဝိပါကရာသယ (၃)ပါးတို့တွင် အပရပရိယာယ ဝိပါကကို လက်ခံပုံ။ စေတနာရာသယ (၄)ပါးတို့တွင် ဝိပါကစေတနာကိုသာ လက်ခံပုံ။ တိတ္ထာယတန နှင့် ဘုရားရှင်ဓမ္မ နှိုင်းယှဉ်ချက်။ ဆဓာတုကမ္မဋ္ဌာန ဆဖဿာယတနကမ္မဋ္ဌာန၊ အဋ္ဌာ ရသမနောပဝိစာရကမ္မဋ္ဌာန်းတို့ကို အရဟတ္တဖိုလ်ရောက်သည်အထိ ဉာဏ်ဖြင့် ပိုင်းခြားသိမ်းဆည်း ရှုမှတ်ပုံတို့နှင့်တကွ ပြည့်ပြည့်စုံစုံ ဖွင့်ဆိုသင့်သမ္မုတို့ကို ဖွင့်ဆိုထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
တိမ္ဗရုကသုတ္တ
တိမ္ဗရုကသုတ္တ-သံ၊၁၊၂၆၁-၂။ သံ၊မြန်၊၁၊၂၄၆-၇။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၆။ သံ၊ဋီ၊၂၊၄၅။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ နိဒါနသံယုတ္တ၊ ၂-အာဟာရဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
တိမ္ဗရုကပရိဗိုဇ်၏ သုခဒုက္ခနှင့်ပတ်သက်သော ပြဿနာကို ဘုရားရှင်က ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ အနုလောမ ပဋိလောမဒေသနာဖြင့် ဖြေကြားတော်မူပါသည်။ တိမ္ဗရုက ပရိဗိုဇ် ဥပါသကာအဖြစ် ခံယူပုံကို ပြဆိုသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ဖွင့်ဆိုချက်များ ရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
တိရစ္ဆာနကထာသုတ္တ
တိရစ္ဆာနကထာသုတ္တ-သံ၊၃၊၃၆၈။ သံ၊မြန်၊၃၊၃၇၃။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၂၅-၆။ သံ၊ဋီ၊၂၊၅၃၉-၄၀။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၂-သစ္စသံယုတ္တ၊ ၁-သမာဓိဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
နှစ်ဆယ့်ခုနှစ်မျိုးသော တိရစ္ဆာနကထာတို့ကို မပြောမဆိုကြနှင့်၊ ယင်းတို့သည် အတ္ထသံဟိတမဖြစ်။ အာဒိဗြဟ္မစရိယက၊ နိဗ္ဗိန္ဒာယ ဝိရာဂါယ နိရောဓာယ ဥပသမာယ အဘိညာယ သမ္ဗောဓာယ နိဗ္ဗာနာယ မဖြစ်ကြ။
အရိယသစ္စကထာကိုသာ ပြောဆိုကြ၊ အရိယသစ္စကထာသည် အတ္ထသံဟိတ အာဒိဗြဟ္မစရိယက၊ နိဗ္ဗိန္ဒာယ ဝိရာဂါယ နိရောဓာယ ဥပသမာယ အဘိညာယ သမ္ဗောဓာယ နိဗ္ဗာနာယ ဖြစ်၏။ ထို့ကြောင့် အရိယသစ္စာတရားတို့ကို သိမြင်အောင် အားထုတ်ကြရမည်ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ မပြောဆိုကောင်းပုံ ပြောဆိုကောင်းပုံတို့နှင့် တိရစ္ဆာနကထာ (၃၂)မျိုးရှိကြောင်း၊ ဋီကာ၌လည်း ဖွင့်ဆိုသင့်သည်များကို ဖွင့်ဆိုထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
တိရစ္ဆာနဒေဝနိရယာဒိသုတ္တ
တိရစ္ဆာနဒေဝနိရယာဒိသုတ္တ (၃)-သံ၊၃၊၄၁၄။ သံ၊မြန်၊၃၊၄၂၀။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၂-သစ္စသံယုတ္တ၊ ( ၁၁-ပဉ္စဂတိပေယျာလဝဂ္ဂ၊ ၂၂မှ ၂၄ အထိ (၃)သုတ်။
တိရစ္ဆာန်ဘဝမှ စုတေ၍ နတ်ပြည်၌ဖြစ်သောသူတို့သည် ငါဘုရား၏ လက်သည်းခွံပေါ်ရှိ မြေမှုံ့တို့ကဲ့သို့ နည်းပါးကုန်၏။ တိရစ္ဆာန်ဘဝမှစုတေ၍ ငရဲဘုံ၌ ဖြစ်သောသူ ပြိတ္တာဘုံ၌ ဖြစ်သောသူတို့သည် မြေကြီးပေါ်ရှိ မြေကြီးပမာ များပြားလှပေကုန်၏-ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
တိရစ္ဆာနမနုဿနိရယာဒိသုတ္တ
တိရစ္ဆာနမနုဿနိရယာဒိသုတ္တ-သံ၊၃၊၄၁၃။ သံ၊မြန်၊၃၊၄၂၀။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ -၁၉၊ ၂၀၊ ၂၁-(၃)သုတ်။
တိရစ္ဆာန်ဘဝမှ စုတေ၍ လူ့ပြည်၌ဖြစ်သောသူတို့သည် ငါဘုရား၏ လက် သည်းပေါ်ရှိ မြေမှုံ့ပမာ လွန်စွာနည်းပါးလှကုန်၏။ တိရစ္ဆာန်ဘဝမှ စုတေ၍ ငရဲဘုံ၌ ဖြစ်သောသူ ပြိတ္တာဘုံတို့၌ဖြစ်သောသူတို့သည် မြေကြီးပေါ်၌ရှိသော မြေကြီးထုပမာ များပြားလှကုန်၏ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
တိရောကုဋ္ဋသုတ္တ
တိရောကုဋ္ဋသုတ္တ-ခုဒ္ဒကပါဌ၊၈-၉။ ခုဒ္ဒကပါဌ၊မြန်၊၇-၈။ ခုဒ္ဒကပါဌ၊ဋ္ဌ၊၁၆၈-၁၈၂။
-ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ ခုဒ္ဒကပါဌ၊ သတ္တမသုတ်။
-ပေတ၊၁၂၉-၁၃၀။ ပေတ၊မြန်၊၁၂၇-၈။ ပေတ၊ဋ္ဌ၊၁၈-၂၉။
-ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ ပေတဝတ္ထု၊ ၁-ဥရဂဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမဝတ္ထု။
(၁) သာဓုခေါ်ဆိုနိုင်ရန် နေအိမ်အနီးအနားသို့ ရောက်လာတတ်ပုံ။
(၂) ကောင်းမှုကုသိုလ်ပြုကြသော်လည်း ထိုသူတို့၏ အကုသိုလ်ကံကြောင့် အမှတ်မရကြပုံ။
(၃) ကောင်းမှုပြုပြီး “ဣဒံ ဝေါ ဉာတီနံ ဟောတု၊ သုခိတာ ဟောန္တု ဉာတယော”ဟု ကုသိုလ်ရှင်က အမျှပေးဝေပုံ။
(၄) ဆွေမျိုးပြိတ္တာတို့ အနုမောဒနာပြုကြပုံ။ ။
(၅) ဆွေမျိုးပြိတ္တာတို့ အလှူရှင်တို့အား ဆုတောင်းကြပုံ။
(၆) ပြိတ္တာဘုံ၌ စီးပွားရေးလုပ်ငန်း တစ်ခုမျှမရှိ။
(၅/၈) ဤဘဝက ကုသိုလ်စေတနာ တမလွန်ဘဝရှိ ဆွေမျိုးများထံ ရောက်ရှိပုံ ဥပမာ။
(၉) အမျှဝေခါနီး၌ မိမိအပေါ်ပြုခဲ့ဖူးသော ဆွေမျိုးများ၏ကျေးဇူးကို အာရုံပြု အမျှ ပေးဝေရန်။
(၁၀) ငိုကြွေးမှု စိုးရိမ်ပူပန်မှု ပြောဆိုမြည်တမ်းငိုယိုမှုများသည် ကွယ်လွန်ပြီးသူများအတွက် ဘာအကျိုးမျှမဖြစ်။
(၁၁) သံဃာအားလှူဒါန်းသော ကောင်းမှုစေတနာသည်သာ ချက်ချင်းအကျိုးခံစားရပုံ၊
(၁၂) အမျှဝေခြင်းကုသိုလ်သည် ဉာတိဓမ္မ၊ ဉာတိပူဇာ အလှူခံတို့အား ဗလဒါန၊ အလှူရှင်တို့ ကောင်းမှုဆည်းပူး စုဆောင်းခြင်းဖြစ်ပုံတို့ကို ဘုရားရှင်က ဗိမ္မိသာရ မင်းအား ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ (၉၂)ကမ္ဘာထက် ဖုဿဘုရားရှင်လက်ထက်တော်က ဖြစ်စဉ်နှင့် ဂေါတမဘုရားရှင်လက်ထက်ဖြစ်စဉ်များနှင့် ဂါထာဆိုင်ရာ ဖွင့်ဆိုချက်များ ရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
တိဿသုတ္တ
တိဿသုတ္တ (၂)-သံ၊၁၊၄၆၉။ သံ၊မြန်၊၁၊၄၅၇-၈။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၂၀-၃။ သံ၊ဋီ၊၂၊၁၉၇-၈။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂ၊ ၁၀-ဘိက္ခုသံယုတ္တ၊ နဝမသုတ်။
ဘုရားရှင် ဘထွေးတော်၏သားဖြစ်သော အရှင်တိဿထေရ်၏ ဝစနက္ခမဂုဏ် ပျက်ယွင်းခြင်းကို အကြောင်းပြု၍ ကောဓ, မာန, မက္ခတို့ကို ပယ်ဖျောက်ခြင်းအကျိုးငှါ ဗြဟ္မစရိယကို ကျင့်သုံးအပ်၏ဟု တိဿရဟန်းအား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ပစ္စုပ္ပန်ဝတ္ထု၊ အတိတ်ဝတ္ထုများကို ဖွင့်ဆိုထားပါသည်။
-သံ၊၂၊၈-၉။ သံ၊မြန်၊၂၊၈၂-၄။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၈၄။ သံ၊ဋီ၊၂၊၂၄၄။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-ခန္ဓသံယုတ္တ၊ (၉၄-ထေရဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
ဘုရားရှင်၏ ဘထွေးတော်သား အရှင်တိဿသည် ရဟန်းတော်များအား “မိမိ၏ကိုယ်ခန္ဓာသည် လေးလံနေကြောင်း၊ အရပ်မျက်နှာတို့ကိုလည်း မထင်မြင်တော့ကြောင်း၊ ဓမ္မကိုလည်း မထင်မြင်ကြောင်း၊ မိမိ၏စိတ်ကို ထိနမိဒ္ဓက လွှမ်းမိုးနေကြောင်း၊ ဓမ္မ၌လည်း ယုံမှားတွေးတောမှုတွေ ဖြစ်နေကြောင်း ပြောကြားပါသည်။ ထိုအကြောင်းကို ရဟန်းတော်များက ဘုရားရှင်အား လျှောက်ထားပါသည်။
ဘုရားရှင်က ရဟန်းတစ်ပါးအခေါ်လွှတ်ပြီး အရှင်တိဿကို မေးမြန်းတော်မူရာ အရှင်တိဿက မှန်ပါကြောင်း လျှောက်ထားပါသည်။ ထိုအခါ ဘုရားရှင်က အရှင်တိဿအား ခန္ဓာငါးပါးတို့၌ စွဲမက်မှုမကင်းသူ လိုချင်မှုမကင်းသူ၊ ခင်တွယ်မှု မကင်းသူ၊ မွတ်သိပ်မှု မကင်းသူ၊ ပူလောင်မှု မကင်းသူ၊ တဏှာမကင်းသူအား ထိုခန္ဓာငါးပါးတို့၏ ဖောက်ပြန်ခြင်းတစ်မျိုးတစ်ဖုံ ဖြစ်ခြင်းကြောင့် စိုးရိမ်မှု၊ ငိုကြွေးမှု၊ ကိုယ်ဆင်းရဲမှု၊ စိတ်ဆင်းရဲမှု ပြင်းစွာပင်ပန်းမှုတို့ ဖြစ်ကုန်သည်မဟုတ်လောဟု ခန္ဓာတစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ မေးတော်မူပါသည်။ အရှင်တိဿက ဤသို့သာ ဖြစ်ပါသည်ဟု လျှောက်ပါသည်။
ခန္ဓာငါးပါးတို့၌ စွဲမက်မှုကင်းသူ၊ တဏှာကင်းပြီးသူတို့အား ထိုခန္ဓာတို့၏ ဖောက်ပြန်ခြင်း တစ်မျိုးတစ်ဖုံဖြစ်ခြင်းကြောင့် စိုးရိမ်မှု၊ ပြင်းစွာပင်ပန်းမှုတို့ ဖြစ်ကုန် သေးသလောဟု ဘုရားရှင်က မေးတော်မူပါသည်။ အရှင်တိဿက မဖြစ်ပါ မြတ်စွာဘုရားဟု လျှောက်ထားသည့်အခါ ဘုရားရှင်က “တိဿ ... ကောင်းပေစွ၊ ကောင်းပေစွ”ဟု မိန့်ကြားတော်မူပြီး ခန္ဓာငါးပါးတို့တွင် တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီကို အနတ္တ လက္ခဏသုတ် ဒေသနာတော်နည်းဖြင့် မေးမြန်းဟောကြားတော်မူပါသည်။
ဘုရားရှင်က လမ်းခရီး၌ ကျွမ်းကျင်သောယောက်ျား၊ မကျွမ်းကျင်သော ယောက်ျားနှစ်ယောက်ဥပမာဖြင့် အကျယ်ရှင်းလင်းမိန့်ကြားတော်မူပြီး၊ တိဿ သာသနာတော်၌ ပျော်မွေ့လော့ ငါဘုရားသည် ဩဝါဒ အနုသာသနီဖြင့် ဆုံးမတော် မူအပ်ပြီဟု မိန့်တော်မူပါသည်။ အရှင်တိဿသည် ဘုရားရှင်၏ဩဝါဒ အနုသာသနီ ဒေသနာတော်ကို အလွန်နှစ်သက်ပြီဟု ပြဆိုသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ဖွင့်သင့်သည့်ပုဒ်များကို ပြည့်စုံအောင် ဖွင့်ပြပြီး အရှင်တိဿသည် ဘုရားရှင်၏ဓမ္မကို အားထုတ်သည်ရှိသော် မကြာမီ အာသဝေါ ကုန်ခမ်းရဟန္တာ ဖြစ်သွားပုံကို ပြဆိုထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
တိဿဗြဟ္မာသုတ္တ
တိဿဗြဟ္မာသုတ္တ-အံ၊၂၊၄၅၃-၆။ အံ၊မြန်၊၃၊၅၇၁-၅။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၇၃။ အံ၊ဋီ၊၃၊၁၇၇။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ သတ္တကနိပါတ၊ ၆-အဗျာကတဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် မဂဓနိုင်ငံ ရာဇဂြိုဟ်မြို့တော်အနီး ဂိကူဋတောင်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် သန်းခေါင်ယာမ်ညဉ့်အခါ၌ နတ်သားနှစ်ယောက် ဘုရားရှင်ထံ ရောက်လာပြီး “ဧတာ ဘန္တေ ဘိက္ခုနိယော သုဝိမုတ္တာ”ဟု နတ်သားတစ်ယောက်က လျှောက်ထားပါသည်။ အခြားနတ်သားတစ်ယောက်က “ဧတော ဘန္တေ ဘိက္ခုနိယော အနုပါဒိသေသာ သုဝိမုတ္တာ”ဟု လျှောက်ထားကြပြီး ဘုရားရှင် လက်ခံတော်မူခြင်းကို သိကြသဖြင့် ပြန်သွားကြပါသည်။
ဘုရားရှင်က ထိုအကြောင်းကို နံနက်မိုးလင်းသောအခါ ရဟန်းတော်တို့အား မိန့်ကြားတော်မူပါသည်။ ထိုအခါ အရှင်မောဂ္ဂလ္လာန်ထေရ်က ထိုသို့လျှောက်ထားနိုင်သော ဒေဝတာကို စဉ်းစားဆင်ခြင်သည့်အခါ မကြာခင်က ပျံလွန်ပြီး ဗြဟ္မာပြည်၌ ဖြစ်နေသော တိဿဗြဟ္မာကို သိမြင်ခြင်းကြောင့် ဗြဟ္မာပြည်သို့ လိုက်ကြွတော်မူပြီး မေးမြန်းတော်မူပါသည်။ တိဿဗြဟ္မာက ဗြဟ္မာ့အာယု၊ ဝဏ္ဏ၊ သုခ၊ ယသ၊ အာဓိပတေယျဖြင့် တင်းတိမ်အားရ ကျေနပ်နေသောဗြဟ္မာသည် ဥတ္တရိနိဿရဏကို အမှန်အားဖြင့် မသိနိုင်သောကြောင့် သဥပါဒိသေသ အနုပါဒိသေသကို မသိနိုင်ပါ။ ဗြဟ္မာ့အာယု၊ ဝဏ္ဏအစရှိသည်တို့နှင့်သာ တင်းမတိမ် မကျေနပ်ကြသော ဗြဟ္မာတို့သည် ဥတ္တရိနိဿရဏကို မှန်ကန်စွာ သိကြကုန်၏။ ထိုဗြဟ္မာတို့သည် သဥပါဒိသေသ အနုပါဒိသေသကို သိကြကုန်၏။
အရှင်ဘုရားမောဂ္ဂလ္လာန် ဥဘတောဘာဂဝိမုတ္တရဟန်း၊ ပညာဝိမုတ္တရဟန်းကို ဤအရှင်သည် ကိုယ်ခန္ဓာရှိနေသရွေ့ နတ်လူဖူးမြင်ကြရမည်။ ကိုယ်ခန္ဓာပျက်စီး သွားသည့်အခါ မဖူးမြော်နိုင်ကြတော့ဟုလည်းကောင်း၊ ကာယသက္ခီ ဒိဋ္ဌိပ္ပတ္တ သဒ္ဓါဝိမုတ္တိ ဓမ္မနုသာရီရဟန်းတော်တို့ကို ဤအရှင်သည် အနုလောမိက သေနာသနတို့ကို မှီဝဲပြီး ကလျာဏမိတ္တတို့ကို ဆည်းကပ်လျက် သဒ္ဓါအစရှိသော ဝိပဿနာဣန္ဒြေတို့ကို အညီအမျှဆောင်နိုင်ပါမူ မျက်မှောက်ဘဝ၌ပင် အရဟတ္တဖိုလ်ကို ကိုယ်တိုင်မျက်မှောက်ပြု၍ နေနိုင်ရာ၏ဟု သိနိုင်ပါသည်ဟု လျှောက်ထားပါသည်။
အရှင်မောဂ္ဂလ္လာန်ထေရ်သည် ဗြဟ္မာဘုံမှ ပြန်လာပြီး တိဿဗြဟ္မာနှင့် မိမိတို့ ဆွေးနွေးခဲ့သောဤအကြောင်းအရာကို ဘုရားရှင်အားလျှောက်ထားပါသည်။ ဘုရားရှင်က “မောဂ္ဂလ္လာန် တိဿဗြဟ္မာသည် ခုနစ်ယောက်မြောက် အနိမိတ္တဝိဟာရီ ပုဂ္ဂိုလ်ကို မဟောပြောလိုက်ပါတကား”ဟု မိန့်ကြားတော်မူရာ ဘုရားရှင်က အနိမိတ္တ ဝိဟာရီပုဂ္ဂိုလ်အကြောင်းကို အပြည့်အစုံ မိန့်ကြားတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ မှတ်သားဖွယ် ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
တိဿမေတ္တေယျသုတ္တ
တိဿမေတ္တေယျသုတ္တ-သုတ္တနိ၊၄၀၆-၇။ သုတ္တနိ၊မြန်၊၃၈၃-၄။ သုတ္တနိ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၄၉-၂၅၂။
ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ သုတ္တနိပါတ, ၄-အဋ္ဌကဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
အရှင်မေတ္တေယျ၏လျှောက်ထားချက်အရ တိဿလုလင်အား မေထုန် အကျင့်ကို ပြုကျင့်သူ၏အပြစ်ကိုးပါးနှင့် မေထုန်အကျင့်သည် အရိယာတို့၏ အကျင့် မဟုတ်၊ ယုတ်ညံ့သော ပုထုဇဉ်၏အကျင့်ဖြစ်ပုံ၊ ဝိဝေကအကျင့်သည်သာ အရိယာတို့၏ အကျင့်ဖြစ်ပုံကို ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ တိဿနှင့် မေတ္တေယျဟု သူငယ်ချင်းနှစ်ယောက်အကြောင်းနှင့် ဖွင့်သင့်သောပုဒ်တို့ကို ဖွင့်ပြထားပါသည်။ မေတ္တေယျသည် ထိုနှစ်မှာပင် ရဟန္တာဖြစ်ပုံ၊ တိဿသည် လူထွက်ပြီး ဤဒေသနာတော်အဆုံး၌ သောတာပန်အရိယာသာဝက ဖြစ်၍ ရဟန်းပြုပြီး မကြာမီ ရဟန္တာဖြစ်ပုံကို ဖွင့်ပြထားပါသည်။
ဤသုတ်ကို မဟာနိ၊၁၀၇-၁၂၄။ မဟာနိ၊ဋ္ဌ၊၂၂၆-၂၄၅။တို့၌ အရှင်သာရိပုတ္တရာထေရ်နှင့် မဟာနာမထေရ်တို့ ဖွင့်ဆိုထားကြပါသည်။ မှတ်သားဖွယ် များစွာ ပါရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
တိဿမေတ္တေယျမာဏဝက (ပုစ္ဆာ)သုတ္တ
တိဿမေတ္တေယျမာဏဝက (ပုစ္ဆာ)သုတ္တ-သုတ္တနိ၊၄၃၅။ သုတ္တနိ၊မြန်၊၄၁၁-၂။ သုတ္တနိ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၀၃။
ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ သုတ္တနိပါတ, ပါရာယနဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယ(ပုစ္ဆာ)သုတ်။
ဗာဝရီဆရာကြီး၏တပည့် တိဿမေတ္တေယျလုလင်က ရောင့်ရဲလွယ်သူ၊ တုန်လှုပ်မှုမရှိသူ၊ အစွန်းနှစ်ဖက်နှင့်အလယ်ကို ပညာဖြင့်သိ၍ မကပ်ငြိ မလိမ်းသူ၊ မဟာပုရိအမည်ရှိသူတို့ကို မေးလျှောက်သဖြင့် ဘုရားရှင်ဖြေကြားတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ ဖွင့်သင့်သောပုဒ်တို့ကို ဖွင့်ဆိုထားပါသည်။
ဤဒေသနာတော်အဆုံး၌ တိဿမေတ္တေယျဗြာဟ္မဏတပည့်လုလင် တစ်ထောင်နှင့်တကွ အရဟတ္တဖိုလ်၌တည်ပြီး ထောင်ပေါင်းမက များစွာသော ဝေနေယျတို့ ဓမ္မစက္ခုဖြစ်ပုံကို ဖွင့်ပြထားပါသည်။
ဤသုတ်ကို စူဠနိ၊၄၀-၆။ စူဠနိ၊ဋ္ဌ၊၉။ တို့၌ ဖွင့်ဆိုထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
တိံသမတ္တသုတ္တ
တိံသမတ္တသုတ္တ-သံ၊၁၊၃၉၄-၅။ သံ၊မြန်၊၁၊၃၈၁-၂။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၄၈။ သံ၊ဋီ၊၂၊၁၅၃။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၄-အမတဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ တတိယသုတ်။
မဂဓနိုင်ငံ ရာဇဂြိုဟ်မြို့ ဝေဠုဝန်ကျောင်းတော်၌ ပါဝါတိုင်းသား အာရညိကင်္ဂ ပိဏ္ဍပါတိက ပံသုကူလိက တေစီဝရိကဓုတင်ဆောင် ရဟန်းတော်များအား “အနမတဂ္ဂေါယံ ဘိက္ခဝေ သံသာရော”အစရှိသော ဒေသနာတော်ဖြင့် အဝိဇ္ဇာဖြင့် ဖုံးကွယ်၍ ချုပ်တည်းနှောင်ဖွဲ့ထားသဖြင့် တစ်ဘဝမှ တစ်ဘဝသို့ တစ်ပြောင်းပြန်ပြန် သံသရာ၌ လှည့်လည်နေကြသော ဦးခေါင်းဖြတ်ခံခဲ့ရသော သင်တို့၏ဦးခေါင်းမှ ယိုစီးထွက်ကျသော သွေးကြည်ရည်သည် မဟာသမုဒ္ဒရာလေးစင်းရှိ ရေမကများပြားလှပုံ၊ နွား၊ ကျွဲ၊ သိုး၊ ဆိတ်၊ ကြက်၊ ဝက်၊ ဂါမဃာတကခိုးသူ ပရဒါရိကခိုးသူဖြစ်ပြီး ဦးခေါင်းဖြတ်ခံရသော သင်တို့၏ ဦးခေါင်းမှထွက်ကျသော သွေးရည်များ မဟာသမုဒ္ဒရာလေးစင်းရှိ ရေထက်များပြားခဲ့ပုံသည် သံသရာအစ မရှိခဲ့သောကြောင့် ဖြစ်သည်။ အလုံးစုံသော သင်္ခါရတို့၌ ငြီးငွေ့မှု နိဗ္ဗိန္ဒဉာဏ်၊ တပ်မက်ခြင်းကင်းမှု ဝိရာဂဉာဏ်၊ လွတ်မြောက်မှု ဝိမုစ္စနဉာဏ်ဖြစ်အောင် အားထုတ်သင့်ပေ၏-ဟု ဟောကြားတော်မူရာ ထိုရဟန်းတော်သုံးကျိပ်တို့ အာသဝေါကုန်ခမ်း၍ ရဟန္တာဖြစ်ကြပုံကို ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ဖွင့်ဆိုချက်များ ရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
တီဟိ ဓမ္မေဟိ သုတ္တ
တီဟိ ဓမ္မေဟိ သုတ္တ-သံ၊၂၊၄၃။ သံ၊မြန်၊၂၊၄၃၃။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၂၅။ သံ၊ဋီ၊၂၊၃၆၄။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၃-မာတုဂါမသံယုတ္တ၊ ၁-ပဌမပေယျာလဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
နံနက်အခါ မစ္ဆရိယ၊ နေ့ခင်း၌ ဣဿာ၊ ည၌ ကာမရာဂဟူသော အညစ် အကြေး တရားသုံးပါးတို့ လွှမ်းမိုးနှိပ်စက်အပ်သောစိတ်ဖြင့် အိမ်၌နေသော မာတုဂါမသည် ကွယ်လွန်သည်၏အခြားမဲ့၌ အပါယ်ဘုံ၌ဖြစ်ရ၏ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
တုရူဗြဟ္မသုတ္တ
တုရူဗြဟ္မသုတ္တ-သံ၊၁၊၁၅၁။ သံ၊မြန်၊၁၊၁၄၄။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၂၄၆-၇။ သံ၊ဋီ၊၁၊၁၉၇-၈။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၆-ဗြဟ္မသံယုတ္တ၊ ပဌမဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
အဂ္ဂသာဝကမထေရ်နှစ်ပါး၏အပြစ်ကို ပြောဆိုသော အရိယူပဝါဒကံကြောင့် ကိုယ်ခန္ဓာ၌ ယားယံသောအနာရောဂါဖုများဖြင့် ဝေဒနာပြင်းထန်စွာ ခံနေရသော ကောကာလိကရဟန်းအား ဆုံးမရန်ရောက်ရှိလာသော တုရူဗြဟ္မာကြီးအား အပြစ် ပြော၍ လက်မခံသောကြောင့် အရိယူပဝါဒကံ၏အပြစ်တို့ကို တုရူဗြဟ္မာက ပြောဆိုသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ တုရူဗြဟ္မာအကြောင်းနှင့် ဖွင့်ဆိုချက်များ ပါရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
တုလာကူဋသုတ္တ
တုလာကူဋသုတ္တ-သံ၊၃၊၄၁၁။ သံ၊မြန်၊၃၊၄၁၇။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၂-သစ္စသံယုတ္တ၊ ၁၀-စတုတ္ထအာမကဓည ပေယျာလဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
ချိန်စဉ်းလဲ၊ အသပြာစဉ်းလဲ၊ ခြင်တွယ်တိုင်းတာ စဉ်းလဲခြင်းမှ ရှောင်ကြဉ်သော သတ္တဝါတို့သည် နည်းပါးကုန်၏။ မရှောင်ကြဉ်သော သတ္တဝါတို့သည်သာ များပြားလှကုန်၏ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
တုဝဋကသုတ္တ
တုဝဋကသုတ္တ-သုတ္တနိ၊၄၂၁-၄။ သုတ္တနိ၊မြန်၊၃၉၇-၄၀၀။ သုတ္တနိ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၇၇-၂၈၁။
ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ သုတ္တနိပါတ, ၄-အဋ္ဌကဝဂ္ဂ၊ စုဒ္ဒသမသုတ်။
ကာယဝိဝေကအစရှိသော ဆိတ်ငြိမ်မှု “ဝိဝေကကိုဖြစ်စေ၊ ရာဂအစရှိသည်ကို ငြိမ်းအေးရာနိဗ္ဗာန်ကိုဖြစ်စေ၊ အဘယ်ကဲ့သို့ ရှုမြင်လျှင် မိမိသန္တာန်၌ ရာဂအစရှိသော တရားတို့ကို ငြိမ်းအေးစေနိုင်ပါသနည်းဟု နိမ္မိတဘုရားရှင်၏ မေးမြန်းချက်ကို အရဟတ္တဖိုလ်ကို အထွဋ်တပ်၍ ငါးဂါထာဖြင့် ဘုရားရှင်က ဖြေကြားတော်မူပါသည်။
နိမ္မိတဘုရားရှင်၏ မေးလျှောက်ချက်အရ မဂ်ဖိုလ်နိဗ္ဗာန်နှင့် လျော်သော ကျင့်စဉ်၊ ပါတိမောက္ခသံဝရသီလ၊ သမာဓိတို့ကို မေးလျှောက်သဖြင့် “စက္ကူဟိ” အစရှိသော ဂါထာတို့ဖြင့် ဖြေကြားတော်မူပါသည်။ ဤတုဝဋ္ဋကသုတ်တော်သည် သဒ္ဓါ အားကောင်းသော နတ်ဗြဟ္မာများအား ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ ဖွင့်ဆိုသင့်သောပုဒ်တို့ကို ဖွင့်ဆိုပြီးအဆုံး၌ ဆိုလိုရင်းအကျဉ်းချုပ်ကို ပြဆိုထားပါသည်။ ဤသုတ္တန်၏အဆုံး၌ နတ်ဗြဟ္မာ ကုဋေတစ်သိန်း ရဟန္တာ ဖြစ်ကြောင်း ပြဆိုထားပါသည်။
ဤတုဝဋ္ဋကသုတ်တော်ကို အရှင်သာရိပုတ္တရာထေရ်က (မဟာနိဒ္ဒေသ၊၂၆၃-၃၁၅)အထိလည်းကောင်း၊ အရှင်ဥပသေနမထေရ်က မဟာနိ၊ဋ္ဌ၊၃၂၆-၃၅၃ အထိလည်းကောင်း ဖွင့်ဆိုတော်မူကြပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
တေဝိဇ္ဇသုတ္တ
တေဝိဇ္ဇသုတ္တ (၂)-ဒီ၊၁၊၂၂၂-၂၃၆။ ဒီ၊မြန်၊၁၊၂၇၇-၂၉၄။ ဒီ၊ဋီ၊၁၊၃၉၉-၄၀၅။ သီ၊ဋီ၊သစ်၊၁။၄၂၅-၄၃၅။
-ဒီဃနိကာယ၊ သီလက္ခန္ဓဝဂ္ဂ၊ တေရသမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံအတွင်း ဒေသစာရီ ကြွချီတော်မူစဉ် မနသာကတ ဗြာဟ္မဏရွာ၏မြောက်ဖက် အစိရဝတီမြစ်ကမ်း သရက်တော၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် မနသာကတရွာ၌ ဩပါသာဒရွာစား စင်္ကီပုဏ္ဏား၊ ဣစ္ဆာနင်္ဂလရွာစား တာရုက္ခ ပုဏ္ဏား၊ ဥက္ကဋ္ဌရွာစား ပေါက္ခရသာတိပုဏ္ဏား၊ သာဝတ္ထိမြို့တော်နေ ဇာဏုဿောဏိ ပုဏ္ဏား၊ တုဒိရွာစား တောဒေယျပုဏ္ဏားတို့ အမှူးရှိသော အဘိညာတ မဟာသာလ ဗြာဟ္မဏကြီးတို့သည်လည်း မိမိ မိမိတို့၏နေရာအရပ်တို့မှ အသီးအသီး ရောက်ရှိလာကြပြီး မန္တ(ဒေဝ)ကျမ်းတို့ကို ရွတ်ဖတ်ကြရန် ရောက်ရှိနေထိုင်ကြပါသည်။
ပေါက္ခရသာတိပုဏ္ဏား၏ အနီးနေတပည့် ဝါသေဋ္ဌနှင့် တာရုက္ခပုဏ္ဏား၏ အနီးနေတပည့် ဘာရဒွါဇတို့ အစိရဝတီမြစ်ကမ်း၌ လမ်းလျှောက်ကြရင်း မိမိတို့ဆရာကြီးများ၏ ဗြဟ္မာပြည်သို့ သွားရောက်နိုင်ရန် ခရီးစဉ်များကို ဆွေးနွေးကြပါသည်။ တစ်ဦးကိုတစ်ဦး အပြီးသတ်ဆုံးဖြတ်ချက်ချရန် လမ်းစဉ်ကို အတည်မပြုနိုင်ကြပါ။ ထိုအခါ နှစ်ဦးသားတို့ အနီးအနား သရက်တောအုပ်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူသော ဘုရားရှင်ထံ ရောက်ရှိလာကြပြီး မိမိတို့ဗြာဟ္မဏဆရာကြီးများ၏ ဗြဟ္မာဘုံသို့ ရောက်ကြောင်း လမ်းကြောင်းများကို လျှောက်ထားကြပါသည်။ ဘုရားရှင်က ထိုလမ်း စဉ်များ၌ ဝိဂ္ဂဟ, ဝိဝါဒ, နာနာဝါဒများ ရှိပါကြောင်း။ အဒ္ဓရိယဗြာဟ္မဏများ၊ တိတ္ထိရိယ ဗြာဟ္မဏများ၊ ဆန္ဒေါကဗြာဟ္မဏများ၊ ဗဝှါရိဇ္ဈဗြာဟ္မဏများတို့ ဗြဟ္မပြည်သွားရောက်ကြောင်း လမ်းကြောင်းအသီးသီး သတ်မှတ်ထားကြပါသည်။ ရွာ၊ နိဂုံး အနီးအနားတို့၌ များစွာသော လမ်းကြောင်းအသီးသီး ရှိကြကုန်သော်လည်း လမ်းကြောင်းအားလုံးတို့သည် ရွာအတွင်းရောက်ကုန်သကဲ့သို့၊ ထို့အတူ ဗြာဟ္မဏဆရာကြီးများ၏ လမ်းကြောင်းများသည်လည်း ဗြဟ္မာပြည်သို့ ရောက်ရှိကြသည်ချည်းဖြစ်ကြောင်း ဝါသေဋ္ဌ လုလင်က လျှောက်ထားပါသည်။
ဘုရားရှင်က ဝါသေဋ္ဌလုလင်အား “ဗြာဟ္မဏဆရာကြီးများ ချမှတ်ထားသော လမ်းစဉ်များ ဗြဟ္မာပြည်သို့ တကယ်ရောက်နိုင်သလား?ဟု သုံးကြိမ်တိုင်တိုင် မေးတော်မူပါသည်။ ဝါသေဋ္ဌလုလင်ကလည်း သုံးကြိမ်တိုင်တိုင်ပင် တကယ်ရောက် နိုင်ကြောင်း လျှောက်ထားပါသည်။ ထိုဗြဟ္မာပြည်ရောက်ကြောင်း လမ်းစဉ်များချမှတ်ထားကြသော တေဝိဇ္ဇ ဗြာဟ္မဏဆရာကြီးများ၊ ထိုဆရာကြီးများ၏ ဆရာများ၊ ဆရာ့ဆရာကြီးများ၊ ထိုဆရာကြီးများ၏ဆရာ ဝေဒကျမ်းပြု ရသေ့ကြီးများတို့သည် ဗြဟ္မာရှိရာအရပ်၊ ဗြဟ္မာ လာရာလမ်းကြောင်း ဗြဟ္မာလာရာအချိန်အခါကို ကိုယ်တိုင်မြင်ဖူးသူရှိသလော? ကိုယ်တိုင်မြင်ဖူး၏။ သိ၏ဟု ပြောဖူးသလောဟု သုံးကြိမ်တိုင်တိုင် မေးတော်မူပါသည်။ ဝါသေဋ္ဌလုလင်က တွေ့မြင်ဖူးသူမရှိပါ။ တွေ့မြင်ဖူး၏ဟု ပြောကြားခဲ့သူ မရှိပါကြောင်း လျှောက်ထားပါသည်။
ထိုအခါ ဘုရားရှင်က “အန္ဓဝေဏူပမာဖြင့် တေဝိဇ္ဇ(ဗေဒင်သုံးပုံဆောင်) ဗြာဟ္မဏဆရာကြီးများ၏ ဗြဟ္မာပြည်သို့ သွားရောက်ကြောင်း လမ်းစဉ်သည် အပ္ပါဋိဟီရကတ၊ ဟဿက၊ ရိတ္တက၊ တုစ္ဆကဖြစ်ကြောင်း မိန့်ကြားတော်မူပါသည်။
တေဝိဇ္ဇဗြာဟ္မဏဆရာကြီးများနှင့် လူအများတို့သည် နေ့စဉ် လ, နေတို့ထွက် ရာအရပ်၊ ဝင်ရာအရပ်တို့ကို တွေ့မြင်ကြ၊ လိုရာဆုတောင်းကြ၊ ချီးမွမ်းကြ၊ လက်အုပ် ချီမိုး ရှိခိုးလျက် လ, နေတို့သို့ ရောက်ရှိနိုင်သော လမ်းစဉ်ကို မချမှတ်နိုင်ကြပုံ၊ တေဝိဇ္ဇပုဏ္ဏားတို့၏ ဗြဟ္မာပြည်သို့ သွားရောက်ကြောင်းလမ်းစဉ်သည် ဗြဟ္မာပြည် သို့မရောက်နိုင်ပုံ၊ ဇနပဒကလျာဏီဥပမာ၊ ပြသာဒ်ပေါ်သို့တက်ရန် လှေကားပြုလုပ်သူ ဥပမာတို့ဖြင့် ရှင်းလင်းမိန့်ကြားတော်မူပြီး အပ္ပါဋိဟီရကဖြစ်ပုံကို မိန့်ကြားတော် မူပါသည်။
အစိရဝတီမြစ်ဥပမာဖြင့် ဗြဟ္မဏကာရကတရားတို့ကို ပယ်စွန့်၍ အဗြာဟ္မဏ ကာရကဓမ္မတို့ကို ဆောက်တည်ကျင့်သုံးကြပြီး ခေါ်ဝေါ်ခြင်း၊ ဆုတောင်းခြင်း၊ တောင့်တခြင်း၊ အလွန်နှစ်သက် လိုလားခြင်းတို့ဖြင့် ဗြဟ္မာပြည်သို့ မရောက်နိုင်ပုံ၊
အဗြာဟ္မဏကာရကဓမ္မဖြစ်သော အလိုရှိအပ် နှစ်သက်အပ် မြတ်နိုးအပ် ချစ်အပ်သောသဘော တပ်မက်စွဲလမ်းဖွယ်ဖြစ်ကုန်သော ငါးဖြာအာရုံ ကာမဂုဏ်တို့ကို စွဲမက်တွေဝေ သက်ဝင်ကြပြီး အပြစ်ဟုမမြင်ကြပဲ ကာမမှထွက်မြောက်နိုင်သော ဉာဏ်ပညာမရှိကြဘဲ သုံးဆောင်ခံစားနေကြသော တေဝိဇ္ဇဗြာဟ္မဏတို့သည် ကွယ်လွန်ပြီးနောက် ဗြဟ္မာပြည်သို့ မရောက်နိုင်ကြ။ အာဝရဏ နီဝရဏ ဩနာဟန ပရိယောနာဟန ဖြစ်ကုန်သော နီဝရဏတရားငါးပါးတို့ဖြင့် ဖုံးလွှမ်းထား ပိတ်ပင်ထားနှောင်ဖွဲ့ထား မြှေးယှက်ထားအပ်ကုန်သော ဗြာဟ္မဏကာရကဓမ္မတို့ကို ပယ်ရှားပြီး အဗြာဟ္မဏကာရကဓမ္မတို့ကို ဆောက်တည်ကျင့်သုံးနေကြကုန်သော တေဝိဇ္ဇ ဗြာဟ္မဏတို့သည် ကွယ်လွန်ပြီးနောက် ဗြဟ္မာပြည်သို့ မရောက်နိုင်ကြကုန်။
ဗြဟ္မာကြီးသည် အပရိဂ္ဂဟ၊ အဝေရစိတ္တ၊ အဗျာပဇ္ဇစိတ္တ၊ အသံကိလိဋ္ဌစိတ္တ၊ ဝသဝတ္တီဖြစ်ပြီး တေဝိဇ္ဇဗြာဟ္မဏတို့သည် ပရိဂ္ဂဟ၊ ဝေရစိတ္တ၊ ဗျာပဇ္ဇစိတ္တ၊ သံကိလိဋ္ဌ စိတ္တ၊ အဝသဝတ္တီဟူသော သဘာဝချင်းမတူကြပဲ ဗြဟ္မာ့ပြည်သို့ တေဝိဇ္ဇဗြာဟ္မဏများ မရောက်နိုင်ကြပုံ၊
တေဝိဇ္ဇဗြာဟ္မဏတို့သည် ဗေဒင်သုံးပုံကို ကိုးစားကပ်ရောက်၍ နစ်မြုပ်ပျက်စီး နေပုံ၊ တံလျပ်ကိုရေထင်၍ အခြောက်တိုက် ကူးသည်နှင့်တူပုံ၊ ဗေဒင်သုံးပုံတို့ကို ရွာမနီးသော တောအုပ်ကြီး၊ အစာရေစာမရှိသော တောနက်ကြီး၊ ပျက်စီးရာ ပျက်စီး ကြောင်းဟု ဆိုအပ်ပုံကို ဘုရားရှင် မိန့်ကြားတော်မူပါသည်။
ဝါသေဋ္ဌမနသာကတရွာ၌ မွေးဖွားကြီးပြင်းသော မနသာကတရွာမှ ထွက်သွားသောယောက်ျားအား မနသာကတရွာသို့သွားသည့်လမ်းကို မေးမြန်းသည်ရှိသော် နုံ့နှေးကြန့်ကြာခြင်းမရှိပဲ ဖြေကြားနိုင်သကဲ့သို့ မြတ်စွာဘုရားသည် ဗြဟ္မာကိုလည်း သိ၏။ ဗြဟ္မာပြည်ကိုလည်းသိ၍ ဗြဟ္မာပြည်သို့ သွားရောက်ကြောင်းအကျင့်ကိုလည်း သိတော်မူ၏ဟု မိန့်ကြားတော်မူပါသည်။
ဝါသေဋ္ဌလုလင်က ဟောကြားတော်မူပါဟု လျှောက်ထားသဖြင့် ဘုရားဖြစ်တော်မူသည်မှ အစပြု၍ သီလနှင့်ပြည့်စုံခဲ့ပုံ၊ နီဝရဏငါးပါးကိုပယ်သတ်ပြီး ပါမောဇ္ဇ ပီတိ၊ ပဿဒ္ဓိ၊ သုခ၊ သမာဓိဖြစ်ပုံတို့ကို ဟောကြားတော်မူပါသည်။ အရပ်ဆယ်မျက်နှာတို့၌ မေတ္တာ၊ ကရုဏာ၊ မုဒိတာ၊ ဥပေက္ခာဓမ္မတို့ကို ဝိပုလ၊ မဟဂ္ဂတ၊ အပ္ပမာဏ၊ အဝေရ၊ အဗျာပဇ္ဇဖြစ်အောင် ပြန့်နှံ့နေအောင် ပွားများနေပုံကို ခရုသင်းမှုတ်သော ယောက်ျားဥပမာဖြင့် အပ္ပမာဏစေတောဝိမုတ္တိဖြင့် ပမာဏကတဖြစ်သော ကာမာဝစရ ကံသည် ထိုစေတောဝိမုတ္တိ၌ မတည်နိုင်တော့ပုံ၊ ဤဗြဟ္မဝိဟာရတရားလေးပါးတို့တွင် တစ်ပါးပါးသည်သာ ဗြဟ္မာပြည်ရောက်ကြောင်း လမ်းစဉ်ဖြစ်ပုံ။
ဤသို့ဗြဟ္မဝိဟာရဖြင့်နေသော ရဟန်းတော်သည် အပရိဂ္ဂဟ၊ အဝေရစိတ္တ၊ အဗျာပဇ္ဇစိတ္တ၊ အသံကိလိဋ္ဌစိတ္တ၊ ဝသဝတ္တီဖြစ်ပုံ၊ ဗြဟ္မသဟဗျဖြစ်ပုံကို မိန့်ကြားတော်မူသည့်အခါ ဝါသေဋ္ဌလုလင်က ဖြစ်နိုင်ပါကြောင်း ဖြေကြားလျှောက်ထားပြီး ဝါသေဋ္ဌနှင့် ဘာရဒွါဇတို့ ဥပါသကာအဖြစ် ခံယူသွားပုံကို ပြဆိုသည့်သုတ်။
ဤသုတ်၌ဘုရားရှင်က တေဝိဇ္ဇဗြာဟ္မဏတို့ ပညတ်ထားသော ဗြဟ္မမဂ္ဂသည် နီဝရဏငါးပါးကို ပယ်နိုင်သော အပ္ပမာဏစေတောဝိမုတ္တိ လမ်းစဉ်မဟုတ်သောကြောင့် ဗြဟ္မာပြည်သို့မရောက်နိုင်။ သီလနှင့်ပြည့်စုံပြီး နီဝရဏတရားငါးပါးကို ပယ်ပြီးသော ဗြဟ္မဝိဟာရတရားလေးပါးကို အပ္ပမာဏစေတောဝိမုတ္တိဖြစ်အောင် ပွားများနိုင် ခြင်းသည်သာ ဗြဟ္မာပြည်သို့ သွားရောက်နိုင်သော လမ်းစဉ်ဖြစ်ပုံကို အကျယ်တဝင့် ဟောကြားတော်မူပါသည်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ သိသင့်သည်များကို ပြည့်ပြည့်စုံစုံ ဖွင့်ပြထားပါသည်။
-ဣတိဝုတ်၊၂၆၁-၃။ ဣတိဝုတ်၊မြန်၊၂၇၇-၉။ ဣတိဝုတ်၊ဋ္ဌ၊၂၉၆-၃၀၂။
-ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ ဣတိဝုတ္တက၊ တိကနိပါတ၊ ပဉ္စမဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
သမ္မာပဋိပတ္တိကိုကျင့်သော သင့်မြတ်အကြောင်းအားဖြင့် ပုဗ္ဗေနိဝါသာနုဿတိ ဉာဏ်၊ ဒိဗ္ဗစက္ခုဉာဏ်၊ အာသဝက္ခယဉာဏ်ဟူသော ဝိဇ္ဇာသုံးပါးကို ရရှိသောရဟန်းကိုသာ “တေဝိဇ္ဇဟု ပညတ်ကြောင်း၊ ဗေဒင်သုံးပုံကို ရွတ်ဆိုကာမျှဖြင့် ဇာတိဗြာဟ္မဏကို တေဝိဇ္ဇဟု ဘုရားရှင်ပညတ်တော်မမူကြောင်း ဘုရားရှင်က ရဟန်းတော်များကို ဟောကြားတော်မူသည့် တရားတော်ကို နာယူခဲ့ရပါကြောင်း ခုဇ္ဇုတ္တရာက သာမာဝတီ အမှူးရှိသော မိဖုရားတို့အား ပြန်လည်ဟောကြားသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
တေဝိဇ္ဇဝစ္ဆသုတ္တ
တေဝိဇ္ဇဝစ္ဆသုတ္တ-မ၊၂၊၁၄၈-၁၅၀။ မ၊မြန်၊၂၊၁၅၇-၉။ မ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၃၆-၇။ မ၊ဋီ၊၃၊၉၁-၂။
-မဇ္ဈိမနိကာယ၊ မဇ္ဈိမပဏ္ဏာသ၊ ၃-ပရိဗ္ဗာဇကဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
ဝဇ္ဇီနိုင်ငံ ဝေသာလီမြို့တော်အနီး ဧကပုဏ္ဍရိကပရိဗိုဇ်ကျောင်း၌ ဝစ္ဆဂေါတ္တ ပရိဗိုဇ်၏ မေးလျှောက်ချက်အရ မြတ်စွာဘုရာသည် ပုဗ္ဗေနိဝါသာနုဿတိအဘိညာဏ်၊ ဒိဗ္ဗစက္ခုအဘိညာဏ်တို့ကို အလိုရှိသလို သိတော်မူနိုင်ခြင်း၊ မျက်မှောက်ဘဝ၌ပင် အာသဝက္ခယဉာဏ်ကို ရတော်မူခြင်းကြောင့် မြတ်စွာဘုရားကို “တေဝိဇ္ဇော သမဏော ဂေါတမော”ဟု ပြောဆိုခြင်းသည် မှန်ကန်စွာပြောဆိုရာရောက်ပုံ လူတို့၏ သံယောဇဉ်ကိုမစွန့်ဘဲ ဒုက္ခ၏ကုန်ဆုံးရာနိဗ္ဗာန်ကို မရောက်နိုင်ပုံ၊ လူတို့၏ သံယောဇဉ်ကိုမစွန့်ဘဲ နတ်ပြည်ရောက်သူများစွာရှိပုံ၊ အာဇီဝကသည် ဒုက္ခ၏ကုန်ဆုံးရာ နိဗ္ဗာန် ရောက်သူမရှိပုံ၊ (၉၁)ကမ္ဘာထက်က အာဇီဝကတစ်ဦးသာ နတ်ပြည်ရောက်ခဲ့ပုံ တိတ္ထာယတနသည် အယုတ်ဆုံးအားဖြင့် သဂ္ဂူပဂမှလည်း သုညဖြစ်ပုံကို ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ မှတ်သားဖွယ် ဖွင့်ဆိုချက်များ ရှိပါသည်။ လူအဝတ်ဖြင့်နေသော ရဟန္တာမရှိပုံ ဖွင့်ဆိုချက် ရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
တောဒေယျမာဏဝပုစ္ဆာ
တောဒေယျမာဏဝပုစ္ဆာ-သုတ္တနိ၊၄၄၃-၄။ သုတ္တနိ၊မြန်၊၄၂၁။ သုတ္တနိ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၁၂။
ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ သုတ္တနိပါတ, ၅-ပါရာယနဝဂ္ဂ၊ နဝမပုစ္ဆာ။ တောဒေယျလုလင်၏ မေးလျှောက်ချက်အရ ကာမတို့မကိန်းအောင်း၊ တပ်မက်မှုတဏှာမရှိ၊ ဝိစိကိစ္ဆာကို လွန်မြောက်ပြီးသူသည် အခြားတစ်ပါးသော ဝိမောက္ခကို အလိုမရှိအပ်၊ တွယ်တာမှုအာသာကင်းပြီးသူ၊ တွယ်တာမှုအာသာမရှိတော့သူ၊ ပညာရှိသူ၊ သမာပတ္တိအစရှိသောဉာဏ်ဖြင့် တဏှာကပ္ပ၊ ဒိဋ္ဌိကပ္ပကို မဖြစ်စေတော့သူ၊ ကြောင့်ကြမရှိသူ၊ ကာမ၌လည်းကောင်း ဘဝ၌လည်းကောင်း ကပ်ငြိမှုတဏှာမရှိတော့သူဖြစ်၍ ထိုသူကို “မုနိ”ဟု သိလေလော့ဟု ဘုရားရှင် ဖြေကြားတော်မူသည့်သုတ်။
ဒေသနာတော်၏အဆုံး၌ အန္တေဝါသိက တပည့် တစ်ထောင်နှင့် တောဒေယျလုလင် အာသဝေါကုန်ခမ်း ရဟန္တာဖြစ်လေသည်။
အဋ္ဌကထာ၌ ဖွင့်ဆိုချက်များ ရှိပါသည်။
စူဠနိဒ္ဒေသ(၁၃၀-၄)၌ တောဒေယျမာဏဝ ပုစ္ဆာနိဒ္ဒေသဟု အရှင်သာရိပုတ္တရာ ဖွင့်ဆိုဟောကြားတော်မူပါသည်။ စူဠနိ၊ဋ္ဌ၊၃၂။ ၌လည်း အရှင်ဥပသေနက ဖွင့်ဆိုထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
တံဇီဝံ တံ သရီရံ သုတ္တ
တံဇီဝံ တံ သရီရံ သုတ္တ-သံ၊၂၊၁၇၆။ သံ၊မြန်၊၂၊၁၆၇။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၃-ဒိဋ္ဌိသံယုတ္တ၊ ၁-သောတာပတ္တိဝဂ္ဂ၊ တေရသမသုတ်။
ခန္ဓာငါးပါးရှိလျှင် ခန္ဓာကိုအကြောင်းပြု၍ “တံ ဇီဝံ တံ သရီရီ”ဟု မိစ္ဆာအယူ ဖြစ်ပုံကို ခန္ဓာတစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ ဟောတော်မူပြီး အနတ္တလက္ခဏသုတ်ဒေသနာတော် အတိုင်း ရဟန်းများအားမေးမြန်း၍ ဟောတော်မူပါသည်။ ဤဌာနတို့နှင့် သစ္စာလေးပါးတို့၌ ယုံမှားမှုကင်္ခါကို ပယ်ပြီးသော အရိယာသာဝကကို သောတာပန်ဟု ခေါ်ဆိုအပ်၏ ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ထပတိသုတ္တ
ထပတိသုတ္တ-သံ၊၃၊၃၀၃-၄။ သံ၊မြန်၊၃၊၃၀၄-၈။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၀၉-၃၁၁။ သံ၊ဋီ၊၂၊၅၂၈-၉။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၁-သောတာပတ္တိသံယုတ္တ၊ ၁-ဝေဠုဒွါရဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
ဘုရားရှင်ကောသလနိုင်ငံတော်အတွင်း ဒေသစာရီကြွတော်မူစဉ် လမ်းခရီး၌ ဣသိဒတ္တနှင့် ပုရာဏဟူသော လက်သမားဆရာတို့က “မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထိနေပြည်တော်မှ ကောသလနိုင်ငံတော်အတွင်း ကောသလနိုင်ငံမှ မလ္လနိုင်ငံ၊ မလ္လနိုင်ငံမှ ဝဇ္ဇီနိုင်ငံ၊ ဝဇ္ဇီနိုင်ငံမှ ကာသိနိုင်ငံ၊ ကာသိနိုင်ငံမှ မဂဓနိုင်ငံများသို့ ဒေသစာရီ ကြွတော်မူမည်။ ကြွတော်မူ၏ဟူသော သတင်းစကားကြားသိရသည့်အခါ မိမိတို့၌ “မြတ်စွာဘုရားသည် ငါတို့နှင့် ဝေးတော့မည်”ဟု မနှစ်မြို့ခြင်း၊ စိတ်မချမ်းသာခြင်း ဖြစ်ရပါကြောင်း၊ မဂဓနိုင်ငံအစရှိသည်တို့မှ သာဝတ္ထိမြို့တော်သို့ ဒေသစာရီကြွတော်မူ လာပြီဟူသော သတင်းကို ကြားသိရသည့်အခါ နှစ်လိုဝမ်းမြောက်ခြင်း ဖြစ်ရပါကြောင်း” လျှောက်ထားကြပါသည်။
ဘုရားရှင်က ထိုသို့အနတ္တမနတာ၊ ဒေါမနဿတာဖြစ်ကြရခြင်းသည် “ဃရာဝါသ၏ သမ္ဗာဓ ရဇာပထ”ကြောင့် ဖြစ်၏။ ပဗ္ဗဇ္ဇာသည် “အဗ္ဘောကာသ” ဖြစ်၏။ လက်သမားတို့ အပ္ပမာဒတရားနှင့် ပြည့်စုံထိုက်၏ဟု ဘုရားရှင်က မိန့်တော်မူပါသည်။ လက်သမားတို့က “ဃရာဝါသ သမ္ဗာဓထက် သမ္ဗာဓတရ၊ သမ္ဗာဓသင်္ခါတတရဖြစ်သော သမ္ဗာဓ” ရှိပုံကို ကောသလဘုရင်၏ ဥယျာဉ်တော် ထွက်ရာ အခါဖြစ်ပုံဖြင့် ဘုရားရှင်အား လျှောက်ထားကြပါသည်။
လက်သမားတို့ သင်တို့သည် ဗုဒ္ဓအဝေစ္စပသာဒ၊ ဓမ္မအဝေစ္စပသာဒ၊ သံဃေ အဝေစ္စပသာဒ၊ ဝိဂတမလမစ္ဆေရ ဒါနသံဝိဘာဂရတ-ဟူသော သောတာပန် အရိယာသာဝက၏ ဓမ္မလေးပါးတို့နှင့် ပြည့်စုံကြ၏။ ကောသလနိုင်ငံတော်အတွင်း၌ သင်တို့နှင့်တူသောသူ မည်မျှရှိသနည်းဟု ဘုရားရှင်က မိန့်တော်မူသည့်အခါ “လာဘာ နော ဘန္တေ” အစရှိသည်ဖြင့် ဘုရားရှင်အား လျှောက်ထားသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ မဇ္ဈိမဒေသ၏ နိယတဖြစ်ပုံနှင့်တကွ ဖွင့်ဆိုသင့် သည်များကို ဖွင့်ဆိုထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ထူပါရဟသုတ္တ
ထူပါရဟသုတ္တ-အံ၊၁၊၅၆၅။ အံ၊မြန်၊၁၊၅၈၂။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၉၅။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ ပဉ္စမပဏ္ဏာသက၊ (၂၅) ၅-အာပတ္တိဘယဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
ဘုရားရှင် ပစ္စေကဗုဒ္ဓါ တထာဂတသာဝက စကြာမင်း ဟူသော ထူပါ တည်ထားထိုက်သောပုဂ္ဂိုလ်လေးမျိုးကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ စကြာမင်း၏ ထူပါရဟဖြစ်ထိုက်ပုံ၊ ပုထုဇဉ်ရဟန်းတို့ ထူပါရဟ၌ မပါဝင်ပုံတို့ကို ဖွင့်ပြထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ထေရသုတ္တ
ထေရသုတ္တ (၂)-အံ၊၂၊၁၀၀-၂။ အံ၊မြန်၊၂၊၁၂၂-၄။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၉။ အံ၊ဋီ၊၃၊၃၅။ -အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ပဉ္စကနိပါတ၊ ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ ၉) ၄-ထေရဝ၇။ အဋ္ဌမသုတ်။
ဗဟုဇနအဟိတာယ၊ ဗဟုဇနအသုခါယ၊ ဗဟုနောဇနဿ အနတ္ထာယ အဟိတာယ ဒုက္ခာယ ဒေဝမနုဿာနံ ပဋိပန္နဖြစ်သော ထေရ ရဟန်း၏အရည်အချင်း ငါးမျိုးနှင့် ဗဟုဇနဟိတာယ ဗဟုဇနသုခါယ ဗဟုနောဇနဿ အတ္ထာယ ဟိတာယ သုခါယ ဒေဝမနုဿာနံ ပဋိပန္နထေရ ရဟန်း၏အရည်အချင်းငါးမျိုးတို့ကို ကဏှပက္ခ, သုက္ကပက္ခအားဖြင့် ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ဖွင့်ဆိုချက်များ ရှိပါသည်။
-အံ၊၃၊၄၁၉-၄၂၀။ အံ၊မြန်၊၃၊၄၁၁။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဒသကနိပါတ၊ ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ (၁၀) ၅-ဥပါလိဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
မထေရ်ကြီး သီတင်းသုံးနေရာအရပ်၌ ချမ်းချမ်းသာသာနေရသော မထေရ်ကြီး ၏အရည်အချင်း (ဂုဏ်ရည်) (၁၀)မျိုးတို့ကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ထေရနာမကသုတ္တ
ထေရနာမကသုတ္တ-သံ၊၁၊၄၆၉-၄၇၀။ သံ၊မြန်၊၁၊၄၅၈-၉။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၂၂-၃။ သံ၊ဋီ၊၂၊၁၉၈-၉။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၀-ဘိက္ခုဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
တစ်ပါးတည်းနေခြင်း၏ အလွန်ကျယ်ဝန်းသော အနက်အဓိပ္ပါယ်နှင့် ပြည့်စုံ သောအကြောင်းကို နှလုံးသွင်းရန်တရားကို တစ်ပါးတည်းနေသော ထေရအမည် ရှိသောရဟန်းအား ဘုရားရှင်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ဖွင့်ဆိုချက်များ ရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဒက္ခိဏသုတ္တ
ဒက္ခိဏသုတ္တ-အံ၊၁၊၃၉၂-၃။ အံ၊မြန်၊၁၊၄၀၆-၇။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၂၀။ အံ၊ဋီ၊၂၊၃၁၅။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ (၈) ၃-အပဏ္ဏကဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
ဒက္ခိဏာဝိသုဒ္ဓိ (၄)မျိုးကို အကျဉ်း၊ အကျယ်နှစ်မျိုးဖြင့် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ ဒက္ခိဏာဝိသုဒ္ဓိဖြစ်ပုံ (၄)မျိုးကို ဥပမာများဖြင့် ဝိသုဒ္ဓိဟူသည် မဟာဇုတိကမဟပ္ဖလဟု ဖွင့်ပြထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဒက္ခိဏာဝိဘင်္ဂသုတ္တ
ဒက္ခိဏာဝိဘင်္ဂသုတ္တ-မ၊၃၊၂၉၅-၃၀၀။ မ၊မြန်၊၃၊၃၀၀-၅။ မ၊ဋ္ဌ၊၄၊၂၁၉-၂၂၈။ မ၊ဋီ၊၃၊၄၀၆-၄၁၆။
-မဇ္ဈိမနိကာယ၊ ဥပရိပဏ္ဏာသ၊ ၄-ဝိဘင်္ဂဝဂ္ဂ၊ ဒွါဒသမသုတ်၊ ဘုရားရှင် သကျနိုင်ငံ ကပိလဝတ္ထုမြို့ နိဂြောဓာရုံကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံး နေတော်မူစဉ် မိထွေးတော် မဟာပဇာပတိဂေါတမီ ကိုယ်တိုင် ကြီးကြပ်ရက်လုပ် လှူဒါန်းလာသည့် သင်္ကန်းအစုံကို အကြောင်းပြု၍ ဘုရားရှင်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
“သံဃ ဂေါတမိ ဒေဟိ၊ သံဃ တေ ဒိန္နေ အဟဉ္စေဝ ပူဇိတော ဘဝိဿာမိ သံဃော စ”ဟု သုံးကြိမ်မြွက်ကြား၍ သံဃာအား လှူဒါန်းရန် တိုက်တွန်းတော်မူပုံ၊
အရှင်အာနန္ဒာက “မိထွေးတော်ကြီးက ဘုရားရှင်အား ကျေးဇူးများသကဲ့သို့ ဘုရားရှင်ကလည်း မိထွေးတော်ကြီးအား ကျေးဇူးများပုံတို့ကို ပြန်ကြားလျှောက်ထားပုံ၊ ဘုရားရှင်က “သရဏဂုမ် (၃)ပါးကို ဆည်းကပ်ခွင့်ရအောင် ငါးပါးသီလကို ကျင့်သုံးခွင့် အရိယာပုဂ္ဂိုလ်ဖြစ်အောင် သစ္စာလေးအင်သိအောင် ဆောင်ရွက်ပေးသော ဆရာ၏ ကျေးဇူးကိုပေးဆပ်၍ မကုန်နိုင်ပုံ၊ (အာစရိယဂုဏော အနန္တော”ဟူသော စကားအတွက် အထောက်အထား ဖြစ်ပါသည်။)
ပုဂ္ဂလိကဒါန (၁၄)မျိုး၊ ပုဂ္ဂလိကဒါန (၁၄)မျိုး၏အဆင့်ဆင့် ရရှိခံစားနိုင်သော အကျိုးကျေးဇူး၊ သံဃိကဒါန (၇)မျိုး၊ သံဃိကဒါနက ပုဂ္ဂလိကဒါနထက် အကျိုးကြီး မြတ်ပုံ ဒက္ခိဏာဝိသုဒ္ဓိလေးမျိုးနှင့် ယင်းလေးမျိုးကို တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ အကျယ်ဝေဖန်၍ ဟောကြားတော်မူထားပါသည်။
အဋ္ဌကထာ၌ မဟာပဇာပတိဂေါတမီ အမည်ဖြစ်ပေါ်လာပုံ၊ မဟာပဇာပတိ ဂေါတမီ၏ ဘုရားရှင်အား သင်္ကန်းလှူဒါန်းလိုသော ဆန္ဒဖြစ်ပေါ်လာပုံ၊ သင်္ကန်းသစ် အစုံဖြစ်အောင် ဆောင်ရွက်ပုံ၊ ဘုရားရှင်ထံ အခမ်းအနားဖြင့် သွားရောက်လှူဒါန်းပုံ၊ ဘုရားရှင်အား သုံးကြိမ်တိုင်တိုင် လှူဒါန်းခွင့်ရရှိရေးအတွက် လျှောက်ထားပုံ၊ သုံးကြိမ် တိုင်တိုင် ပယ်တော်မူသော ဘုရားရှင်၏ရည်ရွယ်တော်မူချက် (၂)မျိုးနှင့် ဝိတဏ္ဍဝါဒီတို့၏ အယူဝါဒကို စိစစ်ဝေဖန်ချက်။ ဘုရားရှင်သည် သံဃာတော်၌ ပါဝင်မှုရှိမရှိတို့ကို ဖွင့်ပြထားပါသည်။
အာပါဒိကာ, ပေါသိကာ, ထညံပါယေသိ, ပုဂ္ဂလော, ပုဂ္ဂလံ န သုပ္ပဋိကာရ အဘိဝါဒန, ပစ္စုဋ္ဌာန, အဉ္ဇလိကမ္မ သာမီစိကမ္မအဖွင့်များ၊ ဘုရားရှင်နှင့် နန္ဒမင်းသားတို့ ဖွားမြင်ချိန်၊ ဘုရားရှင်အပေါ် မိထွေးတော်၏ စေတနာထားပုံ၊ “ဆရာ့ကျေးဇူး မြင့်မိုရ်ဦး” စကားပုံစတင်လာပုံတို့ကို ဖွင့်ပြထားပါသည်။
ပုဂ္ဂလိကဒါန (၁၄)မျိုးတို့တွင် ပထမ၊ ဒုတိယ၊ တတိယ ပုဂ္ဂိုလ်သုံးမျိုးသာ ပရမဒက္ခိဏဖြစ်ပုံ၊ ကြွင်း (၁၁)မျိုးသည် ပရမဒက္ခိဏမဖြစ်ပုံ၊ ဗာဟိရက ကာမေသု ဝီတရာဂပုဂ္ဂိုလ် ပုထုဇ္ဇနသီလဝန္တ, ပုထုဇ္ဇနဒုဿီလတို့ကိုလည်း ဖွင့်ပြထားပါသည်။ တိရစ္ဆာန်အား လှူဒါန်းမှုနှင့် ဆက်စပ်၍ သတဂုဏအကျိုးရပုံအဖွင့်၊ သောတာပတ္တိ ဖလသစ္ဆိကိရိယာယပုဂ္ဂိုလ်များ၊ မဂ္ဂသမင်္ဂိပုဂ္ဂိုလ်အား လှူဒါန်းနိုင်ပုံ ဗုဒ္ဓပ္ပမုခဥဘတော သံဃာအား လှူဒါန်းပုံနှစ်မျိုး၊ ဗုဒ္ဓါသန္တကပစ္စည်း ပေးရမည့်ပုဂ္ဂိုလ်၊ ကာသာဝကဏ္ဌ ပုဂ္ဂိုလ်၊ ဒုဿီလသံဃာမရှိပုံ၊ သံဃေစိတ္တီကာရဖြစ်ဖို့ရန် ခဲရင်းပုံ၊ သံဃကတ ဒက္ခိဏဖြစ်ပုံ၊ ရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်အား လှူသောအလှူထက် သံဃေ စိတ္တီကာရအလှူက အကျိုးကြီးပုံ၊ ဒက္ခိဏာဝိသုဒ္ဓိလေးမျိုး၏ပုံစံ သာဓကများ၊ အလှူရှင်ရဟန္တာက အလှူခံရဟန္တာအား လှူသောအလှူ၊ ရဟန္တာမှာ ကုသိုလ် အကုသိုလ် မဖြစ်ပုံ၊
(က) ဘုရားရှင်က အရှင်သာရိပုတ္တရာအား လှူသောအလှူ၊
(ခ) အရှင်သာရိပုတ္တရာက ဘုရားရှင်အား လှူသောအလှူတို့၏ အကျိုးကြီးမှု အကြောင်း ခြားနားချက်၊ မျက်မှောက်ဘဝ၌ ဒါနအကျိုးခံစားရသော သမ္ပဒါလေးပါးတို့ကို ဖွင့်ပြထားပါသည်။
ဋီကာ၌ ဘုရားရှင်နှင့်သံဃာ၊ သုပ္ပဋိကာရ မဖြစ်ပုံ၊ ပါဋိပုဂ္ဂလိက ဝစနတ္ထ၊ ပရမဒက္ခိဏေယျ စိစစ်ချက်၊ သာမဏေရသီလအစရှိသော အဋ္ဌကထာလာပုဒ်တို့ကို စိစစ်ဖွင့်ဆိုထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဒဋ္ဌဗ္ဗသုတ္တ
ဒဋ္ဌဗ္ဗသုတ္တ (၃)-သံ၊၂၊၄၀၉။ သံ၊မြန်၊၂၊၄၀၄။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၁၇။ သံ၊ဋီ၊၂၊၃၅၆။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၂-ဝေဒနာသံယုတ္တ၊ ၁-သဂါထာဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
ဝေဒနာသုံးပါးတို့တွင် သုခဝေဒနာကို ဒုက္ခဟု ရှုရမည်။ ဒုက္ခဝေဒနာကို သလ္လအားဖြင့် ရှုရမည်။ အဒုက္ခမသုခဝေဒနာကို အနိစ္စအားဖြင့် ရှုရမည်။ ထိုသည့် အတိုင်း ဉာဏ်ဖြင့်သိမြင်သောရဟန်းကို မှန်ကန်စွာ သိမြင်သူ၊ တဏှာကို ဖြတ်တောက်ပြီးသူ၊ သံယောဇဉ်အနှောင်အဖွဲ့ကို ခြေချွတ်နိုင်သူ၊ မာနကို အရဟတ္တမဂ်ဖြင့် ပယ်နိုင်ခြင်းကြောင့် ဒုက္ခ၏ကုန်ဆုံးရာနိဗ္ဗာန်ကို မျက်မှောက်ပြုသူဟု ဆိုအပ်ပုံကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ဖွင့်ဆိုချက်များ ပါရှိပါသည်။
-သံ၊၃၊၁၇၂။ သံ၊မြန်၊၃၊၁၇၇။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၆၄-၅။ သံ၊ဋီ၊၂၊၄၈၈။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၄-ဣန္ဒြိယသံယုတ္တ၊ ၁-သုဒ္ဓိကဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
သဒ္ဓါအစရှိသော ဣန္ဒြေငါးပါးတို့တွင်...
(၁) သောတာပတ္တိမဂ်ကို ရနိုင်သော တရား(အင်္ဂါ)လေးမျိုးတို့၌ သဒ္ဓိန္ဒြေသည် အကြီးအကဲဖြစ်သည်။
(၂) သမ္မပ္ပဓာန်တရားလေးပါးတို့၌ ဝီရိယိန္ဒြေသည် အကြီးအကဲဖြစ်သည်။
(၃) သတိပဋ္ဌာန်တရားလေးပါးတို့၌ သတိန္ဒြေသည် အကြီးအကဲဖြစ်သည်။
(၄) ရူပါဝစရဈာန်လေးပါးတို့၌ သမာဓိန္ဒြေသည် အကြီးအကဲဖြစ်သည်။
(၅) အရိယသစ္စာလေးပါးတို့၌ ပညိန္ဒြေသည် အကြီးအကဲဖြစ်သည်ဟု ဘုရားရှင် ရဟန်းတို့အား ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ ဣန္ဒြေငါးပါးတို့ကို သူဌေးသားလေးယောက်နှင့် ဘုရင်တို့ နက္ခတ်ပွဲသဘင်အခါ အချင်းချင်းအပြန်အလှန် ဧည့်ဝတ်ပြုပုံဥပမာဖြင့် ထင်ရှားအောင် ဖွင့်ပြထားပါသည်။
ဋီကာ၌လည်း ဖွင့်ဆိုချက်များ ရှိပါသည်။
-အံ၊၂၊၁၀။ အံ၊မြန်၊၂၊၁၄။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၄-၅။ အံ၊ဋီ၊၃၊၅-၆။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ပဉ္စကနိပါတ၊ ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၂-ဗလဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
သဒ္ဓါအစရှိသော ဗိုလ်ငါးပါးတို့တွင်...
(၁) သဒ္ဓါဗိုလ်ကို သောတာပတ္တိယင်္ဂတရားလေးပါးတို့၌
(၂) ဝီရိယဗိုလ်ကို သမ္မပ္ပဓာန်တရားလေးပါးတို့၌
(၃) သတိဗိုလ်ကို သတိပဋ္ဌာန်တရားလေးပါးတို့၌
(၄) သမာဓိဗိုလ်ကို ရူပါဝစရဈာန်လေးပါးတို့၌
(၅) ပညာဗိုလ်ကို အရိယသစ္စာတရားလေးပါးတို့၌ အကြီးအကဲအဖြစ်ထား၍ ရှုမှတ်ရ မည်ဟု ဘုရားရှင်က ရဟန်းတို့အား ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ သံယုတ်အဋ္ဌကထာအတိုင်း ဗိုလ်ငါးပါးကို နက္ခတ်သဘင်ပွဲ ဆင်နွှဲကြသော သူဌေးသားလေးယောက်နှင့် ရှင်ဘုရင်တို့ ပျော်ပွဲစားထွက်ပုံ ဥပမာဖြင့် ဖွင့်ပြထားပါသည်။ ဤသုတ်၌ သေခဗလကို ဟောတော်မူပုံနှင့် ကောရဏ္ဍကောလဝါသီ မဟာဒန္တထေရ်၏ အဆိုအမိန့်ကိုလည်း ပြဆိုထားပါသည်။
ဋီကာ၌လည်း အကျယ် ဖွင့်ဆိုချက်များ ရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဒဏ္ဍသုတ္တ
ဒဏ္ဍသုတ္တ (၃)-သံ၊၁၊၃၉၂။ သံ၊မြန်၊၁၊၃၇၉။ သံ၊ဋီ၊၂၊၁၅၂။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၄-အနမတဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ဒုတိယဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ကောင်းကင်သို့ ပစ်လွှတ်လိုက်သောဒုတ်သည် အရင်းဖြင့်ကျလိုက်၊ အလယ်ဖြင့်ကျလိုက်၊ အဆုံးဖြင့်ကျလိုက်ဖြစ်သကဲ့သို့၊ အဝိဇ္ဇာဖြင့် ဖုံးအုပ်, တဏှာဖြင့် နှောင်ဖွဲ့ထားသော သတ္တဝါတို့သည် ဘဝတစ်ခုမှ ဘဝတစ်ခုသို့ ပြေးသွား ပြောင်း ရွှေကြကုန်လျက် ဤဘဝမှ ထိုဘဝသို့ ထိုဘဝမှ ဤဘဝသို့ လာရောက်ကြရကုန်၏။ ဘဝသံသရာ အစမရှိခြင်းကြောင့်ပေတည်း။ ထို့ကြောင့် အလုံးစုံသော သင်္ခါရဓမ္မတို့၌ ငြီးငွေ့ခြင်း, တပ်မက်မှုကင်းခြင်းမှ လွတ်မြောက်ခြင်းငှါ, အားထုတ်လိုက်တော့သည် သာဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
ဋီကာ၌ ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
-သံ၊၃၊၃၈၄။ သံ၊မြန်၊၃၊၃၉၂။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၃၁။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၂-သစ္စသံယုတ္တ၊ ၄-သီသပါဝနဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် ဝံသနိုင်ငံ ကောသမ္ဗီမြို့တော်အနီး သီသပါဝန၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် အထက်ပါသုတ်အတိုင်း သစ္စာလေးပါးကို မသိခြင်းကြောင့် သံသရာ၌ ပြောင်းရွှေ့ကျင်လည်ရပုံကို မိန့်ကြားတော်မူပြီး သစ္စာသိမြင် ကျွတ်တမ်းဝင်အောင် အားထုတ်ကြရမည်ဟု ဘုရားရှင်က ရဟန်းတော်တို့အား ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
-ဥဒါန၊၈၉၊ ဥဒါန၊မြန်၊၈၂-၃။ ဥဒါန၊ဋ္ဌ၊၉၇-၈။ ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ ဥဒါန၊ ၂-မုစလိန္ဒဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် သာဝတ္ထိမြို့တော်နှင့် ဇေတဝန်ကျောင်းတော်အကြား၌ မြွေကို ဒုတ်ဖြင့် ရိုက်နှက်သတ်ဖြတ်နေကြသော သူငယ်တို့ကို တွေ့မြင်၍ “သုခကာမာနိ” အစရှိသော (၂)ဂါထာဖြင့် ဥဒါန်းကျူးရင့်တော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ အတ္ထုပ္ပတ္တိနှင့်တကွ အကျယ်ကို ဖွင့်ဆိုထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဒန္တကဋ္ဌသုတ္တ
ဒန္တကဋ္ဌသုတ္တ-အံ၊၂၊၂၁၉။ အံ၊မြန်၊၂၊၂၇၅။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၇၈။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ပဉ္စကနိပါတ၊ ပဉ္စမပဏ္ဏာသက၊ (၂၁) ၁-ကိမိလဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
ဒန်ပူစားခြင်း၏ အကျိုးငါးပါးနှင့် ဒန်ပူမစားခြင်း၏ အပြစ်ငါးပါးတို့ကို ကဏှပက္ခ, သုက္ကပက္ခအားဖြင့် ဘုရားရှင်, ရဟန်းတို့အား ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဒန္တဘူမိသုတ္တ
ဒန္တဘူမိသုတ္တမ၊၃၊၁၆၉-၁၇၇။ မ၊မြန်၊၃၊၁၇၄-၁၈၂။ မ၊ဋ္ဌ၊၄၊၁၄၀-၁၄၂။ မ၊ဋီ၊၃၊၃၄၅-၆။
-မဇ္ဈိမနိကာယ၊ ဥပရိပဏ္ဏာသ၊ ၃-သုညတဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
ဘုရားရှင် မဂဓနိုင်ငံ ရာဇဂြိုဟ်မြို့ ဝေဠုဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် ဗိမ္ဗိသာရမင်းကြီး၏ သားတော် ဇယသေနမင်းသားက “အစိရဝတ သာမဏေ၏ တရားတော်ကိုနာယူပြီး “အပ္ပမတ္တ, အာတာပီ, ပဟိတစိတ္တ” ပုဂ္ဂိုလ်သည် ဧကဂ္ဂစိတ္တ မဖြစ်နိုင်ပုံကို”ပြောဆိုမှုနှင့် ဆက်စပ်၍ အစိရဝတ သာမဏေ၏ လျှောက်ထားချက်အရ “ကာမဘောဂီပုဂ္ဂိုလ်များ ဧကဂ္ဂစိတ္တကို မသိမမြင်နိုင် မျက်မှောက် မပြုနိုင်ပုံကို “တောင်ထိပ်ပေါ်၌နေသော ယောက်ျား၏မြင်ကွင်းကို တောင်အောက်၌နေသော ယောက်ျားမမြင်နိုင်ပုံ ဥပမာဖြင့်လည်းကောင်း, တောဆင်ရိုင်းကို ဖမ်းယူပြီး ယဉ်ကျေးလိမ္မာသော ဆင်လိမ္မာဖြစ်အောင် ဆုံးမသောဥပမာဖြင့် အမျိုးကောင်းသား၏ ရှေးဦးစွာ ဗုဒ္ဓဘာသာဝင် သူတော်စင်ဖြစ်ပုံ၊ ဘုရားရှင်၏ တရားတော်ကို နာယူပြီး တရားတော်၌ သက်ဝင်ယုံကြည်ပုံ၊ ရဟန်းပြုပုံ၊ ရဟန်းတရားကို ပွားများအားထုတ်ပြီး ဝိဇ္ဇာသုံးပါးနှင့်တကွ ရဟန္တာဖြစ်ပုံ ရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်၏ ဂုဏ်ရည်များ “ဒန္တမရဏ” ဖြစ်ပုံကို ဘုရားရှင်က အစိရဝတသာမဏေအား ဟောတော်မူပုံကို ပြဆိုသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ဖွင့်ဆိုချက်များ ရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဒဗ္ဗသုတ္တ
ဒဗ္ဗသုတ္တ (၂)-ဥဒါန၊၁၉၁-၂။ ဥဒါန၊မြန်၊၁၇၃-၄။ ဥဒါန၊ဋ္ဌ၊၃၈၇-၃၉၀။
-ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ ဥဒါန၊ ၈-ပါဋလိဂါမိယဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
ဘုရားရှင် မဂဓနိုင်ငံ ရာဇဂြိုဟ်မြို့ ဝေဠုဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် ဘုရားရှင်ထံ လျှောက်ထားခွင့်ပန်ပြီး ကောင်းကင်အပြင်၌ အရှင်ဒဗ္ဗ၏ ပရိနိဗ္ဗာန်ပြု၍ တေဇောဓာတ်လောင်ပြီး ကွယ်ပျောက်သွားသော အရှင်ဒဗ္ဗကို အကြောင်းပြု၍ ဥဒါန်းကျူးရင့်တော်မူသောသုတ်။
-ဥဒါန၊၁၉၂-၃။ ဥဒါန၊မြန်၊၁၇၄-၅။ ဥဒါန၊ဋ္ဌ၊၃၉၀-၂။
-ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ ဥဒါန၊၈-ပါဋလိဂါမိယဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
အရှင်ဒဗ္ဗ၏ ကောင်းကင်၌ ပရိနိဗ္ဗာန်စံဝင်ပြီး တေဇောဓာတ်လောင်မှုနှင့် ဆက်စပ်၍ ရဟန်းတို့အား မိန့်ကြားတော်မူပြီး ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန် ကျောင်းတော်၌ ဥဒါန်းကျူးရင့်တော်မူသည်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဒလိဒ္ဒသုတ္တ
ဒလိဒ္ဒသုတ္တ (၂)-သံ၊၁၊၂၃၃-၄။ သံ၊မြန်၊၁၊၂၁၇၊ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၃၁၉-၃၂၀။ သံ၊ဋီ၊၁၊၃၃၈-၉။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၁-သက္ကသံယုတ္တ၊ ၂-ဒုတိယဝဂ်၊ စတုတ္ထသုတ်။
သဒ္ဓါ, သီလ, သုတ, စာဂ, ပညာတရား ငါးပါးနှင့်ပြည့်စုံသော အထီးကျန်မွဲ လူဆင်းရဲသည် ကွယ်လွန်၍ တာဝတိံသာနတ်ပြည်၌ နတ်ဖြစ်လျှင် အခြားနတ် တို့ထက် ဝဏ္ဏ၊ ယသနှစ်မျိုးဖြင့် သာလွန်ပုံ, ကဲ့ရဲ့ သော တာဝတိံသာနတ်တို့ကို တားမြစ်၍ သိကြားမင်းက ဂါထာ(၃)ပုဒ်ဖြင့် ရွတ်ဆိုပုံကို ရဟန်းတို့အား မဂဓနိုင်ငံ ရာဇဂြိုဟ်မြို့ ဝေဠုဝန်ကျောင်းတော်၌ ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ ယင်းနတ်သား၏ လူ့ဘဝ၌ သုပ္ပဗုဒ္ဓအမည်ရှိသော နူနာ ရောဂါ နှိပ်စက်နေသော အတိတ်ဝတ္ထု ပစ္စုပ္ပန်ဝတ္ထုတို့နှင့်တကွ သောတာပန် အရိယာသာဝကဖြစ်ခဲ့ပုံ အစရှိသည်တို့ကို ဖွင့်ပြထားပါသည်။
ဋီကာ၌လည်း ဖွင့်ဆိုချက်များ ရှိပါသည်။
-သံ၊၃၊၈၈။ သံ၊မြန်၊၃၊၉၃။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၂-ဗောဇ္ဈင်္ဂသံယုတ္တ၊ ၅-စက္ကဝတ္တိဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် “ဒလိဒ္ဒ” ဟူသော ဝေါဟာရနှင့်ဆက်စပ်၍ ရဟန်းတို့က မေးမြန်းလျှောက်ထားသဖြင့် “ဗောဇ္ဈင်ခုနှစ်ပါးကို မပွားများခြင်း, ကြိမ်ဖန်များစွာ မလေ့လာ မပြုလုပ်ခြင်းကြောင့် “ဒလိဒ္ဒ=လူဆင်းရဲ ဟု ခေါ်ဆိုကြပုံကို ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဒသကမ္မသုတ္တ
ဒသကမ္မသုတ္တ-အံ၊၁၊၅၄၂-၃။ အံ၊မြန်၊၁၊၅၅၈။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ ပဉ္စမပဏ္ဏာသက၊ (၂၁)၁-သပ္ပုရိသဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
၁။ ဒုစရိုက်တရား(၁၀)ပါးကိုပြုလုပ် ပြောဆို ကြံစည်နေသူသည် “အသပ္ပုရိသ”၊
၂။ဒုစရိုက်တရား(၁၀)ပါးကို ကိုယ်တိုင်ပြုလုပ်ပြောဆို ကြံစည်နေရုံမျှမက သူတစ်ပါးတို့အား ထိုဒုစရိုက်တရားတို့ကို ပြုလုပ်ပြောဆိုကြံစည်ရန် စည်းရုံး ဆောက်တည် စေသူသည် “အသပ္ပုရိသတရ၊
၃။သုစရိုက်တရား(၁၀)ပါးကို ပြုလုပ်ပြောဆိုကြံစည်နေသူသည် “သပ္ပုရိသ”၊
၄။ယင်းတို့ကို သူတစ်ပါးတို့ကိုလည်း ပြောဆိုပြုလုပ်ကြံစည်ရေးအတွက် စည်းရုံးဆောက်တည်နေသူသည် “သပ္ပုရိသတရ” ဖြစ်ပုံ စတုက္ကကို ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်၊
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဒသကမ္မပထသုတ္တ
ဒသကမ္မပထသုတ္တ-သံ၊၁၊၃၈။ သံ၊မြန်၊၁၊၃၆၅-၆။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၃၃-၁၄၀။ သံ၊ဋီ၊၂၊၁၄၁-၅။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၃-ဓာတုသံယုတ္တ၊ တတိယဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံး နေတော်မူစဉ် ဒုစရိုက်ဆယ်ပါးနှင့် သုစရိုက်ဆယ်ပါးရှိသူတို့ သဘောတူသူချင်းသာ ပေါင်းဆုံညီညွတ်ကြပုံကို ဒုစရိုက်, သုစရိုက် တစ်ပါးစီ ကဏှပက္ခ, သုက္ကပက္ခ ခွဲ၍ ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ ဒုစရိုက်ဆယ်ပါး, သုစရိုက်ဆယ်ပါးအကျယ်နှင့် ယင်းတို့ကို ဓမ္မ, ကောဋ္ဌာသ, အာရမ္မဏ, ဝေဒနာ, မူလအားဖြင့် ဝေဖန်၍ ဖွင့်ဆိုထားပါသည်။
ဋီကာ၌လည်း ဖွင့်ဆိုချက်များ ရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဒသင်္ဂသုတ္တ
ဒသင်္ဂသုတ္တ-သံ၊၁၊၃၇၈။ သံ၊မြန်၊၁၊၃၆၆-၇။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၄၀။ သံ၊ဋီ၊၂၊၁၄၅-၆။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၃-ဓာတုသံယုတ္တ၊ တတိယဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ၊ မိစ္ဆာသင်္ကပ္ပ၊ မိစ္ဆာဝါစာ၊ မိစ္ဆာကမ္မန္တ၊ မိစ္ဆာအာဇီဝ၊ မိစ္ဆာဝါယာမ၊ မိစ္ဆာသတိ၊ မိစ္ဆာသမာဓိ၊ မိစ္ဆာဉာဏီ၊ မိစ္ဆာဝိမုတ္တိဟူသော ဓာတ်သဘောတူသူချင်းသာ ပေါင်းသင်းညီညွတ်ကြပုံ၊ သမ္မာဒိဋ္ဌိ, သမ္မာသင်္ကပ္ပ, သမ္မာဝါစာ, သမ္မာကမ္မန္တ, သမ္မာအာဇီဝ, သမ္မာဝါယာမ, သမ္မာသတိ, သမ္မာသမာဓိ, သမ္မာဉာဏီ, သမ္မာဝိမုတ္တိဟူသော ဓာတ်သဘော တူသူချင်းသာ ပေါင်းသင်းညီညွတ်ကြပုံ တစ်ပါးစီကို ကဏှပက္ခ, သုက္ကပက္ခခွဲ၍ ဘုရားရှင်, ရဟန်းတို့အား ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ မိစ္ဆာသတိ၊ မိစ္ဆာဉာဏီ၊ မိစ္ဆာဝိမုတ္တိ၊ သမ္မာဉာဏီ၊ သမ္မာဝိမုတ္တိပုဒ်တို့နှင့် ဆက်စပ်၍ ဖွင့်ဆိုချက်များ ရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဒသဗလသုတ္တ
ဒသဗလသုတ္တ (၂)-သံ၊၁၊၂၆၅-၆။ သံ၊မြန်၊၁၊၂၅၀-၁။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၄၁။ သံ၊ဋီ၊၂၊၅၃။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ နိဒါနသံယုတ္တ၊ ၃-ဒသဗလဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ဘုရားရှင်က အားတော်ဆယ်တန် ဉာဏ်တော်ဆယ်ပါး ဒသဗလ တရား, ဝေသာရဇ္ဇဉာဏ်လေးပါးတို့နှင့်ပြည့်စုံသော ဘုရားရှင်သည်သာလျှင် သူရဲကောင်း အာဇာနည်ပုဂ္ဂိုလ်အဖြစ်ဝန်ခံနိုင်ပုံ, ပရိသတ်ဗိုလ်ပုံအလယ်၌ မရွံ့မကြောက် ခြင်္သေ့ဟောက်သို့ရဲဝံ့စွာ ဓမ္မရတနာကို မိန့်ကြားနိုင်ပုံ မြတ်သောဓမ္မစက္ကကို ဖြစ်တည် (လည်စေ)နိုင်ပုံကို မိန့်ကြားတော်မူပြီး ခန္ဓာငါးပါးတို့၏ အသီးအသီး ခန္ဓ, သမုဒယ, အတ္ထင်္ဂမ, ကြောင်း, ကျိုးဓမ္မတို့၏ ဖြစ်, ချုပ်နေပုံ ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ အနုလောမ, ပဋိလောမတို့ကို ရဟန်းတို့အား အကျဉ်းချုပ် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၁၊၂၆၆-၇။ သံ၊မြန်၊၁၊၂၅၁-၂။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၄၁-၈။ သံ၊ဋီ၊၂၊၅၃-၆၃။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ နိဒါနသံယုတ္တ၊ ၃-ဒသဗလဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
ဤသုတ်၌ ပဌမသုတ်ဒေသနာတော်အတိုင်း ရှေးဦးစွာ ဟောတော်မူပါသည်။ ပေါ်ပေါ်လွင်လွင် ပွင့်ပွင့်လင်းလင်း အပြစ်ကင်းစွာ ပြည့်ပြည့်စုံစုံ ဟောကြားတော်မူ၏။ ငါဘုရား၏တရားတော်အတိုင်း သဒ္ဓါတရားနှင့် ပြည့်စုံသော အမျိုးကောင်းသားသည် အင်္ဂါလေးပါးရှိသောဝီရိယကို အရဟတ္တဖိုလ်ကိုမရမချင်း အားထုတ်သင့်ပုံကိုလည်းကောင်း, ပျင်းရိသူသည် (ဤသာသနာတော်၌) ဆင်းရဲစွာနေရပုံ, ဝီရိယ ရှိသူသည် ချမ်းသာစွာနေရပုံကိုလည်းကောင်း, ယုတ်ညံ့သော (သဒ္ဒါ, ဝီရိယ, သတိ, ပညာ)ဖြင့် မြင့်မြတ်သော (အရဟတ္တဖိုလ်)သို့ မရောက်နိုင်ပုံ, မြင့်မြတ်သော (သဒ္ဓါ, ဝီရိယ, သတိ, ပညာ)ဖြင့်သာ မြင့်မြတ်သော အရဟတ္တဖိုလ်သို့ ရောက်ရှိနိုင်ပုံကို လည်းကောင်း, ရဟန်းပြုရကျိုးနပ်အောင်, မိမိ၏ပစ္စည်းလေးပါး အလှူရှင်များ အကျိုးကြီးမားအောင် အရဟတ္တဖိုလ် ရရှိရေးအတွက် အားထုတ်သင့်ပုံကို လည်းကောင်း, မိမိ၏အကျိုးစီးပွား, သူတစ်ပါး၏ အကျိုးစီးပွား, နှစ်ဦးလုံး၏ အကျိုးစီးပွားကို ရှုမြင်လိုသောပုဂ္ဂိုလ်သည် အပ္ပမာဒ သတိတရားဖြင့် ပြီးပြည့်စုံအောင် အားထုတ် ထိုက်ပုံကို အကျယ်တဝင့် ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ မှတ်သားဖွယ်များ ပြည့်ပြည့်စုံစုံ ဖွင့်ပြထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဒသမသုတ္တ
ဒသမသုတ္တ-အံ၊၃၊၄၅၂။ အံ၊မြန်၊၃၊၄၄၅။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဒသကနိပါတ၊ တတိယပဏ္ဏာသက၊ (၁၃) ၃-ပရိသုဒ္ဓဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ, မိစ္ဆာသင်္ကပ္ပ, မိစ္ဆာဝါစာ, မိစ္ဆာကမ္မန္တ, မိစ္ဆာအာဇီဝ, မိစ္ဆာဝါယာမ, မိစ္ဆာသတိ, မိစ္ဆာသမာဓိ, မိစ္ဆာဉာဏ, မိစ္ဆာဝိမုတ္တိဟူသော တရား (၁၀)ပါးတို့သည် မိစ္ဆတ္တတရားတို့ဖြစ်သည်ဟု ဘုရားရှင်က ရဟန်းတို့အား ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဒသမဂ္ဂသုတ္တ
ဒသမဂ္ဂသုတ္တ-အံ၊၁၊၅၄၄။ အံ၊မြန်၊၁၊၅၆၀။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ ပဉ္စမပဏ္ဏာသက၊ (၂၁)၁-သပ္ပုရိသဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
အထက်သုတ်တော်ပါ မိစ္ဆတ္တတရား (၁၀)ပါးရှိသူသည် “အသပ္ပုရိသ”
ယင်းတရားဆယ်ပါးတို့ကို မိမိနှင့် ပတ်ဝန်းကျင်သို့ ပြန့်ပွားအောင်ပြုသူသည် “အသပ္ပုရိသတရ” သမ္မတ္တတရားဆယ်ပါးရှိသူသည် “သပ္ပုရိသ”, သမ္မတ္တတရား ဆယ်ပါးကို မိမိနှင့် မိမိပတ်ဝန်းကျင်သို့ ပြန့်ပွား အောင် ပြုလုပ်သူသည် “သပ္ပုရိသတရ” ဖြစ်သည်ဟု ပုဂ္ဂိုလ်လေးယောက်ကို ခွဲခြား၍ ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဒသသိက္ခာပဒ
ဒသသိက္ခာပဒ-ခုဒ္ဒက။ ၁-၂။ ခုဒ္ဒက၊မြန်၊၂၊ခုဒ္ဒက၊ဋ္ဌ၊၁၃-၂၇။ (ဝိ၊၃၊၁၁၇။)
-ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ ခုဒ္ဒကပါဌ၊ ဒသသိက္ခာပဒ။ ကောသလနိုင်ငံ သာတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သာမဏေတို့၏ သိက္ခာပုဒ်ကို သတ်မှတ်ခြင်းအကျိုးငှါ ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည်။
အဋ္ဌကထာ၌ အကျယ်ဖွင့်ဆိုချက်များ များစွာရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဒသုတ္တရသုတ္တ
ဒသုတ္တရသုတ္တ-ဒီ၊၃၊၂၂၇-၂၆၀။ ဒီ၊မြန်၊၃၊၂၄၉-၂၈၃။ ဒီ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၃၇-၂၄၉။ ဒီ၊ဋီ၊၃၊၂၇၅-၂၉၀။
-ဒီဃနိကာယ၊ ပါထိကဝဂ္ဂ၊ ကာဒသမသုတ်။
ဘုရားရှင် အင်္ဂနိုင်ငံ စမ္ပာမြို့တော် ဂဂ္ဂရာရေကန် ကမ်းနား၌ သီတင်းသုံးနေတော်စဉ် အရှင်သာရိပုတ္တရာထေရ်က ရဟန်းတော်တို့အား ဧကကဓမ္မမှစ၍ ဒသဓမ္မ အထိ တစ်မျိုးတစ်မျိုးလျှင် ဆယ်ပါးစီသောဓမ္မတို့ကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
ဤသုတ်တော်၏အဆုံး၌ ရဟန်းတော် (၅၀၀)တို့ ပဋိသမ္ဘိဒါဉာဏ် လေးတန်နှင့်တကွ အရဟတ္တဖိုလ်ကို ရရှိပုံကို အဋ္ဌကထာ၌ ပြဆိုထားပါသည်။
အဋ္ဌကထာ၌ ဘုရားရှင်လက်ထက်တော်၌ ဘိက္ခုသန္နိပါတ တစ်နှစ်လျှင် (၂)ကြိမ်ရှိပုံ၊ အလုပ်ပေးကမ္မဋ္ဌာန်း ပေးတော်မူပုံ၊ အခါအားလျော်စွာ အဂ္ဂသာဝက နှစ်ပါးထံ ရဟန်းများကို ဘုရားရှင် စေလွှတ်တော်မူပုံ၊ ဝေနေယျပုဂ္ဂိုလ်များကို ပြဆိုပြီး ပါဠိတော်လာပုဒ်တို့ကို ဖွင့်ဆိုထားပါသည်။ ဋီကာ၌လည်း ဖွင့်သင့်သမျှ ဖွင့်ပြချက် များရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဒဟရသုတ္တ
ဒဟရသုတ္တ-သံ၊၁၊၆၈-၇၀။ သံ၊မြန်၊၁၊၆၇-၉။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၁၁၉-၁၂၅။ သံ၊ဋီ၊၁၊၁၆၉-၁၇၄။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၃-ကောသလသံယုတ္တ၊ ပဌမဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
ထင်ရှားကျော်ကြား, အခြံရံများ, လူအပေါင်းက သူတော်ကောင်းဟု သမုတ် ထားကြသော တိတ္ထိဆရာကြီး (၆)ဦးက “အနုတ္တရသမ္မာသမ္ဗောဓိကို သိသူဟု ဝန်မခံကြပဲ ရဟန်းပြုသစ်စ ရဟန်းငယ်မျှသာဖြစ်သော အရှင်ဂေါတမက “အနုတ္တရ သမ္မာသမ္ဗောဓိ”ကို ထိုးထွင်းသိမြင်သူဟု ဝန်ခံမှုနှင့်စပ်လျဉ်း၍ ကောသလဘုရင်၏ မေးမြန်းလျှောက်ထားမှုနှင့်ဆက်စပ်၍ မင်းသား, မြွေ, မီး, သီလရှိသော ရဟန်း ဟူသည် ငယ်သည် (အနည်းငယ်)ဟု အထင်မသေးသင့်ပုံ၊ မထေမဲ့မြင် မပြုသင့်ပုံ၊ အပြစ်လုပ်လျှင် အပြစ်ရနိုင်ပုံတို့ကို အကျယ်တဝင့် ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ သမ္မောဒနီယ, သာရဏီယအဖွင့်၊ တိတ္ထိဆရာကြီးများ၏ ဂုဏ်ပုဒ်အဖွင့်များ၊ ကပ္ပ, ဗုဒ္ဓ, စက္ကဝတ္တိဟူသော ကောလာဟလသုံးမျိုး အဓိပ္ပါယ်, ဆသတ္တာရတို့ကို ကောသလဘုရင်တွေ့ဆုံပြီး နန်းတော်မှနှင်ထုတ်ခဲ့ပုံ၊ ဗုဒ္ဓဟု ဝန်မခံ ရဲကြပုံ၊ အထင်အမြင်မသေးသင့် မထေမဲ့မြင် မပြုသင့်သော အရာလေးမျိုးနှင့် ဆက်စပ်၍ အကျိုးအပြစ်အစရှိသော ဖွင့်ဆိုချက်အပြည့်အစုံ၊ သရဏဂုံဆောက် တည်ခြင်းဆိုင်ရာ အကျဉ်းဖွင့်ဆို ချက်တို့ကို ဖွင့်ဆိုထားပါသည်။
ဋီကာ၌ ကောသလဘုရင်သည် ဘုရားရှင်၏ ဂုဏ်တော်တို့ကို မသိပဲ မိမိ၏ ခတ္တိယမာန်ဖြင့် ဘုရားရှင်အား ပြောဆိုခဲ့ပုံ၊ သမ္မောဒနီယ, သာရဏီယ ပုဒ်များဖွင့်ဆိုချက်၊ ပီတိနှင့် ပါမောဇ္ဇအထူး ကောသလဘုရင်၏ တိတ္ထိ ဆရာကြီးနှင့် တွေ့ဆုံစဉ် အဖြစ်အပျက်ကြောင့် သမ္မာသမ္ဗောဓိဉာဏ်ကို အယုံအကြည်မရှိမှု အစရှိသော ဖွင့်သင့်သောပုဒ်တို့ကို ဖွင့်ဆိုထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဒါနသုတ္တ
ဒါနသုတ္တ (၅)-အံ၊၃၊၆၈၊ အံ၊မြန်၊၃၊၇၀။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၂၈။ အံ၊ဋီ၊၃၊၂၃၆။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ အဋ္ဌကနိပါတ၊ ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၄-ဒါနဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
ဒါနပြုခြင်း (၈)မျိုးကို ဘုရားရှင်က ရဟန်းတော်များအား ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ ဖွင့်ဆိုသင့်သောပုဒ်တို့ကို ဖွင့်ဆိုပြီး စိတ္တာလင်္ကာရဒါန သာအမြင့်မြတ်ဆုံးဖြစ်ပုံ၊ “အဒန္တဒမနံ ဒါန” ဂါထာကို ပြဆိုထားပါသည်။
ဋီကာ၌လည်း အဋ္ဌကထာလာပုဒ်တို့ကို ဖွင့်ဆိုထားပါသည်။ စိတ္တာ လင်္ကာရဒါန မြင့်မြတ်ခြင်း အကြောင်းကို ဖွင့်ပြထားပါသည်။
-ဒီ၊၃၊၂၁၄၊ ဒီ၊မြန်၊၃၊၂၃၇။ ဒီ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၂၇။ ဒီ၊ဋီ၊၃၊၂၆၂။
ဒါနဝတ္ထု =ဒါနဖြစ်ခြင်း၏ အကြောင်းရှစ်မျိုးဟု ဟောတော်မူပါသည်။
အဋ္ဌကထာ၌ “အဒန္တဒမနံ ဒါနံ” ဂါထာလည်း ပါရှိပါသည်။
-အံ၊၃၊၆၈။ အံ၊မြန်၊၃၊၇၀။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၂၉။ (အဘိ၊က၊၂၅၅။)
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ အဋ္ဌကနိပါတ၊ ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၄-ဒါနဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
သဒ္ဓါ, ဟိရီ, ကုသလဒါန တရားသုံးပါးတို့သည် သူတော်ကောင်းတို့သို့ အစဉ်တစိုက်လိုက်ပါပုံ နတ်ပြည်၏လမ်းကြောင်းဖြစ်ပုံ နတ်ပြည်သို့ ရောက်နိုင်ပုံတို့ကို ဘုရားရှင်က ရဟန်းတို့အား ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-ဣတိဝုတ်၊၂၀၇-၈။ ဣတိဝုတ်၊မြန်၊၁၉၁။ ဣတိဝုတ်၊ဋ္ဌ၊၈၃-၅။
-ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ ဣတိဝုတ္တက၊ ဧကကနိပါတ၊ တတိယဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
ဒါနသံဝိဘာဂဝိပါကကို သိသောပုဂ္ဂိုလ်နှင့် မသိသောပုဂ္ဂိုလ်တို့၏ ခြားနား ချက်၊ အကျိုးများသော ဒါနသံဝိဘာဂပြုပုံနှင့် ဒါန၏အကျိုးခံစားရပုံကို ဘုရားရှင် ဟောတော်မူပုံကို ခုဇ္ဇုတ္တရာက သာမာဝတီမဟေသီအမှူးပြုသော မိဖုရားတို့အား ဟောပြသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ မှတ်သားဖွယ် ဖွင့်ဆိုချက်များပါရှိပါသည်။
-ဣတိဝုတ်၊၂၆၀-၁။ ဣတိဝုတ်၊မြန်၊၂၄၆-၇။ ဣတိဝုတ်၊ဋ္ဌ၊၂၉၄-၆။
-ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ ဣတိဝုတ္တက၊ တိကနိပါတ၊ ပဉ္စမဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
-အာမိသ, ဓမ္မ ဟူသော ဒါန နှစ်မျိုးတို့တွင် ဓမ္မဒါနသာ အမြတ်ဆုံး၊
-အာမိသ, ဓမ္မ သံဝိဘာဂ နှစ်မျိုးတို့တွင် ဓမ္မသံဝိဘာဂသာ အမြတ်ဆုံး၊
-အာမိသ, ဓမ္မာနုဂ္ဂဟ နှစ်မျိုးတို့တွင် ဓမ္မာနုဂ္ဂဟသာ အမြတ်ဆုံး ဖြစ်ပုံနှင့်
-ပရမအနုတ္တရဒါန, သံဝိဘာဂကို ဘုရားရှင်များ ချီးမွမ်းတော်မူပုံ အဂ္ဂခေတ္တ၌ ပသန္နစိတ္တဖြင့် အခါအားလျော်စွာ ပူဇော်သင့်ပုံဟူသော အာမိသဒါန၊ အာမိသ သံဝိဘာဂ, အာမိသာနုဂ္ဂဟကို ဟောတော်မူပါသည်။
ဝိမုတ္တာယတနဟူသော ထိပ်ထက်၌တည်၍ ဟောပြောသော ဓမ္မဒေသက ပုဂ္ဂိုလ် နာယူသော ဓမ္မပဋိဂ္ဂါဟကပုဂ္ဂိုလ်တို့၏ ဓမ္မဒါန ဓမ္မသံဝိဘာဂ, ဓမ္မာနုဂ္ဂဟသည် ကိလေသာအညစ်အကြေး အားလုံးတို့မှ စင်ကြယ်သန့်ရှင်းနိုင်ပုံကို ဘုရားရှင် ဟောတော်မူကြောင်း ခုဇ္ဇုတ္တရာက သာမာဝတီမဟေသီ အမှူးပြုသော မိဖုရားတို့အား ဟောပြသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ မှတ်သားဖွယ် ဖွင့်ဆိုချက်များပါရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဒါနမဟပ္ဖလသုတ္တ
ဒါနမဟပ္ဖလသုတ္တ-အံ၊၂၊၄၄၁-၄။ အံ၊မြန်၊၂၊၅၅-၅၆၀။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၆၈-၉။ အံ၊ဋီ၊၃၊၁၇၄-၅။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ သတ္တကနိပါတ၊ ၅-မဟာယညဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
ဘုရားရှင် အင်္ဂနိုင်ငံ စမ္ပာမြို့ ဂဂ္ဂရာရေကန်အနီး၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် စမ္ပာမြို့သား ဥပါသကာများကို ဦးဆောင်၍ ရောက်ရှိ လျှောက်ထားသော အရှင်သာရိပုတ္တရာမထေရ်အား တဏှုတ္တရိယဒါန၊ စိတ္တီကာရဒါန၊ ဟိရောတ္တပ္ပဒါန၊ နိရဝသေသဒါန၊ ဒက္ခိဏေယျဒါန၊ သောမနဿပဝိစာရဒါန၊ အလင်္ကာရပရိဝါရ ဒါန ဟူသော ဒါန(၇)မျိုးကို ဘုရားရှင်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ မှတ်သားဖွယ် ဖွင့်ဆိုချက်များ ရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဒါနဝတ္ထုသုတ္တ
ဒါနဝတ္ထုသုတ္တ-အံ၊၃၊၆၉။ အံ၊မြန်၊၃၊၇၀။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၂၉။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ အဋ္ဌကနိပါတ၊ ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၄၊နိဒါနဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
အလှူပေးခြင်း၏ အကြောင်း(၈)မျိုးတို့အား ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဒါနာနိသံသသုတ္တ
ဒါနာနိသံသသုတ္တ-အံ၊၂၊၃၄-၅။ အံ၊မြန်၊၂၊၄၄။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၀-၁။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ပဉ္စကနိပါတ၊ ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၄၊သုမနဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
အလှူရှင်များ၏ မျက်မှောက်ဘဝ၌ ခံစားရသော အကျိုး(၄)ပါး တမလွန် ဘဝ၌ခံစားရမည့် အကျိုး(၁)ပါးတို့ကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌လည်း ဖွင့်ဆိုချက်များ ရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဒါနူပပတ္တိသုတ္တ
ဒါနူပပတ္တိသုတ္တ-အံ၊၃၊၇၀-၂။ အံ၊မြန်၊၃၊၇၂-၄။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၃၀။ အံ၊ဋီ၊၃၊၂၃၇။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ အဋ္ဌကနိပါတ၊ ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၄၊ဒါနဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
သီလရှိသော ပုဂ္ဂိုလ်၏ လူစည်းစိမ်ချမ်းသာ, နတ်ပြည် (၆)ထပ်ရှိ နတ်စည်း စိမ်ချမ်းသာ, ဗြဟ္မာချမ်းသာကို တောင်းတ၍ လှူဖွယ်ဝတ္ထုတို့ကို သမဏ, ဗြာဟ္မဏတို့အား ပေးလှူသော ဒါနစေတနာကြောင့် တောင်းတ လင့်ဆို အလိုရှိတိုင်း ပြည့်စုံ နိုင်ပုံ၊ သီလမရှိသောပုဂ္ဂိုလ်အား မပြည့်စုံနိုင်ပုံကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ မှတ်သားဖွယ် ဖွင့်ဆိုချက်များပါရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဒါမလိသုတ္တ
ဒါမလိသုတ္တ-သံ၊၁၊၄၄-၅။ သံ၊မြန်၊၁၊၄၄။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၉၆-၇။ သံ၊ဋီ၊၁၊၁၄၄။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၂-ဒေဝပုတ္တသံယုတ္တ၊ ပဌမဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
ဒါမလိနတ်သား၏ “ရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်သည် ဝီရိယကိုပြင်းစွာ အားထုတ်ရမည်ဟု လျှောက်ထားမှုနှင့် ဆက်စပ်၍ ရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်အား အားထုတ်ရမည့် ကိစ္စပြီးစီးနေပုံကို ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ မှတ်သားဖွယ် ဖွင့်ဆိုချက်များ ပါရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဒါရုကမ္မိကသုတ္တ
ဒါရုကမ္မိကသုတ္တ-အံ၊၂၊၃၄၃-၄။ အံ၊မြန်၊၂၊၄၃၅-၆။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၃၁။ အံ၊ဋီ၊၃၊၁၃၂-၃။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဆက္ကနိပါတ၊ ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ ၆။ မဟာဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
ဘုရားရှင် ဝဇ္ဇီနိုင်ငံ နာတိကရွာ အုတ်ကျောင်း၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် ဒါရုကမ္မိကဥပါသကာ၏ အလှူခံပုဂ္ဂိုလ်နှင့်ဆက်စပ်၍ လျှောက်ထားချက်ကို အကြောင်းပြု၍ “လူများအနေဖြင့် အရဟတ္တမဂ္ဂဋ္ဌာန်, ရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်ကို သိရန်မလွယ် ကူပုံနှင့် ကဲ့ရဲ့အပ် ချီးမွမ်းအပ်သော အာရညိက, ဂါမန္တဝိဟာရီ, ပိဏ္ဍပါတိက, နေမန္တနိက, ပံသုကူလိက, ဂဟပတိစီဝရဓရတို့ကို (၂)မျိုးစီတို့ကို ခွဲခြားမိန့်ကြားတော်မူပြီး၊ သံဃာအား ဒါနကောင်းမှုပြုရန် သံဃိကဒါနသည် သင်၏စိတ်ကို ကြည်လင်စေလိမ့်မည်။ သုဂတိလောကသို့ ရောက်ရှိနိုင်လိမ့်မည်”ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ မှတ်သားဖွယ် ဖွင့်ဆိုချက်များပါရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဒါရုက္ခန္ဓသုတ္တ
ဒါရုက္ခန္ဓသုတ္တ-အံ၊၂၊၂၉၉။ အံ၊မြန်၊၂၊၃၈၅။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၀၉။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဆက္ကနိပါတ၊ ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၄-ဒေဝတာဝဂ္ဂ၊ ဧကာဒသမသုတ်။
အရှင်သာရိပုတ္တရာထေရ် မဂဓနိုင်ငံ ရာဇဂြိုဟ်မြို့တော်အနီး ဂိဇ္ဈကုဋ်တောင် ကျောင်းတော်မှ ရာဇဂြိုဟ်မြို့တွင်းသို့ ရဟန်းတော်များနှင့် ဆင်းသက်ကြွစဉ် သစ်တုံးကြီးကို တွေ့မြင်တော်မူသည့်အခါ “စေတောဝသိပ္ပတ္တ တန်ခိုးရှင်ပုဂ္ဂိုလ်သည် ဤ သစ်တုံးကြီးကို ပထဝီဓာတ်, အာပေါဓာတ်, တေဇောဓာတ်, ဝါယောဓာတ်, သုဘဓာတ်, အသုဘဓာတ် တစ်မျိုးမျိုးဖြင့် နှလုံးသွင်း(မှတ်သား)နိုင်ပုံ၊ သစ်တုံးကြီး၌ ထိုဓာတ်(၆)ပါး ရှိနေသောကြောင့် ပင်တည်းဟု ရဟန်းတို့အား အရှင်သာရိပုတ္တရာ ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ မှတ်သားဖွယ် ဖွင့်ဆိုချက်များပါရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဒါရုက္ခန္ဓောပမသုတ္တ
ဒါရုက္ခန္ဓောပမသုတ္တ (၂)-သံ၊၂၊၃၈၆-၈။ သံ၊မြန်၊၂၊၃၈၂-၄။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၇၄-၈၅။ သံ၊ဋီ၊၂၊၃၃၂-၄။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-သဠာယတနသံယုတ္တ၊ (၁၉)၄-အာသီဝိသဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
ဘုရားရှင် ဝံသနိုင်ငံ ကောသမ္ဗီမြို့တော်အနီး ဂင်္ဂါမြစ်ကမ်း၌ သီတင်းနေတော်မူစဉ် ဂင်္ဂါမြစ်၌ မျောပါလာသော သစ်တုံးကြီးပမာထား၍ သင်တို့လည်း ဤဘက်ကမ်း ဟိုဘက်ကမ်းမကပ်, အလယ်၌မနစ်မြုတ်, ကြည်းကုန်း၌လည်းမတင်, လူမဆယ်, နတ်, ဘီလူးမဆယ်, ဝဲမစုတ်, အတွင်းမပုပ်ကြပဲ နိဗ္ဗာန်၌ ညွတ်ယိမ်းကိုင်းရှိုင်းကြကုန်လော့၊ သမ္မာဒိဋ္ဌိသည် နိဗ္ဗာန်သို့ ညွတ်ယိမ်းကိုင်းရှိုင်းသော တရားပေတည်း”ဟု မိန့်ကြားတော်မူစဉ် အညတရ ရဟန်းလျှောက်ထားသဖြင့် ယင်းအပြစ်(၈)ပါးကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် အကျယ်ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
ဒေသနာတော်အဆုံး၌ နန္ဒနွားကျောင်းသား ရဟန်းအဖြစ်ကို တောင်းပန် လျှောက်ထားပြီး ရဟန်းပြု၍ တရားအားထုတ်ရာ မကြာမီ အာသဝေါကင်းကွာ ရဟန္တာဖြစ်ပုံကို ပြဆိုသည့်သုတ်။
ဤသုတ်၌ သမုဒ္ဒရာသို့ မရောက်နိုင်သောသစ်တုံး၏ အပြစ်ရှစ်ပါးနှင့် သဒ္ဓါပဗ္ဗဇိတကုလပုတ္တ၏နိဗ္ဗာန်သို့ မရောက်နိုင်သော အပြစ်ရှစ်ပါးတို့ကို ဟောတော်မူပါသည်။
အဋ္ဌကထာ၌ အဋ္ဌဒေါသဝိမုတ္တသစ်ပင် (၈)မျိုးနှင့် နိဗ္ဗာန်သို့ မရောက်နိုင်သော ရဟန်း(၈)မျိုးတို့ကို အကျယ်နှိုင်းယှဉ်ပြဆိုချက် ပါဠိတော်လာပုဒ်တို့၏ မှတ်သားဖွယ် ဖွင့်ဆိုချက်တို့ကို ပြည့်ပြည့်စုံစုံ ဖွင့်ပြထားပါသည်။
ဋီကာ၌လည်း လိုအပ်သော ဖွင့်ဆိုချက်များ ပါရှိပါသည်။
-သံ၊၂၊၃၈၈။ သံ၊မြန်၊၂၊၃၈၄။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၈၆။ သံ၊ဋီ၊၂၊၃၃၄။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-သဠာယတနသံယုတ္တ၊ (၁၉)၄-အာသီဝိသဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
ဘုရားရှင် ပဉ္စာလ(ဒက္ခိဏ) နိုင်ငံ၊ ကိမိလမြို့တော်အနီး ဂင်္ဂါမြစ်ကမ်းဝယ် သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် ဂင်္ဂါမြစ်၌ မျောလာသော သစ်တုံးကြီးကို အကြောင်းပြု၍ အထက်သုတ်တော်အတိုင်း ရဟန်းတို့အား ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ဖွင့်ဆိုချက် အနည်းငယ်ရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဒါရုဏသုတ္တ
ဒါရုဏသုတ္တ-သံ၊၁၊၄၂၄။ သံ၊မြန်၊၁၊၄၁၃။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၉၀။ သံ၊ဋီ၊၂၊၁၇၃။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၆-လောဘသက္ကာရသံယုတ္တ၊ ပဌမဝဂ္ဂ။ ပဌမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံး နေတော်မူစဉ် “လာဘ သက္ကာရ သိလောက၏ နိဗ္ဗာန်၏ အန္တရာယ်ကိုပြုနိုင်သည့် အထိ အပြစ်များကို မိန့်ကြားတော်မူပြီး ဖြစ်ပေါ်လာသော လာဘသက္ကာရ သိလောကကို စွန့်ကြကုန်အံ့၊ လာဘသက္ကာရ သိလောကသည် ကုသိုလ်စိတ်ကို မလွှမ်းမိုးနိုင်အောင် ကျင့်ကြရမည်”ဟု ရဟန်းတို့အား ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌လည်း ဖွင့်ဆိုချက် အနည်းငယ်ရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဒါသိဒါသသုတ္တ
ဒါသိဒါသသုတ္တ-သံ၊၃၊၄၀၉။ သံ၊မြန်၊၃၊၄၀၆။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၃၆။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၂-သစ္စသံယုတ္တ၊ ၉-တတိယ အာမကဓည ပေယျာလဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် ဒါသိ, ဒါသကို ခံယူခြင်းမှ ရှောင်ကြဉ်သောပုဂ္ဂိုလ်တို့ နည်းပါးလှပုံ၊ မရှောင်ကြဉ်သော ပုဂ္ဂိုလ်တို့က များပြားလှပုံကို ရဟန်းတို့အား ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ ဒါသိ, ဒါသတို့ကို ရဟန်းတော်တို့အား အပ်စပ်အောင် လှူဒါန်းနည်း၊ အလှူခံနည်းကို ပြဆိုထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဒိဋ္ဌဓမ္မနိဗ္ဗာနသုတ္တ
ဒိဋ္ဌဓမ္မနိဗ္ဗာနသုတ္တ-အံ၊၃၊၂၄၆။ အံ၊မြန်၊၃၊၂၄၆။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ နဝကနိပါတ၊ ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၅-သာမညဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
အရှင်အာနန္ဒာထေရ် ဝံသနိုင်ငံ ကောသမ္ဗီမြို့တော် ဃောသိတာရုံ ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် “ဒိဋ္ဌဓမ္မနိဗ္ဗာန”နှင့်စပ်၍ အရှင်ဥဒါယီထေရ်က မေး လျှောက်သဖြင့် သမာပတ်ကိုးပါးကိုလွန်မြောက်၍ သညာဝေဒယိတ နိရောဓ သို့ရောက်၍ (အရဟတ္တဖိုလ်)ပညာဖြင့် သိမြင်ပြီး အာသဝေါတရားတို့ ကုန်ပြီးသည်ကို မုချအားဖြင့် “ဒိဋ္ဌဓမ္မနိဗ္ဗာန်”ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူပုံကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဒိဋ္ဌိသုတ္တ
ဒိဋ္ဌိသုတ္တ (၂)အံ၊၁၊၅၄၈။ အံ၊မြန်၊၁၊၅၆၃-၄။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၈၉။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ ပဉ္စမပဏ္ဏာသက၊ (၂၂)၂-ပရိသသောဘနဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
ကာယဒုစရိုက်, ဝစီဒုစရိုက်, မနောဒုစရိုက်, မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိဟူသော တရား (၄)ပါးနှင့်ပြည့်စုံသူသည် ငရဲသို့ရောက်ရ၏။ ကာယသုစရိုက်, ဝစီသုစရိုက်, မနော သုစရိုက်, သမ္မာဒိဋ္ဌိဟူသော တရားသုံးပါးနှင့် ပြည့်စုံသောသူသည် နတ်ပြည်သို့ ရောက်ရ၏ဟု ကဏှပက္ခ, သုက္ကပက္ခ တရားလေးပါးတို့ကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိသည် မနောဒုစရိုက်တွင်ပါဝင်သော်လည်း အပြစ်ကြီးသောကြောင့် သီးခြားထုတ်၍ ဟောတော်မူကြောင်း ဖွင့်ပြထားပါသည်။
-အံ၊၁၊၅၅၀-၁။ အံ၊မြန်၊၁၊၅၆၆။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ ပဉ္စမပဏ္ဏာသက၊ (၂၃) ၃-ဒုစ္စရိတဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
အထက်သုတ်ပါ ကဏှပက္ခတရားလေးပါးနှင့်ပြည့်စုံ မိုက်မဲ, မလိမ္မာသော သူယုတ်မာသည် မိမိခန္ဓာကိုယ်ကို တူးဖြိုဖျက်ဆီးလျက် ဆောင်ရွက်၏။ အပြစ် လည်းရှိ၏။ ပညာရှိတို့လည်း ကဲ့ရဲ့အပ်၏။ များစွာသော မကောင်းမှုကို ဖြစ်ပွားစေ၏။ သုက္ကပက္ခတရားလေးပါးတို့နှင့် ပြည့်စုံသောပညာရှိ လိမ္မာသော သူတော်ကောင်းသည် မိမိကိုယ်ခန္ဓာကို မတူးဖြို မဖျက်ဆီးပဲဆောင်၏၊ အပြစ်လည်းမရှိ၊ ပညာရှိတို့သည်လည်း မကဲ့ရဲ့အပ်၊ များစွာသောကောင်းမှုကို ဖြစ်ပွားစေ၏ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဒိဋ္ဌိဂတသုတ္တ
ဒိဋ္ဌိဂတသုတ္တ-ဣတိဝုတ်၊၂၂၄-၅။ ဣတိဝုတ်၊မြန်၊၂၀၈။ ဣတိဝုတ်၊ဋ္ဌ၊၁၆၉-၁၇၁။ ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ ဣတိဝုတ္တက၊ ဒုကနိပါတ၊ ဒုတိယဝဂ္ဂ၊ ဒွါဒသမသုတ်။
(သဿတ, ဥစ္ဆေဒ) ဒိဋ္ဌိနှစ်ပါးတို့ လွှမ်းမိုးထားအပ်သော အချို့သော နတ်, လူတို့သည် ဘဝချုပ်ငြိမ်းသည့် ဓမ္မကိုဟောတော်မူအပ်သည်ရှိသော် ဘဝ၌ မွေ့လျော်ပျော်ပိုက်နေသောပုဂ္ဂိုလ်တို့သည် စိတ်မဝင်စား, စိတ်မကြည်လင်, မသက်ဝင် နှလုံးမသွင်းကြပဲ သဿတအယူကို ယူကြသည်။ ဘဝကို စက်ဆုတ်ရွံမုန်းသော ပုဂ္ဂိုလ်တို့သည် သေလျှင်ပြတ်၏-ဟု ဥစ္ဆေဒအယူကို ယူကြသည်။
ဉာဏ်ပညာစက္ခုအမြင်ရှိသော နတ်လူတို့သည် မှန်ကန်သော ခန္ဓာငါးပါးကို ခန္ဓာငါးပါးဟု မှန်ကန်သည့်အတိုင်း သိမြင်ကြပြီး ခန္ဓာငါးပါး၌ ငြီးငွေ့ရန်၊ တပ်မက်မှု ကင်းရန်၊ ချုပ်ငြိမ်းရန် သမ္မာပဋိပတ်ကို ကျင့်သုံးကြသည်ဟု ဘုရားရှင်ထံတော်မှ နာယူခဲ့ရသောတရားကို ဝံသနိုင်ငံ၊ ကောသမ္ဗီမြို့၊ ဥတေနမင်းနန်းတော်၌ ခုဇ္ဇုတ္တရာက သာမာဝတီအမှူးရှိသော မိဖုရားငါးရာအား ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ ဖွင့်ဆိုချက်များ ရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဒိဒ္ဓသုတ္တ
ဒိဒ္ဓသုတ္တ-သံ၊၁၊၄၂၅။ သံ၊မြန်၊၁၊၄၁၆။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၉၁။ သံ၊ဋီ၊၂၊၁၇၄။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၆-လာဘသက္ကာရသံယုတ္တ၊ ပဌမဝဂ်၊ သတ္တမသုတ်။
အဆိပ်လူးထားသော မြှားနှင့်တူသော လာဘ သက္ကာရ သိလောကသည် သေက္ခပုဂ္ဂိုလ်၌လည်း စူးဝင်နိုင်သည်။ လာဘ သက္ကာရ သိလောကသည် ကြမ်းကြုတ် ခက်ထန်လှ၏။ အနုတ္တရယောဂက္ခမကို မရနိုင်။ ထို့ကြောင့် “ဖြစ်ပြီးသော လာဘ သက္ကာရ သိလောကကို စွန့်နိုင်ဖို့ရန်၊ ဖြစ်ပြီးသော လာဘ သက္ကာရ သိလောကသည် ကုသိုလ်စိတ်ကို ကုန်ခန်း၍ မတည်စေနိုင်ရန် ကျင့်ကြရမည်ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ ဖွင့်ဆိုချက်များ ရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဒိဗ္ဗစက္ခုသုတ္တ
ဒိဗ္ဗစက္ခုသုတ္တ-သံ၊၃၊၂၆၇။ သံ၊မြန်၊၃၊၂၆၉။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၈-အနုရုဒ္ဓသံယုတ္တ၊ ဒုတိယဝဂ္ဂ၊ တေရသမသုတ်။
သတိပဋ္ဌာန်လေးပါးတို့ကို ပွားများအပ် ကြိမ်ဖန်များစွာ အလေ့အလာပြုအပ်သောကြောင့် ဝိသုဒ္ဓ, အတိက္ကန္တမာနုသက ဒိဗ္ဗစက္ခုအဘိညာဉ်ဉာဏ်ဖြင့် စုတေ နေဆဲ, ပဋိသန္ဓေနေပြီးကာစ သတ္တဝါတို့ကို မိမိမြင်နိုင်ပုံ၊ ထိုထိုကုသိုလ်ကံ အကုသိုလ်ကံအားလျော်စွာ ထိုထိုဘုံဘဝ၌ ကပ်ရောက်ဖြစ်နေသော သတ္တဝါတို့ကို မိမိ မြင်သိနိုင်သည်ဟု ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ အရှင်အနုရုဒ္ဓါမထေရ်က ရဟန်းတို့အား ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဒိဗ္ဗသောတသုတ္တ
ဒိဗ္ဗသောတသုတ္တ-သံ၊၃၊၂၆၅။ သံ၊မြန်၊၃၊၂၆၇။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၈-အနုရုဒ္ဓသံယုတ္တ၊ ဒုတိယဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
သတိပဋ္ဌာန်လေးပါးတို့ကို ပွားများအပ် ကြိမ်ဖန်များစွာ အလေ့အလာ ပြုအပ်သောကြောင့် ဝိသုဒ္ဓ, အတိက္ကန္တမာနုသက ဒိဗ္ဗသောတအဘိညာဉ်ဉာဏ်ဖြင့် ဒိဗ္ဗ, မာနုသ, ဒူရ, သန္တိက သဒ္ဒါရုံတို့ကို မိမိကြားသိ နိုင်ကြောင်းကို သမ္ဗဟုလရဟန်းတို့အား ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ အရှင်အနုရုဒ္ဓါမထေရ် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဒီဃစာရိကသုတ္တ
ဒီဃစာရိကသုတ္တ (၂)-အံ၊၂၊၂၂၄။ အံ၊မြန်၊၂၊၂၈၄။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၈၁။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ပဉ္စကနိပါတ၊ ၅-ပဉ္စမပဏ္ဏာသက။ (၂၃) ၃-ဒီဃစာရိကဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် အပိုင်းအခြားမရှိ ခရီးသွားသောရဟန်း၏ အပြစ်ငါးပါးနှင့် အပိုင်းအခြားရှိသော ခရီးသွားခြင်း၏ အကျိုးငါးပါးတို့ကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော် မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၂၊၂၂၅။ အံ၊မြန်၊၂၊၂၈၄-၅။ အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဒုတိယသုတ်။
အပိုင်းအခြားမရှိ ခရီးရှည်သွားသောရဟန်း၏ အပြစ်ငါးမျိုးနှင့် အပိုင်းအခြား ရှိသော ခရီးသွားခြင်း၏ အကျိုးအာနိသင်ငါးမျိုးတို့ကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဒီဃဇာဏုသုတ္တ
ဒီဃဇာဏုသုတ္တ-အံ၊၃၊၁၀၇-၁၁၀။ အံ၊မြန်၊၃၊၁၀၇-၁၁၀။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၃၉-၂၄၀။ အံ၊ဋီ၊၃၊၂၄၄။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ အဋ္ဌကနိပါတ၊ ဒုတိယပဏ္ဏာသက(၆) ၁-ဂေါတမီဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောလိယနိုင်ငံ ကက္ကရပတ္တအမည်ရှိသော ကောလိယနိဂုံး၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် ကောလိယမင်းသား ဒီဃဇာဏု၏ လျှောက်ထားချက်အရ မျက်မှောက်ဘဝ၌ ကြီးပွားချမ်းသာနိုင်သော သမ္ပဒါတရားလေးပါး, ရွာထိပ်၌ ရေဝင် ပေါက်လေးပေါက် ရေထွက်ပေါက် လေးယောက်ရှိသော ရေကန်ကြီးကို ပမာထား၍ ပျက်စီးနိုင်သောတရား၊ မပျက်စီးနိုင်သောတရားလေးပါး, တမလွန်ဘဝ၌ ကြီးပွား ချမ်းသာနိုင်သော တရားလေးပါးတို့ကို အကျယ်ဝေဖန်၍ ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ မှတ်သားဖွယ် ဖွင့်ဆိုချက်များ ရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဒီဃနခသုတ္တ
ဒီဃနခသုတ္တ-မ၊၂၊၁၆၅-၉။ မ၊မြန်၊၂၊ ၁၇၅-၉။ မ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၄၁-၆။ မ၊ဋီ၊၃၊၉၇-၁၀၂။
-မဇ္ဈိမနိကာယ၊ မဇ္ဈိမပဏ္ဏာသ၊ ၃-ပရိဗ္ဗာဇကဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
ဘုရားရှင် မဂဓနိုင်ငံ ရာဇဂြိုဟ်မြို့တော်အနီး ဂိဇ္ဈကုဋ်တောင် သူကရခတ လိုဏ်ဂူ၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် အရှင်သာရိပုတ္တရာ၏တူ ဒီဃနခပရိဗိုဇ် ရောက်ရှိလာပြီး ဘုရားရှင်အား မိမိ၏အယူဝါဒကို လျှောက်ထားပါသည်။ ဘုရားရှင်က အယူဝါဒနှင့် ဆက်စပ်၍ဖြစ်တတ်သော သဘာဝများကို အသေးစိတ် မိန့်ကြားတော်မူပြီး ရူပကာယ၏ဖြစ်ပုံသဘာဝ ရူပကာယကို အခြင်းအရာ(၁၁)ပါးဖြင့် ရှုမှတ်နည်း၊ ယင်းသို့ ရူမှတ်သော ယောဂီပုဂ္ဂိုလ်သည် ရူပကာယ၌ ကာယဆန္ဒ, ကာယသ္နေဟ, ကာယနွယတာတို့ကိုပယ်နိုင်ပုံ, ဝေဒနာသုံးပါးတို့၌ ရှုမှတ်ပွားများပုံ, သုတဝန္တ အရိယာသာဝက၏ နိဗ္ဗိန္ဒဉာဏ်ဖြစ်ပုံမှအစပြုပြီး ရဟန္တာဖြစ်သွားသည်အထိ မိန့်ကြားတော်မူပါသည်။ (ဝိမုတ္တ) လွတ်မြောက်ပြီးသောပုဂ္ဂိုလ်၏ သဘာဝတို့ကို ဟောကြားတော်မူပါသည်။
ဝေဒနာပရိဂ္ဂဟသုတ္တန်၏အဆုံး၌ အရှင်သာရိပုတ္တရာ အာသဝေါကင်းကွာ ရဟ္မန္တာဖြစ်ပုံ, ဒီဃနခပရဗိုဇ် သောတာပန်အရိယာ သာဝကဖြစ်ပုံ, ဥပါသကာအဖြစ် ခံယူပုံတို့ကို ပြဆိုထားပါသည်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ သူကရခတ လိုဏ်ဂူဖြစ်ပေါ်လာပုံ, ဒီဃနခပရိဗိုဇ် အရှင်သာရိပုတ္တရာထံ လိုက်လာရင်း ဘုရားရှင်နှင့်တွေ့ပုံ ဒီဃနခပရိဗိုဇ်၏ အယူဝါဒ၊ အယူဝါဒနှင့်ဆက်စပ်၍ ဘုရားရှင်နှင့် ဒီဃနခပရိဗိုဇ်တို့ အပြန်အလှန် ဆွေးနွေး ချက်များ၊ သဿတဒိဋ္ဌိရှိသူနှင့် ဥစ္ဆေဒဒိဋ္ဌိရှိသူတို့၏ သဘာဝနှင့်ခြားနားချက် မှတ်သားဖွယ် ဥပမာများ၊ အရှင်သာရိပုတ္တရာ၏ သာဝကပါရမီဉာဏ် အထွတ်အထိပ်ရောက်ပုံ ဝေဠုဝန်ကျောင်းတော်၌ အင်္ဂါလေးပါးရှိသော သာဝကသန္နိပါတဖြစ်ပုံ၊ အစရှိသည်တို့ကို ပြည့်ပြည့်စုံစုံ ဖွင့်ပြထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဒီဃလဋ္ဌိသုတ္တ
ဒီဃလဋ္ဌိသုတ္တ-သံ၊၁၊၅၀။ သံ၊မြန်၊၁၊၄၉။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၁၀၂။ သံ၊ဋီ၊၁၊၁၅၁။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၂-ဒေဝပုတ္တသံယုတ္တ၊ ၂-အနာထပိဏ္ဍိကဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် မဂဓနိုင်ငံ ရာဇဂြိုဟ်မြို့ ဝေဠုဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံး နေတော်မူစဉ် ဒီဃလဋ္ဌိနတ်သား အဖူးအမြော် ရောက်ရှိလာပြီး “အရဟတ္တဖိုလ် အလိုရှိသောရဟန်း ကျင့်သုံးရမည့် ကျင့်ဝတ်ငါးပါးကို” လျှောက်ထားသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ဒီဃလဋ္ဌိနတ်သား၏ အကြောင်းကို ဖွင့်ပြထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဒီဃလောမိကသုတ္တ
ဒီဃလောမိကသုတ္တ-သံ၊၁၊၄၂၆။ သံ၊မြန်၊၁၊၄၁၄-၅။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၆-လောဘသက္ကာရသံယုတ္တ၊ ပဌမဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံး နေတော်မူစဉ် ဆူးတောသို့ဝင်သွားသော အမွှေးရှည်သောသိုး၏ ထိုထိုအရပ်၌ ပျက်စီးခြင်းကဲ့သို့ ထို့အတူ လာဘ သက္ကာရ သိလောကဖြင့် နှိပ်စက်မှုကိုခံရသော ကုသိုလ်စိတ်ကုန်နေသောရဟန်း၏ ထိုထိုအရပ်၌ အကျိုးမဲ့ပျက်စီးသည်အထိ လာဘ သက္ကာရ သိလောက၏ ကြမ်းတမ်း ကြမ်းကြုတ်ပုံ ဖြစ်ပြီးသော လာဘ သက္ကာရ သိလောကကို စွန့်လွတ်နိုင်ရန်၊ လာဘ သက္ကာရ သိလောကသည် ကုသိုလ်စိတ်ကို ကုန်စေ၍ မတည်နိုင်ရန် ကျင့်သုံးရမည်ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဒီဃာဝုဥပါသကသုတ္တ
ဒီဃာဝုဥပါသကသုတ္တ-သံ၊၃၊၂၉၉-၃၀၁။ သံ၊မြန်၊၃၊၃၀၀-၃။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၀၈။ သံ၊ဋီ၊၂၊၅၂၈။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ်၊ ၁၁-သောတာပတ္တိသံယုတ္တ၊ ၁-ဝေဠုဒွါရဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် မဂဓနိုင်ငံ ရာဇဂြိုဟ်မြို့ ဝေဠုဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် ဒီဃာဝုဥပါသကာ ရောဂါအသည်းအသန်ဖြစ်နေ၍ ဖခင်ဇောတိကဥပါသကာ၏ ကျန်းမာရေးကို မေးမြန်းတော်မူပြီး ဒီဃာဝုဥပါသကာအား သောတာပတ္တိယင်္ဂတရားလေးပါးနှင့် ဝိဇ္ဇာဘာဂိယတရား (၆)ပါးတို့ကို နှလုံးသွင်းရန် ဘုရားရှင် မိန့်ကြားတော်မူ၍ ပြန်ကြွပြီး မကြာခင် ကွယ်လွန်ပုံ၊ ဩရမ္ဘာဂိယသံယောဇဉ်တို့ကို ပယ်ပြီးပုံ၊ ဗြဟ္မာပြည်၌ ပရိနိဗ္ဗာန်ဝင်စံပုံတို့ကို ဘုရားရှင်, ရဟန်းတို့အား မိန့်ကြားတော်မူပုံကို ပြဆိုထားပါသည်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ဖွင့်ဆိုချက် အနည်းငယ် ရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဒုက္ကထာသုတ္တ
ဒုက္ကထာသုတ္တ-အံ၊၂၊၁၅၉-၁၆၁။ အံ၊မြန်၊၂၊၂၀၃-၆။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ပဉ္စကနိပါတ၊ စတုတ္ထပဏ္ဏာသက၊ (၁၆)၁-သဒ္ဓမ္မဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ကောင်းစွာပြောဆိုအပ်သော စကားငါးမျိုးသည် ပြောဆိုအပ်သော ပုဂ္ဂိုလ်ကိုလိုက်၍ ဒုက္ကထာ၊ သုကထာဖြစ်ပုံကို ကဏှပက္ခ, သုက္ကပက္ခ အကျယ်ဝေဖန်၍ ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဒုက္ကရသုတ္တ
ဒုက္ကရသုတ္တ (၂)-သံ၊၁၊၇။ သံ၊မြန်၊၁၊၇။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၃၅။ သံ၊ဋီ၊၁၊၈၀။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-ဒေဝတာသံယုတ္တ၊ ၂-နန္ဒနဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
သမဏဓမ္မကို မလိမ္မာသော ဗာလပုဂ္ဂိုလ်၏ ပြုကျင့်ရန် ခဲယဉ်းပုံ၊ သည်းခံ နိုင်ခဲပုံ၊ အရိယမဂ္ဂဓမ္မ၌ ကိလေသာဖြင့် စိတ်ဆုတ်နစ်နိုင်ပုံ ဘေးရန်များလှပုံကို အညတရနတ်သားက လျှောက်ထားလာပါသည်။
ကာမဝိတက်အစရှိသော မိစ္ဆာဝိတက်သုံးပါးတို့ အလိုသို့ လိုက်နေသော ရဟန်းသည်အာရုံတိုင်း အာရုံတိုင်း၌ ကိလေသာဖြင့် စိတ်ဆုတ်နစ်နေပုံ၊ ထိုဆုတ်နစ်နေသောစိတ်ကို မတားမြစ်ပါက သမဏဓမ္မကို အနည်းငယ်မျှသော နေ့ရက်မျှ ကျင့်နိုင် ရာအံ့နည်း။ လိပ်သည် မိမိ၏ အင်္ဂါအစိတ်အပိုင်းတို့ကို အခွံတွင်းသို့ သွင်းထားသသို့ ရဟန်းတော်သည် စိတ်အကြံအစည်တို့ကို ကမ္မဋ္ဌာန်းအာရုံ၌ထားလျက် တဏှာဒိဋ္ဌိတို့ဖြင့် တစ်စုံတစ်ခုသော အာရုံသို့မကပ်ပဲ၊ အခြားသူများကို မညှင်းဆဲပဲ၊ တစ်စုံ တစ်ယောက်ကိုမျှ မစွပ်စွဲပဲ ငြိမ်းအေးနိုင်ကြောင်းကို ဘုရားရှင်က ဟောကြားတော်မူပါသည်။ ဤသုတ်၌ သမဏဓမ္မတို့ကို ပြုကျင့်ပုံ အကျဉ်းချုပ်ကို ဟောတော်မူပါသည်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
-သံ၊၂၊၄၅၆။ သံ၊မြန်၊၂၊၄၅၀။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၅-သာမဏ္ဍကသံယုတ္တ၊ ဒုတိယသုတ်။
အရှင်သာရိပုတ္တရာ ဝဇ္ဇီနိုင်ငံ ဥက္ကစေလမြို့ ဂင်္ဂါမြစ်ကမ်းဝယ် သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် သာမဏ္ဍကပရိဗိုဇ်၏ မေးလျှောက်ချက်အရ ပဗ္ဗဇ္ဇဒုက္ကရ၊ အဘိရတိ ဒုက္ကရ၊ ဓမ္မာနုဓမ္မပဋိပတ္တိဒုက္ကရ ဓမ္မာနုဓမ္မပဋိပန္နပုဂ္ဂိုလ်၏ ရဟန္တာဖြစ်ချိန်တို့ကို ဖြေဆို ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဒုက္ကရပဉှာသုတ္တ
ဒုက္ကရပဉှာသုတ္တ-သံ၊၂၊၄၅၄။ သံ၊မြန်၊၂၊၄၅၀။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၄-ဇမ္ဗုခါဒကသံယုတ္တ၊ သောဠသမသုတ်။
အရှင်သာရိပုတ္တရာ မဂဓနိုင်ငံ ရာဇဂြိုဟ်မြို့အနီး နာလကရွာ၌ သီတင်းသုံး နေတော်မူစဉ် ဇမ္ဗုခါဒကပရိဗိုဇ်၏ လျှောက်ထားချက်အရ ပဗ္ဗဇ္ဇဒုက္ကရ၊ အဘိရတိ ဒုက္ကရ၊ ဓမ္မာနုဓမ္မပဋိပတ္တိဒုက္ကရ၊ ဓမ္မာနုဓမ္မပဋိပန္နကပုဂ္ဂိုလ်၏ ရဟန္တာဖြစ်ချိန်တို့ကို အရှင်သာရိပုတ္တရာထေရ် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဒုက္ခသုတ္တ
ဒုက္ခသုတ္တ (၁၂)-သံ၊၁၊၃၀၀-၁။ သံ၊မြန်၊၁၊၂၈၈။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၆၉။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-နိဒါနသံယုတ္တ၊ ၅-ဂဟပတိဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေဝတန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံး နေတော်မူစဉ် ဒုက္ခ၏သမုဒယနှင့် အတ္ထင်္ဂမတို့ကို ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ အနုလောမ, ပဋိလောမ ဒေသနာတော်နည်းဖြင့် ရဟန်းတို့အား ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၂၊၁၈။ သံ၊မြန်၊၂၊၁၈။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-ခန္ဓသံယုတ္တ၊ ၂-အနိစ္စဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် ခန္ဓာငါးပါးတို့တွင် တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ၌ ဒုက္ခလက္ခဏာကို သိမြင်သော သုတဝန္တ အရိယာသာဝကသည် ခန္ဓာတို့၌ ငြီးငွေ့၏ အစရှိသည်ဖြင့် အနတ္တ လက္ခဏာသုတ် ဒေသနာတော်အတိုင်း အရဟတ္တဖိုလ်ဆိုက်သည်အထိ ရဟန်းတို့အား ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၂၊၆၄။ သံ၊မြန်၊၂၊၆၁။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-ခန္ဓသံယုတ္တ၊ (၇) ၂-အရဟန္တဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် အညတရရဟန်းက “အကျဉ်းချုပ်တရား ဟောတော်မူပါ။ အာတာပီ, ပဟိတတ္တဖြစ်အောင် နေထိုင်ကျင့်သုံးပါမည်”ဟု လျှောက်ထားသဖြင့် ဘုရားရှင်က “ဒုက္ခသဘောရှိသောတရား၌ ဆန္ဒကို ပယ်ရမည်”ဟု ဟောတော်မူသော အကျဉ်းချုပ် ဒေသနာတော်ကို အညတရရဟန်းက “မိမိအကျယ်အားဖြင့် ခန္ဓာငါးပါးတွင် တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ၌ ဒုက္ခသဘောရှိသော ခန္ဓာ၌ ဆန္ဒကိုပယ်ရမည်ဟု သဘောပေါက် နားလည်ပါကြောင်း လျှောက်ထားသဖြင့် ဘုရားရှင်က သာဓုခေါ်တော်မူပြီး ထိုလျှောက်ထားသည့်အတိုင်း အညတရရဟန်းအား ဟောတော်မူပုံ၊ အညတရ ရဟန်း ရဟန္တာဖြစ်ပုံကို ဟောတော်မူထားပါသည်။
-သံ၊၂၊၁၂၉။ သံ၊မြန်၊၂၊၁၂၀။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၀၄။ သံ၊ဋီ၊၂၊၂၅၇။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-ခန္ဓသံယုတ္တ၊ (၁၁) ၁-အန္တဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် ဒုက္ခဟူသည် ဥပါဒါနက္ခန္ဓာငါးပါး အစရှိသည်ဖြင့် တစ်ပါးစီ သရုပ် ထုတ်၍ ဒုက္ခသမုဒယ, ဒုက္ခနိရောဓ, ဒုက္ခနိရောဓဂါမိနိပဋိပဒါတို့ကို ဓမ္မစက္ကပ္ပဝတ္တန သုတ်တော်အတိုင်း ရဟန်းတို့အား ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၂၊၁၄၀။ သံ၊မြန်၊၂၊၁၃၇။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-ခန္ဓသံယုတ္တ၊ (၁၄) ၄-ကုက္ကုဠဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
ဒုက္ခသဘောရှိသော ခန္ဓာငါးပါး၌ ဆန္ဒကိုပယ်ရမည်ဟု ခန္ဓာတစ်ပါးစီ အကျယ်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၂၊၁၄၀။ သံ၊မြန်၊၂၊၁၃၇။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-ခန္ဓသံယုတ္တ၊ (၁၄) ၄-ကုက္ကုဠဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
ဒုက္ခသဘောရှိသော ခန္ဓာ(၅)ပါး၌ ရာဂကိုပယ်ရမည်ဟု ခန္ဓာတစ်ပါးစီ အကျယ်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၂၊၁၄၀။ သံ၊မြန်၊၂၊၁၃၇။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-ခန္ဓသံယုတ္တ၊ (၁၄) ၄-ကုက္ကုဠဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
အထက်သုတ်တော်အတိုင်း ဆန္ဒ, ရာဂကို ပယ်ရမည်ဟု ခန္ဓာတစ်ပါးစီ အကျယ်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၂၊၁၆၀။ သံ၊မြန်၊၂၊၁၅၂။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၂-ရာဓသံယုတ္တ၊ ဒုတိယဝဂ်၊ ပဉ္စမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံး နေတော်မူစဉ် အရှင်ရာဓထေရ် မေးမြန်းလျှောက်ထားချက်အရ ခန္ဓာငါးပါးသည် ဒုက္ခသဘောရှိပုံ၊ ဤသို့ သိမြင်သော အရိယာသာဝကသည် ရဟန္တာဖြစ်နိုင်ပုံကို အနတ္တလက္ခဏသုတ် ဒေသနာတော်နည်းဖြင့် အရှင်ရာဓထေရ်အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၃၊၁၁၆။ သံ၊မြန်၊၃၊၁၂၁။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၂-ဗောဇ္ဈင်္ဂသံယုတ္တ၊ ၈-နိရောဓဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် အနိစ္စဖြစ်သော ခန္ဓာ(၅)ပါး၌ ဒုက္ခသညာနှင့် တကွဖြစ်သော ဗောဇ္ဈင် (၇)ပါးကို ဝိဝေကနိဿိတ၊ ဝိရာဂနိဿိတ၊ နိရောဓနိဿိတ၊ ဝေါဿဂ္ဂပရိဏာမီဖြစ်အောင် ပွားများလျှင် ကြိမ်ဖန်များစွာ အလေ့အလာပြုလျှင် များစွာအကျိုး အာနိသင် ရှိပုံကို ဗောဇ္ဈင်တစ်ပါးစီ အကျယ်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
ယင်း အနိစ္စေ ဒုက္ခသညာကို ပွားများသော ရဟန်းသည် အနာဂါမ်, ရဟန္တာ တစ်မျိုးမျိုး ဖြစ်နိုင်ပုံ၊ အကျိုးများရန်, ယောဂ(၄)ပါး ကုန်ခမ်းရန် များစွာ သံဝေဂ (သဟောတ္တပ္ပဉာဏ်) ဖြစ်ရန်, များစွာ ဖာသုဝိဟာရဖြစ်ရန် ဖြစ်နိုင်ပုံကို အကျယ်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၂၊၂-၃။ အံ၊မြန်၊၂၊၃-၄။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ပဉ္စကနိပါတ၊ ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၁-သေခဗလဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် အဿဒ္ဓ, အဟီရိက, အနောတ္တပ္ပ, ကုသီတ, ဒုပ္ပညဟူသော တရား ငါးပါးနှင့် ပြည့်စုံသောရဟန်းသည် မျက်မှောက်ဘဝ၌ ငြိုငြင်ပင်ပန်း ပူပန်ခြင်းနှင့်တကွ ဆင်းရဲစွာနေရပုံ၊ ကွယ်လွန်ပြီးနောက် ဒုဂ္ဂတိဘဝသို့ ရောက်ရပုံ၊ သဒ္ဓါ, ဟီရိ, ဩတ္တပ္ပ, အာရဒ္ဓဝီရိယ, ပညာဟူသော တရားငါးပါးနှင့် ပြည့်စုံသောရဟန်းသည် မျက်မှောက်ဘဝ၌ပင် မငြိုငြင် မပင်ပန်း မပူပန်မူ၍ ချမ်းသာစွာနေရပုံ၊ ကွယ်လွန်ပြီးနောက် သုဂတိဘဝသို့ ရောက်နိုင်ပုံတို့ကို ကဏှပက္ခ, သုက္ကပက္ခအားဖြင့် ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၂၊၃၅၄။ အံ၊မြန်၊၂၊၄၂။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဆက္ကနိပါတ၊ ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ ၈-အရဟတ္တဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ကာမဝိတက်, ဗျာပါဒဝိတက်, ဝိဟိံသာဝိတက်, ကာမသညာ, ဗျာပါဒ သညာ, ဝိဟိံသာသညာဟူသော တရား(၆)ပါးတို့နှင့် ပြည့်စုံသောသူသည်။ မျက်မှောက် ဘဝ၌ပင် ငြိုငြင်, ပင်ပန်း, ပူပန်, ဆင်းရဲစွာနေရပုံ၊ ကွယ်လွန်ပြီးနောက် ဒုဂ္ဂတိဘဝသို့ ရောက်ရပုံ၊ နေက္ခမ္မဝိတက်, အဗျာပါဒဝိတက်, အဝိဟိံသာဝိတက်, နေက္ခမ္မသညာ, အဗျာပါဒသညာ, အဝိဟိံသာသညာဟူသော တရား(၆)ပါးတို့နှင့် ပြည့်စုံသောသူသည် ပစ္စုပ္ပန်ဘဝ၌ပင်လျှင် ငြိုငြင်ပင်ပန်း ပူပန်ခြင်းမရှိမူ၍ ချမ်းသာစွာနေရ၏ဟု ကဏှပက္ခ, သုက္ကပက္ခအားဖြင့် ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၂၊၃၈၅။ အံ၊မြန်၊၂၊၄၈၅။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဆက္ကနိပါတ၊ ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ ၁၀-အာနိသံသဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် တစုံတစ်ခုသော သင်္ခါရကို သုခဟု အဖန်ဖန် ရှုမှတ်သောရဟန်းသည် အနုလောမိကခန္တီ၊ သမ္မတ္တနိယာမသို့ မသက်ရောက် ဖိုလ်လေးပါးကို မျက်မှောက်မပြု နိုင်ပုံ ဒုက္ခဟု အဖန်ဖန်ရှုမြင်သော ရဟန်းသည် အနုလောမိကခန္တီ၊ သမ္မတ္တနိယာမသို့ သက်ရောက်နိုင်ပုံ, ဖိုလ်လေးပါးကို မျက်မှောက်ပြုနိုင်ပုံကို ဘုရားရှင်က ရဟန်းတော် များအား ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဒုက္ခဆန္ဒာဒိသုတ္တ, ဒုက္ခဆန္ဒသုတ္တ
ဒုက္ခဆန္ဒာဒိသုတ္တ, ဒုက္ခဆန္ဒသုတ္တ (၃)-သံ၊၂၊၃၆၀။ သံ၊မြန်၊၂၊၃၅၆။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-သဠာယတနသံယုတ္တ၊ (၁၇) ၂-သဋ္ဌိပေယျာလဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
ဒုက္ခသဘောရှိသော အဇ္ဈတ္တိကာယတန (၆)ပါး၌ ဆန္ဒကို ပယ်ရမည်ဟု အာယတနတစ်ပါးစီ အကျယ်အားဖြင့် ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဒုက္ခဆန္ဒရာဂသုတ္တ
ဒုက္ခဆန္ဒရာဂသုတ္တ-သံ၊၂၊၃၆၀။ သံ၊မြန်၊၂၊၃၅၆။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-သဠာယတနသံယုတ္တ၊ (၁၇) ၂-သေဋ္ဌိပေယျာလဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
ဒုက္ခသဘောရှိသော အဇ္ဈတ္တိကာယတန(၆)ပါး၌ ဆန္ဒရာဂကို ပယ်ရမည်ဟု အာယတနတစ်ပါးစီ အကျယ်အားဖြင့် ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဒုက္ခတာသုတ္တ
ဒုက္ခတာသုတ္တ-သံ၊၃၊၅၂။ သံ၊မြန်၊၃၊၅၆။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-မဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၇-ဧသနာဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ဒုက္ခဒုက္ခတာ, သင်္ခါရဒုက္ခတာ, ဝိပရိဏာမဒုက္ခတာ-ဟူသော ဒုက္ခတာ (၃)ပါးတို့ကို ထူးသောဉာဏ်ဖြင့် သိမြင်နိုင်ရန် ပိုင်းခြား၍ သိမြင်နိုင်ရန် ကုန်ခမ်းသွားစေရန်, ပယ်စွန့်နိုင်ရန် အဋ္ဌင်္ဂိကအရိယမဂ်ကို ဝိဝေကနိဿိတ, ဝိရာဂနိဿိတ, နိရောဓနိဿိတ, ဝေါဿဂ္ဂပရိဏာမီဖြစ်အောင် ပွားများရမည်ဟု အရိယာမဂ် တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ ပွားများပုံကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဒုက္ခဓမ္မသုတ္တ
ဒုက္ခဓမ္မသုတ္တ (၂)သံ၊၂၊၁၆၀။ သံ၊မြန်၊၂၊၁၅၂။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၂-ရာဓသံယုတ္တ၊ ဒုတိယဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် အရှင်ရာဓထေရ်၏ လျှောက်ထားချက်အရ ဒုက္ခဓမ္မသည် ခန္ဓာငါးပါးဖြစ်ပုံ ခန္ဓာတစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ၌ ဒုက္ခဓမ္မကို သိမြင်သော အရိယာသာဝက၏ နိဗ္ဗိန္ဒဉာဏ် ဖြင့်ပုံမှစ၍ ရဟန္တာဖြစ်သည့်အထိ အရှင်ရာဓထေရ်အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၂၊၃၉၃-၆။ သံ၊မြန်၊၂၊၃၈၈-၃၉၁။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၉၆-၇။ သံ၊ဋီ၊၂၊၃၄၀-၁။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-သဠာယတနသံယုတ္တ၊ (၁၉) ၄-အာသီဝိသဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
(၁) ဒုက္ခဓမ္မအားလုံးတို့၏ သမုဒယ, အတ္တင်္ဂမတို့ကို မှန်ကန်စွာ သိမြင်သော ရဟန်းသည် (၂) ကာမတို့ကို သိမြင်ပုံ၊ (၃) ကာမတို့ကို သိမြင်သောရဟန်း၏ (သန္တာန်၌) ကာမတို့၌ ကာမစ္ဆန္ဒ၊ ကာမသ္နေဟ၊ ကာမမုစ္ဆာ၊ ကာမပရိဠာဟတို့ မကိန်းတော့ပုံ၊ (၄) အဘိဇ္ဈာ, ဒေါမနဿ-ဟူကုန်သော ပါပက အကုသလဓမ္မတို့ မကိန်းသောရဟန်း၏ စာရ, ဝိဟာရတို့ကို ထိုးထွင်း၍ သိနိုင်ပုံယင်းတို့၏ တစ်ခုစီ တစ်ခုစီ၏ အကျယ်ကို ဥပမာနှင့် တကွနှိုင်းခိုင်းပြီး ဟောတော်မူပုံကိုလည်းကောင်း၊ သံဝရ အသံဝရတို့၏ အကျယ်ကိုလည်းကောင်း, စာရ, ဝိဟာရတို့ကို ထိုးထွင်း၍ သိမြင်သော ရဟန်းသည် သိက္ခာချ၍ လူမထွက်တော့ပုံကိုလည်း ဂင်္ဂါမြစ် ဥပမာဖြင့် အကျယ်တဝင့် ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင်ဟောတော်သည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ဖွင့်ဆိုချက်များ ပါရှိသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဒုက္ခနိဗ္ဗာနသပ္ပါယသုတ္တ
ဒုက္ခနိဗ္ဗာနသပ္ပါယသုတ္တ-သံ၊၂၊၃၄၇-၈။ သံ၊မြန်၊၂၊၃၄၁-၂။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-သဠာယတနသံယုတ္တ၊ (၁၅) ၅-နဝပုရာဏဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
အဇ္ဈတ္တိကာယတန (၆)ပါး၊ ဗဟိဒ္ဓါယတန (၆)ပါး၊ ဝိညာဏ် (၆)ပါး၊ ဝေဒနာ (၆)ပါးတို့ကို တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ ဒုက္ခဟု ရှုမြင်နေမှုသည် နိဗ္ဗာနဂါမိနီ ပဋိပဒါပေတည်းဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဒုက္ခပဉှာသုတ္တ
ဒုက္ခပဉှာသုတ္တ-သံ၊၂၊၄၅၃။ သံ၊မြန်၊၂၊၄၄၉။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၄-ဇမ္ဗုခါဒကသံယုတ္တ၊ စုဒ္ဒသမသုတ်။
အရှင်သာရိပုတ္တရာထေရ် မဂဓနိုင်ငံ နာလကရွာ၌ သီတင်းသုံး နေတော်မူစဉ် ဇမ္ဗုခါဒကဗရိဗိုဇ်က “ဒုက္ခနှင့် ယင်းကိုသိနိုင်သော မဂ္ဂပဋိပဒါတို့ကို မေးလျှောက်သဖြင့် ဒုက္ခတာသုံးပါးနှင့် ယင်းတို့ကို ပိုင်းခြား၍ သိနိုင်သောမဂ္ဂနှင့် ပဋိပဒါသည် အဋ္ဌင်္ဂိကအရိယာမဂ္ဂဖြစ်ကြောင်း အရှင်သာရိပုတ္တရာ ဖြေကြားတော်မူသည့်သုတ်။
ဇမ္ဗုခါဒကပရိဗိုဇ်က ဒုက္ခသဘောတို့ကို ပိုင်းခြား၍သိခြင်းငှာ မဂ္ဂ, ပဋိပဒါတို့ ကောင်း မွန်လှပါသည်။ မမေ့မလျော့ခြင်းငှာ သင့်ပါပေ၏ဟု လျှောက်ထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဒုက္ခရာဂသုတ္တ
ဒုက္ခရာဂသုတ္တ-သံ၊၂၊၃၆၀။ သံ၊မြန်၊၂၊၃၅၆။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-သဠာယတနသံယုတ္တ၊ (၁၇) ၂-သဋ္ဌိပေယျာလဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
ဒုက္ခသဘောရှိသော အဇ္ဈတ္တိကာယန(၆)ပါး၌ ရာဂကို ပယ်ရမည်ဟု အာယတနတစ်ပါးစီ အကျယ်အားဖြင့် ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဒုက္ခဝိပါကသုတ္တ
ဒုက္ခဝိပါကသုတ္တ-အံ၊၃၊၄၅၅။ အံ၊မြန်၊၃၊၄၄၈။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဒသကနိပါတ၊ ၃-တတိယပဏ္ဏာသက၊ (၁၅၄-သာဓုဝဂ္ဂ၊ ဧကာဒသမသုတ်။
မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိအစ မိစ္ဆာဝိမုတ္တိအဆုံးရှိသော ဒုက္ခဝိပါကတရားဆယ်ပါး၊ သမ္မာဒိဋ္ဌိ အစ သမ္မာဝိမုတ္တိအဆုံးရှိသော သုခဝိပါကတရားဆယ်ပါးတို့ကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဒုက္ခဝိဟာရသုတ္တ
ဒုက္ခဝိဟာရသုတ္တ-ဣတိဝုတ္တက၊၂၁၁။ ဣတိဝုတ်၊မြန်၊၁၉၄။ ဣတိဝုတ်၊ဋ္ဌ၊၉၂-၉၆။
-ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ ဣတိဝုတ္တက၊ ၂-ဒုကနိပါတ၊ ပဌမသုတ်။
(၁) ဣန္ဒြိယေသု အဂုတ္တဒွါရတာ၊ (၂) ဘောဇနေ အမတ္တညုတာ ဟူသော အကုသိုလ်တရား (၂)ပါးသည် မျက်မှောက်ဘဝ၌ပင် ဆင်းရဲ ပင်ပန်းစွာနေရပြီး တမလွန်ဘဝ၌ ဒုဂ္ဂတိဘဝသို့ ရောက်နိုင်ပုံကို ဘုရားရှင် ဟောတော်မူကြောင်းကို ခုဇ္ဇုတ္တရာက သာမာဝတီအမှူးရှိသော မိဖုရားတို့အား အကျယ်တဝင့် ဟောပြသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ သံဝဏ္ဏေတဗ္ဗပုဒ်အဖွင့်များ၊ အကုသိုလ်တရားနှစ်ပါးနှင့် ဆက်စပ်၍ အကျယ်ဖွင့်ပြချက်၊ မဟိစ္ဆတာ (၃)မျိုး၊ မဟိစ္ဆပုဂ္ဂိုလ်အကြောင်း၊ သုခ သုံးမျိုး၊ အလှူခံရာ၌ သတိပြုဖွယ်၊ စက္ခုငါးမျိုး၊ မံသစက္ခုအကြောင်း၊ ကာယအမျိုးမျိုး၊ အထက်ပါ အကုသိုလ်တရားနှစ်ပါးကြောင့် ဒုက္ခဝိဟာရသာ ဖြစ်ရပုံ၊ သုခဝိဟာရမရှိပုံကို အကျယ်ဖွင့်ပြထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဒုက္ခသမုဒယသုတ္တ
ဒုက္ခသမုဒယသုတ္တ-သံ၊၂၊၃၀၆-၇။ သံ၊မြန်၊၂၊၂၉၉-၃၀၀။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-သဠာယတနသံယုတ္တ၊ (၁၁) ၁-ယောဂက္ခေမဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
အဇ္ဈတ္တိကာယတန (၆)ပါး၊ ဗဟိဒ္ဓါယတန (၆)ပါး၊ ဝိညာဏ် (၆)ပါးတို့ ပေါင်းဆုံမှုကြောင့် ဖဿဖြစ်ပုံ၊ ဖဿကြောင့် ဝေဒနာ၊ ဝေဒနာကြောင့် တဏှာဖြစ်ပုံ၊ ယင်းတဏှာသည် “ဒုက္ခသမုဒယ” အထက်ပါတရားတို့ကြောင့် ဖြစ်ပေါ်လာသော တဏှာအကြွင်းမဲ့ချုပ်ခြင်းကြောင့် ဥပါဒါနချုပ်ပုံ အစရှိသည်ဖြင့် ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒပဋိလောမ ဒေသနာတော်အတိုင်း ဒုက္ခအားလုံး ချုပ်ငြိမ်းသွားခြင်းသည် “ဒုက္ခအတ္ထင်္ဂမ’ ဖြစ်ပုံတို့ကို အာယတန, အာရုံ, ဝိညာဏ်တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် အကျယ် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဒုက္ခာနုပဿီသုတ္တ
ဒုက္ခာနုပဿီသုတ္တ (၂)-သံ၊၂၊၁၄၈။ သံ၊မြန်၊၂၊၁၃၉။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-ခန္ဓသံယုတ္တ၊ (၁၄) ၄-ကုက္ကုဠဝဂ္ဂ၊ တေရသမသုတ်။
သဒ္ဓါပဗ္ဗဇိတကုလပုတ္တအား တရားအစဉ်ဖြစ်ပုံ၊ ခန္ဓာတစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ၌ ဒုက္ခဟုရှုလျက် နေသည်ရှိသော် ခန္ဓာတစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီကို ပိုင်းခြား၍ သိမြင်ပုံ။ ခန္ဓာတစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီမှ လွတ်မြောက်ပုံ၊ ဇာတိ ဇရာ, မရဏ, သောက, ပရိဒေဝ, ဒုက္ခ ဒေါမနဿ, ဒုက္ခအားလုံးတို့မှ လွတ်မြောက်၏ဟု ဟောတော်မူပုံကို ခန္ဓာတစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ အကျယ်ဝေဖန်၍ ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၂၊၄၀၆။ အံ၊မြန်၊၂၊၅၁၄။ အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ သတ္တကနိပါတ၊ ၂-အနုသယဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
အလုံးစုံသော သင်္ခါရတရားတို့၌ ဒုက္ခဟု အဖန်ဖန်ရှုလျက် ဒုက္ခဟု အမှတ် သညာရှိသည်ဖြစ်၍ ဒုက္ခဟု ထင်ရှားစွာ သိသည်ဖြစ်၍ အမြဲမပြတ် (တစ်ပါးသော စိတ်တို့နှင့်) မရောမပြွမ်းမူ၍ စိတ်ဖြင့်နှလုံးသွင်းပြီး ပညာဖြင့် သက်ဝင်လျက်နေ၏။
(၁) အာသဝေါတရားတို့ ကုန်ခြင်းကြောင့် အနာသဝ စေတောဝိမုတ္တိ၊ ပညာဝိမုတ္တိကို မျက်မှောက်ပြုလျက် ပြီးပြည့်စုံစေလျက် နေသောပုဂ္ဂိုလ်။
(၂) မရှေးမနှောင်း အာသဝပရိယာဒါန ဇီဝိတပရိယာဒါန ဖြစ်သောပုဂ္ဂိုလ်။
(၃) အန္တရာပရိနိဗ္ဗာယီပုဂ္ဂိုလ်
(၄) ဥပဟစ္စပရိနိဗ္ဗာယီပုဂ္ဂိုလ်
(၅) အသင်္ခါရ ပရိနိဗ္ဗာယီပုဂ္ဂိုလ်
(၆) သသင်္ခါရ ပရိနိဗ္ဗာယီပုဂ္ဂိုလ်
(၇) ဥဒ္ဓံသောတအကနိဋ္ဌဂါမီပုဂ္ဂိုလ်ဟူသော ပုဂ္ဂိုလ်(၇)ယောက်တို့သည် အာဟုနေယျ ပါဟုနေယျ ဒက္ခိဏေယျ အဉ္ဇလိကရဏီယ အနုတ္တရံ ပုညက္ခေတ္တံ လောကဿ ဖြစ်၏ဟု အသီးအသီး ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဒုက္ခုဒြယသုတ္တ
ဒုက္ခုဒြယသုတ္တ (၂)-အံ၊၃၊၄၅၅။ အံ၊မြန်၊၃၊၄၄၈။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဒသကနိပါတ၊ ၃-တတိယပဏ္ဏာသက၊ (၁၄) ၄-သာဓုဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ, မိစ္ဆာဝိမုတ္တိဟူသော ဒုက္ခုဒြ = ဒုက္ခဖြစ်ကြောင်း တရား ဆယ်ပါးနှင့် သမ္မာဒိဋ္ဌိ, သမ္မာဝိမုတ္တိဟူသော သုခုဒြ = သုခဖြစ်ကြောင်း တရားဆယ်ပါးတို့ကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၃၊၄၈၄။ အံ၊မြန်၊၃၊၄၇၅။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဒသကနိပါတ၊ ၄-စတုတ္ထပဏ္ဏာသ၊ (၁၈) ၃-သာဓုဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
ပါဏာတိပါတ (ပ) မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိဟူသော ဒုက္ခုဒြတရားဆယ်ပါးနှင့် ပါဏာတိ ပါတာဝေရမဏိ (ပ) သမ္မာဒိဋ္ဌိဟူသော သုခုဒြတရားဆယ်ပါးတို့ကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဒုက္ခုပ္ပါဒသုတ္တ
ဒုက္ခုပ္ပါဒသုတ္တ(၂)-သံ၊၂၊၂၄၇၊ သံ၊မြန်၊၂၊၂၃၈။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-သဠာယတနသံယုတ္တ၊ ၂-ယမကဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
အဇ္ဈတ္တိကာယတန (၆)ပါးတို့၏ ဥပ္ပါဒ၊ ဌိတိ၊ အဘိနိဗ္ဗတ္တိ၊ ပါတုဘာဝသည် ဒုက္ခဖြစ်မှု၊ ရောဂါတို့၏ တည်တံ့မှုသည် ဇရာ မရဏ၏ ထင်ရှားဖြစ်မှု၊ အဇ္ဈတ္တိကာယတန (၆)ပါးတို့၏ နိရောဓ၊ ဝူပသမအတ္ထင်္ဂမသည် ဒုက္ခနိရောဓ၊ ရောဂဝူပသမသည် ဇရာမရဏတို့၏ အတ္ထင်္ဂမပေတည်းဟု အာယတန တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ ခွဲခြား၍ ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၂၊၂၄၅။ သံ၊မြန်၊၂၊၂၃၉။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-သဠာယတနသံယုတ္တ၊ ၂ယမကဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
အထက်သုတ်တော်အတိုင်း အဇ္ဈတ္တိကာယတနအရာ၌ ဗာဟိရာယတန (၆)ပါးကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဒုဂ္ဂတသုတ္တ
ဒုဂ္ဂတသုတ္တ-သံ၊၁၊၃၉၃။ သံ၊မြန်၊၁၊၃၈၀-၁၊ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၄၈။ သံ၊ဋီ၊၂၊၁၅၃။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၄-အနမတဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ဒုတိယဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
အဝိဇ္ဇာ, တဏှာကြောင့် သတ္တဝါတို့ သံသရာ ရှည်လျားနေကြပုံ၊ ကိုယ်အင်္ဂါ၊ အစိတ်အပိုင်းလည်း မလှမပ ဆင်းဆင်းရဲရဲနေရသည့် သတ္တဝါကို ကြည့်ရှုသုံးသပ်၍ “ငါတို့လည်း ဤကဲ့သို့ ဘဝမျိုး၌ များစွာ ဖြစ်ခဲ့ရလေပြီ”ဟု ဆုံးဖြတ်ချက်ချ၍ သင်္ခါရအားလုံးတို့၌ ငြီးငွေ့ရန် တပ်မက်မောမှုကင်းရန် ယင်းတို့မှ လွတ်မြောက်ရန် (ဘာဝနာလုပ်ငန်းကို) အလွန်အကဲ အားထုတ်သင့်လှပေ၏ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဒုဂ္ဂတိဘယသုတ္တ
ဒုဂ္ဂတိဘယသုတ္တ-သံ၊၃၊၃၁၇။ သံ၊မြန်၊၃၊၃၁၈။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၁၆။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၁-သောတာပတ္တိသံယုတ္တ၊ ၂-ရာဇကာရာမဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
ရတနာမြတ်သုံးပါး ဂုဏ်တော်များ၌ မတုန်မလှုပ် သက်ဝင် ကြည်ညိုခြင်း, အရိယကန္တသီလနှင့် ပြည့်စုံခြင်းဟူသော တရားလေးပါးတို့နှင့် ပြည့်စုံသော အရိယာ သာဝကသည် ဒုဂ္ဂတိဘေးအားလုံးတို့ကို လွန်မြောက် ပြီးသူဖြစ်၏ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဒုဂ္ဂတိဝိနိပါတဘယသုတ္တ
ဒုဂ္ဂတိဝိနိပါတဘယသုတ္တ-သံ၊၃၊၃၁၇။ သံ၊မြန်၊၃၊၃၁၈-၉။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၁၆။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၁-သောတာပတ္တိသံယုတ္တ၊ ၂-ရာဇကာရာမဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
ရတနာမြတ်သုံးပါးတို့၏ ဂုဏ်တော်များ၌ မတုန်မလှုပ် သက်ဝင်ကြည်ညိုခြင်း, အရိယကန္တသီလနှင့် ပြည့်စုံခြင်းဟူသော (အရည်အချင်း) ဓမ္မလေးပါးနှင့် ပြည့်စုံသော အရိယသာဝကသည် အလုံးစုံသော ဒုဂ္ဂတိဝိနိပါတဘေးကို ကောင်းစွာ လွန်မြောက်ပြီးသူဖြစ်၏ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ အလုံးစုံသော ဒုဂ္ဂတိဝိနိပါတဘေးဟူသော စကားရပ်ဖြင့် လူတို့တွင် အမျိုးယုတ်ညံ့ ဘုန်းကံနည်းပါး လူစဉ်မမီသောလူတို့နှင့်တကွ အပါယ် လေးပါးကို တားမြစ်ကြောင်း ဖွင့်ပြထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဒုစ္စရိတသုတ္တ
ဒုစ္စရိတသုတ္တ (၆)-သံ၊၃၊၁၆၄။ သံ၊မြန်၊၃၊၁၇၀-၁။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၆၃။ သံ၊ဋီ၊၂၊၄၈၆။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၃-သတိပဋ္ဌာနသံယုတ္တ၊ ၅-အမတဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
အညတရ ရဟန်း၏ လျှောက်ထားချက်အရ ကာယ, ဝစီ, မနော ဒုစရိုက်(၃) မျိုးကိုပယ်စွန့်၍ ယင်းသုစရိုက်သုံးမျိုးကို ပွားများလျှင် သီလရှိသူဖြစ်မည်။ သီလ၌ တည်၍ သတိပဋ္ဌာန်လေးပါးကို ပွားများလျှင် ကုသိုလ်တရားတို့၌ မဆုတ်ယုတ်တော့မူ၍ ကြီးပွားတိုးတက်မည်ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်အတိုင်း ကျင့်သုံးခြင်းကြောင့် အညတရရဟန်း ရဟန္တာဖြစ်ပုံကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
ဤသုတ်၌ “ဧကော၊ ဝူပကဋ္ဌော အပ္ပမတ္တော အာတာပီ ပဟိတတ္တော ဟု ယောဂီ၏ အရည်အချင်းငါးမျိုးကို သိရပါသည်။
အဋ္ဌကထာ၌ ကာယဝစီသုစရိုက်တို့သည် ပါတိမောက္ခသံဝရသီလ၊ မနောသုစရိုက် ကြွင်းသီလသုံးပါးဟု ဤသုတ်၌ စတုပါရိသုဒ္ဓိသီလကို ဟောတော်မူပုံကိုလည်းကောင်း။
ဋီကာ၌ မနောသုစရိုက်(၃)ပါးသည် သီလမည်ပုံ၊ သတိပဋ္ဌာနသံယုတ်၌ ဝဂ္ဂ, သုတ္တတို့ကို ချုံးထားပုံကို ပြဆိုထားပါသည်။
-အံ၊၁၊၄၅၈။ အံ၊မြန်၊၁၊၄၇၀။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ တတိယပဏ္ဏာသက၊ (၁၅) ၅-အာဘာဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
ဝစီဒုစရိုက် (၄)ပါးကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၁၊၅၅၀။ အံ၊မြန်၊၁၊၅၆၆။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ ပဉ္စမပဏ္ဏာသက၊ (၂၃) ၃-ဒုစ္စရိတဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
ဝစီဒုစရိုက်(၄)ပါးသရုပ်နှင့် သစ္စဝါစာ, အပိသုဏာဝါစာ, သဏှဝါစာ၊ မန္တဝါစာဟု ဝစီသုစရိုက်(၄)ပါးတို့ကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၂၊၂၃၃။ အံ၊မြန်၊၂၊၂၉၇။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၈၄။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ပဉ္စကနိပါတ၊ ပဉ္စမပဏ္ဏာသက၊ (၂၅) ၅-ဒုစ္စရိတဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
ဤသုတ်၌ ဒုစရိုက်(ရှိသောပုဂ္ဂိုလ်)၏ အပြစ်ငါးပါးနှင့် သုစရိုက် (ရှိသော ပုဂ္ဂိုလ်)၏ အကျိုးငါးပါးတို့ကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၂၊၃၈၈။ အံ၊မြန်၊၂၊၄၉၀။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဆက္ကနိပါတ၊ ၁၁-တိကဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
ဤသုတ်မှ ကာယ, ဝစီ, မနောဒုစရိုက်တို့ကို ပယ်စွန့်နိုင်ရန် သုစရိုက်(၃)ပါးတို့ကို ပွားများရမည်ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူပါသည်။
-ဣတိဝုတ်၊၂၃၂။ ဣတိဝုတ်၊မြန်၊၂၁၆-၇။ ဣတိဝုတ်၊ဋ္ဌ၊၂၀၂-၃။
-ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ ဣတိဝုတ္တက၊ တိကနိပါတ၊ ဒုတိယဝဂ်၊ ပဉ္စမသုတ်။
ပညာမဲ့သူသည် ကုသိုလ်ကောင်းမှုကိုမပြုပဲ ဒုစရိုက်(၃)မျိုးနှင့် ရာဂ အစရှိသော အကုသိုလ်တရားတို့ကို ပြုလုပ်ခြင်းကြောင့် ငရဲသို့ ရောက်ရ၏-ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူကြောင်းကို ခုဇ္ဇုတ္တရာက သာမာဝတီ အမှူးရှိသော မိဖုရားတို့အား ဟောကြားသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ ယင်းတို့၏ သဒ္ဒတ္ထနှင့် အဓိပ္ပါယတ္ထများကို ဖွင့်ပြထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဒုစ္စရိတဝိပါကသုတ္တ
ဒုစ္စရိတဝိပါကသုတ္တ-အံ၊၃၊၇၇-၈။ အံ၊မြန်၊၃၊၇၉-၈၀။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၃၂-၃။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ အဋ္ဌကနိပါတ၊ ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၄-ဒါနဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
ကာယဒုစရိုက်(၃)ပါး၊ ဝစီဒုစရိုက်(၄)ပါးနှင့် သုရာပါနတို့ကို ပွားများအပ်, အကြိမ်များစွာ အလေ့အလာပြုအပ်သည်ရှိသော် ငရဲ၊ တိရစ္ဆာန်, ပြိတ္တာဘုံတို့၌ ဖြစ်ရ၏။ ပါဏာတိပါတ၏ အပေါ့ဆုံးအပြစ်သည် အသက်တို့၏၊ အဒိန္နာဒါန၏ အပေါ့ဆုံးအပြစ်သည် စည်းစိမ်ဥစ္စာပျက်စီးခြင်းကို ဖြစ်စေတတ်၏။ ကာမေသု မိစ္ဆာ စာရ၏ အပေါ့ဆုံးအပြစ်သည် ရန်များ၏။ မုသာဝါဒ၏ အပေါ့ဆုံးအပြစ်သည် မဟုတ် မမှန် စွပ်စွဲခံရ၏။ ပိသုဏာဝါစာ၏ အပေါ့ဆုံးအပြစ်သည် မိတ်ဆွေတို့နှင့် ကွဲပြားရ၏။ ဖရုသဝါစာ၏ အပေါ့ဆုံးအပြစ်သည် မနှစ်သက်ဖွယ်အသံကို ဖြစ်စေတတ်၏။ သမ္ဖပ္ပလာပ၏ အပေါ့ဆုံးအပြစ်သည် သူတစ်ပါးတို့ မနာယူသော စကားရှိသူ ဩဇာတိက္ကမ မရှိသူဖြစ်ရ၏။ သုရာမေရယ၏ အပေါ့ဆုံးအပြစ်သည် ရူးသွပ် (စိတ်မနှံ့ စကားမပီသူ)ဖြစ်ရ၏-ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဒုဋ္ဌဋ္ဌကသုတ္တ
ဒုဋ္ဌဋ္ဌကသုတ္တ-သုတ္တနိ၊၄၀၁-၂။ သုတ္တနိ၊မြန်၊၃၇၈-၉။ သုတ္တနိ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၃၅-၉။
ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ သုတ္တနိပါတ, ၄-အဋ္ဌကဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
၇၈၅။ စွပ်စွဲမှု သဘာဝနှင့် ဘုရားရှင်အား ဖြစ်ပေါ်လာသော စွပ်စွဲမှု မရောက်ပုံ၊
၇၈၈။ မိစ္ဆာအယူကို မကျော်လွန်နိုင်သူ၊
၇၈၉။ သူယုတ်မာတို့၏ သဘော၊
၇၉၀။ သူတော်ကောင်းတို့၏ သဘော၊
၇၉၁။ မိစ္ဆာအယူကို မှီပုံ
၇၉၂။ မိစ္ဆာအယူရှိသူ
၇၉၃။ ၇၉၄။ ရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်၏ သဘောတို့ကို အရှင်အာနန္ဒာနှင့် ကောသလ မင်းတို့အား ဘုရားရှင်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ ဒုဋ္ဌဋ္ဌကသုတ် ဖြစ်ပေါ်လာပုံ သုန္ဒရီပရိဗိုဇ်မဝတ္ထု ကဲ့ရဲ့ ဆဲရေးမှု၏သဘာဝနှင့် ဂါထာတို့၏ အဓိပ္ပါယ်များကို ဖွင့်ပြထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဒုဋ္ဌကသုတ္တနိဒ္ဒေသ
ဒုဋ္ဌကသုတ္တနိဒ္ဒေသမဟာနိ။ ၄၇-၆၄၊ မဟာနိ၊ဋ္ဌ၊၁၆၄-၁၈၅။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဒုတိယသုတ္တ
ဒုတိယသုတ္တ (၂)-သံ၊၁၊၃၅။ သံ၊မြန်၊၁၊၃၅။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၈၈။ သံ၊ဋီ၊၁၊၁၃၁။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-ဒေဝတာသံယုတ္တ၊ ၆-ဇရာဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
အညတရနတ်သား၏ မေးလျှောက်ချက်အရ သဒ္ဓါသည် (သုဂတိ, နိဗ္ဗာန် သို့သွားမည့် ယောက်ျား၏အဖော်ဖြစ်ပုံ၊ ပုဂ္ဂိုလ်ကို အသိဉာဏ်ပညာက ဆုံးမပုံ နိဗ္ဗာန်၌ မွေ့လျော်သောပုဂ္ဂိုလ်သည် ဒုက္ခအားလုံးမှ လွတ်မြောက်ပုံကို ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ဖွင့်ဆိုချက်များ ရှိပါသည်။
-အံ၊၃၊၄၅၀။ အံ၊မြန်၊၃၊၄၄၂။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဒသကနိပါတ၊ တတိယပဏ္ဏာသက၊ (၁၃) ၃-ပရိသုဒ္ဓဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
သမ္မာဒိဋ္ဌိ (ပ) သမ္မာဝိမုတ္တိဟူသော ဤဆယ်ပါးသောတရားတို့သည် ဘုရားရှင်သာသနာတော်မှ တစ်ပါးသောသာသနာ၌ မဖြစ်ဖူးကုန်-ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဒုတိယဈာနပဉှာသုတ္တ
ဒုတိယဈာနပဉှာသုတ္တ-သံ၊၂၊၄၅၈။ သံ၊မြန်၊၂၊၄၅၂-၃။ သံ၊ဋီ၊၂၊၄၃၀။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၆-မောဂ္ဂလာနသံယုတ္တ၊ ဒုတိယသုတ်။
အရှင်မောဂ္ဂလာန် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ဒုတိယဈာန်ကို ရရှိရန် စိတ်ကူးပုံ၊ ဒုတိယဈာန်ရပုံ၊ ဝိတက်နှင့် တကွ သညာမနသိကာရတို့ဖြစ်ပုံ။ ဘုရားရှင် တန်ခိုးတော်ဖြင့် ကြွတော်မူလာပြီး ချီးမြှောက်မိန့်ကြားတော်မူပုံ၊ မဟာဘိညာသို့ ရောက်ခဲ့ပုံတို့ကို ရဟန်းတို့အား အရှင်မောဂ္ဂလာန် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဒုပ္ပညသုတ္တ
ဒုပ္ပညသုတ္တ (၂)-သံ၊၃၊၈၈။ သံ၊မြန်၊၃၊၉၃။ သံ၊ဋီ၊၂၊၄၃၀။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၂-ဗောာ်သံယုတ္တ၊ ၅-စက္ကဝတ္တိဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
ဗောဇ္ဈင်(၇)ပါးတို့ကို မပွားများအပ်, ကြိမ်ဖန်များစွာ အလေ့အလာ မပြုအပ်သောပုဂ္ဂိုလ်ကို ဒုပ္ပည, ဧဠမူဂဟု ခေါ်ဆိုအပ်ပုံကို အညတရ ရဟန်းအား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၁၊၅၅၂။ အံ၊မြန်၊၁၊၅၆၈။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ ပဉ္စမပဏ္ဏာသက၊ (၂၃) ၃-ဒုစ္စရိတဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
အဿဒ္ဓ, ဒုဿီလ, ကုသီတ, ဒုပ္ပည-ဟူသော ဓမ္မလေးမျိုးတို့နှင့် ပြည့်စုံသော ဗာလ, အဗျတ္တဖြစ်သော သူယုတ်မာသည် မိမိ၏ ကုသိုလ်မူလကို တူးဖြိုဖျက်ဆီး၍ မိမိကိုယ်ကိုဆောင်သူ အပြစ်ရှိသူ ပညာရှိတို့ကဲ့ရဲ့အပ်သူ, အကုသိုလ်များစွာ တိုးပွား စေသူဖြစ်ပုံနှင့် သဒ္ဓါ, သီလဝန္တ အာရဒ္ဓဝီရိယ, ပညာဝန္တ-ဟူသော ဓမ္မလေးမျိုးတို့နှင့် ပြည့်စုံသော ပဏ္ဍိတ၊ ဗျတ္တဖြစ်သော သူတော်ကောင်းသည် မိမိ၏ ကုသိုလ်မူလကို မတူးဖြို မဖျက်ဆီးပဲ မိမိကိုယ်ကိုဆောင်သူ, အပြစ်ကင်းသူ, ပညာရှိတို့ မကဲ့ရဲ့အပ်သူ, ကုသိုလ်ကောင်းမှုများစွာ ပွားများနေသူဖြစ်ပုံကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဒုပ္ပဋိဝိနောဒယသုတ္တ
ဒုပ္ပဋိဝိနောဒယသုတ္တ-အံ၊၂၊၁၆၂။ အံ၊မြန်၊၂၊၂၀၈။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၅၅။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ပဉ္စကနိပါတ၊ စတုတ္ထပဏ္ဏာသက၊ (၁၆) ၁-သဒ္ဓမ္မဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
ဖြစ်ပေါ်လာသော ရာဂ, ဒေါသ, မောဟ, ပဋိဘာန, ဂမိကစိတ္တ-ဟူသော တရားငါးမျိုးတို့ကို ပယ်ဖျောက်နိုင်ခဲ၏ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ သင့်လျော်သော အကြောင်း, သင့်လျော်သော ဆင်ခြင်မှု, ဆုံးမမှုအစရှိသည်တို့ဖြင့် ပယ်ဖျောက်နိုင်ကြောင်း ဖွင့်ပြထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဒုဗ္ဗဏ္ဏိယသုတ္တ
ဒုဗ္ဗဏ္ဏိယသုတ္တ-သံ၊၁၊၂၃၉။ သံ၊မြန်၊၁၊၂၂၃။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၃၂၃-၄။ သံ၊ဋီ၊၁၊၃၄၃။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၁-သက္ကသံယုတ္တ၊ တတိယဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
ကောဓဘက္ခနတ်သားနှင့် တာဝတိံသာနတ်များ၊ သိကြားမင်း တို့အကြောင်း၊ သိကြားမင်းက ဒေါသအကြောင်း, မိမိ၌ ဒေါသမရှိအောင် နှိပ်ကွပ်ထားပုံတို့ကို တာဝတိံသာနတ်တို့အား ဟောပြသည်ကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ဖွင့်ဆိုချက်များ ရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဒုလ္လဘသုတ္တ
ဒုလ္လဘသုတ္တ-အံ၊၁၊၂၆၉။ အံ၊မြန်၊၁၊၂၈၆။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၃၃။ အံ၊ဋီ၊၂၊၂၀၄။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ တိကနိပါတ၊ တတိယပဏ္ဏာသက၊ (၁၂) ၂-အာပါယိကဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
(၁) လောက၌ အရဟံ, သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဘုရားရှင် ပွင့်တော်မူခြင်း၊
(၂) တထာဂတ ပဝေဒိတ ဓမ္မဝိနယကို ဟောပြောသောပုဂ္ဂိုလ်၊
(၃) ကတညူ, ကတဝေဒီ ပုဂ္ဂိုလ် ဟူသော ရခဲကြုံခဲသောပုဂ္ဂိုလ် သုံးမျိုးကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ကတညူ, ကတဝေဒီ ဖွင့်ဆိုချက်များ ရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဒုဿီလသုတ္တ
ဒုဿီလသုတ္တ (၄)-သံ၊၁၊၃၆။ သံ၊မြန်၊၁၊၃၆၃။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၃-ဓာတုသံယုတ္တ၊ ၃-ကမ္မပထဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
(က) အသဒ္ဓ, အဟိရိက, အနောတ္တပ္ပီ, ဒုဿီလ, ဒုပ္ပည၊
(ခ) သဒ္ဓ, ဟိရီမန, ဩတ္တပ္ပီ, သီလဝန္တ, ပညဝန္တ ဓာတ်(သဘော)တူသူ ပုဂ္ဂိုလ်အချင်းချင်းသာ ပေါင်းဆုံညီညွတ်ကြပုံကို ကဏှပက္ခ, သုက္ကပက္ခအားဖြင့် ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၂၊၄၃၉။ သံ၊မြန်၊၂၊၄၃၅။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၃-မာတုဂါမသံယုတ္တ၊ ၁-ပဌမပေယျာလဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
အသဒ္ဓ, အဟိရိက, အနောတ္တပ္ပီ, ဒုဿီလ-ဟူသော ဓမ္မငါးမျိုးတို့နှင့် ပြည့်စုံသော မာတုဂါမသည် ကွယ်လွန်ပြီးနောက် အပါယ, ဒုဂ္ဂတိ, ဝိနိပါတ, နိရယသို့ ရောက်ရသည်ဟု အရှင်အနုရုဒ္ဓါအား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၁၊၅၅၀။ အံ၊မြန်၊၁၊၅၆၅။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုတ္ထနိပါတ၊ ပဉ္စမပဏ္ဏာသက၊ (၂၂) ၂-ပရိသသောဘနဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
အသဒ္ဓ, ဒုဿီလ, ကုသီတ, ဒုပ္ပည-ဓမ္မလေးမျိုးတို့နှင့် ပြည့်စုံသောပုဂ္ဂိုလ်သည် ကွယ်လွန်ပြီးနောက် ငရဲသို့ရောက်ရပုံ၊ သဒ္ဓ, သီလဝန္တ, အာရဒ္ဓဝီရိယ, ပညဝန္တ-ဓမ္မလေးမျိုးနှင့် ပြည့်စုံသောပုဂ္ဂိုလ်သည် ကွယ်လွန်ပြီးနောက် နတ်ပြည်သို့ ရောက်ရပုံကို ကဏှပက္ခ, သုက္ကပက္ခ ဒေသနာတော်အားဖြင့် ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၂၊၁၆။ အံ၊မြန်၊၂၊၂၂-၃၊ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၇။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ပဉ္စကနိပါတ၊ ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၃-ပဉ္စင်္ဂိကဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
ဒုဿီလ သီလဝိပန္နပုဂ္ဂိုလ်အား သမ္မာသမာဓိပျက်စီးပုံ၊ သမ္မာသမာဓိမရှိ၊ သမ္မာသမာဓိ ပျက်စီးသူအား ယထာဘူတဉာဏဒဿန၊ နိဗ္ဗိဒါဝိရာဂ, ဝိမုတ္တိဉာဏ ဒဿနတို့ အဆင့်ဆင့်ပျက်စီးပုံ၊ သီလဝန္တပုဂ္ဂိုလ်အား ယင်းဓမ္မများ အားကြီးသော ပြည့်စုံပုံတို့ကို သစ်ပင်ဥပမာဖြင့် ကဏှပက္ခ, သုက္ကပက္ခအားဖြင့် ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဒူတေယျသုတ္တ
ဒူတေယျသုတ္တ (၂)-သံ၊၃၊၄၁၁။ သံ၊မြန်၊၃၊၄၁၇။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၂-သစ္စသံယုတ္တ၊ ၁၀-စတုတ္ထ အာမကဓညပေယျာလဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
ဒူတေယျ ပဟိနဂမနာနုယောဂမှ ရှောင်ကြဉ်ကြသောသတ္တဝါတို့သည် နည်းပါးကုန်၏။ မရှောင်ကြဉ်သော သတ္တဝါတို့သည် အထူးသဖြင့် များကုန်၏ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၃၊၃၇။ အံ၊မြန်၊၃၊၃၈-၉။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၁၆-၇။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ အဋ္ဌကနိပါတ၊ ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၂-မဟာဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
တမန်ပြုလုပ်မည့်သူ၏ အရည်အချင်းရှစ်မျိုးနှင့် ယင်းအရည်အချင်းများ အရှင်သာရိပုတ္တရာ ပြည့်စုံနေပုံကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဒေဝစာရိကသုတ္တ
ဒေဝစာရိကသုတ္တ (၃)-သံ၊၃၊၃၁၈-၉။ သံ၊မြန်၊၃၊၃၂၀-၁။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၁-သောတာပတ္တိသံယုတ္တ၊ ၂-ရာဇကာရာမဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
ဗုဒ္ဓ, ဓမ္မ, သံဃာ့ဂုဏ်ရည်များ အဝေစ္စပသာဒဖြစ်အောင် ကြည်ညို ယုံကြည်သူ, အရိယကန္တသီလနှင့် ပြည့်စုံသူများသည် ကွယ်လွန်ပြီးနောက် နတ်ပြည်သို့ ရောက်နိုင်ပုံကို တာဝတိံသာနတ်တို့အား အရှင်မောဂ္ဂလ္လာန်ထေရ်က ဟောတော်မူရာ တာဝတိံသာနတ်တို့က ဤအတိုင်းဖြစ်ပါကြောင်းကို အရှင်မောဂ္ဂလ္လာန်ထေရ်အား လျှောက်ထားသည့်သုတ်။
-သံ၊၃၊၃၁၉-၃၂၀။ သံ၊မြန်၊၃၊၃၂၁-၂။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၁-သောတာပတ္တိသံယုတ္တ၊ ၂-ရာဇကာရာမဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
-သံ၊၃၊၃၂၀-၁။ သံ၊မြန်၊၃၊၃၂၃-၄။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၁-သောတာပတ္တိသံယုတ္တ၊ ၂-ရာဇကာရာမဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
အထက်ပါ အဋ္ဌမသုတ်တော်အတိုင်း အရှင်မောဂ္ဂလ္လာန်ထေရ်က မိန့်ကြားသည်ကို တာဝတိံသာနတ်တို့က ပြန်လည်လျှောက်ထားသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဒေဝစုတိတိရစ္ဆာနသုတ္တ
ဒေဝစုတိတိရစ္ဆာနသုတ္တ-သံ၊၃၊၄၁၃၊ သံ၊မြန်၊၃၊၄၁၉။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၂-သစ္စသံယုတ္တ၊ ၁၁-ပဉ္စဂတိ ပေယျာလဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
နတ်ပြည်မှစုတေ၍ နတ်ပြည်၌ဖြစ်သော သတ္တဝါတို့ နည်းပါးပြီး တိရစ္ဆာန် ဘဝ၌ ဖြစ်ကြသောသတ္တဝါတို့ များပြားကုန်၏ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဒေဝစုတိနိရယာဒိသုတ္တ
ဒေဝစုတိနိရယာဒိသုတ္တ-သံ၊၃၊၄၁၃။ သံ၊မြန်၊၃၊၄၁၉။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၂-သစ္စသံယုတ္တ၊ ၁၁-ပဉ္စဂတိ ပေယျာလဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
နတ်ပြည်မှစုတေ၍ နတ်ပြည်၌ဖြစ်သောသတ္တဝါတို့ နည်းပါးပြီး ငရဲ၌ဖြစ်သော သတ္တဝါတို့ များပြားကုန်၏ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဒေဝစုတိပေတ္တိဝိသယသုတ္တ
ဒေဝစုတိပေတ္တိဝိသယသုတ္တ-သံ၊၃၊၄၁၃။ သံ၊မြန်၊၃၊၄၁၉။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၂-သစ္စသံယုတ္တ၊ ၁၁-ပဉ္စဂတိ ပေယျာလဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
နတ်ပြည်မှစုတေပြီး နတ်ပြည်၌ဖြစ်သောသတ္တဝါတို့ နည်းပါးပြီး ပြိတ္တာဘုံ၌ ဖြစ်သောသတ္တဝါတို့ များပြားကုန်၏ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဒေဝတာသုတ္တ
ဒေဝတာသုတ္တ (၂)-အံ၊၂၊၃၇၀-၁။ အံ၊မြန်၊၂၊၃၆၅-၇။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၃၇။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဆက္ကနိပါတ၊ ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ ၇-ဒေဝတာဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ အညတရနတ်သား လျှောက်ထားသော ဘိက္ခုအပရိဟာနိယတရား (၆)ပါးကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင်က ဟောတော်မူရာ ယင်းအပရိဟာနိယတရား (၆)ပါးကို အကျယ်အားဖြင့် မိမိသိရှိပါကြောင်း အရှင်သာရိပုတ္တရာက လျှောက်ထားပါသည်။ ဘုရားရှင်က သာရိပုတ္တရာ လျှောက်သည့်အတိုင်း ဘိက္ခုအပရိဟာနိယတရားတို့၏ အကျယ်ကို သိမှတ်ရမည်ဟု အတည်ပြု မိန့်ကြားတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၃၊၁၉၃-၄။ အံ၊မြန်၊၃၊၁၉၄-၅။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၆၇။ အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ နဝကနိပါတ၊ ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၂-သီဟနာဒဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်ဝယ် သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ်
(၁) မိမိတို့ လူဖြစ်စဉ်က နေအိမ်သို့ ကြွလာသော ရဟန်းတော်များအား ခရီးဦး မကြိုဆိုကြသောနတ်များ။
(၂) ခရီးဦးကြိုဆိုမှု ရှိခိုးမှုကို မပြုခဲ့ကြသောနတ်များ။
(၃) ခရီးဦးကြိုဆိုမှု၊ ရှိခိုးမှု၊ နေရာမပေးလှူခဲ့ကြသော နတ်များ။
(၄) ခရီးဦးကြိုဆိုမှု၊ ရှိခိုးမှု၊ နေရာပေးလှူမှု၊ သတ္တိစွမ်းအားရှိသမျှ မလှူဒါန်းခဲ့ကြသာ နတ်များ၊
(၅) ခရီးဦးကြိုဆိုမှု လှူဒါန်းမှု၊ အနီး၌ တရားမနာခဲ့ကြသောနတ်များ။
(၆) ခရီးဦးကြိုဆိုမှု တရားနာမှု နားစိုက်၍ တရားမနာခဲ့ကြသောနတ်များ။
(၇) ခရီးဦးကြိုဆိုမှုနာယူပြီးသော တရားတော်ကို မဆောင်ထားခဲ့ကြသော နတ်များ။
(၈) ခရီးဦးကြိုဆိုမှု ဆောင်ထားသော ဓမ္မ၏ အနက်အဓိပ္ပါယ်ကို သိရှိ နားလည်အောင် မဆင်ခြင်ခဲ့သော နတ်များတို့သည် ကောင်းမှု၏ မပြည့်စုံခြင်း၊ နှလုံးမသာယာခြင်း၊ နောင်တ တဖန်ပူပန်ခြင်း ရှိကြပြီး ယုတ်နိမ့်သောနတ်ပြည်၌ ဖြစ်ကြရပုံ။
(၉) ခရီးဦးကြိုဆိုမှု၊ ရှိခိုးမှု၊ နေရာပေးလှူမှု၊ သတ္တိစွမ်းအားရှိသမျှ လှူဒါန်းမှု၊ အနီး၌နေ၍ တရားနာယူမှု၊ တရားတော်ကို နားစိုက်၍ နာယူမှု၊ နာယူပြီးသော တရားတော်ကို ဆောင်ထားမှု၊ ဆောင်ထားအပ်သော တရားတော်၏ အနက် အဓိပ္ပါယ်ကို သိရှိနားလည်အောင် ဆင်ခြင်မှု၊ ဓမ္မ၏အနက်အဓိပ္ပါယ်, ဓမ္မကို သိမြင်ပြီး ဓမ္မာနုဓမ္မပဋိပတ်ကို ဖြည့်ကျင့်ခဲ့ကြရသဖြင့် ကောင်းမှု၏ ပြီးပြည့်စုံမှု စိတ်နှလုံးသာရွှင်မှု နောင်တတဖန် ပူပန်မှုမရှိကြဘဲ မြင့်မြတ်သော နတ်ပြည်၌ ဖြစ်ကြရပါကြောင်း မိမိတို့၏ နတ်ပြည်ရောက်ကြောင်း ကောင်းမှုများကို သမ္ဗဟုလနတ်များက လာရောက်ပြီး လျှောက်ထားကြပုံ၊ ဘုရားရှင်က ရဟန်းတို့အား ပြန်လည် မိန့်ကြားတော်မူပြီး ရုက္ခမူလ, သုညာဂါရဟူသော ဌာနတို့၌ ရဟန်းတရားပွားများ အားထုတ်ကြ၊ ထိုနတ် များကဲ့သို့ နောက်ကာလရောက်မှ နှလုံးမသာမယာ မဖြစ်ကြနှင့်ဟု နတ်တို့ကို ပမာထား၍ ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဒေဝဒတ္တသုတ္တ
ဒေဝဒတ္တသုတ္တ (၃)သံ၊၁၊၁၅၅-၆။ သံ၊မြန်၊၁၊၁၄၇။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၂၄၈-၉။ သံ၊ဋီ၊၁၊၂၀၁။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၆-ဗြဟ္မသံယုတ္တ၊ ဒုတိယဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် မဂဓနိုင်ငံ ရာဇဂြိုဟ်မြို့ ဂိဇ္ဈကုဋ်တောင်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ဒေဝဒတ္တ သံဃာသင်းခွဲ၍ ထွက်သွားပြီး မကြာမီ သဟမ္ပတိဗြဟ္မာ ရောက်လာပြီး “ဖလံ ဝေ ကဒလိံ ဟန္တိ” အစရှိသော ဂါထာဖြင့် လျှောက်ထားသည်ကို ပြဆိုသည့်သုတ်။
-အံ၊၁၊၃၈၅။ အံ၊မြန်၊၁၊၃၉၉-၄၀၀။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၁၆။ အံ၊ဋီ၊၂၊၃၁၂။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ (၇) ၂-ပတ္တကမ္မဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
ဒေဝဒတ္တ၏ သံဃာသင်းခွဲထွက်သွား၍ မကြာမီ “ဒေဝဒတ္တ၏ လာဘ, သက္ကာရ သိလောကသည် မိမိကိုသတ်ခြင်းငှာ ပျက်စီးခြင်းငှာ ဖြစ်ပေါ်လာပြီဟု ငှက်ပျော်သီး၊ ဝါးသီး, ကျူသီး, အဿတိုရ်မြည်းမ၏ ကိုယ်ဝန်ဥပမာဖြင့် မဂဓနိုင်ငံ ရာဇဂြိုဟ်မြို့ ဂိဇ္ဈကုဋ်တောင်ကျောင်းတော်၌ ရဟန်းတော်တို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-ဣတိဝုတ်၊၂၅၃-၄။ ဣတိဝုတ်၊မြန်၊၂၃၈-၉။ ဣတိဝုတ်၊ဋ္ဌ၊၂၆၅-၇။
-ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ ဣတိဝုတ္တက၊ တိကနိပါတ၊ စတုတ္ထဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
သူယုတ်မာတို့၏ တရားသုံးပါးတို့ လွှမ်းမိုးနှိပ်စက်အပ်သော ကုသိုလ်စိတ်ကုန် သွားသော ဒေဝဒတ္တသည် အပါယ်ငရဲ၌ တစ်ကမ္ဘာပတ်လုံးတည်သူ ကုစား၍မရ အပ်သူဖြစ်ကြောင်း, မာဇာတု-အစရှိသော ဒေသနာတော်ကို ဘုရားရှင် ဟောတော်မူကြောင်း ခုဇ္ဇုတ္တရာက သာမာဝတီ အမှူးရှိသော မိဖုရားတို့အား ဟောကြားသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ ဤသုတ်တော်ဖြစ်ပေါ်လာပုံနှင့် မှတ်သားဖွယ် ဖွင့်ဆိုချက်များ ရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဒေဝဒတ္တဝိပတ္တိသုတ္တ
ဒေဝဒတ္တဝိပတ္တိသုတ္တ-အံ၊၃၊၉-၁၀။ အံ၊မြန်၊၃၊၁၀-၁၂။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၉၆။ အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ အဋ္ဌကနိပါတ၊ ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၁-မေတ္တာဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
ဘုရားရှင် မဂဓနိုင်ငံ ရာဇဂြိုဟ်မြို့ ဂိဇ္ဈကုဋ်တောင်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ဒေဝဒတ္တသံဃာသင်းခွဲ၍ ထွက်သွားပြီး မကြာမီ ဒေဝဒတ္တကို အကြောင်းပြု၍ “သူတော်ကောင်းဖြစ်သော ရဟန်းသည် ရံဖန်ရံခါ မိမိ၏ပျက်စီးမှု သူတစ်ပါးတို့၏ ပျက်စီးမှု, မိမိ၏ပြည့်စုံမှု, သူတစ်ပါးတို့၏ ပြည့်စုံမှုကို ဆင်ခြင်သိမြင်နေရမည်။ လာဘ, အလာဘ, ယသ, အယသ, သက္ကာရ, အသက္ကာရ၊ ပါပိစ္ဆတာ, ပါပမိတ္တတာ ဟူသော အသဒ္ဓမ္မရှစ်ပါးတို့ လွှမ်းမိုးနှိပ်စက်အပ်သော ကုသိုလ်စိတ်ကုန်နေသော ဒေဝဒတ္တသည် အာပါယိက, နေရယိက, ကပ္ပဋ္ဌ, အတေကိစ္ဆ ဖြစ်ပုံ သူတော်ကောင်း ဖြစ်သော ရဟန်းတော်သည် ယင်းတရားရှစ်ပါးကို လွှမ်းမိုး၍နေရမည်။ ယင်း အသဒ္ဓမ္မရှစ်ပါးကို မလွှမ်းမိုးပဲနေသော ရဟန်းအား ဒုက္ခာသဝ, ကိလေသာသဝ, ဝိဃာတ ပရိဠာဟတို့ ဖြစ်ကုန်ရာ၏။ လွှမ်းမိုး၍နေသော ရဟန်းအား မဖြစ်ကုန်၊ ထို့ကြောင့် ဖြစ်ပေါ်လာသော ယင်းအသဒ္ဓမ္မရှစ်ပါးတို့ကို လွှမ်းမိုး၍နေအံ့ဟု ကျင့်ရမည် ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဒေဝဒဟသုတ္တ
ဒေဝဒဟသုတ္တ (၃)-မ၊၃၊၁-၁၇။ မ၊မြန်၊၃၊၁-၁၉။ မ၊ဋ္ဌ၊၄၊၁-၁၀။ မ၊ဋီ၊၃၊၂၁၁-၈။
-မဇ္ဈိမနိကာယ၊ ဥပရိပဏ္ဏာသ၊ ၁-ဒေဝဒဟဝဂ္ဂ၊ ပထမသုတ်။
ဘုရားရှင် သကျနိုင်ငံ ဒေဝဒဟမြို့တော်အနီး လုမ္ဗိနီဥယျာဉ်တော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် နိဂဏ္ဌတို့၏ ပုဗ္ဗေကတဟေတုကဒိဋ္ဌိနှင့် ဒုက္ခချုပ်ငြိမ်းပုံ အယူဝါဒ၊ ယင်းဝါဒနှင့် ဆက်စပ်၍ “အဟုဝမှေဝ အစရှိသော ပြဿနာ ငါးချက်ကို သိ၊ မသိ မေးမြန်း၍ မြှားစူးဝင်ခံရသူဥပမာဖြင့် နိဂဏ္ဌဝါဒကို ချေဖျက်ပုံ၊ နိဂဏ္ဌတို့က “နာဋပုတ္တ နိဂဏ္ဌ၏ မိန့်ကြားချက်၊ ယင်းမိန့်ကြားချက်ကို နှစ်သက်ကြေနပ်ပုံ၊ ဘုရားရှင်က မှန်၊ မမှန် အကျိုးနှစ်မျိုးရှိသော သဒ္ဓါအစရှိသော တရားငါးမျိုးဖြင့် စီစစ်ပြရာ နိဂဏ္ဌတို့ ပြန်လည်မချေပနိုင်ပုံ၊ ဘုရားရှင်က “နိဂဏ္ဌတို့ကျင့်စဉ်၌ ဆင်းရဲဒုက္ခခံစားမှုရှိ၊ မရှိကို မေးမြန်း၍ နိဂဏ္ဌဝါဒ စိစစ်ပြတော်မူရာ နိဂဏ္ဌတို့ ပြန်လည်မချေပနိုင်ပုံ၊ ဘုရားရှင်က “ဒိဋ္ဌဓမ္မဝေဒနီယကံကို သမ္ပရာယဝေဒနီယကံ၊ သုခဝေဒနီယကံကို ဒုက္ခဝေဒနီယကံ၊ ပရိပက္ကဝေဒနီယကံကို အပရိပက္ကဝေနီယကံ၊ အပ္ပဝေဒနီယကံကို ဗဟုဝေဒနီယကံ၊ သဝေဒနီယကံကို အဝေဒနီယကံတို့ အပြန်အလှန်ဖြစ်အောင် လုံ့လပြုအားထုတ်၍ ရနိုင်၊ မရနိုင်ကို မေးမြန်းစိစစ်တော်မူပုံ၊ ပုဗ္ဗေကတဟေတု၊ ဣဿရနိမ္မာနဟေတု၊ သင်္ဂတိဘာဝဟေတု၊ အဘိဇာတိဟေတု၊ ဒိဋ္ဌဓမ္မူပက္ကမဟေတုကြောင့် သတ္တဝါတို့ သုခဒုက္ခခံစားရလျှင် နိဂဏ္ဌတို့သည် ပုဗ္ဗေဒုက္ကဋကမ္မကာရီပုဂ္ဂိုလ် ပါပကေန ဣဿရေန နိမ္မိတပုဂ္ဂိုလ်၊ ပါပသင်္ဂတိကပုဂ္ဂိုလ်၊ ပါပါဘိဇာတိက ပုဂ္ဂိုလ်၊ ဒိဋ္ဌဓမ္မူပက္ကမ ပုဂ္ဂိုလ်များဖြစ်ပုံ၊ နိဂဏ္ဌဝါဒသည် “ဒသသဟဓမ္မိက ဝါဒါနုဝါဒ ဂါရယှ ဌာန”သို့ ရောက်ရှိပုံ။ နိဂဏ္ဌဝါဒ၌ ဥပက္ကမ, ပဓာနလုပ်ငန်းတို့ အကျိုးမရှိပုံကို မိန့်ကြားတော် မူပါသည်။
နိယျာနိကသာသနာတော်၌ အားထုတ်မှု, လုံ့လဝီရိယ၏ အကျိုးရှိပုံ၊ အမျိုးသမီးတစ်ဦး၌ ချစ်ကြိုက်နေသော ယောက်ျားဥပမာဖြင့် ရှင်းလင်း မိန့်ကြားတော်မူပြီး၊ သုခဝိဟာရ, ဒုက္ခဝိဟာရတို့၌ အကုသိုလ်တရားတို့ ဆုတ်ယုတ်မှု, ကုသိုလ်တရားတို့ တိုးပွားမှုကို သုံးသပ်၍ မြားဖြောင့်အောင် ပြုလုပ်သော ယောက်ျားဥပမာဖြင့် အားထုတ်မှု လုံ့လဝီရိယ၏ အကျိုးရှိပုံကို မိန့်ကြားတော်မူပါသည်။
ဆက်လက်၍ ဗုဒ္ဓဘာသာဝင်တစ်ဦး၏ ဘုရားရှင်နှင့် တရားတော် အပေါ် ယုံကြည်သက်ဝင်ပုံ၊ ရဟန်းပြုပုံ၊ သီလနှင့်ပြည့်စုံပုံ၊ အနဝဇ္ဇသုခ ခံစားရပုံ၊ ဣန္ဒြိယ သံဝရသီလနှင့်ပြည့်စုံပုံ၊ သတိသမ္ပဇဉ်နှင့်ပြည့်စုံပုံ၊ တရားအားထုတ်ရာအရပ်၌ တရား အားထုတ်ပုံ၊ ဥပစာရသမာဓိ, အပ္ပနာ သမာဓိနှင့် ပြည့်စုံပုံ၊ ရူပဈာန်လေးပါးရရှိပုံ၊ ပု, ဒိ, အာ, ဝိဇ္ဇာသုံးပါးရရှိပြီး ရဟန္တာဖြစ်ပုံ၊ ဤသို့ ဝါဒရှိတော်မူသော အားထုတ်မှု၊ လုံ့လဝီရိယ၏ အကျိုးရှိပုံ၊ ဘုရားရှင်တို့၏ ဒသသဟဓမ္မိကပါသံသဌာနသို့ ရောက်ရှိပုံတို့ကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ မှတ်သားဖွယ် ဖွင့်ဆိုချက်များနှင့်အတူ ဒိဋ္ဌဓမ္မဝေဒနီယ ကုသိုလ်ကံအရာဝယ် ပုဏ္ဏသေဋ္ဌိဝတ္ထု၊ ကာဠဝဠိယသေဋ္ဌိဝတ္ထု, မလ္လိကာ ဒေဝီဝတ္ထု၊ အကုသိုလ်အရာ၌ နန္ဒမာဏဝကဝတ္ထု နန္ဒယက္ခဝတ္ထုတို့ကို ပြဆိုထားပါသည်။
ဋီကာ၌လည်း မှတ်သားဖွယ် ဖွင့်ဆိုချက်များ ရှိပါသည်။
-သံ၊၂၊၅-၈။ သံ၊မြန်၊၂၊၅-၈။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၃၆-၈။ သံ၊ဋီ၊၂၊၂၀၈-၉။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-ခန္ဓသံယုတ္တ၊ ၁-နကုလပိတုဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် သကျနိုင်ငံ ဒေဝဒဟနိဂုံး၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ပစ္ဆာဘူမိ အရပ်သို့သွား၍ နေလိုကြသော လျှောက်ထားလာသော ရဟန်းတို့အား အရှင်သာရိပုတ္တရာကို ပန်ကြားပြီးမှ ခရီးထွက်ကြရန် ဘုရားရှင်က မိန့်တော်မူပါသည်။
အရှင်သာရိပုတ္တရာက ခွင့်ပန်လာကြသော ရဟန်းတော်များအား နိုင်ငံခြား၌ မင်း, ပုဏ္ဏား, သူကြွယ်, ရဟန်းပညာရှိများ စူးစမ်းတတ်သောလူများက ပြဿနာ မေးလာလျှင် ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်အတိုင်း ဟောကြားရန်, ဘုရားရှင်အား မဟုတ်မမှန်သောအားဖြင့် စွပ်စွဲရာမရောက်ရန်, တရားတော်အားလျော်သော တရားကိုသာ ဖြေကြားရန်၊ မိမိပြောဆိုသောဝါဒ, ဝါဒအားလျော်သောစကားကို အကြောင်း နှင့်တကွ ကဲ့ရဲ့ရာ မရောက်အောင် ဓမ္မကိုနာကြား, သင်ယူမှု မှန်ကန်စွာ နှလုံးသွင်း၊ မှန်ကန်စွာ ဆောင်ထားပြီး, ပညာဖြင့် ထိုးထွင်း၍သိဖို့ လိုအပ်ပုံကို မိန့်ကြားတော်မူသည့်အခါ ရဟန်းတို့၏ လျှောက်ထားချက်အရ (၁) မြတ်စွာဘုရားသည် ခန္ဓာငါးပါးတို့၌ ဆန္ဒရာဂကို ပယ်ဖျောက်ဖို့ရန် ဟောတော်မူပုံ၊ (၂) ခန္ဓာငါးပါး၌ ဆန္ဒ ရာဂ, ပေမ, ပိပါသ, ပရိဠာဟ, တဏှာ, မကင်းသေးသူအား ခန္ဓာငါးပါး ဖောက်ပြန်ခြင်း, တမျိုးတမည် ပြောင်းလဲဖြစ်ခြင်းကြောင့် သောက, ပရိဒေဝ, ဒုက္ခ, ဒေါမနဿ ဥပါယာသတို့ ဖြစ်လာပုံ၊ ဤအပြစ်ကို မြင်၍ ဆန္ဒ ရာဂ ပယ်ဖျောက်ရန် ဟောတော်မူပုံ၊ (၃) ခန္ဓာငါးပါး၌ ဆန္ဒရာဂတဏှာကင်းပြီးသောသူအား ခန္ဓာငါးပါး ဖောက်ပြန်ခြင်း အစရှိသည်ကြောင့် သောကအစရှိသော ပူပန်မှုများ မရှိပုံ၊ ထို့ကြောင့် ဆန္ဒရာဂကို ပယ်ဖျောက်ရမည်ဟု ခန္ဓာတစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ အသေးစိတ် ဟောတော်မူပုံ၊ (၄) အကုသိုလ်တရားများ ဖြစ်နေသော သူအား မျက်မှောက်ဘဝ၌ ဆင်းရဲ ပင်ပန်း, ပူပန်စွာနေရပုံ၊ ကွယ်လွန်ပြီးနောက် ဒုဂ္ဂတိဘဝသို့ရောက်နိုင်ပုံ၊ (၅) ကုသိုလ် တရားတို့ ဖြစ်နေသောသူသည် မျက်မှောက်ဘဝ၌ ချမ်းသာစွာနေရပုံ၊ ကွယ်လွန် ပြီးနောက် သုဂတိဘဝသို့ ရောက်ရပုံတို့ကိုဖြေကြားရမည်ဟု အရှင်သာရိပုတ္တရာက ပစ္ဆာဘူမိအရပ်သို့ ခရီးထွက်မည့် ရဟန်းတို့အား ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
-သံ၊၂၊၃၄၀-၁။ သံ၊မြန်၊၂၊၃၃၃-၄။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၄၄။ သံ၊ဋီ၊၂၊၃၁၃။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-သဠာယတနသံယုတ္တ၊ (၁၄) ၄-ဒေဝဒဟဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
ဘုရားရှင် သကျနိုင်ငံ ဒေဝဒဟနိဂုံး၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်၏ ဂုဏ်ရည်များကို မိန့်ကြားတော်မူပြီး ရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်တို့အား ဖဿာယတန(အာရုံ)၊ (၆)ပါးတို့၌ အပ္ပမာဒဖြင့် ပြုကြပြီး၊ မေ့လျော့ခြင်း မဖြစ်ထိုက်သောကြောင့် အပ္ပမာဒဖြင့် ပြုရမည်ဟု ဟောတော်မမူပုံ၊ အရဟတ္တဖိုလ်သို့ မရောက်သေးကုန် ယောဂကုန်ရာ နိဗ္ဗာန်ကို တောင်းတ၍ကျင့်နေကြကုန်သော ရဟန်းတို့အား ဝိညာဏ်(၆)ပါးတို့ဖြင့် သိအပ်ကုန်သော စိတ်၏မွေ့လျော်ဖွယ်ဖြစ်ကုန်, မွေ့လျော်ဖွယ်မဖြစ်ကုန်သော အာရုံ (၆)ပါးတို့သည် တွေ့ထိကုန်၍ တွေ့ထိကုန်၍ ကုသိုလ်စိတ်ကိုကုန်စေ၍ မတည်နိုင် ခြင်းကြောင့် တွန့်တိုဆုတ်နစ်မှု မရှိအောင် ဝီရိယကို အားထုတ်ထားခြင်းကြောင့် သတိသည် မပျောက်မပျက် အာရုံ၌ စွဲမြဲစွာ တည်နေ၏။ နာမကာယ၊ ရူပကာယသည် ပူပန်မလိမ်း ငြိမ်းအေးနေ၏၊ စိတ်သည် အာရုံတစ်ခုတည်း၌ ငြိမ်သက်စွာတည်နေ၏။ အပ္ပမာဒ၏အကျိုးကို သိမြင်ကြကုန်သော ထိုရဟန်းတို့အား ဖဿာယတန (အာရုံ) (၆)ပါးတို့၌ တွေ့ထိကုန်၍ တွေ့ထိကုန်၍ ကုသိုလ်စိတ်ကိုကုန်စေ၍ မတည်နိုင်အောင် မမေ့မလျော့ အားထုတ်သပြုရမည်ဟု ငါဘုရား ဟောတော်မူ၏ဟု ဖဿာယတန နှင့်ဝိညာဏ် တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီကို ဝေဘန်၍ ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဒေဝဒူတသုတ္တ
ဒေဝဒူတသုတ္တ (၂)-မ၊၃၊၂၁၆-၂၂၅။ မ၊မြန်၊၃၊၂၂၀-၈။ မ၊ဋ္ဌ၊၄၊၁၆၃-၉။ မ၊ဋီ၊၃၊၃၅၉-၃၆၅။
-မဇ္ဈိမနိကာယ၊ ဥပရိပဏ္ဏာသ၊ ၃-သုညတဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ဒိဗ္ဗစက္ခု (ယထာကမ္မူပဂ) အဘိညာဉ်ဖြင့် ကွယ်လွန် ပြီးနောက် နတ်ပြည်, လူ့ပြည်သို့ ရောက်ရှိကြကုန်သော ကုသိုလ်ရှင်များ၊ ပြိတ္တာ တိရစ္ဆာန် ငရဲဘုံသို့ရောက်ရှိကြကုန်သော ဒုစရိုက်ရှင်များကို သိမြင်တော်မူပုံ၊ ငရဲသို့ ရောက်လာသူကို ငရဲထိန်းတို့က ယမမင်းထံ ခေါ်ဆောင်သွားပုံ၊ ယမမင်းက ကလေးသူငယ်, သူအို, သူနာ, ရာဇဝတ်သား, သူသေဟူသော ဒေဝဒူတ(၅)မျိုးဖြင့် ကုသိုလ်ကောင်းမှုပြု၊ မပြု မေးမြန်းစိစစ်ပုံ၊ ကောင်းမှုမပြုသူအား ငရဲထိန်းတို့က ညှင်းပန်းနှိပ်စက်ပုံ အဝီစိ ငရဲကြီး၌ ငရဲသားတို့ ဆင်းရဲခံစားကြရပုံ၊ အဝီစိငရဲကြီး၏ အပြင်ဖက်၌ ငရဲငယ် (၅)မျိုး၌ မကောင်းမှု အပြစ်ခံကြရပုံ၊ ယမမင်းကြီး၏ အကြံအစီတို့ကို ကိုယ်တော်တိုင် သိမြင်၍ ဟောတော်မူကြောင်းကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ မှတ်သားဖွယ် ဖွင့်ဆိုချက်များ ရှိပါသည်။
-အံ၊၁၊၁၃၇-၁၄၁။ အံ၊မြန်၊၁၊၁၅၅-၈။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၁၇-၁၂၁။ အံ၊ဋီ၊၂၊၁၁၁-၇။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ တိကနိပါတ၊ ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၄-ဒေဝဒူတဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
ငရဲထိန်းတို့ ခေါ်ယူလာသော ငရဲသားကို ယမမင်းက သူအို, သူနာ, သူသေဟူသော ဒေဝဒူတ (၃)မျိုးဖြင့် ကောင်းမှုပြု၊ မပြုကို မေးမြန်းသတိပေးပုံ ငရဲထိန်းတို့က ငရဲသားအား ပဉ္စဝိဓဗန္ဓနဖြင့် နှိပ်စက်ပုံ အဝီစိငရဲအကြောင်း, ယမမင်း၏ အကြံအစီတို့ကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ဥပရိပဏ္ဏာသသုတ်နည်းတူ မှတ်သားဖွယ် များစွာကို ဖွင့်ဆိုထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဒေဝပဒသုတ္တ
ဒေဝပဒသုတ္တ (၂)-သံ၊၃၊၃၄၃။ သံ၊မြန်၊၃၊၃၄၆။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၁၉။ သံ၊ဋီ၊၂၊၅၃၅။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၁-သောတာပတ္တိသံယုတ္တ၊ ၄-ပုညာဘိသန္ဒဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
မစင်ကြယ်သောသတ္တဝါတို့ စင်ကြယ်စေနိုင်သော, မဖြူစင်သော သတ္တဝါတို့ ဖြူစင်တောက်ပစေနိုင်သော ဝိသုဒ္ဓိဒေဝတို့၏ ဒေဝပဒတရား (၄)ပါးတို့ကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ဒေဝ, ဒေဝပဒတို့ကို ဖွင့်ဆိုထားပါသည်။
-သံ၊၃၊၃၄၃-၄။ သံ၊မြန်၊၃၊၃၄။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၁-သောတာပတ္တိသံယုတ္တ၊ ၄-ပုညာဘိသန္ဒဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
အထက်သုတ်ပါ ဒေဝပဒတရားတို့နှင့် ပြည့်စုံနေသောသူသည် မိမိ၌ ဒေဝပဒတရားတို့ ပြည့်စုံနေခြင်းကို သိမြင်နေပုံကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဒေဝမနုဿတိရစ္ဆာနသုတ္တ
ဒေဝမနုဿတိရစ္ဆာနသုတ္တ-သံ၊၃၊၄၁၃။ သံ၊မြန်၊၃၊၄၁၉။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၂-သစ္စသံယုတ္တ၊ ၁၁-ပဉ္စဂတိပေယျာလဝဂ္ဂ၊ ဧကာဒသမသုတ်။
လက်သည်းပေါ်၌ တင်ထားသော အနည်းငယ်သော မြေမှုံ့ကို ဥပမာထား၍ နတ်ပြည်မှစုတေ၍ လူပြည်၌ဖြစ်သော သတ္တဝါတို့ထက် တိရစ္ဆာန်ဘဝ၌ဖြစ်သော သတ္တဝါတို့များပြားပုံကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဒေဝမနုဿနိရယာဒိသုတ္တ
ဒေဝမနုဿနိရယာဒိသုတ္တ-သံ၊၃၊၄၁၃။ သံ၊မြန်၊၃၊၄၁၉။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၂-သစ္စသံယုတ္တ၊ ၁၁-ပဉ္စဂတိ ပေယျာလဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
အထက်သုတ်အတိုင်း နတ်ပြည်မှ စုတေ၍ လူ့ပြည်၌ဖြစ်သော သတ္တဝါတို့ ထက် ငရဲ၌ဖြစ်သော သတ္တဝါတို့ များပြားပုံကို ဟောတော်မူသောသုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဒေဝမနုဿပေတ္တိဝိသယသုတ္တ
ဒေဝမနုဿပေတ္တိဝိသယသုတ္တ-သံ၊၃၊၄၁၃။ သံ၊မြန်၊၃၊၄၁၉။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၂-သစ္စသံယုတ္တ၊ ၁၁-ပဉ္စဂတိ ပေယျာလဝဂ္ဂ၊ ဒွါဒသမသုတ်။
အထက်ပါသုတ်အတိုင်း နတ်ပြည်မှစုတေ၍ လူ့ပြည်၌ဖြစ်သော သတ္တဝါ တို့ထက် ပြိတ္တာဘုံ၌ဖြစ်သော သတ္တဝါတို့များပြားပုံကို ဟောကြားတော် မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဒေဝလောကသုတ္တ
ဒေဝလောကသုတ္တ-အံ၊၁၊၁၁၃။ အံ၊မြန်၊၁၊၁၃၁။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၈၅။ အံ၊ဋီ၊၂၊၈၈။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ တိကနိပါတ၊ ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၂-ရထကာရဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
အညတိတ္ထိယတို့ကို နတ်ပြည်၌ဖြစ်ရန်အတွက် ဗြဟ္မစရိယကို ကျင့်သုံးပါကုန် သလောဟူသော မေးခွန်းနှင့်နတ်တို့၏ အာယု, ဝဏ္ဏ, သုခ, အာဓိပတေယျတို့ကို ငြီးငွေ့, ရှက်နိုးစက်ဆုပ်ခဲ့လျှင် ကာယ၊ ဝစီ၊ မနောဒုစရိုက်(၃)မျိုး၌ ရှေးဦးကပင် ငြီးငွေ့, ရှက်နိုး, စက်ဆုပ်ကြရမည်ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဒေဝသဒ္ဒသုတ္တ
ဒေဝသဒ္ဒသုတ္တ-ဣတိဝုတ်၊၂၄၆-၇။ ဣတိဝုတ်၊မြန်၊၂၃၀-၁။ ဣတိဝုတ်၊ဋ္ဌ၊၂၃၉-၂၄၂။
-ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ ဣတိဝုတ္တက၊ တိကနိပါတ၊ စတုတ္ထဝဂ်၊ တတိယသုတ်။
အရိယသာဝက၏ (၁) ရှင်ရဟန်းပြုခြင်း၊ (၂) ဗောဓိပက္ခိယတရား (၇)ပါးကို အားထုတ်ခြင်း၊ (၃) အာသဝေါကုန်ခမ်း ရဟန္တာပြစ်မှုတို့ကို အကြောင်းပြု၍ နတ်ပြည်တို့၌ နတ်တို့အချင်းချင်း ပြောဆိုသံ “ဒေဝသဒ္ဒါတို့ ဖြစ်ပေါ်လာကုန်၏ဟု ခုဇ္ဇုတ္တရာက သာမာဝတီအမှူးရှိသော မိဖုရားတို့အား ဟောကြားသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဒေဝသဘာဂသုတ္တ
ဒေဝသဘာဂသုတ္တ-သံ၊၃၊၃၄၄။ သံ၊မြန်၊၃၊၃၄၈။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၁-သောတာပတ္တိသံယုတ္တ၊ ၄-ပုညာဘိသန္ဒဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
ဒေဝသဘာဂတရား (၄)ပါးနှင့် ပြည့်စုံသူကို နတ်တို့သည် နှစ်သက် ကုန်သည်ဖြစ်၍ သဘာတူသူအဖြစ်ကို ပြောဆိုကုန်၏ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဒေဝဟိတသုတ္တ
ဒေဝဟိတသုတ္တ-သံ၊၁၊၁၇၆-၇။ သံ၊မြန်၊၁၊၁၆၆-၇။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၂၃၇-၈။ သံ၊ဋီ၊၁၊၂၇၅-၆။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၇-ဗြာဟ္မဏသံယုတ္တ၊ ၂-ဥပါသကဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် လေနာရောဂါပျောက်ကင်းရေးအတွက် ရေနွေးချိုးရည်နှင့် တင်လဲ လှူဒါန်းသော ဒေဝဟိတပုဏ္ဏား၏ မေးလျှောက်ချက်အရ ဒါနကောင်းမှုနှင့် ဆက်စပ်၍ ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ မှတ်သားဖွယ် ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဒေဝါသုရသင်္ဂါမသုတ္တ
ဒေဝါသုရသင်္ဂါမသုတ္တ-အံ၊၃၊၂၂၈-၂၃၀။ အံ၊မြန်၊၃၊၂၂၈-၂၃၀။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၈၀-၁။ အံ၊ဋီ၊၃၊၃၀၁-၃။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ နဝကနိပါတ၊ ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၄-မဟာဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
နတ်, အသုရာစစ်ပွဲကို ပမာထား၍ ရူပါဝစရဈာန်ရပြီးသော ရဟန်းသည် ငါသည် ယခုအခါ ဘေးရန်လုံခြုံရာသို့ရောက်သော ကိုယ်ဖြင့် ယခုနေနိုင်ပြီး မာရ်နတ်သည် တစုံတရာမပြုနိုင်တော့ပြီဟု အကြံအစီ ဖြစ်သကဲ့သို့၊ မာရ်နတ်ကလည်း အကြံအစီဖြစ်ပုံ အရူပဈာန်ကို ရပြီးသော ရဟန်း, အာသဝေါကုန်ပြီးသော ရဟန်းကို၊ “ငါသည် မာရ်နတ်ကို (ပြုစီရင်နိုင်သော) အကြောင်းမရှိအောင် ကုန်ဆုံးအောင်ပြုနိုင်ပြီး မာရ်နတ်၏ မာရ်နတ်စက္ခုကို ဖျက်ဆီး၍ မမြင်နိုင်ရာသို့ရောက်ပြီ လောက၌ ကပ်ငြိ တွယ်တာမှု တဏှာကို လွန်မြောက်သူ”ဟု ဆိုအပ်၏ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ နတ်, အသုရာတို့ စစ်ပွဲနှင့် ဆက်စပ်၍ သိမှတ် ဖွယ်များကို အကျယ်တဝင့် ဖွင့်ဆိုထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဒေသနာသုတ္တ
ဒေသနာသုတ္တ-ဣတိဝုတ်၊၂၁၈။ ဣတိဝုတ်၊မြန်၊၂၀၁။ ဣတိဝုတ်၊ဋ္ဌ၊၁၄၅-၇။ -ခုဒ္ဒကနိပါတ၊ ဣတိဝုတ္တက၊ ဒုကနိပါတ၊ ဒုတိယဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
ဘုရားရှင်၏ ပရိယာယဒေသနာတော် (၂)မျိုးကို သာမာဝတီအမှူးရှိသော မိဖုရားတို့အား ခုဇ္ဇုတ္တရာက ပြန်၍ ဟောသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဒေါဏသုတ္တ
ဒေါဏသုတ္တ-အံ၊၁၊၃၄၆-၈။ အံ၊မြန်၊၁၊၃၆၁-၃။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၉၇-၃၀၀။ အံ၊ဋီ၊၂၊၂၉၁-၃။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၄-စက္ကဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
ဘုရားရှင် ခြေတော်ရာ၌ စက်လက္ခဏာတို့ကို တွေ့မြင်သဖြင့် ဒေါဏဗြဟ္မဏက မည်သည့်ပုဂ္ဂိုလ် ဖြစ်ပါသနည်းဟု မေးလျှောက်သဖြင့် မိမိသည် ဒေဝ, ဂန္ဓဗ္ဗ, ယက္ခ, မနုဿမဟုတ် ဗုဒ္ဓဖြစ်ကြောင်း ရှင်းလင်း၍ ဘုရားရှင် မိန့်ကြားတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ မှတ်သားဖွယ် ဖွင့်ဆိုချက်များ ရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဒေါဏပါကသုတ္တ
ဒေါဏပါကသုတ္တ-သံ၊၁၊၈၂-၃။ သံ၊မြန်၊၁၈၁။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၁၄၀-၁။ သံ၊ဋီ၊၁၊၁၈၅။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၃-ကောသလသံယုတ္တ၊ ဒုတိယဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
ဆန်တစ်စိတ်ချက် ထမင်းနှင့်ဟင်းကို သုံးဆောင်ပြီး ဘုရားရှင်ထံ ချဉ်းကပ်၍ မအီမသာဖြစ်နေသော ပသေနဒီကောသလမင်းကို ဘုရားရှင်က “မနုဇဿ သဒါ အစရှိသော ဂါထာကို မိန့်တော်မူပါသည်။
ကောသလမင်းက နောက်ကပါလာသော သုဒဿနလုလင်အား ယင်းဂါထာကို ဘုရားရှင်ထံမှ သင်ယူစေပြီး ပွဲတော်တည်ရာ၌ ရွတ်စေရာ တစ်စလယ်ချက် ထမင်းဖြင့် မျှတနိုင်ပြီး ကောင်းစွာလျော့ပါး ကိုယ်ကိုသုံးသပ်ပြီး “ဥဘယေန ဝတ” အစရှိ ဥဒါန်းစကားကို ကျူးရင့်ပုံကို ပြဆိုသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ မှတ်သားဖွယ် ဖွင့်ဆိုချက်များ ရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဒေါဏဗြာဟ္မဏသုတ္တ
ဒေါဏဗြာဟ္မဏသုတ္တ-အံ၊၂၊၁၉၆-၂၀၂။ အံ၊မြန်၊၂၊၂၄၉-၂၅၆။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၆၅-၇။ အံ၊ဋီ၊၃၊၅၇-၈။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ပဉ္စကနိပါတ၊ စတုတ္ထပဏ္ဏာသက၊ (၂၀) ၅-ဗြာဟ္မဏဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
ဒေါဏပုဏ္ဏား၏ မေးလျှောက်ချက်အရ အဋ္ဌကအစရှိသော ဗေဒင်ကျမ်းပြု ရှေးရသေ့တို့ သတ်မှတ်ခဲ့သော ဗြာဟ္မဏ(၅)မျိုးကို အကျယ်ဝေဘန်၍ ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာကို့၌ မှတ်သားဖွယ် ဖွင့်ဆိုချက်များ ရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဒေါဝစဿတာသုတ္တ
ဒေါဝစဿတာသုတ္တ-အံ၊၂၊၃၉၀။ အံ၊မြန်၊၂၊၄၉၄။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဆက္ကနိပါတ၊ ၁၁-တိကဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
ဒေါဝစဿတာကိုပယ်ရန် သောဝစဿတာကို၊ ပါပမိတ္တတာကို ပယ်ရန် ကလျာဏမိတ္တတာကို၊ စေတသောဝိက္ခေပကိုပယ်ရန် အာနာပါနဿတိကို ပွားများရမည်ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဒေါသသုတ္တ
ဒေါသသုတ္တ-ဣတိဝုတ်၊၁၉၅။ ဣတိဝုတ်၊မြန်၊၁၇၈။ ဣတိဝုတ်၊ဋ္ဌ၊၄၂-၄၅။
-ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ ဣတိဝုတ္တက၊ ဧကကနိပါတ၊ ပဌမဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
ဒေါသကိုပယ်စွန့်ကြ အနာဂါမ်ဖြစ်ရန် ငါဘုရားတာဝန်ယူသည်ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူပုံ၊ ဒေါသ၏ အစွမ်းသတ္တိ၊ ဒေါသကို ပယ်စွန့်နိုင်သောအကျင့်၊ ဒေါသကို ပယ်စွန့်နိုင်လျှင် ကာမဘုံသို့ ဘယ်တော့မှ ပြန်မလာတော့ပုံကို ခုဇ္ဇုတ္တရာက သာမာဝတီအမှူးရှိသော မိဖုရားတို့အား ဟောကြားသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ ဒေါသနှင့်ဆက်စပ်၍ သိသင့်သောသုတ်တို့ကို ထုတ်ပြ၍ ဖွင့်ဆိုထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဒေါသအဘိညာဒိသုတ္တ
ဒေါသအဘိညာဒိသုတ္တ (၃၀)-အံ၊၁၊၅၈၀။ အံ၊မြန်၊၁၊၅၉၄။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ (၂၈) ၈-ရာဂပေယျာလ၊ ဧကတ္တိံသသုတ်မှပညာသသုတ်အထိ သုတ်ပေါင်းသုံးဆယ်။
ဒေါသကို ထူးသောဉာဏ်ဖြင့်သိရန်, သတိပဋ္ဌာန်လေးပါ, သမ္မပ္ပဓာန်လေးပါး, ဣဒ္ဓိပါဒ်လေးပါးတို့ကို ပွားများရမည်ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဒေါသပရိညာသုတ္တ
ဒေါသပရိညာသုတ္တ-ဣတိဝုတ်၊၁၉၉။ ဣတိဝုတ်၊မြန်၊၁၈၁။
-ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ ဣတိဝုတ္တက၊ ဧကကနိပါတ၊ ပဌမဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
ဒေါသနှင့်ဆက်စပ်၍ ဆင်းရဲကုန်ခြင်းငှါ မထိုက်သူနှင့် ထိုက်သူတို့ကို ဘုရားရှင် ဟောတော်မူကြောင်းကို ခုဇ္ဇုတ္တရာက သာမာဝတီအမှူးရှိသော မိဖုရားတို့အား ဟောကြားသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဒွယသုတ္တ
ဒွယသုတ္တ (၂)-သံ၊၂၊၂၉၁။ သံ၊မြန်၊၂၊၂၈၃။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-သဠာယတနသံယုတ္တ၊ (၉) ၄-ဆန္နဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
အဇ္ဈတ္တိကာယတန (၆)ပါး, ဗဟိဒ္ဓါယတန(၆)ပါး နှစ်ခု နှစ်ခုသော အစု တရားတို့ကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူပါသည်။ ယင်းတို့ကို ဟောရန် တစ်စုံတစ်ယောက်သောပုဂ္ဂိုလ်၏ အရာမဟုတ်ပုံကို ဘုရားရှင်က ရဟန်းတို့အား ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၂၊၂၉၁-၂။ သံ၊မြန်၊၂၊၂၈၃-၄။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၆-၇။ သံ၊ဋီ၊၂၊၂၉၉-၃၀၀။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-သဠာယတနသံယုတ္တ၊ (၉) ၄-ဆန္နဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
အဇ္ဈတ္တိကာယတန (၆)ပါး၊ ဗဟိဒ္ဓါယတန(၆)ပါးတို့ ယင်းတို့၏ ပေါင်းဆုံ မှုကြောင့် ဖြစ်ပေါ်လာသော ဝိညာဏ် (၆)ပါး၊ ယင်းဝိညာဏ်၏ အကြောင်းဖြစ်သောဝတ္ထု အာရုံ၊ အာယတန (၂)မျိုး ဝိညာဏ်တို့၏ ပေါင်းဆုံမှု ဖဿ၊ ဖဿကြောင့်ဖြစ်သော ခံစားမှုဝေဒနာ, စေ့ဆော်မှု-စေတနာ အမှတ်ပြု၍ သိမှု-သညာ၊ ခန္ဓာငါးပါး ဤဓမ္မ သဘာဝရုပ် နာမ်တရားအားလုံးသည် အနိစ္စ, ဝိပရိဏာမီ, အညထာဘာဝိ ဖြစ်ပုံကို တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ ခွဲခြမ်းဝေဖန်၍ ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ မှတ်သားဖွယ် ဖွင့်ဆိုချက်များ ရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဒွယကာရီသုတ္တ
ဒွယကာရီသုတ္တ (၄)-သံ၊၂၊၂၀၇-၈။ သံ၊မြန်၊၂၊၁၉၈-၉။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၉-သုပဏ္ဏသံယုတ္တ၊ တတိယ, စတုတ္ထ, ပဉ္စမ, ဆဋ္ဌသုတ်။
ဤလူ့ပြည်၌ ကိုယ်, နှုတ်, စိတ်တို့ဖြင့် ကုသိုလ်, အကုသိုလ်နှစ်မျိုးကို ပြုလုပ်ပြီး အဏ္ဍဇ, ဇလာဗုဇ, သံသေဒဇ, ဩပပါတိက ဂဠုန်မျိုးတို့၏ “ဒီဃာယုက, ဝဏ္ဏဝန္တ, သုခဗဟုလ”အကျိုးတို့ကို ကြားသိတောင့်တကြသူများသည် မိမိတို့ တောင်းတသည့် အတိုင်း အဏ္ဍဇဂဠုန်မျိုး၌ ဖြစ်ကြပုံကို ဟောတော်မူသော (အဏ္ဍဇ) ဒွယကာရီသုတ်၊ ဇလာဗုဇဂဠုန်မျိုး၌ ဖြစ်ပုံကို ဟောတော်မူသော (ဇလာဗုဇ) ဒွိယကာရီသုတ်၊ သံသေဒဇဂဠုန်မျိုး၌ ဖြစ်ပုံကို ဟောတော်မူသော (သံသေဒဇ) ဒွယကာရီသုတ်၊ ဩပပါတိကဂဠုန်မျိုး၌ ဖြစ်ပုံကို ဟောတော်မူသော (ဩပပါတိက) ဒွယကာရီသုတ်တို့ဖြစ်သည်။ အညတရ ရဟန်း၏ မေးလျှောက်ချက်အရ ဘုရားရှင် ဟောတော်မူပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဒွယတာနုပဿနာသုတ္တ
ဒွယတာနုပဿနာသုတ္တ-သုတ္တနိ၊၃၉၀-၇။ သုတ္တနိ၊မြန်၊၃၆၈-၃၅၆။ သုတ္တနိ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၁၉-၂၂၇။
ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ သုတ္တနိပါတ, ၃-မဟာဝဂ္ဂ၊ ဒွါဒသမသုတ်။
-ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ပုဗ္ဗာရုံကျောင်းတော် မိဂါရမာတု ပါသာဒ၌ ကုသိုလ်ဖြစ်ကုန်သော ဖြူစင်ကုန်သောလောကမှ ထွက်မြောက်စေတတ်ကုန်သော အရဟတ္တဖိုလ်သို့ ရောက်စေတတ်ကုန်သော နှစ်မျိုးသော အစိတ်အပိုင်း ရှိသော တရား(၁၆)မျိုးကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ ဖွင့်ဆိုချက်များ ရှိပါသည်။ တစ်ဝါရပြီးတိုင်း ရဟန်း (၆)ကျိပ် ရဟန္တာဖြစ်တော်မူသည်။ (၁၆)ဝါရပြီးသည့်အခါ ရဟန်းတော် (၉၆၀) ရဟန္တာဖြစ်သည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဒွိဓာပထသုတ္တ
ဒွိဓာပထသုတ္တ-ဥဒါန၊၁၈၉။ ဥဒါန၊မြန်၊၁၇၁-၂။ ဥဒါန၊ဋ္ဌ၊၃၈၂-၄။ -ခုဒ္ဒကနိကာယု၊ ဥဒါန၊ ၈-ပါဋလိဂါမိယဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
ဘုရားရှင် ပစ္ဆာသမဏ နာဂသမာလထေရ်နှင့် ကောသလတိုင်း၌ ခရီးအတူ ကြွတော်မူစဉ် လမ်းခွဲ၍သွားသော နာဂသမာလထေရ် ခိုးသူတို့ နှိပ်စက်ခံရမှုနှင့် ဆက်စပ်၍ ဥဒါန်းကျူးတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ မှတ်သားဖွယ် ဖွင့်ဆိုချက်များ ပါရှိသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဒွေဓာဝိတက္ကသုတ္တ
ဒွေဓာဝိတက္ကသုတ္တ-မ၊၁၊၁၆၁-ရမ၊မြန်၊၁၊၁၆၅-၁၇၁။ မ၊ဋ္ဌ၊၁၊၃၈၃-၃၉၀။ မ၊ဋီ၊၂၊၆၇-၇၂။
-မဇ္ဈိမနိကာယ၊ မူလကပဏ္ဏာသ၊ ၂-သီဟနာဒဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် မိမိအလောင်းတော်ဖြစ်စဉ် သစ္စာလေးအင် မသိမမြင်သေးမီကာလက မိစ္ဆာဝိတက်(၃)ပါး တစ်မျိုးတစ်စု, သမ္မာဝိတက်(၃)ပါး တစ်စုပြု၍ နေခဲ့ပုံ၊ အပ္ပမတ္တ, အာတာပီ, ပဟိတတ္တဟူသော ယောဂီအင်္ဂါရပ်များနှင့် အားထုတ်နေစဉ် မိစ္ဆာဝိတက် များဖြစ်ပေါ်လာပုံ ယင်းဝိတက်များသည် အတ္တဗျာပါဒ, ပရဗျာပါဒ, ဥဘယဗျာပါဒဖြစ်ပုံ, ပညာနိရောဓ, ဝိဃာတပက္ခိက အနိဗ္ဗာနသံဝတ္တနိက ဖြစ်ပုံတို့ကို ရှုဆင်ခြင်လိုက်သည့် အခါ ပယ်ရှားနိုင်, ပယ်နှုတ်နိုင်, ကုန်ဆုံးအောင်ပြုနိုင်ခဲ့ပုံ၊ သမ္မာဝိတက်များ နှလုံးသွင်းသည့်အခါ မိစ္ဆာဝိတက်များကိုပယ်နိုင်ပုံ၊ သရဒဥတုအခါ နွားကျောင်းသားဥပမာဖြင့် မိန့်ကြားတော်မူပါသည်။ သမ္မာဝိတက် (၃)ပါး ဖြစ်ပေါ်လာသည့်အခါ ဤသမ္မာဝိတက်သည် အတ္တဗျာပါဒ, ပရဗျာပါဒ, ဥဘယဗျာပါဒ မဖြစ်ပုံ၊ ပညာဝုဒ္ဓိက, အဝိဃာတပက္ခိက, နိဗ္ဗာနသံဝတ္တနိကဖြစ်ပုံ၊ ယင်းဝိတက်များကို အဖန်ဖန်ကြံစည်၊ သုံးသပ်ခြင်းကြောင့် ဘေးမဖြစ်ပုံ၊ ကိုယ်ပင်ပန်းသည်ရှိသော် စိတ်ပျံ့လွင့်သောကြောင့် စိတ်ကို အဇ္ဈတ္တသန္တာန်၌သာထားပုံ ငြိမ်ဝပ်နေစေပုံ တစ်ခုတည်းသော အာရုံရှိအောင်ပြုခဲ့ပုံကို နွေရာသီ နောက်ဆုံးလ နွားကျောင်းသားဥပမာဖြင့် မိန့်ကြားတော်မူပါသည်။
သမ္မာဝိတက်များကို ကြိမ်ဖန်များစွာ ကြံစည်သုံးသပ်သည့်အခါ ရူပါဝစရဈာန်စိတ် များ, ပု-ဒိ-အာ ဝိဇ္ဇာ(၃)ပါးဖြစ်ပုံ၊ မုဆိုးဥပမာ, သူတော်ကောင်း ဥပမာတို့ဖြင့် သာဝကတို့၏ အကျိုးစီးပွားအလို့ငှာ ဆောင်ရွက်တော်မူနေပုံ၊ မမေ့မလျော့ အားထုတ် သင့်ပုံ အနုသာသနီကို မိန့်ကြားတော်မူပါသည်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ မှတ်သားဖွယ် ဖွင့်ဆိုချက်များ ရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဒွေဗြာဟ္မဏသုတ္တ
ဒွေဗြာဟ္မဏသုတ္တ (၂)-အံ၊၁၊၁၅၄။ အံ၊မြန်၊၁၊၁၇၃။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၄၀။ အံ၊ဋီ၊၂၊၁၂၇။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ တိကနိပါတ၊ ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ (၆) ၁-ဗြာဟ္မဏဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
ဇိဏ္ဏ, ဝုဒ္ဓ, မဟလ္လက, အဒ္ဓဂတ, ဝယောအနုပ္ပတ္တဖြစ်ကြသော အသက် (၁၂၀) ရှိပြီးသော ဗြာဟ္မဏကြီး (၂)ဦးတို့၏ လျှောက်ထားချက်အရ ဤလောကကို ဇရာ, ဗျာဓိ, မရဏတို့ အဆင့်ဆင့်ဆောင်နေရာ၌ ကိုယ်, နှုတ်, စိတ်တို့ အကုသိုလ် မဖြစ်အောင် စောင့်ရှောက်နေခြင်းသည် တမလွန်ဘဝ၌ တာဏ, လေဏ, ဒီပ, သရဏ, ပရာယဏ-ဖြစ်သည်ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၁၊၁၅၅။ အံ၊မြန်၊၁၊၁၇၄။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၄၁။ အံ၊ဋီ၊၂၊၁၂၇။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ တိကနိပါတ၊ ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ (၆) ၁-ဗြာဟ္မဏဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
ဤလောကကို ဇရာမီး, ဗျာဓိမီး, မရဏမီးတို့ ရဲရဲပြောင်ပြောင် တောက် လောင်နေပုံ၊ ထိုသို့ ဇရာ, ဗျာဓိ, မရဏမီးတို့ ငြီးငြီးထိန်ပြောင် တောက်လောင်နေသော ဤလောကကြီးထဲ၌ ကိုယ်, နှုတ်, စိတ်တို့ဖြင့် (အကုသိုလ်မဖြစ်အောင်) ထိန်းသိမ်းစောင့်ရှောက်နေခြင်းသည် တမလွန်ဘဝ၌ တာဏ, လေဏ, ဒီပ, သရဏ, ပရာယဏ ဖြစ်သည်ဟု ဗြာဟ္မဏကြီး (၂)ဦးတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဓဇဂ္ဂသုတ္တ
ဓဇဂ္ဂသုတ္တ-သံ၊၁၊၂၂၀-၂။ သံ၊မြန်၊၁၊၂၀၅-၇။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၃၁၁-၂။ သံ၊ဋီ၊၁၊၃၃၁-၂။ ။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၁-သက္ကသံယုတ္တ၊ ပဌမဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
ပရိတ္တ(၁၁)သုတ်အပါအဝင် သုတ်ဖြစ်ပါသည်။
နတ်, အသူရာတို့စစ်ပွဲ၌ ဘယ, ဆမ္ဘိတတ္တ, လောမဟံသဖြစ်သော နတ်တို့သည် သိကြားမင်း, ပဇာပတိနတ်မင်း, ဝရုဏနတ်မင်း, ဤသာနနတ်မင်းကြီးတို့၏ ရထားဦး အောင်လံတံခွန်ဖျားကိုကြည့်လျှင် ယင်းတို့ ပျောက်ကင်းလိမ့်မည်ဟု သိကြားမင်းက မိန့်ကြားသော်လည်း သိကြားမင်းသည် ရာဂ, ဒေါသ, မောဟ မကင်းသေးသောကြောင့် ပျောက်ချင်လည်းပျောက်လိမ့်မည်၊ မပျောက်ချင်လည်း မပျောက်နိုင်။
အရည, ရုက္ခမူလ, သုညာဂါရ၌နေ၍ ဘာဝနာလုပ်ငန်း အားထုတ်ကြကုန်သော ရဟန်းတို့အား ယင်းသဘာဝတို့ဖြစ်ပေါ်လာလျှင် ဘုရားဂုဏ်တော်, တရား ဂုဏ်တော်, သံဃာဂုဏ်တော် တစ်မျိုးမျိုးကို ပွားများလျှင် ယင်းတို့ ပျောက်ကင်းသွား မည်။ မြတ်စွာဘုရားသည် ရာဂ, ဒေါသ, မောဟ ကင်းပြီးသောကြောင့် ဖြစ်ပုံကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ သိကြားမင်း၏ ဝေဇယန္တာရထားအကြောင်းနှင့် “ဓဇဂ္ဂ ပရိတ္တံ မံ ရက္ခတု ဟု ရွတ်ဆိုခြင်းကြောင့် ဒီဃဝါပီစေတီတော်အကြည်မှ ကျလာ သောရဟန်း အသက်ဘေးမှ ချမ်းသာခဲ့ပုံကို ဖွင့်ဆိုထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဓနသုတ္တ
ဓနသုတ္တ-အံ၊၂၊၄၆-၇။ အံ၊မြန်၊၂၊၅၇-၉။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ပဉ္စကနိပါတ၊ ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၅-မုဏ္ဍရာဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
သဒ္ဓါ, သီလ, သုတ, စာဂ, ပညာ ဟူသော ဓန(၅)မျိုးရှိသူသည် အဒလိဒ္ဒ, အမောဃဇီဝိတဖြစ်ပုံအကျယ်ကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဓနဉ္ဇာနိသုတ္တ
ဓနဉ္ဇာနိသုတ္တ (၂)-မ၊၂၊၃၉၅-၄၀၆။ မ၊မြန်၊၂၊၄၀၀-၄၁၁။ မ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၉၃-၄။ မ၊ဋီ၊၃၊၁၉၆-၇။
-မဇ္ဈိမနိကာယ၊ မဇ္ဈိမပဏ္ဏာသ၊ ၅-ဗြာဟ္မဏဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
အရှင်သာရိပုတ္တရာ မဂဓနိုင်ငံ ဒက္ခိဏဂီရိဇနပုဒ်၌ ဝါကပ်တော်မူစဉ် သီတင်းကျွတ်ပြီး၍ ရာဇဂြိုဟ်မှကြွလာသော အညတြရဟန်း၏ လျှောက်ထားချက်အရ ဓနဉ္စာနီပုဏ္ဏားမိသားစုနှင့် ဓနဉ္စာနီပုဏ္ဏား၏ အဓမ္မစရိယာ, ဝိသမစရိယာအကြောင်းကို ကြားသိတော်မူပုံ။ အရှင်သာရိပုတ္တရာက ဓနဉ္စာနီပုဏ္ဏားကြီးအား အဓမ္မစရိယာ, ဝိသမစရိယာ၏ အကြောင်း (၁၀)မျိုးကြောင့် ငရဲ၌ဖြစ်နိုင်ပုံ ယင်းအကြောင်းပါ ပုဂ္ဂိုလ်များက ငရဲမှလွတ်အောင် မဆောင်ရွက်နိုင်ပုံ ယင်းအကြောင်း (၁၀)မျိုးနှင့်ဆက်စပ်၍ အဓမ္မ စရိယာ ဝိသမစရိယာထက် ဓမ္မစာရီ၊ သမစာရီ၊ ဓမ္မိကကမ္မန္တ၊ အပါပကမ္မ၊ ပုညပဋိပဒါကို ပြုကျင့်သင့်ပုံ၊ ဓနဉ္စာနီပုဏ္ဏား၏ ဘဝနေဝင်ချိန် ဝေဒနာခံစားမှုနှင့် ဆက်စပ်၍ ဥပမာ(၃)မျိုး၊ ဓနဉ္စာနီပုဏ္ဏားအား ဗြဟ္မာပြည်ရောက်ကြောင်းလမ်းစဉ် ဟောတော်မူပုံ၊ မကြာမီစုတေ၍ ဗြဟ္မာပြည်၌ဖြစ်ကြောင်းကို ဘုရားရှင်ဟောတော်မူပုံကို ပြဆိုသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ရာဇဂြိုဟ်မြို့တော် ဒက္ခိဏဂိရဇနပုဒ်၊ ဝိလုမ္ပ, ဉာတိ, သာလောဟိတ-အစရှိသော မှတ်သားဖွယ် ဖွင့်ဆိုချက်များ ပါရှိပါသည်။
-သံ၊၁၊၁၆၂-၃။ သံ၊မြန်၊၁၊၁၅၃-၄။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၂၀၇-၉။ သံ၊ဋီ၊၁၊၂၅၄-၅။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၇-ဗြာဟ္မဏသံယုတ္တ၊ ၁-အရဟန္တဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
ဘုရားရှင် မဂဓနိုင်ငံ ရာဇဂြိုဟ်မြို့ ဝေဠုဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် သောတာပန် အရိယာသာဝိကာ ဓနဉ္စာနီပုဏ္ဏေးမ၏ “နမော တဿ” မဟာပဏာမဖြင့် ဘုရားရှင်အား ရှိခိုးမှုနှင့်ဆက်စပ်၍ မိစ္ဆာအယူရှိသော ဘာရဒွါဇ ပုဏ္ဏား၏ ဘုရားရှင်အား နှိပ်ကွပ်ရန် “ကိံသု ဆေတွာ”အစရှိသော ဂါထာဖြင့် ရွတ်ဆိုမေးမြန်းသည်ကို “ကောဓံ ဆေတွာ”အစရှိသော ဂါထာဖြင့် ဘုရားရှင်က ဖြေကြားတော်မူရာ ဘာရဒွါဇပုဏ္ဏားက သရဏဂုံတည်၍ ရဟန်းပြုလိုကြောင်း လျှောက်ထားပြီး ရဟန်းတရားအားထုတ်သဖြင့် မကြာမီ ရဟန္တာဖြစ်သည်ကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ဓနဉ္စာနီမျိုးနွယ် ဥဒါန်းမြွက်ဆိုသည့် ဗြာဟ္မဏ ဘတ္တပွဲ အရိယာသာဝိကာအကြောင်း၊ ဥဘတောကောဋိက ဂါထာဖွင့်ဆိုချက်၊ သံလျှက်နှစ်မျိုး-အစရှိသော မှတ်သားဖွယ် ဖွင့်ဆိုချက်များ ရှိပါသည်။ ဋီကာ၌ “နမော တဿ”သည် ပဉ္စပါကဂါထာဟု မိန့်ဆိုထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဓနီယသုတ္တ
ဓနီယသုတ္တ-သုတ္တနိ၊၂၈၂-၄။ သုတ္တနိ၊မြန်၊၂၆၇-၉။ သုတ္တနိ၊ဋ္ဌ၊၁၊၂၄-၄၁။
ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ သုတ္တနိပါတ, ၁-ဥရဂဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
ဘုရားရှင်သည် သာဝတ္ထိမြို့တော်မှ ယူဇနာ (၇၀၀)ဝေးကွာသော ဓနိယ ဂေါပါ၏ နွားခြံသို့ကြွရောက်တော်မူပြီး မဟီမြစ်ကမ်း၌ သုံးသောင်းသောနွားအုပ်၊ ဇနီးနှင့်တကွ သား(၅)ယောက်၊ သမီး(၅)ယောက်၊ ချွေးမ(၅)ယောက်၊ အလုပ်သမား ပေါင်း များစွာဖြင့် ဝိဒေဟ(တိုင်း)နိုင်ငံ၊ ပဗ္ဗတတိုင်း၊ ဓမ္မကောဏ္ဍမြို့သား နွားသူဌေး ဓနိယ၏ မိုးကြီးရွာတော့မည်ကို သိသဖြင့် မိုးကြီးရွာခြင်းကြောင့် မိုးတွင်းကာလ၌ ပြုလုပ်သင့်သည့်လုပ်ငန်းတို့ကို ပြုလုပ်ပြီးခြင်းကြောင့် မိုးအတွက် ကြောင့်ကြဖွယ်မရှိပုံ မိမိ နွားအုပ်၏ခံနိုင်ရည်ရှိပုံ၊ အိမ်ရှင်မဂေါပီ၏ဂုဏ်ရည်၊ ကိုယ်ပိုင်လုပ်ငန်းနှင့် ကျန်းမာရေး ကောင်းမွန်သော သားလိမ္မာ, သမီးလိမ္မာတို့၏ဂုဏ်ရည်၊ နွားအုပ်ရှိ နွားတို့ အကြောင်း ဆောင်ရွက်ဖွယ်အသွယ်သွယ်တို့ ပြီးစီးနေပုံတို့ကိုလည်းကောင်း ဘုရားရှင်က သဒ္ဒါတူ အနက်အဓိပ္ပါယ်မတူသည့် လောကုတ္တရာဂုဏ်ရည်ပြ ဂါထာတို့ဖြင့် လည်းကောင်း တစ်ဂါထာစီ ဓနိယသီဆိုသည့် ဂါထာပြီးတိုင်း မိန့်ကြားတော်မူပါသည်။
သစ္စာလေးပါးကို ပြဆိုသည့် ဂါထာအဆုံး၌ ဓနိယဇနီးမောင်နှံနှစ်ဦးနှင့် သမီး နှစ်ယောက်တို့ သောတာပန် အရိယာသာဝကဖြစ်ကြသည်။ ဓနိယနှင့် ဇနီးတို့က ရဟန်းပြုပေးရန် တောင်းပန်သည့်အခါ မာရ်နတ်လာရောက် နှောက်ယှက်သဖြင့် ဘုရားရှင်က “သောစတိ ပုတ္တေဟိ ပုတ္တိမာ” အစရှိသော ဂါထာဖြင့် အရဟတ္တဖိုလ် အထွဋ်တပ်၍ ဟောတော်မူပါသည်။ ဓနိယဇနီးမောင်နှံတို့ ရဟန်းပြုကြပြီး အရဟတ္တဖိုလ် ရောက်ရှိပုံကို ပြဆိုသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ မှတ်သားဖွယ်ရာများစွာ ရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဓနုဂ္ဂဟသုတ္တ
ဓနုဂ္ဂဟသုတ္တ-သံ၊၁၊၄၅၆။ သံ၊မြန်၊၁၊၄၄၅။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၀၇-၉။ သံ၊ဋီ၊၂၊၁၈၉-၁၉၀။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၉-ဩပမ္မသံယုတ္တ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
အလွန်လိမ္မာကျွမ်းကျင်သော လေးသမားတို့ အရပ်လေးမျက်နှာသို့ ပစ်လွှတ် အပ်သောအခါ မြှားတို့ကို မြေပြင်သို့မကျမီ ကောက်ယူနိုင်သော ယောက်ျား၏ လျင်မြန်ခြင်းထက် လ, နေတို့က လျင်မြန်ပုံ၊ လ-နေတို့ လျင်မြန်ချင်းထက် လ နေ တို့ရှေ့မှ ပြေးသွားကုန်သောနတ်တို့က လျင်မြန်ပုံ၊ ယင်းနတ်တို့ လျင်မြန်ခြင်းထက် အလွန်လျင်မြန်စွာ အသက်တို့သည် ကုန်ဆုံးနေပုံကို မိန့်ကြားတော်မူပြီး “ဤသာ သနာတော်၌ ငါတို့သည် မမေ့မလျော့ နေကြကုန်အံ့”ဟု ဤသို့လျှင် သင်တို့ ကျင့်ရမည်ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ မှတ်သားဖွယ် ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဓမ္မသုတ္တ
ဓမ္မသုတ္တ(၃)-အံ၊၃၊၄၅၄။ အံ၊မြန်၊၃၊၄၄၆။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဒသကနိပါတ၊ တတိယပဏ္ဏာသ၊ (၁၄) ၄-သောဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ (ပ) မိစ္ဆာဝိမုတ္တိဟူသော တရားဆယ်ပါးသည် အဓမ္မဖြစ်ပြီး သမ္မာဒိဋ္ဌိ (ပ) သမ္မာဝိမုတ္တိဟူသော တရားဆယ်ပါးသည် ဓမ္မဖြစ်ပုံကို အထက်ပါ သာဓုသုတ် အတိုင်း ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၃၊၄၈၃။ အံ၊မြန်၊၃၊၄၅၃။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဒသကနိပါတ၊ စတုတ္ထပဏ္ဏာသက၊ (၁၈)၃-သာဓုဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
ဒုစရိုက်တရားဆယ်ပါးသည် “အဓမ္မ၊ သုစရိုက်တရားဆယ်ပါးသည် “ဓမ္မ” ဖြစ်သည်ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သုတ္တနိ၊၃၂၅-၆။ သုတ္တနိ၊မြန်၊၃၀၈။ သုတ္တနိ၊ဋ္ဌ၊၂၊၆၀-၅။
ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ သုတ္တနိပါတ, ၂-စူဠဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
အရှင်သာရိပုတ္တရာထေရ်၏ အရှင်အဿဇိထေရ်အား အရိုအသေပြုမှုနှင့် ဆက်စပ်၍ ပညာရှိဆရာနှင့် လူမိုက်ဆရာတို့ကို ဆည်းကပ်မှုကြောင့် ရနိုင်သော အကျိုး, အပြစ်တို့ကို ခွဲခြားမိန့်ကြားပြီး ပညာရှိသူတော်ကောင်း ဆရာကို ဆည်းကပ်ထိုက်ပုံကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဓမ္မကထိကသုတ္တ
ဓမ္မကထိကသုတ္တ (၄)-သံ၊၁၊၂၅၈။ သံ၊မြန်၊၁၊၂၄၃။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၂။ သံ၊ဋီ၊၂၊၃၉။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-နိဒါနသံယုတ္တ၊ ၂-အာဟာရဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
ဇရာမရဏမှ အဝိဇ္ဇာတိုင်အောင်သော ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒဓမ္မ၏ တစ်ပါးစီ တစ်ပါး စီကို နိဗ္ဗိန္ဒ, ဝိရာဂ, နိရောဓဖြစ်ပုံကို ဟောပြနိုင်သော ရဟန်းကို “ဓမ္မကထိကရဟန်း”၊ ယင်းဓမ္မ၏ နိဗ္ဗိန္ဒ၊ ဝိရာဂ၊ နိရောဓဖြစ်ရန် ကျင့်ကြံအားထုတ်သောရဟန်းကို “ဓမ္မာနုဓမ္မပဋိပန္နရဟန်း’၊ ယင်းဓမ္မ၏ နိဗ္ဗိဒ၊ ဝိရာဂ၊ နိရောဓမှ အနုပါဒါဝိမုတ္တ ရဟန်းကို “ဒိဋ္ဌဓမ္မနိဗ္ဗာနပတ္တရဟန်း”ဟု ခေါ်ဆိုသင့်ပုံကို အညတရရဟန်း၏ မေးလျှောက် ချက်အရ ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၂၊၁၃၃။ သံ၊မြန်၊၂၊၁၂၄။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၀၅။ သံ၊ဋီ၊၂၊၂၅၉။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-ခန္ဓသံယုတ္တ၊ (၁၂) ၂-ဓမ္မကထိကဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် အညတရရဟန်း၏ မေးလျှောက်ထားချက်အရ ခန္ဓာတစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ၌ နိဗ္ဗိဒါ, ဝိရာဂ, နိရောဓဖြစ်ရန် ဓမ္မကို ဟောသောရဟန်းကို “ဓမ္မကထိကရဟန်း” “ဓမ္မာနု ဓမ္မပဋိပန္နရဟန်း” “ဒိဋ္ဌဓမ္မနိဗ္ဗာနပတ္တရဟန်း”ဟု ခေါ်ဆိုသင့်ပုံကို ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၂၊၁၃၃။ သံ၊မြန်၊၂၊၁၂၄။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၀၅။ သံ၊ဋီ၊၂၊၂၅၉။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-ခန္ဓသံယုတ္တ၊ ၁၂-ဓမ္မကထိကဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
အညတရ ရဟန်း၏ မေးလျှောက်ချက်အရ အထက်ပါသုတ်အတိုင်း ခန္ဓာ တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ၌ ဓမ္မကထိကရဟန်း၊ ဓမ္မာနုဓမ္မပဋိပန္နရဟန်း၊ ဒိဋ္ဌဓမ္မနိဗ္ဗာနပတ္တ ရဟန်းတို့ကို ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၁၊၄၅၅။ အံ၊မြန်၊၁၊၄၆၇-၈။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၃၈။ အံ၊ဋီ၊၂၊၃၃၆။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ တတိယပဏ္ဏာသက၊ (၁၄)၄-ပုဂ္ဂလဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
ဓမ္မကထိကပုဂ္ဂိုလ်လေးမျိုး၊ ဒေသနာ(၄)မျိုး၊ ဓမ္မပဋိဂ္ဂါဟက ပုဂ္ဂိုလ်(၄)မျိုးတို့ကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဓမ္မကထိကပုစ္ဆသုတ္တ
ဓမ္မကထိကပုစ္ဆသုတ္တ-သံ၊၂၊၃၅၃။ သံ၊မြန်၊၂၊၃၄၈။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-သဠာယတနသံယုတ္တ၊ (၁၅)၅-နဝပုရာဏဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
အဇ္ဈတ္တိကာယတန တစ်ပါးစီ, တစ်ပါးစီ၏ နိဗ္ဗိဒါ၊ ဝိရာဂ၊ နိရောဓအကျိုးငှာ ဓမ္မကိုဟောပြောသောရဟန်းကို “ဓမ္မကထိကရဟန်း၊ ယင်းတို့၏ နိဗ္ဗိဒ၊ ဝိရာဂ၊ နိရောဓ အကျိုးငှာ ကျင့်သုံးသောရဟန်းကို “ဓမ္မာနုဓမ္မပဋိပန္နရဟန်း၊ ယင်းတို့၏ နိဗ္ဗိဒ၊ ဝိရာဂ၊ နိရောဓမှ အနုပါဒါဝိမုတ္တရဟန်းကို “ဒိဋ္ဌဓမ္မနိဗ္ဗာနပတ္တရဟန်း ဟုခေါ် ဆိုသင့်ပုံကို အညတရရဟန်း၏ မေးလျှောက်ချက်အရ ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဓမ္မစက္ကပ္ပဝတ္တနသုတ္တ
ဓမ္မစက္ကပ္ပဝတ္တနသုတ္တ-သံ၊၃၊၃၆၈-၃၅၁။ သံ၊မြန်၊၃၊၃၇၃-၇။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၂၇-၉။ သံ၊ဋီ၊၂၊၅၄၀-၁။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၂-သစ္စသံယုတ္တ၊ ၂-ဓမ္မစက္ကပ္ပဝတ္တနဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
(ဤဓမ္မစက္ကပ္ပဝတ္တနသုတ်တော်သည် ဝိ၊၃၊၁၄-၁၇။၌ ပဉ္စဝဂ္ဂိယ ကထာ ဟုလည်းကောင်း၊ ပဋိသံ၊၃၂၉-၃၃၂။၌ ဓမ္မစက္ကပ္ပဝတ္တနဝါရဟုလည်းကောင်း ပါရှိလေသည်။ ဤသုတ်တော်၌ ရှောင်ကြဉ်ရမည့် တရားနှစ်မျိုးနှင့် အပြစ်များ၊ ဆောင်ရ (ကျင့်သုံး)ရမည့်တရား(၈)ပါးနှင့် အကျိုးကျေးဇူးများ၊ သိရမည့် တရား(၄)မျိုးနှင့် သိပုံ(၁၂)ပါး၊ အဘိသမ္ဗုဒ္ဓဟု ဝန်မခံသေးပုံ နှင့်ဝန်ခံပြီးပုံ၊ ပဉ္စဝဂ္ဂီရဟန်းတော်များ ဤသုတ်တော်ကိုလက်ခံကြပုံ၊ အရှင်ကောဏ္ဍည သောတာပန်ဖြစ်ပုံ၊ နတ်ဗြဟ္မာတို့ ကောင်းချီးပေးကြွေးကြော်ကြပုံ၊ ဘုရားရှင်၏ ဥဒါန်းကျူးရင့်ပုံတို့ကို ဟောပြထားပါသည်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ မှတ်သားဖွယ် ဖွင့်ဆိုချက်များ ရှိပါသည်။
-ပဋိသံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၁၄-၉။ ပဋိသံ၊ ဂဏ္ဍိ။ ၃၃၄-၃၄၀။ တို့၌လည်း ဖွင့်ဆိုချက်များ ရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဓမ္မစရိယသုတ္တ
ဓမ္မစရိယသုတ္တ-သုတ္တနိ၊၃၂၁-၂။ သုတ္တနိ၊မြန်၊၃၀၃-၄။ သုတ္တနိ၊ဋ္ဌ၊၂၊၄၂-၈။
-ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ သုတ္တနိပါတ။ ၂-စူဠဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
ကောသလဘုရင်၏ လျှောက်ထားချက်အရ ကပိလငါးကြီးကို အကြောင်းပြု၍ အရဟတ္တဖိုလ်ကို အထွတ်တပ်၍ ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။ ဤသုတ်၌ အမြတ်ဆုံးဥစ္စာဖြစ်သော အကျင့်မြတ်(၂)ပါး၊ သားသမင်နှင့် တူသောရဟန်း၊ ဘုရားရှင်၏တရားတော်ကို မသိနိုင်သောရဟန်း၊ ငရဲရောက်ကြောင်း အကုသိုလ်ခရီးလမ်းကို မသိသောရဟန်း၊ တမလွန်ဘဝ၌ ဆင်းရဲရောက်မည့်ရဟန်း၊ ဆေးကြော၍ မစင်နိုင်သည့် အကုသိုလ်အညစ်အကြေး လိမ်းကျံနေသောရဟန်း၊ သာသနာတော်မှ ထုတ်ပယ်ရမည့်ရဟန်း၊ ဆင်းရဲ၏အဆုံးသို့ ရောက်အောင်ပြုကျင့်ရန် ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင်ဟောတော်မူပါသည်။ ဒေသနာတော်၏အဆုံး၌ ကပိလ(ရွှေ) ငါးကြီးဖမ်းဆီး ယူဆောင်လာသော တံငါသည်ငါးရာတို့ ဘုရားရှင်အထံတော်၌ ရဟန်းပြုကြပြီး အရဟတ္တဖိုလ်သို့ ရောက်ရှိကြပြီး ဘုရားရှင်နှင့်အတူ အာနေဉ္ဇဝိဟာရသမာပတ်ကို သုံးဆောင်ကြသူများဖြစ်ကြပုံ။ ဥဒါနပါဠိတော်၌ ယသောဇသုတ် အမည်ရှိပုံကို ပြဆိုသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ ကပိလငါးကြီး၏ အတိတ်ဝတ္ထုနှင့် ပစ္စုပ္ပန်ဝတ္ထု တံငါသည် ငါးရာ၏ အတိတ်ဝတ္ထုနှင့် ပစ္စုပ္ပန်ဝတ္ထုများ ပါရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဓမ္မစေတိယသုတ္တ
ဓမ္မစေတိယသုတ္တ-မ၊၂၊၃၂၀-၆။ မ၊မြန်၊၂၊၃၂၄-၃၃၀။ မ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၄၀-၅။ မ၊ဋီ၊၃၊၁၆၂-၃။
-မဇ္ဈိမနိကာယ၊ မဇ္ဈိမပဏ္ဏာသ၊ ၄-ရာဇဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
ကောသလမင်းကြီး ကြီးကျယ်သောမင်းခမ်းမင်းနားဖြင့် အပင်ပမ်းဖြေ ရှုမျှော် ခင်းများရှုစားရန် မြို့ပဥယျာဉ်သို့ထွက်ပုံ၊ ဥယျာဉ်တော်၌ သာယာဖွယ်များကို ရှုစား နေစဉ် ဘုရားရှင်ကိုသတိရသဖြင့် ဘုရားရှင် သီတင်းသုံးတော်မူရာ ထိုနေရာမှ သုံးယူဇနာကွာဝေးသော သကျနိုင်ငံ မေဒါဠုပနိဂုံးသို့ သွားရောက်၍ ဘုရားရှင်အား ဖူးမြော်ပြီး အရိုအသေပြုပုံ၊ အလွန်အကဲ အရိုအသေပြုမှုနှင့် ဆက်စပ်၍ ဘုရားရှင်က မေးတော်မူသဖြင့်
(၁) ဤဘုရားရှင်သာသနာတော်မှ အခြားသာသနာတော်၌ ဤကဲ့သို့ ပြည့်စုံစင်ကြယ်သော ဗြဟ္မစရိယမရှိဟု ရှုမြင်ပုံ၊
(၂) ဤဘုရားရှင်သာသနာတော်မှ ပြင်ပ၌ ဤကဲ့သို့ ညီညွတ်သော ပရိတ်သတ်မရှိပုံ
(၃) မြတ်စွာဘုရားသာသနာတော်၌ အရှင်ကောင်းတို့သည် အလွန်ဝမ်းမြောက်ဝမ်းသာ တက်ကြွစွာ မွေ့လျော်ပျော်ပိုက်သောသဘောရှိကြပြီး ပြည့်ဖြိုးသောဣန္ဒြေဖြင့် ကြောင့်ကြမဲ့ မာန်မာနအမွေးကိုချထားကြပြီး သူတစ်ပါးတို့ပေးလှူသဖြင့် အသက် မွေးကြ၍ သားသမင်တို့ကဲ့သို့သော စိတ်ဖြင့် နေနိုင်ကြပုံ၊
(၄) ဤသာသနာတော်မှပြင်ပ၌ မတွေ့ရသော တုတ်၊ လက်နက်မပါဘဲ ယဉ်ကျေးအောင် ဆုံးမထားသည့် ပရိတ်သတ်ကို ရှုမြင်ရပုံ၊
(၅) ဘုရားရှင်၏ ဓမ္မကထာကို နာယူကြရသဖြင့် ဘုရားရှင်အား ဝါဒတင်ရန် အယူဝါဒကို ပြင်ဆင်ပြီးလာကြသော မင်း, သမဏ, ဗြာဟ္မဏ, ဂဟပတိ ပညာရှိတို့ ဝါဒမတင် နိုင်ကြတော့ပဲ ဘုရားရှင်၏ တပည့်အဖြစ် ခံယူသွားကြပုံ၊
(၆) ရဟန်းပြုပြီး ရဟန္တာဖြစ်သွားကြပုံ၊
(၇) ဣသိဒတ္တ၊ ပုရာဏတို့ ကျေးဇူးအလွန်များသော မိမိထက် ဘုရားရှင်ကိုသာ ပိုမိုအလေးပြုကြပုံ အစရှိသဖြင့် ဘုရားရှင်သာသနာတော်နှင့် အခြားသာသနာ အစရှိ သည်တို့ကို အကျယ်တဝင့် နှိုင်းယှဉ်လျှောက်ထားပြီး သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ၊ သွက္ခာတော ဘဂဝတာဓမ္မာ၊ သုပ္ပဋိပန္နော ဘဂဝတော သာဝကသံဃော ဟူသော ဤဓမ္မနွယဖြစ်နေပါ၏။ အမျိုးဇာတ်၊ သက်တူရွယ်တူဖြစ်သော တပည့်တော်သည် ဤအကြောင်းကြောင့် အလွန်အရိုအသေပြုပါ၏ဟု လျှောက်ထားပြီး ပြန်လည်ထွက်ခွါ သွားပုံ၊ ဘုရားရှင်က ရဟန်းတို့အား ကောသလဘုရင်လျှောက်ထားသွားသည့် ဤဓမ္မ စေတိယသင်ယူထားကြရန်၊ ဆောင်ထားကြရန် အတ္ထသံဟိတ၊ အာဒိဗြဟ္မစရိယက ဖြစ်သွားပုံကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ ဗန္ဓုလစစ်သူကြီးနှင့် သား(၃၂)ယောက်တို့ အကြောင်းမဲ့ ကွပ်မျက်ခံကြရပုံ၊ ဤကိစ္စကြောင့် နောင်တရပြီး ကောသလဘုရင် နေမထိဖြစ်ပုံ၊ ဗန္ဓုလစစ်သူကြီးကတော် မလ္လိကာ၏ ခံနိုင်ရည်ရှိပုံ၊ ဒီဃကာရာယနစစ်သူကြီးဖြစ်ပုံ၊ ကကုဓဘဏ္ဍာငါးမျိုး၊ အဆောင်အယောင်များဖြင့် ရှင်ဘုရင်များ ဘုရားရှင်ထံတော်သို့ မဝင်ကြပုံ၊ ဒီဃကာရာယန အထင်လွဲသွားပုံ၊ ဝိဋဋူဘကို မင်းမြှောက်ပြီး သာဝတ္ထိသို့ ပြန်သွားပုံ၊ ကောသလဘုရင် နတ်ရွာစံပုံ အစရှိတို့ကို ဖွင့်ဆိုထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဓမ္မညူသုတ္တ
ဓမ္မညူသုတ္တ-အံ၊၂၊၄၈၃-၆။ အံ၊မြန်၊၂၊၆၀၄-၇။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၈၄။ အံ၊ဋီ၊၃၊၁၉၁-၂။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ သတ္တကနိပါတ၊ ၇-မဟာဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
ဓမ္မညူ, အတ္ထညူ, အတ္တညူ, မတ္တညူ ကာလညူ, ပရိသညူ, ပုဂ္ဂလ ပရောပရညူဟူသော ပုဂ္ဂိုလ်(၅)မျိုးကို အကျယ်ဝေဖန်၍ ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ မှတ်သားဖွယ် ဖွင့်ဆိုချက်များ ရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဓမ္မဒါယာဒသုတ္တ
ဓမ္မဒါယာဒသုတ္တ-မ၊၁၊၁၅-၉။ မ၊မြန်၊၁၊၁၆-၂၁။ မ၊ဋ္ဌ၊၁၊၉၁-၁၁၃။ မ၊ဋီ၊၁၊၁၈၀-၂၀၅။
-မဇ္ဈိမနိကာယ၊ မူလပဏ္ဏာသ၊ ၁-မူလပရိယာယဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်ဝယ် သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် လာဘဂရုကရဟန်းတို့ကို အကြောင်းပြု၍ အာမိသဒါယာဒ မဖြစ်ကြရန် ဓမ္မဒါယာဒသာဖြစ်ကြရန်၊ အာမိသဒါယာဒရဟန်းတို့ကို အကြောင်းပြု၍ ဘုရားရှင်နှင့် ရဟန်းတို့ ကဲ့ရဲ့ဖွယ်ဖြစ်နိုင်ပုံ၊ ဓမ္မဒါယာဒရဟန်းတို့ကို အကြောင်းပြု၍ ဘုရားရှင်နှင့်ရဟန်းတို့ ချီးမွမ်းခံကြရပုံ၊ အာမိသဂရုကရဟန်းနှင့် ဓမ္မဂရုကရဟန်းတို့ ခြားနားကြပုံ၊ ဓမ္မဂရုကရဟန်းကိုသာ ချီးမွမ်းထိုက်ပုံကို ရဟန်းတို့အား မိန့်ကြားတော် မူပါသည်။
အရှင်သာရိပုတ္တရာက ဆက်လက်၍ ထေရ, နဝ, မဇ္ဈိမရဟန်းများ၏ ကဲ့ရဲ့ဖွယ်သုံးမျိုး၊ ချီးမွမ်းဖွယ်သုံးမျိုး၊ မဇ္ဈိမပဋိပဒါ၏ အကျိုး(၆)မျိုး၊ မဇ္ဈိမပဋိပဒါကို ကျင့်သုံးခြင်းကြောင့် လောဘအစရှိသော တရား(၁၆)ပါးကို ပယ်စွန့်နိုင်ပုံကို ဟောကြားတော်မူပါသည်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ အထူးမှတ်သားဖွယ် ဖွင့်ဆိုချက်များ ရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဓမ္မဒိန္နသုတ္တ
ဓမ္မဒိန္နသုတ္တ-သံ၊၃၊၃၅၆။ သံ၊မြန်၊၃၊၃၆၁-၂။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၂၁-၂။ သံ၊ဋီ၊၂၊၅၃၇။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၁-သောတာပတ္တိသံယုတ္တ၊ ၆-သပ္ပညဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် ကာသိနိုင်ငံ ဗာရာဏသီမြို့တော်အနီး ဣသိပတနမိဂဒါဝုန်တော ဝယ် သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် ဥပါသကာအခြံအရံငါးရာနှင့်အတူ ဓမ္မဒိန္နဥပါသကာ ရောက်ရှိလာပြီး မိမိတို့အား ဒီဃရတ္တဟိတသုခဖြစ်စေရန် ဩဝါဒ၊ အနုသာသနီပေးတော်မူရန် လျှောက်ထားသဖြင့် ဩဝါဒအနုသာသနီ ချီးမြှင့်တော်မူသောအခါ ထိုဩဝါဒ အနုသာသနီကို မိမိတို့လူသားများ မကျင့်နိုင်ကြသဖြင့် ငါးပါးသီလ၌ တည်သည့်လူသားတို့အား ဥတ္တရိဓမ္မကို ဟောတော်မူရန် လျှောက်ထားသဖြင့် သောတာပတ္တိယင်္ဂတရားလေးပါးကို ဟောတော်မူပါသည်။ မိမိတို့၌ ယင်းတရားများ တည်ရှိနေပုံကို လျှောက်ထားသည့်အခါ သင်တို့ သောတာပတ္တိဖိုလ်ကို ကောင်းစွာ ရအပ်ပေ၏ဟု ဘုရားရှင် မိန့်တော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ ဥပါသကာငါးရာစီ အခြံအရံရှိသော ဥပါသကာ (၇)ဦးနှင့် ဘုရားရှင် မိန့်ကြားတော်မူအပ်သော ကျင့်သုံးရမည့် သုတ်တော်များ သရုပ်ကို ဖွင့်ပြပြီး မနိုင်သောဝန်ကို တောင်းပန်ကြခြင်းကြောင့် ဘုရားရှင်က ကြီးလေးသော ဝန်ကို မိန့်ကြားတော်မူပုံ အစရှိသည်တို့ကို ဖွင့်ပြထားပါသည်။
ဋီကာ၌လည်း ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဓမ္မပဒသုတ္တ
ဓမ္မပဒသုတ္တ-အံ၊၁၊၃၃၇-၈။ အံ၊မြန်၊၁၊၃၅၃-၄။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၈၈။ အံ၊ဋီ၊၂၊၂၇၇။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၃-ဥရုဝေဠဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
အနဘိ, အဗျာပါဒ, သမ္မာသတိ, သမ္မာသမာဓိ-ဟူသော အဂ္ဂည, ရတ္တည, ဝံသည, ပေါရာဏ, အသံကိဏ္ဏ, အသံကိဏ္ဏပုဗ္ဗ, ဝိညူသမဏဗြဟ္မဏ အပ္ပဋိကုဋ္ဌ ဓမ္မပဒလေးပါးတို့ကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ မှတ်သားဖွယ် ဖွင့်ဆိုချက်များ ရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဓမ္မရာဇာသုတ္တ
ဓမ္မရာဇာသုတ္တ-အံ၊၂၊၁၃၂-၃။ အံ၊မြန်၊၂၊၁၆၄-၆။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၄၇။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ပဉ္စကနိပါတ၊ တတိယပဏ္ဏာသက၊ (၁၄)၄-ရာဇဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
ဓမ္မိက, ဓမ္မရာဇာဖြစ်သော စကြာမင်းသည် ဓမ္မကိုအမှီပြု၍ ဓမ္မကို ပူဇာ သက္ကာရ, လေးမြတ်, ပူဇော်ခြင်းအစရှိသည်ကိုပြုလျှက် နောက်လိုက် နောက်ပါ ပရိသတ်အပေါင်း၌ ဓမ္မိကရက္ခာဝရဏဂုတို့ကို စီရင်လျှက် တစ်စုံတစ်ယောက်သော ဆန့်ကျင်ဘက်ရန်သူသည် လက်ဖြင့်မလည်နိုင်သော စကြာရတနာကို လည်စေ သကဲ့သို့ ဘုရားရှင်သည်လည်း ဘိက္ခု, ဘိက္ခုနီ, ဥပါသက, ဥပါသိကာ ပရိတ်သတ် လေးမျိုးမှီဝဲအပ်သော ကာယ, ဝစီ, မန အာဇီဝ, ဂါမနိဂမ မမှီဝဲအပ်သော ကာယ, ဝစီ, မန, အာဇီဝ, ဂါမနိဂမ ဓမ္မိကရက္ခာဝရဏဂုတ္တိကို စီရင်တော်မူလျှက် ဤလောက၌ တစ်စုံတစ်ယောက်သော သမဏ, ဗြဟ္မဏ, ဒေဝ, မာရ, ဗြဟ္မာသည် မလည်စေနိုင်သော ဓမ္မစက္ကကို လည်စေနိုင်၏ အစရှိသည်ဖြင့် ရဟန်းတို့အား အကျယ်အားဖြင့် ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဓမ္မဝါဒီပဉှာသုတ္တ
ဓမ္မဝါဒီပဉှာသုတ္တ-သံ၊၂၊၄၄၈။ သံ၊မြန်၊၂၊၄၄၄။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၄-ဇမ္ဗုခါဒကသံယုတ္တ၊ တတိယသုတ်။
အရှင်သာရိပုတ္တရာထေရ် မဂဓနိုင်ငံ နာလကရွာ၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ဇမ္ဗုခါဒကပရိဗိုဇ်၏ မေးလျှောက်ချက်အရ
-ရာဂ၊ ဒေါသ၊ မောဟ ပယ်ခြင်းငှာ ဓမ္မကို ဟောပြောသူသည် “ဓမ္မဝါဒီ”၊
-ရာဂ၊ ဒေါသ၊ မောဟ ပယ်ရန် ကျင့်သုံးနေသူသည် “သုပ္ပဋိပန္န”၊
-ရာဂ၊ ဒေါသ၊ မောဟ ကိုအကြွင်းမဲ့ပယ်ပြီးသူသည် “သုဂတ”၊
-ရာဂ၊ ဒေါသ၊ မောဟ ပယ်ရန်အကျင့်သည် “အဋ္ဌင်္ဂိကအရိယမဂ်” ဖြစ်ကြောင်း ဖြေကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဓမ္မဝိဟာရီသုတ္တ
ဓမ္မဝိဟာရီသုတ္တ (၂)-အံ၊၂၊၇၆။ အံ၊မြန်၊၂၊၉၃၊ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၂-၃။ အံ၊ဋီ၊၃၊၂၈-၉။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ပဉ္စကနိပါတ၊ ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ ၃-ယောဓာဇီဝဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
အညတရ ရဟန်း၏ မေးလျှောက်ချက်အရ ပရိယတ္တိဗဟုလပုဂ္ဂိုလ်၊ ပညတ္တိဗဟုလပုဂ္ဂိုလ်၊ သဇ္ဈာယဗဟုလပုဂ္ဂိုလ်၊ ဝိတက္ကဗဟုလပုဂ္ဂိုလ်၊ ဓမ္မဝိဟာရီပုဂ္ဂိုလ်တို့ကို မိန့်ကြားတော်မူပြီး “ဓမ္မဝိဟာရီပုဂ္ဂိုလ်”ဖြစ်ရန် ကျင့်သုံးဖို့ ဘုရားရှင် ဟောတော်မူ သည်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ မှတ်သားဖွယ်ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
-အံ၊၂၊၇၇-၈။ အံ၊မြန်၊၂၊၉၅-၆။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ပဉ္စကနိပါတ၊ ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ ၃-ယောဓာဇီဝဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
အညတရ ရဟန်း၏ မေးလျှောက်ချက်အရ အထက်သုတ်ပါ ပုဂ္ဂိုလ် (၅)မျိုးကိုပင် တဆင့်တိုး၍ ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဓမ္မဿဝနသုတ္တ
ဓမ္မဿဝနသုတ္တ-အံ၊၂၊၂၁၆။ အံ၊မြန်၊၂၊၂၇၂။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ပဉ္စကနိပါတ၊ ပဉ္စမပဏ္ဏာသက၊ (၂၁)၁-ကိမိလဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
တရားနာခြင်းကြောင့် ရရှိခံစားနိုင်သော အကျိုးငါးပါးကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဓမ္မာနုဓမ္မဋိပန္နသုတ္တ
ဓမ္မာနုဓမ္မဋိပန္နသုတ္တ-ဣတိဝုတ်၊၂၅၀။ ဣတိဝုတ်၊မြန်၊၂၃၅။ ဣတိဝုတ်၊ဋ္ဌ၊၂၅၆-၇။ “ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ ဣတိဝုတ္တက၊ တိကနိပါတ၊ စတုတ္ထဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
ဓမ္မာနုဓမ္မပဋိပန္နကရဟန်း၏ ဓမ္မာနုဓမ္မပုဂ္ဂိုလ်အဖြစ် လျော်လျောက် ပတ်သော ဖြေဆိုချက်များကို ဓမ္မာရာမောအစရှိသော ဂါထာတို့ကို ထောက်ထား၍ ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူပုံကို ခုဇ္ဇုတ္တရာက သာမာဝတီအမှူးရှိသော မိဖုရားတို့အား ဟောကြားည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ မှတ်သားဖွယ် ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဓမ္မာနုပဿီသုတ္တ
ဓမ္မာနုပဿီသုတ္တ-အံ၊၂၊၃၉၁။ အံ၊မြန်၊၂၊၄၉၆။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဆက္ကနိပါတ၊ ၁၂-သာမညဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
ကမ္မာရာမ, ဘဿာရာမ, နိဒ္ဒါရာမ, သင်္ဂဏိကာရာမ, ဣန္ဒြိယေသု အဂုတ္တဒွါရတာ, ဘောဇနေ အမတ္တညုတာဟူသော တရား (၆)ပါးတို့ကို မပယ်မစွန့်ပဲ အဇ္ဈတ္တ, ဗဟိဒ္ဓ, အဇ္ဈတ္တဗဟိဒ္ဓ ဖြစ်သော ကာယတို့၌ ကာယာနုပဿီ, ဝေဒနာတို့၌ ဝေဒနာနုပဿီ၊ စိတ်၌ စိတ္တာနုပဿီ၊ ဓမ္မတို့၌ ဓမ္မာနုပဿီဖြစ်၍ နေခြင်းငှါ မဖြစ်ထိုက်၊ ယင်းတရား(၆)ပါးတို့ကို ပယ်စွန့်၍ရှုနေလျှင် ဖြစ်နိုင်၏ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဓမ္မိကသုတ္တ
ဓမ္မိကသုတ္တ (၂)-အံ၊၂၊၃၂၁-၈။ အံ၊မြန်၊၂၊၄၁၀-၇။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၂၀-၂။ အံ၊ဋီ၊၃၊၁၁၈-၉။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဆက္ကနိပါတ၊ ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၅-ဓမ္မိကဝဂ္ဂ၊ ဒွါဒသမသုတ်။
ဇာတိဘူမိအရပ်၌ အာဂန္တုကရဟန်းတို့ကို ဆဲရေးခြင်း အစရှိသော အကြောင်းကြောင့် ဥပါသကာတို့ နှင်ထုတ်လိုက်သော ကျောင်းတိုက်(၇) တိုက်တို့၏ ကျောင်းထိုင်ပုဂ္ဂိုလ် အရှင်ဓမ္မိကအား တီရဒဿိကသကုဏ ဥပမာအားဖြင့် မိန့်တော်မူပြီး ကောရဗျမင်း၏ သုပ္ပတိဋ္ဌ နိဂြောဓရာဇာအကြောင်း၊ ဆသတ္တာရတို့အား ပြစ်မှားဆဲရေးသူတို့ ခံစားရသော အပြစ်ထက် သောတာပန်ပုဂ္ဂိုလ်အား ပြစ်မှား ဆဲရေးသူတို့ ခံစားရသော အပြစ်ကကြီးမားပုံ၊ သဗြဟ္မစာရီပုဂ္ဂိုလ်တို့၌ စိတ်မပြစ်မှားပဲ ကျင့်ရန် ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ မှတ်သားဖွယ် ဖွင့်ဆိုချက်များ ရှိပါသည်။
-သုတ္တနိ၊၃၃၅-၉။ သုတ္တနိ၊မြန်၊၃၁၅-၉။ သုတ္တနိ၊ဋ္ဌ၊၂၊၉၉-၁၀၉။
ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ သုတ္တနိပါတ, ၂-စူဠဝဂ္ဂ၊ စုဒ္ဒသမသုတ်။
အခြံအရံ ဥပါသကာငါးရာနှင့်အတူ ရောက်ရှိလာသော ဓမ္မိက အနာဂါမ် ဥပါသကာက ဂါထာ(၉)ပုဒ်ဖြင့် ဘုရားရှင်၏ ဂုဏ်တော်တို့ကို ချီးကျူး လျှောက်ထားမေးလျှောက်သဖြင့် ဘုရားရှင်က ဂါထာ(၂၀)တို့ဖြင့် “အဂါရိယ, အနဂါရိယပဋိပဒါ”တို့ကို ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ မှတ်သားဖွယ် ဖွင့်ဆိုချက်များစွာ ပါရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဓာတုသုတ္တ
ဓာတုသုတ္တ (၅)-သံ၊၁၊၄၄၂။ သံ၊မြန်၊၁၊၄၃၁။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၇-ရာဟုလသံယုတ္တ၊ ပဌမဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ပထဝီဓာတ်, အာပေါဓာတ်, တေဇောဓာတ်, ဝါယောဓာတ်, အာကာသဓာတ်, ဝိညာဏဓာတ်ဟူသော ဓာတ် (၆)ပါးတို့တွင် တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီကို အနတ္တလက္ခဏသုတ် ဒေသနာတော်နည်းဖြင့် မေးမြန်းတော်မူပြီး သားတော် ရာဟုလာအား ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၂၊၁၉၂။ သံ၊မြန်၊၂၊၁၈၃။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၅-ဥပ္ပါဒသံယုတ္တ၊ နဝမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် အထက်သုတ်ပါ ဓာတ်(၆)ပါးတို့၏ စတင်၍ဖြစ်ခြင်း, တည်တံ့ခြင်း, အသစ်ဖြစ်ပေါ်ခြင်း ထင်ရှားစွာဖြစ်ခြင်းသည် ဆင်းရဲဒုက္ခ၏ စတင်၍ဖြစ်မှု, အနာရောဂါတို့၏ တည်တံ့မှု, ဇရာမရဏ၏ ထင်ရှားစွာ ဖြစ်ပေတည်းဟု လည်းကောင်း၊ ယင်းဓာတ် (၆)ပါးတို့၏ ချုပ်ခြင်း၊ ငြိမ်းပျောက်ခြင်း, ကွယ်ပျောက်ခြင်းသည် ဆင်းရဲ၏ချုပ်မှု ရောဂါတို့၏ငြိမ်းမှု, ဇရာ မရဏ၏ ကွယ်ပျောက်မူပေတည်းဟု လည်းကောင်း ဓာတ်တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီကို ခွဲခြမ်းဝေဖန်၍ အနုလောမ, ပဋိလောမ နည်းအားဖြင့် ရဟန်းတို့အား ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၂၊၁၉၆။ သံ၊မြန်၊၂၊၁၈၆။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၆-ကိလေသသံယုတ္တ။ နဝမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် အထက်သုတ်ပါ ဓာတ်(၆)ပါးတို့၌ ဆန္ဒရာဂဖြစ်ခြင်းသည် စိတ်၏ညစ်နွမ်းမှုဖြစ်ကြောင်း၊ ယင်းဆန္ဒရာဂကို ပယ်နိုင်သောအခါ စိတ်၏ညစ်နွမ်းမှုကို ပယ်ပြီးဖြစ်ပုံ၊ ကာမမှထွက်မြောက်မှု၌ စိတ်ညွတ်ပုံ၊ နေက္ခမ္မဖြင့် ထုံမွမ်းအပ်သော စိတ်သည် အဘိညာ, သစ္ဆိကရဏီယဓမ္မတို့၌ (သိနိုင်, မျက်မှောက်ပြုနိုင်ရန်)ခံ့ပုံ၊ ဓာတ် တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ ခွဲခြမ်းဝေဖန်တော်မူ၍ ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၂၊၃၈၉။ အံ၊မြန်၊၂၊၄၉၂။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဆက္ကနိပါတ၊ ၁၁-တိကဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ကာမဓာတ်ကိုပယ်ရန် နေက္ခမ္မဓာတ်ကို ပွါးများရမည်။ ဗျာပါဒဓာတ်ကို ပယ်ရန် အဗျာပါဒဓာတ်ကို ပွါးများရမည်။ ဝိဟိံသာဓာတ်ကို ပယ်ရန် အဝိဟိံသာဓာတ်ကို ပွားများရမည်ဟု အချင်းချင်း ဆန့်ကျင်ဘက်ဓာတ်များကို ဘုရားရှင်, ရဟန်းတော်တို့အား ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-ဣတိဝုတ်၊၂၂၆။ ဣတိဝုတ်၊မြန်၊၂၁၀။ ဣတိဝုတ်၊ဋ္ဌ၊၁၇၃-၅။
-ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ ဣတိဝုတ္တက၊ ၃-တိကနိပါတ၊ ဒုတိယသုတ်။
ရူပဓာတ်ကို ပိုင်ခြားသိ၍ အရူပဓာတ်တို့၌ မကပ်ငြိပဲ နိရောဓဓာတ်၌ အာရုံပြုကာ အရိယာမဂ်ဖြင့် ကိလေသာမှ လွတ်သောသူတို့သည် သေခြင်းမှ လွတ် မြောက်ပုံ၊ အာသဝေါကင်းပြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် နာမကာယဖြင့် ဥပဓိကင်းသော အမတဓာတ်သို့ ရောက်တော်မူ၍ ဥပဓိတို့ကို စွန့်လွှတ်ရာ နိဗ္ဗာန်ကို မျက်မှောက်ပြုတော်မူပြီး စိုးရိမ်မှု, ကိလေသာ မြူကင်းသော နိဗ္ဗာန်တရားတော်ကို ဟောတော်မူပုံကို ခုဇ္ဇုတ္တရာက သာမာဝတီအမှူးရှိသော မိဖုရားတို့အား ဝံသနိုင်ငံ ကောသမ္ဗီမြို့ ဥတေနမင်းနန်းတော်၌ ဟောကြားသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ မှတ်သားဖွယ် ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဓာတုနာနတ္တသုတ္တ
ဓာတုနာနတ္တသုတ္တ-သံ၊၁၊၃၅၈။ သံ၊မြန်၊၁၊၃၄၃။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၂၁။ သံ၊ဋီ၊၂၊၁၂၉။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၃-ဓာတုသံယုတ္တ၊ ၁-နာနတ္တဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ်
(က)စက္ခုဓာတု, ရူပဓာတု, စက္ခုဝိညာဏဓာတု၊
(ခ)သောတဓာတု, သဒ္ဒဓာတု, သောတဝိညာဏဓာတု၊
(ဂ)ဃာနဓာတု, ဂန္ဓဓာတု, ဃာနဝိညာဏဓာတု၊
(ဃ)ဇိဝှါဓာတု, ရသဓာတု, ဇိဝှါဝိညာဏဓာတု၊
(င)ကာယဓာတု, ဖောဋ္ဌဗ္ဗဓာတု, ကာယဝိညာဏဓာတု၊
(စ)မနောဓာတု, ဓမ္မဓာတု, မနောဝိညာဏဓာတုဟု ဓာတုနာနတ္တဖြစ်ပုံကို ရဟန်းတော်တို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ ယင်းဓာတ်(၁၈)ပါးတို့၏ ပရမတ္ထသဘာဝဓမ္မများနှင့် ရှေ့ပိုင်းဓာတ် (၁၆)ပါးတို့သည် ကာမာဝစရဓာတ်များ ဖြစ်ပြီး အဆုံးဓာတ် (၂)ပါးသည် စာတုဘူမိကဓာတ်များဖြစ်ပုံကို ဖွင့်ပြတော်မူထားပါသည်။
ဋီကာ၌ မှတ်သားဖွယ် ဖွင့်ဆိုချက်များ ပါရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဓာတုဝိဘင်္ဂသုတ္တ
ဓာတုဝိဘင်္ဂသုတ္တ-မ၊၃၊၂၈၁-၂၉၀။ မ၊မြန်၊၃၊၂၈၄-၂၉၅။ မ၊ဋ္ဌ၊၄၊၁၉၄-၂၁၇။ မ၊ဋီ၊၃၊၃၉၃-၄၀၄။
-မဇ္ဈိမနိကာယ၊ ဥပရိပဏ္ဏာသ၊ ၄-ဝိဘင်္ဂဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
ဘုရားရှင် မဂဓနိုင်ငံ ရာဇဂြိုဟ်မြို့ ဘဂ္ဂဝ၏ အိုးလုပ်ရာတဲ၌ ပုဂ္ဂိုလ်သတ္တဝါ၌ ရှိသော ဓာတ် (၆)ပါး၊ ဖဿာယတန (၆)ပါး၊ စိတ် ၏ကြံစည်သုံးသပ်ခြင်း (၁၈)ပါး၊ တည်ရာ (၄)ပါး၊ ယင်းတည်ရာ (၄)ပါးတို့၌ ထင်မှတ်ခြင်း အာသဝတို့ မဖြစ်သော ရဟန်းကို =ကိလေသာ ငြိမ်းသောရဟန်း, ဟူ၍ဆိုရပုံ၊ ဝိပဿနာပညာကို မမေ့ရာ၊ ဝစီသစ္စာကို စောင့်ရာ၏။ ကိလေသာစွန့်ခြင်းကို အားထုတ်ရာ၏။ ရဟန်းသည် ကိလေသာငြိမ်းအေးမှုကိုသာလျှင် ကျင့်ရာ၏ ဟူသော ဥဒ္ဒေသခေါင်းစဉ်များကို အကျယ်ဝေဖန်၍ ပုက္ကုသာတိရဟန်းအား ဟောတော်မူသည်သုတ်။
ဤသုတ္တန်၏ အဆုံး၌ ပုက္ကုသာတိရဟန်းသည် အနာဂါမ်အရိယာသာဝက ဖြစ်၍ သင်္ကန်း, သပိတ်, ပရိက္ခရာကို ရှာမှီးရင်း ကွယ်လွန်သွားပုံကို ဟောတော်မူပါသည်။
ဤဓာတ် (၆)ပါးဟူသည် ပထဝီဓာတ်, အာပေါဓာတ်, တေဇောဓာတ်, ဝါယောဓာတ်, အာကာသဓာတ်, ဝိညာဏဓာတ်တို့ ဖြစ်ပါသည်။ ဖဿာယတန (၆)ပါးဟူသည် စက္ခုသမ္ဖဿ (ပ) မနောသမ္ဖဿ တို့ဖြစ်သည်။
စိတ်၏ကြံစည်သုံးသပ်ခြင်း ဥပဝိစာရ (၁၈)ပါးဟူသည် ဒွါရ (၆)ပါးတို့၌ အာရုံ (၆)ပါး ထင်ရာဝယ် သောမနဿုပဝိစာရ (၆)ပါး၊ ဒေါမနဿုပဝိစာရ (၆)ပါး ဥပေက္ခုပဝိစာရ (၆)ပါး တို့ဖြစ်သည်။ ပညာဓိဋ္ဌာန, သစ္စာဓိဋ္ဌာန, စာဂါဓိဋ္ဌာန, ဥပသမာဓိဋ္ဌာနဟူသော တည်ရာ (၄)ပါး တို့ဖြစ်သည်။
ဤသုတ်တော်၌-အဇ္ဈတ္တိက ပထဝီဓာတ် _ ၁၉-ပါး (၂၀)
-အဇ္ဈတ္တိက အာပေါဓာတ် _ ၁၂-ပါး (၁၃)
-အဇ္ဈတ္တိက တေဇောဓာတ် _၄-ပါး (၅)
-အဇ္ဈတ္တိက ဝါယောဓာတ် _ (၆)ပါး (၇)
-အာကာသဓာတ် _(၆)မျိုး (၇)တို့ကို ဟောတော်မူထားပါသည်။
အဋ္ဌကထာ၌ ဘဂ္ဂဝ၏အကြံအစည်၊ ကုလပုတ္တ (၂) မျိုး မဂဓနိုင်ငံ ရာဇဂြိုဟ်မြို့ ဗိမ္ဗိသာရမင်းနှင့် ဂန္ဓာရနိုင်ငံ တက္ကသိုလ်မြို့ ပုက္ကုသာတိဘုရင်တို့ အဒိဋ္ဌသဟာယဖြစ်ပုံမှစ၍ ပုက္ကုသာတိ နှင့် ဘုရားရှင်တို့ တွေ့ကြပုံ၊ သုတ်တော်လာ ပုဒ်တို့၏ မှတ်သားဖွယ် ဖွင့်ဆိုချက် ပုက္ကုသာတိ= ဧဟိဘိက္ခုရဟန်း မဖြစ်ပုံ၊ ကွယ်လွန်ပုံ၊ ဗိမ္ဗိသာရမင်းက သဂြိုဟ်ပုံ၊ အဝိဟာဘုံသို့ ရောက်ပြီး ပရိနိဗ္ဗာန်ပြုကြသော ရဟန်းတော်များ အစရှိသည်တို့ကို ဖွင့်ပြတော်မူထားပါသည်။
ဋီကာ၌လည်း မှတ်သားဖွယ် ဖွင့်ဆိုချက်များ ရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဓာတုသောသံသန္ဒနသုတ္တ
ဓာတုသောသံသန္ဒနသုတ္တ-ဣတိဝုတ်၊၂၄၂-၃။ ဣတိဝုတ်၊မြန်၊၂၂၇-၈။ ဣတိဝုတ်၊ဋ္ဌ၊၂၃၂-၅။
-ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ ဣတိဝုတ္တက၊ တိကနိပါတ၊ နဝမသုတ်။
အတိတ်, အနာဂါတ်, ပစ္စုပ္ပန်ကာလတို့၌ ယုတ်ညံ့သော နှလုံးသွင်းရှိသူ အချင်းချင်း, မြင့်မြတ်သော နှလုံးသွင်းရှိသူ အချင်းချင်း ဓာတ်သဘောတူကြသူ သတ္တဝါများ နှီးနှောကြ ပေါင်းဆုံကြသည်။ ရှောင်သင့်သူ, ပေါင်းသင့်သူတို့ကို ဘုရားရှင် ဟောတော်မူပုံကို အသီးအသီး ကာလအလိုက် ခုဇ္ဇုတ္တရာက သာမာဝတီ အမှူးရှိသော မိဖုရားငါးရာတို့အား ဝံသနိုင်ငံ ကောသမ္ဗီမြို့ ဥတေနမင်း နန်းတော်၌ ဟောပြသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ မှတ်သားဖွယ် ဖွင့်ဆိုချက်များ ရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဓာရဏသုတ္တ
ဓာရဏသုတ္တ (၂)-သံ၊၃၊၃၅၄။ သံ၊မြန်၊၃၊၃၈၀-၁။ သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၂-သစ္စသံယုတ္တ၊ ပဉ္စမသုတ်။
ငါဘုရားဟောကြားတော်မူအပ်သော အရိယသစ္စာလေးပါးကို ဆောင်ထားကြကုန်လော့ဟု ဘုရားရှင်က မိန့်တော်မူရာ အညတရ ရဟန်းက သစ္စာလေးပါးကို မိမိအစဉ်အတိုင်း ဆောင်ထားပုံကို လျှောက်သည့်အခါ ဘုရားရှင်က သာဓုခေါ်တော်မူပြီး သစ္စာသိအောင် အားထုတ်ကြရမည်ဟု သစ္စာတစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီကို ရဟန်းတော်တို့အား ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၃၊၃၇၅-၆။ သံ၊မြန်၊၃၊၃၈၁-၂။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၂-သစ္စသံယုတ္တ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
ငါဘုရားဟောကြားတော်မူသည့် အရိယသစ္စာတရားတို့ကို ဆောင်ထားကြ ကုန်လောဟု ဘုရားရှင်က မိန့်ကြားတော်မူရာ အညတရ ရဟန်းက အခြားသော ပုဂ္ဂိုလ်များ ပြောဆိုသော သစ္စာတရားကို လက်မခံပဲ ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့် အတိုင်း အရိယသစ္စာတို့ကို ဆောင်ထားပုံကို တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ လျှောက်ထားသည့် အခါ ဘုရားရှင်က ဤအတိုင်းသာ ဆောင်ထားပြီး သစ္စာသိမြင်အောင် အားထုတ် ကြရမည်ဟု အကျယ်တဝင့် ရဟန်းတို့အား ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဓီတုသုတ္တ
ဓီတုသုတ္တ-သံ၊၁၊၃၉၆။ သံ၊မြန်၊၁၊၃၈၃။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၄-အနမတဂ္ဂသံယုတ္တ၊ နဝမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူသည့်အခါ အဝိဇ္ဇာဖြင့်ပိတ်ဖုံးအပ် တဏှာဖြင့် ဖွဲ့တုတ်ချည်နှောင်အပ်သည် ဖြစ်၍ အနမတဂ္ဂသံသရာ၌ ပြေးသွားလှည်လည် လာခဲ့ကြကုန်သော သင်တို့အား သမီး မတော်ခဲ့ဘူးသူကို မရနိုင်၊ ရှည်မြင့်စွာသော ကာလပတ်လုံး ဆင်းရဲ ပြင်းထန်သောဆင်းရဲ ပျက်စီးခြင်းကို ခံစားခဲ့ရလှလေပြီး သင်္ချိုင်းမြေပုံသည် တိုးပွားခဲ့လှလေပြီ၊ ရဟန်းတို့ ဤအလုံးစုံသော သင်္ခါရတရားတို့၌ ငြီးငွေ့ခြင်းငှါ၊ တပ်မက်မှု ကင်းခြင်းငှါ လွတ်မြောက်ခြင်းငှါ အားထုတ်သင့်လှတော့သည်သာတည်း ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဓောကမာဏဝကပုစ္ဆာ
ဓောကမာဏဝကပုစ္ဆာ-သုတ္တနိ၊၄၃၈-၉။ သုတ္တနိ၊မြန်၊၄၁၅-၆။ သုတ္တနိ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၀၇-၈။
ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ သုတ္တနိပါတ, ၅-ပါရာယနဝဂ္ဂ၊ ၅-ပုစ္ဆာ (သုတ္တ)။ ဘုရားရှင် မဂဓနိုင်ငံ ရာဇဂြိုဟ်မြို့တော်အနီး ပါသာဏကစေတီ၌ သီတင်းသုံးတော်မူလျက် ဗာဝရီဗြာဟ္မဏဆရာကြီး၏တပည့် ဓောတကလုလင်၏ မေး လျှောက်သည့် မေးခွန်းတို့ကို ဖြေကြားတော်မူသည့်သုတ်။
မိမိ၏ရာဂစသည် ငြိမ်းအေးရန် သမ္မပ္ပဓာန် လုံ့လဖြင့် ပြင်းထန်စွာ အားထုတ်ရမည် ရင့်ကျက်သောပညာ, အောက်မေ့မှု သတိရှိရမည်။
သင်သည် မြတ်သော နိဗ္ဗာန်တရားကို သိမြင်လျှင် သံသရာအယဉ် “ဩဃ”ကို လွန်မြောက်နိုင်လိမ့်မည်။
ငြိမ်းအေးမှု နိဗ္ဗာန်တရားကို ကိုယ်တိုင်မြင်သိ၍ သတိရှိလျက် ကျင့်ကြံ အားထုတ်သူသည် တဏှာကို လွန်မြောက်နိုင်လိမ့်မည်။
ကာလသုံးပါး တရားအားလုံးကို အနိစ္စအစရှိသော အခြင်းအရာအားဖြင့် သိလျှင် ကပ်ငြိတွယ်တာမှုတဏှာကို မပြုလေလင့် အစရှိသည်ဖြင့် ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်၊
ဒေသနာတော်အဆုံး၌ ဓောတကလုလင်သည် တပည့်တစ်ထောင်နှင့်အတူ ရဟန္တာဖြစ်၍ ဧဟိဘိက္ခုရဟန်း ဖြစ်ကြသည်။
အဋ္ဌကထာ၌ မှတ်သားဖွယ် ဖွင့်ဆိုချက်များ ရှိပါသည်။
-စူဠနိဒ္ဒေသ၊၈၉-၁၀၁။ စူဠနိ၊ဋ္ဌ၊၂၅-၂၈၊
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဓောဝနသုတ္တ
ဓောဝနသုတ္တ-အံ၊၃၊၄၃၁-၃။ အံ၊မြန်၊၃၊၄၂၄-၅။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၃၅။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဒသကနိပါတ၊ တတိယပဏ္ဏာသက၊ (၁၁) သမဏသညာဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
ဒက္ခိဏဇနပုဒ်တို့၌ ကြီးကျယ်ခမ်းနားသော အရိုးဆေးပွဲအကြောင်းကို မိန့်တော်မူပြီး ယင်းအရိုးဆေးပွဲသည် ဟီန ဂါမ္မ ပေါထုဇ္ဇနိက အနရိယ အနတ္တ သံဟိတဖြစ်ပုံ၊ နိဗ္ဗိဒါဉာဏ်၊ ဝိရာဂဉာဏ်၊ နိရောဓ၊ ဥပသမ၊ အဘိညာ၊ သမ္ဗောဓ၊ နိဗ္ဗာနတို့အတွက် မဖြစ်ပုံ။
အရိယဓောဝနသည်သာ ဧကန္တနိဗ္ဗိဒ၊ ဝိရာဂ၊ နိရောဓ၊ ဥပသမ၊ အဘိညာ၊ သမ္ဗောဓ၊ နိဗ္ဗာနတို့အတွက်ဖြစ်ပုံ၊ ဇာတိ ဇရာ မရဏ၊ သောက၊ ပရိဒေဝ၊ ဒုက္ခ၊ ဒေါမနဿ၊ ဥပါယာသတို့မှ လွတ်မြောက်နိုင်ပုံ၊
-မှန်ကန်သောအယူရှိသူအား မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိကို ဆေးကြောပြီးပုံ၊
-မှန်ကန်သောအကြံအစည်ရှိသူအား မိစ္ဆာသင်္ကပ္ပကို ဆေးကြောပြီးပုံ၊
-မှန်ကန်သောစကားရှိသူအား မိစ္ဆာဝါစာကို ဆေးကြောပြီးပုံ၊
-မှန်ကန်စွာပြုလုပ်နေသူအား မိစ္ဆာကမ္မန္တကို ဆေးကြောပြီးပုံ၊
-မှန်ကန်သောအသက်မွေးမှုရှိသူအား မိစ္ဆာအာဇီဝကို ဆေးကြောပြီးပုံ၊
-မှန်ကန်သောအားထုတ်မှုရှိသူအား မိစ္ဆာဝါယာမကို ဆေးကြောပြီးပုံ၊
-မှန်ကန်သော သတိရှိသူအား မိစ္ဆာသတိကို ဆေးကြောပြီးပုံ၊
-မှန်ကန်စွာ သိမြင်တတ်သူအား မှားယွင်းစွာသိမှု မိစ္ဆာဉာဏကို ဆေးကြောပြီးပုံ၊
-မှန်ကန်စွာ လွတ်မြောက်မှုရှိသူအား မိစ္ဆာဝိမုတ္တိကို ဆေးကြောပြီးဖြစ်ပုံ။
ထိုမဂ္ဂင် (၈)ပါးနှင့် သမ္မာဉာဏ, သမ္မာဝိမုတ္တိတို့ကြောင့် ယုတ်မာသော များစွာသော အကုသိုလ်တရားတို့ မဖြစ်နိုင်ပုံ၊ များစွာသော ကုသိုလ်တရားတို့ကို ပွားများမှု ပြည့်စုံခြင်း ရောက်ရှိပုံ ဤအရိယဓောဝန (၁၀)ပါးသည် ဧကန္တနိဗ္ဗိဒါ, ဝိရာဂနိရောဓ, ဥပသမ, အဘိညာ သမ္ဗောဓနိဗ္ဗာဖြစ်ပုံ၊ ဇာတိ ဇရာ မရဏ သောက ပရိဒေဝ ဒုက္ခ ဒေါမနဿ ဥပါယာသတို့မှ လွတ်မြောက်ပုံကို အရိယေဓောဝနတရား တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ အကျယ်အားဖြင့် ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ အရိုးဆေးပွဲအကြောင်း ဖွင့်ပြထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
နကုလပိတုသုတ္တ
နကုလပိတုသုတ္တ (၃)-သံ၊၂၊၁-၅။ သံ၊မြန်၊၂၊၁-၅။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၂၉-၂၃၆။ သံ၊ဋီ၊၂၊၂၀၁-၇။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-ခန္ဓသံယုတ္တ၊ ၁-နကုလပိတုဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
ဘုရားရှင် ဘဂ္ဂနိုင်ငံ သုသုမာရဂိရိမြို့အနီး ဘေသကဠာ တောအုပ်ဝယ် သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ဘုရားရှင်က နကုလပိတုသူကြွယ်အား ကိုယ်နာကျင်သော်လည်း စိတ်မနာကျင်အောင် ရှုနည်းဖြင့်လည်းကောင်း, အရှင်သာရိပုတ္တရာထေရ်က (က)ကိုယ်လည်းနာကျင်, စိတ်လည်းနာကျင်သောရှုနည်း (ခ)ကိုယ်နာကျင်သော်လည်း စိတ်နာကျင်မှုကင်းအောင်ရှုနည်းတို့ဖြင့်လည်းကောင်း ဩဝါဒကထာအဖြစ် မိန့်ကြားတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ မှတ်သားဖွယ် ဖွင့်ဆိုချက်များ ပါရှိပါသည်။
-သံ၊၂၊၃၃၃-၄။ သံ၊မြန်၊၂၊၃၂၇-၈။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-သဠာယတနသံယုတ္တ၊ (၁၃) ၃-ဂဟပတိဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
ဘုရားရှင် ဘဂ္ဂနိုင်ငံ သုသုမာရဂိရမြို့အနီး ဘေသကဠ မိဂဒါယတောအုပ်ဝယ် သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် နကုလပိတာ သူကြွယ်၏ မေးမြန်းလျှောက်ထားချက်အရ မျက်မှောက်ဘဝ၌ ကိလေသာမငြိမ်းနိုင်သောရဟန်း, ကိလေသာငြိမ်းအေးနိုင်သော ရဟန်းတို့ကို အဇ္ဈတ္တိကာယတန ၆-ပါး၊ ဗဟိဒ္ဓါယတန ၆-ပါး၊ ဝိညာဏ် ၆-ပါးတို့ဖြင့် ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၂၊၂၆၁-၄။ အံ၊မြန်၊၂၊၃၃၈-၃၄၁။
-အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၉၇။ အံ၊ဋီ၊၃၊၉၇။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဆက္ကနိပါတ၊ ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၂-သာရဏီယဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
ဘုရားရှင် ဘဂ္ဂနိုင်ငံ သုသုမာရဂိရိမြို့အနီး ဘေသကဠာတောအုပ်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ပြင်းထန်စွာ မကျန်းမမာဖျားနာနေသော နကုလပိတာ သူကြွယ်အား နကုလမာတာ ဥပါသိကာက မိမိ၏ဂုဏ်ရည် (၆)မျိုးတို့ကို ပြောဆို၍ သစ္စာပြုရာ ရောဂါပျောက်ကင်းသွားပုံ ဘုရားရှင်က နကုလမာတာ ဥပါသိကာ၏ ဂုဏ်ရည်တို့ကို ချီးကျူး မိန့်ကြားတော်မူပုံကို ပြဆိုသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ မှတ်သားဖွယ် ဖွင့်ဆိုချက်များ ရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
နကုလမာတာသုတ္တ
နကုလမာတာသုတ္တ-အံ၊၃၊၉၅-၆။ အံ၊မြန်၊၃၊၉၅-၆။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ အဋ္ဌကနိပါတ၊ ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၅-ဥပေါသထဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
ဘုရားရှင် ဘဂ္ဂနိုင်ငံ သုသုမာရဂိရမြို့အနီး ဘေသကဠာတောအုပ်ဝယ် သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် နကုလမာတာအား ကွယ်လွန်ပြီးနောက် မနာပကာယိကာနတ် ဖြစ်နိုင်သော အမျိုးသမီး၏ အရည်အချင်းရှစ်မျိုးကို ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
နခသိခသုတ္တ
နခသိခသုတ္တ (၄)-သံ၊၁၊၃၅၂။ သံ၊မြန်၊၁၊၃၃၇။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၁၉။ သံ၊ဋီ၊၂၊၁၂၇။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၂-အဘိသမယသံယုတ္တ၊ ပဌမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် သတ္တက္ခတ္တုပရမ သောတာပန်ပုဂ္ဂိုလ်သည် မြေကြီးထုပမာ များပြားစွာသော ဆင်းရဲဒုက္ခကုန်သွားပုံ၊ လက်သည်းခွံပေါ်၌ရှိသော မြေသုံ့ပမာ ဆင်းရဲဒုက္ခ အနည်းငယ်သာကျန်ရှိပုံ၊ ဓမ္မာဘိသမယ, ဓမ္မစက္ခုပဋိလာဘ၏အကျိုး များပုံကို ရဟန်းတို့အား ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ မှတ်သားဖွယ် ဖွင့်ဆိုချက်များ ပါရှိပါသည်။
-သံ၊၁၊၄၅၄။ သံ၊မြန်၊၁၊၄၄၃။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၀၆။ သံ၊ဋီ၊၂၊၁၈၇။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၉-ဩပမ္မသံယုတ္တ၊ ဒုတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် လက်သည်းဖျားပေါ်၌ရှိသော မြေမှုံ့ပမာ လူ့ပြည်၌ လူပြန်ဖြစ်သော သတ္တဝါတို့ နည်းပါးလှပုံ၊ မြေကြီးထုပမာ လူ့ပြည်မှ (အပါယ်ဘုံတို့၌)ဖြစ်ကြသော သတ္တဝါတို့ များပြားလှပုံကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ မှတ်သားဖွယ် ဖွင့်ဆိုချက်များ ရှိပါသည်။
-သံ၊၂၊၁၂၀။ သံ၊မြန်၊၂၊၁၁၁-၂။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-ခန္ဓသံယုတ္တ၊ (၁၀) ၅-ပုပ္ဖဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် အညတရ ရဟန်း၏ မေးလျှောက်ချက်အရ လက်သည်းဖျားပေါ်၌ တည်ရှိသော မြေမှုံ့ပမာ နိစ္စ ဓူဝ သဿတ အဝိပရိဏာမဓမ္မ၊ သဿတိသမ ကဲ့သို့ တည်ရှိသော ခန္ဓာ(၅)ပါး အနည်းငယ်မျှပင် မရှိပုံ၊ ဆင်းရဲဒုက္ခကုန်ဆုံးရန် ဗြဟ္မစရိယကို ပြည့်စုံအောင် ကျင့်သုံးမှုထင်ရှားပုံကို ခန္ဓာတစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ ဖြေကြားတော်မူပြီး ယင်းခန္ဓာ (၅)ပါးကို အနတ္တလက္ခဏသုတ် ဒေသနာတော်အတိုင်း ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်၊ အညတရရဟန်း ရဟန္တာ ဖြစ်သွားပါသည်။
-သံ၊၃၊၄၀၀။ သံ၊မြန်၊၃၊၄၀၆။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၂-သစ္စသံယုတ္တ၊ ၆-အဘိသမယဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် သတ္တက္ခတ္တုပရမသောတာပန်ပုဂ္ဂိုလ်သည် မဟာပထဝီ မြေကြီးထုပမာ ဆင်းရဲဒုက္ခများစွာကုန်သွားပုံ လက်သည်းဖျားပေါ်ရှိ မြေနှံ့ပမာ ဆင်းရဲဒုက္ခ အနည်း ငယ်မျှသာ ကျန်တော့ပုံ၊ သစ္စာလေးတန်တရားမှန်ကို သိမြင်ပြီးပုံ၊ သစ္စာလေးတန် တရားမှန်ကို သိမြင်အောင် အားထုတ်ရမည်ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
နဂရသုတ္တ
နဂရသုတ္တ-သံ၊၁၊၃၂၇-၉။ သံ၊မြန်၊၁၊၃၁၄-၆။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၀၆-၁၁၀။ သံ၊ဋီ၊၂၊၁၁၆-၁၁၉။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-နိဒါနသံယုတ္တ၊ ၇-မဟာဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ဘုရားမဖြစ်မီ အလောင်းတော်ဘဝ၌ ဇရာ-မရဏဟူသော ဆင်းရဲခြင်း အကြောင်းကို ကြံစည်ရာက ဇာတိမှ ဝိညာဏအထိ အနုလောမ ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒဓမ္မတို့၏ ကြောင်းကျိုး ဝိညာဏ၏အကြောင်းသည် နာမ်ရုပ်ဖြစ်ပုံ, နာမ်ရုပ်၏အကြောင်းသည် သဠာယတနဖြစ်ပုံမှ ဆင်းရဲအစုဖြစ်ပုံအထိ အနုလောမ ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒဓမ္မတို့၏ ကြောင်းကျိုးဆက်၍ ဖြစ်နေပုံကို လည်းကောင်း ဇာတိချုပ်ခြင်းကြောင့် ဇရာ မရဏချုပ်ပုံမှစ၍ နာမ်ရုပ်ချုပ်ခြင်းကြောင့် ဝိညာဏ်ချုပ်ပုံ အစုံအဆန် ပဋိလောမ ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒဓမ္မတို့ကိုလည်းကောင်း ရှေးကမကြားဖူးသော ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒဓမ္မတို့၌ ဉာဏ် မျက်စိ အသိဉာဏ် ပညာဝိဇ္ဇာ အလင်းရောင်ဖြစ်ပုံ တောအုပ်အတွင်း လမ်းဟောင်း ဖြင့်သွားသောယောက်ျား၏ ရှေးဟောင်း မင်းနေပြည် မြို့တော်ဟောင်းကို တွေ့မြင်ပုံ၊ မြို့တော်အသစ် ပြန်လည်တည်ဆောက်ပုံ ဥပမာကိုလည်းကောင်း အဋ္ဌင်္ဂိက အရိယာ မဂ္ဂင် ရှစ်ပါးသည် ရှေးဘုရားရှင်တို့ ကြွသွားတော်မူခဲ့သော လမ်းဟောင်း လမ်းမှန်ဖြစ်ပုံ၊ ထိုလမ်းကြောင်း အတိုင်းသွားလျှင် ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒဓမ္မတို့နှင့် နိဗ္ဗာန်ကို သိမြင်နိုင်ပုံ၊ အဋ္ဌင်္ဂိကအရိယာ မဂ်တည်းဟူသော အကျင့်မြတ်ကို သိနိုင်ရန် ပရိသတ်လေးပါးတို့အား ဟောကြားတော်မူပုံကို အကျယ်အားဖြင့် ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ဤသုတ်တော်လာဓမ္မတို့နှင့် ဆက်စပ်၍ မှတ်သားဖွယ်များကို ဖွင့်ဆိုထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
နဂရဝိန္ဒေယျသုတ္တ
နဂရဝိန္ဒေယျသုတ္တ-မ၊၃၊၃၃၉-၃၄၂။ မ၊မြန်၊၃၊၃၄၄-၇။ မ၊ဋ္ဌ၊၄၊၂၄၉။ မ၊ဋီ၊၃၊၄၃၅-၇။
-မဇ္ဈိမနိကာယ၊ ဥပရိပဏ္ဏာသ၊ ၅-သဠာယတနဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ နဂရဝိန္ဒပုဏ္ဏားရွာ၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် အရိုအသေ အလေးအမြတ်မပြုထိုက် မမြတ်နိုးထိုက် မပူဇော်ထိုက်သော သမဏ, ဗြာဟ္မဏနှင့် အရိုအသေ အလေးအမြတ် မပြုထိုက် မမြတ်နိုးထိုက် မပူဇော်ထိုက်ခြင်း အကြောင်း, အရိုအသေ အလေးအမြတ်ပြုထိုက် မြတ်နိုးထိုက် ပူဇော်ထိုက်သော သမဏဗြာဟ္မဏနှင့် ယင်းသို့ပြုခြင်း၏အကြောင်းနှင့် ရာဂ, ဒေါသ, မောဟ ကင်းပြီးခြင်း, ယင်းသို့ကင်းအောင် ကျင့်သုံးနေသူများဟု သိနိုင်သော အထောက် အထားတို့ကို ဘုရားရှင် က နဂရဝိန္ဒရွာသားသူကြွယ်တို့အား ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ မှတ်သားဖွယ် ဖွင့်ဆိုချက်များ ပါရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
နဂရောပမသုတ္တ
နဂရောပမသုတ္တ-အံ၊၂၊၄၇၈-၄၈၃။ အံ၊ မြန် ၂။ ၅၉၉-၆၀၄။
-အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၈၁-၄။ အံ၊ဋီ၊၃၊၁၈၉-၁၉၁။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ သတ္တကနိပါတ၊ ၇-မဟာဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် မြို့သူမြို့သားများ လုံခြုံ, ပျော်မွေ့ချမ်းသာစေရန် ပြင်ပရန်သူတို့ မနှိပ်စက်, မဖျက်ဆီးနိုင်ရန် ပစ္စန္တ ( နယ်စပ် ) မြို့တော် အခြံအရံ ()မျိုးနှင့် အာဟာရ (၄)မျိုးတို့ကို ပမာထားတော်မူ၍ မာရ်နတ် မနှိပ်စက်နိုင်ရန် အလိုရှိတိုင်းမပြုနိုင်ရန် အရိယာသာဝကသည် သူတော်ကောင်းတရား (၇)ပါးနှင့် အာဘိစေတသိက, ဒိဋ္ဌဓမ္မသုခဝိဟာရဖြစ်သော ရူပါဝစရ ဈာန် (၄)ပါးဟူသော အာဟာရ (၄)ပါးတို့ကို အလိုရှိတိုင်း မဆင်းရဲ မငြိုမငြင် မပင်မပန်းပဲရအောင် အားထုတ်ရမည် အစရှိသည်ဖြင့် ရဟန်းတော်တို့အား ဘုရားရှင် အကျယ်ဝေဖန်၍ ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ မှတ်သားဖွယ် ဖွင့်ဆိုချက်များ ရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
နစ္စဂီတသုတ္တ
နစ္စဂီတသုတ္တ-သံ၊၃၊၄၀၈။ သံ၊မြန်၊၃၊၄၁၅။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၃၅။ သံ၊ဋီ၊၂၊၅၄၇-၈။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ။ ၁၂-သစ္စသံယုတ္တ၊ ၉-တတိယ အာမက ဓည ပေယျာလဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
ဘုရားရှင်သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် လက်သည်းဖျားပေါ်၌ တင်ထားသော မြေမှုံ့ပမာ နစ္စဂီတဝါဒိတ ဝိသူကဒဿန ရှောင်ကြဉ်သောပုဂ္ဂိုလ်တို့ နည်းပါးလှပြီး မြေကြီးထုပမာ မရှောင်ကြဉ်သောပုဂ္ဂိုလ်တို့ များပြားလှပုံကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ မှတ်သားဖွယ် ဖွင့်ဆိုချက်များ ရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
နဇီရတိသုတ္တ
နဇီရတိသုတ္တ-သံ၊၁၊၄၀။ သံ၊မြန်၊၁၊၃၉-၄၀။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၉၃-၄။ သံ၊ဋီ၊၁၊၁၃၈-၉။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-ဒေဝတာသံယုတ္တ၊ ၈-ဆေတွာဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် အညတရနတ်သား၏ မေးလျှောက်ချက်အရ ဆွေးမြေ့သော အရာကား သတ္တဝါတို့၏ရုပ်၊ မဆွေးမြေ့သောအရာကား အမည်အနွယ်၊ လမ်းမှားကား စွဲမက်မှု “ရာဂ”၊ တရားတို့၏ဘေးရန်ကား လိုချင်မှု “လောဘ”၊ ညဉ့်နေ့တို့ကို ကုန်စေသော အရာကား အရွယ်၊ မြတ်သောအကျင့်၏ အညစ်အကြေးကား မိန်းမ၊ ရေမဟုတ်သော ဆေးကြောဖွယ်ဝတ္ထုကား ကိလေသာကို ပူပန်စေတတ်သောအကျင့်နှင့် မေထုန်မှ ရှောင်ကြဉ်ခြင်း ဗြဟ္မစရိယ၊ လောက၌ စီးပွားဥစ္စာ မတည်ကြောင်းအပေါက်တို့ကား ပျင်းရိခြင်း, မေ့လျော့ခြင်း, ထကြွလုံ့လမရှိခြင်း, မစောင့်စည်းခြင်း, အအိပ်ကြူးခြင်း, မပျော်မွေ့ခြင်းတို့ဖြစ်ပုံကို ဘုရားရှင် ဖြေကြားတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ဖွင့်ဆိုချက်များ ရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
နတုမှသုတ္တ
နတုမှသုတ္တ-သံ၊၁၊၂၉၄-၅။ သံ၊မြန်၊၁၊၂၈၂။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၆၅။ သံ၊ဋီ၊၂၊၈၁။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-နိဒါနသံယုတ္တ၊ ၄-ကဠာရခတ္တိယဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ဤကိုယ်သည် သင်တို့၏ ဥစ္စာမဟုတ်သလို၊ အခြားသူတို့၏ ဥစ္စာလည်း မဟုတ်၊ ရှေးကံဟောင်းကြောင့် ဖြစ်လာပုံ အကြောင်းတရားတို့ ပြုစီရင်ပုံ၊ စေတနာကံလျှင် အကြောင်းရင်းရှိပုံ၊ ခံစားမှုဝေဒနာ၏ တည်ရာဖြစ်ပုံနှင့် အကြားအမြင်ရှိသော အရိယာသာဝက၏ ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ်ကိုသာလျှင် ကောင်းစွာသင့်လျော်သော အကြောင်းအားဖြင့် နှလုံးသွင်းပုံ ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ, အနုလောမ, ပဋိလောမဒေသနာတော်ကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ဖွင့်ဆိုချက်များ ရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
နတုမှာကသုတ္တ
နတုမှာကသုတ္တ (၆)-သံ၊၂၊၂၈။ သံ၊မြန်၊၂၊၂၇။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၁၆။ သံ၊ဋီ၊၂၊၂၄၄-၅။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-ခန္ဓသံယုတ္တ၊ ၄-နတုမှာကဝဂ္ဂ၊ ပထမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် သင်တို့၏ ဥစ္စာမဟုတ်သော ခန္ဓာငါးပါးကို ပယ်စွန့်သည် ရှိသော် စီးပွား ချမ်းသာ အကျိုးငှါဖြစ်ပုံ၊ မြက်ထင်း, သစ်ခက်, သစ်ရွက်တို့ကဲ့သို့ အတ္တ, အတ္တနိယ မဟုတ်ပုံကို ခန္ဓာတစ်ပါးစီ ရဟန်းတို့အား အကျယ်ဝေဖန်၍ ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ဖွင့်ဆိုချက်များ ရှိပါသည်။
-သံ၊၂၊၂၈။ သံ၊မြန်၊၂၊၂၇။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၁၆။ သံ၊ဋီ၊၂၊၂၄၅။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-ခန္ဓသံယုတ္တ၊ ၄-နတုမှာကဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
အထက်သုတ်တော်ကဲ့သို့ ဥပမာမပါဘဲ ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၂၊၃၀၂-၃။ သံ၊မြန်၊၂၊၂၉၅-၆။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၁။ သံ၊ဋီ၊၂၊၃၀၄။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-သဠာယတနသံယုတ္တ၊ (၁၀) ၅-သဠဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
မြက် ထင်း သစ်ခက် သစ်ရွက် ဥပမာဖြင့် အဇ္ဈတ္တိကာယတန (၆)ပါး, ဗဟိဒ္ဓါယတန (၆)ပါး၊ ဝိညာဏ် (၆)ပါး၊ ဖဿ (၆)ပါး၊ ဝေဒနာ (၆)ပါးတို့ကို ပယ်စွန့်သည်ရှိသော် စီးပွားချမ်းသာအလို့ငှါ ဖြစ်ပုံကိုဝတ္ထု အာရုံ, ဝိညာဏ်, ဖဿ, ဝေဒနာတစ်စုံစီ တစ်စုံစီ အကျယ်ဝေဖန်၍ ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၂၊၃၀၄။ သံ၊မြန်၊၂၊၂၉၆-၇။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၁။ သံ၊ဋီ၊၂၊၃၀၄၊
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-သဠာယတနသံယုတ္တ (၁၀) ၅-သဠဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
အထက်သုတ် ဒေသနာတော်အတိုင်း ဥပမာမပါဘဲ ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၂၊၃၄၃-၄။ သံ၊မြန်၊၂၊၃၃၆-၇။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-သဠာယတနသံယုတ္တ၊ (၁၄) ဒေဝဒဟဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
အထက်သုတ် ဒေသနာတော်အတိုင်း အဇ္ဈတ္တိကာယတန (၆)ပါးကို ဥပမာဖြင့် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၂၊၃၄၄၊ သံ၊မြန်၊၂၊၃၃၇။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-သဠာယတနသံယုတ္တ၊ (၁၄) ဒေဝဒဟဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
အထက်သုတ် ဒေသနာတော်နည်းအတိုင်း အဇ္ဈတ္တိကာယတန (၆)ပါးတို့ကို ဥပမာမပါပဲ ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
နတ္ထိဒိန္နသုတ္တ
နတ္ထိဒိန္နသုတ္တ-သံ၊၂၊၁၆၉-၁၇၁။ သံ၊မြန်၊၂၊၁၆၀-၂။
-သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၁၁။ သံ၊ဋီ၊၂၊၃၁၁-၂။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၃-ဒိဋ္ဌိသံယုတ္တ၊ သောတာပတ္တိဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ခန္ဓာငါးပါးကိုစွဲ၍ မှားမှားယွင်းယွင်း နှလုံးသွင်းခြင်းကြောင့် မိစ္ဆာအယူ (အဇိတကေသကမ္ဗလဝါဒ၊ ဒီ၊၁၊၅၁-၂) ဖြစ်ပုံကို မိန့်တော်မူပြီး ခန္ဓာငါးပါးကို အနတ္တလက္ခဏသုတ် ဒေသနာတော်အတိုင်း ရဟန်းတို့အား ခန္ဓာတစ်ပါးစီ အကျယ် ဝေဖန်၍ ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
နတ္ထိပုတ္တသမသုတ္တ
နတ္ထိပုတ္တသမသုတ္တ-သံ၊၁၊၆။ သံ၊မြန်၊၁၊၆။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၃၁-၂။ သံ၊ဋီ၊၁၊၇၇။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-ဒေဝတာသံယုတ္တ၊ ၂-နန္ဒဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ္တ။
ဘုရားရှင်သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် နတ္ထိပုတ္တသမံ ပေမံအစရှိသော နတ်သား၏ ထင်မြင်ယူဆလျှောက်ချက် (၄)မျိုးကို နတ္ထိ အတ္တသမံ ပေမံ အစရှိသည်ဖြင့် ပြင်ဆင်၍ ဘုရားရှင် မိန့်ကြားတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ နတ်သားအယူအဆ, ဘုရားရှင်၏ ပြင်ဆင် မိန့်ကြားချက်များကို ရှင်းလင်းဖွင့်ဆိုထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
နဒီသုတ္တ
နဒီသုတ္တ (၂)-သံ၊၂၊၁၁၂-၃။ သံ၊မြန်၊၂၊၁၀။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၉၂-၃။ သံ၊ဋီ၊၂၊၂၄၉။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-ခန္ဓသံယုတ္တ၊ (၁၀) ၅-ပုပ္ဖဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ရေစီးသန်သောတောင်ကျချောင်း၌ မျောပါလာသော ယောက်ျားဥပမာဖြင့် အရိယာပုဂ္ဂိုလ် သူတော်ကောင်းတို့ကို မဖူးမြင် မတွေ့ဖူးသော အရိယဓမ္မ သပ္ပုရိသ ဓမ္မ၌မလိမ္မာ မဆုံးမအပ်သော ဗာလပုထုဇဉ်သည် ရုပ်ကို အတ္တ၊ အတ္တ၌ ရုပ်ရှိ၏ အစရှိသည်ဖြင့် ရှုမြင်ခြင်းကြောင့် အကျိုးမဲ့ပျက်စီးရပုံ၊ ကြွင်းခန္ဓာလေးပါး၌လည်း အယူမှားခြင်းကြောင့် အကျိုးမဲ့ပျက်စီးရပုံကို ခန္ဓာတစ်ပါးစီ ဟောတော်မူပြီး အနတ္တလက္ခဏသုတ် ဒေသနာတော်နည်းဖြင့် အတ္တဒိဋ္ဌိပြုတ်အောင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ဖွင့်ဆိုချက်များ ရှိပါသည်။
-သံ၊၃၊၄၉-၅၀။ သံ၊မြန်၊၃၊၅၂-၃။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-မဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၆-ဗလကရဏီယဝဂ္ဂ၊ ဒွါဒသမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် အရှေ့အရပ်သို့ စီးဆင်းနေသော ဂင်္ဂါမြစ်ကို လူအင်အားဖြင့် အနောက်ဖက်သို့ စီးဆင်းအောင် မပြုလုပ်နိုင်သကဲ့သို့၊ ထို့အတူ အဋ္ဌင်္ဂိကအရိယ မဂ်ကို ပွားများနေသော ကြိမ်ဖန်များစွာ အလေ့အလာပြုနေသော ရဟန်းကို မင်းအစ ရှိသောပုဂ္ဂိုလ်တို့ ပစ္စည်းဥစ္စာတို့ကို ယူဆောင်ကြကုန်၍ သိက္ခာချပြီး လူထွက်၍ စည်းစိမ်ခံစားရန် စည်းရုံးဆွဲဆောင်မှု မပြုနိုင်ပုံ၊ ထိုရဟန်း၏ စိတ်သည် ရှည်မြင့်စွာသော ကာလပတ်လုံး ဝိဝေကနိန္ဒ, ဝိဝေကပေါဏ, ဝိဝေကပဗ္ဘာရဖြစ်နေသောကြောင့် လူမထွက်တော့ အစရှိသည်ဖြင့် အကျယ်အားဖြင့် ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
နဒီသောတသုတ္တ
နဒီသောတသုတ္တ-ဣတိဝုတ်၊၂၇၁-၂။ ဣတိဝုတ်၊မြန်၊၂၅၇-၈။ ဣတိဝုတ်၊ဋ္ဌ၊၃၂၆-၃၃၃။
-ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ ဣတိဝုတ္တက၊ ၄-စတုက္ကနိပါတ၊ ဒသမသုတ်။
မြစ်ထဲ၌ မျောပါလာသော ယောက်ျားအား မြစ်အတွင်းရှိ ဘေးအန္တရာယ် များရှိပုံကို ပြောကြားသော ယောက်ျားဥပမာဖြင့် မြစ်ရေအယဉ်၊ ပိယရူပ သာတရူပ၊ ဟေဋ္ဌာရဟဒ၊ ဦမီဘယ၊ အာဝဋ္ဋ၊ ဂဟရက္ခသ၊ ပဋိသောတ၊ ဟတ္ထေဟိစ ပါဒေဟိစ ဝါယာမ၊ တီရေဌိတ စက္ခုမာပုရိသတို့၏ အဓိပ္ပါယ်များကို ဖွင့်ဆိုလျက် ခုဇ္ဇုတ္တရာက ဝံသနိုင်ငံ ကောသမ္ဗီမြို့ ဥဒေနမင်းနန်းတော်၌ သာမာဝတီအမှူးရှိသော မိဖုရား ငါးရာတို့အား ဟောပြသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ အကျယ်ဖွင့်ဆိုချက်များ ရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
နဒုဗ္ဘိယသုတ္တ
နဒုဗ္ဘိယသုတ္တ-သံ၊၁၊၂၂၆-၇။ သံ၊မြန်၊၁၊၂၁၁-၂။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၃၁၅။ သံ၊ဋီ၊၁၊၃၃၄။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၁-သက္ကသံယုတ်၊ ၁-ပဌမဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
ဘုရားရှင် သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် သိကြားမင်း၏ စိတ်အကြံအစီကိုသိ၍ ချဉ်းကပ်လာသော ဝေပစိတ္တိအသူရိန်အား သိကြားမင်းဖမ်း၍ ကျိန်စာဆိုစေပုံကို ပြဆိုသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ မဟာပါပလေးမျိုးနှင့် ဖွင့်ဆိုချက်များ ရှိပါသည်။ ဋီကာ၌လည်း ဖွင့်ဆိုချက်များ ရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
နန္ဒသုတ္တ
နန္ဒသုတ္တ (၄)-သံ၊၁၊၆၂။ သံ၊မြန်၊၁၊၆၁။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၂-ဒေဝပုတ္တသံယုတ္တ၊ သတ္တမသုတ်။
ဘုရားရှင် သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် အညတရနတ်သား၏ လျှောက်ထားချက်ကို အချိန်အခါ၊ ညဉ့်တို့သည် (ပုဂ္ဂိုလ်ကို) လွန်ကုန်၏။ (ပဌမ, မဇ္ဈိမ, ပစ္ဆိမ)အရွယ်တို့သည် (ပုဂ္ဂိုလ်ကို)အစဉ်အတိုင်း စွန့်ကုန်၏။ ငြိမ်းချမ်းရာ နိဗ္ဗာန်ကို အလိုရှိသူသည် ထိုကြောက်ဖွယ် ဘေးသုံးမျိုးကို ရှုသည်ဖြစ်၍ လောကာမိသ (တေဘူမကဝဋ်)ကို စွန့်ရာ၏ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၁၊၄၆၈။ သံ၊မြန်၊၁၊၄၅၇။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၁၉။ သံ၊ဋီ၊၂၊၁၉၇။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၀-ဘိက္ခုသံယုတ္တ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
ဘုရားရှင် သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ညီတော်နန္ဒရဟန်း၏ သဒ္ဓါပဗ္ဗဇိတ ကုလပုတ္တနှင့် မလျော်သောကိစ္စကို အကြောင်းပြု၍ ကဲ့ရဲ့တော်မူပြီး “ကဒါဟံ”အစရှိသော ဂါထာကို ဟောတော်မူခြင်းကြောင့် ဘုရားရှင် မနှစ်သက်သောအရာတို့ကို ပယ်စွန့်၍ ဟောတော်မူသည့်အတိုင်း လိုက်နာ ကျင့်သုံးခြင်းကြောင့် မကြာခင် ရဟန္တာဖြစ်ပုံကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ဖွင့်ဆိုချက်များ ရှိပါသည်။
-အံ၊၃၊၁၄-၅။ အံ၊မြန်၊၃၊၁၅-၇။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၉၆-၇။
-အံ၊ဋီ၊၃၊၂၀၆-၇။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ အဋ္ဌကနိပါတ၊ ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၁-မေတ္တာဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
ဘုရားရှင် သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် နန္ဒရဟန်း၏ဗြဟ္မစရိယကို ပရိပုဏ္ဏ, ပရိသုဒ္ဓဖြစ်အောင် ကျင့်သုံးရန် ဣန္ဒြိယဂုတ္တ, ဘောဇနမတ္တညု, ဇာဂရိယာနုယောဂ, သတိသမ္ပဇညနှင့် ပြည့်စုံပုံကို အကျယ်ဝေဖန်၍ ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ဖွင့်ဆိုချက်များ ရှိပါသည်။
-ဥဒါန၊၁၀၁-၄။ ဥဒါန၊မြန်၊၉၃-၅။ ဥဒါန၊ဋ္ဌ၊၁၅၀-၁၆၁။
-ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ ဥဒါန၊ ၃-နန္ဒဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ညီတော်နန္ဒထေရ် အဋ္ဌုပ္ပတ္တိနှင့် ရဟန္တာဖြစ်ပုံ အစရှိသည်တို့ကို အကျယ်ဟောတော် မူသည့်သုတ်။
ပါဠိတော်နှင့် အဋ္ဌကထာ၌ အကြောင်းအရာ ဖွင့်ဆိုချက် အပြည့်အစုံ ပါရှိသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
နန္ဒကသုတ္တ
နန္ဒကသုတ္တ-အံ၊၃၊၁၆၉-၁၇၃။ အံ၊မြန်၊၃၊၁၇၁-၅။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၆၀-၁။ အံ၊ဋီ၊၃၊၂၈၃။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ နဝကနိပါတ၊ ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၁-သမ္ဗောဓိဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
ဘုရားရှင် သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ဥပဋ္ဌာနသာလာ၌ ဓမ္မကထိက အရှင်နန္ဒကထေရ် ညဉ့်သုံးယာမ်ပတ်လုံး ရဟန်းတော်တို့အား တရားဟောသည်ကို ဘုရားရှင် ရပ်တော်မူလျက် တရားနာပုံ, အရှင်နန္ဒကထေရ်အား ချီးမွမ်းတော်မူပုံ ဓမ္မီ ဝါ ကထာ, အရိယတုဏှိဘာဝတို့သည် အနာဂါရိက ကုလပုတ္တတို့နှင့် သင့်လျော်ပုံ ရဟန်းတော်များ ပြည့်စုံရမည်တရား လေးပါးတို့ကို အရှင်နန္ဒကနှင့် ရဟန်းတော်များအား ဘုရားရှင် ဟောမိန့်တော်မူပြီး ပြန်ကြွတော်မူပုံ အရှင်နန္ဒကထေရ်က ရဟန်းတော်များအား ယင်းတရားလေးပါးနှင့် ဓမ္မဿဝနာနိသံသ (၅)မျိုးကို ဟောကြားပုံကို ပြဆိုသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ မှတ်သားဖွယ်ရာများကို ဖွင့်ဆိုထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
နန္ဒကလိစ္ဆဝိသုတ္တ
နန္ဒကလိစ္ဆဝိသုတ္တ-သံ၊၃၊၃၄၀-၁။ သံ၊မြန်၊၃၊၃၄၃-၄။ သံယုတ္တနိကာယ။ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၁-သောတာပတ္တိသံယုတ္တ၊ ၃-သရဏာနိဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
ဘုရားရှင် ဝဇ္ဇီနိုင်ငံ ဝေသာလီမြို့တော်အနီး မဟာဝုန်တော ကူဋာဂါရ သာလာကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် လိစ္ဆဝီ မဟာမတ္တနန္ဒကအား သောတာပန်ပုဂ္ဂိုလ်၏ ဂုဏ်ရည်လေးမျိုး နှင့် ဒိဗ္ဗ, မာနုသကဖြစ်သော အာယု ဝဏ္ဏ သုခ ယသ အာဓိပတေယျတို့နှင့် စပ်ယှဉ်ပုံကို အခြားသော သမဏ, ဗြာဟ္မဏတို့အထံမှ ကြားသိ၍မဟုတ်ပဲ ကိုယ်တော်တိုင် ထင်ထင်ရှားရှား သိမြင်၍ ဟောတော်မူပုံကို ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
နန္ဒကောဝါဒသုတ္တ
နန္ဒကောဝါဒသုတ္တ-မ၊၃၊၃၁၄-၃၂၄။ မ၊မြန်၊၃၊၃၁၈-၃၂၉။
-မ၊ဋ္ဌ၊၄၊၂၃၉-၂၄၃။ မ၊ဋီ၊၃၊၄၂၄-၇။
-မဇ္ဈိမနိကာယ၊ ဥပရိပဏ္ဏာသ၊ ၅-သဠာယတနဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ဘိက္ခုနီတို့ကို ဩဝါဒပေးရန်အလှည့်ကျ အရှင်နန္ဒကထေရ်အား ဘုရားရှင်က မဟာပဇာပတိဂေါတမီ အမှူးရှိသော ဘိက္ခုနီငါးရာတို့အား ဩဝါဒပေးရန် မိန့်ကြားတော်မူခြင်းကြောင့် အရှင်နန္ဒကမထေရ်သည် အဇ္ဈတ္တိကာယတန (၆)ပါး၊ ဗဟိဒ္ဓါယတန (၆)ပါး၊ ဝိညာဏဓာတ် (၆)ပါးတို့တွင် တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီကို အနတ္တလက္ခဏသုတ် ဒေသနာတော်နည်းအတိုင်း မိန့်ကြားတော်မူပြီး ပဒီပေါပမာ ရုက္ခာပမာ, ဂါဝူပမာတို့ကို ပြသဟောကြားတော်မူ၍ ဗောဇ္ဈင် (၇)ပါးတို့ဖြင့် အာသဝက္ခယဉာဏ်သို့ဆိုက်အောင် နှစ်ရက်ဆက်တိုက် ဟောတော်မူပါသည်။
ဒုတိယနေ့ ဩဝါဒဒေသနာတော်ပြီးစီးသည့်အခါ သောတာပန်, သကဒါဂါမ် အနာဂါမ်, ရဟန္တာဖြစ်ပုံကို ဟောတော်မူပါသည်။
အဋ္ဌကထာ၌ အရှင်နန္ဒကထေရ်၏အတိတ်ဝတ္တု ပစ္စုပ္ပန်ဝတ္ထုတို့နှင့်တကွ သိသင့်သည်များကို ဖွင့်ပြထားပါသည်။ ဋီကာ၌လည်း မှတ်သားဖွယ် ဖွင့်ဆိုထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
နန္ဒတိသုတ္တ
နန္ဒတိသုတ္တ (၂)-သံ၊၁၊၆။ သံ၊မြန်၊၁၊၆။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၃၀-၁။ သံ၊ဋီ၊၁၊၇၆။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊၁။ဒေဝတာသံယုတ္တ၊ ၂-နန္ဒနဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် “သားသမီးများစွာရှိသူသည် သားသမီးတို့ကြောင့် နွားများစွာရှိ သူသည်လည်း မိမိပိုင်ငြား နွားများကြောင့် နှစ်သက်ရွှင်ပျော်ရ၏ ဥပဓိတို့သည် လူတို့၏ နှစ်သက်ကြောင်း ဖြစ်၏။ ဥပဓိမရှိသူသည် မနှစ်သက်နိုင်” ဟု အညတရနတ်သား၏ နှစ်သက်ရွှင်ပျော်ပုံသုံးမျိုးကို ဘုရားရှင်က “ယင်းနှစ်သက်ကြောင်းဝတ္ထုသုံးမျိုးသည် စိုးရိမ်ပူပန် ကြောင်းဝတ္ထုသုံးမျိုးဖြစ်ပုံ၊ ဥပဓိမရှိသူသည် စိုးရိမ်ပူပန်မူ မဖြစ်တော့ပုံ”ကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ နတ်သား၏အလို နန္ဒနဝတ္ထု ဖြစ်ပုံ ဘုရားရှင် အလိုတော်အားဖြင့် သောစနဝတ္ထုဖြစ်ပုံတို့ကို ရှင်းလင်းဖွင့်ဆိုထားပါသည်။
-သံ၊၁၊၁၀၉။ သံ၊မြန်၊၁၊၁၀၅။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၁၆၀။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၄-မာရသံယုတ္တ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
အထက်သုတ်က အညတရနတ်သားဖြစ်သကဲ့သို့ ဤသုတ်၌ မာရ်နတ်သား ဖြစ်သည်သာ ထူးသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
နန္ဒနသုတ္တ
နန္ဒနသုတ္တ (၂)-သံ၊၁၊၅-၆။ သံ၊မြန်၊၁၊၅-၆။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၂၈-၉။ သံ၊ဋီ၊၇၃-၅။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-ဒေဝတာသံယုတ္တ၊ ၂-နန္ဒနဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် တာဝတိံသာနတ်ပြည် နန္ဒဝန်ဥယျာဉ်သို့ ရောက်သစ်စ ပုထုဇဉ် နတ်သား၏ နန္ဒဝန်ဥယျာဉ်ကို ချီးကျူးပြောဆိုပုံဂါထာနှင့် အရိယနတ်သား၏ နတ်စည်းစိမ်နှင့်ပတ်သက်၍ အရိယာပုဂ္ဂိုလ်တို့၏ မိန့်ကြားချက်ဂါထာတို့ကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူပါသည်။
အဋ္ဌကထာ၌ နန္ဒဝန်ဥယျာဉ်အကြောင်း၊ နတ်တို့စုတေပုံ၊ နတ်ဘဝ၌ ဖြစ်လာပုံ အစရှိသည်တို့ကို ဖွင့်ဆိုထားပါသည်။
ဋီကာ၌လည်း ဖွင့်ဆိုချက်များစွာ ပါရှိပါသည်။
-သံ၊၁၊၅၁။ သံ၊မြန်၊၁၊၅၀။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၁၀၂။ သံ၊ဋီ၊၁၊၁၅၁။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ၂-ဒေဝပုတ္တသံယုတ္တ၊ ၂-အနာထပိဏ္ဍိကဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
ဘုရားရှင် မဂဓနိုင်ငံ ရာဇဂြိုဟ်မြို့ ဝေဠုဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် “သီလရှိသူ၊ ပညာရှိသူ၊ ဆင်းရဲဒုက္ခကို လွန်မြောက်၍ နေနိုင်သူ၊ နတ်တို့သည် ပူဇော်အပ်သူ”တို့ကို နန္ဒနနတ်သားက မေးလျှောက်သဖြင့် ဘုရားရှင် ဖြေဆိုတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ သဗ္ဗညုတညာဏ်တော်မြတ်၏ အနာဝဋဖြစ်ပုံနှင့် တကွ သိသင့်သည်များကို ဖွင့်ပြတော်မူထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
နန္ဒမာဏဝကပုစ္ဆာ
နန္ဒမာဏဝကပုစ္ဆာ-သုတ္တနိ၊၄၄၁-၂။ သုတ္တနိ၊မြန်၊၄၁၇-၉။ သုတ္တနိ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၁၀-၁။
ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ သုတ္တနိပါတ, ၅-ပါရာယနဝဂ္ဂ၊ ၇-ပုစ္ဆာ။ ဘုရားရှင် မဂဓနိုင်ငံ ရာဇဂြိုဟ်မြို့တော်အနီး ပါသာဏစေတီ၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ဗာဝရီဗြာဟ္မဏ ဆရာကြီး၏တပည့် (၁၆)ယောက်အနက် နန္ဒလုလင် မေးလျှောက်သဖြင့် ဖြေဆိုတော်မူအပ်သော ဂါထာများ။ စူဠနိ၊၁၃-၄၁၁၂-၁၂၄။ စူဠနိ၊ဋ္ဌ၊၃၀-၁။တို့၌ အရှင်သာရိပုတ္တရာမထေရ်သည် သုတ္တနိဒ္ဒေသ၊ ပါရာယနဝဂ်၊ နန္ဒမာဏဝ ပုစ္ဆာဂါထာနှင့် ဘုရားရှင်၏ ဝိဿဇ္ဇနာဂါထာတို့ကို ဖွင့်ဆိုဟောကြားတော်မူပါသည်။
ယင်းဖွင့်ဆိုချက်များကို အရှင်ဥပသေနထေရ်က စူဠနိဒ္ဒေသအဋ္ဌကထာဟု ဆက်လက် ဖွင့်ဆိုထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
နန္ဒမာတာသုတ္တ
နန္ဒမာတာသုတ္တ-အံ၊၂၊၄၄၄-၇။ အံ၊မြန်၊၂၊၅၆၁-၄။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၆၉-၁၇၁။ အံ၊ဋီ၊၃၊၁၇၅-၆။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ သတ္တကနိပါတ၊ ၅-မဟာယညဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
အရှင်သာရိပုတ္တရာ, အရှင်မဟာမောဂ္ဂလ္လာန်နှင့် ရဟန်းတော်များ ဒက္ခိဏဂိရိဇနပုဒ်၌ ဒေသစာရီလှည့်လည်တော်မူစဉ် အရှင်သာရိပုတ္တရာ, အရှင်မဟာမောဂ္ဂလ္လာန် အမှူးရှိသော သံဃာတော်များအား ဆွမ်းဆက်ကပ်ပြီး အရှင်သာရိပုတ္တရာထေရ်၏ မိန့်ကြားတော်မူချက်နှင့် ဆက်စပ်၍ နန္ဒမာတာ ဥတ္တရာဥပါသိကာမ၏ အစ္ဆရိယ အဗ္ဘုတဓမ္မ (၅)မျိုးကို အရှင်သာရိပုတ္တရာ၊ အရှင်မဟာမောဂ္ဂလ္လာန်အမှူးရှိသော သံဃာတော်များအား နန္ဒမာတာ ဥတ္တရာက လျှောက်ထားသည်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ ဘုရားရှင်၏ ဓမ္မဂရုကဖြစ်တော်မူပုံ ဝေဠုကဏ္ဍကီမြို့ အမည်ရပုံ အဂ္ဂသာဝကနှစ်ပါး ဒေသစာရီ ကြွတော်မူပုံ၊ ပါရာယနကထာအကြောင်း အစရှိသည်တို့ကို ဖွင့်ပြတော်မူထားပါသည်။
ဋီကာ၌ ပုဏ္ဏာထေရီအကြောင်း အစရှိသည်တို့ကို ဖွင့်ပြထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
နန္ဒိက္ခယသုတ္တ
နန္ဒိက္ခယသုတ္တ(၂)-သံ၊၂၊၄၂။ သံ၊မြန်၊၂၊၄၁။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၅၀။ သံ၊ဋီ၊၂၊၂၂၂။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-ခန္ဓသံယုတ္တ၊ (၆)၁-ဥပယဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် အနိစ္စသာဖြစ်သော ရုပ်တရားကို အနိစ္စဟုရှုမြင်သော ရဟန်းတော်သည် သမ္မာဒိဋ္ဌိဖြစ်ပုံ၊ မှန်ကန်စွာ သိမြင်လျှင် နိဗ္ဗိန္ဒဖြစ်ပုံ၊ နန္ဒီကုန်ခြင်းကြောင့် ရာဂကုန်ပုံ၊ ရာဂကုန်ခြင်းကြောင့် နန္ဒီကုန်ပုံ၊ နန္ဒီရာဂကုန်ခြင်းကြောင့် ကိလေသာတို့မှ လွတ်မြောက်ပြီးသောစိတ်ကို “သုဝိမုတ္တ” ဟုဆိုအပ်ပုံ ဟောတော်မူပါသည်။
ဤနည်းတူ ကြွင်းခန္ဓာ (၄)ပါးကိုလည်း တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ ရှုမြင်လျှင် “သုဝိမုတ္တ” ဖြစ်သည်ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၂၊၄၂-၃။ သံ၊မြန်၊၂၊၄၁-၂။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-ခန္ဓသံယုတ္တ၊ (၆) ၁-ဥပယဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
ရုပ်ကိုကုသိုလ်တရားတို့ ဖြစ်အောင် နှလုံးသွင်းကြ၊ ရုပ်၏ အနိစ္စဖြစ်ပုံကို မှန်ကန်စွာ သိမြင်အောင် အဖန်ဖန်ရှုကြ၊ ယင်းသို့ မှန်ကန်စွာ သိမြင်အောင် အဖန်ဖန်ရှုသော ရဟန်းသည် ရုပ်တရား၌ နိဗ္ဗိန္ဒဉာဏ်ဖြစ်၏။ နန္ဒီကုန်ခြင်းကြောင့် ရာဂကုန်ပုံ အစရှိသည်ဖြင့် ခန္ဓာတစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီကို အထက်သုတ်တော်အတိုင်း သုဝိမုတ္တ ဖြစ်သည်အထိ ဘုရားရှင်က ရဟန်းတို့အား ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
နန္ဒိယသုတ္တ
နန္ဒိယသုတ္တ (၃)-သံ၊၃၊၁၀။ သံ၊မြန်၊၃၊၁၁။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-မဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-အဝိဇ္ဇာဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် နန္ဒိယပရိဗိုဇ်၏ မေးလျှောက်ချက်အရ မဂ္ဂင်ရှစ်ပါးတရားတို့ကို ပွားများအပ် ကြိမ်ဖန်များစွာ အလေ့အလာပြုအပ်သည်ရှိသော် နိဗ္ဗာန်သို့ရောက်နိုင်ပုံ နိဗ္ဗာန်လျှင် လည်းလျောင်းရာဖြစ်ပုံ၊ နိဗ္ဗာန်လျှင် အပြီးအဆုံးရှိပုံကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်၊ နန္ဒိယပရိဗိုဇ် သရဏဂုံဆောက်တည်ခံယူပုံကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၃၊၃၅၃။ သံ၊မြန်၊၃၊၃၅၇-၈။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ (၁၁)သောတာပတ္တိသံယုတ္တ၊ ၅-သဂါထက ပုညာဘိသန္ဒဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
ဘုရားရှင် သကျနိုင်ငံ ကပိလဝတ္ထုမြို့ နိဂြောဓာရုံကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် နန္ဒိယသာကီဝင်အား သောတာပန် ဂုဏ်ရည်လေးမျိုးကို ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၃၊၅၃၅။ အံ၊မြန်၊၃၊၅၂၃-၅။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၄၅။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဧကာဒသကနိပါတ၊ ၂-အနဿတိဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် နန္ဒိယသာကီဝင်၏ မေးလျှောက်ချက်အရ သဒ္ဓါ, သီလ, အာရဒ္ဓဝီရိယ, ဥပဋ္ဌိတဿတိ, သမာဟိတ , ပညာဟူသော တရားခြောက်ပါးတို့၌ စွဲမြဲစွာတည်၍ တရားငါးပါးတို့၌ မိမိသန္တာန်၌ သတိကို ထင်ရှားစွာ တည်စေရမည်။ ဗုဒ္ဓါနုဿတိ ဓမ္မာနုဿတိ ကလျာဏမိတ္တ စာဂါနုဿတိ ဒေဝတာနုဿတိဟူသော တရား (၁၁)ပါးတို့နှင့် ပြည့်စုံသော အရိယာသာဝကသည် ပါပကအကုသလဓမ္မတို့ကို ပယ်စွန့်ပုံ၊ မစွဲလမ်းတော့ပုံ၊ မှောက်ထားသော အိုးဥပမာ, မြက်ခြောက်တော ဥပမာတို့ဖြင့် ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
နန္ဒိယသက္ကသုတ္တ
နန္ဒိယသက္ကသုတ္တ-သံ၊၃၊၃၄၆-၈။ သံ၊မြန်၊၃၊၃၅၁-၂။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၂၀။ သံ၊ဋီ၊၂၊၅၃၆။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၁-သောတာပတ္တိသံယုတ္တ၊ ၄-ပုညာဘိ သန္ဒဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
ဘုရားရှင် သကျနိုင်ငံ ကပိလဝတ္ထုမြို့ နိဂြောဓာရုံကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် နန္ဒိယသာကီဝင်၏ လျှောက်ထားချက်အရသောတာပတ္တိယင်္ဂ တရားလေးပါးနှင့်ဆက်စပ်၍ အရိယသာဝက၏ ပမာဒဝိဟာရီ၊ အပ္ပမာဒဝိဟာရီ ဖြစ်ပုံကို ဘုရားရှင်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
နန္ဒိဝိသာလသုတ္တ
နန္ဒိဝိသာလသုတ္တ-သံ၊၁၊၆၂။ သံ၊မြန်၊၁၊၆၁။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၂-ဒေဝပုတ္တသံယုတ္တ၊ ၃-နာနာတိတ္ထိယဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် နန္ဒိဝိသာလနတ်သား၏ ကိုယ်ခန္ဓာ၏ ထွက်မြောက်မှုနှင့် ဆက်စပ် သောအမေးကို ဘုရားရှင် ဖြေဆိုတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
နပ္ပိယသုတ္တ
နပ္ပိယသုတ္တ-အံ၊၃၊၃၈၉-၃၉၂။ အံ၊မြန်၊၃၊၃၈၃-၇။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၂၅။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဒသကနိပါတ၊ ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ (၉) ၄-ထေရဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ပျံလွန်သော ရဟန်းကို အကြောင်းပြု၍ မြင်းယုတ် မြင်းကြမ်း ဥပမာဖြင့် သီတင်းသုံးဖော်တို့၏ အရိုအသေ အလေးအမြတ် မြတ်နိုးပူဇော်မှုကို မခံယူထိုက်သော ရဟန်း၏(အရည်အချင်း) အဓမ္မဆယ်ပါးကိုလည်းကောင်း၊ အာဇာနည်မြင်းဥပမာဖြင့် သီတင်းသုံးဖော်တို့၏ အရိုအသေ အလေးအမြတ် မြတ်နိုး ပူဇော်မှုကို ခံယူရသော ရဟန်း၏(အရည်အချင်း) ဓမ္မဆယ်ပါးကိုလည်းကောင်း ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ ဖွင့်ဆိုချက်များ ရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
နဝသုတ္တ
နဝသုတ္တ-သံ၊၁၊၄၆၅-၆။ သံ၊မြန်၊၁၊၄၅၄-၅။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၁၆။ သံ၊ဋီ၊၂၊၁၉၅-၆။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၀-ဘိက္ခုသံယုတ္တ၊ စတုတ္ထသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ရဟန်းတို့၏ သင်္ကန်းချုပ်ဆိုးမှု၌ ဝေယျာဝေစ္စ မပြုလုပ်ပဲနေသော ရဟန်းကို အကြောင်းပြု၍ မေးမြန်းတော်မူရာ “မိမိကိစ္စကို ပြုလုပ်နေပါကြောင်း” လျှောက်ထားချက်အရ အမှန်အတိုင်းသိတော်မူသဖြင့် ထိုရဟန်းငယ်အား အကြောင်းပြု၍ “နယိဒံ အစရှိသော ဂါထာဖြင့် မိန့်ကြားတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ဖွင့်ဆိုချက်များ ရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
နဝကမ္မိကသုတ္တ
နဝကမ္မိကသုတ္တ-သံ၊၁၊၁၈၁-၂။ သံ၊မြန်၊၁၊၁၇ဝ။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၂၄၃။ သံ၊ဋီ၊၂၇၈-၉။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ။ ၇-ဗြာဟ္မဏသံယုတ္တ၊ ၂-ဥပါသကဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ တောအုပ်တစ်ခုဝယ် အင်ကြင်းပင်ရင်း၌ ကမ္မဋ္ဌာန်းကို နှလုံးသွင်း၍ သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် ထိုတောအုပ်အတွင်း၌ လုပ်ငန်း လုပ်ကိုင်နေသော နဝကမ္မိကဘာရဒွါဇပုဏ္ဏား၏ မေးလျှောက်ချက်အရ “န မေ ဝနသ္မိံ” အစရှိသော ဂါထာဖြင့် တော၌ တစ်ပါးတည်း မွေ့လျော်စွာ နေတော်မူပုံကို ဟောတော်မူရာ နဝကမ္မိကဘာရဒွါဇပုဏ္ဏား ဥပါသကာအဖြစ်ခံယူပုံကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ဘာရဒွါဇပုဏ္ဏားအကြောင်းနှင့် မှတ်သားဖွယ် ဖွင့်ဆိုချက်များ ရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
နဝင်္ဂုပေါသထသုတ္တ
နဝင်္ဂုပေါသထသုတ္တ-အံ၊၃၊၁၉၂-၃။ အံ၊မြန်၊၃၊၁၉၃-၄။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၆၆။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ နဝကနိပါတ ၁-ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၂-သီဟနာဒဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ရဟန်းတော်တို့အား ရှစ်ပါးသီလတွင် ဝေနေယျဇ္ဈာသယ အားလျော်စွာ မေတ္တာဘာဝနာထည့်သွင်း၍ နဝင်္ဂုပေါသထသုတ်ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
နဝမသုတ္တ
နဝမသုတ္တ-အံ၊၃၊၄၅၂။ အံ၊မြန်၊၃၊၄၄၄။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဒသကနိပါတ၊ ၃-တတိယပဏ္ဏာသက (၁၃) ၃-ပရိသုဒ္ဓဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် မြတ်စွာဘုရား အဆုံးအမသာသနာတော်မှ အခြား၌ မဖြစ်ကုန်သော သမ္မာဒိဋ္ဌိ (ပ) သမ္မာဉာဏ သမ္မာဝိမုတ္တိဟူသော တရားဆယ်ပါးတို့ကို ပွားများ အပ် ကြိမ်ဖန်များစွာ အလေ့အလာပြုအပ်ကုန်သည်ရှိသော် ဧကန္တနိဗ္ဗိဒါ၊ ဝိရာဂ၊ နိရောဓ၊ ဥပသမ၊ အဘိညာ၊ သမ္ဗောဓ၊ နိဗ္ဗာနအတွက် ဖြစ်ကုန်၏ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
နဝါတသုတ္တ
နဝါတသုတ္တ-သံ၊၂၊၁၈၃-၄။ သံ၊မြန်၊၂၊၁၇၃-၄။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၃-ဒိဋ္ဌိသံယုတ္တ၊ ၄-စတုတ္ထဂမနဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ခန္ဓာရှိလျှင် ထိုခန္ဓာကိုစွဲ၍ ထိုခန္ဓာကို မှားမှားယွင်းယွင်း နှလုံးသွင်းခြင်းကြောင့် မိစ္ဆာအယူဖြစ်ပုံကို ခန္ဓာတစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ မိန့်ကြားတော်မူပြီး အနတ္တ လက္ခဏသုတ် ဒေသနာတော်နည်းဖြင့် အရဟတ္တဖိုလ်ဆိုက်အောင် ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
နသန္တိသုတ္တ
နသန္တိသုတ္တ-သံ၊၁၊၂၁-၂။ သံ၊မြန်၊၁၊၂၁-၂။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၆၀-၁။ သံ၊ဋီ၊၁၊၁၀၆-၇။
-သံယုတ္တနိကာယ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-ဒေဝတာသံယုတ္တ၊ ၄-သတုလ္လပကာယိကဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် သတုလ္လပကာယိကာနတ်သားတစ်ယောက်၏ လျှောက်ထားမှုနှင့် ဆက်စပ်၍ ခန္ဓာငါးပါး ကင်းပျောက်သဖြင့် ဆင်းရဲကင်းပျောက်ပုံ၊ ပညာရှိတို့သည် တဏှာဆန္ဒကို ပယ်ဖျောက်ကြပုံ၊ ရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်အကြောင်း အစရှိသည်တို့ကို ဘုရားရှင်ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ဖွင့်ဆိုချက်များစွာ ရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
နသေဝိတဗ္ဗာဒိ သုတ္တာနိ
နသေဝိတဗ္ဗာဒိ သုတ္တာနိ (၁၂)-အံ၊၃၊၄၈၈-၉။ အံ၊မြန်၊၃၊၄၅၈-၉။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဒသကနိပါတ။ ၄-စတုတ္ထပဏ္ဏာသက၊ (၂၀) ၅-အပရပုဂ္ဂလဝဂ္ဂ၊ (၁)မှ (၁၂)သုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ဒုစရိုက်ဆယ်ပါးနှင့် ပြည့်စုံသောပုဂ္ဂိုလ်ကို မမှီဝဲအပ် အစရှိသည်ဖြင့် ဒေသနာတော် (၁၂)မျိုးကို တစ်သုတ်စီတစ်သုတ်စီ ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့် သုတ်များ။
၁-နသေဝိတဗ္ဗသုတ်၊
၂-နာဇိတဗ္ဗသုတ်၊
၃-နပယိရုပါသိတဗ္ဗသုတ်၊
၄-နပုဇ္ဇသုတ်၊
၅-နပါသံသသုတ်၊
၆-အဂါရဝသုတ်၊
၇-အပ္ပတိဿသုတ်၊
၈-နအာရာဓကသုတ်၊
၉-နဝိသုဇ္ဈာတိသုတ်၊
၁၀-နာဓိဘောတိသုတ်၊
၁၁-နဝဍ္ဎတိသုတ်၊
၁၂-ဗဟုံ အပုညံ ပသဝတိသုတ်၊
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
နဟောတိ တထာဂတောသုတ္တ
နဟောတိ တထာဂတောသုတ္တ-သံ၊၂၊၁၇၆။ သံ၊မြန်၊၂၊၁၆၈။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၃-ဒိဋ္ဌိသံယုတ္တ၊ ၁-သောတာပတ္တိဝဂ္ဂ၊ သောဠသမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ခန္ဓာတစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီကိုစွဲ၍ မှားမှားယွင်းယွင်း နှလုံးသွင်းသောသူအား “န ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ” ဟူသော မိစ္ဆာအယူ ဖြစ်ပေါ်လာပုံကို မိန့်တော်မူပြီး ခန္ဓာတစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီကို အနတ္တလက္ခဏသုတ် ဒေသနာတော် နည်းအတိုင်း အရဟတ္တဖိုလ်သို့ ဆိုက်ရောက်သည်အထိ ရဟန်းတော်များအား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
နဠကပါနသုတ္တ
နဠကပါနသုတ္တ (၃)-မ၊၂၊၁၂၅-၁၃၂။ မ၊မြန်၊၂၊၁၃၅-၁၄၂။ မ၊၃၊၁၂၄-၇။ မ၊ဋီ၊၃၊၈၁-၂။ မဇ္ဈိမနိကာယ၊ မဇ္ဈိမပဏ္ဏာသ၊ ၂-ဘိက္ခုဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ နဠကပါနရွာ ပေါက်ပင်တော၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ထင်ရှားကုန် ထင်ရှားကုန်သော(အလွန်ထင်ရှားကုန်သော) သာသနာတော်တွင် ဝင်ရောက်ရဟန်းပြုကြကုန်သော အရှင်အနုရုဒ္ဓါအစရှိသော ရဟန်းတော်များအား
-သဒ္ဓါတရားသက်သက်ဖြင့် လူဘောင်မှထွက် ရဟန်းပြုကြ, မြတ်သောအကျင့် (သာသနာတော်)၌ မွေ့လျော်ပျော်ပိုက်ခြင်းသည် ကောင်းမြတ်လှပုံ၊
-မင်း, ခိုးသူ, ဘေးရန်, ကြွေးမြီ နှိပ်စက်မှု, အသက်မွေး ကြပ်တည်းမှု တစ်ခုခုကြောင့် ရဟန်းပြုခဲ့ကြသည် မဟုတ်ပုံ၊
ပဋိသန္ဓေနေခြင်း အစရှိသော ဆင်းရဲအစု ကုန်ဆုံးအောင် ရဟန်းပြုလာခဲ့ကြပုံ၊
-အဘိဇ္ဈာအစရှိသော တရားဆိုး (၇)ပါးတို့ ကုသိုလ်စိတ်ကိုကုန်အောင် သိမ်းယူခံရသောသူသည် ဈာန်ချမ်းသာတို့ထက် သာလွန် မွန်မြတ်သောချမ်းသာကို မရနိုင်ပုံ၊
-ငါဘုရားသည် အာသဝေါတရားတို့ကို ထန်းပင်ငုတ်တိုကဲ့သို့ အကြွင်းမဲ့ ပယ်ပြီး ခြင်းကြောင့် ပဋိသန္ဓေနေမှုစသည် မရှိတော့ပုံ၊ အချို့ကို ဆင်ခြင်၍ မှီဝဲပုံ၊ အချို့ကို ဆင်ခြင်၍ သည်းခံနိုင်ပုံ၊ အချို့ကို ဆင်ခြင်၍ ရှောင်ကြဉ်နိုင်ပုံ၊ အချို့ကို ဆင်ခြင်၍ ပယ်ဖျောက်နိုင်ပုံ၊
-လူအများအံ့ဩစေရန်, ချီးမွမ်းစေရန်, လာဘ်ပူဇာသက္ကာရဖြစ်စေရန် ထင်ရှားကျော်ကြားစေရန်အတွက် ကွယ်လွန်ပြီးသော သာဝကတို့ အကြောင်းကို မဟောကြားပုံ၊
-ဤသာသနာတော်၌ ကွယ်လွန်ပြီးသော အရိယာသာဝက, သူတော်စဉ်တို့၏ တမလွန်ဘဝအကြောင်းကို ငါဘုရားဟောတော်မူအပ်သော စကားတော် ကြားသိရသော ပုဂ္ဂိုလ်သည် ထိုပုဂ္ဂိုလ်တို့၏ သဒ္ဓါ သီလ သုတ စာဂ ပညာ အရိယဂုဏ် ရည်တို့ကို အောက်မေ့ပြီး ထိုပုဂ္ဂိုလ်တို့ကဲ့သို့ဖြစ်စေရန် မိမိ၏စိတ်ကို ညွတ်စေ ခြင်းသည် ထိုရဟန်း, ရဟန်းမ, ဥပါသိကာ, ဥပါသိကာမတို့ ရှည်မြင့်စွာသော ကာလပတ်လုံး ချမ်းသာစွာနေရခြင်းသည်ဖြစ်၏ဟု အသီးအသီး အကျယ်အားဖြင့် အရှင်အနုရုဒ္ဓါ အစရှိသော သာဝကတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ နဠကပါနရွာ၏အကြောင်းနှင့်တကွ သိသင့်သော အချက်အလက်တို့ကို ဖွင့်ဆိုထားပါသည်။
-အံ၊၃၊၃၅၃-၆။ အံ၊မြန်၊၃၊၃၅၁-၃။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၁၈။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဒသကနိပါတ၊ ၂-ဒုတိယပဏ္ဏာသက။ (၇) ၂-ယမကဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံအတွင်း ဒေသစာရီကြွတော်မူနေသောအခါ နဠကပါနနိဂုံး ပေါက်တော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ဘုရားရှင်၏ တာဝန်ပေးချက်အရ ကုသိုလ်တရားတို့၌ သဒ္ဓါ, ဟိရီ, ဩတ္တပ္ပ, ဝီရိယ, ပညာမရှိသူသည် လဆုတ်ပက္ခ လကဲ့သို့ နေ့တိုင်း နေ့တိုင်း ကုသိုလ်တရားတို့မှ ဆုတ်ယုတ်နေပုံ၊ အသဒ္ဓ, အဟိရိက, အနောတ္တပ္ပီ, ကုသီတ, ဒုပ္ပည, ကောဓန, ဥပနာဟီ, ပါပိစ္ဆ, ပါပမိတ္တ, မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ ပုရိသပုဂ္ဂလတို့သည် ဆုတ်ယုတ်နေသောပုဂ္ဂိုလ်တို့ဖြစ်ပုံနှင့် ယင်းဒေသနာတော်၏ သုက္ကပက္ခဒေသနာတော်ကို အရှင်သာရိပုတ္တရာက ရဟန်းတို့အား ဟောတော်မူပုံ၊ ယင်းဒေသနာတော်ကို ဘုရားရှင် အတည်ပြုတော်မူပုံကို ပြဆိုသည့်သုတ်။
-အံ၊၃၊၃၅၆-၈။ အံ၊မြန်၊၃၊၃၅၃-၅။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ... အဋ္ဌမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံတော်အတွင်း ဒေသစာရီ လှည့်လည်တော်မူသောအခါ နဠကပါနနိဂုံး ပေါက်တော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ဘုရားရှင်၏ တာဝန်ပေး ချက်အရ ကုသိုလ်တရားတို့၌ သဒ္ဓါ, ဟိရီ, ဩတ္တပ္ပ, ဝီရိယ, ပညာ, သောတာဝဓာန, ဓမ္မဓာရဏာ, အတ္ထူပပရိက္ခာ, ဓမ္မာနုဓမ္မပဋိပတ္တိ, အပ္ပမာဒ-မရှိသောပုဂ္ဂိုလ်သည် လဆုတ်ပက္ခလဗိမာန်ကဲ့သို့ ကုသိုလ်တရားတို့၌ ဆုတ်ယုတ်ပုံ၊ ကြီးပွားမှုမရှိပုံနှင့် သုက္ကပက္ခအားဖြင့် ကုသိုလ်တရားတို့၌ ကြီးပွားတိုးတက်ပုံ၊ ဆုတ်ယုတ်မှုမရှိပုံတို့ကို အရှင်သာရိပုတ္တရာက ရဟန်းတော်တို့အား ဟောကြားတော်မူပါသည်။ အရှင်သာရိပုတ္တရာထေရ်၏ ဟောကြားချက်ကို ဘုရားရှင်က ထပ်ဆင့် ဟောကြား၍ အတည်ပြုပုံကို ပြဆိုသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
နဠကလာပီသုတ္တ
နဠကလာပီသုတ္တ-သံ၊၁၊၃၃၄-၆။ သံ၊မြန်၊၁၊၃၂၀-၅။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၁၂-၃။ သံ၊ဋီ၊၂၊၁၂၁။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-နိဒါနသံယုတ္တ၊ ၇-မဟာဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
အရှင်သာရိပုတ္တရာထေရ်နှင့် အရှင်မဟာကောဋ္ဌိကထေရ်တို့ ကာသိနိုင်ငံ ဗာရာဏသီမြို့တော်အနီး ဣသိပတနမိဂဒါယ၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် အရှင်မဟာကောဋ္ဌိကထေရ်သည် တိတ္ထိယတို့မေးသကဲ့သို့ ဇာတိမှပြန်၍ ဝိညာဏ် အထိ အရှင်သာရိပုတ္တရာထေရ်အား မေးလျှောက်ရာ “နာမ် ရုပ်ဟူသော အကြောင်းကြောင့် ဝိညာဏ်ဖြစ်၏။ ဝိညာဏ်ကြောင့် နာမ်ရုပ်ဖြစ်၏”ဟု ဖြေဆိုတော်မူရာ၌ အရှင်သာရိပုတ္တရာထေရ်က ကျူးစည်းနှစ်စည်း ဥပမာဖြင့် “နာမ်ရုပ်ကြောင့် ဝိညာဏ်ဖြစ်၏။ ဝိညာဏ်ကြောင့် နာမ် ရုပ် ဖြစ်၏။ နာမ် ရုပ် ချုပ်ခြင်းကြောင့် ဝိညာဏ်ချုပ်၏။ ဝိညာဏ်ချုပ်ခြင်းကြောင့် နာမ် ရုပ်ချုပ်၏။ နာမ်ရုပ်ချုပ်ခြင်းကြောင့် သဠာယတန ချုပ်၏။ ဆင်းရဲအစု အားလုံးချုပ်၏” ဟု ဖြေကြားတော်မူပါသည်။ အရှင်မဟာကောဋ္ဌိကထေရ်က အရှင်သာရိပုတ္တရာ၏ ဒေသနာကို ချီးကျူးတော်မူပြီး (၃၆)မျိုးသောဝတ္ထုတို့ဖြင့် အနမောဒနာပြုပုံ “ဓမ္မကထိကရဟန်း” ဓမ္မာနုဓမ္မပဋိပန္န ရဟန်းတော်, ဒိဋ္ဌဓမ္မနိဗ္ဗာနပတ္တ ရဟန်းတော်,တို့ ခေါ်ဆိုထိုက်ပုံကို လျှောက်ထားသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ အရှင်မဟာကောဋ္ဌိကထေရ် မေးခွန်းများ မေးလျှောက်ခြင့်နှင့်တကွ သိသင့်သိထိုက်သောပုဒ်များကို ဖွင့်ပြထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
နာဂသုတ္တ
နာဂသုတ္တ (၆)-သံ၊၁၊၄၅၈-၉။ သံ၊မြန်၊၁၊၄၄၇-၈။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၁၂။ သံ၊ဋီ၊၂၊၁၉၂။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၉-ဩပမ္မသံယုတ္တ၊ နဝမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ဒါယကာတို့အိမ်သို့ အလွန်ကြာမြင့်စွာ ချဉ်းကပ်မှုနှင့်ပတ်သက်၍ မထေရ်မြတ်တို့၏ ပြောဆိုဆုံးမမှုကို မလိုက်နာသော ရဟန်းငယ်ကို အကြောင်းပြု၍ တောအုပ်အတွင်း ရေအိုင်ကြီးဝယ် ကြာစွယ်ကြာရင်းကို နတ်ယူစားသောက်သော ဆင်ကြီးတို့ကို အတုလိုက်၍စားသဖြင့် သေဆုံးခြင်း၊ သေလုနီးပါးဆင်းရဲကို ခံစားရသော ဆင်ငယ်ဥပမာဖြင့် ရရှိဖြစ်ပေါ်လာသော လာဘ်ကို သင့်မြတ်စွာအသုံးပြုပုံ မသင့်မြတ်သောအသုံးပြုပုံတို့ကို မိန့်ကြားတော်မူပြီး ဤသာသနာတော်၌ ဖြစ်ပေါ် လာသောလာဘ်ကို မတပ်မက်, မတွေဝေ, တဏှာဖြင့် မလွှမ်းမိုး အပြစ်ကိုရှုလျက် ထွက်မြောက်ကြောင်း ပညာရှိသည်ဖြစ်၍ သုံးဆောင်ကြကုန်အံ့ဟု သင်တို့ကျင့်ကြရ မည်ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ဖွင့်ဆိုချက်များ ရှိပါသည်။
-သံ၊၃၊၄၄။ သံ၊မြန်၊၃၊၄၆-၇။ သံ၊ဋီ၊၂၊၄၁၁။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-မဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၆-ဗလကရဏီယဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် နဂါးတို့သည် ဟိမဝန္တာတောင်မင်းကို အမှီပြုကြကုန်၍ ကိုယ်ကိုကြီး ပွားစေ၍ အင်အားကိုယူစေကြကုန်၍ ထူးအိုင်မှစ၍ အဆင့်ဆင့် မဟာသမုဒ္ဒရာသို့ သက်ဆင်းကြပြီး မဟာသမုဒ္ဒရာ၌ ကိုယ်ဖြင့် ကြီးမားပြန့်ပြောခြင်းသို့ ရောက်ကြကုန် သကဲ့သို့ ထို့အတူ ရဟန်းတော်သည် သီလ၌တည်လျက် အဋ္ဌင်္ဂိကအရိယ မဂ်တစ်ပါး တစ်ပါးစီကို ဝိဝေကနိဿိတ, ဝိရာဂနိဿိတ, နိရောဓ နိဿိတ, ဝေါဿဂ္ဂ ပရိဏာမီ ဖြစ်အောင် ပွားများ, ကြိမ်ဖန်များစွာ အလေ့အလာပြုလျှင် ဓမ္မတို့၌ ကြီးမြတ်ခြင်း ပြန့်ပြောခြင်းသို့ ရောက်နိုင်၏ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၁၊၄၃၁-၃။ အံ၊မြန်၊၁၊၄၄၄-၅၊ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၂၉။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ ၃-တတိယပဏ္ဏာသက၊ (၁၂) ၂-ကေသိဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် မင်း၏စီးတော်ဆင် မင်းအသုံးအဆောင် မင်း၏အင်္ဂါ အစိတ်အပိုင်းဖြစ် ထိုက်သော စီးတော်ဆင်၏ အင်္ဂါလေးပါးကို ပမာထား၍ အာဟုနေယျ အစရှိသော ရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်၏ အင်္ဂါငါးရပ် အရည်အချင်းဖြစ်နိုင်သော ရဟန်းတော်၏ အင်္ဂါလေးမျိုး နှိုင်းယှဉ်၍ ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ ဖွင့်ဆိုချက်များ ရှိပါသည်။
-အံ၊၂၊၃၀၂-၅။ အံ၊မြန်၊၂၊၃၈၈-၃၉၂။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၁၀-၃။ အံ၊ဋီ၊၃၊၁၀၉-၁၁၃။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဆက္ကနိပါတ၊ ၁-ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၅-ဓမ္မိကဝဂ္ဂ၊ ပထမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ အစိရဝတီမြစ် ပုဗ္ဗကောဋ္ဌက ရေချိုး ဆိပ်၌ ကောသလမင်းကြီး၏ ဆင်ဖြူတော်ရတနာ ရေချပြီး ပြန်တက်လာသည့် အခါ လူအပေါင်း၏ ချီးကျူးသောစကားကို အကြောင်းပြု၍ ဘုရားရှင်က “မဟန္တ ဗြဟန္တ ကာယူပပန္န ဖြစ်သော ဆင်, မြင်း, နွား, နဂါး, လူတို့ကို လူအပေါင်းက “နာဂ” ဟု ပြောဆိုချီးမွမ်းကြပုံ၊ စင်စစ်သော်ကား “ဩကာသလောက, သတ္တလောက၌ ကာယ, ဝစီ, မနဒွါရ သုံးပါးတို့တွင် တစ်ပါးပါးဖြင့် မကောင်းမှုကို မပြုလုပ်, မပြောဆို, မကြံစည်သူကိုသာ “နာဂ”ဟု မိန့်ဆိုတော်မူကြောင်း မိန့်ကြားတော်မူချက် ဒေသနာတော်ကို ကာဠုဒါယီထေရ်က ချီးကျူးပြီး (၁၆) ဂါထာတို့ဖြင့် ဝမ်းမြောက် နမော် သာဓုကာရပြုသည်ကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ဘုရားရှင် ရေသုံးသပ်တော်မူခြင်းနှင့်ဆက်စပ်၍ သိမှတ်ဖွယ်, ကြည်ညိုဖွယ်ရာများနှင့်တကွ မှတ်သားဖွယ်တို့ ဖွင့်ဆိုထားသည်။
-အံ၊၃၊၂၃၀-၃။ အံ၊မြန်၊၃၊၂၃၀-၂။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၈၂။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ နဝကနိပါတ၊ ၁-ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၄-မဟာဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် “ဆင်အုပ်နှင့် အတူနေရခြင်းကြောင့်ဖြစ်သော ဆင်းရဲဒုက္ခကို ငြီးငွေ့ စိတ်ပျက် စက်ဆုပ် ရွံမုန်း၍ တစ်စီးတည်း နေရခြင်းကြောင့်ဖြစ်သော ချမ်းသာသုခကို အောက်မေ့ပြီး သစ်ခက်ကိုချိုး၍ ကိုယ်ကိုပွတ်သပ်ပြီး နှာမောင်းကို မြှောက်ချီ ဝမ်းသာနေသော တောဆင်ပြောင်ကြီးကဲ့သို့ အပေါင်းအဖော်ပရိသတ်နှင့် ခွဲခွာပြီး တောရကျောင်း၌ ဘာဝနာလုပ်ငန်းကို အချိန်ပြည့်အားထုတ်ရသဖြင့် ဈာန်မဂ်, ဖိုလ်, ကို ရရှိပြီး အာသဝေါကုန်ခမ်း နှစ်သက် ဝမ်းမြောက်ရပုံကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ ဖွင့်ဆိုချက်များပါရှိပါသည်။
-ဥဒါန၊၁၂၅-၅။ ဥဒါန၊မြန်၊၁၁၃-၄။ ဥဒါန၊ဋ္ဌ၊၂၂၅-၈။
-ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ ဥဒါန၊ ၄-မေဃိယဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
ဘုရားရှင် ပါလိလေယျကတောအုပ်၌ တစ်ပါးတည်း သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် (ဝိဝေကသုခ) ပရိသတ် မရှိခြင်းကြောင့်ဖြစ်သော သုခကို အကြောင်းပြုတော်မူ၍ လည်းကောင်း၊ ပါလိလေယျကဆင်မင်း၏ ဆင်အုပ်မှထွက်၍ တစ်စီးတည်းနေရခြင်းကြောင့်ဖြစ်သော ချမ်းသာသုခကို အောက်မေ့နေပုံကိုလည်းကောင်း၊ ပါလိလေယျက ဆင်မင်း၏ စိတ်ကို ကိုယ်တော်၏စိတ်ဖြင့် သိတော်မူခြင်းကြောင့် “ဧတံ နာဂဿ နာဂေန အစရှိသော ဂါထာတော်ဖြင့် ဥဒါန်းကျူးရင့်တော်မူပုံကို ပြဆိုသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ ပါလိလေယျက တောအုပ်သို့ တစ်ပါးတည်း ကြွတော်မူခြင်း အကြောင်း အစရှိသည်တို့ကို ဖွင့်ပြတော်မူထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
နာဂဒတ္တသုတ္တ
နာဂဒတ္တသုတ္တ-သံ၊၁၊၂၀၂။ သံ၊မြန်၊၁၊၁၈၉။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၂၆၈။ သံ၊ဋီ၊၁၊၃၀၁။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၉-ဝနသံယုတ္တ၊ သတ္တမသုတ်။
အရှင်နာဂဒတ္တထေရ် ကောသလနိုင်ငံ အညတရဇနပုဒ်၌ သီတင်းသုံးနေစဉ် ရွာတွင်းသို့ စောလွန်းစွာ ဝင်ခြင်း၊ ရွာတွင်းမှ အလွန်နေမြင့်မှ ထွက်ခြင်းကိုပြုနေခြင်းကြောင့် တောအုပ်စောင့်နတ်က “ကာလေ ပဝိသ” အစရှိသော နှစ်ဂါထာဖြင့် ရွတ်ဆို၍ သံဝေဂဖြစ်စေရန် သတိပေးသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ သိမှတ်ဖွယ်ဖွင့်ဆိုချက်များ ရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
နာဂိတသုတ္တ
နာဂိတသုတ္တ (၂)-အံ၊၂၊၂၅-၆။ အံ၊မြန်၊၂၊၃၂-၅။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၂။ အံ၊ဋီ၊၃၊၁၄။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ပဉ္စကနိပါတ၊ ၁-ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၃-ပဉ္စင်္ဂိကဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ဣစ္ဆာနင်္ဂလပုဏ္ဏားရွာအနီး ဣစ္ဆာနင်္ဂလတောအုပ်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ်
(က) နေက္ခမ္မသုခ, ပဝိဝေကသုခ, သမ္မာသုခ,
(ခ) မီဠှသုခ, မိဒ္ဓသုခ, လာဘသက္ကာရသိလောကသုခ, အချင်းချင်းဆန့်ကျင်ပုံ
(က) သုခသုံးပါးကို ရရှိနေသောပုဂ္ဂိုလ်
(ခ) သုခသုံးမျိုးကို မသာယာတော့ပုံ၊
(က) ကျင်ကြီး ကျင်ငယ်သည် စား သောက် ခဲလျက်အပ်သော ခဲဖွယ်, ဘောဇဉ်၏ အကျိုးဆက်၊
(ခ) သောက ပရိဒေဝ ဒုက္ခ ဒေါမနဿတို့သည် ဝိပရိဏာမ, အညထာဘာဝကြောင့်ဖြစ်သော ချစ်ခင်စုံမက် နှစ်သက်အပ်သော သတ္တဝါသင်္ခါရတို့၏ အကျိုးဆက်၊
(ဂ) သုဘနိမိတ်၌ စက်ဆုပ်ရွံရှာခြင်းသည် အသုဘနိမိတ်ကို အဖန်ဖန် အားထုတ်မှု၏ အကျိုးဆက်၊
(ဃ) တွေ့ထိ(ပေါင်းဆုံ)မှု၌ စက်ဆုပ်ရွံရှာခြင်းသည် ဖဿယတန (၆)ပါးတို့၌ အနိစ္စဟု ရှုမှု ဝိပဿနာဉာဏ်၏အကျိုးဆက်၊
(င) ဥပါဒါန်တရားတို့၌ စက်ဆုပ်ရွံရှာခြင်းသည် ဥပါဒါနက္ခန္ဓာ (၅)ပါးတို့၌ ဖြစ်မှု ပျက်မှုကို ရှုမှတ်နေသော ဝိပဿနာဉာဏ်၏ အကျိုးဆက်ဖြစ်ပုံကို အရှင်နာဂိတအား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ဖွင့်ဆိုချက်များ ရှိပါသည်။
-အံ၊၂၊၂၉၉-၃၀၂။ အံ၊မြန်၊၂၊၃၈၅-၈။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၀၉။ အံ၊ဋီ၊၃၊၁၀၈-၉။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဆက္ကနိပါတ၊ ၁-ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၄-ဒေဝတာဝဂ္ဂ၊ ဒွါဒသမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ဣစ္ဆာနင်္ဂလပုဏ္ဏားရွာအနီး ဣစ္ဆာနင်္ဂလ တောအုပ်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ဘုရားရှင် နှစ်သက်တော် မမူသော ဂါမန္တဝိဟာရီ ပုဂ္ဂိုလ်နှင့် နှစ်သက်တော်မူသော အရညဝိဟာရီပုဂ္ဂိုလ်တို့ကို မိန့်ကြားတော်မူပြီး အဖော်မပါဘဲ ခရီးသွားခြင်း၏ ချမ်းသာပုံကို အရှင်နာဂိတထေရ်အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
ဤသုတ်နှစ်သုတ်လုံး၌ ရှေ့ပိုင်းအကြောင်းအရာများ တူညီပါသည်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ဖွင့်ဆိုချက်များ ရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
နာထသုတ္တ
နာထသုတ္တ (၂)-အံ၊၃၊၂၅၇-၆။ အံ၊မြန်၊၃၊၂၇၅-၇။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၉၀-၁။ အံ၊ဋီ၊၃၊၃၀၇-၉။ (ဒီ၊၃၊၂၂၁-၃။ ၂၅၅-၆)
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဒသကနိပါတ၊ ၁-ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၂-နာထဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ဣစ္ဆာနင်္ဂလပုဏ္ဏားရွာအနီး ဣစ္ဆာနင်္ဂလ တောအုပ်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် သီလဝါ, ဗဟုဿုတ, ကလျာဏမိတ္တ, သုဝစ, ဒက္ခ, အနလသ, ဓမ္မကာမ, အာရဒ္ဓဝီရိယ, သန္တုဋ္ဌီ, သတိမာ, ပညဝါ ဟူသော တရားဆယ်ပါးသည် နာထကရဏတရားဖြစ်ပုံကို အကျယ်အားဖြင့် ဟောတော်မူပြီး အားကိုးဖွယ်တရား (၁၀)ပါးနှင့် ပြည့်စုံအောင်နေကြ၊ အားကိုးဖွယ်ရာ နာထတရား မရှိသူသည် ဆင်းရဲစွာနေရ၏ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ မှတ်သားဖွယ် ဖွင့်ဆိုချက်များ ရှိပါသည်။
-အံ၊၃၊၂၇၆-၉။ အံ၊မြန်၊၃၊၂၅၇-၂၈၀။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဒသကနိပါတ၊ ၁-ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၂-နာထဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
အထက်သုတ်လာ နာထတရားဆယ်ပါးတို့ကိုပင် တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ၏ အဆုံး၌ ထေရ မဇ္ဈိမ နဝရဟန်းတို့သည်လည်း ပြောဆိုသင့်၏ ဆုံးမသင့်၏ဟု မှတ်ထင်ကြကုန်၏။ ထေရ မဇ္ဈိမ နဝရဟန်းတို့ စောင့်ရှောက်ချီးမြှောက်ခံရသူသည် ကုသိုလ်တရားတို့၌ ကြီးပွားတိုးတက်ခြင်းကိုသာ အလိုရှိအပ်၏၊ ဆုတ်ယုတ်ပျက်စီးခြင်းကို အလိုမရှိအပ်ဟူသော စကားရပ်ကို ဖြည့်စွက်၍ ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
နာနာကရဏသုတ္တ
နာနာကရဏသုတ္တ (၂)-အံ၊၁၊၄၄၁-၃။ အံ၊မြန်၊၁၊၄၅၃-၅။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၃၁-၂။ အံ၊ဋီ၊၃၊၃၂၈-၃၃၀။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ ၃-တတိယပဏ္ဏာသက၊ (၁၃) ၃-ဘယဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိင်ငံ ဣစ္ဆာနင်္ဂလပုဏ္ဏားရွာအနီး ဣစ္ဆာနင်္ဂလ တောအုပ်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ရူပါဝစရဈာန် (၄)ပါးကို ရရှိသောပုထုဇဉ်နှင့် အရိယာသာဝကတို့၏ ခြားနားချက် အသီးအသီးကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၁၊၄၄၃။ အံ၊မြန်၊၁၊၄၅-၆။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၃၃။ အံ၊ဋီ၊၂၊၃၃၀-၁။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ ၃-တတိယပဏ္ဏာသက၊ (၁၃) ၃-ဘယဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
ရူပဈာန် (၄)ပါးတို့တွင် တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ၌ရှိသော ခန္ဓာငါးပါးတို့ကို တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ၌ အနိစ္စတော ပလောကတောဟု အနိစ္စလက္ခဏာ, သုညတော အနတ္တတော-ဟု အနတ္တလက္ခဏာ, ဒုက္ခတော ပရတောဟု ဒုက္ခလက္ခဏာ (၇) မျိုးတို့ဖြင့် ဝိပဿနာရှုသဖြင့် အနာဂါမ်အရိယာအဖြစ်ကို ရရှိသော အရိယာသာဝကသည် ကွယ်လွန်သည်၏ အခြားမဲ့၌ ယင်းဖြစ်ရာ ဗြဟ္မာဘုံမှ သုဒ္ဓါဝါသဘုံ၌ဖြစ်၍ ပရိနိဗ္ဗာန်ပြုရ၏ဟု ပုထုဇဉ်ပုဂ္ဂိုလ်နှင့် အရိယာပုဂ္ဂိုလ်တို့၏ ခြားနားချက် အသီးအသီးကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ မှတ်သားဖွယ် ဖွင့်ဆိုချက်များ ရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
နာနာတိတ္ထိယသုတ္တ
နာနာတိတ္ထိယသုတ္တ (၃)-ဥဒါန၊၁၅၈-၁၆၁။ ဥဒါန၊မြန်၊၁၄၂-၅။ ဥဒါန၊ဋ္ဌ၊၃၀၇-၃၁၂။
-ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ ဥဒါန၊ ၆-ဇစ္စန္ဒဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ဣစ္ဆာနင်္ဂလပုဏ္ဏားရွာအနီး ဣစ္ဆာနင်္ဂလ တောအုပ်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် အယူဝါဒ အမျိုးမျိုးရှိကြကုန်သော နာနာတိတ္ထိယ၊ သမဏ ဗြာဟ္မဏပရိဗ္ဗာဇကတို့ အယူဝါဒ (၁၀)မျိုးနှင့် ဆက်စပ်၍ “ဓမ္မသည် ဤသို့ သဘောရှိ၏။ ဓမ္မသည် ဤသို့သဘောမရှိ၊ ဓမ္မသည် ဤသို့သဘောမရှိ၊ ဓမ္မသည် ဤသို့သဘောရှိ၏ဟု သာဝတ္ထိမြို့တော်၌ ငြင်းခုံကြ ခိုက်ရန်ဖြစ်ကြဆန့်ကျင်ဘက် ပြောဆိုနေကြ နှုတ်လှန်ထိုးနှက်နေကြပုံကို ရဟန်းတို့က ဘုရားရှင်အား လျှောက်ထား ကြပါသည်။ ဘုရားရှင်က အညတိတ္ထိယပရိဗ္ဗာဇကတို့သည် ပညာမျက်စိနှစ်ကွင်း အလင်းမရကြကုန်ခြင်းကြောင့် အတ္ထ အနတ္ထ ဓမ္မ အဓမ္မကို မသိကြကုန်ခြင်းကြောင့် ဤငြင်းခုံနေကြပုံ၊ သာဝတ္ထိမြို့တော်၌ လက်ဖြင့် စမ်းသပ်သိမြင်သည့်အရာကို ဆင် ဟု ငြင်းခုံခိုက်ရန်ပြုကုန်သော သူကန်း (မျက်မမြင်)တို့နှင့်တူပုံကို မိန့်ကြားတော်မူပြီး “ဣမေသု အစရှိသော ဂါထာဖြင့် ဘုရားရှင်ဥဒါန်းကျူးရင့်တော်မူပုံကို ပြဆိုသည့်သုတ်။
-အဋ္ဌကထာ၌
-သဿတော လောကောဖြင့် သဿတဝါဒလေးမျိုး၊
-အသဿတော လောကောဖြင့် ဥစ္ဆေဒဝါဒ (၇)မျိုး၊
-အန္တဝါ လောကောဖြင့် အတ္တဝါဒ၊
-အနန္တဝါ လောကောဖြင့် ကပိလ ကဏာဒိဝါဒ၊
-တံ ဇီဝံ တံ သရီရံဖြင့် ရူပီအတ္တဝါဒ၊
-အညံ ဇီဝံ အညံ သရီရံဖြင့် အရူပီ အတ္တဝါဒ၊
-ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာဖြင့်
-သညီဝါဒ (၁၆)မျိုး၊
-အသညီဝါဒ (၈) မျိုး၊ -နေဝသညီ နာသညီဝါဒ (၈) မျိုး၊
-နဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာဖြင့် ဥစ္ဆေဒဝါဒ
-ဟောတိ စ န စဟောတိဖြင့် ဧကစ္စသဿတ သညီဝါဒ (၇)မျိုး၊
-နေဝဟာတိ န ဟောတိဖြင့် အမရာဝိက္ခေပဝါဒကို ပြကြောင်း ဖွင့်ဆိုထားပါသည်။
သိသင့်သိထိုက်သော အချက်အလက်များစွာတို့ကိုလည်း ဖွင့်ဆိုထားပါသည်။
-ဥဒါန၊၁၆၁-၃။ ဥဒါန၊မြန်၊၁၄၅-၇။ ဥဒါန၊ဋ္ဌ၊၃၁၃-၄။
-ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ ဥဒါန၊ ၆-ဇစ္စန္ဒဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
ပဌမသုတ်၌ လောကကိုသာ သဿတ, အသဿတဟု တစ်မျိုးစီ ယူကြသည်။ ဤသုတ်၌ အညတိတ္ထိယတို့သည် အတ္တ နှင့် လောကတို့ကို -
(က) (၁) သဿတ
(၂) အသဿတ၊
(၃) သဿတော စ အသဿတာ စ
(၄) နေဝ သဿတော နာသဿတောဟု လည်းကောင်း။
(ခ) (၁) သယံကတော
(၂) ပရံကတော
(၃) သယံကတော စ ပရံကတော စ
(၄) အသယံ ကာရော အပရံ ကာရော အဓိစ္စသမုပ္ပန္နော။
(ဂ) (၁) သဿတံ သုခဒုက္ခ
(၂) အသဿတံ သုခဒုက္ခံ
(၃) သဿတဉ္စ အသဿတဉ္စ သုခဒုက္ခံ
(၄) နေဝ သဿတံ နာသဿတံ သုခဒုက္ခံ။
(ဃ) (၁) သယံ ကတံ သုခဒုက္ခံ
(၂) ပရံ ကတံ သုခဒုက္ခံ
(၃) သယံ ကတဉ္စ ပရံကတဉ္စ သုခဒုက္ခံ
(၄) အသယံ ကာရံ အပရံ ကာရံ အဓိစ္စသမုပ္ပန္နဟူသော မိစ္ဆာအယူ (၁၆) မျိုးကို ပြဆိုထားခြင်းသာ ထူးပါသည်။ ဥဒါနဂါထာမှတပါး ကျန်ဒေသနာတော်သည် ရှေ့သုတ်နှင့်တူပါသည်။
အဋ္ဌကထာ၌ ဖွင့်ဆိုချက်များ ရှိပါသည်။
-ဥဒါန၊၁၆၄-၆။ ဥဒါန၊မြန်၊၁၄၇-၁၅၀။ ဥဒါန၊ဋ္ဌ၊၃၁၄-၆။
-ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ ဥဒါန၊ ၆-ဇစ္စန္ဒဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
ဤသုတ်၌ မိစ္ဆာဝါဒများသည် အထက်သုတ်ဒေသနာတော် အတိုင်းပင် ဖြစ်ပါသည်။ ဥဒါနဂါထာများသာ ထူးပါသည်။
အဋ္ဌကထာ၌ ရှေးသုတ်များနှင့် မတူသော ဤသုတ်၌ ခြားနားချက်များ နှင့်တကွ ဂါထာပါပုဒ်တို့၏ အဓိပ္ပါယ်များကို ဖွင့်ဆိုထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
နာနာတိတ္ထိယသာဝသုတ္တ
နာနာတိတ္ထိယသာဝသုတ္တ-သံ၊၁၊၆၅-၇။ သံ၊မြန်၊၁၊၆၄-၆။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၁၁၆-၈။ သံ၊ဋီ၊၁၊၁၆၇-၈။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၂-ဒေဝပုတ္တသံယုတ္တ၊ ၃-နာနာတိတ္ထိယဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
ဘုရားရှင် မဂဓနိုင်ငံ ရာဇဂြိုဟ်မြို့ ဝေဠုဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ်
-ပုရာဏ ကဿပ၏တပည့် အသမနတ်သား၊
-မက္ခလိဂေါသာလ၏တပည့် သဟလိနတ်သား၊
-နိဂဏ္ဌနာဋပုတ္တ၏တပည့် နီကနတ်သား၊
-တိတ္ထိဆရာကြီးများ၏ အလုပ်အကျွေး အာကောဋကနတ်သား အထက်နတ်သား (၃)ဦးသည် မိမိတို့ ဆရာတိတ္ထိတို့၏ ဂုဏ်ကို ချီးကျူး၍လျှောက်သည်။ အာကောဋက နတ်သားက တိတ္ထိဆရာကြီး အားလုံးကို ချီးကျူးလျှောက်ထားသည်။
-ဒေဝဂမ္ဘရိနတ်သားက အာကောဋကနတ်သား၏စကားကို ကဲ့ရဲ့သည့်ဂါထာဖြင့် ရွတ်ဆိုပါသည်။
-မာရ်နတ်က ဒေဝဂစ္ဆရိနတ်သားကို ပူးဝင်၍ တိတ္ထိဆရာကြီးများ၏ ဂုဏ်ကို ချီးကျူးလျှောက်ထားသည်။
-ဘုရားရှင်က မာရ်နတ်၏စကားကို ပြန်လည်မိန့်ကြားတော်မူသည်။
-မာဂဝဂါမိယနတ်သားက ဘုရားရှင်၏ဂုဏ်တော်တို့ကို ချီးကျူးလျှောက်ထားသည်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ မှတ်သားဖွယ်ဖွင့်ဆိုချက်များ ရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
နာနာဓာတုသုတ္တ
နာနာဓာတုသုတ္တ-သံ၊၃၊၂၆၆။ သံ၊မြန်၊၃၊၂၆၈။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၈-အနုရုဒ္ဓသံယုတ္တ၊ ၂-ဒုတိယဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
အရှင်အနုရုဒ္ဓါ ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် သတိပဋ္ဌာန်လေးပါးကို ပွားများအပ် ကြိမ်ဖန်များစွာ အလေ့ အလာပြုအပ်သည်၏အဖြစ်ကြောင့် အနေကဓာတု နာနာဓာတုလောကကို အမှန် အတိုင်း သိတော်မူနိုင်၏ဟု ရဟန်းတို့အား အရှင်အနုရုဒ္ဓါ ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
နာနာဓိမုတ္တိသုတ္တ
နာနာဓိမုတ္တိသုတ္တ-သံ၊၃၊၂၆၆။ သံ၊မြန်၊၃၊၂၆၉။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ နဝမသုတ်။
အရှင်အနရုဒ္ဓါ ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် သတိပဋ္ဌာန်လေးပါးကို ပွားများခြင်း ကြိမ်ဖန်များစွာ အလေ့ အလာ ပြုလုပ်ခြင်းကြောင့် သတ္တဝါတို့၏ အမျိုးမျိုးသော နှလုံးသွင်းခြင်းကို ဟုတ်တိုင်း မှန်စွာ သိနိုင်၏ဟု ရဟန်းတော်များအား အရှင်အနုရုဒ္ဓါ ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
နာမသုတ္တ
နာမသုတ္တ-သံ၊၁၊၃၆။ သံ၊မြန်၊၁၊၃၅-၆။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၈၉။ သံ၊ဋီ၊၁၊၁၃၂။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-ဒေဝတာသံယုတ္တ၊ ၇-အဒ္ဓဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် အညတရ နတ်သား၏ မေးမြန်းလျှောက်ထားချက်အရ
-အမည်သည် အလုံးစုံသော အရာဝတ္ထုသို့ လျော်စွာကျ၏။
-အမည်ထက် လွန်သော သဘောသည် မရှိ။
-အလုံးစုံသော တရားတို့သည်သာလျှင် အမည်ဟု ဆိုအပ်သော တစ်ခုသော တရား၏အလိုသို့ အစဉ်လိုက်ရ၏ဟု ဘုရားရှင် ဖြေဆိုဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
နာမရူပသုတ္တ
နာမရူပသုတ္တ-သံ၊၁၊၃၁၆-၇။ သံ၊မြန်၊၁၊၃၀၃။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-နိဒါနသံယုတ္တ၊ ၆-ဒုက္ခဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် သံယောဇနိယဓမ္မတို့၌ အဿာဒဟု အဖန်ဖန်ရှုမှတ်၍ နေသော ပုဂ္ဂိုလ်အား နာမ် ရုပ်၏ သက်ဝင်ခြင်းဖြစ်၏၊ နာမ် ရုပ် ဟူသော အကြောင်းကြောင့် အဇ္ဈတ္တိကာယတန (၆)ပါး ဖြစ်၏။
သုခမဖက် ဒုက္ခသက်သက်ဖြစ်သော ဆင်းရဲအစု၏ ဖြစ်ခြင်းသည် ထင်ရှားပုံကို သစ်ပင်တည်နေပုံ ဥပမာဖြင့်လည်းကောင်း, သံယောဇနိယဓမ္မတို့၌ အာဒီနဝဟု အဖန်ဖန်ရှုနေသောပုဂ္ဂိုလ်အား နာမ် ရုပ်၏ သက်ဝင်မှု မဖြစ်၊ နာမ်ရုပ် ချုပ်ခြင်းကြောင့် အဇ္ဈတ္တိကာယတန (၆)ပါးချုပ်၏။ ဆင်းရဲအစု ချုပ်ပုံကို သစ်ပင်ကြီးလဲကျ ပျက်စီးပုံ ဥပမာဖြင့် ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ် အနုလောမ, ပဋိလောမ ဒေသနာတော်ကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
နာရဒသုတ္တ
နာရဒသုတ္တ-အံ၊၂၊၅၀-၅။ အံ၊မြန်၊၂၊၆၂-၇။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၅။ အံ၊ဋီ၊၃၊၂၁။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ပဉ္စကနိပါတ၊ ၁-ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၅-မုဏ္ဍရာဇဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
အရှင်နာရဒ မဂဓနိုင်ငံ ပါဋလိပုတ္တမြို့ ကုက္ကုဋာရာမကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် ချစ်ခင်စုံမက် နှစ်သက်မြတ်နိုးအပ်သော ဘဒ္ဒါဒေဝီ ကွယ်လွန်ခြင်းကြောင့် ရေမချိုးနိုင် မစားမသောက်နိုင် လုပ်ငန်းများ မဆောင်ရွက် နိုင်အောင် သောကဒဏ်ချက် ပြင်းထန်စွာ နှိပ်စက်ခံနေရသော မုဏ္ဍဘုရင်အား ကောသာရက္ခ အမတ်ခေါ်ဆောင်၍ အရှင်နာရဒထံသို့ ပို့ဆောင်ခဲ့ရာ အရှင်နာရဒထေရ်က “လောက၌ သမဏ ဗြဟ္မဏ ဒေဝ မာရ ဗြဟ္မာ တစ်စုံတစ်ယောက်မျှ တောင့်တ၍ မရနိုင်သော ဇရာ ဗျာဓိ မရဏ ခယဓမ္မ နဿနဓမ္မ တရားငါးမျိုးတို့၌ အဿုတဝတ ပုထုဇဉ်ပုဂ္ဂိုလ် ခံစားရပုံနှင့် သုတဝန္တအရိယာပုဂ္ဂိုလ်၏ ရှုမြင် သုံးသပ်မှုကြောင့် သောကတည်းဟူသော အဆိပ်ဆူးကို နတ်ပယ်နိုင်ပုံကို ဟောကြားတော်မူသဖြင့် မုဏ္ဍမင်း၏ သောကကင်းပျောက်ပြီး မိဖုရား၏ ရုပ်ကလာပ်ကို မီးသင်္ဂြိုဟ်ခိုင်းပုံ၊ ဤတရားတော်၏ “သောကသလ္လ ဟရဏ” မည်ပုံကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
နာလကသုတ္တ
နာလကသုတ္တ-သုတ္တနိ၊၃၈၅-၃၉၀။ သုတ္တန်၊မြန်၊၃၆၃-၈။ သုတ္တနိ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၀၂-၂၁၉။
ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ သုတ္တနိပါတ, ၃-မဟာဝဂ္ဂ၊ ဧကာဒသမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကာသိနိုင်ငံ ဗာရာဏသီမြို့တော်အနီး ဣသိပတနတောအုပ်၌ သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် ဓမ္မစက္ကပ္ပဝတ္တနသုတ်တော် ဟောတော်မူပြီး (၇)ရက်မြောက်နေ့၌ အသိတအမည်ရှိသော ကာဠဒေဝီလရသေ့၏ တူဖြစ်သော နာလက ရသေ့အား ဘုရားရှင်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
ဤနာလကသုတ်၌ (၆၈၄)ဂါထာမှ (၇ဝ၃)ဂါထာအထိ ဂါထာ (၂၀)သည်ဝတ္ထုဂါထာများဖြစ်ပါသည်။ (၇၀၄) (၇၀၅) နှစ်ဂါထာသည် ပုစ္ဆာဂါထာများ ဖြစ်ပါသည်။ (၇၀၆) ဂါထာသည် ဘုရားရှင်၏ ဥယျောဇနဂါထာဖြစ်ပါသည်။ (၇၀၇) ဂါထာမှ (၇၂၈) ဂါထာအထိ (၂၂)ဂါထာသည် မောနေယျအကျင့်ကို ဟောတော်မူသော ဂါထာများ ဖြစ်ပါသည်။
အဋ္ဌကထာ၌ နာလကသုတ်တော်အကြောင်း၊ အသိတ (ကာဠဒေဝီလ) ရသေ့အကြောင်း၊ တာဝတိံသာနတ်ပြည်အကြောင်း၊ အလောင်းတော် သိဒ္ဓတ္ထ မင်းသားငယ်အကြောင်း၊ နာလကထေရ်အကြောင်း၊ နာလကပဋိပဒါပုဒ်များအဖွင့်၊ နာလကပဋိပဒါကျင့်သည့် ပုဂ္ဂိုလ်သုံးမျိုးတို့တွင် အရှင်နာလကထေရ်သည် ဥက္ကဋ္ဌ ပဋိပဒါဖြစ်ပုံ၊ ရဟန္တာဖြစ်ပုံ၊ ပရိနိဗ္ဗာန်စံပုံ၊ ဘုရားရှင်ကိုယ်တော်တိုင် သရီရကိစ္စ ပြုစေပြီး ဓါတ်တော်တို့ကို စေတီတည်ပုံတို့ကို ပြည့်ပြည့်စုံစုံ ဖွင့်ပြထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
နာလန္ဒသုတ္တ
နာလန္ဒသုတ္တ-သံ၊၃၊၁၃၇-၉။ သံ၊မြန်၊၃၊၁၄၂-၄။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၄၁-၅။ သံ၊ဋီ၊၂၊၄၅၄-၈။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၃-သတိပဋ္ဌာနသံယုတ္တ၊ ၂-နာလန္ဒဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် မဂဓနိုင်ငံ နာလန္ဒာမြို့ ပါဝါရိကမ္ဗဝန၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် “မြတ်စွာဘုရား ဘုရားရှင်၏ သဗ္ဗညုတဉာဏ်တော်၌ ဘုရားရှင်ထက် အထူးသဖြင့် လွန်ကဲသော သဗ္ဗညုတဉာဏ်ရှိသော ဘုရားရှင်မှတစ်ပါးသော သမဏ, ဗြဟ္မဏ မရှိစဘူး ဖြစ်လတ္တံ့လည်း မဟုတ်, ယခုအခါ၌လည်းမရှိပါဟု တပည့်တော်သည် သို့ကလောက် ဘုရားရှင်အပေါ်၌ ကြည်ညိုပါသည်”ဟု အရှင်သာရိပုတ္တရာ၏ လျှောက်ထားမှုနှင့် ဆက်စပ်၍ ဘုရားရှင်က “သာရိပုတ္တရာ သင်လျှောက်ထားသော သီဟနာဒသည် အလွန် မွန်မြတ်လှပါပေစွ၊ အစရှိသည်ဖြင့် မိန့်ကြားတော်မူပြီး “သာရိပုတ္တရာ သင်သည် ပွင့်တော်မူပြီး, ပွင့်တော်မူလတ္တံ့ ပွင့်တော်မူဆဲ ဘုရားရှင်တို့၏ အကြောင်းကိုသိနိုင်သော စေတောပရိယဉာဏ်ဖြင့်သိ၍ လျှောက်ထား သလော”ဟု မေးတော်မူရာ အရှင်သာရိပုတ္တရာထေရ်က “ပစ္စန္တရာဇ်မြို့၌ မြို့စောင့် ဥပမာဖြင့် ဘုရားရှင်တို့၏ အကြောင်းအပြည့်အစုံကို သိနိုင်သော စေတောပရိယဉာဏ် မရှိသော်လည်း ဓမ္မနွယ (ဓမ္မကို မျက်မှောက်ပြု၍ သိနိုင်သော အနမာန) ဉာဏ်ဖြင့် မှန်းဆ၍ သိပါကြောင်း”သိပုံကို လျှောက်ထားပါသည်။
ဘုရားရှင်က “ဘုရားရှင်၌ တွေးတော, ယုံမှားမှုဖြစ်သော မောဃပုရိသများ ဤတရားတော်ကို နာယူ၍ တွေးတော, ယုံမှားမှု ပယ်နိုင်ရန်အတွက် ပရိသတ် လေးပါးတို့အား အမြဲမပြတ် ဟောကြားလေ”ဟု အရှင်သာရိပုတ္တရာအား တိုက်တွန်းတော်မူပုံကို ပြဆိုသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ မှတ်သားဖွယ် အဓိပ္ပါယ်များကို ကျယ်ကျယ်ပြန့် ပြန့် ဖွင့်ဆိုထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
နာဝါသုတ္တ
နာဝါသုတ္တ (၂)-သံ၊၃၊၄၇-၈။ သံ၊မြန်၊၃၊၅၀-၁။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၇၃။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-မဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၆-ဗလကရဏီယဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ခြောက်လတို့ပတ်လုံး ရေ၌သွားလာပြီး ဆောင်းလအခါ၌ ကြည်းကုန်း၌ တင်ထားအပ်သော သမုဒ္ဒရာ၌သွားလာသော ကြိမ်ဖြင့်ဖွဲ့တုပ်ချည် နှောင်ထားသော လှေ၏ လေ, နေပူတို့ဖြင့် တွေ့ထိကုန် အနှောင်အဖွဲ့တို့သည် ရွာသွန်းသော မိုးရေဖြင့် တွေ့ထိပါက လျင်မြန်စွာပြတ်တောက် ပုတ်ဆွေးကုန်သကဲ့သို့ အဋ္ဌင်္ဂိကအရိယမဂ်၏ သမ္မာဒိဋ္ဌိအစရှိသော တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီသော မဂ္ဂင်တို့ကို ဝိဝေကနိဿိတ, ဝိရာဂနိဿိတ, နိရောဓနိဿိတ, ဝေါဿဂ္ဂပရိဏာမီဖြစ်အောင် ပွားများသော ကြိမ်ဖန်များစွာ အလေ့အလာပြုသော ရဟန်း၏သံယောဇဉ်တို့သည် လျင်မြန်စွာသာလျှင် ပျက်စီးပုတ် ဆွေးကုန်၏ဟု တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီပွားများပုံ အကျယ်ကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သုတ္တနိ၊၃၂၅-၆။ သုတ္တနိ၊မြန်၊၃၀၈၊ သုတ္တနိ၊ဋ္ဌ၊၂၊၆၀-၅။
ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ သုတ္တနိပါတ,၂၊စူဠဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ဆရာဖြစ်သော အရှင်အဿဇိထေရ် သီတင်းသုံးရာအရပ်ကို ရှိခိုးသော အရှင်သာရိပုတ္တရာကို ကဲ့ရဲ့သော ရဟန်းတို့အား-
(က) ဆရာပူဇော်သောသူသည် ဓမ္မကို ထင်ထင်ရှားရှား သိနိုင်, ဝိညူ, ဝိဘာဝီ, နိပုဏပုဂ္ဂိုလ်ဖြစ်နိုင်ပုံ၊
(ခ) မြစ်ရေ၌မျောပါနေသူသည် သူတစ်ပါးကို မဆယ်နိုင်သကဲ့သို့ ယုတ်ညံ့ အရည်အချင်းမရှိသော ဆရာသည် တပည့်ကိုတတ်သိနားလည်အောင် မသင်ပြနိုင်, တပည့်လည်း အရာရာကို မဆုံးဖြတ်နိုင်သူဖြစ်ပုံ၊
(ဂ) လှော်တက်, တက်မစသည်နှင့် ပြည့်စုံကျွမ်းကျင်သူသည် သူတစ်ပါးကို ဆယ်ယူ ကယ်တင်နိုင်သကဲ့သို့ အရည်အချင်းပြည့်ဆရာကို ဆည်းကပ်သူသည် အကြားအမြင်များ, အနက်သဘာဝကိုသိ, ဓမ္မအမှန်ကို ကျင့်သုံးသောကြောင့် လောကုတ္တရာတရားကို သိမြင်ပြီး ချမ်းသာကို ရနိုင်၏ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ မှတ်သားဖွယ်များ ပြည့်စုံစွာ ဖွင့်ပြထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
နာသေန္တိသုတ္တ
နာသေန္တိသုတ္တ-သံ၊၂၊၄၄၄။ သံ၊မြန်၊၂၊၄၄၀။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ မာတုဂါမသံယုတ္တ၊ ၃-ဗလဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် (က) ဖျက်ဆီးနှင်ထုတ်ထိုက်၊ အိမ်၌ မနေစေရသော၊ (ခ) မဖျက်ဆီး မနှင်ထုတ်ထိုက်၊ အိမ်၌နေစေရသော မာတုဂါမ၏ အားငါးမျိုးတို့ကို ဝေဖန်၍ ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
နာဠန္ဒသုတ္တ
နာဠန္ဒသုတ္တ-သံ၊၂၊၃၂၈။ သံ၊မြန်၊၂၊၃၂၂။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-သဠာယတနသံယုတ္တ၊ (၁၃) ၃-ဂဟပတိဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် မဂဓနိုင်ငံ နာဠန္ဒာမြို့ ပါဝါရိကသူဌေး၏ အမ္ဗဝန်ကျောင်းတော်ဝယ် သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ဥပါလိသူကြွယ်၏ ဤလောက၌ အချို့သော သတ္တဝါတို့ မျက်မှောက်ဘဝ၌ (က) ကိလေသာမငြိမ်းအေးနိုင်သော အကြောင်းအထောက်အပံ့၊ (ခ) ကိလေသာငြိမ်းအေးနိုင်သော အကြောင်းအထောက်အပံ့ကို မေးလျှောက်သဖြင့် ဘုရားရှင်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
နှာတကသုတ္တ
နှာတကသုတ္တ-အံ၊၂၊၅၀၉။ အံ၊မြန်၊၂၊၆၃၄။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ သတ္တကနိပါတ၊ ၉-သမဏဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ရဟန်းတို့ တရားခုနှစ်မျိုးကို ဆေးကြောသုတ်သင် အပ်ပြီးသောကြောင့် “နှာတက” မည်၏ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
နိကဋ္ဌသုတ္တ
နိကဋ္ဌသုတ္တ-အံ၊၁၊၄၅၄-၅။ အံ၊မြန်၊၁၊၄၆၆-၇။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၃၈။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ ၃-တတိယပဏ္ဏာသက၊ (၁၄) ၄-ပုဂ္ဂလဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ်-
(၁) နိကဋ္ဌကာယ အနိကဋ္ဌစိတ္တပုဂ္ဂိုလ်
(၂) အနိကဋ္ဌကာယ နိကဋ္ဌစိတ္တပုဂ္ဂိုလ်
(၃) နိကဋ္ဌကာယ နိကဋ္ဌစိတ္တပုဂ္ဂိုလ်
(၄) အနိကဋ္ဌကာယ အနိကဋ္ဌစိတ္တပုဂ္ဂိုလ် ဟူသော ပုဂ္ဂိုလ်လေးမျိုးကို အကျယ် ဝေဘန်၍ ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
နိက္ခန္တသုတ္တ
နိက္ခန္တသုတ္တ-သံ၊၁၊၁၈၇။ သံ၊မြန်၊၁၊၁၇၅။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၂၄၆-၇။ သံ၊ဋီ၊၁၊၂၈၂။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၈-ဝင်္ဂီသသံယုတ္တ၊ ပထမသုတ်။
အရှင်ဝင်္ဂီသ ရဟန်းဖြစ်စအခါ ဥပဇ္ဈာယ်ဆရာနိဂြောဓကပ္ပထေရ် နှင့်အတူ အာဠဝီနိုင်ငံ အာဠဝီမြို့တော် အဂ္ဂါဝဠစေတီ၌ ကျောင်းစောင့်နေစဉ် ကျောင်းကြည့် လာသော မာတုဂါမတို့ကို တွေ့မြင်၍ သာသနာတော်၌ မမွေ့မလျော်သောစိတ်ကို ထိန်းချုပ်နိုင်ပုံနှင့် ဆက်စပ်၍ “နိက္ခန္တံ ဝတ” အစရှိသော ဂါထာတို့ကို ရွတ်ဆိုပုံကို ပြဆိုသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ အဂ္ဂါဠဝစေတီ၊ နိဂြောဓကပ္ပထေရ်၊ ဝိဟာရပါလ အဖွင့်တို့နှင့်တကွ သိသင့်ဖွယ်တို့ကို ဖွင့်ပြထားပါသည်။ ဋီကာ၌လည်း မှတ်သားဖွယ် ဖွင့်ဆို ချက်များ ရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
နိဂဏ္ဌသုတ္တ
နိဂဏ္ဌသုတ္တ (၁၁)-အံ၊၁၊၂၂၁-၂။ အံ၊မြန်၊၁၊၂၃၈-၂၄၀။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၀၂-၃။ အံ၊ဋီ၊၂၊၁၈၁-၂။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ တိကနိပါတ၊ ၂-ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ (၈) ၃-အာနန္ဒဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
အရှင်အာနန္ဒာထေရ် ဝဇ္ဇီနိုင်ငံ ဝေသာလီမြို့တော်အနီး မဟာဝုန်တော ကူဋာဂါရသာလာကျောင်းတော်ဝယ် သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် အဘယလိစ္ဆဝီနှင့် ပဏ္ဍိတကုမာရကလိစ္ဆဝီမင်းသားတို့ရောက်ရှိလာပြီး အဘယလိစ္ဆဝီက နာဋပုတ္တ နိဂဏ္ဌ၏ “သန္ဒိဋ္ဌိက နိဇ္ဇရာဝိသုဒ္ဓိ” ကိုလျှောက်ထားပြီး ဘုရားရှင်၏ ယင်းနှင့် ဆက်စပ်သော မိန့်ကြားချက်ကို အရှင်အာနန္ဒာထေရ်အား မေးလျှောက်သဖြင့် အရှင်အာနန္ဒာထေရ်၏ ဘုရားရှင်၏ နိဇ္ဇရာဝိသုဒ္ဓိသုံးမျိုးကို မိန့်ကြားတော်မူရာ ပဏ္ဍိတ ကုမာရကလိစ္ဆဝီက အဘယလိစ္ဆဝီ၏ ဝမ်းမြောက်မှုမရှိပုံကို မေးမြန်းရာ အဘယ လိစ္ဆဝီက အရှင်အာနန္ဒာ၏ မိန့်ကြားချက်ကို လက်မခံသူသည် ဦးခေါင်းပြတ်ကျသေ နိုင်ပုံကို ပြောကြားသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ဖွင့်ဆိုချက်များ ရှိပါသည်။
-အံ၊၂၊၂၄၄။ အံ၊မြန်၊၂၊၃၁၅။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ပဉ္စကနိပါတ၊ ၂-သိက္ခာပဒပေယျာလ၊ နဝမသုတ်မှ သတ္တရသမသုတ်အထိ ၉-သုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် နိဂဏ္ဌသာဝက မုဏ္ဍ, ဇဋိလက, ပရိဗ္ဗာဇက, မာဂဏ္ဍိက, တောဒဏ္ဍိက, အာရုဒ္ဓက, ဂေါတမက, ဒေဝဓမ္မိကတို့သည် ငါးပါးသီလကို မစောင့်ရှောက်ခြင်းကြောင့် ငရဲ၌ဖြစ်ကြရ၏ဟု ရဟန်းတို့အား တစ်သုတ်စီ တစ်သုတ်စီ ဘုရားရှင်ဟောတော်မူသည့် (၉)သုတ်။
-အံ၊၃၊၃၇၅။ အံ၊မြန်၊၃၊၃၇၁-၂။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဒသကနိပါတ၊ ၂-ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ (၈) ၃-အာကင်္ခဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် နိဂဏ္ဌတို့၏ အသဒ္ဓမ္မ (၁၀)မျိုးတို့ကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
နိဂဏ္ဌနာဋပုတ္တသုတ္တ
နိဂဏ္ဌနာဋပုတ္တသုတ္တ-သံ၊၂၊၄၈၇-၉။ သံ၊မြန်၊၂၊၄၈၁-၃။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၃၈။ သံ၊ဋီ၊၂၊၃၇၇-၈။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၇-စိတ္တသံယုတ္တ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
နာဋပုတ္တနိဂဏ္ဌ နိဂဏ္ဌပရိသတ်နှင့်အတူတကွ မစ္ဆိကာသဏ္ဍမြို့ ရောက်ရှိစဉ် နိဂဏ္ဌက “သမဏ ဂေါတမ၏ အဝိတက္က အဝိစာရသမာဓိ, ဝိတက္ကဝိစာရနိရောဓ” ရှိသလောဟု မေးမြန်းရာ စိတ္တသူကြွယ်က “ယင်းသမာဓိကို မိမိကိုယ်တိုင် ရှိပုံကို ဖြေဆိုရာ နိဂဏ္ဌက စိတ္တသူကြွယ်အား ချီးကျူးပါသည်။ စိတ္တသူကြွယ်က “ရူပဈာန်လေးပါးကို မိမိရရှိဝင်စားနေခြင်းကြောင့် ယင်းသမာဓိရှိပုံပြောပြရာ နိဂဏ္ဌက ကဲ့ရဲ့ပုံ စိတ္တသူကြွယ်က ဒသသဟဓမ္မိကပုစ္ဆာတို့ကို မေးမြန်းပြီး ပြန်ခဲ့ပုံကို ပြဆိုသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ဖွင့်ဆိုချက်များ ရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
နိဂြောဓကပ္ပ(ဝင်္ဂီသ)သုတ္တ
နိဂြောဓကပ္ပ(ဝင်္ဂီသ)သုတ္တ-သုတ္တနိ၊၃၂၉-၃၃၂။ သုတ္တနိ၊မြန်၊၃၁၁-၃။ သုတ္တနိ၊ဋ္ဌ၊၂၊၇၇-၈၄။
ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ သုတ္တနိပါတ, ၂-စူဠဝဂ္ဂ၊ ဒွါဒသမသုတ်။
ဘုရားရှင် အာဠဝီနိုင်ငံ အာဠဝီမြို့တော် အဂ္ဂါဠဝစေတီ၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် ဥပဇ္ဈာယ်ဆရာ နိဂြောဓကပ္ပထေရ် ပရိနိဗ္ဗာန်ဝင်စံမှုနှင့်ဆက်စပ်၍ အရှင်ဝင်္ဂီသထေရ် (၁၂) ဂါထာတို့ဖြင့် ဘုရားရှင်၏ဂုဏ်တော်တို့ကို ချီးမွမ်းတော်မူ၍ လျှောက်ထားပါသည်။ အမှတ် (၁၃) ဂါထာဖြင့် ဘုရားရှင်က ဖြေကြားတော်မူပါသည်။ အမှတ် (၁၄၊ ၁၅၊ ၁၆) ဂါထာတို့ဖြင့် နိဂြောဓကပ္ပထေရဂုဏ်ရည်တို့ကို လျှောက်ထားပါသည်။
အဋ္ဌကထာ၌ ဖွင့်သင့်သမျှ ပြည့်ပြည့်စုံစုံ ဖွင့်ထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
နိစ္ဆဝိသုတ္တ
နိစ္ဆဝိသုတ္တ-သံ၊၁၊၄၄၈။ သံ၊မြန်၊၁၊၄၃၇။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၀၁။ သံ၊ဋီ၊၂၊၁၈၃။ (ဝိ၊၁၊၁၄၅။ ဝိ၊ဋ္ဌ၊၂၊၉၈။)
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၈-လက္ခဏသံယုတ္တ၊ ၁-ပဌမဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
ဘုရားရှင် မဂဓနိုင်ငံ ရာဇဂြိုဟ်မြို့ ဝေဠုဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် အရှင်လက္ခဏထေရ်၏ မေးလျှောက်မှုကို အကြောင်းပြု၍ အရေမရှိသော ပြိတ္တာအကြောင်းကို အရှင်မောဂ္ဂလ္လာန်ထေရ်နှင့် ဘုရားရှင်တို့ ဖြေဆို မိန့်ကြားတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ဖွင့်ဆိုချက်များ ရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
နိစ္ဆဝိတ္ထိသုတ္တ
နိစ္ဆဝိတ္ထိသုတ္တ-သံ၊၁၊၄၅၀။ သံ၊မြန်၊၁၊၄၄၀။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၀၃။ သံ၊ဋီ၊၂၊၁၈၅။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၈-လက္ခဏသံယုတ္တ၊ ၂-ဒုတိယဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် မဂဓနိုင်ငံ ရာဇဂြိုဟ်မြို့ ဝေဠုဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် အရှင်လက္ခဏထေရ်၏ မေးလျှောက်ချက်အရ အရေမရှိသော မိန်းမပြိတ္တာမကို တွေ့ခဲ့ပုံကို အရှင်မောဂ္ဂလာန်ထေရ်က ဖြေဆိုရာ ဘုရားရှင်က အတိစာရိနီဖြစ်ခဲ့ပုံကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
နိဇ္ဇရသုတ္တ
နိဇ္ဇရသုတ္တ-အံ၊၃၊၄၃၀-၁။ အံ၊မြန်၊၃၊၄၂၂-၄။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၃၄-၅။ ဒီ၊၃၊၂၅၉-၂၆၀။ ဒီ၊မြန်၊၃။၂၈၃။ ဒီ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၄၈။ ဒီ၊ဋီ၊၃၊၂၈၈-၉။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဒသကနိပါတ၊ ၃-တတိယပဏ္ဏာသက၊ (၁၁) ၁-သမဏသညာဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ပျက်စီးစေနိုင်သော သမ္မာဒိဋ္ဌိ အစရှိသော သုက္ကပက္ခတရား ဆယ်မျိုးနှင့် ပျက်စီးသွားသော ကဏှပက္ခ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ အစရှိသော တရားဆယ်မျိုး ကုသိုလ်တို့ ဘာဝနာပါရိပူရီဖြစ်ပြီး အကုသိုလ်တရားတို့ နိဇ္ဇိဏ္ဏဖြစ်ပုံကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ ဖွင့်ဆိုချက်များ ရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
နိဋ္ဌင်္ဂတသုတ္တ
နိဋ္ဌင်္ဂတသုတ္တ-အံ၊၃၊၃၅၁။ အံ၊မြန်၊၃၊၃၄၉။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၁၇။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဒသကနိပါတ၊ ၂-ဒုတိယပဏ္ဏာသက (၇) ၂-ယမကဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ငါဘုရားအပေါ်၌ ယုံမှားသံသယ ကင်းရှင်းကြသူ အားလုံးတို့သည် မဂ်ဉာဏ်အမြင်နှင့် ပြည့်စုံကြကုန်၏။ ထိုပုဂ္ဂိုလ်တို့တွင် ဤပစ္စပ္ပန်ဘဝ၌ ဘဝပြီး ဆုံးကြသူ ပုဂ္ဂိုလ်(၅)မျိုး၊ ဒုတိယဘဝ၌ ဘဝဒုက္ခပြီးဆုံးမည့်သူ (၅)မျိုးတို့ကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
နိဒါနသုတ္တ
နိဒါနသုတ္တ (၅)-သံ၊၁၊၃၁၇-၉။ သံ၊မြန်၊၁၊၃၀၄-၅။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၇၉-၉၀။ သံ၊ဋီ၊၂၊၉၈-၁၁၄။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-နိဒါနသံယုတ္တ၊ ၆-ဒုက္ခဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကုရုနိုင်ငံ ကမ္မာသဒမ္မနိဂုံး၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် မြတ်စွာဘုရား ဤပဋိစ္စသမုပ္ပါဒသည် အလွန်နက်နဲ (သိရန်ခက်ခဲ)ခြင်း၊ နက်နဲ (ခက်ခဲ) သကဲ့သို့ ထင်ရသော်လည်း တပည့်တော်မှာ အလွန်ထင်ရှားပေါ်လွင်သကဲ့သို့ ထင်ရပါ၏ဟု လျှောက်ထားသော အရှင်အာနန္ဒာကို တားမြစ်တော်မူပြီး ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ၏ နက်နဲခက်ခဲပုံ နက်နဲခက်ခဲစွာ ထင်မြင်ပုံ သတ္တဝါအပေါင်းသည် ရက်ကန်းချည်ထွေး စာပေါင်းသိုက် ဖြူဆံမြက် ဗြိတ်မြက်တို့ကို ကဲ့သို့ဖြစ်၍ အပါယ်လေးဘုံသံသရာတို့ကို မလွန်မြောက်နိုင်ပုံ ဥပါဒါနိယတရားတို့၌ တဏှာဖြစ်ပုံမှစ၍ ဆင်းရဲအစုအဝေးဖြစ်ပေါ်လာပုံကို သစ်ပင်ဥပမာဖြင့်လည်းကောင်း ဥပါဒါနိယတရားတို့၌ အာဒီနဝကို ရှုနေသောပုဂ္ဂိုလ်အား တဏှာနိရောဓဖြစ်ပုံမှ အစပြု၍ ဆင်းရဲအစုအဝေးချုပ်ငြိမ်း သွားပုံကိုလည်းကောင်း အရှင်အာနန္ဒာအား ဘုရားရှင်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ အရှင်အာနန္ဒာအကြောင်း ဘုရားရှင်တားမြစ်ပုံ ရေသတ္တဝါကြီးများ ရာဟုအသူရိန် အရှင်အာနန္ဒာ ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ သိမြင်ခြင်းအကြောင်း အစရှိသည်တို့ကို ဖွင့်ပြထားပါသည်။ ဋီကာ၌လည်း ဖွင့်သင့်သည်များကို ဖွင့်ပြထားပါသည်။
-အံ၊၁၊၁၃၃-၅။ အံ၊မြန်၊၁၊၁၅၁-၃။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၀၃-၁၁၅။ အံ၊ဋီ၊၂၊၁၀၀-၁၁၀။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ တိကနိပါတ၊ ၁-ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၄-ဒေဝဒူတဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် မပုပ်မဆွေးသေးသော သစ်စေ့ဥပမာဖြင့် လောဘ, ဒေါသ, မောဟ, ကဏှပက္ခ, ကမ္မသမုဒယနိဒါနတရားတို့ အကျိုးပေးပုံ၊ သစ်ပင်ကို ဖြတ်တောက် မီးပုံရှို့၍ ပြာကိုလေထဲသို့လွှင့်ပစ်၊ ရေထဲသို့ မျှောချပုံ ဥပမာဖြင့် အလောဘ, အဒေါသ, အမောဟ, သုက္ကပက္ခ, ကမ္မသမုဒယ နိဒါနတို့ကြောင့် ကဏှပက္ခ ကမ္မသမုဒယ နိဒါနဓမ္မတို့ ချုပ်ပျောက်ပုံတို့ကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ သုတ္တန္တိကပရိယာယ ဧကာဒသကမ္မဝိဘတ္တိ၊ အဘိဓမ္မပရိယာယ သောဠသကမ္မဝိဘတ္တိ, ပဋိသမ္ဘိဒါမဂ္ဂပရိယာယဒွါဒသကမ္မဝိဘတ္တိတို့ကို ယင်းပါဠိတော်အဖွင့်များ၊ သာဓကဝတ္ထုများဖြင့် ပြည့်ပြည့်စုံစုံ ဖွင့်ပြထားပါသည်။ ဋီကာ၌လည်း ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့် ဖွင့်ပြထားပါသည်။
-အံ၊၁၊၂၆၆-၇။ အံ၊မြန်၊၁၊၂၈၃-၄။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၃၂။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ တိကနိပါတ၊ ၃-တတိယပဏ္ဏာသက၊ (၁၁) ၁၊ သမ္ဗောဓဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် လောဘ, ဒေါသ, မောဟတို့သည် ကမ္မသမုဒယနိဒါန၊ အကုသလ၊ သာဝဇ္ဇ၊ ဒုက္ခဝိပါက၊ ကမ္မသမုဒယဖြစ်ပုံ၊ ကမ္မနိရောဓမဖြစ်ပုံ၊ အလောဘ၊ အဒေါသ၊ အမောဟတို့သည် ကုသလ၊ အနဝဇ္ဇ၊ သုခဝိပါက၊ ကမ္မနိရောဓဖြစ်ပုံ၊ ကမ္မသမုဒယ အကျိုးငှါမဖြစ်ပုံ တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီကို ရဟန်းတော်တို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၁၊၂၆၇-၈။ အံ၊မြန်၊၁၊၂၈၄-၆။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၃၂။ အံ၊ဋီ၊၂၊၂၀၃။ အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ တိကနိပါတ၊ ၃-တတိယပဏ္ဏာသက၊ (၁၁) ၁၊ သမ္ဗောဓဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ပစ္စုပ္ပန်၊ အတိတ်၊ အနာဂတ် ကာလသုံးပါးတို့တွင် တစ်ပါးပါး၌ ဆန္ဒရာဂဌာနိယဓမ္မတို့ကို အာရုံပြု၍ အဖန်ဖန်ကြံစည်, သုံးသပ်နေသောပုဂ္ဂိုလ်အား တဏှာဆန္ဒဖြစ်ပုံ၊ တဏှာဆန္ဒသည် ထိုဓမ္မတို့နှင့် ယှဉ်စပ်သော စိတ်၏ပြင်းထန်စွာ တပ်မက်သောတရားအပေါင်းကို သံယောဇဉ်ဟုဟောတော်မူပုံ သုက္ကပက္ခကို၄င်း၊ ကာလတစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ၌ ဆန္ဒရာဂဌာနိယဓမ္မတို့၏ ဖြစ်လတ္တံ့သော အကျိုးကို သိခြင်းကြောင့် ထိုဆန္ဒရာဂကို နစ်စေ(ဝိပဿနာပွား)၍ မဂ်ဉာဏ်ဖြင့် ထိုးထွင်း၍ သိမြင်ခြင်း၊ ဝိပဿနာပညာ၊ မဂ်ပညာဖြင့် ထိုးထွင်း၍ သိမြင်ခြင်းကြောင့် ဆန္ဒရာဂ ဌာနိယဓမ္မတို့ကို အာရုံပြု၍ ဆန္ဒမဖြစ်တော့ဟု သုက္ကပက္ခအားဖြင့်လည်းကောင်း ကမ္မသမုဒယနိဒါနတို့ တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ဖွင့်ဆိုချက်များ ရှိပါသည်။
-အံ၊၂၊၂၉၇-၈။ အံ၊မြန်၊၂၊၃၈၂-၃။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၀၈။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဆက္ကနိပါတ ၁-ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၄-ဒေဝတာဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
အထက်သုတ်တော်၌ ဟောတော်မူအပ်သော ကမ္မနိဒါန သမုဒယတရားတို့ကိုပင် ကဏှပက္ခတရားသုံးပါးကြောင့် သုက္ကပက္ခတရား သုံးပါးတို့မဖြစ်ပုံ အပါယ်လေးဘုံ၌ဖြစ်ပုံ သုက္ကပက္ခတရားသုံးပါးကြောင့် ကဏှပက္ခ တရားသုံးပါးမဖြစ်ပုံ သုဂတိ ဘဝ၌ဖြစ်ရပုံတို့ကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် အကျယ်တဝင့် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
နိဒ္ဒသသုတ္တ
နိဒ္ဒသသုတ္တ (၂)-အံ၊၂၊၄၂၄-၅။ အံ၊မြန်၊၂၊၅၃၆-၈။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ သတ္တကနိပါတ၊ ၄-ဒေဝတာဝဂ္ဂ၊ ဧကာဒသမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ပရိဗ္ဗာဇကအာရာမ်၌ အညတိတ္ထိယတို့က “(၁၂)နှစ်ပတ်လုံး ဗြဟ္မစရိယကို ပရိပုဏ္ဏ ပရိသုဒ္ဓဖြစ်အောင် ကျင့်ပြီးသူကို “နိဒ္ဒသဘိက္ခု”ဟုခေါ်ဆို ထိုက်၏”ဟူသောစကားကို မနှစ်သက်၍ အရှင်သာရိပုတ္တရာက ဘုရားရှင်အား လျှောက်ထားရာ ဘုရားရှင်က “ဤဓမ္မဝိနယ သာသနာတော်၌ ဓမ္မမဖက် နှစ်အရေအတွက်မျှဖြင့် “နိဒ္ဒသ ဘိက္ခု”ဟု သတ်မှတ်ပညတ်ခြင်းငှါ မထိုက်ပုံ ငါဘုရား ကိုယ်တော်တိုင် ထူးသောဉာဏ်ဖြင့် သိတော်မူ၍ မျက်မှောက်ပြုတော်မူ၍ ဟောကြားတော်မူအပ်ကုန်သော သိက္ခသမာဒါန, ဓမ္မနိသန္တိ ဣစ္ဆာဝိနယ, ပဋိသလ္လာန, ဝီရိယာရမ္ဘ, သတိနေပက္က, ဒိဋ္ဌိပဋိဝေဓ, ဟူသော နိဒ္ဒသဝတ္ထု (၇)မျိုးတို့ကို (၁၂)နှစ်, (၂၄)နှစ်, (၃၆)နှစ်, (၄၈)နှစ်တို့ပတ်လုံး ပရိပုဏ္ဏ, ပရိသုဒ္ဓဖြစ်အောင် ဗြဟ္မစရိယကို ကျင့်သုံးလျှင် နိဒ္ဒသဘိက္ခုဟုခေါ်ထိုက်၏ဟု အရှင်သာရိပုတ္တရာအား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၂၊၄၂၅-၇။ အံ၊မြန်၊၂၊၅၃၈-၅၄၀။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ သတ္တကနိပါတ၊ ၄-ဒေဝတာဝဂ္ဂ၊ ဒွါဒသမသုတ်။
ဘုရားရှင် ဝံသနိုင်ငံ ကောသမ္ဗီမြို့ ဃောသိတာရုံကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံး နေတော်မူစဉ် အထက်သုတ်အတိုင်း တိတ္ထိယတို့၏ နိဒ္ဒသဘိက္ခု သတ်မှတ်ပုံ နှင့်ဆက်စပ်၍ အရှင်အာနန္ဒာက လျှောက်ထားသဖြင့် “ဤဓမ္မဝိနယသာသနာတော်၌ နှစ်အရေအတွက်မျှဖြင့် “နိဒ္ဒသဘိက္ခု” ဟုမသတ်မှတ်ပုံ၊ ငါဘုရားကိုယ်တော်တိုင် ထူးသောဉာဏ်ဖြင့် သိတော်မူ၍ မျက်မှောက်ပြုတော်မူ၍ ဟောကြားတော်မူအပ်ကုန်သော သဒ္ဓ, ဟိရီမာ, ဩတ္တပ္ပီ, ဗဟုဿုတ, အာရဒ္ဓဝီရိယ, သတိမာ, ပညဝါဟူသော နိဒ္ဒသဝတ္ထု (၇)ပါးတို့နှင့်ပြည့်စုံသော ရဟန်းသည် (၁၂)နှစ်၊ (၂၄)နှစ်၊ (၃၆)နှစ်၊ (၄၈)နှစ်တို့ပတ်လုံး ပရိပုဏ္ဏ, ပရိသုဒ္ဓဖြစ်အောင် ကျင့်သုံးသော ရဟန်းတော်ကို “နိဒ္ဒသဘိက္ခု” ဟုခေါ်ထိုက်ပုံကို အရှင်အာနန္ဒာထေရ်အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
နိဒ္ဒသဝတ္ထုသုတ္တ
နိဒ္ဒသဝတ္ထုသုတ္တ-အံ၊၂၊၄၀၇၊ အံ၊မြန်၊၂၊၅၁၅-၆။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၅၀-၁။ အံ၊ဋီ၊၃၊၁၅၈-၉။ (ဒီ၊၃၊၂၀၉။ ဒီ၊မြန်၊၃။၂၃၂။ ဒီ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၂၂။)
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ သတ္တကနိပါတ၊ ၂-အနုသယဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် သိက္ခာသမာဒါန၊ ဓမ္မနိသန္တိ၊ ဣစ္ဆာဝိနယ၊ ပဋိသလ္လာန၊ ဝီရိယာရမ္ဘ၊ သတိနေပက္က၊ ဒိဋ္ဌိပဋိဝေဓ ဟူသော ဓမ္မ (၇)ပါးတို့၌ ယခုအခါထက်မြက်သောဆန္ဒ နောင်အခါ မကင်းသောချစ်ခြင်း (လိုလားနှစ်သက်ခြင်း)တို့ဖြင့် ပရိပုဏ္ဏ၊ ပရိသုဒ္ဓ ဖြစ်အောင်ကျင့်သုံးလျှင် နိဒ္ဒသအစရှိသော ရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်ဖြစ်နိုင်ပုံ (ရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ် ဖြစ်နိုင်သောတရား (၅)မျိုးတို့ကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ယင်းနိဒ္ဒသဝေါဟာရအကြောင်းနှင့်တကွ ဖွင့်သင့် ဖွင့်လိုက်သောပုဒ်တို့ကို ဖွင့်ဆိုထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
နိဒ္ဒါတန္ဒီသုတ္တ
နိဒ္ဒါတန္ဒီသုတ္တ-သံ၊၁၊၇။ သံ၊မြန်၊၁၊၇။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၃၄။ သံ၊ဋီ၊၁၊၇၉-၈၀။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-ဒေဝတာသံယုတ္တ၊ ၂-နန္ဒနဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် နိဒ္ဒါ၊ တန္ဒီ၊ ဝိဇမ္ဗိတာ၊ အရတီ၊ ဘတ္တသမ္မဒဟူသော သတ္တဝါတို့အား အရိယမဂ် မဖြစ်နိုင်သောတရား (၅) ပါးကို အညတရနတ်သားက ဘုရားရှင်အား လျှောက်ထားရာ ဘုရားရှင်က ယင်းတရား (၅) ပါးတို့ကို အရိယမဂ်နှင့်ယှဉ်သော ဝီရိယဖြင့် ထုတ်ပယ်လိုက်ခြင်းကြောင့် အရိယမဂ်၏ဝိသုဒ္ဓိဖြစ်ပုံကို အညတရနတ်သားအား ဟောတော်မူသည့်သုတ်၊
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ဖွင့်ဆိုချက်များ ရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
နိဒ္ဓမနီယသုတ္တ
နိဒ္ဓမနီယသုတ္တ-အံ၊၃၊၄၃၅-၆။ အံ၊မြန်၊၃၊၄၂၈-၉။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၃၅။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဒသကနိပါတ၊ ၃-တတိယပဏ္ဏာသက၊ (၁၁) ၁-သမဏသညာဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် မဂ္ဂင်ရှစ်ပါး, သမ္မာဉာဏ, သမ္မာဝိမုတ္တိ ရှိသောပုဂ္ဂိုလ်သည် ယင်းတို့နှင့် ဆန့်ကျင်ဘက်ဖြစ်သော မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိအစရှိသော အကြောင်းကြောင့်ဖြစ်ကုန်သော များစွာသော အကုသိုလ်တရားတို့ကို မှုတ်လွင့်ဖျက်ဆီးနိုင်ပုံ, သမ္မာဒိဋ္ဌိ (အစရှိသော) များစွာသော ကုသိုလ်တရားတို့ ဘာဝနာပါရိပူရီဖြစ်ပုံ “နိဒ္ဓမနီယ” တရား(၁၀)ပါးတို့ကို တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
နိဓိကဏ္ဍသုတ္တ
နိဓိကဏ္ဍသုတ္တ-ခုဒ္ဒက၊၉-၁၀။ ခုဒ္ဒက၊မြန်၊၈-၁၀။ ခုဒ္ဒက၊ဋ္ဌ၊၁၈၂-၁၉၇။
-ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ ခုဒ္ဒကပါဌ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ဘုရားအမှူးရှိသော သံဃာတော်အား ဆွမ်းကပ်လှူနေစဉ် ကောသလဘုရင်က အခေါ်လွှတ်လိုက်သော မင်းချင်းယောက်ျားကို “ပြီးလျှင်လာခဲ့ပါမည်၊ ရွှေအိုးမြှုပ်နေလို့ပါ” ဟုပြောလိုက်သောစကားကို အကြောင်းပြု၍ ဘုရားရှင်က “နိဓိ နိဓေတိ”အစရှိသော နိဓိကဏ္ဍသုတ္တန်ဖြင့် သူကြွယ်အား ဆွမ်းအနုမောဒနာ ပြုတော်မူသည့်သုတ်။
ဂါထာ (၁၊၂)တို့ဖြင့် ရွှေအိုးမြှုပ်နှံပုံနှင့် ရည်ရွယ်ချက်ကိုလည်းကောင်း (၃)ဂါထာဖြင့် မြှုပ်ထားသော ရွှေအိုး၏ အစိုးမရပုံကိုလည်းကောင်း၊ (၄၊၅)ဂါထာတို့ဖြင့် မြှုပ်ထားသောရွှေအိုး ပျောက်ဆုံးနိုင်ပုံကိုလည်းကောင်း၊ (၆)ဂါထာဖြင့် အနုဂါမိက ရွှေအိုး (၃)မျိုး မြှုပ်နှံပုံကိုလည်းကောင်း (၇)ဂါထာဖြင့် ရွှေအိုးမြှုပ်နှံရာဌာနတို့ကိုလည်းကောင်း (၈၊၉)ဂါထာတို့ဖြင့် ရတနနိဓိနှင့်ပုညနိမိတို့၏ ခြားနားပုံကိုလည်းကောင်း (၁၀၊ ၁၁၊ ၁၂၊ ၁၃၊ ၁၄၊ ၁၅) ဂါထာတို့ဖြင့် ပုညနိမိ၏ အကျိုးကျေးဇူးအမျိုးမျိုး ရရှိခံစားနိုင် ပုံကိုလည်းကောင်း (၁၆)ဂါထာဖြင့် ပုညနိဓိမြှုပ်နှံဖို့ရန် တိုက်တွန်းပုံကို လည်းကောင်း ဟောကြားတော်မူပါသည်။
အဋ္ဌကထာ၌ သုတ်တော်၏နိဒါန်းနှင့် ဂါထာအလိုက်သိသင့်သမျှ သာဓက ပါဠိများဖြင့် ပြည့်ပြည့်စုံစုံ ဖွင့်ဆိုထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
နိဗ္ဗာနသုတ္တ
နိဗ္ဗာနသုတ္တ (၄)-အံ၊၁၊၄၈၆။ အံ၊မြန်၊၁၊၅၀၁။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၅၆၊ အံ၊ဋီ၊၂၊၃၅၃-၄။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ ၄-စတုတ္ထပဏ္ဏာသက၊ (၁၈)၃-သဉ္စေတနိယဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်ဝယ် အရှင်အာနန္ဒာထေရ်၏ မေးလျှောက်ချက်အရ ဟာနဘာဂိယသညာ၊ ဌိတိဘာဂိယသညာ၊ ဝိသေသဘာဂိယသညာ၊ နိဗ္ဗေဓဘာဂိယသညာတို့ကို မှန်ကန်စွာ မဂ်ဉာဏ်ဖြင့် မသိကြခြင်းကြောင့် မျက်မှောက်ဘဝ၌ အချို့သောသတ္တဝါတို့ ပရိနိဗ္ဗာန် မပြုနိုင်ကြပုံ၊ ယင်းသညာလေးပါးတို့ကို မှန်ကန်စွာ မဂ်ဉာဏ်ဖြင့် သိမြင်ကြခြင်းကြောင့် အချို့သော သတ္တဝါတို့ မျက်မှောက်ဘဝ၌ ပရိနိဗ္ဗာန်ပြုနိုင်ကြပုံကို အရှင်သာရိပုတ္တရာထေရ် ဖြေကြားတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ဟာနဘာဂိယပညာကို ဖွင့်ပြထားပါသည်။
-အံ၊၂၊၃၈၅။ အံ၊မြန်၊၂၊၄၈၆။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဆက္ကနိပါတ၊ ၂-ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ ၁၀-အာနိသံသဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် နိဗ္ဗာန်ကို ဒုက္ခဟု အဖန်ဖန်ရှုသူအား အနုလောမိကခန္တီဉာဏ်မဖြစ်၊ ယင်းဉာဏ်မဖြစ်လျှင် သမ္မတ္တနိယာမသို့ မသက်ဝင်၊ ယင်းသို့ မသက်ဝင်လျှင် ဖိုလ်ဉာဏ် (၄) ပါးကို မျက်မှောက်မပြုနိုင်၊ နိဗ္ဗာန်ကို သုခဟု အဖန်ဖန်ရှုသူအား အနလောမိကခန္တီဉာဏ်ဖြစ်ပုံ၊ သမ္မတ္တနိယာမသို့ သက်ရောက်ပုံ၊ ဖိုလ်ဉာဏ် (၄)ပါးကို မျက်မှောက်ပြုနိုင်ပုံကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၂၊၄၀၆။ အံ၊မြန်၊၂၊၅၁၄-၅။ အဘိ၊က၊၂၉၅ )
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ သတ္တကနိပါတ၊ ၂-အနုသယဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် နိဗ္ဗာန်ကိုသုခဟု အဖန်ဖန်ရှုလျက် သုခသညီ သုခပဋိသံဝေဒီသတတသမိတ အဗ္ဗောကိဏ္ဏ စေတသော အဓိမုစ္စမာန ပညာယပရိယောဂါဟမာနဖြင့် နေခြင်းကြောင့် ရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ် (၂)မျိုး, အနာဂါမ်ပုဂ္ဂိုလ် (၅)မျိုးဖြစ်နိုင်ပုံကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၃၊၂၄၆။ အံ၊မြန်၊၃၊၂၄၅။ အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ နဝကနိပါတ၊ ၁-ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၅-သာမညဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
အရှင်အာနန္ဒာထေရ် ဝံသနိုင်ငံ ကောသမ္ဗီမြို့ ဃောသိတာရုံ ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် ဘုရားရှင်သည် အဘယ်မျှလောက်ဖြင့် နိဗ္ဗာန်ဟု ဟောတော်မူပါသနည်းဟူသော အရှင်ဥဒါယီ၏ မေးလျှောက်ချက်အရ သမာပတ် (၈)ပါး၊ မဂ်ဉာဏ် (၄)ပါး၊ ဖိုလ်ဉာဏ် (၄)ပါး ရရှိလျှင် နိဗ္ဗာန်ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူကြောင်း အရှင်အာနန္ဒာဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
နိဗ္ဗာနဓာတုသုတ္တ
နိဗ္ဗာနဓာတုသုတ္တ-ဣတိဝုတ်၊၂၂၀-၁။ ဣတိဝုတ်၊မြန်၊၂၀၄-၅။ ဣတိဝုတ်၊ဋ္ဌ၊၁၅၇-၁၆၀။
-ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ ဣတိဝုတ္တက၊ ၂-ဒုကနိပါတ၊ ၂-ဒုတိယဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
ဘုရားရှင်ဟောကြားတော်မူအပ်သော နိဗ္ဗာနဓာတ် (၂)မျိုးကို ရဟန္တာ အရှင်မြတ်တို့ထံမှ နာယူခဲ့ရသည့်အတိုင်း ခုဇ္ဇုတ္တရာက ဝံသနိုင်ငံ ကောသမ္ဗီမြို့ ဥတေနမင်းနန်းတော်၌ သာမာဝတီအမှူးရှိသော မိဖုရား (၅၀၀)တို့အား ပြည့်ပြည့်စုံစုံ ဟောသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
နိဗ္ဗာနပဉှာသုတ္တ
နိဗ္ဗာနပဉှာသုတ္တ-သံ၊၂၊၄၄၇။ သံ၊မြန်၊၂၊၄၄၃။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၂၇။ သံ၊ဋီ၊၂၊၃၆၆-၃၆၇။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၄-ဇမ္ဗုခါဒကသံယုတ္တ၊ ပဌမသုတ်။
အရှင်သာရိပုတ္တရာထေရ် မဂဓနိုင်ငံ နာဠကရွာ၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် ဇမ္ဗုခါဒကပရိဗိုဇ်၏ မေးလျှောက်ချက်အရ နိဗ္ဗာန်နှင့်နိဗ္ဗာနသစ္ဆိကိရိယာပဋိပဒါကို ဖြေကြားတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ နိဗ္ဗာန်နှင့်ဆက်စပ်သော ဆွေးနွေးချက်များကို ဖွင့်ဆိုထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
နိဗ္ဗာနပဋိသံယုတ္တသုတ္တ
နိဗ္ဗာနပဋိသံယုတ္တသုတ္တ (၄)ဥဒါန၊၁၇၇။ ဥဒါန၊မြန်၊၁၆၀-၁။ ဥဒါန၊ဋ္ဌ၊၃၅၁-၅။
-ဥဒါန၊၁၇၇-၈။ ဥဒါန၊မြန်၊၁၆၁။ ဥဒါန၊ဋ္ဌ၊၃၅၅-၆။
-ဥဒါန၊၁၇၈။ ဥဒါန၊မြန်၊၁၆၁-၂။ ဥဒါန၊ဋ္ဌ၊၃၅၆-၉။
-ဥဒါန၊၁၇၈-၉။ ဥဒါန၊မြန်၊၁၆၂။ ဥဒါန၊ဋ္ဌ၊၃၅၉-၃၆၀။
-ခုဒ္ဒကနိကာယ။ ဥဒါန၊ ၈-ပါဋလိဂါမိယဝဂ္ဂ၊ ပဌမ, ဒုတိယ, တတိယ, စတုတ္ထသုတ်များ
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ရဟန်းတို့အား နိဗ္ဗာပဋိသံယုတ္တဓမ္မကထာကို ဟောကြားတော်မူသည်ကို လေးမြတ်ရိုသေစွာ စိတ်ဝင်စားစွာဖြင့် နာယူမှုကို အကြောင်းပြု၍ နိဗ္ဗာန်၏ သဘာဝဓမ္မတို့ကို တစ်မျိုးစီတစ်မျိုးစီထုတ်ဖော်၍ ဥဒါနကထာ မိန့်တော်မူသည့် သုတ်များ။
အဋ္ဌကထာ၌ သုတ်တိုင်းသုတ်တိုင်း မှတ်သားဖွယ် အကျယ်ဖွင့်ဆိုချက်များ ရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
နိဗ္ဗာနသပ္ပါယပဋိပဒါသုတ္တ
နိဗ္ဗာနသပ္ပါယပဋိပဒါသုတ္တ-သံ၊၂၊၃၄၈။ သံ၊မြန်၊၂၊၃၄၂-၃။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-သဠာယတနသံယုတ္တ။ (၁၅) ၅-နဝပုရာဏဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
ဘုရားရှင် သက္ကနိုင်ငံ ဒေဝဒဟနိဂုံး၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် နိဗ္ဗာနသပ္ပါယ ပဋိပဒါကို ဟောတော်မူမည်ဟု မိန့်တော်မူပြီး အဇ္ဈတ္တိကာယတန (၆)ပါး၊ ဗဟိဒ္ဓါယတန (၆)ပါး၊ ဝိညာဏ် (၆)ပါး၊ သမ္ဖဿ (၆)ပါး၊ ဝေဒနာ (၆)ပါးတို့ကို တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ အနတ္တလက္ခဏသုတ် ဒေသနာတော်နည်းဖြင့် အရဟတ္တဖိုလ်အထွတ်တပ်၍ ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
နိဗ္ဗာနသုခသုတ္တ
နိဗ္ဗာနသုခသုတ္တ-အံ၊၃၊၂၁၃-၅။ အံ၊မြန်၊၃၊၂၁၃-၆။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၇၇။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ နဝကနိပါတ၊ ၁-ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၄-မဟာဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
အရှင်သာရိပုတ္တရာထေရ် မဂဓနိုင်ငံ ရာဇဂြိုဟ်မြို့ ဝေဠုဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် အရှင်သာရိပုတ္တရာထေရ် ရဟန်းတို့အား မိန့်ကြားတော်မူသော နိဗ္ဗာန်ချမ်းသာကို ဝေဒယိတမရှိ၍ ချမ်းသာမဟုတ်ဟု လာဠုဒါယီ လျှောက်ထားချက်နှင့် ပတ်သက်၍ အရှင်သာရိပုတ္တရာထေရ်က
-ပထမဈာန်ရရှိသောပုဂ္ဂိုလ်၏ အာဗာဓသည် ကာမသဟဂတသညာ မနသိကာရ
-ဒုတိယဈာန်ရရှိသောပုဂ္ဂိုလ်၏ အာဗာဓသည် ဝိတက္ကသဟဂတသညာ မနသိကာရ
-တတိယဈာန်ရရှိသောပုဂ္ဂိုလ်၏ အာဗာဓသည် ပီတိသဟဂတသညာ မနသိကာရ
-စတုတ္ထဈာန်ရရှိသောပုဂ္ဂိုလ်၏ အာဗာဓသည် ဥပေက္ခာသဟဂတသညာ မနသိကာရ
-အာကာသာနဉ္စာယတနဈာန်ရရှိသောပုဂ္ဂိုလ်၏ အာဗာဓသည် ရူပသဟဂတ သညာမနသိကာရ၊
-ဝိညာနဉ္စာယတနဈာန်ရရှိသောပုဂ္ဂိုလ်၏ အာဗာဓသည် အာကာသာနဉ္စာယတန သဟဂတသညာမနသိကာရ၊
-အာကိဉ္စညာယတနဈာန်ရရှိသောပုဂ္ဂိုလ်၏ အာဗာဓသည် ဝိညာနဉ္စာယတန သဟဂတသညာမနသိကာရ၊
-နေဝသညာနာသညာယတနဈာန်ရရှိသောပုဂ္ဂိုလ်၏ အာဗာဓသည် အာကိဉ္စညာယတန သဟဂတသညာမနသိကာရ၊
အာဗာဓအားလုံးကို ဘုရားရှင်က ဒုက္ခဟု ဟောတော်မူကြောင်း အာဗာဓမရှိရာဖြစ်သော သညာဝေဒယိတနိရောဓပညာဖြင့် အာသဝတို့ ကုန်ခမ်းပုံ ဤအကြောင်းကြောင့် နိဗ္ဗာန်သည်သုခဖြစ်ပုံကို ရဟန်းတို့အား အရှင်သာရိပုတ္တရာ ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
နိဗ္ဗိဒါသုတ္တ
နိဗ္ဗိဒါသုတ္တ (၃)-သံ၊၃၊၇၅။ သံ၊မြန်၊၃၊၇၉။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၂-ဗောဇ္ဈင်္ဂသံယုတ္တ၊ ၃-ဥဒါယိဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
ဘုရားရှင် မဂဓနိုင်ငံ ရာဇဂြိုဟ်မြို့ ဝေဠုဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ဗောဇ္ဈင် (၇)ပါးကို ဘာဝိတ ဗဟုလီကတဖြစ်အောင် ပွားများလျှင် ဧကန္တနိဗ္ဗိဒ၊ နိရောဓ၊ ဥပသမ၊ အဘိညာ၊ သမ္ဗောဓ၊ နိဗ္ဗာန်အကျိုးငှါ ဖြစ်ကုန်၏-ဟု ဗောဇ္ဈင် တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၃၊၂၂၃။ သံ၊မြန်၊၃၊၂၂၅။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၇-ဣဒ္ဓိပါဒသံယုတ္တ၊ ၁-စာပါလဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
ဣဒ္ဓိပါဒ်လေးပါးကို အထက်သုတ်အတိုင်းပွားလျှင် ဧကန္တနိဗ္ဗိဒ၊ နိရောဓ၊ ဥပသမ၊ အဘိညာ၊ သမ္ဗောဓ၊ နိဗ္ဗာန်အကျိုးငှါ ဖြစ်ကုန်၏ဟု ဣဒ္ဓိပါဒ်တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၂၊၇၃။ အံ၊မြန်၊၂၊၈၉။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ပဉ္စကနိပါတ၊ ၂-ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ (၇) ၂-သညာဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
“ကာယေ အသုဘာနုပဿီ၊ အာဟာရေပဋိကူလသညာ၊ သဗ္ဗလောကေ အနဘိရတသညီ၊ သဗ္ဗသင်္ခါရေသု အနိစ္စာနုပဿီ၊ အဇ္ဈတ္တံ မရဏသညာ သူပဋ္ဌိတာ” ဟူသော တရားငါးမျိုးကို အထက်သုတ်အတိုင်း ပွားများလျှင် “ဧကန္တနိဗ္ဗိဒ၊ နိရောဓ၊ ဥပသမ၊ အဘိညာ၊ သမ္ဗောဓ၊ နိဗ္ဗာန်အကျိုးငှါ ဖြစ်ကုန်၏”ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
နိဗ္ဗိဒါဗဟုလသုတ္တ
နိဗ္ဗိဒါဗဟုလသုတ္တ-သံ၊၂၊၁၄၇။ သံ၊မြန်၊၂၊၁၃၈-၉။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-ခန္ဓသံယုတ္တ၊ (၁၄) ၄-ကုက္ကုလဝဂ္ဂ၊ ဧကာဒသမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ရူပက္ခန္ဓာ၌ များစွာသော နိဗ္ဗိဒါဉာဏ်ဖြင့် ရှုနေသောရဟန်းသည် ရူပက္ခန္ဓာကို ပိုင်းခြား၍သိ၏။ ယင်းသို့သိလျှင် ရူပက္ခန္ဓာမှလွတ်၏။ ဇာတိ ဇရာ မရဏ သောက ပရိဒေဝ ဒုက္ခ ဒေါမနဿ ဥပါယာသတို့မှ ဆင်းရဲအစုမှ လွတ်မြောက် ၏ဟု သဒ္ဓါပဗ္ဗဇိတ ရဟန်းတော်အား သင့်လျော်သောတရားပေတည်းဟု ခန္ဓာတစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
နိဗ္ဗုတသုတ္တ
နိဗ္ဗုတသုတ္တ-အံ၊၁၊၁၅၈-၉။ အံ၊မြန်၊၁၊၁၇၇-၈။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၄၁။ အံ၊ဋီ၊၂၊၁၂၈။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ တိကနိပါတ၊ ၂-ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ (၆) ၁-ဗြဟ္မဏဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ဇာဏုဿောဏိပုဏ္ဏား၏ မေးလျှောက်ချက်အရ သန္ဒိဋ္ဌိက၊ အကာလိက၊ ဧဟိပဿိက၊ ဩပနေယိုက၊ ပစ္စတ္တံဝေဒိတဗ္ဗဝိညူဟိ ဖြစ်သော နိဗ္ဗာန ဖြစ်ပုံကို ဘုရားရှင်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ဖွင့်ဆိုချက် အနည်းငယ်ရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
နိဗ္ဗေဓဘာဂိယသုတ္တ
နိဗ္ဗေဓဘာဂိယသုတ္တ-သံ၊၃၊၇၈-၉။ သံ၊မြန်၊၃၊၈၃။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၈၇။ သံ၊ဋီ၊၂၊၄၂၆။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၂-တော်သံယုတ္တ၊ ၃-ဥဒါယိဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ဗောဇ္ဈင်ခုနှစ်ပါးတို့တွင် တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီကို ဝိဝေကနိဿိတ၊ ဝိရာဂနိဿိတ၊ နိရောဓနိဿိတ၊ ဝေါဿဂ္ဂပရိဏာမီ၊ ဝိပုလ၊ မဟဂ္ဂတ၊ အပ္ပမာဏ၊ အဗျာပဇ္ဇဖြစ်အောင်ပွားများလျှင် မဖောက်ထွင်းအပ်ဘူး၊ မခွဲဖျက်အပ်ဘူးသော လောဘတုံး၊ ဒေါသတုံး၊ မောဟတုံးတို့ကို ဖောက်ခွဲနိုင်၏၊ ခွဲဖျက်နိုင်၏ဟု နိဗ္ဗေဓ ဘာဂိယမဂ္ဂဒေသနာတော်ကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
နိဗ္ဗေဓိကသုတ္တ
နိဗ္ဗေဓိကသုတ္တ-အံ၊၂၊၃၅၈-၃၆၄။ အံ၊မြန်၊၂၊၄၅၁-၈။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၃၅-၆။ အံ၊ဋီ၊၃၊၁၃၈-၁၄၀။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဆက္ကနိပါတ၊ ၂-ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ ၆-မဟာဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ကာမ၊ ဝေဒနာ၊ သညာ၊ အာသဝ၊ ကမ္မ၊ ဒုက္ခဟူသော နိဗ္ဗေဓိက ပရိယာယ (၆)ပါးတို့ကို ဥဒ္ဒေသ၊ နိဒ္ဒေသအစဉ်အားဖြင့် အကျယ်ဝေဖန်၍ ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
နိဗ္ဗေဓိကပညာသုတ္တ
နိဗ္ဗေဓိကပညာသုတ္တ-သံ၊၃၊၃၆၁-၂။ သံ၊မြန်၊၃၊၃၆။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၁-သောတာပတ္တိသံယုတ္တ၊ ၇-မဟာပညဝဂ္ဂ၊ တေရသမသုတ္တ။ ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် သပ္ပုရိသသံသေဝ၊ သဒ္ဓမ္မဿဝန၊ ယောနိသော မနသိကာရ၊ ဓမ္မာနုဓမ္မပဋိပတ္တိဟူသော တရားလေးပါးကို ပွားများ ကြိမ်ဖန်များစွာ အလေ့အလာပြုလျှင် နိဗ္ဗေဓိကပညတာ အကျိုးငှါဖြစ်၏ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
နိမိတ္တသုတ္တ
နိမိတ္တသုတ္တ-အံ၊၁၊၂၅၈-၂၆၀။ အံ၊မြန်၊၁၊၂၇၇-၈။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၂၈-၉။ အံ၊ဋီ၊၂၊၂၀၁။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ တိကနိပါတ၊ ၂-ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ (၁၀) ၅-လောဏကပလ္လဝဂ္ဂ၊ ဧကာဒသမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် သမထ၊ ဝိပဿနာဟူသော အဓိစိတ္တကို အားထုတ်နေသောယောဂီ ရဟန်းတော်သည် ကောသဇ္ဇကို ကျော်လွန်အောင် ရံဖန်ရံခါ သမာဓိနိမိတ်ကို၊ ဥဒ္ဓစ္စကို ကျော်လွန်အောင် ရံဖန်ရံခါ ပဂ္ဂဟနိမိတ်ကို၊ အရဟတ္တဖိုလ်အကျိုးငှါ ရံဖန်ရံခါ ဥပေက္ခာနိမိတ်ကို နှလုံးသွင်းရမည်ဟု ရွှေပန်းထိမ်ဆရာ၊ တပည့်တို့ ရွှေမိုက်ထုတ်သော ဥပမာဖြင့် ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
နိမောက္ခသုတ္တ
နိမောက္ခသုတ္တ-သံ၊၁၊၂။ သံ၊မြန်၊၁၊၂။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၁၉-၂၀။ သံ၊ဋီ၊၁၊၆၁-၃။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-ဒေဝတာသံယုတ္တ၊ ၁-နဠဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် အညတရနတ်သား၏ မေးလျှောက်ချက်အရ သတ္တဝါတို့၏ နိမောက္ခ၊ ပမောက္ခ၊ ဝိဝေကတို့ကို သိတော်မူပုံအကြောင်းကို ဘုရားရှင် ဖြေကြားတော်မူသည့်သုတ်။ ဗုဒ္ဓသီဟနာဒသုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
နိရယသုတ္တ
နိရယသုတ္တ (၅)-အံ၊၁၊၃၈၂။ အံ၊မြန်၊၁၊၃၉၇။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ ၂-ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ (၇) ၂-ပတ္တကမ္မဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ပါဏာတိပါတီ၊ အဒိန္နာဒါယီ၊ ကာမေသုမိစ္ဆာစာရီ၊ မုသာဝါဒီဟူသော တရားလေးမျိုးတို့နှင့် ပြည့်စုံသောပုဂ္ဂိုလ်သည် သေလွန်သည့်အခါ ငရဲသို့ရောက်လိမ့်မည်ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၂၊၁၅၀-၁။ အံ၊မြန်၊၂၊၁၉၀။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ပဉ္စကနိပါတ၊ ၃-တတိယပဏ္ဏာသက၊ (၁၅) ၅-တိကဏ္ဍကီဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ငါးပါးသီလ မမြဲသူ, မြဲသူတို့၏ လားရောက်ရမည့် ဂတိကို ကဏှပက္ခ, သုက္ကပက္ခခွဲ၍ ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၂၊၁၇၉။ အံ၊မြန်၊၂၊၂၂၈-၉။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ပဉ္စကနိပါတ၊ ၄-စတုတ္ထပဏ္ဏာသက၊ (၁၈) ၃-ဥပါသကဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ငါးပါးသီလ မမြဲသောဥပါသကာသည် သေလျှင် ငရဲသို့ရောက်မည်။ ငါးပါးသီလမြဲသော ဥပါသကာသည် ကွယ်လွန်လျှင် နတ်ပြည်သို့ ရောက်ရမည်ဟု ကဏှပက္ခ, သုက္ကပက္ခအားဖြင့် ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၂၊၃၇၇။ အံ၊မြန်၊၂၊၄၇၅-၆။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဆက္ကနိပါတ၊ ၂-ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ ၈-အရဟတ္တဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် သုရာမေရယမှတစ်ပါး ငါးပါးသီလ ရှေ့သိက္ခာပုဒ် လေးပါးပျက်စီးသူနှင့် ပါပိစ္ဆာ, မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိတရား ခြောက်ပါးနှင့်ပြည့်စုံသူ ကွယ်လွန်လျှင် ငရဲသို့ရောက်လိမ့်မည်။ ယင်းသိက္ခာပုဒ်သီလလေးပါး စောင့်ထိန်းသူနှင့် အပ္ပိစ္ဆ, သမ္မာဒိဋ္ဌိဟူသော တရား ခြောက်ပါးနှင့် ပြည့်စုံသူကွယ်လွန်လျှင် နတ်ပြည်သို့ရောက်လိမ့်မည်ဟု ကဏှပက္ခ, သုက္ကပက္ခအားဖြင့် ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၂၊၃၇၇။ အံ၊မြန်၊၂၊၄၇၆။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဆက္ကနိပါတ၊ ၂-ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ ၈-အရဟတ္တဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ငါးပါးသီလ ရှေ့ပိုင်းသိက္ခာပုဒ် လေးမျိုးမစောင့်ထိန်းသူနှင့် လုဒ္ဓ, ပဂဗ္ဘဟူ သော တရားခြောက်ပါးနှင့်ပြည့်စုံသူ သေလျှင်ငရဲ၌ဖြစ်မည်။ ယင်းသိက္ခာပုဒ်လေးပါးကို စောင့်ထိန်းသူနှင့် အလုဒ္ဓ, အပဂဗ္ဘဟူသော တရားခြောက်ပါးနှင့်ပြည့်စုံသူ ကွယ်လွန်လျှင် နတ်ပြည်၌ ဖြစ်လိမ့်မည်ဟု ကဏှပက္ခ, သုက္ကပက္ခအားဖြင့် ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
နိရယဒေဝနိရယာဒိသုတ္တ
နိရယဒေဝနိရယာဒိသုတ္တ (၃)-သံ၊၃၊၄၁၃။ သံ၊မြန်၊၃၊၄၂၀။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၂-သစ္စသံယုတ္တ၊ ၁၁-ပဉ္စဂတိ ပေယျာလဝဂ္ဂ၊ သောဠသမသတ္တရသမ, အဋ္ဌာရသမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ငါဘုရား၏ လက်သည်းခွံပေါ်၌ တည်ရှိသော မြေမှုံ့အနည်းငယ်ကဲ့သို့
(၁) ငရဲမှစုတေ၍ နတ်ပြည်၌ဖြစ်သောပုဂ္ဂိုလ်
(၂) ငရဲဘဝမှစုတေ၍ တိရစ္ဆာန်မျိုး၌ ဖြစ်သောပုဂ္ဂိုလ်
(၃) ငရဲဘဝမှစုတေ၍ ပြိတ္တာဘုံ၌ဖြစ်သောပုဂ္ဂိုလ် နည်းလှကုန်၏။ ငရဲဘဝမှစုတေ၍ ငရဲဘဝ၌ ပြန်ဖြစ်သောပုဂ္ဂိုလ်တို့သည်သာ မြေကြီးပေါ်၌တည်ရှိသော မြေမှုံ့တို့ပမာ အလွန်များလှကုန်၏-ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
နိရယမနုဿနိရယာဒိသုတ္တ
နိရယမနုဿနိရယာဒိသုတ္တ (၃)-သံ၊၃၊၄၁၃။ သံ၊မြန်၊၃၊၄၂၀။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၂-သစ္စသံယုတ္တ၊ ၁၁-ပဉ္စဂတိ ပေယျာလဝဂ္ဂ၊ တေရသ, စုဒ္ဒသမ, ပန္နရသမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ငရဲမှစုတေ၍
(က) လူဘုံ၌ဖြစ်သောပုဂ္ဂိုလ်၊
(ခ) တိရစ္ဆာန်ဘဝ၌ဖြစ်သောပုဂ္ဂိုလ်၊
(ဂ) ပြိတ္တာဘဝ၌ဖြစ်သောပုဂ္ဂိုလ်တို့သည် ငါဘုရား၏ လက်သည်းခွံပေါ်၌ ရှိသော မြေမှုံ့ပမာ အလွန်နည်းကုန်၏၊ ငရဲဘဝမှစုတေ၍ ငရဲဘဝ၌ပြန်၍ဖြစ်သော ပုဂ္ဂိုလ်တို့သည် မြေကြီးပေါ်၌တည်ရှိသော မြေမှုံ့များပမာ အလွန်များလှကုန်၏ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
နိရယသဂ္ဂသုတ္တ
နိရယသဂ္ဂသုတ္တ (၂)-အံ၊၃၊၄၉၀-၂။ အံ၊မြန်၊၃၊၄၈၀-၂။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဒသကနိပါတ၊ (၂၁) ၁-ကရကာယဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ဒုစရိုက်ဆယ်ပါးတို့နှင့် ပြည့်စုံသောပုဂ္ဂိုလ်သည် ကွယ်လွန်သည့်အခါ ငရဲ၌ဖြစ်ရမည်၊ သုစရိုက်ဆယ်ပါးနှင့် ပြည့်စုံသောပုဂ္ဂိုလ်သည် ကွယ်လွန်သည်အခါ နတ်ပြည်၌ ဖြစ်ရမည်ဟု ဒုစရိုက်, သုစရိုက်တို့၏ သဘာဝအကျယ်ကို ကဏှပက္ခ, သုက္ကပက္ခအားဖြင့် ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၃၊၄၉၂-၃။ အံ၊မြန်၊၃၊၄၈၂-၃။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဒသကနိပါတ၊ (၂၁) ၁-ကရကာယဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။ အထက်သုတ်တော်အတိုင်း ဒုစရိုက်ဆယ်ပါး, သုစရိုက်ဆယ်ပါးတို့နှင့် ပြည့်စုံသောပုဂ္ဂိုလ်တို့ ကွယ်လွန်သည့်အခါ ရောက်ရှိမည့်ဘဝအသီးသီးကို ရဟန်းတော်တို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
နိရာမိသသုတ္တ
နိရာမိသသုတ္တ-သံ၊၃၊၄၃၃-၅။ သံ၊မြန်၊၃၊၄၂၈-၄၃၁။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၂၄။ သံ၊ဋီ၊၂၊၃၆၂-၃။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂ၊ ၂-ဝေဒနာသံယုတ္တ၊ ၃-အဋ္ဌသတ ပရိယာယဝဂ္ဂ၊ ဧကာဒသမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် (က)ပီတိသုံးမျိုး၊ (ခ) သုခသုံးမျိုး၊ (ဂ) ဥပေက္ခာသုံးမျိုး၊ (ဃ) ဝိမောက္ခသုံးမျိုးတို့ကို ဥဒ္ဒေသ, နိဒ္ဒေသအားဖြင့် အကျယ်ဝေဖန်၍ ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ မှတ်သားဖွယ် ဖွင့်ဆိုချက်များ ရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
နိရုတ္တိပထသုတ္တ
နိရုတ္တိပထသုတ္တ-သံ၊၂၊၅၉-၆၀။ သံ၊မြန်၊၂၊၅၇-၈။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၅၇-၈။ သံ၊ဋီ၊၂၊၂၂၇-၉။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁- ခန္ဓသံယုတ္တ၊ (၆) ၁-ပယဝဂ္ဂ။ ဒသမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်သုံးတော်မူစဉ် ပညာရှိ သမဏဗြာဟ္မဏတို့သည် မတားမြစ်အပ်, မစွန့်အပ်သော ခန္ဓာငါးပါးနှင့် ဆက်စပ်နေသော “အဟောသိ” “ဘဝိဿတိ” “အတ္ထိ” ဟူသော သဒ္ဒါ, အမည်ပညတ်တို့ကို ရှေးကလည်း မစွန့်အပ်, ယခုလည်း စွန့်ဆဲမဟုတ်, နောင်လည်းစွန့်လတ္တံ့ မဟုတ်ပုံကို ခန္ဓာတစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ ရှင်းလင်း၍ ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဟေတုကဝါဒ, အကိရိယဝါဒ, နတ္ထိကဝါဒတို့ကို တီထွင်ခဲ့သော ဥက္ကလာ ဇနပုဒ်သား ဝဿနှင့် ဘညတို့လည်း ကဲ့ရဲ့ပုတ်ခတ်, ပြစ်တင်, စွပ်စွဲမည်ကို ကြောက်သောကြောင့် ကဲ့ရဲ့ဖွယ်, တားမြစ်ဖွယ်ဟု မထင်ခဲ့ပုံကိုလည်း ဟောတော်မူပါသည်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
နိရောဓသုတ္တ
နိရောဓသုတ္တ (၃)-သံ၊၃၊၁၁၇-၈။ သံ၊မြန်၊၃၊၁၂၂-၃။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၂-ဗောဇ္ဈင်္ဂသံယုတ္တ၊ ၈-နိရောဓဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ဗောဇ္ဈင်တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီကို နိရောဓသညာနှင့်တကွ ဝိဝေကနိဿိတ, ဝိရာဂနိဿိတ, နိရောဓနိဿိတ, ဝေါဿဂ္ဂပရိဏာမီ ဖြစ်အောင်ပွားများလျှင် ကြိမ်ဖန် များစွာ အလေ့အလာပြုလျှင် မဟပ္ဖလ မဟာနိသံသဖြစ်ပုံ အကျယ်ကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၂၊၁၆၈-၁၇၂။ အံ၊မြန်၊၂၊၂၁၄-၈။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၅၈-၉၊ အံ၊ဋီ၊၃၊၅၂။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ပဉ္စကနိပါတ၊ ၄-စတုတ္ထပဏ္ဏာသက၊ (၁၅) ၂-အာဃာတဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် သညာဝေဒယိတ နိရောဓသမာပတ္တိကထာနှင့် ဆက်စပ်၍ ရဟန်းတို့အား အရှင်သာရိပုတ္တရာ၏ မိန့်ကြားချက်ကို ဘုရားရှင်၏ မျက်ကွယ်၌ သုံးကြိမ်, မျက်မှောက်သုံးကြိမ် ကန့်ကွက်ပြောဆိုသော လာဠုဒါယီကို ဘုရားရှင် ငေါက်ငမ်းတော် မူပြီး၊ မထေရ်ကြီးအား ညှင်းဆဲနှိပ်စက်သည် လျစ်လျူရှုနေသော အရှင်အာနန္ဒာနှင့် ရဟန်းများကို ကဲ့ရဲ့တော်မူ၍ အရှင်သာရိပုတ္တရာထေရ်၏ မိန့်ကြားချက်ကို အတည်ပြု မိန့်ကြားတော်မူသည်။
ထိုအကြောင်းအရာနှင့် ပတ်သက်၍ ဘုရားရှင်၏ မိန့်ကြားတော်မူချက်အရ အရှင်ဥပဝါဏထေရ်က သီတင်းသုံးဖော်တို့ ပိယ, မနာပ, ဂရု, ဘာဝနီယ ဖြစ်သောထေရ်ကြီး၏ အရည်အချင်း (၅)မျိုးတို့ကို လျှောက်ထားရာ ဘုရားရှင်က သာဓုခေါ် အနုမောဒနာပြုတော်မူပြီး ဤအရည်အချင်းများနှင့်ပြည့်စုံသော မထေရ်ကြီးကိုသာ သီတင်းသုံးဖော်တို့ အလေးအမြတ်ပြုကြပုံ၊ အသက်အရွယ်ကြီးရုံမျှဖြင့် အလေးအမြတ် မပြုပုံကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၃၊၂၄၉။ အံ၊မြန်၊၃၊၂၄၈၊
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ နဝကနိပါတ၊ ၂-ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ (၆) ၁-ခေမဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
အရှင်အာနန္ဒာနှင့် အရှင်ကာဠုဒါယီထေရ်တို့ ဝံသနိုင်ငံ ကောသမ္ဗီမြို့ ဃောသိတာရုံကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးနေကြစဉ် နိရောဓနှင့်ဆက်စပ်၍ အရှင်ကာဠုဒါယီထေရ်က မေးလျှောက်သဖြင့် သမာပတ်(၈)ပါးနှင့် အရဟတ္တဖိုလ်တရားတို့၏ အစဉ်အတိုင်း နိရောဓဖြစ်ပုံကို အရှင်အာနန္ဒာထေရ် ဖြေဆိုတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
နိရောဓဓမ္မသုတ္တ
နိရောဓဓမ္မသုတ္တ (၃)-သံ၊၂၊၁၆၁။ သံ၊မြန်၊၂၊၁၅၄။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၂-ရာဓသံယုတ္တ၊ ၂-ဒုတိယဝဂ္ဂ၊ ဒွါဒသမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် အရှင်ရာဓမထေရ်၏ မေးလျှောက်ချက်အရ ခန္ဓာတစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီသည် “နိရောဓဓမ္မ” ဖြစ်ပုံ၊ ဤသို့ သိမြင်သော အရိယာသာဝကသည် ထိုခန္ဓာ၌ ငြီးငွေ့၏ အစရှိသည်ဖြင့် အရဟတ္တဖိုလ်ဆိုက်သည်တိုင်အောင် အကျယ်ဝေ ဖန်၍ ဘုရားရှင် ဖြေကြားတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၂၊၁၆၃။ သံ၊မြန်၊၂၊၁၅၅။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ၃-အာယာစနဝဂ္ဂ၊ ဒွါဒသမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် အရှင်ရာဓထေရ် ပဋိပတ်လုပ်ငန်းအားထုတ်ရန် အလုပ်ပေးတရားတော်ကို ဟောတော်မူပါရန် လျှောက်ထားချက်အရ နိရောဓဓမ္မ ဖြစ်သော ခန္ဓာတစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ၌ ဆန္ဒ, ရာဂ, ဆန္ဒရာဂကို ပယ်ရမည်ဟု အသီးအသီး အရှင်ရာဓထေရ်အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၂၊၁၆၄။ သံ၊မြန်၊၂၊၁၆၅။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၂-ရာဓသံယုတ္တ၊ ၄-ဥပနိသိန္နဝဂ္ဂ၊ ဒွါဒသမသုတ်။
အရှင်ရာဓထေရ်အား အထက်သုတ်အတိုင်း ခန္ဓာငါးပါး၌ ဆန္ဒရာဂကို ပယ်ရန် ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
နိရောဓသမာပတ္တိသုတ္တ
နိရောဓသမာပတ္တိသုတ္တ-သံ၊၂၊၁၉၉-၂၀၀။ သံ၊မြန်၊၂၊၁၉၀။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၇-သာရိပုတ္တသံယုတ္တ၊ နဝမသုတ်။
အရှင်သာရိပုတ္တရာထေရ် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့တော်အနီး အန္ဓဝန်တောအုပ်၌ နေသန့်နေတော်မူစဉ် အရှင်အာနန္ဒာထေရ်၏ မေးလျှောက်ချက် အရ သညာဝေဒယိတ နိရောဓသမာပတ် ဝင်စား၍နေပုံ၊ “ထိုသမာပတ်ကို” ငါဝင်စားနေ၏၊ ဝင်စားနေပြီ၊ ထိုသမာပတ်မှ ငါထ၏”ဟု တဏှာ, ဒိဋ္ဌိ မရှိတော့ပုံကို အရှင်အာနန္ဒထေရ်အား အရှင်သာရိပုတ္တရာ ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
နိဝါပသုတ္တ
နိဝါပသုတ္တ-မ၊၁၊၂၀၅-၂၁၅။ မ၊မြန်၊၁၊၂၁၂-၂၂၂။ မ၊ဋ္ဌ၊၂၊၆၅-၉။ မ၊ဋီ၊၂၊၁၂၁-၄။
-မဇ္ဈိမနိကာယ၊ မူလပဏ္ဏာသ၊ ၃-ဩပမ္မဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် မာရ်နတ်ကို မုဆိုး, မာရ်နတ်၏ ပရိသတ်ကို မုဆိုး၏ ပရိသတ် ကာမဂုဏ် (၅)ပါးကို မြက်ခင်း, သားသမင်များကို သမဏဗြာဟ္မဏ-ဟု ဥပမာန, ဥပမေယျ အနေအားဖြင့် ဟောတော်မူပါသည်။
ပထမသမင်အုပ်စုဖြင့် သပုတ္တဘရိယ ပဗ္ဗဇ္ဇသမဏ, ဗြာဟ္မဏတို့ကို ဟောတော်မူပါသည်။ တဏှာဖြင့် တွေဝေခြင်း, မာနဖြင့် ယစ်မူးခြင်း, ပမာဒဖြင့် သတိလက်လွတ်ဖြစ်ခြင်းတို့ကို ဟောတော်မူပါသည်။
ဒုတိယသမင်အုပ်စုဖြင့် ဗြာဟ္မဏဓမ္မိက ပဗ္ဗဇ္ဇ သမဏ ဗြာဟ္မဏတို့ကို ဟောတော်မူပါသည်။
တတိယသမင်အုပ်စုဖြင့် မိစ္ဆာအယူရှိသော သမဏ ဗြာဟ္မဏတို့ကို ဟောတော်မူပါသည်။
စတုတ္ထသမင်အုပ်စုဖြင့် ဤသာသနာတော်ရှိ သမဏဗြာဟ္မဏတို့ကို ဟောတော်မူပါသည်။
သမာပတ်ကိုးပါး, အရဟတ္တဖိုလ်တို့ကို ရရှိအောင် အားထုတ်မှု ရရှိပေါက် မြောက်ခြင်းတို့ဖြင့် မာရ်နတ်မျက်စိဖြင့် မမြင်နိုင်ရာဒေသကို ဟောတော်မူပါသည်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ မှတ်သားသိမှတ်ဖွယ်တို့ကို ပြည့်ပြည့်စုံစုံ ဖွင့်ဆို ထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
နိဝေသကသုတ္တ
နိဝေသကသုတ္တ-အံ၊၁၊၂၂၃-၄။ အံ၊မြန်၊၁၊၂၄၀-၁။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၀၃-၄။ အံ၊ဋီ၊၂၊၁၈၂။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ တိကနိပါတ၊ ၂-ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ (၈) ၃-အာနန္ဒ ဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ချဉ်းကပ်ရောက်ရှိလာသော အရှင်အာနန္ဒာထေရ်အား
(က) ဘုရားရှင်၏ ဂုဏ်တော်ကိုးပါး၌ သက်ဝင်ကြည်ညိုမှု။
(ခ) တရားတော်၏ ဂုဏ်တော်ခြောက်ပါး၌ သက်ဝင်ကြည်ညိုမှ၊ (ဂ) သံဃာတော်၏ ဂုဏ်တော် ကိုးပါး၌ သက်ဝင်ကြည်ညိုမှုဟူသော အရာဌာနသုံးပါးတို့၌ သနားစောင့်ရှောက် ချီးမြောက်ထိုက်သူ, မိမိ၏ မိန့်ဆိုညွှန်ကြားချက်ကို နာယူလိုက်နာပြုကျင့်မည် မိတ်ဆွေ, ရင်းနှီးသူ, ဆွေမျိုး သားချင်းတို့ကို ဆောက်တည်စေရမည်၊ တည်စေရမည်၊ စွဲမြဲစွာတည်စေရမည်။ မဟာဘုတ်လေးပါးတို့သည် မိမိတို့ကိုယ်ပိုင်သဘောမှ ဖေါက်ပြန်၍ ဖြစ်နိုင်လျှင် ဖြစ်နိုင်၏ ရတနာသုံးပါး ဂုဏ်တော်များ၌ သက်ဝင်ကြည်ညိုကြသော အရိယာသာဝကများ အပါယ်လေးပါးသို့ လုံးဝမကျရောက်နိုင် အယူဝါဒ လုံးဝမပြောင်းနိုင်ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ မှတ်သားဖွယ် ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
နိဿယသုတ္တ
နိဿယသုတ္တ (၃)-အံ၊၂၊၂၃၈။ အံ၊မြန်၊၂၊၃၀၄။ (ဝိ၊၃၊၉၀၊)
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ပဉ္စကနိပါတ၊ (၂၆) ၆-ဥပသမ္ပဒါဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် နိဿယည်းဆရာဖြစ်သော ရဟန်း၏အရည်အချင်း (ဂုဏ်အင်္ဂါ) ငါးပါးကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၃၊၁၆၅-၆။ အံ၊မြန်၊၃၊၁၆၇-၈။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၅၈။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ နဝကနိပါတ၊ ၁-ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၁-သမ္ဗောဓိဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် အညတရရဟန်း၏ မေးလျှက်ချက်အရ သဒ္ဓါ, ဟိရီ, ဩတ္တပ္ပ, ဝီရိယ, ပညာတရားတို့ကို အမှီပြု၍ အကုသိုလ်ကို ပယ်စွန့်၏ ကုသိုလ်ကို ပွားများ၏။ အရိယပညာဖြင့် သိမြင်၍ ပယ်အပ်ပြီးသော အကုသိုလ်ကို အကြွင်းမဲ့ ပယ်ပြီးဖြစ်ပုံ၊ ဤတရားငါးပါး၌တည်၍ ပညာဖြင့် ဆင်ခြင်၍ မှီဝဲအပ်သည်ကို မှီဝဲခြင်း, သည်းခံအပ်သည်ကို သည်းခံခြင်းမှ ရှောင်ကြဉ်အပ်သည်ကို ရှောင်ကြဉ်ခြင်း, ပယ်ဖျောက်အပ်သည်ကို ပယ်ဖျောက်ခြင်းဟူသော တရားလေးပါးတို့ကို အမှီပြု၍ နေသောရဟန်းသည် “နိဿယသမ္ပန္န ဖြစ်၏ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ ဖွင့်ဆိုချက်များ ရှိပါသည်။
-အံ၊၃၊၃၁၃။ အံ၊မြန်၊၃၊၃၁၂-၃။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဒသကနိပါတ၊ ၁ ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၄ ဥပါလိဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် အရှင်ဥပါလိထေရ်၏ မေးလျှောက်ချက်အရ နိဿယည်းဆရာ ရဟန်း၏ အရည်အချင်း (ဂုဏ်အင်္ဂါ) (၁၀)မျိုးတို့ကို ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
နိဿရဏိယသုတ္တ
နိဿရဏိယသုတ္တ-ဣတိဝုတ်၊၂၃၂။ ဣတိဝုတ်၊မြန်၊၂၂၁။ ဣတိဝုတ်၊ဋ္ဌ၊၂၀၉-၂၁၀။
-ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ ဣတိဝုတ္တက၊ ၃-တိကနိပါတ၊ ၃-တတိယဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
(က) ကာမမှ ထွက်မြောက်ရာ နေက္ခမ္မဓာတ်၊
(ခ) ရုပ်တရားတို့မှ ထွက်မြောက်ရာ အရူပဈာန်၊ (ဂ) သင်္ခါရတရားတို့၏ ချုပ်ရာ နိဗ္ဗာနဓာတ်-ဟူသော နိဿရဏိယ ဓာတ်တို့ကို ရဟန်းတော်တို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည်ဟု ခုဇ္ဇုတ္တရာက သာမာဝတီအမှူးရှိသော မိဖုရားတို့အား ဝံသနိုင်ငံ ကောသမ္ဗီမြို့ ဥတေနမင်းနန်းတော်၌ ဟောပြသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ ဖွင့်ဆိုချက်များ ရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
နိဿာရဏီယသုတ္တ
နိဿာရဏီယသုတ္တ (၂)-အံ၊၂၊၂၁၄-၅။ အံ၊မြန်၊၂၊၂၆၈-၂၀။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၇၄-၅။ အံ၊ဋီ၊၃၊၇၄-၅။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ပဉ္စကနိပါတ၊ ၄-စတုတ္ထပဏ္ဏာသက၊ (၂၀) ၅-ဗြာဟ္မဏဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ်-
(၁) ကာမမှထွက်မြောက်ရာ နေက္ခမ္မဓာတ်၊
(၂) ဗျာပါဒမှ ထွက်မြောက်ရာ အဗျာပါဒဓာတ်၊
(၃) ဝိဟေသာမှ ထွက်မြောက်ရာ အဝိဟေသာဓာတ်၊
(၄) ရုပ်တို့မှ ထွက်မြောက်ရာ အရူပဈာန်၊
(၅) သက္ကာယမှ ထွက်မြောက်ရာ သက္ကာနိရောဓဓာတ်တို့ ငါးမျိုးနှင့် ထွက်မြောက်ပုံတို့ကိုလည်းကောင်း၊ ထိုဓာတ်ငါးမျိုးရှိသောပုဂ္ဂိုလ်ကို ကာမနန္ဒီ, ဗျာပါဒနန္ဒီ, ဝိဟေသာ နန္ဒီ, ရူပနန္ဒီ, သက္ကာယနန္ဒီတို့မကိန်း၊ ထိုပုဂ္ဂိုလ်ကို “နိရာနုသယ၊ တဏှံ အစ္ဆေစ္ဆိ၊ သံယောဇနံ ဝိဝတ္တယိ၊ ဒုက္ခအန္တကရ” ဟု ဆိုအပ်၏ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
-အံ၊၂၊၂၅၇-၉။ အံ၊မြန်၊၂၊၃၃၃-၆။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၉၅-၆။ အံ၊ဋီ၊၃၊၉၅-၆။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဆက္ကနိပါတ၊ ၁-ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၂-သောရဏီယဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် (၁) မေတ္တာစေတောဝိမုတ္တိ၊ (၂) ကရုဏာစေတောဝိမုတ္တိ၊ (၃) မုဒိတာစေတောဝိမုတ္တိ၊ (၄) ဥပေက္ခာစေတောဝိမုတ္တိ၊ (၅) အနိမိတ္တာစေတောဝိမုတ္တိ၊ ဘာဝိတာ, ဗဟုလီကတာ, ယာနီကတာ,ဝတ္ထုကတာ, အနုဋ္ဌိတာ, သုသမာရဒ္ဓါ ဖြစ်လျှင် ဗျာပါဒ, ဝိဟေသာ, အရတိ, ရာဂ, နိမိတ္တာနုသာရိဝိညာဏ မဖြစ်တော့ပုံ၊ (၅) အသ္မိမာနသမုဂ္ဃတဟူသော နိဿရဏီဓာတ်(၆)ပါးကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
နီဃသုတ္တ
နီဃသုတ္တ-သံ၊၃၊၅၃၊ သံ၊မြန်၊၃၊၅၇။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-မဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ရသနာဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ရာဂ ဒေါသ မောဟဟူသော နီဃတရားတို့ကို ထူးသောဉာဏ်ဖြင့်သိရန်, ပိုင်းခြား၍သိရန်, ကုန်ခမ်းစေရန်, ပယ်စွန့်ရန် အရိယ အဋ္ဌင်္ဂိကမဂ်ကို ပွားများရမည်ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
နီဝရဏသုတ္တ
နီဝရဏသုတ္တ (၃)-သံ၊၃၊၅၆၊ သံ၊မြန်၊၃၊၆၀၊
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-မဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ဩဃဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ကာမစ္ဆန္ဒနီဝရဏ (ပ) ဝိစိကိစ္ဆာနီဝရဏဟူသော နီဝရဏတရားငါးပါးတို့ကို ထူးသောဉာဏ်ဖြင့်သိရန်, ပိုင်းခြား၍သိရန်, ကုန်ခမ်းစေရန်, ပယ်စွန့်ရန် အဋ္ဌင်္ဂီက အရိယမဂ်ကို ပွားများရမည်ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၃၊၈၆၊ သံ၊မြန်၊၃၊၉၁။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၂-ဗောဇ္ဈင်္ဂသံယုတ္တ၊ ၄-နီဝရဏဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ကာမစ္ဆန္ဒအစရှိသော နီဝရဏငါးပါးတို့သည် ပညာမျက်စိ ကန်းအောင်, ပညာမျက်စိမရှိအောင်, အသိဉာဏ်ပညာမရှိအောင်, အသိဉာဏ် ပညာချုပ်ငြိမ်းရန်, ပင်ပန်းဆင်းရဲခြင်း အဖို့ရှိအောင် ပြုတတ်ကုန်၏။ (ကိလေသာ) ငြိမ်းအေးခြင်းငှါ မဖြစ်ကုန်, ဗောဇ္ဈင်ခုနှစ်ပါးတို့သည် ပညာမျက်စိဖြစ်အောင်, အသိဉာဏ်ပညာ ဖြစ်ပေါ် လာအောင်, အသိဉာဏ်ပညာ တိုးပွားအောင်, ပင်ပန်းဆင်းရဲခြင်း အဖို့မရှိ အောင် (ကိလေသာ) ငြိမ်းအောင်ပြုတတ်ကုန်၏ဟု အသီသီး နီဝရဏတစ်ပါးစီ, ဗောဇ္ဈင် တစ်ပါးစီတို့ကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၃၊၂၅၀။ အံ၊မြန်၊၃၊၂၄၉-၂၅၀။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ နဝကနိပါတ၊ ၂-ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ (၇) ၂-သတိပဋ္ဌာနဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ကာမစ္ဆန္ဒအစရှိသော နီဝရဏငါးပါးတို့ကို ပယ်စွန့်ရန် သတိပဋ္ဌာန်လေးပါးတို့ကို ပွားများရမည်ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
နီဝရဏပဟာနဝဂ္ဂ
နီဝရဏပဟာနဝဂ္ဂ (၁၀-သုတ်)-အံ၊၁၊၂-၄။ အံ၊မြန်၊၁၊၃-၅။ အံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၂၂-၃၉။ အံ၊ဋီ၊၁၊၇၂-၈၈။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဧကကနိပါတ၊ ဒုတိယဝဂ္ဂ။ ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် သုဘနိမိတ်ကို အယောနိသောမနသိကာရဖြစ်လျှင် မဖြစ်သေးသော ကာမစ္ဆန္ဒဖြစ်၏။ ဖြစ်ပြီးသော ကာမစ္ဆန္ဒတိုးပွား ပြန့်ပွားလာ၏။ အသုဘနိမိတ်ကို ယောနိသောမနသိကာရဖြစ်လျှင် မဖြစ်သော ကာမစ္ဆန္ဒမဖြစ်ဖြစ်ပြီးသော ကာမစ္ဆန္ဒကို ပယ်နိုင်၏ အစရှိသည်ဖြင့် နီဝရဏငါးပါးဖြစ်ပွားသော တရားနှင့် နီဝရဏငါးပါးတို့ကို ပယ်နိုင်သောတရားတို့ကို ကဏှပက္ခ, သုက္ကပက္ခအားဖြင့်ခွဲ၍ ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့် သုတ်(၁၀)သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
နေဝရူပီ နာရူပီအတ္တာသုတ္တ
နေဝရူပီ နာရူပီအတ္တာသုတ္တ-သံ၊၂၊၁၈၀။ သံ၊မြန်၊၂၊၁၇၂။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၃-ဒိဋ္ဌိသံယုတ္တ၊ ၂-ဒုတိယဂမနဝဂ္ဂ၊ ဗာဝီသတိမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် “အတ္တသည် ရုပ်ရှိသည်မဟုတ်, ရုပ်မရှိသည်မဟုတ်, သေပြီးနောက်မြဲ၏”ဟူသော မိစ္ဆာအယူသည် ခန္ဓာငါးပါးကိုစွဲ၍ မှားမှားယွင်းယွင်း နှလုံးသွင်းခြင်းကြောင့်ဖြစ်ပုံ ခန္ဓာငါးပါးသည် အနိစ္စ, ဒုက္ခ, ဝိပရိဏာမဖြစ်ပုံကို သိမြင်လျှင် မိစ္ဆာအယူမဖြစ်တော့ပုံ၊ ဒုက္ခ(ဖြစ်သောခန္ဓာ)ရှိသော် ဒုက္ခ (ဖြစ်သော ခန္ဓာ)ကို စွဲ၍ မှားမှားယွင်းယွင်းနှလုံးသွင်းလျှင် ဒိဋ္ဌိဖြစ်ပုံကို ခန္ဓာတစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ၌ ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
နေဝသညာနာသညာယတနသုတ္တ
နေဝသညာနာသညာယတနသုတ္တ-သံ၊၂၊၁၉၉။ သံ၊မြန်၊၂၊၁၉၀။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၇-သာရိပုတ္တသံယုတ္တ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
အရှင်သာရိပုတ္တရာနှင့် အရှင်အာနန္ဒာထေရ်တို့ ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် အရှင်အာနန္ဒာ၏ မေးလျှောက် ချက်အရ အရှင်သာရိပုတ္တရာက နေဝသညာနာသညာယတနသမာပတ္တိ ဝိဟာရ ဖြင့်နေကြောင်း ထိုသမာပတ္တိဝိဟာရကို အကြောင်းပြု၌ အဟင်္ကာရ, မမင်္ကာရ, မာနာနုသယတို့ မဖြစ်ပုံကို မိန့်ကြားတော်မူပါသည်။
အရှင်အာနန္ဒာထေရ်က အရှင်သာရိပုတ္တရာထေရ်အား ထိုတရားများကို ပယ်နုတ်ပြီးခြင်းကြောင့် မဖြစ်ပုံကို လျှောက်ထားသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
နေဝသညာနာသညာယတနပဉှာသုတ္တ
နေဝသညာနာသညာယတနပဉှာသုတ္တ-သံ၊၂၊၄၆၁-၂။ သံ၊မြန်၊၂၊၄၅၆-၇။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၆-မောဂ္ဂလ္လာနသံယုတ္တ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
အရှင်မောဂ္ဂလာန်ထေရ် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် အရှင်မောဂ္ဂလ္လာန်ထေရ်က နေဝသညာနာ သညာယတနသမာပတ်နှင့် ဆက်စပ်၍ အကြံဖြစ်ပုံ၊ နေဝသညာနာသညာယတန ဈာန်ရရှိပုံ၊ အာကိဉ္စညာယတနနှင့်တကွဖြစ်သော သညာမနသိကာရတို့ဖြစ်လာပုံ၊ ဘုရားရှင်တန်ခိုးတော်ဖြင့် ကြွတော်မူလာပြီး မိန့်ကြားပုံ၊ အလုံးစုံသော အခြင်းအရာအားဖြင့် အာကိဉ္စညာယတနဈာန်ကို လွန်မြောက်၍ နေဝသညာနာသညာယတန သမာပတ်ဖြင့် နေနိုင်ပုံ မြတ်စွာဘုရားရှင် ချီးမြှောက်တော်မူခြင်းကြောင့် သာဝကသည် မဟာဘိညာတာအဖြစ်သို့ ရောက်လေပြီဟု ပြောဆိုလျှင် မှန်ကန်စွာ ပြောဆိုသည် မည်ပုံကို ရဟန်းတို့အား မိန့်ကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
နေဝဟောတိ န နဟောတိသုတ္တ
နေဝဟောတိ န နဟောတိသုတ္တ-သံ၊၂၊၁၇၉။ သံ၊မြန်၊၂၊၁၇၀-၁။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၃-ဒိဋ္ဌိသံယုတ္တ၊ ၂-ဒုတိယဂမနဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌာရသမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ခန္ဓာရှိလျှင် ခန္ဓာကိုစွဲ၍ မှားမှားယွင်းယွင်း နှလုံးသွင်းခြင်းကြောင့် “နေဝ ဟောတိ နနဟောတိ”ဟူသော မိစ္ဆာအယူဖြစ်ပုံ, ခန္ဓာတစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီကို အနိစ္စ, ဒုက္ခ, ဝိပရိဏာမဓမ္မဟု သိမြင်လျှင်ခန္ဓာကို တဏှာဒိဋ္ဌိတို့ဖြင့် မစွဲယူတော့ခြင်းကြောင့် မိစ္ဆာအယူမဖြစ်တော့ပုံ, ဒုက္ခ ဖြစ်သောခန္ဓာ)ရှိလျှင် ဒုက္ခ (ဖြစ်သောခန္ဓာ)ကို စွဲ၍ မှားမှားယွင်းယွင်း နှလုံးသွင်းခြင်းကြောင့် ခန္ဓာတစ်ပါးစီ၌ မိစ္ဆာအယူဖြစ်ပုံကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
နေဝဟောတိ နနဟောတိ တထာဂတောသုတ္တ
နေဝဟောတိ နနဟောတိ တထာဂတောသုတ္တ-သံ၊၂၊၁၇၇။ သံ၊မြန်၊၂၊၁၆၉။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ခန္ဒဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၃-ဒိဋ္ဌိသံယုတ္တ၊ ၁-သောတာပတ္တိဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌာရသမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် အထက်သုတ်အတိုင်း “နေဝဟောတိ နနဟောတိ တထာဂတော ပရံမရဏာ”ဟူသော မိစ္ဆာအယူဖြစ်ပုံ မဖြစ်တော့ပုံ, သောတာပန် အရိယာသာဝကအား သစ္စာလေးပါးတို့၌ ယုံမှားမှု “ကင်္ခါ”ကို ပယ်ပြီးသောကြောင့် အဝိနိပါတ ဓမ္မ, နိယတ, သမ္ဗောဓိပရာယနဖြစ်ပုံကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
နေသဇ္ဇိကသုတ္တ
နေသဇ္ဇိကသုတ္တ-အံ၊၂၊၁၉၄၊ အံ၊မြန်၊၂၊၂၄၇။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ပဉ္စကနိပါတ၊ ၄-စတုတ္ထပဏ္ဏာသက (၁၉) ၄-အရညဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် နေသဇ္ဇိကဓုတင်ဆောင် ပုဂ္ဂိုလ်ငါးမျိုးနှင့် ယင်းတို့တွင် အမြတ်ဆုံး နေသဇ္ဇိကဓုတင်ဆောင်ပုဂ္ဂိုလ်ကို ဂေါရသငါးမျိုးဥပမာဖြင့် ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
နောစ မေ သိယာသုတ္တ
နောစ မေ သိယာသုတ္တ (၂)-သံ၊၂၊၁၅၀။ သံ၊မြန်၊၂၊၁၄၁-၂။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ (၁၅) ၅-ဒိဋ္ဌိဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ခန္ဓာရှိလျှင် ခန္ဓာကိုစွဲ၍ မှားမှားယွင်းယွင်း နှလုံးသွင်းခြင်းကြောင့် “နော စဿံ၊ နော စ မေ သိယာ, နာ ဘဝိဿ၊ န မေ ဘဝိဿတိ”ဟူသော မိစ္ဆာအယူဖြစ်ပုံ မိစ္ဆာအယူမဖြစ်ပုံကို ရှေးသုတ်များကဲ့သို့ ခန္ဓာတစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ ဝေဖန်၍ ဟောတော်မူပြီး အနတ္တလက္ခဏသုတ် ဒေသနာတော်နည်းအတိုင်း အရဟတ္တဖိုလ် ဆိုက်ရောက်သည်အထိ ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၂၊၁၆၉။ သံ၊မြန်၊၂၊၁၆၀။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ္တ။ ၃-ဒိဋ္ဌိသံယုတ္တ၊ ၁-သောတာပတ္တိဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် အထက်သုတ်များအတိုင်း ခန္ဓာကိုစွဲ၍ “နော စဿံ၊ နော စ မေ သိယာ၊ နာ ဘဝိဿ၊ န မေ ဘဝိဿတိ”ဟူသော မိစ္ဆာအယူဖြစ်ပုံ၊ မဖြစ်ပုံ၊ ဒိဋ္ဌ၊ သုတ၊ မုတ၊ ဝိညာတ၊ ပတ္တ၊ ပရိယေသိတ၊ မနသာအနုစရိတတို့၌ မိစ္ဆာအယူမဖြစ်တော့ပုံ၊ သောတာပန်ဂုဏ်ရည်တို့ကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
နောစေအဿာဒသုတ္တ
နောစေအဿာဒသုတ္တ (၂)-သံ၊၂၊၂၄၄-၅။ သံ၊မြန်၊၂၊၂၃၆။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃-၄။ သံ၊ဋီ၊၂၊၂၈၄။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-သဠာယတနသံယုတ္တ၊ ၂-ယမကဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် အဇ္ဈတ္တိကာယတန တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီတို့၏ အဿာဒကို အဿာဒ, အာဒီနဝကိုအာဒီနဝ, နိဿရဏကို နိဿရဏအားဖြင့် အမှန်အတိုင်း ထူးသော ဉာဏ်ဖြင့် မသိကြသေးသမျှ သတ္တဝါတို့သည် ဩကာသလောက, သတ္တလောကမှ ကျွတ်လွတ်, ကွေကွင်း, လွတ်ကင်းကြကုန်သည်ဖြစ်၍ (ကိလေသာ) အပိုင်းအခြား ကင်းသော စိတ်ဖြင့်မနေနိုင်ကြကုန်။ ထူးသောဉာဏ်ဖြင့် သိကြလျှင် သတ္တဝါတို့သည် ဩကာသလောက, သတ္တလောကမှ ကျွတ်လွတ်, ကွေကွင်းမှ လွတ်ကင်းကြကုန် သည်ဖြစ်၍ (ကိလေသာ) အပိုင်းအခြားကင်းသောစိတ်ဖြင့် နေနိုင်ကြကုန်၏ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် အကျယ်အားဖြင့် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ဖွင့်ဆိုချက်များ ရှိပါသည်။
-သံ၊၂၊၂၄၅-၆။ သံ၊မြန်၊၂၊၂၃၇။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-သဠာယတနသံယုတ္တ၊ ၂ယမကဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
ဗာဟိရာယတန ခြောက်ပါးတို့ကို အထက်သုတ်အတိုင်း ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
နောစေဒံသုတ္တ
နောစေဒံသုတ္တ-သံ၊၁၊၃၈၁-၂။ သံ၊မြန်၊၁၊၃၆၉-၃၇ဝ။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၄၄။ သံ၊ဋီ၊၂၊၁၄၈။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၃-ဓာတုသံယုတ္တ၊ ၄-စတုတ္ထဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် “နော စေ အဿာဒ”သုတ်တော်ဒေသနာအတိုင်း မဟာဘုတ် လေးပါး တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီကို ဟောတော်မူပြီး ဝိမရိယာဒိကတစိတ်ဖြင့် မနေနိုင်ပုံ၊ နေနိုင်ပုံတို့ကို အကျယ်တဝင့် ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ဖွင့်ဆိုချက်များ ရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
နောပရိယေသနာနာနတ္တသုတ္တ
နောပရိယေသနာနာနတ္တသုတ္တ-သံ၊၁၊၃၆၁။ သံ၊မြန်၊၁၊၃၄၆၊ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၂၃။ သံ၊ဋီ၊၂၊၁၃၂။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၃-ဓာတုသံယုတ္တ၊ ၁-နာနတ္တဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံး နေတော်မူစဉ် ဓာတုနာနတ္တ, သညာနာနတ္တ, သင်္ကပ္ပနာနတ္တ, ဆန္ဒနာနတ္တ, ပရိဠာဟနာနတ္တ, ပရိယေသနာနာနတ္တတို့တွင် နောက်နာနတ္တကို စွဲ၍ အစဉ်အတိုင်း ရှေ့နာနတ္တတို့ ဖြစ်ပုံ, ရှေ့နာနတ္တကိုစွဲ၍ နောက်နာနတ္တတို့ မဖြစ်ပုံ၊ ဗာဟိရာယတန တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီကို နာနတ္တနှင့်ဆက်စပ်၍ ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
နော ဖဿနာနတ္တသုတ္တ
နော ဖဿနာနတ္တသုတ္တ-သံ၊၁၊၃၅၈-၉။ သံ၊မြန်၊၁၊၃၄၃-၄။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၂၁။ သံ၊ဋီ၊၂၊၁၃၀။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၃-ဓါတုသံယုတ္တ၊ ၁-နာနတ္တဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် ဓာတုနာနတ္တကိုစွဲ၍ ဖဿနာနတ္တဖြစ်ပုံ၊ ဖဿနာနတ္တကိုစွဲ၍ ဓာတုနာနတ္တမဖြစ်ပုံကို အကျယ်အားဖြင့် ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ဖွင့်ဆိုချက် ရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ပစလာယမာနသုတ္တ
ပစလာယမာနသုတ္တ-အံ၊၂၊၄၆၁-၄။ အံ၊မြန်၊၂၊၅၈၂-၅။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၇၄-၆။ အံ၊ဋီ၊၃၊၁၇၇-၁၈၀။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ သတ္တကနိပါတ၊ ၆-အဗျာကတဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
ဘုရားရှင် ဘဂ္ဂတိုင်း သုသုမာရဂိရမြို့အနီး ပဲစင်းငုံတောဝယ် သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် မဂဓနိုင်ငံ ကလ္လဝါဠပုတ္တရွာ၌ ၇-ရက်လုံးလုံး စင်္ကြန်ဖြင့် တရားအားထုတ် နေသဖြင့် ပင်ပန်းနွမ်းနယ်လှသဖြင့် စင်္ကြန်ဦး၌ အိပ်ငိုက်(မျည်း)နေသော အရှင်မောဂ္ဂလ္လာန်ထေရ်ကို ဒိဗ္ဗစက္ခုအဘိညာဉ်ဖြင့် တွေ့မြင်တော်မူသဖြင့် ဣဒ္ဓိဝိဓ အဘိညာဉ်ဖြင့် ဘုရားရှင်ကြွတော်မူလာပြီး အရှင်မောဂ္ဂလ္လာန်ထေရ်အား ထိနမိဒ္ဓကို ပယ်ဖျောက်နိုင်သော တရား၇-ပါးကို ဟောတော်မူပါသည်။ သေယျသုခ၊ ပဿသုခ၊ မိဒ္ဓသုခများကို အားမထုတ်သင့်ပုံ သမာဓိကို ပျက်စီးစေနိုင်သော ရဟန်း ရှင်လူတို့နှင့် ရောနှောဆက်ဆံမှုကို ရှောင်သင့်ပုံ၊ တောရကျောင်းတို့၌ နေထိုင် အားထုတ်မှုကိုသာ ချီးမွမ်းတော်မူကြောင်း မိန့်ကြားတော်မူပါသည်။
အရှင်မောဂ္ဂလ္လာန်က တဏှာသင်္ခယဝိမုတ္တ (ရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်၏ ပုဗ္ဗဘာဂ ပဋိပဒါ)ကမ္မဋ္ဌာန်းကို အကျဉ်းချုပ် ဟောတော်မူပါရန် လျှောက်ထားသဖြင့် ယင်း ကမ္မဋ္ဌာန်းအကျဉ်းချုပ်ကို ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ ဤသုတ်သည် အရှင်မောဂ္ဂလ္လာန်ထေရ်အား ဩဝါဒ လည်းဖြစ်, ဝိပဿနာလည်းဖြစ်ပုံ၊ ဤဝိပဿနာကို ပွားများအားထုတ်သဖြင့် အရှင်မောဂ္ဂလ္လာန်ထေရ် ရဟန္တာဖြစ်ပုံကို ပြထားပါသည်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ မှတ်သားဖွယ်ဖွင့်ဆိုချက် များစွာရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ပစာယိကသုတ္တ
ပစာယိကသုတ္တ-သံ၊၃၊၄၀၆။ သံ၊မြန်၊၃၊၄၁၂။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၂-သစ္စသံယုတ္တ။ ၇-ပထမအာမက ဓညပေယျာလဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် အမျိုးအနွယ်၌ (အသက်, သိက္ခာ, ဂုဏ်ဝါ) ကြီးမားသောပုဂ္ဂိုလ်တို့ကို အရိုအသေအလေးအမြတ်ပြု ပူဇော်သောသူတို့သည် လက်သည်းခွံပေါ်၌ရှိသော မြေမှုန့်ကဲ့သို့ နည်းပါးလှကုန်၏။ မပူဇော်သောသူတို့သည် မြေကြီးပေါ်ရှိ မြေမှုန့်တို့ ကဲ့သို့ များပြားလှကုန်၏ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ပစ္စနီကသုတ္တ
ပစ္စနီကသုတ္တ-သံ၊၁၊၁၈၁။ သံ၊မြန်၊၁၊၁၆၉-၁၇ဝ။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၂၄၂-၃။ သံ၊ဋီ၊၁၊၂၈။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၇-ဗြာဟ္မဏသံယုတ္တ၊ ၂-ဥပါသကဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ဘုရားရှင်နှင့် ဆန့်ကျင်ဘက်စကားပြောဆိုရန်ရောက်ရှိလာသော ပစ္စနီကသာတပုဏ္ဏားအား ဘုရားရှင်က ပြောဆိုသောစကားကို မှန်ကန်စွာမသိနိုင်သော ပုဂ္ဂိုလ်သုံးမျိုးနှင့် သိနိုင်သောပုဂ္ဂိုလ်သုံးမျိုးကို ဟောတော်မူရာ ပစ္စနီကသာတပုဏ္ဏား ဥပါသကာအဖြစ် ခံယူသွားပုံကို ပြဆိုသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ပစ္စန္တသုတ္တ
ပစ္စန္တသုတ္တ-သံ၊၃၊၄၀၄-၅။ သံ၊မြန်၊၃၊၄၁၁။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၂-သစ္စသံယုတ္တ။ ၇-ပဌမအာမက ဓညပေယျာလဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် လက်သည်းခွံပေါ်၌ မြေမှုံ့အနည်းငယ်ကို တင်ထား၍ မြေကြီးပေါ်ရှိမြေမှုံ့နှင့် နှိုင်းယှဉ်၍ ရဟန်းတို့အား မေးတော်မူပြီး မဇ္ဈိမဇနပုဒ်တို့၌ လူဖြစ်သောသူတို့ထက် ပစ္စန္တဇနပုဒ်-သစ္စာလေးပါးမသိနိင်ရာ မိလက္ခလူမျိုး၌ လူဖြစ်သောသူတို့က ပို၍ များပြားပုံကို ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ပစ္စယသုတ္တ
ပစ္စယသုတ္တ (၂)-သံ၊၁၊၂၆၄-၅။ သံ၊မြန်၊၁၊၂၄၉-၂၅၀။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၈-၄၀။ သံ၊ဋီ၊၂၊၄၈-၅၃။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-နိဒါနသံယုတ္တ၊ ၂-အာဟာရဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် “ဇာတိဟူသော အကြောင်းတရားကြောင့် ဇရာမရဏဟူသောအကျိုး တရား, အဝိဇ္ဇာဟူသောအကြောင်းတရားကြောင့် သင်္ခါရဟူသောအကျိုးတရားတို့ ဖြစ်ကုန်၏ဟု ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ်အဆုံး ဇာတိမှအစ အဝိဇ္ဇာတိုင်အောင် အကြောင်း အကျိုးတို့သည် ဘုရားရှင်တို့ ပွင့်တော်မူသည်ဖြစ်စေ, ပွင့်တော်မမူသည်ဖြစ်စေ ထို အကြောင်း, အကျိုးဟူသောသဘောတရားသည် တည်ရှိနေသည်သာ၊ ဇာတိဟူသော အကြောင်းတရားကြောင့်ဖြစ်သော ဇရာ, မရဏဟူသောအကျိုးတရားတို့သည် တည်ရှိနေကုန်သည်သာ။ အကျိုးတရားတို့ကို သတ်မှတ်သောအကြောင်းတရား၊ ဇရာ မရဏတို့၏အကြောင်း ဖြစ်သော ဇာတိတရားသည် တည်ရှိနေသည်သာ။ ထိုပဋိစ္စ သမုပ္ပါဒတရားအပေါင်းကို မြတ်စွာဘုရားသိတော်မူခြင်းကြောင့် ဟောကြားတော်မူ၏။ ထင်ရှားစွာပြတော်မူ၏။ ထိုအကျိုးတရား၏အကြောင်းတရားကို ရှုကြကုန်လော့ဟု ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒတရားတို့ကို ဟောတော်မူပါသည်။
ဇရာမရဏသည် အဝိဇ္ဇာသည် အနိစ္စ, သင်္ခတ, ပဋိစ္စသမုပ္ပန္န, ခယဓမ္မ, ဝိရာဂဓမ္မ, နိရောဓဓမ္မဖြစ်ခြင်းဟူသော ပဋိစ္စသမုပ္ပန္ဒတရားတို့ကိုလည်းဟောတော်မူ၏။ အရိယသာဝကသည် ဤပဋိစ္စသမုပ္ပါဒတရား, ပဋိစ္စသမုပ္ပန္နတရားတို့ကို အမှန်အတိုင်း ဝိပဿနာပညာ, မဂ်ပညာဖြင့် သိမြင်ခြင်းကြောင့် အတိတ်ကာလသို့လည်း မပြေးသွား အနာဂတ်ကာလသို့လည်း မပြေးသွားပုံ, ပစ္စုပ္ပန်ကာလ၌လည်း အဇ္ဈတ္တသန္တာန်၌ ယုံမှား သံသယမဖြစ်၊ ဤတရားသဘာဝတို့ကို ပညာဖြင့် အမှန်အတိုင်းသိသောကြောင့် ဖြစ်သည်ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ အကျယ်မှတ်သားဖွယ်တို့ကို ဖွင့်ဆိုထားပါသည်။
-သံ၊၁၊၂၇၇-၈။ သံ၊မြန်၊၁၊၂၆၃-၄။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၅၅။ သံ၊ဋီ၊၂၊၇၁။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-နိဒါနသံယုတ္တ၊ ၂-အာဟာရဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။ ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ရှေးဦးစွာ ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒအနုလောမဒေသနာတော်ကို ဟောတော်မူပါသည်။ “ကတမဉ္စ ဘိက္ခဝေ ဇရာမရဏံ”ဟု ပုစ္ဆာထုတ်၍ အကြောင်း, အကျိုး ဓမ္မတစ်ခုစီ တစ်ခုစီ၏သဘာဝကို ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒဝိဘင်္ဂဒေသနာတော်နည်းဖြင့် ဟောတော်မူပြီး ဇာတိဖြစ်ခြင်းကြောင့် ဇရာ, မရဏဖြစ်၏၊ ဇာတိချုပ်ခြင်းကြောင့် ဇရာ, မရဏချုပ်၏၊ ဇရာ, မရဏ၏ချုပ်ရာသို့ ရောက်ကြောင်းအကျင့်သည် အဋ္ဌင်္ဂိကအရိယမဂ်ပေတည်းဟု အကြောင်းအကျိုးတစ်ခုစီ၏ အနလောမ, ပဋိလောမကို ဟောတော်မူပါသည်။
သင်္ခါရ၏သဘာဝဓမ္မတို့ ပြီးစီးသည့်အခါ အရိယသာဝကသည် ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ်၏ သစ္စာလေးပါးကို သိမြင်ခြင်းကြောင့် အရိယသာဝကကို ဒိဋ္ဌိသမ္ပန္န, ဒဿနသမ္ပန္န, အာဂတော ဣမံ သဒ္ဓမ္မံ, ပဿတိ ဣမံ သဒ္ဓမ္မံ, သေက္ခေန ဉာဏေန သမ္ပန္နာဂတ, သေက္ခာယ ဝိဇ္ဇာယ သမ္မန္နာဂတ, ဓမ္မသောတသမာပန္န, အရိယ နိဗ္ဗေဓိကပည, အမတဒွါရံ အာဟစ္စ တိဋ္ဌတိ-ဟုဆိုအပ်ပုံ အရိယဂုဏ်ရည်တို့ကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ပစ္စဝေက္ခဏာသုတ္တ
ပစ္စဝေက္ခဏာသုတ္တ-ဥဒါန၊၁၅၇-၈။ ဥဒါန၊မြန်၊၁၄၁-၂။ ဥဒါန၊ဋ္ဌ၊၃၀၄-၇။
-ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ ဥဒါန၊ ၆-ဇစ္စန္ဒဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် မိမိပယ်အပ်ပြီးကုန်သော များစွာကုန်သော အကုသိုလ်ဓမ္မတို့ကိုလည်းကောင်း, ဘာဝနာပါရိပူရီအဖြစ်သို့ ရောက်ကုန်ပြီးသော များစွာကုန်သော ကုသိုလ်တရားတို့ကိုလည်းကောင်း ဆင်ခြင်လျှက်နေတော်မူစဉ် “အဟု ပုဗ္ဗေ”အစရှိသော ဂါထာဖြင့် ဥဒါန်းကျူးရင့်တော်မူပုံကို ပြဆိုသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ အကုသလဓမ္မ, ကုသလဓမ္မတို့နှင့် ဆင်ခြင်တော်မူပုံကို ဖွင့်ဆိုထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ပစ္စောရောဟဏီသုတ္တ
ပစ္စောရောဟဏီသုတ္တ (၂)-အံ၊၃၊၄၄၇-၉။ အံ၊မြန်၊၃၊၄၃၉-၄၄၁။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၃၇။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဒသကနိပါတ၊ ၃-တတိယပဏ္ဏာသက၊ (၁၂)၂-ပစောရောဟဏိဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ဇာဏုဿောဏိပုဏ္ဏား၏ ပုဏ္ဏားတို့၏ ပစ္ဆေရောဟဏီ= မကောင်းမှု နှင်ထုတ်ပုံကို လျှောက်ထားသဖြင့် ပုဏ္ဏားတို့၏ ပစ္စာရောဟဏီနှင့်မတူသော ဘုရားရှင်သာသနာ (အရိယဝိနယ)၌ ပစ္စာရောဟဏီ ၁၀-မျိုးကို ဇာဏုဿောဏိ ပုဏ္ဏားအား ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၃၊၄၄၉။ အံ၊မြန်၊၃၊၄၄၁။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဒသကနိပါတ၊ ၃-တတိယပဏ္ဏာသက၊ (၁၂)၂-ပစ္စောရောဟဏိဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် အထက်သုတ်တော်လာ အရိယဝိနယပစ္ဆေရောဟဏီ ၁၀-မျိုးကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ပစ္ဆာသမဏသုတ္တ
ပစ္ဆာသမဏသုတ္တ-အံ၊၂၊၁၂၀-၁။ အံ၊မြန်၊၂၊၁၄၈-၉။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၄၅။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ပဉ္စကနိပါတ၊၃။တတိယပဏ္ဏာသက၊ (၁၂) ၂-အန္ဓကဝိန္ဒဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ပစ္ဆာသမဏ မဖြစ်ထိုက်သောရဟန်းနှင့် ဖြစ်ထိုက်သောရဟန်းတို့၏ အရည်အချင်း ငါးမျိုးစီတို့ကို ကဏှပက္ခ, သုက္ကပက္ခအားဖြင့် ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ မှတ်သားဖွယ်ရာများကို ဖွင့်ပြထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ပဇ္ဇုန္နဓီတုသုတ္တ
ပဇ္ဇုန္နဓီတုသုတ္တ (၂)-သံ၊၁၊၂၅။ သံ၊မြန်၊၁၊၂၇။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၇၆-၇။ သံ၊ဋီ၊၁၊၁၁၇။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-ဒေဝတာသံယုတ္တ၊ ၄-သတုလ္လပကာယိကဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
ဘုရားရှင် ဝဇ္ဇီနိုင်ငံ ဝေသာလီမြို့တော်အနီး မဟာဝုန်တော ကူဋာဂါရသာလာ ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် ဝဿဝလာဟက ပဇ္ဇုန္နစာတုမဟာရာဇ် နတ်မင်း၏သမီး ကောကနဒါက ဘုရားရှင်ကို ချီးကျူးရှိခိုး၍ မိမိ၏အမည်ကို လျှောက်ထားပြီး ဘုရားရှင်၏ သစ္စာလေးပါးတရားတော်ကို ရှေးက ကြားရုံမျှသာ ကြားရပြီး ယခုအခါ မျက်မှောက်သက်သေအဖြစ် သိမြင်ပုံ အရိယဓမ္မကို ကဲ့ရဲ့သော သူတို့ ရောရုဝငရဲ၌ ဆင်းရဲဒုက္ခခံစားနေရပုံ, အရိယဓမ္မကို ကျေနပ်စွာခံယူပြီး ရာဂ အစရှိသော ငြိမ်းအေးမှုနှင့်ပြည့်စုံသူတို့ နတ်ပြည်သို့ရောက်ရှိပုံကို ဘုရားရှင်အား လျှောက်ထားသည့်သုတ်။
-သံ၊၂၊၂၈။ သံ၊မြန်၊၂၊၂၇-၈။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၇၇။ သံ၊ဋီ၊၁၊၁၁၇-၈။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ... ဒသမသုတ်။
ဘုရားရှင် ဝဇ္ဇီနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် “ယင်းနတ်မင်းကြီး၏ သမီး စူဠကောကနဒါက ရတနာသုံးပါးအား ရှိခိုးပူဇော်ပြီး အလုံးစုံသော လောက၌ စိုးစဉ်းအနည်းငယ်မျှ ကိုယ်, နှုတ်, စိတ်တို့ဖြင့် မကောင်းမှုကို မပြုရာ၊ ကာမတို့ကို ပယ်စွန့်၍ သတိသမ္ပဇဉ်ရှိသောသူသည် အကျိုးမဲ့နှင့်စပ်သော ဆင်းရဲဒုက္ခကို မမှီဝဲ တော့”ဟု ဘုရားရှင်အား လျှောက်ထားသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ဖွင့်ဆိုချက်များ ပါရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ပဇ္ဇောတသုတ္တ
ပဇ္ဇောတသုတ္တ (၃)-သံ၊၁၊၁၄။ သံ၊မြန်၊၁၊၁၄။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၅၀။ သံ၊ဋီ၊၁၊၉၆။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-ဒေဝတာသံယုတ္တ၊ ၃-သတ္တိဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် အညတရ နတ်သား၏ မေးလျှောက်ချက်အရ နေရောင်, လရောင်, မီးရောင်, ဘုရားရှင်၏ရောင်ခြည်တော်ဟု အလင်းရောင် ၄-မျိုးသာရှိပုံ, ယင်းတို့တွင် ဘုရားရှင်၏ ရောင်ခြည်တော်သည်သာ အမြတ်ဆုံးဖြစ်ပုံကို ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ဘုရားရှင်၏ ရောင်ခြည်တော်အမျိုးမျိုးကို ဖွင့်ပြထားပါသည်။
-သံ၊၁၊၄၁။ သံ၊မြန်၊၁၊၄၁။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၉၄-၅။ သံ၊ဋီ၊၁၊၁၄၀-၁။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-ဒေဝတာသံယုတ္တ၊ ၈-ဆေတွာဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် အညတရ နတ်သား၏ မေးလျှောက်ထားချက်အရ
= ပညာသည် လောက (၏) ၌ အလင်းရောင်၊
= သတိသည် လောက၌ နိုးကြားခြင်း၊
= အသက်မွေးကုန်သောသူတို့တွင် နွားသည် အလုပ်ကိစ္စ၌ အဖော်၊
= ထိုသတ္တဝါအပေါင်း၏ အသက်မွေးဝမ်းကြောင်းသည် ထွန်တုံး၊
= အမိသည် သားကိုမွေးမြူသကဲ့သို့ မိုးသည် ပျင်းသောသူ မပျင်းသောသူတို့ကို မွေးမြူ၏။
= မြေ၌မှီသော သတ္တဝါတို့သည် မိုးကိုမှီ၍ အသက်မွေးကုန်၏-ဟု ဘုရားရှင် ဖြေကြားဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ဖွင့်ဆိုချက်များ ပါရှိပါသည်။
-အံ၊၁၊၄၅၇။ အံ၊မြန်၊၁၊၄၉၆။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ ၃-တတိယပဏ္ဏာသက၊ (၁) ၅-အာဘာဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် လရောင်, နေရောင်, မီးရောင်, ပညာအလင်းရောင်-ဟူသော အလင်းရောင်လေးမျိုးတို့တွင် ပညာအလင်းရောင်သာ အမြတ်ဆုံးဖြစ်ပုံကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ပဉ္စကင်္ဂသုတ္တ
ပဉ္စကင်္ဂသုတ္တ-သံ၊၂၊၄၂၃-၇။ သံ၊မြန်၊၂၊၄၁၇-၄၂၂။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၂၀။ သံ၊ဋီ၊၂၊၃၅၉-၃၆၀။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၂-ဝေဒနာသံယုတ္တ၊ ၂-ရဟောဂတဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် လာလုဒါယီထေရ်နှင့် ပဉ္စကင်္ဂလက်သမားဆရာကြီးတို့ ဝေဒနာနှစ်ပါး, သုံးပါး အငြင်းပွားမှုနှင့်စပ်၍ အရှင်အာနန္ဒာ၏ လျှောက်ထားချက်အရ မြတ်စွာဘုရားသည် ဝေဒနာ ၂-ပါး, ၃-ပါး, ၅-ပါး, ၆-ပါး, ၁၈-ပါး, ၃၆-ပါး, ၁၀၈-ပါးတို့ကို ပရိယာယ်အားဖြင့် ဟောတော်မူပုံ, ပဉ္စကာမဂုဏသုခ, သမာပတ္တိသုခ ဟူသော သုခအဆင့်ဆင့် မြင့်မြတ်သော ဝေဒယိတသုခနှင့် သညာဝေဒယိတနိရောဓ သုခ၏သာ မြင့်မြတ်သော အကောင်းဆုံးသုခဖြစ်ပုံကို အရှင်အာနန္ဒာထေရ်အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ မှတ်သားဖွယ်ဖွင့်ဆိုချက်များ ရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ပဉ္စင်္ဂသုတ္တ
ပဉ္စင်္ဂသုတ္တ-အံ၊၃၊၂၆၉။ အံ၊မြန်၊၃၊၂၇၀။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၈၉။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဒသကနိပါတ ၁-ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၂-နာထဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ဤဓမ္မဝိနယ သာသနာတော်၌ “ကေဝလီ ဝုသိတဝါ ဥတ္တမပုရိသ”၏ ပယ်စွန့်ရမည့် အင်္ဂါ ၅-ပါး ပြည့်စုံရမည့် အင်္ဂါ ၅-ပါးတို့ကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ပဉ္စင်္ဂိကသုတ္တ
ပဉ္စင်္ဂိကသုတ္တ-အံ၊၂၊၂၀-၄။ အံ၊မြန်၊၂၊၂၇-၃၂။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၉-၁၁။ အံ၊ဋီ၊၃၊၁၂-၄။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ပဉ္စကနိပါတ ၁-ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၃-ပဉ္စင်္ဂိကဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် အရိယပဉ္စင်္ဂိကသမ္မာသမာဓိဘာဝနာပွားများပုံ၊ သမ္မာသမာဓိဘာဝနာ၏ အကျိုးဖြစ်သော ရူပါဝစရသမာပတ်, ပစ္စဝေက္ခဏာနိမိတ္တတို့ကို ဆိုင်ရာဥပမာ အသီးသီးဖြင့် တွဲဖက်၍လည်းကောင်း၊ ဥပမာသုံးမျိုးတို့ဖြင့် ပဂုဏသမာပတ္တိအကျိုး ဖြစ်သော အဘိညာဉ် (၅) မျိုးနှင့် အာသဝက္ခယဉာဏ်တို့ကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ပဉ္စတ္တယသုတ္တ
ပဉ္စတ္တယသုတ္တ-မ၊၃၊၁၈-၂၆။ မ၊မြန်၊၃၊၁၉-၂၈။ မ၊ဋ္ဌ၊၄၊၁၀-၈။ မ၊ဋီ၊၃၊၂၁၈-၂၃၈။
-မဇ္ဈိမနိကာယ၊ ဥပရိပဏ္ဏာသက၊ ၁-ဒေဝဒဟဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံး နေတော်မူစဉ် အပရန္တကပ္ပိကဝါဒ၏ မာတိကာ(၅)မျိုး, ပုဗ္ဗန္တကပ္ပိကဝါဒ၏ မာတိကာ (၁၆)-မျိုးတို့ကို မိစ္ဆာအယူဖြစ်ပုံ၊ မိစ္ဆာအယူမှ ဘုရားရှင် လွတ်မြောက်တော်မူပုံ၊ ဘုရားရှင်သည် အနုတ္တရ သန္တိဝရပဒကို ထူးသောသဗ္ဗညုတဉာဏ်ဖြင့် သိမြင်တော်မူပုံ၊ ဖဿာယတန (၆)ပါးတို့၏ သမုဒယ, အတ္ထင်္ဂမ, အဿာဒ, အာဒီနဝ, နိဿရဏကို အမှန်အတိုင်း သိမြင်တော်မူခြင်းကြောင့် အနုပါဒါဝိမောက္ခဖြစ်တော်မူပုံ အကျယ်ကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ (၆၂)ပါးနှင့်တကွ မှတ်သားဖွယ်ရာတို့ကို ပြည့်ပြည့်စုံစုံ ဖွင့်ပြထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ပဉ္စပုဗ္ဗနိမိတ္တသုတ္တ
ပဉ္စပုဗ္ဗနိမိတ္တသုတ္တ-ဣတိဝုတ်၊၂၄၇-၈။ ဣတိဝုတ်၊မြန်၊၂၃၁-၃။ ဣတိဝုတ်၊ဋ္ဌ၊၂၄၂-၈။
-ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ ဣတိဝုတ္တက။ ၃-တိကနိပါတ၊ ၄-စတုတ္ထဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
ဝံသနိုင်ငံ၊ ကောသမ္ဗီမြို့၊ ဥတေနမင်းနန်းတော်၌ နတ်ဘဝမှ စုတေမည့်နတ်တို့အား နိမိတ်ငါးပါးထင်ပုံ, အညတရ ရဟန်း၏လျှောက်ထားချက်အရ
(၁) လူဘဝရရှိခြင်းသည် -သုဂတိဂမနသင်္ခါတ နတ်တို့၏ အနုမောဒနာ (သက်သာရာ ရစေသောစကား)သုံးခွန်း,
(၂) ဓမ္မဝိနယသာသနာတော်၌ သဒ္ဓါတရားကို ရရှိခြင်းသည် သုလဒ္ဓလာဘ သင်္ခါတ,
(၃) ယင်းသဒ္ဓါတရား၌ မတုန်မလှုပ် စွဲမြဲစွာတည်ရှိခြင်းသည် သုပတိဋ္ဌိတ သင်္ခါတဖြစ်ပုံကို ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသော ဒေသနာတော်ကို ကြားနာခဲ့ရသော အကြောင်းကို သာမာဝတီအမှူးရှိသော မိဖုရားငါးရာတို့အား ခုဇ္ဇုတ္တရာက ဟောကြားသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ မှတ်သားဖွယ် အကျယ်ဖွင့်ဆိုချက်များ ရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ပဉ္စမသုတ္တ
ပဉ္စမသုတ္တ-အံ၊၃၊၄၅၁။ အံ၊မြန်၊၃၊၄၄၃။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဒသကနိပါတ၊ ၃-တတိယပဏ္ဏာသက၊ (၁၃) ၃-ပရိသုဒ္ဓဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် သမ္မာဒိဋ္ဌိ ... သမ္မာဝိမုတ္တိ-ဟူသော တရားဆယ်ပါးတို့သည် ဘုရားရှင် သာသနာတော်မှတစ်ပါးသောသာသနာ၌ ဧကန္တနိဗ္ဗိဒနိဗ္ဗာန်အကျိုးငှါ မဖြစ်ကုန်ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ပဉ္စမစ္ဆရိယသုတ္တ
ပဉ္စမစ္ဆရိယသုတ္တ-အံ၊၂၊၂၃၈။ အံ၊မြန်၊၂၊၃၀၅။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ပဉ္စကနိပါတ၊ (၂၆) ၆-ဥပသမ္ပဒါဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် အာဝါသ, ကုလ, လာဘ, ဝဏ္ဏ, ဓမ္မ-ဟူသော မစ္ဆရိယ (ဝန်တိုမှု) ငါးမျိုးနှင့် ယင်းတို့တွင် ဓမ္မမစ္ဆရိယသည် စက်ဆုပ်ဖွယ် အကောင်းဆုံးဖြစ်ပုံကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ပဉ္စရထသတသုတ္တ
ပဉ္စရထသတသုတ္တ-သံ၊၁၊၄၃၆-၇။ သံ၊မြန်၊၁၊၄၂၅-၆။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၉၅။ သံ၊ဋီ၊၂၊၁၇၈။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၆-လာဘသက္ကာရသံယုတ္တ၊ ၄-စတုတ္ထဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
ဘုရားရှင် မဂဓနိုင်ငံ ရာဇဂြိုဟ်မြို့ ဝေဠုဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံး နေတော်မူစဉ် ရဟန်းတို့၏ လျှောက်ထားချက်အရ-အဇာတသတ်မင်းသား၏ ဒေဝဒတ္တထံသို့ ရထားငါးရာဖြင့် ည၌ နံနက် ဆည်းကပ်ခြင်း , ဆွမ်းချက်အိုးငါးရာ ဆောင်ပို့ခြင်းသည် ဒေဝဒတ္တ၏ ကုသိုလ်တရားများ ဆုတ်ယုတ်ရန်ဖြစ်ပုံ, လာဘ, သက္ကာရ, သိလောကသည် သို့ကလောက်ကြမ်းတမ်းလှပုံ၊ ဖြစ်ပေါ်လာသော လာဘ-သက္ကာရ-သိလောကကို စွန့်လွတ်နိုင်ရန်, လာဘ, သက္ကာရ, သိလောကသည် ကုသိုလ်စိတ်ကို ကုန်စေ၍ မတည်နိုင်အောင် အားထုတ်ရမည်ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ပဉ္စရာဇသုတ္တ
ပဉ္စရာဇသုတ္တ-သံ၊၁၊၇၉-၈၂။ သံ၊မြန်၊၁၊၇၉-၈၁။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၁၃၈-၁၄၀။ သံ၊ဋီ၊၁၊၁၈၃-၄။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၃-ကောသလသံယုတ္တ၊ ၂-ဒုတိယဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ကောသလဘုရင်အမှူးရှိသော မင်းငါးပါးတို့ ငါးဖြာအာရုံ ကာမဂုဏ် ခံစားမှုနှင့်ဆက်စပ်၍ ဆွေးနွေးကြစဉ် ဆုံးဖြတ်ချက် မချနိုင်မှုကြောင့် မင်းငါးပါးတို့ ဘုရားရှင်ထံ ရောက်လာကြပြီး ယင်းပြဿနာကို မေးလျှောက်ကြရာ ဘုရားရှင် က “မနာပပရိယန္တ= နှစ်သက်မြတ်နိုးဖွယ်အရှိဆုံး ကာမဂုဏ်သာ အကောင်းမြတ်ဆုံးဖြစ်ပုံ”ကို တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ မိန့်ကြားတော်မူပါသည်။
ထိုအခါ စန္ဒနင်္ဂလိက ဥပါသကက “ပဒုမံ ယထာ ကောကနုဒံ သုဂန္ဓံ” အစရှိသော မိမိဉာဏ်၌ ထင်မြင်လာသော ဂါထာကို လျှောက်ထားရာ မင်းငါးပါးတို့က အပေါ်ရုံ တစ်ဘက်ငါးထည်ဖြင့် စန္ဒနင်္ဂလိကဥပါသကာအား ပူဇော်ကြပါသည်။ စန္ဒနင်္ဂလိက ဥပါသကာက ယင်းအပေါ်ရုံတဘက်ငါးထည်ကို ဘုရားရှင်အား ပူဇော်ပုံကို ပြဆိုသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ မှတ်သားဖွယ် ဖွင့်ဆိုချက်များ ရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ပဉ္စဝေရသုတ္တ
ပဉ္စဝေရသုတ္တ-သံ၊၂၊၄၄၀။ သံ၊မြန်၊၂၊၄၃၆။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၃-မာတုဂါမသံယုတ္တ၊ ၁-ပဌမပေယျာလဝဂ္ဂ၊ စုဒ္ဒသမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ငါးပါးသီလသိက္ခာပုဒ်များကို လွန်ကျူးသော မာတုဂါမသည် ကွယ်လွန်ပြီးနောက် ငရဲသို့ရောက်ရ၏ဟု အရှင်အနုရုဒ္ဓါအား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ပဉ္စဝေရဘယသုတ္တ
ပဉ္စဝေရဘယသုတ္တ (၂)-သံ၊၁၊၂၉၇-၉။ သံ၊မြန်၊၁၊၂၈၄-၇။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၆၇-၈။ သံ၊ဋီ၊၂၊၈၄-၆။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-နိဒါနသံယုတ္တ၊ ၅-ဂဟပတိဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် (သောတာပန်) အရိယာသာဝကအား ငါးပါးသီလနှင့် ဆက်စပ်နေသော ရန်ဘေးငါးမျိုးတို့ ငြိမ်းအေးနေပုံ, သောတာပန်ပုဂ္ဂိုလ်၏ အင်္ဂါလေးပါးနှင့် ပြည့်စုံနေပုံ, ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒဉာယကို သောတာပတ္တိပညာဖြင့် ကောင်းစွာထိုးထွင်းသိမြင်ပုံ, အပါယ်လေးပါးသို့ မရောက်တော့ပုံ, အထက်မဂ်, ဖိုလ်လျှင် လည်းလျောင်းရာ ရှိတော့ပုံကို အနာထပိဏ္ဍိကကျောင်းဒကာအား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၁၊၂၉၉-၃၀၀။ သံ၊မြန်၊၁၊၂၈၇-၈။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-နိဒါနသံယုတ္တ၊ ၅-ဂဟပတိဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ္တ။
အထက်သုတ် ဒေသနာတော်အတိုင်း ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ဖွင့်ဆိုချက်များ ပါရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ပဉ္စသိခသုတ္တ
ပဉ္စသိခသုတ္တ-သံ၊၂၊၃၂၂။ သံ၊မြန်၊၂၊၃၁၅-၆။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-သဠာယတနသံယုတ္တ၊ ၂-လောကကာမဂုဏဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
ဘုရားရှင် မဂဓနိုင်ငံ ရာဇဂြိုဟ်မြို့ ဂိဇ္ဈကုဋ်တောင်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ပဉ္စသိခဂန္ဓဗ္ဗနတ်သား၏ မေးလျှောက်ချက်အရ ဗဟိဒ္ဓါယတန ၆-ပါးတို့၌ ဥပါဒါန် ရှိသေးလျှင် ဤဘဝ၌ ပရိနိဗ္ဗာန်မပြုနိုင်၊ ဥပါဒါန်မရှိတော့လျှင် ဤဘဝမှာပင် ပရိနိဗ္ဗာန်ပြုနိုင်၏ဟု ပဉ္စသိခနတ်သားအား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ပဉ္စသိက္ခာပဒသုတ္တ
ပဉ္စသိက္ခာပဒသုတ္တ-သံ၊၁၊၃၇၇။ သံ၊မြန်၊၁၊၃၆၄။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၃၃-၅။ သံ၊ဋီ၊၂၊၁၄၁-၂။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၃-ဓာတုသံယုတ္တ၊ ၃-ကမ္မပထဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ငါးပါးသီလ သိက္ခာပုဒ်ကို မစောင့်ထိန်းသူအချင်းချင်း, စောင့်ထိန်းသူအချင်းချင်း ပေါင်းဆုံကြ ညီညွတ်ကြပုံ၊ သိက္ခာပုဒ်တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီခွဲခြား၍ ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှာ ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ သိမှတ်ဖွယ် ပြည့်ပြည့်စုံစုံ ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ပဉ္စသီလသုတ္တ
ပဉ္စသီလသုတ္တ-သံ၊၂၊၄၄၂။ သံ၊မြန်၊၂၊၄၃၈။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၃-မာတုဂါမသံယုတ္တ၊ ၂-ဒုတိယပေယျာလဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် “ငါးပါးသီလကို ထိန်းသိမ်းစောင့်ရှောက်သော မာတုဂါမသည် ကွယ်လွန်သည့်အခါ နတ်ပြည်၌ ဖြစ်ရ၏”ဟု သိက္ခာပုဒ် တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီကို အရှင်အနုရုဒ္ဓါထေရ်အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ပဉ္စသီလဝိသာရဒသုတ္တ
ပဉ္စသီလဝိသာရဒသုတ္တသံ၊၂၊၄၄၆။ သံ၊မြန်၊၂၊၄၄၂။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၃-မာတုဂါမသံယုတ္တ၊ ၃-ဗလဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် “ငါးပါးသီလကို ထိန်းသိမ်းစောင့်ရှောက်သော သီလရှိသောမာတုဂါမသည် ရဲရဲတင်းတင်း အိမ်ကို အုပ်စိုးနိုင်၏”ဟု သိက္ခာပုဒ်တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ပဉ္စာလစဏ္ဍသုတ္တ
ပဉ္စာလစဏ္ဍသုတ္တ-သံ၊၁၊၄၆။ သံ၊မြန်၊၁၊၄၅။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၉၉။ သံ၊ဋီ၊၁၊၁၄၆-၇။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၂-ဒေဝပုတ္တသံယုတ္တ၊ ၁-ပဌမဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် “နီဝရဏတို့ဖြင့် ကျဉ်းမြောင်းရာ၌ ဈာန်ကိုရတော်မူသော မာနကိုပယ်ပြီးသူတို့ထက် ဘုရားရှင်သည် မြတ်တော်မူပါပေ၏”ဟု ဘုရားရှင်အား ချီးကျူးလျှောက်ထားသော ပဉ္စာလ စဏ္ဍနတ်သားအား “ဈာန်နှင့် နိဗ္ဗာန်ရောက်ကြောင်းသတိကို ရကုန်သောသူတို့သည် လောကုတ္တရာသမာဓိဖြင့် ကောင်းစွာတည်ကြကုန်၏”ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ယင်းနတ်သားအကြောင်းနှင့်တကွ ဖွင့်သင့်သည်တို့ကို အကျယ်ဖွင့်ဆိုထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ပညတ္တိသုတ္တ
ပညတ္တိသုတ္တ-အံ၊၁၊၃၂၄။ အံ၊မြန်၊၁၊၃၄၀။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၆၁။ အံ၊ဋီ၊၂၊၂၃၉-၂၄၀။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ ၁__ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၂-စရဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ်
= အတ္တဘောရှိသူတို့တွင် ရာဂအသူရိန်၊
= ကာမဘောဂီပုဂ္ဂိုလ်တို့တွင် မန္ဓာတု၊
= စိုးပိုင်မှုပြုသူတို့တွင် ပါပိမမာရ်နတ်၊
= လောကသုံးပါးတို့ထက် သဗ္ဗညုဘုရားရှင်-ဟု လွန်ကဲမှု (အဂ္ဂ)ပညတ္တိလေးပါးကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော် မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ အသူရိန်နတ်မင်း , ဋီကာ၌ မန္ဓာတုမင်းတို့ အကြောင်းနှင့်တကွ ဖွင့်ဆိုချက်များ များစွာရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ပညဝန္တသုတ္တ
ပညဝန္တသုတ္တ-သံ၊၃၊၈၈။ သံ၊မြန်၊၃၊၉၃။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၂-ဘော်သုတ်၊ ၅-စက္ကဝတ္တိဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် အညတရ ရဟန်း၏ မေးလျှောက်ချက် ဗောဇ္ဈင် ၇-ပါးကို ပွားများအပ်, ကြိမ်ဖန်များစွာ အလေ့ အလာပြု အပ်သောရဟန်းကို “ပညဝါ, အနေဠမူဂ”ဟု ခေါ်ဆိုထိုက်ပုံ ဗောဇ္ဈင်တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီကို ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ပညာသုတ္တ
ပညာသုတ္တ (၃)-သံ၊၃၊၄၀၅။ သံ၊မြန်၊၃၊၄၁၁။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၂-သစ္စသံယုတ္တ၊ ၇-ပဌမအာမကဓညပေယျာလဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် “အရိယ ပညာ စက္ခုနှင့် ပြည့်စုံသူတို့သည် ငါဘုရား၏ လက်သည်းခွံပေါ်၌ရှိသည့် မြေပံ့ပမာ အလွန်နည်းလှစွာ၏”ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၃၊၂-၅။ အံ၊မြန်၊၃၊၂-၆။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၉၅။ အံ၊ဋီ၊၃၊၂၀၅-၆။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ အဋ္ဌကနိပါတ ၁-ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၁-မေတ္တဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် မဂ္ဂဗြဟ္မစရိယ အစဖြစ်သော မရသေးသော ဝိပဿနာပညာကို ရရှိရန် ရရှိပြီးသည်ရှိသော် လွန်စွာ တိုးပွား များပြားလာရန်, ပြန့်ပြောရန်, ဘာဝနာပြည့်စုံလုံလောက်စေနိုင်သော တရား (၈)မျိုး, ယင်းတရား ၈-မျိုးနှင့်ပြည့်စုံခြင်းကြောင့် သီတင်းသုံးဖော်တို့ ချစ်ခင်လေးစား စိတ်နှလုံးတိုးပွား, ရဟန်းတရားများရရန်, တစ်ပေါင်းတည်းဖြစ်ရန်ဖြစ်၏ဟု ရဟန်းတို့အား အကျယ်တဝင့် ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၃၊၂၀၂။ အံ၊မြန်၊၃၊၂၀၂။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ နဝကနိပါတ ၁-ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၃-သတ္တာဝါသဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ဝီတရာဂစိတ် အစရှိသော စိတ် ၉-မျိုးကို ပညာဖြင့် လွန်စွာ အဖန်ဖန်လေ့ကျက်အပ်ပြီးသော ရဟန်းသည် မိမိ ရဟန္တာဖြစ်ပုံကိုပြောဆိုရန် သင့်လျော်၏ဟု စိတ်တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ အဖန်ဖန်လေ့ကျက်ပုံကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ ဖွင့်ဆိုချက်များ များစွာရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ပညာပဋိလာဘသုတ္တ
ပညာပဋိလာဘသုတ္တ-သံ၊၃၊၃၅၉။ သံ၊မြန်၊၃၊၃၆၄။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၁-သောတာပတ္တိသံယုတ္တ၊ သဒ္ဓညဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် သပ္ပုရိသ သံသေဝ, သဒ္ဓမ္မဿဝန, ယောနိသောမနသိကာရ ဓမ္မာနုဓမ္မပဋိပတ္တိ-ဟူသော ပညာရ ကြောင်းတရားလေးပါးတို့ကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ပညာမရိဟီနသုတ္တ
ပညာမရိဟီနသုတ္တ-ဣတိဝုတ်၊၂၁၉။ ဣတိဝုတ်၊မြန်၊၂၀၂-၃။ ဣတိဝုတ်၊ဋ္ဌ၊၁၄၈-၁၅၀။
-ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ ဣတိဝုတ္တက၊ ၂-ဒုကနိပါတ၊ ၂-ဒုတိယဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
ဘုရားရှင် ဝံသနိုင်ငံ ကောသမ္ဗီမြို့ ဥတေနမင်းနန်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် စင်ကြယ်သော ဝိပဿနာပညာ, မဂ်ပညာမှ ဆုတ်ယုတ်ကုန်သောသူတို့သည် ယခုဘဝ၌ပင် ပင်ပမ်း, အလွန်ပင်ပမ်း, ပူပန်ဆင်းရဲစွာ နေကြရကုန်၏။ ကွယ်လွန်သည့်အခါ ဒုဂ္ဂတိဘဝ၌ဖြစ်ကုန်၏။ စင်ကြယ်သောဝိပဿနာပညာ, မဂ်ပညာမှ မဆုတ်ယုတ်ကုန်သောသူတို့သည် မျက်မှောက်ဘဝ၌ မပင်မပမ်း, အပူအပင်မရှိ ချမ်းသာစွာနေရ၏။ ကွယ်လွန်သည့်အခါ သုဂတိဘဝ၌ ဖြစ်ကြရန်ကုန်၏-ဟု ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူအပ်သောတရားတော်ကို ဘုရားရှင်ထံမှ နာယူခဲ့ရပုံကို ခုဇ္ဇုတ္တရာ က သာမာဝတီအမှူးရှိသော မိဖုရားငါးရာတို့အား ဟောပြသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ပညာဗလသုတ္တ
ပညာဗလသုတ္တ-အံ၊၁၊၄၅၉။ အံ၊မြန်၊၁၊၄၇၂။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ ၄-စတုတ္ထပဏ္ဏာသက၊ (၁၆) ၁-ဣန္ဒြိယဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ပညာဗလ, ဝီရိယဗလ, အနဝဇ္ဇဗလ, သင်္ဂဟဗလ-ဟူသော ဗလလေးပါးကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ပညာဗာဟုလ္လသုတ္တ
ပညာဗာဟုလ္လသုတ္တ-သံ၊၃၊၃၆၁။ သံ၊မြန်၊၃၊၃၆၆။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၁-သောတာပတ္တိသံယုတ္တ၊ ၇-မဟာပညာဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် သပ္ပုရိသသံသေဝ, သဒ္ဓမ္မဿဝန, ယောနိသောမနသိကာရ ဓမ္မာနုဓမ္မပဋိပတ္တိ-ဟူသော တရားလေးပါးတို့ကို ပွားများအပ်, ကြိမ်ဖန်များစွာ အလေ့အလာပြုအပ်သည်ရှိသော် ပညာပွားများရန် ဖြစ်ကုန်၏ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ပညာဝိမုတ္တသုတ္တ
ပညာဝိမုတ္တသုတ္တ-အံ၊၃၊၂၄၆-၉။ အံ၊မြန်၊၃၊၂၄၄။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၈၄။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ နဝကနိပါတ၊ ၁-ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၅-သောမညဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
ကောသမ္ဗီမြို့ ဃောသိတာရုံကျောင်းတော်၌ အရှင်အာနန္ဒာ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် အရှင်ကာဠုဒါယီထေရ်၏ မေးလျှောက်ချက်အရ သမာပတ်ရှစ်ပါးနှင့် နိရောဓသမာပတ်တို့ကို ရ၍နေသော ထိုသမာပတ်ကို အရဟတ္တမဂ်ပညာဖြင့် သိမြင်ခြင်းကြောင့် အာသဝတရားတို့ ကုန်ခမ်းပြီးသူ၊ ပစ္စဝေက္ခဏာပညာဖြင့် ထိုအရာကိုသိသော အရိယာပုဂ္ဂိုလ်ကို ပညာဝိမုတ္တပုဂ္ဂိုလ်၊ ရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်ကို မုချအားဖြင့် ပညာဝိမုတ္တပုဂ္ဂိုလ်ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူကြောင်းကို အရှင်အာနန္ဒာ ပြန်လည်ဖြေဆို ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ပညာဝုဒ္ဓိသုတ္တ
ပညာဝုဒ္ဓိသုတ္တ (၂)-သံ၊၃၊၃၆၀။ သံ၊မြန်၊၃၊၃၆၅။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၁-သောတာပတ္တိသံယုတ္တ၊ ၇-သပ္ပညဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် သပ္ပုရိသ သံသေဝ, သဒ္ဓမ္မဿဝန, ယောနိသောမနသိကာရ ဓမ္မာနုဓမ္မပဋိပတ္တိ-ဟူသော တရားလေးပါးတို့ကို ပွားများသော ကြိမ်ဖန်များစွာ အလေ့အလာပြုသောပုဂ္ဂိုလ်သည် ပညာတိုးပွား ရန်ဖြစ်ကုန်၏-ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၁၊၅၆၇။ အံ၊မြန်၊၁၊၅၈၂။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ ၅-ပဉ္စမပဏ္ဏာသက၊ (၂၅) ၅-အာပတ္တိဘယဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
အထက်သုတ်ဒေသနာတော်အတိုင်း ယင်းတရားလေးပါးတို့သည် ပညာတိုးပွားရန် ဖြစ်ကုန်၏ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ပညာဝေပုလ္လသုတ္တ
ပညာဝေပုလ္လသုတ္တ-သံ၊၃၊၃၆၀။ သံ၊မြန်၊၃၊၃၆၅။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ဧကာဒသမသုတ်။
ပညာဝုဒ္ဓိသုတ် ဒေသနာတော်အတိုင်း ပွားများအပ်, ကြိမ်ဖန်များစွာ အလေ့ အလာပြုအပ်သော တရားလေးပါးတို့သည် ပညာပြန့်ပြောခြင်းငှါ ဖြစ်ကုန်၏ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ပဉှပုစ္ဆာသုတ္တ
ပဉှပုစ္ဆာသုတ္တ-အံ၊၂၊၁၆၈။ အံ၊မြန်၊၂၊၂၁၄။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၅၈။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ပဉ္စကနိပါတ၊ ၄-စတုတ္ထပဏ္ဏာသက၊ (၁) ၂-အာဃာတဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ အရှင်သာရိပုတ္တရာထေရ် သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ပြဿနာမေးမြန်းသောသူ၏ ပြဿနာမေးခြင်း အကြောင်းငါးပါးနှင့် မိမိကိုယ်တိုင် ပြဿနာမေးမြန်းခြင်းသည် ပဉ္စမမြောက် အကြောင်း ဖြစ်ပုံကို အရှင်သာရိပုတ္တရာက ရဟန်းတို့အား ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ ဖွင့်ဆိုချက် အနည်းငယ်ရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ပဉှဗျာကရဏသုတ္တ
ပဉှဗျာကရဏသုတ္တ-အံ၊၁၊၃၅၅။ အံ၊မြန်၊၁၊၃၆၉။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၀၄။ အံ၊ဋီ၊၂၊၃၀၁-၂။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ ၁-ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၅-ရောဟိတဿဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ဧကံသဗျာကရဏီယ, ဝိဘဇ္ဇဗျာကရဏီယ, ပဋိပုစ္ဆာဗျာကရဏီယ, ဌပနီယ-ဟု မေးခွန်း ဖြေဆိုပုံ လေးမျိုးရှိကြောင်း ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ မှတ်သားဖွယ် ဖွင့်ဆိုပုံများ များစွာရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒသုတ္တ
ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒသုတ္တ-သံ၊၁၊၂၄၃။ သံ၊မြန်၊၁၊၂၂၇။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁-၁၀။ သံ၊ဋီ၊၂၊၁-၁၂။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-ဗုဒ္ဓဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် အနုလောမ ပဋိလောမအားဖြင့် ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒဒေသနာတော်ကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ သုတ္တနိက္ခေပ, ပုစ္ဆာငါးမျိုးနှင့် မှတ်သားဖွယ် ပြည့်ပြည့်စုံစုံ ဖွင့်ဆိုထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ပဋိစ္ဆန္နသုတ္တ
ပဋိစ္ဆန္နသုတ္တ-အံ၊၁၊၂၈၆။ အံ၊မြန်၊၁၊၃၀၃-၄။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၄၁။ အံ၊ဋီ၊၂၊၂၁၅။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ တိကနိပါတ၊ ၃-တတိယပဏ္ဏာသက၊ (၁၄) ၄-ယောဓာဇီဝဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် (၁) မာတုဂါမ, (၂) ဗြာဟ္မဏတို့၏မန္တာန်, (၃) မိစ္ဆာအယူတို့ကို လျှို့လျှို့ဝှက်ဝှက် ရွက်ဆောင်အပ်၏။ ပွင့်ပွင့်လင်းလင်း မရွက်ဆောင်အပ်။ (၁) လဗိမာန်၊ (၂) နေဗိမာန်၊ (၃) ဘုရားရှင်၏ ဓမ္မဝိနယ-တို့ကို ဖုံးကွယ်ထားသော် မတင့်တယ်။ ပွင့်လင်းသော်သာ တင့်တယ်၏-ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ မှတ်သားဖွယ် ဖွင့်ဆိုပုံများ များစွာရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ပဋိပတ္တိသုတ္တ
ပဋိပတ္တိသုတ္တ-သံ၊၃၊၁၈။ သံ၊မြန်၊၂၀-၁။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၆၈။ သံ၊ဋီ၊၂၊၄၀၇။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-မဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၄-ပဋိပတ္တိဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ မိစ္ဆာသမာဓိတို့သည် မိစ္ဆာပဋိပတ္တိ, သမ္မာဒိဋ္ဌိ, သမ္မာသမာဓိ-တို့သည် သမ္မာပဋိပတ္တိ ဖြစ်ပုံကို ဓမ္မ၏အစွမ်းအားဖြင့် ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၃၊၁၈-၉။ သံ၊မြန်၊၃၊၂၁။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ဒုတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ဤလောက၌ အချို့သော မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိက, မိစ္ဆာသမာဓိရှိသောသူသည် မိစ္ဆာပဋိပန္န၊ ဤလောက၌ အချို့သော သမ္မာဒိဋ္ဌိက, သမ္မာသမာဓိရှိသောသူသည် သမ္မာပဋိပန္န ဖြစ်ပုံကို ပုဂ္ဂိုလ်၏အစွမ်းအားဖြင့် ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ မှတ်သားဖွယ် ဖွင့်ဆိုပုံများ များစွာရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ပဋိပဒါသုတ္တ
ပဋိပဒါသုတ္တ (၄)-သံ၊၁၊၂၄၆။ သံ၊မြန်၊၁၊၂၃၀-၁။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၈။ သံ၊ဋီ၊၂၊၂၁-၂။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-နိဒါနသံယုတ္တ၊ ၁-ဗုဒ္ဓဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ အနုလောမဒေသနာတော်သည် ဝဋ္ဋသီသဖြစ်သောကြောင့် မိစ္ဆာပဋိပဒါ၊ ပဋိလောမ ဒေသနာတော်သည် ဝိဝဋ္ဋပက္ခိကဖြစ်သောကြောင့် သမ္မာပဋိပဒါဒေသနာတော်ဖြစ်ပုံကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ မှတ်သားဖွယ် ဖွင့်ဆိုချက်များ များစွာရှိပါသည်။
-သံ၊၂၊၃၆-၇။ သံ၊မြန်၊၂၊၃၅-၆။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၄၇-၈။ သံ၊ဋီ၊၂၊၂၁၉။
-သံယုတ္တနိကာယ။ ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-ခန္ဓသံယုတ္တ၊ ၅-အတ္တဒီပဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် အဿုတဝန္တ ပုထုဇဉ်ပုဂ္ဂိုလ်၏ သက္ကာယသို့ရောက်စေတတ်သောအကျင့် သက္ကာယသို့ ရောက်စေ တတ်သောရှုမှတ်မှုနှင့် သုတဝန္တအရိယသာဝက၏ သက္ကာယနိရောဓဂါမိနီပဋိပဒါ, သက္ကာယနိရောဓဂါမိနီသမနုပဿနာတို့ကို ခန္ဓတစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီကို ဝေဖန်တော်မူ၍ ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၃၊၁၅။ သံ၊မြန်၊၃၊၁၇။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-မဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၃-မိစ္ဆတ္တဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ၊ မိစ္ဆာသမာဓိသည် မိစ္ဆာပဋိပဒါ, သမ္မာဒိဋ္ဌိ သမ္မာသမာဓိသည် သမ္မာပဋိပဒါဖြစ်ပုံကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၃၊၁၅-၆။ သံ၊မြန်၊၃၊၁၇-၈။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ... စတုတ္ထသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ, မိစ္ဆာသမာဓိသည် မိစ္ဆာပဋိပဒါ, လူ၏ဖြစ်စေ, ရဟန်း၏ဖြစ်စေ မိစ္ဆာပဋိပဒါကို ကျင့်ခြင်းကြောင့် ဉာယဓမ္မ (အရိယမဂ်)ကုသိုလ်ကို မပြီးစေနိုင်သဖြင့် ငါဘုရား ချီးမွမ်းတော် မမူ။
သမ္မာဒိဋ္ဌိ, သမ္မာသမာဓိသည် သမ္မာပဋိပဒါ, လူ၏ဖြစ်စေ, ရဟန်း၏ဖြစ်စေ သမ္မာပဋိပဒါကို ကျင့်ခြင်းကြောင့် ဉာယဓမ္မ (အရိယမဂ်)ကုသိုလ်ကို ပြီးစေနိုင်သဖြင့် ငါဘုရား ချီးမွမ်းတော်မူ၏ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ပဋိပန္နသုတ္တ
ပဋိပန္နသုတ္တ-သံ၊၃၊၁၇၈။ သံ၊မြန်၊၃၊၁၈၄၊ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၆၈။ သံ၊ဋီ၊၂၊၄၉၃။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၄-ဣန္ဒြိယသံယုတ္တ၊ ၂-မုဒုတရဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။ \ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် သဒ္ဓါအစရှိသော ဣန္ဒြေငါးပါးတို့ပြီးစီးခြင်း၊ ပြည့်စုံခြင်းကြောင့် ရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်ဖြစ်နိုင်ပုံ-မှ လျော့ပေါ့(မထက်မြက်) ခြင်းကြောင့် သောတာပတ္တိမဂ္ဂဋ္ဌာန်ဖြစ်နိုင်ပုံ, အချင်းခပ်သိမ်းမရှိသောသူသည် ပုထုဇဉ်ဘက်၌ဖြစ်ပုံ-အစရှိသည်ဖြစ်ပုံ လောကုတ္တရာ၌ယှဉ်သော သဒ္ဓါအစရှိသောဣန္ဒြေတို့ကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌လည်း ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ပဋိဘာနသုတ္တ
ပဋိဘာနသုတ္တ-အံ၊၁၊၄၅၂။ အံ၊မြန်၊၁၊၄၆၄။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၃၆။ အံ၊ဋီ၊၂၊၃၃၄။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ ၃-တတိယပဏ္ဏာသက၊ (၁၄) ၄-ပုဂ္ဂလဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ပြဿနာ မေးသည့် အခါ ဖြေဆိုမှုနှင့်ဆက်စပ်၍ ပုဂ္ဂိုလ်လေးမျိုးရှိပုံကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ အနည်းငယ်သာဖွင့်ဆို၍ ဋီကာ၌ မှတ်သားဖွယ် ဥပမာများဖြင့် ပုဂ္ဂိုလ်လေးမျိုးကို ဖွင့်ဆိုထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ပဋိလာဘသုတ္တ
ပဋိလာဘသုတ္တ-သံ၊၃၊၁၇၅။ သံ၊မြန်၊၁၊၁၈၀-၁။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၆၆။ သံ၊ဋီ၊၂၊၄၈၉။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၄-ဣန္ဒြိယသံယုတ္တ၊ ၂-မုဒုတရဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် အရိယသာဝက၏ သဒ္ဓါအစရှိသော ဣန္ဒြေငါးပါးတို့ဖြစ်ပုံကို တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ပဋိသင်္ခါနဗလသုတ္တ
ပဋိသင်္ခါနဗလသုတ္တ-အံ၊၁၊၄၅၉။ အံ၊မြန်၊၁၊၄၇၂။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ ၄-စတုတ္ထပဏ္ဏာသက၊ (၁၆) ၁-ဣန္ဒြိယဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ပဋိသင်္ခါန ဗလ, ဘာဝနာဗလ, အနဝဇ္ဇဗလ, သင်္ဂဟဗလ-ဟူသော ဗလလေးမျိုးကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ပဋိသမ္ဘိဒါသုတ္တ
ပဋိသမ္ဘိဒါသုတ္တ (၂)-အံ၊၂၊၄၂၂။ အံ၊မြန်၊၂၊၅၃၄။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၆၂။ အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ သတ္တကနိပါတ၊ ၄-ဒေဝတာဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် မကြာမီ ပဋိသမ္ဘိဒါဉာဏ်လေးတန်ကို ထူးသောဉာဏ်ဖြင့်ရ၍ နေနိုင်သောရဟန်း၏ တရား (၇)မျိုး (အရည်အချင်း)တို့ကို တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ ဖွင့်ဆိုချက်များ များစွာရှိပါသည်။
-အံ၊၂၊၄၂၃။ အံ၊မြန်၊၂၊၅၃၄-၅။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ... အဋ္ဌမသုတ်၊
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် အရှင်သာရိပုတ္တရာ၏ ပဋိသမ္ဘိဒါဉာဏ်လေးတန်တို့ကို ထူးသောဉာဏ်ဖြင့်သိ၍ မျက်မှောက်ပြု၍ နေနိုင်သောရဟန်း၏ အထက်ပါ တရား(၇)မျိုးကိုပင် ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ပဋိသမ္ဘိဒါပတ္တသုတ္တ
ပဋိသမ္ဘိဒါပတ္တသုတ္တ-အံ၊၂၊၉၉-၁၀၀။ အံ၊မြန်၊၂၊၁၂၁-၅။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၈။ အံ၊ဋီ၊၃၊၃၅။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ပဉ္စကနိပါတ၊ ၂-ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ (၉)၄-ထေရဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် “အတ္ထ, ဓမ္မ, နိရုတ္တိ, ပဋိဘာန-ဟူသော ပဋိသမ္ဘိဒါလေးပါးနှင့်တကွ သီတင်းသုံးဖော်တို့၏ ဖြစ်ပေါ်လာသော ကိစ္စလုပ်ငန်းတို့၌ ကျွမ်းကျင်လိမ္မာစွာ စီမံခန့်ခွဲ ပြုလုပ်နိုင်သော နည်းလမ်း, ဉာဏ်ပညာအမြော်အမြင်, လုံ့လဝီရိယနှင့်ပြည့်စုံခြင်း-ဟူသော အရည် အချင်း ဓမ္မငါးမျိုးတို့နှင့်ပြည့်စုံသောမထေရ်ကို သီတင်းသုံးဖော်တို့ ချစ်ခင်မြတ်နိုး အလေးအမြတ်ပြုအပ်, စိတ်နှလုံး၌ တသသ သတိရနေကြရကုန်၏”ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ မှတ်သားဖွယ် ဖွင့်ဆိုချက်များ များစွာရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ပဋိသလ္လာန(ဏ) သုတ္တ
ပဋိသလ္လာန(ဏ) သုတ္တ (၄)-သံ၊၂၊၁၄။ သံ၊မြန်၊၂၊၁၃။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၄၁။ သံ၊ဋီ၊၂၊၂၁၂။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-ခန္ဓသံယုတ္တ၊ ၁-နကုလပိတုဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် အဖော်မမှီ တစ်ပါးတည်း ကိန်းအောင်းနေသောရဟန်းသည် ခန္ဓာငါးပါး၏ ဖြစ်ခြင်း, ချုပ်ခြင်းကို အမှန်အတိုင်းသိမြင်နိုင်၏။ “အားထုတ်ကြ” အစရှိသည်ဖြင့် ခန္ဓာတစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီကို (သမာဓိသုတ်၊ သံ၊၂၊၁၄။)၌ အကျယ်တဝင့် ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ မှတ်သားဖွယ် ဖွင့်ဆိုချက်များ များစွာရှိပါသည်။
-သံ၊၂၊၃၀၂။ သံ။မြန်၊၂။၂၉၅။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၁။ သံ၊ဋီ၊၂၊၃၀၄။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-သဠာယတနသံယုတ္တ၊ (၁၀)၅-သဠဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် အဖော်မမှီ တစ်ပါးတည်း ကိန်းအောင်းနေသောရဟန်းသည် အဇ္ဈတ္တိကာယတန ၆-ပါး၊ ဗဟိဒ္ဓါယတန ၆-ပါး၊ ဝိညာဏ် ၆-ပါး၊ ဖဿ ၆-ပါး၊ ဝေဒနာ ၃-ပါးစီတို့ကို “အနိစ္စ”ဟု မှန်ကန်စွာ သိမြင်နိုင်၏။ “အားထုတ်ကြ” အစရှိသည်ဖြင့် အကျယ်တဝင့် ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ မှတ်သားဖွယ် ဖွင့်ဆိုချက်များ များစွာရှိပါသည်။
-သံ၊၃၊၃၆၃။ သံ၊မြန်၊၃။၃၆၈။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၂-သစ္စသံယုတ္တ၊ ၁-သမာဓိဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် အဖော်မမှီ တစ်ပါးတည်း ကိန်းအောင်းနေသောရဟန်းသည် သစ္စာလေးပါး အမှန်တရားကို အမှန်အတိုင်း သိမြင်နိုင်၏။ သစ္စာလေးပါး အမှန်တရားကို အမှန်အတိုင်း သိမြင်အောင် အားထုတ်ကြရမည်ဟု သစ္စာတစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-ဣတိဝုတ်၊၂၂၁-၂။ ဣတိဝုတ်၊မြန်၊၂၀၅-၆။ ဣတိဝုတ်၊ဋ္ဌ၊၁၆၀-၂။
-ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ ဣတိဝုတ္တက၊ ဒုကနိပါတ၊ ၂-ဒုတိယဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
ဝံသနိုင်ငံ ကောသမ္ဗီမြို့ ဥတေနမင်းနန်းတော်၌ အဖော်မလောက် တစ်ယောက်တည်း ကိန်းအောင်းရာရှိကြကုန်သော နောက်လိုက်နောက်ပါ အဖော်မ တစ်ပါးတည်းသာ ကိန်းအောင်းမှု၌ မွေ့လျော်ပျော်ပိုက် နှစ်ခြိုက်ကြကုန်သော အဇ္ဈတ္တ သန္တာန်၌ စေတောသမထကို အဖန်ဖန်အထပ်ထပ် မပြတ်အားထုတ်နေကြကုန်သော မပျက်မစီးသော ဈာန်ရှိကြကုန်သော ဝိပဿနာဘာဝနာ အားထုတ်မှုနှင့် ပြည့်စုံကြကုန်သော ကိလေသာတို့ကင်းဆိတ်ရာကျောင်းကို ပွားစေကြကုန်သောပုဂ္ဂိုလ်တို့အား မျက်မှောက်ဘဝ၌ပင် အရဟတ္တဖိုလ်ကိုလည်းကောင်း၊ ကိလေသာ အကြွင်းအကျန် ရှိသေးလျှင် အနာဂါမ်ပုဂ္ဂိုလ်အဖြစ်ကိုလည်းကောင်း မချွတ်ဖြစ်လတ္တံ့ဟု မှတ်အပ်၏ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူအပ်သော စကားတော်ကို ကြားနာခဲ့ရပါသည်။ -ဟု ခုဇ္ဇုတ္တရာက သာမာဝတီအမှူးရှိသော မိဖုရားငါးရာတို့အား ဟောပြသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ မှတ်သားဖွယ် ဖွင့်ဆိုချက်များကို ဖွင့်ပြထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ပဋိသာရဏီယသုတ္တ
ပဋိသာရဏီယသုတ္တ-အံ၊၃၊၁၅၉။ အံ၊မြန်၊၃၊၁၆၁။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၅၅။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ အဋ္ဌကနိပါတ၊ ၂-ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ (၉) ၄-သတိဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ပဋိသာရဏီယ ကံပြုထိုက်သော ရဟန်း၏အင်္ဂါရှစ်ပါးနှင့် ပဋိသာရဏီယကံမှ ငြိမ်းအေးပေးရမည့် ရဟန်း၏ အင်္ဂါရှစ်ပါးတို့ကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
(ဝိ၊၃၊၄၅၅။ ဝိ၊၄၊၃၇-၄၇။)တို့၌လည်း ပဋိသာရဏီယကံပြုပုံများ ရှိပါသည်။
အဋ္ဌကထာ၌ အနည်းငယ်မျှသာ ဖွင့်ပြထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ပဌမသုတ္တ
ပဌမသုတ္တ-အံ၊၃၊၄၅၀။ အံ၊မြန်၊၃၊၄၂၂။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၃၇။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဒသကနိပါတ၊ ၃-တတိယပဏ္ဏာသက၊ (၁၃) ၃-ပရိသုဒ္ဓဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် သမ္မာဒိဋ္ဌိ ... သမ္မာဝိမုတ္တိ-ဟူသော ထက်ဝန်းကျင်မှ သန့်ရှင်းစင်ကြယ်ကုန်သော ထက်ဝန်းကျင်မှ ဖြူစင်ပြောင်လက်ပြီး ပြိုးပြိုးပြက်ပြက် အရောင်ထွက်သကဲ့သို့ဖြစ်ကုန်သော တရား ဆယ်မျိုးတို့သည် ဘုရားရှင်၏ ဓမ္မဝိနယ သာသနာတော်မှတစ်ပါးသော သာသနာ၌ မရှိကုန်ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ပဏိဟိတအစ္ဆဝဂ္ဂ
ပဏိဟိတအစ္ဆဝဂ္ဂ-အံ၊၁၊၇-၉။ အံ၊မြန်၊၁၊၉-၁၁။ အံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၄၂-၄၆။ အံ၊ဋီ၊၁-၉၀-၁၀၀။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဧကကနိပါတ၊ ပဉ္စမဝဂ္ဂ၊
ဤဝဂ်၌ မိစ္ဆာပဏိဟိတစိတ္တသုတ်၊ သမ္မာပဏိဟိတစိတ္တသုတ်၊ ပဒုဋ္ဌစိတ္တသုတ်၊ ပသန္နစိတ္တသုတ်၊ အာဝိလစိတ္တသုတ်, အနာဝိလစိတ္တသုတ်, မုဒုကမ္မညစိတ္တသုတ်, လဟုပရိဝတ္တစိတ္တသုတ်, ဥပက္ကိလိဋ္ဌသုတ်, ဝိမုတ္တသုတ်အားဖြင့် သုတ်ပေါင်း ၁၀-သုတ်ကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
၁။ မိစ္ဆာပဏိဟိတစိတ်ဖြင့် အဝိဇ္ဇာကို ဖောက်ခွဲနိုင်ခြင်း, ဝိဇ္ဇာဉာဏ်ကိုဖြစ်စေခြင်း၊ နိဗ္ဗာန်ကို မျက်မှောက်ပြုနိုင်ခြင်း မဖြစ်နိုင်ဟုလည်းကောင်း။
၂။ သမ္မာပဏိဟိတစိတ်ဖြင့် အဝိဇ္ဇာကို ဖောက်ခွဲခြင်း, ဝိဇ္ဇာဉာဏ်ကိုဖြစ်စေခြင်း နိဗ္ဗာန်ကို မျက်မှောက်ပြုနိုင်ပုံကိုလည်းကောင်း။
၃။ ပဒုဋ္ဌစိတ်ကြောင့် အချို့သတ္တဝါတို့ ကွယ်လွန်ပြီးနောက် အပါယ်၌ဖြစ်(ကျ)ပုံကို လည်းကောင်း။
၄။ ပသန္ဓေစိတ်ကြောင့် (အချို့သတ္တဝါတို့) နတ်ပြည်၌ ဖြစ်ရပုံကိုလည်းကောင်း။
၅။ အာဝိလစိတ်ကြောင့် အတ္တတ္ထ, ပရတ္ထ, ဥဘယတ္ထကို မသိနိုင်ပုံ အလမရိယ ဉာဏဒဿနဝိသေသ ဥတ္တရိမနုဿဓမ္မကို မျက်မှောက်မပြုနိုင်ပုံကိုလည်းကောင်း။
၆။ အနာဝိလစိတ္တကြောင့် အတ္တတ္ထ, ပရတ္ထ, ဥဘယတ္ထကို သိနိုင်ပုံ၊ အလမရိယ ဉာဏဒဿ ဝိသေသ ဥတ္တရိမနုဿဓမ္မကို မျက်မှောက်ပြုနိုင်ပုံကိုလည်းကောင်း ဥပမာန ဥပမေယျတို့ဖြင့်လည်းကောင်း။
၇။ ဘာဝိတ, ဗဟုလီကတဖြစ်သောစိတ်သည် မုဒုကမ္မနိယဖြစ်ပုံကိုလည်းကောင်း။
၈။ စိတ်၏လျင်မြန်စွာဖြစ်မှု၌ ဥပမာမရှိပုံကိုလည်းကောင်း။
၉။ ဖြိုးပြိုးပြက်ပြက် အရောင်တလက်လက်ထွက်နေသောစိတ်သည် အာဂန္တုက ဥပက္ကိလေသတို့ကြောင့် ညစ်နွမ်းပုံကိုလည်းကောင်း။
၁၀။ ပြိုးပြိုးပြက်ပြက် အရောင်တလက်လက်ထွက်နေသောစိတ်သည် ဥပက္ကိလေသတို့မှ လွတ်မြောက်နိုင်ပုံကိုလည်းကောင်း။ ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူပါသည်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ မှတ်သားဖွယ်များကို ပြည့်စုံစွာ ဖွင့်ပြထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ပဏီတတရသုတ္တ
ပဏီတတရသုတ္တ-သံ၊၂၊၂၀၂။ သံ၊မြန်၊၂၊၁၉၂။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၈-နာဂသံယုတ္တ၊ ဒုတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် အဏ္ဍဇ, ဇလာဗုဇ, သံသေဒဇ, ဩပပါတိက-ဟု နဂါးလေးမျိုးရှိပုံ, ရှေးရှေး နဂါးမျိုးတို့ထက် နောက် နောက်နဂါးမျိုးတို့က အဆင့်ဆင့်မြင့်မြတ်ပုံကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ပဏ္ဍိတသုတ္တ
ပဏ္ဍိတသုတ္တ-အံ၊၁၊၁၄၉-၁၅၀။ အံ၊မြန်၊၁၊၁၆၈။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၃၆-၇။ အံ၊ဋီ၊၂၊၁၂၃။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ တိကနိပါတ၊ ၁-ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၅-စူဠဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ဒါန, ပဗ္ဗဇ္ဇ, မာတာပိတုဥပဋ္ဌာန-ဟူသော ပဏ္ဍိတပညတ္တ, သပ္ပုရိသပညတ္တ သုံးမျိုးရှိပုံကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ မှတ်သားဖွယ် ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ပတိဋ္ဌိတသုတ္တ
ပတိဋ္ဌိတသုတ္တ-သံ၊၃၊၂၀၃။ သံ၊မြန်၊၃၊၂၀၉။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၈၀။ သံ၊ဋီ၊၂၊၅၀၁။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၄-ဣန္ဒြိယသံယုတ္တ၊ ၆-သူကရခတဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် အပ္ပမာဒ-ဟူသော ဧကဓမ္မ၌တည်သောရဟန်းသည် သဒ္ဓါအစရှိသော ဣန္ဒြေ ငါးပါးတို့ကို ပွားများအပ်, လွန်စွာပွားများအပ်နိုင်ကုန်၏-ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ပတိရူပသုတ္တ
ပတိရူပသုတ္တ-သံ၊၁၊၁၁၂-၃။ သံ၊မြန်၊၁၊၁၀၉။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၁၆၂။ သံ၊ဋီ၊၁၊၂၁၀။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၄-မာရသံယုတ္တ၊ ဒုတိယဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ဧကသာလာပုဏ္ဏားရွာ၌ လူပရိသတ်အား တရား ဟောတော်မူနေစဉ် တရားနာပရိသတ် ပညာမျက်စိပျက်စီးစေရန် ရည်ရွယ်၍ “နေတံ တဝ”အစရှိသော ဂါထာဖြင့် လျှောက်ထားလာသော မာရ်နတ်အား “မြတ်စွာဘုရားသည် ဝေနေယျတို့အလို့ငှါ ဟောတော်မူပုံ, မြတ်စွာဘုရားသည် လိုက်လျောမှု ရာဂ, ဆန့်ကျင်မှုဒေါသ-မှ လွတ်မြောက်တော်မူပြီ-ဟု မိန့်ကြားတော်မူရာ မာရ်နတ် စိတ်မချမ်းမသာဖြစ်သွားပုံကို ပြဆိုသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ မှတ်သားဖွယ် ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ပတိလီနသုတ္တ
ပတိလီနသုတ္တ-အံ၊၁၊၃၄၉။ အံ၊မြန်၊၁၊၃၆၄-၅။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၀၀-၁။ အံ၊ဋီ၊၂၊၂၉၄-၆။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ ၁-ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၄-စက္ကဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ပနုဏ္ဏ ပစ္စေက သစ္စရဟန်း, သမဝယသဋ္ဌေသနရဟန်း, ပတိလီနရဟန်းတို့၏သဘာဝကို တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီဝေဖန်၍ ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ မှတ်သားဖွယ် အဓိပ္ပါယ်များကို ပြည့်ပြည့်စုံစုံ ဖွင့်ပြထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ပတောဒသုတ္တ
ပတောဒသုတ္တ-အံ၊၁၊၄၂၉။ အံ၊မြန်၊၁၊၄၄၂-၄။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၂၉။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ ၃-တတိယပဏ္ဏာသက၊ (၁၂)၂-ကေသိဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် မြင်းအာဇာနည် လေးမျိုးကို ဥပမာထား၍ ဝိပဿနာဉာဏ်, မဂ်ဉာဏ်တို့ဖြင့် နိဗ္ဗာန်ဟူသော ပရမတ္ထ သစ္စာကို မျက်မှောက်ပြုနိုင်သော ယောက်ျားကောင်း အာဇာနည်လေးမျိုးကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ပတ္တသုတ္တ
ပတ္တသုတ္တ-သံ၊၁၊၁၁၃-၄။ သံ၊မြန်၊၁၊၁၁၀။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၆၃။ သံ၊ဋီ၊၁၊၂၁၀-၁။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၄-မာရသံယုတ္တ၊ ၂-ဒုတိယဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ဥပါဒါနက္ခန္ဓာငါးပါး နှင့်စပ်၍ ဟောတော်မူအပ်သော ဘုရားရှင်၏တရားတော်ကို ရိုသေစွာ စိတ်ပါလက်ပါ အာရုံစိုက်၍ နာယူနေကြသောရဟန်းတို့၏ ပညာစက္ခုပျက်စီးစေရန် နွားယောင်ဆောင်၍ သပိတ်များရှိရာသို့ ဝင်လာသောမာနတ်ကို နွားအစစ်မဟုတ်ကြောင်း ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် မိန့်ကြားတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ မှတ်သားဖွယ် ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ပတ္တကမ္မသုတ္တ
ပတ္တကမ္မသုတ္တ-အံ၊၁၊၃၇၆။ အံ၊မြန်၊၁၊၃၉၁-၄။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၁၂-၄။ အံ၊ဋီ၊၂၊၃၀၈။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ ၂-ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ ၇-ပတ္တကမ္မဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် လောက၌ အလိုရှိအပ်, နှစ်သက်မြတ်နိုးအပ်သော ဘောဂ, ယသ, ဒီဃာယု, ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ သုဂတိသဂ္ဂ ဥပပဇ္ဇန-ဟူသော ရခဲသော (ဒုလ္လဘ) တရားလေးပါးနှင့် ယင်း ဒုလ္လဘတရားလေးပါးကို ရစေနိုင်သော သဒ္ဓါ, သီလ, စာဂ, ပညာ-ဟူသော သမ္ပဒါတရားလေးပါးတို့ကို အကျယ်ဝေဘန်၍ အနာထပိဏ်ကျောင်း ဒါယကာ သူဌေးအား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ/ဋီကာတို့၌ မှတ်သားဖွယ် ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ပတ္တနိကုဇ္ဇနသုတ္တ
ပတ္တနိကုဇ္ဇနသုတ္တ-အံ၊၃၊၁၅၈။ အံ၊မြန်၊၃၊၁၆၀။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၅၄။ (ဝိ၊ဋ္ဌ၊၄၊၂၆၃။)
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ အဋ္ဌကနိပါတ၊ ၂-ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ (၉) ၄-သတိဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ပတ္တနိကုဇ္ဇန (သပိတ်မှောက်)ကံ ပြုထိုက်သော ဥပါသကာ၏ အင်္ဂါ ၈-ပါးနှင့် ပတ္တဥက္ကုဇ္ဇန (သပိတ်လှန်သည့်ကံ ပြုထိုက်သော ဥပါသကာ၏ အင်္ဂါ ၈-ပါးတို့ကို ကဏှပက္ခ, သုက္ကပက္ခအနေအားဖြင့် ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ မှတ်သားဖွယ် ဖွင့်ဆိုချက်အချို့ ရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ပတ္တပိဏ္ဍိကသုတ္တ
ပတ္တပိဏ္ဍိကသုတ္တ-အံ၊၂၊၁၉၄-၅။ အံ၊မြန်၊၂၊၂၄၇-၈။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ပဉ္စကနိပါတ၊ ၄-စတုတ္ထပဏ္ဏာသက၊ (၂၀) ၅-အရညဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ပတ္တပိဏ္ဍိက ဓုတင်ဆောင် ရဟန်းငါးမျိုးရှိပုံ, ယင်းတို့တွင် နောက်ဆုံးပုဂ္ဂိုလ်သာ အမွန်မြတ်ဆုံး ဖြစ်ပုံကို ဂေါရသငါးမျိုးဥပမာဖြင့် ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ပတ္ထနာသုတ္တ
ပတ္ထနာသုတ္တ (၂)-အံ၊၂၊၁၃၄-၆။ အံ၊မြန်၊၂၊၁၆၈-၁၇၁။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၄၉။ အံ၊ဋီ၊၃၊၄၆။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ပဉ္စကနိပါတ၊ ၃-တတိယပဏ္ဏာသက၊ (၁၄) ၄-ရာဇဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် မင်းအဖြစ်ကို တောင့်တသော သားတော်ကြီး အရည်အချင်းငါးမျိုးနှင့် မင်းအဖြစ်ကို ကြံစည်တောင့်တပုံဥပမာဖြင့် အရဟတ္တဖိုလ်ကို ရနိုင်သောရဟန်း၏ အရည်အချင်း (ဂုဏ်ရည်) ငါးမျိုးနှင့် အာသဝက္ခယဖြစ်ရန် ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အံ၊၂၊၁၃၆-၇။ အံ၊မြန်၊၂၊၁၇၁-၁၇၃။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ .... ဆဋ္ဌသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် အိမ်ရှေ့မင်းအဖြစ်ကို တောင့်တသော သားတော်ကြီး၏ အရည်အချင်းငါးမျိုးနှင့် ကြံစည်တောင့်တပုံ ဥပမာဖြင့် အာသဝက္ခယဉာဏ်ကို တောင့်တသောရဟန်း၏ အရည်အချင်း (ဂုဏ်ရည်) ငါးမျိုးတို့ကို တောင့်တကြံစည်ပုံ အသီးသီးတို့ကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ မှတ်သားဖွယ် ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ပထဝီသုတ္တ
ပထဝီသုတ္တ (၃)-သံ၊၁၊၃၅၄။ သံ၊မြန်၊၁၊၃၃၉။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၂၀။ သံ၊ဋီ၊၂၊၁၂၈။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၂-အဘိသမယသံယုတ္တ၊ ပဉ္စမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် မြေကြီး ပေါ်၌ချ ထားသော ဇီးစေ့ခန့်မျှရှိသော မြေစိုင်ခဲ (၇)ခဲနှင့် မဟာပထဝီမြေကြီးကိုမှိုင်း စာ၍ သောတာပန်အရိယာသာဝက၏ ခုနစ်ဘဝစာမျှဒုက္ခနှင့် ကုန်ဆုံးပြီးသော ဒုက္ခတို့ကို နှိုင်းယှဉ်၍ သောတာပတ္တိမဂ်ဉာဏ် ဓမ္မစက္ခုရခြင်းအကျိုးကြီးမြတ်ပုံကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၁၊၃၅၄။ သံ၊မြန်၊၁၊၃၃၉။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ... ဆဋ္ဌသုတ်၊ ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် မဟာပထဝီမြေကြီးမှ လျော့သွားသောဆီးစေ့ခန့်မျှ မြေဆိုင်ခဲ (၇)ခဲနှင့် မြေကြီးထုကို နှိုင်းယှဉ်၍ သောတာပတ္တိမဂ်ဉာဏ်၏ ဓမ္မစက္ခုရခြင်းအကျိုးကြီးမြတ်ပုံကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၁၊၃၈၇-၈။ သံ၊မြန်၊၁၊၃၇၄-၅။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၄၅။ သံ၊ဋီ၊၂၊၁၅၀။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၄-အနမတဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-ပဌမဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် မြေကြီးကို ဆီးစေ့ခန့်မှ မြေစိုင်ခဲလုံးပြု၍ “ဤသည်ကား ငါ၏အဖဖြစ်၏၊ ဤသည်ကား ငါ၏ အဖိုးဖြစ်၏ အစရှိသည်ဖြင့် တစ်ခုစီ တစ်ခုစီ ချထားရာ၏။ မြေကြီးသာကုန် သွားသော်လည်း ထိုသူ၏အဖအဆက်ဆက်သည် မကုန်နိုင်ပုံ၊ သံသရာ၏ ရှေ့အစွန်း မထင်ရှား နိုင်ပုံ၊ သံသရာရှည်လျားလှပုံကိုရှု၍ သင်္ခါရတရားအားလုံးတို့၌ နိဗ္ဗိဒါဉာဏ်, ဝိရာဂဉာဏ်, ဝိမုတ္တိဉာဏ်ဖြစ်အောင် အားထုတ်သင့်ပုံကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ပထဝီဓာတုသုတ္တ
ပထဝီဓာတုသုတ္တ-သံ၊၂၊၁၈၈။ သံ၊မြန်၊၂၊၁၇၉-၁၈၀။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၄-ဩက္ကန္တသံယုတ္တ၊ နဝမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ပထဝီ, အာပေါ, တေဇော, ဝါယော, အာကာသ, ဝိညာဏဓာတ်-ဟူသော ဓာတ် ၆-ပါးတို့တွင် တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီသည် အနိစ္စ, ဝိပရိဏာမီ, အညထာဘာဝီ သဘောရှိပုံတို့ကို သက်ဝင်ယုံကြည်စွာ စွဲစွဲမြဲမြဲရှုမှတ်သော သဒ္ဓါနုသာရီပုဂ္ဂိုလ်သည် သောတာပန် အရိယာသာဝကဖြစ်နိုင်ပုံကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ပဒသုတ္တ
ပဒသုတ္တ (၂)-သံ၊၃၊၄၀။ သံ၊မြန်၊၃၊၄၂-၃။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၇ဝ။ သံ၊ဋီ၊၂၊၄၁၀။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-မဂ္ဂသံယုတ္တ၊ အပ္ပမာဒပေယျာလဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ကြည်းကုန်းနေ သတ္တဝါတို့၏ခြေရာသည် ဆင်ခြေရာ၌ ပေါင်းဝင်သကဲ့သို့ ကုသိုလ်တရားအားလုံးတို့သည် အပ္ပမာဒလျှင် အကြောင်းရင်းရှိကုန်၏။ အပ္ပမာဒသည် ကုသိုလ်တရားတို့တွင် အမြတ်ဆုံးဖြစ်ပုံ၊ အပ္ပမာဒရှိသောပုဂ္ဂိုလ်သည် အရိယမဂ္ဂင်တရားကို ဝိဝေကနိဿိတ, ဝိရာဂနိဿိတ, နိရောဓနိဿိတ, ဝေါဿဂ္ဂပရိဏာမီဖြစ်အောင် ပွားများပုံတို့ကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၃၊၂၀၂-၃။ သံ၊မြန်၊၃၊၂၀၈။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၈၀။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၄-ဣန္ဒြိယသံယုတ္တ၊ ၆-သူကရခတဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ကုန်းနေ သတ္တဝါတို့၏ခြေရာသည် ဆင်ခြေရာ၌ပေါင်းဝင်သကဲ့သို့ ဆင်ခြေရာသည်သာ အကြီးဆုံးဖြစ်သကဲ့သို့ သဒ္ဓါ, ဝီရိယ, သတိ, သမာဓိ, ပညာ-ဟူသော ဣန္ဒြေငါးပါး ဓမ္မအဖို့အစုတို့တွင် ပညိန္ဒြေ-ဟူသော ဓမ္မအဖို့အစု၌သာသက်ဝင်ပုံ, ပညိန္ဒြေသာ အမြတ်ဆုံးဖြစ်ပုံကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ပဒီပေါပမသုတ္တ
ပဒီပေါပမသုတ္တ-သံ၊၃၊၂၇၅-၈။ သံ၊မြန်၊၃၊၂၇၈-၂၈၂။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၉၅။ သံ၊ဋီ၊၂၊၅၁၈-၉။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၀-အာနာပါနသံယုတ္တ၊ ၁-ဧကဓမ္မဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ပွားများအပ်, ကြိမ်ဖန်များစွာ အလေ့အလာပြုအပ်သော အာနာပါနဿတိဘာဝနာ၏ အကျိုးအာနိသင်ကြီးမားပုံ, ပွားများသည့်နေရာ, ကိုယ်ခန္ဓာအနေအထား ပွားများပုံ, အလောင်းတော်ဘဝ၌ ဤအာနာပါနဿတိဘာဝနာကို ပွားများခြင်းကြောင့် ကိုယ်ခန္ဓာနှင့် မျက်စိတို့ မပင်မပန်းဘဲ ဘုရားဖြစ်တော်မူခဲ့ပုံ အာနာပါနဿတိဘာဝနာ၏ အကျိုးကျေးဇူးများ, ဝေဒနာနုပဿနာရှုပုံ, ဆီမီးခွက်ဥပမာဖြင့် ဝေဒနာရှုပုံ, ကိလေသာအပူမီးတောက်များ ငြိမ်းပျောက်သွားပုံတို့ကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ မှတ်သားဖွယ် ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ပဒုဋ္ဌစိတ္တသုတ္တ
ပဒုဋ္ဌစိတ္တသုတ္တ-ဣတိဝုတ်၊၂၀၃-၄။ ဣတိဝုတ်၊မြန်၊၁၈၇။ ဣတိဝုတ်၊ဋ္ဌ၊၆၈-၇၀။
-ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ ဣတိဝုတ္တက၊ ၁-ဧကကနိပါတ၊ ၂-ဒုတိယဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
(အံ၊၁၊၈။ နေတ္တိ၊၁၀၉။)
ဝံသနိုင်ငံ ကောသမ္ဗီမြို့ ဥတေနမင်းနန်းတော်၌ ဒေါသစိတ်ကြောင့် သတ္တဝါများ ကွယ်လွန်လျှင် ငရဲ၌ဖြစ်ကြရကြောင်း ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည်ကို ကြားနာခဲ့ရကြောင်းကို ခုဇ္ဇုတ္တရာက သာမာဝတီအမှူးရှိသော မိဖုရားငါးရာတို့အား ဟောပြသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ မှတ်သားဖွယ် ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ပဒေသသုတ္တ
ပဒေသသုတ္တ-သံ၊၃၊၁၅၂။ သံ၊မြန်၊၃၊၁၅၇။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၆၁။ သံ၊ဋီ၊၂၊၄၈၃။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၃-သတိပဋ္ဌာနသံယုတ္တ၊ ၃-သီလဌိတိဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
အရှင်သာရိပုတ္တရာ, အရှင်မဟာမောဂ္ဂလ္လာန်, အရှင်အနုရုဒ္ဓါထေရ်တို့ ကောသလနိုင်ငံ သာကေတမြို့ ကဏ္ဍကီတောအုပ်ဝယ် သီတင်းသုံးနေတော်မူကြစဉ် အရှင်သာရိပုတ္တရာ၏ မေးလျှောက်ချက်အရ သတိပဋ္ဌာန်လေးပါးတို့တွင် တစိတ် တဒေသကို ပွားများခြင်းကြောင့် “သေခ”ပုဂ္ဂိုလ်ဖြစ်၏-ဟု သတိပဋ္ဌာန်လေးပါး ပွားများပုံကို အရှင်အနုရုဒ္ဓါက ဟောပြသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ မှတ်သားဖွယ် ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ပဓာနသုတ္တ
ပဓာနသုတ္တ (၅)-အံ၊၁၊၅၁။ အံ၊မြန်၊၁၊၆၃။ အံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၄။ အံ၊ဋီ၊၂၊၂-၃။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဒုကနိပါတ၊ ၁-ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၁-ကမ္မကရဏဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် လူတို့သည် ပစ္စည်းလေးပါးလှူဒါန်းရန် ခဲယဉ်းပုံ၊ ရဟန်းတို့သည် နိဗ္ဗာန်ရောက်ကြောင်း ဝိပဿနာ လုပ်ငန်းကို အားထုတ်ရန် ခဲယဉ်းပုံ၊ ထိုနှစ်မျိုးတို့တွင် ဥပဓိ၏ ကုန်ရာ နိဗ္ဗာန် ရောက်ကြောင်း ဝိပဿနာလုပ်ငန်းကို အားထုတ်ကျင့်သုံးကြရမည်ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ မှတ်သားဖွယ် ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
-အံ၊၁၊၃၂၂-၃။ အံ၊မြန်၊၁၊၃၃၈။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၆၀။ အံ၊ဋီ၊၂၊၂၃၈။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ ၁-ပဌမပဏ္ဏာသက၊ (၂) စရဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် သမ္မပ္ပဓာန်တရားလေးပါးကို ပွားများအားထုတ်ပုံကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
သမ္မပ္ပဓာန်တရားလေးပါး ပွားများရခြင်း၏အကျိုးတို့ကိုလည်း ဟောတော်မူပါသည်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ မှတ်သားဖွယ် ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
-အံ၊၁၊၃၈၅-၆။ အံ၊မြန်၊၁၊၄၀၀-၁။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၁၇။ အံ၊ဋီ၊၂၊၃၁၂။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ ၂-ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ (၇) ၂-ပတ္တကမ္မဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် သံဝရပ္ပဓာန ပဟာနပ္ပဓာန, ဘာဝနာပ္ပဓာန, အနုရက္ခဏပ္ပဓာန-ဟူသော ပဓာနတရားလေးပါး၏ အကျယ်ကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၁၊၃၈၈။ အံ၊မြန်၊၁၊၄၀၂။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၁၈။ အံ၊ဋီ၊၂၊၃၁၃။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ ၂-ဒုတိယပဏ္ဏာသ၊ (၈) ၃-အပဏ္ဏကဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် အာသဝေါ လေးတန် ကုန်ရာမှန်သည့် နိဗ္ဗာန်ရောက်ကြောင်း သီလဝါ, ဗဟုဿုတ, အာရဒ္ဓ ဝီရိယ, ပညဝါ-ဟူသော အပဏ္ဏကပဋိပဒါကို ကျင့်သုံးသောရဟန်း၏ အာသဝက္ခယ ဉာဏ်ရနိုင်ပုံကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သုတ္တနိ၊၃၄၁။ သုတ္တနိ၊မြန်၊၃၂၂-၄။ သုတ္တနိ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၁၄-၁၂၁။
ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ သုတ္တနိပါတ, ၃-မဟာဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
အလောင်းတော်မြတ် ဒုက္ကရစရိယာကျင့်တော်မူနေစဉ် ဒုက္ကရစရိယာ အကျင့်၏ ကျင့်နိုင်ခဲပုံ၊ အသက်သေဖို့နီးကပ်နေပုံ ကုသိုလ်ကောင်းမှုကိုသာ ပြုလုပ်၍ အသက်ရှင်အောင် အားထုတ်သင့်ပုံ-အစရှိသောစကားတို့ကို ပြောကြား၍ အနီး အနားသို့ရောက်လာသော မာရ်နတ်အား သဒ္ဓါ, ဝီရိယ, သတိ, သမာဓိ, ပညာတို့ မိမိ၌ အားကောင်းနေပုံ၊ ကာမကိုအလိုမရှိ စင်ကြယ်နေပုံ၊ မာရ်နတ်၏စစ်သည် ၁၀-မျိုး၊ ဂိရိမေခလာဆင်နှင့်တကွ မာရ်နတ်၏ စစ်သည်ဗိုလ်ပါအပေါင်းကို ပညာဖြင့် ဖျက်ဆီးအံ့၊ ငါသည် သမ္မာသင်္ကပ္ပ, သမ္မာသတိ၌ သာဝကတို့ကိုတည်စေလျက် ဆုံးမ၍ လှည့်လည်အံ့၊ ငါ့အဆုံးအမကို လိုက်နာကြကုန်သော သာဝကတို့သည် နိဗ္ဗာန်သို့ ရောက်ကြကုန်လတံ့-အစရှိသောစကားတို့ကို မိန့်ကြားတော်မူပုံ မာရ်နတ်စိတ်လျော့ပြီး ပြန်သွားပုံ၊ ဗေလုဝစောင်းကြီး လွတ်ကျနေခဲ့ပုံတို့ကို အရှင်အာနန္ဒာအား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ မှတ်သားဖွယ်ရာ ဖွင့်ဆိုချက်များ ပါရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ပဓာနိယင်္ဂသုတ္တ
ပဓာနိယင်္ဂသုတ္တ-အံ၊၂၊၅၇-၈။ အံ၊မြန်၊၂၊၇၁-၂။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၆-၇။ အံ၊ဋီ၊၃၊၂၃-၂၄။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ပဉ္စကနိပါတ၊ ၂-ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ (၆)၁-နီဝရဏဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် သဒ္ဓေါ, အပ္ပါဗာဓော, အပ္ပါတင်္ကော, အသဋ္ဌော, အမာယာဝီ, အာရဒ္ဓဝီရိယ, ပညဝါ-ဟူသောယောဂီသူတော်စင်၏ အင်္ဂါ ၅-ချက်၊ (ပဓာနိယင်္ဂတရားငါးပါး)တို့ကို အကျယ်ဝေဖန်၍ ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ သဒ္ဓါငါးမျိုးနှင့်တကွ မှတ်သားဖွယ်ဖွင့်ဆိုချက်များကို ပြည့်ပြည့်စုံစုံ ဖွင့်ဆိုထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ပပဉ္စက္ခယသုတ္တ
ပပဉ္စက္ခယသုတ္တ-ဥဒါန၊၁၇၃-၄။ ဥဒါန၊မြန်၊၁၅၇-၈။ ဥဒါန၊ဋ္ဌ၊၃၃၈-၉။
-ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ ဥဒါန၊ ၇-စူဠဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် သံသရာကို ချဲ့ထွင်တတ်သော သညာအစုနှင့်တကွ ကိလေသာတို့ကို မိမိပယ်ပြီးတော်မူပြီး သည်ကို သိတော်မူခြင်းကြောင့် “ယဿ ပပဉ္စော” အစရှိသော ဂါထာဖြင့် ဥဒါန်းကျူးရင့်တော်မူပုံကို ပြဆိုသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ မှတ်သားဖွယ်ရာ ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ပပတိတသုတ္တ
ပပတိတသုတ္တ-အံ၊၁၊၃၀၈။ အံ၊မြန်၊၁၊၃၂၄-၅။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၄၉-၂၅၀။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ ၁-ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၁-ဘဏ္ဍဂါမဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ္တ။ ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် အရိယသီလ, အရိယသမာဓိ, အရိယပညာ, အရိယဝိမုတ္တိ တရားလေးပါးနှင့်မပြည့်စုံသော ရဟန်းသည် ဤဓမ္မဝိနယသာသနာတော်မှ လျောကျနိုင်ပုံ၊ ယင်းတရားလေးမျိုးနှင့် ပြည့်စုံသောရဟန်းသည် ဤဓမ္မဝိနယသာသနာတော်မှ မလျောကျနိုင်ပုံတို့ကို ကဏှပက္ခ, သုက္ကပက္ခအားဖြင့် ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ မှတ်သားဖွယ်ရာ ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ပဗ္ဗဇ္ဇာသုတ္တ
ပဗ္ဗဇ္ဇာသုတ္တ (၂)-အံ၊၃၊၃၄၁-၂။ အံ၊မြန်၊၃၊၃၄၀-၁။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၁၆။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဒသကနိပါတ၊ ၂-ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ (၆)၁-သစိတ္တဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။ ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ဖြစ်ပေါ်လာကုန် သော အကုသိုလ်တရားတို့ ကုသိုလ်စိတ်ကိုကုန်စေ၍ မတည်နိုင်အောင် ရဟန်းပြုခြင်းအားလျောက်ပတ်သော စိတ် ၁၀-မျိုးဖြင့် မိမိ၏စိတ်ကို အဖန်ဖန်ဆည်းပူးလေ့ကျက်ရမည်။ ထိုသို့ အဖန်ဖန် လေ့ကျက်ဆည်းပူးသောရဟန်းသည် အရဟတ္တဖိုလ်နှင့် အနာဂါမိဖိုလ်တစ်မျိုးမျိုးကို မျက်မှောက်ဘဝမှာပင် ရနိုင်ပုံကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ မှတ်သားဖွယ်ရာ ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
-သုတ္တနိ၊၃၄၀-၁။ သုတ္တနိ၊မြန်၊၃၂၀-၁။ သုတ္တနိ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၁၀-၄။
ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ သုတ္တနိပါတ, ၃-မဟာဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် အလောင်းတော်မြတ် ရဟန်းပြုပြီး မဂဓနိုင်ငံ ရာဇဂြိုဟ်မြို့တော်သို့ ကြွရောက်ပုံ၊ ဗိမ္ဗိသာရမင်း စုံစမ်းမေးမြန်းပုံ၊ မင်းစည်းစိမ်ဖြင့် ဖိတ်ကြားပုံ၊ ပဓာနလုပ်ငန်းအားထုတ်ရန် ကြွမည်ဟု မိန့်ကြားတော်မူပုံတို့ကို အရှင်အာနန္ဒာထေရ်အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ မှတ်သားဖွယ်ရာ ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ပဗ္ဗဇိတအဘိဏှသုတ္တ
ပဗ္ဗဇိတအဘိဏှသုတ္တ-အံ၊၃၊၃၂၅။ အံ၊မြန်၊၃၊၃၂၄။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၁၃-၅။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဒသကနိပါတ၊ ၁-ပဌမပဏ္ဏာသက၊ (၅)အက္ကောသဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ရဟန်းတော်များ အမြဲမပြတ် ရှုမှတ်ဆင်ခြင်နေရမည့် တရား ၁၀-ပါးတို့ကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ မှတ်သားဖွယ်ရာ ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ပဗ္ဗတသုတ္တ
ပဗ္ဗတသုတ္တ (၄)-သံ၊၁၊၃၅၅-၆။ သံ၊မြန်၊၁၊၃၄၀။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၂-အဘိသမယသံယုတ္တ၊ နဝမသုတ္တ။ ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ဟိမဝန္တာတောင်၏ အနီး၌ မုန်ညှင်းစေ့မျှရှိသော ကျောက်စရစ်ခဲတို့ကို နှိုင်းယှဉ်ပြီးချထားပါက ကျောက် စရစ်ခဲ(၇)ခဲသည် အနည်းငယ်မျှသာဖြစ်သကဲ့သို့ သတ္တက္ခတ္တုပရမ သောတာပန် အရိယာသာဝက၏ ကုန်ပြီးသောဆင်းရဲအစုကိုထောက်၍ ကျန်ရှိနေသောဆင်းရဲအစုသည် မပြောပဖွယ်ဖြစ်၏၊ သောတာပတ္တိမဂ်ဉာဏ်ကို ထိုးထွင်း၍သိခြင်းသည် သို့ကလောက်အကျိုးကြီး၏၊ သောတာပတ္တိမဂ်ဉာဏ် ဓမ္မစက္ခုကိုရခြင်းသည် သို့ကလောက် အကျိုးများ၏ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၁၊၃၅၆။ သံ၊မြန်၊၁၊၃၄၁။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ... ဒသမသုတ္တ၊ မြတ်စွာဘုရား ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် မုံညှင်းစေ့ (၇)စေ့ခန့်မျှ ကျောက်စရစ်ခဲတို့ကိုထား၍ ဟိမဝန္တာတောင်ကြီး ကုန်ခမ်းသွားရာ၏။ ကုန်ခမ်းသွားသော ဟိမဝန္တာတောင်ကြီးကိုထောက်၍ မုံညှင်းစေ့မျှ ကျောက်စရစ်ခဲ (၇)ခဲသည် မပြောပလောက်သကဲ့သို့ အထက်သုတ်တော်အတိုင်း ဓမ္မစက္ခုကိုရခြင်း အကျိုးကြီးမားပုံကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၁၊၃၅၆-၇။ သံ၊မြန်၊၁၊၃၁-၂။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ... ဧကာဒသမသုတ်၊ ပဌမသုတ်ကဲ့သို့ မြင့်မိုရ်တောင်နှင့် ပဲနောက်စေ့ခန့် ကျောက်စရစ်ခဲ (၇)ခဲကို ပမာထား၍ ဓမ္မစက္ခုသောတာပတ္တိမဂ်ဉာဏ်ကို ရခြင်း၏အကျိုးကြီးမြတ်ပုံကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၁၊၃၈၉-၃၉၀။ သံ၊မြန်၊၁၊၃၇၇။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၄၆-၇။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၄-အမတဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-ပဌမဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် အညတရရဟန်း ၏မေးလျှောက်ချက်အရ-အလျား, အနံ, အမြင့်တစ်ယူဇနာရှိသော အကွဲအပြတ် အပေါက်အခေါင်းမရှိသော ကျောက်တောင်ကြီးကို ယောက်ျားသည် အနှစ်တစ်ရာ, အနှစ်တစ်ရာလွန်သောအခါ၌ ကာသိတိုင်းဖြစ် နူးညံ့သောအဝတ်ဖြင့် တစ်ကြိမ်သာ ပွတ်တိုက်ခဲ့လျှင် ကျောက်တောင်ကြီး ပျောက်ကွယ် ပျက်စီးသွားသကဲ့သို့ ကမ္ဘာကြီးကား ကုန်ဆုံးမသွားရာ။ ကမ္ဘာကြီးသည် သို့ကလောက် ရှည်လျားလှပုံ အလုံးစုံသော သင်္ခါရတို့၌ နိဗ္ဗိန္ဒဉာဏ်, ဝိရာဂဉာဏ်, ဝိမုတ္တိဉာဏ်ဖြစ်အောင် အားထုတ် သင့်ပုံကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ မှတ်သားဖွယ်ရာ ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ပဗ္ဗတရာဇသုတ္တ
ပဗ္ဗတရာဇသုတ္တ-အံ၊၁၊၁၅၀-၁။ အံ၊မြန်၊၁၊၁၆၉-၁၇ဝ။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၃၈။ အံ၊ဋီ၊၂၊၁၂၅။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ တိကနိပါတ ၁-ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၅-စူဠဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ဟိမဝန္တာတောင်မင်းကို အမှီပြု၍ သစ်ပင်ကြီးတို့၏ ကြီးပွားခြင်းသုံးမျိုးကို ပမာထား၍ သဒ္ဓါတရားရှိသော အမျိုးသားအကြီးအကဲကို အမှီပြု၍ အိမ်သူအိမ်သားတို့၏ ကြီးပွားခြင်း သုံးမျိုးတို့ကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ပဗ္ဗတူပမသုတ္တ
ပဗ္ဗတူပမသုတ္တ (၃)-သံ၊၁၊၁၀၁-၃။ သံ၊မြန်၊၁၊၉၈-၁၀၀။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၁၅၃-၄။ သံ၊ဋီ၊၁၊၁၉၉-၂၀၀။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၃-ကောသလသံယုတ္တ၊ ၃-တတိယဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် နေမွန်းတည့်အခါ၌ ရောက်လာသော ကောသလမင်းအား အရပ်လေးမျက်နှာမှ တိမ်တိုက်နှင့် တူသော တောင်ကြီးများ သတ္တဝါအားလုံးတို့ကို ကြိတ်လျက်လာသည့် ပြင်းထန် ကြမ်းကြုတ်သော ဘေးကြီးဖြစ်ပေါ်လာလျှင် တရားကျင့်ခြင်း၊ အညီအမျှကျင့်ခြင်း၊ ကုသိုလ် ကောင်းမှုပြုခြင်းမှတစ်ပါး အခြားပြုဖွယ်များ မရှိတော့သကဲ့သို့ အိုခြင်း, သေခြင်း တရားတို့ နှိပ်စက်လာလျှင်လည်း စစ်အင်္ဂါလေးပါးဖြင့် စစ်ထိုးဖို့ရာမရှိသကဲ့သို့ တရားကျင့်ခြင်း၊ အညီအမျှကျင့်ခြင်း၊ ကုသိုလ်ကောင်းမှုပြုခြင်းမှတစ်ပါး အခြား ပြုဖွယ်များမရှိတော့ပုံကို ဘုရားရှင်အားလျှောက်ထားရာ ဤအတိုင်းပင် ပြုလုပ်ရမည်ဟု ကောသလဘုရင်အား ဘုရားရှင် မိန့်ကြားတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ မှတ်သားဖွယ်ရာ ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
-သံ၊၃၊၄၀၃။ သံ၊မြန်၊၃၊၄၀၉။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၂-သစ္စသံယုတ္တ၊ ၆-အဘိသမယဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် မုံညှင်းစေ့ခန့်ရှိသော ကျောက်စရစ်ခဲ (၇)ခဲတို့ကို ဟိမဝန္တာတောင်မင်း၏အနီး၌ချထားပြီး ယင်းတို့ကို ဟိမဝန္တာတောင်မင်းနှင့် နှိုင်းယှဉ်ပြတော်မူပြီးသောတာပန်ပုဂ္ဂိုလ်၏ ကုန်လွန်ပြီးသောဆင်းရဲဒုက္ခတို့မှာ များပြားလှပြီး ကြွင်းကျန်သော (၇)ဘဝတာ၌ဖြစ်သော ဆင်းရဲဒုက္ခတို့မှာ အနည်းငယ်မျှသာဖြစ်တော့သကဲ့သို့ သစ္စာလေးအင်သိမြင်ရန် အားထုတ်သင့်ပုံကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၃၊၄၀၃-၄။ သံ၊မြန်၊၃၊၄၀၉-၄၁၀။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ... ဒသမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ဟိမဝန္တာတောင်ကြီးသည် မုန်ညင်းစေ့ခန့် ကျောက်စရစ်ခဲ (၇)ခဲတို့ကိုထား၍ ကုန်ခမ်းပျက်စီး သွားသကဲ့သို့ သောတာပတ္တိမဂ်ဉာဏ်နှင့်ပြည့်စုံပြီးသော အရိယာသာဝက၏ ကုန်ပြီးသော ဆင်းရဲဒုက္ခတို့သည် များပြားလှကုန်၏။ ထို့ကြောင့် သစ္စာသိမြင် ကျွတ်တန်း ဝင်အောင် အားထုတ်ကြရမည်ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ပဘင်္ဂုသုတ္တ
ပဘင်္ဂုသုတ္တ-သံ၊၂၊၂၇။ သံ၊မြန်၊၂၊၂၆။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၄၄။ သံ၊ဋီ၊၂၊၂၁၅။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-ခန္ဓသံယုတ္တ၊ ၃-ဘာရဝဂ္ဂ၊ ဧကာဒသမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ခန္ဓာငါးပါးသည် ခဏတိုင်း ခဏတိုင်း ပျက်စီးနေခြင်းသဘောရှိပုံ၊ ခန္ဓာငါးပါး၏ ချုပ်ငြိမ်းရာ, ငြိမ်းအေးရာ, ချုပ်ပျောက်ရာမှန် နိဗ္ဗာန်သည် ပျက်စီးခြင်းသဘောမရှိပုံကို ခန္ဓာတစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ပဘာသုတ္တ
ပဘာသုတ္တ-အံ၊၁၊၄၅၆။ အံ၊မြန်၊၁၊၄၆၈။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၃၉။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ ၃-တတိယပဏ္ဏာသက၊ (၁၅၅-အာဘာဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် လရောင်, နေရောင်, မီးရောင်, ပညာရောင်ဟု အရောင်လေးမျိုးရှိရာ ပညာအလင်းရောင်သည်သာ ကျန် အလင်းရောင်သုံးမျိုးတို့ထက် အမြတ်ဆုံးဖြစ်ပုံကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ မှတ်သားဖွယ်ရာ ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ပမာဒဝိဟာရီသုတ္တ
ပမာဒဝိဟာရီသုတ္တ-သံ၊၂၊၃၀၀။ သံ၊မြန်၊၂၊၂၉၂-၃။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၀။ သံ၊ဋီ၊၂၊၃၀၃။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-သဠာယတနသံယုတ္တ၊ စတုတ္ထသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် အဇ္ဈတ္တိကာယတန ၆-ပါး၊ ဝိညာဏ် ၆-ပါးတို့ဖြင့်သိအပ်သော ဗဟိဒ္ဓါယတန ၆-ပါး ပမာဒဝိဟာရီ, အပ္ပမာဒဝိဟာရီဖြစ်ပုံ အဆင့်ဆင့်ကို တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီဝေဖန်၍ ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ဖွင့်ဆိုချက်များ ပါရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ပရမဋ္ဌကသုတ္တ
ပရမဋ္ဌကသုတ္တ-သုတ္တနိ၊၄၀၃-၄၊ သုတ္တနိ၊မြန်၊၃၈၁-၂။ သုတ္တနိ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၄၄-၆။
ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ သုတ္တနိပါတ, ၄-အဋ္ဌကဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ဆင်ကိုစမ်း၍ ဆင်၏ပုံဟန်ကိုပြောပြ၍ အချင်းချင်းငြင်းခုံကြသော မျက်မမြင်တို့ကဲ့သို့ ဝိမောက္ခန္တိက ဓမ္မကို မသိကြကုန်သော တိတ္ထိယတို့သည် ထိုထိုမိစ္ဆာအယူကို မှားမှားယွင်းယွင်း သုံးသပ်၍ ငြင်းခုံကြကုန်၏-ဟု မိန့်ကြားတော်မူပြီး ဤသုတ်ကို ဟောတော်မူပါသည်။ ဤသုတ်၌ မိစ္ဆာအယူကိုအကြောင်းပြု၍ အညတိတ္ထိယတို့ ငြင်းခုံနေကြပုံ၊ ရဟန္တာ ပုဂ္ဂိုလ်၏သဘာဝကို ဟောတော်မူပါသည်။
အဋ္ဌကထာ၌ ဖွင့်ဆိုချက်များ ပါရှိပါသည်။
-ပရမဋ္ဌကသုတ္တနိဒ္ဒေသ။ မဟာနိ၊၇၈-၉၀။ မဟာနိ၊ဋ္ဌ၊၂၀၇-၂၁၃။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ပရမဿာသပ္ပတ္တသုတ္တ
ပရမဿာသပ္ပတ္တသုတ္တ-သံ၊၂၊၄၄၉။ သံ၊မြန်၊၂၊၄၄၅-၆။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၄-ဇမ္ဗုခါဒကသံယုတ္တ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
ဇမ္ဗုခါဒက၏ မေးလျှောက်ချက်အရ ဖဿာယတန ၆-ပါးတို့၏ သမုဒယ, အတ္ထင်္ဂမ, အဿာဒ, အာဒီနဝ, နိဿရဏကို မှန်ကန်စွာသိမြင်လျှင် အနုပါဒါဝိမုတ္တ ဖြစ်၏၊ ထိုအနုပါဒါဝိမုတ္တသည် ပရမဿာသပ္ပတ္တပေတည်း။ အဋ္ဌင်္ဂိကအရိယမဂ်သည် ပရမဿာသပတ္တ၏ မဂ္ဂ, ပဋိပဒါ, ပရမဿာသသစ္ဆိကိရိယာပေတည်းဟု အရှင်သာရိပုတ္တရာက မဂဓနိုင်ငံ နာလကရွာ၌ ဖြေကြားတော်မူရာ ဇမ္ဗုခါဒကပရိဗိုဇ်က ပရမဿာသပတ္တ၏ မဂ္ဂ, ပဋိပဒါ, ပရမဿာသသစ္ဆိကိရိယာတို့ ကောင်းမွန်လှပါပေ၏။ မမေ့မလျော့ခြင်းငှါ သင့်မြတ်လှပါပေ၏-ဟု လက်ခံလျှောက်ထားသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ပရာဘဝသုတ္တ
ပရာဘဝသုတ္တ (၂)-အံ၊၂၊၄၁၇-၈။ အံ၊မြန်၊၂၊၅၂၈-၉။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ သတ္တကနိပါတ၊ ၃-ဝဇ္ဇိသတ္တကဝဂ္ဂ၊ ဧကာဒသမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ဥပါသကာ၏ ပျက်စီးကြောင်း “ပရာဘဝ”နှင့် ပြည့်စုံကြောင်း “သံဘဝ”တရား (၇)ပါးစီကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
သုတ္တနိ၊၂၉၅-၇။ သုတ္တနိ၊မြန်၊၂၇၈-၂၈၀။ သုတ္တနိ၊ဋ္ဌ၊၁၊၁၄၉-၁၅၆။ ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ သုတ္တနိပါတ၊ ဥရဂဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် အညတရ နတ်သား၏ မေးလျှောက်ချက်အရ-ပျက်စီးဆုတ်ယုတ်ကြောင်း “ပရာဘဝ”တရား ၂၄-ပါးတို့ကို ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ ပရာဘဝသုတ်ဖြစ်ပေါ်လာပုံနှင့် မရေမတွက်နိုင်သော နတ်ဗြဟ္မာများ တရားသိမြင် ကျွတ်တမ်းဝင်ပုံတို့ကို မှတ်သားဖွယ်ရာ ဖွင့်ဆိုချက်များဖြင့် ဖွင့်ဆိုထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ပရာယနသုတ္တ
ပရာယနသုတ္တ-သံ၊၂၊၅၄၂။ သံ၊မြန်၊၂၊၅၃၆။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၉-အသင်္ခတသံယုတ္တ၊ ဒုတိယဝဂ္ဂ၊ တေတ္တိံသမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ရာဂ, ဒေါသ, မောဟတို့ကုန်ရာ နိဗ္ဗာန်သည် ပရာယန၊ ကာယဂတာသတိသည် ပရာယနဂါမိမဂ္ဂ၊ တပည့်သာဝကတို့၏ အကျိုးစီးပွားကိုရှာမှီးသော သနားစောင့်ရှောက် ချီးမြှောက်တတ်သော ဆရာဖြစ်တော်မူသောငါဘုရားသည် သင်တို့အား သနားစောင့်ရှောက် ချီးမြှောက်မှုကိုအကြောင်းပြု၍ ပြုအပ် ပြုသင့် ပြုထိုက်သော တရားစကားဟောပြောမှုကို ပြုတော်မူအပ်ပေပြီ။ ဤသည်တို့ကား ထိုတရားများကို ပွားများအားထုတ်ရာ ရုက္ခမူလ, သုညာဂါရတို့ပေတည်း။ အာရမ္မဏူ, လက္ခဏူ-ဟု ဈာန်တရားတို့ဖြင့် နီဝရဏတို့ကို ရှို့မြိုက်ကြကုန်လော့၊ မမေ့မလျော့ကြကုန်လင့်၊ နောင်အခါမှ နှလုံး မသာမယာ မဖြစ်ကြကုန်လင့်၊ ဤသည်ကား ငါဘုရား၏ သင်တို့အား ဆုံးမသွန်သင် နည်းညွှန်ပြခြင်းပေတည်း-ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ပရိကုပ္ပသုတ္တ
ပရိကုပ္ပသုတ္တ-အံ၊၂၊၁၂၉။ အံ၊မြန်၊၂၊၁၆၁။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၄၆။ အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ပဉ္စကနိပါတ၊ ၃-တတိယပဏ္ဏာသက၊ (၁၃)၃-ဂိလာနဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် အာနန္ဒရိယကံ ထိုက်သူ ငါးယောက်တို့သည် အပါယ်သို့ရောက်မည်၊ ငရဲ၌ဖြစ်မည်၊ အနာဟောင်း အနာဆွေးကဲ့သို့ ပျက်စီးတော့မည်။ ကုစား၍မရနိုင်သောသူတို့ ဖြစ်ကုန်၏ဟု တစ်ယောက်စီ တစ်ယောက်စီခွဲ၍ ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ပရိက္ကမနသုတ္တ
ပရိက္ကမနသုတ္တ-အံ၊၃၊၄၇၃-၂။ အံ၊မြန်၊၃၊၄၆၄။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၃၈။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဒသကနိပါတ၊ ၄-စတုတ္ထပဏ္ဏာသက၊ (၁၇)၂-ဇာဏုဿောဏိဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ဒုစရိုက် ၁၀-ပါးကို နေ့စဉ်ပြုလုပ်နေသူသည် ဆိုင်ရာဒုစရိုက်လုပ်ငန်းတို့မှ ရှောင်ကြဉ်ခြင်းသည် ရှောင်လွှဲမှုဖြစ်ပေ၏-ဟု ဒုစရိုက်တရား တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီခွဲ၍ ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ပရိညသုတ္တ
ပရိညသုတ္တ-သံ၊၂၊၂၂။ သံ၊မြန်၊၂၊၂၂။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၄၄။ သံ၊ဋီ၊၂၊၂၁၄။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-ခန္ဓသံယုတ္တ၊ ၃-ဘာရဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ခန္ဓာငါးပါးသည် “ပရိညေယျ” ပိုင်းခြား၍သိအပ်သောတရား၊ ရာဂ, ဒေါသ, မောဟကုန်ရာ နိဗ္ဗာန်သည် “ပရိညာ”ဖြင့် ပိုင်းခြား၍သိနိုင်သောတရားဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ပရိညာသုတ္တ
ပရိညာသုတ္တ-သံ၊၃၊၂၀၇။ သံ၊မြန်၊၃၊၂၁၂။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၄-ဣန္ဒြိယသံယုတ္တ၊ ၇-ဗောဓိပက္ခိယဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် သဒ္ဓါစသော ဣန္ဒြေငါးပါးတို့ကို ပွားများအပ်၊ ကြိမ်ဖန်များစွာ အလေ့အလာပြုအပ် သည်ရှိသော် အဓွန့်ရှည်လျားသော သံသရာခရီးကို ပိုင်းခြား၍သိခြင်းငှါ ဖြစ်၏ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ပရိညာတသုတ္တ
ပရိညာတသုတ္တ-သံ၊၃၊၁၅၉။ သံ၊မြန်၊၃၊၁၆၄-၅။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၃-သတိပဋ္ဌာနသံယုတ္တ၊ ၄-အနုဿတဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် အာတာပီ, သမ္ပဇာန, သတိရှိလျက် ကာယ (ဝေဒနာ, စိတ္တ, ဓမ္မ)ဟူသော လောက၌ အဘိဇ္ဈာ, ဒေါမနဿကို (တဒင်္ဂ, ဝိက္ခမ္ဘန, သမုစ္ဆေဒပဟာန်တို့ဖြင့်) ပယ်ဖျောက်၍ ကာယ (ဝေဒနာ, စိတ္တ, ဓမ္မ)၌ ကာယ (ဝေဒနာ, စိတ္တ, ဓမ္မ)ဟု ရှုလေ့ရှိသည်ဖြစ်၍ နေသော ရဟန်းအား ကာယ (ဝေဒနာ, စိတ္တ, ဓမ္မ)၌ ကာယ (ဝေဒနာ, စိတ္တ, ဓမ္မ)ဟု ရှုနေသည် ရှိသော် ကာယ (ဝေဒနာ, စိတ္တ, ဓမ္မ)ကို (ဉာတ, တီရဏ, ပဟာန ပရိညာတို့ဖြင့်) ပိုင်းခြား၍သိအပ်ပြီးဖြစ်သောကြောင့် အမတနိဗ္ဗာန်ကို မျက်မှောက်ပြုအပ်၏ဟု သတိပဋ္ဌာန်တစ်ပါးစီရှုပုံကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ပရိညာဒိသုတ္တ
ပရိညာဒိသုတ္တ (၂၅)-အံ၊၁၊၅၈၀။ အံ၊မြန်၊၁၊၅၉၄။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ (၂၈)၈-ရာဂပေယျာလ စတုတ္ထသုတ်မှ တိံသတိမသုတ် (၃+၉=၂၇)
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ရာဂကို ပိုင်းခြား၍ သိခြင်းငှါ, ကုန်ခမ်းစေခြင်းငှါ ပယ်ခြင်းငှါ, ကုန်စေခြင်းငှါ, ပျက်စီးစေခြင်းငှါ တပ်မက်မှုကင်းခြင်းငှါ ချုပ်ငြိမ်းစေခြင်းငှါ စွန့်လွှတ်ခြင်းငှါ, တဖန်စွန့်လွှတ်ခြင်းငှါ သတိပဋ္ဌာန် ၄-ပါး, (သမ္မပ္ပဓာန် ၄-ပါး၊ ဣဒ္ဓိပါဒ် ၄-ပါး)တို့ကို ပွားများအပ်ကုန်၏ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ပရိညေယျသုတ္တ
ပရိညေယျသုတ္တ (၃)-သံ၊၂၊၁၃၀။ သံ၊မြန်၊၂၊၁၂၁။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ (၁၁)၁-အန္တဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ခန္ဓာငါးပါးသည် ပရိညေယျ “ပိုင်းခြား၍သိအပ်သောတရား”၊ ရာဂ, ဒေါသ, မောဟတို့ ကုန်ရာနိဗ္ဗာန်သည် ပရိညာ “ပိုင်းခြား၍သိမှု”၊ ရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်သည် ပရိညာတာဝီ “ပိုင်းခြား၍ သိအပ်ပြီးသူ”ဟု ပရိညေယျ, ပရိညာ, ပရိညာတာဝီ-တို့ကို ခန္ဓာတစ်ပါးစီခွဲခြား၍ ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၂၊၁၅၆။ သံ၊မြန်၊၂၊၁၄၇-၈။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၂-ရာဓသံယုတ္တ၊ ၁-ပဌမဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် အထက်သုတ် အတိုင်း ပရိညေယျ၊ ပရိညာ၊ ပရိညာတာဝီပုဂ္ဂိုလ်တို့ကို အရှင်ရာဓထေရ်အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၃၊၃၈၁-၂။ သံ၊မြန်၊၃၊၃၈၈။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၂-သစ္စသံယုတ္တ၊ ၃-ကောဋိဂါမဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် သစ္စာလေးပါးနှင့် ဒုက္ခအရိယသစ္စာသည် ပရိညေယျ၊ ဒုက္ခသမုဒယအရိယသစ္စာသည် ပဟာတဗ္ဗ, ဒုက္ခနိရောဓအရိယသစ္စာသည် သစ္ဆိကာတဗ္ဗ, ဒုက္ခနိရောဓဂါမိနိပဋိပဒါအရိယသစ္စာသည် ဘာဝေတဗ္ဗ”ဟု ယင်းကိစ္စလေးပါးတို့ကို အားထုတ်ပြုလုပ်ရမည်ဟု ရဟန်းတို့အား သစ္စာတစ်ပါးစီဝေဖန်၍ ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ပရိနိဗ္ဗာနသုတ္တ
ပရိနိဗ္ဗာနသုတ္တ (၂)-သံ၊၁၊၁၅၉-၁၆၁။ သံ၊မြန်၊၁၊၁၅၁-၂။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၂၀၄-၆။ သံ၊ဋီ၊၁၊၂၅၁-၃။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ (၆) ဗြဟ္မသံယုတ္တ၊ ၂-ဒုတိယဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
ဘုရားရှင် မလ္လနိုင်ငံ ကုသိနာရုံမြို့တော်အနီး အင်ကြင်းဥယျာဉ်တော်၌ ပရိနိဗ္ဗာန်ဝင်စံတော်မူချိန်
= ပစ္ဆိမဗုဒ္ဓဝစနကို မိန့်တော်မူပြီး သမာပတ် ၉-ပါးကို အနုလုံ ပဋိလုံ အစဉ်အတိုင်း ဝင်စားပြီး ပဌမဈာန်သမာပတ်မှ စတုတ္ထဈာန်သမာပတ်အထိ အစဉ်အတိုင်း ဝင်စားတော်မူပြီး စတုတ္ထဈာန်မှ ထတော်မူပြီးသည်၏အခြားမဲ့၌ ပရိနိဗ္ဗာန်ဝင်စံတော်မူပါသည်။ ဘုရားရှင် ပရိနိဗ္ဗာန်ဝင်စံတော်မူပြီးနောက်
= သဟမ္ပတိဗြဟ္မာမင်းက “သဗ္ဗေဝ နိက္ခိပိဿန္တိ” အစရှိသော သံဝေဂဂါထာကိုလည်းကောင်း။
= သိကြားနတ်မင်းက “အနိစ္စာဝတ သင်္ခါရာ” အစရှိသော သံဝေဂဂါထာကိုလည်းကောင်း။
= အရှင်အာနန္ဒာမထေရ်က “တဒါ သိယံ” အရှိသော ဂါထာကိုလည်းကောင်း။
= အရှင်အနုရုဒ္ဓါမထေရ်က “နာဟု အဿာသပဿာသော” အစရှိသော ၂-ဂါထာကိုလည်းကောင်း အသီးသီး ရွတ်ဆိုပူဇော်ပုံကို ပြဆိုသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌လည်း မှတ်သားဖွယ်ရာ ဖွင့်ဆိုချက်များ ပါရှိပါသည်။
-အံ၊၃၊၂၄၆။ အံ၊မြန်၊၃၊၂၄၅။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ နဝကနိပါတ၊ ပဌမပဏ္ဏာသက။ ၅-သာမညဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
အရှင်အာနန္ဒာ ဝံသနိုင်ငံ ကောသမ္ဗီမြို့ ဃောသိတာရုံကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် အရှင်ဥဒါယီ၏ မေးလျှောက်ချက်အရ သမာပတ်ရှစ်ပါးနှင့် သညာဝေဒယိတနိရောဓသမာပတ်ကို ဝင်စားခြင်း၊ ပညာဖြင့်သိမြင်၍ အာသဝေါ တရားတို့ ကုန်ခမ်းခြင်းကို “ပရိနိဗ္ဗာနဟု မိန့်ကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ပရိပုစ္ဆိတသုတ္တ
ပရိပုစ္ဆိတသုတ္တ(၂)သံ၊၂၊၁၃၄။ သံ၊မြန်၊၂၊၁၂၅။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-ခန္ဓသံယုတ္တ၊ (၁၂)၂-ဓမ္မကထိကဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ရုပ်, ဝေဒနာ, သညာ, သင်္ခါရ, ဝိညာဏ် ခန္ဓာတစ်ပါးစီ၌ “ငါ၏ဥစ္စာမဟုတ် ငါမဟုတ်၊ ငါ၏ အတ္တမဟုတ်”ဟု မှန်ကန်သောသဘာဝအတိုင်း မှန်ကန်သောပညာဖြင့် သိမြင်ရမည်။ နောက်ဆုံး၌ ရဟန္တာဖြစ်ပုံကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၂၊၁၃၅။ သံ၊မြန်၊၂၊၁၂၆။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ... သတ္တမသုတ်။
အထက်သုတ်ဒေသနာတော်အတိုင်း ခန္ဓာငါးပါးကို ရဟန္တာဖြစ်သည်အထိ ရှုမှတ်ပုံကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ပရိဗ္ဗာဇကသုတ္တ
ပရိဗ္ဗာဇကသုတ္တ (၂)-အံ၊၁၊၁၅၇။ အံ၊မြန်၊၁၊၁၇၆-၇။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ တိကနိပါတ၊ ၂-ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ (၆)၁-ဗြာဟ္မဏဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ရာဂ, ဒေါသ, မောဟတရားဆိုးတို့ လွှမ်းမိုးခံရသော ကုသိုလ်စိတ်ကုန်နေသော တပ်မက်မောသူ, စိတ်ဆိုးနေသူ, တွေဝေနေသူသည်
(က) မိမိ, သူတစ်ပါး နှစ်ဦးသား၏ ပျက်စီးအောင်အားထုတ်သူ။
(ခ) ကာယ, ဝစီ, မနောဒုစရိုက်များကို ပြုလုပ်, ပြောဆို, ကြံစည်သူ၊
(ဂ) မိမိ, သူတစ်ပါး နှစ်ဦးသားတို့၏အကျိုးစီးပွားကို အမှန်အတိုင်းမသိသူ ဖြစ်ပုံ။ ယင်း တရားဆိုးသုံးပါးကို ပယ်စွန့်လိုက်သောအခါ ထိုမလိုလားအပ်သော သဘာဝများ မဖြစ်တော့ခြင်းသည် သန္ဒိဋ္ဌိက, အကာလိက, ဧဟိပဿိက, ဩပနေယျိက, ပစ္စတ္တံ ဝေဒိတဗ္ဗဝိညူဟိ-ဖြစ်ပုံကို ဗြာဟ္မဏလူမျိုး ပရိဗ္ဗာဇကတစ်ဦး၏ မေးလျှောက်ချက်အရ ကဏှပက္ခ, သုက္ကပက္ခအားဖြင့် ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၁၊၃၃၈-၃၄၀။ အံ၊မြန်၊၁၊၃၅၄-၆။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၈၈-၉။ အံ၊ဋီ၊၂၊၂၇၇-၉
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ ၁-ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၃-ဥရုဝေလဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
ဘုရားရှင် မဂဓနိုင်ငံ ရာဇဂြိုဟ်မြို့တော် ဂိဇ္ဈကုဋ်တောင်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ဘုရားရှင်သည် သိပ္ပိနိကာမြစ်အနီး ထင်ရှားကျော်ကြားသော အန္နဘာရ အစရှိသော ပရိဗိုဇ်များနေရာ ပရိဗိုဇ်ကျောင်းသို့ကြွရောက်တော်မူပြီး “အဂ္ဂည, ရတ္တည, ဝံသည, ပေါရာဏိက-ဝိသညူသမဏဗြာဟ္မဏတို့ အပ္ပဋိကုဋ္ဌဖြစ်သော အနဘိဇ္ဈာ, အဗျာပါဒ, သမ္မာသတိ, သမ္မာသမာဓိ-ဟူသော တရားလေးမျိုးတို့ကို ယင်းတရား လေးမျိုးနှင့် ဆန့်ကျင်ဘက်တရားလေးမျိုးရှိသူကို သမဏဗြာဟ္မဏ-ဟူ၍ သတ်မှတ်သော အကြောင်းမရှိပုံ၊ ယင်းတရားလေးပါးတို့ကို ကဲ့ရဲ့တားမြစ်သောသူအား မျက်မှောက်ဘဝမှာပင် အဓမ္မိကဝါဒ, ကဲ့ရဲ့ဖွယ်အရာတို့ရောက်လာပုံ၊ ဥက္ကလာဇနပုဒ်သား မိစ္ဆာအယူ ၃-ပါးရှိသူ ဝဿနှင့်ဘည နှစ်ဦးတို့သည်ပင် သူတစ်ပါးတို့ ကဲ့ရဲ့စွပ်စွဲ ခြင်းမှကြောက်ခြင်းကြောင့် မပယ်ခဲ့ကြပုံကို အကျယ်တဝင့်ချဲ့ဖွင့်၍ ပရိဗိုဇ်တို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ မှတ်သားဖွယ်ရာတို့နှင့်တကွ မိစ္ဆာအယူရှိသူကို ဘုရားရှင်သည်ပင် အယူစွန့်ရန် မဟောနိုင်ပုံတို့ကို အကျယ်ဖွင့်ပြထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ပရိယာယသုတ္တ
ပရိယာယသုတ္တ-သံ၊၃၊၉၅-၈။ သံ၊မြန်၊၃၊၁၀၀-၂။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၀၄-၆။ သံ၊ဋီ၊၂၊၄၄၃-၅။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၂-ဗောဇ္ဈင်္ဂသံယုတ္တ၊ ၆-သောကစ္ဆာဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် သာဝတ္ထိမြို့တွင်းသို့ ဆွမ်းခံမဝင်မီ တိတ္ထိတို့၏ကျောင်းသို့ရောက်လာသော ရဟန်းတော်တို့အား တိတ္ထိတို့က “ပညာယ ဒုဗ္ဗလီကရဏ၊ စိတ္တဿ ဥပက္ကိလေသဖြစ်သော နီဝရဏတရားငါးပါးကိုပယ်စွန့်ရန် ဗောဇ္ဈင်ခုနစ်ပါးကို မှန်ကန်စွာ ပွားများရန် တပည့်တို့အား ဟောကြားပုံ၊ ရဟန်းဂေါတမနှင့်မိမိတို့ ဓမ္မဒေသနာ အနုသာသနီ ထူးခြားကွဲလွဲမှုမရှိ တူနေကြကြောင်း ပြောကြသည်ကို ရဟန်းတော်များ က မနှစ်သက်သော်လည်း မနှစ်သက် မတားမြစ်ကြပြီး ပြန်လာကြကာ အကြောင်းစုံကို ဘုရားရှင်အား လျှောက်ထားကြပါသည်။
ဘုရားရှင်က “နီဝရဏ ၁၀-ပါး၊ ဗောဇ္ဈင် ၁၄-ပါးရှိပုံကို မေးမြန်းလျှင်ဘုရားရှင်, ဘုရားရှင်၏တပည့် ဘုရားရှင်ထံမှ ကြားနားဖူးသည့်ပုဂ္ဂိုလ်မှတစ်ပါး ကျန်ပုဂ္ဂိုလ်တို့ ပြည့်ပြည့်စုံစုံ မဖြေနိုင်ပုံကို မိန့်ကြားတော်မူပြီး နီဝရဏတရား ၁၀-ပါး၊ ဗောဇ္ဈင် ၁၄-ပါးရှိပုံအကျယ်ကို ရဟန်းတို့အား ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ မှတ်သားဖွယ် အကျယ်ဖွင့်ဆိုချက်များ ရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ပရိယေသနာသုတ္တ
ပရိယေသနာသုတ္တ-အံ၊၁၊၅၇ဝ-၁။ အံ၊မြန်၊၁၊၅၈၄။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ (၂၆) ၆-အဘိညာဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် အနရိယပရိယေသနာ ၄-မျိုးနှင့် အရိယပရိယေသနာ ၄-မျိုးတို့ကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ပရိဝီမံသနသုတ္တ
ပရိဝီမံသနသုတ္တ-သံ၊၁၊၃၀၈-၃၁၁။ သံ၊မြန်၊၁၊၂၉၅-၈။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၇၁-၅။ သံ၊ဋီ၊၂၊၉၀-၆။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-နိဒါနသံယုတ္တ၊ ၆-ဒုက္ခဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ဘုရားရှင်က ရဟန်းတော်များအား “ဇရာ မရဏမှစ၍ အဝိဇ္ဇာတိုင်အောင် “သဗ္ဗသော သမ္မာ ဒုက္ခက္ခယ”ဖြစ်သည်အထိ စုံစမ်းဆင်ခြင်ပုံ-တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ၏ အကြောင်းနှင့်တကွ သစ္စာအမြင်အထိ စုံစမ်းသိမြင်ပုံ၊ ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ ဓမ္မများ ချုပ်ပျောက်ပုံကိုလည်းကောင်း, ရဟန္တာဖြစ်သည်အထိ စုံစမ်းဆင်ခြင်ပုံ၊ ရဟန္တာဖြစ်သည့်အခါ ဝေဒနာခံစားမှုနှင့်ဆက်စပ်၍ ပုထုဇဉ်ပုဂ္ဂိုလ်ကဲ့သို့မဟုတ်ပဲ ဖြစ်ပေါ်လာသောဝေဒနာကို ရှုမြင်ပုံ၊ ရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်၏ ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ်အဖြစ် ရပ်ပုံတို့ကို ရဟန်းတို့အား ဖြေဆိုစေ၍ ဤအတိုင်းသာဖြစ်ပုံ၊ အခြားသဘာဝအားဖြင့် မဖြစ်ပုံ၊ ငါ့အား ယုံကြည်ကြ၊ နှလုံးသွင်းကြ၊ ယုံမှားသံသယ ဝိစိကိစ္ဆာကင်းပျောက်စေကြ၊ ဟောတော်မူအပ်သော ဤဒေသနာတော်သည် ဝဋ်ဒုက္ခအားလုံး၏ အဆုံးဖြစ်ပုံကို အကျယ်အားဖြင့် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ မှတ်သားဖွယ်ရာများကို အကျယ်တဝင့် ဖွင့်ဆိုထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ပရိသဝဂ္ဂ
ပရိသဝဂ္ဂ (၁၁)-အံ၊၁၊၇၀-၅။ အံ၊မြန်၊၁၊၈၃-၉။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၄၅-၅၀။ အံ၊ဋီ၊၂၊၃၉-၄၄။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဒုကနိပါတ၊ ၁-ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၅-(ပဉ္စမ)ပရိသဝဂ္ဂ၊ ဥတ္တာနသုတ်အစရှိသော သုတ်တော် ၁၀-သုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ပရိသတ်နှင့်ဆက်စပ်၍-(က) ဥတ္တာန, ဂမ္ဘီရ၊ (ခ) ဝဂ္ဂ, သမဂ္ဂ၊ (ဂ) အနဂ္ဂဝတီ, အဂ္ဂဝတီ၊ (ဃ) အနရိယ, အရိယ၊ (င) ပရိသာကသဋ, ပရိသမဏ္ဍ၊ (စ) ဩက္ကာစိတ ဝိနီတ နော ပရိပုစ္ဆာဝိနီတာ, ပရိပုစ္ဆာဝိနီတ နော ဩက္ကာစိတဝိနီတာ၊ (ဆ) အာမိသဂရု, သဒ္ဓမ္မဂရု၊ (ဇ) ဝိသမာ, သမာ၊ (ဈ) အဓမ္မိကာ, ဓမ္မိကာ၊ (ည) အဓမ္မဝါဒနီ, ဓမ္မဝါဒီနီ-ဟု ပရိသတ်အမျိုးအစားအုပ်စု (၁၀)မျိုးတို့ကို တစ်မျိုးစီ တစ်မျိုးစီ အကျယ်ဝေဖန်၍ ရဟန်းတို့အား ဟောတော်မူသည့်ဝဂ်။ သုတ်ပေါင်း ၁၀-သုတ် ရှိပါသည်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ မှတ်သားဖွယ်ရာ ဖွင့်ဆိုချက်များ ရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ပရိသာသုတ္တ
ပရိသာသုတ္တ (၄)-အံ၊၁၊၂၄၅-၆။ အံ၊မြန်၊၁၊၂၆၃-၄။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၂၂-၃။ အံ၊ဋီ၊၂၊၁၉၃-၅
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ တိကနိပါတ၊ ၂-ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ (၁၀)၅-လောဏက ပလ္လဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် အဂ္ဂဝတီ, ဝဂ္ဂ, သမဂ္ဂ-ဟူသော ပရိသတ်သုံးမျိုးကို အကျယ်ဝေဖန်တော်မူ၍ ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ မှတ်သားဖွယ်ရာ ဖွင့်ဆိုချက်များ ရှိပါသည်။
-အံ၊၁၊၂၈၉။ အံ၊မြန်၊၁၊၃၀၆။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၄၂။ အံ၊ဋီ၊၂၊၂၁၆။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ တိကနိပါတ၊ ၃-တတိယပဏ္ဏာသက၊ (၁၄)၄-ယောဓာဇီဝဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် (၁) ဩက္ကာစိတဝိနီတာ၊ (၂) ပရိပုစ္ဆာဝိနီတာ၊ (၃) ယာဝတာ (ယာဝတဇ္ဈာ) ဝိနီတာ-ဟူသော ပရိသတ်သုံးမျိုးရှိပုံကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၁၊၅၄၇-၈။ အံ၊မြန်၊၁၊၅၆၃။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၈၉။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ ၅-ပဉ္စမပဏ္ဏာသက၊ (၂၂)၂-ပရိသသောဘနဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ပရိသဒူသကပုဂ္ဂိုလ် ၄-မျိုးနှင့် ပရိသသောဘနပုဂ္ဂိုလ် ၄-မျိုးတို့၏ အရည်အချင်း (ဂုဏ်)တို့ကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၃၊၁၂၇-၈။ အံ၊မြန်၊၃၊၁၂၈-၉။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၄၆-၇။
-အံ၊ဋီ၊၃၊၂၅၀-၁။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ အဋ္ဌကနိပါတ၊ ၂-ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ (၇)၂-ဘူမိစာလဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ပရိသတ်(၈)မျိုးနှင့် ပရိသတ်များသို့ ချဉ်းကပ်တော်မူ၍ တရားဟောတော်မူပုံကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် အကျယ်အားဖြင့် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
(မဟာမြတ်မုနိ ရုပ်ပွားတော်မြတ် သမိုင်းကြောင်းဖြစ်သည်။)
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ မှတ်သားဖွယ်ရာ ဖွင့်ဆိုချက်များ ရှိပါသည်။ အဝိညာတဒေသ၌ တရားဟောတော်မူခြင်းသည် ထိုပုဂ္ဂိုလ်တို့ ဝါသနာဖြစ်စေရန် ဟောတော်မူကြောင်း ဖွင့်ဆိုထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ပရိသုဒ္ဓသုတ္တ
ပရိသုဒ္ဓသုတ္တ (၂)-သံ၊၃၊၁၂။ သံ၊မြန်၊၃၊၁၄။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-မဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၂-ဝိဟာရဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် မဖြစ်ကုန်သေးသော ပရိသုဒ္ဓ ပရိယောဒါတ, အနင်္ဂဏ, ဝိဂတူပက္ကိလေသ ဖြစ်ကုန်သော (အဋ္ဌင်္ဂိကအရိယမဂ္ဂ ဓမ္မတို့သည် အရဟံဂုဏ်ရှင် သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဂုဏ်ရှင် ဘုရားရှင် ဖြစ်ပွင့်တော်မူရာအခါကို ကြဉ်ထား၍ မဖြစ်ပေါ်ကုန်ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၃၊၁၃။ သံ၊မြန်၊၃၊၁၄။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သတ္တမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် မဖြစ်ကုန်သေးသော ပရိသုဒ္ဓ၊ ဝိဂတူပက္ကိလေသဖြစ်ကုန်သော (အဋ္ဌင်္ဂိက အရိယမဂ္ဂ)ဓမ္မတို့သည် သဗ္ဗညုဘုရားရှင်၏ သာသနာတော်မှတစ်ပါးသော သာသနာတော်၌ မဖြစ်(မရှိ)ကုန်ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ပရိဟာနသုတ္တ
ပရိဟာနသုတ္တ (၄)-သံ၊၃၊၁၅၀။ သံ၊မြန်၊၃၊၁၅၅။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၆၀။ သံ၊ဋီ၊၂၊၄၈၃။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၃-သတိပဋ္ဌာနသံယုတ္တ၊ ၃-သီလဋ္ဌိတိဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
မဂဓနိုင်ငံ ပါဋလိပုတ်မြို့ ကုက္ကုဋာရာမ၌ အရှင်အာနန္ဒာနှင့် အရှင်ဘဒ္ဒထေရ်တို့ သီတင်းသုံးတော်မူကြစဉ် အရှင်ဘဒ္ဒထေရ်၏ မေးလျှောက်မှုကြောင့် “သတိပဋ္ဌာန် လေးပါးကို ဘာဝိတ, ဗဟုလီကတဖြစ်အောင် မပွားများခြင်းကြောင့် “သဒ္ဓမ္မပရိဟာန” ဖြစ်ပုံ၊ ပွားများခြင်းကြောင့် “သဒ္ဓမ္မအပရိဟာန ဖြစ်ပုံ၊ သတိပဋ္ဌာန်လေးပါး ပွားများပုံကို အရှင်အာနန္ဒာထေရ် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ပုဂ္ဂလပရိဟာနဖြစ်ပုံ၊ ဘုရားရှင် သက်တော်ထင်ရှား တည်ရှိနေတော်မူသော်လည်း သတိပဋ္ဌာန်လေးပါးတို့ကို မပွားများလျှင် “သဒ္ဓမ္မ အန္တရဓာန” ဖြစ်ပုံကို ဖွင့်ပြထားပါသည်။
-အံ၊၃၊၁၄။ အံ၊မြန်၊၃၊၁၄၉။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၅၂။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ အဋ္ဌကနိပါတ၊ ၂-ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ (၈) ၃-ယမကဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် သေက္ခရဟန်း၏ ဆုတ်ယုတ်ကြောင်းတရား ၈-မျိုးနှင့် မဆုတ်ယုတ်ကြောင်းတရား ၈-မျိုးတို့ကို ကဏှပက္ခ, သုက္ကပက္ခဒေသနာတော်ဖြင့် ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၃၊၃၃၇-၃၄၀။ အံ၊မြန်၊၃၊၃၃၆-၈။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဒသကနိပါတ၊ ၂-ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ (၆) ၁-သမစိတ္တဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ အရှင်သာရိပုတ္တရာ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ပရိဟာနဓမ္မပုဂ္ဂိုလ်နှင့် အပရိဟာနဓမ္မပုဂ္ဂိုလ်တို့ကို အကျယ်အားဖြင့် ရဟန်းတို့အား အရှင်သာရိပုတ္တရာ ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-ဣတိဝုတ်၊၂၄၃-၄။ ဣတိဝုတ်၊မြန်၊၂၂၈။ ဣတိဝုတ်၊ဋ္ဌ၊၂၃၄-၆။ -ခုဒ္ဒကနိကာယ။ ဣတိဝုတ္တက၊၃။တိကနိပါတ၊ ၃-တတိယဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
သေခရဟန်း၏ ဆုတ်ယုတ်ကြောင်းတရား ၃-ပါးနှင့် မဆုတ်ယုတ်ကြောင်း တရား ၃-ပါးတို့ကို ဘုရားရှင်ထံတော်မှ နာယူခဲ့ရကြောင်းကို ခုဇ္ဇုတ္တရာက သာမာဝတီ အမှူးရှိသော မိဖုရားငါးရာတို့အား ဝံသနိုင်ငံ ကောသမ္ဗီမြို့ ဥတေနမင်းနန်းတော်၌ ဟောပြသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ မှတ်သားဖွယ်ရာအကျယ် ဖွင့်ဆိုချက်များ ပါရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ပရိဟာနဓမ္မသုတ္တ
ပရိဟာနဓမ္မသုတ္တ (၃)-သံ၊၂၊၂၉၉-၃၀၀။ သံ၊မြန်၊၂၊၂၉၁-၂။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၀။ သံ၊ဋီ၊၂၊၃၀၃။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-သဠာယတနသံယုတ္တ၊ (၁၀) ၅-သဠဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ်-အဇ္ဈတ္တိကာယတနခြောက်ပါးတို့၌ ဗဟိဒ္ဓါယတနခြောက်ပါးတို့ ပေါင်းဆုံ မှုနှင့်ဆက်စပ်၍ ပရိဟာနဓမ္မခြောက်ပါး၊ အပရိဟာနဓမ္မခြောက်ပါး၊ အဘိဘာယန ခြောက်ပါးတို့ကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ပုဂ္ဂလာဓိဋ္ဌာနဖြင့် ဓမ္မကိုဟောတော်မူပုံနှင့် ဖွင့်ဆို ချက်များ ရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ပရိဟာနိသုတ္တ
ပရိဟာနိသုတ္တ (၃)-အံ၊၁၊၄၆၁-၂။ အံ၊မြန်၊၁၊၄၅၄။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၄၁။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ ၄-စတုတ္ထပဏ္ဏာသက၊ (၁၆) ၁-ဣန္ဒြိယဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ ရာဂဝေပုလ္လတ္တ၊ ဒေါသ ဝေပုလ္လတ္တ၊ မောဟဝေပုလ္လတ္တ၊ ဂမ္ဘီရဌာနာဌာနတို့၌ ပညာမျက်စိ မဖြစ်မှုဟူသော တရားလေးပါး မိမိသန္တာန်၌ ရှုမြင်နေလျှင် ထိုဘိက္ခု၊ ဘိက္ခုနီသည် ကုသိုလ်တရား တို့မှဆုတ်ယုတ်၊ မိမိကိုဆုံးဖြတ်နိုင်ပုံနှင့် ရာဂတနုတ္တ၊ ဒေါသတနုတ္တ၊ မောဟတနုတ္တ၊ ဂမ္ဘီရဌာနာဌာနတို့၌ ပညာမျက်စိဖြစ်နေမှုဟူသော တရားလေးပါးတို့ မိမိသန္တာန်၌ ရှုမြင်နေသော ဘိက္ခု ဘိက္ခုနီသည် ကုသိုလ်တရားတို့မှ မဆုတ်ယုတ်တော့ဟု ဆုံးဖြတ်နိုင်ပုံ၊ ပရိဟာနဓမ္မ၊ အပရိဟာနဓမ္မတို့ကို ဘုရားရှင်ဟောတော်မူကြောင်း ရဟန်းတော်တို့အား အရှင်သာရိပုတ္တရာ ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ ပညာစက္ခုအရ ဥဂ္ဂဟ ပရိပုစ္ဆာပညာနှင့် သမ္မသနပ္ပဋိဝေဓ ပညာစက္ခုတို့နှင့်တကွ ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
-အံ၊၂၊၄၁၅။ အံ၊မြန်၊၂၊၅၂၅-၆။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၆၁။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ သတ္တကနိပါတ၊ ၃-ဝဇ္ဇိသတ္တကဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ်-ကမ္မာရာမတာ၊ ဘဿရာမတာ၊ နိဒ္ဒါရာမတာ၊ သင်္ဂဏိကာရာမတာ၊ ဣန္ဒြိယေသုအဂုတ္တဒွါရတာ၊ သံဃကရဏီယ ထေရကိစ္စတို့၌ ကိုယ်တိုင် အားထုတ် ခြင်းဟူသော သေခပရိဟာနဓမ္မ ခုနစ်ပါးနှင့် သုက္ကပက္ခ သေခအပရိဟာနဓမ္မ ခုနစ်ပါးတို့ကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
-အံ၊၂၊၄၁၆။ အံ၊မြန်၊၂၊၅၂၆-၇၊ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၆၂။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ သတ္တကနိပါတ၊ ၃-ဝဇ္ဇီသတ္တကဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ်-ဘိက္ခုဒဿနဟာပန၊ သဒ္ဓမ္မဿဝနဟာပန၊ အဓိသီလ အသိက္ခန၊ ထေရ နဝ မဇ္ဈိမ ရဟန်းတို့အပေါ်၌ အပ္ပသာဒဗဟုလ၊ ဥပါရမ္ဘစိတ္တ၊ ရန္ဓာဂဝေသီစိတ္တတို့ဖြင့် ဓမ္မကိုနာယူခြင်း၊ ဗုဒ္ဓမြတ်စွာသာသနာတော်ပြင်ပ၌ အလှူခံပုဂ္ဂိုလ်ကိုရှာမှီးခြင်း၊ ထို၌ ကောင်းမှုပြုခြင်းဟူသော ဥပါသကာအဖြစ်မှ ဆုတ်ယုတ်နိုင်သောတရား ခုနစ်ပါးနှင့် ဥပါသကာအဖြစ်မှ မဆုတ်ယုတ်နိုင်သော တရားခုနစ်ပါးတို့ကို ကဏှပက္ခ, သုက္ကပက္ခနည်းဖြင့် ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ပရောသဟဿသုတ္တ
ပရောသဟဿသုတ္တ-သံ၊၁၊၁၉၃-၅။ သံ၊မြန်၊၁၊၁၈၁-၃။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၂၅၅-၆။ သံ၊ဋီ၊၁၊၁၉၁-၂။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၈-ဝင်္ဂီသသံယုတ္တ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ ၁၂၅၀ သော ရဟန်းတော်များ ဘုရားရှင်ဟောကြားတော်မူအပ်သော နိဗ္ဗာနပဋိသံယုတ္တ ဓမ္မကထာကို စိတ်ပါလက်ပါ၊ စိတ်ဝင်တစား ရိုသေစွာနာယူနေကြသော ရဟန်းတော်များကိုအကြောင်းပြု၍ ဉာဏ်၌ ရုတ်တရက်ထင်ပေါ်လာသော လေးဂါထာတို့နှင့် အရှင်ဝင်္ဂီသထေရ်၏ ပဋိဘာနသမ္ပတ္တိဂုဏ်ရည်ကို ရဟန်းတို့အား သိစေတော်လိုသဖြင့် ဘုရားရှင်၏ မိန့်ကြားတော်မူချက်အရ အတိုင်းထက်အလွန် သဒ္ဓါတရားဖြစ်ပေါ် လာပြီး ဘုရားရှင်၏ဂုဏ်တော်များကို နောက်ထပ်လေးဂါထာတို့ဖြင့် ရွတ်ဆိုလျှောက်ထားပုံကို ပြဆိုသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ပရံမရဏသုတ္တ
ပရံမရဏသုတ္တ-သံ၊၁၊၄၂၁-၂။ သံ၊မြန်၊၁၊၄၁၀-၁။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၈၅။ သံ၊ဋီ၊၂၊၁၆၉-၁၇ဝ။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၅-ကဿပသံယုတ္တ၊ ဒွါဒသမသုတ်။
ကာသိနိုင်ငံ ဗာရာဏသီမြို့တော်အနီး ဣသိပတန မိဂဒါယ၌ အရှင်သာရိပုတ္တရာနှင့် အရှင်မဟာကဿပထေရ်တို့ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် “ဟောတိ တထာ ဂတော ပရံ မရဏာ အစရှိသော မိစ္ဆာဝါဒလေးချက်တို့ ‘န အတ္ထသံဟိတ၊ နာဒိ ဗြဟ္မစရိယက၊ န နိဗ္ဗိဒါယ၊ န ဝိရာဂါယ၊ န နိရောဓာယ၊ န ဥပသမာယ၊ န အဘိညာယ၊ န သမ္ဗောဓာယ၊ န နိဗ္ဗာနာယဖြစ်ခြင်းကြောင့် ဘုရားရှင် ဖြေကြားတော် မမူပုံ၊ သစ္စာလေးပါးတရားတော်တို့ အတ္ထသံဟိတ၊ အာဒိဗြဟ္မစရိယက၊ နိဗ္ဗိဒါယ၊ ဝိရာဂါယ၊ နိရောဓာယ၊ ဥပသမာယ အဘိညာယ၊ သမ္ဗောဓာယ၊ နိဗ္ဗာနာယ ဖြစ်ခြင်းကြောင့် ဘုရားရှင် မိန့်ဆိုဟောကြားတော်မူပုံကို အရှင်သာရိပုတ္တရာထေရ်၏ မေးလျှောက်ချက်အရ အရှင်မဟာကဿပထေရ် ဖြေကြားတော်မူပုံကို ပြဆိုသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ပလောကသုတ္တ
ပလောကသုတ္တ-အံ၊၁၊၁၅၉-၁၆၀။ အံ၊မြန်၊၁၊၁၇၈-၉။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၄၁-၂။ အံ၊ဋီ၊၂၊၁၂၈-၉။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ တိကနိပါတ၊ ၂-ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ (၆) ၁-ဗြဟ္မဏဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် အညတရ ဗြာဟ္မဏမဟာသာလ၏လျှောက်ထားချက်အရ အဓမ္မရာဂရတ္တ၊ ဝိသမလောဘာဘိဘူတ၊ မိစ္ဆာဓမ္မပရေတ တရားသုံးပါးရှိသူတို့ အချင်းချင်း သတ်ဖြတ်ခြင်း၊ မိုးမမှန်ခြင်း၊ ယက္ခဘေးတို့ကြောင့် လူများလျော့နည်းခြင်း၊ ရွာ, နိဂုံး မြို့ဇနပုဒ်များ ပျက်စီးပုံကို ဘုရားရှင်က ဖြေကြားတော်မူခြင်းကြောင့် အညတရ ဗြာဟ္မဏမဟာသာလ ဥပါသကာအဖြစ်ခံယူပုံကို ပြဆိုသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ မှတ်သားဖွယ်ဖွင့်ဆိုချက်များပါရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ပလောကဓမ္မသုတ္တ
ပလောကဓမ္မသုတ္တ-သံ၊၂၊၂၅၉။ သံ၊မြန်၊၂၊၂၂။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၅။ သံ၊ဋီ၊၂၊၂၉၅။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂ၊ ၁-သဠာယတနသံယုတ္တ၊ (၉) ၄-ဆန္နဝဂ္ဂ၊ ပထမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် အရှင်အာနန္ဒာ၏ မေးလျှောက်ထားချက်အရ လောကဟူသည် အရိယ ဝိနယ၌ ပလောကဓမ္မဖြစ်ပုံ၊ ပလောကဓမ္မဟူသည် ဒွါရခြောက်ပါး၊ အာရုံခြောက်ပါး၊ ဝိညာဏ်ခြောက်ပါး၊ ဖဿခြောက်ပါး၊ ဖဿခြောက်ပါးကြောင့်ဖြစ်သော သုံးမျိုးစီသော ဝေဒနာတရားတို့ဖြစ်ပုံကို ဘုရားရှင်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ဤသုတ်ဝယ် အနိစ္စလက္ခဏာကို ဟောတော်မူပုံ၊ ဗျဘိစာရအားဖြင့် ကျန်လက္ခဏာတို့ကိုလည်း ဟောကြားတော်မူရာရောက်ပုံကို ဖွင့်ပြ ထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ပဝါရဏာသုတ္တ
ပဝါရဏာသုတ္တ-သံ၊၁၊၁၉၂-၃။ သံ၊မြန်၊၁၊၁၈၀-၁။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၂၅၃-၅။ သံ၊ဋီ၊၁၊၂၈၉-၂၉၁။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂ၊ ၈-ဝင်္ဂီသသံယုတ္တ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ပုဗ္ဗာရုံကျောင်း မိဂါရမာတုပါသာဒ အဗ္ဘောကာသ၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ဘုရားရှင်က တုဏှီဘူတ ထိုင်နေကြသော ရဟန်းတော်များအား မိမိ၏တစ်စုံတစ်ခုသော ကိုယ်မှု, နှုတ်မှု ကဲ့ရဲ့ပြစ်တင်ဖွယ် ရှိလျှင် ပြစ်တင်ကဲ့ရဲ့ နိုင်ကြောင်း ဖိတ်ကြားတော်မူခြင်းကို အရှင်သာရိပုတ္တရာထေရ်က တစ်စုံတစ်ခုကဲ့ရဲ့ပြစ်တင်စရာ မရှိပုံနှင့် ဘုရားရှင်၏ကျေးဇူးဂုဏ်တော်တို့ကို အကျယ် တဝင့် ချီးကျူးလျှောက်ထားပြီး ဘုရားရှင်နည်းတူ ဖိတ်ကြားပါသည်။ ဘုရားရှင်က အရှင်သာရိပုတ္တရာ၏ ကဲ့ရဲ့ပြစ်တင်ဖွယ် ကိုယ်မှု နှုတ်မှုမရှိပုံကို မိန့်ကြားတော်မူပြီး မဟာ ပည၊ ပုထုပည၊ ဟာသပည၊ ဇဝနပည၊ တိက္ခပည၊ နိဗ္ဗေဓိကပည၊ အနုတ္တရ ဓမ္မစက္ကအနုပဝတ္တိတဂုဏ်ပုဒ်တို့ကို ချီးကျူးမိန့်တော်မူပါသည်။ စည်းဝေးနေသော ရဟန်းတော်ငါးရာ၏ ကဲ့ရဲ့ပြစ်တင်ဖွယ်ရှိက ကဲ့ရဲ့ပြစ်တင်ပါရန် လျှောက်ထားသည့်အခါ ဘုရားရှင်က ဤရဟန်းတော်ငါးရာတွင် တေဝိဇ္ဇပတ္တရဟန်း ခြောက်ကျိပ်၊ ဆဠာဘိညရဟန်းတော် ခြောက်ကျိပ်၊ ဥဘတောဘာဂဝိမုတ္တ ရဟန်းတော် ခြောက်ကျိပ်နှင့် အခြားရဟန်းတော်များ၊ ပညာဝိမုတ္တပုဂ္ဂိုလ်များဖြစ်ပုံကို မိန့်ကြားတော်မူပါသည်။ ထိုအခါ အရှင်ဝင်္ဂီသထေရ်က ဘုရားရှင်, ရဟန်းတော်ငါးရာတို့၏ ဂုဏ်ပုဒ်များကို စကြာမင်းနှင့် အမတ်ပရိသတ်အသွင် ဥပမာတင်၍ လေးဂါထာတို့ဖြင့် ချီးကျူးလျှောက်ထားပုံကို ပြဆိုသည့်သုတ်။
ဤသုတ်တော်၌ ဘုရားရှင်နှင့် ရဟန်းတော်ငါးရာတို့ အချင်းချင်း ဝိသုဒ္ဓိ ပဝါရဏာပြုပုံကို ပြဆိုထားပါသည်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ပဝါရဏာအကြောင်း၊ စကြာမင်းကျင့်ဝတ် ၁၀ ပါး/ ၁၂-ပါး ခမည်းတော်၏ စကြာရတနာကို သားတော်မင်းက ဆက်၍လည်စေပုံ အစရှိသော မှတ်သားဖွယ်များကို ဖွင့်ပြထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ပဝိဝေကသုတ္တ
ပဝိဝေကသုတ္တ-အံ၊၁၊၂၄၂-၄။ အံ၊မြန်၊၁၊၂၆၀-၂။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၂၁-၂။ အံ၊ဋီ၊၂၊၁၉၂-၃။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ တိကနိပါတ၊ ၂-ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ (၁၀) ၅-လောဏကပလ္လဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် အညတိတ္ထိယ ပရိဗ္ဗာဇကတို့၏ စီဝရပဝိဝေက (၁၃)မျိုး၊ ပိဏ္ဍပါတ ပဝိဝေက (၁၀)မျိုး၊ သေနာသနပဝိဝေက (၇)မျိုးတို့ကို မိန့်ကြားတော်မူပြီး လယ်သမား၏ အဂ္ဂပတ္တ၊ သာရပ္ပတ္တ၊ သုဒ္ဓ၊ သာရပတိဋ္ဌိတဖြစ်အောင် စပါးလုပ်ငန်းဆောင်ရွက်ပုံကို ဥပမာထား၍ သာသနာတော်၌ အဂ္ဂပတ္တ၊ သာရပ္ပတ္တ၊ သုဒ္ဓ၊ သာရေပတိဋ္ဌိတဖြစ်သော သီလဝါ၊ သမ္မာဒိဋ္ဌိက၊ ခီဏာသဝ-ဟူသော သာသနပဝိဝေကသုံးပါးတို့ အကျယ်ကို ရဟန်းတော်တို့အား ဘုရားရှင်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ မှတ်သားဖွယ်ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ပသန္နစိတ္တသုတ္တ
ပသန္နစိတ္တသုတ္တ-ဣတိဝုတ်၊၂၀၄-၅။ ဣတိဝုတ်၊မြန်၊၁၈၅-၈။ ဣတိဝုတ်၊ဋ္ဌ၊၅၀။
-ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ ဣတိဝုတ္တက၊ ၁-ဧကကနိပါတ၊ ၃-တတိယဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
(ရတနတ္တယသဒ္ဓါ, ကမ္မဖလသဒ္ဓါ-ဟူသော) ကြည်လင်သောစိတ်ဖြင့် ကွယ်လွန်သောပုဂ္ဂိုလ်တို့ သုဂတိဘဝကိုရောက်နိုင်ပုံကို ရဟန်းတော်တို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်တရားတော်ကို ကြားနာရပါကြောင်း ခုဇ္ဇုတ္တရာက သာမာဝတီ အမှူးရှိသော မိဖုရားတို့အား ဝံသနိုင်ငံ၊ ကောသမ္ဗီမြို့ ဥတေနမင်းနန်းတော်၌ ဟောကြားပုံကို ပြဆိုသည့်သုတ်။
ဤဒေသနာ၏ မူရင်းပါဠိတော်ကို (အံ၊၁၊၈)၌ ဘုရားရှင် ဟောတော်မူပါသည်။ (နေတ္တိ၊၁၁၈)၌လည်း ပါရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ပသယှသုတ္တ
ပသယှသုတ္တ-သံ၊၂၊၄၄၃။ သံ၊မြန်၊၂၊၄၃၉။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၂၆။ သံ၊ဋီ၊၂၊၃၆၅။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၃-မာတုဂါသံယုတ္တ၊ ၃-ဗလဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် လင်ယောက်ျားကို အနိုင် ယူနိုင်သော မာတုဂါမ၏ အားငါးမျိုးကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ပသာဒကရဓမ္မဝဂ္ဂ
ပသာဒကရဓမ္မဝဂ္ဂ (၁၆)-အံ၊၁၊၄၀။ အံ၊မြန်၊၁၊၄၉။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဧကကနိပါတ၊ ၁၇-ခုမြောက်ဝဂ္ဂ။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် လာဘ်ရခြင်း၏ မုချ အကြောင်းဖြစ်သောတရား (၁၆)မျိုးကို
၁။ အာရညိကတ္တသုတ်
၂။ ပိဏ္ဍပါတိကတ္တသုတ်
၃။ ပံသုကူလိကတ္တသုတ်
၄။ တေစီဝရိကတ္တသုတ်
၅။ ဓမ္မကထိကတ္တသုတ်
၆။ ဝိနယဓရတ္တသုတ်
၇။ ဗာဟုသစ္စသုတ်
၈။ ထာဝရေယျသုတ်
၉။ အာကပ္ပသမ္ပဒါသုတ်
၁၀။ ပရိဝါရသမ္ပဒါသုတ်
၁၁။ မဟာပရိဝါရတာသုတ်
၁၂။ ကောလပုတ္တိသုတ်
၁၃။ ဝဏ္ဏပေါက္ခရတာသုတ်
၁၄။ ကလျာဏဝါက္ကရတာသုတ်
၁၅။ အပ္ပိစ္ဆတာသုတ်
၁၆။ အပ္ပါဗာဓသုတ်-အားဖြင့် (၁၆)သုတ်အဖြစ်ဖြင့် ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်များကို ပြဆိုသည့်ဝဂ္ဂ။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ပဿဒ္ဓိသုတ္တ
ပဿဒ္ဓိသုတ္တ-အံ၊၃၊၂၄၈။ အံ၊မြန်၊၃၊၂၄၈။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ နဝကနိပါတ၊ ၂-ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ (၆) ၁-ခေမဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
ဝံသနိုင်ငံ ကောသမ္ဗီမြို့ ဃောသိတာရုံကျောင်းတော်၌ အရှင်အာနန္ဒာနှင့် အရှင်ဥဒါယီထေရ်တို့ သီတင်းသုံးတော်မူနေကြစဉ် အရှင်အာနန္ဒာထေရ်က “သမာပတ်ရှစ်ပါးနှင့် အရဟတ္တဖိုလ်ဉာဏ်ကို ရရှိပြီးသောပုဂ္ဂိုလ်”ကို “ပဿဒ္ဓိပုဂ္ဂိုလ်”ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူကြောင်း ဟောပြသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ပဟာနသုတ္တ
ပဟာနသုတ္တ (၄)-သံ၊၂၊၂၄၈။ သံ၊မြန်၊၂၊၂၃၉-၄၀။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၅။ သံ၊ဋီ၊၂၊၂၈၆။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-သဠာယတနသံယုတ္တ၊ ၃-သဗ္ဗဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် အဇ္ဈတ္တိကာယတန ခြောက်ပါး၊ ဗဟိဒ္ဓါယတန ခြောက်ပါး၊ ဝိညာဏ် ခြောက်ပါး၊ သမ္ဖဿ ခြောက်ပါး၊ ဝေဒနာ ၁၈-ပါးဟူသော အလုံးစုံကို ပယ်စွန့်ခြင်းငှာ တရားတော်ကို ဟောတော်မူပေအံ့ဟု အာယတနတစ်မျိုးစီ အသီးသီးကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
-သံ၊၂၊၄၀၇-၈။ သံ၊မြန်၊၂၊၄၀၂-၃။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၁၅-၆။ သံ၊ဋီ၊၂၊၃၅၄-၅။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၂-ဝေဒနာသံယုတ္တ၊ ၁-သဂါထာဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် သုခဝေဒနာ၌ ရာဂါနုသယ၊ ဒုက္ခဝေဒနာ၌ ပဋိဃာနုသယ၊ အဒုက္ခမသုခဝေဒနာ၌ အဝိဇ္ဇာနုသယကို ပယ်ပြီးသောပုဂ္ဂိုလ်ကို နိရာနုသယ၊ သမ္မဒ္ဒသ၊ အစ္ဆေစ္ဆိတဏှံ၊ ဝိဝတ္တယိသံယောဇန၊ သမ္မာမာနာဘိသမယ၊ အန္တမကာသိဒုက္ခဿ-ဟု ခေါ်ဆိုထိုက်၏။ မဟာခီဏသဝ ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
-သံ၊၃၊၁၁၇။ သံ၊မြန်၊၃၊၁၂၂။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၂-ဗောဇ္ဈင်္ဂသံယုတ္တ၊ ၈-နိရောဓဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ပဟာနသညာနှင့်တကွ ဖြစ်သော ဗောဇ္ဈင်ခုနစ်ပါးကို ပွားများအပ်၊ ကြိမ်ဖန်များစွာ အလေ့အလာပြုအပ်သည် ရှိသော် အရဟတ္တဖိုလ်၊ အနာဂါမိဖိုလ် တစ်မျိုးမျိုးကိုရနိုင်ပုံ၊ မဟာအတ္ထ, မဟာယောဂက္ခေမ, မဟာသံဝေဂ, မဟာဖာသုဝိဟာရအကျိုးငှာ ဖြစ်နိုင်ပုံကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၂၊၄၀၁။ အံ၊မြန်၊၂၊၅၀၇။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ သတ္တကနိပါတ၊ ၁-ဓနဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် အနုသယ၊ ပဋိဃ၊ ဒိဋ္ဌိ၊ ဝိစိကိစ္ဆာ၊ မာန၊ ဘဝရာဂ၊ အဝိဇ္ဇာ-ဟူသော သံယောဇဉ်ခုနစ်ပါးတို့ကို အကြွင်းမဲ့ ပယ်အပ်ပြီးသောပုဂ္ဂိုလ်ကို အစ္ဆေစ္ဆိတဏှံ၊ ဝိဝတ္တယိသံယောဇန၊ သမ္မာမာနာဘိသမယ၊ အန္တမကာသိဒုက္ခဿ-ဟု ခေါ်ဆိုထိုက်ပုံကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ပဟာရာဒသုတ္တ
ပဟာရာဒသုတ္တ-အံ၊၃၊၃၈-၄၄။ အံ၊မြန်၊၃၊၄၀-၄၄။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၁၇-၂၂၃။ အံ၊ဋီ၊၃၊၂၂-၂၃၁။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ အဋ္ဌကနိပါတ၊ ၁-ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၂-မဟာဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
ဘုရားရှင် ၁၂-ဝါမြောက် ဝေရဉ္ဇာမြို့ နဠေရုတမာပင်ရင်း၌ သီတင်းသုံး နေတော်မူစဉ် ပဟာရာဒအသုရာ ပရိသတ်နှင့်ရောက်ရှိလာပြီး ဘုရားရှင်အား ဖူးမြော် နေစဉ် ဘုရားရှင်၏မေးတော်မူချက်အရ ပဟာရာဒအသုရာက မဟာသမုဒ္ဒရာ၏အံ့ဖွယ်ရှစ်ပါးကိုလျှောက်ထားပါသည်။ ပဟာရာဒအသူရာ၏ မေးလျှောက်ချက်အရ ဘုရားရှင်က ဗုဒ္ဓမြတ်စွာသာသနာတော်၏အံ့ဖွယ်ရှစ်ပါးကို ဟောတော်မူပါသည်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ လောကတည်ရှိနေပုံ အလုံးစုံကို ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ပဟီနသုတ္တ
ပဟီနသုတ္တ-အံ၊၂၊၃၈၂။ အံ၊မြန်၊၂၊၄၁၈။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဆက္ကနိပါတ၊ ၂-ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ ၁၀-သီတိဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် သောတာပန် အရိယာ ပုဂ္ဂိုလ်သည် သက္ကာယဒိဋ္ဌိ၊ ဝိစိကိစ္ဆာ၊ သီလဗ္ဗတပရာမာသ၊ အပါယဂမနီယဖြစ်သော ရာဂ၊ ဒေါသ၊ မောဟတရားခြောက်ပါးကို ပယ်ပြီးပုံကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ပါကတိန္ဒြိယသုတ္တ
ပါကတိန္ဒြိယသုတ္တ-သံ၊၁၊၂၀၅။ သံ၊မြန်၊၁၊၁၉၁-၂။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၉-ဝနသံယုတ္တ၊ တေရသမသုတ်။
ဘုရားရှင် သာဝတ္ထိမြို့ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် တောအုပ်တစ်ခုအတွင်း၌ ဥဒ္ဓတ၊ ဥန္နဠ၊ စပလ၊ မုခရ၊ ဝိကိဏ္ဏဝါစာ၊ မုဋ္ဌဿတိ၊ အသမ္ပဇာန၊ အသမာဟိတ၊ ဝိဗ္ဘန္တစိတ္တ၊ ပါကကိန္ဒြိယ ဖြစ်၍နေကြသော ရဟန်းတို့အား ရှေးရဟန်းတော်တို့နှင့် နှိုင်းယှဉ်၍ ယခု ရဟန်းတို့နှင့်ကွာခြားပုံကို သံဝေဂရစေရန် တောစောင့်နတ်တို့က ငါးဂါထာဖြင့် ရဟန်းတို့အား လျှောက်ထားသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ပါစီနနိန္နသုတ္တ
ပါစီနနိန္နသုတ္တ (၂၄)-သံ၊၃၊၃၀-၁။ သံ၊မြန်၊၁၊၃၃-၄။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-မဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၆-ဂင်္ဂါပေယျာလဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်မှ ပဉ္စမသုတ်အထိ ငါးသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ဂင်္ဂါ၊ ယမုနာ၊ အစိရဝတီ၊ သရဘူ၊ မဟီ-ဟူသော အသီးအသီး မြစ်တစ်စင်းစီ တစ်စင်းစီတို့သည် ပါစီနနိန္ဒ၊ ပါစီနပေါဏ၊ ပါစီနပဗ္ဘာရဖြစ်ကုန်သကဲ့သို့ ထို့အတူ အဋ္ဌင်္ဂီကအရိယမဂ် အသီးအသီး တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီကို ဝိဝေကနိဿိတ၊ ဝိရာဂနိဿိတ၊ နိရောဓနိဿိတ၊ ဝေါဿဂ္ဂ ပရိဏာမီဖြစ်အောင် ပွားများလျှင် နိဗ္ဗာနနိန္န၊ နိဗ္ဗာနပေါဏ၊ နိဗ္ဗာနပဗ္ဘာရဖြစ်၏ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင်ဟောတေယ်မူသည့်သုတ်။
ဆဋ္ဌသုတ်။
မြစ်ကြီးငါးစင်းလုံးသည် ပါစီနနိန္န၊ ပါစီနပေါဏ၊ ပါစီနပဗ္ဘာရဖြစ်သကဲ့သို့၊ ထို့အတူ အဋ္ဌင်္ဂီကအရိယမဂ်ကို အထက်သုတ်တော်များ၌ ဟောတော်မူခဲ့သည့် အတိုင်း ပွားများလျှင် နိဗ္ဗာနနိန္န၊ နိဗ္ဗာနပေါဏ၊ နိဗ္ဗာနပဗ္ဘာရဖြစ်၏ဟု မြစ်ငါးစင်းလုံးကို တပေါင်းတည်းပြု၍ ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၃၊၃၂-၃။ သံ၊မြန်၊၃၊၃၅-၆။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ၂-ဒုတိယဂင်္ဂါပေယျာလဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်မှ ဆဋ္ဌသုတ်အထိ ခြောက်သုတ်။
အထက်သုတ်တော်များအတိုင်း မြစ်ကြီးငါးစင်း အသီးအသီး တစ်စင်းစီ တစ်စင်းစီ ငါးစင်းလုံးပေါင်း၍ တစ်ကြိမ် အဋ္ဌင်္ဂိကအရိယမဂ္ဂ တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီကို အသီးအသီး ရာဂဝိနယပရိဂေါသာန၊ ဒေါသဝိနယပရိယောသာန၊ မောဟဝိနယ ပရိယောသာန၊ ဘာဝိတ၊ ဗဟုလီကရဏဖြစ်အောင် ပွားများလျှင် နိဗ္ဗာနိန္န၊ နိဗ္ဗာနပေါဏ၊ နိဗ္ဗာနပဗ္ဘာရဖြစ်၏ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင်ဟောတော်မူသည့်သုတ်များ။
-သံ၊၃၊၃၄-၅။ သံ၊မြန်၊၃၊၃၇-၈။ -သံယုတ္တနိကာယ ... တေရသမသုတ်မှ အဋ္ဌာရသမသုတ်အထိ ခြောက်သုတ်။
အထက်သုတ်တော်များအတိုင်း အဋ္ဌင်္ဂိကအရိယမဂ် တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီကို အသီးအသီး အမတောဂဓ၊ အမတပရာယန၊ အမပရိယောသာနဘာဝိတ၊ ဗဟုလီကတဖြစ်အောင် ပွားများလျှင် နိဗ္ဗာနနိန္ဒ၊ နိဗ္ဗာနပေါဏ၊ နိဗ္ဗာနပဗ္ဘာရဖြစ်၏ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင်ဟောတော်မူသည့်သုတ်များ။
-သံ၊၃၊၃၆-၇။ သံ၊မြန်၊၃၊၃၉။ ။
-သံယုတ္တနိကာယ -၂၅ သုတ်မှ ၃၀ သုတ်အထိ ခြောက်သုတ်။
အထက်သုတ်တော်များအတိုင်း အဋ္ဌင်္ဂိကအရိယမဂ်ကို နိဗ္ဗာနနိန္ဒ၊ နိဗ္ဗာန ပေါဏ၊ နိဗ္ဗာနပဗ္ဘာရဘာဝိတ၊ ဗဟုလီကတဖြစ်အောင် တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ အသီး အသီး ပွားများလျှင် နိဗ္ဗာနနိန္ဒ၊ နိဗ္ဗာနပေါဏ၊ နိဗ္ဗာနပဗ္ဘာရဖြစ်၏ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင်ဟောတော်မူသည့်သုတ်များ။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ပါစီနာဒိသုတ္တ
ပါစီနာဒိသုတ္တ (၄၈)-သံ၊၃၊၂၁၀။ သံ၊မြန်၊၃၊၂၁၅-၆။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၄-ဣန္ဒြိယသံယုတ္တ၊ ၈-ဂင်္ဂါပေယျာလဝဂ္ဂ၊ ပထမသုတ်မှ ဒွါဒသမသုတ်အထိ ၁၂ သုတ်။
အထက်သုတ်တော်များအတိုင်း မြစ်ကြီးငါးစင်း ပမာသွင်းချက် သဒ္ဓါ၊ ဝီရိယ၊ သတိ၊ သမာဓိ၊ ပညာဟူသော ဣန္ဒြေငါးပါးပွားများပုံကို နိဗ္ဗာန်အထွတ်တင်၍ ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသောသုတ်များ။
-သံ၊၃၊၂၁၂။ သံ၊မြန်၊၃၊၂၁၆-၇။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ၁၃-ဂင်္ဂါပေယျာလဝဂ္ဂ၊ ၁မှ ၁၂ အထိ ၁၂သုတ်။
အထက်သုတ်တော်များအတိုင်း ဣန္ဒြေငါးပါးကိုပင် ရာဂဝိနယပရိယောသာန စသည်ဖြစ်အောင် ပွားများပုံကို နိဗ္ဗာန်အထွတ်တင်၍ ဟောတော်မူသည့်သုတ်များ။
-သံ၊၃၊၂၁၄၊ သံ၊မြန်၊၃၊၂၁၈။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၅-သမ္မပ္ပဓာနသံယုတ္တ၊ ၁-ဂင်္ဂါပေယျာလဝဂ္ဂ၊ ၁-မှ ၁၂-အထိ ၁၂-သုတ်။
အထက်သုတ်တော်များအတိုင်း သမ္မပ္ပဓာန်လေးပါး ပွားများပုံကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၃၊၂၂၀။ သံ၊မြန်၊၃၊၂၂၂။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၆-ဗလသံယုတ္တ၊ ၆-ဂင်္ဂါပေယျာလဝဂ္ဂ၊ ၁မှ ၁၂ အထိ ၁၂သုတ်။
အထက်သုတ်တော်များအတိုင်း ဗိုလ်ငါးပါး ပွားများပုံကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ပါဋလိဂါမိယသုတ္တ
ပါဋလိဂါမိယသုတ္တ-ဥဒါန၊၁၈၃-၈။ ဥဒါန၊မြန်၊၁၆၆-၁၇၁။ ဥဒါန၊ဋ္ဌ၊၃၆၇-၃၈၂။ ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ ဥဒါန၊ ၈-ပါဋလိဂါမိယဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
-ဝိ၊၃၊၃၂၁-၅။ ဝိ၊မြန်၊၃၊၃၂၂-၇။ ဝိ၊၃၊၃၇၇-၈။ -ခုဒ္ဒကနိကာယ။ ဝိနယ၊ မဟာဝဂ္ဂ၊ ၆-ဘေသဇ္ဇက္ခန္ဓက၊ ပါဋလိဂါမဝတ္ထု။
-ဒီ၊၂၊၇၁-၆။ ဒီ၊၂၊မြန်၊၈၃-၈။ ဒီ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၂၈-၁၃၂။
-ဒီဃနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂ၊ ၃-မဟာပရိနိဗ္ဗာနသုတ္တ။
ဘုရားရှင် မဂဓနိုင်ငံ ပါဋလိဂါမ အာဝသထာဂါရ၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ပါဋလိရွာသား ဥပါသကာများအား “ဒုဿီလအာဒီနဝငါးပါး၊ သီလဝန္တာနိသံသ ငါးပါးအစရှိသော များစွာသော ဓမ္မကထာကိုဟောတော်မူပုံ၊ အာဝသထာဂါရ၌ သီတင်းသုံးတော်မူပုံ၊ ပါဋလိဂါမ၌ နတ်တို့နေရာယူနေကြပုံ၊ သုနိဓ, ဝဿကာရတို့ ပါဋလိဂါမ တည်ဆောက်ခြင်း၏ရည်ရွယ်ချက်၊ ဘုရားအမှူးရှိသော သံဃာတော်အား ဆွမ်းလှူဒါန်းပုံ ဆွမ်းအနုမောဒနာ သုံးဂါထာ၊ ရဟန်းသံဃာတော်နှင့်တကွ ဘုရားရှင် တန်ခိုးတော်ဖြင့် ဂင်္ဂါမြစ်ကိုကူးကြွတော်မူပုံ၊ ဥဒါနဂါထာ ကျူးရင့်တော်မူပုံကို ပြဆို ထားပါသည်။
အဋ္ဌကထာ၌ မှတ်သားဖွယ်ဖွင့်ဆိုချက်များကို စုံစုံလင်လင်ဖွင့်ပြထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ပါဋလိယသုတ္တ
ပါဋလိယသုတ္တ-သံ၊၂၊၅၂၀-၅၃၄။ သံ၊မြန်၊၂၊၅၁၃-၅၂၆။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၄၆-၇။ သံ၊ဋီ၊၂၊၃၈၄-၅။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၈-ဂါမဏိသံယုတ္တ၊ တေရသမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောလိယမြို့ ဥတ္တရအမည်ရှိသော ကောလိယနိဂုံး၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ပါဋလိယရွာသူကြီး၏ မေးလျှောက်ချက်အရ မြတ်စွာဘုရားသည် “မာယာ”ကို သိသော်လည်း “မာယာဝီ”ပုဂ္ဂိုလ် မဟုတ်ပုံကို ပါဋလိယရွာသူကြီး သိနိုင်လောက်သော မျက်မြင်ဥပမာဖြင့် ရှင်းလင်းမိန့်ကြားတော်မူပြီး “မြတ်စွာဘုရားသည် မာယာကိုလည်းကောင်း၊ မာယာ၏အကျိုးကိုလည်းကောင်း၊ မာယာဝီပုဂ္ဂိုလ်၏ အပါယ ဒုဂ္ဂတိ ဝိနိပါတနိရယ-ဟူသောအကျိုးလည်းကောင်းသိတော်မူပုံ၊ ဒုစရိုက် ၁၀ ပါးကို ပြုလုပ်၊ ပြောဆို၊ ကြံစည်သူများသည် ကွယ်လွန်ပြီးသည်၏အခြားမဲ့၌ အပါယ၊ ဒုဂ္ဂတိ၊ ဝိနိပါတ၊ နိရယ၌သာဖြစ်ရပုံကိုလည်း သိတော်မူပုံကို မိန့်ကြားတော်မူပါသည်။
မင်း နှစ်သက်ကျေနပ်သော ပါဏာတိပါတ၊ အဒိန္နာဒါန၊ ကာမေသုမိစ္ဆာစာရကို ပြုလုပ်သောသူသည် မင်းကဲ့သို့ စည်းစိမ်ချမ်းသာခံစားရပုံ၊ မနှစ်သက်သော ယင်း ဒုစရိုက်သုံးမျိုးကို ပြုလုပ်သောပုဂ္ဂိုလ်သည် ကွပ်မျက်ခံရပုံကို မြင်ဖူး၊ ကြားဖူးခြင်း ရှိ, မရှိ မေးတော်မူပြီး ယင်းဒုစရိုက်သုံးမျိုးကို ပြုလုပ်သောသူတို့သည် မျက်မှောက် ဘဝ၌သာလျှင် ဒုက္ခ၊ ဒေါမနဿကိုခံစားရ၏ဟုအယူရှိသော သမဏ၊ ဗြာဟ္မဏတို့၏စကား မမှန်ကန်ပုံ၊ ဒုဿီလ၊ မိစ္ဆာပဋိပန္န၊ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိကဖြစ်ပုံ ကြည်ညိုရန်သင့် မသင့် တစ်မျိုးစီ တစ်မျိုးစီမေးမြန်း၍ မိန့်ကြားတော်မူပါသည်။
ပါဋလိယရွာသူကြီးက မိမိ၏အာဝါသထာဂါရ၌တည်းခိုကြသော သမဏ၊ ဗြဟ္မဏတို့၏ မိန့်ကြားခဲ့သော အယူဝါဒများကိုလျှောက်ထားပြီး ယင်းဝါဒများ၌ ယုံမှား တွေးတောမှုဖြစ်ခဲ့ပါကြောင်း၊ ထိုယုံမှားတွေးတောမှုကို ပယ်စွန့်နိုင်ရန် ဓမ္မကိုဟောတော်မူပါရန် လျှောက်ထားပါသည်။
ဓမ္မသမာဓိ၊ စိတ္တသမာဓိရနိုင်သော ကျင့်စဉ်ပဋိပဒါကို ဟောတော်မူပါသည်။ ယင်းကျင့်စဉ်များအတိုင်း ကျင့်သုံးလျှင် ဓမ္မသမာဓိ၊ စိတ္တသမာဓိကိုရရှိပြီး မိစ္ဆာအယူ ယုံမှားတွေးတောမှုကို ပယ်ဖျောက်နိုင်ပုံ သမ္မာအယူဖြစ်ပုံကို အကျယ်တဝင့် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ မှတ်သားဖွယ်ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ပါဋိဘောဂသုတ္တ
ပါဋိဘောဂသုတ္တ-အံ၊၁၊၄၉၁။ အံ၊မြန်၊၁၊၅၀၆။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၅၈။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ ၄-စတုတ္ထပဏ္ဏာသက၊ (၁၉) ၄-ဗြာဟ္မဏဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
(အဘိက၊၃၃၂-၌လည်း ဟောတော်မူပါသည်။)ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ဇရာ၊ ဗျာဓိ၊ မရဏ၊ မိမိ၏ ပါပကမ္မတို့နှင့်ဆပ်စပ်၍ ယင်းသဘာဝဓမ္မတို့ မဖြစ်နိုင်အောင် အာမခံနိုင်သူ သမဏ၊ ဗြဟ္မာဏ၊ ဒေဝ၊ မာရ၊ ဗြဟ္မာ တစ်စုံတစ်ယောက်မျှမရှိပုံကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ပါဏသုတ္တ
ပါဏသုတ္တ (၂)-သံ၊၃၊၇၀။ သံ၊မြန်၊၃၊၇၄။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၂-ဗောဇ္ဈင်္ဂသံယုတ္တ၊ ၂-ဂိလာနဝဂ္ဂ၊ ပထမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် သတ္တဝါအားလုံးတို့ သွား၊ ရပ်၊ ထိုင်၊ လျောင်း ဣရိယာပုထ်လေးမျိုးကို မြေကြီးကိုမှီ၍ မြေကြီး၌တည်၍ ပြုကြကုန်သကဲ့သို့ ထို့အတူ ရဟန်းတော်သည် သီလကိုအမှီပြု၍ သီလ၌တည်၍ ဝိဝေကနိဿိတ၊ ဝိရာဂနိဿိတ၊ နိရောဓနိဿိတ၊ ဝေါဿဂ္ဂပရိဏာမီဖြစ်အောင် ဗောဇ္ဈင် ခုနစ်ပါးကို ပွားများရမည်၊ ကြိမ်ဖန်များစွာ အလေ့အလာပြုရမည်ဟု ဗောဇ္ဈင် တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီပွားများပုံကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၃၊၃၈၆။ သံ၊မြန်၊၃၊၃၉၂-၃။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၂-သစ္စသံယုတ္တ၊ ၄-သီသပါနဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ဇမ္ဗူဒိပ်၌ရှိသော မြက်၊ သစ်သား၊ သစ်ခက်၊ သစ်ရွက်တို့ကိုစုပုံ၍ တံစို့ပြုလုပ်ပြီးလျှင် မဟာသမုဒ္ဒရာ၌ ကြီးသောသတ္တဝါတို့ကို ကြီးသောတံစို့၊ အလတ်စားသတ္တဝါတို့ကို အလတ်စားတံစို့၊ အငယ်စားသတ္တဝါတို့ကို အငယ်စားတံစို့၌ ထိုးသီသော်လည်း ကြီးသောသတ္တဝါတို့ မကုန်နိုင်၊ ဤဇမ္ဗူဒိပ်၌ မြက်၊ သစ်သား၊ သစ်ခက်၊ သစ်ရွက်တို့သာကုန်နိုင်ရာ၏။ အတ္တဘော သေးငယ်သောကြောင့် တံစို့ဖြင့်သီ၍မရသော သေးငယ်သောသတ္တဝါတို့ များစွာရှိကုန်ရာ၏။ ဤအတူ အပါယ်သတ္တဝါတို့ များစွာရှိကုန်၏။
အပါယ်မှလွတ်ပြီးသော အရိယာမဂ်ဉာဏ်နှင့်ပြည့်စုံသော အရိယာပုဂ္ဂိုလ်သည် သစ္စာလေးတန်ကို အမှန်အတိုင်းသိပေ၏။ ထို့ကြောင့် သင်တို့သည် သစ္စာသိမြင် ကျွတ်တမ်းဝင်အောင် ကျင့်ကြရမည်ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ပါဏာတိပါတသုတ္တ
ပါဏာတိပါတသုတ္တ (၂)-သံ၊၃၊၄၀၆။ သံ၊မြန်၊၃၊၄၁၃။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၂-သစ္စသံယုတ္တ၊ ၈-ဒုတိယအာမကဓညပေယျာလဝဂ္ဂ၊ ပထမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် မဟာပထဝီမြေကြီးကို ထောက်လျှင် ငါဘုရားလက်သည်းခွံပေါ်၌ရှိသော မြေမှုံ့သည် မပြောပဖွယ် အနည်း ငယ်မျှသာဖြစ်သကဲ့သို့၊ ထို့အတူ ပါဏာတိပါတမှရှောင်ကြဉ်သော သတ္တဝါတို့သည် အနည်းငယ်မျှသာဖြစ်ကုန်၏။ မရှောင်ကြဉ်သောသတ္တဝါတို့သည် အလွန်များလှပေကုန်၏ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၁၊၃၉၅။ အံ၊မြန်၊၁၊၄၀၉။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ ၂-ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ (၉) ၄-မစလဝဂ္ဂ၊ ပထမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ပါဏာတိပါတီ၊ အဒိန္ဒာဒါယီ၊ ကာမေသုမိစ္ဆာစာရီ၊ မုသာဝါဒီ-ဟူသော တရားလေးပါးနှင့်ပြည့်သောပုဂ္ဂိုလ်သည် ငရဲ၌ပစ်ချလိုက်သကဲ့သို့ ငရဲ၌ဖြစ်ရ၏။
ယင်းတရားလေးပါးမှ ရှောင်ကြဉ်သောပုဂ္ဂိုလ်သည် နတ်ပြည်၌ ပစ်ချလိုက် သကဲ့သို့ နတ်ပြည်၌ဖြစ်ရ၏ဟု ကဏှပက္ခ, သုက္ကပက္ခဒေသနာတော်နည်းဖြင့် ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ပါဏာတိပါတီသုတ္တ
ပါဏာတိပါတီသုတ္တ (၃)-အံ၊၁၊၅၄၉။ အံ၊မြန်၊၁၊၅၆၄။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ ၅-ပဉ္စမပဏ္ဏာသက၊ (၂၂) ၂-ပရိသသောဘနဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ပါဏာတိပါတီ၊ အဒိန္နာဒါယီ၊ ကာမေသုမိစ္ဆာစာရီ၊ မုသာဝါဒီပုဂ္ဂိုလ်များ ကွယ်လွန်လျှင် ငရဲသို့ရောက်ကြပုံ၊ ယင်းဒုစရိုက်လေးပါးမှ ရှောင်ကြဉ်သောပုဂ္ဂိုလ်များကွယ်လွန်လျှင် နတ်ပြည်သို့ရောက်ပုံကို ကဏှပက္ခ, သုက္ကပက္ခ ဒေသနာတော်နည်းဖြင့် ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၁၊၅၅၁။ အံ၊မြန်၊၁၊၅၆၇။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ (၂၃) ၃-ဒုစ္စရိတဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် အထက်သုတ်ဒေသနာတော်အတိုင်း ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၁၊၅၇၆။ အံ၊မြန်၊၁၊၅၈၉။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ (၂၅) ၇-ကမ္မပထဝဂ္ဂ၊ ပထမသုတ်။
သူတစ်ပါးအသက်ကိုသတ်သူ၊ သူတစ်ပါးအသက်ကိုသတ်ခြင်း၌ ဆောက်တည် (ပြုလုပ်)စေသူ၊ နှစ်သက်ကျေနပ်သူ၊ ပါဏာတိပါတ၏အကျိုးကို ချီးမွမ်းသူတို့သည် ကွယ်လွန်ပြီးနောက် ငရဲသို့ရောက်ကြရပုံ၊ ယင်းသဘာဝဓမ္မတို့မှ ရှောင်ကြဉ်သော ပုဂ္ဂိုလ်တို့ ကွယ်လွန်ပြီးနောက် နတ်ပြည်သို့ရောက်ကြပုံကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ပါတာလသုတ္တ
ပါတာလသုတ္တ-သံ၊၂၊၄၀၈-၉။ သံ၊မြန်၊၂၊၄၀၃-၄။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၁၆-၇။ သံ၊ဋီ၊၂၊၃၅၅။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၂-ဝေဒနာသံယုတ္တ၊ ၁-သဂါထာဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် သာရီရိကဒုက္ခဝေဒနာ ခံစားနေရသော အဿုတဝန္တပုထုဇဉ်ပုဂ္ဂိုလ်နှင့် သုတဝန္တအရိယသာဝကတို့ ခြားနား ချက်ကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ မှတ်သားဖွယ်ရာ ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ပါတိမောက္ခဋ္ဌပနသုတ္တ
ပါတိမောက္ခဋ္ဌပနသုတ္တ-အံ၊၃၊၃၁၂။ အံ၊မြန်၊၃၊၃၁၀-၁။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၀၉-၃၁၀။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဒသကနိပါတ၊ ၁-ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၄-ဥပါလိဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် ပါတိမောက်ပြခြင်းကို တန့်ရပ်ထားခြင်း အကြောင်းဆယ်မျိုးတို့ကို အရှင်ဥပါလိထေရ်၏ မေးလျှောက် ချက်အရ ဘုရားရှင်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ ဖွင့်ဆိုချက်အနည်းငယ်ရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ပါတိမောက္ခသံဝရသုတ္တ
ပါတိမောက္ခသံဝရသုတ္တ-သံ၊၃၊၁၆၃-၄။ သံ၊မြန်၊၃၊၁၆၉-၁၇ဝ။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၆၂-၃။ သံ၊ဋီ၊၂၊၄၈၄-၆။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၃-သတိပဋ္ဌာနသံယုတ္တ၊ ၅-အမတဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ပါတိမောက္ခသံဝရ သီလ၌ တည်လျက် သတိပဋ္ဌာန်လေးပါးကို ပွားများရမည်ဟုမိန့်တော်မူပြီး သတိပဋ္ဌာန်လေးပါး ပွားများပုံကို မေးလျှောက်လာသော အညတရရဟန်းအား ဟောကြားတော်မူပါသည်။ ဟောတော်မူသည့်အတိုင်း ကျင့်သုံးခြင်းကြောင့် အညတရရဟန်း ရဟန္တာ ဖြစ်ပုံကို ဘုရားရှင်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ မှတ်သားဖွယ် ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ပါတုဘာဝသုတ္တ
ပါတုဘာဝသုတ္တ-အံ၊၃၊၃၈၄။ အံ၊မြန်၊၃၊၃၈၄။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၄၁။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဆက္ကနိပါတ၊ ၂-ဒုတိယပဏ္ဏာသက ၁၀-အာနိသံသဝဂ္ဂ၊ ပထမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ စ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ဒုလ္လဘတရား ခြောက်ပါးကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ပါထိကသုတ္တ
ပါထိကသုတ္တ-ဒီ၊၃၊၁-၂၉။ ဒီ၊မြန်၊၃၊၁-၂၈။ ဒီ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁-၁၅။ ဒီ၊ဋီ၊၃၊၁-၁၃။
-ဒီဃနိကာယ၊ ပါထိကဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
ဘုရားရှင် မလ္လနိုင်ငံ မလ္လာမင်းတို့၏နိဂုံးဖြစ်သော အနုပိယနိဂုံး၌ သီတင်းသုံး နေတော်မူစဉ်-ဘဂ္ဂဝပရိဗိုဇ်အာရာမ်၌ ဘဂ္ဂဝပရိဗိုဇ်၏ လျှောက်ထားချက်အရ
၁။ သုနက္ခတ္တဝတ္ထု သုံးမျိုးနှင့် သုနက္ခတ္တသာသနာမှထွက်သွားပုံ
၂။ ကောရက္ခတ္တိယဝတ္ထု
၃။ အစေလကဠာရ မဋ္ဋကဝတ္ထု
၄။ အစေလပါထိကပုတ္တဝတ္ထု
၅။ ဣဒ္ဓိပါဋိဟာရိယကထာ
၆။ အဂ္ဂပညတ္တိကထာ သုဘဝိမောက္ခကို သာသနာတော်မှ တစ်ပါးသောအယူရှိသူတို့ ပြည့်စုံစွာမနေနိုင်ပုံကို ဘဂ္ဂပပရိဗိုဇ်အား ဘုရားရှင်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ မှတ်သားဖွယ်ဖွင့်ဆိုချက်များ များစွာပါရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ပါထေယျသုတ္တ
ပါထေယျသုတ္တ-သံ၊၁၊၄၁။ သံ၊မြန်၊၁၊၄၁။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၉၄။ သံ၊ဋီ၊၁၊၁၄၀။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-ဒေဝတာသံယုတ္တ၊ ၈-ဆေတွာဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်ဝယ် သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် အညတရနတ်သား၏ မေးလျှောက်ထားချက်အရ
၁။ သံသရာခရီး (ကြီးကျယ်သောကန္တာရခရီးကို လွန်မြောက်ရန် ခက်ခဲသောခရီး)သွားသူအတွက် “သဒ္ဓါ-ယုံကြည်မှုသည် လမ်းစာရိက္ခာဖြစ်သည်။
၂။ သိရီ= (ကောင်းမှုရှင်တို့၏ အစိုးရခြင်း)သည် စည်းစိမ်ချမ်းသာတို့၏ တည်နေရာ ဖြစ်သည်။
၃။ အလိုရမ္မက်သည် လူကို ဆွဲငင်ထားသည်။
၄။ လောက၌ အလိုရမ္မက်ကို စွန့်နိုင်ရန် ခက်ခဲသည်။
၅။ ငှက်ကို ကျော့ကွင်းဖြင့် ဖွဲ့ချည်တုတ်နှောင်ထားသကဲ့သို့ များစွာသော သတ္တဝါတို့ကို အလိုရမ္မက်ဖြင့် ဖွဲ့တုတ်ချည်နှောင်ထား၏-ဟု ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ မှတ်သားဖွယ်ဖွင့်ဆိုချက်များ ပါရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ပါပဏိကသုတ္တ
ပါပဏိကသုတ္တ (၂)-အံ၊၁၊၁၁၃-၄။ အံ၊မြန်၊၁၊၁၃၂။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၈၅-၆။ အံ၊ဋီ၊၂၊၈၈။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ တိကနိပါတ၊ ၁-ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၂-ရထကာရဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်ဝယ် သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် မရသေးသောစည်းစိမ်ဥစ္စာကို ရဖို့ရန် ရပြီးသောစည်းစိမ်ဥစ္စာများ တိုးပွားရန် မဖြစ်နိုင်သော ဈေးသည်၏လုပ်ငန်းသုံးမျိုး ဖြစ်နိုင်သောလုပ်ငန်းသုံးမျိုး နှင့် မရသေးသောကုသိုလ်ကို မရရှိရန်, ရရှိပြီးသောကုသိုလ်ကို မတိုးပွားစေနိုင်သော ရဟန်း၏လုပ်ငန်းသုံးမျိုး ရရှိတိုးပွားစေနိုင်သောရဟန်း၏ လုပ်ငန်းသုံးမျိုးတို့ကို နှိုင်းယှဉ်၍ ကဏှပက္ခ, သုက္ကပက္ခအားဖြင့် ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၁၊၁၁၄-၅။ အံ၊မြန်၊၁၊၁၃၂-၄။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၈၆-၇။ အံ၊ဋီ၊၂၊၈၉-၉၀။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ ... ဒသမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် စည်းစိမ်ဥစ္စာတို့၌ လျင်မြန်စွာ များပြားကြီးပွားနိုင်သော ဈေးသည်နှင့် ကုသိုလ် တရားတို့၌ လျင်မြန်စွာ မြင့်မြတ်ကြီးပွားစေနိုင်သော ရဟန်းတို့၏ စက္ခုမာ, ဝိဓုရ, နိဿယသမ္မန္န တရားသုံးမျိုးတို့ကို ဈေးသည်နှင့် ရဟန်းတော်များအလိုက် အကျယ်တဝင့်ဝေဖန်၍ ရဟန်းတော်တို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
ပဌမသုတ်, ဒုတိယသုတ်တို့၏ အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ မှတ်သားဖွယ်ရာ ဖွင့်ဆိုချက်များ ပါရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ပါပဓမ္မသုတ္တ
ပါပဓမ္မသုတ္တ (၄)-အံ၊၁၅၄၅-၅။ အံ၊မြန်၊၁၊၅၆၀-၃။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၈၉။ အံ၊ဋီ၊၂၊၈၈။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ ၅-ပဉ္စမပဏ္ဏာသက ၁-သပ္ပုရိသဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်၊ အဋ္ဌမသုတ်၊ နဝမသုတ်၊ ဒသမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ်-
၁။ = ပါပ-သူယုတ်မာ, ပါပဓမ္မ= သူယုတ်မာဓမ္မ၊
၂၊= ပါပေနပါပတရ= သူယုတ်မာထက်သူယုတ်မာ၊ = ပါပဓမ္မန ပါပဓမ္မတရ=ယုတ်မာသောဓမ္မအောက် အထူးသဖြင့်ယုတ်မာသောဓမ္မ။
၃။ = ကလျာဏ= သူတော်ကောင်း, ကလျာဏဓမ္မ= သူတော်ကောင်းတရား။
၄။ = ကလျာဏေန ကလျာဏတရ= သူတော်ကောင်းထက် သူတော်ကောင်း, = ကလျာဏေန ကလျာဏဓမ္မတရ-သူတော်ကောင်းတရားထက် အထူးသဖြင့် ကောင်းသောတရားဟူသောလူပုဂ္ဂိုလ်များ ကျင့်သုံးပြုလုပ်နေသော ဒုစရိုက်တရား ၁၀-ပါးနှင့် မိစ္ဆာဉာဏီ မိစ္ဆာဝိမုတ္တိနှင့် သမ္မာဉာဏ, သမ္မာဝိမုတ္တိတို့ကို ကိုယ်တိုင်ရှောင်ကြဉ်, ကျင့်သုံးနေကြပုံ, ပတ်ဝန်းကျင်ကို ရှောင်ကြဉ်, ကျင့်သုံးအောင် ဆောင်ရွက်နေကြပုံ အကျယ်ကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ ဖွင့်ဆိုချက် အနည်းငယ် ပါရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ပါပဘိက္ခုသုတ္တ
ပါပဘိက္ခုသုတ္တ-သံ၊၁၊၄၅၁။ သံ၊မြန်၊၁၊၄၆၃။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၀၅။ သံ၊ဋီ၊၂၊၁၈၆။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၈-လက္ခဏသံယုတ္တ၊ ဒုတိယဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
(ဝိ၊၁၊၁၄၈။ ဝိ၊မြန်၊၁၊၁၅၁။)ဘုရားရှင် မဂဓနိုင်ငံ ရာဇဂြိုဟ်မြို့ ဝေဠုဝန်ကျောင်းတော်၌ အရှင်လက္ခဏထေရ်၏ မေးလျှောက်မှုကို ဖြေကြားတော်မူသော အရှင်မောဂ္ဂလာန်ထေရ်အား “ယင်း ရဟန်းပြိတ္တာသည် ကဿပဘုရားရှင်သာသနာ၌ ပါပဘိက္ခုပေတည်း”ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ဖွင့်ဆိုချက်များ ပါရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ပါပဘိက္ခုနီသုတ္တ
ပါပဘိက္ခုနီသုတ္တ-သံ၊၁၊၄၅၁။ သံ၊မြန်၊၁၊၄၆၃။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၀၅။ သံ၊ဋီ၊၂၊၁၈၆။ (ဝိ၊၁၊၁၄၈။ ဝိ၊မြန်၊၁၊၁၅၁။)
-သံယုတ္တနိကာယ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
အထက်သုတ်ဒေသနာတော်အတိုင်း “ရဟန်းမ ပြိတ္တာသတ္တဝါသည် ကဿပဘုရားရှင် လက်ထက်တော်အခါက ပါပဘိက္ခုနီပေတည်း”ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ပါပသာမဏေရသုတ္တ
ပါပသာမဏေရသုတ္တ-သံ၊၁၊၄၅၂။ သံ၊မြန်၊၁၊၄၆၃။ (ဝိ၊၁၊၁၄၈။ ဝိ၊မြန်၊၁၊၁၅၁။)
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ဒသမသုတ်။
အထက်သုတ်ဒေသနာတော်အတိုင်း “သာမဏေ ပြိတ္တာသတ္တဝါသည် ကဿပဘုရားရှင် လက်ထက်တော်အခါက ပါပသာမဏေပေတည်း”ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ပါပသာမဏေရီသုတ္တ
ပါပသာမဏေရီသုတ္တ-သံ၊၁၊၄၅၂။ သံ၊မြန်၊၁၊၄၆၃။ (ဝိ၊၁၊၁၄၈။ ဝိ၊မြန်၊၁၊၁၅၁။)
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ဧကာဒသမသုတ်။
အထက်သုတ်ဒေသနာတော်အတိုင်း “သာမဏေရီ ပြိတ္တာသတ္တဝါသည် ကဿပဘုရားရှင် လက်ထက်တော်အခါက ပါပသာမဏေရီပေတည်း”ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ပါပသိက္ခမာနသုတ္တ
ပါပသိက္ခမာနသုတ္တ-သံ၊၁၊၄၅၁။ သံ၊မြန်၊၁၊၄၆၃။ (ဝိ၊၁၊၁၄၈။ ဝိ၊မြန်၊၁၊၁၅၁။)
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နဝမသုတ်။
အထက်သုတ်ဒေသနာတော်အတိုင်း “သိက္ခမာန် ပြိတ္တာသတ္တဝါသည် ကဿပဘုရားရှင်လက်ထက်တော်အခါက ပါပသိက္ခမာန်ပေတည်း”ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ပါယာသိသုတ္တ
ပါယာသိသုတ္တ-ဒီ၊၂၊၂၅၃-၂၈၃။ ဒီ၊မြန်၊၃၊၂၈၁-၃၁၇။ ဒီ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၉၆-၄၀၃။ ဒီ၊ဋီ၊၂၊၃၅၀-၃၅၈။ အရှင်ကုမာရကဿပထေရ် ရဟန်းတော်ငါးရာနှင့်အတူ ကောသလနိုင်ငံ အတွင်း ဒေသစာရီ ကြွချီတော်မူရာ သေတဗျမြို့မြောက်ဘက် ယင်းတိုက်တော၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် အရှင်ကုမာရကဿပထံသွားသော သေတဗျမြို့သား ဗြာဟ္မဏ, ဂဟပတိကတို့အား ကမ္မဝါဒကို ဟောကြားမည့်ဒေသနာကို တားမြစ်ရန် အတွက် သေတဗျမြို့သားများနှင့်အတူရောက်လာသော နတ္ထိကအယူရှိသူ သေတဗျမြို့စား “ပါယာသိရာဇည”၏
-ဒုစရိုက်လုပ်ငန်းဖြင့် သေသောသူများအား မှာကြားခြင်း၊
-သုစရိုက်လုပ်ငန်းဖြင့် သေသောသူများအား မှာကြားခြင်း၊
-သူတော်ကောင်းများ မိမိကိုယ်ကို သတ်၍မသေကြပုံ၊
-ရာဇဝတ်သားများကို အိုးအတွင်းထည့်ပိတ်ပြီး မီးမြိုက်သတ်ရာ၊
-လည်ပင်းကို ကြိုးဖြင့်ညှစ်သတ်ရာ၊
-ခန္ဓာကိုယ် အစိတ်အပိုင်းများ မပျက်စီးစေဘဲသတ်ရာ၊
-ခန္ဓာကိုယ်အစိတ်အပိုင်းများကို တစ်မျိုးစီခွဲ၍သတ်ရာတို့၌ ထွက်သွားသောအသက်ကို မတွေ့မမြင်ရခြင်းတို့ကိုထောက်ထား၍ နတ္ထိအယူယူပုံကို လျှောက်ထားချက်များကို အရှင်ကုမာရကဿပထေရ်က-
၁။ စန္ဒိမသူရိယ (လ, နေ) ဥပမာ
၂။ စောရ (အသတ်ခံရသောခိုးသူ)ဥပမာ၊
၃။ဂူထကူပပုရိသ (မစင်တွင်း၌နစ်မြုပ်နေသောယောက်ျား)ဥပမာ၊
၄။တာဝတိံသဒေဝ (တာဝတိံသာနတ်)ဥပမာ၊
၅။ ဇစ္စန္ဒ (ဝမ်းတွင်းကန်းသောယောက်ျား)ဥပမာ၊
၆။ ဂမ္ဘိနီ (ကိုယ်ဝန်ဆောင်ပုဏ္ဏေးမ)ဥပမာ၊
၇။ သုပိနက (အိပ်မက်)ဥပမာ၊
၈။ သန္တတ္တအယောဂုဠ (ရဲရဲညီးညီးသံတွေခဲ)ဥပမာ၊
၉။ သင်္ခဓမ (ခရုသင်းမှုတ်သောယောက်ျား)ဥပမာ၊
၁၀။ အဂ္ဂိဃဇဋိလ (မီးကိုလုပ်ကျွေးသောရသေ့)ဥပမာ၊
၁၁။ ဒွေသတ္တဝါဟ (လှည်းမှူးကြီးနှစ်ယောက်)ဥပမာ၊
၁၂။ ဂူထဘာရိက (မစင်ထုတ်ဆောင်ယူသူ)ဥပမာ၊
၁၃။ အက္ခဓုတ္တ (အန်ကစားသူ)ဥပမာ၊
၁၄။ သာဏဘာရိက (ပိုက်ဆံလျော်ထုတ်ယူသူ)ဥပမာ-တို့ဖြင့် မညှာမထောက် ဟောကြားတော်မူ၍ နတ္ထိကမိစ္ဆာအယူကို စွန့်လွှတ်စေ၍ သရဏဂုံ တည်သူအဖြစ်၌ရောက်စေပုံ၊ အကျိုးကျေးဇူးမများသောအလှူနှင့် အကျိုးကျေးဇူး များမြတ်ကြီးမားသောအလှူတို့ကို ရှင်းလင်းဟောကြားတော်မူပုံ၊ ပါယာသိမြို့စား အလှူ၊ ဥတ္တရလုလင်၏ ကောင်းမှုလုပ်ငန်း၊ ပါယာသိဒေဝပုတ္တ၏ အရှင်ဂဝမ္ပတိထေရ်အား လျှောက်ထားသည့် အလှူဒါနပြုပုံတို့ကို ပြဆိုထားသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ အရှင်ကုမာရကဿပထေရ်ဝတ္ထုနှင့်တကွ မှတ်သားဖွယ် ရာများကို အကျယ်ဖွင့်ပြထားပါသည်။ ဋီကာ၌လည်း မှတ်သားဖွယ်ဖွင့်ဆိုချက်များ ရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ပါရင်္ဂမသုတ္တ
ပါရင်္ဂမသုတ္တ(၂)-သံ၊၃၊၇၃-၄။ သံ၊မြန်၊၃၊၇၇-၈။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၂-ဗောဇ္ဈင်္ဂသံယုတ္တ၊ သတ္တမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် -
“ဗောဇ္ဈင် ၇-ပါးကို ပွားများအပ်၊ ကြိမ်ဖန်များစွာ အလေ့အလာပြုအပ်ကုန် သည်ရှိသော် သံသရာဝဋ်ဟူသော ဤမှာဖက်ကမ်းမှ နိဗ္ဗာန်တည်းဟူသော ထိုမှာ ဖက်ကမ်းသို့ ရောက်နိုင်ပေ၏”အစရှိသည်ဖြင့် ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
ဆက်လက်၍ ဂါထာ ငါးဂါထာကိုလည်း ဟောကြားတော်မူပါသည်။
-သံ၊၃၊၁၉။ သံ၊မြန်၊၃၊၂၁-၂။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၄-ပဋိပတ္တိဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
မြတ်စွာဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် မဂ္ဂင်ရှစ်ပါးကို ပွားများအပ်၊ ကြိမ်ဖန်များစွာ အလေ့အလာပြုအပ်သည်ရှိသော် သံသရာဝဋ်တည်း ဟူသော ဤမှာဘက်ကမ်းမှ နိဗ္ဗာန်တည်းဟူသော ထိုမှာဘက်ကမ်းသို့ ရောက်ခြင်း ငှါဖြစ်နိုင်၏ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
ဆက်လက်ပြီး ဂါထာ ၅-ဂါထာကိုလည်း ဟောကြားတော်မူပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ပါရာယနတ္ထုတိဂါထာ
ပါရာယနတ္ထုတိဂါထာ-သုတ္တနိ၊၄၄၉။ သုတ္တနိ၊မြန်၊၄၂၅။ သုတ္တနိ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၁၉-၃၂၀။ စူဠနိ၊၁၉၅-၂၀၁။ စူဠနိ၊ဋ္ဌ၊၇၇-၈။
-ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ ပါရာယနဝဂ္ဂ၊ ပါရာယနတ္ထုတိ ၇-ဂါထာ။
ပါရာယနဒေသနာတော်ကို ချီးမွမ်းတော်မူလိုခြင်းကြောင့် သံဂါယနာတင် မထေရ်မြတ်များ ချီးမွမ်းတော်မူသည့် ၇-ဂါထာဖြစ်ပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ပါရာယနာနုဂီတိဂါထာ
ပါရာယနာနုဂီတိဂါထာ-သုတ္တနိ၊၄၄၉-၄၅၁။ သုတ္တနိ၊မြန်၊၄၂၆-၈။ သုတ္တနိ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၂၀-၃၂၃။
-စူဠနိ၊၂၀၂-၂၂၈။ စူဠနိ။ ဋ္ဌ။ ၈-၈၇။
-ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ ပါရာယနဝဂ္ဂ၊ ပါရာယနဝဂ္ဂ၊ ၁၇-ဂါထာ။ အရှင်ပိင်္ဂိယထေရ် ဂေါဓာဝတီမြစ်ကမ်း ဗာဝရီသင်္ခမ်းကျောင်းသို့ကြွ၍ ဦးရီတော် ဗာဝရီဗြာဟ္မဏ ဆရာကြီးအား “ဘုရားရှင် ပွင့်တော်မူနေပြီ”ဟု မိန့်ကြား၍ ပါသာဏစေတီ၌ မိမိတို့ ၁၆-ယောက် ဦးဆောင်သောရသေ့တို့နှင့် ပရိသတ်တို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသော ပါရာယနဒေသနာတော်ကို ဟောကြားတော်မူပါသည်။
ဘုရားရှင် သာဝတ္ထိမြို့တော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူလျက် ရောင်ခြည်တော် လွှတ်တော်မူပြီး ဂါထာပေါင်း (၁၁၅၂)ဂါထာကို အရှင်ပိင်္ဂိယထေရ်အား ဟောကြားတော်သည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ပါရိစ္ဆတ္တကသုတ္တ
ပါရိစ္ဆတ္တကသုတ္တ-အံ၊၂၊၄၈၆-၈။ အံ၊မြန်၊၂၊၆၀-၆၁၀။ အံ၊ဋ္ဌ၊၁၈၄-၅။ အံ၊ဋီ၊၃၊၁၉၂-၃။
-စူဠနိ၊၂၀၂-၂၂၈။ စူဠနိ။ဋ္ဌ၊၇၈-၈၇။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ သတ္တကနိပါတ၊ ၇-မဟာဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ်- တာဝတိံသာနတ်ပြည်ရှိ ပင်လယ်ကသစ်ပင်ကြီး၏အရွက်များ ကြွေကျခါနီးအချိန်မှ စ၍ ပင်လုံးကျွတ်ပွင့်ချိန်ထိ (၇)နေရာတို့၌ နတ်တို့ ဝမ်းသာပျော်ရွှင်ကြပုံ၊ ပင်လယ် ကသစ်ပင်ကြီး၏အာနုဘော်, ပင်လယ်ကသစ်ပန်းပွင့်ချိန် လေးလပတ်လုံး နတ်စည်း စိမ်ခံစားကြပုံနှင့် နှိုင်းယှဉ်၍ အရိယာသာဝက၏ ရဟန်းပြုရန်ကြံစည်ပုံ, ရဟန်းပြုပုံမှ စ၍ ရူပါဝစရဈာန်လေးပါး ရပုံ, ရဟန္တာဖြစ်ပုံအထိ (၅)ဌာနနှင့် ရဟန္တာဖြစ်သည့်အခါ နတ်တို့အဆင့်ဆင့် ကြွေးကြော်ကြရာ ဗြဟ္မာပြည်အထိ ရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်တို့၏ အာနုဘော်ပျံ့နှံ့ပုံအကျယ်ကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ပါရိစ္ဆတ္တကနှင့်ဆက်စပ်၍ သိမှတ်ဖွယ်ရာများနှင့်တကွ ဖွင့်ဆိုချက်များ ပြည့်စုံစွာ ပါရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ပါလိလေယျသုတ္တ
ပါလိလေယျသုတ္တ-သံ၊၂၊၇၇-၈၂။ သံ၊မြန်၊၂၊၇၄-၈။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၉။ သံ၊ဋီ၊၂၊၂၄၁-၂။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-ခန္ဓသံယုတ္တ၊ (၈)၃-ခဇ္ဇနီယဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
ဘုရားရှင် ငြင်းခုံ၍ မညီမညွတ်သော ကောသမ္ဗီမြို့သား ရဟန်းများကို စွန့်ခွါတော်မူပြီး ပါလိလေယျကရွာ၏အနီး ပါလိလေယျက တောအုပ်၌ သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် အရှင်အာနန္ဒာဦးဆောင်၍ ရောက်ကြလာကြသော ရဟန်းတော် ငါးရာအနက် အညတရရဟန်း၏ အကြံအစီကိုအကြောင်းပြု၍ စူစမ်းပြီးမှ ဗောဓိပက္ခိယတရားတို့ကို ဟောကြားတော်မူပုံ၊ အဿုတဝန္တပုထုဇဉ်ပုဂ္ဂိုလ်သည်-
၁။ ရုပ်ကို အတ္တအားဖြင့်ရှုမြင်ပုံ၊
၂။အတ္တကို ရုပ်ရှိ၏ဟု ရှုမြင်ပုံ၊
၃။အတ္တ၌ ရုပ်ကိုရှုမြင်ပုံ၊
၄။ရုပ်၌ အတ္တကိုရှုမြင်ပုံ၊ ဤနည်းတူ နာမက္ခန္ဓာ တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ၌ ရှုမြင်ပုံ ထိုရှုမြင်မှုသင်္ခါရသည် အဝိဇ္ဇာနှင့် ယှဉ်သော တွေ့ထိမှုဖဿကြောင့်ဖြစ်သော ဝေဒနာဖြင့် တွေ့ထိအပ်သော တဏှာကြောင့်ဖြစ်ပုံ၊ ထို သင်္ခါရ, တဏှာ, ဝေဒနာ, ဖဿ, အဝိဇ္ဇာတို့သည် အသီးအသီး “အနိစ္စ, သင်္ခတ, ပဋိစ္စသမုပ္ပန္နဖြစ်ပုံဟူသော “သက္ကာယဒိဋ္ဌိနှစ်ဆယ်” သဿတ ဒိဋ္ဌိ, ဥစ္ဆေဒဒိဋ္ဌိ, ဝိစိကိစ္ဆာဟူသောသင်္ခါရသည် အဝိဇ္ဇာနှင့်ယှဉ်သော တွေ့ထိမှုဖဿကြောင့်ဖြစ်သော ဝေဒနာဖြင့် တွေ့ထိအပ်သော တဏှာကြောင့်ဖြစ်ပုံ၊ ထိုသင်္ခါရ တဏှာ, ဝေဒနာ, ဖဿ အဝိဇ္ဇာတို့သည် အနိစ္စ, သင်္ခတ ပဋိစ္စသမုပ္ပန္နဖြစ်ပုံကို သိမြင်သော ဝိပဿနာဉာဏ်၏အခြားမဲ့၌ အရဟတ္တမဂ်ဉာဏ်ဖြစ်၏ဟု-နှစ်ဆယ့် သုံးပါးသောဌာနတို့ကို တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ အကျယ်ဝေဖန်၍ ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ ဝံသနိုင်ငံ ကောသမ္ဗီမြို့တော်၌ ရဟန်းများ ငြင်းခုံမှုကို ၃-ရက်တိုင်တိုင် ဘုရားရှင်ဟောတော်မူသော်လည်း ငြင်းခုံမြဲငြင်းခုံမှုကြောင့် တစ်ပါးတည်း ရွာစဉ်အတိုင်း ကြွတော်မူပုံ၊ ဗာလကလောဏာကာရရွာ အရှင်ဘဂုထေရ်, ပါစီနဝံသ မိဂဒါယ အရှင်အနုရုဒ္ဓါအမှူးရှိသော မထေရ်သုံးပါးတို့အား တစ်ပါးတည်းနေခြင်း၏ အကျိုးကျေးဇူးတရားတို့ကို ဟောကြားတော်မူခဲ့ပုံ၊ ပါလိလေယျကတောအုပ်သို့ ကြွတော်မူပြီး တစ်ပါးတည်း သီတင်းသုံးတော်မူပုံအစရှိသော အတ္ထုပ္ပတ္တိနှင့်တကွ ဤသုတ်ကို ဟောတော်မူပုံအစရှိသော သိမှတ်ဖွယ်ရာများကို ဖွင့်ပြတော်မူပါသည်။ ဋီကာ၌လည်း မှတ်သားဖွယ် ဖွင့်ဆိုချက်များ ပြည့်စုံစွာ ပါရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ပါသရာသိသုတ္တ(အရိယပရိယေသနာသုတ္တ)
ပါသရာသိသုတ္တ(အရိယပရိယေသနာသုတ္တ)-မ၊၁၊၂၁၆-၂၃၂။ မ၊မြန်၊၁၊၂၂၂-၂၃၉။ မ၊ဋ္ဌ၊၂၊၆၉-၉၈။ မ၊ဋီ၊၂၊၁၂၄-၁၄၃။
-မဇ္ဈိမနိကာယ၊ မူလပဏ္ဏာသ၊ ၃-ဩပမ္မဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့တော်အနီး ရမ္မကပုဏ္ဏား၏ သင်္ခမ်း ကျောင်း၌ အရိယပရိယေသနာနှင့် အနရိယပရိယေသနာတို့ကို အကျယ်ဟောကြားတော်မူပါသည်။ မိမိ၏ အနရိယပရိယေသနာကို ဟောတော်မူပြီး အရိယပရိယေသနာကို တောထွက်တော်မူပုံ၊ အာဠာရ, ကာလာမရသေ့နှင့် ရာမပုတ္တဥဒက ရသေ့ တို့ထံနည်းခံ၍ သမာပတ်ကိုးပါးကိုရခဲ့ပုံ၊၎င်းရသေ့များထံမှ ဖဲခွါခဲ့ပုံ၊ ပဓာနလုပ် ငန်းများအားထုတ်ပုံ၊ ဘုရားအဖြစ်သို့ရောက်တော်မူပုံ၊ ဗြဟ္မာယာစနကထာ, ဥပက အာဇီဝကနှင့်တွေ့ခဲ့ပုံ၊ ဓမ္မစက္ကပ္ပဝတ္တန, အနတ္တလက္ခဏသုတ် ဒေသနာတော်များဖြင့် ပဉ္စဝဂ္ဂီရဟန်းတော်များ ရဟန္တာဖြစ်ပုံ၊
(က) ကျော့ကွင်း၌မိနေသော သမင်ကဲ့သို့ ကာမဂုဏ် ၅-ပါးတို့ကို သုံးဆောင်ကြသော သမဏ, ဗြာဟ္မဏတို့ အကျိုးမဲ့ပျက်စီး၍ မာရ်ယုတ်၏ အလိုရှိတိုင်း အပြုခံရပုံ၊
(ခ) ကာမဂုဏ်ငါးပါးတို့ကို အပြစ်ဟုရှုလျက် ဆင်ခြင်ဉာဏ်ရှိလျက် အသုံးပြုသော သမဏ, ဗြာဟ္မဏတို့ အကျိုးမဲ့ပျက်စီးခြင်းသို့ မရောက်ပဲ မာရ်ယုတ်၏ အလိုရှိတိုင်း ပြုလုပ်ခြင်းမခံရပုံ၊
(ဂ) မုဆိုးမမြင်ရာသို့ ရောက်နေသောသမင်ကဲ့သို့ သမာပတ် ၉-ပါးကိုရ၍ နိရောဓသမာပတ်ကို ဝင်းစား၍ ရဟန္တာအဖြစ်သို့ ရောက်သောရဟန်းသည် မာရ်ယုတ်၏မမြင်ရာသို့ရောက်ပုံကို ဇနပုဒ်မှ တရားနာရန်ရောက် လာကြကုန်သော ရဟန်းတော်ငါးရာတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ဘုရားရှင်၏ အမူအရာကို အရှင်အာနန္ဒာ သိမြင်ပုံ၊ သာဝတ္ထိကျောင်းဒကာ, ကျောင်းအမတို့အား ချီးမြှောက်တော်မူပုံ, အစလစေတိယ ဌာန ၄-ပါး, ဘုရားရှင် ရေသုံးသပ်တော်မူပုံ, ပညတ္တာသနအစရှိသော သိမှတ်ဖွယ် များစွာနှင့်တကွ ဒေသနာတော်လာပုဒ်တို့၏ အဓိပ္ပါယ်များကို ဖွင့်ဆိုထားသည့် ဖွင့်ဆို ချက်များ များစွာရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ပါသာဏသုတ္တ
ပါသာဏသုတ္တ-သံ၊၁၊၁၁၀-၁။ သံ၊မြန်၊၁၊၁၁၃-၄၊ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၁၆၁။ သံ၊ဋီ၊၁၊၂၀၉။
-သံယုတ္တနိကာယ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၄-မာရသံယုတ္တ၊ ဒုတိယဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
ဘုရားရှင် မဂဓနိုင်ငံ ရာဇဂြိုဟ်မြို့ ဂိဇ္ဈကုဋ်တောင် ညဥ့်မှောင်မိုက်ချိန် လွင်တီးခေါင်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ဘုရားရှင်အား ကြောက်လန့်စေရန် ဘုရားရှင်၏ အနီးအနား၌ ကျောက်တုံးကြီးများကို လှိမ့်ချလိုက်သောမာရ်နတ်အား “ဂိဇ္ဈကုဋ်တောင် တစ်ခုလုံးကို အကယ်၍ လှုပ်စေဦးတော့ ကိလေသာတို့မှ ကောင်းစွာလွတ်ပြီးသော ဘုရားရှင်တို့အား တုန်လှုပ်ခြင်းမရှိတော့”ဟု မိန့်တော်မူပုံကို ပြဆိုသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ဖွင့်ဆိုချက်များ ရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ပါသာဒိကသုတ္တ
ပါသာဒိကသုတ္တ-ဒီ၊၃၊၉၇-၁၁၆။ ဒီ၊မြန်၊၃၊၁၀၇-၁၃၃။ ဒီ၊ဋ္ဌ၊၃၊၈၉-၁၀၀။ ဒီ၊ဋီ၊၃၊၈၇-၉၉။
-ဒီဃနိကာယ၊ ပါထိကဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
ဘုရားရှင် သကျနိုင်ငံ ဝေဓညမည်သော သာကီဝင်တို့၌ သရက်ဥယျာဉ် ပြသာဒ်၌ သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် ပါဝါမြို့၌ နာဋပုတ္တနိဂဏ္ဌသေပြီးကာစ တပည့် တက္ကဒွန်းတို့ နှစ်ဖက်ကွဲပြီး တစ်ဖက်နှင့်တစ်ဖက် ငြင်းခုံကြ, စကားများ ရန်ဖြစ်ကြ သတ်ဖြတ်ကြသဖြင့် ဒကာများ စိတ်ပျက်ကြပုံ, ကြည်ညိုမှု, ရိုသေလေးစားမှု ကင်းမဲ့ကြပုံ
= ဘုရားမဟုတ်သူ တည်ထောင်သောသာသနာ၌ ဘုရားမဟုတ်ခြင်းကြောင့် ဓမ္မမှန်ကန်မှု မရှိပုံ၊ ဓမ္မမမှန်ကန်ခြင်းကြောင့် ဗြဟ္မစရိယ မမှန်ကန်ပုံ၊ ဗြဟ္မစရိယ မမှန်ကန်ခြင်းကြောင့် ဓမ္မကျင့်သူများ ကိလေသာငြိမ်းအေးမှုမဖြစ်ဘဲ မကောင်းမှု များစွာကို ဖြစ်ပွားစေကြပုံ၊ ယင်းသာသနာ၌ ဆရာ, ဓမ္မနှင့် ဓမ္မကျင့်သူများကို ကဲ့ရဲ့ထိုက်ပုံ၊ ဓမ္မကို မကျင့်သူအား ချီးမွမ်းထိုက်ပုံကိုလည်းကောင်း။
= ဘုရားရှင်အစစ် တည်ထောင်သောသာသနာတော်၌ ဘုရားရှင်အစစ်ဖြစ်ခြင်းကြောင့် ဓမ္မဝိနယတို့မှန်ကန်ပုံ, ဓမ္မဝိနယမှန်ကန်ခြင်းကြောင့် ဗြဟ္မစရိယမှန်ကန်ပုံ, ဗြဟ္မစရိယမှန်ကန်ခြင်းကြောင့် ဗြဟ္မစရိယကိုကျင့်သုံးသူများ ကိလေသာငြိမ်းအေးကြပုံ, ကောင်းမှုကုသိုလ်များစွာဖြစ်ပုံ, ဆရာ, ဓမ္မ, ဓမ္မကိုကျင့်သုံးသူတို့အား ချီးမွမ်းထိုက်ပုံ, ဓမ္မကိုမကျင့်သော သာဝကတို့အား ကဲ့ရဲ့ထိုက်ပုံကိုလည်းကောင်း။
= ဘုရားရှင် အစစ်အမှန်ပင်ဖြစ်သော်လည်း တည်သောအပ်သော ဓမ္မဝိနယတို့ မကျယ်ပြန့်သေးမီ၊ တပည့်သာဝကများ ဓမ္မဝိနယကို ပြည့်ပြည့်ဝဝသိမြင်အောင် မကျင့်နိုင်သေးမီ၊ ဓမ္မဝိနယကို မစုဆောင်းနိုင်သေးမီ၊ ဘုရားရှင် ပရိနိဗ္ဗာန်ပြုတော်မူ ခဲ့ပါမူ တပည့်များပူပန်မှုဖြစ်ကြပုံကိုလည်းကောင်း။
= ဘုရားရှင် အစစ်အမှန်ဖြစ်ပြီး ကိလေသာငြိမ်းစေနိုင်သော တရားတော်ကို ဟောတော်မူခြင်း, တပည့်သာဝကများလည်း သစ္စာသိမြင်, ဓမ္မကို ကျွမ်းကျင်လိမ္မာသည့် အခြေအနေသို့ရောက်ရှိခြင်း၊ ဓမ္မဝိနယ၏ လူ့ပြည်တွင်မက နတ်ပြည်, ဗြဟ္မာ ပြည်တိုင်အောင် ကျယ်ပြန့်ပြီးရာအချိန်၌ ဘုရားရှင် ပရိနိဗ္ဗာန်ဝင်စံတော်မူသွားသော်လည်း တပည့်သာဝကများ စိုးရိမ်ပူပန်မှု မဖြစ်တော့ပုံကိုလည်းကောင်း။
၁။ ဆရာဖြစ်တော်မူသော ဘုရားရှင်သည် ထေရ, ရတ္တညူ, စိရပဗ္ဗဇိတ, အဒ္ဓဂတ, ဝယောအနုပ္ပတ္တဂုဏ် (အရည်အချင်း)တို့နှင့် ပြည့်စုံခြင်း၊
၂။ထေရဖြစ်သော သာဝကရဟန်းတော်တို့သည်၊ ယင်းတို့၏ သာဝကရဟန်းတော်တို့သည်။
၃။ မဇ္ဈိမဖြစ်သော သာဝကရဟန်းတော်တို့သည်၊ ယင်းတို့၏ သာဝက ရဟန်းတော်တို့သည်။
၄။ နဝဖြစ်သော သာဝကရဟန်းတော်တို့သည်၊ ယင်းတို့၏ သာဝကရဟန်းတော်တို့သည်။
၅။ ထေရ, မဇ္ဈိမ, နဝဘိက္ခုနီများ၊ ယင်းတို့၏ သာဝိကာဘိက္ခုနီမများ၊
၆။ ဗြဟ္မစာရီ အဝတ်ဖြူဝတ်သော ဥပါသကာများ။
၇။ ကာမဘောဂီ အဝတ်ဖြူဝတ်သော ဥပါသကာများ။
၈။ ဗြဟ္မစာရိနီ ဥပါသိကာမများ၊
၉။ ကာမဘောဂိနီ ဥပါသိကာမများတို့သည်- ဝိယတ္တ, ဝိနီတ, ဝိသာရဒ, ပတ္တယောဂက္ခမ အလံ သမ္မက္ခာတုံ သဒ္ဓမ္မဿ အလံ ဥပ္ပန္နံ ပရပ္ပဝါဒံ သဟဓမ္မေဟိ သုနိဂ္ဂဟံ နိဂ္ဂဟေတွာ သပ္ပါဋိဟာရိယံ ဓမ္မံ ဒေသေတုံ-ဟူသော အရည်အချင်းပြည့်ပုဂ္ဂိုလ်များဖြစ်ခြင်း။
၁၀။ ဗြဟ္မစရိယ (သာသနာတော်)၏ စည်ပင်, ပြန့်ပွား, ကျယ်ပြန့် လူအများလည်းသိ, ကြီးကျယ်၍ လူ့ပြည်တွင်မက နတ်ပြည်အထိ ပျံ့နှံ့ထင်ရှားကာ လာဘဂ္ဂ, ယသဂ္ဂပတ္တဖြစ်ခြင်း-ဟူသော အချက်များနှင့် ပြည့်စုံခြင်းသည် သာသနာတော်၏ ပြည့်စုံခြင်းဖြစ်ပုံ၊ ထိုအချက်များနှင့် မညီမညွတ်သော သာသနာသည် မပြည့်စုံသော သာသနာဖြစ်သည်ကိုလည်းကောင်း။
ဘုရားမြတ်စွာ သာသနာတော်သည် ထိုဆိုခဲ့ပြီးသောအရည်အချင်း ၁၀ ပါးလုံးတို့နှင့် ပြည့်စုံနေပုံကိုလည်းကောင်း၊ ဘုရားမြတ်စွာ သာသနာတော်၏ ဝဋ်ဆင်း ရဲမှ ထွက်မြောက်ခြင်း၏ အလုံးစုံ ထက်ဝန်းကျင်မှ ပြည့်စုံနေပုံကိုမြင်၍ ပယ်နုတ်ဖွယ်, ဖြည့်စွက်ဖွယ်မရှိသော သာသနာတော်ဖြစ်ပုံကိုလည်းကောင်း၊ မြတ်စွာဘုရားသည် သဗ္ဗညုတဉာဏ်တော်ဖြင့် ထိုးထွင်း၍ သိတော်မူအပ်ကုန်သော ဗောဓိပက္ခိယတရား (၃၅)ပါးတို့ကို သာသနာတော် အရှည်ခံ့၍ တည်တံ့ရန် ရဟန်းတော်များက သံဂါယနာတင်ထားသင့်ပုံ၊ ငြင်းခုံခြင်းကို မပြုသင့်ပုံ၊ သံဂါယနာ တင်ခြင်းသည် နတ်, လူအများတို့ စီးပွားချမ်းသာအလို့ငှါဖြစ်ပုံ, သတ္တလောကကို စောင့်ရှောက်ရာရောက်ပုံကိုလည်းကောင်း၊
သံဃာ့အလယ်၌ ဓမ္မကိုဟောပြောသောပုဂ္ဂိုလ်၏ ဟောပြောချက်သည် သဒ္ဒါ, အနက်, အဓိပ္ပါယ်တစ်မျိုးမျိုးဖြစ်စေ၊ နှစ်မျိုးသုံးမျိုးဖြစ်စေ မှားယွင်းခဲ့သော် ထိုစကားကိုနှစ်သက်ခြင်း, လက်ခံခြင်း, ငြင်းပယ်ခြင်း မပြုသေးဘဲ မှားယွင်းနေသောအနက်, သဒ္ဒါတို့ကို စူးစမ်းဆင်ခြင်ရန် ထိုအရှင်ကိုသိစေရမည်၊ မြှင့်တင်ချီးမွမ်းခြင်း၊ နှိမ်ချခြင်း၊ ခြောက်လှန့်ခြင်းတို့ကို မပြုဘဲ အဓိပ္ပါယ်, အနက်, သဒ္ဒါတို့ မှန်ကန်မှုကိုသာ စူးစမ်းဆင်ခြင် သိမြင်စေရမည်ကိုလည်းကောင်း၊
မှန်ကန်စွာ ဟောပြောနိုင်သောအရှင်ကို နှစ်သက်, လက်ခံ, သာဓုခေါ်၍ ချီးမွမ်းစကား ပြောကြားရမည်ကိုလည်းကောင်း၊
ဘုရားရှင်သည် ပစ္စုပ္ပန်, တမလွန်လောက၌ဖြစ်သော အာသဝေါတရားတို့ကို ပယ်ဖျောက်နိုင်ရန် တရားဟောတော်မူပုံကိုလည်းကောင်း ပစ္စည်းလေးပါး ခွင့်ပြု ခြင်းအကြောင်းကိုလည်းကောင်း၊
လူမိုက်၏ ချမ်းသာခံစားပုံ, အကျင့်နှင့်အပြစ်, ရဟန်းတော်တို့၏ ချမ်းသာ ခံစားပုံ, အကျင့်နှင့်အကျိုးကျေးဇူး သာသနာတော်၌ ချမ်းသာစွာခံစားခြင်း အကျင့်၏ အကျိုးလေးပါး, အာသဝေါကင်းပြီးသောပုဂ္ဂိုလ်၏ လွန်ကျူး၍မကျင့်ထိုက်သော အရာ (၉)မျိုး, အတိတ်, အနာဂတ်, ပစ္စုပ္ပန်အကြောင်းတို့တွင် မဟုတ်မမှန် အကျိုးမရှိသော အရာ, ဟုတ်မှန်သော်လည်း အကျိုးမရှိသောအရာတို့ကို ဘုရားရှင် မိန့်ကြားတော်မမူပုံ ဟုတ်မှန်၍ အကျိုးရှိသောအရာကိုသာ အခါအားလျော်စွာ မိန့်ကြားတော်မူပုံကို လည်းကောင်း။
ဘုရားရှင်၏ တထာဂတအမည်ရပုံ ၅-မျိုး ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မမူသော အရာဌာန (၈)မျိုးနှင့် ယင်းတို့ကို ဟောတော်မမူခြင်း၏အကြောင်းများ၊ ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူအပ်သော သစ္စာ ၄-ပါး, ယင်းတရားတို့ကို ဟောတော်မူခြင်း အကြောင်းများ၊
ပုဗ္ဗန္တကပ္ပက မိစ္ဆာဝါဒ (၁၈)မျိုး, အပရန္တကပ္ပိကမိစ္ဆာဝါဒ (၈)မျိုး ထိုမိစ္ဆာဝါဒတို့ကို ပယ်ဖျောက်ခြင်းမှ လွတ်မြောက်ခြင်းငှါ သတိပဋ္ဌာန်တရားလေးပါးတို့ကို ဘုရားရှင် ဟောတော်မူအပ်ကုန်၏-ဟု အရှင်စုန္ဒထေရ်အား မိန့်ကြားတော်မူပါသည်။
ဘုရားရှင်၏ နောက်တော်ပါး၌ ယပ်ခပ်ပေးနေသော အရှင်ဥပဝါဏထေရ်၏ လျှောက်ထားချက်အရ ဤဒေသနာတော်ကို “ပါသာဒိက”ဒေသနာတော်ဟူ၍ မှတ်သားလေလော့-ဟု ဘုရားရှင် မိန့်ကြားတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ နာဋပုတ္တနိဂဏ္ဌ ပါဝါမြို့၌ ကွယ်လွန်းခြင်းအကြောင်း၊ တပည့်များ ကွဲအောင် ဖန်တီးခဲ့ပုံ, ဓမ္မရတနပူဇာဝတ္ထု အစရှိသော မှတ်သားဖွယ် ဖွင့်ဆိုချက်များ ပါရှိပါသည်။ ဋီကာ၌လည်း ဖွင့်ဆိုချက်များ ရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ပိင်္ဂိယ(မာဏဝပုစ္ဆာ)သုတ္တ
ပိင်္ဂိယ(မာဏဝပုစ္ဆာ)သုတ္တ-သုတ္တနိ၊၄၄၈။ သုတ္တနိ၊မြန်၊၄၂၅။ သုတ္တနိ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၁၈-၉။
-စူဠနိ၊၁၈၈-၁၉၅။ စူဠနိ၊ဋ္ဌ၊၄-၆။
ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ သုတ္တနိပါတ, ၅-ပါရာယနဝဂ္ဂ၊ သောဠသမသုတ္တ၊
ဘုရားရှင် မဂဓနိုင်ငံ ပါသာဏကစေတီ၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ဗာဝရီ ဗြာဟ္မဏ ဆရာကြီး၏တပည့် အသက် (၁၂၀)ရှိ ပိင်္ဂိယပုဏ္ဏား၏ မေးလျှောက် ချက်အရ ရုပ်၏ အပြစ်ကိုပြ၍ တဖန်ဘဝသစ်၌ မဖြစ်ခြင်းငှါ ရုပ်ကိုပယ်စွန့်လော ဟုလည်းကောင်း၊ နောက်ထပ် လျှောက်ထားချက်အရ “တဏှာ၏အပြစ်ကို ပြတော်မူ၍ ဘဝသစ်၌ တဖန်မဖြစ်စေရန် တဏှာကို ပယ်စွန့်လေလော့ဟုလည်းကောင်း ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူပါသည်။
ဘုရားရှင်သည် အရဟတ္တဖိုလ်ကို အထွတ်တပ်၍ တရားတော်ကို ဟောကြားတော်မူပါသော်လည်း ဦးရီးဗာဝရီပုဏ္ဏား၌ ချစ်ခင်သောစိတ်ကြောင့် ပိင်္ဂိယပုဏ္ဏားသည် အနာဂါမိဖိုလ်၌သာ တည်ရှိသော်လည်း ယင်း၏တပည့်ရသေ့ တစ်ထောင်သည်ကား အရဟတ္တဖိုလ်၌တည်ကြပြီး “ဧဟိ ဘိက္ခု”ရဟန်းတော်များ ဖြစ်ကြပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ပိင်္ဂိယာနီသုတ္တ
ပိင်္ဂိယာနီသုတ္တ-အံ၊၂၊၂၀၈-၉။ အံ၊မြန်၊၂၊၂၆၃-၄။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၇၀-၁။ အံ၊ဋီ၊၃၊၆၀-၁။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ပဉ္စကနိပါတ၊ ၄-စတုတ္ထပဏ္ဏာသက၊ (၂၀)၅-ဗြာဟ္မဏဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ္တ၊
ဘုရားရှင် ဝဇ္ဇီနိုင်ငံ ဝေသာလီမြို့တော် မဟာဝုန်တော ကူဋာဂါရကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ်-အုပ်စု(၄)စုရှိ လိစ္ဆဝီမင်းငါးရာတို့ ဘုရားရှင်ထံ ချဉ်းကပ်ရောက်သည့်အခါ ဘုရားရှင်၏ ဝဏ္ဏ, ယသအားဖြင့် အလွန်တင့်တယ်တော်မူသည်ကို ပိင်္ဂိယာနီပုဏ္ဏားက “ပဒ္မံ ယထာ” အစရှိသော ဂါထာဖြင့် လျှောက်ထားခြင်းကြောင့် ပိင်္ဂိယာနီပုဏ္ဏားအား လိစ္ဆဝီမင်းတို့က အပေါ်ရုံစုလျား ငါးရာဖြင့် လှူဒါန်းကြရာ ယင်းအပေါ်ရုံစုလျားငါးရာကို ပိင်္ဂိယာနီပုဏ္ဏားက မြတ်စွာဘုရားအား လှူဒါန်းပါသည်။ ဘုရားရှင်က “လောက၌ (၁) ဗုဒ္ဓရတနာ၊ (၂) တထာဂတပ္ပဝေဒိတ ဓမ္မရတနာကို ဟောပြောသည့်ပုဂ္ဂိုလ်၊ (၃) ယင်းဓမ္မဝိနယကို သိသောပုဂ္ဂိုလ်၊ (၄) သိသည့်အတိုင်း ဓမ္မာနုဓမ္မကိုကျင့်သောပုဂ္ဂိုလ်၊ (၅) ကတညူ, ကတဝေဒီပုဂ္ဂိုလ် ဟူသော ရတနာငါးပါးတို့ကို ရနိုင်ခဲကုန်၏”ဟု လိစ္ဆဝီမင်းတို့အား ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ဖွင့်ဆိုချက်များ ရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ပိဏ္ဍသုတ္တ
ပိဏ္ဍသုတ္တ (၂)-သံ၊၁၊၁၁၅-၆။ သံ၊မြန်၊၁၊၁၁၁-၂။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၁၆၄-၅။ သံ၊ဋီ၊၁၊၂၁၁-၂။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၄-မာရသံယုတ္တ၊ ဒုတိယဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
ဘုရားရှင် မဂဓနိုင်ငံ ရာဇဂြိုဟ်မြို့ ပဉ္စသာလာဗြာဟ္မဏရွာ၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် မာရ်နတ်၏ ပူးဝင်လှည့်ပတ်မှုကြောင့် ဆွမ်းမရဘဲ ပြန်ကြွတော်မူလာသော ဘုရားရှင်အား နောက်တစ်ကြိမ် ဆွမ်းခံပြန်ဝင်ရန် လူအဟန် ဖန်ဆင်ထားသော မာရ်နတ်အား ဘုရားရှင်က “ဘုရားရှင်ကိုထိပါး၍ သင်ပြုထားသော မကောင်းမှု အကျိုးမပေးဟု မှတ်ထင်သလော? အာဘဿရာဗြဟ္မာကြီးတို့ကဲ့သို့ ရာဂအစရှိသော ကြောင့်ကြမှုကင်းပြီးသော ငါ ဘုရားရှင်တို့သည် ပီတိအစာဖြင့် ချမ်းသာစွာ အသက် မွေးတော်မူကုန်အံ့”ဟု မိန့်ကြားတော်မူရာ မိမိကို ဘုရားရှင်သိသွားပြီဟု ကိုယ်စိတ် နှစ်ဖြာ ဆင်းရဲစွာဖြင့် မာရ်နတ် ပြန်သွားကွယ်ပျောက်သွားသည်ကို ပြဆိုသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ပါဟုနက = အာဂန္တုက ပဏ္ဏာကာရအဖွင့် မာရ်နတ် နှောက်ယှက်ခြင်းကြောင့် သူငယ်မငါးရာကို သောတာပန် မဖြစ်တော့ပုံနှင့် မာရာဝဋ္ဋနအကြောင်းအစရှိသော မှတ်သားဖွယ်များ, ဖွင့်ဆိုချက်များ ပါရှိပါသည်။
-သံ၊၁၊၄၄၅။ သံ၊မြန်၊၁၄၅၉။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၀၁။ သံ၊ဋီ၊၂၊၁၈၃။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၈-လက္ခဏသံယုတ္တ၊ ၁-ပဌမဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
(ဝိ၊၁၊၁၄၅။ ဝိ၊ဋ္ဌ၊၂၊၉၈။)
ဘုရားရှင် မဂဓနိုင်ငံ ရာဇဂြိုဟ်မြို့ ဝေဠုဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ်-အရှင်လက္ခဏထေရ်၏ မေးလျှောက်ချက်အရ ကောင်းကင်၌ အသားတစ် ပြိတ္တာသတ္တဝါကို တွေ့မြင်ခဲ့ပါကြောင်း ဖြေကြားရာ၌ ဘုရားရှင်က “ယင်း အသားတစ် ပြိတ္တာသတ္တဝါသည် ဤရာဇဂြိုဟ်မြို့တော်၌ သားမုဆိုးဖြစ်ခဲ့ဖူးကြောင်း မိန့်ကြားတော် မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ဖွင့်ဆိုချက်များ ပါရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ပိဏ္ဍပါတပါရိသုဒ္ဓိသုတ္တ
ပိဏ္ဍပါတပါရိသုဒ္ဓိသုတ္တ-မ၊၃၊၃၄၂-၇၊ မ၊မြန်၊၃၊၃၄-၃၅၁။ မ၊ဋ္ဌ၊၄၊၂၄၉-၂၅၀။ မ၊ဋီ၊၃၊၄၃၇-၈။
-မဇ္ဈိမနိကာယ၊ ဥပရိပဏ္ဏာသ၊ ၅-သဠာယတနဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
ဘုရားရှင် မဂဓနိုင်ငံ ရာဇဂြိုဟ်မြို့ ဝေဠုဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ်-ဘုရားရှင်၏ မေးမြန်းတော်မူခြင်းကြောင့် “သုညတ (ဖလသမာပတ္တိ) ဝိဟာရဖြင့် များစွာနေပါကြောင်း အရှင်သာရိပုတ္တရာက လျှောက်ထားပါသည်။ ဘုရားရှင်က “သုညတဝိဟာရသည် မဟာပုရိသဝိဟာရဖြစ်ကြောင်း မိန့်ကြားတော်မူပြီး ဆွမ်းခံဝင်, ဆွမ်းခံပြန်ချိန်၌ စက္ခုဝိညေယျ=ရူပါရုံ, သောတဝိညေယျ= သဒ္ဒါရုံ, ဃာနဝိညေယျ-ဂန္ဓာရုံ ဇိဝှါဝိညေယျ= ရသာရုံ, ကာယဝိညေယျ=ဖောဋ္ဌဗ္ဗာရုံ, မနောဝိညေယျ= ဓမ္မာရုံတို့တွင် တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီတို့၌ ဆန္ဒ, ရာဂ, ဒေါသ, မောဟ, ပဋိဃ, စိတ် ရှိ/မရှိ ဆင်ခြင်ရမည်။ အကယ်၍ ရှိနေခဲ့လျှင် ယင်းအကုသိုလ် တရားတို့ကို ပယ်စွန့် နိုင်အောင် အားထုတ်ရမည်။ မရှိခဲ့သော် ထိုပီတိပါမောဇ္ဇဖြင့် ကုသိုလ်တရားတို့၌ နေ့ညဉ့်ပတ်လုံး အားထုတ်နေရမည်ဟုလည်းကောင်း။
ကာမဂုဏ်ငါးပါး, နီဝရဏငါးပါးတို့ကို မပယ်ရသေး, ပယ်စွန့်ပြီးတို့ကို -ရှုဆင်ခြင်သည်ရှိသော် အကယ်၍ မပယ်စွန့်ရသေးပါမူ ပယ်စွန့်နိုင်အောင် အားထုတ်ရမည်။ ပယ်စွန့်ပြီးလျှင် ထိုပီတိပါမောဇ္ဇဖြင့် ကုသိုလ်တရားတို့၌ နေ့ညဉ့်ပတ်လုံး အားထုတ်နေရမည်။
ဥပါဒါနက္ခန္ဓာငါးပါးတို့ကို ပိုင်းခြား၍သိပြီး မသိရသေးသည်ကိုလည်း ရှုဆင်ခြင်ရမည်။ ပိုင်းခြား၍ မသိရသေးလျှင် ပိုင်းခြား၍သိအောင် အားထုတ်ရမည်။ ပိုင်းခြား၍ သိပြီးလျှင် ထိုပီတိပါမောဇ္ဇဖြင့် ကုသိုလ်တရားတို့၌ နေ့ ညဉ့်ပတ်လုံး အားထုတ်နေရ မည်။
ဗောဓိယပက္ခိယတရား ၃၇-ပါးတို့နှင့် သမထ, ဝိပဿနာတို့တွင် တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ မပွားများရသေး, ပွားများပြီးသည်ကိုလည်း ရှုဆင်ခြင်ရမည်။ မပွားများရသေးလျှင် ပွားများနိုင်အောင် အားထုတ်ရမည်။ ပွားများပြီးလျှင်လည်း ထိုပီတိပါမောဇ္ဇဖြင့် ကုသိုလ်တရားတို့၌ နေ့ညဉ့်ပတ်လုံး အားထုတ်နေရမည်။
ဝိဇ္ဇာ, ဝိမုတ္တိတရားတို့ကို မျက်မှောက်ပြုအပ်ပြီး/ မျက်မှောက်မပြုအပ်သေး သည်ကိုလည်း ရှုဆင်ခြင်နေရမည်။ မျက်မှောက် မပြုအပ်သေးလျှင် မျက်မှောက် ပြုနိုင်အောင် အားထုတ်ရမည်။ မျက်မှောက်ပြုအပ်ပြီးလျှင် ထိုပီတိပါမောဇ္ဇဖြင့် ကုသိုလ်တရားတို့၌ နေ့ညဉ့်ပတ်လုံး အားထုတ်နေရမည်။
သာရိပုတ္တရာ “အတိတ်ကာလ၌ သမဏ, ဗြာဟ္မဏအားလုံးတို့သည် ဤနည်း အတိုင်း ဆင်ခြင်ကြကုန်၍ ပိဏ္ဍပါတကို သုတ်သင်ခဲ့ကြသည်။ အနာဂတ်ကာလ၌ သုတ်သင်ကြကုန်လိမ့်လတ္တံ့၊ ပစ္စုပ္ပန်ကာလ၌လည်း ဤနည်းအတိုင်း သုတ်သင်ကြ ကုန်အံ့”ဟု ဤသို့သာ သင်ချစ်သားတို့ ကျင့်ကြရမည်”ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ မှတ်သားဖွယ် ဖွင့်ဆိုချက်များ ပါရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ပိဏ္ဍပါတိကသုတ္တ
ပိဏ္ဍပါတိကသုတ္တ-ဥဒါန၊၁၁၁-၃။ ဥဒါန၊မြန်၊၁၀၂-၃။ ဥဒါန၊ဋ္ဌ၊၁၈၂-၄။
-ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ ဥဒါန၊ ၃-နန္ဒဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ်- ကရေရီမဏ္ဍလမာလ၌ “ဆွမ်းခံကြွစဉ်အခါဝယ် မနာပိကရူပါရုံ, သဒ္ဒါရုံ, ဂန္ဓာရုံ, ရသာရုံ, ဖောဋ္ဌဗ္ဗာရုံ, သက္ကတ, ဂရုကတ, မာနိတ, ပူဇိတ, အပစိတအလို့ငှါ ဆွမ်းခံကြွကုန်အံ့ဟု ပြောဆိုနေကြသောရဟန်းတို့အား မြတ်စွာဘုရားရှင်က “ဤကဲ့သို့သောစကားမျိုးကို မပြောဆိုသင့်ပုံ၊ ဤစကားကို မပြောဆိုကြဘဲ “ဓမ္မီကထာ” အရိယတုဏှီဘာဝ”သာ စည်းဝေးရာ၌ပြုသင့်ပုံတို့ကို တားမြစ်မိန့်ဆိုတော်မူပြီး “ပိဏ္ဍပါတိကဿ”အစရှိသော ဂါထာဖြင့် ဘုရားရှင် ဥဒါန်းကျူးရင့်တော်မူပုံ”ကို ပြဆိုသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ မှတ်သားဖွယ် ဖွင့်ဆိုချက်များ ပါရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ပိဏ္ဍောလသုတ္တ
ပိဏ္ဍောလသုတ္တ-ဥဒါန၊၁၂၇။ ဥဒါန၊မြန်၊၁၁၄-၅။ ဥဒါန၊ဋ္ဌ၊၂၂၈-၂၃၁။
-ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ ဥဒါန၊ ၄-မေဃိယဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ်-ဘုရားရှင်၏ မနီးမဝေးသောအရပ်၌ တင်ပလ္လင်ခွေထိုင်နေလျက် အဓိစိတ္တကို အားထုတ်နေသော အာရညိက, သန္တုဋ္ဌ, ပဝိဝိတ္တ, အသံသဋ္ဌ, အာရဒ္ဓ ဝီရိယ, ဓူတဝါဒဖြစ်သော အရှင်ပိဏ္ဍောလဘာရဒွါဇကို မြင်တော်မူခြင်းကြောင့် “အနုပဝါဒေါအစရှိသော ဂါထာဖြင့် ဘုရားရှင် ဥဒါန်းကျူးရင့်တော်မူပုံကို ပြဆိုသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ အရှင်ပိဏ္ဍောလဘာရဒွါဇ၏ အဋ္ဌုပ္ပတ္တိနှင့်တကွ မှတ်သားဖွယ် ဖွင့်ဆိုချက် များစွာ ပါရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ပိဏ္ဍောလဘာရဒွါဇသုတ္တ
ပိဏ္ဍောလဘာရဒွါဇသုတ္တ-သံ၊၃၊၁၉၆-၇။ သံ၊မြန်၊၃၊၂၀၂-၃။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၄-ဣန္ဒြိယသံယုတ္တ၊ ၅-ဇရာဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်၊
ဘုရားရှင် ဝံသနိုင်ငံ ကောသမ္ဗီမြို့တော် ဃောသိတာရုံကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ်-အရှင်ပိဏ္ဍောလဘာရဒွါဇထေရ်၏ “ခီဏာ ဇာတိ၊ ဝုသိတံ ဗြဟ္မစရိယံ, ကတံ ကရဏီယံ, နာပရံ ဣတ္ထတ္ထာယ”ဟု အညဗျာကရဏကို ပြောကြားမှုနှင့်ဆက်စပ်၍ ရဟန်းတို့၏ လျှောက်ထားမှုကို “သတိ, သမာဓိ, ပညာ ဣန္ဒြေ သုံးပါးတို့ကို ပွားများအပ်, ကြိမ်ဖန်များစွာ အလေ့အလာပြုအပ်ပြီးဖြစ်သောကြောင့် ဤသို့ပြောကြားပုံ, ထိုဣန္ဒြေသုံးပါးတို့သည် ဇာတိ, ဇရာ, မရဏကို ကုန်စေခြင်း အဆုံး၌ဖြစ်ကုန်၏။ ထိုသို့သိမြင်ကြသောကြောင့် ပိဏ္ဍောလဘာရဒွါဇ ဤစကားကို ပြောကြားပေ၏ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ပိဏ္ဍောလျသုတ္တ
ပိဏ္ဍောလျသုတ္တ-သံ၊၂၊၇၅-၇။ သံ၊မြန်၊၂၊၇၂-၄။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၄-၉။ သံ၊ဋီ၊၂၊၂၃၉-၂၄၀။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ၁-ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ (၈)၄-ခဇ္ဇနီယဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
ဘုရားရှင် သကျနိုင်ငံ ကပိလဝတ္ထုမြို့တော် နိဂြောဓာရုံကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ်-ထောပတ်, ဆီ, ပျားရည်, တင်လဲများ ဝေဖန်လှူဒါန်းသည့်နေ ရာ၌ ဆူဆူညံညံ အသံဖြစ်ခြင်းကြောင့် အရှင်အာနန္ဒာကို မေးတော်မူပြီး ရဟန်း /သာမဏေများကို နှင်ထုတ်လိုက်ပါသည်။
နောက်တစ်နေ့ နံနက်ခင်း၌ ကပိလဝတ္ထုမြို့တော်၌ ဆွမ်းခံဝင်တော်မူပါသည်။ ဆွမ်းဘုဉ်းပေးတော်မူပြီး မဟာဝုန်တောအုပ်သို့ နေ့ပိုင်းသီတင်းသုံးရန် ကြွရောက်တော်မူ၍ ဥသျှစ်ပင်ရင်း၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် “မိခင်နွားမကို မမြင်ရသော နို့စို့နွားငယ် ပမာ, ရေမရှိသော မျိုးစေ့နုပမာ သာသနာတော်သို့ ဝင်ရောက်ကာစ ရဟန်းသစ်များ ပျက်စီးသွားနိုင်ပုံကို ရှေးအခါက ရဟန်းတော်များအား ချီးမြှောက်တော်မူသကဲ့သို့ ချီးမြှောက်တော်မူအံ့”ဟု ကြံစည်တော်မူပါသည်။
မြတ်စွာဘုရားရှင်၏ အကြံတော်ကိုသိတော်မူသော သဟမ္ပတိဗြဟ္မာကြီးကလည်း မြတ်စွာဘုရားရှင် ကြံစည်တော်မူသည့် ဥပမာအားဖြင့် “ရှေးကကဲ့သို့ သံဃာတော်များကို ချီးမြှောက်တော်မူပါရန်” တောင်းပန်လျှောက်ထားလာပါသည်။
ညနေအချိန် နိဂြောဓာရုံကျောင်းတော်၌ ခင်းထားအပ်သော နေရာတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူနေသော ဘုရားရှင်ရှိတော်မူရာသို့ ကြောက်ရွံ့စွာဖြင့် တစ်ပါးချင်း, နှစ်ပါးချင်းစီ ရောက်လာကြပြီး ထိုင်နေတော်မူသော ရဟန်းတော်များအား “ရဟန်းတို့ ဘေးရန်အန္တရာယ်တစ်မျိုးမျိုး နှိပ်စက်ခြင်း၊ အသက်မွေးမှုကြပ်တည်းခြင်း စသည်တို့ကြောင့်မဟုတ်ပဲ အမျိုးကောင်းသားတို့သည် အကျိုးထူးကို လိုလားကြ ကုန်လျက် အယုတ်ညံ့ဆုံး ဆဲရေးခံရသော ထမင်းကိုတောင်း၍ အသက်မွေးရသော ရဟန်းဘဝသို့ ချဉ်းကပ်ကြကုန်၏။ ပဋိသန္ဓေနေခြင်းဆင်းရဲအစရှိသော ဆင်းရဲအမျိုးမျိုးတို့ ကုန်ဆုံးမှုကို နှလုံးသွင်း၍ ချဉ်းကပ်ကြကုန်၏။ အဘိဇ္ဈာများသူအစရှိသောရဟန်းသည် ထင်းကုလားတုံး ကဲ့သို့ လူ့စည်းစိမ်မှ ယုတ်လျော့သူ ရဟန်းပြုရကျိုး မပြီးစီးသူဖြစ်ပုံ, သတိပဋ္ဌာန် လေးပါး, အနိမိတ္တသမာဓိကို ပွားများနေသောရဟန်းအား အကုသလဝိတက်သုံးမျိုး အကြွင်းမဲ့ချုပ်ပုံ၊ “ဘဝဒိဋ္ဌိ, ဝိဘဝဒိဋ္ဌိဟူသော အယူနှစ်မျိုးရှိပုံ၊ အပြစ်မရှိသော (တဏှာ, မာန, ဒိဋ္ဌိ ဟူသော) စွဲယူမှုမရှိပုံ၊ ခန္ဓာငါးပါးတို့၌ စွဲယူပုံ၊ ထိုစွဲယူမှုကို အကြောင်းပြု၍ ကမ္မဘဝဖြစ်ရာမှ ဆင်းရဲအစုအဝေးဖြစ်ပုံ”ကို နှလုံးသွင်းဆင်ခြင်ပုံ၊ ခန္ဓာငါးပါးကို အနတ္တလက္ခဏသုတ်ဒေသနာတော်အတိုင်း အရဟတ္တဖိုလ်သို့ ရောက်သည်အထိ ဟောကြားတော်မူပါသည်။
အဋ္ဌကထာ၌ မှတ်သားဖွယ် ဖွင့်ဆိုချက်များ ပြည့်ပြည့်စုံစုံ ပါရှိပါသည်။ ဒေသနာတော်အဆုံး၌ ရဟန်းတော်ငါးရာတို့ ပဋိသမ္ဘိဒါလေးပါးနှင့်တကွ ရဟန္တာဖြစ်ပုံကို ဖွင့်ဆိုထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ပိတုသုတ္တ
ပိတုသုတ္တ-သံ၊၁၊၃၉၅။ သံ၊မြန်၊၁၊၄၀၃။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ။ ၄-အနမတဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ဒုတိယဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်နေမူစဉ်-အစမထင် သံသရာ၌ ရှည်လျားလှစွာ ဖြစ်ခဲ့ကြပုံ၊ ဖခင်မတော် ခဲ့ဖူးသောပုဂ္ဂိုလ် မရှိခဲ့ကြပုံ၊ သင်္ခါရတရားအားလုံးတို့၌ ငြီးငွေ့ကြောင်း, တပ်မက်မှု ကင်းကြောင်း ဝိပဿနာဉာဏ်ဖြစ်အောင် အားထုတ်သင့်ပုံ၊ သင်္ခါရအားလုံးတို့မှ လွတ်မြောက်ရာနိဗ္ဗာန်ရောက်သည်အထိ အားထုတ်သင့်ပုံကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ပိတုသုတ္တာဒိဆက္က
ပိတုသုတ္တာဒိဆက္က (၆)-သံ၊၁၊၄၃၈။ သံ၊မြန်၊၁၊၄၄၈-၉။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ။ ၆-လာဘသက္ကာရသံယုတ္တ၊ စတုတ္ထဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်-မှ တေရသမသုတ်အထိ။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ်-ဖခင် (ညီ/အစ်ကို, အစ်မ/နှမ, သား/သမီး, ဇနီးမယား) ဟူသော အကြောင်းကြောင့် မုသာဝါဒ မပြောကြားဘဲ လာဘ, သက္ကာရ, သိလောကသည် လွှမ်းမိုးနှိပ်စက်အပ်သော ကုသိုလ်စိတ်ကို ကုန်စေခြင်းကြောင့် မုသာဝါဒပြောဆိုနေသော ပုဂ္ဂိုလ်ကိုတွေ့မြင်ရပုံ, လာဘ, သက္ကာရ သိလောကသည် သို့ကလောက် ကြမ်းထမ်းလှပုံ၊ ခါးစပ်သောအရသာနှင့်တူပုံ၊ ကြမ်းကြုတ်ခက်ထန်လှပုံ၊ အနုတ္တရ ယောဂက္ခမဖြစ်သော နိဗ္ဗာန်ချမ်းသာကို ရရှိရေးအတွက် အန္တရာယ်(အတားအဆီး)ဖြစ်ပုံ၊ “ဖြစ်ပေါ်လာသော လာဘ, သက္ကာရ, သိလောကကို ပယ်စွန့်နိုင်အောင်, ဖြစ်ပေါ်ပြီးသော လာဘ, သက္ကာရ, သိလောကသည် ကုသိုလ်စိတ်ကို ကုန်စေ၍ မတည်နိုင်အောင် အားထုတ်ကြကုန်အံ့ဟု ပြုကျင့်ရမည်”ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ပိယသုတ္တ
ပိယသုတ္တ (၄)-သံ၊၁၊၁-၂။ သံ၊မြန်၊၁၊၇၄-၅။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၁၂၈။ သံ၊ဋီ၊၁၊၁၇။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ။ ၃-ကောသလသံယုတ္တ၊ ပဌမဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် “ရန်သူတစ်ယောက်သည် ရန်သူတစ်ယောက်ကို (ဆင်းရဲဒုက္ခ ရောက်အောင် ပြုလုပ်နေသကဲ့သို့၊ “ကိုယ့်ကိုယ်ကို ချစ်ပါသည်”ဟု ပြောဆိုနေကြသော်လည်း ဒုစရိုက်လုပ်ငန်းတို့ကို ပြောဆို ပြုလုပ်, ကြံစည်နေကြသူများသည် မိမိကိုယ်ကို မချစ်ကြသူများဖြစ်ကြပုံ၊
ချစ်သူတစ်ယောက်သည် ချစ်သူတစ်ယောက်၏ အကျိုးစီးပွားဖြစ်အောင် ပြုလုပ်ပေးသကဲ့သို့ ထို့အတူ “ကိုယ့်ကိုယ်ကို မချစ်ပါ”ဟု ပြောဆိုနေကြသော်လည်း သုစရိုက်လုပ်ငန်းတို့ကို ပြုလုပ်, ပြောဆို, ကြံစည်နေကြသောသူများသည် မိမိကိုယ်ကို ချစ်ကြသူများ ဖြစ်ပုံ”ဟူသော မိမိကြံစည်စိတ်ကူးသောအချက်တို့ကို ကောသလ ဘုရင်က ဘုရားရှင်အား လျှောက်ထားပါသည်။
ဘုရားရှင်က “မဟာရာဇာ ကြံစည်သည့်အတိုင်း မှန်ပေသည်”ဟု မိန့်ကြားတော်မူပြီး “အတ္တနဉ္စေ ပိယံ ဇညာ ... ပတိဋ္ဌာ ဟောန္တိ ပါဏိနံ”ဟူသော ၄-ဂါထာတို့ကို ဟောတော်မူပါသည်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ဖွင့်ဆိုချက်များ ရှိပါသည်။
-အံ၊၂၊၂၂၉။ အံ၊မြန်၊၂၊၂၉၁။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ပဉ္စကနိပါတ၊ ၅-ပဉ္စမပဏ္ဏာသက၊ (၂၄) ၄-အာဝါသိကဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် သီတင်းသုံးဖော်တို့၏ ချစ်ခင်မြတ်နိုး, လေးစား, တသသ သတိရ နေသော အာဝါသိကရဟန်း၏ အရည်အချင်း ၅-မျိုးတို့ကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၂၊၃၉၅။ အံ၊မြန်၊၂၊၄၉၉-၅၀၀။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၄၅။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ သတ္တကနိပါတ၊ ၅-ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၁-ဓနဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် သီတင်းသုံးဖော်တို့၏ မချစ်ခင်, မမြတ်နိုး, အလေးဂရု မပြုအပ်, အမြဲသတိရနိုင်သော ရဟန်း၏အပြစ် ၇-မျိုး၊ သီတင်းသုံးဖော်တို့ ချစ်ခင် မြတ်နိုး အလေးဂရုပြုအပ်, အမြဲသတိရနေသောရဟန်း၏ အရည်အချင်း ၇-မျိုးတို့ကို ကဏှပက္ခ, သုက္ကပက္ခအားဖြင့် ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၂၊၃၉၆။ အံ၊မြန်၊၂၊၅၀၀-၁။ ။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ သတ္တကနိပါတ၊ ... ဒုတိယသုတ်။
အထက်သုတ်တော်အတိုင်း ရဟန်းနှစ်ပါး၏ အပြစ်နှင့်ဂုဏ် ၇-မျိုးတို့တွင် အမှတ် (၆-၇)တို့ကို ပြောင်းလဲ၍ ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ပိယင်္ကရသုတ္တ
ပိယင်္ကရသုတ္တ-သံ၊၁၊၂၁၁။ သံ၊မြန်၊၁၊၂၁၀။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၂၈၂-၃။ သံ၊ဋီ၊၁၊၃၁၃-၄။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ။ ၁၀-ယက္ခသံယုတ္တ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
အနုရုဒ္ဓါထေရ် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော် ကောသမ္ဗကကုဋိ၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ကျောင်းတော်၏အတွင်း၌ သာယာဖွယ် အသံတော်ဖြင့် အပ္ပမာဒဝဂ်၊ သရဘညကထာကို ရွတ်ဆို ဟောတော်မူနေသော ဓမ္မအသံတော်ကို နာယူနေစဉ် ဆာလောင်သဖြင့် မိခင်အား အစာရှာသွားရန် ပြောကြားသော ရင်ခွင်၌ ပါလာသော “ပိယင်္ကရ”အား နှစ်သိမ့်၍ “မာသဒ္ဒ” အစရှိသော နှစ်ဂါထာကို ပိယင်္ကရမာတာ ဘီလူးမ ရွတ်ဆိုသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ မှတ်သားဖွယ် ဖွင့်ဆိုများ ပါရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ပိယဇာတိကသုတ္တ
ပိယဇာတိကသုတ္တ-မ၊၂၊၃၀၉-၃၁၄။ မ၊မြန်၊၂၊၃၁၃-၉။ မ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၃၇-၈။ မ၊ဋီ၊၃၊၁၆၁။
-မဇ္ဈိမနိကာယ၊ မဇ္ဈိမပဏ္ဏာသ၊ ၄-ရာဇဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
မြတ်စွာဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် “ချစ်လှစွာသော သေလွန်သွားသော တစ်ဦးတည်းသော သားလေးကို အကြောင်းပြု၍ လုပ်ငန်းကိုလည်း မလုပ်နိုင်၊ ထမင်းလည်း မစားနိုင်ဘဲ သုသာန်သို့သွား၍ ငိုကြွေးနေသော သူကြွယ်သည် ထိုအကြောင်းကို ဘုရားရှင်အား လျှောက်ထားသည့်အခါ ဘုရားရှင်က “သူကြွယ် ... သောက, ပရိဒေဝ, ဒုက္ခ ဒေါမနဿ ဥပါယာသတို့သည် ချစ်ခြင်းကြောင့် ဖြစ်ကုန်၏။ ချစ်ခြင်းလျှင် အမွန်အစ ရှိကုန်၏”ဟု မိန့်ကြားတော်မူပါသည်။
သူကြွယ်က “သောက အစရှိသည်တို့သည် ချစ်ခြင်းကြောင့် မဖြစ်ပါကုန်။ နှစ်သက်ခြင်း, ဝမ်းမြောက်ခြင်းတို့သည်သာ ချစ်ခြင်းကြောင့် ဖြစ်ပါသည်။ ချစ်ခြင်းလျှင် အမွန်အစ ဖြစ်ပါကုန်၏”ဟု ဆန့်ကျင်ဘက်စကား ပြောကြားပြီး ထသွားပါသည်။ အနီးအနားရှိ ကြွေအံသမားတို့က ဝိုင်းဝန်း၍ ထောက်ခံကြပါသည်။
ထိုသတင်းသည် နန်းတော်သို့ရောက်သွားလေရာ ကောသလဘုရင်ကလည်း သူကြွယ်၏စကားကိုသာလက်ခံပြီး မလ္လိကာမိဖုရားကို မေးမြန်းရာ မလ္လိကာမိဖုရားက “ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်အတိုင်း မှန်ကန်ကြောင်း” သံတော်ဦးတင်သည့် အခါ မလ္လိကာမိဖုရားကို ငေါက်ငမ်းပြီး မောင်းထုတ်ပါသည်။
မလ္လိကာမိဖုရားသည် နာဠိဇင်္ဃပုဏ္ဏားကိုခေါ်၍ ဘုရားရှင်ထံ သွားရောက်၍ မေးမြန်း လျှောက်ထားစေခဲ့ပါသည်။ ဘုရားရှင်က “မိသားစု ကွယ်လွန်သည့်အခါ သောကစသည်ဖြစ်ပုံကို အကျယ်ဟောပြတော်မူပါသည်။ နာဠိဇင်္ဃပုဏ္ဏားထံက တစ်ဆင့် ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူလိုက်သော ဒေသနာတော်ကို နည်းယူ၍ ဝဇိရာသတို့သမီး, ဝါသဘခတ္တိယာမင်းသမီး, ဝိဋဋူဘစစ်သူကြီး, မိမိ, ကာသိတိုင်း, ကောသလတိုင်းသူ ပြည်သားတို့ ပျက်စီးမှုအကြောင်းပြု၍ သောကအစရှိသည်တို့သည် ချစ်ခြင်းကြောင့်ဖြစ်ပုံ၊ ချစ်ခြင်းလျှင်အမွန်အစရှိပုံကို ဘုရားရှင်ကိုယ်တော်တိုင် ဟောတော်မူကြောင်းကို အသီးအသီး (ပြန်လည် ပြောပြသည့်အခါ ကောသလ ဘုရင် သဘောပေါက်နားလည်ပြီး ခံတွင်းဆေး, မျက်နှာသစ်ပြီးလျှင် ဘုရားရှင် ရှိတော်မူရာသို့ နေရာမှထ, ပခုံးပေါ်တဘက်တင်ပြီးလျှင် “နမော တဿ” မဟာ ပဏာမဖြင့် သုံးကြိမ်တိုင်တိုင် ဥဒါန်းကျူးရင့်ပုံကို ပြဆိုသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ မှတ်သားဖွယ်ရာ ဖွင့်ဆိုများ ပါရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ပိယတရသုတ္တ
ပိယတရသုတ္တ-ဥဒါန၊၁၃၃-၄။ ဥဒါန၊မြန်၊၁၁၉-၁၂၀။ ဥဒါန၊ဋ္ဌ၊၂၄၈-၂၅၀။
-ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ ဥဒါန၊ ၅-သောဏဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ၊ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် ကောသလဘုရင်၏ မေးခွန်းကို “မိမိထက်ပို၍ ချစ်အပ်သူ မရှိပါဟု မလ္လိကာဒေဝီ မဟေသီ၏ ဖြေကြားသောစကားနှင့် ဆက်စပ်၍ ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ ယင်းမေးခွန်းနှင့် ဆက်စပ်၍ မလ္လိကာဒေဝီ မဟေသီ၏ အဋ္ဌုပ္ပတ်နှင့် ကောသလဘုရင်၏ မေးခွန်းမေးပုံရည်ရွယ်ချက် အပြည့်အစုံကို ဖွင့်ဆို ထားပါသည်။
ယင်းသုတ်တော်ကို (သံ၊၁၊၇၄-၅။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁-၁၂၉)တို့၌ “မလ္လိကာသုတ္တ”ဟု သံဂါယနာတင်မထေရ်တို့ ကောသလသံယုတ်၌လည်း သံဂါယနာတင်ခဲ့ကြပါသည်။ ပါဠိတော်, အဋ္ဌကထာ အလုံးစုံတူပါသည်။ ဥဒါနအဋ္ဌကထာ၌ မလ္လိကာဒေဝီ၏ လိုလားချက် အဓိပ္ပါယ်ကို ဖွင့်ပြချက် ပိုနေပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ပိလိန္ဒဝစ္ဆသုတ္တ
ပိလိန္ဒဝစ္ဆသုတ္တ-ဥဒါန၊၁၀၉-၁၁၀။ ဥဒါန၊မြန်၊၉၉-၁၀၀။ ဥဒါန။ဋ္ဌ၊၁၇၃-၆။
-ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ ဥဒါန၊ ၃-နန္ဒဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
ဘုရားရှင် မဂဓနိုင်ငံ၊ ရာဇဂြိုဟ်မြို့ ဝေဠုဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် အရှင်ပိလိန္ဒဝစ္ဆမထေရ်၏ ရဟန်းတို့အား “ဝသလ”ဟု ခေါ်ဝေါ်ပြောဆိုမှုကို အကြောင်းပြု၍ ရဟန်းတို့က လျှောက်ထားသဖြင့် “ဒေါသစိတ်ဖြင့် ခေါ်ဝေါ်ပြောဆိုခြင်းမဟုတ်ပဲ ဘဝငါးရာတိုင်တိုင် တစ်ဆက်တည်း ဗြာဟ္မဏမျိုး၌ဖြစ်ခဲ့သော ဝါသနာကြောင့် ပြောဆိုကြောင်းကို ရဟန်းတို့အား ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ ဘုရားရှင်သည် ဝါသနာနှင့်တကွ ကိလေသာတို့ကို ပယ်တော်မူပုံ၊ သာဝကနှင့် ပစ္စေကဗုဒ္ဓါတို့ ကိလေသာကိုပယ်သော်လည်း ဝါသနာနှင့် မပယ်ပုံနှင့်တကွ မှတ်သားဖွယ်များစွာတို့ကို ဖွင့်ပြထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ပိသုဏဝါစာသုတ္တ
ပိသုဏဝါစာသုတ္တ-အံ၊၁၊၅၇၇။ အံ၊မြန်၊၁၊၅၉၄၁။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ (၂၅) ၇-ကမ္မပထဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ၊ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ပိသုဏဝါစာကို ကိုယ်တိုင်ပြောဆိုခြင်း၊ သူတစ်ပါးတို့ကို ပြောဆိုခိုင်းခြင်း၊ ပြောဆိုခြင်း၌ နှစ်သက်သဘောကျခြင်း၊ ပြောဆိုခြင်း၏ ဂုဏ်ကျေးဇူးကို ချီးမွမ်းခြင်း ဤတရားလေးမျိုးနှင့် ပြည့်စုံသူသည် ကွယ်လွန်ပြီးနောက် ငရဲသို့ရောက်ရ၏။ ထိုတရားလေးမျိုးမှ ရှောင်ကြဉ်သူသည် ကွယ်လွန်ပြီးနောက် နတ်ပြည်သို့ရောက်ရ၏ဟု ကဏှပက္ခ, သုက္ကပက္ခ ဒေသနာတော်နည်းဖြင့် ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ပိဟိတသုတ္တ
ပိဟိတသုတ္တ-သံ၊၁၊၃၇-၈။ သံ၊မြန်၊၁၊၄၀။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၉၀။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-ဒေဝတာသံယုတ္တ၊ ၇-အဒ္ဓဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ၊ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် အညတရနတ်သား၏ မေးမြန်းလျှောက်ထားချက်အရ “သေခြင်းတရားသည် လောကကို ပိတ်ဆို့အပ်၏။ လောကသည် ဆင်းရဲ၌တည်၏။ တဏှာသည် လောကကို ဆွဲချိတ်အပ်၏။ ဇရာသည် လောကကို ခြံရံအပ်၏ဟု ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ ဖွင့်ဆိုချက် အနည်းငယ်ရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ပီတိသုတ္တ
ပီတိသုတ္တ (၂)-သံ၊၂၊၁၉၈။ သံ၊မြန်၊၂၊၁၈၈။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၇-သာရိပုတ္တသံယုက္က၊ တတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ၊ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် အရှင်အာနန္ဒာမထေရ်၏ မေးလျှောက်ထားချက်အရ ဣန္ဒြေတို့သည် အထူးအားဖြင့် ကြည်လင်ခြင်း၊ မျက်နှာအဆင်း သန့်ရှင်းစင်ကြယ်ခြင်း၊ ဖြိုးပြိုးပြက်ပြက် အရောင်တလက်လက် ထွက်နေခြင်းသည် တတိယဈာန်ချမ်းသာဖြင့် နေကြောင်း အရှင်သာရိပုတ္တရာ ဖြေကြားသည့်သုတ်။
-အံ၊၂၊၁၈၂-၃။ အံ၊မြန်၊၂၊၂၃၂-၃။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၆၂။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ပဉ္စကနိပါတ၊ ၄-စတုတ္ထပဏ္ဏာသက၊ (၁၀) ၃-ဥပါသကာဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ဥပါသကာငါးရာခြံရံ၍ ဘုရားရှင်အား ရှိခိုးပြီး သင့်လျော်သောနေရာ၌ ထိုင်နေသော ကျောင်ဒါယကာ အနာထပိဏ်သူဌေးအား “ရဟန်းသံဃာတော်ကို ပစ္စည်းလေးပါးဖြင့် ပြုစုလုပ်ကျွေးနေရုံမျှဖြင့် နှစ်သက်ကျေနပ်မှုကို မပြုလေလင့်၊ ရံဖန်ရံခါ ပဝိဝေကပီတိကို ပြည့်စုံနိုင်အောင်ကျင့်သုံး၍ နေရမည်” ဟု မိန့်ကြားတော် မူခြင်းကို အရှင်သာရိပုတ္တရာထေရ်က ထိုပဝိဝေကပီတိနှင့် နေရခြင်း၏ အကျိုးကျေးဇူး ငါးမျိုးနှင့် ပြည့်စုံနေပုံကို လျှောက်ထားပါသည်။
ဘုရားရှင်က အရှင်သာရိပုတ္တရာအား ချီးမွမ်းတော်မူပြီး ထိုပဝိဝေကပီတိနှင့် နေထိုင်ခြင်းကြောင့် ရရှိခံစားရမည့် အကျိုးငါးပါးကို ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ ဖွင့်ဆိုချက်များ ပါရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ပုဂ္ဂလဝဂ္ဂ
ပုဂ္ဂလဝဂ္ဂ (၁၂)-အံ၊၁၊၇၆-၈။ အံ၊မြန်၊၁၉၀-၃။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၅၁-၃။ အံ၊ဋီ၊၂၊၄၅-၆။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဒုကနိပါတ၊ ၂-ဒုတိယပဏ္ဏာသက (၆) ၁-ပဌမဝဂ္ဂ၊ -ဤဝဂ်၌ သုတ်တော် ၁၂-သုတ်တို့ကို ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူပါသည်။ ပုဂ္ဂလဝဂ်၌ ဘုရားရှင်သည်-
၁။ ဗဟုဇနဟိတသုတ် = အရဟံဂုဏ်ရှင်, သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဂုဏ်ရှင် ဘုရားရှင်နှင့် စကြာမင်းတို့သည် လူအများ၏ ချမ်းသာစီး ပွား ဖြစ်စေရန်၊ နတ်လူတို့၏ အကျိုးစီးပွား, ချမ်းသာသုခများ ဖြစ်ပေါ်စေရန် ပွင့်ထွန်းလာတော်မူ၏ဟု ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
၂။ အစ္ဆရိယမနုဿသုတ် = အရဟံဂုဏ်ရှင် သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဂုဏ်ရှင် ဘုရားရှင်နှင့် စကြာမင်းတို့သည် “အစ္ဆရိယမနုဿ”တို့ပင်တည်းဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
၃။ အနုတပ္ပသုတ် = အရဟံဂုဏ်ရှင်, သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဂုဏ်ရှင် ဘုရားရှင်၏ ပရိနိဗ္ဗာန်စံဝင်တော်မူခြင်း၊ စကြာမင်းတို့၏ နတ်ရွာစံ ကံတော်ကုန်ခြင်းကြောင့် လူအများ စိုးရိမ်ပူပန်မှု အဖန်ဖန်ဖြစ်ကြပုံကို ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
၄။ ထူပါရဟသုတ် = အရဟံဂုဏ်ရှင်, သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဂုဏ်ရှင် ဘုရားရှင်နှင့် စကြာမင်းတို့သည် “စေတီထိုက်သူတို့ပေတည်း”ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
၅။ ဗုဒ္ဓသုတ်= အရဟံဂုဏ်ရှင်, သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဂုဏ်ရှင် ဘုရားရှင်နှင့် ပစ္စေကဗုဒ္ဓါ “ဗုဒ္ဓနှစ်ဆူ” ရှိပုံကို ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
၆-၇-၈။ အာစာနီယသုတ် = အာသဝေါကင်းကွာ ရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်နှင့် ဆင်အာဇာနည်, မြင်းအာဇာနည်, ကေသရာဇာ ခြင်္သေ့မင်းတို့သည် မိုးကြိုးပစ်သော်လည်း ကြောက်ရွံ့ ထိတ်လန့်ခြင်း မရှိသူတို့ပေတည်း ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
၉။ ကိံ ပုရိသသုတ် = လိမ်ညာ၍ မပြောဆိုမိစေရန်၊ အခြားပုဂ္ဂိုလ်တို့အား မမှန်မကန် မစွပ်စွဲမိစေရန်ဟူသော အကျိုးနှစ်မျိုးကို သိမြင်ကြခြင်းကြောင့် ကိန္နရာတို့ လူ့ဘာသာစကားကို မပြောဆိုကြကုန်ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
၁၀။ အတိတ္တသုတ် = မေထုန်မှီဝဲခြင်၊ သားသမီး မွေးဖွားခြင်းဟူသော သဘာဝနှစ်မျိုးတို့ကို မတင့်တိမ် မရောင့်ရဲနိုင်ပဲ မာတုဂါမများ ကွယ်လွန်ရလေ၏ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
၁၁။ သန္တောသန္တသန္နိဝါသသုတ် = သူတော်ကောင်းနေခြင်းနှင့် သူယုတ်မာတို့၏ နေခြင်းတို့ကို အသီးအသီးခွဲခြား၍ ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
၁၂။ ဝစီသံသာရသုတ် = အဓိကရုဏ်းဖြစ်ရာ၌ စကားပြောဆိုမှု နှစ်မျိုးဖြစ်ပုံကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ မှတ်သားဖွယ် ဖွင့်ဆိုချက်များ ပါရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ပုဂ္ဂလသုတ္တ
ပုဂ္ဂလသုတ္တ (၆)-သံ၊၁၊၉၄။ သံ၊မြန်၊၁၉၆-၉။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၁၄၉-၁၅၀။ သံ၊ဋီ၊၁၊၁၉၄-၅။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၃-ကောသလသံယုတ္တ၊ တတိယဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ္တ။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့၊ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ်
၁။ တမော တမပရာယနပုဂ္ဂိုလ်၊
၂။တမော ဇောတိပရာယနပုဂ္ဂိုလ်၊
၃။ဇောတိ တမပရာယနပုဂ္ဂိုလ်၊
၄။ ဇောတိ ဇောတိပရာယနပုဂ္ဂိုလ်၊ ဟူသော ပုဂ္ဂိုလ်လေးမျိုးကို ဥပမာများဖြင့် ကောသလဘုရင်အား ဘုရားရှင် အကျယ် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ မှတ်သားဖွယ် ဖွင့်ဆိုချက်များ များစွာပါရှိပါသည်။
-သံ၊၁၊၃၉၂-၃။ သံ၊မြန်၊၁၊၄၀၀-၁။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၄၇။ သံ၊ဋီ၊၂၊၁၅၃။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၄-အနမတဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၂-ဒုတိယဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
ဘုရားရှင် မဂဓနိုင်ငံ ရာဇဂြိုဟ်မြို့ ဂိဇ္ဈကုဋ်တောင်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် “ရဟန်းတို့ သံသရာဝဋ်ဆင်းရဲ၏ အစကို မသိနိုင်ကြ၊ အဝိဇ္ဇာဖြင့် ပညာမျက်စိကို ပိတ်ဖုံး၍ ကဏှာဖြင့် ဖွဲ့တုတ်ချည်နှောင်လျက် သံသရာတစ်လွှား၌ ထက်အောက် စုံဆန် အဖန်ဖန် ပြေးလွှားနေရသော သတ္တဝါတို့၏ သံသရာ၏ စတင်ဖြစ်ရာ ရှေ့ပိုင်းကိုလည်း မသိနိုင်ကြ။
ရဟန်းတို့ တစ်ကမ္ဘာပတ်လုံး ထက်အောက် စုံဆန် အဖန်ဖန်အထပ်ထပ် ဖြစ်နေသော သတ္တဝါတို့၏ အရိုးဆက်, အရိုးပုံ, အရိုးစုများကို စုဆောင်းထားလျှင် စုပုံထားသည့်အတိုင်း မပျက်မစီးလျှင် ထိုအရိုးဆက်, အရိုးပုံ အရိုးစုသည် ဤဝေပုလ္လတောင်ပမာဏ ရှိနိုင်ကုန်ရာ၏။ အဘယ့်ကြောင့်နည်းဟူမူကား? သံသရာ၏အစ, ရှေးအဖို့အစုကို မသိနိုင်ကြခြင်းကြောင့်တည်း။
ရှည်မြင့်စွာသော ကာလပတ်လုံး ထက်မြက်သောဆင်းရဲအမျိုးမျိုးကို အဖန် ဖန် အထပ်ထပ် ခံစားခဲ့ရလေပြီ။ သင်္ချိုင်းမြေကို တိုးပွားလှစေခဲ့ရပြီ။ ထို့ကြောင့် သင်္ခါရတရားအားလုံးတို့၌ ဝိပဿနာဉာဏ်, မဂ်ဉာဏ်, ဖိုလ်ဉာဏ်တို့ဖြင့် သံသရာ ဆင်းရဲဒုက္ခအပေါင်းက လွတ်မြောက်အောင် အားထုတ်သင့်ပေပြီ” အစရှိသည်ဖြင့် ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ဖွင့်ဆိုချက်များ များစွာ ပါရှိပါသည်။
-အံ၊၂၊၄၀၃။ အံ၊မြန်၊၂၊၅၁၀။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၄၆-၈။ အံ၊ဋီ၊၃၊၁၄၉-၁၅၃။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ သတ္တကနိပါတ၊ ၂-အနုသယဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် အာဟုနေယျ, ပါဟုနေယျ, ဒက္ခိဏေယျ, အဉ္ဇလိကရဏီယ, အနုတ္တရံ ပုညက္ခေတ္တံ လောကဿ ဂုဏ်တော်တို့နှင့် ပြည့်စုံတော်မူသော ဥဘတော ဘာဂဝိမုတ္တ, ပညာဝိမုတ္တ, ကာယသက္ခီ, ဒိဋ္ဌိပ္ပတ္တ, သဒ္ဓါဝိမုတ္တ, ဓမ္မာနုသာရီ, သဒ္ဓါနုသာရီ-ဟူသော ပုဂ္ဂိုလ် (၅)ယောက်တို့ကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ဖွင့်ဆိုချက်များ ရှိပါသည်။
-အံ၊၃၊၁၁၅။ အံ၊မြန်၊၃၊၁၁၆။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၄၀။ အံ၊ဋီ၊၃၊၂၄၅။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ အဋ္ဌကနိပါတ၊ ၂-ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ (၆) ၁-ဂေါတမီဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ္တ။
ဘုရားရှင် ကောလိယဇနပုဒ် ကောလိယနိဂုံး ကက္ကရပတ္တရွာ၌ သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် အာဟုနေယျ, ပါဟုနေယျ, ဒက္ခိဏေယျ, အဉ္ဇလိကရဏီယ, အနုတ္တရံ ပုညက္ခေတ္တံ လောကဿဖြစ်သော အရိယာပုဂ္ဂိုလ် (၈)ယောက်တို့ကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၃၊၁၁၆။ အံ၊မြန်၊၃၊၁၁၆-၇။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ... ဒသမသုတ္တ။ ဘုရားရှင် ကက္ကရပတ္တရွာ၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် အထက်သုတ်တော် အတိုင်း အရိယာပုဂ္ဂိုလ် (၈)ယောက်တို့ကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၃၊၁၇၉။ အံ၊မြန်၊၃၊၁၈၁။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ နဝကနိပါတ၊ ၁-ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၁-သမ္ဗောဓိဝဂ္ဂနဝမသုတ္တ။
ဘုရားရှင် မဂဓနိုင်ငံ ရာဇဂြိုဟ်မြို့ ဂိဇ္ဈကုဋ်တောင်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် အထက်သုတ်တော်အတိုင်း အရိယာပုဂ္ဂိုလ် (၈)ယောက်၌ သောတာပတ္တိဖလ သစ္ဆိကိရိယာယ ပုထုဇဉ်ပုဂ္ဂိုလ်ထည့်၍ အရိယာပုဂ္ဂိုလ် (၉)ယောက်တို့ကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ပုဂ္ဂလပ္ပသာဒသုတ္တ
ပုဂ္ဂလပ္ပသာဒသုတ္တ-အံ၊၂၊၂၃၆-၇။ အံ၊မြန်၊၂၊၃၀၂-၃။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၈၄။ အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ပဉ္စကနိပါတ၊ (၂၅) ၅-ဒုစ္စရိတဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် ပုဂ္ဂိုလ်ကိုကြည်ညိုခြင်းကြောင့် ဖြစ်ပေါ်လာသည့် အပြစ်ငါးမျိုးတို့ကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ပုညကိရိယဝတ္ထုသုတ္တ
ပုညကိရိယဝတ္ထုသုတ္တ (၂)-အံ၊၃၊၇၂-၄။ အံ၊မြန်၊၃၊၇၄-၆။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၃၁။ အံ၊ဋီ၊၃၊၂၃၇-၉။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ အဋ္ဌကနိပါတ ၁-ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၄-ဒါနဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် ပုညကိရိယဝတ္ထုသုံးမျိုးနှင့် ယင်းတို့ကိုပြုလုပ်ခြင်းကြောင့် ရရှိသော ကာမာဝစရ ကုသိုလ်အလိုက် ခံစားပြည့်စုံနိုင်သော အကျိုးဂုဏ်ကျေးဇူးတို့ကို အကျယ်တဝင့် ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ မှတ်သားဖွယ် ဖွင့်ဆိုချက်များ ပါရှိပါသည်။
-ဣတိဝုတ်၊၂၃၀-၁။ ဣတိဝုတ်၊မြန်။ ၂၁၄-၅။ ဣတိဝုတ်၊ဋ္ဌ၊၁၉၃-၆။
ဘုရားရှင် ဝံသနိုင်ငံ ကောသမ္ဗီမြို့ ဃောသိတာရုံကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် “ပုညကိရိယဝတ္ထုသုံးမျိုးတို့ကို ဟောတော်မူကြောင်း” ခုဇ္ဇုတ္တရာက ဥတေနမင်းနန်းတော်၌ သာမာဝတီမဟေသီမိဖုရားအမှူးရှိသော မိဖုရားတို့အား ဟောကြားသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ ပုညကိရိယဝတ္ထုဆယ်ပါးကို အကျယ်ဖွင့်ထားသည့် ဖွင့် ဆိုချက်များ များစွာပါရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ပုညာဘိသန္ဒသုတ္တ
ပုညာဘိသန္ဒသုတ္တ (၆) (၁)-သံ၊၃၊၃၄၁-၂။ သံ၊မြန်၊၃၊၃၄၄-၅။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၁၉။ သံ၊ဋီ၊၂၊၅၃၅။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၁-သောတာပတ္တိသံယုတ္တ၊ ၄-ပညာဘိသန္ဒဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် ဗုဒ္ဓဂုဏ, ဓမ္မဂုဏ, သံဃဂုဏ, အဝေစ္စပ္ပသာဒ, အခဏ္ဍ, အစ္ဆိဒ္ဒ, အသဗလ, အကမ္မာသ, ဘုဇိဿ, ဝိညုပ္ပသတ္ထ, အပရာမဋ္ဌ, သမာဓိသံဝတ္တနိက, အရိယကန္တသီလနှင့် ပြည့်စုံခြင်းဟူသော ပုညာဘိသန္ဒ, ကုသလာဘိသန္ဒ, သုခဿာဟာရ တရားလေးပါးတို့ကို ရဟန်းတော်တို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော် မူသည့်သုတ်။
(၂)
-သံ၊၃၊၃၄၂။ သံ၊မြန်၊၃၊၃၄၅။
-သံယုတ္တနိကာယ ... ဒုတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် ဗုဒ္ဓဂုဏ, ဓမ္မဂုဏ, သံဃဂုဏ အဝေစ္စပ္ပသာဒ, ဥဒယတ္ထဂါမိနီ, အရိယာယနိဗ္ဗေဓိကာ, သမ္မာ ဒုက္ခက္ခယဂါမိနီ ပညာသမန္နာဂတ-ဟူသော ပုညာဘိသန္ဒ, ကုသလာဘိသန္ဒ, သုခဿာဟာရ တရားလေးပါးတို့ကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
(၃)
-သံ၊၃၊၃၄၂။ သံ၊မြန်၊၃၊၃၄၆။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ... တတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် ဗုဒ္ဓဂုဏ, ဓမ္မဂုဏ, သံဃဂုဏ အဝေစ္စပ္ပသာဒ, ဥဒယတ္ထဂါမိနီ အရိယာ နိဗ္ဗေဓိကာ သမ္မာ ဒုက္ခက္ခယ ဂါမိနီ ပညာသမန္နာဂတ-ဟူသော ပုညာဘိသန္ဒ, ကုသလာဘိသန္ဒ, သုခဿာဟာရ တရားလေးပါးတို့ကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
(၄)
-အံ၊၁၊၃၆၅-၆။ အံ၊မြန်၊၁၊၃၇၉-၃၈၀၊ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၃၀၉။ အံ၊ဋီ၊၁၊၃၀၈။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ ၂-ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ (၆) ၁-ပုညာဘိသန္ဒဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် အလှူရှင် လှူဒါန်းသော သင်္ကန်း, ဆွမ်း, ကျောင်းအိပ်ရာနေရာ, ဆေးပစ္စည်းအသုံးအဆောင်တို့ကို အသုံးပြုလျက် အပ္ပမာဏစေတောသမာဓိကို ရနေသောရဟန်း၏ အလှူရှင်သည် အပ္ပမာဏပုညာဘိသန္ဒ, ကုသလာဘိသန္ဒ, သုခဿာဟာရ သောဝဂ္ဂိက သုခဝိပါက သဂ္ဂသံဝတ္တနိက ဣဋ္ဌ, ကန္တ, မနာပ, ဟိတ သုခအလို့ငှါဖြစ်၏။
မဟာသမုဒ္ဒရာရှိ ရေကို ရေတွက်ချင်တွယ်၍ မရနိုင်သကဲ့သို့ ပုညာဘိသန္ဒ, ကုသလာဘိသန္ဒလေးပါးတို့နှင့် ပြည့်စုံသော အရိယာသာဝက၏ ကောင်းမှုအကျိုးကို ခံစားနိုင်သည့်ပမာဏသည် အသင်္ချေယျ အပ္ပမေယျ မဟာပုညက္ခန္ဓဖြစ်ပုံကို ရဟန်းတို့အား ပစ္စည်းလေးပါး တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီဝေဖန်၍ ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
(၅)
-အံ၊၁၊၃၆၆-၇။ အံ၊မြန်၊၁၊၃၈၀-၂။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၁၀။ အံ၊ဋီ၊၂၊၃၀၆။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ... ဒုတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် ဗုဒ္ဓဂုဏ, ဓမ္မဂုဏ, သံဃဂုဏ အဝေစ္စပ္ပသာဒ, အခဏ္ဍ, အစ္ဆိဒ္ဒ, အသဗလ, အကမ္မာသ, ဘုဇိဿ, ဝိညုပ္ပသတ္ထ, အပရာမဋ္ဌ, သမာဓိသံဝတ္တနိက, အရိယကန္တသီလနှင့် ပြည့်စုံခြင်း ဟူသော လေးပါးသော ပုညာဘိသန္ဒ, ကုသလာဘိသန္ဒ, သုခဿာဟာရ, သောဝဂ္ဂိက, သုခဝိပါက, သဂ္ဂသံဝတ္တနိက, ဣဋ္ဌ, ကန္တ, မနာပ, ဟိတ, သုခအလို့ငှါ ဖြစ်၏ဟု တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီဝေဖန်၍ ရဟန်းတော်တို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ မှတ်သားဖွယ်ရာ ဖွင့်ဆိုချက်များ ပါရှိပါသည်။ (၆)
-အံ၊၂၊၄၅-၆။ အံ၊မြန်၊၂၊၅၅-၇။ အံ၊ဋီ၊၃၊၂၀။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ပဉ္စကနိပါတ ၁-ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၅-မုဏ္ဍရာဇဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် (အံ၊၁၊၃၆၅) ပဌမသုတ် ကဲ့သို့ ပစ္စည်းလေးပါး၌ မဉ္ဇပီဌ-ထည့်၍ ပုညာဘိသန္ဒ ၅-ပါးကို လှူဒါန်း ပေးသော အလှူရှင်၏ အကျိုးခံစားရပုံကို ပုညာဘိသန္ဒ ၁-ပါးစီ ၁-ပါးစီဝေဖန်၍ ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
ဋီကာ၌ ဖွင့်ဆိုချက် အနည်းငယ် ပါရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ပုဏ္ဏသုတ္တ
ပုဏ္ဏသုတ္တ-သံ၊၂၊၂၈၅-၇။ သံ၊မြန်၊၂၊၂၇၇-၂၈၀။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၉-၂၅။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-သဠာယတနသံယုတ္တ၊ ၉-ဆန္နဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် အရှင်ပုဏ္ဏထေရ်၏ လျှောက်ထားချက်အရ “စက္ခုအစရှိသော ဝိညာဏ် ၆-ပါးတို့ဖြင့်သိအပ်ကုန်သော က္ကဋ္ဌ, ကန္တ, မနာပ, ပိယရူပ, ကာမူပသံဟိတ, ရဇနီယဖြစ်သော အာရုံ ၆-ပါးတို့၌ အလွန်အကဲ နှစ်သက်စွဲလမ်းကာ လွှမ်းမိုး၍တည်သောသူအား နှစ်သက်မှု “တဏှာ” ဖြစ်ပုံ၊ နှစ်သက်မှုတဏှာဖြစ်ခြင်းကြောင့် ဆင်းရဲဒုက္ခဖြစ်ပုံ၊ ယင်းအာရုံ ၆-ပါးတို့၌ နှစ်သက်မှုတဏှာချုပ်ခြင်းကြောင့် ဆင်းရဲဒုက္ခချုပ်ငြိမ်းပုံတို့ကို တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ ဝေဖန်ပိုင်ခြား၍ ဘုရားရှင် (အလုပ်ပေးတရားကို) ဟောတော်မူပါသည်။
ဘုရားရှင်က သုနာပရန္တတိုင်းသားတို့နှင့် ဆက်ဆံရေး ကြမ်းကြုတ်ခက်ထန်ပုံ (၇)မျိုးကို မေးမြန်းတော်မူရာ၌ အရှင်ပုဏ္ဏထေရ်၏ သဘောထား (၇)မျိုး သီဟ နာလျှောက်ထားချက်ကို ဘုရားရှင်ကိုယ်တော်တိုင် သာဓုခေါ်တော်မူပြီး အရှင်ပုဏ္ဏထေရ်အား သုနာပရန္တတိုင်း၌ သီတင်းနေထိုင်ရန် ခွင့်ပြုတော်မူလိုက်ပါသည်။
အရှင်ပုဏ္ဏထေရ် သုနာပရန္တတိုင်း၌ သီတင်းသုံးတော်မူလျက် ထိုနှစ်ဝါတွင်း၌ အမျိုးသားငါးရာ, အမျိုးသမီးငါးရာတို့ ဥပါသကာငါးရာ, ဥပါသိကာငါးရာအဖြစ် ခံယူကြပါသည်။ ထိုဝါတွင်းမှာပင် ဝိဇ္ဇာဉာဏ်သုံးပါးကို မျက်မှောက်ပြုတော်မူ၍ ပရိနိဗ္ဗာန်ပြုတော်မူပါသည်။
ရဟန်းတို့ မေးမြန်းလျှောက်ထားချက်အရ အရှင်ပုဏ္ဏထေရ် ရဟန္တာဖြစ်၍ ပရိနိဗ္ဗာန်ပြုကြောင်းကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ အရှင်ပုဏ္ဏထေရ်၏ အဋ္ဌုပ္ပတ္တိနှင့် သုနာပရန္တတိုင်းအကြောင်းတို့ကို ဖွင့်ဆိုထားသည့် အကျယ်ဖွင့်ဆိုချက်များ ပါရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ပုဏ္ဏမသုတ္တ
ပုဏ္ဏမသုတ္တ-သံ၊၂၊၈၂-၅။ သံ၊မြန်၊၂၊၇၈-၈၁။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၈၂-၃။ သံ၊ဋီ၊၂၊၂၄၂။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-ခန္ဓသံယုတ္တ၊ (၈၃-ခဇ္ဇနိယဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ၊ သာဝတ္ထိမြို့ ပုဗ္ဗာရုံကျောင်းတော် မိဂါရမာတု ပြသာဒ်၌ သီတင်းကျွတ်လပြည့် မဟာပဝါရဏာ ဥပုသ်နေ့ ညဉ့်၌ ရဟန်းသံဃာတော် များခြံရံလျှက် သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် အညတရ ရဟန်းက “မြတ်စွာဘုရားရှင် ဖြေကြားတော်မူမည်ဆိုလျှင် ပြဿနာမေးလျှောက်လိုပါကြောင်း လျှောက်ထားမှုကို ဘုရားရှင် ခွင့်ပြုတော်မူပါသဖြင့် မေးလျှောက်သောပြဿနာတို့ကို
= ရူပုပါဒါနက္ခန္ဓာ, ဝေဒနုပါဒါနက္ခန္ဓာ, သညုပါဒါနက္ခန္ဓာ, သင်္ခါရုပါဒါနက္ခန္ဓာ, ဝိညာဏပါဒါနက္ခန္ဓာတို့သည် ဥပါဒါနက္ခန္ဓာတို့ပေတည်း။
= ဤဥပါဒါနက္ခန္ဓာငါးမျိုးတို့သည် လိုချင်မှု “ဆန္ဒ”လျှင် အကြောင်းရင်းရှိကုန်၏။
= စွဲလမ်းမှု “ဥပါဒါန်”သည် ဥပါဒါနက္ခန္ဓာငါးမျိုးလည်းမဟုတ်၊
= စွဲလမ်းမှု “ဥပါဒါန်”သည် ဥပါဒါနက္ခန္ဓာငါးမျိုးမှ တစ်ခြားလည်းမဟုတ်၊ စင်စစ်သော်ကား ထိုဥပါဒါနက္ခန္ဓာငါးမျိုးတို့၌ လိုချင်စွဲမက်မှုသည် ဥပါဒါန် မည်၏။
= ရဟန်း ... ဤလောက၌ အချို့သောသူအား အနာဂတ်ကာလ၌ ဤသို့ ရုပ်, ဝေဒနာ, သညာ, သင်္ခါရဝိညာဏ်-ရှိသူဖြစ်လို၏ဟု ဤသို့ဖြစ်၏။ ရဟန်း ... ဤသို့လျှင် ဥပါဒါနက္ခန္ဓာငါးမျိုးတို့၌ လိုချင်စွဲမက်မှု “ဆန္ဒရာဂ၏ ထူးခြားခြင်းသည် ဖြစ်နိုင်၏။
ရဟန်း ... အတိတ်, အနာဂတ်, ပစ္စုပ္ပန်၊ အတွင်း/အပြင်၊ အကြမ်း/အနု၊ အယုတ်/အမြတ်၊ အနီးအဝေးလည်းဖြစ်သော ရုပ်အားလုံးကို ရူပက္ခန္ဓာ၊ ဝေဒနာအားလုံးကို ဝေဒနက္ခန္ဓာ၊ သညာအားလုံးကို သညာက္ခန္ဓာ၊ သင်္ခါရ အားလုံးကို သင်္ခါရက္ခန္ဓာ၊ ဝိညာဏ်အားလုံးကို ဝိညာဏက္ခန္ဓာ-ဟု ဆိုအပ်၏။ ခန္ဓာတို့၏ ခန္ဓာဟူသောအမည်သည် ဤမျှလောက်ရှိ၏။
=မဟာဘုတ်လေးပါးတို့သည် ရူပက္ခန္ဓာကို ပညတ်ရန် အကြောင်းအထောက် အပံ့ဖြစ်ကုန်၏။
=ဖဿသည် ဝေဒနာက္ခန္ဓာ, သညာက္ခန္ဓာ, သင်္ခါရက္ခန္ဓာပညတ်ရန် အကြောင်း အထောက်အပံ့ဖြစ်ကုန်၏။
=နာမ်ရုပ်သည် ဝိညာဏက္ခန္ဓာကိုပညတ်ရန် အကြောင်းအထောက်အပံ့ ဖြစ်၏။
=ဤလောက၌ အကြားအမြင်မရှိသော အရိယာတို့ကို မမြင်ဖူးသော၊ အရိယာ တရား၌ မလိမ္မာသော၊ အရိယာတရား၌ ထင်ရှားစွာ သိမြင်နိုင်သော ဉာဏ် ပညာမရှိသော၊ သူတော်ကောင်းတို့ကို မဖူးမြင်ဖူးသော၊ သူတော်ကောင်း တရား၌ မလိမ္မသော၊ သူတော်ကောင်းတရား၌ အထူးအားဖြင့် သိတတ်သော ဉာဏ်ပညာမရှိသော ပုထုဇဉ်သည် ရုပ်ကို၊ ဝေဒနာကို၊ သညာကို၊ သင်္ခါရကို၊ ဝိညာဏ်ကို အတ္တဟုရှု၏။ ရုပ်ကို၊ ဝေဒနာကို၊ သညာကို၊ သင်္ခါရကို၊ ဝိညာဏ်ကို ရုပ်ရှိ၏၊ ဝေဒနာရှိ၏။ သညာရှိ၏။ သင်္ခါရရှိ၏။ ဝိညာဏ်ရှိ၏ဟုရှု၏။
= အတ္တ၌ ရုပ်၊ ဝေဒနာကို၊ သညာကို၊ သင်္ခါရကို၊ ဝိညာဏ်ကိုရှု၏။
= ရုပ်၌၊ ဝေဒနာ၊ သညာ၌၊ သင်္ခါရ၌၊ ဝိညာဏ်၌ အတ္တကိုရှု၏။ ဤသို့လျှင် “သက္ကာယဒိဋ္ဌိ” သည်ဖြစ်၏။
=ဤလောက၌ အကြားအမြင်ရှိသော၊ အရိယာတို့ကို ဖူးမြင်ဖူးသော၊ အရိယာ တရား၌လိမ္မာသော၊ အရိယာတရား၌ အထူးအားဖြင့် သိတတ်သောဉာဏ် ပညာရှိသော၊ သူတော်ကောင်းတို့ကို ဖူးမြင်ဖူးသော၊ သူတော်ကောင်းတရား၌ လိမ္မာသော၊ သူတော်ကောင်းတရား၌ အထူးအားဖြင့် သိတတ်သောဉာဏ် ပညာရှိသော အရိယာတပည့်သည်-
-ရုပ်ကို၊ ဝေဒနာကို၊ သညာကို၊ သင်္ခါရကို၊ ဝိညာဏ်ကို အတ္တဟုမရှု။
-အတ္တကို ရုပ်ရှိ၏၊ ဝေဒနာရှိ၏၊ သညာရှိ၏၊ သင်္ခါရရှိ၏၊ ဝိညာဏ်ရှိ၏ဟု မရှု။
-အတ္တ၌ ရုပ်ကို၊ ဝေဒနာကို၊ သညာကို၊ သင်္ခါရကို၊ ဝိညာဏ်ကိုမရှု။
-ရုပ်၌၊ ဝေဒနာ၌၊ သညာ၌၊ သင်္ခါရ၌၊ ဝိညာဏ်၌ အတ္တကိုမရှု။ ဤသို့လျှင် “သက္ကာယဒိဋ္ဌိ မဖြစ်ပေ။
= ရုပ်ကို၊ ဝေဒနာကို၊ သညာကို၊ သင်္ခါရကို၊ ဝိညာဏ်ကို စွဲ၍ဖြစ်သော ကိုယ်ချမ်းသာခြင်း, စိတ်ချမ်းသာခြင်းသည် ရုပ်၏၊ ဝေဒနာ၏၊ သညာ၏။ သင်္ခါရ၏၊ ဝိညာဏ်၏ သာယာဖွယ်ပေတည်း။
= ရုပ်၏၊ ဝေဒနာ၏၊ သညာ၏။ သင်္ခါရ၏၊ ဝိညာဏ်၏ မမြဲသောသဘော, ဆင်းရဲသောသဘော, ဖောက်ပြန်သောသဘောသည် ရုပ်၏၊ ဝေဒနာ၏။ သညာ၏။ သင်္ခါရ၏၊ ဝိညာဏ်၏ အပြစ်ပေတည်း။
= ရုပ်၌၊ ဝေဒနာ၌၊ သညာ၌၊ သင်္ခါရ၌၊ ဝိညာဏ်၌ လိုချင်စွဲမက်မှု “ဆန္ဒရာဂ”ကို ပယ်ဖျောက်ခြင်း, ပယ်ခြင်းသည် ရုပ်မှ၊ ဝေဒနာမှ၊ သညာ၊ သင်္ခါရမှ၊ ဝိညာဏ်မှ လွတ်မြောက်မှုပေတည်း။
= အတိတ်, အနာဂတ်, ပစ္စုပ္ပန်၊ အတွင်း/အပြင်၊ အကြမ်းအနု၊ အယုတ်/အမြတ်၊ အဝေး/အနီးလည်းဖြစ်သော- ရုပ်အားလုံးကို၊ ဝေဒနာအားလုံးကို၊ သညာအားလုံးကို၊ သင်္ခါရအားလုံးကို၊ ဝိညာဏ်အားလုံးကို ဤရုပ်သည်၊ ဤဝေဒနာသည်၊ ဤသညာသည်၊ ဤ သင်္ခါရသည်၊ ဤဝိညာဏ်သည် ငါ မဟုတ်, ငါ၏ကိုယ် “အတ္တ”မဟုတ်, ငါ့ဥစ္စာမဟုတ်-ဟု ဟုတ်မှန်သည့်အတိုင်း မှန်ကန်သော ဉာဏ်ပညာဖြင့်ရှု၏။ ဤသို့ သိမြင်သောပုဂ္ဂိုလ်အား ဤဝိညာဏ်ရှိသော ကိုယ်၌ဖြစ်စေ၊ အပြင် အပဖြစ်သော နိမိတ်အားလုံးတို့၌ဖြစ်စေ၊ ငါဟုစွဲယူသော ဒိဋ္ဌိ၊ ငါ့ဥစ္စာဟု တပ်မက်မှု “တဏှာ၊ ထောင်လွှားမှု “မာနာနုသယ”တို့သည် မဖြစ်ကုန်။
ထိုအခါ ရဟန်းတစ်ပါးအား “အချင်းတို့ ... ဤသို့ ရုပ်သည်၊ ဝေဒနာသည်၊ သညာသည်၊ သင်္ခါရသည်၊ ဝိညာဏ်သည် အတ္တမဟုတ်ဘူးတဲ့၊ အတ္တမဟုတ် ဘဲပြုအပ်သော အမှုတို့သည် အဘယ်အတ္တသို့ ရောက်နိုင်ကုန်လိမ့်မည်နည်းဟု စိတ်အကြံအစည် ဖြစ်ပေါ်လေသည်။
ထိုရဟန်း၏ စိတ်အကြံအစည်ကို စိတ်တော်ဖြင့် သိတော်မူခြင်းကြောင့် ဘုရားရှင်က “ရဟန်းတို့ ... ဤလောက၌ သိမြင်လိမ္မာသော ဉာဏ်မရှိ၊ တွေဝေ ခြင်းသို့ရောက်သော အချို့သော မောဃပုရိသသည် “အချင်းတို့ ဤသို့ ရုပ်သည်။ ဝေဒနာသည်၊ သညာသည်၊ သင်္ခါရသည်၊ ဝိညာဏ်သည် အတ္တမဟုတ်ဘူးတဲ့၊ အတ္တမဟုတ်ဘဲ ပြုအပ်သောအမှုတို့သည် အဘယ်အတ္တသို့ ရောက်နိုင်ကုန်လိမ့်မည်နည်း”ဟု တဏှာကြီးစိုးနေသောစိတ်ဖြင့် ဘုရားမြတ်စွာ သာသနာကို ကျော်လွန်သင့် သည်”ဟု မှတ်ထင်သောအကြောင်းရှိပေ၏။
ရဟန်းတို့ ... ထိုထိုအရာ ထိုထိုတရားတို့၌ တဖန်မေးမြန်းခြင်းဖြင့် သင်တို့ကို ဆုံးမခဲ့ကုန်၏။
-ရဟန်းတို့ ... ရုပ်သည် မြဲသလော? မမြဲသလော?
-မမြဲပါ မြတ်စွာဘုရား။ အစရှိသည်ဖြင့် အနတ္တလက္ခဏသုတ်ဒေသနာတော် နည်းဖြင့် အရဟတ္တဖိုလ်သို့ ဆိုက်ရောက်အောင် အသီးအသီး ခန္ဓာတစ်ပါး စီဖြင့် ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသောသုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ မှတ်သားဖွယ်ရာ ဖွင့်ဆိုချက်များ ပါရှိပါသည်။ ထိုပြဿနာမေးလျှောက်သော ရဟန်းတော်သည် ရဟန်းငါးရာတို့၏ ဆရာဖြစ်ပုံ၊ ဤဒေသနာတော်၏အဆုံး၌ ရဟန်းတော်ငါးရာတို့ အာသဝေါကင်းကွာ ရဟန္တာများ ဖြစ်သွားကြသည်ဟု ပြဆိုထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ပုဏ္ဏိယသုတ္တ
ပုဏ္ဏိယသုတ္တ (၂)အံ၊၃၊၁၅၁-၂။ အံ၊မြန်၊၃၊၁၅၄။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ အဋ္ဌကနိပါတ၊ ၂-ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ (၉) ၄-သတိဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် ပုဏ္ဍိယရဟန်းက ဘုရားရှင်အား မေးလျှောက်ခြင်းကြောင့်-
-ရဟန်းသည် သဒ္ဓါတရားရှိသော်လည်း
-ဘုရားရှင်ထံ မချဉ်းကပ်၊ (အနီးသို့ရောက်အောင်မသွား)
-မဆည်းကပ်၊ (အထံတော်သို့ မကြာ မကြာ မသွားရောက်)
-သိလိုသောပြဿနာကို မမေးမြန်း မလျှောက်ထား။
-မိန့်ကြားတော်မူချက်များကို နားစိုက်၍မထောင်။
-တရားတော်ကို မနာယူ။
-နာယူပြီးသော တရားတော်ကို မမေ့မပျောက်အောင် ဆောင်မထား။
-ဆောင်ထားအပ်သောတရားတော်၏ အနက်အဓိပ္ပါယ်ကို မဆင်ခြင်။
-အနက်အဓိပ္ပါယ်(အကျိုး) ပါဠိ (အကြောင်း)ကို သိသည်။
-သိသည့်အတိုင်း ဓမ္မာနုဓမ္မပဋိပတ်ကို မကျင့်သုံးခြင်း။ ဟူသော ဘုရားရှင် (ဟောတော်မူသည့်) ဓမ္မဒေသနာဉာဏ်တော်အား မထင်ရှားသော အကြောင်းရှစ်မျိုးကိုလည်းကောင်း။
-သဒ္ဓါတရားရှိသော ရဟန်းတော်သည် ဘုရားရှင်ထံတော်သို့ ချဉ်းကပ်ခြင်း၊
-သိလိုသောပြဿနာကို မေးမြန်း လျှောက်ထားခြင်း၊
-မိန့်ကြားတော်မူချက်များကို ရိုသေစွာ နားစိုက်၍ထောင်ခြင်း။
-တရားတော်ကို နာယူခြင်း၊
-နာယူပြီးသော တရားတော်ကို မမေ့မပျောက်အောင် ဆောင်ထားခြင်း၊
-ဆောင်ထားအပ်သောတရားတော်၏ အနက်အဓိပ္ပါယ်ကို စိစစ်ဆင်ခြင်ခြင်း၊
-အနက်အဓိပ္ပါယ်(အကျိုး) ပါဠိ(အကြောင်း)ကို သိမြင်ခြင်း၊
-သိသည့်အတိုင်း ဓမ္မာနုဓမ္မပဋိပတ်အကျင့်ကို ကျင့်သုံးခြင်း-ဟူသော ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့် ဓမ္မဒေသနာဉာဏ်တော်အား ထင်ရှားသော အကြောင်းရှစ်မျိုးကိုလည်းကောင်း အရှင်ပုဏ္ဏယအား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၃၊၃၇ဝ-၃၈၀။ အံ၊မြန်၊၃၊၃၇၅-၆။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဒသကနိပါတ၊ ၂-ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ (၉)၄-ထေရဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့၊ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် အရှင်ပုဏ္ဏိယထေရ်၏ မေးမြန်းလျှောက်ထားချက်အရ အထက်သုတ်တော်အတိုင်း ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့် တရားဒေသနာတော် ဉာဏ်၌ မထင်ခြင်းအကြောင်းရှစ်မျိုးတို့တွင်
-ယဉ်ကျေးလိမ္မာစွာ ပြောဆိုသောစကားကို မပြောဆိုခြင်း၊
-ကြည်လင်ပြတ်သားမှုမရှိသည့် အနက်အဓိပ္ပါယ်ကို သိလွယ်သောစကားသံ မဟုတ်ခြင်း၊
-သီတင်းသုံးဖော်တို့အား ပစ္စုပ်, သံသာ ကျိုးနှစ်ဖြာကို ထင်ရှားစွာ မပြနိုင်၊ ကုသိုလ်တရားတို့၌ မဆောက်တည်စေနိုင်၊ ကုသိုလ်တရားတို့၌ မထက်သန် စေနိုင်၊ ကုသိုလ်တရားတို့၌ ရွှင်လန်းအားတက်မှု မပြုနိုင်ခြင်းဟူသော အကြောင်းနှစ်ပါးကို ဖြည့်စွက်လျက်လည်းကောင်း၊
-ဉာဏ်၌ထင်ရှားစွာဖြစ်သော အကြောင်းရှစ်မျိုးတို့တွင်
-လိမ္မာယဉ်ကျေးသောစကားကို ပြောဆိုခြင်း၊
-ကြည်လင်ပြတ်သားစွာ, အနက်အဓိပ္ပါယ်ကိုသိလွယ်သော စကားသံဖြင့် ပြောဆိုခြင်း၊
-သီတင်းသုံးဖော်တို့အား ပစ္စုပ်, သံသာ ကျိုးနှစ်ဖြာကို ထင်ရှားစွာပြနိုင်, ကုသိုလ် တရားတို့၌ ဆောက်တည်စေနိုင်, ကုသိုလ်တရားတို့၌ ထက်သန်စေနိုင်, ကုသိုလ်တရားတို့၌ ရွှင်လန်းအားတက်စေနိုင်ခြင်းဟူသော အကြောင်းနှစ်ပါးကို ဖြည့်စွက်၍လည်းကောင်း အရှင်ပုဏ္ဏိယထေရ်အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ပုဏ္ဏောဝါဒသုတ္တ
ပုဏ္ဏောဝါဒသုတ္တ-မ၊၃၊၃၁၁-၄။ မ၊မြန်၊၃၊၃၁၅-၈။ မ၊ဋ္ဌ၊၄၊၂၃၃-၉။ မ၊ဋီ၊၃၊၄၂၂-၄။
-မဇ္ဈိမနိကာယ၊ ဥပပရိပဏ္ဏာသက၊ ၅-သဠာယတနဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် အရှင်ပုဏ္ဏထေရ်အား ဟောတော်မူပါသည်။ အထက်တွင် ဟောကြားတော်မူခဲ့သော ပုဏ္ဏသုတ်တော်နှင့်တူပါသည်။ ပုဏ္ဏသုတ်တော်၌ ထိုနှစ်ဝါတွင်း၌ ပရိနိဗ္ဗာန်ပြုပါသည်။ ဤသုတ်၌ တစ်ပါးသောအခါ၌ ပရိနိဗ္ဗာန်ပြုတော်မူသည်။ ဤမျှသာထူးပါသည်။
အဋ္ဌကထာနှစ်ဆောင် ဖွင့်ဆိုပုံအနည်းငယ်မျှသာ ကွဲပြားသော်လည်း အများအားဖြင့် တူပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ပုတ္တသုတ္တ
ပုတ္တသုတ္တ (၄)-သံ၊၁၊၃၉၆။ သံ၊မြန်၊၁၊၄၀၄။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ အနမတဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၂-ဒုတိယဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် “သံသရာ၏အစကို မသိနိုင်ကြဘဲ ရှည်လျားလှစွာ ဘဝသံသရာ လှည့်လည်ဖြစ်လာခဲ့ခြင်းကြောင့် “သား”မတော်ဘူးသော သတ္တဝါဟူ၍ မရှိနိုင်ပေ။ ထို့ကြောင့် သင်္ခါရအားလုံးတို့၌ ငြီးငွေ့ စိတ်ပျက်ခြင်းငှါ တပ်မက်မှုကင်းပျောက်ခြင်း ငှါ, လွတ်မြောက်ခြင်းငှါ၊ (ဓမ္မ)ကို ကျင့်သုံးသင့်လှပေတော့သည်သာ”ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၁၊၃၉၉-၄၀၁။ အံ၊မြန်၊၁၊၄၁၃-၄၁၅။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၂၂-၃။ အံ၊ဋီ၊၂၊၃၁၇-၉။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ ၂-ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ (၉) ၄-မစလဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် သမဏမစလ, သမဏပုဏ္ဏရိက, သမဏပဒုမ, သမဏေသု သမဏသုခုမာလ-ဟူသော သမဏပုဂ္ဂိုလ်လေးမျိုးကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
ပါဠိတော်၌ ကျန်းမာရေးပျက်စီးခြင်းအကြောင်း ၈-ချက်ကို ဟောတော်မူပါသည်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ မှတ်သားဖွယ်ရာ ဖွင့်ဆိုချက်များ ရှိပါသည်။
-အံ၊၂၊၃၇။ အံမြန်၊၂၊၄၇-၈။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၁-၂။ အံ၊ဋီ၊၃၊၁၈-၁၉။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ပဉ္စကနိပါတ၊ ၁-ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၄-သုမနဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ၊ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် မိဖတို့၏ သားသမီးထွန်းကားမှုလိုလားချက် ငါးမျိုးကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ဖွင့်ဆိုချက်များ ရှိပါသည်။
-ဣတိဝုတ်၊၂၃၈-၉။ ဣတိဝုတ်၊မြန်၊၂၂၂-၄။ ဣတိဝုတ်၊ဋ္ဌ၊၂၁၁-၂၂၅။
-ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ ဣတိဝုတ္တက၊ ၃-တိကနိပါတ၊ ၃-တတိယဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
ဝံသနိုင်ငံ ကောသမ္ဗီမြို့၊ ဥတေနမင်းနန်းတော်၌ အတိဇာတ, အနုဇာတ, အဝဇာတ-ဟူသော သားသုံးမျိုးကို ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်အတိုင်း တစ်ယောက်စီ တစ်ယောက်စီ အကျယ်ဒေသနာတော်ကို ဘုရားရှင်ထံတော်မှ နာယူခဲ့သည့်အတိုင်း သာမာဝတီမိဖုရားအမှူးရှိသော မိဖုရားငါးရာတို့အား ခုဇ္ဇုတ္တရာက ဟောပြသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ မှတ်သားဖွယ် အကျယ်ဖွင့်ဆိုချက်များ ပါရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ပုတ္တမံသူပမသုတ္တ
ပုတ္တမံသူပမသုတ္တ-သံ၊၁၊၃၂၂-၄။ သံ၊မြန်၊၁၊၃၂၈-၃၃၀။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၉၄-၁၀၅။ သံ၊ဋီ၊၂၊၁၀၈-၁၁၅။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-နိဒါနသံယုတ္တ၊ ၇-မဟာဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် ကဗဠီကာရာဟာရ, ဖဿာဟာရ, မနောသဉ္စေတနာဟာရ, ဝိညာဏာဟာရ-ဟူသော အာဟာရလေးပါးတို့သည် ဖြစ်ပြီး, ဖြစ်ဆဲသတ္တဝါတို့ ကြာရှည် လေးမြင့် ဖြစ်တည်ခြင်းငှါ, မဖြစ်သေးသော သဘာဝဓမ္မတို့ ဖြစ်ပေါ်လာစေရန် ဖြစ်ကုန်၏။
ကဗဠီကာရာဟာရကို သေလွန်သွားသော သားငယ်၏အသားခြောက်ကို စားသောက်၍ ကန္တာရခရီးသွား ဇနီးမောင်နှံနှစ်ဦးတို့၏ ဥပမာဖြင့် ဘုဉ်းပေးသုံးဆောင် သင့်ပုံ၊ ကဗဠီကာရာဟာရကို ပိုင်းခြားသိမြင်လျှင် ပဉ္စကာမဂုဏိကရာဂကို ပိုင်းခြား သိမြင်သင့်ပုံ၊ အနာဂါမ်အရိယာသာဝက ဖြစ်နိုင်ပုံကိုလည်းကောင်း၊
ဖဿာဟာရကို အရေမရှိသောနွားမဥပမာဖြင့် ဖြစ်ပေါ်လာသော ဝေဒနာသုံး ပါးတို့ကို ပိုင်းခြားသိနိုင်ပုံ၊ ရဟန္တာဖြစ်နိုင်ပုံကိုလည်းကောင်း။
မနောသဉ္စေတနာဟာရကို တစ်သူမကနက်သော မီးကျီးတွင်းအနီးသို့ ပစ်ချ၍ ဆွဲခေါ်ခံရသော ယောက်ျားဥပမာဖြင့် တဏှာသုံးပါးကို ပိုင်းခြား၍သိနိုင်ပုံ၊ ရဟန္တာ ဖြစ်နိုင်ပုံကိုလည်းကောင်း။
ဝိညာဏာဟာရကို သတ်လိုက်သောပြစ်မှုရှိသော ခိုးသူ၏ အသတ်ခံရပုံ ဥပမာဖြင့် ဝိညာဏာဟာရကို ပိုင်းခြား၍သိလျှင် နာမ်ရုပ်ကို ပိုင်းခြား၍သိနိုင်ပုံ၊ ရဟန္တာဖြစ်နိုင်ပုံကို အကျယ်တဝင့် ရှင်းလင်း၍ ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ -ဘုရားရှင်တို့အား မဟာလာဘသက္ကာရ ဖြစ်ပေါ်လာပုံ, အချို့ရဟန်းဖြစ်စပုဂ္ဂိုလ်တို့ ပစ္စဝေက္ခဏာမဆင်ခြင်ဘဲ အာဟာရကို ဘုဉ်းပေးကြပုံကို အကြောင်းပြု၍ ဤသုတ်ကို ဟောတော်မူပုံ၊ ပဉ္စမပါရာဇိက-ဟု ပညတ်တော်မမူခြင်းအကြောင်း၊ ကန္တာရငါးမျိုး၊ ကန္တာရခရီးသွား ဇနီးမောင်နှံတို့အကြောင်း၊ ပုတ္တမံသ၏ ပဋိကူလ ၉-မျိုး အာဟာရပါဋိကူလ ၉-မျိုး၊ ဓမ္မသေနာပတိထေရ်၏ ဆွမ်းဘုဉ်း ပေးရာ၌ မှတ်သားဖွယ်, သတိသမ္ပဇဉ်ဖြင့် ဘုဉ်းပေးရပုံ, ပဏီတဘောဇဉ်နှင့် စပ်လျဉ်းသည့် သိမှတ်ဖွယ်များ၊ ပစ္စည်းလေးဖြာ အလှူခံရာ, ဆွမ်းဘုဉ်းပေးရာ၌ မာန်မထောင် သင့်ပုံ၊ သီတင်းသုံးဖော်တို့နှင့်အတူ သမဂ္ဂ, သမ္မောဒမာနဖြစ်လျက် ဘုဉ်းပေးသင့်ပုံ၊ ပရိညာသုံးပါး ၂-မျိုးတို့အကျယ်အစရှိသော မှတ်သားဖွယ်ရာ အဓိပ္ပါယ်များကို ပြည့်ပြည့်စုံစုံ ဖွင့်ဆိုထားပါသည်။
ဋီကာ၌လည်း ဖွင့်ဆိုချက်များ ရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ပုထုပညာသုတ္တ
ပုထုပညာသုတ္တ-သံ၊၃၊၃၆၀။ သံ၊မြန်၊၃၊၃၆၅။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၁-သောတာပတ္တိမဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၇-မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ဒုတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် သပ္ပူရိသသံသေဝ, သဒ္ဓမ္မသဝန, ယောနိသောမနသိကာရ ဓမ္မာနုဓမ္မပဋိပတ္တိ-ဟူသော တရားလေးပါးတို့ကို ပွားများအပ်, ကြိမ်ဖန်များစွာ အလေ့အလာ ပြုအပ်သည်ရှိသော် ပညာများခြင်းဖြစ်ကုန်၏-ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ပုနဧသနာဒိသုတ္တ
ပုနဧသနာဒိသုတ္တ (၁၁)-သံ၊၃၊၁၂၂။ သံ၊မြန်၊၃၊၁၂၆။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၂-ဗောဇ္ဈင်္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၇-ပုနဧသနာဝဂ္ဂ။
ဧသနာသုတ်, ဝိဓာသုတ်, အာသဝသုတ်, ဘဝသုတ်, ဒုက္ခတာသုတ်, ခိလသုတ်, မလသုတ်, နီဃသုတ်, ဝေဒနာသုတ်, တဏှာသုတ်, တသိနာသုတ်, အားဖြင့် သုတ်ပေါင်း (၁၁)သုတ်တို့၌ ယင်းသုတ်အမည်ပါ တရားသုံးပါးစီတို့ကို ဟောတော်မူပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ပုနဩဃာဒိသုတ္တ
ပုနဩဃာဒိသုတ္တ (၁၀)-သံ၊၃၊၁၂၂။ သံ၊မြန်၊၃၊၁၂၆။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၂-ဗောဇ္ဈင်္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၈-ပုနဩဃဝဂ္ဂ။
ဩဃသုတ်, ယောဂသုတ်, ဥပါဒါနသုတ်, ဂန္ထသုတ်, အနုသယသုတ်, ကာမဂုဏသုတ်, နီဝရဏသုတ်, ဥပါဒါနက္ခန္ဓသုတ်, ဩရမ္ဘာဂိယသုတ်, ဥဒ္ဓံဘာဂိယသုတ်အားဖြင့် သုတ်ပေါင်း (၁၀)သုတ်တို့၌ ယင်းသုတ်အမည်ပါ တရားသုံးပါးစီတို့ကို ဟောတော်မူပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ပုနကူဋသုတ္တ
ပုနကူဋသုတ္တ-အံ၊၂၊၁၀။ အံ၊မြန်၊၂၊၁၅။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ပဉ္စကနိပါတ၊ ၁-ပဌမမက္ကာသက၊ ၂-ဗလဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် သဒ္ဓါ, ဝီရိယ, သတိ, သမာဓိ, ပညာ-ဟူသော ဗလငါးမျိုးတို့တွင် အိမ်၏အထွဋ်ကဲ့သို့ ပညာဗလသည်သာ အမြင့်မြတ်ဆုံးဖြစ်ပုံ၊ ကျန်သောဗလတို့ကို သိမ်းယူနိုင်ပုံ၊ ပေါင်းယူနိုင်ပုံတို့ကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ပုနဂင်္ဂါနဒီအာဒိသုတ္တ
ပုနဂင်္ဂါနဒီအာဒိသုတ္တ (၁၂)-သံ၊၃၊၁၂၁။ သံ၊မြန်၊၃၊၁၂၅။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၂-ဗောဇ္ဈင်္ဂသံယုတ္တ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၄-ပုနဂင်္ဂါပေယျာလဝဂ္ဂ။
ပါစိနတောနိန္ဒာ ၆-သုတ်၊ သမုဒ္ဒတောနိန္ဒာ ၆-သုတ်အားဖြင့် ဤဝဂ်၌ သုတ်တော်ပေါင်း (၁၂)သုတ်ကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ပုနဗလာဒိသုတ္တ
ပုနဗလာဒိသုတ္တ (၁၂)-သံ၊၃၊၁၂၁။ သံ၊မြန်၊၃၊၁၂၅။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၂-ဗောာ်သံယုတ္တ၊ ၁၆-ပုနဗလကရဏီယဝဂ္ဂ။ ဗလသုတ်၊ ဗီဇသုတ်၊ နာဂသုတ်၊ ရုက္ခသုတ်၊ ကုမ္ဘသုတ်၊ သူကသုတ်၊ အာကာသသုတ်၊ ပဌမမေဃသုတ်၊ ဒုတိယမေဃသုတ်၊ နာဝါသုတ်၊ အာဂန္တုကသုတ်၊ နဒီသုတ်-အားဖြင့် သုတ်တော် (၁၂)သုတ်တို့ကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ပုနဗ္ဗသုသုတ္တ
ပုနဗ္ဗသုသုတ္တ-သံ၊၁၊၂၁၂။ သံ၊မြန်၊၁၊၂၁၀-၁။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၂၈၂-၃။ သံ၊ဋီ၊၁၊၃၁၄-၅။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၀-ယက္ခသံယုတ္တ၊ သတ္တမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် ရဟန်းတော်များအား နိဗ္ဗာနပဋိသံယုတ္တကထာကို ဟောကြားတော်မူသည်ကို ပုနဗ္ဗသု၏မိခင် ဘီလူးမနှင့် ပုနဗ္ဗသုတို့ တရားတော်ကို နာယူကြရာ သောတာပန် အရိယာသာဝကဖြစ်ပုံ၊ ဒုဂ္ဂတိဘဝမှလွတ်မြောက်ကြပြီး နတ်စည်းစိမ် ခံစားရပုံ၊ ဂန္ဓကုဋီကျောင်းတော်၏အနီး သစ်ပင်ကြီး၌ နေရာရကြပြီး ဘုရားဖူးခွင့်၊ တရားနာယူခွင့်ရကြပုံ၊ ဥတ္တရာသမီးငယ်က ငယ်လွန်းသဖြင့် တရားတော်ကို နာယူ သိမြင်ခွင့် မရသော်လည်း မိခင်၏တန်ခိုးကြောင့် ချမ်းသာကိုခံစားရပုံကို အရှင်အာနန္ဒာထေရ် ဟောကြားသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌လည်း မှတ်သားဖွယ် ဖွင့်ဆိုချက်များ ပါရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ပုနဗ္ဘဝသုတ္တ
ပုနဗ္ဘဝသုတ္တ-သံ၊၃၊၁၇၉။ သံ၊မြန်၊၁၊၁၈၅။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၄-ဣန္ဒြိယသံယုတ္တ၊ ၃-ဆဠိန္ဒြိယဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် “သဒ္ဓိန္ဒြေ, ဝီရိယိန္ဒြေ, သတိန္ဒြေ, သမာဓိန္ဒြေ, ပညိန္ဒြေဟူသော ဣန္ဒြေ ငါးပါးတို့၏ သမုဒယ, အတ္ထင်္ဂမ, အဿာဒ, အာဒီနဝ, နိဿရဏ-တို့ကို အမှန်အတိုင်း မသိမမြင်သေးသရွေ့ လောကသုံးပါး၌ “အနုတ္တရ သမ္မာသမ္ဗောဓိ”ကို ထိုးထွင်း၍သိပြီ”ဟု ငါဘုရား ဝန်မခံခဲ့။ ထိုအခြင်းအရာတို့ဖြင့် ဣန္ဒြေငါးပါးတို့ကို ထိုးထွင်း၍ သိမြင်တော်မူပြီးရာအခါ၌သာ “အနုတ္တရသမ္ဗောဓိကို ထိုးထွင်း၍ သိမြင်တော်မူပြီး”ဟု ငါဘုရား ဝန်ခံတော်မူခဲ့သည်။ “ငါဘုရား၏ ဝိမုတ္တိသည်မပျက်စီးနိုင် တော့ပြီ။ ဤသိဒ္ဓတ္ထဘဝသည် ငါဘုရား၏ နောက်ဆုံးဘဝပေတည်း။ နောက်ထပ် ဘဝ၌ဖြစ်ဖို့ရန် ငါ့မှာ မရှိတော့ပြီ။ သိမြင်သော ပစ္စဝေက္ခဏာဉာဏ်အမြင် ငါဘုရားအား ဖြစ်စေခဲ့ပေပြီ”ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ပုပ္ဖသုတ္တ
ပုပ္ဖသုတ္တ-သံ၊၂၊၁၁၃-၄။ သံ၊မြန်၊၂၊၁၀၅။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၉၃-။ သံ၊ဋီ၊၁၊၂။ ၂၄၉။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-ခန္ဓသံယုတ္တ၊ (၁၀) ၅-ပုပ္ပဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် “ငါဘုရားသည် လောကနှင့် ဘယ်အခါမှ ငြင်းခုံတော်မမူ၊ လောက သည်သာ အနိစ္စ, ဒုက္ခ, အနတ္တ, အသုဘဟု ဟောကြားတော်မူသော ဘုရားနှင့် ငြင်းခုံနေ၏။
= လောက၌ ပညာရှိတို့သည် ခန္ဓာတစ်ပါးစီကို နိစ္စသဘော, ဓုဝသဘော, သဿတသဘော, အဝိပရိမာဏသဘောမရှိဟု သမုတ်အပ်၏၊ ငါဘုရားသည်လည်း ထိုကဲ့သို့ပင် ဟောတော်မူ၏။
= လောက၌ ပညာရှိတို့သည် ခန္ဓာတစ်ပါးစီကို အနိစ္စသဘော, ဒုက္ခသဘော, ဝိပရိဏာမသဘောရှိ၏ဟု သမုတ်အပ်၏။ ငါဘုရားသည်လည်း ထိုကဲ့သို့ ပင် ဟောကြားတော်မူ၏။
= လောက၌ရှိသော ခန္ဓာငါးပါးဟူသော လောကသဘာဝကို ထိုးထွင်း၍ သိတော်မူ၏။ မဂ်ဉာဏ်ဖြင့် သိမြင်တော်မူ၏။ ထိုသို့ ထိုးထွင်း၍ သိမြင်တော်မူခြင်းကြောင့် ဟောကြားသိစေတော်မူ၏။ ခွဲခြမ်းစိတ်ဖြာ ဝေဖန်၍ဟောကြားတော်မူ၏။ ထင်ရှားအောင် ဟောကြားတော်မူ၏။ ထိုသို့ အမျိုးမျိုးသောနည်းအားဖြင့် ခွဲခြမ်းစိတ် ဖြာဝေဘန်၍ အသေးစိတ် ဟောကြားတော်မူသော်လည်း မသိတတ်သော ဉာဏ် ပညာမျက်လုံးမရှိသော မသိမမြင်သော မိုက်ကန်းသောပုထုဇဉ်ကို ငါဘုရား အဘယ်သို့ တတ်နိုင်ပါမည်နည်း။
= ရေ၌ပေါက်သော, ရေထဲ၌ကြီးပွားသော, ရေကိုကျော်တက်၍တည်သော ကြာပန်းအမျိုးမျိုးသည် ရေဖြင့်မလိမ်းကျံ မငြိကပ်သကဲ့သို့ ထို့အတူ လောက၌ မွေးဖွားသော, လောက၌ကြီးပွားသော မြတ်စွာဘုရားသည် လောကနှင့် မလိမ်းကျံ မငြိကပ် မတွယ်တာဘဲ လောကကို လွှမ်းမိုး၍ နေတော်မူ၏-ဟု ခန္ဓာတစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီကို ခွဲခြမ်းစိတ်ဖြာ ဝေဖန်တော်မူ၍ ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ပုဗ္ဗသုတ္တ
ပုဗ္ဗသုတ္တ (၂)-သံ၊၂၊၄၃၀။ သံ၊မြန်၊၂၊၄၂၆။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၂-ဝေဒနာသံယုတ္တ၊ ၃-အဋ္ဌသတပရိယာယဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် သုခ, ဒုက္ခ, အဒုက္ခမသုခ-ဟူသော ဝေဒနာသုံးပါး၊ ဖဿဖြစ်ခြင်းကြောင့် ဝေဒနာဖြစ်ပုံ၊ တဏှာသည် ဝေဒနာသမုဒယဂါမိနီပဋိပဒါ, ဝေဒနာ၌ ဆန္ဒရာဂကို ပျောက်ကင်းစေခြင်း, ပယ်စွန့်ခြင်းသည် ဝေဒနာမှ လွတ်မြောက်ပုံတို့ကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၃၊၂၃၀-၃။ သံ၊မြန်၊၃၊၂၃၃-၆။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၇-ဣဒ္ဓိပါဒသံယုတ္တ၊ ၂-ပါသာဒကမ္ပနဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် “သဗ္ဗညုဘုရားရှင် အလောင်တော်ဖြစ်စဉ် ဣဒ္ဓိပါဒ်လေးပါး ပွားများပုံ ဣဒ္ဓိပါဒ်လေးပါးကို စနစ်တကျ ပွားများတော်မူခြင်းကြောင့် ဣဒ္ဓိဝိဓအဘိညာဉ် ဒိဗ္ဗသောတအဘိညာဉ်, စေတောပရိယအဘိညာဉ်, ပုဗ္ဗေနိဝါသာနုဿတိအဘိညာဉ်, ဒိဗ္ဗစက္ခုအဘိညာဉ် (ယထာကမ္မူပဂအဘိညာဉ်), အာသဝက္ခယ စေတောဝိမုတ္တိ ပညာဝိမုတ္တိဖြစ်သော အရဟတ္တဖိုလ်ကို မျက်မှောက်ဘဝ၌ပင် ရရှိပြည့်စုံ၍ နေတော်မူ ပုံ”ကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ပုဗ္ဗကောဋ္ဌကသုတ္တ
ပုဗ္ဗကောဋ္ဌကသုတ္တ-သံ၊၃၊၁၉၄-၅။ သံ၊မြန်၊၃၊၁၉၉-၂၀၀။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၇၉-။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၄-ဣန္ဒြိယသံယုတ္တ၊ ၅-ဇရာဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် ဘုရားရှင်က အရှင်သာရိပုတ္တရာထေရ်အား “သာရိပုတ္တရာ သဒ္ဓါအစရှိသော ဣန္ဒြေငါးပါးတို့ ပွားများအပ်, ကြိမ်ဖန်များစွာ အလေ့အလာပြုအပ်သည် ရှိသော် အမြိုက်နိဗ္ဗာန်သို့ သက်ဝင်သည်, အမြိုက်နိဗ္ဗာန်ဟူသော လည်းလျောင်းရာ ရှိသည်, အမြိုက်နိဗ္ဗာန်ဟူသော အပြီးအဆုံးရှိသည်ကို ယုံကြည်၏လော”ဟု မေးတော်မူပါသည်။ အရှင်သာရိပုတ္တရာက မြတ်စွာဘုရား ... ဣန္ဒြေငါးပါးတို့ကို ပွားများအပ်, ကြိမ်ဖန်များစွာ အလေ့အလာပြုအပ်သည်ရှိသော် အမတောဂဓ, အမတပရာယဏ, အမတပရိယောသာနဖြစ်သည်ကို မြတ်စွာဘုရားကို ယုံကြည်ရုံမျှဖြင့် တပည့်တော် သိသည်မဟုတ်ပါ။ ဣန္ဒြေငါးပါးတို့ကို ပွားများခြင်း, ကြိမ်ဖန်များစွာ အလေ့အလာ ပြုခြင်း၏အကျိုးတို့ကို ဉာဏ်ဖြင့်မမြင်အပ်, ထင်ထင်ရှားရှား မသိအပ်, ကိုယ်တိုင် မသိအပ်, ကိုယ်တိုင် မတွေ့အပ်သောပုဂ္ဂိုလ်တို့သည် သူတစ်ပါးတို့ကို ယုံကြည်သောအားဖြင့် သိကြကုန်ရာပါ၏။ ဣန္ဒြေငါးပါးတို့ကို ပွားများခြင်း၏ အထွဋ်အထိပ်သို့ရောက်သော အကျိုးတို့ကို ကိုယ်တိုင်ဉာဏ်ပညာဖြင့် သိအပ်ပြီးသော, ထင်ထင်ရှားရှား သိအပ်ပြီးသော, ကိုယ်တိုင်သိ တွေ့မြင်အပ်ပြီးသောပုဂ္ဂိုလ်များ၌ ထိုဣန္ဒြေငါးပါးတို့၌ ယုံမှားမှုမရှိတော့ပါ။ တွေးတောမှုသံသယ မရှိတော့ပါ။
မြတ်စွာဘုရား ... ဤဣန္ဒြေငါးပါးတရားတို့ကို တပည့်တော်သည် ဉာဏ် ပညာဖြင့် သိအပ်ပါပြီ ထင်ထင်ရှားရှား သိအပ်ပါပြီ။ ကိုယ်တိုင်တွေ့ထိ သိအပ်ပါပြီး ထိုဣန္ဒြေငါးပါးတရားတို့၌ ယုံမှားသံသယ မရှိတော့ပါ။ သို့လော သို့လော တွေးတောမှု မရှိတော့ပါ-ဟု လျှောက်ထားပါသည်။
ဘုရားရှင်က သာဓုခေါ်တော်မူပြီ၊ ဣန္ဒြေငါးပါးတို့ကို ဉာဏ်ဖြင့် မမြင်အပ်၊ ထင်ထင်ရှားရှား မသိအပ်၊ ကိုယ်ထိလက်ရောက် မျက်မှောက်မပြုအပ်၊ မတွေ့အပ် ဖူးသောသူတို့သည် ထိုဣန္ဒြေငါးပါးတို့ကို ပွားများမှု ကြိမ်ဖန်များစွာ အလေ့အလာ ပြုမှုကြောင့်ရရှိသော နိဗ္ဗာန်နှင့်စပ်သောအကျိုးတို့၌ သူတစ်ပါးတို့ကို ယုံကြည်သောအားဖြင့် သိကုန်ရာ၏။ ဉာဏ်ဖြင့်ထင်ထင် သိမြင်, ထင်ထင်ရှားရှား သိမြင်, ကိုယ်တိုင် တွေ့ထိအပ်ပြီးသောပုဂ္ဂိုလ်တို့သည် ထိုဣန္ဒြေငါးပါးတရားတို့၌ တွေးတောယုံမှားမှု သံသယမရှိတော့ကုန်-ဟု မိန့်ကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ပုဗ္ဗင်္ဂမသုတ္တ
ပုဗ္ဗင်္ဂမသုတ္တ-အံ၊၃၊၄၄၉-၄၅၀။ အံ၊မြန်၊၃၊၄၄၁။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဒသကနိပါတ၊ ၃-တတိယပဏ္ဏာသက၊ (၁၂) ၂-ပစ္ဆေရောဟဏီဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် အရုဏ်တက်လာခြင်းသည် နေထွက်ခြင်း၏ ရှေ့သွားဖြစ်သကဲ့သို့ သမ္မာဒိဋ္ဌိသည် ကုသိုလ်တရားတို့၏ ရှေ့သွားဖြစ်ပုံ၊ သမ္မာဒိဋ္ဌိရှိသူအား သမ္မာသင်္ကပ္ပ ဖြစ်ပုံ၊ သမ္မာဝါစာ သမ္မာကမ္မန္တဖြစ်ပုံ၊ သမ္မဝါစာ, သမ္မာကမ္မန္တဖြစ်သူအား သမ္မာအာဇီဝဖြစ်ပုံ၊ သမ္မာအာဇီဝဖြစ်သူအား သမ္မာဝါယာမဖြစ်ပုံ၊ သမ္မာဝါယာမဖြစ်သူအား သမ္မာသတိဖြစ်ပုံ သမ္မာသတိဖြစ်သူအား သမ္မာသမာဓိဖြစ်ပုံ သမ္မာသမာဓိဖြစ်သူအား သမ္မာဉာဏဖြစ်ပုံ၊ သမ္မာဉာဏဖြစ်သူအား သမ္မာဝိမုတ္တိဖြစ်ပုံ-တို့ကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ပုဗ္ဗဏှသုတ္တ
ပုဗ္ဗဏှသုတ္တ-အံ၊၁၊၂၉၈-၉။ အံ၊မြန်၊၁၊၃၁၆။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၄၄-၅။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ တိကနိပါတ၊ ၃-တတိယပဏ္ဏာသက၊ (၁၅) ၅-မင်္ဂလဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် နံနက်ခင်း, နေ့လည်, ညနေခင်းတို့၌ သုစရိုက်တရား ဆယ်ပါးကို ကျင့်သုံးကြသောသူတို့သည် “သုပုဗ္ဗဏှ, သုမဇ္ဈနှိက, သုသာယနှ-ဖြစ်ကုန်၏ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
ဤသုတ်တော်၌ ဟောတော်မူအပ်ကုန်သော “သုနက္ခတ္တံ ... သဟ သဗ္ဗေဟိ ဉာတိဘိ” ဟူသော ဂါထာတို့ကိုမူတည်၍ သင့်လျော်သော ဂါထာတို့ကို ဖြည့်စွက်၍ ပရိတ်ကြီး ၁၁-သုတ်၌ “ပုဗ္ဗဏှသုတ်” ပရိတ်တော်ကို ရှေးဆရာတော်ကြီး များက စီစဉ်ထားခြင်းဖြစ်ပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ပုဗ္ဗာရာမသုတ္တ
ပုဗ္ဗာရာမသုတ္တ (၄)-သံ၊၃၊၁၉၅။ သံ၊မြန်၊၃၊၂၀၀။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၇၉။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၄-ဣန္ဒြိယသံယုတ္တ၊ ၆-သူကရခတဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ပုဗ္ဗာရုံကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် တစ်ခုတည်းသော ပညိန္ဒြေရှိသော ပညာရှိသောအရိယာသာဝကအား ထိုပညိန္ဒြေအား လျော်လျောက်ပတ်သော သဒ္ဓါ, ဝီရိယ, သတိ, သမာဓိ-တို့ တည်နေ၏။ တစ်ခုတည်းသော ဤပညိန္ဒြေကို ပွားများခြင်း၊ ကြိမ်ဖန်များစွာ အလေ့အလာပြုခြင်းကြောင့် ရဟန္တာဖြစ်သောရဟန်းသည် “ခီဏာ ဇာတိ၊ ဝုသိတံ ဗြဟ္မစရိယံ၊ ကတံ ကရဏီယံ၊ နာပရံ ဣတ္ထတ္တာယာတိ ပဇာနာမိ”ဟု အရဟတ္တဖိုလ်ကို ထင်ရှားစွာပြနိုင်၏”ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၃၊၁၉၅-၆။ သံ၊မြန်၊၃၊၂၀၁။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ မိဂါရမာတုပသာဒ၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် အရိယာပညာဟူသော ပညိန္ဒြေ, အရိယာဝိမုတ္တိဟူသော သမာဓိန္ဒြေတို့ကို ပွားများအပ်, ကြိမ်ဖန်များစွာ အလေ့အလာပြုခြင်းကြောင့် ရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်သည် “ခီဏာ ဇာတိ၊ ဝုသိတံ ဗြဟ္မစရိယံ၊ ကတံ ကရဏီယံ၊ နာပရံ ဣတ္ထတ္တာယာတိ ပဇာနာမိ”ဟု အရဟတ္တဖိုလ်ကို ဖြေကြားနိုင်၏”ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၃၊၁၉၆။ သံ၊မြန်၊၃၊၂၀၁-၂။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ မိဂါရမာတုပါသာဒ၌ သီတင်းသုံး နေတော်မူစဉ် “ဝီရိယိန္ဒြေ, သတိန္ဒြေ, သမာဓိန္ဒြေ, ပညိန္ဒြေ ၄-ပါးတို့ကို ပွားများအပ် ကြိမ်ဖန်များစွာ အလေ့အလာပြုခြင်းကြောင့် ရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်သည် “ခီဏာ ဇာတိ၊ ဝုသိတံ ဗြဟ္မစရိယံ၊ ကတံ ကရဏီယံ၊ နာပရံ ဣတ္ထတ္တာယာတိ ပဇာနာမိ”ဟု အရဟတ္တဖိုလ်ကို ဖြေကြားနိုင်၏”ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၃၊၁၉၆။ သံ၊မြန်၊၃၊၂၀၂။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ မိဂါရမာတုပါသာဒ၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် “သဒ္ဓါ, ဝီရိယ, သတိ, သမာဓိ, ပညာ-ဟူသော ဣန္ဒြေ ၅-ပါးတို့ကို ပွားများအပ်, ကြိမ်ဖန်များစွာ အလေ့အလာပြုခြင်းကြောင့် ရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်သည် “ခီဏာ ဇာတိ၊ ဝုသိတံ ဗြဟ္မစရိယံ၊ ကတံ ကရဏီယံ၊ နာပရံ ဣတ္ထတ္တာယာတိ ပဇာနာမိ”ဟု အရဟတ္တဖိုလ်ကို ဖြေကြားနိုင်ပေ၏”ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ပုဗ္ဗေနိဝါသသုတ္တ
ပုဗ္ဗေနိဝါသသုတ္တ-သံ၊၃၊၂၆၄၊ သံ၊မြန်၊၃၊၂၆၉။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၈-အနုရုဒ္ဓသံယုတ္တ၊ ဒုတိယဝဂ္ဂ၊ ဒွါဒသမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် “သတိပဋ္ဌာန်လေးပါးတို့ကို ပွားများအပ်, ကြိမ်ဖန်များစွာ အလေ့ အလာပြုအပ်သည်၏အဖြစ်ကြောင့် ပုဗ္ဗေနိဝါသာနုဿတိအဘိညာဉ်ဖြင့် ပုဗ္ဗေနိဝါသကို အဖန်ဖန်အောက်မေ့တော်မူနိုင်၏”ဟု ရဟန်းတို့အား အရှင်အနုရုဒ္ဓါထေရ် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ပုဗ္ဗေဝသမ္ဗောဓသုတ္တ
ပုဗ္ဗေဝသမ္ဗောဓသုတ္တ-အံ၊၁၊၂၆၁။ အံ၊မြန်၊၁၊၂၇၉။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၀၂။ အံ၊ဋီ၊၂၊၂၃၀။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ တိကနိပါတ၊ ၃-တတိယပဏ္ဏာသက၊ (၁၁) ၁-သမ္ဗောဓဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် “အလောင်းတော်ဘဝ သဗ္ဗညုဘုရားရှင် မဖြစ်သေးမီက လောကကို စွဲ၍ဖြစ်ပေါ်လာသော သုခ, သောမနဿသည် လောက၌ “အဿာဒ”၊ အနိစ္စ, ဒုက္ခ, ဝိပရိဏာမဓမ္မသည် လောက၌ “အာဒီနဝ”၊ ဆန္ဒရာဂကို ပယ်ဖျောက်နိုင်ခြင်း, ပယ်စွန့်နိုင်ခြင်းသည် လောက၌ “နိဿရဏ”ဟု ကြံစည်တော်မူခဲ့ပြီ။
လောက၏ အဿာဒကို အဿာဒအားဖြင့်, အာဒီနဝကို အာဒီနဝအားဖြင့် နိဿရဏကို နိဿရဏအားဖြင့် အမှန်အတိုင်းထိုးထွင်း၍ သိမြင်တော်မူသည့်အခါ၌သာ သဒေဝက, သမာရက, သဗြဟ္မကဟူသော ဩကာသလောက၊ သမဏ, ဗြာဟ္မဏ, သဒေဝမနုဿ-ဟူသော သတ္တလောက၌ “အနုတ္တရသမ္မာသမ္ဗောဓိ”ကို ထိုးထွင်း၍သိမြင်တော်မူပြီ”ဟု ဝန်ခံတော်မူပုံ၊ “အကုပ္ပါ မေ ဝိမုတ္တိ၊ အယမန္တိမာ ဇာတိ၊ နတ္ထိ ဒါနိ ပုနဗ္ဘဝေါ”ဟု ပစ္စဝေက္ခဏာဉာဏ်ဖြစ်တော်မူပုံကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ဖွင့်ဆိုချက်များ ရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ပုဗ္ဗေသမ္ဗောဓသုတ္တ
ပုဗ္ဗေသမ္ဗောဓသုတ္တ (၃)-သံ၊၁၊၃၇၉။ သံ၊မြန်၊၁၃၈၈။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၄၁-၃။ သံ၊ဋီ၊၂၊၁၄၆-၈။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၃-ဓာတုသံယုတ္တ၊ ၄-စတုတ္ထဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် “အလောင်းတော်ဘဝ သဗ္ဗညုဘုရားရှင် မဖြစ်သေးမီက ပထဝီ, အာပေါ, တေဇော, ဝါယော-ဟူသော ဓာတ်ကြီးလေးပါးတို့တွင် တစ်ပါးပါးကို စွဲ၍ဖြစ်ပေါ်လာသော သုခ, သောမနဿသည် လောက၌ “အဿာဒ”၊ အနိစ္စ ဒုက္ခ, ဝိပရိဏာမဓမ္မသည်၊ လောက၌ “အာဒီနဝ”၊ ဆန္ဒရာဂကို ပယ်ဖျောက်နိုင်ခြင်း, ပယ်စွန့်နိုင်ခြင်းသည် လောက၌ “နိဿရဏ”ဟု ကြံစည်တော်မူခဲ့ပုံ။
အဿာဒကို အဿာဒအားဖြင့်, အာဒီနဝကို အာဒီနဝအားဖြင့် နိဿရဏကို နိဿရဏအားဖြင့်, အမှန်အတိုင်း ထိုးထွင်း၍ သိမြင်တော်မူသည့်အခါမှသာ ငါဘုရား သဒေဝက, သမာရက, သဗြဟ္မကဟူသော ဩကာသလောက၊ သမဏ ဗြာဟ္မဏ, သဒေဝမနုဿ-ဟူသော သတ္တလောက၌ အနုတ္တရသမ္မာသမ္ဗောဓိ”ကို ထိုးထွင်း၍ သိမြင်တော်မူပြီ”ဟု ဝန်ခံတော်မူပုံကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ဖွင့်ဆိုချက်များ ရှိပါသည်။
-သံ၊၂၊၂၄၁။ သံ၊မြန်၊၂၊၂၃၂-၃။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၈၃-၄။ သံ၊ဋီ၊၂၃။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-သဠာယတနသံယုတ္တ၊ ၂-ယမကဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် “အလောင်းတော်ဘဝ သဗ္ဗညုဘုရားရှင် မဖြစ်သေးမီက အဇ္ဈတ္တိကာယတနခြောက်ပါးကို စွဲ၍ဖြစ်ပေါ်လာသော သုခ, သောမနဿသည် လောက၌ “အဿာဒ၊ အနိစ္စ၊ ဒုက္ခ၊ ဝိပရိဏာမဓမ္မသည် “အာဒီနဝ၊ ဆန္ဒရာဂကို ပယ်ဖျောက်နိုင်ခြင်း, ပယ်စွန့်နိုင်ခြင်းသည်“နိဿရဏ”ဟု အလောင်းတော်ဘဝ သဗ္ဗညုဘုရားရှင် မဖြစ်မီက ကြံစည်တော်မူခဲ့ပြီ။
အဿာဒကို အဿာဒအားဖြင့် အာဒီနဝကို အာဒီနဝအားဖြင့် နိဿရဏကို နိဿရဏအားဖြင့် အမှန်အတိုင်း ထိုးထွင်း၍ သိမြင်တော်မူပြီးရာအခါ၌ သဒေဝက, သမာရက, သဗြဟ္မကဟူသော ဩကာသလောက၊ သမဏ ဗြာဟ္မဏ, သဒေဝ မနုဿ-ဟူသော သတ္တလောက၌ “အနုတ္တရသမ္မာသမ္ဗောဓိ”ကို ထူးသော သဗ္ဗညုတဉာဏ်တော်မြတ်ဖြင့် ထိုးထွင်း၍ သိမြင်တော်မူပြီ၊ အကုပ္ပါ မေ ဝိမုတ္တိ၊ အယမန္တိမာ ဇာတိ၊ နတ္ထိ ဒါနိ ပုနဗ္ဘဝေါ”ဟု ပစ္စဝေက္ခဏာဉာဏ်အမြင် ဖြစ်တော်မူပြီဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ဖွင့်ဆိုချက်များ ရှိပါသည်။
-သံ၊၂၊၂၄၂။ သံ၊မြန်၊၂၊၂၃၃-၄။
-ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် အထက်သုတ်တော်အတိုင်း ဗာဟိရာယတနခြောက်ပါးတို့၌ သိမြင်တော်မူပုံ၊ ဘုရားရှင်ဖြစ်ပြီး၊ နောက်ထပ် ဘုံဘဝတို့၌ မဖြစ်ရတော့ပြီ-ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ပုရာဘေဒသုတ္တ
ပုရာဘေဒသုတ္တ-သုတ္တနိ၊၄၁၁-၄၁၂။ သုတ္တနိ၊မြန်၊၃၈၈-၉။ သုတ္တနိ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၆၃-၅။ မဟာနိ၊၁၆၁-၁၉၆။ မဟာနိ၊ဋ္ဌ၊၂၇၃-၃၀၇။ ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ သုတ္တနိပါတ၊ ၄-အဋ္ဌကဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
ဘုရားရှင် သကျနိုင်ငံ ကပိလဝတ္ထုမြို့တော်အနီး မဟာဝုန်တောအုပ်ကြီး အတွင်း၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် ဤသုတ်တော်ကို “ဗုဒ္ဓိစရိုက်”ရှိသော နတ်ဗြဟ္မာတို့အား ဟောကြားတော်မူ ပါရန် နိမ္မိတဘုရားရှင်က မေးတော်မူသောပြဿနာကို သဗ္ဗညုဘုရားရှင်က (၁၃) ဂါထာဖြင့် ဖြေကြားတော်မူသည့်သုတ်။
(၈)ဂါထာတို့ဖြင့် မသေခင် ငြိမ်းအေးစွာနေနိုင်သော “ဥပသန္တပုဂ္ဂိုလ်”ကို ဟောတော်မူပါသည်။ ယင်းပုဂ္ဂိုလ်ကိုပင် (၄)ဂါထာဖြင့် “သန္တပုဂ္ဂိုလ်”ဟု ဟောတော်မူပါသည်။
အဋ္ဌကထာ၌ ဖွင့်ဆိုချက်များ များစွာပါရှိပါသည်။ ပုရဘေဒသုတ်တော်ကို နာယူကြသော နတ်ဗြဟ္မာ ကုဋေ(၁)သိန်း ရဟန္တာ ဖြစ်ပုံ၊ သောတာပန်စသော နတ်ဗြဟ္မာများ မရေမတွက်နိုင်အောင် ကျွတ်တမ်းဝင်ပုံတို့ကို ဖွင့်ပြပါသည်။ ဤပုရာဘေဒသုတ်ကို အရှင်သာရိပုတ္တရာမထေရ်က မဟာ နိဒ္ဒေသပါဠိတော်၌ “ပုရာဘေဒသုတ္တနိဒ္ဒေသ”အမည်ဖြင့် ဖွင့်ဆို ဟောကြားတော်မူခဲ့ပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ပုရိသသုတ္တ
ပုရိသသုတ္တ (၂)-သံ၊၁၊၇၀။ သံ၊မြန်၊၁၊၇၃၂။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၁၂၆။ သံ၊ဋီ၊၁၊၁၇၄။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၃-ကောသလသံယုတ္တ၊ ၁-ပဌမဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် ကောသလဘုရင်၏ မေးမြန်းလျှောက်ထားချက်အရ လောဘ, ဒေါသ, မောဟတရားတို့ အဇ္ဈတ္တသန္တာန်၌ဖြစ်ပေါ်လာသော ယောက်ျား၏ အဟိတ, ဒုက္ခ အဖာသုဝိဟာရအကျိုးငှါဖြစ်၏-ဟု တစ်ပါးစီဝေဖန်၍ ဘုရားရှင် ဖြေကြားတော် မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၂၊၄၃၆။ သံ၊မြန်၊၂၊၄၃၂။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၃-မာတုဂါမသံယုတ္တ၊ ၁-ပဌမပေယျာလဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် ရုပ်အဆင်းလည်းမလှ, ပစ္စည်းဥစ္စာလည်းမရှိ၊ ကိုယ်ကျင့်သီလလည်း မရှိ, ပျင်းရိခြင်း, သားသမီးမရနိုင်ခြင်း-ဟူသော အင်္ဂါငါးမျိုးတို့နှင့် ပြည့်စုံ သောယောက်ျားသည် မာတုဂါမကို ဧကန်မနှစ်သက်စေနိုင်သူ ဖြစ်၏ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ပုရိသဂတိသုတ္တ
ပုရိသဂတိသုတ္တ-အံ၊၂၊၄၄၉-၄၅၂။ အံ၊မြန်၊၂၊၅၆၇-၅၇၁။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၇၂-၃။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ သတ္တကနိပါတ၊ ၆-အဗျယဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် အန္တရာပရိနိဗ္ဗာယီ ပုဂ္ဂိုလ်(၃)မျိုး၊ ဥပဟစ္စပရိနိဗ္ဗာယီ၊ အသင်္ခါရပရိနိဗ္ဗာယီ၊ သသင်္ခါရပရိနိဗ္ဗာယီ၊ ဥဒ္ဓံသောတအကနိဋ္ဌဂါမီ၊ အနုပါဒါပရိနိဗ္ဗာန-ဟူသော ပုရိသဂတိ ၇-မျိုးတို့ကို အကျယ်ဝေဖန်တော်မူ၍ ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ မှတ်သားဖွယ်ရာ ဖွင့်ဆိုချက်များ ပါရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ပုရိသိန္ဒြိယဉာဏသုတ္တ
ပုရိသိန္ဒြိယဉာဏသုတ္တ-အံ၊၂၊၃၅၂-၈။ အံ၊မြန်၊၂၊၄၄၄-၄၅၁။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၃၄။ အံ၊ဋီ၊၃၊၁၃၅-၈။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဆက္ကနိပါတ၊ ၆-အဗျယဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ဒဏ္ဍကကနိဂုံး အညတရရုက္ခမူလ၌ သီတင်းသုံး နေတော်မူစဉ် ဒေဝဒတ်အသင်းဝင် ရဟန်းတစ်ပါး၏ မေးခွန်းကို ဖြေကြားမှုနှင့် ဆက်စပ်၍ ဘုရားရှင်အား အရှင်အာနန္ဒာက လျှောက်ထား မေးမြန်းရာ “အပါယိကော ဒေဝဒတ္တော နေရယိကော, ကပ္ပဋ္ဌော, အတေကိစ္စော”ဟု မိန့်ကြားတော်မူခြင်း အကြောင်းနှင့် အပရိဟာနဓမ္မ, ပရိဟာနဓမ္မ, အာပါယိက, နေရယိက-ဟူသော ရှေးပုဂ္ဂိုလ် သုံးယောက်နှင့် ပရိဟာနဓမ္မ, အပရိဟာနဓမ္မ, ပရိနိဗ္ဗာနဓမ္မ-ဟူသော နောက်ပုဂ္ဂိုလ်သုံးယောက်တို့၏ စိတ်ကို ဘုရားရှင်၏ စိတ်တော်ဖြင့် သိမြင်တော်မူပုံနှင့် ဘုရားရှင်၏ “ပုရိသိန္ဒြိယဉာဏ်”ကို ပုဂ္ဂိုလ်တစ်ယောက်စီ တစ်ယောက်စီ ခွဲခြမ်းဝေဖန်တော်မူ၍ ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ မှတ်သားဖွယ်ရာ ဖွင့်ဆိုချက်များ ပါရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ပုဠဝကသုတ္တ
ပုဠဝကသုတ္တ-သံ၊၃၊၁၁၅။ သံ၊မြန်၊၃၊၁၁၉။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၂-ဗောဇ္ဈင်္ဂသံယုတ္တ၊ ၇-အာနာပါနဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် “ဝိဝေကနိဿိတ, ဝိရာဂနိဿိတ, နိရောဓနိဿိတ, ဝေါဿဂ္ဂ ပရိဏာမီဖြစ်အောင် ပုဠဝကသညာနှင့်တကွသော ဗောဇ္ဈင် (၇)ပါးကို ပွားများလျှင် ကြီးစွာသော ချမ်းချမ်းသာသာ နေခြင်းငှါဖြစ်၏”ဟု ဗောဇ္ဈင်တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ ဝေဖန်၍ ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ပေတ္တိဒေဝတိရစ္ဆာနသုတ္တ
ပေတ္တိဒေဝတိရစ္ဆာနသုတ္တ-သံ၊၃၊၄၁၄။ သံ၊မြန်၊၃၊၄၂၁။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၂-သစ္စသံယုတ္တ၊ ၁၁-ပဉ္စဂတိပေယျာလဝဂ္ဂ၊ ၂၉-ခုမြောက်သုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် “ပြိတ္တာဘဝမှစုတေ၍ နတ်ပြည်တို့၌ဖြစ်သူ နည်းပါးလှပြီး တိရစ္ဆာန်ဘဝ၌ဖြစ်သူများ များပြားလှပုံ၊ အရိယသစ္စာလေးပါးကို မသိမမြင်ခြင်းကြောင့် ဖြစ်ရပုံ”တို့ကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ပေတ္တိဒေဝနိရယာဒိသုတ္တ
ပေတ္တိဒေဝနိရယာဒိသုတ္တသံ၊၃၊၄၁၄။ သံ၊မြန်၊၃၊၄၂၁။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၂-သစ္စသံယုတ္တ၊ ၁၁-ပဉ္စဂတိပေယျာလဝဂ္ဂ၊ ၂၈-ခုမြောက်သုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် “ပြိတ္တာဘဝမှစုတေ၍ နတ်ပြည်တို့၌ဖြစ်သူ နည်းပါးလှပြီး ငရဲ၌ပြန်ဖြစ်သူများ များပြားလှပုံ၊ အရိယသစ္စာလေးပါးကို မသိမမြင်ခြင်းကြောင့် ဖြစ်ရပုံ”တို့ကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ပေတ္တိဒေဝပေတ္တိဝိသယသုတ္တ
ပေတ္တိဒေဝပေတ္တိဝိသယသုတ္တ-သံ၊၃၊၄၁၄။ သံ၊မြန်၊၃၊၄၂၁။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၃၀-ခုမြောက်သုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် “ပြိတ္တာဘဝမှစုတေ၍ နတ်ပြည်တို့၌ဖြစ်သူ နည်းပါးလှပြီး ပြိတ္တာဘဝ၌ပင် ပြန်ဖြစ်သူများ များပြားလှပုံ၊ အရိယသစ္စာလေးပါးကို မသိမမြင်ခြင်းကြောင့် ဖြစ်ရပုံ”တို့ကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ပေတ္တိမနုဿတိရစ္ဆာနသုတ္တ
ပေတ္တိမနုဿတိရစ္ဆာနသုတ္တ-သံ၊၃၊၄၁၄။ သံ၊မြန်၊၃၊၄၂၁။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၂၆-ခုမြောက်သုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် “ပြိတ္တာဘဝမှစုတေပြီး လူ့ပြည်၌ လူဖြစ်သူ နည်းပါးလှပုံ၊ တိရစ္ဆာန်ဘဝ၌ဖြစ်သူ များပြားလှပုံ၊ အရိယသစ္စာလေးပါးကို မသိမမြင်ခြင်းကြောင့် ဖြစ်ရပုံ”တို့ကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ပေတ္တိမနုဿနိရယာဒိသုတ္တ
ပေတ္တိမနုဿနိရယာဒိသုတ္တ-သံ၊၃၊၄၁၄။ သံ၊မြန်၊၃၊၄၂၁။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၂၅-ခုမြောက်သုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် “ပြိတ္တာဘဝမှစုတေပြီး လူ့ပြည်၌ လူဖြစ်သူ နည်းပါးလှပုံ၊ ငရဲဘဝ၌ဖြစ်သူ များပြားလှပုံ၊ အရိယသစ္စာလေးပါးကို မသိမမြင်ခြင်းကြောင့် ဖြစ်ရပုံ”တို့ကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ပေတ္တိမနုဿပေတ္တိဝိသယသုတ္တ
ပေတ္တိမနုဿပေတ္တိဝိသယသုတ္တ-သံ၊၃၊၄၁၄။ သံ၊မြန်၊၃၊၄၂၁။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၂-သစ္စသံယုတ္တ၊ ၂၇-ခုမြောက်သုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် “ပြိတ္တာဘဝမှစုတေပြီး လူ့ပြည်၌ လူဖြစ်သူ နည်းပါးလှပုံ၊ ပြိတ္တာ ဘဝ၌ပင် ပြန်ဖြစ်သူ များပြားလှပုံ၊ အရိယသစ္စာလေးပါးကို မသိမမြင်ခြင်းကြောင့် ဖြစ်ရပုံ”တို့ကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ပေတ္တေယျသုတ္တ
ပေတ္တေယျသုတ္တ-သံ၊၃၊၄၀၅။ သံ၊မြန်၊၃၊၄၂၁။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၂-သစ္စသံယုတ္တ၊
-၇-ပဌမအာမကဓညပေယျာလဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် “ဖခင်အပေါ်၌ ပြုကျင့်ရမည့်ကျင့်ဝတ်ကို ကောင်းစွာပြုကျင့်သော သတ္တဝါတို့နည်းပါးလှပုံ၊ ပြည့်ပြည့်ဝဝ မပြုကျင့်ကြသော သတ္တဝါတို့သာ များပြား လှပုံကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ပေမသုတ္တ
ပေမသုတ္တ-အံ၊၁၊၅၃၄-၈။ အံ၊မြန်၊၁၅၅၀-၄။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၈။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ ၄-စတုတ္ထပဏ္ဏာသက၊ (၂၀)၅-မဟာဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် ဤသုတ်၌-
၁။ ပေမာ ပေမဇာယန္တပုဂ္ဂိုလ်၊
၂။ပေမာ ဒေါသဇာယန္တပုဂ္ဂိုလ်၊
၃။ဒေါသာ ပေမဇာယန္တပုဂ္ဂိုလ်၊
၄။ ဒေါသာ ဒေါသဇာယန္တပုဂ္ဂိုလ်-ဟူသော ပုဂ္ဂိုလ်လေးမျိုးနှင့် အကျယ်ဖြစ်ပုံများ၊ ရူပဈာန်လေးမျိုးနှင့် အာသဝက္ခယဉာဏ်တို့ ဖြစ်လာလျှင် ယင်းလေးမျိုးတို့ မဖြစ်တော့ပုံ၊ ရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်သည်-
၁။ ဒိဋ္ဌိဖြင့် မိမိကိုယ်ကို မချီးမြှောက်သော “နေဝဥဿေနပုဂ္ဂိုလ်”
၂။ ဆန့်ကျင်သဖြင့် မိမိကိုယ်ကို မချီးမြှောက်သော “န ပဋိသေနပုဂ္ဂိုလ်”
၃။ တဏှာစရိုက်၏ အစွမ်းအားဖြင့် အခိုးမလွှတ်သော “န ဓူပါယနပုဂ္ဂိုလ်”
၄။ ငါဟူသော မာန၏အစွမ်းအားဖြင့် မကြံမှိုင်သော “န သမ္ပဇ္ဈာယနပုဂ္ဂိုလ်” ဟု ခေါ်ဆိုအပ်ပုံ၊ ယင်းတို့၏ အကျယ်ဒေသနာကို သုက္ကပက္ခ, ကဏှပက္ခအားဖြင့် ရဟန်းတို့အား ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ပေသလသုတ္တ
ပေသလသုတ္တ-သံ၊၁၊၁၈၈-၉။ သံ၊မြန်၊၁၊၁၈၉။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၂၄၈။ သံ၊ဋီ၊၁၊၂၈၄။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၈-ဝင်္ဂီသသံယုတ္တ၊ တတိယသုတ်။
အာဠဝီနိုင်ငံ၊ အာဠဝီမြို့၊ အဂ္ဂါဠဝနတ်ကွန်း၌ ဥပဇ္ဈာယ်ဆရာ နိဂြောဓကပ္ပထေရ်နှင့်အတူ အရှင်ဝင်္ဂီသထေရ်တို့ သီတင်းသုံးနေစဉ် မိမိ၏ ပဋိဘာနဉာဏ် ပညာဖြင့် အခြားမထေရ်မြတ်များအား မထေရ်မဲ့မြင် ပြုမိသည်ကို အကြောင်းပြု၍ ဖြစ်ပေါ်လာသော ဝိပ္ပဋိသာရကို ပယ်ဖျောက်ပြီး “မာနံ ပဇဟဿု” အစရှိသော လေးဂါထာတို့ကို ရွတ်ဆိုသည့်သုတ်။
ဤဂါထာတို့၌ မာန၏အပြစ်များ, ပယ်စွန့်နိုင်သောအကျိုးများကို ပြဆိုထားပါသည်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ဖွင့်ဆိုချက်များ ပါရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ပေသိသုတ္တ
ပေသိသုတ္တ-သံ၊၁၊၄၄၇၊ သံ၊မြန်၊၁၊၄၅၉။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၀၁။ သံ၊ဋီ၊၂၊၁၈၃။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၈-လက္ခဏသံယုတ္တ၊ ၁-ပဌမဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
-ဝိ၊၁၊၁၄၅။ (၃၇) ဝိ၊ဋ္ဌ၊၂၊၉၈။
ဘုရားရှင် မဂဓနိုင်ငံ ရာဇဂြိုဟ်မြို့ ဝေဠုဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် အရှင်လက္ခဏထေရ်၏ မေးလျှောက်ချက်ကို အရှင်မောဂ္ဂလာန်ထေရ် ဖြေဆိုတော်မူရာ၌ “အသားတစ်ပြိတ္တာ သတ္တဝါသည် ဤရာဇဂြိုဟ်မြို့တော်၌ နွား သတ်သမားဖြစ်သူပေတည်း”ဟု ဘုရားရှင် မိန့်ကြားတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ဖွင့်ဆိုချက်များ ပါရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ပေသုညသုတ္တ
ပေသုညသုတ္တ-သံ၊၃၊၄၀၇၊ သံ၊မြန်၊၁၊၄၁၃။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၂-သစ္စသံယုတ္တ၊ ၈-ဒုတိယအာမကဓညပေယျာလဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
-ဝိ၊၁၊၁၄၅။ (၃၇) ဝိ၊ဋ္ဌ၊၂၊၉၈။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် “ပိသုဏဝါစာမှ ရှောင်ကြဉ်သောပုဂ္ဂိုလ်တို့ နည်းပါးလှပုံ၊ မရှောင်ကြဉ်သောပုဂ္ဂိုလ်တို့သာ အလွန်များပြားလှပုံ၊ သစ္စာလေးပါးတို့ကို ထိုးထွင်း၍ မသိခြင်းကြောင့် ဖြစ်ရပုံ”တို့ကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ပေါက္ခရဏီသုတ္တ
ပေါက္ခရဏီသုတ္တ (၂)-သံ၊၁၊၃၅၂-၃။ သံ၊မြန်၊၁၊၃၅၇-၈။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၁၉။ သံ၊ဋီ၊၂၊၁၂၇။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၂-အဘိသမယသံယုတ္တ၊ ဒုတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် “အလျား ယူဇနာ ၅၀၊ အနံယူဇနာ ၅၀၊ အနက် (အနောက်) ယူဇနာ ၅၀-ရှိသောကမ်း၌ နားထောက်၍ ကျီးငှက်သောက်နိုင်အောင် ရေပြည့်နေသော ရေကန်၌ ယောက်ျားက သမန်းမျက်ဖျားဖြင့် ရေကိုပက်၍ ရေကန်၌ ကျန်ရှိနေသော ရေတို့ကဲ့သို့ သစ္စာလေးပါးကို သောတာပတ္တိမဂ်ဉာဏ်ဖြင့် ထိုးထွင်း သိမြင်ပြီးသော သောတာပန် အရိယာသာဝက၌ ကုန်ပြီးသော ဆင်းရဲဒုက္ခတို့ များပြား လှပုံ၊ ခုနစ်ဘဝတာ၌ရှိသော ဆင်းရဲဒုက္ခသည် ကုန်ပြီးသော ဆင်းရဲဒုက္ခကို ထောက် ဆလျှင် အဆရာပေါင်းမက, ထောင်ပေါင်းမက, သိန်းပေါင်းမက နည်းပါး လှပုံ၊ သောတာပတ္တိ မဂ်ဉာဏ်ကို ထိုးထွင်း၍သိခြင်း, ဓမ္မ (သောတာပတ္တိမဂ်ဉာဏ်) စက္ခုကိုရခြင်းသည် သို့ကလောက် အကျိုးကြီးမြတ်ပုံ”တို့ကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ဖွင့်ဆိုချက်များ ပါရှိပါသည်။
-သံ၊၃၊၄၀၀။ သံ၊မြန်၊၄၀၆။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၂-သစ္စသံယုတ္တ၊ ၆-အဘိသမယဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် အထက်သုတ်တော်၌ ဟောတော်မူအပ်သော ရေကန်ဥပမာဖြင့် သစ္စာလေးပါးကို သိပြီးသော သောတာပန်ပုဂ္ဂိုလ်၏ ခုနစ်ဘဝဟူသော ကြွင်းကျန်နေသော ဆင်းရဲဒုက္ခသည် ရေတွက်နှိုင်းယှဉ်လောက်သော အစိတ်အပိုင်းသို့ မရောက်အောင် နည်းပါးလှပုံ၊ သစ္စာလေးပါးကို မဂ်ဉာဏ်ဖြင့် ထိုးထွင်း၍သိအောင် အားထုတ်လိုက်ပုံကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ပေါဋ္ဌပါဒသုတ္တ
ပေါဋ္ဌပါဒသုတ္တ-ဒီ၊၁၊၁၆၇-၁၈၇။ ဒီ၊မြန်၊၁၊၂၀၃-၂၃၀။ ဒီ၊ဋ္ဌ၊၁၊၃၀၀-၃၁၆။ ဒီ၊ဋီ၊၁၊၃၆၁-၃၈၃။ သီ၊ဋီ၊သစ်၊၂၊၃၆၈-၄၀၁။ ဒီဃနိကာယ၊ သီလက္ခန္ဓဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် သာဝတ္ထိမြို့တော်အတွင်းသို့ ဆွမ်းခံမဝင်မီ ပရိဗိုဇ်အခြံအရံ သုံးထောင်နှင့်အတူ မလ္လိကာအာရာမ၌နေသော ပေါဋ္ဌပါဒပရိဗိုဇ်အထံ ကြွတော်မူပုံ၊ တိရစ္ဆာနကထာ (၂၇)မျိုးကို ပြောဆိုနေကြသော ပရိဗိုဇ်တို့ကို ပေါဋ္ဌပါဒပရိဗိုဇ်က ဆူဆူညံညံအသံများ တိတ်ဆိတ်သွားအောင် ဆောင်ရွက်ပုံ၊ ပေါဋ္ဌပါဒပရိဗိုဇ်က ဘုရားရှင်ကို ခရီးဦးကြိုဆိုပြီး နှုတ်ဆက်စကားများ လျှောက်ထား၍ သီတင်းသုံးတော် မူပါရန် နေရာပေးပုံ၊ မိမိအတွက် နိမ့်သောနေရာတွင်ယူ၍ ထိုင်နေပုံ-အစရှိသော ဘုရားရှင်နှင့် ပရိဗိုဇ်တို့၏ ဆက်ဆံရေးအနေအထားကို လေ့လာနိုင်ပါသည်။
ပေါဋ္ဌပါဒပရိဗိုဇ်က ဘာသာခြားပုဂ္ဂိုလ်များ အစည်းအဝေး၌ တင်ပြကြသော သဘောမတူညီသော ဆရာကြီးများ၏ “အဘိသညာနိရောဓကထာ ၄-မျိုးကို အကြောင်းပြု၍ တိကျစွာ ဟောပြနိုင်သော ဘုရားရှင်ကို သတိရနေပုံနှင့် “အဘိသညာ နိရောဓကထာ”ကို မေးလျှောက်ပါသည်။
ဘုရားရှင်က “အဘိသညာနိရောဓကထာများသည် အစကတည်းက ချွတ်ယွင်းနေပုံ၊ အကြောင်းနှင့်တကွ သညာဖြစ်ပုံ၊ သိက္ခာကြောင့် သညာဖြစ်ပုံ၊ သိက္ခာကြောင့် သညာချုပ်ပုံကို ဘုရားရှင် ပွင့်တော်မူချိန်မှစ၍ စူဠသီလ, မဇ္ဈိမသီလ, မဟာသီလတို့ကို ဟောတော်မူ၍ ရဟန်းတော်၏ သီလသမ္ပန္နဖြစ်ပုံ၊ နီဝရဏငါးပါးကို ပယ်စွန့်နိုင်ပုံ ရူပါဝစရပဌမဈာန်ကိုရပုံ၊ ရှေးဖြစ်သော ကာမသညာချုပ်ပုံ ဝိဝေကဇ ပီတိသုခ သုခုမသစ္စာသညာ ဖြစ်ပုံ၊ ဒုတိယဈာန်ကိုရသည့်အခါ ယင်းသညာချုပ်ပျောက်ပြီး “သမာဓိဇ ပီတိသုခ သုခုမသစ္စသညာ” ဖြစ်ပုံ၊ တတိယဈာန်ကိုရသည့် အခါ ယင်းသညာချုပ်ပျောက်ပြီး “ဥပေက္ခာသုခသုခုမသစ္စသညာ ဖြစ်ပုံ၊ စတုတ္ထဈာန်ကိုရသည့်အခါ ယင်းသညာချုပ်ပျောက်ပြီး “အဒုက္ခမသုခ သုခုမသစ္စသညာ” ဖြစ်ပုံ၊ အာကာသာနဉ္စာယတနဈာန်ကိုရသည့်အခါ ရူပသညာ, ပဋိဃသညာ, နာနတ္တ သညာ”တို့ ချုပ်ပျောက်ပြီး “အာကာသာနဉ္စာယတန သုခုမသစ္စသညာ”ဖြစ်ပုံ၊ ဝိညာဏဉ္စာယတနဈာန်ကိုရသည့်အခါ ယင်းသညာ ကင်းပျောက်ပြီး “ဝိညာဏဉ္စာယတနဈာန် သုခုမသစ္စသညာ ဖြစ်ပုံ၊ အာကိဉ္စညာယတနဈာကို ရသည့်အခါ ယင်း သညာကွယ်ပျောက်ပြီး “အာကိဉ္စညာယတနသုခုမသစ္စသညာ” ဖြစ်ပေါ်လာပုံ၊ ကျင့်သုံးမှုသိက္ခာကြောင့် အချို့သောသညာဖြစ်လာပုံ၊ အချို့သောသညာများ ချုပ်သွားပုံကို ဟောကြားတော်မူပါသည်။
ဤသာသနာတော်၌ သညာရှိသောရဟန်းသည် ပဌမဈာန်မှ ဒုတိယဈာန်၌, ဒုတိယဈာန်မှ တတိယဈာန်၌ အစဉ်အားဖြင့် သညာတို့၏အဆုံးဖြစ်သော အာကိဉ္စာယတနဈာန်သို့ရောက်၏။ ရရှိပြီးသောသညာတို့ ချုပ်ပျောက်ပြီး ကြမ်းတမ်းသော သညာဖြစ်လာမည်ကို ကြံစည်၍ ရရှိထားသောသမာပတ်ကိုလည်း မဝင်စား, အထက် သမာပတ်ကို ရရှိရန်လည်း အားမထုတ်သောရဟန်းအား ရရှိထားသော ထိုသညာတို့လည်း ချုပ်ကုန်၏၊ ထိုမှတစ်ပါး ရုံ့ရင်းကြမ်းတမ်းသော သညာတို့လည်း မဖြစ်ကုန်။ ထိုသို့ပြုကျင့်သော ရဟန်းသည် သညာ, ဝေဒနာတို့၏ချုပ်ရာ နိရောဓသို့ ဆိုက်ရောက်လေ၏။ ပေါဋ္ဌပါဒ ဤသို့လျှင် “အနုပုဗ္ဗာဘိသညာနိရောဓ သမ္ပဇာန သမာပတ္တိ” ဖြစ်၏။ ဤ အနုပုဗ္ဗာဘိသညာနိရောဓသမ္ပဇာနသမာပတ္တိ”ကို ကြားဖူး၏လော့-ဟု ဘုရားရှင်က မေးတော်မူပြီး အနုပုဗ္ဗာဘိသညာနိရောဓ သမ္ပဇာန သမာပတ္တိ”ဟူသည် ဤသည်ပင်တည်းဟု ဘုရားရှင်က မိန့်ကြားတော်မူပါသည်။ ပေါဋ္ဌပါဒ၏ မေးလျှောက်ထားချက်အရ သညဂ္ဂတစ်မျိုးနှင့် သညဂ္ဂများစွာ ဟောကြားတော်မူပုံ၊ ရှေးဦးစွာ သညာဖြစ်ပြီးနောက်မှ ဉာဏ်ဖြစ်ပုံ၊ သညာ ဖြစ်ခြင်းကြောင့် ဉာဏ်ဖြစ်ပုံကို ဟောကြားတော်မူပါသည်။
ဘုရားရှင်၏ မေးမြန်းချက်အရ- ပေါဋ္ဌပါဒ လျှောက်ထားသော
၁။ ရုပ်စတုမဟာဘူတိက ကဗဠီကာရာဟာရဘက္ခ ဩဠာရိကအတ္တ၊
၂။သဗ္ဗင်္ဂပစ္စင်္ဂီ အဟီနိန္ဒြိယ မနောမယအတ္တ၊
၃။သညာမယအရူပီအတ္တ-တို့ကို “သညာသည် အတ္တမှတစ်ခြား၊ အတ္တသည် သညာမှ တစ်ခြားဖြစ်ပုံကို ဟောတော်မူပါသည်။
ပေါဋ္ဌပါဒ၏ မေးလျှောက်ထားချက်အရ “သညာသည် ပုရိသ၏အတ္တ”ဟု လည်းကောင်း၊ “သညာသည် အတ္တမှတစ်ပါး တစ်ခြား, အတ္တသည် သညာမှတစ်ပါး တစ်ခြား”ဖြစ်ပုံကို သာသနာတော်မှ တစ်ပါးတစ်ခြားသော အယူရှိသော, သာသနာတော်မှ တစ်ပါးတစ်ခြားသော အယူကိုနှစ်သက်ကျေနပ်သော၊ သာသနာတော်မှ တစ်ပါးတစ်ခြားသော အယူဝါဒ၌ အားထုတ်သော၊ သာသနာတော်မှ တစ်ပါးသော ဆရာကို ကျေနပ်နှစ်သက်နေသော သင်ကဲ့သို့သောပုဂ္ဂိုလ်များ မသိနိုင်ပုံကို မိန့်ကြားတော်မူပါသည်။
ဘုရားရှင် ဖြေကြားတော်မမူသော “သဿတော လောကော, ဣဒမေဝ သစ္စာ မောဃမညံ” ဟူသော ပြဿနာ ၁၀-ချက်ကို ပေါဋ္ဌပါဒက မေးမြန်းလျှောက်ထားရာ ယင်းပြဿနာများသည် “အတ္ထသံဟိတ, ဓမ္မသံဟိတ, အာဒိဗြဟ္မစရိယက, နိဗ္ဗိဒါယ, ဝိရာဂါယ, နိရောဓာယ, ဥပသမာယ, အဘိညာယ, သမ္ဗောဓာယ, နိဗ္ဗာနာယ-မဖြစ်သောကြောင့် ဘုရားရှင် ဖြေကြားတော်မမူပုံ၊ သစ္စာလေးပါးသည်သာ အတ္ထသံဟိတအစရှိသော အကျိုးတရားဆယ်ပါးကို ဖြစ်စေသောကြောင့် ဘုရားရှင် ဟောတော်မူပုံကို မိန့်ကြားတော်မူပြီး ပြန်ကြွတော်မူခဲ့ပါသည်။
ဘုရားရှင် ပြန်ကြွတော်မူပြီး ပရိဗိုဇ်များက ပေါဋ္ဌပါဒပရိဗိုဇ်အား ဧကံသိက ဓမ္မဒေသနာတော်ကို ပီပီပြင်ပြင် တိတိကျကျ မသိရဘဲ အနုမောဒနာပြုရမည်လားဟု အပြစ်တင်ပြောဆိုကြပါသည်။ နှစ်ရက် သုံးရက်လွန်သောအခါ ပေါဋ္ဌပါဒပရိဗိုဇ်သည် ဆင်ဆရာ သားစိတ္တနှင့်အတူ ဘုရားရှင်အထံတော်သို့ ရောက်လာပြီး ပရိဗိုဇ်များက “သဿတော လောကော” အစရှိသော ပြဿနာ ၁၀-ချက်ကို အကြောင်းပြု၍ ပရိဗိုဇ်များက မိမိအား အပြစ်တင်ပြောဆိုကြပုံကို လျှောက်ထားပါသည်။
ဘုရားရှင်က “ပရိဗိုဇ်များသည် ပညာမျက်စိကန်းများဖြစ်ကြပုံ၊ သင်တစ်ဦးတည်းသာ ပညာမျက်စိရှိသူဖြစ်ပုံ၊ ယင်းပြဿနာ ၁၀-ချက်သည် အတ္တသံဟိတ အစရှိသော အကျိုး ၁၀-မျိုး မရှိခြင်းကြောင့် အနေကံသိကဓမ္မများဖြစ်ပုံ၊ သစ္စာလေး ပါးတရားသည်သာ အတ္ထသံဟိတအစရှိသော အကျိုးတရား ၁၀-ပါးကို ရရှိစေခြင်း ဖြစ်စေခြင်းကြောင့် “ဧကံသိကဓမ္မ”အဖြစ် ဟောကြားတော်မူပုံ။ “ဧကန္တသုခီ ပရံမရဏာ အရောဂဖြစ်သော အတ္တရှိ၏”ဟု အယူရှိကြကုန်သော သမဏဗြာဟ္မဏတို့သည် ထိုအတ္တကို မသိ မမြင်ဖူးကြကုန်။ ထိုအတ္တကို မျက်မှောက်ပြုနိုင်သော ပဋိပဒါကိုလည်း မသိမမြင်ကြကုန်။ “ဧကန္တသုခလောက၌ ဖြစ်နေကြကုန်သော နတ်, ဗြဟ္မာတို့၏ အသံနှင့်ယင်းဌာနသို့ ရောက်နိုင်သော ပဋိပဒါကိုလည်း မသိကြပုံကို “ဇနပဒကလျာဏီကို မသိမမြင်ဖူးဘဲ လိုချင်နေသော ယောက်ျားဥပမာဖြင့် ထိုသမဏဗြဟ္မဏတို့၏ စကားအခြေအမြစ် မရှိပုံ၊ လမ်းလေးခု အဆုံ၌တည်နေသော ပြသာဒ်သို့ ဝင်ပေါက်ကိုမသိဘဲ တက်ရောက်ရန် လှေကားထောင်နေသော ယောကျာ်းဥပမာဖြင့် ထိုသမဏဗြဟ္မဏတို့၏စကား အခြေအမြစ် မရှိပုံ။
ဩဠာရိကအတ္တဘာဝ, မနောမယအတ္တဘာဝ, အရူပီအတ္တဘာဝ သုံးမျိုးကို ရရှိပုံ၊ ထိုအတ္တဘာဝသုံးမျိုးရရှိမှုကို ပယ်စွန့်နိုင်ရန် တရားဟောတော်မူပုံ ဟောတော်မူသည့်အတိုင်း ကျင့်သုံးနေကြကုန်သော သင်တို့သည် သံကိလေသိကဓမ္မတို့ကို ပယ်စွန့်နိုင်ပုံ၊ ဝေါဒါနိယဓမ္မတို့ တိုးပွားနိုင်ပုံ၊ ပညာပါရိပူရီ ဝေပုလ္လပတ္တဖြစ်ပြီး မျက်မှောက်ဘဝမှာပင် ထူးသောဉာဏ်ပညာဖြင့် သိမြင်မျက်မှောက်ပြု၍ ပြည့်စုံစွာနေနိုင်ပုံ၊ ပါမောဇ္ဇ, ပီတိ, ပဿဒ္ဓိ, သတိ, သမ္ပဇညတရားတို့ဖြစ်ပြီး ချမ်းသာစွာ နေနိုင်ပုံ၊ မေးမြန်းလာသော ပုဂ္ဂိုလ်တို့ကိုလည်း ဤအတိုင်းပင် ဖြေကြားနိုင်ပုံ၊ ပြသာဒ်ပေါ်သို့ တက်ရန် လှေကားထောင်နေသော ယောက်ျားဥပမာဖြင့် မေးမြန်းလျှောက်ထားမှုကို ဖြေဆိုခြင်း၏ အခြေအမြစ်ရှိသော စကားဖြစ်ပုံ”တို့ကို တစ်မျိုးစီ တစ်မျိုးစီဖြင့် အတ္တ ဘာဝ ပဋိလာဘ သုံးမျိုးကို ခွဲခြမ်းစိတ်ဖြာဝေဖန်၍ ဟောကြားတော်မူပါသည်။
ဟတ္ထိသာရိပုတ္တစိတ္တ က “အတ္တဘောသုံးမျိုးတို့တွင် တစ်ခုခုကိုရနေလျှင် ကျန်နှစ်ခုသည် မောဃဖြစ်ပြီး ရရှိနေသော အတ္တဘာဝသည်သာ မှန်ပါသလောဟု တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ မေးလျှောက်ထားပါသည်။
ဘုရားရှင်က “အတ္တဘာဝတစ်ခုခုကို ရနေလျှင် ကျန်နှစ်မျိုးသည် အတ္တဘာဝ ဟု ပြောဆိုမရနိုင်ပုံ၊ ရရှိနေသော အတ္တဘာဝသည်သာ ပြောဆို၍ဖြစ်နိုင်ပုံကို မိန့်တော်မူပြီး ကာလသုံးပါးနှင့်စပ်၍ ဘုရားရှင်က စိတ္တအား မေးမြန်းတော်မူရာ စိတ္တက “မြတ်စွာဘုရား အတိတ်ကာလက ကျွန်ဖြစ်ခဲ့ပြီ မဖြစ်ခဲ့သည်မဟုတ်ပါ။ အနာဂတ် ကာလ၌လည်း ကျွန်ဖြစ်လိမ့်လတ္တံ့၊ မဖြစ်လတ္တံ့ မဟုတ်ပါ။ ပစ္စုပ္ပန်ကာလ၌လည်း ကျွန် ရှိနေသည် မရှိသည်မဟုတ်ပါဟု ဖြေဆိုပါမည်ဟု လျှောက်ထားပါသည်။
ဘုရားရှင်က ကာလသုံးပါးတို့၌ အတ္တဘာဝပဋိလာဘကို မေးမြန်းတော်မူရာ စိတ္တက “မြတ်စွာဘုရား အကျွန်ုပ်၏ အတိတ်ကာလ၌ အတ္တဘာဝပဋိလာဘသည် ဖြစ်ခဲ့ပြီ။ ထိုအတိတ်ကာလ၌ အတ္တဘာဝ ပဋိလာဘသည် မှန်ပါ၏။ ကျန် အတ္တဘာဝ ပဋိလာဘနှစ်ခုသည် မောဃဖြစ်ပါ၏။ အနာဂတ်ဖြစ်သော အတ္တဘာဝပဋိလာဘသည် ဖြစ်လိမ့်လတ္တံ့၊ ထိုအနာဂတ်ကာလ၌ အတ္တဘာဝပဋိလာဘသည် မှန်ပါသည်။ ကျန် အတ္တဘာဝပဋိလာဘသည် မောဃဖြစ်ပါ၏။
ပစ္စုပ္ပန်ဖြစ်သော အတ္တဘာဝပဋိလာဘသည် ပစ္စုပ္ပန်ကာလ၌ မှန်ပါသည်။ ကျန် အတ္တဘာဝပဋိလာဘနှစ်မျိုးသည် မောဃဖြစ်ပါ၏”ဟု တစ်မျိုးစီ တစ်မျိုးစီ ဝေဖန် လျှောက်ထားပါသည်။
မြတ်စွာဘုရားရှင်က “နွားမမှ နို့ရည်၊ နို့ရည်မှ နို့ဓမ်း၊ နို့ဓမ်းမှ ဆီဦး၊ ဆီဦးမှ ထောပတ်၊ ထောပတ်မှ ထောပတ်ကြည် အဆင့်ဆင့်ဖြစ်လာပုံ ဥပမာဖြင့် စိတ္တ၏ ဖြေဆိုလျှောက်ထားချက် မှန်ကန်ပုံကို တစ်မျိုးစီ တစ်မျိုးစီဖြင့် ရှင်းလင်း မိန့်ကြားတော်မူပြီး မြတ်စွာဘုရားသည် လောကသမညာ, လောကနိရုတ္တိ, လောက ဝေါဟာရ-တို့ဖြင့် ဟောကြားတော်မူပုံကို မိန့်ကြားတော်မူပါသည်။
ဒေသနာတော်အဆုံး၌ ပေါဋ္ဌပါဒပရိဗိုဇ်လည်း သရဏဂုံဆောက်တည်၍ ဥပါသကာအဖြစ်ခံယူပြီး ဟတ္ထိသာရိပုတ္တစိတ္တ-က ရဟန်းပြုပေးပါရန် လျှောက်ထားပါသည်။ ဟတ္ထိသာရိပုတ္တစိတ္တ ရဟန်းပြု၍မကြာမီ ရဟန္တာဖြစ်သွားပုံကို ပြဆိုသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ သိမှတ်ဖွယ်ရာများကို ပြည့်ပြည့်စုံစုံ ဖွင့်ပြထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ပေါတလိယသုတ္တ
ပေါတလိယသုတ္တ (၂)-မ၂။ ၂၂-၃၁။ မ၊မြန်၊၂၊၂၅-၃၅။ မ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၄-၃၁။ မ၊ဋီ၊၃၊၂၀-၂၄။
-မဇ္ဈိမနိကာယ၊ မဇ္ဈိမပဏ္ဏာသ၊ ၁-ဂဟပတိဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
ဘုရားရှင် မဟီမြစ်မြောက်ဖက် အင်္ဂနိုင်ငံ အာပဏနိဂုံးအနီး တောအုပ် ကြီးအတွင်း တစ်ပင်သောသစ်ပင်ရင်း၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် လမ်းလျှောက်ရင်း ရောက်လာသော “ပေါတလိယသူကြွယ်၏ မေးလျှောက်ထားချက်အရ-
၁။ အပါဏာတိပါတကိုမှီ၍ ပါဏာတိပါတကို ပယ်ရမည်။
၂။ ဒိန္နာဒါနကိုမှီ၍ အဒိန္နာဒါနကို ပယ်ရမည်။
၃။ သစ္စဝါစာကိုမှီ၍ မုသာဝါဒကို ပယ်ရမည်။
၄။ အပိသုဏဝါစာကိုမှီ၍ ပိသုဏဝါစာကိုပယ်ရမည်။
၅။ အဂိဒ္ဓိလောဘကိုမှီ၍ ဂိဒ္ဓိလောဘကို ပယ်ရမည်၊
၆။ အနိန္ဒာရောသကိုမှီ၍ နိန္ဒာရောသကို ပယ်ရမည်၊
၇။ အက္ကောဓူပါယာသကိုမှီ၍ ကောဓူပါယာသကို ပယ်ရမည်။
၈။ အနတိမာနကိုပယ်၍ အတိမာနကို ပယ်ရမည်-ဟူသော ဘုရားရှင် သာသနာတော်၌ ဝေါဟာရသမုစ္ဆေဒ-အသုံးအနှုံးဖြစ်ခြင်း ၈-မျိုးနှင့် အဋ္ဌိကင်္ကလူပမာ, မံသပေသူပမာ, တိဏူက္ကူပမာ, အင်္ဂါရကာသူပမာ, သုပိနကူပမာ, ယာစိတကူပမာ, ရုက္ခဖလူပမာ-ဟူသော ကာမဂုဏ်၏အပြစ် ၇-မျိုးတို့ကို တစ်မျိုးစီ တစ်မျိုးစီ အကျယ်ဝေဖန်၍ ကာမဂုဏ်တို့သည် များစွာ ဆင်းရဲခြင်းရှိကုန်၏။ များစွာ ပင်ပန်းခြင်းရှိကုန်၏။ ဤကာမဂုဏ်တို့၌ အပြစ်များလှကုန်၏-ဟု ဟုတ်မှန်သည့် အတိုင်း မှန်ကန် သောပညာဖြင့် သိမြင်ပြီးလျှင် အထူးထူးသောသဘောရှိသော, အထူးထူးသော သဘောကိုမှီသော, ဥပေက္ခာမျိုးကို ရှောင်ကြဉ်၍ တစ်ခုတည်းသော သဘောရှိသော, တစ်ခုတည်းသော သဘောကိုမှီသော အချင်းခပ်သိမ်း လောက၌ တဏှာသည် သုံးသပ်အပ်သော ကာမဂုဏ်ငါးပါးကို စွဲလမ်းမှုဆန္ဒရာဂ အကြွင်းမဲ့ ချုပ်ငြိမ်းရာ ဥပေက္ခာကိုသာ ပွားများနေ၏။
ထိုအရိယာသာဝကသည် ဤအနုတ္တရဥပေက္ခာသတိပါရိသုဒ္ဓိသို့ ရောက်၍ ပုဗ္ဗေနိဝါသာနုဿတိဉာဏ်, ဒိဗ္ဗစက္ခုဉာဏ်, အာသဝက္ခယဉာဏ်တို့ကို မျက်မှောက်ဘဝ၌ပင်ရရှိပြီး မြတ်စွာဘုရားသာသနာတော်၌ အခါခပ်သိမ်း, အချင်းခပ်သိမ်း ဝေါဟာရ သမုစ္ဆေဒဖြစ်ပုံကို ဟောကြားတော်မူပါသည်။
ပေါတလိယသူကြွယ်သည် တစ်ချိန်က အညတိတ္ထိယပရိဗ္ဗာဇကများနှင့် ရဟန်းတော်များအပေါ်၌ မှားယွင်းသောအယူအမြင်ကို ပယ်ဖျောက်၍ မှန်ကန်သော အယူအမြင်ဖြစ်ပုံကို အကျယ်တဝင့်လျှောက်ထားပြီး ဥပါသကာအဖြစ် ခံယူသွားပုံကို ပြဆိုသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ ဇမ္ဗူဒီပါကျွန်း၏ အကျယ်အဝန်း၊ ရေနေလေးထောင်၊ ကုန်း နေသုံးထောင်နှင့် ဟိမဝန္တာတောင်နှင့် ဆက်စပ်နေသော သိမှတ်ဖွယ်ရာများ၊ မြစ်ကြီး ငါးသွယ်စီးဆင်းနေပုံ၊ အင်္ဂုတ္တရာပ, အာပဏ-အမည်ရပုံ အစရှိသည်တို့နှင့် တကွ ဖွင့်သင့်သော အနက်အဓိပ္ပါယ်များကို ဖွင့်ဆိုထားပါသည်။
ဋီကာ၌လည်း ဖွင့်ဆိုချက်များ ရှိပါသည်။
-အံ၊၁၊၄၁၃-၅။ အံ၊မြန်၊၁၊၄၂၆-၈။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၂၆။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ ၂-ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ (၁၀)၅-အသုရဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ်-
၁။ ဤလောက၌ အချို့သောပုဂ္ဂိုလ်သည် သင့်လျော်သောအခါ၌ ကဲ့ရဲ့ထိုက်သောပုဂ္ဂိုလ်၏ ဟုတ်မှန်သောကဲ့ရဲ့အပ်သောအပြစ်ကို ပြောဆိုသောပုဂ္ဂိုလ်, သင့်လျော်သောအခါ၌ ချီးမွမ်းထိုက်သောပုဂ္ဂိုလ်၏ ဟုတ်မှန်သော ချီးမွမ်းအပ်သောဂုဏ်ကျေးဇူးကို မပြောဆိုသောပုဂ္ဂိုလ်၊
၂။ဤလောက၌ အချို့သောပုဂ္ဂိုလ်သည် သင့်လျော်သော (ပြောသင့်သော) အခါ၌ ချီးမွမ်းထိုက်သောပုဂ္ဂိုလ်၏ ချီးမွမ်းအပ်သော ဟုတ်မှန်သော ဂုဏ်ကျေးဇူးကို ပြောဆိုတတ်သောပုဂ္ဂိုလ်, သင့်လျော် (ပြောဆိုသင့်)သောအခါ၌ ကဲ့ရဲ့ထိုက်သောပုဂ္ဂိုလ်၏ ဟုတ်မှန်သောအပြစ်ကို ပြောဆိုတတ်သောပုဂ္ဂိုလ်၊
၃။ဤလောက၌ အချို့သောပုဂ္ဂိုလ်သည် သင့်လျော်(ပြောဆိုသင့်)သောအခါ၌ ကဲ့ရဲ့ထိုက်သောပုဂ္ဂိုလ်၏ ဟုတ်မှန်သော ကဲ့ရဲ့အပ်သောအပြစ်ကို မပြောဆိုသောပုဂ္ဂိုလ်, သင့်လျော်(ပြောဆိုသင့်)သောအခါ၌ ချီးမွမ်းထိုက်သောပုဂ္ဂိုလ်၏ ဟုတ်မှန်သော ချီးမွမ်းအပ်သောဂုဏ်ကျေးဇူးကို မပြောဆိုသောပုဂ္ဂိုလ်၊
၄။ဤလောက၌ အချို့သောပုဂ္ဂိုလ်သည် သင့်လျော်(ပြောဆိုသင့်)သော အချိန်၌ ကဲ့ရဲ့ထိုက်သောပုဂ္ဂိုလ်၏ ဟုတ်မှန်သော ကဲ့ရဲ့အပ်သောအပြစ်ကို ပြောဆိုတတ်သောပုဂ္ဂိုလ်, သင့်လျော်(ပြောဆိုသင့်)သောအခါ၌ ချီးမွမ်းထိုက်သောပုဂ္ဂိုလ်၏ ဟုတ်မှန် သော ချီးမွမ်းအပ်သောဂုဏ်ကျေးဇူးကို ပြောဆိုတတ်သောပုဂ္ဂိုလ်-ဟု ပုဂ္ဂိုလ် လေးမျိုးရှိပုံ၊ ထိုပုဂ္ဂိုလ်လေးမျိုးတို့တွင် အဘယ်ပုဂ္ဂိုလ်ကို အထူးသဖြင့် ကောင်းသည်၊ အထူးသဖြင့် မြင့်မြတ်သည်ဖြစ်၍ သင်နှစ်သက်သနည်း”ဟု ဘုရားရှင်က ပေါတလိယပရဗိုဇ်အား မေးတော်မူပါသည်။
ပေါတလိယပရဗိုဇ်က လျစ်လျူရှုမှု ဥပေက္ခာသည် အလွန်ကောင်းမြတ်သောကြောင့် အမှတ်(၃)ပုဂ္ဂိုလ်ကို အထူးသဖြင့်ကောင်း၊ အထူးသဖြင့်မြင့်မြတ်သည်ဖြစ်၍ အကျွန်ုပ် နှစ်သက်ပါ၏ဟု လျှောက်ထားပါသည်။
ဘုရားရှင်က ထိုထိုအရာ၌ သင့်လျော်သောအခါကို သိတတ်သောကြောင့် အမှတ်(၄)ပုဂ္ဂိုလ်ကို အထူးသဖြင့်ကောင်း၏။ အထူးသဖြင့် မြင့်မြတ်၏ဟု မိန့်ကြားတော်မူပါသည်။
ပေါတလိယပရဗိုဇ်ကလည်း ဘုရားရှင် မိန့်တော်မူသည့်အတိုင်း အမှတ် (၄)ပုဂ္ဂိုလ်သည် အထူးသဖြင့်ကောင်းပါကြောင်း၊ အထူးသဖြင့် မြင့်မြတ်ပါကြောင်း လျှောက်ထားပြီး ဒေသနာတော်ကို ချီးမွမ်း၍ ဥပါသကာအဖြစ် ခံယူပုံကို ပြဆိုသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ အမှတ်(၄)ပုဂ္ဂိုလ်သည် ထိုထိုအရာ၌ အချိန်အခါကို သိခြင်းကြောင့် ထိုထိုအချိန်ကာလကိုသိ၍ “ကဲ့ရဲ့ထိုက်သောပုဂ္ဂိုလ်၏ ကဲ့ရဲ့အပ်သော အပြစ်ကို ပြောဆိုခြင်း၊ ချီးမွမ်းထိုက်သောပုဂ္ဂိုလ်၏ ချီးမွမ်းအပ်သော ဂုဏ်ကျေးဇူးကို ပြောဆိုခြင်းသည် ပညာရှိတို့၏ ပင်ကိုယ်သဘောသဘာဝကို ပြရာဖြစ်၏”ဟု ဖွင့် ဆိုထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ပေါတ္ထကသုတ္တ
ပေါတ္ထကသုတ္တ-အံ၊၁၊၂၄၉-၂၅၀။ အံ၊မြန်၊၁၊၂၆၇-၉။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၂၄-၅။ အံ၊ဋီ၊၂၊၁၉၆-၇။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ တိကနိပါတ၊ ၂-ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ (၁၀)၅-လောဏကပလ္လဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် လျှော်မြင် ပုဆိုးသစ်, တစ်ပတ်ရစ်, အဟောင်း သုံးမျိုးသည် အဆင်းမလှသကဲ့သို့ နဝ, မဇ္ဈိမ, ထေရ ရဟန်းများသည် သီလမရှိ မကောင်း(ယုတ်မာ)သော အကျင့်သဘောရှိကြသည်။
= လျှော်မျှင်ပုဆိုးသုံးမျိုးတို့သည် ကြမ်းတမ်းသော အတွေ့ ရှိကုန်သကဲ့သို့ ထိုရဟန်းတို့ကို မှီဝဲ, ဆည်းကပ်, ပြုစုလုပ်ကျွေး အတုယူပြုကျင့်ကုန်သော ရဟန်းတို့သည် ရှည်မြင့်စွာသော ကာလပတ်လုံး အဟိတ, ဒုက္ခ-ဟူသောအကျိုးကို ရကြပေသည်။
= လျှော်မျှင်ပုဆိုးသုံးမျိုးတို့သည် တန်ဖိုးနည်း (အဖိုးမတန်)ကုန်သကဲ့သို့ ထို့အတူ ရဟန်းတို့အား ပစ္စည်းလေးပါးကို လှူဒါန်းကြသော အလှူရှင်များသည် အနည်းငယ်မျှသော ကောင်းမှု၏အကျိုးကိုသာ ရကြကုန်၏။
= ကာသိတိုင်းဖြစ် အဝတ်သစ်, တစ်ပတ်ရစ်, အဝတ်ဟောင်းသည် အဆင်း လှကုန်သကဲ့သို့ နဝ, မဇ္ဈိမ ထေရ ရဟန်းတော်များသည် သီလရှိကြ, ကောင်းသော သဘောရှိကြသည်။
= ကာသိတိုင်းဖြစ် အဝတ်သုံးမျိုးသည် ကောင်းသောအတွေ့အထိ ရှိကုန် သကဲ့သို့ နဝ, မဇ္ဈိမ, ထေရ ရဟန်းတော်များကို မှီဝဲ, ဆည်းကပ်, ပြုစုလုပ်ကျွေး အတုယူ၍ ပြုကျင့်ကြသော ရဟန်းတော်များသည် ရှည်မြင့်စွာသော နေ့ညဉ့်ပတ် လုံး ကြီးပွားချမ်းသာကြသည်။
= ကာသိတိုင်းဖြစ် အဝတ်သုံးမျိုးသည် အဖိုးများစွာ ထိုက်တန်သကဲ့သို့ ထို နဝ, မဇ္ဈိမ, ထေရ ရဟန်းတော်များအား ပစ္စည်းလေးပါး လှူဒါန်းကြသော အလှူရှင်များသည် ကြီးမားမြင့်မြတ်သော အကျိုးအာနိသင်တို့ကို ရရှိခံစားကြရသည်။
= ဤသို့ ကောင်းသောသဘောရှိသော မထေရ်မြတ်ကို ရဟန်းတော်များက ရိုသေလေးစားကြသည်။ ထို့ကြောင့် လျှော်မျှင်အဝတ်နှင့်တူသောပုဂ္ဂိုလ်မျိုး မဖြစ်အောင် ကာသိတိုင်းဖြစ် တန်ဖိုးရှိသော အဝတ်နှင့်တူသူဖြစ်အောင် ကျင့်ကြရမည်ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ပံသုဓောဝကသုတ္တ
ပံသုဓောဝကသုတ္တ-အံ၊၁၊၂၅၅-၈။ အံ၊မြန်၊၁၊၂၇၃-၆။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၂၇-၈။ အံ၊ဋီ၊၂၊၁၉၈-၂၀၀။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ တိကနိပါတ၊ ၂-ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ (၁၀)၅-လောဏကပလ္လဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ရွှေကျင်သော ဆရာနှင့် တပည့်တို့သည် မြေမှုန့် သဲ ကျောက်စရစ်ခဲ အိုးခြမ်းကွဲဟူသော ရွှေ၏ကြမ်းတမ်းသော အညစ်အကြေးတို့ကို ရေကျင်း၌ထည့်၍ ဆေးကြော, အဖန်ဖန် ဆေးကြော, အဖန်ဖန်ပွတ်တိုက်၍ ပြောင်စင်အောင် ဆေးကြောသကဲ့သို့ ထို့အတူ လွန်မြတ်သောသမထ, ဝိပဿနာစိတ်ကို အဖန်ဖန်အားထုတ်သော သမထ, ဝိပဿနာစိတ်ရှိသော ပညာရှိသောရဟန်းသည် ကာယဒုစရိုက်, ဝစီဒုစရိုက်, မနောဒုစရိုက်ဟူသော ညစ်နွမ်းကြောင်းဖြစ်သော ကိလေသာအညစ်အကြေးတို့ကို ပယ်ဖျောက်နိုင်၏။ အဖန်ဖန်မဖြစ်ခြင်းသို့ ရောက်စေနိုင်၏။
ရွှေ၏ အညစ်အကြေး အလတ်စားဖြစ်ကုန်သော ကျောက်စရစ်ခဲ အသေးစား သဲကြမ်းတို့ကို စင်ကြယ်အောင် ဆေးကြော, အထပ်ထပ်ဆေးကြော, အဖန်ဖန် ပွတ်တိုက်ဆေးကြောသကဲ့သို့ ထို့အတူ သမထ, ဝိပဿနာစိတ်ကို အဖန်ဖန်အား ထုတ်သော သမထဝိပဿနာစိတ်ရှိသော ပညာရှိသောရဟန်းသည် ကိလေသာ အလတ်စားဖြစ်သော ကာမဝိတက်, ဗျာပါဒဝိတက်, ဝိဟိံသာဝိတက်ဟူသော မိစ္ဆာ ဝိတက်သုံးပါးတို့ကို ပယ်စွန့်ပယ်ဖျောက်နိုင်၍ အဖန်ဖန် မဖြစ်ခြင်းသို့ရောက်စေနိုင်၏။
ရွှေ၏အညစ်အကြေး အနုစားဖြစ်သော သဲနုများမည်းညစ်ခြင်းကို ဆေး ကြော, အထပ်ထပ်ဆေးကြော, အဖန်ဖန် ပွတ်တိုက်ဆေးကြောသကဲ့သို့ ထို့အတူ သမထဝိပဿနာစိတ်ကို အဖန်ဖန်အားထုတ်သော သမထဝိပဿနာစိတ်ရှိသော ပညာရှိသောရဟန်းတော်သည် အနုစားဖြစ်သော ဉာတိဝိတက်, ဇနပဒဝိတက်, အနဝညတ္တိဝိတက်နှင့်ယှဉ်သော ကိလေသာအနုစားများကို ပယ်စွန့် ပယ်ဖျောက်, ကင်းပျောက်အောင် အားထုတ်နိုင်ပြီးနောက်ထပ်ပြန်မဖြစ်ခြင်းသို့ ရောက်စေနိုင်၏။
ရွှေအညစ်အကြေးများ ရှင်းသွားပြီး ပကတိရွှေစင်တို့သာ ကျန်တော့သကဲ့သို့ ထို့အတူ စိတ်၏အညစ်အကြေးများ ရှင်းသွားပြီး ဓမ္မဝိတက်မျှသာ ကြွင်းကျန်တော့၏။ ထိုရွှေကို ရွှေပန်းထိမ်ဆရာနှင့် တပည့်တို့သည် မိုက်ခွက်၌ထည့်၍ မှုတ်၍ အထပ်မှုတ်၍ ဖိနှိပ်၍မှုတ်သော်လည်း အညစ်အကြေးကျန်ရှိနေလျှင် နူးညံ့ပျော့ပျောင်း မှုမရှိ, ရွှေပန်းထိမ်လုပ်ငန်း၌ ပြုလုပ်၍မဖြစ်, အရောင်မထွက်, ကျွတ်ဆတ်ဆတ် ဖြစ်ကာ ကျိုးတတ်သကဲ့သို့၊ ထို့အတူ ဓမ္မဝိတက္ကသမာဓိသည် ကိလေသာအပူ မငြိမ်းသေး, မမွန်မြတ်သေး, ငြိမ်းအေးမှုကိုမရသေး ဧကာဒိဘာဝမဖြစ်သေး, ပြုပြင်ခြင်းပယောဂနှင့်တကွ ကိလေသာတို့ကို ဖိနှိပ်တားမြစ်၍ ဖြစ်ပေါ်လာ၏။
ရွှေပန်းထိမ်ဆရာနှင့် တပည့်တို့သည် ထိုရွှေကို မှုတ်အပ်, အထပ်ထပ်မှုတ်အပ်, ဖိနှိပ်၍မှုတ်အပ်သည်ရှိသော် အညစ်အကြေးကင်းရှင်းပြီး ထိုရွှေသည် နူးညံ့ ပျော့ပျောင်း၍ အရောင်တလက်လက်ထွက်ပေါ်၍ ကျွတ်ဆတ်ခြင်းမရှိ ရွှေပန်းထိမ် လုပ်ငန်း၌ အထည်အမျိုးမျိုးပြုလုပ်၍ ရနိုင်တော့သကဲ့သို့၊ ထို့အတူ စိတ်သည် အဇ္ဈတ္တသန္တာန်၌ စွဲမြဲစွာတည်သည့်အခါ ဧကာဒိသမာဓိအဖြစ်သို့ ရောက်သည့်အခါ ပြုပြင်ခြင်းပယောဂနှင့်တကွ ကိလေသာတို့ကို တားမြစ်ဖိနှိပ်၍ မဖြစ်တော့၊ သိလိုသော အဘိညာဉ်ကို မျက်မှောက်ပြုနိုင်သော ဓမ္မ၏အဘိညာဉ်ကို မျက်မှောက်ပြုနိုင်ရန် စိတ်ကို ရှေးရှုညွတ်စေ၏။ ရှေးဘဝအကြောင်းနှင့် ယခုဘဝ အဘိညာဉ်၏အခြေခံ ဖြစ်သော ဈာန်အစရှိသော အကြောင်းရှိခဲ့သော် ထိုထိုအရာ၌ မျက်မှောက်သက်သေ ဖြစ်ထိုက်သည်၏အဖြစ်သို့ ရောက်၏။
ထိုရဟန်းသည် “ဣဒ္ဓိဝိဓအဘိညာဉ်, ဒိဗ္ဗသောတအဘိညာဉ်, ပရစိတ္တ ဝိဇာနနအဘိညာဉ်, ပုဗ္ဗေနိဝါသာနုဿတိအဘိညာဉ်, ဒိဗ္ဗစက္ခုအဘိညာဉ်, အာသဝက္ခယဉာဏ်တို့ကိုရ၍ နေနိုင်ရာ၏” အစရှိသည်ဖြင့် အခြေခံအဆင့်မှ ရဟန္တာ ဖြစ်သည်အထိ ဘာဝနာလုပ်ငန်းနှင့် ယင်းလုပ်ငန်း၏အကျိုးတရားတို့ကို ရွှေကျင်သည့် လုပ်ငန်းမှအစပြုကာ ရွှေထည်လုပ်ငန်းတိုင်အောင်သော ဥပမာဖြင့် ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌လည်း မှတ်သားဖွယ်ရာ ဖွင့်ဆိုချက်များ ပါရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဖဂ္ဂုနသုတ္တ
ဖဂ္ဂုနသုတ္တ-အံ၊၂၊၃၃၃-၆။ အံ၊မြန်၊၂၊၄၂၄-၇။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၂၆။ အံ၊ဋီ၊၃၊၁၂၁-၂။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဆက္ကနိပါတ၊ ၂-ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ ၆-မဟာဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
ဘုရားရှင် မဂဓတိုင်း ရာဇဂြိုဟ်မြို့ ဂိဇ္ဈကုဋ်တောင်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် အရှင်ဖဂ္ဂုနထေရ်သည် အပြင်းအထန် မကျန်းမမာသည့်နေရာသို့ ကြွရောက်တော်မူ ပါရန် အရှင်အာနန္ဒာ၏ ပင့်လျှောက်ထားချက်အရ ကြွတော်မူပြီး ခင်းထားသောနေရာ၌ သီတင်းသုံးတော်မူ၍ အရှင်ဖဂ္ဂုနထေရ်အား ဂိလာနသတင်း မေးမြန်းတော်မူပါသည်။
အရှင်ဖဂ္ဂုနထေရ်က ဦးထိပ်၌ ပြင်းထန်စွာဖြစ်ပေါ်နေသော လေရောဂါနှင့် ဆက်စပ်၍ ထက်လှစွာသောစူးဖြင့် ရိုက်နှက်မှုကိုခံနေရသော ဥပမာဖြင့်လည်းကောင်း၊ အားကောင်းသော ယောက်ျားသည် သားရေလွန်ကြိုးဖြင့် တင်းကြပ်စွာ ရစ်ပတ်ထားသည်ကို ခံနေရသကဲ့သို့ ဦးခေါင်းကိုက်နေသော ဝေဒနာဒဏ်ချက်ကိုလည်းကောင်း၊ နွားသတ်သမားသည် အသွားထက်လှစွာသော သားလှီးဓားဖြင့် နွား၏ဝမ်းဗိုက်ကို ဖောက်ခွဲသကဲ့သို့ ဝမ်းဗိုက်အတွင်း၌ဖြစ်နေသော လေနာရောဂါတို့ကိုလည်းကောင်း၊ အားကောင်းသော ယောက်ျားနှစ်ယောက်တို့သည် အားမရှိသောယောက်ျားကို လက်မောင်းနှစ်ဖက်ကိုဆွဲကိုင်၍ မီးကျီးတွင်း၌ မီးကင်ကြသလို ကိုယ်ခန္ဓာ၌ ပြင်းထန်စွာ ခံစားနေရသော ပူလောင်မှုဝေဒနာကိုလည်းကောင်း သက်သာရာကိုမရဘဲ အပြင်းအထန် ဝေဒနာကို ခံစားနေရပုံကိုလည်းကောင်း လျှောက်ထားပြပါသည်။
ဘုရားရှင်သည် အရှင်ဖနထေရ်အား ဓမ္မကထာကို ဟောကြားတော်မူပြီး ပြန်ကြွတော်မူပါသည်။ ဘုရားရှင် ပြန်ကြွသွားတော်မူပြီး မကြာမီ အရှင်ဖဂ္ဂုန ပျံလွန်တော်မူသွားပါသည်။ ပျံလွန်တော်မူချိန်၌ အရှင်ဖဂ္ဂုန၏ ဣန္ဒြေများက ကြည်လင်နေပါသည်။ ထိုအကြောင်းကို အရှင်အာနန္ဒာက ဘုရားရှင်အား လျှောက်ထားပြပါသည်။ ဘုရားရှင်က အရှင်အာနန္ဒာအား “ဖဂ္ဂုန၏စိတ်သည် ဩရမ္ဘာဂိယ သံယော ဇဉ်ငါးပါးတို့မှ လွတ်မြောက်ပြီးခြင်းကြောင့် ဣန္ဒြေတို့ အထူးကြည်လင်သွားပုံကို ဘုရားရှင် ဟောတော်မူပြီး-
၁။ ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူအပ်သော ကောင်းခြင်းဥသုံ လုံးဝပြည့်စုံသော တရားတော်ကို ကြားနာရခြင်းကြောင့် ထိုရဟန်းတော်၏စိတ်သည် အောက်ပိုင်း သံယောဇဉ်ငါးပါးတို့မှ လွတ်မြောက်ခြင်း။
၂။ ဗုဒ္ဓသာဝကထံမှ ကောင်းခြင်းဥသုံ လုံးဝပြည့်စုံသော တရားတော်ကို ကြားနာရခြင်းကြောင့် ထိုရဟန်း၏စိတ်သည် အောက်ပိုင်းသံယောဇဉ်ငါးပါးတို့မှ လွတ်မြောက်ခြင်း။
၃။ မိမိကြားနာသင်ယူဖူးသောတရားတော်ကို အဖန်ဖန်ကြံစည်, အဖန်ဖန်သုံးသပ်, အဖန်ဖန်ရှုမှတ်ထားသော ရဟန်းတော်၏စိတ်သည် အောက်ပိုင်းသံယောဇဉ် ငါးပါးတို့မှ လွတ်မြောက်ခြင်း။
၄။ ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူအပ်သော ကောင်းခြင်းဥဿုံ အလုံးစုံပြည့်စုံ သောတရားတော်ကို ကြားနာရသောကြောင့် ထိုရဟန်း၏စိတ်သည် အတု မရှိသော ဥပဓိ၏ကုန်ရာ (နိဗ္ဗာန်)၌ အရဟတ္တဖိုလ်ဖြင့် လွတ်မြောက်ခြင်း။
၅။ ဗုဒ္ဓသာဝကအထံမှ ကောင်းခြင်းဥဿုံ အလုံးစုံပြည့်စုံသော တရားတော်ကို ကြားနာရသောကြောင့် ထိုရဟန်း၏စိတ်သည် အတုမရှိသော ဥပဓိကုန်ရာ နိဗ္ဗာန်၌ အရဟတ္တဖိုလ်ဖြင့် လွတ်မြောက်၏။ မိမိနာကြားဖူး သင်ယူဖူးသော တရားတော်ကို အဖန်ဖန်အထပ်ထပ် ကြံစည်, အဖန်ဖန်သုံးသပ်, အဖန်ဖန်ရှုမှတ်ပွားများသောရဟန်း၏စိတ်သည် အတုမရှိ ဥပဓိကုန်ရာနိဗ္ဗာန်၌ အရဟတ္တဖိုလ်ဖြင့် လွတ်မြောက်ခြင်း-ဟူသော သင့်လျော်လျှောက်ပတ်သောအခါ အကြောင်းအကျိုးကို ဆင်ခြင်ခြင်း၌ ရရှိနိုင်သော အကျိုးခြောက်မျိုးတို့ကို ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ဖွင့်ဆိုချက်များ ရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဖဂ္ဂုနပဉှာသုတ္တ
ဖဂ္ဂုနပဉှာသုတ္တ-သံ၊၂၊၂၈-၉။ သံ၊မြန်၊၂၊၂၇၁-၂။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၇။ သံ၊ဋီ၊၂၊၂၉၅။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-သဠာယတနသံယုတ္တ၊ (၈)၃-ဂိလာနဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် “မြတ်စွာဘုရား ပရိနိဗ္ဗာန် စံလွန်တော်မူကြကုန်ပြီးသော ဆိန္နပပဉ္စ, ဆိန္နဝဋ္ဋုမ, ပရိယာဒိန္နဝဋ္ဋ, သဗ္ဗဒုက္ခဝီတိဝတ္တ ဖြစ်တော်မူကြကုန်ပြီးသော ဘုရားရှင်တို့ကို စက္ခု၊ သောတ, ဃာန, ဇိဝှါ, ကာယ, မန-ဟူသော အဇ္ဈတ္တိကာယတန တစ်ပါးပါးဖြင့် ပညတ်လိုသော ပုဂ္ဂိုလ်, ပညတ်လိုသော အဇ္ဈတ္တိကာယတန ရှိပါသလော”ဟု အဇ္ဈတ္တိကာယတန တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီကို အရှင်ဖဂ္ဂုနကမေးလျှောက်ရာ ဘုရားရှင်က မရှိပုံကို တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ ဖြေကြားတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ဖွင့်ဆိုချက်များ ရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဖရုသဝါစာသုတ္တ
ဖရုသဝါစာသုတ္တ (၂)-သံ၊၃၊၄၀၇။ သံ၊မြန်၊၃၊၃၄၁။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၂-သစ္စသံယုတ္တ၊ (၈)ဒုတိယအာမကဓညပေယျာလဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် ဘုရားရှင်က လက်သည်းဖျားပေါ်၌ မြေမှုံ့များကိုတင်ထားပြီး လက်သည်းဖျားပေါ်က မြေမှုံ့နှင့် မဟာပထဝီမြေကြီးပေါ်ရှိ မြေမှုံ့တို့ ဘယ်ဟာကများသနည်းဟု မေးတော်မူပြီး မြေကြီးပေါ်ရှိ မြေမှုံ့များနှင့်ထောက်ဆပါက လက်သည်းခွန်ပေါ်ရှိ မြေမှုံက ရေတွက်ထောက်ဆလို့ အစိတ်အပိုင်းမျှဟု မဆိုလောက်အောင်ပင် နည်းပါးလှပုံကို ရဟန်းတို့၏ လျှောက်ထားလာမှုကို အကြောင်းပြု၍ “ဖရုသဝါစာမှ ရှောင်ကြဉ်သော သတ္တဝါတို့ထက် မရှောင်ကြဉ်သောသတ္တဝါတို့က ပို၍များပြားလှပုံ”ကို ရဟန်းတို့အား ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၁၅၇၇-၈။ အံ၊မြန်၊၁၊၅၉၁။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ (၂၅) ၇-ကမ္မပထဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် “မိမိကိုယ်တိုင် ကြမ်းတမ်းသောစကားကို ပြောဆိုခြင်း၊ သူတစ်ပါးကိုလည်း ထိုစကားကို ပြောဆို စေခြင်း၊ ကြမ်းတမ်းသောစကားကို ပြောဆိုခြင်း၌ နှစ်သက်သဘောတူခြင်း၊ ကြမ်းတမ်းသောစကားကို ပြောဆိုခြင်း၏ ဂုဏ်ကျေးဇူးကို ချီးကျူးပြောဆိုခြင်း ဟူသော တရားလေးမျိုးတို့နှင့် ပြည့်စုံသောသူသည် ကွယ်လွန်သည်၏အခြားမဲ့၌ ငရဲသို့ ရောက်ရ၏။ ထိုတရားလေးမျိုးမှ ရှောင်ကြဉ်သောသူသည် ကွယ်လွန်သည့်အခါ နတ်ပြည်သို့ရောက်ရ၏”ဟု ကဏှပက္ခ, သုက္ကပက္ခအားဖြင့် ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဖလသုတ္တ
ဖလသုတ္တ (၆)-သံ၊၃၊၂၀၇။ သံ၊မြန်၊၃၊၂၁၃။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၂-သစ္စသံယုတ္တ၊ ၄-ဣန္ဒြိယသံယုတ္တ၊ (၇) ဗောဓိပက္ခိယဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် သဒ္ဓိန္ဒြေအစ ပညိန္ဒြေအဆုံးရှိသော ဣန္ဒြေငါးပါးတို့ကို ပွားများအပ်, ကြိမ်ဖန်များစွာ အလေ့အလာပြုအပ်သည်ရှိသော် အနာဂါမိဖိုလ်, အရဟတ္တဖိုလ် နှစ်မျိုးတို့တွင် တစ်မျိုးမျိုးကို မျက်မှောက်ဘဝ၌ပင် အရဟတ္တဖိုလ်ကို မချွတ်မုချ ရရှိနိုင်သည်။ ဥပါဒါန် အကြွင်းအကျန် ရှိနေသေးလျှင် အနာဂါမိဖိုလ်ကို ရနိုင်ပုံကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၃၊၂၀၈။ သံ၊မြန်၊၃၊၂၁၃-၄။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ... ဆဋ္ဌသုတ်။ ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် အထက်သုတ်တော်ပါ သဒ္ဓိန္ဒြေအစရှိသော ဣန္ဒြေငါးပါးတို့ကို ပွားများအပ်, ကြိမ်ဖန် များစွာ အလေ့အလာပြုအပ်သည်ရှိသော်
၁။ မကွယ်လွန်မီ ကြိုတင်၍ မျက်မှောက်ဘဝ၌ပင် အရဟတ္တဖိုလ်ကို ရရှိနိုင်ခြင်း။
၂။ ကွယ်လွန်ခါနီးအချိန်၌ ရနိုင်ခြင်း။
၃။ ဩရမ္ဘာဂိယသံယောဇဉ်ငါးပါးတို့ကုန်ခြင်းကြောင့် အန္တရာပရိနိဗ္ဗာယီပုဂ္ဂိုလ်ဖြစ်ခြင်း။
၄။ ဥပဟစ္စပရိနိဗ္ဗာယီပုဂ္ဂိုလ်၊
၅။အသင်္ခါရပရိနိဗ္ဗာယီပုဂ္ဂိုလ်၊
၆။ သသင်္ခါရပရိနိဗ္ဗာယီပုဂ္ဂိုလ်၊
၇။ ဥဒ္ဓံသောတ အကနိဋ္ဌဂါမီပုဂ္ဂိုလ်ဖြစ်ခြင်းဟူသော အကျိုးအာနိသင် ၇-ပါးတို့ကို မချွတ်ဧကန် ရနိုင်သည်ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၃၊၂၄၈။ သံ၊မြန်၊၃၊၂၅၁။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၇-ဣဒ္ဓိပါဒသံယုတ္တ၊ ၃-အယောဂုဠဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ဣဒ္ဓိပါဒ်လေးပါးတို့ကို ပွားများအပ်, ကြိမ်ဖန်များစွာ အလေ့အလာပြုအပ်သည်ရှိသော် အနာဂါမိဖိုလ်, အရဟတ္တဖိုလ်တို့သို့ ရောက်နိုင်ပုံကို အထက်သုတ်တော်များအတိုင်း ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၃၊၂၄၉။ သံ၊မြန်၊၃၊၂၅၂။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ဆဋ္ဌသုတ်
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် ဣဒ္ဓိပါဒ်လေး မျိုးကို ပွားများအပ်, ကြိမ်ဖန်များစွာ အလေ့အလာပြုအပ်သည်ရှိသော် အကျိုး အာနိသင် (၇)ပါးတို့ကို မချွတ်မုချ ရရှိလိမ့်မည်-ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၃၊၂၇၃။ သံ၊မြန်၊၃၊၂၇၅။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၀-အာနာပါနသံယုတ္တ၊ ၁-ဧကဓမ္မဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် အာနာပါနဿတိ သမာဓိကို ပွားများပုံ ပွားများနည်း အကျိုးအာနိသင် များပြားအောင် ပွားများအပ်, ကြိမ်ဖန်များစွာ ပွားများအပ်, အလေ့အလာပြုအပ်သည်ရှိသော် မျက်မှောက်ဘဝ၌ပင် အနာဂါမ်, ရဟန္တာ မချွတ်ဧကန် ဖြစ်လိမ့်မည်ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၃၊၂၇၃-၄။ သံ၊မြန်၊၃၊၂၇၅-၆။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ... ပဉ္စမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် အာနာပါန ဿတိ သမာဓိကို ပွားများအပ်, ကြိမ်ဖန်များစွာ အလေ့အလာပြုအပ်သည်ရှိသော် ရရှိခံစားအပ်သော အကျိုးအာနိသင် (၇)ပါးတို့ကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဖဿနာနတ္တသုတ္တ
ဖဿနာနတ္တသုတ္တ-သံ၊၁၊၃၅၈။ သံ၊မြန်၊၁၊၃၆၃။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၂၁။ သံ၊ဋီ၊၂၊၁၂၉-၁၃၀။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၃-ဓာတုသံယုတ္တ၊ ၁-နာနတ္တဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် စက္ခုဓာတု အစရှိသော ၆-ပါးသော ဓာတုနာနတ္တကို အကြောင်းပြု၍ စက္ခုသမ္ဖဿအစရှိသော ၆-ပါးသော ဖဿနာနတ္တဖြစ်ပုံကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ဖွင့်ဆိုချက်များ ပါရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဖဿမူလကသုတ္တ
ဖဿမူလကသုတ္တ-သံ၊၂၊၄၁၆-၇။ သံ၊မြန်၊၂၊၄၁၁။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၁၈။ သံ၊ဋီ၊၂၊၃၅၇-၈။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၂-ဝေဒနာသံယုတ္တ၊ ၁-သဂါထာဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် ဖဿသုံးမျိုးကြောင့် ဝေဒနာသုံးမျိုး ဖြစ်ပေါ်လာပုံကို သစ်သား(ထင်း)နှစ်ချောင်း ပွတ်တိုက်ရာမှ မီးဖြစ်ပေါ်လာပုံဥပမာ, ဖဿသုံးပါးချုပ်ခြင်းကြောင့် ဝေဒနာသုံးပါး ချုပ်ပျောက်ပုံကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် အကျယ်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ဖွင့်ဆိုချက်များ ပါရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဖာသုဝိဟာရသုတ္တ
ဖာသုဝိဟာရသုတ္တ (၃)-သံ၊၃၊၁၁၅။ သံ၊မြန်၊၃၊၁၁၈+၉။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၂-ဗောဇ္ဈင်္ဂသံယုတ္တ၊ ၇-အာနာပါနဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် ဝိဝေကနိဿိတ, ဝိရာဂနိဿိတ, နိရောဓနိဿိတ, ဝေါဿဂ္ဂ ပရိဏာမီဖြစ်အောင် အဋ္ဌိကသညာနှင့် တကွ ဗောဇ္ဈင်တစ်ပါးစီကို ပွားများအပ်, ကြိမ်ဖန်များစွာ အလေ့ အလာပြုအပ်သည်ရှိသော် များစွာသော ဖာသုဝိဟာရအကျိုးဖြစ်၏-ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် အကျယ်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၂၊၁၀၅။ အံ၊မြန်၊၂၊၁၂၈။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၄၀။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ပဉ္စကနိပါတ၊ ၂-ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ (၁၀) ၅-ကကုဓဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် ရူပါဝစရဈာန် လေးပါးကို ရရှိခြင်း၊ အရဟတ္တဖိုလ်ကို ရရှိခြင်းဟူသော ချမ်းသာစွာ နေနိုင်ကြောင်း “ဖာသုဝိဟာရတရားငါးပါးတို့ကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၂၊၁၁၆။ အံ၊မြန်၊၂၊၁၄၃။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၄၃-၄။ အံ၊ဋီ၊၃၊၃၉-၄၀။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ပဉ္စကနိပါတ၊ ၃-တတိယပဏ္ဏာသက၊ (၁၁)၁-ဖာသုဝိဟာရဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် သီတင်းသုံး ဖေါ်တို့အပေါ်၌ မျက်မှောက်၌ဖြစ်စေ၊ မျက်ကွယ်၌ဖြစ်စေ မေတ္တာ ကာယကံ, မေတ္တာ ဝစီကံ, မေတ္တာမနောကံကို ရှေးရှုဖြစ်စေ (ပြုလုပ် ပြောဆို ပွားများခြင်း)ဖြင့် အခဏ္ဍ, အစ္ဆိဒ္ဒ, အသဗလ, အကမ္မာသ, ဘုဇိဿ, ဝိညုပသတ္ထ, အပရာမဋ္ဌ, သမာဓိ သံဝတ္တနိကသီလတို့ကို သီတင်းသုံးဖော်တို့နှင့် မျက်မှောက်, မျက်ကွယ်တို့၌ သီလအားဖြင့် တူမျှစွာနေခြင်း, သီတင်းသုံးဖော်တို့နှင့် မျက်မှောက်, မျက်ကွယ်တို့၌ အရိယ, နိယျာနိက, တက္ကရ, သမ္မာဒုက္ခက္ခယဂါမီဖြစ်သော အယူအားဖြင့် တူမျှစွာ နေခြင်းဟူသော ဖာသုဝိဟာရ-ချမ်းချမ်းသာသာနေနိုင်သော တရားငါးပါးတို့ကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ဖွင့်ဆိုချက်များ ပါရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဖုသတိသုတ္တ
ဖုသတိသုတ္တ-သံ၊၁၊၁၂-၃။ သံ၊မြန်၊၁၊၁၃။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၄။ သံ၊ဋီ၊၁၊၉၀-၁။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-ဒေဝတာသံယုတ္တ၊ ၃-သတ္တိဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် မပြစ်မှား ထိုက်သောပုဂ္ဂိုလ်ကို ပြစ်မှားခြင်းနှင့် ဆက်စပ်၍ အညတရနတ်သား၏ လျှောက်ထားချက်ကို ဘုရားရှင်က “လေညာသို့ ပစ်လွှင့်လိုက်သော သိမ်မွေ့သောမြူသည် ပစ်လွှင့်သူထံသို့သာ ပြန်ရောက်သကဲ့သို့ ထို့အတူ မပြစ်မှားထိုက်သော ကိလေသာ အညစ်အကြေးမှ သန့်ရှင်းစင်ကြယ်သော ရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်အား ပြစ်မှားမှု မကောင်းမှု အကုသိုလ်ကံသည် ထိုသူမိုက်ထံသို့သာ ပြန်ရောက်လေ၏-ဟု ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ဖွင့်ဆိုချက်များ ပါရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဖေဏပိဏ္ဍူပမသုတ္တ
ဖေဏပိဏ္ဍူပမသုတ္တ-သံ၊၂၊၁၁၄-၇။ သံ၊မြန်၊၂၊၁၀၇-၉။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၉၃-၆။ သံ၊ဋီ၊၂၊၂၄၉-၂၅၁။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-ခန္ဒသံယုတ္တ၊ (၁၀)၅-ပုပ္ပဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် ဂင်္ဂါမြစ်ကမ်း အယုဇ္ဈပုရမြို့အနီး တောရကျောင်း၌ သီတင်းသုံး နေတော်မူစဉ် ဂင်္ဂါမြစ်ထဲ၌ မျောပါလာသော “ရေမြှုပ်ဆိုင်ကြီး နှင့် ရူပက္ခန္ဓာ, မိုးရွာစဉ် ဖြစ်ပေါ်လာသော “ရေပွက်”နှင့် ဝေဒနာက္ခန္ဓာ, နွေဥတု၏နောက်ဆုံးလ နေ့ပိုင်း၌ တွေ့မြင်ရသော “တံလှပ်”နှင့် သညာက္ခန္ဓာ, အနှစ်ကိုရှာ၍မရသော “ငှက်ပျောတုံး” နှင့် သင်္ခါရက္ခန္ဓာ, “မျက်လှည့်ပညာ နှင့် ဝိညာဏက္ခန္ဓာတို့ကို နှိုင်းယှဉ်၍ စူးစူးစိုက်စိုက် ဆင်ခြင်လိုက်သည့်အခါ “နိစ္စသာရ, ဓုဝသာရ, အတ္တသာရမမှီ အချီးအနှီးဖြစ်နေပုံ ငါ, ငါ့ဥစ္စာ.ငါဟာ-ဟု ယူ၍မရပုံ, ခန္ဓာတစ်ပါးလျှင် ဥပမာတစ်ခုစီဖြင့် အကျယ် ဝေဖန်၍ ဟောတော်မူပြီး သုတဝန္တအရိယာသာဝကအား နိဗ္ဗိန္ဒဉာဏ်, ဝိရာဂဉာဏ်, ဝိမုတ္တိဉာဏ်တို့ ဖြစ်ပေါ်လာပုံမှစ၍ ရဟန္တာဖြစ်သည်အထိ ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ဖွင့်ဆိုချက်များ ပါရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဗကဗြဟ္မသုတ္တ
ဗကဗြဟ္မသုတ္တ-သံ၊၁၊၁၄၄-၆။ သံ၊မြန်၊၁၊၁၄-၉။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၁၉၀-၄။ သံ၊ဋီ၊၁၊၂၄၁-၃။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၆-ဗြဟ္မသံယုတ္တ၊ ၁-ပဌမဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် ဗကဗြဟ္မာအား “သဿတဒိဋ္ဌိ” ဖြစ်နေပုံ သိမြင်တော်မူခြင်းကြောင့် ပဌမဈာန်ဗြဟ္မာဘုံမှ ဗကဗြဟ္မာ ထံသို့ကြွရောက်၍ သဿတအယူကို ပယ်စွန့်စေတော်မူပြီး ဗကဗြဟ္မာ၏ မေးလျှောက် ချက်အရ အတိတ်ဘဝ ဆင်းရဲဒုက္ခရောက်နေကြသောလူတို့ကို ကယ်ဆယ်ပြီး ချမ်းသာရာရစေခဲ့သည့်အကြောင်းများကို ဗကဗြဟ္မာအား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ဖွင့်ဆိုချက်များ ပါရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဗန္ဓနသုတ္တ
ဗန္ဓနသုတ္တ (၅)-သံ၊၁၊၃၅။ သံ၊မြန်၊၁၊၃၉။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-ဒေဝတာသံယုတ္တ၊ ၇-အဒ္ဓဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် အညတရ နတ်သား၏ မေးမြန်းလျှောက်ထားချက်အရ တပ်နှစ်သက်မှု “နန္ဒီ”သည် လောကကို ဆက်စပ်အပ်၊ ဝိတက်သည် လောက၏ခြေတို့တည်း၊ တပ်မက်မှု “တဏှာ”ကို ပယ်ခြင်းကြောင့် အလုံးစုံသော ဆက်စပ်နှောင်ဖွဲ့မှုတို့ ပြတ်၏”ဟု အညတရနတ်သားအား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၁၊၇၆-၇။ သံ၊မြန်၊၁၊၈၀-၁။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၁၃၄-၅။ သံ၊ဋီ၊၁၊၁၈၀-၁။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၃-ကောသလသံယုတ္တ၊ ၁-ပဌမဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် ကောသလ ဘုရင်သည် ကြိုး, လက်ထိပ်, သံခြေကျဉ်းတို့ဖြင့် နှောင်ဖွဲ့ခံထားရသော လူတို့ အကြောင်းကို ရဟန်းတို့အား လျှောက်ထားခြင်းကြောင့် “သံ, သစ်သား, လျော် တို့ဖြင့်ပြုအပ်သော အနှောင်အဖွဲ့တို့ကို ခိုင်မြဲသောအနှောင်အဖွဲ့တို့ဟု ပညာရှိတို့ မမိန့်ဆိုကြကုန်၊ ကျောက်မျက်ရတနာ, နားချောင်း သားသမီး, ဇနီးမယားတို့၌ အလွန်အမင်း တပ်နှစ်သက်ခြင်း ငဲ့ကွက်ခြင်းတို့သည် အပါယ်သို့ဆောင်နိုင်သော, အဖြေရခက်သော မြဲမြံသောအနှောင်အဖွဲ့ဟူ၍ ပညာရှိတို့ မိန့်ဆိုကြကုန်၏။ ပညာရှိတို့သည် ထိုအနှောင်အဖွဲ့တို့ကိုဖြတ်လျှက် ကာမချမ်းသာကိုပယ်လျက် ငဲ့ကွက်ခြင်း မရှိကြကုန်ဘဲ လွတ်မြောက်တော်မူကြကုန်၏”ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၂၊၁၃၄။ သံ၊မြန်၊၂၊၁၂၅။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၀၅။ သံ၊ဋီ၊၂၊၂၅၉။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-ခန္ဓသံယုတ္တ၊ (၁၂)၂-ဓမ္မကထိကဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် “အကြားအမြင် မရှိသော “အဿုတဝန္တပုထုဇဉ်ကို ခန္ဓာငါးပါးအနှောင်အဖွဲ့ဖြင့် အနှောင်အဖွဲ့ခံရသူ အတွင်း/အပြင်အနှောင်အဖွဲ့ဖြင့် နှောင်ဖွဲ့ ခံရသူ၊ ဤမှာဘက်ကမ်း ထိုမှာဘက်ကမ်းကိုလည်း မမြင်သူ, အနှောင်အဖွဲ့ခံနေရပါလျက် အိုရသူ, နာရသူ, သေရသူ, ဤလောကမှ တစ်ပါးသောလောကသို့ သွားရသူ-ဟူ၍ ကဏှပက္ခ ဒေသနာတော်ဖြင့်လည်းကောင်း၊ အကြားအမြင်များသူ “သုတဝန္တအရိယာသာဝကသည် ခန္ဓာငါးပါးအနှောင်အဖွဲ့ဖြင့် အဖွဲ့အတုတ် အနှောင်အဖွဲ့မခံရ-အစရှိသည်ဖြင့် သုက္ကပက္ခဒေသနာတော်ဖြင့်လည်းကောင်း ခန္ဓာတစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီကို အကျယ်တဝင့် အနေအားဖြင့် ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ဖွင့်ဆိုချက် အနည်းငယ်ပါရှိပါသည်။
-အံ၊၃၊၃၈။ အံ၊မြန်၊၃၊၃၉။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၁၇။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ အဋ္ဌကနိပါတ၊ ၁-ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၂-မဟာဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင်က မိန်းမက ယောက်ျားတို့အားနှောင်ဖွဲ့ပုံ အနှောင်အဖွဲ့ ၈-မျိုးကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၃၊၃၈။ အံ၊မြန်၊၃၊၃၉။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
ဘုရားရှင်က ရဟန်းတို့အား ယောက်ျားက မိန်းမအားနှောင်ဖွဲ့သည့် အနှောင် အဖွဲ့ ၈-မျိုးကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဗလသုတ္တ
ဗလသုတ္တ (၉)-သံ၊၂၊၅၃၆။ သံ၊မြန်၊၂၊၅၂၉။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၉-အသင်္ခတသံယုတ္တ၊ ၁-ပဌမဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် “သဒ္ဓါအစရှိသော ဗိုလ်ငါးပါးတို့သည် “အသင်္ခတဂါမိမဂ္ဂ”ဖြစ်ပုံ အစရှိသော သာဝကတို့၏ အကျိုးစီးပွားကို လိုလားတော်မူသောဘုရားရှင်က ဟောတော်မူအပ်ပြီ။ နောင်အခါ နောင်တရမှု မဖြစ်ရလေအောင် ရုက္ခမူလ, သုညာဂါရတို့၌ အားထုတ်ကြကုန်”ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင်ကိုယ်တော်တိုင် အနုသာသနီပေးတော်မူပုံကို ပြဆိုသည့်သုတ်။
-သံ၊၃၊၄၂-၄၃။ သံ၊မြန်၊၃၊၄၄-၅။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၇၁။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-မဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၆-ဗလကရဏီယဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် “ပေါင်အား လက်ရုံးအားဖြင့် ပြုအပ်ကုန်သော ပြေးသွားခြင်း, ခုန်ခြင်း, ပူစေခြင်း ထမ်းဆောင်ခြင်းအစရှိသော အမှုလုပ်ငန်းတို့ကို မြေကြီးကိုမှီ၍ မြေကြီး၌ရပ်တည်၍ ပြုကြကုန်သကဲ့သို့ ထို့အတူ ဝိဝေကနိဿိတ, ဝိရာဂနိဿိတ, နိရောဓနိဿိတ, ဝေါဿဂ္ဂပရိဏာမီ, ရာဂဝိနယပရိဂေါသာန, ဒေါသဝိနယပရိဂေါသာန, မောဟဝိနယပရိဂေါသာန, အမတောဂဓ, အမတပရာယန, အမတပရိယောသာန, နိဗ္ဗာနနိန္ဒ, နိဗ္ဗာနပေါဏ, နိဗ္ဗာနပရာယနဖြစ်အောင် စတုပါရိသုဒ္ဓိသီလကိုမှီ၍ စတုပါရိသုဒ္ဓိသီလ၌ရပ်တည်၍ အဋ္ဌင်္ဂိကအရိယမဂ်ကို ပွားများရ၏၊ ကြိမ်ဖန်များစွာ အလေ့အလာပြုရမည်-ဟု အရိယ မဂ္ဂင်တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီကို လေးမျိုးစီပွားများရပုံကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၁၊၅၅၄။ အံ၊မြန်၊၁၊၅၈၈။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ (၂)၆-အဘိညာဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် ဝီရိယ, သတိ, သမာဓိ, ပညာ-ဟု ဗိုလ်လေးပါးရှိပုံကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၂၊၂၁၇။ အံ၊မြန်၊၂၂၇၃။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ပဉ္စကနိပါတ၊ ၅-ပဉ္စမပဏ္ဏာသက၊ (၂၁)၁-ကိမိလဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် သဒ္ဓါ, ဟိရီ, ဩတ္တပ္ပ, ဝီရိယ, ပညာ-ဟု ဗိုလ်ငါးပါးရှိပုံကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၂၊၂၄၉။ အံ၊မြန်၊၂၊၃၂၂-၃။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဆက္ကနိပါတ ၁-ပဉ္စမပဏ္ဏာသက၊ ၁-အာဟုနေယျဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် သဒ္ဓါ, ဝီရိယ, သတိ, သမာဓိ, ပညာ-ဟူသော ဗိုလ်ငါးပါး၊ အာသဝက္ခယဉာဏ်ဟူသော ဓမ္မ ၆-မျိုးနှင့်ပြည့်စုံသောရဟန်းသည် အာဟုနေယျ, ပါဟုနေယျ, ဒက္ခိဏေယျ, အဉ္ဇလိကရဏီယျ, အနုတ္တရံ ပုညက္ခေတ္တံ လောကဿ ဖြစ်ထိုက်၏ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၂၊၃၇၃။ အံ၊မြန်၊၂၊၄၆၉-၄၇၀။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၃၈။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဆက္ကနိပါတ၊ ၂-ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ ၇-ဒေဝတာဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် -
၁။ န သမာဓိဿ သမာပတ္တိကုသလ၊
၂။န သမာဓိဿ ဌိတိကုသလ၊
၃။န သမာဓိဿ ဝုဋ္ဌာနကုသလ၊
၄။အသက္ကစ္စကာရီ၊
၅။ အသာတစ္စကာရီ၊
၆။ အသပ္ပါယကာရီ-ဟူသော ဓမ္မ ၆-မျိုးနှင့်ပြည့်စုံသောရဟန်းသည် သမာဓိ၌ အားရှိသည်၏အဖြစ်သို့ ရောက်ရန်မထိုက်ဟုလည်းကောင်း။
၁။ သမာဓိဿ သမာပတ္တိကုသလ၊
၂။သမာဓိဿ ဌိတိကုသလ၊
၃။သမာဓိဿ ဝုဋ္ဌာနကုသလ၊
၄။သက္ကစ္စကာရီ၊
၅။သာတစ္စကာရီ၊
၆။ သပ္ပါယကာရီ-ဟူသော ဓမ္မ ၆-မျိုးနှင့်ပြည့်စုံသောရဟန်းသည် သမာဓိ၌ အားရှိသည်၏အဖြစ်သို့ ရောက်ထိုက်၏ဟုလည်းကောင်း ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၃၊၅၈။ အံ၊မြန်၊၃၊၅၈-၉။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၂၃။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ အဋ္ဌကနိပါတ၊ ၁-ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၃-ဂဟပတိဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ်
၁။ သူငယ်တို့၏ ရုဏ္ဏဗလ၊
၂။မာတုဂါမတို့၏ ကောဓဗလ၊
၃။ခိုးသူတို့၏ အာဝုဓဗလ၊
၄။မင်းတို့၏ ဣဿရိယဗလ၊
၅။လူမိုက်တို့၏ ဥဇ္ဈတ္တိကဗလ၊
၆။ ပညာရှိတို့၏ နိဇ္ဈတ္တိကဗလ၊
၇။ ဗဟုဿုတရှိသူတို့၏ ပဋိသင်္ခါနဗလ၊
၈။ သမဏဗြာဟ္မဏတို့၏ ခန္တီဗလ-ဟူသောအား ၈-မျိုးရှိပုံကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၃၊၅၈။ အံ၊မြန်၊၃၊၅၉-၆၀။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၂၄။ အံ၊ဋီ၊၃၊၂၃၄။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ... အဋ္ဌမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် ဘုရားရှင် မေးမြန်းတော်မူသော
၁။ အလုံးစုံသောသင်္ခါရတရားတို့ကို အနိစ္စအားဖြင့် မှန်ကန်သော ဝိပဿနာပညာ, မဂ်ပညာတို့ဖြင့် ကောင်းစွာသိမြင်ခြင်း။
၂။ ကာမတို့ကို အင်္ဂါရကာသူပမာအားဖြင့် မှန်ကန်သော ဝိပဿနာပညာ, မဂ်ပညာတို့ဖြင့် ကောင်းစွာသိမြင်ခြင်း။
၃။ ဝိဝေကနိန္န၊ ဝိဝေကပေါဏ, ဝိဝေကပဗ္ဘာရ, ဝိဝေကဋ္ဌ, နေက္ခမ္မာဘိရတ, သဗ္ဗအာသဝဌာနီယဓမ္မတို့မှ ဗျန္တီဘူတဖြစ်သောစိတ် ဖြစ်နေခြင်း။
၄။ သတိပဋ္ဌာန် ၄-ပါး၊
၅။ဣဒ္ဓိပါဒ် ၄-ပါး၊
၆။ ဣန္ဒြေ ၅-ပါး၊
၇။ ဗောဇ္ဈင် ၇-ပါး၊
၈။ အဋ္ဌင်္ဂိကအရိယမဂ်တို့ကို ပွားများခြင်း၊ ကြိမ်ဖန်များစွာ အလေ့အလာပြုခြင်း ဟူကုန်သော ခီဏာသဝဗလရှိသော ရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်သည် ခီဏာသဝဗလ တစ်ပါးပါးကို အကြောင်းပြု၍ အာသဝေါတရားတို့ ကုန်သွားခြင်းကို “ငါ၏ အာသဝေါတရားတို့ ကုန်သွားပြီဟု ဝန်ခံနိုင်ပုံ၊ ခီဏာသဝဗလ တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီကို အကျယ်တဝင့် အရှင်သာရိပုတ္တရာထေရ်က လျှောက်ထားသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌လည်း ဖွင့်ဆိုချက်များ ပါရှိပါသည်။
-အံ၊၃၊၁၇၃-၄။ အံ၊မြန်၊၃၊၁၇၅-၆။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၆၁။ အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ နဝကနိပါတ၊ ၁-သမ္ဗောဓိဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ်-ပညာဗလ, ဝီရိယဗလ, အနဝဇ္ဇဗလ, သင်္ဂါဟဗလ-ဟူသော ဗလလေးမျိုးတို့နှင့် ပြည့်စုံသော အရိယာသာဝကသည် အာဇီဝိကဘယ, အသိလောကဘယ, ပရိသသာရဇ္ဇဘယ, မရဏဘယ, ဒုဂ္ဂတိဘယ-ဟူသော ဘယငါးမျိုးကို လွန်မြောက် ပြီးဖြစ်ခြင်း၊ ဒုပ္ပညပုဂ္ဂိုလ်, ကုသီတပုဂ္ဂိုလ်, သာဝဇ္ဇကာယကမ္မန္တ, ဝစီကမ္မန္တ, မနော ကမ္မန္တပုဂ္ဂိုလ်, အသင်္ဂါဟကပုဂ္ဂိုလ်တို့သည် ဒုဂ္ဂတိဘေးမှ ကြောက်လန့်ကြပုံ၊ ဗလလေးမျိုးတို့နှင့် ပြည့်စုံသောအရိယာသာဝကသည် ဘေးငါးမျိုးတို့မှ လွန်မြောက်ပြီး ဖြစ်ပုံ၊ ဗလလေးမျိုး၊ ဘေးငါးမျိုးတို့ကို တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ အကျယ်တဝင့်ဝေဖန်၍ ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌လည်း ဖွင့်ဆိုချက်များ ပါရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဗလကရဏီယဝဂ္ဂ
ဗလကရဏီယဝဂ္ဂ (၁၂)-သံ၊၃၊၄၂-၅၀။ ၁၁၉-၁၂၁။ ၁၆၇။ ၂၁၀-၂။ ၂၁၅-၆။ ၂၁၈။ ၂၅၅။ ၂၆၉။ သံ၊မြန်၊၃၊၄၄-၅၂။ ၁၂၄။ ၁၇၃။ ၂၁၉။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊
၁ -မဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ဆဋ္ဌဝဂ္ဂ၊
၂ -ဗောဇ္ဈင်္ဂသံယုတ္တ၊ ဧကာဒသဝဂ္ဂ၊
၃ -သတိပဋ္ဌာနသံယုတ္တ၊ အဋ္ဌမဝဂ္ဂ၊
၄ -ဣန္ဒြိယသံယုတ္တ၊ ဆဋ္ဌဝဂ္ဂ၊
၅ -သမ္မပ္ပဓာနသံယုတ္တ၊ တတိယဝဂ္ဂ၊
၆ -ဈာနသံယုတ္တ၊ တတိယဝဂ္ဂ၊
ယင်းဗလကရဏီယဝဂ်တို့၌
၁ -ဗလသုတ်၊ ခွန်အားဖြင့်ပြုလုပ်သော အလုပ်များ မြေကြီး၌ တည်,မှီ၍။
၂ -ဗီဇသုတ်၊ မျိုးစေ့ဗီဇဂါမ်နှင့် အပင်ဘူတဂါမ်ဟူသမျှ။
၃ -နာဂသုတ်၊ နဂါးတို့ အဆင့်ဆင့် ခန္ဓာကိုယ်ကြီးမားပြန့်ပြောခြင်းသို့ရောက်ပုံ။
၄ -ရုက္ခသုတ်၊ အရှေ့အရပ်သို့ ကိုင်းရှိုင်းသောသစ်ပင်။
၅ -ကုမ္ဘသုတ်၊ ရေအိုးကိုမှောက်ထားရာဝယ်၊
၆ -သူကသုတ်၊ ထောင်နေသောစူး၊
၇ -အာကာသသုတ်၊ ကောင်းကင်၌ လေအမျိုးမျိုးတိုက်နေပုံ၊
၈ -ပဌမမေဃသုတ်၊ ဝါဆိုလ၌ အထက်သို့တက်နေသောမြူမှုံကို မိုးကြီးက ပယ်ဖျောက်နိုင်ပုံ။
၉ -ဒုတိယမေဃသုတ်၊ လေမုန်တိုင်းသည် မိုးကြီးကို ကွယ်ပျောက်စေပုံ၊
၁၀ -နာဝါသုတ်၊ ရေ၌သွားလာပြီး ကုန်းပေါ်၌တင်ထားသောလှေ၊
၁၁ -အာဂန္တုကသုတ်၊ ဧည့်သည်တို့တည်းခိုရာအိမ်၊
၁၂ -နဒီသုတ်၊ အရှေ့ဖက်သို့ စီးဆင်းနေသော ဂင်္ဂါမြစ်ကို အနောက်ဖက်သို့ စီးဆင်းအောင် မပြုနိုင်ပုံ၊အားဖြင့် ၁၂-သုတ် ပါရှိလေသည်။
အထက်သုတ်တော် ဥပမာ (၁၂)မျိုးတို့ဖြင့် အဋ္ဌိကအရိယာမဂ္ဂရှစ်ပါး၊ ဗောဇ္ဈင်ခုနစ်ပါး၊ ဣန္ဒြေငါးပါး၊ သတိပဋ္ဌာန်လေးပါး၊ သမ္မပ္ပဓာန်လေးပါး၊ ဗိုလ်ငါးပါး၊ ဣဒ္ဓိပါဒ်လေးပါး၊ ရူပဈာန်လေးပါးတို့တွင် တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီကို ပွားများ, ကြိမ်ဖန်များစွာ ပွားများခြင်းကြောင့် ရရှိနိုင်သော လောကုတ္တရာအကျိုးအမျိုးမျိုးကို အကျယ်အားဖြင့် ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
မဂ္ဂသံယုတ်၌သာ အကျယ်တဝင့် ဟောတော်မူပြီး ဗောဇ္ဈင်္ဂ, သတိပဋ္ဌာန, ဣန္ဒြိယသံယုတ်, သမ္မပ္ပဓာနသံယုတ်, ဣဒ္ဓိပါဒ, ဈာနသံယုတ်တို့၌ ပေယျာလထိုး၍ ပြဆိုထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဗလသံယုတ္တ (၁၁)သုတ်
ဗလသံယုတ္တ (၁၁)သုတ်-သံ၊၃၊၂၁၈-၂၂၁။ သံ၊မြန်၊၃၊၂၂၁-၂၂၂။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၆-ဗလသံယုတ္တ၊ ဗလသံယုတ်၌ သဒ္ဓါ, ဝီရိယ, သတိ, သမာဓိ, ပညာ-ဟူသော ဗိုလ်ငါးပါး ပွားများပုံကို
၁ -ဂင်္ဂါပေယျာလဝဂ္ဂ၌ (၁၂)သုတ်၊
၂ -အပ္ပမာဒဝဂ္ဂ၌ (၁၀)သုတ်၊
၃ -ဗလကရဏီယဝဂ္ဂ၌ (၁၂)သုတ်၊
၄ -ဧသနာဝဂ္ဂ၌ (၁၁)သုတ်၊
၅ -ဩဃဝဂ္ဂ၌ (၁၀)သုတ်၊
၆ -ဂင်္ဂါပေယျာလဝဂ္ဂ၌ (၁၂)သုတ်၊
၇-အပ္ပမာဒဝဂ္ဂ၌ (၁၀)သုတ်၊
၈ -ဗလကရဏီယဝဂ္ဂ၌ (၁၂)သုတ်၊
၉ -ဧသနာဝဂ္ဂ၌ (၁၂)သုတ်၊
၁၀ -ဩဃဝဂ္ဂ၌ (၁၀)သုတ်၊ အားဖြင့် သုတ်တော်ပေါင်း (၁၀၁)သုတ်တို့ဖြင့် ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဗလီဗဒ္ဒသုတ္တ
ဗလီဗဒ္ဒသုတ္တ-အံ၊၁၊၄၂၃-၄။ အံ၊မြန်၊၁၊၄၃၆-၇။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၂၈။ အံ၊ဋီ၊၂၊၃၂၄။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ ၃-တတိယပဏ္ဏာသက၊ (၁၁)၁-ဝလာဟကဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ်
၁ -မိမိနွားအုပ်၌သာ ကြမ်းတမ်းလျက် အခြားနွားအုပ်၌ မကြမ်းထမ်းသော နွားလား။
၂ -အခြားနွားအုပ်၌သာ ကြမ်းထမ်းလျက် မိမိနွားအုပ်၌ မကြမ်းထမ်းသော နွားလား။
၃ -မိမိနွားအုပ်၌လည်း ကြမ်းထမ်း၊ အခြားနွားအုပ်၌လည်း ကြမ်းထမ်းသော နွားလား။
၄ -မိမိနွားအုပ်၌လည်း မကြမ်းထမ်း၊ အခြားနွားအုပ်၌လည်း မကြမ်းထမ်းသော နွားလား-ဟူသော နွားလားလေးမျိုးနှင့်တူသော ပုဂ္ဂိုလ်လေးမျိုးကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟေကြားတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌လည်း ဖွင့်ဆိုချက်များပါရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဗဟုကာရသုတ္တ
ဗဟုကာရသုတ္တ (၃)-အံ၊၁၊၁၂၁။ အံ၊မြန်၊၁၊၁၃၉။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၉၁။ အံ၊ဋီ၊၂၊၉၂။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ တိကနိပါတ၊ ၁-ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၃-ပုဂ္ဂလဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ်
၁။ သရဏဂုံသုံးပါး၌ တည်စေသောပုဂ္ဂိုလ်၊
၂။ သစ္စာလေးပါးကို သိမြင်အောင် ဆောင်ရွက်ပေးသူ၊
၃။ ရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်ဖြစ်အောင် ကျေးဇူးပြုပေးသူ-ဟူသော မိမိအပေါ် ကျေးဇူး များသူအား ပစ္စည်းဝတ္ထုတို့ဖြင့် ကျေးဇူးဆပ်၍မကုန်နိုင်အောင်သော ပုဂ္ဂိုလ်သုံးမျိုးကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
(“အာစရိယဂုဏော အနန္တော”ဟု ပြောဆိုနိုင်သည့်သုတ်။)
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌လည်း ဖွင့်ဆိုချက်များပါရှိပါသည်။
-အံ၊၁၊၅၆၈။ အံ၊မြန်၊၁၊၅၈၂။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ (၂၅)၅-အာပတ္တိဘယဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် သပ္ပုရိသ သံသေဝ, သဒ္ဓမ္မဿဝန, ယောနိသောမနသိကာရ, ဓမ္မာနုဓမ္မပဋိပတ္တိ-ဟူသော လူသားတို့အား ကျေးဇူးများသော တရားလေးပါးတို့ကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-ဣတိဝုတ်၊၂၆၉။ ဣတိဝုတ်၊မြန်၊၂၅၆။ ဣတိဝုတ်၊ဋ္ဌ၊၃၂၂-၄။
-ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ ဣတိဝုတ္တက၊ စတုက္ကနိပါတ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
လူပုဂ္ဂိုလ်တို့က ပစ္စည်းလေးပါးလှူဒါန်းမှု, “ပစ္စယာနုဂ္ဂဟ”ဖြင့် ရဟန်းတို့အား ကျေးဇူးများလှပုံ၊ ရဟန်းတို့က လူတို့လှူဒါန်းသော ပစ္စည်းဝတ္ထုကို အလှူခံခြင်း၊ ဓမ္မဒေသနာ ဟောကြားညွှန်ပြခြင်းဖြင့် လူတို့အား ကျေးဇူးများလှပုံ၊ ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူခဲ့သည်များအား နာယူမှတ်သားခဲ့ပုံကို ခုဇ္ဇုတ္တရာက သာမာဝတီ အမှူးရှိသော မိဖုရားတို့အား ဝံသနိုင်ငံ ကောသမ္ဗီမြို့ ဥတေနမင်းနန်းတော်၌ ပြန်လည် ဟောပြသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ မှတ်သားဖွယ် ဖွင့်ဆိုပုံများ ပါရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဗဟုဇနဟိတသုတ္တ
ဗဟုဇနဟိတသုတ္တ-ဣတိဝုတ်၊၂၄၈-၉။ ဣတိဝုတ်၊မြန်၊၂၃၃-၄။ ဣတိဝုတ်၊ဋ္ဌ၊၂၄၈-၂၅၃။
-ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ ဣတိဝုတ္တက၊ တိကနိပါတ၊ ၄-စတုတ္ထဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမဝဂ္ဂ၊
အရဟံဂုဏ်ရှင် ဘုရားရှင်, ရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်, ဗဟုဿုတ, သီလဝန္တ, သေခ သာဝကတို့သည် အာဒိကလျာဏ, မဇ္ဈေကလျာဏ, ပရိယောသာနကလျာဏ, သာတ္ထ, သဗျဉ္ဇနဂုဏ်နှင့်ပြည့်စုံသော ပရိယတ္တိဓမ္မနှင့် ကေဝလပရိပုဏ္ဏ, ပရိသုဒ္ဓဖြစ်သော ဗြဟ္မစရိယတို့ကို ထင်ရှားအောင် ဟောပြကြခြင်းကြောင့် ဗဟုဇနဟိတ, ဗဟုဇနသုခဖြစ်ပုံကို ဘုရားရှင်ထံတော်မှ နာယူခဲ့ရကြောင်းကို ခုဇ္ဇုတ္တရာက ဝံသနိုင်ငံ ကောသမ္ဗီမြို့ ဥတေနမင်းနန်းတော်၌ သာမာဝတီအမှူးရှိသော မိဖုရားတို့အား ဟောကြားသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ ဖွင့်ဆိုချက်များ ပါရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဗဟုဓာတုကသုတ္တ
ဗဟုဓာတုကသုတ္တ-မ၊၃၊၁၀၆-၁၁၂။ မ၊မြန်၊၃၊၁၁၀-၆။ မ၊ဋ္ဌ၊၄-၇၀-၈၉။ မ၊ဋီ၊၃၊၂၈၈-၃၀၃။
-မဇ္ဈိမနိကာယ၊ ဥပရိပဏ္ဏာသ၊ ၂-အနုပဒဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် ဘယ, ဥပဒ္ဒဝ, ဥပသဂ္ဂအားလုံးတို့သည် ဗာလကြောင့်ဖြစ်ပေါ်လာပုံ၊ ပဏ္ဍိတကြောင့်မဖြစ်ပုံကို ရှင်းလင်း ဟောကြားတော်မူပြီး “ဝီမံသက, ပဏ္ဍိတ” ဖြစ်အောင် ပြုကျင့်ရမည်ဟု ဘုရားရှင် မိန့်ကြားတော်မူပါသည်။ အရှင်အာနန္ဒာ၏ မေးလျှောက်ချက်အရ ဓာတုကုသလ, အာယတနကုသလ, ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒကုသလ, ဌာနာဌာနကုသလဖြစ်သူသည် “ပဏ္ဍိတ, ဝီမံသက” ဖြစ်သည်ဟု မိန့်တော်မူပါသည်။ ဓာတုကုသလဖြစ်သူသည် အဋ္ဌာရသဓာတုကုသလ, ပထဝီ, အာပေါ, တေဇော, ဝါယော, အာကာသ, ဝိညာဏ-ဟူသော ဓာတ် ၆-ပါး၊ သုခ, ဒုက္ခ, သောမနဿ, ဒေါမနဿ, ဥပေက္ခာ, အဝိဇ္ဇာ-ဟူသော ဓာတ် ၆-ပါး၊ ကာမ, နေက္ခမ္မ, ဗျာပါဒ, အဗျာပါဒ, ဝိဟိံသာ, အဝိဟိံသာ-ဟူသော ဓာတ် ၆-ပါး၊ ကာမ, ရူပ, အရူပ-ဟူသော ဓာတ်သုံးပါး၊ သင်္ခတ, အသင်္ခတ-ဟူသော ဓာတ် ၂-ပါးတို့၌ သိမြင်သောပုဂ္ဂိုလ်သည် “ဓာတုကုသလ ဖြစ်ပုံ။
အဇ္ဈတ္တိကာယတန ၆-ပါး, ဗဟိဒ္ဓါယတန ၆-ပါးတို့ကို သိမြင်သောပုဂ္ဂိုလ်သည် “အာယတနကုသလ” ဖြစ်ပုံ၊ အနုလောမ, ပဋိလောမပဋိစ္စသမုပ္ပါဒကို သိမြင် သောပုဂ္ဂိုလ်သည် “ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒကုသလ” ဖြစ်ပုံ။
သောတာပန် အရိယာသာဝကသည် တစ်စုံတစ်ခုသော သင်္ခါရတရားကို နိစ္စ, သုခအားဖြင့်လည်းကောင်း၊ တစ်စုံတစ်ခုသောဓမ္မကို အတ္တအားဖြင့်လည်းကောင်း မရှုမမြင်ပုံ၊ ပုထုဇဉ်များသာ ရှုမြင်ကြပုံ အာနန္ဒရိယကံငါးပါးကို မကျူးလွန်ပုံ ပုထုဇဉ် များသာ ကျူးလွန်ကြပုံ၊ ဘုရားရှင်မှတစ်ပါးသော ပုဂ္ဂိုလ်ကို မိမိဆရာဟု မညွှန်ပြပုံ။
လောကဓာတ်တစ်ခုတည်း၌ သဗ္ဗညုဘုရားရှင်တို့ တပြိုင်နက်တည်း မပွင့်ပုံ၊ စကြာမင်းနှစ်ပါး မပေါ်ပေါက်နိုင်ပုံ၊ အမျိုးသမီးများ ဘုရားရှင်, စကြာမင်း, သိကြားမင်း, ဗြဟ္မာမင်း, မာရ်နတ်မင်း-တို့ မဖြစ်နိုင်ကြပုံ။
ဒုစရိုက်နှင့် သုစရိုက်တို့ကို ပြောဆို ပြုလုပ် ကြံစည်နေသောသူတို့ အကျိုး ခံစားပုံ ခြားနားချက်-ဟူသော “ဌာနာဌာနကုသလပုဂ္ဂိုလ်ဖြစ်ပုံတို့ကို အကျယ်တဝင့် ရှင်းလင်း ဟောကြားတော်မူပါသည်။
ဤသုတ်တော်ကို “ဗဟုဓာတုကသုတ်တော် စတုပရိဝဋ္ဋသုတ်တော်” “ဓမ္မာဒါသသုတ်တော်” “အမတဒုန္ဒုဘိသုတ်တော်ဟု ဆောင်မှတ်နိုင်ပုံကို အရှင်အာနန္ဒာထေရ်အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူပါသည်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ဖွင့်ဆိုချက်များနှင့် မှတ်သားဖွယ်ဗဟုဿုတ များစွာကို ဖွင့်ပြထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဗဟုဓီတရသုတ္တ
ဗဟုဓီတရသုတ္တ-သံ၊၁၊၁၇၂-၄။ သံ၊မြန်၊၁၊၁၇၃-၄။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၂၁၈-၂၂၂။ သံ၊ဋီ၊၁၊၂၆၄-၅။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၇-ဗြာဟ္မဏသံယုတ္တ၊ ၁-အရဟန္တဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ဘာရဒွါဇပုဏ္ဏား၏ ရဟန္တာဖြစ်မည်ကို သိတော်မူ၍ သာဝတ္ထိမြို့တော်အနီး တောအုပ်တစ်ခု၌ သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် နွားပျောက် ရှာလာသော ဘာရဒွါဇပုဏ္ဏားက ဓမ္မကိုဆင်ခြင်၍ ငြိမ်သက်စွာသီတင်းသုံးနေတော်မူသော ဘုရားရှင်အား မိမိခံစားနေရသော ဆင်းရဲဒဏ်ချက်များကို (၇) ဂါထာဖြင့် လျှောက်ထားပါသည်။ ဘာရဒွါဇပုဏ္ဏားအား ထိုဆင်းရဲဒုက္ခများ မိမိ၌ရှိတော်မမူပုံကို (၇)ဂါထာဖြင့်ပင် မိန့်ကြားတော်မူပါသည်။
ဘာရဒွါဇပုဏ္ဏား သရဏဂုံဆောက်တည်ပြီး ရဟန်းပြုပေးတော်မူရန် လျှောက်ထားပါသည်။ ဘုရားရှင်က ရဟန်းပြုတော်မူပြီး ဘာရဒွါဇပုဏ္ဏား၏ တာဝန် အသီးသီးကို ကောသလဘုရင်အား မိန့်ကြားတော်မူပါသည်။ ကောသလဘုရင်က အားလုံးကိစ္စကို ဖြေရှင်းဆောင်ရွက်ပေးပြီး “ရဟန်းတရားကို အေးချမ်းစွာ အားထုတ်တော်မူပါရန် လျှောက်ထားပါသည်။ ဘာရဒွါဇရဟန်းတော်သည် ရဟန်းတရားကို ကြိုးစားအား ထုတ်တော်မူရာ မကြာခင် ရဟန္တာဖြစ်သွားပုံ ပြဆိုသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ-ဋီကာတို့၌-သိမှတ်ဖွယ်အပြည့်အစုံကို ဖွင့်ပြထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဗဟုဘာဏိသုတ္တ
ဗဟုဘာဏိသုတ္တ-အံ၊၂၊၂၂၂။ အံ၊မြန်၊၂၊၂၅၉-၂၈၀။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၈၀။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ပဉ္စကနိပါတ၊ ၅-ပဉ္စမပဏ္ဏာသက (၂၂) ၂-အဏ္ဌာသကဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် ဉာဏ်ပညာဖြင့် ပိုင်းခြားဝေဖန်မှုမရှိဘဲ စကားများသောပုဂ္ဂိုလ်၌ ဝစီဒုစရိုက်လေးပါးကို ပြောမိခြင်း၊ ကွယ်လွန်သည့်အခါ ဒုဂ္ဂတိဘဝသို့ရောက်ရခြင်းဟူသော အပြစ်ငါးပါးနှင့် ဉာဏ်ပညာဖြင့် ပိုင်းခြားဝေဖန်၍ စကားပြောရာဝယ် ဝစီဒုစရိုက်လေးပါးကို မပြောမိခြင်း၊ ကွယ်လွန်သည့်အခါ သုဂတိဘဝသို့ရောက်ရခြင်းဟူသော ကဏှပက္ခ, သုက္ကပက္ခ ဒေသနာတော်ဖြင့် ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ ဖွင့်ဆိုချက်ရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဗဟုလီကာတဗ္ဗသုတ္တ
ဗဟုလီကာတဗ္ဗသုတ္တ (၂)-အံ၊၃၊၄၅၇။ အံ၊မြန်၊၃၊၄၅၀-၁။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ၄-တတိယပဏ္ဏာသက၊ (၁၅) ၅-အရိယဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ၊ မိစ္ဆာသင်္ကပ္ပ၊ မိစ္ဆာဝါစာ၊ မိစ္ဆာကမ္မန္တ၊ မိစ္ဆာအာဇီဝ၊ မိစ္ဆာဝါယာမ၊ မိစ္ဆာသတိ၊ မိစ္ဆာသမာဓိ၊ မိစ္ဆာ ဉာဏ၊ မိစ္ဆာဝိမုတ္တိ-တရားဆယ်ပါးတို့ကို ကြိမ်ဖန်များစွာ အလေ့အလာမပြုအပ်၊ သမ္မာဒိဋ္ဌိ၊ သမ္မသင်္ကပ္ပ၊ သမ္မာဝါစာ၊ သမ္မာကမ္မန္တ, သမ္မာအာဇီဝ, သမ္မာဝါယာမ, သမ္မာသတိ, သမ္မာသမာဓိ, သမ္မာဉာဏ, သမ္မာဝိမုတ္တိ-တရားဆယ်ပါးတို့ကို ကြိမ်ဖန် များစွာ အလေ့အလာပြုအပ်၏ဟု ရဟန်းတို့အား ကဏှပက္ခ, သုက္ကပက္ခအားဖြင့် ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၃၊၄၈၇။ အံ၊မြန်၊၃၊၄၇၈။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဒသကနိပါက၊ ၄-စတုတ္ထပဏ္ဏာသက၊ (၂၀) ၅-အပရပုဂ္ဂလဝဂ်၊ နဝမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် ဒုစရိုက်ဆယ်ပါးတို့ကို ကြိမ်ဖန်များစွာ အလေ့အလာမပြုအပ်၊ သုစရိုက်ဆယ်ပါးတို့ကို ကြိမ်ဖန်များစွာ အလေ့အလာပြုအပ်၏ဟု ကဏှပက္ခ, သုက္ကပက္ခအားဖြင့် ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဗဟုဝေဒနီယသုတ္တ
ဗဟုဝေဒနီယသုတ္တ-မ၊၂၊၅၉-၆၂။ မ၊မြန်၊၂၊၆၄-၈။ မ၊ဋ္ဌ၊၃၊၈၀-၁။ မ၊ဋီ၊၃၊၅၀-၁။
-မဇ္ဈိမနိကာယ၊ မဇ္ဈိမပဏ္ဏာသက၊ ၁-ဂဟပတိဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် ပဉ္စကင်္ဂ လက်သမား ဆရာကြီးနှင့် အရှင်ဥဒါယီထေရ် ဝေဒနာနှင့်ဆက်စပ်နေသော အငြင်းပွားမှုကို အရှင်အာနန္ဒာက လျှောက်ထားသဖြင့် ဘုရားရှင် အကြောင်းအားလျော်စွာ ဝေဒနာအမျိုး မျိုးကို ဟောတော်မူကြောင်း အကျယ်တဝင့် ရှင်းလင်းဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ဝေဒနာနှင့်ဆက်စပ်၍ မှတ်သားဖွယ်များကို အပြည့် အစုံ ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဗဟုဿုတသုတ္တ
ဗဟုဿုတသုတ္တ-သံ၊၂၊၄၄၂။ သံ၊မြန်၊၂၊၄၃၇။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၃-မာတုဂါမသံယုတ္တ၊ ၂-ဒုတိယပေယျာလဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
သဒ္ဓါ၊ ဟိရိမာ၊ ဩတ္တပ္ပီ၊ ဗဟုဿုတ၊ ပညဝါ-ဟူသော တရားငါးပါးတို့နှင့် ပြည့်စုံသော မာတုဂါမသည် ကွယ်လွန်သည့်အခါ သုဂတိသို့ရောက်ရ၏ဟု အရှင်အနုရုဒ္ဓါအား ဘုရားရှင် ဖြေကြား ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဗဟူပကာရသုတ္တ
ဗဟူပကာရသုတ္တ-အံ၊၂၊၂၃၀။ အံ၊မြန်၊၂၊၂၉၂။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၈၃။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဒသကနိပါတ၊ ပဉ္စမပဏ္ဏာသက၊ (၂၄) ၄-အာဝါသိကဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် ကျောင်းအား ကျေးဇူးများသော အာဝါသိက(ကျောင်းထိုင်)ပုဂ္ဂိုလ်၏ အင်္ဂါငါးပါးကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဗဠိသသုတ္တ
ဗဠိသသုတ္တ-သံ၊၁၊၄၂၄-၅။ သံ၊မြန်၊၁၊၄၃၅-၆။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၉၀။ သံ၊ဋီ၊၂၊၁၇၃။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၆-လာဘသက္ကရသံယုတ္တ၊ ၁-ပဌမဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် “ငါးမျှားချိတ်ကို မိသော ငါးပမာ လာဘ သက္ကာရ သိလောကသည် ကိလေသမာရ်၏ ငါးမျှားချိတ် ပမာဖြစ်ပုံ၊ အကျိုးမဲ့ပျက်စီးနိုင်ပုံ၊ လာဘသက္ကာရသိလောကသည် အနုတ္တရ ယောဂက္ခေမကိုရခြင်း၏ ခါးစပ်သောအရသာနှင့်တူသော ကြမ်းကြုတ်သောအန္တရာယ် ဖြစ်ပုံ ဖြစ်ပေါ်လာသော လာဘ သက္ကာရကိုပယ်စွန့်နိုင်ရန် ကုသိုလ်စိတ်ကို ကုန်စေတတ်သော လာဘ သက္ကာရ သိလောကကို မလွှမ်းမိုး မနှိပ်စက်နိုင်အောင်ကျင့်ရမည်ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ မှတ်သားဖွယ် ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဗာကုလသုတ္တ
ဗာကုလသုတ္တ-မ၊၃၊၁၆၅-၉။ မ၊မြန်၊၃၊၁၇၁-၃။ မ၊ဋ္ဌ၊၄၊၁၃၅-၁၄၀။ မ၊ဋီ၊၃၊၃၄၃-၅။
-မဇ္ဈိမနိကာယ၊ ဥပရိပဏ္ဏာသ၊ ၃-သုညတဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
အရှင်ဗာကုလထေရ် မဂဓနိုင်ငံ ရာဇဂြိုဟ်မြို့ ဝေဠုဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် လူ့ဘဝက မိတ်ဆွေဖြစ်ခဲ့သော အစေလကဿပ၏ မေးလျှောက် ချက်အရ အရှင်ဗာကုလထေရ်က မိမိ၏ အစ္ဆရိယ အဗ္ဘုတဓမ္မ ၃၆-ပါးကို ဟောပြတော်မူရာ အစေလကဿပ ရဟန်းပြု၍ ရဟန်းတရားအားထုတ်ရာ မကြာခင် ရဟန္တာဖြစ်ပုံ ရဟန်းတော်များအလယ် ထိုင်နေလျက် အရှင်ဗာကုလထေရ် ပရိနိဗ္ဗာန် စံတော်မူပုံကို ပြဆိုသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌-ဗာကုလထေရဝတ္ထု၊ နိဂြောဓထေရဝတ္ထုတို့နှင့်တကွ မှတ်သားဖွယ်များကိုလည်းကောင်း၊ ဋီကာ၌လည်း မှတ်သားဖွယ်တို့ကိုလည်းကောင်း ဤသုတ်ကို ဒုတိယသင်္ဂါယနာ၌ သင်္ဂါယနာတင် ထည့်သွင်းထားပုံကိုလည်းကောင်း ဖွင့်ပြထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဗာလပဏ္ဍိတသုတ္တ
ဗာလပဏ္ဍိတသုတ္တ-မ၊၃၊၂၀၁-၂၁၆။ မ၊မြန်၊၃၊၂၀၆-၂၂၀။ မ၊ဋ္ဌ၊၄၊၁၄၉-၁၆၃။ မ၊ဋီ၊၃၊၃၅၂-၉။
-မဇ္ဈိမနိကာယ၊ ဥပရိပဏ္ဏာသ၊ ၃-သုညတဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
ဘုရားရှင် သာဝတ္ထိမြို့တော် ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် ဗာလ, အသပ္ပုရိသ၏ လက္ခဏာသုံးမျိုး၊ ဗာလ အသပ္ပုရိသ၏ အကျင့်ငါးမျိုး၊ ဗာလ အသပ္ပုရိသနှင့် ပတ်ဝန်းကျင်ဆက်ဆံရေး၊ ကမ္မကာရဏ= ညှဉ်းပန်းနှိပ်စက်မှု ၂၆-မျိုး၊ ဒိဋ္ဌဓမ္မိက ဒုက္ခ ဒေါမနဿ သုံးမျိုး၊ ရေ၌ဖြစ်သော ဆင်းရဲ၊ ငရဲဆင်းရဲအမျိုးမျိုး၊ တိဏဘက္ခ တိရစ္ဆာန၊ ဂူထဘက္ခတိရစ္ဆာန၊ အန္ဓကာရိကတိရစ္ဆာန၊ ဥဒကဇာတ တိရစ္ဆာန၊ အသုစိဇာတတိရစ္ဆာန၊ တိရစ္ဆာနဒုက္ခ၊ ကာဏကစ္ဆပဥပမာ၊ မနုဿတ္တ ဒုလ္လဘ တရဖြစ်ပုံ၊ ဗာလပုဂ္ဂိုလ်၏ မနုဿတ္တလာဘ၊ အက္ခဓုတ္တဥပမာ။ ပဏ္ဍိတ၊ သပ္ပုရိသ၏ လက္ခဏာ၊ သီလ၊ ဒိဋ္ဌဓမ္မိကသုခ၊ သောမနဿသုံးမျိုး၊ တမလွန်ချမ်းသာ၊ စက္ကဝတေးမင်းအား ရတနာခုနစ်ပါးဆိုက်ရောက်ပုံ၊ ရတနာခုနစ်ပါး၏ စွမ်းအင် သတ္တိများ၊ စကြာမင်း၏ တန်ခိုးလေးမျိုး၊ စကြာမင်းနှင့် ပြည်သူများ ပဏ္ဍိတသပ္ပုရိသလူ့ဘဝ အစရှိသည့် (ဗာလအသပ္ပုရိသနှင့် ပဏ္ဍိတသပ္ပုရိသ)တို့ကို အကျယ် တဝင့် ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ မှတ်သားဖွယ်များစွာတို့ကို ဖွင့်ပြတော်မူထားပါသည်။
-သံ၊၁၊၂၆၂-၃။ သံ၊မြန်၊၁၊၂၆၃-၄၊ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၆-၈။ သံ၊ဋီ၊၂၊၄၅-၈။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-နိဒါနသံယုတ္တ၊ ၂-အာဟာရဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် ဗာလနှင့် ပဏ္ဍိတတို့ တူညီမှုနှင့်ကွဲပြားမှုတို့ကို အကျယ်တဝင့် ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ မှတ်သားဖွယ် ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဗာလဝဂ္ဂ
ဗာလဝဂ္ဂ (၁၀)-အံ၊၁၊၆၀-၂။ အံ၊မြန်၊၁၊၇၃-၅။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၄-၇။ အံ၊ဋီ၊၂၊၂၆-၈။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဒုကနိပါတ၊ ၁-ပဌမပဏ္ဏာသက၊ တတိယဝဂ္ဂ။ ဤဗာဝဂ်၌ ဗာလနှစ်မျိုးနှင့် ပဏ္ဍိတနှစ်မျိုးတို့ကို ဟောတော်မူသော ဗာလသုတ်၊ ဘုရားရှင်ကိုစွပ်စွဲသော ပုဂ္ဂိုလ်နှစ်မျိုးကို ဟောတော်မူသော “ပဌမအဗ္ဘာစိက္ခနသုတ်၊ ဘုရားရှင်စွပ်စွဲပုံ ခြောက်မျိုးကို ဟောတော်မူသော “ဒုတိယ, တတိယ, အဗ္ဘာစိက္ခနသုတ်များ၊ ပဋိစ္ဆန္တကမ္မန္တသုတ်၊ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိကသုတ်၊ သမ္မာဒိဋ္ဌိကသုတ်၊ ဒုဿီလသုတ်၊ အရညဝနပတ္ထသုတ်၊ ဝိဇ္ဇာဘာဂိယသုတ်အားဖြင့် သုတ်တော် ဆယ်သုတ်တို့ကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူပါသည်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ မှတ်သားဖွယ် ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဗာဟိတိကသုတ္တ
ဗာဟိတိကသုတ္တ-မ၊၂၊၃၁၄-၃၂၀။ မ၊မြန်၊၂၊၃၁၉-၃၂၄။ မ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၃၈-၂၄၀။ မ၊ဋီ၊၃။၁၆၁။
-မဇ္ဈိမနိကာယ၊ မဇ္ဈိမပဏ္ဏာသ၊ ၄-ရာဇဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် “ဝိညူ သမဏ ဗြာဟ္မဏတို့ ကဲ့ရဲ့ပြစ်တင်သော ကာယသမာစာရ၊ ဝစီသမာစာရ၊ မနောသမာစာရ ဘုရားရှင် ခွင့်ပြုတော်မမူပုံ၊ အကုသလ၊ သာဝဇ္ဇ၊ သဗျာဗဇ္ဈ၊ ဒုက္ခဝိပါကဖြစ်သော ကာယသမာစာရ၊ ဝစီသမာစာရ၊ မနောသမာစာရ၊ ဝိညူ သမဏဗြဟ္မဏတို့ မကဲ့ရဲ့သော ကာယသမာ စာရ၊ ဝစီသမာစာရ၊ မနောသမာစာရ ဘုရားရှင်ပြုတော်မူပုံ အနဝဇ္ဇ၊ အဗျာဗဇ္ဈ၊ သုခဝိပါက ကာယသမာစာရ၊ ဝစီသမာစာရ၊ မနောသမာစာရတို့နှင့် ဘုရားရှင်သည် အလုံးစုံသော အကုသိုလ်တရားတို့ကို ပယ်ခြင်း၊ အလုံးစုံသော ကုသိုလ်တရားတို့နှင့် ပြည့်စုံခြင်းကို ချီးမွမ်းတော်မူပြီး ဘုရားရှင်သည် အလုံးစုံသော အကုသိုလ်တရားတို့ကို ပယ်တော်မူပြီးပုံ၊ ကုသိုလ်တရားတို့နှင့်သာ ပြည့်စုံတော်မူပုံကို ကောသလမင်းက မေးလျှောက်အပ်သောဓမ္မအသီးအသီးတို့ကို အချက်ကျကျ ဖြေကြားတော်မူသည့်အခါ ကောသလဘုရင်က အနုမောဒနာကထာကို လျှောက်ထားပါသည်။ အစိရဝတီ မြစ်ရေ ဥပမာဖြင့် ဗာဟိတိကတိုင်းဖြစ် အဝတ်ကို လှူဒါန်းပြီး ပြန်သွားပါသည်။ အရှင်အာနန္ဒာထေရ်သည် ဘုရားရှင်ထံတော်သို့ရောက်သည့်အခါ ကောသလဘုရင်၏ မေးမြန်းပုံနှင့် မိမိ၏ ဖြေကြားခဲ့ပုံကို ဘုရားရှင်အား လျှောက်ထားပါသည်။ ဘုရားရှင် အနုမောဒနာပြု လက်ခံအတည်ပြုပုံ၊ ရဟန်းတို့က ဝမ်းမြောက် ဝမ်းသာ လက်ခံကြပုံတို့ကို အကျယ်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ မှတ်သားဖွယ် ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။ ပါဠိတော်၌ အသေးစိတ် အပြည့်အစုံရှိပါသေးသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဗာဟိယသုတ္တ
ဗာဟိယသုတ္တ (၃)-သံ၊၂၊၂၈၈။ သံ၊မြန်၊၂၊၂၈၁။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-သဠာယတနသံယုတ္တ၊ (၉) ၄-ဆန္နဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် ဗာဟိယထေရ်၏ လျှောက်ထားချက်အရ အဇ္ဈတ္တိကာယတန ခြောက်ပါး၊ ဗဟိဒ္ဓါယတန ခြောက်ပါး၊ ဝိညာဏဓာတ် ခြောက်ပါး၊ သမ္ဖဿခြောက်ပါးတို့ကို အနတ္တလက္ခဏသုတ် ဒေသနာတော်နည်းဖြင့် မေးမြန်း၍ ဘုရားရှင် ဟောတော်မူပါသည်။ အရှင်ဗာဟိယထေရ် တရားအားထုတ်ရာ မကြာမီ ရဟန္တာဖြစ်ပုံကို ပြဆိုသည့်သုတ်။
-သံ၊၃၊၁၄၃။ သံ၊မြန်၊၃၊၁၄၀-၁။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၃-သတိပဋ္ဌာနသံယုတ္တ၊ ၂-နာလန္ဒဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် အရှင်ဗာဟိယထေရ်၏ လျှောက်ထားချက်အရ ကုသိုလ်တရားတို့၏အစသည် သုဝိသုဒ္ဓသီလနှင့် ဥဇုကတာဒိဋ္ဌိဖြစ်ပုံ၊ သီလ၌မှီ၍ သီလ၌တည်၍ သတိပဋ္ဌာန်လေးပါး ပွားများပုံ၊ အလုပ်ပေးတရားတော်ကို ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူပါသည်။ အရှင်ဗာဟိယသည် သတိပဋ္ဌာနဘာဝနာကို ကြိုးစားအားထုတ်ရာ မကြာမီ ရဟန္တာဖြစ်ပုံကို ပြဆိုသည့်သုတ်။
-ဥဒါန၊၈၄-၇။ ဥဒါန၊မြန်၊၇၈-၈၁။ ဥဒါန၊ဋ္ဌ၊၇၀-၈၈။
-ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ ဥဒါန၊ ၁-ဗောဓိဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းတော်မူနေစဉ် မိတ်ဆွေဟောင်း ဗြဟ္မာ၏ စေလွှတ်ချက်အရ သာဝတ္ထိမြို့တွင်း ဆွမ်းခံဝင်နေတော်မူသော ဘုရားရှင်အား အတင်းအကြပ်လျှောက်ထားသော ဒါရုစီရိယဗာဟိယ၏ “ဒိဋ္ဌေ ဒိဋ္ဌမတ္တံ” အစရှိသော ဒေသနာတော်၏အဆုံး၌ ရဟန္တာဖြစ်ပုံ မကြာမီ ပရိနိဗ္ဗာန်စံပုံ အစရှိသော အရှင်ဗာဟိယ၏ ပစ္စုပ္ပန် ဘဝနေဝင်ချိန်ကို ပြဆိုသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ ဒါရုစိရိယအရှင်ဗာဟိယ၏ဝတ္ထုအပြည့်အစုံကို ဖွင့်ဆိုထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဗာဟိရအနိစ္စနန္ဒိက္ခယသုတ္တ
ဗာဟိရအနိစ္စနန္ဒိက္ခယသုတ္တ-သံ၊၂၊၃၅၅။ သံ၊မြန်၊၂၊၃၅၀။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-သဠာယတနသံယုတ္တ၊ (၁၆) ၁-နန္ဒိက္ခယဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် ဗဟိဒ္ဓါယတန ခြောက်ပါးတို့တွင် တစ်ပါးစီကို တစ်ပါးစီကို ကုသိုလ်ဖြစ်နိုင်သော အကြောင်းအားဖြင့် နှလုံးသွင်းကြ၊ မမြဲသောသဘာဝကို မှန်ကန်စွာ သိမြင်အောင်ရှုမြင်ကြ၊ ထိုသို့ နှလုံးသွင်း ရှုမြင်လျှင် ဗဟိဒ္ဓါယတနတို့၌ နိဗ္ဗိန္ဒဉာဏ်ဖြစ်လိမ့်မည်။ နန္ဒိက္ခယကြောင့် ရာဂက္ခယ ဖြစ်မည်။ ရာဂက္ခယကြောင့် နန္ဒိက္ခယဖြစ်မည်၊ နန္ဒိက္ခယ, ရာဂက္ခယကြောင့် (အရဟတ္တဖိုလ်)စိတ်ကို သုဝိမုတ္တဟူ၍ဆိုအပ်၏ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဗာဟိရင်္ဂသုတ္တ
ဗာဟိရင်္ဂသုတ္တ-သံ၊၃၊၉၀။ သံ၊မြန်၊၃၊၉၅။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၂-ဗောဇ္ဈင်္ဂသံယုတ္တ၊ ၅-စက္ကဝတ္တိဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် ကလျာဏမိတ္တ ရှိသောရဟန်းသည် ဗောဇ္ဈင်ခုနစ်ပါးကို ပွားများ၊ ကြိမ်ဖန်များစွာ ပွားများလိမ့်လတ္တံ့ဟု ဗောဇ္ဈင်တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ ဝိဝေကနိဿိတ၊ ဝိရာဂနိဿိတ၊ နိရောဓနိဿိတ၊ ဝေါဿဂ္ဂပရိဏာမီဖြစ်အောင် ပွားများပုံကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဗာဟိရဒုက္ခသုတ္တ
ဗာဟိရဒုက္ခသုတ္တ-သံ၊၂၊၂၃၈။ သံ၊မြန်၊၂၊၂၂၉။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-သဠာယတနသံယုတ္တ၊ ၁-အနိစ္စဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် ဗဟိဒ္ဓါယတန ခြောက်ပါးတို့တွင် တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီကို အနတ္တလက္ခသုတ် ဒေသနာတော်အတိုင်း ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဗာဟိရဒုက္ခဆန္ဒာဒိသုတ္တ
ဗာဟိရဒုက္ခဆန္ဒာဒိသုတ္တ (၃)-သံ၊၂၊၃၆၁။ သံ၊မြန်၊၂၊၃၅၇။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-သဠာယတနသံယုတ္တ၊ (၁၇) ၂-သဋ္ဌိပေယျာလဝဂ္ဂ၊ ၁၃-၁၅သုတ်။
(ဆန္ဒပဟာတဗ္ဗသုတ်၊ ရာဂပဟာတဗ္ဗသုတ်၊ ဆန္ဒရာဂပဟာတဗ္ဗသုတ်။)ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် ဗာဟိရာယတန ခြောက်ပါးတို့တွင် တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီသည် ဒုက္ခပေတည်း၊ ထိုဒုက္ခဖြစ်သော ဗာဟိရာယတနတို့၌(ဖြစ်သော) ဆန္ဒကို ပယ်ရမည်၊ ရာဂကို ပယ်ရမည်၊ ဆန္ဒရာဂကို ပယ်ရ မည်ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင်ဟောတော်မူသည့် (၃)သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဗာဟိရဒုက္ခဟေတုသုတ္တ
ဗာဟိရဒုက္ခဟေတုသုတ္တ-သံ၊၂၊၃၄၅။ သံ၊မြန်၊၂၊၃၃၉။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-သဠာယတနသံယုတ္တ၊ (၁၄) ၄-ဒေဝဒဟဝဂ္ဂ၊ ဧကာဒသမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် ဗာဟိရာယတန ခြောက်ပါးတို့တွင် တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီသည် ဒုက္ခဖြစ်ပုံ၊ ထိုဗာဟိရာယတနတို့ကို ဖြစ်စေသောအကြောင်းတို့သည်လည်း ဒုက္ခဖြစ်ပုံ ဒုက္ခကြောင့် ဖြစ်ပေါ်လာသော ဗာဟိရာယတနတို့သည် အဘယ်မှာလျှင် သုခဖြစ်ပါကုန်မည်နည်း။ ဤသို့ သိမြင်သော အရိယာသာဝကသည် ထိုဗာဟိရာယတနတို့၌ နိဗ္ဗိန္ဒဉာဏ်ဖြစ်၏-အစရှိ သည်ဖြင့် ဗာဟိရာယတန တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီကို အနတ္တလက္ခဏာသုတ် ဒေသနာတော်နည်းဖြင့် ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဗာဟိရဒုက္ခာတီတာနာဂတသုတ္တ
ဗာဟိရဒုက္ခာတီတာနာဂတသုတ္တ-သံ၊၂၊၂၄၀။ သံ၊မြန်၊၂၊၂၃၂။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-သဠာယတနသံယုတ္တ၊ ၁-အနိစ္စဝဂ္ဂ၊ ဧကာဒသမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ဗာဟိရာယတန ၆-ပါးတို့တွင် အတိတ်၊ အနာဂတ်ဖြစ်သော ဗာဟိရာယတနသည် ဒုက္ခဖြစ်ပုံ၊ ပစ္စုပ္ပန် အာယတနတို့၌ အဘယ်ဆိုဖွယ်ရာရှိပါအံ့နည်း။ ဤသို့ရှုမြင်သော သုတဝန္တအရိယ သာဝကသည် အတိတ်၊ အနာဂတ်၊ အာယတနတို့၌ လွန်လွန်ကဲကဲ (တဏှာ၊ မာန၊ ဒိဋ္ဌိတို့ဖြင့်) မနှစ်သက်တော့ပေ။ ပစ္စုပ္ပန်ဖြစ်သော အာယတနတို့ကို ငြီးငွေ့ခြင်းငှာ၊ တပ်မက်မှုကင်းခြင်း၊ ချုပ်ငြိမ်းခြင်းငှာ ကျင့်လေတော့၏ဟု ဗာဟိရာယတန တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီကို ခွဲစိတ်ဝေဖန်၍ ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဗာဟိရဓာတုနာနတ္တသုတ္တ
ဗာဟိရဓာတုနာနတ္တသုတ္တ-သံ၊၁၊၃၆၀။ သံ၊မြန်၊၁၊၃၆၅။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၃-ဓာတုသံယုတ္တ။ ၁-နာနတ္တဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် ရူပဓာတ်အစရှိသော ဗာဟိရဓာတ် ခြောက်ပါးသည် ဓာတုနာနတ္တပေတည်းဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဗာဟိရနန္ဒိက္ခယသုတ္တ
ဗာဟိရနန္ဒိက္ခယသုတ္တ-သံ၊၂၊၃၅၄-၅။ သံ၊မြန်၊၂၊၃၄၉။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-သဠာယတနသံယုတ္တ၊ (၁၆) ၁-နန္ဒိက္ခယဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် ဗာဟိရာယတန ခြောက်ပါးတို့တွင် အနိစ္စသာဖြစ်သော အာယတန၌ အနိစ္စဟု သိမြင်မှုသည် သမ္မာဒိဋ္ဌိ ဖြစ်ပုံ၊ မှန်ကန်သိမြင်သောသူသည် ထိုအာယတန၌ ငြီးငွေ့၏။ နှစ်သက်မှုကုန်ခြင်းကြောင့် စွဲမက်မှုကုန်၏။ စွဲမက်မှု “ရာဂ”ကုန်ခြင်းကြောင့် နှစ်သက်မှု “နန္ဒီ”ကုန်၏။ နန္ဒီရာဂကုန်ခြင်းကြောင့်စိတ်ကို သုဝိမုတ္တဟုဆိုအပ်၏ဟု ဗာဟိရာယတန တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီကို ဝေဖန်၍ ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဗာဟိရဖဿနာနတ္တသုတ္တ
ဗာဟိရဖဿနာနတ္တသုတ္တ (၂)-သံ၊၁၊၃၆၂။ သံ၊မြန်၊၁၊၃၆၆-၇။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၃-ဓာတုသံယုတ္တ ၁-နာနတ္တဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် ဓာတုနာနတ္တကိုစွဲ၍ သညာနာနတ္တဖြစ်ပုံ၊ သညာနာနတ္တကိုစွဲ၍ သင်္ကပ္ပနာနတ္တဖြစ်ပုံ၊ သင်္ကပ္ပနာနတ္တကို စွဲ၍ ဖဿနာနတ္တဖြစ်ပုံ၊ ဖဿနာနတ္တကိုစွဲ၍ ဝေဒနာနာနတ္တဖြစ်ပုံ၊ ဝေဒနာနာနတ္တကို စွဲ၍ ဆန္ဒနာနတ္တဖြစ်ပုံ၊ ဆန္ဒနာနာနတ္တကိုစွဲ၍ ပရိဠာဟနာနတ္တဖြစ်ပုံ၊ ပရိဠာဟနာနတ္တ ကိုစွဲ၍ ပရိယေသနာနာနတ္တဖြစ်ပုံ ပရိယေသနာနာနတ္တကိုစွဲ၍ လာဘနာနတ္တဖြစ်ပုံကို ဗဟိဒ္ဓါယတန တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီကို ဝေဖန်၍ ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင်ဟောတော် မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၁၊၃၆၂-၃။ သံ၊မြန်၊၁၊၃၆၇-၈။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ... ဒသမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် ဓာတုနာနတ္တကိုစွဲ၍ လာဘနာနတ္တဖြစ်ပုံကို ဟောတော်မူပြီး လာဘနာနတ္တကိုစွဲ၍ ပရိယေသနာနာနတ္တ မဖြစ်၊ ပရိယေသနာ နာနတ္တကိုစွဲ၍ ပရိဠာဟနာနာနတ္တဖြစ်၊ ပရိဠာဟနာနတ္တကိုစွဲ၍ ဆန္ဒနာနတ္တ မဖြစ်၊ ဆန္ဒနာနတ္တကိုစွဲ၍ ဝေဒနာနာနတ္တ မဖြစ်၊ ဝေဒနာနာနတ္တကိုစွဲ၍၊ ဖဿနာနတ္တ မဖြစ်၊ ဖဿနာနတ္တကိုစွဲ၍ သင်္ကပ္ပနာနတ္တ မဖြစ်၊ သင်္ကပ္ပနာနတ္တကို စွဲ၍ သညာနာနတ္တ မဖြစ်၊ သညာနာနတ္တကိုစွဲ၍ ဓာတုနာနတ္တ မဖြစ်-အစရှိသည်ဖြင့် ဗာဟိရာယတန ခြောက်ပါးတို့ကို တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ အနုလောမ၊ ပဋိလောမ နည်းဖြင့် ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်သည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဗာဟိရာတီတာဒိ အနတ္တသုတ္တ
ဗာဟိရာတီတာဒိ အနတ္တသုတ္တ (၃)-သံ၊၂၊၃၆၃။ သံ၊မြန်၊၃၊၃၅၉။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-သဠာယတနသံယုတ္တ၊ (၁၇) ၂-သဋ္ဌိပေယျာလဝဂ္ဂ၊ ၃၄-၃၅-၃၆ သုတ် (ဆန္ဒပဟာနသုတ်၊ ရာဂပဟာနသုတ်၊ ဆန္ဒရာဂပဟာနသုတ်) ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် ဗာဟိရာယတန ခြောက်ပါးတို့တွင် အတိတ်၊ အနာဂတ်၊ ပစ္စုပ္ပန်ဖြစ်သော ဗာဟိရာယတန တစ်ပါး ပါးသည် “အနတ္တ” ဖြစ်၏။ ထိုအနတ္တဖြစ်သော ဗာဟိရာယတန၌ ဆန္ဒ၊ ရာဂ၊ ဆန္ဒ ရာဂကို ဝေဖန်၍ ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင်ဟောတော်မူသည် (၃)သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဗာဟိရာတီတာဒိအနိစ္စသုတ္တ
ဗာဟိရာတီတာဒိအနိစ္စသုတ္တ (၃)-သံ၊၂၊၃၆၃။ သံ၊မြန်၊၂၊၃၅၈။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ဝ၂၈၊ ၂၉၊ ၃၀ -သုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် ဗာဟိရာယတန တစ်ပါးပါးသည် အနိစ္စဖြစ်ပုံမှစ၍ အထက်သုတ်တော်အတိုင်း ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဗာဟိရာတီတာဒိ ဒုက္ခသုတ္တ
ဗာဟိရာတီတာဒိ ဒုက္ခသုတ္တ (၃)-သံ၊၂၊၃၆၃။ သံ၊မြန်၊၂၊၃၅၈။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ၃၁၊ ၃၂၊ ၃၃-သုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် အတိတ်၊ အနာဂတ်၊ ပစ္စုပ္ပန်ဖြစ်သော ဗာဟိရာယတနတစ်ပါးပါးသည် ဒုက္ခဖြစ်ပုံမှစပြီး အထက်သုတ်တော်အတိုင်း အာယတနတစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ ဝေဖန်၍ ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ် ၃-သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဗာဟိရာတီတာဒိယဒနတ္တသုတ္တ
ဗာဟိရာတီတာဒိယဒနတ္တသုတ္တ (၃)-သံ၊၂၊၃၆၅။ သံ၊မြန်၊၂၊၃၆၁-၂။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ဝဝ၅၂-၅၃-၅၄သုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် ဗာဟိရာယတန ခြောက်ပါးတို့တွင် အတိတ်၊ အနာဂတ်၊ ပစ္စုပ္ပန်ဖြစ်သော ဗာဟိရာယတနသည် အနတ္တသာတည်း။ ထိုအနတ္တဖြစ်သော ဗာဟိရာယတနသည် “ငါ့ဟာမဟုတ်၊ ငါမဟုတ်၊ ငါ၏အတ္တမဟုတ်”ဟု အမှန်အတိုင်း ဝိပဿနာပညာဖြင့် ရှုမြင်လျှင် နိဗ္ဗိန္ဒ ဉာဏ်ဖြစ်၏-အစရှိသည်ဖြင့် အနတ္တလက္ခဏသုတ် ဒေသနာတော်နည်းဖြင့် ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင်ဟောတော်မူသည့်သုတ် (၃)သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဗာဟိရာတီတာဒိယဒနိစ္စသုတ္တ
ဗာဟိရာတီတာဒိယဒနိစ္စသုတ္တ (၃)-သံ၊၂၊၃၆၅။ သံ၊မြန်၊၂၊၃၆၁။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ၄၆-၄-၄၈-သုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် ဗာဟိရာယတန ခြောက်ပါးတို့တွင် အတိတ်၊ အနာဂတ်၊ ပစ္စုပ္ပန်ဖြစ်သော ဗာဟိရာယတနသည် အနိစ္စသာတည်း။ ထို အနိစ္စဖြစ်သော အာယတနသည် ဒုက္ခသာတည်း။ ထိုဒုက္ခ ဖြစ်သော အာယတနသည် အနတ္တသာတည်း။ ထိုအနတ္တဖြစ်သော အာယတနသည် “ငါ့ဟာမဟုတ်၊ ငါမဟုတ်၊ ငါ၏အတ္တမဟုတ်”ဟု အမှန်အတိုင်း ဝိပဿနာဉာဏ်ဖြင့် ရှုမြင်သောပုဂ္ဂိုလ်အား နိဗ္ဗိန္ဒဉာဏ်ဖြစ်၏-အစရှိသည်ဖြင့် အာယတန တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီကို အနတ္တလက္ခဏသုတ်တော်အတိုင်းဝေဖန်၍ ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ် (၃)သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဗာဟိရာတီတာဒိယံ ဒုက္ခသုတ္တ
ဗာဟိရာတီတာဒိယံ ဒုက္ခသုတ္တ (၃)-သံ၊၂၊၃၆၅။ သံ၊မြန်၊၂၊၃၆၀-၁။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ... ၄၉-၅၀-၅၁-သုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် ဒုက္ခဖြစ်ပုံ၊ အနတ္တ ဖြစ်ပုံမှစ၍ အထက်သုတ်တော်များအတိုင်း ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင်ဟောတော်မူသည့်သုတ် (၃)သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဗာဟိရာနတ္တသုတ္တ
ဗာဟိရာနတ္တသုတ္တ-သံ၊၂၊၂၃၈။ သံ၊မြန်၊၂၂၉-၂၃၀။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-သဠာယတနသံယုတ္တ။ ၁-အနိစ္စဝဂ်၊ ပဉ္စမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ... သီတင်းတော်မူနေစဉ် ဗာဟိရာယတန တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီသည် အနတ္တဖြစ်ပုံမှစ၍ အနတ္တလက္ခဏသုတ် ဒေသနာတော် အတိုင်း ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဗာဟိရာနတ္တဆန္ဒာဒိသုတ္တ
ဗာဟိရာနတ္တဆန္ဒာဒိသုတ္တ (၃)-သံ၊၂၊၃၆၂-၃။ သံ၊မြန်၊၂၊၃၅။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-သဠာယတနသံယုတ္တ။ (၁) ၂-သဋ္ဌိပေယျာလဝဂ္ဂ၊ ၁၆၊ ၁၅၊ ၁၈ (၃)သုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် အနတ္တဖြစ်သော အာယတန၌ ဆန္ဒကို၊ ရာဂကို၊ ဆန္ဒရာဂကို ပယ်ရမည်ဟု ဗာဟိရာယတန တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီကို ဝေဖန်၍ ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ် (၃)သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဗာဟိရာနတ္တဟေတုသုတ္တ
ဗာဟိရာနတ္တဟေတုသုတ္တ-သံ၊၂၊၃၄၅-၆။ သံ၊မြန်၊၂၊၃၃၉-၃၄၀။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-သဠာယတနသံယုတ္တ။ (၁၄) ၄-ဒေဝဒဟဝဂ္ဂ၊ ဒွါဒသမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် ဗာဟိရာယတန တစ်ပါးပါးသည် အနတ္တသာတည်း၊ အာယတနဖြစ်ခြင်း၏ အကြောင်းတရားသည်လည်း အနတ္တသာတည်း။ အနတ္တကြောင့် ဖြစ်ပေါ်လာသော အာယတနသည် အဘယ်မှာ အတ္တဖြစ်နိုင်ပါအံ့နည်း။ ဤသို့ သိမြင်သောအရိယာသာဝကသည် အာယတန၌ နိဗ္ဗိန္ဒဉာဏ်ဖြစ်၏-အစရှိသဖြင့် ဗာဟိရာယတနတစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီကို အနတ္တလက္ခဏသုတ် ဒေသနာတော်နည်းဖြင့် ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဗာဟိရာနတ္တာတီတာနာဂတသုတ္တ
ဗာဟိရာနတ္တာတီတာနာဂတသုတ္တ-သံ၊၂၊၂၄၀။ သံ၊မြန်၊၂၊၂၃၂။ သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-သဠာယတနသံယုတ္တ၊ ၁-အနိစ္စဝဂ္ဂ၊ ဒွါဒသမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် အတိတ်၊ အနာဂတ်အာယတနတို့သည် အနတ္တတို့သာတည်း။ ပစ္စုပ္ပန်အာယတနတို့အား အဘယ် ဆိုဖွယ်ရာရှိတော့အံ့နည်း။ ဤသို့သိမြင်သော သုတဝန္တအရိယာသာဝကသည် အတိတ်အာယတနတို့၌ ငဲ့ကွက်တွယ်တာမှုမရှိတော့၊ အနာဂတ်အာယတနတို့၌ လွန်လွန်ကဲကဲ မစွဲလမ်းတော့၊ ပစ္စုပ္ပန်အာယတနတို့၌ ငြီးငွေ့ခြင်း နိဗ္ဗိန္ဒဉာဏ်အကျိုးငှာ တပ်မက်မောမှုကင်းခြင်း မဂ်ဉာဏ်အကျိုးငှာ၊ ဖလသမာပတ်ဖြင့် ချုပ်ငြိမ်းရန်အကျိုးငှာ ကျင့်ပေ၏-အစရှိသည်ဖြင့် ဗာဟိရာယတန တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီကို အကျယ်ဝေဖန်၍ ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဗာဟိရာနိစ္စသုတ္တ
ဗာဟိရာနိစ္စသုတ္တ-သံ၊၂၊၂၃၇။ သံ၊မြန်၊၂၂၉။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ဝ စတုတ္ထသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် အာယတနတို့သည် အနိစ္စတို့တည်း။ ထိုအာယတနတို့သည် ဒုက္ခတို့သာတည်း၊ ထိုအာယတနတို့သည် အနတ္တတို့သာတည်း။ ထိုအနတ္တဖြစ်သော အာယတနတို့ကို “ငါ့ဟာမဟုတ်၊ ငါမဟုတ်၊ ငါ၏ အတ္တမဟုတ်”ဟု အမှန်အတိုင်း ဝိပဿနာဉာဏ်ဖြင့် ရှုရမည်-ဟု ဗာဟိရာယတန တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ ရှုပုံကို ဟောတော်မူပြီး အနတ္တလက္ခဏသုတ် ဒေသနာတော် နည်းဖြင့် ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဗာဟိရာနိစ္စဆန္ဒာဒိသုတ္တ
ဗာဟိရာနိစ္စဆန္ဒာဒိသုတ္တ (၃)-သံ၊၂၊၃၆၁။ သံ၊မြန်၊၁၊၃၅၆-၇။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-သဠာယတနသံယုတ္တ။ (၁) ၂-သဋ္ဌိပေယျာလဝဂ္ဂ၊ ၁၀၊ ၁၁၊ ၁၂ (၃)သုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် အနိစ္စဖြစ်သော အာယတန၌ သင်တို့သည် ဆန္ဒကို၊ ရာဂကို၊ ဆန္ဒရာဂကို ပယ်ရမည်ဟု ဗာဟိရာယတန တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီကို အကျယ်ဝေဖန်၍ ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ် (၃)သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဗာဟိရာနိစ္စဟေတုသုတ္တ
ဗာဟိရာနိစ္စဟေတုသုတ္တ-သံ၊၂၊၃၄၅။ သံ၊၂၊၃၃၉။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-သဠာယတနသံယုတ္တ။ (၁၄) ၄-ဒေဝဒဟဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် အာယတနတို့သည် အနိစ္စ တို့သာတည်း။ ယင်းအာယတနတို့ဖြစ်ခြင်း၏ အကြောင်းတို့သည် အနိစ္စတို့သာတည်း။ အနိစ္စကြောင့်ဖြစ်သော အာယတနတို့သည် အဘယ်မှာ နိစ္စတို့ဖြစ်ကုန်လတ္တံ့ နည်း-အစရှိသည်ဖြင့် ဗာဟိရာယတန တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီကို အနတ္တလက္ခဏသုတ် ဒေသနာတော်နည်းဖြင့် ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဗာဟိရာနိစ္စာတီတာနာဂတသုတ္တ
ဗာဟိရာနိစ္စာတီတာနာဂတသုတ္တ-သံ၊၂၊၂၃၉-၂၄၀။ သံ၊မြန်၊၃၊၂၃၁။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-သဠာယတနသံယုတ္တ။ ၁-အနိစ္စဝဂ်၊ ဒသမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းတော်မူနေစဉ် အတိတ်၊ အနာဂတ် အာယတနတို့သည် အနိစ္စတို့သာတည်း။ ပစ္စုပ္ပန်အာယတနတို့၌ အဘယ်ဆိုဖွယ်ရာ ရှိကုန်အံ့နည်း။ ဤသို့သိမြင်သော သုတဝန္တအရိယသာဝကသည် အတိတ် အာယတနတို့၌ ငဲ့ကွက်မှုမရှိတော့။ အနာဂတ်အာယတနတို့၌ လွန်လွန်ကဲကဲ မနှစ်သက်တော့။ ပစ္စုပ္ပန်အာယတနတို့ကို နိဗ္ဗိန္ဒ၊ ဝိရာဂ၊ နိရောဓအကျိုးငှာ ကျင့်နေတော့၏-ဟု ဗာဟိရာယတန တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီကိုဝေဖန်၍ ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဗာဟိရာယတန အနတ္တသုတ္တ
ဗာဟိရာယတန အနတ္တသုတ္တ-သံ၊၂၊၃၆၆။ သံ၊မြန်၊၂၊၃၆၂။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-သဠာယတနသံယုတ္တ။ (၁၇) ၂-သဋ္ဌိပေယျာလဝဂ္ဂ၊ သဋ္ဌိသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် အာယတနတို့သည် အနတ္တသာတည်း အစရှိသည်ဖြင့် ဗာဟိရာယတနခြောက်ပါးတို့ကို တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ ဝေဖန်၍ အနတ္တလက္ခဏသုတ် ဒေသနာတော်နည်းဖြင့် ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဗာဟိရာယတန အနိစ္စသုတ္တ
ဗာဟိရာယတန အနိစ္စသုတ္တ-သံ၊၂၊၃၆၆။ သံ၊မြန်၊၂၊၃၆၂။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ... အဋ္ဌပညာသသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် အာယတနတို့သည် အနိစ္စတို့သာတည်း-အစရှိသည်ဖြင့် ဗာဟိရာယတန ခြောက်ပါးတို့ကို တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ အနတ္တလက္ခဏသုတ် ဒေသနာတော်နည်းဖြင့် ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဗာဟိရာယတနဒုက္ခသုတ္တ
ဗာဟိရာယတနဒုက္ခသုတ္တ-သံ၊၂၊၃၆၆။ သံ၊မြန်၊၂၊၃၆၂။
-သံယုတ္တနိကာယ ဝဝ နဝပညာသသုတ်၊ ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် အာယတနတို့သည် ဒုက္ခတို့သာတည်းအစရှိသည်ဖြင့် ဗာဟိရာယတနတစ်ပါးစီ၊ တစ်ပါးစီကို အနတ္တလက္ခဏသုတ် ဒေသနာတော်နည်းဖြင့် ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဗာဟိရာယတနပရိဇာနနသုတ္တ
ဗာဟိရာယတနပရိဇာနနသုတ္တ-သံ၊၂၊၃၁၀။ သံ၊မြန်၊၂၊၃၀၃။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-သဠာယတနသံယုတ္တ။ (၁၁) ၁-ယောဂက္ခေမိဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် ဗာဟိရာယတနတို့ကို မသိလျှင်၊ ပိုင်းခြား၍ မသိလျှင်၊ မခွာနိုင်လျှင်၊ မပယ်စွန့်နိုင်လျှင် ဒုက္ခကုန်ခြင်းငှာ မဖြစ်ထိုက် အစရှိသည်ဖြင့် အာယတနတစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ ဝေဖန်၍ ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဗာဠှဂိလာနသုတ္တ
ဗာဠှဂိလာနသုတ္တ-သံ၊၃၊၂၆၄။ သံ၊မြန်၊၃၊၂၆၆။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၈-အနုရုဒ္ဓသံယုတ္တ၊ ၁-ရဟောဂတဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
အရှင်အနုရုဒ္ဓါ ကောသလနိုင်ငံ အန္ဓဝန်တောအုပ်အတွင်း၌ ပြင်းထန်ဆင်းရဲစွာ ဝေဒနာဒဏ်ကြောင့် ဂိလာနဖြစ်နေစဉ် သမ္ဗဟုလရဟန်းတို့ ရောက်ရှိလာကြပြီး မေးလျှောက်ကြသဖြင့် သတိပဋ္ဌာန်တရားလေးပါးတို့၌ စိတ်၏စွဲမြဲစွာတည်ရှိနေစဉ် ဖြစ်ပေါ်လာကုန်သော သာရီရိကဒုက္ခဝေဒနာတို့ ကုသိုလ်စိတ်ကို ကုန်လွန်စေ၍ မတည်နေနိုင်ပုံကို မိန့်ကြားတော်မူပြီး သတိပဋ္ဌာန်လေးပါးပွားများပုံ အသီးသီးကို သမ္ဗဟုလရဟန်းတို့အား အရှင်အနုရုဒ္ဓါ ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဗာဠိသိကောပမသုတ္တ
ဗာဠိသိကောပမသုတ္တ-သံ၊၂၊၃၆၈-၉။ သံ၊မြန်၊၂၊၃၆၄-၅။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂ၊ ၁-သဠာယတနသံယုတ္တ။ (၁၈) ၃-သမုဒ္ဒဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် ငါးမျှားချိတ်၌ တတ်ထားသော ငါးစာကို မြို့မိသော ငါးဥပမာဖြင့် ဣဋ္ဌ၊ ကန္တ၊ မနာပ၊ ပိယရူပ၊ ကာမူပသံဟိတ၊ ရဇနီယဖြစ်သော ဝိညာဏ်ခြောက်ပါး တို့ဖြင့်သိအပ်သော ဗဟိဒ္ဓါယတန ခြောက်ပါးတို့ကို လွန်လွန်ကဲကဲ နှစ်သက်ချီးမွမ်း တဏှာဖြင့်သက်ဝင် မျိုသိပ်ပြီးဆုံးစေသော ရဟန်းသည် အကျိုးမဲ့သို့ရောက်သူ၊ ပျက်စီးခြင်းသို့ရောက်သူ၊ မာရ်မင်း၏ အလိုရှိတိုင်း အပြုခံရသူဖြစ်ပုံ၊ ထိုသို့မဟုတ်သော မနှစ်သက်၊ မချီးမွမ်း၊ မတပ်မက်သောရဟန်းသည် အကျိုးမဲ့သို့ မရောက်သူ၊ ပျက်စီးခြင်းသို့မရောက်သူ၊ မာရ်မင်း၏ အလိုရှိတိုင်း အပြုမခံရသူဖြစ်ပုံကို ကဏှပက္ခ, သုက္ကပက္ခဒေသနာတော်ဖြင့် ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဗိလင်္ဂိကသုတ္တ
ဗိလင်္ဂိကသုတ္တ-သံ၊၁၊၁၆၆။ သံ၊မြန်၊၁၊၁၆၇။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၂၁၁။ သံ၊ဋီ၊၁၊၂၅၇။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၇-ဗြာဟ္မဏသံယုတ္တ၊ ၁-အရဟန္တဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
ဘုရားရှင် မဂဓနိုင်ငံ ရာဇဂြိုဟ်မြို့ ဝေဠုဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော် မူနေစဉ် နောင်တော်များဖြစ်ကြသော ဘာရဒွါဇပုဏ္ဏား၊ အက္ကောသဘာရဒွါဇပုဏ္ဏား၊ အသုရိန္ဒကဘာရဒွါဇပုဏ္ဏားတို့ ဘုရားရှင်အထံတော်၌ ရဟန်းပြုကြပြီး ရဟန္တာဖြစ် ခြင်းကို မကျေနပ်ခြင်းကြောင့် ဘုရားရှင်ထံချဉ်းကပ်၍ စကားမပြောဘဲ ထိုင်နေသော ဗိလင်္ဂဘာရဒွါဇပုဏ္ဏား၏ စိတ်အကြံကို သိတော်မူသော ဘုရားရှင်က “ယောအပ္ပ ဒုဋ္ဌဿ-အစရှိသော ဂါထာဖြင့် မိန့်ကြားတော်မူရာ ဗိလင်္ဂဘာရဒွါဇပုဏ္ဏား ဒေသနာတော်ကို ချီးမွမ်းပြီး ရဟန်းပြု၍ ရဟန်းတရားအားထုတ်ရာ မကြာမီ ရဟန္တာဖြစ်ပုံကို ပြဆိုသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဗိဠာရသုတ္တ
ဗိဠာရသုတ္တ-သံ၊၁၊၄၅၉-၄၆၀။ သံ၊မြန်၊၁၊၄၀-၁။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၃။ သံ၊ဋီ၊၂၊၁၉၂။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၉-ဩပမ္မသံယုတ္တ၊ ဒသမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် ဒါယကာ၊ ဒါယိကာမအိမ်တို့၌ အချိန်မဲ့ လှည့်လည်သွားလာသော ရဟန်းကို အကြောင်းပြု၍ ကြောင်စားခံရသော ကြွက်ငယ်ဥပမာဖြင့် အရက္ခိတ ကာယ၊ အရက္ခိတဝါစာ၊ အရက္ခိတစိတ္တ၊ အနုပဋ္ဌိတသတိ၊ အသံဝုတဣန္ဒြိယဖြင့်နေလျှင် သာသနာတော်မှ ပျက်စီးပုံ၊ ရက္ခိတကာယ၊ ရက္ခိတဝါစာ၊ ရက္ခိတစိတ္တ၊ ဥပဋ္ဌိတသတိ၊ သံဝုတိန္ဒြိယဖြင့် ရွာနိဂုံးသို့ ဆွမ်းခံဝင်ရမည်ဟု ရဟန်းတို့အား အကျယ်တဝင့် ရှင်းလင်း၍ ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဗီဇသုတ္တ
ဗီဇသုတ္တ (၃)-သံ၊၂၊၄၄-၅။ သံ၊မြန်၊၂၊၄၃-၄။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၅၀-၂။ သံ၊ဋီ၊၂၊၂၂၃။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-ခန္ဓသံယုတ္တ၊ (၆) ၁-ဥပယဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံး နေတော်မူစဉ် မျိုးစေ့ငါးမျိုး၊ ကြီးပွားစည်ပင် ပြန့်ပွားနိုင်သော (အောင်မြင်သော) မျိုးစေ့၊ မကြီးပွား မစည်ပင် မပြန့်ပွားနိုင် (မအောင်မြင်)သောမျိုးစေ့၊ ဝိညာဏဋ္ဌိတိလေးမျိုးနှင့် ပထဝီဓာတ်၊ နန္ဒီရာနှင့် အာပေါဓာတ် မျိုးစေ့ငါးမျိုးနှင့် အကြောင်းနှင့် တကွသော ကမ္မဝိညာဏ်တို့တူကြပုံ၊ ကမ္မဝိညာဏ်တည်သည်ရှိသော် ခန္ဓာငါးပါးသို့ ကပ်၍တည်ပုံ၊ ခန္ဓာငါးပါးမှတစ်ပါး ကမ္မဝိညာဏ်၏ လာရောက်ရာ၊ သွားရောက်ရာ၊ စုတိနှင့်ပဋိသန္ဓေ ကြီးပွားစည်ပင် ပြန့်ပွားမှုကို မပညတ်နိုင်ပုံ၊ ခန္ဓာငါးပါးဟူသော ဓာတ်၌ ရာဂကိုပယ်ပြီးလျှင် ကမ္မဝိညာဏ်၏တည်ရာ အာရုံပြတ်သွားပုံ ပြုစီရင်မှု ကိလေသာမှလွတ်မြောက်သွားပုံ၊ ရောင့်ရဲနိုင်ပုံ၊ တောင့်တမှုမရှိတော့ပုံ၊ မျက်မှောက် ဘဝ၌ ငြိမ်းအေးပုံ၊ “ခီဏာ ဇာတိ၊ ဝုသိတံ ဗြဟ္မစရိယံ၊ ကတံ ကရဏီယံ၊ နာပရံ ဣတ္ထတ္တာယ”ဟု သိနိုင်ပုံကို ခန္ဓာတစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ အကျယ်ဝေဖန်၍ ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ မှတ်သားဖွယ် ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
-သံ၊၃၊၄၃-၄။ သံ၊မြန်၊၃၊၄၆။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၇၁။ သံ၊ဋီ၊၂၊၄၁၁။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-မဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၆-ဗဟုကရဏီယဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ဗီဇဂါမ်၊ ဘူတဂါမ် အားလုံးတို့သည် မြေကြီးကိုမှီ၍ မြေကြီး၌တည်၍ ကြီးပွားစည်ပင် ပြန့်ပွားခြင်းသို့ရောက်သကဲ့သို့ ထို့အတူ သီလကိုမှီ၍ သီလ၌တည်၍ ဝိဝေကနိဿိတ၊ ဝိရာဂနိဿိတ၊ နိရောဓနိဿိတ၊ ဝေါဿဂ္ဂပရိဏာမီဖြစ်အောင် အဋ္ဌင်္ဂိကအရိယာမဂ်ကို ပွားများသည်ရှိသော် ဓမ္မတို့၌ ကြီးပွားစည်ပင်ပြန့်ပွားခြင်းသို့ရောက်ပုံ၊ အဋ္ဌင်္ဂိကအရိယာမဂ်ကို တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ ပွားများပုံအပြည့်အစုံကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၃၊၄၂၈-၉။ အံ၊မြန်၊၃၊၄၂၀-၁။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဒသကနိပါတ၊ ၃-တတိယပဏ္ဏာသက၊ (၁၁) ၁-သမဏသညာဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် တမာမျိုးစေ့၊ သဗွတ်ခါးမျိုးစေ့ ဗူးခါးမျိုးစေ့မျိုးစေ့တို့သည် ခါးစပ်သော အရသာကို ဖြစ်စေသကဲ့သို့ ထို့အတူ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ၊ မိစ္ဆာသင်္ကပ္ပ၊ မိစ္ဆာဝါစာ၊ မိစ္ဆာကမ္မန္တ၊ မိစ္ဆာအာဇီဝ၊ မိစ္ဆာဝါယာမ၊ မိစ္ဆာသတိ၊ မိစ္ဆာသမာဓိ၊ မိစ္ဆာဉာဏ၊ မိစ္ဆာဝိမုတ္တိ ကာယကံ၊ ဝစီကံ၊ မနောကံသည် အယူအားလျော်စွာ ပြည့်စုံသည်ရှိသော် စေတနာ၊ ပတ္ထနာ၊ ပဏိဓိ၊ သင်္ခါရတရားတို့သည် အနိဋ္ဌ၊ အကန္တ၊ အမနာပ၊ အဟိတဖြစ်သော ဒုက္ခ ဖြစ်ရန် ဖြစ်၏။ ယုတ်မာသော အယူအမြင်ရှိခြင်းကြောင့်ပေတည်း။ ကြံမျိုးစေ့၊ သလေးမျိုးစေ့၊ မုဒရက်(သဗြက်)မျိုးစေ့တို့သည် သာယာချိုမြိန် သောအရသာကို သွန်းလောင်းခြင်းငှာဖြစ်သကဲ့သို့ အယူအမြင်၏ ကောင်းခြင်းကြောင့် သမ္မာဒိဋ္ဌိ ... သမ္မာဝိမုတ္တိရှိသောပုဂ္ဂိုလ်၏ ကာယကံ၊ ဝစီကံ၊ မနောကံတို့သည် အယူအမြင်အားလျော်စွာ ဆောက်တည်အပ် ပြီးစေအပ်သော စေတနာ၊ ပတ္ထနာ၊ ပဏိဓိ၊ သင်္ခါရတို့သည် ဣဋ္ဌ၊ ကန္တ၊ မနာပ၊ ဟိတ၊ သုခအတွက်ဖြစ်ကုန်၏ဟု သမ္မာမဂ္ဂင် ၁၀-ပါး၊ မိစ္ဆာမဂ္ဂင် ၁၀-ပါးတို့ကို ကဏှပက္ခ, သုက္ကပက္ခအားဖြင့် ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဗီဇဂါမသုတ္တ
ဗီဇဂါမသုတ္တ-သံ၊၃၊၄၀၈။ သံ၊မြန်၊၃၊၄၄၁။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-သစ္စသံယုတ္တ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် လက်သည်းခွံပေါ်၌တည်ရှိသော မြေမှုံအတူ ဗီဇဂါမ ဘူတဂါမသမာရမ္ဘမှ ရှောင်ကြဉ်သော သတ္တဝါတို့သည် အနည်းငယ်မျှသာရှိကြကုန်၏။ မြေကြီး ပေါ်၌ မြေမှုံများပမာ ဗီဇဂါမ, ဘူတဂါမတို့မှ မရှောင်ကြဉ်သောသတ္တဝါတို့သည်သာ များလှပေကုန်၏ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဗုဒ္ဓသုတ္တ
ဗုဒ္ဓသုတ္တ-သံ၊၃၊၂၂၅။ သံ၊မြန်၊၃၊၂၂၇-၈။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၇-ဣဒ္ဓိပါဒသံယုတ္တ၊ ၁-စာပါလဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် ဣဒ္ဓိပါဒ်လေးပါး ပွားများပုံနှင့် ဣဒ္ဓိပါဒ်လေးပါးကို ပွားများအပ်၊ ကြိမ်ဖန် များစွာ အလေ့အလာပြုအပ်သည်၏အဖြစ်ကြောင့် မြတ်စွာဘုရားကို “အရဟံ ဂုဏ်ရှင်၊ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဂုဏ်ရှင်” ဟု ဆိုအပ်ပေ၏ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဗုဒ္ဓဝန္ဒနာသုတ္တ
ဗုဒ္ဓဝန္ဒနာသုတ္တ-သံ၊၁၊၂၃၅။ သံ၊မြန်၊၁၊၂၃၄။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၃၂၁-၂။ သံ၊ဋီ၊၁၊၃၄၀။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၁-သက္ကသံယုတ္တ၊ ဒုတိယဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ တစ်ပါးတည်း ကိန်းအောင်း သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် “ဥဋ္ဌေဟိ ဝီရ ဝိဇိတသင်္ဂါမ”အစရှိသော ဂါထာ တစ်ဂါထာစီဖြင့် သိကြားမင်းနှင့် သဟမ္ပတိဗြဟ္မာမင်းတို့သည် ဘုရားရှင်အား ရှိခိုးကြပုံကို ပြဆိုသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဗုဒ္ဓိသုတ္တ
ဗုဒ္ဓိသုတ္တ-သံ၊၃၊၈၃။ သံ၊မြန်၊၃၊၈၈။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၂-ဗောဇ္ဈင်္ဂသံယုတ္တ၊ ၄-နီဝရဏဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် ဗောဇ္ဈင်ခုနစ်ပါးကို ပွားများအပ်၊ ကြိမ်ဖန်များစွာ အလေ့အလာပြုအပ် သည်ရှိသော် ပညာ၏ မဆုတ်ယုတ်ခြင်းအကျိုးငှာ ဖြစ်ကုန်၏ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဗောဇ္ဈသုတ္တ
ဗောဇ္ဈသုတ္တ-အံ၊၃၊၈၈-၉၀။ အံ၊မြန်၊၃၊၈၉-၉၁။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ အဋ္ဌကနိပါတ၊ ၁-ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၅-ဏပေါသတဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် မဟပ္ဖလ၊ မဟာနိသံသ၊ မဟာဇုတိက၊ မဟာဝိပ္ဖာရဖြစ်အောင် အဋ္ဌင်္ဂဥပုသ်ကျင့်သုံးပုံ၊ တိုင်းကြီး ၁၆-တိုင်းအမည်၊ နတ်ပြည်ခြောက်ထပ်နှင့် လူတို့အသက်တမ်း ကွာခြားပုံ၊ အဋ္ဌင်္ဂ ဥပုသ်သီလကောင်းမှုကြောင့် ကွယ်လွန်သည့်အခါ နတ်ပြည်၌ဖြစ်နိုင်ပုံကို ဗောဇ္ဈာ ဥပါသိကာမအား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဗောဇ္ဈင်္ဂသုတ္တ
ဗောဇ္ဈင်္ဂသုတ္တ (၅)-သံ၊၂၊၅၃၆။ သံ၊မြန်၊၂၊၅၂၉။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၉-အသင်္ခတသံယုတ္တ၊ ၁-ပဌမဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် ဗောဇ္ဈင်ခုနစ်ပါးသည် အသင်္ခတဂါမိမဂ္ဂဖြစ်ပုံ၊ သာဝကတို့အား အစီးအပွားဖြင့် ချီးမြှောက်မှုဖြင့် မြတ်စွာဘုရားသည် ချီးမြှောက်တော်မူခြင်းကို အကြောင်းပြု၍ ငါဘုရားသည် သင်တို့အား (ဟောကြားသမှုပြုအပ်ပေပြီ၊ ရဟန်းတို့ ရုက္ခမူလ၊ သုညာဂါရတို့၌ (ကိလေသာတို့ကို) ရှို့မြိုက်ကုန်လော့၊ မေ့မေ့လျော့လျော့မနေကြကုန်လင့်၊ နောင်တတစ်ဖန် ပူပန်မှုကို မဖြစ်စေကြကုန်လင့်။ ဤသည်ကား သင်တို့အား အဖန်ဖန် အထပ်ထပ် ဆုံးမတော်မူခြင်းပေတည်းဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၃၊၂၇၂။ သံ၊မြန်၊၃၊၂၇၄။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၀-အာနာပါနသံယုတ္တ၊ ၁-ဧကဓမ္မဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံဝဝ သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် “အာနာပါနဿတိ နှင့် ဗောဇ္ဈင်ခုနစ်ပါးကို ဘာဝိတ၊ ဗဟုလီကတဖြစ်အောင် ပွားများလျှင် မဟပ္ဖလ၊ မဟာ နိသံသဖြစ်၏”ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၁၊၅၅၉။ အံ၊မြန်၊၁၊၅၇၄။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ (၂၄) ၄-ကမ္မဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် ကဏှ၊ ကဏှဝိပါက၊ သုက္က၊ သုက္ကဝိပါက၊ ကဏှသုက္က၊ ကဏှသုက္ကဝိပါက၊ အကဏှအသုက္က၊ အကဏှ အသုက္ကဝိပါက ကမ္မက္ခယ-ဟူသော ကံလေးပါး၊ ဗောဇ္ဈင်ခုနှစ်ပါးသည် အကဏှ၊ အသုက္က၊ အကဏှ အသုက္ကဝိပါက ကမ္မက္ခယအကျိုးငှာဖြစ်သော ကံပေတည်းဟု တစ်ခုစီ တစ်ခုစီဝေဖန်၍ ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၂၊၄၁၄။ အံ၊မြန်၊၂၊၅၂၄။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ သတ္တကနိပါတ၊ ၃-ဝဇ္ဇိသတ္တကဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် အပရိဟာနိက ဖြစ်သော ဗောဇ္ဈင်ခုနစ်ပါးကို ပွားများနေသော ရဟန်းတို့အား တိုးတက်ကြီးပွားမည် သာဖြစ်ပုံ ဆုတ်ယုတ်ခြင်း မဖြစ်နိုင်ပုံကို တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၃၊၄၂၇။ အံ၊မြန်၊၃၊၄၁၉။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဒသကနိပါတ၊ ၃-တတိယပဏ္ဏာသက၊ (၁၁) ၁-သမဏသညာဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် ဗောဇ္ဈင်ခုနစ်ပါးတို့ကို ပွားများအပ်၊ ကြိမ်ဖန်များစွာ အလေ့အလာပြုအပ်သည်ရှိသော် ဝိဇ္ဇာသုံးပါး ပြီးပြည့်စုံပုံကို အကျယ်တဝင့် ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဗောဇ္ဈင်္ဂဒေသနာသုတ္တ
ဗောဇ္ဈင်္ဂဒေသနာသုတ္တ-သံ၊၃၊၇၅။ သံ၊မြန်၊၃၊၇၉။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၂-ဗောဇ္ဈင်္ဂသံယုတ္တ၊ ၃-ဥဒါယဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် ဗောဇ္ဈင်ခုနစ်ပါးတို့ကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဗောဓာယသုတ္တ
ဗောဓာယသုတ္တ-သံ၊၃၊၇၅။ သံ၊မြန်၊၃၊၇၉။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၂-ဗောဇ္ဈင်္ဂသံယုတ္တ၊ ၃-ဥဒါယိဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် “ဗောဓာယ သံဝတ္တန္တိ”ကြောင့် ဗောဇ္ဈင်္ဂဟုခေါ်ဆိုပုံ၊ ဗောဇ္ဈင်ခုနစ်ပါးပွားများပုံကို တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ မေးလျှောက်လာသော အညတရရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဗောဓိဝဂ္ဂ
ဗောဓိဝဂ္ဂ (၁၀)-ဥဒါန၊၇၇-၈၅။ ဥဒါန၊မြန်၊၇၁-၈၁။ ဥဒါန၊ဋ္ဌ၊၁-၈၈။ ဗောဓိဝဂ်သည် ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ ဥဒါနပါဠိတော် (၇၇-၈၄)၌ ပါရှိသည်။ ဗောဓိဝဂ်၌-ပဌမဗောဓိသုတ်၊ ဒုတိယဗောဓိသုတ်၊ တတိယဗောဓိသုတ်၊ ဟုံဟုင်္ကသုတ်၊ ဗြာဟ္မဏသုတ်၊ မဟာကဿပသုတ်၊ အဇကလာပကသုတ်၊ သင်္ဂါမဇိသုတ်၊ ဇဋိလသုတ်၊ ဗာဟိရသုတ်-ဟု သုတ်တော်ပေါင်း ၁၀-သုတ် ပါရှိသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဗောဓိသုတ္တ
ဗောဓိသုတ္တ (၃)-ဥဒါန၊၇၇-၈။ ဥဒါန၊မြန်၊၇၁-၂။ ဥဒါန၊ဋ္ဌ၊၁-၄၂။
-ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ ဥဒါန၊ ၁-ဗောဓိဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
ဘုရားရှင် မဂဓနိုင်ငံ ဥရုဝေလတောအုပ် နေရဉ္ဇရာမြစ်ကမ်းအနီး ဗောဓိ ပင်ရင်း၌ ခုနစ်ရက်ပတ်လုံး သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် ကဆုန်လပြည့် ပဌမယာမ်၌ ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ အနုလောမ ဒေသနာတော် နှလုံးသွင်းတော်မူပြီး ပဌမ ယဒါ ဟဝေ ဂါထာတော်ကို နှုတ်တော်ဖြင့်မြွက်ဆို၍ ဥဒါန်းကျူးရင့်တော်မူပါသည်။
-ဥဒါန၊၇၈။ ဥဒါန၊မြန်၊၇၂-၃။ ဥဒါန၊ဋ္ဌ၊၄၃-၄။
-ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ ... ဒုတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် မဂဓနိုင်ငံ ဥရုဝေလတောအုပ် နေရဉ္ဇရာမြစ်ကမ်းအနီး ဗောဓိ ပင်ရင်း၌ ခုနစ်ရက်ပတ်လုံး သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် ကဆုန်လပြည့်နေ့ည မဇ္ဈိမယာမ်၌ ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ ပဋိလောမဒေသနာတော်ကို နှလုံးသွင်းတော်မူပြီး ဒုတိယ ယဒါဟဝေဂါထာကို နှုတ်တော်ဖြင့်မြွက်ဆို၍ ဥဒါန်းကျူးရင့်တော်မူပါသည်။
-ဥဒါန၊၇၈-၉။ ဥဒါန၊မြန်၊၇၂-၃။ ဥဒါန၊ဋ္ဌ၊၄၄-၆။
-ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ ... တတိယသုတ်။
ကဆုန်လပြည့်နေ့ည၌ ပစ္ဆိမယာမ်၌ ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ အနုလောမ၊ ပဋိလောမ ဒေသနာတော်ကို နှလုံးသွင်းတော်မူပြီး တတိယ ယဒါဟဝေဂါထာကို နှုတ်တော်ဖြင့် မြွက်ဟ၍ ဥဒါန်းကျူးရင့်တော်မူပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဗောဓိရာဇကုမာရသုတ္တ
ဗောဓိရာဇကုမာရသုတ္တ-မ၊၂၊၂၇၇-၃၀၀။ မ၊မြန်၊၂၊ ၂၈၆-၃၀၆။ မ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၂၂-၂၂၆။ မ၊ဋီ၊၃၊၁၅၂-၄။
-မဇ္ဈိမနိကာယ၊ မဇ္ဈိမပဏ္ဏာသ၊ ၄-ရာဇဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
ဘုရားရှင် ဘဂ္ဂနိုင်ငံ သုသုမာရဂိရမြို့အနီး ဘေသကဠာ(ဘေးမဲ့ ပဲစဉ်းငုံ) တောအုပ်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ဗောဓိမင်းသား၏ ကောကနဒပြာသာဒ်တက်ပွဲ အခမ်းအနား၌ သဉ္စိကာပုတ္တအား ဘုရားပင့်လွှတ်ပုံ၊ ဘုရားရှင်အား ပင့်လျှောက်ပုံ၊ စောင်းတန်းဦး၌ ဗောဓိမင်းသားသည် ဘုရားရှင်အား ကြိုဆိုရှိခိုးပုံ၊ ရည်ရွယ်ချက်ဖြင့် ခင်းထားသော ပုဆိုးဖြူ၊ အခင်းများပေါ် နင်းကြွတော်မမူ၊ အရှင်အာနန္ဒာ ရုပ်သိမ်းခိုင်းပုံ ဆွမ်းပုံ၊ ဆွမ်း ပြီး ဗောဓိမင်းသားက “သုခဖြင့် သုခကို မရနိုင်ကြောင်း ဒုက္ခဖြင့်သာ သုခကိုရနိုင်ကြောင်း”ဟူသော မိမိအယူဝါဒကို ဘုရားရှင်အား လျှောက်ထားပါသည်။
ဘုရားရှင် “မိမိကိုယ်တိုင် ဘုရားရှင်မဖြစ်သေးမီက ဤသို့ အယူရှိခဲ့ပုံကို တောထွက်၍ အာဠာရ၊ ဥဒကရသေ့တို့ထံနည်းခံပြီး အရူပဈာန်ရသည်အထိ အားထုတ်ခဲ့ပုံ၊ ငြီးငွေ့ပြီးထွက်ခဲ့ပုံ၊ နိဗ္ဗာန်တရားရှာမှီးရင်း သေနာနိဂုံးသို့ရောက်ခဲ့ပုံ၊ ရေစိုသောထင်းနှင့် ရေခြောက်သွေ့နေသောထင်းတို့ကို မီးထွက်အောင်ပွတ်သည့် ဥပမာနှစ်မျိုးဖြင့် ကာမသုခလ္လိကာနုယောဂအကျင့်နှင့် အတ္တကိလမထာနုယောဂ အကျင့်တို့ကိုနှိုင်းယှဉ်ပြီး ဒုက္ကရစရိယာအကျင့်များကို ပြင်းပြင်းထန်ထန် ပင်ပန်းခံ၍ ကျင့်ခဲ့ပုံ၊ အာဟာရပြတ်ပြီးလဲနေသည်ကို နတ်တို့က သေပြီဟုထင်မြင်ကြပုံ နတ်တို့၏ မွှေးညင်းပေါက်များကနေ၍ အာဟာရသွင်းပေးမည့်အစီအစဉ်ကို လက်မခံခဲ့ပုံ၊ ခန္ဓာကိုယ်၏ ပုံစံအနေအထားနှင့် ဒုက္ကရစရိယာအကျင့်၏ အကျိုးကျေးဇူးကို ဆင်ခြင်ပြီး ဘုရားဖြစ်နိုင်သော အကျင့်မဟုတ်သဖြင့် စွန့်လွှတ်ပြီး ခမည်းတော် သုဒ္ဓေါဒန မင်းကြီး လယ်ထွန်မင်္ဂလာပွဲ၌ အားထုတ်ခဲ့သော အာနာပါနစတုတ္ထဈာန် အကျင့်ကို ကျင့်သုံးရန် ဆုံးဖြတ်ခဲ့ပုံ၊ သေနာနိဂုံး၌ ဆွမ်းခံဘုဉ်းပေးခဲ့ပုံ၊ ပဉ္စဝဂ္ဂီများ စိတ်ပျက်ပြီး ဝတ်ကြီးဝတ်ငယ် မပြုတော့ဘဲ ထွက်ခွာသွားကြပုံ၊ ထိုအာနာပါန အကျင့်ဖြင့် ပု-ဒိ-အာ ဝိဇ္ဇာဉာဏ်သုံးပါးကို ထိုးထွင်းသိမြင်ပြီး သဗ္ဗညုဘုရားရှင်အဖြစ်သို့ ရောက်ရှိပုံ၊ ဗြဟ္မာယာစနကထာ၊ ဓမ္မစက္ကပ္ပဝတ္တနသုတ္တန် အနတ္တလက္ခဏ သုတ္တန် ဟောတော်မူပုံ ပဉ္စဝဂ္ဂီရဟန်းတော်များ အာသဝေါကုန်ခန်း ရဟန္တာဖြစ်ကြပုံကို အကျယ်တဝင့် ရှင်းလင်းဟောကြားတော်မူပါသည်။
ထိုအခါ ဗောဓိမင်းသားက “မြတ်စွာဘုရား ဟောတော်မူသည့်အတိုင်း တရား အားထုတ်လျှင် အရဟတ္တဖိုလ်ကို အဘယ်မျှကြာအောင် အားထုတ်မှ ရပါမည်နည်း? ဟု မေးလျှောက်ပါသည်။
မြတ်စွာဘုရားက ဆင်စီးအတတ်၊ ချွန်းကိုင်အတတ်ကို ဗောဓိမင်းသား သင်ပေးသောဥပမာဖြင့်ပင် ပဓာနိယင်္ဂတရားငါးပါးနှင့် ပြည့်စုံသောရဟန်း၏ အရဟတ္တဖိုလ်ကို သိနိုင်သည့် အတိုင်းအတာအချိန်ကာလတို့ကို အကျယ်တဝင့် ဟောတော်မူပါသည်။
ဗောဓိမင်းသားက တရားတော်ကို ချီးကျူးလျှောက်ထားပြီး သရဏဂုံ မဆောက်တည်ပုံကို သဉ္ဇိကာပုတ္တကပြောဆိုရာ မိမိ သရဏဂုံကို ခံယူဆောက်တည် သည်မှာ ယခုအခါဖြင့်ဆိုလျှင် သုံးကြိမ်ရှိပြီဖြစ်ကြောင်း လျှောက်ထားပြောကြားသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ဗောဓိမင်းသား၊ ကောကနဒပြာသာဒ်နှင့်တကွ သုတ်တော်၌လာသော သိသင့်သောပုဒ်တို့ကို အကျယ်တဝင့် ဖွင့်ဆိုထားပါသည်။ မှတ်သားဖွယ် များစွာရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဗျသနသုတ္တ
ဗျသနသုတ္တ (၂)-အံ၊၂၊၁၂၉-၁၃၀။ အံ၊မြန်၊၂၊၁၆၁-၂။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ပဉ္စကနိပါတ၊ ၃-တတိယပဏ္ဏာသက၊ (၁၃) ၃-ဂိလာနဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံး နေတော်မူစဉ် ဗျသနတရားငါးပါးတို့တွင် ဉာတိဗျသန၊ ဘောဂဗျသန၊ ရောဂဗျသန တို့ကြောင့် ကွယ်လွန်ပြီးနောက် သတ္တဝါများ အပါယ်လေးပါး မရောက်နိုင်ပုံ၊ သီလဗျသန, ဒိဋ္ဌိဗျသနတို့ကြောင့် ကွယ်လွန်ပြီးနောက် သတ္တဝါများ အပါယ်လေးပါးသို့ ကျရောက်ကြပုံနှင့် သမ္ပဒါတရားငါးပါးတို့တွင် ဉာတိသမ္ပဒါ၊ ဘောဂသမ္ပဒါ၊ အာရောဂျ သမ္ပဒါသုံးပါးတို့ကြောင့် ကွယ်လွန်ပြီးနောက် သတ္တဝါများ နတ်ရွာသုဂတိ မရောက် နိုင်ကြပုံ၊ သီလသမ္ပဒါ၊ ဒိဋ္ဌိသမ္ပဒါ နှစ်ပါးကြောင့် ကွယ်လွန်ပြီးနောက် သတ္တဝါများ နတ်ရွာသုဂတိသို့ရောက်ကြပုံ၊ ကဏှပက္ခ, သုက္ကပက္ခအားဖြင့် ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၃၊၅၂၁-၂။ အံ၊မြန်၊၃၊၅၀၉-၅၁၀။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဧကာဒသကနိပါတ၊ ၁-နိဿယဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် သီတင်းသုံးဖော်တို့အား ဆဲရေးသူ၊ ဘေးကိုပြ၍ ငြိမ်းခြောက်သူ၊ အရိယာပုဂ္ဂိုလ်တို့အား စွပ်စွဲကဲ့ရဲ့သောပုဂ္ဂိုလ်များ ရရှိခံစားရမည့် အပြစ် ၁၁-မျိုးကို သုက္ကပက္ခ, ကဏှပက္ခအားဖြင့် ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဗျာကရဏသုတ္တ
ဗျာကရဏသုတ္တ (၂)-အံ၊၂၊၁၀၄။ အံ၊မြန်၊၂၊၁၂၇-၈။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၄၀။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ပဉ္စကနိပါတ၊ ၂-ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ (၁၀) ၅-ကကုဓဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် အရဟတ္တဖိုလ်ကို ပြောကြားသည့် ပုဂ္ဂိုလ်ငါးဦးတို့ကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၃၊၃၈၀-၂။ အံ၊မြန်၊၃၊၃၇၆-၈။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၂၅။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဒသကနိပါတ၊ ၂-ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ (၉) ၄-ထေရဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
အရှင်မောဂ္ဂလာန်ထေရ် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် အရဟတ္တဖိုလ်ကို မမှန်မကန်ပြောကြားမှုကို အကြောင်း ပြု၍ ဤဓမ္မဝိနယ သာသနာတော်၌ ကြီးပွားစည်ပင်ပြန့်ပြောခြင်းသို့ မရောက်နိုင်သော တရားဆယ်မျိုးတို့ကို ရဟန်းတို့အား အရှင်မောဂ္ဂလာန်ထေရ် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဗျာပန္နသုတ္တ
ဗျာပန္နသုတ္တ-အံ၊၁၊၂၆၅-၆။ အံ၊မြန်၊၁၊၂၈၃။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၃၃။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ တိကနိပါတ၊ ၃-တတိယပဏ္ဏာသက၊ (၁၁) ၁-သမ္ဗောဓဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် အမိုးမလုံသော အိမ်ဥပမာဖြင့် စိတ်ပျက်စီးလျှင် ကာယကံ, ဝစီကံ, မနောကံတို့ ပျက်စီးပုံ၊ ကာယကံ, ဝစီကံ, မနောကံပျက်စီးလျှင် ကောင်းသောသေခြင်း မဖြစ်နိုင်ပုံ၊ အမိုးလုံသောအိမ်ဥပမာဖြင့် စိတ်မပျက်စီးလျှင် ကံသုံးပါး မပျက်စီးပုံ၊ ကံသုံးပါးမပျက်စီးလျှင် ကောင်းသောသေခြင်းဖြစ်ပုံကို ကဏှပက္ခ, သုက္ကပက္ခအားဖြင့် အနာထပိဏ်သူဌေးအား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဗျာပန္နစိတ္တသုတ္တ
ဗျာပန္နစိတ္တသုတ္တ-အံ၊၁၊၅၇၈။ အံ၊မြန်၊၁၊၅၉၂။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ (၂၇) ၇-ကမ္မပထဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံး နေတော်မူစဉ် မိမိကိုယ်တိုင် ပျက်စီးစေလိုသော ဗျာပန္နစိတ်ရှိသောသူ၊ မိမိကိုယ်တိုင် အဗျာပါဒစိတ်ရှိသောသူတို့၏ ခြားနားချက်လေးမျိုးကို ကဏှပက္ခ, သုက္ကပက္ခ အနေအားဖြင့် ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဗြဟ္မသုတ္တ
ဗြဟ္မသုတ္တ (၂)-သံ၊၃၊၁၄၅-၆။ သံ၊မြန်၊၃၊၁၅၀-၁။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၅၈။ သံ၊ဋီ၊၂၊၄၈၀။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၃-သတိပဋ္ဌာနသံယုတ္တ၊ ၂-နာလန္ဒဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
ဘုရားရှင် ဥရုဝေလတော နေရဉ္ဇရာမြစ်ကမ်း အဇပါလညောင်ပင်ရင်း၌ ဘုရားဖြစ်တော်မူပြီးစ သီတင်းသုံးနေတော်မူ၍ သတိပဋ္ဌာန်လေးပါး၏ ဧကာယန ဖြစ်ပုံကို ကြံစည်တော်မူနေစဉ် သဟမ္ပတိဗြဟ္မာရောက်လာပြီး ဘုရားရှင် ကြံစည်တော် မူနေသော သတိပဋ္ဌာန်လေးပါး တရားတော်၏အကျိုးတရားတို့ကိုလျှောက်ထားပြီး ဧကာယနံ-အစရှိသော ဂါထာဖြင့် သဟမ္ပတိဗြဟ္မာက ဘုရားရှင်အားလျှောက်ထားသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ မှတ်သားဖွယ်ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
-အံ၊၁၊၃၈၁-၂။ အံ၊မြန်၊၁၊၃၉၆။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၁၄။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ ၂-ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ (၇) ၂-ပတ္တကမ္မဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ဗြဟ္မ၊ လက်ဦးဆရာ၊ အိမ်ဦးနတ်၊ လက်ဆောင်ပို့လာ ပူဇော်ခံယူထိုက်သော ပုဂ္ဂိုလ်တို့နှင့်တူကြပုံ။ မိဖနှစ်ပါး၏ သားသမီးများအပေါ် ကျေးဇူးများပုံ၊ ပြုစု လုပ်ကျွေးလိုက်ပုံတို့ကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဗြဟ္မစရိယသုတ္တ
ဗြဟ္မစရိယသုတ္တ (၃)-သံ၊၃၊၂၁။ သံ၊မြန်၊၃၊၂၃-၄။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-မဂ္ဂသံယုတ္တ ၄-ပဋိပတ္တိဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် အဋ္ဌင်္ဂိကအရိယမဂ်သည် ဗြဟ္မစရိယ၊ အရိယဖိုလ်လေးပါးသည် ဗြဟ္မစရိယဖလဖြစ်ပုံကို တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ အကျယ်တဝင့် ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၃၊၂၁။ သံ၊မြန်၊၃၊၂၄။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ... ဒသမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် အဋ္ဌင်္ဂိကအရိယမဂ်သည် ဗြဟ္မစရိယ၊ ရာဂက္ခယ၊ ဒေါသက္ခယ၊ မောဟက္ခယသည် ဗြဟ္မစရိယတ္တဖြစ်ပုံကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၁၊၃၃၄။ အံ၊မြန်၊၁၊၃၄၉-၃၅၀။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၅။ အံ၊ဋီ၊၂၊၂၅၅-၂၆၁။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ ၁-ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၃-ဥရုဝေဠဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် ဇနကုဟနတ္ထ, ဇနလပ နတ္ထ, လာဘသက္ကာရ သိလောကာနိသံသတ္ထ, ဣတိဝါဒပ္ပမောက္ခာနိသံသတ္ထ၊ ဣတိမံဇနောဇာနာတု-ဟူသော ရည်ရွယ်ချက်များဖြင့် ဗြဟ္မစရိယကို မကျင့်ရပုံ၊ သံဝရတ္ထ, ပဟာနတ္ထ, ဝိရာဂတ္ထ, နိရောဓတ္ထအတွက်ကျင့်ရပုံကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ အကျယ်ဖွင့်ပြချက် မှတ်သားဖွယ်များရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဗြဟ္မစရိယောဂဓသုတ္တ
ဗြဟ္မစရိယောဂဓသုတ္တ-သံ၊၃၊၂၉၉။ သံ၊မြန်၊၃၊၃၀၀-၁။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၀၈။ သံ၊ဋီ၊၂၊၅၂၈။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ (၁၁) သောတာပတ္တိသံယုတ္တ၊ ၁-ဝေဠုဒွါရဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် သောတာပန် အရိယာသာဝက၏ အရည်အချင်း အကြောင်းဂုဏ်လေးပါးနှင့် အကျိုးဂုဏ်သုံးမျိုးတို့ကို အကျယ်တဝင့် ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ မှတ်သားဖွယ်ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဗြဟ္မဇာလသုတ္တ
ဗြဟ္မဇာလသုတ္တ-ဒီ၊၁၊၁-၄၃။ ဒီ၊ဋ္ဌ၊၁၊၂၇-၁၂၁။ ဒီ၊ဋီ၊၁၊၃၄-၂၀၇။ သီ၊ဋီ၊သစ်၊၁။၁၃၉-၄၅။
-ဒီဃနိကာယ၊ သီလက္ခန္ဓဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
ဘုရားရှင် မဂဓနိုင်ငံ ရာဇဂြိုဟ်မြို့နှင့် နာဠန္ဒာမြို့အကြား အမ္ဗလဋ္ဌိက ရာဇဂါရက၌ သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ်
(က) သုပ္ပိယပရိဗိုဇ်၏ ရတနတ္တယ အဝဏ္ဏဘာသနနှင့်ဆက်စပ်၍-
ထိုပုဂ္ဂိုလ်အပေါ်၌ အာဃာတ၊ အပ္ပစ္စယ၊ စေတသောအနဘိရဒ္ဓတို့ကို မဖြစ်စေရ။ ဖြစ်လျှင် သုဘာသိတ၊ ဒုဗ္ဘာသိတတို့ကို မသိနိုင်၊ အဘူတံ အဘူတတော နိဗ္ဗဌေတဗ္ဗ-မဟုတ်ပြန်လျှင် မဟုတ်ကြောင်း ဖြေရှင်းရမည်။
-ဗြဟ္မဒတ္တလုလင်၏ ရတနတ္တယဝဏ္ဏဘာသနနှင့်ဆက်စပ်၍-
အာနန္ဒ၊ သောမနဿ၊ စေတသောဥပ္ပိလာဝိတကို မဖြစ်စေရ၊ ဖြစ်လျှင် သုဘာသိတ၊ ဒုဗ္ဘာသိတတို့ကို မသိနိုင်တော့။ “ဘူတံ ဘူတတော ပဋိဇာနိတဗ္ဗံ” အမှန်ကို အမှန်အတိုင်း ဝန်ခံရမည်။
(ခ) စူဠသီလ ၂၆ မျိုး၊ မဇ္ဈိမသီလ ၁၀၊ မဟာသီလ ၇-မျိုးဖြင့် မြတ်စွာဘုရားကို ချီးကျူးပြောဆိုပုံ။
ထိုသီလသုံးမျိုး၌ ထိုခေတ်တွင် ကျင့်သုံးနေကြသော လူမှုဆက်ဆံရေး အတတ်ပညာရပ်၊ အသက်မွေးဝမ်းကျောင်းလုပ်ငန်းများကို သိမြင်နိုင်ပါသည်။ ထို အကျင့်သီလများ ဘုရားရှင်၌မရှိပုံကို ချီးမွမ်းပါသည်။ ထိုသီလသုံးမျိုးသည် အပ္ပမတ္တက၊ ဩရမတ္တက၊ သီလမတ္တကမျှသာဖြစ်ပုံ ပုထုဇဉ်တို့၏အလေ့အကျင့်များ သာဖြစ်ပါသည်။
ထိုသီလသုံးမျိုးမှ တစ်ပါးသော ဂမ္ဘီရ၊ ဒုဒ္ဒသ၊ ဒုရနုဗောဓ၊ သန္တ၊ ပဏီတ၊ အတက္ကာဝစရ၊ ပဏ္ဍိတဝေဒနီယဖြစ်သော တထာဂတသည် ထူးသောဉာဏ်ဖြင့် သိအပ်၊ မျက်မှောက်ပြုအပ်သောဓမ္မတို့ဖြင့်သာ ချီးမွမ်းအပ်ပုံ။
အချို့သော သမဏ၊ ဗြာဟ္မဏတို့၏
၁။ သဿတ(ဝါဒ)ဒိဋ္ဌိ ၄-မျိုး
၂။ ဧကစ္စသဿတ၊ ဧကစ္စ အသဿတ(ဝါဒ)ဒိဋ္ဌိ ၄-မျိုး
၃။အန္တာနန္တ(ဝါဒ)ဒိဋ္ဌိ ၄-မျိုး
၄။ အမရာဝိက္ခေပ(ဝါဒ) ၄-မျိုး
၅။ အဓိစ္စသမုပ္ပဋိက(ဝါဒ) ၂-မျိုးအားဖြင့် ပုဗ္ဗန္တကပ္ပိက၊ ပုဗ္ဗန္တာနုဒိဋ္ဌိ ၁၈-မျိုး။
၁။ သညီဝါဒဒိဋ္ဌိ ၁၄-မျိုး
၂။ အသညီဝါဒဒိဋ္ဌိ ၈-မျိုး
၃။ နေဝသညီ နာသညီဝါဒဒိဋ္ဌိ ၈-မျိုး
၄။ ဥစ္ဆေဒဝါဒဒိဋ္ဌိ ၇-မျိုး
၅။ ဒိဋ္ဌဓမ္မနိဗ္ဗာနဝါဒဒိဋ္ဌိ ၅-မျိုးအားဖြင့် အပရန္တကပ္ပိက၊ အပရန္တာနုဒိဋ္ဌိ ၄၄-မျိုးအားဖြင့်- မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ ၆၂-ပါးကိုလည်းကောင်း။
ထို မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိအယူများသည် အဇာနတာ၊ အပဿတာဖြင့် ခံစားနေကြသော သမဏဗြာဟ္မဏတို့သည် တဏှာဒိဋ္ဌိတို့ကြောင့် တုန်လှုပ်နေကြပုံ၊ ဖဿာယတန ခြောက်ပါးတို့ဖြင့် ခံစားနေကြပုံ၊ ဝဋ်တရား၌ ပါဝင်နေကြပုံ၊ ဘုရားရှင် ဥစ္ဆိန္န ဘဝ နေတ္တိကဖြစ်၍ ရူပကာယတည်ရှိနေသရွေ့ သတ္တဝါတို့ ဘုရားရှင်ကို ဖူးမြင်ခွင့်ရကြပုံ၊ ပရိနိဗ္ဗာန်စံတော်မူပြီးသည့်အခါ မဖူးမြင်နိုင်တော့ပုံ အစရှိသည်တို့ကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ မှတ်သားဖွယ် အကျယ်ဖွင့်ဆိုချက်များကို လေ့လာ နိုင်ပါသည်။
ဤသုတ်တော်ကို ခြုံ၍လေ့လာကြည့်လျှင်- သီလပိုင်း၌ ထိုခေတ်၌ ပြုလုပ်၊ ပြောဆို အသက်မွေးဝမ်းကျောင်း လုပ်ကိုင်နေသော ဓလေ့ထုံးစံများ ယဉ်ကျေးမှုများကိုလည်းကောင်း၊ ယင်း ရှုပ်ပွေများပြားနေသော လောကဓလေ့ထုံးတမ်းစဉ်လာများနှင့် ဘုရားရှင်၌ ကင်းရှင်းနေပုံကိုလည်းကောင်း။
အယူဝါဒပိုင်း၌ လောက၌ရှိသော လူမျိုးအသီးသီး ဘာသာဝါဒ အမျိုး မျိုးကို ပေါင်းစုလိုက်လျှင် မှားယွင်းသော အသိအမြင်၊ မှားယွင်းသော အယူအဆပေါင်း ၆၂-မျိုး၌သာ ပါဝင်ကြပုံ၊ ဗုဒ္ဓမြတ်စွာ၏ အယူဝါဒသည် ယင်း ၆၂-မျိုး၌ မပါဝင်ပုံ၊ ယင်း ၆၂-မျိုးသော အယူဝါဒများသည် တဏှာ၊ ဒိဋ္ဌိတို့ဖြင့် တုန်လှုပ်မငြိမ်မသက်ဖြစ်နေပုံ၊ ဗုဒ္ဓမြတ်စွာ၏ အယူဝါဒသည် ဘဝအမျိုးမျိုးကို ဖွဲ့ချည်ထားသော တဏှာအစရှိသော ကြိုးတို့ကို ဖြတ်ထားပြီးပုံ၊ ထို့ကြောင့် ဗုဒ္ဓမြတ်စွာ၏ ရူပကာယကို သက်တော်ထင်ရှား တည်ရှိနေစဉ်၌သာ သတ္တဝါတို့ တွေ့မြင်နိုင်ပုံ၊ ပရိနိဗ္ဗာနဓာတ်ဖြင့် ချုပ်ငြိမ်းသွားလျှင် သတ္တဝါတို့ မတွေ့မမြင်ကြတော့ပုံ “ဥစ္ဆန္နဘဝနေတ္တိကဖြစ်ပုံကို ဟောကြားတော်မူပါသည်။
ဗြဟ္မဇာလသုတ်ကို-အတ္ထဇာလ၊ ဓမ္မဇာလ၊ ဒိဋ္ဌိဇာလ အနုတ္တရသင်္ဂါမဝိဇယဟု အခြားအမည်များဖြင့်လည်း ခေါ်ဝေါ်နိုင်ပါသည်။ ဘုရားရှင်-ရှုပ်ထွေးပွေလီ များပြားလှသော လောကစရိုက်ဝါသနာ ဓလေ့ထုံးစံ အမျိုးမျိုးတို့နှင့်လည်း ကင်းရှင်းနေပါသည်။
-ရှုပ်ထွေးပွေလီ များပြားလှသော မိစ္ဆာအယူဝါဒ အမျိုးမျိုးတို့မှလည်း ကင်းရှင်းတော်မူပါသည်။
-မိစ္ဆာအယူဝါဒများကို စုပေါင်းလိုက်လျှင် မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ ၆၂-မျိုး၌ပါဝင် သွားပါသည်။
မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ ၆၂-မျိုးကို အကျဉ်းချုပ်လိုက်လျှင်
-သဿတဒိဋ္ဌိ (၁၈)
-ဥစ္ဆေဒဒိဋ္ဌိ (၄၄)ဟု နှစ်မျိုးသာရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဗြဟ္မညသုတ္တ
ဗြဟ္မညသုတ္တ (၃)-သံ၊၃၊၂၀။ သံ၊မြန်၊၃၊၂၃။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-မဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၄-ပဋိပတ္တိဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် အရိယမဂ္ဂင် ရှစ်ပါးသည် ဗြဟ္မည၊ အရိယဖိုလ် လေးပါးသည် ဗြဟ္မညဖလ-ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၃၊၂၀-၁။ သံ၊မြန်၊၃၊၂၃။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ... အဋ္ဌမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် အရိယမဂ္ဂင်ရှစ်ပါးသည် ဗြဟ္မည၊ ရာဂက္ခယ၊ ဒေါသက္ခယ၊ မောဟက္ခယတို့သည် ဗြဟ္မညတ္ထဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၃၊၄၀၆။ သံ၊မြန်၊၃၊၄၁၂။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၃၄။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၂-သစ္စသံယုတ္တ၊ ၈-ပဌမ အာမကဓညပေယျာလဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ဗြဟ္မည(သူတော်စင်)တို့ အပေါ်၌ ဝတ္တရားကို ကောင်းစွာပြုကျင့်သူတို့ နည်းပါးကုန်၏။ ကောင်းစွာ မပြုကျင့် သူတို့သာ များလှကုန်၏ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဗြဟ္မဒေဝသုတ္တ
ဗြဟ္မဒေဝသုတ္တသံ၊၁၊၁၄၂-၄။ သံ၊မြန်၊၁၊၁၄၅-၇။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၁၈၇-၁၉၀။ သံ၊ဋီ၊၁၊၂၃၉-၂၄၁။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂ၊ ၆-ဗြဟ္မသံယုတ္တ၊ ၁-ပဌမဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် တစ်ယောက်သော ပုဏ္ဏေးမ၏သားဖြစ်သော ဗြဟ္မဒေဝသည် ဘုရားရှင်ထံတော်၌ ရဟန်းပြုပြီး ရဟန်းတရား ပွားများအားထုတ်ခြင်းကြောင့် အာသဝေါကုန်ခန်း ရဟန္တာဖြစ်လေသည်။
အရှင်ဗြဟ္မဒေဝသည် နံနင်ခင်း အိမ်စဉ်အတိုင်း ဆွမ်းခံဝင်ကြွတော်မူရာ မိခင် အိမ်သို့ ဝင်ရောက်သီတင်းသုံးနေ၏။ အရှင်ဗြဟ္မဒေဝ၏ မိခင်ပုဏ္ဏေးမကြီးသည် အရှင်ဗြဟ္မဒေဝထေရ်အား ဆွမ်းမလှူဘဲ ပူဇော်နေကျဗြဟ္မာအား အမြဲပသဖွယ် နို့ဃနာဆွမ်းကို တင်ကိုးပသနေ၏။ သဟမ္ပတိဗြဟ္မာရောက်လာပြီး ကောင်းကင်၌ ရပ်လျက် အရှင်ဗြဟ္မဒေဝ၏ ဂုဏ်တော်တို့ကို ချီးကျူးဟောကြားပြီး အရှင်ဗြဟ္မဒေဝအား မြတ်သောအလှူကို ပေးလှူစေပုံကို ပြဆိုသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ အကျယ်မှတ်သားဖွယ် ဖွင့်ဆိုချက်များစွာရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဗြဟ္မနိမန္တနိကသုတ္တ
ဗြဟ္မနိမန္တနိကသုတ္တ-မ၊၁၊၄၀၁-၇။ မ၊မြန်၊၁၊၄၁၄-၄၂၀။ မ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၀၂-၃၁၂။ မ၊ဋီ၊၁၊၃၁၁-၉။
-မဇ္ဈိမနိကာယ၊ မူလပဏ္ဏာသ၊ ၅-စူဠယမကဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ဥက္ကဋ္ဌမြို့ သုဘဂတောအုပ်၌ သီတင်းသုံးတော်မူနေ စဉ် တစ်ချိန်က ဗကဗြဟ္မာ သဿတမိစ္ဆာအယူဝါဒဖြစ်နေပုံကို ဘုရားရှင် သိမြင်တော်မူသဖြင့် ဗြဟ္မာပြည်သို့ကြွတော်မူပါသည်။
ဗြဟ္မာပြည်သို့ ရောက်တော်မူသည့်အခါ ဗကဗြဟ္မာက ခရီးဦးကြိုဆို နှုတ်ဆက် စကားလျှောက်ထားပြီး မိမိ၏ သဿတမိစ္ဆာအယူဝါဒကို ဘုရားရှင်အား လျှောက်ထားပါသည်။ ဘုရားရှင်က ဗကဗြဟ္မာအား-ဗကဗြဟ္မာ၏ မိုက်မဲလှပုံ “မမြဲသောသဘော ရှိသော ဗြဟ္မာလောကကို မြဲ၏၊ မခိုင်ခံ့သောသဘောရှိသော ဗြဟ္မာလောကကို ခိုင်ခံ့၏၊ မတည်တံ့သော သဘောရှိသော ဗြဟ္မာလောကကို တည်တံ့၏။ သီးသန့် မဟုတ်သော ဗြဟ္မာလောကကို သီးသန့်ဖြစ်၏။ ရွေ့လျောခြင်းသဘောရှိသော ဗြဟ္မာလောကကို ရွေ့လျော်ခြင်းသဘောမရှိ၊ ပဋိသန္ဓေနေရာ, အိုရာ, သေရာ, ရွေ့လျောရာ ပဋိသန္ဓေအားဖြင့် ကပ်ရောက်ရာဖြစ်သော ဗြဟ္မာလောကကို ပဋိသန္ဓေမနေ၊ မအို၊ မသေ၊ မရွေ့လျော (ပဋိသန္ဓေအားဖြင့်) မကပ်ရောက်ရာ၊ ဗြဟ္မာလောကမှတစ်ပါး လွန်မြတ်သော ထွက်မြောက်ရာရှိလျက် ဗြဟ္မာလောကမှတစ်ပါး လွန်မြတ်သော ထွက်မြောက်ရာမရှိဟု ပြောဆိုဘိ၏ဟု ကဲ့ရဲ့တော်မူပါသည်။
ထိုအခါ မာရ်နတ်သည် ဗြဟ္မပါရိသဇ္ဇာဗြဟ္မာကို ပူးကပ်ပြီးလျှင် ဗကဗြဟ္မာ၏ ဂုဏ်ပုဒ်များကို ထုတ်ဖော်ပြောဆိုပြီး သတ္တဝါ နတ် မာရ်နတ်၊ ဗြဟ္မာ မဟာဘုတ် လေးပါးကို စက်ဆုပ်တတ်ကုန်သော သင့်ထက်ရှေးကျသော သမဏဗြာဟ္မဏတို့ ကွယ်လွန်သည့်အခါ ယုတ်ညံ့သောဘုံဘဝ၌ ဖြစ်ကြရကုန်၏။ မဟာဘုတ်လေးပါး၊ သတ္တဝါ၊ နတ်၊ မာရ်နတ်၊ ဗြဟ္မာကို ချီးမွမ်းတတ် အလွန်နှစ်သက်တတ်ကုန်သော သင့်ထက်ရှေးကျသော သမဏဗြာဟ္မဏတို့ ကွယ်လွန်ပြီးနောက် မြတ်သောဘုံဘဝ၌ ဖြစ်ကြရကုန်၏-အစရှိသည်ဖြင့် ပြောဆိုပြီး ဘုရားရှင်ကို ဗြဟ္မာပရိသတ်ဖြစ်အောင် ဆောင်ပါသည်။
ထိုအခါ ဘုရားရှင်က “မာရ်ယုတ်၊ သင့်ကို ငါဘုရားသိ၏။ သင်သည် ငါဘုရားကို မသိဟု မမှတ်လင့်၊ ဗြဟ္မာ ဗြဟ္မာပရိသတ်၊ ဗြဟ္မပါရိသဇ္ဇ ဗြဟ္မာ အလုံးစုံသော သူတို့သည် သင့်လက်သို့ရောက်ကုန်၏။ သင့်အလိုသို့ လိုက်ကြကုန်၏။ ဤရဟန်းသည်လည်း ငါ့လက်ရောက်သူ၊ ငါ့အလိုသို့လိုက်သူ ဖြစ်ရာ၏။ သင့်အကြံအစည်ဖြစ်၏။ မာရ်ယုတ်၊ ငါဘုရားကား သင့်လက်ရောက်သူ၊ သင့်အလိုသို့ ရောက်သူမဟုတ်”ဟု မိန့်တော်မူလေသည်။
ထိုအခါ ဗကဗြဟ္မာက ဘုရားရှင်အား သူ၏အယူဝါဒ မှန်ကန်ကြောင်း၊ သင့်ထက်ရှေးကျသော သမဏဗြာဟ္မဏတို့၏ ကျင့်ကြံမှုသည် သင်၏အသက်မျှပင် ဖြစ်ပေ၏။ ဗြဟ္မာလောကမှတစ်ပါး လွန်မြတ်သော ထွက်မြောက်ရာမရှိပုံ၊ လွန်မြောက်သော ထွက်မြောက်ရာကို တွေ့မြင်လိမ့်မည်မဟုတ်၊ ပင်ပန်းရုံ ဆင်းရဲရုံသာဖြစ်ပေလိမ့်မည်။ မဟာဘုတ်ကို စွဲလမ်းသူသည် ငါ၏အနီး၌ဖြစ်သူ၊ ငါ၏တည်ရာဖြစ်သူ၊ အလိုရှိတိုင်းပြုနိုင်သည့် လက်အောက်လူသာဖြစ်လိမ့်မည်ဟု အကျယ်တဝင့် ပြောပြလေသည်။
ထိုအခါ ဘုရားရှင်က “မဟာဘုတ်၊ သတ္တဝါ၊ နတ်၊ မာရ်နတ်၊ ဗြဟ္မာကို စွဲလမ်းသူသည် သင်ပြောသည့်အတိုင်း ဖြစ်ပေလိမ့်မည်။ ဗကဗြဟ္မာ၏ တန်ခိုးကြီးပုံ အစွမ်းသတ္တိကို ငါသိ၏”ဟု မိန့်တော်မူသောအခါ ဗကဗြဟ္မာက မေးမြန်းခြင်းကြောင့် ဘုရားရှင်က ဗကဗြဟ္မာတန်ခိုးကြီးပုံ၊ အာနုဘော်ကြီးမားပုံ မိန့်ကြားတော်မူပြီး သင်သည် အာဘဿရာဘုံမှ စုတေလာပြီး ဤပထမဈာန် မဟာဗြဟ္မာဘုံ၌ဖြစ် နေပုံ၊ သတိမေ့နေပုံ၊ သုဘကိဏှာဘုံ၊ ဝေဟပ္ဖိုလ်ဘုံ၊ အဘိဘူမည်သော ဘုံဘဝတို့ ရှိသေးပုံ၊ ယင်းတို့ကို သင် မသိပုံ၊ ငါဘုရားသည် ဤသို့သိသောကြောင့် သင်နှင့် တူမျှသူမဟုတ်၊ သင့်အောက်နိမ့်ကျသူမဟုတ်၊ စင်စစ် ငါဘုရားသည် သင်ဗြဟ္မာထက် လွန်ကဲသူဖြစ်ပုံ၊ ငါဘုရားသည် မဟာဘုတ်လေးပါး၊ သတ္တဝါ, နတ်, မာရ်နတ်, ဗြဟ္မာ, အာဘဿရာဗြဟ္မာ, ဝေဟပ္ဖိုလ်ဗြဟ္မာ, အဘိဘူဗြဟ္မာတို့ကို မစွဲယူ၊ အလုံးစုံ (ဘုံသုံးပါးတရား)ကို အလုံးစုံအားဖြင့်သိ၍ အလုံးစုံဟူသမျှ၏ အလုံးစုံသောအားဖြင့် မရောက်ရာသည့် နိဗ္ဗာန်ကို သိမြင်တော်မူ၍ အလုံးစုံတို့ကို မစွဲယူ၊ အလုံးစုံ၌ မစွဲယူ၊ အလုံးစုံအားဖြင့် မစွဲယူ၊ အလုံးစုံကို ငါပိုင်ဥစ္စာဟု မစွဲယူ၊ ဤသို့ ငါဘုရားသိတော်မူသောကြောင့် ငါဘုရားသည် သင်နှင့်တူသူလည်းမဟုတ်၊ သင်အောက် အလွန် နိမ့်ကျသူလည်းမဟုတ်၊ စင်စစ်မှာမူ ငါဘုရားသည် သင်ထက်သာလွန်၏ဟု မိန့်တော်မူသည်။
ထိုအခါ ဗကဗြဟ္မာက အလုံးစုံ၏ အလုံးစုံသဘောအားဖြင့် မရောက်အပ်ပုံ အကျယ်ကိုလျှောက်ထားပြီး အရှင်မြတ်ရှုလော့။ ယခု သင်၏မျက်မှောက်၌ ကွယ်လိုက်မည်ဟု ပြောဆိုပါသည်။ ဘုရားရှင်က ကွယ်လိုက်ဟု မိန့်တော်မူသော်လည်း ဘုရားရှင်၏မျက်မှောက်၌ “ကွယ်ရန်မစွမ်းနိုင်ပါ။ အရှင်မြတ် စွမ်းနိုင်လျှင် ကျွန်ုပ်၏မျက်မှောက်၌ကွယ်ပါဟု ဗကဗြဟ္မာက လျှောက်လေသည်။ ထိုအခါ ဘုရားရှင်က ဗြဟ္မာဟူသမျှ၊ ဗြဟ္မာပရိသတ်ဟူသမျှ၊ ဗြဟ္မာအလုပ်အကျွေးဟူသမျှ အသံကိုသာကြား၍ ဘုရားရှင်၏ ရူပကာယကို မမြင် နိုင်အောင် တန်ခိုးဖန်ဆင်းတော်မူပြီး “ဘဝေဝါဟံ အစရှိသော ဂါထာကို မိန့်တော် မူပါသည်။
ထိုအခါ ဗြဟ္မာ၊ ဗြဟ္မာပရိသတ်၊ ဗြဟ္မာအလုပ်အကျွေးတို့သည် ဘုရားရှင်ကို ချီးကျူးအံ့ဩကြပြီး ဗြဟ္မာတစ်သောင်းတို့ မဂ်ဖိုလ်ရေစင်သောက်ကြပြီး ကျွတ်တမ်း ဝင်သွားကြလေသည်။
ထိုအခါ မာရ်နတ်က ဗြဟ္မပါရိသဇ္ဇာဗြဟ္မာကိုယ်၌ ပူးဝင်ပြီး ဘုရားရှင်က သာဝကတို့အား မဆုံးမရန်၊ တရားမဟောရန်၊ မဂ်ဖိုလ်ချမ်းသာဖြင့် ချမ်းသာစွာနေရန် သာဝကတို့ကို ဆုံးမ၊ တရားဟောကြသော သင့်ထက်ရှေးကျသော သမဏဗြဟ္မဏတို့ ကွယ်လွန်သည့်အခါ ယုတ်ညံ့သောဘဝ၌ဖြစ်ကြပုံ၊ မဆုံးမ၊ တရားမဟောသော သင့်ထက်ရှေးကျသော သမဏ ဗြဟ္မဏတို့ ကွယ်လွန်သည့်အခါ မြင့်မြတ်သော ဘဝ၌ ဖြစ်ရပုံကို အကျယ်တဝင့် ပြောဆိုလေသည်။
ထိုအခါ ဘုရားရှင်က မာရ်နတ် သင့်ကို ငါဘုရားသိတော်မူပုံ၊ သင်သည် သင့်ကို ငါဘုရားမသိဟု မှတ်ထင်ပုံမှစ၍ ဘုရားအတု၊ ဘုရားအစစ်တို့ ကွာခြားပုံ၊ သင်သည် သတ္တဝါတို့၏ အကျိုးစီးပွားကို လိုလားသူမဟုတ်ပုံ၊ မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝကတို့အား ဆုံးမပုံ တရားတော်ကို ဟောတော်မူပုံ၊ သင်သည် အာသဝေါတရား အစရှိသည်ကို မပယ်နိုင်သေးပုံ မြတ်စွာဘုရားသည် အာသဝအစရှိသော ကိလေသာတို့ကို အကြွင်းမဲ့ပယ်ပြီးပုံ၊ နောက်ထပ်တစ်ဖန် ယင်းအာသဝ အစရှိသောတရားတို့ မြတ်စွာဘုရား၌ မဖြစ်နိုင်တော့ပုံတို့ကို ဥပမာတို့ဖြင့် တကယ်တဝင့် နှိုင်းယှဉ်၍ မိန့်ကြားတော်မူလေသည်။
ဤသို့လျှင် ဤစကားကို မာရ်နတ်အား စကားမပြောဆိုနိုင်စေခြင်းအားဖြင့် လည်းကောင်း၊ ဗြဟ္မာအား အထူးသိစေခြင်းအားဖြင့်လည်းကောင်း ဗြဟ္မနိမန္တနိက ဟူ၍ ဤသုတ်၏အမည်သည် ဖြစ်၏။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ဗကဗြဟ္မ၏ ဗြဟ္မာဘုံသို့ရောက်စေသော လူ့ဘဝ ကောင်းမှုအမျိုးမျိုးနှင့် အထက်ဗြဟ္မာဘဝတို့ကို ပြန်လည်သတိရစေပုံ အစရှိသော ထူးခြားသောမှတ်သားဖွယ် ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဗြဟ္မာယာစနသုတ္တ
ဗြဟ္မာယာစနသုတ္တ (၂)-သံ၊၁၊၁၃၈-၁၄၀။ သံ၊မြန်၊၁၊၁၄၁-၃။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၁၇၉-၁၈၆။ သံ၊ဋီ၊၁၊၂၂၉-၂၃၇။ (ဝိ၊၃၊၅-၁၀။ ဝိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၄၂-၅။ ဝဇိရ၊၃၉၇-၈။ သာရတ္ထ၊၃၊၁၅၀-၁၆၀။ ဝိမတိ၊၂၊၈၅-၈။ ဒီ၊၂၊၃၀-၄၊ ဒီ၊ဋ္ဌ၊၂၊၅၅-၆၂။ ဒီ၊ဋီ၊၂၊၅၇-၆၆။ မ၊၁၊၂၂၄-၆။ မ၊၂၊၂၉၁-၅။ မ၊ဋ္ဌ၊၁၊၈၀-၇။ မ၊ဋီ၊၂၊၁၃၀-၇။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၆-ဗြဟ္မသံယုတ္တ၊ ၁-ပဌမဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
ဘုရားရှင် မဂဓနိုင်ငံ ဥရုဝေလတောအုပ် နေရဉ္ဇရာမြစ်အနီး သတ္တသတ္တာဟ စံနေတော်မူပြီး (ဗုဒ္ဓဂယာ) အဇပါလညောင်ပင်အနီး၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် တရားတော်ကို လူသားတို့ တွေးခေါ်ကြံစည်ရုံမျှဖြင့် မသိနိုင်ပုံ၊ လူသားများ၏ ကိလေသာ ကာမဂုဏ်တို့ဖြင့် ပျော်မွေ့နေကြပုံ၊ ယုံကြည်မှုသဒ္ဒါဓာတ် အားကောင်းစေနိုင်သည့် ဗြဟ္မာတောင်းပန်မှု လိုအပ်နေသေးပုံ-အစရှိသော အကြောင်းတို့ကြောင့် တရားဟောတော်မမူသေးရန် အကြံအစည်ဖြစ်ပုံနှင့် လောကဂရု သဟမ္ပတိဗြဟ္မာကြီး၏ တရားဟောတော်မူရန် လျှောက်ထားတောင်းပန်မှုနှင့် တရားဟောတော်မူရန် ပဋိညာဉ် ပေးတော်မူပုံကို ပြဆိုသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဗြဟ္မလောကသုတ္တ
ဗြဟ္မလောကသုတ္တ-သံ၊၁၊၁၄၈-၁၅၁။ သံ၊မြန်၊၁၊၁၅၀-၂။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၁၉၆။ သံ၊ဋီ၊၁၊၂၄၅။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၆-ဗြဟ္မသံယုတ္တ၊ ၁-ပဌမဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် သုဗြဟ္မာနှင့် သုဒ္ဓါဝါသ အမည်ရှိသော ပစ္စေကဗြဟ္မာတို့ ဘုရားရှင်ထံက ပြန်လာကြပြီး ပြည့်စုံ ဖွံ့ဖြိုးသော ဗြဟ္မာပြည်၌နေသော ဗြဟ္မာကြီးနှင့် သုဗြဟ္မာအမည်ရှိသော ပစ္စေက ဗြဟ္မာက တန်ခိုးယှဉ်ပြိုင်ပြီး မိမိတို့နှစ်ဦးထက် ဘုရားရှင်က သာလွန်တန်ခိုးကြီးပုံကို ပြောဆို၍ ထိတ်လန့်စေပြီး ဘုရားရှင်ထံ သွားရောက်ဖူးမြော်ရန် တိုက်တွန်းချက်ကြောင့် ဗြဟ္မာကြီး ဘုရားရှင်ထံ သွားရောက်ဖူးမြော်ပုံကို ပြဆိုသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ မှတ်သားဖွယ်ရာ ဖွင့်ဆိုချက်များစွာရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဗြဟ္မာယုသုတ္တ
ဗြဟ္မာယုသုတ္တ-မ၊၂၊၃၃၄-၃၄၇။ မ၊မြန်၊၂၊၃၃၈-၃၅၀။ မ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၄၇-၂၇၂။ မ၊ဋီ၊၃၊၁၆၆-၁၈၁။
-မဇ္ဈိမနိကာယ၊ မဇ္ဈိမပဏ္ဏာသ၊ ၅-ဗြာဟ္မဏဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
ဘုရားရှင် ဝိဒေဟနိုင်ငံ မိထိလာမြို့အနီး မဃဒေဝမ္ဗဝန၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် အသက် (၁၂၀)ရှိ ဝေဒပါရဂူ ဗြဟ္မာယုပုဏ္ဏားကြီးက တပည့်ဥတ္တရလုလင်အား ဘုရားရှင်ထံ စုံစမ်းရန်စေလွှတ်ပုံ၊ ဥတ္တရလုလင်က ဘုရားရှင်၌ မဟာပုရိသလက္ခဏာတော်ကြီး (၃၂)ပါး အပြည့်အစုံရှိ/မရှိ လေ့လာပြီး ဘုရားရှင်၏နောက်သို့ ခုနစ်လ ပတ်လုံးလိုက်၍ ဘက်စုံစိစစ်ထောက်လှမ်း၍ အပြစ်ရှာရာ တစ်စုံတစ်ရာ အပြစ် မတွေ့၍ မဟာပုရိသလက္ခဏာတော်များနှင့်ပြည့်စုံပုံ၊ ခုနစ်လအတွင်းတွေ့ရှိခဲ့သော ဘုရားရှင်၏ဂုဏ်တော်များကို ပြည့်ပြည့်စုံစုံ ဗြဟ္မယုဗြာဟ္မဏဆရာကြီးအား ပြန်လည် ပြောပြရာ ဗြဟ္မယုဗြာဟ္မဏဆရာကြီးက ဘုရားရှင်သီတင်းသုံးရာ အရပ်ဘက်သို့ လှည့်၍ “နမော တဿ” မဟာပဏာမဖြင့် ဘုရားရှင်အား မှန်းဆရှိခိုးပုံ၊ ဘုရားရှင် ဝိဒဟေနိုင်ငံ မိထိလာမြို့အနီး မဃဒေဝ သရက်တောဥယျာဉ်၌ သီတင်းတော်မူစဉ် မိထိလာမြို့သူမြို့သားတို့ ဘုရားဖူးသွားကြပုံ၊ ဗြဟ္မာယုဗြာဟ္မဏဆရာကြီးက မိမိ၏ ဂုဏ်ပုဒ်များကို ပြည့်ပြည့်စုံစုံဖော်ထုတ်၍ လုလင်တစ်ယောက်အား လျှောက်ထားစေပြီး ဖူးခွင့်ပြုရန် ကြိုတင်လျှောက်ထားပုံ၊ ဘုရားရှင်ထံ ကိုယ်တိုင်သွားရောက် ဖူးမြော်ပုံ၊ မဟာပုရိသလက္ခဏာတော်တို့ကို ကိုယ်တိုင်ရှာဖွေတွေ့ရှိပုံ၊ ဘုရားရှင်အား ပုစ္ဆာရှစ်ချက် မေးလျှောက်ပုံ၊ ယင်းပုစ္ဆာများ ဖြေကြားသည်ကို နာယူပြီး ဗြဟ္မာယု ဗြာဟ္မဏဆရာကြီး အောက်မဂ်, အောက်ဖိုလ် သုံးခုကို ရရှိသွားပုံ၊ ဘုရားအမှူး ရှိသော သံဃာတော်အား ဆွမ်းလုပ်ကျွေးလှူဒါန်းပုံ၊ ဘုရားရှင် မိထိလာမြို့မှ ပြန်ကြွတော်မူပြီး မကြာမီကွယ်လွန်ပုံ-အစရှိသည်တို့ကို ပြဆိုသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ မှတ်သားဖွယ်ဖွင့်ဆိုချက်များ များစွာရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဗြာဟ္မဏသုတ္တ
ဗြာဟ္မဏသုတ္တ (၃)-သံ၊၃၊၃၁၄-၅။ သံ၊မြန်၊၃၊၃၁၆။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၁၆။ သံ၊ဋီ၊၂၊၅၃၂။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၁-သောတာပတ္တိသံယုတ္တ၊ ၂-ရာဇကာရာမဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
-ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ဗြာဟ္မဏတို့၏ ဥဒယ ဂါမိနီ (ကြီးပွားတိုးတက်ရေးအတွက်) ပဋိပဒါနှင့် အရိယာဖြစ်တော်မူသော မြတ်စွာဘုရားရှင် သာသနာတော်၌ ဥဒယဂါမိနီပဋိပဒါ ပညတ်ပုံ ခြားနားချက်ကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၂၊၅၀၈။ အံ၊မြန်၊၂၊၆၃၄။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ သတ္တကနိပါတ၊ ၉-သမဏဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် အပပြုအပ်ပြီးသော မကောင်းမှု တရားခုနစ်မျိုးရှိသောကြောင့် ဗြာဟ္မဏမည်၏ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-ဥဒါန၊၈၁။ ဥဒါန၊မြန်၊၇၅။ ဥဒါန၊ဋ္ဌ၊၅၀-၄။
-ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ ဥဒါန၊ ၁-ဗောဓိဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် အရှင်သာရိပုတ္တရာ၊ အရှင်မဟာမောဂ္ဂလ္လာန်၊ အရှင်မဟာကဿပ၊ အရှင်မဟာကစ္စာန၊ အရှင်မဟာကောဋ္ဌိက၊ အရှင်မဟာကပ္ပိန၊ အရှင်မဟာစုန္ဒ၊ အရှင်အနုရုဒ္ဓါ၊ အရှင်ရေဝတ၊ အရှင်နန္ဒထေရ်တို့ မိမိထံကြွလာနေကြသည်ကို တွေ့မြင်တော်မူခြင်းကြောင့် “ဤ ဗြာဟ္မဏတို့ လာနေကြကုန်၏”ဟုမိန့်တော်မူရာ ဗြာဟ္မဏဇာတ်ရှိသော ရဟန်း တစ်ပါးက ဗြာဟ္မဏ-ဗြာဟ္မဏကာရကဓမ္မတို့ကို မေးလျှောက်ခြင်းကြောင့် “ဗာဟိတွာ” အစရှိသော ဂါထာဖြင့် ဘုရားရှင် ဥဒါန်းကျူးရင့်တော်မူပုံကို ပြဆိုသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ မှတ်သားဖွယ် ဖွင့်ဆိုချက်များစွာရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဗြာဟ္မဏဓမ္မယာဂသုတ္တ
ဗြာဟ္မဏဓမ္မယာဂသုတ္တ-ဣတိဝုတ်၊၂၆၄။ ဣတိဝုတ်၊မြန်၊၂၅၀။ ဣတိဝုတ်၊ဋ္ဌ၊၃၀၃-၈။
-ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ ဣတိဝုတ္တက၊ ၄-စတုက္ကနိပါတ၊ ပဌမသုတ်။
ဘုရားရှင်က “ငါဘုရားသည် ဗြာဟ္မဏ၊ ယာစယောဂ၊ သဒါပယတပါဏိ၊ အန္တိမဒေဟဓရ၊ အနုတ္တရဘိသက္က သလ္လကတ္တ” ဖြစ်တော်မူပုံ၊ သင်တို့သည် ထို ငါဘုရား၏ ဩရသ၊ မုခဇ၊ ဓမ္မဇ၊ ဓမ္မနိမ္မိတ၊ ဓမ္မဒါယာဒ ဖြစ်ကြကုန်၊ အာမိသဒါယာဒ မဖြစ်ကုန်လင့်-ဟု မိန့်တော်မူပြီး ဒါနနှစ်မျိုး၊ သံဝိဘာဂနှစ်မျိုး၊ အနုဂ္ဂဟနှစ်မျိုး၊ ယာဂနှစ်မျိုးတို့ကို မိန့်တော်မူပြီး-ထိုတွင်-ဓမ္မဒါန၊ ဓမ္မသံဝိကာဂ၊ ဓမ္မာနုဂ္ဂဟ၊ ဓမ္မယာဂတို့သည်သာ အကောင်းဆုံးတို့ဖြစ်ပုံကို ဘုရားရှင်ဟောတော်မူသည်ကို ကြားနာခဲ့ပါသောကြောင့် ခုဇ္ဇုတ္တရာက သာမာဝတီမဟေသီအမှူးရှိသော မိဖုရားတို့အား ဟောပြသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ မှတ်သားဖွယ်ဖွင့်ဆိုချက်များ များစွာရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဗြဟ္မဏဓမ္မိကသုတ္တ
ဗြဟ္မဏဓမ္မိကသုတ္တ-သုတ္တနိ၊၃၂၂-၅။ သုတ္တနိ၊မြန်၊၃၀၄-၇။ သုတ္တနိ၊ဋ္ဌ၊၂၊၄၈-၆၀
ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ သုတ္တနိပါတ, ၂-စူဠဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် ဗြာဟ္မဏမဟာသာလ ကြီးများရောက်လာပြီး ပေါရာဏဗြာဟ္မဏတို့၏ ဗြာဟ္မဏဓမ္မများကို ဟောတော်မူ ပါရန် လျှောက်ထားကြသဖြင့် “ဣသယော ပုဗ္ဗကာ” အစရှိသော (၃၂)ဂါထာတို့ဖြင့် ရှေးဟောင်းဗြာဟ္မဏကြီးတို့၏ ဗြာဟ္မဏဓမ္မများကို ဘုရားရှင်က ဟောတော်မူရာ ဗြာဟ္မဏမဟာသာလကြီးများက လက်ခံကြပြီး ဥပါသကာအဖြစ် ခံယူကြပုံကို ပြဆိုသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ မှတ်သားဖွယ် ဖွင့်ဆိုချက်များ များစွာရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဗြာဟ္မဏပစ္စောရောဟဏီသုတ္တ
ဗြာဟ္မဏပစ္စောရောဟဏီသုတ္တ-အံ၊၃၊၄၅၉-၄၆၁။ အံ၊မြန်၊၃၊၄၅၃-၄။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဒသကနိပါတ၊ ၄-စတုတ္ထပဏ္ဏာသက၊ (၁၇) ၂-ဇာဏုဿောဏိဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် ဇာဏုဿောဏိဗြာဟ္မဏ၏ ဗြာဟ္မဏတို့၏ ပစ္စာရောဟဏီကို လျှောက်ထားမှုနှင့်ဆက်စပ်၍ အရိယဝိနယ ပစ္စောရောဟဏီဆယ်ပါးတို့ကို ဘုရားရှင်က ဇာဏုဿောဏိဗြာဟ္မဏအား ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဗြာဟ္မဏသစ္စသုတ္တ
ဗြာဟ္မဏသစ္စသုတ္တ-အံ၊၁၊၄၉၆-၇။ အံ၊မြန်၊၁၊၅၁၀-၁။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၅၉-၃၆၀။ အံ၊ဋီ၊၂၊၃၅၈။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ၄-စတုက္ကနိပါတ၊ (၁၉) ၄-ဗြာဟ္မဏဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
ဘုရားရှင် မဂဓနိုင်ငံ ရာဇဂြိုဟ်မြို့ ဂိဇ္ဈကုဋ်တောင်၌ သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် သိပ္ပိနိကာမြစ်အနီး ပရိဗိုဇ်ကျောင်း၌ အန္နဘာရ, ဝရဓရ, သကုလုဒါယီ-အစရှိသော ထင်ရှားထင်ရှားကုန်သော ပရိဗိုဇ်တို့နေရာသို့ကြွတော်မူ၍ ဗြာဟ္မဏသစ္စနှင့် ဆက်စပ်၍ မြတ်စွာဘုရား ထူးသောဉာဏ်ဖြင့် မျက်မှောက်ပြုပြီး ဟောတော်မူအပ်ကုန်သော ဗြာဟ္မဏ(=စရိယ) သစ္စာလေးပါးတို့ကို ပရိဗိုဇ်တို့အား ဘုရားရှင်ဟောတော် မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ မှတ်သားဖွယ်ဖွင့်ဆိုချက် များစွာရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဘဂိနိသုတ္တ
ဘဂိနိသုတ္တ-သံ၊၁၊၃၉၆။ သံ၊မြန်၊၁၊၃၈၃။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၄-အနမတဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၂-ဒုတိယဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့တော် ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် သံသရာ၏ စတင်ဖြစ်ပေါ်လာရာအခါကို မသိနိုင်ပုံ၊ အဝိဇ္ဇာဖြင့် (ပညာ မျက်စိကို) ပိတ်ဖုံးထားအပ်ကုန်သော တဏှာဖြင့် ဖွဲ့တုတ်ချည်နှောင်ထားအပ်ကုန်သော တစ်ဘဝမှ တစ်ဘဝသို့ ပြေးသွားနေကုန်၊ ထက်အောက်စုန်ဆန်သွားနေကြကုန်သော သတ္တဝါတို့၏ရှေးအစသည် မထင်ရှား။ ရှည်လျားလှစွာသော ကာလ အတွင်း၌ သမီးမဖြစ်ဖူးသော သတ္တဝါမည်သည် မရှိနိုင်။ သံသရာ၏ ရှည်လျားလှပုံ၊ ဤသို့ ရှည်လျားလှသွားသော သံသရာပတ်လုံး ရှည်မြင့်စွာသောကာလပတ်လုံး ဆင်းရဲအမျိုးမျိုး၊ ပြင်းထန်လှသော ဒုက္ခအဖုံဖုံ ပျက်စီးမှုအမျိုးမျိုးတို့ကို အဖန်ခံစား ခဲ့ရပုံ သင်္ချိုင်းမြေတိုးပွားခဲ့ပုံ၊ အလုံးစုံသော ရုပ်နာမ်ဓမ္မ သင်္ခါရတရားတို့၌ ငြီးငွေ့ရန်၊ တပ်မက်စွဲလမ်းမှု ကင်းပျောက်ရန်၊ လွတ်မြောက်ရန် လွန်လွန်ကဲကဲ ဘာဝနာ လုပ်ငန်းကို အားထုတ်သင့်ပုံကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဘဇိတဗ္ဗာဒိသုတ္တ
ဘဇိတဗ္ဗာဒိသုတ္တ (၁၁)-အံ၊၃၊၄၅၈။ အံ၊မြန်၊၃၊၄၅၃။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဒသကနိပါတ်၊ ၅-စတုတ္ထပဏ္ဏာသက၊ (၁၆) ၁-ပုဂ္ဂလဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယ(ဒွါသက)သုတ်။ (၁၁-သုတ်)
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ၊ မိစ္ဆာသင်္ကပ္ပ၊ မိစ္ဆာဝါစာ၊ မိစ္ဆာကမ္မန္တ၊ မိစ္ဆာအာဇီဝ၊ မိစ္ဆာဝါယာမ၊ မိစ္ဆာသတိ၊ မိစ္ဆာသမာဓိ၊ မိစ္ဆာဉာဏီ၊ မိစ္ဆာဝိမုတ္တိ-ဟူသော တရား၁၀-ပါးတို့နှင့်ပြည့်စုံသောပုဂ္ဂိုလ်ကို (န ဘဇိတဗ္ဗာ=) မဆည်းကပ်အပ်၊ (န ပယိရုပါသိတဗ္ဗာ) မချဉ်းကပ်အပ်၊ (န ပုဇ္ဇော) မပူဇော်အပ်၊ (န ပါသံသော=) မချီးမွမ်းအပ်၊ (အဂါရဝေါ=) အရိုအသေ မပြုအပ်၊ (အပ္ပတိဿော) မပျပ်ဝပ်အပ် (အလေးအမြတ်မပြုအပ်)၊ (န အာရာဓကော) မနှစ်သိမ့်စေတတ်၊ (န ဝိသုဇ္ဈတိ=) မစင်ကြယ်နိုင်၊ (မာနံ နာဓိဘောတိ=) မြတ်နိုးသည်ဖြစ်၍ မခံစားအပ်နိုင်၊ (ပညာယ န ဝဍ္ဎတိ=) ပညာဖြင့်မတိုးပွားနိုင်၊ (ဗဟုံ အပုညံ ပသဝတိ) များစွာသော မကောင်းမှုသည် တိုးပွား၏။
သမ္မာဒိဋ္ဌိ, သမ္မာသင်္ကပ္ပ, သမ္မာဝါစာ, သမ္မာကမ္မန္တ, သမ္မာအာဇီဝ, သမ္မာဝါယာမ, သမ္မာသတိ, သမ္မာသမာဓိ, သမ္မာဉာဏီ, သမ္မာဝိမုတ္တိ-ဟူသော တရား ဆယ်ပါးရှိသောပုဂ္ဂိုလ်ကို(သည်)-(ဘဇိတဗ္ဗော=) ဆည်းကပ်ထိုက်၏၊ (ပယိရုပါသိ တဗ္ဗော=) ချဉ်းကပ်ထိုက်၏။ (ပုဇ္ဇော=) ပူဇော်ထိုက်၏။ (ပါသံသော=) ချီးမွမ်း ထိုက်၏။ (သဂါရဝေါ=) အရိုအသေပြုထိုက်၏၊ (သပ္ပတိဿော=) ပျပ်ဝပ်ထိုက်၏။ အလေးအမြတ်ပြုထိုက်၏။ (အာရာဓကော=) နှစ်သိမ့်စေထိုက်၏၊ (ဝိသုဇ္ဇတိ=) စင်ကြယ်၏။ (မာနံ အဓိဘောတိ=) မြတ်နိုးသည်ဖြစ်၍ ခံစားနိုင်၏၊ (ပညာယဝဍ္ဎတိ=) ပညာဖြင့်တိုးပွား၏။ (ဗဟုံ ပုညံ ပသဝတိ=) ကောင်းမှုကုသိုလ်များစွာ တိုးပွား၏ဟု ကဏှပက္ခ, သုက္ကပက္ခအားဖြင့် ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
ကဏှပက္ခသုတ်, သုက္ကပက္ခသုတ်
၁။ န ဘဇိတဗ္ဗသုတ် -ဘဇိတဗ္ဗ
၂။ န ပရိယုပါသိတဗ္ဗသုတ် -ပရိယုပါသိတဗ္ဗ
၃။ န ပုဇ္ဇသုတ် -ပုဇ္ဇ
၄။ န ပါသံသသုတ် -ပါသံသံ
၅။ အဂါရဝသုတ် -သဂါရဝ
၆။ အပ္ပတိဿသုတ် -ပတိဿ
၇။ န အာရာဓကသုတ် -အရာဓကသုတ်
၈။ နဝိသုဇ္ဇတိသုတ် -ဝိသုဇ္ဇတိ
၉။ မာနံ နာဓိဘောတိ -မာနံ အဓိဘောတိ
၁၀။ န ပညာယဝဍ္ဎတိ -ပညာယ ဝဍ္ဎတိ
၁၁။ ဗဟုံအပုညံပသဝတိ -ဗဟုံ ပုညံ ပသဝတိ
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဘဏ္ဍနသုတ္တ
ဘဏ္ဍနသုတ္တ (၂)-အံ၊၁၊၂၇၉။ အံ၊မြန်၊၁၊၂၉၇။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၃၆။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ တိကနိပါတ၊ ၃-တတိယပဏ္ဏာသက၊ (၁၃) ၃-ကုသိနာရဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် ငြင်းခုံခြင်း၊ ခိုက်ရန် ဖြစ်ခြင်း၊ အချင်းချင်း ဆန့်ကျင်ဘက်ပြောဆိုခြင်း၊ နှုတ်လှံထိုး၍နေကြကုန်သော ရဟန်းတို့သည် မိစ္ဆာဝိတက်သုံးပါးကို ပွားများနေကြပြီး သမ္မာဝိတက်သုံးပါးကို စွန့်နေကြပုံ။
စိတ်တူကိုယ်မျှ ညီညွတ်ကြကုန်လျက် အချင်းချင်း ဝမ်းမြောက်ဝမ်းသာ ပြောဆိုကြကုန်လျက် နို့နှင့်ရောသော ရေပမာ ချစ်ခင်သောမျက်လုံးတို့ဖြင့် အချင်းချင်း ကြည့်ရှုနေနိုင်သောရဟန်းတို့သည် မိစ္ဆာဝိတက်သုံးပါးကို စွန့်လွှတ်ကြပြီး သမ္မာဝိတက် တရားသုံးပါးတို့ကို ကြိမ်ဖန်များစွာပွားများ၍နေကြပုံကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၃၊၃၂၅-၈။ အံ၊မြန်၊၃၊၃၂၅-၇။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဒသကနိပါတ၊ ၁-ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၅-အက္ကောသဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် ဆွမ်းဘုဉ်းပေးပြီးနောက် ဆွမ်းဘုဉ်းပေးရာအရပ်မှ ဖဲခွာ(ပြန်လာ)ကြကုန်ပြီး စည်းဝေးညီမူရာ တန်ဆောင်းဝန်း၌ စည်းဝေးကြပြီး ငြင်းခုံကြ၊ ရန်ဖြစ်ကြ၊ အချင်းချင်းဆန့်ကျင်ဘက်ပြောဆိုကြ၊ နှုတ်လှံ ထိုးကြလျက် နေကြကုန်သောရဟန်းတို့ကို အကြောင်းပြု၍ လူ့ဘောင်မှခွာရှောင်၍ ရဟန်းပြုလာကြသော ရဟန်းတို့အား ဤကဲ့သို့သော နေထိုင်ခြင်းသည် မသင့်လျော်ပုံကို မိန့်ကြားတော်မူ၍ သက်ဆုံးတိုင် အောက်မေ့အပ်၊ ချစ်ခင်ခြင်းကိုပြုတတ်၊ လေးစားရိုသေထိုက်၊ ချီးမြှောက်ခြင်း၊ ငြင်းခုံခြင်း၊ တပေါင်းတည်းဖြစ်နိုင်သော တရားဆယ်ပါးတို့ကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဘဏ္ဍနကာရကသုတ္တ
ဘဏ္ဍနကာရကသုတ္တ-အံ၊၂၊၂၂၀။ အံ၊မြန်၊၂၊၂၇၇-၈။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၇၉။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ပဉ္စကနိပါတ၊ ၅-ပဉ္စမပဏ္ဏာသက၊ (၂၂) ၂-အဏ္ဌာသကဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် ဘဏ္ဍနကာရက၊ ကလဟကာရက၊ ဝိဝါဒကာရက၊ ဘဿကာရက၊ သံဃအဓိကရဏကာရက ရဟန်းရရှိမည့် အပြစ်ငါးပါးတို့ကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဘတ္တာဒကသုတ္တ
ဘတ္တာဒကသုတ္တ-အံ၊၂၊၁၃၈။ အံ၊မြန်၊၂၊၁၇၃-၄။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၄၉။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ပဉ္စကနိပါတ၊ ၃-တတိယပဏ္ဏာသက၊ (၁၄) ၄-ရာဇဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် အစာစားတတ်ရုံမျှ နေရာ ပြုန်းတီးရုံမျှ ကျင်ကြီး ကျင်ငယ်ကျစေရုံမျှ၊ မင်း၏ဆင်ဟု ခေါ်ဝေါ်ရရုံမျှဖြစ်သော မင်း၏ဆင်၏ အင်္ဂါငါးမျိုးနှင့် ဆွမ်းစားတတ်ရုံမျှ နေရာပြုန်းတီးရုံမျှ ညောင်စောင်း အင်ပျဉ်ကို ဖျက်ဆီးရုံမျှ၊ စာရင်းဝင်ရုံမျှ ရဟန်းဟုခေါ်ဝေါ်ရရုံမျှဖြစ်သော အင်္ဂါငါးမျိုးတို့ကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဘတ္တုဒ္ဒေသကသုတ္တ
ဘတ္တုဒ္ဒေသကသုတ္တ-အံ၊၁၊၃၂၆-၇။ အံ၊မြန်၊၁၊၃၄၂-၃။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၆၂-၃။ အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ ၁-ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၂-စရဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ငရဲသို့ကျရောက်မည့် ဘတ္တုဒ္ဒေသကရဟန်းနှင့် နတ်ပြည်သို့ရောက်မည့် ဘတ္တုဒ္ဒသကရဟန်း၏ အင်္ဂါလေးမျိုးစီတို့ကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
ပရိသတ်၏ အမှိုက်သရိုက်နှင့်တူသောပုဂ္ဂိုလ်နှင့် ပရိသတ်ကို ကြည်လင်စေ တတ်သောပုဂ္ဂိုလ်တို့ကိုလည်း ဟောတော်မူပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဘဒ္ဒကသုတ္တ
ဘဒ္ဒကသုတ္တ-အံ၊၂၊၂၅၆-၂၆၀။ အံ၊မြန်၊၂၊၃၃၆-၇။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၉၆။ အံ၊ဋီ၊၃၊၉၆။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဆက္ကနိပါတ ၁-ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၂-သာရဏီယဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် အသေမကောင်းသော နေခြင်းခြောက်မျိုးနှင့် အသေကောင်းသောနေခြင်း ခြောက်မျိုးတို့ကို ရဟန်းတို့အား ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဘဒ္ဒဇိသုတ္တ
ဘဒ္ဒဇိသုတ္တ-အံ၊၂၊၁၇၇-၈။ အံ၊မြန်၊၂၊၂၂၆-၇။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၆၀-၁။ အံ၊ဋီ၃၊၅၂-၃။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ပဉ္စကနိပါတ၊ ၄-စတုတ္ထပဏ္ဏာသက၊ (၁၂) ၂-အာဃာတဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
အရှင်အာနန္ဒာမထေရ် ဝံသနိုင်ငံ ကောသမ္ဗီမြို့ ဃောသိတာရုံကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် အရှင်အာနန္ဒာက မေးမြန်းသဖြင့် အရှင်ဘဒ္ဒဇိထေရ်ကဒဿနဂ္ဂ၊ သဝနဂ္ဂ၊ သုခဂ္ဂ၊ သညာဂ္ဂ၊ သဝနဂ္ဂတို့ကို ဟောပါသည်။ အရှင်ဘဒ္ဒဇိထေရ်က မေးလျှောက်သဖြင့် အရှင်အာနန္ဒာထေရ်က ထို အဂ္ဂ-ငါးမျိုးကို တစ်မျိုး ထူးခြားဟောတော်မူပါသည်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဘဒ္ဒါလိသုတ္တ
ဘဒ္ဒါလိသုတ္တ-မ၊၂၊၁၀၀-၁၁၀။ မ၊မြန်၊၂၊၁၀၈-၁၁၉။ မ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၀၄-၁၁၄။ မ၊ဋီ၊၃၊၇၀-၄။
-မဇ္ဈိမနိကာယ၊ မဇ္ဈိမပဏ္ဏာသက၊ ၂-ဘိက္ခုဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ဆွမ်းတစ်ထပ်တည်းသာ ဘုဉ်းပေးတော်မူခြင်း၏အကျိုးတို့ကို မိန့်တော်မူပြီး တစ်ထပ်တည်းသာ ဘုဉ်းပေးကြရန် မိန့်ကြားတော်မူပါသည်။ ထိုအခါ ဘဒ္ဒါလိရဟန်းက တစ်ထပ်တည်းမစားနိုင်ကြောင်း ကန့်ကွက်လျှောက်ထားပါသည်။ ဘုရားရှင်က ဝိကာလဘောဇနသိက္ခာပုဒ်တော်ကို ပညတ်တော်မူပါသည်။ အရှင်ဘဒ္ဒါလိသည် သုံးလပတ်လုံး ဘုရားရှင်နှင့် လုံးဝ အတွေ့မခံတော့ပေ။
အလှူရှင်တို့က ဘုရားရှင်အား သင်္ကန်းစလှူသည့်အတွက် သင်္ကန်းချုပ်နေသော ရဟန်းတို့အထံသို့ရောက်လာသော ဘဒ္ဒါလိထေရ်အား ဘုရားရှင်ကို အပြစ်ကို ဝန်ချ၍ တောင်းပန်ကန်တော့ရန် ရဟန်းတို့က တိုက်တွန်းကြပါသည်။
ဘဒ္ဒါလိက ကောင်းပါပြီဟု ဝန်ခံ၍ ဘုရားရှင်ထံသွားရောက်ပြီး ဝန်ချတောင်းပန် ကန်တော့ပါသည်။ ဘုရားရှင်က သာဝတ္ထိမြို့တော်၌ ဘုရားရှင်၊ သံဃာတော်များ၊ ဥပါသကာ ဥပါသိကာများ၊ တိတ္ထိများတို့ “ဘဒ္ဒါလိရဟန်း သိက္ခာပုဒ်တော်ကို မလိုက်နာ၊ မဖြည့်ကျင့်”ပုံကို သိရှိကြပုံ။
ဥဘတောဘာဂဝိမုတ္တ-အစုရှိသော အရိယာပုဂ္ဂိုလ် ခုနစ်မျိုးတို့ သောဝစဿတာဂုဏ်နှင့် ပြည့်စုံကြပုံ၊ ဘဒ္ဒါလိရဟန်း၏ သောဝစဿတာဂုဏ် မရှိသောကြောင့် အရိယာပုဂ္ဂိုလ်မဖြစ်ဘဲ ရိတ္တ, တုစ္ဆဖြစ်ပုံ။
ဤသာသနာတော်၌ သိက္ခာကို မဖြည့်ကျင့်ဘဲ တောရကျောင်းများ၌ သွားရောက်နေထိုင်သော်လည်း အရိယာပုဂ္ဂိုလ် မဖြစ်နိုင်ပုံ။
သိက္ခာကိုဖြည့်ကျင့်သောပုဂ္ဂိုလ် တောရကျောင်းများ၌ သွားရောက်နေထိုင်၍ တရားအားထုတ်မူ အရိယာဖြစ်နိုင်ပုံ။ ဈာန်၊ အဘိညာဉ်ရ၍ ရဟန္တာဖြစ်နိုင်ပုံတို့ကို မိန့်ကြားတော်မူပါသည်။
ဘဒ္ဒါလိရဟန်း၏ လျှောက်ထားချက်အရ အချို့သော ရဟန်းအား နှိပ်စက်၍ နှိပ်စက်၍ ညှဉ်းပန်းမှုပြုသောအကြောင်း၊ မပြုသောအကြောင်းတို့ကို ရှင်းလင်း ဟောကြားတော်မူပါသည်။
ဆက်လက်၍ မေးလျှောက်ချက်အရ သိက္ခာပုဒ်နည်းလျက် ရဟန်းတော် အများတို့ အရဟတ္တဖိုလ်တည်ခြင်း၊ သိက္ခာပုဒ်တွေများနေပြီး အရဟတ္တဖိုလ်တည်သော ရဟန်း နည်းပါးခြင်းအကြောင်း၊ သိက္ခာပုဒ် ပညတ်တော်မူရာအခါ ပညတ်တော်မမူ သေးရာအခါတို့ကို ရှင်းလင်းမိန့်ကြားတော်မူပါသည်။
အာဇာနည်မြင်းငယ် ဥပမာရှိသော တရားဟောတော်မူပုံ၊ အာဟုနေယျ၊ ပါဟုနေယျ၊ ဒက္ခိဏေယျ၊ အဉ္ဇလိကရဏီယ၊ အနုတ္တရံ ပုညက္ခေတ္တံ လောကဿဂုဏ်တော်တို့နှင့်ပြည့်စုံသော အရိယာရဟန်းတော်၌ ပြည့်စုံသည့် တရားဆယ်ပါးတို့ကို ဘဒ္ဒါလိရဟန်းအား အကျယ်တဝင့် ဘုရားရှင်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ဖွင့်ဆိုချက်များ ပြည့်စုံစွာပါရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဘဒ္ဒိယသုတ္တ
ဘဒ္ဒိယသုတ္တ (၃)-သံ၊၃၊၃၅၃။ သံ၊မြန်၊၃၊၃၅၈။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၁-သောတာပတ္တိသံယုတ္တ၊ ၅-သဂါထကပုညာဘိသန္ဒဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
ဘုရားရှင် သကျနိုင်ငံ ကပိလဝတ္ထုမြို့ နိဂြောဓာရုံကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ဘဒ္ဒိယသာကီဝင်အား သောတာပန်ပုဂ္ဂိုလ်၌ ပြည့်စုံနေသည့် တရား လေးပါးတို့ကို ဘုရားရှင်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၁၊၅၁၁-၅။ အံ၊မြန်၊၁၊၅၂၅-၅၃၀။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၆၆။ အံ၊ဋီ၊၂၊၃၆၄။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ ၄-စတုတ္ထပဏ္ဏာသက၊ (၂၀) ၅-မဟာဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် ဝဇ္ဇီနိုင်ငံ ဝေသာလီမြို့ မဟာဝုန်တော ကူဋာဂါရသာလာကျောင်းတော်ဝယ် သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် ဘဒ္ဒိယလိစ္ဆဝီသည် ဘုရားရှင်အား “မြတ်စွာဘုရား၊ မြတ်စွာဘုရားသည် အညတိတ္ထိယသာဝကတို့ကို မိမိဖက်သို့ ပါလာစေနိုင်သော အာဝဋ္ဋနီယမာယာ အတတ်ပညာကို သိတတ်သူ၊ အာဝဋ္ဋနီယမာယာအတတ်ကို တတ်မြောက်သူ”ဟု ကြားဖူးပါသည်။ မြတ်စွာဘုရားသည် ထိုသူတို့ပြောကြသည့် အတိုင်း အာဝဋ္ဋနီယမာယာအတတ်ကို တတ်ကျွမ်းသူမှန်ပါသလော၊ တပည့်တော်တို့သည် မဟုတ်မမှန်သောဝတ္ထုဖြင့် မြတ်စွာဘုရားကို မစွပ်စွဲလိုကြပါကုန်၊ ဟုတ်မှန်သော သဘောအားလျော်သော သဘောအတိုင်းသာ ပြောဆိုကြပါကုန်၏။ အကြောင်းယုတ္တိ(နှင့်တကွဖြစ်) (ရှိသော မြတ်စွာဘုရား၏ မူရင်းစကားနှင့် (ထိုသူတို့၏) တစ်ဆင့်ပြောကြားသောစကားသည် ကဲ့ရဲ့ဖွယ်အရာသို့ မရောက်ဘဲရှိပါ၏လော့၊ မြတ်စွာဘုရား တပည့်တော်တို့သည် မြတ်စွာဘုရားကို မစွပ်စွဲလိုကြပါ ကုန်”ဟု မေးလျှောက်ပါသည်။
ဘဒ္ဒိယ သင်တို့သည်-
၁။ သူတစ်ပါးပြောသံ ကြားကာမျှဖြင့် (ဟုတ်ပြီ၊ မှန်ပြီဟု) မယူကြကုန်လင့်၊
၂။အစဉ်အဆက် ပြောဆိုသောစကားမျှဖြင့် (ဟုတ်ပြီ၊ မှန်ပြီဟု) မယူကြကုန်လင့်၊
၃။ဤသို့ဖြစ်ဖူးသတဲ့-ဟူသော စကားမျှဖြင့် (ဟုတ်ပြီ၊ မှန်ပြီဟု) မယူကြကုန်လင့်၊
၄။ပိဋကတ်စာပေနှင့် ညီညွတ်ပေသည်ဟူ၍လည်း (ဟုတ်ပြီ၊ မှန်ပြီဟု)မယူကြကုန်လင့်၊
၅။ကြံဆတွေးတော၍ ယူခြင်းမျှဖြင့်လည်း (ဟုတ်ပြီ၊ မှန်ပြီဟု) မယူကြကုန်လင့်၊
၆။ နည်းမှီယူခြင်းမျှဖြင့်လည်း (ဟုတ်ပြီ၊ မှန်ပြီဟု မယူကြကုန်လင့်၊
၇။ အခြင်းအရာကို ကြံစည်သောအားဖြင့်လည်း (ဟုတ်ပြီး မှန်ပြီဟု မယူကြကုန်လင့်၊
၈။ ကြံစည်နှစ်သက်၍ ယူထားသောအယူနှင့် တူညီပေသည်ဟု (ဟုတ်ပြီ၊ မှန်ပြီဟု) မယူကြကုန်လင့်၊
၉။ မှတ်ယူထိုက်သော သဘောမျှဖြင့် ဟုတ်ပြီ၊ မှန်ပြီဟု) မယူကြကုန်လင့်၊
၁၀။ ငါတို့လေးစားထိုက်သော ရဟန်း၏စကားဟူ၍လည်း ဟုတ်ပြီ မှန်ပြီဟု) မယူကြကုန်လင့်၊
ဘဒ္ဒိယ “ဤတရားတို့သည် အကုသိုလ်တရားတို့တည်း။ အပြစ်ရှိသောတရား တို့တည်း။ ပညာရှိတို့ ကဲ့ရဲ့အပ်သောတရားတို့တည်း။ ဤတရားတို့ကို ပြည့်စုံစေအပ်၊ ဆောက်တည်စေအပ်သည်ရှိသော် အစီးအပွားမဲ့ ဆင်းရဲခြင်းငှာ ဖြစ်ကုန်၏”ဟု မိမိတို့ကိုယ်တိုင် သင်တို့သိသောအခါ ပယ်စွန့်ကုန်ရာ၏ဟု လောဘ၊ ဒေါသ၊ မောဟတို့၏ သဘာဝကိုလည်းကောင်း။
ဘဒ္ဒိယ “ဤတရားတို့ကား ကုသိုလ်တရားတို့တည်း။ အပြစ်မရှိသောတရား တို့တည်း။ ပညာရှိတို့ ချီးမွမ်းအပ်သောတရားတို့တည်း။ ဤတရားတို့ကို ပြည့်စုံ စေအပ်၊ ဆောက်တည်အပ်ကုန်သည်ရှိသော် အကျိုးစီးပွားရှိခြင်း၊ ချမ်းသာခြင်းငှာ ဖြစ်ကုန်၏ဟု မိမိတို့ကိုယ်တိုင်ပင် သင်တို့သိသောအခါ ပြည့်စုံစေ၍ နေကြကုန် ရာ၏”ဟု အလောဘ၊ အဒေါသ၊ အမောဟတို့၏ သဘာဝကိုလည်းကောင်း။
ဘဒ္ဒိယ “ဤလောက၌ ကိလေသာတို့ ငြိမ်းအေးကုန်ပြီးသော သူတော်ကောင်းတို့သည် မိမိ၏တပည့်တို့ကို “အမောင်ယောက်ျား ... လာလှည့်လော့၊ သင်သည် လောဘ၊ ဒေါသ၊ မောဟ၊ သာရမ္ဘကို ပယ်ဖျောက်(၍ကျင့်)နေလော့။ လောဘ၊ ဒေါသ၊ မောဟ၊ သာရမ္ဘကို ပယ်ဖျောက်(၍ကျင့်)နေသည်ရှိသော် လောဘ၊ ဒေါသ၊ မောဟ၊ သာရမ္ဘကြောင့်ဖြစ်သော (အကုသိုလ်)ကံကို ကိုယ်၊ နှုတ်၊ စိတ်တို့ဖြင့် မပြုလုပ်တော့လိမ့်လတ္တံ့”ဟု ဆောက်တည်(ကျင့်သုံး)ကြကုန်ဟု အကျယ်တဝင့် တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ ရှင်းလင်းမိန့်ကြားတော်မူပါသည်။
ဘဒ္ဒိယလိစ္ဆဝီသည် ဒေသနာတော်ကို ချီးမွမ်းပြီး ဥပါသကာအဖြစ် သိမှတ်တော်မူပါရန် လျှောက်ထားပါသည်။
ဘုရားရှင်က အချို့သော သမဏဗြာဟ္မဏတို့၏ မဟုတ်မမှန် စွပ်စွဲချက်ဖြစ်ကြောင်း မိန့်ကြားတော်မူပါသည်။ ထိုအခါ ဘဒ္ဒိယ လိစ္ဆဝီက မြတ်စွာဘုရားရှင် အာဝဋ္ဋနီယမာယာ အလွန်ကောင်းလှပါကြောင်း တပည့်တော်၏ ချစ်ခင်လှစွာသော ဆွေမျိုးသားချင်းများ၊ မင်း၊ ပုဏ္ဏား၊ ကုန်သည်၊ သူဆင်းရဲ အမျိုးလေးပါးတို့ကို ဤအာဝဋ္ဋနီယမာယာဖြင့် လှည့်ပတ်မှုကို ခံကြရပါကုန်မူ ထိုပုဂ္ဂိုလ်အားလုံးတို့အား ရှည်မြင့်စွာသော ကာလပတ်လုံး စီးပွားချမ်းသာရန် ဖြစ်ရာပါ၏-ဟု လျှောက်ထားပါသည်။
ဘုရားရှင်က ဘဒ္ဒိယ သင်လျှောက်ထားသည့်အတိုင်း မှန်လှပေ၏။ အမျိုး လေးပါး၊ နတ်၊ မာရ်နတ်၊ ဗြဟ္မာနှင့်တကွသော ဩကာသလောက၊ သမဏဗြာဟ္မဏ၊ မင်း၊ ကြွင်းသောလူများနှင့်တကွသော သတ္တလောကသည် အလုံးစုံသော အကုသိုလ် တရားတို့ကို ပယ်စွန့်ရန် ကုသိုလ်တရားတို့ပြည့်စုံစေရန် ဤအာဝဋ္ဋနီယမာယာဖြင့် လှည့်ပတ်ခံရလျှင် ရှည်မြင့်စွာသော ကာလပတ်လုံး စီးပွားချမ်းသာရန်ဖြစ်ရာ၏။
ဘဒ္ဒိယ၊ အကုသိုလ်တရားတို့ကို ပယ်စွန့်ရန်၊ ကုသိုလ်တရားတို့နှင့်ပြည့်စုံ စေရန် ဤအာဝဋ္ဋနီယမာယာဖြင့် ဤအင်ကြင်းပင်ကြီးတို့ကို လှည့်ပတ်နိုင်ကုန်ငြားအံ့။ ဤအင်ကြင်းပင်ကြီးတို့အားလည်း ရှည်မြင့်စွာသော ကာလပတ်လုံး စီးပွားချမ်းသာရန် ဖြစ်ရာ၏။ လူတို့မှာမူ အဘယ်ဆိုဖွယ်ရာရှိကုန်အံ့နည်းဟု မိန့်ကြားတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ ဘဒ္ဒိယလိစ္ဆဝီ သောတာပန်ဖြစ်ပုံကို ဖွင့်ဆိုထားရှိပါသည်။
-ဥဒါန၊၉၈-၁၀၀။ ဥဒါန၊မြန်၊၉၀-၂။ ဥဒါန၊ဋ္ဌ၊၁၄၃-၇။ ဝိ၊၃၊၃၉၉။
-ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ ဥဒါန၊ ၂-မုစလိန္ဒဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
ဘုရားရှင် မလ္လနိုင်ငံ အနုပိယမြို့၏အနီး သရက်ဥယျာဉ်ဝယ် သီတင်းသုံး နေတော်မူစဉ် ကာဠိဂေါဓာ သာကီဝင်မင်းသမီး၏ သားဖြစ်သော ဘဒ္ဒိယထေရ်၏ အရည၊ ရုက္ခမူလ၊ သုညာဂါရတို့၌ “အဟောသုခံ၊ အဟောသုခံ”ဟု ဥဒါန်းစကား ကျူးရင့်မှုကို အကြောင်းပြု၍ ရဟန်းတို့ကလျှောက်ထားသဖြင့် အရှင်ဘဒ္ဒိယထေရ်ကို အခေါ်လွှတ်၍ မေးမြန်းတော်မူသည့်အခါ အရှင်ဘဒ္ဒိယထေရ်က ရဇ္ဇသုခနှင့် သမဏ သုခတို့ ကွာခြားပုံ လျှောက်ထားသည့်အခါ ဘုရားရှင်က “ယဿန္တရတော” အစရှိသော ဂါထာဖြင့် ဥဒါန်းကျူးရင့်တော်မူပုံကို ပြဆိုသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ အကြောင်းအရာတို့ကို ပြည့်ပြည့်စုံစုံ ဖွင့်ဆိုထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဘဒ္ဒေကရတ္တသုတ္တ
ဘဒ္ဒေကရတ္တသုတ္တ-မ၊၃၊၂၂၆-၈။ မ၊ မြန် ၃။ ၂၂၉-၂၃၁။ မ၊ဋ္ဌ၊၄၊၁၇၀-၂။ မ၊ဋီ၊၃၊၃၆၆-၈။
-မဇ္ဈိမနိကာယ၊ ဥပရိပဏ္ဏာသက၊ ၄-ဝိဘင်္ဂဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် ဘဒ္ဒေကရတ္တ= (ဝိပဿနာအားထုတ်မှုရှိသော ကောင်းသောညဉ့်တစ်ညဉ့်ရှိသော ပုဂ္ဂိုလ်)၏ ဥဒ္ဒေသ ဒေသနာ၊ ဝိဘင်္ဂဒေသနာတော်တို့ကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အတိတ်ခန္ဓာကိုလည်း မစွဲလမ်း၊ အနာဂတ်ခန္ဓာကိုလည်း မမျှော်မှန်း၊ ပစ္စုပ္ပန် ခန္ဓာတို့၌ ဝိပဿနာရှုပုံကို ဝေဖန်၍ ဟောတော်မူပါသည်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ မှတ်သားဖွယ်ဖွင့်ဆိုချက်များ ရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဘဒြကသုတ္တ
ဘဒြကသုတ္တ-သံ၊၂၊၅၁၀-၂။ သံ၊မြန်၊၂၊၅၀၃-၅။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၄၅။ သံ၊ဋီ၊၂၊၃၈၄။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၈-ဂါမဏိသံယုတ္တ၊ ဧကာဒသမသုတ်။
ဘုရားရှင် မလ္လနိုင်ငံ ဥရုဝေလကပ္ပနိဂုံးဝယ် သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ဘဒြက ရွာသူကြီး၏ “ဆင်းရဲဖြစ်ခြင်း၊ ချုပ်ခြင်းကို” ဟောတော်မူပါဟု လျှောက်ထားချက်အရ “ဆန္ဒသည် ဒုက္ခ၏အကြောင်းဖြစ်ပုံကို အကျယ်တဝင့် ရှင်းလင်း၍ ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူပါသည်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဘဒြဝုဓမာဏဝ (သုတ္တ)ပုစ္ဆာ
ဘဒြဝုဓမာဏဝ (သုတ္တ)ပုစ္ဆာ-သုတ္တနိ၊၄၄၅-၆။ သုတ္တနိ၊မြန်၊၄၂၂။ သုတ္တနိ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၁၄။
ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ သုတ္တနိပါတ, ၅-ပါရာယနဝဂ္ဂ၊ ဒွါဒသမ(သုတ်)ပုစ္ဆာ။
-စူဠနိ၊၁၄၈-၁၅၃။ စူဠနိ၊ဋ္ဌ၊၄၂-၃။
-ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ စူဠနိဒ္ဒေသ၊ ပါရာယနဝဂ္ဂ၊ ဒွါဒသမသုတ္တနိဒ္ဒေသ။ ဘုရားရှင် မဂဓနိုင်ငံ ရာဇဂြိုဟ်မြို့တော်အနီး ပါသာဏကစေတီ၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ဗာဝရီဗြာဟ္မဏဆရာကြီး၏ ၁၂-ဦးမြောက်တပည့် ဘဒြာဝုဓလုလင် မေးလျှောက်သဖြင့် ဟောတော်မူသည့် နှစ်ဂါထာ။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဘယသုတ္တ
ဘယသုတ္တ (၇)-အံ၊၁၊၉၉-၁၀၀။ အံ၊မြန်၊၁၊၁၁၇-၈။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၆၉-၇၀။ အံ၊ဋီ၊၂၊၇၅။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ တိကနိပါတ၊ ၁-ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၁-ဗာလဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ကျူပိုးအိမ်၊ မြက်မိုးအိမ်မှ လွင့်စင်လာသောမီးသည် အတွင်းအပ၌ လိမ်းကျံထားအပ်ကုန်သော၊ ပြင်ပလေ မဝင်ကုန်သော တံခါးတို့ကို စေ့စေ့စပ်စပ် ပိတ်ထားအပ်ကုန်သော လေသောက် ပြတင်းတို့ကို ပိတ်ထားအပ်ကုန်သော၊ စုလစ်မွန်းချွန်အထွတ်ရှိသော အိမ်ကြီး အိမ်ကောင်းတို့ကို လောင်ကျွမ်းစေကုန်သကဲ့သို့ ဘယ၊ ဥပဒ္ဒဝ၊ ဥပသဂ္ဂ အားလုံးတို့သည် ဗာလတို့ကြောင့်သာ ဖြစ်ပေါ်လာကုန်၏။ ပဏ္ဍိတကြောင့် မဖြစ်ပေါ်ကုန်ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ မှတ်သားဖွယ်တို့ကို ပြည့်ပြည့်စုံစုံ ဖွင့်ထားပါသည်။
-အံ၊၁၊၁၇၈-၁၈၁။ အံ၊မြန်၊၁၊၁၉၇-၉။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၆၄-၅။ အံ၊ဋီ၊၂၊၁၄၉-၁၅၀။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ တိကနိပါတ၊ ၂-ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ (၇) ၂-မဟာဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် အဿုတဝန္တပုထုဇဉ်များ ပြောဆိုနေသော “အမာတာပုတ္တိကဘေး သုံးမျိုး၊ သဘာဝအမာတာပုတ္တိကဘေး သုံးမျိုးတို့နှင့် သဘာဝအမာတာပုတ္တိကဘေးတို့ကို ကျော်လွန်နိုင်သော မဂ္ဂင်ရှစ်ပါးတို့ကို တစ်မျိုးစီ တစ်မျိုးစီ အကျယ်ဝေဖန်၍ ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ မှတ်သားဖွယ်ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
-အံ၊၁၊၄၃၆။ အံ၊မြန်၊၁၊၄၄၉။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ ၃-တတိယပဏ္ဏာသက၊ (၁၂) ၃-ကေသိဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ဇာတိ၊ ဇရာ၊ ဗျာဓိ၊ မရဏ-ဟူသော ဘေးလေးမျိုးကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၁၊၄၃၆။ အံ၊မြန်၊၁၊၄၄၉။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ... ဒသမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် အဂ္ဂိ၊ ဥဒက၊ ရာဇ၊ စောရ-ဟူသော ဘေးလေးမျိုးကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၂၊၂၇၄။ အံ၊မြန်၊၂၊၃၅၃။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၀၀။ အံ၊ဋီ၊၃၊၁၀၀။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဆက္ကနိပါတ၊ ၁-ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၃-အနုတ္တယရိဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ဘယ၊ ဒုက္ခ၊ ရောဂ၊ ဂဏ္ဍ၊ သင်္ဂ၊ ပင်္က-ဟူသော အမည်တို့သည် ငါးဖြာအာရုံ ကာမဂုဏ်တို့၏ အမည်တို့ ပေတည်း။
ကာမရာဂဖြင့် တပ်မက်မောသော ဆန္ဒရာဂဖြင့် ဖွဲ့စပ်အပ်သော သတ္တဝါသည် ဒိဋ္ဌဓမ္မိကဘယ၊ သမ္ပရာယိဘယ (ဒုက္ခ၊ ရောဂ၊ ဂဏ္ဍ၊ သင်္ဂ၊ ပင်္က)မှ မလွတ်မြောက် နိုင်ပုံ တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
ဇာတိ၊ မရဏတို့ကို ဖြစ်စေတတ်သော ဥပါဒါန်တရားတို့ကို ဘေးဟုရှုမြင် ခြင်းကြောင့် ဇာတိ၊ မရဏတို့၌ ကုန်ရာဖြစ်သော ဥပါဒါန်တို့ မရှိခြင်းကြောင့် ဘေးဒုက္ခ တို့မှ လွတ်မြောက်ကြကုန်၏။
ဘေးတို့၏ကုန်ရာ နိဗ္ဗာန်သို့ရောက်ကုန်ပြီးသော ချမ်းသာသောစိတ်ရှိကြကုန်သော မျက်မှောက်ဘဝ၌ ဘေးဒုက္ခတို့ ငြိမ်းအေးကြကုန်ပြီးသော အလုံးစုံသော ရန်ဘေးတို့ကို လွန်ကုန်ပြီးသော ထိုရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်တို့သည် ဒုက္ခအားလုံးကိုလွန်မြောက်ကြကုန်ပြီဟု ဝိဝဋ္ဋကထာကို ဟောတော်မူပါသည်။
-အံ၊၃၊၁၁၄။ အံ၊မြန်၊၃၊၁၁၄၊ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၄၀။ အံ၊ဋီ၊၃၊၂၄၅။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ အဋ္ဌကနိပါတ၊ ၂-ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ (၆) ၁-ဂေါတမီဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ဘယ၊ ဒုက္ခ၊ ရောဂ၊ ဂဏ္ဍ၊ သလ္လ၊ သင်္ဂ၊ ပင်္က၊ ဂဗ္ဘ-ဟူသော အမည်သည် ကာမဂုဏ်၏ အမည်တည်းဟု အထက်သုတ်တော်အတိုင်း ဝဋ္ဋကကထာ၊ ဝိဝဋ္ဋကထာကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၃၊၄၀၄-၆။ အံ၊မြန်၊၃၊၃၉၇-၉။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဒသကနိပါတ၊ ၂-ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ (၁၀) ၅-ဥပါလိဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် အရိယာသာဝကသည် ပါဏာတိပါတ အစရှိသော ဘယ၊ ဝေရ ငါးပါးတို့ ငြိမ်းအေးပြီးပုံ၊ သောတာပတ္တိယင်္ဂ တရားလေးပါးနှင့် ပြည့်စုံပုံ၊ ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ အနုလောမ ပဋိလောမဉာယကို ပညာဖြင့် ကောင်းစွာမြင်ပြီးပုံ ထိုးထွင်း၍သိပြီးပုံ၊ အလိုရှိလျှင် “ခီဏနိရယ၊ ခီဏတိရစ္ဆာနယောနိ၊ ခီဏပေတ္တိဝိသယ၊ ခီဏာပါယဒုဂ္ဂတိဝိနိပါတ၊ သောတာပန္န၊ အဝိနိပါတဓမ္မ နိယတ၊ သမ္ဗောဓိပရာယဏဖြစ်ပြီ”ဟု ပြောဆိုနိုင်ပုံတို့ကို အသီးအသီး အကျယ်တဝင့် အနာထပိဏ်သူဌေးအား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
(ဤသုတ်ကို အံ၊၃၊၂၀၅-၌ ဝေရသုတ်၊ သံ၊၃၊၃၃၈-၌ ဘယဝေရူပ သန္တသုတ်-ဟုလည်းကောင်း တွေ့နိုင်ပါသည်။)
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဘယဘေရဝသုတ္တ
ဘယဘေရဝသုတ္တ-မ၊၁၊၂၀-၈။ မ၊မြန်၊၁၊၂၂-၂၃။ မ၊ဋ္ဌ၊၁၊၁၁၃-၁၄၁။ မ၊ဋီ၊၁၊၂၀၅-၂၄၁။
-မဇ္ဈိမနိကာယ၊ မူလပဏ္ဏာသက၊ ၁-မူလပရိယာယဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ဇာဏုဿောဏိ ပုဏ္ဏား၏ မေးလျှောက်ချက်အရ ဘုရားရှင်သို့အတုလိုက်၍ ရဟန်းပြုကြသော ပုဂ္ဂိုလ်များ၊ အရညဝနပတ္ထ ပန္တသေနာသန၌ သီတင်းသုံးပုံ၊ တောရကျောင်းတို့၌ နေရန် မသင့်သောတရားနှင့် သင့်လျော်သော ၁၆-မျိုး၊ ဘယဘေရဝကို ပယ်ဖျောက်ပုံ၊ မိမိသည် ဗဟုဇနဟိတ၊ ဗဟုဇနသုခ၊ လောကာနုကမ္ပ၊ ဒေဝမနုဿာနံ အတ္ထ ဟိတ သုခ အကျိုးငှာ အသမ္မောဟဓမ္မဖြစ်ပုံ၊ ပဋိပတ်လုပ်ငန်း စတင်အားထုတ်ပုံ၊ ရူပစတုတ္ထဈာန် ရပုံ၊ ဝိဇ္ဇာသုံးပါးကို ရရှိတော်မူပုံ၊ အရညဝနပတ္ထ ပန္တသေနာသနတို့ကို မှီဝဲတော်မူခြင်း အကြောင်းနှစ်မျိုးတို့ကို အကျယ်တဝင့် အသီးအသီး ရှင်းလင်း၍ ဟောကြားတော်မူပါသည်။
ဇာဏုဿောဏိပုဏ္ဏားက မြတ်စွာဘုရားရှင်သည် ပစ္ဆိမဇနတာ အနုကမ္ပိကရူပ ဖြစ်ပါပေသည်ဟုလျှောက်ထားပြီး ဥပါသကာအဖြစ်ခံယူပုံကို ပြဆိုသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ မှတ်သားဖွယ် ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဘယဝေရူပသန္တသုတ္တ
ဘယဝေရူပသန္တသုတ္တ (၂)-သံ၊၃၊၃၃၈-၃၄၀။ သံ၊မြန်၊၃၊၃၄၂-၃။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ (၁၁)-သောတာပတ္တိသံယုတ္တ၊ ၃-သရဏာနိဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် (အံ၊၃၊၄၀၄-၆၊ ဘယသုတ်ကဲ့သို့ အနာထပိဏ်သူဌေးအား ဘုရားရှင်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၃၊၃၄၀။ သံ၊မြန်၊၃၊၃၄၃။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နဝမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် အထက်သုတ်ဒေသနာတော်ကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဘရဏ္ဍုကာလာမသုတ္တ
ဘရဏ္ဍုကာလာမသုတ္တ-အံ၊၁၊၂၈၀-၂။ အံ၊မြန်၊၁၊၂၉၈-၃၀၀။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၃၈။ အံ၊ဋီ၊၂၊၂၁၁-၂။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ တိကနိပါတ၊ ၃-တတိယပဏ္ဏာသက၊ (၁၃) ၃-ကုသိနာရဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
ဘုရားရှင် သကျနိုင်ငံ ကပိလဝတ္ထုမြို့ ဘရဏ္ဍုကာလာမ၏ သင်္ခမ်းကျောင်း၌ သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် မဟာနာမ်သာကီဝင်အား
(၁) ဧကစ္စော သတ္ထာ ကာမာနံ ပရိညံ ပညပေတိ န ရူပါနံ ပရိညံ ပညပေတိ န ဝေဒနာနံ ပရိညံ ပညပေတိ။ (ပဌမဇ္ဈာန ရူပါဝစရ သမာပတ္တိလာဘီ)
(၂) ဧကစ္စော သတ္ထာ ကာမာနံ ပရိညံ ပညပေတိ၊ ရူပါနံ ပရိညံ ပညပေတိ၊ န ဝေဒနာနံ ပရိညံ ပညပေတိ။ (အရူပါဝစရသမာပတ္တိလာဘီ)
(၃) ဧကစ္စော သတ္ထာ ကာမာနံ ပရိညံ ပညပေတိ၊ ရူပါနံ ပရိညံ ပညပေတိ၊ ဝေဒနာနံ ပရိညံ ပညပေတိ၊ (သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ)-
ဟု ဆရာသုံးမျိုးတို့ ထင်ရှားရှိကုန်။ ထိုဆရာသုံးမျိုးတို့၏ ပြီးဆုံးဂတိသည် တူသလော၊ သို့မဟုတ် ထူးသလော-ဟု ဘုရားရှင်က မေးတော်မူသည်ကို ဘရဏ္ဍု ကာလာမက “မဟာနမ်တူသည်”ဟု ဆိုလိုက်ပါလော့ ပြောဆို၏။ ဘုရားရှင်က မဟာနာမ်သာကီဝင်အား “ထူးခြားကွဲပြား၏”ဟုဆိုလော့ဟု မိန့်တော်မူပါသည်။ သုံးကြိမ်တိုင်တိုင်ပင် ဘရဏ္ဍုကာလာမရသေ့က “တူသည်”ဟု ဆိုလော့ဟု မဟာနာမ် သာကီဝင်မင်းအား ပြောဆိုပါသည်။ ဘုရားရှင်က “မဟာနာမ် ထူးခြားကွဲပြားပါ၏ ဟု ဆိုလော့ဟု မိန့်တော်မူပါသည်။ ဘရဏ္ဍုကာလာမရသေ့သည် “တန်ခိုးကြီးသော မဟာနာမ်သာကီဝင်မင်း၏ မျက်မှောက်၌ ရဟန်းဂေါတမသည် သုံးကြိမ်တိုင်တိုင် ငါ့ကို မောင်းမဲ၏၊ ငါသည် ကပိလဝတ္ထုမြို့တော်မှ ထွက်သွားရမူ ကောင်းပေလိမ့်မည်”ဟု ကြံစည်ပြီး ကပိလဝတ္ထုမြို့တော်မှ တစ်ဖန် ပြန်မလာသော ဖဲခွာခြင်းဖြင့် ဖဲခွာထွက်သွားသည်ကို ပြဆိုသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ မှတ်သားဖွယ် ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဘရိယာသုတ္တ
ဘရိယာသုတ္တ-အံ၊၂၊၄၆၆-၉။ အံ၊မြန်၊၂၊၅၈၅-၉။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၇၇-၈။ အံ၊ဋီ၊၃၊၁၈၅-၆။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ သတ္တကနိပါတ၊ ၆-အဗျာကတဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့တော် အနာထပိဏ်အိမ်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ဆူဆူညံညံအသံတို့ကို အကြောင်းပြု၍ ဘုရားရှင်က အနာထပိဏ်သူဌေးအား မေးမြန်းတော်မူပြီး ချွေးမသုဇာတာကို ခေါ်တော်မူ၍ “မယားခုနစ်မျိုးကို အကျယ် ဟောတော်မူသည့် ဒေသနာတော်အဆုံး၌ “ကျွန်မနှင့်တူသောမယား”ဟု မှတ်တော် မူပါဟု လျှောက်ထားပြီး သရဏဂုံခံယူပုံကို ပြဆိုသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ မှတ်သားဖွယ်များ ဖွင့်ပြထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဘလ္လိကာဒိသုတ္တ
ဘလ္လိကာဒိသုတ္တ (၂၀)-အံ၊၂၊၃၉၂။ အံ၊မြန်၊၂၊၃၉၆-၇။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဆက္ကနိပါတ၊ ၁၂-သာမညဝဂ္ဂ+စတုတ္ထသုတ်မှ တေဝီသတိမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ဘလ္လိကသူကြွယ်၊ သုဒတ္တအမည်ရှိ အနာထပိဏ္ဍိကသူကြွယ်၊ မစ္ဆိကာ သဏ္ဍမြို့သား စိတ္တသူကြွယ်၊ ဟတ္ထကအာဠဝက၊ မဟာနာမ်သာကီဝင်၊ ဝေသာလီ မြို့သား ဥဂ္ဂသူကြွယ်၊ ဥဂ္ဂတသူကြွယ်၊ သူရမ္ဗဋ္ဌ၊ ကောမာရဘစ္စဇီဝက၊ နကုလပိတာ၊ တဝကဏ္ဏိကသူကြွယ်၊ ပူရဏသူကြွယ်၊ ဣသိဒတ္တသူကြွယ်၊ သန္ဓာနသူကြွယ်၊ ဝိစယ သူကြွယ်၊ ဝိဇာယမာဟိကသူကြွယ်၊ မေဏ္ဍကသူကြွယ်၊ ဝါသေဋ္ဌဥပါသကာ၊ အရိဋ္ဌ ဥပါသကာ၊ သာရဂ္ဂဥပါသကာ)သည် မြတ်စွာဘုရား၌ ဆုံးဖြတ်ခြင်းသို့ရောက်သူပေတည်း။ အမြိုက်နိဗ္ဗာန်ကို မြင်ရသူပေတည်း။ အမြိုက်နိဗ္ဗာန်ကို မျက်မှောက်ပြု၍ နေသူပေတည်း၊ ဗုဒ္ဓေ အဝေစ္စပသာဒ၊ ဓမ္မေ အဝေစ္စပသာဒ၊ သံယေ အဝေစ္စပသာဒ၊ အရိယသီလ၊ အရိယဉာဏ၊ အရိယဝိမုတ္တိ-ဟူသော တရားခြောက်မျိုးနှင့် ပြည့်စုံသူ ပေတည်းဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
ဤ ပေယျာလ၌-
၁။ ဘလ္လိကသုတ်၊
၂။ သုဒတ္တသုတ်၊
၃။ စိတ္တသုတ်၊
၄။ ဟတ္ထကာဠဝသုတ်
၅။ မဟာနာမသုတ်၊
၆။ ဥဂ္ဂသုတ်၊
၇။ ဥဂ္ဂတသုတ်၊
၈။ သူရမ္ဗဋ္ဌသုတ်၊
၉။ ဇီဝကသုတ်၊
၁၀။ နကုလပိတုသုတ်၊
၁၁။ တဝကဏ္ဏကသုတ်၊
၁၂။ ပူရဏသုတ်၊
၁၃။ ဣသိဒတ္တသုတ်၊
၁၄။ သန္ဓာနသုတ်၊
၁၅။ ဝိစယသုတ်၊
၁၆။ ဝိဇယမာဟိကသုတ်၊
၁၇။ မေဏ္ဍကသုတ်၊
၁၈။ ဝါသေဋ္ဌသုတ်၊
၁၉။ အရိဋ္ဌသုတ်၊
၂၀။ သာရဂ္ဂသုတ် ဟု သုတ်ပေါင်း ၂၀ ပါဝင်ပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဘဝသုတ္တ
ဘဝသုတ္တ (၄)-သံ၊၃၊၅၂။ သံ၊မြန်၊၃၊၅၅-၆။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-မဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၇-ဧသနာဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ကာမဘဝ၊ ရူပဘဝ၊ အရူပဘဝဟူသော ဘဝသုံးပါးတို့ကို ထူးသောဉာဏ်ဖြင့် သိခြင်းငှာ၊ ပိုင်းခြား၍ သိခြင်းငှာ၊ ကုန်စေခြင်းငှာ၊ ပယ်ခြင်းငှာ အဋ္ဌင်္ဂိက ဤအရိယာမဂ်ကို ပွားများရမည်ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင်ဟောတော်မူသည့်သုတ်၊
-အံ၊၁၊၂၂၄။ အံ၊မြန်၊၁၊၂၄၀-၁။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၀၄။ အံ၊ဋီ၊၁၊၁၈၃။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ တိကနိပါတ၊ ၂-ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ (၈) ၃-အာနန္ဒဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် အရှင်အာနန္ဒာ၏ မေးလျှောက်ချက်အရ ကာမဓာတုဝေပက္ကကံ၊ ရူပဓာတုဝေပက္ကကံ၊ အရူပဓာတု ဝေပက္ကကံ မရှိလျှင် “ဘဝ”ဟူ၍ မထင်ရှားပုံ၊ အဝိဇ္ဇာဖြင့် (ပညာမျက်စိကို) ဖုံးကွယ် ထားမှု၊ တဏှာဟူသော အနှောင်အဖွဲ့ ဖွဲ့ချည်ထားအပ်ကုန်သော သတ္တဝါတို့၏ ဟီနဓာတု၌ ဝိညာဏ်တည်ရှိလျှင် (ကာမဓာတု) ပုနဗ္ဘဝါဘိနိဗ္ဗတ္တိဖြစ်၏။
-မဇ္ဈိမဓာတု၌ ဝိညာဏ်တည်လျှင် (ရူပဓာတု) ပုနဗ္ဘဝါဘိနိဗ္ဗတ္တိဖြစ်၏။
-ပဏီတဓာတု၌ ဝိညာဏ်တည်လျှင် (အရူပဓာတု) ပုနဗ္ဘဝါဘိနိဗ္ဗတ္တိဖြစ်၏ဟု ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၁၊၂၂၅။ အံ၊မြန်၊၁၊၂၄၂-၃။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၀၄။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ သတ္တမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် အရှင်အာနန္ဒာ၏ မေးလျှောက်ချက်အရ အထက်သုတ်ဒေသနာတော်အတိုင်း ကမ္မစေတနာ၊ ကမ္မပတ္ထနာတည်ရှိလျှင် ဘဝသုံးပါးတို့တွင် ဆိုင်ရာဘဝဖြစ်၏ဟု ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၂၊၃၈၆-၇။ အံ၊မြန်၊၂၊၄၈၈။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဆက္ကနိပါတ၊ ၂-ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ ၁၀-အာနိသံသဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ကာမ၊ ရူပ၊ အရူပ ဘဝသုံးမျိုးတို့ကို ပယ်ရမည်၊ အဓိသီလ၊ အဓိစိတ္တ၊ အဓိပညာ သိက္ခာသုံးပါးတို့ကို ကျင့်သုံးရမည်၊ ဘဝသုံးပါးတို့ကိုပယ်ပြီး သိက္ခာသုံးပါးတို့ကို ကျင့်သုံးပြီး ဤရဟန်းတော်ကို တဏှာကိုပယ်ဖြတ်ပြီးသူ၊ သံယောဇဉ်ကို လွန်မြောက်ပြီးသူ၊ မာနကို အကြွင်းမဲ့ပယ်ခြင်းကြောင့် ဆင်းရဲ၏အဆုံးကိုပြုပြီးသူ-ဟု ဆိုအပ်ပုံကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဘဝနေတ္တိသုတ္တ
ဘဝနေတ္တိသုတ္တ-သံ၊၂၊၁၅၅-၆။ သံ၊မြန်၊၂၊၁၄၇။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၂-ရာဓသံယုတ္တ၊ ၁-ပဌမဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် အရှင်ရာဓထေရ်၏ မေးလျှောက်ချက်အရ ခန္ဓာငါးပါး၌ ဆန္ဒ, ရာဂ, နန္ဒီ, တဏှာ, ဥပယုပါဒါန, စေတသော အဓိဋ္ဌာနာဘိနိဝေသာနုသယ-တို့သည် “ဘဝနေတ္တိ”၊ ယင်းတို့၏ ချုပ်ခြင်းသည် “ဘဝနေတ္တိနိရောဓ”ဖြစ်ပုံကို ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဘဝပဉှာသုတ္တ
ဘဝပဉှာသုတ္တ-သံ၊၂၊၄၅၃။ သံ၊မြန်၊၂၊၄၄၉။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၄-ဇမ္ဗုခါဒကသံယုတ္တ၊ တေရသမသုတ်။
အရှင်သာရိပုတ္တရာ မဂဓနိုင်ငံ နာလကရွာ၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ဇမ္ဗုခါဒက ပရိဗိုဇ်၏ မေးလျှောက်ချက်အရ အဋ္ဌင်္ဂိက ဤအရိယာမဂ်သည် ကာမ, ရူပ, အရူပဟူသော ဘဝသုံးပါးတို့ကို ပိုင်းခြား၍သိခြင်းငှာ လမ်းစဉ်ပေတည်း၊ အကျင့်ပေတည်းဟု အရှင်သာရိပုတ္တရာ ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဘာတုသုတ္တ
ဘာတုသုတ္တ-သံ၊၁၊၃၉၅။ သံ၊မြန်၊၁၊၃၈၃။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၄-အနမတဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၂-ဒုတိယဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့၊ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ်-အထက်တိံသမတ္တသုတ်တော်နည်းတူ သံသရာ၏အစကို မသိမမြင် နိုင်ပုံအစရှိသော ဒေသနာတော်ကိုဟောကြားတော်မူပြီး-ဘဝသံသရာတစ်လျှောက်၌ ညီအစ်ကိုမဖြစ်ခဲ့ဘူးသောသတ္တဝါ မရနိုင် (မဖြစ်နိုင်)ပုံ သင်္ခါရအားလုံးတို့၌ ငြီးငွေ့မှု “နိဗ္ဗိဒါဉာဏ်”ဖြစ်ရန်၊ တပ်မက်မှုကင်းသည့် “မဂ်ဉာဏ်” ဖြစ်ရန်၊ သင်္ခါရအားလုံးတို့မှ လွတ်မြောက်မှု “ဖိုလ်ဉာဏ်”ဖြစ်စေရန် အားထုတ်သင့်ပုံကို ရဟန်းတို့အား ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဘာရသုတ္တ
ဘာရသုတ္တ-သံ၊၂၊၂၁-၂။ သံ၊မြန်၊၂၊၂၁-၂။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၄၃။ သံ၊ဋီ၊၂၊၂၁၃-၄။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-ခန္ဓသံယုတ္တ၊ ၃-ဘာရဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ်-ဥပါဒါနက္ခန္ဓာ-ဟူသော“ဝန်”၊ နာမည်, အနွယ်, ပုဂ္ဂိုလ်ဟူသော “ဝန်ဆောင်သမား” တပ်မက်မှု နှစ်သက်စွဲမက်မှု၊ ထိုထိုဖြစ်ရာအာရုံကို နှစ်သက်မှု “တဏှာ”ဟူသော ဝန်ယူရကြောင်း၊ တဏှာ၏ အကြွင်းမဲ့ကင်းဖြတ်ချုပ်ငြိမ်းခြင်း၊ စွန့်ခြင်း၊ မငြိကပ်ခြင်း၊ လွတ်မြောက်ခြင်း-မတွယ်တာခြင်း-ဟူသော “ဝန်ချ ထားခြင်း”ဟူသော လေးမျိုးတို့ကို ရဟန်းတို့အား ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဘာရဒွါဇသုတ္တ
ဘာရဒွါဇသုတ္တ-သံ၊၂၊၃၂၈-၃၃၀။ သံ၊မြန်၊၂၊၃၂၂-၅။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၈-၄၀။ သံ၊ဋီ၊၂၊၃၁၀-၁။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-သဠာယတနသံယုတ္တ၊ (၁၃) ၃-ဂဟပတိဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
အရှင်ပိဏ္ဍောလဘာရဒွါဇထေရ် ဝံသနိုင်ငံ ကောသမ္ဗီမြို့ ဃောသိတာရုံ ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ်-“ပျိုမျစ်နုနယ် ရဟန်းငယ်တို့ ကာမဂုဏ်တို့၌ မပျော်မြူးကြကုန်ဘဲ သက်ဆုံးတိုင် ဗြဟ္မစရိယကို ကျင့်သုံးနိုင်ခြင်း၏အကြောင်းကို ဥဒေနဘုရင်ကမေးလျှောက်သဖြင့် “ဘုရားရှင်ဟောတော်မူသည့်အတိုင်း ရဟန်းတော်တို့ မာတုဂါမ အရွယ်အသီးသီးတို့အပေါ် နှလုံးသွင်းစိတ်ထားကြပုံ၊ တပ်မက်မှု လောဘ မဖြစ်အောင် ၃၂-ကောဋ္ဌာသ “ကာယဂတာသတိ” ဆင်ခြင်ပွားများကြပုံ၊ ဣန္ဒြိယသံဝရသီလကို ပြည့်စုံစွာ ထိန်းသိမ်းဆင်ခြင်နိုင်ကြပုံကို အရှင်ပိဏ္ဍောလဘာရ ဒွါဇက အကျယ်တဝင့် ရှင်းလင်းဟောကြားတော်မူရာ ဥဒေနဘုရင်က မိမိ၏နန်းတွင်း အတွေ့အကြုံကို ပြန်လည်လျှောက်ထားဝန်ခံပြီး သရဏဂုံခံယူပုံကို ပြဆိုသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ အရှင်ပိဏ္ဍောလဘာရဒွါဇထေရ်နှင့် ဥဒေနဘုရင်တို့ အကြောင်းနှင့် ဖွင့်ဆိုချက်များပါရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဘာဝနာသုတ္တ
ဘာဝနာသုတ္တ (၂)-သံ၊၃၊၁၆၀။ သံ၊မြန်၊၃၊၁၆၅။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၃-သတိပဋ္ဌာနသံယုတ္တ၊ ၄-အနနုဿုတဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် သတိပဋ္ဌာန် လေးပါးပွားများပုံကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၃၊၄၉၃-၄။ အံ၊မြန်၊၃၊၆၁၄-၆။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၈၆-၈။ အံ၊ဋီ၊၃၊၁၉၄-၅။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ သတ္တကနိပါတ၊ ၇-မဟာဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် (ဗောဓိပက္ခိယ) ဘာဝနာကို မပွားများ အားမထုတ်ဘဲ အာသဝေါတရားတို့မှ စိတ်လွတ်မြောက်လိုသော်လည်း ဘာဝနာကို မပွားများ အားမထုတ်ခြင်းကြောင့် အာသဝေါတရားတို့မှ စိတ်မလွတ်မြောက်နိုင်ပုံကို ကြက်ဥမှ ကြက်ငယ်မပေါက်နိုင်ပုံဥပမာဖြင့်လည်းကောင်း။
ဘာဝနာကို အားထုတ်နေလျက် အာသဝတို့မှ စိတ်ကိုလွတ်မြောက်စေလိုမှု မရှိသော်လည်း အာသဝတို့မှ စိတ်လွတ်မြောက်နိုင်ပုံကို ကြက်ဥမှ ကြက်ငယ်ပေါက် နိုင်ပုံ ဥပမာဖြင့်လည်းကောင်း။
ဘာဝနာကို ပွားများနေသောရဟန်းအား အာသဝေါတရာတို့ ကုန်ခန်း သွားပုံကို ပဲခွပ်ရိုးတိုသွားပုံကိုသိသော ဥပမာဖြင့်လည်းကောင်း။
ဘာဝနာကို ပွားများအားထုတ်နေသော ရဟန်းသည် (မပင်ပန်း) မခက် ခဲဘဲ သံယောဇဉ်တရားတို့ ငြိမ်းအေးနိုင်ပုံ၊ ဆွေးမြေ့သွားပုံကို လှေကိုထုတ်ထားသော ကြိမ်တို့ လျင်မြန်စွာဆွေးမြေ့နိုင်ပုံကို အကျယ်တဝင့် ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
“အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ မှတ်သားဖွယ် ဖွင့်ဆိုချက်အကျယ်ကို လေ့လာနိုင်ပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဘာဝိတသုတ္တ
ဘာဝိတသုတ္တ-သံ၊၃၊၁၅၇။ သံ၊မြန်၊၃၊၁၆၂-၃။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၃-သတိပဋ္ဌာနသံယုတ္တ၊ ၃-အနနုဿုတဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် သတိပဋ္ဌာန် လေးပါးကို ကြိမ်ဖန်များစွာ ပွားများလျှင် (သံသရာဝဋ်ဟူသော) ဤမှာဘက်ကမ်းမှ (နိဗ္ဗာန်ဟူသော) ထိုမှာဘက်ကမ်းသို့ သွားရောက်နိုင်ပုံကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဘာဝေတဗ္ဗသုတ္တ
ဘာဝေတဗ္ဗသုတ္တ-အံ၊၃၊၄၅၇။ အံ၊မြန်၊၃၊၄၅၀။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဒသကနိပါတ၊ ၃-တတိယပဏ္ဏာသက၊ (၁၅) ၅-အရိယဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ ... မိစ္ဆာဝိမုတ္တိဟူသော မပွားရမည့်တရားဆယ်ပါးနှင့် သမ္မာဒိဋ္ဌိ ... သမ္မာဝိမုတ္တိ ဟူသော ပွားများရမည့်တရားဆယ်ပါးတို့ကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဘာဝေတဗ္ဗဓမ္မသုတ္တ
ဘာဝေတဗ္ဗဓမ္မသုတ္တ-အံ၊၃၊၄၈၆-၇။ အံ၊မြန်၊၃၊၄၇၇။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဒသကနိပါတ၊ ၃-စတုတ္ထပဏ္ဏာသက၊ (၁၉) ၄-အရိယမဂ္ဂဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် မပွားများအပ်သော ဒုစရိုက်ဆယ်ပါးနှင့် ပွားများအပ်သော သုစရိုက်တရားဆယ်ပါးတို့ကို ဘုရားရှင်, ရဟန်းတော်တို့အား ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဘိက္ခကသုတ္တ
ဘိက္ခကသုတ္တ-သံ၊၁၊၁၈၄။ သံ၊မြန်၊၁၊၁၇၂။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၂၄၄။ သံ၊ဋီ၊၁၊၂၈၀။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၇-ဗြာဟ္မဏသံယုတ္တ၊ ၂-ဥပါသကဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ဘိက္ခကဗြာဟ္မဏ၏ လျှောက်ထားချက်အရ-ဘိက္ခကချင်းတူသော်လည်း ဘိက္ခုချင်းမတူပုံကို ဟောကြားတော်မူရာ ဘိက္ခကဗြာဟ္မဏ သရဏဂုံဆောက်တည်ပုံကို ပြဆိုသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ မှတ်သားဖွယ်ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဘိက္ခုသုတ္တ
ဘိက္ခုသုတ္တ (၁၁)-သံ၊၁၊၂၅၈-၉။ သံ၊မြန်၊၁၊၂၆၄-၅။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၇၁။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-နိဒါနသံယုတ္တ၊ ၃-ဒသဗလဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် ဇရာမရဏ, ဇရာ မရဏ သမုဒယ, ဇရာမရဏနိရောဓ, ဇရာမရဏနိရောဓဂါမိနီပဋိပဒါမှ သင်္ခါရလေးမျိုးတို့ကို ကွဲကွဲပြားပြားသိသော ရဟန်းကို ဒိဋ္ဌိသမ္ပန္န၊ ဒဿနသမ္ပန္န၊ ဣမံ သဒ္ဓမ္မအာဂတ၊ ဣမံ သဒ္ဓမ္မံ ပဿတိ၊ သေက္ခာယ ဝိဇ္ဇာယသမန္နာဂတ, ဓမ္မသောတ သမာပန္န, အရိယနိဗ္ဗေဓိကပည, အမတဒွါရအာဟစ္စတိဋ္ဌတိ-ပုဂ္ဂိုလ်ဟု ခေါ်ဆိုအပ်ပုံကို တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ အကျယ် ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၁၊၄၃၄။ သံ၊မြန်၊၁၊၄၂၃။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၉၄၊ သံ၊ဋီ၊၁၊၁၇၇။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၆-လာဘသက္ကရသံယုတ္တ၊ ၃-တတိယဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် အရှင်အာနန္ဒာ၏ လျှောက်ထားလျက်အရ လာဘသက္ကာရအန္တရာယ်ပြုနိုင်, မပြုနိုင်သောပုဂ္ဂိုလ်တို့ကို ခွဲခြားဟောကြားတော်မူပြီး လာဘ သက္ကာရ သိလောက၏ ကြမ်းကြုတ်ခက်ထန်ပုံ အနုတ္တရ ယောဂက္ခေမကိုရရန် အန္တရာယ်ပြုနိုင်ပုံ ဖြစ်ပေါ်လာသော လာဘသက္ကာရ သိလောကကိုပယ်စွန့်ရန်၊ လာဘ သက္ကာရ သိလောကသည် ကုသိုလ်စိတ်ကို မကုန်ခန်းစေရန် ပြုကျင့်ရမည်ဟု အရှင်အာနန္ဒာအား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ မှတ်သားဖွယ်ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
-သံ၊၂၊၄၂၇။ သံ၊မြန်၊၂၊၄၂၂-၃။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၂-ဝေဒနာသံယုတ္တ၊ ၂-ရဟောဂတဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ဝေဒနာတို့ကို ၂-ပါး၊ ၃-ပါး၊ ၅-ပါး၊ ၆-ပါး၊ ၁၈-ပါး၊ ၃၂-ပါး၊ ၁၀၈-ပါးဟု အကြောင်း ပရိယာယ်အားဖြင့် ဟောတော်မူပုံ၊ ထိုဟောကြားတော်မူခြင်းနှင့်ဆက်စပ်၍ ငြင်းခုံ, ခိုက်ရန် ဖြစ်တတ်ပုံ၊ ညီညွတ်ကြပုံ၊ ကာမဂုဏ်ငါးပါးရှိပုံ၊ သညာဝေဒယိတနိရောဓ၌ သုခဟု ပညတ်တော်မူခြင်းနှင့်ဆက်စပ်၍ တိတ္ထိယတို့ ငြင်းခုံပြောဆိုလာလျှင် ချမ်းသာရ နိုင်ရာဌာန၌သာ ချမ်းသာကိုရအပ်နိုင်၏ဟု ပြောကြားရမည်”ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၃၊၆၅။ သံ၊မြန်၊၃၊၆၉။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၂-ဗောဇ္ဈင်္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-ပဗ္ဗတဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် အညတရ ရဟန်း၏ မေးလျှောက်ချက်အရ ဗောဇ္ဈင်္ဂမည်ပုံ၊ ဝိဝေကနိဿိတ, ဝိရာဂနိဿိတ, နိရောဓ နိဿိတ, ဝေါဿဂ္ဂပရိဏမီဖြစ်အောင် ဗောဇ္ဈင်ခုနစ်ပါးကိုပွားများလျှင် အာသဝေါကင်းကွာ ရဟန္တာဖြစ်နိုင်ပုံကို ဗောဇ္ဈင်တစ်ပါးစီပွားများပုံကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၃၊၁၂၄-၅။ သံ၊မြန်၊၃၊၁၂၈-၁၃၀။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၃၄။ သံ၊ဋီ၊၂၊၄၆၈-၉။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၃-သတိပဋ္ဌာနသံယုတ္တ၊ ၁-အမ္ဗပါလိဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် အညတရ ရဟန်း၏ ပဋိပတ်လုပ်ငန်း ကြိုးပမ်းအားထုတ်လိုပါကြောင်း လျှောက်ထားချက်အရ- သီလ ဝိသုဒ္ဓိ, ဒိဋ္ဌိဝိသုဒ္ဓိဖြစ်ပြီးလျှင် သတိပဋ္ဌာန်လေးပါးကို အဇ္ဈတ္တ, ဗဟိဒ္ဓ, အဇ္ဈတ္တ ဗဟိဒ္ဓ သုံးမျိုးဖြင့် ရှုမှတ်ပွားများပုံအကျယ်ကို ဟောတော်မူပါသည်။ ယင်းဟောတော် မူအပ်သော ဒေသနာတော်အတိုင်း ကျင့်သုံးပွားများသော အညတရ ရဟန်း ရဟန္တာ ဖြစ်သွားပုံကို ပြဆိုသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
-သံ၊၃၊၂၂၄-၅။ သံ၊မြန်၊၃၊၂၂၆-၇။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၇-ဣဒ္ဓိပါဒသံယုတ္တ၊ ၁-စာပါလဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် အတိတ်ကာလ, အနာဂတ်ကာလနှင့် ယခု ပစ္စုပ္ပန်ကာလတို့၌ အာသဝက္ခယ, အနာသဝ, စေတောဝိမုတ္တိ, ပညာဝိမုတ္တိကို မျက်မှောက်ဘဝ၌ ထူးသောဉာဏ်ဖြင့် ကိုယ်တိုင်သိကြပြီး မျက်မှောက်ပြုနိုင်သော ရဟန်းတော်အားလုံးတို့သည် ဣဒ္ဓိပါဒ်လေးပါးတို့ကို ပွားများကြ ကြိမ်ဖန်များစွာပွားများကြခြင်းကြောင့်ပေတည်း-ဟု မိန့်ကြားတော်မူပြီး ဣဒ္ဓိပါဒ်လေးပါးပွားများပုံကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၃၊၂၄၁။ သံ၊မြန်၊၃၊၂၄၄။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၇-ဣဒ္ဓိပါဒသံယုတ္တ၊ ၂-ပါသာဒကမ္ပနဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် ဣဒ္ဓိပါဒ်လေးပါးကို ပွားများ, ကြိမ်ဖန်များစွာပွားများကြသော ရဟန်းတော်များသည် အာသဝက္ခယ, အနာသဝ, စေတောဝိမုတ္တိ ပညာဝိမုတ္တိကို မျက်မှောက်ဘဝမှာပင် ထူးသောဉာဏ်ဖြင့် ကိုယ်တိုင်ထိုးထွင်းသိ မျက်မှောက်ပြုနိုင်ပုံ ဣဒ္ဓိပါဒ်လေးပါးပွားများပုံကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၃၊၂၅၀-၁။ သံ၊မြန်၊၃၊၂၅၄။
-သံ၊၃၊၂၅၁-၂။ သံ၊မြန်၊၃၊၂၅၄-၅။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၇-ဣဒ္ဓိပါဒသံယုတ္တ၊ ၃-အယောဂုဠဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်နှင့် ဒသမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် ဣဒ္ဓိပါဒ၊ ဣဒ္ဓိပါဒ ဘာဝနာ၊ ဣဒ္ဓိပါဒဘာဝနာဂါမိနီပဋိပဒါတို့ကို ရဟန်းတို့က မေးလျှောက် ကြသဖြင့် ယင်းတို့ကို ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့် သုတ်တော်များ။
-အံ၊၂၊၂၄၃။ အံ၊မြန်၊၂၊၃၁၃။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ပဉ္စကနိပါတ၊ ၂-ဘိက္ခုပေယျာလ၊ ပဌမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် ပါဏာတိပါတီ, အဒိန္နာဒါယီ, အဗြဟ္မစာရီ, မုသာဝါဒီ, သုရာမေရယ မဇ္ဇပမာဒဋ္ဌာယီ တရားငါးပါး တို့နှင့်ပြည့်စုံသောရဟန်းသည် ငရဲသို့ကျရောက်မည်၊ ယင်းတရားငါးပါးတို့ကို ရှောင်ကြဉ်သောရဟန်းသည် နတ်ပြည်သို့ရောက်မည်-ဟု ကဏှပက္ခ, သုက္ကပက္ခအားဖြင့် ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၂၊၅၀၈။ အံ၊မြန်၊၂၊၆၃၃။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ သတ္တကနိပါတ၊ ၉-သမဏဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် သက္ကာယဒိဋ္ဌိ ဝိစိကိစ္ဆာ သီလဗ္ဗတပရာမာသ, ရာဂ, ဒေါသ, မောဟ, မာန တရားခုနစ်ပါးကို ပယ်ခြင်းကြောင့် ဘိက္ခုဖြစ်၏ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဘိက္ခုနီသုတ္တ
ဘိက္ခုနီသုတ္တ-အံ၊၁၊၄၆၂-၄။ အံ၊မြန်၊၁၊၄၅-၇။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၄၁-၂။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ ၄-စတုတ္ထပဏ္ဏာသက၊ (၁၆) ၁-ဣန္ဒြိယဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
အရှင်အာနန္ဒာ ဝံသနိုင်ငံ ကောသမ္ဗီမြို့ ဃောသိတာရုံကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် အညတရ ပုရိသ၏ ပင့်လျှောက်ချက်အရ ဘိက္ခုနီကျောင်းသို့ ကြွတော်မူပြီး ဂိလာနဟန်ဆောင် ဘိက္ခုနီအား အာဟာရသမ္ဘူတကာယ၌ “အာဟာရ” တဏှာသမျှ တကာယ၌ “တဏှာ၊ မာနသမျှတကာယ၌ “မာန”တို့ကို ပယ်ဖျောက်ပုံ၊ မေထုနသမ္ဘူတကာယ၌ မေထုနကို အကြွင်းမဲ့ပယ်ဖျောက်ရန် ဘုရားရှင် ဟောတော်မူပုံကို အကျယ်ဟောပြတော်မူရာ အရှင်အာနန္ဒာထေရ် ကိုအကြောင်းပြု၍ဖြစ်နေသော ဆန္ဒ ရာဂ ကင်းပျောက်သွားသဖြင့် ဘိက္ခုနီက အပြစ်ကိုဝန်ချတောင်းပန်ပုံ၊ အရှင်အာနန္ဒာက ခံယူပုံ၊ အရိယဝိနယ၌ အပြစ်ကို အပြစ်အားလျော်စွာသိမြင်၍ အပြစ်အားလျော်စွာ ကုစားခြင်း၊ နောင်အခါ မဖြစ်အောင်ထိန်းသိမ်းစောင့်ရှောက်ခြင်းသည် ကြီးပွား တိုးတက်နိုင်ပုံကို အရှင်အာနန္ဒာ မိန့်ကြားတော်မူကြောင်းကို ပြဆိုသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဘိက္ခုနီသုတ္တာဒိ
ဘိက္ခုနီသုတ္တာဒိ (၆)-အံ၊၂၊၂၄၃။ အံ၊မြန်၊၂၊၃၁၃-၄။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ပဉ္စကနိပါတ၊ ၂-သိက္ခာပဒပေယျာလ၊ ဒုတိယ၊ တတိယ၊ စတုတ္ထ၊ ပဉ္စက၊ ဆဋ္ဌ၊ သတ္တမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် ငါးပါးသီလကို မစောင့်ရှောက်သော ဘိက္ခုနီ၊ သိက္ခမာန်၊ သာမဏေ၊ သာမဏေရီ၊ ဥပါသကာ၊ ဥပါသိကာတို့ ငရဲသို့ကျရောက်ကြမည်၊ ငါးပါးသီလကိုစောင့်ထိန်းသော အထက်ပါ ပုဂ္ဂိုလ်ခြောက်ဦးတို့ နတ်ပြည်သို့ရောက်လိမ့်မည်ဟု ကဏှပက္ခ, သုက္ကပက္ခဒေသနာတော်အားဖြင့် ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဘိက္ခုနုပဿယသုတ္တ
ဘိက္ခုနုပဿယသုတ္တ-သံ၊၃၊၁၃၄-၆။ သံ၊မြန်၊၃၊၁၃၉-၁၄၂။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၃၉-၂၄၁။ သံ၊ဋီ၊၂၊၄၇၂-၃။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၃-သတိပဋ္ဌာနသံယုတ္တ၊ ၁-အမ္ဗပါလိဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် အရှင်အာနန္ဒာ ဆွမ်းခံမဝင်မီ ဘိက္ခုနီကျောင်းသို့ကြွရောက်စဉ် ဘိက္ခုနီတို့၏ လျှောက်ထားချက်ကြောင့် ဘိက္ခု၊ ဘိက္ခုနီ မည်သူမဆို သတိပဋ္ဌာန်လေးပါးတရားတို့၌ စိတ်ကိုစွဲစွဲ မြဲမြဲ တည်နေနိုင်လျှင် ရှေ့တရားထူးထက်မြတ်သော နောက်တရားထူးကိုသိလိမ့်မည်ဟု မိန့်တော်မူခဲ့ပြီး ဆွမ်းဘုဉ်းပေးအပြီး ဇေတဝန်ကျောင်းတော်သို့ ပြန်ရောက်သည့်အခါ ထိုအကြောင်းကို ဘုရားရှင်အားလျှောက်ထားပါသည်။ ဘုရားရှင်က သတိပဋ္ဌာန်လေးပါးတို့၌ ပဏိဓာယဘာဝနာ, အပ္ပဏိဓာယဘာဝနာဖြစ်ပုံ အကျယ်ကို ဟောကြားတော်မူပါသည်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ မှတ်သားဖွယ်များ ဖွင့်ဆိုထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဘိဒုရသုတ္တ
ဘိဒုရသုတ္တ-ဣတိဝုတ်၊၂၄၂။ ဣတိဝုတ်၊မြန်၊၂၂၆၇။ ဣတိဝုတ်၊ဋ္ဌ၊၂၃၁-၂။
-ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ ဣတိဝုတ္တက၊ ၃-တိကနိပါတ၊ ၃-တတိယဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
ရဟန်းတို့ ဤခန္ဓာကိုယ်သည် ကွဲပြိုခြင်းသဘောရှိ၏၊ ဝိညာဉ်သည်လည်း တပ်မက်မှုကင်း ပျက်စီးခြင်းသဘောရှိ၏။ ခန္ဓ, ကိလေသ, အဘိသင်္ခါရ, ကာမုပဓိ အားလုံးတို့သည် မမြဲခြင်း, ဆင်းရဲခြင်း, ဖောက်ပြန်ခြင်းသဘောရှိကုန်၏ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူကြောင်းကို ဝံသနိုင်ငံ ကောသမ္ဗီမြို့ ဥဒေနမင်းနန်းတော်၌ ခုဇ္ဇုတ္တရာက သာမာဝတီအမှူးရှိသော မိဖုရားတို့အား ဟောကြားသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဘိန္ဒသုတ္တ
ဘိန္ဒသုတ္တ-သံ၊၁၊၄၃၅။ သံ၊မြန်၊၁၊၄၂၃။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၆-လာဘသက္ကာရသံယုတ္တ၊ ၄-စတုတ္ထဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် လာဘ သက္ကာရ သိလောကသည် ကြမ်းကြုတ်လှပုံ၊ လာဘ သက္ကာရ သိလောကကြောင့် ဒေဝဒတ္တသည် သံဃဘေဒကကံပြုပုံ၊ ဖြစ်ပေါ်လာသော လာဘ သက္ကာရ သိလောကကို ပယ်စွန့်ရန်၊ လာဘ သက္ကာရ သိလောကသည် ကုသိုလ်စိတ်ကို မလွှမ်းမိုးနိုင်အောင် ကျင့်ရမည်ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဘီတာသုတ္တ
ဘီတာသုတ္တ-သံ၊၁၊၃၉-၄၀။ သံ၊မြန်၊၁၊၃၉။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၉၂-၃။ သံ၊ဋီ၊၁၊၁၃၇-၈။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-ဒေဝတာသံယုတ္တ၊ ၈-ဆေတွာဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် အညတရ နတ်သား၏ မေးလျှောက်ချက်အရ ကိုယ်, နှုတ်, စိတ်တို့ဖြင့် မကောင်းမှုကို မပြု မလုပ်-မပြော မဆို-မကြံစည်ခြင်း ထက်သန်သောသဒ္ဓါတရားရှိ၍ ထမင်း, အဖျော်တို့ကိုပေးလှူခြင်းဟူသော ဤတရားလေးပါးရှိသူသည် တမလွန်ဘဝခရီး၌ ကြောက်လန့်ခြင်းမရှိသူဟု ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဘူတသုတ္တ
ဘူတသုတ္တ-သံ၊၁၊၂၈၁-၃။ သံ၊မြန်၊၁၊၂၆၇-၉။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၅၆-၇။ သံ၊ဋီ၊၂၊၇၂-၃။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-နိဒါနသံယုတ္တ၊ ၄-ကဠာရခတ္တိယဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် ဘုရားရှင်က အဇိတလုလင်၏ ပါရာယနပဉှာဂါထာကို အကျယ်အားဖြင့် ဖြေကြားရန် အရှင်သာရိပုတ္တရာ မေးတော်မူရာ အလိုတော်ကျဖြေဆိုရန် အခက်အခဲရှိနေသဖြင့် ဘုရားရှင်က “ဘူတမိဒ”န္တိ သာရိပုတ္တ ပဿသိ-ဟု နည်းပေးတော်မူသည့်အခါ အရှင်သာရိပုတ္တရာ ဖြေဆိုနိုင်ပုံကို ပြဆိုသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ အကျယ်ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဘူမိစာလသုတ္တ
ဘူမိစာလသုတ္တ-အံ၊၃၊၁၂၈-၁၃၃။ အံ၊မြန်၊၃၊၁၂၉-၁၃၄။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၄-၂၅၁။ အံ၊ဋီ၊၃၊၂၅၁-၂၆၄။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ အဋ္ဌကနိပါတ၊ ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ (၇) ၂-ဘူမိစာလဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
ဘုရားရှင် ဝဇ္ဇီနိုင်ငံ ဝေသာလီမြို့တော်အနီး မဟာဝုန်တော ကူဋာဂါရ သာလာကျောင်းတော်ဝယ် သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် အရှင်အာနန္ဒာကိုခေါ်တော်မူပြီး စာပါလစေတီ(နတ်ကွန်း)၌ သီတင်းသုံးတော်မူပါသည်။
ဝေသာလီမြို့တော်၌ ဥဒေနစေတီ၊ ဂေါတမကစေတီ၊ သတ္တမ္ဗစေတီ၊ ဗဟုပုတ္တကစေတီ၊ သာရန္ဒဒစေတီ၊ စာပါလစေတီ-ဟူသော နတ်ကွန်းကြီးခြောက်ခု နှင့် ဝေသာလီမြို့တော်သည် စိတ်ဓာတ်ကြည်ပျော် မွေ့လျော်ဖွယ်ရှိပုံ၊ ဣဒ္ဓိပါဒ်လေးပါးကို ဗဟုလီကတ၊ ယာနီကတ၊ဝတ္ထုကတ၊ အနုဋ္ဌိတ၊ ပရိစိတ၊ သုသမာရဒ္ဓ ဖြစ်အောင် ပွားများထားသူသည် အလိုရှိလျှင် အာယုကပ္ပ၊ ကပ္ပါဝသေသေတိုင်အောင် တည်နေနိုင်ပုံ၊ ထိုသို့တည်နေနိုင်အောင် မြတ်စွာဘုရားသည် ဣဒ္ဓိပါဒ်လေးပါးကို ပွားများထားပုံကို သုံးကြိမ်တိုင်တိုင် ထင်ထင်ရှားရှား မိန့်ကြားတော်မူပါသော်လည်း “အာယုကပ်ပတ်လုံး တည်နေတော်မူပါ”ဟု မလျှောက်ထားနိုင်အောင် မာရ်နတ်က နှောင့်ယှက်ထားသောကြောင့် အရှင်အာနန္ဒာ မလျှောက်မိပုံ။
အရှင်အာနန္ဒာ ဖဲခွာသွားချိန်တွင် မာရ်နတ်ဝင်ရောက်၍ ဘုရားရှင်အား ပရိနိဗ္ဗာန်ပြုတော်မူပါရန်လျှောက်ထားပုံနည်းများ၊ မြတ်စွာဘုရား ပရိနိဗ္ဗာန်ပြုတော်မူရန် ကတိပေးတော်မူပုံ၊ အာယုသင်္ခါရလွှတ်တော်မူပုံ၊ မြေငလျင်ပြင်းထန်စွာလှုပ်ပုံ၊ အရှင်အာနန္ဒာ မေးလျှောက်ခြင်းကြောင့် မြေငလျင်လှုပ်ခြင်း အကြောင်းရှစ်မျိုးကို အရှင်အာနန္ဒာအား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
မြေငလျင်လှုပ်ခြင်းအကြောင်း ရှစ်မျိုးတို့တွင် သဘာဝငလျင်လှုပ်ပုံ၊ တန်ခိုးရှင်များ၏ လုံ့လပယောဂကြောင့်လုပ်ပုံနှင့် ဘုရားရှင်နှင့်ဆက်စပ်သည့် ငလျင်လှုပ်ပုံ ခြောက်မျိုးတို့ကို တွေ့မြင်နိုင်ပါသည်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ မှတ်သားဖွယ်အမျိုးမျိုးတို့ကို ဖွင့်ဆိုထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဘူမိဇသုတ္တ
ဘူမိဇသုတ္တ (၂)-မ၊၃၊၁၇၇-၁၈၄၊ မ၊မြန်၊၃၊၁၈၂-၈။ မ၊ဋ္ဌ၊၄၊၁၄၂။ မ၊ဋီ၊၃၊၃၄၆။
-မဇ္ဈိမနိကာယ၊ ဥပရိပဏ္ဏာသ၊ ၃-သုညတဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
ဘုရားရှင် မဂဓနိုင်ငံ ရာဇဂြိုဟ်မြို့ ဝေဠုဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် -အရှင်ဘူမိဇထေရ်သည် မိမိတူတော် ဇယသေနမင်းသား၏အိမ်တော်သို့ ဆွမ်းဘုဉ်းပေးရန်ကြွတော်မူစဉ် အရှင်ဘူမိဇထေရ်အား ဇယသေနမင်းသားက
-တောင့်တ(ဆုတောင်း)ခြင်းကိုပြု၍ ဗြဟ္မစရိယကို ကျင့်ကုန်သော်လည်း အကျိုးမရထိုက်ဟု ပြောကြားယူဆသော အချို့သမဏဗြာဟ္မဏများ၊
-တောင့်တ(ဆုတောင်း)ခြင်းကိုမပြုဘဲ ဗြဟ္မစရိယကို ကျင့်ကုန်သော်လည်း အကျိုးမရထိုက်ဟု ပြောဆိုယူဆသော အချို့သော သမဏဗြာဟ္မဏများ၊
တောင့်တ(ဆုတောင်း)ခြင်းကို ပြု၍ဖြစ်စေ၊ မပြုဘဲဖြစ်စေ ဗြဟ္မစရိယကို ကျင့်ကုန်သော်လည်း အကျိုးမရထိုက်ဟု ပြောဆိုယူဆကြသော အချို့သော သမဏ၊ ဗြာဟ္မဏများ။
တောင့်တ(ဆုတောင်း)ခြင်းကို မပြုမူ၍ဖြစ်စေ၊ မပြုသည်မဟုတ်မူ၍ဖြစ်စေ ဗြဟ္မစရိယကိုကျင့်ကြကုန်သော်လည်း အကျိုးမရထိုက်ဟု ပြောဆိုယူဆကြသော သမဏ ဗြာဟ္မဏတို့ ရှိနေကြပါကုန်၏။ ဤအရာ၌ အရှင်ဘူမိဇ၏ ဆရာဖြစ်တော်မူသော မြတ်စွာဘုရားသည် အဘယ်သို့ယူဆပြောကြားပါသနည်းဟု မေးလျှောက်ပါသည်။
အရှင်ဘူမိဇထေရ်က ဇယသေနမင်းသားအား ... မင်းသား သင်မေး လျှောက်သည့်စကားကို ငါသည် ဘုရားရှင်ထံတော်မှ မကြားနာဘူး မမှတ်သားဘူးပါ၊ အကယ်၍ ဤအရာ၌ ဘုရားရှင်က မိန့်ကြားတော်မူလျှင် “အယောနိသော=ကုသိုလ်တရားတို့ မဖြစ်နိုင်သောအကြောင်းအားဖြင့် ဗြဟ္မစရိယကို အားထုတ်သမှုပြုလျှင် အကျိုး မရထိုက်၊ ယောနိသော= ကုသိုလ်တရားတို့ဖြစ်နိုင်သော အကြောင်းအားဖြင့် ဗြဟ္မစရိယကို အားထုတ်လျှင် အကျိုးရနိုင်၏ဟု မိန့်ကြားတော်မူသည့်အကြောင်းဖြစ် နိုင်၏-မိန့်ကြားပါသည်။ ဇယသေနမင်းသားက အရှင်ဘူမိဇ၏ဆရာ ဘုရားရှင်သည် ဤသို့သော အယူဝါဒရှိ ဤသို့မိန့်ကြားတော်မူလျှင် အရှင်ဘူမိဇ၏ဆရာ ဘုရားရှင်သည် သမဏ၊ ဗြာဟ္မဏများစွာတို့၏ ထိပ်ဆုံးဖြစ်ပါပေ၏-ဟု လျှောက်ထားပြီး မိမိပွဲတော်အုပ်ဖြင့် ဆွမ်းပါသည်။
အရှင်ဘူမိဇသည် ဆွမ်းဘုဉ်းပေးပြီး ဘုရားရှင်ထံချဉ်းကပ်၍ ဇယသေန မင်းသား၏ မေးမြန်းလျှောက်ထားပုံနှင့် မိမိဖြေကြားခဲ့ပုံများကို သင့်/မသင့်လျှောက်ထားပါသည်။ ဘုရားရှင်က အရှင်ဘူမိဇ၏ ဖြေဆိုမှုမှန်ကန်ပုံကို မိန့်တော်ပြီး မိစ္ဆာ မဂ္ဂင်ရှစ်ပါးဖြင့် ဗြဟ္မစရိယကိုအားထုတ်နေသော သမဏဗြာဟ္မဏတို့၏ အားထုတ် ကျင့်သုံးမှုသည်၊
-သဲကို ဆုံခွက်၌ထည့်၍ ရေဖြန်းလျက် ကြိတ်ညှစ်သော်လည်း ဆီမရနိုင်ပုံ။
-နွားငယ်ရှိသော နွားမဦးချိုကိုညှစ်ရာ၌ နို့မရနိုင်ပုံ။
-ရေကို အိုး၌လောင်းထည့်၍ မွှေတံဖြင့်မွှေသော်လည်း ဆီဦးကိုမရနိုင်ပုံ။
-ထင်းစိုကို မီးပွတ်ပုံဖြင့် ပွတ်သော်လည်း မီးမရနိုင်ပုံ ဥပမာလေးမျိုးဖြင့် ဗြဟ္မစရိယ၏အကျိုးကို မရထိုက်ပုံကိုလည်းကောင်း။ သမ္မာမဂ္ဂင်ရှစ်ပါးဖြင့် ဗြဟ္မစရိယကို အားထုတ်ကျင့်သုံးနေကြသော သမဏ, ဗြာဟ္မဏတို့သည်
-နှမ်းမှုံ့ကို ဆုံခွက်၍လောင်းထည့် ရေဖြန်း၍ ကြိတ်ညှစ်လျှင် ဆီကိုရနိုင် သကဲ့သို့လည်းကောင်း၊
-နွားငယ်ရှိသော နွားမ၏နို့တိုင်ကိုညှစ်လျှင် နွားနို့ရနိုင်သကဲ့သို့၊
-နို့ဓမ်းကို အိုး၌လောင်းထည့်၍ မွှေတံဖြင့်မွှေလျှင် ဆီဦးကိုရနိုင်သကဲ့သို့၊
-ထင်းခြောက်ကို မီးပွတ်ခုံ၌ ပွတ်တိုက်လျှင် မီးကိုရနိုင်သကဲ့သို့ ဤဥပမာလေးမျိုးဖြင့် ဗြဟ္မစရိယ၏ အကျိုးရနိုင်ပုံကို အကျယ်အားဖြင့် မိန့်ကြားတော်မူပါသည်။
ဘူမိဇ-ဇယသေနမင်းသားသည် ဤဥပမာလေးမျိုးတို့ ဉာဏ်၌ထင်မြင် လာငြားအံ့၊ သင့်အား ကြည်ညိုခြင်း၊ ကြည်ညိုသည့်အလျောက် လှူဒါန်းသမှုပြု ခြင်းသည် မအံ့ဩလောက်ပေဟု မိန့်ကြားတော်မူပါသည်။
အရှင်ဘူမိဇက မြတ်စွာဘုရား ဇယသေနမင်းသားအား ရှေးကမကြားစဖူးအံ့ဩဖွယ် ဥပမာလေးမျိုး မြတ်စွာဘုရား၏ဉာဏ်တော်၌ ထင်မြင်သကဲ့သို့ အကျွန်ုပ်၏ ဉာဏ်၌ အဘယ်မှာလျှင် ထင်မြင်နိုင်ပါအံ့နည်း-ဟု လျှောက်ထားပြီး ဘုရားရှင် ဟောကြားမှုကို အလွန်နှစ်သက်မြတ်နိုးပုံကို ပြဆိုသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ မှတ်သာဖွယ်ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
-သံ၊၁၊၂၇၄-၆။ သံ၊မြန်၊၁၊၂၅၉-၂၆၂။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၅၃-၅ သံ၊ဋီ၊၂၊၂၆၉-၇၀။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-နိဒါနသံယုတ္တ၊ ၃-ဒသဗလဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
အရှင်သာရိပုတ္တရာ ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် အရှင်ဘူမိဇရောက်လာပြီး ငါ့ရှင်သာရိပုတ္တရာ ကမ္မဝါဒီ အချို့သမဏဗြာဟ္မဏတို့က
၁။ သုခ, ဒုက္ခကို ကိုယ်တိုင်ပြုအပ်၏ဟု ပညတ်ကြပါကုန်၏။
၂။ သုခ, ဒုက္ခကို သူတစ်ပါးတို့ပြုအပ်၏ဟု ပညတ်ကြပါကုန်၏။
၃။ သုခ, ဒုက္ခကို ကိုယ်တိုင်လည်းပြုအပ်၊ သူတစ်ပါးတို့လည်းပြုအပ်ကုန်၏ဟု ပညတ်ကြပါကုန်၏။
၄။ သုခ, ဒုက္ခကို ကိုယ်တိုင်လည်းမပြုအပ်၊ သူတစ်ပါးတို့လည်း မပြုအပ် အကြောင်းကင်း၍ဖြစ်၏ဟု ပညတ်ကြပါကုန်၏။
ဤအရာ၌ အကျွန်ုပ်တို့ဆရာ မြတ်စွာဘုရားသည် အဘယ်သို့အယူရှိပါသနည်း။ အဘယ်သို့ ဟောကြားတော်မူပါသနည်း။ အဘယ်သို့ပြောဆိုလျှင် ဘုရားရှင်နှင့် ဆန့်ကျင်ဘက်မဖြစ်ဘဲ ပြောဆိုရာရောက်ပါသနည်းဟု မေးလျှောက်ပါသည်။
ငါ့ရှင်ဘူမိဇ-မြတ်စွာဘုရားသည် ဖဿ-ဟူသော အကြောင်းကိုစွဲ၍ သုခ-ဒုက္ခဖြစ်၏ဟု ဟောတော်မူ၏။ ဤသို့ပြောဆိုလျှင် မြတ်စွာဘုရားဟောတော် မူသည့်အတိုင်း ပြောဆိုရာရောက်၏။ ဘုရားရှင်နှင့် မဆန့်ကျင်ပေ။
ထိုလေးမျိုးသော သမဏဗြာဟ္မဏတို့ ပညတ်အပ်သော သုခ, ဒုက္ခသည် ဖဿကြောင့်ဖြစ်လာသည်။ ဖဿကိုဖယ်ထား၍ ခံစားကြသည်မဟုတ်ဟု မိန့်ကြားတော်မူပါသည်။
အရှင်အာနန္ဒာသည် အရှင်သာရိပုတြာနှင့် အရှင်ဘူမိဇတို့ ပြောဆိုနေသော စကားကို ဘုရားရှင်ထံသွား၍ လျှောက်ထားပါသည်။
ဘုရားရှင်က သာဓု သာဓု အာနန္ဒ-ဟု သာဓုခေါ်တော်မူပြီး သာရိပုတ္တရာ၏ ဖြေဆိုမှုသည် မှန်ကန်ကြောင်းမိန့်ကြားတော်မူပါသည်။
ကာယရှိလျှင် ကာယသဉ္စေတနာကြောင့်, ဝစီရှိလျှင် ဝစီသဉ္စတနာကြောင့်, မနရှိလျှင် မနသန္ဓေတနာကြောင့် အဇ္ဈတ္တသန္တာန်၌ သုခ, ဒုက္ခဖြစ်၏။ မသိမှုအဝိဇ္ဇာကြောင့်လည်းဖြစ်၏။
အာနန္ဒာ-ကိုယ်တိုင် ကာယသင်္ခါရကိုပြုခြင်းကြောင့် အဇ္ဈတ္တသန္တာန်၌ သုခ, ဒုက္ခဖြစ်၏။ သူတစ်ပါးတို့သည် ကာယသင်္ခါရကိုပြုခြင်းကြောင့် အဇ္ဈတ္တ သန္တာန်၌ သုခ ဒုက္ခဖြစ်၏။ ကာယသင်္ခါရကို သိလျက်ပြုစီရင်မှု၊ မသိဘဲပြုစီရင်မှုကြောင့် အဇ္ဈတ္တသန္တာန်၌ သုခ ဒုက္ခဖြစ်၏။
ထို့အတူ ကိုယ်တိုင် ဝစီသင်္ခါရ, မနောသင်္ခါရကို ပြုစီရင်မှုကြောင့် အဇ္ဈတ္တ သန္တာန်၌ သုခ ဒုက္ခဖြစ်၏။
အာနန္ဒာ-ဤစေတနာကာယ, စေတနာဝါစာ, စေတနာမနတို့၌ အဝိဇ္ဇာသည် ကျရောက်၏။ ဤကာယ, ဝါစာ, မန စေတနာတို့ကြောင့် အဇ္ဈတ္တသန္တာန်၌ သုခ, ဒုက္ခဖြစ်၏။ အဝိဇ္ဇာကို အရဟတ္တမဂ်ဖြင့် အကြွင်းမဲ့ပယ်လိုက်ခြင်းကြောင့် ထိုကာယ, ဝါစာ, မနစေတနာတို့ မဖြစ်တော့ကုန်။ ထိုစေတနာသည် သုခ, ဒုက္ခတို့ ပေါက်ရောက်ရာ လယ်မြေမဟုတ်။ တည်ရာ ယာမြေမဟုတ်၊ တည်ရာ အာယတန မဟုတ်၊ ချမ်းသာဆင်းရဲ၏ အကြောင်းမဟုတ်တော့ဟု ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဘူရိပညာသုတ္တ
ဘူရိပညာသုတ္တ-သံ၊၃၊၃၆၁။ သံ၊မြန်၊၃၊၃၆၆။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၁-သောတာပတ္တိသံယုတ္တ၊ ၇-မဟာပညဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် သပ္ပုရိသသံသေဝ၊ သဒ္ဓမ္မဿဝန, ယောနိသောမနသိကာရ, ဓမ္မာနုဓမ္မပဋိပတ္တိ-ဟူသော ဤတရားလေးပါးတို့ကို ပွားများအပ်, ကြိမ်ဖန်များစွာ လေ့လာအပ်သည်ရှိသော် မြေကြီးထုနှင့် တူသော ပညာရှိခြင်းငှာ (ဘူရိပညဖြစ်ရန်) ဖြစ်ကုန်၏ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဘောဂသုတ္တ
ဘောဂသုတ္တ-အံ၊၂၊၂၂၆။ အံ၊မြန်၊၂၊၂၈၇-၈။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ပဉ္စကနိပါတ၊ ၅-ပဉ္စမပဏ္ဏာသယ၊ (၂၃) ၃-ဒီဃစာရိကဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် စည်းစိမ်ဥစ္စာ၏ အပြစ်ငါးပါးနှင့် အကျိုးအာနိသင်ငါးပါးတို့ကို ကဏှပက္ခ, သုက္ကပက္ခအားဖြင့် ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
ဘောဇနသုတ္တ
ဘောဇနသုတ္တ (၂)-အံ၊၁၊၃၇၅။ အံ၊မြန်၊၁၊၃၈၉-၃၉၀။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ ၂-ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ (၆) ၁-ပုညာဘိသန္ဒဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် ဆွမ်းအလှူရှင်၏ ဒါနလေးမျိုးနှင့် အလှူရှင် အလှူခံ နှစ်ဦးလုံးရနိုင်သော အကျိုးလေးမျိုးတို့ကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၂၊၃၅-၆။ အံ၊မြန်၊၂၊၄၅။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၁။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ပဉ္စကနိပါတ၊ ၁-ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၄-သုမနဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် ဆွမ်းအလှူရှင်၏ ဒါနငါးမျိုးနှင့် အလှူရှင်, အလှူခံပုဂ္ဂိုလ်နှစ်ဦးလုံး ရရှိခံစားနိုင်သော အကျိုးငါးမျိုးကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
မက္ကဋသုတ္တ
မက္ကဋသုတ္တ-သံ၊၃၊၁၂၈-၃၀၀။ သံ၊မြန်၊၃၊၁၃၃-၅။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၃၅။ သံ၊ဋီ၊၂၊၄၇၀။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၃-သတိပဋ္ဌာနသံယုတ္တ၊ ၁-အမ္ဗပါလိဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ရဟန်းတို့ ဟိမဝန္တာ တောင်မင်း၌ မျောက်တို့လည်း မသွားလာနိုင်၊ လူတို့လည်း မသွားလာနိုင်သော၊ သွားလာရခက်ခဲသော မညီညွတ်သောဒေသ၊ မျောက်တို့သာသွားလာနိုင်ပြီး လူတို့ သွားလာ၍မရသော အသွားရခက်ခဲသော မညီမညွတ်သောဒေသ၊ မျောက်နှင့်လူတို့ သွားလာနိုင်သော ညီညွတ်သောဒေသတို့ရှိကုန်၏။ ထိုဒေသ၌ မျောက်တို့ကိုဖမ်းဆီး နှိပ်စက် သတ်ဖြတ်ခြင်းငှာ လူတို့သည် မျောက်နှဲစေးကို ထောင်ထားကြကုန်၏။
လိမ္မာသောမျောက်တို့သည် မျောက်နှဲစေးကိုမြင်လျှင် ဝေးရာကရှောင်ကွင်း သွားကြကုန်၏။ မလိမ္မာသော လျှပ်ပေါ်လော်လီသောမျက်သည် မျောက်နှဲစေး၌ လက်နှစ်ဖက်, ခြေနှစ်ဖက်, ဦးခေါင်းတို့ဖြင့် ကပ်ငြိနေခြင်းကြောင့် ညီးတွားလျက် အိပ်နေရပြီး အကျိုးမဲ့ ပျက်စီးခြင်းသို့ရောက်ရ၏။ ထိုမျောက်သည် မကျက်စားရာ၌ ကျက်စားခြင်းကြောင့်ပေတည်း။
ထို့ကြောင့် သင်တို့သည် ဣဋ္ဌ, ကန္တ, မနာပ, ပိယရူပ, ကာမူပသံဟိတ, ရဇနီယဖြစ်သော အာရုံငါးပါး ကာမဂုဏ်များဟူသော တစ်ပါးသော မကျက်စားသင့်သောအရာတို့၌ မကျက်စားကြကုန်လင့်။ မကျက်စားရာ၌ လှည့်လည်ကျက်စားသော ရဟန်းကို ကိလေသာမာရ်သည် နှိပ်စက်ရန် ဖျက်ဆီးရန်အခွင့်ရ၏။
ရဟန်းတို့ မိမိဖခင်၏အရာဖြစ်သော သတိပဋ္ဌာန်လေးပါးဟူသော အာရုံ၌သာ လှည့်လည်ကျက်စားကြကုန်လော့ အစရှိသည်ဖြင့် သတိပဋ္ဌာန်လေးပါး ပွားများပုံကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
မက္ခသုတ္တ
မက္ခသုတ္တ-ဣတိဝုတ်၊၁၉၅။ ဣတိဝုတ်၊မြန်၊၁၇၉။ ဣတိဝုတ်၊ဋ္ဌ၊၄၆-၇။
-ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ ဣတိဝုတ္တက၊ ၁-ပဌမဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
ဝံသနိုင်ငံ ကောသမ္ဗီမြို့ ဥဒေနမင်းနန်းတော်၌ “ရဟန်းတို့ သူ့ကျေးဇူးကို ချေဖျက်မှု “မက္ခ”တရားကိုပယ်နိုင်သော သင်တို့ အနာဂါမ်ဖြစ်ရန် ငါဘုရား တာဝန်ယူ၏ အစရှိသည်ဖြင့် မက္ခတရားပယ်ဖျက်ရန် မြတ်စွာဘုရားရှင် ဟောတော်မူကြောင်း ခုဇ္ဇုတ္တရာက သာမာဝတီအမှူးရှိသော မိဖုရားတို့အား ဟောကြားသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
မက္ခပရိညာသုတ္တ
မက္ခပရိညာသုတ္တ-ဣတိဝုတ်၊၂၀၀။ ဣတိဝုတ်၊မြန်၊၁၈၃။
-ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ ဣတိဝုတ္တက၊ ၁-ဧကကနိပါတ၊ ၂-ဒုတိယဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
ဝံသနိုင်ငံ၊ ကောသမ္ဗီမြို့၊ ဥဒေနမင်းနန်းတော်၌ “ရဟန်းတို့-သူ့ကျေးဇူး ချေဖျက်မှု “မက္ခကို ထူးသောဉာဏ်ဖြင့် မသိသူ, ပိုင်းခြား၍မသိသူ, ထိုမက္ခ၌စိတ်ကို တပ်စွန်းမှုကင်းအောင်မပြုနိုင်သူ မပယ်စွန့်နိုင်သူသည် ဆင်းရဲကုန်ရာနိဗ္ဗာန်သို့ မရောက်နိုင်။ မက္ခကို ထူးသောဉာဏ်ဖြင့်သိသူ, ပိုင်းခြား၍သိသူ, ထိုမက္ခ၌ စိတ်ကို တပ်မက်မှုကင်းအောင်ပြုနိုင်သူ, ပယ်စွန့်နိုင်သူ ဆင်းရဲကုန်ရာနိဗ္ဗာန်ကို မျက်မှောက် ပြုနိုင်ရန်ဖြစ်၏-ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူကြောင်း ခုဇ္ဇုတ္တရာက သာမာဝတီအမှူး ရှိသော မိဖုရားတို့အား ဟောပြသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
မင်္ဂလသုတ္တ
မင်္ဂလသုတ္တ(၂)-ခုဒ္ဒက၊၃-၄။ ခုဒ္ဒက၊မြန်၊၃-၄။ ခုဒ္ဒက၊ဋ္ဌ၊၇၅-၁၃၂။
-ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ ခုဒ္ဒကပါဌ၊ ပဉ္စမသုတ်။
-သုတ္တနိ၊၃၁၈-၉။ သုတ္တနိ၊မြန်၊၃၀၀-၁။ သုတ္တနိ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁-၃၇။ ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ သုတ္တနိပါတ၊ ၂-စူဠဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် ၃၈-ဖြာ မင်္ဂလာတရားတော်တို့ကို နတ်ဗြဟ္မာတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
မဂ္ဂသုတ္တ
မဂ္ဂသုတ္တ (၄)-သံ၊၃၊၁၆၁-၂။ သံ၊မြန်၊၃၊၁၆၇-၈။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၃-သတိပဋ္ဌာနသံယုတ္တ၊ ၁-အမတဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် မဂဓနိုင်ငံ နေရဉ္ဇရာမြစ်ကမ်း ဥရုဝေလတော အဇပါလညောင်ပင်ရင်း၌ ဘုရားဖြစ်တော်မူပြီး သီတင်းသုံး နေတော်မူခဲ့စဉ်ကပင် သတ္တဝါတို့ ကိလေသာအညစ်အကြေးတို့ မညစ် မလူး အထူးအားဖြင့် သန့်ရှင်းစင်ကြယ်ရန်၊ သောက ပရိဒေဝတို့ကို ကျော်လွန်နိုင်ရန်၊ ဒုက္ခ ဒေါမနဿတို့ ချုပ်ငြိမ်းရန်၊ အရိယမဂ်ဉာဏ်ကိုရဖို့ရန်၊ နိဗ္ဗာန်ကိုမျက်မှောက်ပြုရန် သတိပဋ္ဌာန်လေးပါးသည် တစ်ကြောင်းတည်းသော လမ်းမှန်ပေတည်း-ဟု စိတ်အကြံ အစည်ဖြစ်တော်မူပုံ၊ သတိပဋ္ဌာန်လေးပါးပွားများပုံ၊ သဟမ္ပတိဗြဟ္မာ လာရောက်လျှောက်ထားပုံတို့ကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၃၊၂၄၅-၆။ သံ၊မြန်၊၃၊၂၄၈-၉။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၇-ဣဒ္ဓိပါဒသံယုတ္တ၊ ၃-အယောဂုဠဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင်မဖြစ်သေးမီ အလောင်းတော်ဘဝ၌ပင် “ဣဒ္ဓိပါဒဘာဝနာ မဂ္ဂ=လမ်းစဉ်၊ ကျင့်စဉ်=ပဋိပဒါကား အဘယ်နည်း?ဟု ကြံစည်တော်မူပြီး ဣဒ္ဓိပါဒ်လေးပါးကို ပွားများတော်မူခဲ့ပုံ၊ ဣဒ္ဓိပါဒ်လေးပါးကို ပွားများတော်မူခြင်းကြောင့် ဣဒ္ဓိဝိဓအဘိညာဉ် ဖြစ်ပေါ်လာပုံ၊ အရဟတ္တဖိုလ်သို့ မျက်မှောက်ဘဝမှာပင် ရောက်ရှိတော်မူပုံအကျယ်ကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၁၊၅၅၁။ အံ၊မြန်၊၁၊၅၆၇။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ ၅-ပဉ္စမပဏ္ဏာသက၊ (၂၃) ၃-ဒုစ္စရိတဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်နေစဉ် မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ, မိစ္ဆာသင်္ကပ္ပ, မိစ္ဆာဝါစာ, မိစ္ဆာကမ္မန္တ တရားလေးပါးတို့နှင့်ပြည့်စုံသော ဗာလ-အဗျတ္တ ဖြစ်သော သူယုတ်မာသည် မိမိ၏ကုသိုလ်မူလကို တူးဖြိုဖျက်ဆီး၍ မိမိကိုယ်ကို ဆောင်၏၊ အပြစ်လည်းရှိ၏၊ ပညာရှိတို့လည်း ကဲ့ရဲ့ကြကုန်၏၊ များစွာသော မကောင်းမှုကိုလည်း တိုးပွားစေ၏။ သမ္မာဒိဋ္ဌိ, သမ္မာသင်္ကပ္ပ, သမ္မာဝါစာ, သမ္မာကမ္မန္တ တရားလေးပါးတို့နှင့် ပြည့်စုံသော ပဏ္ဍိတ, ဝိယတ္တဖြစ်သော သူတော်ကောင်းသည် မိမိ၏ကုသိုလ်မူလကို မတူးဖြို မဖျက်ဆီးဘဲ မိမိကိုယ်ကိုဆောင်၏။ အပြစ်မရှိ ပညာရှိတို့ မကဲ့ရဲ့အပ်သူ၊ များစွာသော ကုသိုလ်ကိုပွားစေသူ-ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၁၊၅၅၂။ အံ၊မြန်၊၁၊၅၆၇။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ... ဆဋ္ဌသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်နေစဉ် မိစ္ဆာအာဇီဝ, မိစ္ဆာဝါယမ, မိစ္ဆာသတိ၊ မိစ္ဆာသမာဓိ-ဟူသော တရားလေးပါးတို့ပြည့်စုံ ဗာလ၊ အဗျတ္တဖြစ်သော သူယုတ်မာသည် ... တိုးပွားစေ၏။
သမ္မာအာဇီဝ, သမ္မဝါယာမ, သမ္မာသတိ, သမ္မာသမာဓိ-ဟူသော တရား လေးပါးတို့နှင့်ပြည့်စုံသော ပဏ္ဍိတ, ဝိယတ္တဖြစ်သော သူတော်ကောင်းသည် ... တိုးပွားစေ၏-ဟု အထက်သုတ်တော်အတိုင်း ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
မဂ္ဂင်္ဂသုတ္တ
မဂ္ဂင်္ဂသုတ္တ-သံ၊၂၊၅၃၇။ သံ၊မြန်၊၂၊၅၂၉။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၉-အသင်္ခတသံယုတ္တ၊ ၁-ပဌမဝဂ္ဂ၊ ဧကာဒသမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် အသင်္ခတဂါမိမဂ္ဂ = နိဗ္ဗာန်သို့ရောက်ကြောင်းလမ်းသည် အဋ္ဌင်္ဂိကအရိယာမဂ်ပေတည်း၊ ... နောက်အခါ၌ နှလုံးမသာယာမှု မဖြစ်စေကြနှင့် ဤကား သင်ချစ်သားတို့အား ငါဘုရားတို့၏ အနုသာသနီပေတည်း-ဟု ရှစ်ဖြာမဂ္ဂင်ကို ပွားများအားထုတ်ကြရန် ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
မင်္ဂုလိတ္ထိသုတ္တ
မင်္ဂုလိတ္ထိသုတ္တ-သံ၊၁၊၄၅၀။ သံ၊မြန်၊၁၊၄၄၀။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၁၅။ သံ၊ဋီ၊၂၊၁၈၅။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၈-လက္ခဏသံယုတ္တ၊ ၂-ဒုတိယဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် မဂဓနိုင်ငံ ရာဇဂြိုဟ်မြို့ ဝေဠုဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် အရှင်လက္ခဏထေရ်၏ မေးလျှောက်ချက်အရ ငါ့ရှင်လက္ခဏ ဤနေ့၌ တပည့်တော်သည် ဂိဇ္ဈကုဋ်တောင်မှဆင်းသက်စဉ် အရေမရှိသော ကောင်းကင်၌ ပျံသန်းနေသောမိန်းမကို တွေ့မြင်ခဲ့ပါသည်။ ကျီးငှက် နှင့်တူသော ဘီလူးတို့သည်လည်းကောင်း၊ လင်းတနှင့်တူသော ဘီလူးတို့သည်လည်းကောင်း ဝိုင်းအုံ(တကောက်ကောက်)လိုက်ကြကုန်၍ ဝိုင်းအုံ(တကောက်ကောက်) လိုက်ကြကုန်၍ ထိုမိန်းမကို သံနှုတ်သီးတို့ဖြင့် ထိုးဆိတ်ကြကုန်၏၊ ထိုးဖောက်ကြကုန်၏၊ ထိုမိန်းမပြိတ္တာသတ္တဝါသည် အမိအမယ် ကယ်ပါ ယူပါ တစာစာဖြင့် လွန်စွာပြင်းထန် ကြင်နာသောအသံကို အော်ဟစ်သမှုပြုပါသည်-ဟု အရှင်မောဂ္ဂ လာန်ထေရ်က ဖြေဆိုပါသည်။
ထိုမိန်းမသည် ဤရာဇဂြိုဟ်မြို့တော်၌ပင်လျှင် လင်ကိုလွန်၍ ကျင့် (လင်ငယ်နေ)သော မိန်းမဖြစ်ခဲ့ဖူးပြီ-ဟု ဘုရားရှင်က မိန့်ကြားတော်မူသည့်သုတ်။
(ဝိ၊၁၊၂၄၇။ ဝိ၊ဋ္ဌ၊၂၊၉၈။)
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
မဃဒေဝသုတ္တ
မဃဒေဝသုတ္တ-မ၊၂၊၂၆၂-၂၇၀။ မ၊မြန်၊၂၊၂၇၀-၈။ မ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၁၃-၂၂၀၊ မ၊ဋီ၊၃၊၁၄၅-၁၅၁။
-မဇ္ဈိမနိကာယ၊ မဇ္ဈိမပဏ္ဏာသ၊ ၄-ရာဇဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် ဝိဒေဟနိုင်ငံ မိထိလာမြို့ မဃဒေဝသရက်ဥယျာဉ်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် တစ်နေရာ၌ ဘုရားရှင်၏ပြုံးတော်မူခြင်းအကြောင်းကို အရှင်အာနန္ဒာက မေးလျှောက်သဖြင့်
-နှစ်ပေါင်း ၈၄၀၀၀-တိုင်တိုင် မင်းသားငယ်ဘဝဖြင့် ပျော်ရွှင်စွာနေခဲ့ပုံ။
-နှစ်ပေါင်း ၈၄၀၀၀-တိုင်တိုင် အိမ်ရှေ့မင်းဘဝဖြင့် စည်းစိမ်ခံစားခဲ့ရပုံ။
-နှစ်ပေါင်း ၈၄၀၀၀-ကိုင်တိုင် မဃဒေဝမင်းအဖြစ်ဖြင့် မင်းပြုခဲ့ပုံ။
-နှစ်ပေါင်း ၈၄၀၀၀-တိုင်တိုင် ဤဥယျာဉ်တော်၌ ရသေ့ရဟန်းပြု၍ ဗြဟ္မဝိဟာရတရားလေးပါး ပွားများ၍ ဗြဟ္မာဘုံသို့ရောက်ရှိခဲ့ပုံ။ ဦးခေါင်း၌ ဆံပင်ဖြူးတွေ့သည့်အခါ
-ဆတ္တာသည်ကို အခွန်တစ်သိန်းထွက်သောရွာဆုကို ပေးအပ်ခြင်း၊
-သားတော်ကြီးအား ထီးနန်းလွှဲအပ်ခြင်း၊
-ကုသလကမ္မပထတရား၌တည်လျက် မင်းကျင့်တရားဆယ်ပါးဖြင့် မင်းပြုရန်။
-၁၄, ၁၅, ၈-ရက်နေ့များ၌ ဥပုသ်သီတင်း စောင့်သုံးရန်။
-ဆံပင်ဖြူ၊ ဦးခေါင်း၌တွေ့မြင်သည့်အခါ တောထွက် ရသေ့ရဟန်းပြု၍ ဗြဟ္မဝိဟာရတရားကို ပွားများအားထုတ်ရန်-ဟူသော ကလျာဏဝတ်ကို ကျင့်သုံးရန်တို့ကို မှာကြား၍ တောထွက်ပြီး ရသေ့ရဟန်းပြုခဲ့ပုံ။
ဤကလျာဏကျင့်ဝတ်တို့ကို မဃဒေဝမင်းကြီး၏သားတော်အစဉ် မြေးတော် အဆက် ၈၄၀၀၀-တိုင်အောင် မပျက်မကွက် ကျင့်သုံးလိုက်နာခဲ့ကြပါသည်။ နောက်ဆုံး နေမိမင်းအထိ ရောက်ရှိခဲ့ပါသည်။ ဝိဒေဟနိုင်ငံသား နတ်အများ၏ သုဓမ္မာနတ်သဘင်ဝယ် နေမိမင်းကြီး၏ ဂုဏ်ကျေးဇူးကို ချီးကျူးပြောဆိုမှုကိုအကြောင်းပြု၍ သိကြားမင်းကိုယ်တိုင် ဥပုသ်ဝင် နေသော နေမိမင်းကြီးကိုသွားရောက်ဖိတ်ကြားပြီး နတ်မြင်းပျံတစ်ထောင်ကသော နတ်ရထားဖြင့် မာတလိနတ်သားကိုစေလွှတ် တာဝတိံသာနတ်ပြည်သို့ ပင့်ဆောင် ခဲ့ပါသည်။ မာတလိနတ်သားက နေမိမင်းကြီး၏ဆန္ဒအရ ငရဲဘုံကို ရှေးဦးစွာပြုပြီးမှ တာဝတိံသာသို့ ပင့်ဆောင်ခဲ့ပါသည်။ တာဝတိံသာ၌ ခေတ္တစံနေပြီး မိထိလာပြည်သို့ ပြန်လာခဲ့ပါသည်။
မဃဒေဝမင်းကြီး အစဉ်အလာအတိုင်း ဦးခေါင်း၌ ဆံဖြူတစ်ပင်ကိုတွေ့မြင်သည့်အခါ မဃဒေဝဥယျာဉ်တော်၌ ရသေ့ရဟန်းပြု၍ ဗြဟ္မဝိဟာရဘာဝနာပွားများပြီး ဗြဟ္မာဘုံသို့ရောက်ရှိခဲ့ပါသည်။ နေမိမင်း၏သားတော် “ကဠာရဇနကမင်း လက်ထက်၌ “ကလျာဏကျင့်ဝတ်”ပျက်ပြားခဲ့ပါသည်။
အာနန္ဒာ ထိုကလျာဏကျင့်ဝတ်သည် နိဗ္ဗိန္ဒ၊ ဝိရာဂ၊ နိရောဓ၊ ဥပသမ၊ အဘိညာယ-သမ္ဗောဓာယ၊ နိဗ္ဗာနာယ မဖြစ်၊ ဗြဟ္မာဘုံသို့ရောက်ရန်ဖြစ်ပေ၏။
အဋ္ဌင်္ဂိကအရိယမဂ္ဂင်ရှစ်ပါးသည်သာ ဧကန္တနိဗ္ဗိဒ၊ ဝိရာဂ၊ နိရောဓ၊ ဥပသမ အဘိညာ၊ သမ္ဗောဓ၊ နိဗ္ဗာနအကျိုးငှာဖြစ်ပုံ။ သင်တို့သည် ထိုကလျာဏဝတ္တ (အဋ္ဌင်္ဂိကအရိယမဂ္ဂ)ကို အမြဲမပြတ် အတုလိုက်၍ကျင့်သုံးကြ၊ အန္တိမပုရိသ မဖြစ်ကြ စေနဲ့”ဟု မိန့်ကြားတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာ၊ ဇာ၊ဋ္ဌ၊၁၊၁၅၄-၆တို့၌ မှတ်သားဖွယ် အကျယ်ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
မစ္ဆဗန္ဓသုတ္တ
မစ္ဆဗန္ဓသုတ္တ-အံ၊၂၊၂၂၆-၈။ အံ၊မြန်၊၂၊၃၄၄-၆။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၉၈။ အံ၊ဋီ၊၃၊၉၈။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဆက္ကနိပါတ၊ ၁-ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၂-သာရဏီယဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံတော်အတွင်း ဒေသစာရီကြွချီတော်မူရာ တစ်ခုသောသစ်ပင်အောက်ဝယ် ခေတ္တသီတင်းသုံးတော်နေစဉ်-တံငါသည် (ငါးသတ် ရောင်းသူ)၊ နွားသတ်သမား၊ ဆိတ်သတ်သမား၊ ဝက်သတ်သမား၊ ငှက်သတ်သမား၊ သားသတ်သမားတို့သည် ဆိုင်ရာသတ္တဝါတို့ကို သတ်ဖြတ်ရောင်းဝယ်၍ ထိုသားသတ် လုပ်ငန်း အသက်မွေးမှုကြောင့် ဆင်စီးရသူ၊ မြင်းစီးရသူ၊ ရထားစီရသူ၊ ယာဉ်ဖြင့် လှည့်လည်သွားလာသူ၊ စည်းစိမ်ခံစားရသူ၊ များစွာသောစည်းစိမ်အစုဖြင့် ကြီးပွား ချမ်းသာသူကို တွေ့မြင်ဖူး၊ ကြားသိဖူးသလောဟု မေးမြန်းတော်မူပါသည်။ ရဟန်းတို့က မတွေ့မမြင်ဘူး၊ မသိဘူးကြောင်းလျှောက်ထားသည့်အခါ ငါဘုရားလည်း မတွေ့မြင်ဘူး၊ မကြားသိးကြောင်း-သတ်မည့်သတ္တဝါတို့ကို ယုတ်မာသောစိတ်ဖြင့် ကြည့်ရှုနေခြင်းကြောင့် ထိုသို့ဖြစ်ရပုံ၊ လူတို့ကိုသတ်ရာ၌ အဘယ်ဆိုဖွယ်ရာရှိအံ့ နည်း။ ထိုသားသတ်သူအား ရှည်မြင့်စွာသောကာလပတ်လုံး အစီးအပွားမဲ့ ဆင်းရဲ ရန်ဖြစ်ပုံ၊ ကွယ်လွန်ပြီးနောက် ငရဲသို့ရောက်နိုင်ပုံကို ရဟန်းတို့အား အသီးအသီး ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
မစ္ဆရိသုတ္တ
မစ္ဆရိသုတ္တ (၂)-သံ၊၁၊၁၇-၉။ သံ၊မြန်၊၁၊၁၇-၈။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၅၆-၈။ သံ၊ဋီ၊၁၊၁၀၁-၃။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-ဒေဝတာသံယုတ္တ၊ ၄-သတုလ္လပကာယိကဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် သတုလ္လပကာယိကာ နတ်သားခြောက်ယောက်တို့ ရောက်ရှိလာကြပြီး ဒါနကောင်းမှုနှင့်ဆက်စပ်နေသော ဂါထာတို့ဖြင့် ဘုရားရှင်အား လျှောက်ထားကြပုံကို ပြဆိုသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
-သံ၊၁၊၃၁-၂။ သံ၊မြန်၊၁၊၃၁-၂။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၈၄-၆။ သံ၊ဋီ၊၁၊၁၂၆-၇။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-ဒေဝတာသံယုတ္တ၊ ၅-အာဒိတ္တဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် နတ်သား တစ်ယောက် ရောက်လာပြီး နှမြောစေးနှဲသူ၊ သဝန်တိုသူ၊ စဉ်းလဲကောက်ကျစ်သူ၊ ဘေးကိုပြ၍ ခြိမ်းခြောက်သူ၊ အလှူရှင်တို့၏အလှူကို နှောင့်ယှက်သူများ၏ အကျိုး အပြစ်ကိုလည်းကောင်း၊ ရတနာသုံးပါးကို ကြည်ညိုလေးစားသူတို့ ရရှိခံစားရအကျိုး အာနိသင်တို့ကိုလည်းကောင်း မေးမြန်းလျှောက်ထားခြင်းကြောင့် ဘုရားရှင် ဖြေကြားတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
မစ္ဆရိနီသုတ္တ
မစ္ဆရိနီသုတ္တ-အံ၊၂၊၁၂၂-၃။ အံ၊မြန်၊၂၊၁၅၀-၁။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၄၅။ အံ၊ဋီ၊၃၊၄၂။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ပဉ္စကနိပါတ၊ ၃-တတိယပဏ္ဏာသက၊ (၁၂) ၂-အန္ဓကဝိန္ဒဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် အာဝါသ၊ ကုလ၊ လာဘ၊ ဝဏ္ဏ၊ ဓမ္မ-ဟူသော မစ္ဆရိယငါးမျိုးရှိသောဘိက္ခုနီသည် ကွယ်လွန်လျှင် ငရဲသို့ရောက်ရ၏။ ယင်း မစ္ဆရိယငါးမျိုးမရှိသောဘိက္ခုနီသည် ကွယ်လွန်လျှင် နတ်ပြည်သို့ရောက်ရ၏ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ မှတ်သားဖွယ်ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
မစ္ဆရိယသုတ္တ
မစ္ဆရိယသုတ္တ (၄)-အံ၊၂၊၂၃၂။ အံ၊မြန်၊၂၊၂၉၆။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ပဉ္စကနိပါတ၊ ၅-ပဉ္စမပဏ္ဏာသက၊ (၂၅) ၅-ဒုစ္စရိတဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် အာဝါသ၊ ကုလ၊ လာဘ၊ ဝဏ္ဏ-ဟူသော မစ္ဆရိယလေးပါး သဒ္ဓါဒေယျဝိနိပါတ တရားငါးပါးတို့နှင့် ပြည့်စုံသော ကျောင်းထိုင်ရဟန်းကွယ်လွန်လျှင် ငရဲသို့ရောက်မည်။ ယင်းမစ္ဆရိယလေးပါး၊ သဒ္ဒါဒေယျဝိနိပါတ တရားငါးပါးမရှိသော ကျောင်းထိုင်ရဟန်းကွယ်လွန်လျှင် နတ်ပြည်သို့ရောက်လိမ့်မည်ဟု ကဏှပက္ခ, သုက္ကပက္ခအားဖြင့် ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၂၊၂၃၂-၃။ အံ၊မြန်၊၂၊၂၉၇။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ ... ဒသမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် အာဝါသ၊ ကုလ၊ လာဘ၊ ဝဏ္ဏ၊ ဓမ္မ-ဟူသော မစ္ဆရိယငါးပါးရှိသော ကျောင်းထိုင်ရဟန်းကွယ်လွန်လျှင် ငရဲသို့ရောက်မည်။ ယင်းမစ္ဆရိယငါးပါးမရှိသော ကျောင်းထိုင်ရဟန်း ကွယ်လွန်လျှင် နတ်ပြည်သို့ရောက်လိမ့်မည်ဟု ကဏှပက္ခ, သုက္ကပက္ခအားဖြင့် ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၂၊၄၁၁။ အံ၊မြန်၊၂၊၅၀၈။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ သတ္တကနိပါတ၊ ၁-ဓနဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် အနုနယ၊ ပဋိဃ၊ ဒိဋ္ဌိ၊ ဝိစိကိစ္ဆာ၊ မာန၊ ဣဿာ၊ မစ္ဆရိယ-ဟူသော သံယောဇဉ်ခုနစ်ပါးကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၃၊၂၅၁။ အံ၊မြန်၊၃၊၂၅၁။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ နဝကနိပါတ၊ ၂-ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ (၇) ၂-သတိပဋ္ဌာနဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် အာဝါသ၊ ကုလ၊ လာဘ၊ ဝဏ္ဏ၊ ဓမ္မ-ဟူသော မစ္ဆရိယငါးပါးတို့ကို ပယ်ဖျောက်နိုင်ရန် သတိပဋ္ဌာန် လေးပါးတို့ကို ပွားများရမည်ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
မစ္ဆရိယပ္ပဟာနသုတ္တ
မစ္ဆရိယပ္ပဟာနသုတ္တ-အံ၊၂၊၂၃၉။ အံ၊မြန်၊၂၊၃၀၆။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ပဉ္စကနိပါတ၊ (၂၆) ၆-ဥပသမ္ပဒါဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် အာဝါသ၊ ကုလ၊ လာဘ၊ ဝဏ္ဏ၊ ဓမ္မ မစ္ဆရိယငါးပါးတို့ကို ပယ်စွန့်နိုင်ရန် အကြွင်းမဲ့ပယ်စွန့်နိုင်ရန် ဗြဟ္မစရိယကို ကျင့်သုံးအပ်၏-ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
မစ္ဆရီသုတ္တ
မစ္ဆရီသုတ္တ (၂)-သံ၊၂၊၄၃၈။ သံ၊မြန်၊၂၊၄၃၄-၅။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၃-မာတုဂါမသံယုတ္တ၊ ၁-ပဌမပေယျာလဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် အသဒ္ဓ၊ အဟိရိက၊ အနောတ္တပ္ပ၊ မစ္ဆရိယ၊ ဒုပ္ပည တရားငါးပါးနှင့်ပြည့်စုံသော မာတုဂါမသည် ကွယ်လွန်လျှင် ငရဲဘုံသို့ရောက်လိမ့်မည်ဟု အရှင်အနုရုဒ္ဓါအား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၂၊၂၂၅-၆။ အံ၊မြန်၊၂၊၂၈၆။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ပဉ္စကနိပါတ၊ ၅-ပဉ္စမပဏ္ဏာသက၊ (၂၃) ဒီဃစာရိဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် အလွန်ကြာမြင့်စွာ နေခြင်းကြောင့် မစ္ဆရိယငါးပါးဖြစ်လာသည်။ ကာလအပိုင်းအခြားရှိသော နေခြင်းကြောင့် မစ္ဆရိယငါးပါး မဖြစ်နိုင်ဟု ကဏှပက္ခ, သုက္ကပက္ခဒေသနာတော်ဖြင့် အပြစ် ငါးပါး၊ အကျိုးငါးပါးတို့ကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
မဇ္ဈနှိကသုတ္တ
မဇ္ဈနှိကသုတ္တ-သံ၊၁၊၂၀၅။ သံ၊မြန်၊၁၊၁၉၁။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၂၇၁။ သံ၊ဋီ၊၁၊၃၀၄။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၉-ဝနသံယုတ္တ၊ ဒွါဒသမသုတ်။
အညတရရဟန်း ကောသလနိုင်ငံ တောအုပ်အတွင်း၌ သီတင်းသုံးနေစဉ် နေ့လယ်အခါတော်အုပ်ကြီး၏အသံသည် ကြောက်မက်ဖွယ်ကောင်း၏-ဟု တောစောင့်နတ်က ရွတ်ဆိုသည်ကို အညတရ ရဟန်းက မွေ့လျော်ဖွယ်ရှိ၏-ဟု ပြန်၍ မိန့်ဆိုသည့်သုတ်။
ယင်းသုတ်အဖွင့် (သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၃၃-၄။ သံ၊ဋီ၊၁၊၇၈-၉)၌ ရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
မဇ္ဈေသုတ္တ
မဇ္ဈေသုတ္တ-အံ၊၂၊၃၄၉-၃၅၂။ အံ၊မြန်၊၂၊၄၄၁-၄။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၃၂-၄၊ အံ၊ဋီ၊၃၊၁၃၄-၅။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဆက္ကနိပါတ၊ ၂-ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ ၆-မဟာဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကာသိနိုင်ငံ ဗာရာဏသီမြို့တော်အနီး ဣသိပတနမိဂဒါယ၌ သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ်-ထေရ်ကြီးရဟန်းတော်များ ဆွမ်းဘုဉ်းပေးရာအရပ်မှ ပြန်ကြွလာပြီး မဏ္ဍလမာ၌ စည်းဝေးနေကြစဉ်-ပါရာယဏဝဂ် တိဿမေတ္တေယျ ပဉှာ(သုတ္တနိ၊၃၄၉။ စူဠနိ၊၇)လာ “ယော ဥဘောန္တေ” အစရှိသော ဂါထာနှင့်ဆက်စပ်၍ မိမိတို့ထင်မြင်သော အန္တနှစ်မျိုးကို ဆွေးနွေးကြပြီး ဘုရားရှင်ထံ သွားရောက်၍ မေးလျှောက်ရာ အားလုံးပြောဆိုကြသည့် အစွန်းနှစ်ဖက်ဓမ္မများသည် ပရိယာယ်အားဖြင့် သုဘာသိတဖြစ်ပုံကို မိန့်ကြားတော်မူပြီး အစွန်းနှစ်ရပ်နှင့်ဆက်စပ်၍ ဖြစ်သောဓမ္မတို့ကို မိန့်ကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
မညမာနသုတ္တ
မညမာနသုတ္တ-သံ၊၂၊၆၂။ သံ၊မြန်၊၂၊၅၉။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၅၈။ သံ၊ဋီ၊၂၊၂၃၀။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-ခန္ဓသံယုတ္တ၊ (၇) ၂-အရဟန္တဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် အညတရ ရဟန်း၏ အလုပ်ပေးတရားဟောတော်မူပါရန် လျှောက်ထားချက်အရ ဘုရားရှင်က (တဏှာမာန-ဒိဋ္ဌိတို့ဖြင့်) ငါဟုမှတ်ထင်လျှင် မာရ်၏နှောင်ဖွဲ့မှုကိုခံရ၏။ ငါဟုမမှတ်မထင်လျှင် မာရ်မှလွတ်မြောက်၏-ဟု မိန့်တော်မူသောတရားတော်ကို အညတရ ရဟန်းက သိရှိနားလည်ပါကြောင်းလျှောက်ထားသဖြင့် မည်ကဲ့သို့သိရှိသနည်းဟု ဘုရားရှင်က မေးတော်မူခြင်းကို အညတရရဟန်းက ခန္ဓာတစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ၌ ငါဟုမှတ်ထင် နေလျှင် မာရ်၏အနှောင်အဖွဲ့ခံရပါ၏။ ငါဟုမှတ်ထင်မှုမရှိလျှင် မာရ်၏အနှောင်အဖွဲ့ လွတ်ပါကြောင်းလျှောက်ထားသည့်အခါ ဘုရားရှင်က သာဓုခေါ်တော်မူ၍ အကျဉ်းချုပ် ဟောသောတရားကို ဤသို့အကျယ်အားဖြင့်သိမှတ်ရမည်ဟု မိန့်ကြားတော်မူပါသည်။ ဒေသနာတော်အတိုင်း ကြိုးစားအားထုတ်ရာ အညတရရဟန်းရဟန္တာဖြစ်သွားပုံကို ပြဆိုသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ဖွင့်ဆိုချက်ရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
မဏိစူဠကသုတ္တ
မဏိစူဠကသုတ္တ-သံ၊၂၊၅၀၉-၅၁၀။ သံ၊မြန်၊၂၊၅၀၂-၃။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၄၄-၅။ သံ၊ဋီ၊၂၊၃၈၃။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၈-ဂါမဏိသံယုတ္တ၊ ဒသမသုတ်။
ဘုရားရှင် မဂဓနိုင်ငံ ရာဇဂြိုဟ်မြို့ ဝေဠုဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော် မူနေစဉ် မင်း၏နန်းတော်အတွင်း မင်းပရိသတ်၌ “သာကီဝင်မင်း ဘုရားရှင်သား ရဟန်းတော်တို့အား ရွှေငွေသည် အပ်စပ်၏၊ ရဟန်းတော်တို့သည် ရွှေငွေကို သာယာ လက်ခံကြကုန်၏”ဟု စပ်မိစပ်ရာပြောဆိုနေကြပါသည်။
ထိုအခါ မဏိစူဠကရွာသူကြီးက “အမောင်တို့၊ ဤသို့ မပြောမဆိုကြပါနဲ့၊ ရဟန်းတော်တို့အား ရွှေငွေသည် မအပ်စပ်ပါ၊ ရဟန်းတော်တို့သည် ရွှေငွေကို မသာယာကြ၊ မခံယူကြပါ။ ရဟန်းတော်များသည် ကျောက်မျက်နှင့် ရွှေငွေကို ပယ်ထားကုန်၏။ ကျောက်မျက်နှင့် ရွှေငွေမှကင်းကုန်၏”ဟု တားမြစ်ပြောဆိုပြီး ဘုရားရှင်ထံသွားရောက်၍ “ဤကဲ့သို့ မင်းပရိသတ်၌ မိမိတားမြစ်ပြောဆိုမှုမှန်, မမှန်”ကို လျှောက်ထားပါသည်။
ဘုရားရှင်က မဏိစူဠကရွာသူကြီး၏စကားမှန်ကန်ကြောင်း မိန့်ကြားတော်မူပြီး “ရွှေငွေအပ်စပ်သောသူအား ကာမဂုဏ်ငါးပါးတို့အပ်စပ်ကုန်၏”ဟု ဧကန် မှတ်သားရန် မိန့်တော်မူပြီး “မြက်, သစ်သား, လှည်း, လက်သမားလိုအပ်လျှင် မြက်, သစ်သား, လှည်း, လက်သမားတို့ကိုရှာမှီးနိုင်သည်။ မည်သည့်အကြောင်း ကြောင့်မျှ ရွှေငွေကို မသာယာရ၊ မရှာမှီးရ”ဟု မိန့်တော်မူပါသည်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ဖွင့်ဆိုချက်ရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
မဏိဘဒ္ဒသုတ္တ
မဏိဘဒ္ဒသုတ္တ-သံ၊၁၊၂၁၀။ သံ၊မြန်၊၁၊၁၉၅-၆။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၂၇၉။ သံ၊ဋီ၊၁၊၃၁၁။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၀-ယက္ခသံယုတ္တ၊ စတုတ္ထသုတ်။
ဘုရားရှင် မဂဓနိုင်ငံ မဏိမာလျကစေတီ မဏိဘဒ္ဒဘီလူး၏ဗိမာန်ဝယ် သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ်-မဏိဘဒ္ဒဘီလူးက သတိတရားဂုဏ်ကျေးဇူးကိုလျှောက်ထားမှုနှင့်စပ်၍ မဏိဘဒ္ဒဘီလူးလျှောက်ထားသည့်အတိုင်း-သတိရှိသောသူသည် အခါခပ်သိမ်းကောင်းမြတ်၏၊ သတိရှိသောသူသည် ချမ်းသာကိုရ၏။ သတိရှိသော သူသည် စင်စစ်မြင့်မြတ်လှပေ၏။ ရန်မှလွတ်ကင်းနိုင်၏။ အလုံးစုံသော ညဉ့်နေ့ပတ်လုံး မညှဉ်းဆဲခြင်း၌ စိတ်နှလုံးပျော်မွေ့လျက် မေတ္တာပွားလျက်နေသော ရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်အား တစ်စုံတစ်ယောက်သောပုဂ္ဂိုလ်နှင့် ရန်မရှိနိုင်-ဟု ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
မတ္တေယျသုတ္တ
မတ္တေယျသုတ္တ-သံ၊၃၊၄၀၅။ သံ၊မြန်၊၃၊၄၁၂။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၃၄။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၂-သစ္စသံယုတ္တ၊ ၇-ပဌမဓညပေယျာလဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
အမိအပေါ်၌ပြုကျင့်ရမည့် ကျင့်ဝတ်တို့ကို ပြုကျင့်သောသူတို့သည် နည်းပါး လှကုန်၏။ မပြုကျင့်သောသူတို့သာ များလှကုန်၏-ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
မဓုပိဏ္ဍိကသုတ္တ
မဓုပိဏ္ဍိကသုတ္တ-မ၊၁၊၁၅၄-၁၆၁။ မ၊မြန်၊၁၊၁၅၈-၁၆၅။ မ၊ဋ္ဌ၊၁၊၃၇၇-၃၈၂။ မ၊ဋီ၊၂၊၅၈-၆၇။
-မဇ္ဈိမနိကာယ၊ မူလပဏ္ဏာသ၊ ၂-သီဟနာဒဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
ဘုရားရှင် သကျနိုင်ငံ ကပိလဝတ္ထုမြို့ နိဂြောဓာရုံကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ်-နံနက်ခင်း ကပိလဝတ္ထုမြို့တော် ဆွမ်းခံဝင်ကြွတော်မူ၍ ဆွမ်းဘုဉ်းပေးတော်မူပြီး မဟာဝုန်တောအုပ်အတွင်း အုတ်ရှစ်ပင်ပျိုအနီးဝယ် နေ့သန့်တော်မူနေစဉ် ဒဏ္ဍပါဏိသာကီဝင် လမ်းလျှောက်ရင်း ဘုရားရှင်နှင့် သာရဏီယကထာပြောကြားပြီး “ရဟန်းသည် အဘယ်ဝါဒရှိပါသနည်း၊ အဘယ်တရားကိုဟောပါသနည်း”ဟု မလေးမစား မေးမြန်းပါသည်။ “ဒါယကာ အကြင်သို့သော အယူရှိသည်ဖြစ်၍ နတ်, မာရ်နတ်, ဗြဟ္မာနှင့် တကွသော ဩကာသလောက, သမဏဗြာဟ္မဏမင်းများနှင့်တကွသော သတ္တလောက၌ တစ်စုံတစ်ယောက်သောသူနှင့် မငြင်းခုံ၊ အကြင်သို့သော အခြင်းအရာအားဖြင့်ဝတ္ထုကာမ, ကိလေသာကာမတို့နှင့် မယှဉ်သည်ဖြစ်၍ တွေးတောယုံမှားမှု အလျဉ်းမရှိဘဲ (ဝိပ္ပဋိသာရကုက္ကုစ္စ, ဟတ္ထပါဒကုက္ကုစ္စကင်းပြတ်ပြီး ဘဝကြီးငယ်တို့၌ တပ်မက်မှုတဏှာကင်း၍နေတော်မူသော ရဟန္တာဖြစ်ပြီးသော ငါဘုရားကို ကိလေသာ သညာတို့ မကိန်းတော့ကုန်။ ဒါယကာ ငါဘုရားသည် ဤသို့အယူရှိတော်မူ၏။ ဤတရားကို ဟောကြားတော်မူ၏”ဟု မိန့်တော်မူပါသည်။ ဒဏ္ဍပါဏိသာကီဝင်သည် ခေါင်းညိတ်၊ လျှာထုတ်ပြီး၊ နဖူးရေးအကြောင်းသုံးခုထင်စေလျက် တောင်ဝှေး ထောက်ပြီး ထွက်ခွာသွားပါသည်။
ဘုရားရှင် ညနေချမ်းအခါ နိဂြောဓာရုံကျောင်းတော်သို့ ပြန်ကြွတော်မူပြီး ခင်းထားအပ်သော ဘုရားရှင်နေရာတော် သီတင်းသုံးတော်မူ၍ ဒဏ္ဍပါဏိ သာကီဝင်အား မိန့်ကြားတော်မူအပ်သောဤစကားကို ရဟန်းတို့အား မိန့်ကြားတော် မူပါသည်။
ထိုအခါ အညတရရဟန်းက “မြတ်စွာဘုရားသည် အဘယ်အယူရှိ၍ ဩကာသလောက, သတ္တလောက၌ တစ်စုံတစ်ယောက်သောသူနှင့်မျှ ငြင်းခုံတော် မမူပါသနည်း? အဘယ်သို့သောအကြောင်းကြောင့် ... ရဟန္တာဖြစ်ပြီးသော မြတ်စွာဘုရား၌ ကိလေသာသညာတို့ မကိန်းပါကုန်သနည်း-ဟု မေးလျှောက်ပါသည်။
“ရဟန်း အကြင်အကြောင်းကြောင့် သတ္တဝါကို ချဲ့ထွင်မှု (တဏှာ၊ မာန၊ ဒိဋ္ဌိ) သညာအစုတို့လွှမ်းမိုး၍ဖြစ်ကုန်၏။ ဤအကြောင်းအလွန်နှစ်သက်ခြင်း၊ စွဲလမ်းပြောဆိုခြင်း၊ သက်ဝင်၍စွဲယူခြင်း အကယ်၍မရှိအံ့။ ဤမရှိခြင်းသည်ပင် တပ်မက်မှု “ရာဂါနုသယ၊ ထိပါးမှု “ပဋိဃာနုသယ၊ အမြင်မှားမှု “မာနာနုသယ”တို့ ကိန်းဝပ်ခြင်း အဆုံးပေတည်း။ ဤသည်ပင် တုတ်ကိုဆွဲယူခြင်း၊ လက်နက်ကိုစွဲကိုင်ခြင်း၊ ရန်ဖြစ်ခြင်း၊ သဘောထားကွဲလွဲခြင်း၊ ငြင်းခုံခြင်း၊ နင်နင်ဟုပြောဆိုခြင်း၊ ဂုံးချောခြင်း၊ မုသားပြောဆိုခြင်းတို့၏ အဆုံး၌ဖြစ်၏။ ဤသည်ပင် ယုတ်မာသော ထိုအကုသိုလ် တရားတို့ အကြွင်းမဲ့ချုပ်ကုန်၏-ဟု ဤစကားကိုမိန့်ကြားတော်မူ၍ နေရာမှထပြီး ကျောင်းတော်သို့ ဝင်ကြွတော်မူသည်။
ထိုအခါ ရဟန်းတော်တို့ ဘုရားရှင်အကျဉ်းချုပ်ဟောကြားတော်မူအပ်သော ထိုစကား၏အကျယ်ဖြစ်သော အနက်အဓိပ္ပာယ်ကိုဝေဖန်၍ ဟောကြားတော်မူပါရန် အရှင်မဟာကစ္စာနထေရ်အား တောင်းပန်လျှောက်ထားကြသည်။ အရှင်မဟာကစ္စာနထေရ်က-
ငါ့ရှင်တို့၊ စက္ခုပသာဒနှင့် ရူပါရုံကိုစွဲ၍ စက္ခုဝိညာဉ်စိတ်ဖြစ်၏၊ ထိုသုံးမျိုးတို့ ပေါင်းဆုံမှုသည် ဖဿဖြစ်၏၊ ဖဿကြောင့် ဝေဒနာဖြစ်၏၊ ဝေဒနာကိုအမှတ်ပြု၍ သိ၏၊ ထိုသညာကို ကြံစည်၏၊ ထိုကြံစည်သောအာရုံကို (တဏှာ၊ မာန၊ ဒိဋ္ဌိတို့ဖြင့်) ချဲ့ထွင်၏။ ထိုချဲ့ထွင်ခြင်းကြောင့် သတ္တဝါကို အတိတ်၊ အနာဂတ်၊ ပစ္စုပ္ပန်ဖြစ်သော စက္ခုဝိညာဉ်ဖြင့်သိအပ်သော ရူပါရုံတို့၌ချဲ့ထွင်မှု သညာအစုတို့သည် လွှမ်းမိုး၍ ဖြစ်လာကုန်၏။ ထို့အတူသောတပသာဒ သဒ္ဒါရုံ၊ သောတဝိညာဏ်၊ ဃာနပသာဒ၊ ဂန္ဓာရုံ၊ ဃာနဝိညာဉ်၊ ဇိဝှါပသာဒ၊ ရသာရုံ၊ ဇိဝှါဝိညာဉ်၊ ကယာယပသာဒ၊ ဖောဋ္ဌဗ္ဗာရုံ ကာယဝိညာဉ်၊ ဘဝင်စိတ်၊ ဓမ္မာရုံ၊ မနောဝိညာဉ် ပပဉ္စသညာအစုတို့ လွှမ်းမိုးလာကုန်၏။
ငါ့ရှင်တို့ စက္ခုပသာဒရှိလျှင် ရူပါရုံရှိလျှင် စက္ခုဝိညာဉ်ရှိလျှင် ဖဿပညတ်ကို ပညတ်လိမ့်လတံ့၊ ဖဿပညတ်ရှိလျှင် ဝေဒနာပညတို့ကို ပညတ်လိမ့်လတ္တံ့၊ သညာ ပညတ္တိရှိလျှင် ဝိတက္ကပညတ္တိကို ပညတ်လိမ့်လတ္တံ့၊ ဝိတက္ကပညတ္တိရှိသော် ပပဉ္စသညသင်္ခါ သမုဒါစရဏပညတ်လိမ့်လတ္တံ့၊ ထိုပညတ်ခြင်း၏အကြောင်းရှိသည် သာတည်း။ ကြွင်းဒွါရ, အာရုံ, ဝိညာဉ်ငါးမျိုးတို့ကိုလည်း ဤအတူပင် တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ အကျယ်ဟောတော်မူပါသည်။
ငါ့ရှင်တို့ စက္ခုပသာဒမရှိလျှင် ရူပါရုံမရှိလျှင် စက္ခုဝိညာဉ်မရှိလျှင် ဖဿ ပညတ္တိကို ပညတ်လတ္တံ့သောအကြောင်းမရှိပေ၊ ဝိတက္ကပညတ္တိမရှိလျှင် ပပဉ္စ သညာသင်္ခါသမုဒါစရဏပညတ္တိကို ပညတ်သောအကြောင်းမရှိတော့ပေ။ ဘဝင်စိတ်, ဓမ္မာရုံ, မနောဝိညာဉ်တို့မရှိလျှင် ဖဿပညတ္တိကို ပညတ်လတ္တံ့သောအကြောင်း မရှိပါပေ။ ပပဉ္စသညာသင်္ခါရသမုဒါစရဏပညတ္တိကို ပညတ်သောအကြောင်းမရှိပါပေ။ ဤကား ဥဒ္ဒေသကထာ၏ အကျယ်အနက်အဓိပ္ပာယ်ကိုဝေဖန်၍ ဟောကြားခြင်း ပေတည်း။ ဤအနက်အဓိပ္ပာယ်ကို ဘုရားရှင်အားမေးမြန်းလျှောက်ထားကြကုန်လော့၊ မြတ်စွာဘုရားမိန့်ကြားတော်မူသည့်အတိုင်း ထိုဝိတ္တာရဒေသနာတော်ကို မှတ်သားကြကုန်လော့-ဟု အရှင်ကစ္စာနထေရ်က မိန့်ကြားတော်မူပါသည်။
ထိုဝိတ္တာရဒေသနာတော်ကို ဘုရားရှင်အားလျှောက်ထားကြရာ ဘုရားရှင်က “မဟာကစ္စာနထေရ်သည် ပဏ္ဍိတ, မဟာပညဖြစ်ပေ၏။ မဟာကစ္စာနထေရ်ဖွင့်ဆိုသည့်အတိုင်း ဆောင်ထားကြကုန်လော့-ဟု မိန့်ကြားတော်မူပါသည်။
အရှင်အာနန္ဒာမထေရ်က ပျားလဘို့ဥပမာဖြင့် ပညာရှိသောရဟန်းတော်သည် စိတ်ဖြင့် ဤတရားတော်၏ အနက်အဓိပ္ပာယ်ကို ပညာဖြင့်သုံးသပ်ဆင်ခြင်ငြားအံ့။ နှစ်သက်ဝမ်းမြောက်ကြည်ညိုမှုကို ရနိုင်ပါ၏။ ဤတရားတော်သည် အဘယ်အမည် ရှိပါသနည်းဟု မေးလျှောက်သည့်အခါ ဘုရားရှင်က ဤတရားတော်ကို “မဓုပိဏ္ဍိတဒေသနာတော်”ဟု မှတ်သားလေလော့ဟု မိန့်ကြားတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ မှတ်သားဖွယ်အကျယ်ဖွင့်ပြထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
မဓုရသုတ္တ
မဓုရသုတ္တ-မ၊၂၊၂၇၀-၇။ မ၊မြန်၊၂၊၂၇၈-၂၈၅။ မ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၂၀-၂။ မ၊ဋီ၊၃၊၁၅၁-၂။
-မဇ္ဈိမနိကာယ၊ မဇ္ဈိမပဏ္ဏာသ၊ ၄-ရာဇဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
သူရသေနနိုင်ငံ မဓုရမြို့အနီး နွားမြေရင်းတော၌ အရှင်မဟာကစ္စာနထေရ် သီတင်းသုံးတော်မူစဉ်-အဝန္တိမင်း၏မြေး မဓုရာမင်းသည် မြတ်သောမင်း၏အာနုဘော်ဖြင့် အရှင်ကစ္စာနထံရောက်ရှိပါသည်။ သမ္မောဒနီယ, သာရဏီယကထာ ပြောကြားပြီး “အရှင်ကစ္စာန ဗြာဟ္မဏတို့သည် ဗြာဟ္မဏမျိုးသာမြတ်၏။ အခြား အမျိုးသည် ယုတ်ညံ့၏။ ဗြာဟ္မဏတို့သည်သာ စင်ကြယ်ကုန်၏။ ဗြာဟ္မဏမဟုတ်သူတို့သည် မစင်ကြယ်ကြကုန်။ ဗြာဟ္မဏတို့သည်သာ ဗြဟ္မာ၏သားရင်းတို့ဖြစ်ကုန်၏။ ဗြဟ္မာ၏ခံတွင်းမှပေါက်ဖွားလာကုန်၏၊ ဗြဟ္မာမှဖြစ်လာကုန်၏၊ ဗြဟ္မာသည် ဖန်ဆင်း အပ်ကုန်၏၊ ဗြဟ္မာဖန်ဆင်းထားသူတို့ဖြစ်ကုန်၏။ ဗြဟ္မာ၏အမွေခံတို့ဖြစ်ကုန်၏”ဟု ပြောဆိုကြပါသည်။ ဤပြောဆိုရာ၌ အရှင်ကစ္စာနသည် အဘယ်သို့ပြောဆိုလိုပါသနည်း-ဟု မေးလျှောက်ပါသည်။
မဟာရာဇာ-ဤစကားသည် လောက၌ပြောဆိုနေသော စကားသာလျှင် ဖြစ်ပေ၏။ မဟာရာဇာ မင်းသည် ဥစ္စာ၊ စပါး၊ ရွှေငွေတို့ဖြင့် အလိုကိုပြည့်စေ နိုင်ငြားအံ့ အခြားမင်းသည် ဗြာဟ္မဏတို့သည်၊ ကုန်သည်သည်၊ “သူဆင်းရဲသည် ထိုမင်း၏ ရှေးဦးစွာအိပ်ရာမှ ထရာသည်။ နောက်မှ အိပ်ရာသည်၊ အမိန့်ကိုနာခံ ရာသည်၊ စိတ်ကြိုက်သို့လိုက်ရာသည်၊ ချစ်ဖွယ်စကားကိုပြောကြားရာသည်မဟုတ်လော့-ဟု မေးတော်မူသည်။ အရှင်ကစ္စာနမိန့်တော်မူသည့်အတိုင်းဖြစ်ပါ၏-ဟု လျှောက်၏။
ဗြာဟ္မဏသည်၊ ကုန်သည်သည်၊ သူဆင်းရဲသည် ဥစ္စာ, စပါး, ရွှေငွေတို့ဖြင့် အလိုကိုပြည့်စေရာ၌လည်း မင်း၊ ဗြာဟ္မဏ၊ ကုန်သည်တို့သည် ချစ်ဖွယ်စကားကို ပြောကြားရာသည်မဟုတ်လော-ဟု မေးတော်မူ၏။ အရှင်ဘုရား ဟုတ်ပါ၏ဟု လျှောက်လေသည်။
ဤသို့ဖြစ်လျှင် အမျိုးလေးပါးသည် တူမျှကုန်သည်မဟုတ်လောဟု မေးတော်မူ၏။ အရှင်ကစ္စာန တူမျှပါကုန်၏။ ထူးခြားမှုကို မတွေ့မမြင်ပါဟုလျှောက်၏။ ဤစကားဖြင့်လည်း လောက၌ ပြောဆိုနေသောစကားသာလျှင်ဖြစ်ပေ၏။
မဟာရာဇာ မင်းသည် ဒုစရိုက်ဆယ်ပါးတို့ကိုပြုလုပ်ပြောဆိုပြီး ကွယ်လွန်လျှင် အပါယ်ငရဲသို့ရောက်ရာသလော? မရောက်ရာသလော?၊ အပါယ်ငရဲသို့ ရောက်ရာပါ၏။ ဤသို့သာ အကျွန်ုပ်သည် ရဟန္တာတို့အထံမှ ကြားဖူးပါ၏အရှင်ဘုရား၊ ကျန်အမျိုးသုံးပါးသည်လည်း ဒုစရိုက်တို့ကို ပြောဆိုပြုလုပ်ကြံစည်လျှင် အပါယ်ငရဲသို့ရောက်ရပေ၏။ ဤသို့ဖြစ်လျှင် အမျိုးလေးပါးတို့သည် တူမျှကုန်၏။ ထူးခြားမှုမရှိကုန်။
မဟာရာဇာ အမျိုးလေးပါးတို့ ဒုစရိုက်မှရှောင်ကြဉ်၍ သုစရိုက်တို့ကိုပြုလုပ် ပြောဆို ကြံစည်ကုန်အံ့၊ သေသည်နောက်၌ နတ်ပြည်သို့ရောက်ကြကုန်လိမ့်အံ့။
မဟာရာဇာ အမျိုးလေးပါးတို့သည် အိမ်ခြံကိုဖျက်ဆီးအံ့၊ ပုန်းကွယ်၍ ခိုးယူအံ့ တစ်အိမ်မျှသာ ကြွင်းကျန်အောင်ပြုလုပ်အံ့၊ လမ်းခရီး၌ စောင့်လျက်လုယက်အံ့၊ သူတစ်ပါးမယားကိုလွန်ကျူးအံ့၊ ထို(မင်း)ကို ဖမ်းယူခေါ်ဆောင်လာလျှင် မည်သို့ ပြုမည်နည်း၊ အရှင်ဘုရား အပြစ်အားလျော်စွာစီရင်ပါအံ့၊ အရှင်ကစ္စာန ရှေး၌(မင်း) ဟူသော အမည်ပျောက်ခဲ့ပါပြီ၊ ခိုးသူဟူ၍ခေါ်ဝေါ်ရပါမည်။
မဟာရာဇာ အမျိုးလေးပါးတို့သည် ရဟန်းပြုကုန်အံ့၊ အကျင့်သီလနှင့်လည်း ပြည့်စုံကုန်အံ့၊ ထိုပုဂ္ဂိုလ်ကို မည်သို့ပြုလုပ်မည်နည်း။ အရှင်ကစ္စာန ရှိခိုးခြင်း အစရှိသည်ကိုပြုပါအံ့၊ (မင်း)ဟူသောအမည်ကွယ်ပျောက်၍ သမဏဟု ခေါ်ဝေါ်ရပါသည်။
ဤသို့ဖြစ်သည်ရှိသော် အမျိုးလေးပါးတို့သည် တူမျှပါကုန်၏။ တစ်စုံတစ်ခု ထူးခြားချက်ကို မတွေ့မမြင်ရတော့ပါ။
မဟာရာဇာ ဗြာဟ္မဏလူမျိုးသာမြတ်၏ အစရှိသောစကားသည် လောက၌ ပြောဆိုနေသော စကားသာဖြစ်ပေ၏။ အစရှိသည်ဖြင့် ဝါရတစ်ခုစီ၌ ပစ္စည်းဥစ္စာ ကြွယ်ဝချမ်းသာခြင်း၊ ဒုစရိုက်အမှုများ လွန်ကျူးပြုလုပ်ပြောဆိုကြံစည်ခြင်း၊ သုစရိုက်တို့ကို ပြုလုပ်ပြောဆို ကြံစည်မှုတို့ကြောင့် အကျိုး-အပြစ်တူကြပုံကို လူမျိုးတစ်မျိုးစီ အသီးအသီး ရှင်းလင်းမိန့်ကြားတော်မူပါသည်။
အန္တိမင်း၏မြေး မရာမင်း သရဏဂုံသုံးပါးကို ခံယူဆောက်တည်ခဲ့ပါသည်။ ဤသုတ်သည် ဘုရားရှင် ပရိနိဗ္ဗာန်ဝင်စံတော်မူပြီး ပထမသင်္ဂါယနာတင်ပြီးနောက်မှ ဟောကြားတော်မူခဲ့ပါသည်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
မဓုရာသုတ္တ
မဓုရာသုတ္တ-အံ၊၂၊၂၂၄။ အံ၊မြန်၊၂၊၂၈၃။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ပဉ္စကနိပါတ၊ ၅-ပဉ္စမပဏ္ဏာသက၊ (၂၂) ၂-အက္ကောသကဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် ဝိသမာ= မြေအပြင် မညီမညွတ်ခြင်း၊ ဗဟုရဇာ= မြူမှုန်များခြင်း၊ စဏ္ဍသုနခါ = ခွေးဆိုးရှိခြင်း၊ ဝါဠယက္ခာ= အတင့်ရဲသော ရက္ခိုက်ဘီလူးရှိခြင်း၊ ဒုလ္လဘပိဏ္ဍာ= ဆွမ်းခံရခဲခြင်း-ဟူသော မဓုရာ မြို့၏ အပြစ်ငါးမျိုးတို့ကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
မနိသိကာရသုတ္တ
မနိသိကာရသုတ္တ-အံ၊၃၊၅၂၄-၆။ အံ၊မြန်၊၃၊၅၁၂-၃။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဧကာဒသကနိပါတ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် အရှင်အာနန္ဒာက စက္ခု၊ ရူပါရုံ၊ သောတ၊ သဒ္ဒါရုံ၊ ဃာန၊ ဂန္ဓာရုံ၊ ဇိဝှါ၊ ရသာရုံ၊ ကာယ၊ ဖောဋ္ဌဗ္ဗာရုံ၊ ပထဝီဓာတ်၊ တေဇောဓာတ်၊ အာပေါဓာတ်၊ ဝါယောဓာတ်၊ အာကာသာနဉ္စာယတန၊ ဝိညာနဉ္စာယတန၊ အာကိဉ္စညာယတန၊ နေဝသညာနာသညာယတန၊ ဤပစ္စုပ္ပန်လောက၊ တမလွန်လောက၊ ဒိဋ္ဌ၊ သုတ၊ မုတ၊ ဝိညာတ၊ ပတ္တ၊ ပရိယေသိတ၊ မနသာအနုဝိစရိတ-တို့ကို နှလုံးမသွင်းဘဲ စိတ်၌သော်ကား နှလုံးသွင်းရာ၏-ဟူသော သဘောရှိသည့် တည်ကြည်မှုကိုရခြင်းသည် ဖြစ်နိုင်ရာပါ၏လော-ဟု မေးလျှောက်ပါသည်။
အာနန္ဒာ ရဟန်းအား ဖြစ်နိုင်ရာ၏ဟု မိန့်တော်မူသည်။
အရှင်ဘုရား-အဘယ်သို့လျှင် ဖြစ်နိုင်ရာပါသနည်းဟုလျှောက်၏။
အာနန္ဒာ ရဟန်းသည်-သဗ္ဗသင်္ခါရသမထ၊ သဗ္ဗူပပဋိနိဿဂ္ဂ၊ တဏှာက္ခယ၊ ဝိရာဂ၊ နိရောဓဖြစ်သော နိဗ္ဗာန်သည် ငြိမ်သက်၏။ မွန်မြတ်သည်ဟု နှလုံးသွင်း၏။ အာနန္ဒာ ဤသို့လျှင် စက္ခု ... မနသာနုဝိစရိတကို နှလုံးမသွင်းဘဲ စိတ်၌ သော်ကား နှလုံးသွင်းရာ၏-ဟူသော သဘောရှိသည့် တည်ကြည်မှုကိုရခြင်းသည် ဖြစ်နိုင်ရာ၏-ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
မနာပဒါယီသုတ္တ
မနာပဒါယီသုတ္တ-အံ၊၂၊၄၂-၅။ အံ၊မြန်၊၂၊၅၃-၅။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၃-၄။ အံ၊ဋီ၊၃၊၂၀။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ပဉ္စကနိပါတ ၁-ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၅-မုဏ္ဍရာဇဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
ဘုရားရှင် ဝဇ္ဇီနိုင်ငံ ဝေသာလီမြို့တော်အနီး မဟာဝုန်တော ကူဋာဂါရသာလာ ကျောင်းတော်ဝယ် သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ်-ဘုရားရှင် နံနက်ခင်း၌ ဝေသာလီမြို့ ဥဂ္ဂသူကြွယ်၏နေအိမ်သို့ကြွတော်မူ၍ ခင်းထားအပ်သောနေရာ၌ သီတင်းတော်မူသည်။ ဥဂ္ဂသူကြွယ်သည် ဘုရားရှင်ထံချဉ်းကပ်၍ အပြစ်ကင်းလွတ်ရာနေရာ၌နေ၍ အလွန် ရိုသေစွာရှိခိုးပြီး မိမိအလွန်နှစ်သက်မြတ်နိုးအပ်သော ဖော်ပြပါပစ္စည်းများကို ဘုရားရှင်အား လှူဒါန်းပါသည်။
“မြတ်စွာဘုရား နှစ်ခြိုက်ဖွယ်ဝတ္ထုကို ပေးလှူသူသည် နှစ်ခြိုက်ဖွယ်အကျိုး ကိုရ၏”ဟူသောတရားတော်ကို မြတ်စွာဘုရားအထံတော်၌ တပည့်တော်နာယူ မှတ်သားဖူးပါသည်။ တပည့်တော်နှစ်ခြိုက်အပ်သော
-အင်ကြင်းပွင့်အဆင်းရှိသော ခဲဘွယ်ဘောဇဉ်၊
-ဆီးသီးဖြင့်စီမံထားသော ဝက်သားဟင်း၊
-ကန်စွန်းရွက်ဆီပြန်ကြော်၊
-ဆံမည်းကို ရွေးချယ်ပြီး၍ များစွာသောအရည်သောက်ဟင်း၊ စားမဲဟင်းလျာ ရှိသော သလေးဆွမ်း-တို့ကို သနားစောင့်ရှောက်သမှု အကြောင်းပြု၍ အလှူ ခံတော်မူပါ-ဟု လျှောက်ထားပြီး လှူဒါန်းပါသည်။
-မိမိအလွန်နှစ်ခြိုက်အပ်သော ကာသိတိုင်းဖြစ်အဝတ်၊
-ပလ္လင်မွေးရှည်ကော်ဇောကြီး ပန်းပြောက်ခြယ်သားမွေးအခင်း၊ ဝံပိုင်ရေအခင်း၊ နီသောမျက်နှာကြက်နှင့် အုံးနီနှစ်ဖက်ရှိနေရာသည် မြတ်စွာဘုရားအား မအပ်-ဟု သိပါကုန်၏။
-ဤစန္ဒကူးနှစ်ထိုင်ခုံသည် တစ်သိန်းကျော်တန်ပါ၏။ ထိုအသုံးအဆောင်ဝတ္ထုတို့ကို အကျွန်ုပ်အား ချီးမြှောက်သောအားဖြင့် အလှူခံတော်မူပါလျှောက်ထား၏။
မြတ်စွာဘုရားသည် ချီးမြှောက်သောအားဖြင့် အလှူခံတော်မူ၏။
ဘုရားရှင်သည် ဥဂ္ဂသူကြွယ်အား “မနာပဒါယီ လဘတေ မနာပံ” အစရှိသောနှစ်ဂါထာဖြင့် အနုမောဒနာပြုတော်မူပြီး ပြန်ကြွတော်မူ၏။
မကြာမီ ဥဂ္ဂသူကြွယ်ကွယ်လွန်ပြီး ဈာန်စိတ်ဖြင့်ပြီးသော သုဒ္ဓါဝါသဗြဟ္မာ ဘုံ၌ဖြစ်လေ၏။
ဘုရားရှင် သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ဥဂ္ဂဗြဟ္မာ ဘုရားရှင်ထံ အဖူးအမြော်ရောက်လာခဲ့ပါသည်။ ဘုရားရှင်က “ဥဂ္ဂအလို ရှိတိုင်း ပြည့်သလော-ဟု မေးတော်မူရာ အလိုရှိတိုင်းပြည့်ပါပြီ မြတ်စွာဘုရားဟု လျှောက်ထားလေသည်။ ဘုရားရှင်သည် ဥဂ္ဂဗြဟ္မာအား “မနာပဒါယီ လဘတေ မနာပံ” အစရှိသော နှစ်ဂါထာဖြင့် မိန့်ကြားတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ မှတ်သားဖွယ်ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
မနုဿစုတိတိရစ္ဆာနသုတ္တ
မနုဿစုတိတိရစ္ဆာနသုတ္တ-သံ၊၃၊၄၁၂။ သံ၊မြန်၊၃၊၄၁၈။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၂-သစ္စသံယုတ္တ၊ ၁၁-ပဉ္စဂတိပေယျာလဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ဘုရားရှင်သည် လက်သည်းခွံပေါ်၌ မြေမှုန့်အနည်းငယ် တင်ထားတော်မူပြီး လက်သည်းခွံပေါ်ရှိ မြေမှုန့်နှင့် မဟာပထဝီမြေကြီး ဘယ်ကများသနည်းဟု ရဟန်းတော်များအား မေးတော်မူပါသည်။
မြတ်စွာဘုရား-မဟာပထဝီမြေကြီးက များပါသည်။ မြတ်စွာဘုရား လက်သည်းခွံပေါ်ရှိ မြေမှုန့်သည် ရေတွက်နှိုင်းယှဉ်လောက်အောင်ပင် မရှိပါဟု ရဟန်းတို့က လျှောက်ထားကြပါသည်။
ရဟန်းတို့ ဤအတူပင် လူ့ဘဝမှစုတေ၍ လူ့ဘဝ၌ဖြစ်သောပုဂ္ဂိုလ်တို့သည် နည်းပါးလှကုန်၏။ လူ့ဘဝမှစုတေ၍ တိရစ္ဆာန်ဘဝ၌ဖြစ်သောသူတို့သာ များလှကုန်၏-ဟု ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
မနုဿစုတိနိရယာဒိသုတ္တ
မနုဿစုတိနိရယာဒိသုတ္တ-သံ၊၃၊၄၁၂။ သံ၊မြန်၊၃၊၄၁၈။
-သံယုတ္တနိကာယ ... ပထမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ထို့အတူ လူ့ဘဝမှ စုတေ၍ လူဘဝ၌ဖြစ်သောသတ္တဝါတို့ နည်းပါးပြီး၊ လူ့ဘဝမှစုတေ၍ ငရဲဘဝ၌ ဖြစ်ရသောသတ္တဝါတို့ များလှပုံကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
မနုဿစုတိ ပေတ္တိဝိသယသုတ္တ
မနုဿစုတိ ပေတ္တိဝိသယသုတ္တ-သံ၊၃၊၄၁၂။ သံ၊မြန်၊၃၊၄၁၉။
-သံယုတ္တနိကာယ ... တတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ထို့အတူ လူ့ဘဝမှ စုတေ၍ လူ့ဘဝပြန်ဖြစ်သောသတ္တဝါတို့ နည်းပါးလှပုံ၊ လူ့ဘဝမှစုတေ၍ ပြိတ္တာ ဖြစ်သောသတ္တဝါတို့ များလှပုံကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
မနုဿစုတိ ဒေဝနိရယာဒိသုတ္တ
မနုဿစုတိ ဒေဝနိရယာဒိသုတ္တ (၃)-သံ၊၃၊၄၁၂-၃။ သံ၊၃၊၄၁၉။
-သံယုတ္တနိကာယ ... စတုတ္ထ၊ ပဉ္စမ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
၄-မနုဿစုတိဒေဝနိရယသုတ္တ
လူ့ဘဝမှစုတေ၍ နတ်ဘဝ၌ဖြစ်သော သတ္တဝါတို့သည် နည်းပါးလှကုန်၏။ လူ့ဘဝမှစုတေ၍ ငရဲ၌ဖြစ်သောသတ္တဝါတို့သာ များလှကုန်၏-ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
၅ -မနုဿစုတိ ဒေဝတိရစ္ဆာနယောနိသုတ္တ
လူ့ဘဝမှစုတေ၍ နတ်ဘဝ၌ဖြစ်ကုန်သောသတ္တဝါတို့သည် နည်းပါးလှကုန်၏။ လူ့ဘဝမှစုတေ၍ တိရစ္ဆာန်ဘဝ၌ဖြစ်သောသတ္တဝါတို့သာ များလှကုန်၏ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
၆ -မနုဿစုတိ ဒေဝပေတ္တိဝိသယသုတ်
လူ့ဘဝမှစုတေ၍ နတ်ဘဝ၌ဖြစ်သော သတ္တဝါတို့သည် နည်းပါးလှကုန်၏။ လူ့ဘဝမှစုတေ၍ ပြိတ္တာဘဝ၌ဖြစ်သော သတ္တဝါတို့သာ များလှကုန်၏-ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
မနောဒုစ္စရိတသုတ္တ
မနောဒုစ္စရိတသုတ္တ (၂)-အံ၊၂၊၂၃၄။ အံ၊မြန်၊၂၊၂၉၈။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ပဉ္စကနိပါတ၊ ၅-ပဉ္စမပဏ္ဏာသက၊ (၂၅) ၅-ဒုစ္စရိတဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် ၁-မိမိကိုယ်ကို မိမိစွပ်စွဲခြင်း၊ ၂-ပညာရှိတို့က(ဉာဏ်ဖြင့်)စိစစ်၍ ကဲ့ရဲ့ခြင်း၊ ၃-မကောင်းသော ကျော်စောသံ ပျံ့နှံ့ခြင်း၊ ၄-တွေဝေလျက်သေရခြင်း၊ ၅-ခန္ဓာကိုယ်ပျက်စီး၍ သေပြီးနောက် အပါယ်ဒုဂ္ဂတိဝိနိပါတငရဲ၌ဖြစ်ရခြင်း-ဟူသော မနောဒုစရိုက်ရှိသူ၏ အပြစ်ငါးမျိုးတို့ကိုလည်းကောင်း။
၁-မိမိကိုယ်ကိုမိမိ မစွပ်စွဲခြင်း၊ ၂-ပညာရှိတို့က ဉာဏ်ဖြင့်စိစစ်၍ ချီးမွမ်းခြင်း၊ ၃-ကောင်းသောကျော်စောသံ ပျံ့နှံ့ထွက်ပေါ်ခြင်း၊ ၄-မတွေမဝေသေရခြင်း၊ ၅-ခန္ဓာကိုယ်ပျက်စီး၍ ကွယ်လွန်ပြီး နတ်ပြည်သို့ရောက်ရခြင်း-ဟူသော မနော သုစရိုက်ရှိသူ၏ အကျိုးငါးပါးကိုလည်းကောင်း ကဏှပက္ခ, သုက္ကပက္ခဒေသနာတော်ဖြင့် ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၂၊၂၃၅။ အံ၊မြန်၊၂၊၃၀၀။ အင်္ဂုတ္တရနိကာယ အဋ္ဌမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် ၁-မိမိကိုယ်တိုင် မိမိကိုယ်ကိုစွပ်စွဲခြင်း၊ ၂-ပညာရှိတို့က(ဉာဏ်ဖြင့်)စိစစ်၍ ကဲ့ရဲ့ခြင်း၊ ၃-မကောင်းသော ကျော်စောသံ ပျံ့နှံ့ထွက်ခြင်း၊ ၄-မသူတော်တရား၌တည်ခြင်း၊ ၅-သူတော်ကောင်းတရားမှကင်းခြင်း-ဟူသော မနောဒုစရိုက်ရှိသောပုဂ္ဂိုလ်၏ အပြစ်ငါးပါး။
၁-မိမိကိုယ်တိုင် မိမိကိုယ်ကို မစွပ်စွဲခြင်း၊ ၂-ပညာရှိတို့(ဉာဏ်ဖြင့်)စိစစ်၍ ချီးမွမ်းခြင်း၊ ၃-ကောင်းသောကျော်စောသံ ပျံ့နှံ့ထွက်ခြင်း၊ ၄-မသူတော်တရားမှ ကင်းခြင်း၊ ၅-သူတော်ကောင်းတရား၌တည်ခြင်း-ဟူသော မနောသုစရိုက်ရှိသော ပုဂ္ဂိုလ်၏ အကျိုးအာနိသင်ငါးပါးတို့ကို ကဏှပက္ခ, သုက္ကပက္ခအားဖြင့် ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
မနောနိဝါရဏသုတ္တ
မနောနိဝါရဏသုတ္တ-သံ၊၁၊၁၃။ သံ၊မြန်၊၁၊၁၃။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၄၉။ သံ၊ဋီ၊၁၊၉၄-၅။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-ဒေဝတာသံယုတ္တ၊ ၃-သတ္တိဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် စိတ်ကိုတားမြစ်မှုနှင့် စပ်၍ အညတရနတ်သား၏လျှောက်ထားချက်ကို “အလုံးစုံသောကောင်းမှု မကောင်းမှုမှ စိတ်ကို မတားမြစ်ရာ၊ စောင့်စည်းခြင်းသို့ရောက်သောစိတ်ကို မတားမြစ်ရာ၊ မကောင်းမှုစိတ်ဖြစ်ရာ ထိုထိုသဘောမှ မကောင်းသောစိတ်ကို တားမြစ်ရာ၏-ဟု ဘုရားရှင်က ပြင်ဆင်၍ အညတရနတ်သားအား ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
မရဏသုတ္တ
မရဏသုတ္တ-သံ၊၃၊၁၁၆။ သံ၊မြန်၊၃၊၁၂၁။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၂-ဗောဇ္ဈင်္ဂသံယုတ္တ၊ ၈-နိရောဓဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် မရဏသညာနှင့်တကွ ဖြစ်သော ဝိဝေကနိဿိတ၊ ဝိရာဂနိဿိတ၊ နိရောဓနိဿိတ၊ ဝေါဿဂ္ဂပရိဏာမီ ဖြစ်အောင် ဗောဇ္ဈင်ခုနှစ်ပါးတို့ကို ပွားများအပ်၊ ကြိမ်ဖန်များစွာ အလေ့အလာပြုအပ် သည်ရှိသော် များစွာသော ချမ်းသာစွာနေရခြင်းငှာဖြစ်ပေ၏-ဟု ဗောဇ္ဈင်တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ ပွားများပုံကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
မရဏဿတိသုတ္တ
မရဏဿတိသုတ္တ (၄)-အံ၊၂၊၂၆၈-၂၇၀။ အံ၊မြန်၊၂၊၃၄၆-၈။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၉၈-၉။ အံ၊ဋီ၊၃၊၉၈-၉။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဆက္ကနိပါတ ၁-ပထမပဏ္ဏာသက၊ ၂-သာရဏီယဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
ဘုရားရှင် ဝဇ္ဇီနိုင်ငံ နာတိကရွာ အုတ်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူ နေစဉ် ရဟန်းတို့ မရဏဿတိကိုပွားများသည်ရှိသော် ကြိမ်ဖန်များစွာ အလေ့အလာ ပြုအပ်သည်ရှိသော် များသောအကျိုးရှိ၏။ များသောအာနိသင်ရှိ၏၊ အမြိုက်နိဗ္ဗာန်သို့ သက်ဝင်၏။ အမြိုက်နိဗ္ဗာန်လျှင် အပြီးအဆုံးရှိ၏-ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူပါသည်။
ရဟန်းတစ်ပါးက “မိမိ မရဏဿတိကို ပွားများပါကြောင်း” လျှောက်ထား၏။ ဘုရားရှင်က အဘယ်သို့ပွားများသနည်းဟု မေးတော်မူ၏။ အညတရ ရဟန်းက “ငါတစ်နေ့တစ်ညဉ့်မျှ အသက်ရှင်ပါမူ ကောင်းလေစွ၊ ဘုရားရှင်၏အဆုံးအမကို နှလုံးသွင်းရာ၏။ များစွာလိုက်နာသမှု ပြုအပ်ရာ၏”ဟု နှလုံးသွင်းကြောင်းလျှောက်ထားပါသည်။
ရဟန်းတစ်ပါးက တစ်နေ့မျှ အသက်ရှင်ရပါမူ ကောင်းလေစွ။
ရဟန်းတစ်ပါးက “ဆွမ်းတစ်နပ်စားချိန်မျှ အသက်ရှင်ရပါမူကောင်းလေစွ”
ရဟန်းတစ်ပါးက “ဆွမ်းလေးလုပ်, ငါးလုပ်မျှစား၍ မျိုချနေချိန်မျှ
ရဟန်းတစ်ပါးက “ဆွမ်းတစ်လုပ်စား၍ မျိုချနေချိန်မျှ
ရဟန်းတစ်ပါးက “ဝင်သက်ကိုရှူ၍ ထွက်သက်ကိုရှိုက်နေသမျှ-အသက်ရှင်ရပါမူ ကောင်းလေစွ။ ဘုရားရှင်၏ အဆုံးအမတော်ကို နှလုံးသွင်းရာ၏။ များစွာလိုက်နာသမှု ပြုရာ၏”ဟု နှလုံးသွင်းပါကြောင်း လျှောက်ထားသည်။
ရဟန်းတို့ ... မရဏဿတိကိုပွားများနေကြသော ဤရဟန်းတို့သည် မမေ့မလျော့ သတိတရားဖြင့်နေကြကုန်၏။ အာသဝေါတရားတို့ ကုန်ခန်းစေရန် ထက်မြတ်စွာ မရဏဿတိကို ပွားများနေကြပေကုန်၏။
“ငါတို့ မမေ့မလျော့ သတိတရားဖြင့်နေကြကုန်အံ့။ အာသဝေါတရားတို့ ကုန်ခန်းစေရန် မရဏဿတိကို ထက်ထက်မြက်မြက် ပွားများကြကုန်အံ့-ဟု ကျင့်ရ မည်ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၂၊၂၇၀-၂။ အံ၊မြန်၊၂၊၃၄၈-၃၅၀။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ ... ဒသမသုတ်။
ဘုရားရှင် ဝဇ္ဇီနိုင်ငံ နာတိကရွာ အုတ်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် အထက်သုတ်တော်အတိုင်း မရဏဿတိပွားများခြင်းနှင့် အကျိုးအာနိသင်တို့ကို မိန့်ကြားတော်မူပါသည်။
ရဟန်းတို့ နေ့ကိုလွန်မြောက် ညဉ့်သို့ရောက်သည်ရှိသော် “ငါ့မှာ သေခြင်း၏ အကြောင်းတရားတို့ များစွာရှိကုန်၏၊ ထိုသေခြင်းအကြောင်းတစ်မျိုးမျိုးကြောင့် ငါ့အား အန္တရာယ်ရှိရာ၏၊ ညဥ့်အခါသေသောငါ့အား အန္တရာယ်ကိုပြုတတ်ကုန်သော မပယ် အပ်ကုန်သေးသော အကုသိုလ်တရားတို့ ရှိကုန်သေးသလော”ဟု ဆင်ခြင်ရမည်။ ထိုအကုသိုလ်တရားတို့ ရှိနေသည်ကိုသိသောရဟန်းသည် ပုဆိုးမီးလောင်၊ ဦးခေါင်းမီးလောင်နေသောသူသည် ထိုမီးကို ငြိမ်းသတ်ခြင်းငှာ လွန်ကဲသောအလိုဆန္ဒ၊ လွန်ကဲသောဝီရိယ၊ အတိုင်းထက်အားထုတ်မှု၊ မဆုတ်မနစ်မှု၊ သတိ၊ ဉာဏ်ပညာကို ပြုအပ်သကဲ့သို့ ထို့အတူ ထိုအကုသိုလ်တရားတို့ကိုပယ်ရန် လွန်ကဲသောအလိုဆန္ဒ၊ သတိ, ဆင်ခြင်ဉာဏ်ကို ပြုအပ်၏။
ညဉ့်ကိုလွန်မြောက် နေ့သို့ရောက်သည်ရှိသော် ရှေးနည်းအတူဆင်ခြင်ပြီး အားထုတ်သမှုပြုရာ၏။
နေ့ပိုင်း၌ကွယ်လွန်သောငါ့အား အန္တရာယ်ကိုပြုတတ်ကုန်သော မပယ်အပ်သော အကုသိုလ်တရားတို့ မရှိတော့ကုန်ဟုသိသော ရဟန်းသည် ကုသိုလ်တရားတို့၌ ထိုပီတိပါမောဇ္ဇဖြင့်နေရမည်။ ရဟန်းတို့ မရဏသတိကိုပွားများအပ် ကြိမ်ဖန် များစွာ အလေ့အလာပြုအပ်သော် များစွာအကျိုးကြီး များစွာအာနိသင်ကြီးမား၏။ အမတောဂဓ၊ အမတပရိယောသာနဖြစ်၏-ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင်ဟောတော် မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
-အံ၊၃၊၁၃၅-၈။ အံ၊မြန်၊၃၊၁၃၇-၁၄၀။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၅၂။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ အဋ္ဌကနိပါတ၊ ၂-ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ (၈) ၃-ယမကဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် ဝဇ္ဇီနိုင်ငံ နာတိကရွာ အုတ်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူနေ စဉ် အထက်သုတ်(၁)နှင့်တူပါသည်။ ဤသုတ်၌...
ပထမရဟန်း -ညဉ့်နေ့မျှ
ဒုတိယရဟန်း -တစ်နေ့မျှ
တတိယရဟန်း -နေ့ဝက်မျှ
စတုတ္ထရဟန်း -ဆွမ်းတစ်ထပ်စားနေရုံမျှ
ပဉ္စမရဟန်း -ဆွမ်းထက်ဝက်စားနေရုံမျှ
ဆဋ္ဌရဟန်း -ဆွမ်းလေးလုပ်, ငါးလုပ်စားနေချိန်မျှ
သတ္တမရဟန်း -ဆွမ်းတစ်လုပ်စားနေချိန်မျှ
အဋ္ဌမရဟန်း -ဝင်လေထွက်လေ ရှူရှိုက်နေချိန်မျှ-ဤမျှထူးပါသည်။
-အံ၊၃၊၁၃၈-၁၄၀။ အံ၊မြန်၊၃၊၁၄၀-၁။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ ... စတုတ္ထသုတ်။
ဘုရားရှင် ဝဇ္ဇီနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် မရဏဿတိပွားများပုံ၊ သေခြင်းတရားဆင်ခြင်ပုံ၊ သေချိန်၌အန္တရာယ်ပြုနိုင်သော မပယ်ရသော အကုသိုလ် တရားတို့ကို ပြင်းပြင်းထန်ထန် ပယ်သတ်နိုင်အောင် ကြိုးစားအားထုတ်ပုံ ပယ်ပြီးပါက ထိုပီတိသောမနဿဖြင့် ကုသိုလ်ကောင်းမှုတို့၌ နေ့ညဉ့်ပတ်လုံးကျင့်သုံးလျက်နေရန် အကျိုးအာနိသင်ကြီးမားသော မရဏဿတိကို အားထုတ်ကြရန် ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
မလသုတ္တ
မလသုတ္တ (၃)-သံ၊၃၊၅၃။ သံ၊မြန်၊၃၊၅၆။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-မဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၇-ဧသနာဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ရာဂ၊ ဒေါသ၊ မောဟ အညစ်အကြေးသုံးမျိုးကို ထူးသောဉာဏ်ဖြင့်သိရန် ပိုင်းခြား၍သိရန် ကုန်ခန်း သွားရန် ပယ်စွန့်နိုင်ရန် အဋ္ဌင်္ဂိကအရိယမဂ်ကို ပွားများရမည်ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၁၊၁၀၃-၄။ အံ၊မြန်၊၁၊၁၂၁၂။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၇၂-၃။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ တိကနိပါတ၊ ၁-ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၁-ဗာလဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် ဒုဿီလ, ဒုဿီလ မလ၊ ဣဿုကီ, ဣဿာမလ၊ မစ္ဆရီ၊ မစ္ဆရိယမလ-တို့ မပယ်စွန့်သူသည် ငရဲ၌ ဖြစ်ရသည်။
သီလဝါ, ဒုဿီလမလကိုပယ်စွန့်နိုင်သူ၊ အနိဿုကီ, ဣဿာမလကို ပယ်စွန့်နိုင်သူ၊ အမစ္ဆရီ မစ္ဆေရမလကို ပယ်စွန့်နိုင်သူသည် နတ်ပြည်၌ဖြစ်ရသည်ဟု ကဏှပက္ခ, သုက္ကပက္ခအားဖြင့် ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၃၊၃၇။ အံ၊မြန်၊၃၊၃၇-၈။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၁၆။ အံ၊ဋီ၊၃၊၂၂၆။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ အဋ္ဌကနိပါတ၊ ၁-ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၂-မဟာဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
-မရွတ်မဖတ် မသရဇ္ဈာယ်ခြင်းသည် အတတ်ပညာ၏အညစ်အကြေး၊
-ထကြွလုံ့လမရှိခြင်းသည် အိမ်၏အညစ်အကြေး၊
-ပျင်းရိခြင်းသည် ကိုယ်အဆင်း၏အညစ်အကြေး၊
-မေ့လျော့ခြင်းသည် (ဥစ္စာ)စောင့်ရှောက်သူ၏အညစ်အကြေး၊
-မကောင်းသောအကျင့်သည် မိန်းမ၏အညစ်အကြေး၊
-နှမြောဝန်တိုခြင်းသည် ပေးလှူသူ(အလှူရှင်)၏အညစ်အကြေး၊
-ယုတ်မာကုန်သော အကုသိုလ်တရားတို့သည် ပစ္စုပ္ပန်လောက၊ တမလွန်လောက၏အညစ်အကြေး၊
-အဝိဇ္ဇာသည် အထက်ပါအညစ်အကြေးအားလုံးတို့ထက် အဆိုးဆုံးအညစ် အကြေးဟု အညစ်အကြေးရှစ်မျိုးတို့ကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
မလ္လိကသုတ္တ
မလ္လိကသုတ္တ-သံ၊၃၊၂၀၀။ သံ၊မြန်၊၃၊၂၀၆။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၈၀။ သံ၊ဋီ၊၂၊၅၀၁။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၄-ဣန္ဒြိယသံယုတ္တ၊ ၆-သူကရခတဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် မလ္လနိုင်ငံ ဥရုဝေလကပ္ပနိဂုံး၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် ရဟန်းတို့ အိမ်၏အထွတ် မစိုက်ထူသေးသရွေ့ကာလပတ်လုံး အချင်ရနယ်တို့၏ ကောင်းစွာ တည်ခြင်း၊ စွဲမြဲစွာတည်ခြင်း မဖြစ်သေးသကဲ့သို့ ထို့အတူ အရိယသာဝက၏သန္တာန်၌ အရိယမဂ်ဉာဏ်မဖြစ်သေးသရွေ့ သဒ္ဓါ၊ ဝီရိယ၊ သတိ၊ သမာဓိ ဣန္ဒြေလေးပါးတို့ ကောင်းစွာ မတည်သေး၊ စွဲမြဲစွာ မတည်သေး။
အိမ်၏အထွဋ်စိုက်ထူပြီးသည်ရှိသော် အိမ်၏အခြင်ယနယ်တို့ ကောင်းစွာ တည်သကဲ့သို့၊ စွဲမြဲစွာတည်သကဲ့သို့၊ ထို့အတူ အရိယသာဝက၏သန္တာန်၌ အရိယ မဂ်ဉာဏ်တည်သည်ရှိသော် သဒ္ဓါအစရှိသော ဣလေးပါးတို့ ကောင်းစွာတည်၏။ စွဲမြဲစွာတည်၏။
ရဟန်းတို့ ပညာရှိသော အရိယသာဝကအား ထိုပညာအားလျော်သော သဒ္ဓါ၊ ဝီရိယ၊ သတိ၊ သမာဓိသည် ကောင်းစွာတည်၏-ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
မလ္လိကာသုတ္တ
မလ္လိကာသုတ္တ (၂)-သံ၊၁၊၇၄-၅။ သံ၊မြန်၊၁၊၇၄-၅။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၁၂၉။ သံ၊ဋီ၊၁၊၁၇၈။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၃-ကောသလသံယုတ္တ၊ ၁-ပဌမဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ်
ကောသလ-“မလ္လိကာ သင့်အား မိမိထက် ပို၍ချစ်အပ်သောသူရှိသလား။
မလ္လိကာ-မဟာရာဇာ အကျွန်ုပ်အား အကျွန်ုပ်ထက်ပို၍ချစ်အပ်သောသူ မရှိပါ။
မလ္လိကာ-မဟာရာဇာ အရှင်မင်းမြတ်အား အရှင်မင်းမြတ်ထက် ပို၍ချစ်အပ်သောသူရှိပါသလား။
ကောသလ-မလ္လိကာ ငါ့အား ငါ့ထက်ပို၍ချစ်အပ်သောသူ မရှိပါ။
ထိုသို့ အချင်းချင်းမေးမြန်းပြောဆိုကြပြီး ကောသလမဟာရာဇာသည် ဘုရားရှင်ထံတော်သို့သွားရောက်၍ ပြာသာဒ်ထက်၌ မိမိနှင့် မလ္လိကာမိဖုရားတို့ နှစ်ကိုယ်ကြားပြောကြားခဲ့သော ဤစကားတို့ကိုလျှောက်ထားပါသည်။ ထိုအခါ ဘုရားရှင်က-
အလုံးစုံသော အရပ်မျက်နှာတို့ကို စိတ်ဖြင့်အစဉ်လှည့်လည်ရှာဖွေသော်လည်း တစ်စုံတစ်ခုသောအရပ်မျက်နှာ၌မျှ မိမိထက်ပို၍ချစ်အပ်သောသူကိုမရခဲ့။ ဤသို့ မိမိကိုယ်ကို သူတစ်ပါးတို့ထက် များစွာချစ်အပ်၏။ ထို့ကြောင့် မိမိ၏အကျိုး စီးပွားကို လိုလားသောသူသည် သူတစ်ပါးကို မညှဉ်းဆဲ မနှိပ်စက် မသတ်ဖြတ်ရာဟု ဤဂါထာကို မိန့်တော်မူလေသည်။
-သံ၊၁၊၈၆။ သံ၊မြန်၊၁၊၇၄-၅။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၁၄၂။ သံ၊ဋီ၊၁၊၁၈၇။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ... ၂-ဒုတိယဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ကောသလဘုရင် ဘုရားဖူးရန်ရောက်လာစဉ် အညတရပုရိသက ကောသလဘုရင်၏ နား၏အနီးသို့ ကပ်၍ “မလ္လိကာမိဖုရား သမီးတော်ရတနာဖွားမြင်ပါကြောင်း” သံတော်ဦးတင်လာပါသည်။ ထိုအခါ ကောသလဘုရင် မနှစ်သက်ကြောင်းကို သိတော်မူသော ဘုရားရှင်က-
လူတို့ကိုအစိုးရသော ကောသလမင်းကြီး သမီးတော်ကို ကျွေးမွေးသုတ်သင်လော့၊ ပညာရှိသော အကျင့်သီလရှိသော ယောက္ခမကို နတ်ကဲ့သို့ ရိုသေသော၊ လင်ကိုပြုစုလုပ်ကျွေးသော အချို့သောမိန်းမသည် မြင့်မြတ်၏။
အရပ်မျက်နှာတို့၏အရှင်ဖြစ်သော ကောသလမင်းကြီး ထိုသို့အကျင့်သီလ နှင့်ပြည့်စုံခြင်း အစရှိသော ကောင်းမြတ်သောသဘောရှိသော ထိုမိန်းမမြတ်၏သားသည် ရဲစွမ်းသတ္တိရှိ၏၊ တိုင်းပြည်အုပ်ချုပ် မင်းပြုလုပ်နိုင်၏-ဟု ဟောတော်မူပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
မလ္လိကာဒေဝီသုတ္တ
မလ္လိကာဒေဝီသုတ္တ-အံ၊၁၊၅၂၃-၆။ အံ၊မြန်၊၁၊၅၃၈-၅၄၂။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၇၂။ အံ၊ဋီ၊၂၊၃၆၈-၉။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ ၄-စတုတ္ထပဏ္ဏာသက၊ (၂၀) ၅-မဟာဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် မြတ်စွာဘုရား
(၁) ဤလောက၌ အချို့သောမိန်းမသည် အဆင်းလည်းမလှ၊ အသွင်အပြင်လည်း မကောင်း၊ ရှုချင်ဖွယ်လည်းမရှိ၊ ဆင်းရဲလည်းဆင်းရဲ၏၊ ကိုယ်ပိုင်ဥစ္စာလည်းမရှိ၊ အသုံးအဆောင်ပစ္စည်းလည်းနည်းပါး၏။ တန်ခိုးလည်းနည်း၏ အဘယ်ကြောင့်ပါနည်း။
(၂) ဤလောက၌ အချို့သောမိန်းမသည် အဆင်းလည်းမလှ၊ အသွင် အပြင်လည်းမကောင်း၊ ရှုချင်ဖွယ်လည်းမရှိ၊ သို့သော်လည်း ကြွယ်ဝချမ်းသာ၏။ များသောဥစ္စာလည်းရှိ၏။ များသောအသုံးဆောင်းလည်းရှိ၏၊ တန်ခိုးလည်းကြီး၏။ အဘယ်ကြောင့်ပါနည်း။
(၃) ဤလောက၌ အချို့သော မာတုဂါမသည် အလွန်အဆင်းလှ၏။ ရှုချင်ဖွယ်လည်းရှိ၏။ စိတ်ကြည်လင်ဖွယ်လည်းဖြစ်၏။ လွန်မြတ်သော အသွင်အပြင် နှင့်လည်းပြည့်စုံ၏၊ သို့သော်လည်း ဆင်းရဲ၏၊ ကိုယ်ပိုင်ဥစ္စာမရှိ၊ အသုံးအဆောင် လည်းမရှိ၊ တန်ခိုးလည်းနည်း၏၊ အဘယ်ကြောင့်ပါနည်း။
(၄) ဤလောက၌ အချို့သော မာတုဂါမသည် အလွန်အဆင်းလှ၏။ ရှုချင်ဖွယ်လည်းရှိ၏။ စိတ်ကြည်လင်ဖွယ်လည်းဖြစ်၏။ လွန်မြတ်သော အသွင်အပြင် နှင့်လည်းပြည့်စုံ၏။ ကြွယ်ဝချမ်းသာ၏၊ များသောဥစ္စာလည်းရှိ၏။ များသောအသုံး အဆောင်လည်းရှိ၏၊ တန်ခိုးလည်းကြီး၏ အဘယ်ကြောင့်ပါနည်း-ဟု မေးလျှောက်၏။
(၁) မလ္လိကာ (က) ဤလောက၌ အချို့သောမာတုဂါမသည် အမျက်ဒေါသကြီး၏၊ စိတ်ပင်ပန်းခြင်းများ၊ အနည်းငယ်မျှကို ပြောဆိုကာမျှဖြစ်လျက်လည်း ကပ်ငြိတတ်၏၊ အမျက်ထွက်တတ်၏၊ ဖောက်ပြန်တတ်၏၊ ရန်ငြိုးထားတတ်၏။ စိတ်ဆိုးခြင်းကိုလည်းကောင်း၊ အမျက်ထွက်ခြင်းကိုလည်းကောင်း၊ မနှစ်သက်ခြင်းကို လည်းကောင်း ထင်စွာပြုတတ်၏။
(ခ) ထိုမာတုဂါမသည် သမဏဗြာဟ္မဏတို့အား ဆွမ်း၊ အဖျော်အစရှိသော လှူဖွယ်ဝတ္ထုတို့ကို မပေးမလှူ၊ ဣဿာနှင့်ယှဉ်သော စိတ်ရှိ၏၊ သူတစ်ပါးတို့ လာဘ်ရခြင်း၊ အရိုအသေပြုခံရခြင်း၊ အလေးအမြတ်ပြုခံရခြင်း၊ မြတ်နိုးခံရခြင်း၊ ရှိခိုးခံရခြင်း၊ အပူဇော်ခံရခြင်းတို့၌ ငြူစူ၏၊ ပြစ်မှား၏၊ ငြူစူခြင်းကိုဖွဲ့၏။ ထိုမာတုဂါမသည် ထိုဘဝမှစုတေ၍ ဤလူ့ဘဝသို့ရောက်လာသည် ဖြစ်အံ့၊ ဖြစ်လေရာရာဘဝ၌ (က) အဆင်းလည်းမလှ၊ အသွင်အပြင်လည်းမကောင်း၊ ရှုချင်ဖွယ်လည်းမရှိ၊ (ခ) ဆင်းရဲလည်း ဆင်းရဲ၏၊ ကိုယ်ပိုင်ဥစ္စာလည်းမရှိ၊ အသုံးအဆောင်လည်းမရှိ၊ (ဂ) တန်ခိုးလည်းနည်း၏။
(၂) မလ္လိကာ-ဤလောက၌ အချို့သော မာတုဂါမသည်... (က) ဒေါသကြီး၏၊ ထင်စွာပြုတတ်၏၊ (ခ) သမဏဗြာဟ္မဏတို့အား လှူဖွယ်ဝတ္ထုကို ပေးလှူတတ်၏။ (ဂ) ငြူစူခြင်းနှင့်ယှဉ်သောစိတ်မရှိ-ငြူစူ ခြင်းဖြင့်မဖွဲ့။ ထိုမာတုဂါမသည် ထိုဘဝမှစုတေ၍ ဤလူ့ဘဝသို့ရောက်လာသည် ဖြစ်အံ့၊ ဖြစ်လေရာရာဘဝ၌ (က) အဆင်းလည်းမလှ၊ ရှုချင်ဖွယ်လည်းမရှိ၊ (ခ) သို့သော် ကြွယ်ဝချမ်းသာ၏၊ များသောဥစ္စာလည်းရှိ၏။ များသောအသုံးအဆောင် လည်းရှိ၏။ (ဂ) တန်ခိုးလည်းကြီး၏။
(၃) မလ္လိကာ-ဤလောက၌ အချို့သောမာတုဂါမသည် (က) အမျက်ဒေါသမကြီး၊ ထင်စွာမပြုတတ်၊ (ခ) ထိုမာတုဂါမသည် သမဏအားဖြစ်စေ, ဗြာဟ္မဏအားဖြစ်စေ ထမင်းအဖော် မပေးမလှူ၊ (ဂ) ငြူစူခြင်းနှင့် ယှဉ်သောစိတ်ရှိသည်ဖြစ်၍-ငြူစူခြင်းဖွဲ့တတ်၏။ ထိုမာတုဂါမသည်-ဖြစ်လေရာရာ ဘဝ၌ (က) အဆင်းလည်းလှ၏၊ မြတ်သောအဆင်း အသွင်အပြင်နှင့်ပြည့်စုံ၏။ (ခ) သို့သော်လည်း ဆင်းရဲ၏၊ အသုံးအဆောင်လည်းမရှိ (ဂ) တန်ခိုးလည်းနည်း၏။
(၄) မလ္လိကာ-ဤလောက၌ အချို့သောမာတုဂါမသည်
(က) အမျက်ဒေါသကြီးသော်လည်း ထင်စွာမပြုတတ်၊
(ခ) ထိုမာတုဂါမသည် သမဏအားဖြစ်စေ၊ ဗြာဟ္မဏအားဖြစ်စေ ပေးလှူတတ်၏။
(ဂ) ငြူစူခြင်းနှင့်ယှဉ်သောစိတ်မရှိ၊ ငြူစူခြင်းဖြင့်မဖွဲ့။ ထိုမာတုဂါမသည် ဖြစ်လေရာရာဘဝတိုင်း၌
(က) အဆင်းလည်းလှ၏။ အသွင်အပြင်နှင့်လည်းပြည့်စုံ၏။
(ခ) ကြွယ်ဝလည်း ကြွယ်ဝ၏၊ အသုံးအဆောင်လည်းရှိ၏။
(ဂ) တန်ခိုးလည်းကြီး၏။ မလ္လိကာဤဆိုအပ်ပြီးသည်တို့ကား အကြောင်းအထောက်အပံ့တို့ပေတည်း ဟု ဘုရားရှင်က မိန့်တော်မူ၏။
ထိုအခါ မလ္လိကာက မိမိဘဝနှင့်နှိုင်းယှဉ်၍ ဒေါသကြီးခဲ့ခြင်းကြောင့် ယခု ဘဝ အဆင်းမလှပပုံ၊ ပေးလှူခဲ့ခြင်းကြောင့် စည်းစိမ်ချမ်းသာနှင့်ပြည့်စုံပုံ၊ ဣဿာ မရှိခဲ့ခြင်းကြောင့် တန်ခိုးကြီးပုံတို့ကို အကျယ်တဝင့် ဘုရားရှင်အား လျှောက်ထားပြီး ဥပါသိကာအဖြစ်ခံယူပုံကို ပြဆိုသည့်သုတ်။
(ဤသို့ ပါဠိတော်နှင့် မြန်မာပြန်တို့ကို အပိုင်းအလိုက်ခွဲဝေပြီး အကြောင်းနှင့်အကျိုးကို ကွဲကွဲပြားပြားသိပါလေ။)
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
မဟကပါဋိဟာရိယသုတ္တ
မဟကပါဋိဟာရိယသုတ္တ-သံ၊၂၊၄၈၀-၁။ သံ၊မြန်၊၂၊၄၅၄-၅။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၃၁။ သံ၊ဋီ၊၂၊၃၅၁-၂။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၇-စိတ္တသံယုတ္တ၊ စတုတ္ထသုတ်။ \မဟာထေရ်များ မဂဓနိုင်ငံ မစ္ဆိကာသဏ္ဍမြို့ အမ္ဗဋကဝန၌ သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် စိတ္တသူကြွယ်ပင့်လျှောက်သဖြင့် နွားခြံရှိရာသို့ ချဉ်းကပ်တော်မူကြ၍ ဆွမ်းဘုဉ်းပေးပြီး စိတ္တသူကြွယ်နှင့်အတူ ပြန်ကြွတော်မူစဉ် ရာသီဥတုပူပြင်းမှု အကြောင်းပြု၍တစ်ကြိမ်၊ စိတ္တသူကြွယ်၏လျှောက်ထားမှုကြောင့်တစ်ကြိမ် အရှင်မဟကထေရ် တန်ခိုးပြာဋိဟာပြတော်မူပုံနှစ်မျိုးကို ပြဆိုသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
မဟတ္ထသုတ္တ
မဟတ္ထသုတ္တ (၈)-သံ၊၃၊၁၁၄။ သံ၊မြန်၊၃၊၁၁၇-၈။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၂-ဗောဇ္ဈင်္ဂသံယုတ္တ၊ ၇-အာနာပါနဝဂ္ဂ၊ ၁-ပဌမ (၈)သုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ရဟန်းတို့ ဤသာသနာတော်၌ ရဟန်းတော်သည် အဋ္ဌိကသညာနှင့်တကွသော သတိသမ္ဗောဇ္ဈင်ကို ... ဥပေက္ခာသမ္ဗောဇ္ဈင်ကို ဝိဝေကနိဿိတ, ဝိရာဂနိဿိတ, နိရောဓနိဿိတ, ဝေါဿဂ္ဂပရိဏာမီဖြစ်အောင်ပွားများလျှင် ကြိမ်ဖန်များစွာ အလေ့အထပြုလျှင် များစွာသော အကျိုးငှာဖြစ်၏-ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့် (၈)သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
မဟဒ္ဓနသုတ္တ
မဟဒ္ဓနသုတ္တ (၃)-သံ၊၁၊၁၅။ သံ၊မြန်၊၁၊၁၄-၅။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၅၁။ သံ၊ဋီ၊၁၊၉၇။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-ဒေဝတာသံယုတ္တ၊ ၃-သတ္တိဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် များသောဥစ္စာရှိကုန်သော များသောအသုံးအဆောင်ရှိကုန်သော နိုင်ငံပိုင်ရှင် ဘုရင်မင်းမြတ်တို့သော်လည်း ကာမဂုဏ်တို့၌ မရောင့်ရဲနိုင်ကုန်သည်ဖြစ်၍ အချင်းချင်း အလွန်တပ်မက်မောကြကုန်၏။
ဤလောက၌ ကြောင့်ကြကုန်သော ဘဝအယဉ်သို့ အစဉ်လိုက်ကုန်သော ထိုသူတို့တွင် အဘယ်ပုဂ္ဂိုလ်တို့သည် တပ်မက်မှု“တဏှာ”ကို ပယ်စွန့်ကုန်သနည်း၊ လောက၌ ကြောင့်ကြမှုမရှိကုန်သနည်းဟု မေးလျှောက်အပ်သော နတ်သား၏အမေး ပုစ္ဆာပြဿနာကို
အိမ်ရာတည်ထောင်သောဘဝကိုပယ်စွန့်၍ ချစ်အပ်သောသားသမီးကို လည်းကောင်း၊ နွားအစရှိသော သတ္တဝါကိုလည်းကောင်း ပယ်စွန့်၍ တပ်မက်မှု “ရာဂ”ကိုလည်းကောင်း၊ အမျက်ထွက်မှု “ဒေါသ”ကိုလည်းကောင်း ပယ်စွန့်၍ မသိမှု “အဝိဇ္ဇာ”ကိုလည်း ကင်းပြတ်စေ၍ ရှင်ရဟန်းပြုကြကုန်၏။ အာသဝေါကုန်ပြီးသော ထိုရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်တို့သည် လောက၌ ကြောင့်ကြမရှိကြကုန်ဟု ဘုရားရှင်တော် မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
-သံ၊၃၊၃၅၂။ သံ၊မြန်၊၃၊၃၅၆။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၁-သောတာပတ္တိသံယုတ္တ၊ ၅-သဂါထက ပုညာဘိသန္ဒဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ္တ။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် ဗုဒ္ဓ၊ ဓမ္မ၊ သံဃာ ဂုဏအဝေစ္စပသာဒ, အရိယကန္တ၊ အခဏ္ဍ၊ အဆိဒ္ဒ၊ အသဗလ၊ သမာဓိ သံဝတ္တနိက သီလသမန္နာဂတ-ဟူသော တရားလေးပါးနှင့်ပြည့်စုံသော အရိယသာဝကကို အဍ္ဎ၊ မဟဒ္ဓန၊ မဟာဘောဂ-ဟုဆိုအပ်ပုံကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၃၊၃၅၂။ သံ၊မြန်၊၃၊၃၅၆။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ... ပဉ္စမသုတ္တ။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် အထက်သုတ်တော်အတိုင်း တရားလေးပါးတို့နှင့်ပြည့်စုံသောပုဂ္ဂိုလ်ကို အဍ္ဎ၊ မဟဒ္ဓန၊ မဟာဘောဂ၊ မဟာယသ-ပုဂ္ဂိုလ်ဟု ခေါ်ဆိုအပ်၏ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
မဟန္တတ္တသုတ္တ
မဟန္တတ္တသုတ္တ-အံ၊၂၊၃၆။ အံ၊မြန်၊၂၊၄၇၅။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၃၉။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဆက္ကနိပါတ၊ ၂-ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ ၈-အရဟတ္တဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် ရဟန်းတို့ အာလောကဗဟုလ၊ ယောဂဗဟုလ၊ ဝေဒဗဟုလ၊ အသန္တုဋ္ဌိဗဟုလ၊ ကုသိုလ်တရားတို့၌ တာဝန်ကိုပစ်ချမထား စွမ်းနိုင်သည်ထက်ပိုမို၍ အားထုတ်ခြင်းဟူသောဤတရား ခြောက်မျိုးတို့နှင့်ပြည့်စုံသောရဟန်းသည် မကြာမီ ကုသိုလ်တရားတို့၌ ကြီးကျယ်ခြင်း၊ ပြန့်ပြောခြင်းသို့ရောက်၏-ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ ဖွင့်ဆိုချက်ရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
မဟပ္ဖလသုတ္တ
မဟပ္ဖလသုတ္တ-သံ၊၃၊၂၃၃-၄။ သံ၊မြန်၊၃၊၂၃၆-၇။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၇-ဣဒ္ဓိပါဒသံယုတ္တ၊ ၂-ပါသာဒကမ္ပနဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ရဟန်းတို့အား ဤသာသနာတော်၌ ရဟန်းသည် ဆန္ဒကိုမှီ၍ဖြစ်သောသမာဓိ အားထုတ်မှုအထူးကို ပြုပြင်စီရင်သောလုံ့လနှင့်ပြည့်စုံသော ဣဒ္ဓိပါဒ်ကိုပွားများ၏၊ ဤသို့ပွားများသည် ရှိသော် ငါ၏ဆန္ဒသည် အလွန်လည်းမတွန့်ဆုတ်၊ အလွန်လည်းမတက်ကြွလိမ့်လတ္တံ့။ အတွင်း၌လည်းမကြုံ -အပ၌လည်းမပျံ့လွင့်လိမ့်လတ္တံ့။ ရှေ့အဖို့နောက်အဖို့၊ အောက်အဖို့-အထက်အဖို့၊ နေ့အဖို့-ညဉ့်အဖို့တို့၌ အမှတ်သညာရှိသည်ဖြစ်၍ နေ၏။ ဤသို့မြှေးယှက်ခြင်းမရှိသော ပွင့်လင်းသောစိတ်ဖြင့် အရောင်အလင်းရှိလာ အောင် စိတ်ကိုပွားများ၏။ ဤအတူ ဝီရိယကိုမှီ၍ဖြစ်သော သမာဓိ အားထုတ်ခြင်းအထူးဖြစ်အောင် ပြုပြင်စီရင်သောလုံ့လနှင့်ပြည့်စုံသော ဣဒ္ဓိပါဒ်ကိုပွားများ၏။ စိတ်ကိုမှီ၍ဖြစ်သော ဝီမံသကိုမှီ၍ဖြစ်သောသမာဓိ အားထုတ်ခြင်းအထူးဖြစ်အောင် ပြုပြင်စီရင်သော လုံ့လနှင့်ပြည့်စုံသော ဣဒ္ဓိပါဒ်ကိုပွားများ၏။ ... စိတ်ကိုပွားများ၏။ ဣဒ္ဓိပါဒ်လေးပါးတို့ကို ဤသို့ ပွားများအပေါ် အကြိမ်များစွာ အလေ့အလာပြုအပ်သည်ရှိသော် များသော အကျိုးရှိ၏။ အာနိသင်ကြီးမား၏။
ရဟန်းတို့ ရဟန်းသည် ဣဒ္ဓိပါဒ်လေးပါးတို့ကို ဆိုအပ်ပြီးသောနည်းဖြင့် ပွားများအပ်ကုန်သည်ရှိသော် ကြိမ်ဖန်များစွာ အလေ့အလာပြုအပ်ကုန်သည်ရှိသော် များပြားသော တန်ခိုးဖန်ဆင်းခြင်းကိုပြီးစေ၏။ ဗြဟ္မာပြည်တိုင်အောင် ကိုယ်ဖြင့် မိမိအလိုအတိုင်းဖြစ်စေနိုင်၏။
ရဟန်းတို့ ရဟန်းသည် ဣဒ္ဓိပါဒ်လေးပါးတို့ကို ဤဆိုအပ်ပြီးသောနည်းဖြင့် ပွားများအပ်၊ ကြိမ်ဖန်များစွာ အလေ့အလာပြုအပ်ကုန်သည်ရှိသော် အာသဝေါ တရားတို့ကုန်ခြင်းကြောင့် အနာသဝ၊ စေတောဝိမုတ္တိ ပညာဝိမုတ္တိဖြစ်သော အရဟတ္တဖိုလ်ကို မျက်မှောက်ဘဝ၌ပင် ကိုယ်တိုင်မျက်မှောက်ပြု၍ ရောက်၍နေနိုင်၏-ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
မဟာအဿပုရသုတ္တ
မဟာအဿပုရသုတ္တ-မ၊၁၊၃၃၈-၃၄၈။ မ၊မြန်၊၁၊၃၄၉-၃၅၉။ မ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၁၂-၂၁၅။ မ၊ဋီ၊၂၊၂၂၉-၂၄၀။
-မဇ္ဈိမနိကာယ၊ မူလပဏ္ဏာသက၊ ၄-မဟာယမကဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
ဘုရားရှင် အင်္ဂတိုင်း အဿပုရနိဂုံး၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် အဿပုရနိဂုံးသူ/သားတို့သည် ရတနာမြတ်သုံးပါးတို့၌ အလွန်ကြည်ညိုကြကုန်၏။ ထိုကြည်ညိုမှုကို အကြောင်းပြု၍-ရဟန်းတို့၊ သင်တို့ကို လူအပေါင်းတို့က သမဏ, သမဏတို့ဟူ၍ သိမှတ်ကြကုန်၏။ သင်တို့ဘယ်တွေလဲဟု မေးမြန်းကြကုန်လျှင် “ငါတို့ သမဏတို့ ဖြစ်ကုန်၏”ဟု ဝန်ခံကြကုန်၏။ ရဟန်းတို့ ထိုလူတို့အား “ဤသို့ သမဏ-အမည်။ သမဏ-ဟု ဝန်ခံကြကုန်သည်ရှိသော် သမဏကရဏ, ဗြာဟ္မဏကရဏ ဓမ္မတို့ကို ဆောက်တည်၍ ကျင့်သုံးကြကုန်အံ့။ ဤသို့ ကျင့်သုံးကြကုန်သော ငါတို့၏ သမဏဟူသောအမည်နှင့် သမဏ-ဟု ဝန်ခံခြင်းတို့သည် ဟုတ်မှန်ခြင်းဖြစ်လိမ့်မည်။ ငါတို့ သုံးစွဲနေသော ပစ္စည်းလေးပါးအရှင်တို့၏ ကောင်းမှုကုသိုလ်စေတနာသည် အကျိုး အာနိသင်ကြီးမားသည်ဖြစ်လိမ့်မည်။ ငါတို့၏ ဤရဟန်းအဖြစ်၊ ရဟန်းဘဝသည် မမြုံတော့ဘဲ အကျိုးနှင့်တကွ ကြီးပွားတိုးတက်မှုဖြစ်ထွန်းပေလိမ့်မည်ဟု သင်တို့ ကျင့်ကြရမည်ဟု မိန့်တော်မူပြီး (၁) ဟိရောတ္တပ္ပသမ္ပန္န၊ (၂) ပရိသုဒ္ဓကာယသမာစာရ၊ (၃) ပရိသုဒ္ဓဝစီသမာစာရ၊ (၄) ပရိသုဒ္ဓမနောသမာစာရ၊ (၅) ပရိသုဒ္ဓါဇီဝ၊ (၆) ဣန္ဒြိယေသုဂုတ္တဒွါရ၊ (၇) ဘောဇနမတ္တညုတာ၊ (၈) ဇာဂရိယာနုယောဂ၊ (၉) သတိသမ္ပဇည၊ (၁၀) ဝိနီဝရဏတာစိတ္တဿ၊ (၁၁) နီဝရဏငါးပါးကင်းပျောက်ပုံ ဥပမာ ငါးခု၊ (၁၂) ရူပါဝစရဈာန်လေးပါးရအောင် အားထုတ်ပုံ (၁၃) ပုဗ္ဗေနိဝါသအဘိညာဉ် ဖြစ်ပုံ၊ (၁၄) ဒိဗ္ဗစက္ခုအဘိညာဉ်ဖြစ်ပုံ၊ (၁) သစ္စာလေးပါး တရားသိမြင် အာသဝက္ခ ဉာဏ်ဖြစ်၍ ရဟန္တာဖြစ်ပုံ၊ (၁၆) ရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်ကို (က) သမဏ၊ (ခ) ဗြာဟ္မဏ၊ (ဂ) နှာတက၊ (ဃ) ဝေဒဂူ၊ (င) သောတ္ထိယ၊ (စ) အရိယ၊ (ဆ) အရဟံ-ဟု ခေါ်ဆိုနိုင်ပုံတို့ကို အသီးအသီး အကျယ်ဝေဖန်၍ ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင်ဟောတော် မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ မှတ်သားဖွယ်အမျိုးမျိုးတို့ကို လေ့လာဖတ်ရှုနိုင်ပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
မဟာကစ္စာနသုတ္တ
မဟာကစ္စာနသုတ္တ-အံ၊၂၊၂၇၇-၉။ အံ၊မြန်၊၂၊၃၅၆-၃၆၀။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၀၁။ အံ၊ဋီ၊၃၊၁၀၁-၂။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဆက္ကနိပါတ၊ ၁-ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၃-အနုတ္တရိယဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
အရှင်ကစ္စာနထေရ် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် “ငါ့ရှင်တို့ ဇာနတာ, ပသတာ, အရဟတာ, သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဖြစ်တော်မူသော မြတ်စွာဘုရားသည် ငါးဖြာအာရုံ ကာမဂုဏ်တို့ဖြင့် ကျဉ်းမြောင်းကြပ်တည်းသောလူ့ဘဝ၌ သတ္တဝါတို့ကို ကိလေသာတို့ကို သန့်ရှင်းစင်ကြယ်စေနိုင်သော၊ တအုံနွေးနွေး စိတ်မအေးမှု “သောက”၊ ပြောပြောဆိုဆို ငိုယိုမှု “ပရိဒေဝ”တို့ကို လွန်မြောက်စေနိုင်သော ကိုယ် ဆင်းရဲမှု“ဒုက္ခ” စိတ်ဆင်းရဲမှု “ဒေါမနဿ”တို့ကို ချုပ်ငြိမ်းစေနိုင်သော အရိယာမဂ် ဉာဏ်ကို ရစေနိုင်သော၊ နိဗ္ဗာန်ကို ကိုယ်ထိလက်ရောက် မျက်မှောက်ပြုနိုင်သော အနုဿတိ ခြောက်ပါးတို့ကို ပွားများခွင့်ရခြင်းကို လျော်စွာသိမြင်တော်မူခြင်းသည် ရင်သပ်ရှုမောအံ့ဩလောက်ပါပေ၏။ ရှေးကမဖြစ်စဖူး ယခုမှ အသစ်အထူးဖြစ်ပါပေ ၏ဟု သတ္တာနံ ဝိသုဒ္ဓိဓမ္မ (၁) ဗုဒ္ဓါနုဿတိ၊ (၂) ဓမ္မာနုဿတိ၊ (၃) သံဃာနုဿတိ၊ (၄) သီလာနုဿတိ၊ (၅) စာဂါနုဿတိ၊ (၆) ဒေဝတာနုဿတိ-တို့ကို ပွားများပုံနှင့် ရရှိသော အကျိုးအာနိသင်တို့ကို ရဟန်းတို့အား အကျယ်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
မဟာကစ္စာနဘဒ္ဒေကရတ္တသုတ္တ
မဟာကစ္စာနဘဒ္ဒေကရတ္တသုတ္တ-မ၊၃၊၂၃၁-၉။ မ၊မြန်၊၃၊၂၃၅-၂၄၂။ မ၊ဋ္ဌ၊၄၊၁၇၂-၃။ မ၊ဋီ၊၃၊၃၆၉-၃၇။
-မဇ္ဈိမနိကာယ၊ ဥပရိပဏ္ဏာသ၊ ၄-ဝိဘင်္ဂဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် မဂဓနိုင်ငံ ရာဇဂြိုဟ်မြို့ တပေါဒါရာမ၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ်အရှင်သမိဒ္ဓိထေရ် စောစောစီးစီးထ၍ တပေါဒါမြစ်၌ ရေချိုးပြီး သင်ပိုင်းတစ်ထည် ဝတ်လျက် ရေသုတ်နေစဉ် နတ်သားတစ်ယောက်ရောက်လာပြီး “ရဟန်း၊ သင်သည် ဘဒ္ဒေကရတ္တသုတ်၏ ဥဒ္ဒေသနှင့် ဝိဘင်္ဂကိုဆောင်ထားသလော”ဟု မေးပါသည်။
အရှင်သမိဒ္ဓိ -ဘဒ္ဒေကရတ္တသုတ်၏ ဥဒ္ဒေသနှင့် ဝိဘင်္ဂကို ငါမဆောင်ထားပါ။ သင်နတ်သားကော ဆောင်ထားပါသလား။
နတ်သား -အကျွန်ုပ်လည်း မဆောင်ထားပါ၊ ရဟန်း သင်သည် ဘဒ္ဒေကရတ္တသုတ်၌လာသော ဂါထာတို့ကိုဆောင်ထားပါသလား။
အရှင်သမိဒ္ဓိ-မဆောင်ထားပါ၊ သင်နတ်သားကော ဆောင်ထားပါသလား။
နတ်သား -တပည့်တော်လည်းမဆောင်ထားပါ။ ရဟန်း-သင်သည် ဘဒ္ဒေကရတ္တသုတ်၏ ဥဒ္ဒေသနှင့် ဝိဘင်္ဂကို သင်ယူပေလော၊ နာခံမှတ်သားဆောင်ထားလေလော့၊ ရဟန်း ဘဒ္ဒေကရတ္တသုတ်၏ ဥဒ္ဒေသနှင့် ဝိဘင်္ဂသည် အကျိုးစီးပွားနှင့်စပ်ယှဉ်၏၊ ဗြဟ္မစရိယ၏ လက်မွန်မဆွဖြစ်ပေ၏-ဟု လျှောက်ထားပြီး ကွယ်ပျောက်သွားပါသည်။
အရှင်သမိဒ္ဓိထေရ်သည် ထိုညဉ့်ကိုလွန်ရာအခါ၌ ဘုရားရှင်ထံချဉ်းကပ်ပြီး မိမိအား အညတရနတ်သားလျှောက်ထားသည့်စကားကို ပြန်ကြားလျှောက်ထား၍ မြတ်စွာဘုရား ဘဒ္ဒေကရတ္တသုတ်၏ ဥဒ္ဒေသနှင့် ဝိဘင်္ဂကို ဟောကြားတော်မူပါရန် လျှောက်ထားသဖြင့် ဘုရားရှင်က “အတီတံ ... အာစိက္ခဝေ မုနိ”-ဟု လေးဂါထာကို ဟောတော်မူပြီး ကျောင်းတော်သို့ဝင်ကြွတော်မူသွားပါသည်။
ရဟန်းတော်များက ဘုရားရှင်၏အကျဉ်းချုပ်စကားတော်ကို အကျယ်အားဖြင့် သိမှတ်ရအောင် ဟောကြားပေးပါရန်လျှောက်ထားကြသဖြင့် အရှင်မဟာကစ္စာနထေရ်က ငါ့ရှင်တို့ ငါ့အား အတိတ်ကာလ၌ စက္ခုပသာဒနှင့် ရူပါရုံတို့ရှိခဲ့ပြီ။ ထို စက္ခုပသာဒ, ရူပါရုံတို့၌ ဆန္ဒရာဂဖြင့်ဆပ်စပ်နသော စက္ခုဝိညာဏ်ဖြစ်ခဲ့ပြီ။ စက္ခုဝိညာဏ်၏ ဆန္ဒရာဂဖြင့်ဆက်စပ်နေခြင်းကြောင့် ထိုပသာဒအာရုံတို့ကို အလွန် နှစ်သက်မှုဖြစ်၏။ ထိုပသာဒအာရုံတို့ကို အလွန်နှစ်သက်သောပုဂ္ဂိုလ်သည် တဏှာ ဒိဋ္ဌိတို့ဖြင့် အစဉ်လိုက်လေတော့၏။
ထို့အတူသောတပသာဒ၊ သဒ္ဒါရုံ၊ သောတဝိညာဏ်၊ ဃာနပသာဒ၊ ဂန္ဓာရုံ၊ ဃာနဝိညာဉ်၊ ဇိဝှါပသာဒ၊ ရသာရုံ၊ ဇိဝှါဝိညာဉ်၊ ကာယပသာဒ၊ ဖောဋ္ဌဗ္ဗာရုံ၊ ကာယ ဝိညာဉ်၊ ဘဝင်စိတ်၊ ဓမ္မာရုံ၊ မနောဝိညာဏ်တို့၌လည်း ဆန္ဒရာဂဖြင့်ဆက်စပ်မှု၊ အလွန်အကဲနှစ်သက်မှု တဏှာဒိဋ္ဌိတို့ဖြင့် အစဉ်လိုက်မှုတို့ကြောင့် အတိတ်ကာလ၌ တဏှာဒိဋ္ဌိတို့ဖြင့် အစဉ်လိုက်မှုဖြစ်ခဲ့၏။
ထိုဒွါရခြောက်ပါး၊ အာရုံခြောက်ပါးတို့၌ ဝိညာဏ်၏ ဆန္ဒရာဂဖြင့် ဆပ်စပ်မှု မရှိ၊ လွန်လွန်ကဲကဲ မနှစ်သက်သောသူသည် အတိတ်ကာလ၌ တဏှာ ဒိဋ္ဌိတို့ဖြင့် အစဉ်တစိုက်မလိုက်တော့ပေ။
ငါ့ရှင်တို့၊ အနာဂတ်ကာလ၌ ဒွါရခြောက်ပါးတို့တွင် မရသေးသော အာရုံ ခြောက်ပါးတို့ရရှိရန် စိတ်ဖြင့်တောင့်တမှု လွန်လွန်ကဲကဲနှစ်သက်မှု၊ လွန်လွန်ကဲကဲ နှစ်သက်သောပုဂ္ဂိုလ်သည် အနာဂတ်ကို တဏှာ-ဒိဋ္ဌိတို့ဖြင့် အလိုရှိ၏။
ထိုဒွါရခြောက်ပါး၊ အာရုံခြောက်ပါးတို့၌ ဆန္ဒရာဂဖြင့် လွန်လွန်ကဲကဲ နှစ်သက်မှုမရှိသောသူသည် အနာဂတ်ကို တဏှာ၊ ဒိဋ္ဌိတို့ဖြင့် အလိုမရှိတော့ပါပေ။
ငါ့ရှင်တို့၊ ပစ္စုပ္ပန် ဒွါရခြောက်ပါး အာရုံခြောက်ပါးတို့၌ ဆန္ဒရာဂဖြင့် ငြိတွယ် နေသော ဝိညာဉ်ခြောက်ပါးဖြစ်လျှင် ပစ္စုပ္ပန်ဓမ္မတို့၌ တွန့်တိုမှုမရှိတော့ပေ-ဟု အဇ္ဈတ္တိကာယတနခြောက်ပါးတို့၌ တဏှာဒိဋ္ဌိတို့ဖြင့် အတိတ်ကာလ၌ အစဉ်လိုက်မှု အနာဂတ်ကာလ၌အလိုရှိမှု၊ ပစ္စုပ္ပန်ကာလ၌တွန့်တိုမှုကိုလည်းကောင်း ဆန္ဒရာဂဖြင့် ငြိတွယ်ဆက်စပ်နေသော ဝိညာဏ်မဖြစ်လျှင် တဏှာ, ဒိဋ္ဌိတို့ဖြင့် အတိတ်ကာလ၌ အစဉ်လိုက်နေသော ဝိညာဏ်မဖြစ်၊ အနာဂတ်ကာလ၌ တောင့်တမှု မဖြစ်၊ ပစ္စုပ္ပန် ကာလ၌ တွန့်တိုမှုမဖြစ်တော့ပုံကို အကျယ်ဝေဖန်၍ ရဟန်းတို့အား ဟောကြားပါသည်။
ရဟန်းတို့က ဘုရားရှင်အား အရှင်မဟာကစ္စာန၏ ဖြေကြားပုံကိုလျှောက်ထားကြရာ ရဟန်းရှင်က မဟာကစ္စာနဟောကြားသည့်အတိုင်း မှတ်သားကြဟု မိန့်ကြားတော်မူပြီး မဟာကစ္စနထေရ်အား “သံခိတ္တေန ဘာသိတဿ ဝိတ္တာရဝိဘဇန ဧတဒဂ်အရာပေးတော်မူကြောင်း အဋ္ဌကထာ (မ၊ဋ္ဌ၊၄၊၁၇၃)၌ မိန့်ဆိုထားပါသည်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ မှတ်သားဖွယ်ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
မဟာကပ္ပိနသုတ္တ
မဟာကပ္ပိနသုတ္တ (၂)-သံ၊၁၊၄၅၁။ သံ၊မြန်၊၁၊၄၅၉။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၂၃-၆။ သံ၊ဋီ၊၂၊၁၉၉-၂၀၀။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၀-ဘိက္ခုသံယုတ္တ၊ ဧကာဒသမသုတ္တ။ ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် ဘုရားရှင်က အဝေးကပင် မိမိတို့ရှိရာသို့လာနေသော မဟာကပ္ပိနထေရ်ကို မြင်တော်မူခြင်းကြောင့် ရဟန်းတို့၊ သင်တို့သည် “ဖြူစင်ခေါင်းပါးသောအကျင့်ရှိသော နှာတံရှည်သော ရဟန်းကို တွေ့မြင်ကြကုန်၏လော၊ ဤရဟန်းသည် တန်ခိုးကြီး၏၊ အာနုဘော်ကြီး၏၊ မဝင်စားဖူးသော သမာပတ်မရှိ၊ ဗြဟ္မစရိယ၏အပြီးအဆုံးဖြစ်သော အရဟတ္တဖိုလ်ကို မျက်မှောက်ဘဝ၌ပင် ထူးသောဉာဏ်ဖြင့်သိ၍ မျက်မှောက်ပြုနေသူပေတည်း ဟု မိန့်တော်မူပြီး “ခတ္တိယော သေဋ္ဌော ဇနေတသ္မိံ”-အစရှိသော ဂါထာနှင့် “ဒိဝါ တပတိ” အစရှိသောနှစ်ဂါထာကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် မိန့်တော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
-သံ၊၃၊၂၅၄-၅။ သံ၊မြန်၊၃၊၂၇၇-၈။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၉၅။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၀-အာနာပါနသံယုတ္တ၊ ၁-ဧကဓမ္မဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် ဘုရားရှင်၏အနီး၌ တင်ပလ္လင်ခွေ၍ ကိုယ်ကိုဖြောင့်မတ်စွာထား၍ ကမ္မဋ္ဌာန်းသို့ရှေးရှု သတိကိုဖြစ်စေ၍ ထိုင်နေသော မဟာကပ္ပိနထေရ်ကိုတွေ့မြင်၍ ရဟန်းတို့အားမေးတော်မူပြီး ပဋိနိဿဂ္ဂါနုပဿီဖြစ်အောင် အာနာပါနဿတိသမာဓိကိုပွားများအပ်၊ ကြိမ်ဖန်များစွာ အလေ့ အလာပြုအပ်သည်ရှိသော် ကိုယ်တုန်လှုပ်ခြင်းမရှိပုံကို အကျယ်အားဖြင့် ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
မဟာကမ္မဝိဘင်္ဂသုတ္တ
မဟာကမ္မဝိဘင်္ဂသုတ္တ-မ၊၃၊၂၄၉-၂၅၈။ မ၊မြန်၊၃၊၂၅၂-၂၆၀။ မ၊ဋ္ဌ၊၄၊၁၈၁-၅။ မ၊ဋီ၊၃၊၃၆-၃၈၁။
-မဇ္ဈိမနိကာယ၊ ဥပရိပဏ္ဏာသ၊ ၄-ဝိဘင်္ဂဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
ဘုရားရှင် မဂဓနိုင်ငံ ရာဇဂြိုဟ်မြို့ ဝေဠုဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် တောကျောင်း၌နေသော အရှင်သမိဒ္ဓိအထံသို့ လမ်းလျှောက်ရင်းရောက် လာသော ပေါတလိပုတ္တပရိဗိုဇ်က
(က) “ကာယကံ၊ ဝစီကံတို့သည် အကျိုးမပြီး အချည်းနှီးသာတည်း၊ မနောကံသည်သာလျှင် မှန်ကန်၏ဟူသောစကားကို ရဟန်းဂေါတမ၏မျက်မှောက်၌ ကြားနာခဲ့ရပါသည်။
(ခ) ဘာကိုမျှ မခံစားရသော သမာပတ်သည်ရှိပါသလော-ဟု မေးမြန်းပါသည်။
အရှင်သမိဒ္ဓိ-ငါ့ရှင် ပေါတလိပုတ္တ၊ ဤသို့မဆိုပါလင့်၊ မြတ်စွာဘုရားကိုမစွပ်စွဲပါလင့်၊ မြတ်စွာဘုရားကိုစွပ်စွဲခြင်းသည် မကောင်းသည်သာလျှင်တည်း။ ကာယကံ၊ ဝစီကံ၊ မနောကံနှင့်ပတ်သက်၍ သင်ပြောဆို သလို မြတ်စွာဘုရား ဟောတော်မမူပါသည်သာ၊ ဘာကိုမျှ ခံစားရသော သမာပတ်သည် ရှိသည်သာတည်း။
ပေါတလိပုတ္တ-ငါ့ရှင်သမိဒ္ဓိ သင်ရဟန်းပြုသည်မှာကြာပြီလော။
သမိဒ္ဓိ -မကြာသေးပါ၊ သုံးဝါမျှသာရပါသေးသည်။
ပေါတလိပုတ္တ-ဤငယ်သောရဟန်းသော်မှလည်း ဆရာဖြစ်သော မြတ်စွာဘုရားကို ကဲ့ရဲ့ခြင်းမှ စောင့်ရှောက်ကာကွယ်ရမည်-ဟု မှတ်ထင်တုံသေး၏။ ယခုအခါ ငါတို့သည် ထေရ်ကြီးရဟန်းတို့ကို အဘယ်သို့ ပြောနိုင် မည်နည်း၊ “ငါ့ရှင်သမိဒ္ဓိ ကိုယ်နှုတ်စိတ်ဖြင့် စေ့ဆော်မှုရှိသော အကုသိုလ်ကံကိုပြုမိခြင်းကြောင့် ထိုပုဂ္ဂိုလ်သည် အဘယ်သို့သော ဝေဒနာကို ခံစားရမည်နည်း။
သမိဒ္ဓိ -ငါ့ရှင် ပေါတလိပုတ္တ၊ ကိုယ်နှုတ်စိတ်တို့ဖြင့်စေ့ဆော်သော အကုသိုလ်ကံကို ပြုမိခြင်းကြောင့် ထိုပုဂ္ဂိုလ်သည် ဆင်းရဲသောဝေဒနာကို ခံစားရ၏ဟု မိန့်တော်မူသည့်အခါ ပေါတလိပုတ္တပရိဗိုဇ် ပြန်သွားလေသည်။
အရှင်သမိဒ္ဓိသည် အရှင်အာနန္ဒာထံသို့ချဉ်းကပ်ပြီး ပေါတလိပုတ္တပရိဗိုဇ်နှင့် မိမိတို့ ပြောဆိုကြပုံအလုံးစုံကို လျှောက်ထားပါသည်။
အရှင်အာနန္ဒာက အရှင်သမိဒ္ဓိကိုခေါ်၍ ဘုရားရှင်ထံတော်သို့သွားရောက်ပြီး ထိုအကြောင်းကိုလျှောက်ထားပါသည်။
ဘုရားရှင် -အာနန္ဒာ ငါသည် ပေါတလိပုတ္တပရိဗိုဇ်အား မြင်ဖူးသည်ကိုမျှ မမှတ်မိ၊ ဤသို့သောစကားဆွေးနွေးခြင်းသည် အဘယ်ဖြစ်နိုင်အံ့ မည်း။ ဤသမိဒ္ဓိသည် ပေါတလိပုတ္တပရိဗိုဇ်အား ခွဲခြားဝေဖန်၍ ဖြေဆိုသင့်သောပြဿနာကို တစ်ဖက်ဖြေဆိုဘိ၏။ ထိုအခါ အရှင်ဥဒါယီက မြတ်စွာဘုရား သမိသည် “ယံ ကိဉ္စ ဝေဒယိတံ၊ တံ ဒုက္ခသ္မိံ-ဟူသော သင်္ခါရဒုက္ခကိုရည်ရွယ်၍ ပြောဆိုသည် မဟုတ်ပါလောဟု လျှောက်၏။ ဥဒါယီ၏စကားကို ပယ်ရှားတော်မူပြီး
ဘုရားရှင် -အာနန္ဒာ၊ သမိဒ္ဓိသည် ပေါတလိယပုတ္တ ပရိဗိုဇ်အား “ငါ့ရှင် ပေါတလိပုတ္တ-ကြောင့်ကြစိုက်၍ ကိုယ်နှုတ်စိတ်ဖြင့် စေ့ဆော်မှု ရှိသော ချမ်းသာကိုသာ ခံစားရမည်ဖြစ်သောကံကိုပြုမိသောပုဂ္ဂိုလ်သည် သုခဝေဒနာကိုသာ ခံစားရ၏။
-ငါ့ရှင်ပေါတလိပုတ္တ၊ ကြောင့်ကြစိုက်၍ ကိုယ်နှုတ်စိတ်ဖြင့် စေ့ဆော်မှု ရှိသော ဆင်းရဲခံစားရမည်ဖြစ်သော ကံကိုပြုမိသောပုဂ္ဂိုလ်သည် ဒုက္ခဝေဒနာကိုခံစားရ၏။
ငါ့ရှင်ပေါတလိပုတ္တ၊ ကြောင့်ကြစိုက်၍ ကိုယ်နှုတ်စိတ်ဖြင့် စေ့ဆော်မှု ရှိသော ဆင်းရဲမဟုတ်၊ ချမ်းသာမဟုတ် ခံစားရမည်ဖြစ်သောကံကို ပြုလုပ်သောပုဂ္ဂိုလ်သည် ဥပေက္ခာဝေဒနာကို ခံစားရမည်ဟု ဖြေဆိုသည်ရှိသော် သမိဒ္ဓိသည် ပေါတလိပုတ္တပရိဗိုဇ်အား ကောင်းစွာ ဖြေကြားသည်မည်ရာ၏။ အာနန္ဒာ စင်စစ်သော်ကား သာသနာ ပြင်ပ အချို့ပရိဗိုဇ်တို့သည် မိုက်မဲကုန်၏။ မလိမ္မာကုန်။ အချို့ ပရိဗိုဇ်တို့သည် မြတ်စွာဘုရား၏ များစွာသောကံတို့ကို ဝေဖန်မှု “မဟာကမ္မဝိဘင်္ဂ”ဒေသနာတော်ကို သိကုန်လတ္တံ့။ အာနန္ဒာသင်တို့သည် မြတ်စွာဘုရာ၏ မဟာကမ္မဝိဘင်္ဂဒေသနာတော်ကို နာယူကြကုန်လော့၊ အရှင်အာနန္ဒာက မဟာကမ္မဝိဘင်္ဂ ဒေသနာတော်ကို ဟောတော်မူပါရန် လျှောက်ထားပါသည်။
အာနန္ဒာ၊ ဤလောက၌ ပုဂ္ဂိုလ်လေးမျိုးတို့ ထင်ရှားရှိကုန်၏။
(၁) အာနန္ဒာ၊ ဤလောက၌ အချို့သောပုဂ္ဂိုလ်တို့သည် ဒုစရိုက် ၁၀-ပါးတို့ကို ပြုလုပ်ပြောဆိုကြံစည်၏။ ထိုပုဂ္ဂိုလ်သည် ကွယ်လွန်ပြီးနောက် ငရဲသို့ရောက် ရ၏။
(၂) အာနန္ဒာ၊ ဤလောက၌ အချို့သောပုဂ္ဂိုလ်သည် ဒုစရိုက် ၁၀-ပါးတို့ကို ပြောဆိုပြုလုပ်ကြံစည်၏။ ထိုပုဂ္ဂိုလ်သည် ကွယ်လွန်ပြီးနောက် နတ်ပြည်သို့ ရောက်၏။
(၃) အာနန္ဒာ၊ ဤလောက၌ အချို့သောပုဂ္ဂိုလ်သည် သုစရိုက် ၁၀-ပါးတို့ကို ပြောဆိုပြုလုပ်ကြံစည်၏။ ထိုပုဂ္ဂိုလ်သည် ကွယ်လွန်ပြီးနောက် နတ်ပြည်သို့ ရောက်၏။
(၄) အာနန္ဒာ၊ ဤလောက၌ အချို့သောပုဂ္ဂိုလ်သည် သုစရိုက် ၁၀-ပါးတို့ကို ပြောဆိုပြုလုပ်ကြံစည်၏။ ထိုပုဂ္ဂိုလ်သည် ကွယ်လွန်ပြီးနောက် ငရဲသို့ ကျရောက်၏။
(၁) ဒိဗ္ဗစက္ခုဉာဏ်ရသော အချို့သော သာမဏဗြဟ္မဏသည် အမှတ်(၁) ပုဂ္ဂိုလ် ငရဲသို့ကျသည်ကို သိမြင်ခြင်းကြောင့် “အချင်းတို့၊ ယုတ်မာသောကံတို့သည် ရှိကုန်၏၊ ဒုစရိုက်၏အကျိုးသည်ရှိ၏”ဟု ကိုယ်တိုင်သိမြင်သောကြောင့် “ဤငါ၏ အယူသာမှန်၏၊ အခြားသူတို့၏အယူသည် အမှားချည်းသာတည်းဟု စွဲစွဲမြဲမြဲ နှလုံးသွင်း၏။
(၂) ဒိဗ္ဗစက္ခုအဘိညာဉ်ရ အချို့သော သမဏ, ဗြာဟ္မဏသည် အမှတ်(၂) ကွယ်လွန်ပြီးနောက် နတ်ပြည်ရောက်သည်ကိုသိမြင်ခြင်းကြောင့် “အချင်းတို့ ယုတ်မာသောကံတို့မရှိ ဒုစရိုက်၏အကျိုးသည်မရှိဟု ကိုယ်တိုင်သိ၊ ကိုယ်တိုင်မြင်၊ ကိုယ်တိုင် ထိုးထွင်းသိမှုကိုသာလျှင် ငါ၏အယူသာမှန်၏၊ အခြားသူတို့အယူသည် အကျိုးမပြီး၊ အချည်းနှီးသာတည်းဟု စွဲစွဲမြဲမြဲနှလုံးသွင်း၏။
(၃) ဒိဗ္ဗစက္ခုအဘိညာဉ်ရသော အချို့သော သမဏဗြာဟ္မဏတို့သည် အမှတ်(၃)ပုဂ္ဂိုလ် နတ်ပြည်၌ဖြစ်သည်ကို သိမြင်သောကြောင့် “အချင်းတို့၊ ကောင်း၊ သော ကံတို့သည်ကုန်၏၊ သုစရိုက်၏အကျိုးသည်ရှိ၏”ဟု ကိုယ်တိုင်သိ၊ ကိုယ်တိုင်မြင်၊ ကိုယ်တိုင်ထိုးထွင်း၍ သိသမျှကိုသာလျှင် “ဤငါ၏အယူသာမှန်၏၊ အခြား သူတို့၏အယူသည် အကျိုးမပြီး အချည်းနှီးသာတည်းဟု စွဲစွဲမြဲမြဲနှလုံးသွင်းပြောဆို၏။
(၄) ဒိဗ္ဗစက္ခုအဘိညာဉ်ရသော အချို့သော သာမဏဗြဟ္မဏတို့သည် အမှတ်(၄)ပုဂ္ဂိုလ် ငရဲ၌ဖြစ်ခြင်းကိုသိသောကြောင့် “အချင်းတို့၊ ကောင်းသောကံတို့သည် မရှိကုန်၊ သုစရိုက်၏အကျိုးသည်မရှိ၊ ထိုသမဏဗြဟ္မဏသည် ကိုယ်တိုင်သိ၊ ကိုယ်တိုင်မြင်၊ ကိုယ်တိုင်ထိုးထွင်း၍ သိသမျှကိုသာလျှင် “ဤ ငါ၏အယူသာမှန်၏။ အခြားသူတို့အယူသည် အမှားသာတည်းဟု စွဲစွဲမြဲမြဲ နှလုံးသွင်းပြောဆို၏။
(ဤသို့လျှင် ဒိဗ္ဗစက္ခုအဘိညာဉ်ရပုဂ္ဂိုလ်သည် ကမ္မရာသီတစ်ခုနှင့် ဝိပါက ရာသီတစ်ခုကိုသာ သိမြင်၏။ မြတ်စွာဘုရားသည် ဒိဗ္ဗစက္ခုအဘိညာဉ်ရပုဂ္ဂိုလ် မသိမမြင်သော ကမ္မရာသီသုံးခု၊ ဝိပါကရာသီနှစ်ခုတို့ကို သိမြင်တော်မူပါသည်။ ဤဒိဗ္ဗစက္ခုအဘိညာဉ်ရပုဂ္ဂိုလ် မြင်ရ၊ မမြင်ရသော ကမ္မရာသီလေးခု၊ ဝိပါကရာသီ သုံးခုတို့ကို သိမြင်တော်မူသည်။ ဤခုနစ်ဌာနတို့ကို သိတတ်သောဉာဏ်သည် ဘုရားရှင်၏ “မဟာကမ္မဝိဘင်္ဂဉာဏ်မည်ပါသည်။
ဒုတိယဝါရ၌ ဒိဗ္ဗစက္ခု အဘိညာဉ်ရပုဂ္ဂိုလ်သည် တစ်စုံတစ်ခုကိုမှ မမြင်ပါ။ မြတ်စွာဘုရားရှင်သည်ကား ကမ္မရာသီသုံးခု၊ ဝိပါကရာသီနှစ်ခုတို့ကို သိမြင်တော်မူပါသည်။ ဤငါးမျိုးသော အသီးအခြားဌာနတို့ကို သိမြင်သောဉာဏ်သည် ဘုရားရှင်၏ “မဟာကမ္မဝိဘင်္ဂဉာဏ်တော်မည်၏။)
(၁) များစွာသော အကုသိုလ်ကံကိုအားထုတ်ရာ၌ အားကြီးသောကံသည် အားနည်းသောကံ၏အကျိုးကိုတားမြစ်၍ မိမိဝိပါကအား အကျိုးပေးခွင့်ပြု၏။ (အဘဗ္ဗိ အဘဗ္ဗာသံ)
(၂) ကုသိုလ်ကံကိုအားထုတ်၍ ကွယ်လွန်ခါနီးအခါ၌ အကုသိုလ်ကံကို ပြုလုပ်သည်ဖြစ်အံ့။ ထိုကုသိုလ်ကံ၏အကျိုးကိုတားမြစ်၍ မိမိ၏ဝိပါက်အား အကျိုး ပေးခွင့်ကိုပြု၏။ (= အဘဗ္ဗိ အဘဗ္ဗာဘာသံ)
(၃) များစွာသော ကုသိုလ်ကံတို့ကို အားထုတ်သော်လည်း အားကြီးသော ကံသည် အားနည်းသောကံ၏အကျိုးကိုတားမြစ်၍ မိမိဝိပါက်အား အကျိုးပေးခွင့်ကို ပြု၏။ (= ဘဗ္ဗဉ္စဝ ဘဗ္ဗာဘာသဉ္စ)
(၄) အကုသိုလ်ကံကိုအားထုတ်၍ ကွယ်လွန်ခါနီးအခါ၌ ကုသိုလ်ကံကို ပြုအပ်သည်ဖြစ်အံ့။ ထိုကုသိုလ်ကံသည် အကုသိုလ်ကံ၏အကျိုးကိုတားမြစ်၍ မိမိ ဝိပါက်အား အကျိုးပေးခွင့်ကိုပြု၏။ (= ဘဗ္ဗံ အဘဗ္ဗာဘာသံ)
အာနန္ဒာ ဤသို့လျှင် (၁) အကြောင်းမမှန်ဘဲ အကြောင်းမမှန်ကိုပြတတ်သော ကံလည်းရှိ၏။ (၂) အကြောင်းမမှန်ဘဲ အကြောင်းမှန်ကိုပြတတ်သောကံလည်း ရှိ၏။ (၃) အကြောင်းမှန်လျက် အကြောင်းမှန်ကိုပြတတ်သော ကံလည်းရှိ၏။ (၄) အကြောင်းမှန်လျက် အကြောင်းမမှန်ကိုပြတတ်သောကံလည်းရှိ၏-ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူပါသည်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
မဟာကဿပသုတ္တ
မဟာကဿပသုတ္တ-ဥဒါန၊၈၁။ ဥဒါန၊မြန်၊၇၅-၆။ ဥဒါန၊ဋ္ဌ၊၅၄-၈။ (ဓမ္မ၊ဋ္ဌ၊၁၊၂၆၈-၂၈၂။ ဥဒါန၊၁၁၀-၁၁၁။ ဥဒါန၊ဋ္ဌ၊၁၇၆-၁၈၂)
-ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ ဥဒါန၊ ၁-ဗောဓိဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
ဘုရားရှင် မဂဓနိုင်ငံ ရာဇဂြိုဟ်မြို့ ဝေဠုဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် ပိပ္ပလိဂုဟာ၌ သီတင်းသုံးနေသော ပြင်းထန်သောဝေဒနာမှ ထပြီး ကာစ မဟာကဿပထေရ်သည် ရာဇဂြိုဟ်မြို့တွင်းသို့ ဆွမ်းခံကြွစဉ် နတ်သမီး ငါးရာတို့ အရှင်မဟာကဿပထေရ်အား ဆွမ်းလှူရန်အားထုတ်ကြသည်ကို တားမြစ်တော်မူပြီး သူဆင်းရဲလမ်း၊ အထီးကျန်သူတို့လမ်း၊ ယက်ကန်းသည်တို့လမ်းများသို့ ကြွဝင်တော်မူသည်။ မြတ်စွာဘုရားသည် ဆင်းရဲသားတို့လမ်း၊ အထီးကျန်သူတို့လမ်း၊ ယက်ကန်းသည်တို့လမ်းသို့ ဆွမ်းခံဝင်တော်မူသော မဟာကဿပထေရ်ကို မြင်တော် မူခြင်းကြောင့် အနညပေါသိ”အစရှိသော ဂါထာဖြင့် ဥဒါန်းကျူးရင့်ပုံကို ပြဆိုသည့်သုတ်။
“အဋ္ဌကထာ၌ မှတ်သားဖွယ်ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
မဟာကောဋ္ဌိကသုတ္တ
မဟာကောဋ္ဌိကသုတ္တ-အံ၊၁၊၄၅၉-၄၈၀။ အံ၊မြန်၊၁၊၄၉၄-၅။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၅၁။ အံ၊ဋီ၊၂၊၃၅၁။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ ၄-စတုတ္ထပဏ္ဏာသက၊ (၁၈) ၃-သဉ္စေတနိကဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
အရှင်မဟာကောဋ္ဌိကသည် သဿတဝါဒ၊ ဥစ္ဆေဒဝါဒ၊ ဧကစ္စသဿတဝါဒ၊ အမရာဝိက္ခေပဝါဒနှင့်ဆက်စပ်နေသော ပြဿနာလေးချက်ကို အရှင်သာရိပုတ္တရာထေရ်အား မေးလျှောက်သည်ကို အရှင်သာရိပုတ္တရာထေရ် “မာ ဧဝံ= ငါ့ရှင် ဤသို့ မဆိုသင့်”ဟု ပယ်ချတော်မူပါသည်။ အရှင်ကောဋ္ဌိကထေရ်၏ ပယ်ချပုံကို မေးလျှောက်ခြင်းကြောင့်
(၁) “ငါ့ရှင်-တွေ့ထိခြင်း၏တည်ရာ ဖဿာယတနခြောက်ပါးတို့ အကြွင်းမဲ့ကင်းခြင်း၊ ချုပ်ခြင်းကြောင့် အခြား(ကိလေသာ)တစ်စုံတစ်ရာသည်ရှိ၏”ဟု ပြောဆိုသောသူသည် (တဏှာ, မာန, ဒိဋ္ဌိတို့ဖြင့်) မချဲ့သင့်သောအရာကို ချဲ့၏။
ငါ့ရှင်-တွေ့ထိခြင်း၏တည်ရာ ဖဿာယတနခြောက်ပါးတို့၏ အကြွင်းမဲ့ ကင်းခြင်း၊ ချုပ်ခြင်းကြောင့် အခြား(ကိလေသာ)တစ်စုံတစ်ရာမရှိ-ဟု ပြောဆို သောသူသည် မချဲ့သင့်သောအရာကို (ပပဉ္စတရားတို့ဖြင့်)ချဲ့၏။
(၃) ငါ့ရှင်-တွေ့ထိခြင်း၏တည်ရာ ဖဿာယတနခြောက်ပါးတို့၏ အကြွင်းမဲ့ ကင်းခြင်း၊ ချုပ်ခြင်းကြောင့် အခြားကိလေသာတစ်စုံတစ်ရာ ‘ရှိလည်းရှိ၏။ မရှိလည်းမရှိ”ဟု ပြောဆိုသောသူသည် မချဲ့သင့်သောအရာကို ချဲ့၏။
(၄) ငါ့ရှင်-တွေ့ထိခြင်း၏တည်ရာ ဖဿာယတနခြောက်ပါးတို့၏ အကြွင်းမဲ့ ကင်းခြင်း၊ ချုပ်ခြင်းကြောင့် အခြား(ကိလေသာ)တစ်စုံတစ်ရာရှိသည်လည်း မဟုတ်၊ မရှိသည်လည်းမဟုတ်”ဟု ပြောဆိုသောသူသည် မချဲ့သင့်သော အရာကို ချဲ့၏။
ငါ့ရှင်-တွေ့ထိခြင်း၏တည်ရာ ဖဿာယတနခြောက်ပါးတို့၏ ဖြစ်ခြင်းနှင့် အမျှ (သံသရာကိုချဲ့တတ်သော တဏှာ-မာန-ဒိဋ္ဌိဟုဆိုအပ်သော) ပပဉ္စတရား၏ ဖြစ်ခြင်းသည်ရှိ၏။ ပပဉ္စတရား၏ဖြစ်ခြင်းနှင့်အမျှ တွေ့ထိခြင်း၏တည်ရာ ဖဿာယတန ခြောက်ပါးတို့၏ဖြစ်ခြင်းသည် ရှိ၏။ ငါ့ရှင့် တွေ့ထိခြင်း၏တည်ရာ ဖဿာယတန ခြောက်ပါးတို့၏ အကြွင်းမဲ့ကင်းခြင်း၊ ချုပ်ခြင်းကြောင့် (သံသရာကိုချဲ့တတ်သော တဏှာ, မာန, ဒိဋ္ဌိ-ဟုဆိုအပ်သော) ပပဉ္စတရားတို့၏ချုပ်ခြင်းသည် ဖြစ်၏။ ပပဉ္စတရားတို့၏ငြိမ်းခြင်းသည်ဖြစ်၏ဟု အရှင်သာရိပုတ္တရာထေရ်က အရှင်မဟာ ကောဋ္ဌိကထေရ်အား ဖြေကြားသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
မဟာဂေါပါလကသုတ္တ
မဟာဂေါပါလကသုတ္တ-မ၊၁၊၂၈၁-၆။ မ၊မြန်၊၁၊၂၈၈-၂၉၄။ မ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၅၉-၁၆၆။ မ၊ဋီ၊၂၊၁၉၂-၈။
-မဇ္ဈိမနိကာယ၊ မူလပဏ္ဏာသ၊ ၄-မဟာယမကဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် နွားကျောင်းသား နှစ်ဦးကို ပမာထား၍ ဤဓမ္မဝိနယသာသနာတော်၌ ရဟန်းတို့၏ မကြီးပွား၊ မတိုးတက်၊ မစည်ပင်၊ မပြန့်ပွားနိုင်သော တရားတစ်ဆယ့်တစ်ပါးနှင့် ကြီးပွား တိုးတက် စည်ပင်၊ ပြန့်ပွားနိုင်သော တရားတစ်ဆယ့်တစ်ပါးတို့ကို အကျယ်အားဖြင့် ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
မဟာဂေါဝိန္ဒသုတ္တ
မဟာဂေါဝိန္ဒသုတ္တ-ဒီ၊၂၊၁၇၈-၂၀၂။ ဒီ၊မြန်၊၂။၂၀၃-၂၂၇။ ဒီ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၄၁-၂၆၅။ ဒီ၊ဋီ၊၂၊၂၁၈-၂၃၁။
-ဒီဃနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
ဘုရားရှင် မဂဓနိုင်ငံ ရာဇဂြိုဟ်မြို့ ဂိဇ္ဈကုဋ်တောင်ကျောင်း၌ သီတင်းသုံး နေတော်မူစဉ် ပဉ္စသီခနတ်သားရောက်လာပြီး တာဝတိံသာနတ်သဘင်၌ နတ်တို့ထံမှ ကြားသိရသောစကားကို ဘုရားရှင်အားလျှောက်ထားပါသည်။ မဟာပဝါရဏာ နေ့၌ သုဓမ္မာနတ်သဘင်အစည်းအဝေး၌ နတ်မင်းကြီးများနှင့် နတ်တို့နေရာယူကြပုံ သာသနာတော်အတွင်း နတ်ပြည်ရောက်လာကြသောနတ်တို့ အခြားနတ်များထက် အဆင်း, အခြံအရံအားဖြင့် သာလွန်တင့်တယ်ကြပုံ၊ တာဝတိံသာနတ်ပြည်၌ နတ်များ တိုးပွားလာခြင်းကြောင့် နတ်သိကြားတို့ဝမ်းသာကြပုံ၊ သိကြားမင်းက တာဝတိံသာ နတ်တို့အား “မောဒန္တိဝတ အစရှိသော လေးဂါထာဖြင့် တာဝတိံသာနတ်တို့ဝမ်းမြောက် ပျော်ရွှင်မှုကိုပြောကြားပုံ၊ ဘုရားရှင်၏ ဟုတ်မှန်ထင်ရှားသော ဂုဏ်တော်ရှစ်ပါးကို ချီးကျူးပြောကြားပုံ၊ လောကဓာတ်တစ်ခုတည်း၌ ဘုရားရှင်နှစ်ဆူ ပွင့်ရိုးမရှိပုံ၊ သနင်္ကုမာရဗြဟ္မာကြွလာပုံ “မောဒန္တိဝတ အစရှိသော လေးဂါထာဖြင့် တာဝတိံသာ နတ်တို့ အနုမောဒနာပြုပုံ၊ သိကြားမင်းထံမှ ဘုရားရှင်၏ ယထာဘုစ္စဝဏ္ဏဂုဏ်တော်များကို နာယူဝမ်းမြောက်ပုံ၊ သနင်္ကုမာရဗြဟ္မာ ကောင်းကင်၌ တင်ပလ္လင်ခွေထိုင်လျက် မဟာဂေါဝိန္ဒ ဗြာဟ္မဏဝတ္ထုကိုဟောကြားပုံ (ဒီ၊၂၊၁၈၆-၂၀၁)ကို လျှောက်ထားပြီး မြတ်စွာဘုရား အမှတ်ရတော်မူပါဟု လျှောက်ထား၏။
ပဉ္စသီခ ငါဘုရား အမှတ်ရတော်မူ၏။ ထိုအခါက ဂေါဝိန္ဒပုဏ္ဏားသည် ငါဘုရားပေတည်း၊ သာဝကတို့အား ဗြဟ္မာပြည်ရောက်ကြောင်း လမ်းကြောင်းကို ဟောကြားတော်မူခဲ့ပြီ။ ထိုလမ်းကြောင်းသည် ဗြဟ္မာပြည်သို့ရောက်နိုင်သော်လည်း နိဗ္ဗာန်အလို့ငှာမဖြစ်။ အရိယမဂ္ဂင်ရှစ်ပါးသည်သာ နိဗ္ဗာန်ရောက်ကြောင်း လမ်းကြောင်း ဖြစ်ပုံ၊ ရဟန်းပြုခြင်းအကျိုးရှိပုံတို့ကို ရှင်းလင်းဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ မှတ်သားဖွယ် အကျယ်ဖွင့်ဆိုထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
မဟာစတ္တာရီသကသုတ္တ
မဟာစတ္တာရီသကသုတ္တ-မ၊၃၊၁၁၆-၁၂၂။ မ၊မြန်၊၃၊၁၁၈-၁၂၅။ မ၊ဋ္ဌ၊၄၊၉၂-၆။ မ၊ဋီ၊၃၊၃၀၅-၃၁၀။
-မဇ္ဈိမနိကာယ၊ ဥပရိပဏ္ဏာသ၊ ၂-အနုပဒဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် “ရဟန်းတို့အကြောင်းနှင့်တကွ အခြံအရံနှင့်တကွ အရိယသမ္မာသမာဓိကို ဟောကြားပေအံ့၊ အရိယသမ္မာသမာဓိ၏အကြောင်းနှင့် အခြံအရံသည် ကျန်မဂ္ဂင်ခုနစ်ပါးဖြစ်ပုံ၊ ထိုမဂ္ဂင် ခုနစ်ပါးတွင် သမ္မာဒိဋ္ဌိသည် ရှေ့သွားခေါင်းဆောင်ဖြစ်ပုံ၊ မိစ္ဆာမဂ္ဂင်ရှစ်ပါး, သမ္မာမဂ္ဂင် ရှစ်ပါး၏ အကျယ်သရုပ်သဘာဝ၊ သမ္မာမဂ္ဂင်ရှစ်ပါး၌ လောကီမဂ္ဂင်, လောကုတ္တရာ မဂ္ဂင် သရုပ်သဘာဝများ၊ သမ္မာမဂ္ဂင်များရရှိပြည့်စုံနေလျှင် မိစ္ဆာမဂ္ဂင်များကို ပယ်စွန့် နိုင်ပုံ၊ သမ္မာမဂ္ဂင်များပြည့်စုံမှု၌ သမ္မာဒိဋ္ဌိ သမ္မာဝါယာမ, သမ္မာသတိ သုံးပါးတို့ ပြေးဝင်(အတူတကွဖြစ်)ခြံရံပုံ၊ သမ္မာမဂ္ဂင်ရှစ်ပါးတွင် ရှေးရှေးမဂ္ဂင်ဖြစ်လျှင် နောက် နောက်မဂ္ဂင်များ ရှေ့နောက်အစဉ်ဖြစ်ပုံ၊ သမ္မာသမာဓိဖြစ်သူအား သမ္မာဉာဏ ဖြစ်သူအား သမ္မာဝိမုတ္တိဖြစ်ပုံ၊ မဂ္ဂင်ရှစ်ပါးနှင့်ပြည့်စုံသူသည် သေက္ခပုဂ္ဂိုလ်ဖြစ်ပြီး မဂ္ဂင်ဆယ်ပါးနှင့်ပြည့်စုံသူသည် ရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်ဖြစ်နိုင်ပုံ၊ သမ္မာဉာဏဖြင့် အကုသိုလ် ဓမ္မအားလုံး ကင်းပျောက်သွားပုံ၊ ဘာဝနာပြည့်ပြည့်စုံစုံဖြစ်ပုံ၊ သမ္မာမဂ္ဂင်ရှစ်ပါးရှိသော ပုဂ္ဂိုလ်တို့အား မိစ္ဆာမဂ္ဂင်ရှစ်ပါးနှင့် မိစ္ဆာမဂ္ဂင်လျှင်ဖြစ်ကြောင်းရှိသော အကုသိုလ် တရားတို့ပျက်စီးပုံ၊ သမ္မာမဂ္ဂင်လျှင်ဖြစ်ကြောင်းရှိသော ကုသိုလ်တရားတို့ ဘာဝနာ ပြည့်စုံခြင်းသို့ရောက်ပုံ၊ မဂ်ကိုဆင်ခြင်သော ပစ္စဝေက္ခဏ(သမ္မာ)ဉာဏ်ရှိသောပုဂ္ဂိုလ်အား မိစ္ဆာဉာဏ်ပျက်စီးပုံ၊ မိစ္ဆာဉာဏ်လျှင်ဖြစ်ကြောင်းရှိသော အကုသိုလ်တရားတို့ ပျက်စီးပုံ၊ သမ္မာဝိမုတ္တိ (အရဟတ္တဖိုလ်)ရှိသောပုဂ္ဂိုလ်အား မိစ္ဆာဝိမုတ္တိပျက်စီးပုံ၊ မိစ္ဆာ ဝိမုတ္တိဟူသော အကြောင်းကြောင့်ဖြစ်ကုန်သော များစွာသောအကုသိုလ်တရားတို့ ပျက်စီးပုံ၊ သမ္မာဝိမုတ္တိ-ဟူသော အကြောင်းကြောင့်ဖြစ်ကုန်သော များစွာသော ကုသိုလ်တရားတို့ တိုးပွားဖြစ်ပေါ်လာပုံ၊
(သမ္မာဒိဋ္ဌိ အစရှိသော ကုသိုလ် ၁၀-ပါး၊ သမ္မာဒိဋ္ဌိ အစရှိသည်တို့ကြောင့် ဖြစ်ပေါ်လာကုန်သော များစွာသော ကုသိုလ် ၁၀-ပါး-ဟူသော) ကုသလပက္ခ ၂၀။ (မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိအစရှိသော အကုသိုလ် ၁၀-ပါး၊ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိအစရှိသော အကြောင်းကြောင့်ဖြစ်သော များစွာသော အကုသိုလ်၁၀-ပါးဟူသော) အကုသလပက္ခ ၂၀ (အားဖြင့် ၄၀-သော တရားတို့ကိုပြခြင်းကြောင့်) မဟာစတ္တာရီသက ငါဘုရား ဖြစ်စေတော်မူအပ်ပြီ။ လောက၌ သမဏဖြစ်စေ၊ ဗြဟ္မဏဖြစ်စေ၊ နတ်ဖြစ်စေ၊ ဗြဟ္မာ ဖြစ်စေ၊ မာရ်နတ်ဖြစ်စေ တစ်စုံတစ်ယောက်မျှ မဖြစ်စေနိုင်။
ဤမဟာစတ္တာရီသကသုတ်တော်ကို ကဲ့ရဲ့ပြစ်တင်သူတို့ရရှိနိုင်သော အပြစ်၊ ဥက္ကလဇနပုဒ်၌နေကြကုန်သော အဟေတုကဒိဋ္ဌိ၊ အကိရိယဒိဋ္ဌိ၊ နတ္ထိကဒိဋ္ဌိဖြစ်ကြကုန်သော ဝဿ, ဘညမည်သော သူနှစ်ယောက်တို့သည်သော်လည်း မဟာစတ္တာရီသက ဒေသနာတော်ကို မကဲ့ရဲ့ထိုက်၊ မပစ်ပယ်ထိုက်ဟု မှတ်ထင်ကြကုန်ပြီ၊ အဘယ့်ကြောင့်နည်းဟူမူ-ကဲ့ရဲ့ခြင်းမှကြောက်ခြင်း၊ ထိပါးချုပ်ချယ်ခြင်းမှကြောက်ခြင်း၊ သူတစ်ပါးစွပ်စွဲခြင်းမှကြောက်ခြင်းကြောင့်တည်းဟု ရဟန်းတို့အား တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီသော ဒေသနာတော်ကို အကျယ်အားဖြင့် ဟောကြားတော်မူပါသည်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ မှတ်သားဖွယ်ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
မဟာစုန္ဒသုတ္တ
မဟာစုန္ဒသုတ္တ (၂)-အံ၊၂၊၃၁၂-၃။ အံ၊မြန်၊၂၊၃၉၉-၄၀၁။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၁၇။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဆက္ကနိပါတ ၁-ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၅-ဓမ္မိကဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
အရှင်မဟာစုန္ဒမထေရ် စေတိနိုင်ငံ သဟဇာတိယနိဂုံး၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူ နေစဉ်-“ငါ့ရှင်တို့၊ ဤဘုရားမြတ်စွာသာသနာတော်၌ ဓမ္မယောဂ (=တရားဟော ဓမ္မကထိက)ရဟန်းတို့သည် ဈာယီ (=ဈာန်ဝင်စားသော) ရဟန်းတို့ကို ကဲ့ရဲ့ပုတ်ခတ်ပြောဆိုကြကုန်၏။ မကြည်ညိုကြကုန်။ ဈာယီရဟန်းတို့က ဓမ္မယောဂရဟန်းတို့ကို ပုတ်ခတ်ကဲ့ရဲ့ကြကုန်၏။ မကြည်ညိုကြကုန်။
ဤသို့တစ်ဖွဲ့နှင့်တစ်ဖွဲ့ ပုတ်ခတ်ကဲ့ရဲ့ ပြောဆိုကြခြင်းသည် လူအများတို့ စီးပွားဖြစ်ရန်၊ လူအများတို့ချမ်းသာဖြစ်ရန်၊ လူအများ၏ နတ်လူတို့၏အကျိုးစီးပွား ချမ်းသာရန် ကျင့်ကြကုန်သည်မဟုတ်ကုန်။
ဓမ္မယောဂ ရဟန်းတို့အချင်းချင်း၏သာ ချီးမွမ်းအပ်သောဂုဏ်ကျေးဇူးကို ပြောဆိုကြကုန်၏။ ဈာယီရဟန်းတို့၏ဂုဏ်ကျေးဇူးကို မပြောဆိုကြကုန်။ ဈာယီ ရဟန်းတို့ကို မကြည်ညိုကြကုန်။
ဈာယီရဟန်းတို့သည် ဈာယီရဟန်းတို့၏သာ ဂုဏ်ကျေးဇူးကိုပြောဆိုကြကုန်၏။ ဓမ္မယောဂရဟန်းတို့၏ဂုဏ်ကျေးဇူးကို မပြောဆိုကြကုန်၊ ဓမ္မယောဂရဟန်းတို့ကို မကြည်ညိုကြကုန်။
ဤသို့ပြောဆိုနေကြခြင်းသည် လူအများတို့ အကျိုးစီးပွားများရန်၊ ချမ်းသာ များရန်၊ လူအများ၏ နတ်လူတို့၏အကျိုးစီးပွား ချမ်းသာများရန် ပြုကျင့်ကြသည် မဟုတ်။
ငါ့ရှင်တို့ ဓမ္မယောဂရဟန်းတို့သည် ဈာယီရဟန်းတို့၏ ဈာယီရဟန်းတို့သည် ဓမ္မယောဂရဟန်းတို့၏ ဂုဏ်ပုဒ်တို့ကိုဖော်ထုတ်ပြီး အချင်းချင်း ချီးမွမ်းစကားပြောကြား နိုင်အောင် ကျင့်သုံးကြရမည်။ (တစ်ပါးနှင့်တစ်ပါး တစ်ဖွဲ့နှင့်တစ်ဖွဲ့ ပုတ်ခတ်ကဲ့ရဲ့ မပြောကြားဘဲ ကျေးဇူးဂုဏ်ပုဒ်ကိုသာ (ဝမ်းမြောက်ဝမ်းသာ) ပြောကြားကြရမည်ဟု ရဟန်းတို့အား မဟာစုန္ဒထေရ် မိန့်ကြားတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
-အံ၊၃၊၂၈၉-၂၉၃။ အံ၊မြန်၊၃၊၂၉၀-၃။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၀၀။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဒသကနိပါတ၊ ၁-ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၃-မဟာဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
အရှင်မဟာစုန္ဒထေရ် စေတီနိုင်ငံ သဟဇာတိမြို့၌ သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ်ငါ့ရှင်တို့ ဉာဏဝါဒကိုပြောဆိုသော ရဟန်း၊ ဘာဝနာဝါဒကိုပြောဆိုသော ရဟန်း၊ ဉာဏဝါဒ, ဘာဝနာဝါဒ နှစ်မျိုးပြောဆိုသော ရဟန်းတို့အား လောဘ-ဒေါသ-မောဟ-ကောဓ-ဥပနာဟ-မက္ခ-ပဠာသ-မစ္ဆရိယ-ပါကာ ဣဿာ-ပါပိကာဣစ္ဆာတို့ ကုသိုလ်စိတ်ကိုလွှမ်းမိုး၍ တည်တံ့နေအံ့၊ ဤအရှင်ကို လောဘ ... ပါပိကာဣစ္ဆာ လွှမ်းမိုး၍တည်နေ၏ဟု သိအပ်၏။
ရဟန်းတို့ ဥစ္စာမဲ့မွဲ ပစ္စည်းနည်း၍ ဆင်းရဲသောယောက်ျားသည် ဆင်းရဲသူ ဖြစ်လျက် ချမ်းသာကြွယ်ဝသောစကားကို ပြောကြားရာ၏။ ပစ္စည်းဥစ္စာမရှိသူဖြစ်လျက် ပစ္စည်းဥစ္စာရှိသောစကားကို ပြောကြားရာ၏။ စည်းစိမ်မရှိဖြစ်လျက် စည်းစိမ် ရှိသောစကားကို ပြောကြားရာ၏။ တစ်စုံတစ်ခုပြုဖွယ်ကိစ္စဖြစ်ပေါ်လာလျှင် ဥစ္စာ၊ စပါး၊ ရွှေ၊ ငွေကို ပြုဖွယ်ကိစ္စအသုံးချရန် မတတ်နိုင်ရာ။ ထိုယောက်ျားကို ပစ္စည်း ဥစ္စာမရှိသူဟု သိရာသကဲ့သို့၊ ဤအတူ ဤရဟန်းကိုလည်း လောဘ ပါပိစ္ဆာ လွှမ်းမိုးနှိပ်စက်ခံနေရသူဟု သိရာ၏။
ထိုရဟန်းသုံးမျိုးတို့အား လောဘ ... ပါပိကာဣစ္ဆာတို့ မလွှမ်းမိုး မနှိပ်စက် နိုင်သူဟု သိရာ၏ဟု ကဏှပက္ခ, သုက္ကပက္ခ ရဟန်းတစ်မျိုးစီကို အသီးအသီး အကျယ်ဝေဖန်၍ ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
မဟာစောရသုတ္တ
မဟာစောရသုတ္တ (၂)-အံ၊၁၊၁၅၂-၃။ အံ၊မြန်၊၁၊၁၇၁-၂။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၃၉။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ တိကနိပါတ ၁-ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၅-စူဠဝဂ္ဂ၊ ဧကာဒသမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် (၁) မညီမညွတ် သောအရပ်= ဝိသမနိဿိတ၊ (၂) တောအုပ်= ဂဟနနိဿိတ၊ (၃) မင်း, အမတ် အစရှိသော အားကိုးရသူ= ဗလဝနိဿိတ-ခိုးသူကြီးတစ်မျိုးမျိုးသည် လုယက် ခိုးယူမှုကိုပြုသကဲ့သို့။
(၁) ဝိသမ = မညီမညွတ်(မကောင်း)သော ကာယကံ၊ ဝစီကံ၊ မနောကံ ရှိသော ယုတ်မာသောရဟန်း။
(၂) ယုတ်မာသော မိစ္ဆာအယူရှိသော ယုတ်မာသောရဟန်း။
(၃) မင်း၊ အမတ်အစရှိသော အားကိုးရသူရှိသော ယုတ်မာသော ရဟန်းတို့သည် မိမိ၏ဂုဏ်ကိုလည်း တူးဖြိုဖျက်ဆီး၏။ အပြစ်လည်းရှိ၏။ ပညာရှိ တို့လည်း ကဲ့ရဲ့အပ်၏။ များစွာသော မကောင်းမှုကိုလည်း တိုးပွားစေ၏ဟု ခိုးသူကြီး သုံးဦးနှင့် ရဟန်းယုတ်သုံးမျိုးတို့ကို တစ်မျိုးစီတစ်မျိုးစီ အကျယ်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ ဖွင့်ဆိုချက်ရှိပါသည်။
-အံ၊၂၊၁၁၃-၅။ အံ၊မြန်၊၂၊၁၃၈-၁၄၁။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၄၃။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ပဉ္စကနိပါတ၊ ၃-တတိယပဏ္ဏာသက၊ (၁၁) ၁-ဖာသုဝိဟာရဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ်
(၁) ဝိသမနိဿိတ = မညီမညွတ်အရပ်ဟူသော မှီရာရှိခြင်း။
(၂) ဂဟနိဿိတ = တောအုပ်ဟူသော မှီရာရှိခြင်း။
(၃) ဗလဝနိဿိတ = မင်း, အမတ်အစရှိသော အားကိုးရသူအမှီရှိခြင်း။
(၄) ဘောဂစာဂီ = တစ်စုံတစ်ခုဖြစ်လျှင် ပစ္စည်းဥစ္စာပေး၍ ရှင်းလင်းနိုင်ခြင်း။
(၅) တစ်ယောက်တည်းသွားလာခြင်း
ဤအချက်ငါးမျိုးနှင့်ပြည့်စုံသော ခိုးသူကြီးသည် ခိုးယူ လုယက် ဖျက်ဆီး တတ်၏။
ဤသာသနာတော်၌ စိတ်ထားသေးနုပ် ရဟန်းယုတ်သည်
(၁) မညီမညွတ် (ယုတ်မာညစ်ညမ်းဆိုးသွမ်းသော) ကိုယ်-နှုတ်-စိတ်ရှိခြင်း။
(၂) ယုတ်မာသော မိစ္ဆာအယူရှိခြင်း။
(၃) မင်း, အမတ်ကြီး အစရှိသော အားကိုးရသူရှိခြင်း။
(၄) ပစ္စည်းလေးပါး ပေါများခြင်း။
(၅) တစ်ပါးတည်း လှည့်လည်သွားလာခြင်း။
ဤအချက်ငါးမျိုးတို့နှင့်ပြည့်စုံလျှင် မိမိ၏ဂုဏ်ကို တူးဖြိုဖျက်ဆီး၍ မိမိကိုယ်ကို ဆောင်၏။ အပြစ်လည်းရှိ၏။ ပညာရှိတို့ကလည်း စွပ်စွဲကဲ့ရဲ့၏၊ များစွာသော အကုသိုလ်ကိုလည်း တိုးပွားစေ၏-ဟု ရဟန်းတို့အား အကျယ်အားဖြင့် ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ ဖွင့်ဆိုချက်ရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
မဟာတဏှာသင်္ခယသုတ္တ
မဟာတဏှာသင်္ခယသုတ္တ-မ၊၁၊၃၂၃-၃၃၈။ မ၊မြန်၊၃၊၃၃၀-၃၄၉။ မ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၀၅-၂၁၁။ မ၊ဋီ၊၂၊၂၂၂-၉။
-မဇ္ဈိမနိကာယ၊ မူလပဏ္ဏာသ၊ ၄-မဟာယမကဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောလသနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် တံငါသည်၏သား သာတိရဟန်းအား “ဝိညာဉ်သည်သာလျှင် ဤဘဝမှ ထိုဘဝသို့ပြောင်းရွှေ့၏။ လူးလာတုံ့ခေါက် အပြန်ပြန်အလှန်လှန် ပြောင်းရွှေ့နေ၏၊ ဝိညာဉ်မှတစ်ပါး အခြား ပြောင်းရွှေ့နေသောတရားမရှိ-ဟု မြတ်စွာဘုရား ဟောကြားတော်မူအပ်သော ဤတရားတော်အတိုင်း ငါသိ၏”ဟု ယုတ်ညံ့သော (သဿတဒိဋ္ဌိ) မိစ္ဆာအယူဖြစ် နေသည်။
ထိုအကြောင်းကို သမ္ဗဟုလရဟန်းတို့ ကြားသိကြကုန်သည်ရှိသော် သာတိ ရဟန်းထံ လာရောက်ကြပြီးလျှင် သာတိရဟန်းကို မေးမြန်းစိစစ်ဝန်ခံစေကြကုန်ပြီး “ငါ့ရှင်သာတိ၊ ဤသို့မပြောဆိုပါလင့်၊ မြတ်စွာဘုရားကို မစွပ်စွဲပါလင့်၊ မြတ်စွာဘုရားကို မစွပ်စွဲခြင်းသည်ကောင်းလှပါ၏။ မြတ်စွာဘုရားသည် သင်ပြောဆိုသလို ဟောတော်မမူသည်သာ။ ငါ့ရှင်သာတိ၊ များစွာသောအကြောင်းပရိယာယ် နည်းဥပါယ်ဖြင့် ဝိညာဉ်သည် အကြောင်းတရားကိုစွဲ၍ဖြစ်ပေါ်လာ၏။ အကြောင်းတရားကို ကြဉ်ဖယ်ထား၍ ဝိညာဉ်၏ဖြစ်ခြင်းသည်မရှိဟု မြတ်စွာဘုရားဟောကြားတော်မူ အပ်၏”ဟု ပြောကြားကြလေသည်။
သာတိရဟန်းက မိမိ၏ (သဿတဝိညာဏဝါဒ) မိစ္ဆာအယူကို မစွန့်လွှတ်ဘဲ စွဲမြဲစွာပြောဆိုနေသဖြင့် မတတ်နိုင်သည့်အဆုံး ဘုရားရှင်ထံသွားရောက်ကြပြီး ထိုအကြောင်းကို ဘုရားရှင်အားလျှောက်ထားကြပါသည်။ ဘုရားရှင်က ရဟန်း တစ်ပါးကို သာတိရဟန်းအား အခေါ်လွှတ်တော်မူပြီး ရောက်လာသည့်အခါ သာတိ ရဟန်းအား မေးမြန်းစိစစ်တော်မူပါသည်။ သာတိရဟန်းက မိမိ၏(သဿတဝိညာဏ) ဝါဒကို လျှောက်ထားဝန်ခံပါသည်။
ဘုရားရှင် -ထိုဝိညာဉ်သည် အဘယ်ဝိညာဉ်နည်း။
သာတိ -မြတ်စွာဘုရား-ပြောဆိုတတ်၊ ခံစားတတ်၊ ထိုထိုဘဝတို့၌ ကုသိုလ်ကံ၊ အကုသိုလ်ကံ၏အကျိုးကို ခံစားတတ်သောဝိညာဉ်ပါတည်း။
ဘုရားရှင် -မောဃပုရိသ-သင်သည် ငါဘုရား အဘယ်သူအား ဤသို့ သင်လျှောက်ထားသလို ဟောကြားတော်မူအပ်သောတရားတော်ကို သင် သိထားသနည်း၊ မောဃပုရိသ ငါဘုရားသည် တစ်ပါးမက များလှ သွယ်သွယ် အကြောင်းပရိယာယ်နည်းဥပါယ်အားဖြင့် ဝိညာဉ်သည် အကြောင်းကြောင့်ဖြစ်ပေါ်လာ၏။ အကြောင်းကိုကြဉ်ဖယ်ထားပြီး ဝိညာဉ်၏ဖြစ်ခြင်းသည်မရှိဟု ငါဘုရားဟောကြားတော်မူ၏။ မောဃ ပုရိသ သင်သည် ကိုယ်တိုင်မှားယွင်းစွာယူအပ်သော မိစ္ဆာအယူဖြင့် ငါဘုရားကို စွပ်စွဲဘိ၏။ မိမိ၏ကုသိုလ်မူလကိုလည်း တူးဖြိုဘိ၏။ မောဃပုရိသ သင်၏ ထိုမိစ္ဆာအယူသည် သင့်အား ရှည်မြင့်စွာသော ကာလပတ်လုံး အစီးအပွားမဲ့ဆင်းရဲခြင်းငှာ ဖြစ်လိမ့်လတ္တံ့။
ဘုရားရှင် -ရဟန်းတို့ တံငါသည်၏သား ဤသာတိရဟန်းသည် ဤဓမ္မဝိနယသာသနာတော်၌ ဉာဏ်အငွေ့အသက်မျှ ရှိသေး၏လော့။
ရဟန်းများ -ဘယ်မှာရှိပါတော့မည်နည်း? မရှိတော့ပါမြတ်စွာဘုရား၊ ဤသို့ ဘုရားရှင်က မိန့်တော်မူအပ်သည်ရှိသော် တံငါသည်၏သား သာတိ ရဟန်းသည် ငြိမ်သက်တိတ်ဆိတ်စွာဖြင့် မျက်နှာပျက် လည်ဂုတ် ကျိုးကျ မျက်နှာငုံ့ ကြံမှိုင်လျက် ပြောဆိုဖို့ရန် ဉာဏ်ထင်မြင်မှုမရှိတော့ဘဲ ထိုင်လျက်သာနေပါတော့သည်။
ဘုရားရှင် -မောဃပုရိသ သင်သည် မိမိ၏ယုတ်မာသော မိစ္ဆာအယူဖြင့် ထင်ရှားပေလိမ့်မည်။
မြတ်စွာဘုရားသည် တံငါသည်သား သာတိရဟန်း၏ မိစ္ဆာအယူဖြင့် သာတိ ရဟန်းကိုကဲ့ရဲ့တော်မူပြီး မိမိဟောတော်မူသည့်အတိုင်း ဝိညာဉ်နှင့်စပ်သောအကြောင်းကို လျှောက်ထားကြသော သမ္ဗဟုလရဟန်းတို့ကို ချီးမွမ်းတော်မူပါသည်။
“ရဟန်းတို့ အကြောင်းတရားကိုစွဲ၍ ဖြစ်ပေါ်လာသောဝိညာဏ်၏ ထိုထို အကြောင်းကိုစွဲ၍ ဝိညာဏ်ဟူ၍ ခေါ်ဆိုအပ်၏။
-စက္ခုပသာဒနှင့် ရူပါရုံကိုစွဲ၍ ဖြစ်ပေါ်လာသောဝိညာဏ်ကို “စက္ခုဝိညာဏ်။
-သောတပသာဒနှင့် သဒ္ဒါရုံကိုစွဲ၍ ဖြစ်ပေါ်လာသောဝိညာဏ်ကို “သောတဝိညာဏ်။
-ဃာနပသာဒနှင့် ဂန္ဓာရုံကိုစွဲ၍ ဖြစ်ပေါ်လာသောဝိညာဏ်ကို ဃာနဝိညာဏ်။
-ဇိဝှါပသာဒနှင့် ရသာရုံကိုစွဲ၍ ဖြစ်ပေါ်လာသောဝိညာဏ်ကို “ဇိဝှါဝိညာဏ်”။
-ကာယပသာဒနှင့် ဖောဋ္ဌဗ္ဗာရုံကိုစွဲ၍ ဖြစ်ပေါ်လာသောဝိညာဏ်ကို “ကာယဝိညာဏ်”။
-အာဝဇ္ဇန်းနှင့်တကွ ဘဝင်စိတ်နှင့် သဘာဝဓမ္မတို့ကိုစွဲ၍ ဖြစ်ပေါ်လာသော ဝိညာဏ်ကို “မနောဝိညာဏ်”။ ဟူ၍ခေါ်ဝေါ်ရ၏။
ထင်းကိုအကြောင်းပြု၍ဖြစ်သော မီးကို “ထင်းမီး၊ ဝါးခြမ်းစိတ်ကိုအကြောင်း ပြု၍ဖြစ်သောမီးကို “ဝါးခြမ်းစိတ်မီး၊ မြက်ကိုအကြောင်းပြု၍ဖြစ်သောမီးကို “မြက်မီး၊ နွားချေးကိုအကြောင်းပြု၍ဖြစ်သောမီးကို “နွားချေးမီး၊ ဖွဲကိုအကြောင်းပြု၍ဖြစ်သော မီးကို “ဖွဲမီးဟု ခေါ်ဝေါ်ရသကဲ့သို့ ထို့အတူ စက္ခုပသာဒ ရူပါရုံကိုအကြောင်းပြု၍ ဖြစ်သော ဝိညာဏ်ကို “စက္ခုဝိညာဏ် ... မနောဝိညာဏ်”ဟူ၍သာလျှင် ခေါ်ဝေါ် ရ၏။
ဘုရားရှင် -ရဟန်းတို့၊ ဤခန္ဓာသည် ဖြစ်ပေါ်လာ၏ဟု ရှုမြင်ကြသလော အစရှိသည်ဖြင့် ခန္ဓာသည် အာဟာရကြောင့်ဖြစ်ပေါ်လာပုံ အာဟာရ ချုပ်ခြင်းကြောင့် ခန္ဓာကိုယ်ချုပ်ခြင်းသဘောရှိပုံ၊ ထိုနှင့်ဆက်စပ်၍ ဝိစိကိစ္ဆာဖြစ်ပုံ၊ ခန္ဓာကိုယ်၏ချုပ်ခြင်း သဘာဝအမှန်ကိုသိမြင်လျှင် ဝိစိကိစ္ဆာပျောက်ပုံ၊ ခန္ဓာကိုယ်၏ ဖြစ်ကြောင်းသဘောမှန်, ချုပ်ခြင်းသဘောမှန်ကို ဉာဏ်ပညာဖြင့် ကောင်းစွာရှုမြင်သော စင်ကြယ်သန့်ရှင်းသောအယူမှန်ကို (တဏှာဒိဋ္ဌိတို့ဖြင့်)မကပ်ငြိတော့၊ မမြူးတူး မယုယတော့ ဥစ္စာပစ္စည်းကဲ့သို့ မမက်မောတော့၊ ငါ့ဥစ္စာဟု မမြတ်နိုးတော့ပုံ ငါဘုရားဟောကြားတော်မူအပ်သာ ဖောင်နှင့်တူသောတရားတော်ကို သံသရာဝဋ်ဆင်းရဲမှ ကူးမြောက်ခြင်းအကျိုးရှိသည်ကို ကွဲကွဲပြားပြားသိကြကုန်လော့။
ဖြစ်ပြီးသောသတ္တဝါတို့ တည်တံ့ခြင်းငှာ ဖြစ်ဆဲသတ္တဝါတို့ကိုထောက်ပံ့ခြင်းငှာ အာဟာရလေးမျိုးရှိပုံ၊ အာဟာရလေးမျိုးတို့သည် တဏှာလျှင်ဖြစ်ကြောင်းရှိပုံ၊ တဏှာဟူသောအကြောင်းကြောင့် ဖြစ်ပေါ်လာပုံ တဏှာလျှင် အမွန်အစရှိ၊ တဏှာသည် ဝေဒနာဟူသောအကြောင်းရှိပုံ၊ ဝေဒနာကြောင့်ဖြစ်ပေါ်လာပုံ၊ ဝေဒနာလျှင် အမွန်အစဖြစ်ပုံမှအစပြု၍-သင်္ခါရတို့သည် အဝိဇ္ဇာဟူသော အကြောင်းရှိပုံ၊ အဝိဇ္ဇာ ဟူသော အကြောင်းကြောင့်ဖြစ်ပုံ အဝိဇ္ဇာလျှင် အမွန်အစရှိပုံ၊ အဝိဇ္ဇာကြောင့် သင်္ခါရ ဖြစ်ပုံ ... ဆင်းရဲအစုဖြစ်ပေါ်လာပုံ ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ (အနုလောမ)ဒေသနာတော်ကို ဟောတော်မူပါသည်။
-ဇာတိ ဇရာ မရဏမှ -အဝိဇ္ဇာပစ္စယာအထိဖြစ်ကြောင်း ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ (အနုလောမ)ဒေသနာတော်ကို ဟောတော်မူပါသည်။
-ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် သင်တို့သည် မှန်ကန်စွာလျှောက်ထားကြကုန်၏။ ငါဘုရားသည်လည်း မှန်ကန်စွာဟောကြားတော်မူ၏။ ဤအကြောင်းတရားရှိလျှင် ဤအကျိုးတရားဖြစ်၏။ ဤအကြောင်းတရားဖြစ်ခြင်းကြောင့် ဤအကျိုးတရားဖြစ်၏ ဟု မိန့်တော်မူပြီး အဝိဇ္ဇာပစ္စယာမှ အစပြု ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ(အနုလောမ) ဒေသနာတော်ကို ဟောတော်မူပါသည်။
-ဆက်၍ ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ (ပဋိလောမ) ဒေသနာတော်ကို ဟောတော်မူပါသည်။ “ဇာတိနိရောဓာ ဇရာ မရဏနိရောဓောမှ အစပြု၍ အဝိဇ္ဇာနိရောဓာ သင်္ခါရ နိရောဓော”တိုင်အောင် ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ (ပဋိလောမ) ဒေသနာတော်ကို ဟောတော်မူပါသည်။
ရဟန်းတို့၊ သင်တို့သည် ဤသို့လျှင် ကောင်းမွန်မှန်ကန်စွာ ဤစကားကို လျှောက်ထားကြကုန်၏။ ငါဘုရားသည် ဤသို့ တရားတော်ကို ကောင်းမွန်မှန်ကန်စွာ ဟောကြားတော်မူ၏။ ဤအကြောင်းတရားမရှိခြင်းကြောင့် ဤအကျိုးတရားသည်မရှိ။ ဤ အကြောင်းတရားချုပ်ခြင်းကြောင့် ဤအကျိုးတရားချုပ်၏-ဟု မိန့်တော်မူပြီး အဝိဇ္ဇာ နိရောဓာ-မှစ၍ ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ (ပဋိလောမ) ဒေသနာတော်ကို ဟောကြားတော် မူပါသည်။
ရဟန်းတို့ ဤသို့ သိကြ မြင်ကြကုန်သည်ရှိသော် အတိတ်အဖို့အစု၌ ယုံမှားခြင်းငါးပါး၊ အနာဂတ်အဖို့အစု၌ ယုံမှားခြင်းငါးပါး၊ ပစ္စုပ္ပန်အဖို့အစု၌ ယုံမှားခြင်း ခြောက်ပါးတို့ မဖြစ်တော့ပုံ၊ မြတ်စွာဘုရားသည် ငါတို့အလေးအမြတ်ပြုအပ်သော ပုဂ္ဂိုလ်၊ မြတ်စွာဘုရားကို ရိုသေသောအားဖြင့် ဤသို့ပြောဆိုရ၏ဟု မပြောကြားကြကုန်။ ရဟန်းသည် ဤသို့ပြောဆို၏။ သမဏမည်ကြသော ငါတို့လည်း ဤသို့ ပြောကြားကြကုန်၏-ဟု မပြောကြကုန်။ ဘုရားရှင်မှတစ်ပါးသောဆရာကို ငါတို့ ဆရာဟု မညွှန်ပြကြတော့ကုန်။ များစွာကုန်သော သမဏ ဗြာဟ္မဏတို့၏ ကောတူဟလမင်္ဂလာတို့ကို အနှစ်သာရအားဖြင့် တစ်ဖန် မယူကြတော့ကုန်။ ကိုယ်တိုင်သိအပ် မြင်အပ် ထူးထူးခြားခြားသိမြင်အပ်သည်ကိုသာ ပြောကြကုန်၏။ ဤသဘာဝဓမ္မတို့ကိုအကြောင်းပြု၍ သွာက္ခာတ-အစရှိသော ဓမ္မဂုဏ်ရည်ခြောက်မျိုးတို့ကို ဟောကြားတော်မူပုံ။
ကိုယ်ဝန်တည်ခြင်း အကြောင်းသုံးမျိုးနှင့် ကြီးစွာသောယုံမှားခြင်းတို့ဖြင့် မွေးဖွားခဲ့ပုံ။ မိခင်သည် မိမိ၏သွေးဖြင့် သူငယ်ကိုတိုက်ကြွေးခဲ့ပုံ။ တဖြည်းဖြည်း ကြီးပြင်းလာပုံ အလိုရှိအပ် နှစ်သက်အပ် မြတ်နိုးအပ်သော ကာမဂုဏ်ငါးပါးတို့ကို ခံစားနေပုံ။ ချစ်နှစ်သက်သောသဘောရှိသော အာရုံ၌ ပြင်းထန်စွာတပ်မက်၏။ မချစ်ခင် မနှစ်သက်သောအာရုံ၌ ဒေါသစိတ်ဖြစ်၏။ ကာယဂတာသတိ မထင်ဘဲ သေးသိမ်သောစိတ်ဖြင့်နေ၏။ ယုတ်ညံ့သောအကုသိုလ်တရားများ အကြွင်းမဲ့ချုပ်ငြိမ်း ရာဖြစ်သော လွတ်မြောက်သောစိတ်နှင့် လွတ်မြောက်သောပညာကိုလည်း အမှန် အတိုင်း ခွဲခြား၍မသိ။ ထိုသူသည် ဤသို့လျှင် အာရုံနှင့်လိုက်လျောခြင်း၊ အာရုံနှင့် ဆန့်ကျင်ခြင်းသို့ရောက်လျက် သုခသော်လည်းဖြစ်သော၊ ဒုက္ခသော်လည်းဖြစ်သော၊ အဒုက္ခမသုခသော်လည်းဖြစ်သော ဝေဒနာတစ်မျိုးမျိုးကိုခံစား၏။ ထိုသူသည် ခံစား ရခြင်းကို နှစ်သက်၏။ အားရပါးရပြောဆို၏။ သက်ဝင်စွဲလမ်း၍တည်၏။ ထိုဝေဒနာကို အလွန်အကဲနှစ်သက်၊ အားရပါးရပြောဆို သက်ဝင်စွဲလမ်းနေသော ထိုသူအား နှစ်သက်မှုဖြစ်၏။ ဝေဒနာတို့၌ နှစ်သက်စွဲလမ်းမှုသည် ဥပါဒါန်မည်၏။ ထိုသူအား ဥပါဒါန်ကြောင့်ဘဝ၊ ဘဝကြောင့်ဇာတိ-ချမ်းသာမဖက် ဆင်းရဲသက်သက်ဖြစ်၏ဟု ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ အနုလောမဒေသနာ(နောက်ပိုင်း)ကို ဟောတော်မူပါသည်။
ဤလောက၌ အရဟံ အစရှိသော ဂုဏ်တော်ကိုးပါးနှင့်ပြည့်စုံတော်မူသော ဘုရားရှင်ဖြစ်ပွင့်တော်မူပုံ နတ်ဗြဟ္မာနှင့်တကွသော ဩကာသလောက၊ မင်း သမဏ ဗြာဟ္မဏများနှင့်တကွသော သတ္တလောကကို ထူးသောဉာဏ်ဖြင့် သိမြင်တော်မူ၍ ဟောကြားတော်မူပုံ၊ အာဒိကလျာဏ၊ မဇ္ဈကလျာဏ၊ ပရိယောသာနကလျာဏ၊ သတ္ထ-သဗျဉ္ဇနဖြစ်သော ပရိယတ်တရားတော်နှင့် ကေဝလပရိပုဏ္ဏ၊ ပရိသုဒ္ဓဖြစ်သော ဗြဟ္မစရိယကို ဟောကြားတော်မူပုံ။
သူကြွယ်၊ သူကြွယ်၏သား၊ တစ်ပါးပါးသောအမျိုး၌ဖြစ်သောသူသည် ထိုတရားတော်ကို နာယူရခြင်းကြောင့် သဒ္ဓါတရားဖြစ်ပေါ်လာပုံမှအစပြု၍-သာမညဖ သုတ် ဒေသနာတော်အတိုင်း စတုတ္ထဈာန်ရသည်အထိ ဟောတော်မူပါသည်။
ထိုရဟန်းသည် ဒွါရခြောက်ပါး၊ အာရုံခြောက်ပါးတို့၌ ပိယရူပ၊ အပ္ပိယရူပတို့၌ အလွန်အကဲ သာယာတပ်မက်မှု၊ ဒေါသဖြစ်မှုမရှိတော့ချေ။ သတိထင်လျက် အတိုင်းအရှည်မရှိသောစိတ်ဖြစ်နေ၏။ ယုတ်မာသောအကုသိုလ်တရားတို့ အကြွင်းမဲ့ ချုပ်ရာ စေတောဝိမုတ္တိ ပညာဝိမုတ္တိကို အမှန်အတိုင်းသိလေ၏။ သုခ၊ ဒုက္ခ၊ အဒုက္ခမသုခ ဝေဒနာတစ်မျိုးမျိုးကို ခံစားရသော်လည်း လွန်လွန်ကဲကဲမနှစ်သက်၊ အားရပါးရ မပြောဆိုတော့။ ယင်းဝေဒနာတို့၌ နှစ်သက်မှုတဏှာချုပ်၏၊ တဏှာချုပ်ခြင်းကြောင့် ဥပါဒါန်ချုပ်၏ ... ဆင်းရဲအစုချုပ်လေတော့၏။ အစရှိသည်ဖြင့် ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ် ဒေသနာတော်ကို ဟောတော်မူ၏။
ဤသို့လျှင် ဓမ္မ၏အကြောင်းအကျိုးဆက်သွယ်၍ဖြစ်ပုံ၊ ချုပ်ပုံတစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီကို ရဟန်းတို့အား မေးမြန်းဖြေဆိုစေတော်မူပြီး အကျယ်အားဖြင့် ရှင်းလင်း ဝေဖန်၍ ဟောတော်မူပါသည်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ အကျယ်ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
မဟာဒိဋ္ဌိသုတ္တ
မဟာဒိဋ္ဌိသုတ္တ-သံ၊၂၊၁၇၃-၄၊ သံ၊မြန်၊၂၊၁၆၄-၅။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၁၃-၆။ သံ၊ဋီ၊၂၊၂၆၉-၂၇၁။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၃-ဒိဋ္ဌိသံယုတ္တ၊ ၁-သောတာပတ္တိဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် မက္ခလိဂေါသာလ၏ မိစ္ဆာအယူသည် အဘယ်တရားရှိလျှင် အဘယ်တရားကိုအကြောင်းပြု၍ အဘယ်ကို မှားမှားယွင်းယွင်း နှလုံးသွင်းခြင်းကြောင့်ဖြစ်သနည်းဟု မေးတော်မူသည်ကို ရဟန်းတို့က ဟောကြားတော်မူပါရန် လျှောက်ထားခြင်းကြောင့် “ရုပ်တရားရှိလျှင် ရုပ်ကို အကြောင်းပြု၍ ရုပ်ကို မှားမှားယွင်းယွင်း နှလုံးသွင်းခြင်းကြောင့် မက္ခလိဂေါသာလ၏ မိစ္ဆာအယူဖြစ်ပုံ၊ ရုပ်သည် နိစ္စလော၊ အနိစ္စလော အစရှိသည်ဖြင့် ခန္ဓာငါးပါးတို့တွင် တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ အနတ္တလက္ခဏသုတ်ဒေသနာတော်အတိုင်း ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
မဟာဒုက္ခက္ခန္ဓသုတ္တ
မဟာဒုက္ခက္ခန္ဓသုတ္တ-မ၊၁၊၁၁၈-၁၂၅။ မ၊မြန်၊၁၊၁၂၄-၁၃၃။ မ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၅၉-၃၆၅။ မ၊ဋီ၊၂၊၄၀-၅။
-မဇ္ဈိမနိကာယ၊ မူလပဏ္ဏာသ၊ ၁-သီဟနာဒဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် သာဝတ္ထိမြို့တော် အတွင်းသို့ ဆွမ်းခံဝင်သောရဟန်းတို့ အချိန်စောနေသေးသဖြင့် အနီးအနားရှိ ပရိဗိုဇ်တို့၏ကျောင်းသို့ ခေတ္တဝင်ရောက်ကြရာ ပရိဗိုဇ်တို့က “ကာမ-ရူပ-ဝေဒနာတို့ကို ပိုင်းခြား၍ သိရမည်”ဟု ဟောကြားကြသဖြင့် မိမိတို့နှင့် ရဟန်းဂေါတမကို အယူအဆ တူကြပါကြောင်း ပြောလိုက်ခြင်းကိုအကြောင်းပြု၍ ဘုရားရှင်အား လျှောက်ထားကြပါသည်။ ဘုရားရှင်က “ငါ့ရှင်တို့၊ ကာမ-ရူပ-ဝေဒနာတို့၏ အဿာဒ, အာဒီနဝ, နိဿရဏတို့ကားအဘယ်နည်း”ဟုမေးလျှင် အညတိတ္ထိယပရိဗ္ဗာဇကများ ပြည့်စုံအောင် မဖြေကြားနိုင်ကြပုံ၊ အလွန်စိတ်ပင်ပန်းကြလိမ့်မည်၊ ထိုမေးခွန်းကို မြတ်စွာဘုရား-မြတ်စွာဘုရား၏သာဝက၊ ဤသာသနာတော်၌ ကြားနာဖူးသူတို့မှ တစ်ပါး ဖြေဆိုနိုင်သူကို ဩကာသလောက၊ သတ္တလောက၌ ငါဘုရားမြင်တော်မမူဟု မိန့်တော်မူပြီး ကာမ၏အဿာဒနှင့် အာဒီနဝဆိုင်ရာ သန္ဒိဋ္ဌိက အာဒီနဝ ခုနစ်မျိုး၊ သမ္ပရာယိက အာဒီနဝတစ်မျိုးနှင့် နိဿရဏကိုလည်းကောင်း၊ ရူပ၏ အဿာဒ တစ်မျိုး၊ အာဒီနဝခြောက်မျိုးနှင့် နိဿရဏကိုလည်းကောင်း ဝေဒနာ၏ ပထမဈာန်မှ စတုတ္ထဈာန်တိုင်အောင် အဿာဒနှင့် အာဒီနဝ၊ နိဿရဏကိုလည်းကောင်း၊ ကာမရူပ-ဝေဒနာတို့၏ အဿာဒကို နိဿရဏအားဖြင့် အမှန်အတိုင်းသိသော သမဏ ဗြဟ္မဏတို့သည် ကိုယ်တိုင်လည်း ဝေဒနာကိုပိုင်းခြား၍ သိကြလိမ့်မည်။ အခြားသူကိုလည်း ပိုင်းခြား၍သိအောင် ညွှန်ပြနိုင်ပေလိမ့်မည်ဟု အကျယ်ဝေဖန်၍ ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
မဟာဓမ္မသမာဒါနသုတ္တ
မဟာဓမ္မသမာဒါနသုတ္တ-မ၊၁၊၃၈၄-၃၉၁။ မ၊မြန်၊၁၊၃၉၇-၄၀၅။ မ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၇၃-၆။ မ၊ဋီ၊၂၊၂၉၄-၇။
-မဇ္ဈိမနိကာယ၊ မူလပဏ္ဏာသ၊ ၅-စူဠယမကဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် ဘုရားရှင်က “သတ္တဝါတိုင်း အနိဋ္ဌ အကန္တ အမနာပဓမ္မများယုတ်လျော့ပြီး ဣဋ္ဌကန္တမနာပဓမ္မများ တိုးပွားရန်လိုလားကြသော်လည်း အနိဋ္ဌ အကန္တ အမနာပဓမ္မများက တိုးပွားနေကြပြီး ဣဋ္ဌ၊ ကန္တ၊ မနာပဓမ္မများ ဆုတ်ယုတ်နေကြခြင်းကို အဘယ်အကြောင်းကြောင့် ဖြစ်သည် ဟု ယုံကြည်ကြသနည်းဟု ရဟန်းတို့အား မေးမြန်းတော်မူပါသည်။
ရဟန်းတို့က ဟောကြားတော်မူပါရန် တောင်းပန်လျှောက်ထားကြသဖြင့် ဤလောက၌ အရိယာသူတော်ကောင်းတို့ကို မမြင်မတွေ့ကြရ၊ အရိယာသူတော်ကောင်းတို့၏တရား၌ မလိမ္မာကြ၊ အရိယာသူတော်ကောင်းတို့၏ အဆုံးအမ မခံရသော အမှန်တရားကိုမသိသော ပုထုဇဉ်လူမိုက်သည် မမှီဝဲအပ်သောတရားတို့ကို မသိခြင်း၊ မမှီဝဲ မဆည်းကပ်အပ်သောတရားတို့ကို မမှီဝဲ မဆည်းကပ်ခြင်းကြောင့် အနိဋ္ဌ အကန္တ အမနာပတရားတို့တိုးပွားပြီး ဣဋ္ဌ, ကန္တ, မနာပတရားတို့ ဆုတ်ယုတ် နေကြပုံ။
အရိယာသူတော်ကောင်းတို့ကို ဖူးမြင်ခွင့်ရ၊ အရိယာသူတော်ကောင်းတို့၏ တရား၌ လိမ္မာကြ၊ အရိယာသူတော်ကောင်းတို့၏ အဆုံးအမကိုခံယူရသဖြင့် အမှန်တရားကိုသိကြသော ပညာရှိတို့သည် မမှီဝဲ မဆည်းကပ်ထိုက်သော ဓမ္မတို့ကို မမှီဝဲ မဆည်းကပ်ကြ။ မှီဝဲဆည်းကပ်ထိုက်သောဓမ္မတို့ကို မှီဝဲဆည်းကပ်ကြခြင်းကြောင့် အနိဋ္ဌ အကန္တ အမနာပတရားတို့ ယုတ်လျော့ကြပြီး ဣဋ္ဌ၊ ကန္တ၊ မနာပ တရားတို့ ပွားများကြပုံကိုလည်းကောင်း။
(၁) ပစ္စုပ္ပန္နဒုက္ခ အာယတိံဒုက္ခဝိပါကဖြစ်သော ဓမ္မသမာဒါန။
(၂) ပစ္စုပ္ပန္နသုခ အာယတိံဒုက္ခဝိပါကဖြစ်သော ဓမ္မသမာဒါန။
(၃) ပစ္စုပ္ပန္နဒုက္ခ အာယတိံသုခဝိပါကဖြစ်သော ဓမ္မသမာဒါန။ (၄) ပစ္စုပ္ပန္နသုခ အာယတိံသုခဝိပါကဖြစ်သော ဓမ္မသမာဒါန-လေးမျိုးတို့ကို အကျယ်အားဖြင့် ဟောကြားတော်မူပြီး အမှတ်(၁) ဓမ္မသမာဒါနကို အဆိပ်ခပ်ထားသော သဗွတ်ခါးသီးဥပမာ၊ (၂) ဓမ္မသမာဒါနကို အဆိပ်ခပ်ထားသော အဆင်း အနံ့ အရသာနှင့်ပြည့်စုံသော ဖျော်ရည်ခွက်ပမာ၊ (၃) ဓမ္မသမာဒါနကို ဆေးအမျိုး မျိုးတို့ဖြင့် ရောစပ်ထားသော နွားကျင်ငယ်ရည်ဥပမာ၊ (၄) ဓမ္မသမာဒါနကို နို့ဓမ်း ပျားရည် ထောပတ် တင်လဲကို တပေါင်းတည်းရောစပ်ထားသော စတုမဓုဆေးဥပမာတို့ဖြင့် ရှင်းလင်းမိန့်ကြားတော်မူပါသည်။
တန်ဆောင်မုန်းလ နေမင်းဥပမာဖြင့် ပစ္စုပ္ပန္နသုခ အာယတိသုခဖြစ်သော ဓမ္မသမာဒါနသည် သာသနာတော်မှတစ်ပါးသောအယူရှိသော သမဏဗြာဟ္မဏတို့၏အယူကို ပယ်ဖျောက်၍ လင်းလက်တောက်ပ တင့်တယ်ပုံကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
မဟာနာမသုတ္တ
မဟာနာမသုတ္တ (၇)-သံ၊၃၊၃၂၁-၃။ သံ၊မြန်၊၃၊၃၂၄-၅။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၁၇။ သံ၊ဋီ၊၂၊၅၃၃။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၁-သောတာပတ္တိသံယုတ္တ၊ ၃-သရဏာနိဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
ဘုရားရှင် သကျနိုင်ငံ ကပိလဝတ္ထုမြို့ နိဂြောဓာရုံကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံး နေတော်မူစဉ်-မြတ်စွာဘုရား ကပိလဝတ္ထုမြို့တော်သည် စည်ပင်ပြန့်ပွားနေပါ၏။ လူအများလည်း ပခုံးချင်းထိလုမတတ် သွားနေကြပါ၏။ လူမျိုးပေါင်းများစွာနေကြ ပါ၏။ လမ်းများကကျဉ်းမြောင်းလှပါ၏။ ဘုရားရှင်နှင့်သံဃာတော်များ ဖူးမြော်ပြီး ပြန်သွားသည့်အခါ လှည့်လည်ပြေးသွားနေသော ဆင်, မြင်းရထား, လှည်း, လူတို့နှင့် ပေါင်းဆုံမိပါ၏။ ထိုအခါ ဘုရား, တရား, သံဃာတော်၏ဂုဏ်ရည်တို့ကို အာရုံပြု၍ ဖြစ်ပေါ်နေသော သတိပျောက်သွားပါ၏။ ထိုအခါ တပည့်တော်ကွယ်လွန်သွားလျှင် လားရောက်ရာဂတိ တမလွန်ဘဝသည် အဘယ်သို့ဖြစ်ပါမည်နည်း မြတ်စွာဘုရား။
မဟာနာမ် သဒ္ဓါ၊ သီလ၊ သုတ၊ စာဂ၊ ပညာ စိတ်ကိုပွားများထားသောသူသည် ဤယခုဘဝ ခန္ဓာကိုယ်ကို ကွယ်လွန်ပြီးနောက် ကျီး၊ လင်းတ၊ စွန်ရဲ၊ အိမ်ခွေး၊ တောခွေး၊ ပိုးအမျိုးမျိုးတို့ စားသောက်ကြလိမ့်မည်။ အထက်သို့ ထူးခြားစွာ သွားလေ့ရှိသကဲ့သို့ သင့်အား မယုတ်ညံ့သော ကွယ်လွန်ခြင်းဖြစ်ပေလိမ့်မည်ဟု မဟာနာမ် သာကီဝင်အား ဘုရားရှင်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၃၊၃၂၃။ သံ၊မြန်၊၃၊၃၂၅။
-သံယုတ္တနိကာယ ... ဒုတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် သကျနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ဘုရားရှင်အား မဟာနာမ် သာကီဝင်က အထက်သုတ်တော်အတိုင်းလျှောက်ထားခြင်းကြောင့် မဟာနာမ် ဗုဒ္ဓါနုဿတိ၊ ဓမ္မာနုဿတိ၊ သံဃာနုဿတိ၊ သီလာနုဿတိဟူသော အနုဿတိလေးပါးတို့ကိုပွားများနေသော အရိယာသာဝကသည် နိဗ္ဗာန်၌စိတ်ညွတ်ကိုင်းရှိုင်းနေ၏။ အရှေ့အရပ်သို့ကိုင်းနေသော သစ်ပင်သည် အရှေ့ဘက်သို့ လဲကျသကဲ့သို့ သင့်အား မယုတ်မညံ့သောကွယ်လွန်ခြင်း ဖြစ်ပေလိမ့်မည်ဟု ဘုရားရှင်က ရှင်းလင်း ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၃၊၃၅၃။ သံ၊မြန်၊၃၊၃၅၈။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၁-သောတာပတ္တိသံယုတ္တ၊ ၅-သဂါထာကပုညာဘိသန္ဒဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
ဘုရားရှင် သကျနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် ဗုဒ္ဓ, ဓမ္မ, သံဃ အဝေစ္စ ပသာဒ၊ အရိယကန္တသီလ-ဟူသော တရားလေးပါးတို့နှင့်ပြည့်စုံသော အရိယသာဝကသည် သောတာပန္န၊ အဝိနိပါတဓမ္မ၊ သမ္ဗောဓိပရာယဏဖြစ်၏ဟု မဟာနာမ်သာကီဝင်အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၂၊၂၅၁-၅။ အံ၊မြန်၊၂၊၃၂၇-၃၃၁။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၈၈-၉။ အံ၊ဋီ၊၃၊၁၈-၉။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဆက္ကနိပါတ ၁-ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၁-အာဟုနေယျဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
ဘုရားရှင် သကျနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် အရဟတ္တဖိုလ်ကိုရပြီး၍ သိက္ခာသုံးပါးကိုသိပြီးသော အရိယသာဝကသည် ဗုဒ္ဓါနုဿတိ၊ ဓမ္မာနုဿတိ၊ သံဃာ နုဿတိ၊ သီလာနုဿတိ၊ စာဂါနုဿတိ၊ ဒေဝတာနုဿတိ-ဟူသော အနုဿတိတို့ကို ပွားများ၍နေ၏-ဟု အနုဿတိခြောက်ပါး ပွားများပုံအကျယ်ကို မဟာနာမ် သာကီဝင်အား ဘုရားရှင်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
-အံ၊၃၊၅၅-၇။ အံ၊မြန်၊၃၊၅၆-၇။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ အဋ္ဌကနိပါတ၊ ၁-ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၃-ဂဟပတိဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
ဘုရားရှင် သကျနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် မဟာနာမ်သာကီဝင်၏ မေးလျှောက်ချက်အရ ဥပါသကာ၊ ဥပါသိကာ၏ သီလ၊ အတ္တဟိတဥပါသကာ၊ အတ္တဟိတ ပရဟိတ ဥပါသကာဖြစ်ပုံအကျယ်ကို ဝေဖန်၍ ဘုရားရှင်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၃၊၅၃၀-၄။ အံ၊မြန်၊၃၊၅၁၈-၅၂၀။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၄၄-၅။ အံ၊ဋီ၊၃၊၃၅၇-၈။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဧကာဒသကနိပါတ၊ ၂-အနုဿတိဝဂ္ဂ၊ ပထမသုတ်။
ဘုရားရှင် သကျနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် မဟာနာမ်သာကီဝင်၏ မေးလျှောက်ချက်အရ သဒ္ဓါ၊ အာရဒ္ဓဝီရိယ၊ ဥပဋ္ဌိတဿတိ၊ သမာဟိတ၊ ပညဝါ၊ ဤတရားငါးပါးရှိသောသူသည် (မဂ်-ဖိုလ်ကို) ပြီးစီးစေနိုင်၏။ ဗုဒ္ဓါနုဿတိ၊ ဓမ္မာနုဿတိ၊ သံဃာနုဿတိ၊ သီလာနုဿတိ၊ စာဂါနုဿတိ၊ ဒေဝတာနုဿတိဟူသော အနုဿတိခြောက်ပါးတို့ကို ပွားများနေလေဟု အနုဿတိခြောက်ပါး ပွားများပုံနှင့် ရရှိသောအကျိုးကျေးဇူးတို့ကို ဘုရားရှင်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၃၊၅၃၄-၅။ အံ၊မြန်၊၃၊၅၂၁-၃။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ ... ဒုတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် သကျနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် မဟာနာမ်သာကီဝင် မကျန်းမမာရာမှ နာလန်ထဖြစ်နေစဉ် မဟာနာမ်သာကီဝင်၏လျှောက်ထားချက်အရ အထက်သုတ်တော်အတိုင်း သဒ္ဓါ၊ ဝီရိယ၊ သတိ၊ သမာဓိ၊ ပညာ တရားငါးပါး၌ တည်လျက် ဗုဒ္ဓါနုဿတိ ... ဒေဝတာနုဿတိ-ဟူသော အနုဿတိခြောက်ပါးတို့တွင် တစ်ပါးပါးကို သွားနေလျှင်ဖြစ်စေ၊ ရပ်နေလျှင်ဖြစ်စေ၊ ထိုင်နေလျှင်ဖြစ်စေ၊ လျောင်းစက်နေလျှင်ဖြစ်စေ၊ အလုပ်လုပ်နေလျှင်ဖြစ်စေ သားသမီး ဇနီးမယားတို့ဖြင့် ကျဉ်းမြောင်းရာအရပ်၌နေလျှင်ဖြစ်စေ ပွားများနေလေလောဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
မဟာနာမသက္ကသုတ္တ
မဟာနာမသက္ကသုတ္တ-အံ၊၁၊၂၂၀-၁။ အံ၊မြန်၊၁၊၂၃၇-၈။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၀၂။ အံ၊ဋီ၊၂၊၁၈၁။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ တိကနိပါတ၊ ၂-ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ (၈) ၃-အာနန္ဒဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် သကျနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် သမာဓိနှင့်ပညာတို့တွင် အဘယ်တရားကရှေ့၊ အဘယ်တရားက နောက်၌ဖြစ်ပါသနည်းဟု မေးလျှောက်ထားသော မဟာနာမ်သာကီဝင်ကို အရှင်အာနန္ဒာက အခြားတစ်နေရာသို့ခေါ်သွားပြီး ဘုရားရှင်သည် သေက္ခသီလ၊ အသေက္ခသီလ၊ သေက္ခသမာဓိ၊ အသေက္ခသမာဓိ၊ သေက္ခပညာ၊ အသေက္ခပညာတို့ကို ဟောတော်မူပုံအကျယ်ကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
မဟာနိဒါနသုတ္တ
မဟာနိဒါနသုတ္တ-ဒီ၊၂၊၄၇-၆၈။ ဒီ၊မြန်၊၂။၅၁-၇၀။ ဒီ၊ဋ္ဌ၊၂၊၇၂-၁၀၅။ ဒီ၊ဋီ၊၂၊၇၉-၁၂၁။
-ဒီဃနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် ကုရုနိုင်ငံ ကမ္မာသဒမ္မနိဂုံး၌ သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ်-မြတ်စွာဘုရား ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ်ဒေသနာတော်သည် နက်နဲလှပါ၏။ နက်နဲသော အသွင်ရှိပါ၏။ သို့သော်လည်း တပည့်တော်၏ဉာဏ်၌ ပေါ်လွင်ထင်ရှား ပေါ်လွင်ထင်ရှားသော အသွင်ရှိပါ၏ဟု အရှင်အာနန္ဒာ၏လျှောက်ထားမှုကို အကြောင်းပြု၍ “မာဟေဝံ အာနန္ဒ၊ မာဟေဝံ အာနန္ဒ-ဟု တားမြစ်တော်မူပြီး ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ်ဒေသနာတော်သည် နက်နဲလည်း နက်နဲလှပေ၏။ နက်နဲသောအသွင်အပြင်လည်းရှိပေ၏။ ဤပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ်ဒေသနာတော်ကို လျော်စွာမသိခြင်း၊ ထိုးထွင်း၍မသိခြင်းကြောင့် သတ္တဝါတို့သည် ချည်ခင်ထွေး၊ စာပေါင်းသိုက်၊ ဖြူဆံမြက်၊ ပြိန်းမြက်တို့ကဲ့သို့ဖြစ်နေကြပြီး မကောင်းသောလားရာ စည်းစိမ်ဥစ္စာ အင်္ဂါခြေလက် ဖရိုဖရဲပျက်စီးလျက် မိမိတို့အလို အာသာကင်းလျက် ကျရောက်ရာ အပါယ်လေးဘုံ၊ သံသရာတို့မှ မလွတ်မြောက်နိုင်ပုံ ဟောတော်မူပါသည်။
ဇရာမရဏသည် ဇာတိကြောင့်ဖြစ်ပုံမှ အစပြု၍ အဆင့်ဆင့် ဝိညာဏ်ကြောင့် နာမ်ရုပ်ဖြစ်ပုံ၊ နာမ်ရုပ်ကြောင့် ဝိညာဉ်ဖြစ်ပုံအထိ အကျိုးတရား၏ အကြောင်း တရားကို အသီးအသီးဟောကြားတော်မူပြီး နာမ်ရုပ်ကြောင့် ဝိညာဉ်ဖြစ်ပုံ၊ နာမ်ရုပ်ကြောင့် ဖဿဖြစ်ပုံ၊ ဖဿကြောင့် ဝေဒနာဖြစ်ပုံမှ အစပြု၍-သောကပရိဒေဝ ဒုက္ခဒေါမနဿ ဥပါယာသ-ဟူသော ဒုက္ခအစုအဝေးဖြစ်ပုံ ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ အနုလောမ ဒေသနာတော်ကို ဟောတော်မူပါသည်။
ဇာတိကြောင့် ဇရာမရဏ၊ ဘဝကြောင့် ဇာတိ၊ ဥပါဒါန်ကြောင့် ဘဝ၊ တဏှာကြောင့် ဥပါဒါန်၊ ဝေဒနာကြောင့် တဏှာဖြစ်ပုံတို့ဆက်စပ်၍ တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ-ဇာတိ၊ ဘဝ၊ ဥပါဒါန်၊ တဏှာ၊ ဝေဒနာသရုပ်တို့ကို အကျယ်ထုတ်၍ ဟောတော်မူပါသည်။
ဝေဒနာကိုအကြောင်းပြု၍ တဏှာ၊ တဏှာကိုအကြောင်းပြု၍ ပရိယေသနာ၊ ပရိယေသနာကိုအကြောင်းပြု၍ လာဘ၊ လာဘကိုအကြောင်းပြု၍ ဝိနိစ္ဆယ၊ ဝိနိစ္ဆယ ကိုအကြောင်းပြု၍ ဆန္ဒရာဂ၊ ဆန္ဒရာဂကိုအကြောင်းပြု၍ အဇ္ဈောသာန၊ အဇ္ဈောသာန ကိုအကြောင်းပြု၍ ပရိဂ္ဂဟ၊ ပရိဂ္ဂဟကိုအကြောင်းပြု၍ မစ္ဆရိယ၊ မစ္ဆရိယကိုအကြောင်း ပြု၍ အာရက္ခ၊ အာရက္ခကိုအကြောင်းပြု၍ ဒဏ္ဍာဒါန၊ သတ္ထာဒါန၊ ကလဟ၊ ဝိဂ္ဂဟ၊ ဝိဝါဒ၊ တုဝံတုဝံ-ပေသုည-မုသာဝါဒ-ဟူသော များစွာသောအကုသိုလ်တရားတို့ဖြစ်ပုံ ဥဒ္ဒေသကိုဟောကြားတော်မူပြီး ယင်းဥဒ္ဒေသတစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ၏ နိဒ္ဒေသကိုဝေဖန်၍ ဟောကြားတော်မူပါသည်။
ဖဿပစ္စယာ ဝေဒနာ၊ နာမရူပပစ္စယာ ဖဿ၊ ဝိညာဏပစ္စယာ နာမရူပံ၊ နာမရူပပစ္စယာ ဝိညာဏံ-တို့ကို တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ အကျယ်ဝေဖန်၍ ဟောတော်မူပါသည်။
အချင်းချင်းကျေးဇူးပြုသော ဝိညာဉ်နှင့် နာမ်ရုပ်မျှဖြင့် သတ္တဝါသည်ဖြစ်လည်း ဖြစ်ပေါ်ရာ၏။ အိုမူလည်း အိုရာ၏။ သေလည်း သေရာ၏။ စုတေမူလည်း စုတေရာ၏။ အဖန်ဖန်ဖြစ်သူလည်း ဖြစ်ရာ၏။ ဤဝိညာဉ်နှင့် နာမ်ရုပ်မျှဖြင့် အမည်ဖြစ်ခြင်း၏အကြောင်းသည်ဖြစ်၏။ သဒ္ဒါ ဖြစ်ခြင်း၏အကြောင်းသည်ဖြစ်၏။ ပညတ်ဖြစ်ခြင်း၏အကြောင်းသည်ဖြစ်၏။ ပညတ်၏ ကျက်စားရာဖြစ်၏။ ဝဋ်သုံးပါးလည်၏။ ဤခန္ဓာငါးပါးသည်လည်း ခေါ်ဝေါ်ပညတ် ခြင်းငှာဖြစ်၏။
(၁) ရုပ်ရှိ အပိုင်းအခြားရှိသော အတ္တကို ပညတ်ပုံ၊
(၂) ရုပ်ရှိ အပိုင်းအခြားမရှိသော အတ္တကို ပညတ်ပုံ၊
(၃) ရုပ်မရှိ အပိုင်းအခြားရှိသော အတ္တကို ပညတ်ပုံ၊
(၄) ရုပ်မရှိ အပိုင်းအခြားမရှိသော အတ္တကို ပညတ်ပုံ-လေးမျိုး၏ အကျယ်ကိုလည်း တစ်မျိုးစီ တစ်မျိုးစီ ရှင်းလင်းဟောကြားတော်မူပါသည်။
အတ္တတို့ကို ရုပ်ရှိ၊ ရုပ်မရှိ၊ အပိုင်းအခြားရှိ/မရှိ မပညတ်ပုံလေးမျိုးတို့ကိုလည်း အကျယ်အားဖြင့် ဟောကြားတော်မူပါသည်။
ဝေဒနာကို အတ္တဟုရှုမြင်ပုံ၊ မရှုမြင်ပုံ။ အတ္တသည် ဝေဒနာမဟုတ်၊ အတ္တသည် ခံစားတတ်၊ ခံစားခြင်းသဘောရှိ၏-ဟု အတ္တကို ရှုမြင်သူသုံးယောက်ကို အကျယ်ဝေဖန်၍ ဟောကြားတော်မူပါသည်။
ထိုသုံးမျိုးကို မရှုသောသူသည် လောက၌တစ်စုံတစ်ခုကိုမျှ မစွဲလမ်း၊ မတပ် မက်မောတော့ပုံ၊ ငြိမ်းအေးသွားတော့ပုံ၊ ရဟန္တာဖြစ်သွားပုံ၊ ရဟန္တာဖြစ်ပြီးသောပုဂ္ဂိုလ်သည် “ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ” အစရှိသော မိစ္ဆာအယူ မရှိတော့ပုံ ကိလသာမှလွတ်မြောက်ပုံ “မသိမမြင်သောပုဂ္ဂိုလ် ဤသို့သောအယူရှိသော ပုဂ္ဂိုလ်”ဟု မဆိုနိုင်တော့ပုံ ဟောတော်မူပါသည်။
ဝိညာဏဋ္ဌိတိ ခုနစ်ပါးနှင့် ဝိမောက္ခရှစ်ပါးအကျယ်ကို ဟောတော်မူပြီး ဥဘတော ဘာဂဝိမုတ္တပုဂ္ဂိုလ်ထက် မြင့်မြတ်မွန်မြတ်သောပုဂ္ဂိုလ်မရှိတော့ပြီဟု နိဂုံးချုပ် ဟောတော်မူပါသည်။
ဤဒေသနာတော်ကို အရှင်အာနန္ဒာအား အမေး-အဖြေအနေအားဖြင့် တဖြည်းဖြည်း ရှင်းလင်းဟောကြားတော်မူပါသည်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ဖွင့်ဆိုချက်များစွာရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
မဟာပညာသုတ္တ
မဟာပညာသုတ္တ-သံ၊၃၊၃၆၀။ သံ၊မြန်၊၃၊၃၆၅။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၁-သောတာပတ္တိသံယုတ္တ၊ ၇-မဟာပညဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် သပ္ပုရိသသံသေဝ၊ သဒ္ဓမ္မဿဝန၊ ယောနိသောမနသိကာရ၊ ဓမ္မာနုဓမ္မပဋိပတ္တိဟူသော တရား လေးပါးတို့ကို ပွားများအပ်၊ ကြိမ်ဖန်များစွာ အလေ့အလာပြုအပ်သည်ရှိသော် ပညာကြီးမားခြင်းငှာဖြစ်၏ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
မဟာပဉှာသုတ္တ
မဟာပဉှာသုတ္တ (၂)-အံ၊၃၊၂၉၅-၃၀၀။ အံ၊မြန်၊၃၊၂၉၄-၄။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၀၁-၄။ အံ၊ဋီ၊၃၊၃၂၂-၆။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဒသကနိပါတ ၁-ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၃-မဟာဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် ရဟန်းတော်များ သာဝတ္ထိမြို့ဆွမ်းခံမဝင်မီ တိတ္ထိတို့ကျောင်းသို့ အချိန်စောနေသေး၍ ခေတ္တဝင် ရောက်စဉ် တိတ္ထိတို့က “ငါ့ရှင်တို့၊ ရဟန်းဂေါတမသည် သာဝကတို့အား ရဟန်းတို့၊ သင်တို့သည် အလုံးစုံသောဓမ္မကို ထူးသောဉာဏ်ဖြင့် သိကြကုန်လော့၊ အလုံးစုံသောဓမ္မကို ထူးသောဉာဏ်ဖြင့်သိ၍ နေကြကုန်လော့”ဟု တရားဟောတော်မူ၏။ ငါတို့သည်လည်း သာဝကတို့အား ဤသို့ပင်ဟောကြကုန်၏။ ရဟန်းဂေါတမနှင့် ငါတို့ အတူတူပင်ဖြစ်ကုန်၏။ ထူးခြားမှုမရှိကြကုန်ဟု ပြောဆိုကြကုန်၏။
သာဝတ္ထိမြို့တွင်းသို့ ဆွမ်းခံဝင်ကြ ဆွမ်းဘုဉ်းပေးကြကုန်ပြီးသော ထိုရဟန်းတို့သည် ဘုရားရှင်ထံချဉ်းကပ်ကြပြီး ထိုစကားကိုလျှောက်ထားကြကုန်၏။
ရဟန်းတို့ ဤသို့ပြောဆိုကြကုန်သော အညတိတ္ထိယ ပရိဗ္ဗာဇကတို့ကို ဤသို့ ပြောဆိုရမည် ငါ့ရှင်တို့။
ပြဿနာတစ်ခု ရည်ညွှန်းချက်တစ်ခု ဖြေဆိုချက်တစ်ခု၊
ပြဿနာနှစ်ခု ရည်ညွှန်းချက်နှစ်ခု ဖြေဆိုချက်နှစ်ခု၊
ပြဿနာသုံးခု ရည်ညွှန်းချက်သုံးခု ဖြေဆိုချက်သုံးခု၊
ပြဿနာလေးခု ရည်ညွှန်းချက်လေးခု ဖြေဆိုချက်လေးခု၊
ပြဿနာငါးခု ရည်ညွှန်းချက်ငါးခု ဖြေဆိုချက်ငါးခု၊
ပြဿနာခြောက်ခု ရည်ညွှန်းချက်ခြောက်ခု ဖြေဆိုချက်ခြောက်ခု၊
ပြဿနာခုနစ်ခု ရည်ညွှန်းချက်ခုနစ်ခု ဖြေဆိုချက်ခုနစ်ခု၊
ပြဿနာရှစ်ခု ရည်ညွှန်းချက်ရှစ်ခု ဖြေဆိုချက်ရှစ်ခု၊
ပြဿနာကိုးခု ရည်ညွှန်းချက်ကိုးခု ဖြေဆိုချက်ကိုးခု၊
ပြဿနာဆယ်ခု ရည်ညွှန်းချက်ဆယ်ခု ဖြေဆိုချက်ဆယ်ခုသည် အဘယ်နည်းဟု မေးမြန်းပြောဆိုရမည်။ ရဟန်းတို့ အညတိတ္ထိယ ပရိဗ္ဗာဇကတို့သည် ဤသို့အမေးခံကြရသည်ရှိသော် ကျကျနနဖြေဆိုနိုင်ကြလိမ့်မည်မဟုတ်ကုန်၊ အလွန်ပင်ပန်း ခြင်းသို့လည်း ရောက်ကြကုန်လိမ့်မည်။ အရာမဟုတ်သောကြောင့် ဤသို့ဖြစ်ကြ ရသည်။
ရဟန်းတို့ ဩကာသလောက၊ သတ္တလောက၌ မြတ်စွာဘုရား၊ မြတ်စွာဘုရား၏တပည့်၊ ဤသာသနာတော်၌ ကြားနာရ၍ ဖြေဆိုနိုင်သူမှတစ်ပါး ဤ ပြဿနာကိုဖြေဆိုခြင်းဖြင့် စိတ်ကျေနပ်စေနိုင်သူတစ်ယောက်မျှမမြင်ဟု မိန့်တော် မူပါသည်။
(၁) ရဟန်းတို့ “သတ္တဝါအားလုံးတို့သည် အာဟာရလျှင် တည်ရာရှိကုန်၏။ ဤအာဟာရတရားတစ်ခု၌ ရဟန်းသည် ကောင်းစွာငြီးငွေ့၊ ကောင်းစွာတပ်မက်မှု ကင်း၊ ကောင်းစွာလွတ်မြောက်, အဆုံးအပိုင်းအခြားကို ကောင်းစွာရှူလေ့ရှိ၍ အနက် သဘောကို ကောင်းစွာသိပြီးလျှင် မျက်မှောက်ဘဝ၌ပင် ဒုက္ခအဆုံးကိုပြု၏။ ပြဿနာ တစ်ခု၊ ရည်ညွှန်းချက်တစ်ခု၊ ဖြေဆိုချက်တစ်ခု-ဟူသည် ဤသည်ကိုစွဲ၍ဆိုအပ်၏။
(၂) ပြဿနာနှစ်ခု၊ ရည်ညွှန်းချက်နှစ်ခု၊ ခြေဆိုချက်နှစ်ခုဟူသည် နာမ်နှင့်ရုပ်တည်း။
(၃) ပြဿနာသုံးခု-ဟူသည် “ဝေဒနာသုံးပါးတို့တည်း။
(၄) ပြဿနာလေးခု-ဟူသည် “အာဟာရလေးပါး” တို့တည်း။
(၅) ပြဿနာငါးခု-ဟူသည် “ဥပါဒါနက္ခန္ဓာငါးပါး”တို့တည်း။
(၆) ပြဿနာခြောက်ခု-ဟူသည် “အဇ္ဈတ္တိကာယတနခြောက်ပါး”တို့တည်း။
(၇) ပြဿနာခုနစ်ခု-ဟူသည် “ဝိညာဏဋ္ဌိတိခုနစ်ပါး”တို့တည်း။
(၈) ပြဿနာရှစ်ခု-ဟူသည် “လောကဓမ္မရှစ်ပါး”တို့တည်း။
(၉) ပြဿနာကိုးခု-ဟူသည် “သတ္တာဝါသကိုးပါး” တို့တည်း။
(၁၀) ပြဿနာဆယ်ခု-ဟူသည် “အကုသလကမ္မပထဆယ်ပါး”တို့တည်းဟု ပြဿနာတစ်ခု ဒေသနာတော်အတိုင်း ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
-အံ၊၃၊၃၀၀-၃။ အံ၊မြန်၊၃၊၂၉၉-၃၀၁။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၀၄။ အံ၊ဋီ၊၃၊၃၂၆။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ ... အဋ္ဌမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကဇင်္ဂလမြို့အနီး ဝါးတော၌ သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ်ကဇင်္ဂလကမြို့သား ဥပါသကာတို့သည် ကဇင်္ဂလိကာ ဘိက္ခုနီအား အထက်သုတ် မာတိကာ ၁၀-ပါးတို့ကို မေးလျှောက်ကြပါသည်။ ကဇင်္ဂလိကာဘိက္ခုနီက ဤတရားများကို ဘုရားရှင်ထံ၊ မနောဘာဝနီယ ရဟန်းတော်များထံက မကြားနာခဲ့ဘူးကုန်၊ မိမိဉာဏ်အမြင်ဖြင့် ဟောကြားပါမည်ဟု ပြောဆိုပြီး
(၁) ပြဿနာတစ်ခု-ဟူသည် “သဗ္ဗေ သတ္တာ အာဟာရဋ္ဌိတိကာ” ဖြစ်ပုံ။
(၂) ပြဿနာနှစ်ခု-ဟူသည် “နာမ်နှင့် ရုပ်”။
(၃) ပြဿနာသုံးခု-ဟူသည် “ဝေဒနာသုံးပါး”
(၄) ပြဿနာလေးခု-ဟူသည် “သတိပဋ္ဌာန်လေးပါး”။
(၅) ပြဿနာငါးခု-ဟူသည် “ဣန္ဒြေငါးပါး”
(၆) ပြဿနာခြောက်ခု-ဟူသည် “နိဿရဏီယဓာတ်ခြောက်ပါး”။
(၇) ပြဿနာခုနစ်ခု-ဟူသည် “ဗောဇ္ဈင်ခုနစ်ပါး”။
(၈) ပြဿနာရှစ်ခု-ဟူသည် “အရိယအဋ္ဌင်္ဂိကမဂ်ရှစ်ပါး”။
(၉) ပြဿနာကိုးခု-ဟူသည် “သတ္တာဝါသကိုးပါး”။
(၁၀) ပြဿနာဆယ်ခု-ဟူသည် “ကုသလကမ္မပထဆယ်ပါး” ဖြစ်ပုံကို ဟောကြားပြီး ဘုရားရှင်ထံလျှောက်ထားပါ။ ဘုရားရှင်မိန့်တော်မူသည့်အတိုင်း မှတ်သားကြပါဟု မိန့်ကြားလေသည်။
ဘုရားရှင်က ဤကဇင်္ဂလိကာ ဘိက္ခုနီဆိုသည့်အတိုင်း မှတ်သားကြရန် မိန့်တော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
မဟာပထဝီသုတ္တ
မဟာပထဝီသုတ္တ(၂)-သံ၊၃၊၄၀၁။ သံ၊မြန်၊၃၊၄၀၇-၈။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ (၁၂) သစ္စသံယုတ္တ၊ ၆-အဘိသမယဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် ရဟန်းတို့ ယောက်ျားသည် ဆီးစေ့ခန့်မျှ မြေကြီးခဲ ခုနစ်ခဲကို မြေကြီးပေါ်၌ချထားရာ၏။ ဆီးစေ့ခန့်မျှ မြေကြီးခဲ ခုနစ်ခဲင့် မဟာပထဝီမြေကြီးတို့ ဘယ်ဟာကပိုများသနည်းဟု မေးတော်မူ၏။ ရဟန်းတို့က “မြေကြီးကပိုများပါ၏၊ ဆီးစေ့ခန့်မျှမြေကြီး ခုနစ်ခဲက ရေတွက်ရန် နှိုင်းယှဉ်ရန် အစိတ်အပိုင်းသို့လည်း မရောက်ပါ”ဟု လျှောက်ထားကြပါသည်။
ရဟန်းတို့၊ ဤအတူပင် မဂ်ဉာဏ်နှင့်ပြည့်စုံသော သစ္စာကိုထိုးထွင်းသိပြီးသော အရိယာသာဝက၏ ကုန်ဆုံးပြီးသော ရှေးဆင်းရဲအစုကိုထောက်ဆ၍ သတ္တက္ခတ္တုပရမ သောတာပန်၏ဆင်းရဲသည် မရေတွက်လောက် မနှိုင်းယှဉ်လောက် အစိတ်အပိုင်းသို့လည်းမရောက်နိုင်။ ယင်းပုဂ္ဂိုလ်သည် သစ္စာလေးပါးကို ဟုတ်တိုင်း မှန်စွာ သိပေ၏။
ရဟန်းတို့ ထို့ကြောင့် ဤသာသနာတော်၌ သစ္စာလေးပါးကိုသိရန် အားထုတ်ရမည်ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၃၊၄၀၂။ သံ၊မြန်၊၃၊၄၀၈။
-သံယုတ္တနိကာယ ဆဋ္ဌသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် ရဟန်းတို... မြေကြီးသည် ဆီးစေ့ခုနစ်စေ့ခန့်မျှသာကြွင်းကျန်၍ ကုန်ဆုံးခြင်းသို့ရောက်ရာ၏။ ကုန်ဆုံးသွားသောမြေကြီးနှင့် ဆီးစေ့ခုနစ်စေ့ခန့်ကြွင်းကျန်နေသော မြေကြီးတို့ ဘယ်ဟာက သာ၍များပါသနည်း။ မြတ်စွာဘုရား-ကုန်ဆုံးသွားသောမြေကြီး ပို၍ များပါသည်။ ကြွင်းကျန်နေသော ဆီးစေ့ခုနစ်စေ့ခန့်မြေကြီးသည် မပြောပ မရေတွက် မနှိုင်းယှဉ် တိုင်းတာ၍မရပါ။ အစိတ်အပိုင်းမျှသို့ပင်မရောက်ပါ။
ရဟန်းတို့၊ ထို့အတူ ထို့ကြောင့် ဤသာသနာတော်၌ သစ္စာလေးပါးကို ထိုးထွင်း၍သိရန် အားထုတ်ကြရမည်ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
မဟာပဒါနသုတ္တ
မဟာပဒါနသုတ္တ-ဒီ၊၂၊၁-၄၆။ ဒီ၊မြန်၊၂။၁-၅၀။ ဒီ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁-၇၁။ ဒီ၊ဋီ၊၂၊၁-၇၈။
-ဒီဃနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂ၊ ပထမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် ကရေရိမဏ္ဍလမာဠ၌ ရဟန်းတော်များ ပုဗ္ဗေနိဝါသကထာကို ဆွေးနွေးသည့်နေရာသို့ ဘုရားရှင်ကြွတော်မူလာပြီး ဝိပဿီ၊ သိခီ၊ ဝေဿဘူ၊ ကကုသန်၊ ကောဏာဂမန၊ ကဿပ၊ ဂေါတမဟူသော ဘုရားရှင်ခုနစ်ဆူတို့၏ ဗုဒ္ဓဝင်အပြည့်အစုံ ပုဗ္ဗေနိဝါသကို ဟောကြားတော်မူပြီး ကျောင်းတော်သို့ ပြန်ကြွတော်မူသည်။
ထိုကရေရိကုဋီ၌ ညနေချမ်းအခါ၌လည်း ဘုရားခုနစ်ဆူတို့၏ ဗုဒ္ဓဝင် အပြည့်အစုံကို ဘုရားရှင်သိမြင်တော်မူခြင်းနှင့်စပ်လျဉ်း၍ ယင်းဓမ္မဓာတ်ကို မြတ်စွာဘုရား သိတော်မူခြင်းကြောင့် သိတော်မူသလော။ နတ်ဗြဟ္မာတို့ကလျှောက်ထားလေ သလောဟု ဘုရားရှင်၏ပုဗ္ဗေနိဝါသနှင့်ဆက်စပ်၍ ဆွေးနွေးကြပါသည်။
ထိုအခါ ဘုရားရှင်ကြွတော်မူလာပြီး မေးမြန်းတော်မူကြပါသည်။ ဘုရားရှင်က ထိုအကြောင်းနှစ်မျိုးကြောင့် သိတော်မူကြောင်း မိန့်ကြားတော်မူပြီး ပုဗ္ဗေနိဝါသ ပဋိသံယုတ္တကထာကိုပင် ဟောကြားတော်မူပါသည်။
ဘုရားရှင်သည် ရှေးဦးစွာ ဝိပဿီဗုဒ္ဓဝင်ကို ဟောတော်မူပြီး ဝိပဿီ ဗောဓိသုတ္တ တုသိတာနတ်ပြည်မှစုတေ၍ ပဋိသန္ဓေနေတော်မူပုံ၊ ဗောဓိသတ္တဓမ္မတာ ၁-ပါး၊ ဒွတ္တိံသမဟာပုရိသလက္ခဏာ, မဟာပုရိသလက္ခဏာတော်၏ အကျိုးနှစ်မျိုး၊ ဝိပဿီဟူသော အမည်တော်မှည့်ခေါ်ပုံ ဝိပဿီမင်းသား လူလားမြောက်သည်အထိ ကျွေးမွေးပြုစုကြပုံ၊ နွေမိုးဆောင် ပြာသာဒ်သုံးဆောင်၌ မင်းစည်းစိမ်ခံစားပုံ၊ သူအို သူနာ သူသေ ရဟန်းဟူသော နိမိတ်ကြီးလေးပါး အသီးသီးတွေ့မြင်တော်မူပုံ၊ ပညာဖြင့်ဆင်ခြင်တော်မူပုံ၊ ခမည်းတော်ဗန္ဓုမမင်းကြီး တောထွက်၍ ရဟန်းမပြု နိုင်ရန်စီစဉ်ပုံ၊ အမျိုးကောင်းသား ရှစ်သောင်းလေးထောင်တို့နှင့် ရှင်ရဟန်းပြုတော်မူပုံ။ ရဟန်းပရိသတ်မှ ဖဲခွာတော်မူ၍ ဓမ္မကိုနှလုံးသွင်းတော်မူရာ ဇရာမရဏ၏ အကြောင်း ဇာတိမှစ၍ ဝိညာဉ်ကြောင့် နာမ်ရုပ်ဖြစ်ပုံ၊ နာမ်ရုပ်ကြောင့် သဠာယတန ဖြစ်ပုံမှစ၍ ဆင်းရဲအစုဖြစ်ပေါ်လာမှု ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ် အနုလောမကို သိမြင်တော်မူပုံ၊ “သမုဒယော၊ သမုဒယော”ဟူသော ရှေး၌မကြားဘူးသော ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ်ဒေသနာတော်၌ ဓမ္မစက္ခုအလင်းဓာတ် ဇာတိနိရောဓကြောင့် ဇရာမရဏနိရောဓဖြစ်ပုံမှစ၍ နာမရူပနိရောဓကြောင့် ဝိညာနိရောဓဖြစ်ပုံ ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ ပဋိလောမဒေသနာတော်ကို အဆင့်ဆင့်သိမြင်တော်မူပုံ၊ “နိရောဓော၊ နိရောဓော”ဟူသော ရှေးအခါက တစ်ခါ တစ်ရံမှ မကြားဘူးသော ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ ပဋိလောမဒေသနာတော်၌ ဉာဏစက္ခု၊ ဉာဏ၊ ပညာ၊ ဝိဇ္ဇာ၊ အာလောကဖြစ်တော်မူပုံ၊ ဥပါဒါနက္ခန္ဓာငါးပါးတို့၌ ဖြစ်မှု ပျက်မှုကို ရှုမြင်နေပုံ၊ မကြာမီ အာသဝတရားတို့မှ စိတ်တော်လွတ်မြောက်တော်မူပုံ၊ ဗြဟ္မာယာစနကထာ၊ ခဏ္ဍရာဇပုတ္တနှင့် တိဿပုရောဟိတပုတ္တတို့အား ဓမ္မဟောပြရန် မိဂဒါသို့ကြွသွားတော်မူပြီး ခဏ္ဍနှင့် တိဿတို့အား တောစောင့်ကိုအခေါ်လွှတ်ပြီး အနုပုဗ္ဗိကထာကိုဟောတော်မူပုံ၊ ကလစိတ္တ မုဒုစိတ္တ ဝိနီဝရဏစိတ္တ ဥဒဂ္ဂစိတ္တ ပသန္နစိတ္တဖြစ်လာချိန်၌ သာမုက္ကံသိက (သစ္စာ)ကထာကို ဟောတော်မူပုံ။ ခဏ္ဍနှင့် တိဿတို့ သောတာပန်ဖြစ်ပုံ၊ ဒွေဝါစိကသရဏဂုံဆောက်တည်ကြပြီး ရဟန်းအဖြစ်လျှောက်ပြီး ရဟန်းပြုကြပုံ၊ ဝိပဿီဘုရားရှင်က ဓမ္မကထာဖြင့် သင်္ခါရတရားတို့၏ အာဒီနဝ, ဩကာရ သံကိလေသဖြစ်ပုံနှင့် နိဗ္ဗာန်၌ အာနိသံသကထာကို ဟောတော်မူပြီး မကြာမီ အာသဝတရားတို့မှ စိတ်လွတ်မြောက်သွားပုံ၊ ရှစ်သောင်းလေးထောင်သော အမျိုးကောင်းသားတို့ ရဟန်းပြု၍ ဝိပဿီဘုရားရှင်ထံရောက်လာကြရာ အနုပုဗ္ဗိကထာ, သာမုက္ကံသိကကထာဖြင့် သရဏဂုံသုံးပါးဆောက်ကည်ကြပြီး သောတာပန်ဖြစ်ကြပုံ၊ ရဟန်းအဖြစ်ခံယူရရှိပုံ၊ အာသဝေါကုန်ခန်း ရဟန္တာဖြစ်ကြပုံ၊ ရှစ်သောင်းလေးထောင်သော ပဗ္ဗဇိတတို့ အဆင့်ဆင့်ရဟန်းပြုကြပုံ ရဟန္တာဖြစ်ကြပုံ၊ ခြောက်သိန်းရှစ်သောင်းသော ရဟန္တာများခြံရံလျက် ဒေသစာရီကြွချီတော်မူပြီး ဗန္ဓုမတီမင်းနေပြည်၌ သီတင်းသုံးတော်မူပုံ၊ သာသနာပြုခရီးစေလွှတ်တော်မူပုံ၊ ခြောက်နှစ်တစ်ကြိမ် ဩဝါဒပါတိမောက်နာယူရန် ဗန္ဓုမတီနေပြည်တော်သို့လာရောက်ကြရန် မှာကြားတော်မူပုံ၊ ရဟန်းတော်များစွာတို့ တစ်ရက်တည်းဖြင့် ဇနပုဒ်တို့သို့ သာသနာပြုခရီးကြွသွားတော်မူပုံ၊ ထိုအခါ ဇမ္ဗူဒိပ်၌ ကျောင်းပေါင်း ၈၄၀၀၀-တို့ တည်ရှိခဲ့ပုံ၊ နတ်တို့ တစ်နှစ်ကုန်တိုင်း ဗန္ဓုမတီနေပြည်တော်သို့ ဩဝါဒပါတိမောက် နာယူရန် နှိုးဆော်ကြပုံ၊ ခြောက်နှစ်ပြည့်သည့်အခါ အချို့ရဟန်းတော်များ မိမိ တန်ခိုးဖြင့် ဩဝါဒပါတိမောက်နာယူရန်ကြွတော်မူပုံ၊ အချို့ရဟန်းတော်များ နတ်တို့၏ တန်ခိုးဖြင့်ကြွကြပုံ၊ ရဟန်းပရိသတ်၌ ဝိပဿီဘုရားရှင် ဩဝါဒပါတိမောက်သုံးဂါထာ ပြတော်မူပုံ၊ ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ဥက္ကဋ္ဌမြို့ သုဘဂတောအုပ် အင်ကြင်းပင်ဝယ် သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် “ဤရှည်လျားလှစွာသော အဓွန့်ကာလ၌ သုဒ္ဓါဝါသဗြဟ္မာ ဘုံမှတစ်ပါး ငါမနေဘူးသောအရပ်ကို ရဖို့ခဲယဉ်းပုံ၊ သုဒ္ဓါဝါသဗြဟ္မာတို့ထံသွားရမူ ကောင်းလေစွ”ဟု အကြံဖြစ်ပြီး အဝိဟာဘုံသို့ရောက်ရှိခဲ့ပုံ၊ ဗြဟ္မာပေါင်းများစွာတို့ ရောက်ရှိလာကြပြီး ဝိပဿီဗုဒ္ဓဝင်ကိုလျှောက်ထားကြပုံ၊ ဝိပဿီဘုရားရှင်အထံတော်၌ ဗြဟ္မစရိယကိုကျင့်ခြင်းကြောင့် ကာမစ္ဆန္ဒကင်းပျောက်ပြီး အဝိဟာဘုံသို့ရောက်ကြပုံကို လျှောက်ထားပါသည်။ အတပ္ပါ-သုဒဿာ-သုဒဿီ-အကနိဋ္ဌဗြဟ္မာတို့ကလည်း လျှောက်ထားကြပုံ၊ ဂေါတမဘုရားရှင်၏ဗုဒ္ဓဝင်ကိုလည်း လျှောက်ထားကြပုံ အစရှိ သည်တို့ကို ဘုရားရှင်က ရဟန်းတို့အား ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
ဤသုတ်တော်၌ ဘာဏဝါရ ၂၆-ရှိပုံ၊ ပိဋကတ်သုံးပုံ၌ ဤသုတ်တော်ထက် ဘာဏဝါရများသော သုတ်တော်မရှိပုံ။ ဤသုတ်သည် “သုတ္တန္တရာဇာ ဖြစ်ပုံကို ဖွင့်ပြထားပါသည်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ များစွာဖွင့်ဆိုထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
မဟာပဒေသသုတ္တ
မဟာပဒေသသုတ္တ-အံ၊၁၊၄၈၆-၉။ အံ၊မြန်၊၁၊၅၀၁-၄။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၅၆-၈။ အံ၊ဋီ၊၂၊၃၅၄-၇။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ ၄-စတုတ္ထပဏ္ဏာသက၊ (၁၈) ၃-သဉ္စေတနိယဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
ဘုရားရှင် ဝဇ္ဇီနိုင်ငံ ဘောဂမြို့ အာနန္ဒစေတီဝယ် သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ်ရဟန်းတို့အား ဗုဒ္ဓပဒေသ၊ သံဃာပဒေသ၊ ဂဏာပဒေသ၊ ပုဂ္ဂလာပဒေသ-ဟူသော မဟာပဒေသ လေးပါးတို့ကို အကျယ်ဝေဖန်၍ ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင်ဟောတော် မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
မဟာပရိနိဗ္ဗာနသုတ္တ
မဟာပရိနိဗ္ဗာနသုတ္တ-ဒီ၊၂၊၆၁-၁၃၈။ ဒီ၊မြန်၊၂။၇၁-၁၆၀။ ဒီ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၀၆-၂၀၇။ ဒီ၊ဋီ၊၂၊၁၂၂-၁၉၂။
-ဒီဃနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် မဂဓနိုင်ငံ ရာဇဂြိုဟ်မြို့ ဂိဇ္ဈကုဋ်တောင်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ်-အဇာတသတ်မင်းက ဝေသာလီမြို့ကိုတိုက်ယူလိုကြောင်း ဝဿကာရပုဏ္ဏားကို စေလွှတ်လျှောက်ထားစေပါသည်။ ဤသုတ်၌-(၁) ဝဿကာရ ဗြာဟ္မဏ၊ (၂) ရာဇအပရိဟာနိယဓမ္မ ခုနစ်ပါး၊ (၃) ဘိက္ခုအပရိဟာနိယဓမ္မ ၇-ပါး။ အပရေ, သဒ္ဓါ, ဟိရိမန, ဩတ္တပ္ပီ, ဗဟုဿုတ, အာရဒ္ဓဝီရိယ, ဥပဋ္ဌိတသတိ, ပညာဝန္တ ၇-ပါး၊ အပရေ-သတ္တဗောဇ္ဈင်္ဂါ၊ အပရေ-အနိစ္စသညာ၊ အနတ္တသညာ၊ အသုဘသညာ၊ အာဒီနဝသညာ၊ ပဟာနသညာ၊ ဝိရာဂသညာ၊ နိရောဓသညာ။ အပရေ-ဆ၊ “ဣတိ သီလံ၊ ဣတိ သမာဓိ၊ ဣတိ ပညာ၊ သီလပရိဘာဝိတော သမာဓိ သမာဓိပရိဘာဝိတော ပညာ၊ ပညာပရိဘာဝိတံ စိတ္တံ၊ သမ္မဒေဝ အာသဝေဟိ ဝိမုစ္စတိ။ (၄) သာရိပုတ္တ သီဟနာဒ၊ (၅) ဒုဿီလအာဒီနဝ၊ (၆) သီလဝန္တအာနိသံသ၊ (၇) ပါဋလိပုတ္တ နဂရမာပန၊ (၈) အရိယသစ္စကထာ၊ (၉) အနာဝတ္တိဓမ္မသမ္ဗောဓိ ပရာယဏ၊ (၁၀) ဓမ္မာဒါသ ဓမ္မပရိယာယ၊ (၁၁) အမ္ဗပါလီဂဏိကာ၊ (၁၂) ဝေဠုဝဂါမဝဿပဂမန၊ (၁၃) နိမိတ္တောဘာသကထာ၊ (၁၄) မာရယာစနကထာ၊ (၁၅) အာယုသင်္ခါရ ဩဿဇ္ဇန၊ (၁၆) မဟာဘူမိစာလဟေတု၊ (၁၅) အဋ္ဌပရိသာ၊ (၁၈) အဋ္ဌအဘိဘာယန၊ (၁၉) အဋ္ဌဝိမောက္ခ၊ (၂၀) အာနန္ဒယာစနကထာ၊ (၂၁) နာဂါပလောကိတ၊ (၂၂) စတုမဟာပဒေသ၊ (၂၃) ကမ္မာရပုတ္တစုန္ဒဝတ္ထု၊ (၂၄) ပါနီယာဟရဏ၊ (၂၅) ပုက္ကုသမလ္လပုတ္တဝတ္ထု၊ (၂၆) ယမကသာလာ၊ (၂၇) ဥပဝါဏတ္ထေရ၊ (၂၈) စတုသံဝေဇနိယဌာန၊ (၂၉) အာနန္ဒပုစ္ဆကထာ၊ (၃၀) ထူပါရဟပုဂ္ဂလ၊ (၃၁) အာနန္ဒ အစ္ဆရိယဓမ္မာ (၃၂) မဟာသုဒဿနသုတ္တဒေသနာ၊ (၃၃) မလ္လာနံ ဝန္ဒနာ၊ (၃၄) သုဘဒ္ဒပရိဗ္ဗာဇကဝတ္ထု၊ (၃၅) တထာဂတပစ္ဆိမဝါစာ၊ (၃၆) ပရိနိဗ္ဗုတကထာ၊ (၃၅) ဗုဒ္ဓ သရီရပူဇာ၊ (၃၈) မဟာကဿပတ္ထေရဝတ္ထု၊ (၃၉) သရီရဓာတုဝိဘဇန၊ (၄၀) ဓာတု ထူပပူဇာ-ဟု အခန်း ၄၀ဖြင့် ဟောကြားထားပါသည်။ ဤအခန်းများ၌ ဟောတော်မူအပ်သော ဓမ္မဒေသနာအများအပြားရှိပါသည်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ မှတ်သားဖွယ်ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
မဟာပရိဠာဟသုတ္တ
မဟာပရိဠာဟသုတ္တ-သံ၊၃၊၃၉၃-၄။ သံ၊မြန်၊၃၊၄၉၉-၄၀၀။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၂-သစ္စသံယုတ္တ၊ ၅-ပပါတဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် “ရဟန်းတို့ မဟာပရိဠာဟငရဲ၌ ဒွါရခြောက်ပါးတို့ဖြင့် အနိဋ္ဌ၊ အကန္တ၊ အမနာပ အာရုံခြောက်ပါးတို့ကို မြင်ကြားသိသိနေရပုံကို ဟောတော်မူပါသည်။ အညတရ ရဟန်း၏လျှောက်ထားချက်အရ ထိုမဟာပရိဠာဟငရဲထက် အထူးသဖြင့်ကြီးမားလှသော ပူလောင်ခြင်း၊ အထူးသဖြင့် ကြောက်မက်ဖွယ်ကောင်းသောအရာသည် သစ္စာလေးပါးကို အမှန် အတိုင်း မသိကြသော သမဏဗြာဟ္မဏတို့ပင်တည်း။ ထိုသူတို့သည် ပဋိသန္ဓေ နေမှုကိုဖြစ်စေတတ်ကုန်သော ကံသင်္ခါရတို့၌မွေ့လျော်ကြကုန်၏။ မွေ့လျော်ကုန်သည် ဖြစ်၍-ပြုစီရင်ကုန်၏။ ပြုစီရင်ကြကုန်သောကြောင့် ပဋိသန္ဓေနေမှုအပူဖြင့် ပူလောင်ကြကုန်၏။ အိုမှု-သေမှု-စိုးရိမ်မှု-ငိုကြွေးမှု-ကိုယ်ဆင်းရဲမှု စိတ်ဆင်းရဲမှု ပြင်းထန်စွာ ပင်ပန်းနွမ်းနယ်မှုအပူတို့ဖြင့် ထက်ဝန်းကျင်ပူလောင်ကြကုန်၏။ ဇာတိ၊ ဇရာ၊ မရဏ၊ သောက၊ ပရိဒေဝ၊ ဒုက္ခ၊ ဒေါမနဿ၊ ဥပါယာသ-ဟူသော ဆင်းရဲအစုမှမလွတ် မြောက်နိုင်ကြကုန်။
သစ္စာလေးပါးကိုသိသော သမဏဗြာဟ္မဏတို့သည် ဒုက္ခအပေါင်းမှ လွတ် မြောက်ကြကုန်၏ဟု ကဏှပက္ခ, သုက္ကပက္ခအားဖြင့် အကျယ်တဝင့် ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
မဟာပုဏ္ဏမသုတ္တ
မဟာပုဏ္ဏမသုတ္တ-မ၊၃၊၆၆-၇၀။ မ၊မြန်၊၃၊၇၀-၄၊ မ၊ဋ္ဌ၊၄၊၅-၃။ မ၊ဋီ၊၃၊၂၆၂-၇။
-မဇ္ဈိမနိကာယ၊ ဥပရိပဏ္ဏာသ၊ ၁-ဒေဝဒဟဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ပုဗ္ဗာရုံကျောင်းတော် မိဂါရမာတု ပါသာဒ၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် အညတရ ရဟန်း၏လျှောက်ထားချက်အရ ဥပါဒါနက္ခန္ဓာ ငါးပါးရှိပုံ၊ ဥပါဒါနက္ခန္ဓာငါးပါးသည် ဆန္ဒလျှင်အကြောင်းရင်းရှိပုံ၊ ဥပါဒါနက္ခန္ဓာငါးပါးတို့၌ ဆန္ဒရာဂသည် ဥပါဒါန်ဖြစ်ပုံ၊ ဥပါဒါနက္ခန္ဓာငါးပါးတို့၌ ဆန္ဒရာဂထူးခြားပုံ။
အတိတ်၊ အနာဂတ်၊ ပစ္စုပ္ပန်၊ အဇ္ဈတ္တ၊ ဗဟိဒ္ဓ ဩဠာရိက သုခုမ ဟီန ပဏီတ၊ ဒူရ သန္တိကဖြစ်သော ခန္ဓာငါးပါးတို့၏ ခန္ဓာဟူသောအမည်ဖြစ်ပုံ၊ မဟာဘုတ် လေးပါသည် ရူပက္ခန္ဓာဟု ပညတ်ခြင်း၏အကြောင်း၊ ဖဿသည် ဝေဒနာ၊ သညာ၊ သင်္ခါရက္ခန္ဓာဟု ပညတ်ခြင်း၏အကြောင်း၊ နာမ်ရုပ်သည် ဝိညာဏက္ခန္ဓာဟု ပညတ် ခြင်းအကြောင်းဖြစ်ပုံ။
အဿုတဝန္တပုထုဇဉ်၏ ခန္ဓာငါးပါကို အတ္တဟု ရှုမြင်ခြင်း၊ အတ္တကို ခန္ဓာ ငါးပါးရှိ၏ဟု ရှုမြင်ခြင်း၊ အတ္တ၌ ခန္ဓာငါးပါးဟု ရှုမြင်ခြင်း၊ ခန္ဓာငါးပါး၌ အတ္တဟု ရှုမြင်ခြင်းကြောင့် “သက္ကာယဒိဋ္ဌိ” ဖြစ်၏။ သုတဝန္တအရိယာသာဝကအား ခန္ဓာငါးပါး၌ ထိုကဲ့သို့ ရှုမြင်မှု မရှိခြင်းကြောင့် “သက္ကာယဒိဋ္ဌိ” မဖြစ်။
ခန္ဓာငါးပါးကိုစွဲ၍ သုခ-သောမနဿဖြစ်ခြင်းသည် “အဿာဒ၊ ခန္ဓာငါးပါးတို့၏ အနိစ္စ, ဒုက္ခ, အနတ္တ ဝိပရိဏာမဓမ္မသည် “အာဒီနဝ”၊ ခန္ဓာငါးပါးတို့၌ ဆန္ဒရာဂကိုပယ်ခြင်းသည် “နိဿရဏ”။
အတိတ်၊ အနာဂတ်၊ ပစ္စုပ္ပန်၊ အတ္တ၊ ဗဟိဒ္ဓ၊ ဩဠာရိက-သုခုမ၊ ဟီန-ပဏီတ၊ ဒူရ-သန္တိကဖြစ်သော ခန္ဓာငါးပါးကို “ငါဟာမဟုတ်၊ ငါမဟုတ်၊ ငါ၏အတ္တ မဟုတ်”ဟု မှန်ကန်သော ဝိပဿနာဉာဏ်ဖြင့် ရှုမြင်သောပုဂ္ဂိုလ်အား သက်ရှိ ကိုယ်ကာယ ပြင်ပနိမိတ်အားလုံးတို့၌ ငါဟူသောအခြင်းအရာ၊ ငါ၏ဥစ္စာဟူသော အခြင်းအရာ၊ အထင်ကြီးမှု မာနာနုသယတို့ မဖြစ်ကုန်ဟု မိန့်ကြားတော်မူပါသည်။
ထိုအခါ အညတရ ရဟန်း၏စိတ်၌ “ခန္ဓာငါးပါးသည် အတ္တမဟုတ်၊ အတ္တမဟုတ်ဘဲပြုအပ်သောအမှုတို့ အဘယ်အတ္တသည် တွေ့ထိလိမ့်လတ္တံ့နည်း”ဟု အကြံအစည်ဖြစ်နေသည်သိတော်မူခြင်းကြောင့် ရဟန်းတို့ ဤသာသနာတော်၌ အချို့သော မောဃပုရိသသည် ဉာဏ်ပညာမရှိဘဲ၊ အဝိဇ္ဇာသို့ကပ်ရောက်လျက် တဏှာဟူသော အကြီးအကဲရှိသောစိတ်ဖြင့် ငါဘုရား၏သာသနာတော်ကို ကျော်လွန်၍ ပြေးသွားအပ်၏။ “သင်တို့ကို ထိုထိုဓမ္မတို့၌ ငါဘုရားဆုံးမတော်မူအပ်ကုန်ပြီဟု မိန့်တော်မူပြီး အနတ္တလက္ခဏသုတ် ဒေသနာတော်နည်းဖြင့် အရဟတ္တဖိုလ်ရောက်သည်အထိ ဟောကြားတော်မူပါသည်။ ဒေသနာတော်အဆုံး၌ ရဟန်းတော် ခြောက်ကျိပ်တို့ အာသဝေါကုန်ခန်း ရဟန္တာဖြစ်တော်မူကြပါသည်။ ဤသုတ်၌ ခန္ဓာတစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီကို အညတရ ရဟန်းနှင့်တကွ ရဟန်းတို့အား မေးမြန်း၍ ဟောကြားတော်မူပါသည်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ မှတ်သားဖွယ်ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
မဟာပုရိသသုတ္တ
မဟာပုရိသသုတ္တ-သံ၊၃၊၁၃၇။ သံ၊မြန်၊၃၊၁၄၂။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၃-သတိပဋ္ဌာနသံယုတ္တ၊ ၂-နာလန္ဒဝဂ္ဂ၊ ပထမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် အရှင်သာရိပုတ္တရာ၏ လျှောက်ထားချက်အရ ကိလေသာတို့မှ လွတ်မြောက်ပြီးသောစိတ်ရှိသူကို “မဟာပုရိသ၊ ကိလေသာတို့မှ လွတ်မြောက်ပြီးသောစိတ် မရှိသူကို “မဟာပုရိသ”ဟု ဟောတော်မမူပုံ၊ သတိပဋ္ဌာန်လေးပါးတို့ကို ပွားများ၍နေသောသူ၏စိတ်သည် တပ်မက်မှုကင်း၏။ တဏှာ ဒိဋ္ဌိတို့ဖြင့် တစ်စုံတစ်ခုသောအာရုံကို မစွဲလမ်းတော့ဘဲ အာသဝေါတရားတို့မှ လွတ်မြောက်၏။ ကိလေသာတို့မှ စိတ်လွတ်မြောက်ပြီးသောကြောင့် မဟာပုရိသ-ဟု ဟောတော်မူပုံ၊ မလွတ်မြောက်သေးသူသည် မဟာပုရိသ မဟုတ်ဟု ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
မဟာဗျူဟသုတ္တ
မဟာဗျူဟသုတ္တ-သုတ္တနိ၊၄၁၈-၄၂၁။ သုတ္တနိ၊မြန်၊၃၉၄-၅။ သုတ္တနိ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၇၃-၇။
ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ သုတ္တနိပါတ, ၄-အဋ္ဌကဝဂ္ဂ၊ တေရသမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကပိလဝတ္ထုမြို့တော်အနီး မဟာဝုန်တော၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် စကြဝဠာလောကဓာတ်ပေါင်း တိုက်တစ်သောင်းမှ ရောက်ရှိလာကြသော နတ်ဗြဟ္မာတို့တွင် မောဟစရိုက်ရှိသော နတ်ဗြဟ္မာတို့အား ဘုရားရှင်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။ မဟာဗျူဟသုတ်တော်ကို နာယူပြီးချိန်၌ နတ် ဗြဟ္မာ ကုဋေတစ်သိန်း ရဟန္တာဖြစ်ကြသည်။ သောတာပန်၊ သကဒါဂါမ်၊ အနာဂါမ်ဖြစ်သူ မရေမတွက်နိုင်ဟု အဋ္ဌကထာ၌ ဖွင့်ဆိုထားပါသည်။
ဤသုတ်၌ မိစ္ဆာဝါဒ သဘာဝနှင့် ရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်တို့ သဘာဝကို ဟောကြားတော်မူပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
မဟာမာလုကျပုတ္တသုတ္တ
မဟာမာလုကျပုတ္တသုတ္တ-မ၊၂၊၉၅-၁၀၀။ မ၊မြန်၊၂၊၁၀၂-၇။ မ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၀၁-၄။ မ၊ဋီ၊၃၊၆၆-၇၀။
-မဇ္ဈိမနိကာယ၊ မဇ္ဈိမပဏ္ဏာသ၊ ၂-ဘိက္ခုဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ရဟန်းတို့ သင်တို့သည် ငါဘုရားဟောကြားတော်မူအပ်သော ဩရမ္ဘာဂိယသံယောဇဉ်ငါးပါးတို့ကို ဆောင်မှတ်ထားကြကုန်၏လော့-ဟု ဘုရားရှင်က မိန့်ကြားတော်မူပါသည်။
မာလုကျပုတ္တက-မိမိဘုရားရှင်အထံတော် ဩရမ္ဘာဂိယ သံယောဇဉ်ငါးပါးတို့ကို ဆောင်မှတ်ထားပါကြောင်းဖြင့် ဩရမ္ဘာဂိယ သံယောဇဉ်သရုပ်ကို တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီလျှောက်ထားပါသည်။ ဘုရားရှင်က မာလုကျပုတ္တ သင့်ကို အညတိတ္ထိယတို့က ပက်လက်အိပ်တတ်ကာမျှ သူငယ်ဥပမာဖြင့် ကဲ့ရဲ့ကြလိမ့်မည်ဟု ပက်လက် အိပ်တတ်ကာမျှ သူငယ်လေး၌ ဩရမ္ဘာဂိယသံယောဇဉ်တို့ မဖြစ်သေးသော်လည်း ကိန်းဝပ်တည်နေပုံဥပမာကို မိန့်ကြားတော်မူပါသည်။
အရှင်အာနန္ဒာက တရားဟောတော်မူပါရန် လျှောက်ထားလေသည်။
အာနန္ဒာ-ဤလောက၌ အရိယာသူတော်စင်တို့ကို မဖူးမြင်ဘူး၊ အရိယာ သူတော်စဉ်တို့၏ ဓမ္မ၌မလိမ္မာ၊ အရိယာသူတော်စင်တို့၏ ဓမ္မဖြင့် မဆုံးမအပ်ဘူးသော အဿုတဝန္တ ပုထုဇဉ်ပုဂ္ဂိုလ်အား ဩရမ္ဘာဂိယသံယောဇဉ်ငါးပါးတို့ ဖြစ်ပေါ်လာပုံ၊ ထိုသံယောဇဉ်ငါးပါးတို့ လွှမ်းမိုးနှိပ်စက်အပ်သောစိတ်ဖြင့်နေပုံ ထိုသံယောဇဉ်ငါးပါး တို့မှ ထွက်မြောက်ကြောင်းတရားကို အမှန်အတိုင်းမသိခြင်းကြောင့် ထိုအဿုတဝန္တ ပုထုဇဉ်ပုဂ္ဂိုလ်အား ဩရမ္ဘာဂိယ သံယောဇဉ်ငါးပါးတို့ အားကောင်းပုံ။
အရိယာသူတော်စင်တို့ကို ဖူးမြင်ဖူး၊ အရိယာသူတော်စင်တို့၏ ဓမ္မ၌လိမ္မာ ကျွမ်းကျင်၊ အရိယာသူတော်စင်တို့၏ ဓမ္မဖြင့်ဆုံးမအပ်သော သုတဝန္တအရိယာ သာဝကအား ဖြစ်ပေါ်လာသော ဩရမ္ဘာဂိယသံယောဇဉ်တို့ကို မလွှမ်းမိုး မနှိပ်စက်သော စိတ်ဖြင့်နေပုံ၊ ထိုသံယောဇဉ်ငါးပါးတို့မှ ထွက်မြောက်ကြောင်း တရားကို အမှန်အတိုင်း သိပုံ၊ ထိုသံယောဇဉ်ငါးပါးတို့ကို ပယ်စွန့်နိုင်ပုံ။
အနှစ်ရှိသောသစ်ပင်ကြီး၏ အခေါက်, အခွံ အကာကို မဖြတ်တောက်ဘဲ အနှစ်ကို မဖြတ်တောက်နိုင်သလို ဩရမ္ဘာဂိယသံယောဇဉ်ငါးပါးတို့ကို အခွံအခေါက် နှင့်တူသော သမာပတ်, အကာနှင့်တူသော ဝိပဿနာလမ်းကြောင်း အကျင့်တို့ဖြင့် မခွာမဖြတ်ဘဲ ဩရမ္ဘာဂိယ သံယောဇဉ်ငါးပါးတို့ကို သိမြင်လိမ့်မည် ပယ်စွန့်နိုင်သော အကြောင်းမရှိပုံ။
သမာပတ်, ဝိပဿနာလမ်းစဉ် ကျင့်စဉ်ဖြင့်သာ ဩရမ္ဘာဂိယသံယောဇဉ်တို့ကို ပယ်စွန့်နိုင်ပုံ။
အားနည်းသောယောက်ျားသည် ကမ်း၌နားထောက် ကိုးသောက်လောက် အောင် ရေပြည့်နေသောမြစ်ကို တစ်ဖက်ကမ်းရောက်အောင် မကူးနိုင်သကဲ့သို့၊ သက္ကာယချုပ်ရာ နိဗ္ဗာန်ရောက်ကြောင်း ဟောတော်မူအပ်သော တရားတော်၌ စိတ်မဝင်စား၊ ဉာဏ်မကြည်မလင် စွဲမြဲစွာမတည်သောပုဂ္ဂိုလ်သည် (ဩရမ္ဘာဂိယ သံယောဇဉ်ငါးပါးတို့မှ) မလွတ်မြောက်နိုင်။
အားကောင်းသောယောက်ျားသည်သာ ရေပြည့်နေသောမြစ်ကို တစ်ဖက်ကမ်းရောက် ကူးမြောက်သွားနိုင်သကဲ့သို့ ငါဘုရား ဟောကြားတော်မူအပ်သော သက္ကာယ ဓမ္မ၌ စိတ်ဝင်စား ဉာဏ်ကြည်လင် စွဲမြဲစွာတည်နေသော ပုဂ္ဂိုလ်သည်သာ (ထို သံယောဇဉ်ငါးပါး အနှောင်အဖွဲ့မှ) လွတ်မြောက်နိုင်ပုံ။
ဤသာသနာတော်၌ ရဟန်းတော်သည် ငါးဖြာအာရုံ ကာမဂုဏ်ဥပဓိတို့မှ ကင်းဆိတ်ခြင်းကြောင့် အကုသိုလ်နီဝရဏတရားတို့ကို ပယ်ခြင်းကြောင့် အချင်း ခပ်သိမ်း ထိနမိဒ္ဓကြောင့်ဖြစ်သော ကိုယ်၏ပျင်းရိခြင်းတို့၏ ငြိမ်းအေးခြင်းကြောင့် ပထမဈာန်ကိုရ၏။ ထိုပထမဈာန်၌ ခန္ဓာငါးပါးတို့ကို အနိစ္စ(=မမြဲသော)အားဖြင့်။ ဒုက္ခ(=သုခမဟုတ်သော)အားဖြင့်။ ရောဂ(=ကျင်နာခံခက် နှိပ်စပ်သော)အားဖြင့်။ ဂဏ္ဍ (=အိုင်းအမာနှင့်တူသော)အားဖြင့်။ သလ္လ(=ပြင်းထန်စွာစူးဝင်သော မြားငြောင့် နှင့်တူသော)အားဖြင့်။ အဃ (=ဆင်းရဲသော)အားဖြင့်။ အာဗာဓ (=အနာရောဂါ နှင့်တူသော)အားဖြင့်။ ပရ(=သူစိမ်းပြင်ပနှင့်တူသော)အားဖြင့် ပလောက (=ခဏဘင်, အဆုံးစုတိတို့ဖြင့် ပျက်စီးနေသော)အားဖြင့်။ သုည (=သတ္တဝါမဟုတ်သော)အားဖြင့်။ အနတ္တ (=မိမိအလိုသို့လိုက်၍ မိမိသဘောကျ စီမံဖန်ဆင်းပေးတတ်သော အစိုးရသူ အရှင်သခင် အတ္တမဟုတ်သော)အားဖြင့် အဖန်ဖန်ရှုမြင်၏။
(ဤ၌-အနိစ္စတော, ပလောကတော့ နှစ်ပုဒ်ဖြင့် အနိစ္စလက္ခဏာ, ဒုက္ခတော, ရောဂတော, ဂဏ္ဍတော, သလ္လတော, အဃတော, အာဗာဓတော-ဟူသော ခြောက်ပုဒ်ဖြင့်= ဒုက္ခလက္ခဏာ၊ ပရတော, သုညတော, အနတ္တတော-ဟူသော သုံးပုဒ်ဖြင့် အနတ္တလက္ခဏာရှုပုံတို့ဖြစ်ကြောင်း အဋ္ဌကထာ (၁၀၂)၌ ဖွင့်ပြထားပါသည်။
ထိုရဟန်းသည် ထိုဓမ္မသဘောတို့ဖြင့် စိတ်ကို နိဗ္ဗာန်သို့ဆောင်ပုံ၊ အမတ ဓာတ်၌ “ဧကံ သန္တံ” အစရှိသည်ဖြင့် နိဗ္ဗာန်သို့ စိတ်ကိုအနီးကပ်ဆောင်ပုံ၊ ဝိပဿနာ ဉာဏ်၌တည်လျက် အာသဝေါတို့ကုန်ခန်းပုံ၊ အာသဝတို့မကုန်သေးလျှင် ဗြဟ္မာဘုံသို့ ရောက်ရှိ၍ ပရိနိဗ္ဗာန်ပြုပုံ-ဟူသော ဩရမ္ဘာဂိယ သံယောဇဉ်ငါးပါးတို့ကို ပယ်စွန့်နိုင်သောလမ်းစဉ် ကျင့်စဉ်ကို ဟောတော်မူပါသည်။
ထိုနည်းအတူ ရူပဈာန်လေးပါး၊ အရူပဈာန်လေးပါးရရှိအောင် ပွားများပုံ၊ ဝိပဿနာရှုပုံ၊ ဩရမ္ဘာဂိယသံယောဇဉ်တို့ ပယ်စွန့်ပုံ၊ စေတောဝိမုတ္တိ, ပညာဝိမုတ္တိ ဖြစ်ပုံ အကျယ်ဒေသနာတော်ကို ဘုရားရှင်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ အကျယ်ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။ ဩရမ္ဘာဂိယသံယောဇဉ်ငါးပါး, ဈာန်ရှစ်ပါး၌ရှိသော ခန္ဓာငါးပါးတို့ကို ဝိပဿနာ ရှုပုံကို အသီးအသီး တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီဝေဖန်၍ ဟောတော်မူပါသည်။ ယင်း သံယောဇဉ်တို့ကို သမာပတ်, ဝိပဿနာတို့ဖြင့် ပယ်သတ်ပုံသည် မှန်ကန်သော လမ်းစဉ်, မှန်ကန်သောကျင့်စဉ်ဖြစ်ပုံကို ဟောကြားတော်မူပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
မဟာမောဂ္ဂလ္လာနသုတ္တ
မဟာမောဂ္ဂလ္လာနသုတ္တ (၃)-အံ၊၁၊၄၇၂-၃၊ အံ၊မြန်၊၁၊၄၈၆။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၄၅။ အံ၊ဋီ၊၂၊၃၄၂-၃။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ ၄-စတုတ္ထပဏ္ဏာသက၊ (၁) ၂-ပဋိပဒါဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
အရှင်သာရိပုတ္တရာ၊ အရှင်မဟာမောဂ္ဂလ္လာန်ထေရ်တို့ ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူနေကြစဉ် အရှင်သာရိပုတ္တရာထေရ်က မေးလျှောက်သဖြင့် “မိမိသည် ဒုက္ခာပဋိပဒါ ခိပ္ပါဘိညာဖြင့် အာသဝတို့မှ စိတ်လွတ်မြောက်ပုံကို အရှင်မဟာမောဂ္ဂလ္လာထေရ်က ဖြေကြားလျှောက်ထားသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
-အံ၊၂၊၂၉၀-၃။ အံ၊မြန်၊၂၊၃၇၅-၇။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၀၆။ -အင်္ဂုတ္တရနိပါတ၊ ဆက္ကနိပါတ၊ ၁-ပဌမပဏ္ဏာသက ၄-ဒေဝတာဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် အရှင်မဟာမောဂ္ဂလ္လာနထေရ် တစ်ပါးတည်းကိန်းအောင်စဉ် “အဘယ်နတ်တို့အား” သောတာပန္နာ နာမ အဝိနိပါတဓမ္မာ နိယတာ သမ္ဗောဓိပရာယဏာ”ဟု ဤသို့သော ဉာဏ်အမြင် ဖြစ်လေသနည်း။ အကြံအစည်ဖြစ်တော်မူပြီး ဗြဟ္မာဘုံသို့ ကြွသွားတော်မူပါသည်။
ဗြဟ္မာပြည်၌ တိဿဗြဟ္မာက အရှင်မောဂ္ဂလာန်ထေရ်အား ပင့်ဖိတ်ပြီး နေရာပေးပါသည်။
အရှင်မောဂ္ဂလာန်ထေရ်က တိဿဗြဟ္မာအား မိမိ၏ အကြံအစည်ကိုမေးလျှင် တိဿဗြဟ္မာက ရတနာသုံးပါး၌ မတုန်မလှုပ် ကြည်ညိုကြသော အရိယကန္တသီလ ရှိသော နတ်တို့သည်သာ ဤကဲ့သို့သော အသိဉာဏ်ဖြစ်ကြပုံ။
ရတနာမြတ်သုံးပါးကို မကြည်ညို။ အရိယာကန္တ သီလမရှိသောနတ်တို့အား ထိုသို့သိမြင်တတ်သောဉာဏ်မရှိပုံကို နတ်ပြည်ခြောက်ထပ်အလိုက် ဖြေကြားလျှောက်ထားသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
-ဥဒါန၊၁၀၈။ ဥဒါန၊မြန်၊၉၉။ ဥဒါန၊ဋ္ဌ၊၁၇၀-၃။
-ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ ဥဒါန၊ ၃-နန္ဒဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် ဘုရားရှင်၏အနီး အနား၌ မိမိ၏အဇ္ဈတ္တသန္တာန်၌ ကာယဂတာသတိဖြင့်ထင်စေလျက် ထိုင်နေသော အရှင်မဟာမောဂ္ဂလ္လာန်ထေရ်ကို မြင်တော်မူသဖြင့် “သတိကာယဂတာ ဥပဋ္ဌိတာ” အစရှိသော ဂါထာဖြင့် ဥဒါန်းကျူးရင့်တော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ အကျယ်ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
မဟာရာဟုလောဝါဒသုတ္တ
မဟာရာဟုလောဝါဒသုတ္တ-မ၊၂၊၈၃-၉။ မ၊မြန်၊၂၊၉၀-၆။ မ၊ဋ္ဌ၊၃၊၉၁-၉။ မ၊ဋီ၊၃၊၆၁-၄။
-မဇ္ဈိမနိကာယ၊ မဇ္ဈိမပဏ္ဏာသ၊ ၂-ဘိက္ခုဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် ဘုရားရှင် သာဝတ္ထိ မြို့သို့ ဆွမ်းခံဝင်ရာ နောက်မှလိုက်ပါလာသော ရာဟုလာ၏သန္တာန်၌ဖြစ်ပေါ်နေသော “ဂေဟဿိတဆန္ဒရာဂ”ကို ပယ်ဖျောက်ရန်အတွက် ခန္ဓာငါးပါးကို “ငါဟာ မဟုတ်= နေတံမမ”၊ “ငါ မဟုတ်= နေသော ဟမသ္မိ”၊ ငါ၏ အတ္တမဟုတ်= န မေသော အတ္တာ”ဟု မိန့်ကြားတော်မူသဖြင့် သစ်ပင်ရင်း၌ ထိုင်၍ရှုမှတ်နေသော ရာဟုလာကို အရှင်သာရိပုတ္တရာတွေ့မြင်သဖြင့် “အာနာပါနဿတိ ကမ္မဋ္ဌာန်းကို ရှုမှတ်လေ”ဟု မိန့်ကြားတော်မူပါသည်။
ညနေချမ်းအခါ၌ ရာဟုလာ၏မေးလျှောက်ချက်အရ ပထဝီဓာတ် ၁၉၊ အာပေါ ဓာတ် ၁၂၊ တေဇောဓာတ် ၂၊ ဝါယောဓာတ် ၆၊ အာကာသဓာတ် ၅၊ အဇ္ဈတ္တ ဗဟိဒ္ဓသန္တာန်တို့၌ ခန္ဓာငါးပါးရှုနည်းအတိုင်း ရှုမှတ်ပုံနှင့် အကျိုးကျေးဇူး၊ ပထဝီသမ၊ အာပေါသမ၊ တေဇောသမ၊ ဝါယောသမ၊ အာကာသသမ၊ ဘာဝနာပွားများပုံနှင့် အကျိုးကျေးဇူး ဗြဟ္မဝိဟာရတရားလေးပါး ပွားများပုံနှင့် အကျိုးကျေးဇူး အာနာပါနဿတိ ပွားများပုံနှင့် အကျိုးကျေးဇူးတို့ကို အကျယ်အားဖြင့် ဟောကြားတော်မူပါသည်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
မဟာရုက္ခသုတ္တ
မဟာရုက္ခသုတ္တ-သံ၊၁၊၃၁၄၊ သံ၊မြန်၊၁၊၃၀၁။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၇၇-၈။ သံ၊ဋီ၊၂၊၉၇။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-နိဒါနသံယုတ္တ၊ ၆-ရုက္ခဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် အထက်ကိုင်းဖျား ရောက်အောင် ဩဇာကိုဆောင်ယူသော အမြစ်များကြောင့် ကြာရှည်လေးမြင့်စွာ သစ်ပင်တည်နေသကဲ့သို့ ဥပါဒါနိယတရားတို့၌ အဿာဒကို ရှုမှတ်နေသောပုဂ္ဂိုလ်အား တဏှာတိုးပွားလာပုံ၊ တဏှာကြောင့် ဥပါဒါန်ဖြစ်ပုံ-မှ အစပြု၍ ဒုက္ခအစုအဝေး ဖြစ်ပေါ်လာပုံ၊
သစ်ပင်နှင့် သစ်မြစ်တို့ကို ခုတ်ဖြတ်၊ ပြာဖြစ်အောင် မီးရှို့၍ ရေ၌မျောလိုက်သဖြင့် သစ်ပင်၏တည်ရာမရှိတော့သကဲ့သို့ ဥပါဒါနိယတရားတို့၌ အပြစ်ဟုရှုနေသော ပုဂ္ဂိုလ်အား တဏှာချုပ်ပုံမှအစပြု၍ ဆင်းရဲအစုချုပ်ငြိမ်းသွားပုံ-တို့ကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ဖွင့်ဆိုချက်များစွာရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
မဟာလိသုတ္တ
မဟာလိသုတ္တ (၄)-ဒီ၊၁၊၁၄၃-၁၅၀။ ဒီ၊မြန်၊၁၊ဒီ၊ဋ္ဌ၊၁၊၂၇၆-၂၈၂။ ဒီ၊ဋီ၊၁၊၃၃-၃၄၀။ သီ၊ဋီ၊သစ်၊၂၊၃၂၉-၃၄၀။
-ဒီဃနိကာယ၊ သီလက္ခန္ဓဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
ဘုရားရှင် ဝဇ္ဇီနိုင်ငံ ဝေသာလီမြို့တော်အနီး မဟာဝုန်တော ကူဋာဂါရသာလာ ကျောင်းတော်ဝယ် သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် ကောသလနိုင်ငံသား ဗြာဟ္မဏဒူတနှင့် မဂဓ နိုင်ငံသား ဗြာဟ္မဏဒူတတို့ ကိစ္စတစ်ခုဖြင့် ဝေသာလီမြို့တော်သို့ရောက်နေသည့် အခါ ဘုရားရှင်၏ကိတ္တိသဒ္ဒကြောင့် ဘုရားဖူးရန်ရောက်လာကြပြီး အရှင်နာဂိတ မထေရ်အား ခွင့်ပန်လျှောက်ထားကြသည်။ အရှင်နာဂိတမထေရ်က ခေတ္တအစောင့် ခိုင်း၍ စောင့်နေကြလေသည်။
ဩဋ္ဌဒ္ဓလိစ္ဆဝီမင်းသည်လည်း လိစ္ဆဝီမင်းပရိသတ်နှင့်အတူ ရောက်ရှိလာပြီး ဘုရားဖူးရန်စောင့်နေကြလေသည်။
အရှင်နာဂိတထေရ်၏ စေခိုင်းချက်အရ သီဟသာမဏေသည် ပရိသတ်များစွာ ဘုရားဖူးရန်ရောက်ရှိနေပါကြောင်း ဘုရားရှင်အားလျှောက်ထားရာ ဘုရားရှင်၏ခွင့်ပြုတော်မူချက်အရ ကျောင်းအရိပ်၌ ဘုရားရှင်သီတင်းသုံးရန် နေရာခင်းထားပါသည်။
ဘုရားရှင်ကြွတော်မူလာပြီး နှုတ်ခွန်းဆက်စကား လျှောက်ထားကြပါသည်။ ဩဋ္ဌဒ္ဓလိစ္ဆဝီမင်းက “သုနက္ခတ္တ၏ ဒိဗ္ဗစက္ခုအဘိညာဉ်ရပြီး ဒိဗ္ဗသောတအဘိညာဉ်ကို မရခြင်းသည် ဒိဗ္ဗသောတအဘိညာဉ်မရှိခြင်းကြောင့် ဖြစ်ပါသလောဟူသော မေးလျှောက် ချက်ကို အရပ်ဆယ်မျက်နှာတို့၌ ဒိဗ္ဗစက္ခုအဘိညာဉ်တစ်မျိုးအတွက်သာ သမာဓိကို ပွားများလျှင် ဒိဗ္ဗစက္ခု အဘိညာဉ်သာသိရှိပြီး ဒိဗ္ဗသောတအဘိညာဉ်မဖြစ်ပုံ၊ ဒိဗ္ဗသောတ အဘိညာဉ်အတွက်သာ သမာဓိကိုပွားများလျှင် ဒိဗ္ဗသောတအဘိညာဉ် ဖြစ်ပြီး ဒိဗ္ဗစက္ခုအဘိညာဉ်မဖြစ်ပုံ၊ အရပ်ဆယ်မျက်နှာတို့၌ နှစ်ပါးစုံအတွက် သမာဓိကို ပွားများလျှင် ဒိဗ္ဗစက္ခု၊ ဒိဗ္ဗသောတအဘိညာဉ် နှစ်ပါးဖြစ်ပုံ မရှိခြင်းကြောင့် မဟုတ်ပုံကို အရပ်မျက်နှာတစ်ခုစီ တစ်ခုစီ ရှင်းလင်း၍ မိန့်ကြားတော်မူပါသည်။
ဤသမာဓိဘာဝနာတို့ကို ကိုယ်ထိလက်ရောက် မျက်မှောက်ပြုရန်အတွက် ရဟန်းတော်များ မြတ်စွာဘုရားအထံတော်၌ ဗြဟ္မစရိယကို ကျင့်သုံးကြပါသလောဟု မေးလျှောက်ပါသည်။ ဤဒိဗ္ဗစက္ခု၊ ဒိဗ္ဗသောတ သမာဓိဘာဝနာထက် ထူးခြားမွန်မြတ်သော မဂ္ဂဖလဘာဝနာတို့ကို ကိုယ်ထိလက်ရောက် မျက်မှောက်ပြုနိုင်ရန်အတွက် ဘုရားရှင်အထံတော်၌ ရဟန်းတော်များ ဗြဟ္မစရိယကျင့်သုံးကြပုံကို မိန့်ကြားတော်မူပြီး “စတုအရိယဖလ” ဒေသနာတော်ကို ဟောတော်မူပါသည်။ ထိုစတုအရိယဖလ ကိုရရှိရန် လမ်းစဉ် ကျင့်စဉ် ရှိပါသလောဟု မေးလျှောက်သဖြင့် “အဋ္ဌင်္ဂိက အရိယာမဂ္ဂ”ဒေသနာတော်ကို ဟောတော်မူပါသည်။
အခါတစ်ပါး ဝံသနိုင်ငံ ကောသမ္ဗီမြို့တော်အနီး ဃောသိတာရုံကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် မုဏ္ဍိယပရိဗိုဇ်နှင့် ဒါရုပတ္တိကန္တိဝါသီ ဇာလိယတို့၏ “တံ ဇီဝံ တံ သရီရံ၊ အညံ ဇီဝံ အညံ သရီရံ-ဟူသော မေးခွန်းနှင့်ဆက်စပ်၍ သာမည ဖလသုတ် ဒေသနာတော်အတိုင်း သီလသမ္ပန္ဒဖြစ်ပုံ၊ ရူပါဝစရဈာန်လေးပါးကိုရရှိပုံ၊ မဂ်, ဖိုလ်ရရှိပုံ၊ ထိုပုဂ္ဂိုလ်များသည် ဈာန်-မဂ်-ဖိုလ်ကို အသီးအသီးရရှိခြင်းကြောင့် “တံ ဇီဝံ တံ သရီရံ အညံ ဇီဝံ အညံ သရီရံ-ဟု မပြောကြပုံကို မိန့်ကြားတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ဖွင့်ဆိုချက်များစွာရှိပါသည်။
-သံ၊၁၊၂၃၁-၃။ သံ၊မြန်၊၁၊၂၁၆-၇။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၃၁၈။ သံ၊ဋီ၊၁၊၃၃၇-၈။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၁-သက္ကသံယုတ္တ၊ ၂-ဒုတိယဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် ဝဇ္ဇီနိုင်ငံ ကူဋာဂါရသာလာကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် မဟာလိလိစ္ဆဝီမင်း၏ မေးလျှောက်ချက်အရ
-သိကြားမင်းကို မြင်ဖူးကြောင်း၊ ငါဘုရားသည် သိကြားနတ်မင်းကိုလည်းကောင်း၊ သိကြားဖြစ်ကြောင်း ဓမ္မတို့ကိုလည်းကောင်း၊ ပိုင်းခြားထင်ထင် သိမြင်တော်မူ၏ဟုလည်းကောင်း မိန့်ကြားတော်မူပြီး သိကြားနတ်မင်း နာမည်ခုနစ်မျိုးကိုလည်းကောင်း၊ သိကြားနတ်မင်းဖြစ်နိုင်သော ကျင့်ဝတ်ခုနစ်မျိုးကိုလည်းကောင်း ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
-သံ၊၂၊၅၇-၈။ သံ၊မြန်၊၂၊၅၅-၆။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၅၆။ သံ၊ဋီ၊၂၊၂၂၇။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-ခန္ဓသံယုတ္တ၊ (၆) ၁-ဥပယဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
ဘုရားရှင် ဝဇ္ဇီနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် မဟာလိ လိစ္ဆဝီမင်းက ပုရာဏကဿပ၏ နတ္ထိကဝါဒကို မြတ်စွာဘုရား အဘယ်သို့ဟောပါသနည်းဟု မေးလျှောက်သဖြင့် ခန္ဓာငါးပါးသည် ဒုက္ခစင်စစ်၊ ဒုက္ခသို့ကျရောက်၊ ဒုက္ခသို့သက်ဝင်၊ သုခသို့မသက်ဝင်ငြားအံ့၊ သတ္တဝါတို့သည် ခန္ဓာငါးပါး၌ ပြင်းထန်စွာ မတပ်မက် ကြရာ၊ ခန္ဓာငါးပါးသည် သုခ၊ သုခသို့ကျရောက်၊ သုခသို့သက်ဝင်၊ ဒုက္ခသို့ မသက် ဝင်ငြားအံ့၊ သတ္တဝါတို့၏ခန္ဓာငါးပါး၌ ပြင်းထန်စွာတပ်မက်ကြကုန်၏။ ပြင်းထန်စွာ တပ်မက်ခြင်းကြောင့် ယှဉ်စပ်ကြကုန်၏။ ယှဉ်စပ်ကြခြင်းကြောင့် ညစ်နွမ်းကြကုန်၏။ ဤသည်ကား သတ္တဝါတို့ ညစ်နွမ်းခြင်း၏ အကြောင်းပေတည်း။ ဤသို့လျှင် သတ္တဝါတို့သည် အကြောင်းအထောက်အပံ့ကြောင့် ညစ်နွမ်းကြကုန်၏။
ခန္ဓာငါးပါးသည် ဧကန္တသုခ၊ သုခသို့ကျရောက်၊ သုခသို့သက်ဝင် ဒုက္ခသို့ မသက်ဝင်ကြကုန်ငြားအံ့၊ သတ္တဝါတို့သည် ခန္ဓာငါးပါး၌ မငြီးငွေ့ စိတ်မပျက်ကြကုန်ရာ၊ ခန္ဓာငါးသည် ဒုက္ခ, ဒုက္ခသို့ကျရောက် ဒုက္ခသို့သက်ဝင် သုခသို့မသက်ဝင်ခြင်းကြောင့် သတ္တဝါတို့သည် ခန္ဓာငါးပါးတို့၌ ငြီးငွေ့ စိတ်ပျက်(သည့်ဉာဏ်ဖြစ်)ကုန်၏။ ငြီးငွေ့ခြင်းကြောင့် တပ်မက်မှုကင်း (သည့်မဂ်ဉာဏ်ဖြစ်)ကုန်၏။ တက်မက်မှုကင်း (သည့်မဂ်ဉာဏ်ဖြစ်)ခြင်းကြောင့် စင်ကြယ်ကြကုန်၏။ ဤသည်ကား သတ္တဝါတို့ စင်ကြယ်ခြင်း၏ အကြောင်းအထောက်အပံ့ပေတည်း၊ ဤသို့လျှင် သတ္တဝါတို့သည် အကြောင်းအထောက်အပံ့ကြောင့် စင်ကြယ်ကြကုန်၏-ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ဖွင့်ဆိုချက်အနည်းငယ်ရှိပါသည်။
-အံ၊၃၊၃၂၄၊ အံ၊မြန်၊၃၊၃၂၃-၄။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၁၃။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဒသကနိပါတ ၁-ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၅-အက္ကောသဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
ဘုရားရှင် ဝဇ္ဇီနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် မဟာလိလိစ္ဆဝီမင်း၏ ယုတ်မာညစ်ကျ မကောင်းမှုကိုပြုခြင်း၊ ဖြစ်စေခြင်း၏အကြောင်း အထောက်အပံ့ကို လျှောက် ခြင်းကြောင့် လောဘ၊ ဒေါသ၊ မောဟ အယောနိသော မနသိကာရ၊ မိစ္ဆာပဏိဟိတစိတ္တတို့သည် ယုတ်မာညစ်ကျူ မကောင်းမှုကိုပြုလုပ်ခြင်း ဖြစ်စေခြင်း၏ အကြောင်းအထောက်အပံ့ဖြစ်ပုံ၊ အလောဘ၊ အဒေါသ၊ အမောဟ ယောနိသော မနသိကာရ၊ သမ္မာပဏိဟိတစိတ္တတို့သည် ကောင်းမှုကုသိုလ်ကို ပြုလုပ်ခြင်းဖြစ်စေ ခြင်း၏ အကြောင်းအထောက်အပံ့ဖြစ်ပုံ။
ဤအကြောင်းဆယ်ပါးတို့ လောက၌မရှိလျှင် “အဓမ္မစရိယာ ဝိသမစရိယာ ဟူ၍လည်းကောင်း၊ “ဓမ္မစရိယာ သမစရိယာ”ဟူ၍လည်းကောင်း မရှိကုန်တော့ရာ-
ဤအကြောင်းဆယ်ပါးတို့ ထင်ရှားရှိနေခြင်းကြောင့်သာ “အဓမ္မစရိယာ ဝိသမစရိယာ”ဟူ၍လည်းကောင်း၊ “ဓမ္မစရိယာ သမစရိယာ”ဟူ၍လည်းကောင်း ထင်ရှား ပေ၏-ဟု ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ အနည်းငယ်မျှသာ ဖွင့်ဆိုထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
မဟာဝစ္ဆသုတ္တ
မဟာဝစ္ဆသုတ္တ-မ၊၂၊၁၅၆-၁၆၅။ မ၊မြန်၊၂။ ၁၆၆-၁၇၅။ မ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၃၉-၁၄၁။ မ၊ဋီ၊၃၊၉၄-၇။
-မဇ္ဈိမနိကာယ၊ မဇ္ဈိမပဏ္ဏာသ၊ ၃-ပရိဗ္ဗာဇကဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ရာဇဂြိုဟ်မြို့ ဝေဠုဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် ဝစ္ဆဂေါတ္တ ပရိဗိုဇ်၏လျှောက်ထားချက်အရ လောဘ၊ ဒေါသ၊ မောဟတို့သည် အကုသိုလ်ဖြစ်ပုံ၊ အလောဘ အဒေါသ အမောဟတို့သည် ကုသိုလ်ဖြစ်ပုံ၊ ဒုစရိုက်ဆယ်ပါးတို့သည် အကုသိုလ်ဖြစ်ပုံ၊ သုစရိုက်ဆယ်ပါးတို့သည် ကုသိုလ်ဖြစ်ပုံ တဏှာကို အကြွင်းမဲ့ပယ်ပြီးသောပုဂ္ဂိုလ် ရဟန္တာဖြစ်ပုံ၊ သာသနာတော်၌ ရဟန္တာ ဖြစ်ပြီးသော ဘိက္ခု, ဘိက္ခုနီ ဗြဟ္မာဘုံ၌ဖြစ်၍ ဗြဟ္မာဘုံ၌ ပရိနိဗ္ဗာန်ဝင်စံကြမည့် ဗြဟ္မစာရီ ဥပါသကာ၊ ဥပါသိကာ အရိယာသာဝကတို့ မရေအတွက်နိုင်အောင်များလှပုံကို မိန့်ကြားတော်မူပါသည်။
ဝစ္ဆဂေါတ္တပရိဗိုဇ်က မြတ်စွာဘုရား၏ ဗြဟ္မစရိယပြည့်စုံပုံ၊ ဂင်္ဂါမြစ်သည် သမုဒ္ဒရာသို့သက်ဝင်၍ သမုဒ္ဒရာနှင့် တစ်ဆက်တည်းဖြစ်နေသလို ထို့အတူ လူရဟန်းတို့နှင့်တကွ အရှင်ဘုရား၏ပရိသတ်သည် နိဗ္ဗာန်၌ ညွတ်ယိမ်းကိုင်းရှိုင်း နိဗ္ဗာန်သို့ ရောက်၍တည်နေပုံ ရတနာသုံးပါးကို ဆည်းကပ်ကိုးကွယ်ပါတော့မည်၊ အရှင်ဂေါတမ၏ အထံတော်၌ ရှင်ရဟန်းပြုလိုပါကြောင်း လျှောက်ထားပါသည်။
မြတ်စွာဘုရားက အညတိတ္ထိယပရိဝါသ်ကို လေ့ကျင့်ပြီးမှသာ ကျေနပ်သည့် ဘိက္ခုသံဃာက အညတိတ္ထိယကို ရဟန်းပြုပေးပုံကို မိန့်တော်မူသည့်အခါ ဝစ္ဆဂေါတ္တ ပရိဗိုဇ်၏ လေးလမဟုတ် လေးနှစ်ကျင့်သုံးပါမည်၊ ကျေနပ်သည့်အခါ ရဟန်းသံဃာတော်က ရဟန်းပြုပေးတော်မူပါရန် လျှောက်ထားပါသည်။
ဘုရားရှင်က ပုဂ္ဂလဝိသေသဖြစ်ခြင်းကြောင့် တိတ္ထိယပရိဝါသ် မကျင့်စေဘဲ ရဟန်းပြုခွင့်ပေးတော်မူပါသည်။ ရဟန်းပြု၍ ၁၅-ရက်ရှိသည့်အခါ သေက္ခဝိဇ္ဇာ သို့ရောက်ခဲ့ပုံ အထက်မဂ်ဖိုလ်ရရန် တရားဟောတော်မူပါဟု လျှောက်သဖြင့် သမထဝိပဿနာကို ပွားများရန် များစွာသောဓာတ်သဘာဝကို ထိုးထွင်း၍သိမြင်လိမ့်မည်၊ ဣဒ္ဓိဝိဓ, ဒိဗ္ဗသောတ, ပရစိတ္တဝိဇာနန, ပုဗ္ဗေနိဝါသာနုဿတိ, ဒိဗ္ဗစက္ခု, အာသဝက္ခယ အဘိညာဉ်တို့ကို ဟောကြားတော်မူပါသည်။ အရှင်ဝစ္ဆဂေါတ္တသည် တစ်ပါးတည်း ကိန်းအောင်း၍အားထုတ်ရာ မကြာခင် လေးဖြာအာသဝေါ ကွာလျော ကုန်ခန်း ရဟန္တာ ဖြစ်သွားပါသည်။ ဘုရားရှင်ကိုဖူးမြင်ရန်သွားသော ရဟန်းတို့အား မိမိ ပရိစိဏ္ဏဖြစ်ပုံကို မှာကြားလျှောက်ထားစေပါသည်။
ဘုရားရှင်က ရဟန်းတို့မလျှောက်ထားမီ “ဝစ္ဆဂေါတ္တသည် တေဝိဇ္ဇပတ္တ မဟိဒ္ဓိ မဟာနုဘာဝ” ဖြစ်ပုံကို သိတော်မူပြီးဖြစ်သည်။ နတ်တို့ကလည်း ဘုရားရှင်အား လျှောက်ထားပုံကို ပြဆိုသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ဖွင့်ဆိုများစွာရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
မဟာဝေဒလ္လသုတ္တ
မဟာဝေဒလ္လသုတ္တ-မ၊၁၊၃၆၅-၃၇၃။ မ၊မြန်၊၁၊၃၇၆-၃၈၅။ မ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၃၄-၂၅၄။ မ၊ဋီ၊၂၊၂၅၃-၂၇၇။
-မဇ္ဈိမနိကာယ၊ မူလပဏ္ဏာသ၊ ၅-စူဠယမကဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
အရှင်သာရိပုတ္တရာ ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် အရှင်ကောဋ္ဌိကထေရ်က ဒုပ္ပည၊ ပညဝါ ဝိညာဏံ၊ ပညာနှင့် ဝိညာဏ်၊ ဝေဒနာ၊ သညာ၊ ဝေဒနာ-သညာ-ဝိညာဉ်ဟု နိဿဋ္ဌအနက်ကြောင့် ဣန္ဒြေငါးပါးတို့နှင့် ပရိသုဒ္ဓ မနော ဝိညာဏ်ဖြင့် သိအပ်သောတရား၊ နေယျဓမ္မကိုသိသောဓမ္မ၊ ပညာ၏ကိစ္စ၊ သမ္မာဒိဋ္ဌိ ဖြစ်နိုင်သောအကြောင်း၊ စေတောဝိမုတ္တိ၊ စေတောဝိမုတ္တိဖလာနိသံသ၊ ပညာဝိမုတ္တိ ပညာဝိမုတ္တိဖလာနိသံသကို ဖြစ်စေနိုင်သော သမ္မာဒိဋ္ဌိကို ချီးမြှောက်သောအင်္ဂါရပ်များ။ ဘဝ၊ ပုနဗ္ဘဝါဘိနိဗ္ဗတ္တိ၊ အာယတိပုနဗ္ဘဝါဘိနိဗ္ဗတ္တိ မဖြစ်သောတရား၊ ပဌမဈာန်၊ ပဌမဈာန်အင်္ဂါ၊ ပယ်သောအင်္ဂါ၊ ပြည့်စုံသောအင်္ဂါ၊ နာနာဝိသယ နာနာဂေါစရ အညမညဂေါစရဝိသယန ပစ္စနုဘောန္တဖြစ်သော ဣန္ဒြေငါးပါးတို့၏ ပဋိသရဏ ပစ္စနုဘောတိ။ ဣန္ဒြေငါးပါးတို့စွဲ၍တည်သော ဓမ္မ၊ အာယု၌စွဲ၍တည်သောဓမ္မ၊ ဥသ္မာ၌ စွဲ၍တည်သောဓမ္မ၊ ယင်းတို့စွဲ၍တည်နေပုံ ဥပမာန၊ အာယုသင်္ခါရနှင့် ဝေဒနိယဓမ္မ၊ စိတ်စေတနာမရှိသော သစ်တုံးကဲ့သို့ ရှို့မြိုက်အပ် ပစ်ပယ်အပ်သည်ဖြစ်၍ ရူပကာယ ဖြစ်သောတရား၊ သေပြီးသောသူနှင့် နိရောဓသမာပတ်ဝင်စားသောသူတို့ ခြားနားချက်၊ အဒုက္ခ မသုခ စေတောဝိမုတ္တိသမာပတ်၏ အကြောင်းတရားများ၊ အနိမိတ္တစေတော ဝိမုတ္တိသမာပတ်၏ အကြောင်းတရားများ။ အနိမိတ္တစေတောဝိမုတ္တိ တည်ခြင်း, ထခြင်းကြောင်းတရားများ၊ အပ္ပမာဏစေတောဝိမုတ္တိ၊ အာကိဉ္စညစေတောဝိမုတ္တိ၊ သုညတာ စေတောဝိမုတ္တိ၊ အနိမိတ္တာ စေတောဝိမုတ္တိ လေးပါးတို့၏ ခြားနားချက်၊ နာနတ္ထနာနာဗျဉ္ဇန ခြားနားခြင်း၏အကြောင်းတရား။ ဧကတ္ထနာနာဗျဉ္ဇနတို့ကို မေးလျှောက်သည်ကို အရှင်သာရိပုတ္တရာက ဝေဖန်၍ ဖြေဆိုသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ဖွင့်ဆိုချက်များစွာရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
မဟာသကုလုဒါယိသုတ္တ
မဟာသကုလုဒါယိသုတ္တ-မ၊၂၊၁၉၄-၂၁၄။ မ၊မြန်၊၂၊၂၀၅-၂၂၆။ မ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၆၃-၁၈၂။ မ၊ဋီ၊၃၊၁၁၂-၁၂၇။
-မဇ္ဈိမနိကာယ၊ မဇ္ဈိမပဏ္ဏာသ၊ ၃-ပရိဗ္ဗာဇကဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
ဘုရားရှင် မဂဓနိုင်ငံ ရာဇဂြိုဟ်မြို့ ဝေဠုဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော် မူနေစဉ် ရာဇဂြိုဟ်မြို့တွင်းသို့ ဆွမ်းခံဝင်ရန် အချိန်စောနေသေးသဖြင့် “အန္နဘာရ” “ဝရဓရ” “သကာလုဒါယီ” အစရှိသော ထင်ရှားကျော်ကြားသော ပရိဗိုဇ်တို့နေထိုင်ရာ “မောရနိဝါပ”ပရိဗိုဇ်ကျောင်းတိုက် သကုလုဒါယီပရိဗိုဇ်ထံသို့ ကြွတော်မူ၏။ သကုလုဒါယိပရိဗိုဇ်သည် တိရစ္ဆာနကထာအမျိုးမျိုးဖြင့် မြင့်တက်သောအသံ ကျယ်လောင်သောအသံဖြင့် ပြောဆိုနေကြသော ပရိဗိုဇ်တို့ကို “ရဟန်းဂေါတမ ကြွလာနေတယ်၊ ရဟန်းဂေါတမက အသံတိတ်ဆိတ်ခြင်းကို ချီးမွမ်းပြောဆိုလေ့ရှိတယ်၊ တိတ်ဆိတ် ငြိမ်သက်စွာနေကြပါ”ဟု ပရိသတ်ကို အသံတိတ်ဆိတ်ငြိမ်သက်စေပါသည်။
ဘုရားရှင်ရောက်လာသည့်အခါ မြင့်မြတ်သောနေရာပေး၍ နိမ့်သောနေရာ တစ်ခုထိုင်နေပြီး နှုတ်ဆက်စကားလျှောက်ထားပါသည်။ ဘုရားရှင်က စကားပြောနေသည့် အကြောင်းအရာကို မေးတော်မူသည့်အခါ အထူးအဆန်းစကား မဟုတ်ပါကြောင်းလျှောက်ထားပြီး “အရှင်ဘုရား ရှေးနေ့များ၌ “ကုတူဟလသာလာ”၌ စည်းဝေးကြသော နာနာတိတ္ထိယ သမဏဗြဟ္မာဏတို့က “အင်္ဂ-မဂဓနိုင်ငံသူ နိုင်ငံသားတို့ အရတော်ပါပေစွ၊ လူဖြစ်ရကျိုးနပ်ပါပေစွ၊ သင်္ဃီ, ဂဏီ, ဂဏာစရိယ, ဉာတယသဿီ, တိတ္ထိကရ, သာဓုသမ္မတ ဖြစ်ကြကုန်သော တိတ္ထိဆရာကြီးခြောက်ဦးနှင့် ရဟန်းဂေါတမတို့ ရာဇဂြိုဟ်မြို့၌ ဝါကပ်ကြကုန်၏ ဤပုဂ္ဂိုလ်တို့တွင် အဘယ်ပုဂ္ဂိုလ်ကို သာဝကတို့သည် အရိုအသေ အလေးအမြတ်ပြုကြကုန်၍ နေကြသနည်း”ဟု စကားပြောဆိုကြပါသည်။
တိတ္ထိဆရာကြီးခြောက်ဦးတို့ကို သူတို့၏တပည့်များက အရိုအသေ အလေး အမြတ်မပြုကြ၊ မမြတ်နိုးကြ၊ မပူဇော်ကြပုံ၊ ရဟန်းဂေါတမကို တပည့်တို့က အရို အသေ အလေးအမြတ်ပြုကြ၊ မြတ်နိုးကြ၊ ပူဇော်ကြပုံ၊ မြတ်စွာဘုရား တရားဟောတော်မူသည့်နေရာ၌ ချောင်းဟန့်သံ, ခြေဆတ်သံမရှိ တိတ်ဆိတ်ငြိမ်သက်စွာ တရားတော်ကို နာယူကြပုံ။ လမ်းလေးခုအဆုံ၌ ပျားရည်ဝေငှနေသောယောက်ျားကို လူအများ မျှော်လင့်တောင့်တနေကြ၊ အရိုအသေပြုနေကြသကဲ့သို့ သာသနာတော်မှ ရွေ့လျော၍ လူ့ဘဝ၌နေကြကုန်သောသူတို့ကလည်း ရတနာသုံးပါးဂုဏ်ကျေးဇူးများကို ချီးကျူးပြောဆိုနေကြပုံ၊ အာရာမ်စောင့်လုပ်ငန်းကို လုပ်ကိုင်နေကြ ဥပါသကာ ဖြစ်ကြကုန်လျက် ငါးပါးသီလကိုဆောက်တည်ကျင့်သုံးနေကြပုံ။ ရဟန်းဂေါတမကို အရိုအသေ အလေးအမြတ်ပြုလျက်နေကြပုံတို့ကို ပြောဆိုကြပါသည်ဟု လျှောက်ထားပါသည်။
ဘုရားရှင်က “ဥဒါယီ၊ ငါဘုရားကို တပည့်သာဝကတို့က ရိုသေလေးစား မြတ်နိုးပူဇော်ကြသော ဓမ္မများကို သင်ဘယ်မျှလောက် တွေ့မြင်မိသနည်း”ဟု မေးတော် မူပါသည်။
သကာလုဒါယီပရိဗိုဇ်က အပ္ပါဟာရ, ဣတရီတရစီဝရ သန္တောသ၊ ဣတရီတရပိဏ္ဍပါတသန္တောသ၊ ဣတရီတရ သေနာသနသန္တောသ ပဝိဝိတ္တ-ဟူသော တရားငါးပါးကို တွေ့မြင်မိပါကြောင်း အကျယ်တဝင့် လျှောက်ထားပါသည်။
ဘုရားရှင်က ယင်းတရားငါးမျိုးတို့ အခါခပ်သိမ်းမဖြစ်ကြောင်း၊ အမြဲ ဓုတင် ဆောင် အပ္ပါဟာရတပည့်များ၊ စီဝရသန္တောသ ပံ့သကူဓုတင်ဆောင်တပည့်များ၊ ပိဏ္ဍပါတ်ဓုတင်ဆောင်တပည့်များ၊ အရညကင်ဓုတင်ဆောင်တပည့်များက မိမိထက် ဓုတဓမ္မတို့ကိုဆောက်တည်လျက် ကျင့်သုံးကြကြောင်း၊ သင်လျှောက်ထားသည် ဓမ္မ ငါးမျိုးတို့ကြောင့် တပည့်သာဝကများက ငါဘုရားကို အရိုအသေ အလေးအမြတ် မြတ်နိုးကြသည်မဟုတ်၊ ပရမသီလက္ခန္ဓသမန္နာဂတ၊ အဘိက္ကန္တဉာဏဒဿန၊ အဓိပညာ, စတုသစ္စဗျာကရဏ, ဗောဓိပက္ခိယအက္ခာတ, အဋ္ဌဝိမောက္ခအက္ခာတ, အဋ္ဌအဘိဘာယနအက္ခာတ, ဒသကသိဏအက္ခာတ, ရူပါဝစရဈာနအက္ခာတ, ကာယနှင့် ဝိညာဏပဋိဗဒ္ဓအက္ခာတ၊ မနောမယကာယ, ဣဒ္ဓိဝိဓ၊ ဒိဗ္ဗသောတ၊ စေတောပရိယ၊ ပုဗ္ဗေနိဝါသာနုဿတိ၊ ဒိဗ္ဗစက္ခု၊ အာသဝက္ခယအက္ခာတ ဓမ္မတို့ကို လက်တွေ့ကျင့်သုံးကြ၊ လက်တွေ့အကျိုးခံစားကြရသဖြင့် သာဝကတို့က ငါဘုရားကို အရိုအသေ အလေးအမြတ်ပြု မြတ်နိုးကြ ပူဇော်နေကြကြောင်းကို ဘုရားရှင် အကျယ် တဝင့် ရှင်းလင်းဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ဖွင့်ဆိုချက်များစွာရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
မဟာသစ္စကသုတ္တ
မဟာသစ္စကသုတ္တ-မ၊၁၊၂၉၉-၃၁၇။ မ၊မြန်၊၁၊၃၀၈-၃၂၅။ မ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၈၅-၁၉၆။ မ၊ဋီ၊၂၊၂၀၉-၂၁၇။
-မဇ္ဈိမနိကာယ၊ မူလပဏ္ဏာသ၊ ၁-မဟာယမကဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
ဘုရားရှင် ဝဇ္ဇီနိုင်ငံ ဝေသာလီမြို့ မဟာဝုန်တော ကူဋာဂါရသာလာကျောင်းတော်ဝယ် သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ်-
ဘုရားရှင် ဝေသာလီမြို့တော် ဆွမ်းခံဝင်ခါနီး၌ နိဂဏ္ဌ၏သား သစ္စက လမ်းလျှောက်ရင်း ကျောင်းတော်အတွင်းသို့ဝင်လာသည်ကို အရှင်အာနန္ဒာတွေ့မြင်သဖြင့် “မြတ်စွာဘုရား၊ အယူဝါဒကို ပြိုင်ဆိုင်ပြောဆိုတတ်၊ ပညာရှိဟုပြောဆိုသော၊ လူ အပေါင်းက သူတော်ကောင်းဟုသမုတ်အပ်သော နိဂဏ္ဌလာနေပါသည်။ ထိုနိဂဏ္ဌသည် ရတနာမြတ်ဆုံးပါး၏ ကျေးဇူးမဲ့ ကဲ့ရဲ့အပ်သောအပြစ်ကို အလိုရှိသူပါတည်း။ ချီးမြှောက်သမှုအကြောင်းပြု၍ ခေတ္တသီတင်းတော်မူပါဟု လျှောက်ထားသည်။ နိဂဏ္ဌပုတ္တ နိဂဏ္ဌသည် မြတ်စွာဘုရားရှိတော်မူရာသို့ချဉ်းကပ်ပြီး ဝမ်းမြောက်ဖွယ် အမှတ် ရဖွယ် နှုတ်ဆက်စကားပြောဆိုပြီး-
အရှင်ဂေါတမ၊ စိတ္တဘာဝနာကိုအားမထုတ်ဘဲ ကာယဘာဝနာကိုသာ အားထုတ်နေကြသော အချို့သော သမဏဗြာဟ္မဏတို့ရှိကြပါကုန်၏။ ထိုသမဏ၊ ဗြာဟ္မဏတို့သည် ကိုယ်၌ဖြစ်သော ဒုက္ခဝေဒနာ တွေ့ထိနှိပ်စက်မှုကိုခံရသည့်အခါ ပေါင်တန်းခြင်း၊ နှလုံးကွဲခြင်း၊ သွေးအန်ခြင်း၊ ရူးသွပ်ခြင်းသို့ရောက်ကြရပါသည်။ ထိုသူ၏စိတ်သည် ကိုယ်သို့အစဉ်လိုက်၏။ ကိုယ်၏အစွမ်းအားဖြင့် ဖြစ်ခြင်းသည် စိတ္တဘာဝနာ မဖြစ်ခြင်းကြောင့်ပါတည်း။
ကာယဘာဝနာကို အားမထုတ်ဘဲ စိတ္တဘာဝနာကိုသာ အားထုတ်နေကြသော အချို့သော သမဏ ဗြာဟ္မဏတို့ ရှိကြပါကုန်၏။ ထိုသမဏ ဗြာဟ္မဏတို့သည် စေတသိကဒုက္ခဝေဒနာနှိပ်စက်ခံရသည့်အခါ ပေါင်တောင့်တင်းခြင်း၊ နှလုံးကွဲခြင်း၊ သွေးအန်ခြင်း၊ ရူးသွပ်ခြင်း၊ စိတ်ပျံ့လွင့်ခြင်းသို့ ရောက်ကြကုန်လိမ့်လတ္တံ့။ ထိုပုဂ္ဂိုလ်၏ ကာယသည် စိတ်သို့အစဉ်လိုက်၍ဖြစ်ပါသည်။ စိတ်၏စွမ်းအားဖြင့်ဖြစ်ပါသည်။ အရှင်ဂေါတမ၏ တပည့်တို့သည် ကာယဘာဝနာကို အားမထုတ်ကြဘဲ စိတ္တဘာဝနာကိုသာ အဖန်ဖန်အားထုတ်၍နေကြပါကုန်၏-ဟု လျှောက်ထားပါသည်။
အဂ္ဂိဝေဿန ကာယဘာဝနာကို သင်ဘယ်လိုကြားဖူးသနည်း။ အရှင်ဂေါတမ ဝစ္ဆအနွယ်ဖြစ်သော နန္ဒ၊ သံကိစ္စအနွယ်ရှိသော ကိသ၊ မက္ခလိဂေါသာလတို့သည် အစေလက အစရှိသော တိတ္ထိတို့၏ အကျင့် ၃၀-ကို ပြည့်ပြည့်ဝဝကျင့်သုံးကြပါကုန်၏။ အဂ္ဂိဝေဿန ထိုသူတို့သည် ထိုမျှဖြင့်သာ မျှတကြပါကုန်သလော။
အရှင်ဂေါတမ၊ တစ်ခါတစ်ရံ မွန်မြတ်ကုန်သော ခဲဘွယ်, ဘောဇဉ်, လျက်ဖွယ်, သောက်ဖွယ်တို့ကို မှီဝဲကြပါကုန်၏။ ထိုသူတို့သည် ကိုယ်ခန္ဓာ၏အားကို ယူစေသည် မည်ကုန်၏။
အဂ္ဂိဝေဿန၊ ထိုသူတို့သည် ရှေး၌ဖြစ်သော ပြုကျင့်နိုင်ခဲသော အကျင့်ကို ပယ်၍ နောက်ကာလ၌ တိုးပွားစေကြကုန်၏။ ဤသို့အားဖြင့် ဤရူပကာယ၏ တိုးပွားခြင်း ဆုတ်ယုတ်ခြင်းသည်ဖြစ်၏။ အဂ္ဂိဝေဿန စိတ္တဘာဝနာကို အဘယ်သို့လျှင် သင်ကြားဖူးသနည်း။ နိဂဏ္ဌပုတ္တသစ္စကသည် မြတ်စွာဘုရားမေးတော်မူသော စိတ္တဘာဝနာကို ပြည့်စုံအောင်မဖြေဆိုနိုင်ပါ။
အဂ္ဂိဝေဿန၊ ရှေးဦးစွာ သင်လျှောက်ထားသော ကာယဘာဝနာသည် ငါ ဘုရား၏သာသနာတော်၌ ဓမ္မအားလျော်သော ကာယဘာဝနာမဟုတ်ပေ၊ သင်သည် ကာယဘာဝနာကို မသိသူပေတည်း။ စိတ္တဘာဝနာကို သင်ဘယ်မှာသိနိုင်အံ့နည်း။ စင်စစ်သော်ကား ကာယဘာဝနာလည်းမဟုတ်၊ စိတ္တဘာဝနာလည်း မဟုတ်ချေ။ ဘာဝိတကာယ၊ ဘာဝိတစိတ္တကို နာယူလော့။
အဘာဝိတကာယ၊ အဘာဝိတစိတ္တ၊ ဘာဝိတကာယ၊ ဘာဝိတယစိတ္တဖြစ်ပုံကို ဟောတော်မူပါသည်။
အကျွန်ုပ်သည် အရှင်ဂေါတမအား ကြည်ညိုလှပါ၏။ အရှင်ဂေါတမသည် ဘာဝိတကာယ၊ ဘာဝိတစိတ္တ ပုဂ္ဂိုလ်ပါတည်းဟု သစ္စက, က လျှောက်ထားပါသည်။
အဂ္ဂိဝေဿန၊ ငါဘုရား ရဟန်းပြုပြီးသောအခါ ဖြစ်ပေါ်လာသော သုခဝေဒနာ၊ ဒုက္ခဝေဒနာတို့သည် ငါဘုရား၏စိတ်ကိုသိမ်းယူ၍ မတည်နိုင်၊ မြတ်စွာဘုရား ဤအတိုင်းဖြစ်ပါလိမ့်မည်ဟု သစ္စကလျှောက်ထားပါသည်။
ဘုရားရှင်က မိမိရဟန်းပြုခဲ့ပုံ၊ ကာလာမအနွယ်ဖြစ်သော အာဠာရရသေ့ထံ ချဉ်းကပ်အားထုတ်ရာ အာကိဉ္စညာယတနဈာန်ကိုရခဲ့ပုံ၊ အဠာရရသေ့နှင့် ဓမ္မကို ဆွေးနွေးကြပုံ၊ အာဠာရရသေ့ကချီးကျူးပုံ၊ ထိုနောင် ရာမပုတ္တ ဥဒကရသေ့ထံချဉ်း ကပ်၍ အားထုတ်ရာ နေဝသညာနာသညာယတနဈာန်ကိုရခဲ့ပုံ၊ ဥဒကရသေ့နှင့် ဆွေးနွေးပုံ၊ ဥဒကရသေ့က ချီးကျူးခဲ့ပုံ၊ သေနာနိဂုံးအနီးသို့ ချဉ်းကပ်တော်မူပုံ၊ ရေ၌နှစ်ထားသော ထင်းစိုကို မီးညှိသည့်ဥပမာ၊ ထင်းခြောက်ကိုမီးမွှေးသည့်ဥပမာ၊ ရေမစိုသော အစေးရှိသောထင်းခြောက်ဥပမာတို့ ထင်မြင်လာပုံ ဒုက္ကရစရိယာအကျင့်ကို ပြင်းပြင်းထန်ထန်ကျင့်ခဲ့ပုံ ဒုက္ကရစရိယာအကျင့်ဖြင့် အလမရိယဉာဏဒဿနဖြစ်သော ဥတ္တရိမနုဿဓမ္မကို မရနိုင်ပုံကိုသိမြင်ခဲ့ပုံ၊ ငယ်စဉ်အခါက ခမည်းတော်သုဒ္ဓေါ ဒနမင်းကြီး လယ်ထွန်မင်္ဂလာပွဲ၌ ဝင်စားခဲ့သော ပထမဈာန်သည် သစ္စာလေးပါးကို သိမြင်နိုင်ရန်အကြောင်းဖြစ်ပုံကို ကြံစည်ခဲ့ပုံ၊ ဩဠာရိကအာဟာရကို သုံးဆောင်သည့် အခါ ပဉ္စဝဂ္ဂီရဟန်းတို့ စွန့်ခွာသွားကြပုံ၊ ရူပါဝစရ စတုတ္ထဈာန်တိုင်အောင်ရခဲ့ပုံ၊ ပုဗ္ဗေနိဝါသာနုဿတိဉာဏ်၊ စုတူပပါတဉာဏ်၊ အာသဝက္ခယဉာဏ်တို့ကိုရရှိပြီး သဗ္ဗညုတဘုရားရှင် ဖြစ်တော်မူပုံ၊ သမ္မူဠပုဂ္ဂိုလ်၊ အသမ္မူဠပုဂ္ဂိုလ်တို့ကို ဟောတော်မူပါသည်။
နိဂဏ္ဌပုတ္တသစ္စကက တိတ္ထိဆရာကြီးများထံ စောင်းချိတ်၍ စောင်းချိတ်၍ (ထိပါး၍ ထိပါး၍) စကားပြောဆိုသည့်အခါ အကြောင်းတစ်ခုဖြင့် အကြောင်းတစ်ခုကို ဖုံးလွှမ်း၍ စကားကို အပြင်အပသို့ထုတ်ဆောင်ပြောဆိုပါသည်။ အမျက်ထွက်ခြင်း၊ စိတ်ဆိုးခြင်း၊ မနှစ်သက်ခြင်းတို့ကို ထင်စွာပြုကြပါသည်။
ဤသို့ အရှင်ဂေါတမကိုချုပ်ချယ်၍ ချုပ်ချယ်၍ ပြောဆိုသည့်အခါ အရှင်ဂေါတမ၏ အရေအဆင်းသည် အရောင်တလက်လက်ထွက်နေပါသည်။ မျက်နှာ အဆင်းသည် အလွန်ကြည်လင်လှပါသည်။
အရဟံဂုဏ်ရှင် သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဂုဏ်ရှင် ဘုရားရှင်၏ အစဉ်အလာဖြစ်ပါပေ၏ ဟုလျှောက်ထားပြီး ပြန်သွားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
မဟာသတိပဋ္ဌာနသုတ္တ
မဟာသတိပဋ္ဌာနသုတ္တ (၂)-ဒီ၊၂၊၂၃၁-၂၅၂။ ဒီ၊မြန်၊၂။၂၅၉-၂၈၀။ ဒီ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၃၄-၃၉၅။ ဒီ၊ဋီ၊၂၊၂၇၈-၃၄၉။
-ဒီဃနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
မ၊၁၊၇၀-၉၁။ မ၊မြန်၊၁၊၇၆-၉၈။ မ၊ဋ္ဌ၊၁၊၂၃၀-၃၀၆။ မ၊ဋီ၊၁၊၃၂၇-၃၉၄။
-မဇ္ဈိမနိကာယ၊ မူလပဏ္ဏာသက၊ ၁-မူလပရိယာယဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကုရုနိုင်ငံ ကမ္မာသဒမ္မနိဂုံး၌ သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ်-မဟာသတိပဋ္ဌာနသုတ်တော်ကို ဥဒ္ဒေသ၊ ကာယာနုပဿနာ-အာနာပါနပဗ္ဗ၊ ဣရိယာပထပဗ္ဗ၊ သမ္ပဇာနပဗ္ဗ၊ ပဋိကူလမနသိကာရပဗ္ဗ၊ ဓာတုမနသိကာရပဗ္ဗ၊ နဝသိဝထိကပဗ္ဗ၊ (၆/၁၄)၊ ဝေဒနာနုပဿနာ၊ စိတ္တာနုပဿနာ၊ ဓမ္မာနုပဿနာ-နီဝရဏပဗ္ဗ၊ ခန္ဓပဗ္ဗ၊ အာယတနပဗ္ဗ၊ နိရောဓသစ္စနိဒ္ဒေသ၊ မဂ္ဂသစ္စနိဒ္ဒေသ၊ (၉) သတိပဋ္ဌာနဘာဝနာနိသံသ ကထာတို့ဖြင့် ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ မှတ်သားဖွယ်များစွာဖွင့်ဆိုထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
မဟာသမယသုတ္တ
မဟာသမယသုတ္တ-ဒီ၊၂၊၂၀၃-၂၁၀။ ဒီ၊မြန်၊၂။၂၂၉-၂၃၆။ ဒီ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၂၆-၂၈၉။ ဒီ၊ဋီ၊၂၊၂၃၂-၂၄၅။
-ဒီဃနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
ဘုရားရှင် သက္ကနိုင်ငံ ကပိလဝတ္ထုမြို့တော်အနီး မဟာဝုန်တောအုပ်ကြီး အတွင်း၌ သကျ-ကောလိယ သာကီဝင်ရဟန္တာငါးရာခြံရံလျက် သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် ဘုရားရှင်နှင့် ရဟန္တာအရှင်မြတ်တို့ကို ဖူးမြော်၍ တရားတော်နာယူရန် စကြဝဠာ တိုက်တစ်သောင်းမှ စည်းဝေးရောက်လာကြကုန်သော နတ်ဗြဟ္မာတို့၏ အုပ်စုအလိုက် အမျိုးအမည်တို့ကို ရဟန်းတော်များအား ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ မှတ်သားဖွယ်အကျယ်ကို ဖွင့်ဆိုထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
မဟာသမုဒ္ဒသုတ္တ
မဟာသမုဒ္ဒသုတ္တ (၂)-သံ၊၃၊၄၀၂။ သံ၊မြန်၊၃၊၄၀၈။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၂-သစ္စကသံယုတ္တ၊ ၆-အဘိသမယဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် ယောက်ျားသည် မဟာသမုဒ္ဒရာမှ ရေနှစ်စက် သုံးစက်တို့ ထုတ်လိုက်ရာ၏။ ထိုရေစက်တို့နှင့် မဟာ သမုဒ္ဒရာ၌ရှိသော ရေသည် အဘယ်ကများသနည်းဟု မေးတော်မူပါသည်။ မဟာ သမုဒ္ဒရာရေက များပါကြောင်း၊ ထုတ်လိုက်သော ရေနှစ်စက် သုံးစက်က ရေတွက် စရာပင် မဖြစ်ပါကြောင်း ရဟန်းတို့က လျှောက်ထားပါသည်။
ဤအတူ သစ္စာလေးပါးကို ထိုးထွင်း၍သိပြီးသော သောတာပတ္တိမဂ်ဉာဏ်နှင့် ပြည့်စုံသော အရိယသာဝက (သတ္တက္ခတ္တုပရမ)ပုဂ္ဂိုလ်၏ ကုန်ဆုံးပြီးသော ဆင်းရဲ ကသာ များပြားလှ၏။ ရှေးဆင်းရဲအစုကိုထောက်၍ အကျန်ဆင်းရဲသည် အနည်းငယ် မျှသာတည်း။
ထို့ကြောင့် သစ္စာလေးပါးကို ပိုင်းခြားထင်ထင် သိမြင်အောင် အားထုတ်ကြရ မည်ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၃၊၄၀၂-၃။ သံ၊မြန်၊၃၊၄၀၉။
-သံယုတ္တနိကာယ ... အဋ္ဌမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် ရဟန်းတို့ မဟာ သမုဒ္ဒရာရေသည် ရေနှစ်စက် သုံးစက်တို့ကိုသာ ကြွင်းကျန်စေ၍ ကုန်ခန်းခြင်းသို့ ရောက်လေရာ၏။ မဟာသမုဒ္ဒရာ၌ ကုန်ခန်းသွားသောရေနှင့် ကြွင်းကျန်သောရေ ဘယ်ကများသနည်းဟု မေးတော်မူရာ ကုန်ခန်းသွားသောရေက များပါကြောင်း ရဟန်းတို့ကလျှောက်ရာ အထက်သုတ်တော်အတိုင်း သစ္စာလေးပါးတရားသိရန် အားထုတ်ကြရမည်ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
မဟာသဠာယတနိကသုတ္တ
မဟာသဠာယတနိကသုတ္တ-မ၊၃၊၃၃၅-၉။ မ၊မြန်၊၃၊၃၃၉-၃၄၃။ မ၊ဋ္ဌ၊၄၊၂၄၇-၈။ မ၊ဋီ၊၃၊၄၃၃-၅။
-မဇ္ဈိမနိကာယ၊ ဥပရိပဏ္ဏာသက၊ ၅-သဠာယတနဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ-သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ်-
စက္ခုပသာဒ, ရူပါရုံ, စက္ခုဝိညာဉ်, စက္ခုသမ္ဖဿ, ယင်းကြောင့်ဖြစ်သော သုခ, ဒုက္ခ, အဒုက္ခ မသုခဝေဒနာ
သောတပသာဒ သဒ္ဒါရုံ, သောတဝိညာဉ်, သောတာသမ္ဖဿ, ယင်းကြောင့်ဖြစ်သော သုခ, ဒုက္ခ, အဒုက္ခ မသုခဝေဒနာ
ဃာနပသာဒ, ဂန္ဓာရုံ, ဃာနဝိညာဉ်, ဃာနသမ္ပဿ, ယင်းကြောင့်ဖြစ်သော သုခ, ဒုက္ခ, အဒုက္ခ မသုခဝေဒနာ
ဇိဝှါပသာဒ, ရသာရုံ, ဇိဝှါဝိညာဉ်, ဇိဝှါသမ္ဖဿ, ယင်းကြောင့်ဖြစ်သော သုခ, ဒုက္ခ, အဒုက္ခ မသုခဝေဒနာ
ကာယပသာဒ, ဖောဋ္ဌဗ္ဗာရုံ, ကာယဝိညာဉ်, ကာယသမ္ဖဿ, ယင်းကြောင့်ဖြစ်သော သုခ, ဒုက္ခ, အဒုက္ခ မသုခဝေဒနာ
ဘဝင်စိတ်, ဓမ္မာရုံ, မနောဝိညာဉ်, မနောသမ္ဖဿ, ယင်းကြောင့်ဖြစ်သော သုခ, ဒုက္ခ, အဒုက္ခ မသုခဝေဒနာ
ယင်းဝတ္ထုအာရုံ အစရှိသည်တို့၏သဘာဝ)ကို အမှန်အတိုင်း မသိမမြင်လျှင် ထိုဝတ္ထုအာရုံ အစရှိသည်တို့၌ ပြင်းထန်စွာတပ်မက်မော၏၊ ပြင်းထန်စွာတပ်မက်မောခြင်း စပ်ယှဉ်(အားထုတ်)ခြင်း၊ ပြင်းထန်စွာတွေဝေသည်ဖြစ်၍ သာယာဖွယ်ဟု ရှုမြင် နေသော ထိုပုဂ္ဂိုလ်အား နောင်အခါ၌ ဥပါဒါနက္ခန္ဓာတို့ ပွားခြင်းသို့ရောက်ကုန်၏။ တဖန် ဘဝသစ်၌ဖြစ်စေတတ်သော နန္ဒီရာဂနှင့်တကွဖြစ်သော ထိုထိုဝတ္ထုအာရုံ အစရှိသည်တို့၌ လွန်လွန်ကဲကဲ နှစ်သက်ခြင်းတဏှာသည်လည်းဖြစ်ရာ၏။ ထိုပုဂ္ဂိုလ်အား ကိုယ်စိတ်၌ဖြစ်သော ပူပန်ခြင်း၊ ပြင်းထန်စွာပူပန်ခြင်း၊ ပြင်းထန်စွာပူလောင်ခြင်းတို့ တိုးပွားကုန်၏။ ကာယိကဒုက္ခ၊ စေတသိကဒုက္ခကို အဖန်ဖန်ခံစားရ၏။
ယင်းဝတ္ထုအာရုံ အစရှိသည်တို့၏သဘာဝ)ကို အမှန်အတိုင်းသိမြင်လျှင် ထိုဝတ္ထုအာရုံ အစရှိသည်တို့၌ ပြင်းထန်စွာ တပ်မက်မောမှု မဖြစ်တော့ပေ။ ပြင်းထန်စွာ တပ်မက်မောမှု၊ စပ်ယှဉ်(အားထုတ်)မှု၊ ပြင်းထန်စွာတွေဝေမှုမရှိတော့ဘဲ (ယင်းတို့၏) အပြစ်ရှိပုံကို အဖန်ဖန်ရှုမှတ်၍နေသော ထိုပုဂ္ဂိုလ်အား တဖန် ဘဝသစ်ကို ဖြစ်စေတတ်သော နန္ဒီရာဂနှင့်တကွဖြစ်သော ထိုထိုဝတ္ထုအာရုံ အစရှိသည်တို့၌ လွန်လွန်ကဲကဲ နှစ်သက်မှုတဏှာကို ပယ်သတ်နိုင်၏။ ထိုပုဂ္ဂိုလ်အား ကိုယ်စိတ်၌ ဖြစ်သော ပူလောင်ခြင်း၊ ပြင်းထန်စွာ ပူပန်ခြင်းတို့ကိုလည်း ပယ်နိုင်ကုန်၏။ ထိုပုဂ္ဂိုလ်သည် ကိုယ်, စိတ်၌ဖြစ်သော ချမ်းသာကိုလည်း ခံစားရတော့၏။
မှန်ကန်သော အယူအမြင်သည် “သမ္မာဒိဋ္ဌိ”၊ မှန်ကန်သောအကြံအစည်သည် “သမ္မာသင်္ကပ္ပ”၊ မှန်ကန်သောအားထုတ်မှုသည် “သမ္မာဝါယာမ”၊ မှန်ကန်သော အောက်မေ့မှုသည် “သမ္မာသတိ”၊ မှန်ကန်သောတည်ကြည်မှုသည် “သမ္မာသမာဓိ”။ ထိုမဂ္ဂင်ငါးပါး၏ ရှေ့၌ပင်လျှင် ကာယကံ၊ ဝစီကံ၊ အသက်မွေးမှု ထက်ဝန်းကျင်မှ သန့်ရှင်းစင်ကြယ်နေပါသည်။
ဤသို့ ဤအဋ္ဌင်္ဂိက အရိယာမဂ်ကို ပွားများနေသောသူအား သတိပဋ္ဌာန် လေးပါး၊ သမ္မပ္ပဓာန်လေးပါး၊ ဣဒ္ဓိပါဒ်လေးပါး၊ ဣန္ဒြေငါးပါး၊ ဗိုလ်ငါးပါး၊ ဗောဇ္ဈင် ခုနစ်ပါးတို့ကိုပွားများမှု ဘာဝနာ၏ပြည့်စုံခြင်းသို့ရောက်ကုန်၏။
ထိုယောဂီပုဂ္ဂိုလ်အား သမထ၊ ဝိပဿနာ တရားနှစ်ပါးတို့ အစုံလိုက်ဖြစ်နေကုန်၏။ ထိုယောဂီပုဂ္ဂိုလ်သည် ဥပါဒါနက္ခန္ဓာငါးပါးတို့ကို ထူးသောဉာဏ်ဖြင့်ပိုင်းခြား၍ သိအပ်ကုန်ပြီ။ အဝိဇ္ဇာ၊ ဘဝတဏှာဟူသော ထူးသောဉာဏ်ဖြင့် သိအပ်ကုန်သော ဤတရားနှစ်ပါးတို့ကို ပယ်အပ်ကုန်ပြီ။ သမထ၊ ဝိပဿနာ ဤတရားနှစ်ပါးတို့ကို ပယ်အပ်ကုန်ပြီ။ ဝိဇ္ဇာ-ဝိမုတ္တိ ဟူသော ထူးသောဉာဏ်ဖြင့် သိအပ်ကုန်သော ဤ တရားနှစ်ပါးတို့ကို မျက်မှောက်ပြုအပ်ကုန်ပြီဟု အာယာတနအုပ်စု တစ်ပါးစီ တစ်ပါး စီကို ခွဲခြမ်းစိတ်ဖြာ အသီးအသီးဝေဖန်၍ ဘုရားရှင်, ရဟန်းတော်တို့အား ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
မဟာသာရောပမသုတ္တ
မဟာသာရောပမသုတ္တ-မ၊၁၊၂၅၀-၇။ မ၊မြန်၊၁၊၂၅၉-၂၆၆။ မ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၃၄-၅။ မ၊ဋီ၊၁၊၁၇၇-၈။
-မဇ္ဈိမနိကာယ၊ မူလပဏ္ဏာသက၊ ၃-ဩပမ္မဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
ဘုရားရှင် မဂဓနိုင်ငံ ရာဇဂြိုဟ်မြို့ ဂိဇ္ဈကုဋ်တောင်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ဒေဝဒတ္တ သံဃာသင်းခွဲသွား၍ မကြာမီ ဒေဝဒတ္တကိုအကြောင်းပြု၍ ဟောတော်မူပါသည်။
(၁) ဤသာသနာတော်၌ အမျိုးကောင်းသားသည် “ငါသည် ဇာတိ၊ ဇရာ၊ မရဏ၊ သောက၊ ပရိဒေဝ၊ ဒုက္ခ၊ ဒေါမနဿ၊ ဥပါယာသသို့ သက်ဝင်ကျရောက် နေ၏။ ဆင်းရဲဒုက္ခသို့ သက်ဝင်ကျရောက်နေ၏။ ဆင်းရဲဒုက္ခသည် နှိပ်စက်နေ၏။ အလုံးစုံသော ဤဆင်းရဲအစု၏ကုန်ဆုံးရာ နိဗ္ဗာန်ကို မျက်မှောက်ပြုနိုင်ခြင်းသည် ထင်ရှားနိုင်ရာ၏”ဟု ယုံကြည်မှုသဒ္ဓါဖြင့် လူ့ဘောင်မှထွက်၍ ရဟန်းပြု၏။
ထိုအမျိုးကောင်းသားသည် ရဟန်းပြုပြီးသည်ရှိသော် လာဘ၊ သက္ကာရ၊ သိလောကကိုဖြစ်စေ၏။ ထိုလာဘ၊ သက္ကာရ၊ သိလောကဖြင့် ဝမ်းမြောက်နှစ်သက် အကြံအစည်ပြည့်စုံနေ၏။ ထိုရဟန်းသည် လာဘ သက္ကာရ သိလောကဖြင့် မိမိ ကိုယ်ကို ချီးမြှောက်(ဝါကြွား)၏။ သူတစ်ပါးကို ကဲ့ရဲ့ရှုတ်ချ၏။ ကုသိုလ်တရားတို့၌ မေ့လျော့၏။ ယစ်မူး၏။ မေ့လျော့ခြင်းသို့ရောက်၏။ မေ့လျော့သည်ရှိသော် ဆင်းရဲစွာ နေရ၏။ သစ်ပင်၏ အကိုင်းအခက် အရွက်တို့ကိုအနှစ်ဟု ထင်သည်နှင့်တူ၏။
(၂) အချို့သော အမျိုးကောင်းသားသည် ဤသာသနာတော်၌ သဒ္ဒါသက် သက်ဖြင့် ရဟန်းပြု၏။ လာဘ၊ သက္ကာရ၊ သိလောကကိုဖြစ်စေ၏။ ထိုလာဘ သက္ကာရ သိလောက မကြွားမဝါ၊ မရှုတ်ချ၊ အကြံအစည်မပြည့်စုံ မေ့လျော့ယစ်မူးခြင်း မရှိ။ မမေ့မလျော့ခြင်းကြောင့် သီလနှင့်ပြည့်စုံ၏။ ထိုသီလနှင့်ပြည့်စုံမှုကြောင့် မိမိ ကိုယ်ကို ကြွားဝါ၏၊ သူတစ်ပါးကိုနှိမ်ချကဲ့ရဲ့၏၊ မေ့လျော့၏၊ ယစ်မူ၏၊ ဆင်းရဲစွာ နေရ၏။ သစ်ပင်၏အပွေးကို အနှစ်ထင်သူကဲ့သို့တည်း။
(၃) အချို့သော အမျိုးကောင်းသားသည် ... သဒ္ဓါသက်သက်ဖြင့် ဤ သာသနာတော်၌ ရဟန်းပြု၏။ လာဘ, သက္ကာရ, သိလောကကိုဖြစ်စေ၏။ မနှစ်သက် အားမရသေး၊ အကြံအစည်မပြည့်စုံသေး၊ သီလနှင့်ပြည့်စုံ၏ မနှစ်သက်အားမရသေး၊ အကြံအစည်မပြည့်စုံသော ထိုလာဘ, သက္ကာရ, သိလောက သီလနှင့်ပြည့်စုံမှုကြောင့် မိမိကိုယ်ကို မကြွားဝါ၊ သူတစ်ပါးကိုလည်း မနှိမ်ချ မကဲ့ရဲ့၊ မမေ့မလျော့၊ မယစ်မူး၊ မမေ့မလျော့သည်ရှိသော် သမာဓိနှင့်ပြည့်စုံခြင်းကို ပြီးစေ၏။ နှစ်သက် ဝမ်းမြောက်၏။ အကြံအစည်ပြည့်စုံနေ၏။ ထိုသမာမိနှင့်ပြည့်စုံမှုကြောင့် မိမိကိုယ်ကို ကြွားဝါ၏။ သူတစ်ပါးတို့ကို နှိမ်ချကဲ့ရဲ့၏။ မေ့လျော့၏။ ယစ်မူး၏။ မေ့လျော့ခြင်းကြောင့် ဆင်းရဲစွာနေရ၏။ သစ်ပင်၏ အခွံအခေါက်ကို အနှစ်ဟုမှတ်ယူသူကဲ့သို့တည်း။
(၄) အချို့သောအမျိုးကောင်းသားသည် ... ယုံကြည်မှုသဒ္ဓါသက်သက်ဖြင့် ဤသာသနာတော်၌ ရဟန်းပြု၏။ လာဘ, သက္ကာရ, သိလောက, သီလ, သမာဓိ တို့နှင့်ပြည့်စုံမှုကိုဖြစ်စေ၏။ ထိုလာဘ အစရှိသည်တို့နှင့်ပြည့်စုံခြင်းကို အကြောင်း ပြု၍ မိမိကိုယ်ကိုမကြွားမဝါ၊ သူတစ်ပါးကိုလည်း မရှုတ်ချ မကဲ့ရဲ့၊ မေ့လျော့ခြင်းလည်း မရှိ၊ ယစ်မူးခြင်းလည်းမရှိ။ ထိုမမေ့မလျော့မှုကြောင့် ဉာဏဒဿနကိုပြီးစေ၏။ ထို ဉာဏဒဿနကို နှစ်သက်ကျေနပ်၏။ အကြံအစည်ပြည့်စုံနေ၏။ မေ့လျော့၏။ ယစ်မူး၏။ မိမိကိုယ်ကိုကြွားဝါ၏။ သူတစ်ပါးကို ကဲ့ရဲ့ရှုတ်ချ၏။ မေ့လျော့ခြင်းကြောင့် ဆင်းရဲစွာနေရ၏။ သစ်ပင်၏အကာကို အနှစ်ဟု ထင်သူကဲ့သို့တည်း။
(၅) အချို့သော အမျိုးကောင်းသားသည် ... သဒ္ဓါတရားသက်သက်ဖြင့် ဤသာသနာတော်၌ ရဟန်းပြု၏။ လာဘ, သက္ကာရ, သိလောကကိုဖြစ်စေ၏။ သီလနှင့်ပြည့်စုံ၏။ သမာဓိနှင့်ပြည့်စုံ၏။ ဉာဏဒဿနနှင့်ပြည့်စုံ၏။ မမေ့မလျော့၊ မယစ်မူး၊ မိမိကိုယ်ကို မဝါမကြွား၊ သူတစ်ပါးကိုမကဲ့ရဲ့ မရှုတ်ချ။ အကြံအစည် မပြည့်စုံသေး။ ထိုမမေ့မလျော့ခြင်းကြောင့် “အသမယဝိမောက္ခ”ကို ပြီးစေ၏။ ထို ရဟန်း၏ “အသမယဝိမုတ္တိ” ပျက်စီးစေနိုင်သော အကြောင်းအထောက်အပံ့မရှိ။ သစ်ပင်၏အနှစ်ကို အနှစ်ဟုသိသူကဲ့သို့တည်း။
ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် ဤသာသနာတော်သည် လာဘ, သက္ကာရ, သိလောက ဟူသော အကျိုးအာနိသင်မဟုတ်၊ သီလနှင့်ပြည့်စုံခြင်းဟူသော အကျိုးအာနိသင် မဟုတ်၊ ဉာဏဒဿနဟူသော အကျိုးအာနိသင်မဟုတ်၊ ဤ “အကုပ္ပါစေတော ဝိမုတ္တိ”သည် ဗြဟ္မစရိယပေတည်း။ အနှစ်သာရပေတည်း။ အပြီးအဆုံးပေတည်းဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ဖွင့်ဆိုချက်များစွာရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
မဟာသာလသုတ္တ
မဟာသာလသုတ္တ-သံ၊၁၊၁၇၈-၉။ သံ၊မြန်၊၁၊၁၆၇-၈။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၂၃၈-၂၄၂။ သံ၊ဋီ၊၁၊၂၇၆-၇။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၇-ဗြာဟ္မဏသံယုတ္တ၊ ၂-ဥပါသကဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် “အိုမင်းသော၊ ဟောင်းနွမ်းသောအဝတ်ကို ခြုံလျက်ရောက်ရှိလာသော ဗြာဟ္မဏမဟာသာလအား “ယေဟိ ဇာတေဟိ” အစရှိသော ၅-ဂါထာကို သင်ကြားပေးတော်မူပြီး ဗြာဟ္မဏ အစည်းအဝေး၌ သားလေးယောက်တို့ထိုင်နေစဉ် ယင်းငါးထာကိုရွတ်ဆိုစေပါသည်။
ထိုအခါ သားလေးယောက်တို့က မိမိတို့အိမ်ကိုခေါ်ဆောင်ကြပြီး ပုဆိုးတစ်စုံ စီဖြင့် ဝတ်ရုံစေ၍ပြုစုလုပ်ကျွေးကြပါသည်။ ဗြာဟ္မဏမဟာသာလ ပုဏ္ဏားက ပုဆိုး တစ်စုံယူ၍ ဘုရားရှင်အား ဆရာစားအနေဖြင့်ပူဇော်ပြီး သရဏဂုံယူ ဆောက်တည်ခဲ့ပါသည်။ အဋ္ဌကထာ၌ သားလေးယောက်၊ ချွေးမလေးယောက်နှင့်အတူ မိသားစု ကိုးဦး သောတာပန်အရိယာသာဝကဖြစ်ကြောင်း ဖွင့်ဆိုထားပါသည်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ မှတ်သားဖွယ်များ ဖွင့်ဆိုထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
မဟာသာလပုတ္တသုတ္တ
မဟာသာလပုတ္တသုတ္တ-အံ၊၂၊၃၇-၈။ အံ၊မြန်၊၂၊၄၈-၉။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၂။ အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ပဉ္စကနိပါတ ၁-ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၄-သုမနဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် ဟိမဝန္တာတောင် မင်းကို အမှီပြု၍ သစ်ပင်ကြီးတို့သည် အကိုင်းအခက်အရွက်, အခေါက်, အပွေး အကာ, အနှစ်ဟူသောငါးမျိုးတို့ဖြင့် ကြီးပွားကြကုန်သကဲ့သို့၊ ထို့အတူ သဒ္ဓါတရား ရှိသော အမျိုးကောင်းသားကိုအမှီပြု၍ အိမ်သူအိမ်သားအပေါင်းသည် သဒ္ဓါ, သီလ, သုတ, စာဂ, ပညာဟူသော ကြီးပွားခြင်းငါးမျိုးတို့ဖြင့် ကြီးပွားကြကုန်၏-ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
မဟာသီဟနာဒသုတ္တ
မဟာသီဟနာဒသုတ္တ (၂)-ဒီ၊၁၊၁၅၃-၁၆၆။ ဒီ၊မြန်၊၁၊၁၈၅-၂၀၁။ ဒီ၊ဋ္ဌ၊၁၊၂၈၇-၂၉၉။ ဒီ၊ဋီ၊၁၊၃၄-၃၆၀။ သီ၊ဋီ၊သစ်၊၂၊၃၄၆-၃၆၇။
-ဒီဃနိကာယ၊ သီလက္ခန္ဓဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
ဘုရားရှင် ဥရုညာမြို့ ကဏ္ဏကတ္ထလမိဂဒါယ၌ သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ်- အစေလကဿပက “အရှင်ဂေါတမသည် ခြိုးခြံသောအကျင့်အားလုံးနှင့် ခေါင်းပါးစွာ အသက်မွေးမှု၊ ခြိုးခြံစွာကျင့်သူအားလုံးကို တစ်ဖက်သတ် ပြက်ရယ်ပြုရှုတ်ချ၏ဟု ကြားဖူးပါသည်။ ထိုပြောဆိုသူတို့ ပြောဆိုသည့်အတိုင်း မှန်ပါသလော့၊ အကျွန်ုပ်တို့သည် အရှင်ဂေါတမကို စွပ်စွဲရန်အလိုမရှိပါ”ဟု မေးလျှောက်ပါသည်။
ဘုရားရှင်က ကဿပ၊ ထိုသူတို့သည် ငါဆိုသည့်အတိုင်း ပြောဆိုကြသည် မဟုတ်ကုန်၊ ငါဘုရားကို မဟုတ်မမှန်သောစကားဖြင့် စွပ်စွဲပြောဆိုကြကုန်၏-ဟု မိန့်တော်မူပြီး “ခေါင်းပါးစွာအသက်မွေးသော ခြိုးခြံစွာကျင့်သူအချို့ သေပြီးနောက် ငရဲသို့ရောက်နေသူနှင့် နတ်ပြည်သို့ရောက်နေသူတို့ကို ငါဘုရား ဒိဗ္ဗစက္ခုအဘိညာဉ်ဖြင့် မြင်တော်မူ၏။
-ဆင်းရဲနည်းစွာနေလေ့ရှိသော ခြိုးခြံစွာကျင့်သူ သေလွန်ပြီးနောက် ငရဲ၌ ဖြစ်နေသူအချို့နှင့် နတ်ပြည်၌ဖြစ်နေသူအချို့ကို ဒိဗ္ဗစက္ခုအဘိညာဉ်ဖြင့် ငါဘုရား မြင်တော်မူ၏။ “ကဿပ၊ ငါဘုရားသည် ခြုံခြုံစွာကျင့်သူတို့၏ လားရောက်ရာအရပ်၊ သွားရောက်ရာအရပ်၊ သေခြင်း၊ ဖြစ်ခြင်းကို ဟုတ်မှန်သည့်အတိုင်း သိမြင်တော်မူ ခြင်းကြောင့် ခေါင်းပါးစွာအသက်မွေးသော ခြိုးခြံစွာကျင့်သူအားလုံးကို အဘယ်ကြောင့် တစ်ဖက်သတ် ပြက်ရယ်ပြုအံ့နည်း၊ ရှုတ်ချအံ့နည်း။
ကဿပ၊ သားမြီးဖျားကို ပစ်ခွဲနိုင်သော လေးသမားနှင့်တူကုန်သော သူတစ်ပါးတို့၏အယူကို လေ့လာအပ်ပြီးကုန်သော သိမ်မွေ့သောဉာဏ်ပညာရှိကြကုန်သော ပညာရှိ သမဏ, ဗြာဟ္မဏတို့သည် ပညာဖြင့် မှားသောအယူတို့ကို ဖျက်ဆီးလျက် လှည့်လည်နေကြကုန်၏။ ငါဘုရား၏အယူဝါဒသည် အချို့နေရာ၌ ထိုသမဏ, ဗြာဟ္မဏတို့အယူနှင့် တူကုန်၏။ အချို့နေရာ၌ မတူညီ။
ကဿပ၊ ထိုသမဏ, ဗြာဟ္မဏတို့သည် မတူညီသောအရာကိုထား၍ တူညီ သောအရာ၌ ဆရာအချင်းချင်းဖြစ်စေ၊ တပည့်သံဃာအချင်းချင်းဖြစ်စေ မေးမြန်းစိစစ် ကြလျှင် အကုသိုလ်အရာ၌ ရဟန်းဂေါတမသည် အကြွင်းမဲ့ပယ်၍ကျင့်၏၊ အခြားဂိုဏ်း ဆရာတို့သည် အနည်းငယ်ကိုသာပယ်၍ ကျင့်ကုန်၏ဟု ငါဘုရားကိုသာ များသောအားဖြင့် ချီးမွမ်းကြကုန်ရာ၏။
ကုသိုလ်အရာ၌ ကုသိုလ်တရားတို့ကို ရဟန်းဂေါတမသည် အကြွင်းမဲ့ဆောက် တည်၍ကျင့်၏၊ အခြားသောဂိုဏ်းဆရာတို့သည် အနည်းငယ်သာဆောက်တည်၍ ကျင့်ကုန်၏ဟု ငါဘုရားကိုသာ များသောအားဖြင့် ချီးမွမ်းကြကုန်ရာ၏။ ငါဘုရား၏ တပည့်သံဃာတို့ကိုသာ များသောအားဖြင့် ချီးမွမ်းကြကုန်ရာ၏။
ကဿပ မဂ္ဂင်ရှစ်တန် လမ်းအမှန်ကိုကျင့်သည်ရှိသော် “ရဟန်းဂေါတမသည် သာလျှင် ဆိုသင့်သောအခါ၌သာ ဆိုလေ့ရှိ၏။ ဟုတ်သည်ကိုသာဆိုလေ့ရှိ၏။ အကျိုး နှင့်စပ်သည်ကိုသာ ဆိုလေ့ရှိ၏။ တရားနှင့်စပ်သည်ကိုသာ ဆိုလေ့ရှိ၏၊ အဆုံးအမနှင့် စပ်သည်ကိုသာ ဆိုလေ့ရှိ၏ဟု ကိုယ်တိုင်ပင် သိမြင်လိမ့်လတ္တံ့ဟု မိန့်တော်မူ၏။ ထိုအခါ အစေလကဿပသည် တက္ကတွန်းတို့၏ ခြိုးခြံသောအကျင့် (၇၀) ကျင့်သုံးကြပုံကိုလျှောက်ထားပါသည်။
ကဿပ ထိုတက္ကတွန်းတို့၏ ခြိုးခြံသောအကျင့် (၇၀)တို့သည် သီလနှင့် ပြည့်စုံခြင်း၊ သမာဓိနှင့်ပြည့်စုံခြင်း၊ ပညာ၏ပြည့်စုံခြင်းကို မပွားများရသေး။ မျက်မှောက် မပြုအပ်သေးသည်ရှိသော် စင်စစ်အားဖြင့် သမဏအလုပ်၊ ဗြာဟ္မဏအလုပ်မှ ဝေးသည်သာတည်း။
ကဿပ ရဟန်းသည် ရန်မရှိသော၊ ငြိုငြင်ခြင်းမရှိသော မေတ္တာစိတ်ကို ပွားများ၏။ အာသဝတို့၏ကုန်ခြင်းကြောင့် အာသဝမရှိသော လွတ်မြောက်သော အရဟတ္တဖိုလ်စိတ်နှင့် အရဟတ္တဖိုလ်ပညာကို ယခုဘဝ၌ပင် ထူးသောဉာဏ်ဖြင့် ကိုယ်တိုင်မျက်မှောက်ပြုလျက်ရောက်နေ၏။ ကဿပ၊ ဤရဟန်းကို သမဏဟူ၍ လည်းကောင်း၊ ဗြာဟ္မဏဟူ၍လည်းကောင်း ဆိုအပ်ပေ၏။
ကဿပ သမဏအလုပ်သည် ခဲယဉ်းလှချေ၏။ ဗြာဟ္မဏအလုပ်သည် ခဲယဉ်း လှချေ၏ဟူသော စကားသည် လောက၌ ပြောဆိုရိုးတံထွာ ဓမ္မတာပင်တည်း။
အစေလကတို့၏ကျင့်ဝတ်များကို သူကြွယ်ဖြစ်စေ၊ သူကြွယ်၏သားဖြစ်စေ၊ အယုတ်ဆုံး အိုးထိန်းကျွန်သည်သော်လည်း ပြုကျင့်ခြင်းငှာစွမ်းနိုင်ပေ၏။ ခဲယဉ်းသော သမဏ, ဗြာဟ္မဏတို့၏အလုပ်သည် ခြိုးခြံသောအကျင့်မှ တစ်ပါးတခြားသာလျှင်ဖြစ်၏။ ထိုကြောင့် သမဏ, ဗြာဟ္မဏတို့၏အလုပ်သည် ခဲယဉ်းလှချေ၏ဟု ပြောဆိုရန်မသင့်ချေ။
မေတ္တာဘာဝနာပွားများနေသော အရဟတ္တဖိုလ်ကိုမျက်မှောက်ဘဝ၌ ပြည့်စုံ ရရှိနေသော ရဟန်းကိုသာ သမဏ, ဗြာဟ္မဏဟုဆိုအပ်ပေ၏ဟု မိန့်တော်မူသည်။
အစေလကဿပက-အရှင်ဂေါတမ သမဏ, ဗြာဟ္မဏကို သိနိုင်ခဲ၏ဟု လျှောက်၏။ ဘုရားရှင်က ကဿပ ဤစကားသည် လောက၌ ပြောဆိုရိုးတံထွာ ဓမ္မတာပေတည်း။
ကဿပ အစေလကတို့၏အကျင့်သည် ခြိုးခြုံသောအကျင့်မှတစ်ပါး အခြား ဖြစ်ပေ၏။ ထိုအစေလကတို့၏အကျင့်၊ အစေလကတို့၏အကျင့်ကို သူကြွယ်ဖြစ်စေ၊ သူကြွယ် သားဖြစ်စေ၊ အယုတ်ဆုံးအားဖြင့် အိုးထိန်းကျွန်မဖြစ်စေ သိလည်းသိစွမ်းနိုင် သေး၏။
ကဿပ၊ မေတ္တာပွားများနေသော မျက်မှောက်ဘဝ၌မှာပင် အရဟတ္တဖိုလ်ကို မျက်မှောက်ပြု ရရှိပြည့်စုံနေသော ရဟန်းကိုသာ သမဏ, ဗြာဟ္မဏဟု ဆိုအပ် ပေ၏။
အစေလကဿပက အရှင်ဂေါတမ သီလ၏ပြည့်စုံခြင်း၊ စိတ်၏ပြည့်စုံခြင်း၊ ပညာ၏ပြည့်စုံခြင်းသည် အဘယ်ပါနည်း။
ဘုရားရှင်က ဘုရားရှင်ပွင့်တော်မူသည်ကစ၍ သာမညဖလသုတ်ဒေသနာတော်အတိုင်း ရဟန္တာဖြစ်တော်မူသည်အထိ သီလ, သမာဓိ, ပညာဒေသနာတော်ကို ဟောတော်မူပါသည်။ ဤအရဟတ္တဖိုလ်မှတစ်ပါး ထူးမြတ်သော သီလသမ္ပဒါ၊ သမာဓိသမ္ပဒါ၊ ပညာသမ္ပဒါ မရှိတော့ပုံကို အကျယ်တဝင့်ဟောကြားတော်မူပါသည်။
ကဿပ၊ ရှိသမျှ ဖြူစင်မွန်မြတ်သော သီလအရာ၌ မိမိနှင့်တူမျှသူကိုပင် မြင်တော်မမူ၊ မိမိထက်လွန်ကဲသူကို အဘယ်မှာမြင်ချေအံ့နည်း။ မွန်မြန်သော အဓိသီလအရာ၌ ငါဘုရားသည်သာ အလွန်မြတ်ဆုံးဖြစ်၏။
လွန်မြတ်သော အားထုတ်လုံ့လပြု၍ မကောင်းမှုကိုပယ်ခြင်း “အဓိဇေဂုစ္ဆ” အရာ၌ ငါဘုရားသည်သာ အလွန်မြတ်ဆုံးဖြစ်၏။
လွန်မြတ်သော အဓိပညာအရာ၌ ငါဘုရားသည်သာ အလွန်မြတ်ဆုံးဖြစ်၏။
ကိလေသာတို့မှလွတ်မြောက်ခြင်း “အဓိဝိမုတ္တ အရာ၌ ငါဘုရာသည်သာ အလွန်မြတ်ဆုံးဖြစ်၏။
အညတိတ္ထိယပရိဗိုဇ်တို့သည် “ရဟန်းဂေါတမသည် ရဲရင့်သောစကားကို ပရိသတ်အလယ်၌လည်း မြွက်ဆို၏”ဟု ပြောကြားအပ်ကုန်၏။ “မကြောက်မရွံ့လည်း မြွက်ဆို၏”ဟု ပြောကြားအပ်ကုန်၏။ “ပြဿနာအမေးခံရလျှင် ထိုမေးသူတို့အား ဖြေကြား၏။ ပြဿနာဖြေဆိုခြင်းဖြင့် မေးသူတို့၏စိတ်ကို နှစ်သက်စေနိုင်၏။ ထိုရဟန်းဂေါတမ၏စကားကို နာကြားထိုက်၏ဟုလည်း ထင်မြင်ကြကုန်၏။ ကြည်ညို သူတို့ပြုသင့်သော ပူဇော်ခြင်းကိုလည်းပြုကြကုန်၏။ ဟောကြားတိုင်းဖြစ်ရန်လည်း ကျင့်ကြကုန်၏။ ကျင့်သူတို့သည်လည်း ရဟန်းဂေါတမ၏စိတ်ကို နှစ်သက်စေနိုင်ကုန်၏။ ကဿပ ငါဘုရား ရာဇဂြိုဟ်မြို့ ဂိဇ္ဈကုဋ်တောင်၌ ခြိုးခြံသောအကျင့်မြတ်ကို ကျင့်သော နိဂြောဓပရိဗိုဇ်သည် အလွန်အားထုတ်ခြင်း လုံ့လဖြင့် မကောင်းမှုကို ပယ်ခြင်း “အဓိဇေဂုစ္ဆ”အရာ၌ ပြဿနာမေးသည်ရှိသော် ထိုနိဂြောဓအား ငါသည် ဖြေကြားခဲ့၏။ ထိုသို့ဖြေကြားသည်ရှိသော် ထိုနိဂြောဓသည် အတိုင်းထက်အလွန် ဝမ်းမြောက်ဝမ်းသာဖြစ်လေ၏ဟု ဘုရားရှင်ကမိန့်တော်မူပါသည်။
အစေလကဿပသည် မိမိလည်း ဘုရားရှင်၏တရားတော်ကို ကြားနာရ၍ အလွန်ဝမ်းမြောက်ပါကြောင်း၊ တရားတော်ကိုချီးမွမ်းလျှောက်ထားပြီးလျှင် သရဏဂုံ ဆောက်တည်၍ ရှင်ရဟန်းအဖြစ်ကိုရလိုပါကြောင်း လျှောက်ထားလေသည်။
ဘုရားရှင်က အညတိတ္ထိယ ပရိဝါသကို မိန့်ကြားတော်မူပါသည်။ အစေလ ကဿပက အညတိတ္ထိယ ပရိဝါသကို မိမိအနေဖြင့် လေးလသာမက လေးနှစ် တိုင်အောင် ကျင့်လိုပါကြောင်း ရဟန်းပြုပေးရန်သာလျှောက်ထားပါသည်။
ဘုရားရှင်က ပုဂ္ဂလဝေမတ္တကို သိတော်မူခြင်းကြောင့် ရဟန်းပြုခွင့်ပေးတော် မူပါသည်။ အစေလကဿပသည် ဘုရားရှင်အထံတော်၌ ရှင်ရဟန်းပြုခွင့်ရသဖြင့် ရဟန်းပြုပြီး မကြာမီ တစ်ပါးတည်းကိန်းအောင်းလျက် မမေ့မလျော့သောသတိဖြင့် ပြင်းပြင်းထန်ထန် ရဟန်းတရားကိုအားထုတ်ရာ အာသဝေါကင်းကွာ ရဟန္တာဖြစ်ပုံကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ မှတ်သားဖွယ်များစွာ ဖွင့်ဆိုထားပါသည်။
-မ၊၁၊၉၇-၁၁၈။ မ၊၁၊မြန်၊၁၀၅-၁၂၄။ မ၊ဋ္ဌ၊၁၊၃၂၅-၃၅၉။ မ၊ဋီ၊၂၊၁၅-၄၀။
-မဇ္ဈိမနိကာယ၊ မူလပဏ္ဏာသ၊ ၂-သီဟနာဒဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် ဝဇ္ဇီနိုင်ငံ ဝေသာလီမြို့တော်၏အပြင်အပ အပရပူရတောအုပ်၌ သီတင်းတော်မူစဉ် လိစ္ဆဝီမင်းသား သုနက္ခတ္တ ဤဘုရားသာသနာတော်မှ ထွက်ခွာ သွား၍ မကြာမြင့်မီ ဝေသာလီမြို့ရှိ ပရိသတ်၌-“ရဟန်းဂေါတမအား ဥတ္တရိ မနုဿဓမ္မထက်သာလွန်သော အရိယာဖြစ်ရန်စွမ်းနိုင်သော ဉာဏ်အမြင်မရှိ၊ ရဟန်း ဂေါတမသည် ကြံစည်ယူဆလျက် စူးစမ်းလေ့လာပြီး အလိုလိုထင်မြင်လာသော တရားကိုဟောကြား၏။ ရဟန်းဂေါတမဟောကြားသော ထိုတရားကို ဟောကြားတိုင်း ပြုကျင့်သူအား ဝဋ်ဆင်းရဲကုန်ခြင်းအကျိုးငှာ (ကောင်းစွာထုတ်ဆောင်နိုင်)ဖြစ်နိုင်၏ဟု ပြောဆိုနေသည်။
ထိုစကားကို ဝေသာလီမြို့တွင် ဆွမ်းခံဝင်နေသော အရှင်သာရိပုတ္တရာ ကြားသိရသဖြင့် ဘုရာညာရှင်အား လျှောက်ထားပါသည်။ ဘုရားရှင်က “သာရိပုတ္တရာ၊ မောဃပုရိသ သုနက္ခတ္တသည် အမျက်ထွက်လေ့ရှိ၏၊ အမျက်ထွက်ခြင်းကြောင့် ငါဘုရား၏ ကျေးဇူးမဲ့(အပြစ်)ကို ပြောဆိုမည်ဟု ရည်ရွယ်လျက် ငါဘုရား၏ ဂုဏ်ကျေးဇူးကိုသာ ချီးမွမ်းပြောဆိုပေ၏”ဟု မိန့်ကြားတော်မူပြီး သဗ္ဗညုတဉာဏ်တော်, ဣဒ္ဓိဝိဓဉာဏ်တော်, ဒိဗ္ဗသောတဉာဏ်တော်, စေတောပရိယဉာဏ်တော်, ဒသဗလ ဉာဏ်တော်, စတုဝေသာရဇ္ဇဉာဏ်တော်၊ အဋ္ဌပရိသအကမ္ပနဉာဏ်တော်, စတုယောနိပရိစ္ဆေဒကဉာဏ်တော်, ပဉ္စဂတိပရိစ္ဆေဒဉာဏ်တော် ခုနစ်ဌာန ရှစ်ဌာနတို့၌ ဉာဏ် ဖြစ်ပုံ၊ အာသဝက္ခယဉာဏ်ဖြစ်ပုံ ဒုက္ကရကာရိကာသုဒ္ဓိ, ဥပေက္ခာဝိဟာရ အာဟာရ သုဒ္ဓိ, သံသာရသုဒ္ဓိ, ဥပပတ္တိသုဒ္ဓိ, အာဝါသသုဒ္ဓိ, ယညသုဒ္ဓိ, အဂ္ဂိပါရိစရိယသုဒ္ဓိတို့ကို ဥပမာ ဥပမေယျတို့ဖြင့် အကျယ်ဟောကြားတော်မူပါသည်။
အရှင်နာဂသမာလ၏ လျှောက်ထားချက်အရ ဤသုတ်တော်ကို “လောမဟံသနသုတ်တော်”ဟုလည်း ခေါ်နိုင်ကြောင်း မိန့်ကြားတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌-ဝေသာလီမြို့တော် ဝဇ္ဇီနိုင်ငံတော်၊ ဝဇ္ဇီမင်းမျိုးတို့ အစစွာ ဖြစ်ပေါ်လာပုံနှင့်တကွ မှတ်သားဖွယ်ဖွင့်ဆိုချက် များစွာရှိပါသည်။ ဋီကာ၌လည်း မှတ်သားဖွယ်ဖွင့်ဆိုချက်များ ရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
မဟာသုညတသုတ္တ
မဟာသုညတသုတ္တ-မ၊၃၊၁၅၁-၉။ မ၊မြန်၊၃၊၁၅၆-၁၆၄။ မ၊ဋ္ဌ၊၄၊၁၁၀-၉။ မ၊ဋီ၊၃၊၃၂၄-၉။
-မဇ္ဈိမနိကာယ၊ ဥပရိပဏ္ဏာသ၊ ၃-သုညတဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် သကျနိုင်ငံ ကပိလဝတ္ထုမြို့ နိဂြောဓာရုံကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် ကာဠခေမကသာကီဝင်ကျောင်း၌ အိပ်ရာနေရာများစွာ ခင်းထားသည်ကို ဘုရားရှင်မြင်တော်မူခြင်းကြောင့် ဃဋသောကီဝင်ကျောင်း၌ ရဟန်းတော်များစွာနှင့် သင်္ကန်းချုပ်နေသော အရှင်အာနန္ဒအား မေးမြန်းတော်မူပြီး အသင်းအဖွဲ့ဖြင့်နေသော ရဟန်းသည် နေက္ခမ္မသုခ၊ ပဝိဝေကသုခ၊ ဥပသမသုခ၊ သမ္ဗောဓိသုခတို့ကို အလွယ် တကူ မရနိုင်ပုံ၊ တစ်ပါးတည်းနေသောရဟန်းသည်သာ ယင်းသုခလေးမျိုးကို အလွယ်တကူ အလိုရှိနိုင် ရရှိနိုင်ပုံ။
အပေါင်းအဖော် အသင်းအဖွဲ့၌နေသော ရဟန်းသည် သာမာယိကစေတော ဝိမုတ္တိ၊ ရူပါဝစရ အရူပါဝစရ စိတ္တဝိမုတ္တိ၊ အသာမာယိကစေတောဝိမုတ္တိ= မဂ်ဖိုလ်တို့ကိုရလျက် မနေနိုင်ပုံ၊ တစ်ပါးတည်းနေသောရဟန်းသည်သာ ယင်းစေတော ဝိမုတ္တိတို့ကို ရလျက်နေနိုင်ပုံ၊ တပ်မက်မော၊ မွေ့လျော်ဖွယ်ရှိသော ဝိပရိဏာမညထာဘာဝ၊ ဒုက္ခဒေါမနဿ ဥပါယာသမဖြစ်သော ရုပ်တစ်ခုကိုမျှ မြင်တော်မမူခဲ့ပုံ။
သဗ္ဗနိမိတ္တ အမနသိကာရ၊ အဇ္ဈတ္တသုညတဝိဟာရ သမာပတ်ဖြင့် သီတင်းသုံး နေတော်မူသော မြတ်စွာဘုရားထံတော်သို့ ပရိသတ်လေးပါး၊ မင်း၊ အမတ်ကြီး၊ တိတ္ထိယ၊ တိတ္ထိယသာဝကတို့ ရောက်ရှိလာလျှင် ဝိဝေကနိန္ဒ ဝိဝေကပေါဏ ဝိဝေက ပဗ္ဘာရ ဝူပကဋ္ဌ နေက္ခမ္မာဘိရတ သဗ္ဗသော အာသဝဋ္ဌာနီယ ဗျန္တိကတစိတ်ဖြင့် ဥယျောဇန ပဋိသံယုတ္တကထာကိုသာ ပြောဆိုသမှုပြုတော်မူ၏။
ရဟန်းတော်သည် အဇ္ဈတ္တသုညတဝိဟာရ သမာပတ်ကို ပြည့်စုံစေ၍နေလိုလျှင် အဇ္ဈတ္တသန္တာန်၌ စိတ်ကိုတည်နေစေရ ထားစေရမည်၊ ဧကောဒိမည်သော သမာဓိကို ဆောက်တည်သမှုပြုရမည်။
အဇ္ဈတ္တသန္တာန်၌ စိတ်ကိုတည်နေ စုဝေးစေလျက် ဧကောဒိမည်သော သမာဓိကို ပွားများသမှုပြုနေလျှင် ရူပါဝစရဈာန်လေးပါးကို အစဉ်အတိုင်းရလိမ့်မည်။ အဇ္ဈတ္တသုညတခန္ဓာ၌ နှလုံးသွင်း၍ စိတ်တည်ကြည်မှု၊ လွတ်မြောက်မှုမဖြစ်လျှင် ဗဟိဒ္ဓသုညတခန္ဓာ၌ နှလုံးသွင်းရမည်၊ ယင်း၌ စိတ်တည်ကြည်မှု လွတ်မြောက်မှု မဖြစ်လျှင် ရံခါ အဇ္ဈတ္တသုညတခန္ဓာ၊ ရံခါ ဗဟိဒ္ဓသုညတခန္ဓာ၌ နှလုံးသွင်းရမည်။ -ပ-အာနေဉ္စ = အရူပသမာပတ်ကို နှလုံးသွင်းရမည်။ အာနေဉ္စ= အရူပသမာပတ်၌ စိတ်မတည်ကြည် မလွတ်မြောက်လျှင် ထိုအာနေဉ္စသမာပတ်၌ သတိသမ္ပဇဉ်ရှိနေရမည်။
ထိုရဟန်းသည် ထိုရှေးဖြစ်သော သမာဓိနိမိတ်၌ အဇ္ဈတ္တစိတ်ကိုသာလျှင် တည်နေ စုဝေးစေရမည်၊ ဧကောဒိမည်သော သမာဓိကို ဆောက်တည်ပွားများစေရ မည်။ အဇ္ဈတ္တသုညတခန္ဓာ၊ ဗဟိဒ္ဓသုညတခန္ဓာ၊ အဇ္ဈတ္တ ဗဟိဒ္ဓသုညတခန္ဓာ၌ စိတ်ပြေးဝင် ကြည်လင်စွာတည်နေ လွတ်မြောက်နေလျှင် ထိုအာနေဉ္စသမာပတ်၌ သတိ သမ္ပဇဉ်ဖြစ်နေရမည်။
ဤသို့သောနေခြင်းဖြင့် နေသောရဟန်း၏စိတ်သည် ဣရိယာပုထ်လေးပါးတို့တွင် တစ်ပါးပါး၌ညွတ်နေလျှင် ထိုဣရိယာပုထ်၌ အဘိဇ္ဈာ၊ ဒေါမနဿတို့ အကုသိုလ် တရားတို့ အစဉ်မလိုက်စေဘဲနေရမည်။
ဟီန၊ ဂါမ္မ၊ ပေါထုဇ္ဇနိက၊ အနရိယ၊ အနတ္ထသံဟိတ-ဖြစ်သော တိရစ္ဆာန ကထာ ၂၇ မျိုးသည် နိဗ္ဗိဒါ ဝိရာဂ နိရောဓ ဥပသမ အဘိညာ သမ္ဗောဓ နိဗ္ဗာနတို့ မဖြစ်ပုံ၊ ထိုစကားတို့ကို မပြောဆိုအံ့။
ကထာ ၁၀-မျိုးသည်သာ အဘိသလ္လေခိက စေတောဝိနီဝရဏသပ္ပါယ ဧကန္တိ နိဗ္ဗိဒါ ဝိရာဂ နိရောဓ ဥပသမ အဘိညာ သမ္ဗောဓ နိဗ္ဗာနဖြစ်ပုံ ယင်းကထာဆယ်မျိုးကိုသာ ပြောဆိုအံ့ဟု သတိသမ္ပဇဉ်ဖြစ်နေရပုံ။
ဟီန ဂါမ္မ ပေါထုဇ္ဇနိက အနရိယ အနတ္ထသံဟိတဖြစ်သော မိစ္ဆာဝိတက်သုံးပါးသည် နိဗ္ဗိဓ ဝိရာဂ နိရောဓ ဥပသမ အဘိညာ သမ္ဗောဓ နိဗ္ဗာနမဖြစ်ပုံ၊ ယင်းမိစ္ဆာ ဝိတက်သုံးပါးကို မကြံစည်အံ့ဟု စိတ်ညွတ်ပုံ။
အရိယ နိယျာနိက တက္ကရဿနိယျန္တိ သမ္မာဒုက္ခက္ခယဖြစ်သော သမ္မာဝိတက် သုံးမျိုးတို့ကိုကာ ကြံစည်အံ့ဟု သတိသမ္ပဇဉ်ဖြစ်နေပုံ။
မျက်စိ နား နှာ လျှာ ကိုယ် စိတ်-ဝိညာဉ်ခြောက်ပါးတို့ဖြင့် သိအပ်သော ဣဋ္ဌ ကန္တ မနာမ ပိယရူပ ကာမူပသံဟိတ ရဇနီယဖြစ်သော ကာမဂုဏ်အာရုံတို့၌ စိတ်ဖြစ်နေလျှင် ဤကာမဂုဏ်အာရုံတို့၌ ငါသည် ဆန္ဒရာဂကို မပယ်ရသေး-ဟု သိနေရမည်။ ယင်းကာမဂုဏ်အာရုံတို့၌ စိတ်မဖြစ်လျှင် ငါသည် ကာမဂုဏ်အာရုံတို့၌ ဆန္ဒရာဂကို ပယ်ပြီးပြီဟုသိနေရမည်။
ဥပါဒါနက္ခန္ဓာငါးပါးတို့တွင် တစ်ပါးတစ်ပါး၌ ခန္ဓ သမုဒယ အတ္ထင်္ဂမဟု ဖြစ်ခြင်း ပျက်ခြင်းကို ရှုနေပုံ၊ ယင်းသို့ရှုမှတ်နေလျှင် ဥပါဒါနက္ခန္ဓာတို့၌ အသ္မိမာနကို ပယ်နိုင်ပုံကို သိမြင်နေရမည်။
ဤသမထဝိပဿနာ မဂ်ဖိုလ်တရားတို့သည် စင်စစ် ကုသိုလ်တရားတို့ဖြစ်ပုံ၊ ကုသိုလ်တရားတို့မှရောက်လာပုံ ကိလေသာအညစ်အကြေးတို့မှစင်ကြယ်ပုံ လောကမှ လွန်မြောက်ပုံ၊ ဤတရားတို့နှင့်ပြည့်စုံ၍နေသော ရဟန်း၏စိတ်ကို မာရ်နတ်သည် မမြင်နိုင်၊ မသိနိုင်ပုံ၊
သုတ္တ ဂေယျ ဝေယျာကရဏတို့(ကို သင်ယူလို)ကြောင့် တပည့်သည် ဆရာ နောက်သို့ မလိုက်သင့်ပုံ၊ ယင်းတို့ကိုသင်ယူပုံ သင်ယူနည်းခြောက်မျိုးနှင့် အဘိ သလ္လေခိက စေတောဝိနီဝရဏသပ္ပါယ၊ ဧကန္တနိဗ္ဗိဒါ ဝိရာဂ နိရောဓ ဥပသမ အဘိညာ သမ္ဗောဓ နိဗ္ဗာနဟူသော အကျိုးကိုးမျိုးကို ရရှိခံစားနိုင်သော ကထာဆယ်မျိုး ဟူသောအကြောင်းကြောင့် နှင်ထုတ်သော်လည်း တပည့်သည် ဆရာနောက်သို့ တကောက်ကောက်လိုက်သင့်ပုံ။
ဆရာ၏ဘေးရန်၊ တပည့်၏ဘေးရန်၊ ဗြဟ္မစရိယ၏ဘေးရန်များ။ ပါပက အကုသလဓမ္မ သံကိလေသိက ပေါနောဗ္ဘဝိက သာရ ဒုက္ခဝိပါက အာယတိံ ဇာတိ ဇရာ မရဏိယဖြစ်သော ဘေးရန်တို့သည် ဆရာ၏ဂုဏ် တပည့်၏ဂုဏ်ကိုသတ်ဖြတ် တတ်ပုံ။
ဤဘေးရန်သုံးမျိုးတို့သည် ဒုက္ခဝိပါကတရ ကဋုကဝိပါကတရ ဝိနိပါတဖြစ်ပုံ။
တပည့်တို့သည် ဆရာ့အပေါ်၌ ရန်သူကဲ့သို့ကျင့်ပုံ၊ မိတ်ဆွေကဲ့သို့ကျင့်ကြပုံ။ မိတ်ဆွေကဲ့သို့ကျင့်သုံးခြင်းသည် ဒီဃရတ္တ ဟိတ သုခအကျိုးဖြစ်ပုံ။ မကျက်တကျက်အိုးတို့ကို ကိုင်ယူသောအိုးထိန်းသည်ကဲ့သို့ မဂ်ဖိုလ်ဟူသော အနှစ်သာရတည်နေအောင် နှိပ်ကွပ်သင့်ရာ၌နှိပ်ကွပ်၍ အပြစ်တို့ကိုပယ်ရှင်း၍ ဟောတော်မူပေအံ့ဟု အရှင်အာနန္ဒာအား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ မှတ်သားဖွယ်များစွာတို့ကို ဖွင့်ဆိုထားပါသည်။ (ဤသုတ်တော်၌-အသင်းအဖွဲ့နှင့်နေသော ရဟန်း၏လက်လွတ်ဆုံးရှုံးသွားသောအကျိုးများ၊ တစ်ပါးတည်းနေသောရဟန်း၏ ရရှိခံစားနိုင်သောအကျိုးများ၊ ယင်းအကျိုးများကို ရရှိခံစားနိုင်ရန်အားထုတ်ပုံ၊ ဆရာကနှင်ထုတ်သော်လည်း ဆရာနောက်သို့ တပည့်က တကောက်ကောက်လိုက်၍ နည်းယူရသည့် ပရိယတ်၊ ပဋိပတ် လုပ်ငန်းများ၊ ဆရာ-တပည့် ဗြဟ္မစရိယ၏ ဘေးရန်များ၊ ယင်းဘေးရန်များကို ရှောင်ရှားသင့်ပုံ၊ ဘုရားရှင်က တပည့်များအား မကျက်တကျက်အိုးကိုကိုင်သော အိုးထိန်းသည်ပမာ မဂ်ဖိုလ်ဟူသော သာသနာ့သာရများတည်ရှိအောင် နှိပ်ကွက်သင့် ရာ၌နှိပ်ကွပ်၊ ချီးမြှောက်သင့်ရာ၌ ချီးမြှောက်၍ တရားဟောတော်မူပုံတို့ကို မိန့်ကြားတော်မူပါသည်။)
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
မဟာသုဒဿနသုတ္တ
မဟာသုဒဿနသုတ္တ-ဒီ၊၂၊၁၃၉-၁၆၁။ ဒီ၊မြန်၊၂။၁၆၁-၁၈၄။ ဒီ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၀၈-၂၂၉။ ဒီ၊ဋီ၊၂၊၁၉၃-၂၀၃။ သီ၊ဋီ၊သစ်၊၂၊၃၂၉-၃၄၀။
-ဒီဃနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
ဘုရားရှင် မလ္လနိုင်ငံ ကုသိနာရုံမြို့တော်အနီး မလ္လာမင်းတို့၏အင်ကြင်းတော၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် အရှင်အာနန္ဒာ၏ လျှောက်ထားချက်အရ ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
ဤသုတ်တော်၌ ကုသာဝတီနေပြည်တော်, မဟာသုဒဿနမင်း၏ ရတနာ ခုနစ်ပါး၊ တန်ခိုးလေးမျိုး၊ ဓမ္မပြာသာဒ်နှင့် ဓမ္မရေကန်တော်, ဈာန်ရရှိတော်မူခြင်း၊ ဗြဟ္မဝိဟာရ ဘာဝနာလေးမျိုး ပွားများပုံ၊ မြို့တော်နှင့်တကွ မင်းစည်းစိမ်များ၊ သုဘဒ္ဒါ မိဖုရားကြီး ခစားခြင်း၊ နတ်ရွာစံကံတော်ကုန်၍ ဗြဟ္မာပြည်သို့လားရောက်ပုံ၊ သင်္ခါရ တရားတို့ကို ရှုဆင်ခြင်ရန်ဟောတော်မူပုံအကျယ်ကို ဟောတော်မူပါသည်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့ မှတ်သားဖွယ်များစွာ ဖွင့်ဆိုထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
မဟာသုပိနသုတ္တ
မဟာသုပိနသုတ္တ-အံ၊၂၊၂၀၉-၂၁၂။ အံ၊မြန်၊၂၊၂၆၄-၆။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၇၁-၄။ အံ၊ဋီ၊၃၊၆၁-၇၁။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ပဉ္စကနိပါတ၊ ၄-စတုတ္ထပဏ္ဏာသက၊ (၂၀) ၅-ဗြာဟ္မဏဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် အလောင်းတော် ဘဝ၌မြင်မက်သော အိပ်မက်ကြီးငါးပါးတို့နှင့် ယင်းတို့၏အကျိုးကျေးဇူးတို့ကို ရဟန်းတော်တို့အား ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ အိပ်မက်နှင့်ဆက်စပ်၍ သိမှတ်ဖွယ် အသွယ် သွယ်နှင့် မယ်တော်မာယာဒေဝီ၏အိပ်မက်နှင့် ကောသလမင်းကြီး၏ အိပ်မက်တို့ကို ဖွင့်ဆိုထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
မဟာဟတ္ထိပဒေါပမသုတ္တ
မဟာဟတ္ထိပဒေါပမသုတ္တ-မ၊၁၊၂၄၂-၉။ မ၊မြန်၊၁၊၂၅၀-၈။ မ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၂၁-၁၃၄။ မ၊ဋီ၊၂၊၁၆၃-၁၇၆။
-မဇ္ဈိမနိကာယ၊ မူလပဏ္ဏာသ၊ ၃-ဩပမ္မဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် ကုန်းသတ္တဝါတို့၏ ခြေရာတို့ကို ဆင်ခြေရာ၌ အကြီးဆုံးအဖြစ်ဖြင့် ပေါင်းဝင်သွားသကဲ့သို့ ကုသိုလ်တရား အားလုံးတို့သည် အရိယသစ္စာတို့၌ ပါဝင်သွားပုံကို မိန့်ကြားတော်မူပြီး ပထဝီဓာတ်၊ အာပေါဓာတ်၊ ဝါယောဓာတ်၊ အာကာသဓာတ် ခန္ဓာငါးပါး၊ ဒွါရခြောက်ပါး၊ တဏှာ, မာန, ဒိဋ္ဌိတို့ မကပ်ရောက်အောင်ရှုမှတ်ပုံ၊ ဝိပဿနာဉာဏ်ဖြင့်ရှုပုံ၊ သစ္စာလေးပါး ဆိုက်ရောက်ပုံ၊ ဥပါဒါနက္ခန္ဓာငါးပါးတို့အကြောင်းကိုစွဲ၍ ဖြစ်ပေါ်လာပုံ၊ ယင်းတို့၌ ဆန္ဒ၊ အာလယ၊ အနုနယ၊ အဇ္ဈောသာနတို့သည် ဒုက္ခသမုဒယ၊ ဆန္ဒရာဂကို ပယ်မှုသည် ဒုက္ခနိရောဓ၊ ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒကို သိမြင်သောပုဂ္ဂိုလ်သည် ဓမ္မကိုသိမြင်ပုံတို့ကို တစ်ခုစီတစ်ခုစီ ရှုမှတ်ပုံအကျယ်ကို ရဟန်းတော်တို့အား အရှင်သာရိပုတ္တရာ ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ သိမှတ်ဖွယ် အကျယ်ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
မာဂဏ္ဍိယသုတ္တ
မာဂဏ္ဍိယသုတ္တ (၂)-မ၊၂၊၁၆၉-၁၈၀။ မ၊မြန်၊၂၊၁၇၉-၁၉၁။ မ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၄၆-၁၅၄။ မ၊ဋီ၊၃၊၁၀၃-၇။
-မဇ္ဈိမနိကာယ၊ မဇ္ဈိမပဏ္ဏာသ၊ ၃-ပရိဗ္ဗာဇကဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကုရုနိုင်ငံ ကမ္မာသဒမ္မနိဂုံး ဘာရဒွါဇဂေါတ္တဗြာဟ္မဏ၏ မီးပူဇော်ရာ မီးတင်းကုတ်အတွင်း မြက်အခင်း၌ သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် လမ်းလျှောက်ရင်း မီးတင်းကုတ်အတွင်းသို့ဝင်လာသော မာဂဏ္ဍိယပရိဗိုဇ်နှင့် ဘာရဒွါဇဂေါတ္တဗြာဟ္မဏတို့ မြက်အခင်းကိုအကြောင်းပြု၍ ပြောဆိုသောစကားကို အကြောင်းပြု၍
အဆင်း၊ အသံ၊ အနံ့၊ အရသာ၊ အတွေ့အထိ၊ ဓမ္မသဘာဝ-ဟူသော အာရုံ ခြောက်ပါးတို့၌ မွေ့လျော်ပျော်ပိုက်၍ နှစ်ခြိုက်သာယာနေသော မျက်စိ၊ နား၊ နှာ၊ လျှာ၊ ကိုယ်၊ စိတ် (တို့၌ဖြစ်ပေါ်နေသော တဏှာ)ကို (မဂ်ဖြင့်)ဆုံးမအပ်, လုံခြုံ စေအပ်, စောင့်ရှောက်ပိတ်ဆို့ထားအပ်ပြီ။
ထို(တဏှာခြောက်မျိုး)ကို (မဖြစ်အောင် မဂ်ဖြင့်) ပိတ်ဆို့ခြင်းငှာ ငါဘုရား တရားဟောတော်မူ၏။ ဤအကြောင်းကိုရည်ရွယ်၍ သင်သည် ငါဘုရားကို (ဘူနဟု=) လူညွန့်တုံးသူဟုဆိုသလော့?
အရှင်ဂေါတမဤအကြောင်းကိုရည်ရွယ်၍ ရဟန်းဂေါတမကို ဘူနဟု-ဟု ပြောဆိုပါ၏။ အဘယ့်ကြောင့်နည်းဟူမူ အကျွန်ုပ်တို့၏ ကျမ်းဂန်၌လာ ပါ၏။
မာဂဏ္ဍိယ စက္ခု သောတ ဃာန ဇိဝှါ ကာယ မန-ဟူသော ဝိညာဏ် ခြောက်ပါးတို့ဖြင့် သိအပ်၊ အလိုရှိအပ်၊ နှစ်သက်အပ်၊ စိတ်နှလုံးကိုတိုးပွား စေတတ်၊ ချစ်ခင်စုံမက်အပ်သောသဘော။ ကာမနှင့်စပ်ယှဉ်သည်ဖြစ်၍ တပ်မက်မောဖွယ် အဆင်း အသံ အနံ့ အရသာ အတွေ့အထိ သဘောတရား ဟူသော အာရုံခြောက်ပါးတို့ကို သုံးဆောင်ခံစားပြီးသူသည် နောင်အခါ၌ ထိုအာရုံခြောက်ပါး ကာမဂုဏ်တရားတို့၏ ဖြစ်ခြင်း, ချုပ်ခြင်း, သာယာဖွယ်၌ အပြစ်၊ ထွက်မြောက်ရာတို့ကို ဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ သိမြင်ပြီး ထိုအာရုံခြောက်ပါးတို့၌ တပ်မက်မှုတဏှာကိုစွန့်ပယ်၍ ထိုအာရုံတို့ကြောင့် ပူလောင်မွတ်သိပ် ဆာလောင်မှုကိုပယ်ဖျောက်၍ အတွင်းသန္တာန်၌ ငြိမ်းအေးသောစိတ်ဖြင့် နေနိုင် ရာ၏။ ဤပုဂ္ဂိုလ်ကို သင် ဘယ်လိုပြောမည်နည်း။
အရှင်ဂေါတမ ပြောဆိုဖွယ်မရှိပါ။
မာဂဏ္ဍိယ-ငါဘုရားသည် ရှေးလူဘဝ၌ ယောက်ျားတစ်ယောက်မျှမရှိသော ဥတုသုံးလီအလိုက် ပြာသာဒ်သုံးဆောင်၌ ထိုကာမဂုဏ်ငါးပါးတို့ကို ပြည့်ပြည့် စုံစုံ လုံလုံလောက်လောက် ပျော်မွေ့ခံစားခဲ့ဖူးပြီ။ ငါဘုရားသည် နောင်အခါ၌ ထိုကာမဂုဏ်တို့၏ ဖြစ်ခြင်း၊ ချုပ်ခြင်း၊ သာယာဖွယ်သဘော၌အပြစ်၊ ထွက်မြောက်ရာတို့ကို ဟုတ်တိုင်းမှန်စွာသိ၍ ကာမဂုဏ်တို့၌ တပ်မက်မှုတဏှာကို ပယ်စွန့်ပြီး ကာမဂုဏ်ကြောင့် ပူလောင်မှုကို (မဂ်ဉာဏ်ဖြင့်) ပယ်ဖျောက် ဆာလောင်မှုကင်းပျောက်ပြီး အတွင်းသန္တာန်၌ (ကိလေသာ)ငြိမ်းအေးသော စိတ်ဖြင့် နေနိုင်၏။
ထိုငါဘုရားသည် ကာမဂုဏ်တို့၌ တပ်မက်နေကြကုန်သော ကာမတဏှာသည် ခံစားခံနေရသော ကာမဂုဏ်ကြောင့်ဖြစ်သော ပူလောင်ခြင်းဖြင့် ပူလောင်နေကြကုန်သော ကာမဂုဏ်တို့ကို မှီဝဲနေကြကုန်သော အခြားသတ္တဝါတို့ကို တွေ့မြင်နေသော်လည်း ထိုကာမဂုဏ်တို့ကို မတောင့်တ၊ မလိုချင်ပေ။ အဘယ့်ကြောင့်ဆိုသော် နတ်၌ဖြစ်သော ချမ်းသာတို့ကိုကျော်လွန်၍ ကာမဂုဏ်မရှိ အကုသိုလ်ကင်းသော မွေ့လျော်ခြင်းဖြင့် မွေ့လျော်နေသည်ဖြစ်၍ ယုတ်ညံ့သောကာမဂုဏ်ကို မတောင့်တ၊ မမွေ့လျော်လိုတော့ပြီ။
ဤအနက်အဓိပ္ပာယ်ကို သူကြွယ်၊ သူကြွယ်သားဥပမာ၊ နူနာကို ဆေးကုသော ဥပမာတို့ဖြင့် အကျယ်တဝင့် ရှင်းလင်းမိန့်ကြားတော်မူပါသည်။
ဒုတိယ နူနာရောဂါပျောက်ပြီးသောသူကို မီးကင်ရန် မီးကျီတွင်းသို့ခေါ်ဆောင်ရာ၌ ငြင်းဆန်ရုန်းကန်သော ယောက်ျားဥပမာဖြင့် မီး၏သဘာဝနှင့် မီးကင်ခြင်းကြောင့် မီး၏ချမ်းသာဟု ဖောက်ပြန်သော အမှတ်သညာဖြစ်နေပုံ၊ ကာလသုံးပါးတို့၌ ဆင်းရဲသော အတွေ့ရှိသော ကာမဂုဏ်တို့၌ ချမ်းသာဟုဖောက်ပြန်သော အမှတ်သညာ ဖြစ်နေပုံ။
တတိယ နူနာရောဂါကို ခံစားနေရသူ၏ အယားပျောက်ခြင်းကြောင့် အနည်း ငယ်မျှ သက်သာရာ သာယာကာမျှဖြစ်ပုံ၊ ကာမဂုဏ်ငါးပါးတို့ကို အစွဲပြု၍ဖြစ်သော သက်သာရာမျှ သာယာကာမျှဖြစ်ပုံ။ ကာမချမ်းသာကို မစွန့်လွှတ် မွေ့လျော်နေသော အတွင်းသန္တာန်၌ ငြိမ်းအေး သောစိတ်ဖြင့်နေပြီး နေဆဲ, နေလတ္တံ့။ မင်း, မင်းအမတ်တို့ကို မမြင်ဘူး၊ မကြားဘူး ဟု မိန့်ကြားတော်မူပြီး “အာရောဂျပရမာလာဘာ” အစရှိသော ဂါထာဖြင့် ဥဒါန်းကျူးတော်မူပါသည်။
သာသနာ့ပြင်ပ ပရိဗိုဇ်တို့သည် ဝမ်းတွင်းကန်း(မျက်မမြင်)နှင့်တူပုံ အာရောဂျ။ နိဗ္ဗာန်ကို မသိမမြင်နိုင်ကြပုံ၊ “အာရောဂျပရမာလာဘာ”ဂါထာသည် ရှေးဘုရားတို့ ဟောကြားသော ဂါထာဖြစ်ပုံ။
ရောဂါတုံး၊ အိုင်းအမာတုံး၊ ဆူးငြောင့်တုံး၊ ဆင်းရဲတုံး၊ အနာတုံးဖြစ်သော ဤခန္ဓာကိုယ်ကို “အာရောဂျ-နိဗ္ဗာန်”ဟု သင်ပြောဆိုသော်လည်း အာရောဂျ နိဗ္ဗာန်ကို သိနိုင်သော မြင်နိုင်သော စင်ကြယ်သောဉာဏ်မျက်စိ သင့်မှာမရှိပုံကို မိန့်ကြားတော် မူသည့်အခါ အာရောဂျ-နိဗ္ဗာန်ကို သိမြင်နိုင်သည့်နည်းလမ်းကို ဟောတော်မူပါ။ တရားဟောနိုင်စွမ်းရှိသော အရှင်ဂေါတမကို ယုံကြည်ပါ၏ဟု မာဂဏ္ဍိယပရိဗိုဇ်က လျှောက်ထားပါသည်။
ကုစား၍ရမရ ဝမ်းတွင်းကန်းဥပမာဖြင့် မိန့်ကြားတော်မူပြီး ဝမ်းတွင်းကန်း မျက်စိမြင်လာသောအခါ လှည့်စားထားသောသူကို ရန်သူဟုသတ်မှတ်သကဲ့သို့ ဥပါဒါနက္ခန္ဓာငါးပါးတို့၌ လိုချင်တပ်မက်မှု ကင်းပျောက်သောအခါ ဘဝကြောင့် ဇာတိ ဖြစ်ပုံမှစ၍ အနုလောမ ပဋိလောမ ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ ဒေသနာတော်ကို ဘုရားရှင်ဟောတော်မူပါသည်။
ထိုအခါ မာဂဏ္ဍိယပရိဗိုဇ် ဥပါသကာအဖြစ်လျှောက်ထားပြီး ရဟန်းအဖြစ် တောင်းခံပုံ၊ ရဟန်းအဖြစ်ရရှိပုံ၊ မကြာမီ တရားအားထုတ်ရာ ရဟန္တာဖြစ်ပုံကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ မှတ်သားဖွယ်များစွာကို ဖွင့်ဆိုထားပါသည်။
-သုတ္တနိ၊၄၀၉-၄၁၁။ သုတ္တနိ၊မြန်၊၃၈၅-၈။ သုတ္တနိ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၅၇-၂၆၂။
ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ သုတ္တနိပါတ, ၄-အဋ္ဌကဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် မာဂဏ္ဍိယဗြာဟ္မဏ ဇနီးမောင်နှံတို့ ကျွတ်တမ်းဝင်မည်ကို သိမြင်တော် မူခြင်းကြောင့် ယင်းတို့ရှိရာ ကုရုနိုင်ငံ ကမ္မာသဒမ္မနိဂုံးအနီး တောအုပ်သို့ကြွတော်မူ၍ ရွှေရောင်အဆင်းရှိသော ရောင်ခြည်တော်တို့ကို လွှတ်တော်မူလိုက်ရာ မာဂဏ္ဍိယ ပုဏ္ဏားရောက်ရှိလာပြီး သမီးကိုတန်ဆာဆင်၍ ပုဏ္ဏေးမကြီးနှင့်အတူရောက်လာပါသည်။
ဘုရားရှင် ကမ္မာသဒမ္မနိဂုံးသို့ကြွတော်မူချိန်ဖြစ်၍ ဘုရားရှင် သီတင်းသုံးတော်မူရာ မြက်အခင်းနှင့် ခြေတော်ရာတို့ကိုကြည့်၍ မာဂဏ္ဍီပုဏ္ဏေးမကြီးက ကာမဂုဏ် ခံစားမည့်ပုဂ္ဂိုလ်မဟုတ်ကြောင်း ကြိုတင်ပြောကြားပါသည်။
ဘုရားရှင် ဆွမ်းဘုဉ်းပေးပြီး၍ပြန်လာပြီး မြက်ခင်းပေါ်၌ ထိုင်နေတော်မူလျှင် ပုဏ္ဏားကြီးက သမီးမာဂဏ္ဍီကို ပေးအပ်ပါသည်။ သမီး မာဂဏ္ဍီကိုယူဖို့နေနေသာသာ ခြေဖြင့်တို့လိုသောစိတ်ပင်မရှိကြောင်း မိန့်ကြားတော်မူသော ဘုရားရှင်၏အယူဝါဒ၊ သီလ၊ အကျင့်၊ အသက်မွေးမှု၊ ဘဝဖြစ်စဉ်ကိုမေးလျှောက်သဖြင့် ကိုးဂါထာတို့ဖြင့် မိန့်ကြားတော်မူရာ ဒေသနာတော်အဆုံး၌ မာဂဏ္ဍိယဗြာဟ္မဏ ဇနီးမောင်နှံ အရဟတ္တဖိုလ်သို့ရောက်ရှိပုံကို ပြဆိုသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ အကျယ်ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
မာဂဏ္ဍိယသုတ္တနိဒ္ဒေသ
မာဂဏ္ဍိယသုတ္တနိဒ္ဒေသ-မဟာနိ၊၁၄၀-၁၆၁။ မဟာနိ၊ဋ္ဌ၊၂၆၃-၂၇၃။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
မာဂဓသုတ္တ
မာဂဓသုတ္တ-သံ၊၁၊၄၄။ သံ၊မြန်၊၁၊၄၄။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၉၇(၅၀)၊ သံ၊ဋီ၊၁၊၁၄၄(၉၆)။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၂-ဒေဝပုတ္တသံယုတ္တ၊ ၁-ပဌမဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် မာဂဓနတ်သားမေး လျှောက်သဖြင့် “အလင်းရောင်လေးမျိုးကို ဖြေဆိုတော်မူသည့်သုတ်။
ယင်းအရောင်လေးမျိုးကို (သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၅၀။ သံ၊ဋီ၊၁၊၉၆)တို့၌ဖွင့်ဆိုခဲ့ပြီး ဖြစ်ပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
မာဃသုတ္တ
မာဃသုတ္တ (၂)-သံ၊၁၊၄၃-၄။ သံ၊မြန်၊၁၊၄၃-၄၊ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၉၅။ သံ၊ဋီ၊၁၊၁၄၁။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၂-ဒေဝပုတ္တသံယုတ္တ၊ ၁-ပဌမဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် မာဃနတ်သား၏ မေးလျှောက်ချက်အရ ချမ်းသာစွာနေထိုင်ရေး၊ စိုးရိမ်မှု “သောက”ကင်းဝေးရေးအတွက် “ကောဓ”ကို ပယ်သတ်ရမည်ဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သုတ္တနိ၊၃၅၁-၅။ သုတ္တနိ၊မြန်၊၃၃၀-၄။ သုတ္တနိ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၃၉-၁၄၄။
ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ သုတ္တနိပါတ, ၃-မဟာဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
ဘုရားရှင် မဂဓနိုင်ငံ ရာဇဂြိုဟ်မြို့တော်အနီး ဂိဇ္ဈကုဋ်တောင်၌ သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် မာဃလုလင်၏ ဒါနကောင်းမှုနှင့် အလှူခံပုဂ္ဂိုလ်၊ ဗြဟ္မာပြည်သို့ရောက်ခြင်း ဒါနကုသိုလ်ကို မေးလျှောက်မှုကြောင့် ဘုရားရှင်ဆိုဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
ဤသုတ်၌ ရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်၏ ဂုဏ်ကျေးဇူးတော်တို့ကို ဟောကြားတော်မူပါသည်။
အဋ္ဌကထာ၌ မှတ်သားဖွယ်ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
မာတာပုတ္တသုတ္တ
မာတာပုတ္တသုတ္တ-အံ၊၂၊၅၉-၆၁။ အံ၊မြန်၊၂၊၇၃-၅။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၇-၈။ အံ၊ဋီ၊၃၊၂၄။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ပဉ္စကနိပါတ၊ ၂-ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ (၆) ၁-နီဝရဏဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် အတူဝါကပ်ကြသော သားအမိ ဘိက္ခု, ဘိက္ခုနီတို့သာသနာတော်မှ ရွှေ့လျားပျက်စီးကြပုံကို ရဟန်းတို့ လျှောက်ထားကြသဖြင့် “မာရ်မင်း၏ သမန္တပါသ’ ဖြစ်သော မာတုဂါမ၏ အာရုံငါးပါးနှင့် ဆက်စပ်၍ ဆင်ခြင်သတိပြုရှောင်ရှားနိုင်ရန် ရဟန်းတို့အား အကျယ်တဝင့် ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
မာတုသုတ္တ
မာတုသုတ္တ (၂)-သံ၊၁၊၃၉၅။ သံ၊မြန်၊၁၊၃၈၂-၃။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၄၈။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၄-အနမတဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၂-ဒုတိယဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် အစမထင် ရှည်လျား လှစွာသော သံသရာဝဋ်ဆင်းရဲ၌ မိခင်မတော်စပ်ဖူးသော သတ္တဝါမရှိနိုင်ပုံ၊ သံသရာ ဝဋ်ဒုက္ခမှ လွတ်မြောက်နိုင်သောအကျင့်ကို ကျင့်သုံးသင့်ပုံကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၁၊၄၃၇။ သံ၊မြန်၊၁၊၄၂၆။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၉၅။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၆-လာဘသက္ကာရသံယုတ္တ၊ ၄-စတုတ္ထဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် လာဘသက္ကာရ သိလောကသည် ယောဂက္ခမဖြစ်သော နိဗ္ဗာန်ရနိုင်ရန် အန္တရာယ်ပြုတတ်ပုံကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် အကျယ်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
မာတုဂါမသုတ္တ
မာတုဂါမသုတ္တ (၃)-သံ၊၁၊၄၃၁။ သံ၊မြန်၊၁၊၄၁၉။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၉၃။ သံ၊ဋီ၊၂၊၁၅၄။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၆-လောဘသက္ကာရသံယုတ္တ၊ ၃-တတိယဝဂ္ဂ၊ ပထမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် မာတုဂါမ တစ်ယောက်သည် ရဟန်းတစ်ပါး၏စိတ်ကို သိမ်းကျုံး(ဆွဲဆောင်)၍ မယူနိုင်သော်လည်း လာဘ သက္ကရသိလောကသည် ရဟန်း၏စိတ်ကို သိမ်းကျုံး(ဆွဲဆောင်)၍ ယူနိုင်၏ဟု လာဘ သက္ကာရသိလောက ခက်ထန်ကြမ်းကြုတ်ပုံကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၂၊၄၃၆။ သံ၊မြန်၊၂၊၄၃၂။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၂၅။ သံ၊ဋီ၊၂၊၃၆၄။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၃-မာတုဂါသံယုတ္တ၊ ၁-ပဌမပေယျာလဝဂ္ဂ၊ ပထမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် ယောက်ျားဧကန် နှစ်သက်မြတ်နိုးသော မာတုဂါမနှင့် ဧကန်မနှစ်သက် မမြတ်နိုးစေအပ်သောမိန်းမ၏ အင်္ဂါငါးမျိုးစီကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၃၊၄၉၃-၄။ အံ၊မြန်၊၃၊၄၈၃။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဒသကနိပါတ၊ (၂၁)၁-ကရဇကာယဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် မာတုဂါမ၏ ငရဲသို့ ကျရောက်နိုင်သော ဓမ္မ ၁၀-မျိုးနှင့် နတ်ပြည်သို့ရောက်နိုင်သော ဓမ္မ ၁၀-မျိုးတို့ကို ရဟန်းတော်တို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
မာတုပေါသကသုတ္တ
မာတုပေါသကသုတ္တ-သံ၊၁၊၁၈၃-၄။ သံ၊မြန်၊၁၊၁၇၂။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၂၄၄။ သံ၊ဋီ၊၁၊၂၈၀။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၇-ဗြာဟ္မဏဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် မာတုပေါသက ဗြာဟ္မဏ၏ တရားသဖြင့် ရှာဖွေရအပ်သောပစ္စည်းများဖြင့် မိဖကိုပြုစုလုပ်ကျွေးခြင်း၏ အကျိုး ကျေးဇူးကိုမေးလျှောက်သဖြင့် များစွာအကျိုးကျေးဇူးရှိပုံကို ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
မာနသုတ္တ
မာနသုတ္တ-ဣတိဝုတ်၊၁၉၇၊ ဣတိဝုတ်၊မြန်၊၁၇၉-၁၈၀။ ဣတိဝုတ်၊ဋ္ဌ၊၄၅-၉။
-ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ ဣတိဝုတ္တက၊ ၁-ဧကကနိပါတ၊ ၁-ပဌမဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
မာနတစ်မျိုးကို ပယ်နိုင်လျှင် အနာဂါမ်ဖြစ်ဖို့ တာဝန်ယူပုံကို ဘုရားရှင်ဟောတော်မူကြောင်းကို ဝံသနိုင်ငံ ကောသမ္ဗီမြို့ ဥတေနမင်းနန်းတော်၌ ခုဇ္ဇုတ္တရာက သာမာဝတီအမှူးရှိသော မိဖုရားငါးရာတို့အား ဟောပြသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
မာနကာမသုတ္တ
မာနကာမသုတ္တ-သံ၊၁၊၄၊သံ၊မြန်၊၁၊၄-၅။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၂၅-၆။ သံ၊ဋီ၊၁၊၇၀-၂။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-ဒေဝတာသံယုတ္တ၊ ၁-နဠဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် အညတရနတ်သား၏ လျှောက်ထားသော ဂါထာကိုပြင်ဆင်၍ နိဗ္ဗာန်သို့ကူးမြောက်နိုင်ပုံကို ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ မှတ်သားဖွယ်ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
မာနတ္ထဒ္ဓသုတ္တ
မာနတ္ထဒ္ဓသုတ္တ-သံ၊၁၊၁၇၉။ သံ၊မြန်၊၁၊၁၆၈-၉။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၂၄၂။ သံ၊ဋီ၊၁၊၂၇၈။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၇-ဗြာဟ္မဏသံယုတ္တ၊ ၂-ဥပါသကဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် မာနတ္ထဒ္ဓပုဏ္ဏား၏ မေးလျှောက်ချက်အရ မာန်မာနမပြု အလေးအမြတ် အရိုအသေပြုရမည့် ပုဂ္ဂိုလ်လေးဦးနှင့် ရှိခိုးရမည့်ပုဂ္ဂိုလ်တို့ကို ဟောကြားတော်မူခြင်းကြောင့် ဥပါသကာအဖြစ် ခံယူသွားပုံကို ပြဆိုသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
မာနဒိန္နသုတ္တ
မာနဒိန္နသုတ္တ-သံ၊၃၊၁၅၅။ သံ၊မြန်၊၃၊၁၆၀။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၃-သတိပဋ္ဌာနသံယုတ္တ၊ ၃-သီလဌိတိဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
အရှင်အာနန္ဒာမထေရ် မဂဓနိုင်ငံ ရာဇဂြိုဟ်မြို့ ဝေဠုဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် မာနဒိန္နဒါယကာ၏ပင့်လျှောက်ချက်အရ ယင်း၏နေအိမ်သို့ကြွရောက်တော်မူစဉ် မာနတ္ထဒ္ဓဒါယကာက “ဒုက္ခဝေဒနာများ ပြင်းထန်စွာခံစားနေရစဉ် သတိပဋ္ဌာန် ဘာဝနာလေးပါးကို ပွားများနေပါကြောင်း ဩရမ္ဘာဂိယ သံယောဇဉ် ငါးပါးတို့ မပယ်ရသေးသည်ကို မမြင်ရပါကြောင်း” လျှောက်ထားသည့်အခါ အရှင်အာနန္ဒာက အနာဂါမ်ဖြစ်နေပုံကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
မာနုပရိညာသုတ္တ
မာနုပရိညာသုတ္တ-ဣတိဝုတ်၊၁၉၈။ ဣတိဝုတ်၊မြန်၊၁၈၀-၁။ ဣတိဝုတ်၊ဋ္ဌ၊၅၂။
-ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ ဣတိဝုတ္တက၊ ၁-ဧကကနိပါတ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
ဝံသနိုင်ငံ ကောသမ္ဗီမြို့ ဥတေနမင်းနန်းတော်၌ “ဆင်းရဲကုန်ခြင်းငှာထိုက်သူ မထိုက်သူ၊ ဘဝသစ်၌ ပဋိသန္ဓေနေမည့်သူနှင့် ဆင်းရဲလွန်မြောက်သူတို့ကို ခုဇ္ဇုတ္တရာက သာမာဝတီအမှူးရှိသော မိဖုရားတို့အား ဘုရားရှင်ထံမှ ကြားနာရကြောင်းကို ဟောပြသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
မာနသသုတ္တ
မာနသသုတ္တ-သံ၊၁၊၁၁၃။ သံ၊မြန်၊၁၊၁၀၉-၁၁၀။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၁၆၃။ သံ၊ဋီ၊၁၊၂၁၀။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၄-မာရသံယုတ္တ၊ ၂-ဒုတိယယဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် မာရ်နတ်က ဘုရားရှင်အား “အန္တလိက္ခစရော” အစရှိသော ဂါထာဖြင့် ပြောဆိုရာ ဘုရားရှင်က “မွေ့လျော်ဖွယ် အာရုံငါးပါးတို့၌ ငါဘုရား ဆန္ဒရာဂကင်းပြီးဖြစ်၍ မာရ်နတ် သင်ရှုံးပြီ”ဟု မိန့်ကြားတော်မူရာ မာရ်နတ်စိတ်ပျက်ပြီးပြန်သွားပုံကို ပြဆိုသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ဖွင့်ဆိုချက်အနည်းငယ်ရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
မာရသုတ္တ
မာရသုတ္တ (၃)-သံ၊၂၊၁၅၄။ သံ၊မြန်၊၂၊၁၄၆။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၀၈။ သံ၊ဋီ၊၂၊၂၆၂။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၂-ရာဓသံယုတ္တ၊ ၁-ပဌမဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် အရှင်ရာဓ၏ မေး လျှောက်ချက်အရ ခန္ဓာငါးပါးတို့တွင် တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီရှိလျှင် သေခြင်း၊ သေစေသူ၊ သေသူမရှိပုံ၊ ထိုသို့ဖြစ်သောကြောင့် ခန္ဓာတစ်ပါးစီကို သေခြင်းတရား၊ သေစေသူ၊ သေသူ၊ ရောဂါ၊ အနာ၊ ဆူးငြောင့်၊ ဆင်းရဲ၊ ဆင်းရဲကြောင်းဟု ရှုလေလော၊ ထိုခန္ဓာငါးပါးတို့၌ တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီကို ဤသို့ရှုမြင်လျှင် မှန်ကန်စွာရှုမြင်သူ ဖြစ်၏။
မှန်ကန်စွာ ရှုမြင်ခြင်းသည် နိဗ္ဗိန္ဒ (=ငြီးငွေ့သော)ဉာဏ်ဖြစ်ရန် နိဗ္ဗိန္ဒဉာဏ်လျှင် ဝိရာဂ (စွဲမက်မှုကင်းသည့်) မဂ်ဉာဏ်ဖြစ်ရန်၊ ဝိရာဂဉာဏ်ဖြစ်လျှင် ဝိမုတ္တိ (လွတ် မြောက်မှု အရဟတ္တဖိုလ်)ဉာဏ်ဖြစ်ရန်၊ ဝိမုတ္တိဉာဏ်ဖြစ်လျှင် နိဗ္ဗာန်သို့ဆိုက်ရောက် တော့ပုံ၊ မြတ်သောအကျင့်ကို ကျင့်သုံးခြင်းသည် နိဗ္ဗာန်သို့သက်ဝင်၏၊ နိဗ္ဗာန်လျှင် လဲလျောင်းရာရှိ၏၊ နိဗ္ဗာန်လျှင် အဆုံးရှိ၏-ဟု ဘုရားရှင်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၂၊၁၅၉။ သံ၊မြန်၊၁၊၁၅၀-၁။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၃၀၈။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ၂-ရာဓသံယုတ္တ၊ ၂-ဒုတိယဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် မာရ= သေခြင်းဟူသည် အဘယ်ပါနည်းဟု အရှင်ရာဓထေရ်၏ မေးလျှောက်ချက်အရ မာရ= သေခြင်း ဟူသည် ခန္ဓာငါးပါးပေတည်းဟု တစ်ပါးစီမိန့်တော်မူပြီး ဤသို့ရှုမြင်သော သုတဝန္တ အရိယာသာဝကသည် ခန္ဓာငါးပါး၌ နိဗ္ဗိန္ဒဉာဏ်၊ ဝိရာဂဉာဏ်၊ ဝိမုတ္တိဉာဏ်ဖြစ်ပုံ၊ အရဟတ္တဖိုလ်ရောက်ပြီဟု သိမြင်ပုံကို အသီးအသီးခွဲခြမ်း၍ ဘုရားရှင်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၃၊၈၈။ သံ၊မြန်၊၃၊၉၂-၃။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၂-ဗောဇ္ဈင်္ဂသံယုတ္တ၊ ၅-စက္ကဝတ္တိဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် ဗောဇ္ဈင်ခုနစ်ပါးတို့သည် မာရ်မင်း၊ မာရ်မင်း၏စစ်သည်တို့ကို နှိမ်နင်းကြောင်းလမ်းစဉ်တို့ပေတည်းဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင်ဟောတော်မူသည့်သုတ်
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
မာရတဇ္ဇနီယသုတ္တ
မာရတဇ္ဇနီယသုတ္တ-မ၊၁၊၁၀၇-၄၁၅။ မ၊မြန်၊၁၊၄၂၁-၉။ မ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၁၂-၃၂၀။ မ၊ဋီ၊၂၊၃၂၀-၃၂၄။
-မဇ္ဈိမနိကာယ၊ မူလပဏ္ဏာသက၊ ၅-စူဠယမကဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
အရှင်မောဂ္ဂလာန်ထေရ် ဘဂ္ဂနိုင်ငံ သုသုမာရဂိရမြို့အနီး ဘေသကဠာဝန မိဂဒါယ၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ်-စင်္ကြံကြွနေသော အရှင်မောဂ္ဂလာန်၏ ဝမ်းဗိုက် အူအတွင်း၌ မာရ်နတ်ဝင်နေသည်ကို သိတော်မူခြင်းကြောင့် မာရ်နတ်ကို အပြင်သို့ ထွက်ခိုင်းပုံ၊ အရှင်မောဂ္ဂလာန်ထေရ်၏ ဝမ်းတွင်းမှထွက်၍ တံခါးရွက်အပြင်ဘက်၌ ရပ်တည်နေသောမာရ်နတ်ကို ဒူသီမာရ်နတ်ဖြစ်စဉ်က နှမဖြစ်သော ကာဠီ၏သား ဖြစ်သောကြောင့် သင်သည် ငါ၏တူအရင်းဖြစ်ပုံ၊ ဒူသီမာရ်နတ်၏ ကကုသန္ဓဘုရားရှင်၏ သာဝကတို့အားနှောင့်ယှက်ပုံ အရှင်ဝိဓုရနှင့် အရှင်သဇ္ဇီဝထေရ်တို့အကြောင်း၊ ရဟန်းတို့အား စိတ်ဖောက်ပြန်မှုဖြစ်အောင်ပြုလုပ်ပုံ နှစ်မျိုး၊ စိတ်ဖောက်ပြန်မှုမဖြစ်အောင် အသုဘဘာဝနာ၊ အာဟာရေပဋိကူလသညာ၊ သဗ္ဗလောကေအနဘိရတိ သညာ၊ အနိစ္စသညာတို့ကို လူတို့ပူဇော်ရာ၌ ပွားများကြပုံ၊ လူတို့ဆဲရေးကြရာ၌ မေတ္တာ ကရုဏာ မုဒိတာ ဥပေက္ခာဘာဝနာများ ပွားများကြပုံ ဆဲရေးကြသောလူများ အပါယ်သွားကြပြီး၊ ပူဇော်ကြသောလူအများ နတ်ပြည်ရောက်ကြပုံ၊ အရှင်ဝိဓုရ ဦးခေါင်းကို သူငယ်တစ်ယောက်ကိုပူးဝင်ပြီး ထုခြင်းကြောင့် အရှင်ဝိဓုရခေါင်းကွဲသွားပုံ ဒူသီမာရ်နတ် အဝီစိငရဲနှင့် ဥဿဒငရဲ၌ နှစ်ပေါင်းများစွာ ငရဲ၌ ဆင်းရဲစွာခံရပုံ၊ သင်သည်လည်း ဗုဒ္ဓ၊ ဗုဒ္ဓသာဝကကို ဆင်းရဲအောင်ပြုလုပ်ခြင်းကြောင့် ဆင်းရဲ ဒုက္ခခံရလိမ့်မည်ဟု ၁၇-ဂါထာတို့ဖြင့် မိန့်ကြားတော်မူရာ မာရ်နတ် စိတ်ပျက်ပြီး ပြန်သွားပုံကို ပြဆိုသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ မှတ်သားဖွယ်ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
မာရဓမ္မသုတ္တ
မာရဓမ္မသုတ္တ-သံ၊၂၊၁၅၉။ သံ၊မြန်၊၂၊၁၅၁။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၂-ရာဓသံယုတ္တ၊ ၂-ဒုတိယဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် အရှင်ရာဓထေရ်၏ မေးလျှောက်ချက်အရ ခန္ဓာငါးပါးသည် မာရဓမ္မဖြစ်ပုံ၊ ခန္ဓာတစ်ပါးစီကို မှန်ကန်စွာ သိမြင်အောင်ပွားများလျှင် ဉာဏ်အဆင့်ဆင့်ဖြစ်ပေါ်လာပြီး ရဟန္တာဖြစ်နိုင်ပုံကို ဘုရားရှင်က ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
မာရဓီတုသုတ္တ
မာရဓီတုသုတ္တ-သံ၊၁၊၁၂၅-၈၊ သံ၊မြန်၊၁၊၁၂၁-၄။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၁၇၁-၃။ သံ၊ဋီ၊၁၊၂၂၀-၂။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၄-မာရသံယုတ္တ၊ ၃-တတိယဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
ဘုရားရှင် သေနာနိဂုံး ဥရုဝေလတော အဇပါလညောင်ပင်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ်-ခုနစ်နှစ်လုံးလုံး နှိပ်စက်ဖို့ရန် အကြားအပေါက်ကိုရှာ၍ ဖဝါးခြေထပ် တကောက်ကောက်လိုက်နေသော်လည်း အကြားအပေါက် အပြစ်တစ်စုံတစ်ရာမတွေ့သဖြင့် လက်မှိုင်ချ ဇက်ကျိုး၍ မြေကြီးကို တုတ်ဖြင့်ခြစ်၍ ကြံမှိုင်နေသော မာရ်နတ် အထံသို့ တဏှာ အရတီ ရဂါဟူသော သမီးသုံးယောက်ရောက်လာပြီး အကြောင်း ဖြစ်ပုံကိုမေးမြန်း၍ တောဆင်ကိုဆောင်သကဲ့သို့ ထိုပုဂ္ဂိုလ်ကို ရာဂကျော့ကွင်းဖြင့် နှောင်ဖွဲ့၍ ခေါ်ဆောင်ခဲ့ပါအံ့ဟု ပြောဆိုပြီး ဘုရားရှင်အထံတော်သို့ သွားရောက်ကြပါသည်။
“ရဟန်း၊ အကျွန်ုပ်တို့သည် သင်၏ခြေရင်း၌ လုပ်ကျွေးပါအံ့ဟု ပြောဆိုကြသော်လည်း ဘုရားရှင်သည် ဥပဓိတို့ကုန်ရာ နိဗ္ဗာန်ကိုအာရုံပြုသောအားဖြင့် အရဟတ္တဖိုလ်ဖြင့် ယင်းတို့၏စကားကို နှလုံးမသွင်းပုံ၊ ယောက်ျားတို့၏ အလိုဆန္ဒ အမျိုးမျိုးရှိပုံကို ဆင်ခြင်ကြပြီး အပျိုအရွယ်အမျိုးသမီးတစ်ရာစီ၊ သားမဖွားမီ အမျိုးသမီးတစ်ရာစီ၊ တစ်ကြိမ်သားဖွားပြီး အမျိုးတစ်ရာစီ၊ နှစ်ကြိမ်သားဖွားပြီး အမျိုးသမီး တစ်ရာစီ၊ မိန်းမလတ်သဏ္ဌာန်တစ်ရာစီ၊ မိန်းမကြီးသဏ္ဌာန်တစ်ရာစီ၊ တစ်ယောက်စီ တစ်ယောက်စီ ဖန်ဆင်းပြီး ပြုစုလုပ်ကျွေးရန်ပြောကြားကြပါသည်။
အရဟတ္တဖိုလ်စိတ်ဖြင့် နိဗ္ဗာန်ကိုအာရုံပြုနေတော်မူသော ဘုရားရှင်အား မည်သို့မျှမတတ်နိုင်ကြသဖြင့် ဖခင်၏စကား မှန်ကန်ကြောင်းပြောကြားပြီး “ငါတို့သည် ရာဂမကင်းသေးသော သမဏ, ဗြာဟ္မဏတို့ ကြိုးစားပြီးဆွဲဆောင်ကြလျှင် နှလုံး ကွဲသူကွဲ၊ သွေးအန်သူသွေးအန်၊ ရူးသူရူး၊ စိတ်ပျံ့လွင့်သူ စိတ်ပျံ့လွင့်ဖြစ်ကြပြီး ခုတ်ထားသောကျူရိုးခြောက်သွေ့သွားသကဲ့သို့ ခြောက်သွေ့ညှိုးနွမ်းသွားကြသည်။
တဏှာ၊ အရတိ၊ ရဂါ နတ်သမီးသုံးယောက်တို့က အသီးအသီးလျှောက်ထားသည့်စကားကို အသီးအသီး ဖြေကြားတော်မူသည်။ သမီးသုံးယောက် စစ်ရှုံး၍ ပြန်လာသည်ကိုမြင်လျှင် မာရ်နတ်က ဂါထာနှစ်ခုဖြင့်ရွတ်ဆိုပုံ၊ မာရ်နတ်မင်းသမီး သုံးယောက်တို့လည်း ဝါဂွမ်းမှုတ်လွှင့်လိုက်သကဲ့သို့ ကွယ်ပျောက်သွားပုံကို ပြဆိုသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ မှတ်သားဖွယ်ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
မာရဓေယျသုတ္တ
မာရဓေယျသုတ္တ-ဣတိဝုတ်၊၂၃၀။ ဣတိဝုတ်၊မြန်၊၂၁၄။ ဣတိဝုတ်၊ဋ္ဌ၊၁၉၁-၃။
-ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ ဣတိဝုတ္တက၊ ၃-တိကနိပါတ၊ ဒသမသုတ်။
မာရ်မင်း၏နိုင်ငံကိုကျော်လွန်၍ နေမင်းကဲ့သို့တင့်တယ်သော တရားသုံးပါးတို့ကို ဘုရားရှင်ထံမှ နာယူခဲ့ကြောင်းကို ခုဇ္ဇုတ္တရာက သာမာဝတီအမှူးရှိသော မိဖုရားတို့အား ဝံသနိုင်ငံ ကောသမ္ဗီမြို့ ဥတေနမင်းနန်းတော်၌ ဟောကြားပုံကို ပြဆိုသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ မှတ်သားဖွယ်ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
မာရပါသသုတ္တ
မာရပါသသုတ္တ (၄)-သံ၊၁၊၁၀၆။ သံ၊မြန်၊၁၊၁၀၂-၃။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၁၅၇။ သံ၊ဋီ၊၁၊၂၀၃-၄။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၄-မာရသံယုတ္တ၊ ၁-ပဌမဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
ဘုရားရှင် ကာသိနိုင်ငံ ဗာရာဏသီမြို့တော်အနီး ဣသိပတန မိဂဒါယ၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ပထမဝါတွင်းကာလ၌ မိမိ၏ အနုတ္တရာဝိမုတ္တိ အနုပ္ပတ္တဓမ္မ၊ အနုတ္တရာဝိမုတ္တိ သစ္ဆိကတဓမ္မနှင့် ရဟန်းတို့၏ ယင်းဓမ္မတို့ကို ရဟန်းတော်တို့အား ဟောကြားတော်မူနေစဉ် ပါပိမမာရ်နတ်က “ဗဒ္ဓေါသိ” အစရှိသော ဂါထာကိုရွတ်ဆို၍ ပြောဆိုရာ ဘုရားရှင်က “မုတ္တာဟံ” အစရှိသော ဂါထာဖြင့် မာရ်နတ်ကျော့ကွင်းမှ လွတ်မြောက်တော်မူပုံ၊ မာရ်နတ်ကျော့ကွင်းကို ဖျက်ဆီးတော်မူပြီးပုံကို ပြန်လည်၍ မိန့်တော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
-သံ၊၁၊၁၀၆-၇။ သံ၊မြန်၊၁၊၁၀၃-၄။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၁၅၇-၈။ ၂၀၄-၅။
-သံယုတ္တနိကာယ ... ပဉ္စမသုတ်။
(ဝိ၊၃၊၂၅-၂၈-၂၉။)
ဘုရားရှင် ကာသိနိုင်ငံ ဗာရာဏသီမြို့တော်အနီး ဣသိပတန မိဂဒါယ၌ ပထမဝါကျွတ်တော်မူပြီး မိမိနှင့် ခြောက်ကျိပ်သော ရဟန်းတော်များ နတ်, လူတို့၏ ကျော့ကွင်းအားလုံးတို့မှ လွတ်မြောက်တော်မူပြီးကြပုံကို မိန့်ကြားတော်မူပြီး (က) ရည်ရွယ်ချက်၊ (ခ) တားမြစ်ချက်၊ (ဂ) ညွှန်ကြားချက်၊ (ဃ) အကျိုးကျေးဇူးတို့ပါရှိသော သာသနာပြု မိန့်ခွန်းတော်ကိုမြွက်ကြား၍ သာသနာပြုရန်စေလွှတ်တော်မူပြီး ကိုယ်တော်တိုင် သေနာနိဂုံးအနီး ဥရုဝေဠတောသို့ သာသနာပြုကြွတော်မူမည်ကို ရဟန်းခြောက်ကျိပ်တို့အား မိန့်ကြားတော်မူနေစဉ် မာရ်နတ်က အထက်သုတ်အတိုင်း ပြောကြားသည်ကို ပြန်လည်ရှင်းလင်း မိန့်ကြားတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
-သံ၊၂၊၃၁၁-၂။ သံ၊မြန်၊၂၊၃၀၅-၆။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၃။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-သဠာယတနသံယုတ္တ၊ (၁၂) ၂-လောကကာမဂုဏဝဂ္ဂ၊ ပထမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် “အလိုရှိအပ်၊ နှစ်သက်အပ်၊ မြတ်နိုးအပ်၊ ချစ်ခင်နှစ်သက်ဖွယ် စွဲမက်ဖွယ်ကောင်းကုန်သောစက္ခုဝိညာဏ်ဖြင့် သိမြင်အပ်သော အဆင်း၊ သောတဝိညာဏ်ဖြင့် ကြားသိရသော အသံ၊ ဃာန ဝိညာဏ်ဖြင့် နမ်းရှူ သိအပ်သော အနံ့၊ ဇိဝှါဝိညာဏ်ဖြင့် စားလျက် သိအပ်သော အရသာ မနောဝိညာဉ်ဖြင့်သိအပ်သော (သဘောတရား) ဓမ္မာရုံတို့တွင် တစ်မျိုး မျိုးကို အလွန်နှစ်သက်၊ စွဲလမ်း၊ (တဏှာဒိဋ္ဌိတို့ဖြင့်) လွှမ်းမိုးခံရသော ရဟန်းကို မာရ်နတ်၏နေရာအိမ်သို့ရောက်နေသူ၊ မာရ်နတ်၏အလိုသို့ လိုက်ပါနေရသူ မာရ်နတ်၏ ကျော့ကွင်းကို(လည်ပင်း၌) စွပ်ထားခံနေရသူ၊ မာရ်နတ်၏အနှောင်အဖွဲ့ဖြင့် နှောင်ဖွဲ့ ခံနေရသူ၊ ယုတ်မာသောမာရ်နတ်၏ အလိုရှိတိုင်း အပြုခံနေရသူဟုလည်းကောင်း။ ထိုအာရုံငါးမျိုးတို့(တွင် တစ်မျိုးမျိုး)ကို အလွန်မနှစ်သက်၊ မစွဲလမ်း၊ (တဏှာ ဒိဋ္ဌိတို့ဖြင့်)လွှမ်းမိုး၍ မတည်သောရဟန်းကို မာရ်နတ်၏နေအိမ်သို့ မရောက်တော့သူ၊ မာရ်နတ်၏အလိုသို့ မလိုက်မပါသူ၊ မာရ်နတ်၏ကျော့ကွင်းကို(လည်ပင်းမှ)ချွတ်ပြီးသူ မာရ်နတ်၏ ပြုလုပ်၍မရတော့သူဟု ကဏှပက္ခ, သုက္ကပက္ခအားဖြင့် ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင်မိန့်တော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၂၊၃၁၂-၃။ သံ၊မြန်၊၂၊၃၀၆-၇။
-သံယုတ္တနိကာယ ဒုတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် အထက်သုတ်တော် အတိုင်း ဝိညာဏ်ငါးမျိုးတို့ဖြင့်သိအပ်သော အာရုံငါးပါးတို့၌ အလွန်နှစ်သက်စွဲလမ်း (တဏှာ-ဒိဋ္ဌိတို့ဖြင့်) လွှမ်းမိုးခံရသောရဟန်းကို ဝိညာဏ်ငါးပါးတို့ဖြင့် သိအပ်သော အာရုံငါးပါးတို့၌ အနှောင်အဖွဲ့ခံရသူ၊ မာရ်နတ်နေအိမ်သို့ရောက်နေသူ၊ မာရ်နတ်၏ အလိုသို့လိုက်ပါနေရသူ၊ မာရ်နတ်၏ကျော့ကွင်းကို(လည်ပင်း၌) စွပ်ထားခံရသူ၊ မာရ်နတ်၏ အလိုရှိတိုင်း အပြုခံနေရသူဟုလည်းကောင်း။
ထိုအာရုံငါးမျိုး၌ အလွန်နှစ်သက်၊ စွဲလမ်း(တဏှာ-ဒိဋ္ဌိတို့ဖြင့်) လွှမ်းမိုးမခံရသော ရဟန်းကို-မာရ်နတ်၏အလိုရှိတိုင်း အပြုမခံရသူဖြစ်ပုံကို ကဏှပက္ခ, သုက္ကပက္ခအားဖြင့် ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
မာရာဒိသုတ္တဧကာဒသက
မာရာဒိသုတ္တဧကာဒသက (၁၂)-သံ၊၂၊၁၆၂-၅။ သံ၊မြန်၊၂၊၁၅၄-၆။ (၁၂×၂၄ / ၃၆x၂ =၇၂)
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၂-ရာဓသံယုတ္တ၊ ၃-အာယာစနဝဂ္ဂ။ ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် အရှင်ရာဓထေရ်က အကျဉ်းချုပ်တရားဟောတော်မူပါ။ ဟောတော်မူအပ်သောတရားတော်ကို တစ်ပါးတည်း ဆိတ်ငြိမ်ရာ၌နေလျက် မမေ့မလျော့ ပြင်းပြင်းထန်ထန် ကိုယ်နှင့်အသက် မငဲ့ကွက်ဘဲ ရက်စက်ဓိဋ္ဌာန် စိတ်အကြံဖြင့် နိဗ္ဗာန်သို့စိတ်ကိုစေလွှတ်လျက် ကျင့်သုံး နေပါမည်ဟု လျှောက်ထားချက်အရ ခန္ဓာငါးပါး(တို့တွင် တစ်ပါးပါး)ကို မာရ, မာရဓမ္မ, နိရောဓ ဓမ္မဖြစ်ပုံ၊ ယင်းတို့၌ ဆန္ဒကိုပယ်ရမည်၊ ရာဂကိုပယ်ရမည်၊ ဆန္ဒရာဂကို ပယ်ရမည်ဟု ဘုရားရှင်ဟောတော်မူသည့် သုတ်များဖြစ်ပါသည်။
ဤ ၃၊ အာယာစနဝဂ်၌-မာရသုတ်၊ မာရဓမ္မသုတ်၊ အနိစ္စသုတ်၊ အနိစ္စဓမ္မသုတ်၊ ဒုက္ခသုတ်၊ ဒုက္ခဓမ္မသုတ်၊ အနတ္တသုတ်၊ အနတ္တဓမ္မသုတ်၊ ခယဓမ္မသုတ်၊ ဝယဓမ္မသုတ်၊ သမုဒယဓမ္မသုတ်၊ နိရောဓဓမ္မသုတ်-ဟု သုတ်ပေါင်း (၁၂)သုတ် ရှိပါသည်။
= သီဟိုဠ်မူ၌ တစ်သုတ်တစ်သုတ်လျှင် ဆန္နသုတ်၊ ရာဂသုတ်၊ ဆန္ဒ ရာဂသုတ်ဟု သုံးသုတ်စီဖြစ်သဖြင့် (၃၆)သုတ်ရှိကြောင်း ၄-ဥပနိသိန္နဝဂ်၌လည်း ဤဒေသနာတော်အတိုင်း ဟောတော်မူခြင်းကြောင့် (၃၆)သုတ်ရှိကြောင်း မိန့်ဆိုပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
မာလုကျပုတ္တသုတ္တ
မာလုကျပုတ္တသုတ္တ-သံ၊၂၊၂၉၄-၉။ သံ၊မြန်၊၂၊၂၈၆-၂၉၁။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၈-၃၀။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-သဠာယတနသံယုတ္တ၊ (၁၀) ၅-သဠဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် အရှင်မာလုကျပုတ္တ၏ လျှောက်ထားချက်အရ
-မမြင်အပ်၊ မမြင်ဘူး၊ မြင်ဆဲမဟုတ်၊ မြင်ရလို၏ဟု နှလုံးသွင်းမှုလည်း မရှိကုန်သော (စက္ခုဝိညာဉ်ဖြင့်)သိအပ်သော အဆင်းရူပါရုံ။
-မကြားအပ်၊ မကြားဘူး၊ ကြားဆဲမဟုတ်၊ ကြားလို၏ဟု နှလုံးသွင်းမှုလည်း မရှိကုန်သော (သောတဝိညာဏ်ဖြင့်) ကြားအပ်သော အသံ သဒ္ဒါရုံ။
-မနမ်းရှူအပ်၊ မနမ်းရှူဘူး၊ နမ်းရှူးဆဲမဟုတ်၊ နမ်းရှူလို၏ နှလုံးသွင်းမှု မရှိသော (ဃာနဝိညာဏ်ဖြင့်) သိအပ်ကုန်သော အနံ့ ဂန္ဓာရုံ။
-မလျက်အပ်၊ မလျက်ဘူး၊ လျက်ဆဲမဟုတ်၊ လျက်ရလို၏ဟု နှလုံးသွင်းမှု မရှိသော (ဇိဝှါဝိညာဏ်ဖြင့်) သိအပ်ကုန်သော အရသာ ရသာရုံ။
-မတွေ့ထိအပ်၊ မတွေ့ထိဘူး၊ တွေ့ထိဆဲမဟုတ်၊ တွေ့ထိရလို၏ဟု နှလုံးသွင်းမှုမရှိသော (ကာယဝိညာဏ်ဖြင့်) သိအပ်ကုန်သော အတွေ့အထိ ဖောဋ္ဌဗ္ဗာရုံ၊
-မသိအပ်၊ မသိဘူး၊ သိဆဲမဟုတ်၊ သိလို၏ဟု နှလုံးသွင်းမှုမရှိသော (မနောဝိညာဏ်ဖြင့်) သိအပ်ကုန်သော သဘောတရား ဓမ္မာရုံတို့၌ သင့်အား လိုချင်မှုသော်လည်းကောင်း၊ စွဲမက်မှုသော်လည်းကောင်း၊ ခင်မင်မှုသော်လည်းကောင်း ရှိသလော? မရှိပါမြတ်စွာဘုရား။
မာလုကျပုတ္တ-မြင်အပ်၊ ကြားအပ်၊ တွေ့ထိအပ်၊ သိအပ်ကုန်သော ဤအာရုံ ခြောက်မျိုးတို့၌ မြင်လျှင် မြင်ကာမျှ၊ ကြားလျှင် ကြားကာမျှ၊ တွေ့ထိလျှင် တွေ့ထိ ကာမျှ၊ သိလျှင် သိကာမျှဖြစ်လတ္တံ့။ မြင်အပ်၊ ကြားအပ်၊ တွေ့ထိအပ်၊ သိအပ်သော ထိုအာရုံခြောက်ပါးတို့၌ သင်သည် စွဲမက်ခြင်း၊ အမျက်ထွက်ခြင်း၊ တွေဝေခြင်းမျှ မဖြစ်လတ္တံ့၊ ထိုအာရုံခြောက်ပါးတို့၌ တဏှာဒိဋ္ဌိတို့ဖြင့် ဖွဲ့ယှက်ငြိကပ်၍ မတည်တော့လတ္တံ့။ ထိုအခါ သင်သည် ဤဘဝ၌လည်းမဖြစ်လတ္တံ့၊ တမလွန်ဘဝ၌လည်း မဖြစ်လတ္တံ့၊ ပစ္စုပ္ပန် တမလွန် နှစ်တန်သောဘဝတို့၌ မဖြစ်တော့လတ္တံ့၊ မဖြစ်သည်ပင် ဆင်းရဲ၏အဆုံး နိဗ္ဗာန်ပေတည်းဟု ဟောတော်မူပါသည်။
ထိုအခါ မာလုကျပုတ္တသည် မြတ်စွာဘုရားဟောတော်မူအပ်သော အကျဉ်းချုပ် ဒေသနာကို အကျယ်အားဖြင့် မိမိသဘောပေါက် နားလည်ပုံကို ရှင်းလင်းလျှောက်ထားပါသည်။
ဘုရားရှင်က ငါအကျဉ်းချုပ်ဟောတော်မူအပ်သော တရားဒေသနာတော်ကို ဤသို့ပင်မှတ်အပ်၏ဟု မာလုကျပုတ္တ လျှောက်ထားအပ်သော ဒေသနာကို လက်ခံ အတည်ပြုတော်မူပါသည်။
အရှင်မာလုကျပုတ္တသည် ဘုရားရှင်ထံတော်မှ ဖယ်ခွာပြီး တရားအားထုတ်ရာ မကြာမီ ရဟန္တာဖြစ်ပုံကို ပြဆိုသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ မှတ်သားဖွယ်ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
မိဂဇာလသုတ္တ
မိဂဇာလသုတ္တ (၂)-သံ၊၂၊၂၆၃-၄။ သံ၊မြန်၊၂၊၂၅၅-၆။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၂-၃။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-သဠာယတနသံယုတ္တ၊ (၇) ၂-မိဂဇာလဝဂ္ဂ၊ ပထမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် အရှင်မိဂဇာလ၏ လျှောက်ထားချက်အရ အရှင်မိဂဇာလအား “သဒုတိယဝိဟာရီ”ပုဂ္ဂိုလ်နှင့် “ဧက ဝိဟာရီ” ပုဂ္ဂိုလ်တို့ကို ဘုရားရှင် အကျယ်ဝေဖန်၍ ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ မှတ်သားဖွယ်ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
-သံ၊၂၊၂၆၅-၆။ သံ၊မြန်၊၂၊၂၅၆-၇။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၃။
-သံယုတ္တနိကာယ ဒုတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် အရှင်မိဂဇာလ၏ လျှောက်ထားချက်အရ အရှင်မိဂသာလအား ဒုက္ခသမုဒယနှင့် ဒုက္ခနိရောဓတရားတို့ကို အကျယ် ဘုရားရှင်ဟောတော်မူပါသည်။
အရှင်မိဂဇာလ တရားအလုပ် အားထုတ်တော်မူရာ မကြာမီ ရဟန္တာဖြစ်ပုံကို ပြဆိုသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
မိဂသာလာသုတ္တ
မိဂသာလာသုတ္တ (၂)-အံ၊၂၊၃၀၅-၉။ အံ၊မြန်၊၂၊၃၉၂-၆။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၁၃-၅။ အံ၊ဋီ၊၃၊၁၁၃။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဆက္ကနိပါတ ၁-ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၅-ဓမ္မိကဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် မိဂဇာလာ ဥပါသိကာမ၏ မေးလျှောက်သော “ပုရာဏ (ဗြဟ္မစာရီ)နှင့် ဣသိဒတ္တ(အဗြဟ္မစာရီ)တို့ သကဒါဂါမ် ဖြစ်ပြီး တုသိတာနတ်ပြည်၌ဖြစ်ပုံ”ကို ဘုရားရှင်အားလျှောက်ထားရာ ဘုရားရှင်က သောရတပုဂ္ဂိုလ်နှစ်မျိုး၊ အဓိဂတကောဓမာန လောဘဓမ္မ ပုဂ္ဂိုလ်နှစ်မျိုး၊ အဓိဂတ ကောဓမာန ဝစီသင်္ခါရ ပုဂ္ဂိုလ်နှစ်မျိုးတို့ကို အကျယ်ဝေဖန်၍ ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ မှတ်သားဖွယ် ဖွင့်ဆိုချက်များရှိသည်။
-အံ၊၃၊၃၆၅-၃၇၀။ အံ၊မြန်၊၃၊၃၆၃-၈။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၂၃-၄။ အံ၊ဋီ၊၃၊၃၄၅-၆။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဒသကနိပါတ၊ ၂-ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ (၈) ၃-အာကင်္ခဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် အထက်သုတ်တော်ပါ အရှင်အာနန္ဒာ မေးလျှောက်အပ်သော မိဂသာလာ၏ပြဿနာကို (၁) ဒုဿီလပုဂ္ဂိုလ် နှစ်မျိုး၊ (၂) သီလဝန္တပုဂ္ဂိုလ် နှစ်မျိုး၊ (၃) တိဗ္ဗရာဂပုဂ္ဂိုလ် နှစ်မျိုး၊ (၄) ကောဓန ပုဂ္ဂိုလ်နှစ်မျိုး၊ (၅) ဥဒ္ဓတပုဂ္ဂိုလ်နှစ်မျိုးဖြင့် ရှင်းလင်း၍ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ မှတ်သားဖွယ်ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
မိစ္ဆတ္တသုတ္တ
မိစ္ဆတ္တသုတ္တ (၂)-သံ၊၃၊၁၄-၅။ သံ၊မြန်၊၃၊၁၆။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-မဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၃-မိစ္ဆတ္တဝဂ္ဂ၊ ပထမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် သမ္မာမဂ္ဂင်ရှစ်ပါးသည် သမ္မတ္တတရား၊ မိစ္ဆာမဂ္ဂင်ရှစ်ပါးသည် မိစ္ဆတ္တတရားဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၃၊၄၂၈။ အံ၊မြန်၊၃၊၄၂၀။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၃၅။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဒသကနိပါတ၊ ၃-တတိယပဏ္ဏာသက၊ (၁၁) ၁-သမဏသညာဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် မိစ္ဆာမဂ္ဂင် ရှစ်ပါးနှင့် မိစ္ဆာဉာဏ၊ မိစ္ဆာဝိမုတ္တိဟူသော မိစ္ဆတ္တတရားကိုအကြောင်းပြု ချွတ်ယွင်းမှုဖြစ်ပုံ၊ သမ္မာမဂ္ဂင်ရှစ်ပါး သမ္မာဉာဏ၊ သမ္မာဝိမုတ္တိယဟူသော သမ္မတ္တတရားကို အကြောင်းပြု၍ ပြည့်စုံမှုဖြစ်ပုံတို့ကို ကဏှပက္ခ, သုက္ကပက္ခအားဖြင့် ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
မိစ္ဆာစာရီသုတ္တ
မိစ္ဆာစာရီသုတ္တ-အံ၊၁၊၅၇၇။ အံ၊မြန်၊၁၊၅၉၀။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ (၂၇) ၇-ကမ္မပထဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ငရဲသို့ကျရောက်သော ကာမေသုမိစ္ဆာစာရလေးမျိုးနှင့် နတ်ပြည်သို့ရောက်စေသော ကာမေသုမိစ္ဆာစာရ ရှောင်ကြဉ်မှုလေးမျိုးတို့ကို ကဏှပက္ခ, သုက္ကပက္ခအားဖြင့် ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိသုတ္တ
မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိသုတ္တ (၂)-သံ၊၂၊၁၅၁။ သံ၊မြန်၊၂၊၁၄၂။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-ခန္ဓသံယုတ္တ၊ (၁၅) ၅-ဒိဋ္ဌိဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ခန္ဓာငါးပါး၏သဘာဝကို မှားယွင်းစွာနှလုံးသွင်းလျှင် မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိဖြစ်ပုံ၊ အနိစ္စသဘာဝ အစရှိသော မှန်ကန်သော သဘာဝအားဖြင့် ရှုမြင်လျှင် မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိမဖြစ်တော့ဘဲ ရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်ဖြစ်သည်အထိ ရှုမှတ်ပုံကို အနတ္တလက္ခဏသုတ် ဒေသနာတော်အတိုင်း ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၁၊၅၇၈-၉။ အံ၊မြန်၊၁၊၅၉၂။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ (၂၇) ၇-ကမ္မပထဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ငရဲသို့ရောက်စေနိုင်သောမိစ္ဆာအယူရှိသူလေးမျိုးနှင့် နတ်ပြည်သို့ရောက်စေနိုင်သော သမ္မာအယူရှိသူ လေးမျိုးကို ကဏှပက္ခ, သုက္ကပက္ခအားဖြင့် ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိကသုတ္တ
မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိကသုတ္တ (၂)-အံ၊၂၊၁၂၄။ အံ၊မြန်၊၂၊၁၅၂-၃။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ပဉ္စကကနိပါတ၊ ၃-တတိယပဏ္ဏာသက၊ (၁၂) ၂-အန္ဓကဝိန္ဒဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ငရဲသို့ကျရောက်မည့် ဘိက္ခုနီ၏ ဓမ္မငါးမျိုးနှင့် နတ်ပြည်သို့ရောက်ရှိမည့် ဘိက္ခုနီ၏ ဓမ္မငါးမျိုးတို့ကို ကဏှပက္ခ, သုက္ကပက္ခအားဖြင့် ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-ဣတိဝုတ်၊၂၃၅-၆။ ဣတိဝုတ်၊မြန်၊၂၁၉-၂၂၀။ ဣတိဝုတ်၊ဋ္ဌ၊၂၀၇-၉။
-ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ ဣတိဝုတ္တက၊ ၃-တိကနိပါတ၊ ၃-တတိယဝဂ္ဂ၊ ပထမသုတ်။
ဒုစရိုက်သုံးပါးပြုကျင့်သူ၊ မိစ္ဆာအယူရှိသူ၊ မိစ္ဆာအယူဖြင့် အကုသိုလ်ကံများ ပြုလုပ်ပြောဆိုသူတို့ ငရဲသို့ရောက်ကြပုံကို အခြားသမဏ ဗြာဟ္မဏတို့ပြော၍ သိသည် မဟုတ်ဘဲ ကိုယ်တော်တိုင်မြင်၊ ကိုယ်တော်တိုင်ထင်ထင်ရှားရှား သိတော် မူခြင်းကြောင့် ဘုရားဟောတော်မူခြင်းကို နာယူခဲ့ရပါကြောင်း ဝံသနိုင်ငံ ကောသမ္ဗီမြို့ ဥတေနမင်းနန်းတော်၌ ခုဇ္ဇုတ္တရာက သာမာဝတီအမှူးရှိသော မိဖုရားတို့အား ဟောသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ မှတ်သားဖွယ် ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိနိဒ္ဒေသ
မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိနိဒ္ဒေသ-ပဋိသံ။ ၁၄၆-၇။ ပဋိသံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၅၆-၇။ ဂဏ္ဌိပဒ၊၂၅၁။
-ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ ပဋိသမ္ဘိဒါမဂ္ဂ၊ ၁-မဟာဝဂ္ဂ၊ တတိယနိဒ္ဒေသ။ မိစ္ဆာအယူရှိသူ၏ မှားယွင်းစွာ နှလုံးသွင်းမှုဖြစ်ခြင်း အကြောင်းဆယ်မျိုးတို့ကို အရှင်သာရိပုတ္တရာထေရ် ဟောကြားတော်မူပါသည်။
အဋ္ဌကထာ၌ ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိပဟာနသုတ္တ
မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိပဟာနသုတ္တ-သံ၊၂၊၃၅၈။ သံ၊မြန်၊၂၊၃၅၃-၄။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-သဠာယတနသံယုတ္တ၊ (၁၆) ၁-နန္ဒိက္ခယဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် အညတရရဟန်း၏ လျှောက်ထားချက်အရ အဇ္ဈတ္တိကာယတနခြောက်ပါး၊ ဗဟိဒ္ဓါယတနခြောက်ပါး၊ ဝိညာဏ်ခြောက်ပါး၊ ဖဿခြောက်ပါး၊ ဝေဒနာခြောက်ပါးတို့၌ အနိစ္စသဘာဝဟု ရှုမြင်သောပုဂ္ဂိုလ်သည် မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိကိုပယ်နိုင်၏ဟု သဘာဝတစ်ခုစီ တစ်ခုစီဝေဖန်၍ ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
မိစ္ဆာဝါစာသုတ္တ
မိစ္ဆာဝါစာသုတ္တ-အံ၊၂၊၁၂၄။ အံ၊မြန်၊၂၊၁၅၃-၄။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ပဉ္စကနိပါတ၊ ၃-တတိယပဏ္ဏာသက၊ (၁၂) ၂-အန္ဓကဝိန္ဒဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ဘိက္ခုနီ၏ ငရဲသို့ ရောက်နိုင်သော ဓမ္မငါးမျိုးနှင့် နတ်ပြည်သို့ရောက်နိုင်သော ဓမ္မငါးမျိုးတို့ကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
မိစ္ဆာဝါယာမသုတ္တ
မိစ္ဆာဝါယာမသုတ္တ-အံ၊၂၊၁၂၅။ အံ၊မြန်၊၂၊၁၅၄-၅။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ ဝဝ ဝ ဒသမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ဘိက္ခုနီ၏ ငရဲသို့ ရောက်ကြောင်း ဓမ္မငါးမျိုးနှင့် နတ်ပြည်သို့ရောက်ကြောင်း ဓမ္မငါးမျိုးတို့ကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
မိတ္တသုတ္တ
မိတ္တသုတ္တ (၈)-သံ၊၁၊၃၄။ သံ၊မြန်၊၁၊၃၄။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၈၇။ သံ၊ဋီ၊၁၊၁၂၉။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-ဒေဝတာသံယုတ္တ၊ ၆-ဇရာဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် အညတရနတ်သား၏ မေးလျှောက်ချက်အရ ခရီးသွားသူ၏ အဆွေခင်ပွန်းသည် အတူခရီးသွားဖော်၊ မိခင်သည် မိမိအိမ်၌ အဆွေခင်ပွန်း၊ သူငယ်ချင်းသည် ပြုဖွယ်ကိစ္စရှိသူ၏အဆွေခင်ပွန်း၊ တမလွန်ဘဝ၌ အဆွေခင်ပွန်းသည် အဖန်ဖန်ကိုယ်တိုင်ပြုလုပ်အပ်သောကောင်းမှုဟု ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ မှတ်သားဖွယ်ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
-သံ၊၃၊၁၆၅။ သံ၊မြန်၊၃၊၁၇၀-၁။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၃-သတိပဋ္ဌာနသံယုတ္တ၊ ၅-အမတဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် မိမိစကားကို နားထောင် နာယူကြသော မိတ်ဆွေ၊ အဆွေခင်ပွန်း၊ ဆွေမျိုးသားချင်း မိမိစကားကို နားထောင်ကြသူတို့ကို သတိပဋ္ဌာန်လေးပါးတို့ကို ပွားများခြင်းငှာ ဆောက်တည်စေ အပ်၊ သက်ဝင် စေအပ်၊ စွဲမြဲစွာတည်စေအပ်သောအားဖြင့် ချီးမြှောက်ကြရမည်ဟု ရဟန်းတို့အား အကျယ်အားဖြင့် ဘုရားရှင်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၃၊၃၈၀-၁။ သံ၊မြန်၊၃၊၃၈၇။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၂-သစ္စသံယုတ္တ၊ ၃-ကောဋိဂါမဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် မိမိစကားကို နား ထောင်ကြသော မိတ်ဆွေ၊ အဆွေခင်ပွန်း၊ ဆွေမျိုးသားချင်းတို့အား သစ္စာလေး ပါးကို မှန်ကန်စွာသိစေသောအားဖြင့် ထိုးထွင်း၍ သိမြင်စေရန်တိုက်တွန်းအပ်၊ သက်ဝင်၍ တည်စေအပ်၊ စွဲစွဲမြဲမြဲတည်စေသောအားဖြင့် ချီးမြှောက်ရမည်ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၁၊၂၈၉။ အံ၊မြန်၊၁၊၃၀၆။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ တိကနိပါတ၊ ၃-တတိယပဏ္ဏာသက၊ (၁၄) ၄-ယောဓာဇီဝဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် မှီဝဲပေါင်းသင်း ရမည့် မိတ်ဆွေကောင်း၏ အရည်အချင်းသုံးမျိုးကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၂၊၁၅၁။ အံ၊မြန်၊၂၊၁၉၀-၁။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၅၂။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ပဉ္စကနိပါတ၊ ၃-တတိယပဏ္ဏာသက၊ (၁၅) ၅-တိကဏ္ဍကီဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် မမှီဝဲမပေါင်းသင်းထိုက် သောမိတ်ဆွေ၏ ဓမ္မငါးမျိုးနှင့် မှီဝဲပေါင်းသင်းထိုက်သော မိတ်ဆွေ၏ အရည်အချင်း ငါးမျိုးတို့ကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၂၊၃၆၈-၉။ အံ၊မြန်၊၂၊၄၆၃-၄။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဆက္ကနိပါတ၊ ၂-ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ ၇-ဒေဝတာဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ယုတ်မာသော မိတ်ဆွေ၊ အပေါင်းအသင်းတို့ကို ထဲထဲဝင်ဝင် မှီဝဲဆည်းကပ် အကြိမ်များစွာဆက်ဆံသောသူသည် ထိုသူယုတ်မာတို့၏ အမူအရာ အပြုအမူတို့ကို အတုလိုက်၍ကျင့် သုံးခြင်းကြောင့် အကျိုးစီးပွား ဆုတ်ယုတ်ပျက်စီးပုံ။
မိတ်ဆွေကောင်း၊ အပေါင်းအသင်းကောင်းတို့ကို ထဲထဲဝင်ဝင် မှီဝဲဆည်းကပ် အကြိမ်များဆက်ဆံသောပုဂ္ဂိုလ်သည် ထိုသူတော်ကောင်းတို့၏ အမူအရာ အပြုအမူတို့ကို အတုလိုက်၍ပြုကျင့်ခြင်းကြောင့် အကျိုးများရရှိပုံကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၂၊၄၂၁။ အံ၊မြန်၊၂၊၅၃၂-၃။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ သတ္တကနိပါတ၊ ၄-ဒေဝတာဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် မှီဝဲပေါင်းသင်းရမည့် မိတ်ဆွေ၏အရည်အချင်း ခုနစ်မျိုးတို့ကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၂၊၄၂၂။ အံ၊မြန်၊၂၊၅၃၃။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ ... ဆဋ္ဌသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် မိမိကိုငေါက်ငန်းနှင်ထုတ်သော်လည်း မဖြစ်မနေ မှီဝဲပေါင်းသင်းရမည့် မိတ်ဆွေ၏ အရည်အချင်းခုနစ်မျိုးကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
မိတ္တာမစ္စသုတ္တ
မိတ္တာမစ္စသုတ္တ(၂)-သံ၊၃၊၃၁၇-၈။ သံ၊မြန်၊၃၊၃၁၉။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၁၆။ သံ၊ဋီ၊၂၊၅၃၂-၃။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၁-သောတာပတ္တိသံယုတ္တ၊ ၂-ရာဇကာရာမဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် “မိမိစကားကို လေး စားကြည်ဖြူ၊ နာယူကြကုန်သော မိတ်ဆွေ၊ အဆွေခင်ပွန်း၊ ဆွေမျိုးသားချင်းတို့ကို ဗုဒ္ဓ, ဓမ္မ, သံဃ အဝေစ္စပသာဒ သမာဓိသံဝတ္တနိက အရိယကန္တသီလ-ဟူသောသောတာပတ္တိမဂ်ဉာဏ်ရကြောင်း တရားလေးပါးတို့ကိုဆောက်တည်စေအပ်၊ သက်ဝင်စေအပ်၊ စွဲမြဲစွာ တည်နေစေအပ်သောအားဖြင့် ချီးမြှောက်ကြရမည်”ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၃၊၃၁၈။ သံ၊မြန်၊၃၊၃၁၉-၃၂၀။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၁၆-၇။ သံ၊ဋီ၊၂၊၅၃၃။
-သံယုတ္တနိကာယ ... သတ္တမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် “အထက်သုတ် ဒေသနာတော်အတိုင်း မိမိစကားကို လေးစားကြည်ဖြူ နာယူကြကုန် မိတ်ဆွေ၊ အဆွေခင်ပွန်း၊ ဆွေမျိုးသားချင်းတို့ကို အပါယ်လေးပါးသို့ မရောက်စေနိုင်သော ယင်းသောတာပတ္တိ မဂ်တရားလေးပါးတို့ကို မဟာဘုတ်လေးပါးတို့ သဘာဝပြောင်းလဲလျှင် ပြောင်းလဲနိုင်သော်လည်း လုံးဝပြောင်းလဲမှုမရှိအောင် ဆောက်တည်စေအပ်၊ သက်ဝင်စေအပ်၊ စွဲမြဲတည်အောင် ချီးမြှောက်ကြရမည်ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ မှတ်သားဖွယ်ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
မီဠှကသုတ္တ
မီဠှကသုတ္တ-သံ၊၁၊၄၂၆။ သံ၊မြန်၊၁၊၄၁၅။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၉၁။ သံ၊ဋီ၊၂၊၁၇၄။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၆-လာဘသက္ကရသံယုတ္တ၊ ၁-ပဌမဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် “မစင်ပုံပေါ်က မစင်ပိုး ကဲ့သို့ လာဘ၊ သက္ကာရ၊ သိလောကသည် ကြမ်းကြုတ်ခက်ထန်လှပုံ လာဘ သက္ကာရ သိလောက၏ လွှမ်းမိုးနှိပ်စက်မှုခံရလျှင် ကုသိုလ်စိတ်ကုန်ခန်းပြီး အခြား သီလကို ချစ်မြတ်နိုးစွာ ကျင့်သုံးနေကြသော သီလဝန္တရဟန်းတော်တို့ကို မထေမဲ့မြင်ပြုခြင်းကြောင့် ရှည်မြင့်စွာသောကာလပတ်လုံး ဆင်းရဲဒုက္ခရောက်ရပုံ”ကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ မှတ်သားဖွယ်ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
မုစလိန္ဒသုတ္တ
မုစလိန္ဒသုတ္တ-ဥဒါန၊၈၇-၈။ ဥဒါန၊မြန်၊၈၁။ ဥဒါန၊ဋ္ဌ၊၈၉-၉၀။
-ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ ဥဒါန၊ ၂-မုစလိန္ဒဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
ဘုရားရှင် မဂဓနိုင်ငံ သေနာနိဂုံး ဥရုဝေလတောအုပ် နေရဉ္ဇရာမြစ်ကမ်း ဘုရားရှင်ဖြစ်တော်မူပြီး ကျီးပင်ရင်း မုစလိန္ဒသတ္တာဟ၌ သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် လေးကျွန်းအနှံ့ရွာသွန်းသောအခါမဲ့မိုးကြီးကြောင့် သဘာဝဘေးဒဏ် မခံရအောင် မုစလိန္ဒနဂါးမင်းက ဘုရားရှင်အားပူဇော်ပုံ “သုခေါ ဝိဝေကော” အစရှိသော နှစ်ဂါထာဖြင့် ဘုရားရှင်ဥဒါန်းကျူးရင့်တော်မူပုံကို ပြဆိုသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ မှတ်သားဖွယ်အကျယ်ကို ဖွင့်ဆိုထားပါသည်။
-ဝိ၊၃၊၃-၄။ ဝိဋ္ဌ၊၃၊၂၃၉-၂၄၀-၌လည်း “မုစလိန္ဒကထာ”ဟု ရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
မုဋ္ဌဿတိသုတ္တ
မုဋ္ဌဿတိသုတ္တ (၂)-သံ၊၂၊၄၄၀။ သံ၊မြန်၊၂၊၄၃၆။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၃-မာတုဂါမသံယုတ္တ၊ ၁-ပဌမပေယျာလဝဂ္ဂ၊ တေရသမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် “အဿဒ္ဓ, အဟိရိက, အနောတ္တပ္ပီ, မုဋ္ဌဿတိ, ဒုပ္ပည-ဟူသော ဓမ္မငါးမျိုးရှိသော မာတုဂါမသည် ကွယ်လွန် ပြီးနောက် ငရဲသို့ရောက်ရမည်”ဟု အရှင်အနုရုဒ္ဓါအား ဘုရားရှင်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၂၊၂၁၉-၂၂၀။ အံ၊မြန်၊၂၊၂၇၆-၇။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၇၈။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ပဉ္စကနိပါတ၊ ၅-ပဉ္စမပဏ္ဏာသက၊ (၂၁) ကိမိလဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် “သတိမရှိ ဆင်ခြင်တုံ ဉာဏ်ပညာမရှိဘဲ အိပ်ပျော်သောသူ၏ အပြစ်ငါးမျိုးနှင့် သတိသမ္ပဇဉ်ယှဉ်၍ အိပ်ပျော်သောသူ၏ အကျိုးငါးမျိုးတို့ကို ကဏှပက္ခ, သုက္ကပက္ခဒေသနာတော်ဖြင့် ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
မုဒိတာသုတ္တ
မုဒိတာသုတ္တ-သံ၊၃၊၁၁၅။ သံ၊မြန်၊၃၊၁၂၀။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၂-ဗောဇ္ဈင်္ဂသံယုတ္တ၊ ၇-အာနာပါနဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ဝိဝေကနိဿိတ, ဝိရာဂနိဿိတ, ဝေါဿဂ္ဂပရိဏာမီဖြစ်အောင် မုဒိတာနှင့်တကွ ဗောဇ္ဈင်ခုနှစ်ပါးကို ပွားများအပ်၊ ကြိမ်ဖန်များစွာပွားများလျှင် မြင့်မြတ်သော ချမ်းသာစွာနေနိုင်၏ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
မုနိသုတ္တ
မုနိသုတ္တ-သုတ္တနိ၊၃၀၉-၃၁၁။ သုတ္တနိ၊မြန်၊၂၉၂-၄။ သုတ္တနိ၊ဋ္ဌ၊၁၊၂၄၄-၂၆၂။
-ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ သုတ္တနိပါတ ၁-ဥရဂဝဂ္ဂ၊ ဒွါဒသမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ၁၅၀-ဂါထာတို့ကို ရဟန်းတို့အား အကြောင်းအတ္ထုပ္ပတ်များစွာတို့ကိုစုစည်း၍ ဘုရားရှင် ဟောတော်မူပါသည်။
(က) ထိုတွင် ဘိက္ခု၊ ဘိက္ခုနီသားအမိနှစ်ဦးတို့ အမြဲမပြတ်တွေ့ဆုံမှုကို အကြောင်းပြု၍ သာသနာတော်၌ပျက်စီးကြပုံကို
(၂၀၉) ဂါထာ ရှေ့ထက်ဝက်ဖြင့် ပုထုဇဉ်တို့၏အမြင်ကို ကဲ့ရဲ့တော်မူပြီးနောက်ထက်ဝက်ဖြင့် မိမိ(ဘုရားရှင်)၏အမြင်ကို ချီးမွမ်း၍ဟောတော်မူပါသည်။
(၂၁၀) ကိလေသာတို့ကြောင့် ပုထုဇဉ်၏ မငြိမ်းအေး, မငြိမ်သက်ပုံ, ကိလေသာ မရှိခြင်းကြောင့် မိမိ(ဘုရားရှင်)၏ နိဗ္ဗာန်သို့ရောက်ခြင်းကို ချီးမွမ်း၍ဟောတော် မူပါသည်။
(၂၁၁) အကြံအစည်ကို မပယ်စွန့်နိုင်ခြင်းကြောင့် ပုထုဇဉ်၏ တောင်တောင်အီအီ ကြံစည်တွေးတော ယုံမှားခြင်းဖြစ်ပုံ, စတုသစ္စဘာဝနာဖြင့် အကြံအစည်ကို ပယ်စွန့်၍ မိမိ(ဘုရားရှင်)၏ တွေးတောယုံမှားခြင်းသို့ မကပ်ရောက်တော့ပုံကို ဟောတော်မူပါသည်။
(၂၁၂) နောင်အခါ၌ တဏှာ၏တည်နေရာကို အလိုရှိသော ပုထုဇဉ်၏ဘဝတဏှာဖြင့် အားထုတ်ပုံ၊ တဏှာ၏တည်နေရာတို့၌ တဏှာမရှိ တော့ခြင်းကြောင့် မိမိ(ဘုရားရှင်)၏ အားထုတ်မှုမရှိတော့ပုံကို ချီးမွမ်း၍ ဟောတော်မူပါသည်။
(၂၁၃) ဥပကတက္ကတွန်းအကြောင်း ဘုရားရှင်၏ ဒေသနာတော်ကြောင့် ဥပက တက္ကတွန်း၏ အနာဂါမ် အရိယာသာဝကဖြစ်ပုံကို ဟောတော်မူပါသည်။ (ဓမ္မ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၄၉-၃၆၀)
(၂၁၄) ခါရဝနိယ အရှင်ရေဝတထေရ်သည် နဝကမ္မိကအလုပ်ကို အားမထုတ်ပုံ၊ ရဟန္တာဖြစ်ပုံကို ဟောတော်မူပါသည်။ (ဓမ္မ၊ဋ္ဌ၊၁၊၃၉၆-၄၀၃)
(၂၁၅) ပံသုကူသင်္ကန်းတော် ဝတ်ရုံမှုကိုအကြောင်းပြု၍ ခမည်းတော် သုဒ္ဓေါဓနမင်းကြီးအား ဟောတော်မူသည့်ဂါထာ။
(၂၁၆) စိဉ္စမာဏဝိကာ၏ စွပ်စွဲမှုကိုအကြောင်းပြု၍ ဘုရားရှင်တို့သည် လောကဓမ္မတို့ကို သည်းခံတော်မူနိုင်ပုံကို ဟောတော်မူသည့်ဂါထာ။ (ဓမ္မ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၁၆-၉)
(၂၁၇) သာဝတ္ထိမြို့၌ ပြာသာဒ်မှဆင်းသက်၍ ယက်ဖောက်ယောက်နေကြသော ရက်ကန်းသည်တို့ကိုကြည့်ရှု၍ လက္ခဏာယဉ်သုံးချက်တင်၍ ဝိပဿနာ ဉာဏ် ဖြစ်ပေါ်နေသော သူဌေးသမီးအား တရားဟောတော်မူပုံ၊ ဒေသနာတော်အဆုံး၌ သူဌေးသမီး သောတာပန် အရိယာသာဝိကာဖြစ်ပုံကို ဟောတော်မူသည့် ဂါထာ။
(၂၁၈) အာဠဝီနိုင်ငံ၊ အာဠဝီမြို့ သောတာပန် ရက်ကန်းသည်သမီး ကွယ်လွန်မှုကို အကြောင်းပြု၍ ရဟန္တာရဟန်းကို လူတို့သိနိုင်ခဲပုံကို ဟောတော်မူသည့် ဂါထာ။ (ဓမ္မ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၁၁-၅)
(၂၁၉) ပဉ္စဂ္ဂဒါယကာ ပုဏ္ဏားဇနီးမောင်နှံ (ဓမ္မ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၆၅-၉) သောတာပန် အရိယာသာဝကများဖြစ်သည်အထိ ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်ဂါထာ။
(၂၂၀) သာဝတ္ထိမြို့၌ ဥတုသုံးလီ လှည့်လည်ပျော်လတ် ပြာသာဒ်သုံးဆောင်တို့ဖြင့် စည်းစိမ်ခံစား၍ ငယ်စဉ်ကပင် မိဖတို့ထံခွင့်ပန်၍ သုံးကြိမ် ရဟန်းပြု၊ သုံးကြိမ် လူထွက်ခဲ့ပြီး လေးကြိမ်မြောက်၌ အရဟတ္တဖိုလ်သို့ရောက်ရှိသော အညတရ သူဌေးသားကိုအကြောင်းပြု၍ ဟောတော်မူသည့် ဂါထာ။
(၂၂၁) ရဟန်းတို့၏ကဲ့ရဲ့မှုကိုအကြောင်းပြု၍ အရဟတ္တဖိုလ်သို့ရောက်ရှိသွားသော ညီတော်နန္ဒကိုအကြောင်းပြု၍ ဘုရားရှင်ဟောတော်မူသည့် ဂါထာ။ (ဓမ္မ၊ဋ္ဌ၊၁၊၇၇)
(၂၂၂) ကောသလနိုင်ငံ ပစ္စန္တရွာကို ဂေါစရဂါမ်ပြု၍နေသော မုဆိုး၏အသားလှူဒါန်းမှုကိုခံယူသော ရဟန္တာမထေရ်ကိုအကြောင်းပြု၍ ဟောတော်မူသည့်ဂါထာ။
(၂၂၃) ဘုရားရှင် သကျနိုင်ငံ ကပိလဝတ္ထုမြို့တော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် “နောက်မှ သောတာပန်ဖြစ်သောရဟန်းသည် မိမိထက် ရှေးဦးစွာ သောတာပန်ဖြစ်သောလူကို ရှိခိုးရမည်”ဟု ပြောဆိုနေသောစကားကို ကြားသိရ၍ ဆွမ်းခံကြွလာသော အညတရရဟန်း၏လျှောက်ထားမှုကို “အနာဂါမ် လူဒါယကာသည် ထိုနေ့၌ ရှင်ပြုသောသာမဏေငယ်အား ရှိခိုးရမည်”ဟု ဘုရားရှင်ဟောတော်မူသည့်ဂါထာ။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
မုသာဝါဒသုတ္တ
မုသာဝါဒသုတ္တ (၃)-သံ၊၃၊၄၀၇။ သံ၊မြန်၊၃၊၄၁၃။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၂-သစ္စသံယုတ္တ၊ ၈-ဒုတိယအာမကဓညပေယျာလဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် မုသာဝါဒမှရှောင်ကြဉ်သော သတ္တဝါတို့နည်းပါးလှပုံ၊ မုသာဝါဒမှ မရှောင်ကြဉ်သောသတ္တဝါတို့ များပြား လှပုံ၊ သစ္စာလေးပါးကို မသိမမြင်ကြပုံ ထို့ကြောင့် အရိယသစ္စာလေးပါးတို့ကို သိမြင်ရန် အားထုတ်သင့်ပုံကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၁၊၃၉၅-၆။ အံ၊မြန်၊၁၊၄၁၀။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ ၂-ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ (၉) ၄-မစလဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ဝစီဒုစရိုက်လေးပါးကို ပြောဆိုသောပုဂ္ဂိုလ်သည် ကွယ်လွန်ပြီးနောက် ငရဲသို့ရောက်ရမည်၊ ဝစီဒုစရိုက် လေးပါးတို့မှ ရှောင်ကြဉ်သောပုဂ္ဂိုလ်သည် ကွယ်လွန်ပြီးနောက် နတ်ပြည်သို့ရောက်လိမ့်မည်ဟု ကဏှပက္ခ, သုက္ကပက္ခအားဖြင့် ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-ဣတိဝုတ်၊၂၀၇။ ဣတိဝုတ်၊မြန်၊၁၉၀။ ဣတိဝုတ်၊ဋ္ဌ၊၈၂-၃။
-ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ ဣတိဝုတ္တက၊ ၁-ဧကကနိပါတ၊ ၃-တတိယဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
သမ္ပဇာန မုသာဝါဒဟူသော တစ်ခုသောဓမ္မကို ကျူးလွန်သောပုဂ္ဂိုလ်အား တစ်စုံတစ်ခုသောမကောင်းမှုကို မပြုလုပ်တော့သည်မရှိဟု ဝံသနိုင်ငံ ကောသမ္ဗီမြို့ ဥတေနမင်းနန်းတော်၌ ခုဇ္ဇုတ္တရာက သမာဝတီအမှူးရှိသော မိဖုရားတို့အား ဘုရားရှင် အထံတော်ကကြားနာခဲ့ပုံကို ဟောပြသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
မုသာဝါဒီသုတ္တ
မုသာဝါဒီသုတ္တ-အံ၊၁၊၅၇၇။ အံ၊မြန်၊၁၊၅၉၀-၁။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ (၂၇) ၇-ကမ္မပထဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ကိုယ်တိုင် မုသာဝါဒကို ပြောဆိုခြင်း၊ သူတစ်ပါးကိုလည်းပြောဆိုစေခြင်း၊ မုသာဝါဒကိုပြောဆိုခြင်း၌ နှစ်သက်သဘောတူခြင်း၊ မုသာဝါဒကိုပြောဆိုခြင်း၌ ချီးမွမ်းပြောဆိုခြင်းဟူသော တရားလေးပါး တို့နှင့်ပြည့်စုံသောပုဂ္ဂိုလ်သည် ကွယ်လွန်သည်၏အခြားမဲ့၌ ငရဲသို့ရောက်လိမ့်မည်။ ထိုတရားလေးပါးတို့မှ ရှောင်ကြဉ်သောပုဂ္ဂိုလ်သည် ကွယ်လွန်သည်၏အခြားမဲ့၌ နတ်ပြည်သို့ရောက်လိမ့်မည်ဟု ကဏှပက္ခ, သုက္ကပက္ခဒေသနာတော်နည်းဖြင့် ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
မူလသုတ္တ
မူလသုတ္တ-ဣတိဝုတ်၊၂၂၆။ ဣတိဝုတ်၊မြန်၊၂၁၀။ ဣတိဝုတ်၊ဋ္ဌ၊၁၇၂-၃။
-ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ ဣတိဝုတ္တက၊ ၃-တိကနိပါတ၊ ပဌမသုတ်။
လောဘ၊ ဒေါသ၊ မောဟ-ဟူသော အကုသိုလ်ဖြစ်ခြင်း၏ အခြေခံအကြောင်း သုံးပါးကို ဘုရားရှင်ဟောတော်မူပုံကို ခုဇ္ဇုတ္တရာက သာမာဝတီအမှူးရှိသော မိဖုရားတို့အား ဝံသနိုင်ငံ ကောသမ္ဗီမြို့ ဥတေနမင်းနန်းတော်၌ ဟောကြားသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
မူလကသုတ္တ
မူလကသုတ္တ(၂)-အံ၊၃၊၁၅၂-၃။ အံ၊မြန်၊၃၊၁၅၄-၅။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၅၃။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ အဋ္ဌကနိပါတ၊ ၂-ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ (၉) ၄-သတိဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် အညတိတ္ထိယ ပရိဗ္ဗာဇကတို့က မေးလာခဲ့လျှင်-
-ဆန္ဒမူလကာ အာဝုသော သဗ္ဗေ ဓမ္မာ၊
-မနသိကာရသမ္ဘဝါ သဗ္ဗေ ဓမ္မာ၊
-ဖဿသမုဒယာ သဗ္ဗေ ဓမ္မာ၊
-ဝေဒနာသမောသရဏာ သဗ္ဗေ ဓမ္မာ၊
-သမာဓိပ္ပမုခါ သဗ္ဗေ ဓမ္မာ၊
-သတာဓိပတေယျာ သဗ္ဗေ ဓမ္မာ၊
-ပညုတ္တရာ သဗ္ဗေ ဓမ္မာ၊
-ဝိမုတ္တိသာရာ သဗ္ဗေ ဓမ္မာ-ဟု ဖြေကြားကြကုန်လောဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ မှတ်သားဖွယ်ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
-အံ၊၃၊၃၄၀-၁။ အံ၊မြန်၊၃၊၃၃၉-၃၄၀။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၁၆။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဒသကနိပါတ၊ ၂-ဒုတိယပဏ္ဏာသက၊ (၆) ၁-သမစိတ္တဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် အထက်သုတ် ဒေသနာတော်လာ တရားရှစ်မျိုးတို့ကို
-အမတောဂဓာ သဗ္ဗေ ဓမ္မာ
-နိဗ္ဗာနပရိယောသာနာ သဗ္ဗေ ဓမ္မာ-ဟု နှစ်ပါးဖြည့်စွက်၍ ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
မူလဂန္ဓဒါတာသုတ္တ
မူလဂန္ဓဒါတာသုတ္တ-သံ၊၂၊၂၁၀-၁။ သံ၊မြန်၊၂၊၂၀၁-၂။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၀-ဂန္ဓဗ္ဗကာယသံယုတ္တ၊ တတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ကွယ်လွန်ပြီးနောက် မူလဂန္ဓတို့ကိုအစိုးရသော နတ်ဘဝ၌ဖြစ်ကြောင်း အကျင့်ကောင်းတို့ကိုပြုကျင့်ပုံ၊ ဆုတောင်းပုံကို အညတရရဟန်း၏လျှောက်ထားချက်အရ ဘုရားရှင်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
မူလဂန္ဓဒါနူပကာရသုတ္တဒသက
မူလဂန္ဓဒါနူပကာရသုတ္တဒသက (၁၀)-သံ၊၂၊၂၁၂။ သံ၊မြန်၊၂၊၂၀၃။ သံယုတ္တနိကာယ ... (၁၃၊ ၁၄၊ ၁၅၊ ၁၆၊ ၁၇၊ ၁၈၊ ၁၉၊ ၂၀၊ ၂၁၊ ၂၂) ၁၀-သုတ်။
ဤ၌ ၁၃။ မူလဂန္ဓအန္နဒါနသုတ်
၁၄။ မူလဂန္ဓပါနဒါနသုတ်
၁၅။ မူလဂန္ဓဝတ္ထဒါနသုတ်
၁၆။ မူလဂန္ဓယာနဒါနသုတ်
၁၇။ မူလဂန္ဓမာလာဒါနသုတ်
၁၈။ မူလဂန္ဓဂန္ဓဒါနသုတ်
၁၉။ မူလဂန္ဓဝိလေပနဒါနသုတ်
၂၀။ မူလဂန္ဓသေယျဒါနသုတ်
၂၁။ မူလဂန္ဓအာဝသထဒါနသုတ်
၂၂။ မူလဂန္ဓပဒီပေယျဒါနသုတ်-တို့ကို အထက်သုတ်တော်အတိုင်း အညတရ ရဟန်းအား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
မူလပရိယာယသုတ္တ
မူလပရိယာယသုတ္တ-မ၊၁၊၁-၈။ မ၊မြန်၊၁၊၁-၁၀။ မ၊ဋ္ဌ၊၁၊၁-၁၆။ မ၊ဋီ၊၁၊၂၄-၁၄၀။
-မဇ္ဈိမနိကာယ၊ မူလပဏ္ဏာသက၊ ၁-မူလပရိယာယဝဂ္ဂ၊ ပထမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ဥက္ကဋ္ဌမြို့အနီး သုဘဂတောအုပ် အင်ကြင်းပင် အနီးဝယ် သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ဗြာဟ္မဏဇာတ် ရဟန်းငါးရာတို့၏ သင်ယူပြီးသော ပရိယတ္တိဓမ္မကိုအကြောင်းပြု၍ ဖြစ်ပေါ်နေသော မာနကိုဖျက်ဆီးခြင်းအကျိုးငှာ ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
ဤသုတ်တော်၌
၁။ ပထဝီ၊ အာပေါ၊ တေဇော၊ ဝါယော တစ်ဝါရစီ။
ဘူတ = (နတ်မဟုတ်သော)သတ္တဝါ
-ဒေဝ = နတ်၊
-ပဇာပတိ = မာရ်နတ်
-ဗြဟ္မာ = အာဘဿရာဘုံ အောက်ဗြဟ္မာများ
-အာဘဿရာ = အာဘဿရာဗြဟ္မာ
-သုဘကိဏှာ = သုဒ္ဓါဝါသဗြဟ္မာ
-ဝေဟပ္ဖလ = ဝေဟပ္ဖိုလ်ဗြဟ္မာ
-အဘိဘူ = အသညသတ်ဗြဟ္မာ
-အရူပလေးဘုံ ဗြဟ္မာများ
၃။ ဒိဋ္ဌ = တွေ့မြင်အပ်သောအရာ
သုတ = ကြားသိရသောအရာ
မုတ = နံလျက် ထိသိသောအရာ
ဝိညာတ = မနောဝိညာဉ်ဖြင့် သိအပ်သောအရာ
၄။ ဧကတ္တ = တစ်ခုတည်းဖြစ်ခြင်း
နာနတ္တ = အထူးထူးဖြစ်ခြင်း၊
သဗ္ဗ = အလုံးစုံ
နိဗ္ဗာန = နိဗ္ဗာန် ပထဝီဝါရမှစ၍ နိဗ္ဗာနဝါရတိုင်အောင် ၂၁ ဝါတို့တွင် တစ်ဝါရစီ တစ်ဝါရစီ၌-
(က) ပုထုဇဉ်အမြင်
(ခ) သေက္ခပုဂ္ဂိုလ်အမြင်
(ဃ-ဂ) ရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်အမြင် -၄-မျိုး။
(စ) တထာဂတအမြင်အားဖြင့် ပုဂ္ဂိုလ်အလိုက် ရှုမြင်ပုံအမျိုးမျိုးတို့ကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင်ဟောကြားတော်မူပါသည်။
မူလပရိယာယသုတ်ဒေသနာတော် ပြီးဆုံးသည့်အခါ လောကဓာတ်ပေါင်း တိုက်တစ်သောင်းတုန်လှုပ်ပါသည်။ ထိုဗြာဟ္မဏဇာတ် ရဟန်းငါးရာတို့ ပဋိသမ္ဘိဒါ ဉာဏ်လေးတန်နှင့်တကွ အာသဝေါကုန်ခန်း ရဟန္တာဖြစ်ကြပါသည်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ မှတ်သားဖွယ်များစွာ ဖွင့်ဆိုထားပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
မူသိကသုတ္တ
မူသိကသုတ္တ-အံ၊၁၊၄၂၂-၃။ အံ၊မြန်၊၁၊၄၃၅-၆။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၂၇။ အံ၊ဋီ၊၂၊၃၂၄။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ ၃-တတိယပဏ္ဏာသက၊ (၁၁) ၁-ဝလာဟကဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် ကြွက်လေးမျိုးနှင့် တူသော ပုဂ္ဂိုလ်လေးမျိုးတို့ကို အကျယ်တဝင့် ရဟန်းတို့အား ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
မေဃသုတ္တ
မေဃသုတ္တ(၂)-သံ၊၃၊၄၆-၇။ သံ၊မြန်၊၃၊၄၉-၅၀။ သံ၊ဋီ၊၂၊၄၁၁။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-မဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၆-ဗလကရဏီယဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် “နွေလတို့၏နောက်ဆုံး ဖြစ်သော ဝါဆိုလ၌ ကောင်းကင်သို့ပျံ့နှံ့တက်နေသော မြူနုမြူကြမ်းကို အချိန် အခါမဲ့ရွာသွန်းသော မိုးကြီးသည် တခဏချင်း ကွယ်ပျောက်ငြိမ်သက်စေသကဲ့သို့ ဝိဝေကနိဿိတ၊ ဝိရာဂနိဿိတ၊ နိရောဓနိဿိတ၊ ဝေါဿဂ္ဂပရိဏာမီဖြစ်အောင် အဋ္ဌင်္ဂိက အရိယမဂ်ကိုပွားများအပ်၊ ကြိမ်ဖန်များစွာ အလေ့အလာပြုအပ်သည်ရှိသော် ဖြစ်ပေါ်လာကုန် ဖြစ်ပေါ်လာကုန်သော ပါပကအကုသလဓမ္မတို့ကို တခဏချင်း ကွယ်ပျောက်ငြိမ်းအေးစေနိုင်၏ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-သံ၊၁၊၄၇။ သံ၊မြန်၊၁၊၅၀။
-သံယုတ္တနိကာယ ... နဝမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် “သည်းထန်စွာရွာသွန်း နေသောမိုးကြီးကို ပြင်းထန်စွာတိုက်ခတ်လာသော လေမုန်တိုင်းသည် ရွာသွန်းနေစဉ် တခဏချင်း ကွယ်ပျောက်ငြိမ်သက်သွားစေနိုင်သကဲ့သို့၊ အထက်သုတ်တော်အတိုင်း အဋ္ဌင်္ဂိက အရိယာမဂ်ကိုပွားများလျှင် အကုသိုလ်တရားတို့ကို တခဏချင်းကွယ်ပျောက် ငြိမ်းအေးစေနိုင်၏”ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
မေဃိယသုတ္တ
မေဃိယသုတ္တ (၂)-အံ၊၃၊၁၆၆-၉။ အံ၊မြန်၊၃၊၁၆၈-၁၇၁။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၅၈-၉။ အံ၊ဋီ၊၃၊၂၆၇-၂၈၃။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ နဝကနိပါတ ၁-ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၁-သမ္ဗောဓိဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ စာလိကာမြို့အနီး စာလိကာတောင်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ်-အရှင်မေဃိယ ဇန္တရွာ၌ဆွမ်းခံ ဆွမ်းဘုဉ်းပေးပြီး စာလိကာတောင်သို့ ပြန်လာ၍ ကိမိကာဠမြစ်ကမ်း၌ လမ်းလျှောက်လာစဉ် သရက်တောကိုတွေ့မြင်၍ ပဓာနအလုပ်ကို အားထုတ်လိုသဖြင့် ဘုရားရှင်အား ခွင့်ပန်လျှောက်ထားရာ ဘုရားရှင်က တားမြစ်သော်လည်း ယင်းသရက်တောသို့သွားရောက်၍ ပဓာနလုပ်ငန်းကို အားထုတ်လေသည်။ မိစ္ဆာဝိတက်သုံးပါး နှိပ်စက်မှုကိုခံရသဖြင့် ဘုရားရှင်ထံပြန်လာ၍ အကြောင်းစုံ လျှောက်ထားလေရာ အပရိပက္ကစေတောဝိမုတ္တိ ရင့်ကျက်စေနိုင်သော တရားငါးပါးနှင့် ကလျာဏမိတ္တ၏ အကျိုးလေးမျိုး၊ ပွားများရမည့်ဘာဝနာလေးမျိုးတို့ကို အရှင်မေဃိယအား ဘုရားရှင်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ မှတ်သားဖွယ်ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
-ဥဒါန၊၁၁၆-၁၂၁။ ဥဒါန၊မြန်၊၁၀၅-၉။ ဥဒါန၊ဋ္ဌ၊၁၉၆-၂၁၆။
-ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ ဥဒါန၊ ၁-မေဃိယဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
အထက်သုတ်ဒေသနာတော်နှင့် လုံးဝ တူပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
မေတ္တသုတ္တ
မေတ္တသုတ္တ (၉)-သံ၊၃၊၁၁၅။ သံ၊မြန်၊၃၊၁၂၀။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-ဗောဇ္ဈင်္ဂသံယုတ္တ၊ ၇-အာနာပါနဝဂ္ဂ၊ ဆဋ္ဌသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ဝိဝေကနိဿိတ၊ ဝိရာဂနိဿိတ၊ နိရောဓနိဿိတ၊ ဝေါဿဂ္ဂပရိဏာမီဖြစ်အောင် မေတ္တာဘာဝနာကို ပွားများအပ်၊ ကြိမ်ဖန်များစွာ အလေ့အလာပြုအပ်သည်ရှိသော် များစွာ ချမ်းသာစွာနေခြင်းငှာ ဖြစ်၏ဟု ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၁၊၄၄၃-၅။ အံ၊မြန်၊၁၊၄၅၆-၇။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၃၃။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ စတုက္ကနိပါတ၊ ၃-တတိယပဏ္ဏာသက၊ (၁၃) ၃-ဘယဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် ဗြဟ္မဝိဟာရတရား လေးပါးတို့တွင် တစ်ပါးပါးကို ဟောတော်မူသည့်အတိုင်း ပွားများသောအကျိုးနှင့် သုတဝန္တအရိယာသာဝကနှင့် အဿုတဝန္တပုထုဇဉ်တို့ ခြားနားပုံကို တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ ခွဲစိတ်၍ ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၁၊၄၄၅။ အံ၊မြန်၊၁၊၄၄၇-၈။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ ... ဆဋ္ဌသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် အထက်သုတ်ဒေသနာတော်အတိုင်းပွားများပြီး ယင်းတို့၌ရှိသော ခန္ဓာငါးပါးတို့ကို အနိစ္စအစရှိသော ရှုမှတ် နည်း ၁၁-နည်းတို့ဖြင့် ပွားများသောပုဂ္ဂိုလ် ကွယ်လွန်လျှင် သုဒ္ဓါဝါသဗြဟ္မာဘုံသို့ ရောက်ရှိနိုင်သော ဗြဟ္မဝိဟာရ ပွားများနည်းတို့ကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၂၊၄၆၅-၆။ အံ၊မြန်၊၂၊၅၈၅-၆။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၇၆-၇၊ အံ၊ဋီ၊၃၊၁၈၀-၅။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ သတ္တကနိပါတ၊ ၆-အဗျာကတဝဂ္ဂ၊ နဝမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ခုနစ်နှစ်မေတ္တာပွားများ ရသော ကောင်းမှုကြောင့် ခံစားတော်မူခဲ့ရသော မေတ္တာဘာဝနာ၏ အကျိုးအမျိုးမျိုးတို့ကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ မှတ်သားဖွယ်ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
-အံ၊၃၊၁-၂။ အံ၊မြန်၊၃၊၁-၂။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၉၃-၅။ အံ၊ဋီ၊၃၊၂၀၃-၅။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ အဋ္ဌကနိပါတ၊ ၁-ပဌမပဏ္ဏာသက၊ ၁-မေတ္တာဝဂ္ဂ၊ ပဌမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် မေတ္တာစေတောဝိမုတ္တိ၏ အကျိုးရှစ်မျိုးတို့ကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ မှတ်သားဖွယ်ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
-အံ၊၃၊၅၄၂။ အံ၊မြန်၊၃၊၅၂၉။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၄၅-၆။ အံ၊ဋီ၊၃၊၃၅၈-၃၆၀။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဧကာဒသကနိပါတ၊ ၂-အနုဿတိဝဂ္ဂ၊ ပဉ္စမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် မေတ္တာဘာဝနာ ကုသိုလ်၏ အကျိုး ၁၁-မျိုးကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ မှတ်သားဖွယ်ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
-ခုဒ္ဒက၊၁၀-၁။ ခုဒ္ဒက၊မြန်၊၁၀-၁။ ခုဒ္ဒက၊ဋ္ဌ၊၁၉၇-၂၁၅။
-ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ ခုဒ္ဒကပါဌ၊ နဝမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ရုက္ခဇိုဝ်းနတ်တို့ ခြောက်လှန့်ခံရသော ယောဂီရဟန်းငါးရာ (ဓမ္မ၊ဋ္ဌ၊၁၊၁၉၉-၂၀၂)တို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-ဣတိဝုတ္တက၊၂၀၅-၆။ ဣတိဝုတ္တက၊မြန်၊၁၈၈၉။ ဣတိဝုတ်၊ဋ္ဌ၊၇၀-၅။
-ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ ဣတိဝုတ္တက၊ ၁-ဧကကနိပါတ၊ ၃-တတိယဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
ခုနစ်နှစ် မေတ္တာဘာဝနာပွားများခဲ့ရသော မေတ္တာဘာဝနာကုသိုလ် အကျိုး အမျိုးမျိုးတို့ကို ဘုရားရှင်ထံမှ ကြားနာခဲ့ရပုံကို ဝံသနိုင်ငံ ကောသမ္ဗီမြို့ ဥတေနမင်း နန်းတော်၌ ခုဇ္ဇုတ္တရာက သာမာဝတီအမှူးရှိသော မိဖုရားတို့အားဟောကြားသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ မှတ်သားဖွယ် ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
-သုတ္တနိ၊၃၀၀-၂။ သုတ္တနိ၊မြန်၊၂၈၄-၅။ သုတ္တနိ၊ဋ္ဌ၊၁၊၁၅၅-၁၉၂။
ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ သုတ္တနိပါတ, ၁-ဥရဂဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ရုက္ခဇိုဝ်းနတ်တို့ ခြောက်လှန့်ခံရသော ရဟန်းတော်ငါးရာတို့အား အရံအတားဖြစ်စိမ့်သောငှာ ဘုရားရှင်ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
မေတ္တာဘာဝနာသုတ္တ
မေတ္တာဘာဝနာသုတ္တ (၂)-ဣတိဝုတ်၊၂၀၈-၉။ ဣတိဝုတ်၊မြန်၊၁၉၁-၃။ ဣတိဝုတ်၊ဋ္ဌ၊၈၅-၉၁။
-ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ ဣတိဝုတ္တက၊ ၁-ဧကကနိပါတ၊ ၃-တတိယဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
လရောင်၊ နေရောင်၊ သောက်ရှူးကြယ်ရောင် ဥပမာတို့ဖြင့် အထက်နတ်ပြည် ဗြဟ္မာပြည်သို့ရောက်ကြောင်း ကောင်းမှုတို့ထက် မေတ္တာစေတောဝိမုတို့ကသာလွန် တောက်ပ ထွန်းလင်းတင့်တယ်ပုံကို ဘုရားရှင်ထံက နာယူခဲ့ပါကြောင်း ဝံသနိုင်ငံ ကောသမ္ဗီမြို့ ဥတေနမင်းနန်းတော်၌ ခုဇ္ဇုတ္တရာက သာမာဝတီအမှူးရှိသော မိဖုရားတို့အား ဟောပြောပုံကို ပြဆိုသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ မှတ်သားဖွယ် ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
မေတ္တာသဟဂတသုတ္တ (= ဟလိဒ္ဓိဝသနသုတ္တ-ဝိသုဒ္ဓိ၊၁၊၃၁၇)
-သံ၊၃၊၁၀၁-၅။ သံ၊မြန်၊၃၊၁၀၄-၁၁၀။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၀၇-၉။ သံ၊ဋီ၊၂၊၄၄၅-၇။ သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-ဗောဇ္ဈင်္ဂသံယုတ္တ၊ ၆-သာကစ္ဆာဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
ဘုရားရှင် သကျနိုင်ငံ ကောလိယမြို့ ဟလိဒ္ဓိဝသနနိဂုံး၌ သီတင်းသုံးတော်မူ နေစဉ်-ရဟန်းတော်များ ဆွမ်းခံချိန်စောနေ၍ တိတ္ထိယတို့၏ကျောင်းသို့ဝင်ရောက်စဉ် တိတ္ထိယတို့က “ရဟန်းဂေါတမသည် တပည့်တို့အား မေတ္တာ ကရုဏာ မုဒိတာ ဥပေက္ခာ တရားလေးပါးတို့ကို ပွားများကြရန် ဟောကြားသကဲ့သို့ မိမိတို့လည်း တပည့်များအား ထိုတရားလေးပါးပွားများကြရန် ဟောကြားကြောင်း၊ ထို့ကြောင့် ရဟန်း ဂေါတမ၏ ဓမ္မဒေသနာ အနုသာသနီနှင့် မိမိတို့၏ဓမ္မဒေသနာ အနုသာသနီ တူကြကြောင်း ပြောကြားကြပါသည်။ ရဟန်းတော်များသည် တိတ္ထိယတို့၏ပြော စကားကို မနှစ်သက်သော်လည်း မတားမြစ် မကန့်ကွက်ဘဲ ပြန်လာခဲ့ကြပါသည်။
ရဟန်းတို့သည် ဆွမ်းဘုဉ်းပေးပြီးနောက် ဘုရားရှင်ထံမှောက်သို့သွားရောက်ကြပြီး ထိုအကြောင်းအရာကို လျှောက်ထားကြပါသည်။
ဘုရားရှင်က ထိုတရားလေးပါးတို့ကို
(၁) အဘယ်ကဲ့သို့ ပွားများရမည်နည်း၊
(၂) အဘယ်ကဲ့သို့ ဖြစ်ရာရှိမည်နည်း၊
(၃) အဘယ်တရားလျှင် အမွန်အမြတ်ရှိပါသနည်း၊
(၄) အဘယ်တရားလျှင် အပြီးအဆုံးရှိပါသနည်း-ဟု မေးမြန်းလျှင် အညတိတ္ထိယတို့ ပြည့်ပြည့်စုံစုံ ဖြေဆိုနိုင်ကြမည်မဟုတ်ကြ၊ အလွန်ပင်ပန်းခြင်းသို့ ရောက်ကြလိမ့်မည်။ အဘယ့်ကြောင့်ဆိုသော် သူတို့ဖြေဆိုနိုင်သည့် အရာမဟုတ်။
ဤ သတ္တလောက၊ ဩကာသလောက၌ မြတ်စွာဘုရား ... မြတ်စွာဘုရား၏ တပည့်သာဝက ဤသာသနာတော်၌ နာယူသင်ကြားဖူးသောပုဂ္ဂိုလ်တို့မှ တစ်ပါးသောသူတို့ ပြည့်စုံစွာ မဖြေနိုင်ပုံ။ ယင်းစေတောဝိမုတ္တိလေးပါးတို့ကို ပွားများနည်း၊ ယင်းတို့၏ ပရမအမြတ်ဆုံးအကျိုးသက်ရောက်မှုတို့ကို အကျယ်အားဖြင့် ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ မှတ်သားဖွယ် ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
မေထုနသုတ္တ
မေထုနသုတ္တ-အံ၊၂၊၄၃၈-၄၄၀။ အံ၊မြန်၊၂၊၅၅၃-၅။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၆၇-၈။ အံ၊ဋီ၊၃၊၁၇၃-၄။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ သတ္တကနိပါတ၊ ၅-မဟာယညဝဂ္ဂ၊ သတ္တမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ဇာဏုဿောဏိပုဏ္ဏားက ဘုရားရှင်အား ဗြဟ္မစာရီဟု ဝန်ခံမှုနှင့်ဆက် စပ်၍ မေးလျှောက်ရာ ဘုရားရှင်က မိမိသည် “အခဏ္ဍ အစ္ဆိဒ္ဒ အသဗလ အကမ္မာသပရိပုဏ္ဏ ပရိသုဒ္ဓ ဗြဟ္မစာရီ”ဖြစ်ပုံကို မိန့်ကြားတော်မူပါသည်။
ဇာဏုဿောဏိပုဏ္ဏားက “ဗြဟ္မစရိယ၏ ခဏ္ဍ ဆိဒ္ဒ သဗလ ကမ္မာသ”ကို မေးလျှောက်ရာ ဘုရားရှင်က “မေထုန်ငယ် ခုနစ်ပါး”ကို ဟောတော်မူပြီး ယင်း မေထုန်ငယ်ခုနစ်ပါးကို ပယ်ပြီးမှ သဗ္ဗညုဘုရားရှင်ဖြစ်ကြောင်း ကြေညာတော်မူခဲ့ပုံကို ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
မောဂ္ဂလ္လာနသုတ္တ
မောဂ္ဂလ္လာနသုတ္တ (၄)-သံ၊၁၊၁၉၆။ သံ၊မြန်၊၁၊၁၈၄။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၂၆၀။ သံ၊ဋီ၊၁၊၂၉၄။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဂါထာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၈-ဝင်္ဂီသသံယုတ္တ၊ ဒသမသုတ်။
ဘုရားရှင် မဂဓနိုင်ငံ ရာဇဂြိုဟ်မြို့ ဣသိဂိလိတောင်နံပါး ကာဠသီလာ၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် ရဟန္တာအရှင်မြတ်ငါးရာတို့၏ ဝိပ္ပမုတ္တ နိရုပဓိစိတ်ကို ရှာမှီးတော်မူသော အရှင်မောဂ္ဂလာန်ထေရ်၏ ဂုဏ်ရည်ကို “နဂဿ ပဿေ-အစရှိသော သုံးဂါထာဖြင့် ချီးကျူး၍ အရှင်ဝင်္ဂီသထေရ်က ဘုရားရှင်အား လျှောက်ထားပုံကို ပြဆိုသည့်သုတ်။
-သံ၊၂၊၅၅၈-၅၆၁။ သံ၊မြန်၊၂၊၅၄၉-၅၅၁။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ သဠာယတနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁၀-အဗျာကတသံယုတ္တ၊ သတ္တမသုတ်။
အရှင်မောဂ္ဂလာန်ထေရ် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ဝစ္ဆဂေါတ္တပရိဗိုဇ်က “သဿတော လောကော” အစရှိသော အညတိတ္ထိယ ပဗ္ဗာဇကတို့၏ မိစ္ဆာဝါဒရှစ်ချက်ကို မေးလျှောက်ပါသည်။ အရှင်မောဂ္ဂလာန်ထေရ်က ယင်းမိစ္ဆာဝါဒရှစ်ချက်ကို ဘုရားရှင် ဖြေဆိုတော်မမူကြောင်း မိန့်ကြားတော်မူပါသည်။
ဝစ္ဆဂေါတ္တပရိဗိုဇ်က ဘုရားရှင် ဖြေကြားတော်မမူခြင်း၏အကြောင်းကို မေးလျှောက်ရာ တိတ္ထိတို့သည် အဇ္ဈတ္တိကာယတန ခြောက်ပါးတို့၌ “ငါ့ဟာ, ငါ့ဥစ္စာ, ငါ, ငါ့အတ္တ”ဟု ယူဆကြပုံ။ ဘုရားရှင်က ယင်းခြောက်ပါးတို့၌ “ငါ့ဟာ မဟုတ်၊ ငါ မဟုတ်, ငါ၏ အတ္တမဟုတ်”ဟု ယူတော်မူခြင်းကြောင့် ဖြေကြားတော်မမူပုံကို အရှင်မောဂ္ဂလာန်ထေရ်က မိန့်ကြားတော်မူပါသည်။
ဝစ္ဆဂေါတ္တပရိဗိုဇ်က ဘုရားရှင်ထံသွားရောက်လျှောက်ထားရာ ဘုရားရှင်က အရှင်မောဂ္ဂလာန်ထေရ် မိန့်ကြားတော်မူသည့်အတိုင်း ဖြေဆိုသည့်အခါ ဝစ္ဆဂေါတ္တ ပရိဗိုဇ်က “ဘုရားရှင်နှင့် တပည့်သာဝကတို့ “အဂ္ဂပဒ’၌ အတ္ထ, ဗျဉ္ဇနအားဖြင့် နှီးနှောတိုက်ဆိုင်ပုံ၊ ဆန့်ကျင်မှုမရှိကြပုံကို ချီးမွမ်းစကားလျှောက်ထားသည့်သုတ်။
-သံ၊၃၊၂၃၅-၇။ သံ၊မြန်၊၃၊၂၃၈-၂၄၀။ သံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၈၈။ သံ၊ဋီ၊၂၊၅၁၃။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၇-ဣဒ္ဓိပါဒသံယုတ္တ၊ ၂-ပါသာဒကမ္ပနဝဂ္ဂ၊ စတုတ္ထသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ သာဝတ္ထိမြို့ ပုဗ္ဗာရုံကျောင်း မိဂါရမာတုပါသာဒ၌ သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် ပြာသာဒ်၏အောက်ထပ်၌ တရားလက်လွတ်နေကြသော ရဟန်းတို့ကို ကြောက်လန့်စေရန် အရှင်မောဂ္ဂလာန်အား မိန့်ကြားတော်မူရာ အရှင်မောဂ္ဂလာန်ထေရ်က တန်ခိုးဖန်ဆင်း၍ ခြေမဖြင့် မိဂါရမာတုပါသာဒကို အမျိုးမျိုး အဖုံဖုံ တုန်လှုပ်စေသဖြင့် ပြာသာဒ်လှုပ်မှုကြောင့် ကြောက်ရွံ့ထိတ်လန့်နေကြသော ရဟန်းတို့အား ဣဒ္ဓိပါဒ်လေးပါး ပွားများနိုင်သောအကျိုး အမျိုးမျိုးတို့ကို ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
-သံ၊၃၊၂၅၂-၃။ သံ၊မြန်၊၃၊၂၅၅-၆။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ ၃-အယောဂုဠဝဂ္ဂ၊ ဧကာဒသမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူနေစဉ် အရှင်မောဂ္ဂလာန်ထေရ် ဣဒ္ဓိပါဒ်လေးပါး ပွားများထားပုံအပြည့်အစုံကို အထက်သုတ်တော်အတိုင်း ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
မောဃရာဇမာဏဝပုစ္ဆာ
မောဃရာဇမာဏဝပုစ္ဆာ-သုတ္တနိ၊၄၄၇-၈။ သုတ္တနိ၊မြန်၊၄၂၄။ သုတ္တနိ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၁၇-၈။
-စူဠနိ၊၁၇၂-၁၈၈။ စူဠနိ၊ဋ္ဌ၊၆၅-၇၄။
-ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ သုတ္တနိပါတ။ ၅-ပါရာယနဝဂ္ဂ၊ ပန္နရသမပုစ္ဆာ။ ဘုရားရှင် မဂဓနိုင်ငံ ရာဇဂြိုဟ်မြို့ ပါသာဏကစေတီ၌ သီတင်းသုံးတော်မူ နေစဉ် မောဃရာဇလုလင်၏ မေးလျှောက်ချက်အရ “သေမင်း မမြင်နိုင်ရာ”ကို ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
မောနေယျသုတ္တ
မောနေယျသုတ္တ (၂)-အံ၊၁၊၂၇၆-၇။ အံ၊မြန်၊၁၊၂၉၅။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၃၅။ အံ၊ဋီ၊၂၊၂၀၇-။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ တိကနိပါတ၊ ၃-တတိယပဏ္ဏာသက၊ (၁၂) ၂-အာပါယိကဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ကာယမောနေယျသုံးပါး၊ ဝစီမောနေယျ လေးပါး၊ မနောမောနေယျတစ်ပါးတို့ကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
-ဣတိဝုတ်၊၂၃၄။ ဣတိဝုတ်၊မြန်၊၂၁၈။ ဣတိဝုတ်၊ဋ္ဌ၊၂၀၄-၅။
-ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ ဣတိဝုတ္တက၊ ၃-တိကနိပါတ၊ ၃-တတိယဝဂ္ဂ၊ အဋ္ဌမသုတ်။
အထက်သုတ်တော်အတိုင်း မောနေယျသုံးပါးတို့ကို ဘုရားရှင်အထံတော် နာယူခဲ့ရပုံကို ဝံသနိုင်ငံ၊ ကောသမ္ဗီမြို့ ဥတေနမင်းနန်းတော်၌ ခုဇ္ဇုတ္တရာက သာမာဝတီမိဖုရားအမှူးရှိသော မိဖုရားတို့အား ဟောကြားသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ မှတ်သားဖွယ် ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
မောရနိဝါပသုတ္တ
မောရနိဝါပသုတ္တ (၄)-အံ၊၁၊၂၉၅။ အံ၊မြန်၊၁၊၃၁၂။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၄၃။ အံ၊ဋီ၊၂၊၂၁၈။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ တိကနိပါတ၊ ၃-တတိယပဏ္ဏာသက၊ (၁၄) ၄-ယောဓာဇီဝဝဂ္ဂ၊ ဧကာဒသမသုတ်။
ဘုရားရှင် မဂဓနိုင်ငံ ရာဇဂြိုဟ်မြို့ မောရနိဝါပ ပရိဗိုဇ်အာရာမ်ဝယ် သီတင်းသုံးတော်မူစဉ်-အစ္စန္တနိဋ္ဌ, အစ္စန္တယောဂက္ခေမီ, အဗြဟ္မစာရီ, အစ္စန္တပရိယောသာန, လူ နတ် ဗြဟ္မာတို့ထက် အမြတ်ဆုံးပုဂ္ဂိုလ်ဖြစ်ကြောင်း တရားသုံးပါးကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
-အံ၊၁၊၂၉၅။ အံ၊မြန်၊၁၊၃၁၃။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၄၃။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ ... ဒွါဒသမသုတ်။
ဘုရားရှင် မဂဓနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် အထက်သုတ်ဒေသနာတော် အတိုင်း အမြတ်ဆုံးပုဂ္ဂိုလ်ဖြစ်နိုင်သော ဒုတိယတရားသုံးပါးတို့ကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၁၊၂၉၅-၆။ အံ၊မြန်၊၁၊၃၁၃။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၄၄။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ ... တေရသမသုတ်။
ဘုရားရှင် မဂဓနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် အထက်သုတ်ဒေသနာတော် အတိုင်း အမြတ်ဆုံးပုဂ္ဂိုလ်ဖြစ်နိုင်သော တတိယတရားသုံးပါးတို့ကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
-အံ၊၃၊၅၂၈-၅၃၀။ အံ၊မြန်၊၃၊၅၁၆-၇။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၄၄။
-အင်္ဂုတ္တရနိကာယ၊ ဧကာဒသကနိပါတ၊ ၁-နိဿယဝဂ္ဂ၊ ဒသမသုတ်။
ဘုရားရှင် မဂဓနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် အထက်သုံးသုတ်၌ ဟောတော်မူအပ်ပြီးသော အမြတ်ဆုံးပုဂ္ဂိုလ်ဖြစ်နိုင်သော တရားကိုးပါးနှင့် ဝိဇ္ဇာ, စရဏ နှစ်ပါးဖြည့်စွက်၍ “ခတ္တိယော သေဋ္ဌော ဇနေတသ္မိံ”ဂါထာတော်ဖြင့် ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
မောဟသုတ္တ
မောဟသုတ္တ-ဣတိဝုတ်၊၁၉၆။ ဣတိဝုတ်၊မြန်၊၁၇၈။ ဣတိဝုတ်၊ဋ္ဌ၊၄၅-၆။
-ခုဒ္ဒကနိကာယ၊ ဣတိဝုတ္တက၊ ၁-ဧကကနိပါတ ၁-ပဌမဝဂ္ဂ၊ တတိယသုတ်။
“မောဟကိုပယ်နိုင်လျှင် အနာဂါမ်ဖြစ်ဖို့ ငါဘုရား အာမခံကြောင်း၊ မောဟ၏ အကျိုး, အပြစ်တို့ကို ဘုရားရှင်အထံတော်မှ နာယူခဲ့ကြောင်း” ခုဇ္ဇုတ္တရာက ဝံသနိုင်ငံ ကောသမ္ဗီမြို့ ဥတေနမင်းနန်းတော်၌ သာမာဝတီအမှူးရှိသော မိဖုရားတို့အား ဟောကြားပုံကို ပြဆိုသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ၌ ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
မောဟပရိညာသုတ္တ
မောဟပရိညာသုတ္တ-ဣတိဝုတ်၊၁၉၉။ ဣတိဝုတ်၊မြန်၊၁၈၂။ -ခုဒ္ဒကနိကာယ ၂-ဒုတိယဝဂ္ဂ၊ ပထမသုတ်။
“မောဟနှင့်ဆက်စပ်၍ ဆင်းရဲမကုန်နိုင်သောပုဂ္ဂိုလ်, ဆင်းရဲကုန်ဆုံးသော ပုဂ္ဂိုလ်တို့နှင့် အထက်သုတ်ဒေသနာတော်အတိုင်း မောဟ၏အကျိုး အပြစ်တို့ကို ဘုရားရှင်အထံတော်၌ နာယူခဲ့ပုံ”ကို ဝံသနိုင်ငံ ကောသမ္ဗီမြို့ ဥတေနမင်းနန်းတော်၌ ခုဇ္ဇုတ္တရာက သာမာဝတီအမှူးရှိသော မိဖုရားတို့အား ဟောပုံကို ပြဆိုသည့်သုတ်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
မောဠိယဖဂ္ဂုနသုတ္တ
မောဠိယဖဂ္ဂုနသုတ္တ-သံ၊၁၊၂၅၄-၅။ သံ၊မြန်၊၁၊၂၃၈-၂၄၀။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၈-၃၀။ သံ၊ဋီ၊၂၊၃၂-၅။
-သံယုတ္တနိကာယ၊ နိဒါနဝဂ္ဂသံယုတ္တ၊ ၁-နိဒါနသံယုတ္တ၊ ၂-အာဟာရဝဂ္ဂ၊ ဒုတိယသုတ်။
ဘုရားရှင် ကောသလနိုင်ငံ ... သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် “ဘူတသတ္တဝါတို့ တည်တံ့နိုင်ရန်၊ သမ္ဘဝေသီသတ္တဝါတို့ကို ချီးမြှောက်ရန် အာဟာရလေးပါးရှိပုံ”ကို ဟောတော်မူပါသည်။
မိစ္ဆာအယူရှိသော မောဠိယဖဂ္ဂုနရဟန်း၏ မေးလျှောက်မှုနှင့်ဆပ်စပ်၍ မမေးသင့်သည်ကို မေးမြန်းခြင်းကြောင့် မဖြေဆိုရပုံ၊ မေးသင့်သည်ကိုမေးမြန်းမှ ဖြေဆို သင့်ပုံများနှင့် “သဠာယတနပစ္စယာ-မှ အစပြု၍ ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒဒေသနာတော်၊ ဖဿ နိရောဓာ-မှစ၍ ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒဒေသနာတော်တို့ကို ရဟန်းတို့အား ဘုရားရှင် ဟောကြားတော်မူသည့်သုတ်။
အဋ္ဌကထာ, ဋီကာတို့၌ မှတ်သားဖွယ်ဖွင့်ဆိုချက်များရှိပါသည်။
܀တိပိဋက သုတ္တသူစီ ဝိဘာဝိနီ܀
Comments
Post a Comment