ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ္တပါဠိ+မြန်မာ

သံယုတ္တနိကာယော

ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ္တပါဠိ

နမော တဿ ဘဂဝတော အရဟတော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဿ

၁။ ခန္ဓသံယုတ္တံ

၁။ နကုလပိတုဝဂ္ဂေါ

၁။ နကုလပိတုသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၁။ ဧဝံ မေ သုတံ – ဧကံ သမယံ ဘဂဝါ ဘဂ္ဂေသု ဝိဟရတိ သုသုမာရဂိရေ [သုံသုမာရဂိရေ (သီ။ သျာ။ ကံ။ ပီ။)] ဘေသကဠာဝနေ မိဂဒါယေ။ အထ ခေါ နကုလပိတာ ဂဟပတိ ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ နကုလပိတာ ဂဟပတိ ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ –

‘‘အဟမသ္မိ, ဘန္တေ, ဇိဏ္ဏော ဝုဍ္ဎော မဟလ္လကော အဒ္ဓဂတော ဝယောအနုပ္ပတ္တော အာတုရကာယော အဘိက္ခဏာတင်္ကော။ အနိစ္စဒဿာဝီ ခေါ ပနာဟံ, ဘန္တေ, ဘဂဝတော မနောဘာဝနီယာနဉ္စ ဘိက္ခူနံ။ ဩဝဒတု မံ, ဘန္တေ, ဘဂဝါ၊ အနုသာသတု မံ, ဘန္တေ, ဘဂဝါ၊ ယံ မမဿ ဒီဃရတ္တံ ဟိတာယ သုခါယာ’’တိ။

‘‘ဧဝမေတံ, ဂဟပတိ, ဧဝမေတံ, ဂဟပတိ! အာတုရော ဟာယံ, ဂဟပတိ, ကာယော အဏ္ဍဘူတော ပရိယောနဒ္ဓေါ။ ယော ဟိ, ဂဟပတိ, ဣမံ ကာယံ ပရိဟရန္တော မုဟုတ္တမ္ပိ အာရောဂျံ ပဋိဇာနေယျ, ကိမညတြ ဗာလျာ? တသ္မာတိဟ

(သံ၊၂၊၂။)

တေ, ဂဟပတိ, ဧဝံ သိက္ခိတဗ္ဗံ – ‘အာတုရကာယဿ မေ သတော စိတ္တံ အနာတုရံ ဘဝိဿတီ’တိ။ ဧဝဉှိ တေ, ဂဟပတိ, သိက္ခိတဗ္ဗ’’န္တိ။

အထ ခေါ နကုလပိတာ ဂဟပတိ ဘဂဝတော ဘာသိတံ အဘိနန္ဒိတွာ အနုမောဒိတွာ ဥဋ္ဌာယာသနာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ပဒက္ခိဏံ ကတွာ ယေနာယသ္မာ သာရိပုတ္တော တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ အာယသ္မန္တံ သာရိပုတ္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နံ ခေါ နကုလပိတရံ ဂဟပတိံ အာယသ္မာ သာရိပုတ္တော ဧတဒဝေါစ – ‘‘ဝိပ္ပသန္နာနိ ခေါ တေ, ဂဟပတိ, ဣန္ဒြိယာနိ၊ ပရိသုဒ္ဓေါ မုခဝဏ္ဏော ပရိယောဒါတော။ အလတ္ထ နော အဇ္ဇ ဘဂဝတော သမ္မုခါ ဓမ္မိံ ကထံ သဝနာယာ’’တိ?

‘‘ကထဉှိ နော သိယာ, ဘန္တေ! ဣဒါနာဟံ, ဘန္တေ, ဘဂဝတာ ဓမ္မိယာ ကထာယ အမတေန အဘိသိတ္တော’’တိ။ ‘‘ယထာ ကထံ ပန တွံ, ဂဟပတိ, ဘဂဝတာ ဓမ္မိယာ ကထာယ အမတေန အဘိသိတ္တော’’တိ? ‘‘ဣဓာဟံ, ဘန္တေ, ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိံ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိံ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခွါဟံ, ဘန္တေ, ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစံ – ‘အဟမသ္မိ, ဘန္တေ, ဇိဏ္ဏော ဝုဍ္ဎော မဟလ္လကော အဒ္ဓဂတော ဝယောအနုပ္ပတ္တော အာတုရကာယော အဘိက္ခဏာတင်္ကော။ အနိစ္စဒဿာဝီ ခေါ ပနာဟံ, ဘန္တေ, ဘဂဝတော မနောဘာဝနီယာနဉ္စ ဘိက္ခူနံ။ ဩဝဒတု မံ, ဘန္တေ, ဘဂဝါ၊ အနုသာသတု မံ, ဘန္တေ, ဘဂဝါ၊ ယံ မမဿ ဒီဃရတ္တံ ဟိတာယ သုခါယာ’’’တိ။

‘‘ဧဝံ ဝုတ္တေ, မံ, ဘန္တေ, ဘဂဝါ ဧတဒဝေါစ – ‘ဧဝမေတံ, ဂဟပတိ, ဧဝမေတံ, ဂဟပတိ! အာတုရော ဟာယံ, ဂဟပတိ, ကာယော အဏ္ဍဘူတော ပရိယောနဒ္ဓေါ။ ယော ဟိ, ဂဟပတိ, ဣမံ ကာယံ ပရိဟရန္တော မုဟုတ္တမ္ပိ အာရောဂျံ ပဋိဇာနေယျ, ကိမညတြ ဗာလျာ? တသ္မာတိဟ တေ ဂဟပတိ, ဧဝံ သိက္ခိတဗ္ဗံ – အာတုရကာယဿ မေ သတော စိတ္တံ အနာတုရံ ဘဝိဿတီတိ။ ဧဝဉှိ တေ, ဂဟပတိ, သိက္ခိတဗ္ဗ’န္တိ။ ဧဝံ ခွါဟံ, ဘန္တေ, ဘဂဝတာ ဓမ္မိယာ ကထာယ အမတေန အဘိသိတ္တော’’တိ။

‘‘န ဟိ ပန တံ, ဂဟပတိ, ပဋိဘာသိ ဘဂဝန္တံ [တံ ဘဂဝန္တံ (သီ။)] ဥတ္တရိံ ပဋိပုစ္ဆိတုံ – ‘ကိတ္တာဝတာ နု ခေါ, ဘန္တေ, အာတုရကာယော စေဝ ဟောတိ အာတုရစိတ္တော စ, ကိတ္တာဝတာ စ ပန အာတုရကာယော ဟိ ခေါ ဟောတိ နော စ

(သံ၊၂၊၃။)

အာတုရစိတ္တော’’’တိ? ‘‘ဒူရတောပိ ခေါ မယံ, ဘန္တေ, အာဂစ္ဆေယျာမ အာယသ္မတော သာရိပုတ္တဿ သန္တိကေ ဧတဿ ဘာသိတဿ အတ္ထမညာတုံ။ သာဓု ဝတာယသ္မန္တံယေဝ သာရိပုတ္တံ ပဋိဘာတု ဧတဿ ဘာသိတဿ အတ္ထော’’တိ။

‘‘တေန ဟိ, ဂဟပတိ, သုဏာဟိ, သာဓုကံ မနသိ ကရောဟိ၊ ဘာသိဿာမီ’’တိ။ ‘‘ဧဝံ, ဘန္တေ’’တိ ခေါ နကုလပိတာ ဂဟပတိ အာယသ္မတော သာရိပုတ္တဿ ပစ္စဿောသိ။ အာယသ္မာ သာရိပုတ္တော ဧတဒဝေါစ –

‘‘ကထဉ္စ, ဂဟပတိ, အာတုရကာယော စေဝ ဟောတိ, အာတုရစိတ္တော စ? ဣဓ, ဂဟပတိ, အဿုတဝါ ပုထုဇ္ဇနော အရိယာနံ အဒဿာဝီ အရိယဓမ္မဿ အကောဝိဒေါ အရိယဓမ္မေ အဝိနီတော သပ္ပုရိသာနံ အဒဿာဝီ သပ္ပုရိသဓမ္မဿ အကောဝိဒေါ သပ္ပုရိသဓမ္မေ အဝိနီတော ရူပံ အတ္တတော သမနုပဿတိ, ရူပဝန္တံ ဝါ အတ္တာနံ၊ အတ္တနိ ဝါ ရူပံ, ရူပသ္မိံ ဝါ အတ္တာနံ။ ‘အဟံ ရူပံ, မမ ရူပ’န္တိ ပရိယုဋ္ဌဋ္ဌာယီ ဟောတိ။ တဿ ‘အဟံ ရူပံ, မမ ရူပ’န္တိ ပရိယုဋ္ဌဋ္ဌာယိနော တံ ရူပံ ဝိပရိဏမတိ အညထာ ဟောတိ။ တဿ ရူပဝိပရိဏာမညထာဘာဝါ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ သောကပရိဒေဝဒုက္ခဒေါမနဿုပါယာသာ။

‘‘ဝေဒနံ အတ္တတော သမနုပဿတိ, ဝေဒနာဝန္တံ ဝါ အတ္တာနံ၊ အတ္တနိ ဝါ ဝေဒနံ, ဝေဒနာယ ဝါ အတ္တာနံ။ ‘အဟံ ဝေဒနာ, မမ ဝေဒနာ’တိ ပရိယုဋ္ဌဋ္ဌာယီ ဟောတိ။ တဿ ‘အဟံ ဝေဒနာ, မမ ဝေဒနာ’တိ ပရိယုဋ္ဌဋ္ဌာယိနော, သာ ဝေဒနာ ဝိပရိဏမတိ အညထာ ဟောတိ။ တဿ ဝေဒနာဝိပရိဏာမညထာဘာဝါ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ သောကပရိဒေဝဒုက္ခဒေါမနဿုပါယာသာ။

‘‘သညံ အတ္တတော သမနုပဿတိ, သညာဝန္တံ ဝါ အတ္တာနံ၊ အတ္တနိ ဝါ သညံ, သညာယ ဝါ အတ္တာနံ။ ‘အဟံ သညာ, မမ သညာ’တိ ပရိယုဋ္ဌဋ္ဌာယီ ဟောတိ။ တဿ ‘အဟံ သညာ, မမ သညာ’တိ ပရိယုဋ္ဌဋ္ဌာယိနော, သာ သညာ ဝိပရိဏမတိ အညထာ ဟောတိ။ တဿ သညာဝိပရိဏာမညထာဘာဝါ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ သောကပရိဒေဝဒုက္ခဒေါမနဿုပါယာသာ။

‘‘သင်္ခါရေ အတ္တတော သမနုပဿတိ, သင်္ခါရဝန္တံ ဝါ အတ္တာနံ၊ အတ္တနိ ဝါ သင်္ခါရေ, သင်္ခါရေသု ဝါ အတ္တာနံ။ ‘အဟံ သင်္ခါရာ, မမ သင်္ခါရာ’တိ ပရိယုဋ္ဌဋ္ဌာယီ ဟောတိ။ တဿ ‘အဟံ သင်္ခါရာ, မမ သင်္ခါရာ’တိ ပရိယုဋ္ဌဋ္ဌာယိနော, တေ သင်္ခါရာ ဝိပရိဏမန္တိ အညထာ ဟောန္တိ။ တဿ သင်္ခါရဝိပရိဏာမညထာဘာဝါ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ သောကပရိဒေဝဒုက္ခဒေါမနဿုပါယာသာ။

(သံ၊၂၊၄။)

‘‘ဝိညာဏံ အတ္တတော သမနုပဿတိ, ဝိညာဏဝန္တံ ဝါ အတ္တာနံ၊ အတ္တနိ ဝါ ဝိညာဏံ, ဝိညာဏသ္မိံ ဝါ အတ္တာနံ။ ‘အဟံ ဝိညာဏံ, မမ ဝိညာဏ’န္တိ ပရိယုဋ္ဌဋ္ဌာယီ ဟောတိ။ တဿ ‘အဟံ ဝိညာဏံ, မမ ဝိညာဏ’န္တိ ပရိယုဋ္ဌဋ္ဌာယိနော, တံ ဝိညာဏံ ဝိပရိဏမတိ အညထာ ဟောတိ။ တဿ ဝိညာဏဝိပရိဏာမညထာဘာဝါ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ သောကပရိဒေဝဒုက္ခဒေါမနဿုပါယာသာ။ ဧဝံ ခေါ, ဂဟပတိ, အာတုရကာယော စေဝ ဟောတိ အာတုရစိတ္တော စ။

‘‘ကထဉ္စ, ဂဟပတိ, အာတုရကာယော ဟိ ခေါ ဟောတိ နော စ အာတုရစိတ္တော? ဣဓ, ဂဟပတိ, သုတဝါ အရိယသာဝကော အရိယာနံ ဒဿာဝီ အရိယဓမ္မဿ ကောဝိဒေါ အရိယဓမ္မေ သုဝိနီတော သပ္ပုရိသာနံ ဒဿာဝီ သပ္ပုရိသဓမ္မဿ ကောဝိဒေါ သပ္ပုရိသဓမ္မေ သုဝိနီတော န ရူပံ အတ္တတော သမနုပဿတိ, န ရူပဝန္တံ ဝါ အတ္တာနံ၊ န အတ္တနိ ဝါ ရူပံ, န ရူပသ္မိံ ဝါ အတ္တာနံ။ ‘အဟံ ရူပံ, မမ ရူပ’န္တိ န ပရိယုဋ္ဌဋ္ဌာယီ ဟောတိ။ တဿ ‘အဟံ ရူပံ, မမ ရူပ’န္တိ အပရိယုဋ္ဌဋ္ဌာယိနော, တံ ရူပံ ဝိပရိဏမတိ အညထာ ဟောတိ။ တဿ ရူပဝိပရိဏာမညထာဘာဝါ နုပ္ပဇ္ဇန္တိ သောကပရိဒေဝဒုက္ခဒေါမနဿုပါယာသာ။

‘‘န ဝေဒနံ အတ္တတော သမနုပဿတိ, န ဝေဒနာဝန္တံ ဝါ အတ္တာနံ၊ န အတ္တနိ ဝါ ဝေဒနံ, န ဝေဒနာယ ဝါ အတ္တာနံ။ ‘အဟံ ဝေဒနာ, မမ ဝေဒနာ’တိ န ပရိယုဋ္ဌဋ္ဌာယီ ဟောတိ။ တဿ ‘အဟံ ဝေဒနာ, မမ ဝေဒနာ’တိ အပရိယုဋ္ဌဋ္ဌာယိနော, သာ ဝေဒနာ ဝိပရိဏမတိ အညထာ ဟောတိ။ တဿ ဝေဒနာဝိပရိဏာမညထာဘာဝါ နုပ္ပဇ္ဇန္တိ သောကပရိဒေဝဒုက္ခဒေါမနဿုပါယာသာ။

‘‘န သညံ အတ္တတော သမနုပဿတိ, န သညာဝန္တံ ဝါ အတ္တာနံ၊ န အတ္တနိ ဝါ သညံ, န သညာယ ဝါ အတ္တာနံ။ ‘အဟံ သညာ, မမ သညာ’တိ န ပရိယုဋ္ဌဋ္ဌာယီ ဟောတိ။ တဿ ‘အဟံ သညာ, မမ သညာ’တိ အပရိယုဋ္ဌဋ္ဌာယိနော, သာ သညာ ဝိပရိဏမတိ အညထာ ဟောတိ။ တဿ သညာဝိပရိဏာမညထာဘာဝါ နုပ္ပဇ္ဇန္တိ သောကပရိဒေဝဒုက္ခဒေါမနဿုပါယာသာ။

‘‘န သင်္ခါရေ အတ္တတော သမနုပဿတိ, န သင်္ခါရဝန္တံ ဝါ အတ္တာနံ၊ န အတ္တနိ ဝါ သင်္ခါရေ, န သင်္ခါရေသု ဝါ အတ္တာနံ။ ‘အဟံ သင်္ခါရာ, မမ သင်္ခါရာ’တိ န ပရိယုဋ္ဌဋ္ဌာယီ ဟောတိ။ တဿ ‘အဟံ သင်္ခါရာ, မမ သင်္ခါရာ’တိ အပရိယုဋ္ဌဋ္ဌာယိနော, တေ သင်္ခါရာ ဝိပရိဏမန္တိ အညထာ ဟောန္တိ။ တဿ သင်္ခါရဝိပရိဏာမညထာဘာဝါ နုပ္ပဇ္ဇန္တိ သောကပရိဒေဝဒုက္ခဒေါမနဿုပါယာသာ။

(သံ၊၂၊၅။)

‘‘န ဝိညာဏံ အတ္တတော သမနုပဿတိ, န ဝိညာဏဝန္တံ ဝါ အတ္တာနံ၊ န အတ္တနိ ဝါ ဝိညာဏံ, န ဝိညာဏသ္မိံ ဝါ အတ္တာနံ။ ‘အဟံ ဝိညာဏံ, မမ ဝိညာဏ’န္တိ န ပရိယုဋ္ဌဋ္ဌာယီ ဟောတိ။ တဿ ‘အဟံ ဝိညာဏံ, မမ ဝိညာဏ’န္တိ အပရိယုဋ္ဌဋ္ဌာယိနော, တံ ဝိညာဏံ ဝိပရိဏမတိ အညထာ ဟောတိ။ တဿ ဝိညာဏဝိပရိဏာမညထာဘာဝါ နုပ္ပဇ္ဇန္တိ သောကပရိဒေဝဒုက္ခဒေါမနဿုပါယာသာ။ ဧဝံ ခေါ, ဂဟပတိ, အာတုရကာယော ဟောတိ နော စ အာတုရစိတ္တော’’တိ။

ဣဒမဝေါစ အာယသ္မာ သာရိပုတ္တော။ အတ္တမနော နကုလပိတာ ဂဟပတိ အာယသ္မတော သာရိပုတ္တဿ ဘာသိတံ အဘိနန္ဒီတိ။ ပဌမံ။

၂။ ဒေဝဒဟသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၂။ ဧဝံ မေ သုတံ – ဧကံ သမယံ ဘဂဝါ သက္ကေသု [သကျေသု (က။)] ဝိဟရတိ ဒေဝဒဟံ နာမ သကျာနံ နိဂမော။ အထ ခေါ သမ္ဗဟုလာ ပစ္ဆာဘူမဂမိကာ ဘိက္ခူ ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိံသု၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိံသု။ ဧကမန္တံ နိသိန္နာ ခေါ တေ ဘိက္ခူ ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစုံ – ‘‘ဣစ္ဆာမ မယံ, ဘန္တေ, ပစ္ဆာဘူမံ ဇနပဒံ ဂန္တုံ, ပစ္ဆာဘူမေ ဇနပဒေ နိဝါသံ ကပ္ပေတု’’န္တိ။

‘‘အပလောကိတော ပန ဝေါ, ဘိက္ခဝေ, သာရိပုတ္တော’’တိ? ‘‘န ခေါ နော, ဘန္တေ, အပလောကိတော အာယသ္မာ သာရိပုတ္တော’’တိ။ ‘‘အပလောကေထ, ဘိက္ခဝေ, သာရိပုတ္တံ။ သာရိပုတ္တော, ဘိက္ခဝေ, ပဏ္ဍိတော, ဘိက္ခူနံ အနုဂ္ဂါဟကော သဗြဟ္မစာရီန’’န္တိ။ ‘‘ဧဝံ ဘန္တေ’’တိ ခေါ တေ ဘိက္ခူ ဘဂဝတော ပစ္စဿောသုံ။

တေန ခေါ ပန သမယေန အာယသ္မာ သာရိပုတ္တော ဘဂဝတော အဝိဒူရေ အညတရသ္မိံ ဧဠဂလာဂုမ္ဗေ နိသိန္နော ဟောတိ။ အထ ခေါ တေ ဘိက္ခူ ဘဂဝတော ဘာသိတံ အဘိနန္ဒိတွာ အနုမောဒိတွာ ဥဋ္ဌာယာသနာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ပဒက္ခိဏံ ကတွာ ယေနာယသ္မာ သာရိပုတ္တော တေနုပသင်္ကမိံသု၊ ဥပသင်္ကမိတွာ အာယသ္မတာ သာရိပုတ္တေန သဒ္ဓိံ သမ္မောဒိံသု။ သမ္မောဒနီယံ ကထံ သာရဏီယံ [သာရာဏီယံ (သီ။ သျာ။ ကံ။ ပီ။)] ဝီတိသာရေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိံသု။ ဧကမန္တံ နိသိန္နာ ခေါ တေ ဘိက္ခူ အာယသ္မန္တံ သာရိပုတ္တံ ဧတဒဝေါစုံ – ‘‘ဣစ္ဆာမ မယံ, အာဝုသော သာရိပုတ္တ, ပစ္ဆာဘူမံ ဇနပဒံ ဂန္တုံ, ပစ္ဆာဘူမေ ဇနပဒေ နိဝါသံ ကပ္ပေတုံ။ အပလောကိတော နော သတ္ထာ’’တိ။

(သံ၊၂၊၆။)

‘‘သန္တိ ဟာဝုသော, နာနာဝေရဇ္ဇဂတံ ဘိက္ခုံ ပဉှံ ပုစ္ဆိတာရော – ခတ္တိယပဏ္ဍိတာပိ ဗြာဟ္မဏပဏ္ဍိတာပိ ဂဟပတိပဏ္ဍိတာပိ သမဏပဏ္ဍိတာပိ။ ပဏ္ဍိတာ ဟာဝုသော, မနုဿာ ဝီမံသကာ – ‘ကိံဝါဒီ ပနာယသ္မန္တာနံ [ကိံဝါဒါယသ္မန္တာနံ (ပီ။ က။)] သတ္ထာ ကိမက္ခာယီတိ, ကစ္စိ ဝေါ အာယသ္မန္တာနံ ဓမ္မာ သုဿုတာ သုဂ္ဂဟိတာ သုမနသိကတာ သူပဓာရိတာ သုပ္ပဋိဝိဒ္ဓါ ပညာယ, ယထာ ဗျာကရမာနာ အာယသ္မန္တော ဝုတ္တဝါဒိနော စေဝ ဘဂဝတော အဿထ, န စ ဘဂဝန္တံ အဘူတေန အဗ္ဘာစိက္ခေယျာထ, ဓမ္မဿ စာနုဓမ္မံ ဗျာကရေယျာထ, န စ ကောစိ သဟဓမ္မိကော ဝါဒါနုဝါဒေါ [ဝါဒါနုပါတော (အဋ္ဌကထာယံ ပါဌန္တရံ)] ဂါရယှံ ဌာနံ အာဂစ္ဆေယျာ’’’တိ?

‘‘ဒူရတောပိ ခေါ မယံ, အာဝုသော, အာဂစ္ဆေယျာမ အာယသ္မတော သာရိပုတ္တဿ သန္တိကေ ဧတဿ ဘာသိတဿ အတ္ထမညာတုံ။ သာဓု ဝတာယသ္မန္တံယေဝ သာရိပုတ္တံ ပဋိဘာတု ဧတဿ ဘာသိတဿ အတ္ထော’’တိ။ ‘‘တေန ဟာဝုသော, သုဏာထ, သာဓုကံ မနသိ ကရောထ၊ ဘာသိဿာမီ’’တိ။ ‘‘ဧဝမာဝုသော’’တိ ခေါ တေ ဘိက္ခူ အာယသ္မတော သာရိပုတ္တဿ ပစ္စဿောသုံ။ အာယသ္မာ သာရိပုတ္တော ဧတဒဝေါစ –

‘‘သန္တိ ဟာဝုသော, နာနာဝေရဇ္ဇဂတံ ဘိက္ခုံ ပဉှံ ပုစ္ဆိတာရော – ခတ္တိယပဏ္ဍိတာပိ …ပေ… သမဏပဏ္ဍိတာပိ။ ပဏ္ဍိတာ ဟာဝုသော, မနုဿာ ဝီမံသကာ – ‘ကိံဝါဒီ ပနာယသ္မန္တာနံ သတ္ထာ ကိမက္ခာယီ’တိ? ဧဝံ ပုဋ္ဌာ တုမှေ, အာဝုသော, ဧဝံ ဗျာကရေယျာထ – ‘ဆန္ဒရာဂဝိနယက္ခာယီ ခေါ နော, အာဝုသော, သတ္ထာ’’’တိ။

‘‘ဧဝံ ဗျာကတေပိ ခေါ, အာဝုသော, အဿုယေဝ ဥတ္တရိံ ပဉှံ ပုစ္ဆိတာရော – ခတ္တိယပဏ္ဍိတာပိ…ပေ… သမဏပဏ္ဍိတာပိ။ ပဏ္ဍိတာ ဟာဝုသော, မနုဿာ ဝီမံသကာ – ‘ကိသ္မိံ ပနာယသ္မန္တာနံ ဆန္ဒရာဂဝိနယက္ခာယီ သတ္ထာ’တိ? ဧဝံ ပုဋ္ဌာ တုမှေ, အာဝုသော, ဧဝံ ဗျာကရေယျာထ – ‘ရူပေ ခေါ, အာဝုသော, ဆန္ဒရာဂဝိနယက္ခာယီ သတ္ထာ, ဝေဒနာယ… သညာယ… သင်္ခါရေသု… ဝိညာဏေ ဆန္ဒရာဂဝိနယက္ခာယီ သတ္ထာ’’’တိ။

‘‘ဧဝံ ဗျာကတေပိ ခေါ, အာဝုသော, အဿုယေဝ ဥတ္တရိံ ပဉှံ ပုစ္ဆိတာရော – ခတ္တိယပဏ္ဍိတာပိ…ပေ… သမဏပဏ္ဍိတာပိ။ ပဏ္ဍိတာ ဟာဝုသော, မနုဿာ ဝီမံသကာ – ‘ကိံ ပနာယသ္မန္တာနံ အာဒီနဝံ ဒိသွာ ရူပေ ဆန္ဒရာဂဝိနယက္ခာယီ သတ္ထာ, ဝေဒနာယ… သညာယ… သင်္ခါရေသု… ဝိညာဏေ ဆန္ဒရာဂဝိနယက္ခာယီ သတ္ထာ’တိ? ဧဝံ ပုဋ္ဌာ တုမှေ, အာဝုသော, ဧဝံ ဗျာကရေယျာထ – ‘ရူပေ ခေါ,

(သံ၊၂၊၇။)

အာဝုသော, အဝိဂတရာဂဿ [အဝီတရာဂဿ (သျာ။ ကံ။)] အဝိဂတဆန္ဒဿ အဝိဂတပေမဿ အဝိဂတပိပါသဿ အဝိဂတပရိဠာဟဿ အဝိဂတတဏှဿ တဿ ရူပဿ ဝိပရိဏာမညထာဘာဝါ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ သောကပရိဒေဝဒုက္ခဒေါမနဿုပါယာသာ။ ဝေဒနာယ… သညာယ… သင်္ခါရေသု အဝိဂတရာဂဿ…ပေ… အဝိဂတတဏှဿ တေသံ သင်္ခါရာနံ ဝိပရိဏာမညထာဘာဝါ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ သောကပရိဒေဝဒုက္ခဒေါမနဿုပါယာသာ။ ဝိညာဏေ အဝိဂတရာဂဿ အဝိဂတဆန္ဒဿ အဝိဂတပေမဿ အဝိဂတပိပါသဿ အဝိဂတပရိဠာဟဿ အဝိဂတတဏှဿ တဿ ဝိညာဏဿ ဝိပရိဏာမညထာဘာဝါ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ သောကပရိဒေဝဒုက္ခဒေါမနဿုပါယာသာ။ ဣဒံ ခေါ နော, အာဝုသော, အာဒီနဝံ ဒိသွာ ရူပေ ဆန္ဒရာဂဝိနယက္ခာယီ သတ္ထာ, ဝေဒနာယ… သညာယ… သင်္ခါရေသု… ဝိညာဏေ ဆန္ဒရာဂဝိနယက္ခာယီ သတ္ထာ’’’တိ။

‘‘ဧဝံ ဗျာကတေပိ ခေါ, အာဝုသော, အဿုယေဝ ဥတ္တရိံ ပဉှံ ပုစ္ဆိတာရော – ခတ္တိယပဏ္ဍိတာပိ ဗြာဟ္မဏပဏ္ဍိတာပိ ဂဟပတိပဏ္ဍိတာပိ သမဏပဏ္ဍိတာပိ။ ပဏ္ဍိတာ ဟာဝုသော, မနုဿာ ဝီမံသကာ – ‘ကိံ ပနာယသ္မန္တာနံ အာနိသံသံ ဒိသွာ ရူပေ ဆန္ဒရာဂဝိနယက္ခာယီ သတ္ထာ, ဝေဒနာယ… သညာယ… သင်္ခါရေသု… ဝိညာဏေ ဆန္ဒရာဂဝိနယက္ခာယီ သတ္ထာ’တိ? ဧဝံ ပုဋ္ဌာ တုမှေ, အာဝုသော, ဧဝံ ဗျာကရေယျာထ – ‘ရူပေ ခေါ, အာဝုသော, ဝိဂတရာဂဿ ဝိဂတဆန္ဒဿ ဝိဂတပေမဿ ဝိဂတပိပါသဿ ဝိဂတပရိဠာဟဿ ဝိဂတတဏှဿ တဿ ရူပဿ ဝိပရိဏာမညထာဘာဝါ နုပ္ပဇ္ဇန္တိ သောကပရိဒေဝဒုက္ခဒေါမနဿုပါယာသာ။ ဝေဒနာယ… သညာယ… သင်္ခါရေသု ဝိဂတရာဂဿ ဝိဂတဆန္ဒဿ ဝိဂတပေမဿ ဝိဂတပိပါသဿ ဝိဂတပရိဠာဟဿ ဝိဂတတဏှဿ တေသံ သင်္ခါရာနံ ဝိပရိဏာမညထာဘာဝါ နုပ္ပဇ္ဇန္တိ သောကပရိဒေဝဒုက္ခဒေါမနဿုပါယာသာ။ ဝိညာဏေ ဝိဂတရာဂဿ ဝိဂတဆန္ဒဿ ဝိဂတပေမဿ ဝိဂတပိပါသဿ ဝိဂတပရိဠာဟဿ ဝိဂတတဏှဿ တဿ ဝိညာဏဿ ဝိပရိဏာမညထာဘာဝါ နုပ္ပဇ္ဇန္တိ သောကပရိဒေဝဒုက္ခဒေါမနဿုပါယာသာ။ ဣဒံ ခေါ နော, အာဝုသော, အာနိသံသံ ဒိသွာ ရူပေ ဆန္ဒရာဂဝိနယက္ခာယီ သတ္ထာ, ဝေဒနာယ… သညာယ… သင်္ခါရေသု… ဝိညာဏေ ဆန္ဒရာဂဝိနယက္ခာယီ သတ္ထာ’’’တိ။

‘‘အကုသလေ စာဝုသော, ဓမ္မေ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတော ဒိဋ္ဌေ စေဝ ဓမ္မေ သုခေါ ဝိဟာရော အဘဝိဿ အဝိဃာတော အနုပါယာသော အပရိဠာဟော, ကာယဿ စ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ သုဂတိ ပါဋိကင်္ခါ, နယိဒံ ဘဂဝါ

(သံ၊၂၊၈။)

အကုသလာနံ ဓမ္မာနံ ပဟာနံ ဝဏ္ဏေယျ။ ယသ္မာ စ ခေါ, အာဝုသော, အကုသလေ ဓမ္မေ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတော ဒိဋ္ဌေ စေဝ ဓမ္မေ ဒုက္ခော ဝိဟာရော သဝိဃာတော သဥပါယာသော သပရိဠာဟော, ကာယဿ စ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ ဒုဂ္ဂတိ ပါဋိကင်္ခါ, တသ္မာ ဘဂဝါ အကုသလာနံ ဓမ္မာနံ ပဟာနံ ဝဏ္ဏေတိ။

‘‘ကုသလေ စာဝုသော, ဓမ္မေ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတော ဒိဋ္ဌေ စေဝ ဓမ္မေ ဒုက္ခော ဝိဟာရော အဘဝိဿ သဝိဃာတော သဥပါယာသော သပရိဠာဟော, ကာယဿ စ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ ဒုဂ္ဂတိ ပါဋိကင်္ခါ, နယိဒံ ဘဂဝါ ကုသလာနံ ဓမ္မာနံ ဥပသမ္ပဒံ ဝဏ္ဏေယျ။ ယသ္မာ စ ခေါ, အာဝုသော, ကုသလေ ဓမ္မေ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတော ဒိဋ္ဌေ စေဝ ဓမ္မေ သုခေါ ဝိဟာရော အဝိဃာတော အနုပါယာသော အပရိဠာဟော, ကာယဿ စ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ သုဂတိ ပါဋိကင်္ခါ, တသ္မာ ဘဂဝါ ကုသလာနံ ဓမ္မာနံ ဥပသမ္ပဒံ ဝဏ္ဏေတီ’’တိ။

ဣဒမဝေါစာယသ္မာ သာရိပုတ္တော။ အတ္တမနာ တေ ဘိက္ခူ အာယသ္မတော သာရိပုတ္တဿ ဘာသိတံ အဘိနန္ဒုန္တိ။ ဒုတိယံ။

၃။ ဟာလိဒ္ဒိကာနိသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၃။ ဧဝံ မေ သုတံ – ဧကံ သမယံ အာယသ္မာ မဟာကစ္စာနော အဝန္တီသု ဝိဟရတိ ကုရရဃရေ [ကုလဃရေ (က။)] ပပါတေ ပဗ္ဗတေ။ အထ ခေါ ဟာလိဒ္ဒိကာနိ [ဟာလိဒ္ဒကာနိ (သီ။), ဟလိဒ္ဒိကာနိ (သျာ။)] ဂဟပတိ ယေနာယသ္မာ မဟာကစ္စာနော တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ အာယသ္မန္တံ မဟာကစ္စာနံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ ဟာလိဒ္ဒိကာနိ ဂဟပတိ အာယသ္မန္တံ မဟာကစ္စာနံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ဝုတ္တမိဒံ, ဘန္တေ, ဘဂဝတာ အဋ္ဌကဝဂ္ဂိယေ မာဂဏ္ဍိယပဉှေ –

‘‘ဩကံ ပဟာယ အနိကေတသာရီ,

ဂါမေ အကုဗ္ဗံ [အကြုဗ္ဗံ (က။)] မုနိ သန္ထဝါနိ [သန္ဓဝါနိ (က။)]၊

ကာမေဟိ ရိတ္တော အပုရက္ခရာနော [အပုရေက္ခရာနော (သီ။ သုတ္တနိပါတေပိ) မောဂ္ဂလ္လာနေ ၅-၁၃၅ သုတ္တမ္ပိ ဩလောကေတဗ္ဗံ],

ကထံ န ဝိဂ္ဂယှ ဇနေန ကယိရာ’’တိ။

‘‘ဣမဿ နု ခေါ, ဘန္တေ, ဘဂဝတာ သံခိတ္တေန ဘာသိတဿ ကထံ ဝိတ္ထာရေန အတ္ထော ဒဋ္ဌဗ္ဗော’’တိ။

(သံ၊၂၊၉။)

‘‘ရူပဓာတု ခေါ, ဂဟပတိ, ဝိညာဏဿ ဩကော။ ရူပဓာတုရာဂဝိနိဗန္ဓဉ္စ [… ဝိနိဗဒ္ဓဉ္ဇ (ပီ။ သီ။ အဋ္ဌ။)] ပန ဝိညာဏံ ‘ဩကသာရီ’တိ ဝုစ္စတိ။ ဝေဒနာဓာတု ခေါ, ဂဟပတိ, ဝိညာဏဿ ဩကော။ ဝေဒနာဓာတုရာဂဝိနိဗန္ဓဉ္စ ပန ဝိညာဏံ ‘ဩကသာရီ’တိ ဝုစ္စတိ။ သညာဓာတု ခေါ, ဂဟပတိ, ဝိညာဏဿ ဩကော။ သညာဓာတုရာဂဝိနိဗန္ဓဉ္စ ပန ဝိညာဏံ ‘ဩကသာရီ’တိ ဝုစ္စတိ။ သင်္ခါရဓာတု ခေါ, ဂဟပတိ, ဝိညာဏဿ ဩကော။ သင်္ခါရဓာတုရာဂဝိနိဗန္ဓဉ္စ ပန ဝိညာဏံ ‘ဩကသာရီ’တိ ဝုစ္စတိ။ ဧဝံ ခေါ, ဂဟပတိ, ဩကသာရီ ဟောတိ။

‘‘ကထဉ္စ, ဂဟပတိ, အနောကသာရီ ဟောတိ? ရူပဓာတုယာ ခေါ, ဂဟပတိ, ယော ဆန္ဒော ယော ရာဂေါ ယာ နန္ဒီ [နန္ဒိ (သီ။ သျာ။ ကံ။ ပီ။)] ယာ တဏှာ ယေ ဥပယုပါဒါနာ [ဥပါယုပါဒါနာ (သီ။ သျာ။ ကံ။ ပီ။)] စေတသော အဓိဋ္ဌာနာဘိနိဝေသာနုသယာ တေ တထာဂတဿ ပဟီနာ ဥစ္ဆိန္နမူလာ တာလာဝတ္ထုကတာ အနဘာဝံကတာ [အနဘာဝကတာ (သီ။ ပီ။), အနဘာဝံဂတာ (သျာ။ ကံ။)] အာယတိံ အနုပ္ပါဒဓမ္မာ။ တသ္မာ တထာဂတော ‘အနောကသာရီ’တိ ဝုစ္စတိ။ ဝေဒနာဓာတုယာ ခေါ, ဂဟပတိ… သညာဓာတုယာ ခေါ, ဂဟပတိ… သင်္ခါရဓာတုယာ ခေါ, ဂဟပတိ… ဝိညာဏဓာတုယာ ခေါ, ဂဟပတိ, ယော ဆန္ဒော ယော ရာဂေါ ယာ နန္ဒီ ယာ တဏှာ ယေ ဥပယုပါဒါနာ စေတသော အဓိဋ္ဌာနာဘိနိဝေသာနုသယာ တေ တထာဂတဿ ပဟီနာ ဥစ္ဆိန္နမူလာ တာလာဝတ္ထုကတာ အနဘာဝံကတာ အာယတိံ အနုပ္ပါဒဓမ္မာ။ တသ္မာ တထာဂတော ‘အနောကသာရီ’တိ ဝုစ္စတိ။ ဧဝံ ခေါ, ဂဟပတိ, အနောကသာရီ ဟောတိ။

‘‘ကထဉ္စ, ဂဟပတိ, နိကေတသာရီ ဟောတိ? ရူပနိမိတ္တနိကေတဝိသာရဝိနိဗန္ဓာ ခေါ, ဂဟပတိ, ‘နိကေတသာရီ’တိ ဝုစ္စတိ။ သဒ္ဒနိမိတ္တ…ပေ… ဂန္ဓနိမိတ္တ… ရသနိမိတ္တ… ဖောဋ္ဌဗ္ဗနိမိတ္တ… ဓမ္မနိမိတ္တနိကေတဝိသာရဝိနိဗန္ဓာ ခေါ, ဂဟပတိ, ‘နိကေတသာရီ’တိ ဝုစ္စတိ။ ဧဝံ ခေါ, ဂဟပတိ, နိကေတသာရီ ဟောတိ။

‘‘ကထဉ္စ, ဂဟပတိ, အနိကေတသာရီ ဟောတိ? ရူပနိမိတ္တနိကေတဝိသာရဝိနိဗန္ဓာ ခေါ, ဂဟပတိ, တထာဂတဿ ပဟီနာ ဥစ္ဆိန္နမူလာ တာလာဝတ္ထုကတာ အနဘာဝံကတာ အာယတိံ အနုပ္ပါဒဓမ္မာ။ တသ္မာ တထာဂတော ‘အနိကေတသာရီ’တိ ဝုစ္စတိ။ သဒ္ဒနိမိတ္တ… ဂန္ဓနိမိတ္တ… ရသနိမိတ္တ… ဖောဋ္ဌဗ္ဗနိမိတ္တ… ဓမ္မနိမိတ္တနိကေတဝိသာရဝိနိဗန္ဓာ ခေါ, ဂဟပတိ, တထာဂတဿ ပဟီနာ ဥစ္ဆိန္နမူလာ တာလာဝတ္ထုကတာ အနဘာဝံကတာ အာယတိံ အနုပ္ပါဒဓမ္မာ။

(သံ၊၂၊၁၀။)

တသ္မာ တထာဂတော ‘အနိကေတသာရီ’တိ ဝုစ္စတိ။ ဧဝံ ခေါ, ဂဟပတိ, အနိကေတသာရီ ဟောတိ။

‘‘ကထဉ္စ, ဂဟပတိ, ဂါမေ သန္ထဝဇာတော [သန္ဓဝဇာတော (က။)] ဟောတိ။ ဣဓ, ဂဟပတိ, ဧကစ္စော ဂိဟီဟိ [ဂိဟိ (က။)] သံသဋ္ဌော ဝိဟရတိ သဟနန္ဒီ သဟသောကီ, သုခိတေသု သုခိတော, ဒုက္ခိတေသု ဒုက္ခိတော, ဥပ္ပန္နေသု ကိစ္စကရဏီယေသု အတ္တနာ တေသု ယောဂံ အာပဇ္ဇတိ။ ဧဝံ ခေါ, ဂဟပတိ, ဂါမေ သန္ထဝဇာတော ဟောတိ။

‘‘ကထဉ္စ, ဂဟပတိ, ဂါမေ န သန္ထဝဇာတော ဟောတိ။ ဣဓ, ဂဟပတိ, ဘိက္ခု ဂိဟီဟိ [ဂိဟိ (က။)] အသံသဋ္ဌော ဝိဟရတိ န သဟနန္ဒီ န သဟသောကီ န သုခိတေသု သုခိတော န ဒုက္ခိတေသု ဒုက္ခိတော, ဥပ္ပန္နေသု ကိစ္စကရဏီယေသု န အတ္တနာ တေသု ယောဂံ အာပဇ္ဇတိ။ ဧဝံ ခေါ, ဂဟပတိ, ဂါမေ န သန္ထဝဇာတော ဟောတိ။

‘‘ကထဉ္စ, ဂဟပတိ, ကာမေဟိ အရိတ္တော ဟောတိ။ ဣဓ, ဂဟပတိ, ဧကစ္စော ကာမေသု အဝိဂတရာဂေါ ဟောတိ အဝိဂတဆန္ဒော အဝိဂတပေမော အဝိဂတပိပါသော အဝိဂတပရိဠာဟော အဝိဂတတဏှော။ ဧဝံ ခေါ, ဂဟပတိ, ကာမေဟိ အရိတ္တော ဟောတိ။

‘‘ကထဉ္စ, ဂဟပတိ, ကာမေဟိ ရိတ္တော ဟောတိ။ ဣဓ, ဂဟပတိ, ဧကစ္စော ကာမေသု ဝိဂတရာဂေါ ဟောတိ ဝိဂတဆန္ဒော ဝိဂတပေမော ဝိဂတပိပါသော ဝိဂတပရိဠာဟော ဝိဂတတဏှော။ ဧဝံ ခေါ, ဂဟပတိ, ကာမေဟိ ရိတ္တော ဟောတိ။

‘‘ကထဉ္စ, ဂဟပတိ, ပုရက္ခရာနော ဟောတိ။ ဣဓ, ဂဟပတိ, ဧကစ္စဿ ဧဝံ ဟောတိ – ‘ဧဝံရူပေါ သိယံ အနာဂတမဒ္ဓါနံ, ဧဝံဝေဒနော သိယံ အနာဂတမဒ္ဓါနံ, ဧဝံသညော သိယံ အနာဂတမဒ္ဓါနံ, ဧဝံသင်္ခါရော သိယံ အနာဂတမဒ္ဓါနံ, ဧဝံဝိညာဏော သိယံ အနာဂတမဒ္ဓါန’န္တိ။ ဧဝံ ခေါ, ဂဟပတိ, ပုရက္ခရာနော ဟောတိ။

‘‘ကထဉ္စ, ဂဟပတိ, အပုရက္ခရာနော ဟောတိ။ ဣဓ, ဂဟပတိ, ဧကစ္စဿ န ဧဝံ ဟောတိ – ‘ဧဝံရူပေါ သိယံ အနာဂတမဒ္ဓါနံ, ဧဝံဝေဒနော သိယံ အနာဂတမဒ္ဓါနံ, ဧဝံသညော သိယံ အနာဂတမဒ္ဓါနံ, ဧဝံသင်္ခါရော သိယံ အနာဂတမဒ္ဓါနံ, ဧဝံဝိညာဏော သိယံ အနာဂတမဒ္ဓါန’န္တိ။ ဧဝံ ခေါ, ဂဟပတိ, အပုရက္ခရာနော ဟောတိ။

(သံ၊၂၊၁၁။)

‘‘ကထဉ္စ, ဂဟပတိ, ကထံ ဝိဂ္ဂယှ ဇနေန ကတ္တာ ဟောတိ။ ဣဓ, ဂဟပတိ, ဧကစ္စော ဧဝရူပိံ ကထံ ကတ္တာ ဟောတိ – ‘န တွံ ဣမံ ဓမ္မဝိနယံ အာဇာနာသိ၊ အဟံ ဣမံ ဓမ္မဝိနယံ အာဇာနာမိ။ ကိံ တွံ ဣမံ ဓမ္မဝိနယံ အာဇာနိဿသိ၊ မိစ္ဆာပဋိပန္နော တွမသိ၊ အဟမသ္မိ သမ္မာပဋိပန္နော။ ပုရေ ဝစနီယံ ပစ္ဆာ အဝစ၊ ပစ္ဆာ ဝစနီယံ ပုရေ အဝစ။ သဟိတံ မေ, အသဟိတံ တေ။ အဓိစိဏ္ဏံ တေ ဝိပရာဝတ္တံ။ အာရောပိတော တေ ဝါဒေါ၊ စရ ဝါဒပ္ပမောက္ခာယ။ နိဂ္ဂဟိတောသိ၊ နိဗ္ဗေဌေဟိ ဝါ သစေ ပဟောသီ’တိ။ ဧဝံ ခေါ, ဂဟပတိ, ကထံ ဝိဂ္ဂယှ ဇနေန ကတ္တာ ဟောတိ။

‘‘ကထဉ္စ, ဂဟပတိ, ကထံ န ဝိဂ္ဂယှ ဇနေန ကတ္တာ ဟောတိ။ ဣဓ, ဂဟပတိ, ဘိက္ခု န ဧဝရူပိံ ကထံ ကတ္တာ ဟောတိ – ‘န တွံ ဣမံ ဓမ္မဝိနယံ အာဇာနာသိ…ပေ… နိဗ္ဗေဌေဟိ ဝါ သစေ ပဟောသီ’တိ။ ဧဝံ ခေါ, ဂဟပတိ, ကထံ န ဝိဂ္ဂယှ ဇနေန ကတ္တာ ဟောတိ။

‘‘ဣတိ ခေါ, ဂဟပတိ, ယံ တံ ဝုတ္တံ ဘဂဝတာ အဋ္ဌကဝဂ္ဂိယေ မာဂဏ္ဍိယပဉှေ –

‘‘ဩကံ ပဟာယ အနိကေတသာရီ,

ဂါမေ အကုဗ္ဗံ မုနိသန္ထဝါနိ၊

ကာမေဟိ ရိတ္တော အပုရက္ခရာနော,

ကထံ န ဝိဂ္ဂယှ ဇနေန ကယိရာ’’တိ။

‘‘ဣမဿ ခေါ, ဂဟပတိ, ဘဂဝတာ သံခိတ္တေန ဘာသိတဿ ဧဝံ ဝိတ္ထာရေန အတ္ထော ဒဋ္ဌဗ္ဗော’’တိ။ တတိယံ။

၄။ ဒုတိယဟာလိဒ္ဒိကာနိသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၄။ ဧဝံ မေ သုတံ – ဧကံ သမယံ အာယသ္မာ မဟာကစ္စာနော အဝန္တီသု ဝိဟရတိ ကုရရဃရေ ပပါတေ ပဗ္ဗတေ။ အထ ခေါ ဟာလိဒ္ဒိကာနိ ဂဟပတိ ယေနာယသ္မာ မဟာကစ္စာနော…ပေ… ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ ဟာလိဒ္ဒိကာနိ ဂဟပတိ အာယသ္မန္တံ မဟာကစ္စာနံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ဝုတ္တမိဒံ, ဘန္တေ, ဘဂဝတာ သက္ကပဉှေ – ‘ယေ တေ သမဏဗြာဟ္မဏာ တဏှာသင်္ခယဝိမုတ္တာ, တေ အစ္စန္တနိဋ္ဌာ အစ္စန္တယောဂက္ခေမိနော အစ္စန္တဗြဟ္မစာရိနော အစ္စန္တပရိယောသာနာ သေဋ္ဌာ ဒေဝမနုဿာန’’’န္တိ။

(သံ၊၂၊၁၂။)

‘‘ရူပဓာတုယာ ခေါ, ဂဟပတိ, ယော ဆန္ဒော ယော ရာဂေါ ယာ နန္ဒီ ယာ တဏှာ ယေ ဥပယုပါဒါနာ စေတသော အဓိဋ္ဌာနာဘိနိဝေသာနုသယာ, တေသံ ခယာ ဝိရာဂါ နိရောဓာ စာဂါ ပဋိနိဿဂ္ဂါ စိတ္တံ သုဝိမုတ္တန္တိ ဝုစ္စတိ။

‘‘ဝေဒနာဓာတုယာ ခေါ, ဂဟပတိ… သညာဓာတုယာ ခေါ, ဂဟပတိ… သင်္ခါရဓာတုယာ ခေါ, ဂဟပတိ… ဝိညာဏဓာတုယာ ခေါ, ဂဟပတိ, ယော ဆန္ဒော ယော ရာဂေါ ယာ နန္ဒီ ယာ တဏှာ ယေ ဥပယုပါဒါနာ စေတသော အဓိဋ္ဌာနာဘိနိဝေသာနုသယာ, တေသံ ခယာ ဝိရာဂါ နိရောဓာ စာဂါ ပဋိနိဿဂ္ဂါ စိတ္တံ သုဝိမုတ္တန္တိ ဝုစ္စတိ။

‘‘ဣတိ ခေါ, ဂဟပတိ, ယံ တံ ဝုတ္တံ ဘဂဝတာ သက္ကပဉှေ – ‘ယေ တေ သမဏဗြာဟ္မဏာ တဏှာသင်္ခယဝိမုတ္တာ တေ အစ္စန္တနိဋ္ဌာ အစ္စန္တယောဂက္ခေမိနော အစ္စန္တဗြဟ္မစာရိနော အစ္စန္တပရိယောသာနာ သေဋ္ဌာ ဒေဝမနုဿာန’’’န္တိ။

‘‘ဣမဿ ခေါ, ဂဟပတိ, ဘဂဝတာ သံခိတ္တေန ဘာသိတဿ ဧဝံ ဝိတ္ထာရေန အတ္ထော ဒဋ္ဌဗ္ဗော’’တိ။ စတုတ္ထံ။

၅။ သမာဓိသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၅။ ဧဝံ မေ သုတံ – ဧကံ သမယံ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တတြ ခေါ ဘဂဝါ ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ – ‘‘ဘိက္ခဝေါ’’တိ။ ‘‘ဘဒန္တေ’’တိ တေ ဘိက္ခူ ဘဂဝတော ပစ္စဿောသုံ။ ဘဂဝါ ဧတဒဝေါစ – ‘‘သမာဓိံ, ဘိက္ခဝေ, ဘာဝေထ၊ သမာဟိတော, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု ယထာဘူတံ ပဇာနာတိ။ ကိဉ္စ ယထာဘူတံ ပဇာနာတိ? ရူပဿ သမုဒယဉ္စ အတ္ထင်္ဂမဉ္စ, ဝေဒနာယ သမုဒယဉ္စ အတ္ထင်္ဂမဉ္စ, သညာယ သမုဒယဉ္စ အတ္ထင်္ဂမဉ္စ, သင်္ခါရာနံ သမုဒယဉ္စ အတ္ထင်္ဂမဉ္စ, ဝိညာဏဿ သမုဒယဉ္စ အတ္ထင်္ဂမဉ္စ’’။

‘‘ကော စ, ဘိက္ခဝေ, ရူပဿ သမုဒယော, ကော ဝေဒနာယ သမုဒယော, ကော သညာယ သမုဒယော, ကော သင်္ခါရာနံ သမုဒယော, ကော ဝိညာဏဿ သမုဒယော? ဣဓ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု အဘိနန္ဒတိ အဘိဝဒတိ အဇ္ဈောသာယ တိဋ္ဌတိ။

‘‘ကိဉ္စ အဘိနန္ဒတိ အဘိဝဒတိ အဇ္ဈောသာယ တိဋ္ဌတိ? ရူပံ အဘိနန္ဒတိ အဘိဝဒတိ အဇ္ဈောသာယ တိဋ္ဌတိ။ တဿ ရူပံ အဘိနန္ဒတော အဘိဝဒတော အဇ္ဈောသာယ တိဋ္ဌတော ဥပ္ပဇ္ဇတိ နန္ဒီ။ ယာ ရူပေ နန္ဒီ တဒုပါဒါနံ။ တဿုပါဒါနပစ္စယာ ဘဝေါ၊ ဘဝပစ္စယာ ဇာတိ၊ ဇာတိပစ္စယာ ဇရာမရဏံ သောကပရိဒေဝဒုက္ခဒေါမနဿုပါယာသာ သမ္ဘဝန္တိ။ ဧဝမေတဿ ကေဝလဿ ဒုက္ခက္ခန္ဓဿ သမုဒယော ဟောတိ။

(သံ၊၂၊၁၃။)

‘‘ဝေဒနံ အဘိနန္ဒတိ…ပေ… သညံ အဘိနန္ဒတိ… သင်္ခါရေ အဘိနန္ဒတိ… ဝိညာဏံ အဘိနန္ဒတိ အဘိဝဒတိ အဇ္ဈောသာယ တိဋ္ဌတိ။ တဿ ဝိညာဏံ အဘိနန္ဒတော အဘိဝဒတော အဇ္ဈောသာယ တိဋ္ဌတော ဥပ္ပဇ္ဇတိ နန္ဒီ။ ယာ ဝိညာဏေ နန္ဒီ တဒုပါဒါနံ။ တဿုပါဒါနပစ္စယာ ဘဝေါ၊ ဘဝပစ္စယာ ဇာတိ၊ ဇာတိပစ္စယာ…ပေ… ဧဝမေတဿ ကေဝလဿ ဒုက္ခက္ခန္ဓဿ သမုဒယော ဟောတိ။

‘‘အယံ, ဘိက္ခဝေ, ရူပဿ သမုဒယော၊ အယံ ဝေဒနာယ သမုဒယော၊ အယံ သညာယ သမုဒယော၊ အယံ သင်္ခါရာနံ သမုဒယော၊ အယံ ဝိညာဏဿ သမုဒယော။

‘‘ကော စ, ဘိက္ခဝေ, ရူပဿ အတ္ထင်္ဂမော, ကော ဝေဒနာယ… ကော သညာယ… ကော သင်္ခါရာနံ… ကော ဝိညာဏဿ အတ္ထင်္ဂမော?

ဣဓ, ဘိက္ခဝေ, နာဘိနန္ဒတိ နာဘိဝဒတိ နာဇ္ဈောသာယ တိဋ္ဌတိ။

‘‘ကိဉ္စ နာဘိနန္ဒတိ နာဘိဝဒတိ နာဇ္ဈောသာယ တိဋ္ဌတိ? ရူပံ နာဘိနန္ဒတိ နာဘိဝဒတိ နာဇ္ဈောသာယ တိဋ္ဌတိ။ တဿ ရူပံ အနဘိနန္ဒတော အနဘိဝဒတော အနဇ္ဈောသာယ တိဋ္ဌတော ယာ ရူပေ နန္ဒီ သာ နိရုဇ္ဈတိ။ တဿ နန္ဒီနိရောဓာ ဥပါဒါနနိရောဓော၊ ဥပါဒါနနိရောဓာ ဘဝနိရောဓော…ပေ… ဧဝမေတဿ ကေဝလဿ ဒုက္ခက္ခန္ဓဿ နိရောဓော ဟောတိ။

‘‘ဝေဒနံ နာဘိနန္ဒတိ နာဘိဝဒတိ နာဇ္ဈောသာယ တိဋ္ဌတိ။ တဿ ဝေဒနံ အနဘိနန္ဒတော အနဘိဝဒတော အနဇ္ဈောသာ တိဋ္ဌတော ယာ ဝေဒနာယ နန္ဒီ သာ နိရုဇ္ဈတိ။ တဿ နန္ဒီနိရောဓာ ဥပါဒါနနိရောဓော၊ ဥပါဒါနနိရောဓာ ဘဝနိရောဓော…ပေ… ဧဝမေတဿ ကေဝလဿ ဒုက္ခက္ခန္ဓဿ နိရောဓော ဟောတိ။

‘‘သညံ နာဘိနန္ဒတိ…ပေ… သင်္ခါရေ နာဘိနန္ဒတိ နာဘိဝဒတိ နာဇ္ဈောသာယ တိဋ္ဌတိ။ တဿ သင်္ခါရေ အနဘိနန္ဒတော အနဘိဝဒတော အနဇ္ဈောသာယ တိဋ္ဌတော ယာ သင်္ခါရေသု နန္ဒီ သာ နိရုဇ္ဈတိ။ တဿ နန္ဒီနိရောဓာ ဥပါဒါနနိရောဓော၊ ဥပါဒါနနိရောဓာ ဘဝနိရောဓော…ပေ… ဧဝမေတဿ ကေဝလဿ ဒုက္ခက္ခန္ဓဿ နိရောဓော ဟောတိ။

‘‘ဝိညာဏံ နာဘိနန္ဒတိ နာဘိဝဒတိ နာဇ္ဈောသာယ တိဋ္ဌတိ။ တဿ ဝိညာဏံ အနဘိနန္ဒတော အနဘိဝဒတော အနဇ္ဈောသာယ တိဋ္ဌတော ယာ ဝိညာဏေ နန္ဒီ သာ နိရုဇ္ဈတိ။ တဿ နန္ဒီနိရောဓာ ဥပါဒါနနိရောဓော…ပေ… ဧဝမေတဿ ကေဝလဿ ဒုက္ခက္ခန္ဓဿ နိရောဓော ဟောတိ။

(သံ၊၂၊၁၄။)

‘‘အယံ, ဘိက္ခဝေ, ရူပဿ အတ္ထင်္ဂမော, အယံ ဝေဒနာယ အတ္ထင်္ဂမော, အယံ သညာယ အတ္ထင်္ဂမော, အယံ သင်္ခါရာနံ အတ္ထင်္ဂမော, အယံ ဝိညာဏဿ အတ္ထင်္ဂမော’’တိ။ ပဉ္စမံ။

၆။ ပဋိသလ္လာဏသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၆။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ ‘‘ပဋိသလ္လာဏေ, ဘိက္ခဝေ, ယောဂမာပဇ္ဇထ။ ပဋိသလ္လီဏော, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု ယထာဘူတံ ပဇာနာတိ။ ကိဉ္စ ယထာဘူတံ ပဇာနာတိ? ရူပဿ သမုဒယဉ္စ အတ္ထင်္ဂမဉ္စ, ဝေဒနာယ သမုဒယဉ္စ အတ္ထင်္ဂမဉ္စ, သညာယ သမုဒယဉ္စ အတ္ထင်္ဂမဉ္စ, သင်္ခါရာနံ သမုဒယဉ္စ အတ္ထင်္ဂမဉ္စ, ဝိညာဏဿ သမုဒယဉ္စ အတ္ထင်္ဂမဉ္စ’’…ပေ… (ယထာ ပဌမသုတ္တေ တထာ ဝိတ္ထာရေတဗ္ဗော။) ဆဋ္ဌံ။

၇။ ဥပါဒါပရိတဿနာသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၇။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ ‘‘ဥပါဒါပရိတဿနဉ္စ ဝေါ, ဘိက္ခဝေ, ဒေသေဿာမိ အနုပါဒါအပရိတဿနဉ္စ။ တံ သုဏာထ, သာဓုကံ မနသိ ကရောထ၊ ဘာသိဿာမီ’’တိ။ ‘‘ဧဝံ, ဘန္တေ’’တိ, ခေါ တေ ဘိက္ခူ ဘဂဝတော ပစ္စဿောသုံ။ ဘဂဝါ ဧတဒဝေါစ –

‘‘ကထဉ္စ, ဘိက္ခဝေ, ဥပါဒါပရိတဿနာ ဟောတိ? ဣဓ, ဘိက္ခဝေ, အဿုတဝါ ပုထုဇ္ဇနော အရိယာနံ အဒဿာဝီ အရိယဓမ္မဿ အကောဝိဒေါ အရိယဓမ္မေ အဝိနီတော, သပ္ပုရိသာနံ အဒဿာဝီ သပ္ပုရိသဓမ္မဿ အကောဝိဒေါ သပ္ပုရိသဓမ္မေ အဝိနီတော ရူပံ အတ္တတော သမနုပဿတိ, ရူပဝန္တံ ဝါ အတ္တာနံ၊ အတ္တနိ ဝါ ရူပံ, ရူပသ္မိံ ဝါ အတ္တာနံ။ တဿ တံ ရူပံ ဝိပရိဏမတိ အညထာ ဟောတိ။ တဿ ရူပဝိပရိဏာမညထာဘာဝါ ရူပဝိပရိဏာမာနုပရိဝတ္တိ ဝိညာဏံ ဟောတိ။ တဿ ရူပဝိပရိဏာမာနုပရိဝတ္တိဇာ ပရိတဿနာ ဓမ္မသမုပ္ပါဒါ စိတ္တံ ပရိယာဒါယ တိဋ္ဌန္တိ။ စေတသော ပရိယာဒါနာ ဥတ္တာသဝါ စ ဟောတိ ဝိဃာတဝါ စ အပေက္ခဝါ စ ဥပါဒါယ စ ပရိတဿတိ။

‘‘ဝေဒနံ အတ္တတော သမနုပဿတိ, ဝေဒနာဝန္တံ ဝါ အတ္တာနံ၊ အတ္တနိ ဝါ ဝေဒနံ, ဝေဒနာယ ဝါ အတ္တာနံ။ တဿ သာ ဝေဒနာ ဝိပရိဏမတိ အညထာ ဟောတိ။ တဿ ဝေဒနာဝိပရိဏာမညထာဘာဝါ ဝေဒနာဝိပရိဏာမာနုပရိဝတ္တိ ဝိညာဏံ ဟောတိ။ တဿ ဝေဒနာဝိပရိဏာမာနုပရိဝတ္တိဇာ ပရိတဿနာ ဓမ္မသမုပ္ပါဒါ စိတ္တံ ပရိယာဒါယ တိဋ္ဌန္တိ။ စေတသော ပရိယာဒါနာ ဥတ္တာသဝါ စ ဟောတိ ဝိဃာတဝါ စ အပေက္ခဝါ စ ဥပါဒါယ စ ပရိတဿတိ။

(သံ၊၂၊၁၅။)

‘‘သညံ အတ္တတော သမနုပဿတိ…ပေ… သင်္ခါရေ အတ္တတော သမနုပဿတိ, သင်္ခါရဝန္တံ ဝါ အတ္တာနံ၊ အတ္တနိ ဝါ သင်္ခါရေ, သင်္ခါရေသု ဝါ အတ္တာနံ။ တဿ တေ သင်္ခါရာ ဝိပရိဏမန္တိ အညထာ ဟောန္တိ။ တဿ သင်္ခါရဝိပရိဏာမညထာဘာဝါ သင်္ခါရဝိပရိဏာမာနုပရိဝတ္တိ ဝိညာဏံ ဟောတိ။ တဿ သင်္ခါရဝိပရိဏာမာနုပရိဝတ္တိဇာ ပရိတဿနာ ဓမ္မသမုပ္ပါဒါ စိတ္တံ ပရိယာဒါယ တိဋ္ဌန္တိ။ စေတသော ပရိယာဒါနာ ဥတ္တာသဝါ စ ဟောတိ ဝိဃာတဝါ စ အပေက္ခဝါ စ ဥပါဒါယ စ ပရိတဿတိ။

‘‘ဝိညာဏံ အတ္တတော သမနုပဿတိ, ဝိညာဏဝန္တံ ဝါ အတ္တာနံ၊ အတ္တနိ ဝါ ဝိညာဏံ, ဝိညာဏသ္မိံ ဝါ အတ္တာနံ။ တဿ တံ ဝိညာဏံ ဝိပရိဏမတိ အညထာ ဟောတိ။ တဿ ဝိညာဏဝိပရိဏာမညထာဘာဝါ ဝိညာဏဝိပရိဏာမာနုပရိဝတ္တိ ဝိညာဏံ ဟောတိ။ တဿ ဝိညာဏဝိပရိဏာမာနုပရိဝတ္တိဇာ ပရိတဿနာ ဓမ္မသမုပ္ပါဒါ စိတ္တံ ပရိယာဒါယ တိဋ္ဌန္တိ။ စေတသော ပရိယာဒါနာ ဥတ္တာသဝါ စ ဟောတိ ဝိဃာတဝါ စ အပေက္ခဝါ စ ဥပါဒါယ စ ပရိတဿတိ။ ဧဝံ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဥပါဒါပရိတဿနာ ဟောတိ။

‘‘ကထဉ္စ, ဘိက္ခဝေ, အနုပါဒါအပရိတဿနာ ဟောတိ? ဣဓ, ဘိက္ခဝေ, သုတဝါ အရိယသာဝကော အရိယာနံ ဒဿာဝီ အရိယဓမ္မဿ ကောဝိဒေါ အရိယဓမ္မေ သုဝိနီတော, သပ္ပုရိသာနံ ဒဿာဝီ သပ္ပုရိသဓမ္မဿ ကောဝိဒေါ သပ္ပုရိသဓမ္မေ သုဝိနီတော န ရူပံ အတ္တတော သမနုပဿတိ, န ရူပဝန္တံ ဝါ အတ္တာနံ၊ န အတ္တနိ ဝါ ရူပံ, န ရူပသ္မိံ ဝါ အတ္တာနံ။ တဿ တံ ရူပံ ဝိပရိဏမတိ အညထာ ဟောတိ။ တဿ ရူပဝိပရိဏာမညထာဘာဝါ န ရူပဝိပရိဏာမာနုပရိဝတ္တိ ဝိညာဏံ ဟောတိ။ တဿ န ရူပဝိပရိဏာမာနုပရိဝတ္တိဇာ ပရိတဿနာ ဓမ္မသမုပ္ပါဒါ စိတ္တံ ပရိယာဒါယ တိဋ္ဌန္တိ။ စေတသော အပရိယာဒါနာ န စေဝုတ္တာသဝါ [န စေဝ ဥတ္တာသဝါ (ပီ။ က။)] ဟောတိ န စ ဝိဃာတဝါ န စ အပေက္ခဝါ, အနုပါဒါယ စ န ပရိတဿတိ။

‘‘န ဝေဒနံ အတ္တတော သမနုပဿတိ, န ဝေဒနာဝန္တံ ဝါ အတ္တာနံ၊ န အတ္တနိ ဝါ ဝေဒနံ, န ဝေဒနာယ ဝါ အတ္တာနံ။ တဿ သာ ဝေဒနာ ဝိပရိဏမတိ အညထာ ဟောတိ။ တဿ ဝေဒနာဝိပရိဏာမညထာဘာဝါ န ဝေဒနာဝိပရိဏာမာနုပရိဝတ္တိ ဝိညာဏံ ဟောတိ။ တဿ န ဝေဒနာဝိပရိဏာမာနုပရိဝတ္တိဇာ ပရိတဿနာ ဓမ္မသမုပ္ပါဒါ စိတ္တံ ပရိယာဒါယ

(သံ၊၂၊၁၆။)

တိဋ္ဌန္တိ။ စေတသော အပရိယာဒါနာ န စေဝုတ္တာသဝါ ဟောတိ န စ ဝိဃာတဝါ န စ အပေက္ခဝါ, အနုပါဒါယ စ န ပရိတဿတိ။

‘‘န သညံ…ပေ… န သင်္ခါရေ အတ္တတော သမနုပဿတိ, န သင်္ခါရဝန္တံ ဝါ အတ္တာနံ၊ န အတ္တနိ ဝါ သင်္ခါရေ, န သင်္ခါရေသု ဝါ အတ္တာနံ။ တဿ တေ သင်္ခါရာ ဝိပရိဏမန္တိ အညထာ ဟောန္တိ။ တဿ သင်္ခါရဝိပရိဏာမညထာဘာဝါ န သင်္ခါရဝိပရိဏာမာနုပရိဝတ္တိ ဝိညာဏံ ဟောတိ။ တဿ န သင်္ခါရဝိပရိဏာမာနုပရိဝတ္တိဇာ ပရိတဿနာ ဓမ္မသမုပ္ပါဒါ စိတ္တံ ပရိယာဒါယ တိဋ္ဌန္တိ။ စေတသော အပရိယာဒါနာ န စေဝုတ္တာသဝါ ဟောတိ န စ ဝိဃာတဝါ န စ အပေက္ခဝါ, အနုပါဒါယ စ န ပရိတဿတိ။

‘‘န ဝိညာဏံ အတ္တတော သမနုပဿတိ, န ဝိညာဏဝန္တံ ဝါ အတ္တာနံ…ပေ… တဿ တံ ဝိညာဏံ ဝိပရိဏမတိ အညထာ ဟောတိ။ တဿ ဝိညာဏဝိပရိဏာမညထာဘာဝါ န ဝိညာဏဝိပရိဏာမာနုပရိဝတ္တိ ဝိညာဏံ ဟောတိ။ တဿ န ဝိညာဏဝိပရိဏာမာနုပရိဝတ္တိဇာ ပရိတဿနာ ဓမ္မသမုပ္ပါဒါ စိတ္တံ ပရိယာဒါယ တိဋ္ဌန္တိ။ စေတသော အပရိယာဒါနာ န စေဝုတ္တာသဝါ ဟောတိ န စ ဝိဃာတဝါ န စ အပေက္ခဝါ, အနုပါဒါယ စ န ပရိတဿတိ။ ဧဝံ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, အနုပါဒါ အပရိတဿနံ ဟောတီ’’တိ။ သတ္တမံ။

၈။ ဒုတိယဥပါဒါပရိတဿနာသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၈။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ ။ ‘‘ဥပါဒါပရိတဿနဉ္စ ဝေါ, ဘိက္ခဝေ, ဒေသေဿာမိ အနုပါဒါအပရိတဿနဉ္စ။ တံ သုဏာထ…ပေ… ကထဉ္စ, ဘိက္ခဝေ, ဥပါဒါပရိတဿနာ ဟောတိ။ ဣဓ, ဘိက္ခဝေ, အဿုတဝါ ပုထုဇ္ဇနော ရူပံ ‘ဧတံ မမ, ဧသောဟမသ္မိ, ဧသော မေ အတ္တာ’တိ သမနုပဿတိ။ တဿ တံ ရူပံ ဝိပရိဏမတိ အညထာ ဟောတိ။ တဿ ရူပဝိပရိဏာမညထာဘာဝါ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ သောကပရိဒေဝဒုက္ခဒေါမနဿုပါယာသာ။ ဝေဒနံ ဧတံ မမ…ပေ… သညံ ဧတံ မမ… သင်္ခါရေ ဧတံ မမ… ဝိညာဏံ ‘ဧတံ မမ, ဧသောဟမသ္မိ, ဧသော မေ အတ္တာ’တိ သမနုပဿတိ။ တဿ တံ ဝိညာဏံ ဝိပရိဏမတိ အညထာ ဟောတိ။ တဿ ဝိညာဏဝိပရိဏာမညထာဘာဝါ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ သောကပရိဒေဝဒုက္ခဒေါမနဿုပါယာသာ။ ဧဝံ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဥပါဒါပရိတဿနာ ဟောတိ။

‘‘ကထဉ္စ, ဘိက္ခဝေ, အနုပါဒါအပရိတဿနာ ဟောတိ။ ဣဓ, ဘိက္ခဝေ, သုတဝါ အရိယသာဝကော ရူပံ ‘နေတံ မမ, နေသောဟမသ္မိ, န မေသော အတ္တာ’တိ သမနုပဿတိ။ တဿ တံ ရူပံ ဝိပရိဏမတိ အညထာ ဟောတိ။

(သံ၊၂၊၁၇။)

တဿ ရူပဝိပရိဏာမညထာဘာဝါ နုပ္ပဇ္ဇန္တိ သောကပရိဒေဝဒုက္ခဒေါမနဿုပါယာသာ။ ဝေဒနံ နေတံ မမ… သညံ နေတံ မမ… သင်္ခါရေ နေတံ မမ… ဝိညာဏံ ‘နေတံ မမ, နေသောဟမသ္မိ, န မေသော အတ္တာ’တိ သမနုပဿတိ။ တဿ တံ ဝိညာဏံ ဝိပရိဏမတိ အညထာ ဟောတိ။ တဿ ဝိညာဏဝိပရိဏာမညထာဘာဝါ နုပ္ပဇ္ဇန္တိ သောကပရိဒေဝဒုက္ခဒေါမနဿုပါယာသာ။ ဧဝံ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, အနုပါဒါအပရိတဿနာ ဟောတီ’’တိ။ အဋ္ဌမံ။

၉။ ကာလတ္တယအနိစ္စသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၉။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ ‘‘ရူပံ, ဘိက္ခဝေ, အနိစ္စံ အတီတာနာဂတံ၊ ကော ပန ဝါဒေါ ပစ္စုပ္ပန္နဿ! ဧဝံ ပဿံ, ဘိက္ခဝေ, သုတဝါ အရိယသာဝကော အတီတသ္မိံ ရူပသ္မိံ အနပေက္ခော ဟောတိ၊ အနာဂတံ ရူပံ နာဘိနန္ဒတိ၊ ပစ္စုပ္ပန္နဿ ရူပဿ နိဗ္ဗိဒါယ ဝိရာဂါယ နိရောဓာယ ပဋိပန္နော ဟောတိ။ ဝေဒနာ အနိစ္စာ…ပေ… သညာ အနိစ္စာ… သင်္ခါရာ အနိစ္စာ အတီတာနာဂတာ၊ ကော ပန ဝါဒေါ ပစ္စုပ္ပန္နာနံ! ဧဝံ ပဿံ, ဘိက္ခဝေ, သုတဝါ အရိယသာဝကော အတီတေသု သင်္ခါရေသု အနပေက္ခော ဟောတိ၊ အနာဂတေ သင်္ခါရေ နာဘိနန္ဒတိ၊ ပစ္စုပ္ပန္နာနံ သင်္ခါရာနံ နိဗ္ဗိဒါယ ဝိရာဂါယ နိရောဓာယ ပဋိပန္နော ဟောတိ။ ဝိညာဏံ အနိစ္စံ အတီတာနာဂတံ၊ ကော ပန ဝါဒေါ ပစ္စုပ္ပန္နဿ! ဧဝံ ပဿံ, ဘိက္ခဝေ, သုတဝါ အရိယသာဝကော အတီတသ္မိံ ဝိညာဏသ္မိံ အနပေက္ခော ဟောတိ၊ အနာဂတံ ဝိညာဏံ နာဘိနန္ဒတိ၊ ပစ္စုပ္ပန္နဿ ဝိညာဏဿ နိဗ္ဗိဒါယ ဝိရာဂါယ နိရောဓာယ ပဋိပန္နော ဟောတီ’’တိ။ နဝမံ။

၁၀။ ကာလတ္တယဒုက္ခသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၀။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ ‘‘ရူပံ, ဘိက္ခဝေ, ဒုက္ခံ အတီတာနာဂတံ၊ ကော ပန ဝါဒေါ ပစ္စုပ္ပန္နဿ! ဧဝံ ပဿံ, ဘိက္ခဝေ, သုတဝါ အရိယသာဝကော အတီတသ္မိံ ရူပသ္မိံ အနပေက္ခော ဟောတိ၊ အနာဂတံ ရူပံ နာဘိနန္ဒတိ၊ ပစ္စုပ္ပန္နဿ ရူပဿ နိဗ္ဗိဒါယ ဝိရာဂါယ နိရောဓာယ ပဋိပန္နော ဟောတိ။ ဝေဒနာ ဒုက္ခာ… သညာ ဒုက္ခာ… သင်္ခါရာ ဒုက္ခာ… ဝိညာဏံ ဒုက္ခံ အတီတာနာဂတံ၊ ကော ပန ဝါဒေါ ပစ္စုပ္ပန္နဿ! ဧဝံ ပဿံ, ဘိက္ခဝေ, သုတဝါ အရိယသာဝကော အတီတသ္မိံ ဝိညာဏသ္မိံ အနပေက္ခော ဟောတိ၊ အနာဂတံ ဝိညာဏံ နာဘိနန္ဒတိ၊ ပစ္စုပ္ပန္နဿ ဝိညာဏဿ နိဗ္ဗိဒါယ ဝိရာဂါယ နိရောဓာယ ပဋိပန္နော ဟောတီ’’တိ။ ဒသမံ။

(သံ၊၂၊၁၈။)

၁၁။ ကာလတ္တယအနတ္တသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၁။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ ‘‘ရူပံ, ဘိက္ခဝေ, အနတ္တာ အတီတာနာဂတံ၊ ကော ပန ဝါဒေါ ပစ္စုပ္ပန္နဿ။ ဧဝံ ပဿံ, ဘိက္ခဝေ, သုတဝါ အရိယသာဝကော အတီတသ္မိံ ရူပသ္မိံ အနပေက္ခော ဟောတိ၊ အနာဂတံ ရူပံ နာဘိနန္ဒတိ၊ ပစ္စုပ္ပန္နဿ ရူပဿ နိဗ္ဗိဒါယ ဝိရာဂါယ နိရောဓာယ ပဋိပန္နော ဟောတိ။ ဝေဒနာ အနတ္တာ… သညာ အနတ္တာ… သင်္ခါရာ အနတ္တာ… ဝိညာဏံ အနတ္တာ အတီတာနာဂတံ၊ ကော ပန ဝါဒေါ ပစ္စုပ္ပန္နဿ! ဧဝံ ပဿံ, ဘိက္ခဝေ, သုတဝါ အရိယသာဝကော အတီတသ္မိံ ဝိညာဏသ္မိံ အနပေက္ခော ဟောတိ၊ အနာဂတံ ဝိညာဏံ နာဘိနန္ဒတိ၊ ပစ္စုပ္ပန္နဿ ဝိညာဏဿ နိဗ္ဗိဒါယ ဝိရာဂါယ နိရောဓာယ ပဋိပန္နော ဟောတီ’’တိ။ ဧကာဒသမံ။

နကုလပိတုဝဂ္ဂေါ ပဌမော။

တဿုဒ္ဒါနံ –

နကုလပိတာ ဒေဝဒဟာ, ဒွေပိ ဟာလိဒ္ဒိကာနိ စ၊

သမာဓိပဋိသလ္လာဏာ, ဥပါဒါပရိတဿနာ ဒုဝေ၊

အတီတာနာဂတပစ္စုပ္ပန္နာ, ဝဂ္ဂေါ တေန ပဝုစ္စတိ။

၂။ အနိစ္စဝဂ္ဂေါ

၁။ အနိစ္စသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၂။ ဧဝံ မေ သုတံ – သာဝတ္ထိယံ။ တတြ ခေါ…ပေ… ‘‘ရူပံ, ဘိက္ခဝေ, အနိစ္စံ, ဝေဒနာ အနိစ္စာ, သညာ အနိစ္စာ, သင်္ခါရာ အနိစ္စာ, ဝိညာဏံ အနိစ္စံ။ ဧဝံ ပဿံ, ဘိက္ခဝေ, သုတဝါ အရိယသာဝကော ရူပသ္မိမ္ပိ နိဗ္ဗိန္ဒတိ, ဝေဒနာယပိ နိဗ္ဗိန္ဒတိ, သညာယပိ နိဗ္ဗိန္ဒတိ, သင်္ခါရေသုပိ နိဗ္ဗိန္ဒတိ, ဝိညာဏသ္မိမ္ပိ နိဗ္ဗိန္ဒတိ။ နိဗ္ဗိန္ဒံ ဝိရဇ္ဇတိ၊ ဝိရာဂါ ဝိမုစ္စတိ။ ဝိမုတ္တသ္မိံ ဝိမုတ္တမိတိ ဉာဏံ ဟောတိ။ ‘ခီဏာ ဇာတိ, ဝုသိတံ ဗြဟ္မစရိယံ, ကတံ ကရဏီယံ, နာပရံ ဣတ္ထတ္တာယာ’တိ ပဇာနာတီ’’တိ။ ပဌမံ။

၂။ ဒုက္ခသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၃။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ ‘‘ရူပံ, ဘိက္ခဝေ, ဒုက္ခံ, ဝေဒနာ ဒုက္ခာ, သညာ ဒုက္ခာ, သင်္ခါရာ ဒုက္ခာ, ဝိညာဏံ ဒုက္ခံ။ ဧဝံ ပဿံ…ပေ… နာပရံ ဣတ္ထတ္တာယာတိ ပဇာနာတီ’’တိ။ ဒုတိယံ။

(သံ၊၂၊၁၉။)

၃။ အနတ္တသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၄။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ ‘‘ရူပံ, ဘိက္ခဝေ, အနတ္တာ, ဝေဒနာ အနတ္တာ, သညာ အနတ္တာ, သင်္ခါရာ အနတ္တာ, ဝိညာဏံ အနတ္တာ။ ဧဝံ ပဿံ, ဘိက္ခဝေ, သုတဝါ အရိယသာဝကော ရူပသ္မိမ္ပိ နိဗ္ဗိန္ဒတိ, ဝေဒနာယပိ နိဗ္ဗိန္ဒတိ, သညာယပိ နိဗ္ဗိန္ဒတိ, သင်္ခါရေသုပိ နိဗ္ဗိန္ဒတိ, ဝိညာဏသ္မိမ္ပိ နိဗ္ဗိန္ဒတိ။ နိဗ္ဗိန္ဒံ ဝိရဇ္ဇတိ၊ ဝိရာဂါ ဝိမုစ္စတိ။ ဝိမုတ္တသ္မိံ ဝိမုတ္တမိတိ ဉာဏံ ဟောတိ။ ‘ခီဏာ ဇာတိ, ဝုသိတံ ဗြဟ္မစရိယံ, ကတံ ကရဏီယံ, နာပရံ ဣတ္ထတ္တာယာ’တိ ပဇာနာတီ’’တိ။ တတိယံ။

၄။ ယဒနိစ္စသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၅။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ ‘‘ရူပံ, ဘိက္ခဝေ, အနိစ္စံ။ ယဒနိစ္စံ တံ ဒုက္ခံ၊ ယံ ဒုက္ခံ တဒနတ္တာ၊ ယဒနတ္တာ တံ ‘နေတံ မမ, နေသောဟမသ္မိ, န မေသော အတ္တာ’တိ ဧဝမေတံ ယထာဘူတံ သမ္မပ္ပညာယ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ဝေဒနာ အနိစ္စာ။ ယဒနိစ္စံ တံ ဒုက္ခံ၊ ယံ ဒုက္ခံ တဒနတ္တာ၊ ယဒနတ္တာ တံ ‘နေတံ မမ, နေသောဟမသ္မိ, န မေသော အတ္တာ’တိ ဧဝမေတံ ယထာဘူတံ သမ္မပ္ပညာယ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ သညာ အနိစ္စာ…ပေ… သင်္ခါရာ အနိစ္စာ… ဝိညာဏံ အနိစ္စံ။ ယဒနိစ္စံ တံ ဒုက္ခံ၊ ယံ ဒုက္ခံ တဒနတ္တာ၊ ယဒနတ္တာ တံ ‘နေတံ မမ, နေသောဟမသ္မိ, န မေသော အတ္တာ’တိ ဧဝမေတံ ယထာဘူတံ သမ္မပ္ပညာယ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ဧဝံ ပဿံ…ပေ… နာပရံ ဣတ္ထတ္တာယာတိ ပဇာနာတီ’’တိ။ စတုတ္ထံ။

၅။ ယံဒုက္ခသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၆။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ ‘‘ရူပံ, ဘိက္ခဝေ, ဒုက္ခံ။ ယံ ဒုက္ခံ တဒနတ္တာ၊ ယဒနတ္တာ တံ ‘နေတံ မမ, နေသောဟမသ္မိ, န မေသော အတ္တာ’တိ ဧဝမေတံ ယထာဘူတံ သမ္မပ္ပညာယ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ဝေဒနာ ဒုက္ခာ… သညာ ဒုက္ခာ… သင်္ခါရာ ဒုက္ခာ… ဝိညာဏံ ဒုက္ခံ။ ယံ ဒုက္ခံ တဒနတ္တာ၊ ယဒနတ္တာ တံ ‘နေတံ မမ, နေသောဟမသ္မိ, န မေသော အတ္တာ’တိ ဧဝမေတံ ယထာဘူတံ သမ္မပ္ပညာယ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ဧဝံ ပဿံ…ပေ… နာပရံ ဣတ္ထတ္တာယာတိ ပဇာနာတီ’’တိ။ ပဉ္စမံ။

၆။ ယဒနတ္တာသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၇။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ ‘‘ရူပံ, ဘိက္ခဝေ, အနတ္တာ။ ယဒနတ္တာ တံ ‘နေတံ မမ , နေသောဟမသ္မိ, န မေသော အတ္တာ’တိ ဧဝမေတံ ယထာဘူတံ သမ္မပ္ပညာယ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ဝေဒနာ အနတ္တာ… သညာ အနတ္တာ… သင်္ခါရာ အနတ္တာ… ဝိညာဏံ

(သံ၊၂၊၂၀။)

အနတ္တာ။ ယဒနတ္တာ တံ ‘နေတံ မမ, နေသောဟမသ္မိ, န မေသော အတ္တာ’တိ ဧဝမေတံ ယထာဘူတံ သမ္မပ္ပညာယ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ဧဝံ ပဿံ…ပေ… နာပရံ ဣတ္ထတ္တာယာတိ ပဇာနာတီ’’တိ။ ဆဋ္ဌံ။

၇။ သဟေတုအနိစ္စသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၈။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ ‘‘ရူပံ, ဘိက္ခဝေ, အနိစ္စံ။ ယောပိ ဟေတု, ယောပိ ပစ္စယော ရူပဿ ဥပ္ပါဒါယ, သောပိ အနိစ္စော။ အနိစ္စသမ္ဘူတံ, ဘိက္ခဝေ, ရူပံ ကုတော နိစ္စံ ဘဝိဿတိ! ဝေဒနာ အနိစ္စာ။ ယောပိ ဟေတု, ယောပိ ပစ္စယော ဝေဒနာယ ဥပ္ပါဒါယ, သောပိ အနိစ္စော။ အနိစ္စသမ္ဘူတာ, ဘိက္ခဝေ, ဝေဒနာ ကုတော နိစ္စာ ဘဝိဿတိ! သညာ အနိစ္စာ… သင်္ခါရာ အနိစ္စာ။ ယောပိ ဟေတု ယောပိ ပစ္စယော သင်္ခါရာနံ ဥပ္ပါဒါယ, သောပိ အနိစ္စော။ အနိစ္စသမ္ဘူတာ, ဘိက္ခဝေ, သင်္ခါရာ ကုတော နိစ္စာ ဘဝိဿန္တိ! ဝိညာဏံ အနိစ္စံ။ ယောပိ ဟေတု ယောပိ ပစ္စယော ဝိညာဏဿ ဥပ္ပါဒါယ, သောပိ အနိစ္စော။ အနိစ္စသမ္ဘူတံ, ဘိက္ခဝေ, ဝိညာဏံ ကုတော နိစ္စံ ဘဝိဿတိ! ဧဝံ ပဿံ…ပေ… နာပရံ ဣတ္ထတ္တာယာတိ ပဇာနာတီ’’တိ။ သတ္တမံ။

၈။ သဟေတုဒုက္ခသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၉။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ ‘‘ရူပံ, ဘိက္ခဝေ, ဒုက္ခံ။ ယောပိ ဟေတု ယောပိ ပစ္စယော ရူပဿ ဥပ္ပါဒါယ, သောပိ ဒုက္ခော။ ဒုက္ခသမ္ဘူတံ, ဘိက္ခဝေ, ရူပံ ကုတော သုခံ ဘဝိဿတိ! ဝေဒနာ ဒုက္ခာ… သညာ ဒုက္ခာ… သင်္ခါရာ ဒုက္ခာ… ဝိညာဏံ ဒုက္ခံ။ ယောပိ ဟေတု ယောပိ ပစ္စယော ဝိညာဏဿ ဥပ္ပါဒါယ, သောပိ ဒုက္ခော။ ဒုက္ခသမ္ဘူတံ, ဘိက္ခဝေ, ဝိညာဏံ ကုတော သုခံ ဘဝိဿတိ! ဧဝံ ပဿံ…ပေ… နာပရံ ဣတ္ထတ္တာယာတိ ပဇာနာတီ’’တိ။ အဋ္ဌမံ။

၉။ သဟေတုအနတ္တသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၂၀။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ ‘‘ရူပံ, ဘိက္ခဝေ, အနတ္တာ။ ယောပိ ဟေတု ယောပိ ပစ္စယော ရူပဿ ဥပ္ပါဒါယ, သောပိ အနတ္တာ။ အနတ္တသမ္ဘူတံ, ဘိက္ခဝေ, ရူပံ ကုတော အတ္တာ ဘဝိဿတိ! ဝေဒနာ အနတ္တာ… သညာ အနတ္တာ… သင်္ခါရာ အနတ္တာ… ဝိညာဏံ အနတ္တာ။ ယောပိ ဟေတု ယောပိ ပစ္စယော ဝိညာဏဿ ဥပ္ပါဒါယ, သောပိ အနတ္တာ။ အနတ္တသမ္ဘူတံ, ဘိက္ခဝေ, ဝိညာဏံ ကုတော အတ္တာ ဘဝိဿတိ! ဧဝံ ပဿံ…ပေ… နာပရံ ဣတ္ထတ္တာယာတိ ပဇာနာတီ’’တိ။ နဝမံ။

(သံ၊၂၊၂၁။)

၁၀။ အာနန္ဒသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၂၁။ သာဝတ္ထိယံ … အာရာမေ။ အထ ခေါ အာယသ္မာ အာနန္ဒော ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ အာယသ္မာ အာနန္ဒော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘‘နိရောဓော နိရောဓော’တိ, ဘန္တေ, ဝုစ္စတိ။ ကတမေသာနံ ခေါ, ဘန္တေ, ဓမ္မာနံ နိရောဓော [နိရောဓာ (သီ။ ပီ။)] ‘နိရောဓော’တိ ဝုစ္စတီ’’တိ? ‘‘ရူပံ ခေါ, အာနန္ဒ, အနိစ္စံ သင်္ခတံ ပဋိစ္စသမုပ္ပန္နံ ခယဓမ္မံ ဝယဓမ္မံ ဝိရာဂဓမ္မံ နိရောဓဓမ္မံ။ တဿ နိရောဓော [နိရောဓာ (သီ။ ပီ။)] ‘နိရောဓော’တိ ဝုစ္စတိ။ ဝေဒနာ အနိစ္စာ သင်္ခတာ ပဋိစ္စသမုပ္ပန္နာ ခယဓမ္မာ ဝယဓမ္မာ ဝိရာဂဓမ္မာ နိရောဓဓမ္မာ။ တဿာ နိရောဓော ‘နိရောဓော’တိ ဝုစ္စတိ။ သညာ… သင်္ခါရာ အနိစ္စာ သင်္ခတာ ပဋိစ္စသမုပ္ပန္နာ ခယဓမ္မာ ဝယဓမ္မာ ဝိရာဂဓမ္မာ နိရောဓဓမ္မာ။ တေသံ နိရောဓော ‘နိရောဓော’တိ ဝုစ္စတိ။ ဝိညာဏံ အနိစ္စံ သင်္ခတံ ပဋိစ္စသမုပ္ပန္နံ ခယဓမ္မံ ဝယဓမ္မံ ဝိရာဂဓမ္မံ နိရောဓဓမ္မံ။ တဿ နိရောဓော ‘နိရောဓော’တိ ဝုစ္စတိ။ ဣမေသံ ခေါ, အာနန္ဒ, ဓမ္မာနံ နိရောဓော ‘နိရောဓော’တိ ဝုစ္စတီ’’တိ။ ဒသမံ။

အနိစ္စဝဂ္ဂေါ ဒုတိယော။

တဿုဒ္ဒါနံ –

အနိစ္စံ ဒုက္ခံ အနတ္တာ, ယဒနိစ္စာပရေ တယော၊

ဟေတုနာပိ တယော ဝုတ္တာ, အာနန္ဒေန စ တေ ဒသာတိ။

၃။ ဘာရဝဂ္ဂေါ

၁။ ဘာရသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၂၂။ သာဝတ္ထိယံ … တတြ ခေါ … ‘‘ဘာရဉ္စ ဝေါ, ဘိက္ခဝေ, ဒေသေဿာမိ ဘာရဟာရဉ္စ ဘာရာဒါနဉ္စ ဘာရနိက္ခေပနဉ္စ။ တံ သုဏာထ။ ကတမော စ, ဘိက္ခဝေ, ဘာရော? ပဉ္စုပါဒါနက္ခန္ဓာ တိဿ ဝစနီယံ။ ကတမေ ပဉ္စ? ရူပုပါဒါနက္ခန္ဓော, ဝေဒနုပါဒါနက္ခန္ဓော, သညုပါဒါနက္ခန္ဓော, သင်္ခါရုပါဒါနက္ခန္ဓော, ဝိညာဏုပါဒါနက္ခန္ဓော၊ အယံ ဝုစ္စတိ, ဘိက္ခဝေ, ဘာရော’’။ ‘‘ကတမော စ, ဘိက္ခဝေ,

(သံ၊၂၊၂၂။)

ဘာရဟာရော၊ ပုဂ္ဂလော တိဿ ဝစနီယံ။ ယွာယံ အာယသ္မာ ဧဝံနာမော ဧဝံဂေါတ္တော၊ အယံ ဝုစ္စတိ, ဘိက္ခဝေ, ဘာရဟာရော။ ‘‘ကတမဉ္စ, ဘိက္ခဝေ, ဘာရာဒါနံ? ယာယံ တဏှာ ပေါနောဘဝိကာ [ပေါနောဗ္ဘဝိကာ (သျာ။ ကံ။ က။)] နန္ဒီရာဂသဟဂတာ [နန္ဒိရာဂသဟဂတာ (သဗ္ဗတ္ထ)] တတြတတြာဘိနန္ဒိနီ, သေယျထိဒံ – ကာမတဏှာ, ဘဝတဏှာ, ဝိဘဝတဏှာ။ ဣဒံ ဝုစ္စတိ, ဘိက္ခဝေ, ဘာရာဒါနံ။ ‘‘ကတမဉ္စ, ဘိက္ခဝေ, ဘာရနိက္ခေပနံ? ယော တဿာယေဝ တဏှာယ အသေသဝိရာဂနိရောဓော စာဂေါ ပဋိနိဿဂ္ဂေါ မုတ္တိ အနာလယော။ ဣဒံ ဝုစ္စတိ, ဘိက္ခဝေ, ဘာရနိက္ခေပန’’န္တိ။

ဣဒမဝေါစ ဘဂဝါ။ ဣဒံ ဝတွာန [ဝတွာ (သီ။) ဧဝမီဒိသေသု ဌာနေသု] သုဂတော အထာပရံ ဧတဒဝေါစ သတ္ထာ –

‘‘ဘာရာ ဟဝေ ပဉ္စက္ခန္ဓာ, ဘာရဟာရော စ ပုဂ္ဂလော၊

ဘာရာဒါနံ ဒုခံ လောကေ, ဘာရနိက္ခေပနံ သုခံ။

‘‘နိက္ခိပိတွာ ဂရုံ ဘာရံ, အညံ ဘာရံ အနာဒိယ၊

သမူလံ တဏှမဗ္ဗုယှ [တဏှမဗ္ဘုယှ (ပီ။ က။)], နိစ္ဆာတော ပရိနိဗ္ဗုတော’’တိ။ ပဌမံ၊

၂။ ပရိညသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၂၃။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ ‘‘ပရိညေယျေ စ, ဘိက္ခဝေ, ဓမ္မေ ဒေသေဿာမိ ပရိညဉ္စ။ တံ သုဏာထ။ ကတမေ စ, ဘိက္ခဝေ, ပရိညေယျာ ဓမ္မာ? ရူပံ, ဘိက္ခဝေ, ပရိညေယျော ဓမ္မော, ဝေဒနာ ပရိညေယျော ဓမ္မော, သညာ ပရိညေယျော ဓမ္မော, သင်္ခါရာ ပရိညေယျော ဓမ္မော, ဝိညာဏံ ပရိညေယျော ဓမ္မော။ ဣမေ ဝုစ္စန္တိ, ဘိက္ခဝေ, ပရိညေယျာ ဓမ္မာ။ ကတမာ စ, ဘိက္ခဝေ, ပရိညာ? ယော, ဘိက္ခဝေ, ရာဂက္ခယော ဒေါသက္ခယော မောဟက္ခယော။ အယံ ဝုစ္စတိ, ဘိက္ခဝေ, ပရိညာ’’တိ။ ဒုတိယံ။

၃။ အဘိဇာနသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၂၄။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ ‘‘ရူပံ, ဘိက္ခဝေ, အနဘိဇာနံ အပရိဇာနံ အဝိရာဇယံ အပ္ပဇဟံ အဘဗ္ဗော ဒုက္ခက္ခယာယ၊ ဝေဒနံ အနဘိဇာနံ အပရိဇာနံ အဝိရာဇယံ အပ္ပဇဟံ အဘဗ္ဗော ဒုက္ခက္ခယာယ၊ သညံ အနဘိဇာနံ… သင်္ခါရေ

(သံ၊၂၊၂၃။)

အနဘိဇာနံ အပရိဇာနံ အဝိရာဇယံ အပ္ပဇဟံ အဘဗ္ဗော ဒုက္ခက္ခယာယ၊ ဝိညာဏံ အနဘိဇာနံ အပရိဇာနံ အဝိရာဇယံ အပ္ပဇဟံ အဘဗ္ဗော ဒုက္ခက္ခယာယ။ ရူပဉ္စ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, အဘိဇာနံ ပရိဇာနံ ဝိရာဇယံ ပဇဟံ ဘဗ္ဗော ဒုက္ခက္ခယာယ၊ ဝေဒနံ အဘိဇာနံ… သညံ… သင်္ခါရေ… ဝိညာဏံ အဘိဇာနံ ပရိဇာနံ ဝိရာဇယံ ပဇဟံ ဘဗ္ဗော ဒုက္ခက္ခယာယာ’’တိ။ တတိယံ။

၄။ ဆန္ဒရာဂသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၂၅။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ ‘‘ယော, ဘိက္ခဝေ, ရူပသ္မိံ ဆန္ဒရာဂေါ တံ ပဇဟထ။ ဧဝံ တံ ရူပံ ပဟီနံ ဘဝိဿတိ ဥစ္ဆိန္နမူလံ တာလာဝတ္ထုကတံ အနဘာဝံကတံ အာယတိံ အနုပ္ပါဒဓမ္မံ။ ယော ဝေဒနာယ ဆန္ဒရာဂေါ တံ ပဇဟထ။ ဧဝံ သာ ဝေဒနာ ပဟီနာ ဘဝိဿတိ ဥစ္ဆိန္နမူလာ တာလာဝတ္ထုကတာ အနဘာဝံကတာ အာယတိံ အနုပ္ပါဒဓမ္မာ။ ယော သညာယ ဆန္ဒရာဂေါ တံ ပဇဟထ။ ဧဝံ သာ သညာ ပဟီနာ ဘဝိဿတိ ဥစ္ဆိန္နမူလာ တာလာဝတ္ထုကတာ အနဘာဝံကတာ အာယတိံ အနုပ္ပါဒဓမ္မာ။ ယော သင်္ခါရေသု ဆန္ဒရာဂေါ တံ ပဇဟထ။ ဧဝံ တေ သင်္ခါရာ ပဟီနာ ဘဝိဿန္တိ ဥစ္ဆိန္နမူလာ တာလာဝတ္ထုကတာ အနဘာဝံကတာ အာယတိံ အနုပ္ပါဒဓမ္မာ။ ယော ဝိညာဏသ္မိံ ဆန္ဒရာဂေါ တံ ပဇဟထ။ ဧဝံ တံ ဝိညာဏံ ပဟီနံ ဘဝိဿတိ ဥစ္ဆိန္နမူလံ တာလာဝတ္ထုကတံ အနဘာဝံကတံ အာယတိံ အနုပ္ပါဒဓမ္မ’’န္တိ။ စတုတ္ထံ။

၅။ အဿာဒသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၂၆။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ ‘‘ပုဗ္ဗေဝ [ပုဗ္ဗေ (ပီ။ က။)] မေ, ဘိက္ခဝေ, သမ္ဗောဓာ အနဘိသမ္ဗုဒ္ဓဿ ဗောဓိသတ္တဿေဝ [ဗောဓိသတ္တဿ (ပီ။ က။)] သတော ဧတဒဟောသိ – ‘ကော နု ခေါ ရူပဿ အဿာဒေါ, ကော အာဒီနဝေါ, ကိံ နိဿရဏံ? ကော ဝေဒနာယ အဿာဒေါ, ကော အာဒီနဝေါ, ကိံ နိဿရဏံ? ကော သညာယ အဿာဒေါ, ကော အာဒီနဝေါ, ကိံ နိဿရဏံ? ကော သင်္ခါရာနံ အဿာဒေါ, ကော အာဒီနဝေါ, ကိံ နိဿရဏံ? ကော ဝိညာဏဿ အဿာဒေါ, ကော အာဒီနဝေါ, ကိံ နိဿရဏ’န္တိ? တဿ မယှံ, ဘိက္ခဝေ, ဧတဒဟောသိ – ‘ယံ ခေါ ရူပံ ပဋိစ္စ ဥပ္ပဇ္ဇတိ သုခံ သောမနဿံ, အယံ ရူပဿ အဿာဒေါ။ ယံ ရူပံ အနိစ္စံ ဒုက္ခံ ဝိပရိဏာမဓမ္မံ, အယံ ရူပဿ အာဒီနဝေါ။ ယော ရူပသ္မိံ ဆန္ဒရာဂဝိနယော ဆန္ဒရာဂပ္ပဟာနံ, ဣဒံ ရူပဿ နိဿရဏံ။ ယံ ဝေဒနံ ပဋိစ္စ ဥပ္ပဇ္ဇတိ သုခံ

(သံ၊၂၊၂၄။)

သောမနဿံ, အယံ ဝေဒနာယ အဿာဒေါ [ယာ (က။)]။ ယံ ဝေဒနာ အနိစ္စာ ဒုက္ခာ ဝိပရိဏာမဓမ္မာ, အယံ ဝေဒနာယ အာဒီနဝေါ။ ယော ဝေဒနာယ ဆန္ဒရာဂဝိနယော ဆန္ဒရာဂပ္ပဟာနံ, ဣဒံ ဝေဒနာယ နိဿရဏံ။ ယံ သညံ ပဋိစ္စ ဥပ္ပဇ္ဇတိ…ပေ… ယံ သင်္ခါရေ ပဋိစ္စ ဥပ္ပဇ္ဇတိ သုခံ သောမနဿံ, အယံ သင်္ခါရာနံ အဿာဒေါ။ ယံ [ယေ (သီ။ က။)] သင်္ခါရာ အနိစ္စာ ဒုက္ခာ ဝိပရိဏာမဓမ္မာ, အယံ သင်္ခါရာနံ အာဒီနဝေါ။ ယော သင်္ခါရေသု ဆန္ဒရာဂဝိနယော ဆန္ဒရာဂပ္ပဟာနံ, ဣဒံ သင်္ခါရာနံ နိဿရဏံ။ ယံ ဝိညာဏံ ပဋိစ္စ ဥပ္ပဇ္ဇတိ သုခံ သောမနဿံ, အယံ ဝိညာဏဿ အဿာဒေါ။ ယံ ဝိညာဏံ အနိစ္စံ ဒုက္ခံ ဝိပရိဏာမဓမ္မံ, အယံ ဝိညာဏဿ အာဒီနဝေါ။ ယော ဝိညာဏသ္မိံ ဆန္ဒရာဂဝိနယော ဆန္ဒရာဂပ္ပဟာနံ, ဣဒံ ဝိညာဏဿ နိဿရဏံ’’’။

‘‘ယာဝကီဝဉ္စာဟံ, ဘိက္ခဝေ, ဣမေသံ ပဉ္စန္နံ ဥပါဒါနက္ခန္ဓာနံ ဧဝံ အဿာဒဉ္စ အဿာဒတော အာဒီနဝဉ္စ အာဒီနဝတော နိဿရဏဉ္စ နိဿရဏတော ယထာဘူတံ နာဗ္ဘညာသိံ, နေဝ တာဝါဟံ, ဘိက္ခဝေ, သဒေဝကေ လောကေ သမာရကေ သဗြဟ္မကေ သဿမဏဗြာဟ္မဏိယာ ပဇာယ သဒေဝမနုဿာယ အနုတ္တရံ သမ္မာသမ္ဗောဓိံ အဘိသမ္ဗုဒ္ဓေါတိ ပစ္စညာသိံ [အဘိသမ္ဗုဒ္ဓေါ (သီ။)]။ ယတော စ ခွါဟံ, ဘိက္ခဝေ, ဣမေသံ ပဉ္စန္နံ ဥပါဒါနက္ခန္ဓာနံ ဧဝံ အဿာဒဉ္စ အဿာဒတော အာဒီနဝဉ္စ အာဒီနဝတော နိဿရဏဉ္စ နိဿရဏတော ယထာဘူတံ အဗ္ဘညာသိံ၊ အထာဟံ, ဘိက္ခဝေ, သဒေဝကေ လောကေ သမာရကေ သဗြဟ္မကေ သဿမဏဗြာဟ္မဏိယာ ပဇာယ သဒေဝမနုဿာယ အနုတ္တရံ သမ္မာသမ္ဗောဓိံ အဘိသမ္ဗုဒ္ဓေါတိ ပစ္စညာသိံ။ ဉာဏဉ္စ ပန မေ ဒဿနံ ဥဒပါဒိ – ‘အကုပ္ပါ မေ ဝိမုတ္တိ [စေတောဝိမုတ္တိ (သီ။ ပီ။ က။)]၊ အယမန္တိမာ ဇာတိ၊ နတ္ထိ ဒါနိ ပုနဗ္ဘဝေါ’’’တိ။ ပဉ္စမံ။

၆။ ဒုတိယအဿာဒသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၂၇။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ ။ ‘‘ရူပဿာဟံ, ဘိက္ခဝေ, အဿာဒပရိယေသနံ အစရိံ။ ယော ရူပဿ အဿာဒေါ တဒဇ္ဈဂမံ။ ယာဝတာ ရူပဿ အဿာဒေါ ပညာယ မေ သော သုဒိဋ္ဌော။ ရူပဿာဟံ, ဘိက္ခဝေ, အာဒီနဝပရိယေသနံ အစရိံ။ ယော ရူပဿ အာဒီနဝေါ တဒဇ္ဈဂမံ။ ယာဝတာ ရူပဿ အာဒီနဝေါ ပညာယ မေ သော သုဒိဋ္ဌော။ ရူပဿာဟံ, ဘိက္ခဝေ, နိဿရဏပရိယေသနံ အစရိံ။ ယံ ရူပဿ နိဿရဏံ တဒဇ္ဈဂမံ။ ယာဝတာ ရူပဿ နိဿရဏံ ပညာယ မေ တံ သုဒိဋ္ဌံ။ ဝေဒနာယာဟံ, ဘိက္ခဝေ… သညာယာဟံ, ဘိက္ခဝေ…

(သံ၊၂၊၂၅။)

သင်္ခါရာနာဟံ, ဘိက္ခဝေ… ဝိညာဏဿာဟံ, ဘိက္ခဝေ, အဿာဒပရိယေသနံ အစရိံ။ ယော ဝိညာဏဿ အဿာဒေါ တဒဇ္ဈဂမံ။ ယာဝတာ ဝိညာဏဿ အဿာဒေါ ပညာယ မေ သော သုဒိဋ္ဌော။ ဝိညာဏဿာဟံ, ဘိက္ခဝေ, အာဒီနဝပရိယေသနံ အစရိံ။ ယော ဝိညာဏဿ အာဒီနဝေါ တဒဇ္ဈဂမံ။ ယာဝတာ ဝိညာဏဿ အာဒီနဝေါ ပညာယ မေ သော သုဒိဋ္ဌော။ ဝိညာဏဿာဟံ, ဘိက္ခဝေ, နိဿရဏပရိယေသနံ အစရိံ။ ယံ ဝိညာဏဿ နိဿရဏံ တဒဇ္ဈဂမံ။ ယာဝတာ ဝိညာဏဿ နိဿရဏံ ပညာယ မေ တံ သုဒိဋ္ဌံ။ ယာဝကီဝဉ္စာဟံ, ဘိက္ခဝေ, ဣမေသံ ပဉ္စန္နံ ဥပါဒါနက္ခန္ဓာနံ အဿာဒဉ္စ အဿာဒတော အာဒီနဝဉ္စ အာဒီနဝတော နိဿရဏဉ္စ နိဿရဏတော ယထာဘူတံ နာဗ္ဘညာသိံ…ပေ… အဗ္ဘညာသိံ။ ဉာဏဉ္စ ပန မေ ဒဿနံ ဥဒပါဒိ – ‘အကုပ္ပါ မေ ဝိမုတ္တိ [စေတောဝိမုတ္တိ (သီ။ ပီ။ က။)]၊ အယမန္တိမာ ဇာတိ၊ နတ္ထိ ဒါနိ ပုနဗ္ဘဝေါ’’’တိ။ ဆဋ္ဌံ။

၇။ တတိယအဿာဒသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၂၈။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ ‘‘နော စေဒံ, ဘိက္ခဝေ, ရူပဿ အဿာဒေါ အဘဝိဿ နယိဒံ သတ္တာ ရူပသ္မိံ သာရဇ္ဇေယျုံ။ ယသ္မာ စ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, အတ္ထိ ရူပဿ အဿာဒေါ, တသ္မာ သတ္တာ ရူပသ္မိံ သာရဇ္ဇန္တိ။ နော စေဒံ, ဘိက္ခဝေ, ရူပဿ အာဒီနဝေါ အဘဝိဿ နယိဒံ သတ္တာ ရူပသ္မိံ နိဗ္ဗိန္ဒေယျုံ။ ယသ္မာ စ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, အတ္ထိ ရူပဿ အာဒီနဝေါ, တသ္မာ သတ္တာ ရူပသ္မိံ နိဗ္ဗိန္ဒန္တိ။ နော စေဒံ, ဘိက္ခဝေ, ရူပဿ နိဿရဏံ အဘဝိဿ နယိဒံ သတ္တာ ရူပသ္မာ နိဿရေယျုံ။ ယသ္မာ စ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, အတ္ထိ ရူပဿ နိဿရဏံ, တသ္မာ သတ္တာ ရူပသ္မာ နိဿရန္တိ။ နော စေဒံ, ဘိက္ခဝေ, ဝေဒနာယ…ပေ… နော စေဒံ, ဘိက္ခဝေ, သညာယ… နော စေဒံ, ဘိက္ခဝေ, သင်္ခါရာနံ နိဿရဏံ အဘဝိဿ, နယိဒံ သတ္တာ သင်္ခါရေဟိ နိဿရေယျုံ။ ယသ္မာ စ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, အတ္ထိ သင်္ခါရာနံ နိဿရဏံ, တသ္မာ သတ္တာ သင်္ခါရေဟိ နိဿရန္တိ။ နော စေဒံ, ဘိက္ခဝေ, ဝိညာဏဿ အဿာဒေါ အဘဝိဿ, နယိဒံ သတ္တာ ဝိညာဏသ္မိံ သာရဇ္ဇေယျုံ။ ယသ္မာ စ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, အတ္ထိ ဝိညာဏဿ အဿာဒေါ, တသ္မာ သတ္တာ ဝိညာဏသ္မိံ သာရဇ္ဇန္တိ။ နော စေဒံ, ဘိက္ခဝေ, ဝိညာဏဿ အာဒီနဝေါ အဘဝိဿ, နယိဒံ သတ္တာ ဝိညာဏသ္မိံ နိဗ္ဗိန္ဒေယျုံ။ ယသ္မာ စ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, အတ္ထိ ဝိညာဏဿ အာဒီနဝေါ, တသ္မာ သတ္တာ ဝိညာဏသ္မိံ နိဗ္ဗိန္ဒန္တိ။ နော စေဒံ, ဘိက္ခဝေ, ဝိညာဏဿ နိဿရဏံ အဘဝိဿ, နယိဒံ သတ္တာ ဝိညာဏသ္မာ

(သံ၊၂၊၂၆။)

နိဿရေယျုံ။ ယသ္မာ စ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, အတ္ထိ ဝိညာဏဿ နိဿရဏံ, တသ္မာ သတ္တာ ဝိညာဏသ္မာ နိဿရန္တိ။

‘‘ယာဝကီဝဉ္စ, ဘိက္ခဝေ, သတ္တာ ဣမေသံ ပဉ္စန္နံ ဥပါဒါနက္ခန္ဓာနံ အဿာဒဉ္စ အဿာဒတော အာဒီနဝဉ္စ အာဒီနဝတော နိဿရဏဉ္စ နိဿရဏတော ယထာဘူတံ နာဗ္ဘညံသု [နာဗ္ဘညိံသု (သီ။)]၊ နေဝ တာဝ, ဘိက္ခဝေ, သတ္တာ သဒေဝကာ လောကာ သမာရကာ သဗြဟ္မကာ သဿမဏဗြာဟ္မဏိယာ ပဇာယ သဒေဝမနုဿာယ နိဿဋာ ဝိသံယုတ္တာ ဝိပ္ပမုတ္တာ ဝိမရိယာဒီကတေန စေတသာ ဝိဟရိံသု။ ယတော စ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, သတ္တာ ဣမေသံ ပဉ္စန္နံ ဥပါဒါနက္ခန္ဓာနံ အဿာဒဉ္စ အဿာဒတော အာဒီနဝဉ္စ အာဒီနဝတော နိဿရဏဉ္စ နိဿရဏတော ယထာဘူတံ အဗ္ဘညံသု၊ အထ, ဘိက္ခဝေ, သတ္တာ သဒေဝကာ လောကာ သမာရကာ သဗြဟ္မကာ သဿမဏဗြာဟ္မဏိယာ ပဇာယ သဒေဝမနုဿာယ နိဿဋာ ဝိသံယုတ္တာ ဝိပ္ပမုတ္တာ ဝိမရိယာဒီကတေန စေတသာ ဝိဟရန္တိ’’။ သတ္တမံ။

၈။ အဘိနန္ဒနသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၂၉။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ ‘‘ယော, ဘိက္ခဝေ, ရူပံ အဘိနန္ဒတိ, ဒုက္ခံ သော အဘိနန္ဒတိ။ ယော ဒုက္ခံ အဘိနန္ဒတိ, အပရိမုတ္တော သော ဒုက္ခသ္မာတိ ဝဒါမိ။ ယော ဝေဒနံ အဘိနန္ဒတိ… ယော သညံ အဘိနန္ဒတိ… ယော သင်္ခါရေ အဘိနန္ဒတိ… ယော ဝိညာဏံ အဘိနန္ဒတိ, ဒုက္ခံ သော အဘိနန္ဒတိ။ ယော ဒုက္ခံ အဘိနန္ဒတိ, အပရိမုတ္တော သော ဒုက္ခသ္မာတိ ဝဒါမိ။ ယော စ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ရူပံ နာဘိနန္ဒတိ, ဒုက္ခံ သော နာဘိနန္ဒတိ။ ယော ဒုက္ခံ နာဘိနန္ဒတိ, ပရိမုတ္တော သော ဒုက္ခသ္မာတိ ဝဒါမိ။ ယော ဝေဒနံ နာဘိနန္ဒတိ… ယော သညံ နာဘိနန္ဒတိ… ယော သင်္ခါရေ နာဘိနန္ဒတိ… ယော ဝိညာဏံ နာဘိနန္ဒတိ, ဒုက္ခံ သော နာဘိနန္ဒတိ။ ယော ဒုက္ခံ နာဘိနန္ဒတိ, ပရိမုတ္တော သော ဒုက္ခသ္မာတိ ဝဒါမီ’’တိ။ အဋ္ဌမံ။

၉။ ဥပ္ပါဒသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၃၀။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ ‘‘ယော, ဘိက္ခဝေ, ရူပဿ ဥပ္ပါဒေါ ဌိတိ အဘိနိဗ္ဗတ္တိ ပါတုဘာဝေါ, ဒုက္ခဿေသော ဥပ္ပါဒေါ ရောဂါနံ ဌိတိ ဇရာမရဏဿ ပါတုဘာဝေါ။ ယော ဝေဒနာယ…ပေ… ယော သညာယ…ပေ… ယော သင်္ခါရာနံ…ပေ… ယော

(သံ၊၂၊၂၇။)

ဝိညာဏဿ ဥပ္ပါဒေါ ဌိတိ အဘိနိဗ္ဗတ္တိ ပါတုဘာဝေါ, ဒုက္ခဿေသော ဥပ္ပါဒေါ ရောဂါနံ ဌိတိ ဇရာမရဏဿ ပါတုဘာဝေါ။ ယော စ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ရူပဿ နိရောဓော ဝူပသမော အတ္ထင်္ဂမော, ဒုက္ခဿေသော နိရောဓော ရောဂါနံ ဝူပသမော ဇရာမရဏဿ အတ္ထင်္ဂမော။ ယော ဝေဒနာယ …ပေ… ယော သညာယ… ယော သင်္ခါရာနံ… ယော ဝိညာဏဿ နိရောဓော ဝူပသမော အတ္ထင်္ဂမော, ဒုက္ခဿေသော နိရောဓော ရောဂါနံ ဝူပသမော ဇရာမရဏဿ အတ္ထင်္ဂမော’’တိ။ နဝမံ။

၁၀။ အဃမူလသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၃၁။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ ‘‘အဃဉ္စ, ဘိက္ခဝေ, ဒေသေဿာမိ အဃမူလဉ္စ။ တံ သုဏာထ။ ကတမဉ္စ ဘိက္ခဝေ အဃံ? ရူပံ, ဘိက္ခဝေ, အဃံ, ဝေဒနာ အဃံ, သညာ အဃံ, သင်္ခါရာ အဃံ, ဝိညာဏံ အဃံ။ ဣဒံ ဝုစ္စတိ, ဘိက္ခဝေ, အဃံ။ ကတမဉ္စ, ဘိက္ခဝေ, အဃမူလံ? ယာယံ တဏှာ ပေါနောဘဝိကာ နန္ဒီရာဂသဟဂတာ [နန္ဒိရာဂသဟဂတာ (သဗ္ဗတ္ထ)] တတြတတြာဘိနန္ဒိနီ၊ သေယျထိဒံ – ကာမတဏှာ, ဘဝတဏှာ, ဝိဘဝတဏှာ။ ဣဒံ ဝုစ္စတိ, ဘိက္ခဝေ, အဃမူလ’’န္တိ။ ဒသမံ။

၁၁။ ပဘင်္ဂုသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၃၂။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ ‘‘ပဘင်္ဂုဉ္စ, ဘိက္ခဝေ, ဒေသေဿာမိ အပ္ပဘင်္ဂုဉ္စ။ တံ သုဏာထ။ ကိဉ္စ, ဘိက္ခဝေ, ပဘင်္ဂု, ကိံ အပ္ပဘင်္ဂု? ရူပံ, ဘိက္ခဝေ, ပဘင်္ဂု။ ယော တဿ နိရောဓော ဝူပသမော အတ္ထင်္ဂမော, ဣဒံ အပ္ပဘင်္ဂု။ ဝေဒနာ ပဘင်္ဂု။ ယော တဿာ နိရောဓော ဝူပသမော အတ္ထင်္ဂမော, ဣဒံ အပ္ပဘင်္ဂု။ သညာ ပဘင်္ဂု… သင်္ခါရာ ပဘင်္ဂု။ ယော တေသံ နိရောဓော ဝူပသမော အတ္ထင်္ဂမော, ဣဒံ အပ္ပဘင်္ဂု။ ဝိညာဏံ ပဘင်္ဂု။ ယော တဿ နိရောဓော ဝူပသမော အတ္ထင်္ဂမော, ဣဒံ အပ္ပဘင်္ဂူ’’တိ။ ဧကာဒသမံ။

ဘာရဝဂ္ဂေါ တတိယော။

တဿုဒ္ဒါနံ –

ဘာရံ ပရိညံ အဘိဇာနံ, ဆန္ဒရာဂံ စတုတ္ထကံ၊

အဿာဒါ စ တယော ဝုတ္တာ, အဘိနန္ဒနမဋ္ဌမံ၊

ဥပ္ပါဒံ အဃမူလဉ္စ, ဧကာဒသမော ပဘင်္ဂူတိ။

(သံ၊၂၊၂၈။)

၄။ နတုမှာကံဝဂ္ဂေါ

၁။ နတုမှာကံသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၃၃။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ ။ ‘‘ယံ, ဘိက္ခဝေ, န တုမှာကံ, တံ ပဇဟထ။ တံ ဝေါ ပဟီနံ ဟိတာယ သုခါယ ဘဝိဿတိ။ ကိဉ္စ, ဘိက္ခဝေ, န တုမှာကံ? ရူပံ, ဘိက္ခဝေ, န တုမှာကံ, တံ ပဇဟထ။ တံ ဝေါ ပဟီနံ ဟိတာယ သုခါယ ဘဝိဿတိ။ ဝေဒနာ န တုမှာကံ, တံ ပဇဟထ။ သာ ဝေါ ပဟီနာ ဟိတာယ သုခါယ ဘဝိဿတိ။ သညာ န တုမှာကံ… သင်္ခါရာ န တုမှာကံ, တေ ပဇဟထ။ တေ ဝေါ ပဟီနာ ဟိတာယ သုခါယ ဘဝိဿန္တိ။ ဝိညာဏံ န တုမှာကံ, တံ ပဇဟထ။ တံ ဝေါ ပဟီနံ ဟိတာယ သုခါယ ဘဝိဿတိ’’။

‘‘သေယျထာပိ, ဘိက္ခဝေ, ယံ ဣမသ္မိံ ဇေတဝနေ တိဏကဋ္ဌသာခါပလာသံ တံ ဇနော ဟရေယျ ဝါ ဍဟေယျ ဝါ ယထာပစ္စယံ ဝါ ကရေယျ။ အပိ နု တုမှာကံ ဧဝမဿ – ‘အမှေ ဇနော ဟရတိ ဝါ ဍဟတိ ဝါ ယထာပစ္စယံ ဝါ ကရောတီ’’’တိ? ‘‘နော ဟေတံ, ဘန္တေ’’။ ‘‘တံ ကိဿ ဟေတု’’? ‘‘န ဟိ နော ဧတံ, ဘန္တေ, အတ္တာ ဝါ အတ္တနိယံ ဝါ’’တိ။ ‘‘ဧဝမေဝ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ရူပံ န တုမှာကံ, တံ ပဇဟထ။ တံ ဝေါ ပဟီနံ ဟိတာယ သုခါယ ဘဝိဿတိ။ ဝေဒနာ န တုမှာကံ, တံ ပဇဟထ။ သာ ဝေါ ပဟီနာ ဟိတာယ သုခါယ ဘဝိဿတိ။ သညာ န တုမှာကံ… သင်္ခါရာ န တုမှာကံ… ဝိညာဏံ န တုမှာကံ, တံ ပဇဟထ။ တံ ဝေါ ပဟီနံ ဟိတာယ သုခါယ ဘဝိဿတီ’’တိ။ ပဌမံ။

၂။ ဒုတိယနတုမှာကံသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၃၄။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ ‘‘ယံ, ဘိက္ခဝေ, န တုမှာကံ, တံ ပဇဟထ။ တံ ဝေါ ပဟီနံ ဟိတာယ သုခါယ ဘဝိဿတိ။ ကိဉ္စ, ဘိက္ခဝေ, န တုမှာကံ? ရူပံ, ဘိက္ခဝေ, န တုမှာကံ, တံ ပဇဟထ။ တံ ဝေါ ပဟီနံ ဟိတာယ သုခါယ ဘဝိဿတိ။ ဝေဒနာ န တုမှာကံ… သညာ န တုမှာကံ… သင်္ခါရာ န တုမှာကံ… ဝိညာဏံ န တုမှာကံ, တံ ပဇဟထ။ တံ ဝေါ ပဟီနံ ဟိတာယ သုခါယ ဘဝိဿတိ။ ယံ, ဘိက္ခဝေ, န တုမှာကံ တံ ပဇဟထ။ တံ ဝေါ ပဟီနံ ဟိတာယ သုခါယ ဘဝိဿတီ’’တိ။ ဒုတိယံ။

၃။ အညတရဘိက္ခုသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၃၅။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ အထ ခေါ အညတရော ဘိက္ခု ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။

(သံ၊၂၊၂၉။)

ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ သော ဘိက္ခု ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘သာဓု မေ, ဘန္တေ, ဘဂဝါ သံခိတ္တေန ဓမ္မံ ဒေသေတု၊ ယမဟံ ဘဂဝတော ဓမ္မံ သုတွာ ဧကော ဝူပကဋ္ဌော, အပ္ပမတ္တော အာတာပီ ပဟိတတ္တော ဝိဟရေယျ’’န္တိ။ ‘‘ယံ ခေါ, ဘိက္ခု, အနုသေတိ, တေန သင်္ခံ ဂစ္ဆတိ၊ ယံ နာနုသေတိ, န တေန သင်္ခံ ဂစ္ဆတီ’’တိ။ ‘‘အညာတံ, ဘဂဝါ၊ အညာတံ, သုဂတာ’’တိ။

‘‘ယထာ ကထံ ပန တွံ, ဘိက္ခု, မယာ သံခိတ္တေန ဘာသိတဿ ဝိတ္ထာရေန အတ္ထံ အာဇာနာသီ’’တိ? ‘‘ရူပံ စေ, ဘန္တေ, အနုသေတိ တေန သင်္ခံ ဂစ္ဆတိ။ ဝေဒနံ စေ အနုသေတိ တေန သင်္ခံ ဂစ္ဆတိ။ သညံ စေ အနုသေတိ တေန သင်္ခံ ဂစ္ဆတိ။ သင်္ခါရေ စေ အနုသေတိ တေန သင်္ခံ ဂစ္ဆတိ။ ဝိညာဏံ စေ အနုသေတိ တေန သင်္ခံ ဂစ္ဆတိ။ ရူပံ စေ, ဘန္တေ, နာနုသေတိ န တေန သင်္ခံ ဂစ္ဆတိ။ ဝေဒနံ စေ… သညံ စေ… သင်္ခါရေ စေ… ဝိညာဏံ စေ နာနုသေတိ န တေန သင်္ခံ ဂစ္ဆတိ။ ဣမဿ ခွါဟံ, ဘန္တေ, ဘဂဝတာ သံခိတ္တေန ဘာသိတဿ ဧဝံ ဝိတ္ထာရေန အတ္ထံ အာဇာနာမီ’’တိ။

‘‘သာဓု သာဓု, ဘိက္ခု! သာဓု ခေါ တွံ, ဘိက္ခု, မယာ သံခိတ္တေန ဘာသိတဿ ဝိတ္ထာရေန အတ္ထံ အာဇာနာသိ။ ရူပံ စေ, ဘိက္ခု, အနုသေတိ တေန သင်္ခံ ဂစ္ဆတိ။ ဝေဒနံ စေ… သညံ စေ… သင်္ခါရေ စေ… ဝိညာဏံ စေ အနုသေတိ တေန သင်္ခံ ဂစ္ဆတိ။ ရူပံ စေ, ဘိက္ခု, နာနုသေတိ န တေန သင်္ခံ ဂစ္ဆတိ။ ဝေဒနံ စေ… သညံ စေ… သင်္ခါရေ စေ… ဝိညာဏံ စေ နာနုသေတိ န တေန သင်္ခံ ဂစ္ဆတိ။ ဣမဿ ခေါ, ဘိက္ခု, မယာ သံခိတ္တေန, ဘာသိတဿ ဧဝံ ဝိတ္ထာရေန အတ္ထော ဒဋ္ဌဗ္ဗော’’တိ။

အထ ခေါ သော ဘိက္ခု ဘဂဝတော ဘာသိတံ အဘိနန္ဒိတွာ အနုမောဒိတွာ ဥဋ္ဌာယာသနာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ပဒက္ခိဏံ ကတွာ ပက္ကာမိ။

အထ ခေါ သော ဘိက္ခု ဧကော ဝူပကဋ္ဌော အပ္ပမတ္တော အာတာပီ ပဟိတတ္တော ဝိဟရန္တော နစိရဿေဝ – ယဿတ္ထာယ ကုလပုတ္တာ သမ္မဒေဝ အဂါရသ္မာ အနဂါရိယံ ပဗ္ဗဇန္တိ တဒနုတ္တရံ – ဗြဟ္မစရိယပရိယောသာနံ ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတွာ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟာသိ။ ‘‘ခီဏာ ဇာတိ, ဝုသိတံ ဗြဟ္မစရိယံ, ကတံ ကရဏီယံ, နာပရံ ဣတ္ထတ္တာယာ’’တိ အဗ္ဘညာသိ။ အညတရော စ ပန သော ဘိက္ခု အရဟတံ အဟောသီတိ။ တတိယံ။

၄။ ဒုတိယအညတရဘိက္ခုသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၃၆။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ အထ ခေါ အညတရော ဘိက္ခု ယေန ဘဂဝါ…ပေ… ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ သော ဘိက္ခု ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘သာဓု မေ, ဘန္တေ,

(သံ၊၂၊၃၀။)

ဘဂဝါ သံခိတ္တေန ဓမ္မံ ဒေသေတု ယမဟံ ဘဂဝတော ဓမ္မံ သုတွာ ဧကော ဝူပကဋ္ဌော အပ္ပမတ္တော အာတာပီ ပဟိတတ္တော ဝိဟရေယျ’’န္တိ။ ‘‘ယံ ခေါ, ဘိက္ခု, အနုသေတိ တံ အနုမီယတိ၊ ယံ အနုမီယတိ တေန သင်္ခံ ဂစ္ဆတိ။ ယံ နာနုသေတိ န တံ အနုမီယတိ၊ ယံ နာနုမီယတိ န တေန သင်္ခံ ဂစ္ဆတီ’’တိ။ ‘‘အညာတံ, ဘဂဝါ၊ အညာတံ, သုဂတာ’’တိ။

‘‘ယထာ ကထံ ပန တွံ, ဘိက္ခု, မယာ သံခိတ္တေန ဘာသိတဿ ဝိတ္ထာရေန အတ္ထံ အာဇာနာသီ’’တိ? ‘‘ရူပံ စေ, ဘန္တေ, အနုသေတိ တံ အနုမီယတိ၊ ယံ အနုမီယတိ တေန သင်္ခံ ဂစ္ဆတိ။ ဝေဒနံ စေ အနုသေတိ… သညံ စေ အနုသေတိ… သင်္ခါရေ စေ အနုသေတိ… ဝိညာဏံ စေ အနုသေတိ တံ အနုမီယတိ၊ ယံ အနုမီယတိ တေန သင်္ခံ ဂစ္ဆတိ။ ရူပံ စေ, ဘန္တေ, နာနုသေတိ န တံ အနုမီယတိ၊ ယံ နာနုမီယတိ န တေန သင်္ခံ ဂစ္ဆတိ။ ဝေဒနံ စေ နာနုသေတိ… သညံ စေ နာနုသေတိ… သင်္ခါရေ စေ နာနုသေတိ… ဝိညာဏံ စေ နာနုသေတိ န တံ အနုမီယတိ၊ ယံ နာနုမီယတိ န တေန သင်္ခံ ဂစ္ဆတိ။ ဣမဿ ခွါဟံ, ဘန္တေ, ဘဂဝတာ သံခိတ္တေန ဘာသိတဿ ဧဝံ ဝိတ္ထာရေန အတ္ထံ အာဇာနာမီ’’တိ။

‘‘သာဓု သာဓု, ဘိက္ခု! သာဓု ခေါ တွံ, ဘိက္ခု, မယာ သံခိတ္တေန ဘာသိတဿ ဝိတ္ထာရေန အတ္ထံ အာဇာနာသိ။ ရူပံ စေ, ဘိက္ခု, အနုသေတိ တံ အနုမီယတိ၊ ယံ အနုမီယတိ တေန သင်္ခံ ဂစ္ဆတိ။ ဝေဒနံ စေ, ဘိက္ခု… သညံ စေ, ဘိက္ခု… သင်္ခါရေ စေ, ဘိက္ခု… ဝိညာဏံ စေ, ဘိက္ခု, အနုသေတိ တံ အနုမီယတိ၊ ယံ အနုမီယတိ တေန သင်္ခံ ဂစ္ဆတိ။ ရူပံ စေ, ဘိက္ခု, နာနုသေတိ န တံ အနုမီယတိ၊ ယံ နာနုမီယတိ န တေန သင်္ခံ ဂစ္ဆတိ။ ဝေဒနံ စေ နာနုသေတိ… သညံ စေ နာနုသေတိ… သင်္ခါရေ စေ နာနုသေတိ… ဝိညာဏံ စေ နာနုသေတိ န တံ အနုမီယတိ၊ ယံ နာနုမီယတိ န တေန သင်္ခံ ဂစ္ဆတိ။ ဣမဿ ခေါ, ဘိက္ခု, မယာ သံခိတ္တေန ဘာသိတဿ ဧဝံ ဝိတ္ထာရေန အတ္ထော ဒဋ္ဌဗ္ဗော’’တိ…ပေ… အညတရော စ ပန သော ဘိက္ခု အရဟတံ အဟောသီတိ။ စတုတ္ထံ။

၅။ အာနန္ဒသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၃၇။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ အထ ခေါ အာယသ္မာ အာနန္ဒော ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝတာ သဒ္ဓိံ သမ္မောဒိ။ သမ္မောဒနီယံ ကထံ သာရဏီယံ ဝီတိသာရေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နံ ခေါ အာယသ္မန္တံ အာနန္ဒံ ဘဂဝါ ဧတဒဝေါစ –

(သံ၊၂၊၃၁။)

‘‘သစေ တံ, အာနန္ဒ, ဧဝံ ပုစ္ဆေယျုံ – ‘ကတမေသံ, အာဝုသော အာနန္ဒ, ဓမ္မာနံ ဥပ္ပါဒေါ ပညာယတိ, ဝယော ပညာယတိ, ဌိတဿ [ဌိတာနံ (သျာ။ ကံ။ ပီ။ က။)] အညထတ္တံ ပညာယတီ’တိ? ဧဝံ ပုဋ္ဌော တွံ, အာနန္ဒ, ကိန္တိ ဗျာကရေယျာသီ’’တိ? ‘‘သစေ မံ, ဘန္တေ, ဧဝံ ပုစ္ဆေယျုံ – ‘ကတမေသံ, အာဝုသော အာနန္ဒ, ဓမ္မာနံ ဥပ္ပါဒေါ ပညာယတိ, ဝယော ပညာယတိ, ဌိတဿ အညထတ္တံ ပညာယတီ’တိ? ဧဝံ ပုဋ္ဌောဟံ, ဘန္တေ, ဧဝံ ဗျာကရေယျံ – ‘ရူပဿ ခေါ, အာဝုသော, ဥပ္ပါဒေါ ပညာယတိ, ဝယော ပညာယတိ, ဌိတဿ အညထတ္တံ ပညာယတိ။ ဝေဒနာယ… သညာယ… သင်္ခါရာနံ… ဝိညာဏဿ ဥပ္ပါဒေါ ပညာယတိ, ဝယော ပညာယတိ, ဌိတဿ အညထတ္တံ ပညာယတိ။ ဣမေသံ ခေါ, အာဝုသော, ဓမ္မာနံ ဥပ္ပါဒေါ ပညာယတိ, ဝယော ပညာယတိ, ဌိတဿ အညထတ္တံ ပညာယတီ’တိ။ ဧဝံ ပုဋ္ဌောဟံ, ဘန္တေ, ဧဝံ ဗျာကရေယျ’’န္တိ။

‘‘သာဓု သာဓု, အာနန္ဒ! ရူပဿ ခေါ, အာနန္ဒ, ဥပ္ပါဒေါ ပညာယတိ, ဝယော ပညာယတိ, ဌိတဿ အညထတ္တံ ပညာယတိ။ ဝေဒနာယ… သညာယ… သင်္ခါရာနံ… ဝိညာဏဿ ဥပ္ပါဒေါ ပညာယတိ, ဝယော ပညာယတိ, ဌိတဿ အညထတ္တံ ပညာယတိ။ ဣမေသံ ခေါ, အာနန္ဒ, ဓမ္မာနံ ဥပ္ပါဒေါ ပညာယတိ, ဝယော ပညာယတိ, ဌိတဿ အညထတ္တံ ပညာယတီတိ။ ဧဝံ ပုဋ္ဌော တွံ, အာနန္ဒ, ဧဝံ ဗျာကရေယျာသီ’’တိ။ ပဉ္စမံ။

၆။ ဒုတိယအာနန္ဒသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၃၈။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နံ ခေါ အာယသ္မန္တံ အာနန္ဒံ ဘဂဝါ ဧတဒဝေါစ –

‘‘သစေ တံ, အာနန္ဒ, ဧဝံ ပုစ္ဆေယျုံ – ‘ကတမေသံ, အာဝုသော အာနန္ဒ, ဓမ္မာနံ ဥပ္ပါဒေါ ပညာယိတ္ထ, ဝယော ပညာယိတ္ထ, ဌိတဿ အညထတ္တံ ပညာယိတ္ထ? ကတမေသံ ဓမ္မာနံ ဥပ္ပါဒေါ ပညာယိဿတိ, ဝယော ပညာယိဿတိ, ဌိတဿ အညထတ္တံ ပညာယိဿတိ? ကတမေသံ ဓမ္မာနံ ဥပ္ပါဒေါ ပညာယတိ, ဝယော ပညာယတိ, ဌိတဿ အညထတ္တံ ပညာယတီ’တိ? ဧဝံ ပုဋ္ဌော တွံ, အာနန္ဒ, ကိန္တိ ဗျာကရေယျာသီ’’တိ? ‘‘သစေ မံ, ဘန္တေ, ဧဝံ ပုစ္ဆေယျုံ – ‘ကတမေသံ, အာဝုသော အာနန္ဒ, ဓမ္မာနံ ဥပ္ပါဒေါ ပညာယိတ္ထ, ဝယော ပညာယိတ္ထ, ဌိတဿ အညထတ္တံ ပညာယိတ္ထ? ကတမေသံ ဓမ္မာနံ ဥပ္ပါဒေါ

(သံ၊၂၊၃၂။)

ပညာယိဿတိ, ဝယော ပညာယိဿတိ, ဌိတဿ အညထတ္တံ ပညာယိဿတိ။ ကတမေသံ ဓမ္မာနံ ဥပ္ပါဒေါ ပညာယတိ, ဝယော ပညာယတိ, ဌိတဿ အညထတ္တံ ပညာယတီ’တိ၊ ဧဝံ ပုဋ္ဌောဟံ, ဘန္တေ, ဧဝံ ဗျာကရေယျံ – ‘ယံ ခေါ, အာဝုသော, ရူပံ အတီတံ နိရုဒ္ဓံ ဝိပရိဏတံ၊ တဿ ဥပ္ပါဒေါ ပညာယိတ္ထ, ဝယော ပညာယိတ္ထ, ဌိတဿ အညထတ္တံ ပညာယိတ္ထ။ ယာ ဝေဒနာ အတီတာ နိရုဒ္ဓါ ဝိပရိဏတာ၊ တဿာ ဥပ္ပါဒေါ ပညာယိတ္ထ, ဝယော ပညာယိတ္ထ, ဌိတာယ အညထတ္တံ ပညာယိတ္ထ။ ယာ သညာ… ယေ သင်္ခါရာ အတီတာ နိရုဒ္ဓါ ဝိပရိဏတာ၊ တေသံ ဥပ္ပါဒေါ ပညာယိတ္ထ, ဝယော ပညာယိတ္ထ, ဌိတဿ အညထတ္တံ ပညာယိတ္ထ။ ယံ ဝိညာဏံ အတီတံ နိရုဒ္ဓံ ဝိပရိဏတံ၊ တဿ ဥပ္ပါဒေါ ပညာယိတ္ထ, ဝယော ပညာယိတ္ထ, ဌိတဿ အညထတ္တံ ပညာယိတ္ထ။ ဣမေသံ ခေါ, အာဝုသော, ဓမ္မာနံ ဥပ္ပါဒေါ ပညာယိတ္ထ, ဝယော ပညာယိတ္ထ, ဌိတဿ အညထတ္တံ ပညာယိတ္ထ။

‘‘ယံ ခေါ, အာဝုသော, ရူပံ အဇာတံ အပါတုဘူတံ၊ တဿ ဥပ္ပါဒေါ ပညာယိဿတိ, ဝယော ပညာယိဿတိ, ဌိတဿ အညထတ္တံ ပညာယိဿတိ။ ယာ ဝေဒနာ အဇာတာ အပါတုဘူတာ၊ တဿာ ဥပ္ပါဒေါ ပညာယိဿတိ, ဝယော ပညာယိဿတိ, ဌိတာယ အညထတ္တံ ပညာယိဿတိ။ ယာ သညာ…ပေ… ယေ သင်္ခါရာ အဇာတာ အပါတုဘူတာ၊ တေသံ ဥပ္ပါဒေါ ပညာယိဿတိ, ဝယော ပညာယိဿတိ, ဌိတဿ အညထတ္တံ ပညာယိဿတိ။ ယံ ဝိညာဏံ အဇာတံ အပါတုဘူတံ၊ တဿ ဥပ္ပါဒေါ ပညာယိဿတိ, ဝယော ပညာယိဿတိ, ဌိတဿ အညထတ္တံ ပညာယိဿတိ။ ဣမေသံ ခေါ, အာဝုသော , ဓမ္မာနံ ဥပ္ပါဒေါ ပညာယိဿတိ, ဝယော ပညာယိဿတိ, ဌိတဿ အညထတ္တံ ပညာယိဿတိ။

‘‘ယံ ခေါ, အာဝုသော, ရူပံ ဇာတံ ပါတုဘူတံ၊ တဿ ဥပ္ပါဒေါ ပညာယတိ, ဝယော ပညာယတိ, ဌိတဿ အညထတ္တံ ပညာယတိ။ ယာ ဝေဒနာ ဇာတာ ပါတုဘူတာ…ပေ… ယာ သညာ… ယေ သင်္ခါရာ ဇာတာ ပါတုဘူတာ၊ တေသံ ဥပ္ပါဒေါ ပညာယတိ, ဝယော ပညာယတိ, ဌိတဿ အညထတ္တံ ပညာယတိ။ ယံ ဝိညာဏံ ဇာတံ ပါတုဘူတံ တဿ ဥပ္ပါဒေါ ပညာယတိ, ဝယော ပညာယတိ, ဌိတဿ အညထတ္တံ ပညာယတိ။ ဣမေသံ ခေါ, အာဝုသော, ဓမ္မာနံ ဥပ္ပါဒေါ ပညာယတိ, ဝယော ပညာယတိ, ဌိတဿ အညထတ္တံ ပညာယတီ’တိ။ ဧဝံ ပုဋ္ဌောဟံ, ဘန္တေ, ဧဝံ ဗျာကရေယျ’’န္တိ။

(သံ၊၂၊၃၃။)

‘‘သာဓု, သာဓု, အာနန္ဒ၊ ယံ ခေါ, အာနန္ဒ, ရူပံ အတီတံ နိရုဒ္ဓံ ဝိပရိဏတံ၊ တဿ ဥပ္ပါဒေါ ပညာယိတ္ထ, ဝယော ပညာယိတ္ထ, ဌိတဿ အညထတ္တံ ပညာယိတ္ထ။ ယာ ဝေဒနာ … ယာ သညာ… ယေ သင်္ခါရာ… ယံ ဝိညာဏံ အတီတံ နိရုဒ္ဓံ ဝိပရိဏတံ၊ တဿ ဥပ္ပါဒေါ ပညာယိတ္ထ, ဝယော ပညာယိတ္ထ, ဌိတဿ အညထတ္တံ ပညာယိတ္ထ။ ဣမေသံ ခေါ, အာနန္ဒ, ဓမ္မာနံ ဥပ္ပါဒေါ ပညာယိတ္ထ, ဝယော ပညာယိတ္ထ, ဌိတဿ အညထတ္တံ ပညာယိတ္ထ။

‘‘ယံ ခေါ, အာနန္ဒ, ရူပံ အဇာတံ အပါတုဘူတံ၊ တဿ ဥပ္ပါဒေါ ပညာယိဿတိ, ဝယော ပညာယိဿတိ, ဌိတဿ အညထတ္တံ ပညာယိဿတိ။ ယာ ဝေဒနာ… ယာ သညာ… ယေ သင်္ခါရာ… ယံ ဝိညာဏံ အဇာတံ အပါတုဘူတံ၊ တဿ ဥပ္ပါဒေါ ပညာယိဿတိ, ဝယော ပညာယိဿတိ, ဌိတဿ အညထတ္တံ ပညာယိဿတိ။ ဣမေသံ ခေါ, အာနန္ဒ, ဓမ္မာနံ ဥပ္ပါဒေါ ပညာယိဿတိ, ဝယော ပညာယိဿတိ, ဌိတဿ အညထတ္တံ ပညာယိဿတိ။

‘‘ယံ ခေါ, အာနန္ဒ, ရူပံ ဇာတံ ပါတုဘူတံ၊ တဿ ဥပ္ပါဒေါ ပညာယတိ, ဝယော ပညာယတိ, ဌိတဿ အညထတ္တံ ပညာယတိ။ ယာ ဝေဒနာ ဇာတာ ပါတုဘူတာ… ယာ သညာ… ယေ သင်္ခါရာ… ယံ ဝိညာဏံ ဇာတံ ပါတုဘူတံ၊ တဿ ဥပ္ပါဒေါ ပညာယတိ, ဝယော ပညာယတိ, ဌိတဿ အညထတ္တံ ပညာယတိ။ ဣမေသံ ခေါ, အာနန္ဒ, ဓမ္မာနံ ဥပ္ပါဒေါ ပညာယတိ, ဝယော ပညာယတိ, ဌိတဿ အညထတ္တံ ပညာယတီတိ။ ဧဝံ ပုဋ္ဌော တွံ, အာနန္ဒ, ဧဝံ ဗျာကရေယျာသီ’’တိ။ ဆဋ္ဌံ။

၇။ အနုဓမ္မသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၃၉။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ ‘‘ဓမ္မာနုဓမ္မပ္ပဋိပန္နဿ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနော အယမနုဓမ္မော ဟောတိ ယံ ရူပေ နိဗ္ဗိဒါဗဟုလော [နိဗ္ဗိဒါဗဟုလံ (ပီ။ က။)] ဝိဟရေယျ, ဝေဒနာယ နိဗ္ဗိဒါဗဟုလော ဝိဟရေယျ, သညာ နိဗ္ဗိဒါဗဟုလော ဝိဟရေယျ, သင်္ခါရေသု နိဗ္ဗိဒါဗဟုလော ဝိဟရေယျ, ဝိညာဏေ နိဗ္ဗိဒါဗဟုလော ဝိဟရေယျ။ ယော ရူပေ နိဗ္ဗိဒါဗဟုလော ဝိဟရန္တော, ဝေဒနာယ… သညာယ… သင်္ခါရေသု နိဗ္ဗိဒါဗဟုလော ဝိဟရန္တော, ဝိညာဏေ နိဗ္ဗိဒါဗဟုလော ဝိဟရန္တော ရူပံ ပရိဇာနာတိ, ဝေဒနံ… သညံ… သင်္ခါရေ… ဝိညာဏံ ပရိဇာနာတိ, သော ရူပံ ပရိဇာနံ, ဝေဒနံ… သညံ… သင်္ခါရေ… ဝိညာဏံ ပရိဇာနံ ပရိမုစ္စတိ ရူပမှာ, ပရိမုစ္စတိ ဝေဒနာယ, ပရိမုစ္စတိ

(သံ၊၂၊၃၄။)

သညာယ, ပရိမုစ္စတိ သင်္ခါရေဟိ, ပရိမုစ္စတိ ဝိညာဏမှာ, ပရိမုစ္စတိ ဇာတိယာ ဇရာမရဏေန သောကေဟိ ပရိဒေဝေဟိ ဒုက္ခေဟိ ဒေါမနဿေဟိ ဥပါယာသေဟိ, ပရိမုစ္စတိ ဒုက္ခသ္မာတိ ဝဒါမီ’’တိ။ သတ္တမံ။

၈။ ဒုတိယအနုဓမ္မသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၄၀။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ ‘‘ဓမ္မာနုဓမ္မပ္ပဋိပန္နဿ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနော အယမနုဓမ္မော ဟောတိ ယံ ရူပေ အနိစ္စာနုပဿီ ဝိဟရေယျ…ပေ… ပရိမုစ္စတိ ဒုက္ခသ္မာတိ ဝဒါမီ’’တိ။ အဋ္ဌမံ။

၉။ တတိယအနုဓမ္မသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၄၁။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ ‘‘ဓမ္မာနုဓမ္မပ္ပဋိပန္နဿ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနော အယမနုဓမ္မော ဟောတိ ယံ ရူပေ ဒုက္ခာနုပဿီ ဝိဟရေယျ…ပေ… ပရိမုစ္စတိ ဒုက္ခသ္မာတိ ဝဒါမီ’’တိ။ နဝမံ။

၁၀။ စတုတ္ထအနုဓမ္မသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၄၂။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ ‘‘ဓမ္မာနုဓမ္မပ္ပဋိပန္နဿ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနော အယမနုဓမ္မော ဟောတိ ယံ ရူပေ အနတ္တာနုပဿီ ဝိဟရေယျ, ဝေဒနာယ… သညာယ… သင်္ခါရေသု… ဝိညာဏေ အနတ္တာနုပဿီ ဝိဟရေယျ။ ယော ရူပေ အနတ္တာနုပဿီ ဝိဟရန္တော…ပေ… ရူပံ ပရိဇာနာတိ, ဝေဒနံ… သညံ… သင်္ခါရေ… ဝိညာဏံ ပရိဇာနာတိ, သော ရူပံ ပရိဇာနံ, ဝေဒနံ… သညံ… သင်္ခါရေ… ဝိညာဏံ ပရိဇာနံ ပရိမုစ္စတိ ရူပမှာ, ပရိမုစ္စတိ ဝေဒနာယ, ပရိမုစ္စတိ သညာယ, ပရိမုစ္စတိ သင်္ခါရေဟိ, ပရိမုစ္စတိ ဝိညာဏမှာ, ပရိမုစ္စတိ ဇာတိယာ ဇရာမရဏေန သောကေဟိ ပရိဒေဝေဟိ ဒုက္ခေဟိ ဒေါမနဿေဟိ ဥပါယာသေဟိ, ပရိမုစ္စတိ ဒုက္ခသ္မာတိ ဝဒါမီ’’တိ။ ဒသမံ။

နတုမှာကံဝဂ္ဂေါ စတုတ္ထော။

တဿုဒ္ဒါနံ –

နတုမှာကေန ဒွေ ဝုတ္တာ, ဘိက္ခူဟိ အပရေ ဒုဝေ၊

အာနန္ဒေန စ ဒွေ ဝုတ္တာ, အနုဓမ္မေဟိ ဒွေ ဒုကာတိ။

(သံ၊၂၊၃၅။)

၅။ အတ္တဒီပဝဂ္ဂေါ

၁။ အတ္တဒီပသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၄၃။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ ။ ‘‘အတ္တဒီပါ, ဘိက္ခဝေ, ဝိဟရထ အတ္တသရဏာ အနညသရဏာ, ဓမ္မဒီပါ ဓမ္မသရဏာ အနညသရဏာ။ အတ္တဒီပါနံ, ဘိက္ခဝေ, ဝိဟရတံ အတ္တသရဏာနံ အနညသရဏာနံ, ဓမ္မဒီပါနံ ဓမ္မသရဏာနံ အနညသရဏာနံ ယောနိ ဥပပရိက္ခိတဗ္ဗာ။ ကိံဇာတိကာ သောကပရိဒေဝဒုက္ခဒေါမနဿုပါယာသာ, ကိံပဟောတိကာ’’တိ။

‘‘ကိံဇာတိကာ စ, ဘိက္ခဝေ, သောကပရိဒေဝဒုက္ခဒေါမနဿုပါယာသာ, ကိံပဟောတိကာ။ ဣဓ, ဘိက္ခဝေ, အဿုတဝါ ပုထုဇ္ဇနော အရိယာနံ အဒဿာဝီ အရိယဓမ္မဿ အကောဝိဒေါ အရိယဓမ္မေ အဝိနီတော, သပ္ပုရိသာနံ အဒဿာဝီ သပ္ပုရိသဓမ္မဿ အကောဝိဒေါ သပ္ပုရိသဓမ္မေ အဝိနီတော, ရူပံ အတ္တတော သမနုပဿတိ, ရူပဝန္တံ ဝါ အတ္တာနံ၊ အတ္တနိ ဝါ ရူပံ, ရူပသ္မိံ ဝါ အတ္တာနံ။ တဿ တံ ရူပံ ဝိပရိဏမတိ, အညထာ စ ဟောတိ။ တဿ ရူပဝိပရိဏာမညထာဘာဝါ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ သောကပရိဒေဝဒုက္ခဒေါမနဿုပါယာသာ။ ဝေဒနံ အတ္တတော သမနုပဿတိ, ဝေဒနာဝန္တံ ဝါ အတ္တာနံ၊ အတ္တနိ ဝါ ဝေဒနံ, ဝေဒနာယ ဝါ အတ္တာနံ။ တဿ သာ ဝေဒနာ ဝိပရိဏမတိ, အညထာ စ ဟောတိ။ တဿ ဝေဒနာဝိပရိဏာမညထာဘာဝါ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ သောကပရိဒေဝဒုက္ခဒေါမနဿုပါယာသာ။ သညံ အတ္တတော သမနုပဿတိ… သင်္ခါရေ အတ္တတော သမနုပဿတိ… ဝိညာဏံ အတ္တတော သမနုပဿတိ, ဝိညာဏဝန္တံ ဝါ အတ္တာနံ၊ အတ္တနိ ဝါ ဝိညာဏံ, ဝိညာဏသ္မိံ ဝါ အတ္တာနံ။ တဿ တံ ဝိညာဏံ ဝိပရိဏမတိ, အညထာ စ ဟောတိ။ တဿ ဝိညာဏဝိပရိဏာမညထာဘာဝါ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ သောကပရိဒေဝဒုက္ခဒေါမနဿုပါယာသာ။

‘‘ရူပဿ တွေဝ, ဘိက္ခဝေ, အနိစ္စတံ ဝိဒိတွာ ဝိပရိဏာမံ ဝိရာဂံ နိရောဓံ [ဝိပရိဏာမ ဝိရာဂ နိရောဓံ (သီ။)], ပုဗ္ဗေ စေဝ ရူပံ ဧတရဟိ စ သဗ္ဗံ ရူပံ အနိစ္စံ ဒုက္ခံ ဝိပရိဏာမဓမ္မန္တိ, ဧဝမေတံ ယထာဘူတံ သမ္မပ္ပညာယ ပဿတော ယေ သောကပရိဒေဝဒုက္ခဒေါမနဿုပါယာသာ တေ ပဟီယန္တိ။ တေသံ ပဟာနာ န ပရိတဿတိ, အပရိတဿံ သုခံ ဝိဟရတိ, သုခဝိဟာရီ ဘိက္ခု ‘တဒင်္ဂနိဗ္ဗုတော’တိ ဝုစ္စတိ။ ဝေဒနာယ တွေဝ, ဘိက္ခဝေ, အနိစ္စတံ ဝိဒိတွာ ဝိပရိဏာမံ ဝိရာဂံ နိရောဓံ, ပုဗ္ဗေ စေဝ ဝေဒနာ ဧတရဟိ စ သဗ္ဗာ ဝေဒနာ အနိစ္စာ ဒုက္ခာ ဝိပရိဏာမဓမ္မာတိ, ဧဝမေတံ

(သံ၊၂၊၃၆။)

ယထာဘူတံ သမ္မပ္ပညာယ ပဿတော ယေ သောကပရိဒေဝဒုက္ခဒေါမနဿုပါယာသာ တေ ပဟီယန္တိ။ တေသံ ပဟာနာ န ပရိတဿတိ, အပရိတဿံ သုခံ ဝိဟရတိ, သုခဝိဟာရီ ဘိက္ခု ‘တဒင်္ဂနိဗ္ဗုတော’တိ ဝုစ္စတိ။ သညာယ… သင်္ခါရာနံ တွေဝ, ဘိက္ခဝေ, အနိစ္စတံ ဝိဒိတွာ ဝိပရိဏာမံ ဝိရာဂံ နိရောဓံ, ပုဗ္ဗေ စေဝ သင်္ခါရာ ဧတရဟိ စ သဗ္ဗေ သင်္ခါရာ အနိစ္စာ ဒုက္ခာ ဝိပရိဏာမဓမ္မာတိ, ဧဝမေတံ ယထာဘူတံ သမ္မပ္ပညာယ ပဿတော ယေ သောကပရိဒေဝဒုက္ခဒေါမနဿုပါယာသာ တေ ပဟီယန္တိ။ တေသံ ပဟာနာ န ပရိတဿတိ, အပရိတဿံ သုခံ ဝိဟရတိ, သုခဝိဟာရီ ဘိက္ခု ‘တဒင်္ဂနိဗ္ဗုတော’တိ ဝုစ္စတိ။ ဝိညာဏဿ တွေဝ, ဘိက္ခဝေ, အနိစ္စတံ ဝိဒိတွာ ဝိပရိဏာမံ ဝိရာဂံ နိရောဓံ, ပုဗ္ဗေ စေဝ ဝိညာဏံ ဧတရဟိ စ သဗ္ဗံ ဝိညာဏံ အနိစ္စံ ဒုက္ခံ ဝိပရိဏာမဓမ္မန္တိ, ဧဝမေတံ ယထာဘူတံ သမ္မပ္ပညာယ ပဿတော ယေ သောကပရိဒေဝဒုက္ခဒေါမနဿုပါယာသာ တေ ပဟီယန္တိ။ တေသံ ပဟာနာ န ပရိတဿတိ, အပရိတဿံ သုခံ ဝိဟရတိ, သုခဝိဟာရီ ဘိက္ခု ‘တဒင်္ဂနိဗ္ဗုတော’တိ ဝုစ္စတီ’’တိ။ ပဌမံ။

၂။ ပဋိပဒါသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၄၄။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ ‘‘သက္ကာယသမုဒယဂါမိနိဉ္စ ဝေါ, ဘိက္ခဝေ, ပဋိပဒံ ဒေသေဿာမိ, သက္ကာယနိရောဓဂါမိနိဉ္စ ပဋိပဒံ။ တံ သုဏာထ။ ကတမာ စ, ဘိက္ခဝေ, သက္ကာယသမုဒယဂါမိနီ ပဋိပဒါ? ဣဓ, ဘိက္ခဝေ, အဿုတဝါ ပုထုဇ္ဇနော အရိယာနံ အဒဿာဝီ အရိယဓမ္မဿ အကောဝိဒေါ အရိယဓမ္မေ အဝိနီတော, သပ္ပုရိသာနံ အဒဿာဝီ သပ္ပုရိသဓမ္မဿ အကောဝိဒေါ သပ္ပုရိသဓမ္မေ အဝိနီတော, ရူပံ အတ္တတော သမနုပဿတိ, ရူပဝန္တံ ဝါ အတ္တာနံ၊ အတ္တနိ ဝါ ရူပံ, ရူပသ္မိံ ဝါ အတ္တာနံ။ ဝေဒနံ အတ္တတော… သညံ… သင်္ခါရေ… ဝိညာဏံ အတ္တတော သမနုပဿတိ, ဝိညာဏဝန္တံ ဝါ အတ္တာနံ၊ အတ္တနိ ဝါ ဝိညာဏံ, ဝိညာဏသ္မိံ ဝါ အတ္တာနံ။ အယံ ဝုစ္စတိ, ဘိက္ခဝေ, ‘သက္ကာယသမုဒယဂါမိနီ ပဋိပဒါ, သက္ကာယသမုဒယဂါမိနီ ပဋိပဒါ’တိ။ ဣတိ ဟိဒံ, ဘိက္ခဝေ, ဝုစ္စတိ ‘ဒုက္ခသမုဒယဂါမိနီ သမနုပဿနာ’တိ။ အယမေဝေတ္ထ အတ္ထော’’။

‘‘ကတမာ စ, ဘိက္ခဝေ, သက္ကာယနိရောဓဂါမိနီ ပဋိပဒါ? ဣဓ, ဘိက္ခဝေ, သုတဝါ အရိယသာဝကော အရိယာနံ ဒဿာဝီ အရိယဓမ္မဿ ကောဝိဒေါ အရိယဓမ္မေ သုဝိနီတော, သပ္ပုရိသာနံ ဒဿာဝီ သပ္ပုရိသဓမ္မဿ ကောဝိဒေါ သပ္ပုရိသဓမ္မေ သုဝိနီတော, န ရူပံ အတ္တတော သမနုပဿတိ, န ရူပဝန္တံ ဝါ

(သံ၊၂၊၃၇။)

အတ္တာနံ၊ န အတ္တနိ ဝါ ရူပံ, န ရူပသ္မိံ ဝါ အတ္တာနံ။ န ဝေဒနံ အတ္တတော… န သညံ… န သင်္ခါရေ… န ဝိညာဏံ အတ္တတော သမနုပဿတိ, န ဝိညာဏဝန္တံ ဝါ အတ္တာနံ၊ န အတ္တနိ ဝါ ဝိညာဏံ, န ဝိညာဏသ္မိံ ဝါ အတ္တာနံ။ အယံ ဝုစ္စတိ, ဘိက္ခဝေ, ‘သက္ကာယနိရောဓဂါမိနီ ပဋိပဒါ, သက္ကာယနိရောဓဂါမိနီ ပဋိပဒါ’တိ။ ဣတိ ဟိဒံ, ဘိက္ခဝေ, ဝုစ္စတိ ‘ဒုက္ခနိရောဓဂါမိနီ သမနုပဿနာ’တိ။ အယမေဝေတ္ထ အတ္ထော’’တိ။ ဒုတိယံ။

၃။ အနိစ္စသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၄၅။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ ‘‘ရူပံ, ဘိက္ခဝေ, အနိစ္စံ။ ယဒနိစ္စံ တံ ဒုက္ခံ၊ ယံ ဒုက္ခံ တဒနတ္တာ၊ ယဒနတ္တာ တံ ‘နေတံ မမ, နေသောဟမသ္မိ, န မေသော အတ္တာ’တိ ဧဝမေတံ ယထာဘူတံ သမ္မပ္ပညာယ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ဧဝမေတံ ယထာဘူတံ သမ္မပ္ပညာယ ပဿတော စိတ္တံ ဝိရဇ္ဇတိ ဝိမုစ္စတိ အနုပါဒါယ အာသဝေဟိ။ ဝေဒနာ အနိစ္စာ… သညာ… သင်္ခါရာ… ဝိညာဏံ အနိစ္စံ။ ယဒနိစ္စံ တံ ဒုက္ခံ၊ ယံ ဒုက္ခံ တဒနတ္တာ၊ ယဒနတ္တာ တံ ‘နေတံ မမ, နေသောဟမသ္မိ, န မေသော အတ္တာ’တိ ဧဝမေတံ ယထာဘူတံ သမ္မပ္ပညာယ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ဧဝမေတံ ယထာဘူတံ သမ္မပ္ပညာယ ပဿတော စိတ္တံ ဝိရဇ္ဇတိ ဝိမုစ္စတိ အနုပါဒါယ အာသဝေဟိ။ ရူပဓာတုယာ စေ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနော စိတ္တံ ဝိရတ္တံ ဝိမုတ္တံ ဟောတိ အနုပါဒါယ အာသဝေဟိ, ဝေဒနာဓာတုယာ…ပေ… သညာဓာတုယာ… သင်္ခါရဓာတုယာ… ဝိညာဏဓာတုယာ စေ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနော စိတ္တံ ဝိရတ္တံ ဝိမုတ္တံ ဟောတိ အနုပါဒါယ အာသဝေဟိ။ ဝိမုတ္တတ္တာ ဌိတံ။ ဌိတတ္တာ သန္တုသိတံ [သန္တုဿိတံ (က။ သီ။ ပီ။ က။)]။ သန္တုသိတတ္တာ န ပရိတဿတိ။ အပရိတဿံ ပစ္စတ္တညေဝ ပရိနိဗ္ဗာယတိ။ ‘ခီဏာ ဇာတိ, ဝုသိတံ ဗြဟ္မစရိယံ, ကတံ ကရဏီယံ, နာပရံ ဣတ္ထတ္တာယာ’တိ ပဇာနာတီ’’တိ။ တတိယံ။

၄။ ဒုတိယအနိစ္စသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၄၆။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ ‘‘ရူပံ, ဘိက္ခဝေ, အနိစ္စံ။ ယဒနိစ္စံ တံ ဒုက္ခံ၊ ယံ ဒုက္ခံ တဒနတ္တာ၊ ယဒနတ္တာ တံ ‘နေတံ မမ, နေသောဟမသ္မိ, န မေသော အတ္တာ’တိ ဧဝမေတံ ယထာဘူတံ သမ္မပ္ပညာယ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ဝေဒနာ အနိစ္စာ… သညာ အနိစ္စာ… သင်္ခါရာ အနိစ္စာ… ဝိညာဏံ အနိစ္စံ။ ယဒနိစ္စံ တံ ဒုက္ခံ၊ ယံ ဒုက္ခံ တဒနတ္တာ၊ ယဒနတ္တာ တံ ‘နေတံ မမ, နေသောဟမသ္မိ, န မေသော အတ္တာ’တိ ဧဝမေတံ ယထာဘူတံ သမ္မပ္ပညာယ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ’’။

(သံ၊၂၊၃၈။)

‘‘ဧဝမေတံ ယထာဘူတံ သမ္မပ္ပညာယ ပဿတော ပုဗ္ဗန္တာနုဒိဋ္ဌိယော န ဟောန္တိ။ ပုဗ္ဗန္တာနုဒိဋ္ဌီနံ အသတိ, အပရန္တာနုဒိဋ္ဌိယော န ဟောန္တိ။ အပရန္တာနုဒိဋ္ဌီနံ အသတိ, ထာမသော [ထာမသာ (သီ။ သျာ။ ကံ။)] ပရာမာသော န ဟောတိ။ ထာမသေ [ထာမသာ (သီ။ သျာ။ ကံ။), ထာမသော (က။)] ပရာမာသေ အသတိ ရူပသ္မိံ… ဝေဒနာယ … သညာယ… သင်္ခါရေသု… ဝိညာဏသ္မိံ စိတ္တံ ဝိရဇ္ဇတိ ဝိမုစ္စတိ အနုပါဒါယ အာသဝေဟိ။ ဝိမုတ္တတ္တာ ဌိတံ။ ဌိတတ္တာ သန္တုသိတံ။ သန္တုသိတတ္တာ န ပရိတဿတိ။ အပရိတဿံ ပစ္စတ္တညေဝ ပရိနိဗ္ဗာယတိ။ ‘ခီဏာ ဇာတိ, ဝုသိတံ ဗြဟ္မစရိယံ, ကတံ ကရဏီယံ, နာပရံ ဣတ္ထတ္တာယာ’တိ ပဇာနာတီ’’တိ။ စတုတ္ထံ။

၅။ သမနုပဿနာသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၄၇။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ ‘‘ယေ ဟိ ကေစိ, ဘိက္ခဝေ, သမဏာ ဝါ ဗြာဟ္မဏာ ဝါ အနေကဝိဟိတံ အတ္တာနံ သမနုပဿမာနာ သမနုပဿန္တိ, သဗ္ဗေတေ ပဉ္စုပါဒါနက္ခန္ဓေ သမနုပဿန္တိ, ဧတေသံ ဝါ အညတရံ။ ကတမေ ပဉ္စ? ဣဓ, ဘိက္ခဝေ, အဿုတဝါ ပုထုဇ္ဇနော အရိယာနံ အဒဿာဝီ အရိယဓမ္မဿ အကောဝိဒေါ အရိယဓမ္မေ အဝိနီတော, သပ္ပုရိသာနံ အဒဿာဝီ သပ္ပုရိသဓမ္မဿ အကောဝိဒေါ သပ္ပုရိသဓမ္မေ အဝိနီတော ရူပံ အတ္တတော သမနုပဿတိ, ရူပဝန္တံ ဝါ အတ္တာနံ၊ အတ္တနိ ဝါ ရူပံ, ရူပသ္မိံ ဝါ အတ္တာနံ။ ဝေဒနံ… သညံ… သင်္ခါရေ… ဝိညာဏံ အတ္တတော သမနုပဿတိ, ဝိညာဏဝန္တံ ဝါ အတ္တာနံ၊ အတ္တနိ ဝါ ဝိညာဏံ, ဝိညာဏသ္မိံ ဝါ အတ္တာနံ’’။

‘‘ဣတိ အယဉ္စေဝ သမနုပဿနာ ‘အသ္မီ’တိ စဿ အဝိဂတံ [အဓိဂတံ (ဗဟူသု)] ဟောတိ။ ‘အသ္မီ’တိ ခေါ ပန, ဘိက္ခဝေ, အဝိဂတေ ပဉ္စန္နံ ဣန္ဒြိယာနံ အဝက္ကန္တိ ဟောတိ – စက္ခုန္ဒြိယဿ သောတိန္ဒြိယဿ ဃာနိန္ဒြိယဿ ဇိဝှိန္ဒြိယဿ ကာယိန္ဒြိယဿ။ အတ္ထိ, ဘိက္ခဝေ, မနော, အတ္ထိ ဓမ္မာ, အတ္ထိ အဝိဇ္ဇာဓာတု။ အဝိဇ္ဇာသမ္ဖဿဇေန, ဘိက္ခဝေ, ဝေဒယိတေန ဖုဋ္ဌဿ အဿုတဝတော ပုထုဇ္ဇနဿ ‘အသ္မီ’တိပိဿ ဟောတိ၊ ‘အယမဟမသ္မီ’တိပိဿ ဟောတိ၊ ‘ဘဝိဿ’န္တိပိဿ ဟောတိ၊ ‘န ဘဝိဿ’န္တိပိဿ ဟောတိ၊ ‘ရူပီ ဘဝိဿ’န္တိပိဿ ဟောတိ၊ ‘အရူပီ ဘဝိဿ’န္တိပိဿ ဟောတိ၊ ‘သညီ ဘဝိဿ’န္တိပိဿ ဟောတိ၊ ‘အသညီ ဘဝိဿ’န္တိပိဿ ဟောတိ၊ ‘နေဝသညီနာသညီ ဘဝိဿ’န္တိပိဿ ဟောတိ’’။

(သံ၊၂၊၃၉။)

‘‘တိဋ္ဌန္တေဝ ခေါ [တိဋ္ဌန္တိ ခေါ ပန (သီ။ သျာ။ ကံ။ ပီ။)], ဘိက္ခဝေ, တတ္ထေဝ [တထေဝ (ကတ္ထစိ)] ပဉ္စိန္ဒြိယာနိ။ အထေတ္ထ သုတဝတော အရိယသာဝကဿ အဝိဇ္ဇာ ပဟီယတိ, ဝိဇ္ဇာ ဥပ္ပဇ္ဇတိ။ တဿ အဝိဇ္ဇာဝိရာဂါ ဝိဇ္ဇုပ္ပါဒါ ‘အသ္မီ’တိပိဿ န ဟောတိ၊ ‘အယမဟမသ္မီ’တိပိဿ န ဟောတိ၊ ‘ဘဝိဿ’န္တိ… ‘န ဘဝိဿ’န္တိ… ရူပီ… အရူပီ … သညီ… အသညီ… ‘နေဝသညီနာသညီ ဘဝိဿ’န္တိပိဿ န ဟောတီ’’တိ။ ပဉ္စမံ။

၆။ ခန္ဓသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၄၈။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ ‘‘ပဉ္စ, ဘိက္ခဝေ, ခန္ဓေ ဒေသေဿာမိ, ပဉ္စုပါဒါနက္ခန္ဓေ စ။ တံ သုဏာထ။ ကတမေ စ, ဘိက္ခဝေ, ပဉ္စက္ခန္ဓာ? ယံ ကိဉ္စိ, ဘိက္ခဝေ, ရူပံ အတီတာနာဂတပစ္စုပ္ပန္နံ အဇ္ဈတ္တံ ဝါ ဗဟိဒ္ဓါ ဝါ ဩဠာရိကံ ဝါ သုခုမံ ဝါ ဟီနံ ဝါ ပဏီတံ ဝါ ယံ ဒူရေ သန္တိကေ ဝါ, အယံ ဝုစ္စတိ ရူပက္ခန္ဓော။ ယာ ကာစိ ဝေဒနာ…ပေ… ယာ ကာစိ သညာ… ယေ ကေစိ သင်္ခါရာ အတီတာနာဂတပစ္စုပ္ပန္နာ အဇ္ဈတ္တံ ဝါ ဗဟိဒ္ဓါ ဝါ ဩဠာရိကာ ဝါ သုခုမာ ဝါ…ပေ… အယံ ဝုစ္စတိ သင်္ခါရက္ခန္ဓော။ ယံ ကိဉ္စိ ဝိညာဏံ အတီတာနာဂတပစ္စုပ္ပန္နံ အဇ္ဈတ္တံ ဝါ ဗဟိဒ္ဓါ ဝါ ဩဠာရိကံ ဝါ သုခုမံ ဝါ ဟီနံ ဝါ ပဏီတံ ဝါ ယံ ဒူရေ သန္တိကေ ဝါ, အယံ ဝုစ္စတိ ဝိညာဏက္ခန္ဓော။ ဣမေ ဝုစ္စန္တိ, ဘိက္ခဝေ, ပဉ္စက္ခန္ဓာ’’။

‘‘ကတမေ စ, ဘိက္ခဝေ, ပဉ္စုပါဒါနက္ခန္ဓာ? ယံ ကိဉ္စိ, ဘိက္ခဝေ, ရူပံ အတီတာနာဂတပစ္စုပ္ပန္နံ…ပေ… ယံ ဒူရေ သန္တိကေ ဝါ သာသဝံ ဥပါဒါနိယံ, အယံ ဝုစ္စတိ ရူပုပါဒါနက္ခန္ဓော။ ယာ ကာစိ ဝေဒနာ…ပေ… ယာ ဒူရေ သန္တိကေ ဝါ သာသဝါ ဥပါဒါနိယာ, အယံ ဝုစ္စတိ ဝေဒနုပါဒါနက္ခန္ဓော။ ယာ ကာစိ သညာ…ပေ… ယာ ဒူရေ သန္တိကေ ဝါ သာသဝါ ဥပါဒါနိယာ, အယံ ဝုစ္စတိ သညုပါဒါနက္ခန္ဓော။ ယေ ကေစိ သင်္ခါရာ…ပေ… သာသဝါ ဥပါဒါနိယာ, အယံ ဝုစ္စတိ သင်္ခါရုပါဒါနက္ခန္ဓော။ ယံ ကိဉ္စိ ဝိညာဏံ အတီတာနာဂတပစ္စုပ္ပန္နံ…ပေ… ယံ ဒူရေ သန္တိကေ ဝါ သာသဝံ ဥပါဒါနိယံ, အယံ ဝုစ္စတိ ဝိညာဏုပါဒါနက္ခန္ဓော။ ဣမေ ဝုစ္စန္တိ, ဘိက္ခဝေ, ပဉ္စုပါဒါနက္ခန္ဓာ’’တိ။ ဆဋ္ဌံ။

၇။ သောဏသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၄၉။ ဧဝံ မေ သုတံ – ဧကံ သမယံ ဘဂဝါ ရာဇဂဟေ ဝိဟရတိ ဝေဠုဝနေ ကလန္ဒကနိဝါပေ။ အထ ခေါ သောဏော ဂဟပတိပုတ္တော ယေန ဘဂဝါ

(သံ၊၂၊၄၀။)

တေနုပသင်္ကမိ …ပေ… ဧကမန္တံ နိသိန္နံ ခေါ သောဏံ ဂဟပတိပုတ္တံ ဘဂဝါ ဧတဒဝေါစ –

‘‘ယေ ဟိ ကေစိ, သောဏ, သမဏာ ဝါ ဗြာဟ္မဏာ ဝါ အနိစ္စေန ရူပေန ဒုက္ခေန ဝိပရိဏာမဓမ္မေန ‘သေယျောဟမသ္မီ’တိ ဝါ သမနုပဿန္တိ၊ ‘သဒိသောဟမသ္မီ’တိ ဝါ သမနုပဿန္တိ၊ ‘ဟီနောဟမသ္မီ’တိ ဝါ သမနုပဿန္တိ၊ ကိမညတြ ယထာဘူတဿ အဒဿနာ။ အနိစ္စာယ ဝေဒနာယ ဒုက္ခာယ ဝိပရိဏာမဓမ္မာယ ‘သေယျောဟမသ္မီ’တိ ဝါ သမနုပဿန္တိ၊ ‘သဒိသောဟမသ္မီ’တိ ဝါ သမနုပဿန္တိ၊ ‘ဟီနောဟမသ္မီ’တိ ဝါ သမနုပဿန္တိ၊ ကိမညတြ ယထာဘူတဿ အဒဿနာ။ အနိစ္စာယ သညာယ… အနိစ္စေဟိ သင်္ခါရေဟိ ဒုက္ခေဟိ ဝိပရိဏာမဓမ္မေဟိ ‘သေယျောဟမသ္မီ’တိ ဝါ သမနုပဿန္တိ၊ ‘သဒိသောဟမသ္မီ’တိ ဝါ သမနုပဿန္တိ၊ ‘ဟီနောဟမသ္မီ’တိ ဝါ သမနုပဿန္တိ၊ ကိမညတြ ယထာဘူတဿ အဒဿနာ။ အနိစ္စေန ဝိညာဏေန ဒုက္ခေန ဝိပရိဏာမဓမ္မေန ‘သေယျောဟမသ္မီ’တိ ဝါ သမနုပဿန္တိ၊ ‘သဒိသောဟမသ္မီ’တိ ဝါ သမနုပဿန္တိ၊ ‘ဟီနောဟမသ္မီ’တိ ဝါ သမနုပဿန္တိ၊ ကိမညတြ ယထာဘူတဿ အဒဿနာ?

‘‘ယေ စ ခေါ ကေစိ, သောဏ, သမဏာ ဝါ ဗြာဟ္မဏာ ဝါ အနိစ္စေန ရူပေန ဒုက္ခေန ဝိပရိဏာမဓမ္မေန ‘သေယျောဟမသ္မီ’တိပိ န သမနုပဿန္တိ၊ ‘သဒိသောဟမသ္မီ’တိပိ န သမနုပဿန္တိ၊ ‘ဟီနောဟမသ္မီ’တိပိ န သမနုပဿန္တိ၊ ကိမညတြ ယထာဘူတဿ ဒဿနာ။ အနိစ္စာယ ဝေဒနာယ… အနိစ္စာယ သညာယ… အနိစ္စေဟိ သင်္ခါရေဟိ… အနိစ္စေန ဝိညာဏေန ဒုက္ခေန ဝိပရိဏာမဓမ္မေန ‘သေယျောဟမသ္မီ’တိပိ န သမနုပဿန္တိ၊ ‘သဒိသောဟမသ္မီ’တိပိ န သမနုပဿန္တိ၊ ‘ဟီနောဟမသ္မီ’တိပိ န သမနုပဿန္တိ၊ ကိမညတြ ယထာဘူတဿ ဒဿနာ။

‘‘တံ ကိံ မညသိ, သောဏ, ရူပံ နိစ္စံ ဝါ အနိစ္စံ ဝါ’’တိ။ ‘‘အနိစ္စံ, ဘန္တေ’’။ ‘‘ယံ ပနာနိစ္စံ ဒုက္ခံ ဝါ တံ သုခံ ဝါ’’တိ။ ‘‘ဒုက္ခံ, ဘန္တေ’’။ ‘‘ယံ ပနာနိစ္စံ ဒုက္ခံ ဝိပရိဏာမဓမ္မံ ကလ္လံ နု တံ သမနုပဿိတုံ – ‘ဧတံ မမ, ဧသောဟမသ္မိ, ဧသော မေ အတ္တာ’’’တိ။ ‘‘နော ဟေတံ, ဘန္တေ’’။ ‘‘ဝေဒနာ နိစ္စာ ဝါ အနိစ္စာ ဝါ’’တိ။ ‘‘အနိစ္စာ, ဘန္တေ’’… ‘‘သညာ… သင်္ခါရာ… ဝိညာဏံ နိစ္စံ ဝါ အနိစ္စံ ဝါ’’တိ။ ‘‘အနိစ္စံ, ဘန္တေ’’။ ‘‘ယံ ပနာနိစ္စံ ဒုက္ခံ ဝါ တံ သုခံ ဝါ’’တိ။ ‘‘ဒုက္ခံ, ဘန္တေ’’။ ‘‘ယံ ပနာနိစ္စံ ဒုက္ခံ ဝိပရိဏာမဓမ္မံ ကလ္လံ နု တံ သမနုပဿိတုံ – ‘ဧတံ မမ, ဧသောဟမသ္မိ, ဧသော မေ အတ္တာ’’’တိ။ ‘‘နော ဟေတံ, ဘန္တေ’’။

(သံ၊၂၊၄၁။)

‘‘တသ္မာတိဟ, သောဏ, ယံ ကိဉ္စိ ရူပံ အတီတာနာဂတပစ္စုပ္ပန္နံ အဇ္ဈတ္တံ ဝါ ဗဟိဒ္ဓါ ဝါ ဩဠာရိကံ ဝါ သုခုမံ ဝါ ဟီနံ ဝါ ပဏီတံ ဝါ ယံ ဒူရေ သန္တိကေ ဝါ, သဗ္ဗံ ရူပံ ‘နေတံ မမ, နေသောဟမသ္မိ, န မေသော အတ္တာ’တိ ဧဝမေတံ ယထာဘူတံ သမ္မပ္ပညာယ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။

‘‘ယာ ကာစိ ဝေဒနာ… ယာ ကာစိ သညာ… ယေ ကေစိ သင်္ခါရာ… ယံ ကိဉ္စိ ဝိညာဏံ အတီတာနာဂတပစ္စုပ္ပန္နံ အဇ္ဈတ္တံ ဝါ ဗဟိဒ္ဓါ ဝါ ဩဠာရိကံ ဝါ သုခုမံ ဝါ ဟီနံ ဝါ ပဏီတံ ဝါ ယံ ဒူရေ သန္တိကေ ဝါ, သဗ္ဗံ ဝိညာဏံ ‘နေတံ မမ, နေသောဟမသ္မိ, န မေသော အတ္တာ’တိ ဧဝမေတံ ယထာဘူတံ သမ္မပ္ပညာယ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။

‘‘ဧဝံ ပဿံ, သောဏ, သုတဝါ အရိယသာဝကော ရူပသ္မိမ္ပိ နိဗ္ဗိန္ဒတိ, ဝေဒနာယပိ နိဗ္ဗိန္ဒတိ, သညာယပိ နိဗ္ဗိန္ဒတိ, သင်္ခါရေသုပိ နိဗ္ဗိန္ဒတိ, ဝိညာဏသ္မိမ္ပိ နိဗ္ဗိန္ဒတိ။ နိဗ္ဗိန္ဒံ ဝိရဇ္ဇတိ၊ ဝိရာဂါ ဝိမုစ္စတိ။ ဝိမုတ္တသ္မိံ ဝိမုတ္တမိတိ ဉာဏံ ဟောတိ။ ‘ခီဏာ ဇာတိ, ဝုသိတံ ဗြဟ္မစရိယံ, ကတံ ကရဏီယံ, နာပရံ ဣတ္ထတ္တာယာ’တိ ပဇာနာတီ’’တိ။ သတ္တမံ။

၈။ ဒုတိယသောဏသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၅၀။ ဧဝံ မေ သုတံ – ဧကံ သမယံ ဘဂဝါ ရာဇဂဟေ ဝိဟရတိ ဝေဠုဝနေ ကလန္ဒကနိဝါပေ။ အထ ခေါ သောဏော ဂဟပတိပုတ္တော ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နံ ခေါ သောဏံ ဂဟပတိပုတ္တံ ဘဂဝါ ဧတဒဝေါစ –

‘‘ယေ ဟိ ကေစိ, သောဏ, သမဏာ ဝါ ဗြာဟ္မဏာ ဝါ ရူပံ နပ္ပဇာနန္တိ, ရူပသမုဒယံ နပ္ပဇာနန္တိ, ရူပနိရောဓံ နပ္ပဇာနန္တိ, ရူပနိရောဓဂါမိနိံ ပဋိပဒံ နပ္ပဇာနန္တိ၊ ဝေဒနံ နပ္ပဇာနန္တိ, ဝေဒနာသမုဒယံ နပ္ပဇာနန္တိ, ဝေဒနာနိရောဓံ နပ္ပဇာနန္တိ, ဝေဒနာနိရောဓဂါမိနိံ ပဋိပဒံ နပ္ပဇာနန္တိ၊ သညံ နပ္ပဇာနန္တိ…ပေ… သင်္ခါရေ နပ္ပဇာနန္တိ, သင်္ခါရသမုဒယံ နပ္ပဇာနန္တိ, သင်္ခါရနိရောဓံ နပ္ပဇာနန္တိ, သင်္ခါရနိရောဓဂါမိနိံ ပဋိပဒံ နပ္ပဇာနန္တိ၊ ဝိညာဏံ နပ္ပဇာနန္တိ, ဝိညာဏသမုဒယံ နပ္ပဇာနန္တိ, ဝိညာဏနိရောဓံ နပ္ပဇာနန္တိ, ဝိညာဏနိရောဓဂါမိနိံ ပဋိပဒံ နပ္ပဇာနန္တိ။ န မေ တေ, သောဏ, သမဏာ ဝါ ဗြာဟ္မဏာ ဝါ သမဏေသု ဝါ သမဏသမ္မတာ ဗြာဟ္မဏေသု ဝါ ဗြာဟ္မဏသမ္မတာ, န စ ပန တေ အာယသ္မန္တော သာမညတ္ထံ ဝါ ဗြဟ္မညတ္ထံ ဝါ ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတွာ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရန္တိ။

(သံ၊၂၊၄၂။)

‘‘ယေ စ ခေါ ကေစိ, သောဏ, သမဏာ ဝါ ဗြာဟ္မဏာ ဝါ ရူပံ ပဇာနန္တိ, ရူပသမုဒယံ ပဇာနန္တိ, ရူပနိရောဓံ ပဇာနန္တိ, ရူပနိရောဓဂါမိနိံ ပဋိပဒံ ပဇာနန္တိ၊ ဝေဒနံ ပဇာနန္တိ…ပေ… သညံ ပဇာနန္တိ… သင်္ခါရေ ပဇာနန္တိ… ဝိညာဏံ ပဇာနန္တိ, ဝိညာဏသမုဒယံ ပဇာနန္တိ, ဝိညာဏနိရောဓံ ပဇာနန္တိ, ဝိညာဏနိရောဓဂါမိနိံ ပဋိပဒံ ပဇာနန္တိ။ တေ စ ခေါ မေ, သောဏ, သမဏာ ဝါ ဗြာဟ္မဏာ ဝါ သမဏေသု စေဝ သမဏသမ္မတာ ဗြာဟ္မဏေသု စ ဗြာဟ္မဏသမ္မတာ, တေ စ ပနာယသ္မန္တော သာမညတ္ထဉ္စ ဗြဟ္မညတ္ထဉ္စ ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတွာ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရန္တီ’’တိ။ အဋ္ဌမံ။

၉။ နန္ဒိက္ခယသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၅၁။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ ‘‘အနိစ္စညေဝ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု ရူပံ အနိစ္စန္တိ ပဿတိ။ သာဿ ဟောတိ သမ္မာဒိဋ္ဌိ။ သမ္မာ ပဿံ နိဗ္ဗိန္ဒတိ။ နန္ဒိက္ခယာ ရာဂက္ခယော, ရာဂက္ခယာ နန္ဒိက္ခယော။ နန္ဒိရာဂက္ခယာ စိတ္တံ ဝိမုတ္တံ သုဝိမုတ္တန္တိ ဝုစ္စတိ။ အနိစ္စညေဝ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု ဝေဒနံ အနိစ္စန္တိ ပဿတိ။ သာဿ ဟောတိ သမ္မာဒိဋ္ဌိ။ သမ္မာ ပဿံ နိဗ္ဗိန္ဒတိ။ နန္ဒိက္ခယာ ရာဂက္ခယော, ရာဂက္ခယာ နန္ဒိက္ခယော။ နန္ဒိရာဂက္ခယာ စိတ္တံ ဝိမုတ္တံ သုဝိမုတ္တန္တိ ဝုစ္စတိ။ အနိစ္စေယေဝ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု သညံ အနိစ္စန္တိ ပဿတိ…ပေ… အနိစ္စေယေဝ ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု သင်္ခါရေ အနိစ္စာတိ ပဿတိ။ သာဿ ဟောတိ သမ္မာဒိဋ္ဌိ။ သမ္မာ ပဿံ နိဗ္ဗိန္ဒတိ။ နန္ဒိက္ခယာ ရာဂက္ခယော, ရာဂက္ခယာ နန္ဒိက္ခယော။ နန္ဒိရာဂက္ခယာ စိတ္တံ ဝိမုတ္တံ သုဝိမုတ္တန္တိ ဝုစ္စတိ။ အနိစ္စညေဝ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု ဝိညာဏံ အနိစ္စန္တိ ပဿတိ။ သာဿ ဟောတိ သမ္မာဒိဋ္ဌိ။ သမ္မာ ပဿံ နိဗ္ဗိန္ဒတိ။ နန္ဒိက္ခယာ ရာဂက္ခယော, ရာဂက္ခယာ နန္ဒိက္ခယော။ နန္ဒိရာဂက္ခယာ စိတ္တံ ဝိမုတ္တံ သုဝိမုတ္တန္တိ ဝုစ္စတီ’’တိ။ နဝမံ။

၁၀။ ဒုတိယနန္ဒိက္ခယသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၅၂။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ ‘‘ရူပံ, ဘိက္ခဝေ, ယောနိသော မနသိ ကရောထ, ရူပါနိစ္စတဉ္စ ယထာဘူတံ သမနုပဿထ။ ရူပံ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု ယောနိသော မနသိ ကရောန္တော, ရူပါနိစ္စတဉ္စ ယထာဘူတံ သမနုပဿန္တော ရူပသ္မိံ နိဗ္ဗိန္ဒတိ။ နန္ဒိက္ခယာ ရာဂက္ခယော, ရာဂက္ခယာ နန္ဒိက္ခယော။ နန္ဒိရာဂက္ခယာ စိတ္တံ ဝိမုတ္တံ သုဝိမုတ္တန္တိ ဝုစ္စတိ။ ဝေဒနံ, ဘိက္ခဝေ, ယောနိသော မနသိ ကရောထ, ဝေဒနာနိစ္စတဉ္စ ယထာဘူတံ သမနုပဿထ။ ဝေဒနံ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု ယောနိသော

(သံ၊၂၊၄၃။)

မနသိ ကရောန္တော, ဝေဒနာနိစ္စတဉ္စ ယထာဘူတံ သမနုပဿန္တော ဝေဒနာယ နိဗ္ဗိန္ဒတိ။ နန္ဒိက္ခယာ ရာဂက္ခယော, ရာဂက္ခယာ နန္ဒိက္ခယော။ နန္ဒိရာဂက္ခယာ စိတ္တံ ဝိမုတ္တံ သုဝိမုတ္တန္တိ ဝုစ္စတိ။ သညံ ဘိက္ခဝေ… သင်္ခါရေ, ဘိက္ခဝေ, ယောနိသော မနသိ ကရောထ, သင်္ခါရာနိစ္စတဉ္စ ယထာဘူတံ သမနုပဿထ။ သင်္ခါရေ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု ယောနိသော မနသိ ကရောန္တော, သင်္ခါရာနိစ္စတံ ယထာဘူတံ သမနုပဿန္တော သင်္ခါရေသု နိဗ္ဗိန္ဒတိ။ နန္ဒိက္ခယာ ရာဂက္ခယော, ရာဂက္ခယာ နန္ဒိက္ခယော။ နန္ဒိရာဂက္ခယာ စိတ္တံ ဝိမုတ္တံ သုဝိမုတ္တန္တိ ဝုစ္စတိ။ ဝိညာဏံ, ဘိက္ခဝေ, ယောနိသော မနသိ ကရောထ, ဝိညာဏာနိစ္စတဉ္စ ယထာဘူတံ သမနုပဿထ။ ဝိညာဏံ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု ယောနိသော မနသိ ကရောန္တော, ဝိညာဏာနိစ္စတဉ္စ ယထာဘူတံ သမနုပဿန္တော ဝိညာဏသ္မိံ နိဗ္ဗိန္ဒတိ။ နန္ဒိက္ခယာ ရာဂက္ခယော, ရာဂက္ခယာ နန္ဒိက္ခယော။ နန္ဒိရာဂက္ခယာ စိတ္တံ ဝိမုတ္တံ သုဝိမုတ္တန္တိ ဝုစ္စတီ’’တိ။ ဒသမံ။

အတ္တဒီပဝဂ္ဂေါ ပဉ္စမော။

တဿုဒ္ဒါနံ –

အတ္တဒီပါ ပဋိပဒါ, ဒွေ စ ဟောန္တိ အနိစ္စတာ၊

သမနုပဿနာ ခန္ဓာ, ဒွေ သောဏာ ဒွေ နန္ဒိက္ခယေန စာတိ။

မူလပဏ္ဏာသကော သမတ္တော။

တဿ မူလပဏ္ဏာသကဿ ဝဂ္ဂုဒ္ဒါနံ –

နကုလပိတာ အနိစ္စော စ, ဘာရော နတုမှာကေန စ၊

အတ္တဒီပေန ပညာသော, ပဌမော တေန ပဝုစ္စတီတိ။

၆။ ဥပယဝဂ္ဂေါ

၁။ ဥပယသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၅၃။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ ။ ‘‘ဥပယော [ဥပါယော (ဗဟူသု)], ဘိက္ခဝေ, အဝိမုတ္တော, အနုပယော ဝိမုတ္တော။ ရူပုပယံ [ရူပူပါယံ (သီ။ သျာ။ ကံ။), ရူပုပါယံ (ပီ။ က။)] ဝါ, ဘိက္ခဝေ, ဝိညာဏံ တိဋ္ဌမာနံ တိဋ္ဌေယျ, ရူပါရမ္မဏံ

(သံ၊၂၊၄၄။)

ရူပပ္ပတိဋ္ဌံ နန္ဒူပသေစနံ ဝုဒ္ဓိံ ဝိရူဠှိံ ဝေပုလ္လံ အာပဇ္ဇေယျ။ ဝေဒနုပယံ ဝါ…ပေ… သညုပယံ ဝါ…ပေ… သင်္ခါရုပယံ ဝါ, ဘိက္ခဝေ, ဝိညာဏံ တိဋ္ဌမာနံ တိဋ္ဌေယျ, သင်္ခါရာရမ္မဏံ သင်္ခါရပ္ပတိဋ္ဌံ နန္ဒူပသေစနံ ဝုဒ္ဓိံ ဝိရူဠှိံ ဝေပုလ္လံ အာပဇ္ဇေယျ’’။

‘‘ယော, ဘိက္ခဝေ, ဧဝံ ဝဒေယျ – ‘အဟမညတြ ရူပါ အညတြ ဝေဒနာယ အညတြ သညာယ အညတြ သင်္ခါရေဟိ ဝိညာဏဿ အာဂတိံ ဝါ ဂတိံ ဝါ စုတိံ ဝါ ဥပပတ္တိံ ဝါ ဝုဒ္ဓိံ ဝါ ဝိရူဠှိံ ဝါ ဝေပုလ္လံ ဝါ ပညာပေဿာမီ’တိ, နေတံ ဌာနံ ဝိဇ္ဇတိ။

‘‘ရူပဓာတုယာ စေ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနော ရာဂေါ ပဟီနော ဟောတိ။ ရာဂဿ ပဟာနာ ဝေါစ္ဆိဇ္ဇတာရမ္မဏံ ပတိဋ္ဌာ ဝိညာဏဿ န ဟောတိ။ ဝေဒနာဓာတုယာ စေ, ဘိက္ခဝေ… သညာဓာတုယာ စေ ဘိက္ခဝေ… သင်္ခါရဓာတုယာ စေ ဘိက္ခဝေ… ဝိညာဏဓာတုယာ စေ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနော ရာဂေါ ပဟီနော ဟောတိ။ ရာဂဿ ပဟာနာ ဝေါစ္ဆိဇ္ဇတာရမ္မဏံ ပတိဋ္ဌာ ဝိညာဏဿ န ဟောတိ။ တဒပ္ပတိဋ္ဌိတံ ဝိညာဏံ အဝိရူဠှံ အနဘိသင်္ခစ္စဝိမုတ္တံ။ ဝိမုတ္တတ္တာ ဌိတံ။ ဌိတတ္တာ သန္တုသိတံ။ သန္တုသိတတ္တာ န ပရိတဿတိ။ အပရိတဿံ ပစ္စတ္တညေဝ ပရိနိဗ္ဗာယတိ။ ‘ခီဏာ ဇာတိ, ဝုသိတံ ဗြဟ္မစရိယံ, ကတံ ကရဏီယံ, နာပရံ ဣတ္ထတ္တာယာ’တိ ပဇာနာတီ’’တိ။ ပဌမံ။

၂။ ဗီဇသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၅၄။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ ‘‘ပဉ္စိမာနိ, ဘိက္ခဝေ, ဗီဇဇာတာနိ။ ကတမာနိ ပဉ္စ? မူလဗီဇံ, ခန္ဓဗီဇံ, အဂ္ဂဗီဇံ, ဖလုဗီဇံ, ဗီဇဗီဇညေဝ ပဉ္စမံ။ ဣမာနိ စဿု, ဘိက္ခဝေ, ပဉ္စ ဗီဇဇာတာနိ အခဏ္ဍာနိ အပူတိကာနိ အဝါတာတပဟတာနိ သာရာဒါနိ [သာရာဒါယီနိ (ကတ္ထစိ)] သုခသယိတာနိ, ပထဝီ [ပဌဝီ (သီ။ သျာ။ ကံ။ ပီ။)] စ နာဿ, အာပေါ စ နာဿ၊ အပိ နုမာနိ [အပိ နု ဣမာနိ (သီ။ ပီ။)], ဘိက္ခဝေ, ပဉ္စ ဗီဇဇာတာနိ ဝုဒ္ဓိံ ဝိရူဠှိံ ဝေပုလ္လံ အာပဇ္ဇေယျု’’န္တိ? ‘‘နော ဟေတံ, ဘန္တေ’’။ ‘‘ဣမာနိ စဿု, ဘိက္ခဝေ, ပဉ္စ ဗီဇဇာတာနိ အခဏ္ဍာနိ…ပေ… သုခသယိတာနိ, ပထဝီ စ အဿ, အာပေါ စ အဿ၊ အပိ နုမာနိ, ဘိက္ခဝေ, ပဉ္စ ဗီဇဇာတာနိ ဝုဒ္ဓိံ ဝိရူဠှိံ ဝေပုလ္လံ အာပဇ္ဇေယျု’’န္တိ? ‘‘ဧဝံ, ဘန္တေ’’။ ‘‘သေယျထာပိ, ဘိက္ခဝေ, ပထဝီဓာတု, ဧဝံ စတဿော ဝိညာဏဋ္ဌိတိယော ဒဋ္ဌဗ္ဗာ။ သေယျထာပိ, ဘိက္ခဝေ, အာပေါဓာတု, ဧဝံ နန္ဒိရာဂေါ ဒဋ္ဌဗ္ဗော။ သေယျထာပိ, ဘိက္ခဝေ, ပဉ္စ ဗီဇဇာတာနိ, ဧဝံ ဝိညာဏံ သာဟာရံ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ’’။

(သံ၊၂၊၄၅။)

‘‘ရူပုပယံ, ဘိက္ခဝေ, ဝိညာဏံ တိဋ္ဌမာနံ တိဋ္ဌေယျ, ရူပါရမ္မဏံ ရူပပ္ပတိဋ္ဌံ နန္ဒူပသေစနံ ဝုဒ္ဓိံ ဝိရူဠှိံ ဝေပုလ္လံ အာပဇ္ဇေယျ။ ဝေဒနုပယံ ဝါ, ဘိက္ခဝေ, ဝိညာဏံ တိဋ္ဌမာနံ တိဋ္ဌေယျ…ပေ… သညုပယံ ဝါ, ဘိက္ခဝေ, ဝိညာဏံ တိဋ္ဌမာနံ တိဋ္ဌေယျ…ပေ… သင်္ခါရုပယံ ဝါ, ဘိက္ခဝေ, ဝိညာဏံ တိဋ္ဌမာနံ တိဋ္ဌေယျ, သင်္ခါရာရမ္မဏံ သင်္ခါရပ္ပတိဋ္ဌံ နန္ဒူပသေစနံ ဝုဒ္ဓိံ ဝိရူဠှိံ ဝေပုလ္လံ အာပဇ္ဇေယျ။

‘‘ရူပဓာတုယာ စေဝ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနော ရာဂေါ ပဟီနော ဟောတိ။ ရာဂဿ ပဟာနာ ဝေါစ္ဆိဇ္ဇတာရမ္မဏံ ပတိဋ္ဌာ ဝိညာဏဿ န ဟောတိ။ ဝေဒနာဓာတုယာ စေ… သညာဓာတုယာ စေ… သင်္ခါရဓာတုယာ စေ… ဝိညာဏဓာတုယာ စေ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနော ရာဂေါ ပဟီနော ဟောတိ။ ရာဂဿ ပဟာနာ ဝေါစ္ဆိဇ္ဇတာရမ္မဏံ ပတိဋ္ဌာ ဝိညာဏဿ န ဟောတိ။ တဒပ္ပတိဋ္ဌိတံ ဝိညာဏံ အဝိရူဠှံ အနဘိသင်္ခစ္စဝိမုတ္တံ။ ဝိမုတ္တတ္တာ ဌိတံ။ ဌိတတ္တာ သန္တုသိတံ။ သန္တုသိတတ္တာ န ပရိတဿတိ။ အပရိတဿံ ပစ္စတ္တညေဝ ပရိနိဗ္ဗာယတိ။ ‘ခီဏာ ဇာတိ, ဝုသိတံ ဗြဟ္မစရိယံ, ကတံ ကရဏီယံ, နာပရံ ဣတ္ထတ္တာယာ’တိ ပဇာနာတီ’’တိ။ ဒုတိယံ။

၃။ ဥဒါနသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၅၅။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ တတြ ခေါ ဘဂဝါ ဥဒါနံ ဥဒါနေသိ – ‘‘‘နော စဿံ, နော စ မေ သိယာ, နာဘဝိဿ, န မေ ဘဝိဿတီ’တိ – ဧဝံ အဓိမုစ္စမာနော ဘိက္ခု ဆိန္ဒေယျ ဩရမ္ဘာဂိယာနိ သံယောဇနာနီ’’တိ။ ဧဝံ ဝုတ္တေ, အညတရော ဘိက္ခု ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ယထာ ကထံ ပန, ဘန္တေ, ‘နော စဿံ, နော စ မေ သိယာ, နာဘဝိဿ, န မေ ဘဝိဿတီ’တိ – ဧဝံ အဓိမုစ္စမာနော ဘိက္ခု ဆိန္ဒေယျ ဩရမ္ဘာဂိယာနိ သံယောဇနာနီ’’တိ?

‘‘ဣဓ, ဘိက္ခု, အဿုတဝါ ပုထုဇ္ဇနော အရိယာနံ အဒဿာဝီ…ပေ… သပ္ပုရိသဓမ္မေ အဝိနီတော ရူပံ အတ္တတော သမနုပဿတိ, ရူပဝန္တံ ဝါ အတ္တာနံ၊ အတ္တနိ ဝါ ရူပံ, ရူပသ္မိံ ဝါ အတ္တာနံ။ ဝေဒနံ… သညံ… သင်္ခါရေ… ဝိညာဏံ အတ္တတော သမနုပဿတိ, ဝိညာဏဝန္တံ ဝါ အတ္တာနံ၊ အတ္တနိ ဝါ ဝိညာဏံ, ဝိညာဏသ္မိံ ဝါ အတ္တာနံ။

(သံ၊၂၊၄၆။)

‘‘သော အနိစ္စံ ရူပံ ‘အနိစ္စံ ရူပ’န္တိ ယထာဘူတံ နပ္ပဇာနာတိ, အနိစ္စံ ဝေဒနံ ‘အနိစ္စာ ဝေဒနာ’တိ ယထာဘူတံ နပ္ပဇာနာတိ, အနိစ္စံ သညံ ‘အနိစ္စာ သညာ’တိ ယထာဘူတံ နပ္ပဇာနာတိ, အနိစ္စေ သင်္ခါရေ ‘အနိစ္စာ သင်္ခါရာ’တိ ယထာဘူတံ နပ္ပဇာနာတိ, အနိစ္စံ ဝိညာဏံ ‘အနိစ္စံ ဝိညာဏ’န္တိ ယထာဘူတံ နပ္ပဇာနာတိ။

‘‘ဒုက္ခံ ရူပံ ‘ဒုက္ခံ ရူပ’န္တိ ယထာဘူတံ နပ္ပဇာနာတိ, ဒုက္ခံ ဝေဒနံ… ဒုက္ခံ သညံ… ဒုက္ခေ သင်္ခါရေ… ဒုက္ခံ ဝိညာဏံ ‘ဒုက္ခံ ဝိညာဏ’န္တိ ယထာဘူတံ နပ္ပဇာနာတိ။

‘‘အနတ္တံ ရူပံ ‘အနတ္တာ ရူပ’န္တိ ယထာဘူတံ နပ္ပဇာနာတိ, အနတ္တံ ဝေဒနံ ‘အနတ္တာ ဝေဒနာ’တိ ယထာဘူတံ နပ္ပဇာနာတိ, အနတ္တံ သညံ ‘အနတ္တာ သညာ’တိ ယထာဘူတံ နပ္ပဇာနာတိ, အနတ္တေ သင်္ခါရေ ‘အနတ္တာ သင်္ခါရာ’တိ ယထာဘူတံ နပ္ပဇာနာတိ, အနတ္တံ ဝိညာဏံ ‘အနတ္တာ ဝိညာဏ’န္တိ ယထာဘူတံ နပ္ပဇာနာတိ။

‘‘သင်္ခတံ ရူပံ ‘သင်္ခတံ ရူပ’န္တိ ယထာဘူတံ နပ္ပဇာနာတိ, သင်္ခတံ ဝေဒနံ… သင်္ခတံ သညံ… သင်္ခတေ သင်္ခါရေ… သင်္ခတံ ဝိညာဏံ ‘သင်္ခတံ ဝိညာဏ’န္တိ ယထာဘူတံ နပ္ပဇာနာတိ။ ရူပံ ဝိဘဝိဿတီတိ ယထာဘူတံ နပ္ပဇာနာတိ။ ဝေဒနာ ဝိဘဝိဿတိ… သညာ ဝိဘဝိဿတိ… သင်္ခါရာ ဝိဘဝိဿန္တိ… ဝိညာဏံ ဝိဘဝိဿတီတိ ယထာဘူတံ နပ္ပဇာနာတိ။

‘‘သုတဝါ စ ခေါ, ဘိက္ခု, အရိယသာဝကော အရိယာနံ ဒဿာဝီ အရိယဓမ္မဿ ကောဝိဒေါ အရိယဓမ္မေ သုဝိနီတော သပ္ပုရိသာနံ ဒဿာဝီ သပ္ပုရိသဓမ္မဿ ကောဝိဒေါ သပ္ပုရိသဓမ္မေ သုဝိနီတော န ရူပံ အတ္တတော သမနုပဿတိ…ပေ… န ဝေဒနံ… န သညံ… န သင်္ခါရေ… န ဝိညာဏံ အတ္တတော သမနုပဿတိ။

‘‘သော အနိစ္စံ ရူပံ ‘အနိစ္စံ ရူပ’န္တိ ယထာဘူတံ ပဇာနာတိ။ အနိစ္စံ ဝေဒနံ… အနိစ္စံ သညံ… အနိစ္စေ သင်္ခါရေ… အနိစ္စံ ဝိညာဏံ ‘အနိစ္စံ ဝိညာဏ’န္တိ ယထာဘူတံ ပဇာနာတိ။ ဒုက္ခံ ရူပံ…ပေ… ဒုက္ခံ ဝိညာဏံ… အနတ္တံ ရူပံ…ပေ… အနတ္တံ ဝိညာဏံ… သင်္ခတံ ရူပံ…ပေ… သင်္ခတံ ဝိညာဏံ ‘သင်္ခတံ ဝိညာဏ’န္တိ ယထာဘူတံ ပဇာနာတိ။ ရူပံ ဝိဘဝိဿတီတိ ယထာဘူတံ ပဇာနာတိ။ ဝေဒနာ… သညာ… သင်္ခါရာ… ဝိညာဏံ ဝိဘဝိဿတီတိ ယထာဘူတံ ပဇာနာတိ။

(သံ၊၂၊၄၇။)

‘‘သော ရူပဿ ဝိဘဝါ, ဝေဒနာယ ဝိဘဝါ, သညာ ဝိဘဝါ, သင်္ခါရာနံ ဝိဘဝါ, ဝိညာဏဿ ဝိဘဝါ, ဧဝံ ခေါ, ဘိက္ခု, ‘နော စဿံ, နော စ မေ သိယာ, နာဘဝိဿ, န မေ ဘဝိဿတီ’တိ – ဧဝံ အဓိမုစ္စမာနော ဘိက္ခု ဆိန္ဒေယျ ဩရမ္ဘာဂိယာနိ သံယောဇနာနီ’’တိ။ ‘‘ဧဝံ အဓိမုစ္စမာနော, ဘန္တေ, ဘိက္ခု ဆိန္ဒေယျ ဩရမ္ဘာဂိယာနိ သံယောဇနာနီ’’တိ။

‘‘ကထံ ပန, ဘန္တေ, ဇာနတော ကထံ ပဿတော အနန္တရာ အာသဝါနံ ခယော ဟောတီ’’တိ? ‘‘ဣဓ, ဘိက္ခု, အဿုတဝါ ပုထုဇ္ဇနော အတသိတာယေ ဌာနေ တာသံ အာပဇ္ဇတိ။ တာသော ဟေသော [ဟေသာ (က။)] ဘိက္ခု အဿုတဝတော ပုထုဇ္ဇနဿ – ‘နော စဿံ, နော စ မေ သိယာ, နာဘဝိဿ, န မေ ဘဝိဿတီ’’’တိ။

‘‘သုတဝါ စ ခေါ, ဘိက္ခု, အရိယသာဝကော အတသိတာယေ ဌာနေ န တာသံ အာပဇ္ဇတိ။ န ဟေသော [န ဟေသာ (က။)], ဘိက္ခု, တာသော သုတဝတော အရိယသာဝကဿ – ‘နော စဿံ, နော စ မေ သိယာ, နာဘဝိဿ, န မေ ဘဝိဿတီ’တိ။ ရူပုပယံ ဝါ, ဘိက္ခု, ဝိညာဏံ တိဋ္ဌမာနံ တိဋ္ဌေယျ, ရူပါရမ္မဏံ ရူပပ္ပတိဋ္ဌံ နန္ဒူပသေစနံ ဝုဒ္ဓိံ ဝိရူဠှိံ ဝေပုလ္လံ အာပဇ္ဇေယျ။ ဝေဒနုပယံ ဝါ, ဘိက္ခု… သညုပယံ ဝါ, ဘိက္ခု… သင်္ခါရုပယံ ဝါ, ဘိက္ခု, ဝိညာဏံ တိဋ္ဌမာနံ တိဋ္ဌေယျ, သင်္ခါရာရမ္မဏံ သင်္ခါရပ္ပတိဋ္ဌံ နန္ဒူပသေစနံ ဝုဒ္ဓိံ ဝိရူဠှိံ ဝေပုလ္လံ အာပဇ္ဇေယျ။

‘‘ယော [သော (သဗ္ဗတ္ထ)] ဘိက္ခု ဧဝံ ဝဒေယျ – ‘အဟမညတြ ရူပါ, အညတြ ဝေဒနာယ, အညတြ သညာယ, အညတြ သင်္ခါရေဟိ ဝိညာဏဿ အာဂတိံ ဝါ ဂတိံ ဝါ စုတိံ ဝါ ဥပပတ္တိံ ဝါ ဝုဒ္ဓိံ ဝါ ဝိရူဠှိံ ဝါ ဝေပုလ္လံ ဝါ ပညာပေဿာမီ’တိ, နေတံ ဌာနံ ဝိဇ္ဇတိ။

‘‘ရူပဓာတုယာ စေ, ဘိက္ခု, ဘိက္ခုနော ရာဂေါ ပဟီနော ဟောတိ။ ရာဂဿ ပဟာနာ ဝေါစ္ဆိဇ္ဇတာရမ္မဏံ ပတိဋ္ဌာ ဝိညာဏဿ န ဟောတိ။ ဝေဒနာဓာတုယာ စေ, ဘိက္ခု, ဘိက္ခုနော… သညာဓာတုယာ စေ, ဘိက္ခု, ဘိက္ခုနော… သင်္ခါရဓာတုယာ စေ, ဘိက္ခု, ဘိက္ခုနော… ဝိညာဏဓာတုယာ စေ, ဘိက္ခု, ဘိက္ခုနော ရာဂေါ ပဟီနော ဟောတိ။ ရာဂဿ ပဟာနာ ဝေါစ္ဆိဇ္ဇတာရမ္မဏံ ပတိဋ္ဌာ ဝိညာဏဿ န ဟောတိ။ တဒပ္ပတိဋ္ဌိတံ ဝိညာဏံ အဝိရူဠှံ အနဘိသင်္ခါရဉ္စ ဝိမုတ္တံ။ ဝိမုတ္တတ္တာ ဌိတံ။ ဌိတတ္တာ သန္တုသိတံ။ သန္တုသိတတ္တာ န ပရိတဿတိ။ အပရိတဿံ ပစ္စတ္တညေဝ ပရိနိဗ္ဗာယတိ။ ‘ခီဏာ ဇာတိ…ပေ… နာပရံ

(သံ၊၂၊၄၈။)

ဣတ္ထတ္တာယာ’တိ ပဇာနာတိ။ ဧဝံ ခေါ, ဘိက္ခု, ဇာနတော ဧဝံ ပဿတော အနန္တရာ အာသဝါနံ ခယော ဟောတီ’’တိ။ တတိယံ။

၄။ ဥပါဒါနပရိပဝတ္တသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၅၆။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ ‘‘ပဉ္စိမေ, ဘိက္ခဝေ, ဥပါဒါနက္ခန္ဓာ။ ကတမေ ပဉ္စ? ရူပုပါဒါနက္ခန္ဓော, ဝေဒနုပါဒါနက္ခန္ဓော, သညုပါဒါနက္ခန္ဓော, သင်္ခါရုပါဒါနက္ခန္ဓော, ဝိညာဏုပါဒါနက္ခန္ဓော။ ယာဝကီဝဉ္စာဟံ, ဘိက္ခဝေ, ဣမေ ပဉ္စုပါဒါနက္ခန္ဓေ စတုပရိဝဋ္ဋံ ယထာဘူတံ နာဗ္ဘညာသိံ, နေဝ တာဝါဟံ, ဘိက္ခဝေ, သဒေဝကေ လောကေ သမာရကေ သဗြဟ္မကေ သဿမဏဗြာဟ္မဏိယာ ပဇာယ သဒေဝမနုဿာယ အနုတ္တရံ သမ္မာသမ္ဗောဓိံ အဘိသမ္ဗုဒ္ဓေါတိ ပစ္စညာသိံ။ ယတော စ ခွါဟံ, ဘိက္ခဝေ, ဣမေ ပဉ္စုပါဒါနက္ခန္ဓေ စတုပရိဝဋ္ဋံ ယထာဘူတံ အဗ္ဘညာသိံ, အထာဟံ, ဘိက္ခဝေ, သဒေဝကေ လောကေ…ပေ… သဒေဝမနုဿာယ အနုတ္တရံ သမ္မာသမ္ဗောဓိံ အဘိသမ္ဗုဒ္ဓေါတိ ပစ္စညာသိံ’’။

‘‘ကထဉ္စ စတုပရိဝဋ္ဋံ? ရူပံ အဗ္ဘညာသိံ, ရူပသမုဒယံ အဗ္ဘညာသိံ, ရူပနိရောဓံ အဗ္ဘညာသိံ, ရူပနိရောဓဂါမိနိံ ပဋိပဒံ အဗ္ဘညာသိံ၊ ဝေဒနံ… သညံ… သင်္ခါရေ… ဝိညာဏံ အဗ္ဘညာသိံ, ဝိညာဏသမုဒယံ အဗ္ဘညာသိံ, ဝိညာဏနိရောဓံ အဗ္ဘညာသိံ, ဝိညာဏနိရောဓဂါမိနိံ ပဋိပဒံ အဗ္ဘညာသိံ။

‘‘ကတမဉ္စ, ဘိက္ခဝေ, ရူပံ? စတ္တာရော စ မဟာဘူတာ စတုန္နဉ္စ မဟာဘူတာနံ ဥပါဒါယ ရူပံ။ ဣဒံ ဝုစ္စတိ, ဘိက္ခဝေ, ရူပံ။ အာဟာရသမုဒယာ ရူပသမုဒယော၊ အာဟာရနိရောဓာ ရူပနိရောဓော။ အယမေဝ အရိယော အဋ္ဌင်္ဂိကော မဂ္ဂေါ ရူပနိရောဓဂါမိနီ ပဋိပဒါ, သေယျထိဒံ – သမ္မာဒိဋ္ဌိ…ပေ… သမ္မာသမာဓိ။

‘‘ယေ ဟိ ကေစိ, ဘိက္ခဝေ, သမဏာ ဝါ ဗြာဟ္မဏာ ဝါ ဧဝံ ရူပံ အဘိညာယ, ဧဝံ ရူပသမုဒယံ အဘိညာယ, ဧဝံ ရူပနိရောဓံ အဘိညာယ, ဧဝံ ရူပနိရောဓဂါမိနိံ ပဋိပဒံ အဘိညာယ ရူပဿ နိဗ္ဗိဒါယ ဝိရာဂါယ နိရောဓာယ ပဋိပန္နာ, တေ သုပ္ပဋိပန္နာ။ ယေ သုပ္ပဋိပန္နာ, တေ ဣမသ္မိံ ဓမ္မဝိနယေ ဂါဓန္တိ။

‘‘ယေ စ ခေါ ကေစိ, ဘိက္ခဝေ, သမဏာ ဝါ ဗြာဟ္မဏာ ဝါ ဧဝံ ရူပံ အဘိညာယ…ပေ… ဧဝံ ရူပနိရောဓဂါမိနိံ ပဋိပဒံ အဘိညာယ, ရူပဿ နိဗ္ဗိဒါ ဝိရာဂါ နိရောဓာ အနုပါဒါ ဝိမုတ္တာ တေ သုဝိမုတ္တာ။ ယေ သုဝိမုတ္တာ တေ ကေဝလိနော။ ယေ ကေဝလိနော ဝဋ္ဋံ တေသံ နတ္ထိ ပညာပနာယ။

(သံ၊၂၊၄၉။)

‘‘ကတမာ စ, ဘိက္ခဝေ, ဝေဒနာ။ ဆယိမေ, ဘိက္ခဝေ, ဝေဒနာကာယာ – စက္ခုသမ္ဖဿဇာ ဝေဒနာ, သောတသမ္ဖဿဇာ ဝေဒနာ, ဃာနသမ္ဖဿဇာ ဝေဒနာ, ဇိဝှါသမ္ဖဿဇာ ဝေဒနာ, ကာယသမ္ဖဿဇာ ဝေဒနာ, မနောသမ္ဖဿဇာ ဝေဒနာ။ အယံ ဝုစ္စတိ, ဘိက္ခဝေ, ဝေဒနာ။ ဖဿသမုဒယာ ဝေဒနာသမုဒယော၊ ဖဿနိရောဓာ ဝေဒနာနိရောဓော။ အယမေဝ အရိယော အဋ္ဌင်္ဂိကော မဂ္ဂေါ ဝေဒနာနိရောဓဂါမိနီ ပဋိပဒါ, သေယျထိဒံ – သမ္မာဒိဋ္ဌိ…ပေ… သမ္မာသမာဓိ။

‘‘ယေ ဟိ ကေစိ, ဘိက္ခဝေ, သမဏာ ဝါ ဗြာဟ္မဏာ ဝါ ဧဝံ ဝေဒနံ အဘိညာယ, ဧဝံ ဝေဒနာသမုဒယံ အဘိညာယ, ဧဝံ ဝေဒနာနိရောဓံ အဘိညာယ, ဧဝံ ဝေဒနာနိရောဓဂါမိနိံ ပဋိပဒံ အဘိညာယ ဝေဒနာယ နိဗ္ဗိဒါယ ဝိရာဂါယ နိရောဓာယ ပဋိပန္နာ, တေ သုပ္ပဋိပန္နာ။ ယေ သုပ္ပဋိပန္နာ, တေ ဣမသ္မိံ ဓမ္မဝိနယေ ဂါဓန္တိ။

‘‘ယေ စ ခေါ ကေစိ, ဘိက္ခဝေ, သမဏာ ဝါ ဗြာဟ္မဏာ ဝါ ဧဝံ ဝေဒနံ အဘိညာယ…ပေ… ဧဝံ ဝေဒနာနိရောဓဂါမိနိံ ပဋိပဒံ အဘိညာယ…ပေ… ဝဋ္ဋံ တေသံ နတ္ထိ ပညာပနာယ။

‘‘ကတမာ စ, ဘိက္ခဝေ, သညာ။ ဆယိမေ, ဘိက္ခဝေ, သညာကာယာ – ရူပသညာ, သဒ္ဒသညာ, ဂန္ဓသညာ, ရသသညာ, ဖောဋ္ဌဗ္ဗသညာ, ဓမ္မသညာ။ အယံ ဝုစ္စတိ, ဘိက္ခဝေ, သညာ။ ဖဿသမုဒယာ သညာသမုဒယော၊ ဖဿနိရောဓာ သညာနိရောဓော။ အယမေဝ အရိယော အဋ္ဌင်္ဂိကော မဂ္ဂေါ သညာနိရောဓဂါမိနီ ပဋိပဒါ, သေယျထိဒံ – သမ္မာဒိဋ္ဌိ…ပေ… သမ္မာသမာဓိ…ပေ… ဝဋ္ဋံ တေသံ နတ္ထိ ပညာပနာယ။

‘‘ကတမေ စ, ဘိက္ခဝေ, သင်္ခါရာ။ ဆယိမေ, ဘိက္ခဝေ, စေတနာကာယာ – ရူပသဉ္စေတနာ, သဒ္ဒသဉ္စေတနာ, ဂန္ဓသဉ္စေတနာ, ရသသဉ္စေတနာ, ဖောဋ္ဌဗ္ဗသဉ္စေတနာ, ဓမ္မသဉ္စေတနာ။ ဣမေ ဝုစ္စန္တိ, ဘိက္ခဝေ, သင်္ခါရာ။ ဖဿသမုဒယာ သင်္ခါရသမုဒယော၊ ဖဿနိရောဓာ သင်္ခါရနိရောဓော။ အယမေဝ အရိယော အဋ္ဌင်္ဂိကော မဂ္ဂေါ သင်္ခါရနိရောဓဂါမိနီ ပဋိပဒါ, သေယျထိဒံ – သမ္မာဒိဋ္ဌိ…ပေ… သမ္မာသမာဓိ။

‘‘ယေ ဟိ ကေစိ, ဘိက္ခဝေ, သမဏာ ဝါ ဗြာဟ္မဏာ ဝါ ဧဝံ သင်္ခါရေ အဘိညာယ, ဧဝံ သင်္ခါရသမုဒယံ အဘိညာယ, ဧဝံ သင်္ခါရနိရောဓံ အဘိညာယ, ဧဝံ သင်္ခါရနိရောဓဂါမိနိံ ပဋိပဒံ အဘိညာယ သင်္ခါရာနံ နိဗ္ဗိဒါယ ဝိရာဂါပ

(သံ၊၂၊၅၀။)

နိရောဓာယ ပဋိပန္နာ, တေ သုပ္ပဋိပန္နာ။ ယေ သုပ္ပဋိပန္နာ, တေ ဣမသ္မိံ ဓမ္မဝိနယေ ဂါဓန္တိ။

‘‘ယေ စ ခေါ ကေစိ, ဘိက္ခဝေ, သမဏာ ဝါ ဗြာဟ္မဏာ ဝါ ဧဝံ သင်္ခါရေ အဘိညာယ, ဧဝံ သင်္ခါရသမုဒယံ အဘိညာယ, ဧဝံ သင်္ခါရနိရောဓံ အဘိညာယ, ဧဝံ သင်္ခါရနိရောဓဂါမိနိံ ပဋိပဒံ အဘိညာယ သင်္ခါရာနံ နိဗ္ဗိဒါ ဝိရာဂါ နိရောဓာ အနုပါဒါ ဝိမုတ္တာ, တေ သုဝိမုတ္တာ။ ယေ သုဝိမုတ္တာ, တေ ကေဝလိနော။ ယေ ကေဝလိနော ဝဋ္ဋံ တေသံ နတ္ထိ ပညာပနာယ။

‘‘ကတမဉ္စ, ဘိက္ခဝေ, ဝိညာဏံ? ဆယိမေ, ဘိက္ခဝေ, ဝိညာဏကာယာ – စက္ခုဝိညာဏံ, သောတဝိညာဏံ, ဃာနဝိညာဏံ, ဇိဝှါဝိညာဏံ, ကာယဝိညာဏံ, မနောဝိညာဏံ။ ဣဒံ ဝုစ္စတိ, ဘိက္ခဝေ, ဝိညာဏံ။ နာမရူပသမုဒယာ ဝိညာဏသမုဒယော၊ နာမရူပနိရောဓာ ဝိညာဏနိရောဓော။ အယမေဝ အရိယော အဋ္ဌင်္ဂိကော မဂ္ဂေါ ဝိညာဏနိရောဓဂါမိနီ ပဋိပဒါ, သေယျထိဒံ – သမ္မာဒိဋ္ဌိ…ပေ… သမ္မာသမာဓိ။

‘‘ယေ ဟိ ကေစိ, ဘိက္ခဝေ, သမဏာ ဝါ ဗြာဟ္မဏာ ဝါ ဧဝံ ဝိညာဏံ အဘိညာယ, ဧဝံ ဝိညာဏသမုဒယံ အဘိညာယ, ဧဝံ ဝိညာဏနိရောဓံ အဘိညာယ, ဧဝံ ဝိညာဏနိရောဓဂါမိနိံ ပဋိပဒံ အဘိညာယ ဝိညာဏဿ နိဗ္ဗိဒါယ ဝိရာဂါယ နိရောဓာယ ပဋိပန္နာ, တေ သုပ္ပဋိပန္နာ။ ယေ သုပ္ပဋိပန္နာ, တေ ဣမသ္မိံ ဓမ္မဝိနယေ ဂါဓန္တိ။

‘‘ယေ စ ခေါ ကေစိ, ဘိက္ခဝေ, သမဏာ ဝါ ဗြာဟ္မဏာ ဝါ ဧဝံ ဝိညာဏံ အဘိညာယ, ဧဝံ ဝိညာဏသမုဒယံ အဘိညာယ, ဧဝံ ဝိညာဏနိရောဓံ အဘိညာယ, ဧဝံ ဝိညာဏနိရောဓဂါမိနိံ ပဋိပဒံ အဘိညာယ ဝိညာဏဿ နိဗ္ဗိဒါ ဝိရာဂါ နိရောဓာ အနုပါဒါ ဝိမုတ္တာ, တေ သုဝိမုတ္တာ။ ယေ သုဝိမုတ္တာ, တေ ကေဝလိနော။ ယေ ကေဝလိနော ဝဋ္ဋံ တေသံ နတ္ထိ ပညာပနာယာ’’တိ။ စတုတ္ထံ။

၅။ သတ္တဋ္ဌာနသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၅၇။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ ‘‘သတ္တဋ္ဌာနကုသလော, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု တိဝိဓူပပရိက္ခီ ဣမသ္မိံ ဓမ္မဝိနယေ ကေဝလီ ဝုသိတဝါ ဥတ္တမပုရိသောတိ ဝုစ္စတိ။ ကထဉ္စ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု သတ္တဋ္ဌာနကုသလော ဟောတိ? ဣဓ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု ရူပံ ပဇာနာတိ, ရူပသမုဒယံ ပဇာနာတိ, ရူပနိရောဓံ ပဇာနာတိ,

(သံ၊၂၊၅၁။)

ရူပနိရောဓဂါမိနိံ ပဋိပဒံ ပဇာနာတိ၊ ရူပဿ အဿာဒံ ပဇာနာတိ, ရူပဿ အာဒီနဝံ ပဇာနာတိ, ရူပဿ နိဿရဏံ ပဇာနာတိ၊ ဝေဒနံ ပဇာနာတိ … သညံ… သင်္ခါရေ… ဝိညာဏံ ပဇာနာတိ, ဝိညာဏသမုဒယံ ပဇာနာတိ, ဝိညာဏနိရောဓံ ပဇာနာတိ, ဝိညာဏနိရောဓဂါမိနိံ ပဋိပဒံ ပဇာနာတိ၊ ဝိညာဏဿ အဿာဒံ ပဇာနာတိ, ဝိညာဏဿ အာဒီနဝံ ပဇာနာတိ, ဝိညာဏဿ နိဿရဏံ ပဇာနာတိ။

‘‘ကတမဉ္စ, ဘိက္ခဝေ, ရူပံ။ စတ္တာရော စ မဟာဘူတာ, စတုန္နဉ္စ မဟာဘူတာနံ ဥပါဒါယ ရူပံ။ ဣဒံ ဝုစ္စတိ, ဘိက္ခဝေ, ရူပံ။ အာဟာရသမုဒယာ ရူပသမုဒယော၊ အာဟာရနိရောဓာ ရူပနိရောဓော။ အယမေဝ အရိယော အဋ္ဌင်္ဂိကော မဂ္ဂေါ ရူပနိရောဓဂါမိနီ ပဋိပဒါ, သေယျထိဒံ – သမ္မာဒိဋ္ဌိ…ပေ… သမ္မာသမာဓိ။

‘‘ယံ ရူပံ ပဋိစ္စ ဥပ္ပဇ္ဇတိ သုခံ သောမနဿံ – အယံ ရူပဿ အဿာဒေါ။ ယံ ရူပံ အနိစ္စံ ဒုက္ခံ ဝိပရိဏာမဓမ္မံ – အယံ ရူပဿ အာဒီနဝေါ။ ယော ရူပသ္မိံ ဆန္ဒရာဂဝိနယော ဆန္ဒရာဂပ္ပဟာနံ – ဣဒံ ရူပဿ နိဿရဏံ။

‘‘ယေ ဟိ ကေစိ, ဘိက္ခဝေ, သမဏာ ဝါ ဗြာဟ္မဏာ ဝါ ဧဝံ ရူပံ အဘိညာယ, ဧဝံ ရူပသမုဒယံ အဘိညာယ, ဧဝံ ရူပနိရောဓံ အဘိညာယ, ဧဝံ ရူပနိရောဓဂါမိနိံ ပဋိပဒံ အဘိညာယ၊ ဧဝံ ရူပဿ အဿာဒံ အဘိညာယ, ဧဝံ ရူပဿ အာဒီနဝံ အဘိညာယ, ဧဝံ ရူပဿ နိဿရဏံ အဘိညာယ ရူပဿ နိဗ္ဗိဒါယ ဝိရာဂါယ နိရောဓာယ ပဋိပန္နာ, တေ သုပ္ပဋိပန္နာ။ ယေ သုပ္ပဋိပန္နာ, တေ ဣမသ္မိံ ဓမ္မဝိနယေ ဂါဓန္တိ။

‘‘ယေ စ ခေါ ကေစိ, ဘိက္ခဝေ, သမဏာ ဝါ ဗြာဟ္မဏာ ဝါ ဧဝံ ရူပံ အဘိညာယ, ဧဝံ ရူပသမုဒယံ အဘိညာယ, ဧဝံ ရူပနိရောဓံ အဘိညာယ, ဧဝံ ရူပနိရောဓဂါမိနိံ ပဋိပဒံ အဘိညာယ၊ ဧဝံ ရူပဿ အဿာဒံ အဘိညာယ, ဧဝံ ရူပဿ အာဒီနဝံ အဘိညာယ, ဧဝံ ရူပဿ နိဿရဏံ အဘိညာယ ရူပဿ နိဗ္ဗိဒါ ဝိရာဂါ နိရောဓာ အနုပါဒါ ဝိမုတ္တာ, တေ သုဝိမုတ္တာ။ ယေ သုဝိမုတ္တာ, တေ ကေဝလိနော။ ယေ ကေဝလိနော ဝဋ္ဋံ တေသံ နတ္ထိ ပညာပနာယ။

‘‘ကတမာ စ, ဘိက္ခဝေ, ဝေဒနာ? ဆယိမေ, ဘိက္ခဝေ, ဝေဒနာကာယာ – စက္ခုသမ္ဖဿဇာ ဝေဒနာ…ပေ… မနောသမ္ဖဿဇာ ဝေဒနာ။ အယံ ဝုစ္စတိ, ဘိက္ခဝေ, ဝေဒနာ။ ဖဿသမုဒယာ ဝေဒနာသမုဒယော၊ ဖဿနိရောဓာ ဝေဒနာနိရောဓော။ အယမေဝ အရိယော အဋ္ဌင်္ဂိကော မဂ္ဂေါ ဝေဒနာနိရောဓဂါမိနီ ပဋိပဒါ, သေယျထိဒံ – သမ္မာဒိဋ္ဌိ…ပေ… သမ္မာသမာဓိ။

(သံ၊၂၊၅၂။)

‘‘ယံ ဝေဒနံ ပဋိစ္စ ဥပ္ပဇ္ဇတိ သုခံ သောမနဿံ – အယံ ဝေဒနာယ အဿာဒေါ။ ယာ ဝေဒနာ အနိစ္စာ ဒုက္ခာ ဝိပရိဏာမဓမ္မာ – အယံ ဝေဒနာယ အာဒီနဝေါ။ ယော ဝေဒနာယ ဆန္ဒရာဂဝိနယော ဆန္ဒရာဂပ္ပဟာနံ – ဣဒံ ဝေဒနာယ နိဿရဏံ။

‘‘ယေ ဟိ, ကေစိ, ဘိက္ခဝေ, သမဏာ ဝါ ဗြာဟ္မဏာ ဝါ ဧဝံ ဝေဒနံ အဘိညာယ, ဧဝံ ဝေဒနာသမုဒယံ အဘိညာယ, ဧဝံ ဝေဒနာနိရောဓံ အဘိညာယ, ဧဝံ ဝေဒနာနိရောဓဂါမိနိံ ပဋိပဒံ အဘိညာယ၊ ဧဝံ ဝေဒနာယ အဿာဒံ အဘိညာယ, ဧဝံ ဝေဒနာယ အာဒီနဝံ အဘိညာယ, ဧဝံ ဝေဒနာယ နိဿရဏံ အဘိညာယ ဝေဒနာယ နိဗ္ဗိဒါယ ဝိရာဂါယ နိရောဓာယ ပဋိပန္နာ, တေ သုပ္ပဋိပန္နာ။ ယေ သုပ္ပဋိပန္နာ, တေ ဣမသ္မိံ ဓမ္မဝိနယေ ဂါဓန္တိ။

‘‘ယေ စ ခေါ ကေစိ, ဘိက္ခဝေ, သမဏာ ဝါ ဗြာဟ္မဏာ ဝါ ဧဝံ ဝေဒနံ အဘိညာယ…ပေ… ဝဋ္ဋံ တေသံ နတ္ထိ ပညာပနာယ။

‘‘ကတမာ စ, ဘိက္ခဝေ, သညာ? ဆယိမေ, ဘိက္ခဝေ, သညာကာယာ – ရူပသညာ, သဒ္ဒသညာ, ဂန္ဓသညာ, ရသသညာ, ဖောဋ္ဌဗ္ဗသညာ, ဓမ္မသညာ။ အယံ ဝုစ္စတိ, ဘိက္ခဝေ, သညာ။ ဖဿသမုဒယာ သညာသမုဒယော၊ ဖဿနိရောဓာ သညာနိရောဓော။ အယမေဝ အရိယော အဋ္ဌင်္ဂိကော မဂ္ဂေါ သညာနိရောဓဂါမိနီ ပဋိပဒါ, သေယျထိဒံ – သမ္မာဒိဋ္ဌိ…ပေ… သမ္မာသမာဓိ…ပေ… ဝဋ္ဋံ တေသံ နတ္ထိ ပညာပနာယ။

‘‘ကတမေ စ, ဘိက္ခဝေ, သင်္ခါရာ? ဆယိမေ, ဘိက္ခဝေ, စေတနာကာယာ – ရူပသဉ္စေတနာ, သဒ္ဒသဉ္စေတနာ, ဂန္ဓသဉ္စေတနာ, ရသသဉ္စေတနာ, ဖောဋ္ဌဗ္ဗသဉ္စေတနာ, ဓမ္မသဉ္စေတနာ။ ဣမေ ဝုစ္စန္တိ ဘိက္ခဝေ, သင်္ခါရာ။ ဖဿသမုဒယာ သင်္ခါရသမုဒယော၊ ဖဿနိရောဓာ သင်္ခါရနိရောဓော။ အယမေဝ အရိယော အဋ္ဌင်္ဂိကော မဂ္ဂေါ သင်္ခါရနိရောဓဂါမိနီ ပဋိပဒါ, သေယျထိဒံ – သမ္မာဒိဋ္ဌိ…ပေ… သမ္မာသမာဓိ။

‘‘ယံ သင်္ခါရေ ပဋိစ္စ ဥပ္ပဇ္ဇတိ သုခံ သောမနဿံ – အယံ သင်္ခါရာနံ အဿာဒေါ။ ယေ သင်္ခါရာ အနိစ္စာ ဒုက္ခာ ဝိပရိဏာမဓမ္မာ – အယံ သင်္ခါရာနံ အာဒီနဝေါ။ ယော သင်္ခါရေသု ဆန္ဒရာဂဝိနယော ဆန္ဒရာဂပ္ပဟာနံ – ဣဒံ သင်္ခါရာနံ နိဿရဏံ။

‘‘ယေ ဟိ ကေစိ, ဘိက္ခဝေ, သမဏာ ဝါ ဗြာဟ္မဏာ ဝါ ဧဝံ သင်္ခါရေ အဘိညာယ, ဧဝံ သင်္ခါရသမုဒယံ အဘိညာယ, ဧဝံ သင်္ခါရနိရောဓံ အဘိညာယ, ဧဝံ သင်္ခါရနိရောဓဂါမိနိံ ပဋိပဒံ အဘိညာယ…ပေ… သင်္ခါရာနံ နိဗ္ဗိဒါယ ဝိရာဂါယ

(သံ၊၂၊၅၃။)

နိရောဓာယ ပဋိပန္နာ တေ သုပ္ပဋိပန္နာ။ ယေ သုပ္ပဋိပန္နာ, တေ ဣမသ္မိံ ဓမ္မဝိနယေ ဂါဓန္တိ…ပေ… ဝဋ္ဋံ တေသံ နတ္ထိ ပညာပနာယ။

‘‘ကတမဉ္စ, ဘိက္ခဝေ, ဝိညာဏံ။ ဆယိမေ, ဘိက္ခဝေ, ဝိညာဏကာယာ – စက္ခုဝိညာဏံ, သောတဝိညာဏံ, ဃာနဝိညာဏံ, ဇိဝှါဝိညာဏံ, ကာယဝိညာဏံ, မနောဝိညာဏံ။ ဣဒံ ဝုစ္စတိ, ဘိက္ခဝေ, ဝိညာဏံ။ နာမရူပသမုဒယာ ဝိညာဏသမုဒယော၊ နာမရူပနိရောဓာ ဝိညာဏနိရောဓော။ အယမေဝ အရိယော အဋ္ဌင်္ဂိကော မဂ္ဂေါ ဝိညာဏနိရောဓဂါမိနီ ပဋိပဒါ, သေယျထိဒံ – သမ္မာဒိဋ္ဌိ…ပေ… သမ္မာသမာဓိ။

‘‘ယံ ဝိညာဏံ ပဋိစ္စ ဥပ္ပဇ္ဇတိ သုခံ သောမနဿံ – အယံ ဝိညာဏဿ အဿာဒေါ။ ယံ ဝိညာဏံ အနိစ္စံ ဒုက္ခံ ဝိပရိဏာမဓမ္မံ – အယံ ဝိညာဏဿ အာဒီနဝေါ။ ယော ဝိညာဏသ္မိံ ဆန္ဒရာဂဝိနယော ဆန္ဒရာဂပ္ပဟာနံ – ဣဒံ ဝိညာဏဿ နိဿရဏံ။

‘‘ယေ ဟိ ကေစိ, ဘိက္ခဝေ, သမဏာ ဝါ ဗြာဟ္မဏာ ဝါ ဧဝံ ဝိညာဏံ အဘိညာယ, ဧဝံ ဝိညာဏသမုဒယံ အဘိညာယ, ဧဝံ ဝိညာဏနိရောဓံ အဘိညာယ, ဧဝံ ဝိညာဏနိရောဓဂါမိနိံ ပဋိပဒံ အဘိညာယ၊ ဧဝံ ဝိညာဏဿ အဿာဒံ အဘိညာယ, ဧဝံ ဝိညာဏဿ အာဒီနဝံ အဘိညာယ, ဧဝံ ဝိညာဏဿ နိဿရဏံ အဘိညာယ ဝိညာဏဿ နိဗ္ဗိဒါယ ဝိရာဂါယ နိရောဓာယ ပဋိပန္နာ, တေ သုပ္ပဋိပန္နာ။ ယေ သုပ္ပဋိပန္နာ, တေ ဣမသ္မိံ ဓမ္မဝိနယေ ဂါဓန္တိ။

‘‘ယေ စ ခေါ ကေစိ, ဘိက္ခဝေ, သမဏာ ဝါ ဗြာဟ္မဏာ ဝါ ဧဝံ ဝိညာဏံ အဘိညာယ, ဧဝံ ဝိညာဏသမုဒယံ အဘိညာယ, ဧဝံ ဝိညာဏနိရောဓံ အဘိညာယ, ဧဝံ ဝိညာဏနိရောဓဂါမိနိံ ပဋိပဒံ အဘိညာယ၊ ဧဝံ ဝိညာဏဿ အဿာဒံ အဘိညာယ, ဧဝံ ဝိညာဏဿ အာဒီနဝံ အဘိညာယ, ဧဝံ ဝိညာဏဿ နိဿရဏံ အဘိညာယ ဝိညာဏဿ နိဗ္ဗိဒါ ဝိရာဂါ နိရောဓာ အနုပါဒါ ဝိမုတ္တာ, တေ သုဝိမုတ္တာ။ ယေ သုဝိမုတ္တာ, တေ ကေဝလိနော။ ယေ ကေဝလိနော ဝဋ္ဋံ တေသံ နတ္ထိ ပညာပနာယ။ ဧဝံ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု သတ္တဋ္ဌာနကုသလော ဟောတိ။

‘‘ကထဉ္စ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု တိဝိဓူပပရိက္ခီ ဟောတိ။ ဣဓ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု ဓာတုသော ဥပပရိက္ခတိ, အာယတနသော ဥပပရိက္ခတိ, ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒသော

(သံ၊၂၊၅၄။)

ဥပပရိက္ခတိ ။ ဧဝံ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု တိဝိဓူပပရိက္ခီ ဟောတိ။ သတ္တဋ္ဌာနကုသလော, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု တိဝိဓူပပရိက္ခီ, ဣမသ္မိံ ဓမ္မဝိနယေ ကေဝလီ ဝုသိတဝါ ‘ဥတ္တမပုရိသော’တိ ဝုစ္စတီ’’တိ။ ပဉ္စမံ။

၆။ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၅၈။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ ‘‘တထာဂတော, ဘိက္ခဝေ, အရဟံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ ရူပဿ နိဗ္ဗိဒါ ဝိရာဂါ နိရောဓာ အနုပါဒါ ဝိမုတ္တော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါတိ ဝုစ္စတိ။ ဘိက္ခုပိ, ဘိက္ခဝေ, ပညာဝိမုတ္တော ရူပဿ နိဗ္ဗိဒါ ဝိရာဂါ နိရောဓာ အနုပါဒါ ဝိမုတ္တော ပညာဝိမုတ္တောတိ ဝုစ္စတိ။

‘‘တထာဂတော, ဘိက္ခဝေ, အရဟံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ ဝေဒနာယ နိဗ္ဗိဒါ ဝိရာဂါ နိရောဓာ အနုပါဒါ ဝိမုတ္တော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါတိ ဝုစ္စတိ။ ဘိက္ခုပိ, ဘိက္ခဝေ, ပညာဝိမုတ္တော ဝေဒနာယ နိဗ္ဗိဒါ…ပေ… ပညာဝိမုတ္တောတိ ဝုစ္စတိ။

‘‘တထာဂတော, ဘိက္ခဝေ, အရဟံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ သညာယ… သင်္ခါရာနံ… ဝိညာဏဿ နိဗ္ဗိဒါ ဝိရာဂါ နိရောဓာ အနုပါဒါ ဝိမုတ္တော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါတိ ဝုစ္စတိ။ ဘိက္ခုပိ, ဘိက္ခဝေ, ပညာဝိမုတ္တော ဝိညာဏဿ နိဗ္ဗိဒါ ဝိရာဂါ နိရောဓာ အနုပါဒါ ဝိမုတ္တော ပညာဝိမုတ္တောတိ ဝုစ္စတိ။

‘‘တတြ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ကော ဝိသေသော, ကော အဓိပ္ပယာသော [အဓိပ္ပါယော (သီ။), အဓိပ္ပါယသော (သျာ။ ကံ။ ပီ။ က။)], ကိံ နာနာကရဏံ, တထာဂတဿ အရဟတော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဿ ပညာဝိမုတ္တေန ဘိက္ခုနာ’’တိ? ‘‘ဘဂဝံမူလကာ နော, ဘန္တေ, ဓမ္မာ ဘဂဝံနေတ္တိကာ ဘဂဝံပဋိသရဏာ။ သာဓု ဝတ, ဘန္တေ, ဘဂဝန္တညေဝ ပဋိဘာတု ဧတဿ ဘာသိတဿ အတ္ထော။ ဘဂဝတော သုတွာ ဘိက္ခူ ဓာရေဿန္တီ’’တိ။ ‘‘တေန ဟိ, ဘိက္ခဝေ, သုဏာထ, သာဓုကံ မနသိ ကရောထ၊ ဘာသိဿာမီ’’တိ။ ‘‘ဧဝံ, ဘန္တေ’’တိ ခေါ တေ ဘိက္ခူ ဘဂဝတော ပစ္စဿောသုံ။ ဘဂဝါ ဧတဒဝေါစ –

‘‘တထာဂတော, ဘိက္ခဝေ, အရဟံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ အနုပ္ပန္နဿ မဂ္ဂဿ ဥပ္ပါဒေတာ, အသဉ္ဇာတဿ မဂ္ဂဿ သဉ္ဇနေတာ [သဉ္ဇာနေတာ (သျာ။ ကံ။)], အနက္ခာတဿ မဂ္ဂဿ အက္ခာတာ မဂ္ဂညူ, မဂ္ဂဝိဒူ, မဂ္ဂကောဝိဒေါ၊ မဂ္ဂါနုဂါ စ, ဘိက္ခဝေ, ဧတရဟိ သာဝကာ ဝိဟရန္တိ ပစ္ဆာသမန္နာဂတာ။ အယံ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဝိသေသော, အယံ အဓိပ္ပယာသော, ဣဒံ နာနာကရဏံ တထာဂတဿ အရဟတော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဿ ပညာဝိမုတ္တေန ဘိက္ခုနာ’’တိ။ ဆဋ္ဌံ။

(သံ၊၂၊၅၅။)

၇။ အနတ္တလက္ခဏသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၅၉။ ဧကံ သမယံ ဘဂဝါ ဗာရာဏသိယံ ဝိဟရတိ ဣသိပတနေ မိဂဒါယေ။ တတြ ခေါ ဘဂဝါ ပဉ္စဝဂ္ဂိယေ ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ – ‘‘ဘိက္ခဝေါ’’တိ။ ‘‘ဘဒန္တေ’’တိ တေ ဘိက္ခူ ဘဂဝတော ပစ္စဿောသုံ။ ဘဂဝါ ဧတဒဝေါစ –

‘‘ရူပံ, ဘိက္ခဝေ, အနတ္တာ။ ရူပဉ္စ ဟိဒံ, ဘိက္ခဝေ, အတ္တာ အဘဝိဿ, နယိဒံ ရူပံ အာဗာဓာယ သံဝတ္တေယျ, လဗ္ဘေထ စ ရူပေ – ‘ဧဝံ မေ ရူပံ ဟောတု, ဧဝံ မေ ရူပံ မာ အဟောသီ’တိ။ ယသ္မာ စ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ရူပံ အနတ္တာ, တသ္မာ ရူပံ အာဗာဓာယ သံဝတ္တတိ, န စ လဗ္ဘတိ ရူပေ – ‘ဧဝံ မေ ရူပံ ဟောတု, ဧဝံ မေ ရူပံ မာ အဟောသီ’’’တိ။

‘‘ဝေဒနာ အနတ္တာ။ ဝေဒနာ စ ဟိဒံ, ဘိက္ခဝေ, အတ္တာ အဘဝိဿ, နယိဒံ ဝေဒနာ အာဗာဓာယ သံဝတ္တေယျ, လဗ္ဘေထ စ ဝေဒနာယ – ‘ဧဝံ မေ ဝေဒနာ ဟောတု, ဧဝံ မေ ဝေဒနာ မာ အဟောသီ’တိ။ ယသ္မာ စ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဝေဒနာ အနတ္တာ, တသ္မာ ဝေဒနာ အာဗာဓာယ သံဝတ္တတိ, န စ လဗ္ဘတိ ဝေဒနာယ – ‘ဧဝံ မေ ဝေဒနာ ဟောတု, ဧဝံ မေ ဝေဒနာ မာ အဟောသီ’’’တိ။

‘‘သညာ အနတ္တာ…ပေ… သင်္ခါရာ အနတ္တာ။ သင်္ခါရာ စ ဟိဒံ, ဘိက္ခဝေ, အတ္တာ အဘဝိဿံသု, နယိဒံ သင်္ခါရာ အာဗာဓာယ သံဝတ္တေယျုံ, လဗ္ဘေထ စ သင်္ခါရေသု – ‘ဧဝံ မေ သင်္ခါရာ ဟောန္တု, ဧဝံ မေ သင်္ခါရာ မာ အဟေသု’န္တိ။ ယသ္မာ စ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, သင်္ခါရာ အနတ္တာ, တသ္မာ သင်္ခါရာ အာဗာဓာယ သံဝတ္တန္တိ, န စ လဗ္ဘတိ သင်္ခါရေသု – ‘ဧဝံ မေ သင်္ခါရာ ဟောန္တု, ဧဝံ မေ သင်္ခါရာ မာ အဟေသု’’’န္တိ။

‘‘ဝိညာဏံ အနတ္တာ။ ဝိညာဏဉ္စ ဟိဒံ, ဘိက္ခဝေ, အတ္တာ အဘဝိဿ, နယိဒံ ဝိညာဏံ အာဗာဓာယ သံဝတ္တေယျ, လဗ္ဘေထ စ ဝိညာဏေ – ‘ဧဝံ မေ ဝိညာဏံ ဟောတု, ဧဝံ မေ ဝိညာဏံ မာ အဟောသီ’တိ။ ယသ္မာ စ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဝိညာဏံ အနတ္တာ, တသ္မာ ဝိညာဏံ အာဗာဓာယ သံဝတ္တတိ, န စ လဗ္ဘတိ ဝိညာဏေ – ‘ဧဝံ မေ ဝိညာဏံ ဟောတု, ဧဝံ မေ ဝိညာဏံ မာ အဟောသီ’’’တိ။

(သံ၊၂၊၅၆။)

မေ အတ္တာ’’’တိ။ ‘‘နော ဟေတံ, ဘန္တေ’’။ ‘‘ဝေဒနာ… သညာ… သင်္ခါရာ… ဝိညာဏံ နိစ္စံ ဝါ အနိစ္စံ ဝါ’’တိ? ‘‘အနိစ္စံ, ဘန္တေ’’။ ‘‘ယံ ပနာနိစ္စံ ဒုက္ခံ ဝါ တံ သုခံ ဝါ’’တိ? ‘‘ဒုက္ခံ, ဘန္တေ’’။ ‘‘ယံ ပနာနိစ္စံ ဒုက္ခံ ဝိပရိဏာမဓမ္မံ, ကလ္လံ နု တံ သမနုပဿိတုံ – ‘ဧတံ မမ, ဧသောဟမသ္မိ, ဧသော မေ အတ္တာ’’’တိ? ‘‘နော ဟေတံ, ဘန္တေ’’။

‘‘တသ္မာတိဟ, ဘိက္ခဝေ, ယံ ကိဉ္စိ ရူပံ အတီတာနာဂတပစ္စုပ္ပန္နံ အဇ္ဈတ္တံ ဝါ ဗဟိဒ္ဓါ ဝါ ဩဠာရိကံ ဝါ သုခုမံ ဝါ ဟီနံ ဝါ ပဏီတံ ဝါ ယံ ဒူရေ သန္တိကေ ဝါ, သဗ္ဗံ ရူပံ – ‘နေတံ မမ, နေသောဟမသ္မိ, န မေသော အတ္တာ’တိ ဧဝမေတံ ယထာဘူတံ သမ္မပ္ပညာယ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ယာ ကာစိ ဝေဒနာ အတီတာနာဂတပစ္စုပ္ပန္နာ အဇ္ဈတ္တာ ဝါ ဗဟိဒ္ဓါ ဝါ…ပေ… ယာ ဒူရေ သန္တိကေ ဝါ, သဗ္ဗာ ဝေဒနာ – ‘နေတံ မမ, နေသောဟမသ္မိ, န မေသော အတ္တာ’တိ ဧဝမေတံ ယထာဘူတံ သမ္မပ္ပညာယ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။

‘‘ယာ ကာစိ သညာ…ပေ… ယေ ကေစိ သင်္ခါရာ အတီတာနာဂတပစ္စုပ္ပန္နာ အဇ္ဈတ္တံ ဝါ ဗဟိဒ္ဓါ ဝါ…ပေ… ယေ ဒူရေ သန္တိကေ ဝါ, သဗ္ဗေ သင်္ခါရာ – ‘နေတံ မမ, နေသောဟမသ္မိ, န မေသော အတ္တာ’တိ ဧဝမေတံ ယထာဘူတံ သမ္မပ္ပညာယ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။

‘‘ယံ ကိဉ္စိ ဝိညာဏံ အတီတာနာဂတပစ္စုပ္ပန္နံ အဇ္ဈတ္တံ ဝါ ဗဟိဒ္ဓါ ဝါ ဩဠာရိကံ ဝါ သုခုမံ ဝါ ဟီနံ ဝါ ပဏီတံ ဝါ ယံ ဒူရေ သန္တိကေ ဝါ, သဗ္ဗံ ဝိညာဏံ – ‘နေတံ မမ, နေသောဟမသ္မိ, န မေသော အတ္တာ’တိ ဧဝမေတံ ယထာဘူတံ သမ္မပ္ပညာယ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။

‘‘ဧဝံ ပဿံ, ဘိက္ခဝေ, သုတဝါ အရိယသာဝကော ရူပသ္မိမ္ပိ နိဗ္ဗိန္ဒတိ, ဝေဒနာယပိ နိဗ္ဗိန္ဒတိ, သညာယပိ နိဗ္ဗိန္ဒတိ, သင်္ခါရေသုပိ နိဗ္ဗိန္ဒတိ, ဝိညာဏသ္မိမ္ပိ နိဗ္ဗိန္ဒတိ။ နိဗ္ဗိန္ဒံ ဝိရဇ္ဇတိ၊ ဝိရာဂါ ဝိမုစ္စတိ။ ဝိမုတ္တသ္မိံ ဝိမုတ္တမိတိ ဉာဏံ ဟောတိ။ ‘ခီဏာ ဇာတိ, ဝုသိတံ ဗြဟ္မစရိယံ, ကတံ ကရဏီယံ, နာပရံ ဣတ္ထတ္တာယာ’တိ ပဇာနာတီ’’တိ။

ဣဒမဝေါစ ဘဂဝါ။ အတ္တမနာ ပဉ္စဝဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ ဘဂဝတော ဘာသိတံ အဘိနန္ဒုံ [အဘိနန္ဒုန္တိ (က။)]။

ဣမသ္မိဉ္စ ပန ဝေယျာကရဏသ္မိံ ဘညမာနေ ပဉ္စဝဂ္ဂိယာနံ ဘိက္ခူနံ အနုပါဒါယ အာသဝေဟိ စိတ္တာနိ ဝိမုစ္စိံသူတိ။ သတ္တမံ။

(သံ၊၂၊၅၇။)

၈။ မဟာလိသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၆၀။ ဧဝံ မေ သုတံ – ဧကံ သမယံ ဘဂဝါ ဝေသာလိယံ ဝိဟရတိ မဟာဝနေ ကူဋာဂါရသာလာယံ။ အထ ခေါ မဟာလိ လိစ္ဆဝိ ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ …ပေ… ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ မဟာလိ လိစ္ဆဝိ ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ –

‘‘ပူရဏော, ဘန္တေ, ကဿပေါ ဧဝမာဟ – ‘နတ္ထိ ဟေတု နတ္ထိ ပစ္စယော သတ္တာနံ သံကိလေသာယ၊ အဟေတူ အပ္ပစ္စယာ သတ္တာ သံကိလိဿန္တိ။ နတ္ထိ ဟေတု နတ္ထိ ပစ္စယော သတ္တာနံ ဝိသုဒ္ဓိယာ၊ အဟေတူ အပ္ပစ္စယာ သတ္တာ ဝိသုဇ္ဈန္တီ’တိ။ ဣဓ, ဘဂဝါ ကိမာဟာ’’တိ။

‘‘အတ္ထိ, မဟာလိ, ဟေတု အတ္ထိ ပစ္စယော သတ္တာနံ သံကိလေသာယ၊ သဟေတူ သပ္ပစ္စယာ သတ္တာ သံကိလိဿန္တိ။ အတ္ထိ, မဟာလိ, ဟေတု, အတ္ထိ ပစ္စယော သတ္တာနံ ဝိသုဒ္ဓိယာ၊ သဟေတူ သပ္ပစ္စယာ သတ္တာ ဝိသုဇ္ဈန္တီ’’တိ။

‘‘ကတမော ပန, ဘန္တေ, ဟေတု ကတမော ပစ္စယော သတ္တာနံ သံကိလေသာယ၊ ကထံ သဟေတူ သပ္ပစ္စယာ သတ္တာ သံကိလိဿန္တီ’’တိ။

‘‘ရူပဉ္စ ဟိဒံ, မဟာလိ, ဧကန္တဒုက္ခံ အဘဝိဿ ဒုက္ခာနုပတိတံ ဒုက္ခာဝက္ကန္တံ အနဝက္ကန္တံ သုခေန, နယိဒံ သတ္တာ ရူပသ္မိံ သာရဇ္ဇေယျုံ။ ယသ္မာ စ ခေါ, မဟာလိ, ရူပံ သုခံ သုခါနုပတိတံ သုခါဝက္ကန္တံ အနဝက္ကန္တံ ဒုက္ခေန, တသ္မာ သတ္တာ ရူပသ္မိံ သာရဇ္ဇန္တိ၊ သာရာဂါ သံယုဇ္ဇန္တိ၊ သံယောဂါ သံကိလိဿန္တိ။ အယံ ခေါ, မဟာလိ, ဟေတု, အယံ ပစ္စယော သတ္တာနံ သံကိလေသာယ၊ ဧဝံ သဟေတူ သပ္ပစ္စယာ သတ္တာ သံကိလိဿန္တိ။

‘‘ဝေဒနာ စ ဟိဒံ, မဟာလိ, ဧကန္တဒုက္ခာ အဘဝိဿ ဒုက္ခာနုပတိတာ ဒုက္ခာဝက္ကန္တာ အနဝက္ကန္တာ သုခေန, နယိဒံ သတ္တာ ဝေဒနာယ သာရဇ္ဇေယျုံ။ ယသ္မာ စ ခေါ, မဟာလိ, ဝေဒနာ သုခါ သုခါနုပတိတာ သုခါဝက္ကန္တာ အနဝက္ကန္တာ ဒုက္ခေန, တသ္မာ သတ္တာ ဝေဒနာယ သာရဇ္ဇန္တိ၊ သာရာဂါ သံယုဇ္ဇန္တိ၊ သံယောဂါ သံကိလိဿန္တိ။ အယမ္ပိ ခေါ, မဟာလိ, ဟေတု, အယံ ပစ္စယော သတ္တာနံ သံကိလေသာယ။ ဧဝမ္ပိ သဟေတူ သပ္ပစ္စယာ သတ္တာ သံကိလိဿန္တိ။

‘‘သညာ စ ဟိဒံ, မဟာလိ…ပေ… သင်္ခါရာ စ ဟိဒံ, မဟာလိ, ဧကန္တဒုက္ခာ အဘဝိဿံသု ဒုက္ခာနုပတိတာ ဒုက္ခာဝက္ကန္တာ အနဝက္ကန္တာ သုခေန, နယိဒံ

(သံ၊၂၊၅၈။)

သတ္တာ သင်္ခါရေသု သာရဇ္ဇေယျုံ။ ယသ္မာ စ ခေါ, မဟာလိ, သင်္ခါရာ သုခါ သုခါနုပတိတာ သုခါဝက္ကန္တာ အနဝက္ကန္တာ ဒုက္ခေန, တသ္မာ သတ္တာ သင်္ခါရေသု သာရဇ္ဇန္တိ၊ သာရာဂါ သံယုဇ္ဇန္တိ၊ သံယောဂါ သံကိလိဿန္တိ။ အယမ္ပိ ခေါ, မဟာလိ, ဟေတု, အယံ ပစ္စယော သတ္တာနံ သံကိလေသာယ။ ဧဝမ္ပိ သဟေတူ သပ္ပစ္စယာ သတ္တာ သံကိလိဿန္တိ။

‘‘ဝိညာဏဉ္စ ဟိဒံ, မဟာလိ, ဧကန္တဒုက္ခံ အဘဝိဿ ဒုက္ခာနုပတိတံ ဒုက္ခာဝက္ကန္တံ အနဝက္ကန္တံ သုခေန, နယိဒံ သတ္တာ ဝိညာဏသ္မိံ သာရဇ္ဇေယျုံ။ ယသ္မာ စ ခေါ, မဟာလိ, ဝိညာဏံ သုခံ သုခါနုပတိတံ သုခါဝက္ကန္တံ အနဝက္ကန္တံ ဒုက္ခေန, တသ္မာ သတ္တာ ဝိညာဏသ္မိံ သာရဇ္ဇန္တိ၊ သာရာဂါ သံယုဇ္ဇန္တိ၊ သံယောဂါ သံကိလိဿန္တိ။ အယမ္ပိ ခေါ, မဟာလိ, ဟေတု အယံ ပစ္စယော သတ္တာနံ သံကိလေသာယ။ ဧဝမ္ပိ သဟေတူ သပ္ပစ္စယာ သတ္တာ သံကိလိဿန္တီ’’တိ။

‘‘ကတမော ပန, ဘန္တေ, ဟေတု ကတမော ပစ္စယော သတ္တာနံ ဝိသုဒ္ဓိယာ၊ ကထံ သဟေတူ သပ္ပစ္စယာ သတ္တာ ဝိသုဇ္ဈန္တီ’’တိ? ‘‘ရူပဉ္စ ဟိဒံ, မဟာလိ, ဧကန္တသုခံ အဘဝိဿ သုခါနုပတိတံ သုခါဝက္ကန္တံ အနဝက္ကန္တံ ဒုက္ခေန, နယိဒံ သတ္တာ ရူပသ္မိံ နိဗ္ဗိန္ဒေယျုံ။ ယသ္မာ စ ခေါ, မဟာလိ, ရူပံ ဒုက္ခံ ဒုက္ခာနုပတိတံ ဒုက္ခာဝက္ကန္တံ အနဝက္ကန္တံ သုခေန, တသ္မာ သတ္တာ ရူပသ္မိံ နိဗ္ဗိန္ဒန္တိ၊ နိဗ္ဗိန္ဒံ ဝိရဇ္ဇန္တိ၊ ဝိရာဂါ ဝိသုဇ္ဈန္တိ။ အယံ ခေါ, မဟာလိ, ဟေတု, အယံ ပစ္စယော, သတ္တာနံ ဝိသုဒ္ဓိယာ။ ဧဝံ သဟေတူ သပ္ပစ္စယာ သတ္တာ ဝိသုဇ္ဈန္တိ’’။

‘‘ဝေဒနာ စ ဟိဒံ, မဟာလိ, ဧကန္တသုခါ အဘဝိဿ…ပေ… သညာ စ ဟိဒံ, မဟာလိ…ပေ… သင်္ခါရာ စ ဟိဒံ, မဟာလိ, ဧကန္တသုခါ အဘဝိဿံသု…ပေ… ဝိညာဏဉ္စ ဟိဒံ, မဟာလိ, ဧကန္တသုခံ အဘဝိဿ သုခါနုပတိတံ သုခါဝက္ကန္တံ အနဝက္ကန္တံ ဒုက္ခေန, နယိဒံ သတ္တာ ဝိညာဏသ္မိံ နိဗ္ဗိန္ဒေယျုံ။ ယသ္မာ စ ခေါ, မဟာလိ, ဝိညာဏံ ဒုက္ခံ ဒုက္ခာနုပတိတံ ဒုက္ခာဝက္ကန္တံ အနဝက္ကန္တံ သုခေန, တသ္မာ သတ္တာ ဝိညာဏသ္မိံ နိဗ္ဗိန္ဒန္တိ၊ နိဗ္ဗိန္ဒံ ဝိရဇ္ဇန္တိ၊ ဝိရာဂါ ဝိသုဇ္ဈန္တိ။ အယံ ခေါ, မဟာလိ, ဟေတု, အယံ ပစ္စယော, သတ္တာနံ ဝိသုဒ္ဓိယာ။ ဧဝမ္ပိ သဟေတူ သပ္ပစ္စယာ သတ္တာ ဝိသုဇ္ဈန္တီ’’တိ။ အဋ္ဌမံ။

၉။ အာဒိတ္တသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၆၁။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ ‘‘ရူပံ, ဘိက္ခဝေ, အာဒိတ္တံ, ဝေဒနာ အာဒိတ္တာ, သညာ အာဒိတ္တာ, သင်္ခါရာ အာဒိတ္တာ, ဝိညာဏံ အာဒိတ္တံ။ ဧဝံ ပဿံ, ဘိက္ခဝေ, သုတဝါ အရိယသာဝကော ရူပသ္မိမ္ပိ နိဗ္ဗိန္ဒတိ, ဝေဒနာယပိ… သညာယပိ… သင်္ခါရေသုပိ…

(သံ၊၂၊၅၉။)

ဝိညာဏသ္မိမ္ပိ နိဗ္ဗိန္ဒတိ။ နိဗ္ဗိန္ဒံ ဝိရဇ္ဇတိ၊ ဝိရာဂါ ဝိမုစ္စတိ။ ဝိမုတ္တသ္မိံ ဝိမုတ္တမိတိ ဉာဏံ ဟောတိ။ ‘ခီဏာ ဇာတိ, ဝုသိတံ ဗြဟ္မစရိယံ, ကတံ ကရဏီယံ, နာပရံ ဣတ္ထတ္တာယာ’တိ ပဇာနာတီ’’တိ။ နဝမံ။

၁၀။ နိရုတ္တိပထသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၆၂။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ ‘‘တယောမေ, ဘိက္ခဝေ, နိရုတ္တိပထာ အဓိဝစနပထာ ပညတ္တိပထာ အသင်္ကိဏ္ဏာ အသင်္ကိဏ္ဏပုဗ္ဗာ, န သင်္ကီယန္တိ, န သင်္ကီယိဿန္တိ, အပ္ပဋိကုဋ္ဌာ သမဏေဟိ ဗြာဟ္မဏေဟိ ဝိညူဟိ။ ကတမေ တယော? ယံ, ဘိက္ခဝေ, ရူပံ အတီတံ နိရုဒ္ဓံ ဝိပရိဏတံ ‘အဟောသီ’တိ တဿ သင်္ခါ, ‘အဟောသီ’တိ တဿ သမညာ, ‘အဟောသီ’တိ တဿ ပညတ္တိ၊ န တဿ သင်္ခါ ‘အတ္ထီ’တိ, န တဿ သင်္ခါ ‘ဘဝိဿတီ’’’တိ။

‘‘ယာ ဝေဒနာ အတီတာ နိရုဒ္ဓါ ဝိပရိဏတာ ‘အဟောသီ’တိ တဿာ သင်္ခါ, ‘အဟောသီ’တိ တဿာ သမညာ, ‘အဟောသီ’တိ တဿာ ပညတ္တိ၊ န တဿာ သင်္ခါ ‘အတ္ထီ’တိ, န တဿာ သင်္ခါ ‘ဘဝိဿတီ’’’တိ။

‘‘ယာ သညာ… ယေ သင်္ခါရာ အတီတာ နိရုဒ္ဓါ ဝိပရိဏတာ ‘အဟေသု’န္တိ တေသံ သင်္ခါ, ‘အဟေသု’န္တိ တေသံ သမညာ, ‘အဟေသု’န္တိ တေသံ ပညတ္တိ၊ န တေသံ သင်္ခါ ‘အတ္ထီ’တိ, န တေသံ သင်္ခါ ‘ဘဝိဿန္တီ’’’တိ။

‘‘ယံ ဝိညာဏံ အတီတံ နိရုဒ္ဓံ ဝိပရိဏတံ, ‘အဟောသီ’တိ တဿ သင်္ခါ, ‘အဟောသီ’တိ တဿ သမညာ, ‘အဟောသီ’တိ တဿ ပညတ္တိ၊ န တဿ သင်္ခါ ‘အတ္ထီ’တိ, န တဿ သင်္ခါ ‘ဘဝိဿတီ’’’တိ။

‘‘ယံ, ဘိက္ခဝေ, ရူပံ အဇာတံ အပါတုဘူတံ, ‘ဘဝိဿတီ’တိ တဿ သင်္ခါ, ‘ဘဝိဿတီ’တိ တဿ သမညာ, ‘ဘဝိဿတီ’တိ တဿ ပညတ္တိ၊ န တဿ သင်္ခါ ‘အတ္ထီ’တိ, န တဿ သင်္ခါ ‘အဟောသီ’’’တိ။

‘‘ယာ ဝေဒနာ အဇာတာ အပါတုဘူတာ, ‘ဘဝိဿတီ’တိ တဿာ သင်္ခါ, ‘ဘဝိဿတီ’တိ တဿာ သမညာ, ‘ဘဝိဿတီ’တိ တဿာ ပညတ္တိ၊ န တဿာ သင်္ခါ ‘အတ္ထီ’တိ, န တဿာ သင်္ခါ ‘အဟောသီ’’’တိ။

‘‘ယာ သညာ… ယေ သင်္ခါရာ အဇာတာ အပါတုဘူတာ, ‘ဘဝိဿန္တီ’တိ တေသံ သင်္ခါ, ‘ဘဝိဿန္တီ’တိ တေသံ သမညာ, ‘ဘဝိဿန္တီ’တိ တေသံ ပညတ္တိ၊ န တေသံ သင်္ခါ ‘အတ္ထီ’တိ, န တေသံ သင်္ခါ ‘အဟေသု’’’န္တိ။

(သံ၊၂၊၆၀။)

‘‘ယံ ဝိညာဏံ အဇာတံ အပါတုဘူတံ, ‘ဘဝိဿတီ’တိ တဿ သင်္ခါ, ‘ဘဝိဿတီ’တိ တဿ သမညာ, ‘ဘဝိဿတီ’တိ တဿ ပညတ္တိ၊ န တဿ သင်္ခါ ‘အတ္ထီ’တိ, န တဿ သင်္ခါ ‘အဟောသီ’’’တိ။

‘‘ယံ, ဘိက္ခဝေ, ရူပံ ဇာတံ ပါတုဘူတံ, ‘အတ္ထီ’တိ တဿ သင်္ခါ, ‘အတ္ထီ’တိ တဿ သမညာ, ‘အတ္ထီ’တိ တဿ ပညတ္တိ၊ န တဿ သင်္ခါ ‘အဟောသီ’တိ, န တဿ သင်္ခါ ‘ဘဝိဿတီ’’’တိ။

‘‘ယာ ဝေဒနာ ဇာတာ ပါတုဘူတာ, ‘အတ္ထီ’တိ တဿာ သင်္ခါ, ‘အတ္ထီ’တိ တဿာ သမညာ, ‘အတ္ထီ’တိ တဿာ ပညတ္တိ၊ န တဿာ သင်္ခါ ‘အဟောသီ’တိ, န တဿာ သင်္ခါ ‘ဘဝိဿတီ’’’တိ။

‘‘ယာ သညာ… ယေ သင်္ခါရာ ဇာတာ ပါတုဘူတာ, ‘အတ္ထီ’တိ တေသံ သင်္ခါ, ‘အတ္ထီ’တိ တေသံ သမညာ, ‘အတ္ထီ’တိ တေသံ ပညတ္တိ၊ န တေသံ သင်္ခါ ‘အဟေသု’န္တိ, န တေသံ သင်္ခါ, ‘ဘဝိဿန္တီ’’’တိ။

‘‘ယံ ဝိညာဏံ ဇာတံ ပါတုဘူတံ, ‘အတ္ထီ’တိ တဿ သင်္ခါ, ‘အတ္ထီ’တိ တဿ သမညာ, ‘အတ္ထီ’တိ တဿ ပညတ္တိ၊ န တဿ သင်္ခါ ‘အဟောသီ’တိ, န တဿ သင်္ခါ ‘ဘဝိဿတီ’’’တိ။

‘‘ဣမေ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, တယော နိရုတ္တိပထာ အဓိဝစနပထာ ပညတ္တိပထာ အသင်္ကိဏ္ဏာ အသင်္ကိဏ္ဏပုဗ္ဗာ, န သင်္ကီယန္တိ, န သင်္ကီယိဿန္တိ, အပ္ပဋိကုဋ္ဌာ သမဏေဟိ ဗြာဟ္မဏေဟိ ဝိညူဟိ။ ယေပိ တေ, ဘိက္ခဝေ, အဟေသုံ ဥက္ကလာ ဝဿဘညာ [ဩက္ကလာ ဝယဘိညာ (မ။ နိ။ ၃။၃၄၃)] အဟေတုကဝါဒါ အကိရိယဝါဒါ နတ္ထိကဝါဒါ, တေပိမေ တယော နိရုတ္တိပထေ အဓိဝစနပထေ ပညတ္တိပထေ န ဂရဟိတဗ္ဗံ နပ္ပဋိက္ကောသိတဗ္ဗံ အမညိံသု။ တံ ကိဿ ဟေတု? နိန္ဒာဃဋ္ဋနဗျာရောသဥပါရမ္ဘဘယာ’’တိ [နိန္ဒာဗျာရောသဥပါရမ္ဘဘယာတိ (သီ။ သျာ။ ကံ။ ပီ။) မ။ နိ။ ၃။၃၄၃]။

ဥပယဝဂ္ဂေါ ဆဋ္ဌော။

တဿုဒ္ဒါနံ –

ဥပယော ဗီဇံ ဥဒါနံ, ဥပါဒါနပရိဝတ္တံ၊

သတ္တဋ္ဌာနဉ္စ သမ္ဗုဒ္ဓေါ, ပဉ္စမဟာလိ အာဒိတ္တာ။

ဝဂ္ဂေါ နိရုတ္တိပထေန စာတိ။

(သံ၊၂၊၆၁။)

၇။ အရဟန္တဝဂ္ဂေါ

၁။ ဥပါဒိယမာနသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၆၃။ ဧဝံ မေ သုတံ – ဧကံ သမယံ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ အထ ခေါ အညတရော ဘိက္ခု ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ သော ဘိက္ခု ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘သာဓု မေ, ဘန္တေ, ဘဂဝါ သံခိတ္တေန ဓမ္မံ ဒေသေတု ယမဟံ ဘဂဝတော ဓမ္မံ သုတွာ ဧကော ဝူပကဋ္ဌော အပ္ပမတ္တော အာတာပီ ပဟိတတ္တော ဝိဟရေယျ’’န္တိ။ ‘‘ဥပါဒိယမာနော ခေါ, ဘိက္ခု, ဗဒ္ဓေါ မာရဿ၊ အနုပါဒိယမာနော မုတ္တော ပါပိမတော’’တိ။ ‘‘အညာတံ ဘဂဝါ, အညာတံ သုဂတာ’’တိ။

‘‘ယထာ ကထံ ပန တွံ, ဘိက္ခု, မယာ သံခိတ္တေန ဘာသိတဿ ဝိတ္ထာရေန အတ္ထံ အာဇာနာသီ’’တိ? ‘‘ရူပံ ခေါ, ဘန္တေ, ဥပါဒိယမာနော ဗဒ္ဓေါ မာရဿ၊ အနုပါဒိယမာနော မုတ္တော ပါပိမတော။ ဝေဒနံ ဥပါဒိယမာနော ဗဒ္ဓေါ မာရဿ၊ အနုပါဒိယမာနော မုတ္တော ပါပိမတော။ သညံ… သင်္ခါရေ … ဝိညာဏံ ဥပါဒိယမာနော ဗဒ္ဓေါ မာရဿ၊ အနုပါဒိယမာနော မုတ္တော ပါပိမတော။ ဣမဿ ခွါဟံ, ဘန္တေ, ဘဂဝတာ သံခိတ္တေန ဘာသိတဿ ဧဝံ ဝိတ္ထာရေန အတ္ထံ အာဇာနာမီ’’တိ။

‘‘သာဓု သာဓု, ဘိက္ခု! သာဓု ခေါ တွံ, ဘိက္ခု, မယာ သံခိတ္တေန ဘာသိတဿ ဝိတ္ထာရေန အတ္ထံ အာဇာနာသိ။ ရူပံ ခေါ, ဘိက္ခု, ဥပါဒိယမာနော ဗဒ္ဓေါ မာရဿ၊ အနုပါဒိယမာနော မုတ္တော ပါပိမတော။ ဝေဒနံ… သညံ… သင်္ခါရေ… ဝိညာဏံ ဥပါဒိယမာနော ဗဒ္ဓေါ မာရဿ၊ အနုပါဒိယမာနော မုတ္တော ပါပိမတော။ ဣမဿ ခေါ, ဘိက္ခု, မယာ သံခိတ္တေန ဘာသိတဿ ဧဝံ ဝိတ္ထာရေန အတ္ထော ဒဋ္ဌဗ္ဗော’’တိ။

အထ ခေါ သော ဘိက္ခု ဘဂဝတော ဘာသိတံ အဘိနန္ဒိတွာ အနုမောဒိတွာ ဥဋ္ဌာယာသနာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ပဒက္ခိဏံ ကတွာ ပက္ကာမိ။ အထ ခေါ သော ဘိက္ခု ဧကော ဝူပကဋ္ဌော အပ္ပမတ္တော အာတာပီ ပဟိတတ္တော ဝိဟရန္တော နစိရဿေဝ – ယဿတ္ထာယ ကုလပုတ္တာ သမ္မဒေဝ အဂါရသ္မာ အနဂါရိယံ ပဗ္ဗဇန္တိ တဒနုတ္တရံ – ဗြဟ္မစရိယပရိယောသာနံ ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတွာ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ။ ‘‘ခီဏာ ဇာတိ, ဝုသိတံ ဗြဟ္မစရိယံ,

(သံ၊၂၊၆၂။)

ကတံ ကရဏီယံ, နာပရံ ဣတ္ထတ္တာယာ’’တိ အဗ္ဘညာသိ။ အညတရော စ ပန သော ဘိက္ခု အရဟတံ အဟောသီတိ။ ပဌမံ။

၂။ မညမာနသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၆၄။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ အထ ခေါ အညတရော ဘိက္ခု…ပေ… ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ သော ဘိက္ခု ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘သာဓု မေ, ဘန္တေ, ဘဂဝါ သံခိတ္တေန ဓမ္မံ ဒေသေတု…ပေ… အာတာပီ ပဟိတတ္တော ဝိဟရေယျ’’န္တိ။ ‘‘မညမာနော ခေါ, ဘိက္ခု, ဗဒ္ဓေါ မာရဿ၊ အမညမာနော မုတ္တော ပါပိမတော’’တိ။ ‘‘အညာတံ ဘဂဝါ, အညာတံ သုဂတာ’’တိ။

‘‘ယထာ ကထံ ပန တွံ, ဘိက္ခု, မယာ သံခိတ္တေန ဘာသိတဿ ဝိတ္ထာရေန အတ္ထံ အာဇာနာသီ’’တိ? ‘‘ရူပံ ခေါ, ဘန္တေ, မညမာနော ဗဒ္ဓေါ မာရဿ၊ အမညမာနော မုတ္တော ပါပိမတော။ ဝေဒနံ… သညံ… သင်္ခါရေ… ဝိညာဏံ မညမာနော ဗဒ္ဓေါ မာရဿ၊ အမညမာနော မုတ္တော ပါပိမတော။ ဣမဿ ခွါဟံ, ဘန္တေ, ဘဂဝတာ သံခိတ္တေန ဘာသိတဿ ဧဝံ ဝိတ္ထာရေန အတ္ထံ အာဇာနာမီ’’တိ။

‘‘သာဓု သာဓု, ဘိက္ခု! သာဓု ခေါ တွံ, ဘိက္ခု, မယာ သံခိတ္တေန ဘာသိတဿ ဝိတ္ထာရေန အတ္ထံ အာဇာနာသိ။ ရူပံ ခေါ, ဘိက္ခု, မညမာနော ဗဒ္ဓေါ မာရဿ၊ အမညမာနော မုတ္တော ပါပိမတော။ ဝေဒနံ… သညံ… သင်္ခါရေ… ဝိညာဏံ မညမာနော ဗဒ္ဓေါ မာရဿ၊ အမညမာနော မုတ္တော ပါပိမတော။ ဣမဿ ခေါ, ဘိက္ခု, မယာ သံခိတ္တေန ဘာသိတဿ ဧဝံ ဝိတ္ထာရေန အတ္ထော ဒဋ္ဌဗ္ဗော’’တိ…ပေ… အညတရော စ ပန သော ဘိက္ခု အရဟတံ အဟောသီတိ။ ဒုတိယံ။

၃။ အဘိနန္ဒမာနသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၆၅။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ အထ ခေါ အညတရော ဘိက္ခု…ပေ… ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ သော ဘိက္ခု ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘သာဓု မေ, ဘန္တေ, ဘဂဝါ သံခိတ္တေန…ပေ… ပဟိတတ္တော ဝိဟရေယျ’’န္တိ။ ‘‘အဘိနန္ဒမာနော ခေါ, ဘိက္ခု, ဗဒ္ဓေါ မာရဿ၊ အနဘိနန္ဒမာနော မုတ္တော ပါပိမတော’’တိ။ ‘‘အညာတံ ဘဂဝါ, အညာတံ သုဂတာ’’တိ။

(သံ၊၂၊၆၃။)

‘‘ယထာ ကထံ ပန တွံ, ဘိက္ခု, မယာ သံခိတ္တေန ဘာသိတဿ ဝိတ္ထာရေန အတ္ထံ အာဇာနာသီ’’တိ။ ‘‘ရူပံ ခေါ, ဘန္တေ, အဘိနန္ဒမာနော ဗဒ္ဓေါ မာရဿ၊ အနဘိနန္ဒမာနော မုတ္တော ပါပိမတော။ ဝေဒနံ… သညံ… သင်္ခါရေ… ဝိညာဏံ အဘိနန္ဒမာနော ဗဒ္ဓေါ မာရဿ၊ အနဘိနန္ဒမာနော မုတ္တော ပါပိမတော။ ဣမဿ ခွါဟံ, ဘန္တေ, ဘဂဝတာ သံခိတ္တေန ဘာသိတဿ ဧဝံ ဝိတ္ထာရေန အတ္ထံ အာဇာနာမီ’’တိ။

‘‘သာဓု သာဓု, ဘိက္ခု! သာဓု ခေါ တွံ, ဘိက္ခု, မယာ သံခိတ္တေန ဘာသိတဿ ဝိတ္ထာရေန အတ္ထံ အာဇာနာသိ။ ရူပံ ခေါ, ဘိက္ခု, အဘိနန္ဒမာနော ဗဒ္ဓေါ မာရဿ၊ အနဘိနန္ဒမာနော မုတ္တော ပါပိမတော။ ဝေဒနံ… သညံ… သင်္ခါရေ … ဝိညာဏံ အဘိနန္ဒမာနော ဗဒ္ဓေါ မာရဿ၊ အနဘိနန္ဒမာနော မုတ္တော ပါပိမတော။ ဣမဿ ခေါ, ဘိက္ခု, မယာ သံခိတ္တေန ဘာသိတဿ ဧဝံ ဝိတ္ထာရေန အတ္ထော ဒဋ္ဌဗ္ဗော’’တိ…ပေ… အညတရော စ ပန သော ဘိက္ခု အရဟတံ အဟောသီတိ။ တတိယံ။

၄။ အနိစ္စသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၆၆။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ အထ ခေါ အညတရော ဘိက္ခု…ပေ… ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ သော ဘိက္ခု ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘သာဓု မေ, ဘန္တေ, ဘဂဝါ သံခိတ္တေန ဓမ္မံ ဒေသေတု…ပေ… အာတာပီ ပဟိတတ္တော ဝိဟရေယျ’’န္တိ။ ‘‘ယံ ခေါ, ဘိက္ခု, အနိစ္စံ၊ တတြ တေ ဆန္ဒော ပဟာတဗ္ဗော’’တိ။ ‘‘အညာတံ ဘဂဝါ၊ အညာတံ သုဂတာ’’တိ။

‘‘ယထာ ကထံ ပန တွံ, ဘိက္ခု, မယာ သံခိတ္တေန ဘာသိတဿ ဝိတ္ထာရေန အတ္ထံ အာဇာနာသီ’’တိ? ‘‘ရူပံ ခေါ, ဘန္တေ, အနိစ္စံ၊ တတြ မေ ဆန္ဒော ပဟာတဗ္ဗော။ ဝေဒနာ… သညာ… သင်္ခါရာ… ဝိညာဏံ အနိစ္စံ၊ တတြ မေ ဆန္ဒော ပဟာတဗ္ဗော။ ဣမဿ ခွါဟံ, ဘန္တေ, ဘဂဝတာ သံခိတ္တေန ဘာသိတဿ ဧဝံ ဝိတ္ထာရေန အတ္ထံ အာဇာနာမီ’’တိ။

‘‘သာဓု သာဓု, ဘိက္ခု! သာဓု ခေါ တွံ, ဘိက္ခု, မယာ သံခိတ္တေန ဘာသိတဿ ဝိတ္ထာရေန အတ္ထံ အာဇာနာသိ။ ရူပံ ခေါ, ဘိက္ခု, အနိစ္စံ၊ တတြ တေ ဆန္ဒော ပဟာတဗ္ဗော။ ဝေဒနာ အနိစ္စာ… သညာ… သင်္ခါရာ… ဝိညာဏံ အနိစ္စံ၊ တတြ ခေါ တေ ဆန္ဒော ပဟာတဗ္ဗော။ ဣမဿ ခေါ, ဘိက္ခု, မယာ သံခိတ္တေန ဘာသိတဿ ဧဝံ ဝိတ္ထာရေန အတ္ထော ဒဋ္ဌဗ္ဗော’’တိ…ပေ… အညတရော စ ပန သော ဘိက္ခု အရဟတံ အဟောသီတိ။ စတုတ္ထံ။

(သံ၊၂၊၆၄။)

၅။ ဒုက္ခသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၆၇။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ အထ ခေါ အညတရော ဘိက္ခု…ပေ… ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ သော ဘိက္ခု ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘သာဓု မေ, ဘန္တေ, ဘဂဝါ သံခိတ္တေန ဓမ္မံ ဒေသေတု…ပေ… အာတာပီ ပဟိတတ္တော ဝိဟရေယျ’’န္တိ။ ‘‘ယံ ခေါ, ဘိက္ခု, ဒုက္ခံ၊ တတြ တေ ဆန္ဒော ပဟာတဗ္ဗော’’တိ။ ‘‘အညာတံ ဘဂဝါ၊ အညာတံ သုဂတာ’’တိ။

‘‘ယထာ ကထံ ပန တွံ, ဘိက္ခု, မယာ သံခိတ္တေန ဘာသိတဿ ဝိတ္ထာရေန အတ္ထံ အာဇာနာသီ’’တိ? ‘‘ရူပံ ခေါ, ဘန္တေ, ဒုက္ခံ၊ တတြ မေ ဆန္ဒော ပဟာတဗ္ဗော။ ဝေဒနာ… သညာ… သင်္ခါရာ… ဝိညာဏံ ဒုက္ခံ၊ တတြ မေ ဆန္ဒော ပဟာတဗ္ဗော။ ဣမဿ ခွါဟံ, ဘန္တေ, ဘဂဝတာ သံခိတ္တေန ဘာသိတဿ ဧဝံ ဝိတ္ထာရေန အတ္ထံ အာဇာနာမီ’’တိ။

‘‘သာဓု သာဓု, ဘိက္ခု! သာဓု ခေါ တွံ, ဘိက္ခု, မယာ သံခိတ္တေန ဘာသိတဿ ဝိတ္ထာရေန အတ္ထံ အာဇာနာသိ။ ရူပံ ခေါ ဘိက္ခု, ဒုက္ခံ၊ တတြ တေ ဆန္ဒော ပဟာတဗ္ဗော။ ဝေဒနာ… သညာ… သင်္ခါရာ… ဝိညာဏံ ဒုက္ခံ၊ တတြ တေ ဆန္ဒော ပဟာတဗ္ဗော။ ဣမဿ ခေါ, ဘိက္ခု, မယာ သံခိတ္တေန ဘာသိတဿ ဧဝံ ဝိတ္ထာရေန အတ္ထော ဒဋ္ဌဗ္ဗော’’တိ…ပေ… အညတရော စ ပန သော ဘိက္ခု အရဟတံ အဟောသီတိ။ ပဉ္စမံ။

၆။ အနတ္တသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၆၈။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ အထ ခေါ အညတရော ဘိက္ခု…ပေ… ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ သော ဘိက္ခု ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘သာဓု မေ, ဘန္တေ, ဘဂဝါ သံခိတ္တေန ဓမ္မံ ဒေသေတု…ပေ… အာတာပီ ပဟိတတ္တော ဝိဟရေယျ’’န္တိ။ ‘‘ယော ခေါ, ဘိက္ခု, အနတ္တာ၊ တတြ တေ ဆန္ဒော ပဟာတဗ္ဗော’’တိ။ ‘‘အညာတံ, ဘဂဝါ၊ အညာတံ, သုဂတာ’’တိ။

‘‘ယထာ ကထံ ပန တွံ, ဘိက္ခု, မယာ သံခိတ္တေန ဘာသိတဿ ဝိတ္ထာရေန အတ္ထံ အာဇာနာသီ’’တိ? ‘‘ရူပံ ခေါ, ဘန္တေ, အနတ္တာ၊ တတြ မေ ဆန္ဒော ပဟာတဗ္ဗော။ ဝေဒနာ… သညာ… သင်္ခါရာ… ဝိညာဏံ အနတ္တာ၊ တတြ မေ ဆန္ဒော ပဟာတဗ္ဗော။ ဣမဿ ခွါဟံ, ဘန္တေ, ဘဂဝတာ သံခိတ္တေန ဘာသိတဿ ဧဝံ ဝိတ္ထာရေန အတ္ထံ အာဇာနာမီ’’တိ။

‘‘သာဓု သာဓု, ဘိက္ခု! သာဓု ခေါ တွံ, ဘိက္ခု, မယာ သံခိတ္တေန ဘာသိတဿ ဝိတ္ထာရေန အတ္ထံ အာဇာနာသိ။ ရူပံ ခေါ, ဘိက္ခု, အနတ္တာ၊ တတြ တေ ဆန္ဒော

(သံ၊၂၊၆၅။)

ပဟာတဗ္ဗော။ ဝေဒနာ… သညာ… သင်္ခါရာ… ဝိညာဏံ အနတ္တာ၊ တတြ တေ ဆန္ဒော ပဟာတဗ္ဗော။ ဣမဿ ခေါ, ဘိက္ခု, မယာ သံခိတ္တေန ဘာသိတဿ ဧဝံ ဝိတ္ထာရေန အတ္ထော ဒဋ္ဌဗ္ဗော’’တိ…ပေ… အညတရော စ ပန သော ဘိက္ခု အရဟတံ အဟောသီတိ။ ဆဋ္ဌံ။

၇။ အနတ္တနိယသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၆၉။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ အထ ခေါ အညတရော ဘိက္ခု…ပေ… ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ သော ဘိက္ခု ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘သာဓု မေ, ဘန္တေ, ဘဂဝါ သံခိတ္တေန ဓမ္မံ ဒေသေတု…ပေ… ဝိဟရေယျ’’န္တိ။ ‘‘ယံ ခေါ, ဘိက္ခု, အနတ္တနိယံ၊ တတြ တေ ဆန္ဒော ပဟာတဗ္ဗော’’တိ။ ‘‘အညာတံ, ဘဂဝါ၊ အညာတံ, သုဂတာ’’တိ။

‘‘ယထာ ကထံ ပန တွံ, ဘိက္ခု, မယာ သံခိတ္တေန ဘာသိတဿ ဝိတ္ထာရေန အတ္ထံ အာဇာနာသီ’’တိ? ‘‘ရူပံ ခေါ, ဘန္တေ, အနတ္တနိယံ၊ တတြ မေ ဆန္ဒော ပဟာတဗ္ဗော။ ဝေဒနာ… သညာ… သင်္ခါရာ… ဝိညာဏံ အနတ္တနိယံ၊ တတြ မေ ဆန္ဒော ပဟာတဗ္ဗော။ ဣမဿ ခွါဟံ, ဘန္တေ, ဘဂဝတာ သံခိတ္တေန ဘာသိတဿ ဧဝံ ဝိတ္ထာရေန အတ္ထံ အာဇာနာမီ’’တိ။

‘‘သာဓု သာဓု, ဘိက္ခု! သာဓု ခေါ တွံ, ဘိက္ခု, မယာ သံခိတ္တေန ဘာသိတဿ ဝိတ္ထာရေန အတ္ထံ အာဇာနာသိ။ ရူပံ ခေါ, ဘိက္ခု, အနတ္တနိယံ၊ တတြ တေ ဆန္ဒော ပဟာတဗ္ဗော။ ဝေဒနာ … သညာ… သင်္ခါရာ… ဝိညာဏံ အနတ္တနိယံ၊ တတြ တေ ဆန္ဒော ပဟာတဗ္ဗော။ ဣမဿ ခေါ, ဘိက္ခု, မယာ သံခိတ္တေန ဘာသိတဿ ဧဝံ ဝိတ္ထာရေန အတ္ထော ဒဋ္ဌဗ္ဗော’’တိ…ပေ… အညတရော စ ပန သော ဘိက္ခု အရဟတံ အဟောသီတိ။ သတ္တမံ။

၈။ ရဇနီယသဏ္ဌိတသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၇၀။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ အထ ခေါ အညတရော ဘိက္ခု…ပေ… ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ သော ဘိက္ခု ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘သာဓု မေ, ဘန္တေ, ဘဂဝါ သံခိတ္တေန ဓမ္မံ ဒေသေတု, ယမဟံ ဘဂဝတော ဓမ္မံ သုတွာ…ပေ… ဝိဟရေယျ’’န္တိ။ ‘‘ယံ ခေါ, ဘိက္ခု, ရဇနီယသဏ္ဌိတံ၊ တတြ တေ ဆန္ဒော ပဟာတဗ္ဗော’’တိ။ ‘‘အညာတံ, ဘဂဝါ၊ အညာတံ, သုဂတာ’’တိ။

‘‘ယထာ ကထံ ပန တွံ, ဘိက္ခု, မယာ သံခိတ္တေန ဘာသိတဿ ဝိတ္ထာရေန အတ္ထံ အာဇာနာသီ’’တိ? ‘‘ရူပံ ခေါ, ဘန္တေ, ရဇနီယသဏ္ဌိတံ၊ တတြ မေ ဆန္ဒော ပဟာတဗ္ဗော။ ဝေဒနာ… သညာ… သင်္ခါရာ… ဝိညာဏံ ရဇနီယသဏ္ဌိတံ၊ တတြ မေ ဆန္ဒော ပဟာတဗ္ဗော။ ဣမဿ ခွါဟံ, ဘန္တေ, ဘဂဝတာ သံခိတ္တေန ဘာသိတဿ ဧဝံ ဝိတ္ထာရေန အတ္ထံ အာဇာနာမီ’’တိ။

(သံ၊၂၊၆၆။)

‘‘သာဓု သာဓု ဘိက္ခု၊ သာဓု ခေါ တွံ, ဘိက္ခု, မယာ သံခိတ္တေန ဘာသိတဿ ဝိတ္ထာရေန အတ္ထံ အာဇာနာသိ။ ရူပံ ခေါ, ဘိက္ခု, ရဇနီယသဏ္ဌိတံ၊ တတြ တေ ဆန္ဒော ပဟာတဗ္ဗော။ ဝေဒနာ… သညာ… သင်္ခါရာ… ဝိညာဏံ ရဇနီယသဏ္ဌိတံ၊ တတြ တေ ဆန္ဒော ပဟာတဗ္ဗော။ ဣမဿ ခေါ, ဘိက္ခု, မယာ သံခိတ္တေန ဘာသိတဿ ဧဝံ ဝိတ္ထာရေန အတ္ထော ဒဋ္ဌဗ္ဗော’’တိ…ပေ… အညတရော စ ပန သော ဘိက္ခု အရဟတံ အဟောသီတိ။ အဋ္ဌမံ။

၉။ ရာဓသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၇၁။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ အထ ခေါ အာယသ္မာ ရာဓော ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ကထံ နု ခေါ, ဘန္တေ, ဇာနတော, ကထံ ပဿတော ဣမသ္မိဉ္စ သဝိညာဏကေ ကာယေ ဗဟိဒ္ဓါ စ သဗ္ဗနိမိတ္တေသု အဟင်္ကာရမမင်္ကာရမာနာနုသယာ န ဟောန္တီ’’တိ? ‘‘ယံ ကိဉ္စိ, ရာဓ, ရူပံ အတီတာနာဂတပစ္စုပ္ပန္နံ အဇ္ဈတ္တံ ဝါ ဗဟိဒ္ဓါ ဝါ ဩဠာရိကံ ဝါ သုခုမံ ဝါ ဟီနံ ဝါ ပဏီတံ ဝါ ယံ ဒူရေ သန္တိကေ ဝါ, သဗ္ဗံ ရူပံ – ‘နေတံ မမ, နေသောဟမသ္မိ, န မေသော အတ္တာ’တိ ဧဝမေတံ ယထာဘူတံ သမ္မပ္ပညာယ ပဿတိ။ ယာ ကာစိ ဝေဒနာ… ယာ ကာစိ သညာ… ယေ ကေစိ သင်္ခါရာ… ယံ ကိဉ္စိ ဝိညာဏံ အတီတာနာဂတပစ္စုပ္ပန္နံ…ပေ… ယံ ဒူရေ သန္တိကေ ဝါ, သဗ္ဗံ ဝိညာဏံ – ‘နေတံ မမ, နေသောဟမသ္မိ, န မေသော အတ္တာ’တိ ဧဝမေတံ ယထာဘူတံ သမ္မပ္ပညာယ ပဿတိ။ ဧဝံ ခေါ, ရာဓ, ဇာနတော ဧဝံ ပဿတော ဣမသ္မိဉ္စ သဝိညာဏကေ ကာယေ ဗဟိဒ္ဓါ စ သဗ္ဗနိမိတ္တေသု အဟင်္ကာရမမင်္ကာရမာနာနုသယာ န ဟောန္တီ’’တိ…ပေ… အညတရော စ ပနာယသ္မာ ရာဓော အရဟတံ အဟောသီတိ။ နဝမံ။

၁၀။ သုရာဓသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၇၂။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ အထ ခေါ အာယသ္မာ သုရာဓော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ကထံ နု ခေါ, ဘန္တေ, ဇာနတော ကထံ ပဿတော ဣမသ္မိဉ္စ သဝိညာဏကေ ကာယေ ဗဟိဒ္ဓါ စ သဗ္ဗနိမိတ္တေသု အဟင်္ကာရမမင်္ကာရမာနာပဂတံ မာနသံ ဟောတိ, ဝိဓာ သမတိက္ကန္တံ သန္တံ သုဝိမုတ္တ’’န္တိ? ‘‘ယံ ကိဉ္စိ, သုရာဓ, ရူပံ အတီတာနာဂတပစ္စုပ္ပန္နံ…ပေ… ယံ ဒူရေ သန္တိကေ ဝါ, သဗ္ဗံ ရူပံ – ‘နေတံ မမ, နေသောဟမသ္မိ, န မေသော အတ္တာ’တိ ဧဝမေတံ ယထာဘူတံ သမ္မပ္ပညာယ ဒိသွာ အနုပါဒါဝိမုတ္တော ဟောတိ။ ယာ ကာစိ ဝေဒနာ… ယာ ကာစိ သညာ… ယေ ကေစိ သင်္ခါရာ… ယံ ကိဉ္စိ ဝိညာဏံ အတီတာနာဂတပစ္စုပ္ပန္နံ အဇ္ဈတ္တံ ဝါ ဗဟိဒ္ဓါ ဝါ ဩဠာရိကံ

(သံ၊၂၊၆၇။)

ဝါ သုခုမံ ဝါ ဟီနံ ဝါ ပဏီတံ ဝါ ယံ ဒူရေ သန္တိကေ ဝါ, သဗ္ဗာ ဝေဒနာ …ပေ… သဗ္ဗာ သညာ။ သဗ္ဗေ သင်္ခါရာ။ သဗ္ဗံ ဝိညာဏံ – ‘နေတံ မမ, နေသောဟမသ္မိ, န မေသော အတ္တာ’တိ ဧဝမေတံ ယထာဘူတံ သမ္မပ္ပညာယ ဒိသွာ အနုပါဒါဝိမုတ္တော ဟောတိ။ ဧဝံ ခေါ, သုရာဓ, ဇာနတော ဧဝံ ပဿတော ဣမသ္မိဉ္စ သဝိညာဏကေ ကာယေ, ဗဟိဒ္ဓါ စ သဗ္ဗနိမိတ္တေသု အဟင်္ကာရမမင်္ကာရမာနာပဂတံ မာနသံ ဟောတိ ဝိဓာ သမတိက္ကန္တံ သန္တံ သုဝိမုတ္တ’’န္တိ…ပေ… အညတရော စ ပနာယသ္မာ သုရာဓော အရဟတံ အဟောသီတိ။ ဒသမံ။

အရဟန္တဝဂ္ဂေါ သတ္တမော။

တဿုဒ္ဒါနံ –

ဥပါဒိယမညမာနာ, အထာဘိနန္ဒမာနော စ၊

အနိစ္စံ ဒုက္ခံ အနတ္တာ စ, အနတ္တနီယံ ရဇနီယသဏ္ဌိတံ၊

ရာဓသုရာဓေန တေ ဒသာတိ။

၈။ ခဇ္ဇနီယဝဂ္ဂေါ

၁။ အဿာဒသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၇၃။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ ။ ‘‘အဿုတဝါ, ဘိက္ခဝေ, ပုထုဇ္ဇနော ရူပဿ အဿာဒဉ္စ အာဒီနဝဉ္စ နိဿရဏဉ္စ ယထာဘူတံ နပ္ပဇာနာတိ။ ဝေဒနာယ… သညာယ… သင်္ခါရာနံ… ဝိညာဏဿ အဿာဒဉ္စ အာဒီနဝဉ္စ နိဿရဏဉ္စ ယထာဘူတံ နပ္ပဇာနာတိ။ သုတဝါ စ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, အရိယသာဝကော ရူပဿ အဿာဒဉ္စ အာဒီနဝဉ္စ နိဿရဏဉ္စ ယထာဘူတံ ပဇာနာတိ။ ဝေဒနာ … သညာယ… သင်္ခါရာနံ… ဝိညာဏဿ အဿာဒဉ္စ အာဒီနဝဉ္စ နိဿရဏဉ္စ ယထာဘူတံ ပဇာနာတီ’’တိ။ ပဌမံ။

၂။ သမုဒယသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၇၄။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ ‘‘အဿုတဝါ, ဘိက္ခဝေ, ပုထုဇ္ဇနော ရူပဿ သမုဒယဉ္စ အတ္ထင်္ဂမဉ္စ အဿာဒဉ္စ အာဒီနဝဉ္စ နိဿရဏဉ္စ ယထာဘူတံ နပ္ပဇာနာတိ။ ဝေဒနာယ… သညာယ… သင်္ခါရာနံ… ဝိညာဏဿ သမုဒယဉ္စ အတ္ထင်္ဂမဉ္စ အဿာဒဉ္စ

(သံ၊၂၊၆၈။)

အာဒီနဝဉ္စ နိဿရဏဉ္စ ယထာဘူတံ နပ္ပဇာနာတိ။ သုတဝါ စ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, အရိယသာဝကော ရူပဿ သမုဒယဉ္စ အတ္ထင်္ဂမဉ္စ အဿာဒဉ္စ အာဒီနဝဉ္စ နိဿရဏဉ္စ ယထာဘူတံ ပဇာနာတိ။ ဝေဒနာယ… သညာယ… သင်္ခါရာနံ… ဝိညာဏဿ သမုဒယဉ္စ အတ္ထင်္ဂမဉ္စ အဿာဒဉ္စ အာဒီနဝဉ္စ နိဿရဏဉ္စ ယထာဘူတံ ပဇာနာတီ’’တိ။ ဒုတိယံ။

၃။ ဒုတိယသမုဒယသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၇၅။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ ‘‘သုတဝါ, ဘိက္ခဝေ, အရိယသာဝကော ရူပဿ သမုဒယဉ္စ အတ္ထင်္ဂမဉ္စ အဿာဒဉ္စ အာဒီနဝဉ္စ နိဿရဏဉ္စ ယထာဘူတံ ပဇာနာတိ။ ဝေဒနာယ… သညာယ… သင်္ခါရာနံ… ဝိညာဏဿ သမုဒယဉ္စ အတ္ထင်္ဂမဉ္စ အဿာဒဉ္စ အာဒီနဝဉ္စ နိဿရဏဉ္စ ယထာဘူတံ ပဇာနာတီ’’တိ။ တတိယံ။

၄။ အရဟန္တသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၇၆။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ ‘‘ရူပံ, ဘိက္ခဝေ, အနိစ္စံ။ ယဒနိစ္စံ တံ ဒုက္ခံ၊ ယံ ဒုက္ခံ တဒနတ္တာ၊ ယဒနတ္တာ တံ ‘နေတံ မမ, နေသောဟမသ္မိ, န မေသော အတ္တာ’တိ ဧဝမေတံ ယထာဘူတံ သမ္မပ္ပညာယ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ဝေဒနာ… သညာ… သင်္ခါရာ… ဝိညာဏံ အနိစ္စံ။ ယဒနိစ္စံ တံ ဒုက္ခံ၊ ယံ ဒုက္ခံ တဒနတ္တာ၊ ယဒနတ္တာ တံ ‘နေတံ မမ, နေသောဟမသ္မိ, န မေသော အတ္တာ’တိ ဧဝမေတံ ယထာဘူတံ သမ္မပ္ပညာယ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ’’။

‘‘ဧဝံ ပဿံ, ဘိက္ခဝေ, သုတဝါ အရိယသာဝကော ရူပသ္မိမ္ပိ နိဗ္ဗိန္ဒတိ, ဝေဒနာယပိ… သညာယပိ… သင်္ခါရေသုပိ… ဝိညာဏသ္မိမ္ပိ နိဗ္ဗိန္ဒတိ။ နိဗ္ဗိန္ဒံ ဝိရဇ္ဇတိ၊ ဝိရာဂါ ဝိမုစ္စတိ။ ဝိမုတ္တသ္မိံ ဝိမုတ္တမိတိ ဉာဏံ ဟောတိ။ ‘ခီဏာ ဇာတိ, ဝုသိတံ ဗြဟ္မစရိယံ, ကတံ ကရဏီယံ, နာပရံ ဣတ္ထတ္တာယာ’တိ ပဇာနာတိ။ ယာဝတာ, ဘိက္ခဝေ, သတ္တာဝါသာ, ယာဝတာ ဘဝဂ္ဂံ, ဧတေ အဂ္ဂါ, ဧတေ သေဋ္ဌာ လောကသ္မိံ ယဒိဒံ အရဟန္တော’’တိ။

ဣဒမဝေါစ ဘဂဝါ။ ဣဒံ ဝတွာန သုဂတော အထာပရံ ဧတဒဝေါစ သတ္ထာ –

‘‘သုခိနော ဝတ အရဟန္တော, တဏှာ တေသံ န ဝိဇ္ဇတိ၊

အသ္မိမာနော သမုစ္ဆိန္နော, မောဟဇာလံ ပဒါလိတံ။

(သံ၊၂၊၆၉။)

‘‘အနေဇံ တေ အနုပ္ပတ္တာ, စိတ္တံ တေသံ အနာဝိလံ၊

လောကေ အနုပလိတ္တာ တေ, ဗြဟ္မဘူတာ အနာသဝါ။

‘‘ပဉ္စက္ခန္ဓေ ပရိညာယ, သတ္တ သဒ္ဓမ္မဂေါစရာ၊

ပသံသိယာ သပ္ပုရိသာ, ပုတ္တာ ဗုဒ္ဓဿ ဩရသာ။

‘‘သတ္တရတနသမ္ပန္နာ, တီသု သိက္ခာသု သိက္ခိတာ၊

အနုဝိစရန္တိ မဟာဝီရာ, ပဟီနဘယဘေရဝါ။

‘‘ဒသဟင်္ဂေဟိ သမ္ပန္နာ, မဟာနာဂါ သမာဟိတာ၊

ဧတေ ခေါ သေဋ္ဌာ လောကသ္မိံ, တဏှာ တေသံ န ဝိဇ္ဇတိ။

‘‘အသေခဉာဏမုပ္ပန္နံ, အန္တိမောယံ [အန္တိမဿ (က။)] သမုဿယော၊

ယော သာရော ဗြဟ္မစရိယဿ, တသ္မိံ အပရပစ္စယာ။

‘‘ဝိဓာသု န ဝိကမ္ပန္တိ, ဝိပ္ပမုတ္တာ ပုနဗ္ဘဝါ၊

ဒန္တဘူမိမနုပ္ပတ္တာ, တေ လောကေ ဝိဇိတာဝိနော။

‘‘ဥဒ္ဓံ တိရိယံ အပါစီနံ, နန္ဒီ တေသံ န ဝိဇ္ဇတိ၊

နဒန္တိ တေ သီဟနာဒံ, ဗုဒ္ဓါ လောကေ အနုတ္တရာ’’တိ။ စတုတ္ထံ၊

၅။ ဒုတိယအရဟန္တသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၇၇။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ ‘‘ရူပံ, ဘိက္ခဝေ, အနိစ္စံ။ ယဒနိစ္စံ တံ ဒုက္ခံ၊ ယံ ဒုက္ခံ တဒနတ္တာ၊ ယဒနတ္တာ တံ ‘နေတံ မမ, နေသောဟမသ္မိ, န မေသော အတ္တာ’တိ…ပေ… ဧဝမေတံ ယထာဘူတံ သမ္မပ္ပညာယ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ’’။

(သံ၊၂၊၇၀။)

၆။ သီဟသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၇၈။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ ‘‘သီဟော, ဘိက္ခဝေ, မိဂရာဇာ သာယနှသမယံ အာသယာ နိက္ခမတိ၊ အာသယာ နိက္ခမိတွာ ဝိဇမ္ဘတိ၊ ဝိဇမ္ဘိတွာ သမန္တာ စတုဒ္ဒိသာ အနုဝိလောကေတိ၊ သမန္တာ စတုဒ္ဒိသာ အနုဝိလောကေတွာ တိက္ခတ္တုံ သီဟနာဒံ နဒတိ၊ တိက္ခတ္တုံ သီဟနာဒံ နဒိတွာ ဂေါစရာယ ပက္ကမတိ။ ယေ ဟိ ကေစိ, ဘိက္ခဝေ, တိရစ္ဆာနဂတာ ပါဏာ သီဟဿ မိဂရညော နဒတော သဒ္ဒံ သုဏန္တိ၊ ယေဘုယျေန ဘယံ သံဝေဂံ သန္တာသံ အာပဇ္ဇန္တိ၊ ဗိလံ ဗိလာသယာ ပဝိသန္တိ၊ ဒကံ ဒကာသယာ ပဝိသန္တိ၊ ဝနံ ဝနာသယာ ပဝိသန္တိ၊ အာကာသံ ပက္ခိနော ဘဇန္တိ။ ယေပိ တေ, ဘိက္ခဝေ, ရညော နာဂါ ဂါမနိဂမရာဇဓာနီသု, ဒဠှေဟိ ဝရတ္တေဟိ ဗဒ္ဓါ, တေပိ တာနိ ဗန္ဓနာနိ သဉ္ဆိန္ဒိတွာ သမ္ပဒါလေတွာ ဘီတာ မုတ္တကရီသံ စဇမာနာ [မောစန္တာ (ပီ။ က။)], ယေန ဝါ တေန ဝါ ပလာယန္တိ။ ဧဝံ မဟိဒ္ဓိကော ခေါ, ဘိက္ခဝေ, သီဟော မိဂရာဇာ တိရစ္ဆာနဂတာနံ ပါဏာနံ, ဧဝံ မဟေသက္ခော, ဧဝံ မဟာနုဘာဝေါ’’။

‘‘ဧဝမေဝ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ယဒါ တထာဂတော လောကေ ဥပ္ပဇ္ဇတိ အရဟံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ ဝိဇ္ဇာစရဏသမ္ပန္နော သုဂတော လောကဝိဒူ အနုတ္တရော ပုရိသဒမ္မသာရထိ သတ္ထာ ဒေဝမနုဿာနံ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ။ သော ဓမ္မံ ဒေသေတိ – ‘ဣတိ ရူပံ, ဣတိ ရူပဿ သမုဒယော, ဣတိ ရူပဿ အတ္ထင်္ဂမော၊ ဣတိ ဝေဒနာ… ဣတိ သညာ… ဣတိ သင်္ခါရာ… ဣတိ ဝိညာဏံ, ဣတိ ဝိညာဏဿ သမုဒယော, ဣတိ ဝိညာဏဿ အတ္ထင်္ဂမော’တိ။ ယေပိ တေ, ဘိက္ခဝေ, ဒေဝါ ဒီဃာယုကာ ဝဏ္ဏဝန္တော သုခဗဟုလာ ဥစ္စေသု ဝိမာနေသု စိရဋ္ဌိတိကာ တေပိ တထာဂတဿ ဓမ္မဒေသနံ သုတွာ ယေဘုယျေန ဘယံ သံဝေဂံ သန္တာသံ အာပဇ္ဇန္တိ – ‘အနိစ္စာဝ ကိရ, ဘော, မယံ သမာနာ နိစ္စမှာတိ အမညိမှ။ အဒ္ဓုဝါဝ ကိရ, ဘော, မယံ သမာနာ ဓုဝမှာတိ အမညိမှ။ အသဿတာဝ ကိရ, ဘော, မယံ သမာနာ သဿတမှာတိ အမညိမှ။ မယမ္ပိ ကိရ, ဘော, အနိစ္စာ အဒ္ဓုဝါ အသဿတာ သက္ကာယပရိယာပန္နာ’တိ။ ဧဝံ မဟိဒ္ဓိကော ခေါ, ဘိက္ခဝေ, တထာဂတော သဒေဝကဿ လောကဿ, ဧဝံ မဟေသက္ခော, ဧဝံ မဟာနုဘာဝေါ’’တိ။ ဣဒမဝေါစ ဘဂဝါ…ပေ… ဧတဒဝေါစ သတ္ထာ –

‘‘ယဒါ ဗုဒ္ဓေါ အဘိညာယ, ဓမ္မစက္ကံ ပဝတ္တယိ၊

သဒေဝကဿ လောကဿ, သတ္ထာ အပ္ပဋိပုဂ္ဂလော။

(သံ၊၂၊၇၁။)

‘‘သက္ကာယဉ္စ နိရောဓဉ္စ, သက္ကာယဿ စ သမ္ဘဝံ၊

အရိယဉ္စဋ္ဌင်္ဂိကံ မဂ္ဂံ, ဒုက္ခူပသမဂါမိနံ။

‘‘ယေပိ ဒီဃာယုကာ ဒေဝါ, ဝဏ္ဏဝန္တော ယသဿိနော၊

ဘီတာ သန္တာသမာပါဒုံ, သီဟဿေဝိတရေ မိဂါ။

အဝီတိဝတ္တာ သက္ကာယံ, အနိစ္စာ ကိရ ဘော မယံ၊

သုတွာ အရဟတော ဝါကျံ, ဝိပ္ပမုတ္တဿ တာဒိနော’’တိ။ ဆဋ္ဌံ၊

၇။ ခဇ္ဇနီယသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၇၉။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ ‘‘ယေ ဟိ ကေစိ, ဘိက္ခဝေ, သမဏာ ဝါ ဗြာဟ္မဏာ ဝါ အနေကဝိဟိတံ ပုဗ္ဗေနိဝါသံ အနုဿရမာနာ အနုဿရန္တိ သဗ္ဗေတေ ပဉ္စုပါဒါနက္ခန္ဓေ အနုဿရန္တိ ဧတေသံ ဝါ အညတရံ။ ကတမေ ပဉ္စ? ‘ဧဝံရူပေါ အဟောသိံ အတီတမဒ္ဓါန’န္တိ – ဣတိ ဝါ ဟိ, ဘိက္ခဝေ, အနုဿရမာနော ရူပံယေဝ အနုဿရတိ။ ‘ဧဝံဝေဒနော အဟောသိံ အတီတမဒ္ဓါန’န္တိ – ဣတိ ဝါ ဟိ, ဘိက္ခဝေ, အနုဿရမာနော ဝေဒနံယေဝ အနုဿရတိ။ ‘ဧဝံသညော အဟောသိံ အတီတမဒ္ဓါန’န္တိ… ‘ဧဝံသင်္ခါရော အဟောသိံ အတီတမဒ္ဓါန’န္တိ… ‘ဧဝံဝိညာဏော အဟောသိံ အတီတမဒ္ဓါန’န္တိ – ဣတိ ဝါ ဟိ, ဘိက္ခဝေ, အနုဿရမာနော ဝိညာဏမေဝ အနုဿရတိ’’။

‘‘ကိဉ္စ, ဘိက္ခဝေ, ရူပံ ဝဒေထ? ရုပ္ပတီတိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, တသ္မာ ‘ရူပ’န္တိ ဝုစ္စတိ။ ကေန ရုပ္ပတိ? သီတေနပိ ရုပ္ပတိ, ဥဏှေနပိ ရုပ္ပတိ, ဇိဃစ္ဆာယပိ ရုပ္ပတိ, ပိပါသာယပိ ရုပ္ပတိ, ဍံသမကသဝါတာတပသရီသပသမ္ဖဿေနပိ [… သိရိံသပသမ္ဖဿေနပိ (သီ။ ပီ။)] ရုပ္ပတိ။ ရုပ္ပတီတိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, တသ္မာ ‘ရူပ’န္တိ ဝုစ္စတိ။

‘‘ကိဉ္စ, ဘိက္ခဝေ, ဝေဒနံ ဝဒေထ? ဝေဒယတီတိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, တသ္မာ ‘ဝေဒနာ’တိ ဝုစ္စတိ။ ကိဉ္စ ဝေဒယတိ? သုခမ္ပိ ဝေဒယတိ, ဒုက္ခမ္ပိ ဝေဒယတိ, အဒုက္ခမသုခမ္ပိ ဝေဒယတိ။ ဝေဒယတီတိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, တသ္မာ ‘ဝေဒနာ’တိ ဝုစ္စတိ။

‘‘ကိဉ္စ, ဘိက္ခဝေ, သညံ ဝဒေထ? သဉ္ဇာနာတီတိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, တသ္မာ ‘သညာ’တိ ဝုစ္စတိ။ ကိဉ္စ သဉ္ဇာနာတိ? နီလမ္ပိ သဉ္ဇာနာတိ, ပီတကမ္ပိ သဉ္ဇာနာတိ, လောဟိတကမ္ပိ သဉ္ဇာနာတိ, ဩဒါတမ္ပိ သဉ္ဇာနာတိ။ သဉ္ဇာနာတီတိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, တသ္မာ ‘သညာ’တိ ဝုစ္စတိ။

(သံ၊၂၊၇၂။)

‘‘ကိဉ္စ, ဘိက္ခဝေ, သင်္ခါရေ ဝဒေထ။ သင်္ခတမဘိသင်္ခရောန္တီတိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, တသ္မာ ‘သင်္ခါရာ’တိ ဝုစ္စတိ။ ကိဉ္စ သင်္ခတမဘိသင်္ခရောန္တိ။ ရူပံ ရူပတ္တာယ [ရူပတ္ထာယ (က။)] သင်္ခတမဘိသင်္ခရောန္တိ, ဝေဒနံ ဝေဒနတ္တာယ သင်္ခတမဘိသင်္ခရောန္တိ, သညံ သညတ္တာယ သင်္ခတမဘိသင်္ခရောန္တိ, သင်္ခါရေ သင်္ခါရတ္တာယ သင်္ခတမဘိသင်္ခရောန္တိ, ဝိညာဏံ ဝိညာဏတ္တာယ သင်္ခတမဘိသင်္ခရောန္တိ။ သင်္ခတမဘိသင်္ခရောန္တီတိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, တသ္မာ ‘သင်္ခါရာ’တိ ဝုစ္စတိ။

‘‘ကိဉ္စ, ဘိက္ခဝေ, ဝိညာဏံ ဝဒေထ? ဝိဇာနာတီတိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, တသ္မာ ‘ဝိညာဏ’န္တိ ဝုစ္စတိ။ ကိဉ္စ ဝိဇာနာတိ? အမ္ဗိလမ္ပိ ဝိဇာနာတိ, တိတ္တကမ္ပိ ဝိဇာနာတိ, ကဋုကမ္ပိ ဝိဇာနာတိ, မဓုရမ္ပိ ဝိဇာနာတိ, ခါရိကမ္ပိ ဝိဇာနာတိ, အခါရိကမ္ပိ ဝိဇာနာတိ, လောဏိကမ္ပိ ဝိဇာနာတိ, အလောဏိကမ္ပိ ဝိဇာနာတိ။ ဝိဇာနာတီတိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, တသ္မာ ‘ဝိညာဏ’န္တိ ဝုစ္စတိ။

‘‘တတြ, ဘိက္ခဝေ, သုတဝါ အရိယသာဝကော ဣတိ ပဋိသဉ္စိက္ခတိ – ‘အဟံ ခေါ ဧတရဟိ ရူပေန ခဇ္ဇာမိ။ အတီတမ္ပာဟံ အဒ္ဓါနံ ဧဝမေဝ ရူပေန ခဇ္ဇိံ, သေယျထာပိ ဧတရဟိ ပစ္စုပ္ပန္နေန ရူပေန ခဇ္ဇာမိ။ အဟဉ္စေဝ ခေါ ပန အနာဂတံ ရူပံ အဘိနန္ဒေယျံ, အနာဂတမ္ပာဟံ အဒ္ဓါနံ ဧဝမေဝ ရူပေန ခဇ္ဇေယျံ, သေယျထာပိ ဧတရဟိ ပစ္စုပ္ပန္နေန ရူပေန ခဇ္ဇာမီ’တိ။ သော ဣတိ ပဋိသင်္ခါယ အတီတသ္မိံ ရူပသ္မိံ အနပေက္ခော ဟောတိ၊ အနာဂတံ ရူပံ နာဘိနန္ဒတိ၊ ပစ္စုပ္ပန္နဿ ရူပဿ နိဗ္ဗိဒါယ ဝိရာဂါယ နိရောဓာယ ပဋိပန္နော ဟောတိ။

‘‘‘အဟံ ခေါ ဧတရဟိ ဝေဒနာယ ခဇ္ဇာမိ။ အတီတမ္ပာဟံ အဒ္ဓါနံ ဧဝမေဝ ဝေဒနာယ ခဇ္ဇိံ, သေယျထာပိ ဧတရဟိ ပစ္စုပ္ပန္နာယ ဝေဒနာယ ခဇ္ဇာမိ။ အဟဉ္စေဝ ခေါ ပန အနာဂတံ ဝေဒနံ အဘိနန္ဒေယျံ၊ အနာဂတမ္ပာဟံ အဒ္ဓါနံ ဧဝမေဝ ဝေဒနာယ ခဇ္ဇေယျံ, သေယျထာပိ ဧတရဟိ ပစ္စုပ္ပန္နာယ ဝေဒနာယ ခဇ္ဇာမီ’တိ။ သော ဣတိ ပဋိသင်္ခါယ အတီတာယ ဝေဒနာယ အနပေက္ခော ဟောတိ၊ အနာဂတံ ဝေဒနံ နာဘိနန္ဒတိ၊ ပစ္စုပ္ပန္နာယ ဝေဒနာယ နိဗ္ဗိဒါယ ဝိရာဂါယ နိရောဓာယ ပဋိပန္နော ဟောတိ။

‘‘‘အဟံ ခေါ ဧတရဟိ သညာယ ခဇ္ဇာမိ…ပေ… အဟံ ခေါ ဧတရဟိ သင်္ခါရေဟိ ခဇ္ဇာမိ။ အတီတမ္ပာဟံ အဒ္ဓါနံ ဧဝမေဝ သင်္ခါရေဟိ ခဇ္ဇိံ, သေယျထာပိ ဧတရဟိ ပစ္စုပ္ပန္နေဟိ သင်္ခါရေဟိ ခဇ္ဇာမီတိ။ အဟဉ္စေဝ ခေါ ပန အနာဂတေ သင်္ခါရေ

(သံ၊၂၊၇၃။)

အဘိနန္ဒေယျံ၊ အနာဂတမ္ပာဟံ အဒ္ဓါနံ ဧဝမေဝ သင်္ခါရေဟိ ခဇ္ဇေယျံ, သေယျထာပိ ဧတရဟိ ပစ္စုပ္ပန္နေဟိ သင်္ခါရေဟိ ခဇ္ဇာမီ’တိ။ သော ဣတိ ပဋိသင်္ခါယ အတီတေသု သင်္ခါရေသု အနပေက္ခော ဟောတိ၊ အနာဂတေ သင်္ခါရေ နာဘိနန္ဒတိ၊ ပစ္စုပ္ပန္နာနံ သင်္ခါရာနံ နိဗ္ဗိဒါယ ဝိရာဂါယ နိရောဓာယ ပဋိပန္နော ဟောတိ။

‘‘‘အဟံ ခေါ ဧတရဟိ ဝိညာဏေန ခဇ္ဇာမိ။ အတီတမ္ပိ အဒ္ဓါနံ ဧဝမေဝ ဝိညာဏေန ခဇ္ဇိံ, သေယျထာပိ ဧတရဟိ ပစ္စုပ္ပန္နေန ဝိညာဏေန ခဇ္ဇာမိ။ အဟဉ္စေဝ ခေါ ပန အနာဂတံ ဝိညာဏံ အဘိနန္ဒေယျံ၊ အနာဂတမ္ပာဟံ အဒ္ဓါနံ ဧဝမေဝ ဝိညာဏေန ခဇ္ဇေယျံ, သေယျထာပိ ဧတရဟိ ပစ္စုပ္ပန္နေန ဝိညာဏေန ခဇ္ဇာမီ’တိ။ သော ဣတိ ပဋိသင်္ခါယ အတီတသ္မိံ ဝိညာဏသ္မိံ အနပေက္ခော ဟောတိ၊ အနာဂတံ ဝိညာဏံ နာဘိနန္ဒတိ၊ ပစ္စုပ္ပန္နဿ ဝိညာဏဿ နိဗ္ဗိဒါယ ဝိရာဂါယ နိရောဓာယ ပဋိပန္နော ဟောတိ။

‘‘တံ ကိံ မညထ, ဘိက္ခဝေ, ရူပံ နိစ္စံ ဝါ အနိစ္စံ ဝါ’’တိ? ‘‘အနိစ္စံ, ဘန္တေ’’။ ‘‘ယံ ပနာနိစ္စံ ဒုက္ခံ ဝါ တံ သုခံ ဝါ’’တိ? ‘‘ဒုက္ခံ, ဘန္တေ’’။ ‘‘ယံ ပနာနိစ္စံ ဒုက္ခံ ဝိပရိဏာမဓမ္မံ, ကလ္လံ နု တံ သမနုပဿိတုံ – ‘ဧတံ မမ, ဧသောဟမသ္မိ, ဧသော မေ အတ္တာ’’’တိ? ‘‘နော ဟေတံ, ဘန္တေ’’။ ‘‘ဝေဒနာ … သညာ… သင်္ခါရာ… ဝိညာဏံ နိစ္စံ ဝါ အနိစ္စံ ဝါ’’တိ? ‘‘အနိစ္စံ, ဘန္တေ’’။ ‘‘ယံ ပနာနိစ္စံ, ဒုက္ခံ ဝါ တံ သုခံ ဝါ’’တိ? ‘‘ဒုက္ခံ, ဘန္တေ’’။ ‘‘ယံ ပနာနိစ္စံ ဒုက္ခံ ဝိပရိဏာမဓမ္မံ, ကလ္လံ နု တံ သမနုပဿိတုံ – ‘ဧတံ မမ, ဧသောဟမသ္မိ, ဧသော မေ အတ္တာ’’’တိ? ‘‘နော ဟေတံ, ဘန္တေ’’။ ‘‘တသ္မာတိဟ, ဘိက္ခဝေ, ယံ ကိဉ္စိ ရူပံ အတီတာနာဂတပစ္စုပ္ပန္နံ အဇ္ဈတ္တံ ဝါ ဗဟိဒ္ဓါ ဝါ ဩဠာရိကံ ဝါ သုခုမံ ဝါ ဟီနံ ဝါ ပဏီတံ ဝါ ယံ ဒူရေ သန္တိကေ ဝါ, သဗ္ဗံ ရူပံ – ‘နေတံ မမ, နေသောဟမသ္မိ, န မေသော အတ္တာ’တိ ဧဝမေတံ ယထာဘူတံ သမ္မပ္ပညာယ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ယာ ကာစိ ဝေဒနာ… ယာ ကာစိ သညာ… ယေ ကေစိ သင်္ခါရာ… ယံ ကိဉ္စိ ဝိညာဏံ အတီတာနာဂတပစ္စုပ္ပန္နံ…ပေ… ယံ ဒူရေ သန္တိကေ ဝါ, သဗ္ဗံ ဝိညာဏံ – ‘နေတံ မမ, နေသောဟမသ္မိ, န မေသော အတ္တာ’တိ ဧဝမေတံ ယထာဘူတံ သမ္မပ္ပညာယ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ’’။

‘‘အယံ ဝုစ္စတိ, ဘိက္ခဝေ, အရိယသာဝကော အပစိနာတိ, နော အာစိနာတိ၊ ပဇဟတိ [နော (သီ။)], န ဥပါဒိယတိ၊ ဝိသိနေတိ [နော (သီ။)], န ဥဿိနေတိ၊ ဝိဓူပေတိ [နော (သီ။)], န သန္ဓူပေတိ။ ကိဉ္စ အပစိနာတိ, နော အာစိနာတိ? ရူပံ အပစိနာတိ, နော အာစိနာတိ၊

(သံ၊၂၊၇၄။)

ဝေဒနံ… သညံ… သင်္ခါရေ… ဝိညာဏံ အပစိနာတိ, နော အာစိနာတိ။ ကိဉ္စ ပဇဟတိ, န ဥပါဒိယတိ။ ရူပံ ပဇဟတိ, န ဥပါဒိယတိ၊ ဝေဒနံ… သညံ… သင်္ခါရေ… ဝိညာဏံ ပဇဟတိ, န ဥပါဒိယတိ။ ကိဉ္စ ဝိသိနေတိ, န ဥဿိနေတိ? ရူပံ ဝိသိနေတိ, န ဥဿိနေတိ၊ ဝေဒနံ… သညံ… သင်္ခါရေ… ဝိညာဏံ ဝိသိနေတိ, န ဥဿိနေတိ။ ကိဉ္စ ဝိဓူပေတိ, န သန္ဓူပေတိ။ ရူပံ ဝိဓူပေတိ, န သန္ဓူပေတိ၊ ဝေဒနံ… သညံ… သင်္ခါရေ… ဝိညာဏံ ဝိဓူပေတိ, န သန္ဓူပေတိ။

‘‘အယံ ဝုစ္စတိ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု နေဝါစိနာတိ န အပစိနာတိ, အပစိနိတွာ ဌိတော နေဝ ပဇဟတိ န ဥပါဒိယတိ, ပဇဟိတွာ ဌိတော နေဝ ဝိသိနေတိ န ဥဿိနေတိ, ဝိသိနေတွာ ဌိတော နေဝ ဝိဓူပေတိ န သန္ဓူပေတိ။ ဝိဓူပေတွာ ဌိတော ကိဉ္စ နေဝါစိနာတိ န အပစိနာတိ? အပစိနိတွာ ဌိတော ရူပံ နေဝါစိနာတိ န အပစိနာတိ၊ အပစိနိတွာ ဌိတော ဝေဒနံ… သညံ… သင်္ခါရေ… ဝိညာဏံ နေဝါစိနာတိ န အပစိနာတိ။ အပစိနိတွာ ဌိတော ကိဉ္စ နေဝ ပဇဟတိ န ဥပါဒိယတိ? ပဇဟိတွာ ဌိတော ရူပံ နေဝ ပဇဟတိ န ဥပါဒိယတိ၊ ပဇဟိတွာ ဌိတော ဝေဒနံ… သညံ… သင်္ခါရေ… ဝိညာဏံ နေဝ ပဇဟတိ န ဥပါဒိယတိ။ ပဇဟိတွာ ဌိတော ကိဉ္စ နေဝ ဝိသိနေတိ န ဥဿိနေတိ? ဝိသိနေတွာ ဌိတော ရူပံ နေဝ ဝိသိနေတိ န ဥဿိနေတိ၊ ဝိသိနေတွာ ဌိတော ဝေဒနံ… သညံ… သင်္ခါရေ… ဝိညာဏံ နေဝ ဝိသိနေတိ န ဥဿိနေတိ။ ဝိသိနေတွာ ဌိတော ကိဉ္စ နေဝ ဝိဓူပေတိ န သန္ဓူပေတိ? ဝိဓူပေတွာ ဌိတော ရူပံ နေဝ ဝိဓူပေတိ န သန္ဓူပေတိ၊ ဝိဓူပေတွာ ဌိတော ဝေဒနံ… သညံ… သင်္ခါရေ… ဝိညာဏံ နေဝ ဝိဓူပေတိ န သန္ဓူပေတိ။ ဝိဓူပေတွာ ဌိတော ဧဝံဝိမုတ္တစိတ္တံ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုံ သဣန္ဒာ ဒေဝါ သဗြဟ္မကာ သပဇာပတိကာ အာရကာဝ နမဿန္တိ –

‘‘နမော တေ ပုရိသာဇည, နမော တေ ပုရိသုတ္တမ၊

ယဿ တေ နာဘိဇာနာမ, ယမ္ပိ နိဿာယ ဈာယသီ’’တိ။ သတ္တမံ၊

(သံ၊၂၊၇၅။)

၈။ ပိဏ္ဍောလျသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၈၀။ ဧကံ သမယံ ဘဂဝါ သက္ကေသု ဝိဟရတိ ကပိလဝတ္ထုသ္မိံ နိဂြောဓာရာမေ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ကိသ္မိဉ္စိဒေဝ ပကရဏေ ဘိက္ခုသံဃံ ပဏာမေတွာ ပုဗ္ဗဏှသမယံ နိဝါသေတွာ ပတ္တစီဝရမာဒါယ ကပိလဝတ္ထုံ ပိဏ္ဍာယ ပါဝိသိ။ ကပိလဝတ္ထုသ္မိံ ပိဏ္ဍာယ စရိတွာ ပစ္ဆာဘတ္တံ ပိဏ္ဍပါတပဋိက္ကန္တော ယေန မဟာဝနံ တေနုပသင်္ကမိ ဒိဝါဝိဟာရာယ။ မဟာဝနံ အဇ္ဈောဂါဟေတွာ ဗေလုဝလဋ္ဌိကာယ မူလေ ဒိဝါဝိဟာရံ နိသီဒိ။

အထ ခေါ ဘဂဝတော ရဟောဂတဿ ပဋိသလ္လီနဿ ဧဝံ စေတသော ပရိဝိတက္ကော ဥဒပါဒိ – ‘‘မယာ ခေါ ဘိက္ခုသံဃော ပဗာဠှော။ သန္တေတ္ထ ဘိက္ခူ နဝါ အစိရပဗ္ဗဇိတာ အဓုနာဂတာ ဣမံ ဓမ္မဝိနယံ။ တေသံ မမံ အပဿန္တာနံ သိယာ အညထတ္တံ သိယာ ဝိပရိဏာမော။ သေယျထာပိ နာမ ဝစ္ဆဿ တရုဏဿ မာတရံ အပဿန္တဿ သိယာ အညထတ္တံ သိယာ ဝိပရိဏာမော, ဧဝမေဝ သန္တေတ္ထ ဘိက္ခူ နဝါ အစိရပဗ္ဗဇိတာ အဓုနာဂတာ ဣမံ ဓမ္မဝိနယံ တေသံ မမံ အပဿန္တာနံ သိယာ အညထတ္တံ သိယာ ဝိပရိဏာမော။ သေယျထာပိ နာမ ဗီဇာနံ တရုဏာနံ ဥဒကံ အလဘန္တာနံ သိယာ အညထတ္တံ သိယာ ဝိပရိဏာမော, ဧဝမေဝ သန္တေတ္ထ…ပေ… တေသံ မမံ အလဘန္တာနံ ဒဿနာယ သိယာ အညထတ္တံ သိယာ ဝိပရိဏာမော။ ယံနူနာဟံ ယထေဝ မယာ ပုဗ္ဗေ ဘိက္ခုသံဃော အနုဂ္ဂဟိတော, ဧဝမေဝ ဧတရဟိ အနုဂ္ဂဏှေယျံ ဘိက္ခုသံဃ’’န္တိ။

အထ ခေါ ဗြဟ္မာ သဟမ္ပတိ ဘဂဝတော စေတသာ စေတောပရိဝိတက္ကမညာယ – သေယျထာပိ နာမ ဗလဝါ ပုရိသော သမိဉ္ဇိတံ [သမ္မိဉ္ဇိတံ (သီ။ သျာ။ ကံ။ ပီ။)] ဝါ ဗာဟံ ပသာရေယျ ပသာရိတံ ဝါ ဗာဟံ သမိဉ္ဇေယျ ဧဝမေဝ – ဗြဟ္မလောကေ အန္တရဟိတော ဘဂဝတော ပုရတော ပါတုရဟောသိ။ အထ ခေါ ဗြဟ္မာ သဟမ္ပတိ ဧကံသံ ဥတ္တရာသင်္ဂံ ကရိတွာ ယေန ဘဂဝါ တေနဉ္ဇလိံ ပဏာမေတွာ ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ဧဝမေတံ, ဘဂဝါ၊ ဧဝမေတံ, သုဂတ! ဘဂဝတော, ဘန္တေ, ဘိက္ခုသံဃော ပဗာဠှော။ သန္တေတ္ထ ဘိက္ခူ နဝါ အစိရပဗ္ဗဇိတာ အဓုနာဂတာ ဣမံ ဓမ္မဝိနယံ။ တေသံ ဘဂဝန္တံ အပဿန္တာနံ သိယာ အညထတ္တံ သိယာ ဝိပရိဏာမော။ သေယျထာပိ နာမ ဝစ္ဆဿ တရုဏဿ မာတရံ အပဿန္တဿ သိယာ အညထတ္တံ သိယာ ဝိပရိဏာမော, ဧဝမေဝ သန္တေတ္ထ ဘိက္ခူ နဝါ

(သံ၊၂၊၇၆။)

အစိရပဗ္ဗဇိတာ အဓုနာဂတာ ဣမံ ဓမ္မဝိနယံ တေသံ ဘဂဝန္တံ အပဿန္တာနံ သိယာ အညထတ္တံ သိယာ ဝိပရိဏာမော။ သေယျထာပိ နာမ ဗီဇာနံ တရုဏာနံ ဥဒကံ အလဘန္တာနံ သိယာ အညထတ္တံ သိယာ ဝိပရိဏာမော, ဧဝမေဝ သန္တေတ္ထ ဘိက္ခူ နဝါ အစိရပဗ္ဗဇိတာ အဓုနာဂတာ ဣမံ ဓမ္မဝိနယံ, တေသံ ဘဂဝန္တံ အလဘန္တာနံ ဒဿနာယ သိယာ အညထတ္တံ သိယာ ဝိပရိဏာမော။ အဘိနန္ဒတု, ဘန္တေ, ဘဂဝါ ဘိက္ခုသံဃံ၊ အဘိဝဒတု, ဘန္တေ, ဘဂဝါ ဘိက္ခုသံဃံ။ ယထေဝ ဘဂဝတာ ပုဗ္ဗေ ဘိက္ခုသံဃော အနုဂ္ဂဟိတော, ဧဝမေဝ ဧတရဟိ အနုဂ္ဂဏှာတု ဘိက္ခုသံဃ’’န္တိ။

အဓိဝါသေသိ ဘဂဝါ တုဏှီဘာဝေန။ အထ ခေါ ဗြဟ္မာ သဟမ္ပတိ ဘဂဝတော အဓိဝါသနံ ဝိဒိတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ပဒက္ခိဏံ ကတွာ တတ္ထေဝန္တရဓာယိ။

အထ ခေါ ဘဂဝါ သာယနှသမယံ ပဋိသလ္လာနာ ဝုဋ္ဌိတော ယေန နိဂြောဓာရာမော တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ပညတ္တေ အာသနေ နိသီဒိ။ နိသဇ္ဇ ခေါ ဘဂဝါ တထာရူပံ ဣဒ္ဓါဘိသင်္ခါရံ အဘိသင်္ခါသိ [အဘိသင်္ခါရေသိ (သျာ။ ကံ။), အဘိသင်္ခါယိ (ပီ။), အဘိသင်္ခရောတိ (က။)] ယထာ တေ ဘိက္ခူ (ဧကဒွီဟိကာယ သာရဇ္ဇမာနရူပါ ယေနာဟံ [ယေန ဘဂဝါ (?)] တေနုပသင်္ကမေယျုံ။ တေပိ ဘိက္ခူ ) [( ) သီ။ သျာ။ ကံ။ ပေါတ္ထကေသု နတ္ထိ] ဧကဒွီဟိကာယ သာရဇ္ဇမာနရူပါ ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိံသု၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိံသု။ ဧကမန္တံ နိသိန္နေ ခေါ တေ ဘိက္ခူ ဘဂဝါ ဧတဒဝေါစ –

‘‘အန္တမိဒံ, ဘိက္ခဝေ, ဇီဝိကာနံ ယဒိဒံ ပိဏ္ဍောလျံ။ အဘိသာပေါယံ, ဘိက္ခဝေ, လောကသ္မိံ ပိဏ္ဍောလော ဝိစရသိ ပတ္တပါဏီတိ။ တဉ္စ ခေါ ဧတံ, ဘိက္ခဝေ, ကုလပုတ္တာ ဥပေန္တိ အတ္ထဝသိကာ, အတ္ထဝသံ ပဋိစ္စ၊ နေဝ ရာဇာဘိနီတာ, န စောရာဘိနီတာ, န ဣဏဋ္ဋာ, န ဘယဋ္ဋာ, န အာဇီဝိကာပကတာ၊ အပိ စ ခေါ ဩတိဏ္ဏာမှ ဇာတိယာ ဇရာယ မရဏေန သောကေဟိ ပရိဒေဝေဟိ ဒုက္ခေဟိ ဒေါမနဿေဟိ ဥပါယာသေဟိ ဒုက္ခောတိဏ္ဏာ ဒုက္ခပရေတာ အပ္ပေဝ နာမ ဣမဿ ကေဝလဿ ဒုက္ခက္ခန္ဓဿ အန္တကိရိယာ ပညာယေထာတိ။

‘‘ဧဝံ ပဗ္ဗဇိတော စာယံ, ဘိက္ခဝေ, ကုလပုတ္တော။ သော စ ဟောတိ အဘိဇ္ဈာလု ကာမေသု တိဗ္ဗသာရာဂေါ ဗျာပန္နစိတ္တော ပဒုဋ္ဌမနသင်္ကပ္ပေါ မုဋ္ဌဿတိ အသမ္ပဇာနော အသမာဟိတော ဝိဗ္ဘန္တစိတ္တော ပါကတိန္ဒြိယော။ သေယျထာပိ,

(သံ၊၂၊၇၇။)

ဘိက္ခဝေ, ဆဝါလာတံ ဥဘတောပဒိတ္တံ မဇ္ဈေ ဂူထဂတံ, နေဝ ဂါမေ ကဋ္ဌတ္ထံ ဖရတိ, နာရညေ ကဋ္ဌတ္ထံ ဖရတိ။ တထူပမာဟံ, ဘိက္ခဝေ, ဣမံ ပုဂ္ဂလံ ဝဒါမိ ဂိဟိဘောဂါ စ ပရိဟီနော, သာမညတ္ထဉ္စ န ပရိပူရေတိ။

‘‘တယောမေ, ဘိက္ခဝေ, အကုသလဝိတက္ကာ – ကာမဝိတက္ကော, ဗျာပါဒဝိတက္ကော, ဝိဟိံသာဝိတက္ကော။ ဣမေ စ ဘိက္ခဝေ, တယော အကုသလဝိတက္ကာ ကွ အပရိသေသာ နိရုဇ္ဈန္တိ? စတူသု ဝါ သတိပဋ္ဌာနေသု သုပ္ပတိဋ္ဌိတစိတ္တဿ ဝိဟရတော အနိမိတ္တံ ဝါ သမာဓိံ ဘာဝယတော။ ယာဝဉ္စိဒံ, ဘိက္ခဝေ, အလမေဝ အနိမိတ္တော သမာဓိ ဘာဝေတုံ။ အနိမိတ္တော, ဘိက္ခဝေ, သမာဓိ ဘာဝိတော ဗဟုလီကတော မဟပ္ဖလော ဟောတိ မဟာနိသံသော။

‘‘ဒွေမာ, ဘိက္ခဝေ, ဒိဋ္ဌိယော – ဘဝဒိဋ္ဌိ စ ဝိဘဝဒိဋ္ဌိ စ။ တတြ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, သုတဝါ အရိယသာဝကော ဣတိ ပဋိသဉ္စိက္ခတိ – ‘အတ္ထိ နု ခေါ တံ ကိဉ္စိ လောကသ္မိံ ယမဟံ ဥပါဒိယမာနော န ဝဇ္ဇဝါ အဿ’န္တိ? သော ဧဝံ ပဇာနာတိ – ‘နတ္ထိ နု ခေါ တံ ကိဉ္စိ လောကသ္မိံ ယမဟံ ဥပါဒိယမာနော န ဝဇ္ဇဝါ အဿံ။ အဟဉှိ ရူပညေဝ ဥပါဒိယမာနော ဥပါဒိယေယျံ ဝေဒနညေဝ… သညညေဝ… သင်္ခါရေယေဝ ဝိညာဏညေဝ ဥပါဒိယမာနော ဥပါဒိယေယျံ။ တဿ မေ အဿ [အယံ (က။)] ဥပါဒါနပစ္စယာ ဘဝေါ၊ ဘဝပစ္စယာ ဇာတိ၊ ဇာတိပစ္စယာ ဇရာမရဏံ သောကပရိဒေဝဒုက္ခဒေါမနဿုပါယာသာ သမ္ဘဝေယျုံ။ ဧဝမေတဿ ကေဝလဿ ဒုက္ခက္ခန္ဓဿ သမုဒယော အဿာ’’’တိ။

‘‘တံ ကိံ မညထ, ဘိက္ခဝေ, ရူပံ နိစ္စံ ဝါ အနိစ္စံ ဝါ’’တိ? ‘‘အနိစ္စံ, ဘန္တေ’’။ ‘‘ယံ ပနာနိစ္စံ ဒုက္ခံ ဝါ တံ သုခံ ဝါ’’တိ? ‘‘ဒုက္ခံ, ဘန္တေ’’။ ‘‘ယံ ပနာနိစ္စံ ဒုက္ခံ ဝိပရိဏာမဓမ္မံ ကလ္လံ နု တံ သမနုပဿိတုံ – ‘ဧတံ မမ, ဧသောဟမသ္မိ, ဧသော မေ အတ္တာ’’’တိ? ‘‘နော ဟေတံ, ဘန္တေ’’။ ‘‘ဝေဒနာ… သညာ… သင်္ခါရာ… ဝိညာဏံ…ပေ… တသ္မာတိဟ, ဘိက္ခဝေ, ဧဝံ ပဿံ… နာပရံ ဣတ္ထတ္တာယာတိ ပဇာနာတီ’’တိ။ အဋ္ဌမံ။

၉။ ပါလိလေယျသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၈၁။ ဧကံ သမယံ ဘဂဝါ ကောသမ္ဗိယံ ဝိဟရတိ ဃောသိတာရာမေ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ပုဗ္ဗဏှသမယံ နိဝါသေတွာ ပတ္တစီဝရမာဒါယ ကောသမ္ဗိံ ပိဏ္ဍာယ ပါဝိသိ။ ကောသမ္ဗိယံ ပိဏ္ဍာယ စရိတွာ ပစ္ဆာဘတ္တံ ပိဏ္ဍပါတပဋိက္ကန္တော သာမံ သေနာသနံ သံသာမေတွာ ပတ္တစီဝရမာဒါယ

(သံ၊၂၊၇၈။)

အနာမန္တေတွာ ဥပဋ္ဌာကေ အနပလောကေတွာ ဘိက္ခုသံဃံ ဧကော အဒုတိယော စာရိကံ ပက္ကာမိ။

အထ ခေါ အညတရော ဘိက္ခု အစိရပက္ကန္တဿ ဘဂဝတော ယေနာယသ္မာ အာနန္ဒော တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ အာယသ္မန္တံ အာနန္ဒံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ဧသာဝုသော, အာနန္ဒ, ဘဂဝါ သာမံ သေနာသနံ သံသာမေတွာ ပတ္တစီဝရမာဒါယ အနာမန္တေတွာ ဥပဋ္ဌာကေ အနပလောကေတွာ ဘိက္ခုသံဃံ ဧကော အဒုတိယော စာရိကံ ပက္ကန္တော’’တိ။ ‘‘ယသ္မိံ, အာဝုသော, သမယေ ဘဂဝါ သာမံ သေနာသနံ သံသာမေတွာ ပတ္တစီဝရမာဒါယ အနာမန္တေတွာ ဥပဋ္ဌာကေ အနပလောကေတွာ ဘိက္ခုသံဃံ ဧကော အဒုတိယော စာရိကံ ပက္ကမတိ, ဧကောဝ ဘဂဝါ တသ္မိံ သမယေ ဝိဟရိတုကာမော ဟောတိ၊ န ဘဂဝါ တသ္မိံ သမယေ ကေနစိ အနုဗန္ဓိတဗ္ဗော ဟောတီ’’တိ။

အထ ခေါ ဘဂဝါ အနုပုဗ္ဗေန စာရိကံ စရမာနော ယေန ပါလိလေယျကံ [ပါရိလေယျကံ (သီ။ ပီ။)] တဒဝသရိ။ တတြ သုဒံ ဘဂဝါ ပါလိလေယျကေ ဝိဟရတိ ဘဒ္ဒသာလမူလေ။ အထ ခေါ သမ္ဗဟုလာ ဘိက္ခူ ယေနာယသ္မာ အာနန္ဒော တေနုပသင်္ကမိံသု၊ ဥပသင်္ကမိတွာ အာယသ္မတာ အာနန္ဒေန သဒ္ဓိံ သမ္မောဒိံသု။ သမ္မောဒနီယံ ကထံ သာရဏီယံ ဝီတိသာရေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိံသု။ ဧကမန္တံ နိသိန္နာ ခေါ တေ ဘိက္ခူ အာယသ္မန္တံ အာနန္ဒံ ဧတဒဝေါစုံ – ‘‘စိရဿုတာ ခေါ နော, အာဝုသော အာနန္ဒ, ဘဂဝတော သမ္မုခါ ဓမ္မီ ကထာ၊ ဣစ္ဆာမ မယံ, အာဝုသော အာနန္ဒ, ဘဂဝတော သမ္မုခါ ဓမ္မိံ ကထံ သောတု’’န္တိ။

အထ ခေါ အာယသ္မာ အာနန္ဒော တေဟိ ဘိက္ခူဟိ သဒ္ဓိံ ယေန ပါလိလေယျကံ ဘဒ္ဒသာလမူလံ ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နေ ခေါ တေ ဘိက္ခူ ဘဂဝါ ဓမ္မိယာ ကထာယ သန္ဒဿေသိ သမာဒပေသိ သမုတ္တေဇေသိ သမ္ပဟံသေသိ။ တေန ခေါ ပန သမယေန အညတရဿ ဘိက္ခုနော ဧဝံ စေတသော ပရိဝိတက္ကော ဥဒပါဒိ – ‘‘ကထံ နု ခေါ ဇာနတော ကထံ ပဿတော အနန္တရာ အာသဝါနံ ခယော ဟောတီ’’တိ? အထ ခေါ ဘဂဝါ တဿ ဘိက္ခုနော စေတသာ စေတောပရိဝိတက္ကမညာယ ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ – ‘‘ဝိစယသော ဒေသိတော, ဘိက္ခဝေ, မယာ ဓမ္မော၊ ဝိစယသော ဒေသိတာ စတ္တာရော သတိပဋ္ဌာနာ၊ ဝိစယသော ဒေသိတာ စတ္တာရော သမ္မပ္ပဓာနာ၊

(သံ၊၂၊၇၉။)

ဝိစယသော ဒေသိတာ စတ္တာရော ဣဒ္ဓိပါဒါ၊ ဝိစယသော ဒေသိတာနိ ပဉ္စိန္ဒြိယာနိ၊ ဝိစယသော ဒေသိတာနိ ပဉ္စ ဗလာနိ၊ ဝိစယသော ဒေသိတာ သတ္တဗောဇ္ဈင်္ဂါ၊ ဝိစယသော ဒေသိတော အရိယော အဋ္ဌင်္ဂိကော မဂ္ဂေါ။ ဧဝံ ဝိစယသော ဒေသိတော, ဘိက္ခဝေ, မယာ ဓမ္မော။ ဧဝံ ဝိစယသော ဒေသိတေ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, မယာ ဓမ္မေ အထ စ ပနိဓေကစ္စဿ ဘိက္ခုနော ဧဝံ စေတသော ပရိဝိတက္ကော ဥဒပါဒိ – ‘ကထံ နု ခေါ ဇာနတော ကထံ ပဿတော အနန္တရာ အာသဝါနံ ခယော ဟောတီ’’’တိ?

‘‘ကထဉ္စ, ဘိက္ခဝေ, ဇာနတော ကထံ ပဿတော အနန္တရာ အာသဝါနံ ခယော ဟောတိ? ဣဓ ဘိက္ခဝေ, အဿုတဝါ ပုထုဇ္ဇနော အရိယာနံ အဒဿာဝီ အရိယဓမ္မဿ အကောဝိဒေါ အရိယဓမ္မေ အဝိနီတော, သပ္ပုရိသာနံ အဒဿာဝီ သပ္ပုရိသဓမ္မဿ အကောဝိဒေါ သပ္ပုရိသဓမ္မေ အဝိနီတော ရူပံ အတ္တတော သမနုပဿတိ။ ယာ ခေါ ပန သာ, ဘိက္ခဝေ, သမနုပဿနာ သင်္ခါရော သော။ သော ပန သင်္ခါရော ကိံနိဒါနော ကိံသမုဒယော ကိံဇာတိကော ကိံပဘဝေါ? အဝိဇ္ဇာသမ္ဖဿဇေန, ဘိက္ခဝေ, ဝေဒယိတေန ဖုဋ္ဌဿ အဿုတဝတော ပုထုဇ္ဇနဿ ဥပ္ပန္နာ တဏှာ၊ တတောဇော သော သင်္ခါရော။ ဣတိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, သောပိ သင်္ခါရော အနိစ္စော သင်္ခတော ပဋိစ္စသမုပ္ပန္နော။ သာပိ တဏှာ အနိစ္စာ သင်္ခတာ ပဋိစ္စသမုပ္ပန္နာ။ သာပိ ဝေဒနာ အနိစ္စာ သင်္ခတာ ပဋိစ္စသမုပ္ပန္နာ။ သောပိ ဖဿော အနိစ္စော သင်္ခတော ပဋိစ္စသမုပ္ပန္နော။ သာပိ အဝိဇ္ဇာ အနိစ္စာ သင်္ခတာ ပဋိစ္စသမုပ္ပန္နာ။ ဧဝမ္ပိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဇာနတော ဧဝံ ပဿတော အနန္တရာ အာသဝါနံ ခယော ဟောတိ။

‘‘န ဟေဝ ခေါ ရူပံ အတ္တတော သမနုပဿတိ၊ အပိ စ ခေါ ရူပဝန္တံ အတ္တာနံ သမနုပဿတိ။ ယာ ခေါ ပန သာ, ဘိက္ခဝေ, သမနုပဿနာ သင်္ခါရော သော။ သော ပန သင်္ခါရော ကိံနိဒါနော ကိံသမုဒယော ကိံဇာတိကော ကိံပဘဝေါ? အဝိဇ္ဇာသမ္ဖဿဇေန, ဘိက္ခဝေ, ဝေဒယိတေန ဖုဋ္ဌဿ အဿုတဝတော ပုထုဇ္ဇနဿ ဥပ္ပန္နာ တဏှာ၊ တတောဇော သော သင်္ခါရော။ ဣတိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, သောပိ သင်္ခါရော အနိစ္စော သင်္ခတော ပဋိစ္စသမုပ္ပန္နော။ သာပိ တဏှာ… သာပိ ဝေဒနာ… သောပိ ဖဿော… သာပိ အဝိဇ္ဇာ အနိစ္စာ သင်္ခတာ ပဋိစ္စသမုပ္ပန္နာ။ ဧဝမ္ပိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဇာနတော ဧဝံ ပဿတော အနန္တရာ အာသဝါနံ ခယော ဟောတိ။

‘‘န ဟေဝ ခေါ ရူပံ အတ္တတော သမနုပဿတိ, န ရူပဝန္တံ အတ္တာနံ သမနုပဿတိ၊ အပိ စ ခေါ အတ္တနိ ရူပံ သမနုပဿတိ။ ယာ ခေါ ပန သာ,

(သံ၊၂၊၈၀။)

ဘိက္ခဝေ, သမနုပဿနာ သင်္ခါရော သော။ သော ပန သင်္ခါရော ကိံနိဒါနော ကိံသမုဒယော ကိံဇာတိကော ကိံပဘဝေါ? အဝိဇ္ဇာသမ္ဖဿဇေန, ဘိက္ခဝေ, ဝေဒယိတေန ဖုဋ္ဌဿ အဿုတဝတော ပုထုဇ္ဇနဿ ဥပ္ပန္နာ တဏှာ၊ တတောဇော သော သင်္ခါရော။ ဣတိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, သောပိ သင်္ခါရော အနိစ္စော သင်္ခတော ပဋိစ္စသမုပ္ပန္နော။ သာပိ တဏှာ… သာပိ ဝေဒနာ… သောပိ ဖဿော… သာပိ အဝိဇ္ဇာ အနိစ္စာ သင်္ခတာ ပဋိစ္စသမုပ္ပန္နာ။ ဧဝမ္ပိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဇာနတော ဧဝံ ပဿတော အနန္တရာ အာသဝါနံ ခယော ဟောတိ။

‘‘န ဟေဝ ခေါ ရူပံ အတ္တတော သမနုပဿတိ, န ရူပဝန္တံ အတ္တာနံ သမနုပဿတိ, န အတ္တနိ ရူပံ သမနုပဿတိ၊ အပိ စ ခေါ ရူပသ္မိံ အတ္တာနံ သမနုပဿတိ။ ယာ ခေါ ပန သာ, ဘိက္ခဝေ, သမနုပဿနာ သင်္ခါရော သော။ သော ပန သင်္ခါရော ကိံနိဒါနော ကိံသမုဒယော ကိံဇာတိကော ကိံပဘဝေါ? အဝိဇ္ဇာသမ္ဖဿဇေန, ဘိက္ခဝေ, ဝေဒယိတေ ဖုဋ္ဌဿ အဿုတဝတော ပုထုဇ္ဇနဿ ဥပ္ပန္နာ တဏှာ၊ တတောဇော သော သင်္ခါရော။ ဣတိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, သောပိ သင်္ခါရော အနိစ္စော သင်္ခတော ပဋိစ္စသမုပ္ပန္နော။ သာပိ တဏှာ … သာပိ ဝေဒနာ… သောပိ ဖဿော… သာပိ အဝိဇ္ဇာ အနိစ္စာ သင်္ခတာ ပဋိစ္စသမုပ္ပန္နာ။ ဧဝမ္ပိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဇာနတော…ပေ… အာသဝါနံ ခယော ဟောတိ။

‘‘န ဟေဝ ခေါ ရူပံ အတ္တတော သမနုပဿတိ, န ရူပဝန္တံ အတ္တာနံ, န အတ္တနိ ရူပံ, န ရူပသ္မိံ အတ္တာနံ သမနုပဿတိ၊ အပိ စ ခေါ ဝေဒနံ အတ္တတော သမနုပဿတိ, အပိ စ ခေါ ဝေဒနာဝန္တံ အတ္တာနံ သမနုပဿတိ, အပိ စ ခေါ အတ္တနိ ဝေဒနံ သမနုပဿတိ, အပိ စ ခေါ ဝေဒနာယ အတ္တာနံ သမနုပဿတိ၊ အပိ စ ခေါ သညံ… အပိ စ ခေါ သင်္ခါရေ အတ္တတော သမနုပဿတိ, အပိ စ ခေါ သင်္ခါရဝန္တံ အတ္တာနံ သမနုပဿတိ, အပိ စ ခေါ အတ္တနိ သင်္ခါရေ သမနုပဿတိ, အပိ စ ခေါ သင်္ခါရေသု အတ္တာနံ သမနုပဿတိ၊ အပိ စ ခေါ ဝိညာဏံ အတ္တတော သမနုပဿတိ, အပိ စ ခေါ ဝိညာဏဝန္တံ အတ္တာနံ, အပိ စ ခေါ အတ္တနိ ဝိညာဏံ, အပိ စ ခေါ ဝိညာဏသ္မိံ အတ္တာနံ သမနုပဿတိ။ ယာ ခေါ ပန သာ, ဘိက္ခဝေ, သမနုပဿနာ သင်္ခါရော သော။ သော ပန သင်္ခါရော ကိံနိဒါနော…ပေ… ကိံပဘဝေါ? အဝိဇ္ဇာသမ္ဖဿဇေန, ဘိက္ခဝေ, ဝေဒယိတေ ဖုဋ္ဌဿ အဿုတဝတော ပုထုဇ္ဇနဿ ဥပ္ပန္နာ တဏှာ၊ တတောဇော သော သင်္ခါရော။ ဣတိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, သောပိ သင်္ခါရော အနိစ္စော သင်္ခတော ပဋိစ္စသမုပ္ပန္နော။ သာပိ တဏှာ… သာပိ ဝေဒနာ… သောပိ

(သံ၊၂၊၈၁။)

ဖဿော… သာပိ အဝိဇ္ဇာ အနိစ္စာ သင်္ခတာ ပဋိစ္စသမုပ္ပန္နာ။ ဧဝံ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဇာနတော ဧဝံ ပဿတော အနန္တရာ အာသဝါနံ ခယော ဟောတိ။

‘‘န ဟေဝ ခေါ ရူပံ အတ္တတော သမနုပဿတိ, န ဝေဒနံ အတ္တတော သမနုပဿတိ, န သညံ… န သင်္ခါရေ… န ဝိညာဏံ အတ္တတော သမနုပဿတိ၊ အပိ စ ခေါ ဧဝံဒိဋ္ဌိ ဟောတိ – ‘သော အတ္တာ သော လောကော, သော ပေစ္စ ဘဝိဿာမိ နိစ္စော ဓုဝေါ သဿတော အဝိပရိဏာမဓမ္မော’တိ။ ယာ ခေါ ပန သာ, ဘိက္ခဝေ, သဿတဒိဋ္ဌိ သင်္ခါရော သော။ သော ပန သင်္ခါရော ကိံနိဒါနော…ပေ… ဧဝမ္ပိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဇာနတော ဧဝံ ပဿတော အနန္တရာ အာသဝါနံ ခယော ဟောတိ။

‘‘န ဟေဝ ခေါ ရူပံ အတ္တတော သမနုပဿတိ, န ဝေဒနံ … န သညံ… န သင်္ခါရေ… န ဝိညာဏံ အတ္တတော သမနုပဿတိ၊ နာပိ ဧဝံဒိဋ္ဌိ ဟောတိ – ‘သော အတ္တာ သော လောကော, သော ပေစ္စ ဘဝိဿာမိ နိစ္စော ဓုဝေါ သဿတော အဝိပရိဏာမဓမ္မော’တိ။ အပိ စ ခေါ ဧဝံဒိဋ္ဌိ ဟောတိ – ‘နော စဿံ နော စ မေ သိယာ နာဘဝိဿံ န မေ ဘဝိဿတီ’တိ။ ယာ ခေါ ပန သာ, ဘိက္ခဝေ, ဥစ္ဆေဒဒိဋ္ဌိ သင်္ခါရော သော။ သော ပန သင်္ခါရော ကိံနိဒါနော ကိံသမုဒယော ကိံဇာတိကော ကိံပဘဝေါ? အဝိဇ္ဇာသမ္ဖဿဇေန, ဘိက္ခဝေ, ဝေဒယိတေန ဖုဋ္ဌဿ အဿုတဝတော ပုထုဇ္ဇနဿ ဥပ္ပန္နာ တဏှာ၊ တတောဇော သော သင်္ခါရော။ ဣတိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, သောပိ သင်္ခါရော အနိစ္စော…ပေ… ဧဝမ္ပိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဇာနတော ဧဝံ ပဿတော အနန္တရာ အာသဝါနံ ခယော ဟောတိ။

‘‘န ဟေဝ ခေါ ရူပံ အတ္တတော သမနုပဿတိ, န ဝေဒနံ… န သညံ… န သင်္ခါရေ… န ဝိညာဏံ အတ္တတော သမနုပဿတိ…ပေ… န ဝိညာဏသ္မိံ အတ္တတော သမနုပဿတိ, နာပိ ဧဝံဒိဋ္ဌိ ဟောတိ – ‘သော အတ္တာ သော လောကော, သော ပေစ္စ ဘဝိဿာမိ နိစ္စော ဓုဝေါ သဿတော အဝိပရိဏာမဓမ္မော’တိ၊ နာပိ ဧဝံဒိဋ္ဌိ ဟောတိ – ‘နော စဿံ နော စ မေ သိယာ နာဘဝိဿံ န မေ ဘဝိဿတီ’တိ၊ အပိ စ ခေါ ကင်္ခီ ဟောတိ ဝိစိကိစ္ဆီ အနိဋ္ဌင်္ဂတော သဒ္ဓမ္မေ။ ယာ ခေါ ပန သာ, ဘိက္ခဝေ, ကင်္ခိတာ ဝိစိကိစ္ဆိတာ အနိဋ္ဌင်္ဂတတာ သဒ္ဓမ္မေ သင်္ခါရော သော။ သော ပန သင်္ခါရော ကိံနိဒါနော ကိံသမုဒယော ကိံဇာတိကော ကိံပဘဝေါ? အဝိဇ္ဇာသမ္ဖဿဇေန, ဘိက္ခဝေ, ဝေဒယိတေန ဖုဋ္ဌဿ အဿုတဝတော ပုထုဇ္ဇနဿ ဥပ္ပန္နာ တဏှာ၊ တတောဇော သော သင်္ခါရော။ ဣတိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, သောပိ သင်္ခါရော အနိစ္စော

(သံ၊၂၊၈၂။)

သင်္ခတော ပဋိစ္စသမုပ္ပန္နော။ သာပိ တဏှာ အနိစ္စာ သင်္ခတာ ပဋိစ္စသမုပ္ပန္နာ။ သာပိ ဝေဒနာ အနိစ္စာ သင်္ခတာ ပဋိစ္စသမုပ္ပန္နာ။ သောပိ ဖဿော အနိစ္စော သင်္ခတော ပဋိစ္စသမုပ္ပန္နော။ သာပိ အဝိဇ္ဇာ အနိစ္စာ သင်္ခတာ ပဋိစ္စသမုပ္ပန္နာ။ ဧဝံ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဇာနတော ဧဝံ ပဿတော အနန္တရာ အာသဝါနံ ခယော ဟောတီ’’တိ။ နဝမံ။

၁၀။ ပုဏ္ဏမသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၈၂။ ဧကံ သမယံ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ပုဗ္ဗာရာမေ မိဂါရမာတုပါသာဒေ မဟတာ ဘိက္ခုသံဃေန သဒ္ဓိံ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဘဂဝါ တဒဟုပေါသထေ ပန္နရသေ ပုဏ္ဏာယ ပုဏ္ဏမာယ ရတ္တိယာ ဘိက္ခုသံဃပရိဝုတော အဇ္ဈောကာသေ နိသိန္နော ဟောတိ။

အထ ခေါ အညတရော ဘိက္ခု ဥဋ္ဌာယာသနာ ဧကံသံ ဥတ္တရာသင်္ဂံ ကရိတွာ ယေန ဘဂဝါ တေနဉ္ဇလိံ ပဏာမေတွာ ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ပုစ္ဆေယျာဟံ, ဘန္တေ, ဘဂဝန္တံ ကိဉ္စိဒေဝ [ကဉ္စိဒေဝ (?)] ဒေသံ, သစေ မေ ဘဂဝါ ဩကာသံ ကရောတိ ပဉှဿ ဝေယျာကရဏာယာ’’တိ? ‘‘တေန ဟိ တွံ, ဘိက္ခု, သကေ အာသနေ နိသီဒိတွာ ပုစ္ဆ ယဒါကင်္ခသီ’’တိ။ ‘‘ဧဝံ, ဘန္တေ’’တိ ခေါ သော ဘိက္ခု ဘဂဝတော ပဋိဿုတွာ သကေ အာသနေ နိသီဒိတွာ ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ဣမေ နု ခေါ, ဘန္တေ, ပဉ္စုပါဒါနက္ခန္ဓာ, သေယျထိဒံ – ရူပုပါဒါနက္ခန္ဓော, ဝေဒနုပါဒါနက္ခန္ဓော, သညုပါဒါနက္ခန္ဓော, သင်္ခါရုပါဒါနက္ခန္ဓော, ဝိညာဏုပါဒါနက္ခန္ဓော’’တိ။

‘‘ဣမေ ခေါ ပန, ဘိက္ခု, ပဉ္စုပါဒါနက္ခန္ဓာ၊ သေယျထိဒံ – ရူပုပါဒါနက္ခန္ဓော…ပေ… ဝိညာဏုပါဒါနက္ခန္ဓော’’တိ။ ‘‘သာဓု, ဘန္တေ’’တိ ခေါ သော ဘိက္ခု ဘဂဝတော ဘာသိတံ အဘိနန္ဒိတွာ အနုမောဒိတွာ ဘဂဝန္တံ ဥတ္တရိံ ပဉှံ အပုစ္ဆိ –

‘‘ဣမေ ခေါ ပန, ဘန္တေ, ပဉ္စုပါဒါနက္ခန္ဓာ ကိံမူလကာ’’တိ? ‘‘ဣမေ ခေါ, ဘိက္ခု, ပဉ္စုပါဒါနက္ခန္ဓာ ဆန္ဒမူလကာ’’တိ…ပေ… တညေဝ နု ခေါ, ဘန္တေ, ဥပါဒါနံ တေ ပဉ္စုပါဒါနက္ခန္ဓာ ဥဒါဟု အညတြ ပဉ္စဟိ ဥပါဒါနက္ခန္ဓေဟိ ဥပါဒါနန္တိ? ‘‘န ခေါ, ဘိက္ခု, တညေဝ ဥပါဒါနံ တေ ပဉ္စုပါဒါနက္ခန္ဓာ နာပိ အညတြ ပဉ္စဟိ ဥပါဒါနက္ခန္ဓေဟိ ဥပါဒါနံ, အပိ စ ယော တတ္ထ ဆန္ဒရာဂေါ တံ တတ္ထ ဥပါဒါန’’န္တိ။ ‘‘သာဓု, ဘန္တေ’’တိ ခေါ သော ဘိက္ခု…ပေ… ဥတ္တရိံ ပဉှံ အပုစ္ဆိ –

(သံ၊၂၊၈၃။)

‘‘သိယာ ပန, ဘန္တေ, ပဉ္စုပါဒါနက္ခန္ဓေသု ဆန္ဒရာဂဝေမတ္တတာ’’တိ။ ‘‘သိယာ, ဘိက္ခူ’’တိ ဘဂဝါ အဝေါစ – ‘‘ဣဓ, ဘိက္ခု, ဧကစ္စဿ ဧဝံ ဟောတိ – ‘ဧဝံရူပေါ သိယံ အနာဂတမဒ္ဓါနံ, ဧဝံဝေဒနော သိယံ အနာဂတမဒ္ဓါနံ, ဧဝံသညော သိယံ အနာဂတမဒ္ဓါနံ, ဧဝံသင်္ခါရော သိယံ အနာဂတမဒ္ဓါနံ, ဧဝံဝိညာဏော သိယံ အနာဂတမဒ္ဓါန’န္တိ။ ဧဝံ ခေါ, ဘိက္ခု, သိယာ ပဉ္စုပါဒါနက္ခန္ဓေသု ဆန္ဒရာဂဝေမတ္တတာ’’တိ? ‘‘သာဓု, ဘန္တေ’’တိ ခေါ သော ဘိက္ခု…ပေ… ဥတ္တရိံ ပဉှံ အပုစ္ဆိ –

‘‘ကိတ္တာဝတာ နု ခေါ, ဘန္တေ, ခန္ဓာနံ ခန္ဓာဓိဝစန’’န္တိ? ‘‘ယံ ကိဉ္စိ, ဘိက္ခု, ရူပံ အတီတာနာဂတပစ္စုပ္ပန္နံ အဇ္ဈတ္တံ ဝါ ဗဟိဒ္ဓါ ဝါ ဩဠာရိကံ ဝါ သုခုမံ ဝါ ဟီနံ ဝါ ပဏီတံ ဝါ ယံ ဒူရေ သန္တိကေ ဝါ, အယံ ဝုစ္စတိ ရူပက္ခန္ဓော။ ယာ ကာစိ ဝေဒနာ… ယာ ကာစိ သညာ … ယေ ကေစိ သင်္ခါရာ… ယံ ကိဉ္စိ ဝိညာဏံ အတီတာနာဂတပစ္စုပ္ပန္နံ အဇ္ဈတ္တံ ဝါ ဗဟိဒ္ဓါ ဝါ ဩဠာရိကံ ဝါ သုခုမံ ဝါ ဟီနံ ဝါ ပဏီတံ ဝါ ယံ ဒူရေ သန္တိကေ ဝါ, အယံ ဝုစ္စတိ ဝိညာဏက္ခန္ဓော။ ဧတ္တာဝတာ ခေါ, ဘိက္ခု, ခန္ဓာနံ ခန္ဓာဓိဝစန’’န္တိ။ ‘‘သာဓု, ဘန္တေ’’တိ ခေါ သော ဘိက္ခု…ပေ… အပုစ္ဆိ –

‘‘ကော နု ခေါ, ဘန္တေ, ဟေတု ကော ပစ္စယော ရူပက္ခန္ဓဿ ပညာပနာယ၊ ကော ဟေတု ကော ပစ္စယော ဝေဒနာက္ခန္ဓဿ ပညာပနာယ၊ ကော ဟေတု ကော ပစ္စယော သညာက္ခန္ဓဿ ပညာပနာယ၊ ကော ဟေတု ကော ပစ္စယော သင်္ခါရက္ခန္ဓဿ ပညာပနာယ၊ ကော ဟေတု ကော ပစ္စယော ဝိညာဏက္ခန္ဓဿ ပညာပနာယာ’’တိ? ‘‘စတ္တာရော ခေါ, ဘိက္ခု, မဟာဘူတာ ဟေတု, စတ္တာရော မဟာဘူတာ ပစ္စယော ရူပက္ခန္ဓဿ ပညာပနာယ။ ဖဿော ဟေတု ဖဿော ပစ္စယော ဝေဒနာက္ခန္ဓဿ ပညာပနာယ။ ဖဿော ဟေတု ဖဿော ပစ္စယော သညာက္ခန္ဓဿ ပညာပနာယ။ ဖဿော ဟေတု, ဖဿော ပစ္စယော သင်္ခါရက္ခန္ဓဿ ပညာပနာယ။ နာမရူပံ ဟေတု, နာမရူပံ ပစ္စယော ဝိညာဏက္ခန္ဓဿ ပညာပနာယာ’’တိ။ ‘‘သာဓု, ဘန္တေ’’တိ ခေါ သော ဘိက္ခု…ပေ… အပုစ္ဆိ –

‘‘ကထံ နု ခေါ, ဘန္တေ, သက္ကာယဒိဋ္ဌိ ဟောတီ’’တိ? ‘‘ဣဓ, ဘိက္ခု, အဿုတဝါ ပုထုဇ္ဇနော အရိယာနံ အဒဿာဝီ အရိယဓမ္မဿ အကောဝိဒေါ အရိယဓမ္မေ အဝိနီတော, သပ္ပုရိသာနံ အဒဿာဝီ သပ္ပုရိသဓမ္မဿ အကောဝိဒေါ သပ္ပုရိသဓမ္မေ အဝိနီတော ရူပံ အတ္တတော သမနုပဿတိ, ရူပဝန္တံ ဝါ အတ္တာနံ၊ အတ္တနိ ဝါ ရူပံ, ရူပသ္မိံ ဝါ အတ္တာနံ၊ ဝေဒနံ… သညံ… သင်္ခါရေ… ဝိညာဏံ… အတ္တတော သမနုပဿတိ, ဝိညာဏဝန္တံ ဝါ အတ္တာနံ၊ အတ္တနိ ဝါ ဝိညာဏံ,

(သံ၊၂၊၈၄။)

ဝိညာဏသ္မိံ ဝါ အတ္တာနံ။ ဧဝံ ခေါ, ဘိက္ခု, သက္ကာယဒိဋ္ဌိ ဟောတီ’’တိ။ ‘‘သာဓု, ဘန္တေ’’တိ ခေါ သော ဘိက္ခု…ပေ… အပုစ္ဆိ –

‘‘ကထံ ပန, ဘန္တေ, သက္ကာယဒိဋ္ဌိ န ဟောတီ’’တိ? ‘‘ဣဓ, ဘိက္ခု, သုတဝါ အရိယသာဝကော အရိယာနံ ဒဿာဝီ အရိယဓမ္မဿ ကောဝိဒေါ အရိယဓမ္မေ သုဝိနီတော, သပ္ပုရိသာနံ ဒဿာဝီ သပ္ပုရိသဓမ္မဿ ကောဝိဒေါ သပ္ပုရိသဓမ္မေ သုဝိနီတော န ရူပံ အတ္တတော သမနုပဿတိ, န ရူပဝန္တံ ဝါ အတ္တာနံ၊ န အတ္တနိ ဝါ ရူပံ, န ရူပသ္မိံ ဝါ အတ္တာနံ၊ န ဝေဒနံ… န သညံ… န သင်္ခါရေ… န ဝိညာဏံ အတ္တတော သမနုပဿတိ, န ဝိညာဏဝန္တံ ဝါ အတ္တာနံ၊ န အတ္တနိ ဝါ ဝိညာဏံ, န ဝိညာဏသ္မိံ ဝါ အတ္တာနံ။ ဧဝံ ခေါ, ဘိက္ခု, သက္ကာယဒိဋ္ဌိ န ဟောတီ’’တိ။ ‘‘သာဓု, ဘန္တေ’’တိ ခေါ သော ဘိက္ခု…ပေ… အပုစ္ဆိ –

‘‘ကော နု ခေါ, ဘန္တေ, ရူပဿ အဿာဒေါ, ကော အာဒီနဝေါ, ကိံ နိဿရဏံ၊ ကော ဝေဒနာယ… ကော သညာယ… ကော သင်္ခါရာနံ… ကော ဝိညာဏဿ အဿာဒေါ, ကော အာဒီနဝေါ, ကိံ နိဿရဏ’’န္တိ? ‘‘ယံ ခေါ, ဘိက္ခု, ရူပံ ပဋိစ္စ ဥပ္ပဇ္ဇတိ သုခံ သောမနဿံ – အယံ ရူပဿ အဿာဒေါ။ ယံ ရူပံ အနိစ္စံ ဒုက္ခံ ဝိပရိဏာမဓမ္မံ – အယံ ရူပဿ အာဒီနဝေါ။ ယော ရူပသ္မိံ ဆန္ဒရာဂဝိနယော ဆန္ဒရာဂပ္ပဟာနံ – ဣဒံ ရူပဿ နိဿရဏံ။ ယံ ဝေဒနံ ပဋိစ္စ… ယံ သညံ ပဋိစ္စ… ယေ သင်္ခါရေ ပဋိစ္စ… ယံ ဝိညာဏံ ပဋိစ္စ ဥပ္ပဇ္ဇတိ သုခံ သောမနဿံ – အယံ ဝိညာဏဿ အဿာဒေါ။ ယံ ဝိညာဏံ အနိစ္စံ ဒုက္ခံ ဝိပရိဏာမဓမ္မံ – အယံ ဝိညာဏဿ အာဒီနဝေါ။ ယော ဝိညာဏသ္မိံ ဆန္ဒရာဂဝိနယော ဆန္ဒရာဂပ္ပဟာနံ – ဣဒံ ဝိညာဏဿ နိဿရဏ’’န္တိ။ ‘‘သာဓု, ဘန္တေ’’တိ ခေါ သော ဘိက္ခု ဘဂဝတော ဘာသိတံ အဘိနန္ဒိတွာ အနုမောဒိတွာ ဘဂဝန္တံ ဥတ္တရိံ ပဉှံ အပုစ္ဆိ –

‘‘ကထံ နု ခေါ, ဘန္တေ, ဇာနတော, ကထံ ပဿတော ဣမသ္မိဉ္စ သဝိညာဏကေ ကာယေ ဗဟိဒ္ဓါ စ သဗ္ဗနိမိတ္တေသု အဟင်္ကာရမမင်္ကာရမာနာနုသယာ န ဟောန္တီ’’တိ? ‘‘ယံ ကိဉ္စိ, ဘိက္ခု, ရူပံ အတီတာနာဂတပစ္စုပ္ပန္နံ အဇ္ဈတ္တံ ဝါ ဗဟိဒ္ဓါ ဝါ ဩဠာရိကံ ဝါ သုခုမံ ဝါ ဟီနံ ဝါ ပဏီတံ ဝါ ယံ ဒူရေ သန္တိကေ ဝါ, သဗ္ဗံ ရူပံ – ‘နေတံ မမ, နေသောဟမသ္မိ, န မေသော အတ္တာ’တိ ဧဝမေတံ ယထာဘူတံ သမ္မပ္ပညာယ ပဿတိ။

(သံ၊၂၊၈၅။)

ယာ ကာစိ ဝေဒနာ… ယာ ကာစိ သညာ… ယေ ကေစိ သင်္ခါရာ… ယံ ကိဉ္စိ ဝိညာဏံ အတီတာနာဂတပစ္စုပ္ပန္နံ အဇ္ဈတ္တံ ဝါ ဗဟိဒ္ဓါ ဝါ ဩဠာရိကံ ဝါ သုခုမံ ဝါ ဟီနံ ဝါ ပဏီတံ ဝါ ယံ ဒူရေ သန္တိကေ ဝါ, သဗ္ဗံ ဝိညာဏံ – ‘နေတံ မမ, နေသောဟမသ္မိ, န မေသော အတ္တာ’တိ ဧဝမေတံ ယထာဘူတံ သမ္မပ္ပညာယ ပဿတိ။ ဧဝံ ခေါ, ဘိက္ခု, ဇာနတော ဧဝံ ပဿတော ဣမသ္မိဉ္စ သဝိညာဏကေ ကာယေ ဗဟိဒ္ဓါ စ သဗ္ဗနိမိတ္တေသု အဟင်္ကာရမမင်္ကာရမာနာနုသယာ န ဟောန္တီ’’တိ။

တေန ခေါ ပန သမယေန အညတရဿ ဘိက္ခုနော ဧဝံ စေတသော ပရိဝိတက္ကော ဥဒပါဒိ – ‘‘ဣတိ ကိရ ဘော ရူပံ အနတ္တာ, ဝေဒနာ… သညာ… သင်္ခါရာ… ဝိညာဏံ အနတ္တာ၊ အနတ္တကတာနိ ကမ္မာနိ ကထမတ္တာနံ [ကတမတ္တာနံ (ပီ။), ကမ္မတ္တာနံ (သျာ။ ကံ။ က။)] ဖုသိဿန္တီ’’တိ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ တဿ ဘိက္ခုနော စေတသာ စေတော ပရိဝိတက္ကမညာယ ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ –

‘‘ဌာနံ ခေါ ပနေတံ, ဘိက္ခဝေ, ဝိဇ္ဇတိ ယံ ဣဓေကစ္စော မောဃပုရိသော အဝိဒွါ အဝိဇ္ဇာဂတော တဏှာဓိပတေယျေန စေတသာ သတ္ထုသာသနံ အတိဓာဝိတဗ္ဗံ မညေယျ။ ဣတိ ကိရ, ဘော, ရူပံ အနတ္တာ, ဝေဒနာ… သညာ… သင်္ခါရာ… ဝိညာဏံ အနတ္တာ။ အနတ္တကတာနိ ကမ္မာနိ ကထမတ္တာနံ ဖုသိဿန္တီတိ? ပဋိပုစ္ဆာဝိနီတာ ခေါ မေ တုမှေ, ဘိက္ခဝေ, တတြ တတြ တေသု တေသု ဓမ္မေသု။

‘‘တံ ကိံ မညထ, ဘိက္ခဝေ, ရူပံ နိစ္စံ ဝါ အနိစ္စံ ဝါ’’တိ? ‘‘အနိစ္စံ, ဘန္တေ’’။ ‘‘ဝေဒနာ… သညာ… သင်္ခါရာ… ဝိညာဏံ နိစ္စံ ဝါ အနိစ္စံ ဝါ’’တိ? ‘‘အနိစ္စံ, ဘန္တေ’’။ ‘‘ယံ ပနာနိစ္စံ ဒုက္ခံ ဝါ တံ သုခံ ဝါ’’တိ? ‘‘ဒုက္ခံ, ဘန္တေ’’။ ‘‘ယံ ပနာနိစ္စံ ဒုက္ခံ ဝိပရိဏာမဓမ္မံ, ကလ္လံ နု တံ သမနုပဿိတုံ – ‘ဧတံ မမ, ဧသောဟမသ္မိ, ဧသော မေ အတ္တာ’’’တိ? ‘‘နော ဟေတံ, ဘန္တေ’’။ တသ္မာတိဟ…ပေ… ဧဝံ ပဿံ…ပေ… နာပရံ ဣတ္ထတ္တာယာတိ ပဇာနာတီ’’တိ။

‘‘ဒွေ ခန္ဓာ တညေဝ သိယံ, အဓိဝစနဉ္စ ဟေတုနာ၊

သက္ကာယေန ဒုဝေ ဝုတ္တာ, အဿာဒဝိညာဏကေန စ၊

ဧတေ ဒသဝိဓာ ဝုတ္တာ, ဟောတိ ဘိက္ခု ပုစ္ဆာယာ’’တိ။ ဒသမံ၊

ခဇ္ဇနီယဝဂ္ဂေါ အဋ္ဌမော။

(သံ၊၂၊၈၆။)

တဿုဒ္ဒါနံ –

အဿာဒေါ ဒွေ သမုဒယာ, အရဟန္တေဟိ အပရေ ဒွေ၊

သီဟော ခဇ္ဇနီ ပိဏ္ဍောလျံ, ပါလိလေယျေန ပုဏ္ဏမာတိ။

၉။ ထေရဝဂ္ဂေါ

၁။ အာနန္ဒသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၈၃။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ ။ တတြ ခေါ အာယသ္မာ အာနန္ဒော ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ – ‘‘အာဝုသော, ဘိက္ခဝေ’’တိ။ ‘‘အာဝုသော’’တိ ခေါ တေ ဘိက္ခူ အာယသ္မတော အာနန္ဒဿ ပစ္စဿောသုံ။ အာယသ္မာ အာနန္ဒော ဧတဒဝေါစ –

‘‘ပုဏ္ဏော နာမ, အာဝုသော, အာယသ္မာ မန္တာဏိပုတ္တော [မန္တာနိပုတ္တော (က။ သီ။ သျာ။ ကံ။ ပီ။ က။)] အမှာကံ နဝကာနံ သတံ ဗဟူပကာရော ဟောတိ။ သော အမှေ ဣမိနာ ဩဝါဒေန ဩဝဒတိ – ‘ဥပါဒါယ, အာဝုသော အာနန္ဒ, အသ္မီတိ ဟောတိ, နော အနုပါဒါယ။ ကိဉ္စ ဥပါဒါယ အသ္မီတိ ဟောတိ, နော အနုပါဒါယ? ရူပံ ဥပါဒါယ အသ္မီတိ ဟောတိ, နော အနုပါဒါယ။ ဝေဒနံ… သညံ… သင်္ခါရေ… ဝိညာဏံ ဥပါဒါယ အသ္မီတိ ဟောတိ, နော အနုပါဒါယ’’’။

‘‘သေယျထာပိ, အာဝုသော အာနန္ဒ, ဣတ္ထီ ဝါ ပုရိသော ဝါ ဒဟရော ယုဝါ မဏ္ဍနကဇာတိကော အာဒါသေ ဝါ ပရိသုဒ္ဓေ ပရိယောဒါတေ အစ္ဆေ ဝါ ဥဒကပတ္တေ သကံ မုခနိမိတ္တံ ပစ္စဝေက္ခမာနော ဥပါဒါယ ပဿေယျ, နော အနုပါဒါယ၊ ဧဝမေဝ ခေါ, အာဝုသော အာနန္ဒ, ရူပံ ဥပါဒါယ အသ္မီတိ ဟောတိ, နော အနုပါဒါယ။ ဝေဒနံ… သညံ… သင်္ခါရေ… ဝိညာဏံ ဥပါဒါယ အသ္မီတိ ဟောတိ, နော အနုပါဒါယ။

‘‘တံ ကိံ မညသိ, အာဝုသော အာနန္ဒ, ‘ရူပံ နိစ္စံ ဝါ အနိစ္စံ ဝါ’’’တိ? ‘အနိစ္စံ, အာဝုသော’။ ဝေဒနာ… သညာ … သင်္ခါရာ… ဝိညာဏံ နိစ္စံ ဝါ အနိစ္စံ ဝါ’တိ? ‘အနိစ္စံ, အာဝုသော’။ တသ္မာတိဟ…ပေ… ဧဝံ ပဿံ…ပေ… နာပရံ ဣတ္ထတ္တာယာတိ ပဇာနာတီတိ။ ပုဏ္ဏော နာမ အာဝုသော အာယသ္မာ မန္တာဏိပုတ္တော အမှာကံ နဝကာနံ သတံ ဗဟူပကာရော ဟောတိ။ သော အမှေ ဣမိနာ

(သံ၊၂၊၈၇။)

ဩဝါဒေန ဩဝဒတိ။ ဣဒဉ္စ ပန မေ အာယသ္မတော ပုဏ္ဏဿ မန္တာဏိပုတ္တဿ ဓမ္မဒေသနံ သုတွာ ဓမ္မော အဘိသမိတောတိ။ ပဌမံ။

၂။ တိဿသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၈၄။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ တေန ခေါ ပန သမယေန အာယသ္မာ တိဿော ဘဂဝတော ပိတုစ္ဆာပုတ္တော သမ္ဗဟုလာနံ ဘိက္ခူနံ ဧဝမာရောစေတိ – ‘‘အပိ မေ, အာဝုသော, မဓုရကဇာတော ဝိယ ကာယော၊ ဒိသာပိ မေ န ပက္ခာယန္တိ၊ ဓမ္မာပိ မံ န ပဋိဘန္တိ၊ ထိနမိဒ္ဓဉ္စ [ထီနမိဒ္ဓဉ္စ (သီ။ သျာ။ ကံ။ ပီ။)] မေ စိတ္တံ ပရိယာဒါယ တိဋ္ဌတိ၊ အနဘိရတော စ ဗြဟ္မစရိယံ စရာမိ၊ ဟောတိ စ မေ ဓမ္မေသု ဝိစိကိစ္ဆာ’’တိ။

အထ ခေါ သမ္ဗဟုလာ ဘိက္ခူ ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိံသု၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိံသု။ ဧကမန္တံ နိသိန္နာ ခေါ တေ ဘိက္ခူ ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစုံ – ‘‘အာယသ္မာ, ဘန္တေ, တိဿော ဘဂဝတော ပိတုစ္ဆာပုတ္တော သမ္ဗဟုလာနံ ဘိက္ခူနံ ဧဝမာရောစေတိ – ‘အပိ မေ, အာဝုသော, မဓုရကဇာတော ဝိယ ကာယော၊ ဒိသာပိ မေ န ပက္ခာယန္တိ၊ ဓမ္မာပိ မံ န ပဋိဘန္တိ၊ ထိနမိဒ္ဓဉ္စ မေ စိတ္တံ ပရိယာဒါယ တိဋ္ဌတိ၊ အနဘိရတော စ ဗြဟ္မစရိယံ စရာမိ၊ ဟောတိ စ မေ ဓမ္မေသု ဝိစိကိစ္ဆာ’’’တိ။

အထ ခေါ ဘဂဝါ အညတရံ ဘိက္ခုံ အာမန္တေသိ – ‘‘ဧဟိ တွံ, ဘိက္ခု, မမ ဝစနေန တိဿံ ဘိက္ခုံ အာမန္တေဟီ’’တိ။ ‘‘ဧဝံ, ဘန္တေ’’တိ ခေါ သော ဘိက္ခု ဘဂဝတော ပဋိဿုတွာ ယေနာယသ္မာ တိဿော တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ အာယသ္မန္တံ တိဿံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘သတ္ထာ တံ, အာဝုသော တိဿ, အာမန္တေတီ’’တိ။ ‘‘ဧဝမာဝုသော’’တိ ခေါ အာယသ္မာ တိဿော တဿ ဘိက္ခုနော ပဋိဿုတွာ ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နံ ခေါ အာယသ္မန္တံ တိဿံ ဘဂဝါ ဧတဒဝေါစ – ‘‘သစ္စံ ကိရ တွံ, တိဿ, သမ္ဗဟုလာနံ ဘိက္ခူနံ ဧဝမာရောစေသိ – ‘အပိ မေ, အာဝုသော, မဓုရကဇာတော ဝိယ ကာယော…ပေ… ဟောတိ စ မေ ဓမ္မေသု ဝိစိကိစ္ဆာ’’’တိ? ‘‘ဧဝံ, ဘန္တေ’’။ ‘‘တံ ကိံ မညသိ, တိဿ, ရူပေ အဝိဂတရာဂဿ အဝိဂတစ္ဆန္ဒဿ အဝိဂတပေမဿ အဝိဂတပိပါသဿ အဝိဂတပရိဠာဟဿ အဝိဂတတဏှဿ, တဿ ရူပဿ ဝိပရိဏာမညထာဘာဝါ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ သောကပရိဒေဝဒုက္ခဒေါမနဿုပါယာသာ’’တိ။ ‘‘ဧဝံ, ဘန္တေ’’။

(သံ၊၂၊၈၈။)

‘‘သာဓု သာဓု, တိဿ! ဧဝဉှေတံ, တိဿ, ဟောတိ။ ယထာ တံ ရူပေ အဝိဂတရာဂဿ… ဝေဒနာယ… သညာယ… သင်္ခါရေသု အဝိဂတရာဂဿ…ပေ… တေသံ သင်္ခါရာနံ ဝိပရိဏာမညထာဘာဝါ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ သောကပရိဒေဝဒုက္ခဒေါမနဿုပါယာသာ’’တိ? ‘‘ဧဝံ, ဘန္တေ’’။

‘‘သာဓု သာဓု, တိဿ! ဧဝဉှေတံ, တိဿ, ဟောတိ။ ယထာ တံ ဝိညာဏေ အဝိဂတရာဂဿ အဝိဂတစ္ဆန္ဒဿ အဝိဂတပေမဿ အဝိဂတပိပါသဿ အဝိဂတပရိဠာဟဿ အဝိဂတတဏှဿ, တဿ ဝိညာဏဿ ဝိပရိဏာမညထာဘာဝါ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ သောကပရိဒေဝဒုက္ခဒေါမနဿုပါယာသာ’’တိ? ‘‘ဧဝံ, ဘန္တေ’’။

‘‘သာဓု သာဓု, တိဿ! ဧဝဉှေတံ, တိဿ, ဟောတိ။ ယထာ တံ ဝိညာဏေ အဝိဂတရာဂဿ။ တံ ကိံ မညသိ, တိဿ, ရူပေ ဝိဂတရာဂဿ ဝိဂတစ္ဆန္ဒဿ ဝိဂတပေမဿ ဝိဂတပိပါသဿ ဝိဂတပရိဠာဟဿ ဝိဂတတဏှဿ, တဿ ရူပဿ ဝိပရိဏာမညထာဘာဝါ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ သောကပရိဒေဝဒုက္ခဒေါမနဿုပါယာသာ’’တိ? ‘‘နော ဟေတံ, ဘန္တေ’’။

‘‘သာဓု သာဓု, တိဿ! ဧဝဉှေတံ, တိဿ, ဟောတိ။ ယထာ တံ ရူပေ ဝိဂတရာဂဿ… ဝေဒနာယ… သညာယ… သင်္ခါရေသု ဝိဂတရာဂဿ… ဝိညာဏေ ဝိဂတရာဂဿ ဝိဂတစ္ဆန္ဒဿ ဝိဂတပေမဿ ဝိဂတပိပါသဿ ဝိဂတပရိဠာဟဿ ဝိဂတတဏှဿ တဿ ဝိညာဏဿ ဝိပရိဏာမညထာဘာဝါ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ သောကပရိဒေဝဒုက္ခဒေါမနဿုပါယာသာ’’တိ? ‘‘နော ဟေတံ, ဘန္တေ’’။

‘‘သာဓု သာဓု, တိဿ! ဧဝဉှေတံ, တိဿ, ဟောတိ။ ယထာ တံ ဝိညာဏေ ဝိဂတရာဂဿ။ တံ ကိံ မညသိ, တိဿ, ရူပံ နိစ္စံ ဝါ အနိစ္စံ ဝါ’’တိ? ‘‘အနိစ္စံ, ဘန္တေ’’။ ‘‘ဝေဒနာ … သညာ… သင်္ခါရာ… ဝိညာဏံ နိစ္စံ ဝါ အနိစ္စံ ဝါ’’တိ? ‘‘အနိစ္စံ, ဘန္တေ’’။ တသ္မာတိဟ…ပေ… ဧဝံ ပဿံ…ပေ… နာပရံ ဣတ္ထတ္တာယာတိ ပဇာနာတီ’’တိ။

‘‘သေယျထာပိ, တိဿ, ဒွေ ပုရိသာ – ဧကော ပုရိသော အမဂ္ဂကုသလော, ဧကော ပုရိသော မဂ္ဂကုသလော။ တမေနံ သော အမဂ္ဂကုသလော ပုရိသော အမုံ မဂ္ဂကုသလံ ပုရိသံ မဂ္ဂံ ပုစ္ဆေယျ။ သော ဧဝံ ဝဒေယျ – ‘ဧဟိ, ဘော ပုရိသ, အယံ မဂ္ဂေါ။ တေန မုဟုတ္တံ ဂစ္ဆ။ တေန မုဟုတ္တံ ဂန္တွာ ဒက္ခိဿသိ ဒွေဓာပထံ, တတ္ထ ဝါမံ မုဉ္စိတွာ ဒက္ခိဏံ ဂဏှာဟိ။ တေန မုဟုတ္တံ ဂစ္ဆ။ တေန မုဟုတ္တံ ဂန္တွာ ဒက္ခိဿသိ တိဗ္ဗံ ဝနသဏ္ဍံ။ တေန မုဟုတ္တံ ဂစ္ဆ။ တေန မုဟုတ္တံ ဂန္တွာ ဒက္ခိဿသိ မဟန္တံ နိန္နံ ပလ္လလံ။ တေန မုဟုတ္တံ ဂစ္ဆ။ တေန

(သံ၊၂၊၈၉။)

မုဟုတ္တံ ဂန္တွာ ဒက္ခိဿသိ သောဗ္ဘံ ပပါတံ။ တေန မုဟုတ္တံ ဂစ္ဆ။ တေန မုဟုတ္တံ ဂန္တွာ ဒက္ခိဿသိ သမံ ဘူမိဘာဂံ ရမဏီယ’’’န္တိ။

‘‘ဥပမာ ခေါ မျာယံ, တိဿ, ကတာ အတ္ထဿ ဝိညာပနာယ။ အယံ စေဝေတ္ထ အတ္ထော – ‘ပုရိသော အမဂ္ဂကုသလော’တိ ခေါ, တိဿ, ပုထုဇ္ဇနဿေတံ အဓိဝစနံ။ ‘ပုရိသော မဂ္ဂကုသလော’တိ ခေါ, တိဿ, တထာဂတဿေတံ အဓိဝစနံ အရဟတော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဿ။ ‘ဒွေဓာပထော’တိ ခေါ, တိဿ, ဝိစိကိစ္ဆာယေတံ အဓိဝစနံ။ ‘ဝါမော မဂ္ဂေါ’တိ ခေါ, တိဿ, အဋ္ဌင်္ဂိကဿေတံ မိစ္ဆာမဂ္ဂဿ အဓိဝစနံ, သေယျထိဒံ – မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိယာ…ပေ… မိစ္ဆာသမာဓိဿ။ ‘ဒက္ခိဏော မဂ္ဂေါ’တိ ခေါ, တိဿ, အရိယဿေတံ အဋ္ဌင်္ဂိကဿ မဂ္ဂဿ အဓိဝစနံ, သေယျထိဒံ – သမ္မာဒိဋ္ဌိယာ…ပေ… သမ္မာသမာဓိဿ။ ‘တိဗ္ဗော ဝနသဏ္ဍော’တိ ခေါ, တိဿ, အဝိဇ္ဇာယေတံ အဓိဝစနံ။ ‘မဟန္တံ နိန္နံ ပလ္လလ’န္တိ ခေါ, တိဿ, ကာမာနမေတံ အဓိဝစနံ။ ‘သောဗ္ဘော ပပါတော’တိ ခေါ, တိဿ, ကောဓူပါယာသဿေတံ အဓိဝစနံ။ ‘သမော ဘူမိဘာဂေါ ရမဏီယော’တိ ခေါ, တိဿ, နိဗ္ဗာနဿေတံ အဓိဝစနံ။ အဘိရမ, တိဿ, အဘိရမ, တိဿ! အဟမောဝါဒေန အဟမနုဂ္ဂဟေန အဟမနုသာသနိယာ’’တိ [အဟမာမိသဓမ္မာနုဂ္ဂဟေန မမောဝါဒေန မမာနုသာသနိယာတိ (က။)]။

ဣဒမဝေါစ ဘဂဝါ။ အတ္တမနော အာယသ္မာ တိဿော ဘဂဝတော ဘာသိတံ အဘိနန္ဒီတိ။ ဒုတိယံ။

၃။ ယမကသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၈၅။ ဧကံ သမယံ အာယသ္မာ သာရိပုတ္တော သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ယမကဿ နာမ ဘိက္ခုနော ဧဝရူပံ ပါပကံ ဒိဋ္ဌိဂတံ ဥပ္ပန္နံ ဟောတိ – ‘‘တထာဟံ ဘဂဝတာ ဓမ္မံ ဒေသိတံ အာဇာနာမိ, ယထာ ခီဏာသဝေါ ဘိက္ခု ကာယဿ ဘေဒါ ဥစ္ဆိဇ္ဇတိ ဝိနဿတိ, န ဟောတိ ပရံ မရဏာ’’တိ။

အဿောသုံ ခေါ သမ္ဗဟုလာ ဘိက္ခူ ယမကဿ ကိရ နာမ ဘိက္ခုနော ဧဝရူပံ ပါပကံ ဒိဋ္ဌိဂတံ ဥပ္ပန္နံ ဟောတိ – ‘‘တထာဟံ ဘဂဝတာ ဓမ္မံ ဒေသိတံ အာဇာနာမိ, ယထာ ခီဏာသဝေါ ဘိက္ခု ကာယဿ ဘေဒါ ဥစ္ဆိဇ္ဇတိ ဝိနဿတိ, န ဟောတိ ပရံ မရဏာ’’တိ။ အထ ခေါ တေ ဘိက္ခူ ယေနာယသ္မာ

(သံ၊၂၊၉၀။)

ယမကော တေနုပသင်္ကမိံသု၊ ဥပသင်္ကမိတွာ အာယသ္မတာ ယမကေန သဒ္ဓိံ သမ္မောဒိံသု။ သမ္မောဒနီယံ ကထံ သာရဏီယံ ဝီတိသာရေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိံသု။ ဧကမန္တံ နိသိန္နာ ခေါ တေ ဘိက္ခူ အာယသ္မန္တံ ယမကံ ဧတဒဝေါစုံ –

‘‘သစ္စံ ကိရ တေ, အာဝုသော ယမက, ဧဝရူပံ ပါပကံ ဒိဋ္ဌိဂတံ ဥပ္ပန္နံ – ‘တထာဟံ ဘဂဝတာ ဓမ္မံ ဒေသိတံ အာဇာနာမိ, ယထာ ခီဏာသဝေါ ဘိက္ခု ကာယဿ ဘေဒါ ဥစ္ဆိဇ္ဇတိ ဝိနဿတိ, န ဟောတိ ပရံ မရဏာ’’’တိ? ‘‘ဧဝံ ခွါဟံ, အာဝုသော, ဘဂဝတာ ဓမ္မံ ဒေသိတံ အာဇာနာမိ – ‘ခီဏာသဝေါ ဘိက္ခု ကာယဿ ဘေဒါ ဥစ္ဆိဇ္ဇတိ ဝိနဿတိ, န ဟောတိ ပရံ မရဏာ’’’တိ။

‘‘မာ, အာဝုသော ယမက, ဧဝံ အဝစ, မာ ဘဂဝန္တံ အဗ္ဘာစိက္ခိ။ န ဟိ သာဓု ဘဂဝတော အဗ္ဘာစိက္ခနံ။ န ဟိ ဘဂဝါ ဧဝံ ဝဒေယျ – ‘ခီဏာသဝေါ ဘိက္ခု ကာယဿ ဘေဒါ ဥစ္ဆိဇ္ဇတိ ဝိနဿတိ, န ဟောတိ ပရံ မရဏာ’’’တိ။ ဧဝမ္ပိ ခေါ အာယသ္မာ ယမကော တေဟိ ဘိက္ခူဟိ ဝုစ္စမာနော တထေဝ တံ ပါပကံ ဒိဋ္ဌိဂတံ ထာမသာ ပရာမာသာ အဘိနိဝိဿ ဝေါဟရတိ – ‘‘တထာဟံ ဘဂဝတာ ဓမ္မံ ဒေသိတံ အာဇာနာမိ, ယထာ ခီဏာသဝေါ ဘိက္ခု ကာယဿ ဘေဒါ ဥစ္ဆိဇ္ဇတိ ဝိနဿတိ, န ဟောတိ ပရံ မရဏာ’’တိ။

ယတော ခေါ တေ ဘိက္ခူ နာသက္ခိံသု အာယသ္မန္တံ ယမကံ ဧတသ္မာ ပါပကာ ဒိဋ္ဌိဂတာ ဝိဝေစေတုံ, အထ ခေါ တေ ဘိက္ခူ ဥဋ္ဌာယာသနာ ယေနာယသ္မာ သာရိပုတ္တော တေနုပသင်္ကမိံသု၊ ဥပသင်္ကမိတွာ အာယသ္မန္တံ သာရိပုတ္တံ ဧတဒဝေါစုံ – ‘‘ယမကဿ နာမ, အာဝုသော သာရိပုတ္တ, ဘိက္ခုနော ဧဝရူပံ ပါပကံ ဒိဋ္ဌိဂတံ ဥပ္ပန္နံ – ‘တထာဟံ ဘဂဝတာ ဓမ္မံ ဒေသိတံ အာဇာနာမိ ယထာ ခီဏာသဝေါ ဘိက္ခု ကာယဿ ဘေဒါ ဥစ္ဆိဇ္ဇတိ ဝိနဿတိ, န ဟောတိ ပရံ မရဏာ’တိ။ သာဓာယသ္မာ သာရိပုတ္တော ယေန ယမကော ဘိက္ခု တေနုပသင်္ကမတု အနုကမ္ပံ ဥပါဒါယာ’’တိ။ အဓိဝါသေသိ ခေါ အာယသ္မာ သာရိပုတ္တော တုဏှီဘာဝေန။ အထ ခေါ အာယသ္မာ သာရိပုတ္တော သာယနှသမယံ ပဋိသလ္လာနာ ဝုဋ္ဌိတော ယေနာယသ္မာ ယမကော တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ အာယသ္မတာ ယမကေန သဒ္ဓိံ သမ္မောဒိ…ပေ… ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ အာယသ္မာ သာရိပုတ္တော အာယသ္မန္တံ ယမကံ ဧတဒဝေါစ –

‘‘သစ္စံ ကိရ တေ, အာဝုသော ယမက, ဧဝရူပံ ပါပကံ ဒိဋ္ဌိဂတံ ဥပ္ပန္နံ – ‘တထာဟံ ဘဂဝတာ ဓမ္မံ ဒေသိတံ အာဇာနာမိ, ယထာ ခီဏာသဝေါ ဘိက္ခု ကာယဿ ဘေဒါ ဥစ္ဆိဇ္ဇတိ ဝိနဿတိ, န ဟောတိ ပရံ မရဏာ’’’တိ။

(သံ၊၂၊၉၁။)

‘‘ဧဝံ ခွါဟံ, အာဝုသော, ဘဂဝတာ ဓမ္မံ ဒေသိတံ အာဇာနာမိ, ယထာ ခီဏာသဝေါ ဘိက္ခု ကာယဿ ဘေဒါ ဥစ္ဆိဇ္ဇတိ ဝိနဿတိ, န ဟောတိ ပရံ မရဏာ’’တိ။

‘‘တံ ကိံ မညသိ, အာဝုသော ယမက, ရူပံ နိစ္စံ ဝါ အနိစ္စံ ဝါ’’တိ? ‘‘အနိစ္စံ, အာဝုသော’’။ ‘‘ဝေဒနာ နိစ္စာ… သညာ… သင်္ခါရာ… ဝိညာဏံ နိစ္စံ ဝါ အနိစ္စံ ဝါ’’တိ? ‘‘အနိစ္စံ, အာဝုသော’’။ တသ္မာတိဟ…ပေ… ဧဝံ ပဿံ…ပေ… နာပရံ ဣတ္ထတ္တာယာတိ ပဇာနာတီ’’တိ။

‘‘တံ ကိံ မညသိ, အာဝုသော ယမက, ရူပံ တထာဂတောတိ သမနုပဿသီ’’တိ? ‘‘နော ဟေတံ, အာဝုသော’’ … ‘‘ဝေဒနံ တထာဂတောတိ သမနုပဿသီ’’တိ? ‘‘နော ဟေတံ, အာဝုသော’’… ‘‘သညံ… သင်္ခါရေ… ဝိညာဏံ တထာဂတောတိ သမနုပဿသီ’’တိ? ‘‘နော ဟေတံ, အာဝုသော’’။

‘‘တံ ကိံ မညသိ, အာဝုသော ယမက, ရူပသ္မိံ တထာဂတောတိ သမနုပဿသီ’’တိ? ‘‘နော ဟေတံ, အာဝုသော’’။ ‘‘အညတြ ရူပါ တထာဂတောတိ သမနုပဿသီ’’တိ? ‘‘နော ဟေတံ, အာဝုသော’’။ ‘‘ဝေဒနာယ… အညတြ ဝေဒနာယ…ပေ… သညာယ… အညတြ သညာယ… သင်္ခါရေသု… အညတြ သင်္ခါရေဟိ… ဝိညာဏသ္မိံ တထာဂတောတိ သမနုပဿသီ’’တိ? ‘‘နော ဟေတံ, အာဝုသော’’။ ‘‘အညတြ ဝိညာဏာ တထာဂတောတိ သမနုပဿသီ’’တိ? ‘‘နော ဟေတံ, အာဝုသော’’။

‘‘တံ ကိံ မညသိ, အာဝုသော ယမက, ရူပံ… ဝေဒနံ… သညံ… သင်္ခါရေ… ဝိညာဏံ တထာဂတောတိ သမနုပဿသီ’’တိ? ‘‘နော ဟေတံ, အာဝုသော’’။

‘‘တံ ကိံ မညသိ, အာဝုသော ယမက, အယံ သော အရူပီ… အဝေဒနော… အသညီ… အသင်္ခါရော… အဝိညာဏော တထာဂတောတိ သမနုပဿသီ’’တိ? ‘‘နော ဟေတံ, အာဝုသော’’။ ‘‘ဧတ္ထ စ တေ, အာဝုသော ယမက, ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ သစ္စတော ထေတတော [တထတော (သျာ။ ကံ။)] တထာဂတေ အနုပလဗ္ဘိယမာနေ [တထာဂတေ အနုပလဗ္ဘမာနေ (?)], ကလ္လံ နု တေ တံ ဝေယျာကရဏံ – ‘တထာဟံ ဘဂဝတာ ဓမ္မံ ဒေသိတံ အာဇာနာမိ, ယထာ ခီဏာသဝေါ ဘိက္ခု ကာယဿ ဘေဒါ ဥစ္ဆိဇ္ဇတိ ဝိနဿတိ, န ဟောတိ ပရံ မရဏာ’’’တိ?

‘‘အဟု ခေါ မေ တံ, အာဝုသော သာရိပုတ္တ, ပုဗ္ဗေ အဝိဒ္ဒသုနော ပါပကံ ဒိဋ္ဌိဂတံ၊ ဣဒဉ္စ ပနာယသ္မတော သာရိပုတ္တဿ ဓမ္မဒေသနံ သုတွာ တဉ္စေဝ ပါပကံ ဒိဋ္ဌိဂတံ ပဟီနံ, ဓမ္မော စ မေ အဘိသမိတော’’တိ။

(သံ၊၂၊၉၂။)

‘‘သစေ တံ, အာဝုသော ယမက, ဧဝံ ပုစ္ဆေယျုံ – ‘ယော သော, အာဝုသော ယမက, ဘိက္ခု အရဟံ ခီဏာသဝေါ သော ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ ကိံ ဟောတီ’တိ? ဧဝံ ပုဋ္ဌော တွံ, အာဝုသော ယမက, ကိန္တိ ဗျာကရေယျာသီ’’တိ? ‘‘သစေ မံ, အာဝုသော, ဧဝံ ပုစ္ဆေယျုံ – ‘ယော သော, အာဝုသော ယမက, ဘိက္ခု အရဟံ ခီဏာသဝေါ သော ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ ကိံ ဟောတီ’တိ? ဧဝံ ပုဋ္ဌောဟံ, အာဝုသော, ဧဝံ ဗျာကရေယျံ – ‘ရူပံ ခေါ, အာဝုသော, အနိစ္စံ။ ယဒနိစ္စံ တံ ဒုက္ခံ၊ ယံ ဒုက္ခံ တံ နိရုဒ္ဓံ တဒတ္ထင်္ဂတံ။ ဝေဒနာ… သညာ… သင်္ခါရာ… ဝိညာဏံ အနိစ္စံ။ ယဒနိစ္စံ တံ ဒုက္ခံ၊ ယံ ဒုက္ခံ တံ နိရုဒ္ဓံ တဒတ္ထင်္ဂတ’န္တိ။ ဧဝံ ပုဋ္ဌောဟံ, အာဝုသော, ဧဝံ ဗျာကရေယျ’’န္တိ။

‘‘သာဓု သာဓု, အာဝုသော ယမက! တေန ဟာဝုသော, ယမက, ဥပမံ တေ ကရိဿာမိ ဧတဿေဝ အတ္ထဿ ဘိယျောသောမတ္တာယ ဉာဏာယ။ သေယျထာပိ, အာဝုသော ယမက, ဂဟပတိ ဝါ ဂဟပတိပုတ္တော ဝါ အဍ္ဎော မဟဒ္ဓနော မဟာဘောဂေါ၊ သော စ အာရက္ခသမ္ပန္နော။ တဿ ကောစိဒေဝ ပုရိသော ဥပ္ပဇ္ဇေယျ အနတ္ထကာမော အဟိတကာမော အယောဂက္ခေမကာမော ဇီဝိတာ ဝေါရောပေတုကာမော။ တဿ ဧဝမဿ – ‘အယံ ခေါ ဂဟပတိ ဝါ ဂဟပတိပုတ္တော ဝါ အဍ္ဎော မဟဒ္ဓနော မဟာဘောဂေါ၊ သော စ အာရက္ခသမ္ပန္နော၊ နာယံ [န ဟာယံ (သျာ။ ကံ။)] သုကရော ပသယှ ဇီဝိတာ ဝေါရောပေတုံ။ ယံနူနာဟံ အနုပခဇ္ဇ ဇီဝိတာ ဝေါရောပေယျ’န္တိ။ သော တံ ဂဟပတိံ ဝါ ဂဟပတိပုတ္တံ ဝါ ဥပသင်္ကမိတွာ ဧဝံ ဝဒေယျ – ‘ဥပဋ္ဌဟေယျံ တံ, ဘန္တေ’တိ။ တမေနံ သော ဂဟပတိ ဝါ ဂဟပတိပုတ္တော ဝါ ဥပဋ္ဌာပေယျ။ သော ဥပဋ္ဌဟေယျ ပုဗ္ဗုဋ္ဌာယီ ပစ္ဆာနိပါတီ ကိံကာရပဋိဿာဝီ မနာပစာရီ ပိယဝါဒီ။ တဿ သော ဂဟပတိ ဝါ ဂဟပတိပုတ္တော ဝါ မိတ္တတောပိ နံ သဒ္ဒဟေယျ [ဒဟေယျ (သျာ။ ကံ။ ပီ။ က။)]၊ သုဟဇ္ဇတောပိ နံ သဒ္ဒဟေယျ၊ တသ္မိဉ္စ ဝိဿာသံ အာပဇ္ဇေယျ။ ယဒါ ခေါ, အာဝုသော, တဿ ပုရိသဿ ဧဝမဿ – ‘သံဝိဿတ္ထော ခေါ မျာယံ ဂဟပတိ ဝါ ဂဟပတိပုတ္တော ဝါ’တိ, အထ နံ ရဟောဂတံ ဝိဒိတွာ တိဏှေန သတ္ထေန ဇီဝိတာ ဝေါရောပေယျ။

‘‘တံ ကိံ မညသိ, အာဝုသော ယမက, ယဒါ ဟိ သော ပုရိသော အမုံ ဂဟပတိံ ဝါ ဂဟပတိပုတ္တံ ဝါ ဥပသင်္ကမိတွာ ဧဝံ အာဟ – ‘ဥပဋ္ဌဟေယျံ တံ, ဘန္တေ’တိ, တဒါပိ သော ဝဓကောဝ။ ဝဓကဉ္စ ပန သန္တံ န အညာသိ – ‘ဝဓကော မေ’တိ။ ယဒါပိ သော ဥပဋ္ဌဟတိ ပုဗ္ဗုဋ္ဌာယီ ပစ္ဆာနိပါတီ ကိံကာရပဋိဿာဝီ မနာပစာရီ ပိယဝါဒီ, တဒါပိ သော ဝဓကောဝ။ ဝဓကဉ္စ ပန

(သံ၊၂၊၉၃။)

သန္တံ န အညာသိ – ‘ဝဓကော မေ’တိ။ ယဒါပိ နံ ရဟောဂတံ ဝိဒိတွာ တိဏှေန သတ္ထေန ဇီဝိတာ ဝေါရောပေတိ, တဒါပိ သော ဝဓကောဝ။ ဝဓကဉ္စ ပန သန္တံ န အညာသိ – ‘ဝဓကော မေ’’’တိ။ ‘‘ဧဝမာဝုသော’’တိ။ ‘‘ဧဝမေဝ ခေါ, အာဝုသော, အဿုတဝါ ပုထုဇ္ဇနော အရိယာနံ အဒဿာဝီ အရိယဓမ္မဿ အကောဝိဒေါ အရိယဓမ္မေ အဝိနီတော, သပ္ပုရိသာနံ အဒဿာဝီ သပ္ပုရိသဓမ္မဿ အကောဝိဒေါ သပ္ပုရိသဓမ္မေ အဝိနီတော ရူပံ အတ္တတော သမနုပဿတိ, ရူပဝန္တံ ဝါ အတ္တာနံ၊ အတ္တနိ ဝါ ရူပံ, ရူပသ္မိံ ဝါ အတ္တာနံ။ ဝေဒနံ… သညံ… သင်္ခါရေ… ဝိညာဏံ အတ္တတော သမနုပဿတိ, ဝိညာဏဝန္တံ ဝါ အတ္တာနံ၊ အတ္တနိ ဝါ ဝိညာဏံ, ဝိညာဏသ္မိံ ဝါ အတ္တာနံ’’။

‘‘သော အနိစ္စံ ရူပံ ‘အနိစ္စံ ရူပ’န္တိ ယထာဘူတံ နပ္ပဇာနာတိ။ အနိစ္စံ ဝေဒနံ ‘အနိစ္စာ ဝေဒနာ’တိ ယထာဘူတံ နပ္ပဇာနာတိ။ အနိစ္စံ သညံ ‘အနိစ္စာ သညာ’တိ ယထာဘူတံ နပ္ပဇာနာတိ။ အနိစ္စေ သင်္ခါရေ ‘အနိစ္စာ သင်္ခါရာ’တိ ယထာဘူတံ နပ္ပဇာနာတိ။ အနိစ္စံ ဝိညာဏံ ‘အနိစ္စံ ဝိညာဏ’န္တိ ယထာဘူတံ နပ္ပဇာနာတိ။

‘‘ဒုက္ခံ ရူပံ ‘ဒုက္ခံ ရူပ’န္တိ ယထာဘူတံ နပ္ပဇာနာတိ။ ဒုက္ခံ ဝေဒနံ… ဒုက္ခံ သညံ… ဒုက္ခေ သင်္ခါရေ… ဒုက္ခံ ဝိညာဏံ ‘ဒုက္ခံ ဝိညာဏ’န္တိ ယထာဘူတံ နပ္ပဇာနာတိ။

‘‘အနတ္တံ ရူပံ ‘အနတ္တာ ရူပ’န္တိ ယထာဘူတံ နပ္ပဇာနာတိ။ အနတ္တံ ဝေဒနံ… အနတ္တံ သညံ… အနတ္တေ သင်္ခါရေ… အနတ္တံ ဝိညာဏံ ‘အနတ္တံ ဝိညာဏ’န္တိ ယထာဘူတံ နပ္ပဇာနာတိ။

‘‘သင်္ခတံ ရူပံ ‘သင်္ခတံ ရူပ’န္တိ ယထာဘူတံ နပ္ပဇာနာတိ။ သင်္ခတံ ဝေဒနံ… သင်္ခတံ သညံ… သင်္ခတေ သင်္ခါရေ… သင်္ခတံ ဝိညာဏံ ‘သင်္ခတံ ဝိညာဏ’န္တိ ယထာဘူတံ နပ္ပဇာနာတိ။

‘‘ဝဓကံ ရူပံ ‘ဝဓကံ ရူပ’န္တိ ယထာဘူတံ နပ္ပဇာနာတိ။ ဝဓကံ ဝေဒနံ ‘ဝဓကာ ဝေဒနာ’တိ… ဝဓကံ သညံ ‘ဝဓကာ သညာ’တိ… ဝဓကေ သင်္ခါရေ ‘ဝဓကာ သင်္ခါရာ’တိ ယထာဘူတံ နပ္ပဇာနာတိ။ ဝဓကံ ဝိညာဏံ ‘ဝဓကံ ဝိညာဏ’န္တိ ယထာဘူတံ နပ္ပဇာနာတိ။

‘‘သော ရူပံ ဥပေတိ ဥပါဒိယတိ အဓိဋ္ဌာတိ ‘အတ္တာ မေ’တိ။ ဝေဒနံ… သညံ… သင်္ခါရေ… ဝိညာဏံ ဥပေတိ ဥပါဒိယတိ အဓိဋ္ဌာတိ ‘အတ္တာ မေ’တိ။ တဿိမေ ပဉ္စုပါဒါနက္ခန္ဓာ ဥပေတာ ဥပါဒိန္နာ ဒီဃရတ္တံ အဟိတာယ ဒုက္ခာယ သံဝတ္တန္တိ။

(သံ၊၂၊၉၄။)

‘‘သုတဝါ စ ခေါ, အာဝုသော, အရိယသာဝကော အရိယာနံ ဒဿာဝီ…ပေ… သပ္ပုရိသဓမ္မေ သုဝိနီတော န ရူပံ အတ္တတော သမနုပဿတိ, န ရူပဝန္တံ အတ္တာနံ၊ န အတ္တနိ ရူပံ, န ရူပသ္မိံ အတ္တာနံ။ န ဝေဒနံ… န သညံ… န သင်္ခါရေ… န ဝိညာဏံ အတ္တတော သမနုပဿတိ, န ဝိညာဏဝန္တံ အတ္တာနံ၊ န အတ္တနိ ဝိညာဏံ, န ဝိညာဏသ္မိံ အတ္တာနံ။

‘‘သော အနိစ္စံ ရူပံ ‘အနိစ္စံ ရူပ’န္တိ ယထာဘူတံ ပဇာနာတိ။ အနိစ္စံ ဝေဒနံ … အနိစ္စံ သညံ… အနိစ္စေ သင်္ခါရေ … အနိစ္စံ ဝိညာဏံ ‘အနိစ္စံ ဝိညာဏ’န္တိ ယထာဘူတံ ပဇာနာတိ။

‘‘ဒုက္ခံ ရူပံ ‘ဒုက္ခံ ရူပ’န္တိ ယထာဘူတံ ပဇာနာတိ။ ဒုက္ခံ ဝေဒနံ… ဒုက္ခံ သညံ… ဒုက္ခေ သင်္ခါရေ… ဒုက္ခံ ဝိညာဏံ ‘ဒုက္ခံ ဝိညာဏ’န္တိ ယထာဘူတံ ပဇာနာတိ။

‘‘အနတ္တံ ရူပံ ‘အနတ္တာ ရူပ’န္တိ ယထာဘူတံ ပဇာနာတိ။ အနတ္တံ ဝေဒနံ… အနတ္တံ သညံ… အနတ္တေ သင်္ခါရေ… အနတ္တံ ဝိညာဏံ ‘အနတ္တာ ဝိညာဏ’န္တိ ယထာဘူတံ ပဇာနာတိ။

‘‘သင်္ခတံ ရူပံ ‘သင်္ခတံ ရူပ’န္တိ ယထာဘူတံ ပဇာနာတိ။ သင်္ခတံ ဝေဒနံ… သင်္ခတံ သညံ… သင်္ခတေ သင်္ခါရေ… သင်္ခတံ ဝိညာဏံ ‘သင်္ခတံ ဝိညာဏ’န္တိ ယထာဘူတံ ပဇာနာတိ။

‘‘ဝဓကံ ရူပံ ‘ဝဓကံ ရူပ’န္တိ ယထာဘူတံ ပဇာနာတိ။ ဝဓကံ ဝေဒနံ… ဝဓကံ သညံ… ဝဓကေ သင်္ခါရေ ‘‘ဝဓကာ သင်္ခါရာ’’တိ ယထာဘူတံ ပဇာနာတိ။ ဝဓကံ ဝိညာဏံ ‘ဝဓကံ ဝိညာဏ’န္တိ ယထာဘူတံ ပဇာနာတိ။

‘‘သော ရူပံ န ဥပေတိ, န ဥပါဒိယတိ, နာဓိဋ္ဌာတိ – ‘အတ္တာ မေ’တိ။ ဝေဒနံ… သညံ… သင်္ခါရေ… ဝိညာဏံ န ဥပေတိ, န ဥပါဒိယတိ, နာဓိဋ္ဌာတိ – ‘အတ္တာ မေ’တိ။ တဿိမေ ပဉ္စုပါဒါနက္ခန္ဓာ အနုပေတာ အနုပါဒိန္နာ ဒီဃရတ္တံ ဟိတာယ သုခါယ သံဝတ္တန္တီ’’တိ။ ‘‘ဧဝမေတံ, အာဝုသော သာရိပုတ္တ, ဟောတိ ယေသံ အာယသ္မန္တာနံ တာဒိသာ သဗြဟ္မစာရိနော အနုကမ္ပကာ အတ္ထကာမာ ဩဝါဒကာ အနုသာသကာ။ ဣဒဉ္စ ပန မေ အာယသ္မတော သာရိပုတ္တဿ ဓမ္မဒေသနံ သုတွာ အနုပါဒါယ အာသဝေဟိ စိတ္တံ ဝိမုတ္တ’’န္တိ။ တတိယံ။

၄။ အနုရာဓသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၈၆။ ဧဝံ မေ သုတံ – ဧကံ သမယံ ဘဂဝါ ဝေသာလိယံ ဝိဟရတိ မဟာဝနေ ကူဋာဂါရသာလာယံ။ တေန ခေါ ပန သမယေန အာယသ္မာ အနုရာဓော ဘဂဝတော

(သံ၊၂၊၉၅။)

အဝိဒူရေ အရညကုဋိကာယံ ဝိဟရတိ။ အထ ခေါ သမ္ဗဟုလာ အညတိတ္ထိယာ ပရိဗ္ဗာဇကာ ယေန အာယသ္မာ အနုရာဓော တေနုပသင်္ကမိံသု၊ ဥပသင်္ကမိတွာ အာယသ္မတာ အနုရာဓေန သဒ္ဓိံ သမ္မောဒိံသု။ သမ္မောဒနီယံ ကထံ သာရဏီယံ ဝီတိသာရေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိံသု။ ဧကမန္တံ နိသိန္နာ ခေါ တေ အညတိတ္ထိယာ ပရိဗ္ဗာဇကာ အာယသ္မန္တံ အနုရာဓံ ဧတဒဝေါစုံ – ‘‘ယော သော, အာဝုသော အနုရာဓ, တထာဂတော ဥတ္တမပုရိသော ပရမပုရိသော ပရမပတ္တိပတ္တော, တံ တထာဂတော ဣမေသု စတူသု ဌာနေသု ပညာပယမာနော ပညာပေတိ – ‘ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ’တိ ဝါ, ‘န ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ’တိ ဝါ, ‘ဟောတိ စ န စ ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ’တိ ဝါ, ‘နေဝ ဟောတိ န န ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ’တိ ဝါ’’တိ?

ဧဝံ ဝုတ္တေ, အာယသ္မာ အနုရာဓော တေ အညတိတ္ထိယေ ပရိဗ္ဗာဇကေ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ယော သော အာဝုသော တထာဂတော ဥတ္တမပုရိသော ပရမပုရိသော ပရမပတ္တိပတ္တော တံ တထာဂတော အညတြ ဣမေဟိ စတူဟိ ဌာနေဟိ ပညာပယမာနော ပညာပေတိ – ‘ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ’တိ ဝါ, ‘န ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ’တိ ဝါ, ‘ဟောတိ စ န စ ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ’တိ ဝါ, ‘နေဝ ဟောတိ န န ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ’တိ ဝါ’’တိ။ ဧဝံ ဝုတ္တေ, အညတိတ္ထိယာ ပရိဗ္ဗာဇကာ အာယသ္မန္တံ အနုရာဓံ ဧတဒဝေါစုံ – ‘‘သော စာယံ ဘိက္ခု နဝေါ ဘဝိဿတိ အစိရပဗ္ဗဇိတော, ထေရော ဝါ ပန ဗာလော အဗျတ္တော’’တိ။ အထ ခေါ အညတိတ္ထိယာ ပရိဗ္ဗာဇကာ အာယသ္မန္တံ အနုရာဓံ နဝဝါဒေန စ ဗာလဝါဒေန စ အပသာဒေတွာ ဥဋ္ဌာယာသနာ ပက္ကမိံသု။

အထ ခေါ အာယသ္မတော အနုရာဓဿ အစိရပက္ကန္တေသု တေသု အညတိတ္ထိယေသု ပရိဗ္ဗာဇကေသု ဧတဒဟောသိ – ‘‘သစေ ခေါ မံ တေ အညတိတ္ထိယာ ပရိဗ္ဗာဇကာ ဥတ္တရိံ ပဉှံ ပုစ္ဆေယျုံ။ ကထံ ဗျာကရမာနော နု ခွါဟံ တေသံ အညတိတ္ထိယာနံ ပရိဗ္ဗာဇကာနံ ဝုတ္တဝါဒီ စေဝ ဘဂဝတော အဿံ, န စ ဘဂဝန္တံ အဘူတေန အဗ္ဘာစိက္ခေယျံ, ဓမ္မဿ စာနုဓမ္မံ ဗျာကရေယျံ, န စ ကောစိ သဟဓမ္မိကော ဝါဒါနုဝါဒေါ ဂါရယှံ ဌာနံ အာဂစ္ဆေယျာ’’တိ။

အထ ခေါ အာယသ္မာ အနုရာဓော ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ…ပေ… ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ အာယသ္မာ အနုရာဓော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ဣဓာဟံ, ဘန္တေ, ဘဂဝတော အဝိဒူရေ အရညကုဋိကာယံ ဝိဟရာမိ။ အထ ခေါ, ဘန္တေ, သမ္ဗဟုလာ အညတိတ္ထိယာ ပရိဗ္ဗာဇကာ ယေနာဟံ

(သံ၊၂၊၉၆။)

တေနုပသင်္ကမိံသု …ပေ… မံ ဧတဒဝေါစုံ – ‘ယော သော, အာဝုသော အနုရာဓ, တထာဂတော ဥတ္တမပုရိသော ပရမပုရိသော ပရမပတ္တိပတ္တော တံ တထာဂတော ဣမေသု စတူသု ဌာနေသု ပညာပယမာနော ပညာပေတိ – ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာတိ ဝါ, န ဟောတိ… ဟောတိ စ န စ ဟောတိ, နေဝ ဟောတိ န န ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာတိ ဝါ’’’တိ။

ဧဝံ ဝုတ္တာဟံ, ဘန္တေ, တေ အညတိတ္ထိယေ ပရိဗ္ဗာဇကေ ဧတဒဝေါစံ – ‘‘ယော သော, အာဝုသော, တထာဂတော ဥတ္တမပုရိသော ပရမပုရိသော ပရမပတ္တိပတ္တော, တံ တထာဂတော အညတြ ဣမေဟိ စတူဟိ ဌာနေဟိ ပညာပယမာနော ပညာပေတိ – ‘ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ’တိ ဝါ…ပေ… ‘နေဝ ဟောတိ န န ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ’တိ ဝါတိ။ ဧဝံ ဝုတ္တေ, ဘန္တေ, တေ အညတိတ္ထိယာ ပရိဗ္ဗာဇကာ မံ ဧတဒဝေါစုံ – ‘သော စာယံ ဘိက္ခု န ဝေါ ဘဝိဿတိ အစိရပဗ္ဗဇိတော ထေရော ဝါ ပန ဗာလော အဗျတ္တော’တိ။ အထ ခေါ မံ, ဘန္တေ, တေ အညတိတ္ထိယာ ပရိဗ္ဗာဇကာ နဝဝါဒေန ဗာလဝါဒေန စ အပသာဒေတွာ ဥဋ္ဌာယာသနာ ပက္ကမိံသု’’။

‘‘တဿ မယှံ, ဘန္တေ, အစိရပက္ကန္တေသု တေသု အညတိတ္ထိယေသု ပရိဗ္ဗာဇကေသု ဧတဒဟောသိ – ‘သစေ ခေါ မံ တေ အညတိတ္ထိယာ ပရိဗ္ဗာဇကာ ဥတ္တရိံ ပဉှံ ပုစ္ဆေယျုံ။ ကထံ ဗျာကရမာနော နု ခွါဟံ တေသံ အညတိတ္ထိယာနံ ပရိဗ္ဗာဇကာနံ ဝုတ္တဝါဒီ စေဝ ဘဂဝတော အဿံ, န စ ဘဂဝန္တံ အဘူတေန အဗ္ဘာစိက္ခေယျံ, ဓမ္မဿ စာနုဓမ္မံ ဗျာကရေယျံ, န စ ကောစိ သဟဓမ္မိကော ဝါဒါနုဝါဒေါ ဂါရယှံ ဌာနံ အာဂစ္ဆေယျာ’’’တိ။

‘‘တံ ကိံ မညသိ, အနုရာဓ, ရူပံ နိစ္စံ ဝါ အနိစ္စံ ဝါ’’တိ။ ‘‘အနိစ္စံ, ဘန္တေ’’။ ‘‘ယံ ပနာနိစ္စံ ဒုက္ခံ ဝါ တံ သုခံ ဝါ’’တိ။ ‘‘ဒုက္ခံ, ဘန္တေ’’။ ‘‘ယံ ပနာနိစ္စံ ဒုက္ခံ ဝိပရိဏာမဓမ္မံ ကလ္လံ နု တံ သမနုပဿိတုံ – ‘ဧတံ မမ, ဧသောဟမသ္မိ, ဧသော မေ အတ္တာ’’’တိ။ ‘‘နော ဟေတံ, ဘန္တေ’’။ ‘‘ဝေဒနာ… သညာ… သင်္ခါရာ… ဝိညာဏံ နိစ္စံ ဝါ အနိစ္စံ ဝါ’’တိ။ ‘‘အနိစ္စံ ဘန္တေ’’…ပေ… တသ္မာတိဟ…ပေ… ဧဝံ ပဿံ…ပေ… နာပရံ ဣတ္ထတ္တာယာတိ ပဇာနာတိ’’။

‘‘တံ ကိံ မညသိ, အနုရာဓ, ရူပံ တထာဂတောတိ သမနုပဿသီ’’တိ။ ‘‘နော ဟေတံ, ဘန္တေ’’။ ‘‘ဝေဒနံ… သညံ… သင်္ခါရေ… ဝိညာဏံ တထာဂတောတိ သမနုပဿသီ’’တိ။ ‘‘နော ဟေတံ, ဘန္တေ’’။

(သံ၊၂၊၉၇။)

‘‘တံ ကိံ မညသိ, အနုရာဓ, ရူပသ္မိံ တထာဂတောတိ သမနုပဿသီ’’တိ။ ‘‘နော ဟေတံ, ဘန္တေ’’။ ‘‘အညတြ ရူပါ တထာဂတောတိ သမနုပဿသီ’’တိ? ‘‘နော ဟေတံ, ဘန္တေ’’။ ‘‘ဝေဒနာယ…ပေ… အညတြ ဝေဒနာယ…ပေ… သညာယ… အညတြ သညာယ… သင်္ခါရေသု… အညတြ သင်္ခါရေဟိ… ဝိညာဏသ္မိံ… အညတြ ဝိညာဏာ တထာဂတောတိ သမနုပဿသီ’’တိ။ ‘‘နော ဟေတံ, ဘန္တေ’’။

‘‘တံ ကိံ မညသိ, အနုရာဓ, ရူပံ… ဝေဒနာ… သညာ… သင်္ခါရာ… ဝိညာဏံ တထာဂတောတိ သမနုပဿသီ’’တိ။ ‘‘နော ဟေတံ, ဘန္တေ’’။

‘‘တံ ကိံ မညသိ, အနုရာဓ, အယံ သော အရူပီ အဝေဒနော အသညီ အသင်္ခါရော အဝိညာဏော တထာဂတောတိ သမနုပဿသီ’’တိ။ ‘‘နော ဟေတံ, ဘန္တေ’’။

‘‘ဧတ္ထ စ တေ, အနုရာဓ, ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ သစ္စတော ထေတတော တထာဂတေ အနုပလဗ္ဘိယမာနေ ကလ္လံ နု တေ တံ ဝေယျာကရဏံ – ‘ယော သော, အာဝုသော, တထာဂတော ဥတ္တမပုရိသော ပရမပုရိသော ပရမပတ္တိပတ္တော တံ တထာဂတော အညတြ ဣမေဟိ စတူဟိ ဌာနေဟိ ပညာပယမာနော ပညာပေတိ – ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာတိ ဝါ… နေဝ ဟောတိ န န ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာတိ ဝါ’’’တိ။ ‘‘နော ဟေတံ, ဘန္တေ’’။

‘‘သာဓု သာဓု, အနုရာဓ! ပုဗ္ဗေ စာဟံ, အနုရာဓ, ဧတရဟိ စ ဒုက္ခဉ္စေဝ ပညပေမိ, ဒုက္ခဿ စ နိရောဓ’’န္တိ။ စတုတ္ထံ။

၅။ ဝက္ကလိသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၈၇။ ဧကံ သမယံ ဘဂဝါ ရာဇဂဟေ ဝိဟရတိ ဝေဠုဝနေ ကလန္ဒကနိဝါပေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန အာယသ္မာ ဝက္ကလိ ကုမ္ဘကာရနိဝေသနေ ဝိဟရတိ အာဗာဓိကော ဒုက္ခိတော ဗာဠှဂိလာနော။ အထ ခေါ အာယသ္မာ ဝက္ကလိ ဥပဋ္ဌာကေ အာမန္တေသိ – ‘‘ဧထ တုမှေ, အာဝုသော, ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမထ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ မမ ဝစနေန ဘဂဝတော ပါဒေ သိရသာ ဝန္ဒထ – ‘ဝက္ကလိ, ဘန္တေ, ဘိက္ခု အာဗာဓိကော ဒုက္ခိတော ဗာဠှဂိလာနော, သော ဘဂဝတော ပါဒေ သိရသာ ဝန္ဒတီ’တိ။ ဧဝဉ္စ ဝဒေထ – ‘သာဓု ကိရ, ဘန္တေ, ဘဂဝါ ယေန ဝက္ကလိ ဘိက္ခု တေနုပသင်္ကမတု၊ အနုကမ္ပံ ဥပါဒါယာ’’’တိ။ ‘‘ဧဝမာဝုသော’’တိ ခေါ တေ ဘိက္ခူ အာယသ္မတော ဝက္ကလိဿ ပဋိဿုတွာ

(သံ၊၂၊၉၈။)

ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိံသု၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိံသု။ ဧကမန္တံ နိသိန္နာ ခေါ တေ ဘိက္ခူ ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစုံ – ‘‘ဝက္ကလိ, ဘန္တေ, ဘိက္ခု အာဗာဓိကော ဒုက္ခိတော ဗာဠှဂိလာနော, သော ဘဂဝတော ပါဒေ သိရသာ ဝန္ဒတိ၊ ဧဝဉ္စ ပန ဝဒေတိ – ‘သာဓု ကိရ, ဘန္တေ, ဘဂဝါ ယေန ဝက္ကလိ ဘိက္ခု တေနုပသင်္ကမတု၊ အနုကမ္ပံ ဥပါဒါယာ’’’တိ။ အဓိဝါသေသိ ဘဂဝါ တုဏှီဘာဝေန။

အထ ခေါ ဘဂဝါ နိဝါသေတွာ ပတ္တစီဝရမာဒါယ ယေနာယသ္မာ ဝက္ကလိ တေနုပသင်္ကမိ။ အဒ္ဒသာ ခေါ အာယသ္မာ ဝက္ကလိ ဘဂဝန္တံ ဒူရတောဝ အာဂစ္ဆန္တံ။ ဒိသွာန မဉ္စကေ သမဓောသိ [သမဉ္စောသိ (သီ။), သမဉ္စောပိ (သျာ။ ကံ။) သံ + ဓူ + ဤ = သမဓောသိ]။ အထ ခေါ ဘဂဝါ အာယသ္မန္တံ ဝက္ကလိံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘အလံ, ဝက္ကလိ, မာ တွံ မဉ္စကေ သမဓောသိ။ သန္တိမာနိ အာသနာနိ ပညတ္တာနိ၊ တတ္ထာဟံ နိသီဒိဿာမီ’’တိ။ နိသီဒိ ဘဂဝါ ပညတ္တေ အာသနေ။ နိသဇ္ဇ ခေါ ဘဂဝါ အာယသ္မန္တံ ဝက္ကလိံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ကစ္စိ တေ, ဝက္ကလိ, ခမနီယံ, ကစ္စိ ယာပနီယံ, ကစ္စိ ဒုက္ခာ ဝေဒနာ ပဋိက္ကမန္တိ, နော အဘိက္ကမန္တိ၊ ပဋိက္ကမောသာနံ ပညာယတိ, နော အဘိက္ကမော’’တိ။ ‘‘န မေ, ဘန္တေ, ခမနီယံ, န ယာပနီယံ၊ ဗာဠှာ မေ ဒုက္ခာ ဝေဒနာ အဘိက္ကမန္တိ, နော ပဋိက္ကမန္တိ၊ အဘိက္ကမောသာနံ ပညာယတိ, နော ပဋိက္ကမော’’တိ။ ‘‘ကစ္စိ တေ, ဝက္ကလိ, န ကိဉ္စိ ကုက္ကုစ္စံ, န ကောစိ ဝိပ္ပဋိသာရော’’တိ။ ‘‘တဂ္ဃ မေ, ဘန္တေ, အနပ္ပကံ ကုက္ကုစ္စံ, အနပ္ပကော ဝိပ္ပဋိသာရော’’တိ။ ‘‘ကစ္စိ ပန တံ, ဝက္ကလိ, အတ္တာ သီလတော န ဥပဝဒတီ’’တိ။ ‘‘န ခေါ မံ, ဘန္တေ, အတ္တာ သီလတော ဥပဝဒတီ’’တိ။ ‘‘နော စေ ကိရ တံ, ဝက္ကလိ, အတ္တာ သီလတော ဥပဝဒတိ၊ အထ ကိဉ္စ တေ ကုက္ကုစ္စံ ကော စ ဝိပ္ပဋိသာရော’’တိ။ ‘‘စိရပဋိကာဟံ, ဘန္တေ, ဘဂဝန္တံ ဒဿနာယ ဥပသင်္ကမိတုကာမော, နတ္ထိ စ မေ ကာယသ္မိံ တာဝတိကာ ဗလမတ္တာ, ယာဝတာဟံ [ယာဟံ (သီ။), ယာယာဟံ (ပီ။)] ဘဂဝန္တံ ဒဿနာယ ဥပသင်္ကမေယျ’’န္တိ။

‘‘အလံ, ဝက္ကလိ, ကိံ တေ ဣမိနာ ပူတိကာယေန ဒိဋ္ဌေန။ ယော ခေါ, ဝက္ကလိ, ဓမ္မံ ပဿတိ သော မံ ပဿတိ၊ ယော မံ ပဿတိ သော ဓမ္မံ ပဿတိ။ ဓမ္မဉှိ, ဝက္ကလိ, ပဿန္တော မံ ပဿတိ၊ မံ ပဿန္တော ဓမ္မံ ပဿတိ။

‘‘တံ ကိံ မညသိ, ဝက္ကလိ, ရူပံ နိစ္စံ ဝါ အနိစ္စံ ဝါ’’တိ။ ‘‘အနိစ္စံ, ဘန္တေ’’။ ‘‘ယံ ပနာနိစ္စံ ဒုက္ခံ ဝါ တံ သုခံ ဝါ’’တိ။ ‘‘ဒုက္ခံ, ဘန္တေ’’။ ‘‘ယံ ပနာနိစ္စံ ဒုက္ခံ ဝိပရိဏာမဓမ္မံ,

(သံ၊၂၊၉၉။)

ကလ္လံ နု တံ သမနုပဿိတုံ – ‘ဧတံ မမ, ဧသောဟမသ္မိ, ဧသော မေ အတ္တာ’’’တိ။ ‘‘နော ဟေတံ, ဘန္တေ’’။ ‘‘ဝေဒနာ… သညာ… သင်္ခါရာ… ဝိညာဏံ နိစ္စံ ဝါ အနိစ္စံ ဝါ’’တိ။ ‘‘အနိစ္စံ, ဘန္တေ’’…ပေ… ဧသော မေ အတ္တာတိ။ ‘‘နော ဟေတံ, ဘန္တေ’’။ ‘‘တသ္မာတိဟ…ပေ… ဧဝံ ပဿံ…ပေ… နာပရံ ဣတ္ထတ္တာယာတိ ပဇာနာတီ’’တိ။

အထ ခေါ ဘဂဝါ အာယသ္မန္တံ ဝက္ကလိံ ဣမိနာ ဩဝါဒေန ဩဝဒိတွာ ဥဋ္ဌာယာသနာ ယေန ဂိဇ္ဈကူဋော ပဗ္ဗတော တေန ပက္ကာမိ။ အထ ခေါ အာယသ္မာ ဝက္ကလိ အစိရပက္ကန္တဿ ဘဂဝတော ဥပဋ္ဌာကေ အာမန္တေသိ – ‘‘ဧထ မံ, အာဝုသော, မဉ္စကံ အာရောပေတွာ ယေန ဣသိဂိလိပဿံ ကာဠသိလာ တေနုပသင်္ကမထ။ ကထဉှိ နာမ မာဒိသော အန္တရဃရေ ကာလံ ကတ္တဗ္ဗံ မညေယျာ’’တိ။ ‘‘ဧဝမာဝုသော’’တိ ခေါ တေ ဘိက္ခူ အာယသ္မတော ဝက္ကလိဿ ပဋိဿုတွာ အာယသ္မန္တံ ဝက္ကလိံ မဉ္စကံ အာရောပေတွာ ယေန ဣသိဂိလိပဿံ ကာဠသိလာ တေနုပသင်္ကမိံသု။ အထ ခေါ ဘဂဝါ တဉ္စ ရတ္တိံ တဉ္စ ဒိဝါဝသေသံ ဂိဇ္ဈကူဋေ ပဗ္ဗတေ ဝိဟာသိ။ အထ ခေါ ဒွေ ဒေဝတာယော အဘိက္ကန္တာယ ရတ္တိယာ အဘိက္ကန္တဝဏ္ဏာ ကေဝလကပ္ပံ ဂိဇ္ဈကူဋံ ဩဘာသေတွာ ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိံသု…ပေ… ဧကမန္တံ အဋ္ဌံသု။ ဧကမန္တံ ဌိတာ ခေါ ဧကာ ဒေဝတာ ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ဝက္ကလိ, ဘန္တေ, ဘိက္ခု ဝိမောက္ခာယ စေတေတီ’’တိ။ အပရာ ဒေဝတာ ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘သော ဟိ နူန, ဘန္တေ, သုဝိမုတ္တော ဝိမုစ္စိဿတီ’’တိ။ ဣဒမဝေါစုံ တာ ဒေဝတာယော။ ဣဒံ ဝတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ပဒက္ခိဏံ ကတွာ တတ္ထေဝန္တရဓာယိံသု။

အထ ခေါ ဘဂဝါ တဿာ ရတ္တိယာ အစ္စယေန ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ – ‘‘ဧထ တုမှေ, ဘိက္ခဝေ, ယေန ဝက္ကလိ ဘိက္ခု တေနုပသင်္ကမထ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဝက္ကလိံ ဘိက္ခုံ ဧဝံ ဝဒေထ –

‘‘‘သုဏာဝုသော တွံ, ဝက္ကလိ, ဘဂဝတော ဝစနံ ဒွိန္နဉ္စ ဒေဝတာနံ။ ဣမံ, အာဝုသော, ရတ္တိံ ဒွေ ဒေဝတာယော အဘိက္ကန္တာယ ရတ္တိယာ အဘိက္ကန္တဝဏ္ဏာ ကေဝလကပ္ပံ ဂိဇ္ဈကူဋံ ဩဘာသေတွာ ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိံသု၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ အဋ္ဌံသု။ ဧကမန္တံ ဌိတာ ခေါ, အာဝုသော, ဧကာ ဒေဝတာ ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ဝက္ကလိ, ဘန္တေ, ဘိက္ခု ဝိမောက္ခာယ စေတေတီတိ။ အပရာ ဒေဝတာ ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – သော ဟိ နူန, ဘန္တေ, သုဝိမုတ္တော ဝိမုစ္စိဿတီတိ။ ဘဂဝါ စ တံ, အာဝုသော ဝက္ကလိ, ဧဝမာဟ – မာ ဘာယိ, ဝက္ကလိ၊ မာ ဘာယိ, ဝက္ကလိ! အပါပကံ တေ မရဏံ ဘဝိဿတိ, အပါပိကာ ကာလကိရိယာ’’’တိ။ ‘‘ဧဝံ, ဘန္တေ’’တိ ခေါ

(သံ၊၂၊၁၀၀။)

တေ ဘိက္ခူ ဘဂဝတော ပဋိဿုတွာ ယေနာယသ္မာ ဝက္ကလိ တေနုပသင်္ကမိံသု၊ ဥပသင်္ကမိတွာ အာယသ္မန္တံ ဝက္ကလိံ ဧတဒဝေါစုံ – ‘‘သုဏာဝုသော ဝက္ကလိ, ဘဂဝတော ဝစနံ ဒွိန္နဉ္စ ဒေဝတာန’’န္တိ။

အထ ခေါ အာယသ္မာ ဝက္ကလိ ဥပဋ္ဌာကေ အာမန္တေသိ – ‘‘ဧထ မံ, အာဝုသော, မဉ္စကာ ဩရောပေထ။ ကထဉှိ နာမ မာဒိသော ဥစ္စေ အာသနေ နိသီဒိတွာ တဿ ဘဂဝတော သာသနံ သောတဗ္ဗံ မညေယျာ’’တိ! ‘‘ဧဝမာဝုသော’’တိ ခေါ တေ ဘိက္ခူ အာယသ္မတော ဝက္ကလိဿ ပဋိဿုတွာ အာယသ္မန္တံ ဝက္ကလိံ မဉ္စကာ ဩရောပေသုံ။ ‘‘ဣမံ, အာဝုသော, ရတ္တိံ ဒွေ ဒေဝတာယော အဘိက္ကန္တာယ ရတ္တိယာ…ပေ… ဧကမန္တံ အဋ္ဌံသု။ ဧကမန္တံ ဌိတာ ခေါ, အာဝုသော, ဧကာ ဒေဝတာ ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘ဝက္ကလိ, ဘန္တေ, ဘိက္ခု ဝိမောက္ခာယ စေတေတီ’တိ။ အပရာ ဒေဝတာ ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘သော ဟိ နူန, ဘန္တေ, သုဝိမုတ္တော ဝိမုစ္စိဿတီ’တိ။ ဘဂဝါ စ တံ, အာဝုသော ဝက္ကလိ, ဧဝမာဟ – ‘မာ ဘာယိ, ဝက္ကလိ၊ မာ ဘာယိ, ဝက္ကလိ! အပါပကံ တေ မရဏံ ဘဝိဿတိ, အပါပိကာ ကာလကိရိယာ’’’တိ။ ‘‘တေန ဟာဝုသော, မမ ဝစနေန ဘဂဝတော ပါဒေ သိရသာ ဝန္ဒထ – ‘ဝက္ကလိ, ဘန္တေ, ဘိက္ခု အာဗာဓိကော ဒုက္ခိတော ဗာဠှဂိလာနော။ သော ဘဂဝတော ပါဒေ သိရသာ ဝန္ဒတီ’တိ။ ဧဝဉ္စ ဝဒေထ – ‘ရူပံ အနိစ္စံ။ တာဟံ, ဘန္တေ, န ကင်္ခါမိ။ ယဒနိစ္စံ တံ ဒုက္ခန္တိ န ဝိစိကိစ္ဆာမိ။ ယဒနိစ္စံ ဒုက္ခံ ဝိပရိဏာမဓမ္မံ, နတ္ထိ မေ တတ္ထ ဆန္ဒော ဝါ ရာဂေါ ဝါ ပေမံ ဝါတိ န ဝိစိကိစ္ဆာမိ။ ဝေဒနာ အနိစ္စာ။ တာဟံ, ဘန္တေ, န ကင်္ခါမိ။ ယဒနိစ္စံ တံ ဒုက္ခန္တိ န ဝိစိကိစ္ဆာမိ။ ယဒနိစ္စံ ဒုက္ခံ ဝိပရိဏာမဓမ္မံ, နတ္ထိ မေ တတ္ထ ဆန္ဒော ဝါ ရာဂေါ ဝါ ပေမံ ဝါတိ န ဝိစိကိစ္ဆာမိ။ သညာ… သင်္ခါရာ အနိစ္စာ။ တာဟံ, ဘန္တေ, န ကင်္ခါမိ။ ယဒနိစ္စံ တံ ဒုက္ခန္တိ န ဝိစိကိစ္ဆာမိ။ ယဒနိစ္စံ ဒုက္ခံ ဝိပရိဏာမဓမ္မံ, နတ္ထိ မေ တတ္ထ ဆန္ဒော ဝါ ရာဂေါ ဝါ ပေမံ ဝါတိ န ဝိစိကိစ္ဆာမိ။ ဝိညာဏံ အနိစ္စံ။ တာဟံ, ဘန္တေ, န ကင်္ခါမိ။ ယဒနိစ္စံ တံ ဒုက္ခန္တိ န ဝိစိကိစ္ဆာမိ။ ယဒနိစ္စံ ဒုက္ခံ ဝိပရိဏာမဓမ္မံ, နတ္ထိ မေ တတ္ထ ဆန္ဒော ဝါ ရာဂေါ ဝါ ပေမံ ဝါတိ န ဝိစိကိစ္ဆာမီ’’’တိ။ ‘‘ဧဝမာဝုသော’’တိ ခေါ တေ ဘိက္ခူ အာယသ္မတော ဝက္ကလိဿ ပဋိဿုတွာ ပက္ကမိံသု။ အထ ခေါ အာယသ္မာ ဝက္ကလိ အစိရပက္ကန္တေသု တေသု ဘိက္ခူသု သတ္ထံ အာဟရေသိ။

အထ ခေါ တေ ဘိက္ခူ ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိံသု၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိံသု။ ဧကမန္တံ နိသိန္နာ ခေါ တေ ဘိက္ခူ ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစုံ – ‘‘ဝက္ကလိ, ဘန္တေ, ဘိက္ခု အာဗာဓိကော ဒုက္ခိတော ဗာဠှဂိလာနော၊ သော

(သံ၊၂၊၁၀၁။)

ဘဂဝတော ပါဒေ သိရသာ ဝန္ဒတိ၊ ဧဝဉ္စ ဝဒေတိ – ‘ရူပံ အနိစ္စံ။ တာဟံ, ဘန္တေ, န ကင်္ခါမိ။ ယဒနိစ္စံ တံ ဒုက္ခန္တိ န ဝိစိကိစ္ဆာမိ။ ယဒနိစ္စံ ဒုက္ခံ ဝိပရိဏာမဓမ္မံ, နတ္ထိ မေ တတ္ထ ဆန္ဒော ဝါ ရာဂေါ ဝါ ပေမံ ဝါတိ န ဝိစိကိစ္ဆာမိ။ ဝေဒနာ… သညာ… သင်္ခါရာ … ဝိညာဏံ အနိစ္စံ။ တာဟံ, ဘန္တေ, န ကင်္ခါမိ။ ယဒနိစ္စံ တံ ဒုက္ခန္တိ န ဝိစိကိစ္ဆာမိ။ ယဒနိစ္စံ ဒုက္ခံ ဝိပရိဏာမဓမ္မံ, နတ္ထိ မေ တတ္ထ ဆန္ဒော ဝါ ရာဂေါ ဝါ ပေမံ ဝါတိ န ဝိစိကိစ္ဆာမီ’’’တိ။

အထ ခေါ ဘဂဝါ ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ – ‘‘အာယာမ, ဘိက္ခဝေ, ယေန ဣသိဂိလိပဿံ ကာဠသိလာ တေနုပသင်္ကမိဿာမ၊ ယတ္ထ ဝက္ကလိနာ ကုလပုတ္တေန သတ္ထမာဟရိတ’’န္တိ။ ‘‘ဧဝံ, ဘန္တေ’’တိ ခေါ တေ ဘိက္ခူ ဘဂဝတော ပစ္စဿောသုံ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ သမ္ဗဟုလေဟိ ဘိက္ခူဟိ သဒ္ဓိံ ယေန ဣသိဂိလိပဿံ ကာဠသိလာ တေနုပသင်္ကမိ။ အဒ္ဒသာ ခေါ ဘဂဝါ အာယသ္မန္တံ ဝက္ကလိံ ဒူရတောဝ မဉ္စကေ ဝိဝတ္တက္ခန္ဓံ သေမာနံ။

တေန ခေါ ပန သမယေန ဓူမာယိတတ္တံ တိမိရာယိတတ္တံ ဂစ္ဆတေဝ ပုရိမံ ဒိသံ, ဂစ္ဆတိ ပစ္ဆိမံ ဒိသံ, ဂစ္ဆတိ ဥတ္တရံ ဒိသံ, ဂစ္ဆတိ ဒက္ခိဏံ ဒိသံ, ဂစ္ဆတိ ဥဒ္ဓံ ဒိသံ, ဂစ္ဆတိ အဓော ဒိသံ, ဂစ္ဆတိ အနုဒိသံ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ – ‘‘ပဿထ နော တုမှေ, ဘိက္ခဝေ, ဧတံ ဓူမာယိတတ္တံ တိမိရာယိတတ္တံ ဂစ္ဆတေဝ ပုရိမံ ဒိသံ…ပေ… ဂစ္ဆတိ အနုဒိသ’’န္တိ။ ‘‘ဧဝံ, ဘန္တေ’’။ ‘‘ဧသော ခေါ, ဘိက္ခဝေ, မာရော ပါပိမာ ဝက္ကလိဿ ကုလပုတ္တဿ ဝိညာဏံ သမနွေသတိ [သမန္နေသတိ (က။ သီ။ ပီ။)] – ‘ကတ္ထ ဝက္ကလိဿ ကုလပုတ္တဿ ဝိညာဏံ ပတိဋ္ဌိတ’န္တိ? အပ္ပတိဋ္ဌိတေန စ, ဘိက္ခဝေ, ဝိညာဏေန ဝက္ကလိ ကုလပုတ္တော ပရိနိဗ္ဗုတော’’တိ။ ပဉ္စမံ။

၆။ အဿဇိသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၈၈။ ဧကံ သမယံ ဘဂဝါ ရာဇဂဟေ ဝိဟရတိ ဝေဠုဝနေ ကလန္ဒကနိဝါပေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန အာယသ္မာ အဿဇိ ကဿပကာရာမေ ဝိဟရတိ အာဗာဓိကော ဒုက္ခိတော ဗာဠှဂိလာနော။ အထ ခေါ အာယသ္မာ အဿဇိ ဥပဋ္ဌာကေ အာမန္တေသိ – ‘‘ဧထ တုမှေ, အာဝုသော, ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမထ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ မမ ဝစနေန ဘဂဝတော ပါဒေ သိရသာ ဝန္ဒထ – ‘အဿဇိ, ဘန္တေ, ဘိက္ခု အာဗာဓိကော ဒုက္ခိတော ဗာဠှဂိလာနော။ သော ဘဂဝတော ပါဒေ သိရသာ ဝန္ဒတီ’တိ။ ဧဝဉ္စ ဝဒေထ – ‘သာဓု ကိရ, ဘန္တေ,

(သံ၊၂၊၁၀၂။)

ဘဂဝါ ယေန အဿဇိ ဘိက္ခု တေနုပသင်္ကမတု အနုကမ္ပံ ဥပါဒါယာ’’’တိ။ ‘‘ဧဝမာဝုသော’’တိ ခေါ တေ ဘိက္ခူ အာယသ္မတော အဿဇိဿ ပဋိဿုတွာ ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိံသု၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိံသု။ ဧကမန္တံ နိသိန္နာ ခေါ တေ ဘိက္ခူ ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစုံ – ‘‘အဿဇိ, ဘန္တေ, ဘိက္ခု အာဗာဓိကော…ပေ… သာဓု ကိရ, ဘန္တေ, ဘဂဝါ ယေန အဿဇိ ဘိက္ခု တေနုပသင်္ကမတု အနုကမ္ပံ ဥပါဒါယာ’’တိ။ အဓိဝါသေသိ ဘဂဝါ တုဏှီဘာဝေန။

အထ ခေါ ဘဂဝါ သာယနှသမယံ ပဋိသလ္လာနာ ဝုဋ္ဌိတော ယေနာယသ္မာ အဿဇိ တေနုပသင်္ကမိ။ အဒ္ဒသာ ခေါ အာယသ္မာ အဿဇိ ဘဂဝန္တံ ဒူရတောဝ အာဂစ္ဆန္တံ။ ဒိသွာန မဉ္စကေ သမဓောသိ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ အာယသ္မန္တံ အဿဇိံ [အာယသ္မတော အဿဇိဿ (ပီ။ က။)] ဧတဒဝေါစ – ‘‘အလံ, အဿဇိ, မာ တွံ မဉ္စကေ သမဓောသိ။ သန္တိမာနိ အာသနာနိ ပညတ္တာနိ, တတ္ထာဟံ နိသီဒိဿာမီ’’တိ။ နိသီဒိ ဘဂဝါ ပညတ္တေ အာသနေ။ နိသဇ္ဇ ခေါ ဘဂဝါ အာယသ္မန္တံ အဿဇိံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ကစ္စိ တေ, အဿဇိ, ခမနီယံ, ကစ္စိ ယာပနီယံ…ပေ… ပဋိက္ကမောသာနံ ပညာယတိ နော အဘိက္ကမော’’တိ?

‘‘န မေ, ဘန္တေ, ခမနီယံ…ပေ… အဘိက္ကမောသာနံ ပညာယတိ နော ပဋိက္ကမော’’တိ။ ‘‘ကစ္စိ တေ, အဿဇိ, န ကိဉ္စိ ကုက္ကုစ္စံ န ကောစိ ဝိပ္ပဋိသာရော’’တိ? ‘‘တဂ္ဃ မေ, ဘန္တေ, အနပ္ပကံ ကုက္ကုစ္စံ အနပ္ပကော ဝိပ္ပဋိသာရော’’တိ။ ‘‘ကစ္စိ ပန တံ, အဿဇိ, အတ္တာ သီလတော န ဥပဝဒတီ’’တိ? ‘‘န ခေါ မံ, ဘန္တေ, အတ္တာ သီလတော ဥပဝဒတီ’’တိ။ ‘‘နော စေ ကိရ တံ, အဿဇိ, အတ္တာ သီလတော ဥပဝဒတိ, အထ ကိဉ္စ တေ ကုက္ကုစ္စံ ကော စ ဝိပ္ပဋိသာရော’’တိ? ‘‘ပုဗ္ဗေ ခွါဟံ, ဘန္တေ, ဂေလညေ ပဿမ္ဘေတွာ ပဿမ္ဘေတွာ ကာယသင်္ခါရေ ဝိဟရာမိ, သောဟံ သမာဓိံ နပ္ပဋိလဘာမိ။ တဿ မယှံ, ဘန္တေ, တံ သမာဓိံ အပ္ပဋိလဘတော ဧဝံ ဟောတိ – ‘နော စဿာဟံ ပရိဟာယာမီ’’’တိ။ ‘‘ယေ တေ, အဿဇိ, သမဏဗြာဟ္မဏာ သမာဓိသာရကာ သမာဓိသာမညာ တေသံ တံ သမာဓိံ အပ္ပဋိလဘတံ ဧဝံ ဟောတိ – ‘နော စဿု မယံ ပရိဟာယာမာ’’’တိ။

‘‘တံ ကိံ မညသိ, အဿဇိ, ရူပံ နိစ္စံ ဝါ အနိစ္စံ ဝါ’’တိ? ‘‘အနိစ္စံ, ဘန္တေ’’…ပေ… ဝိညာဏံ …ပေ… တသ္မာတိဟ…ပေ… ဧဝံ ပဿံ…ပေ… နာပရံ ဣတ္ထတ္တာယာတိ ပဇာနာတီတိ။ သော သုခံ စေ ဝေဒနံ ဝေဒယတိ [ဝေဒိယတိ (သီ။ ပီ။)], သာ ‘အနိစ္စာ’တိ ပဇာနာတိ။

(သံ၊၂၊၁၀၃။)

‘အနဇ္ဈောသိတာ’တိ ပဇာနာတိ။ ‘အနဘိနန္ဒိတာ’တိ ပဇာနာတိ။ ဒုက္ခံ စေ ဝေဒနံ ဝေဒယတိ, သာ ‘အနိစ္စာ’တိ ပဇာနာတိ။ ‘အနဇ္ဈောသိတာ’တိ ပဇာနာတိ။ ‘အနဘိနန္ဒိတာ’တိ ပဇာနာတိ။ အဒုက္ခမသုခံ စေ ဝေဒနံ ဝေဒယတိ, သာ ‘အနိစ္စာ’တိ ပဇာနာတိ…ပေ… ‘အနဘိနန္ဒိတာ’တိ ပဇာနာတိ။ သော သုခံ စေ ဝေဒနံ ဝေဒယတိ, ဝိသံယုတ္တော နံ ဝေဒယတိ၊ ဒုက္ခံ စေ ဝေဒနံ ဝေဒယတိ, ဝိသံယုတ္တော နံ ဝေဒယတိ၊ အဒုက္ခမသုခံ စေ ဝေဒနံ ဝေဒယတိ, ဝိသံယုတ္တော နံ ဝေဒယတိ။ သော ကာယပရိယန္တိကံ စေ ဝေဒနံ ဝေဒယမာနော ‘ကာယပရိယန္တိကံ ဝေဒနံ ဝေဒယာမီ’တိ ပဇာနာတိ။ ဇီဝိတပရိယန္တိကံ စေ ဝေဒနံ ဝေဒယမာနာဧ ‘ဇီဝိတပရိယန္တိကံ ဝေဒနံ ဝေဒယာမီ’တိ ပဇာနာတိ။ ‘ကာယဿ ဘေဒါ ဥဒ္ဓံ ဇီဝိတပရိယာဒါနာ ဣဓေဝ သဗ္ဗဝေဒယိတာနိ အနဘိနန္ဒိတာနိ သီတီဘဝိဿန္တီ’တိ ပဇာနာတိ။

‘‘သေယျထာပိ, အဿဇိ, တေလဉ္စ ပဋိစ္စ, ဝဋ္ဋိဉ္စ ပဋိစ္စ, တေလပ္ပဒီပေါ ဈာယေယျ၊ တဿေဝ တေလဿ စ ဝဋ္ဋိယာ စ ပရိယာဒါနာ အနာဟာရော နိဗ္ဗာယေယျ။ ဧဝမေဝ ခေါ, အဿဇိ, ဘိက္ခု ကာယပရိယန္တိကံ ဝေဒနံ ဝေဒယမာနော ‘ကာယပရိယန္တိကံ ဝေဒနံ ဝေဒယာမီ’တိ ပဇာနာတိ။ ဇီဝိတပရိယန္တိကံ ဝေဒနံ ဝေဒယမာနော ‘ဇီဝိတပရိယန္တိကံ ဝေဒနံ ဝေဒယာမီ’တိ ပဇာနာတိ။ ‘ကာယဿ ဘေဒါ ဥဒ္ဓံ ဇီဝိတပရိယာဒါနာ ဣဓေဝ သဗ္ဗဝေဒယိတာနိ အနဘိနန္ဒိတာနိ သီတီဘဝိဿန္တီ’တိ ပဇာနာတီ’’တိ။ ဆဋ္ဌံ။

၇။ ခေမကသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၈၉။ ဧကံ သမယံ သမ္ဗဟုလာ ထေရာ ဘိက္ခူ ကောသမ္ဗိယံ ဝိဟရန္တိ ဃောသိတာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန အာယသ္မာ ခေမကော ဗဒရိကာရာမေ ဝိဟရတိ အာဗာဓိကော ဒုက္ခိတော ဗာဠှဂိလာနော။ အထ ခေါ ထေရာ ဘိက္ခူ သာယနှသမယံ ပဋိသလ္လာနာ ဝုဋ္ဌိတာ အာယသ္မန္တံ ဒါသကံ အာမန္တေသုံ – ‘‘ဧဟိ တွံ, အာဝုသော ဒါသက, ယေန ခေမကော ဘိက္ခု တေနုပသင်္ကမ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ခေမကံ ဘိက္ခုံ ဧဝံ ဝဒေဟိ – ‘ထေရာ တံ, အာဝုသော ခေမက, ဧဝမာဟံသု – ကစ္စိ တေ, အာဝုသော, ခမနီယံ, ကစ္စိ ယာပနီယံ, ကစ္စိ ဒုက္ခာ ဝေဒနာ ပဋိက္ကမန္တိ နော အဘိက္ကမန္တိ, ပဋိက္ကမောသာနံ ပညာယတိ နော အဘိက္ကမော’’’တိ? ‘‘ဧဝမာဝုသော’’တိ ခေါ အာယသ္မာ ဒါသကော ထေရာနံ ဘိက္ခူနံ ပဋိဿုတွာ ယေနာယသ္မာ ခေမကော တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ အာယသ္မန္တံ ခေမကံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ထေရာ တံ,

(သံ၊၂၊၁၀၄။)

အာဝုသော ခေမက, ဧဝမာဟံသု – ‘ကစ္စိ တေ, အာဝုသော, ခမနီယံ…ပေ… နော အဘိက္ကမော’’’တိ။ ‘‘န မေ, အာဝုသော, ခမနီယံ န ယာပနီယံ…ပေ… အဘိက္ကမောသာနံ ပညာယတိ နော ပဋိက္ကမော’’တိ။

အထ ခေါ အာယသ္မာ ဒါသကော ယေန ထေရာ ဘိက္ခူ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ထေရေ ဘိက္ခူ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ခေမကော, အာဝုသော, ဘိက္ခု ဧဝမာဟ – ‘န မေ, အာဝုသော, ခမနီယံ…ပေ… အဘိက္ကမောသာနံ ပညာယတိ နော ပဋိက္ကမော’’’တိ။ ‘‘ဧဟိ တွံ, အာဝုသော ဒါသက, ယေန ခေမကော ဘိက္ခု တေနုပသင်္ကမ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ခေမကံ ဘိက္ခုံ ဧဝံ ဝဒေဟိ – ‘ထေရာ တံ, အာဝုသော ခေမက, ဧဝမာဟံသု – ပဉ္စိမေ, အာဝုသော, ဥပါဒါနက္ခန္ဓာ ဝုတ္တာ ဘဂဝတာ, သေယျထိဒံ – ရူပုပါဒါနက္ခန္ဓော, ဝေဒနုပါဒါနက္ခန္ဓော, သညုပါဒါနက္ခန္ဓော, သင်္ခါရုပါဒါနက္ခန္ဓော, ဝိညာဏုပါဒါနက္ခန္ဓော။ ဣမေသု အာယသ္မာ ခေမကော ပဉ္စသု ဥပါဒါနက္ခန္ဓေသု ကိဉ္စိ အတ္တံ ဝါ အတ္တနိယံ ဝါ သမနုပဿတီ’’’တိ။

‘‘ဧဝမာဝုသော’’တိ ခေါ အာယသ္မာ ဒါသကော ထေရာနံ ဘိက္ခူနံ ပဋိဿုတွာ ယေနာယသ္မာ ခေမကော တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ…ပေ… ထေရာ တံ, အာဝုသော ခေမက, ဧဝမာဟံသု – ‘‘ပဉ္စိမေ, အာဝုသော, ဥပါဒါနက္ခန္ဓာ ဝုတ္တာ ဘဂဝတာ, သေယျထိဒံ – ရူပုပါဒါနက္ခန္ဓော…ပေ… ဝိညာဏုပါဒါနက္ခန္ဓော။ ဣမေသု အာယသ္မာ ခေမကော ပဉ္စသု ဥပါဒါနက္ခန္ဓေသု ကိဉ္စိ အတ္တံ ဝါ အတ္တနိယံ ဝါ သမနုပဿတီ’’တိ? ‘‘ပဉ္စိမေ, အာဝုသော, ဥပါဒါနက္ခန္ဓာ ဝုတ္တာ ဘဂဝတာ, သေယျထိဒံ – ရူပုပါဒါနက္ခန္ဓော…ပေ… ဝိညာဏုပါဒါနက္ခန္ဓော။ ဣမေသု ခွါဟံ, အာဝုသော, ပဉ္စသု ဥပါဒါနက္ခန္ဓေသု န ကိဉ္စိ အတ္တံ ဝါ အတ္တနိယံ ဝါ သမနုပဿာမီ’’တိ။

အထ ခေါ အာယသ္မာ ဒါသကော ယေန ထေရာ ဘိက္ခူ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ထေရေ ဘိက္ခူ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ခေမကော, အာဝုသော, ဘိက္ခု ဧဝမာဟ – ‘ပဉ္စိမေ, အာဝုသော, ဥပါဒါနက္ခန္ဓာ ဝုတ္တာ ဘဂဝတာ, သေယျထိဒံ – ရူပုပါဒါနက္ခန္ဓော…ပေ… ဝိညာဏုပါဒါနက္ခန္ဓော။ ဣမေသု ခွါဟံ, အာဝုသော, ပဉ္စသု ဥပါဒါနက္ခန္ဓေသု န ကိဉ္စိ အတ္တံ ဝါ အတ္တနိယံ ဝါ သမနုပဿာမီ’’’တိ။ ‘‘ဧဟိ တွံ, အာဝုသော ဒါသက, ယေန ခေမကော ဘိက္ခု တေနုပသင်္ကမ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ခေမကံ ဘိက္ခုံ ဧဝံ ဝဒေဟိ – ‘ထေရာ တံ, အာဝုသော ခေမက, ဧဝမာဟံသု – ပဉ္စိမေ, အာဝုသော, ဥပါဒါနက္ခန္ဓာ ဝုတ္တာ ဘဂဝတာ, သေယျထိဒံ – ရူပုပါဒါနက္ခန္ဓော…ပေ… ဝိညာဏုပါဒါနက္ခန္ဓော။ နော စေ ကိရာယသ္မာ ခေမကော

(သံ၊၂၊၁၀၅။)

ဣမေသု ပဉ္စသု ဥပါဒါနက္ခန္ဓေသု ကိဉ္စိ အတ္တံ ဝါ အတ္တနိယံ ဝါ သမနုပဿတိ။ တေနဟာယသ္မာ ခေမကော အရဟံ ခီဏာသဝေါ’’’တိ။

‘‘ဧဝမာဝုသော’’တိ ခေါ အာယသ္မာ ဒါသကော ထေရာနံ ဘိက္ခူနံ ပဋိဿုတွာ ယေနာယသ္မာ ခေမကော…ပေ… ထေရာ တံ, အာဝုသော ခေမက, ဧဝမာဟံသု – ‘‘ပဉ္စိမေ, အာဝုသော, ဥပါဒါနက္ခန္ဓာ ဝုတ္တာ ဘဂဝတာ, သေယျထိဒံ – ရူပုပါဒါနက္ခန္ဓော…ပေ… ဝိညာဏုပါဒါနက္ခန္ဓော၊ နော စေ ကိရာယသ္မာ ခေမကော ဣမေသု ပဉ္စသု ဥပါဒါနက္ခန္ဓေသု ကိဉ္စိ အတ္တံ ဝါ အတ္တနိယံ ဝါ သမနုပဿတိ, တေနဟာယသ္မာ ခေမကော အရဟံ ခီဏာသဝေါ’’တိ။ ‘‘ပဉ္စိမေ, အာဝုသော, ဥပါဒါနက္ခန္ဓာ ဝုတ္တာ ဘဂဝတာ, သေယျထိဒံ – ရူပုပါဒါနက္ခန္ဓော…ပေ… ဝိညာဏုပါဒါနက္ခန္ဓော။ ဣမေသု ခွါဟံ, အာဝုသော, ပဉ္စသု ဥပါဒါနက္ခန္ဓေသု န ကိဉ္စိ အတ္တံ ဝါ အတ္တနိယံ ဝါ သမနုပဿာမိ, န စမှိ အရဟံ ခီဏာသဝေါ၊ အပိ စ မေ, အာဝုသော, ပဉ္စသု ဥပါဒါနက္ခန္ဓေသု ‘အသ္မီ’တိ အဓိဂတံ, ‘အယမဟမသ္မီ’တိ န စ သမနုပဿာမီ’’တိ။

အထ ခေါ အာယသ္မာ ဒါသကော ယေန ထေရာ ဘိက္ခူ…ပေ… ထေရေ ဘိက္ခူ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ခေမကော, အာဝုသော, ဘိက္ခု ဧဝမာဟ – ပဉ္စိမေ, အာဝုသော, ဥပါဒါနက္ခန္ဓာ ဝုတ္တာ ဘဂဝတာ, သေယျထိဒံ – ရူပုပါဒါနက္ခန္ဓော…ပေ… ဝိညာဏုပါဒါနက္ခန္ဓော။ ဣမေသု ခွါဟံ, အာဝုသော, ပဉ္စသု ဥပါဒါနက္ခန္ဓေသု န ကိဉ္စိ အတ္တံ ဝါ အတ္တနိယံ ဝါ သမနုပဿာမိ, န စမှိ အရဟံ ခီဏာသဝေါ၊ အပိ စ မေ, အာဝုသော, ပဉ္စသု ဥပါဒါနက္ခန္ဓေသု ‘အသ္မီ’တိ အဓိဂတံ, ‘အယမဟမသ္မီ’တိ န စ သမနုပဿာမီ’’တိ။

‘‘ဧဟိ တွံ, အာဝုသော ဒါသက, ယေန ခေမကော ဘိက္ခု တေနုပသင်္ကမ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ခေမကံ ဘိက္ခုံ ဧဝံ ဝဒေဟိ – ‘ထေရာ တံ, အာဝုသော ခေမက, ဧဝမာဟံသု – ယမေတံ, အာဝုသော ခေမက, အသ္မီတိ ဝဒေသိ, ကိမေတံ အသ္မီတိ ဝဒေသိ? ရူပံ အသ္မီတိ ဝဒေသိ, အညတြ ရူပါ အသ္မီတိ ဝဒေသိ, ဝေဒနံ… သညံ… သင်္ခါရေ… ဝိညာဏံ အသ္မီတိ ဝဒေသိ, အညတြ ဝိညာဏာ အသ္မီတိ ဝဒေသိ။ ယမေတံ, အာဝုသော ခေမက, အသ္မီတိ ဝဒေသိ။ ကိမေတံ အသ္မီတိ ဝဒေသီ’’’တိ?

‘‘ဧဝမာဝုသော’’တိ ခေါ အာယသ္မာ ဒါသကော ထေရာနံ ဘိက္ခူနံ ပဋိဿုတွာ ယေနာယသ္မာ ခေမကော တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ အာယသ္မန္တံ ခေမကံ ဧတဒဝေါစ – ထေရာ တံ, အာဝုသော ခေမက, ဧဝမာဟံသု – ‘‘ယမေတံ,

(သံ၊၂၊၁၀၆။)

အာဝုသော ခေမက, ‘အသ္မီ’တိ ဝဒေသိ, ကိမေတံ ‘အသ္မီ’တိ ဝဒေသိ။ ရူပံ ‘အသ္မီ’တိ ဝဒေသိ အညတြ ရူပါ ‘အသ္မီ’တိ ဝဒေသိ? ဝေဒနံ… သညံ… သင်္ခါရေ… ဝိညာဏံ ‘အသ္မီ’တိ ဝဒေသိ အညတြ ဝိညာဏာ ‘အသ္မီ’တိ ဝဒေသိ? ယမေတံ, အာဝုသော ခေမက, ‘အသ္မီ’တိ ဝဒေသိ, ကိမေတံ ‘အသ္မီ’တိ ဝဒေသိ’’တိ? ‘‘အလံ, အာဝုသော ဒါသက, ကိံ ဣမာယ သန္ဓာဝနိကာယ! အာဟရာဝုသော, ဒဏ္ဍံ၊ အဟမေဝ ယေန ထေရာ ဘိက္ခူ တေနုပသင်္ကမိဿာမီ’’တိ။

အထ ခေါ အာယသ္မာ ခေမကော ဒဏ္ဍမောလုဗ္ဘ ယေန ထေရာ ဘိက္ခူ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ထေရေဟိ ဘိက္ခူဟိ သဒ္ဓိံ သမ္မောဒိ။ သမ္မောဒနီယံ ကထံ သာရဏီယံ ဝီတိသာရေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နံ ခေါ အာယသ္မန္တံ ခေမကံ ထေရာ ဘိက္ခူ ဧတဒဝေါစုံ – ‘‘ယမေတံ, အာဝုသော ခေမက, ‘အသ္မီ’တိ ဝဒေသိ, ကိမေတံ ‘အသ္မီ’တိ ဝဒေသိ? ရူပံ ‘အသ္မီ’တိ ဝဒေသိ, အညတြ ရူပါ ‘အသ္မီ’တိ ဝဒေသိ? ဝေဒနံ… သညံ… သင်္ခါရေ… ဝိညာဏံ ‘အသ္မီ’တိ ဝဒေသိ, အညတြ ဝိညာဏာ ‘အသ္မီ’တိ ဝဒေသိ? ယမေတံ, အာဝုသော ခေမက, ‘အသ္မီ’တိ ဝဒေသိ, ကိမေတံ ‘အသ္မီ’တိ ဝဒေသီ’’တိ? ‘‘န ခွါဟံ, အာဝုသော, ရူပံ ‘အသ္မီ’တိ ဝဒါမိ၊ နပိ အညတြ ရူပါ ‘အသ္မီ’တိ ဝဒါမိ။ န ဝေဒနံ… န သညံ… န သင်္ခါရေ… န ဝိညာဏံ ‘အသ္မီ’တိ ဝဒါမိ၊ နပိ အညတြ ဝိညာဏာ ‘အသ္မီ’တိ ဝဒါမိ။ အပိ စ မေ, အာဝုသော, ပဉ္စသု ဥပါဒါနက္ခန္ဓေသု ‘အသ္မီ’တိ အဓိဂတံ ‘အယမဟမသ္မီ’တိ န စ သမနုပဿာမိ’’။

‘‘သေယျထာပိ, အာဝုသော, ဥပ္ပလဿ ဝါ ပဒုမဿ ဝါ ပုဏ္ဍရီကဿ ဝါ ဂန္ဓော။ ယော နု ခေါ ဧဝံ ဝဒေယျ – ‘ပတ္တဿ ဂန္ဓော’တိ ဝါ ‘ဝဏ္ဏဿ [ဝဏ္ဍဿ (ကတ္ထစိ)] ဂန္ဓော’တိ ဝါ ‘ကိဉ္ဇက္ခဿ ဂန္ဓော’တိ ဝါ သမ္မာ နု ခေါ သော ဝဒမာနော ဝဒေယျာ’’တိ? ‘‘နော ဟေတံ, အာဝုသော’’။ ‘‘ယထာ ကထံ, ပနာဝုသော, သမ္မာ ဗျာကရမာနော ဗျာကရေယျာ’’တိ? ‘‘‘ပုပ္ဖဿ ဂန္ဓော’တိ ခေါ, အာဝုသော, သမ္မာ ဗျာကရမာနော ဗျာကရေယျာ’’တိ။ ‘‘ဧဝမေဝ ခွါဟံ, အာဝုသော, န ရူပံ ‘အသ္မီ’တိ ဝဒါမိ, နပိ အညတြ ရူပါ ‘အသ္မီ’တိ ဝဒါမိ။ န ဝေဒနံ… န သညံ… န သင်္ခါရေ… န ဝိညာဏံ ‘အသ္မီ’တိ ဝဒါမိ, နပိ အညတြ ဝိညာဏာ ‘အသ္မီ’တိ ဝဒါမိ။ အပိ စ မေ, အာဝုသော, ပဉ္စသု ဥပါဒါနက္ခန္ဓေသု ‘အသ္မီ’တိ အဓိဂတံ ‘အယမဟမသ္မီ’တိ န စ သမနုပဿာမိ’’။

‘‘ကိဉ္စာပိ, အာဝုသော, အရိယသာဝကဿ ပဉ္စောရမ္ဘာဂိယာနိ သံယောဇနာနိ ပဟီနာနိ ဘဝန္တိ, အထ ခွဿ ဟောတိ – ‘ယော စ ပဉ္စသု ဥပါဒါနက္ခန္ဓေသု

(သံ၊၂၊၁၀၇။)

အနုသဟဂတော အသ္မီတိ မာနော, အသ္မီတိ ဆန္ဒော, အသ္မီတိ အနုသယော အသမူဟတော။ သော အပရေန သမယေန ပဉ္စသု ဥပါဒါနက္ခန္ဓေသု ဥဒယဗ္ဗယာနုပဿီ ဝိဟရတိ – ဣတိ ရူပံ, ဣတိ ရူပဿ သမုဒယော, ဣတိ ရူပဿ အတ္ထင်္ဂမော၊ ဣတိ ဝေဒနာ… ဣတိ သညာ… ဣတိ သင်္ခါရာ… ဣတိ ဝိညာဏံ, ဣတိ ဝိညာဏဿ သမုဒယော, ဣတိ ဝိညာဏဿ အတ္ထင်္ဂမော’တိ။ တဿိမေသု ပဉ္စသု ဥပါဒါနက္ခန္ဓေသု ဥဒယဗ္ဗယာနုပဿိနော ဝိဟရတော ယောပိဿ ဟောတိ ပဉ္စသု ဥပါဒါနက္ခန္ဓေသု အနုသဟဂတော ‘အသ္မီ’တိ, မာနော ‘အသ္မီ’တိ, ဆန္ဒော ‘အသ္မီ’တိ အနုသယော အသမူဟတော, သောပိ သမုဂ္ဃါတံ ဂစ္ဆတိ။

‘‘သေယျထာပိ, အာဝုသော, ဝတ္ထံ သံကိလိဋ္ဌံ မလဂ္ဂဟိတံ။ တမေနံ သာမိကာ ရဇကဿ အနုပဒဇ္ဇုံ။ တမေနံ ရဇကော ဦသေ ဝါ ခါရေ ဝါ ဂေါမယေ ဝါ သမ္မဒ္ဒိတွာ အစ္ဆေ ဥဒကေ ဝိက္ခာလေတိ။ ကိဉ္စာပိ တံ ဟောတိ ဝတ္ထံ ပရိသုဒ္ဓံ ပရိယောဒါတံ, အထ ခွဿ ဟောတိ ယေဝ အနုသဟဂတော ဦသဂန္ဓော ဝါ ခါရဂန္ဓော ဝါ ဂေါမယဂန္ဓော ဝါ အသမူဟတော။ တမေနံ ရဇကော သာမိကာနံ ဒေတိ။ တမေနံ သာမိကာ ဂန္ဓပရိဘာဝိတေ ကရဏ္ဍကေ နိက္ခိပန္တိ။ ယောပိဿ ဟောတိ အနုသဟဂတော ဦသဂန္ဓော ဝါ ခါရဂန္ဓော ဝါ ဂေါမယဂန္ဓော ဝါ အသမူဟတော, သောပိ သမုဂ္ဃါတံ ဂစ္ဆတိ။ ဧဝမေဝ ခေါ, အာဝုသော, ကိဉ္စာပိ အရိယသာဝကဿ ပဉ္စောရမ္ဘာဂိယာနိ သံယောဇနာနိ ပဟီနာနိ ဘဝန္တိ, အထ ခွဿ ဟောတိ ယေဝ ပဉ္စသု ဥပါဒါနက္ခန္ဓေသု အနုသဟဂတော ‘အသ္မီ’တိ, မာနော ‘အသ္မီ’တိ, ဆန္ဒော ‘အသ္မီ’တိ အနုသယော အသမူဟတော။ သော အပရေန သမယေန ပဉ္စသု ဥပါဒါနက္ခန္ဓေသု ဥဒယဗ္ဗယာနုပဿီ ဝိဟရတိ။ ‘ဣတိ ရူပံ, ဣတိ ရူပဿ သမုဒယော, ဣတိ ရူပဿ အတ္ထင်္ဂမော၊ ဣတိ ဝေဒနာ… ဣတိ သညာ… ဣတိ သင်္ခါရာ… ဣတိ ဝိညာဏံ, ဣတိ ဝိညာဏဿ သမုဒယော, ဣတိ ဝိညာဏဿ အတ္ထင်္ဂမော’တိ။ တဿ ဣမေသု ပဉ္စသု ဥပါဒါနက္ခန္ဓေသု ဥဒယဗ္ဗယာနုပဿိနော ဝိဟရတော ယောပိဿ ဟောတိ ပဉ္စသု ဥပါဒါနက္ခန္ဓေသု အနုသဟဂတော ‘အသ္မီ’တိ, မာနော ‘အသ္မီ’တိ, ဆန္ဒော ‘အသ္မီ’တိ အနုသယော အသမူဟတော, သောပိ သမုဂ္ဃါတံ ဂစ္ဆတီ’’တိ။

ဧဝံ ဝုတ္တေ, ထေရာ ဘိက္ခူ အာယသ္မန္တံ ခေမကံ ဧတဒဝေါစုံ – ‘‘န ခေါ [န ခေါ ပန (က။)] မယံ အာယသ္မန္တံ ခေမကံ ဝိဟေသာပေခါ ပုစ္ဆိမှ, အပိ စာယသ္မာ ခေမကော ပဟောသိ တဿ ဘဂဝတော သာသနံ ဝိတ္ထာရေန အာစိက္ခိတုံ ဒေသေတုံ

(သံ၊၂၊၁၀၈။)

ပညာပေတုံ ပဋ္ဌပေတုံ ဝိဝရိတုံ ဝိဘဇိတုံ ဥတ္တာနီကာတုံ။ တယိဒံ အာယသ္မတာ ခေမကေန တဿ ဘဂဝတော သာသနံ ဝိတ္ထာရေန အာစိက္ခိတံ ဒေသိတံ ပညာပိတံ ပဋ္ဌပိတံ ဝိဝရိတံ ဝိဘဇိတံ ဥတ္တာနီကတ’’န္တိ။

ဣဒမဝေါစ အာယသ္မာ ခေမကော။ အတ္တမနာ ထေရာ ဘိက္ခူ အာယသ္မတော ခေမကဿ ဘာသိတံ အဘိနန္ဒုံ။ ဣမသ္မိဉ္စ ပန ဝေယျာကရဏသ္မိံ ဘညမာနေ သဋ္ဌိမတ္တာနံ ထေရာနံ ဘိက္ခူနံ အနုပါဒါယ အာသဝေဟိ စိတ္တာနိ ဝိမုစ္စိံသု, အာယသ္မတော ခေမကဿ စာတိ။ သတ္တမံ။

၈။ ဆန္နသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၉၀။ ဧကံ သမယံ သမ္ဗဟုလာ ထေရာ ဘိက္ခူ ဗာရာဏသိယံ ဝိဟရန္တိ ဣသိပတနေ မိဂဒါယေ။ အထ ခေါ အာယသ္မာ ဆန္နော သာယနှသမယံ ပဋိသလ္လာနာ ဝုဋ္ဌိတော အဝါပုရဏံ [အပါပုရဏံ (သီ။ သျာ။ ကံ။)] အာဒါယ ဝိဟာရေန ဝိဟာရံ ဥပသင်္ကမိတွာ ထေရေ ဘိက္ခူ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ဩဝဒန္တု မံ အာယသ္မန္တော ထေရာ, အနုသာသန္တု မံ အာယသ္မန္တော ထေရာ, ကရောန္တု မေ အာယသ္မန္တော ထေရာ ဓမ္မိံ ကထံ, ယထာဟံ ဓမ္မံ ပဿေယျ’’န္တိ။

ဧဝံ ဝုတ္တေ, ထေရာ ဘိက္ခူ အာယသ္မန္တံ ဆန္နံ ဧတဒဝေါစုံ – ‘‘ရူပံ ခေါ, အာဝုသော ဆန္န, အနိစ္စံ၊ ဝေဒနာ အနိစ္စာ၊ သညာ အနိစ္စာ၊ သင်္ခါရာ အနိစ္စာ၊ ဝိညာဏံ အနိစ္စံ။ ရူပံ အနတ္တာ၊ ဝေဒနာ… သညာ… သင်္ခါရာ… ဝိညာဏံ အနတ္တာ။ သဗ္ဗေ သင်္ခါရာ အနိစ္စာ၊ သဗ္ဗေ ဓမ္မာ အနတ္တာ’’တိ။

အထ ခေါ အာယသ္မတော ဆန္နဿ ဧတဒဟောသိ – ‘‘မယှမ္ပိ ခေါ ဧတံ ဧဝံ [မယှမ္ပိ ခေါ ဧဝံ (သျာ။ ကံ။)] ဟောတိ – ‘ရူပံ အနိစ္စံ, ဝေဒနာ… သညာ… သင်္ခါရာ… ဝိညာဏံ အနိစ္စံ၊ ရူပံ အနတ္တာ, ဝေဒနာ … သညာ… သင်္ခါရာ… ဝိညာဏံ အနတ္တာ။ သဗ္ဗေ သင်္ခါရာ အနိစ္စာ, သဗ္ဗေ ဓမ္မာ အနတ္တာ’တိ။ အထ စ ပန မေ သဗ္ဗသင်္ခါရသမထေ သဗ္ဗူပဓိပဋိနိဿဂ္ဂေ တဏှာက္ခယေ ဝိရာဂေ နိရောဓေ နိဗ္ဗာနေ စိတ္တံ န ပက္ခန္ဒတိ နပ္ပသီဒတိ န သန္တိဋ္ဌတိ နာဓိမုစ္စတိ။ ပရိတဿနာ ဥပါဒါနံ ဥပ္ပဇ္ဇတိ၊ ပစ္စုဒါဝတ္တတိ မာနသံ – ‘အထ ကော စရဟိ မေ အတ္တာ’တိ? န ခေါ ပနေဝံ ဓမ္မံ ပဿတော ဟောတိ။ ကော နု ခေါ မေ တထာ ဓမ္မံ ဒေသေယျ ယထာဟံ ဓမ္မံ ပဿေယျ’’န္တိ။

အထ ခေါ အာယသ္မတော ဆန္နဿ ဧတဒဟောသိ – ‘‘အယံ ခေါ အာယသ္မာ အာနန္ဒော ကောသမ္ဗိယံ ဝိဟရတိ ဃောသိတာရာမေ သတ္ထု စေဝ သံဝဏ္ဏိတော၊

(သံ၊၂၊၁၀၉။)

သမ္ဘာဝိတော စ ဝိညူနံ သဗြဟ္မစာရီနံ, ပဟောတိ စ မေ အာယသ္မာ အာနန္ဒော တထာ ဓမ္မံ ဒေသေတုံ၊ ယထာဟံ ဓမ္မံ ပဿေယျံ၊ အတ္ထိ စ မေ အာယသ္မန္တေ အာနန္ဒေ တာဝတိကာ ဝိဿဋ္ဌိ [ဝိဿတ္ထိ (?)]။ ယံနူနာဟံ ယေနာယသ္မာ အာနန္ဒော တေနုပသင်္ကမေယျ’’န္တိ။ အထ ခေါ အာယသ္မာ ဆန္နော သေနာသနံ သံသာမေတွာ ပတ္တစီဝရမာဒါယ ယေန ကောသမ္ဗီ ဃောသိတာရာမော ယေနာယသ္မာ အာနန္ဒော တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ အာယသ္မတာ အာနန္ဒေန သဒ္ဓိံ သမ္မောဒိ…ပေ… ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ အာယသ္မာ ဆန္နော အာယသ္မန္တံ အာနန္ဒံ ဧတဒဝေါစ –

‘‘ဧကမိဒါဟံ, အာဝုသော အာနန္ဒ, သမယံ ဗာရာဏသိယံ ဝိဟရာမိ ဣသိပတနေ မိဂဒါယေ။ အထ ခွါဟံ, အာဝုသော, သာယနှသမယံ ပဋိသလ္လာနာ ဝုဋ္ဌိတော အဝါပုရဏံ အာဒါယ ဝိဟာရေန ဝိဟာရံ ဥပသင်္ကမိံ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ထေရေ ဘိက္ခူ ဧတဒဝေါစံ – ‘ဩဝဒန္တု မံ အာယသ္မန္တော ထေရာ, အနုသာသန္တု မံ အာယသ္မန္တော ထေရာ, ကရောန္တု မေ အာယသ္မန္တော ထေရာ ဓမ္မိံ ကထံ ယထာဟံ ဓမ္မံ ပဿေယျ’န္တိ။ ဧဝံ ဝုတ္တေ မံ, အာဝုသော, ထေရာ ဘိက္ခူ ဧတဒဝေါစုံ – ‘ရူပံ ခေါ, အာဝုသော ဆန္န, အနိစ္စံ၊ ဝေဒနာ… သညာ… သင်္ခါရာ… ဝိညာဏံ အနိစ္စံ၊ ရူပံ အနတ္တာ…ပေ… ဝိညာဏံ အနတ္တာ။ သဗ္ဗေ သင်္ခါရာ အနိစ္စာ, သဗ္ဗေ ဓမ္မာ အနတ္တာ’’’တိ။

‘‘တဿ မယှံ, အာဝုသော, ဧတဒဟောသိ – ‘မယှမ္ပိ ခေါ ဧတံ ဧဝံ ဟောတိ – ရူပံ အနိစ္စံ…ပေ… ဝိညာဏံ အနိစ္စံ, ရူပံ အနတ္တာ, ဝေဒနာ… သညာ… သင်္ခါရာ… ဝိညာဏံ အနတ္တာ။ သဗ္ဗေ သင်္ခါရာ အနိစ္စာ, သဗ္ဗေ ဓမ္မာ အနတ္တာ’တိ။ အထ စ ပန မေ သဗ္ဗသင်္ခါရသမထေ သဗ္ဗူပဓိပဋိနိဿဂ္ဂေ တဏှာက္ခယေ ဝိရာဂေ နိရောဓေ နိဗ္ဗာနေ စိတ္တံ န ပက္ခန္ဒတိ နပ္ပသီဒတိ န သန္တိဋ္ဌတိ နာဓိမုစ္စတိ။ ပရိတဿနာ ဥပါဒါနံ ဥပ္ပဇ္ဇတိ၊ ပစ္စုဒါဝတ္တတိ မာနသံ – ‘အထ ကော စရဟိ မေ အတ္တာ’တိ? န ခေါ ပနေဝံ ဓမ္မံ ပဿတော ဟောတိ။ ကော နု ခေါ မေ တထာ ဓမ္မံ ဒေသေယျ ယထာဟံ ဓမ္မံ ပဿေယျန္တိ!

‘‘တဿ မယှံ, အာဝုသော, ဧတဒဟောသိ – ‘အယံ ခေါ အာယသ္မာ အာနန္ဒော ကောသမ္ဗိယံ ဝိဟရတိ ဃောသိတရာမေ သတ္ထု စေဝ သံဝဏ္ဏိတော သမ္ဘာဝိတော စ ဝိညူနံ သဗြဟ္မစာရီနံ, ပဟောတိ စ မေ အာယသ္မာ အာနန္ဒော တထာ ဓမ္မံ ဒေသေတုံ ယထာဟံ ဓမ္မံ ပဿေယျံ။ အတ္ထိ စ မေ အာယသ္မန္တေ

(သံ၊၂၊၁၁၀။)

အာနန္ဒေ တာဝတိကာ ဝိဿဋ္ဌိ။ ယံနူနာဟံ ယေနာယသ္မာ အာနန္ဒော တေနုပသင်္ကမေယျ’န္တိ။ ဩဝဒတု မံ, အာယသ္မာ အာနန္ဒော၊ အနုသာသတု မံ, အာယသ္မာ အာနန္ဒော၊ ကရောတု မေ, အာယသ္မာ အာနန္ဒော ဓမ္မိံ ကထံ ယထာဟံ ဓမ္မံ ပဿေယျ’’န္တိ။

‘‘ဧတ္တကေနပိ မယံ အာယသ္မတော ဆန္နဿ အတ္တမနာ အပိ နာမ တံ [အတ္တမနာ အဘိရဒ္ဓါ, တံ (သီ။ သျာ။ ကံ။)] အာယသ္မာ ဆန္နော အာဝိ အကာသိ ခီလံ ဆိန္ဒိ [ပဘိန္ဒိ (သီ။ သျာ။ ကံ။ ပီ။)]။ ဩဒဟာဝုသော, ဆန္န, သောတံ၊ ဘဗ္ဗောသိ [ဘဗ္ဗော တွံ (က။)] ဓမ္မံ ဝိညာတု’’န္တိ။ အထ ခေါ အာယသ္မတော ဆန္နဿ တာဝတကေနေဝ [တာဝဒေဝ (သီ။)] ဥဠာရံ ပီတိပါမောဇ္ဇံ ဥပ္ပဇ္ဇိ – ‘‘ဘဗ္ဗော ကိရသ္မိ ဓမ္မံ ဝိညာတု’’န္တိ။

‘‘သမ္မုခါ မေတံ, အာဝုသော ဆန္န, ဘဂဝတော သုတံ, သမ္မုခါ စ ပဋိဂ္ဂဟိတံ ကစ္စာနဂေါတ္တံ ဘိက္ခုံ ဩဝဒန္တဿ – ဒွယနိဿိတော ခွါယံ, ကစ္စာန, လောကော ယေဘုယျေန အတ္ထိတဉ္စေဝ နတ္ထိတဉ္စ။ လောကသမုဒယံ ခေါ, ကစ္စာန, ယထာဘူတံ သမ္မပ္ပညာယ ပဿတော ယာ လောကေ နတ္ထိတာ, သာ န ဟောတိ။ လောကနိရောဓံ ခေါ, ကစ္စာန, ယထာဘူတံ သမ္မပ္ပညာယ ပဿတော ယာ လောကေ အတ္ထိတာ, သာ န ဟောတိ။ ဥပယုပါဒါနာဘိနိဝေသဝိနိဗန္ဓော ခွါယံ, ကစ္စာန, လောကော ယေဘုယျေန တံ စာယံ ဥပယုပါဒါနံ စေတသော အဓိဋ္ဌာနာဘိနိဝေသာနုသယံ န ဥပေတိ န ဥပါဒိယတိ နာဓိဋ္ဌာတိ ‘အတ္တာ မေ’တိ။ ဒုက္ခမေဝ ဥပ္ပဇ္ဇမာနံ ဥပ္ပဇ္ဇတိ, ဒုက္ခံ နိရုဇ္ဈမာနံ နိရုဇ္ဈတီတိ န ကင်္ခတိ န ဝိစိကိစ္ဆတိ။ အပရပ္ပစ္စယာ ဉာဏမေဝဿ ဧတ္ထ ဟောတိ။ ဧတ္တာဝတာ ခေါ, ကစ္စာန, သမ္မာဒိဋ္ဌိ ဟောတိ။ သဗ္ဗမတ္ထီတိ ခေါ, ကစ္စာန, အယမေကော အန္တော။ သဗ္ဗံ နတ္ထီတိ အယံ ဒုတိယော အန္တော။ ဧတေ တေ, ကစ္စာန, ဥဘော အန္တေ အနုပဂမ္မ မဇ္ဈေန တထာဂတော ဓမ္မံ ဒေသေတိ – အဝိဇ္ဇာပစ္စယာ သင်္ခါရာ၊ သင်္ခါရပစ္စယာ ဝိညာဏံ…ပေ… ဧဝမေတဿ ကေဝလဿ ဒုက္ခက္ခန္ဓဿ သမုဒယော ဟောတိ။ အဝိဇ္ဇာယ တွေဝ အသေသဝိရာဂနိရောဓာ သင်္ခါရနိရောဓော…ပေ… ဧဝမေတဿ ကေဝလဿ ဒုက္ခက္ခန္ဓဿ နိရောဓော ဟောတီ’’တိ။

‘‘ဧဝမေတံ, အာဝုသော အာနန္ဒ, ဟောတိ ယေသံ အာယသ္မန္တာနံ တာဒိသာ သဗြဟ္မစာရယော အနုကမ္ပကာ အတ္ထကာမာ ဩဝါဒကာ အနုသာသကာ။ ဣဒဉ္စ ပန မေ အာယသ္မတော အာနန္ဒဿ ဓမ္မဒေသနံ သုတွာ ဓမ္မော အဘိသမိတော’’တိ။ အဋ္ဌမံ။

(သံ၊၂၊၁၁၁။)

၉။ ရာဟုလသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၉၁။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ အထ ခေါ အာယသ္မာ ရာဟုလော ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ…ပေ… ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ အာယသ္မာ ရာဟုလော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ကထံ နု ခေါ, ဘန္တေ, ဇာနတော ကထံ ပဿတော ဣမသ္မိဉ္စ သဝိညာဏကေ ကာယေ ဗဟိဒ္ဓါ စ သဗ္ဗနိမိတ္တေသု အဟင်္ကာရမမင်္ကာရမာနာနုသယာ န ဟောန္တီ’’တိ။

‘‘ယံ ကိဉ္စိ, ရာဟုလ, ရူပံ အတီတာနာဂတပစ္စုပ္ပန္နံ အဇ္ဈတ္တံ ဝါ ဗဟိဒ္ဓါ ဝါ ဩဠာရိကံ ဝါ သုခုမံ ဝါ ဟီနံ ဝါ ပဏီတံ ဝါ ယံ ဒူရေ သန္တိကေ ဝါ, သဗ္ဗံ ရူပံ ‘နေတံ မမ, နေသောဟမသ္မိ, န မေသော အတ္တာ’တိ ဧဝမေတံ ယထာဘူတံ သမ္မပ္ပညာယ ပဿတိ။ ယာ ကာစိ ဝေဒနာ … ယာ ကာစိ သညာ… ယေ ကေစိ သင်္ခါရာ… ယံ ကိဉ္စိ ဝိညာဏံ အတီတာနာဂတပစ္စုပ္ပန္နံ အဇ္ဈတ္တံ ဝါ ဗဟိဒ္ဓါ ဝါ…ပေ… သဗ္ဗံ ဝိညာဏံ ‘နေတံ မမ, နေသောဟမသ္မိ, န မေသော အတ္တာ’တိ ဧဝမေတံ ယထာဘူတံ သမ္မပ္ပညာယ ပဿတိ။ ဧဝံ ခေါ, ရာဟုလ, ဇာနတော ဧဝံ ပဿတော ဣမသ္မိဉ္စ သဝိညာဏကေ ကာယေ ဗဟိဒ္ဓါ စ သဗ္ဗနိမိတ္တေသု အဟင်္ကာရမမင်္ကာရမာနာနုသယာ န ဟောန္တီ’’တိ။ နဝမံ။

၁၀။ ဒုတိယရာဟုလသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၉၂။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ အာယသ္မာ ရာဟုလော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ကထံ နု ခေါ, ဘန္တေ, ဇာနတော ကထံ ပဿတော ဣမသ္မိဉ္စ သဝိညာဏကေ ကာယေ ဗဟိဒ္ဓါ စ သဗ္ဗနိမိတ္တေသု အဟင်္ကာရမမင်္ကာရမာနာပဂတံ မာနသံ ဟောတိ ဝိဓာသမတိက္ကန္တံ သန္တံ သုဝိမုတ္တ’’န္တိ? ‘‘ယံ ကိဉ္စိ, ရာဟုလ, ရူပံ အတီတာနာဂတပစ္စုပ္ပန္နံ အဇ္ဈတ္တံ ဝါ ဗဟိဒ္ဓါ ဝါ…ပေ… ယံ ဒူရေ သန္တိကေ ဝါ, သဗ္ဗံ ရူပံ ‘နေတံ မမ, နေသောဟမသ္မိ, န မေသော အတ္တာ’တိ ဧဝမေတံ ယထာဘူတံ သမ္မပ္ပညာယ ဒိသွာ အနုပါဒါ ဝိမုတ္တော ဟောတိ။ ယာ ကာစိ ဝေဒနာ… ယာ ကာစိ သညာ… ယေ ကေစိ သင်္ခါရာ… ယံ ကိဉ္စိ ဝိညာဏံ အတီတာနာဂတပစ္စုပ္ပန္နံ အဇ္ဈတ္တံ ဝါ ဗဟိဒ္ဓါ ဝါ ဩဠာရိကံ ဝါ သုခုမံ ဝါ ဟီနံ ဝါ ပဏီတံ ဝါ ယံ ဒူရေ သန္တိကေ ဝါ, သဗ္ဗံ ဝိညာဏံ ‘နေတံ မမ, နေသောဟမသ္မိ, န မေသော အတ္တာ’တိ ဧဝမေတံ ယထာဘူတံ သမ္မပ္ပညာယ ဒိသွာ အနုပါဒါဝိမုတ္တော ဟောတိ။ ဧဝံ ခေါ,

(သံ၊၂၊၁၁၂။)

ရာဟုလ, ဇာနတော ဧဝံ ပဿတော ဣမသ္မိဉ္စ သဝိညာဏကေ ကာယေ ဗဟိဒ္ဓါ စ သဗ္ဗနိမိတ္တေသု အဟင်္ကာရမမင်္ကာရမာနာပဂတံ မာနသံ ဟောတိ ဝိဓာ သမတိက္ကန္တံ သန္တံ သုဝိမုတ္တ’’န္တိ။ ဒသမံ။

ထေရဝဂ္ဂေါ နဝမော။

တဿုဒ္ဒါနံ –

အာနန္ဒော တိဿော ယမကော, အနုရာဓော စ ဝက္ကလိ၊

အဿဇိ ခေမကော ဆန္နော, ရာဟုလာ အပရေ ဒုဝေ။

၁၀။ ပုပ္ဖဝဂ္ဂေါ

၁။ နဒီသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၉၃။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ ‘‘သေယျထာပိ, ဘိက္ခဝေ, နဒီ ပဗ္ဗတေယျာ ဩဟာရိနီ ဒူရင်္ဂမာ သီဃသောတာ။ တဿာ ဥဘောသု တီရေသု [ဥဘတော တီရေ (သီ။), ဥဘတော တီရေသု (သျာ။ ကံ။)] ကာသာ စေပိ ဇာတာ အဿု, တေ နံ အဇ္ဈောလမ္ဗေယျုံ၊ ကုသာ စေပိ ဇာတာ အဿု, တေ နံ အဇ္ဈောလမ္ဗေယျုံ၊ ပဗ္ဗဇာ [ဗဗ္ဗဇာ (သီ။ ပီ။)] စေပိ ဇာတာ အဿု, တေ နံ အဇ္ဈောလမ္ဗေယျုံ၊ ဗီရဏာ စေပိ ဇာတာ အဿု, တေ နံ အဇ္ဈောလမ္ဗေယျုံ၊ ရုက္ခာ စေပိ ဇာတာ အဿု, တေ နံ အဇ္ဈောလမ္ဗေယျုံ။ တဿာ ပုရိသော သောတေန ဝုယှမာနော ကာသေ စေပိ ဂဏှေယျ, တေ ပလုဇ္ဇေယျုံ။ သော တတောနိဒါနံ အနယဗျသနံ အာပဇ္ဇေယျ။ ကုသေ စေပိ ဂဏှေယျ, ပဗ္ဗဇေ စေပိ ဂဏှေယျ, ဗီရဏေ စေပိ ဂဏှေယျ, ရုက္ခေ စေပိ ဂဏှေယျ, တေ ပလုဇ္ဇေယျုံ။ သော တတောနိဒါနံ အနယဗျသနံ အာပဇ္ဇေယျ။ ဧဝမေဝ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, အဿုတဝါ ပုထုဇ္ဇနော အရိယာနံ အဒဿာဝီ အရိယဓမ္မဿ အကောဝိဒေါ အရိယဓမ္မေ အဝိနီတော, သပ္ပုရိသာနံ အဒဿာဝီ သပ္ပုရိသဓမ္မဿ အကောဝိဒေါ သပ္ပုရိသဓမ္မေ အဝိနီတော ရူပံ အတ္တတော သမနုပဿတိ, ရူပဝန္တံ ဝါ အတ္တာနံ၊ အတ္တနိ ဝါ ရူပံ, ရူပသ္မိံ ဝါ အတ္တာနံ။ တဿ တံ ရူပံ ပလုဇ္ဇတိ။ သော တတောနိဒါနံ အနယဗျသနံ အာပဇ္ဇတိ။ ဝေဒနံ… သညံ… သင်္ခါရေ… ဝိညာဏံ အတ္တတော သမနုပဿတိ, ဝိညာဏဝန္တံ ဝါ

(သံ၊၂၊၁၁၃။)

အတ္တာနံ၊ အတ္တနိ ဝါ ဝိညာဏံ, ဝိညာဏသ္မိံ ဝါ အတ္တာနံ။ တဿ တံ ဝိညာဏံ ပလုဇ္ဇတိ။ သော တတောနိဒါနံ အနယဗျသနံ အာပဇ္ဇတိ။ တံ ကိံ မညထ, ဘိက္ခဝေ, ရူပံ နိစ္စံ ဝါ အနိစ္စံ ဝါ’’တိ? ‘‘အနိစ္စံ ဘန္တေ’’။ ‘‘ဝေဒနာ… သညာ… သင်္ခါရာ… ဝိညာဏံ နိစ္စံ ဝါ အနိစ္စံ ဝါ’’တိ? ‘‘အနိစ္စံ ဘန္တေ’’။ ‘‘တသ္မာတိဟ…ပေ… ဧဝံ ပဿံ…ပေ… နာပရံ ဣတ္ထတ္တာယာတိ ပဇာနာတီ’’တိ။ ပဌမံ။

၂။ ပုပ္ဖသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၉၄။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ ‘‘နာဟံ, ဘိက္ခဝေ, လောကေန ဝိဝဒါမိ, လောကောဝ မယာ ဝိဝဒတိ။ န, ဘိက္ခဝေ, ဓမ္မဝါဒီ ကေနစိ လောကသ္မိံ ဝိဝဒတိ။ ယံ, ဘိက္ခဝေ, နတ္ထိသမ္မတံ လောကေ ပဏ္ဍိတာနံ, အဟမ္ပိ တံ ‘နတ္ထီ’တိ ဝဒါမိ။ ယံ, ဘိက္ခဝေ, အတ္ထိသမ္မတံ လောကေ ပဏ္ဍိတာနံ, အဟမ္ပိ တံ ‘အတ္ထီ’တိ ဝဒါမိ’’။

‘‘ကိဉ္စ, ဘိက္ခဝေ, နတ္ထိသမ္မတံ လောကေ ပဏ္ဍိတာနံ, ယမဟံ ‘နတ္ထီ’တိ ဝဒါမိ? ရူပံ, ဘိက္ခဝေ, နိစ္စံ ဓုဝံ သဿတံ အဝိပရိဏာမဓမ္မံ နတ္ထိသမ္မတံ လောကေ ပဏ္ဍိတာနံ၊ အဟမ္ပိ တံ ‘နတ္ထီ’တိ ဝဒါမိ။ ဝေဒနာ… သညာ… သင်္ခါရာ… ဝိညာဏံ နိစ္စံ ဓုဝံ သဿတံ အဝိပရိဏာမဓမ္မံ နတ္ထိသမ္မတံ လောကေ ပဏ္ဍိတာနံ၊ အဟမ္ပိ တံ ‘နတ္ထီ’တိ ဝဒါမိ။ ဣဒံ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, နတ္ထိသမ္မတံ လောကေ ပဏ္ဍိတာနံ၊ အဟမ္ပိ တံ ‘နတ္ထီ’တိ ဝဒါမိ’’။

‘‘ကိဉ္စ, ဘိက္ခဝေ, အတ္ထိသမ္မတံ လောကေ ပဏ္ဍိတာနံ, ယမဟံ ‘အတ္ထီ’တိ ဝဒါမိ? ရူပံ, ဘိက္ခဝေ, အနိစ္စံ ဒုက္ခံ ဝိပရိဏာမဓမ္မံ အတ္ထိသမ္မတံ လောကေ ပဏ္ဍိတာနံ၊ အဟမ္ပိ တံ ‘အတ္ထီ’တိ ဝဒါမိ။ ဝေဒနာ အနိစ္စာ…ပေ… ဝိညာဏံ အနိစ္စံ ဒုက္ခံ ဝိပရိဏာမဓမ္မံ အတ္ထိသမ္မတံ လောကေ ပဏ္ဍိတာနံ၊ အဟမ္ပိ တံ ‘အတ္ထီ’တိ ဝဒါမိ။ ဣဒံ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, အတ္ထိသမ္မတံ လောကေ ပဏ္ဍိတာနံ၊ အဟမ္ပိ တံ ‘အတ္ထီ’တိ ဝဒါမိ’’။

‘‘အတ္ထိ, ဘိက္ခဝေ, လောကေ လောကဓမ္မော, တံ တထာဂတော အဘိသမ္ဗုဇ္ဈတိ အဘိသမေတိ၊ အဘိသမ္ဗုဇ္ဈိတွာ အဘိသမေတွာ တံ အာစိက္ခတိ ဒေသေတိ ပညပေတိ ပဋ္ဌပေတိ ဝိဝရတိ ဝိဘဇတိ ဥတ္တာနီကရောတိ။

‘‘ကိဉ္စ, ဘိက္ခဝေ, လောကေ လောကဓမ္မော, တံ တထာဂတော အဘိသမ္ဗုဇ္ဈတိ အဘိသမေတိ, အဘိသမ္ဗုဇ္ဈိတွာ အဘိသမေတွာ အာစိက္ခတိ ဒေသေတိ ပညပေတိ ပဋ္ဌပေတိ ဝိဝရတိ ဝိဘဇတိ ဥတ္တာနီကရောတိ။ ရူပံ, ဘိက္ခဝေ, လောကေ လောကဓမ္မော တံ တထာဂတော အဘိသမ္ဗုဇ္ဈတိ အဘိသမေတိ။

(သံ၊၂၊၁၁၄။)

အဘိသမ္ဗုဇ္ဈိတွာ အဘိသမေတွာ အာစိက္ခတိ ဒေသေတိ ပညပေတိ ပဋ္ဌပေတိ ဝိဝရတိ ဝိဘဇတိ ဥတ္တာနီကရောတိ။

‘‘ယော, ဘိက္ခဝေ, တထာဂတေန ဧဝံ အာစိက္ခိယမာနေ ဒေသိယမာနေ ပညပိယမာနေ ပဋ္ဌပိယမာနေ ဝိဝရိယမာနေ ဝိဘဇိယမာနေ ဥတ္တာနီကရိယမာနေ န ဇာနာတိ န ပဿတိ တမဟံ, ဘိက္ခဝေ, ဗာလံ ပုထုဇ္ဇနံ အန္ဓံ အစက္ခုကံ အဇာနန္တံ အပဿန္တံ ကိန္တိ ကရောမိ! ဝေဒနာ, ဘိက္ခဝေ, လောကေ လောကဓမ္မော…ပေ… သညာ, ဘိက္ခဝေ… သင်္ခါရာ, ဘိက္ခဝေ… ဝိညာဏံ, ဘိက္ခဝေ, လောကေ လောကဓမ္မော တံ တထာဂတော အဘိသမ္ဗုဇ္ဈတိ အဘိသမေတိ။ အဘိသမ္ဗုဇ္ဈိတွာ အဘိသမေတွာ အာစိက္ခတိ ဒေသေတိ ပညပေတိ ပဋ္ဌပေတိ ဝိဝရတိ ဝိဘဇတိ ဥတ္တာနီကရောတိ။

‘‘သေယျထာပိ, ဘိက္ခဝေ, ဥပ္ပလံ ဝါ ပဒုမံ ဝါ ပုဏ္ဍရီကံ ဝါ ဥဒကေ ဇာတံ ဥဒကေ သံဝဍ္ဎံ ဥဒကာ အစ္စုဂ္ဂမ္မ ဌာတိ [တိဋ္ဌန္တံ (က။)] အနုပလိတ္တံ ဥဒကေန၊ ဧဝမေဝ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, တထာဂတော လောကေ ဇာတော လောကေ သံဝဍ္ဎော လောကံ အဘိဘုယျ ဝိဟရတိ အနုပလိတ္တော လောကေနာ’’တိ။ ဒုတိယံ။

၃။ ဖေဏပိဏ္ဍူပမသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၉၅။ ဧကံ သမယံ ဘဂဝါ အယုဇ္ဈာယံ [အယောဇ္ဈာယံ (သီ။ ပီ။)] ဝိဟရတိ ဂင်္ဂါယ နဒိယာ တီရေ။ တတြ ခေါ ဘဂဝါ ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ –

‘‘သေယျထာပိ, ဘိက္ခဝေ, အယံ ဂင်္ဂါ နဒီ မဟန္တံ ဖေဏပိဏ္ဍံ အာဝဟေယျ။ တမေနံ စက္ခုမာ ပုရိသော ပဿေယျ နိဇ္ဈာယေယျ ယောနိသော ဥပပရိက္ခေယျ။ တဿ တံ ပဿတော နိဇ္ဈာယတော ယောနိသော ဥပပရိက္ခတော ရိတ္တကညေဝ ခါယေယျ, တုစ္ဆကညေဝ ခါယေယျ, အသာရကညေဝ ခါယေယျ။ ကိဉှိ သိယာ, ဘိက္ခဝေ, ဖေဏပိဏ္ဍေ သာရော? ဧဝမေဝ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ယံ ကိဉ္စိ ရူပံ အတီတာနာဂတပစ္စုပ္ပန္နံ…ပေ… ယံ ဒူရေ သန္တိကေ ဝါ တံ ဘိက္ခု ပဿတိ နိဇ္ဈာယတိ ယောနိသော ဥပပရိက္ခတိ။ တဿ တံ ပဿတော နိဇ္ဈာယတော ယောနိသော ဥပပရိက္ခတော ရိတ္တကညေဝ

(သံ၊၂၊၁၁၅။)

ခါယတိ, တုစ္ဆကညေဝ ခါယတိ, အသာရကညေဝ ခါယတိ။ ကိဉှိ သိယာ, ဘိက္ခဝေ, ရူပေ သာရော။

‘‘သေယျထာပိ, ဘိက္ခဝေ, သရဒသမယေ ထုလ္လဖုသိတကေ ဒေဝေ ဝဿန္တေ ဥဒကေ ဥဒကပုဗ္ဗုဠံ [ဥဒကဗုဗ္ဗုဠံ (သီ။ ပီ။)] ဥပ္ပဇ္ဇတိ စေဝ နိရုဇ္ဈတိ စ။ တမေနံ စက္ခုမာ ပုရိသော ပဿေယျ နိဇ္ဈာယေယျ ယောနိသော ဥပပရိက္ခေယျ။ တဿ တံ ပဿတော နိဇ္ဈာယတော ယောနိသော ဥပပရိက္ခတော ရိတ္တကညေဝ ခါယေယျ, တုစ္ဆကညေဝ ခါယေယျ, အသာရကညေဝ ခါယေယျ။ ကိဉှိ သိယာ, ဘိက္ခဝေ, ဥဒကပုဗ္ဗုဠေ သာရော? ဧဝမေဝ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ယာ ကာစိ ဝေဒနာ အတီတာနာဂတပစ္စုပ္ပန္နာ…ပေ… ယာ ဒူရေ သန္တိကေ ဝါ တံ ဘိက္ခု ပဿတိ နိဇ္ဈာယတိ ယောနိသော ဥပပရိက္ခတိ။ တဿ တံ ပဿတော နိဇ္ဈာယတော ယောနိသော ဥပပရိက္ခတော ရိတ္တကညေဝ ခါယတိ, တုစ္ဆကညေဝ ခါယတိ, အသာရကညေဝ ခါယတိ။ ကိဉှိ သိယာ, ဘိက္ခဝေ, ဝေဒနာယ သာရော။

‘‘သေယျထာပိ, ဘိက္ခဝေ, ဂိမှာနံ ပစ္ဆိမေ မာသေ ဌိတေ မဇ္ဈနှိကေ ကာလေ မရီစိကာ ဖန္ဒတိ။ တမေနံ စက္ခုမာ ပုရိသော ပဿေယျ နိဇ္ဈာယေယျ ယောနိသော ဥပပရိက္ခေယျ။ တဿ တံ ပဿတော နိဇ္ဈာယတော ယောနိသော ဥပပရိက္ခတော ရိတ္တကညေဝ ခါယေယျ, တုစ္ဆကညေဝ ခါယေယျ…ပေ… ကိဉှိ သိယာ, ဘိက္ခဝေ, မရီစိကာယ သာရော? ဧဝမေဝ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ယာ ကာစိ သညာ…ပေ…။

‘‘သေယျထာပိ, ဘိက္ခဝေ, ပုရိသော သာရတ္ထိကော သာရဂဝေသီ သာရပရိယေသနံ စရမာနော တိဏှံ ကုဌာရိံ [ကုဓာရိံ (သျာ။ ကံ။ က။)] အာဒါယ ဝနံ ပဝိသေယျ။ သော တတ္ထ ပဿေယျ မဟန္တံ ကဒလိက္ခန္ဓံ ဥဇုံ နဝံ အကုက္ကုကဇာတံ [အကုက္ကဇာတံ (က။ သီ။ ပီ။), အကုသဇာတံ (က။ သီ။), အကုက္ကုဇကဇာတံ (က။)]။ တမေနံ မူလေ ဆိန္ဒေယျ၊ မူလေ ဆေတွာ အဂ္ဂေ ဆိန္ဒေယျ, အဂ္ဂေ ဆေတွာ ပတ္တဝဋ္ဋိံ ဝိနိဗ္ဘုဇေယျ။ သော တဿ ပတ္တဝဋ္ဋိံ ဝိနိဗ္ဘုဇန္တော ဖေဂ္ဂုမ္ပိ နာဓိဂစ္ဆေယျ, ကုတော သာရံ! တမေနံ စက္ခုမာ ပုရိသော ပဿေယျ နိဇ္ဈာယေယျ ယောနိသော ဥပပရိက္ခေယျ။ တဿ တံ ပဿတော နိဇ္ဈာယတော ယောနိသော ဥပပရိက္ခတော ရိတ္တကညေဝ ခါယေယျ, တုစ္ဆကညေဝ ခါယေယျ, အသာရကညေဝ ခါယေယျ။ ကိဉှိ သိယာ, ဘိက္ခဝေ, ကဒလိက္ခန္ဓေ သာရော? ဧဝမေဝ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ယေ ကေစိ သင်္ခါရာ အတီတာနာဂတပစ္စုပ္ပန္နာ…ပေ…

(သံ၊၂၊၁၁၆။)

ယေ ဒူရေ သန္တိကေ ဝါ တံ ဘိက္ခု ပဿတိ နိဇ္ဈာယတိ ယောနိသော ဥပပရိက္ခတိ။ တဿ တံ ပဿတော နိဇ္ဈာယတော ယောနိသော ဥပပရိက္ခတော ရိတ္တကညေဝ ခါယတိ, တုစ္ဆကညေဝ ခါယတိ, အသာရကညေဝ ခါယတိ။ ကိဉှိ သိယာ, ဘိက္ခဝေ, သင်္ခါရေသု သာရော?

‘‘သေယျထာပိ, ဘိက္ခဝေ, မာယာကာရော ဝါ မာယာကာရန္တေဝါသီ ဝါ စတုမဟာပထေ [စာတုမ္မဟာပထေ (သီ။ သျာ။ ကံ။ ပီ။)] မာယံ ဝိဒံသေယျ။ တမေနံ စက္ခုမာ ပုရိသော ပဿေယျ နိဇ္ဈာယေယျ ယောနိသော ဥပပရိက္ခေယျ။ တဿ တံ ပဿတော နိဇ္ဈာယတော ယောနိသော ဥပပရိက္ခတော ရိတ္တကညေဝ ခါယေယျ, တုစ္ဆကညေဝ ခါယေယျ, အသာရကညေဝ ခါယေယျ။ ကိဉှိ သိယာ, ဘိက္ခဝေ, မာယာယ သာရော? ဧဝမေဝ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ယံ ကိဉ္စိ ဝိညာဏံ အတီတာနာဂတပစ္စုပ္ပန္နံ…ပေ… ယံ ဒူရေ သန္တိကေ ဝါ, တံ ဘိက္ခု ပဿတိ နိဇ္ဈာယတိ ယောနိသော ဥပပရိက္ခတိ။ တဿ တံ ပဿတော နိဇ္ဈာယတော ယောနိသော ဥပပရိက္ခတော ရိတ္တကညေဝ ခါယတိ, တုစ္ဆကညေဝ ခါယတိ, အသာရကညေဝ ခါယတိ။ ကိဉှိ သိယာ, ဘိက္ခဝေ, ဝိညာဏေ သာရော?

ဣဒမဝေါစ ဘဂဝါ။ ဣဒံ ဝတွာန သုဂတော အထာပရံ ဧတဒဝေါစ သတ္ထာ –

‘‘ဖေဏပိဏ္ဍူပမံ ရူပံ, ဝေဒနာ ဗုဗ္ဗုဠူပမာ [ဗုဗ္ဗုလူပမာ (သီ။), ပုဗ္ဗုဠောပမာ (က။)]၊

မရီစိကူပမာ သညာ, သင်္ခါရာ ကဒလူပမာ၊

မာယူပမဉ္စ ဝိညာဏံ, ဒေသိတာဒိစ္စဗန္ဓုနာ။

‘‘ယထာ ယထာ နိဇ္ဈာယတိ, ယောနိသော ဥပပရိက္ခတိ၊

ရိတ္တကံ တုစ္ဆကံ ဟောတိ, ယော နံ ပဿတိ ယောနိသော။

‘‘ဣမဉ္စ ကာယံ အာရဗ္ဘ, ဘူရိပညေန ဒေသိတံ၊

ပဟာနံ တိဏ္ဏံ ဓမ္မာနံ, ရူပံ ပဿထ [ပဿေထ (သီ။)] ဆဍ္ဍိတံ။

(သံ၊၂၊၁၁၇။)

‘‘အာယု ဥသ္မာ စ ဝိညာဏံ, ယဒါ ကာယံ ဇဟန္တိမံ၊

အပဝိဒ္ဓေါ [အပဝိဋ္ဌော (သျာ။ ကံ။)] တဒါ သေတိ, ပရဘတ္တံ အစေတနံ။

‘‘ဧတာဒိသာယံ သန္တာနော, မာယာယံ ဗာလလာပိနီ၊

ဝဓကော ဧသ အက္ခာတော, သာရော ဧတ္ထ န ဝိဇ္ဇတိ။

‘‘ဧဝံ ခန္ဓေ အဝေက္ခေယျ, ဘိက္ခု အာရဒ္ဓဝီရိယော၊

ဒိဝါ ဝါ ယဒိ ဝါ ရတ္တိံ, သမ္ပဇာနော ပဋိဿတော။

‘‘ဇဟေယျ သဗ္ဗသံယောဂံ, ကရေယျ သရဏတ္တနော၊

စရေယျာဒိတ္တသီသောဝ, ပတ္ထယံ အစ္စုတံ ပဒ’’န္တိ။ တတိယံ၊

၄။ ဂေါမယပိဏ္ဍသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၉၆။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ သော ဘိက္ခု ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘အတ္ထိ နု ခေါ, ဘန္တေ, ကိဉ္စိ ရူပံ ယံ ရူပံ နိစ္စံ ဓုဝံ သဿတံ အဝိပရိဏာမဓမ္မံ သဿတိသမံ တထေဝ ဌဿတိ? အတ္ထိ နု ခေါ, ဘန္တေ, ကာစိ ဝေဒနာ ယာ ဝေဒနာ နိစ္စာ ဓုဝါ သဿတာ အဝိပရိဏာမဓမ္မာ သဿတိသမံ တထေဝ ဌဿတိ? အတ္ထိ နု ခေါ, ဘန္တေ, ကာစိ သညာ ယာ သညာ…ပေ… အတ္ထိ နု ခေါ, ဘန္တေ, ကေစိ သင်္ခါရာ ယေ သင်္ခါရာ နိစ္စာ ဓုဝါ သဿတာ အဝိပရိဏာမဓမ္မာ သဿတိသမံ တထေဝ ဌဿန္တိ? အတ္ထိ နု ခေါ, ဘန္တေ, ကိဉ္စိ ဝိညာဏံ, ယံ ဝိညာဏံ နိစ္စံ ဓုဝံ သဿတံ အဝိပရိဏာမဓမ္မံ သဿတိသမံ တထေဝ ဌဿတီ’’တိ? ‘‘နတ္ထိ ခေါ, ဘိက္ခု, ကိဉ္စိ ရူပံ, ယံ ရူပံ နိစ္စံ ဓုဝံ သဿတံ အဝိပရိဏာမဓမ္မံ သဿတိသမံ တထေဝ ဌဿတိ။ နတ္ထိ ခေါ, ဘိက္ခု, ကာစိ ဝေဒနာ… ကာစိ သညာ… ကေစိ သင်္ခါရာ… ကိဉ္စိ ဝိညာဏံ, ယံ ဝိညာဏံ နိစ္စံ ဓုဝံ သဿတံ အဝိပရိဏာမဓမ္မံ သဿတိသမံ တထေဝ ဌဿတီ’’တိ။

အထ ခေါ ဘဂဝါ ပရိတ္တံ ဂေါမယပိဏ္ဍံ ပါဏိနာ ဂဟေတွာ တံ ဘိက္ခုံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ဧတ္တကောပိ ခေါ, ဘိက္ခု, အတ္တဘာဝပဋိလာဘော နတ္ထိ နိစ္စော ဓုဝေါ သဿတော အဝိပရိဏာမဓမ္မော သဿတိသမံ တထေဝ ဌဿတိ။ ဧတ္တကော စေပိ, ဘိက္ခု, အတ္တဘာဝပဋိလာဘော အဘဝိဿ နိစ္စော ဓုဝေါ

(သံ၊၂၊၁၁၈။)

သဿတော အဝိပရိဏာမဓမ္မော, န ယိဒံ ဗြဟ္မစရိယဝါသော ပညာယေထ သမ္မာ ဒုက္ခက္ခယာယ။ ယသ္မာ စ ခေါ, ဘိက္ခု, ဧတ္တကောပိ အတ္တဘာဝပဋိလာဘော နတ္ထိ နိစ္စော ဓုဝေါ သဿတော အဝိပရိဏာမဓမ္မော, တသ္မာ ဗြဟ္မစရိယဝါသော ပညာယတိ သမ္မာ ဒုက္ခက္ခယာယ။

‘‘ဘူတပုဗ္ဗာဟံ, ဘိက္ခု, ရာဇာ အဟောသိံ ခတ္တိယော မုဒ္ဓါဝသိတ္တော။ တဿ မယှံ, ဘိက္ခု, ရညော သတော ခတ္တိယဿ မုဒ္ဓါဝသိတ္တဿ စတုရာသီတိနဂရသဟဿာနိ အဟေသုံ ကုသာဝတီ ရာဇဓာနိပ္ပမုခါနိ။ တဿ မယှံ, ဘိက္ခု, ရညော သတော ခတ္တိယဿ မုဒ္ဓါဝသိတ္တဿ စတုရာသီတိပါသာဒသဟဿာနိ အဟေသုံ ဓမ္မပါသာဒပ္ပမုခါနိ။ တဿ မယှံ, ဘိက္ခု, ရညော သတော ခတ္တိယဿ မုဒ္ဓါဝသိတ္တဿ စတုရာသီတိကူဋာဂါရသဟဿာနိ အဟေသုံ မဟာဗျူဟကူဋာဂါရပ္ပမုခါနိ [မဟာဝိယူဟကူဋာဂါရပ္ပမုခါနိ (ဒီ။ နိ။ ၂။၂၆၃)]။ တဿ မယှံ, ဘိက္ခု, ရညော သတော ခတ္တိယဿ မုဒ္ဓါဝသိတ္တဿ စတုရာသီတိပလ္လင်္ကသဟဿာနိ အဟေသုံ ဒန္တမယာနိ သာရမယာနိ သောဝဏ္ဏမယာနိ ဂေါဏကတ္ထတာနိ ပဋိကတ္ထတာနိ ပဋလိကတ္ထတာနိ ကဒလိမိဂပဝရပစ္စတ္ထရဏာနိ [ကာဒလိမိဂပဝရပစ္စတ္ထရဏာနိ (သီ။)] သဥတ္တရစ္ဆဒါနိ ဥဘတောလောဟိတကူပဓာနာနိ။ တဿ မယှံ, ဘိက္ခု, ရညော သတော ခတ္တိယဿ မုဒ္ဓါဝသိတ္တဿ စတုရာသီတိနာဂသဟဿာနိ အဟေသုံ သောဝဏ္ဏာလင်္ကာရာနိ သောဝဏ္ဏဒ္ဓဇာနိ ဟေမဇာလပဋိစ္ဆန္နာနိ ဥပေါသထနာဂရာဇပ္ပမုခါနိ။ တဿ မယှံ, ဘိက္ခု, ရညော သတော ခတ္တိယဿ မုဒ္ဓါဝသိတ္တဿ စတုရာသီတိအဿသဟဿာနိ အဟေသုံ သောဝဏ္ဏာလင်္ကာရာနိ သောဝဏ္ဏဒ္ဓဇာနိ ဟေမဇာလပဋိစ္ဆန္နာနိ ဝလာဟကအဿရာဇပ္ပမုခါနိ။ တဿ မယှံ, ဘိက္ခု, ရညော သတော ခတ္တိယဿ မုဒ္ဓါဝသိတ္တဿ စတုရာသီတိရထသဟဿာနိ အဟေသုံ သောဝဏ္ဏာလင်္ကာရာနိ သောဝဏ္ဏဒ္ဓဇာနိ ဟေမဇာလပဋိစ္ဆန္နာနိ ဝေဇယန္တရထပ္ပမုခါနိ။ တဿ မယှံ, ဘိက္ခု, ရညော သတော ခတ္တိယဿ မုဒ္ဓါဝသိတ္တဿ စတုရာသီတိမဏိသဟဿာနိ အဟေသုံ မဏိရတနပ္ပမုခါနိ။ တဿ မယှံ, ဘိက္ခု…ပေ… စတုရာသီတိဣတ္ထိသဟဿာနိ အဟေသုံ သုဘဒ္ဒါဒေဝိပ္ပမုခါနိ။ တဿ မယှံ, ဘိက္ခု…ပေ… စတုရာသီတိခတ္တိယသဟဿာနိ အဟေသုံ အနုယန္တာနိ ပရိဏာယကရတနပ္ပမုခါနိ။ တဿ မယှံ, ဘိက္ခု…ပေ… စတုရာသီတိဓေနုသဟဿာနိ အဟေသုံ ဒုကူလသန္ဒနာနိ ကံသူပဓာရဏာနိ။ တဿ မယှံ, ဘိက္ခု…ပေ… စတုရာသီတိဝတ္ထကောဋိသဟဿာနိ အဟေသုံ ခေါမသုခုမာနိ ကောသေယျသုခုမာနိ

(သံ၊၂၊၁၁၉။)

ကမ္ဗလသုခုမာနိ ကပ္ပါသိကသုခုမာနိ။ တဿ မယှံ, ဘိက္ခု…ပေ… စတုရာသီတိထာလိပါကသဟဿာနိ အဟေသုံ၊ သာယံ ပါတံ ဘတ္တာဘိဟာရော အဘိဟရိယိတ္ထ။

‘‘တေသံ ခေါ ပန, ဘိက္ခု, စတုရာသီတိယာ နဂရသဟဿာနံ ဧကညေဝ တံ နဂရံ ဟောတိ ယမဟံ တေန သမယေန အဇ္ဈာဝသာမိ – ကုသာဝတီ ရာဇဓာနီ။ တေသံ ခေါ ပန, ဘိက္ခု, စတုရာသီတိယာ ပါသာဒသဟဿာနံ ဧကောယေဝ သော ပါသာဒေါ ဟောတိ ယမဟံ တေန သမယေန အဇ္ဈာဝသာမိ – ဓမ္မော ပါသာဒေါ။ တေသံ ခေါ ပန, ဘိက္ခု, စတုရာသီတိယာ ကူဋာဂါရသဟဿာနံ ဧကညေဝ တံ ကူဋာဂါရံ ဟောတိ ယမဟံ တေန သမယေန အဇ္ဈာဝသာမိ – မဟာဗျူဟံ ကူဋာဂါရံ။ တေသံ ခေါ ပန, ဘိက္ခု, စတုရာသီတိယာ ပလ္လင်္ကသဟဿာနံ ဧကောယေဝ သော ပလ္လင်္ကော ဟောတိ ယမဟံ တေန သမယေန ပရိဘုဉ္ဇာမိ – ဒန္တမယော ဝါ သာရမယော ဝါ သောဝဏ္ဏမယော ဝါ ရူပိယမယော ဝါ။ တေသံ ခေါ ပန, ဘိက္ခု, စတုရာသီတိယာ နာဂသဟဿာနံ ဧကောယေဝ သော နာဂေါ ဟောတိ ယမဟံ တေန သမယေန အဘိရုဟာမိ – ဥပေါသထော နာဂရာဇာ။ တေသံ ခေါ ပန, ဘိက္ခု, စတုရာသီတိယာ အဿသဟဿာနံ ဧကောယေဝ သော အဿော ဟောတိ ယမဟံ တေန သမယေန အဘိရုဟာမိ – ဝလာဟကော အဿရာဇာ။ တေသံ ခေါ ပန, ဘိက္ခု, စတုရာသီတိယာ ရထသဟဿာနံ ဧကောယေဝ သော ရထော ဟောတိ ယမဟံ တေန သမယေန အဘိရုဟာမိ – ဝေဇယန္တော ရထော။ တေသံ ခေါ ပန, ဘိက္ခု, စတုရာသီတိယာ ဣတ္ထိသဟဿာနံ ဧကာယေဝ သာ ဣတ္ထီ ဟောတိ ယာ မံ တေန သမယေန ပစ္စုပဋ္ဌာတိ – ခတ္တိယာနီ ဝါ ဝေလာမိကာ ဝါ။ တေသံ ခေါ ပန, ဘိက္ခု, စတုရာသီတိယာ ဝတ္ထကောဋိသဟဿာနံ ဧကညေဝ တံ ဝတ္ထယုဂံ ဟောတိ ယမဟံ တေန သမယေန ပရိဒဟာမိ – ခေါမသုခုမံ ဝါ ကောသေယျသုခုမံ ဝါ ကမ္ဗလသုခုမံ ဝါ ကပ္ပါသိကသုခုမံ ဝါ။ တေသံ ခေါ ပန, ဘိက္ခု, စတုရာသီတိယာ ထာလိပါကသဟဿာနံ ဧကောယေဝ သော ထာလိပါကော ဟောတိ ယတော နာဠိကောဒနပရမံ ဘုဉ္ဇာမိ တဒုပိယဉ္စ သူပေယျံ [သူပဗျဉ္ဇနံ (သျာ။ ကံ။)]။ ဣတိ ခေါ, ဘိက္ခု, သဗ္ဗေ တေ သင်္ခါရာ အတီတာ နိရုဒ္ဓါ ဝိပရိဏတာ။ ဧဝံ အနိစ္စာ ခေါ, ဘိက္ခု, သင်္ခါရာ။ ဧဝံ အဒ္ဓုဝါ ခေါ, ဘိက္ခု, သင်္ခါရာ။ ဧဝံ အနဿာသိကာ ခေါ, ဘိက္ခု, သင်္ခါရာ။ ယာဝဉ္စိဒံ, ဘိက္ခု, အလမေဝ သဗ္ဗသင်္ခါရေသု နိဗ္ဗိန္ဒိတုံ, အလံ ဝိရဇ္ဇိတုံ, အလံ ဝိမုစ္စိတု’’န္တိ။ စတုတ္ထံ။

(သံ၊၂၊၁၂၀။)

၅။ နခသိခါသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၉၇။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ သော ဘိက္ခု ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘အတ္ထိ နု ခေါ, ဘန္တေ, ကိဉ္စိ ရူပံ ယံ ရူပံ နိစ္စံ ဓုဝံ သဿတံ အဝိပရိဏာမဓမ္မံ သဿတိသမံ တထေဝ ဌဿတိ? အတ္ထိ နု ခေါ, ဘန္တေ, ကာစိ ဝေဒနာ ယာ ဝေဒနာ နိစ္စာ ဓုဝါ သဿတာ အဝိပရိဏာမဓမ္မာ သဿတိသမံ တထေဝ ဌဿတိ? အတ္ထိ နု ခေါ, ဘန္တေ, ကာစိ သညာ…ပေ… ကေစိ သင်္ခါရာ, ယေ သင်္ခါရာ နိစ္စာ ဓုဝါ သဿတာ အဝိပရိဏာမဓမ္မာ သဿတိသမံ တထေဝ ဌဿန္တိ? အတ္ထိ နု ခေါ, ဘန္တေ, ကိဉ္စိ ဝိညာဏံ, ယံ ဝိညာဏံ နိစ္စံ ဓုဝံ သဿတံ အဝိပရိဏာမဓမ္မံ သဿတိသမံ တထေဝ ဌဿတီ’’တိ? ‘‘နတ္ထိ ခေါ, ဘိက္ခု, ကိဉ္စိ ရူပံ, ယံ ရူပံ နိစ္စံ ဓုဝံ သဿတံ အဝိပရိဏာမဓမ္မံ သဿတိသမံ တထေဝ ဌဿတိ။ နတ္ထိ ခေါ, ဘိက္ခု, ကာစိ ဝေဒနာ… ကာစိ သညာ… ကေစိ သင်္ခါရာ…ပေ… ကိဉ္စိ ဝိညာဏံ, ယံ ဝိညာဏံ နိစ္စံ ဓုဝံ သဿတံ အဝိပရိဏာမဓမ္မံ သဿတိသမံ တထေဝ ဌဿတီ’’တိ။

အထ ခေါ ဘဂဝါ ပရိတ္တံ နခသိခါယံ ပံသုံ အာရောပေတွာ တံ ဘိက္ခုံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ဧတ္တကမ္ပိ ခေါ, ဘိက္ခု, ရူပံ နတ္ထိ နိစ္စံ ဓုဝံ သဿတံ အဝိပရိဏာမဓမ္မံ သဿတိသမံ တထေဝ ဌဿတိ။ ဧတ္တကံ စေပိ, ဘိက္ခု, ရူပံ အဘဝိဿ နိစ္စံ ဓုဝံ သဿတံ အဝိပရိဏာမဓမ္မံ, နယိဒံ ဗြဟ္မစရိယဝါသော ပညာယေထ သမ္မာ ဒုက္ခက္ခယာယ။ ယသ္မာ စ ခေါ, ဘိက္ခု, ဧတ္တကမ္ပိ ရူပံ နတ္ထိ နိစ္စံ ဓုဝံ သဿတံ အဝိပရိဏာမဓမ္မံ, တသ္မာ ဗြဟ္မစရိယဝါသော ပညာယတိ သမ္မာ ဒုက္ခက္ခယာယ’’။

‘‘ဧတ္တကာပိ ခေါ, ဘိက္ခု, ဝေဒနာ နတ္ထိ နိစ္စာ ဓုဝါ သဿတာ အဝိပရိဏာမဓမ္မာ သဿတိသမံ တထေဝ ဌဿတိ။ ဧတ္တကာ စေပိ, ဘိက္ခု, ဝေဒနာ အဘဝိဿ နိစ္စာ ဓုဝါ သဿတာ အဝိပရိဏာမဓမ္မာ, န ယိဒံ ဗြဟ္မစရိယဝါသော ပညာယေထ သမ္မာ ဒုက္ခက္ခယာယ။ ယသ္မာ စ ခေါ, ဘိက္ခု, ဧတ္တကာပိ ဝေဒနာ နတ္ထိ နိစ္စာ ဓုဝါ သဿတာ အဝိပရိဏာမဓမ္မာ, တသ္မာ ဗြဟ္မစရိယဝါသော ပညာယတိ သမ္မာ ဒုက္ခက္ခယာယ။

‘‘ဧတ္တကာပိ ခေါ, ဘိက္ခု, သညာ နတ္ထိ…ပေ… ဧတ္တကာပိ ခေါ, ဘိက္ခု, သင်္ခါရာ နတ္ထိ နိစ္စာ ဓုဝါ သဿတာ အဝိပရိဏာမဓမ္မာ သဿတိသမံ တထေဝ ဌဿန္တိ။ ဧတ္တကာ စေပိ, ဘိက္ခု, သင်္ခါရာ အဘဝိဿံသု နိစ္စာ ဓုဝါ သဿတာ အဝိပရိဏာမဓမ္မာ, န ယိဒံ ဗြဟ္မစရိယဝါသော ပညာယေထ သမ္မာ ဒုက္ခက္ခယာယ။ ယသ္မာ စ ခေါ, ဘိက္ခု, ဧတ္တကာပိ သင်္ခါရာ နတ္ထိ နိစ္စာ ဓုဝါ

(သံ၊၂၊၁၂၂။)

သဿတာ အဝိပရိဏာမဓမ္မာ, တသ္မာ ဗြဟ္မစရိယဝါသော ပညာယတိ သမ္မာ ဒုက္ခက္ခယာယ။

‘‘ဧတ္တကမ္ပိ ခေါ, ဘိက္ခု, ဝိညာဏံ နတ္ထိ နိစ္စံ ဓုဝံ သဿတံ အဝိပရိဏာမဓမ္မံ သဿတိသမံ တထေဝ ဌဿတိ။ ဧတ္တကမ္ပိ ခေါ, ဘိက္ခု, ဝိညာဏံ အဘဝိဿ နိစ္စံ ဓုဝံ သဿတံ အဝိပရိဏာမဓမ္မံ, န ယိဒံ ဗြဟ္မစရိယဝါသော ပညာယေထ သမ္မာ ဒုက္ခက္ခယာယ။ ယသ္မာ စ ခေါ, ဘိက္ခု, ဧတ္တကမ္ပိ ဝိညာဏံ နတ္ထိ နိစ္စံ ဓုဝံ သဿတံ အဝိပရိဏာမဓမ္မံ, တသ္မာ ဗြဟ္မစရိယဝါသော ပညာယတိ သမ္မာ ဒုက္ခက္ခယာယ။

‘‘တံ ကိံ မညသိ, ဘိက္ခု, ရူပံ နိစ္စံ ဝါ အနိစ္စံ ဝါ’’တိ? ‘‘အနိစ္စံ, ဘန္တေ’’။ ‘‘ဝေဒနာ… သညာ… သင်္ခါရာ… ဝိညာဏံ နိစ္စံ ဝါ အနိစ္စံ ဝါ’’တိ? ‘‘အနိစ္စံ ဘန္တေ’’…ပေ… ‘‘တသ္မာတိဟ…ပေ… ဧဝံ ပဿံ…ပေ… နာပရံ ဣတ္ထတ္တာယာတိ ပဇာနာတီ’’တိ။ ပဉ္စမံ။

၆။ သုဒ္ဓိကသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၉၈။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ သော ဘိက္ခု ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘အတ္ထိ နု ခေါ, ဘန္တေ, ကိဉ္စိ ရူပံ, ယံ ရူပံ နိစ္စံ ဓုဝံ သဿတံ အဝိပရိဏာမဓမ္မံ သဿတိသမံ တထေဝ ဌဿတိ? အတ္ထိ နု ခေါ, ဘန္တေ, ကာစိ ဝေဒနာ…ပေ… ကာစိ သညာ… ကေစိ သင်္ခါရာ… ကိဉ္စိ ဝိညာဏံ, ယံ ဝိညာဏံ နိစ္စံ ဓုဝံ သဿတံ အဝိပရိဏာမဓမ္မံ သဿတိသမံ တထေဝ ဌဿတီ’’တိ? ‘‘နတ္ထိ ခေါ, ဘိက္ခု, ကိဉ္စိ ရူပံ ယံ ရူပံ နိစ္စံ ဓုဝံ သဿတံ အဝိပရိဏာမဓမ္မံ သဿတိသမံ တထေဝ ဌဿတိ။ နတ္ထိ ခေါ, ဘိက္ခု, ကာစိ ဝေဒနာ… ကာစိ သညာ… ကေစိ သင်္ခါရာ… ကိဉ္စိ ဝိညာဏံ, ယံ ဝိညာဏံ နိစ္စံ ဓုဝံ သဿတံ အဝိပရိဏာမဓမ္မံ သဿတိသမံ တထေဝ ဌဿတီ’’တိ။ ဆဋ္ဌံ။

၇။ ဂဒ္ဒုလဗဒ္ဓသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၉၉။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ ‘‘အနမတဂ္ဂေါယံ, ဘိက္ခဝေ, သံသာရော။ ပုဗ္ဗာ ကောဋိ န ပညာယတိ အဝိဇ္ဇာနီဝရဏာနံ သတ္တာနံ တဏှာသံယောဇနာနံ သန္ဓာဝတံ သံသရတံ။ ဟောတိ သော, ဘိက္ခဝေ, သမယော ယံ မဟာသမုဒ္ဒေါ ဥဿုဿတိ ဝိသုဿတိ န ဘဝတိ၊ န တွေဝါဟံ, ဘိက္ခဝေ, အဝိဇ္ဇာနီဝရဏာနံ သတ္တာနံ တဏှာသံယောဇနာနံ သန္ဓာဝတံ သံသရတံ ဒုက္ခဿ အန္တကိရိယံ ဝဒါမိ။ ဟောတိ သော, ဘိက္ခဝေ, သမယော ယံ သိနေရု ပဗ္ဗတရာဇာ ဍယှတိ ဝိနဿတိ

(သံ၊၂၊၁၂၂။)

န ဘဝတိ၊ န တွေဝါဟံ, ဘိက္ခဝေ, အဝိဇ္ဇာနီဝရဏာနံ သတ္တာနံ တဏှာသံယောဇနာနံ သန္ဓာဝတံ သံသရတံ ဒုက္ခဿ အန္တကိရိယံ ဝဒါမိ။ ဟောတိ သော, ဘိက္ခဝေ, သမယော ယံ မဟာပထဝီ ဍယှတိ ဝိနဿတိ န ဘဝတိ၊ န တွေဝါဟံ, ဘိက္ခဝေ, အဝိဇ္ဇာနီဝရဏာနံ သတ္တာနံ တဏှာသံယောဇနာနံ သန္ဓာဝတံ သံသရတံ ဒုက္ခဿ အန္တကိရိယံ ဝဒါမိ’’။

‘‘သေယျထာပိ, ဘိက္ခဝေ, သာ ဂဒ္ဒုလဗဒ္ဓေါ [ဂဒ္ဒူလဗန္ဓော (သျာ။ ကံ။)] ဒဠှေ ခီလေ ဝါ ထမ္ဘေ ဝါ ဥပနိဗဒ္ဓေါ တမေဝ ခီလံ ဝါ ထမ္ဘံ ဝါ အနုပရိဓာဝတိ အနုပရိဝတ္တတိ၊ ဧဝမေဝ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, အဿုတဝါ ပုထုဇ္ဇနော အရိယာနံ အဒဿာဝီ…ပေ… သပ္ပုရိသဓမ္မေ အဝိနီတော ရူပံ အတ္တတော သမနုပဿတိ…ပေ… ဝေဒနံ အတ္တတော သမနုပဿတိ… သညံ အတ္တတော သမနုပဿတိ… သင်္ခါရေ အတ္တတော သမနုပဿတိ… ဝိညာဏံ အတ္တတော သမနုပဿတိ, ဝိညာဏဝန္တံ ဝါ အတ္တာနံ၊ အတ္တနိ ဝါ ဝိညာဏံ, ဝိညာဏသ္မိံ ဝါ အတ္တာနံ။ သော ရူပညေဝ အနုပရိဓာဝတိ အနုပရိဝတ္တတိ, ဝေဒနညေဝ…ပေ… သညညေဝ… သင်္ခါရေယေဝ… ဝိညာဏညေဝ အနုပရိဓာဝတိ အနုပရိဝတ္တတိ။ သော ရူပံ အနုပရိဓာဝံ အနုပရိဝတ္တံ, ဝေဒနံ…ပေ… သညံ… သင်္ခါရေ… ဝိညာဏံ အနုပရိဓာဝံ အနုပရိဝတ္တံ, န ပရိမုစ္စတိ ရူပမှာ, န ပရိမုစ္စတိ ဝေဒနာယ, န ပရိမုစ္စတိ သညာယ, န ပရိမုစ္စတိ သင်္ခါရေဟိ, န ပရိမုစ္စတိ ဝိညာဏမှာ, န ပရိမုစ္စတိ ဇာတိယာ ဇရာမရဏေန သောကေဟိ ပရိဒေဝေဟိ ဒုက္ခေဟိ ဒေါမနဿေဟိ ဥပါယာသေဟိ။ ‘န ပရိမုစ္စတိ ဒုက္ခသ္မာ’တိ ဝဒါမိ’’။

‘‘သုတဝါ စ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, အရိယသာဝကော အရိယာနံ ဒဿာဝီ…ပေ… သပ္ပုရိသဓမ္မေ သုဝိနီတော, န ရူပံ အတ္တတော သမနုပဿတိ…ပေ… န ဝေဒနံ… န သညံ… န သင်္ခါရေ… န ဝိညာဏံ အတ္တတော သမနုပဿတိ, န ဝိညာဏဝန္တံ ဝါ အတ္တာနံ၊ န အတ္တနိ ဝါ ဝိညာဏံ, န ဝိညာဏသ္မိံ ဝါ အတ္တာနံ။ သော ရူပံ နာနုပရိဓာဝတိ နာနုပရိဝတ္တတိ, ဝေဒနံ… သညံ… သင်္ခါရေ… ဝိညာဏံ နာနုပရိဓာဝတိ နာနုပရိဝတ္တတိ။ သော ရူပံ အနနုပရိဓာဝံ အနနုပရိဝတ္တံ, ဝေဒနံ… သညံ… သင်္ခါရေ… ဝိညာဏံ အနနုပရိဓာဝံ အနနုပရိဝတ္တံ၊ ပရိမုစ္စတိ ရူပမှာ, ပရိမုစ္စတိ ဝေဒနာယ, ပရိမုစ္စတိ သညာယ, ပရိမုစ္စတိ သင်္ခါရေဟိ, ပရိမုစ္စတိ ဝိညာဏမှာ, ပရိမုစ္စတိ ဇာတိယာ ဇရာမရဏေန သောကေဟိ ပရိဒေဝေဟိ ဒုက္ခေဟိ ဒေါမနဿေဟိ ဥပါယာသေဟိ။ ‘ပရိမုစ္စတိ ဒုက္ခသ္မာ’တိ ဝဒါမီ’’တိ။ သတ္တမံ။

(သံ၊၂၊၁၂၃။)

၈။ ဒုတိယဂဒ္ဒုလဗဒ္ဓသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၀၀။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ ။ ‘‘အနမတဂ္ဂေါယံ, ဘိက္ခဝေ, သံသာရော။ ပုဗ္ဗာ ကောဋိ န ပညာယတိ အဝိဇ္ဇာနီဝရဏာနံ သတ္တာနံ တဏှာသံယောဇနာနံ သန္ဓာဝတံ သံသရတံ။ သေယျထာပိ, ဘိက္ခဝေ, သာ ဂဒ္ဒုလဗဒ္ဓေါ ဒဠှေ ခီလေ ဝါ ထမ္ဘေ ဝါ ဥပနိဗဒ္ဓေါ။ သော ဂစ္ဆတိ စေပိ တမေဝ ခီလံ ဝါ ထမ္ဘံ ဝါ ဥပဂစ္ဆတိ၊ တိဋ္ဌတိ စေပိ တမေဝ ခီလံ ဝါ ထမ္ဘံ ဝါ ဥပတိဋ္ဌတိ၊ နိသီဒတိ စေပိ တမေဝ ခီလံ ဝါ ထမ္ဘံ ဝါ ဥပနိသီဒတိ၊ နိပဇ္ဇတိ စေပိ တမေဝ ခီလံ ဝါ ထမ္ဘံ ဝါ ဥပနိပဇ္ဇတိ။ ဧဝမေဝ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, အဿုတဝါ ပုထုဇ္ဇနော ရူပံ ‘ဧတံ မမ, ဧသောဟမသ္မိ, ဧသော မေ အတ္တာ’တိ သမနုပဿတိ။ ဝေဒနံ… သညံ… သင်္ခါရေ… ဝိညာဏံ ‘ဧတံ မမ, ဧသောဟမသ္မိ, ဧသော မေ အတ္တာ’တိ သမနုပဿတိ။ သော ဂစ္ဆတိ စေပိ ဣမေ ပဉ္စုပါဒါနက္ခန္ဓေ ဥပဂစ္ဆတိ၊ တိဋ္ဌတိ စေပိ ဣမေ ပဉ္စုပါဒါနက္ခန္ဓေ ဥပတိဋ္ဌတိ၊ နိသီဒတိ စေပိ ဣမေ ပဉ္စုပါဒါနက္ခန္ဓေ ဥပနိသီဒတိ၊ နိပဇ္ဇတိ စေပိ ဣမေ ပဉ္စုပါဒါနက္ခန္ဓေ ဥပနိပဇ္ဇတိ။ တသ္မာတိဟ, ဘိက္ခဝေ, အဘိက္ခဏံ သကံ စိတ္တံ ပစ္စဝေက္ခိတဗ္ဗံ – ‘ဒီဃရတ္တမိဒံ စိတ္တံ သံကိလိဋ္ဌံ ရာဂေန ဒေါသေန မောဟေနာ’တိ။ စိတ္တသံကိလေသာ, ဘိက္ခဝေ, သတ္တာ သံကိလိဿန္တိ၊ စိတ္တဝေါဒါနာ သတ္တာ ဝိသုဇ္ဈန္တိ။

‘‘ဒိဋ္ဌံ ဝေါ, ဘိက္ခဝေ, စရဏံ နာမ စိတ္တ’’န္တိ? ‘‘ဧဝံ, ဘန္တေ’’။ ‘‘တမ္ပိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, စရဏံ နာမ စိတ္တံ စိတ္တေနေဝ စိတ္တိတံ။ တေနပိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, စရဏေန စိတ္တေန စိတ္တညေဝ စိတ္တတရံ။ တသ္မာတိဟ, ဘိက္ခဝေ, အဘိက္ခဏံ သကံ စိတ္တံ ပစ္စဝေက္ခိတဗ္ဗံ – ‘ဒီဃရတ္တမိဒံ စိတ္တံ သံကိလိဋ္ဌံ ရာဂေန ဒေါသေန မောဟေနာ’တိ။ စိတ္တသံကိလေသာ, ဘိက္ခဝေ, သတ္တာ သံကိလိဿန္တိ၊ စိတ္တဝေါဒါနာ သတ္တာ ဝိသုဇ္ဈန္တိ။

‘‘နာဟံ, ဘိက္ခဝေ, အညံ ဧကနိကာယမ္ပိ သမနုပဿာမိ ဧဝံ စိတ္တံ။ ယထယိဒံ, ဘိက္ခဝေ, တိရစ္ဆာနဂတာ ပါဏာ, တေပိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, တိရစ္ဆာနဂတာ ပါဏာ စိတ္တေနေဝ စိတ္တိတာ, တေဟိပိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, တိရစ္ဆာနဂတေဟိ ပါဏေဟိ စိတ္တညေဝ စိတ္တတရံ။ တသ္မာတိဟ, ဘိက္ခဝေ, အဘိက္ခဏံ သကံ စိတ္တံ ပစ္စဝေက္ခိတဗ္ဗံ – ‘ဒီဃရတ္တမိဒံ စိတ္တံ သံကိလိဋ္ဌံ ရာဂေန ဒေါသေန မောဟေနာ’တိ။ စိတ္တသံကိလေသာ, ဘိက္ခဝေ, သတ္တာ သံကိလိဿန္တိ၊ စိတ္တဝေါဒါနာ သတ္တာ ဝိသုဇ္ဈန္တိ။

(သံ၊၂၊၁၂၄။)

‘‘သေယျထာပိ , ဘိက္ခဝေ, ရဇကော ဝါ စိတ္တကာရကော ဝါ ရဇနာယ ဝါ လာခါယ ဝါ ဟလိဒ္ဒိယာ ဝါ နီလိယာ ဝါ မဉ္ဇိဋ္ဌာယ [မဉ္ဇေဋ္ဌာယ (သီ။ သျာ။ ကံ။), မဉ္ဇေဋ္ဌိယာ (ပီ။)] ဝါ သုပရိမဋ္ဌေ ဖလကေ ဝါ ဘိတ္တိယာ ဝါ ဒုဿပဋ္ဋေ ဝါ ဣတ္ထိရူပံ ဝါ ပုရိသရူပံ ဝါ အဘိနိမ္မိနေယျ သဗ္ဗင်္ဂပစ္စင်္ဂိံ၊ ဧဝမေဝ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, အဿုတဝါ ပုထုဇ္ဇနော ရူပညေဝ အဘိနိဗ္ဗတ္တေန္တော အဘိနိဗ္ဗတ္တေတိ, ဝေဒနညေဝ…ပေ… သညညေဝ… သင်္ခါရေ ယေဝ… ဝိညာဏညေဝ အဘိနိဗ္ဗတ္တေန္တော အဘိနိဗ္ဗတ္တေတိ။ တံ ကိံ မညထ, ဘိက္ခဝေ, ရူပံ နိစ္စံ ဝါ အနိစ္စံ ဝါ’’တိ? ‘‘အနိစ္စံ, ဘန္တေ’’။ ‘‘ဝေဒနာ… သညာ… သင်္ခါရာ… ဝိညာဏံ…ပေ… ‘‘တသ္မာတိဟ, ဘိက္ခဝေ, ဧဝံ ပဿံ…ပေ… နာပရံ ဣတ္ထတ္တာယာတိ ပဇာနာတီ’’တိ။ အဋ္ဌမံ။

၉။ ဝါသိဇဋသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၀၁။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ ‘‘ဇာနတော အဟံ, ဘိက္ခဝေ, ပဿတော အာသဝါနံ ခယံ ဝဒါမိ, နော အဇာနတော နော အပဿတော။ ကိဉ္စ, ဘိက္ခဝေ, ဇာနတော ကိံ ပဿတော အာသဝါနံ ခယော ဟောတိ? ‘ဣတိ ရူပံ, ဣတိ ရူပဿ သမုဒယော, ဣတိ ရူပဿ အတ္ထင်္ဂမော၊ ဣတိ ဝေဒနာ… ဣတိ သညာ… ဣတိ သင်္ခါရာ… ဣတိ ဝိညာဏံ, ဣတိ ဝိညာဏဿ သမုဒယော, ဣတိ ဝိညာဏဿ အတ္ထင်္ဂမော’တိ – ဧဝံ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဇာနတော ဧဝံ ပဿတော အာသဝါနံ ခယော ဟောတိ’’။

‘‘ဘာဝနာနုယောဂံ အနနုယုတ္တဿ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနော ဝိဟရတော ကိဉ္စာပိ ဧဝံ ဣစ္ဆာ ဥပ္ပဇ္ဇေယျ – ‘အဟော ဝတ မေ အနုပါဒါယ အာသဝေဟိ စိတ္တံ ဝိမုစ္စေယျာ’တိ, အထ ခွဿ နေဝ အနုပါဒါယ အာသဝေဟိ စိတ္တံ ဝိမုစ္စတိ။ တံ ကိဿ ဟေတု? ‘အဘာဝိတတ္တာ’ တိဿ ဝစနီယံ။ ကိဿ အဘာဝိတတ္တာ? အဘာဝိတတ္တာ စတုန္နံ သတိပဋ္ဌာနာနံ, အဘာဝိတတ္တာ စတုန္နံ သမ္မပ္ပဓာနာနံ, အဘာဝိတတ္တာ စတုန္နံ ဣဒ္ဓိပါဒါနံ, အဘာဝိတတ္တာ ပဉ္စန္နံ ဣန္ဒြိယာနံ, အဘာဝိတတ္တာ ပဉ္စန္နံ ဗလာနံ, အဘာဝိတတ္တာ သတ္တန္နံ ဗောဇ္ဈင်္ဂါနံ, အဘာဝိတတ္တာ အရိယဿ အဋ္ဌင်္ဂိကဿ မဂ္ဂဿ။

‘‘သေယျထာပိ, ဘိက္ခဝေ, ကုက္ကုဋိယာ အဏ္ဍာနိ အဋ္ဌ ဝါ ဒသ ဝါ ဒွါဒသ ဝါ။ တာနဿု ကုက္ကုဋိယာ န သမ္မာ အဓိသယိတာနိ, န သမ္မာ ပရိသေဒိတာနိ, န သမ္မာ ပရိဘာဝိတာနိ။ ကိဉ္စာပိ တဿာ ကုက္ကုဋိယာ ဧဝံ ဣစ္ဆာ ဥပ္ပဇ္ဇေယျ – ‘အဟော, ဝတ

(သံ၊၂၊၁၂၅။)

မေ ကုက္ကုဋပေါတကာ ပါဒနခသိခါယ ဝါ မုခတုဏ္ဍကေန ဝါ အဏ္ဍကောသံ ပဒါလေတွာ သောတ္ထိနာ အဘိနိဗ္ဘိဇ္ဇေယျု’န္တိ, အထ ခေါ အဘဗ္ဗာဝ တေ ကုက္ကုဋပေါတကာ ပါဒနခသိခါယ ဝါ မုခတုဏ္ဍကေန ဝါ အဏ္ဍကောသံ ပဒါလေတွာ သောတ္ထိနာ အဘိနိဗ္ဘိဇ္ဇိတုံ။ တံ ကိဿ ဟေတု? တထာ ဟိ ပန, ဘိက္ခဝေ, ကုက္ကုဋိယာ အဏ္ဍာနိ အဋ္ဌ ဝါ ဒသ ဝါ ဒွါဒသ ဝါ၊ တာနိ ကုက္ကုဋိယာ န သမ္မာ အဓိသယိတာနိ, န သမ္မာ ပရိသေဒိတာနိ, န သမ္မာ ပရိဘာဝိတာနိ။ ဧဝမေဝ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဘာဝနာနုယောဂံ အနနုယုတ္တဿ ဘိက္ခုနော ဝိဟရတော ကိဉ္စာပိ ဧဝံ ဣစ္ဆာ ဥပ္ပဇ္ဇေယျ – ‘အဟော, ဝတ မေ အနုပါဒါယ အာသဝေဟိ စိတ္တံ ဝိမုစ္စေယျာ’တိ, အထ ခွဿ နေဝ အနုပါဒါယ အာသဝေဟိ စိတ္တံ ဝိမုစ္စတိ။ တံ ကိဿ ဟေတု? ‘အဘာဝိတတ္တာ’တိဿ ဝစနီယံ။ ကိဿ အဘာဝိတတ္တာ? အဘာဝိတတ္တာ စတုန္နံ သတိပဋ္ဌာနာနံ…ပေ… အဋ္ဌင်္ဂိကဿ မဂ္ဂဿ။

‘‘ဘာဝနာနုယောဂံ အနုယုတ္တဿ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနော ဝိဟရတော ကိဉ္စာပိ န ဧဝံ ဣစ္ဆာ ဥပ္ပဇ္ဇေယျ – ‘အဟော ဝတ မေ အနုပါဒါယ အာသဝေဟိ စိတ္တံ ဝိမုစ္စေယျာ’တိ, အထ ခွဿ အနုပါဒါယ အာသဝေဟိ စိတ္တံ ဝိမုစ္စတိ။ တံ ကိဿ ဟေတု? ‘ဘာဝိတတ္တာ’တိဿ ဝစနီယံ။ ကိဿ ဘာဝိတတ္တာ? ဘာဝိတတ္တာ စတုန္နံ သတိပဋ္ဌာနာနံ, ဘာဝိတတ္တာ စတုန္နံ သမ္မပ္ပဓာနာနံ, ဘာဝိတတ္တာ စတုန္နံ ဣဒ္ဓိပါဒါနံ, ဘာဝိတတ္တာ ပဉ္စန္နံ ဣန္ဒြိယာနံ, ဘာဝိတတ္တာ ပဉ္စန္နံ ဗလာနံ, ဘာဝိတတ္တာ သတ္တန္နံ ဗောဇ္ဈင်္ဂါနံ, ဘာဝိတတ္တာ အရိယဿ အဋ္ဌင်္ဂိကဿ မဂ္ဂဿ။

‘‘သေယျထာပိ, ဘိက္ခဝေ, ကုက္ကုဋိယာ အဏ္ဍာနိ အဋ္ဌ ဝါ ဒသ ဝါ ဒွါဒသ ဝါ။ တာနဿု ကုက္ကုဋိယာ သမ္မာ အဓိသယိတာနိ, သမ္မာ ပရိသေဒိတာနိ, သမ္မာ ပရိဘာဝိတာနိ။ ကိဉ္စာပိ တဿာ ကုက္ကုဋိယာ န ဧဝံ ဣစ္ဆာ ဥပ္ပဇ္ဇေယျ – ‘အဟော ဝတ မေ ကုက္ကုဋပေါတကာ ပါဒနခသိခါယ ဝါ မုခတုဏ္ဍကေန ဝါ အဏ္ဍကောသံ ပဒါလေတွာ သောတ္ထိနာ အဘိနိဗ္ဘိဇ္ဇေယျု’န္တိ, အထ ခေါ ဘဗ္ဗာဝ တေ ကုက္ကုဋပေါတကာ ပါဒနခသိခါယ ဝါ မုခတုဏ္ဍကေန ဝါ အဏ္ဍကောသံ ပဒါလေတွာ သောတ္ထိနာ အဘိနိဗ္ဘိဇ္ဇိတုံ။ တံ ကိဿ ဟေတု? တထာ ဟိ ပန, ဘိက္ခဝေ, ကုက္ကုဋိယာ အဏ္ဍာနိ အဋ္ဌ ဝါ ဒသ ဝါ ဒွါဒသ ဝါ၊ တာနဿု ကုက္ကုဋိယာ သမ္မာ အဓိသယိတာနိ, သမ္မာ ပရိသေဒိတာနိ, သမ္မာ ပရိဘာဝိတာနိ။ ဧဝမေဝ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဘာဝနာနုယောဂံ အနုယုတ္တဿ ဘိက္ခုနော ဝိဟရတော ကိဉ္စာပိ န ဧဝံ ဣစ္ဆာ ဥပ္ပဇ္ဇေယျ – ‘အဟော ဝတ မေ အနုပါဒါယ အာသဝေဟိ စိတ္တံ ဝိမုစ္စေယျာ’တိ, အထ ခွဿ အနုပါဒါယ အာသဝေဟိ စိတ္တံ ဝိမုစ္စတိ။ တံ ကိဿ ဟေတု။ ‘ဘာဝိတတ္တာ’တိဿ ဝစနီယံ။

(သံ၊၂၊၁၂၆။)

ကိဿ ဘာဝိတတ္တာ? ဘာဝိတတ္တာ စတုန္နံ သတိပဋ္ဌာနာနံ…ပေ… ဘာဝိတတ္တာ အရိယဿ အဋ္ဌင်္ဂိကဿ မဂ္ဂဿ။

‘‘သေယျထာပိ, ဘိက္ခဝေ, ပလဂဏ္ဍဿ ဝါ ပလဂဏ္ဍန္တေဝါသိဿ ဝါ ဝါသိဇဋေ ဒိဿန္တေဝ အင်္ဂုလိပဒါနိ ဒိဿတိ အင်္ဂုဋ္ဌပဒံ။ နော စ ခွဿ ဧဝံ ဉာဏံ ဟောတိ – ‘ဧတ္တကံ ဝတ မေ အဇ္ဇ ဝါသိဇဋဿ ခီဏံ, ဧတ္တကံ ဟိယျော, ဧတ္တကံ ပရေ’တိ။ အထ ခွဿ ခီဏေ ခီဏန္တေွဝ ဉာဏံ ဟောတိ။ ဧဝမေဝ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဘာဝနာနုယောဂံ အနုယုတ္တဿ ဘိက္ခုနော ဝိဟရတော ကိဉ္စာပိ န ဧဝံ ဉာဏံ ဟောတိ – ‘ဧတ္တကံ ဝတ မေ အဇ္ဇ အာသဝါနံ ခီဏံ, ဧတ္တကံ ဟိယျော, ဧတ္တကံ ပရေ’တိ, အထ ခွဿ ခီဏေ ခီဏန္တေွဝ ဉာဏံ ဟောတိ။ သေယျထာပိ, ဘိက္ခဝေ, သာမုဒ္ဒိကာယ နာဝါယ ဝေတ္တဗန္ဓနဗဒ္ဓါယ ဝဿမာသာနိ ဥဒကေ ပရိယာဒါယ ဟေမန္တိကေန ထလံ ဥက္ခိတ္တာယ ဝါတာတပပရေတာနိ ဝေတ္တဗန္ဓနာနိ။ တာနိ ပါဝုသကေန မေဃေန အဘိပ္ပဝုဋ္ဌာနိ အပ္ပကသိရေနေဝ ပဋိပ္ပဿမ္ဘန္တိ ပူတိကာနိ ဘဝန္တိ၊ ဧဝမေဝ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဘာဝနာနုယောဂံ အနုယုတ္တဿ ဘိက္ခုနော ဝိဟရတော အပ္ပကသိရေနေဝ သံယောဇနာနိ ပဋိပ္ပဿမ္ဘန္တိ ပူတိကာနိ ဘဝန္တီ’’တိ။ နဝမံ။

၁၀။ အနိစ္စသညာသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၀၂။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ ‘‘အနိစ္စသညာ, ဘိက္ခဝေ, ဘာဝိတာ ဗဟုလီကတာ သဗ္ဗံ ကာမရာဂံ ပရိယာဒိယတိ, သဗ္ဗံ ရူပရာဂံ ပရိယာဒိယတိ, သဗ္ဗံ ဘဝရာဂံ ပရိယာဒိယတိ, သဗ္ဗံ အဝိဇ္ဇံ ပရိယာဒိယတိ, သဗ္ဗံ အသ္မိမာနံ သမူဟနတိ’’။

‘‘သေယျထာပိ, ဘိက္ခဝေ, သရဒသမယေ ကဿကော မဟာနင်္ဂလေန ကသန္တော သဗ္ဗာနိ မူလသန္တာနကာနိ သမ္ပဒါလေန္တော ကသတိ၊ ဧဝမေဝ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, အနိစ္စသညာ ဘာဝိတာ ဗဟုလီကတာ သဗ္ဗံ ကာမရာဂံ ပရိယာဒိယတိ, သဗ္ဗံ ရူပရာဂံ ပရိယာဒိယတိ, သဗ္ဗံ ဘဝရာဂံ ပရိယာဒိယတိ, သဗ္ဗံ အဝိဇ္ဇံ ပရိယာဒိယတိ, သဗ္ဗံ အသ္မိမာနံ သမူဟနတိ။

‘‘သေယျထာပိ, ဘိက္ခဝေ, ပဗ္ဗဇလာယကော ပဗ္ဗဇံ လာယိတွာ အဂ္ဂေ ဂဟေတွာ ဩဓုနာတိ နိဒ္ဓုနာတိ နိစ္ဆောဋေတိ၊ ဧဝမေဝ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, အနိစ္စသညာ ဘာဝိတာ ဗဟုလီကတာ သဗ္ဗံ ကာမရာဂံ ပရိယာဒိယတိ…ပေ… သဗ္ဗံ အသ္မိမာနံ သမူဟနတိ။

(သံ၊၂၊၁၂၇။)

‘‘သေယျထာပိ, ဘိက္ခဝေ, အမ္ဗပိဏ္ဍိယာ ဝဏ္ဋစ္ဆိန္နာယ ယာနိ တတ္ထ အမ္ဗာနိ ဝဏ္ဋပဋိဗန္ဓာနိ သဗ္ဗာနိ တာနိ တဒနွယာနိ ဘဝန္တိ၊ ဧဝမေဝ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, အနိစ္စသညာ ဘာဝိတာ…ပေ… သဗ္ဗံ အသ္မိမာနံ သမူဟနတိ။

‘‘သေယျထာပိ, ဘိက္ခဝေ, ကူဋာဂါရဿ ယာ ကာစိ ဂေါပါနသိယော သဗ္ဗာ တာ ကူဋင်္ဂမာ ကူဋနိန္နာ ကူဋသမောသရဏာ, ကူဋံ တာသံ အဂ္ဂမက္ခာယတိ၊ ဧဝမေဝ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, အနိစ္စသညာ ဘာဝိတာ…ပေ… သဗ္ဗံ အသ္မိမာနံ သမူဟနတိ။

‘‘သေယျထာပိ, ဘိက္ခဝေ, ယေ ကေစိ မူလဂန္ဓာ ကာဠာနုသာရိဂန္ဓော တေသံ အဂ္ဂမက္ခာယတိ၊ ဧဝမေဝ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, အနိစ္စသညာ…ပေ… သဗ္ဗံ အသ္မိမာနံ သမူဟနတိ။

‘‘သေယျထာပိ, ဘိက္ခဝေ, ယေ ကေစိ သာရဂန္ဓာ, လောဟိတစန္ဒနံ တေသံ အဂ္ဂမက္ခာယတိ၊ ဧဝမေဝ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, အနိစ္စသညာ…ပေ… သဗ္ဗံ အသ္မိမာနံ သမူဟနတိ။

‘‘သေယျထာပိ, ဘိက္ခဝေ, ယေ ကေစိ ပုပ္ဖဂန္ဓာ, ဝဿိကံ တေသံ အဂ္ဂမက္ခာယတိ၊ ဧဝမေဝ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, အနိစ္စသညာ…ပေ… သဗ္ဗံ အသ္မိမာနံ သမူဟနတိ။

‘‘သေယျထာပိ, ဘိက္ခဝေ, ယေ ကေစိ ကုဋ္ဋရာဇာနော [ကုဍ္ဍရာဇာနော (သီ။)], သဗ္ဗေတေ ရညော စက္ကဝတ္တိဿ အနုယန္တာ ဘဝန္တိ, ရာဇာ တေသံ စက္ကဝတ္တိ အဂ္ဂမက္ခာယတိ၊ ဧဝမေဝ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, အနိစ္စသညာ…ပေ… သဗ္ဗံ အသ္မိမာနံ သမူဟနတိ။

‘‘သေယျထာပိ, ဘိက္ခဝေ, ယာ ကာစိ တာရကရူပါနံ ပဘာ, သဗ္ဗာ တာ စန္ဒိမပ္ပဘာယ ကလံ နာဂ္ဃန္တိ သောဠသိံ, စန္ဒပ္ပဘာ တာသံ အဂ္ဂမက္ခာယတိ၊ ဧဝမေဝ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, အနိစ္စသညာ…ပေ… သဗ္ဗံ အသ္မိမာနံ သမူဟနတိ။

‘‘သေယျထာပိ, ဘိက္ခဝေ, သရဒသမယေ ဝိဒ္ဓေ ဝိဂတဝလာဟကေ ဒေဝေ အာဒိစ္စော နတံ အဗ္ဘုဿက္ကမာနော, သဗ္ဗံ အာကာသဂတံ တမဂတံ အဘိဝိဟစ္စ ဘာသတေ စ တပတေ စ ဝိရောစတေ စ၊ ဧဝမေဝ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, အနိစ္စသညာ ဘာဝိတာ ဗဟုလီကတာ သဗ္ဗံ ကာမရာဂံ ပရိယာဒိယတိ, သဗ္ဗံ ရူပရာဂံ ပရိယာဒိယတိ, သဗ္ဗံ ဘဝရာဂံ ပရိယာဒိယတိ, သဗ္ဗံ အဝိဇ္ဇံ ပရိယာဒိယတိ, သဗ္ဗံ အသ္မိမာနံ သမူဟနတိ။

‘‘ကထံ ဘာဝိတာ စ, ဘိက္ခဝေ, အနိစ္စသညာ ကထံ ဗဟုလီကတာ သဗ္ဗံ ကာမရာဂံ ပရိယာဒိယတိ…ပေ… သဗ္ဗံ အသ္မိမာနံ သမူဟနတိ။ ‘ဣတိ ရူပံ, ဣတိ

(သံ၊၂၊၁၂၈။)

ရူပဿ သမုဒယော, ဣတိ ရူပဿ အတ္ထင်္ဂမော၊ ဣတိ ဝေဒနာ… ဣတိ သညာ… ဣတိ သင်္ခါရာ… ဣတိ ဝိညာဏံ, ဣတိ ဝိညာဏဿ သမုဒယော, ဣတိ ဝိညာဏဿ အတ္ထင်္ဂမော’တိ – ဧဝံ ဘာဝိတာ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, အနိစ္စသညာ ဧဝံ ဗဟုလီကတာ သဗ္ဗံ ကာမရာဂံ ပရိယာဒိယတိ, သဗ္ဗံ ရူပရာဂံ ပရိယာဒိယတိ, သဗ္ဗံ ဘဝရာဂံ ပရိယာဒိယတိ, သဗ္ဗံ အဝိဇ္ဇံ ပရိယာဒိယတိ, သဗ္ဗံ အသ္မိမာနံ သမူဟနတီ’’တိ။ ဒသမံ။

ပုပ္ဖဝဂ္ဂေါ ဒသမော။

တဿုဒ္ဒါနံ –

နဒီ ပုပ္ဖဉ္စ ဖေဏဉ္စ, ဂေါမယဉ္စ နခါသိခံ၊

သုဒ္ဓိကံ ဒွေ စ ဂဒ္ဒုလာ, ဝါသီဇဋံ အနိစ္စတာတိ။

မဇ္ဈိမပဏ္ဏာသကော သမတ္တော။

တဿ မဇ္ဈိမပဏ္ဏာသကဿ ဝဂ္ဂုဒ္ဒါနံ –

ဥပယော အရဟန္တော စ, ခဇ္ဇနီ ထေရသဝှယံ၊

ပုပ္ဖဝဂ္ဂေန ပဏ္ဏာသ, ဒုတိယော တေန ဝုစ္စတီတိ။

၁၁။ အန္တဝဂ္ဂေါ

၁။ အန္တသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၀၃။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ ‘‘စတ္တာရောမေ, ဘိက္ခဝေ, အန္တာ။ ကတမေ စတ္တာရော? သက္ကာယန္တော, သက္ကာယသမုဒယန္တော, သက္ကာယနိရောဓန္တော, သက္ကာယနိရောဓဂါမိနိပ္ပဋိပဒန္တော။ ကတမော စ, ဘိက္ခဝေ, သက္ကာယန္တော? ပဉ္စုပါဒါနက္ခန္ဓာတိဿ ဝစနီယံ။ ကတမေ ပဉ္စ? သေယျထိဒံ – ရူပုပါဒါနက္ခန္ဓော, ဝေဒနုပါဒါနက္ခန္ဓော, သညုပါဒါနက္ခန္ဓော, သင်္ခါရုပါဒါနက္ခန္ဓော, ဝိညာဏုပါဒါနက္ခန္ဓော – အယံ ဝုစ္စတိ, ဘိက္ခဝေ, သက္ကာယန္တော’’။

‘‘ကတမော စ, ဘိက္ခဝေ, သက္ကာယသမုဒယန္တော? ယာယံ တဏှာ ပေါနောဘဝိကာ နန္ဒိရာဂသဟဂတာ တတြတတြာဘိနန္ဒိနီ, သေယျထိဒံ – ကာမတဏှာ, ဘဝတဏှာ, ဝိဘဝတဏှာ။

(သံ၊၂၊၁၂၉။)

အယံ ဝုစ္စတိ, ဘိက္ခဝေ, သက္ကာယသမုဒယန္တော။ ‘‘ကတမော စ, ဘိက္ခဝေ, သက္ကာယနိရောဓန္တော? ယော တဿာယေဝ တဏှာယ အသေသဝိရာဂနိရောဓော စာဂေါ ပဋိနိဿဂ္ဂေါ မုတ္တိ အနာလယော – အယံ ဝုစ္စတိ, ဘိက္ခဝေ, သက္ကာယနိရောဓန္တော။

‘‘ကတမော စ, ဘိက္ခဝေ, သက္ကာယနိရောဓဂါမိနိပ္ပဋိပဒန္တော? အယမေဝ အရိယော အဋ္ဌင်္ဂိကော မဂ္ဂေါ။ သေယျထိဒံ – သမ္မာဒိဋ္ဌိ, သမ္မာသင်္ကပ္ပေါ, သမ္မာဝါစာ, သမ္မာကမ္မန္တော, သမ္မာအာဇီဝေါ, သမ္မာဝါယာမော, သမ္မာသတိ, သမ္မာသမာဓိ။ အယံ ဝုစ္စတိ, ဘိက္ခဝေ, သက္ကာယနိရောဓဂါမိနိပ္ပဋိပဒန္တော။ ဣမေ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, စတ္တာရော အန္တာ’’တိ။ ပဌမံ။

၂။ ဒုက္ခသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၀၄။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ ‘‘ဒုက္ခဉ္စ ဝေါ, ဘိက္ခဝေ, ဒေသေဿာမိ ဒုက္ခသမုဒယဉ္စ ဒုက္ခနိရောဓဉ္စ ဒုက္ခနိရောဓဂါမိနိဉ္စ ပဋိပဒံ။ တံ သုဏာထ။ ကတမဉ္စ, ဘိက္ခဝေ, ဒုက္ခံ? ပဉ္စုပါဒါနက္ခန္ဓာတိဿ ဝစနီယံ။ ကတမေ ပဉ္စ? သေယျထိဒံ – ရူပုပါဒါနက္ခန္ဓော…ပေ… ဝိညာဏုပါဒါနက္ခန္ဓော။ ဣဒံ ဝုစ္စတိ, ဘိက္ခဝေ, ဒုက္ခံ။ ကတမော စ, ဘိက္ခဝေ, ဒုက္ခသမုဒယော? ယာယံ တဏှာ ပေါနောဘဝိကာ…ပေ… ကာမတဏှာ, ဘဝတဏှာ, ဝိဘဝတဏှာ – အယံ ဝုစ္စတိ, ဘိက္ခဝေ, ဒုက္ခသမုဒယော။ ကတမော စ, ဘိက္ခဝေ, ဒုက္ခနိရောဓော? ယော တဿာယေဝ တဏှာယ အသေသဝိရာဂနိရောဓော စာဂေါ ပဋိနိဿဂ္ဂေါ မုတ္တိ အနာလယော – အယံ ဝုစ္စတိ, ဘိက္ခဝေ, ဒုက္ခနိရောဓော။ ကတမာ စ, ဘိက္ခဝေ, ဒုက္ခနိရောဓဂါမိနီ ပဋိပဒါ? အယမေဝ အရိယော အဋ္ဌင်္ဂိကော မဂ္ဂေါ။ သေယျထိဒံ – သမ္မာဒိဋ္ဌိ…ပေ… သမ္မာသမာဓိ။ အယံ ဝုစ္စတိ, ဘိက္ခဝေ, ဒုက္ခနိရောဓဂါမိနီ ပဋိပဒါ’’တိ။ ဒုတိယံ။

၃။ သက္ကာယသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၀၅။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ ‘‘သက္ကာယဉ္စ ဝေါ, ဘိက္ခဝေ, ဒေသေဿာမိ သက္ကာယသမုဒယဉ္စ သက္ကာယနိရောဓဉ္စ သက္ကာယနိရောဓဂါမိနိဉ္စ ပဋိပဒံ။ တံ သုဏာထ။ ကတမော စ, ဘိက္ခဝေ, သက္ကာယော? ပဉ္စုပါဒါနက္ခန္ဓာတိဿ ဝစနီယံ။ ကတမေ ပဉ္စ? သေယျထိဒံ – ရူပုပါဒါနက္ခန္ဓော, ဝေဒနုပါဒါနက္ခန္ဓော, သညုပါဒါနက္ခန္ဓော, သင်္ခါရုပါဒါနက္ခန္ဓော, ဝိညာဏုပါဒါနက္ခန္ဓော။ အယံ ဝုစ္စတိ, ဘိက္ခဝေ, သက္ကာယော။ ကတမော စ, ဘိက္ခဝေ, သက္ကာယသမုဒယော? ယာယံ တဏှာ ပေါနောဘဝိကာ…ပေ… ကာမတဏှာ, ဘဝတဏှာ, ဝိဘဝတဏှာ – အယံ ဝုစ္စတိ, ဘိက္ခဝေ, သက္ကာယသမုဒယော။ ကတမော စ, ဘိက္ခဝေ, သက္ကာယနိရောဓော? ယော တဿာယေဝ တဏှာယ…ပေ… အယံ

(သံ၊၂၊၁၃၀။)

ဝုစ္စတိ, ဘိက္ခဝေ, သက္ကာယနိရောဓော။ ကတမာ စ, ဘိက္ခဝေ, သက္ကာယနိရောဓဂါမိနီ ပဋိပဒါ? အယမေဝ အရိယော အဋ္ဌင်္ဂိကော မဂ္ဂေါ။ သေယျထိဒံ – သမ္မာဒိဋ္ဌိ…ပေ… သမ္မာသမာဓိ။ အယံ ဝုစ္စတိ, ဘိက္ခဝေ, သက္ကာယနိရောဓဂါမိနီ ပဋိပဒါ’’တိ။ တတိယံ။

၄။ ပရိညေယျသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၀၆။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ ‘‘ပရိညေယျေ စ, ဘိက္ခဝေ, ဓမ္မေ ဒေသေဿာမိ ပရိညဉ္စ ပရိညာတာဝိဉ္စ ပုဂ္ဂလံ။ တံ သုဏာထ။ ကတမေ စ, ဘိက္ခဝေ, ပရိညေယျာ ဓမ္မာ? ရူပံ, ဘိက္ခဝေ, ပရိညေယျော ဓမ္မော။ ဝေဒနာ…ပေ… သညာ… သင်္ခါရာ… ဝိညာဏံ ပရိညေယျော ဓမ္မော။ ဣမေ ဝုစ္စန္တိ, ဘိက္ခဝေ, ပရိညေယျာ ဓမ္မာ။ ကတမာ စ, ဘိက္ခဝေ, ပရိညာ? ရာဂက္ခယော, ဒေါသက္ခယော, မောဟက္ခယော – အယံ ဝုစ္စတိ, ဘိက္ခဝေ, ပရိညာ။ ကတမော စ, ဘိက္ခဝေ, ပရိညာတာဝီ ပုဂ္ဂလော? အရဟာတိဿ ဝစနီယံ။ ယွာယံ အာယသ္မာ ဧဝံနာမော ဧဝံဂေါတ္တော – အယံ ဝုစ္စတိ, ဘိက္ခဝေ, ပရိညာတာဝီ ပုဂ္ဂလော’’တိ။ စတုတ္ထံ။

၅။ သမဏသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၀၇။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ ‘‘ပဉ္စိမေ, ဘိက္ခဝေ, ဥပါဒါနက္ခန္ဓာ။ ကတမေ ပဉ္စ? သေယျထိဒံ – ရူပုပါဒါနက္ခန္ဓော…ပေ… ဝိညာဏုပါဒါနက္ခန္ဓော။ ယေ ဟိ ကေစိ, ဘိက္ခဝေ, သမဏာ ဝါ ဗြာဟ္မဏာ ဝါ ဣမေသံ ပဉ္စန္နံ ဥပါဒါနက္ခန္ဓာနံ အဿာဒဉ္စ အာဒီနဝဉ္စ နိဿရဏဉ္စ ယထာဘူတံ နပ္ပဇာနန္တိ…ပေ… ပဇာနန္တိ, သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတွာ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရန္တီ’’တိ။ ပဉ္စမံ။

၆။ ဒုတိယသမဏသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၀၈။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ ‘‘ပဉ္စိမေ, ဘိက္ခဝေ, ဥပါဒါနက္ခန္ဓာ။ ကတမေ ပဉ္စ? သေယျထိဒံ – ရူပုပါဒါနက္ခန္ဓော, ဝေဒနုပါဒါနက္ခန္ဓော, သညုပါဒါနက္ခန္ဓော, သင်္ခါရုပါဒါနက္ခန္ဓော, ဝိညာဏုပါဒါနက္ခန္ဓော။ ယေ ဟိ ကေစိ, ဘိက္ခဝေ, သမဏာ ဝါ ဗြာဟ္မဏာ ဝါ ဣမေသံ ပဉ္စန္နံ ဥပါဒါနက္ခန္ဓာနံ သမုဒယဉ္စ အတ္ထင်္ဂမဉ္စ အဿာဒဉ္စ အာဒီနဝဉ္စ နိဿရဏဉ္စ ယထာဘူတံ နပ္ပဇာနန္တိ…ပေ… ပဇာနန္တိ, သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတွာ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရန္တီ’’တိ။ ဆဋ္ဌံ။

(သံ၊၂၊၁၃၁။)

၇။ သောတာပန္နသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၀၉။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ ‘‘ပဉ္စိမေ, ဘိက္ခဝေ, ဥပါဒါနက္ခန္ဓာ။ ကတမေ ပဉ္စ? သေယျထိဒံ – ရူပုပါဒါနက္ခန္ဓော…ပေ… ဝိညာဏုပါဒါနက္ခန္ဓော။ ယတော ခေါ, ဘိက္ခဝေ, အရိယသာဝကော ဣမေသံ ပဉ္စန္နံ ဥပါဒါနက္ခန္ဓာနံ သမုဒယဉ္စ အတ္ထင်္ဂမဉ္စ အဿာဒဉ္စ အာဒီနဝဉ္စ နိဿရဏဉ္စ ယထာဘူတံ ပဇာနာတိ။ အယံ ဝုစ္စတိ, ဘိက္ခဝေ, အရိယသာဝကော သောတာပန္နော အဝိနိပါတဓမ္မော နိယတော သမ္ဗောဓိပရာယနော’’တိ။ သတ္တမံ။

၈။ အရဟန္တသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၁၀။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ ‘‘ပဉ္စိမေ, ဘိက္ခဝေ, ဥပါဒါနက္ခန္ဓာ။ ကတမေ ပဉ္စ? သေယျထိဒံ – ရူပုပါဒါနက္ခန္ဓော…ပေ… ဝိညာဏုပါဒါနက္ခန္ဓော။ ယတော ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု ဣမေသံ ပဉ္စန္နံ ဥပါဒါနက္ခန္ဓာနံ သမုဒယဉ္စ အတ္ထင်္ဂမဉ္စ အဿာဒဉ္စ အာဒီနဝဉ္စ နိဿရဏဉ္စ ယထာဘူတံ ဝိဒိတွာ အနုပါဒါဝိမုတ္တော ဟောတိ။ အယံ ဝုစ္စတိ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု အရဟံ ခီဏာသဝေါ ဝုသိတဝါ ကတကရဏီယော ဩဟိတဘာရော အနုပ္ပတ္တသဒတ္ထော ပရိက္ခီဏဘဝသံယောဇနော သမ္မဒညာဝိမုတ္တော’’တိ။ အဋ္ဌမံ။

၉။ ဆန္ဒပ္ပဟာနသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၁၁။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ ‘‘ရူပေ, ဘိက္ခဝေ, ယော ဆန္ဒော ယော ရာဂေါ ယာ နန္ဒီ ယာ တဏှာ, တံ ပဇဟထ။ ဧဝံ တံ ရူပံ ပဟီနံ ဘဝိဿတိ ဥစ္ဆိန္နမူလံ တာလာဝတ္ထုကတံ အနဘာဝံကတံ အာယတိံ အနုပ္ပါဒဓမ္မံ။ ဝေဒနာယ…ပေ… သညာယ… သင်္ခါရေသု… ဝိညာဏေ ယော ဆန္ဒော ယော ရာဂေါ ယာ နန္ဒီ ယာ တဏှာ, တံ ပဇဟထ။ ဧဝံ တံ ဝိညာဏံ ပဟီနံ ဘဝိဿတိ ဥစ္ဆိန္နမူလံ တာလာဝတ္ထုကတံ အနဘာဝံကတံ အာယတိံ အနုပ္ပါဒဓမ္မ’’န္တိ။ နဝမံ။

၁၀။ ဒုတိယဆန္ဒပ္ပဟာနသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၁၂။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ ‘‘ရူပေ, ဘိက္ခဝေ, ယော ဆန္ဒော ယော ရာဂေါ ယာ နန္ဒီ ယာ တဏှာ ယေ ဥပယုပါဒါနာ စေတသော အဓိဋ္ဌာနာဘိနိဝေသာနုသယာ, တေ ပဇဟထ။ ဧဝံ တံ ရူပံ ပဟီနံ ဘဝိဿတိ ဥစ္ဆိန္နမူလံ…ပေ… ဝေဒနာယ… သညာယ… သင်္ခါရေသု ယော ဆန္ဒော…ပေ… ဧဝံ တေ သင်္ခါရာ ပဟီနာ ဘဝိဿန္တိ ဥစ္ဆိန္နမူလာ တာလာဝတ္ထုကတာ အနဘာဝံကတာ

(သံ၊၂၊၁၃၂။)

အာယတိံ အနုပ္ပါဒဓမ္မာ။ ဝိညာဏေ ယော ဆန္ဒော ယော ရာဂေါ ယာ နန္ဒီ ယာ တဏှာ ယေ ဥပယုပါဒါနာ စေတသော အဓိဋ္ဌာနာဘိနိဝေသာနုသယာ, တေ ပဇဟထ။ ဧဝံ တံ ဝိညာဏံ ပဟီနံ ဘဝိဿတိ ဥစ္ဆိန္နမူလံ တာလာဝတ္ထုကတံ အနဘာဝံကတံ အာယတိံ အနုပ္ပါဒဓမ္မ’’န္တိ။ ဒသမံ။

အန္တဝဂ္ဂေါ ဧကာဒသမော။

တဿုဒ္ဒါနံ –

အန္တော ဒုက္ခဉ္စ သက္ကာယော, ပရိညေယျာ သမဏာ ဒုဝေ၊

သောတာပန္နော အရဟာ စ, ဒုဝေ စ ဆန္ဒပ္ပဟာနာတိ။

၁၂။ ဓမ္မကထိကဝဂ္ဂေါ

၁။ အဝိဇ္ဇာသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၁၃။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ ။ အထ ခေါ အညတရော ဘိက္ခု ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ…ပေ… ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ သော ဘိက္ခု ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘‘အဝိဇ္ဇာ အဝိဇ္ဇာ’တိ, ဘန္တေ, ဝုစ္စတိ။ ကတမာ နု ခေါ, ဘန္တေ, အဝိဇ္ဇာ, ကိတ္တာဝတာ စ အဝိဇ္ဇာဂတော ဟောတီ’’တိ? ‘‘ဣဓ, ဘိက္ခု, အဿုတဝါ ပုထုဇ္ဇနော ရူပံ နပ္ပဇာနာတိ, ရူပသမုဒယံ နပ္ပဇာနာတိ, ရူပနိရောဓံ နပ္ပဇာနာတိ, ရူပနိရောဓဂါမိနိံ ပဋိပဒံ နပ္ပဇာနာတိ၊ ဝေဒနံ နပ္ပဇာနာတိ… သညံ… သင်္ခါရေ နပ္ပဇာနာတိ…ပေ… ဝိညာဏနိရောဓဂါမိနိံ ပဋိပဒံ နပ္ပဇာနာတိ။ အယံ ဝုစ္စတိ, ဘိက္ခု, အဝိဇ္ဇာ။ ဧတ္တာဝတာ စ အဝိဇ္ဇာဂတော ဟောတီ’’တိ။ ပဌမံ။

၂။ ဝိဇ္ဇာသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၁၄။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ သော ဘိက္ခု ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘‘ဝိဇ္ဇာ ဝိဇ္ဇာ’တိ, ဘန္တေ, ဝုစ္စတိ။ ကတမာ နု ခေါ, ဘန္တေ, ဝိဇ္ဇာ, ကိတ္တာဝတာ စ ဝိဇ္ဇာဂတော ဟောတီ’’တိ? ‘‘ဣဓ, ဘိက္ခု, သုတဝါ အရိယသာဝကော ရူပံ ပဇာနာတိ, ရူပသမုဒယံ ပဇာနာတိ, ရူပနိရောဓံ ပဇာနာတိ, ရူပနိရောဓဂါမိနိံ ပဋိပဒံ ပဇာနာတိ။ ဝေဒနံ… သညံ… သင်္ခါရေ ပဇာနာတိ…ပေ… ဝိညာဏနိရောဓဂါမိနိံ ပဋိပဒံ ပဇာနာတိ။ အယံ ဝုစ္စတိ, ဘိက္ခု, ဝိဇ္ဇာ။ ဧတ္တာဝတာ စ ဝိဇ္ဇာဂတော ဟောတီ’’တိ။ ဒုတိယံ။

(သံ၊၂၊၁၃၃။)

၃။ ဓမ္မကထိကသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၁၅။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ သော ဘိက္ခု ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘‘ဓမ္မကထိကော ဓမ္မကထိကော’တိ, ဘန္တေ, ဝုစ္စတိ။ ကိတ္တာဝတာ နု ခေါ, ဘန္တေ, ဓမ္မကထိကော ဟောတီ’’တိ? ‘‘ရူပဿ စေ, ဘိက္ခု, နိဗ္ဗိဒါယ ဝိရာဂါယ နိရောဓာယ ဓမ္မံ ဒေသေတိ ‘ဓမ္မကထိကော ဘိက္ခူ’တိ အလံ ဝစနာယ။ ရူပဿ စေ, ဘိက္ခု, နိဗ္ဗိဒါယ ဝိရာဂါယ နိရောဓာယ ပဋိပန္နော ဟောတိ, ‘ဓမ္မာနုဓမ္မပ္ပဋိပန္နော ဘိက္ခူ’တိ အလံ ဝစနာယ။ ရူပဿ စေ, ဘိက္ခု, နိဗ္ဗိဒါ ဝိရာဂါ နိရောဓာ အနုပါဒါဝိမုတ္တော ဟောတိ, ‘ဒိဋ္ဌဓမ္မနိဗ္ဗာနပ္ပတ္တော ဘိက္ခူ’တိ အလံ ဝစနာယ။ ဝေဒနာယ စေ, ဘိက္ခု…ပေ… သညာယ စေ, ဘိက္ခု… သင်္ခါရာနံ စေ, ဘိက္ခု… ဝိညာဏဿ စေ, ဘိက္ခု, နိဗ္ဗိဒါယ ဝိရာဂါယ နိရောဓာယ ဓမ္မံ ဒေသေတိ, ‘ဓမ္မကထိကော ဘိက္ခူ’တိ အလံ ဝစနာယ။ ဝိညာဏဿ စေ, ဘိက္ခု, နိဗ္ဗိဒါယ ဝိရာဂါယ နိရောဓာယ ပဋိပန္နော ဟောတိ, ‘ဓမ္မာနုဓမ္မပ္ပဋိပန္နော ဘိက္ခူ’တိ အလံ ဝစနာယ။ ဝိညာဏဿ စေ, ဘိက္ခု, နိဗ္ဗိဒါ ဝိရာဂါ နိရောဓာ အနုပါဒါဝိမုတ္တော ဟောတိ, ‘ဒိဋ္ဌဓမ္မနိဗ္ဗာနပ္ပတ္တော ဘိက္ခူ’တိ အလံ ဝစနာယာ’’တိ။ တတိယံ။

၄။ ဒုတိယဓမ္မကထိကသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၁၆။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ သော ဘိက္ခု ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘‘ဓမ္မကထိကော ဓမ္မကထိကော’တိ, ဘန္တေ, ဝုစ္စတိ။ ကိတ္တာဝတာ နု ခေါ, ဘန္တေ, ဓမ္မကထိကော ဟောတိ, ကိတ္တာဝတာ ဓမ္မာနုဓမ္မပ္ပဋိပန္နော ဟောတိ, ကိတ္တာဝတာ ဒိဋ္ဌဓမ္မနိဗ္ဗာနပ္ပတ္တော ဟောတီ’’တိ? ‘‘ရူပဿ စေ, ဘိက္ခု, နိဗ္ဗိဒါယ ဝိရာဂါယ နိရောဓာယ ဓမ္မံ ဒေသေတိ, ‘ဓမ္မကထိကော ဘိက္ခူ’တိ အလံ ဝစနာယ။ ရူပဿ စေ, ဘိက္ခု, နိဗ္ဗိဒါယ ဝိရာဂါယ နိရောဓာယ ပဋိပန္နော ဟောတိ, ‘ဓမ္မာနုဓမ္မပ္ပဋိပန္နော ဘိက္ခူ’တိ အလံ ဝစနာယ။ ရူပဿ စေ, ဘိက္ခု, နိဗ္ဗိဒါ ဝိရာဂါ နိရောဓာ အနုပါဒါဝိမုတ္တော ဟောတိ, ‘ဒိဋ္ဌဓမ္မနိဗ္ဗာနပ္ပတ္တော ဘိက္ခူ’တိ အလံ ဝစနာယ။ ဝေဒနာယ စေ, ဘိက္ခု…ပေ… သညာယ စေ, ဘိက္ခု… သင်္ခါရာနံ စေ, ဘိက္ခု… ဝိညာဏဿ စေ, ဘိက္ခု, နိဗ္ဗိဒါယ ဝိရာဂါယ နိရောဓာယ ဓမ္မံ ဒေသေတိ, ‘ဓမ္မကထိကော ဘိက္ခူ’တိ အလံ ဝစနာယ။ ဝိညာဏဿ စေ, ဘိက္ခု, နိဗ္ဗိဒါယ ဝိရာဂါယ နိရောဓာယ ပဋိပန္နော ဟောတိ, ‘ဓမ္မာနုဓမ္မပ္ပဋိပန္နော ဘိက္ခူ’တိ အလံ ဝစနာယ။ ဝိညာဏဿ စေ, ဘိက္ခု, နိဗ္ဗိဒါ

(သံ၊၂၊၁၃၄။)

ဝိရာဂါ နိရောဓာ အနုပါဒါဝိမုတ္တော ဟောတိ, ‘ဒိဋ္ဌဓမ္မနိဗ္ဗာနပ္ပတ္တော ဘိက္ခူ’တိ အလံ ဝစနာယာ’’တိ။ စတုတ္ထံ။

၅။ ဗန္ဓနသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၁၇။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ ‘‘ဣဓ ဘိက္ခဝေ အဿုတဝါ ပုထုဇ္ဇနော အရိယာနံ အဒဿာဝီ…ပေ… သပ္ပုရိသဓမ္မေ အဝိနီတော ရူပံ အတ္တတော သမနုပဿတိ, ရူပဝန္တံ ဝါ အတ္တာနံ၊ အတ္တနိ ဝါ ရူပံ, ရူပသ္မိံ ဝါ အတ္တာနံ။ အယံ ဝုစ္စတိ, ဘိက္ခဝေ, အဿုတဝါ ပုထုဇ္ဇနော ရူပဗန္ဓနဗဒ္ဓေါ သန္တရဗာဟိရဗန္ဓနဗဒ္ဓေါ အတီရဒဿီ အပါရဒဿီ, ဗဒ္ဓေါ ဇီယတိ [ဗဒ္ဓေါ ဇာယတိ (သီ။ ပီ။) ဗဒ္ဓေါ ဇာယတိ ဗဒ္ဓေါ ဇီယတိ (သီ။ အဋ္ဌ။ သျာ။ အဋ္ဌ။)] ဗဒ္ဓေါ မီယတိ ဗဒ္ဓေါ အသ္မာ လောကာ ပရံ လောကံ ဂစ္ဆတိ။ ဝေဒနံ အတ္တတော သမနုပဿတိ…ပေ… ဝေဒနာယ ဝါ အတ္တာနံ။ အယံ ဝုစ္စတိ, ဘိက္ခဝေ, အဿုတဝါ ပုထုဇ္ဇနော ဝေဒနာဗန္ဓနဗဒ္ဓေါ သန္တရဗာဟိရဗန္ဓနဗဒ္ဓေါ အတီရဒဿီ အပါရဒဿီ, ဗဒ္ဓေါ ဇီယတိ ဗဒ္ဓေါ မီယတိ ဗဒ္ဓေါ အသ္မာ လောကာ ပရံ လောကံ ဂစ္ဆတိ။ သညံ… သင်္ခါရေ… ဝိညာဏံ အတ္တတော သမနုပဿတိ…ပေ… အယံ ဝုစ္စတိ, ဘိက္ခဝေ, အဿုတဝါ ပုထုဇ္ဇနော ဝိညာဏဗန္ဓနဗဒ္ဓေါ သန္တရဗာဟိရဗန္ဓနဗဒ္ဓေါ အတီရဒဿီ အပါရဒဿီ, ဗဒ္ဓေါ ဇီယတိ ဗဒ္ဓေါ မီယတိ ဗဒ္ဓေါ အသ္မာ လောကာ ပရံ လောကံ ဂစ္ဆတိ’’။

‘‘သုတဝါ စ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, အရိယသာဝကော အရိယာနံ ဒဿာဝီ…ပေ… သပ္ပုရိသဓမ္မေ သုဝိနီတော န ရူပံ အတ္တတော သမနုပဿတိ, န ရူပဝန္တံ ဝါ အတ္တာနံ၊ န အတ္တနိ ဝါ ရူပံ, န ရူပသ္မိံ ဝါ အတ္တာနံ။ အယံ ဝုစ္စတိ, ဘိက္ခဝေ, သုတဝါ အရိယသာဝကော န ရူပဗန္ဓနဗဒ္ဓေါ, န သန္တရဗာဟိရဗန္ဓနဗဒ္ဓေါ, တီရဒဿီ, ပါရဒဿီ၊ ‘ပရိမုတ္တော သော ဒုက္ခသ္မာ’တိ ဝဒါမိ။ န ဝေဒနံ အတ္တတော…ပေ… န သညံ အတ္တတော…ပေ… န သင်္ခါရေ အတ္တတော…ပေ… န ဝိညာဏံ အတ္တတော သမနုပဿတိ…ပေ… အယံ ဝုစ္စတိ, ဘိက္ခဝေ, သုတဝါ အရိယသာဝကော န ဝိညာဏဗန္ဓနဗဒ္ဓေါ, န သန္တရဗာဟိရဗန္ဓနဗဒ္ဓေါ, တီရဒဿီ, ပါရဒဿီ, ‘ပရိမုတ္တော သော ဒုက္ခသ္မာ’တိ ဝဒါမီ’’တိ။ ပဉ္စမံ။

၆။ ပရိပုစ္ဆိတသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၁၈။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ ‘‘တံ ကိံ မညထ, ဘိက္ခဝေ, ရူပံ ‘ဧတံ မမ, ဧသောဟမသ္မိ, ဧသော မေ အတ္တာ’တိ သမနုပဿထာ’’တိ? ‘‘နော ဟေတံ, ဘန္တေ’’။ ‘‘သာဓု, ဘိက္ခဝေ! ရူပံ, ဘိက္ခဝေ, ‘နေတံ မမ, နေသောဟမသ္မိ, န မေသော အတ္တာ’တိ

(သံ၊၂၊၁၃၅။)

ဧဝမေတံ ယထာဘူတံ သမ္မပ္ပညာယ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ‘‘ဝေဒနံ… သညံ… သင်္ခါရေ… ဝိညာဏံ ‘ဧတံ မမ, ဧသောဟမသ္မိ, ဧသော မေ အတ္တာ’တိ သမနုပဿထာ’’တိ? ‘‘နော ဟေတံ, ဘန္တေ’’။ ‘‘သာဓု, ဘိက္ခဝေ! ဝိညာဏံ, ဘိက္ခဝေ, ‘နေတံ မမ, နေသောဟမသ္မိ, န မေသော အတ္တာ’တိ ဧဝမေတံ ယထာဘူတံ သမ္မပ္ပညာယ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ…ပေ… ဧဝံ ပဿံ…ပေ… ကတံ ကရဏီယံ, နာပရံ ဣတ္ထတ္တာယာတိ ပဇာနာတီတိ။ ဆဋ္ဌံ။

၇။ ဒုတိယပရိပုစ္ဆိတသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၁၉။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ ‘‘တံ ကိံ မညထ, ဘိက္ခဝေ, ရူပံ ‘နေတံ မမ, နေသောဟမသ္မိ, န မေသော အတ္တာ’တိ သမနုပဿထာ’’တိ? ‘‘ဧဝံ, ဘန္တေ’’။ ‘‘သာဓု ဘိက္ခဝေ! ရူပံ, ဘိက္ခဝေ, ‘နေတံ မမ, နေသောဟမသ္မိ, န မေသော အတ္တာ’တိ ဧဝမေတံ ယထာဘူတံ သမ္မပ္ပညာယ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ဝေဒနံ… သညံ… သင်္ခါရေ… ဝိညာဏံ ‘နေတံ မမ, နေသောဟမသ္မိ, န မေသော အတ္တာ’တိ သမနုပဿထာ’’တိ? ‘‘ဧဝံ, ဘန္တေ’’။ ‘‘သာဓု ဘိက္ခဝေ! ဝိညာဏံ, ဘိက္ခဝေ, ‘နေတံ မမ, နေသောဟမသ္မိ, န မေသော အတ္တာ’တိ ဧဝမေတံ ယထာဘူတံ သမ္မပ္ပညာယ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ…ပေ… ဧဝံ…ပေ… နာပရံ ဣတ္ထတ္တာယာတိ ပဇာနာတီ’’တိ။ သတ္တမံ။

၈။ သံယောဇနိယသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၂၀။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ ‘‘သံယောဇနိယေ စ, ဘိက္ခဝေ, ဓမ္မေ ဒေသေဿာမီ သံယောဇနဉ္စ။ တံ သုဏာထ။ ကတမေ စ, ဘိက္ခဝေ, သံယောဇနိယာ ဓမ္မာ, ကတမံ သံယောဇနံ? ရူပံ, ဘိက္ခဝေ, သံယောဇနိယော ဓမ္မော၊ ယော တတ္ထ ဆန္ဒရာဂေါ, တံ တတ္ထ သံယောဇနံ။ ဝေဒနာ…ပေ… သညာ… သင်္ခါရာ… ဝိညာဏံ သံယောဇနိယော ဓမ္မော၊ ယော တတ္ထ ဆန္ဒရာဂေါ, တံ တတ္ထ သံယောဇနံ။ ဣမေ ဝုစ္စန္တိ, ဘိက္ခဝေ, သံယောဇနိယာ ဓမ္မာ, ဣဒံ သံယောဇန’’န္တိ။ အဋ္ဌမံ။

၉။ ဥပါဒါနိယသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၂၁။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ ‘‘ဥပါဒါနိယေ စ, ဘိက္ခဝေ, ဓမ္မေ ဒေသေဿာမိ ဥပါဒါနဉ္စ။ တံ သုဏာထ။ ကတမေ စ, ဘိက္ခဝေ, ဥပါဒါနိယာ ဓမ္မာ, ကတမံ ဥပါဒါနံ? ရူပံ, ဘိက္ခဝေ, ဥပါဒါနိယော ဓမ္မော, ယော တတ္ထ ဆန္ဒရာဂေါ, တံ တတ္ထ ဥပါဒါနံ။ ဝေဒနာ…ပေ… သညာ… သင်္ခါရာ… ဝိညာဏံ ဥပါဒါနိယော ဓမ္မော၊ ယော တတ္ထ ဆန္ဒရာဂေါ, တံ တတ္ထ ဥပါဒါနံ။ ဣမေ ဝုစ္စန္တိ, ဘိက္ခဝေ, ဥပါဒါနိယာ ဓမ္မာ, ဣဒံ ဥပါဒါန’’န္တိ။ နဝမံ။

(သံ၊၂၊၁၃၆။)

၁၀။ သီလဝန္တသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၂၂။ ဧကံ သမယံ အာယသ္မာ စ သာရိပုတ္တော အာယသ္မာ စ မဟာကောဋ္ဌိကော [မဟာကောဋ္ဌိတော (သီ။ သျာ။ ကံ။ ပီ။)] ဗာရာဏသိယံ ဝိဟရန္တိ ဣသိပတနေ မိဂဒါယေ။ အထ ခေါ အာယသ္မာ မဟာကောဋ္ဌိကော သာယနှသမယံ ပဋိသလ္လာနာ ဝုဋ္ဌိတော ယေနာယသ္မာ သာရိပုတ္တော တေနုပသင်္ကမိ…ပေ… ဧတဒဝေါစ – ‘‘သီလဝတာဝုသော, သာရိပုတ္တ, ဘိက္ခုနာ ကတမေ ဓမ္မာ ယောနိသော မနသိကာတဗ္ဗာ’’တိ? ‘‘သီလဝတာဝုသော, ကောဋ္ဌိက, ဘိက္ခုနာ ပဉ္စုပါဒါနက္ခန္ဓာ အနိစ္စတော ဒုက္ခတော ရောဂတော ဂဏ္ဍတော သလ္လတော အဃတော အာဗာဓတော ပရတော ပလောကတော သုညတော အနတ္တတော ယောနိသော မနသိ ကာတဗ္ဗာ။ ကတမေ ပဉ္စ? သေယျထိဒံ – ရူပုပါဒါနက္ခန္ဓော, ဝေဒနုပါဒါနက္ခန္ဓော, သညုပါဒါနက္ခန္ဓော, သင်္ခါရုပါဒါနက္ခန္ဓော, ဝိညာဏုပါဒါနက္ခန္ဓော။ သီလဝတာဝုသော, ကောဋ္ဌိက, ဘိက္ခုနာ ဣမေ ပဉ္စုပါဒါနက္ခန္ဓာ အနိစ္စတော ဒုက္ခတော ရောဂတော ဂဏ္ဍတော သလ္လတော အဃတော အာဗာဓတော ပရတော ပလောကတော သုညတော အနတ္တတော ယောနိသော မနသိ ကာတဗ္ဗာ။ ဌာနံ ခေါ ပနေတံ, အာဝုသော, ဝိဇ္ဇတိ ယံ သီလဝါ ဘိက္ခု ဣမေ ပဉ္စုပါဒါနက္ခန္ဓေ အနိစ္စတော…ပေ… အနတ္တတော ယောနိသော မနသိ ကရောန္တော သောတာပတ္တိဖလံ သစ္ဆိကရေယျာ’’တိ။

‘‘သောတာပန္နေန ပနာဝုသော သာရိပုတ္တ, ဘိက္ခုနာ ကတမေ ဓမ္မာ ယောနိသော မနသိ ကာတဗ္ဗာ’’တိ? ‘‘သောတာပန္နေနပိ ခေါ, အာဝုသော ကောဋ္ဌိက, ဘိက္ခုနာ ဣမေ ပဉ္စုပါဒါနက္ခန္ဓာ အနိစ္စတော…ပေ… အနတ္တတော ယောနိသော မနသိ ကာတဗ္ဗာ။ ဌာနံ ခေါ ပနေတံ, အာဝုသော, ဝိဇ္ဇတိ ယံ သောတာပန္နော ဘိက္ခု ဣမေ ပဉ္စုပါဒါနက္ခန္ဓေ အနိစ္စတော…ပေ… အနတ္တတော ယောနိသော မနသိ ကရောန္တော သကဒါဂါမိဖလံ သစ္ဆိကရေယျာ’’တိ။

‘‘သကဒါဂါမိနာ ပနာဝုသော သာရိပုတ္တ, ဘိက္ခုနာ ကတမေ ဓမ္မာ ယောနိသော မနသိ ကာတဗ္ဗာ’’တိ? ‘‘သကဒါဂါမိနာပိ ခေါ, အာဝုသော ကောဋ္ဌိက, ဘိက္ခုနာ ဣမေ ပဉ္စုပါဒါနက္ခန္ဓာ အနိစ္စတော…ပေ… အနတ္တတော ယောနိသော မနသိ ကာတဗ္ဗာ။ ဌာနံ ခေါ ပနေတံ, အာဝုသော, ဝိဇ္ဇတိ ယံ သကဒါဂါမီ ဘိက္ခု ဣမေ ပဉ္စုပါဒါနက္ခန္ဓေ အနိစ္စတော…ပေ… အနတ္တတော ယောနိသော မနသိ ကရောန္တော အနာဂါမိဖလံ သစ္ဆိကရေယျာ’’တိ။

(သံ၊၂၊၁၃၇။)

‘‘အနာဂါမိနာ ပနာဝုသော သာရိပုတ္တ, ဘိက္ခုနာ ကတမေ ဓမ္မာ ယောနိသော မနသိ ကာတဗ္ဗာ’’တိ? ‘‘အနာဂါမိနာပိ ခေါ, အာဝုသော ကောဋ္ဌိက, ဘိက္ခုနာ ဣမေ ပဉ္စုပါဒါနက္ခန္ဓာ အနိစ္စတော…ပေ… အနတ္တတော ယောနိသော မနသိ ကာတဗ္ဗာ။ ဌာနံ ခေါ ပနေတံ, အာဝုသော, ဝိဇ္ဇတိ ယံ အနာဂါမီ ဘိက္ခု ဣမေ ပဉ္စုပါဒါနက္ခန္ဓေ အနိစ္စတော…ပေ… အနတ္တတော ယောနိသော မနသိ ကရောန္တော အရဟတ္တံ သစ္ဆိကရေယျာ’’တိ။

‘‘အရဟတာ ပနာဝုသော သာရိပုတ္တ, ကတမေ ဓမ္မာ ယောနိသော မနသိ ကာတဗ္ဗာ’’တိ? ‘‘အရဟတာပိ ခေါ, အာဝုသော ကောဋ္ဌိက, ဣမေ ပဉ္စုပါဒါနက္ခန္ဓေ အနိစ္စတော ဒုက္ခတော ရောဂတော ဂဏ္ဍတော သလ္လတော အဃတော အာဗာဓတော ပရတော ပလောကတော သုညတော အနတ္တတော ယောနိသော မနသိ ကာတဗ္ဗာ။ နတ္ထိ, ခွါဝုသော, အရဟတော ဥတ္တရိ ကရဏီယံ ကတဿ ဝါ ပတိစယော၊ အပိ စ ဣမေ ဓမ္မာ ဘာဝိတာ ဗဟုလီကတာ ဒိဋ္ဌဓမ္မသုခဝိဟာရာ စေဝ သံဝတ္တန္တိ သတိသမ္ပဇညာ စာ’’တိ။ ဒသမံ။

၁၁။ သုတဝန္တသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၂၃။ ဧကံ သမယံ အာယသ္မာ စ သာရိပုတ္တော အာယသ္မာ စ မဟာကောဋ္ဌိကော ဗာရာဏသိယံ ဝိဟရန္တိ ဣသိပတနေ မိဂဒါယေ။ အထ ခေါ အာယသ္မာ မဟာကောဋ္ဌိကော သာယနှသမယံ ပဋိသလ္လာနာ ဝုဋ္ဌိတော ယေနာယသ္မာ သာရိပုတ္တော တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ…ပေ… ဧတဒဝေါစ –

‘‘သုတဝတာဝုသော သာရိပုတ္တ, ဘိက္ခုနာ ကတမေ ဓမ္မာ ယောနိသော မနသိ ကာတဗ္ဗာ’’တိ? ‘‘သုတဝတာဝုသော ကောဋ္ဌိက, ဘိက္ခုနာ ပဉ္စုပါဒါနက္ခန္ဓာ အနိစ္စတော…ပေ… အနတ္တတော ယောနိသော မနသိ ကာတဗ္ဗာ။ ကတမေ ပဉ္စ? သေယျထိဒံ – ရူပုပါဒါနက္ခန္ဓော…ပေ… ဝိညာဏုပါဒါနက္ခန္ဓော။ သုတဝတာဝုသော ကောဋ္ဌိက, ဘိက္ခုနာ ဣမေ ပဉ္စုပါဒါနက္ခန္ဓာ အနိစ္စတော…ပေ… အနတ္တတော ယောနိသော မနသိ ကာတဗ္ဗာ။ ဌာနံ ခေါ ပနေတံ, အာဝုသော, ဝိဇ္ဇတိ – ယံ သုတဝါ ဘိက္ခု ဣမေ ပဉ္စုပါဒါနက္ခန္ဓေ အနိစ္စတော…ပေ… အနတ္တတော ယောနိသော မနသိ ကရောန္တော သောတာပတ္တိဖလံ သစ္ဆိကရေယျာ’’တိ။

‘‘သောတာပန္နေန ပနာဝုသော သာရိပုတ္တ, ဘိက္ခုနာ ကတမေ ဓမ္မာ ယောနိသော မနသိ ကာတဗ္ဗာ’’တိ? ‘‘သောတာပန္နေနပိ ခေါ အာဝုသော

(သံ၊၂၊၁၃၈။)

ကောဋ္ဌိက, ဘိက္ခုနာ ဣမေ ပဉ္စုပါဒါနက္ခန္ဓာ အနိစ္စတော…ပေ… အနတ္တတော ယောနိသော မနသိ ကာတဗ္ဗာ။ ဌာနံ ခေါ ပနေတံ, အာဝုသော, ဝိဇ္ဇတိ – ယံ သောတာပန္နော ဘိက္ခု ဣမေ ပဉ္စုပါဒါနက္ခန္ဓေ အနိစ္စတော…ပေ… အနတ္တတော ယောနိသော မနသိ ကရောန္တော သကဒါဂါမိဖလံ…ပေ… အနာဂါမိဖလံ…ပေ… အရဟတ္တဖလံ သစ္ဆိကရေယျာ’’တိ။

‘‘အရဟတာ ပနာဝုသော သာရိပုတ္တ, ကတမေ ဓမ္မာ ယောနိသော မနသိ ကာတဗ္ဗာ’’တိ? ‘‘အရဟတာပိ ခွါဝုသော, ကောဋ္ဌိက, ဣမေ ပဉ္စုပါဒါနက္ခန္ဓာ အနိစ္စတော ဒုက္ခတော ရောဂတော ဂဏ္ဍတော သလ္လတော အဃတော အာဗာဓတော ပရတော ပလောကတော သုညတော အနတ္တတော ယောနိသော မနသိ ကာတဗ္ဗာ။ နတ္ထိ, ခွါဝုသော, အရဟတော ဥတ္တရိ ကရဏီယံ, ကတဿ ဝါ ပတိစယော၊ အပိ စ ခေါ ဣမေ ဓမ္မာ ဘာဝိတာ ဗဟုလီကတာ ဒိဋ္ဌဓမ္မသုခဝိဟာရာယ စေဝ သံဝတ္တန္တိ သတိသမ္ပဇညာ စာ’’တိ။ ဧကာဒသမံ။

၁၂။ ကပ္ပသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၂၄။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ အထ ခေါ အာယသ္မာ ကပ္ပေါ ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ…ပေ… ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ အာယသ္မာ ကပ္ပေါ ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ကထံ နု ခေါ, ဘန္တေ, ဇာနတော ကထံ ပဿတော ဣမသ္မိဉ္စ သဝိညာဏကေ ကာယေ ဗဟိဒ္ဓါ စ သဗ္ဗနိမိတ္တေသု အဟင်္ကာရမမင်္ကာရမာနာနုသယာ န ဟောန္တီ’’တိ?

‘‘ယံ ကိဉ္စိ, ကပ္ပ, ရူပံ အတီတာနာဂတပစ္စုပ္ပန္နံ အဇ္ဈတ္တံ ဝါ ဗဟိဒ္ဓါ ဝါ ဩဠာရိကံ ဝါ သုခုမံ ဝါ ဟီနံ ဝါ ပဏီတံ ဝါ ယံ ဒူရေ သန္တိကေ ဝါ, သဗ္ဗံ ရူပံ ‘နေတံ မမ, နေသောဟမသ္မိ, န မေသော အတ္တာ’တိ ဧဝမေတံ ယထာဘူတံ သမ္မပ္ပညာယ ပဿတိ။ ယာ ကာစိ ဝေဒနာ…ပေ… ယာ ကာစိ သညာ… ယေ ကေစိ သင်္ခါရာ… ယံ ကိဉ္စိ ဝိညာဏံ အတီတာနာဂတပစ္စုပ္ပန္နံ အဇ္ဈတ္တံ ဝါ ဗဟိဒ္ဓါ ဝါ ဩဠာရိကံ ဝါ သုခုမံ ဝါ ဟီနံ ဝါ ပဏီတံ ဝါ ယံ ဒူရေ သန္တိကေ ဝါ, သဗ္ဗံ ဝိညာဏံ ‘နေတံ မမ, နေသောဟမသ္မိ, န မေသော အတ္တာ’တိ ဧဝမေတံ ယထာဘူတံ သမ္မပ္ပညာယ ပဿတိ။ ဧဝံ ခေါ, ကပ္ပ, ဇာနတော ဧဝံ ပဿတော ဣမသ္မိဉ္စ သဝိညာဏကေ ကာယေ ဗဟိဒ္ဓါ စ သဗ္ဗနိမိတ္တေသု အဟင်္ကာရမမင်္ကာရမာနာနုသယာ န ဟောန္တီ’’တိ။ ဒွါဒသမံ။

(သံ၊၂၊၁၃၉။)

၁၃။ ဒုတိယကပ္ပသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၂၅။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ အာယသ္မာ ကပ္ပေါ ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ကထံ နု ခေါ, ဘန္တေ, ဇာနတော ကထံ ပဿတော ဣမသ္မိဉ္စ သဝိညာဏကေ ကာယေ ဗဟိဒ္ဓါ စ သဗ္ဗနိမိတ္တေသု အဟင်္ကာရမမင်္ကာရမာနာပဂတံ မာနသံ ဟောတိ ဝိဓာ သမတိက္ကန္တံ သန္တံ သုဝိမုတ္တ’’န္တိ?

‘‘ယံ ကိဉ္စိ, ကပ္ပ, ရူပံ အတီတာနာဂတပစ္စုပ္ပန္နံ…ပေ… သဗ္ဗံ ရူပံ ‘နေတံ မမ, နေသောဟမသ္မိ, န မေသော အတ္တာ’တိ ဧဝမေတံ ယထာဘူတံ သမ္မပ္ပညာယ ဒိသွာ အနုပါဒါဝိမုတ္တော ဟောတိ။ ယာ ကာစိ ဝေဒနာ… ယာ ကာစိ သညာ… ယေ ကေစိ သင်္ခါရာ… ယံ ကိဉ္စိ ဝိညာဏံ အတီတာနာဂတပစ္စုပ္ပန္နံ အဇ္ဈတ္တံ ဝါ ဗဟိဒ္ဓါ ဝါ ဩဠာရိကံ ဝါ သုခုမံ ဝါ ဟီနံ ဝါ ပဏီတံ ဝါ ယံ ဒူရေ သန္တိကေ ဝါ, သဗ္ဗံ ဝိညာဏံ ‘နေတံ မမ, နေသောဟမသ္မိ, န မေသော အတ္တာ’တိ ဧဝမေတံ ယထာဘူတံ သမ္မပ္ပညာယ ဒိသွာ အနုပါဒါဝိမုတ္တော ဟောတိ။ ဧဝံ ခေါ, ကပ္ပ, ဇာနတော ဧဝံ ပဿတော ဣမသ္မိဉ္စ သဝိညာဏကေ ကာယေ ဗဟိဒ္ဓါ စ သဗ္ဗနိမိတ္တေသု အဟင်္ကာရမမင်္ကာရမာနာပဂတံ မာနသံ ဟောတိ ဝိဓာ သမတိက္ကန္တံ သန္တံ သုဝိမုတ္တ’’န္တိ။ တေရသမံ။

ဓမ္မကထိကဝဂ္ဂေါ ဒွါဒသမော။

တဿုဒ္ဒါနံ –

အဝိဇ္ဇာ ဝိဇ္ဇာ ဒွေ ကထိကာ, ဗန္ဓနာ ပရိပုစ္ဆိတာ ဒုဝေ၊

သံယောဇနံ ဥပါဒါနံ, သီလံ သုတဝါ ဒွေ စ ကပ္ပေနာတိ။

၁၃။ အဝိဇ္ဇာဝဂ္ဂေါ

၁။ သမုဒယဓမ္မသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၂၆။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ အထ ခေါ အညတရော ဘိက္ခု ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ…ပေ… ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ သော ဘိက္ခု ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘‘အဝိဇ္ဇာ အဝိဇ္ဇာ’တိ, ဘန္တေ, ဝုစ္စတိ။ ကတမာ နု ခေါ, ဘန္တေ, အဝိဇ္ဇာ, ကိတ္တာဝတာ စ အဝိဇ္ဇာဂတော ဟောတီ’’တိ။

(သံ၊၂၊၁၄၀။)

‘‘ဣဓ, ဘိက္ခု, အဿုတဝါ ပုထုဇ္ဇနော သမုဒယဓမ္မံ ရူပံ ‘သမုဒယဓမ္မံ ရူပ’န္တိ ယထာဘူတံ နပ္ပဇာနာတိ၊ ဝယဓမ္မံ ရူပံ ‘ဝယဓမ္မံ ရူပ’န္တိ ယထာဘူတံ နပ္ပဇာနာတိ၊ သမုဒယဝယဓမ္မံ ရူပံ ‘သမုဒယဝယဓမ္မံ ရူပ’န္တိ ယထာဘူတံ နပ္ပဇာနာတိ။ သမုဒယဓမ္မံ ဝေဒနံ ‘သမုဒယဓမ္မာ ဝေဒနာ’တိ ယထာဘူတံ နပ္ပဇာနာတိ၊ ဝယဓမ္မံ ဝေဒနံ ‘ဝယဓမ္မာ ဝေဒနာ’တိ ယထာဘူတံ နပ္ပဇာနာတိ၊ သမုဒယဝယဓမ္မံ ဝေဒနံ ‘သမုဒယဝယဓမ္မာ ဝေဒနာ’တိ ယထာဘူတံ နပ္ပဇာနာတိ။ သမုဒယဓမ္မံ သညံ…ပေ… သမုဒယဓမ္မေ သင်္ခါရေ ‘သမုဒယဓမ္မာ သင်္ခါရာ’တိ ယထာဘူတံ နပ္ပဇာနာတိ၊ ဝယဓမ္မေ သင်္ခါရေ ‘ဝယဓမ္မာ သင်္ခါရာ’တိ ယထာဘူတံ နပ္ပဇာနာတိ၊ သမုဒယဝယဓမ္မေ သင်္ခါရေ ‘သမုဒယဝယဓမ္မာ သင်္ခါရာ’တိ ယထာဘူတံ နပ္ပဇာနာတိ။ သမုဒယဓမ္မံ ဝိညာဏံ ‘သမုဒယဓမ္မံ ဝိညာဏ’န္တိ ယထာဘူတံ နပ္ပဇာနာတိ၊ ဝယဓမ္မံ ဝိညာဏံ ‘ဝယဓမ္မံ ဝိညာဏ’န္တိ ယထာဘူတံ နပ္ပဇာနာတိ၊ သမုဒယဝယဓမ္မံ ဝိညာဏံ ‘သမုဒယဝယဓမ္မံ ဝိညာဏ’န္တိ ယထာဘူတံ နပ္ပဇာနာတိ။ အယံ ဝုစ္စတိ, ဘိက္ခု, အဝိဇ္ဇာ၊ ဧတ္တာဝတာ စ အဝိဇ္ဇာဂတော ဟောတီ’’တိ။

ဧဝံ ဝုတ္တေ, သော ဘိက္ခု ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘‘ဝိဇ္ဇာ ဝိဇ္ဇာ’တိ, ဘန္တေ, ဝုစ္စတိ။ ကတမာ နု ခေါ, ဘန္တေ, ဝိဇ္ဇာ, ကိတ္တာဝတာ စ ဝိဇ္ဇာဂတော ဟောတီ’’တိ?

‘‘ဣဓ, ဘိက္ခု, သုတဝါ အရိယသာဝကော သမုဒယဓမ္မံ ရူပံ ‘သမုဒယဓမ္မံ ရူပ’န္တိ ယထာဘူတံ ပဇာနာတိ၊ ဝယဓမ္မံ ရူပံ ‘ဝယဓမ္မံ ရူပ’န္တိ ယထာဘူတံ ပဇာနာတိ၊ သမုဒယဝယဓမ္မံ ရူပံ ‘သမုဒယဝယဓမ္မံ ရူပ’န္တိ ယထာဘူတံ ပဇာနာတိ။ သမုဒယဓမ္မံ ဝေဒနံ ‘သမုဒယဓမ္မာ ဝေဒနာ’တိ ယထာဘူတံ ပဇာနာတိ၊ ဝယဓမ္မံ ဝေဒနံ ‘ဝယဓမ္မာ ဝေဒနာ’တိ ယထာဘူတံ ပဇာနာတိ၊ သမုဒယဝယဓမ္မံ ဝေဒနံ ‘သမုဒယဝယဓမ္မာ ဝေဒနာ’တိ ယထာဘူတံ ပဇာနာတိ။ သမုဒယဓမ္မံ သညံ… သမုဒယဓမ္မေ သင်္ခါရေ ‘သမုဒယဓမ္မာ သင်္ခါရာ’တိ ယထာဘူတံ ပဇာနာတိ၊ ဝယဓမ္မေ သင်္ခါရေ ‘ဝယဓမ္မာ သင်္ခါရာ’တိ ယထာဘူတံ ပဇာနာတိ၊ သမုဒယဝယဓမ္မေ သင်္ခါရေ ‘သမုဒယဝယဓမ္မာ သင်္ခါရာ’တိ ယထာဘူတံ ပဇာနာတိ။ သမုဒယဓမ္မံ ဝိညာဏံ ‘သမုဒယဓမ္မံ ဝိညာဏ’န္တိ ယထာဘူတံ ပဇာနာတိ၊ ဝယဓမ္မံ ဝိညာဏံ ‘ဝယဓမ္မံ ဝိညာဏ’န္တိ ယထာဘူတံ ပဇာနာတိ၊ သမုဒယဝယဓမ္မံ ဝိညာဏံ ‘သမုဒယဝယဓမ္မံ ဝိညာဏ’န္တိ ယထာဘူတံ ပဇာနာတိ။ အယံ ဝုစ္စတိ, ဘိက္ခု, ဝိဇ္ဇာ၊ ဧတ္တာဝတာ စ ဝိဇ္ဇာဂတော ဟောတီ’’တိ။ ပဌမံ။

(သံ၊၂၊၁၄၁။)

၂။ ဒုတိယသမုဒယဓမ္မသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၂၇။ ဧကံ သမယံ အာယသ္မာ စ သာရိပုတ္တော အာယသ္မာ စ မဟာကောဋ္ဌိကော ဗာရာဏသိယံ ဝိဟရန္တိ ဣသိပတနေ မိဂဒါယေ။ အထ ခေါ အာယသ္မာ မဟာကောဋ္ဌိကော သာယနှသမယံ ပဋိသလ္လာနာ ဝုဋ္ဌိတော…ပေ… ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ အာယသ္မာ မဟာကောဋ္ဌိကော အာယသ္မန္တံ သာရိပုတ္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘‘အဝိဇ္ဇာ, အဝိဇ္ဇာ’တိ, အာဝုသော သာရိပုတ္တ, ဝုစ္စတိ။ ကတမာ နု ခေါ, အာဝုသော, အဝိဇ္ဇာ, ကိတ္တာဝတာ စ အဝိဇ္ဇာဂတော ဟောတီ’’တိ?

‘‘ဣဓာဝုသော အဿုတဝါ ပုထုဇ္ဇနော သမုဒယဓမ္မံ ရူပံ ‘သမုဒယဓမ္မံ ရူပ’န္တိ ယထာဘူတံ နပ္ပဇာနာတိ၊ ဝယဓမ္မံ ရူပံ…ပေ… ‘သမုဒယဝယဓမ္မံ ရူပ’န္တိ ယထာဘူတံ နပ္ပဇာနာတိ။ သမုဒယဓမ္မံ ဝေဒနံ…ပေ… ဝယဓမ္မံ ဝေဒနံ…ပေ… ‘သမုဒယဝယဓမ္မာ ဝေဒနာ’တိ ယထာဘူတံ နပ္ပဇာနာတိ။ သမုဒယဓမ္မံ သညံ…ပေ… သမုဒယဓမ္မေ သင်္ခါရေ…ပေ… ဝယဓမ္မေ သင်္ခါရေ…ပေ… သမုဒယဝယဓမ္မေ သင်္ခါရေ ‘သမုဒယဝယဓမ္မာ သင်္ခါရာ’တိ ယထာဘူတံ နပ္ပဇာနာတိ။ သမုဒယဓမ္မံ ဝိညာဏံ…ပေ… သမုဒယဝယဓမ္မံ ဝိညာဏံ ‘သမုဒယဝယဓမ္မံ ဝိညာဏ’န္တိ ယထာဘူတံ နပ္ပဇာနာတိ။ အယံ ဝုစ္စတိ, အာဝုသော, အဝိဇ္ဇာ၊ ဧတ္တာဝတာ စ အဝိဇ္ဇာဂတော ဟောတီ’’တိ။ ဒုတိယံ။

၃။ တတိယသမုဒယဓမ္မသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၂၈။ ဧကံ သမယံ အာယသ္မာ စ သာရိပုတ္တော အာယသ္မာ စ မဟာကောဋ္ဌိကော ဗာရာဏသိယံ ဝိဟရန္တိ ဣသိပတနေ မိဂဒါယေ…ပေ… ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ အာယသ္မာ မဟာကောဋ္ဌိကော အာယသ္မန္တံ သာရိပုတ္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘‘ဝိဇ္ဇာ, ဝိဇ္ဇာ’တိ, အာဝုသော သာရိပုတ္တ, ဝုစ္စတိ။ ကတမာ နု ခေါ, အာဝုသော, ဝိဇ္ဇာ, ကိတ္တာဝတာ စ ဝိဇ္ဇာဂတော ဟောတီ’’တိ?

‘‘ဣဓာဝုသော, သုတဝါ အရိယသာဝကော သမုဒယဓမ္မံ ရူပံ ‘သမုဒယဓမ္မံ ရူပ’န္တိ ယထာဘူတံ ပဇာနာတိ၊ ဝယဓမ္မံ ရူပံ…ပေ… သမုဒယဝယဓမ္မံ ရူပံ ‘သမုဒယဝယဓမ္မံ ရူပ’န္တိ ယထာဘူတံ ပဇာနာတိ၊ သမုဒယဓမ္မံ ဝေဒနံ…ပေ… သမုဒယဝယဓမ္မာ ဝေဒနာ … သမုဒယဓမ္မံ သညံ…ပေ… သမုဒယဓမ္မေ သင်္ခါရေ… ဝယဓမ္မေ သင်္ခါရေ… သမုဒယဝယဓမ္မေ သင်္ခါရေ ‘သမုဒယဝယဓမ္မာ သင်္ခါရာ’တိ ယထာဘူတံ ပဇာနာတိ။ သမုဒယဓမ္မံ ဝိညာဏံ… ဝယဓမ္မံ ဝိညာဏံ… သမုဒယဝယဓမ္မံ ဝိညာဏံ ‘သမုဒယဝယဓမ္မံ ဝိညာဏ’န္တိ ယထာဘူတံ ပဇာနာတိ။ အယံ ဝုစ္စတာဝုသော, ဝိဇ္ဇာ၊ ဧတ္တာဝတာ စ ဝိဇ္ဇာဂတော ဟောတီ’’တိ။ တတိယံ။

(သံ၊၂၊၁၄၂။)

၄။ အဿာဒသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၂၉။ ဗာရာဏသိယံ ဝိဟရန္တိ ဣသိပတနေ မိဂဒါယေ…ပေ… ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ အာယသ္မာ မဟာကောဋ္ဌိကော အာယသ္မန္တံ သာရိပုတ္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘‘အဝိဇ္ဇာ, အဝိဇ္ဇာ’တိ, အာဝုသော သာရိပုတ္တ, ဝုစ္စတိ။ ကတမာ နု ခေါ, အာဝုသော, အဝိဇ္ဇာ, ကိတ္တာဝတာ စ အဝိဇ္ဇာဂတော ဟောတီ’’တိ။

‘‘ဣဓာဝုသော အဿုတဝါ ပုထုဇ္ဇနော ရူပဿ အဿာဒဉ္စ အာဒီနဝဉ္စ နိဿရဏဉ္စ ယထာဘူတံ နပ္ပဇာနာတိ။ ဝေဒနာယ…ပေ… သညာယ… သင်္ခါရာနံ… ဝိညာဏဿ အဿာဒဉ္စ အာဒီနဝဉ္စ နိဿရဏဉ္စ ယထာဘူတံ နပ္ပဇာနာတိ။ အယံ ဝုစ္စတာဝုသော, အဝိဇ္ဇာ၊ ဧတ္တာဝတာ စ အဝိဇ္ဇာဂတော ဟောတီ’’တိ။ စတုတ္ထံ။

၅။ ဒုတိယအဿာဒသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၃၀။ ဗာရာဏသိယံ ဝိဟရန္တိ ဣသိပတနေ မိဂဒါယေ…ပေ… ‘‘‘ဝိဇ္ဇာ, ဝိဇ္ဇာ’တိ, အာဝုသော သာရိပုတ္တ, ဝုစ္စတိ။ ကတမာ နု ခေါ, အာဝုသော, ဝိဇ္ဇာ, ကိတ္တာဝတာ စ ဝိဇ္ဇာဂတော ဟောတီ’’တိ?

‘‘ဣဓာဝုသော, သုတဝါ အရိယသာဝကော ရူပဿ အဿာဒဉ္စ အာဒီနဝဉ္စ နိဿရဏဉ္စ ယထာဘူတံ ပဇာနာတိ။ ဝေဒနာယ…ပေ… သညာယ… သင်္ခါရာနံ… ဝိညာဏဿ အဿာဒဉ္စ အာဒီနဝဉ္စ နိဿရဏဉ္စ ယထာဘူတံ ပဇာနာတိ။ အယံ ဝုစ္စတာဝုသော, ဝိဇ္ဇာ၊ ဧတ္တာဝတာ စ ဝိဇ္ဇာဂတော ဟောတီ’’တိ။ ပဉ္စမံ။

၆။ သမုဒယသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၃၁။ ဗာရာဏသိယံ ဝိဟရန္တိ ဣသိပတနေ မိဂဒါယေ…ပေ… ‘‘‘အဝိဇ္ဇာ, အဝိဇ္ဇာ’တိ, အာဝုသော သာရိပုတ္တ, ဝုစ္စတိ။ ကတမာ နု ခေါ, အာဝုသော, အဝိဇ္ဇာ, ကိတ္တာဝတာ စ အဝိဇ္ဇာဂတော ဟောတီ’’တိ။

‘‘ဣဓာဝုသော, အဿုတဝါ ပုထုဇ္ဇနော ရူပဿ သမုဒယဉ္စ အတ္ထင်္ဂမဉ္စ အဿာဒဉ္စ အာဒီနဝဉ္စ နိဿရဏဉ္စ ယထာဘူတံ နပ္ပဇာနာတိ။ ဝေဒနာယ…ပေ… သညာယ… သင်္ခါရာနံ… ဝိညာဏဿ သမုဒယဉ္စ အတ္ထင်္ဂမဉ္စ အဿာဒဉ္စ အာဒီနဝဉ္စ နိဿရဏဉ္စ ယထာဘူတံ နပ္ပဇာနာတိ။ အယံ ဝုစ္စတာဝုသော, အဝိဇ္ဇာ၊ ဧတ္တာဝတာ စ အဝိဇ္ဇာဂတော ဟောတီ’’တိ။ ဆဋ္ဌံ။

(သံ၊၂၊၁၄၃။)

၇။ ဒုတိယသမုဒယသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၃၂။ ဗာရာဏသိယံ ဝိဟရန္တိ ဣသိပတနေ မိဂဒါယေ…ပေ… ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ အာယသ္မာ မဟာကောဋ္ဌိကော အာယသ္မန္တံ သာရိပုတ္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘‘ဝိဇ္ဇာ, ဝိဇ္ဇာ’တိ, အာဝုသော သာရိပုတ္တ, ဝုစ္စတိ။ ကတမာ နု ခေါ, အာဝုသော, ဝိဇ္ဇာ, ကိတ္တာဝတာ စ ဝိဇ္ဇာဂတော ဟောတီ’’တိ?

‘‘ဣဓာဝုသော, သုတဝါ အရိယသာဝကော ရူပဿ သမုဒယဉ္စ အတ္ထင်္ဂမဉ္စ အဿာဒဉ္စ အာဒီနဝဉ္စ နိဿရဏဉ္စ ယထာဘူတံ ပဇာနာတိ။ ဝေဒနာယ…ပေ… သညာယ… သင်္ခါရာနံ… ဝိညာဏဿ သမုဒယဉ္စ အတ္ထင်္ဂမဉ္စ အဿာဒဉ္စ အာဒီနဝဉ္စ နိဿရဏဉ္စ ယထာဘူတံ ပဇာနာတိ။ အယံ ဝုစ္စတာဝုသော, ဝိဇ္ဇာ၊ ဧတ္တာဝတာ စ ဝိဇ္ဇာဂတော ဟောတီ’’တိ။ သတ္တမံ။

၈။ ကောဋ္ဌိကသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၃၃။ ဗာရာဏသိယံ ဝိဟရန္တိ ဣသိပတနေ မိဂဒါယေ။ အထ ခေါ အာယသ္မာ သာရိပုတ္တော သာယနှသမယံ…ပေ… ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ အာယသ္မာ သာရိပုတ္တော အာယသ္မန္တံ မဟာကောဋ္ဌိကံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘‘အဝိဇ္ဇာ, အဝိဇ္ဇာ’တိ, အာဝုသော ကောဋ္ဌိက, ဝုစ္စတိ။ ကတမာ နု ခေါ, အာဝုသော, အဝိဇ္ဇာ, ကိတ္တာဝတာ စ အဝိဇ္ဇာဂတော ဟောတီ’’တိ?

‘‘ဣဓာဝုသော, အဿုတဝါ ပုထုဇ္ဇနော ရူပဿ အဿာဒဉ္စ အာဒီနဝဉ္စ နိဿရဏဉ္စ ယထာဘူတံ နပ္ပဇာနာတိ။ ဝေဒနာယ…ပေ… သညာယ… သင်္ခါရာနံ… ဝိညာဏဿ အဿာဒဉ္စ အာဒီနဝဉ္စ နိဿရဏဉ္စ ယထာဘူတံ နပ္ပဇာနာတိ။ အယံ ဝုစ္စတာဝုသော, အဝိဇ္ဇာ၊ ဧတ္တာဝတာ စ အဝိဇ္ဇာဂတော ဟောတီ’’တိ။

‘‘ဣဓာဝုသော သုတဝါ အရိယသာဝကော ရူပဿ အဿာဒဉ္စ အာဒီနဝဉ္စ နိဿရဏဉ္စ ယထာဘူတံ ပဇာနာတိ။ ဝေဒနာယ…ပေ… သညာယ… သင်္ခါရာနံ… ဝိညာဏဿ အဿာဒဉ္စ အာဒီနဝဉ္စ နိဿရဏဉ္စ ယထာဘူတံ ပဇာနာတိ။ အယံ ဝုစ္စတာဝုသော, ဝိဇ္ဇာ၊ ဧတ္တာဝတာ စ ဝိဇ္ဇာဂတော ဟောတီ’’တိ။ အဋ္ဌမံ။

(သံ၊၂၊၁၄၄။)

၉။ ဒုတိယကောဋ္ဌိကသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၃၄။ ဗာရာဏသိယံ ဝိဟရန္တိ ဣသိပတနေ မိဂဒါယေ…ပေ… ‘‘‘အဝိဇ္ဇာ, အဝိဇ္ဇာ’တိ, အာဝုသော ကောဋ္ဌိက, ဝုစ္စတိ။ ကတမာ နု ခေါ, အာဝုသော, အဝိဇ္ဇာ, ကိတ္တာဝတာ စ အဝိဇ္ဇာဂတော ဟောတီ’’တိ။

၁၀။ တတိယကောဋ္ဌိကသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၃၅။ တညေဝ နိဒါနံ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ အာယသ္မာ သာရိပုတ္တော အာယသ္မန္တံ မဟာကောဋ္ဌိကံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘‘အဝိဇ္ဇာ, အဝိဇ္ဇာ’တိ, အာဝုသော ကောဋ္ဌိက, ဝုစ္စတိ။ ကတမာ နု ခေါ, အာဝုသော, အဝိဇ္ဇာ, ကိတ္တာဝတာ စ အဝိဇ္ဇာဂတော ဟောတီ’’တိ?

‘‘ဣဓာဝုသော, အဿုတဝါ ပုထုဇ္ဇနော ရူပံ နပ္ပဇာနာတိ, ရူပသမုဒယံ နပ္ပဇာနာတိ, ရူပနိရောဓံ နပ္ပဇာနာတိ, ရူပနိရောဓဂါမိနိံ ပဋိပဒံ နပ္ပဇာနာတိ။ ဝေဒနံ နပ္ပဇာနာတိ…ပေ… သညံ… သင်္ခါရေ… ဝိညာဏံ နပ္ပဇာနာတိ, ဝိညာဏသမုဒယံ နပ္ပဇာနာတိ, ဝိညာဏနိရောဓံ နပ္ပဇာနာတိ, ဝိညာဏနိရောဓဂါမိနိံ ပဋိပဒံ နပ္ပဇာနာတိ။ အယံ ဝုစ္စတာဝုသော, အဝိဇ္ဇာ၊ ဧတ္တာဝတာ စ အဝိဇ္ဇာဂတော ဟောတီ’’တိ။

(သံ၊၂၊၁၄၅။)

ဧဝံ ဝုတ္တေ, အာယသ္မာ သာရိပုတ္တော အာယသ္မန္တံ မဟာကောဋ္ဌိကံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘‘ဝိဇ္ဇာ, ဝိဇ္ဇာ’တိ, အာဝုသော ကောဋ္ဌိက, ဝုစ္စတိ။ ကတမာ နု ခေါ, အာဝုသော, ဝိဇ္ဇာ, ကိတ္တာဝတာ စ ဝိဇ္ဇာဂတော ဟောတီ’’တိ? ‘‘ဣဓာဝုသော, သုတဝါ အရိယသာဝကော ရူပံ ပဇာနာတိ, ရူပသမုဒယံ ပဇာနာတိ, ရူပနိရောဓံ ပဇာနာတိ, ရူပနိရောဓဂါမိနိံ ပဋိပဒံ ပဇာနာတိ။ ဝေဒနံ… သညံ… သင်္ခါရေ… ဝိညာဏံ ပဇာနာတိ, ဝိညာဏသမုဒယံ ပဇာနာတိ, ဝိညာဏနိရောဓံ ပဇာနာတိ, ဝိညာဏနိရောဓဂါမိနိံ ပဋိပဒံ ပဇာနာတိ။ အယံ ဝုစ္စတာဝုသော, ဝိဇ္ဇာ၊ ဧတ္တာဝတာ စ ဝိဇ္ဇာဂတော ဟောတီ’’တိ။ ဒသမံ။

အဝိဇ္ဇာဝဂ္ဂေါ တေရသမော။

တဿုဒ္ဒါနံ –

သမုဒယဓမ္မေ တီဏိ, အဿာဒေါ အပရေ ဒုဝေ၊

သမုဒယေ စ ဒွေ ဝုတ္တာ, ကောဋ္ဌိကေ အပရေ တယောတိ။

၁၄။ ကုက္ကုဠဝဂ္ဂေါ

၁။ ကုက္ကုဠသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၃၆။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ ‘‘ရူပံ, ဘိက္ခဝေ, ကုက္ကုဠံ, ဝေဒနာ ကုက္ကုဠာ, သညာ ကုက္ကုဠာ, သင်္ခါရာ ကုက္ကုဠာ, ဝိညာဏံ ကုက္ကုဠံ။ ဧဝံ ပဿံ, ဘိက္ခဝေ, သုတဝါ အရိယသာဝကော ရူပသ္မိမ္ပိ နိဗ္ဗိန္ဒတိ, ဝေဒနာယပိ နိဗ္ဗိန္ဒတိ, သညာယပိ နိဗ္ဗိန္ဒတိ, သင်္ခါရေသုပိ နိဗ္ဗိန္ဒတိ, ဝိညာဏသ္မိမ္ပိ နိဗ္ဗိန္ဒတိ။ နိဗ္ဗိန္ဒံ ဝိရဇ္ဇတိ၊ ဝိရာဂါ ဝိမုစ္စတိ။ ဝိမုတ္တသ္မိံ ဝိမုတ္တမိတိ ဉာဏံ ဟောတိ။ ‘ခီဏာ ဇာတိ, ဝုသိတံ ဗြဟ္မစရိယံ, ကတံ ကရဏီယံ, နာပရံ ဣတ္ထတ္တာယာ’တိ ပဇာနာတီ’’တိ။ ပဌမံ။

၂။ အနိစ္စသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၃၇။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ ‘‘ယံ, ဘိက္ခဝေ, အနိစ္စံ၊ တတြ ဝေါ ဆန္ဒော ပဟာတဗ္ဗော။ ကိဉ္စ, ဘိက္ခဝေ, အနိစ္စံ? ရူပံ, ဘိက္ခဝေ, အနိစ္စံ၊ တတြ ဝေါ ဆန္ဒော ပဟာတဗ္ဗော။ ဝေဒနာ အနိစ္စာ…ပေ… သညာ… သင်္ခါရာ… ဝိညာဏံ အနိစ္စံ၊ တတြ ဝေါ ဆန္ဒော ပဟာတဗ္ဗော။ ယံ, ဘိက္ခဝေ, အနိစ္စံ၊ တတြ ဝေါ ဆန္ဒော ပဟာတဗ္ဗော’’တိ။ ဒုတိယံ။

(သံ၊၂၊၁၄၆။)

၃။ ဒုတိယအနိစ္စသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၃၈။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ ။ ‘‘ယံ, ဘိက္ခဝေ, အနိစ္စံ၊ တတြ ဝေါ ရာဂေါ ပဟာတဗ္ဗော။ ကိဉ္စ, ဘိက္ခဝေ, အနိစ္စံ? ရူပံ, ဘိက္ခဝေ, အနိစ္စံ၊ တတြ ဝေါ ရာဂေါ ပဟာတဗ္ဗော။ ဝေဒနာ အနိစ္စာ… သညာ… သင်္ခါရာ… ဝိညာဏံ အနိစ္စံ၊ တတြ ဝေါ ရာဂေါ ပဟာတဗ္ဗော။ ယံ, ဘိက္ခဝေ, အနိစ္စံ၊ တတြ ဝေါ ရာဂေါ ပဟာတဗ္ဗော’’တိ။ တတိယံ။

၄။ တတိယအနိစ္စသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၃၉။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ ‘‘ယံ, ဘိက္ခဝေ, အနိစ္စံ၊ တတြ ဝေါ ဆန္ဒရာဂေါ ပဟာတဗ္ဗော။ ကိဉ္စ, ဘိက္ခဝေ, အနိစ္စံ? ရူပံ, ဘိက္ခဝေ, အနိစ္စံ, တတြ ဝေါ ဆန္ဒရာဂေါ ပဟာတဗ္ဗော။ ဝေဒနာ အနိစ္စာ… သညာ… သင်္ခါရာ… ဝိညာဏံ အနိစ္စံ၊ တတြ ဝေါ ဆန္ဒရာဂေါ ပဟာတဗ္ဗော။ ယံ, ဘိက္ခဝေ, အနိစ္စံ၊ တတြ ဝေါ ဆန္ဒရာဂေါ ပဟာတဗ္ဗော’’တိ။ စတုတ္ထံ။

၅။ ဒုက္ခသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၄၀။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ ‘‘ယံ, ဘိက္ခဝေ, ဒုက္ခံ၊ တတြ ဝေါ ဆန္ဒော ပဟာတဗ္ဗော…ပေ… ယံ, ဘိက္ခဝေ, ဒုက္ခံ၊ တတြ ဝေါ ဆန္ဒော ပဟာတဗ္ဗော’’တိ။ ပဉ္စမံ။

၆။ ဒုတိယဒုက္ခသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၄၁။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ ‘‘ယံ, ဘိက္ခဝေ, ဒုက္ခံ၊ တတြ ဝေါ ရာဂေါ ပဟာတဗ္ဗော…ပေ… ယံ, ဘိက္ခဝေ, ဒုက္ခံ၊ တတြ ဝေါ ရာဂေါ ပဟာတဗ္ဗော’’တိ။ ဆဋ္ဌံ။

၇။ တတိယဒုက္ခသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၄၂။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ ‘‘ယံ, ဘိက္ခဝေ, ဒုက္ခံ၊ တတြ ဝေါ ဆန္ဒရာဂေါ ပဟာတဗ္ဗော…ပေ… ယံ, ဘိက္ခဝေ, ဒုက္ခံ၊ တတြ ဝေါ ဆန္ဒရာဂေါ ပဟာတဗ္ဗော’’တိ။ သတ္တမံ။

၈။ အနတ္တသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၄၃။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ ‘‘ယော, ဘိက္ခဝေ, အနတ္တာ၊ တတြ ဝေါ ဆန္ဒော ပဟာတဗ္ဗော။ ကော စ, ဘိက္ခဝေ, အနတ္တာ? ရူပံ, ဘိက္ခဝေ, အနတ္တာ၊ တတြ ဝေါ ဆန္ဒော ပဟာတဗ္ဗော။ ဝေဒနာ အနတ္တာ… သညာ… သင်္ခါရာ… ဝိညာဏံ အနတ္တာ၊ တတြ ဝေါ ဆန္ဒော ပဟာတဗ္ဗော။ ယော, ဘိက္ခဝေ, အနတ္တာ၊ တတြ ဝေါ ဆန္ဒော ပဟာတဗ္ဗော’’တိ။ အဋ္ဌမံ။

(သံ၊၂၊၁၄၇။)

၉။ ဒုတိယအနတ္တသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၄၄။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ ‘‘ယော, ဘိက္ခဝေ, အနတ္တာ၊ တတြ ဝေါ ရာဂေါ ပဟာတဗ္ဗော။ ကော စ, ဘိက္ခဝေ, အနတ္တာ? ရူပံ, ဘိက္ခဝေ, အနတ္တာ၊ တတြ ဝေါ ရာဂေါ ပဟာတဗ္ဗော။ ဝေဒနာ အနတ္တာ… သညာ… သင်္ခါရာ… ဝိညာဏံ အနတ္တာ၊ တတြ ဝေါ ရာဂေါ ပဟာတဗ္ဗော။ ယော, ဘိက္ခဝေ, အနတ္တာ၊ တတြ ဝေါ ရာဂေါ ပဟာတဗ္ဗော’’တိ။ နဝမံ။

၁၀။ တတိယအနတ္တသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၄၅။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ ‘‘ယော, ဘိက္ခဝေ, အနတ္တာ၊ တတြ ဝေါ ဆန္ဒရာဂေါ ပဟာတဗ္ဗော။ ကော စ, ဘိက္ခဝေ, အနတ္တာ? ရူပံ, ဘိက္ခဝေ, အနတ္တာ၊ တတြ ဝေါ ဆန္ဒရာဂေါ ပဟာတဗ္ဗော။ ဝေဒနာ အနတ္တာ… သညာ… သင်္ခါရာ… ဝိညာဏံ အနတ္တာ၊ တတြ ဝေါ ဆန္ဒရာဂေါ ပဟာတဗ္ဗော။ ယော, ဘိက္ခဝေ, အနတ္တာ၊ တတြ ဝေါ ဆန္ဒရာဂေါ ပဟာတဗ္ဗော’’တိ။ ဒသမံ။

၁၁။ နိဗ္ဗိဒါဗဟုလသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၄၆။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ ‘‘သဒ္ဓါပဗ္ဗဇိတဿ, ဘိက္ခဝေ, ကုလပုတ္တဿ အယမနုဓမ္မော ဟောတိ – ယံ ရူပေ နိဗ္ဗိဒါဗဟုလော [နိဗ္ဗိဒါဗဟုလံ (သျာ။ ကံ။ ပီ။ က။)] ဝိဟရေယျ။ ဝေဒနာယ…ပေ… သညာယ… သင်္ခါရေသု… ဝိညာဏေ နိဗ္ဗိဒါဗဟုလော ဝိဟရေယျ။ ယော ရူပေ နိဗ္ဗိဒါဗဟုလော ဝိဟရန္တော, ဝေဒနာယ… သညာယ… သင်္ခါရေသု… ဝိညာဏေ နိဗ္ဗိဒါဗဟုလော ဝိဟရန္တော ရူပံ ပရိဇာနာတိ, ဝေဒနံ… သညံ… သင်္ခါရေ… ဝိညာဏံ ပရိဇာနာတိ၊ သော ရူပံ ပရိဇာနံ ဝေဒနံ ပရိဇာနံ သညံ ပရိဇာနံ သင်္ခါရေ ပရိဇာနံ ဝိညာဏံ ပရိဇာနံ ပရိမုစ္စတိ ရူပမှာ, ပရိမုစ္စတိ ဝေဒနာယ, ပရိမုစ္စတိ သညာယ, ပရိမုစ္စတိ သင်္ခါရေဟိ, ပရိမုစ္စတိ ဝိညာဏမှာ, ပရိမုစ္စတိ ဇာတိယာ ဇရာယ မရဏေန သောကေဟိ ပရိဒေဝေဟိ ဒုက္ခေဟိ ဒေါမနဿေဟိ ဥပါယာသေဟိ၊ ‘ပရိမုစ္စတိ ဒုက္ခသ္မာ’တိ ဝဒါမီ’’တိ။ ဧကာဒသမံ။

၁၂။ အနိစ္စာနုပဿီသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၄၇။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ ‘‘သဒ္ဓါပဗ္ဗဇိတဿ, ဘိက္ခဝေ, ကုလပုတ္တဿ အယမနုဓမ္မော ဟောတိ – ယံ ရူပေ အနိစ္စာနုပဿီ ဝိဟရေယျ။ ဝေဒနာယ… သညာယ… သင်္ခါရေသု… ဝိညာဏေ အနိစ္စာနုပဿီ ဝိဟရေယျ…ပေ… ‘ပရိမုစ္စတိ ဒုက္ခသ္မာ’တိ ဝဒါမီ’’တိ။ ဒွါဒသမံ။

(သံ၊၂၊၁၄၈။)

၁၃။ ဒုက္ခာနုပဿီသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၄၈။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ ‘‘သဒ္ဓါပဗ္ဗဇိတဿ, ဘိက္ခဝေ, ကုလပုတ္တဿ အယမနုဓမ္မော ဟောတိ – ယံ ရူပေ ဒုက္ခာနုပဿီ ဝိဟရေယျ။ ဝေဒနာယ… သညာယ… သင်္ခါရေသု… ဝိညာဏေ ဒုက္ခာနုပဿီ ဝိဟရေယျ…ပေ… ‘ပရိမုစ္စတိ ဒုက္ခသ္မာ’တိ ဝဒါမီ’’တိ။ တေရသမံ။

၁၄။ အနတ္တာနုပဿီသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၄၉။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ ‘‘သဒ္ဓါပဗ္ဗဇိတဿ, ဘိက္ခဝေ, ကုလပုတ္တဿ အယမနုဓမ္မော ဟောတိ – ယံ ရူပေ အနတ္တာနုပဿီ ဝိဟရေယျ။ ဝေဒနာယ… သညာယ… သင်္ခါရေသု… ဝိညာဏေ အနတ္တာနုပဿီ ဝိဟရေယျ။ (သော ရူပေ) အနတ္တာနုပဿီ ဝိဟရန္တော, ဝေဒနာယ… သညာယ… သင်္ခါရေသု… ဝိညာဏေ အနတ္တာနုပဿီ ဝိဟရန္တော ရူပံ ပရိဇာနာတိ, ဝေဒနံ…ပေ… သညံ… သင်္ခါရေ… ဝိညာဏံ ပရိဇာနာတိ။ သော ရူပံ ပရိဇာနံ ဝေဒနံ ပရိဇာနံ သညံ ပရိဇာနံ သင်္ခါရေ ပရိဇာနံ ဝိညာဏံ ပရိဇာနံ ပရိမုစ္စတိ ရူပမှာ, ပရိမုစ္စတိ ဝေဒနာယ, ပရိမုစ္စတိ သညာယ, ပရိမုစ္စတိ သင်္ခါရေဟိ, ပရိမုစ္စတိ ဝိညာဏမှာ, ပရိမုစ္စတိ ဇာတိယာ ဇရာယ မရဏေန သောကေဟိ ပရိဒေဝေဟိ ဒုက္ခေဟိ ဒေါမနဿေဟိ ဥပါယာသေဟိ၊ ‘ပရိမုစ္စတိ ဒုက္ခသ္မာ’တိ ဝဒါမီ’’တိ။ စုဒ္ဒသမံ။

ကုက္ကုဠဝဂ္ဂေါ စုဒ္ဒသမော။

တဿုဒ္ဒါနံ –

ကုက္ကုဠာ တယော အနိစ္စေန, ဒုက္ခေန အပရေ တယော၊

အနတ္တေန တယော ဝုတ္တာ, ကုလပုတ္တေန ဒွေ ဒုကာတိ။

၁၅။ ဒိဋ္ဌိဝဂ္ဂေါ

၁။ အဇ္ဈတ္တသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၅၀။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ ‘‘ကိသ္မိံ နု ခေါ, ဘိက္ခဝေ, သတိ, ကိံ ဥပါဒါယ ဥပ္ပဇ္ဇတိ အဇ္ဈတ္တံ သုခဒုက္ခ’’န္တိ? ဘဂဝံမူလကာ နော, ဘန္တေ, ဓမ္မာ…ပေ… ‘‘ရူပေ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, သတိ ရူပံ ဥပါဒါယ ဥပ္ပဇ္ဇတိ အဇ္ဈတ္တံ သုခဒုက္ခံ။ ဝေဒနာယ သတိ…ပေ…

(သံ၊၂၊၁၄၉။)

သညာယ သတိ… သင်္ခါရေသု သတိ… ဝိညာဏေ သတိ ဝိညာဏံ ဥပါဒါယ ဥပ္ပဇ္ဇတိ အဇ္ဈတ္တံ သုခဒုက္ခံ။ တံ ကိံ မညထ, ဘိက္ခဝေ, ရူပံ နိစ္စံ ဝါ အနိစ္စံ ဝါ’’တိ? ‘‘အနိစ္စံ, ဘန္တေ’’။ ‘‘ယံ ပနာနိစ္စံ ဒုက္ခံ ဝါ တံ သုခံ ဝါ’’တိ? ‘‘ဒုက္ခံ, ဘန္တေ’’။ ‘‘ယံ ပနာနိစ္စံ ဒုက္ခံ ဝိပရိဏာမဓမ္မံ, အပိ နု တံ အနုပါဒါယ ဥပ္ပဇ္ဇေယျ အဇ္ဈတ္တံ သုခဒုက္ခ’’န္တိ? ‘‘နော ဟေတံ, ဘန္တေ’’။ ‘‘ဝေဒနာ…ပေ… သညာ… သင်္ခါရာ… ဝိညာဏံ နိစ္စံ ဝါ အနိစ္စံ ဝါ’’တိ? ‘‘အနိစ္စံ, ဘန္တေ’’။ ‘‘ယံ ပနာနိစ္စံ, ဒုက္ခံ ဝါ တံ သုခံ ဝါ’’တိ? ‘‘ဒုက္ခံ, ဘန္တေ’’။ ‘‘ယံ ပနာနိစ္စံ ဒုက္ခံ ဝိပရိဏာမဓမ္မံ, အပိ နု တံ အနုပါဒါယ ဥပ္ပဇ္ဇေယျ အဇ္ဈတ္တံ သုခဒုက္ခ’’န္တိ? ‘‘နော ဟေတံ, ဘန္တေ’’။ ‘‘ဧဝံ ပဿံ…ပေ… နာပရံ ဣတ္ထတ္တာယာတိ ပဇာနာတီ’’တိ။ ပဌမံ။

၂။ ဧတံမမသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၅၁။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ ‘‘ကိသ္မိံ နု ခေါ, ဘိက္ခဝေ, သတိ, ကိံ ဥပါဒါယ, ကိံ အဘိနိဝိဿ – ‘ဧတံ မမ, ဧသောဟမသ္မိ, ဧသော မေ အတ္တာ’တိ သမနုပဿတီ’’တိ? ဘဂဝံမူလကာ နော, ဘန္တေ, ဓမ္မာ…ပေ… ‘‘ရူပေ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, သတိ, ရူပံ ဥပါဒါယ, ရူပံ အဘိနိဝိဿ …ပေ… ဝိညာဏေ သတိ, ဝိညာဏံ ဥပါဒါယ, ဝိညာဏံ အဘိနိဝိဿ – ‘ဧတံ မမ, ဧသောဟမသ္မိ, ဧသော မေ အတ္တာ’တိ သမနုပဿတိ။ တံ ကိံ မညထ, ဘိက္ခဝေ, ရူပံ နိစ္စံ ဝါ အနိစ္စံ ဝါ’’တိ? ‘‘အနိစ္စံ, ဘန္တေ’’…ပေ… ဝိပရိဏာမဓမ္မံ, အပိ နု တံ အနုပါဒါယ ဧတံ မမ, ဧသောဟမသ္မိ, ဧသော မေ အတ္တာတိ သမနုပဿေယျာတိ? ‘‘နော ဟေတံ, ဘန္တေ’’။ ‘‘ဝေဒနာ… သညာ… သင်္ခါရာ… ဝိညာဏံ နိစ္စံ ဝါ အနိစ္စံ ဝါ’’တိ? ‘‘အနိစ္စံ ဘန္တေ’’…ပေ… ဝိပရိဏာမဓမ္မံ, အပိ နု တံ အနုပါဒါယ ဧတံ မမ, ဧသောဟမသ္မိ, ဧသော မေ အတ္တာတိ သမနုပဿေယျာတိ? ‘‘နော ဟေတံ, ဘန္တေ’’။ ‘‘ဧဝံ ပဿံ။။ပေ… နာပရံ ဣတ္ထတ္တာယာတိ ပဇာနာတီ’’တိ။ ဒုတိယံ။

၃။ သောအတ္တာသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၅၂။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ ‘‘ကိသ္မိံ နု ခေါ, ဘိက္ခဝေ, သတိ, ကိံ ဥပါဒါယ, ကိံ အဘိနိဝိဿ ဧဝံ ဒိဋ္ဌိ ဥပ္ပဇ္ဇတိ – ‘သော အတ္တာ, သော လောကော, သော ပေစ္စ ဘဝိဿာမိ နိစ္စော ဓုဝေါ သဿတော အဝိပရိဏာမဓမ္မော’’’တိ? ဘဂဝံမူလကာ နော, ဘန္တေ, ဓမ္မာ…ပေ…။ ‘‘ရူပေ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, သတိ, ရူပံ ဥပါဒါယ, ရူပံ အဘိနိဝိဿ ဧဝံ ဒိဋ္ဌိ ဥပ္ပဇ္ဇတိ – ‘သော အတ္တာ, သော လောကော, သော ပေစ္စ ဘဝိဿာမိ နိစ္စော ဓုဝေါ သဿတော အဝိပရိဏာမဓမ္မော’တိ။ ဝေဒနာယ…ပေ… သညာယ…

(သံ၊၂၊၁၅၀။)

သင်္ခါရေသု …ပေ… ဝိညာဏေ သတိ, ဝိညာဏံ ဥပါဒါယ, ဝိညာဏံ အဘိနိဝိဿ ဧဝံ ဒိဋ္ဌိ ဥပ္ပဇ္ဇတိ – ‘သော အတ္တာ, သော လောကော, သော ပေစ္စ ဘဝိဿာမိ နိစ္စော ဓုဝေါ သဿတော အဝိပရိဏာမဓမ္မော’’’တိ။

‘‘တံ ကိံ မညထ, ဘိက္ခဝေ, ရူပံ နိစ္စံ ဝါ အနိစ္စံ ဝါ’’တိ? ‘‘အနိစ္စံ, ဘန္တေ’’။ ‘‘ယံ ပနာနိစ္စံ, ဒုက္ခံ ဝါ တံ သုခံ ဝါ’’တိ? ‘‘ဒုက္ခံ, ဘန္တေ’’။ ‘‘ယံ ပနာနိစ္စံ ဒုက္ခံ ဝိပရိဏာမဓမ္မံ, အပိ နု တံ အနုပါဒါယ ဧဝံ ဒိဋ္ဌိ ဥပ္ပဇ္ဇေယျ – ‘သော အတ္တာ, သော လောကော, သော ပေစ္စ ဘဝိဿာမိ နိစ္စော ဓုဝေါ သဿတော အဝိပရိဏာမဓမ္မော’’’တိ? ‘‘နော ဟေတံ, ဘန္တေ’’။ ‘‘ဝေဒနာ… သညာ… သင်္ခါရာ… ဝိညာဏံ နိစ္စံ ဝါ အနိစ္စံ ဝါ’’တိ? ‘‘အနိစ္စံ, ဘန္တေ’’။ ‘‘ယံ ပနာနိစ္စံ ဒုက္ခံ ဝါ တံ သုခံ ဝါ’’တိ? ‘‘ဒုက္ခံ, ဘန္တေ’’။ ‘‘ယံ ပနာနိစ္စံ ဒုက္ခံ ဝိပရိဏာမဓမ္မံ, အပိ နု တံ အနုပါဒါယ ဧဝံ ဒိဋ္ဌိ ဥပ္ပဇ္ဇေယျ – ‘သော အတ္တာ သော လောကော, သော ပေစ္စ ဘဝိဿာမိ နိစ္စော ဓုဝေါ သဿတော အဝိပရိဏာမဓမ္မော’’’တိ? ‘‘နော ဟေတံ, ဘန္တေ’’။ ဧဝံ ပဿံ…ပေ… နာပရံ ဣတ္ထတ္တာယာတိ ပဇာနာတီတိ။ တတိယံ။

၄။ နောစမေသိယာသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၅၃။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ ‘‘ကိသ္မိံ နု ခေါ, ဘိက္ခဝေ, သတိ, ကိံ ဥပါဒါယ, ကိံ အဘိနိဝိဿ ဧဝံ ဒိဋ္ဌိ ဥပ္ပဇ္ဇတိ – ‘နော စဿံ, နော စ မေ သိယာ, နာဘဝိဿ, န မေ ဘဝိဿတီ’’’တိ? ဘဂဝံမူလကာ နော, ဘန္တေ, ဓမ္မာ…ပေ… ‘‘ရူပေ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, သတိ, ရူပံ ဥပါဒါယ, ရူပံ အဘိနိဝိဿ ဧဝံ ဒိဋ္ဌိ ဥပ္ပဇ္ဇတိ – ‘နော စဿံ, နော စ မေ သိယာ, နာဘဝိဿ, န မေ ဘဝိဿတီ’တိ။ ဝေဒနာယ သတိ… သညာယ သတိ… သင်္ခါရေသု သတိ… ဝိညာဏေ သတိ, ဝိညာဏံ ဥပါဒါယ, ဝိညာဏံ အဘိနိဝိဿ, ဧဝံ ဒိဋ္ဌိ ဥပ္ပဇ္ဇတိ – ‘နော စဿံ, နော စ မေ သိယာ, နာဘဝိဿ, န မေ ဘဝိဿတီ’တိ။ တံ ကိံ မညထ, ဘိက္ခဝေ, ရူပံ နိစ္စံ ဝါ အနိစ္စံ ဝါ’’တိ? ‘‘အနိစ္စံ, ဘန္တေ’’။ ‘‘ယံ ပနာနိစ္စံ, ဒုက္ခံ ဝါ တံ သုခံ ဝါ’’တိ? ‘‘ဒုက္ခံ, ဘန္တေ’’။ ‘‘ယံ ပနာနိစ္စံ ဒုက္ခံ ဝိပရိဏာမဓမ္မံ, အပိ နု တံ အနုပါဒါယ ဧဝံ ဒိဋ္ဌိ ဥပ္ပဇ္ဇေယျ – ‘နော စဿံ, နော စ မေ သိယာ, နာဘဝိဿ, န မေ ဘဝိဿတီ’’’တိ? ‘‘နော ဟေတံ, ဘန္တေ’’။ ‘‘ဝေဒနာ… သညာ… သင်္ခါရာ… ဝိညာဏံ နိစ္စံ ဝါ အနိစ္စံ ဝါ’’တိ? ‘‘အနိစ္စံ, ဘန္တေ’’။ ‘‘ယံ ပနာနိစ္စံ, ဒုက္ခံ ဝါ တံ သုခံ ဝါ’’တိ? ‘‘ဒုက္ခံ, ဘန္တေ’’။ ‘‘ယံ ပနာနိစ္စံ ဒုက္ခံ ဝိပရိဏာမဓမ္မံ, အပိ နု တံ အနုပါဒါယ ဧဝံ ဒိဋ္ဌိ ဥပ္ပဇ္ဇေယျ – ‘နော စဿံ, နော စ မေ သိယာ, နာဘဝိဿ, န မေ ဘဝိဿတီ’’’တိ? ‘‘နော ဟေတံ, ဘန္တေ’’။ ‘‘ဧဝံ ပဿံ…ပေ… နာပရံ ဣတ္ထတ္တာယာတိ ပဇာနာတီ’’တိ။ စတုတ္ထံ။

(သံ၊၂၊၁၅၁။)

၅။ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၅၄။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ ။ ‘‘ကိသ္မိံ နု ခေါ, ဘိက္ခဝေ, သတိ, ကိံ ဥပါဒါယ, ကိံ အဘိနိဝိဿ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ ဥပ္ပဇ္ဇတီ’’တိ? ဘဂဝံမူလကာ နော, ဘန္တေ, ဓမ္မာ…ပေ… ‘‘ရူပေ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, သတိ, ရူပံ ဥပါဒါယ, ရူပံ အဘိနိဝိဿ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ ဥပ္ပဇ္ဇတိ။ ဝေဒနာယ သတိ… မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ ဥပ္ပဇ္ဇတိ။ သညာယ သတိ… သင်္ခါရေသု သတိ… ဝိညာဏေ သတိ, ဝိညာဏံ ဥပါဒါယ, ဝိညာဏံ အဘိနိဝိဿ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ ဥပ္ပဇ္ဇတိ။ တံ ကိံ မညထ, ဘိက္ခဝေ, ရူပံ နိစ္စံ ဝါ အနိစ္စံ ဝါ’’တိ? ‘‘အနိစ္စံ, ဘန္တေ’’။ ‘‘ယံ ပနာနိစ္စံ…ပေ… အပိ နု တံ အနုပါဒါယ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ ဥပ္ပဇ္ဇေယျာ’’တိ? ‘‘နော ဟေတံ, ဘန္တေ’’။ ‘‘ဝေဒနာ… သညာ… သင်္ခါရာ… ဝိညာဏံ နိစ္စံ ဝါ အနိစ္စံ ဝါ’’တိ? ‘‘အနိစ္စံ, ဘန္တေ’’။ ‘‘ယံ ပနာနိစ္စံ, ဒုက္ခံ ဝါ တံ သုခံ ဝါ’’တိ? ‘‘ဒုက္ခံ, ဘန္တေ’’။ ‘‘ယံ ပနာနိစ္စံ ဒုက္ခံ ဝိပရိဏာမဓမ္မံ, အပိ နု တံ အနုပါဒါယ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ ဥပ္ပဇ္ဇေယျာ’’တိ? ‘‘နော ဟေတံ, ဘန္တေ’’။ ‘‘ဧဝံ ပဿံ…ပေ… နာပရံ ဣတ္ထတ္တာယာတိ ပဇာနာတီ’’တိ။‘ပဉ္စမံ။

၆။ သက္ကာယဒိဋ္ဌိသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၅၅။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ ‘‘ကိသ္မိံ နု ခေါ, ဘိက္ခဝေ, သတိ, ကိံ ဥပါဒါယ, ကိံ အဘိနိဝိဿ သက္ကာယဒိဋ္ဌိ ဥပ္ပဇ္ဇတီ’’တိ? ဘဂဝံမူလကာ နော, ဘန္တေ, ဓမ္မာ…ပေ… ‘‘ရူပေ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, သတိ, ရူပံ ဥပါဒါယ, ရူပံ အဘိနိဝိဿ သက္ကာယဒိဋ္ဌိ ဥပ္ပဇ္ဇတိ။ ဝေဒနာယ သတိ… သညာယ သတိ… သင်္ခါရေသု သတိ… ဝိညာဏေ သတိ, ဝိညာဏံ ဥပါဒါယ, ဝိညာဏံ အဘိနိဝိဿ သက္ကာယဒိဋ္ဌိ ဥပ္ပဇ္ဇတိ။ တံ ကိံ မညထ, ဘိက္ခဝေ, ရူပံ နိစ္စံ ဝါ အနိစ္စံ ဝါ’’တိ? ‘‘အနိစ္စံ, ဘန္တေ’’။ ‘‘ယံ ပနာနိစ္စံ…ပေ… အပိ နု တံ အနုပါဒါယ သက္ကာယဒိဋ္ဌိ ဥပ္ပဇ္ဇေယျာ’’တိ? ‘‘နော ဟေတံ, ဘန္တေ’’။ ‘‘ဝေဒနာ… သညာ… သင်္ခါရာ… ဝိညာဏံ နိစ္စံ ဝါ အနိစ္စံ ဝါ’’တိ? ‘‘အနိစ္စံ, ဘန္တေ’’။ ‘‘ယံ ပနာနိစ္စံ…ပေ… အပိ နု တံ အနုပါဒါယ သက္ကာယဒိဋ္ဌိ ဥပ္ပဇ္ဇေယျာ’’တိ? ‘‘နော ဟေတံ, ဘန္တေ’’။ ‘‘ဧဝံ ပဿံ…ပေ… နာပရံ ဣတ္ထတ္တာယာတိ ပဇာနာတီ’’တိ။ ဆဋ္ဌံ။

၇။ အတ္တာနုဒိဋ္ဌိသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၅၆။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ ‘‘ကိသ္မိံ နု ခေါ, ဘိက္ခဝေ, သတိ, ကိံ ဥပါဒါယ, ကိံ အဘိနိဝိဿ အတ္တာနုဒိဋ္ဌိ ဥပ္ပဇ္ဇတီ’’တိ? ဘဂဝံမူလကာ နော, ဘန္တေ, ဓမ္မာ…ပေ… ‘‘ရူပေ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, သတိ, ရူပံ ဥပါဒါယ, ရူပံ အဘိနိဝိဿ အတ္တာနုဒိဋ္ဌိ ဥပ္ပဇ္ဇတိ။ ဝေဒနာယ သတိ… သညာယ သတိ… သင်္ခါရေသု သတိ… ဝိညာဏေ သတိ, ဝိညာဏံ ဥပါဒါယ, ဝိညာဏံ အဘိနိဝိဿ အတ္တာနုဒိဋ္ဌိ

(သံ၊၂၊၁၅၂။)

ဥပ္ပဇ္ဇတိ။ တံ ကိံ မညထ, ဘိက္ခဝေ, ရူပံ နိစ္စံ ဝါ အနိစ္စံ ဝါ’’တိ။ ‘‘အနိစ္စံ, ဘန္တေ’’။ ‘‘ယံ ပနာနိစ္စံ…ပေ… အပိ နု တံ အနုပါဒါယ အတ္တာနုဒိဋ္ဌိ ဥပ္ပဇ္ဇေယျာ’’တိ။ ‘‘နော ဟေတံ, ဘန္တေ’’။ ‘‘ဝေဒနာ… သညာ… သင်္ခါရာ… ဝိညာဏံ နိစ္စံ ဝါ အနိစ္စံ ဝါ’’တိ။ ‘‘အနိစ္စံ, ဘန္တေ’’။ ‘‘ယံ ပနာနိစ္စံ…ပေ… အပိ နု တံ အနုပါဒါယ အတ္တာနုဒိဋ္ဌိ ဥပ္ပဇ္ဇေယျာ’’တိ။ ‘‘နော ဟေတံ, ဘန္တေ’’။ ‘‘ဧဝံ ပဿံ…ပေ… နာပရံ ဣတ္ထတ္တာယာတိ ပဇာနာတီ’’တိ။ သတ္တမံ။

၈။ အဘိနိဝေသသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၅၇။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ ‘‘ကိသ္မိံ နု ခေါ, ဘိက္ခဝေ, သတိ, ကိံ ဥပါဒါယ, ကိံ အဘိနိဝိဿ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ သံယောဇနာဘိနိဝေသဝိနိဗန္ဓာ’’တိ။ ဘဂဝံမူလကာ နော, ဘန္တေ, ဓမ္မာ…ပေ… ‘‘ရူပေ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, သတိ, ရူပံ ဥပါဒါယ, ရူပံ အဘိနိဝိဿ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ သံယောဇနာဘိနိဝေသဝိနိဗန္ဓာ။ ဝေဒနာယ သတိ… သညာယ သတိ… သင်္ခါရေသု သတိ… ဝိညာဏေ သတိ, ဝိညာဏံ ဥပါဒါယ, ဝိညာဏံ အဘိနိဝိဿ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ သံယောဇနာဘိနိဝေသဝိနိဗန္ဓာ။ တံ ကိံ မညထ, ဘိက္ခဝေ, ရူပံ နိစ္စံ ဝါ အနိစ္စံ ဝါ’’တိ။ ‘‘အနိစ္စံ, ဘန္တေ’’။ ‘‘ယံ ပနာနိစ္စံ…ပေ… အပိ နု တံ အနုပါဒါယ ဥပ္ပဇ္ဇေယျုံ သံယောဇနာဘိနိဝေသဝိနိဗန္ဓာ’’တိ။ ‘‘နော ဟေတံ, ဘန္တေ’’…ပေ… ‘‘ဧဝံ ပဿံ…ပေ… နာပရံ ဣတ္ထတ္တာယာတိ ပဇာနာတီ’’တိ။ အဋ္ဌမံ။

၉။ ဒုတိယအဘိနိဝေသသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၅၈။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ ‘‘ကိသ္မိံ နု ခေါ, ဘိက္ခဝေ, သတိ, ကိံ ဥပါဒါယ, ကိံ အဘိနိဝိဿ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ သံယောဇနာဘိနိဝေသဝိနိဗန္ဓာဇ္ဈောသာနာ’’တိ။ [ဝိနိဗန္ဓာ အဇ္ဈောသာနာတိ (သီ။ က။)] ဘဂဝံမူလကာ နော, ဘန္တေ, ဓမ္မာ…ပေ… ‘‘ရူပေ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, သတိ, ရူပံ ဥပါဒါယ, ရူပံ အဘိနိဝိဿ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ သံယောဇနာဘိနိဝေသဝိနိဗန္ဓာဇ္ဈောသာနာ။ ဝေဒနာယ သတိ … သညာယ သတိ… သင်္ခါရေသု သတိ… ဝိညာဏေ သတိ, ဝိညာဏံ ဥပါဒါယ, ဝိညာဏံ အဘိနိဝိဿ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ သံယောဇနာဘိနိဝေသဝိနိဗန္ဓာဇ္ဈောသာနာ။ တံ ကိံ မညထ, ဘိက္ခဝေ, ရူပံ နိစ္စံ ဝါ အနိစ္စံ ဝါ’’တိ။ ‘‘အနိစ္စံ, ဘန္တေ’’။ ‘‘ယံ ပနာနိစ္စံ…ပေ… အပိ နု တံ အနုပါဒါယ ဥပ္ပဇ္ဇေယျုံ သံယောဇနာဘိနိဝေသဝိနိဗန္ဓာဇ္ဈောသာနာ’’တိ။ ‘‘နော ဟေတံ, ဘန္တေ’’…ပေ… ‘‘ဧဝံ ပဿံ…ပေ… နာပရံ ဣတ္ထတ္တာယာတိ ပဇာနာတီ’’တိ။ နဝမံ။

(သံ၊၂၊၁၅၃။)

၁၀။ အာနန္ဒသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၅၉။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ အထ ခေါ အာယသ္မာ အာနန္ဒော ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ…ပေ… ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘သာဓု မေ, ဘန္တေ, ဘဂဝါ သံခိတ္တေန ဓမ္မံ ဒေသေတု, ယမဟံ ဘဂဝတော ဓမ္မံ သုတွာ ဧကော ဝူပကဋ္ဌော အပ္ပမတ္တော အာတာပီ ပဟိတတ္တော ဝိဟရေယျ’’န္တိ။

‘‘တံ ကိံ မညသိ, အာနန္ဒ, ရူပံ နိစ္စံ ဝါ အနိစ္စံ ဝါ’’တိ? ‘‘အနိစ္စံ, ဘန္တေ’’။ ‘‘ယံ ပနာနိစ္စံ, ဒုက္ခံ ဝါ တံ သုခံ ဝါ’’တိ? ‘‘ဒုက္ခံ, ဘန္တေ’’။ ‘‘ယံ ပနာနိစ္စံ ဒုက္ခံ ဝိပရိဏာမဓမ္မံ, ကလ္လံ နု တံ သမနုပဿိတုံ – ‘ဧတံ မမ, ဧသောဟမသ္မိ, ဧသော မေ အတ္တာ’’’တိ? ‘‘နော ဟေတံ, ဘန္တေ’’။ ‘‘ဝေဒနာ… သညာ… သင်္ခါရာ… ဝိညာဏံ နိစ္စံ ဝါ အနိစ္စံ ဝါ’’တိ? ‘‘အနိစ္စံ, ဘန္တေ’’။ ‘‘ယံ ပနာနိစ္စံ, ဒုက္ခံ ဝါ တံ သုခံ ဝါ’’တိ? ‘‘ဒုက္ခံ, ဘန္တေ’’။ ‘‘ယံ ပနာနိစ္စံ ဒုက္ခံ ဝိပရိဏာမဓမ္မံ, ကလ္လံ နု တံ သမနုပဿိတုံ – ‘ဧတံ မမ, ဧသောဟမသ္မိ, ဧသော မေ အတ္တာ’’’တိ? ‘‘နော ဟေတံ, ဘန္တေ’’ [နော ဟေတံ ဘန္တေ။ တသ္မာတိဟာနန္ဒ ယံ ကိဉ္စိ ရူပံ အတီတာနာဂတပစ္စုပ္ပန္နံ…ပေ… ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ (သီ။ သျာ။ ကံ။ ပီ။)]။ ‘‘ဧဝံ ပဿံ…ပေ… နာပရံ ဣတ္ထတ္တာယာတိ ပဇာနာတီ’’တိ။ ဒသမံ။

ဒိဋ္ဌိဝဂ္ဂေါ ပဉ္စဒသမော။

တဿုဒ္ဒါနံ –

အဇ္ဈတ္တိကံ ဧတံမမ, သောအတ္တာ နောစမေသိယာ၊

မိစ္ဆာသက္ကာယတ္တာနု ဒွေ, အဘိနိဝေသာ အာနန္ဒေနာတိ။

ဥပရိပဏ္ဏာသကော သမတ္တော။

တဿ ဥပရိပဏ္ဏာသကဿ ဝဂ္ဂုဒ္ဒါနံ –

အန္တော ဓမ္မကထိကာ ဝိဇ္ဇာ, ကုက္ကုဠံ ဒိဋ္ဌိပဉ္စမံ၊

တတိယော ပဏ္ဏာသကော ဝုတ္တော, နိပါတောတိ ပဝုစ္စတီတိ [နိပါတော တေန ဝုစ္စတီတိ (သီ။ သျာ။ ကံ။)]။

ခန္ဓသံယုတ္တံ သမတ္တံ။

(သံ၊၂၊၁၅၄။)

၂။ ရာဓသံယုတ္တံ

၁။ ပဌမဝဂ္ဂေါ

၁။ မာရသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၆၀။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ ။ အထ ခေါ အာယသ္မာ ရာဓော ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ အာယသ္မာ ရာဓော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ –

‘‘‘မာရော, မာရော’တိ, ဘန္တေ, ဝုစ္စတိ။ ကိတ္တာဝတာ နု ခေါ, ဘန္တေ, မာရော’’တိ? ‘‘ရူပေ ခေါ, ရာဓ, သတိ မာရော ဝါ အဿ မာရေတာ ဝါ ယော ဝါ ပန မီယတိ။ တသ္မာတိဟ တွံ, ရာဓ, ရူပံ မာရောတိ ပဿ, မာရေတာတိ ပဿ, မီယတီတိ ပဿ, ရောဂေါတိ ပဿ, ဂဏ္ဍောတိ ပဿ, သလ္လန္တိ ပဿ, အဃန္တိ ပဿ, အဃဘူတန္တိ ပဿ။ ယေ နံ ဧဝံ ပဿန္တိ တေ သမ္မာ ပဿန္တိ။ ဝေဒနာယ သတိ… သညာယ သတိ… သင်္ခါရေသု သတိ… ဝိညာဏေ သတိ မာရော ဝါ အဿ မာရေတာ ဝါ ယော ဝါ ပန မီယတိ။ တသ္မာတိဟ တွံ, ရာဓ, ဝိညာဏံ မာရောတိ ပဿ, မာရေတာတိ ပဿ, မီယတီတိ ပဿ, ရောဂေါတိ ပဿ, ဂဏ္ဍောတိ ပဿ, သလ္လန္တိ ပဿ, အဃန္တိ ပဿ, အဃဘူတန္တိ ပဿ။ ယေ နံ ဧဝံ ပဿန္တိ, တေ သမ္မာ ပဿန္တီ’’တိ။

‘‘သမ္မာဒဿနံ ပန, ဘန္တေ, ကိမတ္ထိယ’’န္တိ? ‘‘သမ္မာဒဿနံ ခေါ, ရာဓ, နိဗ္ဗိဒတ္ထံ’’။ ‘‘နိဗ္ဗိဒါ ပန, ဘန္တေ, ကိမတ္ထိယာ’’တိ? ‘‘နိဗ္ဗိဒါ ခေါ, ရာဓ, ဝိရာဂတ္ထာ’’။ ‘‘ဝိရာဂေါ ပန, ဘန္တေ, ကိမတ္ထိယော’’တိ? ‘‘ဝိရာဂေါ ခေါ, ရာဓ, ဝိမုတ္တတ္ထော’’။ ‘‘ဝိမုတ္တိ ပန, ဘန္တေ, ကိမတ္ထိယာ’’တိ? ‘‘ဝိမုတ္တိ ခေါ, ရာဓ, နိဗ္ဗာနတ္ထာ’’။ ‘‘နိဗ္ဗာနံ ပန, ဘန္တေ, ကိမတ္ထိယ’’န္တိ? ‘‘အစ္စယာသိ [အစ္စသရာ (သီ။ သျာ။ ကံ။), အဿ (ပီ။), အစ္စယာ (က။)], ရာဓ, ပဉှံ, နာသက္ခိ ပဉှဿ ပရိယန္တံ ဂဟေတုံ။ နိဗ္ဗာနောဂဓဉှိ, ရာဓ, ဗြဟ္မစရိယံ ဝုဿတိ, နိဗ္ဗာနပရာယနံ နိဗ္ဗာနပရိယောသာန’’န္တိ။ ပဌမံ။

၂။ သတ္တသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၆၁။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ အာယသ္မာ ရာဓော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘‘သတ္တော, သတ္တော’တိ, ဘန္တေ, ဝုစ္စတိ။ ကိတ္တာဝတာ နု ခေါ,

(သံ၊၂၊၁၅၅။)

ဘန္တေ, သတ္တောတိ ဝုစ္စတီ’’တိ။ ‘‘ရူပေ ခေါ, ရာဓ, ယော ဆန္ဒော ယော ရာဂေါ ယာ နန္ဒီ ယာ တဏှာ, တတြ သတ္တော, တတြ ဝိသတ္တော, တသ္မာ သတ္တောတိ ဝုစ္စတိ။ ဝေဒနာယ… သညာယ… သင်္ခါရေသု… ဝိညာဏေ ယော ဆန္ဒော ယော ရာဂေါ ယာ နန္ဒီ ယာ တဏှာ, တတြ သတ္တော, တတြ ဝိသတ္တော, တသ္မာ သတ္တောတိ ဝုစ္စတိ’’။

‘‘သေယျထာပိ, ရာဓ, ကုမာရကာ ဝါ ကုမာရိကာယော ဝါ ပံသွာဂါရကေဟိ ကီဠန္တိ။ ယာဝကီဝဉ္စ တေသု ပံသွာဂါရကေသု အဝိဂတရာဂါ ဟောန္တိ အဝိဂတစ္ဆန္ဒာ အဝိဂတပေမာ အဝိဂတပိပါသာ အဝိဂတပရိဠာဟာ အဝိဂတတဏှာ, တာဝ တာနိ ပံသွာဂါရကာနိ အလ္လီယန္တိ ကေဠာယန္တိ ဓနာယန္တိ [မနာယန္တိ (သီ။ ပီ။ က။)] မမာယန္တိ။ ယတော စ ခေါ, ရာဓ, ကုမာရကာ ဝါ ကုမာရိကာယော ဝါ တေသု ပံသွာဂါရကေသု ဝိဂတရာဂါ ဟောန္တိ ဝိဂတစ္ဆန္ဒာ ဝိဂတပေမာ ဝိဂတပိပါသာ ဝိဂတပရိဠာဟာ ဝိဂတတဏှာ, အထ ခေါ တာနိ ပံသွာဂါရကာနိ ဟတ္ထေဟိ စ ပါဒေဟိ စ ဝိကိရန္တိ ဝိဓမန္တိ ဝိဒ္ဓံသေန္တိ ဝိကီဠနိယံ [ဝိကီဠနိကံ (သီ။ သျာ။ ကံ။ ပီ။)] ကရောန္တိ။ ဧဝမေဝ ခေါ, ရာဓ, တုမှေပိ ရူပံ ဝိကိရထ ဝိဓမထ ဝိဒ္ဓံသေထ ဝိကီဠနိယံ ကရောထ တဏှာက္ခယာယ ပဋိပဇ္ဇထ။ ဝေဒနံ ဝိကိရထ ဝိဓမထ ဝိဒ္ဓံသေထ ဝိကီဠနိယံ ကရောထ တဏှာက္ခယာယ ပဋိပဇ္ဇထ။ သညံ… သင်္ခါရေ ဝိကိရထ ဝိဓမထ ဝိဒ္ဓံသေထ ဝိကီဠနိယံ ကရောထ တဏှာက္ခယာယ ပဋိပဇ္ဇထ။ ဝိညာဏံ ဝိကိရထ ဝိဓမထ ဝိဒ္ဓံသေထ ဝိကီဠနိယံ ကရောထ တဏှာက္ခယာယ ပဋိပဇ္ဇထ။ တဏှာက္ခယော ဟိ, ရာဓ, နိဗ္ဗာန’’န္တိ။ ဒုတိယံ။

၃။ ဘဝနေတ္တိသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၆၂။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ အာယသ္မာ ရာဓော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘‘ဘဝနေတ္တိနိရောဓော [ဘဝနေတ္တိ (သီ။ သျာ။ ကံ။ ပီ။)], ဘဝနေတ္တိနိရောဓော’တိ [ဘဝနေတ္တီတိ (သီ။ သျာ။ ကံ။)], ဘန္တေ, ဝုစ္စတိ။ ကတမာ နု ခေါ, ဘန္တေ, ဘဝနေတ္တိ, ကတမော ဘဝနေတ္တိနိရောဓော’’တိ? ‘‘ရူပေ ခေါ, ရာဓ, ယော ဆန္ဒော ယော ရာဂေါ ယာ နန္ဒီ ယာ တဏှာ ယေ ဥပယုပါဒါနာ စေတသော အဓိဋ္ဌာနာဘိနိဝေသာနုသယာ – အယံ ဝုစ္စတိ ဘဝနေတ္တိ။ တေသံ နိရောဓော [နိရောဓာ (သီ။ သျာ။ ကံ။ ပီ။)] ဘဝနေတ္တိနိရောဓော။ ဝေဒနာယ… သညာယ…

(သံ၊၂၊၁၅၆။)

သင်္ခါရေသု… ဝိညာဏေ ယော ဆန္ဒော…ပေ… အဓိဋ္ဌာနာဘိနိဝေသာနုသယာ – အယံ ဝုစ္စတိ ဘဝနေတ္တိ။ တေသံ နိရောဓော ဘဝနေတ္တိနိရောဓော’’တိ။ တတိယံ။

၄။ ပရိညေယျသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၆၃။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ အာယသ္မာ ရာဓော ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နံ ခေါ အာယသ္မန္တံ ရာဓံ ဘဂဝါ ဧတဒဝေါစ –

‘‘ပရိညေယျေ စ, ရာဓ, ဓမ္မေ ဒေသေဿာမိ ပရိညဉ္စ ပရိညာတာဝိံ ပုဂ္ဂလဉ္စ။ တံ သုဏာဟိ, သာဓုကံ မနသိ ကရောဟိ၊ ဘာသိဿာမီ’’တိ။ ‘‘ဧဝံ, ဘန္တေ’’တိ ခေါ အာယသ္မာ ရာဓော ဘဂဝတော ပစ္စဿောသိ။ ဘဂဝါ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ကတမေ စ, ရာဓ, ပရိညေယျာ ဓမ္မာ? ရူပံ ခေါ, ရာဓ, ပရိညေယျော ဓမ္မော, ဝေဒနာ ပရိညေယျော ဓမ္မော, သညာ ပရိညေယျော ဓမ္မော, သင်္ခါရာ ပရိညေယျော ဓမ္မော, ဝိညာဏံ ပရိညေယျော ဓမ္မော။ ဣမေ ဝုစ္စန္တိ, ရာဓ, ပရိညေယျာ ဓမ္မာ။ ကတမာ စ, ရာဓ, ပရိညာ? ယော ခေါ, ရာဓ, ရာဂက္ခယော ဒေါသက္ခယော မောဟက္ခယော – အယံ ဝုစ္စတိ, ရာဓ, ပရိညာ။ ကတမော စ, ရာဓ, ပရိညာတာဝီ ပုဂ္ဂလော? ‘အရဟာ’တိဿ ဝစနီယံ။ ယွာယံ အာယသ္မာ ဧဝံနာမော ဧဝံဂေါတ္တော – အယံ ဝုစ္စတိ, ရာဓ, ပရိညာတာဝီ ပုဂ္ဂလော’’တိ။ စတုတ္ထံ။

၅။ သမဏသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၆၄။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နံ ခေါ အာယသ္မန္တံ ရာဓံ ဘဂဝါ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ပဉ္စိမေ, ရာဓ, ဥပါဒါနက္ခန္ဓာ။ ကတမေ ပဉ္စ? ရူပုပါဒါနက္ခန္ဓော, ဝေဒနုပါဒါနက္ခန္ဓော, သညုပါဒါနက္ခန္ဓော, သင်္ခါရုပါဒါနက္ခန္ဓော, ဝိညာဏုပါဒါနက္ခန္ဓော။ ယေ ဟိ ကေစိ, ရာဓ, သမဏာ ဝါ ဗြာဟ္မဏာ ဝါ ဣမေသံ ပဉ္စန္နံ ဥပါဒါနက္ခန္ဓာနံ အဿာဒဉ္စ အာဒီနဝဉ္စ နိဿရဏဉ္စ ယထာဘူတံ နပ္ပဇာနန္တိ၊ န မေ တေ, ရာဓ, သမဏာ ဝါ ဗြာဟ္မဏာ ဝါ သမဏေသု ဝါ သမဏသမ္မတာ ဗြာဟ္မဏေသု ဝါ ဗြာဟ္မဏသမ္မတာ, န စ ပန တေ အာယသ္မန္တော သာမညတ္ထံ ဝါ ဗြဟ္မညတ္ထံ ဝါ ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတွာ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရန္တိ။ ယေ စ ခေါ ကေစိ, ရာဓ, သမဏာ ဝါ ဗြာဟ္မဏာ ဝါ ဣမေသံ ပဉ္စန္နံ ဥပါဒါနက္ခန္ဓာနံ အဿာဒဉ္စ အာဒီနဝဉ္စ နိဿရဏဉ္စ ယထာဘူတံ ပဇာနန္တိ၊ တေ ခေါ မေ, ရာဓ, သမဏာ ဝါ ဗြာဟ္မဏာ ဝါ သမဏေသု စေဝ သမဏသမ္မတာ ဗြာဟ္မဏေသု စ

(သံ၊၂၊၁၅၇။)

ဗြာဟ္မဏသမ္မတာ, တေ စ ပနာယသ္မန္တော သာမညတ္ထဉ္စ ဗြဟ္မညတ္ထဉ္စ ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတွာ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရန္တီ’’တိ။ ပဉ္စမံ။

၆။ ဒုတိယသမဏသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၆၅။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နံ ခေါ အာယသ္မန္တံ ရာဓံ ဘဂဝါ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ပဉ္စိမေ, ရာဓ, ဥပါဒါနက္ခန္ဓာ။ ကတမေ ပဉ္စ? ရူပုပါဒါနက္ခန္ဓော…ပေ… ဝိညာဏုပါဒါနက္ခန္ဓော။ ယေ ဟိ ကေစိ, ရာဓ, သမဏာ ဝါ ဗြာဟ္မဏာ ဝါ ဣမေသံ ပဉ္စန္နံ ဥပါဒါနက္ခန္ဓာနံ သမုဒယဉ္စ အတ္ထင်္ဂမဉ္စ အဿာဒဉ္စ အာဒီနဝဉ္စ နိဿရဏဉ္စ ယထာဘူတံ နပ္ပဇာနန္တိ…ပေ… သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတွာ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရန္တီ’’တိ။ ဆဋ္ဌံ။

၇။ သောတာပန္နသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၆၆။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နံ ခေါ အာယသ္မန္တံ ရာဓံ ဘဂဝါ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ပဉ္စိမေ, ရာဓ, ဥပါဒါနက္ခန္ဓာ။ ကတမေ ပဉ္စ? ရူပုပါဒါနက္ခန္ဓော…ပေ… ဝိညာဏုပါဒါနက္ခန္ဓော။ ယတော ခေါ, ရာဓ, အရိယသာဝကော ဣမေသံ ပဉ္စန္နံ ဥပါဒါနက္ခန္ဓာနံ သမုဒယဉ္စ အတ္ထင်္ဂမဉ္စ အဿာဒဉ္စ အာဒီနဝဉ္စ နိဿရဏဉ္စ ယထာဘူတံ ပဇာနာတိ – အယံ ဝုစ္စတိ, ရာဓ, အရိယသာဝကော သောတာပန္နော အဝိနိပါတဓမ္မော နိယတော သမ္ဗောဓိပရာယနော’’တိ။ သတ္တမံ။

၈။ အရဟန္တသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၆၇။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နံ ခေါ အာယသ္မန္တံ ရာဓံ ဘဂဝါ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ပဉ္စိမေ, ရာဓ, ဥပါဒါနက္ခန္ဓာ။ ကတမေ ပဉ္စ? ရူပုပါဒါနက္ခန္ဓော…ပေ… ဝိညာဏုပါဒါနက္ခန္ဓော။ ယတော ခေါ, ရာဓ, ဘိက္ခု ဣမေသံ ပဉ္စန္နံ ဥပါဒါနက္ခန္ဓာနံ သမုဒယဉ္စ အတ္ထင်္ဂမဉ္စ အဿာဒဉ္စ အာဒီနဝဉ္စ နိဿရဏဉ္စ ယထာဘူတံ ဝိဒိတွာ အနုပါဒါဝိမုတ္တော ဟောတိ – အယံ ဝုစ္စတိ, ရာဓ, အရဟံ ခီဏာသဝေါ ဝုသိတဝါ ကတကရဏီယော ဩဟိတဘာရော အနုပ္ပတ္တသဒတ္ထော ပရိက္ခီဏဘဝသံယောဇနော သမ္မဒညာဝိမုတ္တော’’တိ။ အဋ္ဌမံ။

၉။ ဆန္ဒရာဂသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၆၈။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နံ ခေါ အာယသ္မန္တံ ရာဓံ ဘဂဝါ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ရူပေ ခေါ, ရာဓ, ယော ဆန္ဒော ယော ရာဂေါ ယာ နန္ဒီ ယာ တဏှာ, တံ ပဇဟထ။ ဧဝံ တံ ရူပံ ပဟီနံ ဘဝိဿတိ ဥစ္ဆိန္နမူလံ တာလာဝတ္ထုကတံ အနဘာဝံကတံ အာယတိံ အနုပ္ပါဒဓမ္မံ။ ဝေဒနာယ

(သံ၊၂၊၁၅၈။)

ယော ဆန္ဒော ယော ရာဂေါ ယာ နန္ဒီ ယာ တဏှာ, တံ ပဇဟထ။ ဧဝံ သာ ဝေဒနာ ပဟီနာ ဘဝိဿတိ ဥစ္ဆိန္နမူလာ တာလာဝတ္ထုကတာ အနဘာဝံကတာ အာယတိံ အနုပ္ပါဒဓမ္မာ။ သညာယ… သင်္ခါရေသု ယော ဆန္ဒော ယော ရာဂေါ ယာ နန္ဒီ ယာ တဏှာ, တံ ပဇဟထ။ ဧဝံ တေ သင်္ခါရာ ပဟီနာ ဘဝိဿန္တိ ဥစ္ဆိန္နမူလာ တာလာဝတ္ထုကတာ အနဘာဝံကတာ အာယတိံ အနုပ္ပါဒဓမ္မာ။ ဝိညာဏေ ယော ဆန္ဒော ယော ရာဂေါ ယာ နန္ဒီ ယာ တဏှာ, တံ ပဇဟထ။ ဧဝံ တံ ဝိညာဏံ ပဟီနံ ဘဝိဿတိ…ပေ… အနုပ္ပါဒဓမ္မ’’န္တိ။ နဝမံ။

၁၀။ ဒုတိယဆန္ဒရာဂသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၆၉။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နံ ခေါ အာယသ္မန္တံ ရာဓံ ဘဂဝါ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ရူပေ ခေါ, ရာဓ, ယော ဆန္ဒော ယော ရာဂေါ ယာ နန္ဒီ ယာ တဏှာ ယေ ဥပယုပါဒါနာ စေတသော အဓိဋ္ဌာနာဘိနိဝေသာနုသယာ, တေ ပဇဟထ။ ဧဝံ တံ ရူပံ ပဟီနံ ဘဝိဿတိ ဥစ္ဆိန္နမူလံ တာလာဝတ္ထုကတံ အနဘာဝံကတံ အာယတိံ အနုပ္ပါဒဓမ္မံ။ ဝေဒနာယ ယော ဆန္ဒော ယော ရာဂေါ ယာ နန္ဒီ ယာ တဏှာ ယေ ဥပယုပါဒါနာ စေတသော အဓိဋ္ဌာနာဘိနိဝေသာနုသယာ, တေ ပဇဟထ။ ဧဝံ သာ ဝေဒနာ ပဟီနာ ဘဝိဿတိ ဥစ္ဆိန္နမူလာ တာလာဝတ္ထုကတာ အနဘာဝံကတာ အာယတိံ အနုပ္ပါဒဓမ္မာ။ သညာယ… သင်္ခါရေသု ယော ဆန္ဒော ယော ရာဂေါ ယာ နန္ဒီ ယာ တဏှာ ယေ ဥပယုပါဒါနာ စေတသော အဓိဋ္ဌာနာဘိနိဝေသာနုသယာ, တေ ပဇဟထ။ ဧဝံ တေ သင်္ခါရာ ပဟီနာ ဘဝိဿန္တိ ဥစ္ဆိန္နမူလာ တာလာဝတ္ထုကတာ အနဘာဝံကတာ အာယတိံ အနုပ္ပါဒဓမ္မာ။ ဝိညာဏေ ယော ဆန္ဒော ယော ရာဂေါ ယာ နန္ဒီ ယာ တဏှာ ယေ ဥပယုပါဒါနာ စေတသော အဓိဋ္ဌာနာဘိနိဝေသာနုသယာ, တေ ပဇဟထ။ ဧဝံ တံ ဝိညာဏံ ပဟီနံ ဘဝိဿတိ ဥစ္ဆိန္နမူလံ တာလာဝတ္ထုကတံ အနဘာဝံကတံ အာယတိံ အနုပ္ပါဒဓမ္မ’’န္တိ။ ဒသမံ။

ရာဓသံယုတ္တဿ ပဌမော ဝဂ္ဂေါ။

တဿုဒ္ဒါနံ –

မာရော သတ္တော ဘဝနေတ္တိ, ပရိညေယျာ သမဏာ ဒုဝေ၊

သောတာပန္နော အရဟာ စ, ဆန္ဒရာဂါပရေ ဒုဝေတိ။

(သံ၊၂၊၁၅၉။)

၂။ ဒုတိယဝဂ္ဂေါ

၁။ မာရသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၇၀။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ အာယသ္မာ ရာဓော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘‘မာရော, မာရော’တိ, ဘန္တေ, ဝုစ္စတိ။ ကတမော နု ခေါ, ဘန္တေ, မာရော’’တိ? ‘‘ရူပံ ခေါ, ရာဓ, မာရော, ဝေဒနာ မာရော, သညာ မာရော, သင်္ခါရာ မာရော, ဝိညာဏံ မာရော။ ဧဝံ ပဿံ, ရာဓ, သုတဝါ အရိယသာဝကော ရူပသ္မိမ္ပိ နိဗ္ဗိန္ဒတိ, ဝေဒနာယပိ နိဗ္ဗိန္ဒတိ, သညာယပိ နိဗ္ဗိန္ဒတိ, သင်္ခါရေသုပိ နိဗ္ဗိန္ဒတိ, ဝိညာဏသ္မိမ္ပိ နိဗ္ဗိန္ဒတိ။ နိဗ္ဗိန္ဒံ ဝိရဇ္ဇတိ၊ ဝိရာဂါ ဝိမုစ္စတိ။ ဝိမုတ္တသ္မိံ ဝိမုတ္တမိတိ ဉာဏံ ဟောတိ။ ‘ခီဏာ ဇာတိ, ဝုသိတံ ဗြဟ္မစရိယံ, ကတံ ကရဏီယံ, နာပရံ ဣတ္ထတ္တာယာ’တိ ပဇာနာတီ’’တိ။ ပဌမံ။

၂။ မာရဓမ္မသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၇၁။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ အာယသ္မာ ရာဓော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘‘မာရဓမ္မော, မာရဓမ္မော’တိ, ဘန္တေ, ဝုစ္စတိ။ ကတမော နု ခေါ, ဘန္တေ, မာရဓမ္မော’’တိ? ‘‘ရူပံ ခေါ, ရာဓ, မာရဓမ္မော, ဝေဒနာ မာရဓမ္မော, သညာ မာရဓမ္မော, သင်္ခါရာ မာရဓမ္မော, ဝိညာဏံ မာရဓမ္မော။ ဧဝံ ပဿံ…ပေ… နာပရံ ဣတ္ထတ္တာယာတိ ပဇာနာတီ’’တိ။ ဒုတိယံ။

၃။ အနိစ္စသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၇၂။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ အာယသ္မာ ရာဓော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘‘အနိစ္စံ, အနိစ္စ’န္တိ, ဘန္တေ, ဝုစ္စတိ။ ကတမံ နု ခေါ, ဘန္တေ, အနိစ္စ’’န္တိ? ‘‘ရူပံ ခေါ, ရာဓ, အနိစ္စံ, ဝေဒနာ အနိစ္စာ, သညာ အနိစ္စာ, သင်္ခါရာ အနိစ္စာ, ဝိညာဏံ အနိစ္စံ။ ဧဝံ ပဿံ…ပေ… နာပရံ ဣတ္ထတ္တာယာတိ ပဇာနာတီ’’တိ။ တတိယံ။

၄။ အနိစ္စဓမ္မသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၇၃။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ အာယသ္မာ ရာဓော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘‘အနိစ္စဓမ္မော, အနိစ္စဓမ္မော’တိ, ဘန္တေ, ဝုစ္စတိ။ ကတမော နု ခေါ, ဘန္တေ, အနိစ္စဓမ္မော’’တိ? ‘‘ရူပံ ခေါ, ရာဓ, အနိစ္စဓမ္မော, ဝေဒနာ အနိစ္စဓမ္မော, သညာ အနိစ္စဓမ္မော, သင်္ခါရာ အနိစ္စဓမ္မော, ဝိညာဏံ အနိစ္စဓမ္မော။ ဧဝံ ပဿံ…ပေ… နာပရံ ဣတ္ထတ္တာယာတိ ပဇာနာတီ’’တိ။ စတုတ္ထံ။

(သံ၊၂၊၁၆၀။)

၅။ ဒုက္ခသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၇၄။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ အာယသ္မာ ရာဓော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘‘ဒုက္ခံ, ဒုက္ခ’န္တိ, ဘန္တေ, ဝုစ္စတိ။ ကတမံ နု ခေါ, ဘန္တေ, ဒုက္ခ’’န္တိ? ‘‘ရူပံ ခေါ, ရာဓ, ဒုက္ခံ, ဝေဒနာ ဒုက္ခာ, သညာ ဒုက္ခာ, သင်္ခါရာ ဒုက္ခာ, ဝိညာဏံ ဒုက္ခံ။ ဧဝံ ပဿံ…ပေ… နာပရံ ဣတ္ထတ္တာယာတိ ပဇာနာတီ’’တိ။ ပဉ္စမံ။

၆။ ဒုက္ခဓမ္မသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၇၅။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ အာယသ္မာ ရာဓော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘‘ဒုက္ခဓမ္မော, ဒုက္ခဓမ္မော’တိ, ဘန္တေ, ဝုစ္စတိ။ ကတမော နု ခေါ, ဘန္တေ, ဒုက္ခဓမ္မော’’တိ? ‘‘ရူပံ ခေါ, ရာဓ, ဒုက္ခဓမ္မော, ဝေဒနာ ဒုက္ခဓမ္မော, သညာ ဒုက္ခဓမ္မော, သင်္ခါရာ ဒုက္ခဓမ္မော, ဝိညာဏံ ဒုက္ခဓမ္မော။ ဧဝံ ပဿံ…ပေ… နာပရံ ဣတ္ထတ္တာယာတိ ပဇာနာတီ’’တိ။ ဆဋ္ဌံ။

၇။ အနတ္တသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၇၆။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ အာယသ္မာ ရာဓော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘‘အနတ္တာ, အနတ္တာ’တိ, ဘန္တေ, ဝုစ္စတိ။ ကတမော နု ခေါ, ဘန္တေ, အနတ္တာ’’တိ? ‘‘ရူပံ ခေါ, ရာဓ, အနတ္တာ, ဝေဒနာ အနတ္တာ, သညာ အနတ္တာ, သင်္ခါရာ အနတ္တာ, ဝိညာဏံ အနတ္တာ။ ဧဝံ ပဿံ…ပေ… နာပရံ ဣတ္ထတ္တာယာတိ ပဇာနာတီ’’တိ။ သတ္တမံ။

၈။ အနတ္တဓမ္မသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၇၇။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ အာယသ္မာ ရာဓော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘‘အနတ္တဓမ္မော, အနတ္တဓမ္မော’တိ, ဘန္တေ, ဝုစ္စတိ။ ကတမော နု ခေါ, ဘန္တေ, အနတ္တဓမ္မော’’တိ? ‘‘ရူပံ ခေါ, ရာဓ, အနတ္တဓမ္မော, ဝေဒနာ အနတ္တဓမ္မော, သညာ အနတ္တဓမ္မော, သင်္ခါရာ အနတ္တဓမ္မော, ဝိညာဏံ အနတ္တဓမ္မော။ ဧဝံ ပဿံ…ပေ… နာပရံ ဣတ္ထတ္တာယာတိ ပဇာနာတီ’’တိ။ အဋ္ဌမံ။

၉။ ခယဓမ္မသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၇၈။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ အာယသ္မာ ရာဓော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘‘ခယဓမ္မော, ခယဓမ္မော’တိ, ဘန္တေ, ဝုစ္စတိ။ ကတမော နု ခေါ, ဘန္တေ, ခယဓမ္မော’’တိ? ‘‘ရူပံ ခေါ, ရာဓ, ခယဓမ္မော, ဝေဒနာ ခယဓမ္မော,

(သံ၊၂၊၁၆၁။)

သညာ ခယဓမ္မော, သင်္ခါရာ ခယဓမ္မော, ဝိညာဏံ ခယဓမ္မော။ ဧဝံ ပဿံ…ပေ… နာပရံ ဣတ္ထတ္တာယာတိ ပဇာနာတီ’’တိ။ နဝမံ။

၁၀။ ဝယဓမ္မသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၇၉။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ အာယသ္မာ ရာဓော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘‘ဝယဓမ္မော, ဝယဓမ္မော’တိ, ဘန္တေ, ဝုစ္စတိ။ ကတမော နု ခေါ, ဘန္တေ, ဝယဓမ္မော’’တိ? ‘‘ရူပံ ခေါ, ရာဓ, ဝယဓမ္မော, ဝေဒနာ ဝယဓမ္မော, သညာ ဝယဓမ္မော, သင်္ခါရာ ဝယဓမ္မော, ဝိညာဏံ ဝယဓမ္မော။ ဧဝံ ပဿံ…ပေ… နာပရံ ဣတ္ထတ္တာယာတိ ပဇာနာတီ’’တိ။ ဒသမံ။

၁၁။ သမုဒယဓမ္မသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၈၀။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ အာယသ္မာ ရာဓော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘‘သမုဒယဓမ္မော, သမုဒယဓမ္မော’တိ, ဘန္တေ, ဝုစ္စတိ။ ကတမော နု ခေါ, ဘန္တေ, သမုဒယဓမ္မော’’တိ? ‘‘ရူပံ ခေါ, ရာဓ, သမုဒယဓမ္မော, ဝေဒနာ သမုဒယဓမ္မော, သညာ သမုဒယဓမ္မော, သင်္ခါရာ သမုဒယဓမ္မော, ဝိညာဏံ သမုဒယဓမ္မော။ ဧဝံ ပဿံ…ပေ… နာပရံ ဣတ္ထတ္တာယာတိ ပဇာနာတီ’’တိ။ ဧကာဒသမံ။

၁၂။ နိရောဓဓမ္မသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၈၁။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ အာယသ္မာ ရာဓော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘‘နိရောဓဓမ္မော, နိရောဓဓမ္မော’တိ, ဘန္တေ, ဝုစ္စတိ။ ကတမော နု ခေါ, ဘန္တေ, နိရောဓဓမ္မော’’တိ? ‘‘ရူပံ ခေါ, ရာဓ, နိရောဓဓမ္မော, ဝေဒနာ နိရောဓဓမ္မော, သညာ နိရောဓဓမ္မော, သင်္ခါရာ နိရောဓဓမ္မော, ဝိညာဏံ နိရောဓဓမ္မော။ ဧဝံ ပဿံ…ပေ… နာပရံ ဣတ္ထတ္တာယာတိ ပဇာနာတီ’’တိ။ ဒွါဒသမံ။

ရာဓသံယုတ္တဿ ဒုတိယော ဝဂ္ဂေါ။

တဿုဒ္ဒါနံ –

မာရော စ မာရဓမ္မော စ, အနိစ္စေန အပရေ ဒုဝေ၊

ဒုက္ခေန စ ဒုဝေ ဝုတ္တာ, အနတ္တေန [အနတ္တေဟိ (သီ။ သျာ။ ကံ။)] တထေဝ စ၊

ခယဝယသမုဒယံ, နိရောဓဓမ္မေန ဒွါဒသာတိ။

(သံ၊၂၊၁၆၂။)

၃။ အာယာစနဝဂ္ဂေါ

၁-၁၁။ မာရာဒိသုတ္တဧကာဒသကံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၈၂။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ အာယသ္မာ ရာဓော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘သာဓု မေ, ဘန္တေ, ဘဂဝါ သံခိတ္တေန ဓမ္မံ ဒေသေတု, ယမဟံ ဘဂဝတော ဓမ္မံ သုတွာ ဧကော ဝူပကဋ္ဌော အပ္ပမတ္တော အာတာပီ ပဟိတတ္တော ဝိဟရေယျ’’န္တိ။

‘‘ယော ခေါ, ရာဓ, မာရော၊ တတြ တေ ဆန္ဒော ပဟာတဗ္ဗော, ရာဂေါ ပဟာတဗ္ဗော, ဆန္ဒရာဂေါ ပဟာတဗ္ဗော [သီဟဠပေါတ္ထကေ ပန ‘‘တတြ တေ ဆန္ဒော ပဟာတဗ္ဗောတိ ဧကံ သုတ္တံ, တတြ တေ ရာဂေါ ပဟာတဗ္ဗောတိ ဧကံ သုတ္တံ, တတြ တေ ဆန္ဒရာဂေါ ပဟာတဗ္ဗောတိ ဧကံ သုတ္တ’’န္တိ ဧဝံ ဝိသုံ ဝိသုံ တီဏိ သုတ္တာနိ ဝိဘဇိတွာ ဒဿိတာနိ။ ဧဝမုပရိသုတ္တေသုပိ]။ ကော စ, ရာဓ, မာရော? ရူပံ ခေါ, ရာဓ, မာရော၊ တတြ တေ ဆန္ဒော ပဟာတဗ္ဗော, ရာဂေါ ပဟာတဗ္ဗော, ဆန္ဒရာဂေါ ပဟာတဗ္ဗော [သီဟဠပေါတ္ထကေ ပန ‘‘တတြ တေ ဆန္ဒော ပဟာတဗ္ဗောတိ ဧကံ သုတ္တံ, တတြ တေ ရာဂေါ ပဟာတဗ္ဗောတိ ဧကံ သုတ္တံ, တတြ တေ ဆန္ဒရာဂေါ ပဟာတဗ္ဗောတိ ဧကံ သုတ္တ’’န္တိ ဧဝံ ဝိသုံ ဝိသုံ တီဏိ သုတ္တာနိ ဝိဘဇိတွာ ဒဿိတာနိ။ ဧဝမုပရိသုတ္တေသုပိ]။ ဝေဒနာ မာရော၊ တတြ တေ ဆန္ဒော ပဟာတဗ္ဗော…ပေ… သညာ မာရော၊ တတြ တေ ဆန္ဒော ပဟာတဗ္ဗော…ပေ… သင်္ခါရာ မာရော၊ တတြ တေ ဆန္ဒော ပဟာတဗ္ဗော…ပေ… ဝိညာဏံ မာရော၊ တတြ တေ ဆန္ဒော ပဟာတဗ္ဗော…ပေ… ယော ခေါ, ရာဓ, မာရော၊ တတြ တေ ဆန္ဒော ပဟာတဗ္ဗော, ရာဂေါ ပဟာတဗ္ဗော, ဆန္ဒရာဂေါ ပဟာတဗ္ဗော’’တိ။

မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၈၃။ ယော ခေါ, ရာဓ, မာရဓမ္မော၊ တတြ တေ ဆန္ဒော ပဟာတဗ္ဗော, ရာဂေါ ပဟာတဗ္ဗော, ဆန္ဒရာဂေါ ပဟာတဗ္ဗော…ပေ…။

မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၈၄။ ယံ ခေါ, ရာဓ, အနိစ္စံ…ပေ…။

မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၈၅။ ယော ခေါ, ရာဓ, အနိစ္စဓမ္မော…ပေ…။

မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၈၆။ ယံ ခေါ, ရာဓ, ဒုက္ခံ…ပေ…။

မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၈၇။ ယော ခေါ, ရာဓ, ဒုက္ခဓမ္မော…ပေ…။

မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၈၈။ ယော ခေါ, ရာဓ, အနတ္တာ…ပေ…။

(သံ၊၂၊၁၆၃။)

မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၈၉။ ယော ခေါ, ရာဓ, အနတ္တဓမ္မော…ပေ…။

မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၉၀။ ယော ခေါ, ရာဓ, ခယဓမ္မော…ပေ…။

မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၉၁။ ယော ခေါ, ရာဓ, ဝယဓမ္မော…ပေ…။

မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၉၂။ ယော ခေါ, ရာဓ, သမုဒယဓမ္မော၊ တတြ တေ ဆန္ဒော ပဟာတဗ္ဗော, ရာဂေါ ပဟာတဗ္ဗော, ဆန္ဒရာဂေါ ပဟာတဗ္ဗော…ပေ…။

၁၂။ နိရောဓဓမ္မသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၉၃။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ အာယသ္မာ ရာဓော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘သာဓု မေ, ဘန္တေ, ဘဂဝါ သံခိတ္တေန ဓမ္မံ ဒေသေတု, ယမဟံ ဘဂဝတော ဓမ္မံ သုတွာ ဧကော ဝူပကဋ္ဌော အပ္ပမတ္တော အာတာပီ ပဟိတတ္တော ဝိဟရေယျ’’န္တိ။

‘‘ယော ခေါ, ရာဓ, နိရောဓဓမ္မော၊ တတြ တေ ဆန္ဒော ပဟာတဗ္ဗော, ရာဂေါ ပဟာတဗ္ဗော, ဆန္ဒရာဂေါ ပဟာတဗ္ဗော။ ကော စ, ရာဓ, နိရောဓဓမ္မော? ရူပံ ခေါ, ရာဓ, နိရောဓဓမ္မော၊ တတြ တေ ဆန္ဒော ပဟာတဗ္ဗော…ပေ… ဝေဒနာ နိရောဓဓမ္မော၊ တတြ တေ ဆန္ဒော ပဟာတဗ္ဗော…ပေ… သညာ နိရောဓဓမ္မော၊ တတြ တေ ဆန္ဒော ပဟာတဗ္ဗော…ပေ… သင်္ခါရာ နိရောဓဓမ္မော၊ တတြ တေ ဆန္ဒော ပဟာတဗ္ဗော…ပေ… ဝိညာဏံ နိရောဓဓမ္မော၊ တတြ တေ ဆန္ဒော ပဟာတဗ္ဗော…ပေ… ယော ခေါ, ရာဓ, နိရောဓဓမ္မော၊ တတြ တေ ဆန္ဒော ပဟာတဗ္ဗော, ရာဂေါ ပဟာတဗ္ဗော, ဆန္ဒရာဂေါ ပဟာတဗ္ဗော’’တိ [သီဟဠပေါတ္ထကေ ပန ဣမသ္မိံ ဝဂ္ဂေ ဆတ္တိံသ သုတ္တာနိ ဝိဘတ္တာနိ ဧကေကံ သုတ္တံ တီဏိ တီဏိ ကတွာ, ဧဝံ စတုတ္ထဝဂ္ဂေပိ]။

အာယာစနဝဂ္ဂေါ တတိယော။

တဿုဒ္ဒါနံ –

မာရော စ မာရဓမ္မော စ, အနိစ္စေန အပရေ ဒုဝေ၊

ဒုက္ခေန စ ဒုဝေ ဝုတ္တာ, အနတ္တေန တထေဝ စ၊

ခယဝယသမုဒယံ, နိရောဓဓမ္မေန ဒွါဒသာတိ။

(သံ၊၂၊၁၆၄။)

၄။ ဥပနိသိန္နဝဂ္ဂေါ

၁-၁၁။ မာရာဒိသုတ္တဧကာဒသကံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၉၄။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နံ ခေါ အာယသ္မန္တံ ရာဓံ ဘဂဝါ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ယော ခေါ, ရာဓ, မာရော၊ တတြ တေ ဆန္ဒော ပဟာတဗ္ဗော, ရာဂေါ ပဟာတဗ္ဗော, ဆန္ဒရာဂေါ ပဟာတဗ္ဗော။ ကော စ, ရာဓ, မာရော? ရူပံ ခေါ, ရာဓ, မာရော၊ တတြ တေ ဆန္ဒော ပဟာတဗ္ဗော…ပေ… ဝိညာဏံ မာရော၊ တတြ တေ ဆန္ဒော ပဟာတဗ္ဗော…ပေ… ယော ခေါ, ရာဓ, မာရော၊ တတြ တေ ဆန္ဒော ပဟာတဗ္ဗော, ရာဂေါ ပဟာတဗ္ဗော, ဆန္ဒရာဂေါ ပဟာတဗ္ဗော’’တိ။

မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၉၅။ ယော ခေါ, ရာဓ, မာရဓမ္မော၊ တတြ တေ ဆန္ဒော ပဟာတဗ္ဗော, ရာဂေါ ပဟာတဗ္ဗော, ဆန္ဒရာဂေါ ပဟာတဗ္ဗော…ပေ…။

မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၉၆။ ယံ ခေါ, ရာဓ, အနိစ္စံ…ပေ…။

မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၉၇။ ယော ခေါ, ရာဓ, အနိစ္စဓမ္မော…ပေ…။

မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၉၈။ ယံ ခေါ, ရာဓ, ဒုက္ခံ…ပေ…။

မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၉၉။ ယော ခေါ, ရာဓ, ဒုက္ခဓမ္မော…ပေ…။

မြန်֍ ဋ္ဌ ၂၀၀။ ယော ခေါ, ရာဓ, အနတ္တာ…ပေ…။

မြန်֍ ဋ္ဌ ၂၀၁။ ယော ခေါ, ရာဓ, အနတ္တဓမ္မော…ပေ…။

မြန်֍ ဋ္ဌ ၂၀၂။ ယော ခေါ, ရာဓ, ခယဓမ္မော…ပေ…။

မြန်֍ ဋ္ဌ ၂၀၃။ ယော ခေါ, ရာဓ, ဝယဓမ္မော…ပေ…။

မြန်֍ ဋ္ဌ ၂၀၄။ ယော ခေါ, ရာဓ, သမုဒယဓမ္မော၊ တတြ တေ ဆန္ဒော ပဟာတဗ္ဗော, ရာဂေါ ပဟာတဗ္ဗော, ဆန္ဒရာဂေါ ပဟာတဗ္ဗော…ပေ…။

၁၂။ နိရောဓဓမ္မသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၂၀၅။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နံ ခေါ အာယသ္မန္တံ ရာဓံ ဘဂဝါ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ယော ခေါ, ရာဓ, နိရောဓဓမ္မော၊ တတြ တေ ဆန္ဒော ပဟာတဗ္ဗော, ရာဂေါ ပဟာတဗ္ဗော, ဆန္ဒရာဂေါ ပဟာတဗ္ဗော။ ကော စ, ရာဓ, နိရောဓဓမ္မော။

(သံ၊၂၊၁၆၅။)

ရူပံ ခေါ, ရာဓ, နိရောဓဓမ္မော၊ တတြ တေ ဆန္ဒော ပဟာတဗ္ဗော, ရာဂေါ ပဟာတဗ္ဗော, ဆန္ဒရာဂေါ ပဟာတဗ္ဗော။ ဝေဒနာ…ပေ… သညာ…ပေ… သင်္ခါရာ…ပေ… ဝိညာဏံ နိရောဓဓမ္မော၊ တတြ တေ ဆန္ဒော ပဟာတဗ္ဗော, ရာဂေါ ပဟာတဗ္ဗော, ဆန္ဒရာဂေါ ပဟာတဗ္ဗော။ ယော ခေါ, ရာဓ, နိရောဓဓမ္မော၊ တတြ တေ ဆန္ဒော ပဟာတဗ္ဗော, ရာဂေါ ပဟာတဗ္ဗော, ဆန္ဒရာဂေါ ပဟာတဗ္ဗော’’တိ။

ဥပနိသိန္နဝဂ္ဂေါ စတုတ္ထော။

တဿုဒ္ဒါနံ –

မာရော စ မာရဓမ္မော စ, အနိစ္စေန အပရေ ဒုဝေ၊

ဒုက္ခေန စ ဒုဝေ ဝုတ္တာ, အနတ္တေန တထေဝ စ၊

ခယဝယသမုဒယံ, နိရောဓဓမ္မေန ဒွါဒသာတိ။

ရာဓသံယုတ္တံ သမတ္တံ။

(သံ၊၂၊၁၆၆။)

၃။ ဒိဋ္ဌိသံယုတ္တံ

၁။ သောတာပတ္တိဝဂ္ဂေါ

၁။ ဝါတသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၂၀၆။ ဧကံ သမယံ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ။ ဘဂဝါ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ကိသ္မိံ နု ခေါ, ဘိက္ခဝေ, သတိ, ကိံ ဥပါဒါယ, ကိံ အဘိနိဝိဿ ဧဝံ ဒိဋ္ဌိ ဥပ္ပဇ္ဇတိ – ‘န ဝါတာ ဝါယန္တိ, န နဇ္ဇော သန္ဒန္တိ, န ဂဗ္ဘိနိယော ဝိဇာယန္တိ, န စန္ဒိမသူရိယာ ဥဒေန္တိ ဝါ အပေန္တိ ဝါ ဧသိကဋ္ဌာယိဋ္ဌိတာ’’’တိ?

‘‘ဘဂဝံမူလကာ နော, ဘန္တေ, ဓမ္မာ ဘဂဝံနေတ္တိကာ ဘဂဝံပဋိသရဏာ။ သာဓု ဝတ, ဘန္တေ, ဘဂဝန္တညေဝ ပဋိဘာတု ဧတဿ ဘာသိတဿ အတ္ထော။ ဘဂဝတော သုတွာ ဘိက္ခူ ဓာရေဿန္တီ’’တိ။ ‘‘တေန ဟိ, ဘိက္ခဝေ, သုဏာထ, သာဓုကံ မနသိ ကရောထ၊ ဘာသိဿာမီ’’တိ။ ‘‘ဧဝံ, ဘန္တေ’’တိ ခေါ တေ ဘိက္ခူ ဘဂဝတော ပစ္စဿောသုံ။ ဘဂဝါ ဧတဒဝေါစ –

‘‘ရူပေ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, သတိ, ရူပံ ဥပါဒါယ, ရူပံ အဘိနိဝိဿ ဧဝံ ဒိဋ္ဌိ ဥပ္ပဇ္ဇတိ – ‘န ဝါတာ ဝါယန္တိ, န နဇ္ဇော သန္ဒန္တိ, န ဂဗ္ဘိနိယော ဝိဇာယန္တိ, န စန္ဒိမသူရိယာ ဥဒေန္တိ ဝါ အပေန္တိ ဝါ ဧသိကဋ္ဌာယိဋ္ဌိတာ’တိ။ ဝေဒနာယ သတိ…ပေ… သညာယ သတိ… သင်္ခါရေသု သတိ… ဝိညာဏေ သတိ, ဝိညာဏံ ဥပါဒါယ, ဝိညာဏံ အဘိနိဝိဿ ဧဝံ ဒိဋ္ဌိ ဥပ္ပဇ္ဇတိ – ‘န ဝါတာ ဝါယန္တိ, န နဇ္ဇော သန္ဒန္တိ, န ဂဗ္ဘိနိယော ဝိဇာယန္တိ, န စန္ဒိမသူရိယာ ဥဒေန္တိ ဝါ အပေန္တိ ဝါ ဧသိကဋ္ဌာယိဋ္ဌိတာ’တိ။ တံ ကိံ မညထ, ဘိက္ခဝေ, ရူပံ နိစ္စံ ဝါ အနိစ္စံ ဝါ’’တိ? ‘‘အနိစ္စံ, ဘန္တေ’’။ ‘‘ယံ ပနာနိစ္စံ, ဒုက္ခံ ဝါ တံ သုခံ ဝါ’’တိ? ‘‘ဒုက္ခံ, ဘန္တေ’’။ ‘‘ယံ ပနာနိစ္စံ, ဒုက္ခံ ဝိပရိဏာမဓမ္မံ, အပိ နု တံ အနုပါဒါယ ဧဝံ ဒိဋ္ဌိ ဥပ္ပဇ္ဇေယျ – ‘န ဝါတာ ဝါယန္တိ, န နဇ္ဇော သန္ဒန္တိ, န ဂဗ္ဘိနိယော ဝိဇာယန္တိ, န စန္ဒိမသူရိယာ ဥဒေန္တိ ဝါ အပေန္တိ ဝါ ဧသိကဋ္ဌာယိဋ္ဌိတာ’’’တိ? ‘‘နော ဟေတံ, ဘန္တေ’’။

‘‘ဝေဒနာ နိစ္စာ ဝါ အနိစ္စာ ဝါ’’တိ… ‘‘သညာ… သင်္ခါရာ… ဝိညာဏံ နိစ္စံ ဝါ အနိစ္စံ ဝါ’’တိ? ‘‘အနိစ္စံ, ဘန္တေ’’။ ‘‘ယံ ပနာနိစ္စံ ဒုက္ခံ ဝါ တံ သုခံ ဝါ’’တိ? ‘‘ဒုက္ခံ, ဘန္တေ’’။ ‘‘ယံ ပနာနိစ္စံ ဒုက္ခံ ဝိပရိဏာမဓမ္မံ, အပိ နု တံ အနုပါဒါယ ဧဝံ ဒိဋ္ဌိ ဥပ္ပဇ္ဇေယျ – ‘န ဝါတာ ဝါယန္တိ, န နဇ္ဇော သန္ဒန္တိ, န ဂဗ္ဘိနိယော ဝိဇာယန္တိ, န စန္ဒိမသူရိယာ

(သံ၊၂၊၁၆၇။)

ဥဒေန္တိ ဝါ အပေန္တိ ဝါ ဧသိကဋ္ဌာယိဋ္ဌိတာ’’’တိ။ ‘‘နော ဟေတံ, ဘန္တေ’’။ ‘‘ယမ္ပိဒံ [ယမိဒံ (အညတ္ထ)] ဒိဋ္ဌံ သုတံ မုတံ ဝိညာတံ ပတ္တံ ပရိယေသိတံ အနုဝိစရိတံ မနသာ တမ္ပိ နိစ္စံ ဝါ အနိစ္စံ ဝါ’’တိ။ ‘‘အနိစ္စံ, ဘန္တေ’’။ ‘‘ယံ ပနာနိစ္စံ ဒုက္ခံ ဝါ တံ သုခံ ဝါ’’တိ။ ‘‘ဒုက္ခံ, ဘန္တေ’’။ ‘‘ယံ ပနာနိစ္စံ ဒုက္ခံ ဝိပရိဏာမဓမ္မံ, အပိ နု တံ အနုပါဒါယ ဧဝံ ဒိဋ္ဌိ ဥပ္ပဇ္ဇေယျ – ‘န ဝါတာ ဝါယန္တိ, န နဇ္ဇော သန္ဒန္တိ, န ဂဗ္ဘိနိယော ဝိဇာယန္တိ, န စန္ဒိမသူရိယာ ဥဒေန္တိ ဝါ အပေန္တိ ဝါ ဧသိကဋ္ဌာယိဋ္ဌိတာ’’’တိ။ ‘‘နော ဟေတံ, ဘန္တေ’’။

‘‘ယတော ခေါ, ဘိက္ခဝေ, အရိယသာဝကဿ ဣမေသု စ [ဣမေသု ဆသု (သီ။ သျာ။ ကံ။ ပီ။) ဧဝမုပရိပိ] ဌာနေသု ကင်္ခါ ပဟီနာ ဟောတိ, ဒုက္ခေပိဿ ကင်္ခါ ပဟီနာ ဟောတိ, ဒုက္ခသမုဒယေပိဿ ကင်္ခါ ပဟီနာ ဟောတိ, ဒုက္ခနိရောဓေပိဿ ကင်္ခါ ပဟီနာ ဟောတိ, ဒုက္ခနိရောဓဂါမိနိယာ ပဋိပဒါယပိဿ ကင်္ခါ ပဟီနာ ဟောတိ – အယံ ဝုစ္စတိ, ဘိက္ခဝေ, အရိယသာဝကော သောတာပန္နော အဝိနိပါတဓမ္မော နိယတော သမ္ဗောဓိပရာယနော’’တိ။ ပဌမံ။

၂။ ဧတံမမသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၂၀၇။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ ‘‘ကိသ္မိံ နု ခေါ, ဘိက္ခဝေ, သတိ, ကိံ ဥပါဒါယ, ကိံ အဘိနိဝိဿ ဧဝံ ဒိဋ္ဌိ ဥပ္ပဇ္ဇတိ – ‘ဧတံ မမ, ဧသောဟမသ္မိ, ဧသော မေ အတ္တာ’’’တိ။ ဘဂဝံမူလကာ နော, ဘန္တေ, ဓမ္မာ…ပေ… ‘‘ရူပေ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, သတိ, ရူပံ ဥပါဒါယ, ရူပံ အဘိနိဝိဿ ဧဝံ ဒိဋ္ဌိ ဥပ္ပဇ္ဇတိ – ‘ဧတံ မမ, ဧသောဟမသ္မိ, ဧသော မေ အတ္တာ’တိ။ ဝေဒနာယ သတိ…ပေ… သညာယ သတိ … သင်္ခါရေသု သတိ… ဝိညာဏေ သတိ, ဝိညာဏံ ဥပါဒါယ, ဝိညာဏံ အဘိနိဝိဿ ဧဝံ ဒိဋ္ဌိ ဥပ္ပဇ္ဇတိ – ‘ဧတံ မမ, ဧသောဟမသ္မိ, ဧသော မေ အတ္တာ’’’တိ။

‘‘တံ ကိံ မညထ, ဘိက္ခဝေ, ရူပံ နိစ္စံ ဝါ အနိစ္စံ ဝါ’’တိ။ ‘‘အနိစ္စံ, ဘန္တေ’’…ပေ… ‘‘ဝေဒနာ… သညာ… သင်္ခါရာ… ဝိညာဏံ နိစ္စံ ဝါ အနိစ္စံ ဝါ’’တိ။ ‘‘အနိစ္စံ, ဘန္တေ’’…ပေ… အပိ နု တံ အနုပါဒါယ ဧဝံ ဒိဋ္ဌိ ဥပ္ပဇ္ဇေယျ – ‘ဧတံ မမ, ဧသောဟမသ္မိ, ဧသော မေ အတ္တာ’’’တိ? ‘‘နော ဟေတံ, ဘန္တေ’’။ ‘‘ယမ္ပိဒံ ဒိဋ္ဌံ သုတံ မုတံ ဝိညာတံ ပတ္တံ ပရိယေသိတံ အနုဝိစရိတံ မနသာ တမ္ပိ နိစ္စံ ဝါ အနိစ္စံ ဝါ’’တိ? ‘‘အနိစ္စံ, ဘန္တေ’’။ ‘‘ယံ ပနာနိစ္စံ ဒုက္ခံ ဝါ တံ သုခံ ဝါ’’တိ။ ‘‘ဒုက္ခံ, ဘန္တေ’’။ ‘‘ယံ ပနာနိစ္စံ ဒုက္ခံ ဝိပရိဏာမဓမ္မံ, အပိ နု တံ အနုပါဒါယ ဧဝံ ဒိဋ္ဌိ ဥပ္ပဇ္ဇေယျ – ‘ဧတံ မမ, ဧသောဟမသ္မိ, ဧသော မေ အတ္တာ’’’တိ။ ‘‘နော ဟေတံ, ဘန္တေ’’။

(သံ၊၂၊၁၆၈။)

‘‘ယတော ခေါ, ဘိက္ခဝေ, အရိယသာဝကဿ ဣမေသု စ ဌာနေသု ကင်္ခါ ပဟီနာ ဟောတိ, ဒုက္ခေပိဿ ကင်္ခါ ပဟီနာ ဟောတိ…ပေ… ဒုက္ခနိရောဓဂါမိနိယာ ပဋိပဒါယပိဿ ကင်္ခါ ပဟီနာ ဟောတိ – အယံ ဝုစ္စတိ, ဘိက္ခဝေ, အရိယသာဝကော သောတာပန္နော အဝိနိပါတဓမ္မော နိယတော သမ္ဗောဓိပရာယနော’’တိ။ ဒုတိယံ။

၃။ သောအတ္တာသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၂၀၈။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ ‘‘ကိသ္မိံ နု ခေါ, ဘိက္ခဝေ, သတိ, ကိံ ဥပါဒါယ, ကိံ အဘိနိဝိဿ ဧဝံ ဒိဋ္ဌိ ဥပ္ပဇ္ဇတိ – ‘သော အတ္တာ, သော လောကော, သော ပေစ္စ ဘဝိဿာမိ နိစ္စော ဓုဝေါ သဿတော အဝိပရိဏာမဓမ္မော’’’တိ? ဘဂဝံမူလကာ နော, ဘန္တေ, ဓမ္မာ…ပေ…။

‘‘ရူပေ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, သတိ, ရူပံ ဥပါဒါယ, ရူပံ အဘိနိဝိဿ ဧဝံ ဒိဋ္ဌိ ဥပ္ပဇ္ဇတိ – ‘သော အတ္တာ, သော လောကော, သော ပေစ္စ ဘဝိဿာမိ နိစ္စော ဓုဝေါ သဿတော အဝိပရိဏာမဓမ္မော’တိ။ ဝေဒနာယ သတိ…ပေ… သညာယ သတိ… သင်္ခါရေသု သတိ… ဝိညာဏေ သတိ, ဝိညာဏံ ဥပါဒါယ, ဝိညာဏံ အဘိနိဝိဿ ဧဝံ ဒိဋ္ဌိ ဥပ္ပဇ္ဇတိ – ‘သော အတ္တာ, သော လောကော, သော ပေစ္စ ဘဝိဿာမိ နိစ္စော ဓုဝေါ သဿတော အဝိပရိဏာမဓမ္မော’’’တိ။

‘‘တံ ကိံ မညထ, ဘိက္ခဝေ, ရူပံ နိစ္စံ ဝါ အနိစ္စံ ဝါ’’တိ? ‘‘အနိစ္စံ ဘန္တေ’’…ပေ… အပိ နု တံ အနုပါဒါယ ဧဝံ ဒိဋ္ဌိ ဥပ္ပဇ္ဇေယျ – ‘သော အတ္တာ…ပေ… အဝိပရိဏာမဓမ္မော’တိ? ‘‘နော ဟေတံ, ဘန္တေ’’။ ‘‘ဝေဒနာ… သညာ… သင်္ခါရာ… ဝိညာဏံ နိစ္စံ ဝါ အနိစ္စံ ဝါ’’တိ? ‘‘အနိစ္စံ ဘန္တေ…ပေ… အပိ နု တံ အနုပါဒါယ ဧဝံ ဒိဋ္ဌိ ဥပ္ပဇ္ဇေယျ – ‘သော အတ္တာ…ပေ… အဝိပရိဏာမဓမ္မော’’’တိ? ‘‘နော ဟေတံ, ဘန္တေ’’။ ‘‘ယမ္ပိဒံ ဒိဋ္ဌံ သုတံ မုတံ ဝိညာတံ ပတ္တံ ပရိယေသိတံ အနုဝိစရိတံ မနသာ တမ္ပိ နိစ္စံ ဝါ အနိစ္စံ ဝါ’’တိ? ‘‘အနိစ္စံ, ဘန္တေ…ပေ… အပိ နု တံ အနုပါဒါယ ဧဝံ ဒိဋ္ဌိ ဥပ္ပဇ္ဇေယျ – ‘သော အတ္တာ, သော လောကော, သော ပေစ္စ ဘဝိဿာမိ နိစ္စော ဓုဝေါ သဿတော အဝိပရိဏာမဓမ္မော’’’တိ? ‘‘နော ဟေတံ, ဘန္တေ’’။

(သံ၊၂၊၁၆၉။)

၄။ နောစမေသိယာသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၂၀၉။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ ‘‘ကိသ္မိံ နု ခေါ, ဘိက္ခဝေ, သတိ, ကိံ ဥပါဒါယ, ကိံ အဘိနိဝိဿ ဧဝံ ဒိဋ္ဌိ ဥပ္ပဇ္ဇတိ – ‘နော စဿံ, နော စ မေ သိယာ, နာဘဝိဿ, န မေ ဘဝိဿတီ’’’တိ? ဘဂဝံမူလကာ နော, ဘန္တေ, ဓမ္မာ…ပေ…။

‘‘ရူပေ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, သတိ, ရူပံ ဥပါဒါယ, ရူပံ အဘိနိဝိဿ ဧဝံ ဒိဋ္ဌိ ဥပ္ပဇ္ဇတိ – ‘နော စဿံ, နော စ မေ သိယာ, နာဘဝိဿ, န မေ ဘဝိဿတီ’တိ။ ဝေဒနာယ သတိ… သညာယ သတိ… သင်္ခါရေသု သတိ… ဝိညာဏေ သတိ, ဝိညာဏံ ဥပါဒါယ, ဝိညာဏံ အဘိနိဝိဿ ဧဝံ ဒိဋ္ဌိ ဥပ္ပဇ္ဇတိ – ‘နော စဿံ, နော စ မေ သိယာ, နာဘဝိဿ, န မေ ဘဝိဿတီ’’’တိ။

‘‘တံ ကိံ မညထ, ဘိက္ခဝေ, ရူပံ နိစ္စံ ဝါ အနိစ္စံ ဝါ’’တိ? ‘‘အနိစ္စံ, ဘန္တေ’’…ပေ… အပိ နု တံ အနုပါဒါယ ဧဝံ ဒိဋ္ဌိ ဥပ္ပဇ္ဇေယျ – ‘နော စဿံ, နော စ မေ သိယာ, နာဘဝိဿ, န မေ ဘဝိဿတီ’တိ? ‘‘နော ဟေတံ, ဘန္တေ’’။ ‘‘ဝေဒနာ… သညာ… သင်္ခါရာ… ဝိညာဏံ နိစ္စံ ဝါ အနိစ္စံ ဝါ’’တိ? ‘‘အနိစ္စံ, ဘန္တေ…ပေ… အပိ နု တံ အနုပါဒါယ ဧဝံ ဒိဋ္ဌိ ဥပ္ပဇ္ဇေယျ – ‘နော စဿံ, နော စ မေ သိယာ, နာဘဝိဿ, န မေ ဘဝိဿတီ’’’တိ? ‘‘နော ဟေတံ, ဘန္တေ’’။ ‘‘ယမ္ပိဒံ ဒိဋ္ဌံ သုတံ မုတံ ဝိညာတံ ပတ္တံ ပရိယေသိတံ အနုဝိစရိတံ မနသာ တမ္ပိ နိစ္စံ ဝါ အနိစ္စံ ဝါ’’တိ? ‘‘အနိစ္စံ, ဘန္တေ…ပေ… အပိ နု တံ အနုပါဒါယ ဧဝံ ဒိဋ္ဌိ ဥပ္ပဇ္ဇေယျ – ‘နော စဿံ, နော စ မေ သိယာ, နာဘဝိဿ, န မေ ဘဝိဿတီ’’တိ? ‘‘နော ဟေတံ, ဘန္တေ’’။

၅။ နတ္ထိဒိန္နသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၂၁၀။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ ‘‘ကိသ္မိံ နု ခေါ, ဘိက္ခဝေ, သတိ ကိံ ဥပါဒါယ, ကိံ အဘိနိဝိဿ ဧဝံ ဒိဋ္ဌိ ဥပ္ပဇ္ဇတိ – ‘နတ္ထိ ဒိန္နံ, နတ္ထိ ယိဋ္ဌံ, နတ္ထိ ဟုတံ, နတ္ထိ သုကတဒုက္ကဋာနံ [သုက္ကဋဒုက္ကဋာနံ (သီ။ ပီ။)] ကမ္မာနံ ဖလံ ဝိပါကော၊ နတ္ထိ အယံ လောကော, နတ္ထိ ပရော လောကော, နတ္ထိ မာတာ, နတ္ထိ ပိတာ, နတ္ထိ သတ္တာ ဩပပါတိကာ၊ နတ္ထိ

(သံ၊၂၊၁၇၀။)

လောကေ သမဏဗြာဟ္မဏာ သမ္မဂ္ဂတာ [သမဂ္ဂတာ (က။)] သမ္မာပဋိပန္နာ ယေ ဣမဉ္စ လောကံ ပရဉ္စ လောကံ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတွာ ပဝေဒေန္တိ။ စာတုမဟာဘူတိကော [စာတုမ္မဟာဘူတိကော (သီ။ သျာ။ ကံ။ ပီ။)] အယံ ပုရိသော ယဒါ ကာလင်္ကရောတိ ပထဝီ ပထဝီကာယံ အနုပေတိ အနုပဂစ္ဆတိ, အာပေါ အာပေါကာယံ အနုပေတိ အနုပဂစ္ဆတိ, တေဇော တေဇောကာယံ အနုပေတိ အနုပဂစ္ဆတိ, ဝါယော ဝါယောကာယံ အနုပေတိ အနုပဂစ္ဆတိ။ အာကာသံ ဣန္ဒြိယာနိ သင်္ကမန္တိ။ အာသန္ဒိပဉ္စမာ ပုရိသာ မတံ အာဒါယ ဂစ္ဆန္တိ။ ယာဝ အာဠာဟနာ ပဒါနိ ပညာယန္တိ။ ကာပေါတကာနိ အဋ္ဌီနိ ဘဝန္တိ။ ဘဿန္တာ အာဟုတိယော။ ဒတ္တုပညတ္တံ ယဒိဒံ ဒါနံ [ဒတ္တုပညတ္တမိဒံ ဒါနံ နာမ (သဗ္ဗတ္ထ)]။ တေသံ တုစ္ဆံ မုသာ ဝိလာပေါ ယေ ကေစိ အတ္ထိကဝါဒံ ဝဒန္တိ။ ဗာလေ စ ပဏ္ဍိတေ စ ကာယဿ ဘေဒါ ဥစ္ဆိဇ္ဇန္တိ ဝိနဿန္တိ န ဟောန္တိ ပရံ မရဏာ’’’တိ? ဘဂဝံမူလကာ နော, ဘန္တေ, ဓမ္မာ…ပေ… ‘‘ရူပေ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, သတိ, ရူပံ ဥပါဒါယ, ရူပံ အဘိနိဝိဿ ဧဝံ ဒိဋ္ဌိ ဥပ္ပဇ္ဇတိ – ‘နတ္ထိ ဒိန္နံ, နတ္ထိ ယိဋ္ဌံ…ပေ… ကာယဿ ဘေဒါ ဥစ္ဆိဇ္ဇန္တိ ဝိနဿန္တိ န ဟောန္တိ ပရံ မရဏာ’တိ။ ဝေဒနာယ သတိ…ပေ… သညာယ သတိ… သင်္ခါရေသု သတိ… ဝိညာဏေ သတိ, ဝိညာဏံ ဥပါဒါယ, ဝိညာဏံ အဘိနိဝိဿ ဧဝံ ဒိဋ္ဌိ ဥပ္ပဇ္ဇတိ – ‘နတ္ထိ ဒိန္နံ, နတ္ထိ ယိဋ္ဌံ…ပေ… ကာယဿ ဘေဒါ ဥစ္ဆိဇ္ဇန္တိ ဝိနဿန္တိ န ဟောန္တိ ပရံ မရဏာ’’’တိ။

‘‘တံ ကိံ မညထ, ဘိက္ခဝေ, ရူပံ နိစ္စံ ဝါ အနိစ္စံ ဝါ’’တိ? ‘‘အနိစ္စံ, ဘန္တေ…ပေ… အပိ နု တံ အနုပါဒါယ ဧဝံ ဒိဋ္ဌိ ဥပ္ပဇ္ဇေယျ – ‘နတ္ထိ ဒိန္နံ, နတ္ထိ ယိဋ္ဌံ…ပေ… ကာယဿ ဘေဒါ ဥစ္ဆိဇ္ဇန္တိ ဝိနဿန္တိ န ဟောန္တိ ပရံ မရဏာ’’’တိ? ‘‘နော ဟေတံ, ဘန္တေ’’။ ‘‘ဝေဒနာ… သညာ… သင်္ခါရာ… ဝိညာဏံ နိစ္စံ ဝါ အနိစ္စံ ဝါ’’တိ? ‘‘အနိစ္စံ, ဘန္တေ…ပေ… အပိ နု တံ အနုပါဒါယ ဧဝံ ဒိဋ္ဌိ ဥပ္ပဇ္ဇေယျ – ‘နတ္ထိ ဒိန္နံ, နတ္ထိ ယိဋ္ဌံ…ပေ… ကာယဿ ဘေဒါ ဥစ္ဆိဇ္ဇန္တိ ဝိနဿန္တိ န ဟောန္တိ ပရံ မရဏာ’’’တိ? ‘‘နော ဟေတံ, ဘန္တေ’’။ ‘‘ယမ္ပိဒံ ဒိဋ္ဌံ သုတံ မုတံ ဝိညာတံ ပတ္တံ ပရိယေသိတံ အနုဝိစရိတံ မနသာ တမ္ပိ နိစ္စံ ဝါ အနိစ္စံ ဝါ’’တိ? ‘‘အနိစ္စံ, ဘန္တေ…ပေ… အပိ နု တံ အနုပါဒါယ ဧဝံ ဒိဋ္ဌိ ဥပ္ပဇ္ဇေယျ – ‘နတ္ထိ ဒိန္နံ, နတ္ထိ ယိဋ္ဌံ…ပေ… ယေ ကေစိ အတ္ထိကဝါဒံ ဝဒန္တိ၊ ဗာလေ စ ပဏ္ဍိတေ စ ကာယဿ ဘေဒါ ဥစ္ဆိဇ္ဇန္တိ ဝိနဿန္တိ န ဟောန္တိ ပရံ မရဏာ’’’တိ? ‘‘နော ဟေတံ, ဘန္တေ’’။

‘‘ယတော ခေါ, ဘိက္ခဝေ, အရိယသာဝကဿ ဣမေသု စ ဌာနေသု ကင်္ခါ ပဟီနာ ဟောတိ, ဒုက္ခေပိဿ ကင်္ခါ ပဟီနာ ဟောတိ…ပေ… ဒုက္ခနိရောဓဂါမိနိယာ

(သံ၊၂၊၁၇၁။)

ပဋိပဒါယပိဿ ကင်္ခါ ပဟီနာ ဟောတိ – အယံ ဝုစ္စတိ, ဘိက္ခဝေ, အရိယသာဝကော သောတာပန္နော အဝိနိပါတဓမ္မော နိယတော သမ္ဗောဓိပရာယနော’’တိ။ ပဉ္စမံ။

၆။ ကရောတောသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၂၁၁။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ ‘‘ကိသ္မိံ နု ခေါ, ဘိက္ခဝေ, သတိ, ကိံ ဥပါဒါယ, ကိံ အဘိနိဝိဿ ဧဝံ ဒိဋ္ဌိ ဥပ္ပဇ္ဇတိ – ‘ကရောတော ကာရယတော ဆိန္ဒတော ဆေဒါပယတော ပစတော ပါစာပယတော သောစတော သောစာပယတော ကိလမတော ကိလမာပယတော ဖန္ဒတော ဖန္ဒာပယတော ပါဏမတိပါတယတော အဒိန္နံ အာဒိယတော သန္ဓိံ ဆိန္ဒတော နိလ္လောပံ ဟရတော ဧကာဂါရိကံ ကရောတော ပရိပန္ထေ တိဋ္ဌတော ပရဒါရံ ဂစ္ဆတော မုသာ ဘဏတော ကရောတော န ကရီယတိ ပါပံ။ ခုရပရိယန္တေန စေပိ စက္ကေန ယော ဣမိဿာ ပထဝိယာ ပါဏေ ဧကမံသခလံ ဧကမံသပုဉ္ဇံ ကရေယျ, နတ္ထိ တတောနိဒါနံ ပါပံ, နတ္ထိ ပါပဿ အာဂမော။ ဒက္ခိဏံ စေပိ ဂင်္ဂါယ တီရံ ဂစ္ဆေယျ၊ ဟနန္တော ဃာတေန္တော ဆိန္ဒန္တော ဆေဒါပေန္တော ပစန္တော ပါစေန္တော, နတ္ထိ တတောနိဒါနံ ပါပံ, နတ္ထိ ပါပဿ အာဂမော။ ဥတ္တရံ စေပိ ဂင်္ဂါယ တီရံ ဂစ္ဆေယျ၊ ဒဒန္တော ဒါပေန္တော ယဇန္တော ယဇာပေန္တော, နတ္ထိ တတောနိဒါနံ ပုညံ, နတ္ထိ ပုညဿ အာဂမော။ ဒါနေန ဒမေန သံယမေန သစ္စဝဇ္ဇေန နတ္ထိ ပုညံ နတ္ထိ ပုညဿ အာဂမော’’’တိ။ ဘဂဝံမူလကာ နော, ဘန္တေ, ဓမ္မာ…ပေ… ‘‘ရူပေ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, သတိ, ရူပံ ဥပါဒါယ, ရူပံ အဘိနိဝိဿ ဧဝံ ဒိဋ္ဌိ ဥပ္ပဇ္ဇတိ – ‘ကရောတော ကာရယတော…ပေ… နတ္ထိ ပုညံ နတ္ထိ ပုညဿ အာဂမော’တိ။ ဝေဒနာယ သတိ…ပေ… သညာယ သတိ… သင်္ခါရေသု သတိ… ဝိညာဏေ သတိ, ဝိညာဏံ ဥပါဒါယ, ဝိညာဏံ အဘိနိဝိဿ ဧဝံ ဒိဋ္ဌိ ဥပ္ပဇ္ဇတိ – ‘ကရောတော ကာရယတော…ပေ… နတ္ထိ ပုညံ နတ္ထိ ပုညဿ အာဂမော’’’တိ။

‘‘တံ ကိံ မညထ, ဘိက္ခဝေ, ရူပံ နိစ္စံ ဝါ အနိစ္စံ ဝါ’’တိ? ‘‘အနိစ္စံ, ဘန္တေ’’…ပေ… အပိ နု တံ အနုပါဒါယ ဧဝံ ဒိဋ္ဌိ ဥပ္ပဇ္ဇေယျ – ‘ကရောတော…ပေ… နတ္ထိ ပုညံ နတ္ထိ ပုညဿ အာဂမော’’တိ? ‘‘နော ဟေတံ, ဘန္တေ’’။ ‘‘ဝေဒနာ… သညာ… သင်္ခါရာ… ဝိညာဏံ နိစ္စံ ဝါ အနိစ္စံ ဝါ’’တိ? ‘‘အနိစ္စံ, ဘန္တေ…ပေ… အပိ နု တံ အနုပါဒါယ ဧဝံ ဒိဋ္ဌိ ဥပ္ပဇ္ဇေယျ – ‘ကရောတော

(သံ၊၂၊၁၇၂။)

ကာရယတော …ပေ… နတ္ထိ ပုညံ နတ္ထိ ပုညဿ အာဂမော’’’တိ? ‘‘နော ဟေတံ, ဘန္တေ’’။ ‘‘ယမ္ပိဒံ ဒိဋ္ဌံ သုတံ မုတံ ဝိညာတံ ပတ္တံ ပရိယေသိတံ အနုဝိစရိတံ မနသာ တမ္ပိ နိစ္စံ ဝါ အနိစ္စံ ဝါ’’တိ? ‘‘အနိစ္စံ, ဘန္တေ…ပေ… အပိ နု တံ အနုပါဒါယ ဧဝံ ဒိဋ္ဌိ ဥပ္ပဇ္ဇေယျ – ‘ကရောတော ကာရယတော…ပေ… နတ္ထိ ပုညံ နတ္ထိ ပုညဿ အာဂမော’’’တိ? ‘‘နော ဟေတံ, ဘန္တေ’’။

၇။ ဟေတုသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၂၁၂။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ ‘‘ကိသ္မိံ နု ခေါ, ဘိက္ခဝေ, သတိ, ကိံ ဥပါဒါယ, ကိံ အဘိနိဝိဿ ဧဝံ ဒိဋ္ဌိ ဥပ္ပဇ္ဇတိ – ‘နတ္ထိ ဟေတု, နတ္ထိ ပစ္စယော သတ္တာနံ သံကိလေသာယ။ အဟေတူ အပ္ပစ္စယာ သတ္တာ သံကိလိဿန္တိ။ နတ္ထိ ဟေတု, နတ္ထိ ပစ္စယော သတ္တာနံ ဝိသုဒ္ဓိယာ။ အဟေတူ အပ္ပစ္စယာ သတ္တာ ဝိသုဇ္ဈန္တိ။ နတ္ထိ ဗလံ နတ္ထိ ဝီရိယံ နတ္ထိ ပုရိသထာမော နတ္ထိ ပုရိသပရက္ကမော။ သဗ္ဗေ သတ္တာ သဗ္ဗေ ပါဏာ သဗ္ဗေ ဘူတာ သဗ္ဗေ ဇီဝါ အဝသာ အဗလာ အဝီရိယာ နိယတိသင်္ဂတိဘာဝပရိဏတာ ဆသွေဝါဘိဇာတီသု သုခဒုက္ခံ ပဋိသံဝေဒေန္တီ’’’တိ? ဘဂဝံမူလကာ နော, ဘန္တေ, ဓမ္မာ…ပေ… ‘‘ရူပေ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, သတိ, ရူပံ ဥပါဒါယ, ရူပံ အဘိနိဝိဿ ဧဝံ ဒိဋ္ဌိ ဥပ္ပဇ္ဇတိ – ‘နတ္ထိ ဟေတု, နတ္ထိ ပစ္စယော…ပေ… သုခဒုက္ခံ ပဋိသံဝေဒေန္တီ’တိ။ ဝေဒနာယ သတိ…ပေ… သညာယ သတိ… သင်္ခါရေသု သတိ… ဝိညာဏေ သတိ, ဝိညာဏံ ဥပါဒါယ, ဝိညာဏံ အဘိနိဝိဿ ဧဝံ ဒိဋ္ဌိ ဥပ္ပဇ္ဇတိ – ‘နတ္ထိ ဟေတု, နတ္ထိ ပစ္စယော…ပေ… သုခဒုက္ခံ ပဋိသံဝေဒေန္တီ’’’တိ။

‘‘တံ ကိံ မညထ, ဘိက္ခဝေ, ရူပံ နိစ္စံ ဝါ အနိစ္စံ ဝါ’’တိ? ‘‘အနိစ္စံ, ဘန္တေ…ပေ… ဝိပရိဏာမဓမ္မံ, အပိ နု တံ အနုပါဒါယ ဧဝံ ဒိဋ္ဌိ ဥပ္ပဇ္ဇေယျ – ‘နတ္ထိ ဟေတု, နတ္ထိ ပစ္စယော…ပေ… သုခဒုက္ခံ ပဋိသံဝေဒေန္တီ’’’တိ။ ‘‘နော ဟေတံ, ဘန္တေ’’။ ‘‘ဝေဒနာ… သညာ… သင်္ခါရာ… ဝိညာဏံ နိစ္စံ ဝါ အနိစ္စံ ဝါ’’တိ။ ‘‘အနိစ္စံ, ဘန္တေ…ပေ… အပိ နု တံ အနုပါဒါယ ဧဝံ ဒိဋ္ဌိ ဥပ္ပဇ္ဇေယျ – ‘နတ္ထိ ဟေတု, နတ္ထိ ပစ္စယော…ပေ… သုခဒုက္ခံ ပဋိသံဝေဒေန္တီ’’’တိ။ ‘‘နော ဟေတံ, ဘန္တေ’’။ ‘‘ယမ္ပိဒံ ဒိဋ္ဌံ သုတံ မုတံ ဝိညာတံ ပတ္တံ ပရိယေသိတံ အနုဝိစရိတံ မနသာ တမ္ပိ နိစ္စံ ဝါ အနိစ္စံ ဝါ’’တိ။ ‘‘အနိစ္စံ, ဘန္တေ…ပေ… အပိ နု တံ အနုပါဒါယ ဧဝံ ဒိဋ္ဌိ ဥပ္ပဇ္ဇေယျ – ‘နတ္ထိ ဟေတု နတ္ထိ ပစ္စယော…ပေ… သုခဒုက္ခံ ပဋိသံဝေဒေန္တီ’’’တိ။ ‘‘နော ဟေတံ, ဘန္တေ’’။

(သံ၊၂၊၁၇၃။)

‘‘ယတော ခေါ, ဘိက္ခဝေ, အရိယသာဝကဿ ဣမေသု စ ဌာနေသု ကင်္ခါ ပဟီနာ ဟောတိ, ဒုက္ခေပိဿ ကင်္ခါ ပဟီနာ ဟောတိ …ပေ… ဒုက္ခနိရောဓဂါမိနိယာ ပဋိပဒါယပိဿ ကင်္ခါ ပဟီနာ ဟောတိ – အယံ ဝုစ္စတိ, ဘိက္ခဝေ, အရိယသာဝကော သောတာပန္နော အဝိနိပါတဓမ္မော နိယတော သမ္ဗောဓိပရာယနော’’တိ။ သတ္တမံ။

၈။ မဟာဒိဋ္ဌိသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၂၁၃။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ ‘‘ကိသ္မိံ နု ခေါ, ဘိက္ခဝေ, သတိ, ကိံ ဥပါဒါယ, ကိံ အဘိနိဝိဿ ဧဝံ ဒိဋ္ဌိ ဥပ္ပဇ္ဇတိ – ‘သတ္တိမေ ကာယာ အကဋာ, အကဋဝိဓာ, အနိမ္မိတာ, အနိမ္မာတာ, ဝဉ္ဈာ, ကူဋဋ္ဌာ, ဧသိကဋ္ဌာယိဋ္ဌိတာ၊ တေ န ဣဉ္ဇန္တိ, န ဝိပရိဏမန္တိ [န ဝိပရိဏာမေန္တိ (ပီ။ က။)], န အညမညံ ဗျာဗာဓေန္တိ၊ နာလံ အညမညဿ သုခါယ ဝါ ဒုက္ခာယ ဝါ သုခဒုက္ခာယ ဝါ။ ကတမေ သတ္တ? ပထဝီကာယော, အာပေါကာယော, တေဇောကာယော, ဝါယောကာယော, သုခေ, ဒုက္ခေ, ဇီဝေ သတ္တမေ။ ဣမေ သတ္တ [ဇီဝေ။ သတ္တိမေ (ဗဟူသု)] ကာယာ အကဋာ, အကဋဝိဓာ, အနိမ္မိတာ, အနိမ္မာတာ, ဝဉ္ဈာ, ကူဋဋ္ဌာ ဧသိကဋ္ဌာယိဋ္ဌိတာ၊ တေ န ဣဉ္ဇန္တိ, န ဝိပရိဏမန္တိ, န အညမညံ ဗျာဗာဓေန္တိ၊ နာလံ အညမညဿ သုခါယ ဝါ ဒုက္ခာယ ဝါ သုခဒုက္ခာယ ဝါ။ ယောပိ တိဏှေန သတ္ထေန သီသံ ဆိန္ဒတိ, န သောပိ ကဉ္စိ [န ကောစိ ကဉ္စိ (သီ။ သျာ။ ကံ။), န ကောစိ တံ (ပီ။ က။)] ဇီဝိတာ ဝေါရောပေတိ၊ သတ္တန္နံတွေဝ ကာယာနမန္တရေန သတ္ထံ ဝိဝရမနုပဝိသတိ [ဝိဝရမနုပတတိ (ကတ္ထစိ) ဒီဃမဇ္ဈိမေသုပိ]။ စုဒ္ဒသ ခေါ ပနိမာနိ ယောနိပမုခသတသဟဿာနိ သဋ္ဌိ စ သတာနိ ဆ စ သတာနိ ပဉ္စ စ ကမ္မုနော သတာနိ ပဉ္စ စ ကမ္မာနိ, တီဏိ စ ကမ္မာနိ, ကမ္မေ စ အဍ္ဎကမ္မေ စ ဒွဋ္ဌိပဋိပဒါ, ဒွဋ္ဌန္တရကပ္ပါ, ဆဠာဘိဇာတိယော, အဋ္ဌပုရိသဘူမိယော, ဧကူနပညာသ အာဇီဝကသတေ, ဧကူနပညာသ ပရိဗ္ဗာဇကသတေ, ဧကူနပညာသ နာဂဝါသသတေ, ဝီသေ ဣန္ဒြိယသတေ, တိံသေ နိရယသတေ, ဆတ္တိံသရဇောဓာတုယော, သတ္တ သညီဂဗ္ဘာ, သတ္တ အသညီဂဗ္ဘာ, သတ္တ နိဂဏ္ဌိဂဗ္ဘာ, သတ္တ ဒေဝါ, သတ္တ မာနုသာ, သတ္တ ပေသာစာ, သတ္တ သရာ, သတ္တ ပဝုဋာ [သပုဋာ (က။), ပဝုဓာ (ပီ။)], သတ္တ ပပါတာ, သတ္တ စ ပပါတသတာနိ, သတ္တ သုပိနာ, သတ္တ သုပိနသတာနိ, စုလ္လာသီတိ မဟာကပ္ပိနော [မဟာကပ္ပုနော (သီ။ ပီ။)] သတသဟဿာနိ, ယာနိ ဗာလေ စ ပဏ္ဍိတေ စ

(သံ၊၂၊၁၇၄။)

သန္ဓာဝိတွာ သံသရိတွာ ဒုက္ခဿန္တံ ကရိဿန္တိ။ တတ္ထ နတ္ထိ ဣမိနာဟံ သီလေန ဝါ ဝတေန ဝါ တပေန ဝါ ဗြဟ္မစရိယေန ဝါ အပရိပက္ကံ ဝါ ကမ္မံ ပရိပါစေဿာမိ၊ ပရိပက္ကံ ဝါ ကမ္မံ ဖုဿ ဖုဿ ဗျန္တီကရိဿာမီတိ ဟေဝံ နတ္ထိ ဒေါဏမိတေ သုခဒုက္ခေ ပရိယန္တကတေ သံသာရေ, နတ္ထိ ဟာယနဝဍ္ဎနေ, နတ္ထိ ဥက္ကံသာဝကံသေ။ သေယျထာပိ နာမ သုတ္တဂုဠေ ခိတ္တေ နိဗ္ဗေဌိယမာနမေဝ ပလေတိ၊ ဧဝမေဝ ဗာလေ စ ပဏ္ဍိတေ စ နိဗ္ဗေဌိယမာနာ သုခဒုက္ခံ ပလေန္တီ’’’တိ?

ဘဂဝံမူလကာ နော, ဘန္တေ, ဓမ္မာ…ပေ… ‘‘ရူပေ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, သတိ, ရူပံ ဥပါဒါယ, ရူပံ အဘိနိဝိဿ ဧဝံ ဒိဋ္ဌိ ဥပ္ပဇ္ဇတိ – ‘သတ္တိမေ ကာယာ အကဋာ, အကဋဝိဓာ…ပေ… သုခဒုက္ခံ ပလေန္တီ’တိ။ ဝေဒနာယ သတိ…ပေ… သညာယ သတိ… သင်္ခါရေသု သတိ… ဝိညာဏေ သတိ, ဝိညာဏံ ဥပါဒါယ, ဝိညာဏံ အဘိနိဝိဿ ဧဝံ ဒိဋ္ဌိ ဥပ္ပဇ္ဇတိ – ‘သတ္တိမေ ကာယာ အကဋာ, အကဋဝိဓာ…ပေ… သုခဒုက္ခံ ပလေန္တီ’’’တိ။ ‘‘တံ ကိံ မညထ, ဘိက္ခဝေ, ရူပံ နိစ္စံ ဝါ အနိစ္စံ ဝါ’’တိ? ‘‘အနိစ္စံ, ဘန္တေ’’…ပေ… ‘‘ယံ ပနာနိစ္စံ ဒုက္ခံ ဝိပရိဏာမဓမ္မံ, အပိ နု တံ အနုပါဒါယ ဧဝံ ဒိဋ္ဌိ ဥပ္ပဇ္ဇေယျ – ‘သတ္တိမေ ကာယာ အကဋာ အကဋဝိဓာ…ပေ… သုခဒုက္ခံ ပလေန္တီ’’’တိ? ‘‘နော ဟေတံ, ဘန္တေ’’။ ‘‘ယမ္ပိဒံ ဒိဋ္ဌံ သုတံ မုတံ ဝိညာတံ ပတ္တံ ပရိယေသိတံ အနုဝိစရိတံ မနသာ တမ္ပိ နိစ္စံ ဝါ အနိစ္စံ ဝါ’’တိ? ‘‘အနိစ္စံ, ဘန္တေ…ပေ… အပိ နု တံ အနုပါဒါယ ဧဝံ ဒိဋ္ဌိ ဥပ္ပဇ္ဇေယျ – ‘သတ္တိမေ ကာယာ အကဋာ အကဋဝိဓာ…ပေ… နိဗ္ဗေဌိယမာနာ သုခဒုက္ခံ ပလေန္တီ’’’တိ? ‘‘နော ဟေတံ, ဘန္တေ’’။

၉။ သဿတဒိဋ္ဌိသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၂၁၄။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ ‘‘ကိသ္မိံ နု ခေါ, ဘိက္ခဝေ, သတိ, ကိံ ဥပါဒါယ, ကိံ အဘိနိဝိဿ ဧဝံ ဒိဋ္ဌိ ဥပ္ပဇ္ဇတိ – ‘သဿတော လောကော’’’တိ? ဘဂဝံမူလကာ နော, ဘန္တေ, ဓမ္မာ…ပေ… ‘‘ရူပေ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, သတိ, ရူပံ ဥပါဒါယ, ရူပံ အဘိနိဝိဿ ဧဝံ ဒိဋ္ဌိ ဥပ္ပဇ္ဇတိ – ‘သဿတော လောကော’တိ။ ဝေဒနာယ သတိ…ပေ… သညာယ သတိ… သင်္ခါရေသု သတိ…

(သံ၊၂၊၁၇၅။)

ဝိညာဏေ သတိ, ဝိညာဏံ ဥပါဒါယ, ဝိညာဏံ အဘိနိဝိဿ ဧဝံ ဒိဋ္ဌိ ဥပ္ပဇ္ဇတိ – ‘သဿတော လောကော’’’တိ။

‘‘တံ ကိံ မညထ, ဘိက္ခဝေ, ရူပံ နိစ္စံ ဝါ အနိစ္စံ ဝါ’’တိ? ‘‘အနိစ္စံ, ဘန္တေ’’…ပေ… ဝိပရိဏာမဓမ္မံ, အပိ နု တံ အနုပါဒါယ ဧဝံ ဒိဋ္ဌိ ဥပ္ပဇ္ဇေယျ – ‘သဿတော လောကော’တိ? ‘‘နော ဟေတံ, ဘန္တေ’’။ ‘‘ဝေဒနာ … သညာ… သင်္ခါရာ… ဝိညာဏံ နိစ္စံ ဝါ အနိစ္စံ ဝါ’’တိ? ‘‘အနိစ္စံ, ဘန္တေ…ပေ… အပိ နု တံ အနုပါဒါယ ဧဝံ ဒိဋ္ဌိ ဥပ္ပဇ္ဇေယျ – ‘သဿတော လောကော’’’တိ? ‘‘နော ဟေတံ, ဘန္တေ’’။ ‘‘ယမ္ပိဒံ ဒိဋ္ဌံ သုတံ မုတံ ဝိညာတံ ပတ္တံ ပရိယေသိတံ အနုဝိစရိတံ မနသာ တမ္ပိ နိစ္စံ ဝါ အနိစ္စံ ဝါ’’တိ? ‘‘အနိစ္စံ, ဘန္တေ’’။ ‘‘ယံ ပနာနိစ္စံ ဒုက္ခံ ဝါ တံ သုခံ ဝါ’’တိ? ‘‘ဒုက္ခံ, ဘန္တေ’’။ ‘‘ယံ ပနာနိစ္စံ ဒုက္ခံ ဝိပရိဏာမဓမ္မံ, အပိ နု တံ အနုပါဒါယ ဧဝံ ဒိဋ္ဌိ ဥပ္ပဇ္ဇေယျ – ‘သဿတော လောကော’’’တိ? ‘‘နော ဟေတံ, ဘန္တေ’’။

၁၀။ အသဿတဒိဋ္ဌိသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၂၁၅။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ ‘‘ကိသ္မိံ နု ခေါ, ဘိက္ခဝေ, သတိ, ကိံ ဥပါဒါယ, ကိံ အဘိနိဝိဿ ဧဝံ ဒိဋ္ဌိ ဥပ္ပဇ္ဇတိ – ‘အသဿတော လောကော’’’တိ? ဘဂဝံမူလကာ နော, ဘန္တေ, ဓမ္မာ…ပေ… ‘‘ရူပေ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, သတိ…ပေ… ဝိညာဏံ နိစ္စံ ဝါ အနိစ္စံ ဝါ’’တိ? ‘‘အနိစ္စံ, ဘန္တေ’’…ပေ… အပိ နု တံ အနုပါဒါယ ဧဝံ ဒိဋ္ဌိ ဥပ္ပဇ္ဇေယျ – အသဿတော လောကောတိ? ‘‘နော ဟေတံ, ဘန္တေ’’။ ‘‘ယမ္ပိဒံ ဒိဋ္ဌံ သုတံ မုတံ ဝိညာတံ ပတ္တံ ပရိယေသိတံ အနုဝိစရိတံ မနသာ တမ္ပိ နိစ္စံ ဝါ အနိစ္စံ ဝါ’’တိ? ‘‘အနိစ္စံ, ဘန္တေ…ပေ… အပိ နု တံ အနုပါဒါယ ဧဝံ ဒိဋ္ဌိ ဥပ္ပဇ္ဇေယျ – ‘အသဿတော လောကော’’’တိ? ‘‘နော ဟေတံ, ဘန္တေ’’။

(သံ၊၂၊၁၇၆။)

၁၁။ အန္တဝါသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၂၁၆။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ ‘‘ကိသ္မိံ နု ခေါ, ဘိက္ခဝေ, သတိ, ကိံ ဥပါဒါယ, ကိံ အဘိနိဝိဿ ဧဝံ ဒိဋ္ဌိ ဥပ္ပဇ္ဇတိ – ‘အန္တဝါ လောကော’’’တိ။ ဘဂဝံမူလကာ နော, ဘန္တေ, ဓမ္မာ…ပေ… နိယတော သမ္ဗောဓိပရာယနော’’တိ။ ဧကာဒသမံ။

၁၂။ အနန္တဝါသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၂၁၇။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ ။ ‘‘ကိသ္မိံ နု ခေါ, ဘိက္ခဝေ, သတိ, ကိံ ဥပါဒါယ, ကိံ အဘိနိဝိဿ ဧဝံ ဒိဋ္ဌိ ဥပ္ပဇ္ဇတိ – ‘အနန္တဝါ လောကော’’’တိ။ ဘဂဝံမူလကာ နော, ဘန္တေ, ဓမ္မာ…ပေ… နိယတော သမ္ဗောဓိပရာယနော’’တိ။ ဒွါဒသမံ။

၁၃။ တံဇီဝံတံသရီရံသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၂၁၈။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ ‘‘ကိသ္မိံ နု ခေါ, ဘိက္ခဝေ, သတိ, ကိံ ဥပါဒါယ, ကိံ အဘိနိဝိဿ ဧဝံ ဒိဋ္ဌိ ဥပ္ပဇ္ဇတိ – ‘တံ ဇီဝံ တံ သရီရ’’’န္တိ? ဘဂဝံမူလကာ နော, ဘန္တေ, ဓမ္မာ…ပေ… နိယတော သမ္ဗောဓိပရာယနော’’တိ။ တေရသမံ။

၁၄။ အညံဇီဝံအညံသရီရံသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၂၁၉။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ ‘‘ကိသ္မိံ နု ခေါ, ဘိက္ခဝေ, သတိ, ကိံ ဥပါဒါယ, ကိံ အဘိနိဝိဿ ဧဝံ ဒိဋ္ဌိ ဥပ္ပဇ္ဇတိ – ‘အညံ ဇီဝံ အညံ သရီရ’’’န္တိ? ဘဂဝံမူလကာ နော, ဘန္တေ, ဓမ္မာ…ပေ… နိယတော သမ္ဗောဓိပရာယနော’’တိ။ စုဒ္ဒသမံ။

၁၅။ ဟောတိတထာဂတောသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၂၂၀။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ ‘‘ကိသ္မိံ နု ခေါ ဘိက္ခဝေ, သတိ, ကိံ ဥပါဒါယ, ကိံ အဘိနိဝိဿ ဧဝံ ဒိဋ္ဌိ ဥပ္ပဇ္ဇတိ – ‘ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ’’’တိ? ဘဂဝံမူလကာ နော, ဘန္တေ, ဓမ္မာ…ပေ… နိယတော သမ္ဗောဓိပရာယနော’’တိ။ ပန္နရသမံ။

၁၆။ နဟောတိတထာဂတောသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၂၂၁။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ ‘‘ကိသ္မိံ နု ခေါ, ဘိက္ခဝေ, သတိ, ကိံ ဥပါဒါယ, ကိံ အဘိနိဝိဿ ဧဝံ ဒိဋ္ဌိ ဥပ္ပဇ္ဇတိ – ‘န ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ’’’တိ? ဘဂဝံမူလကာ နော, ဘန္တေ, ဓမ္မာ…ပေ… နိယတော သမ္ဗောဓိပရာယနော’’တိ။ သောဠသမံ။

(သံ၊၂၊၁၇၇။)

၁၇။ ဟောတိစနစဟောတိတထာဂတောသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၂၂၂။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ ‘‘ကိသ္မိံ နု ခေါ, ဘိက္ခဝေ, သတိ, ကိံ ဥပါဒါယ, ကိံ အဘိနိဝိဿ ဧဝံ ဒိဋ္ဌိ ဥပ္ပဇ္ဇတိ – ‘ဟောတိ စ န စ ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ’’’တိ? ဘဂဝံမူလကာ နော, ဘန္တေ, ဓမ္မာ…ပေ… နိယတော သမ္ဗောဓိပရာယနော’’တိ။ သတ္တရသမံ။

၁၈။ နေဝဟောတိနနဟောတိတထာဂတောသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၂၂၃။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ ‘‘ကိသ္မိံ နု ခေါ, ဘိက္ခဝေ, သတိ, ကိံ ဥပါဒါယ, ကိံ အဘိနိဝိဿ ဧဝံ ဒိဋ္ဌိ ဥပ္ပဇ္ဇတိ – ‘နေဝ ဟောတိ, န န ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ’’’တိ? ဘဂဝံမူလကာ နော, ဘန္တေ, ဓမ္မာ…ပေ… ‘‘ရူပေ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, သတိ, ရူပံ ဥပါဒါယ, ရူပံ အဘိနိဝိဿ ဧဝံ ဒိဋ္ဌိ ဥပ္ပဇ္ဇတိ – ‘နေဝ ဟောတိ, န န ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ’တိ…ပေ…။

‘‘တံ ကိံ မညထ, ဘိက္ခဝေ, ရူပံ နိစ္စံ ဝါ အနိစ္စံ ဝါ’’တိ? ‘‘အနိစ္စံ, ဘန္တေ’’…ပေ… ဝိပရိဏာမဓမ္မံ, အပိ နု တံ အနုပါဒါယ ဧဝံ ဒိဋ္ဌိ ဥပ္ပဇ္ဇေယျ – ‘နေဝ ဟောတိ, န န ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ’’တိ? ‘‘နော ဟေတံ, ဘန္တေ’’။ ‘‘ယမ္ပိဒံ ဒိဋ္ဌံ သုတံ မုတံ ဝိညာတံ ပတ္တံ ပရိယေသိတံ အနုဝိစရိတံ မနသာ တမ္ပိ နိစ္စံ ဝါ အနိစ္စံ ဝါ’’တိ? ‘‘အနိစ္စံ, ဘန္တေ’’။ ‘‘ယံ ပနာနိစ္စံ ဒုက္ခံ ဝါ တံ သုခံ ဝါ’’တိ? ‘‘ဒုက္ခံ, ဘန္တေ’’။ ‘‘ယံ ပနာနိစ္စံ ဒုက္ခံ ဝိပရိဏာမဓမ္မံ, အပိ နု တံ အနုပါဒါယ ဧဝံ ဒိဋ္ဌိ ဥပ္ပဇ္ဇေယျ – ‘နေဝ ဟောတိ, န န ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ’’’တိ? ‘‘နော ဟေတံ, ဘန္တေ’’။

‘‘ယတော ခေါ, ဘိက္ခဝေ, အရိယသာဝကဿ ဣမေသု စ ဌာနေသု ကင်္ခါ ပဟီနာ ဟောတိ, ဒုက္ခေပိဿ ကင်္ခါ ပဟီနာ ဟောတိ, ဒုက္ခသမုဒယေပိဿ ကင်္ခါ ပဟီနာ ဟောတိ, ဒုက္ခနိရောဓေပိဿ ကင်္ခါ ပဟီနာ ဟောတိ, ဒုက္ခနိရောဓဂါမိနိယာ ပဋိပဒါယပိဿ ကင်္ခါ ပဟီနာ ဟောတိ – အယံ ဝုစ္စတိ, ဘိက္ခဝေ, အရိယသာဝကော သောတာပန္နော အဝိနိပါတဓမ္မော နိယတော သမ္ဗောဓိပရာယနော’’တိ။ အဋ္ဌာရသမံ။

သောတာပတ္တိဝဂ္ဂေါ။

အဋ္ဌာရသဝေယျာကရဏံ နိဋ္ဌိတံ။

(သံ၊၂၊၁၇၈။)

တဿုဒ္ဒါနံ –

ဝါတံ ဧတံ မမ, သော အတ္တာ နော စ မေ သိယာ၊

နတ္ထိ ကရောတော ဟေတု စ, မဟာဒိဋ္ဌေန အဋ္ဌမံ။

သဿတော လောကော စ, အသဿတော စ အန္တဝါ စ၊

အနန္တဝါ စ တံ ဇီဝံ တံ သရီရန္တိ၊

အညံ ဇီဝံ အညံ သရီရန္တိ စ။

ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာတိ၊

န ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာတိ၊

နေဝ ဟောတိ န န ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာတိ။

၂။ ဒုတိယဂမနဝဂ္ဂေါ

၁။ ဝါတသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၂၂၄။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ ‘‘ကိသ္မိံ နု ခေါ, ဘိက္ခဝေ, သတိ, ကိံ ဥပါဒါယ, ကိံ အဘိနိဝိဿ ဧဝံ ဒိဋ္ဌိ ဥပ္ပဇ္ဇတိ – ‘န ဝါတာ ဝါယန္တိ, န နဇ္ဇော သန္ဒန္တိ, န ဂဗ္ဘိနိယော ဝိဇာယန္တိ, န စန္ဒိမသူရိယာ ဥဒေန္တိ ဝါ အပေန္တိ ဝါ, ဧသိကဋ္ဌာယိဋ္ဌိတာ’’’တိ? ဘဂဝံမူလကာ နော, ဘန္တေ, ဓမ္မာ…ပေ… ‘‘ရူပေ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, သတိ, ရူပံ ဥပါဒါယ, ရူပံ အဘိနိဝိဿ ဧဝံ ဒိဋ္ဌိ ဥပ္ပဇ္ဇတိ – ‘န ဝါတာ ဝါယန္တိ…ပေ… ဧသိကဋ္ဌာယိဋ္ဌိတာ’တိ။ ဝေဒနာယ သတိ…ပေ… သညာယ သတိ…ပေ… သင်္ခါရေသု သတိ… ဝိညာဏေ သတိ, ဝိညာဏံ ဥပါဒါယ, ဝိညာဏံ အဘိနိဝိဿ ဧဝံ ဒိဋ္ဌိ ဥပ္ပဇ္ဇတိ – ‘န ဝါတာ ဝါယန္တိ…ပေ… ဧသိကဋ္ဌာယိဋ္ဌိတာ’’’တိ။

‘‘တံ ကိံ မညထ, ဘိက္ခဝေ, ရူပံ နိစ္စံ ဝါ အနိစ္စံ ဝါ’’တိ? ‘‘အနိစ္စံ, ဘန္တေ’’…ပေ… ဝိပရိဏာမဓမ္မံ, အပိ နု တံ အနုပါဒါယ ဧဝံ ဒိဋ္ဌိ ဥပ္ပဇ္ဇေယျ – န ဝါတာ ဝါယန္တိ…ပေ… ဧသိကဋ္ဌာယိဋ္ဌိတာ’’တိ? ‘‘နော ဟေတံ, ဘန္တေ’’။ ‘‘ဣတိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဒုက္ခေ သတိ, ဒုက္ခံ ဥပါဒါယ, ဒုက္ခံ အဘိနိဝိဿ ဧဝံ ဒိဋ္ဌိ ဥပ္ပဇ္ဇတိ – ‘န ဝါတာ ဝါယန္တိ…ပေ… ဧသိကဋ္ဌာယိဋ္ဌိတာ’’’တိ။ ‘‘ဝေဒနာ… သညာ… သင်္ခါရာ… ဝိညာဏံ နိစ္စံ ဝါ အနိစ္စံ ဝါ’’တိ? ‘‘အနိစ္စံ, ဘန္တေ’’…ပေ… ဝိပရိဏာမဓမ္မံ, အပိ နု တံ အနုပါဒါယ ဧဝံ ဒိဋ္ဌိ ဥပ္ပဇ္ဇေယျ ‘န ဝါတာ ဝါယန္တိ…ပေ… ဧသိကဋ္ဌာယိဋ္ဌိတာ’’’တိ? ‘‘နော ဟေတံ, ဘန္တေ’’။ ‘‘ဣတိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဒုက္ခေ သတိ, ဒုက္ခံ ဥပါဒါယ, ဒုက္ခံ အဘိနိဝိဿ ဧဝံ ဒိဋ္ဌိ ဥပ္ပဇ္ဇေယျ – ‘န ဝါတာ ဝါယန္တိ, န နဇ္ဇော သန္ဒန္တိ, န ဂဗ္ဘိနိယော ဝိဇာယန္တိ, န စန္ဒိမသူရိယာ ဥဒေန္တိ ဝါ အပေန္တိ ဝါ, ဧသိကဋ္ဌာယိဋ္ဌိတာ’’’တိ။ ပဌမံ။

(သံ၊၂၊၁၇၉။)

၂၂၅-၂၄၀။ (ပုရိမဝဂ္ဂေ ဝိယ အဋ္ဌာရသ ဝေယျာကရဏာနိ ဝိတ္ထာရေတဗ္ဗာနီတိ။) သတ္တရသမံ။

၁၈။ နေဝဟောတိနနဟောတိသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၂၄၁။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ ‘‘ကိသ္မိံ နု ခေါ, ဘိက္ခဝေ, သတိ, ကိံ ဥပါဒါယ, ကိံ အဘိနိဝိဿ ဧဝံ ဒိဋ္ဌိ ဥပ္ပဇ္ဇတိ – ‘နေဝ ဟောတိ န န ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ’’’တိ? ဘဂဝံမူလကာ နော, ဘန္တေ, ဓမ္မာ…ပေ… ‘‘ရူပေ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, သတိ, ရူပံ ဥပါဒါယ, ရူပံ အဘိနိဝိဿ ဧဝံ ဒိဋ္ဌိ ဥပ္ပဇ္ဇတိ – ‘နေဝ ဟောတိ, န န ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ’တိ။ ဝေဒနာယ သတိ… သညာယ သတိ… သင်္ခါရေသု သတိ… ဝိညာဏေ သတိ, ဝိညာဏံ ဥပါဒါယ, ဝိညာဏံ အဘိနိဝိဿ ဧဝံ ဒိဋ္ဌိ ဥပ္ပဇ္ဇတိ – ‘နေဝ ဟောတိ, န န ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ’’’တိ။

‘‘တံ ကိံ မညထ, ဘိက္ခဝေ, ရူပံ နိစ္စံ ဝါ အနိစ္စံ ဝါ’’တိ? ‘‘အနိစ္စံ, ဘန္တေ’’…ပေ… ဝိပရိဏာမဓမ္မံ, အပိ နု တံ အနုပါဒါယ ဧဝံ ဒိဋ္ဌိ ဥပ္ပဇ္ဇေယျ – ‘နေဝ ဟောတိ, န န ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ’’’တိ? ‘‘နော ဟေတံ, ဘန္တေ’’။ ‘‘ဣတိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဒုက္ခေ သတိ, ဒုက္ခံ ဥပါဒါယ, ဒုက္ခံ အဘိနိဝိဿ ဧဝံ ဒိဋ္ဌိ ဥပ္ပဇ္ဇတိ – ‘နေဝ ဟောတိ, န န ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ’’’တိ။ ‘‘ဝေဒနာ… သညာ … သင်္ခါရာ… ဝိညာဏံ နိစ္စံ ဝါ အနိစ္စံ ဝါ’’တိ? ‘‘အနိစ္စံ, ဘန္တေ’’…ပေ… ဝိပရိဏာမဓမ္မံ, အပိ နု တံ အနုပါဒါယ ဧဝံ ဒိဋ္ဌိ ဥပ္ပဇ္ဇေယျ – ‘နေဝ ဟောတိ, န န ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ’’’တိ? ‘‘နော ဟေတံ, ဘန္တေ’’။ ‘‘ဣတိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဒုက္ခေ သတိ, ဒုက္ခံ ဥပါဒါယ ဒုက္ခံ အဘိနိဝိဿ ဧဝံ ဒိဋ္ဌိ ဥပ္ပဇ္ဇတိ – ‘နေဝ ဟောတိ, န န ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ’’’တိ။ အဋ္ဌာရသမံ။

၁၉။ ရူပီအတ္တာသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၂၄၂။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ ‘‘ကိသ္မိံ နု ခေါ, ဘိက္ခဝေ, သတိ, ကိံ ဥပါဒါယ, ကိံ အဘိနိဝိဿ ဧဝံ ဒိဋ္ဌိ ဥပ္ပဇ္ဇတိ – ‘ရူပီ အတ္တာ ဟောတိ, အရောဂေါ ပရံ မရဏာ’’’တိ? ဘဂဝံမူလကာ နော, ဘန္တေ, ဓမ္မာ…ပေ… ‘‘ရူပေ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, သတိ, ရူပံ ဥပါဒါယ, ရူပံ အဘိနိဝိဿ ဧဝံ ဒိဋ္ဌိ ဥပ္ပဇ္ဇတိ – ‘ရူပီ အတ္တာ ဟောတိ, အရောဂေါ ပရံ မရဏာ’တိ။ ဝေဒနာယ သတိ…ပေ… သညာယ သတိ… သင်္ခါရေသု သတိ… ဝိညာဏေ သတိ, ဝိညာဏံ ဥပါဒါယ, ဝိညာဏံ အဘိနိဝိဿ ဧဝံ ဒိဋ္ဌိ ဥပ္ပဇ္ဇတိ – ‘ရူပီ အတ္တာ ဟောတိ, အရောဂေါ ပရံ မရဏာ’’’တိ။

(သံ၊၂၊၁၈၀။)

‘‘တံ ကိံ မညထ, ဘိက္ခဝေ, ရူပံ နိစ္စံ ဝါ အနိစ္စံ ဝါ’’တိ။ ‘‘အနိစ္စံ, ဘန္တေ’’…ပေ… ဝိပရိဏာမဓမ္မံ, အပိ နု တံ အနုပါဒါယ ဧဝံ ဒိဋ္ဌိ ဥပ္ပဇ္ဇေယျ – ‘ရူပီ အတ္တာ ဟောတိ, အရောဂေါ ပရံ မရဏာ’’’တိ။ ‘‘နော ဟေတံ, ဘန္တေ’’။ ‘‘ဣတိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဒုက္ခေ သတိ, ဒုက္ခံ ဥပါဒါယ, ဒုက္ခံ အဘိနိဝိဿ ဧဝံ ဒိဋ္ဌိ ဥပ္ပဇ္ဇတိ – ‘ရူပီ အတ္တာ ဟောတိ, အရောဂေါ ပရံ မရဏာ’’’တိ။ ‘‘ဝေဒနာ…ပေ… ‘‘နော ဟေတံ, ဘန္တေ’’။ ‘‘ဣတိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဒုက္ခေ သတိ, ဒုက္ခံ ဥပါဒါယ, ဒုက္ခံ အဘိနိဝိဿ ဧဝံ ဒိဋ္ဌိ ဥပ္ပဇ္ဇတိ – ‘ရူပီ အတ္တာ ဟောတိ, အရောဂေါ ပရံ မရဏာ’’’တိ။ ဧကူနဝီသတိမံ။

၂၀။ အရူပီအတ္တာသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၂၄၃။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ ‘‘ကိသ္မိံ နု ခေါ, ဘိက္ခဝေ, သတိ, ကိံ ဥပါဒါယ, ကိံ အဘိနိဝိဿ ဧဝံ ဒိဋ္ဌိ ဥပ္ပဇ္ဇတိ – ‘အရူပီ အတ္တာ ဟောတိ အရောဂေါ ပရံ မရဏာ’’’တိ။ (ပေယျာလော) ဝီသတိမံ။

၂၁။ ရူပီစအရူပီစအတ္တာသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၂၄၄။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ ‘‘ရူပီ စ အရူပီ စ အတ္တာ ဟောတိ အရောဂေါ ပရံ မရဏာ’’တိ…ပေ…။ ဧကဝီသတိမံ။

၂၂။ နေဝရူပီနာရူပီအတ္တာသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၂၄၅။ ‘‘နေဝ ရူပီ နာရူပီ အတ္တာ ဟောတိ အရောဂေါ ပရံ မရဏာ’’တိ…ပေ…။ ဗာဝီသတိမံ။

၂၃။ ဧကန္တသုခီသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၂၄၆။ ‘‘ဧကန္တသုခီ အတ္တာ ဟောတိ အရောဂေါ ပရံ မရဏာ’’တိ…ပေ…။ တေဝီသတိမံ။

၂၄။ ဧကန္တဒုက္ခီသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၂၄၇။ ‘‘ဧကန္တဒုက္ခီ အတ္တာ ဟောတိ အရောဂေါ ပရံ မရဏာ’’တိ…ပေ…။ စတုဝီသတိမံ။

၂၅။ သုခဒုက္ခီသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၂၄၈။ ‘‘သုခဒုက္ခီ အတ္တာ ဟောတိ အရောဂေါ ပရံ မရဏာ’’တိ…ပေ…။ ပဉ္စဝီသတိမံ။

(သံ၊၂၊၁၈၁။)

၂၆။ အဒုက္ခမသုခီသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၂၄၉။ ‘‘အဒုက္ခမသုခီ အတ္တာ ဟောတိ အရောဂေါ ပရံ မရဏာ’’တိ? ဘဂဝံမူလကာ နော, ဘန္တေ, ဓမ္မာ…ပေ… ‘‘ရူပေ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, သတိ, ရူပံ ဥပါဒါယ, ရူပံ အဘိနိဝိဿ ဧဝံ ဒိဋ္ဌိ ဥပ္ပဇ္ဇတိ – ‘အဒုက္ခမသုခီ အတ္တာ ဟောတိ အရောဂေါ ပရံ မရဏာ’တိ။ ဝေဒနာယ သတိ… သညာယ သတိ… သင်္ခါရေသု သတိ… ဝိညာဏေ သတိ, ဝိညာဏံ ဥပါဒါယ, ဝိညာဏံ အဘိနိဝိဿ ဧဝံ ဒိဋ္ဌိ ဥပ္ပဇ္ဇတိ – ‘အဒုက္ခမသုခီ အတ္တာ ဟောတိ အရောဂေါ ပရံ မရဏာ’’’တိ။

‘‘တံ ကိံ မညထ, ဘိက္ခဝေ, ရူပံ နိစ္စံ ဝါ အနိစ္စံ ဝါ’’တိ? ‘‘အနိစ္စံ, ဘန္တေ’’…ပေ… ဝိပရိဏာမဓမ္မံ, အပိ နု တံ အနုပါဒါယ ဧဝံ ဒိဋ္ဌိ ဥပ္ပဇ္ဇေယျ – ‘အဒုက္ခမသုခီ အတ္တာ ဟောတိ အရောဂေါ ပရံ မရဏာ’’’တိ? ‘‘နော ဟေတံ, ဘန္တေ’’။ ‘‘ဣတိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဒုက္ခေ သတိ, ဒုက္ခံ ဥပါဒါယ, ဒုက္ခံ အဘိနိဝိဿ ဧဝံ ဒိဋ္ဌိ ဥပ္ပဇ္ဇတိ – ‘အဒုက္ခမသုခီ အတ္တာ ဟောတိ အရောဂေါ ပရံ မရဏာ’’’တိ။ ‘‘ဝေဒနာ… သညာ… သင်္ခါရာ… ဝိညာဏံ နိစ္စံ ဝါ အနိစ္စံ ဝါ’’တိ? ‘‘အနိစ္စံ, ဘန္တေ’’…ပေ… ဝိပရိဏာမဓမ္မံ, အပိ နု တံ အနုပါဒါယ ဧဝံ ဒိဋ္ဌိ ဥပ္ပဇ္ဇေယျ – ‘အဒုက္ခမသုခီ အတ္တာ ဟောတိ အရောဂေါ ပရံ မရဏာ’’’တိ? ‘‘နော ဟေတံ, ဘန္တေ’’။ ‘‘ဣတိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဒုက္ခေ သတိ, ဒုက္ခံ ဥပါဒါယ, ဒုက္ခံ အဘိနိဝိဿ ဧဝံ ဒိဋ္ဌိ ဥပ္ပဇ္ဇတိ – ‘အဒုက္ခမသုခီ အတ္တာ ဟောတိ အရောဂေါ ပရံ မရဏာ’’’တိ။ ဆဗ္ဗီသတိမံ။

ဒုတိယပေယျာလော။

တဿုဒ္ဒါနံ –

ဝါတံ ဧတံ မမ သော, အတ္တာ နော စ မေ သိယာ၊

နတ္ထိ ကရောတော ဟေတု စ, မဟာဒိဋ္ဌေန အဋ္ဌမံ။

သဿတော အသဿတော စေဝ, အန္တာနန္တဝါ စ ဝုစ္စတိ၊

တံ ဇီဝံ အညံ ဇီဝဉ္စ, တထာဂတေန စတ္တာရော။

ရူပီ အတ္တာ ဟောတိ, အရူပီ စ အတ္တာ ဟောတိ၊

ရူပီ စ အရူပီ စ အတ္တာ ဟောတိ၊

နေဝ ရူပီ နာရူပီ အတ္တာ ဟောတိ, ဧကန္တသုခီ အတ္တာ ဟောတိ။

ဧကန္တဒုက္ခီ အတ္တာ ဟောတိ, သုခဒုက္ခီ အတ္တာ ဟောတိ၊

အဒုက္ခမသုခီ အတ္တာ ဟောတိ, အရောဂေါ ပရံ မရဏာတိ၊

ဣမေ ဆဗ္ဗီသတိ သုတ္တာ, ဒုတိယဝါရေန ဒေသိတာ။

(သံ၊၂၊၁၈၂။)

၃။ တတိယဂမနဝဂ္ဂေါ

၁။ နဝါတသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၂၅၀။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ ။ ‘‘ကိသ္မိံ နု ခေါ, ဘိက္ခဝေ, သတိ, ကိံ ဥပါဒါယ, ကိံ အဘိနိဝိဿ ဧဝံ ဒိဋ္ဌိ ဥပ္ပဇ္ဇတိ – ‘န ဝါတာ ဝါယန္တိ, န နဇ္ဇော သန္ဒန္တိ, န ဂဗ္ဘိနိယော ဝိဇာယန္တိ, န စန္ဒိမသူရိယာ ဥဒေန္တိ ဝါ အပေန္တိ ဝါ ဧသိကဋ္ဌာယိဋ္ဌိတာ’’’တိ? ဘဂဝံမူလကာ နော, ဘန္တေ, ဓမ္မာ…ပေ…။

‘‘ရူပေ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, သတိ, ရူပံ ဥပါဒါယ, ရူပံ အဘိနိဝိဿ ဧဝံ ဒိဋ္ဌိ ဥပ္ပဇ္ဇတိ – န ဝါတာ ဝါယန္တိ…ပေ… ဝေဒနာယ သတိ… သညာယ သတိ… သင်္ခါရေသု သတိ… ဝိညာဏေ သတိ, ဝိညာဏံ ဥပါဒါယ, ဝိညာဏံ အဘိနိဝိဿ ဧဝံ ဒိဋ္ဌိ ဥပ္ပဇ္ဇတိ – ‘န ဝါတာ ဝါယန္တိ…ပေ… ဧသိကဋ္ဌာယိဋ္ဌိတာ’’’တိ။

‘‘တံ ကိံ မညထ, ဘိက္ခဝေ, ရူပံ နိစ္စံ ဝါ အနိစ္စံ ဝါ’’တိ? ‘‘အနိစ္စံ, ဘန္တေ’’…ပေ… ဝိပရိဏာမဓမ္မံ, အပိ နု တံ အနုပါဒါယ ဧဝံ ဒိဋ္ဌိ ဥပ္ပဇ္ဇေယျ – ‘န ဝါတာ ဝါယန္တိ…ပေ… ဧသိကဋ္ဌာယိဋ္ဌိတာ’’’တိ? ‘‘နော ဟေတံ, ဘန္တေ’’။ ‘‘ဣတိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ယဒနိစ္စံ တံ ဒုက္ခံ။ တသ္မိံ သတိ, တဒုပါဒါယ, ဧဝံ ဒိဋ္ဌိ ဥပ္ပဇ္ဇတိ – ‘န ဝါတာ ဝါယန္တိ, န နဇ္ဇော သန္ဒန္တိ, န ဂဗ္ဘိနိယော ဝိဇာယန္တိ, န စန္ဒိမသူရိယာ ဥဒေန္တိ ဝါ အပေန္တိ ဝါ ဧသိကဋ္ဌာယိဋ္ဌိတာ’’’တိ။ ‘‘ဝေဒနာ… သညာ… သင်္ခါရာ… ဝိညာဏံ နိစ္စံ ဝါ အနိစ္စံ ဝါ’’တိ? ‘‘အနိစ္စံ, ဘန္တေ’’…ပေ… ဝိပရိဏာမဓမ္မံ, အပိ နု တံ အနုပါဒါယ ဧဝံ ဒိဋ္ဌိ ဥပ္ပဇ္ဇေယျ – ‘န ဝါတာ ဝါယန္တိ…ပေ… ဧသိကဋ္ဌာယိဋ္ဌိတာ’’’တိ? ‘‘နော ဟေတံ, ဘန္တေ’’။ ‘‘ဣတိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ယဒနိစ္စံ တံ ဒုက္ခံ။ တသ္မိံ သတိ, တဒုပါဒါယ ဧဝံ ဒိဋ္ဌိ ဥပ္ပဇ္ဇတိ – ‘န ဝါတာ ဝါယန္တိ…ပေ… ဧသိကဋ္ဌာယိဋ္ဌိတာ’’’တိ။ ပဌမံ။

၂၅၁-၂၇၄။ (ဒုတိယဝဂ္ဂေ ဝိယ စတုဝီသတိ သုတ္တာနိ ပူရေတဗ္ဗာနိ။) ပဉ္စဝီသတိမံ။

၂၆။ အဒုက္ခမသုခီသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၂၇၅။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ ။ ‘‘ကိသ္မိံ နု ခေါ, ဘိက္ခဝေ, သတိ, ကိံ ဥပါဒါယ, ကိံ အဘိနိဝိဿ ဧဝံ ဒိဋ္ဌိ ဥပ္ပဇ္ဇတိ – ‘အဒုက္ခမသုခီ အတ္တာ ဟောတိ အရောဂေါ ပရံ မရဏာ’’’တိ? ဘဂဝံမူလကာ နော, ဘန္တေ, ဓမ္မာ…ပေ…။

‘‘ရူပေ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, သတိ, ရူပံ ဥပါဒါယ, ရူပံ အဘိနိဝိဿ ဧဝံ ဒိဋ္ဌိ ဥပ္ပဇ္ဇတိ – ‘အဒုက္ခမသုခီ အတ္တာ ဟောတိ အရောဂေါ ပရံ မရဏာ’တိ။ ဝေဒနာယ

(သံ၊၂၊၁၈၃။)

သတိ …ပေ… သညာယ သတိ… သင်္ခါရေသု သတိ… ဝိညာဏေ သတိ, ဝိညာဏံ ဥပါဒါယ, ဝိညာဏံ အဘိနိဝိဿ ဧဝံ ဒိဋ္ဌိ ဥပ္ပဇ္ဇတိ – ‘အဒုက္ခမသုခီ အတ္တာ ဟောတိ, အရောဂေါ ပရံ မရဏာ’’’တိ။

‘‘တံ ကိံ မညထ, ဘိက္ခဝေ, ရူပံ နိစ္စံ ဝါ အနိစ္စံ ဝါ’’တိ? ‘‘အနိစ္စံ, ဘန္တေ’’…ပေ… ဝိပရိဏာမဓမ္မံ, အပိ နု တံ အနုပါဒါယ ဧဝံ ဒိဋ္ဌိ ဥပ္ပဇ္ဇေယျ – ‘အဒုက္ခမသုခီ အတ္တာ ဟောတိ အရောဂေါ ပရံ မရဏာ’’’တိ? ‘‘နော ဟေတံ, ဘန္တေ’’။ ‘‘ဣတိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ယဒနိစ္စံ တံ ဒုက္ခံ။ တသ္မိံ သတိ, တဒုပါဒါယ ဧဝံ ဒိဋ္ဌိ ဥပ္ပဇ္ဇတိ – ‘အဒုက္ခမသုခီ အတ္တာ ဟောတိ အရောဂေါ ပရံ မရဏာ’’’တိ။ ‘‘ဝေဒနာ…ပေ… သညာ… သင်္ခါရာ… ဝိညာဏံ နိစ္စံ ဝါ အနိစ္စံ ဝါ’’တိ? ‘‘အနိစ္စံ, ဘန္တေ’’…ပေ… ဝိပရိဏာမဓမ္မံ, အပိ နု တံ အနုပါဒါယ ဧဝံ ဒိဋ္ဌိ ဥပ္ပဇ္ဇေယျ – ‘အဒုက္ခမသုခီ အတ္တာ ဟောတိ, အရောဂေါ ပရံ မရဏာ’’’တိ? ‘‘နော ဟေတံ, ဘန္တေ’’။ ‘‘ဣတိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ယဒနိစ္စံ တံ ဒုက္ခံ။ တသ္မိံ သတိ, တဒုပါဒါယ ဧဝံ ဒိဋ္ဌိ ဥပ္ပဇ္ဇတိ – ‘အဒုက္ခမသုခီ အတ္တာ ဟောတိ အရောဂေါ ပရံ မရဏာ’’’တိ။ ဆဗ္ဗီသတိမံ။

တတိယပေယျာလော။

၄။ စတုတ္ထဂမနဝဂ္ဂေါ

၁။ နဝါတသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၂၇၆။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ ။ ‘‘ကိသ္မိံ နု ခေါ, ဘိက္ခဝေ, သတိ ကိံ ဥပါဒါယ, ကိံ အဘိနိဝိဿ ဧဝံ ဒိဋ္ဌိ ဥပ္ပဇ္ဇတိ – ‘န ဝါတာ ဝါယန္တိ, န နဇ္ဇော သန္ဒန္တိ, န ဂဗ္ဘိနိယော ဝိဇာယန္တိ, န စန္ဒိမသူရိယာ ဥဒေန္တိ ဝါ အပေန္တိ ဝါ ဧသိကဋ္ဌာယိဋ္ဌိတာ’’’တိ။ ဘဂဝံမူလကာ နော, ဘန္တေ, ဓမ္မာ…ပေ…။

‘‘ရူပေ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, သတိ, ရူပံ ဥပါဒါယ, ရူပံ အဘိနိဝိဿ ဧဝံ ဒိဋ္ဌိ ဥပ္ပဇ္ဇတိ – ‘န ဝါတာ ဝါယန္တိ…ပေ… ဧသိကဋ္ဌာယိဋ္ဌိတာ’တိ။ ဝေဒနာယ သတိ…ပေ… သညာယ သတိ… သင်္ခါရေသု သတိ… ဝိညာဏေ သတိ, ဝိညာဏံ ဥပါဒါယ, ဝိညာဏံ အဘိနိဝိဿ ဧဝံ ဒိဋ္ဌိ ဥပ္ပဇ္ဇတိ – ‘န ဝါတာ ဝါယန္တိ…ပေ… ဧသိကဋ္ဌာယိဋ္ဌိတာ’’’တိ။ ‘‘တံ ကိံ မညထ, ဘိက္ခဝေ, ရူပံ နိစ္စံ ဝါ အနိစ္စံ ဝါ’’တိ။ ‘‘အနိစ္စံ, ဘန္တေ’’။ ‘‘ယံ ပနာနိစ္စံ, ဒုက္ခံ ဝါ တံ သုခံ ဝါ’’တိ။ ‘‘ဒုက္ခံ, ဘန္တေ’’။ ‘‘ယံ ပနာနိစ္စံ ဒုက္ခံ ဝိပရိဏာမဓမ္မံ, ကလ္လံ နု တံ သမနုပဿိတုံ – ‘ဧတံ မမ, ဧသောဟမသ္မိ,

(သံ၊၂၊၁၈၄။)

ဧသော မေ အတ္တာ’’’တိ။ ‘‘နော ဟေတံ, ဘန္တေ’’။ ‘‘ဝေဒနာ… သညာ… သင်္ခါရာ… ဝိညာဏံ နိစ္စံ ဝါ အနိစ္စံ ဝါ’’တိ။ ‘‘အနိစ္စံ, ဘန္တေ’’။ ‘‘ယံ ပနာနိစ္စံ, ဒုက္ခံ ဝါ တံ သုခံ ဝါ’’တိ။ ‘‘ဒုက္ခံ, ဘန္တေ’’။ ‘‘ယံ ပနာနိစ္စံ ဒုက္ခံ ဝိပရိဏာမဓမ္မံ, ကလ္လံ နု တံ သမနုပဿိတုံ – ‘ဧတံ မမ, ဧသောဟမသ္မိ, ဧသော မေ အတ္တာ’’’တိ။ ‘‘နော ဟေတံ, ဘန္တေ’’။

‘‘တသ္မာတိဟ, ဘိက္ခဝေ, ယံ ကိဉ္စိ ရူပံ အတီတာနာဂတပစ္စုပ္ပန္နံ အဇ္ဈတ္တံ ဝါ ဗဟိဒ္ဓါ ဝါ, ဩဠာရိကံ ဝါ သုခုမံ ဝါ ဟီနံ ဝါ ပဏီတံ ဝါ ယံ ဒူရေ သန္တိကေ ဝါ, သဗ္ဗံ ရူပံ – ‘နေတံ မမ, နေသောဟမသ္မိ, န မေသော အတ္တာ’တိ ဧဝမေတံ ယထာဘူတံ သမ္မပ္ပညာယ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ယာ ကာစိ ဝေဒနာ… ယာ ကာစိ သညာ… ယေ ကေစိ သင်္ခါရာ… ယံ ကိဉ္စိ ဝိညာဏံ အတီတာနာဂတပစ္စုပ္ပန္နံ အဇ္ဈတ္တံ ဝါ ဗဟိဒ္ဓါ ဝါ ဩဠာရိကံ ဝါ သုခုမံ ဝါ ဟီနံ ဝါ ပဏီတံ ဝါ ယံ ဒူရေ သန္တိကေ ဝါ, သဗ္ဗံ ဝိညာဏံ – ‘နေတံ မမ, နေသောဟမသ္မိ, န မေသော အတ္တာ’တိ ဧဝမေတံ ယထာဘူတံ သမ္မပ္ပညာယ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။

‘‘ဧဝံ ပဿံ…ပေ… နာပရံ ဣတ္ထတ္တာယာတိ ပဇာနာတီ’’တိ။ ပဌမံ။

၂၇၇-၃၀၀။ (ဒုတိယဝဂ္ဂေ ဝိယ စတုဝီသတိ သုတ္တာနိ ပူရေတဗ္ဗာနိ။) ပဉ္စဝီသတိမံ။

၂၆။ အဒုက္ခမသုခီသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၃၀၁။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ ‘‘ကိသ္မိံ နု ခေါ, ဘိက္ခဝေ, သတိ, ကိံ ဥပါဒါယ, ကိံ အဘိနိဝိဿ ဧဝံ ဒိဋ္ဌိ ဥပ္ပဇ္ဇတိ – ‘အဒုက္ခမသုခီ အတ္တာ ဟောတိ, အရောဂေါ ပရံ မရဏာ’’’တိ။ ဘဂဝံမူလကာ နော, ဘန္တေ, ဓမ္မာ…ပေ…။

‘‘ရူပေ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, သတိ, ရူပံ ဥပါဒါယ, ရူပံ အဘိနိဝိဿ ဧဝံ ဒိဋ္ဌိ ဥပ္ပဇ္ဇတိ – ‘အဒုက္ခမသုခီ အတ္တာ ဟောတိ, အရောဂေါ ပရံ မရဏာ’တိ။ ဝေဒနာယ သတိ… သညာယ သတိ… သင်္ခါရေသု သတိ… ဝိညာဏေ သတိ, ဝိညာဏံ ဥပါဒါယ, ဝိညာဏံ အဘိနိဝိဿ ဧဝံ ဒိဋ္ဌိ ဥပ္ပဇ္ဇတိ – ‘အဒုက္ခမသုခီ အတ္တာ ဟောတိ, အရောဂေါ ပရံ မရဏာ’’’တိ။

‘‘တံ ကိံ မညထ, ဘိက္ခဝေ, ရူပံ နိစ္စံ ဝါ အနိစ္စံ ဝါ’’တိ? ‘‘အနိစ္စံ, ဘန္တေ’’။ ‘‘ယံ ပနာနိစ္စံ, ဒုက္ခံ ဝါ တံ သုခံ ဝါ’’တိ။ ‘‘ဒုက္ခံ, ဘန္တေ ’’။ ‘‘ယံ ပနာနိစ္စံ ဒုက္ခံ ဝိပရိဏာမဓမ္မံ, ကလ္လံ နု တံ သမနုပဿိတုံ – ‘ဧတံ မမ, ဧသောဟမသ္မိ, ဧသော မေ အတ္တာ’’’တိ။ ‘‘နော ဟေတံ, ဘန္တေ’’။ ‘‘ဝေဒနာ… သညာ… သင်္ခါရာ… ဝိညာဏံ နိစ္စံ ဝါ အနိစ္စံ ဝါ’’တိ? ‘‘အနိစ္စံ, ဘန္တေ’’။ ‘‘ယံ ပနာနိစ္စံ ဒုက္ခံ ဝါ တံ သုခံ ဝါ’’တိ။ ‘‘ဒုက္ခံ, ဘန္တေ’’။ ‘‘ယံ ပနာနိစ္စံ

(သံ၊၂၊၁၈၅။)

ဒုက္ခံ ဝိပရိဏာမဓမ္မံ, ကလ္လံ နု တံ သမနုပဿိတုံ – ‘ဧတံ မမ, ဧသောဟမသ္မိ, ဧသော မေ အတ္တာ’’’တိ? ‘‘နော ဟေတံ, ဘန္တေ’’။

‘‘တသ္မာတိဟ, ဘိက္ခဝေ, ယံ ကိဉ္စိ ရူပံ အတီတာနာဂတပစ္စုပ္ပန္နံ အဇ္ဈတ္တံ ဝါ ဗဟိဒ္ဓါ ဝါ ဩဠာရိကံ ဝါ သုခုမံ ဝါ ဟီနံ ဝါ ပဏီတံ ဝါ ယံ ဒူရေ သန္တိကေ ဝါ, သဗ္ဗံ ရူပံ – ‘နေတံ မမ, နေသောဟမသ္မိ, န မေသော အတ္တာ’တိ ဧဝမေတံ ယထာဘူတံ သမ္မပ္ပညာယ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ယာ ကာစိ ဝေဒနာ… ယာ ကာစိ သညာ… ယေ ကေစိ သင်္ခါရာ… ယံ ကိဉ္စိ ဝိညာဏံ အတီတာနာဂတပစ္စုပ္ပန္နံ အဇ္ဈတ္တံ ဝါ ဗဟိဒ္ဓါ ဝါ, ဩဠာရိကံ ဝါ သုခုမံ ဝါ ဟီနံ ဝါ ပဏီတံ ဝါ ယံ ဒူရေ သန္တိကေ ဝါ, သဗ္ဗံ ဝိညာဏံ – ‘နေတံ မမ, နေသောဟမသ္မိ, န မေသော အတ္တာ’’’တိ ဧဝမေတံ ယထာဘူတံ သမ္မပ္ပညာယ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။

တဿုဒ္ဒါနံ –

ပုရိမဂမနေ အဋ္ဌာရသ ဝေယျာကရဏာ၊

ဒုတိယဂမနေ ဆဗ္ဗီသံ ဝိတ္ထာရေတဗ္ဗာနိ။

တတိယဂမနေ ဆဗ္ဗီသံ ဝိတ္ထာရေတဗ္ဗာနိ၊

စတုတ္ထဂမနေ ဆဗ္ဗီသံ ဝိတ္ထာရေတဗ္ဗာနိ။

ဒိဋ္ဌိသံယုတ္တံ သမတ္တံ။

(သံ၊၂၊၁၈၆။)

၄။ ဩက္ကန္တသံယုတ္တံ

၁။ စက္ခုသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၃၀၂။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ ။ ‘‘စက္ခုံ, ဘိက္ခဝေ, အနိစ္စံ ဝိပရိဏာမိ အညထာဘာဝိ၊ သောတံ အနိစ္စံ ဝိပရိဏာမိ အညထာဘာဝိ၊ ဃာနံ အနိစ္စံ ဝိပရိဏာမိ အညထာဘာဝိ၊ ဇိဝှါ အနိစ္စာ ဝိပရိဏာမီ အညထာဘာဝီ [ဝိပရိဏာမိနီ အညထာဘာဝိနီ (?)]၊ ကာယော အနိစ္စော ဝိပရိဏာမီ အညထာဘာဝီ၊ မနော အနိစ္စော ဝိပရိဏာမီ အညထာဘာဝီ။ ယော, ဘိက္ခဝေ, ဣမေ ဓမ္မေ ဧဝံ သဒ္ဒဟတိ အဓိမုစ္စတိ – အယံ ဝုစ္စတိ သဒ္ဓါနုသာရီ, ဩက္ကန္တော သမ္မတ္တနိယာမံ, သပ္ပုရိသဘူမိံ ဩက္ကန္တော, ဝီတိဝတ္တော ပုထုဇ္ဇနဘူမိံ၊ အဘဗ္ဗော တံ ကမ္မံ ကာတုံ, ယံ ကမ္မံ ကတွာ နိရယံ ဝါ တိရစ္ဆာနယောနိံ ဝါ ပေတ္တိဝိသယံ ဝါ ဥပပဇ္ဇေယျ၊ အဘဗ္ဗော စ [အဘဗ္ဗောဝ (သီ။ သျာ။ ကံ။)] တာဝ ကာလံ ကာတုံ ယာဝ န သောတာပတ္တိဖလံ သစ္ဆိကရောတိ’’။

‘‘ယဿ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဣမေ ဓမ္မာ ဧဝံ ပညာယ မတ္တသော နိဇ္ဈာနံ ခမန္တိ, အယံ ဝုစ္စတိ – ‘ဓမ္မာနုသာရီ, ဩက္ကန္တော သမ္မတ္တနိယာမံ, သပ္ပုရိသဘူမိံ ဩက္ကန္တော, ဝီတိဝတ္တော ပုထုဇ္ဇနဘူမိံ၊ အဘဗ္ဗော တံ ကမ္မံ ကာတုံ, ယံ ကမ္မံ ကတွာ နိရယံ ဝါ တိရစ္ဆာနယောနိံ ဝါ ပေတ္တိဝိသယံ ဝါ ဥပပဇ္ဇေယျ၊ အဘဗ္ဗော စ တာဝ ကာလံ ကာတုံ ယာဝ န သောတာပတ္တိဖလံ သစ္ဆိကရောတိ’။ ယော, ဘိက္ခဝေ, ဣမေ ဓမ္မေ ဧဝံ ပဇာနာတိ ဧဝံ ပဿတိ, အယံ ဝုစ္စတိ – ‘သောတာပန္နော အဝိနိပါတဓမ္မော နိယတော သမ္ဗောဓိပရာယနော’’’တိ။ ပဌမံ။

၂။ ရူပသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၃၀၃။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ ‘‘ရူပါ, ဘိက္ခဝေ, အနိစ္စာ ဝိပရိဏာမိနော အညထာဘာဝိနော၊ သဒ္ဒါ အနိစ္စာ ဝိပရိဏာမိနော အညထာဘာဝိနော၊ ဂန္ဓာ အနိစ္စာ ဝိပရိဏာမိနော အညထာဘာဝိနော၊ ရသာ အနိစ္စာ ဝိပရိဏာမိနော အညထာဘာဝိနော၊ ဖောဋ္ဌဗ္ဗာ အနိစ္စာ ဝိပရိဏာမိနော အညထာဘာဝိနော၊ ဓမ္မာ အနိစ္စာ ဝိပရိဏာမိနော အညထာဘာဝိနော။ ယော, ဘိက္ခဝေ, ဣမေ ဓမ္မေ ဧဝံ သဒ္ဒဟတိ အဓိမုစ္စတိ, အယံ ဝုစ္စတိ သဒ္ဓါနုသာရီ, ဩက္ကန္တော သမ္မတ္တနိယာမံ, သပ္ပုရိသဘူမိံ ဩက္ကန္တော, ဝီတိဝတ္တော ပုထုဇ္ဇနဘူမိံ၊ အဘဗ္ဗော တံ ကမ္မံ ကာတုံ, ယံ ကမ္မံ ကတွာ နိရယံ ဝါ တိရစ္ဆာနယောနိံ ဝါ

(သံ၊၂၊၁၈၇။)

ပေတ္တိဝိသယံ ဝါ ဥပပဇ္ဇေယျ၊ အဘဗ္ဗော စ တာဝ ကာလံ ကာတုံ ယာဝ န သောတာပတ္တိဖလံ သစ္ဆိကရောတိ’’။

၃။ ဝိညာဏသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၃၀၄။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ ‘‘စက္ခုဝိညာဏံ, ဘိက္ခဝေ, အနိစ္စံ ဝိပရိဏာမိ အညထာဘာဝိ၊ သောတဝိညာဏံ… ဃာနဝိညာဏံ… ဇိဝှါဝိညာဏံ… ကာယဝိညာဏံ… မနောဝိညာဏံ အနိစ္စံ ဝိပရိဏာမိ အညထာဘာဝိ။ ယော ဘိက္ခဝေ…ပေ… သမ္ဗောဓိပရာယနော’’တိ။ တတိယံ။

၄။ သမ္ဖဿသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၃၀၅။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ ‘‘စက္ခုသမ္ဖဿော, ဘိက္ခဝေ, အနိစ္စော ဝိပရိဏာမီ အညထာဘာဝီ၊ သောတသမ္ဖဿော… ဃာနသမ္ဖဿော… ဇိဝှါသမ္ဖဿော… ကာယသမ္ဖဿော… မနောသမ္ဖဿော အနိစ္စော ဝိပရိဏာမီ အညထာဘာဝီ။ ယော, ဘိက္ခဝေ, ဣမေ ဓမ္မေ ဧဝံ သဒ္ဒဟတိ အဓိမုစ္စတိ, အယံ ဝုစ္စတိ ‘သဒ္ဓါနုသာရီ…ပေ… သမ္ဗောဓိပရာယနော’’’တိ။ စတုတ္ထံ။

၅။ သမ္ဖဿဇာသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၃၀၆။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ ‘‘စက္ခုသမ္ဖဿဇာ, ဘိက္ခဝေ, ဝေဒနာ အနိစ္စာ ဝိပရိဏာမီ အညထာဘာဝီ၊ သောတသမ္ဖဿဇာ ဝေဒနာ…ပေ… ဃာနသမ္ဖဿဇာ ဝေဒနာ…ပေ… ဇိဝှါသမ္ဖဿဇာ ဝေဒနာ…ပေ… ကာယသမ္ဖဿဇာ ဝေဒနာ…ပေ… မနောသမ္ဖဿဇာ ဝေဒနာ အနိစ္စာ ဝိပရိဏာမီ အညထာဘာဝီ။ ယော, ဘိက္ခဝေ, ဣမေ ဓမ္မေ ဧဝံ သဒ္ဒဟတိ အဓိမုစ္စတိ, အယံ ဝုစ္စတိ ‘သဒ္ဓါနုသာရီ…ပေ… သမ္ဗောဓိပရာယနော’’’တိ။ ပဉ္စမံ။

(သံ၊၂၊၁၈၈။)

၆။ ရူပသညာသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၃၀၇။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ ။ ‘‘ရူပသညာ, ဘိက္ခဝေ, အနိစ္စာ ဝိပရိဏာမီ အညထာဘာဝီ၊ သဒ္ဒသညာ… ဂန္ဓသညာ… ရသသညာ… ဖောဋ္ဌဗ္ဗသညာ… ဓမ္မသညာ အနိစ္စာ ဝိပရိဏာမီ အညထာဘာဝီ။ ယော, ဘိက္ခဝေ, ဣမေ ဓမ္မေ ဧဝံ သဒ္ဒဟတိ အဓိမုစ္စတိ, အယံ ဝုစ္စတိ ‘သဒ္ဓါနုသာရီ…ပေ… သမ္ဗောဓိပရာယနော’’’တိ။ ဆဋ္ဌံ။

၇။ ရူပသဉ္စေတနာသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၃၀၈။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ ‘‘ရူပသဉ္စေတနာ, ဘိက္ခဝေ, အနိစ္စာ ဝိပရိဏာမီ အညထာဘာဝီ၊ သဒ္ဒသဉ္စေတနာ… ဂန္ဓသဉ္စေတနာ… ရသသဉ္စေတနာ… ဖောဋ္ဌဗ္ဗသဉ္စေတနာ… ဓမ္မသဉ္စေတနာ အနိစ္စာ ဝိပရိဏာမီ အညထာဘာဝီ။ ယော, ဘိက္ခဝေ, ဣမေ ဓမ္မေ ဧဝံ သဒ္ဒဟတိ အဓိမုစ္စတိ, အယံ ဝုစ္စတိ ‘သဒ္ဓါနုသာရီ…ပေ… သမ္ဗောဓိပရာယနော’’’တိ။ သတ္တမံ။

၈။ ရူပတဏှာသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၃၀၉။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ ‘‘ရူပတဏှာ, ဘိက္ခဝေ, အနိစ္စာ ဝိပရိဏာမီ အညထာဘာဝီ၊ သဒ္ဒတဏှာ… ဂန္ဓတဏှာ… ရသတဏှာ… ဖောဋ္ဌဗ္ဗတဏှာ… ဓမ္မတဏှာ အနိစ္စာ ဝိပရိဏာမီ အညထာဘာဝီ။ ယော, ဘိက္ခဝေ, ဣမေ ဓမ္မေ ဧဝံ သဒ္ဒဟတိ အဓိမုစ္စတိ, အယံ ဝုစ္စတိ ‘သဒ္ဓါနုသာရီ…ပေ… သမ္ဗောဓိပရာယနော’’’တိ။ အဋ္ဌမံ။

၉။ ပထဝီဓာတုသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၃၁၀။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ ‘‘ပထဝီဓာတု, ဘိက္ခဝေ, အနိစ္စာ ဝိပရိဏာမီ အညထာဘာဝီ၊ အာပေါဓာတု… တေဇောဓာတု… ဝါယောဓာတု… အာကာသဓာတု… ဝိညာဏဓာတု အနိစ္စာ ဝိပရိဏာမီ အညထာဘာဝီ။ ယော, ဘိက္ခဝေ, ဣမေ ဓမ္မေ ဧဝံ သဒ္ဒဟတိ အဓိမုစ္စတိ, အယံ ဝုစ္စတိ ‘သဒ္ဓါနုသာရီ…ပေ… သမ္ဗောဓိပရာယနော’’’တိ။ နဝမံ။

၁၀။ ခန္ဓသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၃၁၁။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ ‘‘ရူပံ, ဘိက္ခဝေ, အနိစ္စံ ဝိပရိဏာမိ အညထာဘာဝိ၊ ဝေဒနာ အနိစ္စာ ဝိပရိဏာမီ အညထာဘာဝီ၊ သညာ… သင်္ခါရာ အနိစ္စာ ဝိပရိဏာမိနော အညထာဘာဝိနော၊ ဝိညာဏံ အနိစ္စံ ဝိပရိဏာမိ

(သံ၊၂၊၁၈၉။)

အညထာဘာဝိ။ ယော, ဘိက္ခဝေ, ဣမေ ဓမ္မေ ဧဝံ သဒ္ဒဟတိ အဓိမုစ္စတိ, အယံ ဝုစ္စတိ သဒ္ဓါနုသာရီ, ဩက္ကန္တော သမ္မတ္တနိယာမံ, သပ္ပုရိသဘူမိံ ဩက္ကန္တော, ဝီတိဝတ္တော ပုထုဇ္ဇနဘူမိံ၊ အဘဗ္ဗော တံ ကမ္မံ ကာတုံ, ယံ ကမ္မံ ကတွာ နိရယံ ဝါ တိရစ္ဆာနယောနိံ ဝါ ပေတ္တိဝိသယံ ဝါ ဥပပဇ္ဇေယျ၊ အဘဗ္ဗော စ တာဝ ကာလံ ကာတုံ ယာဝ န သောတာပတ္တိဖလံ သစ္ဆိကရောတိ’’။

ဩက္ကန္တသံယုတ္တံ [ဩက္ကန္တိကသံယုတ္တံ (ပီ။ က။)] သမတ္တံ။

တဿုဒ္ဒါနံ –

စက္ခု ရူပဉ္စ ဝိညာဏံ, ဖဿော စ ဝေဒနာယ စ၊

သညာ စ စေတနာ တဏှာ, ဓာတု ခန္ဓေန တေ ဒသာတိ။

(သံ၊၂၊၁၉၀။)

၅။ ဥပ္ပါဒသံယုတ္တံ

၁။ စက္ခုသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၃၁၂။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ ။ ‘‘ယော ခေါ, ဘိက္ခဝေ, စက္ခုဿ ဥပ္ပါဒေါ ဌိတိ အဘိနိဗ္ဗတ္တိ ပါတုဘာဝေါ, ဒုက္ခဿေသော ဥပ္ပါဒေါ, ရောဂါနံ ဌိတိ, ဇရာမရဏဿ ပါတုဘာဝေါ။ ယော သောတဿ ဥပ္ပါဒေါ ဌိတိ…ပေ… ယော ဃာနဿ ဥပ္ပါဒေါ ဌိတိ… ယော ဇိဝှါယ ဥပ္ပါဒေါ ဌိတိ… ယော ကာယဿ ဥပ္ပါဒေါ ဌိတိ… ယော မနဿ ဥပ္ပါဒေါ ဌိတိ အဘိနိဗ္ဗတ္တိ ပါတုဘာဝေါ, ဒုက္ခဿေသော ဥပ္ပါဒေါ, ရောဂါနံ ဌိတိ, ဇရာမရဏဿ ပါတုဘာဝေါ။ ယော စ, ဘိက္ခဝေ, စက္ခုဿ နိရောဓော ဝူပသမော အတ္ထင်္ဂမော, ဒုက္ခဿေသော နိရောဓော, ရောဂါနံ ဝူပသမော, ဇရာမရဏဿ အတ္ထင်္ဂမော။ ယော သောတဿ နိရောဓော…ပေ… ယော ဃာနဿ နိရောဓော… ယော ဇိဝှါယ နိရောဓော… ယော ကာယဿ နိရောဓော… ယော မနဿ နိရောဓော ဝူပသမော အတ္ထင်္ဂမော, ဒုက္ခဿေသော နိရောဓော, ရောဂါနံ ဝူပသမော, ဇရာမရဏဿ အတ္ထင်္ဂမော’’တိ။ ပဌမံ။

၂။ ရူပသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၃၁၃။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ ‘‘ယော ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ရူပါနံ ဥပ္ပါဒေါ ဌိတိ အဘိနိဗ္ဗတ္တိ ပါတုဘာဝေါ, ဒုက္ခဿေသော ဥပ္ပါဒေါ, ရောဂါနံ ဌိတိ, ဇရာမရဏဿ ပါတုဘာဝေါ။ ယော သဒ္ဒါနံ… ယော ဂန္ဓာနံ… ယော ရသာနံ… ယော ဖောဋ္ဌဗ္ဗာနံ… ယော ဓမ္မာနံ ဥပ္ပါဒေါ ဌိတိ အဘိနိဗ္ဗတ္တိ ပါတုဘာဝေါ, ဒုက္ခဿေသော ဥပ္ပါဒေါ, ရောဂါနံ ဌိတိ, ဇရာမရဏဿ ပါတုဘာဝေါ။ ယော စ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ရူပါနံ နိရောဓော ဝူပသမော အတ္ထင်္ဂမော, ဒုက္ခဿေသော နိရောဓော, ရောဂါနံ ဝူပသမော, ဇရာမရဏဿ အတ္ထင်္ဂမော။ ယော သဒ္ဒါနံ… ယော ဂန္ဓာနံ… ယော ရသာနံ… ယော ဖောဋ္ဌဗ္ဗာနံ… ယော ဓမ္မာနံ နိရောဓော ဝူပသမော အတ္ထင်္ဂမော, ဒုက္ခဿေသော နိရောဓော, ရောဂါနံ ဝူပသမော, ဇရာမရဏဿ အတ္ထင်္ဂမော’’တိ။ ဒုတိယံ။

(သံ၊၂၊၁၉၁။)

၃။ ဝိညာဏသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၃၁၄။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ ။ ‘‘ယော ခေါ, ဘိက္ခဝေ, စက္ခုဝိညာဏဿ ဥပ္ပါဒေါ ဌိတိ…ပေ… ဇရာမရဏဿ ပါတုဘာဝေါ…ပေ… ယော မနောဝိညာဏဿ ဥပ္ပါဒေါ ဌိတိ…ပေ… ဇရာမရဏဿ ပါတုဘာဝေါ။ ယော စ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, စက္ခုဝိညာဏဿ နိရောဓော…ပေ… ဇရာမရဏဿ အတ္ထင်္ဂမော…ပေ… ယော မနောဝိညာဏဿ နိရောဓော…ပေ… ဇရာမရဏဿ အတ္ထင်္ဂမော’’တိ။ တတိယံ။

၄။ သမ္ဖဿသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၃၁၅။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ ‘‘ယော ခေါ, ဘိက္ခဝေ, စက္ခုသမ္ဖဿဿ ဥပ္ပါဒေါ ဌိတိ…ပေ… ဇရာမရဏဿ ပါတုဘာဝေါ…ပေ… ယော မနောသမ္ဖဿဿ ဥပ္ပါဒေါ ဌိတိ…ပေ… ဇရာမရဏဿ ပါတုဘာဝေါ။ ယော စ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, စက္ခုသမ္ဖဿဿ နိရောဓော…ပေ… ဇရာမရဏဿ အတ္ထင်္ဂမော…ပေ… ယော မနောသမ္ဖဿဿ နိရောဓော…ပေ… ဇရာမရဏဿ အတ္ထင်္ဂမော’’တိ။ စတုတ္ထံ။

၅။ သမ္ဖဿဇသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၃၁၆။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ ‘‘ယော ခေါ, ဘိက္ခဝေ, စက္ခုသမ္ဖဿဇာယ ဝေဒနာယ ဥပ္ပါဒေါ ဌိတိ…ပေ… ဇရာမရဏဿ ပါတုဘာဝေါ…ပေ…။

ယော မနောသမ္ဖဿဇာယ ဝေဒနာယ ဥပ္ပါဒေါ ဌိတိ…ပေ… ဇရာမရဏဿ ပါတုဘာဝေါ။ ယော စ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, စက္ခုသမ္ဖဿဇာယ ဝေဒနာယ နိရောဓော ဝူပသမော…ပေ… ဇရာမရဏဿ အတ္ထင်္ဂမော…ပေ… ယော မနောသမ္ဖဿဇာယ ဝေဒနာယ နိရောဓော ဝူပသမော အတ္ထင်္ဂမော, ဒုက္ခဿေသော နိရောဓော, ရောဂါနံ ဝူပသမော, ဇရာမရဏဿ အတ္ထင်္ဂမော’’တိ။ ပဉ္စမံ။

၆။ သညာသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၃၁၇။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ ‘‘ယော ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ရူပသညာယ ဥပ္ပါဒေါ ဌိတိ…ပေ… ဇရာမရဏဿ ပါတုဘာဝေါ…ပေ… ယော ဓမ္မသညာယ ဥပ္ပါဒေါ ဌိတိ အဘိနိဗ္ဗတ္တိ ပါတုဘာဝေါ, ဒုက္ခဿေသော ဥပ္ပါဒေါ, ရောဂါနံ ဌိတိ, ဇရာမရဏဿ ပါတုဘာဝေါ။ ယော စ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ရူပသညာယ နိရောဓော…ပေ… ဇရာမရဏဿ အတ္ထင်္ဂမော…ပေ… ယော ဓမ္မသညာယ နိရောဓော ဝူပသမော အတ္ထင်္ဂမော, ဒုက္ခဿေသော နိရောဓော, ရောဂါနံ ဝူပသမော, ဇရာမရဏဿ အတ္ထင်္ဂမော’’တိ။ ဆဋ္ဌံ။

(သံ၊၂၊၁၉၂။)

၇။ သဉ္စေတနာသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၃၁၈။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ ‘‘ယော ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ရူပသဉ္စေတနာယ ဥပ္ပါဒေါ ဌိတိ…ပေ… ဇရာမရဏဿ ပါတုဘာဝေါ…ပေ… ယော ဓမ္မသဉ္စေတနာယ ဥပ္ပါဒေါ ဌိတိ အဘိနိဗ္ဗတ္တိ ပါတုဘာဝေါ, ဒုက္ခဿေသော ဥပ္ပါဒေါ, ရောဂါနံ ဌိတိ, ဇရာမရဏဿ ပါတုဘာဝေါ။ ယော စ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ရူပသဉ္စေတနာယ နိရောဓော…ပေ… ဇရာမရဏဿ အတ္ထင်္ဂမော…ပေ… ယော ဓမ္မသဉ္စေတနာယ နိရောဓော ဝူပသမော အတ္ထင်္ဂမော, ဒုက္ခဿေသော နိရောဓော, ရောဂါနံ ဝူပသမော, ဇရာမရဏဿ အတ္ထင်္ဂမော’’တိ။ သတ္တမံ။

၈။ တဏှာသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၃၁၉။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ ‘‘ယော ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ရူပတဏှာယ ဥပ္ပါဒေါ ဌိတိ…ပေ… ဇရာမရဏဿ ပါတုဘာဝေါ…ပေ… ယော ဓမ္မတဏှာယ ဥပ္ပါဒေါ ဌိတိ အဘိနိဗ္ဗတ္တိ ပါတုဘာဝေါ, ဒုက္ခဿေသော ဥပ္ပါဒေါ, ရောဂါနံ ဌိတိ, ဇရာမရဏဿ ပါတုဘာဝေါ။ ယော စ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ရူပတဏှာယ နိရောဓော…ပေ… ဇရာမရဏဿ အတ္ထင်္ဂမော…ပေ… ယော ဓမ္မတဏှာယ နိရောဓော ဝူပသမော အတ္ထင်္ဂမော, ဒုက္ခဿေသော နိရောဓော, ရောဂါနံ ဝူပသမော, ဇရာမရဏဿ အတ္ထင်္ဂမော’’တိ။ အဋ္ဌမံ။

၉။ ဓာတုသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၃၂၀။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ ‘‘ယော ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ပထဝီဓာတုယာ ဥပ္ပါဒေါ ဌိတိ အဘိနိဗ္ဗတ္တိ ပါတုဘာဝေါ…ပေ… ဇရာမရဏဿ ပါတုဘာဝေါ၊ ယော အာပေါဓာတုယာ… ယော တေဇောဓာတုယာ… ယော ဝါယောဓာတုယာ… ယော အာကာသဓာတုယာ… ယော ဝိညာဏဓာတုယာ ဥပ္ပါဒေါ ဌိတိ အဘိနိဗ္ဗတ္တိ ပါတုဘာဝေါ, ဒုက္ခဿေသော ဥပ္ပါဒေါ, ရောဂါနံ ဌိတိ, ဇရာမရဏဿ ပါတုဘာဝေါ။ ယော စ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ပထဝီဓာတုယာ နိရောဓော…ပေ… ဇရာမရဏဿ အတ္ထင်္ဂမော၊ ယော အာပေါဓာတုယာ နိရောဓော… ယော တေဇောဓာတုယာ နိရောဓော… ယော ဝါယောဓာတုယာ နိရောဓော… ယော အာကာသဓာတုယာ နိရောဓော… ယော ဝိညာဏဓာတုယာ နိရောဓော ဝူပသမော အတ္ထင်္ဂမော, ဒုက္ခဿေသော နိရောဓော, ရောဂါနံ ဝူပသမော, ဇရာမရဏဿ အတ္ထင်္ဂမော’’တိ။ နဝမံ။

(သံ၊၂၊၁၉၃။)

၁၀။ ခန္ဓသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၃၂၁။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ ။ ‘‘ယော ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ရူပဿ ဥပ္ပါဒေါ ဌိတိ အဘိနိဗ္ဗတ္တိ ပါတုဘာဝေါ, ဒုက္ခဿေသော ဥပ္ပါဒေါ, ရောဂါနံ ဌိတိ, ဇရာမရဏဿ ပါတုဘာဝေါ။ ယော ဝေဒနာယ… ယော သညာယ… ယော သင်္ခါရာနံ… ယော ဝိညာဏဿ ဥပ္ပါဒေါ ဌိတိ အဘိနိဗ္ဗတ္တိ ပါတုဘာဝေါ, ဒုက္ခဿေသော ဥပ္ပါဒေါ, ရောဂါနံ ဌိတိ, ဇရာမရဏဿ ပါတုဘာဝေါ။ ယော စ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ရူပဿ နိရောဓော ဝူပသမော အတ္ထင်္ဂမော, ဒုက္ခဿေသော နိရောဓော, ရောဂါနံ ဝူပသမော, ဇရာမရဏဿ အတ္ထင်္ဂမော။ ယော ဝေဒနာယ… ယော သညာယ… ယော သင်္ခါရာနံ… ယော ဝိညာဏဿ နိရောဓော ဝူပသမော အတ္ထင်္ဂမော, ဒုက္ခဿေသော နိရောဓော, ရောဂါနံ ဝူပသမော, ဇရာမရဏဿ အတ္ထင်္ဂမော’’တိ။ ဒသမံ။

ဥပ္ပါဒသံယုတ္တံ သမတ္တံ။

တဿုဒ္ဒါနံ –

စက္ခု ရူပဉ္စ ဝိညာဏံ, ဖဿော စ ဝေဒနာယ စ၊

သညာ စ စေတနာ တဏှာ, ဓာတု ခန္ဓေန တေ ဒသာတိ။

(သံ၊၂၊၁၉၄။)

၆။ ကိလေသသံယုတ္တံ

၁။ စက္ခုသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၃၂၂။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ ။ ‘‘ယော, ဘိက္ခဝေ, စက္ခုသ္မိံ ဆန္ဒရာဂေါ, စိတ္တဿေသော ဥပက္ကိလေသော။ ယော သောတသ္မိံ ဆန္ဒရာဂေါ, စိတ္တဿေသော ဥပက္ကိလေသော။ ယော ဃာနသ္မိံ ဆန္ဒရာဂေါ, စိတ္တဿေသော ဥပက္ကိလေသော။ ယော ဇိဝှါယ ဆန္ဒရာဂေါ, စိတ္တဿေသော ဥပက္ကိလေသော။ ယော ကာယသ္မိံ ဆန္ဒရာဂေါ, စိတ္တဿေသော ဥပက္ကိလေသော။ ယော မနသ္မိံ ဆန္ဒရာဂေါ, စိတ္တဿေသော ဥပက္ကိလေသော။ ယတော ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနော ဣမေသု ဆသု ဌာနေသု စေတသော ဥပက္ကိလေသော ပဟီနော ဟောတိ, နေက္ခမ္မနိန္နဉ္စဿ စိတ္တံ ဟောတိ။ နေက္ခမ္မပရိဘာဝိတံ စိတ္တံ ကမ္မနိယံ ခါယတိ, အဘိညာ သစ္ဆိကရဏီယေသု ဓမ္မေသူ’’တိ။ ပဌမံ။

၂။ ရူပသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၃၂၃။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ ‘‘ယော, ဘိက္ခဝေ, ရူပေသု ဆန္ဒရာဂေါ, စိတ္တဿေသော ဥပက္ကိလေသော။ ယော သဒ္ဒေသု… ယော ဂန္ဓေသု… ယော ရသေသု… ယော ဖောဋ္ဌဗ္ဗေသု… ယော ဓမ္မေသု ဆန္ဒရာဂေါ, စိတ္တဿေသော ဥပက္ကိလေသော။ ယတော ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနော ဣမေသု ဆသု ဌာနေသု စေတသော ဥပက္ကိလေသော ပဟီနော ဟောတိ, နေက္ခမ္မနိန္နဉ္စဿ စိတ္တံ ဟောတိ။ နေက္ခမ္မပရိဘာဝိတံ စိတ္တံ ကမ္မနိယံ ခါယတိ, အဘိညာ သစ္ဆိကရဏီယေသု ဓမ္မေသူ’’တိ။ ဒုတိယံ။

၃။ ဝိညာဏသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၃၂၄။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ ‘‘ယော, ဘိက္ခဝေ, စက္ခုဝိညာဏသ္မိံ ဆန္ဒရာဂေါ, စိတ္တဿေသော ဥပက္ကိလေသော။ ယော သောတဝိညာဏသ္မိံ… ယော ဃာနဝိညာဏသ္မိံ… ယော ဇိဝှါဝိညာဏသ္မိံ… ယော ကာယဝိညာဏသ္မိံ… ယော မနောဝိညာဏသ္မိံ ဆန္ဒရာဂေါ, စိတ္တဿေသော ဥပက္ကိလေသော။ ယတော ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနော ဣမေသု ဆသု ဌာနေသု စေတသော ဥပက္ကိလေသော ပဟီနော ဟောတိ, နေက္ခမ္မနိန္နဉ္စဿ စိတ္တံ ဟောတိ။ နေက္ခမ္မပရိဘာဝိတံ စိတ္တံ ကမ္မနိယံ ခါယတိ, အဘိညာ သစ္ဆိကရဏီယေသု ဓမ္မေသူ’’တိ။ တတိယံ။

(သံ၊၂၊၁၉၅။)

၄။ သမ္ဖဿသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၃၂၅။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ ‘‘ယော, ဘိက္ခဝေ, စက္ခုသမ္ဖဿသ္မိံ ဆန္ဒရာဂေါ, စိတ္တဿေသော ဥပက္ကိလေသော။ ယော သောတသမ္ဖဿသ္မိံ… ယော ဃာနသမ္ဖဿသ္မိံ… ယော ဇိဝှါသမ္ဖဿသ္မိံ… ယော ကာယသမ္ဖဿသ္မိံ… ယော မနောသမ္ဖဿသ္မိံ ဆန္ဒရာဂေါ, စိတ္တဿေသော ဥပက္ကိလေသော။ ယတော ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနော…ပေ… အဘိညာ သစ္ဆိကရဏီယေသု ဓမ္မေသူ’’တိ။ စတုတ္ထံ။

၅။ သမ္ဖဿဇသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၃၂၆။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ ‘‘ယော, ဘိက္ခဝေ, စက္ခုသမ္ဖဿဇာယ ဝေဒနာယ ဆန္ဒရာဂေါ, စိတ္တဿေသော ဥပက္ကိလေသော။ ယော သောတသမ္ဖဿဇာယ ဝေဒနာယ… ယော ဃာနသမ္ဖဿဇာယ ဝေဒနာယ… ယော ဇိဝှါသမ္ဖဿဇာယ ဝေဒနာယ… ယော ကာယသမ္ဖဿဇာယ ဝေဒနာယ… ယော မနောသမ္ဖဿဇာယ ဝေဒနာယ ဆန္ဒရာဂေါ, စိတ္တဿေသော ဥပက္ကိလေသော။ ယတော ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနော…ပေ… အဘိညာ သစ္ဆိကရဏီယေသု ဓမ္မေသူ’’တိ။ ပဉ္စမံ။

၆။ သညာသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၃၂၇။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ ‘‘ယော, ဘိက္ခဝေ, ရူပသညာယ ဆန္ဒရာဂေါ, စိတ္တဿေသော ဥပက္ကိလေသော။ ယော သဒ္ဒသညာယ… ယော ဂန္ဓသညာယ… ယော ရသသညာယ… ယော ဖောဋ္ဌဗ္ဗသညာယ… ယော ဓမ္မသညာယ ဆန္ဒရာဂေါ, စိတ္တဿေသော ဥပက္ကိလေသော။ ယတော ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနော…ပေ… အဘိညာ သစ္ဆိကရဏီယေသု ဓမ္မေသူ’’တိ။ ဆဋ္ဌံ။

၇။ သဉ္စေတနာသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၃၂၈။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ ‘‘ယော, ဘိက္ခဝေ, ရူပသဉ္စေတနာယ ဆန္ဒရာဂေါ, စိတ္တဿေသော ဥပက္ကိလေသော။ ယော သဒ္ဒသဉ္စေတနာယ… ယော ဂန္ဓသဉ္စေတနာယ… ယော ရသသဉ္စေတနာယ… ယော ဖောဋ္ဌဗ္ဗသဉ္စေတနာယ… ယော ဓမ္မသဉ္စေတနာယ ဆန္ဒရာဂေါ, စိတ္တဿေသော ဥပက္ကိလေသော။ ယတော ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနော…ပေ… အဘိညာ သစ္ဆိကရဏီယေသု ဓမ္မေသူ’’တိ။ သတ္တမံ။

(သံ၊၂၊၁၉၆။)

၈။ တဏှာသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၃၂၉။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ ‘‘ယော, ဘိက္ခဝေ, ရူပတဏှာယ ဆန္ဒရာဂေါ, စိတ္တဿေသော ဥပက္ကိလေသော။ ယော သဒ္ဒတဏှာယ… ယော ဂန္ဓတဏှာယ… ယော ရသတဏှာယ… ယော ဖောဋ္ဌဗ္ဗတဏှာယ… ယော ဓမ္မတဏှာယ ဆန္ဒရာဂေါ, စိတ္တဿေသော ဥပက္ကိလေသော။ ယတော ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနော…ပေ… အဘိညာ သစ္ဆိကရဏီယေသု ဓမ္မေသူ’’တိ။ အဋ္ဌမံ။

၉။ ဓာတုသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၃၃၀။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ ‘‘ယော, ဘိက္ခဝေ, ပထဝီဓာတုယာ ဆန္ဒရာဂေါ, စိတ္တဿေသော ဥပက္ကိလေသော။ ယော အာပေါဓာတုယာ… ယော တေဇောဓာတုယာ… ယော ဝါယောဓာတုယာ… ယော အာကာသဓာတုယာ… ယော ဝိညာဏဓာတုယာ ဆန္ဒရာဂေါ, စိတ္တဿေသော ဥပက္ကိလေသော။ ယတော ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနော ဣမေသု ဆသု ဌာနေသု စေတသော ဥပက္ကိလေသော ပဟီနော ဟောတိ, နေက္ခမ္မနိန္နဉ္စဿ စိတ္တံ ဟောတိ။ နေက္ခမ္မပရိဘာဝိတံ စိတ္တံ ကမ္မနိယံ ခါယတိ, အဘိညာ သစ္ဆိကရဏီယေသု ဓမ္မေသူ’’တိ။ နဝမံ။

၁၀။ ခန္ဓသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၃၃၁။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ ‘‘ယော, ဘိက္ခဝေ, ရူပသ္မိံ ဆန္ဒရာဂေါ, စိတ္တဿေသော ဥပက္ကိလေသော…ပေ… ယော ဝိညာဏသ္မိံ ဆန္ဒရာဂေါ, စိတ္တဿေသော ဥပက္ကိလေသော။ ယတော ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနော ဣမေသု ပဉ္စသု ဌာနေသု စေတသော ဥပက္ကိလေသော ပဟီနော ဟောတိ, နေက္ခမ္မနိန္နဉ္စဿ စိတ္တံ ဟောတိ။ နေက္ခမ္မပရိဘာဝိတံ စိတ္တံ ကမ္မနိယံ ခါယတိ, အဘိညာ သစ္ဆိကရဏီယေသု ဓမ္မေသူ’’တိ။ ဒသမံ။

ကိလေသသံယုတ္တံ သမတ္တံ။

တဿုဒ္ဒါနံ –

စက္ခု ရူပဉ္စ ဝိညာဏံ, ဖဿော စ ဝေဒနာယ စ၊

သညာ စ စေတနာ တဏှာ, ဓာတု ခန္ဓေန တေ ဒသာတိ။

(သံ၊၂၊၁၉၇။)

၇။ သာရိပုတ္တသံယုတ္တံ

၁။ ဝိဝေကဇသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၃၃၂။ ဧကံ သမယံ အာယသ္မာ သာရိပုတ္တော သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ အထ ခေါ အာယသ္မာ သာရိပုတ္တော ပုဗ္ဗဏှသမယံ နိဝါသေတွာ ပတ္တစီဝရမာဒါယ သာဝတ္ထိံ ပိဏ္ဍာယ ပါဝိသိ။ သာဝတ္ထိယံ ပိဏ္ဍာယ စရိတွာ ပစ္ဆာဘတ္တံ ပိဏ္ဍပါတပဋိက္ကန္တော ယေန အန္ဓဝနံ တေနုပသင်္ကမိ ဒိဝါဝိဟာရာယ။ အန္ဓဝနံ အဇ္ဈောဂါဟေတွာ အညတရသ္မိံ ရုက္ခမူလေ ဒိဝါဝိဟာရံ နိသီဒိ။

အထ ခေါ အာယသ္မာ သာရိပုတ္တော သာယနှသမယံ ပဋိသလ္လာနာ ဝုဋ္ဌိတော ယေန ဇေတဝနံ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမော တေနုပသင်္ကမိ။ အဒ္ဒသာ ခေါ အာယသ္မာ အာနန္ဒော အာယသ္မန္တံ သာရိပုတ္တံ ဒူရတောဝ အာဂစ္ဆန္တံ။ ဒိသွာန အာယသ္မန္တံ သာရိပုတ္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ဝိပ္ပသန္နာနိ ခေါ တေ, အာဝုသော သာရိပုတ္တ, ဣန္ဒြိယာနိ၊ ပရိသုဒ္ဓေါ မုခဝဏ္ဏော ပရိယောဒါတော။ ကတမေနာယသ္မာ သာရိပုတ္တော အဇ္ဇ ဝိဟာရေန ဝိဟာသီ’’တိ?

‘‘ဣဓာဟံ, အာဝုသော, ဝိဝိစ္စေဝ ကာမေဟိ ဝိဝိစ္စ အကုသလေဟိ ဓမ္မေဟိ သဝိတက္ကံ သဝိစာရံ ဝိဝေကဇံ ပီတိသုခံ ပဌမံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရာမိ။ တဿ မယှံ, အာဝုသော, န ဧဝံ ဟောတိ – ‘အဟံ ပဌမံ ဈာနံ သမာပဇ္ဇာမီ’တိ ဝါ ‘အဟံ ပဌမံ ဈာနံ သမာပန္နော’တိ ဝါ ‘အဟံ ပဌမာ ဈာနာ ဝုဋ္ဌိတော’တိ ဝါ’’တိ။ ‘‘တထာ ဟိ ပနာယသ္မတော သာရိပုတ္တဿ ဒီဃရတ္တံ အဟင်္ကာရမမင်္ကာရမာနာနုသယာ သုသမူဟတာ။ တသ္မာ အာယသ္မတော သာရိပုတ္တဿ န ဧဝံ ဟောတိ – ‘အဟံ ပဌမံ ဈာနံ သမာပဇ္ဇာမီ’တိ ဝါ ‘အဟံ ပဌမံ ဈာနံ သမာပန္နော’တိ ဝါ ‘အဟံ ပဌမာ ဈာနာ ဝုဋ္ဌိတော’တိ ဝါ’’တိ။ ပဌမံ။

၂။ အဝိတက္ကသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၃၃၃။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ အဒ္ဒသာ ခေါ အာယသ္မာ အာနန္ဒော…ပေ… အာယသ္မန္တံ သာရိပုတ္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ဝိပ္ပသန္နာနိ ခေါ တေ, အာဝုသော သာရိပုတ္တ, ဣန္ဒြိယာနိ၊ ပရိသုဒ္ဓေါ မုခဝဏ္ဏော ပရိယောဒါတော။ ကတမေနာယသ္မာ သာရိပုတ္တော အဇ္ဇ ဝိဟာရေန ဝိဟာသီ’’တိ။

(သံ၊၂၊၁၉၈။)

‘‘ဣဓာဟံ, အာဝုသော, ဝိတက္ကဝိစာရာနံ ဝူပသမာ အဇ္ဈတ္တံ သမ္ပသာဒနံ စေတသော ဧကောဒိဘာဝံ အဝိတက္ကံ အဝိစာရံ သမာဓိဇံ ပီတိသုခံ ဒုတိယံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရာမိ။ တဿ မယှံ, အာဝုသော, န ဧဝံ ဟောတိ – ‘အဟံ ဒုတိယံ ဈာနံ သမာပဇ္ဇာမီ’တိ ဝါ ‘အဟံ ဒုတိယံ ဈာနံ သမာပန္နော’တိ ဝါ ‘အဟံ ဒုတိယာ ဈာနာ ဝုဋ္ဌိတော’တိ ဝါ’’တိ။ ‘‘တထာ ဟိ ပနာယသ္မတော သာရိပုတ္တဿ ဒီဃရတ္တံ အဟင်္ကာရမမင်္ကာရမာနာနုသယာ သုသမူဟတာ။ တသ္မာ အာယသ္မတော သာရိပုတ္တဿ န ဧဝံ ဟောတိ – ‘အဟံ ဒုတိယံ ဈာနံ သမာပဇ္ဇာမီ’တိ ဝါ ‘အဟံ ဒုတိယံ ဈာနံ သမာပန္နော’တိ ဝါ ‘အဟံ ဒုတိယာ ဈာနာ ဝုဋ္ဌိတော’တိ ဝါ’’တိ။ ဒုတိယံ။

၃။ ပီတိသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၃၃၄။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ အဒ္ဒသာ ခေါ အာယသ္မာ အာနန္ဒော…ပေ… ‘‘ဝိပ္ပသန္နာနိ ခေါ တေ, အာဝုသော သာရိပုတ္တ, ဣန္ဒြိယာနိ၊ ပရိသုဒ္ဓေါ မုခဝဏ္ဏော ပရိယောဒါတော။ ကတမေနာယသ္မာ သာရိပုတ္တော အဇ္ဇ ဝိဟာရေန ဝိဟာသီ’’တိ?

‘‘ဣဓာဟံ, အာဝုသော, ပီတိယာ စ ဝိရာဂါ ဥပေက္ခကော စ ဝိဟာသိံ သတော စ သမ္ပဇာနော သုခဉ္စ ကာယေန ပဋိသံဝေဒေမိ၊ ယံ တံ အရိယာ အာစိက္ခန္တိ ‘ဥပေက္ခကော သတိမာ သုခဝိဟာရီ’တိ တတိယံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရာမိ။ တဿ မယှံ, အာဝုသော, န ဧဝံ ဟောတိ – ‘အဟံ တတိယံ ဈာနံ သမာပဇ္ဇာမီ’တိ ဝါ ‘အဟံ တတိယံ ဈာနံ သမာပန္နော’တိ ဝါ ‘အဟံ တတိယာ ဈာနာ ဝုဋ္ဌိတော’တိ ဝါ’’တိ။ ‘‘တထာ ဟိ ပနာယသ္မတော သာရိပုတ္တဿ ဒီဃရတ္တံ အဟင်္ကာရမမင်္ကာရမာနာနုသယာ သုသမူဟတာ။ တသ္မာ အာယသ္မတော သာရိပုတ္တဿ န ဧဝံ ဟောတိ – ‘အဟံ တတိယံ ဈာနံ သမာပဇ္ဇာမီ’တိ ဝါ ‘အဟံ တတိယံ ဈာနံ သမာပန္နော’တိ ဝါ ‘အဟံ တတိယာ ဈာနာ ဝုဋ္ဌိတော’တိ ဝါ’’တိ။ တတိယံ။

၄။ ဥပေက္ခာသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၃၃၅။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ အဒ္ဒသာ ခေါ အာယသ္မာ အာနန္ဒော…ပေ… ‘‘ဝိပ္ပသန္နာနိ ခေါ တေ, အာဝုသော သာရိပုတ္တ, ဣန္ဒြိယာနိ၊ ပရိသုဒ္ဓေါ မုခဝဏ္ဏော ပရိယောဒါတော။ ကတမေနာယသ္မာ သာရိပုတ္တော အဇ္ဇ ဝိဟာရေန ဝိဟာသီ’’တိ?

‘‘ဣဓာဟံ, အာဝုသော, သုခဿ စ ပဟာနာ ဒုက္ခဿ စ ပဟာနာ ပုဗ္ဗေဝ သောမနဿဒေါမနဿာနံ အတ္ထင်္ဂမာ အဒုက္ခမသုခံ ဥပေက္ခာသတိပါရိသုဒ္ဓိံ

(သံ၊၂၊၁၉၉။)

စတုတ္ထံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရာမိ။ တဿ မယှံ, အာဝုသော, န ဧဝံ ဟောတိ – ‘အဟံ စတုတ္ထံ ဈာနံ သမာပဇ္ဇာမီ’တိ ဝါ ‘အဟံ စတုတ္ထံ ဈာနံ သမာပန္နော’တိ ဝါ ‘အဟံ စတုတ္ထာ ဈာနာ ဝုဋ္ဌိတော’တိ ဝါ’’တိ။ ‘‘တထာ ဟိ ပနာယသ္မတော သာရိပုတ္တဿ ဒီဃရတ္တံ အဟင်္ကာရမမင်္ကာရမာနာနုသယာ သုသမူဟတာ။ တသ္မာ အာယသ္မတော သာရိပုတ္တဿ န ဧဝံ ဟောတိ – ‘အဟံ စတုတ္ထံ ဈာနံ သမာပဇ္ဇာမီ’တိ ဝါ ‘အဟံ စတုတ္ထံ ဈာနံ သမာပန္နော’တိ ဝါ ‘အဟံ စတုတ္ထာ ဈာနာ ဝုဋ္ဌိတော’တိ ဝါ’’တိ။ စတုတ္ထံ။

၅။ အာကာသာနဉ္စာယတနသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၃၃၆။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ အဒ္ဒသာ ခေါ အာယသ္မာ အာနန္ဒော…ပေ… ‘‘ဣဓာဟံ, အာဝုသော, သဗ္ဗသော ရူပသညာနံ သမတိက္ကမာ ပဋိဃသညာနံ အတ္ထင်္ဂမာ နာနတ္တသညာနံ အမနသိကာရာ အနန္တော အာကာသောတိ အာကာသာနဉ္စာယတနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရာမိ…ပေ… ဝုဋ္ဌိတောတိ ဝါ’’တိ။ ပဉ္စမံ။

၆။ ဝိညာဏဉ္စာယတနသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၃၃၇။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ အဒ္ဒသာ ခေါ အာယသ္မာ အာနန္ဒော…ပေ… ‘‘ဣဓာဟံ, အာဝုသော, သဗ္ဗသော အာကာသာနဉ္စာယတနံ သမတိက္ကမ္မ အနန္တံ ဝိညာဏန္တိ ဝိညာဏဉ္စာယတနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရာမိ…ပေ… ဝုဋ္ဌိတောတိ ဝါ’’တိ။ ဆဋ္ဌံ။

၇။ အာကိဉ္စညာယတနသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၃၃၈။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ အထ ခေါ အာယသ္မာ သာရိပုတ္တော…ပေ… ‘‘ဣဓာဟံ, အာဝုသော, သဗ္ဗသော ဝိညာဏဉ္စာယတနံ သမတိက္ကမ္မ, နတ္ထိ ကိဉ္စီတိ အာကိဉ္စညာယတနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရာမိ…ပေ… ဝုဋ္ဌိတောတိ ဝါ’’တိ။ သတ္တမံ။

၈။ နေဝသညာနာသညာယတနသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၃၃၉။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ အထ ခေါ အာယသ္မာ သာရိပုတ္တော…ပေ… ‘‘ဣဓာဟံ, အာဝုသော, အာကိဉ္စညာယတနံ သမတိက္ကမ္မ နေဝသညာနာသညာယတနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရာမိ…ပေ… ဝုဋ္ဌိတောတိ ဝါ’’တိ။ အဋ္ဌမံ။

၉။ နိရောဓသမာပတ္တိသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၃၄၀။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ အထ ခေါ အာယသ္မာ သာရိပုတ္တော…ပေ…။ ‘‘ဣဓာဟံ, အာဝုသော, သဗ္ဗသော နေဝသညာနာသညာယတနံ သမတိက္ကမ္မ

(သံ၊၂၊၂၀၀။)

သညာဝေဒယိတနိရောဓံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရာမိ။ တဿ မယှံ, အာဝုသော, န ဧဝံ ဟောတိ – ‘အဟံ သညာဝေဒယိတနိရောဓံ သမာပဇ္ဇာမီ’တိ ဝါ ‘အဟံ သညာဝေဒယိတနိရောဓံ သမာပန္နော’တိ ဝါ ‘အဟံ သညာဝေဒယိတနိရောဓာ ဝုဋ္ဌိတော’တိ ဝါ’’တိ။ ‘‘တထာ ဟိ ပနာယသ္မတော သာရိပုတ္တဿ ဒီဃရတ္တံ အဟင်္ကာရမမင်္ကာရမာနာနုသယာ သုသမူဟတာ။ တသ္မာ အာယသ္မတော သာရိပုတ္တဿ န ဧဝံ ဟောတိ – ‘အဟံ သညာဝေဒယိတနိရောဓံ သမာပဇ္ဇာမီ’တိ ဝါ ‘အဟံ သညာဝေဒယိတနိရောဓံ သမာပန္နော’တိ ဝါ ‘အဟံ သညာဝေဒယိတနိရောဓာ ဝုဋ္ဌိတော’တိ ဝါ’’တိ။ နဝမံ။

၁၀။ သူစိမုခီသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၃၄၁။ ဧကံ သမယံ အာယသ္မာ သာရိပုတ္တော ရာဇဂဟေ ဝိဟရတိ ဝေဠုဝနေ ကလန္ဒကနိဝါပေ။ အထ ခေါ အာယသ္မာ သာရိပုတ္တော ပုဗ္ဗဏှသမယံ နိဝါသေတွာ ပတ္တစီဝရမာဒါယ ရာဇဂဟေ ပိဏ္ဍာယ ပါဝိသိ။ ရာဇဂဟေ သပဒါနံ ပိဏ္ဍာယ စရိတွာ တံ ပိဏ္ဍပါတံ အညတရံ ကုဋ္ဋမူလံ [ကုဍ္ဍမူလံ (သီ။ သျာ။ ကံ။), ကုဍ္ဍံ (ပီ။)] နိဿာယ ပရိဘုဉ္ဇတိ။ အထ ခေါ သူစိမုခီ ပရိဗ္ဗာဇိကာ ယေနာယသ္မာ သာရိပုတ္တော တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ အာယသ္မန္တံ သာရိပုတ္တံ ဧတဒဝေါစ –

‘‘ကိံ နု ခေါ, သမဏ, အဓောမုခေါ ဘုဉ္ဇသီ’’တိ? ‘‘န ခွါဟံ, ဘဂိနိ, အဓောမုခေါ ဘုဉ္ဇာမီ’’တိ။ ‘‘တေန ဟိ, သမဏ, ဥဗ္ဘမုခေါ [ဥဒ္ဓံမုခေါ (သီ။ အဋ္ဌ။)] ဘုဉ္ဇသီ’’တိ? ‘‘န ခွါဟံ, ဘဂိနိ, ဥဗ္ဘမုခေါ ဘုဉ္ဇာမီ’’တိ။ ‘‘တေန ဟိ, သမဏ, ဒိသာမုခေါ ဘုဉ္ဇသီ’’တိ? ‘‘န ခွါဟံ, ဘဂိနိ, ဒိသာမုခေါ ဘုဉ္ဇာမီ’’တိ။ ‘‘တေန ဟိ, သမဏ, ဝိဒိသာမုခေါ ဘုဉ္ဇသီ’’တိ? ‘‘န ခွါဟံ, ဘဂိနိ, ဝိဒိသာမုခေါ ဘုဉ္ဇာမီ’’တိ။

‘‘‘ကိံ နု, သမဏ, အဓောမုခေါ ဘုဉ္ဇသီ’တိ ဣတိ ပုဋ္ဌော သမာနော ‘န ခွါဟံ, ဘဂိနိ, အဓောမုခေါ ဘုဉ္ဇာမီ’တိ ဝဒေသိ။ ‘တေန ဟိ, သမဏ, ဥဗ္ဘမုခေါ ဘုဉ္ဇသီ’တိ ဣတိ ပုဋ္ဌော သမာနော ‘န ခွါဟံ, ဘဂိနိ, ဥဗ္ဘမုခေါ ဘုဉ္ဇာမီ’တိ ဝဒေသိ။ ‘တေန ဟိ, သမဏ, ဒိသာမုခေါ ဘုဉ္ဇသီ’တိ ဣတိ ပုဋ္ဌော သမာနော ‘န ခွါဟံ, ဘဂိနိ, ဒိသာမုခေါ ဘုဉ္ဇာမီ’တိ ဝဒေသိ။ ‘တေန ဟိ, သမဏ, ဝိဒိသာမုခေါ ဘုဉ္ဇသီ’တိ ဣတိ ပုဋ္ဌော သမာနော ‘န ခွါဟံ, ဘဂိနိ, ဝိဒိသာမုခေါ ဘုဉ္ဇာမီ’တိ ဝဒေသိ’’။

(သံ၊၂၊၂၀၁။)

‘‘ကထဉ္စရဟိ, သမဏ, ဘုဉ္ဇသီ’’တိ။ ‘‘ယေ ဟိ ကေစိ, ဘဂိနိ, သမဏဗြာဟ္မဏာ [သမဏာ ဝါ ဗြာဟ္မဏာ ဝါ (သီ။) နိဂမနဝါကျေ ပန သဗ္ဗတ္ထာပိ သမာသောယေဝ ဒိဿတိ] ဝတ္ထုဝိဇ္ဇာတိရစ္ဆာနဝိဇ္ဇာယ မိစ္ဆာဇီဝေန ဇီဝိကံ [ဇီဝိတံ (က။)] ကပ္ပေန္တိ, ဣမေ ဝုစ္စန္တိ, ဘဂိနိ, သမဏဗြာဟ္မဏာ ‘အဓောမုခါ ဘုဉ္ဇန္တီ’တိ။ ယေ ဟိ ကေစိ, ဘဂိနိ, သမဏဗြာဟ္မဏာ နက္ခတ္တဝိဇ္ဇာတိရစ္ဆာနဝိဇ္ဇာယ မိစ္ဆာဇီဝေန ဇီဝိကံ ကပ္ပေန္တိ, ဣမေ ဝုစ္စန္တိ, ဘဂိနိ, သမဏဗြာဟ္မဏာ ‘ဥဗ္ဘမုခါ ဘုဉ္ဇန္တီ’တိ။ ယေ ဟိ ကေစိ, ဘဂိနိ, သမဏဗြာဟ္မဏာ ဒူတေယျပဟိဏဂမနာနုယောဂါယ [… နုယောဂါ (သီ။ သျာ။ ကံ။ ပီ။), … နုယောဂေန (?)] မိစ္ဆာဇီဝေန ဇီဝိကံ ကပ္ပေန္တိ, ဣမေ ဝုစ္စန္တိ, ဘဂိနိ, သမဏဗြာဟ္မဏာ ‘ဒိသာမုခါ ဘုဉ္ဇန္တီ’တိ။ ယေ ဟိ ကေစိ, ဘဂိနိ, သမဏဗြာဟ္မဏာ အင်္ဂဝိဇ္ဇာတိရစ္ဆာနဝိဇ္ဇာယ မိစ္ဆာဇီဝေန ဇီဝိကံ ကပ္ပေန္တိ, ဣမေ ဝုစ္စန္တိ, ဘဂိနိ, သမဏဗြာဟ္မဏာ ‘ဝိဒိသာမုခါ ဘုဉ္ဇန္တီ’’’တိ။

‘‘သော ခွါဟံ, ဘဂိနိ, န ဝတ္ထုဝိဇ္ဇာတိရစ္ဆာနဝိဇ္ဇာယ မိစ္ဆာဇီဝေန ဇီဝိကံ ကပ္ပေမိ, န နက္ခတ္တဝိဇ္ဇာတိရစ္ဆာနဝိဇ္ဇာယ မိစ္ဆာဇီဝေန ဇီဝိကံ ကပ္ပေမိ, န ဒူတေယျပဟိဏဂမနာနုယောဂါယ မိစ္ဆာဇီဝေန ဇီဝိကံ ကပ္ပေမိ, န အင်္ဂဝိဇ္ဇာတိရစ္ဆာနဝိဇ္ဇာယ မိစ္ဆာဇီဝေန ဇီဝိကံ ကပ္ပေမိ။ ဓမ္မေန ဘိက္ခံ ပရိယေသာမိ၊ ဓမ္မေန ဘိက္ခံ ပရိယေသိတွာ ဘုဉ္ဇာမီ’’တိ။

အထ ခေါ သူစိမုခီ ပရိဗ္ဗာဇိကာ ရာဇဂဟေ ရထိယာယ ရထိယံ, သိင်္ဃာဋကေန သိင်္ဃာဋကံ ဥပသင်္ကမိတွာ ဧဝမာရောစေသိ – ‘‘ဓမ္မိကံ သမဏာ သကျပုတ္တိယာ အာဟာရံ အာဟာရေန္တိ၊ အနဝဇ္ဇံ [အနဝဇ္ဇေန (က။)] သမဏာ သကျပုတ္တိယာ အာဟာရံ အာဟာရေန္တိ။ ဒေထ သမဏာနံ သကျပုတ္တိယာနံ ပိဏ္ဍ’’န္တိ။ ဒသမံ။

သာရိပုတ္တသံယုတ္တံ သမတ္တံ။

တဿုဒ္ဒါနံ –

ဝိဝေကဇံ အဝိတက္ကံ, ပီတိ ဥပေက္ခာ စတုတ္ထကံ၊

အာကာသဉ္စေဝ ဝိညာဏံ, အာကိဉ္စံ နေဝသညိနာ၊

နိရောဓော နဝမော ဝုတ္တော, ဒသမံ သူစိမုခီ စာတိ။

(သံ၊၂၊၂၀၂။)

၈။ နာဂသံယုတ္တံ

၁။ သုဒ္ဓိကသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၃၄၂။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ ။ ‘‘စတဿော ဣမာ, ဘိက္ခဝေ, နာဂယောနိယော။ ကတမာ စတဿော၊ အဏ္ဍဇာ နာဂါ, ဇလာဗုဇာ နာဂါ, သံသေဒဇာ နာဂါ, ဩပပါတိကာ နာဂါ – ဣမာ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, စတဿော နာဂယောနိယော’’တိ။ ပဌမံ။

၂။ ပဏီတတရသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၃၄၃။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ ‘‘စတဿော ဣမာ, ဘိက္ခဝေ, နာဂယောနိယော။ ကတမာ စတဿော၊ အဏ္ဍဇာ နာဂါ, ဇလာဗုဇာ နာဂါ, သံသေဒဇာ နာဂါ, ဩပပါတိကာ နာဂါ။ တတြ, ဘိက္ခဝေ, အဏ္ဍဇေဟိ နာဂေဟိ ဇလာဗုဇာ စ သံသေဒဇာ စ ဩပပါတိကာ စ နာဂါ ပဏီတတရာ။ တတြ, ဘိက္ခဝေ, အဏ္ဍဇေဟိ စ ဇလာဗုဇေဟိ စ နာဂေဟိ သံသေဒဇာ စ ဩပပါတိကာ စ နာဂါ ပဏီတတရာ။ တတြ, ဘိက္ခဝေ, အဏ္ဍဇေဟိ စ ဇလာဗုဇေဟိ စ သံသေဒဇေဟိ စ နာဂေဟိ ဩပပါတိကာ နာဂါ ပဏီတတရာ။ ဣမာ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, စတဿော နာဂယောနိယော’’တိ။ ဒုတိယံ။

၃။ ဥပေါသထသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၃၄၄။ ဧကံ သမယံ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ အထ ခေါ အညတရော ဘိက္ခု ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ သော ဘိက္ခု ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ကော နု ခေါ, ဘန္တေ, ဟေတု, ကော ပစ္စယော, ယေန မိဓေကစ္စေ အဏ္ဍဇာ နာဂါ ဥပေါသထံ ဥပဝသန္တိ ဝေါဿဋ္ဌကာယာ စ ဘဝန္တီ’’တိ?

‘‘ဣဓ, ဘိက္ခု, ဧကစ္စာနံ အဏ္ဍဇာနံ နာဂါနံ ဧဝံ ဟောတိ – ‘မယံ ခေါ ပုဗ္ဗေ ကာယေန ဒွယကာရိနော အဟုမှ, ဝါစာယ ဒွယကာရိနော, မနသာ ဒွယကာရိနော။ တေ မယံ ကာယေန ဒွယကာရိနော, ဝါစာယ ဒွယကာရိနော, မနသာ ဒွယကာရိနော, ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ အဏ္ဍဇာနံ နာဂါနံ သဟဗျတံ ဥပပန္နာ။ သစဇ္ဇ မယံ ကာယေန သုစရိတံ စရေယျာမ, ဝါစာယ သုစရိတံ စရေယျာမ, မနသာ သုစရိတံ စရေယျာမ, ဧဝံ

(သံ၊၂၊၂၀၃။)

မယံ ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ သုဂတိံ သဂ္ဂံ လောကံ ဥပပဇ္ဇေယျာမ။ ဟန္ဒ, မယံ ဧတရဟိ ကာယေန သုစရိတံ စရာမ, ဝါစာယ သုစရိတံ စရာမ, မနသာ သုစရိတံ စရာမာ’တိ။ အယံ ခေါ, ဘိက္ခု, ဟေတု, အယံ ပစ္စယော, ယေန မိဓေကစ္စေ အဏ္ဍဇာ နာဂါ ဥပေါသထံ ဥပဝသန္တိ ဝေါဿဋ္ဌကာယာ စ ဘဝန္တီ’’တိ။ တတိယံ။

၄။ ဒုတိယဥပေါသထသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၃၄၅။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ အထ ခေါ အညတရော ဘိက္ခု ယေန ဘဂဝါ…ပေ… ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ သော ဘိက္ခု ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ကော နု ခေါ, ဘန္တေ, ဟေတု, ကော ပစ္စယော, ယေန မိဓေကစ္စေ ဇလာဗုဇာ နာဂါ ဥပေါသထံ ဥပဝသန္တိ ဝေါဿဋ္ဌကာယာ စ ဘဝန္တီ’’တိ? ‘‘ဣဓ, ဘိက္ခု…ပေ… အယံ ခေါ, ဘိက္ခု, ဟေတု, အယံ ပစ္စယော, ယေန မိဓေကစ္စေ ဇလာဗုဇာ နာဂါ ဥပေါသထံ ဥပဝသန္တိ ဝေါဿဋ္ဌကာယာ စ ဘဝန္တီ’’တိ။ စတုတ္ထံ။

၅။ တတိယဥပေါသထသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၃၄၆။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ သော ဘိက္ခု ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ကော နု ခေါ, ဘန္တေ, ဟေတု, ကော ပစ္စယော, ယေန မိဓေကစ္စေ သံသေဒဇာ နာဂါ ဥပေါသထံ ဥပဝသန္တိ ဝေါဿဋ္ဌကာယာ စ ဘဝန္တီ’’တိ? ‘‘ဣဓ, ဘိက္ခု…ပေ… အယံ ခေါ, ဘိက္ခု, ဟေတု, အယံ ပစ္စယော, ယေန မိဓေကစ္စေ သံသေဒဇာ နာဂါ ဥပေါသထံ ဥပဝသန္တိ ဝေါဿဋ္ဌကာယာ စ ဘဝန္တီ’’တိ။ ပဉ္စမံ။

၆။ စတုတ္ထဥပေါသထသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၃၄၇။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ သော ဘိက္ခု ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ကော နု ခေါ, ဘန္တေ, ဟေတု, ကော ပစ္စယော, ယေန မိဓေကစ္စေ ဩပပါတိကာ နာဂါ ဥပေါသထံ ဥပဝသန္တိ ဝေါဿဋ္ဌကာယာ စ ဘဝန္တီ’’တိ?

‘‘ဣဓ, ဘိက္ခု, ဧကစ္စာနံ ဩပပါတိကာနံ နာဂါနံ ဧဝံ ဟောတိ – ‘မယံ ခေါ ပုဗ္ဗေ ကာယေန ဒွယကာရိနော အဟုမှ, ဝါစာယ ဒွယကာရိနော, မနသာ ဒွယကာရိနော။ တေ မယံ ကာယေန ဒွယကာရိနော, ဝါစာယ ဒွယကာရိနော, မနသာ ဒွယကာရိနော, ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ ဩပပါတိကာနံ နာဂါနံ သဟဗျတံ ဥပပန္နာ။ သစဇ္ဇ မယံ ကာယေန သုစရိတံ

(သံ၊၂၊၂၀၄။)

စရေယျာမ, ဝါစာယ… မနသာ သုစရိတံ စရေယျာမ, ဧဝံ မယံ ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ သုဂတိံ သဂ္ဂံ လောကံ ဥပပဇ္ဇေယျာမ။ ဟန္ဒ, မယံ ဧတရဟိ ကာယေန သုစရိတံ စရာမ, ဝါစာယ… မနသာ သုစရိတံ စရာမာ’တိ။ အယံ ခေါ, ဘိက္ခု, ဟေတု, အယံ ပစ္စယော, ယေန မိဓေကစ္စေ ဩပပါတိကာ နာဂါ ဥပေါသထံ ဥပဝသန္တိ ဝေါဿဋ္ဌကာယာ စ ဘဝန္တီ’’တိ။ ဆဋ္ဌံ။

၇။ သုတသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၃၄၈။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ သော ဘိက္ခု ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ကော နု ခေါ, ဘန္တေ, ဟေတု, ကော ပစ္စယော, ယေန မိဓေကစ္စော ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ အဏ္ဍဇာနံ နာဂါနံ သဟဗျတံ ဥပပဇ္ဇတီ’’တိ။

‘‘ဣဓ, ဘိက္ခု, ဧကစ္စော ကာယေန ဒွယကာရီ ဟောတိ, ဝါစာယ ဒွယကာရီ ဟောတိ, မနသာ ဒွယကာရီ ဟောတိ။ တဿ သုတံ ဟောတိ – ‘အဏ္ဍဇာ နာဂါ ဒီဃာယုကာ ဝဏ္ဏဝန္တော သုခဗဟုလာ’တိ။ တဿ ဧဝံ ဟောတိ – ‘အဟော ဝတာဟံ ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ အဏ္ဍဇာနံ နာဂါနံ သဟဗျတံ ဥပပဇ္ဇေယျ’န္တိ။ သော ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ အဏ္ဍဇာနံ နာဂါနံ သဟဗျတံ ဥပပဇ္ဇတိ။ အယံ ခေါ, ဘိက္ခု, ဟေတု, အယံ ပစ္စယော, ယေန မိဓေကစ္စော ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ အဏ္ဍဇာနံ နာဂါနံ သဟဗျတံ ဥပပဇ္ဇတီ’’တိ။ သတ္တမံ။

၈။ ဒုတိယသုတသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၃၄၉။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ သော ဘိက္ခု ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ကော နု ခေါ, ဘန္တေ, ဟေတု, ကော ပစ္စယော, ယေန မိဓေကစ္စော ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ ဇလာဗုဇာနံ နာဂါနံ သဟဗျတံ ဥပပဇ္ဇတီ’’တိ?…ပေ… အယံ ခေါ, ဘိက္ခု, ဟေတု, အယံ ပစ္စယော, ယေန မိဓေကစ္စော ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ ဇလာဗုဇာနံ နာဂါနံ သဟဗျတံ ဥပပဇ္ဇတီတိ။ အဋ္ဌမံ။

၉။ တတိယသုတသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၃၅၀။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ သော ဘိက္ခု ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ကော နု ခေါ, ဘန္တေ, ဟေတု, ကော ပစ္စယော, ယေန မိဓေကစ္စော

(သံ၊၂၊၂၀၅။)

ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ သံသေဒဇာနံ နာဂါနံ သဟဗျတံ ဥပပဇ္ဇတီ’’တိ?…ပေ… အယံ ခေါ, ဘိက္ခု, ဟေတု, အယံ ပစ္စယော, ယေန မိဓေကစ္စော ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ သံသေဒဇာနံ နာဂါနံ သဟဗျတံ ဥပပဇ္ဇတီတိ။ နဝမံ။

၁၀။ စတုတ္ထသုတသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၃၅၁။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ သော ဘိက္ခု ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ကော နု ခေါ, ဘန္တေ, ဟေတု, ကော ပစ္စယော, ယေန မိဓေကစ္စော ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ ဩပပါတိကာနံ နာဂါနံ သဟဗျတံ ဥပပဇ္ဇတီ’’တိ?

‘‘ဣဓ, ဘိက္ခု, ဧကစ္စော ကာယေန ဒွယကာရီ ဟောတိ, ဝါစာယ ဒွယကာရီ, မနသာ ဒွယကာရီ။ တဿ သုတံ ဟောတိ – ‘ဩပပါတိကာ နာဂါ ဒီဃာယုကာ ဝဏ္ဏဝန္တော သုခဗဟုလာ’တိ။ တဿ ဧဝံ ဟောတိ – ‘အဟော ဝတာဟံ ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ ဩပပါတိကာနံ နာဂါနံ သဟဗျတံ ဥပပဇ္ဇေယျ’န္တိ။ သော ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ ဩပပါတိကာနံ နာဂါနံ သဟဗျတံ ဥပပဇ္ဇတိ။ အယံ ခေါ, ဘိက္ခု, ဟေတု, အယံ ပစ္စယော, ယေန မိဓေကစ္စော ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ ဩပပါတိကာနံ နာဂါနံ သဟဗျတံ ဥပပဇ္ဇတီ’’တိ။ ဒသမံ။

၁၁-၂၀။ အဏ္ဍဇဒါနူပကာရသုတ္တဒသကံ

၃၅၂-၃၆၁။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ သော ဘိက္ခု ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ကော နု ခေါ, ဘန္တေ, ဟေတု, ကော ပစ္စယော, ယေန မိဓေကစ္စော ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ အဏ္ဍဇာနံ နာဂါနံ သဟဗျတံ ဥပပဇ္ဇတီ’’တိ?

‘‘ဣဓ, ဘိက္ခု, ဧကစ္စော ကာယေန ဒွယကာရီ ဟောတိ, ဝါစာယ ဒွယကာရီ, မနသာ ဒွယကာရီ။ တဿ သုတံ ဟောတိ – ‘အဏ္ဍဇာ နာဂါ ဒီဃာယုကာ ဝဏ္ဏဝန္တော သုခဗဟုလာ’တိ။ တဿ ဧဝံ ဟောတိ – ‘အဟော ဝတာဟံ ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ အဏ္ဍဇာနံ နာဂါနံ သဟဗျတံ ဥပပဇ္ဇေယျ’န္တိ။ သော အန္နံ ဒေတိ။ သော ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ အဏ္ဍဇာနံ နာဂါနံ သဟဗျတံ ဥပပဇ္ဇတိ။ အယံ ခေါ, ဘိက္ခု, ဟေတု…ပေ… ဥပပဇ္ဇတီတိ…ပေ… သော ပါနံ ဒေတိ…ပေ… ဝတ္ထံ ဒေတိ…ပေ… ယာနံ ဒေတိ…ပေ… မာလံ ဒေတိ…ပေ… ဂန္ဓံ ဒေတိ…ပေ… ဝိလေပနံ ဒေတိ…ပေ… သေယျံ ဒေတိ…ပေ… အာဝသထံ ဒေတိ…ပေ…

(သံ၊၂၊၂၀၆။)

ပဒီပေယျံ ဒေတိ။ သော ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ အဏ္ဍဇာနံ နာဂါနံ သဟဗျတံ ဥပပဇ္ဇတိ။ အယံ ခေါ, ဘိက္ခု, ဟေတု, အယံ ပစ္စယော, ယေန မိဓေကစ္စော ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ အဏ္ဍဇာနံ နာဂါနံ သဟဗျတံ ဥပပဇ္ဇတီ’’တိ။ ဝီသတိမံ။

၂၁-၅၀။ ဇလာဗုဇာဒိဒါနူပကာရသုတ္တတ္တိံသကံ

၃၆၂-၃၉၁။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ သော ဘိက္ခု ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ကော နု ခေါ, ဘန္တေ, ဟေတု, ကော ပစ္စယော, ယေန မိဓေကစ္စော ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ ဇလာဗုဇာနံ နာဂါနံ…ပေ… သံသေဒဇာနံ နာဂါနံ…ပေ… ဩပပါတိကာနံ နာဂါနံ သဟဗျတံ ဥပပဇ္ဇတီ’’တိ?

‘‘ဣဓ, ဘိက္ခု, ဧကစ္စော ကာယေန ဒွယကာရီ ဟောတိ, ဝါစာယ ဒွယကာရီ, မနသာ ဒွယကာရီ။ တဿ သုတံ ဟောတိ – ‘ဩပပါတိကာ နာဂါ ဒီဃာယုကာ ဝဏ္ဏဝန္တော သုခဗဟုလာ’တိ။ တဿ ဧဝံ ဟောတိ – ‘အဟော ဝတာဟံ ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ ဩပပါတိကာနံ နာဂါနံ သဟဗျတံ ဥပပဇ္ဇေယျ’န္တိ။ သော အန္နံ ဒေတိ…ပေ… ပါနံ ဒေတိ…ပေ… ပဒီပေယျံ ဒေတိ။ သော ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ ဩပပါတိကာနံ နာဂါနံ သဟဗျတံ ဥပပဇ္ဇတိ။ အယံ ခေါ, ဘိက္ခု, ဟေတု, အယံ ပစ္စယော, ယေန မိဓေကစ္စော ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ ဩပပါတိကာနံ နာဂါနံ သဟဗျတံ ဥပပဇ္ဇတီ’’တိ။

(ဣမိနာ ပေယျာလေန ဒသ ဒသ သုတ္တန္တာ ကာတဗ္ဗာ။ ဧဝံ စတူသု ယောနီသု စတ္တာလီသံ ဝေယျာကရဏာ ဟောန္တိ။ ပုရိမေဟိ ပန ဒသဟိ သုတ္တန္တေဟိ သဟ ဟောန္တိ ပဏ္ဏာသသုတ္တန္တာတိ။)

နာဂသံယုတ္တံ သမတ္တံ။

တဿုဒ္ဒါနံ –

သုဒ္ဓိကံ ပဏီတတရံ, စတုရော စ ဥပေါသထာ၊

တဿ သုတံ စတုရော စ, ဒါနူပကာရာ စ တာလီသံ၊

ပဏ္ဏာသ ပိဏ္ဍတော သုတ္တာ, နာဂမှိ သုပ္ပကာသိတာတိ။

(သံ၊၂၊၂၀၇။)

၉။ သုပဏ္ဏသံယုတ္တံ

၁။ သုဒ္ဓိကသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၃၉၂။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ ။ ‘‘စတဿော ဣမာ, ဘိက္ခဝေ, သုပဏ္ဏယောနိယော။ ကတမာ စတဿော? အဏ္ဍဇာ သုပဏ္ဏာ, ဇလာဗုဇာ သုပဏ္ဏာ, သံသေဒဇာ သုပဏ္ဏာ, ဩပပါတိကာ သုပဏ္ဏာ – ဣမာ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, စတဿော သုပဏ္ဏယောနိယော’’တိ။ ပဌမံ။

၂။ ဟရန္တိသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၃၉၃။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ ‘‘စတဿော ဣမာ, ဘိက္ခဝေ, သုပဏ္ဏယောနိယော။ ကတမာ စတဿော? အဏ္ဍဇာ…ပေ… ဣမာ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, စတဿော သုပဏ္ဏယောနိယော။ တတြ, ဘိက္ခဝေ, အဏ္ဍဇာ သုပဏ္ဏာ အဏ္ဍဇေဝ နာဂေ ဟရန္တိ, န ဇလာဗုဇေ, န သံသေဒဇေ, န ဩပပါတိကေ။ တတြ, ဘိက္ခဝေ, ဇလာဗုဇာ သုပဏ္ဏာ အဏ္ဍဇေ စ ဇလာဗုဇေ စ နာဂေ ဟရန္တိ, န သံသေဒဇေ, န ဩပပါတိကေ။ တတြ, ဘိက္ခဝေ, သံသေဒဇာ သုပဏ္ဏာ အဏ္ဍဇေ စ ဇလာဗုဇေ စ သံသေဒဇေ စ နာဂေ ဟရန္တိ, န ဩပပါတိကေ။ တတြ, ဘိက္ခဝေ, ဩပပါတိကာ သုပဏ္ဏာ အဏ္ဍဇေ စ ဇလာဗုဇေ စ သံသေဒဇေ စ ဩပပါတိကေ စ နာဂေ ဟရန္တိ။ ဣမာ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, စတဿော သုပဏ္ဏယောနိယော’’တိ။ ဒုတိယံ။

၃။ ဒွယကာရီသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၃၉၄။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ အညတရော ဘိက္ခု ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ သော ဘိက္ခု ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ကော နု ခေါ, ဘန္တေ, ဟေတု, ကော ပစ္စယော, ယေန မိဓေကစ္စော ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ အဏ္ဍဇာနံ သုပဏ္ဏာနံ သဟဗျတံ ဥပပဇ္ဇတီ’’တိ? ‘‘ဣဓ, ဘိက္ခု, ဧကစ္စော ကာယေန ဒွယကာရီ ဟောတိ, ဝါစာယ ဒွယကာရီ, မနသာ ဒွယကာရီ။ တဿ သုတံ ဟောတိ – ‘အဏ္ဍဇာ သုပဏ္ဏာ ဒီဃာယုကာ ဝဏ္ဏဝန္တော သုခဗဟုလာ’တိ။ တဿ ဧဝံ ဟောတိ – ‘အဟော ဝတာဟံ ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ အဏ္ဍဇာနံ သုပဏ္ဏာနံ သဟဗျတံ ဥပပဇ္ဇေယျ’န္တိ။ သော ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ အဏ္ဍဇာနံ သုပဏ္ဏာနံ သဟဗျတံ ဥပပဇ္ဇတိ။ အယံ ခေါ, ဘိက္ခု, ဟေတု, အယံ

(သံ၊၂၊၂၀၈။)

ပစ္စယော, ယေန မိဓေကစ္စော ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ အဏ္ဍဇာနံ သုပဏ္ဏာနံ သဟဗျတံ ဥပပဇ္ဇတီ’’တိ။ တတိယံ။

၄-၆။ ဒုတိယာဒိဒွယကာရီသုတ္တတ္တိကံ

၃၉၅-၃၉၇။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ သော ဘိက္ခု ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ကော နု ခေါ, ဘန္တေ, ဟေတု, ကော ပစ္စယော, ယေန မိဓေကစ္စော ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ ဇလာဗုဇာနံ သုပဏ္ဏာနံ…ပေ… သံသေဒဇာနံ သုပဏ္ဏာနံ…ပေ… ဩပပါတိကာနံ သုပဏ္ဏာနံ သဟဗျတံ ဥပပဇ္ဇတီ’’တိ? ‘‘ဣဓ, ဘိက္ခု, ဧကစ္စော ကာယေန ဒွယကာရီ ဟောတိ, ဝါစာယ ဒွယကာရီ, မနသာ ဒွယကာရီ။ တဿ သုတံ ဟောတိ – ‘ဩပပါတိကာ သုပဏ္ဏာ ဒီဃာယုကာ ဝဏ္ဏဝန္တော သုခဗဟုလာ’တိ။ တဿ ဧဝံ ဟောတိ – ‘အဟော ဝတာဟံ ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ ဩပပါတိကာနံ သုပဏ္ဏာနံ သဟဗျတံ ဥပပဇ္ဇေယျ’န္တိ။ သော ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ ဩပပါတိကာနံ သုပဏ္ဏာနံ သဟဗျတံ ဥပပဇ္ဇတိ။ အယံ ခေါ, ဘိက္ခု, ဟေတု, အယံ ပစ္စယော, ယေန မိဓေကစ္စော ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ ဩပပါတိကာနံ သုပဏ္ဏာနံ သဟဗျတံ ဥပပဇ္ဇတီ’’တိ။ ဆဋ္ဌံ။

၇-၁၆။ အဏ္ဍဇဒါနူပကာရသုတ္တဒသကံ

၃၉၈-၄၀၇။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ သော ဘိက္ခု ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ကော နု ခေါ, ဘန္တေ, ဟေတု, ကော ပစ္စယော, ယေန မိဓေကစ္စော ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ အဏ္ဍဇာနံ သုပဏ္ဏာနံ သဟဗျတံ ဥပပဇ္ဇတီ’’တိ? ‘‘ဣဓ, ဘိက္ခု, ဧကစ္စော ကာယေန ဒွယကာရီ ဟောတိ, ဝါစာယ ဒွယကာရီ, မနသာ ဒွယကာရီ။ တဿ သုတံ ဟောတိ – ‘အဏ္ဍဇာ သုပဏ္ဏာ ဒီဃာယုကာ ဝဏ္ဏဝန္တော သုခဗဟုလာ’တိ။ တဿ ဧဝံ ဟောတိ – ‘အဟော ဝတာဟံ ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ အဏ္ဍဇာနံ သုပဏ္ဏာနံ သဟဗျတံ ဥပပဇ္ဇေယျ’န္တိ။ သော အန္နံ ဒေတိ…ပေ… ပါနံ ဒေတိ… ဝတ္ထံ ဒေတိ… ယာနံ ဒေတိ… မာလံ ဒေတိ… ဂန္ဓံ ဒေတိ… ဝိလေပနံ ဒေတိ… သေယျံ ဒေတိ… အာဝသထံ ဒေတိ… ပဒီပေယျံ ဒေတိ။ သော ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ အဏ္ဍဇာနံ သုပဏ္ဏာနံ သဟဗျတံ ဥပပဇ္ဇတိ။ အယံ ခေါ, ဘိက္ခု, ဟေတု, အယံ ပစ္စယော, ယေန မိဓေကစ္စော ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ အဏ္ဍဇာနံ သုပဏ္ဏာနံ သဟဗျတံ ဥပပဇ္ဇတီ’’တိ။ သောဠသမံ။

(သံ၊၂၊၂၀၉။)

၁၇-၄၆။ ဇလာဗုဇာဒိဒါနူပကာရသုတ္တတိံသကံ

၄၀၈-၄၃၇။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ သော ဘိက္ခု ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ကော နု ခေါ, ဘန္တေ, ဟေတု, ကော ပစ္စယော, ယေန မိဓေကစ္စော ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ ဇလာဗုဇာနံ သုပဏ္ဏာနံ…ပေ… သံသေဒဇာနံ သုပဏ္ဏာနံ…ပေ… ဩပပါတိကာနံ သုပဏ္ဏာနံ သဟဗျတံ ဥပပဇ္ဇတီ’’တိ? ‘‘ဣဓ, ဘိက္ခု, ဧကစ္စော ကာယေန ဒွယကာရီ ဟောတိ, ဝါစာယ ဒွယကာရီ, မနသာ ဒွယကာရီ။ တဿ သုတံ ဟောတိ – ‘ဩပပါတိကာ သုပဏ္ဏာ ဒီဃာယုကာ ဝဏ္ဏဝန္တော သုခဗဟုလာ’တိ။ တဿ ဧဝံ ဟောတိ – ‘အဟော ဝတာဟံ ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ ဩပပါတိကာနံ သုပဏ္ဏာနံ သဟဗျတံ ဥပပဇ္ဇေယျ’န္တိ။ သော အန္နံ ဒေတိ…ပေ… ပါနံ ဒေတိ…ပေ… ပဒီပေယျံ ဒေတိ။ သော ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ ဩပပါတိကာနံ သုပဏ္ဏာနံ သဟဗျတံ ဥပပဇ္ဇတိ။ အယံ ခေါ, ဘိက္ခု, ဟေတု, အယံ ပစ္စယော, ယေန မိဓေကစ္စော ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ ဩပပါတိကာနံ သုပဏ္ဏာနံ သဟဗျတံ ဥပပဇ္ဇတီ’’တိ။ ဆစတ္တာလီသမံ။

(ဧဝံ ပိဏ္ဍကေန ဆစတ္တာလီသံ သုတ္တန္တာ ဟောန္တိ။)

သုပဏ္ဏသံယုတ္တံ သမတ္တံ။

တဿုဒ္ဒါနံ –

သုဒ္ဓိကံ ဟရန္တိ စေဝ, ဒွယကာရီ စ စတုရော၊

ဒါနူပကာရာ တာလီသံ, သုပဏ္ဏေ သုပ္ပကာသိတာတိ။

(သံ၊၂၊၂၁၀။)

၁၀။ ဂန္ဓဗ္ဗကာယသံယုတ္တံ

၁။ သုဒ္ဓိကသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၄၃၈။ ဧကံ သမယံ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ …ပေ… ဘဂဝါ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ဂန္ဓဗ္ဗကာယိကေ ဝေါ, ဘိက္ခဝေ, ဒေဝေ ဒေသေဿာမိ။ တံ သုဏာထ။ ကတမာ စ, ဘိက္ခဝေ, ဂန္ဓဗ္ဗကာယိကာ ဒေဝါ? သန္တိ, ဘိက္ခဝေ, မူလဂန္ဓေ အဓိဝတ္ထာ ဒေဝါ။ သန္တိ, ဘိက္ခဝေ, သာရဂန္ဓေ အဓိဝတ္ထာ ဒေဝါ။ သန္တိ, ဘိက္ခဝေ, ဖေဂ္ဂုဂန္ဓေ အဓိဝတ္ထာ ဒေဝါ။ သန္တိ, ဘိက္ခဝေ, တစဂန္ဓေ အဓိဝတ္ထာ ဒေဝါ။ သန္တိ, ဘိက္ခဝေ, ပပဋိကဂန္ဓေ အဓိဝတ္ထာ ဒေဝါ။ သန္တိ, ဘိက္ခဝေ, ပတ္တဂန္ဓေ အဓိဝတ္ထာ ဒေဝါ။ သန္တိ, ဘိက္ခဝေ, ပုပ္ဖဂန္ဓေ အဓိဝတ္ထာ ဒေဝါ။ သန္တိ, ဘိက္ခဝေ, ဖလဂန္ဓေ အဓိဝတ္ထာ ဒေဝါ။ သန္တိ, ဘိက္ခဝေ, ရသဂန္ဓေ အဓိဝတ္ထာ ဒေဝါ။ သန္တိ, ဘိက္ခဝေ, ဂန္ဓဂန္ဓေ အဓိဝတ္ထာ ဒေဝါ။ ဣမေ ဝုစ္စန္တိ, ဘိက္ခဝေ, ဂန္ဓဗ္ဗကာယိကာ ဒေဝါ’’တိ။ ပဌမံ။

၂။ သုစရိတသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၄၃၉။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ သော ဘိက္ခု ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ကော နု ခေါ, ဘန္တေ, ဟေတု, ကော ပစ္စယော, ယေန မိဓေကစ္စော ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ ဂန္ဓဗ္ဗကာယိကာနံ ဒေဝါနံ သဟဗျတံ ဥပပဇ္ဇတီ’’တိ? ‘‘ဣဓ, ဘိက္ခု, ဧကစ္စော ကာယေန သုစရိတံ စရတိ, ဝါစာယ သုစရိတံ စရတိ, မနသာ သုစရိတံ စရတိ။ တဿ သုတံ ဟောတိ – ‘ဂန္ဓဗ္ဗကာယိကာ ဒေဝါ ဒီဃာယုကာ ဝဏ္ဏဝန္တော သုခဗဟုလာ’တိ။ တဿ ဧဝံ ဟောတိ – ‘အဟော ဝတာဟံ ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ ဂန္ဓဗ္ဗကာယိကာနံ ဒေဝါနံ သဟဗျတံ ဥပပဇ္ဇေယျ’န္တိ။ သော ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ ဂန္ဓဗ္ဗကာယိကာနံ ဒေဝါနံ သဟဗျတံ ဥပပဇ္ဇတိ။ အယံ ခေါ, ဘိက္ခု, ဟေတု, အယံ ပစ္စယော, ယေန မိဓေကစ္စော ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ ဂန္ဓဗ္ဗကာယိကာနံ ဒေဝါနံ သဟဗျတံ ဥပပဇ္ဇတီ’’တိ။ ဒုတိယံ။

၃။ မူလဂန္ဓဒါတာသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၄၄၀။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ သော ဘိက္ခု ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ကော နု ခေါ, ဘန္တေ, ဟေတု, ကော ပစ္စယော, ယေန မိဓေကစ္စော ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ မူလဂန္ဓေ အဓိဝတ္ထာနံ ဒေဝါနံ သဟဗျတံ

(သံ၊၂၊၂၁၁။)

ဥပပဇ္ဇတီ’’တိ? ‘‘ဣဓ, ဘိက္ခု, ဧကစ္စော ကာယေန သုစရိတံ စရတိ, ဝါစာယ သုစရိတံ စရတိ, မနသာ သုစရိတံ စရတိ။ တဿ သုတံ ဟောတိ – ‘မူလဂန္ဓေ အဓိဝတ္ထာ ဒေဝါ ဒီဃာယုကာ ဝဏ္ဏဝန္တော သုခဗဟုလာ’တိ။ တဿ ဧဝံ ဟောတိ – ‘အဟော ဝတာဟံ ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ မူလဂန္ဓေ အဓိဝတ္ထာနံ ဒေဝါနံ သဟဗျတံ ဥပပဇ္ဇေယျ’န္တိ။ သော ဒါတာ ဟောတိ မူလဂန္ဓာနံ။ သော ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ မူလဂန္ဓေ အဓိဝတ္ထာနံ ဒေဝါနံ သဟဗျတံ ဥပပဇ္ဇတိ။ အယံ ခေါ, ဘိက္ခု, ဟေတု…ပေ… ယေန မိဓေကစ္စော ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ မူလဂန္ဓေ အဓိဝတ္ထာနံ ဒေဝါနံ သဟဗျတံ ဥပပဇ္ဇတီ’’တိ။ တတိယံ။

၄-၁၂။ သာရဂန္ဓာဒိဒါတာသုတ္တနဝကံ

၄၄၁-၄၄၉။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ သော ဘိက္ခု ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ကော နု ခေါ, ဘန္တေ, ဟေတု, ကော ပစ္စယော, ယေန မိဓေကစ္စော ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ သာရဂန္ဓေ အဓိဝတ္ထာနံ ဒေဝါနံ…ပေ… ဖေဂ္ဂုဂန္ဓေ အဓိဝတ္ထာနံ ဒေဝါနံ… တစဂန္ဓေ အဓိဝတ္ထာနံ ဒေဝါနံ… ပပဋိကဂန္ဓေ အဓိဝတ္ထာနံ ဒေဝါနံ… ပတ္တဂန္ဓေ အဓိဝတ္ထာနံ ဒေဝါနံ… ပုပ္ဖဂန္ဓေ အဓိဝတ္ထာနံ ဒေဝါနံ… ဖလဂန္ဓေ အဓိဝတ္ထာနံ ဒေဝါနံ… ရသဂန္ဓေ အဓိဝတ္ထာနံ ဒေဝါနံ… ဂန္ဓဂန္ဓေ အဓိဝတ္ထာနံ ဒေဝါနံ သဟဗျတံ ဥပပဇ္ဇတီ’’တိ? ‘‘ဣဓ, ဘိက္ခု, ဧကစ္စော ကာယေန သုစရိတံ စရတိ, ဝါစာယ သုစရိတံ စရတိ, မနသာ သုစရိတံ စရတိ။ တဿ သုတံ ဟောတိ – ‘သာရဂန္ဓေ အဓိဝတ္ထာ ဒေဝါ ဒီဃာယုကာ ဝဏ္ဏဝန္တော သုခဗဟုလာ’တိ။ တဿ ဧဝံ ဟောတိ – ‘အဟော ဝတာဟံ ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ သာရဂန္ဓေ အဓိဝတ္ထာနံ ဒေဝါနံ…ပေ… ဖေဂ္ဂုဂန္ဓေ အဓိဝတ္ထာနံ ဒေဝါနံ… တစဂန္ဓေ အဓိဝတ္ထာနံ ဒေဝါနံ… ပပဋိကဂန္ဓေ အဓိဝတ္ထာနံ ဒေဝါနံ… ပတ္တဂန္ဓေ အဓိဝတ္ထာနံ ဒေဝါနံ… ပုပ္ဖဂန္ဓေ အဓိဝတ္ထာနံ ဒေဝါနံ… ဖလဂန္ဓေ အဓိဝတ္ထာနံ ဒေဝါနံ… ရသဂန္ဓေ အဓိဝတ္ထာနံ ဒေဝါနံ… ဂန္ဓဂန္ဓေ အဓိဝတ္ထာနံ ဒေဝါနံ သဟဗျတံ ဥပပဇ္ဇေယျ’န္တိ။ သော ဒါတာ ဟောတိ သာရဂန္ဓာနံ…ပေ… သော ဒါတာ ဟောတိ ဖေဂ္ဂုဂန္ဓာနံ… သော ဒါတာ ဟောတိ တစဂန္ဓာနံ… သော ဒါတာ ဟောတိ ပပဋိကဂန္ဓာနံ… သော ဒါတာ ဟောတိ ပတ္တဂန္ဓာနံ… သော ဒါတာ ဟောတိ ပုပ္ဖဂန္ဓာနံ… သော ဒါတာ ဟောတိ ဖလဂန္ဓာနံ… သော ဒါတာ ဟောတိ ရသဂန္ဓာနံ… သော ဒါတာ ဟောတိ ဂန္ဓဂန္ဓာနံ။ သော ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ ဂန္ဓဂန္ဓေ အဓိဝတ္ထာနံ ဒေဝါနံ သဟဗျတံ ဥပပဇ္ဇတိ။ အယံ ခေါ, ဘိက္ခု, ဟေတု,

(သံ၊၂၊၂၁၂။)

အယံ ပစ္စယော, ယေန မိဓေကစ္စော ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ ဂန္ဓဂန္ဓေ အဓိဝတ္ထာနံ ဒေဝါနံ သဟဗျတံ ဥပပဇ္ဇတီ’’တိ။ ဒွါဒသမံ။

၁၃-၂၂။ မူလဂန္ဓဒါနူပကာရသုတ္တဒသကံ

၄၅၀-၄၅၉။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ သော ဘိက္ခု ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ကော နု ခေါ, ဘန္တေ, ဟေတု, ကော ပစ္စယော, ယေန မိဓေကစ္စော ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ မူလဂန္ဓေ အဓိဝတ္ထာနံ ဒေဝါနံ သဟဗျတံ ဥပပဇ္ဇတီ’’တိ? ‘‘ဣဓ, ဘိက္ခု, ဧကစ္စော ကာယေန သုစရိတံ စရတိ, ဝါစာယ သုစရိတံ စရတိ, မနသာ သုစရိတံ စရတိ။ တဿ သုတံ ဟောတိ – ‘မူလဂန္ဓေ အဓိဝတ္ထာ ဒေဝါ ဒီဃာယုကာ ဝဏ္ဏဝန္တော သုခဗဟုလာ’တိ။ တဿ ဧဝံ ဟောတိ – ‘အဟော ဝတာဟံ ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ မူလဂန္ဓေ အဓိဝတ္ထာနံ ဒေဝါနံ သဟဗျတံ ဥပပဇ္ဇေယျ’န္တိ။ သော အန္နံ ဒေတိ…ပေ… ပါနံ ဒေတိ… ဝတ္ထံ ဒေတိ… ယာနံ ဒေတိ… မာလံ ဒေတိ… ဂန္ဓံ ဒေတိ… ဝိလေပနံ ဒေတိ… သေယျံ ဒေတိ… အာဝသထံ ဒေတိ… ပဒီပေယျံ ဒေတိ။ သော ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ မူလဂန္ဓေ အဓိဝတ္ထာနံ ဒေဝါနံ သဟဗျတံ ဥပပဇ္ဇတိ။ အယံ ခေါ, ဘိက္ခု, ဟေတု, အယံ ပစ္စယော, ယေန မိဓေကစ္စော ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ မူလဂန္ဓေ အဓိဝတ္ထာနံ ဒေဝါနံ သဟဗျတံ ဥပပဇ္ဇတီ’’တိ။ ဗာဝီသတိမံ။

၂၃-၁၁၂။ သာရဂန္ဓာဒိဒါနူပကာရသုတ္တနဝုတိကံ

၄၆၀-၅၄၉။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ သော ဘိက္ခု ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ကော နု ခေါ, ဘန္တေ, ဟေတု, ကော ပစ္စယော, ယေန မိဓေကစ္စော ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ သာရဂန္ဓေ အဓိဝတ္ထာနံ ဒေဝါနံ…ပေ… ဖေဂ္ဂုဂန္ဓေ အဓိဝတ္ထာနံ ဒေဝါနံ… တစဂန္ဓေ အဓိဝတ္ထာနံ ဒေဝါနံ … ပပဋိကဂန္ဓေ အဓိဝတ္ထာနံ ဒေဝါနံ… ပတ္တဂန္ဓေ အဓိဝတ္ထာနံ ဒေဝါနံ… ပုပ္ဖဂန္ဓေ အဓိဝတ္ထာနံ ဒေဝါနံ… ဖလဂန္ဓေ အဓိဝတ္ထာနံ ဒေဝါနံ… ရသဂန္ဓေ အဓိဝတ္ထာနံ ဒေဝါနံ… ဂန္ဓဂန္ဓေ အဓိဝတ္ထာနံ ဒေဝါနံ သဟဗျတံ ဥပပဇ္ဇတီ’’တိ? ‘‘ဣဓ, ဘိက္ခု, ဧကစ္စော ကာယေန သုစရိတံ စရတိ, ဝါစာယ သုစရိတံ စရတိ, မနသာ သုစရိတံ စရတိ။ တဿ သုတံ ဟောတိ – ‘ဂန္ဓဂန္ဓေ အဓိဝတ္ထာ ဒေဝါ ဒီဃာယုကာ ဝဏ္ဏဝန္တော သုခဗဟုလာ’တိ။ တဿ ဧဝံ ဟောတိ – ‘အဟော ဝတာဟံ ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ ဂန္ဓဂန္ဓေ အဓိဝတ္ထာနံ ဒေဝါနံ သဟဗျတံ ဥပပဇ္ဇေယျ’န္တိ။ သော အန္နံ ဒေတိ…ပေ… ပါနံ ဒေတိ… ဝတ္ထံ ဒေတိ… ယာနံ ဒေတိ… မာလံ ဒေတိ… ဂန္ဓံ ဒေတိ…

(သံ၊၂၊၂၁၃။)

ဝိလေပနံ ဒေတိ… သေယျံ ဒေတိ… အာဝသထံ ဒေတိ… ပဒီပေယျံ ဒေတိ။ သော ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ ဂန္ဓဂန္ဓေ အဓိဝတ္ထာနံ ဒေဝါနံ သဟဗျတံ ဥပပဇ္ဇတိ။ အယံ ခေါ, ဘိက္ခု, ဟေတု, အယံ ပစ္စယော, ယေန မိဓေကစ္စော ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ ဂန္ဓဂန္ဓေ အဓိဝတ္ထာနံ ဒေဝါနံ သဟဗျတံ ဥပပဇ္ဇတီ’’တိ။ ဒွါဒသသတိမံ။

(ဧဝံ ပိဏ္ဍကေန ဧကသတဉ္စ ဒွါဒသ စ သုတ္တန္တာ ဟောန္တိ။)

ဂန္ဓဗ္ဗကာယသံယုတ္တံ သမတ္တံ။

တဿုဒ္ဒါနံ –

သုဒ္ဓိကဉ္စ သုစရိတံ, ဒါတာ ဟိ အပရေ ဒသ၊

ဒါနူပကာရာ သတဓာ, ဂန္ဓဗ္ဗေ သုပ္ပကာသိတာတိ။

(သံ၊၂၊၂၁၄။)

၁၁။ ဝလာဟကသံယုတ္တံ

၁။ သုဒ္ဓိကသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၅၅၀။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ ။ ‘‘ဝလာဟကကာယိကေ ဝေါ, ဘိက္ခဝေ, ဒေဝေ ဒေသေဿာမိ။ တံ သုဏာထ။ ကတမေ စ, ဘိက္ခဝေ, ဝလာဟကကာယိကာ ဒေဝါ? သန္တိ, ဘိက္ခဝေ, သီတဝလာဟကာ ဒေဝါ၊ သန္တိ ဥဏှဝလာဟကာ ဒေဝါ၊ သန္တိ အဗ္ဘဝလာဟကာ ဒေဝါ၊ သန္တိ ဝါတဝလာဟကာ ဒေဝါ၊ သန္တိ ဝဿဝလာဟကာ ဒေဝါ – ဣမေ ဝုစ္စန္တိ, ဘိက္ခဝေ, ‘ဝလာဟကကာယိကာ ဒေဝါ’’’တိ။ ပဌမံ။

၂။ သုစရိတသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၅၅၁။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ သော ဘိက္ခု ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ကော နု ခေါ, ဘန္တေ, ဟေတု, ကော ပစ္စယော, ယေန မိဓေကစ္စော ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ ဝလာဟကကာယိကာနံ ဒေဝါနံ သဟဗျတံ ဥပပဇ္ဇတီ’’တိ? ‘‘ဣဓ, ဘိက္ခု, ဧကစ္စော ကာယေန သုစရိတံ စရတိ, ဝါစာယ သုစရိတံ စရတိ, မနသာ သုစရိတံ စရတိ။ တဿ သုတံ ဟောတိ – ‘ဝလာဟကကာယိကာ ဒေဝါ ဒီဃာယုကာ ဝဏ္ဏဝန္တော သုခဗဟုလာ’တိ။ တဿ ဧဝံ ဟောတိ – ‘အဟော ဝတာဟံ ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ ဝလာဟကကာယိကာနံ ဒေဝါနံ သဟဗျတံ ဥပပဇ္ဇေယျ’န္တိ။ သော ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ ဝလာဟကကာယိကာနံ ဒေဝါနံ သဟဗျတံ ဥပပဇ္ဇတိ။ အယံ ခေါ, ဘိက္ခု, ဟေတု, အယံ ပစ္စယော, ယေန မိဓေကစ္စော ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ ဝလာဟကကာယိကာနံ ဒေဝါနံ သဟဗျတံ ဥပပဇ္ဇတီ’’တိ။ ဒုတိယံ။

၃-၁၂။ သီတဝလာဟကဒါနူပကာရသုတ္တဒသကံ

၅၅၂-၅၆၁။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ သော ဘိက္ခု ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ကော နု ခေါ, ဘန္တေ, ဟေတု, ကော ပစ္စယော, ယေန မိဓေကစ္စော ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ သီတဝလာဟကာနံ ဒေဝါနံ သဟဗျတံ ဥပပဇ္ဇတီ’’တိ။ ‘‘ဣဓ ဘိက္ခု, ဧကစ္စော ကာယေန သုစရိတံ စရတိ, ဝါစာယ သုစရိတံ စရတိ, မနသာ သုစရိတံ စရတိ။ တဿ သုတံ ဟောတိ – ‘သီတဝလာဟကာ ဒေဝါ ဒီဃာယုကာ ဝဏ္ဏဝန္တော သုခဗဟုလာ’တိ။ တဿ

(သံ၊၂၊၂၁၅။)

ဧဝံ ဟောတိ – ‘အဟော ဝတာဟံ ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ သီတဝလာဟကာနံ ဒေဝါနံ သဟဗျတံ ဥပပဇ္ဇေယျ’န္တိ။ သော အန္နံ ဒေတိ…ပေ… ပဒီပေယျံ ဒေတိ။ သော ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ သီတဝလာဟကာနံ ဒေဝါနံ သဟဗျတံ ဥပပဇ္ဇတိ။ အယံ ခေါ, ဘိက္ခု, ဟေတု, အယံ ပစ္စယော, ယေန မိဓေကစ္စော ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ သီတဝလာဟကာနံ ဒေဝါနံ သဟဗျတံ ဥပပဇ္ဇတီ’’တိ။ ဒွါဒသမံ။

၁၃-၅၂။ ဥဏှဝလာဟကဒါနူပကာရသုတ္တစာလီသကံ

၅၆၂-၆၀၁။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ သော ဘိက္ခု ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ကော နု ခေါ, ဘန္တေ, ဟေတု, ကော ပစ္စယော, ယေန မိဓေကစ္စော ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ ဥဏှဝလာဟကာနံ ဒေဝါနံ…ပေ… အဗ္ဘဝလာဟကာနံ ဒေဝါနံ…ပေ… ဝါတဝလာဟကာနံ ဒေဝါနံ…ပေ… ဝဿဝလာဟကာနံ ဒေဝါနံ သဟဗျတံ ဥပပဇ္ဇတီ’’တိ? ‘‘ဣဓ, ဘိက္ခု, ဧကစ္စော ကာယေန သုစရိတံ စရတိ, ဝါစာယ သုစရိတံ စရတိ, မနသာ သုစရိတံ စရတိ။ တဿ သုတံ ဟောတိ – ‘ဝဿဝလာဟကာ ဒေဝါ ဒီဃာယုကာ ဝဏ္ဏဝန္တော သုခဗဟုလာ’တိ။ တဿ ဧဝံ ဟောတိ – ‘အဟော ဝတာဟံ ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ ဝဿဝလာဟကာနံ ဒေဝါနံ သဟဗျတံ ဥပပဇ္ဇေယျ’န္တိ။ သော အန္နံ ဒေတိ…ပေ… ပဒီပေယျံ ဒေတိ။ သော ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ ဝဿဝလာဟကာနံ ဒေဝါနံ သဟဗျတံ ဥပပဇ္ဇတိ။ အယံ ခေါ, ဘိက္ခု, ဟေတု, အယံ ပစ္စယော, ယေန မိဓေကစ္စော ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ ဝဿဝလာဟကာနံ ဒေဝါနံ သဟဗျတံ ဥပပဇ္ဇတီ’’တိ။ ဒွေပညာသမံ။

၅၃။ သီတဝလာဟကသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၆၀၂။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ သော ဘိက္ခု ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ကော နု ခေါ, ဘန္တေ, ဟေတု, ကော ပစ္စယော, ယေနေကဒါ သီတံ ဟောတီ’’တိ? ‘‘သန္တိ, ဘိက္ခု, သီတဝလာဟကာ နာမ ဒေဝါ။ တေသံ ယဒါ ဧဝံ ဟောတိ – ‘ယံနူန မယံ သကာယ ရတိယာ ဝသေယျာမာ’တိ [ရမေယျာမာတိ (သီ။ သျာ။ ကံ။ ပီ။) ဧဝမုပရိပိ], တေသံ တံ စေတောပဏိဓိမနွာယ သီတံ ဟောတိ။ အယံ ခေါ, ဘိက္ခု, ဟေတု, အယံ ပစ္စယော, ယေနေကဒါ သီတံ ဟောတီ’’တိ။ တေပညာသမံ။

(သံ၊၂၊၂၁၆။)

၅၄။ ဥဏှဝလာဟကသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၆၀၃။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ သော ဘိက္ခု ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ကော နု ခေါ, ဘန္တေ, ဟေတု, ကော ပစ္စယော, ယေနေကဒါ ဥဏှံ ဟောတီ’’တိ? ‘‘သန္တိ, ဘိက္ခု, ဥဏှဝလာဟကာ နာမ ဒေဝါ။ တေသံ ယဒါ ဧဝံ ဟောတိ – ‘ယံနူန မယံ သကာယ ရတိယာ ဝသေယျာမာ’တိ, တေသံ တံ စေတောပဏိဓိမနွာယ ဥဏှံ ဟောတိ။ အယံ ခေါ, ဘိက္ခု, ဟေတု, အယံ ပစ္စယော, ယေနေကဒါ ဥဏှံ ဟောတီ’’တိ။ စတုပညာသမံ။

၅၅။ အဗ္ဘဝလာဟကသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၆၀၄။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ သော ဘိက္ခု ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ကော နု ခေါ, ဘန္တေ, ဟေတု, ကော ပစ္စယော, ယေနေကဒါ အဗ္ဘံ ဟောတီ’’တိ? ‘‘သန္တိ, ဘိက္ခု, အဗ္ဘဝလာဟကာ နာမ ဒေဝါ။ တေသံ ယဒါ ဧဝံ ဟောတိ – ‘ယံနူန မယံ သကာယ ရတိယာ ဝသေယျာမာ’တိ, တေသံ တံ စေတောပဏိဓိမနွာယ အဗ္ဘံ ဟောတိ။ အယံ ခေါ, ဘိက္ခု, ဟေတု, အယံ ပစ္စယော, ယေနေကဒါ အဗ္ဘံ ဟောတီ’’တိ။ ပဉ္စပညာသမံ။

၅၆။ ဝါတဝလာဟကသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၆၀၅။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ သော ဘိက္ခု ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ကော နု ခေါ, ဘန္တေ, ဟေတု, ကော ပစ္စယော, ယေနေကဒါ ဝါတော ဟောတီ’’တိ? ‘‘သန္တိ, ဘိက္ခု, ဝါတဝလာဟကာ နာမ ဒေဝါ။ တေသံ ယဒါ ဧဝံ ဟောတိ – ‘ယံနူန မယံ သကာယ ရတိယာ ဝသေယျာမာ’တိ, တေသံ တံ စေတောပဏိဓိမနွာယ ဝါတော ဟောတိ။ အယံ ခေါ, ဘိက္ခု, ဟေတု, အယံ ပစ္စယော, ယေနေကဒါ ဝါတော ဟောတီ’’တိ။ ဆပ္ပညာသမံ။

၅၇။ ဝဿဝလာဟကသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၆၀၆။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ သော ဘိက္ခု ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ကော နု ခေါ, ဘန္တေ, ဟေတု, ကော ပစ္စယော, ယေနေကဒါ ဒေဝေါ ဝဿတီ’’တိ? ‘‘သန္တိ, ဘိက္ခု, ဝဿဝလာဟကာ နာမ ဒေဝါ။ တေသံ

(သံ၊၂၊၂၁၇။)

ယဒါ ဧဝံ ဟောတိ – ‘ယံနူန မယံ သကာယ ရတိယာ ဝသေယျာမာ’တိ, တေသံ တံ စေတောပဏိဓိမနွာယ ဒေဝေါ ဝဿတိ။ အယံ ခေါ, ဘိက္ခု, ဟေတု, အယံ ပစ္စယော, ယေနေကဒါ ဒေဝေါ ဝဿတီ’’တိ။ သတ္တပညာသမံ။

သတ္တပညာသသုတ္တန္တံ နိဋ္ဌိတံ။

ဝလာဟကသံယုတ္တံ သမတ္တံ။

တဿုဒ္ဒါနံ –

သုဒ္ဓိကံ သုစရိတဉ္စ ဒါနူပကာရပညာသံ၊

သီတံ ဥဏှဉ္စ အဗ္ဘဉ္စ ဝါတဝဿဝလာဟကာတိ။

(သံ၊၂၊၂၁၈။)

၁၂။ ဝစ္ဆဂေါတ္တသံယုတ္တံ

၁။ ရူပအညာဏသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၆၀၇။ ဧကံ သမယံ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ အထ ခေါ ဝစ္ဆဂေါတ္တော ပရိဗ္ဗာဇကော ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝတာ သဒ္ဓိံ သမ္မောဒိ။ သမ္မောဒနီယံ ကထံ သာရဏီယံ ဝီတိသာရေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ ဝစ္ဆဂေါတ္တော ပရိဗ္ဗာဇကော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ကော နု ခေါ, ဘော ဂေါတမ, ဟေတု, ကော ပစ္စယော, ယာနိမာနိ [ယေနိမာနိ (?)] အနေကဝိဟိတာနိ ဒိဋ္ဌိဂတာနိ လောကေ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ – သဿတော လောကောတိ ဝါ, အသဿတော လောကောတိ ဝါ, အန္တဝါ လောကောတိ ဝါ, အနန္တဝါ လောကောတိ ဝါ, တံ ဇီဝံ တံ သရီရန္တိ ဝါ, အညံ ဇီဝံ အညံ သရီရန္တိ ဝါ, ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာတိ ဝါ, န ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာတိ ဝါ, ဟောတိ စ န စ ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာတိ ဝါ, နေဝ ဟောတိ န န ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာတိ ဝါ’’တိ? ‘‘ရူပေ ခေါ, ဝစ္ဆ, အညာဏာ, ရူပသမုဒယေ အညာဏာ, ရူပနိရောဓေ အညာဏာ, ရူပနိရောဓဂါမိနိယာ ပဋိပဒါယ အညာဏာ၊ ဧဝမိမာနိ အနေကဝိဟိတာနိ ဒိဋ္ဌိဂတာနိ လောကေ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ – သဿတော လောကောတိ ဝါ…ပေ… နေဝ ဟောတိ န န ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာတိ ဝါတိ။ အယံ ခေါ, ဝစ္ဆ, ဟေတု, အယံ ပစ္စယော, ယာနိမာနိ [ယေန (သီ။), ယေနိမာနိ (?)] အနေကဝိဟိတာနိ ဒိဋ္ဌိဂတာနိ လောကေ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ – သဿတော လောကောတိ ဝါ, အသဿတော လောကောတိ ဝါ…ပေ… နေဝ ဟောတိ န န ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာတိ ဝါ’’တိ။ ပဌမံ။

၂။ ဝေဒနာအညာဏသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၆၀၈။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ ဝစ္ဆဂေါတ္တော ပရိဗ္ဗာဇကော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ကော နု ခေါ, ဘော ဂေါတမ, ဟေတု, ကော ပစ္စယော, ယာနိမာနိ အနေကဝိဟိတာနိ ဒိဋ္ဌိဂတာနိ လောကေ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ – သဿတော လောကောတိ ဝါ, အသဿတော လောကောတိ ဝါ…ပေ… နေဝ ဟောတိ န န ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာတိ ဝါ’’တိ? ‘‘ဝေဒနာယ ခေါ, ဝစ္ဆ, အညာဏာ, ဝေဒနာသမုဒယေ အညာဏာ, ဝေဒနာနိရောဓေ အညာဏာ,

(သံ၊၂၊၂၁၉။)

ဝေဒနာနိရောဓဂါမိနိယာ ပဋိပဒါယ အညာဏာ၊ ဧဝမိမာနိ အနေကဝိဟိတာနိ ဒိဋ္ဌိဂတာနိ လောကေ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ – သဿတော လောကောတိ ဝါ, အသဿတော လောကောတိ ဝါ…ပေ… နေဝ ဟောတိ န န ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာတိ ဝါတိ။ အယံ ခေါ, ဝစ္ဆ, ဟေတု, အယံ ပစ္စယော, ယာနိမာနိ အနေကဝိဟိတာနိ ဒိဋ္ဌိဂတာနိ လောကေ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ – သဿတော လောကောတိ ဝါ, အသဿတော လောကောတိ ဝါ…ပေ… နေဝ ဟောတိ န န ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာတိ ဝါ’’တိ။ ဒုတိယံ။

၃။ သညာအညာဏသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၆၀၉။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ ဝစ္ဆဂေါတ္တော ပရိဗ္ဗာဇကော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ကော နု ခေါ, ဘော ဂေါတမ, ဟေတု, ကော ပစ္စယော, ယာနိမာနိ အနေကဝိဟိတာနိ ဒိဋ္ဌိဂတာနိ လောကေ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ – သဿတော လောကောတိ ဝါ, အသဿတော လောကောတိ ဝါ…ပေ… နေဝ ဟောတိ န န ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာတိ ဝါ’’တိ? ‘‘သညာယ ခေါ, ဝစ္ဆ, အညာဏာ, သညာသမုဒယေ အညာဏာ, သညာနိရောဓေ အညာဏာ, သညာနိရောဓဂါမိနိယာ ပဋိပဒါယ အညာဏာ၊ ဧဝမိမာနိ အနေကဝိဟိတာနိ ဒိဋ္ဌိဂတာနိ လောကေ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ – သဿတော လောကောတိ ဝါ, အသဿတော လောကောတိ ဝါ…ပေ… နေဝ ဟောတိ န န ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာတိ ဝါတိ။ အယံ ခေါ, ဝစ္ဆ, ဟေတု, အယံ ပစ္စယော, ယာနိမာနိ အနေကဝိဟိတာနိ ဒိဋ္ဌိဂတာနိ လောကေ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ – သဿတော လောကောတိ ဝါ, အသဿတော လောကောတိ ဝါ…ပေ… နေဝ ဟောတိ န န ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာတိ ဝါ’’တိ။ တတိယံ။

၄။ သင်္ခါရအညာဏသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၆၁၀။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ ဝစ္ဆဂေါတ္တော ပရိဗ္ဗာဇကော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ကော နု ခေါ, ဘော ဂေါတမ, ဟေတု, ကော ပစ္စယော, ယာနိမာနိ အနေကဝိဟိတာနိ ဒိဋ္ဌိဂတာနိ လောကေ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ – သဿတော လောကောတိ ဝါ, အသဿတော လောကောတိ ဝါ…ပေ… နေဝ ဟောတိ န န ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာတိ ဝါ’’တိ? ‘‘သင်္ခါရေသု ခေါ, ဝစ္ဆ, အညာဏာ, သင်္ခါရသမုဒယေ အညာဏာ, သင်္ခါရနိရောဓေ အညာဏာ, သင်္ခါရနိရောဓဂါမိနိယာ ပဋိပဒါယ အညာဏာ၊ ဧဝမိမာနိ အနေကဝိဟိတာနိ ဒိဋ္ဌိဂတာနိ လောကေ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ – သဿတော လောကောတိ ဝါ, အသဿတော လောကောတိ ဝါ…ပေ… နေဝ ဟောတိ န န ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာတိ ဝါတိ။ အယံ ခေါ, ဝစ္ဆ, ဟေတု, အယံ ပစ္စယော, ယာနိမာနိ အနေကဝိဟိတာနိ ဒိဋ္ဌိဂတာနိ

(သံ၊၂၊၂၂၀။)

လောကေ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ – သဿတော လောကောတိ ဝါ, အသဿတော လောကောတိ ဝါ…ပေ… နေဝ ဟောတိ န န ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာတိ ဝါတိ။ အယံ ခေါ, ဝစ္ဆ, ဟေတု, အယံ ပစ္စယော, ယာနိမာနိ အနေကဝိဟိတာနိ ဒိဋ္ဌိဂတာနိ လောကေ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ – သဿတော လောကောတိ ဝါ, အသဿတော လောကောတိ ဝါ…ပေ… နေဝ ဟောတိ န န ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာတိ ဝါ’’တိ။ စတုတ္ထံ။

၅။ ဝိညာဏအညာဏသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၆၁၁။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ ဝစ္ဆဂေါတ္တော ပရိဗ္ဗာဇကော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ကော နု ခေါ, ဘော ဂေါတမ, ဟေတု, ကော ပစ္စယော, ယာနိမာနိ အနေကဝိဟိတာနိ ဒိဋ္ဌိဂတာနိ လောကေ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ – သဿတော လောကောတိ ဝါ, အသဿတော လောကောတိ ဝါ …ပေ… နေဝ ဟောတိ န န ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာတိ ဝါ’’တိ? ‘‘ဝိညာဏေ ခေါ, ဝစ္ဆ, အညာဏာ, ဝိညာဏသမုဒယေ အညာဏာ, ဝိညာဏနိရောဓေ အညာဏာ, ဝိညာဏနိရောဓဂါမိနိယာ ပဋိပဒါယ အညာဏာ၊ ဧဝမိမာနိ အနေကဝိဟိတာနိ ဒိဋ္ဌိဂတာနိ လောကေ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ – သဿတော လောကောတိ ဝါ, အသဿတော လောကောတိ ဝါ…ပေ… နေဝ ဟောတိ န န ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာတိ ဝါတိ။ အယံ ခေါ, ဝစ္ဆ, ဟေတု, အယံ ပစ္စယော, ယာနိမာနိ အနေကဝိဟိတာနိ ဒိဋ္ဌိဂတာနိ လောကေ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ – သဿတော လောကောတိ ဝါ, အသဿတော လောကောတိ ဝါ…ပေ… နေဝ ဟောတိ န န ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာတိ ဝါ’’တိ။ ပဉ္စမံ။

၆-၁၀။ ရူပအဒဿနာဒိသုတ္တပဉ္စကံ

၆၁၂-၆၁၆။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ ဝစ္ဆဂေါတ္တော ပရိဗ္ဗာဇကော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ကော နု ခေါ, ဘော ဂေါတမ, ဟေတု, ကော ပစ္စယော, ယာနိမာနိ အနေကဝိဟိတာနိ ဒိဋ္ဌိဂတာနိ လောကေ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ – သဿတော လောကောတိ ဝါ, အသဿတော လောကောတိ ဝါ…ပေ… နေဝ ဟောတိ န န ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာတိ ဝါ’’တိ? ရူပေ ခေါ, ဝစ္ဆ, အဒဿနာ…ပေ… ရူပနိရောဓဂါမိနိယာ ပဋိပဒါယ အဒဿနာ…ပေ… ဝေဒနာယ … သညာယ … သင်္ခါရေသု ခေါ, ဝစ္ဆ, အဒဿနာ…ပေ… ဝိညာဏေ ခေါ, ဝစ္ဆ, အဒဿနာ…ပေ… ဝိညာဏနိရောဓဂါမိနိယာ ပဋိပဒါယ အဒဿနာ…ပေ…။ ဒသမံ။

(သံ၊၂၊၂၂၁။)

၁၁-၁၅။ ရူပအနဘိသမယာဒိသုတ္တပဉ္စကံ

၆၁၇-၆၂၁။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ ရူပေ ခေါ, ဝစ္ဆ, အနဘိသမယာ…ပေ… ရူပနိရောဓဂါမိနိယာ ပဋိပဒါယ အနဘိသမယာ…ပေ…။

သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ ဝေဒနာယ ခေါ, ဝစ္ဆ, အနဘိသမယာ…ပေ…။

သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ သညာယ ခေါ, ဝစ္ဆ, အနဘိသမယာ…ပေ…။

သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ သင်္ခါရေသု ခေါ, ဝစ္ဆ, အနဘိသမယာ…ပေ…။

သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ ဝိညာဏေ ခေါ, ဝစ္ဆ, အနဘိသမယာ…ပေ…။ ပန္နရသမံ။

၁၆-၂၀။ ရူပအနနုဗောဓာဒိသုတ္တပဉ္စကံ

၆၂၂-၆၂၆။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ ဝစ္ဆဂေါတ္တော ပရိဗ္ဗာဇကော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ကော နု ခေါ, ဘော ဂေါတမ, ဟေတု, ကော ပစ္စယော…ပေ… ရူပေ ခေါ, ဝစ္ဆ, အနနုဗောဓာ…ပေ… ရူပနိရောဓဂါမိနိယာ ပဋိပဒါယ အနနုဗောဓာ…ပေ…။

သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ ဝေဒနာယ ခေါ, ဝစ္ဆ…ပေ…။

သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ သညာယ ခေါ, ဝစ္ဆ…ပေ…။

သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ သင်္ခါရေသု ခေါ, ဝစ္ဆ…ပေ…။

သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ ဝိညာဏေ ခေါ, ဝစ္ဆ အနနုဗောဓာ…ပေ… ဝိညာဏနိရောဓဂါမိနိယာ ပဋိပဒါယ အနနုဗောဓာ။ ဝီသတိမံ။

၂၁-၂၅။ ရူပအပ္ပဋိဝေဓာဒိသုတ္တပဉ္စကံ

၆၂၇-၆၃၁။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ ကော နု ခေါ, ဘော ဂေါတမ, ဟေတု, ကော ပစ္စယော…ပေ…။ ရူပေ ခေါ, ဝစ္ဆ, အပ္ပဋိဝေဓာ…ပေ… ဝိညာဏေ ခေါ, ဝစ္ဆ, အပ္ပဋိဝေဓာ…ပေ…။ ပဉ္စဝီသတိမံ။

၂၆-၃၀။ ရူပအသလ္လက္ခဏာဒိသုတ္တပဉ္စကံ

၆၃၂-၆၃၆။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ ရူပေ ခေါ, ဝစ္ဆ, အသလ္လက္ခဏာ…ပေ… ဝိညာဏေ ခေါ, ဝစ္ဆ, အသလ္လက္ခဏာ…ပေ…။ တိံသတိမံ။

(သံ၊၂၊၂၂၂။)

၃၁-၃၅။ ရူပအနုပလက္ခဏာဒိသုတ္တပဉ္စကံ

၆၃၇-၆၄၁။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ ရူပေ ခေါ, ဝစ္ဆ, အနုပလက္ခဏာ…ပေ… ဝိညာဏေ ခေါ, ဝစ္ဆ, အနုပလက္ခဏာ…ပေ…။ ပဉ္စတိံသတိမံ။

၃၆-၄၀။ ရူပအပ္ပစ္စုပလက္ခဏာဒိသုတ္တပဉ္စကံ

၆၄၂-၆၄၆။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ ရူပေ ခေါ, ဝစ္ဆ, အပ္ပစ္စုပလက္ခဏာ…ပေ… ဝိညာဏေ ခေါ, ဝစ္ဆ, အပ္ပစ္စုပလက္ခဏာ…ပေ…။ စတ္တာလီသမံ။

၄၁-၄၅။ ရူပအသမပေက္ခဏာဒိသုတ္တပဉ္စကံ

၆၄၇-၆၅၁။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ ရူပေ ခေါ, ဝစ္ဆ, အသမပေက္ခဏာ…ပေ… ဝိညာဏေ ခေါ, ဝစ္ဆ, အသမပေက္ခဏာ…ပေ…။ ပဉ္စစတ္တာလီသမံ။

၄၆-၅၀။ ရူပအပ္ပစ္စုပေက္ခဏာဒိသုတ္တပဉ္စကံ

၆၅၂-၆၅၆။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ ရူပေ ခေါ, ဝစ္ဆ, အပ္ပစ္စုပေက္ခဏာ…ပေ… ဝိညာဏေ ခေါ, ဝစ္ဆ, အပ္ပစ္စုပေက္ခဏာ…ပေ…။ ပညာသမံ။

၅၁-၅၄။ ရူပအပ္ပစ္စက္ခကမ္မာဒိသုတ္တစတုက္ကံ

၆၅၇-၆၆၀။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ အထ ခေါ ဝစ္ဆဂေါတ္တော ပရိဗ္ဗာဇကော ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝတာ သဒ္ဓိံ သမ္မောဒိ။ သမ္မောဒနီယံ ကထံ သာရဏီယံ ဝီတိသာရေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ ဝစ္ဆဂေါတ္တော ပရိဗ္ဗာဇကော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ကော နု ခေါ, ဘော ဂေါတမ, ဟေတု, ကော ပစ္စယော, ယာနိမာနိ အနေကဝိဟိတာနိ ဒိဋ္ဌိဂတာနိ လောကေ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ – သဿတော လောကောတိ ဝါ…ပေ… နေဝ ဟောတိ န န ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာတိ ဝါ’’တိ? ရူပေ ခေါ, ဝစ္ဆ, အပ္ပစ္စက္ခကမ္မာ, ရူပသမုဒယေ အပ္ပစ္စက္ခကမ္မာ, ရူပနိရောဓေ အပ္ပစ္စက္ခကမ္မာ, ရူပနိရောဓဂါမိနိယာ ပဋိပဒါယ အပ္ပစ္စက္ခကမ္မာ…ပေ…။

သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ ဝေဒနာယ ခေါ, ဝစ္ဆ, အပ္ပစ္စက္ခကမ္မာ…ပေ… ဝေဒနာနိရောဓဂါမိနိယာ ပဋိပဒါယ အပ္ပစ္စက္ခကမ္မာ…ပေ…။

သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ သညာယ ခေါ, ဝစ္ဆ, အပ္ပစ္စက္ခကမ္မာ…ပေ… သညာနိရောဓဂါမိနိယာ ပဋိပဒါယ အပ္ပစ္စက္ခကမ္မာ…ပေ…။

(သံ၊၂၊၂၂၃။)

သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ သင်္ခါရေသု ခေါ, ဝစ္ဆ, အပ္ပစ္စက္ခကမ္မာ…ပေ… သင်္ခါရနိရောဓဂါမိနိယာ ပဋိပဒါယ အပ္ပစ္စက္ခကမ္မာ…ပေ…။ စတုပညာသမံ။

၅၅။ ဝိညာဏအပ္ပစ္စက္ခကမ္မသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၆၆၁။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ ‘‘ဝိညာဏေ ခေါ, ဝစ္ဆ, အပ္ပစ္စက္ခကမ္မာ, ဝိညာဏသမုဒယေ အပ္ပစ္စက္ခကမ္မာ, ဝိညာဏနိရောဓေ အပ္ပစ္စက္ခကမ္မာ, ဝိညာဏနိရောဓဂါမိနိယာ ပဋိပဒါယ အပ္ပစ္စက္ခကမ္မာ၊ ဧဝမိမာနိ အနေကဝိဟိတာနိ ဒိဋ္ဌိဂတာနိ လောကေ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ – သဿတော လောကောတိ ဝါ, အသဿတော လောကောတိ ဝါ…ပေ… နေဝ ဟောတိ န န ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာတိ ဝါတိ။ အယံ ခေါ, ဝစ္ဆ, ဟေတု, အယံ ပစ္စယော, ယာနိမာနိ အနေကဝိဟိတာနိ ဒိဋ္ဌိဂတာနိ လောကေ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ – သဿတော လောကောတိ ဝါ, အသဿတော လောကောတိ ဝါ, အန္တဝါ လောကောတိ ဝါ, အနန္တဝါ လောကောတိ ဝါ, တံ ဇီဝံ တံ သရီရန္တိ ဝါ, အညံ ဇီဝံ အညံ သရီရန္တိ ဝါ, ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာတိ ဝါ, န ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာတိ ဝါ, ဟောတိ စ န စ ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာတိ ဝါ, နေဝ ဟောတိ န န ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာတိ ဝါ’’တိ။ ပဉ္စပညာသမံ။

ဝစ္ဆဂေါတ္တသံယုတ္တံ သမတ္တံ။

တဿုဒ္ဒါနံ –

အညာဏာ အဒဿနာ စေဝ, အနဘိသမယာ အနနုဗောဓာ၊

အပ္ပဋိဝေဓာ အသလ္လက္ခဏာ, အနုပလက္ခဏေန အပ္ပစ္စုပလက္ခဏာ၊

အသမပေက္ခဏာ အပ္ပစ္စုပေက္ခဏာ, အပ္ပစ္စက္ခကမ္မန္တိ။

(သံ၊၂၊၂၂၄။)

၁၃။ ဈာနသံယုတ္တံ

၁။ သမာဓိမူလကသမာပတ္တိသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၆၆၂။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ ။ ‘‘စတ္တာရောမေ, ဘိက္ခဝေ, ဈာယီ။ ကတမေ စတ္တာရော? ဣဓ, ဘိက္ခဝေ, ဧကစ္စော ဈာယီ သမာဓိသ္မိံ သမာဓိကုသလော ဟောတိ, န သမာဓိသ္မိံ သမာပတ္တိကုသလော။ ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဧကစ္စော ဈာယီ သမာဓိသ္မိံ သမာပတ္တိကုသလော ဟောတိ, န သမာဓိသ္မိံ သမာဓိကုသလော။ ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဧကစ္စော ဈာယီ နေဝ သမာဓိသ္မိံ သမာဓိကုသလော ဟောတိ, န စ သမာဓိသ္မိံ သမာပတ္တိကုသလော။ ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဧကစ္စော ဈာယီ သမာဓိသ္မိံ သမာဓိကုသလော စ ဟောတိ, သမာဓိသ္မိံ သမာပတ္တိကုသလော စ။ တတြ, ဘိက္ခဝေ, ယွာယံ ဈာယီ သမာဓိသ္မိံ သမာဓိကုသလော စ ဟောတိ သမာဓိသ္မိံ သမာပတ္တိကုသလော စ အယံ ဣမေသံ စတုန္နံ ဈာယီနံ အဂ္ဂေါ စ သေဋ္ဌော စ မောက္ခော [ပါမောက္ခော (သျာ။ ကံ။) ဧဝမုပရိပိ] စ ဥတ္တမော စ ပဝရော စ။ သေယျထာပိ, ဘိက္ခဝေ, ဂဝါ ခီရံ, ခီရမှာ ဒဓိ, ဒဓိမှာ နဝနီတံ, နဝနီတမှာ သပ္ပိ, သပ္ပိမှာ သပ္ပိမဏ္ဍော တတြ အဂ္ဂမက္ခာယတိ၊ ဧဝမေဝ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ယွာယံ ဈာယီ သမာဓိသ္မိံ သမာဓိကုသလော စ ဟောတိ သမာဓိသ္မိံ သမာပတ္တိကုသလော စ အယံ ဣမေသံ စတုန္နံ ဈာယီနံ အဂ္ဂေါ စ သေဋ္ဌော စ မောက္ခော စ ဥတ္တမော စ ပဝရော စာ’’တိ။ ပဌမံ။

၂။ သမာဓိမူလကဌိတိသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၆၆၃။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ ‘‘စတ္တာရောမေ, ဘိက္ခဝေ, ဈာယီ။ ကတမေ စတ္တာရော? ဣဓ, ဘိက္ခဝေ, ဧကစ္စော ဈာယီ သမာဓိသ္မိံ သမာဓိကုသလော ဟောတိ, န သမာဓိသ္မိံ ဌိတိကုသလော။ ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဧကစ္စော ဈာယီ သမာဓိသ္မိံ ဌိတိကုသလော ဟောတိ, န သမာဓိသ္မိံ သမာဓိကုသလော။ ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဧကစ္စော ဈာယီ နေဝ သမာဓိသ္မိံ သမာဓိကုသလော ဟောတိ, န စ သမာဓိသ္မိံ ဌိတိကုသလော။ ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဧကစ္စော ဈာယီ သမာဓိသ္မိံ သမာဓိကုသလော စ ဟောတိ, သမာဓိသ္မိံ ဌိတိကုသလော စ။ တတြ, ဘိက္ခဝေ, ယွာယံ ဈာယီ သမာဓိသ္မိံ သမာဓိကုသလော စ ဟောတိ သမာဓိသ္မိံ ဌိတိကုသလော စ အယံ ဣမေသံ စတုန္နံ ဈာယီနံ အဂ္ဂေါ စ သေဋ္ဌော စ မောက္ခော စ ဥတ္တမော စ ပဝရော စ။ သေယျထာပိ, ဘိက္ခဝေ, ဂဝါ ခီရံ, ခီရမှာ ဒဓိ, ဒဓိမှာ နဝနီတံ,

(သံ၊၂၊၂၂၅။)

နဝနီတမှာ သပ္ပိ, သပ္ပိမှာ သပ္ပိမဏ္ဍော တတြ အဂ္ဂမက္ခာယတိ၊ ဧဝမေဝ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ယွာယံ ဈာယီ သမာဓိသ္မိံ သမာဓိကုသလော စ ဟောတိ သမာဓိသ္မိံ ဌိတိကုသလော စ အယံ ဣမေသံ စတုန္နံ ဈာယီနံ အဂ္ဂေါ စ သေဋ္ဌော စ မောက္ခော စ ဥတ္တမော စ ပဝရော စာ’’တိ။ ဒုတိယံ။

၃။ သမာဓိမူလကဝုဋ္ဌာနသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၆၆၄။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ ‘‘စတ္တာရောမေ, ဘိက္ခဝေ, ဈာယီ။ ကတမေ စတ္တာရော? ဣဓ, ဘိက္ခဝေ, ဧကစ္စော ဈာယီ သမာဓိသ္မိံ သမာဓိကုသလော ဟောတိ, န သမာဓိသ္မိံ ဝုဋ္ဌာနကုသလော။ ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဧကစ္စော ဈာယီ သမာဓိသ္မိံ ဝုဋ္ဌာနကုသလော ဟောတိ, န သမာဓိသ္မိံ သမာဓိကုသလော။ ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဧကစ္စော ဈာယီ နေဝ သမာဓိသ္မိံ သမာဓိကုသလော ဟောတိ, န စ သမာဓိသ္မိံ ဝုဋ္ဌာနကုသလော။ ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဧကစ္စော ဈာယီ သမာဓိသ္မိံ သမာဓိကုသလော စ ဟောတိ, သမာဓိသ္မိံ ဝုဋ္ဌာနကုသလော စ။ တတြ, ဘိက္ခဝေ, ယွာယံ ဈာယီ သမာဓိသ္မိံ သမာဓိကုသလော စ ဟောတိ သမာဓိသ္မိံ ဝုဋ္ဌာနကုသလော စ အယံ ဣမေသံ စတုန္နံ ဈာယီနံ အဂ္ဂေါ စ သေဋ္ဌော စ မောက္ခော စ ဥတ္တမော စ ပဝရော စ။ သေယျထာပိ, ဘိက္ခဝေ, ဂဝါ ခီရံ…ပေ… ပဝရော စာ’’တိ။ တတိယံ။

၄။ သမာဓိမူလကကလ္လိတသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၆၆၅။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ ‘‘စတ္တာရောမေ, ဘိက္ခဝေ, ဈာယီ။ ကတမေ စတ္တာရော? ဣဓ, ဘိက္ခဝေ, ဧကစ္စော ဈာယီ သမာဓိသ္မိံ သမာဓိကုသလော ဟောတိ, န သမာဓိသ္မိံ ကလ္လိတကုသလော။ ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဧကစ္စော ဈာယီ သမာဓိသ္မိံ ကလ္လိတကုသလော ဟောတိ, န သမာဓိသ္မိံ သမာဓိကုသလော။ ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဧကစ္စော ဈာယီ နေဝ သမာဓိသ္မိံ သမာဓိကုသလော ဟောတိ, န စ သမာဓိသ္မိံ ကလ္လိတကုသလော။ ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဧကစ္စော ဈာယီ သမာဓိသ္မိံ သမာဓိကုသလော စ ဟောတိ, သမာဓိသ္မိံ ကလ္လိတကုသလော စ။ တတြ, ဘိက္ခဝေ, ယွာယံ ဈာယီ သမာဓိသ္မိံ သမာဓိကုသလော စ ဟောတိ သမာဓိသ္မိံ ကလ္လိတကုသလော စ အယံ ဣမေသံ စတုန္နံ ဈာယီနံ အဂ္ဂေါ စ သေဋ္ဌော စ မောက္ခော စ ဥတ္တမော စ ပဝရော စ။ သေယျထာပိ, ဘိက္ခဝေ, ဂဝါ ခီရံ…ပေ… ပဝရော စာ’’တိ။ စတုတ္ထံ။

(သံ၊၂၊၂၂၆။)

၅။ သမာဓိမူလကအာရမ္မဏသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၆၆၆။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ ‘‘စတ္တာရောမေ, ဘိက္ခဝေ, ဈာယီ။ ကတမေ စတ္တာရော? ဣဓ, ဘိက္ခဝေ, ဧကစ္စော ဈာယီ သမာဓိသ္မိံ သမာဓိကုသလော ဟောတိ, န သမာဓိသ္မိံ အာရမ္မဏကုသလော။ ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဧကစ္စော ဈာယီ သမာဓိသ္မိံ အာရမ္မဏကုသလော ဟောတိ, န သမာဓိသ္မိံ သမာဓိကုသလော။ ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဧကစ္စော ဈာယီ နေဝ သမာဓိသ္မိံ သမာဓိကုသလော ဟောတိ, န စ သမာဓိသ္မိံ အာရမ္မဏကုသလော။ ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဧကစ္စော ဈာယီ သမာဓိသ္မိံ သမာဓိကုသလော စ ဟောတိ, သမာဓိသ္မိံ အာရမ္မဏကုသလော စ။ တတြ, ဘိက္ခဝေ, ယွာယံ ဈာယီ သမာဓိသ္မိံ သမာဓိကုသလော စ ဟောတိ သမာဓိသ္မိံ အာရမ္မဏကုသလော စ အယံ ဣမေသံ စတုန္နံ ဈာယီနံ အဂ္ဂေါ စ သေဋ္ဌော စ မောက္ခော စ ဥတ္တမော စ ပဝရော စ။ သေယျထာပိ, ဘိက္ခဝေ, ဂဝါ ခီရံ…ပေ… ပဝရော စာ’’တိ။ ပဉ္စမံ။

၆။ သမာဓိမူလကဂေါစရသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၆၆၇။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ ‘‘စတ္တာရောမေ, ဘိက္ခဝေ, ဈာယီ။ ကတမေ စတ္တာရော? ဣဓ, ဘိက္ခဝေ, ဧကစ္စော ဈာယီ သမာဓိသ္မိံ သမာဓိကုသလော ဟောတိ, န သမာဓိသ္မိံ ဂေါစရကုသလော။ ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဧကစ္စော ဈာယီ သမာဓိသ္မိံ ဂေါစရကုသလော ဟောတိ, န သမာဓိသ္မိံ သမာဓိကုသလော။ ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဧကစ္စော ဈာယီ နေဝ သမာဓိသ္မိံ သမာဓိကုသလော ဟောတိ, န စ သမာဓိသ္မိံ ဂေါစရကုသလော။ ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဧကစ္စော ဈာယီ သမာဓိသ္မိံ သမာဓိကုသလော စ ဟောတိ, သမာဓိသ္မိံ ဂေါစရကုသလော စ။ တတြ, ဘိက္ခဝေ, ယွာယံ ဈာယီ သမာဓိသ္မိံ သမာဓိကုသလော စ ဟောတိ သမာဓိသ္မိံ ဂေါစရကုသလော စ အယံ ဣမေသံ စတုန္နံ ဈာယီနံ အဂ္ဂေါ စ သေဋ္ဌော စ မောက္ခော စ ဥတ္တမော စ ပဝရော စ။ သေယျထာပိ, ဘိက္ခဝေ, ဂဝါ ခီရံ…ပေ… ပဝရော စာ’’တိ။ ဆဋ္ဌံ။

၇။ သမာဓိမူလကအဘိနီဟာရသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၆၆၈။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ ‘‘စတ္တာရောမေ, ဘိက္ခဝေ, ဈာယီ။ ကတမေ စတ္တာရော? ဣဓ, ဘိက္ခဝေ, ဧကစ္စော ဈာယီ သမာဓိသ္မိံ သမာဓိကုသလော ဟောတိ, န သမာဓိသ္မိံ အဘိနီဟာရကုသလော။ ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဧကစ္စော ဈာယီ သမာဓိသ္မိံ အဘိနီဟာရကုသလော ဟောတိ, န သမာဓိသ္မိံ သမာဓိကုသလော။

(သံ၊၂၊၂၂၇။)

ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဧကစ္စော ဈာယီ နေဝ သမာဓိသ္မိံ သမာဓိကုသလော ဟောတိ, န စ သမာဓိသ္မိံ အဘိနီဟာရကုသလော။ ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဧကစ္စော ဈာယီ သမာဓိသ္မိံ သမာဓိကုသလော စ ဟောတိ, သမာဓိသ္မိံ အဘိနီဟာရကုသလော စ။ တတြ, ဘိက္ခဝေ, ယွာယံ ဈာယီ သမာဓိသ္မိံ သမာဓိကုသလော စ ဟောတိ သမာဓိသ္မိံ အဘိနီဟာရကုသလော စ အယံ ဣမေသံ စတုန္နံ ဈာယီနံ အဂ္ဂေါ စ သေဋ္ဌော စ မောက္ခော စ ဥတ္တမော စ ပဝရော စ။ သေယျထာပိ, ဘိက္ခဝေ, ဂဝါ ခီရံ…ပေ… ပဝရော စာ’’တိ။ သတ္တမံ။

၈။ သမာဓိမူလကသက္ကစ္စကာရီသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၆၆၉။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ ‘‘စတ္တာရောမေ, ဘိက္ခဝေ, ဈာယီ။ ကတမေ စတ္တာရော? ဣဓ, ဘိက္ခဝေ, ဧကစ္စော ဈာယီ သမာဓိသ္မိံ သမာဓိကုသလော ဟောတိ, န သမာဓိသ္မိံ သက္ကစ္စကာရီ။ ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဧကစ္စော ဈာယီ သမာဓိသ္မိံ သက္ကစ္စကာရီ ဟောတိ, န သမာဓိသ္မိံ သမာဓိကုသလော။ ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဧကစ္စော ဈာယီ နေဝ သမာဓိသ္မိံ သမာဓိကုသလော ဟောတိ, န စ သမာဓိသ္မိံ သက္ကစ္စကာရီ။ ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဧကစ္စော ဈာယီ သမာဓိသ္မိံ သမာဓိကုသလော စ ဟောတိ, သမာဓိသ္မိံ သက္ကစ္စကာရီ စ။ တတြ, ဘိက္ခဝေ, ယွာယံ ဈာယီ သမာဓိသ္မိံ သမာဓိကုသလော စ ဟောတိ သမာဓိသ္မိံ သက္ကစ္စကာရီ စ အယံ ဣမေသံ စတုန္နံ ဈာယီနံ အဂ္ဂေါ စ သေဋ္ဌော စ မောက္ခော စ ဥတ္တမော စ ပဝရော စ။ သေယျထာပိ, ဘိက္ခဝေ, ဂဝါ ခီရံ…ပေ… ပဝရော စာ’’တိ။ အဋ္ဌမံ။

၉။ သမာဓိမူလကသာတစ္စကာရီသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၆၇၀။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ ‘‘စတ္တာရောမေ, ဘိက္ခဝေ, ဈာယီ။ ကတမေ စတ္တာရော? ဣဓ, ဘိက္ခဝေ, ဧကစ္စော ဈာယီ သမာဓိသ္မိံ သမာဓိကုသလော ဟောတိ, န သမာဓိသ္မိံ သာတစ္စကာရီ။ ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဧကစ္စော ဈာယီ သမာဓိသ္မိံ သာတစ္စကာရီ ဟောတိ, န သမာဓိသ္မိံ သမာဓိကုသလော။ ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဧကစ္စော ဈာယီ နေဝ သမာဓိသ္မိံ သမာဓိကုသလော ဟောတိ, န စ သမာဓိသ္မိံ သာတစ္စကာရီ။ ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဧကစ္စော ဈာယီ သမာဓိသ္မိံ သမာဓိကုသလော စ ဟောတိ, သမာဓိသ္မိံ သာတစ္စကာရီ စ။ တတြ, ဘိက္ခဝေ, ယွာယံ ဈာယီ သမာဓိသ္မိံ သမာဓိကုသလော စ ဟောတိ, သမာဓိသ္မိံ သာတစ္စကာရီ စ အယံ ဣမေသံ စတုန္နံ ဈာယီနံ အဂ္ဂေါ စ သေဋ္ဌော စ မောက္ခော စ ဥတ္တမော စ ပဝရော စ။ သေယျထာပိ, ဘိက္ခဝေ, ဂဝါ ခီရံ…ပေ… ပဝရော စာ’’တိ။ နဝမံ။

(သံ၊၂၊၂၂၈။)

၁၀။ သမာဓိမူလကသပ္ပါယကာရီသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၆၇၁။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ ‘‘စတ္တာရောမေ, ဘိက္ခဝေ, ဈာယီ။ ကတမေ စတ္တာရော? ဣဓ, ဘိက္ခဝေ, ဧကစ္စော ဈာယီ သမာဓိသ္မိံ သမာဓိကုသလော ဟောတိ, န သမာဓိသ္မိံ သပ္ပါယကာရီ။ ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဧကစ္စော ဈာယီ သမာဓိသ္မိံ သပ္ပါယကာရီ ဟောတိ, န သမာဓိသ္မိံ သမာဓိကုသလော။ ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဧကစ္စော ဈာယီ နေဝ သမာဓိသ္မိံ သမာဓိကုသလော ဟောတိ, န စ သမာဓိသ္မိံ သပ္ပါယကာရီ။ ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဧကစ္စော ဈာယီ သမာဓိသ္မိံ သမာဓိကုသလော စ ဟောတိ, သမာဓိသ္မိံ သပ္ပါယကာရီ စ။ တတြ, ဘိက္ခဝေ, ယွာယံ ဈာယီ သမာဓိသ္မိံ သမာဓိကုသလော စ ဟောတိ သမာဓိသ္မိံ သပ္ပါယကာရီ စ အယံ ဣမေသံ စတုန္နံ ဈာယီနံ အဂ္ဂေါ စ သေဋ္ဌော စ မောက္ခော စ ဥတ္တမော စ ပဝရော စ။ သေယျထာပိ, ဘိက္ခဝေ, ဂဝါ ခီရံ…ပေ… ပဝရော စာ’’တိ။ ဒသမံ။ (သမာဓိမူလကံ။)

၁၁။ သမာပတ္တိမူလကဌိတိသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၆၇၂။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ ‘‘စတ္တာရောမေ, ဘိက္ခဝေ, ဈာယီ။ ကတမေ စတ္တာရော? ဣဓ, ဘိက္ခဝေ, ဧကစ္စော ဈာယီ သမာဓိသ္မိံ သမာပတ္တိကုသလော ဟောတိ, န သမာဓိသ္မိံ ဌိတိကုသလော။ ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဧကစ္စော ဈာယီ သမာဓိသ္မိံ ဌိတိကုသလော ဟောတိ, န သမာဓိသ္မိံ သမာပတ္တိကုသလော။ ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဧကစ္စော ဈာယီ နေဝ သမာဓိသ္မိံ သမာပတ္တိကုသလော ဟောတိ, န စ သမာဓိသ္မိံ ဌိတိကုသလော။ ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဧကစ္စော ဈာယီ သမာဓိသ္မိံ သမာပတ္တိကုသလော စ ဟောတိ, သမာဓိသ္မိံ ဌိတိကုသလော စ။ တတြ, ဘိက္ခဝေ, ယွာယံ ဈာယီ သမာဓိသ္မိံ သမာပတ္တိကုသလော စ ဟောတိ, သမာဓိသ္မိံ ဌိတိကုသလော စ အယံ ဣမေသံ စတုန္နံ ဈာယီနံ အဂ္ဂေါ စ သေဋ္ဌော စ မောက္ခော စ ဥတ္တမော စ ပဝရော စ။ သေယျထာပိ, ဘိက္ခဝေ, ဂဝါ ခီရံ…ပေ… ပဝရော စာ’’တိ။ ဧကာဒသမံ။

၁၂။ သမာပတ္တိမူလကဝုဋ္ဌာနသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၆၇၃။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ ‘‘စတ္တာရောမေ, ဘိက္ခဝေ, ဈာယီ။ ကတမေ စတ္တာရော? ဣဓ, ဘိက္ခဝေ, ဧကစ္စော ဈာယီ သမာဓိသ္မိံ သမာပတ္တိကုသလော ဟောတိ, န သမာဓိသ္မိံ ဝုဋ္ဌာနကုသလော။ ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဧကစ္စော ဈာယီ သမာဓိသ္မိံ ဝုဋ္ဌာနကုသလော ဟောတိ, န သမာဓိသ္မိံ သမာပတ္တိကုသလော။ ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဧကစ္စော ဈာယီ နေဝ သမာဓိသ္မိံ သမာပတ္တိကုသလော ဟောတိ, န

(သံ၊၂၊၂၂၉။)

စ သမာဓိသ္မိံ ဝုဋ္ဌာနကုသလော။ ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဧကစ္စော ဈာယီ သမာဓိသ္မိံ သမာပတ္တိကုသလော စ ဟောတိ, သမာဓိသ္မိံ ဝုဋ္ဌာနကုသလော စ။ တတြ, ဘိက္ခဝေ, ယွာယံ ဈာယီ …ပေ… ပဝရော စာ’’တိ။ ဒွါဒသမံ။

၁၃။ သမာပတ္တိမူလကကလ္လိတသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၆၇၄။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ ‘‘စတ္တာရောမေ, ဘိက္ခဝေ, ဈာယီ။ ကတမေ စတ္တာရော? ဣဓ, ဘိက္ခဝေ, ဧကစ္စော ဈာယီ သမာဓိသ္မိံ သမာပတ္တိကုသလော ဟောတိ, န သမာဓိသ္မိံ ကလ္လိတကုသလော။ ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဧကစ္စော ဈာယီ သမာဓိသ္မိံ ကလ္လိတကုသလော ဟောတိ, န သမာဓိသ္မိံ သမာပတ္တိကုသလော။ ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဧကစ္စော ဈာယီ နေဝ သမာဓိသ္မိံ သမာပတ္တိကုသလော ဟောတိ, န စ သမာဓိသ္မိံ ကလ္လိတကုသလော။ ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဧကစ္စော ဈာယီ သမာဓိသ္မိံ သမာပတ္တိကုသလော စ ဟောတိ, သမာဓိသ္မိံ ကလ္လိတကုသလော စ။ တတြ…ပေ… ပဝရော စာ’’တိ။ တေရသမံ။

၁၄။ သမာပတ္တိမူလကအာရမ္မဏသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၆၇၅။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ ‘‘စတ္တာရောမေ, ဘိက္ခဝေ, ဈာယီ။ ကတမေ စတ္တာရော? ဣဓ, ဘိက္ခဝေ, ဧကစ္စော ဈာယီ သမာဓိသ္မိံ သမာပတ္တိကုသလော ဟောတိ, န သမာဓိသ္မိံ အာရမ္မဏကုသလော။ ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဧကစ္စော ဈာယီ သမာဓိသ္မိံ အာရမ္မဏကုသလော ဟောတိ, န သမာဓိသ္မိံ သမာပတ္တိကုသလော။ ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဧကစ္စော ဈာယီ နေဝ သမာဓိသ္မိံ သမာပတ္တိကုသလော ဟောတိ, န စ သမာဓိသ္မိံ အာရမ္မဏကုသလော။ ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဧကစ္စော ဈာယီ သမာဓိသ္မိံ သမာပတ္တိကုသလော စ ဟောတိ, သမာဓိသ္မိံ အာရမ္မဏကုသလော စ။ တတြ…ပေ… ပဝရော စာ’’တိ။ စုဒ္ဒသမံ။

၁၅။ သမာပတ္တိမူလကဂေါစရသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၆၇၆။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ ‘‘စတ္တာရောမေ, ဘိက္ခဝေ, ဈာယီ။ ကတမေ စတ္တာရော? ဣဓ, ဘိက္ခဝေ, ဧကစ္စော ဈာယီ သမာဓိသ္မိံ သမာပတ္တိကုသလော ဟောတိ, န သမာဓိသ္မိံ ဂေါစရကုသလော။ ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဧကစ္စော ဈာယီ သမာဓိသ္မိံ ဂေါစရကုသလော ဟောတိ, န သမာဓိသ္မိံ သမာပတ္တိကုသလော။ ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဧကစ္စော ဈာယီ နေဝ သမာဓိသ္မိံ သမာပတ္တိကုသလော ဟောတိ, န စ သမာဓိသ္မိံ ဂေါစရကုသလော။ ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဧကစ္စော ဈာယီ သမာဓိသ္မိံ

(သံ၊၂၊၂၃၀။)

သမာပတ္တိကုသလော စ ဟောတိ, သမာဓိသ္မိံ ဂေါစရကုသလော စ။ တတြ…ပေ… ပဝရော စာ’’တိ။ ပန္နရသမံ။

၁၆။ သမာပတ္တိမူလကအဘိနီဟာရသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၆၇၇။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ ‘‘စတ္တာရောမေ, ဘိက္ခဝေ, ဈာယီ။ ကတမေ စတ္တာရော? ဣဓ, ဘိက္ခဝေ, ဧကစ္စော ဈာယီ သမာဓိသ္မိံ သမာပတ္တိကုသလော ဟောတိ, န သမာဓိသ္မိံ အဘိနီဟာရကုသလော။ ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဧကစ္စော ဈာယီ သမာဓိသ္မိံ အဘိနီဟာရကုသလော ဟောတိ, န သမာဓိသ္မိံ သမာပတ္တိကုသလော။ ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဧကစ္စော ဈာယီ နေဝ သမာဓိသ္မိံ သမာပတ္တိကုသလော ဟောတိ, န စ သမာဓိသ္မိံ အဘိနီဟာရကုသလော။ ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဧကစ္စော ဈာယီ သမာဓိသ္မိံ သမာပတ္တိကုသလော စ ဟောတိ, သမာဓိသ္မိံ အဘိနီဟာရကုသလော စ။ တတြ…ပေ… ပဝရော စာ’’တိ။ သောဠသမံ။

၁၇။ သမာပတ္တိမူလကသက္ကစ္စသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၆၇၈။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ ‘‘စတ္တာရောမေ, ဘိက္ခဝေ, ဈာယီ။ ကတမေ စတ္တာရော? ဣဓ, ဘိက္ခဝေ, ဧကစ္စော ဈာယီ သမာဓိသ္မိံ သမာပတ္တိကုသလော ဟောတိ, န သမာဓိသ္မိံ သက္ကစ္စကာရီ။ ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဧကစ္စော ဈာယီ သမာဓိသ္မိံ သက္ကစ္စကာရီ ဟောတိ, န သမာဓိသ္မိံ သမာပတ္တိကုသလော။ ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဧကစ္စော ဈာယီ နေဝ သမာဓိသ္မိံ သမာပတ္တိကုသလော ဟောတိ, န စ သမာဓိသ္မိံ သက္ကစ္စကာရီ။ ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဧကစ္စော ဈာယီ သမာဓိသ္မိံ သမာပတ္တိကုသလော စ ဟောတိ, သမာဓိသ္မိံ သက္ကစ္စကာရီ စ။ တတြ…ပေ… ပဝရော စာ’’တိ။ သတ္တရသမံ။

၁၈။ သမာပတ္တိမူလကသာတစ္စသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၆၇၉။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ ‘‘စတ္တာရောမေ, ဘိက္ခဝေ, ဈာယီ။ ကတမေ စတ္တာရော? ဣဓ, ဘိက္ခဝေ, ဧကစ္စော ဈာယီ သမာဓိသ္မိံ သမာပတ္တိကုသလော ဟောတိ, န သမာဓိသ္မိံ သာတစ္စကာရီ။ ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဧကစ္စော ဈာယီ သမာဓိသ္မိံ သာတစ္စကာရီ ဟောတိ, န သမာဓိသ္မိံ သမာပတ္တိကုသလော။ ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဧကစ္စော ဈာယီ နေဝ သမာဓိသ္မိံ သမာပတ္တိကုသလော ဟောတိ, န စ သမာဓိသ္မိံ သာတစ္စကာရီ။ ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဧကစ္စော ဈာယီ သမာဓိသ္မိံ သမာပတ္တိကုသလော စ ဟောတိ, သမာဓိသ္မိံ သာတစ္စကာရီ စ။ တတြ…ပေ… ပဝရော စာ’’တိ။ အဋ္ဌာရသမံ။

(သံ၊၂၊၂၃၁။)

၁၉။ သမာပတ္တိမူလကသပ္ပါယကာရီသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၆၈၀။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ ‘‘စတ္တာရောမေ, ဘိက္ခဝေ, ဈာယီ။ ကတမေ စတ္တာရော? ဣဓ, ဘိက္ခဝေ, ဧကစ္စော ဈာယီ သမာဓိသ္မိံ သမာပတ္တိကုသလော ဟောတိ, န သမာဓိသ္မိံ သပ္ပါယကာရီ။ ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဧကစ္စော ဈာယီ သမာဓိသ္မိံ သပ္ပါယကာရီ ဟောတိ, န သမာဓိသ္မိံ သမာပတ္တိကုသလော။ ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဧကစ္စော ဈာယီ နေဝ သမာဓိသ္မိံ သမာပတ္တိကုသလော ဟောတိ, န စ သမာဓိသ္မိံ သပ္ပါယကာရီ။ ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဧကစ္စော ဈာယီ သမာဓိသ္မိံ သမာပတ္တိကုသလော စ ဟောတိ, သမာဓိသ္မိံ သပ္ပါယကာရီ စ။ တတြ, ဘိက္ခဝေ, ယွာယံ ဈာယီ သမာဓိသ္မိံ သမာပတ္တိကုသလော စ ဟောတိ သမာဓိသ္မိံ သပ္ပါယကာရီ စ အယံ ဣမေသံ စတုန္နံ ဈာယီနံ အဂ္ဂေါ စ သေဋ္ဌော စ မောက္ခော စ ဥတ္တမော စ ပဝရော စ။ သေယျထာပိ, ဘိက္ခဝေ, ဂဝါ ခီရံ, ခီရမှာ ဒဓိ, ဒဓိမှာ နဝနီတံ, နဝနီတမှာ သပ္ပိ, သပ္ပိမှာ သပ္ပိမဏ္ဍော တတြ အဂ္ဂမက္ခာယတိ၊ ဧဝမေဝ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ယွာယံ ဈာယီ သမာဓိသ္မိံ သမာပတ္တိကုသလော စ ဟောတိ သမာဓိသ္မိံ သပ္ပါယကာရီ စ အယံ ဣမေသံ စတုန္နံ ဈာယီနံ အဂ္ဂေါ စ သေဋ္ဌော စ မောက္ခော စ ဥတ္တမော စ ပဝရော စာ’’တိ။ ဧကူနဝီသတိမံ။ (သမာပတ္တိမူလကံ။)

၂၀-၂၇။ ဌိတိမူလကဝုဋ္ဌာနသုတ္တာဒိအဋ္ဌကံ

၆၈၁-၆၈၈။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ ‘‘စတ္တာရောမေ, ဘိက္ခဝေ, ဈာယီ။ ကတမေ စတ္တာရော? ဣဓ, ဘိက္ခဝေ, ဧကစ္စော ဈာယီ သမာဓိသ္မိံ ဌိတိကုသလော ဟောတိ, န သမာဓိသ္မိံ ဝုဋ္ဌာနကုသလော။ ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဧကစ္စော ဈာယီ သမာဓိသ္မိံ ဝုဋ္ဌာနကုသလော ဟောတိ, န သမာဓိသ္မိံ ဌိတိကုသလော။ ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဧကစ္စော ဈာယီ နေဝ သမာဓိသ္မိံ ဌိတိကုသလော ဟောတိ, န စ သမာဓိသ္မိံ ဝုဋ္ဌာနကုသလော။ ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဧကစ္စော ဈာယီ သမာဓိသ္မိံ ဌိတိကုသလော စ ဟောတိ, သမာဓိသ္မိံ ဝုဋ္ဌာနကုသလော စ။ တတြ, ဘိက္ခဝေ, ယွာယံ ဈာယီ…ပေ… ဥတ္တမော စ ပဝရော စာ’’တိ။ ဝီသတိမံ။ (ပုရိမမူလကာနိ ဝိယ ယာဝ သတ္တဝီသတိမာ ဌိတိမူလကသပ္ပါယကာရီသုတ္တာ အဋ္ဌ သုတ္တာနိ ပူရေတဗ္ဗာနိ။ ဌိတိမူလကံ။)

၂၈-၃၄။ ဝုဋ္ဌာနမူလကကလ္လိတသုတ္တာဒိသတ္တကံ

၆၈၉-၆၉၅။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ ‘‘စတ္တာရောမေ, ဘိက္ခဝေ, ဈာယီ။ ကတမေ စတ္တာရော? ဣဓ, ဘိက္ခဝေ, ဧကစ္စော ဈာယီ သမာဓိသ္မိံ ဝုဋ္ဌာနကုသလော ဟောတိ,

(သံ၊၂၊၂၃၂။)

န သမာဓိသ္မိံ ကလ္လိတကုသလော… သမာဓိသ္မိံ ကလ္လိတကုသလော ဟောတိ, န သမာဓိသ္မိံ ဝုဋ္ဌာနကုသလော… နေဝ သမာဓိသ္မိံ ဝုဋ္ဌာနကုသလော ဟောတိ, န စ သမာဓိသ္မိံ ကလ္လိတကုသလော… သမာဓိသ္မိံ ဝုဋ္ဌာနကုသလော စ ဟောတိ သမာဓိသ္မိံ ကလ္လိတကုသလော စ။ တတြ, ဘိက္ခဝေ, ယွာယံ ဈာယီ…ပေ… ဥတ္တမော စ ပဝရော စာ’’တိ။ အဋ္ဌဝီသတိမံ။ (ပုရိမမူလကာနိ ဝိယ ယာဝ စတုတ္တိံသတိမာ ဝုဋ္ဌာနမူလကသပ္ပါယကာရီသုတ္တာ သတ္တ သုတ္တာနိ ပူရေတဗ္ဗာနိ။ ဝုဋ္ဌာနမူလကံ။)

၃၅-၄၀။ ကလ္လိတမူလကအာရမ္မဏသုတ္တာဒိဆက္ကံ

၆၉၆-၇၀၁။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ … ‘‘သမာဓိသ္မိံ ကလ္လိတကုသလော ဟောတိ, န သမာဓိသ္မိံ အာရမ္မဏကုသလော… သမာဓိသ္မိံ အာရမ္မဏကုသလော ဟောတိ, န သမာဓိသ္မိံ ကလ္လိတကုသလော… နေဝ သမာဓိသ္မိံ ကလ္လိတကုသလော ဟောတိ, န စ သမာဓိသ္မိံ အာရမ္မဏကုသလော… သမာဓိသ္မိံ ကလ္လိတကုသလော စ ဟောတိ, သမာဓိသ္မိံ အာရမ္မဏကုသလော စ။ တတြ, ဘိက္ခဝေ, ယွာယံ ဈာယီ…ပေ… ဥတ္တမော စ ပဝရော စာ’’တိ။ ပဉ္စတိံသတိမံ။ (ပုရိမမူလကာနိ ဝိယ ယာဝ စတ္တာလီသမာ ကလ္လိတမူလကသပ္ပါယကာရီသုတ္တာ ဆ သုတ္တာနိ ပူရေတဗ္ဗာနိ။ ကလ္လိတမူလကံ။)

၄၁-၄၅။ အာရမ္မဏမူလကဂေါစရသုတ္တာဒိပဉ္စကံ

၇၀၂-၇၀၆။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ … ‘‘သမာဓိသ္မိံ အာရမ္မဏကုသလော ဟောတိ, န သမာဓိသ္မိံ ဂေါစရကုသလော… သမာဓိသ္မိံ ဂေါစရကုသလော ဟောတိ, န သမာဓိသ္မိံ အာရမ္မဏကုသလော… နေဝ သမာဓိသ္မိံ အာရမ္မဏကုသလော ဟောတိ, န စ သမာဓိသ္မိံ ဂေါစရကုသလော… သမာဓိသ္မိံ အာရမ္မဏကုသလော စ ဟောတိ, သမာဓိသ္မိံ ဂေါစရကုသလော စ။ တတြ, ဘိက္ခဝေ, ယွာယံ ဈာယီ…ပေ… ဥတ္တမော စ ပဝရော စာ’’တိ။ ဧကစတ္တာလီသမံ။ (ပုရိမမူလကာနိ ဝိယ ယာဝ ပဉ္စစတ္တာလီသမာ အာရမ္မဏမူလကသပ္ပါယကာရီသုတ္တာ ပဉ္စ သုတ္တာနိ ပူရေတဗ္ဗာနိ။ အာရမ္မဏမူလကံ။)

၄၆-၄၉။ ဂေါစရမူလကအဘိနီဟာရသုတ္တာဒိစတုက္ကံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၇၀၇။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ… ‘‘သမာဓိသ္မိံ ဂေါစရကုသလော ဟောတိ, န သမာဓိသ္မိံ အဘိနီဟာရကုသလော… သမာဓိသ္မိံ အဘိနီဟာရကုသလော

(သံ၊၂၊၂၃၃။)

ဟောတိ, န သမာဓိသ္မိံ ဂေါစရကုသလော… နေဝ သမာဓိသ္မိံ ဂေါစရကုသလော ဟောတိ, န စ သမာဓိသ္မိံ အဘိနီဟာရကုသလော… သမာဓိသ္မိံ ဂေါစရကုသလော စ ဟောတိ, သမာဓိသ္မိံ အဘိနီဟာရကုသလော စ… သေယျထာပိ, ဘိက္ခဝေ, ဂဝါ ခီရံ, ခီရမှာ ဒဓိ, ဒဓိမှာ နဝနီတံ, နဝနီတမှာ သပ္ပိ, သပ္ပိမှာ သပ္ပိမဏ္ဍော တတြ အဂ္ဂမက္ခာယတိ၊ ဧဝမေဝ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ယွာယံ ဈာယီ သမာဓိသ္မိံ ဂေါစရကုသလော စ ဟောတိ သမာဓိသ္မိံ အဘိနီဟာရကုသလော စ အယံ ဣမေသံ စတုန္နံ ဈာယီနံ…ပေ… ဥတ္တမော စ ပဝရော စာ’’တိ။ ဆစတ္တာလီသမံ။

မြန်֍ ဋ္ဌ ၇၀၈။ သမာဓိသ္မိံ ဂေါစရကုသလော ဟောတိ, န သမာဓိသ္မိံ သက္ကစ္စကာရီ…ပေ…။ ဝိတ္ထာရေတဗ္ဗံ။ သတ္တစတ္တာလီသမံ။

မြန်֍ ဋ္ဌ ၇၀၉။ သမာဓိသ္မိံ ဂေါစရကုသလော ဟောတိ, န သမာဓိသ္မိံ သာတစ္စကာရီ…ပေ…။ အဋ္ဌစတ္တာလီသမံ။

မြန်֍ ဋ္ဌ ၇၁၀။ သမာဓိသ္မိံ ဂေါစရကုသလော ဟောတိ, န သမာဓိသ္မိံ သပ္ပါယကာရီ…ပေ…။ ဧကူနပညာသမံ။ (ဂေါစရမူလကံ။)

၅၀-၅၂။ အဘိနီဟာရမူလကသက္ကစ္စသုတ္တာဒိတိကံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၇၁၁။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ … ‘‘သမာဓိသ္မိံ အဘိနီဟာရကုသလော ဟောတိ, န သမာဓိသ္မိံ သက္ကစ္စကာရီ… သမာဓိသ္မိံ သက္ကစ္စကာရီ ဟောတိ, န သမာဓိသ္မိံ အဘိနီဟာရကုသလော… နေဝ သမာဓိသ္မိံ အဘိနီဟာရကုသလော ဟောတိ, န စ သမာဓိသ္မိံ သက္ကစ္စကာရီ… သမာဓိသ္မိံ အဘိနီဟာရကုသလော စ ဟောတိ, သမာဓိသ္မိံ သက္ကစ္စကာရီ စ။ တတြ, ဘိက္ခဝေ, ယွာယံ ဈာယီ…ပေ… ဥတ္တမော စ ပဝရော စာ’’တိ။ ပညာသမံ။

မြန်֍ ဋ္ဌ ၇၁၂။ သမာဓိသ္မိံ အဘိနီဟာရကုသလော ဟောတိ, န သမာဓိသ္မိံ သာတစ္စကာရီ…ပေ…။ ဧကပညာသမံ။

မြန်֍ ဋ္ဌ ၇၁၃။ သမာဓိသ္မိံ အဘိနီဟာရကုသလော ဟောတိ, န သမာဓိသ္မိံ သပ္ပါယကာရီ…ပေ…။ ဒွေပညာသမံ။ (အဘိနီဟာရမူလကံ။)

(သံ၊၂၊၂၃၄။)

၅၃-၅၄။ သက္ကစ္စမူလကသာတစ္စကာရီသုတ္တာဒိဒုကံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၇၁၄။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ … ‘‘သမာဓိသ္မိံ သက္ကစ္စကာရီ ဟောတိ, န သမာဓိသ္မိံ သာတစ္စကာရီ… သမာဓိသ္မိံ သာတစ္စကာရီ ဟောတိ, န သမာဓိသ္မိံ သက္ကစ္စကာရီ … နေဝ သမာဓိသ္မိံ သက္ကစ္စကာရီ ဟောတိ, န စ သမာဓိသ္မိံ သာတစ္စကာရီ… သမာဓိသ္မိံ သက္ကစ္စကာရီ စ ဟောတိ, သမာဓိသ္မိံ သာတစ္စကာရီ စ။ တတြ, ဘိက္ခဝေ, ယွာယံ…ပေ… ဥတ္တမော စ ပဝရော စာ’’တိ။ တေပညာသမံ။

မြန်֍ ဋ္ဌ ၇၁၅။ သမာဓိသ္မိံ သက္ကစ္စကာရီ ဟောတိ, န သမာဓိသ္မိံ သပ္ပါယကာရီ…ပေ…။ စတုပညာသမံ။

၅၅။ သာတစ္စမူလကသပ္ပါယကာရီသုတ္တံ

မြန်֍ ဋ္ဌ ၇၁၆။ သာဝတ္ထိနိဒါနံ။ ‘‘စတာရောမေ, ဘိက္ခဝေ, ဈာယီ။ ကတမေ စတ္တာရော? ဣဓ, ဘိက္ခဝေ, ဧကစ္စော ဈာယီ သမာဓိသ္မိံ သာတစ္စကာရီ ဟောတိ, န သမာဓိသ္မိံ သပ္ပါယကာရီ။ ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဧကစ္စော ဈာယီ သမာဓိသ္မိံ သပ္ပါယကာရီ ဟောတိ, န သမာဓိသ္မိံ သာတစ္စကာရီ။ ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဧကစ္စော ဈာယီ နေဝ သမာဓိသ္မိံ သာတစ္စကာရီ ဟောတိ, န စ သမာဓိသ္မိံ သပ္ပါယကာရီ။ ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဧကစ္စော ဈာယီ သမာဓိသ္မိံ သာတစ္စကာရီ စ ဟောတိ, သမာဓိသ္မိံ သပ္ပါယကာရီ စ။ တတြ, ဘိက္ခဝေ, ယွာယံ ဈာယီ သမာဓိသ္မိံ သာတစ္စကာရီ စ ဟောတိ သမာဓိသ္မိံ သပ္ပါယကာရီ စ အယံ ဣမေသံ စတုန္နံ ဈာယီနံ အဂ္ဂေါ စ သေဋ္ဌော စ မောက္ခော စ ဥတ္တမော စ ပဝရော စ။ သေယျထာပိ, ဘိက္ခဝေ, ဂဝါ ခီရံ, ခီရမှာ ဒဓိ, ဒဓိမှာ နဝနီတံ, နဝနီတမှာ သပ္ပိ, သပ္ပိမှာ သပ္ပိမဏ္ဍော တတြ အဂ္ဂမက္ခာယတိ၊ ဧဝမေဝ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ယွာယံ ဈာယီ သမာဓိသ္မိံ သာတစ္စကာရီ စ ဟောတိ, သမာဓိသ္မိံ သပ္ပါယကာရီ အယံ ဣမေသံ စတုန္နံ ဈာယီနံ အဂ္ဂေါ စ သေဋ္ဌော စ မောက္ခော စ ဥတ္တမော စ ပဝရော စာ’’တိ။ ဣဒမဝေါစ ဘဂဝါ။ အတ္တမနာ တေ ဘိက္ခူ ဘဂဝတော ဘာသိတံ အဘိနန္ဒုန္တိ။ ပဉ္စပညာသမံ။ (ယထာ ပဉ္စပညာသံ ဝေယျာကရဏာနိ ဟောန္တိ တထာ ဝိတ္ထာရေတဗ္ဗာနိ။)

ဈာနသံယုတ္တံ [သမာဓိသံယုတ္တံ (သျာ။ ကံ။)] သမတ္တံ။

တဿုဒ္ဒါနံ –

(သံ၊၂၊၂၃၅။)

တဿုဒ္ဒါနံ –

သမာဓိ သမာပတ္တိ ဌိတိ စ, ဝုဋ္ဌာနံ ကလ္လိတာရမ္မဏေန စ၊

ဂေါစရာ အဘိနီဟာရော သက္ကစ္စ, သာတစ္စ အထောပိ သပ္ပါယန္တိ။

ခန္ဓဝဂ္ဂေါ တတိယော။

တဿုဒ္ဒါနံ –

ခန္ဓ ရာဓသံယုတ္တဉ္စ, ဒိဋ္ဌိဩက္ကန္တ [ဩက္ကန္တိ (သဗ္ဗတ္ထ)] ဥပ္ပါဒါ၊

ကိလေသ သာရိပုတ္တာ စ, နာဂါ သုပဏ္ဏ ဂန္ဓဗ္ဗာ၊

ဝလာဟ ဝစ္ဆဈာနန္တိ, ခန္ဓဝဂ္ဂမှိ တေရသာတိ။

ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ္တပါဠိ နိဋ္ဌိတာ။

မာတိကာ

သံယုတ္တနိကာယ်

ခန္ဓဝဂ္ဂသံယုတ်ပါဠိတော်

မြန်မာပြန်

နမော တဿ ဘဂဝတော အရဟတော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဿ

၁-ခန္ဓသံယုတ်

၁-နကုလပိတုဝဂ်

၁-နကုလပိတုသုတ်

၁။ အကျွန်ုပ်သည် ဤသို့ ကြားနာခဲ့ရပါသည်- အခါတစ်ပါး၌ မြတ်စွာဘုရားသည် ဘဂ္ဂတိုင်း သုသုမာရဂိရမြို့ဝယ် သားတို့ကို ဘေးမဲ့ပေးရာ ဘေသကဠတော၌ (သီတင်းသုံး) နေတော်မူ၏၊ ထိုအခါ နကုလပိတာသူကြွယ်သည် မြတ်စွာဘုရားထံသို့ ချဉ်းကပ်၍ ရိုသေစွာ ရှိခိုးပြီးလျှင် တစ်ခုသောနေရာ၌ ထိုင်ပြီးသော် မြတ်စွာဘုရားအား ဤစကားကို လျှောက်၏-

အသျှင်ဘုရား အကျွန်ုပ်သည် အိုမင်းပါပြီ၊ အရွယ်ကြီးပါပြီ၊ အသက်ကြီးပါပြီ၊ အရွယ်သုံးပါးသို့ ရောက်ပါပြီ၊ နောက်ဆုံးအရွယ်သို့ ရောက်ပါပြီ၊ နာကျင်သောကိုယ်ရှိပါ၏၊ မပြတ်နာကျင်၍ နေပါ၏၊ အသျှင်ဘုရား အကျွန်ုပ်သည် မြတ်စွာဘုရားကိုလည်းကောင်း၊ စိတ်နှလုံးကို ပွါးစေတတ်သော ရဟန်းတော်တို့ကိုလည်းကောင်း အမြဲတစေ မဖူးမြင်နိုင်တော့ပါ။ အသျှင်ဘုရား မြတ်စွာဘုရားသည် အကျွန်ုပ်အား ဆုံးမတော်မူပါ၊ ကံမြစ်တော်မူပါ၊ ယင်းအဆုံးအမတော်သည် အကျွန်ုပ်အား ကြာမြင့်စွာသော ကာလပတ်လုံး စီးပွါးချမ်းသာအလို့ငှါ ဖြစ်ရာပါ၏ဟု (လျှောက်၏)။

သူကြွယ် ဤစကားသည် မှန်၏၊ သူကြွယ် ဤစကားသည်ဟုတ်၏၊ သူကြွယ် ဤကိုယ်သည်နာကျင်သည်သာတည်း၊ ဥကဲ့သို့ ဖြစ်၏၊ အရေပါးတို့ဖြင့် မြှေးယှက်ထားအပ်၏၊ သူကြွယ် တစ်ဦးတစ်ယောက်သော သူသည် ဤကိုယ်ကို ရွက်ဆောင်နေရလျက် တစ်ခဏမျှသော်လည်း အနာကင်းခြင်းကို ဝန်ခံပါလျှင် ထိုသူ့အား မိုက်သည့်အဖြစ်မှတစ်ပါး အခြားမရှိတော့ချေ၊ သူကြွယ် ထို့ကြောင့် ဤအရာဝယ် “ငါသည် နာကျင်သောကိုယ်ရှိသူ ဖြစ်လျက် ငါ၏စိတ်သည် နာကျင်မှုကင်းသည်ဖြစ်လတ္တံ့”ဟု ဤသို့ သင် ကျင့်အပ်၏ဟု မိန့်တော်မူ၏။

ထို့နောက် နကုလပိတာသူကြွယ်သည် မြတ်စွာဘုရား၏ စကားကို အလွန်နှစ်သက်ဝမ်းမြောက်လျက်နေရာမှ ထကာ မြတ်စွာဘုရားကို ရိုသေစွာ ရှိခိုး၍ အရိုအသေ ပြုပြီးလျှင် အသျှင်သာရိပုတြာထံသို့ချဉ်းကပ်၍ ရှိခိုးပြီးလျှင် တစ်ခုသော နေရာ၌ ထိုင်နေ၏၊ တစ်ခုသော နေရာ၌ ထိုင်နေသော နကုလပိတာသူကြွယ်အား အသျှင်သာရိပုတြာသည် ဤစကားကို ဆို၏- “သူကြွယ် သင်၏ ဣန္ဒြေတို့သည် အလွန်ကြည်လင်ကုန်၏၊ မျက်နှာအဆင်းသည်လည်း စင်ကြယ်၏၊ ဖြူစင်တောက်ပ၏၊ ယနေ့ မြတ်စွာဘုရား၏မျက်မှောက်တော်မှ တရားစကားကို နာခဲ့ရပါသလော ”ဟု ဆို၏။

အသျှင်ဘုရား အဘယ်မှာ မနာရဘဲ ရှိပါမည်နည်း၊ အသျှင်ဘုရား ယခုပင် အကျွန်ုပ်ကို မြတ်စွာဘုရားသည် တရားစကားတည်းဟူသော အမြိုက်ရေဖြင့် သွန်းလောင်းလိုက်ပါ၏ဟု လျှောက်၏။

သူကြွယ် သင့်ကို မြတ်စွာဘုရားသည် တရားစကားတည်းဟူသော အမြိုက်ရေဖြင့် အဘယ်သို့သွန်းလောင်းလိုက်ပါ သနည်းဟု မိန့်၏။ အသျှင်ဘုရား အကျွန်ုပ်သည် မြတ်စွာဘုရားထံသို့ ချဉ်းကပ်၍ ရှိခိုးပြီးလျှင် တစ်ခု သော နေရာ၌ ထိုင်၍ မြတ်စွာဘုရားအား ဤစကားကို လျှောက်ပါ၏-"အကျွန်ုပ်သည် အိုမင်းပါပြီ၊ အရွယ်ကြီးပါပြီ၊ အသက်ကြီးပါပြီ၊ အရွယ်သုံးပါးသို့ ရောက်ပါပြီ၊ နောက်ဆုံးအရွယ်သို့ ရောက်ပါပြီ၊ နာကျင်သောကိုယ်ရှိပါ၏၊ မပြတ် နာကျင်၍ နေပါ၏၊ အသျှင်ဘုရားအကျွန်ုပ်သည် မြတ်စွာဘုရားကိုလည်းကောင်း၊ စိတ်နှလုံးကို ပွါးစေတတ်သော ရဟန်းတော်တို့ကိုလည်းကောင်း အမြဲတစေ မဖူးမြင်နိုင် တော့ပါ၊ အသျှင်ဘုရား မြတ်စွာဘုရားသည်အကျွန်ုပ်အား ဆုံးမတော်မူပါ၊ ကံမြစ်တော်မူပါ၊ ယင်းအဆုံး အမတော်သည် အကျွန်ုပ်အားကြာမြင့်စွာသော ကာလပတ်လုံး စီးပွါးချမ်းသာအလို့ငှါ ဖြစ်ရာပါ၏ ”ဟု လျှောက်ပါ၏၊ ဤသို့လျှောက်လတ်သော် မြတ်စွာဘုရားသည် အကျွန်ုပ်အား ဤစကားကို မိန့်တော်မူ ပါ၏-

သူကြွယ် ဤစကားသည် မှန်၏၊ သူကြွယ် ဤစကားသည်ဟုတ်၏၊ သူကြွယ် ဤကိုယ်သည်နာကျင်သည်သာတည်း၊ ဥကဲ့သို့ ဖြစ်၏၊ အရေပါးတို့ဖြင့် မြှေးယှက်ထားအပ်၏၊ သူကြွယ် တစ်ဦးတစ်ယောက်သော သူသည် ဤကိုယ်ကို ရွက်ဆောင်နေရပါလျက် တစ်ခဏမျှသော်လည်းအနာကင်းခြင်းကို ဝန်ခံပါလျှင် ထိုသူ့အား မိုက်သည့်အဖြစ်မှ တစ်ပါး အခြား မရှိတော့ချေ၊ သူကြွယ်ထို့ကြောင့် ဤအရာ ဝယ် “ငါသည် နာကျင်သောကိုယ်ရှိသူ ဖြစ်လျက် ငါ၏ စိတ်သည်နာကျင်မှုကင်းသည် ဖြစ်လတ္တံ့”ဟု ဤသို့ သင် ကျင့်အပ်၏၊ အသျှင်ဘုရား ဤသို့လျှင် အကျွန်ုပ်ကိုမြတ်စွာဘုရားသည် တရားစကားတည်း ဟူသော အမြိုက်ရေဖြင့် သွန်းလောင်းလိုက်ပါ၏ဟု လျှောက်၏။

သူကြွယ် “မြတ်စွာဘုရား အဘယ်မျှဖြင့် နာကျင်သောကိုယ်ရှိသူ ဖြစ်၍ နာကျင်သော စိတ်ရှိသူလည်းဖြစ်ပါသနည်း၊ အဘယ်မျှဖြင့် နာကျင်သောကိုယ်ရှိသူသာ ဖြစ်၍ နာကျင်သော စိတ်မရှိသူ ဖြစ်ပါသနည်း”ဟု ထို့ထက်အလွန် မြတ်စွာဘုရားအား ပြန်လျှောက်ရန် သင့်ဉာဏ်၌ မထင်ပြီလောဟု မိန့်၏။

အသျှင်ဘုရား အကျွန်ုပ်တို့သည် အသျှင်သာရိပုတြာ၏ အထံ၌ ဤစကား၏ အနက်ကို သိရန်အဝေးကြီးမှ သော်လည်း လာရပါကုန်၏၊ တောင်းပန်ပါ၏၊ ဤစကား၏ အနက်ကို အသျှင်သာရိပုတြာ၏ ဉာဏ်၌ သာလျှင် ထင်စေတော်မူပါလော့ဟု လျှောက်၏။

သူကြွယ် သို့ဖြစ်လျှင် နာလော့၊ ကောင်းစွာ နှလုံးသွင်းလော့၊ ဟောကြားအံ့ဟု မိန့်တော်မူ၏၊ “အသျှင်ဘုရား ကောင်းပါပြီ”ဟု နကုလပိတာသူကြွယ်သည် အသျှင်သာရိပုတြာအားပြန်ကြားလျှောက်ထား၏။ အသျှင်သာရိပုတြာသည် ဤသို့ ဟောတော်မူ၏-

သူကြွယ် အဘယ်သို့လျှင် နာကျင်သောကိုယ်ရှိသူ ဖြစ်၍ နာကျင်သော စိတ်ရှိသူလည်း ဖြစ် သနည်း။ သူကြွယ် ဤသာသနာတော်၌ အကြားအမြင်မရှိသော, အရိယာတို့ကို မဖူးမြင်ဖူးသော, အရိယာ တရား၌ မလိမ္မာသော, အရိယာတရား၌ မယဉ်ကျေးသော၊ သူတော်ကောင်းတို့ကို မဖူးမြင်ဖူးသော,သူတော်ကောင်းတရား၌ မလိမ္မာသော, သူတော်ကောင်းတရား၌ မယဉ်ကျေးသော ပုထုဇဉ်သည် ရုပ်ကိုအတ္တဟူ၍ ရှု၏။ ရုပ်ရှိသော အတ္တဟူ၍ သော်လည်းကောင်း၊ အတ္တ၌ ရုပ်ဟူ၍ သော်လည်းကောင်း၊ ရုပ်၌ အတ္တဟူ၍ သော်လည်းကောင်း ရှု၏။ “ငါသည် ရုပ်ဖြစ်၏၊ ရုပ်သည် ငါ၏ ဥစ္စာဖြစ်၏ ”ဟု ထကြွလွှမ်းမိုးသော အခြင်းအရာအားဖြင့် တည်၏၊ “ရုပ်သည် ငါ ဖြစ်၏၊ ရုပ်သည် ငါ၏ ဥစ္စာဖြစ်၏ ”ဟု ထကြွလွှမ်းမိုးသော အခြင်းအရာအားဖြင့် တည်သော ထိုသူ၏ ထိုရုပ်သည် ဖောက်ပြန်၏၊ တစ်မျိုးတစ်ဖုံ ဖြစ်၏။

ထိုသူအား ရုပ်၏ ဖောက်ပြန်ခြင်း တစ်မျိုးတစ်ဖုံ ဖြစ်ခြင်းကြောင့် စိုးရိမ်မှု ငိုကြွေးမှုကိုယ်ဆင်းရဲမှု စိတ်ဆင်းရဲမှု ပြင်းစွာ ပင်ပန်းမှုတို့သည် ဖြစ်ကုန်၏။

ဝေဒနာကို အတ္တဟူ၍ ရှု၏။ ဝေဒနာရှိသော အတ္တဟူ၍ သော်လည်းကောင်း၊ အတ္တ၌ ဝေဒနာဟူ၍ သော်လည်းကောင်း၊ ဝေဒနာ၌ အတ္တဟူ၍ သော်လည်းကောင်း ရှု၏။ “ဝေဒနာသည် ငါ ဖြစ်၏၊ ဝေဒနာသည် ငါ၏ ဥစ္စာဖြစ်၏”ဟု ထကြွလွှမ်းမိုးသော အခြင်းအရာအားဖြင့် တည်၏၊ “ဝေဒနာသည် ငါဖြစ်၏၊ ဝေဒနာသည် ငါ၏ ဥစ္စာဖြစ်၏ ”ဟု ထကြွလွှမ်းမိုးသော အခြင်းအရာအားဖြင့် တည်သောထိုသူ၏ ထိုဝေဒနာသည် ဖောက်ပြန်၏၊ တစ်မျိုးတစ်ဖုံ ဖြစ်၏။ ထိုသူအား ဝေဒနာ၏ ဖောက်ပြန်ခြင်းတစ်မျိုးတစ်ဖုံ ဖြစ်ခြင်း ကြောင့် စိုးရိမ်မှု ငိုကြွေးမှုကိုယ်ဆင်းရဲမှု စိတ်ဆင်းရဲမှု ပြင်းစွာပင်ပန်းမှုတို့သည် ဖြစ်ကုန်၏။

သညာကို အတ္တဟူ၍ ရှု၏။ သညာရှိသော အတ္တဟူ၍ သော်လည်းကောင်း၊ အတ္တ၌ သညာဟူ၍ သော့်လည်းကောင်း၊ သညာ၌ အတ္တဟူ၍ သော်လည်းကောင်း ရှု၏။ “သညာသည် ငါ ဖြစ်၏၊ သညာသည်ငါ၏ ဥစ္စာဖြစ်၏”ဟု ထကြွလွှမ်းမိုးသော အခြင်းအရာအားဖြင့် တည်၏၊ “သညာသည် ငါ ဖြစ်၏၊ သညာသည် ငါ၏ ဥစ္စာဖြစ်၏ ”ဟု ထကြွလွှမ်းမိုးသော အခြင်းအရာအားဖြင့် တည်သော ထိုသူ၏ထိုသညာသည် ဖောက်ပြန်၏၊ တစ်မျိုးတစ်ဖုံ ဖြစ်၏။ ထိုသူအား သညာ၏ ဖောက်ပြန်ခြင်း တစ်မျိုးတစ်ဖုံဖြစ်ခြင်း ကြောင့် စိုးရိမ်မှု ငိုကြွေးမှုကိုယ်ဆင်းရဲမှု စိတ်ဆင်းရဲမှု ပြင်းစွာ ပင်ပန်းမှုတို့သည် ဖြစ်ကုန်၏။

သင်္ခါရတို့ကို အတ္တဟူ၍ ရှု၏။ သင်္ခါရရှိသော အတ္တဟူ၍ သော်လည်းကောင်း၊ အတ္တ၌ သင်္ခါရတို့ဟူ၍ သော်လည်းကောင်း၊ သင်္ခါရတို့၌ အတ္တဟူ၍ သော်လည်းကောင်း ရှု၏။ “သင်္ခါရတို့သည် ငါ ဖြစ်၏၊ သင်္ခါရ တို့သည် ငါ၏ ဥစ္စာဖြစ်၏ ”ဟု ထကြွလွှမ်းမိုးသော အခြင်းအရာအားဖြင့် တည်၏၊ “သင်္ခါရတို့သည် ငါ ဖြစ်၏၊ သင်္ခါရတို့သည် ငါ၏ ဥစ္စာဖြစ်၏”ဟု ထကြွလွှမ်းမိုးသောအခြင်းအရာအားဖြင့် တည်သော ထိုသူ၏ ထိုသင်္ခါရတို့သည် ဖောက်ပြန်ကုန်၏၊ တစ်မျိုးတစ်ဖုံဖြစ်ကုန်၏။ ထိုသူအား သင်္ခါရတို့၏ ဖောက်ပြန်ခြင်း တစ်မျိုးတစ်ဖုံ ဖြစ်ခြင်းကြောင့် စိုးရိမ်မှု ငိုကြွေးမှုကိုယ်ဆင်းရဲမှု စိတ်ဆင်းရဲမှု ပြင်းစွာ ပင်ပန်းမှုတို့သည် ဖြစ်ကုန်၏။

ဝိညာဏ်ကို အတ္တဟူ၍ ရှု၏။ ဝိညာဏ်ရှိသော အတ္တဟူ၍ သော်လည်းကောင်း၊ အတ္တ၌ ဝိညာဏ်ဟူ၍ သော်လည်းကောင်း၊ ဝိညာဏ်၌ အတ္တဟူ၍ သော်လည်းကောင်း ရှု၏။ “ဝိညာဏ်သည် ငါ ဖြစ်၏၊ ဝိညာဏ်သည် ငါ၏ ဥစ္စာဖြစ်၏”ဟု ထကြွလွှမ်းမိုးသော အခြင်းအရာအားဖြင့် တည်၏၊ “ဝိညာဏ်သည်ငါ ဖြစ်၏၊ ဝိညာဏ်သည် ငါ၏ ဥစ္စာဖြစ်၏”ဟု ထကြွလွှမ်းမိုးသော အခြင်းအရာအားဖြင့် တည်သောထိုသူ၏ ထို ဝိညာဏ်သည် ဖောက်ပြန်၏၊ တစ်မျိုးတစ်ဖုံ ဖြစ်၏။ ထိုသူအား ဝိညာဏ်၏ ဖောက်ပြန်ခြင်းတစ်မျိုး တစ်ဖုံ ဖြစ်ခြင်းကြောင့် စိုးရိမ်မှု ငိုကြွေးမှုကိုယ်ဆင်းရဲမှု စိတ်ဆင်းရဲမှု ပြင်းစွာပင်ပန်းမှုတို့သည် ဖြစ် ကုန်၏၊ သူကြွယ် ဤသို့လျှင် နာကျင်သောကိုယ်ရှိသူ ဖြစ်၍ နာကျင်သောစိတ်ရှိသူလည်း ဖြစ်၏။

သူကြွယ် အဘယ်သို့လျှင် နာကျင်သောကိုယ်ရှိသူသာ ဖြစ်၍ နာကျင်သော စိတ်ရှိသူ မဖြစ်သနည်း။ သူကြွယ် ဤသာသနာတော်၌ အကြားအမြင်ရှိသော, အရိယာတို့ကို ဖူးမြင်ဖူးသော, အရိယာတရား၌ လိမ္မာ သော, အရိယာတရား၌ ယဉ်ကျေးသော၊ သူတော်ကောင်းတို့ကို ဖူးမြင်ဖူးသော,သူတော်ကောင်းတရား၌ လိမ္မာသော, သူတော်ကောင်းတရား၌ ယဉ်ကျေးသော အရိယာတပည့်သည်ရုပ်ကို အတ္တဟူ၍ မရှု။ ရုပ်ရှိ သော အတ္တဟူ၍ သော်လည်းကောင်း၊ အတ္တ၌ ရုပ်ဟူ၍ သော်လည်းကောင်း၊ ရုပ်၌ အတ္တဟူ၍ သော်လည်း ကောင်း မရှု။ “ရုပ်သည် ငါ ဖြစ်၏၊ ရုပ်သည် ငါ၏ ဥစ္စာဖြစ်၏ ”ဟုထကြွလွှမ်းမိုးသော အခြင်းအရာ အားဖြင့် မတည်၊ “ရုပ်သည် ငါ ဖြစ်၏၊ ရုပ်သည် ငါ၏ဥစ္စာဖြစ်၏ ”ဟု ထကြွလွှမ်းမိုးသော အခြင်းအရာ အားဖြင့် မတည်သော ထိုသူ၏ ထိုရုပ်သည်ဖောက်ပြန်၏၊ တစ်မျိုးတစ်ဖုံ ဖြစ်၏။ ထိုသူအား ရုပ်၏ ဖောက်ပြန်ခြင်း တစ်မျိုးတစ်ဖုံ ဖြစ်ခြင်းကြောင့်စိုးရိမ်မှု ငိုကြွေးမှုကိုယ်ဆင်းရဲမှု စိတ်ဆင်းရဲမှု ပြင်းစွာ ပင်ပန်းမှုတို့သည် မဖြစ်ကုန်။

ဝေဒနာကို အတ္တဟူ၍ မရှု။ ဝေဒနာရှိသော အတ္တဟူ၍ သော်လည်းကောင်း၊ အတ္တ၌ ဝေဒနာဟူ၍ သော်လည်းကောင်း၊ ဝေဒနာ၌ အတ္တဟူ၍ သော်လည်းကောင်း မရှု။ “ဝေဒနာသည် ငါ ဖြစ်၏၊ ဝေဒနာသည်ငါ၏ ဥစ္စာဖြစ်၏ ”ဟု ထကြွလွှမ်းမိုးသော အခြင်းအရာအားဖြင့် မတည်၊ “ဝေဒနာသည် ငါ ဖြစ်၏၊ ဝေဒနာသည် ငါ၏ ဥစ္စာဖြစ်၏”ဟု ထကြွလွှမ်းမိုးသော အခြင်းအရာအားဖြင့် မတည်သော ထိုသူ၏ထိုဝေဒနာသည် ဖောက်ပြန်၏၊ တစ်မျိုးတစ်ဖုံဖြစ်၏။ ထိုသူအား ဝေဒနာ၏ ဖောက်ပြန်ခြင်း တစ်မျိုးတစ်ဖုံဖြစ်ခြင်းကြောင့် စိုးရိမ်မှု ငိုကြွေးမှုကိုယ်ဆင်းရဲမှု စိတ်ဆင်းရဲမှု ပြင်းစွာ ပင်ပန်းမှုတို့သည် မဖြစ်ကုန်။

သညာကို အတ္တဟူ၍ မရှု။ သညာရှိသော အတ္တဟူ၍ သော်လည်းကောင်း၊ အတ္တ၌ သညာဟူ၍ သော်လည်းကောင်း၊ သညာ၌ အတ္တဟူ၍ သော်လည်းကောင်း မရှု။ “သညာသည် ငါ ဖြစ်၏၊ သညာသည် ငါ၏့ဥစ္စာဖြစ်၏ ”ဟု ထကြွလွှမ်းမိုးသော အခြင်းအရာအားဖြင့် မတည်၊ “သညာသည် ငါ ဖြစ်၏၊ သညာသည်ငါ၏ ဥစ္စာဖြစ်၏ ”ဟု ထကြွလွှမ်းမိုးသော အခြင်းအရာအားဖြင့် မတည်သော ထိုသူ၏ ထိုသညာသည်ဖောက်ပြန်၏၊ တစ်မျိုးတစ်ဖုံ ဖြစ်၏။ ထိုသူအား သညာ၏ ဖောက်ပြန်ခြင်း တစ်မျိုးတစ်ဖုံဖြစ်ခြင်းကြောင့် စိုးရိမ်မှု ငိုကြွေးမှုကိုယ်ဆင်းရဲမှု စိတ်ဆင်းရဲမှု ပြင်းစွာ ပင်ပန်းမှုတို့သည် မဖြစ်ကုန်။

သင်္ခါရတို့ကို အတ္တဟူ၍ မရှု။ သင်္ခါရရှိသော အတ္တဟူ၍ သော်လည်းကောင်း၊ အတ္တ၌ သင်္ခါရတို့ဟူ၍ သော်လည်းကောင်း၊ သင်္ခါရတို့၌ အတ္တဟူ၍ သော်လည်းကောင်း မရှု။ “သင်္ခါရတို့သည် ငါ ဖြစ်၏၊ သင်္ခါရ တို့သည် ငါ၏ ဥစ္စာဖြစ်ကုန်၏ ”ဟု ထကြွလွှမ်းမိုးသော အခြင်းအရာအားဖြင့် မတည်၊ “သင်္ခါရတို့သည် ငါ ဖြစ်၏၊ သင်္ခါရတို့သည် ငါ၏ ဥစ္စာဖြစ်ကုန်၏ ”ဟု ထကြွလွှမ်းမိုးသောအခြင်းအရာအားဖြင့် မတည်သော ထိုသူ၏ ထိုသင်္ခါရတို့သည် ဖောက်ပြန်ကုန်၏၊ တစ်မျိုးတစ်ဖုံဖြစ်ကုန်၏။ ထိုသူအား သင်္ခါရတို့၏ ဖောက် ပြန်ခြင်း တစ်မျိုးတစ်ဖုံ ဖြစ်ခြင်းကြောင့် စိုးရိမ်မှု ငိုကြွေးမှုကိုယ်ဆင်းရဲမှု စိတ်ဆင်းရဲမှု ပြင်းစွာပင်ပန်းမှု တို့သည် မဖြစ်ကုန်။

ဝိညာဏ်ကို အတ္တဟူ၍ မရှု။ ဝိညာဏ်ရှိသော အတ္တဟူ၍ သော်လည်းကောင်း၊ အတ္တ၌ ဝိညာဏ်ဟူ၍ သော်လည်းကောင်း၊ ဝိညာဏ်၌ အတ္တဟူ၍ သော်လည်းကောင်း မရှု။ “ဝိညာဏ်သည် ငါ ဖြစ်၏၊ ဝိညာဏ်သည် ငါ၏ ဥစ္စာဖြစ်၏ ”ဟု ထကြွလွှမ်းမိုးသော အခြင်းအရာအားဖြင့် မတည်၊ “ဝိညာဏ်သည်ငါ ဖြစ်၏၊ ဝိညာဏ်သည် ငါ၏ ဥစ္စာဖြစ်၏ ”ဟု ထကြွလွှမ်းမိုးသော အခြင်းအရာအားဖြင့် မတည်သောထိုသူ၏ ထို ဝိညာဏ်သည် ဖောက်ပြန်၏၊ တစ်မျိုးတစ်ဖုံ ဖြစ်၏။ ထိုသူအား ဝိညာဏ်၏ ဖောက်ပြန်ခြင်းတစ်မျိုး တစ်ဖုံ ဖြစ်ခြင်းကြောင့် စိုးရိမ်မှု ငိုကြွေးမှုကိုယ်ဆင်းရဲမှု စိတ်ဆင်းရဲမှု ပြင်းစွာပင်ပန်းမှုတို့သည် မဖြစ် ကုန်။ သူကြွယ် ဤသို့လျှင် နာကျင်သောကိုယ်ရှိသူသာ ဖြစ်၍ နာကျင်သောစိတ်ရှိသူ မဖြစ်။

အသျှင်သာရိပုတြာသည် ဤစကားကို မိန့်တော်မူ၏။ နကုလပိတာသူကြွယ်သည် အသျှင်သာရိပုတြာ၏စကားကို အလွန် နှစ်သက်ဝမ်းမြောက်လေ၏။

ပဌမသုတ်။

၂-ဒေဝဒဟသုတ်

֍ ၂။ အကျွန်ုပ်သည် ဤသို့ ကြားနာခဲ့ရပါသည်။ အခါတစ်ပါး၌ မြတ်စွာဘုရားသည် သက္ကတိုင်း ဒေဝဒဟမည်သော သာကီဝင်မင်းတို့၏ နိဂုံး၌ (သီတင်းသုံး) နေတော်မူ၏။ ထိုအခါ များစွာသော ပစ္ဆာဘူမဇနပုဒ်သို့ ခရီးသွားလိုသူ ရဟန်းတို့သည် မြတ်စွာဘုရားထံသို့ ချဉ်းကပ်၍ ရှိခိုးပြီးလျှင် တစ်ခုသောနေရာ၌ ထိုင်ကုန်ပြီးသော် မြတ်စွာဘုရားအား “အသျှင်ဘုရား အကျွန်ုပ်တို့သည် ပစ္ဆာဘူမဇနပုဒ်သို့သွားလိုပါကုန်၏၊ ပစ္ဆာဘူမဇနပုဒ်၌ နေလိုပါကုန်၏ ”ဟု လျှောက်ကုန်၏။

ရဟန်းတို့ သာရိပုတြာကို သင်တို့ ခွင့်ပန်ပြီးကြပြီလော၊ အသျှင်ဘုရား အကျွန်ုပ်တို့သည် အသျှင်သာရိပုတြာကို ခွင့်မပန်ကြရသေးပါ။ ရဟန်းတို့ သာရိပုတြာကို ခွင့်ပန်ကြကုန်ဦးလော့၊ ရဟန်းတို့ သာရိပုတြာသည် ပညာရှိ၏၊ သီတင်းသုံးဖော် ရဟန်းတို့ကို ချီးမြှောက်တတ်၏ဟု မိန့်တော်မူ၏။ “အသျှင်ဘုရား ကောင်းပါပြီ”ဟု ထိုရဟန်းတို့သည် မြတ်စွာဘုရားအား ပြန်ကြားလျှောက်ထားကြကုန်၏။

ထိုအခါ အသျှင်သာရိပုတြာသည် မြတ်စွာဘုရားနှင့် မနီးမဝေး ဒန့်ကျွဲချုံ မဏ္ဍပ်တစ်ခု၌ နေတော် မူ၏။

ထို့နောက် ထိုရဟန်းတို့သည် မြတ်စွာဘုရား၏ စကားကို နှစ်သက်ဝမ်းမြောက်ကုန်၍ နေရာမှ ထကြကာရှိခိုးပြီးလျှင် အရိုအသေ ပြု၍ အသျှင်သာရိပုတြာထံသို့ ချဉ်းကပ်လျက် အသျှင်သာရိပုတြာနှင့် အတူဝမ်းမြောက်ဝမ်းသာ နှုတ်ဆက်ပြောဆိုကုန်၏၊ ဝမ်းမြောက်ဖွယ် အမှတ်ရဖွယ်စကားကို ပြောဆိုပြီး၍ တစ်ခုသော နေရာ၌ ထိုင်ကြကုန်ပြီးသော် အသျှင်သာရိပုတြာအား “ငါ့သျှင်သာရိပုတြာ အကျွန်ုပ်တို့သည့်ပစ္ဆာဘူမဇနပုဒ်သို့ သွားလိုပါကုန်၏၊ ပစ္ဆာဘူမဇနပုဒ်၌ နေလိုပါကုန်၏၊ အကျွန်ုပ်တို့သည် မြတ်စွာဘုရားကို ခွင့်ပန်ပြီးပါပြီ”ဟု လျှောက်ကုန်၏။

ငါ့သျှင်တို့ နိုင်ငံရပ်ခြား တိုင်းတစ်ပါးသို့ သွားသောရဟန်းအား ပြဿနာမေးတတ်ကုန်သော မင်းပညာရှိ ပုဏ္ဏားပညာရှိ သူကြွယ်ပညာရှိ ရဟန်းပညာရှိတို့သည် ထင်ရှားရှိကြကုန်၏၊ ငါ့သျှင်တို့ ပညာရှိကုန်သော လူတို့သည် “အသျှင်တို့၏ဆရာ မြတ်စွာဘုရားသည် အဘယ်ဝါဒရှိပါသနည်း၊ အဘယ်ကို ဟောလေ့ရှိပါသနည်း ”ဟု စုံစမ်းတတ်ကုန်၏။ အသို့နည်း အသျှင်တို့သည် ယင်းအမေးကို ဖြေဆိုကြသော် မြတ်စွာဘုရား ဟောတော်မူသည့်အတိုင်း ဖြစ်နိုင်လောက်အောင် မြတ်စွာဘုရားကိုမဟုတ်မမှန်သောအား ဖြင့် မစွပ်စွဲနိုင်လောက်အောင် တရားတော်အား လျော်သော တရားကိုလည်းဖြေဆိုနိုင်သည် မည်နိုင် လောက်အောင် သင်တို့၏ ဝါဒ, အနုဝါဒတို့သည် အကြောင်းနှင့် တကွ ဖြစ်၍ အကဲ့ရဲ့ခံရခြင်းသို့ အနည်း ငယ်မျှ မရောက်မရှိနိုင်ကြလောက်အောင် တရားတို့ကိုနာဖူးကြ, သင်ယူဖူးကြပါကုန်၏လော၊ နှလုံးသွင်းဖူး ကြပါကုန်၏လော၊ ဆောင်ဖူးကြပါကုန်၏လော၊ ပညာဖြင့် ကောင်းစွာ ထိုးထွင်း၍ သိကြပါကုန်၏လောဟု (မိန့်ဆို၏)။

ငါ့သျှင် အကျွန်ုပ်တို့သည် အသျှင်သာရိပုတြာ၏ အထံ၌ ဤစကား၏ အနက်အဓိပ္ပါယ်ကို သိကြရန်အဝေးကြီးမှပင် လာခဲ့ရပါကုန်၏၊ တောင်းပန်ပါကုန်၏၊ ဤစကား၏ အနက်အဓိပ္ပါယ်ကို အသျှင်သာရိပုတြာ၏ ဉာဏ်၌ သာလျှင် ထင်ပါစေလော့ဟု လျှောက်ကုန်၏။ ငါ့သျှင်တို့ သို့ဖြစ်လျှင် နာကုန်လော့၊ ကောင်းစွာ နှလုံးသွင်းကုန်လော့၊ ဟောပြပေအံ့ဟု မိန့်တော်မူ၏။ “ငါ့သျှင် ကောင်းပါပြီ”ဟု ထိုရဟန်းတို့သည် အသျှင်သာရိပုတြာအား ပြန်လျှောက်ကြကုန်၏၊ အသျှင်သာရိပုတြာသည် ဤစကားကိုဟောတော် မူ၏။

ငါ့သျှင်တို့ နိုင်ငံရပ်ခြား တိုင်းတစ်ပါးသို့ သွားသော ရဟန်းကို မင်းပညာရှိ။ပ။ ပြဿနာ မေးတတ်ကြကုန်၏၊ ငါသျှင်တို့ ပညာရှိသော လူတို့သည် “အသျှင်တို့၏ ဆရာ မြတ်စွာဘုရားသည် အဘယ်ဝါဒရှိပါသနည်း။ အဘယ်ကို ဟောလေ့ရှိပါသနည်း ”ဟု စုံစမ်းတတ်ကုန်၏၊ ငါ့သျှင်တို့ သင်တို့သည် ဤသို့အမေးခံကြရသော် “ငါတို့၏ ဆရာ မြတ်စွာဘုရားသည် လိုချင်တပ်မက်မှု'ဆန္ဒရာဂ’ ပယ်ဖျောက်ခြင်းကိုဟောလေ့ရှိ၏ ”ဟု ဤသို့ ဖြေကြားကုန်လော့။ ငါ့သျှင်တို့ ဤသို့ ဖြေသော်လည်း ဤမင်းပညာရှိ။ပ။ ရဟန်းပညာရှိတို့သည် တစ်ဆင့်တက်၍ ပြဿနာကို မေးတတ်ကြကုန်၏၊ ငါသျှင်တို့ ပညာရှိသော လူတို့သည် “အသျှင်တို့၏ ဆရာ မြတ်စွာဘုရားသည် အဘယ်၌ လိုချင်တပ်မက်မှု'ဆန္ဒရာဂ'ပယ်ဖျောက်ခြင်းကို ဟောလေ့ရှိပါသနည်း”ဟု စုံစမ်းတတ်ကုန်၏၊ ငါ့သျှင်တို့ သင်တို့သည် ဤသို့အမေးခံကြရသော် “ငါတို့၏ ဆရာ မြတ်စွာဘုရားသည် ရုပ်၌ လိုချင်တပ်မက်မှု ‘ဆန္ဒရာဂ’ ပယ်ဖျောက်ခြင်းကို ဟောလေ့ရှိ၏၊ ဝေဒနာ၌ ။ သညာ၌ ။ သင်္ခါရတို့၌ ။ ဝိညာဏ်၌ လိုချင်တပ် မက်မှု'ဆန္ဒရာဂ’ ပယ်ဖျောက်ခြင်းကို ဟောလေ့ရှိ၏”ဟု ဤသို့ ဖြေကြားကုန်လော့။

ငါ့သျှင်တို့ ဤသို့ ဖြေသော်လည်း ဤမင်းပညာရှိ။ပ။ ရဟန်းပညာရှိတို့သည် တစ်ဆင့်တက်၍ မေးတတ်ကြကုန်၏၊ ငါသျှင်တို့ ပညာရှိသော လူတို့သည် “အသျှင်တို့၏ ဆရာ မြတ်စွာဘုရားသည်အဘယ်အပြစ်ကို မြင်၍ ရုပ်၌ လိုချင်တပ်မက်မှု ‘ဆန္ဒရာဂ’ ပယ်ဖျောက်ခြင်းကို ဟောလေ့ရှိပါသနည်း၊ ဝေဒနာ၌ ။ သညာ၌ ။ သင်္ခါရတို့၌ ။ ဝိညာဏ်၌ လိုချင်တပ်မက်မှု ‘ဆန္ဒရာဂ’ ပယ်ဖျောက်ခြင်းကို ဟောလေ့ရှိပါသနည်း”ဟု စုံစမ်းတတ်ကုန်၏၊ ငါ့သျှင်တို့ သင်တို့သည် ဤသို့ အမေးခံကြရသော် ငါ့သျှင်တို့ ရုပ်၌ တပ်စွန်းမှု မကင်းသူ, လိုချင်မှု မကင်းသူ, ခင်တွယ်မှု မကင်းသူ, မွတ်သိပ်မှု မကင်းသူ, ပူလောင်မှုမကင်းသူ, တောင့်တမှု မကင်းသူအား ထိုရုပ်၏ ဖောက်ပြန်ခြင်း တစ်မျိုးတစ်ဖုံ ဖြစ်ခြင်းကြောင့် စိုးရိမ်မှုငိုကြွေးမှုကိုယ်ဆင်းရဲမှု စိတ်ဆင်းရဲမှု ပြင်းစွာ ပင်ပန်းမှုတို့သည် ဖြစ်ကုန်၏။ ဝေဒနာ၌ ။ သညာ၌ ။ သင်္ခါရတို့၌ တပ်စွန်းမှု မကင်းသူ။ပ။ တောင့်တမှု မကင်းသူအား ထိုသင်္ခါရတို့၏ ဖောက်ပြန်ခြင်း တစ်မျိုး့တစ်ဖုံ ဖြစ်ခြင်းကြောင့် စိုးရိမ်မှု ငိုကြွေးမှုကိုယ်ဆင်းရဲမှု စိတ်ဆင်းရဲမှု ပြင်းစွာ ပင်ပန်းမှုတို့သည် ဖြစ်ကုန်၏။ ဝိညာဏ်၌ တပ်စွန်းမှု မကင်းသူ, လိုချင်မှု မကင်းသူ, ခင်တွယ်မှု မကင်းသူ, မွတ်သိပ်မှုမကင်းသူ, ပူလောင်မှု မကင်းသူ, တောင့်တမှု, မကင်းသူအား ထိုဝိညာဏ်၏ ဖောက်ပြန်ခြင်း တစ်မျိုးတစ်ဖုံ ဖြစ်ခြင်းကြောင့် စိုးရိမ်မှု ငိုကြွေးမှုကိုယ်ဆင်းရဲမှု စိတ်ဆင်းရဲမှု ပြင်းစွာ ပင်ပန်းမှုတို့သည် ဖြစ်ကုန်၏။ ငါ့သျှင်တို့ ငါတို့၏ ဆရာ မြတ်စွာဘုရားသည် ဤအပြစ်ကို မြင်၍ ရုပ်၌ လိုချင်တပ်မက်မှု'ဆန္ဒရာဂ’ ပယ်ဖျောက်ခြင်းကို ဟောတော်မူလေ့ရှိ၏၊ ဝေဒနာ၌ ။ သညာ၌ ။ သင်္ခါရတို့၌ ။ ဝိညာဏ်၌ လိုချင် တပ်မက်မှု ‘ဆန္ဒရာဂ’ ပယ်ဖျောက်ခြင်းကို ဟောတော်မူလေ့ရှိ၏ ”ဟု ဤသို့ ဖြေကုန်လော့။

ငါ့သျှင်တို့ ဤသို့ ဖြေသော်လည်း မင်းပညာရှိ ပုဏ္ဏားပညာရှိ သူကြွယ်ပညာရှိ ရဟန်းပညာရှိတို့သည်တစ်ဆင့်တက်၍ ပြဿနာကို မေးတတ်ကြကုန်၏။ ငါသျှင်တို့ ပညာရှိသော လူတို့သည် “အသျှင် တို့၏ဆရာ မြတ်စွာဘုရားသည် အဘယ်အကျိုးကို မြင်၍ ရုပ်၌ လိုချင်တပ်မက်မှု ‘ဆန္ဒရာဂ’ ပယ်ဖျောက်ခြင်းကို ဟောတော်မူလေ့ရှိပါသနည်း၊ ဝေဒနာ၌ ။ သညာ၌ ။ သင်္ခါရတို့၌ ။ ဝိညာဏ်၌ လိုချင်တပ်မက်မှု ‘ဆန္ဒ ရာဂ’ ပယ်ဖျောက်ခြင်းကို ဟောတော်မူလေ့ရှိပါသနည်း”ဟု စုံစမ်းတတ်ကုန်၏၊ ငါ့သျှင်တို့ သင်တို့သည် ဤသို့ အမေးခံကြရသော် ရုပ်၌ တပ်စွန်းမှု ကင်းသူ, လိုချင်မှု ကင်းသူ,ခင်တွယ်မှု ကင်းသူ, မွတ်သိပ်မှု ကင်းသူ, ပူလောင်မှု ကင်းသူ, တောင့်တမှု ကင်းသူအား ထိုရုပ်၏ဖောက်ပြန်ခြင်း တစ်မျိုးတစ်ဖုံ ဖြစ်ခြင်း ကြောင့် စိုးရိမ်မှု ငိုကြွေးမှုကိုယ်ဆင်းရဲမှု စိတ်ဆင်းရဲမှုပြင်းစွာ ပင်ပန်းမှုတို့သည် မဖြစ်ကုန်။ ဝေဒနာ၌ ။ သညာ၌ ။ သင်္ခါရတို့၌ တပ်စွန်းမှု ကင်းသူ, လိုချင်မှုကင်းသူ, ခင်တွယ်မှု ကင်းသူ, မွတ်သိပ်မှု ကင်းသူ, ပူလောင်မှု ကင်းသူ, တောင့်တမှု ကင်းသူအားထိုသင်္ခါရတို့၏ ဖောက်ပြန်ခြင်း တစ်မျိုးတစ်ဖုံ ဖြစ်ခြင်း ကြောင့် စိုးရိမ်မှု ငိုကြွေးမှုကိုယ်ဆင်းရဲမှုစိတ်ဆင်းရဲမှု ပြင်းစွာ ပင်ပန်းမှုတို့သည် မဖြစ်ကုန်။ ဝိညာဏ် ၌ တပ်စွန်းမှု ကင်းသူ, လိုချင်မှု ကင်းသူ,ခင်တွယ်မှု ကင်းသူ, မွတ်သိပ်မှု ကင်းသူ, ပူလောင် မှုကင်းသူ, တောင့်တမှု ကင်းသူအား ထိုဝိညာဏ်၏ဖောက်ပြန်ခြင်း တစ်မျိုးတစ်ဖုံ ဖြစ်ခြင်းကြောင့် စိုးရိမ်မှု ငိုကြွေးမှုကိုယ်ဆင်းရဲမှု စိတ်ဆင်းရဲမှု ပြင်းစွာပင်ပန်းမှုတို့သည် မဖြစ်ကုန်။ ငါ့သျှင်တို့ ငါတို့၏ ဆရာ မြတ်စွာ ဘုရားသည် ဤအကျိုးကို မြင်၍ ရုပ်၌ လိုချင်တပ်မက်မှု ‘ဆန္ဒရာဂ’ ပယ်ဖျောက်ခြင်းကို ဟောတော်မူလေ့ ရှိ၏။ ဝေဒနာ၌ ။ သညာ၌ ။ သင်္ခါရတို့၌ ။ ဝိညာဏ်၌ လိုချင်တပ်မက်မှု ‘ဆန္ဒရာဂ’ ပယ်ဖျောက်ခြင်းကို ဟော တော်မူလေ့ရှိ၏ ”ဟု ဤသို့ဖြေကုန်လော့။

ငါ့သျှင်တို့ အကုသိုလ်တရားတို့သို့ ကပ်ရောက်နေသူအား မျက်မှောက်ဘဝ၌လည်း ချမ်းသာစွာနေရခြင်း မဆင်းရဲရခြင်း ပြင်းစွာ မပင်ပန်းရခြင်း မပူလောင်ရခြင်းတို့နှင့် ခန္ဓာကိုယ်ပျက်စီး၍ သေပြီးသည်မှနောက်၌လည်း ကောင်းသော လားရာကို (မချွတ် ရလိမ့်မည်ဟု) မျှော်လင့်နိုင်ခြင်း ဖြစ်ခဲ့ပါမူ မြတ်စွာဘုရားသည် ဤအကုသိုလ်တရားတို့ကို ဤသို့ ပယ်ခြင်းကို ချီးမွမ်းတော်မမူရာ၊ ငါ့သျှင်တို့ အကုသိုလ်တရားတို့သို့ ကပ်ရောက်နေသူအား မျက်မှောက်ဘဝ၌လည်း ဆင်းရဲစွာ နေရခြင်း မချမ်းမသာ နေရခြင်းပြင်းစွာ ပင်ပန်းရခြင်း ပူလောင်ရခြင်းတို့နှင့် ခန္ဓာကိုယ်ပျက်စီး၍ သေပြီးသည်မှ နောက်၌လည်း မကောင်းသော လားရာကို (မချွတ် ရလိမ့်မည်ဟု) မျှော်လင့်နိုင်ခြင်းကြောင့်သာ မြတ်စွာဘုရားသည် ဤအကုသိုလ်တရားတို့ကို ပယ်ခြင်းကို ချီးမွမ်းတော်မူ၏။

ငါ့သျှင်တို့ ကုသိုလ်တရားတို့သို့ ကပ်ရောက်နေသူအား မျက်မှောက်ဘဝ၌လည်း ဆင်းရဲစွာ နေရခြင်းမချမ်းမသာ နေရခြင်း ပြင်းစွာ ပင်ပန်းရခြင်း ပူလောင်ရခြင်းတို့နှင့် ခန္ဓာကိုယ်ပျက်စီး၍ သေပြီးသည်မှနောက်၌လည်း မကောင်းသော လားရာကို (မချွတ် ရလိမ့်မည်ဟု) မျှော်လင့်နိုင်ခြင်း ဖြစ်ခဲ့ပါမူမြတ်စွာဘုရားသည် ဤကုသိုလ်တရားတို့နှင့် ပြည့်စုံခြင်းကို ချီးမွမ်းတော်မမူရာ၊ ငါ့သျှင်တို့ ကုသိုလ်တရားတို့သို့ ကပ်ရောက်နေသူအား မျက်မှောက်ဘဝ၌လည်း ချမ်းသာစွာ နေရခြင်း မဆင်းရဲရခြင်း ပြင်းစွာ့မပင်ပန်းရခြင်း မပူလောင်ရခြင်းတို့နှင့် ခန္ဓာကိုယ်ပျက်စီး၍ သေပြီးသည်မှ နောက်၌လည်း ကောင်းသောလားရာကို (မချွတ် ရလိမ့်မည်ဟု) မျှော်လင့်နိုင်ရသောကြောင့်သာ မြတ်စွာဘုရားသည် ကုသိုလ်တရားနှင့်ပြည့်စုံခြင်းကို ချီးမွမ်းတော်မူ၏။

အသျှင်သာရိပုတြာသည် ဤစကားကို ဟောတော်မူ၏။ ထိုရဟန်းတို့သည် အသျှင်သာရိပုတြာ၏စကားကို အလွန်နှစ်သက် ဝမ်းမြောက်ကြလေကုန်၏။

ဒုတိယသုတ်။

၃-ဟာလိဒ္ဒိကာနိသုတ်

֍ ၃။ အကျွန်ုပ်သည် ဤသို့ ကြားနာခဲ့ရပါသည်- အခါတစ်ပါး၌ အသျှင်မဟာကစ္စည်းသည် အဝန္တိတိုင်း ကုလဃရမြို့ တောင်ကမ်းပါးပြတ်၌ (သီတင်းသုံး) နေတော်မူ၏၊ ထိုအခါ ဟာလိဒ္ဒိကာနိသူကြွယ်သည်အသျှင်မဟာကစ္စည်းထံသို့ ချဉ်းကပ်၍ ရှိခိုးပြီးလျှင် တစ်ခုသော နေရာ၌ ထိုင်လျက် ဤစကားကိုလျှောက်၏၊ “အသျှင်ဘုရား အဋ္ဌကဝဂ်၌ လာသော မာဂဏ္ဍိယပြဿနာဝယ်-

“အမြဲနေရာ အိမ်ကို ပယ်၍ ယာယီအိမ်တည်းဟူသော တည်ရာ မရှိသော၊ ရွာ၌ အကျွမ်းဝင် မှုတို့ကိုမပြုသော၊ ကာမတို့မှ ကင်းဆိတ်သော၊ (ဝဋ်ကို) ရှေ့သွား မပြုသော ရဟန်းသည် လူတို့နှင့် ငြင်းခုံ၍ စကားပြောမှုကို မပြုရာ”ဟု-

ဤစကားကို မြတ်စွာဘုရား ဟောထားပါ၏၊ အသျှင်ဘုရား မြတ်စွာဘုရား အကျဉ်းဟောထားသော ဤစကား၏ အကျယ်အနက်ကို အဘယ်သို့ မှတ်ရပါမည်နည်း”ဟု လျှောက်၏။

သူကြွယ် ဖောက်ပြန်မှု ရုပ်ဓာတ်သည် သိမှုဝိညာဏ်၏ အိမ်မည်၏၊ ဖောက်ပြန်မှု ရုပ်ဓာတ်၌ တပ်မက်မှုဖြင့် ဖွဲ့စပ်နေသော ဝိညာဏ်ကိုမူကား “အိမ်ဟူသော တည်ရာ ရှိ၏ ”ဟု ဆိုရ၏။ သူကြွယ်ခံစားမှု ‘ဝေဒနာ’ ဓာတ်သည် သိမှု ‘ဝိညာဏ်'၏ အိမ်မည်၏၊ ခံစားမှု ‘ဝေဒနာ'ဓာတ်၌ တပ်မက်မှုဖြင့် ဖွဲ့စပ်နေသော ဝိညာဏ်ကိုမူကား “အိမ်ဟူသော တည်ရာ ရှိ၏ ”ဟု ဆိုရ၏။ သူကြွယ် မှတ်သားမှု ‘သညာ'ဓာတ်သည် သိမှု ‘ဝိညာဏ်'၏ အိမ်မည်၏၊ မှတ်သားမှု ‘သညာ'ဓာတ်၌ တပ်မက်မှုဖြင့် ဖွဲ့စပ်နေသောဝိညာဏ်ကိုမူကား “အိမ်ဟူသော တည်ရာ ရှိ၏ ”ဟု ဆိုရ၏။ သူကြွယ် ပြုပြင်မှု ‘သင်္ခါရ'ဓာတ်သည် သိမှု'ဝိညာဏ် ‘၏ အိမ်မည်၏၊ ပြုပြင်မှု ‘သင်္ခါရ’ ဓာတ်၌ တပ်မက်မှုဖြင့် ဖွဲ့စပ်နေသော ဝိညာဏ်ကိုမူကား"အိမ်ဟူသော တည်ရာ ရှိ၏ ”ဟု ဆိုရ၏။ သူကြွယ် ဤသို့လျှင် အမြဲနေရာ အိမ်ဟူသော တည်ရာရှိသူဖြစ်၏။

သူကြွယ် အဘယ်သို့လျှင် အမြဲနေအိမ်ဟူသော တည်ရာမရှိသူ ဖြစ်သနည်း။ သူကြွယ် ဖောက်ပြန်မှုရုပ်ဓာတ်၌ စိတ်၏ တည်ရာ အမှားနှလုံးသွင်းရာ ကိန်းဝပ်ရာဖြစ်ကုန်သော လိုချင်မှု စွဲမက်မှု နှစ်သက်မှုတပ်မက်မှု ကပ်ရောက်မှု စွဲလမ်းမှုတို့ကို မြတ်စွာဘုရားသည် ပယ်အပ်ကုန်ပြီ၊ အမြစ်ရင်းကို အကြွင်းမဲ့ဖြတ်အပ်ကုန်ပြီ၊ နုတ်ပြီးသော ထန်းပင်ရာကဲ့သို့ ပြုအပ်ကုန်ပြီ၊ နောက်တစ်ဖန် မဖြစ်ခြင်းကို ပြုအပ်ကုန်ပြီ၊ နောင်အခါ ဖြစ်ပေါ်ခြင်းသဘော မရှိကုန်၊ ထို့ကြောင့် မြတ်စွာဘုရားကို “အမြဲနေအိမ်ဟူသောတည်ရာ မရှိသူ”ဟု ဆိုရ၏။ သူကြွယ် ခံစားမှု ‘ဝေဒနာ’ ဓာတ်၌ ။ မှတ်သားမှု ‘သညာ’ ဓာတ်၌ ။ ပြုပြင်မှု'သင်္ခါရ’ ဓာတ်၌ ။ သိမှု'ဝိညာဏ'ဓာတ်၌ စိတ်၏ တည်ရာ အမှားနှလုံးသွင်းရာ ကိန်းဝပ်ရာဖြစ်ကုန်သောလိုချင်မှု စွဲမက်မှု နှစ်သက်မှု တပ်မက်မှု ကပ်ရောက်မှု စွဲလမ်းမှုတို့ကို မြတ်စွာဘုရားသည် ပယ်အပ်ကုန်ပြီ၊ အမြစ်ရင်းကို အကြွင်းမဲ့ ဖြတ်အပ်ကုန်ပြီ၊ နုတ်ပြီးသော ထန်းပင်ရာကဲ့သို့ ပြုအပ်ကုန်ပြီ၊ နောက်တစ်ဖန် မဖြစ်ခြင်းကို ပြုအပ်ကုန်ပြီ၊ နောင်အခါ ဖြစ်ပေါ်ခြင်းသဘော မရှိကုန်၊ ထို့ကြောင့်မြတ်စွာဘုရားကို “အမြဲနေရာ အိမ်ဟူသော တည်ရာ မရှိသူ”ဟု ဆိုရ၏။ သူကြွယ် ဤသို့လျှင်အမြဲနေအိမ်ဟူသော တည်ရာ မရှိသူ ဖြစ်၏။

သူကြွယ် အဘယ်သို့လျှင် ယာယီအိမ်ဟူသော တည်ရာရှိသူ ဖြစ်သနည်း။ သူကြွယ် ရူပါရုံတည်းဟူသော (ကိလေသာဖြစ်ကြောင်း) ယာယီအိမ်၌ ကိလေသာ ပျံ့နှံ့ဖွဲ့စပ်သူတို့ကို “ယာယီအိမ်ဟူသောတည်ရာ ရှိသူ”ဟု ဆိုရ၏။ သဒ္ဒါရုံ။ပ။ ဂန္ဓာရုံ။ ရသာရုံ။ ဖောဋ္ဌဗ္ဗာရုံ။ ဓမ္မာရုံတည်းဟူသော (ကိလေသာဖြစ်ကြောင်း) အိမ်၌ ကိလေသာ ပျံ့နှံ့ဖွဲ့စပ်သူတို့ကို “ယာယီအိမ်ဟူသော တည်ရာရှိသူ”ဟုဆိုရ၏။ သူကြွယ် ဤသို့ လျှင် ယာယီအိမ်ဟူသော တည်ရာရှိသူ ဖြစ်၏။

သူကြွယ် အဘယ်သို့လျှင် ယာယီအိမ်ဟူသော တည်ရာမရှိသူ ဖြစ်သနည်း။ သူကြွယ် ရူပါရုံတည်းဟူသော ယာယီအိမ်၌ ကိလေသာ ပျံ့နှံ့ဖွဲ့စပ်မှုတို့ကို မြတ်စွာဘုရားသည် ပယ်အပ်ကုန်ပြီ၊ အမြစ်ရင်းကိုအကြွင်းမဲ့ ဖြတ်အပ်ကုန်ပြီ၊ နုတ်ပြီးသော ထန်းပင်ရာကဲ့သို့ ပြုအပ်ကုန်ပြီ၊ နောက်တစ်ဖန် မဖြစ်ခြင်းကိုပြုအပ်ကုန်ပြီ၊ နောင်အခါ ဖြစ်ပေါ်ခြင်းသဘော မရှိကုန်၊ ထို့ကြောင့် မြတ်စွာဘုရားကို"ယာယီအိမ်ဟူသော တည်ရာ မရှိသူ”ဟု ဆိုရ၏။ သဒ္ဒါရုံ။ ဂန္ဓာရုံ။ ရသာရုံ။ ဖောဋ္ဌဗ္ဗာရုံ။ ဓမ္မာရုံတည်းဟူသော ယာယီအိမ်၌ ကိလေသာ ပျံ့နှံ့ဖွဲ့စပ်မှုတို့ကို မြတ်စွာဘုရားသည် ပယ်အပ်ကုန်ပြီ၊ အမြစ်ရင်းကို အကြွင်းမဲ့ ဖြတ်အပ်ကုန် ပြီ၊ နုတ်ပြီးသော ထန်းပင်ရာကဲ့သို့ ပြုအပ်ကုန်ပြီ၊ နောက်တစ်ဖန်မဖြစ်ခြင်းကို ပြုအပ်ကုန်ပြီ၊ နောင် အခါ ဖြစ်ပေါ်ခြင်းသဘော မရှိကုန်၊ ထို့ကြောင့် မြတ်စွာဘုရားကို"ယာယီအိမ်ဟူသော တည်ရာ မရှိသူ”ဟု ဆိုရ၏။ သူကြွယ် ဤသို့လျှင် ယာယီအိမ်ဟူသော တည်ရာမရှိသူ ဖြစ်၏။

သူကြွယ် အဘယ်သို့လျှင် ရွာ၌ အကျွမ်းဝင်မှုရှိသူ ဖြစ်သနည်း။ သူကြွယ် ဤလောက၌ အချို့သူသည်လူတို့နှင့် ပေါင်းသင်း၍ နေ၏၊ တကွ နှစ်သက်ခြင်းရှိ၏၊ တကွ စိုးရိမ်ခြင်းရှိ၏၊ လူတို့ ချမ်းသာကြသော် ချမ်းသာ၏၊ လူတို့ ဆင်းရဲကြသော် ဆင်းရဲ၏၊ ကိစ္စကြီးငယ်တို့ ဖြစ်လာကုန်လတ်သော် ထိုကိစ္စကြီးငယ်တို့၌ ကိုယ်တိုင် အားထုတ်ခြင်းသို့ ရောက်၏။ သူကြွယ် ဤသို့လျှင် ရွာ၌ အကျွမ်းဝင်မှုရှိသူဖြစ်၏။

သူကြွယ် အဘယ်သို့လျှင် ရွာ၌ အကျွမ်းဝင်မှု မရှိသူ ဖြစ်သနည်း။ သူကြွယ် ဤသာသနာတော်၌ ရဟန်းသည် လူတို့နှင့် မပေါင်းသင်းဘဲ နေ၏၊ တကွ နှစ်သက်ခြင်း မရှိ၊ တကွ စိုးရိမ်ခြင်း မရှိ၊ လူတို့ချမ်းသာကြသော် မချမ်းသာ၊ လူတို့ ဆင်းရဲကြသော် မဆင်းရဲ၊ ကိစ္စကြီးငယ်တို့ ဖြစ်လာကုန်လတ်သော်ထိုကိစ္စကြီးငယ်တို့၌ ကိုယ်တိုင် အားထုတ်ခြင်းသို့ မရောက်။ သူကြွယ် ဤသို့လျှင် ရွာ၌ အကျွမ်းဝင်မှုမရှိသူ ဖြစ်၏။

သူကြွယ် အဘယ်သို့လျှင် ကာမတို့မှ မကင်းဆိတ်သူ ဖြစ်သနည်း။ သူကြွယ် ဤလောက၌ အချို့သူသည် ကာမတို့၌ စွဲမက်မှု မကင်း၊ လိုချင်မှု မကင်း၊ ခင်တွယ်မှု မကင်း၊ မွတ်သိပ်မှု မကင်း၊ ပူလောင်မှုမကင်း၊ တပ်မက်မှု မကင်း။ ဤသို့လျှင် ကာမတို့မှ မကင်းဆိတ်သူ ဖြစ်၏။

သူကြွယ် အဘယ်သို့လျှင် ကာမတို့မှ ကင်းဆိတ်သူ ဖြစ်သနည်း။ သူကြွယ် ဤလောက၌ အချို့သူသည် ကာမတို့၌ စွဲမက်မှု ကင်း၏၊ လိုချင်မှု ကင်း၏၊ ခင်တွယ်မှု ကင်း၏၊ မွတ်သိပ်မှု ကင်း၏၊ ပူလောင်မှု ကင်း၏၊ တပ်မက်မှု ကင်း၏။ ဤသို့လျှင် ကာမတို့မှ ကင်းဆိတ်သူ ဖြစ်၏။

သူကြွယ် အဘယ်သို့လျှင် (ဝဋ်ကို) ရှေ့သွားပြုသူ ဖြစ်သနည်း။ သူကြွယ် ဤလောက၌ အချို့ သူအား"အနာဂတ်ကာလ၌ ဤသို့ ရုပ်ရှိသူ ဖြစ်ရလို၏၊ အနာဂတ်ကာလ၌ ဤသို့ ခံစားမှု ‘ဝေဒနာ’ ရှိသူဖြစ်ရလို၏၊ အနာဂတ်ကာလ၌ ဤသို့ မှတ်သားမှု ‘သညာ'ရှိသူ ဖြစ်ရလို၏၊ အနာဂတ်ကာလ၌ ဤသို့ပြုပြင်မှု ‘သင်္ခါရ’ ရှိသူ ဖြစ်ရလို၏၊ အနာဂတ်ကာလ၌ ဤသို့ သိမှု'ဝိညာဏ် ‘ရှိသူ ဖြစ်ရလို၏ ”ဟု စိတ်ဖြစ်၏။ သူကြွယ် ဤသို့လျှင် (ဝဋ်ကို) ရှေ့သွားပြုသူ ဖြစ်၏။

သူကြွယ် အဘယ်သို့လျှင် (ဝဋ်ကို) ရှေ့သွား မပြုသူ ဖြစ်သနည်း။ သူကြွယ် ဤသာသနာတော်၌ အချို့သူအား “အနာဂတ်ကာလ၌ ဤသို့ ရုပ်ရှိသူ ဖြစ်ရလို၏၊ အနာဂတ်ကာလ၌ ဤသို့ခံစားမှု ‘ဝေဒနာ’ ရှိသူ ဖြစ်ရလို၏၊ “အနာဂတ်ကာလ၌ ဤသို့ မှတ်သားမှု ‘သညာ'ရှိသူ ဖြစ်ရလို၏၊ အနာဂတ်ကာလ၌ ဤသို့ ပြုပြင်မှု ‘သင်္ခါရ'ရှိသူ ဖြစ်ရလို၏၊ အနာဂတ်ကာလ၌ ဤသို့သိမှု'ဝိညာဏ် ‘ရှိသူ ဖြစ်ရလို၏ ”ဟု စိတ် မဖြစ်။ သူကြွယ် ဤသို့လျှင် (ဝဋ်ကို) ရှေ့သွား မပြုသူ ဖြစ်၏။

သူကြွယ် အဘယ်သို့လျှင် လူတို့နှင့် ငြင်းခုံ၍ စကားပြောတတ်သူ ဖြစ်သနည်း။ သူကြွယ် ဤလောက၌ အချို့သူသည် ဤသို့ သဘောရှိသော စကားကို ဆိုတတ်၏- “သင်သည် ဤဓမ္မဝိနယကိုမသိ၊ ငါသည် ဤဓမ္မဝိနယကို သိ၏၊ သင်သည် ဤဓမ္မဝိနယကို အသို့ သိနိုင်အံ့နည်း၊ သင်သည်မှားသော အကျင့်ရှိသူ ဖြစ်၏၊ ငါသည် မှန်သော အကျင့်ရှိသူ ဖြစ်၏၊ ရှေ့ဆိုသင့်သည်ကို နောက်မှဆို၏၊ နောက်မှ ဆိုသင့်သည်ကို ရှေ့ဆို၏၊ ငါ၏ စကားသည် ပြေပြစ်၏၊ သင်၏ စကားသည် မပြေပြစ်၊ သင်၏ ကြာမြင့် စွာ လေ့လာထားသော စကားသည် သင့်ဆီသို့ ပြန်လှည့်၍ တည်လေပြီ၊ သင့်အယူ၌ ရှိသော အပြစ်ကို ငါ တင်ပြပြီ၊ သင် အရေးနိမ့်ပြီ၊ ငါ တင်ပြသော အပြစ်မှ လွတ်မြောက်ရန်ရှာကြံချေဦးလော့၊ သင့်ကို နှိမ် အပ်ပြီ၊ စွမ်းနိုင်လျှင် ဖြေဦးလော့”ဟု ဤသို့လျှင် လူတို့နှင့် ငြင်းခုံ၍ ဤသို့ သဘောရှိသော စကားကို ပြောတတ်သူ ဖြစ်၏။

သူကြွယ် အဘယ်သို့လျှင် လူတို့နှင့် ငြင်းခုံ၍ စကားပြောတတ်သူ မဖြစ်သနည်း။ သူကြွယ် ဤသာသနာတော်၌ ရဟန်းသည် ဤသို့ သဘောရှိသော စကားကို မပြောတတ် -"သင်သည် ဤဓမ္မဝိနယကိုမသိ။ပ။ စွမ်းနိုင်လျှင် ဖြေဦးလော့”ဟု ဤသို့လျှင် လူတို့နှင့် ငြင်းခုံ၍ ဤသို့ သဘောရှိသော စကားကိုပြောတတ်သူ မဖြစ်။

သူကြွယ် ဤသို့ အဋ္ဌကဝဂ်၌ လာသော မာဂဏ္ဍိယပြဿနာဝယ်-

“အမြဲနေရာ အိမ်ကို ပယ်၍ ယာယီအိမ်ဟူသော တည်ရာ မရှိသော၊ ရွာ၌ အကျွမ်းဝင် မှုတို့ကိုမပြုသော၊ ကာမတို့မှ ကင်းဆိတ်သော၊ (ဝဋ်ကို) ရှေ့သွား မပြုသော ရဟန်းသည် လူတို့နှင့် ငြင်းခုံ၍ စကားပြောမှုကို မပြုရာ”ဟု-

မြတ်စွာဘုရား အကျဉ်း ဟောထားတော်မူသော ဤစကား၏ အကျယ်ဖြစ်သော အနက်ကို ဤသို့မှတ်အပ်၏ဟု (မိန့်ဆို၏)။

တတိယသုတ်။

၄-ဒုတိယ ဟာလိဒ္ဒိကာနိသုတ်

֍ ၄။ အကျွန်ုပ်သည် ဤသို့ ကြားနာခဲ့ရပါသည်-အခါတစ်ပါး၌ အသျှင်မဟာကစ္စည်းသည် အဝန္တိတိုင်းကုလဃရမြို့ တောင်ကမ်းပါးပြတ်၌ (သီတင်းသုံး) နေတော်မူ၏၊ ထိုအခါ ဟာလိဒ္ဒိကာနိသူကြွယ်သည်အသျှင်မဟာကစ္စည်းထံသို့။ပ။ တစ်ခုသော နေရာ၌ ထိုင်ပြီးသော် ဤစကားကို လျှောက်၏၊ “အသျှင်ဘုရား သက္ကပဥှာသုတ်၌ ‘တဏှာကုန်သဖြင့် ကိလေသာမှ လွတ်ကုန်သောသမဏဗြာဟ္မဏတို့သည် စင်စစ် ပြီး ဆုံးခြင်းသို့ ရောက်ကုန်၏၊ စင်စစ် ယောဂကုန်ခြင်း ရှိကုန်၏၊ စင်စစ် မြတ်သောအကျင့် ရှိကုန်၏၊ စင်စစ် သံသရာအဆုံး ရှိကုန်၏၊ နတ်,လူတို့တွင် အမြတ်ဆုံးဖြစ်ကုန်၏ ‘ဟူသော ဤစကားကို မြတ်စွာဘုရား ဟောထားတော်မူ၏၊ အသျှင်ဘုရား မြတ်စွာဘုရားသည်အကျဉ်းဟောထားသော ဤစကား၏ အကျယ် ဖြစ်သော အနက်ကို အဘယ်သို့ မှတ်ရပါမည်နည်း”ဟုလျှောက်၏။

သူကြွယ် ရုပ်ဓာတ်၌ စိတ်တည်ရာ အမှားနှလုံးသွင်းရာ ကိန်းဝပ်ရာဖြစ်ကုန်သော လိုချင်မှု စွဲမက်မှုနှစ်သက်မှု တပ်မက်မှု ကပ်ရောက်မှု စွဲလမ်းမှုတို့ ကုန်ခြင်းကြောင့် တပ်မက်ခြင်း ကင်းခြင်းကြောင့် ချုပ်ခြင်းကြောင့် စွန့်ခြင်းကြောင့် မငြိကပ်ခြင်းကြောင့် “စိတ်သည် ကိလေသာတို့မှ ကောင်းစွာ လွတ်မြောက်၏ ”ဟု ဆိုရ၏၊ သူကြွယ် ခံစားမှု ‘ဝေဒနာ'ဓာတ်၌ ။ပ။ သူကြွယ် မှတ်သားမှု ‘သညာ'ဓာတ်၌ ။ သူကြွယ့်ပြုပြင်မှု ‘သင်္ခါရ'ဓာတ်၌ ။ သိမှု ‘ဝိညာဏ်’ ဓာတ်၌ စိတ်တည်ရာ အမှားနှလုံးသွင်းရာ ကိန်းဝပ်ရာဖြစ်ကုန်သော လိုချင်မှု စွဲမက်မှု နှစ်သက်မှု တပ်မက်မှု ကပ်ရောက်မှု စွဲလမ်းမှုတို့ ကုန်ခြင်းကြောင့် တပ်မက်ခြင်းကင်းခြင်းကြောင့် ချုပ်ခြင်းကြောင့် စွန့်ခြင်းကြောင့် မငြိကပ်ခြင်းကြောင့် “စိတ်သည် ကိလေသာတို့မှကောင်းစွာ လွတ်မြောက်၏ ”ဟု ဆိုရ၏။

သူကြွယ် ဤသို့လျှင် သက္ကပဥှာသုတ်၌ “တဏှာကုန်သဖြင့် ကိလေသာမှ လွတ်ကုန်သော သမဏဗြာဟ္မဏတို့သည် စင်စစ် ပြီးဆုံးခြင်းသို့ ရောက်ကုန်၏၊ စင်စစ် ယောဂကုန်ခြင်း ရှိကုန်၏၊ စင်စစ် မြတ်သောအကျင့် ရှိကုန်၏၊ စင်စစ် သံသရာအဆုံး ရှိကုန်၏၊ နတ်,လူတို့တွင် အမြတ်ဆုံးဖြစ်ကုန်၏ “ဟူသော ဤစကားကို မြတ်စွာဘုရား ဟောထား၏၊ သူကြွယ် မြတ်စွာဘုရား အကျဉ်းဟောထားတော်မူသော ဤစကား၏ အကျယ်ဖြစ်သော အနက်ကို ဤသို့ မှတ်အပ်၏ဟု (မိန့်ဆို၏)။

စတုတ္ထသုတ်။

၅-သမာဓိသုတ်

֍ ၅။ အကျွန်ုပ်သည် ဤသို့ ကြားနာခဲ့ရပါသည်- သာဝတ္ထိပြည် ထိုအခါ။ပ။ ဤစကားကို မိန့်တော်မူ၏ - ရဟန်းတို့ တည်ကြည်မှု ‘သမာဓိ'ကို ပွါးကုန်လော့၊ ရဟန်းတို့ တည်ကြည်သော ရဟန်းသည်ဟုတ်မှန်သည့်အတိုင်း သိ၏၊ အဘယ်ကိုဟုတ်မှန်သည့်အတိုင်း သိသနည်း။ ရုပ်၏ ဖြစ်ပုံ ချုပ်ပုံကိုလည်းကောင်း၊ ခံစားမှု ‘ဝေဒနာ'၏ ဖြစ်ပုံ ချုပ်ပုံကိုလည်းကောင်း၊ မှတ်သားမှု ‘သညာ'၏ ဖြစ်ပုံ ချုပ်ပုံကိုလည်းကောင်း၊ ပြုပြင်မှု'သင်္ခါရ'တို့၏ ဖြစ်ပုံ ချုပ်ပုံကိုလည်းကောင်း၊ သိမှု ‘ဝိညာဏ်'၏ ဖြစ်ပုံ ချုပ်ပုံကိုလည်းကောင်း သိ၏။

ရဟန်းတို့ ရုပ်၏ ဖြစ်ပုံသည် အဘယ်နည်း၊ ခံစားမှု ‘ဝေဒနာ'၏ ဖြစ်ပုံသည် အဘယ်နည်း၊ မှတ်သားမှု ‘သညာ'၏ ဖြစ်ပုံသည် အဘယ်နည်း၊ ပြုပြင်မှု ‘သင်္ခါရ’ တို့၏ ဖြစ်ပုံသည် အဘယ်နည်း၊ သိမှု ‘ဝိညာဏ် ‘၏ ဖြစ်ပုံသည် အဘယ်နည်း၊ ရဟန်းတို့ ဤလောက၌ ရဟန်းသည် နှစ်သက်၏၊ စွဲလမ်းပြောဆို၏၊ လွှမ်းမိုးဆုံးဖြတ်၍ တည်၏။

အဘယ်ကို နှစ်သက်သနည်း၊ စွဲလမ်းပြောဆိုသနည်း၊ လွှမ်းမိုးဆုံးဖြတ်၍ တည်သနည်း။ ရုပ်ကိုနှစ်သက်၏၊ စွဲလမ်းပြောဆို၏၊ လွှမ်းမိုးဆုံးဖြတ်၍ တည်၏။ ရုပ်ကို နှစ်သက်သော စွဲလမ်းပြောဆိုသောလွှမ်းမိုးဆုံးဖြတ်၍ တည်သော ထိုသူအား နှစ်သက်မှုသည် ဖြစ်၏၊ ရုပ်၌ နှစ်သက်မှုသည် စွဲလမ်းမှုပင်ဖြစ်၏၊ စွဲလမ်းမှုဟူသော အကြောင်းကြောင့် ထိုသူအား ဘဝဖြစ်၏၊ ဘဝဟူသော အကြောင်းကြောင့်ပဋိသန္ဓေနေမှု ဖြစ်၏၊ ပဋိသန္ဓေနေမှုဟူသော အကြောင်းကြောင့် အိုမှု သေမှု စိုးရိမ်မှု ငိုကြွေးမှုကိုယ်ဆင်းရဲမှု စိတ်ဆင်းရဲမှု ပြင်းစွာ ပင်ပန်းမှုတို့သည် ဖြစ်ကုန်၏။ ဤသို့လျှင် အလုံးစုံသော ဤဆင်းရဲအစုသည် ဖြစ်၏။ ခံစားမှု ‘ဝေဒနာ'ကို နှစ်သက်၏။ပ။ မှတ်သားမှု ‘သညာ'ကို နှစ်သက်၏။ ပြုပြင်မှု'သင်္ခါရ'တို့ကို နှစ်သက်၏။ သိမှု ‘ဝိညာဏ်'ကို နှစ်သက်၏၊ စွဲလမ်းပြောဆို၏၊ လွှမ်းမိုးဆုံးဖြတ်၍ တည်၏။

ဝိညာဏ်ကို နှစ်သက်သော စွဲလမ်းပြောဆိုသော လွှမ်းမိုးဆုံးဖြတ်၍ တည်သော ထိုသူအား နှစ်သက်မှုဖြစ်၏၊ ဝိညာဏ်၌ နှစ်သက်မှုသည် စွဲလမ်းမှုပင် ဖြစ်၏၊ စွဲလမ်းမှုဟူသော အကြောင်းကြောင့်ဘဝဖြစ်၏၊ ဘဝဟူသော အကြောင်းကြောင့် ပဋိသန္ဓေနေမှု ဖြစ်၏၊ ပဋိသန္ဓေနေမှုဟူသောအကြောင်းကြောင့်။ပ။ ဤသို့လျှင် အလုံးစုံသော ဤဆင်းရဲအစုသည် ဖြစ်၏။ ရဟန်းတို့ ဤကားရုပ်ဖြစ်ပုံတည်း။ ဤကား ခံစားမှု ‘ဝေဒနာ'ဖြစ်ပုံတည်း။ ဤကား မှတ်သားမှု ‘သညာ’ ဖြစ်ပုံတည်း။ ဤကား ပြုပြင်မှု'သင်္ခါရ'တို့ ဖြစ်ပုံတည်း။ ဤကား သိမှု'ဝိညာဏ်’ ဖြစ်ပုံတည်း။

ရဟန်းတို့ ရုပ်၏ ချုပ်ပုံသည် အဘယ်နည်း၊ ခံစားမှု ‘ဝေဒနာ'၏ ချုပ်ပုံသည် အဘယ်နည်း၊ မှတ်သားမှု ‘သညာ'၏ ချုပ်ပုံသည် အဘယ်နည်း၊ ပြုပြင်မှု ‘သင်္ခါရ'တို့၏ ချုပ်ပုံသည် အဘယ်နည်း၊ သိမှု့'ဝိညာဏ်'၏ ချုပ်ပုံသည် အဘယ်နည်း။ ရဟန်းတို့ ဤလောက၌ မနှစ်သက်၊ စွဲလမ်း၍ မပြောဆို၊ လွှမ်းမိုးဆုံးဖြတ်၍ မတည်။ အဘယ်ကို မနှစ်သက်သနည်း၊ စွဲလမ်း၍ မပြောဆိုသနည်း၊ လွှမ်းမိုးဆုံးဖြတ်၍ မတည်သနည်း။ ရုပ်ကို မနှစ်သက်၊ စွဲလမ်း၍ မပြောဆို၊ လွှမ်းမိုးဆုံးဖြတ်၍ မတည်။ ရုပ်ကို မနှစ်သက်သော စွဲလမ်း၍ မပြောဆိုသော လွှမ်းမိုးဆုံးဖြတ်၍ မတည်သော ထိုသူအား ရုပ်၌ နှစ်သက်မှုသည်ချုပ်၏၊ နှစ်သက်မှု ချုပ်ခြင်းကြောင့် ထိုသူအား စွဲလမ်းမှု ချုပ်၏၊ စွဲလမ်းမှု ချုပ်ခြင်းကြောင့် ဘဝချုပ်၏။ပ။ ဤသို့လျှင် အလုံးစုံသော ဤဆင်းရဲအစု ချုပ်မှု ဖြစ်၏။

ခံစားမှု ‘ဝေဒနာ'ကို မနှစ်သက်၊ စွဲလန်း၍ မပြောဆို၊ ထိုလွှမ်းမိုးဆုံးဖြတ်၍ မတည်။ ခံစားမှုကိုမနှစ်သက်သော စွဲလန်း၍ မပြောဆိုသော လွှမ်းမိုးဆုံးဖြတ်၍ မတည်သော ထိုသူအား ခံစားမှု ‘ဝေဒနာ’၌ နှစ်သက်မှု ချုပ်၏၊ နှစ်သက်မှု ချုပ်ခြင်းကြောင့် ထိုသူအား စွဲလမ်းမှု ချုပ်၏၊ စွဲလမ်းမှု ချုပ်ခြင်းကြောင့်ဘဝချုပ်၏။ပ။ ဤသို့လျှင် အလုံးစုံသော ဤဆင်းရဲအစု ချုပ်မှု ဖြစ်၏။

မှတ်သားမှု ‘သညာ'ကို မနှစ်သက်။ပ။ ပြုပြင်မှု ‘သင်္ခါရ'တို့ကို မနှစ်သက်၊ စွဲလမ်း၍ မပြောဆို၊ လွှမ်းမိုးဆုံးဖြတ်၍ မတည်။ ပြုပြင်မှု'သင်္ခါရ’ တို့ကို မနှစ်သက်သော စွဲလန်း၍ မပြောဆိုသော လွှမ်းမိုးဆုံးဖြတ်၍ မတည်သော ထိုသူအား ပြုပြင်မှု ‘သင်္ခါရ'တို့၌ နှစ်သက်မှု ချုပ်၏၊ နှစ်သက်မှုချုပ်ခြင်းကြောင့် ထိုသူအား စွဲလမ်းမှု ချုပ်၏၊ စွဲလမ်းမှု ချုပ်ခြင်းကြောင့် ဘဝချုပ်၏။ပ။ ဤသို့လျှင်အလုံးစုံသော ဤ ဆင်းရဲအစု ချုပ်မှု ဖြစ်၏။

ဝိညာဏ်ကို မနှစ်သက်၊ စွဲလမ်း၍ မပြောဆို၊ လွှမ်းမိုးဆုံးဖြတ်၍ မတည်။ ဝိညာဏ်ကို မနှစ်သက် သောစွဲလမ်း၍ မပြောဆိုသော လွှမ်းမိုးဆုံးဖြတ်၍ မတည်သော ထိုသူအား ဝိညာဏ်၌ နှစ်သက်မှု ချုပ်၏၊ နှစ်သက်မှု ချုပ်ခြင်းကြောင့် ထိုသူအား စွဲလမ်းမှု ချုပ်၏။ပ။ ဤသို့လျှင် အလုံးစုံသော ဤဆင်းရဲ အစုချုပ်မှု ဖြစ်၏။ ရဟန်းတို့ ဤကား ရုပ်၏ ချုပ်ပုံတည်း။ ဤကား ခံစားမှု'ဝေဒနာ'၏ ချုပ်ပုံတည်း။ ဤကား မှတ်သားမှု'သညာ'၏ ချုပ်ပုံတည်း။ ဤကား ပြုပြင်မှု'သင်္ခါရ'တို့၏ ချုပ်ပုံတည်း။ ဤကားဝိညာဏ်၏ ချုပ်ပုံတည်းဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

ပဉ္စမသုတ်။

၆-ပဋိသလ္လာဏသုတ်

֍ ၆။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ ရဟန်းတို့ တစ်ပါးတည်း ကိန်းအောင်းမှု၌ အားထုတ်ခြင်းသို့ ရောက်ကုန်လော့၊ ရဟန်းတို့ တစ်ပါးတည်း ကိန်းအောင်းသော ရဟန်းသည်ဟုတ်မှန်သည့်အတိုင်း သိ၏၊ အဘယ်ကိုဟုတ်မှန်သည့်အတိုင်း သိသနည်း။ ရုပ်၏ ဖြစ်ပုံ ချုပ်ပုံကိုလည်းကောင်း၊ ခံစားမှု ‘ဝေဒနာ'၏ ဖြစ်ပုံ ချုပ်ပုံကိုလည်းကောင်း၊ မှတ်သားမှု'သညာ'၏ ဖြစ်ပုံ ချုပ်ပုံကိုလည်းကောင်း၊ ပြုပြင်မှု'သင်္ခါရ'တို့၏ ဖြစ်ပုံ ချုပ်ပုံကိုလည်းကောင်း၊ ဝိညာဏ်၏ ဖြစ်ပုံ ချုပ်ပုံကိုလည်းကောင်း (သိ၏)။ (ပဌမသုတ်အတူ ချဲ့အပ်၏)။

ဆဋ္ဌသုတ်။

၇-ဥပါဒါပရိတဿနာသုတ်

֍ ၇။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ ရဟန်းတို့ စွဲလမ်းမှုကြောင့် ဖြစ်သော တောင့်တခြင်းကိုလည်းကောင်း၊ မစွဲလမ်းမှုကြောင့် ဖြစ်သော မတောင့်တခြင်းကိုလည်းကောင်း သင်တို့အား ဟောကြားအံ့၊ နာကုန်လော့၊ ကောင်းစွာ နှလုံးသွင်းကုန်လော့၊ ဟောပေအံ့ဟု မိန့်တော်မူ၏။ “အသျှင်ဘုရား ကောင်းပါပြီ”ဟု ထိုရဟန်းတို့သည် မြတ်စွာဘုရားအား ပြန်ကြားလျှောက်ကြကုန်၏၊ မြတ်စွာဘုရားသည် ဤစကားကို မိန့်တော်မူ၏-

ရဟန်းတို့ အဘယ်သို့လျှင် စွဲလမ်းမှုကြောင့် ဖြစ်သော တောင့်တခြင်း ဖြစ်သနည်း။ ရဟန်းတို့ ဤလောက၌ အကြားအမြင် မရှိသော အရိယာတို့ကို မဖူးမြင်ဖူးသော အရိယာတရား၌ မလိမ္မာသောအရိယာတရား၌ မယဉ်ကျေးသော၊ သူတော်ကောင်းတို့ကို မဖူးမြင်ဖူးသော သူတော်ကောင်းတရား၌ မလိမ္မာသော သူတော်ကောင်းတရား၌ မယဉ်ကျေးသော ပုထုဇဉ်သည် ရုပ်ကို အတ္တဟူ၍ ရှု၏။

ရုပ်ရှိသော အတ္တဟူ၍ သော်လည်းကောင်း၊ အတ္တ၌ ရုပ်ဟူ၍ သော်လည်းကောင်း၊ ရုပ်၌ အတ္တဟူ၍ သော်လည်းကောင်း ရှု၏။ ထိုသူ၏ ထိုရုပ်သည် ဖောက်ပြန်၏၊ တစ်မျိုးတစ်ဖုံ ဖြစ်၏၊ ထိုသူအား ရုပ်ဖောက်ပြန်ခြင်း တစ်မျိုး တစ်ဖုံ ဖြစ်ခြင်းကြောင့် ရုပ်ဖောက်ပြန်ခြင်းသို့ အစဉ်လိုက်သောဝိညာဏ်ဖြစ်၏၊ ထိုသူအား ရုပ်ဖောက်ပြန် ခြင်းသို့ အစဉ်လိုက်ခြင်းကြောင့် ဖြစ်ကုန်သော တောင့်တမှုအကုသိုလ်တရား အစုတို့သည် စိတ်ကို သိမ်း ကျုံး၍ တည်ကုန်၏၊ စိတ်ကို သိမ်းကျုံး၍ တည်ခြင်းကြောင့် ထိတ်လန့်ခြင်းရှိသည်လည်း ဖြစ်၏၊ ပင်ပန်း ခြင်းရှိသည်လည်း ဖြစ်၏၊ ငဲ့ကွက်ခြင်းရှိသည်လည်း ဖြစ်၏၊ စွဲလမ်း၍လည်း တောင့်တ၏။

ခံစားမှု'ဝေဒနာ'ကို အတ္တဟူ၍ ရှု၏။ ဝေဒနာရှိသော အတ္တဟူ၍ သော်လည်းကောင်း၊ အတ္တ၌ ဝေဒနာဟူ၍ သော်လည်းကောင်း၊ ဝေဒနာ၌ အတ္တဟူ၍ သော်လည်းကောင်း ရှု၏။ ထိုသူ၏ထိုခံစားမှု ‘ဝေဒနာ'သည် ဖောက်ပြန်၏၊ တစ်မျိုးတစ်ဖုံ ဖြစ်၏၊ ထိုသူ၏ ထိုဝေဒနာသည် ဖောက်ပြန်ခြင်းတစ်မျိုးတစ်ဖုံ ဖြစ်ခြင်း ကြောင့် ဝေဒနာ ဖောက်ပြန်ခြင်းသို့ အစဉ်လိုက်သော ဝိညာဏ်သည် ဖြစ်၏၊ ထိုသူအား ဝေဒနာ ဖောက် ပြန်ခြင်းသို့ အစဉ်လိုက်ခြင်းကြောင့် ဖြစ်ကုန်သော တောင့်တမှုအကုသိုလ်တရားအစုတို့သည် စိတ်ကို သိမ်းကျုံး၍ တည်ကုန်၏၊ စိတ်ကို သိမ်းကျုံး၍ တည်ခြင်းကြောင့်ထိတ်လန့်ခြင်းရှိသည်လည်း ဖြစ်၏၊ ပင်ပန်းခြင်းရှိသည်လည်း ဖြစ်၏၊ ငဲ့ကွက်ခြင်းရှိသည်လည်း ဖြစ်၏၊ စွဲလမ်း၍လည်း တောင့်တ၏။

မှတ်သားမှု ‘သညာ'ကို အတ္တဟူ၍ ရှု၏။ပ။ ပြုပြင်မှု'သင်္ခါရ'တို့ကို အတ္တဟူ၍ ရှု၏။ ပြုပြင်မှု'သင်္ခါရ'ရှိသော အတ္တဟူ၍ သော်လည်းကောင်း၊ အတ္တ၌ ပြုပြင်မှု'သင်္ခါရ'တို့ဟူ၍ သော်လည်းကောင်း၊ ပြုပြင်မှု'သင်္ခါရ’ တို့၌ အတ္တဟူ၍ သော်လည်းကောင်း ရှု၏။ ထိုသူ၏ ထိုပြုပြင်မှု'သင်္ခါရ'တို့သည်ဖောက်ပြန်ကုန်၏၊ တစ်မျိုး တစ်ဖုံ ဖြစ်ကုန်၏၊ ထိုသူ၏ ထိုပြုပြင်မှု'သင်္ခါရ'တို့ ဖောက်ပြန်ခြင်းတစ်မျိုးတစ်ဖုံ ဖြစ်ခြင်းကြောင့် ပြုပြင်မှု ‘သင်္ခါရ'တို့ ဖောက်ပြန်ခြင်းသို့ အစဉ်လိုက်သော ဝိညာဏ်သည်ဖြစ်၏၊ ထိုသူအား ပြုပြင်မှု'သင်္ခါရ'တို့ ဖောက်ပြန်ခြင်းသို့ အစဉ်လိုက်ခြင်းကြောင့် ဖြစ်ကုန်သောတောင့်တမှု အကုသိုလ်တရားအစုတို့သည် စိတ်ကို သိမ်းကျုံး၍ တည်ကုန်၏၊ စိတ်ကို သိမ်းကျုံး၍ တည်ခြင်းကြောင့် ထိတ်လန့်ခြင်းရှိသည်လည်း ဖြစ်၏၊ ပင်ပန်းခြင်းရှိသည်လည်း ဖြစ်၏၊ ငဲ့ကွက်ခြင်းရှိသည်လည်း ဖြစ်၏၊ စွဲလမ်း၍လည်း တောင့်တ၏။

ဝိညာဏ်ကို အတ္တဟူ၍ ရှု၏။ ဝိညာဏ်ရှိသော အတ္တဟူ၍ သော်လည်းကောင်း၊ အတ္တ၌ ဝိညာဏ်ဟူ၍ သော်လည်းကောင်း၊ ဝိညာဏ်၌ အတ္တဟူ၍ သော်လည်းကောင်း ရှု၏။ ထိုသူ၏ ထိုဝိညာဏ်သည်ဖောက်ပြန်၏၊ တစ်မျိုးတစ်ဖုံ ဖြစ်၏၊ ထိုသူအား ဝိညာဏ်ဖောက်ပြန်ခြင်း တစ်မျိုးတစ်ဖုံဖြစ်ခြင်းကြောင့် ဝိညာဏ် ဖောက်ပြန်ခြင်းသို့ အစဉ်လိုက်သော ဝိညာဏ်သည် ဖြစ်၏၊ ထိုသူအားဝိညာဏ် ဖောက်ပြန်ခြင်းသို့ အစဉ် လိုက်ခြင်းကြောင့် ဖြစ်ကုန်သော တောင့်တမှုအကုသိုလ်တရားအစုတို့သည် စိတ်ကို သိမ်းကျုံး၍ တည် ကုန်၏၊ စိတ်ကို သိမ်းကျုံး၍ တည်ခြင်းကြောင့်ထိတ်လန့်ခြင်းရှိသည်လည်း ဖြစ်၏၊ ပင်ပန်းခြင်းရှိသည်လည်း ဖြစ်၏၊ ငဲ့ကွက်ခြင်းရှိသည်လည်း ဖြစ်၏၊ စွဲလမ်း၍လည်း တောင့်တ၏။ ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် စွဲလမ်းမှုကြောင့် ဖြစ်သော တောင့်တခြင်း ဖြစ်၏။

ရဟန်းတို့ အဘယ်သို့လျှင် မစွဲလမ်းမှုကြောင့် ဖြစ်သော မတောင့်တခြင်း ဖြစ်သနည်း။ ရဟန်းတို့ ဤလောက၌ အကြားအမြင်ရှိသော အရိယာတို့ကို ဖူးမြင်ဖူးသော အရိယာတရား၌ လိမ္မာသော အရိယာတရား၌ ယဉ်ကျေးသော၊ သူတော်ကောင်းတို့ကို ဖူးမြင်ဖူးသော သူတော်ကောင်းတရား၌ လိမ္မာသော သူတော်ကောင်းတရား၌ ယဉ်ကျေးသော အရိယာတပည့်သည် ရုပ်ကို အတ္တဟူ၍ မရှု။ ရုပ်ရှိသော အတ္တဟူ၍ သော်လည်းကောင်း၊ အတ္တ၌ ရုပ်ဟူ၍ သော်လည်းကောင်း၊ ရုပ်၌ အတ္တဟူ၍ သော်လည်းကောင်း မရှု။ ထိုသူ၏ ထိုရုပ်သည် ဖောက်ပြန်၏၊ တစ်မျိုးတစ်ဖုံ ဖြစ်၏၊ ထိုသူအား ရုပ်ဖောက်ပြန်ခြင်း တစ်မျိုးတစ်ဖုံဖြစ်ခြင်းကြောင့် ရုပ်ဖောက်ပြန်ခြင်းသို့ အစဉ်လိုက်သော ဝိညာဏ် မဖြစ်၊ ထိုသူအား ရုပ်ဖောက်ပြန်ခြင်းသို့အစဉ်လိုက်ခြင်းကြောင့် ဖြစ်ကုန်သော တောင့်တမှု အကုသိုလ်တရားအစုတို့သည် စိတ်ကို သိမ်းကျုံး၍ မတည်ကုန်၊ စိတ်ကို သိမ်းကျုံး၍ မတည်ခြင်းကြောင့် ထိတ်လန့်ခြင်းရှိသည်လည်း မဖြစ်၊ ပင်ပန်းခြင်းရှိသည်လည်း မဖြစ်၊ ငဲ့ကွက်ခြင်းရှိသည်လည်း မဖြစ်၊ မစွဲလမ်းမူ၍လည်း မတောင့်တ။

ခံစားမှု"ဝေဒနာ”ကို အတ္တဟူ၍ မရှု။ ဝေဒနာရှိသော အတ္တဟူ၍ သော်လည်းကောင်း၊ အတ္တ၌ ဝေဒနာဟူ၍ သော်လည်းကောင်း၊ ဝေဒနာ၌ အတ္တဟူ၍ သော်လည်းကောင်း မရှု။ ထိုသူ၏ထိုခံစားမှု “ဝေဒနာ"သည် ဖောက်ပြန်၏၊ တစ်မျိုးတစ်ဖုံ ဖြစ်၏၊ ထိုသူအား ခံစားမှု “ဝေဒနာ"ဖောက်ပြန်ခြင်း တစ်မျိုးတစ်ဖုံ ဖြစ်ခြင်းကြောင့် ခံစားမှု “ဝေဒနာ” ဖောက်ပြန်ခြင်းသို့ အစဉ်လိုက်သောဝိညာဏ်သည် မဖြစ်၊ ထိုသူအား ခံစားမှု “ဝေဒနာ” ဖောက်ပြန်ခြင်းသို့ အစဉ်လိုက်ခြင်းကြောင့်ဖြစ်ကုန်သော တောင့်တမှု အကုသိုလ်တရား အစုတို့သည် စိတ်ကို သိမ်းကျုံး၍ မတည်ကုန်၊ စိတ်ကိုသိမ်းကျုံး၍ မတည်ခြင်းကြောင့် ထိတ်လန့်ခြင်း ရှိသည်လည်း မဖြစ်၊ ပင်ပန်းခြင်းရှိသည်လည်း မဖြစ်၊ ငဲ့ကွက်ခြင်းရှိသည်လည်း မဖြစ်၊ မစွဲလမ်းမူ၍လည်း မတောင့်တ။

မှတ်သားမှု “သညာ”ကို။ပ။ ပြုပြင်မှု “သင်္ခါရ"တို့ကို အတ္တဟူ၍ မရှု၊ ပြုပြင်မှု"သင်္ခါရ"ရှိသော အတ္တဟူ၍ သော်လည်းကောင်း၊ အတ္တ၌ ပြုပြင်မှု"သင်္ခါရ"တို့ဟူ၍ သော်လည်းကောင်း၊ ပြုပြင်မှု"သင်္ခါရ"တို့၌ အတ္တ ဟူ၍ သော်လည်းကောင်း မရှု။ ထိုသူ၏ ထိုပြုပြင်မှု “သင်္ခါရ"တို့သည် ဖောက်ပြန်ကုန်၏၊ တစ်မျိုးတစ်ဖုံ ဖြစ်ကုန်၏၊ ထိုသူအား ပြုပြင်မှု"သင်္ခါရ"တို့ ဖောက်ပြန်ခြင်း တစ်မျိုးတစ်ဖုံဖြစ်ခြင်းကြောင့် ပြုပြင်မှု “သင်္ခါရ"တို့ ဖောက်ပြန်ခြင်းသို့ အစဉ်လိုက်သော ဝိညာဏ် မဖြစ်၊ ထိုသူအားပြုပြင်မှု"သင်္ခါရ"တို့ ဖောက် ပြန်ခြင်းသို့ အစဉ်လိုက်ခြင်းကြောင့် ဖြစ်ကုန်သော တောင့်တမှုအကုသိုလ်တရားအစုတို့သည် စိတ်ကို သိမ်းကျုံး၍ မတည်ကုန်၊ စိတ်ကို သိမ်းကျုံး၍ မတည်ခြင်းကြောင့်ထိတ်လန့်ခြင်းရှိသည်လည်း မဖြစ်၊ ပင်ပန်းခြင်းရှိသည်လည်း မဖြစ်၊ ငဲ့ကွက်ခြင်းရှိသည်လည်း မဖြစ်၊ မစွဲလမ်းမူ၍လည်း မတောင့်တ။

ဝိညာဏ်ကို အတ္တဟူ၍ မရှု။ ဝိညာဏ်ရှိသော အတ္တဟူ၍ သော်လည်းကောင်း။ပ။ မရှု။ ထိုသူ၏ ထိုဝိညာဏ်သည် ဖောက်ပြန်၏၊ တစ်မျိုးတစ်ဖုံ ဖြစ်၏၊ ထိုသူအား ဝိညာဏ် ဖောက်ပြန်ခြင်း တစ်မျိုးတစ်ဖုံဖြစ်ခြင်းကြောင့် ဝိညာဏ် ဖောက်ပြန်ခြင်းသို့ အစဉ်လိုက်သော ဝိညာဏ်သည် မဖြစ်၊ ထိုသူအား ဝိညာဏ်ဖောက်ပြန်ခြင်းသို့ အစဉ်လိုက်ခြင်းကြောင့် ဖြစ်ကုန်သော တောင့်တမှုအကုသိုလ်တရားအစုတို့သည်စိတ်ကို သိမ်းကျုံး၍ မတည်ကုန်၊ စိတ်ကို သိမ်းကျုံး၍ မတည်ခြင်းကြောင့် ထိတ်လန့်ခြင်းရှိသည်လည်းမဖြစ်၊ ပင်ပန်းခြင်းရှိသည်လည်း မဖြစ်၊ ငဲ့ကွက်ခြင်းရှိသည်လည်း မဖြစ်၊ မစွဲလမ်းမူ၍လည်း မတောင့်တ။ ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် မစွဲလမ်းမှုကြောင့် ဖြစ်သော မတောင့်တခြင်း ဖြစ်၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

သတ္တမသုတ်။

၈-ဒုတိယ ဥပါဒါပရိတဿနာသုတ်

֍ ၈။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ ရဟန်းတို့ စွဲလမ်းမှုကြောင့် ဖြစ်သော တောင့်တခြင်းကိုလည်းကောင်း၊ မစွဲလမ်းမှုကြောင့် ဖြစ်သော မတောင့်တခြင်းကိုလည်းကောင်း သင်တို့အား ဟောကြားအံ့၊ ထိုတရားကိုနာကြ ကုန်လော့။ပ။ ရဟန်းတို့ အဘယ်သို့လျှင် စွဲွလမ်းမှုကြောင့် ဖြစ်သော တောင့်တခြင်း ဖြစ်သနည်း။ ရဟန်းတို့ ဤလောက၌ အကြားအမြင်မရှိသော ပုထုဇဉ်သည် ရုပ်ကို “ ဤရုပ်သည် ငါ၏ ဥစ္စာဖြစ်၏၊ ဤရုပ်သည် ငါ ဖြစ်၏၊ ဤရုပ်သည် ငါ၏ ကိုယ်တည်း”ဟု ရှု၏၊ ထိုသူ၏ ထိုရုပ်သည် ဖောက်ပြန်၏၊ တစ်မျိုးတစ်ဖုံ ဖြစ်၏၊ ထိုသူအား ရုပ်ဖောက်ပြန်ခြင်း တစ်မျိုးတစ်ဖုံ ဖြစ်ခြင်းကြောင့် စိုးရိမ်မှု ငိုကြွေးမှုကိုယ်ဆင်းရဲမှု စိတ်ဆင်းရဲမှု ပြင်းစွာ ပင်ပန်းမှုတို့ ဖြစ်ကုန်၏။ ခံစားမှု"ဝေဒနာ”ကို ဤဝေဒနာသည်ငါ၏ ဥစ္စာဖြစ်၏။ပ။ မှတ်သားမှု “သညာ”ကို ဤသညာသည် ငါ၏ ဥစ္စာဖြစ်၏။ပ။ ပြုပြင်မှု"သင်္ခါရ"တို့ကို ဤသင်္ခါရတို့သည် ငါ၏ ဥစ္စာဖြစ်ကုန်၏။ပ။ ဝိညာဏ်ကို “ ဤဝိညာဏ်သည် ငါ၏ ဥစ္စာဖြစ်၏၊ ဤဝိညာဏ်သည် ငါ ဖြစ်၏၊ ဤဝိညာဏ်သည် ငါ၏ကိုယ်တည်း”ဟု ရှု၏။ ထိုသူ၏ ထိုဝိညာဏ်သည်ဖောက်ပြန်၏၊ တစ်မျိုးတစ်ဖုံ ဖြစ်၏၊ ထိုသူအား ဝိညာဏ်ဖောက်ပြန်ခြင်း တစ်မျိုးတစ်ဖုံ ဖြစ်ခြင်းကြောင့်စိုးရိမ်မှု ငိုကြွေးမှုကိုယ်ဆင်းရဲမှု စိတ်ဆင်းရဲမှု ပြင်းစွာ ပင်ပန်းမှုတို့ ဖြစ်ကုန်၏။ ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင်စွဲလမ်းမှုကြောင့် ဖြစ်သော တောင့်တခြင်း ဖြစ်၏။

ရဟန်းတို့ အဘယ်သို့လျှင် မစွဲလမ်းမှုကြောင့် ဖြစ်သော မတောင့်တခြင်း ဖြစ်သနည်း။ ရဟန်းတို့ ဤလောက၌ အကြားအမြင်ရှိသော အရိယာတပည့်သည် ရုပ်ကို “ ဤရုပ်သည် ငါ၏ ဥစ္စာ မဟုတ်၊ ဤရုပ်သည် ငါ မဟုတ်၊ ဤရုပ်သည် ငါ၏ကိုယ် မဟုတ် ”ဟု ရှု၏။ ထိုသူ၏ ထိုရုပ်သည်ဖောက်ပြန်၏၊ တစ်မျိုးတစ်ဖုံ ဖြစ်၏၊ ထိုသူအား ရုပ်ဖောက်ပြန်ခြင်း တစ်မျိုးတစ်ဖုံ ဖြစ်ခြင်းကြောင့်စိုးရိမ်မှု ငိုကြွေးမှုကိုယ်ဆင်းရဲမှု စိတ်ဆင်းရဲမှု ပြင်းစွာ ပင်ပန်းမှုတို့ မဖြစ်ကုန်။ ခံစားမှု"ဝေဒနာ”ကို ဤဝေဒနာသည် ငါ၏ ဥစ္စာ မဟုတ်။ပ။ မှတ်သားမှု “သညာ”ကို ဤသညာသည် ငါ၏ ဥစ္စာ မဟုတ်၊ ပြုပြင်မှု “သင်္ခါရ"တို့ကို ဤသင်္ခါရတို့သည် ငါ၏ ဥစ္စာ မဟုတ်ကုန်။ ဝိညာဏ်ကို “ ဤဝိညာဏ်သည် ငါ၏ဥစ္စာ မဟုတ်။ ဤ ဝိညာဏ်သည် ငါ မဟုတ်၊ ဤဝိညာဏ်သည် ငါ၏ကိုယ် မဟုတ် ”ဟု ရှု၏။

ထိုသူ၏ ထိုဝိညာဏ်သည် ဖောက်ပြန်၏၊ တစ်မျိုးတစ်ဖုံ ဖြစ်၏၊ ထိုသူအား ဝိညာဏ်ဖောက်ပြန်ခြင်းတစ်မျိုးတစ်ဖုံ ဖြစ်ခြင်းကြောင့် စိုးရိမ်မှု ငိုကြွေးမှုကိုယ်ဆင်းရဲမှု စိတ်ဆင်းရဲမှု ပြင်းစွာ ပင်ပန်းမှုတို့မဖြစ်ကုန်။ ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် မစွဲလမ်းမှုကြောင့် ဖြစ်သော မတောင့်တခြင်း ဖြစ်၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

အဋ္ဌမသုတ်။

၉-ကာလတ္တယအနိစ္စသုတ်

֍ ၉။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ ရဟန်းတို့ အတိတ်အနာဂတ်ဖြစ်သော ရုပ်သည် မမြဲ၊ ပစ္စုပ္ပန်ဖြစ်သော ရုပ်၏မမြဲခြင်း၌ ကား အဘယ်ဆိုဖွယ်ရာ ရှိမည်နည်း။ ရဟန်းတို့ ဤသို့ မြင်သော အကြားအမြင်ရှိသောအရိယာ တပည့်သည် အတိတ်ဖြစ်သော ရုပ်၌ ငဲ့ကွက်ခြင်း ကင်း၏၊ အနာဂတ်ဖြစ်သော ရုပ်ကိုမနှစ်သက်၊ ပစ္စုပ္ပန် ဖြစ်သော ရုပ်၌ ငြီးငွေ့ခြင်းငှါ တပ်မက်ခြင်းကင်းခြင်းငှါ ချုပ်ခြင်းငှါ ကျင့်၏။

အတိတ်အနာဂတ်ဖြစ်သော ခံစားမှု “ဝေဒနာ"တို့သည် မမြဲကုန်။ပ။ မှတ်သားမှု “သညာ"တို့သည်မမြဲကုန်။ပ။ “သင်္ခါရ"တို့သည် မမြဲ ကုန်၊ ပစ္စုပ္ပန်ဖြစ်သော သင်္ခါရတို့၌ အဘယ်ဆိုဖွယ်ရာ ရှိမည်နည်း။ ရဟန်းတို့ ဤသို့ မြင်သော အကြား အမြင်ရှိသော အရိယာတပည့်သည် အတိတ်ဖြစ်သော သင်္ခါရတို့၌ ငဲ့ကွက်ခြင်း ကင်း၏၊ အနာဂတ်ဖြစ်သော သင်္ခါရတို့ကို မနှစ်သက်၊ ပစ္စုပ္ပန်ဖြစ်သော သင်္ခါရတို့၌ ငြီးငွေ့ခြင်းငှါ တပ်မက်ခြင်းကင်းခြင်းငှါ ချုပ်ခြင်းငှါ ကျင့်၏။ အတိတ်အနာဂတ်ဖြစ်သော ဝိညာဏ်သည်မမြဲ၊ ပစ္စုပ္ပန်ဖြစ်သော ဝိညာဏ်၏ မမြဲခြင်း၌ ကား အဘယ်ဆိုဖွယ်ရာ ရှိမည်နည်း။ ရဟန်းတို့ ဤသို့မြင်သော အကြားအမြင်ရှိသော အရိယာတပည့်သည် အတိတ်ဖြစ်သော ဝိညာဏ်၌ ငဲ့ကွက်ခြင်း ကင်း၏၊ အနာဂတ်ဖြစ်သော ဝိညာဏ်ကို မနှစ်သက်၊ ပစ္စုပ္ပန်ဖြစ် သော ဝိညာဏ်၌ ငြီးငွေ့ခြင်းငှါတပ်မက်ခြင်းကင်းခြင်းငှါ ချုပ်ခြင်းငှါ ကျင့်၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

နဝမသုတ်။

၁၀-ကာလတ္တယဒုက္ခသုတ်

֍ ၁၀။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ ရဟန်းတို့ အတိတ်အနာဂတ်ဖြစ်သော ရုပ်သည် ဆင်းရဲ၏၊ ပစ္စုပ္ပန်ဖြစ်သောရုပ်၏ ဆင်းရဲခြင်း၌ အဘယ်ဆိုဖွယ်ရာ ရှိမည်နည်း။ ရဟန်တို့ ဤသို့ မြင်သော အကြားအမြင်ရှိသောအရိယာတပည့်သည် အတိတ်ဖြစ်သော ရုပ်၌ ငဲ့ကွက်ခြင်း ကင်း၏၊ အနာဂတ်ဖြစ်သော ရုပ်ကို မနှစ်သက်၊ ပစ္စုပ္ပန်ဖြစ်သော ရုပ်၌ ငြီးငွေ့ခြင်းငှါ တပ်မက်ခြင်းကင်းခြင်းငှါ ချုပ်ခြင်းငှါ ကျင့်၏။ အတိတ်အနာဂတ်ဖြစ်သော ခံစားမှု ‘ဝေဒနာ'သည် ဆင်းရဲ၏။ မှတ်သားမှု ‘သညာ ‘သည် ဆင်းရဲ၏။ ပြုပြင်မှု'သင်္ခါရ'တို့သည် ဆင်းရဲကုန်၏၊ ဝိညာဏ်သည် ဆင်းရဲ၏၊ ပစ္စုပ္ပန်ဖြစ်သော ဝိညာဏ်၏ ဆင်းရဲခြင်း၌ အဘယ်ဆိုဖွယ်ရာ ရှိမည်နည်း။ ရဟန်းတို့ ဤသို့ မြင်သော အကြားအမြင်ရှိသော အရိယာတပည့်သည် အတိတ်ဖြစ်သော ဝိညာဏ်၌ ငဲ့ကွက်ခြင်း ကင်း၏၊ အနာဂတ်ဖြစ်သော ဝိညာဏ်ကို မနှစ်သက်၊ ပစ္စုပ္ပန်ဖြစ်သောဝိညာဏ်၌ ငြီးငွေ့ခြင်းငှါ တပ်မက်ခြင်းကင်းခြင်းငှါ ချုပ်ခြင်းငှါ ကျင့်၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

ဒသမသုတ်။

၁၁-ကာလတ္တယအနတ္တသုတ်

֍ ၁၁။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ ရဟန်းတို့ အတိတ်အနာဂတ်ဖြစ်သော ရုပ်သည်ကိုယ် ‘အတ္တ'မဟုတ်၊ ပစ္စုပ္ပန်ဖြစ်သော ရုပ်၏ အတ္တမဟုတ်ရာ၌ အဘယ်ဆိုဖွယ်ရာ ရှိမည်နည်း။ ရဟန်းတို့ ဤသို့ မြင်သော အကြားအမြင်ရှိသော အရိယာတပည့်သည် အတိတ်ဖြစ်သော ရုပ်၌ ငဲ့ကွက်ခြင်း ကင်း၏၊ အနာဂတ်ဖြစ်သောရုပ်ကို မနှစ်သက်၊ ပစ္စုပ္ပန်ဖြစ်သော ရုပ်၌ ငြီးငွေ့ခြင်းငှါ တပ်မက်ခြင်းကင်းခြင်းငှါ ချုပ်ခြင်းငှါ ကျင့်၏။

အတိတ်အနာဂတ်ဖြစ်သော ခံစားမှု'ဝေဒနာ'သည် အတ္တမဟုတ်။ မှတ်သားမှု ‘သညာ'သည် အတ္တမဟုတ်။ ပြုပြင်မှု'သင်္ခါရ'တို့သည် အတ္တမဟုတ်ကုန်။ ဝိညာဏ်သည် အတ္တမဟုတ်၊ ပစ္စုပ္ပန်ဖြစ်သော ဝိညာဏ်၏အတ္တမဟုတ်ခြင်း၌ အဘယ်ဆိုဖွယ်ရာ ရှိမည်နည်း။ ရဟန်းတို့ ဤသို့ မြင်သော အကြားအမြင်ရှိသောအရိယာတပည့်သည် အတိတ်ဖြစ်သော ဝိညာဏ်၌ ငဲ့ကွက်ခြင်း ကင်း၏၊ အနာဂတ်ဖြစ်သော ဝိညာဏ်ကိုမနှစ်သက်၊ ပစ္စုပ္ပန်ဖြစ်သော ဝိညာဏ်၌ ငြီးငွေ့ခြင်းငှါ တပ်မက်ခြင်းကင်းခြင်းငှါ ချုပ်ခြင်းငှါ ကျင့်၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

ဧကာဒသမသုတ်

ရှေးဦးစွာသော နကုလပိတုဝဂ် ပြီး၏။

၂-အနိစ္စဝဂ်

၁-အနိစ္စသုတ်

֍ ၁၂။ အကျွန်ုပ်သည် ဤသို့ ကြားနာခဲ့ရပါသည်- သာဝတ္ထိပြည်၌ ။ ထိုအခါ။ပ။ ရဟန်းတို့ ရုပ်သည် မမြဲ၊ ဝေဒနာသည် မမြဲ၊ သညာသည် မမြဲ၊ သင်္ခါရတို့သည် မမြဲကုန်၊ ဝိညာဏ်သည် မမြဲ။ ရဟန်းတို့ ဤသို့မြင်သော အကြားအမြင်ရှိသော အရိယာတပည့်သည် ရုပ်၌လည်း ငြီးငွေ့၏၊ ဝေဒနာ၌လည်း ငြီး ငွေ့၏၊ သညာ၌လည်း ငြီးငွေ့၏၊ သင်္ခါရတို့၌လည်း ငြီးငွေ့၏၊ ဝိညာဏ်၌လည်း ငြီးငွေ့၏၊ ငြီးငွေ့သော်တပ်မက်မှု ကင်း၏၊ တပ်မက်မှု ကင်းခြင်းကြောင့် (ကိလေသာမှ) လွတ်၏၊ (ကိလေသာမှ) လွတ်သော် (ကိလေသာမှ) လွတ်ပြီ”ဟု အသိဉာဏ်ဖြစ်၏၊ “ပဋိသန္ဓေနေမှု ကုန်ပြီ၊ အကျင့်မြတ်ကို ကျင့်သုံးပြီးပြီ၊ ပြုဖွယ်ကိစ္စကို ပြုပြီးပြီ၊ ဤ'မဂ်ကိစ္စ'အလို့ငှါ တစ်ပါးသောပြုဖွယ် မရှိတော့ပြီဟု သိ၏”ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

ပဌမသုတ်။

၂-ဒုက္ခသုတ်

֍ ၁၃။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ ရဟန်းတို့ ရုပ်သည် ဆင်းရဲ၏၊ ဝေဒနာသည် ဆင်းရဲ၏၊ သညာသည် ဆင်းရဲ၏၊ သင်္ခါရတို့သည် ဆင်းရဲကုန်၏၊ ဝိညာဏ်သည် ဆင်းရဲ၏၊ ဤသို့ မြင်သော။ပ။ ဤ (မဂ်ကိစ္စ) အလို့ငှါတစ်ပါးသောပြုဖွယ် မရှိတော့ပြီဟု သိ၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

ဒုတိယသုတ်။

၃-အနတ္တသုတ်

֍ ၁၄။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ ရဟန်းတို့ ရုပ်သည် အတ္တမဟုတ်၊ ဝေဒနာသည် အတ္တမဟုတ်၊ သညာသည်အတ္တမဟုတ်၊ သင်္ခါရတို့သည် အတ္တမဟုတ်ကုန်၊ ဝိညာဏ်သည် အတ္တမဟုတ်။ ရဟန်းတို့ ဤသို့ မြင်သောအကြားအမြင်ရှိသော အရိယာတပည့်သည် ရုပ်၌လည်း ငြီးငွေ့၏၊ ဝေဒနာ၌လည်း ငြီးငွေ့၏၊ သညာ၌လည်း ငြီးငွေ့၏၊ သင်္ခါရတို့၌လည်း ငြီးငွေ့၏၊ ဝိညာဏ်၌လည်း ငြီးငွေ့၏၊ ငြီးငွေ့သော် တပ်မက်မှုကင်း၏၊ တပ်မက်မှုကင်းခြင်းကြောင့် (ကိလေသာမှ) လွတ်၏၊ (ကိလေသာမှ) လွတ်သော် (ကိလေသာမှ) လွတ်ပြီဟု အသိဉာဏ်ဖြစ်၏၊ “ပဋိသန္ဓေနေမှု ကုန်ပြီ၊ အကျင့်မြတ်ကို ကျင့်သုံးပြီးပြီ၊ ပြုဖွယ်ကိစ္စကိုပြုပြီး ပြီ၊ ဤ (မဂ်ကိစ္စ) အလို့ငှါ တစ်ပါးသောပြုဖွယ် မရှိတော့ပြီဟု သိ၏”ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

တတိယသုတ်။

၄-ယဒနိစ္စသုတ်

֍ ၁၅။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ ရဟန်းတို့ ရုပ်သည် မမြဲ၊ မမြဲသော ရုပ်သည် ဆင်းရဲ၏၊ ဆင်းရဲသော ရုပ်သည်အတ္တမဟုတ်၊ အတ္တမဟုတ်သော ရုပ်ကို “ ဤရုပ်သည် ငါ့ဥစ္စာ မဟုတ်၊ ဤရုပ်သည် ငါ မဟုတ်၊ ဤရုပ်သည် ငါ၏ အတ္တမဟုတ်”ဟု ဤသို့ဟုတ်မှန်သည့်အတိုင်း မှန်ကန်သော ပညာဖြင့် ရှုရမည်။ ဝေဒနာသည် မမြဲ၊ မမြဲသော ဝေဒနာသည် ဆင်းရဲ၏၊ ဆင်းရဲသော ဝေဒနာသည် အတ္တမဟုတ်၊ အတ္တမဟုတ်သော ဝေဒနာကို “ ဤဝေဒနာသည် ငါ့ဥစ္စာ မဟုတ်၊ ဤဝေဒနာသည် ငါ မဟုတ်၊ ဤဝေဒနာသည်ငါ၏ အတ္တမဟုတ်”ဟု ဤသို့ဟုတ်မှန်သည့်အတိုင်း မှန်ကန်သော ပညာဖြင့် ရှုရမည်။ သညာသည် မမြဲ။ပ။ သင်္ခါရတို့သည် မမြဲကုန်။ ဝိညာဏ်သည် မမြဲ၊ မမြဲသော ဝိညာဏ်သည် ဆင်းရဲ၏၊ ဆင်းရဲသောဝိညာဏ်သည် အတ္တမဟုတ်၊ အတ္တမဟုတ်သော ဝိညာဏ်ကို “ ဤဝိညာဏ်သည် ငါ့ဥစ္စာ မဟုတ်၊ ဤဝိညာဏ်သည် ငါ မဟုတ်၊ ဤဝိညာဏ်သည် ငါ၏ အတ္တမဟုတ်”ဟု ဤသို့ဟုတ်မှန်သည့်အတိုင်းမှန်ကန် သော ပညာဖြင့် ရှုရမည်၊ ဤသို့ မြင်သော။ပ။ ဤ (မဂ်ကိစ္စ) အလို့ငှါ တစ်ပါးသော ပြုဖွယ်ကိစ္စမရှိတော့ ပြီဟု သိ၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

စတုတ္ထသုတ်။

၅-ယံဒုက္ခသုတ်

֍ ၁၆။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ ရဟန်းတို့ ရုပ်သည် ဆင်းရဲ၏၊ ဆင်းရဲသော ရုပ်သည် အတ္တမဟုတ်၊ အတ္တမဟုတ်သော ရုပ်ကို “ ဤရုပ်သည် ငါ့ဥစ္စာ မဟုတ်၊ ဤရုပ်သည် ငါ မဟုတ်၊ ဤရုပ်သည် ငါ၏ အတ္တမဟုတ်”ဟု ဤသို့ဟုတ်မှန်သည့်အတိုင်း မှန်ကန်သော ပညာဖြင့် ရှုရမည်။ ဝေဒနာသည် ဆင်းရဲ၏၊ သညာသည် ဆင်းရဲ၏။ သင်္ခါရတို့သည် ဆင်းရဲကုန်၏။ ဝိညာဏ်သည် ဆင်းရဲ၏၊ ဆင်းရဲသော ဝိညာဏ်သည် အတ္တမဟုတ်၊ အတ္တမဟုတ်သော ဝိညာဏ်ကို “ ဤဝိညာဏ်သည် ငါ့ဥစ္စာ မဟုတ်၊ ဤဝိညာဏ်သည်ငါ မဟုတ်။ ဤဝိညာဏ်သည် ငါ၏ အတ္တမဟုတ်”ဟု ဤသို့ဟုတ်မှန်သည့်အတိုင်း မှန်ကန်သော ပညာဖြင့် ရှုရမည်။ ဤသို့ မြင်သော။ပ။ ဤ (မဂ်ကိစ္စ) အလို့ငှါ တစ်ပါးသော ပြုဖွယ်ကိစ္စ မရှိတော့ပြီဟု သိ၏့ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

ပဉ္စမသုတ်။

၆-ယဒနတ္တာသုတ်

֍ ၁၇။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ ရဟန်းတို့ ရုပ်သည် အတ္တမဟုတ်၊ အတ္တမဟုတ်သော ရုပ်ကို “ ဤရုပ်သည် ငါ့ဥစ္စာမဟုတ်၊ ဤရုပ်သည် ငါ မဟုတ်၊ ဤရုပ်သည် ငါ၏ အတ္တမဟုတ်”ဟု ဤသို့ဟုတ်မှန်သည့်အတိုင်းမှန်ကန်သော ပညာဖြင့် ရှုရမည်။ ဝေဒနာသည် အတ္တမဟုတ်။ သညာသည် အတ္တမဟုတ်။ သင်္ခါရတို့သည်အတ္တမဟုတ်ကုန်။ ဝိညာဏ်သည် အတ္တမဟုတ်၊ အတ္တမဟုတ်သော ဝိညာဏ်ကို “ ဤဝိညာဏ်သည် ငါ့ဥစ္စာမဟုတ်၊ ဤဝိညာဏ်သည် ငါ မဟုတ်၊ ဤဝိညာဏ်သည် ငါ၏ အတ္တမဟုတ်”ဟု ဤသို့ဟုတ်မှန်သည့်အတိုင်း မှန်ကန်သော ပညာဖြင့် ရှုရမည်။ ရဟန်းတို့ ဤသို့ မြင်သော။ပ။ ဤ (မဂ်ကိစ္စ) အလို့ငှါ တစ်ပါးသော ပြုဖွယ်ကိစ္စ မရှိတော့ပြီဟု သိ၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

ဆဋ္ဌသုတ်။

၇-သဟေတုအနိစ္စသုတ်

֍ ၁၈။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ ရဟန်းတို့ ရုပ်သည် မမြဲ၊ ရုပ်ဖြစ်ပေါ်ခြင်း၏ အကြောင်း အထောက်အပံ့သည်လည်း မမြဲ၊ ရဟန်းတို့ မမြဲသော အကြောင်းကြောင့် ဖြစ်ပေါ်လာသော ရုပ်သည်ကား အဘယ်မှာမြဲလိမ့်မည်နည်း။ ဝေဒနာသည် မမြဲ၊ ဝေဒနာဖြစ်ပေါ်ခြင်း၏ အကြောင်း အထောက်အပံ့သည်လည်း မမြဲ၊ ရဟန်းတို့ မမြဲသော အကြောင်းကြောင့် ဖြစ်ပေါ်လာသော ဝေဒနာသည် အဘယ်မှာ မြဲလိမ့်မည်နည်း။ သညာသည် မမြဲ။ သင်္ခါရတို့သည် မမြဲကုန်၊ သင်္ခါရတို့ ဖြစ်ပေါ်ခြင်း၏ အကြောင်း အထောက်အပံ့သည်လည်း မမြဲ၊ ရဟန်းတို့ မမြဲသော အကြောင်းကြောင့် ဖြစ်ပေါ်လာကုန်သော သင်္ခါရတရားတို့သည်ကားအဘယ်မှာ မြဲကုန်လိမ့်မည်နည်း။ ဝိညာဏ်သည် မမြဲ၊ ဝိညာဏ်ဖြစ်ပေါ်ခြင်း၏ အကြောင်း အထောက်အပံ့သည်လည်း မမြဲ၊ ရဟန်းတို့ မမြဲသောအကြောင်းကြောင့် ဖြစ်ပေါ်လာသော ဝိညာဏ်သည်ကားအဘယ်မှာ မြဲလိမ့်မည်နည်း။ ဤသို့ မြင်သော။ပ။ ဤ (မဂ်ကိစ္စ) အလို့ငှါ တစ်ပါးသောပြုဖွယ်မရှိတော့ပြီဟု သိ၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

သတ္တမသုတ်။

၈-သဟေတုဒုက္ခသုတ်

֍ ၁၉။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ ရဟန်းတို့ ရုပ်သည် ဆင်းရဲ၏၊ ရုပ်ဖြစ်ပေါ်ခြင်း၏ အကြောင်း အထောက်အပံ့သည်လည်း ဆင်းရဲ၏၊ ရဟန်းတို့ ဆင်းရဲသော အကြောင်းကြောင့် ဖြစ်ပေါ်လာသော ရုပ်သည်အဘယ်မှာ ချမ်းသာနိုင်အံ့နည်း။ ဝေဒနာသည် ဆင်းရဲ၏။ သညာသည် ဆင်းရဲ၏။ သင်္ခါရတို့သည်ဆင်းရဲကုန်၏၊ ဝိညာဏ်သည် ဆင်းရဲ၏၊ ဝိညာဏ် ဖြစ်ပေါ်ခြင်း၏ အကြောင်း အထောက်အပံ့သည်လည်းဆင်းရဲ၏၊ ရဟန်းတို့ ဆင်းရဲသော အကြောင်းကြောင့် ဖြစ်ပေါ်လာသော ဝိညာဏ်သည် အဘယ်မှာချမ်းသာနိုင်ပါအံ့ နည်း။ ဤသို့ မြင်သော။ပ။ ဤ (မဂ်ကိစ္စ) အလို့ငှါ တစ်ပါးသောပြုဖွယ် မရှိတော့ပြီဟုသိ၏ဟု (မိန့်တော် မူ၏)။

အဋ္ဌမသုတ်။

၉-သဟေတုအနတ္တသုတ်

֍ ၂၀။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ ရဟန်းတို့ ရုပ်သည် အတ္တမဟုတ်၊ ရုပ်ဖြစ်ပေါ်ခြင်း၏ အကြောင်း အထောက် အပံ့သည်လည်း အတ္တမဟုတ်၊ ရဟန်းတို့ အတ္တမဟုတ်သော အကြောင်းကြောင့် ဖြစ်ပေါ်လာသော ရုပ်သည်အဘယ်မှာ အတ္တဖြစ်လိမ့်မည်နည်း။ ဝေဒနာသည် အတ္တမဟုတ်။ သညာသည် အတ္တမဟုတ်။ သင်္ခါရတို့သည် အတ္တမဟုတ်ကုန်။ ဝိညာဏ်သည် အတ္တမဟုတ်၊ ဝိညာဏ်ဖြစ်ပေါ်ခြင်း၏ အကြောင်းအထောက်အပံ့သည်လည်း အတ္တမဟုတ်၊ ရဟန်းတို့ အတ္တမဟုတ်သော အကြောင်းကြောင့်ဖြစ်ပေါ်လာသော ဝိညာဏ်သည် အဘယ်မှာ အတ္တဖြစ်လိမ့်မည်နည်း။ ဤသို့ မြင်သော။ပ။ ဤ (မဂ်ကိစ္စ) အလို့ငှါ တစ်ပါးသောပြုဖွယ် မရှိတော့ပြီဟုသိ၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

နဝမသုတ်။

၁၀-အာနန္ဒသုတ်

֍ ၂၁။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ ထိုအခါ အသျှင်အာနန္ဒာသည် မြတ်စွာဘုရား၏ အထံသို့ ချဉ်းကပ်၍ ရှိခိုးပြီးလျှင် တစ်ခုသော နေရာ၌ ထိုင်ပြီးသော် “ြဲမတ်စွာဘုရား ‘ချုပ်မှု ချုပ်မှု’ဟု ဆိုအပ်ပါ၏၊ အသျှင်ဘုရားအဘယ်တရားတို့၏ ချုပ်မှုကို ချုပ်မှုဟု ဆိုရပါသနည်း ”ဟု ဤစကားကို လျှောက်၏။

အာနန္ဒာ ရုပ်သည် မမြဲ၊ အပြုပြင်ခံရ၏၊ အကြောင်းကို စွဲ၍ ဖြစ်၏၊ ကုန်ခြင်းသဘောရှိ၏၊ ပျက်ခြင်းသဘောရှိ၏၊ ကင်းပြတ်ခြင်းသဘောရှိ၏၊ ချုပ်ခြင်းသဘောရှိ၏၊ ထိုရုပ်၏ ချုပ်မှုကို ချုပ်မှုဟုဆိုရ၏။ ဝေဒနာသည် မမြဲ၊ အပြုပြင်ခံရ၏၊ အကြောင်းကို စွဲ၍ ဖြစ်၏၊ ကုန်ခြင်းသဘောရှိ၏၊ ပျက်ခြင်းသဘော ရှိ၏၊ ကင်းပြတ်ခြင်းသဘောရှိ၏၊ ချုပ်ခြင်းသဘောရှိ၏၊ ထိုဝေဒနာ၏ ချုပ်မှုကိုချုပ်မှုဟု ဆိုရ၏၊ သညာသည်။ သင်္ခါရတို့သည် မမြဲကုန် အပြုပြင်ခံရကုန်၏၊ အကြောင်းကို စွဲ၍ ဖြစ်ကုန်၏၊ ကုန်ခြင်းသဘော ရှိကုန်၏၊ ပျက်ခြင်းသဘောရှိကုန်၏၊ ကင်းပြတ်ခြင်းသဘောရှိကုန်၏၊ ချုပ်ခြင်းသဘောရှိကုန်၏၊ ထိုသင်္ခါရ တို့၏ ချုပ်မှုကို ချုပ်မှုဟု ဆိုရ၏။ ဝိညာဏ်သည် မမြဲ၊ အပြုပြင်ခံရ၏၊ အကြောင်းကို စွဲ၍ ဖြစ်၏၊ ကုန်ခြင်းသဘောရှိ၏၊ ပျက်ခြင်းသဘောရှိ၏၊ ကင်းပြတ်ခြင်းသဘောရှိ၏၊ ချုပ်ခြင်းသဘောရှိ၏၊ ထိုဝိညာဏ်၏ ချုပ်မှုကို ချုပ်မှုဟု ဆိုရ၏။ အာနန္ဒာ ဤတရားတို့၏ ချုပ်မှုကို ချုပ်မှုဟု ဆိုရ၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

ဒသမသုတ်။

နှစ်ခုမြောက် အနိစ္စဝဂ် ပြီး၏။

၃-ဘာရဝဂ်

၁-ဘာရသုတ်

֍ ၂၂။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ ထိုအခါ။ ရဟန်းတို့ ဝန်ကိုလည်းကောင်း၊ ဝန်ဆောင်သမားကိုလည်းကောင်း၊ ဝန်ယူရကြောင်းကိုလည်းကောင်း၊ ဝန်ချထားခြင်းကိုလည်းကောင်း သင်တို့အား ဟောကြားအံ့၊ ထိုတရားကို နာကုန်လော့။

ရဟန်းတို့ ဝန်ဟူသည် အဘယ်နည်း။ “ဥပါဒါနက္ခန္ဓာငါးမျိုးတို့”ဟု ဆိုအပ်သည် ဖြစ်ရာ၏။

အဘယ်ငါးမျိုးတို့နည်း၊ ရုပ်ဟူသော ဥပါဒါနက္ခန္ဓာ၊ ဝေဒနာဟူသော ဥပါဒါနက္ခန္ဓာ၊ သညာဟူသောဥပါဒါနက္ခန္ဓာ၊ သင်္ခါရဟူသော ဥပါဒါနက္ခန္ဓာ၊ ဝိညာဏ်ဟူသော ဥပါဒါနက္ခန္ဓာတို့တည်း။ ရဟန်းတို့ ဤသည်ကို ဝန်ဟု ဆိုအပ်သည် ဖြစ်ရာ၏။

ရဟန်းတို့ ဝန်ဆောင်သမားဟူသည် အဘယ်နည်း။ “ပုဂ္ဂိုလ်”ဟု ဆိုအပ်သည် ဖြစ်ရာ၏၊ ဤအသျှင်ကား ဤသို့ အမည်ရှိ၏၊ ဤသို့ အနွယ်ရှိ၏ဟု ဆိုရသော ပုဂ္ဂိုလ်ပင်တည်း။ ရဟန်းတို့ ဤပုဂ္ဂိုလ်ကိုဝန်ဆောင်သမားဟု ဆိုရ၏။

ရဟန်းတို့ ဝန်ယူရကြောင်းဟူသည် အဘယ်နည်း။ ကာမ၌ တပ်မက်မှု ‘ကာမတဏှာ’၊ ဘဝ၌ တပ်မက်မှု ‘ဘဝတဏှာ’၊ ဘဝပြတ်ခြင်း၌ တပ်မက်မှု ‘ဝိဘဝတဏှာ’ ဟူသော ဘဝသစ်ကို ဖြစ်စေနိုင်သော နှစ်သက်စွဲမက်မှုနှင့် တကွဖြစ်သော ထိုထိုဖြစ်ရာ အာရုံတို့ကို အလွန်နှစ်သက်တတ်သော တဏှာပင်တည်း။ ရဟန်းတို့ ဤတဏှာကို ဝန်ယူရကြောင်းဟု ဆိုရ၏။

ရဟန်းတို့ ဝန်ချထားခြင်းဟူသည် အဘယ်နည်း၊ ထိုတပ်မက်မှု ‘တဏှာ'၏သာလျှင် အကြွင်းမဲ့ကင်းပြတ်ချုပ်ငြိမ်းခြင်း စွန့်ခြင်း မကပ်ငြိခြင်း လွတ်ခြင်း မတွယ်တာခြင်းတည်း။ ရဟန်းတို့ ဤသည်ကိုဝန်ချထားခြင်းဟု ဆိုရ၏။

မြတ်စွာဘုရားသည် ဤစကားကို မိန့်တော်မူပြီးနောက် တစ်ပါးသော ဤဂါထာကို မိန့်တော်မူ ပြန်၏ -

“ခန္ဓာငါးမျိုးတို့သည် စင်စစ် ဝန်တို့တည်း။ ပုဂ္ဂိုလ်ကား ဝန်ဆောင်သမား တည်း။ ဝန်ကိုယူရခြင်းသည် လောက၌ ဆင်းရဲ၏၊ ဝန်ကို ချထားခြင်းသည် ချမ်းသာ၏။

လေးသော ဝန်ကို ချထားပြီးလျှင် တစ်ပါးသော ဝန်ကို မယူမူ၍ အမြစ်ရင်းနှင့် တကွ တဏှာကိုနုတ်ပယ်ပြီးလျှင် ဆာလောင်မှု'တဏှာ’ ကင်းသည်ဖြစ်၍ အေးငြိမ်း ရ၏ ”ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

အဋ္ဌမသုတ်။

၂-ပရိညသုတ်

֍ ၂၃။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ ရဟန်းတို့ ပိုင်းခြားသိသင့်သော တရားတို့ကိုလည်းကောင်း၊ ပိုင်းခြားသိမှုကိုလည်းကောင်း ဟောပေအံ့၊ ထိုတရားကို နာကြကုန်လော့။

ရဟန်းတို့ ပိုင်းခြားသိသင့်သော တရားတို့ဟူသည် အဘယ်တို့နည်း။ ရဟန်းတို့ ရုပ်သည်ပိုင်းခြားသိသင့်သော တရားတည်း၊ ဝေဒနာသည် ပိုင်းခြားသိသင့်သော တရားတည်း၊ သညာသည်ပိုင်းခြားသိသင့်သော တရားတည်း၊ သင်္ခါရတို့သည် ပိုင်းခြားသိသင့်သော တရားတို့တည်း၊ ဝိညာဏ်သည်ပိုင်းခြားသိသင့်သော တရားတည်း။ ရဟန်းတို့ ဤသည်တို့ကို ပိုင်းခြားသိသင့်သော တရားတို့ဟူ၍ ဆိုရ၏။

ရဟန်းတို့ ပိုင်းခြားသိမှုဟူသည် အဘယ်နည်း။ ရဟန်းတို့ စွဲမက်မှု"ရာဂ"၏ ကုန်ခြင်း၊ အမျက်ထွက်မှု"ဒေါသ"၏ ကုန်ခြင်း၊ တွေဝေမှု"မောဟ"၏ ကုန်ခြင်းပေတည်း။ ရဟန်းတို့ ဤသည်ကို ပိုင်းခြားသိမှုဟု ဆိုရ၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

ဒုတိယသုတ်။

၃-အဘိဇာနသုတ်

֍ ၂၄။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ ရဟန်းတို့ ရုပ်ကို အထူးမသိသည်ရှိသော် ပိုင်းခြားမသိသည်ရှိသော် စွဲမက်မှုမကင်းသည်ရှိသော် မပယ်သည်ရှိသော် ဆင်းရဲကုန်ခြင်းငှါ မထိုက်။ ဝေဒနာကို အထူးမသိသည်ရှိသော်ပိုင်းခြားမသိသည်ရှိသော် စွဲမက်မှု မကင်းသည်ရှိသော် မပယ်သည်ရှိသော် ဆင်းရဲကုန်ခြင်းငှါ မထိုက်။ သညာကို အထူးမသိသည်ရှိသော်။ သင်္ခါရတို့ကို အထူးမသိသည်ရှိသော် ပိုင်းခြားမသိသည်ရှိသော် စွဲမက်မှုမကင်းသည်ရှိသော် မပယ်သည်ရှိသော် ဆင်းရဲကုန်ခြင်းငှါ မထိုက်။ ဝိညာဏ်ကို အထူးမသိသည်ရှိသော်ပိုင်းခြားမသိသည်ရှိသော် စွဲမက်မှု မကင်းသည်ရှိသော် မပယ်သည်ရှိသော် ဆင်းရဲကုန်ခြင်းငှါ မထိုက်။

ရဟန်းတို့ ရုပ်ကို အထူးသိသည်ရှိသော် ပိုင်းခြားသိသည်ရှိသော် စွဲမက်မှု ကင်းသည်ရှိသော်ပယ်စွန့်သည်ရှိသော် ဆင်းရဲကုန်ခြင်းငှါ ထိုက်၏။ ဝေဒနာကို အထူးသိသည်ရှိသော်။ သညာကို။ သင်္ခါရတို့ကို။ ဝိညာဏ်ကို အထူးသိသည်ရှိသော် ပိုင်းခြားသိသည်ရှိသော် စွဲမက်မှု ကင်းသည်ရှိသော် ပယ်စွန့်သည်ရှိသော် ဆင်းရဲကုန်ခြင်းငှါ ထိုက်၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

တတိယသုတ်။

၄-ဆန္ဒရာဂသုတ်

֍ ၂၅။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ ရဟန်းတို့ ရုပ်၌ လိုချင်စွဲမက်မှု “ဆန္ဒရာဂ”ကို ပယ်ကြကုန်လော့၊ ဤသို့ပယ်သည်ရှိသော် ထိုရုပ်သည် ပယ်ပြီး ဖြစ်လတ္တံ့။ အမြစ်ရင်းကို အကြွင်းမဲ့ ဖြတ်ပြီး ဖြစ်လတ္တံ့။ နုတ်ပြီးသော ထန်းပင်ရာကဲ့သို့ ပြုပြီး ဖြစ်လတ္တံ့၊ နောက်ထပ်မဖြစ်အောင် ပြုပြီး ဖြစ်လတ္တံ့၊ နောင်အခါ ဖြစ်ပေါ်ခြင်းသဘော မရှိသည် ဖြစ်လတ္တံ့။ ဝေဒနာ၌ လိုချင်စွဲမက်မှု “ဆန္ဒရာဂ”ကို ပယ်ကြကုန်လော့။ ဤသို့ပယ်သည်ရှိသော် ဝေဒနာသည် ပယ်ပြီး ဖြစ်လတ္တံ့။ အမြစ်ရင်းကို အကြွင်းမဲ့ ဖြတ်ပြီး ဖြစ်လတ္တံ့၊ နုတ်ပြီးသော ထန်းပင်ရာကဲ့သို့ ပြုပြီး ဖြစ်လတ္တံ့၊ နောက်ထပ်မဖြစ်အောင် ပြုပြီး ဖြစ်လတ္တံ့၊ နောင်အခါ ဖြစ်ပေါ်ခြင်းသဘော မရှိသည် ဖြစ်လတ္တံ့။ သညာ၌ လိုချင်စွဲမက်မှု “ဆန္ဒရာဂ”ကို ပယ်ကြကုန်လော့။ ဤသို့ပယ်သည်ရှိသော် ထိုသညာသည် ပယ်ပြီး ဖြစ်လတ္တံ့၊ အမြစ်ရင်းကို အကြွင်းမဲ့ ဖြတ်ပြီး ဖြစ်လတ္တံ့၊ နုတ်ပြီးသော ထန်းပင်ရာကဲ့သို့ ပြုပြီး ဖြစ်လတ္တံ့၊ နောက်ထပ်မဖြစ်အောင် ပြုပြီး ဖြစ်လတ္တံ့၊ နောင်အခါ ဖြစ်ပေါ်ခြင်းသဘော မရှိသည် ဖြစ်လတ္တံ့၊ သင်္ခါရတို့၌ လိုချင်စွဲမက်မှု “ဆန္ဒရာဂ”ကို ပယ်ကြကုန်လော့။ ဤသို့ ပယ်သည်ရှိသော် ထိုသင်္ခါရတို့သည် ပယ်ပြီး ဖြစ်ကုန်လတ္တံ့၊ အမြစ်ရင်းကို အကြွင်းမဲ့ ဖြတ်ပြီးဖြစ်ကုန် လတ္တံ့၊ နုတ်ပြီးသော ထန်းပင်ရာကဲ့သို့ ပြုပြီး ဖြစ်ကုန်လတ္တံ့၊ နောက်ထပ် မဖြစ်အောင် ပြုပြီးဖြစ်ကုန် လတ္တံ့၊ နောင်အခါ ဖြစ်ပေါ်ခြင်းသဘော မရှိကုန်သည် ဖြစ်ကုန်လတ္တံ့။ ဝိညာဏ်၌ လိုချင်စွဲမက်မှု"ဆန္ဒ ရာဂ”ကို ပယ်ကြကုန်လော့။ ဤသို့ ပယ်သည်ရှိသော် ထိုဝိညာဏ်သည် ပယ်ပြီးဖြစ်လတ္တံ့၊ အမြစ်ရင်းကို အကြွင်းမဲ့ ဖြတ်ပြီးဖြစ်လတ္တံ့၊ နုတ်ပြီးသော ထန်းပင်ရာကဲ့သို့ ပြုပြီးဖြစ်လတ္တံ့၊ နောက်ထပ်မဖြစ်အောင် ပြုပြီး ဖြစ်လတ္တံ့၊ နောင်အခါ ဖြစ်ပေါ်ခြင်းသဘော မရှိသည် ဖြစ်လတ္တံ့ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

စတုတ္ထသုတ်။

၅-အဿာဒသုတ်

֍ ၂၆။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ ရဟန်းတို့ ငါသည် (သစ္စာလေးပါးကို) မသိမီ သစ္စာလေးပါးကို မသိသေး သောဘုရားလောင်းဖြစ်စဉ် ဤသို့ အကြံဖြစ်၏ -"ရုပ်၏ သာယာဖွယ်ကား အဘယ်နည်း၊ အပြစ်ကားအဘယ်နည်း၊ ထွက်မြောက်ရာကား အဘယ်နည်း။ ဝေဒနာ၏ သာယာဖွယ်ကား အဘယ်နည်း၊ အပြစ်ကား အဘယ်နည်း၊ ထွက်မြောက်ရာကား အဘယ်နည်း။ သညာ၏ သာယာဖွယ်ကား အဘယ်နည်း၊ အပြစ်ကား အဘယ်နည်း၊ ထွက်မြောက်ရာကား အဘယ်နည်း။ သင်္ခါရတို့၏ သာယာဖွယ်ကားအဘယ်နည်း၊ အပြစ် ကား အဘယ်နည်း၊ ထွက်မြောက်ရာကား အဘယ်နည်း။ ဝိညာဏ်၏သာယာဖွယ်ကား အဘယ်နည်း၊ အပြစ်ကား အဘယ်နည်း၊ ထွက်မြောက်ရာကား အဘယ်နည်း”ဟု ( ဤသို့ အကြံဖြစ်၏)။

ရဟန်းတို့ ထိုငါ့အား ရုပ်ကို အစွဲပြု၍ ဖြစ်ပေါ်လာသော ကိုယ်ချမ်းသာမှု စိတ်ချမ်းသာမှုသည် ရုပ်၏သာယာဖွယ်တည်း၊ ရုပ်၏ မမြဲသော ဆင်းရဲသော ဖောက်ပြန်သော သဘောသည် ရုပ်၏ အပြစ်တည်း၊ ရုပ်၌ လိုချင် စွဲမက်မှု “ဆန္ဒရာဂ”ကို ဖျောက်ခြင်း လိုချင်စွဲမက်မှု “ဆန္ဒရာဂ”ကို ပယ်ခြင်းသည် ရုပ်၏ထွက်မြောက်ရာတည်း။ ဝေဒနာကို အစွဲပြု၍ ဖြစ်ပေါ်လာသောကိုယ်ချမ်းသာမှု စိတ်ချမ်းသာမှုသည်ဝေဒနာ၏ သာယာဖွယ်တည်း၊ ဝေဒနာ၏ မမြဲသော ဆင်းရဲသော ဖောက်ပြန်သော သဘောသည်ဝေဒနာ၏ အပြစ်တည်း၊ ဝေဒနာ၌ လိုချင်စွဲမက်မှု “ဆန္ဒရာဂ”ကို ဖျောက်ခြင်း လိုချင်စွဲမက်မှု"ဆန္ဒရာဂ”ကိုပယ်ခြင်းသည် ဝေဒနာ၏ ထွက်မြောက်ရာတည်း။ သညာကို အစွဲပြု၍ ဖြစ်ပေါ်လာသော။ပ။ သင်္ခါရတို့ကိုအစွဲပြု၍ ဖြစ်ပေါ်လာသောကိုယ်ချမ်းသာမှု စိတ်ချမ်းသာမှုသည် သင်္ခါရတို့၏ သာယာဖွယ်တည်း၊ သင်္ခါရတို့၏ မမြဲ သော ဆင်းရဲသော ဖောက်ပြန်သော သဘောသည် သင်္ခါရတို့၏ အပြစ်တည်း၊့သင်္ခါရတို့၌ လိုချင်စွဲမက်မှု “ဆန္ဒရာဂ”ကို ဖျောက်ခြင်း လိုချင်စွဲမက်မှု “ဆန္ဒရာဂ”ကို ပယ်ခြင်းသည်သင်္ခါရတို့၏ ထွက်မြောက်ရာ တည်း။ ဝိညာဏ်ကို အစွဲပြု၍ ဖြစ်ပေါ်လာသောကိုယ်ချမ်းသာမှုစိတ်ချမ်းသာမှုသည် ဝိညာဏ်၏ သာယာဖွယ်တည်း၊ ဝိညာဏ်၏ မမြဲသော ဆင်းရဲသော ဖောက်ပြန်သောသဘောသည် ဝိညာဏ်၏ အပြစ် တည်း၊ ဝိညာဏ်၌ လိုချင်စွဲမက်မှု “ဆန္ဒရာဂ”ကို ဖျောက်ခြင်းလိုချင်စွဲမက်မှု “ဆန္ဒရာဂ”ကို ပယ်ခြင်းသည် ဝိညာဏ်၏ ထွက်မြောက်ရာတည်း။

ရဟန်းတို့ ဤဥပါဒါနက္ခခန္ဓာငါးမျိုးတို့၏ ဤသို့သာယာဖွယ်ကိုလည်း သာယာဖွယ်ဟူ၍ အပြစ်ကိုလည်းအပြစ်ဟူ၍ ထွက်မြောက်ရာကိုလည်း ထွက်မြောက်ရာဟူ၍ ဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ မသိရသေးသမျှကာလပတ်လုံး နတ် မာရ်နတ် ဗြဟ္မာနှင့် တကွသော နတ်လောကနှင့် သမဏ ဗြာဟ္မဏ မင်းများလူများ နှင့် တကွသော လူ့လောက၌ “အတုမရှိသော သဗ္ဗညုတဉာဏ်ကို ရပြီ”ဟု ငါ ဝန်မခံ။ ရဟန်းတို့ ဤ ဥပါဒါနက္ခန္ဓာငါးမျိုးတို့၏ ဤသို့ သာယာဖွယ်ကိုလည်း သာယာဖွယ်ဟူ၍ အပြစ်ကိုလည်းအပြစ်ဟူ၍ ထွက် မြောက်ရာကိုလည်း ထွက်မြောက်ရာဟူ၍ ဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ သိပြီးသော အခါမှသာလျှင်နတ် မာရ်နတ် ဗြဟ္မာနှင့် တကွသော နတ်လောကနှင့် သမဏ ဗြာဟ္မဏ မင်းများ လူများနှင့် တကွသောလူ့လောက၌ “အတုမရှိသော သဗ္ဗညုတဉာဏ်ကို ရပြီ”ဟု ငါ ဝန်ခံခဲ့၏။ ငါ့အား ဉာဏ်အမြင်သည်ထင်ရှားဖြစ်၏၊ ငါ၏ အရဟတ္တဖိုလ်စိတ်သည် မပျက်စီး၊ ဤဘဝကား နောက်ဆုံးဘဝတည်း၊ နောက်တစ်ဖန် ဖြစ်ခြင်းမရှိတော့ပြီဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

ပဉ္စမသုတ်။

၆-ဒုတိယအဿာဒသုတ်

֍ ၂၇။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ ရဟန်းတို့ ငါသည် ရုပ်၏ သာယာဖွယ်ကို ရှာမှီးလျက် လှည့်လည်ခဲ့ဖူးပြီ။ ရုပ်၏သာယာဖွယ်ကို သိခဲ့ပြီ၊ ရုပ်၏ သာယာဖွယ်ရှိသမျှကို ပညာဖြင့် ငါ ကောင်းစွာ မြင်ခဲ့ပြီ။ ရဟန်းတို့ငါသည် ရုပ်၏ အပြစ်ကို ရှာမှီးလျက် လှည့်လည်ခဲ့ဖူးပြီ၊ ရုပ်၏ အပြစ်ကို သိခဲ့ပြီ၊ ရုပ်၏ အပြစ်ရှိသမျှကိုပညာဖြင့် ငါ ကောင်းစွာ မြင်ခဲ့ပြီ။ ရဟန်းတို့ ငါသည် ရုပ်၏ ထွက်မြောက်ရာကို ရှာမှီးလျက်လှည့်လည်ခဲ့ ဖူးပြီ။ ရုပ်၏ ထွက်မြောက်ရာကို သိခဲ့ပြီ၊ ရုပ်၏ ထွက်မြောက်ရာ ရှိသမျှကို ပညာဖြင့် ငါကောင်းစွာ မြင်ခဲ့ ပြီ။ ရဟန်းတို့ ငါသည် ဝေဒနာ၏။ပ။ ရဟန်းတို့ ငါသည် သညာ၏။ ရဟန်းတို့ငါသည် သင်္ခါရတို့၏။ ရဟန်းတို့ ငါသည် ဝိညာဏ်၏ သာယာဖွယ်ကို ရှာမှီးလျက် လှည့်လည်ခဲ့ဖူးပြီ၊ ဝိညာဏ်၏ သာယာဖွယ်ကို သိခဲ့ပြီ၊ ဝိညာဏ်၏ သာယာဖွယ် ရှိသမျှကို ပညာဖြင့် ငါ ကောင်းစွာမြင်ခဲ့ပြီ။ ရဟန်းတို့ ငါသည် ဝိညာဏ်၏ အပြစ်ကို ရှာမှီးလျက် လှည့်လည်ခဲ့ပြီ၊ ဝိညာဏ်၏ အပြစ်ကိုသိခဲ့ပြီ။ ဝိညာဏ်၏ အပြစ်ရှိသမျှ ကို ပညာဖြင့် ငါ ကောင်းစွာ မြင်ခဲ့ပြီ။ ရဟန်းတို့ ငါသည် ဝိညာဏ်၏ထွက်မြောက်ရာကို ရှာမှီးလျက် လှည့်လည်ခဲ့ဖူးပြီ၊ ဝိညာဏ်၏ ထွက်မြောက်ရာကို သိခဲ့ပြီ။ ဝိညာဏ်၏ထွက်မြောက်ရာ ရှိသမျှကို ပညာ ဖြင့် ငါ ကောင်းစွာ မြင်ခဲ့ပြီ။

ရဟန်းတို့ ဤဥပါဒါနက္ခန္ဓာငါးမျိုးတို့၏ သာယာဖွယ်ကိုလည်း သာယာဖွယ်ဟူ၍ အပြစ်ကိုလည်းအပြစ်ဟူ၍ ထွက်မြောက်ရာကိုလည်း ထွက်မြောက်ရာဟူ၍ ဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ မသိရသေးသမျှ ကာလပတ်လုံး အတုမဲ့ သဗ္ဗညုတဉာဏ်ကို ရပြီဟု ငါ ဝန်မခံသေး။ပ။ ဝန်ခံပြီ။ပ။ ငါ့အား ဉာဏ်အမြင်သည်ထင်ရှားဖြစ်ပြီ။ ငါ၏ အရဟတ္တဖိုလ်စိတ်သည် မပျက်စီး၊ ဤဘဝကား နောက်ဆုံးဘဝတည်း၊ နောက်ထပ်တစ်ဖန် ဖြစ်ခြင်း မရှိတော့ပြီဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

ဆဋ္ဌသုတ်။

၇-တတိယ အဿာဒသုတ်

֍ ၂၈။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ ရဟန်းတို့ ရုပ်၏ သာယာဖွယ် မရှိခဲ့ပါလျှင် သတ္တဝါတို့သည် ရုပ်၌ မစွဲမက်ကုန်ရာ၊ ရဟန်းတို့ ရုပ်၏ သာယာဖွယ် ရှိသောကြောင့်သာလျှင် သတ္တဝါတို့သည် ရုပ်၌ စွဲမက်ကုန်၏။

ရဟန်းတို့ ရုပ်၏ အပြစ် မရှိခဲ့ပါလျှင် သတ္တဝါတို့သည် ရုပ်၌ မငြီးငွေ့ကုန်ရာ၊ ရဟန်းတို့ ရုပ်၏ အပြစ်ရှိသောကြောင့်သာလျှင် သတ္တဝါတို့သည် ရုပ်၌ ငြီးငွေ့ကုန်၏။ ရဟန်းတို့ ရုပ်၏ ထွက်မြောက်ရာ မရှိခဲ့ပါလျှင် သတ္တဝါတို့သည် ရုပ်မှ မထွက်မြောက်နိုင်ကုန်ရာ၊ ရဟန်းတို့ ရုပ်၏ ထွက်မြောက်ရာ ရှိသောကြောင့်သာလျှင် သတ္တဝါတို့သည် ရုပ်မှ ထွက်မြောက်ကြကုန်၏။ ရဟန်းတို့ ဝေဒနာ၏။ ရဟန်းတို့ သညာ၏။

ရဟန်းတို့ သင်္ခါရတို့၏ ထွက်မြောက်ရာ မရှိခဲ့ပါလျှင် သတ္တဝါတို့သည် သင်္ခါရတို့မှ မထွက်မြောက်နိုင်ကုန်ရာ၊ ရဟန်းတို့ သင်္ခါရတို့၏ ထွက်မြောက်ရာ ရှိသောကြောင့်သာလျှင် သတ္တဝါတို့သည် သင်္ခါရတို့မှထွက်မြောက်ကြကုန်၏။ ရဟန်းတို့ ဝိညာဏ်၏ သာယာဖွယ် မရှိခဲ့ပါလျှင် သတ္တဝါတို့သည် ဝိညာဏ်၌ မစွဲမက်ကုန်ရာ၊ ရဟန်းတို့ ဝိညာဏ်၏ သာယာဖွယ် ရှိသောကြောင့်သာလျှင် သတ္တဝါတို့သည် ဝိညာဏ်၌ စွဲမက်ကုန်၏။ ရဟန်းတို့ ဝိညာဏ်၏ အပြစ် မရှိခဲ့ပါလျှင် သတ္တဝါတို့သည် ဝိညာဏ်၌ မငြီးငွေ့ကုန်ရာ၊ ရဟန်းတို့ ဝိညာဏ်၏ အပြစ်ရှိသောကြောင့်သာလျှင် သတ္တဝါတို့သည် ဝိညာဏ်၌ ငြီးငွေ့ကုန်၏။

ရဟန်းတို့ ဝိညာဏ်၏ ထွက်မြောက်ရာ မရှိခဲ့ပါလျှင် သတ္တဝါတို့သည် ဝိညာဏ်၌ မထွက်မြောက်နိုင်ကုန်ရာ၊ ရဟန်းတို့ ဝိညာဏ်၏ ထွက်မြောက်ရာ ရှိသောကြောင့်သာလျှင်သတ္တဝါတို့သည် ဝိညာဏ်မှ ထွက်မြောက်ကြကုန်၏။

ရဟန်းတို့ သတ္တဝါတို့သည် ဤဥပါဒါနက္ခန္ဓာငါးမျိုးတို့၏ သာယာဖွယ်ကိုလည်း သာယာဖွယ်ဟူ၍ အပြစ်ကိုလည်း အပြစ်ဟူ၍ ထွက်မြောက်ရာကိုလည်း ထွက်မြောက်ရာဟူ၍ ဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ မသိရသေးသမျှ ကာလပတ်လုံး နတ် မာရ်နတ် ဗြဟ္မာနှင့် တကွသော နတ်လောကနှင့် သမဏ ဗြာဟ္မဏ မင်းများလူများနှင့် တကွသော လူ့လောကမှ ထွက်မြောက်ကွေကွင်း လွတ်ကင်းကုန်သည်ဖြစ်၍ အပိုင်းအခြား မရှိသော စိတ်ဖြင့် မနေရကုန်။ ရဟန်းတို့ သတ္တဝါတို့သည် ဤဥပါဒါနက္ခန္ဓာငါးမျိုးတို့၏ သာယာဖွယ်ကိုလည်း သာယာဖွယ်ဟူ၍ အပြစ်ကိုလည်း အပြစ်ဟူ၍ ထွက်မြောက်ရာကိုလည်း ထွက်မြောက်ရာဟူ၍ ဟုတ် တိုင်းမှန်စွာ သိကြသော အခါမှသာလျှင် နတ် မာရ်နတ် ဗြဟ္မာနှင့် တကွသော နတ်လောကနှင့်သမဏ ဗြာဟ္မဏ မင်းများ လူများနှင့် တကွသော လူ့လောကမှ ထွက်မြောက်ကွေကွင်းလွတ်ကင်းကုန်သည်ဖြစ်၍ အပိုင်းအခြား မရှိသော စိတ်ဖြင့် နေနိုင်ကုန်၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

သတ္တမသုတ်။

၈-အဘိနန္ဒနသုတ်

֍ ၂၉။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ ရဟန်းတို့ ရုပ်ကို နှစ်သက်သော သူသည် ဆင်းရဲကို နှစ်သက်သည် မည်၏။

ဆင်းရဲကို နှစ်သက်သော သူသည် “ဆင်းရဲမှ မလွတ်သေး”ဟူ၍ (ငါ) ဆို၏။ ဝေဒနာကို နှစ်သက်သောသူသည်။ သညာကို နှစ်သက်သော သူသည်။ သင်္ခါရတို့ကို နှစ်သက်သော သူသည်။ ဝိညာဏ်ကို နှစ်သက်သော သူသည် ဆင်းရဲကို နှစ်သက်သည် မည်၏။ ဆင်းရဲကို နှစ်သက်သော သူသည် “ဆင်းရဲမှ မလွတ်သေး”ဟူ၍ (ငါ) ဆို၏။

ရဟန်းတို့ ရုပ်ကို မနှစ်သက်သော သူသည် ဆင်းရဲကို မနှစ်သက်။ ဆင်းရဲကို မနှစ်သက်သော သူသည်"ဆင်းရဲမှ လွတ်၏ “ဟူ၍ (ငါ) ဆို၏။ ဝေဒနာကို မနှစ်သက်သော သူသည်။ သညာကို မနှစ် သက်သောသူသည်။ သင်္ခါရတို့ကို မနှစ်သက်သော သူသည်။ ဝိညာဏ်ကို မနှစ်သက်သော သူသည် ဆင်းရဲကိုမနှစ်သက်။ ဆင်းရဲကို မနှစ်သက်သော သူသည် “ဆင်းရဲမှ လွတ်၏ ”ဟု (ငါ) ဆို၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

အဋ္ဌမသုတ်။

၉-ဥပ္ပါဒသုတ်

֍ ၃၀။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ ရဟန်းတို့ ရုပ်၏ ဖြစ်ပေါ်မှု တည်မှု အသစ်ဖြစ်မှု ထင်ရှားဖြစ်မှုသည် ဆင်းရဲဖြစ်ပေါ်မှုပင်တည်း၊ ရောဂါတို့၏ တည်မှုပင်တည်း၊ အိုခြင်း သေခြင်း၏ ထင်ရှားဖြစ်မှုပင်တည်း။ ဝေဒနာ၏။ သညာ၏။ သင်္ခါရတို့၏။ ဝိညာဏ်၏ ဖြစ်ပေါ်မှု တည်မှု အသစ်ဖြစ်မှု ထင်ရှားဖြစ်မှုသည်ဆင်းရဲ ဖြစ်ပေါ်မှုပင်တည်း၊ ရောဂါတို့၏ တည်မှုပင်တည်း၊ အိုခြင်း သေခြင်း၏ ထင်ရှားဖြစ်မှုပင်တည်း။

ရဟန်းတို့ ရုပ်၏ ချုပ်မှု ငြိမ်းမှု ကင်းမှုသည် ဆင်းရဲ ချုပ်မှုပင်တည်း၊ ရောဂါတို့၏ငြိမ်းမှုပင် တည်း၊ အိုခြင်း သေခြင်း၏ ကင်းမှုပင်တည်း။ ဝေဒနာ၏။ သညာ၏။ သင်္ခါရတို့၏။ ဝိညာဏ်၏ ချုပ်မှု ငြိမ်းမှုကင်းမှုသည် ဆင်းရဲ ချုပ်မှုပင်တည်း၊ ရောဂါတို့၏ငြိမ်းမှုပင်တည်း၊ အိုခြင်း သေခြင်း၏ ကင်းမှုပင်တည်းဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

နဝမသုတ်။

၁၀-အဃမူလသုတ်

֍ ၃၁။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ ရဟန်းတို့ ဆင်းရဲကိုလည်းကောင်း၊ ဆင်းရဲ၏ အရင်းမူလကိုလည်းကောင်းဟောပေအံ့၊ ထိုတရားကို နာကြကုန်လော့။ ရဟန်းတို့ ဆင်းရဲဟူသည် အဘယ်နည်း။ ရဟန်းတို့ရုပ်သည် ဆင်းရဲတည်း၊ ဝေဒနာသည် ဆင်းရဲတည်း၊ သညာသည် ဆင်းရဲတည်း၊ သင်္ခါရတို့သည်ဆင်းရဲတို့တည်း။ ဝိညာဏ်သည် ဆင်းရဲတည်း။ ရဟန်းတို့ ဤရုပ်စသောတရားကို ဆင်းရဲဟု ဆိုရ၏။

ရဟန်းတို့ ဆင်းရဲ၏ အရင်းမူလဟူသည် အဘယ်နည်း။ ကာမ၌ တပ်မက်မှု၊ ဘဝ၌ တပ်မက်မှု၊ ဘဝပြတ်ခြင်း၌ တပ်မက်မှုဟူသော ဘဝသစ်ကို ဖြစ်စေတတ်သော နှစ်သက်တပ်မက်မှု ‘နန္ဒီရာဂ’ နှင့် တကွဖြစ်သော ထိုထိုဘဝအာရုံ၌ အလွန်နှစ်သက်တတ်သော တဏှာတည်း။ ရဟန်းတို့ ဤတဏှာကို ဆင်းရဲ၏အရင်းမူလဟု ဆိုရ၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

ဒသမသုတ်။

၁၁-ပဘင်္ဂုသုတ်

֍ ၃၂။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ ရဟန်းတို့ ပျက်စီးခြင်းတရားကိုလည်းကောင်း၊ မပျက်စီးခြင်းတရားကိုလည်းကောင်း ဟောပေအံ့၊ ထိုတရားကို နာကြကုန်လော့။

ရဟန်းတို့ ပျက်စီးခြင်းတရားဟူသည် အဘယ်နည်း၊ မပျက်စီးခြင်း တရားဟူသည် အဘယ်နည်း။ ရဟန်းတို့ ရုပ်သည် ပျက်စီးခြင်းတရား မည်၏၊ ထိုရုပ်၏ ချုပ်ခြင်း ငြိမ်းခြင်း မဖြစ်ပေါ်ခြင်းသည်မပျက်စီးခြင်းတရား မည်၏။ ခံစားမှု"ဝေဒနာ"သည် ပျက်စီးခြင်းတရား မည်၏။ ထိုခံစားမှု ဝေဒနာ၏ချုပ်ခြင်း ငြိမ်းခြင်း မဖြစ်ပေါ်ခြင်းသည် မပျက်စီးခြင်းတရား မည်၏။ မှတ်သားမှု “သညာ"သည် ပျက်စီးခြင်းတရား မည်၏။ ပြုပြင်မှု “သင်္ခါရ"တို့သည် ပျက်စီးခြင်းတရား မည်ကုန်၏။ ထိုပြုပြင်မှု"သင်္ခါရ"တို့၏ချုပ်ခြင်း ငြိမ်းခြင်း မဖြစ်ပေါ်ခြင်းသည် မပျက်စီးခြင်းတရား မည်၏။ ဝိညာဏ်သည် ပျက်စီးခြင်းတရားမည်၏၊ ထိုဝိညာဏ်၏ ချုပ်ခြင်း ငြိမ်းခြင်း မဖြစ်ပေါ်ခြင်းသည် မပျက်စီးခြင်းတရား မည်၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

ဧကာဒသမသုတ်။

သုံးခုမြောက် ဘာရဝဂ် ပြီး၏။

၄-နတုမှာကဝဂ်

၁-နတုမှာကသုတ်

֍ ၃၃။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ ရဟန်းတို့ သင်တို့၏ ဥစ္စာမဟုတ်သော တရားကို ပယ်ကြကုန်လော့၊ ထိုတရားကို ပယ်သည်ရှိသော် သင်တို့အား စီးပွားခြင်းငှါ ချမ်းသာခြင်းငှါ ဖြစ်လတ္တံ့။ ရဟန်းတို့ သင်တို့၏ဥစ္စာမဟုတ်သော တရားကား အဘယ်နည်း၊ ရဟန်းတို့ ရုပ်သည် သင်တို့၏ ဥစ္စာမဟုတ်၊ ထိုရုပ်ကို ပယ်ကြကုန်လော့၊ ထိုရုပ်ကို ပယ်သည်ရှိသော် သင်တို့အား စီးပွားခြင်းငှါ ချမ်းသာခြင်းငှါ ဖြစ်လတ္တံ့။ ဝေဒနာသည် သင်တို့၏ ဥစ္စာမဟုတ်၊ ထိုဝေဒနာကို ပယ်ကြကုန်လော့၊ ထိုဝေဒနာကို ပယ်သည်ရှိသော် သင်တို့အား စီးပွားခြင်းငှါ ချမ်းသာခြင်းငှါ ဖြစ်လတ္တံ့။ သညာသည် သင်တို့၏ ဥစ္စာမဟုတ်၊ ထိုသညာကို ပယ်ကြကုန်လော့၊ ထိုသညာကို ပယ်သည်ရှိသော် သင်တို့အား စီးပွားခြင်းငှါ ချမ်းသာခြင်းငှါ ဖြစ်လတ္တံ့။ သင်္ခါရတို့သည် သင်တို့၏ ဥစ္စာမဟုတ်ကုန်၊ ထိုသင်္ခါရတို့ကို ပယ်ကြကုန်လော့၊ ထိုသင်္ခါရတို့ကို ပယ်သည်ရှိသော်သင်တို့အား စီးပွားခြင်းငှါ ချမ်းသာခြင်းငှါ ဖြစ်ကုန်လတ္တံ့။ ဝိညာဏ်သည် သင်တို့၏ ဥစ္စာမဟုတ်၊ ထိုဝိညာဏ်ကို ပယ်ကြကုန်လော့၊ ထိုဝိညာဏ်ကို ပယ်သည်ရှိသော် သင်တို့အား စီးပွားခြင်းငှါချမ်းသာခြင်းငှါ ဖြစ်လတ္တံ့။

ရဟန်းတို့ ဥပမာသော်ကား ဤဇေတဝန်ကျောင်း၌ မြက် ထင်း သစ်ခက် သစ်ရွက်ကို လူအပေါင်းသည် ယူဆောင်လျှင်ဖြစ်စေ၊ မီးရှို့လျှင်ဖြစ်စေ၊ အလိုရှိတိုင်း ပြုလျှင်ဖြစ်စေ “ငါတို့ကို လူအပေါင်းသည်ယူ ဆောင်၏ဟူ၍လည်းကောင်း၊ မီးရှို့၏ဟူ၍လည်းကောင်း၊ အလိုရှိတိုင်းပြု၏ “ဟူ၍လည်းကောင်းသင်တို့အား ဤသို့သော အထင်သည် ဖြစ်ရာသလော။ မဖြစ်ရာပါ အသျှင်ဘုရား။ အဘယ်ကြောင့်ဆိုသော် ဤအရာသည် အကျွန်ုပ်တို့၏ကိုယ်လည်း မဟုတ်ပါ၊ ကိုယ်ပိုင်ဥစ္စာလည်း မဟုတ်ပါဟုလျှောက်ကုန်၏။

ရဟန်းတို့ ဤအတူ ရုပ်သည် သင်တို့၏ ဥစ္စာမဟုတ်၊ ထိုရုပ်ကို ပယ်ကြကုန်လော့၊ ထိုရုပ်ကိုပယ်သည်ရှိသော် သင်တို့အား စီးပွားခြင်းငှါ ချမ်းသာခြင်းငှါ ဖြစ်လတ္တံ့။ ဝေဒနာသည် သင်တို့၏ ဥစ္စာမဟုတ်၊ ထိုဝေဒနာကို ပယ်ကြကုန်လော့၊ ထိုဝေဒနာကို ပယ်သည်ရှိသော် သင်တို့အား စီးပွားခြင်းငှါချမ်းသာခြင်းငှါ ဖြစ်လတ္တံ့။ သညာသည် သင်တို့၏ ဥစ္စာမဟုတ်။ သင်္ခါရတို့သည် သင်တို့၏ ဥစ္စာမဟုတ်ကုန်။ ဝိညာဏ်သည် သင်တို့၏ ဥစ္စာမဟုတ်၊ ထိုဝိညာဏ်ကို ပယ်ကြကုန်လော့၊ ထိုဝိညာဏ်ကို ပယ်သည်ရှိသော် သင်တို့အား စီးပွားခြင်းငှါ ချမ်းသာခြင်းငှါ ဖြစ်လတ္တံ့ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

ပဌမသုတ်။

၂-ဒုတိယ နတုမှာကသုတ်

֍ ၃၄။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ ရဟန်တို့ သင်တို့၏ ဥစ္စာမဟုတ်သော တရားကို ပယ်ကြကုန်လော့၊ ထိုတရားကို ပယ်သည်ရှိသော် သင်တို့အား စီးပွားခြင်းငှါ ချမ်းသာခြင်းငှါ ဖြစ်လတ္တံ့။ ရဟန်းတို့ သင်တို့၏ဥစ္စာမဟုတ်သော တရားကား အဘယ်နည်း၊ ရဟန်းတို့ ရုပ်သည် သင်တို့၏ ဥစ္စာမဟုတ်၊ ထိုရုပ်ကိုပယ်ကြကုန်လော့၊ ထိုရုပ်ကို ပယ်သည်ရှိသော် သင်တို့အား စီးပွားခြင်းငှါ ချမ်းသာခြင်းငှါ ဖြစ်လတ္တံ့။ ဝေဒနာသည် သင်တို့၏ ဥစ္စာမဟုတ်။ သညာသည် သင်တို့၏ ဥစ္စာမဟုတ်။ သင်္ခါရတို့သည် သင်တို့၏ဥစ္စာမဟုတ်ကုန်။ ဝိညာဏ်သည် သင်တို့၏ ဥစ္စာမဟုတ်၊ ထိုဝိညာဏ်ကို ပယ်ကြကုန်လော့၊ ထိုဝိညာဏ်ကိုပယ်သည်ရှိသော် သင်တို့အား စီးပွားခြင်းငှါ ချမ်းသာခြင်းငှါ ဖြစ်လတ္တံ့။ ရဟန်းတို့ သင်တို့သည် ဥစ္စာမဟုတ်သော တရားကို ပယ်ကြကုန်လော့၊ ထိုတရားကို ပယ်သည်ရှိသော် သင်တို့အား စီးပွားခြင်းငှါချမ်းသာခြင်းငှါ ဖြစ်လတ္တံ့ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

ဒုတိယသုတ်။

၃-အညတရဘိက္ခုသုတ်

֍ ၃၅။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ ထိုအခါ ရဟန်းတစ်ပါးသည် မြတ်စွာဘုရားထံသို့ ချဉ်းကပ်၍ ရိုသေစွာ ရှိခိုးပြီးလျှင် တစ်ခုသော နေရာ၌ ထိုင်၍ မြတ်စွာဘုရားအား ဤစကားကို လျှောက်၏- “အသျှင်ဘုရားတောင်းပန်ပါ၏၊ မြတ်စွာဘုရားသည် အကျွန်ုပ်အား အကျဉ်းအားဖြင့် တရားဟောတော်မူပါလော့၊ အကျွန်ုပ်သည် မြတ်စွာဘုရား၏ ယင်းတရားတော်ကို ကြားနာရသည်ရှိသော် တစ်ယောက်တည်းဆိတ်ငြိမ်ရာသို့ ကပ်၍ မမေ့မလျော့ လုံ့လပြုလျက် နိဗ္ဗာန်သို့ စေလွှတ်သော စိတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ နေလိုပါ၏”ဟု (လျှောက်၏)။ ရဟန်း အကြင်တရားကို အာရုံပြု၍ ကိန်းဝပ်၏၊ ထိုကိန်းဝပ်သောတရားဖြင့် ခေါ်ဝေါ်ပညတ်ခြင်းသို့ ရောက်၏၊ အကြင်တရားကို အာရုံပြု၍ မကိန်းဝပ်၊ ထိုမကိန်းဝပ်သောတရားဖြင့် ခေါ်ဝေါ်ပညတ်ခြင်းသို့ မရောက်ဟု ဟောတော်မူ၏။ မြတ်စွာဘုရား သိပါပြီ၊ ကောင်းသော စကားကို ဆိုတော်မူတတ်သော မြတ်စွာ ဘုရား သိပါပြီ”ဟု (လျှောက်၏)။

ရဟန်း သင်သည် ငါ အကျဉ်းဟောထားသော တရား၏ အကျယ်ဖြစ်သော အနက်ကို အဘယ်သို့သိသနည်း။ အသျှင်ဘုရား ရုပ်ကို အာရုံပြု၍ အကိန်းတရားသည် အကယ်၍ ကိန်းငြားအံ့၊ ထိုအကိန်းတရားဖြင့် (တပ်မက်သူ ပြစ်မှားသူ တွေဝေသူဟူ၍ ) ခေါ်ဝေါ်ပညတ်ခြင်းသို့ ရောက်၏။ ဝေဒနာကို အာရုံပြု၍ အကိန်းတရားသည် အကယ်၍ ကိန်းငြားအံ့၊ ထိုအကိန်းတရားဖြင့် (တပ်မက်သူ ပြစ်မှားသူ တွေဝေသူဟူ၍ ) ခေါ်ဝေါ်ပညတ်ခြင်းသို့ ရောက်၏။ သညာကို အာရုံပြု၍ အကိန်းတရားသည် အကယ်၍ ကိန်းငြားအံ့၊ ထိုအကိန်းတရားဖြင့် (တပ်မက်သူ ပြစ်မှားသူ တွေဝေသူဟူ၍ ) ခေါ်ဝေါ်ပညတ်ခြင်းသို့ ရောက်၏။

သင်္ခါရတို့ကို အာရုံပြု၍ အကိန်းတရားသည် အကယ်၍ ကိန်းငြားအံ့၊ ထိုအကိန်းတရားဖြင့် (တပ်မက်သူပြစ်မှားသူ တွေဝေသူဟူ၍ ) ခေါ်ဝေါ်ပညတ်ခြင်းသို့ ရောက်၏။ ဝိညာဏ်ကို အာရုံပြု၍ အကိန်းတရားသည်အကယ်၍ ကိန်းငြားအံ့၊ ထိုအကိန်းတရားဖြင့် (တပ်မက်သူ ပြစ်မှားသူ တွေဝေသူဟူ၍ ) ခေါ်ဝေါ်ပညတ်ခြင်း သို့ ရောက်၏။

အသျှင်ဘုရား ရုပ်ကို အာရုံပြု၍ အကိန်းတရားသည် အကယ်၍ မကိန်းငြားအံ့၊ ထိုမကိန်းတရားဖြင့်ခေါ်ဝေါ်ပညတ်ခြင်းသို့ မရောက်။ ဝေဒနာကို အာရုံပြု၍ အကိန်းတရားသည် အကယ်၍ မကိန်းငြားအံ့၊ ထိုမကိန်းတရားဖြင့် ခေါ်ဝေါ်ပညတ်ခြင်းသို့ မရောက်။ သညာကို အာရုံပြု၍ အကိန်းတရားသည်အကယ်၍ မကိန်းငြားအံ့။ သင်္ခါရတို့ကို အာရုံပြု၍ အကိန်းတရားသည် အကယ်၍ မကိန်းငြားအံ့။ ဝိညာဏ်ကို အာရုံပြု၍ အကိန်းတရားသည် အကယ်၍ မကိန်းငြားအံ့၊ ထိုမကိန်းတရားဖြင့် ခေါ်ဝေါ်ပညတ်ခြင်းသို့ မရောက်ဟု မြတ်စွာဘုရား အကျဉ်းဟောထားသော ဤတရား၏ အကျယ်ဖြစ်သော အနက်ကို ဤသို့ အကျွန်ုပ် သိပါ၏ဟု (လျှောက်၏)။

ရဟန်း ကောင်းပေစွ၊ ကောင်းပေစွ၊ ရဟန်း သင်သည် ငါ အကျဉ်းဟောထားသော တရား၏အကျယ်ဖြစ်သော အနက်ကို ကောင်းစွာ သိပေ၏။ ရဟန်း ရုပ်ကို အာရုံပြု၍ အကိန်းတရားသည်အကယ်၍ ကိန်းငြားအံ့၊ ထိုအကိန်းတရားဖြင့် (တပ်မက်သူ ပြစ်မှားသူ တွေဝေသူဟူ၍ ) ခေါ်ဝေါ်ပညတ်ခြင်း သို့ ရောက်၏။ ဝေဒနာကို။ သညာကို။ သင်္ခါရတို့ကို။ ဝိညာဏ်ကို အာရုံပြု၍ အကိန်းတရားသည် အကယ်၍ ကိန်းငြားအံ့၊ ထိုအကိန်းတရားဖြင့် (တပ်မက်သူ ပြစ်မှားသူတွေဝေသူဟူ၍ ) ခေါ်ဝေါ်ပညတ်ခြင်း သို့ ရောက်၏။

ရဟန်း ရုပ်ကို အာရုံပြု၍ အကိန်းတရားသည် အကယ်၍ မကိန်းငြားအံ့၊ ထိုမကိန်းတရားဖြင့်ခေါ်ဝေါ်ပညတ်ခြင်းသို့ မရောက်။ ဝေဒနာကို။ သညာကို။ သင်္ခါရတို့ကို။ ဝိညာဏ်ကို အာရုံပြု၍ အကိန်းတရားသည် အကယ်၍ မကိန်းငြားအံ့၊ ထိုမကိန်းတရားဖြင့် ခေါ်ဝေါ်ပညတ်ခြင်းသို့ မရောက်။ ရဟန်း ငါအကျဉ်းဟောထားသော ဤတရား၏ အကျယ်ဖြစ်သော အနက်ကို ဤသို့ မှတ်အပ်၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

ထို့နောက် ထိုရဟန်းသည် မြတ်စွာဘုရား၏ စကားကို အလွန်နှစ်သက်ဝမ်းမြောက်၍ နေရာမှ ထပြီးလျှင်မြတ်စွာဘုရားကို ရှိခိုး၍ အရိုအသေပြုကာ ဖဲသွားလေ၏။

ထိုအခါ ထိုရဟန်းသည် တစ်ပါးတည်း ဆိတ်ငြိမ်ရာသို့ ကပ်၍ မမေ့မလျော့ လုံ့လပြုလျက် နိဗ္ဗာန်သို့စေလွှတ်ထားသော စိတ်ရှိသည် ဖြစ်၍ နေသော် လူ့ဘောင်မှ ရဟန်းဘောင်သို့ ဝင်ရောက်ရဟန်းပြုကုန်သော အမျိုးသားတို့ လိုလားတောင့်တကြသည့် အတုမရှိသော အကျင့်မြတ်၏ အဆုံးဖြစ်သော အရဟတ္တဖိုလ်ကို မကြာမီ ယခုဘဝ၌ ပင် ကိုယ်တိုင် ထူးသော ဉာဏ်ဖြင့် မျက်မှောက်ပြု၍ ရောက်လျက် နေရ၏။ “ပဋိသန္ဓေနေမှု ကုန်ပြီ၊ အကျင့်မြတ်ကို ကျင့်သုံးပြီးပြီ၊ ပြုဖွယ်ကိစ္စကို ပြုပြီးပြီ၊ ဤမဂ်ကိစ္စအလို့ငှါ တစ်ပါးသော ပြုဖွယ် မရှိတော့ပြီ”ဟု သိ၏။ ထိုရဟန်းသည် ရဟန္တာတို့တွင် တစ်ပါး အပါအဝင် ဖြစ်လေသတည်း။

တတိယသုတ်။

၄-ဒုတိယ အညတရဘိက္ခုသုတ်

֍ ၃၆။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ ထိုအခါ ရဟန်းတစ်ပါးသည် မြတ်စွာဘုရားထံသို့ ချဉ်းကပ်၍ ။ပ။ တစ်ခုသောနေရာ၌ ထိုင်နေပြီးသော် မြတ်စွာဘုရားအား ဤစကားကို လျှောက်၏ -"အသျှင်ဘုရား တောင်းပန်ပါ၏၊ မြတ်စွာဘုရားသည် အကျွန်ုပ်အား အကျဉ်းအားဖြင့် တရားဟောတော်မူပါလော့၊ အကျွန်ုပ်သည် မြတ်စွာဘုရား၏ ယင်းတရားကို နာရသည်ရှိသော် တစ်ယောက်တည်း ဆိတ်ငြိမ်ရာသို့ ကပ်၍ မမေ့မလျော့လုံ့လ ပြုလျက် နိဗ္ဗာန်သို့ စေလွှတ်သော စိတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ နေလိုပါ၏”ဟု လျှောက်၏။ ရဟန်းအကြင်တရားကို အာရုံပြု၍ အကိန်းတရား ကိန်းဝပ်၏၊ ထိုတရားသည် အကိန်းတရားနှင့် တကွပျက်စီး၏။ ထိုပျက်စီး သော အကိန်းတရားဖြင့် (တပ်မက်သူ ပြစ်မှားသူ တွေဝေသူဟူ၍ ) ခေါ်ဝေါ်ပညတ်ခြင်းသို့ ရောက်၏။ အကြင်တရားကို အာရုံပြု၍ အကိန်းတရားသည် မကိန်းဝပ်၊ ထိုတရားသည် အကိန်းတရားနှင့် တကွ မပျက်စီး။ မပျက်စီးသော ထိုအကိန်းတရားဖြင့် (တပ်မက်သူပြစ်မှားသူ တွေဝေသူဟူ၍ ) ခေါ်ဝေါ်ပညတ် ခြင်းသို့ မရောက်ဟု မိန့်တော်မူ၏။ မြတ်စွာဘုရား သိပါပြီ၊ ကောင်းသော စကားကို ဆိုတော်မူတတ်သော မြတ်စွာဘုရား သိပါပြီ”ဟု (လျှောက်၏)။

ရဟန်း ငါ အကျဉ်းဟောထားသည့် တရား၏ အကျယ်ဖြစ်သော အနက်အဓိပ္ပာယ်ကို သင် အဘယ် သို့သိသနည်း။ အသျှင်ဘုရား ရုပ်ကို အာရုံပြု၍ အကိန်းတရားသည် အကယ်၍ ကိန်းငြားအံ့၊ ထိုရုပ်သည်အကိန်းတရားနှင့် တကွ ပျက်စီး၏။ ထိုပျက်စီးသော အကိန်းတရားဖြင့် (တပ်မက်သူ ပြစ်မှားသူတွေဝေသူဟူ၍ ) ခေါ်ဝေါ်ပညတ်ခြင်းသို့ ရောက်၏။ ဝေဒနာကို။ သညာကို။ သင်္ခါရတို့ကို။ ဝိညာဏ်ကိုအာရုံပြု၍ အကိန်းတရားသည် အကယ်၍ ကိန်းငြားအံ့၊ ထိုဝိညာဏ်သည် အကိန်းတရားနှင့် တကွပျက်စီး၏။ ထိုပျက်စီးသော အကိန်းတရားဖြင့် (တပ်မက်သူ ပြစ်မှားသူ တွေဝေသူဟူ၍ ) ခေါ်ဝေါ်ပညတ်ခြင်းသို့ ရောက်၏။

အသျှင်ဘုရား ရုပ်ကို အာရုံပြု၍ အကိန်းတရားသည် အကယ်၍ မကိန်းငြားအံ့၊ ထိုရုပ်သည်အကိန်းတရားနှင့် တကွ မပျက်စီး။ ထိုမပျက်စီးသော ရုပ်ဖြင့် ခေါ်ဝေါ်ပညတ်ခြင်းသို့ မရောက်။ ဝေဒနာကို။ သညာကို။ သင်္ခါရတို့ကို။ ဝိညာဏ်ကို အာရုံပြု၍ အကိန်းတရားသည် အကယ်၍ မကိန်းငြားအံ့၊ ထိုဝိညာဏ်သည် အကိန်းတရားနှင့် တကွ မပျက်စီး။ ထိုမပျက်စီးသော ဝိညာဏ်ဖြင့် ခေါ်ဝေါ်ပညတ်ခြင်းသို့ မရောက်။ အသျှင်ဘုရား မြတ်စွာဘုရား အကျဉ်းဟောထားသော ဤတရား၏ အကျယ်ဖြစ်သောအနက်ကို ဤသို့ သိပါ၏ဟု လျှောက်၏။

ရဟန်း ကောင်းပေစွ၊ ကောင်းပေစွ၊ ရဟန်း ငါ အကျဉ်းဟောထားသော တရား၏ အကျယ်ဖြစ်သောအနက်ကို ကောင်းစွာ သိပေ၏။ ရဟန်း ရုပ်ကို အာရုံပြု၍ အကိန်းတရားသည် အကယ်၍ ကိန်းငြားအံ့၊ ထိုရုပ်သည် အကိန်းတရားနှင့် တကွ ပျက်စီး၏။ ထိုပျက်စီးသော အကိန်းတရားဖြင့် (တပ်မက်သူပြစ်မှားသူ တွေဝေသူဟူ၍ ) ခေါ်ဝေါ်ပညတ်ခြင်းသို့ ရောက်၏။ ရဟန်း ဝေဒနာကို။ သညာကို။ သင်္ခါရ့တို့ကို။ ရဟန်း ဝိညာဏ်ကို အာရုံပြု၍ အကိန်းတရားသည် အကယ်၍ ကိန်းငြားအံ့၊ ထိုဝိညာဏ်သည်အကိန်းတရားနှင့် တကွ ပျက်စီး၏။ ထိုပျက်စီးသော အကိန်းတရားဖြင့် (တပ်မက်သူ ပြစ်မှားသူ တွေဝေသူဟူ၍ ) ခေါ်ဝေါ်ပညတ်ခြင်းသို့ ရောက်၏။

ရဟန်း ရုပ်ကို အာရုံပြု၍ အကိန်းတရားသည် အကယ်၍ မကိန်းငြားအံ့၊ ထိုရုပ်သည် အကိန်းတရားနှင့် တကွ မပျက်စီး။ ထိုမပျက်စီးသော ရုပ်ဖြင့် ခေါ်ဝေါ်ပညတ်ခြင်းသို့ မရောက်။ ဝေဒနာကို။ သညာကို။ သင်္ခါရတို့ကို။ ဝိညာဏ်ကို အာရုံပြု၍ အကိန်းတရားသည် အကယ်၍ မကိန်းငြားအံ့၊ ထိုဝိညာဏ်သည် အကိန်းတရားနှင့် တကွ မပျက်စီး။ ထိုမပျက်စီးသော ဝိညာဏ်ဖြင့် ခေါ်ဝေါ်ပညတ်ခြင်းသို့မရောက်။ ရဟန်း ငါ အကျဉ်းဟောထားသော ဤတရား၏ အကျယ်ဖြစ်သော အနက်ကို ဤသို့ မှတ်သင့်၏။ပ။ ထိုရဟန်းသည် ရဟန္တာတို့တွင် တစ်ပါးအပါအဝင် ဖြစ်သတည်းဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

စတုတ္ထသုတ်။

၅-အာနန္ဒသုတ်

֍ ၃၇။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ ထိုအခါ အသျှင်အာနန္ဒာသည်။ပ။ တစ်ခုသော နေရာ၌ ထိုင်နေသော အသျှင်အာနန္ဒာအား မြတ်စွာဘုရားသည် ဤစကားကို ဟောတော်မူ၏။ အာနန္ဒာ သင့်ကို “ငါ့သျှင် အာနန္ဒာအဘယ်တရားတို့၏ ဖြစ်ပေါ်မှုသည် ထင်သနည်း၊ ပျက်မှုသည် ထင်သနည်း၊ တည်သော တရား၏ဖောက်ပြန်မှုသည် ထင်သနည်း”ဟု အကယ်၍ မေးလာကြကုန်မူ အာနန္ဒာ ဤသို့ အမေးခံရသောသင်သည် အဘယ်သို့ ဖြေမည်နည်းဟု မိန့်တော်မူ၏။ အသျှင်ဘုရား အကယ်၍ တပည့်တော်ကို"ငါ့သျှင် အာနန္ဒာ အဘယ်တရားတို့၏ ဖြစ်ပေါ်မှုသည် ထင်သနည်း၊ ပျက်မှုသည် ထင်သနည်း၊ တည်သော တရား၏ ဖောက်ပြန်မှုသည် ထင်သနည်း”ဟု ဤသို့ မေးလာကြကုန်မူ အသျှင်ဘုရား ဤသို့အမေးခံ ရသော အကျွန်ုပ်သည် “ငါ့သျှင်တို့ ရုပ်၏ ဖြစ်ပေါ်မှုသည် ထင်၏၊ ပျက်မှုသည် ထင်၏၊ တည်သော ရုပ်၏ ဖောက်ပြန်မှုသည် ထင်၏။ ခံစားမှု “ဝေဒနာ"၏။ မှတ်သားမှု “သညာ"၏။

ပြုပြင်မှု “သင်္ခါရ” တို့၏။ ဝိညာဏ်၏ ဖြစ်ပေါ်မှုသည် ထင်၏၊ ပျက်မှုသည် ထင်၏၊ တည်သောဝိညာဏ်၏ ဖောက်ပြန်မှုသည် ထင်၏။ ငါ့သျှင်တို့ ဤတရားတို့၏ ဖြစ်ပေါ်မှုသည် ထင်၏၊ ပျက်မှုသည်ထင်၏၊ တည်ကုန်သော တရားတို့၏ ဖောက်ပြန်မှုသည် ထင်၏”ဟု ဖြေပါအံ့။ အသျှင်ဘုရား ဤသို့အမေးခံရသော အကျွန်ုပ်သည် ဤသို့ ဖြေပါအံ့။

အာနန္ဒာ ကောင်းပေစွ၊ ကောင်းပေစွ၊ အာနန္ဒာ ရုပ်၏ ဖြစ်ပေါ်မှုသည် ထင်၏၊ ပျက်မှုသည် ထင်၏၊ တည်သော ရုပ်၏ ဖောက်ပြန်မှုသည် ထင်၏။ ခံစားမှု “ဝေဒနာ"၏။ မှတ်သားမှု “သညာ"၏။ ပြုပြင်မှု"သင်္ခါရ"တို့၏။ ဝိညာဏ်၏ ဖြစ်ပေါ်မှုသည် ထင်၏၊ ပျက်မှုသည် ထင်၏၊ တည်သော ဝိညာဏ်၏ ဖောက်ပြန်မှုသည် ထင်၏။ အာနန္ဒာ ဤတရားတို့၏ ဖြစ်ပေါ်မှုသည် ထင်၏၊ ပျက်မှုသည် ထင်၏၊ တည်သောတရားတို့၏ ဖောက်ပြန်မှုသည် ထင်၏။ အာနန္ဒာ ဤသို့ အမေးခံရသော သင်သည် ဤသို့ ဖြေရာ၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

ပဉ္စမသုတ်။

၆-ဒုတိယ အာနန္ဒသုတ်

֍ ၃၈။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ တစ်ခုသော နေရာ၌ ထိုင်နေသော အသျှင်အာနန္ဒာအား မြတ်စွာဘုရားသည် ဤစကားကို မိန့်တော်မူ၏ - အာနန္ဒာ သင့်ကို “ငါ့သျှင်အာနန္ဒာ အဘယ်တရားတို့၏ ဖြစ်မှုသည် ထင်ခဲ့သနည်း၊ ပျက်မှုသည် ထင်ခဲ့သနည်း၊ တည်သော တရား၏ ဖောက်ပြန်မှုသည် ထင်ခဲ့သနည်း၊ အဘယ်တရားတို့၏ ဖြစ်မှုသည် ထင်လတ္တံ့နည်း၊ ပျက်မှုသည် ထင်လတ္တံ့နည်း၊ တည်သော တရား၏ ဖောက်ပြန်မှုသည် ထင်လတ္တံ့နည်း၊ အဘယ်တရားတို့၏ ဖြစ်မှုသည် ထင်သနည်း၊ ပျက်မှုသည် ထင်သနည်း၊ တည်သော တရား၏ ဖောက်ပြန်မှုသည် ထင်သနည်း”ဟု မေးခဲ့ငြားအံ့၊ အာနန္ဒာ ဤသို့ အမေးခံရသော သင်သည် အဘယ်သို့ ဖြေမည်နည်း။

အသျှင်ဘုရား “ငါ့သျှင် အာနန္ဒာ အဘယ်တရားတို့၏ ဖြစ်မှုသည် ထင်ခဲ့သနည်း၊ ပျက်မှုသည်ထင်ခဲ့သနည်း၊ တည်သော တရား၏ ဖောက်ပြန်မှုသည် ထင်ခဲ့သနည်း၊ အဘယ်တရားတို့၏ ဖြစ်မှုသည်ထင်လတ္တံ့နည်း၊ ပျက်မှုသည် ထင်လတ္တံ့နည်း၊ တည်သော တရား၏ ဖောက်ပြန်မှုသည် ထင်လတ္တံ့နည်း"အဘယ်တရားတို့၏ ဖြစ်မှုသည် ထင်သနည်း၊ ပျက်မှုသည် ထင်သနည်း၊ တည်သော တရား၏ ဖောက်ပြန်မှုသည် ထင်သနည်း”ဟု အကျွန်ုပ်ကို ဤသို့ မေးခဲ့ငြားအံ့။

အသျှင်ဘုရား ဤသို့ အမေးခံရသော တပည့်တော်သည် “အကြင်ရုပ်သည် လွန်ခဲ့၏၊ ချုပ်ခဲ့၏၊ ပြောင်းလွှဲခဲ့၏၊ ထိုရုပ်၏ ဖြစ်မှုသည် ထင်ခဲ့ပြီ။ ပျက်မှုသည် ထင်ခဲ့ပြီ။ တည်သော ရုပ်၏ ဖောက်ပြန်မှုသည် ထင်ခဲ့ပြီ။ အကြင်ဝေဒနာသည် လွန်ခဲ့၏၊ ချုပ်ခဲ့၏၊ ပြောင်းလွဲှခဲ့၏၊ ထိုဝေဒနာ၏ ဖြစ်မှုသည်ထင်ခဲ့ပြီ၊ ပျက်မှုသည် ထင်ခဲ့ပြီ၊ တည်သော ဝေဒနာ၏ ဖောက်ပြန်မှုသည် ထင်ခဲ့ပြီ။ အကြင်သညာသည်။ အကြင် သင်္ခါရတို့သည် လွန်ခဲ့ကုန်၏၊ ချုပ်ခဲ့ကုန်၏၊ ပြောင်းလွဲှခဲ့ကုန်၏၊ ထိုသင်္ခၤါရတို့ ဖြစ်ပေါ်မှုသည်ထင်ခဲ့ပြီ၊ ပျက်မှုသည် ထင်ခဲ့ပြီ၊ တည်သော သင်္ခါရ၏ ဖောက်ပြန်မှုသည် ထင်ခဲ့ပြီ။ အကြင်ဝိညာဏ်သည်လွန်ခဲ့၏၊ ချုပ်ခဲ့၏၊ ပြောင်းလွဲှခဲ့၏၊ ထိုဝိညာဏ်၏ ဖြစ်မှုသည် ထင်ခဲ့ပြီ၊ ပျက်မှုသည် ထင်ခဲ့ပြီ၊ တည်သောဝိညာဏ်၏ ဖောက်ပြန်မှုသည် ထင်ခဲ့ပြီ။ ငါ့သျှင်တို့ ဤ (ခန္ဓာငါးပါး) တရားတို့၏ ဖြစ်မှုသည် ထင်ခဲ့ပြီ၊ ပျက်မှုသည် ထင်ခဲ့ပြီ၊ တည်သော တရား၏ ဖောက်ပြန်မှုသည် ထင်ခဲ့ပြီ။

ငါ့သျှင်တို့ အကြင်ရုပ်သည် မဖြစ်ပေါ်သေး၊ မထင်ရှားသေး၊ ထိုရုပ်၏ ဖြစ်မှုသည် ထင်လတ္တံ့၊ ပျက်မှုသည် ထင်လတ္တံ့၊ တည်သော တရား၏ ဖောက်ပြန်မှုသည် ထင်လတ္တံ့။ အကြင်ဝေဒနာသည် မဖြစ်ပေါ်သေး၊ မထင်ရှားသေး၊ ထိုဝေဒနာ၏ ဖြစ်မှုသည် ထင်လတ္တံ့၊ ပျက်မှုသည် ထင်လတ္တံ့၊ တည်သောတရား၏ ဖောက်ပြန်မှုသည် ထင်လတ္တံ့။ အကြင်သညာသည်။ပ။ အကြင်သင်္ခၤါရတို့သည်မဖြစ်ပေါ်ကုန်သေး၊ မထင်ရှားကုန်သေး၊ ထိုသင်္ခါရတို့၏ ဖြစ်ပေါ်မှုသည် ထင်လတ္တံ့၊ ပျက်မှုသည်ထင်လတ္တံ့၊ တည်သော တရား၏ ဖောက်ပြန်မှုသည် ထင်လတ္တံ့။ အကြင်ဝိညာဏ်သည် မဖြစ်ပေါ်သေး၊ မထင်ရှားသေး၊ ထို ဝိညာဏ်၏ ဖြစ်မှုသည် ထင်လတ္တံ့၊ ပျက်မှုသည် ထင်လတ္တံ့၊ တည်သော တရား၏ဖောက်ပြန်မှုသည် ထင်လတ္တံ့။ ငါ့သျှင်တို့ ဤ (ခန္ဓာငါးပါး) တရားတို့၏ ဖြစ်မှုသည် ထင်လတ္တံ့၊ ပျက်မှုသည် ထင်လတ္တံ့၊ တည်သော တရား၏ ဖောက်ပြန်မှုသည် ထင်လတ္တံ့။

ငါ့သျှင်တို့ အကြင်ရုပ်သည် ဖြစ်ပေါ်၏၊ ထင်ရှား၏၊ ထိုရုပ်၏ ဖြစ်မှုသည် ထင်၏၊ ပျက်မှုသည် ထင်၏၊ တည်သော တရား၏ ဖောက်ပြန်မှုသည် ထင်၏။ အကြင်ဝေဒနာသည် ဖြစ်ပေါ်၏၊ ထင်ရှား ဖြစ်၏။ပ။ အကြင်သညာသည်။ အကြင်သင်္ခါရတို့သည် ဖြစ်ပေါ်ကုန်၏၊ ထင်ရှားဖြစ်ကုန်၏၊ ထိုသင်္ခါရ တို့၏ဖြစ်မှုသည် ထင်၏၊ ပျက်မှုသည် ထင်၏၊ တည်သော တရား၏ ဖောက်ပြန်မှုသည် ထင်၏။

အကြင်ဝိညာဏ်သည် ဖြစ်ပေါ်၏၊ ထင်ရှားဖြစ်၏၊ ထိုဝိညာဏ်၏ ဖြစ်မှုသည် ထင်၏၊ ပျက်မှုသည်ထင်၏၊ တည်သော တရား၏ ဖောက်ပြန်မှုသည် ထင်၏။ ငါ့သျှင်တို့ ဤ (ခန္ဓာငါးပါး) တရားတို့၏ဖြစ်ပေါ်မှုသည် ထင်၏၊ ပျက်မှုသည် ထင်၏၊ တည်သော တရား၏ ဖောက်ပြန်မှုသည် ထင်၏ ”ဟု ဤသို့ ဖြေပါအံ့။ မြတ်စွာဘုရား ဤသို့ အမေးခံရသော အကျွန်ုပ်သည် ဤသို့ ဖြေပါအံ့ဟု လျှောက်၏။

အာနန္ဒာ ကောင်းပေစွ ကောင်းပေစွ၊ အာနန္ဒာ အကြင်ရုပ်သည် လွန်ခဲ့၏၊ ချုပ်ခဲ့၏၊ ပြောင်းလွဲှခဲ့၏၊ ထိုရုပ်၏ ဖြစ်ပေါ်မှုသည် ထင်ခဲ့ပြီ၊ ပျက်မှုသည် ထင်ခဲ့ပြီ၊ တည်သော ရုပ်၏ ဖောက်ပြန်မှုသည် ထင်ခဲ့ပြီ။ အကြင်ဝေဒနာသည်။ အကြင်သညာသည်။ အကြင်သင်္ခါရတို့သည်။ အကြင်ဝိညာဏ်သည် လွန်ခဲ့၏၊ ချုပ်ခဲ့၏၊ ပြောင်းလွဲှခဲ့၏၊ ထိုဝိညာဏ်၏ ဖြစ်မှုသည် ထင်ခဲ့ပြီ၊ ပျက်မှုသည် ထင်ခဲ့ပြီ၊ တည်သော ဝိညာဏ်၏့ဖောက်ပြန်မှုသည် ထင်ခဲ့ပြီ။ အာနန္ဒာ ဤ (ခန္ဓာငါးပါး) တရားတို့၏ ဖြစ်မှုသည် ထင်ခဲ့ပြီ၊ ပျက်မှုသည် ထင်ခဲ့ပြီ၊ တည်သော တရား၏ ဖောက်ပြန်မှုသည် ထင်ခဲ့ပြီ။

အာနန္ဒာ အကြင်ရုပ်သည် မဖြစ်ပေါ်သေး၊ မထင်ရှားသေး၊ ထိုရုပ်၏ ဖြစ်ပေါ်မှုသည် ထင်လတ္တံ့၊ ပျက်မှုသည် ထင်လတ္တံ့၊ တည်သော တရားတို့၏ ဖောက်ပြန်မှုသည် ထင်လတ္တံ့။ အကြင်ဝေဒနာသည်။ အကြင်သညာသည်။ အကြင်သင်္ခၤါရတို့သည်။ အကြင်ဝိညာဏ်သည် မဖြစ်ပေါ်သေး၊ မထင်ရှားသေး၊ ထိုဝိညာဏ်၏ ဖြစ်မှုသည် ထင်လတ္တံ့၊ ပျက်မှုသည် ထင်လတ္တံ့၊ တည်သော တရား၏ ဖောက်ပြန်မှုသည်ထင်လတ္တံ့။ အာနန္ဒာ ဤ (ခန္ဓာငါးပါး) တရားတို့၏ ဖြစ်မှုသည် ထင်လတ္တံ့၊ ပျက်မှုသည် ထင်လတ္တံ့၊ တည်သော တရား၏ ဖောက်ပြန်မှုသည် ထင်လတ္တံ့။

အာနန္ဒာ အကြင်ရုပ်သည် ဖြစ်ပေါ်၏၊ ထင်ရှားဖြစ်၏၊ ထိုရုပ်၏ ဖြစ်မှုသည် ထင်၏၊ ပျက်မှုသည်ထင်၏၊ တည်သော တရား၏ ဖောက်ပြန်မှုသည် ထင်၏။ အကြင်ဝေဒနာသည်။ အကြင်သညာသည်။ အကြင်သင်္ခါရတို့သည်။ အကြင်ဝိညာဏ်သည် ဖြစ်ပေါ်၏၊ ထင်ရှားဖြစ်၏၊ ထိုဝိညာဏ်၏ ဖြစ်မှုသည်ထင်၏၊ ပျက်မှုသည် ထင်၏၊ တည်သော တရား၏ ဖောက်ပြန်မှုသည် ထင်၏။ အာနန္ဒာ ဤ (ခန္ဓာငါးပါး) တရား တို့၏ ဖြစ်မှုသည် ထင်၏၊ ပျက်မှုသည် ထင်၏၊ တည်သော တရား၏ဖောက်ပြန်မှုသည် ထင်၏။ အာနန္ဒာ ဤသို့ အမေးခံရသော သင်သည် ဤသို့ ဖြေရာ၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

ဆဋ္ဌသုတ်။

၇-အနုဓမ္မသုတ်

֍ ၃၉။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ ရဟန်းတို့ လောကုတ္တရာတရားအား လျော်သော အကျင့်ကို ကျင့်သောရဟန်းအား ဤတရားစဉ်သည် ဖြစ်၏၊ “ရုပ်၌ ငြီးငွေ့ခြင်းများသည် ဖြစ်၍ နေရာ၏၊ ခံစားမှု'ဝေဒနာ’၌ ငြီးငွေ့ခြင်းများသည်ဖြစ်၍ နေရာ၏၊ မှတ်သားမှု'သညာ’၌ ငြီးငွေ့ခြင်းများသည် ဖြစ်၍ နေရာ၏၊ ပြုပြင်မှု'သင်္ခါရ'တို့၌ ငြီးငွေ့ခြင်းများသည် ဖြစ်၍ နေရာ၏၊ ဝိညာဏ်၌ ငြီးငွေ့ခြင်းများသည် ဖြစ်၍ နေရာ၏။

ရုပ်၌ ငြီးငွေ့ခြင်းများသည် ဖြစ်၍ နေသော ရဟန်းသည် ခံစားမှု ‘ဝေဒနာ’၌ ။ မှတ်သားမှု ‘သညာ’ ၌ ။ ပြုပြင်မှု ‘သင်္ခါရ'တို့၌ ငြီးငွေ့ခြင်းများသည် ဖြစ်၍ နေသော ရဟန်းသည်။ ဝိညာဏ်၌ ငြီးငွေ့ခြင်းများသည်ဖြစ်၍ နေသော ရဟန်းသည် ရုပ်ကို ပိုင်းခြား သိ၏။ ခံစားမှု'ဝေဒနာ'ကို။ မှတ်သားမှု'သညာ'ကို။ ပြုပြင်မှု ‘သင်္ခါရ'တို့ကို။ ဝိညာဏ်ကို ပိုင်းခြား သိ၏၊ ထိုရဟန်းသည် ရုပ်ကို ပိုင်းခြားသိသော် ခံစားမှု ‘ဝေဒနာ'ကို။ မှတ်သားမှု ‘သညာ'ကို။ ပြုပြင်မှု ‘သင်္ခါရ'တို့ကို။ ဝိညာဏ်ကို ပိုင်းခြားသိသော် ရုပ်မှ လွတ်၏၊ ခံစားမှု'ဝေဒနာ'မှ လွတ်၏၊ မှတ်သားမှု ‘သညာ’ မှ လွတ်၏၊ ပြုပြင်မှု'သင်္ခါရ'တို့မှ လွတ်၏၊ ဝိညာဏ်မှလွတ်၏၊ ပဋိသန္ဓေနေမှုမှ အိုမှု သေမှုမှ စိုးရိမ်မှု ငိုကြွေးမှုကိုယ်ဆင်းရဲမှု စိတ်ဆင်းရဲမှု ပြင်းစွာပင်ပန်းမှုတို့မှ လွတ်၏၊ ဆင်းရဲအပေါင်းမှ လွတ်၏ ”ဟု (ငါ) ဟော၏။ “

သတ္တမသုတ်။

၈-ဒုတိယ အနုဓမ္မသုတ်

֍ ၄၀။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ ရဟန်းတို့ လောကုတ္တရာတရားအား လျော်သော အကျင့်ကို ကျင့်လေ့ရှိသောရဟန်းအား ဤတရားစဉ်သည် ဖြစ်၏၊ “ရုပ်၌ မမြဲဟု အစဉ်ရှုလေ့ရှိသည် ဖြစ်၍ နေရာ၏။ပ။ ဆင်းရဲအပေါင်းမှ လွတ်၏”ဟု (ငါ) ဟော၏။

အဋ္ဌမသုတ်။

၉-တတိယ အနုဓမ္မသုတ်

֍ ၄၁။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ ရဟန်းတို့ လောကုတ္တရာတရားအား လျော်သော အကျင့်ကို ကျင့်လေ့ရှိသောရဟန်းအား ဤတရားစဉ်သည် ဖြစ်၏၊ “ရုပ်၌ ဆင်းရဲတည်းဟု အစဉ်ရှုလေ့ရှိသည် ဖြစ်၍ နေရာ၏။ပ။ ဆင်းရဲအပေါင်းမှ လွတ်၏ ”ဟု (ငါ) ဟော၏။

နဝမသုတ်။

၁၀-စတုတ္ထ အနုဓမ္မသုတ်

֍ ၄၂။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ ရဟန်းတို့ လောကုတ္တရာတရားအား လျော်သော အကျင့်ကို ကျင့်သောရဟန်းအား ဤတရားစဉ်သည် ဖြစ်၏၊ “ရုပ်၌ ကိုယ်'အတ္တ’ မဟုတ်ဟု အစဉ်ရှုလေ့ရှိသည် ဖြစ်၍ နေရာ၏။ ခံစားမှု'ဝေဒနာ’၌ ။ မှတ်သားမှု'သညာ’၌ ။ ပြုပြင်မှု'သင်္ခါရ'တို့၌ ။ ဝိညာဏ်၌ ကိုယ် ‘အတ္တ’ မဟုတ်ဟုအစဉ်ရှုလေ့ရှိသည် ဖြစ်၍ နေရာ၏။ ရုပ်၌ ကိုယ် ‘အတ္တ’ မဟုတ်ဟု အစဉ်ရှုလေ့ရှိသည် ဖြစ်၍ နေသောရဟန်းသည်။ပ။ ရုပ်ကို ပိုင်းခြား၍ သိ၏။ ခံစားမှု'ဝေဒနာ'ကို။ မှတ်သားမှု ‘သညာ'ကို။ ပြုပြင်မှု'သင်္ခါရ'တို့ကို။ ဝိညာဏ်ကို ပိုင်းခြား၍ သိ၏။ ထိုရဟန်းသည် ရုပ်ကို ပိုင်းခြား၍ သိသော် ခံစားမှု ‘ဝေဒနာ'ကို။ မှတ်သားမှု ‘သညာ'ကို။ ပြုပြင်မှု ‘သင်္ခါရ'တို့ကို။ ဝိညာဏ်ကို ပိုင်းခြား၍ သိသော် ရုပ်မှ လွတ်၏၊ ခံစားမှု'ဝေဒနာ ‘မှ လွတ်၏၊ မှတ်သားမှု ‘သညာ’ မှ လွတ်၏၊ ပြုပြင်မှု ‘သင်္ခါရ'တို့မှ လွတ်၏၊ ဝိညာဏ်မှ လွတ်၏၊ ပဋိသန္ဓေနေမှုမှ အိုမှု သေမှုမှ စိုးရိမ်မှု ငိုကြွေးမှုကိုယ်ဆင်းရဲမှု စိတ်ဆင်းရဲမှု ပြင်းစွာ ပင်ပန်းမှုတို့မှလွတ်၏၊ ဆင်းရဲအပေါင်းမှ လွတ်၏”ဟု (ငါ) ဟော၏။

ဒသမသုတ်။

လေးခုမြောက် န တုမှာကဝဂ် ပြီး၏။

၅-အတ္တဒီပဝဂ်

၁-အတ္တဒီပသုတ်

֍ ၄၃။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ ရဟန်းတို့ မိမိကိုယ်ကိုသာ မှီခိုကြလျက် မိမိကိုယ်ကိုသာ အားထားကြလျက်အခြားတစ်ပါးကို အားမကိုးကြဘဲ တရားကိုသာ မှီခိုကြလျက် တရားကိုသာ အားထားကြလျက် အခြားတစ်ပါးကို အားမထားကြဘဲ နေကြကုန်လော့၊ ရဟန်းတို့ မိမိကိုယ်ကိုသာ မှီခိုကြလျက် မိမိကိုယ်ကိုသာအားထားကြလျက် အခြားတစ်ပါးကို အားမထားကြဘဲ တရားကိုသာ မှီခိုကြလျက် တရားကိုသာ အားထားကြလျက် အခြားတစ်ပါးကို အားမထားကြဘဲ နေသူတို့သည် “စိုးရိမ်မှု ငိုကြွေးမှုကိုယ်ဆင်းရဲမှုစိတ်ဆင်းရဲမှု ပြင်းစွာ ပင်ပန်းမှုတို့သည် အဘယ်လျှင် ဖြစ်ကြောင်းရှိကုန်သနည်း၊ အဘယ်လျှင် အမွန်အစရှိကုန်သနည်း”ဟု အကြောင်းကို စူးစမ်းဆင်ခြင်အပ်၏။

ရဟန်းတို့ စိုးရိမ်မှု ငိုကြွေးမှုကိုယ်ဆင်းရဲမှု စိတ်ဆင်းရဲမှု ပြင်းစွာ ပင်ပန်းမှုတို့သည် အဘယ်လျှင်ဖြစ်ကြောင်းရှိကုန်သနည်း၊ အဘယ်လျှင် အမွန်အစရှိကုန်သနည်းဟူမူ - ရဟန်းတို့ ဤလောက၌ အကြားအမြင်မရှိသော, အရိယာတို့ကို မဖူးမြင်ဖူးသော, အရိယာတရား၌ မလိမ္မာသော, အရိယာတရား၌ မယဉ်ကျေးသော၊ သူတော်ကောင်းတို့ကို မဖူးမြင်ဖူးသော, သူတော်ကောင်းတရား၌ မလိမ္မာသော,သူတော် ကောင်းတရား၌ မယဉ်ကျေးသော ပုထုဇဉ်သည် ရုပ်ကို အတ္တဟူ၍ ရှု၏။ ရုပ်ရှိသောအတ္တဟူ၍ သော်လည်း ကောင်း၊ အတ္တ၌ ရုပ်ဟူ၍ သော်လည်းကောင်း၊ ရုပ်၌ အတ္တဟူ၍ သော်လည်းကောင်းရှု၏။ ထိုသူ၏ ထိုရုပ်သည် ဖောက်ပြန်၏၊ တစ်မျိုးတစ်ဖုံ ဖြစ်၏၊ ထိုသူအား ရုပ်၏ ဖောက်ပြန်ခြင်းတစ်မျိုးတစ်ဖုံ ဖြစ်ခြင်း ကြောင့် စိုးရိမ်မှု ငိုကြွေးမှုကိုယ်ဆင်းရဲမှု စိတ်ဆင်းရဲမှု ပြင်းစွာပင်ပန်းမှုတို့သည် ဖြစ်ပေါ်ကုန်၏။ ဝေဒနာကို အတ္တဟူ၍ ရှု၏။ ဝေဒနာရှိသော အတ္တဟူ၍ သော်လည်းကောင်း၊ အတ္တ၌ ဝေဒနာဟူ၍ သော်လည်းကောင်း၊ ဝေဒနာ၌ အတ္တဟူ၍ သော်လည်းကောင်း့ရှု၏။ ထိုသူ၏ ထိုဝေဒနာသည် ဖောက်ပြန်၏၊ တစ်မျိုးတစ်ဖုံ ဖြစ်၏၊ ထိုသူအား ဝေဒနာ၏ဖောက်ပြန်ခြင်း တစ်မျိုး တစ်ဖုံဖြစ်ခြင်းကြောင့် စိုးရိမ်မှု ငိုကြွေးမှု။ပ။ ပင်ပန်းမှုတို့သည် ဖြစ်ပေါ်ကုန်၏။

သညာကို အတ္တဟူ၍ ရှု၏။ သင်္ခါရတို့ကို အတ္တဟူ၍ ရှု၏။ ဝိညာဏ်ကို အတ္တဟူ၍ ရှု၏။ ဝိညာဏ်ရှိသောအတ္တဟူ၍ သော်လည်းကောင်း၊ အတ္တ၌ ဝိညာဏ်ဟူ၍ သော်လည်းကောင်း၊ ဝိညာဏ်၌ အတ္တဟူ၍ သော်လည်းကောင်း ရှု၏။ ထိုသူ၏ ထိုဝိညာဏ်သည် ဖောက် ပြန်၏၊ တစ်မျိုးတစ်ဖုံ ဖြစ်၏၊ ထိုသူအား ဝိညာဏ်၏ ဖောက်ပြန်ခြင်း တစ်မျိုးတစ်ဖုံ ဖြစ်ခြင်းကြောင့် စိုးရိမ်မှု ငိုကြွေးမှုကိုယ်ဆင်းရဲမှုစိတ်ဆင်းရဲမှု ပြင်းစွာ ပင်ပန်းမှုတို့သည် ဖြစ်ပေါ်ကုန်၏။

ရဟန်းတို့ ရုပ်၏သာလျှင် မမြဲသည့်အဖြစ်ကိုလည်းကောင်း၊ ဖောက်ပြန်ခြင်း ကင်းပြတ်ခြင်း ချုပ်ခြင်းကိုလည်းကောင်း သိ၍ “ရှေးကရုပ်သည်လည်းကောင်း၊ ယခုရုပ်သည်လည်းကောင်း ရုပ်အားလုံးသည်မမြဲ၊ ဆင်းရဲ၏၊ ဖောက်ပြန်ခြင်းသဘောရှိ၏”ဟု ဤသို့ ဤရုပ်ကိုဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ မှန်ကန်သော ပညာဖြင့် ရှုသော သူအား စိုးရိမ်မှု ငိုကြွေးမှုကိုယ်ဆင်းရဲမှု စိတ်ဆင်းရဲမှု ပြင်းစွာ ပင်ပန်းမှုတို့သည် ပျောက်ကင်းကုန်၏။ ထို (စိုးရိမ်မှုစသည်) တို့၏ ပျောက်ကင်းခြင်းကြောင့် မတောင့်တ၊ မတောင့်တသည်ရှိသော်ချမ်းသာစွာ နေရ၏၊ ချမ်းသာစွာ နေရသော ရဟန်းကို “တစ်ခဏငြိမ်းအေးသူ”ဟု ဆိုအပ်၏။

ရဟန်းတို့ ဝေဒနာ၏သာလျှင် မမြဲသည့်အဖြစ်ကိုလည်းကောင်း၊ ဖောက်ပြန်ခြင်း ကင်းပြတ်ခြင်းချုပ်ခြင်းကိုလည်းကောင်း သိ၍ “ရှေးကဝေဒနာသည်လည်းကောင်း၊ ယခုဝေဒနာသည်လည်းကောင်းဝေဒနာ အားလုံးသည် မမြဲ၊ ဆင်းရဲ၏၊ ဖောက်ပြန်ခြင်းသဘောရှိ၏ ”ဟု ဤသို့ ဤဝေဒနာကိုဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ မှန်ကန်သော ပညာဖြင့် ရှုသော သူအား စိုးရိမ်မှု ငိုကြွေးမှုကိုယ်ဆင်းရဲမှုစိတ်ဆင်းရဲမှု ပြင်းစွာ ပင်ပန်းမှုတို့သည် ပျောက်ကင်းကုန်၏။ ထို (စိုးရိမ်မှုစသည်) တို့၏ပျောက်ကင်းခြင်းကြောင့် မတောင့်တ၊ မတောင့်တသည်ရှိသော် ချမ်းသာစွာ နေရ၏၊ ချမ်းသာစွာနေရသော ရဟန်းကို “တစ်ခဏငြိမ်းအေးသူ”ဟု ဆိုအပ်၏။ သညာ၏။ ရဟန်းတို့ သင်္ခါရတို့၏သာလျှင်မမြဲသည့်အဖြစ်ကိုလည်းကောင်း၊ ဖောက်ပြန်ခြင်း ကင်းပြတ်ခြင်း ချုပ်ခြင်းကိုလည်းကောင်း သိ၍ “ရှေးကသင်္ခါရတို့သည်လည်းကောင်း၊ ယခုသင်္ခါရတို့သည်လည်းကောင်း သင်္ခါရအားလုံးတို့သည် မမြဲကုန်၊ ဆင်းရဲကုန်၏၊ ဖောက်ပြန်ခြင်းသဘောရှိကုန်၏”ဟု ဤသို့ ဤသင်္ခါရတို့ကိုဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ မှန်ကန်သောပညာဖြင့် ရှုသော သူအား စိုးရိမ်မှု ငိုကြွေးမှုကိုယ် ဆင်းရဲမှု စိတ်ဆင်းရဲမှု ပြင်းစွာ ပင်ပန်းမှုတို့သည်ပျောက်ကင်းကုန်၏။ ထို (စိုးရိမ်မှုစသည်) တို့၏ ပျောက် ကင်းခြင်းကြောင့် မတောင့်တ၊ မတောင့်တသည်ရှိသော် ချမ်းသာစွာ နေရ၏၊ ချမ်းသာစွာ နေရသော ရဟန်းကို"တစ်ခဏငြိမ်းအေးသူ”ဟု ဆိုအပ်၏။

ရဟန်းတို့ ဝိညာဏ်၏သာလျှင် မမြဲသည့်အဖြစ်ကိုလည်းကောင်း ဖောက်ပြန်ခြင်း ကင်းပြတ်ခြင်းချုပ်ခြင်းကိုလည်းကောင်း သိ၍ “ရှေးကဝိညာဏ်သည်လည်းကောင်း၊ ယခုဝိညာဏ်သည်လည်းကောင်းဝိညာဏ်အားလုံးသည် မမြဲ၊ ဆင်းရဲ၏၊ ဖောက်ပြန်ခြင်းသဘောရှိ၏”ဟု ဤသို့ ဤဝိညာဏ်ကိုဟုတ်တိုင်း မှန်စွာ မှန်ကန်သော ပညာဖြင့် ရှုသော သူအား စိုးရိမ်မှု ငိုကြွေးမှုကိုယ်ဆင်းရဲမှုစိတ်ဆင်းရဲမှု ပြင်းစွာ ပင်ပန်းမှုတို့သည် ပျောက်ကင်းကုန်၏။ ထို (စိုးရိမ်မှုစသည်) တို့၏ပျောက်ကင်းခြင်းကြောင့် မတောင့်တ၊ မတောင့်တသည်ရှိသော် ချမ်းသာစွာ နေရ၏၊ ချမ်းသာစွာနေရသော ရဟန်းကို “တစ်ခဏငြိမ်းအေးသူ”ဟု ဆိုအပ်၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

ပဌမသုတ်။

၂-ပဋိပဒါသုတ်

֍ ၄၄။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ ရဟန်းတို့ သက္ကာယဖြစ်ပေါ်ခြင်းသို့ ရောက်စေတတ်သော အကျင့်ကိုလည်း့ကောင်း၊ သက္ကာယချုပ်ခြင်းသို့ ရောက်စေတတ်သော အကျင့်ကိုလည်းကောင်း ဟောပေအံ့၊ ထိုတရားကိုနာကြကုန်လော့။ ရဟန်းတို့ သက္ကာယဖြစ်ပေါ်ခြင်းသို့ ရောက်စေတတ်သော အကျင့်ဟူသည်အဘယ်နည်း၊ ရဟန်းတို့ ဤလောက၌ အကြားအမြင်မရှိသော, အရိယာတို့ကို မမြင်ဖူးသော,အရိယာတရား၌ မလိမ္မာ သော, အရိယာတရား၌ မယဉ်ကျေးသော၊ သူတော်ကောင်းတို့ကိုမဖူးမြင်ဖူးသော, သူတော်ကောင်းတရား ၌ မလိမ္မာသော, သူတော်ကောင်းတရား၌ မယဉ်ကျေးသောပုထုဇဉ်သည် ရုပ်ကို အတ္တဟူ၍ ရှု၏။ ရုပ်ရှိ သော အတ္တဟူ၍ သော်လည်းကောင်း၊ အတ္တ၌ ရုပ်ဟူ၍ သော်လည်းကောင်း၊ ရုပ်၌ အတ္တဟူ၍ သော်လည်း ကောင်း ရှု၏။ ဝေဒနာကို အတ္တဟူ၍ ရှု၏။

သညာကို။ သင်္ခါရတို့ကို။ ဝိညာဏ်ကို အတ္တဟူ၍ ရှု၏။ ဝိညာဏ်ရှိသော အတ္တဟူ၍ သော်လည်းကောင်း၊ အတ္တ၌ ဝိညာဏ်ဟူ၍ သော်လည်းကောင်း၊ ဝိညာဏ်၌ အတ္တ ဟူ၍ သော်လည်းကောင်း ရှု၏။ ရဟန်းတို့ ဤအကျင့်ကို သက္ကာယဖြစ်ပေါ်ခြင်းသို့ ရောက်စေတတ်သော အကျင့်ဟူ၍ ဆိုအပ်၏။ ရဟန်းတို့"သက္ကာယဖြစ်ပေါ်ခြင်းသို့ ရောက်စေတတ်သော အကျင့် “ဟူသော ဤစကားကို “ဆင်းရဲဖြစ်ပေါ်ခြင်းသို့ရောက်စေတတ်သော ရှုမှု”ဟု ဆိုအပ်၏၊ ဤသည်ပင်လျှင် ဤပုဒ်၏ အနက်တည်း။

ရဟန်းတို့ သက္ကာယချုပ်ခြင်းသို့ ရောက်စေတတ်သော အကျင့်ဟူသည် အဘယ်နည်း၊ ရဟန်းတို့ ဤလောက၌ အကြားအမြင်ရှိသော, အရိယာတို့ကို ဖူးမြင်ဖူးသော, အရိယာတရား၌ လိမ္မာသော, အရိယာတရား၌ ယဉ်ကျေးသော၊ သူတော်ကောင်းတို့ကို ဖူးမြင်ဖူးသော, သူတော်ကောင်းတရား၌ လိမ္မာသော,သူတော်ကောင်းတရား၌ ယဉ်ကျေးသော အရိယာတပည့်သည် ရုပ်ကို အတ္တဟူ၍ မရှု။ ရုပ်ရှိသော အတ္တဟူ၍ သော်လည်းကောင်း၊ အတ္တ၌ ရုပ်ဟူ၍ သော်လည်းကောင်း၊ ရုပ်၌ အတ္တဟူ၍ သော်လည်းကောင်း မရှု။ ဝေဒနာကို အတ္တဟူ၍ မရှု။ သညာကို။ သင်္ခါရတို့ကို။ ဝိညာဏ်ကို အတ္တဟူ၍ မရှု။ ဝိညာဏ်ရှိသော အတ္တဟူ၍ သော်လည်းကောင်း၊ အတ္တ၌ ဝိညာဏ်ဟူ၍ သော်လည်းကောင်း၊ ဝိညာဏ်၌ အတ္တဟူ၍ သော်လည်းကောင်း မရှု။ ရဟန်းတို့ ဤအကျင့်ကို သက္ကာယချုပ်ခြင်းသို့ ရောက်စေတတ်သော အကျင့်ဟူ၍ ဆိုအပ်၏။ ရဟန်းတို့ “သက္ကာယချုပ်ခြင်းသို့ ရောက်စေတတ်သော အကျင့်” ဟူသော ဤစကားကို “ဆင်းရဲချုပ်ခြင်းသို့ ရောက်စေတတ်သော ရှုမှု”ဟု ဆိုအပ်၏၊ ဤသည်ပင်လျှင် ဤပုဒ်၏ အနက်တည်းဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

ဒုတိယသုတ်။

၃-အနိစ္စသုတ်

֍ ၄၅။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ ရဟန်းတို့ ရုပ်သည် မမြဲ၊ မမြဲသော ရုပ်သည် ဆင်းရဲ၏၊ ဆင်းရဲသော ရုပ်သည်အတ္တမဟုတ်၊ အတ္တမဟုတ်သော ရုပ်ကို “ ဤရုပ်သည် အတ္တမဟုတ်၊ ဤရုပ်သည် ငါ မဟုတ်၊ ဤရုပ်သည် ငါ၏ အတ္တမဟုတ်”ဟု ဤသို့သာလျှင် ထိုရုပ်ကိုဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ မှန်ကန်သော ပညာဖြင့်ရှုရမည်၊ ဤသို့ ထိုရုပ်ကိုဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ မှန်ကန်သော ပညာဖြင့် ရှုသော သူ၏ စိတ်သည် တပ်မက်မှုကင်း၏၊ မစွဲလမ်းမူ၍ အာသဝေါတို့မှ လွတ်၏။ ဝေဒနာသည် မမြဲ။ သညာသည်။ သင်္ခါရတို့သည်။ ဝိညာဏ်သည် မမြဲ၊ မမြဲသော ဝိညာဏ်သည် ဆင်းရဲ၏၊ ဆင်းရဲသော ဝိညာဏ်သည် အတ္တမဟုတ်၊ အတ္တမဟုတ်သော ဝိညာဏ်ကို “ ဤဝိညာဏ်သည် ငါ့ဥစ္စာ မဟုတ်၊ ဤဝိညာဏ်သည် ငါ မဟုတ်၊ ဤဝိညာဏ်သည် ငါ၏ အတမဟုတ် ”ဟု ဤသို့ သာလျှင် ထိုဝိညာဏ်ကိုဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ မှန်ကန်သော ပညာဖြင့်ရှုရမည်၊ ဤသို့ ထိုဝိညာဏ်ကိုဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ မှန်ကန်သော ပညာဖြင့် ရှုသော သူ၏ စိတ်သည်တပ်မက်မှု ကင်း၏၊ မစွဲလမ်းမူ၍ အာသဝေါတို့မှ လွတ်၏။

ရဟန်းတို့ ရုပ်ဓာတ်၌ ရဟန်း၏ စိတ်သည် အကယ်၍ တပ်မက်မှု ကင်းငြားအံ့၊ မစွဲလမ်းမူ၍ အာသဝေါတို့မှ လွတ်မြောက်၏။ ဝေဒနာဓာတ်၌ ။ပ။ သညာဓာတ်၌ ။ သင်္ခါရဓာတ်၌ ။ ရဟန်းတို့ဝိညာဏ ဓာတ်၌ ရဟန်း၏ စိတ်သည် အကယ်၍ တပ်မက်မှု ကင်းငြားအံ့၊ မစွဲလမ်းမူ၍ အာသဝေါတို့မှလွတ်၏။ လွတ်ခြင်းကြောင့် တည်တံ့၏၊ တည်တံ့ခြင်းကြောင့် ရောင့်ရဲ၏၊ ရောင့်ရဲခြင်းကြောင့်မတောင့်တ၊ မတောင့်တသည်ရှိသော် မျက်မှောက်ဘဝ၌ ပင်လျှင် ငြိမ်းအေး၏။ “ပဋိသန္ဓေနေမှု ကုန်ပြီ၊ အကျင့်မြတ်ကို ကျင့်သုံး ပြီးပြီ၊ ပြုဖွယ် (မဂ်) ကိစ္စကို ပြုပြီးပြီ၊ ဤမဂ်ကိစ္စအလို့ငှါ တစ်ပါးသောပြုဖွယ်မရှိတော့ပြီဟု သိ၏ ”ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

တတိယသုတ်။

၄-ဒုတိယ အနိစ္စသုတ်

֍ ၄၆။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ ရဟန်းတို့ ရုပ်သည် မမြဲ၊ မမြဲသော ရုပ်သည် ဆင်းရဲ၏၊ ဆင်းရဲသော ရုပ်သည်အတ္တမဟုတ်၊ အတ္တမဟုတ်သော ရုပ်ကို “ ဤရုပ်သည် ငါ့ဥစ္စာ မဟုတ်၊ ဤရုပ်သည် ငါ မဟုတ်၊ ဤရုပ်သည် ငါ၏ အတ္တမဟုတ်”ဟုဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ မှန်ကန်သော ပညာဖြင့် ရှုရမည်။ ဝေဒနာသည်မမြဲ။ သညာသည် မမြဲ။ သင်္ခါရတို့သည် မမြဲကုန်။ ဝိညာဏ်သည် မမြဲ၊ မမြဲသော ဝိညာဏ်သည် ဆင်းရဲ၏၊ ဆင်းရဲသော ဝိညာဏ်သည် အတ္တမဟုတ်၊ အတ္တမဟုတ်သော ဝိညာဏ်ကို “ ဤဝိညာဏ်သည် ငါ့ဥစ္စာမဟုတ်၊ ဤဝိညာဏ်သည် ငါ မဟုတ်၊ ဤဝိညာဏ်သည် ငါ၏ အတ္တမဟုတ် ”ဟုဟုတ်တိုင်းမှန်စွာမှန်ကန်သော ပညာဖြင့် ရှုရမည်။ ဤသို့ ထိုဝိညာဏ်ကိုဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ မှန်ကန်သော ပညာဖြင့်ရှုသော သူအား ရှေးအဖို့ကို စွဲယူသော အယူတို့သည် မဖြစ်နိုင်ကုန်၊ ရှေးအဖို့ကို စွဲယူသော အယူတို့မရှိသော် နောက်အဖို့ကို စွဲယူသော အယူတို့သည် မဖြစ်နိုင်ကုန်၊ နောက်အဖို့ကို စွဲယူသော အယူတို့မရှိသော် ဒိဋ္ဌိအားအစွမ်းသည်လည်းကောင်း၊ အမှားသုံးသပ်ခြင်းသည်လည်းကောင်း မဖြစ်နိုင်။ ဒိဋ္ဌိအားအစွမ်းသည်လည်းကောင်း၊ အမှားသုံးသပ်ခြင်းသည်လည်းကောင်း မရှိခဲ့သော် ရုပ်၌ ။ ဝေဒနာ၌ ။ သညာ၌ ။ သင်္ခါရတို့၌ ။ ဝိညာဏ်၌ စိတ်သည် တပ်မက်ခြင်း ကင်း၏၊ မစွဲလမ်းမူ၍ အာသဝေါတို့မှလွတ်၏။ လွတ် ခြင်းကြောင့် တည်တံ့၏၊ တည်တံ့ခြင်းကြောင့် ရောင့်ရဲ၏၊ ရောင့်ရဲခြင်းကြောင့်မတောင့်တ၊ မတောင့်တသည်ရှိသော် မျက်မှောက်၌ ပင်လျှင် ငြိမ်းအေး၏။ “ပဋိသန္ဓေနေမှု ကုန်ပြီ၊ အကျင့်မြတ်ကို ကျင့်သုံးပြီးပြီ၊ ပြုဖွယ် (မဂ်) ကိစ္စကို ပြုပြီးပြီ၊ ဤမဂ်ကိစ္စအလို့ငှါ တစ်ပါးသောပြုဖွယ်မရှိတော့ပြီ ”ဟု သိ၏ဟု (မိန့်တော် မူ၏)။

စတုတ္ထသုတ်။

၅-သမနုပဿနာသုတ်

֍ ၄၇။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ ရဟန်းတို့ အတ္တကို ရှုကြကုန်သော ခပ်သိမ်းသော သမဏဗြာဟ္မဏတို့သည်အတ္တကို အမျိုးမျိုး ရှုကြကုန်၏၊ ထိုသူအားလုံတို့သည် ဥပါဒါနက္ခန္ဓာငါးမျိုးကိုသော်လည်းကောင်း၊ ထိုငါးမျိုးတို့တွင် တစ်မျိုးမျိုးကိုသော်လည်းကောင်း ရှုကုန်၏။ အဘယ်ငါးမျိုးတို့နည်းဟူမူ - ရဟန်းတို့ ဤလောက၌ အကြားအမြင်မရှိသော, အရိယာတို့ကို မဖူးမြင်ဖူးသော, အရိယာတရား၌ မလိမ္မာသော,အရိယာတရား၌ မယဉ်ကျေးသော၊ သူတော်ကောင်းတို့ကို မဖူးမြင်ဖူးသော, သူတော်ကောင်းတရား၌ မလိမ္မာသော, သူတော်ကောင်းတရား၌ မယဉ်ကျေးသော ပုထုဇဉ်သည် ရုပ်ကို အတ္တဟူ၍ ရှု၏။

ရုပ်ရှိသော အတ္တဟူ၍ သော်လည်းကောင်း၊ အတ္တ၌ ရုပ်ဟူ၍ သော်လည်းကောင်း၊ ရုပ်၌ အတ္တဟူ၍ သော်လည်းကောင်း ရှု၏။ ဝေဒနာကို။ သညာကို။ သင်္ခါရတို့ကို။ ဝိညာဏ်ကို အတ္တဟူ၍ ရှု၏၊ ဝိညာဏ်ရှိသော အတ္တဟူ၍ သော်လည်းကောင်း၊ အတ္တ၌ ဝိညာဏ်ဟူ၍ သော်လည်းကောင်း၊ ဝိညာဏ်၌ အတ္တဟူ၍ သော်လည်းကောင်း ရှု၏။

ဤသို့ ဤရှုမှုသည် ထိုသူအား “ငါ ဖြစ်၏ “ဟူသော စွဲလမ်းမှု မကင်းခြင်း ဖြစ်၏၊ ရဟန်းတို့ “ငါ့ဖြစ်၏ “ဟူ၍ စွဲလန်းမှု မကင်းလတ်သော် စက္ခုန္ဒြေ သောတိန္ဒြေ ဃာနိန္ဒြေ ဇိဝှိန္ဒြေ ကာယိန္ဒြေဟူသောဣန္ဒြေငါးမျိုးတို့၏ သက်ရောက်မှု ဖြစ်၏။ ရဟန်းတို့ စိတ်သည် ရှိ၏၊ အာရုံတရားတို့သည် ရှိကုန်၏၊ အဝိဇ္ဇာဓာတ်သည် ရှိ၏။ ရဟန်းတို့ အဝိဇ္ဇာဓာတ်နှင့် ယှဉ်သည့် တွေ့ထိမှုကြောင့် ဖြစ်သော ခံစားမှုဖြင့်တွေ့ထိအပ်သော အကြားအမြင်မရှိသော ထိုပုထုဇဉ်အား “ငါ ဖြစ်၏ “ဟူ၍လည်း ဖြစ်၏၊ “ ဤအရာသည်ငါ ဖြစ်၏ “ဟူ၍လည်း ဖြစ်၏၊ “ဖြစ်ကုန်လတ္တံ့”ဟူ၍လည်း ဖြစ်၏၊ “မဖြစ်ကုန်လတ္တံ့” ဟူ၍လည်းဖြစ်၏၊ “ရုပ်ရှိသည်တို့ ဖြစ်ကုန်လတ္တံ့”ဟူ၍လည်း ဖြစ်၏၊ “ရုပ် မရှိသည်တို့ ဖြစ်ကုန်လတ္တံ့”ဟူ၍လည်းဖြစ်၏၊ “သညာရှိသည်တို့ ဖြစ်ကုန်လတ္တံ့”ဟူ၍လည်း ဖြစ်၏၊ “သညာ မရှိသည်တို့ဖြစ်ကုန်လတ္တံ့”ဟူ၍လည်း ဖြစ်၏၊ “သညာရှိသည်လည်း မဟုတ် သညာ မရှိသည်လည်း မဟုတ်သည်တို့ဖြစ်ကုန်လတ္တံ့”ဟူ၍လည်း ဖြစ်၏။

ရဟန်းတို့ ထိုခန္ဓာတို့၌ သာလျှင် ဣန္ဒြေငါးမျိုးတို့ တည်ကုန်သည်သာတည်း၊ ဤသို့ တည်သောဣန္ဒြေငါးမျိုးတို့၌ အကြားအမြင်ရှိသော အရိယာတပည့်အား အဝိဇ္ဇာ ကင်းပျောက်၏၊ ဝိဇ္ဇာဖြစ်ပေါ်လာ၏၊ ထိုအရိယာတပည့်အား အဝိဇ္ဇာချုပ်ခြင်း ဝိဇ္ဇာဖြစ်ပေါ်လာခြင်းကြောင့် “ငါဖြစ်၏”ဟူ၍လည်း မဖြစ်တော့ချေ၊ “ ဤအရာသည် ငါ ဖြစ်၏”ဟူ၍လည်း မဖြစ်တော့ချေ၊ “ဖြစ်ကုန်လတ္တံ့”ဟူ၍လည်း။ “မဖြစ်ကုန်လတ္တံ့” ဟူ၍လည်း။ “ရုပ်ရှိသည်တို့။ ရုပ်မရှိသည်တို့။ သညာရှိသည်တို့။ သညာမရှိသည်တို့။ သညာရှိသည်လည်း မဟုတ် သညာ မရှိသည်လည်းမဟုတ်သည်တို့ ဖြစ်ကုန်လတ္တံ့”ဟူ၍လည်း မဖြစ်တော့ချေဟု (ဟောတော်မူ၏)။

ပဉ္စသုတ်။

၆-ခန္ဓသုတ်

֍ ၄၈။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ ရဟန်းတို့ ခန္ဓာငါးမျိုးတို့ကိုလည်းကောင်း၊ ဥပါဒါနက္ခန္ဓာငါးမျိုးတို့ကိုလည်းကောင်း ဟောပေအံ့၊ ထိုတရားကို နာကြကုန်လော့။ ရဟန်းတို့ ခန္ဓာငါးမျိုးတို့ဟူသည် အဘယ်တို့နည်း၊ ရဟန်းတို့ အတိတ် အနာဂတ် ပစ္စုပ္ပန်လည်းဖြစ်သော အတွင်း အပြင်လည်းဖြစ်သော အကြမ်း အနုလည်းဖြစ်သော အယုတ် အမြတ်လည်းဖြစ်သော အဝေး အနီးလည်းဖြစ်သော ရုပ်အားလုံးကို ရူပက္ခန္ဓာဟု ဆိုအပ်၏။ အတိတ် အနာဂတ် ပစ္စုပ္ပန်လည်းဖြစ်သော အတွင်း အပြင်လည်းဖြစ်သော အကြမ်း အနုလည်းဖြစ်သော။ပ။ ဝေဒနာအားလုံးကို။ သညာအားလုံးကို။ သင်္ခါရအားလုံးကို သင်္ခါရက္ခန္ဓာဟု ဆိုအပ်၏။ အတိတ်အနာဂတ် ပစ္စုပ္ပန်လည်းဖြစ်သော အတွင်း အပြင်လည်းဖြစ်သော အကြမ်း အနုလည်းဖြစ်သော အယုတ်အမြတ်လည်းဖြစ်သော အဝေး အနီးလည်းဖြစ်သော ဝိညာဏ်အားလုံးကို ဝိညာဏက္ခခန္ဓာဟု ဆိုအပ်၏။

ရဟန်းတို့ ဤတရားတို့ကို ခန္ဓာငါးမျိုးတို့ဟူ၍ ဆိုအပ်၏။

ရဟန်းတို့ ဥပါဒါနက္ခန္ဓာငါးမျိုးတို့ဟူသည် အဘယ်တို့နည်းဟူမူ - ရဟန်းတို့ အာသဝေါ၏ အာရုံ ဖြစ်၍ စွဲလမ်းအပ်သော အတိတ် အနာဂတ် ပစ္စုပ္ပန်လည်းဖြစ်သော။ပ။ အဝေး အနီးလည်းဖြစ်သော ရုပ်အားလုံးကို ရူပုပါဒါနက္ခန္ဓာဟု ဆိုအပ်၏။ အာသဝေါ၏ အာရုံဖြစ်၍ စွဲလမ်းအပ်သော။ပ။ အဝေး အနီးလည်းဖြစ်သော ဝေဒနာအားလုံးကို ဝေဒနုပါဒါနက္ခန္ဓာဟု ဆိုအပ်၏။ အာသဝေါ၏ အာရုံဖြစ်၍ စွဲလမ်းအပ်သော။ပ။ အဝေး အနီးလည်းဖြစ်သော သညာအားလုံးကို သညုပါဒါနက္ခန္ဓာဟု ဆိုအပ်၏။ အာသဝေါ၏အာရုံဖြစ်၍ စွဲလမ်းအပ်သော အတိတ် အနာဂတ် ပစ္စုပ္ပန်လည်းဖြစ်သော။ပ။ အဝေး အနီးလည်းဖြစ်သောဝိညာဏ်အားလုံးကို ဝိညာဏုပါဒါနက္ခန္ဓာဟု ဆိုအပ်၏။ ရဟန်းတို့ ဤတရားတို့ကို ဥပါဒါနက္ခန္ဓာငါးမျိုးတို့ဟူ၍ ဆိုအပ်၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

ဆဋ္ဌသုတ်။

၇-သောဏသုတ်

֍ ၄၉။ အကျွန်ုပ်သည် ဤသို့ ကြားနာခဲ့ရပါသည် - အခါတစ်ပါး၌ မြတ်စွာဘုရားသည် ရာဇဂြိုဟ်ပြည်ရှဉ့်နက်တို့ကို အစာကျွေးရာဖြစ်သော ဝေဠုဝန်ကျောင်း၌ (သီတင်းသုံး) နေတော်မူ၏၊ ထိုအခါသူကြွယ်သား သောဏသည် မြတ်စွာဘုရားထံသို့ ချဉ်းကပ်၍ ။ပ။ တစ်ခုသော နေရာ၌ ထိုင်နေသောသူကြွယ်သား သောဏအား မြတ်စွာဘုရားသည် ဤစကားကို မိန့်တော်မူ၏ -

သောဏ သမဏဗြာဟ္မဏအချို့သည် မမြဲသော ဆင်းရဲသော ဖောက်ပြန်ခြင်းသဘောရှိသော ရုပ်ဖြင့်"ငါသည် အမြတ်ဆုံးဖြစ်၏”ဟူ၍လည်း ရှုကုန်၏၊ “ငါသည် အတန်းအစားတူ ဖြစ်၏”ဟူ၍လည်းရှုကုန်၏၊ “ငါသည် အောက်တန်းစား ဖြစ်၏ “ဟူ၍လည်း ရှုကုန်၏၊ ထိုသမဏဗြာဟ္မဏတို့အားဟုတ်မှန်တိုင်းကို မမြင်သည်မှတစ်ပါး အခြားဆိုဖွယ် မရှိနိုင်တော့ပြီ။ မမြဲသော ဆင်းရဲသောဖောက်ပြန်ခြင်းသဘောရှိသော ဝေဒနာဖြင့် “ငါသည် အမြတ်ဆုံး ဖြစ်၏ “ဟူ၍လည်း ရှုကုန်၏၊ “ငါသည်အတန်းအစားတူ ဖြစ်၏” ဟူ၍လည်း ရှုကုန်၏၊ “ငါသည် အောက်တန်းစား ဖြစ်၏”ဟူ၍လည်းရှုကုန်၏၊ ထိုသမဏဗြာဟ္မဏတို့အားဟုတ်မှန်တိုင်းကို မမြင်သည်မှတစ်ပါး အခြားဆိုဖွယ် မရှိတော့ပြီ။ မမြဲသော။ပ။ သညာဖြင့်။ မမြဲသော ဆင်းရဲသော ဖောက်ပြန်ခြင်းသဘောရှိကုန်သော သင်္ခါရတို့ဖြင့်"ငါသည် အမြတ်ဆုံး ဖြစ်၏ “ဟူ၍လည်း ရှုကုန်၏၊ “ငါသည် အတန်းအစားတူ ဖြစ်၏”ဟူ၍လည်းရှုကုန်၏၊ “ငါသည် အောက်တန်းစား ဖြစ်၏” ဟူ၍လည်း ရှုကုန်၏၊ ထိုသမဏဗြာဟ္မဏတို့အားဟုတ်မှန်တိုင်းကို မမြင်သည်မှတစ်ပါး အခြားဆိုဖွယ် မရှိတော့ချေ။ မမြဲသော ဆင်းရဲသောဖောက်ပြန်ခြင်းသဘောရှိသော ဝိညာဏ်ဖြင့် “ငါသည် အမြတ်ဆုံး ဖြစ်၏ “ဟူ၍လည်း ရှုကုန်၏၊ “ငါသည်အတန်းအစားတူ ဖြစ်၏ “ဟူ၍လည်း ရှုကုန်၏၊ “ငါသည် အောက်တန်းစား ဖြစ်၏ “ဟူ၍လည်းရှုကုန်၏၊ ထိုသမဏဗြာဟ္မဏတို့အားဟုတ်မှန်တိုင်းကို မမြင်သည်မှ တစ်ပါး အခြားဆိုဖွယ်မရှိတော့ချေ။

သောဏ သမဏဗြာဟ္မဏအချို့တို့သည် မမြဲသော ဆင်းရဲသော ဖောက်ပြန်ခြင်းသဘောရှိသော ရုပ်ဖြင့်"ငါသည် အမြတ်ဆုံး ဖြစ်၏”ဟူ၍လည်း မရှုကုန်၊ “ငါသည် အတန်းအစားတူ ဖြစ်၏”ဟူ၍လည်းမရှုကုန်၊ “ငါသည် အောက်တန်းစား ဖြစ်၏”ဟူ၍လည်း မရှုကုန်၊ ထိုသမဏဗြာဟ္မဏတို့အားဟုတ်မှန်တိုင်းကို မြင်သည်မှတစ်ပါး အခြားဆိုဖွယ် မရှိတော့ချေ။ မမြဲသော ဝေဒနာဖြင့်။ မမြဲသော သညာဖြင့်။ မမြဲကုန်သော သင်္ခါရတို့ဖြင့်။ မမြဲသော ဆင်းရဲသော ဖောက်ပြန်ခြင်းသဘောရှိသော ဝိညာဏ်ဖြင့်"ငါသည် အမြတ်ဆုံး ဖြစ်၏”ဟူ၍လည်း မရှုကုန်၊ “ငါသည် အတန်းအစားတူ ဖြစ်၏”ဟူ၍လည်းမရှုကုန်၊ “ငါသည် အောက်တန်းစား ဖြစ်၏ “ဟူ၍လည်း မရှုကုန်၊ ထိုသမဏဗြာဟ္မဏတို့အားဟုတ်မှန်တိုင်းကို မြင်သည်မှ တစ်ပါး အခြားဆိုဖွယ် မရှိတော့ချေ။

သောဏ ထိုအရာကို အဘယ်သို့ မှတ်ထင်သနည်း၊ ရုပ်သည် မြဲသလော၊ မမြဲသလော။ မမြဲပါအသျှင်ဘုရား။ မမြဲသော ရုပ်သည် ဆင်းရဲလော၊ ချမ်းသာလော။ ဆင်းရဲပါ အသျှင်ဘုရား။ မမြဲသောဆင်းရဲသော ဖောက်ပြန်ခြင်းသဘောရှိသော ရုပ်ကို “ ဤရုပ်သည် ငါ့ဥစ္စာ ဖြစ်၏၊ ဤရုပ်သည် ငါ ဖြစ်၏၊ ဤရုပ်သည် ငါ၏ အတ္တတည်း”ဟု ရှုခြင်းငှါ သင့်လျော်ပါမည်လော။ မသင့်လျော်ပါ အသျှင်ဘုရား။ ဝေဒနာသည် မြဲသလော၊ မမြဲသလော။ မမြဲပါ အသျှင်ဘုရား။ သညာသည်။ သင်္ခါရတို့သည်။ ဝိညာဏ်သည် မြဲသလော၊ မမြဲသလော။ မမြဲပါ အသျှင်ဘုရား။ မမြဲသော ဝိညာဏ်သည် ဆင်းရဲလော၊ ချမ်းသာလော။ ဆင်းရဲပါ အသျှင်ဘုရား။ မမြဲသော ဆင်းရဲသော ဖောက်ပြန်ခြင်းသဘောရှိသောဝိညာဏ်ကို “ ဤဝိညာဏ်သည် ငါ့ဥစ္စာ ဖြစ်၏၊ ဤဝိညာဏ်သည် ငါ ဖြစ်၏၊ ဤဝိညာဏ်သည် ငါ၏အတ္တတည်း ”ဟု ရှုခြင်းငှါ သင့်လျော်ပါမည်လော။ မသင့်လျော်ပါ အသျှင်ဘုရား။

သောဏ ထို့ကြောင့်ပင် အတိတ် အနာဂတ် ပစ္စုပ္ပန်လည်းဖြစ်သော အတွင်း အပြင်လည်းဖြစ်သော အကြမ်း အနုလည်းဖြစ်သော အယုတ် အမြတ်လည်းဖြစ်သော အဝေး အနီးလည်းဖြစ်သောရုပ်အားလုံးကို “ ဤရုပ်သည် ငါ့ဥစ္စာ မဟုတ်၊ ဤရုပ်သည် ငါ မဟုတ်၊ ဤရုပ်သည် ငါ၏အတ္တမဟုတ်”ဟုဟုတ်တိုင်း မှန်စွာ ပညာဖြင့် ရှုရမည်။ အတိတ် အနာဂတ် ပစ္စုပ္ပန်လည်းဖြစ်သောအတွင်း အပြင်လည်းဖြစ်သော အကြမ်း အနုလည်းဖြစ်သော အယုတ် အမြတ်လည်းဖြစ်သော အဝေးအနီးလည်းဖြစ်သော ဝေဒနာ အားလုံးကို။ သညာအားလုံးကို။ သင်္ခါရအားလုံးတို့ကို။ ဝိညာဏ်အားလုံးကို “ ဤအားလုံးသော ဝိညာဏ်သည် ငါ့ဥစ္စာ မဟုတ်၊ ဤဝိညာဏ်သည် ငါ မဟုတ်၊ ဤဝိညာဏ်သည် ငါ၏ အတ္တမဟုတ်”ဟု ဤသို့ဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ မှန်ကန်သော ပညာဖြင့် ရှုရမည်။

သောဏ ဤသို့ ရှုသော အကြားအမြင်ရှိသော အရိယာတပည့်သည် ရုပ်၌လည်း ငြီးငွေ့၏၊ ဝေဒနာ၌လည်း ငြီးငွေ့၏၊ သညာ၌လည်း ငြီးငွေ့၏၊ သင်္ခါရတို့၌လည်း ငြီးငွေ့၏၊ ဝိညာဏ်၌လည်းငြီးငွေ့၏၊ ငြီးငွေ့သော် တပ်မက်မှု ကင်း၏၊ တပ်မက်မှု ကင်းခြင်းကြောင့် ကိလေသာမှ လွတ်မြောက်၏၊ ကိလေသာမှ လွတ်မြောက်သော် ကိလေသာမှ “လွတ်မြောက်ပြီ ”ဟု အသိဉာဏ် ဖြစ်၏၊ “ပဋိသန္ဓေနေမှုကုန်ပြီ၊ အကျင့်မြတ်ကို ကျင့်သုံးပြီးပြီ၊ ပြုဖွယ် (မဂ်) ကိစ္စကို ပြုပြီးပြီ၊ ဤမဂ်ကိစ္စအလို့ငှါ တစ်ပါးသောပြုဖွယ် မရှိတော့ပြီ”ဟု သိ၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

သတ္တမသုတ်။

၈-ဒုတိယ သောဏသုတ်

֍ ၅၀။ အကျွန်ုပ်သည် ဤသို့ ကြားနာခဲ့ရပါသည်-အခါတစ်ပါး၌ မြတ်စွာဘုရားသည် ရာဇဂြိုဟ်ပြည်ရှဉ့်နက်တို့ကို အစာကျွေးရာဖြစ်သော ဝေဠုဝန်ကျောင်း၌ (သီတင်းသုံး) နေတော်မူ၏၊ ထိုအခါသူကြွယ်သား သောဏသည် မြတ်စွာဘုရားထံသို့ ချဉ်းကပ်၍ ရှိခိုးပြီးလျှင် တစ်ခုသော နေရာ၌ ထိုင်နေ၏၊ တစ်ခုသော နေရာ၌ ထိုင်နေသော သူကြွယ်သား သောဏအား မြတ်စွာဘုရားသည် ဤစကားကို မိန့်တော်မူ၏-

သောဏ သမဏဗြာဟ္မဏ အချို့တို့သည် ရုပ်ကို မသိကုန်၊ ရုပ်ဖြစ်ပေါ်ကြောင်းကို မသိကုန်၊ ရုပ်ချုပ်ရာကို မသိကုန်၊ ရုပ်ချုပ်ရာသို့ ရောက်ကြောင်းအကျင့်ကို မသိကုန်။ ဝေဒနာကို မသိကုန်၊ ဝေဒနာဖြစ်ပေါ်ကြောင်းကို မသိကုန်၊ ဝေဒနာချုပ်ရာကို မသိကုန်၊ ဝေဒနာချုပ်ရာသို့ ရောက်ကြောင်းအကျင့်ကိုမသိကုန်။ သညာကို မသိကုန်။ပ။ သင်္ခါရတို့ကို မသိကုန်၊ သင်္ခါရတို့ ဖြစ်ပေါ်ကြောင်းကို မသိကုန်၊ သင်္ခါရတို့ ချုပ်ရာကို မသိကုန်၊ သင်္ခါရတို့ ချုပ်ရာသို့ ရောက်ကြောင်းအကျင့်ကို မသိကုန်။ ဝိညာဏ်ကို မသိကုန်၊ ဝိညာဏ်ဖြစ်ပေါ်ကြောင်းကို မသိကုန်၊ ဝိညာဏ်ချုပ်ရာကို မသိကုန်၊ ဝိညာဏ်ချုပ်ရာသို့ ရောက်ကြောင်းအကျင့်ကို မသိကုန်။ သောဏ ထိုသမဏဗြာဟ္မဏတို့ကို သမဏတို့တွင်လည်း သမဏဟုမသမုတ်အပ်ကုန်၊ ဗြာဟ္မဏတို့တွင်လည်း ဗြာဟ္မဏဟု မသမုတ်အပ်ကုန်၊ ထိုအသျှင်တို့သည် သမဏဖြစ်ကျိုး ဗြာဟ္မဏဖြစ်ကျိုးကို မျက်မှောက်ဘဝ၌ ပင် ကိုယ်တိုင် ထူးသောညာဏ်ဖြင့် မျက်မှောက်ပြုကာကပ်ရောက်လျက် မနေရကုန်။

သောဏ သမဏဗြာဟ္မဏအချို့တို့သည်ကား ရုပ်ကို သိကုန်၏၊ ရုပ်ဖြစ်ပေါ်ကြောင်းကို သိကုန်၏၊ ရုပ်ချုပ်ရာကို သိကုန်၏၊ ရုပ်ချုပ်ရာသို့ ရောက်ကြောင်းအကျင့်ကို သိကုန်၏။ ဝေဒနာကို သိကုန်၏။ပ။ သညာကို သိကုန်၏။ သင်္ခါရတို့ကို သိကုန်၏။ ဝိညာဏ်ကို သိကုန်၏၊ ဝိညာဏ်ဖြစ်ပေါ်ကြောင်းကိုသိကုန်၏၊ ဝိညာဏ်ချုပ်ရာကို သိကုန်၏၊ ဝိညာဏ်ချုပ်ရာသို့ ရောက်ကြောင်းအကျင့်ကို သိကုန်၏။

သောဏ ထိုသမဏဗြာဟ္မဏတို့ကို သမဏတို့တွင်လည်း သမဏဟု သမုတ်အပ်ကုန်၏၊ ဗြာဟ္မဏတို့တွင်လည်း ဗြာဟ္မဏဟု သမုတ်အပ်ကုန်၏။ ထိုအသျှင်တို့သည်ကားသမဏဖြစ်ကျိုးကိုလည်းကောင်း၊ ဗြာဟ္မဏဖြစ် ကျိုးကိုလည်းကောင်း မျက်မှောက်ဘဝ၌ ပင် ကိုယ်တိုင့်ထူးသော ဉာဏ်ဖြင့် မျက်မှောက်ပြုကာ ကပ်ရောက်လျက် နေရကုန်၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

အဋ္ဌမသုတ်။

၉-နန္ဒိက္ခယသုတ်

֍ ၅၁။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ ရဟန်းတို့ ရဟန်းသည် မမြဲသည်သာ ဖြစ်သော ရုပ်ကို “မမြဲ”ဟု ရှု၏၊ ဤရှုမှုသည် ထိုသူ၏ မှန်ကန်သောအမြင် ဖြစ်၏၊ မှန်ကန်စွာ မြင်သော် ငြီးငွေ့၏၊ နှစ်သက်မှု ကုန်ခြင်းကြောင့် စွဲမက်မှု ကုန်၏၊ စွဲမက်မှု ကုန်ခြင်းကြောင့် နှစ်သက်မှု ကုန်၏၊ နှစ်သက်မှု စွဲမက်မှု ကုန်ခြင်းကြောင့် လွတ်မြောက်သော စိတ်ကို “ကောင်းစွာ လွတ်မြောက်ပြီ ”ဟု ဆိုအပ်၏။ ရဟန်းတို့ရဟန်းသည် မမြဲသည်သာ ဖြစ်သော ဝေဒနာကို “မမြဲ”ဟု ရှု၏၊ ဤရှုမှုသည် ထိုသူ၏မှန်ကန်သောအမြင် ဖြစ်၏၊ မှန်ကန်စွာ မြင်သော် ငြီးငွေ့၏၊ နှစ်သက်မှု ကုန်ခြင်းကြောင့် စွဲမက်မှုကုန်၏၊ စွဲမက်မှု ကုန်ခြင်းကြောင့် နှစ်သက်မှု ကုန်၏၊ နှစ်သက်မှု စွဲမက်မှု ကုန်ခြင်းကြောင့်လွတ်မြောက်သော စိတ်ကို “ကောင်းစွာ လွတ် မြောက်ပြီ”ဟု ဆိုအပ်၏။ ရဟန်းတို့ ရဟန်းသည်မမြဲသည်သာ ဖြစ်သော သညာကို “မမြဲ”ဟု ရှု၏။ပ။ ရဟန်းတို့ ရဟန်းသည် မမြဲသည်သာ ဖြစ်သောသင်္ခါရတို့ကို “မမြဲ”ဟု ရှု၏၊ ဤရှုမှုသည် ထိုသူ၏ မှန်ကန်သောအမြင် ဖြစ်၏၊ မှန်ကန်စွာ မြင်သော်ငြီးငွေ့၏၊ နှစ်သက်မှု ကုန်ခြင်းကြောင့် စွဲမက်မှု ကုန်၏၊ စွဲမက်မှု ကုန်ခြင်းကြောင့် နှစ်သက်မှု ကုန်၏၊ နှစ်သက်မှု စွဲမက်မှု ကုန်ခြင်းကြောင့် လွတ်မြောက်သော စိတ်ကို “ကောင်းစွာ လွတ်မြောက်ပြီ”ဟုဆိုအပ်၏။ ရဟန်းတို့ ရဟန်းသည် မမြဲသည်သာ ဖြစ်သော ဝိညာဏ်ကို “မမြဲ”ဟု ရှု၏၊ ဤရှုမှုသည်ထိုသူ၏ မှန်ကန်သောအမြင် ဖြစ်၏၊ မှန်ကန်စွာ မြင်သော် ငြီးငွေ့၏၊ နှစ်သက်မှု ကုန်ခြင်းကြောင့်စွဲမက်မှု ကုန်၏၊ စွဲမက်မှု ကုန်ခြင်းကြောင့် နှစ်သက်မှု ကုန်၏၊ နှစ်သက်မှု စွဲမက်မှု ကုန်ခြင်းကြောင့်လွတ်မြောက်သော စိတ်ကို “ကောင်းစွာ လွတ်မြောက်ပြီ”ဟု ဆိုအပ်၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

နဝမသုတ်။

၁၀-ဒုတိယ နန္ဒိက္ခယသုတ်

֍ ၅၂။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ ရဟန်းတို့ ရုပ်ကို အသင့်အားဖြင့် နှလုံးသွင်းကြကုန်လော့၊ ရုပ်၏ မမြဲခြင်းကိုလည်းဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ ရှုကြကုန်လော့။ ရဟန်းတို့ ရုပ်ကို အသင့်အားဖြင့် နှလုံးသွင်းသော, ရုပ်၏မမြဲခြင်းကိုလည်းဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ ရှုသော ရဟန်းသည် ရုပ်၌ ငြီးငွေ့၏၊ နှစ်သက်မှု ကုန်ခြင်းကြောင့်စွဲမက်မှု ကုန်၏၊ စွဲမက်မှု ကုန်ခြင်းကြောင့် နှစ်သက်မှု ကုန်၏၊ နှစ်သက်မှု စွဲမက်မှု ကုန်ခြင်းကြောင့်လွတ်မြောက်သော စိတ်ကို “ကောင်းစွာ လွတ်မြောက်ပြီ ”ဟု ဆိုအပ်၏။ ရဟန်းတို့ ဝေဒနာကို အသင့်အားဖြင့် နှလုံးသွင်းကုန်လော့၊ ဝေဒနာ၏ မမြဲခြင်းကိုလည်းဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ ရှုကြကုန်လော့။ ရဟန်းတို့ ဝေဒနာကို အသင့်အားဖြင့် နှလုံးသွင်းသော ဝေဒနာ၏ မမြဲခြင်းကိုလည်းဟုတ်တိုင်းမှန်စွာရှုသော ရဟန်းသည် ဝေဒနာ၌ ငြီးငွေ့၏၊ နှစ်သက်မှု ကုန်ခြင်းကြောင့် စွဲမက်မှု ကုန်၏၊ စွဲမက်မှုကုန်ခြင်းကြောင့် နှစ်သက်မှု ကုန်၏၊ နှစ်သက်မှု စွဲမက်မှု ကုန်ခြင်းကြောင့် လွတ်မြောက်သော စိတ်ကို"ကောင်းစွာ လွတ် မြောက်ပြီ”ဟု ဆိုအပ်၏။ ရဟန်းတို့ သညာကို။ ရဟန်းတို့ သင်္ခါရတို့ကိုအသင့်အားဖြင့် နှလုံးသွင်းကြ ကုန်လော့၊ သင်္ခါရတို့၏ မမြဲခြင်းကိုလည်းဟုတ်တိုင်းမှန်စွာရှုကြကုန်လော့။ ရဟန်းတို့ သင်္ခါရတို့ကို အသင့်အားဖြင့် နှလုံးသွင်းသော သင်္ခါရတို့၏ မမြဲခြင်းကိုလည်းဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ ရှုသော ရဟန်းသည် သင်္ခါရတို့၌ ငြီးငွေ့၏၊ နှစ်သက်မှု ကုန်ခြင်းကြောင့် စွဲမက်မှုကုန်၏၊ စွဲမက်မှု ကုန်ခြင်းကြောင့် နှစ်သက်မှု ကုန်၏၊ နှစ်သက်မှု စွဲမက်မှု ကုန်ခြင်းကြောင့်လွတ်မြောက်သော စိတ်ကို “ကောင်းစွာ လွတ်မြောက်ပြီ ”ဟု ဆိုအပ်၏။ ရဟန်းတို့ ဝိညာဏ်ကို့အသင့်အားဖြင့် နှလုံးသွင်းကြကုန်လော့၊ ဝိညာဏ်၏ မမြဲခြင်းကိုလည်းဟုတ်တိုင်းမှန်စွာရှုကြကုန်လော့။ ရဟန်းတို့ ဝိညာဏ်ကို အသင့်အားဖြင့် နှလုံးသွင်းသော ဝိညာဏ်၏ မမြဲခြင်းကိုလည်းဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ ရှုသော ရဟန်းသည် ဝိညာဏ်၌ ငြီးငွေ့၏၊ နှစ်သက်မှု ကုန်ခြင်းကြောင့် စွဲမက်မှုကုန်၏၊ စွဲမက်မှု ကုန်ခြင်းကြောင့် နှစ်သက်မှု ကုန်၏၊ နှစ်သက်မှု စွဲမက်မှု ကုန် ခြင်းကြောင့်လွတ်မြောက်သော စိတ်ကို “ကောင်းစွာ လွတ်မြောက်ပြီ”ဟု ဆိုအပ်၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

ဒသမသုတ်။

ငါးခုမြောက် အတ္တဒီပဝဂ် ပြီး၏။

(၆) ၁-ဥပယဝဂ်

၁-ဥပယသုတ်

֍ ၅၃။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ ရဟန်းတို့ ကပ်ရောက်သော သူသည် မလွတ်မြောက်၊ မကပ်ရောက်သောသူသည် လွတ်မြောက်၏။ ရဟန်းတို့ ဝိညာဏ်တည်သည်ရှိသော် ရုပ်သို့ ကပ်ရောက်၍ မူလည်း တည်ရာ၏၊ ရုပ်လျှင် အာရုံရှိသော ရုပ်လျှင် တည်ရာရှိသော ဝိညာဏ်သည် နှစ်သက်မှု ‘တဏှာ’ ဖြင့် သွန်းလောင်းအပ်သည်ဖြစ်၍ ကြီးပွါး စည်ပင် ပြန့်ပြောခြင်းသို့ ရောက်ရာ၏။ ဝေဒနာသို့ ကပ်ရောက်၍ မူလည်း။ပ။ သညာသို့ ကပ်ရောက်၍ မူလည်း။ပ။ ရဟန်းတို့ ဝိညာဏ်တည်သည်ရှိသော် သင်္ခါရသို့ ကပ်ရောက်၍ မူလည်းတည်ရာ၏၊ သင်္ခါရလျှင် အာရုံရှိသော သင်္ခါရလျှင် တည်ရာရှိသော ဝိညာဏ်သည် နှစ်သက်မှု ‘တဏှာ’ ဖြင့်သွန်းလောင်းအပ်သည်ဖြစ်၍ ကြီးပွါး စည်ပင် ပြန့်ပြောခြင်းသို့ ရောက်ရာ၏။

ရဟန်းတို့ ရဟန်းသည် ရုပ်ဓာတ်၌ စွဲမက်မှုကို အကယ်၍ ပယ်အပ်သည် ဖြစ်ငြားအံ့၊ စွဲမက်မှုကိုပယ်ခြင်းကြောင့် အာရုံသည် ပြတ်၏၊ ဝိညာဏ်၏ တည်ရာ မဖြစ်နိုင်။ ရဟန်းတို့ ဝေဒနာဓာတ်၌ ။ ရဟန်းတို့ သညာဓာတ်၌ ။ ရဟန်းတို့ သင်္ခါရဓာတ်၌ ။ ရဟန်းတို့ ရဟန်းသည် ဝိညာဏဓာတ်၌ စွဲမက်မှုကိုအကယ်၍ ပယ်အပ်သည် ဖြစ်ငြားအံ့၊ စွဲမက်မှုကို ပယ်ခြင်းကြောင့် အာရုံသည် ပြတ်၏၊ ဝိညာဏ်၏တည်ရာ မဖြစ်နိုင်။ တည်ရာ မရှိသော ထိုဝိညာဏ်သည် စည်ပင်မှု ကင်းလျက် ပြုပြင်မှု ကင်းလျက် (ကိလေသာမှ) လွတ်မြောက်၏၊ (ကိလေသာမှ) လွတ်မြောက်ခြင်းကြောင့် တည်တံ့၏၊ တည်တံ့ခြင်းကြောင့် ရောင့်ရဲ၏၊ ရောင့်ရဲခြင်းကြောင့် မတောင့်တ၊ မတောင့်တသော သူသည်မျက်မှောက်ဘဝ၌ ပင်လျှင် ငြိမ်းအေး၏၊ “ပဋိသန္ဓေနေမှု ကုန်ပြီ၊ အကျင့်မြတ်ကို ကျင့်သုံးပြီးပြီ၊ ပြုဖွယ် (မဂ်) ကိစ္စကို ပြုပြီးပြီ၊ ဤမဂ်ကိစ္စ အလို့ငှါ တစ်ပါးသောပြုဖွယ် မရှိတော့ပြီ”ဟု သိ၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

ပဌမသုတ်။

၂-ဗီဇသုတ်

֍ ၅၄။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ ရဟန်းတို့ မျိုးစေ့တို့သည် ဤငါးမျိုးတို့တည်း။ အဘယ်ငါးမျိုးတို့နည်း ဟူမူ-အမြစ်မျိုးစေ့၊ ပင်စည်မျိုးစေ့၊ အညွန့်မျိုးစေ့၊ အဆစ်မျိုးစေ့၊ ငါးခုမြောက် အစေ့မျိုးစေ့တည်း။ ရဟန်းတို့ ဤမျိုးစေ့ငါးမျိုးတို့သည် မကျိုးကုန် မပုပ်ဆွေးကုန် လေပူနေပူ အညှဉ်းမခံရကုန် အနှစ်ရှိကုန်ကောင်းစွာ ထားအပ်ကုန်၏။ သို့သော်လည်း မြေသည်လည်းကောင်း၊ ရေသည်လည်းကောင်း မရှိခဲ့ရာ။ ဤမျိုးစေ့ငါးမျိုးတို့သည် ကြီးပွါး စည်ပင် ပြန့်ပြောခြင်းသို့ ရောက်ကုန်ရာအံ့လော။ မရောက်နိုင်ပါ အသျှင်ဘုရား။ ရဟန်းတို့ မျိုးစေ့ငါးမျိုးတို့သည် မကျိုးကုန်။ပ။ ကောင်းစွာ ထားအပ်ကုန်၏။ မြေသည်လည်း့ကောင်း၊ ရေသည်လည်းကောင်း ရှိခဲ့ရာ၏။ ရဟန်းတို့ ဤမျိုးစေ့ငါးမျိုးတို့သည် ကြီးပွါး စည်ပင် ပြန့်ပြောခြင်းသို့ ရောက်ကုန်ရာအံ့လော။ ရောက်နိုင်ပါသည် အသျှင်ဘုရား။ ရဟန်းတို့ မြေဓာတ်ကဲ့သို့ ဤအတူဝိညာဏ်၏ တည်ရာလေးမျိုးတို့ကို မှတ်အပ်ကုန်၏။ ရဟန်းတို့ ရေဓာတ်ကဲ့သို့ ဤအတူ နှစ်သက်စွဲမက်မှု ‘နန္ဒီရာဂ’ ကို မှတ်အပ်၏။ ရဟန်းတို့ မျိုးစေ့ငါးမျိုးတို့ကဲ့သို့ ဤအတူ အကြောင်းနှင့် တကွသောဝိညာဏ်ကို မှတ်အပ်၏။

ရဟန်းတို့ ဝိညာဏ်တည်သည်ရှိသော် ရုပ်သို့ ကပ်ရောက်၍ မူလည်း တည်ရာ၏၊ ရုပ်လျှင် အာရုံ ရှိသောရုပ်လျှင် တည်ရာရှိသော ဝိညာဏ်သည် နှစ်သက်မှု ‘တဏှာ’ ဖြင့် သွန်းလောင်းအပ်သည်ဖြစ်၍ ကြီးပွါးစည်ပင် ပြန့်ပြောခြင်းသို့ ရောက်ရာ၏။ ရဟန်းတို့ ဝိညာဏ်တည်သည်ရှိသော် ဝေဒနာသို့ ကပ်ရောက်၍ မူလည်း တည်ရာ၏။ပ။ ရဟန်းတို့ ဝိညာဏ်တည်သည်ရှိသော် သညာသို့ ကပ်ရောက်၍ မူလည်းတည်ရာ၏။ပ။ ရဟန်းတို့ ဝိညာဏ်တည်သည်ရှိသော် သင်္ခါရသို့ ကပ်ရောက်၍ မူလည်း တည်ရာ၏၊ သင်္ခါရ လျှင် အာရုံရှိသော သင်္ခါရလျှင် တည်ရာရှိသော ဝိညာဏ်သည် နှစ်သက်မှု ‘တဏှာ’ ဖြင့်သွန်းလောင်းအပ်သည်ဖြစ်၍ ကြီးပွါး စည်ပင် ပြန့်ပြောခြင်းသို့ ရောက်ရာ၏။

ရဟန်းတို့ တစ်ဦးတစ်ယောက်က “ငါသည် ရုပ်ကို ဖယ်ထား၍ ဝေဒနာကို ဖယ်ထား၍ သညာကိုဖယ်ထား၍ သင်္ခါရတို့ကို ဖယ်ထား၍ ဝိညာဏ်၏ လာခြင်း သွားခြင်း သေခြင်း ဖြစ်ခြင်း ကြီးပွါးခြင်းစည်ပင်ခြင်း ပြန့်ပြောခြင်းကို ပညတ်အံ့”ဟု ဆိုရာ၏၊ ဤအကြောင်းမျိုးသည် မရှိနိုင်။ ရဟန်းတို့ရဟန်းသည် ရုပ်ဓာတ်၌ စွဲမက်မှုကို အကယ်၍ ပယ်အပ်သည် ဖြစ်ငြားအံ့၊ စွဲမက်မှုကို ပယ်ခြင်းကြောင့်အာရုံသည် ပြတ်၏၊ ဝိညာဏ်၏ တည်ရာသည် မဖြစ်နိုင်။ ဝေဒနာဓာတ်၌ အကယ်၍ ။ သညာဓာတ်၌ အကယ်၍ ။ သင်္ခါရဓာတ်တို့၌ အကယ်၍ ။ ရဟန်းတို့ ရဟန်းသည် ဝိညာဏဓာတ်၌ စွဲမက်မှုကိုအကယ်၍ ပယ်အပ်သည် ဖြစ်ငြားအံ့၊ စွဲမက်မှုကို ပယ်ခြင်းကြောင့် အာရုံသည် ပြတ်၏၊ ဝိညာဏ်၏တည်ရာသည် မဖြစ်နိုင်၊ တည်ရာမရှိသော ထိုဝိညာဏ်သည် စည်ပင်မှု ကင်းလျက် ပြုပြင်မှု ကင်းလျက်ကိလေသာမှ လွတ်မြောက်၏၊ ကိလေသာမှ လွတ်မြောက်ခြင်းကြောင့် တည်တံ့၏၊ တည်တံ့ခြင်းကြောင့်ရောင့်ရဲ၏၊ ရောင့်ရဲခြင်းကြောင့် မတောင့်တ၊ မတောင့်တသည်ရှိသော် မျက်မှောက်ဘဝ၌ ငြိမ်းအေး၏၊ “ပဋိသန္ဓေနေမှု ကုန်ပြီ။ပ။ ဤမဂ်ကိစ္စအလို့ငှါ တစ်ပါးသောပြုဖွယ် မရှိတော့ပြီ”ဟု သိ၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

ဒုတိယသုတ်။

၃-ဥဒါနသုတ်

֍ ၅၅။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားသည် ဥဒါန်းကို ကျူးရင့်တော်မူ၏- “ငါမည်သောတရားသည် အကယ်၍ မရှိငြားအံ့၊ ငါ့ဥစ္စာဟူ၍ မဖြစ်ရာ၊ အကယ်၍ ပြုပြင်မှု'ကမ္မာဘိသင်္ခါရ'မဖြစ်ငြားအံ့၊ ငါ့အား ပဋိသန္ဓေနေမှု မဖြစ်တော့လတံ္တ့ဟု ဤသို့ နှလုံးသွင်းသော ရဟန်းသည်အောက်ပိုင်းသံယောဇဉ် တို့ကို ဖြတ်နိုင်ရာ၏”ဟု ကျူးရင့်တော်မူ၏။ ဤသို့ မိန့်တော်မူသော်ရဟန်းတစ်ပါးသည် မြတ်စွာဘုရား အား “အသျှင်ဘုရား အကယ်၍ ငါ မဖြစ်ငြားအံ့၊ ငါ့ဥစ္စာဟူ၍ မဖြစ်ရာ၊ အကယ်၍ ပြုပြင်မှု'ကမ္မာဘိသင်္ခါရ’ မဖြစ်ငြားအံ့၊ ငါ့အား ပဋိသန္ဓေနေမှု မဖြစ်တော့လတံ္တ့ဟု ဤသို့ နှလုံးသွင်းသော ရဟန်းသည် အောက် ပိုင်းသံယောဇဉ်တို့ကို အဘယ်သို့ ဖြတ်နိုင်ရာသနည်း”ဟုလျှောက်၏။

ရဟန်း ဤလောက၌ အကြားအမြင်မရှိသော အရိယာတို့ကို မဖူးမြင်ဖူးသော။ပ။ သူတော်ကောင်းတရား၌ မယဉ်ကျေးသော ပုထုဇဉ်သည် ရုပ်ကို အတ္တဟူ၍ ရှု၏။ ရုပ်ရှိသောအတ္တဟူ၍ သော်လည်းကောင်း၊ အတ္တ၌ ရုပ်ဟူ၍ သော်လည်းကောင်း၊ ရုပ်၌ အတ္တဟူ၍ သော်လည်းကောင်း့ရှု၏။ ဝေဒနာကို။ သညာကို။ သင်္ခါရတို့ကို။ ဝိညာဏ်ကို အတ္တဟူ၍ ရှု၏။ ဝိညာဏ်ရှိသောအတ္တဟူ၍ သော်လည်းကောင်း၊ အတ္တ၌ ဝိညာဏ်ဟူ၍ သော်လည်းကောင်း၊ ဝိညာဏ်၌ အတ္တဟူ၍ သော်လည်းကောင်း ရှု၏။

ထိုသူသည် မမြဲသော ရုပ်ကို “မမြဲသောရုပ်”ဟုဟုတ်မှန်သည့်အတိုင်း မသိ၊ မမြဲသော ဝေဒနာကို"မမြဲသော ဝေဒနာ”ဟုဟုတ်မှန်သည့်အတိုင်း မသိ၊ မမြဲသော သညာကို “မမြဲသော သညာ”ဟုဟုတ်မှန်သည့်အတိုင်း မသိ၊ မမြဲသော သင်္ခါရတို့ကို “မမြဲသော သင်္ခါရတို့”ဟုဟုတ်မှန်သည့်အတိုင်း မသိ၊ မမြဲသော ဝိညာဏ်ကို “မမြဲသော ဝိညာဏ်”ဟုဟုတ်မှန်သည့်အတိုင်း မသိ။

ဆင်းရဲသော ရုပ်ကို “ဆင်းရဲသော ရုပ်”ဟုဟုတ်မှန်သည့်အတိုင်း မသိ၊ ဆင်းရဲသော ဝေဒနာကို။ ဆင်းရဲသော သညာကို။ ဆင်းရဲသော သင်္ခါရတို့ကို။ ဆင်းရဲသော ဝိညာဏ်ကို “ဆင်းရဲသော ဝိညာဏ်”ဟုဟုတ်မှန်သည့်အတိုင်း မသိ။

အတ္တမဟုတ်သော ရုပ်ကို “အတ္တမဟုတ်သော ရုပ်”ဟုဟုတ်မှန်သည့်အတိုင်း မသိ၊ အတ္တမဟုတ် သောဝေဒနာကို “အတ္တမဟုတ်သော ဝေဒနာ”ဟုဟုတ်မှန်သည့်အတိုင်း မသိ၊ အတ္တမဟုတ်သော သညာကို"အတ္တမဟုတ်သော သညာ”ဟုဟုတ်မှန်သည့်အတိုင်း မသိ၊ အတ္တမဟုတ်သော သင်္ခါရတို့ကို"အတ္တမဟုတ်သော သင်္ခါရတို့”ဟုဟုတ်မှန်သည့်အတိုင်း မသိ၊ အတ္တမဟုတ်သော ဝိညာဏ်ကို “အတ္တမဟုတ်သော ဝိညာဏ်”ဟုဟုတ်မှန်သည့်အတိုင်း မသိ။

အပြုခံရသော ရုပ်ကို “အပြုခံရသော ရုပ်”ဟုဟုတ်မှန်သည့်အတိုင်း မသိ၊ အပြုခံရသော ဝေဒနာ ကို။ အပြုခံရသော သညာကို။ အပြုခံရသော သင်္ခါရတို့ကို။ အပြုခံရသော ဝိညာဏ်ကို “အပြုခံရသောဝိညာဏ်”ဟုဟုတ်မှန်သည့်အတိုင်း မသိ၊ “ရုပ်သည် ပျက်စီးလတ္တံ့”ဟုဟုတ်မှန်သည့်အတိုင်း မသိ၊ ခံစားမှု ‘ဝေဒနာ'သည် ပျက်စီးလတ္တံ့။ မှတ်သားမှု ‘သညာ'သည် ပျက်စီးလတ္တံ့။ ပြုပြင်မှု'သင်္ခါရ'တို့သည်ပျက်စီးလတ္တံ့။ “ဝိညာဏ်သည် ပျက်စီးလတ္တံ့”ဟုဟုတ်မှန်သည့်အတိုင်း မသိ။

ရဟန်း အကြားအမြင်ရှိသော အရိယာတို့ကို ဖူးမြင်ဖူးသော, အရိယာတရား၌ လိမ္မာသော, အရိယာတရား၌ ယဉ်ကျေးသော၊ သူတော်ကောင်းတို့ကို ဖူးမြင်ဖူးသော, သူတော်ကောင်းတရား၌ လိမ္မာသော,သူတော်ကောင်းတရား၌ ယဉ်ကျေးသော အရိယာတပည့်သည် ရုပ်ကို အတ္တဟူ၍ မရှု။ပ။

ဝေဒနာကို။ သညာကို။ သင်္ခါရတို့ကို။ ဝိညာဏ်ကို အတ္တဟူ၍ မရှု။ ဝိညာဏ်ရှိသော အတ္တဟူ၍ သော်လည်းကောင်း၊ အတ္တ၌ ဝိညာဏ်ဟူ၍ သော်လည်းကောင်း၊ ဝိညာဏ်၌ အတ္တဟူ၍ သော်လည်းကောင်း မရှု။

ထိုသူသည် မမြဲေသော ရုပ်ကို “မမြဲသော ရုပ်”ဟုဟုတ်မှန်သည့်အတိုင်း သိ၏၊ မမြဲသော ဝေဒနာကို။ မမြဲသော သညာကို။ မမြဲသော သင်္ခါရတို့ကို။ မမြဲသော ဝိညာဏ်ကို “မမြဲသော ဝိညာဏ်”ဟုဟုတ်မှန်သည့်အတိုင်း သိ၏။ ဆင်းရဲသော ရုပ်ကို။ပ။ ဆင်းရဲသော ဝိညာဏ်ကို။ အတ္တမဟုတ်သော ရုပ်ကို။ပ။ အတ္တမဟုတ်သော ဝိညာဏ်ကို။ အပြုခံရသော ရုပ်ကို။ အပြုခံရသော ဝိညာဏ်ကို “အပြုခံရသောဝိညာဏ် ”ဟုဟုတ်မှန်သည့်အတိုင်း သိ၏။ “ရုပ်သည် ပျက်စီးလတ္တံ့”ဟုဟုတ်မှန်သည့်အတိုင်း သိ၏။

ခံစားမှု ‘ဝေဒနာ'သည်။ သညာသည်။ သင်္ခါရတို့သည်။ “ဝိညာဏ်သည် ပျက်စီးလတ္တံ့”ဟုဟုတ်မှန်သည့်အတိုင်း သိ၏။

ထိုသူသည် ရုပ်ပျက်စီးခြင်းကြောင့် ဝေဒနာပျက်စီးခြင်းကြောင့် သညာပျက်စီးခြင်းကြောင့် သင်္ခါရတို့ပျက်စီးခြင်းကြောင့် ဝိညာဏ်ပျက်စီးခြင်းကြောင့် “ငါမည်သော တရားသည် အကယ်၍ မရှိငြားအံ့၊ ငါ့ဥစ္စာဟူ၍ ရှိသည် မဖြစ်ရာ၊ အကယ်၍ ပြုပြင်မှု ‘ကမ္မာ ဘိသင်္ခါရ’ မဖြစ်ငြားအံ့၊ ငါ့အား ပဋိသန္ဓေနေမှု မဖြစ်တော့လတံ္တ့”ဟု ဤသို့ နှလုံးသွင်းသော ရဟန်းသည် အောက်ပိုင်းသံယောဇဉ်တို့ကို ဖြတ်နိုင်ရာ၏ဟု မိန့်တော်မူ၏။ အသျှင်ဘုရား မှန်ပါ၏၊ ဤသို့ နှလုံးသွင်းသော ရဟန်းသည် အောက်ပိုင်းသံယောဇဉ်တို့ကိုဖြတ်နိုင်ရာသည်သာလျှင်တည်းဟု လျှောက်၏။

အသျှင်ဘုရား အဘယ်သို့ သိသော အဘယ်သို့ မြင်သောသူအား ကာလမခြားဘဲ အာသဝေါကုန်မှုဖြစ်ပါသနည်းဟု (လျှောက်၏)။ ရဟန်း လောက၌ အကြားအမြင်မရှိသော ပုထုဇဉ်သည်မထိတ်လန့်ထိုက် သော အရာ၌ ထိတ်လန့်ခြင်းသို့ ရောက်၏။ ရဟန်း မှန်၏၊ အကယ်၍ ငါမည်သောတရား မရှိငြားအံ့၊ ငါ့ဥစ္စာဟု ရှိသည် မဖြစ်ရာ၊ အကယ်၍ ပြုပြင်မှု ‘ကမ္မာဘိသင်္ခါရ'မဖြစ်ငြားအံ့၊ ငါ့အား ပဋိသန္ဓေနေမှု မဖြစ်တော့လတံ္တ့ဟူသော (အနည်းငယ်သော) ဤဝိပဿနာသည်အကြားအမြင်မရှိသော ပုထုဇဉ်အား ထိတ်လန့်ခြင်းပင် မည်၏။

ရဟန်း အကြားအမြင်ရှိသော အရိယာတပည့်သည် မထိတ်လန့်ထိုက်သော အရာ၌ ထိတ်လန့်ခြင်းသို့မရောက်။ ရဟန်း မှန်၏၊ ငါမည်သောတရား အကယ်၍ မရှိခဲ့သော် ငါ့ဥစ္စာဟူ၍ ရှိသည် မဖြစ်ရာ၊ အကယ်၍ ပြုပြင်မှု ‘ကမ္မာ ဘိသင်္ခါရ’ မဖြစ်ငြားအံ့၊ ငါ့အား ပဋိသန္ဓေနေမှု မဖြစ်တော့လတံ္တ့ဟူသော ဤဝိပဿနာသည် အကြားအမြင်ရှိသော အရိယာတပည့်အား ထိတ်လန့်ခြင်း မမည်။ ရဟန်း ဝိညာဏ်တည်သည်ရှိသော် ရုပ်သို့ ကပ်ရောက်၍ မူလည်း တည်ရာ၏၊ ရုပ်လျှင် အာရုံရှိသော ရုပ်လျှင် တည်ရာရှိသောဝိညာဏ်သည် နှစ်သက်မှု ‘တဏှာ’ ဖြင့် သွန်းလောင်းအပ်သည်ဖြစ်၍ ကြီးပွါး စည်ပင် ပြန့်ပြောခြင်းသို့ရောက်ရာ၏။ ရဟန်း ဝေဒနာသို့ ကပ်ရောက်၍ မူလည်း။ ရဟန်း သညာသို့ ကပ်ရောက်၍ မူလည်း။ ရဟန်း ဝိညာဏ်တည်သည်ရှိသော် သင်္ခါရသို့ ကပ်ရောက်၍ မူလည်း တည်ရာ၏၊ သင်္ခါရလျှင် အာရုံရှိသောသင်္ခါရလျှင် တည်ရာရှိသော ဝိညာဏ်သည် နှစ်သက်မှု ‘တဏှာ’ ဖြင့် သွန်းလောင်းအပ်သည်ဖြစ်၍ ကြီးပွါးစည်ပင် ပြန့်ပြောခြင်းသို့ ရောက်ရာ၏။

ရဟန်း တစ်ဦးတစ်ယောက်က “ငါသည် ရုပ်ကို ဖယ်ထား၍ ဝေဒနာကို ဖယ်ထား၍ သညာကိုဖယ်ထား၍ သင်္ခါရတို့ကို ဖယ်ထား၍ ဝိညာဏ်၏ လာခြင်း သွားခြင်း သေခြင်း ဖြစ်ခြင်း ကြီးပွါးခြင်းစည်ပင်ခြင်း ပြန့်ပြောခြင်းကို ပညတ်အံ့ ”ဟု ဆိုရာ၏၊ ဤအကြောင်းမျိုးသည် မရှိနိုင်။

ရဟန်း ရဟန်းသည် ရုပ်ဓာတ်၌ စွဲမက်မှုကို အကယ်၍ ပယ်အပ်သည် ဖြစ်ငြားအံ့၊ စွဲမက်မှုကိုပယ်ခြင်းကြောင့် အာရုံသည် ပြတ်၏၊ ဝိညာဏ်၏ တည်ရာ မဖြစ်နိုင်။ ရဟန်း ရဟန်းသည်ဝေဒနာဓာတ်၌ အကယ်၍ ။ ရဟန်း ရဟန်းသည် သညာဓာတ်၌ အကယ်၍ ။ ရဟန်း ရဟန်းသည်သင်္ခါရဓာတ်၌

အကယ်၍ ။ ရဟန်း ရဟန်းသည် ဝိညာဏ်ဓာတ်၌ စွဲမက်မှုကို အကယ်၍ ပယ်အပ်သည်ဖြစ်ငြားအံ့၊ စွဲမက်မှုကို ပယ်ခြင်းကြောင့် အာရုံသည် ပြတ်၏၊ ဝိညာဏ်၏ တည်ရာသည် မဖြစ်နိုင်၊ တည်ရာမရှိသော ထိုဝိညာဏ်သည် စည်ပင်မှု ကင်းလျက် ပြုပြင်မှု ကင်းလျက် ကိလေသာမှလွတ်မြောက်၏၊ ကိလေသာမှ လွတ်မြောက်ခြင်းကြောင့် တည်တံ့၏၊ တည်တံ့ခြင်းကြောင့် ရောင့်ရဲ၏၊ ရောင့်ရဲခြင်းကြောင့် မတောင့်တ၊ မတောင့်တသော သူသည် မျက်မှောက်ဘဝ၌ သာလျှင် ငြိမ်းအေး၏၊ “ပဋိသန္ဓေနေမှု ကုန်ပြီ။ပ။ ဤမဂ်ကိစ္စ အလို့ငှါ တစ်ပါးသောပြုဖွယ် မရှိတော့ပြီ”ဟု သိ၏။ ရဟန်း ဤသို့ သိသော ဤသို့ မြင်သော သူအား ကာလမခြားဘဲ အာသဝေါကုန်မှု ဖြစ်၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

တတိယသုတ်။

၄-ဥပါဒါနပရိပဝတ္တနသုတ်

֍ ၅၆။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ ရဟန်းတို့ ဥပါဒါနက္ခန္ဓာတို့သည် ဤငါးမျိုးတို့တည်း။ အဘယ်ငါးမျိုးတို့နည်းဟူမူ- ရူပုပါဒါနက္ခန္ဓာ၊ ဝေဒနုပါဒါနက္ခန္ဓာ၊ သညုပါဒါနက္ခန္ဓာ၊ သင်္ခါရုပါဒါနက္ခန္ဓာ၊ ဝိညာဏုပါဒါနက္ခန္ဓာတို့တည်း။ ရဟန်းတို့ ဤဥပါဒါနက္ခန္ဓာငါးမျိုးတို့ကို လေးပြန်အားဖြင့်ဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ မသိရသေးသမျှကာလပတ်လုံး နတ် မာရ်နတ် ဗြဟ္မာနှင့် တကွသော နတ်လောကနှင့် သမဏ ဗြာဟ္မဏ မင်းများလူများ နှင့် တကွသော လူ့လောက၌ “အတုမရှိသော သဗ္ဗညုတဉာဏ်ကို ထိုးထွင်း၍ သိပြီ”ဟု ငါဝန်မခံ။ ရဟန်းတို့ ဤဥပါဒါနက္ခန္ဓာငါးမျိုးတို့ကို လေးပြန်အားဖြင့်ဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ သိသောအခါ၌ သာလျှင် နတ်။ပ။ မင်းများ လူများနှင့် တကွသော လူ့လောက၌ “အတုမရှိသောသဗ္ဗညုတဉာဏ်ကို ထိုးထွင်း၍ သိပြီ”ဟု ငါ ဝန်ခံ၏။

လေးပြန်ဟူသည် အဘယ်နည်း၊ ရုပ်ကို ထိုးထွင်း၍ သိပြီ၊ ရုပ်ဖြစ်ကြောင်းကို ထိုးထွင်း၍ သိပြီ၊ ရုပ်ချုပ်ရာကို ထိုးထွင်း၍ သိပြီ၊ ရုပ်ချုပ်ရာသို့ ရောက်ကြောင်းအကျင့်ကို ထိုးထွင်း၍ သိပြီ။ ဝေဒနာကို။ သညာကို။ သင်္ခါရတို့ကို။ ဝိညာဏ်ကို ထိုးထွင်း၍ သိပြီ၊ ဝိညာဏ်ဖြစ်ကြောင်းကို ထိုးထွင်း၍ သိပြီ၊ ဝိညာဏ်ချုပ်ရာကို ထိုးထွင်း၍ သိပြီ၊ ဝိညာဏ်ချုပ်ရာသို့ ရောက်ကြောင်းအကျင့်ကို ထိုးထွင်း၍ သိပြီ။

ရဟန်းတို့ ရုပ်ဟူသည် အဘယ်နည်း။ မဟာဘုတ်လေးမျိုးနှင့် မဟာဘုတ်လေးမျိုးတို့ကို မှီ၍ ဖြစ်သော ရုပ်တည်း။ ရဟန်းတို့ ဤသည်ကို ရုပ်ဟု ဆိုရ၏။ အာဟာရဖြစ်ပေါ်မှုကြောင့် ရုပ်ဖြစ်ပေါ်၏၊ အာဟာရချုပ်မှုကြောင့် ရုပ်ချုပ်၏၊ မှန်ကန်သော မြင်မှု။ပ။ မှန်ကန်သော တည်ကြည်မှုဟူသော အင်္ဂါရှစ်မျိုးရှိသော ဤအရိယမဂ်သည်ပင် ရုပ်ချုပ်ရာသို့ ရောက်ကြောင်းအကျင့် မည်၏။

ရဟန်းတို့ သမဏဗြာဟ္မဏအချို့တို့သည် ဤသို့ ရုပ်ကို အထူးသိ၍ ဤသို့ ရုပ်ဖြစ်ကြောင်းကိုအထူးသိ၍ ဤသို့ ရုပ်ချုပ်ရာကို အထူးသိ၍ ဤသို့ ရုပ်ချုပ်ရာသို့ ရောက်ကြောင်းအကျင့်ကို အထူးသိ၍ ရုပ်၌ ငြီးငွေ့ခြင်းငှါ စွဲမက်မှု ကင်းခြင်းငှါ

ချုပ်ခြင်းငှါ ကျင့်ကုန်၏၊ ထိုသမဏဗြာဟ္မဏတို့သည်ကောင်းစွာ ကျင့်သူတို့ ဖြစ်ကုန်၏။ ထိုသူတို့သည် ဤဓမ္မဝိနယ ‘သာသနာတော် ‘၌ ထောက်တည်နိုင်ကုန်၏။

ရဟန်းတို့ သမဏဗြာဟ္မဏအချို့တို့သည် ဤသို့ ရုပ်ကို အထူးသိ၍ ။ပ။ ဤသို့ ရုပ်ချုပ်ရာသို့ရောက်ကြောင်းအကျင့်ကို အထူးသိ၍ ရုပ်၌ ငြီးငွေ့ခြင်းကြောင့် စွဲမက်မှု ကင်းခြင်းကြောင့်ချုပ်ခြင်းကြောင့် စွဲလမ်းခြင်း မရှိမူ၍ ကိလေသာမှ လွတ်မြောက်ကုန်၏။ ထိုသူတို့သည် ကောင်းစွာလွတ်မြောက်သူတို့ ဖြစ်ကုန်၏။ ထိုကောင်းစွာ လွတ်မြောက်သူတို့သည် အလုံးစုံကိစ္စ ပြီးပြီးဖြစ်ကုန်၏။

ထိုအလုံးစုံကိစ္စ ပြီးပြီး ဖြစ်ကုန်သော သူတို့အား ဝဋ်ဆင်းရဲဟူ၍ ပညတ်ရန် မရှိတော့ပြီ။

ရဟန်းတို့ ဝေဒနာဟူသည် အဘယ်နည်း။ ရဟန်းတို့ ဝေဒနာအပေါင်းတို့သည် ဤခြောက်ပါးတို့တည်း၊ မျက်စိအတွေ့ကြောင့်ဖြစ်သော ခံစားမှု ‘ဝေဒနာ’၊ နားအတွေ့ကြောင့်ဖြစ်သောခံစားမှု ‘ဝေဒနာ’၊ နှာခေါင်းအတွေ့ကြောင့်ဖြစ်သော ခံစားမှု ‘ဝေဒနာ’၊ လျှာအတွေ့ကြောင့်ဖြစ်သောခံစားမှု ‘ဝေဒနာ’၊ ကိုယ် အတွေ့ကြောင့်ဖြစ်သော ခံစားမှု ‘ဝေဒနာ’၊ စိတ်အတွေ့ကြောင့်ဖြစ်သောခံစားမှု ‘ဝေဒနာ’ တို့တည်း။ ရဟန်းတို့ ဤသည်ကို ဝေဒနာဟု ဆိုအပ်၏။ ဖဿဖြစ်ပေါ်ခြင်းကြောင့်ခံစားမှု ‘ဝေဒနာ’ ဖြစ်ပေါ်၏၊ ဖဿ ချုပ်ခြင်းကြောင့် ခံစားမှု ‘ဝေဒနာ’ ချုပ်၏။ မှန်ကန်သော မြင်မှု။ပ။ မှန်ကန်သော တည်ကြည်မှုဟူသော အင်္ဂါရှစ်ပါးရှိသော ဤအရိယမဂ်သည်ပင် ဝေဒနာချုပ်ရာသို့ရောက်ကြောင်းအကျင့် မည်၏။

ရဟန်းတို့ သမဏဗြာဟ္မဏအချို့တို့သည် ဤသို့ ဝေဒနာကို အထူးသိ၍ ဤသို့ ဝေဒနာဖြစ်ပေါ်ကြောင်းကို အထူးသိ၍ ဤသို့ ဝေဒနာချုပ်ရာကို အထူးသိ၍ ဤသို့ ဝေဒနာချုပ်ရာသို့ ရောက်ကြောင်းအကျင့်ကို အထူးသိ၍ ဝေဒနာ၌ ငြီးငွေ့ခြင်းငှါ စွဲမက်မှု ကင်းခြင်းငှါ ချုပ်ခြင်းငှါ ကျင့်ကုန်၏၊ ထိုသမဏဗြာဟ္မဏတို့သည် ကောင်းစွာ ကျင့်သူတို့ ဖြစ်ကုန်၏။ ထိုကောင်းစွာ ကျင့်သူတို့သည် ဤဓမ္မဝိနယ'သာသနာတော် ‘၌ ထောက်တည်နိုင်ကုန်၏။

ရဟန်းတို့ သမဏဗြာဟ္မဏအချို့တို့သည် ဤသို့ ဝေဒနာကို အထူးသိ၍ ။ပ။ ဤသို့ ဝေဒနာချုပ် ရာသို့ရောက်ကြောင်းအကျင့်ကို အထူးသိ၍ ။ပ။ အလုံးစုံကိစ္စ ပြီးပြီးဖြစ်ကုန်သော သူတို့အား ဝဋ်ဆင်းရဲ ဟူ၍ ပညတ်ရန် မရှိတော့ပြီ။

ရဟန်းတို့ သညာဟူသည် အဘယ်နည်း။ ရဟန်းတို့ သညာအပေါင်းတို့သည် ဤခြောက်ပါးတို့ တည်း၊ အဆင်း၌ မှတ်သားမှု ‘သညာ’၊ အသံ၌ မှတ်သားမှု ‘သညာ’၊ အနံ့၌ မှတ်သားမှု ‘သညာ’၊ အရသာ၌့မှတ်သားမှု ‘သညာ’၊ အတွေ့၌ မှတ်သားမှု ‘သညာ’၊ ဓမ္မ၌ မှတ်သားမှု ‘သညာ’ တို့တည်း။ ရဟန်းတို့ ဤသည်ကို သညာဟု ဆိုအပ်၏။ ဖဿဖြစ်ပေါ်ခြင်းကြောင့် မှတ်သားမှု ‘သညာ’ ဖြစ်ပေါ်၏၊ ဖဿချုပ်ခြင်းကြောင့် မှတ်သားမှု ‘သညာ’ ချုပ်၏။ မှန်ကန်သော မြင်မှု။ပ။ မှန်ကန်သော တည်ကြည်မှုဟူသော အင်္ဂါရှစ်ပါးရှိသော ဤအရိယမဂ်သည်ပင် သညာချုပ်ရာသို့ ရောက်ကြောင်းအကျင့် မည်၏။ပ။ အလုံးစုံကိစ္စ ပြီးပြီးဖြစ်ကုန်သော သူတို့အား ဝဋ်ဆင်းရဲဟူ၍ ပညတ်ရန် မရှိတော့ပြီ။

ရဟန်းတို့ သင်္ခါရတို့ဟူသည် အဘယ်နည်း။ ရဟန်းတို့ စေ့ဆော်မှု စေတနာအပေါင်းတို့သည် ဤခြောက်ပါးတို့တည်း၊ အဆင်း၌ စေ့ဆော်မှု၊ အသံ၌ စေ့ဆော်မှု၊ အနံ့၌ စေ့ဆော်မှု၊ အရသာ၌ စေ့ဆော်မှု၊ အတွေ့အထိ၌ စေ့ဆော်မှု၊ ဓမ္မ၌ စေ့ဆော်မှုတို့တည်း။ ရဟန်းတို့ ဤသည်ကို သင်္ခါရတို့ဟု ဆိုအပ်၏။

ဖဿဖြစ်ပေါ်ခြင်းကြောင့် သင်္ခါရဖြစ်ပေါ်၏၊ ဖဿချုပ်ခြင်းကြောင့် သင်္ခါရချုပ်၏။ မှန်ကန်သော မြင်မှု။ပ။ မှန်ကန်သော တည်ကြည်မှုဟူသော အင်္ဂါရှစ်ပါးရှိသော ဤအရိယမဂ်သည်ပင် သင်္ခါရတို့ ချုပ်ရာသို့ရောက် ကြောင်းအကျင့် မည်၏။

ရဟန်းတို့ သမဏဗြာဟ္မဏအချို့တို့သည် ဤသို့ သင်္ခါရတို့ကို အထူးသိ၍ ဤသို့ သင်္ခါရတို့ ဖြစ်ပေါ်ကြောင်းကို အထူးသိ၍ ဤသို့ သင်္ခါရတို့ ချုပ်ရာကို အထူးသိ၍ ဤသို့ သင်္ခါရတို့ ချုပ်ရာသို့ရောက် ကြောင်းအကျင့်ကို အထူးသိ၍ သင်္ခါရတို့၌ ငြီးငွေ့ခြင်းငှါ စွဲမက်မှု ကင်းခြင်းငှါ

ချုပ်ခြင်းငှါကျင့်ကုန်၏၊ ထိုသမဏဗြာဟ္မဏတို့သည် ကောင်းစွာ ကျင့်သူတို့ ဖြစ်ကုန်၏။ ထိုကောင်းစွာကျင့်သူတို့သည် ဤဓမ္မ ဝိနယ ‘သာသနာတော် ‘၌ ထောက်တည်နိုင်ကုန်၏။

ရဟန်းတို့ သမဏဗြာဟ္မဏအချို့တို့သည်ကား ဤသို့ သင်္ခါရတို့ကို အထူးသိ၍ ဤသို့ သင်္ခါရတို့ဖြစ်ပေါ်ကြောင်းကို အထူးသိ၍ ဤသို့ သင်္ခါရတို့ ချုပ်ရာကို အထူးသိ၍ ဤသို့ သင်္ခါရတို့ ချုပ်ရာသို့ ရောက်ကြောင်းအကျင့်ကို အထူးသိ၍ သင်္ခါရတို့၌ ငြီးငွေ့ခြင်းကြောင့် စွဲမက်မှု ကင်းခြင်းကြောင့် ချုပ်ခြင်းကြောင့် မစွဲလမ်းမူ၍ ကိလေသာမှ လွတ်ကုန်၏။ ထိုသမဏဗြာဟ္မဏတို့သည် ကောင်းစွာ လွတ်မြောက်သူတို့ ဖြစ်ကုန်၏။ ထိုကောင်းစွာ လွတ်မြောက်သူတို့သည် အလုံးစုံကိစ္စ ပြီးပြီးဖြစ်ကုန်၏။ ထိုအလုံးစုံကိစ္စ ပြီးပြီးဖြစ်ကုန်သော သူတို့အား ဝဋ်ဆင်းရဲဟူ၍ ပညတ်ရန် မရှိတော့ပြီ။

ရဟန်းတို့ ဝိညာဏ်ဟူသည် အဘယ်နည်း။ ရဟန်းတို့ ဝိညာဏ်အပေါင်းတို့သည် ဤခြောက်ပါးတို့တည်း၊ စက္ခုဝိညာဏ်၊ သောတဝိညာဏ်၊ ဃာနဝိညာဏ်၊ ဇိဝှါဝိညာဏ်၊ ကာယဝိညာဏ်၊ မနောဝိညာဏ်တို့တည်း။ ရဟန်းတို့ ဤသည်ကို ဝိညာဏ်ဟု ဆိုရ၏။ နာမ်ရုပ်ဖြစ်ပေါ်ခြင်းကြောင့် ဝိညာဏ်ဖြစ်ပေါ်၏၊ နာမ်ရုပ်ချုပ်ခြင်းကြောင့် ဝိညာဏ်ချုပ်၏။ မှန်ကန်သော မြင်မှု။ပ။ မှန်ကန်သော တည်ကြည်မှုဟူသောအင်္ဂါရှစ်ပါးရှိသော ဤအရိယမဂ်သည်ပင် ဝိညာဏ်ချုပ်ရာသို့ ရောက်ကြောင်းအကျင့် မည်၏။

ရဟန်းတို့ သမဏဗြာဟ္မဏအချို့တို့သည် ဤသို့ ဝိညာဏ်ကို အထူးသိ၍ ဤသို့ ဝိညာဏ်ဖြစ်ပေါ်ကြောင်းကို အထူးသိ၍ ဤသို့ ဝိညာဏ်ချုပ်ရာကို အထူးသိ၍ ဤသို့ ဝိညာဏ်ချုပ်ရာသို့ ရောက်ကြောင်းအကျင့်ကို အထူးသိ၍ ဝိညာဏ်၌ ငြီးငွေ့ခြင်းငှါ စွဲမက်မှု ကင်းခြင်းငှါ ချုပ်ခြင်းငှါ ကျင့်ကုန်၏၊ ထိုသမဏဗြာဟ္မဏတို့သည် ကောင်းစွာ ကျင့်သူတို့ ဖြစ်ကုန်၏။ ထိုကောင်းစွာ ကျင့်သူတို့သည် ဤဓမ္မဝိနယ'သာသနာတော် ‘၌ ထောက်တည်နိုင်ကုန်၏။

ရဟန်းတို့ သမဏဗြာဟ္မဏအချို့တို့သည် ဤသို့ ဝိညာဏ်ကို အထူးသိ၍ ဤသို့ ဝိညာဏ်ဖြစ်ပေါ်ကြောင်းကို အထူးသိ၍ ဤသို့ ဝိညာဏ်ချုပ်ရာကို အထူးသိ၍ ဤသို့ ဝိညာဏ်ချုပ်ရာသို့ ရောက်ကြောင်းအကျင့်ကို အထူးသိ၍ ဝိညာဏ်၌ ငြီးငွေ့ခြင်းကြောင့် စွဲမက်မှု ကင်းခြင်းကြောင့် ချုပ်ခြင်းကြောင့်မစွဲလမ်း မူ၍ ကိလေသာမှ လွတ်မြောက်ကုန်၏၊ ထိုသူတို့သည် ကောင်းစွာ လွတ်မြောက်သူတို့ဖြစ်ကုန်၏။ ထို ကောင်းစွာ လွတ်မြောက်ပြီးသူတို့သည် အလုံးစုံကိစ္စ ပြီးပြီး ဖြစ်ကုန်၏။ ထိုအလုံးစုံကိစ္စပြီးပြီးဖြစ်ကုန် သော သူတို့အား ဝဋ်ဆင်းရဲဟူ၍ ပညတ်ရန် မရှိတော့ပြီဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

စတုတ္ထသုတ်။

၅-သတ္တဋ္ဌာနသုတ်

֍ ၅၇။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ ရဟန်းတို့ ခုနစ်ဌာနတို့၌ လိမ္မာသော သုံးမျိုးအားဖြင့် ရှုသော ရဟန်းကို ဤသာသနာတော်၌ အလုံးစုံ ပြည့်စုံသူ ကျင့်သုံးပြီးသူ ယောက်ျားမြတ်ဟု ဆိုအပ်၏။ ရဟန်းတို့ ရဟန်းသည် အဘယ်သို့လျှင် ခုနစ်ဌာနတို့၌ လိမ္မာသနည်း၊ ရဟန်းတို့ ဤလောက၌ ရဟန်းသည် ရုပ်ကို သိ၏၊ ရုပ်ဖြစ်ကြောင်းကို သိ၏၊ ရုပ်ချုပ်ရာကို သိ၏၊ ရုပ်ချုပ်ရာသို့ ရောက်ကြောင်းအကျင့်ကို သိ၏။ ရုပ်၏သာယာဖွယ်ကို သိ၏၊ ရုပ်၏ အပြစ်ကို သိ၏၊ ရုပ်မှ ထွက်မြောက်မှုကို သိ၏။ ဝေဒနာကို သိ၏။ သညာကို။ သင်္ခါရတို့ကို။ ဝိညာဏ်ကို သိ၏၊ ဝိညာဏ်ဖြစ်ကြောင်းကို သိ၏၊ ဝိညာဏ်ချုပ်ရာကို သိ၏၊ ဝိညာဏ် ချုပ်ရာသို့ ရောက်ကြောင်းအကျင့်ကို သိ၏။ ဝိညာဏ်၏ သာယာဖွယ်ကို သိ၏၊ ဝိညာဏ်၏အပြစ်ကို သိ၏၊ ဝိညာဏ်မှ ထွက်မြောက်မှုကို သိ၏။

ရဟန်းတို့ ရုပ်ဟူသည် အဘယ်နည်း။ မဟာဘုတ်လေးမျိုးနှင့် မဟာဘုတ်လေးမျိုးတို့ကို မှီ၍ ဖြစ်သောရုပ်တို့တည်း။ ရဟန်းတို့ ဤသည်ကို ရုပ်ဟု ဆိုအပ်၏၊ အာဟာရဖြစ်ပေါ်မှုကြောင့် ရုပ်ဖြစ်ပေါ်၏၊ အာဟာရချုပ်မှုကြောင့် ရုပ်ချုပ်၏။ မှန်ကန်သော မြင်မှု။ပ။ မှန်ကန်သော တည်ကြည်မှုဟူသော အင်္ဂါရှစ်ပါးရှိသော ဤအရိယမဂ်သည်ပင် ရုပ်ချုပ်ရာသို့ ရောက်ကြောင်းအကျင့် မည်၏။ ရုပ်ကို စွဲ၍ ဖြစ်ပေါ်လာသောကိုယ်၏ ချမ်းသာမှု စိတ်၏ ချမ်းသာမှုသည် ရုပ်၏ သာယာဖွယ် မည်၏၊ မမြဲသော ဆင်းရဲသော ဖောက်ပြန်ခြင်းသဘောသည် ရုပ်၏ အပြစ် မည်၏။ ရုပ်၌ လိုချင်စွဲမက်မှု'ဆန္ဒရာဂ'ကို ဖျောက်ခြင်းလိုချင်စွဲမက်မှု'ဆန္ဒရာဂ'ကို ပယ်ခြင်းသည် ရုပ်မှ ထွက်မြောက်မှု မည်၏။ ရဟန်းတို့ အချို့သော သမဏဗြာဟ္မဏတို့သည် ဤသို့ ရုပ်ကို အထူးသိ၍ ဤသို့ ရုပ်ဖြစ်ကြောင်းကို အထူးသိ၍ ဤသို့ ရုပ်ချုပ်ရာကိုအထူးသိ၍ ဤသို့ ရုပ်ချုပ်ရာသို့ ရောက်ကြောင်းအကျင့်ကို အထူးသိ၍ ဤသို့ ရုပ်၏ သာယာဖွယ်ကိုအထူးသိ၍ ဤသို့ ရုပ်၏ အပြစ်ကို အထူးသိ၍ ဤသို့ ရုပ်မှ ထွက်မြောက်မှုကို အထူးသိ၍ ရုပ်၌ ငြီငွေ့ခြင်းငှါ စွဲမက်မှု ကင်းခြင်းငှါ ချုပ်ခြင်းငှါ ကျင့်ကုန်၏။ ထိုသမဏဗြာဟ္မဏတို့သည် ကောင်းစွာကျင့်သူတို့ ဖြစ်ကုန်၏။ ထိုကောင်းစွာ ကျင့်သူတို့သည် ဤဓမ္မဝိနယ ‘သာသနာတော်’ ၌ ထောက်တည်ရာရကုန်၏။

ရဟန်းတို့ အချို့သော သမဏဗြာဟ္မဏတို့သည်ကား ဤသို့ ရုပ်ကို အထူးသိ၍ ဤသို့ ရုပ်ဖြစ်ကြောင်းကို အထူးသိ၍ ဤသို့ ရုပ်ချုပ်ရာကို အထူးသိ၍ ဤသို့ ရုပ်ချုပ်ရာသို့ ရောက်ကြောင်းအကျင့်ကိုအထူးသိ၍ ဤသို့ ရုပ်၏ သာယာဖွယ်ကို အထူးသိ၍ ဤသို့ ရုပ်၏ အပြစ်ကို အထူးသိ၍ ဤသို့ ရုပ်မှထွက်မြောက်မှုကို အထူးသိ၍ ရုပ်၌ ငြီငွေ့ခြင်းကြောင့် စွဲမက်မှု ကင်းခြင်းကြောင့် ချုပ်ခြင်းကြောင့်မစွဲလမ်း မူ၍ ကိလေသာမှ လွတ်မြောက်ကုန်၏၊ ထိုသမဏဗြာဟ္မဏတို့သည် ကောင်းစွာလွတ်မြောက်သူတို့ ဖြစ် ကုန်၏။ ထိုကောင်းစွာ လွတ်မြောက်ပြီးသူတို့သည် အလုံးစုံကိစ္စ ပြီးပြီးဖြစ်ကုန်၏။ ထိုအလုံးစုံကိစ္စ ပြီးပြီးဖြစ်ကုန်သော သူတို့အား ဝဋ်ဆင်းရဲဟူ၍ ပညတ်ရန် မရှိတော့ပြီ။

ရဟန်းတို့ ဝေဒနာဟူသည် အဘယ်နည်း။ ရဟန်းတို့ ဝေဒနာအပေါင်းတို့သည် ဤခြောက်ပါးတို့တည်း၊ မျက်စိအတွေ့ကြောင့် ဖြစ်သော ဝေဒနာ။ပ။ စိတ်အတွေ့ကြောင့် ဖြစ်သောဝေဒနာတို့တည်း။ ရဟန်းတို့ ဤသည်ကို ဝေဒနာဟု ဆိုအပ်၏။ ဖဿဖြစ်ပေါ်ခြင်းကြောင့်ဝေဒနာဖြစ်ပေါ်၏၊ ဖဿချုပ်ခြင်း ကြောင့် ဝေဒနာချုပ်၏။ မှန်ကန်သော မြင်မှု။ပ။ မှန်ကန်သောတည်ကြည်မှုဟူသော အင်္ဂါရှစ်ပါးရှိသော ဤအရိယမဂ်သည်ပင် ဝေဒနာချုပ်ရာသို့ ရောက်ကြောင်းအကျင့်မည်၏။ ဝေဒနာကို

စွဲ၍ ဖြစ်ပေါ်လာ သောကိုယ်၏ ချမ်းသာမှု စိတ်၏ ချမ်းသာမှုသည် ဝေဒနာ၏သာယာဖွယ် မည်၏။ မမြဲသော ဆင်းရဲ သော ဖောက်ပြန်ခြင်းသဘောသည် ဝေဒနာ၏ အပြစ်မည်၏။

ဝေဒနာ၌ လိုချင်စွဲမက်မှု ‘ဆန္ဒရာဂ'ကို ဖျောက်ခြင်း လိုချင်စွဲမက်မှု ‘ဆန္ဒရာဂ'ကို ပယ်ခြင်းသည် ဝေဒနာမှထွက်မြောက်မှု မည်၏။

ရဟန်းတို့ အချို့သော သမဏဗြာဟ္မဏတို့သည် ဤသို့ ဝေဒနာကို အထူးသိ၍ ဤသို့ ဝေဒနာဖြစ်ကြောင်းကို အထူးသိ၍ ဤသို့ ဝေဒနာချုပ်ရာကို အထူးသိ၍ ဤသို့ ဝေဒနာချုပ်ရာသို့ ရောက်ကြောင်းအကျင့်ကို အထူးသိ၍ ဤသို့ ဝေဒနာ၏ သာယာဖွယ်ကို အထူးသိ၍ ဤသို့ ဝေဒနာ၏ အပြစ်ကိုအထူးသိ၍ ဤသို့ ဝေဒနာမှ ထွက်မြောက်မှုကို အထူးသိ၍ ဝေဒနာ၌ ငြီငွေ့ခြင်းငှါ စွဲမက်ခြင်းကင်းခြင်းငှါ ချုပ်ခြင်းငှါ ကျင့်ကုန်၏။ ထိုသမဏဗြာဟ္မဏတို့သည် ကောင်းစွာ ကျင့်သူတို့ ဖြစ်ကုန်၏။

ထိုကောင်းစွာ ကျင့်သူတို့သည် ဤဓမ္မဝိနယ ‘သာသနာတော်’ ၌ ထောက်တည်ရာ ရကုန်၏။ ရဟန်းတို့အချို့သော သမဏဗြာဟ္မဏတို့သည်ကား ဤသို့ ဝေဒနာကို အထူးသိ၍ ။ပ။ ထိုအလုံးစုံကိစ္စပြီးပြီးဖြစ်ကုန်သော သူတို့အား ဝဋ်ဆင်းရဲဟူ၍ ပညတ်ရန် မရှိတော့ပြီ။

ရဟန်းတို့ သညာဟူသည် အဘယ်နည်း။ ရဟန်းတို့ သညာအပေါင်းတို့သည် ဤခြောက်ပါးတို့ တည်း၊ အဆင်း၌ မှတ်သားမှု'သညာ’၊ အသံ၌ မှတ်သားမှု'သညာ’၊ အနံ့၌ မှတ်သားမှု'သညာ’၊ အရသာ၌ မှတ်သားမှု'သညာ’၊ အတွေ့အထိ၌ မှတ်သားမှု'သညာ’၊ ဓမ္မ၌ မှတ်သားမှု'သညာ’ တို့တည်း။ ရဟန်းတို့ ဤသည်ကို သညာဟု ဆိုအပ်၏။ ဖဿဖြစ်ပေါ်ခြင်းကြောင့် မှတ်သားမှု'သညာ’ ဖြစ်ပေါ်၏၊ ဖဿချုပ်ခြင်း ကြောင့် မှတ်သားမှု ‘သညာ’ ချုပ်၏။ မှန်ကန်သော မြင်မှု။ပ။ မှန်ကန်သောတည်ကြည်မှုဟူသော အင်္ဂါ ရှစ်ပါးရှိသော ဤအရိယမဂ်သည်ပင် သညာချုပ်ရာသို့ ရောက်ကြောင်းအကျင့်မည်၏။ပ။ ထိုအလုံးစုံကိစ္စ ပြီးပြီးဖြစ်ကုန်သော သူတို့အား ဝဋ်ဆင်းရဲဟူ၍ ပညတ်ရန် မရှိတော့ပြီ။

ရဟန်းတို့ သင်္ခါရတို့ဟူသည် အဘယ်နည်း။ ရဟန်းတို့ စေ့ဆော်မှု ‘စေတနာ'အပေါင်းတို့သည် ဤခြောက်ပါးတို့တည်း၊ အဆင်း၌ စေ့ဆော်မှု'စေတနာ’။ပ။ ဓမ္မ၌ စေ့ဆော်မှု ‘စေတနာ’ တို့တည်း။ ရဟန်းတို့ ဤသည်တို့ကို သင်္ခါရတို့ဟု ဆိုအပ်ကုန်၏။ ဖဿဖြစ်ပေါ်ခြင်းကြောင့် သင်္ခါရ ဖြစ်ပေါ်၏၊ ဖဿချုပ်ခြင်း ကြောင့် သင်္ခါရ ချုပ်၏။ မှန်ကန်သော မြင်မှု။ပ။ မှန်ကန်သော တည်ကြည်မှုဟူသောအင်္ဂါရှစ်ပါးရှိသော ဤအရိယမဂ်သည်ပင် သင်္ခါရတို့ ချုပ်ရာသို့ ရောက်ကြောင်းအကျင့် မည်၏။

သင်္ခါရတို့ကို စွဲ၍ ဖြစ်ပေါ် လာသောကိုယ်၏ ချမ်းသာမှု စိတ်၏ ချမ်းသာမှုသည် သင်္ခါရတို့၏သာယာဖွယ် မည်၏။ မမြဲသော ဆင်းရဲသော ဖောက်ပြန်ခြင်း သဘောသည် သင်္ခါရတို့၏ အပြစ်မည်၏။

သင်္ခါရတို့၌ လိုချင်စွဲမက်မှု ‘ဆန္ဒရာဂ'ကို ဖျောက်ခြင်း လိုချင်စွဲမက်မှု'ဆန္ဒရာဂ'ကို ပယ်ခြင်းသည်သင်္ခါရတို့မှ ထွက်မြောက်မှု မည်၏။

ရဟန်းတို့ အချို့သော သမဏဗြာဟ္မဏတို့သည် ဤသို့ သင်္ခါရတို့ကို အထူးသိ၍ ဤသို့ သင်္ခါရတို့ဖြစ်ပေါ်ကြောင်းကို အထူးသိ၍ ဤသို့ သင်္ခါရတို့ ချုပ်ရာကို အထူးသိ၍ ဤသို့ သင်္ခါရတို့ ချုပ်ရာသို့ရောက်ကြောင်းအကျင့်ကို အထူးသိ၍ ။ပ။ သင်္ခါရတို့၌ ငြီငွေ့ခြင်းငှါ စွဲမက်မှု ကင်းခြင်းငှါ ချုပ်ခြင်းငှါ ကျင့်ကုန်၏။ ထိုသမဏဗြာဟ္မဏတို့သည် ကောင်းစွာ ကျင့်သူတို့ ဖြစ်ကုန်၏။ ထိုကောင်းစွာ ကျင့်သူတို့သည် ဤဓမ္မဝိနယ ‘သာသနာတော်’ ၌ ထောက်တည်ရာ ရကုန်၏။ပ။ ထိုအလုံးစုံကိစ္စ ပြီးပြီးဖြစ်ကုန်သော သူတို့အား ဝဋ်ဆင်းရဲဟူ၍ ပညတ်ရန် မရှိတော့ပြီ။

ရဟန်းတို့ ဝိညာဏ်ဟူသည် အဘယ်နည်း။ ရဟန်းတို့ ဝိညာဏ်အပေါင်းတို့သည် ဤခြောက်ပါးတို့တည်း။ စက္ခုဝိညာဏ်၊ သောတဝိညာဏ်၊ ဃာနဝိညာဏ်၊ ဇိဝှါဝိညာဏ်၊ ကာယဝိညာဏ်၊ မနောဝိညာဏ်တို့တည်း။ ရဟန်းတို့ ဤသည်ကို ဝိညာဏ်ဟု ဆိုအပ်၏။ နာမ်ရုပ်ဖြစ်ပေါ်ခြင်းကြောင့် ဝိညာဏ်ဖြစ်ပေါ်၏၊ နာမ်ရုပ်ချုပ်ခြင်းကြောင့် ဝိညာဏ်ချုပ်၏၊ မှန်ကန်သော မြင်မှု။ပ။ မှန်ကန်သော

တည်ကြည်မှုဟူသောအင်္ဂါရှစ်ပါးရှိသော ဤအရိယမဂ်သည်ပင် ဝိညာဏ်ချုပ်ရာသို့ ရောက်ကြောင်းအကျင့် မည်၏။ ဝိညာဏ်ကိုစွဲ၍ ဖြစ်ပေါ်လာသောကိုယ်၏ ချမ်းသာမှု စိတ်၏ ချမ်းသာမှုသည် ဝိညာဏ်၏ သာယာဖွယ် မည်၏၊ မမြဲ သော ဆင်းရဲသော ဖောက်ပြန်ခြင်းသဘောသည် ဝိညာဏ်၏ အပြစ်မည်၏။ ဝိညာဏ်၌ လိုချင်စွဲမက်မှု ‘ဆန္ဒရာဂ'ကို ဖျောက်ခြင်း လိုချင်စွဲမက်မှု'ဆန္ဒရာဂ'ကို ပယ်ခြင်းသည် ဝိညာဏ်မှထွက်မြောက်မှု မည်၏။

ရဟန်းတို့ အချို့သော သမဏဗြာဟ္မဏတို့သည် ဤသို့ ဝိညာဏ်ကို အထူးသိ၍ ဤသို့ ဝိညာဏ်ဖြစ်ပေါ်ကြောင်းကို အထူးသိ၍ ဤသို့ ဝိညာဏ်ချုပ်ရာကို အထူးသိ၍ ဤသို့ ဝိညာဏ်ချုပ်ရာသို့ ရောက်ကြောင်းအကျင့်ကို အထူးသိ၍ ဤသို့ ဝိညာဏ်၏ သာယာဖွယ်ကို အထူးသိ၍ ဤသို့ ဝိညာဏ်၏ အပြစ်ကို အထူးသိ၍ ဤသို့ ဝိညာဏ်မှ လွတ်မြောက်မှုကို အထူးသိ၍ ဝိညာဏ်၌ ငြီငွေ့ခြင်းငှါ စွဲမက်မှုကင်းခြင်းငှါ ချုပ်ခြင်းငှါ ကျင့်ကုန်၏။ ထိုသမဏဗြာဟ္မဏတို့သည် ကောင်းစွာ ကျင့်သူတို့ ဖြစ်ကုန်၏။

ထိုကောင်းစွာ ကျင့်သူတို့သည် ဤဓမ္မဝိနယ ‘သာသနာတော်’ ၌ ထောက်တည်ရာ ရကုန်၏။

ရဟန်းတို့ အချို့သော သမဏဗြာဟ္မဏတို့သည်ကား ဤသို့ ဝိညာဏ်ကို အထူးသိ၍ ဤသို့ဝိညာဏ်ဖြစ်ပေါ်ကြောင်းကို အထူးသိ၍ ဤသို့ ဝိညာဏ်ချုပ်ရာကို အထူးသိ၍ ဤသို့ ဝိညာဏ်ချုပ်ရာသို့ရောက်ကြောင်းအကျင့်ကို အထူးသိ၍ ဤသို့ ဝိညာဏ်၏ သာယာဖွယ်ကို အထူးသိ၍ ဤသို့ ဝိညာဏ်၏အပြစ်ကို အထူးသိ၍ ဤသို့ ဝိညာဏ်မှ ထွက်မြောက်မှုကို အထူးသိ၍ ဝိညာဏ်၌ ငြီငွေ့ခြင်းကြောင့်စွဲမက်မှု ကင်းခြင်းကြောင့် ချုပ်ခြင်းကြောင့် မစွဲလမ်းမူ၍ ကိလေသာမှ လွတ်မြောက်ကုန်၏၊ ထိုသမဏဗြာဟ္မဏတို့သည် ကောင်းစွာ လွတ်မြောက်သူတို့ ဖြစ်ကုန်၏။ ကောင်းစွာ လွတ်မြောက်ပြီးသော သူတို့သည် အလုံးစုံကိစ္စ ပြီးပြီး ဖြစ်ကုန်၏။ ထိုအလုံးစုံကိစ္စ ပြီးပြီးဖြစ်ကုန်သော သူတို့အား ဝဋ်ဆင်းရဲဟူ၍ ပညတ်ရန် မရှိတော့ပြီ။ ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် ရဟန်းသည် ခုနစ်ဌာနတို့၌ လိမ္မာ၏။

ရဟန်းတို့ ရဟန်းသည် အဘယ်သို့လျှင် သုံးမျိုးအားဖြင့် ရှုဆင်ခြင်သူ ဖြစ်သနည်း။ ရဟန်းတို့ ဤသာသနာတော်၌ ရဟန်းသည် ဓာတ်အားဖြင့် ရှု၏၊ အာယတနအားဖြင့် ရှု၏၊ ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ်အားဖြင့်ရှု၏၊ ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် ရဟန်းသည် သုံးမျိုးအားဖြင့် ရှုဆင်ခြင်သူ ဖြစ်၏။ ရဟန်းတို့ ခုနစ်ဌာနတို့၌ လိမ္မာသော သုံးမျိုးအားဖြင့် ရှုသော ရဟန်းကို ဤဓမ္မဝိနယ ‘သာသနာတော်’ ၌ အလုံးစုံ ပြည့်စုံသူကျင့်သုံးပြီသူ ယောက်ျားမြတ်ဟု ဆိုအပ်၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

ပဉ္စမသုတ်။

၆-သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓသုတ်

֍ ၅၈။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ ရဟန်းတို့ ပူဇော်အထူးကို ခံတော်မူထိုက်သော (အလုံးစုံသော တရားတို့ကို)ကိုယ်တိုင်မှန်စွာ သိတော်မူသော မြတ်စွာဘုရားကို ရုပ်၌ ငြီးငွေ့ခြင်းကြောင့် စွဲမက်မှု ကင်းခြင်းကြောင့်ချုပ်ခြင်းကြောင့် မစွဲလမ်းမူ၍ ကိလေသာတို့မှ လွတ်မြောက်ပြီးသော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဟု ဆိုအပ်၏။

ရဟန်းတို့ ပညာအားဖြင့် ကိလေသာတို့မှ လွတ်မြောက်သော ရဟန်းကိုလည်း ရုပ်၌ ငြီးငွေ့ခြင်းကြောင့်စွဲမက်မှု ကင်းခြင်းကြောင့် ချုပ်ခြင်းကြောင့် မစွဲလမ်းမူ၍ ကိလေသာတို့မှ လွတ်မြောက်ပြီးသောပညာဝိမုတ္တရဟန်းဟု ဆိုအပ်၏။

ရဟန်းတို့ ပူဇော်အထူးကို ခံတော်မူထိုက်သော (အလုံးစုံသော တရားတို့ကို)ကိုယ်တိုင်မှန်စွာ သိတော်မူသော မြတ်စွာဘုရားကို ဝေဒနာ၌ ငြီးငွေ့ခြင်းကြောင့် စွဲမက်မှု ကင်းခြင်းကြောင့် ချုပ်ခြင်းကြောင့်မစွဲလမ်းမူ၍ ကိလေသာတို့မှ လွတ်မြောက်ပြီးသော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဟု ဆိုအပ်၏။ ရဟန်းတို့ ပညာအားဖြင့်ကိလေသာတို့မှ လွတ်မြောက်သော ရဟန်းကိုလည်း ဝေဒနာ၌ ငြီးငွေ့ခြင်းကြောင့်။ပ။ ပညာဝိမုတ္တရဟန်းဟု ဆိုအပ်၏။ ရဟန်းတို့ ပူဇော်အထူးကို ခံတော်မူထိုက်သော (အလုံးစုံသောတရားတို့ကို)ကိုယ်တိုင်မှန်စွာ သိတော်မူသော မြတ်စွာဘုရားကို သညာ၌ ။ သင်္ခါရတို့၌ ။ ဝိညာဏ်၌ ငြီးငွေ့ခြင်းကြောင့် စွဲမက်မှု ကင်းခြင်း ကြောင့် ချုပ်ခြင်းကြောင့် မစွဲလမ်းမူ၍ ကိလေသာတို့မှ့လွတ်မြောက်ပြီးသော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဟု ဆိုအပ်၏။ ရဟန်းတို့ ပညာအားဖြင့် လွတ်မြောက်သောရဟန်းကိုလည်း ဝိညာဏ်၌ ငြီးငွေ့ခြင်းကြောင့် စွဲမက်မှု ကင်းခြင်းကြောင့် ချုပ်ခြင်းကြောင့် မစွဲလမ်းမူ၍ ကိလေသာတို့မှ လွတ်မြောက်ပြီးသော ပညာဝိမုတ္တရဟန်းဟု ဆိုအပ်၏။

ရဟန်းတို့ ထိုနှစ်ပါးတို့တွင် ပူဇော်အထူးကို ခံတော်မူထိုက်သော (အလုံးစုံသော တရားတို့ကို)ကိုယ်တိုင်မှန်စွာ သိတော်မူသော မြတ်စွာဘုရားနှင့် ပညာအားဖြင့် လွတ်မြောက်သော ပညာဝိမုတ္တရဟန်းနှစ်ပါးတို့၏ အထူးကား အဘယ်နည်း။ ပိုလွန်သော အားထုတ်မှုကား အဘယ်နည်း၊ ခြားနားမှုကားအဘယ်နည်းဟု မိန့်တော်မူ၏။ မြတ်စွာဘုရား တပည့်တော်တို့အား တရားတော်တို့သည် မြတ်စွာဘုရားသာလျှင် အရင်းခံ ရှိပါကုန်၏။ မြတ်စွာဘုရားသာလျှင် ရှေ့ဆောင် ဖြစ်ပါကုန်၏။ မြတ်စွာဘုရားသာလျှင်ကိုးကွယ်ရာ ရှိပါကုန်၏၊ အသျှင်ဘုရား တောင်းပန်ပါ၏၊ ဤစကား၏ အနက်အဓိပ္ပါယ်ကို မြတ်စွာဘုရားဉာဏ်၌ သာ ထင်စေတော်မူပါလော့၊ မြတ်စွာဘုရားထံမှ ကြားနာရ၍ ရဟန်းတို့သည် ဆောင်ထားရပါကုန်လတ္တံ့ဟု (လျှောက်ကုန်၏)။ ရဟန်းတို့ သို့ဖြစ်လျှင် နာကြကုန်လော့၊ ကောင်းစွာ နှလုံးသွင်းကုန်လော့၊ ဟောပေအံ့ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။ “အသျှင်ဘုရား ကောင်းပါပြီ”ဟု ထိုရဟန်းတို့သည် မြတ်စွာဘုရားအားပြန်ကြားလျှောက်ထားကုန်၏၊ မြတ်စွာဘုရားသည် ဤစကားကို မိန့်တော်မူ၏-

ရဟန်းတို့ ပူဇော်အထူးကို ခံတော်မူထိုက်သော (အလုံးစုံသော တရားတို့ကို)ကိုယ်တိုင်မှန်စွာ သိတော်မူသော မြတ်စွာဘုရားသည် မဖြစ်ပေါ်သေးသော လမ်းကို ဖြစ်ပေါ်စေ၏၊ မဖြစ်သေးသော လမ်းကိုဖြစ်စေ၏၊ မပြောကြားဖူးသေးသော လမ်းကို ပြောကြားတော်မူ၏၊ လမ်းကို သိတော်မူ၏၊ လမ်း၌ ကျွမ်းကျင်တော်မူ၏၊ လမ်း၌ လိမ္မာတော်မူ၏၊ ရဟန်းတို့ ယခုအခါ တပည့်တို့သည် လမ်းသို့ အစဉ်လိုက်ကုန်လျက် နေကုန်၏၊ နောက်မှ ပြည့်စုံကုန်၏။ ရဟန်းတို့ ပူဇော်အထူးကို ခံတော်မူထိုက်သော (အလုံးစုံသော တရားတို့ကို)ကိုယ်တိုင်မှန်စွာ သိတော်မူသော မြတ်စွာဘုရားနှင့် ပညာဖြင့်လွတ်မြောက်သော ရဟန်း တို့၏ အထူးကား ဤသည်ပင်တည်း၊ ပိုလွန်သော အားထုတ်မှုကား ဤသည်ပင်တည်း၊ ခြားနားမှုကား ဤသည်ပင်တည်းဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

ဆဋ္ဌသုတ်။

၇-အနတ္တလက္ခဏသုတ်

֍ ၅၉။ အခါတစ်ပါး၌ မြတ်စွာဘုရားသည် ဗာရာဏသီပြည် ဣသိပတန မိဂဒါဝုန်တော၌ (သီတင်းသုံး) နေတော်မူ၏။ ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားသည် ပဉ္စဝဂ္ဂီရဟန်းတို့ကို “ရဟန်းတို့”ဟု မိန့်တော်မူ၏။ အသျှင်ဘုရားဟု ထိုရဟန်းတို့သည် မြတ်စွာဘုရားအား ပြန်ကြားလျှောက်ထားကုန်၏-

ရဟန်းတို့ ရုပ်သည် အတ္တမဟုတ်၊ ရဟန်းတို့ ရုပ်သည် အတ္တ ဖြစ်ခဲ့ငြားအံ့၊ ဤရုပ်သည် နာကျင်ခြင်းငှါ မဖြစ်ရာ၊ “ငါ၏ ရုပ်သည် ဤသို့ ဖြစ်စေ၊ ငါ၏ ရုပ်သည် ဤသို့ မဖြစ်စေလင့်”ဟု ရုပ်၌ တောင့်တမှုကို ရကောင်းရာ၏။ ရဟန်းတို့ ရုပ်သည် အတ္တမဟုတ်သောကြောင့် နာကျင်ခြင်းငှါ ဖြစ်၏။

“ငါ၏ ရုပ်သည် ဤသို့ ဖြစ်စေ၊ ငါ၏ ရုပ်သည် ဤသို့ မဖြစ်စေလင့်”ဟု ရုပ်၌ တောင့်တမှုကို ရလည်းမရ။

ဝေဒနာသည် အတ္တမဟုတ်၊ ရဟန်းတို့ ဝေဒနာသည် အတ္တ ဖြစ်ခဲ့ငြားအံ့၊ ဤဝေဒနာသည် နာကျင်ခြင်းငှါ မဖြစ်ရာ၊ “ငါ၏ ဝေဒနာသည် ဤသို့ ဖြစ်စေ၊ ငါ၏ ဝေဒနာသည် ဤသို့ မဖြစ်စေလင့်”ဟုဝေဒနာ၌ တောင့်တမှုကို ရကောင်းရာ၏။ ရဟန်းတို့ ဝေဒနာသည် အတ္တမဟုတ်သောကြောင့်နာကျင်ခြင်း ငှါ ဖြစ်၏။ “ငါ၏ ဝေဒနာသည် ဤသို့ ဖြစ်စေ၊ ငါ၏ ဝေဒနာသည် ဤသို့မဖြစ်စေလင့်”ဟု ဝေဒနာ၌ တောင့်တမှုကို ရလည်း မရ။

သညာသည် အတ္တမဟုတ်။ပ။ သင်္ခါရတို့သည် အတ္တမဟုတ်ကုန်၊ ရဟန်းတို့ သင်္ခါရတို့သည် အတ္တ့ဖြစ်ကုန်ငြားအံ့၊ နာကျင်ခြင်းငှါ မဖြစ်ကုန်ရာ၊ “ငါ၏ သင်္ခါရတို့သည် ဤသို့ ဖြစ်စေကုန်သတည်း၊ ငါ၏သင်္ခါရတို့သည် ဤသို့ မဖြစ်စေကုန်သတည်း ”ဟု သင်္ခါရတို့၌ တောင့်တမှုကို ရကောင်းရာ၏။ ရဟန်းတို့သင်္ခါရတို့သည် အတ္တမဟုတ်သောကြောင့် နာကျင်ခြင်းငှါ ဖြစ်ကုန်၏။ “ငါ၏ သင်္ခါရတို့သည် ဤသို့ဖြစ်စေ ကုန်သတည်း၊ ငါ၏ သင်္ခါရတို့သည် ဤသို့ မဖြစ်စေကုန်သတည်း”ဟု သင်္ခါရတို့၌ တောင့်တမှုကိုရလည်း မရ။

ဝိညာဏ်သည် အတ္တမဟုတ်၊ ရဟန်းတို့ ဝိညာဏ်သည် အတ္တ ဖြစ်ခဲ့ငြားအံ့၊ နာကျင်ခြင်းငှါ မဖြစ်ရာ၊ “ငါ၏ ဝိညာဏ်သည် ဤသို့ ဖြစ်စေ၊ ငါ၏ ဝိညာဏ်သည် ဤသို့ မဖြစ်စေလင့်”ဟု ဝိညာဏ်၌ တောင့်တမှုကို ရကောင်းရာ၏။ ရဟန်းတို့ ဝိညာဏ်သည် အတ္တမဟုတ်သောကြောင့် နာကျင်ခြင်းငှါ ဖြစ်၏။ “ငါ၏ဝိညာဏ်သည် ဤသို့ ဖြစ်စေ၊ ငါ၏ ဝိညာဏ်သည် ဤသို့ မဖြစ်စေလင့်”ဟု ဝိညာဏ်၌ တောင့်တမှုကိုရလည်း မရ။

ရဟန်းတို့ ထိုအရာကို အဘယ်သို့ မှတ်ထင်ကုန်သနည်း၊ ရုပ်သည် မြဲသလော မမြဲသလော။ မမြဲပါအသျှင်ဘုရား။ မမြဲသော ရုပ်သည် ဆင်းရဲလော ချမ်းသာလော။ ဆင်းရဲပါ အသျှင်ဘုရား။ မမြဲသောဆင်းရဲသော ဖောက်ပြန်ခြင်းသဘောရှိသော ရုပ်ကို “ ဤရုပ်သည် ငါ့ဥစ္စာ ဖြစ်၏၊ ဤရုပ်သည် ငါ ဖြစ်၏၊ ဤရုပ်သည် ငါ၏ကိုယ် ‘အတ္တ'တည်း”ဟု ရှုခြင်းငှါ သင့်လျော်ပါမည်လော။ မသင့်လျော်ပါအသျှင်ဘုရား။ ဝေဒနာသည်။ သညာသည်။ သင်္ခါရတို့သည်။ ဝိညာဏ်သည် မြဲသလော မမြဲသလော။ မမြဲပါ အသျှင်ဘုရား။ မမြဲသော ဝိညာဏ်သည် ဆင်းရဲလော ချမ်းသာလော။ ဆင်းရဲပါ အသျှင်ဘုရား။ မမြဲသော ဆင်းရဲသော ဖောက်ပြန်ခြင်းသဘောရှိသော “ ဤဝိညာဏ်သည် ငါ့ဥစ္စာ ဖြစ်၏၊ ဤဝိညာဏ်သည် ငါ ဖြစ်၏၊ ဤဝိညာဏ်သည် ငါ၏ကိုယ် ‘အတ္တ'တည်း”ဟု ရှုခြင်းငှါသင့်လျော်ပါမည်လော။ မသင့်လျော်ပါ အသျှင်ဘုရား။

ရဟန်းတို့ ထိုသို့ဖြစ်ခြင်းကြောင့် အတိတ် အနာဂတ် ပစ္စုပ္ပန်လည်းဖြစ်သော အတွင်း အပြင်လည်းဖြစ်သော အကြမ်း အနုလည်းဖြစ်သော အယုတ် အမြတ်လည်းဖြစ်သော အဝေး အနီးလည်းဖြစ်သောအလုံးစုံသော ရုပ်ကို “ ဤရုပ်သည် ငါ့ဥစ္စာ မဟုတ်၊ ဤရုပ်သည် ငါ မဟုတ်၊ ဤရုပ်သည် ငါ၏ကိုယ်'အတ္တ’ မဟုတ်”ဟု ဤသို့ဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ မှန်ကန်သော ပညာဖြင့် ရှုရမည်။ အတိတ် အနာဂတ်ပစ္စုပ္ပန်လည်းဖြစ်သော အတွင်း အပြင်လည်းဖြစ်သော အကြမ်း အနုလည်းဖြစ်သော အယုတ်အမြတ်လည်းဖြစ်သော အဝေး အနီးလည်းဖြစ်သော အလုံးစုံသော ဝေဒနာကို “ ဤဝေဒနာသည် ငါ့ဥစ္စာ မဟုတ်၊ ဤဝေဒနာသည် ငါ မဟုတ်၊ ဤဝေဒနာသည် ငါ၏ကိုယ် ‘အတ္တ’ မဟုတ်”ဟု ဤသို့ဟုတ်တိုင်းမှန်စွာမှန်ကန်သော ပညာဖြင့် ရှုရမည်။ အတိတ် အနာဂတ် ပစ္စုပ္ပန်လည်းဖြစ်သော အတွင်း အပြင်လည်းဖြစ်သော။ပ။ အဝေး အနီးလည်းဖြစ်သော အလုံးစုံသော သညာကို။ သင်္ခါရတို့ကို “ ဤသင်္ခါရတို့သည်ငါ့ဥစ္စာ မဟုတ်ကုန်၊ ဤသင်္ခါရတို့သည် ငါ မဟုတ်ကုန်၊ ဤသင်္ခါရတို့သည် ငါ၏ကိုယ် ‘အတ္တ'မဟုတ်ကုန်”ဟု ဤသို့ဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ မှန်ကန်သော ပညာဖြင့် ရှုရမည်။ အတိတ် အနာဂတ်ပစ္စုပ္ပန်လည်းဖြစ်သော အတွင်း အပြင်လည်းဖြစ်သော အကြမ်း အနုလည်းဖြစ်သော အယုတ် အမြတ်လည်းဖြစ်သော အဝေး အနီးလည်းဖြစ်သော အလုံးစုံသော ဝိညာဏ်ကို “ ဤဝိညာဏ်သည် ငါ့ဥစ္စာမဟုတ်၊ ဤဝိညာဏ်သည် ငါ မဟုတ်၊ ဤဝိညာဏ်သည် ငါ၏ကိုယ် ‘အတ္တ’ မဟုတ်”ဟု ဤသို့ဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ မှန်ကန်သော ပညာ ဖြင့် ရှုရမည်။

ရဟန်းတို့ ဤသို့ ရှုသော အကြားအမြင်ရှိသော အရိယာတပည့်သည် ရုပ်၌လည်း ငြီးငွေ့၏၊ ဝေဒနာ၌လည်း ငြီးငွေ့၏၊ သညာ၌လည်း ငြီးငွေ့၏၊ သင်္ခါရတို့၌လည်း ငြီးငွေ့၏၊ ဝိညာဏ်၌လည်းငြီးငွေ့၏၊ ငြီးငွေ့သော် စွဲမက်မှု ကင်း၏၊ စွဲမက်မှု ကင်းခြင်းကြောင့် (ကိလေသာမှ) လွတ်မြောက်၏၊ (ကိလေသာမှ) လွတ်မြောက်သော် (ကိလေသာမှ) “လွတ်မြောက်ပြီ”ဟု အသိဉာဏ် ဖြစ်ပေါ်၏၊ “ပဋိသန္ဓေ နေမှု ကုန်ပြီ၊ အကျင့်မြတ်ကို ကျင့်သုံးပြီးပြီ၊ ပြုဖွယ် (မဂ်) ကိစ္စကို ပြုပြီးပြီ၊ ဤ (မဂ်) ကိစ္စအလို့ငှါ တစ်ပါးသော ပြုဖွယ် မရှိတော့ပြီ”ဟု ဟောတော်မူ၏။

မြတ်စွာဘုရားသည် ဤစကားကို မိန့်တော်မူ၏၊ ပဉ္စဝဂ္ဂီရဟန်းတို့သည် မြတ်စွာဘုရား မိန့်တော်မူသော စကားကို နှစ်လိုသည် ဖြစ်၍ ဝမ်းမြောက်စွာ ခံယူကုန်ပြီ။ ဤဂါထာမဖက် သက်သက်သောဒေသနာကို ဟောတော်မူအပ်သည်ရှိသော် ပဉ္စဝဂ္ဂီရဟန်းတို့၏ စိတ်တို့သည် မစွဲလမ်းမူ၍ အာသဝေါတို့မှလွတ်မြောက်ကုန်၏။

သတ္တမသုတ်။

၈-မဟာလိသုတ်

֍ ၆၀။ အကျွန်ုပ်သည် ဤသို့ ကြားနာခဲ့ရပါသည်- အခါတစ်ပါး၌ မြတ်စွာဘုရားသည် ဝေသာလီပြည်မဟာဝုန်တော ပြာသာဒ်ဆောင် ပေါက်သောကျောင်း၌ (သီတင်းသုံး) နေတော်မူ၏။ ထိုအခါမဟာလိလိစ္ဆဝီသည် မြတ်စွာဘုရားထံသို့ ချဉ်းကပ်၍ ။ပ။ တစ်ခုသော နေရာ၌ ထိုင်လျက် ဤစကားကိုလျှောက်၏-

“အသျှင်ဘုရား ပူရဏကဿပသည် သတ္တဝါတို့ ညစ်ညူးရန် အကြောင်း မရှိ၊ အထောက်အပံ့ မရှိ၊ အကြောင်း မရှိဘဲ အထောက်အပံ့ မရှိဘဲ သတ္တဝါတို့သည် ညစ်ညူးကုန်၏။ သတ္တဝါတို့ စင်ကြယ်ရန်အကြောင်း မရှိ၊ အထောက်အပံ့ မရှိ၊ အကြောင်း မရှိဘဲ အထောက်အပံ့ မရှိဘဲ သတ္တဝါတို့သည်စင်ကြယ်ကုန်၏ဟု ဆိုကုန်၏၊ မြတ်စွာဘုရားသည်ကား ဤအရာ၌ အဘယ်သို့ မိန့်ဆိုပါသနည်း”ဟုလျှောက်၏။

မဟာလိ သတ္တဝါတို့ ညစ်ညူးရန် အကြောင်းရှိ၏၊ အထောက်အပံ့ရှိ၏၊ သတ္တဝါတို့သည် အကြောင်းရှိကုန် အထောက်အပံ့ရှိကုန်သည် ဖြစ်၍ ညစ်ညူးကုန်၏။ မဟာလိ သတ္တဝါတို့ စင်ကြယ်ရန် အကြောင်းရှိ၏၊ အထောက်အပံ့ရှိ၏၊ သတ္တဝါတို့သည် အကြောင်းရှိကုန်သည် အထောက်အပံ့ရှိကုန်သည် ဖြစ်၍ စင်ကြယ်ကုန်၏ဟု မိန့်တော်မူ၏။

အသျှင်ဘုရား သတ္တဝါတို့ ညစ်ညူးရန် အကြောင်းကား အဘယ်ပါနည်း၊ အထောက်အပံ့ကားအဘယ်ပါနည်း၊ သတ္တဝါတို့သည် အဘယ်အကြောင်းရှိကုန်သည် အဘယ်အထောက်အပံ့ရှိကုန်သည် ဖြစ်၍ ညစ်ညူးပါကုန်သနည်း။

မဟာလိ ဤရုပ်သည် စင်စစ် ဆင်းရဲသာ ဖြစ်ငြားအံ့၊ ဆင်းရဲသို့သာ ကျရောက်ငြားအံ့၊ ဆင်းရဲသို့ သာသက်ဝင်ငြားအံ့၊ ချမ်းသာသို့ မသက်ဝင်ငြားအံ့၊ သတ္တဝါတို့သည် ရုပ်၌ ပြင်းစွာ မစွဲမက်ကုန်ရာ။ မဟာလိ ရုပ်သည် ချမ်းသာ၏၊ ချမ်းသာသို့ ကျရောက်၏၊ ချမ်းသာသို့ သက်ဝင်၏၊ ဆင်းရဲသို့ မသက်ဝင်၊ ထို့ကြောင့် သတ္တဝါတို့သည် ရုပ်၌ ပြင်းစွာ စွဲမက်ကုန်၏၊ ပြင်းစွာ စွဲမက်ခြင်းကြောင့် ယှဉ်စပ်ကုန်၏၊ ယှဉ်စပ်ခြင်းကြောင့် ညစ်ညူးကုန်၏။ မဟာလိ ဤသည်ကား သတ္တဝါတို့ ညစ်ညူးရန် အကြောင်းတည်း၊ ညစ်ညူးရန် အထောက်အပံ့တည်း။ ဤသို့လည်း သတ္တဝါတို့သည် အကြောင်းရှိကုန်သည် အထောက်အပံ့ရှိကုန်သည် ဖြစ်၍ ညစ်ညူးကုန်၏။

မဟာလိ ဤဝေဒနာသည် စင်စစ် ဆင်းရဲသာ ဖြစ်ငြားအံ့၊ ဆင်းရဲသို့သာ ကျရောက်ငြားအံ့၊ ဆင်းရဲသို့သာ သက်ဝင်ငြားအံ့၊ ချမ်းသာသို့ မသက်ဝင်ငြားအံ့၊ သတ္တဝါတို့သည် ဝေဒနာ၌ ပြင်းစွာ မစွဲမက်ကုန်ရာ။ မဟာလိ ဝေဒနာသည် ချမ်းသာ၏၊ ချမ်းသာသို့ ကျရောက်၏၊ ချမ်းသာသို့ သက်ဝင်၏၊ ဆင်းရဲသို့ မသက်ဝင်၊ ထို့ကြောင့် သတ္တဝါတို့သည် ဝေဒနာ၌ ပြင်းစွာ စွဲမက်ကုန်၏၊ ပြင်းစွာ စွဲမက်ခြင်းကြောင့် ယှဉ်စပ်ကုန်၏၊ ယှဉ်စပ်ခြင်းကြောင့် ညစ်ညူးကုန်၏။ မဟာလိ ဤသည်လည်း သတ္တဝါတို့ညစ်ညူးရန် အကြောင်းတည်း၊ ညစ်ညူးရန် အထောက်အပံ့တည်း။ ဤသို့လည်း သတ္တဝါတို့သည့်အကြောင်းရှိကုန်သည် အထောက်အပံ့ရှိကုန်သည် ဖြစ်၍ ညစ်ညူးကုန်၏။

မဟာလိ သညာသည်။ပ။ မဟာလိ သင်္ခါရတို့သည် စင်စစ် ဆင်းရဲသာ ဖြစ်ကုန်ငြားအံ့၊ ဆင်းရဲ သို့သာကျရောက်ကုန်ငြားအံ့၊ ဆင်းရဲသို့သာ သက်ဝင်ကုန်ငြားအံ့၊ ချမ်းသာသို့ မသက်ဝင်ကုန်ငြားအံ့၊ သတ္တဝါတို့သည် သင်္ခါရတို့၌ ပြင်းစွာ မစွဲမက်ကုန်ရာ။ မဟာလိ သင်္ခါရတို့သည် ချမ်းသာကုန်၏၊ ချမ်းသာ္စသို့ ကျရောက်ကုန်၏၊ ချမ်းသာသို့ သက်ဝင်ကုန်၏၊ ဆင်းရဲသို့ မသက်ဝင်ကုန်၊ ထို့ကြောင့်

သတ္တဝါတို့သည် သင်္ခါရတို့၌ ပြင်းစွာ စွဲမက်ကုန်၏၊ ပြင်စွာ စွဲမက်ခြင်းကြောင့် ယှဉ်စပ်ကုန်၏၊ ယှဉ်စပ်ခြင်းကြောင့် ညစ်ညူးကုန်၏။ မဟာလိ ဤသည်လည်း သတ္တဝါတို့ ညစ်ညူးရန်အကြောင်းတည်း၊ ညစ်ညူးရန် အထောက်အပံ့တည်း။ ဤသို့လည်း သတ္တဝါတို့သည်အကြောင်းရှိကုန်သည် အထောက်အပံ့ရှိကုန်သည် ဖြစ်၍ ညစ်ညူးကုန်၏။

မဟာလိ ဝိညာဏ်သည် စင်စစ် ဆင်းရဲသာ ဖြစ်ငြားအံ့၊ ဆင်းရဲသို့သာ ကျရောက်ငြားအံ့၊ ဆင်းရဲသို့သာ သက်ဝင်ငြားအံ့၊ ချမ်းသာသို့ မသက်ဝင်ငြားအံ့၊ သတ္တဝါတို့သည် ဝိညာဏ်၌ ပြင်းစွာ မစွဲမက်ကုန်ရာ။ မဟာလိ ဝိညာဏ်သည် ချမ်းသာ၏၊ ချမ်းသာသို့ ကျရောက်၏၊ ချမ်းသာသို့ သက်ဝင်၏၊ ဆင်းရဲသို့မသက်ဝင်၊ ထို့ကြောင့် သတ္တဝါတို့သည် ဝိညာဏ်၌ ပြင်းစွာ စွဲမက်ကုန်၏၊ ပြင်းစွာ စွဲမက်ခြင်းကြောင့်ယှဉ်စပ်ကုန်၏၊ ယှဉ်စပ်ခြင်းကြောင့် ညစ်ညူးကုန်၏။ မဟာလိ ဤသည်လည်း သတ္တဝါတို့ ညစ်ညူးရန်အကြောင်းတည်း၊ ညစ်ညူးရန် အထောက်အပံ့တည်း။ ဤသို့လည်း သတ္တဝါတို့သည် အကြောင်းရှိကုန်သည် အထောက်အပံ့ရှိကုန်သည် ဖြစ်၍ ညစ်ညူးကုန်၏။

အသျှင်ဘုရား သတ္တဝါတို့သည် စင်ကြယ်ရန် အကြောင်းကား အဘယ်ပါနည်း၊ အထောက်အပံ့ကားအဘယ်ပါနည်း၊ သတ္တဝါတို့သည် အဘယ်အကြောင်းရှိကုန်သည် အဘယ်အထောက်အပံ့ရှိကုန်သည် ဖြစ်၍ စင်ကြယ်ပါကုန်သနည်း။ မဟာလိ ဤရုပ်သည် စင်စစ် ချမ်းသာသာ ဖြစ်ငြားအံ့၊ ချမ်းသာသို့သာ ကျရောက်ငြားအံ့၊ ချမ်းသာသို့သာ သက်ဝင်ငြားအံ့၊ ဆင်းရဲသို့ မသက်ဝင်ငြားအံ့၊ သတ္တဝါတို့သည် ရုပ်၌ မငြီးငွေ့ကုန်ရာ။ မဟာလိ ရုပ်သည် ဆင်းရဲ၏၊ ဆင်းရဲသို့ ကျရောက်၏၊ ဆင်းရဲသို့ သက်ဝင်၏၊ ချမ်းသာသို့ မသက်ဝင်၊ ထို့ကြောင့် သတ္တဝါတို့သည် ရုပ်၌ ငြီးငွေ့ကုန်၏၊ ငြီးငွေ့သော် စွဲမက်မှု ကင်းကုန်၏၊ စွဲမက်မှု ကင်းခြင်းကြောင့် စင်ကြယ်ကုန်၏။ မဟာလိ ဤသည်လျှင် သတ္တဝါတို့ စင်ကြယ်ရန်အကြောင်းတည်း၊ အထောက်အပံ့တည်း။ သတ္တဝါတို့သည် ဤသို့ အကြောင်းရှိကုန်သည်အထောက်အပံ့ရှိ ကုန်သည် ဖြစ်၍ စင်ကြယ်ကုန်၏။

မဟာလိ ဝေဒနာသည် စင်စစ် ချမ်းသာသာ ဖြစ်ခဲ့ငြားအံ့။ပ။ မဟာလိ သညာသည်။ပ။ မဟာလိသင်္ခါရတို့သည် စင်စစ် ချမ်းသာသာ ဖြစ်ခဲ့ကုန်ငြားအံ့။ပ။ မဟာလိ ဝိညာဏ်သည် စင်စစ် ချမ်းသာသာဖြစ်ခဲ့ငြားအံ့၊ ချမ်းသာသို့သာ ရောက်ငြားအံ့၊ ချမ်းသာသို့သာ သက်ဝင်ငြားအံ့၊ ဆင်းရဲသို့ မသက်ဝင်ငြားအံ့၊ သတ္တဝါတို့သည် ဝိညာဏ်၌ မငြီးငွေ့ကုန်ရာ။ မဟာလိ ဝိညာဏ်သည် ဆင်းရဲ၏၊ ဆင်းရဲသို့ကျရောက်၏၊ ဆင်းရဲသို့ သက်ဝင်၏၊ ချမ်းသာသို့ မသက်ဝင်၊ ထို့ကြောင့် သတ္တဝါတို့သည် ဝိညာဏ်၌ ငြီးငွေ့ကုန်၏၊ ငြီးငွေ့သော် စွဲမက်မှု ကင်းကုန်၏၊ စွဲမက်မှု ကင်းခြင်းကြောင့် စင်ကြယ်ကုန်၏။ မဟာလိ ဤသည်လျှင် သတ္တဝါတို့ စင်ကြယ်ရန် အကြောင်းတည်း၊ အထောက်အပံ့တည်း။ သတ္တဝါတို့သည် ဤသို့အကြောင်းရှိကုန်သည် အထောက်အပံ့ရှိကုန်သည် ဖြစ်၍ စင်ကြယ်ကုန်၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

အဋ္ဌမသုတ်။

၉-အာဒိတ္တသုတ်

֍ ၆၁။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ ရဟန်းတို့ ရုပ်သည် ပြောင်ပြောင် တောက်လောင်၏၊ ဝေဒနာသည် ပြောင်ပြောင် တောက်လောင်၏၊ သညာသည် ပြောင်ပြောင် တောက်လောင်၏၊ သင်္ခါရတို့သည် ပြောင်ပြောင့်တောက်လောင်ကုန်၏၊ ဝိညာဏ်သည် ပြောင်ပြောင် တောက်လောင်၏။ ရဟန်းတို့ ဤသို့ မြင်သောအကြားအမြင်ရှိသော အရိယာတပည့်သည် ရုပ်၌လည်း ငြီးငွေ့၏၊ ဝေဒနာ၌လည်း ငြီးငွေ့၏၊ သညာ၌လည်း ငြီးငွေ့၏၊ သင်္ခါရတို့၌လည်း ငြီးငွေ့၏၊ ဝိညာဏ်၌လည်း ငြီးငွေ့၏၊ ငြီးငွေ့သော် စွဲမက်မှု ကင်း၏၊ စွဲမက်မှု ကင်းခြင်းကြောင့် (ကိလေသာမှ) လွတ်မြောက်၏၊ (ကိလေသာမှ) လွတ်မြောက်သော် (ကိလေသာ မှ) “လွတ်မြောက်ပြီ”ဟု အသိဉာဏ် ဖြစ်ပေါ်၏၊ “ပဋိသန္ဓေနေမှု ကုန်ပြီ၊ အကျင့်မြတ်ကိုကျင့်သုံးပြီးပြီ၊ ပြုဖွယ် (မဂ်) ကိစ္စကို ပြုပြီးပြီ၊ ဤ (မဂ်ကိစ္စ) အလို့ငှါ တစ်ပါးသောပြုဖွယ် မရှိတော့ပြီ”ဟုသိ၏ဟု (မိန့် တော်မူ၏)။

နဝမသုတ်။

၁၀-နိရုတ္တိပထသုတ်

֍ ၆၂။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ ရဟန်းတို့ ပညာရှိသမဏဗြာဟ္မဏတို့သည် မတားမြစ်အပ်ကုန်သော မစွန့်အပ်ကုန်သော မစွန့်ဖူးကုန်သော သဒ္ဒါ, အမည်, ပညတ် ဤသုံးမျိုးတို့ကို ယခုလည်း မစွန့်အပ်ကုန်၊ နောင်လည်း စွန့်အပ်လိမ့်မည် မဟုတ်ကုန်။ အဘယ်သုံးမျိုးတို့နည်းဟူမူ-ရဟန်းတို့ လွန်ပြီး ချုပ်ပြီးဖောက်ပြန်ပြီးသော ရုပ်အား “ဖြစ်ပြီး”ဟူသော အခေါ်အဝေါ်ကို “ဖြစ်ပြီး”ဟူသော အမည်ကို"ဖြစ်ပြီး”ဟူ သော ပညတ်ကို ရ၏၊ “ဖြစ်ဆဲ”ဟူသော အခေါ်အဝေါ်ကို မရ၊ “ဖြစ်လတ္တံ့”ဟူသောအခေါ်အဝေါ်ကို မရ။ လွန်ပြီး ချုပ်ပြီး ဖောက်ပြန်ပြီးသော ဝေဒနာအား “ဖြစ်ပြီး”ဟူသောအခေါ်အဝေါ်ကို “ဖြစ်ပြီး”ဟူသော အမည်ကို “ဖြစ်ပြီး”ဟူသော ပညတ်ကို ရ၏၊ “ဖြစ်ဆဲ”ဟူသောအခေါ်အဝေါ်ကို မရ၊ “ဖြစ်လတ္တံ့”ဟူသော အခေါ်အဝေါ်ကို မရ။ လွန်ပြီး ချုပ်ပြီး ဖောက်ပြန်ပြီးသောသညာအား။ သင်္ခါရတို့အား “ဖြစ်ပြီး”ဟူသော အခေါ်အဝေါ်ကို “ဖြစ်ပြီး”ဟူသော အမည်ကို"ဖြစ်ပြီး”ဟူသော ပညတ်ကို ရ၏၊ “ဖြစ်ဆဲ”ဟူသော အခေါ်အဝေါ်ကို မရ၊ “ဖြစ်လတ္တံ့” ဟူသောအခေါ်အဝေါ်ကို မရ။ လွန်ပြီး ချုပ်ပြီး ဖောက်ပြန်ပြီးသော ဝိညာဏ်အား “ဖြစ်ပြီး”ဟူသော အခေါ်အဝေါ်ကို “ဖြစ်ပြီး”ဟူသော အမည်ကို “ဖြစ်ပြီး”ဟူသော ပညတ်ကို ရ၏၊ “ဖြစ်ဆဲ”ဟူသော အခေါ်အဝေါ်ကို မရ၊ “ဖြစ်လတ္တံ့”ဟူသော အခေါ်အဝေါ်ကို မရ။

ရဟန်းတို့ မဖြစ်သေး မထင်ရှားသေးသော ရုပ်အား “ဖြစ်လတ္တံ့”ဟူသော အခေါ်အဝေါ်ကို “ဖြစ်လတ္တံ့”ဟူသော အမည်ကို “ဖြစ်လတ္တံ့”ဟူသော ပညတ်ကို ရ၏၊ “ဖြစ်ဆဲ”ဟူသော အခေါ်အဝေါ်ကို မရ၊ “ဖြစ်ပြီး”ဟူသော

အခေါ်အဝေါ်ကို မရ။ မဖြစ်သေး မထင်ရှားသေးသော ဝေဒနာအား “ဖြစ်လတ္တံ့”ဟူသော အခေါ်အဝေါ်ကို “ဖြစ်လတ္တံ့”ဟူသော အမည်ကို “ဖြစ်လတ္တံ့”ဟူသော ပညတ်ကို ရ၏၊ “ဖြစ်ဆဲ”ဟူ သော အခေါ်အဝေါ်ကို မရ၊ “ဖြစ်ပြီး”ဟူသော အခေါ်အဝေါ်ကို မရ။ မဖြစ်သေးမထင်ရှားသေးသော သညာအား။ သင်္ခါရတို့အား “ဖြစ်လတ္တံ့”ဟူသော အခေါ်အဝေါ်ကို"ဖြစ်လတ္တံ့” ဟူသော အမည်ကို “ဖြစ် လတ္တံ့”ဟူသော ပညတ်ကို ရ၏၊ “ဖြစ်ဆဲ”ဟူသောအခေါ်အဝေါ်ကို မရ၊ “ဖြစ်ပြီး” ဟူသော အခေါ် အဝေါ်ကို မရ။ မဖြစ်သေး မထင်ရှားသေးသောဝိညာဏ်အား “ဖြစ်လတ္တံ့”ဟူသော အခေါ်အဝေါ်ကို “ဖြစ်လတ္တံ့” ဟူသော အမည်ကို"ဖြစ်လတ္တံ့”ဟူသော ပညတ်ကို ရ၏၊ “ဖြစ်ဆဲ”ဟူသော အခေါ်အဝေါ်ကို မရ၊ “ဖြစ်ပြီး” ဟူသောအခေါ်အဝေါ်ကို မရ။

ရဟန်းတို့ ဖြစ်နေသော ထင်ရှားနေသော ရုပ်အား “ဖြစ်ဆဲ”ဟူသော အခေါ်အဝေါ်ကို “ဖြစ်ဆဲ”ဟူသော အမည်ကို “ဖြစ်ဆဲ”ဟူသော ပညတ်ကို ရ၏၊ “ဖြစ်ပြီး”ဟူသော အခေါ်အဝေါ်ကို မရ၊ “ဖြစ်လတ္တံ့”ဟူသော အခေါ်အဝေါ်ကို မရ။ ဖြစ်နေသော ထင်ရှားနေသော ဝေဒနာအား “ဖြစ်ဆဲ” ဟူသော အခေါ်အဝေါ်ကို “ဖြစ်ဆဲ”ဟူသော အမည်ကို “ဖြစ်ဆဲ”ဟူသော ပညတ်ကို ရ၏၊ “ဖြစ်ပြီး”ဟူသော အခေါ့်အဝေါ်ကို မရ၊ “ဖြစ်လတ္တံ့”ဟူသော အခေါ်အဝေါ်ကို မရ။ ဖြစ်နေသော ထင်ရှားနေသော သညာအား။ သင်္ခါရတို့အား “ဖြစ်ဆဲ”ဟူသော အခေါ်အဝေါ်ကို “ဖြစ်ဆဲ”ဟူသော အမည်ကို “ဖြစ်ဆဲ”ဟူသော ပညတ်ကို ရ၏၊ “ဖြစ်ပြီး”ဟူသော အခေါ်အဝေါ်ကို မရ၊ “ဖြစ်လတ္တံ့”ဟူသော အခေါ်အဝေါ်ကို မရ။ ဖြစ်နေသော ထင်ရှားနေသော ဝိညာဏ်အား “ဖြစ်ဆဲ”ဟူသော အခေါ်အဝေါ်ကို “ဖြစ်ဆဲ”ဟူသောအမည်ကို “ဖြစ်ဆဲ” ဟူသော ပညတ်ကို ရ၏၊ “ဖြစ်ပြီး”ဟူသော အခေါ်အဝေါ်ကို “ဖြစ်လတ္တံ့” ဟူသောအခေါ်အဝေါ်ကို မရ။

ရဟန်းတို့ ပညာရှိသမဏဗြာဟ္မဏတို့သည် မတားမြစ်အပ်ကုန်သော မစွန့်အပ်ကုန်သော မစွန့်ဖူးကုန်သော သဒ္ဒါ, အမည်, ပညတ် ဤသုံးမျိုးတို့ကို ယခုလည်း မစွန့်အပ်ကုန်၊ နောင်လည်း စွန့်အပ်လိမ့်မည် မဟုတ်ကုန်။ ရဟန်းတို့ အကြောင်းမရှိဟု အယူရှိကုန်သော ပြုသော်လည်း ပြုသည် မမည်ဟုအယူရှိကုန်သော အကျိုးမရှိဟု အယူရှိကုန်သော ဥက္ကလဇနပုဒ်သား ဝဿနှင့် ဘညတို့သော်မှလည်းကဲ့ရဲ့ ပုတ်ခတ် ပြစ်တင် စွပ်စွဲမည်ကို ကြောက်သောကြောင့် ဤသဒ္ဒါ, အမည်, ပညတ် သုံးမျိုးတို့ကိုကဲ့ရဲ့ဖွယ် တားမြစ်ဖွယ်ဟု မထင်ခဲ့ကုန်ဟု (မိန့်တော်မူ၏)

ဒသမသုတ်။

မဇ္ဈိမပဏ္ဏာသက၏ ရှေးဦးစွာသော ဥပယဝဂ် ပြီး၏။

(၇) ၂-အရဟန္တဝဂ်

၁-ဥပါဒိယမာနသုတ်

֍ ၆၃။ အကျွန်ုပ်သည် ဤသို့ ကြားနာခဲ့ရပါသည်- အခါတစ်ပါး၌ မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထိပြည်အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အရံဖြစ်သော ဇေတဝန်ကျောင်း၌ (သီတင်းသုံး) နေတော်မူ၏။ ထိုအခါ ရဟန်းတစ်းပါးသည် မြတ်စွာဘုရားထံသို့ ချဉ်းကပ်၍ ရှိခိုးပြီးလျှင် တစ်ခုသော နေရာ၌ ထိုင်ပြီးသော် မြတ်စွာဘုရားအား ဤစကားကို လျှောက်၏- “အသျှင်ဘုရား တောင်းပန်ပါ၏၊ မြတ်စွာဘုရားသည်တပည့်တော် အား အကျဉ်းအားဖြင့် တရားဟောတော်မူပါလော့၊ တပည့်တော်သည် မြတ်စွာဘုရား၏ယင်းတရားကို ကြားနာရသော် တစ်ယောက်တည်း ဆိတ်ငြိမ်ရာသို့ ကပ်၍ မမေ့မလျော့ပြင်းစွာလုံ့လပြုလျက် နိဗ္ဗာန်သို့ စေလွှတ်သော စိတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ နေလိုပါ၏ ”ဟု လျှောက်၏။ ရဟန်းစွဲလမ်းသော် မာရ်သည် နှောင်ဖွဲ့ အပ်၏၊ မစွဲလမ်းသော် မာရ်မှ လွတ်မြောက်၏။ ဘုန်းတော်ကြီးသောမြတ်စွာဘုရား သိပါပြီ၊ ကောင်းသော စကားကို ဆိုတော်မူတတ်သော မြတ်စွာဘုရား သိပါပြီဟု (လျှောက်၏)။

ရဟန်း ငါ အကျဉ်းဟောအပ်သော စကား၏ အကျယ်ဖြစ်သော အနက်ကို သင် အဘယ်သို့ သိသနည်း။ အသျှင်ဘုရား ရုပ်ကို စွဲလမ်းသော် မာရ်သည် နှောင်ဖွဲ့အပ်၏၊ မစွဲလမ်းသော် မာရ်မှ လွတ်မြောက်၏၊ ဝေဒနာကို စွဲလမ်းသော် မာရ်သည် နှောင်ဖွဲ့အပ်၏၊ မစွဲလမ်းသော် မာရ်မှ လွတ်မြောက်၏၊ သညာကို။ သင်္ခါရတို့ကို။ ဝိညာဏ်ကို စွဲလမ်းသော် မာရ်သည် နှောင်ဖွဲ့အပ်၏၊ မစွဲလမ်းသော် မာရ်မှလွတ်မြောက်၏။ အသျှင်ဘုရား တပည့်တော်သည် မြတ်စွာဘုရား အကျဉ်းအားဖြင့် ဟောသော ဤစကား၏ အကျယ်ဖြစ်သော အနက်ကို ဤသို့ သိပါ၏ဟု (လျှောက်၏)။

ရဟန်း ကောင်းပေစွ ကောင်းပေစွ၊ သင်သည် ငါဘုရား အကျဉ်းအားဖြင့် ဟောကြားအပ်သောစကား၏ အကျယ်ဖြစ်သော အနက်ကို ကောင်းစွာ သိပေ၏။ ရဟန်း ရုပ်ကို စွဲလမ်းသော် မာရ်သည်နှောင်ဖွဲ့အပ်၏၊ မစွဲလမ်းသော် မာရ်မှ လွတ်မြောက်၏၊ ဝေဒနာကို။ သညာကို။ သင်္ခါရတို့ကို။ ဝိညာဏ်ကိုစွဲလမ်းသော် မာရ်သည် နှောင်ဖွဲ့အပ်၏၊ မစွဲလမ်းသော် မာရ်မှ လွတ်မြောက်၏။ ရဟန်း ငါအကျဉ်းအား ဖြင့် ဟောကြားအပ်သော ဤစကား၏ အကျယ်ဖြစ်သော အနက်ကို ဤသို့ မှတ်ရမည်ဟုမိန့်တော်မူ၏။

ထိုအခါ ထိုရဟန်းသည် မြတ်စွာဘုရား၏ စကားကို အလွန်နှစ်သက်ဝမ်းမြောက်၍ နေရာမှ ထကာရှိခိုးပြီးလျှင် အရိုအသေပြု၍ ဖဲသွားလေ၏။ ထို့နောက် ထိုရဟန်းသည် တစ်ပါးတည်း ဆိတ်ငြိမ်ရာသို့ကပ်၍ မမေ့မလျော့ လုံ့လပြုလျက် နိဗ္ဗာန်သို့ စေလွှတ်သော စိတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ နေလတ်သော် မကြာမီပင်လူ့ဘောင်မှ ရဟန်းဘောင်သို့ ဝင်ရောက်ရဟန်းပြုကြသော အမျိုးသားတို့ လိုလားတောင့်တအပ်သောအကျင့်မြတ်ကို မျက်မှောက်ဘဝ၌ ပင်ကိုယ်တိုင် ထူးသော ဉာဏ်ဖြင့် မျက်မှောက်ပြုကာ ရောက်လျက်နေ၏၊ “ပဋိသန္ဓေနေမှု ကုန်ပြီ၊ အကျင့်မြတ်ကို ကျင့်သုံးပြီးပြီ၊ ပြုဖွယ် (မဂ်) ကိစ္စကို ပြုပြီးပြီ၊ ဤ (မဂ်ကိစ္စ) အလို့ငှါ တစ်ပါးသောပြုဖွယ် မရှိတော့ပြီ”ဟု သိ၏၊ ထိုရဟန်းသည် ရဟန္တာတို့တွင် တစ်ပါးအပါအဝင် ဖြစ်လေ၏။

ပဌမသုတ်။

၂-မညမာနသုတ်

֍ ၆၄။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ ထိုအခါ ရဟန်းတစ်ပါးသည်။ပ။ တစ်ခုသော နေရာ၌ ထိုင်ပြီးသော် မြတ်စွာဘုရားအား ဤစကားကို လျှောက်၏- “အသျှင်ဘုရား တောင်းပန်ပါ၏၊ မြတ်စွာဘုရားသည်တပည့်တော် အား အကျဉ်းအားဖြင့် တရားဟောတော်မူပါလော့။ပ။ ပြင်းစွာ လုံ့လပြုလျက် နိဗ္ဗာန်သို့စေလွှတ်သော စိတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ နေလိုပါ၏ ”ဟု လျှောက်၏။ ရဟန်း ငါဟု ထင်မှတ်သော် မာရ်သည်နှောင်ဖွဲ့အပ်၏၊ ငါဟု မထင်မှတ်သော် မာရ်မှ လွတ်မြောက်၏ဟု မိန့်တော်မူ၏။ ဘုန်းတော်ကြီးသောမြတ်စွာဘုရား သိပါ ပြီ၊ ကောင်းသော စကားကို ဆိုတော်မူတတ်သော မြတ်စွာဘုရား သိပါပြီဟု (လျှောက်၏)။

ရဟန်း ငါ အကျဉ်းဟောအပ်သော စကား၏ အကျယ်ဖြစ်သော အနက်ကို သင် အဘယ်သို့ သိသနည်း။ အသျှင်ဘုရား ရုပ်ကို ငါဟု ထင်မှတ်သော် မာရ်သည် နှောင်ဖွဲ့အပ်၏၊ မထင်မှတ်သော် မာရ်မှလွှတ်မြောက်၏။ ဝေဒနာကို။ သညာကို။ သင်္ခါရတို့ကို။ ဝိညာဏ်ကို ငါဟု ထင်မှတ်သော် မာရ်သည်နှောင်ဖွဲ့အပ်၏၊ မထင်မှတ်သော် မာရ်မှ လွတ်မြောက်၏။ အသျှင်ဘုရား တပည့်တော်သည်မြတ်စွာဘုရား အကျဉ်းအားဖြင့် ဟောအပ်သော ဤစကား၏ အကျယ်ဖြစ်သော အနက်ကို ဤသို့သိပါ၏ဟု (လျှောက်၏)။

ရဟန်း ကောင်းပေစွ ကောင်းပေစွ၊ သင်သည် ငါဘုရား အကျဉ်းအားဖြင့် ဟောကြားအပ်သောစကား၏ အကျယ်ဖြစ်သော အနက်ကို ကောင်းစွာ သိပေ၏။ ရဟန်း ရုပ်ကို ငါဟု ထင်မှတ်သော် မာရ်သည် နှောင်ဖွဲ့ အပ်၏၊ မထင်မှတ်သော် မာရ်မှ လွတ်မြောက်၏။ ဝေဒနာကို။ သညာကို။ သင်္ခါရတို့ကို။ ဝိညာဏ်ကို ငါဟု ထင်မှတ်သော် မာရ်သည် နှောင်ဖွဲ့အပ်၏၊ မထင်မှတ်သော် မာရ်မှ လွတ်မြောက်၏။

ရဟန်း ငါ အကျဉ်းအားဖြင့် ဟောအပ်သော ဤစကား၏ အကျယ်ဖြစ်သော အနက်ကို ဤသို့ မှတ်ရမည်။ပ။ ထိုရဟန်းသည် ရဟန္တာတို့တွင် တစ်ပါးအပါအဝင် ဖြစ်လေ၏။

ဒုတိယသုတ်။

၃-အဘိနန္ဒမာနသုတ်

֍ ၆၅။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ ထိုအခါ ရဟန်းတစ်ပါးသည်။ပ။ တစ်ခုသော နေရာ၌ ထိုင်ပြီးသော် မြတ်စွာဘုရားအား ဤစကားကို လျှောက်၏- အသျှင်ဘုရား တောင်းပန်ပါ၏၊ မြတ်စွာဘုရားသည် တပည့်တော်အား အကျဉ်းအားဖြင့် တရားဟောတော်မူပါလော့။ပ။ ပြင်းစွာ လုံ့လပြု၍ နိဗ္ဗာန်သို့ စေလွှတ်အပ်သောစိတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ နေလိုပါ၏ ”ဟု လျှောက်၏။ ရဟန်း အလွန်နှစ်သက်သော် မာရ်သည် နှောင်ဖွဲ့အပ်၏၊ မနှစ်သက်သော် မာရ်မှ လွတ်မြောက်၏ဟု မိန့်တော်မူ၏။ ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရား သိပါပြီ၊့ကောင်းသော စကားကို ဆိုတော်မူတတ်သော မြတ်စွာဘုရား သိပါပြီဟု (လျှောက်၏)။

ရဟန်း ငါ အကျဉ်းဟောအပ်သော စကား၏ အကျယ်ဖြစ်သော အနက်ကို သင် အဘယ်သို့ သိသနည်းဟု မိန့်တော်မူ၏။ မြတ်စွာဘုရား ရုပ်ကို အလွန်နှစ်သက်သော် မာရ်သည် နှောင်ဖွဲ့အပ်၏၊ မနှစ်သက်သော် မာရ်မှ လွတ်မြောက်၏။ ဝေဒနာကို။ သညာကို။ သင်္ခါရတို့ကို။ ဝိညာဏ်ကို အလွန်နှစ်သက်သော် မာရ်သည် နှောင်ဖွဲ့အပ်၏၊ မနှစ်သက်သော် မာရ်မှ လွတ်မြောက်၏။ အသျှင်ဘုရား တပည့်တော်သည် မြတ်စွာဘုရား အကျဉ်းဟော အပ်သော ဤစကား၏ အကျယ်ဖြစ်သော အနက်ကို ဤသို့ သိပါ၏ဟု (လျှောက်၏)။

ရဟန်း ကောင်းပေစွ ကောင်းပေစွ၊ သင်သည် ငါ အကျဉ်းဟောအပ်သော စကား၏ အကျယ်ဖြစ် သောအနက်ကို ကောင်းစွာ သိပေ၏။ ရဟန်း ရုပ်ကို အလွန်နှစ်သက်သော် မာရ်သည် နှောင်ဖွဲ့အပ်၏၊ မနှစ်သက်သော် မာရ်မှ လွတ်မြောက်၏။ ဝေဒနာကို။ သညာကို။ သင်္ခါရတို့ကို။ ဝိညာဏ်ကိုနှစ်သက်သော် မာရ်သည် နှောင်ဖွဲ့အပ်၏၊ မနှစ်သက်သော် မာရ်မှ လွတ်မြောက်၏။ ရဟန်း ငါအကျဉ်းဟောအပ်သော ဤစကား၏ အကျယ်ဖြစ်သော အနက်ကို ဤသို့ မှတ်ရမည်။ပ။ ထိုရဟန်းသည်ရဟန္တာတို့တွင် တစ်ပါး အပါအဝင် ဖြစ်လေ၏။

တတိယသုတ်။

၄-အနိစ္စသုတ်

֍ ၆၆။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ ထိုအခါ ရဟန်းတစ်ပါးသည်။ပ။ တစ်ခုသော နေရာ၌ ထိုင်နေပြီးသော်မြတ်စွာဘုရားအား ဤစကားကို လျှောက်၏-အသျှင်ဘုရား တောင်းပန်ပါ၏၊ မြတ်စွာဘုရားသည် တပည့်တော်အား အကျဉ်းအားဖြင့် တရားဟောတော်မူပါလော့။ပ။ ပြင်းစွာ လုံ့လပြုလျက် နိဗ္ဗာန်သို့ စေလွှတ်အပ်သော စိတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ နေလိုပါ၏”ဟု လျှောက်၏။ ရဟန်း အကြင်သဘောတရားသည် မမြဲ၊ ထိုမမြဲသော သဘောတရား၌ သင်သည် လိုချင်မှုကို ပယ်ရမည်ဟု မိန့်တော်မူ၏။ ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရား သိပါပြီ၊ ကောင်းသော စကားကို ဆိုတော်မူတတ်သော မြတ်စွာဘုရား သိပါပြီဟု (လျှောက်၏)။

ရဟန်း ငါ အကျဉ်းဟောအပ်သော စကား၏ အကျယ်ဖြစ်သော အနက်ကို သင် အဘယ်သို့ သိသနည်းဟု မိန့်တော်မူ၏။ အသျှင်ဘုရား ရုပ်သည် မမြဲပါ၊ တပည့်တော်သည် ထိုမမြဲသော ရုပ်၌ လိုချင်မှုကို ပယ်ရမည်။ ဝေဒနာသည်။ သညာသည်။ သင်္ခါရတို့သည်။ ဝိညာဏ်သည် မမြဲပါ။ တပည့်တော်သည်ထိုမမြဲသော ဝိညာဏ်၌ လိုချင်မှုကို ပယ်ရပါမည်။ အသျှင်ဘုရား တပည့်တော်သည် မြတ်စွာဘုရားအကျဉ်းဟောအပ်သော ဤစကား၏ အကျယ်ဖြစ်သော အနက်ကို ဤသို့ သိပါ၏ဟု (လျှောက်၏)။

ရဟန်း ကောင်းပေစွ ကောင်းပေစွ၊ သင်သည် ငါ အကျဉ်းဟောအပ်သော စကား၏ အကျယ်ဖြစ် သောအနက်ကို ကောင်းစွာ သိပေ၏။ ရဟန်း ရုပ်သည် မမြဲ၊ သင်သည် ထိုမမြဲသော ရုပ်၌ လိုချင်မှုကိုပယ်ရမည်။ ဝေဒနာသည် မမြဲ။ သညာသည်။ သင်္ခါရတို့သည်။ ဝိညာဏ်သည် မမြဲ၊ သင်သည် ထိုမမြဲသော ဝိညာဏ်၌ လိုချင်မှုကို ပယ်ရမည်။ ရဟန်း ငါ အကျဉ်းဟောအပ်သော ဤစကား၏ အကျယ်ဖြစ်သော အနက်ကို ဤသို့ မှတ်ရမည်။ပ။ ထိုရဟန်းသည် ရဟန္တာတို့တွင် တစ်ပါးအပါအဝင် ဖြစ်လေ၏။

စတုတ္ထသုတ်။

၅-ဒုက္ခသုတ်

֍ ၆၇။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ ထိုအခါ ရဟန်းတစ်ပါးသည်။ပ။ တစ်ခုသော နေရာ၌ ထိုင်နေပြီးသော်မြတ်စွာဘုရားအား ဤစကားကို လျှောက်၏- “မြတ်စွာဘုရား တောင်းပန်ပါ၏၊ မြတ်စွာဘုရားသည်တပည့်တော်အား အကျဉ်းအားဖြင့် တရားဟောတော်မူပါလော့။ပ။ ပြင်းစွာ လုံ့လပြုလျက် နိဗ္ဗာန်သို့စေလွှတ်အပ်သော စိတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ နေလိုပါ၏ ”ဟု လျှောက်၏။ ရဟန်း အကြင်သဘောတရားသည်ဆင်းရဲ၏၊ ထိုဆင်းရဲသော သဘောတရား၌ သင်သည် လိုချင်မှုကို ပယ်ရမည်ဟု မိန့်တော်မူ၏။

ဘုန်းတော် ကြီးသော မြတ်စွာဘုရား သိပါပြီ၊ ကောင်းသော စကားကို ဆိုတော်မူတတ်သောမြတ်စွာဘုရား သိပါပြီဟု (လျှောက်၏)။

ရဟန်း ငါ အကျဉ်းဟောအပ်သော စကား၏ အကျယ်ဖြစ်သော အနက်ကို သင် အဘယ်သို့ သိသနည်းဟု မိန့်တော်မူ၏။ အသျှင်ဘုရား ရုပ်သည် ဆင်းရဲ၏၊ တပည့်တော်သည် ထိုဆင်းရဲသော ရုပ်၌ လိုချင်မှုကို ပယ်ရပါမည်။ ဝေဒနာသည်။ သညာသည်။ သင်္ခါရတို့သည်။ ဝိညာဏ်သည် ဆင်းရဲ၏။ တပည့်တော်သည် ထိုဆင်းရဲသော ဝိညာဏ်၌ လိုချင်မှုကို ပယ်ရပါမည်။ အသျှင်ဘုရား တပည့်တော်သည်မြတ်စွာ ဘုရား အကျဉ်းဟောအပ်သော ဤစကား၏ အကျယ်ဖြစ်သော အနက်ကို ဤသို့ သိပါ၏ဟု (လျှောက်၏)။

ရဟန်း ကောင်းပေစွ ကောင်းပေစွ၊ သင်သည် ငါ အကျဉ်းဟောအပ်သော စကား၏ အကျယ်ဖြစ် သောအနက်ကို ကောင်းစွာ သိပေ၏။ ရဟန်း ရုပ်သည် ဆင်းရဲ၏၊ သင်သည် ထိုဆင်းရဲသော ရုပ်၌ လိုချင်မှုကို ပယ်ရမည်။ ဝေဒနာသည်။ သညာသည်။ သင်္ခါရတို့သည်။ ဝိညာဏ်သည် ဆင်းရဲ၏၊ သင်သည်ထိုဆင်းရဲသော ဝိညာဏ်၌ လိုချင်မှုကို ပယ်ရမည်။ ရဟန်း ငါ အကျဉ်းဟောအပ်သော ဤစကား၏အကျယ်ဖြစ်သော အနက်ကို ဤသို့ မှတ်ရမည်။ပ။ ထိုရဟန်းသည် ရဟန္တာတို့တွင် တစ်ပါးအပါအဝင်ဖြစ်လေ၏။

ပဉ္စမသုတ်။

၆-အနတ္တသုတ်

֍ ၆၈။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ ထိုအခါ ရဟန်းတစ်ပါးသည်။ပ။ တစ်ခုသော နေရာ၌ ထိုင်ပြီးသော် မြတ်စွာဘုရားအား ဤစကားကို လျှောက်၏- “အသျှင်ဘုရား တောင်းပန်ပါ၏၊ မြတ်စွာဘုရားသည်တပည့်တော် အား အကျဉ်းအားဖြင့် တရားဟောတော်မူပါလော့။ပ။ ပြင်းစွာ လုံ့လပြုလျက် နိဗ္ဗာန်သို့စေလွှတ်အပ်သော စိတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ နေလိုပါ၏”ဟု လျှောက်၏။ ရဟန်း အကြင်သဘောတရားသည်ကိုယ် ‘အတ္တ’ မဟုတ်၊ သင်သည် ထိုကိုယ် ‘အတ္တ'မဟုတ်သော သဘောတရား၌ လိုချင်မှုကို ပယ်မည်ဟုမိန့်တော်မူ၏။ ဘုန်းတော် ကြီးသော မြတ်စွာဘုရား သိပါပြီ၊ ကောင်းသော စကားကိုဆိုတော်မူတတ်သော မြတ်စွာဘုရား သိပါပြီဟု (လျှောက်၏)။

ရဟန်း ငါ အကျဉ်းဟောအပ်သော စကား၏ အကျယ်ဖြစ်သော အနက်ကို သင် အဘယ်သို့ သိသနည်းဟု မိန့်တော်မူ၏။ အသျှင်ဘုရား ရုပ်သည်ကိုယ် ‘အတ္တ’ မဟုတ်ပါ၊ တပည့်တော်သည် ထိုကိုယ်'အတ္တ’ မဟုတ်သော ရုပ်၌ လိုချင်မှုကို ပယ်ရပါမည်။ ဝေဒနာသည်။ သညာသည်။ သင်္ခါရတို့သည်။ ဝိညာဏ်သည်ကိုယ် ‘အတ္တ’ မဟုတ်ပါ၊ တပည့်တော်သည် ထိုကိုယ် ‘အတ္တ'မဟုတ်သော ဝိညာဏ်၌ လိုချင်မှုကို ပယ်ရပါမည်။ အသျှင်ဘုရား တပည့်တော်သည် မြတ်စွာဘုရား အကျဉ်းဟောအပ်သော ဤစကား၏ အကျယ်ဖြစ်သော အနက်ကို ဤသို့ သိပါ၏ဟု (လျှောက်၏)။

ရဟန်း ကောင်းပေစွ ကောင်းပေစွ၊ သင်သည် ငါ အကျဉ်းဟောအပ်သော စကား၏ အကျယ်ဖြစ် သောအနက်ကို ကောင်းစွာ သိပေ၏။ ရဟန်း ရုပ်သည်ကိုယ် ‘အတ္တ’ မဟုတ်၊ သင်သည် ထိုကိုယ် ‘အတ္တ'မဟုတ်သော ရုပ်၌ လိုချင်မှုကို ပယ်ရမည်။ ဝေဒနာသည်။ သညာသည်။ သင်္ခါရတို့သည်။ ဝိညာဏ်သည်ကိုယ် ‘အတ္တ’ မဟုတ်၊ သင်သည် ထိုကိုယ် ‘အတ္တ'မဟုတ်သော ဝိညာဏ်၌ လိုချင်မှုကို ပယ်ရပါမည်။ ရဟန်း ငါ အကျဉ်းဟော အပ်သော ဤစကား၏ အကျယ်ဖြစ်သော အနက်ကို ဤသို့ မှတ်ရမည်။ပ။ ထိုရဟန်းသည် ရဟန္တာတို့တွင် တစ်ပါးအပါအဝင် ဖြစ်လေ၏။

ဆဋ္ဌသုတ်။

၇-အနတ္တနိယသုတ်

֍ ၆၉။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ ထိုအခါ ရဟန်းတစ်ပါးသည်။ပ။ တစ်ခုသော နေရာ၌ ထိုင်နေပြီးသော်မြတ်စွာဘုရားအား ဤစကားကို လျှောက်၏- “အသျှင်ဘုရား တောင်းပန်ပါ၏၊ မြတ်စွာဘုရားသည်တပည့်တော်အား အကျဉ်းအားဖြင့် တရားဟောတော်မူပါလော့။ပ။ နေလိုပါ၏ ”ဟု လျှောက်၏။ ရဟန်းအကြင်သဘောတရားသည်ကိုယ်ပိုင်ဥစ္စာ မဟုတ်၊ ထိုကိုယ်ပိုင်ဥစ္စာ မဟုတ်သော သဘောတရား၌ သင်သည် လိုချင်မှုကို ပယ်ရမည်ဟု မိန့်တော်မူ၏။ ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရား သိပါပြီ၊ ကောင်းသော စကားကို ဆိုတော်မူတတ်သော မြတ်စွာဘုရား သိပါပြီဟု (လျှောက်၏)။

ရဟန်း ငါ အကျဉ်းဟောအပ်သော စကား၏ အကျယ်ဖြစ်သော အနက်ကို သင် အဘယ်သို့ သိသနည်းဟု မိန့်တော်မူ၏။ အသျှင်ဘုရား ရုပ်သည်ကိုယ်ပိုင်ဥစ္စာ မဟုတ်ပါ၊ တပည့်တော်သည်ကိုယ်ပိုင်ဥစ္စာ မဟုတ်သော ရုပ်၌ လိုချင်မှုကို ပယ်ရမည်။ ဝေဒနာသည်။ သညာသည်။ သင်္ခါရတို့သည်။ ဝိညာဏ်သည်ကိုယ်ပိုင်ဥစ္စာ မဟုတ်ပါ။ တပည့်တော်သည်ကိုယ်ပိုင်ဥစ္စာ မဟုတ်သော ထိုဝိညာဏ်၌ လိုချင်မှုကိုပယ်ရမည်။ အသျှင်ဘုရား တပည့်တော်သည် မြတ်စွာဘုရား အကျဉ်းဟောအပ်သော ဤစကား၏အကျယ် ဖြစ်သော အနက်ကို ဤသို့ သိပါ၏ဟု (လျှောက်၏)။

ရဟန်း ကောင်းပေစွ ကောင်းပေစွ၊ သင်သည် ငါ အကျဉ်းဟောအပ်သော စကား၏ အကျယ်ဖြစ် သောအနက်ကို ကောင်းစွာ သိပေ၏။ ရဟန်း ရုပ်သည်ကိုယ်ပိုင်ဥစ္စာ မဟုတ်၊ သင်သည် ထိုကိုယ်ပိုင် ဥစ္စာမဟုတ်သော ရုပ်၌ လိုချင်မှုကို ပယ်ရမည်။ ဝေဒနာသည်။ သညာသည်။ သင်္ခါရတို့သည်။ ဝိညာဏ်သည်ကိုယ်ပိုင်ဥစ္စာ မဟုတ်၊ သင်သည် ထိုကိုယ်ပိုင်ဥစ္စာ မဟုတ်သော ဝိညာဏ်၌ လိုချင်မှုကို ပယ်ရမည်။ ရဟန်း ငါ အကျဉ်းဟောအပ်သော ဤစကား၏ အကျယ်ဖြစ်သော အနက်ကို ဤသို့ မှတ်ရမည်။ပ။ ထိုရဟန်းသည် ရဟန္တာတို့တွင် တစ်ပါးအပါအဝင် ဖြစ်လေ၏။

သတ္တမသုတ်။

၈-ရဇနီယသဏ္ဌိတသုတ်

֍ ၇၀။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ ထိုအခါ ရဟန်းတစ်ပါးသည်။ပ။ တစ်ခုသော နေရာ၌ ထိုင်နေပြီးသော်မြတ်စွာဘုရားအား ဤစကားကို လျှောက်၏-"အသျှင်ဘုရား တောင်းပန်ပါ၏၊ မြတ်စွာဘုရားသည်တပည့် တော်အား အကျဉ်းအားဖြင့် တရားဟောတော်မူပါလော့၊ တပည့်တော်သည် မြတ်စွာဘုရား၏တရားကို နာရ၍ ။ပ။ နေလိုပါ၏”ဟု လျှောက်၏။ ရဟန်း အကြင်သဘောတရားသည်စွဲမက်ဖွယ်အခြင်းအရာအားဖြင့် တည်၏၊ ထိုစွဲမက်ဖွယ်အခြင်းအရာအားဖြင့် တည်သော သဘောတရား၌ လိုချင်မှုကို ပယ်ရမည်ဟု မိန့် တော်မူ၏။ ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရား သိပါပြီ၊ ကောင်းသောစကားကို ဆိုတော်မူတတ်သော မြတ်စွာဘုရား သိပါပြီဟု (လျှောက်၏)။

ရဟန်း ငါ အကျဉ်းဟောအပ်သော စကား၏ အကျယ်ဖြစ်သော အနက်ကို သင် အဘယ်သို့ သိသနည်းဟု မိန့်တော်မူ၏။ အသျှင်ဘုရား ရုပ်သည် စွဲမက်ဖွယ်အခြင်းအရာအားဖြင့် တည်ပါ၏၊ တပည့်တော်သည် ထိုစွဲမက်ဖွယ်အခြင်းအရာအားဖြင့် တည်သော ရုပ်၌ လိုချင်မှုကို ပယ်ရမည်။ ဝေဒနာသည်။ သညာသည်။ သင်္ခါရတို့သည်။ ဝိညာဏ်သည် စွဲမက်ဖွယ်အခြင်းအရာအားဖြင့် တည်ပါ၏။ တပည့်တော်သည် ထိုစွဲမက်ဖွယ်အခြင်းအရာအားဖြင့် တည်သော ဝိညာဏ်၌ လိုချင်မှုကို ပယ်ရမည်။ အသျှင်ဘုရားတပည့်တော်သည် မြတ်စွာဘုရား အကျဉ်းဟောအပ်သော ဤစကား၏ အကျယ်ဖြစ်သော အနက်ကို ဤသို့ သိပါ၏ဟု (လျှောက်၏)။

ရဟန်း ကောင်းပေစွ ကောင်းပေစွ၊ သင်သည် ငါ အကျဉ်းဟောအပ်သော စကား၏ အကျယ်ဖြစ် သောအနက်ကို ကောင်းစွာ သိပေ၏။ ရဟန်း ရုပ်သည် စွဲမက်ဖွယ်အခြင်းအရာအားဖြင့် တည်၏၊ သင်သည်ထိုစွဲမက်ဖွယ်အခြင်းအရာအားဖြင့် တည်သော ရုပ်၌ လိုချင်မှုကို ပယ်ရမည်။ ဝေဒနာသည်။ သညာသည်။ သင်္ခါရတို့သည်။ ဝိညာဏ်သည် စွဲမက်ဖွယ်အခြင်းအရာအားဖြင့် တည်၏၊ သင်သည် ထိုစွဲမက်ဖွယ်အခြင်းအရာအားဖြင့် တည်သော ဝိညာဏ်၌ လိုချင်မှုကို ပယ်ရမည်။ ရဟန်း ငါ အကျဉ်းဟောအပ်သော ဤစကား၏ အကျယ်ဖြစ်သော အနက်ကို ဤသို့ မှတ်ရမည်။ပ။ ထိုရဟန်းသည် ရဟန္တာတို့တွင် တစ်ပါးအပါအဝင် ဖြစ်လေ၏။

အဋ္ဌမသုတ်။

၉-ရာဓသုတ်

֍ ၇၁။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ ထိုအခါ အသျှင်ရာဓသည် မြတ်စွာဘုရားထံသို့ ချဉ်းကပ်၍ ဤစကားကိုလျှောက်၏- “အသျှင်ဘုရား အဘယ်သို့ သိသူ အဘယ်သို့ မြင်သူအား ဝိညာဏ်ရှိသော ဤကိုယ်၌လည်း ကောင်း၊ အပဖြစ်သော အာရုံအားလုံးတို့၌လည်းကောင်း ငါဟု စွဲယူမှု ‘ဒိဋ္ဌိ’ ငါ့ဥစ္စာဟုတပ်မက်မှု'တဏှာ’ ထောင်လွှားမှု ‘မာနာနုသယ’ တို့သည် မဖြစ်ပါကုန်သနည်း ”ဟု လျှောက်၏။ ရာဓအတိတ် အနာဂတ် ပစ္စုပ္ပန်လည်းဖြစ်သော အတွင်း အပြင်လည်းဖြစ်သော အကြမ်း အနုလည်းဖြစ်သောအယုတ် အမြတ်လည်းဖြစ်သော အဝေး အနီးလည်းဖြစ်သော ရုပ်အားလုံးကို “ ဤရုပ်သည် ငါ့ဥစ္စာမဟုတ်၊ ဤရုပ်သည် ငါ မဟုတ်၊ ဤရုပ်သည် ငါ၏ကိုယ် ‘အတ္တ’ မဟုတ်”ဟု ဤသို့ဟုတ်တိုင်းမှန်စွာမှန်ကန်သော ပညာဖြင့် ရှု၏၊ အတိတ် အနာဂတ် ပစ္စုပ္ပန်လည်းဖြစ်သော။ပ။ အဝေးအနီးလည်းဖြစ်သော ဝေဒနာ။ သညာ။ သင်္ခါရ။ ဝိညာဏ်အားလုံးကို “ ဤဝိညာဏ်သည် ငါ့ဥစ္စာ မဟုတ်၊ ဤဝိညာဏ်သည် ငါ မဟုတ်၊ ဤ ဝိညာဏ်သည် ငါ၏ကိုယ် ‘အတ္တ’ မဟုတ်”ဟု ဤသို့ဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ မှန်ကန်သော ပညာဖြင့် ရှု၏။ ရာဓ ဤသို့ သိသူ ဤသို့ မြင်သူအား ဝိညာဏ်ရှိသော ဤကိုယ်၌လည်းကောင်း၊ အပဖြစ်သော အာရုံ အားလုံးတို့၌လည်းကောင်း ငါဟု စွဲယူမှု ‘ဒိဋ္ဌိ’ ငါ့ဥစ္စာဟုတပ်မက်မှု'တဏှာ’ ထောင်လွှားမှု ‘မာနာနုသယ’ တို့သည် မဖြစ်ကုန်။ပ။ အသျှင်ရာဓသည်ရဟန္တာတို့တွင် တစ်ပါးအပါအဝင် ဖြစ်လေ၏။

နဝမသုတ်။

၁၀-သုရာဓသုတ်

֍ ၇၂။ ထိုအခါ အသျှင်သုရာဓသည် မြတ်စွာဘုရားအား ဤစကားကို လျှောက်၏- “အသျှင်ဘုရားအဘယ်သို့ သိသူ အဘယ်သို့ မြင်သူအား ဝိညာဏ်ရှိသော ဤကိုယ်၌လည်းကောင်း၊ အပဖြစ်သောအာရုံ အားလုံးတို့၌လည်းကောင်း ငါဟု စွဲယူမှု ‘ဒိဋ္ဌိ’ ငါ့ဥစ္စာဟု တပ်မက်မှု ‘တဏှာ'ထောင်လွှားမှု ‘မာန'မှ ကင်း သော, ထောင်လွှားခြင်းအဖို့ကို ကောင်းစွာ လွန်သော, (ကိလေသာပူပန်မှုမှ) ငြိမ်းသော, (ကိလေသာမှ) ကောင်းစွာ လွတ်မြောက်သောစိတ် ဖြစ်ပါသနည်း ”ဟု လျှောက်၏။ သုရာဓအတိတ် အနာဂတ် ပစ္စုပ္ပန်လည်းဖြစ်သော။ပ။ အဝေး အနီးလည်းဖြစ်သော ရုပ်အားလုံးကို” ဤရုပ်သည် ငါ့ဥစ္စာ မဟုတ်၊ ဤရုပ်သည် ငါ မဟုတ်၊ ဤရုပ်သည် ငါ၏ကိုယ် ‘အတ္တ’ မဟုတ်”ဟု ဤသို့ဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ မှန်ကန်သော ပညာဖြင့် ရှု၍ မစွဲလမ်းဘဲ ကိလေသာမှ လွတ်မြောက်၏။

အတိတ် အနာဂတ် ပစ္စုပ္ပန်လည်းဖြစ်သော အတွင်း အပြင်လည်းဖြစ်သော အကြမ်း အနုလည်းဖြစ်သောအယုတ် အမြတ်လည်းဖြစ်သော အဝေး အနီးလည်းဖြစ်သော ဝေဒနာအားလုံးကို။ သညာအားလုံးကို။ သင်္ခါရအားလုံးတို့ကို။ ဝိညာဏ်အားလုံးကို “ ဤဝိညာဏ်သည် ငါ့ဥစ္စာ မဟုတ်၊ ဤဝိညာဏ်သည် ငါ့မဟုတ်၊ ဤဝိညာဏ်သည် ငါ၏ကိုယ် ‘အတ္တ’ မဟုတ်”ဟု ဤသို့ဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ မှန်ကန်သောပညာဖြင့် ရှု၍ မစွဲလမ်းဘဲ ကိလေသာမှ လွတ် မြောက်၏။ သုရာဓ ဤသို့ သိသူ ဤသို့ မြင်သူအားဝိညာဏ်ရှိသော ဤကိုယ်၌လည်းကောင်း၊ အပဖြစ် သော အာရုံအားလုံးတို့၌လည်းကောင်း ငါဟုစွဲယူမှု'ဒိဋ္ဌိ’ ငါ့ဥစ္စာဟု တပ်မက်မှု'တဏှာ’ ထောင်လွှားမှု ‘မာန'မှ ကင်းသော ထောင်လွှားခြင်းအဖို့ကိုကောင်းစွာ လွန်သော (ကိလေသာပူပန်မှုမှ) ငြိမ်းသော (ကိလေသာမှ) ကောင်းစွာ လွတ်မြောက်သောစိတ်ဖြစ်၏။ပ။ အသျှင်သုရာဓသည် ရဟန္တာတို့တွင် တစ်ပါး အပါအဝင် ဖြစ်လေ၏။

ဒသမသုတ်။

နှစ်ခုမြောက် အရဟန္တဝဂ် ပြီး၏။

(၈) ၃-ခဇ္ဇနီယဝဂ်

၁-အဿာဒသုတ်

֍ ၇၃။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ ရဟန်းတို့ အကြားအမြင်မရှိသော ပုထုဇဉ်သည် ရုပ်၏ သာယာဖွယ်ကိုလည်းကောင်း၊ အပြစ်ကိုလည်းကောင်း၊ ထွက်မြောက်မှုကိုလည်းကောင်းဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ မသိ။ ဝေဒနာ၏။ သညာ၏။ သင်္ခါရတို့၏။ ဝိညာဏ်၏ သာယာဖွယ်ကိုလည်းကောင်း၊ အပြစ်ကိုလည်းကောင်း၊ ထွက် မြောက်မှုကိုလည်းကောင်းဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ မသိ။

ရဟန်းတို့ အကြားအမြင်ရှိသော အရိယာတပည့်သည် ရုပ်၏ သာယာဖွယ်ကိုလည်းကောင်း၊ အပြစ်ကိုလည်းကောင်း၊ ထွက်မြောက်မှုကိုလည်းကောင်းဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ သိ၏။ ဝေဒနာ၏။ သညာ၏။ သင်္ခါရတို့၏။ ဝိညာဏ်၏ သာယာဖွယ်ကိုလည်းကောင်း၊ အပြစ်ကိုလည်းကောင်း၊ ထွက်မြောက်မှုကိုလည်းကောင်းဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ သိ၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

ပဌမသုတ်။

၂-သမုဒယသုတ်

֍ ၇၄။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ ရဟန်းတို့ အကြားအမြင်မရှိသော ပုထုဇဉ်သည် ရုပ်၏ ဖြစ်ခြင်းကိုလည်းကောင်း၊ ချုပ်ခြင်းကိုလည်းကောင်း၊ သာယာဖွယ်ကိုလည်းကောင်း၊ အပြစ်ကိုလည်းကောင်း၊ ထွက်မြောက်မှုကိုလည်းကောင်းဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ မသိ။ ဝေဒနာ၏။ သညာ၏။ သင်္ခါရတို့၏။ ဝိညာဏ်၏ ဖြစ်ခြင်းကိုလည်းကောင်း၊ ချုပ်ခြင်းကိုလည်းကောင်း၊ သာယာဖွယ်ကိုလည်းကောင်း၊ အပြစ်ကိုလည်းကောင်း၊ ထွက်မြောက်မှုကိုလည်းကောင်းဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ မသိ။

ရဟန်းတို့ အကြားအမြင်ရှိသော အရိယာတပည့်သည် ရုပ်၏ ဖြစ်ခြင်းကိုလည်းကောင်း၊ ချုပ်ခြင်းကိုလည်းကောင်း၊ သာယာဖွယ်ကိုလည်းကောင်း၊ အပြစ်ကိုလည်းကောင်း၊ ထွက်မြောက်မှုကိုလည်းကောင်းဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ သိ၏။ ဝေဒနာ၏။ သညာ၏။ သင်္ခါရတို့၏။ ဝိညာဏ်၏ ဖြစ်ခြင်းကိုလည်းကောင်း၊ ချုပ်ခြင်းကိုလည်းကောင်း၊ သာယာဖွယ်ကိုလည်းကောင်း၊ အပြစ်ကိုလည်းကောင်း၊ ထွက်မြောက်မှုကိုလည်းကောင်းဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ သိ၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

ဒုတိယသုတ်။

၃-ဒုတိယ သမုဒယသုတ်

֍ ၇၅။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ ရဟန်းတို့ အကြားအမြင်ရှိသော အရိယာတပည့်သည် ရုပ်၏ ဖြစ်ခြင်းကိုလည်းကောင်း၊ ချုပ်ခြင်းကိုလည်းကောင်း၊ သာယာဖွယ်ကိုလည်းကောင်း၊ အပြစ်ကိုလည်းကောင်း၊ ထွက်မြောက်မှုကိုလည်းကောင်းဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ သိ၏။ ဝေဒနာ၏။ သညာ၏။ သင်္ခါရတို့၏။ ဝိညာဏ်၏ဖြစ်ခြင်းကိုလည်းကောင်း၊ ချုပ်ခြင်းကိုလည်းကောင်း၊ သာယာဖွယ်ကိုလည်းကောင်း၊့အပြစ်ကိုလည်းကောင်း၊ ထွက်မြောက်မှုကိုလည်းကောင်းဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ သိ၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

တတိယသုတ်။

၄-အရဟန္တသုတ်

֍ ၇၆။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ ရဟန်းတို့ ရုပ်သည် မမြဲ၊ မမြဲသော ရုပ်သည် ဆင်းရဲ၏၊ ဆင်းရဲသော ရုပ်သည်ကိုယ် ‘အတ္တ ‘မဟုတ်၊ကိုယ် ‘အတ္တ ‘မဟုတ်သော ရုပ်ကို “ ဤရုပ်သည် ငါ၏ ဥစ္စာ မဟုတ်၊ ဤရုပ်သည် ငါ မဟုတ်၊ ဤရုပ်သည် ငါ၏ကိုယ် ‘အတ္တ ‘မဟုတ် ”ဟု ဤသို့ဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ မှန်ကန်သော ပညာဖြင့် ရှုရမည်။ ဝေဒနာသည်။ သညာသည်။ သင်္ခါရတို့သည်။ ဝိညာဏ်သည် မမြဲ၊ မမြဲသောဝိညာဏ်သည် ဆင်းရဲ၏၊ ဆင်းရဲသော ဝိညာဏ်သည်ကိုယ် ‘အတ္တ ‘မဟုတ်၊ကိုယ် ‘အတ္တ ‘မဟုတ်သောဝိညာဏ်ကို “ ဤဝိညာဏ်သည် ငါ၏ ဥစ္စာ မဟုတ်၊ ဤဝိညာဏ်သည် ငါ မဟုတ်၊ ဤဝိညာဏ်သည်ငါ၏ကိုယ် ‘အတ္တ ‘မဟုတ် ”ဟု ဤသို့ဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ မှန်ကန်သော ပညာဖြင့် ရှုရမည်။

ရဟန်းတို့ ဤသို့ ရှုသော အကြားအမြင်ရှိသော အရိယာတပည့်သည် ရုပ်၌လည်း ငြီးငွေ့၏၊ ဝေဒနာ၌လည်း ငြီးငွေ့၏၊ သညာ၌လည်း ငြီးငွေ့၏၊ သင်္ခါရတို့၌လည်း ငြီးငွေ့၏၊ ဝိညာဏ်၌လည်းငြီးငွေ့၏၊ ငြီးငွေ့သော် စွဲမက်မှု ကင်း၏၊ စွဲမက်မှု ကင်းခြင်းကြောင့် ကိလေသာမှ လွတ်မြောက်၏၊ ကိလေသာမှ လွတ်မြောက်သော် “လွတ်မြောက်ပြီ”ဟု အသိဉာဏ် ဖြစ်၏၊ “ပဋိသန္ဓေနေမှု ကုန်ပြီ၊ အကျင့်မြတ်ကို ကျင့်သုံးပြီးပြီ၊ ပြုဖွယ် (မဂ်) ကိစ္စကို ပြုပြီးပြီ၊ ဤမဂ်ကိစ္စအလို့ငှါ တစ်ပါးသောပြုဖွယ်မရှိတော့ပြီ ”ဟု သိ၏။ ရဟန်းတို့ ထိုရဟန္တာတို့သည် သတ္တဝါတို့၏ နေရာရှိသမျှ ဘဝဂ်တိုင်အောင်လောက၌ အမြတ်ဆုံး ဖြစ်ကုန်၏၊ အချီးမွမ်းထိုက်ဆုံး ဖြစ်ကုန်၏။ မြတ်စွာဘုရားသည် ဤစကားကိုမိန့်တော်မူပြီးနောက် ဤဂါထာကို မိန့်တော်မူ၏ -

“ရဟန္တာတို့သည် ချမ်းသာကုန်စွတကား၊ ထိုရဟန္တာတို့အား တဏှာသည် မရှိ၊ ငါ ဖြစ်၏ဟူသောမာနကို ကောင်းစွာ ဖြတ်အပ်ပြီ၊ မောဟတည်းဟူသော ကွန်ရက်ကို ဖျက်ဆီးအပ်ပြီ။

ထိုရဟန္တာတို့သည် တဏှာမရှိရာသို့ ရောက်ကုန်ပြီ၊ ထိုရဟန္တာတို့၏ စိတ်သည် နောက်ကျုခြင်း မရှိ၊ ထိုရဟန္တာတို့သည် လောက၌ ကိလေသာတို့ဖြင့် မလိမ်းကျံ ကုန်၊ မြတ်သော သူတို့ ဖြစ်ကုန်၏၊ အာသဝ ကုန်ခန်းကုန်ပြီ။

(ထိုရဟန္တာတို့သည်) ခန္ဓာငါးမျိုးတို့ကို ပိုင်းခြားသိ၍ သူတော်ကောင်းတရား ခုနစ်ပါးလျှင်အာရုံရှိကုန်၏၊ ချီးမွမ်းထိုက်ကုန်၏၊ သူတော်ကောင်းဖြစ်ကုန်၏၊ မြတ်စွာဘုရား၏ ရင်၌ ဖြစ်သောသားတော်တို့ ဖြစ်ကုန်၏။

ကြီးသော လုံ့လရှိကုန်သော ထိုရဟန္တာတို့သည် (ဗောဇ္ဇျင်ဟူသော) ရတနာ ခုနစ်ပါးနှင့် ပြည့်စုံကုန်၏၊ ကျင့်ဖွယ် (သိက္ခာ) သုံးမျိုးတို့၌ ကျင့်ပြီး ဖြစ်ကုန်၏၊ ဘေးငယ်, ဘေးကြီးတို့ကို ပယ်ပြီး ဖြစ်ကုန်၍ လှည့်လည်ကုန်၏။

ထိုရဟန္တာတို့သည် အင်္ဂါဆယ်ပါးတို့နှင့် ပြည့်စုံကုန်၏၊ ဆင်ပြောင်ကြီးသဖွယ် ကြီးကျယ်မြင့်မြတ်ကုန်၏၊ တည်ကြည်ကုန်၏၊ လောက၌ အမြတ်ဆုံး ဖြစ်ကုန်၏၊ ထိုရဟန္တာတို့အား တဏှာသည် မရှိ။

ထိုရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်တို့အား အသေက္ခပုဂ္ဂိုလ်တို့၏ ဉာဏ်သည် ဖြစ်ပေါ်ပြီ၊ ဤ ခန္ဓာကိုယ်သည် နောက်ဆုံးဖြစ်၏၊ အကျင့်မြတ်၏ အနှစ်ဖြစ်သော အရိယာဖိုလ်၌ သူတစ်ပါးကို အားထားဖွယ် မရှိကုန်ပြီ။

သုံးပါးသော မာနအဖို့တို့ကြောင့် မတုန်လှုပ်ကုန်၊ တစ်ဖန် ဘဝသစ်၌ ဖြစ်ခြင်းမှ လွတ်ကုန်၏၊ ယဉ်ကျေးပြီးသူတို့ ရောက်အပ်ရာဘုံ ‘အရဟတ္တဖိုလ် ‘သို့ ရောက် ကုန်၏၊ ထိုရဟန္တာတို့သည် လောက၌ ရန်အပေါင်းတို့ကို အောင်မြင်ပြီးသူတို့ ဖြစ် ကုန်၏။

ထိုရဟန္တာတို့အား အတိတ် အနာဂတ် ပစ္စုပ္ပန်ဘဝတို့၌ နှစ်သက်မှု ‘တဏှာ'သည် မရှိ၊ ‘လောက၌့မြတ်စွာဘုရားတို့သည် အတု မရှိကုန် ‘ဟု ထိုရဟန္တာတို့သည် ရဲရဲရင့်ရင့် စကားကို ကြုံးဝါးကုန်၏ ”ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

စတုတ္ထသုတ်။

၅-ဒုတိယ အရဟန္တသုတ်

֍ ၇၇။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ ရဟန်းတို့ ရုပ်သည် မမြဲ၊ မမြဲသော ရုပ်သည် ဆင်းရဲ၏၊ ဆင်းရဲသော ရုပ်သည်ကိုယ် ‘အတ္တ ‘မဟုတ်၊ကိုယ် ‘အတ္တ ‘မဟုတ်သော ရုပ်ကို “ ဤရုပ်သည် ငါ၏ ဥစ္စာ မဟုတ်၊ ဤရုပ်သည် ငါ မဟုတ်၊ ဤရုပ်သည် ငါ၏ကိုယ် ‘အတ္တ ‘မဟုတ် ”ဟု။ပ။ ဤသို့ဟုတ်တိုင်းမှန်စွာမှန်ကန်သော ပညာဖြင့် ရှုရမည်။

ရဟန်းတို့ ဤသို့ ရှုသော အကြားအမြင်ရှိသော အရိယာတပည့်သည် ရုပ်၌လည်း ငြီးငွေ့၏၊ ဝေဒနာ၌လည်း ငြီးငွေ့၏၊ သညာ၌လည်း။ သင်္ခါရတို့၌လည်း။ ဝိညာဏ်၌လည်း ငြီးငွေ့၏၊ ငြီးငွေ့သော်စွဲမက်မှု ကင်း၏၊ စွဲမက်မှု ကင်းခြင်းကြောင့် (ကိလေသာမှ) လွတ်မြောက်၏၊ (ကိလေသာမှ) လွတ်မြောက်သော် “လွတ်မြောက်ပြီ”ဟု အသိဉာဏ်သည် ဖြစ်၏၊ “ပဋိသန္ဓေနေမှု ကုန်ပြီ၊ အကျင့်မြတ်ကိုကျင့်သုံးပြီးပြီ၊ ပြုဖွယ် (မဂ်) ကိစ္စကို ပြုပြီးပြီ၊ ဤ (မဂ်) ကိစ္စအလို့ငှါ တစ်ပါးသောပြုဖွယ် မရှိတော့ပြီ ”ဟုသိ၏။ ရဟန်းတို့ ထိုရဟန္တာတို့သည် သတ္တဝါတို့၏ နေရာရှိသမျှ ဘဝဂ်တိုင်အောင် လောက၌ အမြတ်ဆုံး ဖြစ်ကုန်၏၊ အချီးမွမ်းထိုက်ဆုံး ဖြစ်ကုန်၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

ပဉ္စမသုတ်။

၆-သီဟသုတ်

֍ ၇၈။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ ရဟန်းတို့ သားတို့သနင်း ခြင်္သေ့မင်းသည် ညချမ်းအခါ နေရာမှ ထွက်၍ စံပယ်ပြီးလျှင် ထက်ဝန်းကျင် အရပ်လေးမျက်နှာတို့ကို ကြည့်၍ သုံးကြိမ် ခြင်္သေ့သံကို ဟောက်လျက်ကျက်စားရာ အရပ်သို့ သွား၏၊ ရဟန်းတို့ သားတို့သနင်း ခြင်္သေ့မင်း၏ ဟောက်သံကို ကြားရသောတိရစ္ဆာန်သတ္တဝါအားလုံးတို့သည် များသောအားဖြင့် ကြောက်ခြင်း ထိတ်ခြင်း လန့်ခြင်းသို့ရောက်ကုန်၏။ တွင်းနေသတ္တဝါတို့သည် တွင်းသို့ ဝင်ကုန်၏၊ ရေနေသတ္တဝါတို့သည် ရေသို့ ဝင်ကုန်၏၊ တောနေသတ္တဝါ တို့သည် တောသို့ ဝင်ကုန်၏၊ ငှက်တို့သည် ကောင်းကင်သို့ ပျံကုန်၏။ ရဟန်းတို့ ရွာနိဂုံး မင်းနေပြည် တို့၌ ခိုင်ခံ့သော ကြိုးတို့ဖြင့် ချည်ထားအပ်ကုန်သော မင်း၏ ဆင်တို့သော်မှလည်းထိုကြိုးတို့ကို ဖြတ် ကုန်လျက် ချိုးဖဲ့ပြီးလျှင် ကြောက်သဖြင့် ကျင်ငယ်ကျင်ကြီးတို့ကို စွန့်ကြကာ ထိုမှ ဤမှ ပြေးသွားကုန်၏။ ရဟန်းတို့ သားတို့သနင်း ခြင်္သေ့မင်းသည် တိရစ္ဆာန်သတ္တဝါတို့တွင် ဤသို့တန်ခိုးကြီး၏၊ ဤသို့ အစိုးရ၏၊ ဤသို့ အာနုဘော်ကြီး၏။

ရဟန်းတို့ ဤအတူ အကြင်အခါ ပူဇော်အထူးကို ခံတော်မူထိုက်သော (အလုံးစုံသော တရားတို့ကို)ကိုယ်တိုင်မှန်စွာ သိတော်မူသော အသိဉာဏ် ‘ဝိဇ္ဇာ’ အကျင့် ‘စရဏ’ နှင့် ပြည့်စုံတော်မူသော ကောင်းသောစကားကို ဆိုတော်မူတတ်သော လောကကို သိတော်မူသော ဆုံးမထိုက်သူကို

ဆုံးမတတ်သည့် အတုမဲ့ပုဂ္ဂိုလ်ဖြစ်တော်မူသော နတ်လူတို့၏ ဆရာဖြစ်တော်မူသော (သစ္စာလေးပါးတရားတို့ကို) သိစေတော်မူသော ဘုန်းတန်ခိုးကြီးတော်မူသော မြတ်စွာဘုရားသည် လောက၌ ပွင့်တော်မူ၏၊ ထိုမြတ်စွာဘုရားသည်"ရုပ်ကား ဤသို့၊ ရုပ်ဖြစ်ကြောင်းကား ဤသို့၊ ရုပ်ချုပ်ရာကား ဤသို့တည်း။ ဝေဒနာကား ဤသို့။ သညာကား ဤသို့။ သင်္ခါရတို့ကား ဤသို့။ ဝိညာဏ်ကား ဤသို့၊ ဝိညာဏ်ဖြစ်ကြောင်းကား ဤသို့၊ ဝိညာဏ်ချုပ်ရာကား ဤသို့တည်း”ဟု တရားကို ဟော၏။

ရဟန်းတို့ ထိုအခါ အသက်ရှည်ကုန်သော အဆင်းလှကုန်သော ချမ်းသာများကုန်သော မြင့်သောဗိမာန်တို့၌ ကြာမြင့်စွာ တည်ကုန်သော နတ်တို့သော်မှလည်း မြတ်စွာဘုရား၏ တရားသံကို ကြားနာရ၍ အချင်းတို့ ငါတို့သည် မမြဲသူတို့သာ ဖြစ်ကုန်လျက် “မြဲကြကုန်၏ ”ဟု ထင်မိခဲ့ကုန်၏၊ အချင်းတို့ငါတို့သည် မခိုင်ခံ့သူတို့သာ ဖြစ်ကုန်လျက် “ခိုင်ခံ့ကုန်၏ ”ဟု ထင်မိခဲ့ကုန်၏၊ အချင်းတို့ ငါတို့သည်မတည်တံ့သူတို့သာ ဖြစ်ကုန်လျက် “တည်တံ့ကုန်၏ ”ဟု ထင်မိခဲ့ကုန်၏၊ အချင်းတို့ ငါတို့သည်လည်းမမြဲကြဘူးတဲ့၊ မခိုင်ခံ့ကြဘူးတဲ့၊ မတည်တံ့ကြဘူးတဲ့၊ သက္ကာယ၌ အကျုံးဝင်ကုန်သတဲ့ဟု အများအားဖြင့်ကြောက်ခြင်း ထိတ်ခြင်း လန့်ခြင်းသို့ ရောက်ကုန်၏။ ရဟန်းတို့ မြတ်စွာဘုရားသည် နတ်နှင့်တကွသော လောက၌ ဤသို့ တန်ခိုးကြီး၏၊ ဤသို့ အစိုးရ၏၊ ဤသို့ အာနုဘော်ကြီး၏၊ မြတ်စွာဘုရားသည် ဤ စကားကို မိန့်တော်မူပြီး၍ တစ်ဖန် ဤဂါထာကို မိန့်ဆိုပြန်၏-

“နတ်နှင့် တကွသော လောက၏ ဆရာဖြစ်သော ပြိုင်ဖက်မရှိသော မြတ်စွာ ဘုရားသည် အကြင်အခါ၌ သက္ကာယကိုလည်းကောင်း၊ သက္ကာယ၏ ချုပ်ရာကိုလည်း ကောင်း၊ သက္ကာယ၏ ဖြစ်ရာကိုလည်းကောင်း၊ ဆင်းရဲငြိမ်းရာသို့ ရောက်စေနိုင် သော အင်္ဂါရှစ်မျိုးရှိသော အရိယမဂ်ကိုလည်းကောင်း အထူးသိ၍ တရားစကြာကို လည်စေတော်မူ၏။

ထိုအခါ၌ ‘အခြားသားကောင်တို့သည် ခြင်္သေ့ကို ကြောက်ကြသကဲ့သို့’ အသက် ရှည်ကုန်သောအဆင်းလှကုန်သော အခြံအရံများကုန်သော နတ်တို့သော်မှလည်း ပူဇော်အထူးကို ခံထိုက်သောကိလေသာမှ လွတ်ပြီးသော တာဒိဂုဏ်နှင့် ပြည့်စုံသော မြတ်စွာဘုရား၏ စကားကို ကြားနာကြရ၍ ကြောက်ရွံ့ကုန်ရကား “အချင်းတို့ ငါ တို့သည် သက္ကာယ (ခန္ဓာကိုယ်)ကို မလွန်ကြသေးဘူးသတဲ့၊ မမြဲကြဘူးသတဲ့”ဟု ထိတ်လန့်ခြင်းသို့ ရောက်ကုန်၏ ”ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

ဆဋ္ဌသုတ်။

၇-ခဇ္ဇနီယသုတ်

֍ ၇၉။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ ရဟန်းတို့ များပြားစွာသော ရှေး၌ နေဖူးသော ဘဝကို အောက်မေ့ကုန်သောသမဏဗြာဟ္မဏအချို့တို့သည် စွဲလမ်းမှု ဥပါဒါနက္ခန္ဓာ ငါးမျိုးတို့ကိုဖြစ်စေ၊ ထိုငါးမျိုးတို့တွင် တစ်ခုခုကိုဖြစ်စေ အောက်မေ့ကုန်၏။ အဘယ်ငါးမျိုးတို့နည်း၊ ရဟန်းတို့ “အတိတ်ကာလ၌ ဤသို့သောရုပ်ရှိသူ ဖြစ်ဖူးပြီ ”ဟု ဤသို့ အောက်မေ့သော် ရုပ်ကိုသာ အောက်မေ့၏၊ ရဟန်းတို့ “အတိတ်ကာလ၌ ဤသို့သော ဝေဒနာရှိသူ ဖြစ်ဖူးပြီ”ဟု ဤသို့ အောက်မေ့သော် ဝေဒနာကိုသာ အောက်မေ့၏၊ “အတိတ်ကာလ၌ ဤသို့သော သညာရှိသူ ဖြစ်ဖူးပြီ”ဟု။ “အတိတ်ကာလ၌ ဤသို့သော သင်္ခါရရှိသူတို့ ဖြစ်ဖူးကုန်ပြီ ”ဟု။ “အတိတ်ကာလ၌ ဤသို့သော ဝိညာဏ်ရှိသူ ဖြစ်ဖူးပြီ ”ဟု ဤသို့ အောက်မေ့သော် ဝိညာဏ်ကိုသာ အောက်မေ့၏။

ရဟန်းတို့ အဘယ်အကြောင်းကြောင့် ရုပ်ဟု ဆိုကုန်သနည်း၊ ရဟန်းတို့ ဖောက်ပြန်တတ်သော ကြောင့်"ရုပ်”ဟု ဆိုအပ်၏။ အဘယ်တရားကြောင့် ဖောက်ပြန်သနည်း၊ အအေးကြောင့်လည်း ဖောက် ပြန်၏၊ အပူကြောင့်လည်း ဖောက်ပြန်၏၊ ဆာလောင်ခြင်းကြောင့်လည်း ဖောက်ပြန်၏၊ မွတ်သိပ်ခြင်းကြောင့်လည်း ဖောက်ပြန်၏၊ မှက် ခြင် လေ နေပူ မြွေ ကင်းသန်းတို့နှင့် တွေ့ခြင်းကြောင့်လည်းဖောက်ပြန်၏။ ရဟန်းတို့ ဤသို့ ဖောက်ပြန်တတ်သောကြောင့် “ရုပ်”ဟု ဆိုအပ်၏။

ရဟန်းတို့ အဘယ်အကြောင်းကြောင့် ဝေဒနာဟု ဆိုကုန်သနည်း၊ ရဟန်းတို့ ခံစားတတ်သော ကြောင့်"ဝေဒနာ”ဟု ဆိုအပ်၏။ အဘယ်ကို ခံစားတတ်သနည်း၊ ချမ်းသာကိုလည်း ခံစားတတ်၏၊ ဆင်းရဲကိုလည်း ခံစားတတ်၏၊ ဆင်းရဲမဟုတ် ချမ်းသာမဟုတ်သည်ကိုလည်း ခံစားတတ်၏။ ရဟန်းတို့ ခံစားတတ်သောကြောင့် “ဝေဒနာ”ဟု ဆိုအပ်၏။

ရဟန်းတို့ အဘယ်အကြောင်းကြောင့် သညာဟု ဆိုကုန်သနည်း၊ ရဟန်းတို့ မှတ်သားတတ်သောကြောင့် “သညာ”ဟု ဆိုအပ်၏။ အဘယ်ကို မှတ်သားတတ်သနည်း၊ အညိုကိုလည်း မှတ်သားတတ်၏၊ အဝါကိုလည်း မှတ်သားတတ်၏၊ အနီကိုလည်း မှတ်သားတတ်၏၊ အဖြူကိုလည်း မှတ်သားတတ်၏။

ရဟန်းတို့ မှတ်သားတတ်သောကြောင့် “သညာ”ဟု ဆိုအပ်၏။

ရဟန်းတို့ အဘယ်အကြောင်းကြောင့် သင်္ခါရတို့ဟု ဆိုကုန်သနည်း၊ ရဟန်းတို့ ပြုပြင်အပ်သောသဘောကို ပြုပြင်တတ်သောကြောင့် “သင်္ခါရတို့”ဟု ဆိုအပ်၏။ အဘယ်ပြုပြင်အပ်သော သဘောကိုပြုပြင်တတ်သနည်း၊ ရုပ်ကို ရုပ်အဖြစ်အကျိုးငှါ ပြုပြင်အပ်သော သဘောကို ပြုပြင်တတ်၏။ ဝေဒနာကိုဝေဒနာအဖြစ်အကျိုးငှါ ပြုပြင်အပ်သော သဘောကို ပြုပြင်တတ်၏၊ သညာကို သညာအဖြစ်အကျိုးငှါပြုပြင်အပ်သော သဘောကို ပြုပြင်တတ်၏၊ သင်္ခါရတို့ကို သင်္ခါရအဖြစ်အကျိုးငှါ ပြုပြင်အပ်သော သဘောကို ပြုပြင်တတ်၏၊ ဝိညာဏ်ကို ဝိညာဏ်အဖြစ်အကျိုးငှါ ပြုပြင်အပ်သော သဘောကို ပြုပြင်တတ်၏။

ရဟန်းတို့ ပြုပြင်အပ်သော သဘောကို ပြုပြင်တတ်သောကြောင့် “သင်္ခါရတို့”ဟု ဆိုအပ်၏။

ရဟန်းတို့ အဘယ်အကြောင်းကြောင့် ဝိညာဏ်ဟု ဆိုကုန်သနည်း၊ ရဟန်းတို့ သိတတ်သောကြောင့်"ဝိညာဏ်”ဟု ဆိုအပ်၏။ အဘယ်ကို သိတတ်သနည်း၊ အချဉ်ကိုလည်း သိတတ်၏၊ အခါးကိုလည်းသိတတ်၏၊ အစပ်ကိုလည်း သိတတ်၏၊ အချိုကိုလည်း သိတတ်၏၊ အငန်ကိုလည်း သိတတ်၏၊

အငန်မဟုတ်သည်ကိုလည်း သိတတ်၏၊ ဆားအရသာကိုလည်း သိတတ်၏၊ ဆားမှ တစ်ပါး အရသာကိုလည်းသိတတ်၏။ ရဟန်းတို့ သိတတ်သောကြောင့် “ဝိညာဏ်”ဟု ဆိုအပ်၏။

ရဟန်းတို့ အကြားအမြင်ရှိသော အရိယာတပည့်သည် ထိုခန္ဓာငါးမျိုးတို့၌ ဤသို့ ဆင်ခြင်၏၊ “ယခုငါ့ကို ရုပ်သည်ကိုက်ခဲအပ်၏၊ ငါ့ကို ယခုအခါ ပစ္စုပ္ပန်ရုပ်သည်ကိုက်ခဲအပ်သကဲ့သို့ အတိတ်ကာလကလည်း ဤအတူ ငါ့ကို ရုပ်သည်ကိုက်ခဲအပ်ဖူးပြီ၊ ငါသည် အနာဂတ်အခါ၌ ရုပ်ကို နှစ်သက်ငြားအံ့၊ ငါ့ကိုယခုပစ္စုပ္ပန်ရုပ်သည်ကိုက်ခဲအပ်သကဲ့သို့ အနာဂတ်ကာလ၌လည်း ဤအတူ ငါ့ကို ရုပ်သည်ကိုက်ခဲရာ၏ ”ဟု ဤသို့ ဆင်ခြင်၍ အတိတ်ရုပ်၌ ငဲ့ကွက်ခြင်း ကင်း၏၊ အနာဂတ်ရုပ်ကို မနှစ်သက်၊ ပစ္စုပ္ပန်ရုပ်၌ ငြီးငွေ့ခြင်းငှါ စွဲမက်မှု ကင်းခြင်းငှါ ချုပ်ခြင်းငှါ ကျင့်၏။

“ယခု ငါ့ကို ဝေဒနာသည်ကိုက်ခဲအပ်၏၊ ယခု ငါ့ကို ပစ္စုပ္ပန်ဝေဒနာသည်ကိုက်ခဲအပ်သကဲ့သို့အတိတ်ကာလကလည်း ဤအတူ ငါ့ကို ဝေဒနာသည်ကိုက်ခဲအပ်ဖူး၏၊ ငါသည် အနာဂတ်အခါ၌ ဝေဒနာကို နှစ်သက်ငြားအံ့၊ ယခုအခါ ငါ့ကို ပစ္စုပ္ပန်ဝေဒနာသည်ကိုက်ခဲအပ်သကဲ့သို့ အနာဂတ်ကာလ၌လည်းငါ့ကို ဝေဒနာသည်ကိုက်ခဲရာ၏ ”ဟု ဆင်ခြင်၍ အတိတ်ဝေဒနာ၌ ငဲ့ကွက်ခြင်း ကင်း၏၊ အနာဂတ်ဝေဒနာကို မနှစ်သက်၊ ပစ္စုပ္ပန်ဝေဒနာ၌ ငြီးငွေ့ခြင်းငှါ စွဲမက်မှု ကင်းခြင်းငှါ ချုပ်ခြင်းငှါကျင့်၏။

“ယခု ငါ့ကို သညာသည်ကိုက်ခဲအပ်၏။ပ။ ယခု ငါ့ကို သင်္ခါရတို့သည်ကိုက်ခဲအပ်၏၊ ယခု ငါ့ကိုပစ္စုပ္ပန်သင်္ခါရတို့သည်ကိုက်ခဲအပ်သကဲ့သို့ အတိတ်ကာလ၌လည်း ဤအတူ ငါ့ကို သင်္ခါရတို့သည်ကိုက်ခဲအပ်ဖူးပြီ၊ ငါသည် အနာဂတ်အခါ၌ သင်္ခါရတို့ကို နှစ်သက်ငြားအံ့၊ ယခု ငါ့ကို ပစ္စုပ္ပန်သင်္ခါရတို့သည်ကိုက်ခဲအပ်သကဲ့သို့ အနာဂတ်ကာလ၌လည်း ဤအတူ ငါ့ကို သင်္ခါရတို့သည်ကိုက်ခဲကုန်ရာ၏ ”ဟု ဤသို့ဆင်ခြင်၍ အတိတ်သင်္ခါရတို့၌ ငဲ့ကွက်ခြင်း ကင်း၏၊ အနာဂတ်သင်္ခါရတို့ကို မနှစ်သက်၊ ပစ္စုပ္ပန်သင်္ခါရတို့၌ ငြီးငွေ့ခြင်းငှါ စွဲမက်မှု ကင်းခြင်းငှါ ချုပ်ခြင်းငှါ ကျင့်၏။

“ယခု ငါ့ကို ဝိညာဏ်သည်ကိုက်ခဲအပ်၏၊ ယခု ငါ့ကို ပစ္စုပ္ပန်ဝိညာဏ်သည်ကိုက်ခဲအပ်သကဲ့သို့အတိတ်ကာလ၌လည်း ဤအတူ ဝိညာဏ်သည် ငါ့ကိုကိုက်ခဲအပ်ဖူးပြီ၊ ငါသည် အနာဂတ်ဝိညာဏ်ကိုနှစ်သက်ငြားအံ့၊ ယခု ငါ့ကို ပစ္စုပ္ပန်ဝိညာဏ်သည်ကိုက်ခဲအပ်သကဲ့သို့ အနာဂတ်ကာလ၌လည်း ဤအတူဝိညာဏ်သည် ငါ့ကိုကိုက်ခဲရာ၏”ဟု ဆင်ခြင်၍ အတိတ်ဝိညာဏ်၌ ငဲ့ကွက်ခြင်း ကင်း၏၊ အနာဂတ်ဝိညာဏ်ကို မနှစ်သက်၊ ပစ္စုပ္ပန်ဝိညာဏ်ကို ငြီးငွေ့ခြင်းငှါ စွဲမက်မှု ကင်းခြင်းငှါ ချုပ်ခြင်းငှါ ကျင့်၏။

ရဟန်းတို့ ထိုအရာကို အဘယ်သို့ မှတ်ထင်ကုန်သနည်း၊ ရုပ်သည် မြဲသလော၊ မမြဲသလော။ မမြဲပါအသျှင်ဘုရား။ မမြဲသော ရုပ်သည် ဆင်းရဲလော၊ ချမ်းသာလော။ ဆင်းရဲပါ အသျှင်ဘုရား။ မမြဲသောဆင်းရဲသော ဖောက်ပြန်ခြင်းသဘောရှိသော ရုပ်ကို “ ဤရုပ်သည် ငါ့ဥစ္စာ ဖြစ်၏၊ ဤရုပ်သည် ငါ ဖြစ်၏၊ ဤရုပ်သည် ငါ၏ကိုယ် ‘အတ္တ’ တည်း ”ဟု ရှုခြင်းငှါ သင့်လျော်ပါမည်လော။ မသင့်လျော်ပါအသျှင်ဘုရား။ ဝေဒနာသည်။ သညာသည်။ သင်္ခါရတို့သည်။ ဝိညာဏ်သည် မြဲသလော၊ မမြဲသလော။ မမြဲပါ အသျှင်ဘုရား။ မမြဲသော ဝိညာဏ်သည် ဆင်းရဲလော၊ ချမ်းသာလော။ ဆင်းရဲပါ အသျှင်ဘုရား။ မမြဲသော ဆင်းရဲသော ဖောက်ပြန်ခြင်းသဘောရှိသော ဝိညာဏ်ကို “ ဤဝိညာဏ်သည် ငါ့ဥစ္စာ ဖြစ်၏၊ ဤဝိညာဏ်သည် ငါ ဖြစ်၏၊ ဤဝိညာဏ်သည် ငါ၏ကိုယ် ‘အတ္တ'တည်း”ဟု ရှုခြင်းငှါသင့်လျော်ပါမည်လော။ မသင့်လျော်ပါ အသျှင်ဘုရား။

သညာအားလုံးကို။ သင်္ခါရအားလုံး တို့ကို။ အတိတ် အနာဂတ် ပစ္စုပ္ပန်လည်းဖြစ်သော။ပ။ အဝေးအနီးလည်းဖြစ်သော ဝိညာဏ်အားလုံးကို “ ဤဝိညာဏ်သည် ငါ့ဥစ္စာ မဟုတ်၊ ဤဝိညာဏ်သည် ငါမဟုတ်၊ ဤဝိညာဏ်သည် ငါ၏ကိုယ် ‘အတ္တ’ မဟုတ် ”ဟု ဤသို့ဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ မှန်ကန်သောပညာဖြင့် ရှုရမည်။

ရဟန်းတို့ ဤအရိယာတပည့်ကို ဖျက်ဆီးတတ်၏၊ မပွါးစီးစေတတ်။ ပယ်စွန့်တတ်၏၊ စွဲလမ်း၍ မယူတတ်။ ဖရိုဖရဲ ဖြန့်ကြဲတတ်၏၊ မပေါင်းစုတတ်။ ငြိမ်းစေ၏၊ မတောက်လောင်စေတတ်ဟုဆိုအပ်၏။ အဘယ်ကို ဖျက်ဆီးသနည်း၊ မပွါးစီးစေတတ်သနည်း။ ရုပ်ကို ဖျက်ဆီးတတ်၏၊ မပွါးစီးစေတတ်။ ဝေဒနာကို။ သညာကို။ သင်္ခါရတို့ကို။ ဝိညာဏ်ကို ဖျက်ဆီးတတ်၏၊ မပွါးစီးစေတတ်။ အဘယ်ကို ပယ်စွန့် သနည်း၊ စွဲလမ်းမယူသနည်း။ ရုပ်ကို ပယ်စွန့်၏၊ စွဲလမ်းမယူ။ ဝေဒနာကို။ သညာကို။ သင်္ခါရတို့ကို။ ဝိညာဏ်ကို ပယ်စွန့်၏၊ စွဲလမ်းမယူ။ အဘယ်ကို ဖရိုဖရဲ ဖြန့်ကြဲသနည်း၊ မပေါင်းစုသနည်း။ ရုပ်ကို ဖရိုဖရဲ ဖြန့်ကြဲ၏၊ မပေါင်းစု။ ဝေဒနာကို။ သညာကို။ သင်္ခါရတို့ကို။ ဝိညာဏ်ကို ဖရိုဖရဲ ဖြန့်ကြဲ၏၊ မပေါင်းစု။ အဘယ်ကို ငြိမ်းစေသနည်း၊ မတောက်လောင်စေသနည်း။ ရုပ်ကို ငြိမ်းစေ၏၊ မတောက် လောင်စေ။ ဝေဒနာကို။ သညာကို။ သင်္ခါရတို့ကို။ ဝိညာဏ်ကို ငြိမ်းစေ၏၊ မတောက်လောင်စေ။

ရဟန်းတို့ ဤသို့ ရှုသော အကြားအမြင်ရှိသော အရိယာတပည့်သည် ရုပ်၌လည်း ငြီးငွေ့၏။

ဝေဒနာ၌လည်း။ သညာ၌လည်း။ သင်္ခါရတို့၌လည်း။ ဝိညာဏ်၌လည်း ငြီးငွေ့၏၊ ငြီးငွေ့သော် စွဲမက်မှုကင်း၏။ စွဲမက်မှု ကင်းခြင်းကြောင့် ကိလေသာမှ လွတ်မြောက်၏၊ ကိလေသာမှ လွတ်မြောက်သော်"လွတ် မြောက်ပြီ”ဟု အသိဉာဏ် ဖြစ်၏၊ “ပဋိသန္ဓေနေမှု ကုန်ပြီ၊ အကျင့်မြတ်ကို ကျင့်သုံးပြီးပြီ၊ ပြုဖွယ် (မဂ်) ကိစ္စကို ပြုပြီးပြီ၊ ဤ (မဂ်) ကိစ္စအလို့ငှါ တစ်ပါးသောပြုဖွယ် မရှိတော့ပြီ”ဟု သိ၏။

ရဟန်းတို့ ဤရဟန်းကို မဖျက်ဆီးတတ်၊ မပွါးစီးစေတတ်၊ ဖျက်ဆီးပြီး၍ တည်၏။ မပယ်စွန့် တတ်၊ စွဲလမ်းမယူတတ်၊ ပယ်စွန့်ပြီး၍ တည်၏။ ဖရိုဖရဲ မဖြန့်ကြဲတတ်၊ မပေါင်းစုတတ်၊ ဖရိုဖရဲ ဖြန့်ကြဲပြီး၍ တည်၏။ မငြိမ်းစေတတ်၊ မတောက်လောင်စေတတ်၊ ငြိမ်းစေပြီး၍ တည်၏ဟု ဆိုအပ်၏။ အဘယ်ကိုမဖျက်ဆီးတတ်၊ မပွါးစီးစေတတ်သနည်း၊ ဖျက်ဆီးပြီး၍ ကား တည်သနည်း။ ရုပ်ကို မဖျက်ဆီး တတ်၊ မပွါးစီးစေတတ်၊ ဖျက်ဆီးပြီး၍ ကား တည်၏။ ဝေဒနာကို။ သညာကို။ သင်္ခါရတို့ကို။ ဝိညာဏ်ကိုမဖျက်ဆီးတတ်၊ မပွါးစီးစေတတ်၊ ဖျက်ဆီးပြီး၍ ကား တည်၏။ အဘယ်ကို မပယ်စွန့်သနည်း၊ စွဲလမ်း့မယူသနည်း၊ ပယ်စွန့်ပြီး၍ ကား တည်သနည်း။ ရုပ်ကို မပယ်စွန့်၊ စွဲလမ်းမယူ၊ ပယ်စွန့်ပြီး၍ ကား တည်၏။ ဝေဒနာကို။ သညာကို။ သင်္ခါရတို့ကို။ ဝိညာဏ်ကို မပယ်စွန့်၊ စွဲလမ်းမယူ၊ ပယ်စွန့်ပြီး၍ ကား တည်၏။ အဘယ်ကို ဖရိုဖရဲ မဖြန့်ကြဲသနည်း၊ မပေါင်းစုသနည်း၊ ဖရိုဖရဲ ဖြန့်ကြဲပြီး၍ ကား တည်သနည်း။ ရုပ်ကို ဖရိုဖရဲ မဖြန့်ကြဲ၊ မပေါင်းစု၊ ဖရိုဖရဲ ဖြန့်ကြဲပြီး၍ ကား တည်၏။ ဝေဒနာကို။ သညာကို။ သင်္ခါရ တို့ကို။ ဝိညာဏ်ကို ဖရိုဖရဲ မဖြန့်ကြဲ၊ မပေါင်းစု၊ ဖရိုဖရဲ ဖြန့်ကြဲပြီး၍ ကား တည်၏။ အဘယ်ကိုမငြိမ်း စေသနည်း၊ မတောက်လောင်စေသနည်း၊ ငြိမ်းစေပြီး၍ ကား တည်သနည်း။ ရုပ်ကို မငြိမ်းစေ၊ မတောက် လောင်စေ၊ ငြိမ်းစေပြီး၍ ကား တည်၏။ ဝေဒနာကို။ သညာကို။ သင်္ခါရတို့ကို။ ဝိညာဏ်ကိုမငြိမ်းစေ၊ မတောက်လောင်စေ၊ ငြိမ်းစေပြီး၍ ကား တည်၏။ ဤသို့ လွတ်မြောက်သော စိတ်ရှိသောရဟန်းကို သိကြား ဗြဟ္မာ ပဇာပတိနတ်မင်းနှင့် တကွသော နတ်တို့သည် အဝေးမှပင်လျှင် ရှိခိုးကုန်၏-

“ယောက်ျားအာဇာနည်ဖြစ်တော်မူသော မြတ်စွာဘုရား အသျှင်ဘုရားအား ရှိခိုး ပါ၏၊ ယောက်ျားမြတ်ဖြစ်တော်မူသော မြတ်စွာဘုရား အသျှင်ဘုရားအား ရှိခိုး ပါ၏။ အသျှင်ဘုရားမှီရာအာရုံပြု၍ ရှုသောတရားကိုကား အကျွန်ှုပ်တို့ မသိပါကုန်”ဟု (ရှိခိုးကုန်၏)။

သတ္တမသုတ်။

၈-ပိဏ္ဍောလျသုတ်

֍ ၈၀။ အခါတစ်ပါး၌ မြတ်စွာဘုရားသည် သက္ကတိုင်း ကပိလဝတ်ပြည် နိဂြောဓာရုံကျောင်း၌ (သီတင်းသုံး) နေတော်မူ၏၊ ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားသည် တစ်စုံတစ်ခုသော အကြောင်းကြောင့် ရဟန်းသံဃာကို နှင်ထုတ်တော် မူ၍ နံနက်အခါ သင်္ကန်းကို ပြင်ဝတ်တော်မူပြီးလျှင် သပိတ်သင်္ကန်းကို ယူဆောင်လျက် ကပိလဝတ်ပြည်သို့ ဆွမ်းခံဝင်တော်မူ၏၊ ကပိလဝတ်ပြည်၌ ဆွမ်းခံလှည့်လည်တော်မူပြီးလျှင် ဆွမ်းစားပြီးနောက် ဆွမ်းခံရာမှ ဖဲခွါတော်မူ၍ မဟာဝုန်တောသို့ နေ့သန့်စင်ရန် ချဉ်းကပ်ပြီးလျှင် မဟာဝုန်တောသို့ ဝင်ရောက်၍ ဥသျှစ်ပင်ရင်း၌ နေ့သန့်စင်ရန် ထိုင်တော်မူ၏။

ထိုအခါ ဆိတ်ငြိမ်ရာ၌ တစ်ပါးတည်း ကိန်းအောင်းနေသော မြတ်စွာဘုရားအား ဤသို့ စိတ်အကြံသည် ဖြစ်၏ - “ငါသည် ရဟန်းသံဃာကို နှင်ထုတ်အပ်၏၊ ဤရဟန်းသံဃာ၌ ငယ်ကုန်သောရဟန်းပြု၍ မကြာသေးကုန်သော ဤဓမ္မဝိနယ'သာသနာတော်'သို့ ယခုမှ ရောက်လာကုန်သောရဟန်းတို့သည် ရှိကုန်၏၊ ထိုရဟန်းတို့သည် ငါဘုရားကို မမြင်ကြရသော် တစ်မျိုးတစ်မည် ဖြစ်ရာ၏၊ ဖောက်ပြန်ခြင်း ဖြစ်ရာ၏။ ဥပမာသော်ကား နုနယ်သော နွားကလေးသည် မိခင်ကို မမြင်ရသော်တစ်မျိုးတစ်မည် ဖြစ်ရာသကဲ့သို့ ဖောက်ပြန်ခြင်း ဖြစ်ရာသကဲ့သို့ ဤအတူ ဤရဟန်းသံဃာ၌ ငယ်ကုန်သော ရဟန်းပြု၍ မကြာသေးကုန် သော ဤဓမ္မဝိနယ ‘သာသနာတော် ‘သို့ ယခုမှရောက်လာကုန်သော ရဟန်းတို့သည် ရှိသေးကုန်၏၊ ထိုရဟန်းတို့သည် ငါ့ကို မမြင်ကြရသော်တစ်မျိုးတစ်မည် ဖြစ်ရာ၏၊ ဖောက်ပြန်ခြင်း ဖြစ်ရာ၏။ ဥပမာ တစ်မျိုးသော်ကား နုသောမျိုးစေ့တို့သည် ရေကို မရကြသော် တစ်မျိုးတစ်မည် ဖြစ်ရာသကဲ့သို့ ဖောက် ပြန်ခြင်း ဖြစ်ရာသကဲ့သို့ ဤအတူ ဤရဟန်းသံဃာ၌ ။ပ။ ရှိသေးကုန်၏၊ ထိုရဟန်းတို့သည် ငါ့ကို မမြင် ကြရသော်တစ်မျိုးတစ်မည် ဖြစ်ရာ၏၊ ဖောက်ပြန်ခြင်း ဖြစ်ရာ၏၊ ငါသည် ရှေးအခါ ရဟန်းသံဃာကိုချီးမြှောက်သကဲ့သို့ ဤအတူ ယခုအခါ ချီးမြှောက်ရပါမူ ကောင်းလေစွ ”ဟု အကြံ ဖြစ်၏။

ထိုအခါ သဟမ္ပတိဗြဟ္မာသည် မြတ်စွာဘုရား၏ စိတ်အကြံကို မိမိစိတ်ဖြင့် သိ၍ အားရှိသောယောက်ျားသည် ကွေးသောလက်ရုံးကို ဆန့်သကဲ့သို့ ဆန့်ထားသောလက်ရုံးကို ကွေးသကဲ့သို့ ဗြဟ္မာ့ဘုံမှကွယ်ခဲ့၍ မြတ်စွာဘုရား၏ ရှေ့တော်၌ ထင်ရှားဖြစ်၏။ ထိုအခါ သဟမ္ပတိဗြဟ္မာသည် ပခုံးတစ်ဖက်၌ အပေါ်ရုံကို တင်၍ မြတ်စွာဘုရားရှိရာသို့ လက်အုပ်ချီလျက် ဤစကားကို လျှောက်၏-"ဘုန်းတော်ကြီး့တော်မူသော မြတ်စွာဘုရား ဤအတိုင်းပင် မှန်ပါ၏၊ ကောင်းသော စကားကို ဆိုတော်မူတတ်သောမြတ်စွာ ဘုရား ဤအတိုင်းပင် မှန်ပါ၏၊ မြတ်စွာဘုရားသည် ရဟန်းသံဃာကို နှင်ထုတ်အပ်၏၊ ဤရဟန်းသံဃာ၌ ငယ်ကုန်သော ရဟန်းပြု၍ မကြာသေးကုန်သော ဤဓမ္မဝိနယ ‘သာသနာတော် ‘သို့ယခုမှ ရောက်လာကုန် သော ရဟန်းတို့သည် ရှိသေးကုန်၏၊ ထိုရဟန်းတို့သည် မြတ်စွဘုရားကိုမမြင်ကြရသော် တစ်မျိုး တစ်မည် ဖြစ်ရာ၏၊ ဖောက်ပြန်ခြင်း ဖြစ်ရာ၏၊ ဥပမာသော်ကား နုနယ်သောနွားကလေးသည် မိခင်ကို မမြင်ကြရသော် တစ်မျိုးတစ်မည် ဖြစ်ရာသကဲ့သို့ ဖောက်ပြန်ခြင်းဖြစ်ရာသကဲ့သို့ ဤအတူ ဤရဟန်း သံဃာ၌ ငယ်ကုန်သော ရဟန်းပြု၍ မကြာသေးကုန်သော ဤဓမ္မဝိနယ'သာသနာတော် ‘သို့ ယခုမှ ရောက် လာကုန်သော ရဟန်းတို့သည် ရှိသေးကုန်၏၊ ထိုရဟန်းတို့သည် မြတ်စွာဘုရားကို မမြင်ကြရသော် တစ်မျိုးတစ်မည် ဖြစ်ရာပါ၏၊ ဖောက်ပြန်ခြင်းဖြစ်ရာပါ၏။ ဥပမာတစ်မျိုးသော်ကား နုသော မျိုးစေ့ တို့သည် ရေကို မရကြသော် တစ်မျိုးတစ်မည်ဖြစ်ရာသကဲ့သို့ ဖောက်ပြန်ခြင်း ဖြစ်ရာသကဲ့သို့ ဤအတူ ဤရဟန်းသံဃာ၌ ငယ်ကုန်သော ရဟန်းပြု၍ မကြာသေးကုန်သော ဤဓမ္မဝိနယ ‘သာသနာတော် ‘သို့ ယခုမှ ရောက်လာကုန်သော ရဟန်းတို့သည်

ရှိသေးကုန်၏၊ ထိုရဟန်းတို့သည် မြတ်စွာဘုရားကို မဖူးမြင် ကြရသော် တစ်မျိုးတစ်မည် ဖြစ်ရာပါ၏၊ ဖောက်ပြန်ခြင်း ဖြစ်ရာပါ၏၊ အသျှင်ဘုရား မြတ်စွာဘုရားသည် ရဟန်းသံဃာကို နှစ်သက်တော်မူပါ၊ အသျှင်ဘုရား မြတ်စွာဘုရားသည် ရဟန်းသံဃာကို ဆုံးမတော်မူပါ၊ မြတ်စွာဘုရားသည် ရှေးအခါကရဟန်းသံဃာကို ချီးမြှောက်တော်မူသကဲ့သို့ ယခုအခါ၌လည်း ချီးမြှောက် တော်မူပါ ”ဟု လျှောက်၏။

မြတ်စွာဘုရားသည် ဆိတ်ဆိတ်နေခြင်းဖြင့် လက်ခံတော်မူ၏၊ ထိုအခါ သဟမ္ပတိဗြဟ္မာသည် မြတ်စွာဘုရား လက်ခံကြောင်းကို သိ၍ မြတ်စွာဘုရားကို ရှိခိုးပြီးလျှင် အရိုအသေပြုကာ ထိုနေရာ၌ ပင် ကွယ်ပျောက်လေ၏။

ထို့နောက် မြတ်စွာဘုရားသည် ညချမ်းအခါ ကိန်းအောင်းရာမှ ထပြီးလျှင် နိဂြောဓာရုံကျောင်းသို့ချဉ်းကပ်တော်မူ၍ ခင်းထားသော နေရာ၌ ထိုင်တော်မူလျက် ရဟန်းတို့သည် တစ်ပါးစီလည်းကောင်း၊ နှစ်ပါးစီလည်းကောင်း ကြောက်ရွံ့သော သဘောရှိကုန်လျက် ငါ့ထံသို့ ချဉ်းကပ်ကြစေဟူသော တန်ခိုးဖန်ဆင်းမှုကို ပြုတော်မူ၏။ ထိုရဟန်းတို့သည်လည်း တစ်ပါးစီလည်းကောင်း၊ နှစ်ပါးစီလည်းကောင်းကြောက်ရွံ့သော သဘောရှိကုန်လျက် မြတ်စွာဘုရားရှိရာသို့ ချဉ်းကပ်ကြပြီးလျှင် ရှိခိုး၍ တစ်ခုသောနေရာ၌ ထိုင်ကြကုန်၏၊ တစ်ခုသော နေရာ၌ ထိုင်နေကုန်သော ထိုရဟန်းတို့အား မြတ်စွာဘုရားသည် ဤစကားကို မိန့်တော်မူ၏-

ရဟန်းတို့ အသက်မွေးမှုတို့တွင် ဤထမင်းတောင်း၍ အသက်မွေးခြင်းသည် အယုတ်ဆုံး ဖြစ်၏။

ရဟန်းတို့ လောက၌ “ ဤသူတောင်းစား ခွက်လက်စွဲသည် လှည့်လည်၏ ”ဟု ဆဲရေးခြင်းရှိ၏။

ရဟန်းတို့ ဤသို့ပင် ဖြစ်သော်လည်း အကျိုးထူးကို လိုလားကုန်သော အမျိုးသားတို့သည် အကျိုးထူးကိုအစွဲပြု၍ ထိုထမင်းတောင်းမှုသို့ ချဉ်းကပ်ကုန်၏၊ မင်းနှိပ်စက်၍လည်း မဟုတ်ကုန်၊ ခိုးသူနှိပ်စက်၍လည်းမဟုတ် ကုန်၊ ကြွေးမြီနှိပ်စက်၍လည်း မဟုတ်ကုန်၊ ဘေးနှိပ်စက်၍လည်း မဟုတ်ကုန်၊ အသက်မွေးမှုနှိပ်စက်၍လည်း မဟုတ်ကုန်။ စင်စစ်သော်ကား “ပဋိသန္ဓေနေမှု အိုမှု သေမှု စိုးရိမ်မှု ငိုကြွေးမှုကိုယ်ဆင်းရဲမှု စိတ်ဆင်းရဲမှု ပြင်းစွာ ပင်ပန်းမှုတို့သည် သက်ဝင်အပ်ကုန်သည် ဖြစ်၍ ဆင်းရဲခြင်းတို့သည်သက်ဝင်အပ်ကုန်၏၊ ဆင်းရဲတို့သည် နှိပ်စက်အပ်ကုန်၏၊ ဤအလုံးစုံသော ဆင်းရဲအစု၏အဆုံးပြုမှုသည် ထင်ကောင်း တန်ရာ၏ ”ဟု (နှလုံးပြု၍ ချဉ်းကပ်ကုန်၏)။

ရဟန်းတို့ ဤသို့ရဟန်းပြုသော အမျိုးသားသည်လည်း မက်မောခြင်း ‘အဘိဇ္ဈာ’ များသူ ကာမတို့၌ ထက်သော စွဲမက်မှုရှိသူ ဖျက်ဆီးလိုသော စိတ်ရှိသူ ပြစ်မှားလိုသော စိတ်အကြံရှိသူ သတိမေ့လျော့သူပညာဆင်ခြင်တုံ မရှိသူ မတည်ကြည်သူ တုန်လှုပ်သော စိတ်ရှိသူ ဣန္ဒြေတို့ကို မစောင့်စည်းသူ ဖြစ်ခဲ့အံ့၊ ရဟန်းတို့ နှစ်ဖက်မှ ရဲရဲလောင်နေသော အလယ်မှ မစင်ပေနေသော သူကောင်မြှိုက် ထင်းကုလားတုံးမီးစသည် ရွာ၌လည်း ထင်းကိစ္စကို မပြီးစေနိုင်၊ တော၌လည်း ထင်းကိစ္စကို မပြီးစေနိုင်သကဲ့သို့ ထိုနည်းတူစွာ ဤပုဂ္ဂိုလ်ကို လူ့စည်းစိမ်မှလည်း ယုတ်သူ ရဟန်းပြုကျိုးကိုလည်း မပြည့်စုံစေနိုင်သူဟု ငါ ဆို၏။

ရဟန်းတို့ အကုသိုလ်အကြံအစည်တို့သည် ဤသုံးမျိုးတို့တည်း။ ကာမ၌ ကြံစည်မှု ‘ကာမဝိတက် ‘၊ ဖျက်ဆီးခြင်း၌ ကြံစည်မှု ‘ဗျာပါဒဝိတက်’၊ ညှဉ်းဆဲခြင်း၌ ကြံစည်မှု ‘ဝိဟိံသာဝိတက် ‘တို့တည်း။ ရဟန်းတို့ ဤအကုသိုလ်အကြံအစည် သုံးမျိုးတို့သည် အဘယ်၌ အကြွင်းမဲ့ ချုပ်ကုန်သနည်း၊ သတိပဋ္ဌာန်လေးပါး တို့၌ ကောင်းစွာ တည်သော စိတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ နေသော သူအားလည်းကောင်း၊ နိစ္စနိမိတ်စသည် မရှိ သော အနိမိတ္တသမာဓိကို ပွါးနေသော သူအားလည်းကောင်း (ချုပ်ကုန်၏)။

ရဟန်းတို့ ဤအနိမိတ္တ သမာဓိကို ပွါးခြင်းငှါ အလွန် သင့်သည်သာတည်း။ ရဟန်းတို့ နိစ္စနိမိတ်မရှိသော အနိမိတ္တသမာဓိကို ပွါးသော် ကြိမ်ဖန်များစွာ ပြုသော် အကျိုးများ၏၊ အာနိသင်များ၏။

ရဟန်းတို့ ဒိဋ္ဌိတို့သည် ဤနှစ်မျိုးတို့တည်း။ ဘဝရှိ၏ဟု စွဲယူသော ဒိဋ္ဌိလည်းကောင်း၊ ဘဝမရှိဟုစွဲယူသော ဒိဋ္ဌိလည်းကောင်းတို့တည်း။ ရဟန်းတို့ ထိုနှစ်မျိုးတို့တွင် အကြားအမြင်ရှိသောအရိယာတပည့်သည် “ငါဟု စွဲလမ်းသော် အပြစ်မရှိနိုင်ရာသော တစ်စုံတစ်ခုသော တရားမျိုးသည်လောက၌ ရှိသလော”ဟု ဆင်ခြင်၏။ ထိုသူသည် ဤသို့ “ငါဟု စွဲလမ်းသော် အပြစ်မရှိနိုင်ရာသောတစ်စုံတစ်ခုသော တရား မျိုးသည် လောက၌ မရှိ။ မှန်၏၊ ငါသည် စွဲလမ်းသော် ရုပ်ကိုသာလျှင်စွဲလမ်းရာ၏၊ ဝေဒနာကိုသာလျှင်။ သညာကိုသာလျှင်။ သင်္ခါရတို့ကိုသာလျှင်။ ဝိညာဏ်ကိုသာလျှင်စွဲလမ်းရာ၏၊ ထိုငါ့အား ဤစွဲလမ်းမှု အကြောင်းကြောင့် ဘဝဖြစ်ရာ၏၊ ဘဝအကြောင်းကြောင့်ပဋိသန္ဓေနေမှု ဖြစ်ရာ၏၊ ပဋိသန္ဓေနေမှုအကြောင်း ကြောင့် အိုမှု သေမှု စိုးရိမ်မှု ငိုကြွေးမှုကိုယ်ဆင်းရဲမှုစိတ်ဆင်းရဲမှု ပြင်းစွာ ပင်ပန်းမှုတို့ ဖြစ်ကုန်ရာ၏၊ ဤသို့လျှင် အလုံးစုံသော ဤဆင်းရဲအစု၏ဖြစ်ပေါ်မှုသည် ဖြစ်ရာ၏”ဟု သိ၏။

ရဟန်းတို့ ထိုအရာကို အဘယ်သို့ မှတ်ထင်ကုန်သနည်း၊ ရုပ်သည် မြဲသလော၊ မမြဲသလော။ မမြဲပါအသျှင်ဘုရား။ မမြဲသော ရုပ်သည် ဆင်းရဲလော၊ ချမ်းသာလော။ ဆင်းရဲပါ အသျှင်ဘုရား။ မမြဲသောဆင်းရဲသော ဖောက်ပြန်ခြင်းသဘောရှိသော ရုပ်ကို “ ဤရုပ်သည် ငါ့ဥစ္စာ ဖြစ်၏၊ ဤရုပ်သည် ငါ ဖြစ်၏၊ ဤရုပ်သည် ငါ၏ကိုယ် ‘အတ္တ’ တည်း ”ဟု ရှုခြင်းငှါ သင့်လျော်ပါမည်လော။ မသင့်လျော်ပါအသျှင်ဘုရား။ ဝေဒနာသည်။ သညာသည်။ သင်္ခါရတို့သည်။ ဝိညာဏ်သည်။ပ။ ရဟန်းတို့ ထို့ကြောင့်ပင် ဤသို့ ရှုသော။ပ။ ဤမဂ်ကိစ္စ အလို့ငှါ တစ်ပါးသောပြုဖွယ် မရှိပြီဟု သိ၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

အဋ္ဌမသုတ်။

၉-ပါလိလေယျသုတ်

֍ ၈၁။ အခါတစ်ပါး၌ မြတ်စွာဘုရားသည် ကောသမ္ဗီပြည် ဃောသိတာရုံကျောင်း၌ (သီတင်းသုံး) နေတော်မူ၏၊ ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားသည် နံနက်အခါ သင်္ကန်းကို ပြင်ဝတ်တော်မူ၍ သပိတ်သင်္ကန်းကိုယူဆောင်လျက် ကောသမ္ဗီပြည်သို့ ဆွမ်းခံဝင်တော်မူ၏၊ ကောသမ္ဗီပြည်၌ ဆွမ်းခံလှည့်လည်တော်မူပြီးလျှင်ဆွမ်းစားပြီးနောက် ဆွမ်းခံရာမှ ဖဲခွါတော်မူ၍ ကိုယ်တော်တိုင် ကျောင်း အိပ်ရာ နေရာကို သိမ်းဆည်း၍ သပိတ်သင်္ကန်းကို ယူဆောင်လျက် အလုပ်အကျွေးတို့ကို မပန်ကြားဘဲ ရဟန်းသံဃာကို မပြောကြားဘဲတစ်ပါးတည်း အဖော်မပါဘဲ ဒေသစာရီ ကြွချီတော်မူ၏။

ထိုအခါ ရဟန်းတစ်ပါးသည် မြတ်စွာဘုရားကြွ၍ မကြာမီ အသျှင်အာနန္ဒာထံသို့ ချဉ်းကပ်၍ အသျှင်အာနန္ဒာအား ဤစကားကို လျှောက်၏ - “ငါ့သျှင်အာနန္ဒာ မြတ်စွာဘုရားသည်ကိုယ်တော်တိုင် ကျောင်းအိပ်ရာ နေရာကို သိမ်းဆည်း၍ သပိတ်သင်္ကန်းကို ယူဆောင်လျက် အလုပ်အကျွေးတို့ကို မပန်ကြားဘဲ့ရဟန်းသံဃာကို မပြောကြားဘဲ တစ်ပါးတည်း အဖော်မပါဘဲ ဒေသစာရီ ကြွချီတော်မူ၏ ”ဟုလျှောက်၏။ ငါ့သျှင် မြတ်စွာဘုရားသည်ကိုယ်တော်တိုင် ကျောင်း အိပ်ရာ နေရာကို သိမ်းဆည်း၍ သပိတ်သင်္ကန်းကို ယူဆောင်လျက် အလုပ်အကျွေးတို့ကို မပန်ကြားဘဲ ရဟန်းသံဃာကိုမပြောကြားဘဲ တစ်ပါးတည်း အဖော် မပါဘဲ ဒေသစာရီ ကြွချီတော်မူသော အခါမျိုး၌ မြတ်စွာဘုရားသည်တစ်ပါးတည်းသာ နေတော်မူလို၏၊ ထိုအခါမျိုး၌ မည်သူမျှ မြတ်စွာဘုရားထံသို့ မလိုက်အပ်ဟု (ဆို၏)။

ထို့နောက် မြတ်စွာဘုရားသည် အစဉ်အတိုင်း ဒေသစာရီ ကြွချီတော်မူရာ ပါလိလေယျကတောသို့ရောက်တော်မူ၏၊ မြတ်စွာဘုရားသည် ထိုပါလိလေယျကတောဝယ် တင့်တယ်သော အင်ကြင်းပင်ရင်း၌ (သီတင်းသုံး) နေတော်မူ၏။ ထိုအခါ များစွာသော ရဟန်းတို့သည် အသျှင်အာနန္ဒာထံသို့ ချဉ်းကပ်ကုန်၍ အသျှင်အာနန္ဒာနှင့် အတူ ဝမ်းမြောက်ဝမ်းသာ နှုတ်ဆက်ပြောဆိုကုန်၏၊ ဝမ်းမြောက်ဖွယ်နှစ်လိုဖွယ်စကားကို ပြောဆိုပြီး၍ တစ်ခုသော နေရာ၌ ထိုင်နေကြပြီးလျှင် ဤစကားကို ပြောဆိုကုန်၏-"ငါ့သျှင်အာနန္ဒာ ငါတို့သည် မြတ်စွာဘုရား၏ အထံတော်မှ တရားစကားကို မနာကြားရသည်ကားကြာမြင့်လှပါပြီ၊ မြတ်စွာ ဘုရား၏ အထံတော်မှ တရားစကားကို ကြားနာခြင်းငှါ အလိုရှိပါကုန်၏”ဟု (လျှောက်ကုန်၏)။

ထိုအခါ အသျှင်အာနန္ဒာသည် ထိုရဟန်းတို့နှင့် အတူ ပါလိလေယျကတောဝယ် တင့်တယ်သောအင်ကြင်းပင်ရင်း မြတ်စွာဘုရားထံသို့ ချဉ်းကပ်၍ ရှိခိုးပြီးလျှင် တစ်ခုသော နေရာ၌ ထိုင်နေ၏၊ တစ်ခုသော နေရာ၌ ထိုင်နေကြသော ရဟန်းတို့ကို မြတ်စွာဘုရားသည် အကျိုးစီးပွါးကို ကောင်းစွာ ပြလျက်တရားကို ဆောက်တည်စေကာ တရားကျင့်သုံးရန် ထက်သန်ရွှင်လန်းစေတော်မူ၏။ ထိုအခါ ရဟန်းတစ်ပါးအား “အဘယ်သို့ သိသူ အဘယ်သို့ မြင်သူအား ကာလ မခြားမူ၍ အာသဝေါတရားတို့ ကုန်ခန်းပါသနည်း “ ဟူသော အကြံဖြစ်၏၊ ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားသည် ထိုရဟန်း၏ စိတ်အကြံကို မိမိစိတ်ဖြင့်သိတော်မူ၍ ရဟန်းတို့ကို မိန့်တော်မူ၏-"ရဟန်းတို့ ငါသည် စူးစမ်းပြီးမှ တရားကို ဟောအပ်၏၊ စူးစမ်းပြီးမှ သတိပဋ္ဌာန်လေးမျိုးတို့ကို ဟောအပ်ကုန်၏၊ စူးစမ်းပြီးမှ သမ္မပ္ပဓာန်လေးမျိုးတို့ကို ဟောအပ်ကုန်၏၊ စူးစမ်းပြီးမှ ဣဒ္ဓိပါဒ်လေးမျိုးတို့ကို ဟောအပ်ကုန်၏၊ စူးစမ်းပြီးမှ ဣန္ဒြေငါးမျိုးတို့ကို ဟောအပ်ကုန်၏၊ စူးစမ်းပြီးမှ ဗိုလ်ငါးမျိုးတို့ကို ဟောအပ်ကုန်၏၊ စူးစမ်းပြီးမှ ဗောဇ္ဈင်ခုနစ်မျိုးတို့ကို ဟောအပ်ကုန်၏၊ စူးစမ်းပြီးမှ အင်္ဂါရှစ်ပါးရှိသော အရိယာမဂ်ကို ဟောအပ်၏။ ဤသို့ ငါသည် စူးစမ်းပြီးမှ တရားကို ဟောအပ်၏။ ရဟန်းတို့ ငါသည် ဤသို့ စူးစမ်းပြီးမှ တရားကို ဟောအပ်ပါလျက်

အဘယ့်ကြောင့်အချို့သော ရဟန်းအား “အဘယ်သို့ သိသူ အဘယ်သို့ မြင်သူအား ကာလ မခြားမူ၍ အာသဝေါတရားတို့ ကုန်ပါသနည်း ”ဟု ဤသို့ စိတ်အကြံ ဖြစ်ပေါ်လေဘိသနည်းဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

ရဟန်းတို့ အဘယ်သို့ သိသူ အဘယ်သို့ မြင်သူအား ကာလ မခြားဘဲ အာသဝေါတရားတို့ ကုန်သနည်းဟူမူ- ရဟန်းတို့ ဤလောက၌ အကြားအမြင်မရှိသော, အရိယာတို့ကို မဖူးမြင်ဖူးသော, အရိယာတရား၌ မလိမ္မာသော အရိယာတရား၌ မယဉ်ကျေးသော၊ သူတော်ကောင်းတို့ကို မဖူးမြင်ဖူးသော,သူတော်ကောင်းတရား၌ မလိမ္မာသော, သူတော်ကောင်းတရား၌ မယဉ်ကျေးသော ပုထုဇဉ်သည် ရုပ်ကိုအတ္တဟု ရှု၏၊ ရဟန်းတို့ ထိုရှုမှုသည် သင်္ခါရ၁ဖြစ်၏။ ထိုသင်္ခါရသည် အဘယ်လျှင် အကြောင်းနိဒါန်းရှိသနည်း၊ အဘယ်လျှင် ဖြစ်ပေါ်ကြောင်းရှိသနည်း၊ အဘယ်လျှင် ဇာစ်မြစ်ရှိသနည်း၊ အဘယ်လျှင် အမွန်အစရှိသနည်း။ ရဟန်းတို့ အဝိဇ္ဇာနှင့် ယှဉ်သော တွေ့ထိမှု ‘ဖဿ’ ကြောင့် ဖြစ်သော ဝေဒနာဖြင့်တွေ့ထိ အပ်သော, အကြားအမြင်မရှိသော ပုထုဇဉ်အား တဏှာသည် ဖြစ်ပေါ်၏၊ ထိုသင်္ခါရသည်ထိုတဏှာကြောင့် ဖြစ်၏။ ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် ထိုသင်္ခါရသည်လည်း မမြဲ၊ ပြုပြင်အပ်၏၊ အကြောင်းကို စွဲ၍ ဖြစ်ပေါ်၏။ ထိုတဏှာသည်လည်း မမြဲ၊ ပြုပြင်အပ်၏၊ အကြောင်းကို စွဲ၍ ဖြစ်ပေါ်၏။ ထိုဝေဒနာသည်လည်း မမြဲ၊ ပြုပြင်အပ်၏၊ အကြောင်းကို စွဲ၍ ဖြစ်ပေါ်၏။

ထိုဖဿသည်လည်း မမြဲ၊ ပြုပြင်အပ်၏၊ အကြောင်းကို စွဲ၍ ဖြစ်ပေါ်၏။ ထိုအဝိဇ္ဇာသည်လည်း မမြဲ၊ ပြုပြင်အပ်၏၊ အကြောင်းကို စွဲ၍ ဖြစ်ပေါ်၏။ ရဟန်းတို့ ဤသို့ သိသူ ဤသို့ မြင်သူအား ကာလမခြားဘဲ အာသဝေါတရားတို့ ကုန်မှုဖြစ်၏။

ရုပ်ကို အတ္တဟူ၍ ကား မရှု၊ သို့သော် ရုပ်ရှိသော အတ္တဟု ရှု၏။ ရဟန်းတို့ ထိုရှုမှုသည် သင်္ခါရဖြစ်၏။ ထိုသင်္ခါရသည် အဘယ်လျှင် အကြောင်းနိဒါန်းရှိသနည်း၊ အဘယ်လျှင် ဖြစ်ပေါ်ကြောင်းရှိသနည်း၊ အဘယ်လျှင် ဇာစ်မြစ်ရှိသနည်း၊ အဘယ်လျှင် အမွန်အစရှိသနည်း။ ရဟန်းတို့ အဝိဇ္ဇာနှင့် ယှဉ်သောတွေ့ထိမှု ‘ဖဿ ‘ကြောင့် ဖြစ်သော ဝေဒနာဖြင့် တွေ့ထိအပ်သော, အကြားအမြင်မရှိသော ပုထုဇဉ်အားတဏှာသည် ဖြစ်ပေါ်၏၊ ထိုသင်္ခါရသည် ထိုတဏှာကြောင့် ဖြစ်ပေါ်၏။ ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် ထိုသင်္ခါရသည်လည်း မမြဲ၊ ပြုပြင်အပ်၏၊ အကြောင်းကို စွဲ၍ ဖြစ်ပေါ်၏။ ထိုတဏှာသည်လည်း၊ ထိုဝေဒနာသည်လည်း၊ ထိုဖဿသည်လည်း၊ ထိုအဝိဇ္ဇာသည်လည်း မမြဲ၊ ပြုပြင်အပ်၏၊ အကြောင်းကို စွဲ၍ ဖြစ်ပေါ်၏။

ရဟန်းတို့ ဤသို့ သိသူ ဤသို့ မြင်သူအား ကာလ မခြားဘဲ အာသဝေါတရားတို့ ကုန်မှု ဖြစ်၏။

ရုပ်ကို အတ္တဟူ၍လည်း မရှု၊ ရုပ်ရှိသော အတ္တဟုလည်း မရှု၊ သို့သော် အတ္တ၌ ရုပ်ဟု ရှု၏။

ရဟန်းတို့ ထိုရှုမှုသည် သင်္ခါရ ဖြစ်၏။ ထိုသင်္ခါရသည် အဘယ်လျှင် အကြောင်း'နိဒါန်း'ရှိသနည်း၊ အဘယ် လျှင် ဖြစ်ပေါ်ကြောင်းရှိသနည်း၊ အဘယ်လျှင် ဇာစ်မြစ်ရှိသနည်း၊ အဘယ်လျှင်အမွန်အစရှိသနည်း။ ရဟန်းတို့ အဝိဇ္ဇာနှင့် ယှဉ်သော တွေ့ထိမှု ‘ဖဿ’ ကြောင့် ဖြစ်သော ဝေဒနာဖြင့်တွေ့ထိအပ်သော, အကြားအမြင် မရှိသော ပုထုဇဉ်အား တဏှာသည် ဖြစ်ပေါ်၏၊ ထိုသင်္ခါရသည်ထိုတဏှာကြောင့် ဖြစ်၏။ ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် ထိုသင်္ခါရသည်လည်း မမြဲ၊ ပြုပြင်အပ်၏၊ အကြောင်းကို စွဲ၍ ဖြစ်ပေါ်၏။ ထို တဏှာသည်လည်း၊ ထိုဝေဒနာသည်လည်း၊ ထိုဖဿသည်လည်း၊ ထိုအဝိဇ္ဇာသည်လည်း မမြဲ၊ ပြုပြင် အပ်၏၊ အကြောင်းကို စွဲ၍ ဖြစ်ပေါ်၏။ ရဟန်းတို့ ဤသို့ သိသူ ဤသို့ မြင်သူအား ကာလ မခြားဘဲ အာသဝေါတရားတို့ ကုန်မှု ဖြစ်၏။

ရုပ်ကို အတ္တဟူ၍လည်း မရှု၊ ရုပ်ရှိသော အတ္တဟုလည်း မရှု၊ အတ္တ၌ ရုပ်ဟုလည်း မရှု၊ သို့သော် ရုပ်၌ အတ္တဟု ရှု၏။ ရဟန်းတို့ ထိုရှုမှုသည် သင်္ခါရမည်၏။ ထိုသင်္ခါရသည် အဘယ်အကြောင်း ရှိသနည်း၊ အဘယ်ဖြစ်ပေါ်မှုရှိသနည်း၊ အဘယ်လျှင် ဖြစ်ခြင်းရှိသနည်း၊ အဘယ်လျှင် အမွန်အစရှိသနည်း။ ရဟန်းတို့အဝိဇ္ဇာနှင့် ယှဉ်သော တွေ့ထိမှု ‘ဖဿ’ ကြောင့် ဖြစ်သော ဝေဒနာဖြင့် တွေ့ထိအပ်သော အကြားအမြင်မရှိ သော ပုထုဇဉ်အား တဏှာသည် ဖြစ်ပေါ်၏၊ ထိုသင်္ခါရသည်

ထိုတဏှာကြောင့် ဖြစ်၏။ ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် ထိုသင်္ခါရသည်လည်း မမြဲ၊ ပြုပြင်အပ်၏၊ အကြောင်းကို စွဲ၍ ဖြစ်ပေါ်၏။ ထိုတဏှာသည်လည်း၊ ထိုဝေဒနာသည်လည်း၊ ထိုဖဿသည်လည်း၊ ထိုအဝိဇ္ဇာသည်လည်း မမြဲ၊ ပြုပြင်အပ်၏၊ အကြောင်းကို စွဲ၍ ဖြစ်ပေါ်၏။ ရဟန်းတို့ ဤသို့ သိသူအား။ပ။ အာသဝေါတရားတို့ ကုန်မှု ဖြစ်၏။

ရုပ်ကို အတ္တဟူ၍လည်း မရှု၊ ရုပ်ရှိသော အတ္တဟုလည်း မရှု၊ အတ္တ၌ ရုပ်ဟုလည်း မရှု၊ ရုပ်၌ အတ္တဟုလည်း မရှု၊ သို့သော် ဝေဒနာကို အတ္တဟု ရှု၏။ သို့သော် ဝေဒနာရှိသော အတ္တဟု ရှု၏။

သို့သော် အတ္တ၌ ဝေဒနာဟု ရှု၏။ သို့သော် ဝေဒနာ၌ အတ္တဟု ရှု၏။ သို့သော် သညာကို။ သို့သော်သင်္ခါရတို့ကို အတ္တဟု ရှု၏၊ သို့သော် သင်္ခါရတို့ရှိသော အတ္တဟု ရှု၏၊ သို့သော် အတ္တ၌ သင်္ခါရတို့ဟုရှု၏၊ သို့သော် သင်္ခါရတို့၌ အတ္တဟု ရှု၏။ သို့သော် ဝိညာဏ်ကို အတ္တဟု ရှု၏၊ သို့သော် ဝိညာဏ်ရှိသော အတ္တဟု ရှု၏၊ သို့သော် အတ္တ၌ ဝိညာဟု ရှု၏၊ သို့သော် ဝိညာဏ်၌ အတ္တဟု ရှု၏။ ရဟန်းတို့ထိုရှုမှုသည် သင်္ခါရ ဖြစ်၏။ ထိုသင်္ခါရသည် အဘယ်လျှင် အကြောင်းနိဒါန်းရှိသနည်း။ပ။ အဘယ်လျှင်အမွန်အစရှိသနည်း။ ရဟန်းတို့ မသိမှု ‘အဝိဇ္ဇာ ‘နှင့် ယှဉ်သော တွေ့ထိမှု'ဖဿ'ကြောင့် ဖြစ်သော ဝေဒနာဖြင့် တွေ့ထိအပ်သော, အကြားအမြင် မရှိသော ပုထုဇဉ်အား တဏှာသည် ဖြစ်ပေါ်၏၊ ထိုသင်္ခါရသည်ထိုတဏှာကြောင့် ဖြစ်၏။ ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် သင်္ခါရသည်လည်း မမြဲ၊ ပြုပြင်အပ်၏၊ အကြောင်းကို့စွဲ၍ ဖြစ်ပေါ်၏၊ ထိုတဏှာသည်လည်း၊ ထိုဝေဒနာသည်လည်း၊ ထိုဖဿသည်လည်း၊ ထိုအဝိဇ္ဇာသည်လည်း မမြဲ၊ ပြုပြင်အပ်၏၊ အကြောင်းကို စွဲ၍ ဖြစ်ပေါ်၏။ ရဟန်းတို့ ဤသို့ သိသူ ဤသို့ မြင်သူအားလည်း ကာလ မခြားဘဲ အာသဝေါတရားတို့ ကုန်မှု ဖြစ်၏။

ရုပ်ကို အတ္တဟူ၍လည်း မရှု။ ဝေဒနာကို အတ္တဟူ၍လည်း မရှု။ သညာကို အတ္တဟူ၍လည်း မရှု။ သင်္ခါရတို့ကို။ ဝိညာဏ်ကို အတ္တဟူ၍လည်း မရှု၊ သို့သော် “ထိုငါသည် အတ္တတည်း၊ ထိုငါသည်လောက တည်း၊ ထိုအတ္တနှင့် လောကဟူသော ငါသည် တမလွန်ဘဝ၌ ဖြစ်လတ္တံ့၊ မြဲ၏၊ ခိုင်ခံ့၏၊ တည်တံ့၏၊ မဖောက်ပြန်သော သဘောရှိ၏ ”ဟု ဤသို့ အယူရှိ၏။ ရဟန်းတို့ ထိုမြဲ၏ဟူသောအယူ (သဿတဒိဋ္ဌိ)သည် သင်္ခါရဖြစ်၏။ ထိုသင်္ခါရသည် အဘယ်လျှင် အကြောင်းနိဒါန်းရှိသနည်း။ပ။ ရဟန်းတို့ ဤသို့ သိသူ ဤသို့ မြင်သူအားလည်း ကာလ မခြားဘဲ အာသဝေါတရားတို့ ကုန်မှု ဖြစ်၏။

ရုပ်ကို အတ္တဟူ၍လည်း မရှု၊ ဝေဒနာကို။ သညာကို။ သင်္ခါရတို့ကို။ ဝိညာဏ်ကို အတ္တဟူ၍လည်းမရှု၊ သို့သော် “ထိုငါသည် အတ္တတည်း၊ ထိုငါသည် လောကတည်း၊ ထိုအတ္တနှင့် လောကဟူသောငါသည် တမလွန်ဘဝ၌ ဖြစ်လတ္တံ့၊ မြဲ၏၊ ခိုင်ခံ့၏၊ တည်တံ့၏၊ မဖောက်ပြန်သော သဘောရှိ၏ “ဟူ၍ ဤသို့လည်း အယူမရှိ၊ သို့သော် “ငါဟူ၍ မဖြစ်ခဲ့သော် ငါ့ဥစ္စာဟူ၍ မဖြစ်ရာ၊ ငါ မဖြစ်တော့ဟု ဆိုလျှင်ငါ့ဥစ္စာဟူ၍ ရှိတော့မည် မဟုတ် ”ဟု ဤသို့ အယူရှိ၏။ ရဟန်းတို့ ထိုပြတ်၏ဟူသောအယူ (ဥစ္ဆေဒဒိဋ္ဌိ)သည် သင်္ခါရ ဖြစ်၏။ ထိုသင်္ခါရသည် အဘယ်လျှင် အကြောင်းနိဒါန်းရှိသနည်း၊ အဘယ်လျှင် ဖြစ်ပေါ်ကြောင်းရှိသနည်း၊ အဘယ်လျှင် ဇာစ်မြစ်ရှိသနည်း၊ အဘယ်လျှင်အမွန်အစရှိသနည်း။ ရဟန်းတို့ အဝိဇ္ဇာနှင့် ယှဉ်သော ဖဿကြောင့် ဖြစ်သော ဝေဒနာဖြင့်တွေ့ထိအပ်သော, အကြားအမြင် မရှိသော ပုထုဇဉ်အား တဏှာသည် ဖြစ်ပေါ်၏၊ ထိုသင်္ခါရသည်ထိုတဏှာကြောင့် ဖြစ်၏။ ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် ထိုသင်္ခါရသည်လည်း မမြဲ။ပ။ ရဟန်းတို့ ဤသို့သိသူ ဤသို့ မြင်သူအားလည်း ကာလ မခြားဘဲ အာသဝေါတရားတို့ ကုန်မှု ဖြစ်၏။

ရုပ်ကို အတ္တဟူ၍လည်း မရှု၊ ဝေဒနာကို။ သညာကို။ သင်္ခါရတို့ကို။ ဝိညာဏ်ကို အတ္တဟူ၍လည်းမရှု။ပ။ ဝိညာဏ်၌ အတ္တဟူ၍လည်း မရှု၊ “ထိုငါသည် အတ္တတည်း၊ ထိုငါသည် လောကမည်၏၊ ထိုအတ္တနှင့် လောကဟူသော ငါသည် တမလွန်ဘဝ၌ ဖြစ်လတ္တံ့၊ မြဲ၏၊ ခိုင်ခံ့၏၊ တည်တံ့၏၊ မဖောက်ပြန်သော သဘော ရှိ၏ “ဟူ၍ ဤသို့လည်း အယူ မရှိ၊ “ငါဟူ၍ မဖြစ်ခဲ့သော် ငါ့ဥစ္စာဟူ၍ မဖြစ်ရာ၊ ငါ မဖြစ်တော့ဟု ဆိုလျှင် ငါ့ဥစ္စာဟူ၍ ရှိတော့မည် မဟုတ် ”ဟု ဤသို့လည်း အယူ မရှိ၊

သို့သော် တွေးတောမှု ရှိ၏၊ ယုံမှားမှု ရှိ၏၊ သူတော်ကောင်းတရား၌ ဆုံးဖြတ်ခြင်းသို့ မရောက်။ ရဟန်းတို့ ထိုတွေးတောယုံမှားခြင်း သူတော် ကောင်းတရား၌ ဆုံးဖြတ်ခြင်းသို့ မရောက်ခြင်းသည်သင်္ခါရမည်၏။ ထိုသင်္ခါရသည် အဘယ်အကြောင်းရှိသ နည်း၊ အဘယ်ဖြစ်ပေါ်မှု ရှိသနည်း၊ အဘယ်လျှင်ဖြစ်ခြင်းရှိသနည်း၊ အဘယ်လျှင် အမွန်အစရှိသနည်း။ ရဟန်းတို့ အဝိဇ္ဇာနှင့် ယှဉ်သော ဖဿကြောင့်ဖြစ်သော ဝေဒနာဖြင့် တွေ့ထိအပ်သော, အကြားအမြင် မရှိသော ပုထုဇဉ်အား တဏှာသည် ဖြစ်ပေါ်၏၊ ထိုသင်္ခါရသည် ထိုတဏှာကြောင့် ဖြစ်၏။ ရဟန်းတို့ ထိုသင်္ခါရသည်လည်း မမြဲ၊ ပြုပြင်အပ်၏၊ အကြောင်းကို စွဲ၍ ဖြစ်ပေါ်၏။ ထိုတဏှာသည်လည်း မမြဲ၊ ပြုပြင်အပ်၏၊ အကြောင်းကို စွဲ၍ ဖြစ်ပေါ်၏။

ထိုဝေဒနာသည်လည်း မမြဲ၊ ပြုပြင်အပ်၏၊ အကြောင်းကို စွဲ၍ ဖြစ်ပေါ်၏။ ထိုဖဿသည်လည်း မမြဲ၊ ပြုပြင်အပ်၏၊ အကြောင်းကို စွဲ၍ ဖြစ်ပေါ်၏။ ထိုအဝိဇ္ဇာသည်လည်း မမြဲ၊ ပြုပြင်အပ်၏၊ အကြောင်းကိုစွဲ၍ ဖြစ်ပေါ်၏။ ရဟန်းတို့ ဤသို့ သိသူ ဤသို့ မြင်သူအားလည်း ကာလ မခြားဘဲအာသဝေါတရားတို့ ကုန်မှု ဖြစ်၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

နဝမသုတ်။

၁။ ဒိဋ္ဌိစေတသိက်ဟူသော သင်္ခါရတည်း။

၁၀-ပုဏ္ဏမသုတ်

֍ ၈၂။ အခါတစ်ပါး၌ မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထိပြည် ပုဗ္ဗာရုံကျောင်းတိုက်ဝယ် မိဂါရမာတာဝိသာခါ၏ ပြာသာဒ်ကျောင်း၌ များစွာသော ရဟန်းသံဃာနှင့်အတူ (သီတင်းသုံး) နေတော်မူ၏၊ ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားသည် ထိုတစ်ဆယ့်ငါးရက် ဥပုသ်လပြည့်နေ့ ညဉ့်အခါ၌ ရဟန်းသံဃာ ခြံရံလျက် လွင်တီးခေါင်၌ နေတော်မူ၏။

ထိုအခါ ရဟန်းတစ်ပါးသည် နေရာမှ ထကာ ပခုံးတစ်ဖက်၌ အပေါ်ရုံကို တင်၍ မြတ်စွာဘုရား ရှိရာသို့လက်အုပ်ချီလျက် မြတ်စွာဘုရားအား- “အသျှင်ဘုရား ပြဿနာမေးရန် တပည့်တော်အား အကယ် ၍ မြတ်စွာဘုရား ခွင့်ပြုပါလျှင် တပည့်တော်သည် အနည်းငယ် မေးလိုပါ၏”ဟု ဤစကားကို လျှောက်၏။

ရဟန်း သို့ဖြစ်လျှင် သင်သည် မိမိနေရာ၌ ထိုင်လျက် အလိုရှိရာကို မေးလော့ဟု မိန့်တော်မူ၏၊ “အသျှင်ဘုရား ကောင်းပါပြီ”ဟု ထိုရဟန်းသည် မြတ်စွာဘုရားအား ဝန်ခံ၍ မိမိနေရာ၌ ထိုင်လျက်မြတ်စွာဘုရား အား ဤစကားကို လျှောက်၏- “မြတ်စွာဘုရား ရူပုပါဒါနက္ခန္ဓာ၊ ဝေဒနုပါဒါနက္ခန္ဓာ၊ သညုပါဒါနက္ခန္ဓာ၊ သင်္ခါရုပါဒါနက္ခန္ဓာ၊ ဝိညာဏုပါဒါနက္ခန္ဓာဟူကုန်သော ဥပါဒါနက္ခန္ဓာငါးမျိုးတို့ဟူသည် ဤသည်တို့ပင်လော”ဟု (လျှောက်၏)။ ရဟန်း ရူပုပါဒါနက္ခန္ဓာ။ပ။ ဝိညာဏုပါဒါနက္ခန္ဓာဟူသော ဥပါဒါနက္ခန္ဓာငါးမျိုးတို့ဟူသည် ဤသည်တို့ပင်တည်းဟု မိန့်တော်မူ၏။ “အသျှင်ဘုရား ကောင်းလှပါပြီ”ဟု

ထိုရဟန်းသည် မြတ်စွာဘုရား စကားကို အလွန် နှစ်သက်ဝမ်းမြောက်၍ ထို့ထက်အလွန် ပြဿနာကိုမေးလျှောက်ပြန်၏။

အသျှင်ဘုရား ဤဥပါဒါနက္ခန္ဓာငါးမျိုးတို့သည် အဘယ်လျှင် အမြစ်အရင်း ရှိပါကုန်သနည်းဟု (လျှောက်၏)။ ရဟန်း ဤဥပါဒါနက္ခန္ဓာငါးမျိုးတို့သည် လိုချင်မှု ‘ဆန္ဒ’ လျှင် အမြစ်အရင်းရှိကုန်၏။ပ။ အသျှင်ဘုရား ထိုစွဲလမ်းမှု'ဥပါဒါန်'သည်ပင် ထိုဥပါဒါနက္ခန္ဓာငါးမျိုးတို့လော၊ သို့မဟုတ် စွဲလမ်းမှု'ဥပါဒါန်'သည် ဥပါဒါနက္ခန္ဓာငါးမျိုးတို့မှ တခြားလော။ ရဟန်း ထိုစွဲလမ်းမှု'ဥပါဒါန်'သည်ပင် ဥပါဒါနက္ခန္ဓာငါးမျိုးတို့လည်း မဟုတ်၊ စွဲလမ်းမှု ‘ဥပါဒါန်'သည် ဥပါဒါနက္ခန္ဓာငါးမျိုးတို့မှ တခြားလည်း မဟုတ်၊ စင်စစ်သော်ကား ထိုဥပါဒါနက္ခန္ဓာငါးမျိုးတို့၌ လိုချင်စွဲမက်မှု'ဆန္ဒရာဂ'သည် စွဲလမ်းမှု'ဥပါဒါန်’မည်၏ဟု မိန့်တော်မူ၏။

အသျှင်ဘုရား ကောင်းလှပါပြီဟု ထိုရဟန်းသည်။ပ။ ထို့ထက်အလွန် ပြဿနာကို မေးလျှောက်ပြန်၏။

အသျှင်ဘုရား ဥပါဒါနက္ခန္ဓာငါးမျိုးတို့၌ လိုချင်စွဲမက်မှု ‘ဆန္ဒရာဂ'၏ ထူးခြားခြင်းသည် ဖြစ်နိုင်ပါသလောဟု လျှောက်၏။ “ရဟန်း ဖြစ်နိုင်၏ ”ဟု မြတ်စွာဘုရားသည် မိန့်တော်မူ၏။ ရဟန်း ဤလောက၌ အချို့သူအား “အနာဂတ်ကာလ၌ ဤသို့ ရုပ်ရှိသူ ဖြစ်လို၏၊ အနာဂတ်ကာလ၌ ဤသို့ ဝေဒနာရှိသူ ဖြစ်လို၏၊ အနာဂတ်ကာလ၌ ဤသို့ သညာရှိသူ ဖြစ်လို၏၊ အနာဂတ်ကာလ၌ ဤသို့ သင်္ခါရရှိသူ ဖြစ်လို၏၊ အနာဂတ်ကာလ၌ ဤသို့ ဝိညာဏ်ရှိသူ ဖြစ်လို၏ ”ဟု ဤသို့ ဖြစ်၏။ ရဟန်း ဤသို့လျှင် ဥပါဒါနက္ခန္ဓာငါးမျိုးတို့၌ လိုချင်စွဲမက်မှု ‘ဆန္ဒရာဂ'၏ ထူးခြားခြင်းသည် ဖြစ်နိုင်၏ဟု မိန့်တော်မူ၏။ “အသျှင်ဘုရားကောင်းလှပါပြီ ”ဟု ထိုရဟန်းသည်။ပ။ ထို့ထက်အလွန် ပြဿနာကို မေးလျှောက်ပြန်၏။

အသျှင်ဘုရား ခန္ဓာတို့၏ ခန္ဓာဟူသော အမည်သည် အဘယ်မျှလောက်ရှိသနည်း။ ရဟန်း အတိတ်အနာဂတ် ပစ္စုပ္ပန်လည်းဖြစ်သော အတွင်း အပြင်လည်းဖြစ်သော အကြမ်း အနုလည်းဖြစ်သော အယုတ်အမြတ်လည်းဖြစ်သော အဝေး အနီးလည်းဖြစ်သော ရုပ်အားလုံးကို ရူပက္ခန္ဓာဟု ဆိုအပ်၏။ ဝေဒနာအားလုံးကို။ သညာအားလုံးကို။ သင်္ခါရအားလုံးတို့ကို။ အတိတ် အနာဂတ် ပစ္စုပ္ပန်လည်းဖြစ်သောအတွင်း အပြင်လည်းဖြစ်သော အကြမ်း အနုလည်းဖြစ်သော အယုတ် အမြတ်လည်းဖြစ်သော အဝေးအနီးလည်းဖြစ်သော ဝိညာဏ်အားလုံးကို ဝိညာဏက္ခန္ဓာဟု ဆိုအပ်၏။ ရဟန်း ခန္ဓာတို့၏ ခန္ဓာဟူသောအမည်သည် ဤမျှလောက်ရှိ၏ဟု မိန့်တော်မူ၏။ “အသျှင်ဘုရား ကောင်းလှပါပြီ”ဟု ထိုရဟန်းသည်။ပ။ မေးလျှောက်ပြန်၏။

အသျှင်ဘုရား ရူပက္ခန္ဓာကို ပညတ်ခြင်း၏ အကြောင်းကား အဘယ်ပါနည်း၊ အထောက်အပံ့ကားအဘယ်ပါနည်း၊ ဝေဒနာက္ခန္ဓာကို ပညတ်ခြင်း၏ အကြောင်းကား အဘယ်ပါနည်း၊ အထောက်အပံ့ကားအဘယ်ပါနည်း၊ သညာက္ခန္ဓာကို ပညတ်ခြင်း၏ အကြောင်းကား အဘယ်ပါနည်း၊ အထောက်အပံ့ကားအဘယ်ပါနည်း၊ သင်္ခါရက္ခန္ဓာကို ပညတ်ခြင်း၏ အကြောင်းကား အဘယ်ပါနည်း၊ အထောက်အပံ့ကားအဘယ်ပါနည်း၊ ဝိညာဏက္ခန္ဓာကို ပညတ်ခြင်း၏ အကြောင်းကား အဘယ်ပါနည်း၊ အထောက်အပံ့ကားအဘယ်ပါနည်းဟု လျှောက်၏။

ရဟန်း ရူပက္ခန္ဓာကို ပညတ်ရန် မဟာဘုတ်လေးခုတို့သည် အကြောင်းတည်း၊ မဟာဘုတ်လေးခုတို့သည် အထောက်အပံ့တည်း၊ ဝေဒနာက္ခန္ဓာကို ပညတ်ရန် ဖဿသည် အကြောင်းတည်း၊ ဖဿသည်အထောက်အပံ့တည်း၊ သညာက္ခန္ဓာကို ပညတ်ရန် ဖဿသည် အကြောင်းတည်း၊ ဖဿသည် အထောက်အပံ့တည်း၊ သင်္ခါရက္ခန္ဓာကို ပညတ်ရန် ဖဿသည် အကြောင်းတည်း၊ ဖဿသည် အထောက်အပံ့တည်း၊ ဝိညာဏက္ခန္ဓာကို ပညတ်ရန် နာမ်ရုပ်သည် အကြောင်းတည်း၊ နာမ်ရုပ်သည်

အထောက်အပံ့တည်းဟု မိန့်တော်မူ၏။ “အသျှင်ဘုရား ကောင်းလှပါပြီ ”ဟု ထိုရဟန်းသည်။ပ။ မေးလျှောက်ပြန်၏။

အသျှင်ဘုရား အဘယ်သို့လျှင် သက္ကာယဒိဋ္ဌိ ဖြစ်ပါသနည်းဟု လျှောက်၏။ ရဟန်း ဤလောက၌ အကြားအမြင် မရှိသော, အရိယာတို့ကို မဖူးမြင်ဖူးသော, အရိယာတရား၌ မလိမ္မာသော, အရိယာတရား၌ မယဉ်ကျေးသော၊ သူတော်ကောင်းတို့ကို မဖူးမြင်ဖူးသော, သူတော်ကောင်းတရား၌ မလိမ္မာသော,သူတော် ကောင်းတရား၌ မယဉ်ကျေးသော ပုထုဇဉ်သည် ရုပ်ကို အတ္တဟု ရှု၏။ ရုပ်ရှိသော အတ္တဟု၊ အတ္တ၌ ရုပ်ဟု၊ ရုပ်၌ အတ္တဟု ရှု၏။ ဝေဒနာကို။ သညာကို။ သင်္ခါရတို့ကို။ ဝိညာဏ်ကို အတ္တဟု ရှု၏။

ဝိညာဏ် ရှိသော အတ္တဟု၊ အတ္တ၌ ဝိညာဏ်ဟု၊ ဝိညာဏ်၌ အတ္တဟု ရှု၏။ ရဟန်း ဤသို့လျှင် (သက္ကာယဒိဋ္ဌိ)သည် ဖြစ်၏ဟု မိန့်တော်မူ၏။ “အသျှင်ဘုရား ကောင်းလှပါပြီ”ဟု ထိုရဟန်းသည်။ပ။ မေးလျှောက်ပြန်၏။

အသျှင်ဘုရား အဘယ်သို့လျှင် သက္ကာယဒိဋ္ဌိ မဖြစ်ပါသနည်းဟု လျှောက်၏။ ရဟန်း ဤလောက၌ အကြားအမြင်ရှိသော, အရိယာတို့ကို ဖူးမြင်ဖူးသော, အရိယာတရား၌ လိမ္မာသော, အရိယာတရား၌ ယဉ်ကျေးသော၊ သူတော်ကောင်းတို့ကို ဖူးမြင်ဖူးသော, သူတော်ကောင်းတရား၌ လိမ္မာသော, သူတော်ကောင်းတရား၌ ယဉ်ကျေးသော အရိယာတပည့်သည် ရုပ်ကို အတ္တဟု မရှု။ ရုပ်ရှိသော အတ္တဟု၊ အတ္တ၌ ရုပ်ဟု၊ ရုပ်၌ အတ္တဟု မရှု။ ဝေဒနာကို။ သညာကို။ သင်္ခါရတို့ကို။ ဝိညာဏ်ကို အတ္တဟု မရှု၊ ဝိညာဏ်ရှိသောအတ္တဟု၊ အတ္တ၌ ဝိညာဏ်ဟု၊ ဝိညာဏ်၌ အတ္တဟု မရှု။ ရဟန်း ဤသို့လျှင် (သက္ကာယဒိဋ္ဌိ)သည်မဖြစ်ဟု မိန့်တော်မူ၏။ “အသျှင် ဘုရား ကောင်းလှပါပြီ ”ဟု ထိုရဟန်းသည်။ပ။ မေးလျှောက်ပြန်၏။

အသျှင်ဘုရား အဘယ်သည် ရုပ်၏ သာယာဖွယ်ပါနည်း၊ အဘယ်သည် အပြစ်ပါနည်း၊ အဘယ်သည်ထွက်မြောက်မှုပါနည်း၊ အဘယ်သည် ဝေဒနာ၏။ အဘယ်သည် သညာ၏။ အဘယ်သည် သင်္ခါရတို့၏။ အဘယ်သည် ဝိညာဏ်၏ သာယာဖွယ်ပါနည်း၊ အဘယ်သည် အပြစ်ပါနည်း၊ အဘယ်သည်ထွက် မြောက်မှုပါနည်းဟု လျှောက်၏။

ရဟန်း ရုပ်ကို စွဲ၍ ဖြစ်သောကိုယ်၏ ချမ်းသာခြင်း၊ စိတ်၏ ချမ်းသာ ခြင်းသည် ရုပ်၏ သာယာဖွယ်တည်း။ ရုပ်၏ မမြဲသော ဆင်းရဲသော ဖောက်ပြန်ခြင်းသဘောသည် ရုပ်၏ အပြစ်တည်း။ ရုပ်၌ လိုချင် စွဲမက်မှု ‘ဆန္ဒရာဂ'ကို ဖျောက်ခြင်း၊ လိုချင်စွဲမက်မှု ‘ဆန္ဒရာဂ'ကို ပယ်ခြင်းသည် (ရုပ်မှ) ထွက်မြောက်မှု တည်း။ ဝေဒနာကို စွဲ၍ ။ သညာကို စွဲ၍ ။ သင်္ခါရတို့ကို စွဲ၍ ။ ဝိညာဏ်ကို စွဲ၍ ဖြစ်သောကိုယ်၏ ချမ်း သာခြင်း၊ စိတ်၏ ချမ်းသာခြင်းသည် ဝိညာဏ်၏ သာယာဖွယ်တည်း။ ဝိညာဏ်၏့မမြဲသော ဆင်းရဲသော ဖောက်ပြန်ခြင်း သဘောသည် ဝိညာဏ်၏ အပြစ်တည်း။ ဝိညာဏ်၌ လိုချင်စွဲမက်မှု'ဆန္ဒရာဂ'ကို ဖျောက် ခြင်း၊ လိုချင်စွဲမက်မှု ‘ဆန္ဒရာဂ'ကို ပယ်ခြင်းသည် (ဝိညာဏ်မှ) ထွက်မြောက်မှုတည်းဟု မိန့်တော်မူ၏။ “အသျှင်ဘုရား ကောင်းလှပါပြီ ”ဟု ထိုရဟန်းသည်မြတ်စွာဘုရား၏ စကားကို အလွန်နှစ်သက်ဝမ်း မြောက်၍ ထို့ထက်အလွန် ပြဿနာကိုမေးလျှောက်ပြန်၏။

မြတ်စွာဘုရား အဘယ်သို့ သိသူ အဘယ်သို့ မြင်သူအား ဤဝိညာဏ်ရှိသောကိုယ်၌လည်းကောင်း၊ အပဖြစ်သော နိမိတ်အားလုံးတို့၌လည်းကောင်း ငါဟု စွဲယူသော ‘ဒိဋ္ဌိ’၊ ငါ့ဥစ္စာဟု တပ်မက်မှု ‘တဏှာ’၊ ထောင်လွှားမှု ‘မာနာနုသယ’ တို့သည် မဖြစ်ပါကုန်သနည်းဟု လျှောက်၏။ ရဟန်း အတိတ် အနာဂတ်ပစ္စုပ္ပန်လည်းဖြစ်သော အတွင်း အပြင်လည်းဖြစ်သော အကြမ်း အနုလည်းဖြစ်သော အယုတ်အမြတ်လည်းဖြစ်သော အဝေး အနီးလည်းဖြစ်သော ရုပ်အားလုံးကို “ ဤရုပ်သည် ငါ့ဥစ္စာ မဟုတ်၊ ဤရုပ်သည် ငါ မဟုတ်၊ ဤရုပ်သည် ငါ၏ကိုယ် ‘အတ္တ’ မဟုတ် ”ဟု ဤသို့ဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ မှန်ကန်သောပညာဖြင့် ရှု၏။

ဝေဒနာအားလုံးကို။ သညာအားလုံးကို။ သင်္ခါရအားလုံးတို့ကို။ အတိတ် အနာဂတ် ပစ္စုပ္ပန်လည်းဖြစ်သော အတွင်း အပြင်လည်းဖြစ်သော အကြမ်း အနုလည်းဖြစ်သော အယုတ် အမြတ်လည်းဖြစ်သောအဝေး အနီးလည်းဖြစ်သော ဝိညာဏ်အားလုံးကို “ ဤဝိညာဏ်သည် ငါ့ဥစ္စာ မဟုတ်၊ ဤဝိညာဏ်သည်ငါ မဟုတ်၊ ဤဝိညာဏ်သည် ငါ၏ကိုယ် ‘အတ္တ’ မဟုတ် ”ဟု ဤသို့ဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ မှန်ကန်သောပညာဖြင့် ရှု၏။ ရဟန်း ဤသို့ သိသူ ဤသို့ မြင်သူအား ဤဝိညာဏ်ရှိသောကိုယ်၌လည်းကောင်း၊ အပဖြစ်သော နိမိတ်အာရုံအားလုံးတို့၌လည်းကောင်း ငါဟု စွဲယူသော ‘ဒိဋ္ဌိ’၊ ငါ့ဥစ္စာဟုတပ်မက်မှု ‘တဏှာ’၊ ထောင်လွှားမှု ‘မာနာနုသယ’ တို့သည် မဖြစ်ကုန်ဟု ဟောတော်မူ၏။

ထိုအခါ ရဟန်းတစ်ပါးအား “အချင်းတို့ ဤသို့ ရုပ်သည် အတ္တ မဟုတ်သတတ်၊ ဝေဒနာသည်။ သညာသည်။ သင်္ခါရတို့သည်။ ဝိညာဏ်သည် အတ္တ မဟုတ်သတတ်၊ အတ္တမဟုတ်ဘဲ ပြုအပ်သော အမှုတို့သည် အဘယ်အတ္တသို့ ရောက်နိုင်ကုန်လိမ့်မည်နည်း”ဟု ဤသို့သော စိတ်အကြံ ဖြစ်ပေါ်၏။ ထိုအခါမြတ်စွာဘုရားသည် ထိုရဟန်း၏ စိတ်အကြံကို မိမိစိတ်ဖြင့် သိတော်မူ၍ ရဟန်းတို့ကို မိန့်တော်မူ၏-

“ရဟန်းတို့ ဤလောက၌ မလိမ္မာသော တွေဝေခြင်းသို့ ရောက်သော အချည်းနှီးသော ယောက်ျားအချို့သည် “အချင်းတို့ ဤသို့ ရုပ်သည် အတ္တ မဟုတ်သတတ်၊ ဝေဒနာသည်။ သညာသည်။ သင်္ခါရတို့သည်။ ဝိညာဏ်သည် အတ္တ မဟုတ်သတတ်၊ အတ္တမဟုတ်ဘဲ ပြုအပ်သော အမှုတို့သည်အဘယ်အတ္တသို့ ရောက်နိုင်ကုန်လိမ့်မည်နည်း”ဟု တဏှာကြီးစိုးနေသော စိတ်ဖြင့် ဘုရားသာသနာကိုကျော်လွန်သင့်သည်ဟု မှတ်ထင်ရာသော အကြောင်းသည် ရှိ၏၊ ရဟန်းတို့ ငါသည် ထိုထိုအရာထိုထိုတရားတို့၌ တစ်ဖန် မေးခြင်းဖြင့် သင်တို့ကို ဆုံးမခဲ့ကုန်၏။

ရဟန်းတို့ ထိုအရာကို အဘယ်သို့ မှတ်ထင်ကြသနည်း။ ရုပ်သည် မြဲသလော၊ မမြဲသလော။ မမြဲပါအသျှင်ဘုရား။ ဝေဒနာသည်။ သညာသည်။ သင်္ခါရတို့သည်။ ဝိညာဏ်သည် မြဲသလော၊ မမြဲသလော။ မမြဲပါ အသျှင်ဘုရား။ မမြဲသော ဆင်းရဲသော ဖောက်ပြန်ခြင်းသဘောရှိသော ဝိညာဏ်ကို “ ဤဝိညာဏ်သည် ငါ့ဥစ္စာ ဖြစ်၏၊ ဤဝိညာဏ်သည် ငါ ဖြစ်၏၊ ဤဝိညာဏ်သည် ငါ၏ ကိုယ်'အတ္တ'တည်း”ဟု ရှုခြင်းငှါ သင့်လျော်ပါမည်လော။ မသင့်လျော်ပါ အသျှင်ဘုရား။ ထိုသို့ဖြစ်သောကြောင့်။ပ။ ဤသို့ ရှုသော။ပ။ ဤ (မဂ်ကိစ္စ) အလို့ငှါ တစ်ပါးသောပြုဖွယ် မရှိတော့ပြီဟု သိ၏ ”ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

ဒသမသုတ်။

သုံးခုမြောက် ခဇ္ဇနီယဝဂ် ပြီး၏။

(၉) ၄-ထေရဝဂ်

၁-အာနန္ဒသုတ်

֍ ၈၃။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ ထိုအခါ အသျှင်အာနန္ဒာသည် “ငါ့သျှင် ရဟန်းတို့”ဟု ရဟန်းတို့ကို ခေါ်၏။

“ငါ့သျှင် ”ဟု ထိုရဟန်းတို့သည် အသျှင်အာနန္ဒာအား ပြန်ကြားလျှောက်ကြကုန်၏။ အသျှင်အာနန္ဒာသည် ဤစကားကို မိန့်ဆို၏-

ငါ့သျှင်တို့ မန္တာဏီပုဏ္ဏေးမ၏ သား ပုဏ္ဏမည်သော အသျှင်သည် သီတင်းငယ်ဖြစ်ကြသော ငါတို့ အားကျေးဇူးများလှ၏၊ ထိုအသျှင်သည် ငါတို့ကို ဤအဆုံးအမဖြင့် ဆုံးမ၏။ “ငါ့သျှင်အာနန္ဒာ အစွဲပြု၍ သာလျှင် ‘ငါ ဖြစ်၏ ‘ဟူသော ပပဉ္စတရားသုံးပါး ဖြစ်၏၊ အစွဲ မပြုမူ၍ မဖြစ်။ အဘယ်ကို အစွဲပြု၍ သာလျှင် ‘ငါ ဖြစ်၏’ဟူသော ပပဉ္စတရား ဖြစ်သနည်း၊ အစွဲ မပြုမူ၍ ကား မဖြစ်သနည်း။ ရုပ်ကို အစွဲပြု၍ ‘ငါ ဖြစ်၏’ ဟူသော ပပဉ္စတရား ဖြစ်၏၊ အစွဲ မပြုမူ၍ မဖြစ်။ ဝေဒနာကို။ သညာကို။ သင်္ခါရတို့ကို။ ဝိညာဉ်ကို အစွဲပြု၍ သာလျှင် ‘ငါ ဖြစ်၏ ‘ဟူသော ပပဉ္စတရား ဖြစ်၏၊ အစွဲ မပြုမူ၍ ကား မဖြစ်။

ငါ့သျှင်အာနန္ဒာ ဥပမာသော်ကား တန်ဆာဆင်ခြင်းသဘောရှိသော ငယ်ရွယ်ပျိုနုသော မိန်းမသော်လည်းကောင်း၊ ယောက်ျားသော်လည်းကောင်း စင်ကြယ်တောက်ပသော မှန်၌ ဖြစ်စေ၊ ကြည်လင်သောရေခွက်၌ ဖြစ်စေ မိမိမျက်နှာရိပ်ကို ကြည့်ရှုဆင်ခြင်သော် (မှန်ကို ရေခွက်ကို) အစွဲပြု၍ သာ မြင်ရာ၏၊ (မှန်ကို ရေခွက်ကို) အစွဲမပြု မူ၍ ကား မမြင်ရာ။ ငါ့သျှင်အာနန္ဒာ ဤအတူပင် ရုပ်ကို အစွဲပြု၍ သာ ‘ငါဖြစ်၏ ‘ဟူသော ပပဉ္စတရား ဖြစ်၏၊ အစွဲ မပြုမူ၍ ကား မဖြစ်။ ဝေဒနာကို။ သညာကို။ သင်္ခါရတို့ကို။ ဝိညာဏ်ကို အစွဲပြု၍ သာ ‘ငါ ဖြစ်၏ ‘ဟူသော ပပဉ္စတရား ဖြစ်၏၊ အစွဲ မပြုမူ၍ ကား မဖြစ်။

ငါ့သျှင်အာနန္ဒာ ထိုအရာကို အဘယ်သို့ မှတ်ထင်သနည်း။ ရုပ်သည် မြဲသလော၊ မမြဲသလော။ မမြဲပါင့ါသျှင် ဝေဒနာသည်။ သညာသည်။ သင်္ခါရတို့သည်။ ဝိညာဏ်သည် မြဲသလော၊ မမြဲသလော။ မမြဲပါင့ါသျှင်။ ထိုသို့ ဖြစ်သောကြောင့်။ပ။ ဤသို့ ရှုသော။ပ။ ဤမဂ်ကိစ္စအလို့ငှါ တစ်ပါးသောပြုဖွယ်မရှိပြီဟု သိ၏”ဟု ဆုံးမ၏။ ငါ့သျှင်တို့ မန္တာဏီပုဏ္ဏေးမ၏ သားဖြစ်သော ပုဏ္ဏမည်သော အသျှင်သည်သီတင်းငယ်ဖြစ်ကြသော ငါတို့အား ကျေးဇူးများလှ၏၊ ထိုအသျှင်သည် ငါတို့ကို ဤအဆုံးအမဖြင့် ဆုံးမ၏။ မန္တာဏီပုဏ္ဏေးမ၏ သား အသျှင်ပုဏ္ဏ၏ ဤတရားဒေသနာကို ကြားနာရ၍ ငါသည် တရားကို သိရ၏ဟု (မိန့်ဆို၏)။

ပဌမသုတ်။

၂-တိဿသုတ်

֍ ၈၄။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရား၏ ဘထွေးတော် သားဖြစ်သော အသျှင်တိဿသည်များစွာသော ရဟန်းတို့ကို ဤသို့ ပြောကြား၏-"ငါ့သျှင်တို့ ငါ၏ ကိုယ်သည် စင်စစ် လေးလံသကဲ့သို့ဖြစ်၏၊ ငါ့အား အရပ်မျက်နှာတို့သည်လည်း မထင်ကုန်၊ ငါ့အား တရားတို့သည်လည်း မထင်ကုန်၊ ထိုင်းမှိုင်းမှု ‘ထိနမိဒ္ဓ'သည်လည်း ငါ၏ စိတ်ကို သိမ်းကျုံးလျက် တည်၏၊ မပျော်မွေ့ဘဲလျက် အကျင့်မြတ်ကိုကျင့်ရ၏၊ ငါ့အား တရားတို့၌ ယုံမှားမှုသည်လည်း ဖြစ်၏”ဟု ပြောဆို၏။

ထိုအခါ များစွာသော ရဟန်းတို့သည် မြတ်စွာဘုရားထံသို့ ချဉ်းကပ်၍ ရှိခိုးပြီးလျှင် တစ်ခုသောနေရာ၌ ထိုင်ကုန်လျက် မြတ်စွာဘုရားအား ဤစကားကို လျှောက်ကုန်၏-"အသျှင်ဘုရားမြတ်စွာဘုရား၏ ဘထွေးတော် သားဖြစ်သော အသျှင်တိဿသည် များစွာသော ရဟန်းတို့ကို ‘ငါ့သျှင်တို့ငါ၏ ကိုယ်သည် စင်စစ် လေးလံသကဲ့သို့ ဖြစ်၏၊ ငါ့အား အရပ်မျက်နှာတို့သည်လည်း မထင်ကုန်၊ ငါ့အား တရားတို့သည်လည်း မထင်ကုန်၊ ထိုင်းမှိုင်းမှု ‘ထိနမိဒ္ဓ'သည်လည်း ငါ၏ စိတ်ကိုသိမ်းကျုံးလျက် တည်၏၊ မပျော်မွေ့ ဘဲလျက် အကျင့်မြတ်ကို ကျင့်ရ၏၊ ငါ့အား တရားတို့၌ ယုံမှားမှုသည်လည်း ဖြစ်၏ ‘ဟု ပြောကြားပါ၏”ဟု လျှောက်ကုန်၏။

ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားသည် ရဟန်းတစ်ပါးကို “ရဟန်း သွားလော့၊ သင်သည် ငါ့စကားဖြင့်ရဟန်းတိဿကို ခေါ်ခဲ့လော့”ဟု မိန့်တော်မူ၏။ “ကောင်းပါပြီ အသျှင်ဘုရား”ဟု ထိုရဟန်းသည်မြတ်စွာ ဘုရားအား ဝန်ခံ၍ အသျှင်တိဿထံသို့ ချဉ်းကပ်လျက် “ငါ့သျှင်တိဿ သင့်ကို မြတ်စွာဘုရားခေါ်တော်မူသည်”ဟု ပြော၏။ “ငါ့သျှင် ကောင်းပါပြီ”ဟု အသျှင်တိဿသည် ထိုရဟန်းအား ဝန်ခံ၍ မြတ်စွာဘုရား ထံသို့ ချဉ်းကပ်ပြီးလျှင် တစ်ခုသော နေရာ၌ ထိုင်နေ၏၊ တစ်ခုသော နေရာ၌ ထိုင်နေသော အသျှင်တိဿ အား မြတ်စွာဘုရားသည် ဤစကားကို မိန့်တော်မူ၏ “တိဿ သင်သည်များစွာသော ရဟန်းတို့ကို ‘ငါ့သျှင်တို့ ငါ၏ ကိုယ်သည် စင်စစ် လေးလံသကဲ့သို့ ဖြစ်၏။ပ။ ငါ့အားတရားတို့၌ ယုံမှားမှုသည်လည်း ရှိ၏ ‘ဟု ဤသို့ ပြောသည်မှာ မှန်သလော”ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

မှန်ပါ၏ အသျှင်ဘုရားဟု လျှောက်၏။

တိဿ ထိုအရာကို အဘယ်သို့ မှတ်ထင်သနည်း။ ရုပ်၌ စွဲမက်မှု မကင်းသူ၊ လိုချင်မှု မကင်းသူ၊ ခင်တွယ်မှု မကင်းသူ၊ မွတ်သိပ်မှု မကင်းသူ၊ ပူလောင်မှု မကင်းသူ၊ တဏှာ မကင်းသူအား ထိုရုပ်၏ဖောက်ပြန်ခြင်း တစ်မျိုးတစ်ဖုံ ဖြစ်ခြင်းကြောင့် စိုးရိမ်မှု ငိုကြွေးမှု ကိုယ်ဆင်းရဲမှု စိတ်ဆင်းရဲမှု ပြင်းစွာပင်ပန်းမှုတို့သည် ဖြစ်ကုန်သည် မဟုတ်ပါလောဟု မိန့်တော်မူ၏။ မှန်ပါ၏ အသျှင်ဘုရားဟု လျှောက်၏။

တိဿ ကောင်းပေစွ ကောင်းပေစွ၊ ရုပ်၌ စွဲမက်မှု မကင်းသူအား ဖြစ်ရမြဲအတိုင်း ဤသို့သာ ဖြစ်၏။

ဝေဒနာ၌ ။ သညာ၌ ။ သင်္ခါရတို့၌ စွဲမက်မှု မကင်းသူအား။ပ။ ထိုသင်္ခါရတို့၏ ဖောက်ပြန်ခြင်းတစ်မျိုးတစ်ဖုံ ဖြစ်ခြင်းကြောင့် စိုးရိမ်မှု ငိုကြွေးမှု ကိုယ်ဆင်းရဲမှု စိတ်ဆင်းရဲမှု ပြင်းစွာ ပင်ပန်းမှုတို့သည်ဖြစ်ကုန်သည် မဟုတ်လောဟု မိန့်တော်မူ၏။ ဖြစ်ပါ၏ အသျှင်ဘုရားဟု လျှောက်၏။

တိဿ ကောင်းပေစွ ကောင်းပေစွ၊ သင်္ခါရတို့၌ စွဲမက်မှု မကင်းသူအား ဖြစ်ရမြဲအတိုင်း ဤသို့သာဖြစ်၏။ ဝိညာဏ်၌ စွဲမက်မှု မကင်းသူ၊ လိုချင်မှု မကင်းသူ၊ ခင်တွယ်မှု မကင်းသူ၊ မွတ်သိပ်မှု မကင်းသူ၊ ပူလောင်မှု မကင်းသူ၊ တဏှာ မကင်းသူအား ထိုဝိညာဏ်၏ ဖောက်ပြန်ခြင်း တစ်မျိုးတစ်ဖုံ

ဖြစ်ခြင်းကြောင့် စိုးရိမ်မှု ငိုကြွေးမှု ကိုယ်ဆင်းရဲမှု စိတ်ဆင်းရဲမှု ပြင်းစွာ ပင်ပန်းမှုတို့သည် ဖြစ်ကုန်သည် မဟုတ်လောဟု မိန့်တော်မူ၏။ ဖြစ်ပါ၏ အသျှင်ဘုရားဟု လျှောက်၏။

တိဿ ကောင်းပေစွ ကောင်းပေစွ၊ ဝိညာဏ်၌ စွဲမက်မှု မကင်းသူအား ဖြစ်ရမြဲအတိုင်း ဤသို့သာဖြစ်၏။ တိဿ ထိုအရာကို အဘယ်သို့ မှတ်ထင်သနည်း၊ ရုပ်၌ စွဲမက်မှု ကင်းသူ၊ လိုချင်မှု ကင်းသူ၊ ခင်တွယ်မှု ကင်းသူ၊ မွတ်သိပ်မှု ကင်းသူ၊ ပူလောင်မှု ကင်းသူ၊ တဏှာ ကင်းသူအား ထိုရုပ်၏ ဖောက်ပြန်ခြင်း တစ်မျိုးတစ်ဖုံ ဖြစ်ခြင်းကြောင့် စိုးရိမ်မှု ငိုကြွေးမှု ကိုယ်ဆင်းရဲမှု စိတ်ဆင်းရဲမှု ပြင်းစွာ ပင်ပန်းမှုတို့သည် ဖြစ်ကုန်သလောဟု မိန့်တော်မူ၏။ မဖြစ်ပါ အသျှင်ဘုရားဟု လျှောက်၏။ တိဿ ကောင်းပေစွကောင်းပေစွ၊ ရုပ်၌ စွဲမက်မှု ကင်းသူအား ဖြစ်ရမြဲအတိုင်း ဤသို့သာ ဖြစ်၏။ ဝေဒနာ၌ ။ သညာ၌ ။ သင်္ခါရတို့၌ စွဲမက်မှု ကင်းသူအား။ ဝိညာဏ်၌ စွဲမက်မှု ကင်းသူ၊ လိုချင်မှု ကင်းသူ၊ ခင်တွယ်မှုကင်းသူ၊ မွတ်သိပ်မှု ကင်းသူ၊ ပူလောင်မှု ကင်းသူ၊ တဏှာ ကင်းသူအား ထိုဝိညာဏ်၏ ဖောက်ပြန်ခြင်းတစ်မျိုး တစ်ဖုံ ဖြစ်ခြင်းကြောင့် စိုးရိမ်မှု ငိုကြွေးမှု ကိုယ်ဆင်းရဲမှု စိတ်ဆင်းရဲမှု ပြင်းစွာပင်ပန်းမှုတို့သည် ဖြစ် ကုန်သလောဟု မိန့်တော်မူ၏။ မဖြစ်ပါ အသျှင်ဘုရား။

တိဿ ကောင်းပေစွ ကောင်းပေစွ၊ ဝိညာဏ်၌ စွဲမက်မှု ကင်းသူအား ဖြစ်ရမြဲအတိုင်း ဤသို့သာဖြစ်၏။ တိဿ ထိုအရာကို အဘယ်သို့ မှတ်ထင်သနည်း။ ရုပ်သည် မြဲသလော၊ မမြဲသလော။ မမြဲပါအသျှင်ဘုရား။ ဝေဒနာသည်။ သညာသည်။ သင်္ခါရတို့သည်။ ဝိညာဏ်သည် မြဲသလော၊ မမြဲသလော။ မမြဲပါ အသျှင်ဘုရား။ ထိုသို့ ဖြစ်သောကြောင့်။ပ။ ဤသို့ ရှုသော။ပ။ ဤမဂ်ကိစ္စအလို့ငှါ တစ်ပါးသောပြုဖွယ် မရှိတော့ပြီဟု သိ၏။

တိဿ ဥပမာသော်ကား ယောက်ျားနှစ်ယောက်တို့ ရှိရာ တစ်ယောက်ကား လမ်း၌ မကျွမ်းကျင်၊့တစ်ယောက်ကား လမ်း၌ ကျွမ်းကျင်၏၊ လမ်း၌ မကျွမ်းကျင်သော ယောက်ျားသည် ထိုလမ်း၌ ကျွမ်းကျင် သော ယောက်ျားအား လမ်းကို မေးရာ၏။ ထိုလမ်း၌ ကျွမ်းကျင်သူသည် ဤသို့ ပြောရာ၏-"အိုယောက်ျား လာခဲ့လော့၊ ဤကား လမ်းတည်း၊ ထိုလမ်းဖြင့် အနည်းငယ် သွားလော့၊ တစ်ခဏမျှသွားမိလျှင် လမ်းနှစ်ခွကို တွေ့ရလိမ့်မည်၊ လမ်းနှစ်ခွတွင် လက်ဝဲလမ်းကို လွှတ်၍ လက်ယာလမ်းကို ယူလော့၊ ထိုလက်ယာလမ်းဖြင့် တစ်ခဏမျှ သွားလော့၊ တစ်ခဏမျှ သွားမိလျှင် ထူထပ်သော တောအုပ်ကိုတွေ့ရလိမ့်မည်၊ ထိုတောအုပ်ဖြင့် တစ်ခဏမျှ သွားလော့၊ တစ်ခဏမျှ သွားမိလျှင် နိမ့်ဝှမ်းသော ညွန်ပြင်ကြီးကို တွေ့ရလိမ့်မည်၊ ထိုညွန်ပြင်ကြီးဖြင့် တစ်ခဏမျှ သွားလော့၊ တစ်ခဏမျှ သွားမိလျှင် အိုင်နှင့်ကမ်းပါးစောက်ကို တွေ့ရလိမ့်မည်၊ ထိုအိုင်နှင့် ကမ်းပါးစောက်ဖြင့် တစ်ခဏမျှ သွားလော့၊ တစ်ခဏမျှသွားမိလျှင် မွေ့လျော်ဖွယ်ရှိသော မြေညီကို တွေ့ရလိမ့်မည်”ဟု (ပြောရာ၏)။

တိဿ အနက်အဓိပ္ပါယ်သိစေရန် ဤဥပမာကို ငါ ပြု၏၊ ဤအရာ၌ ဤသည်လျှင် အနက်အဓိပ္ပါယ်တည်း။ တိဿ “လမ်း၌ မကျွမ်းကျင်သော ယောက်ျား”ဟူသည် ပုထုဇဉ်၏ အမည်တည်း၊ “လမ်း၌ ကျွမ်းကျင်သော ယောက်ျား ဟူသည် ပူဇော်အထူးကို ခံတော်မူထိုက်သော (အလုံးစုံသော တရားတို့ကို) ကိုယ်တိုင်မှန်စွာ သိတော်မူသော ဘုရား၏ အမည်တည်း၊ “လမ်းနှစ်ခွ” ဟူသော အမည်သည် ယုံမှားမှု'ဝိစိကိစ္ဆာ'၏ အမည်တည်း၊ “လက်ဝဲလမ်း”ဟူသော အမည်သည် မှားသော မြင်ခြင်း။ပ။ မှားသောတည် ကြည်ခြင်းဟူသော အင်္ဂါရှစ်မျိုးရှိသော လမ်းမှား၏ အမည်တည်း၊ “လက်ယာလမ်း” ဟူသောအမည်သည် မှန်ကန်သော မြင်ခြင်း။ပ။ မှန်ကန်သော တည်ကြည်ခြင်းဟူသော အင်္ဂါရှစ်မျိုးရှိသောအရိယာမဂ်၏ အမည် တည်း၊ “ထူထပ်သော တောအုပ်” ဟူသော အမည်သည် ဖုံးလွှမ်းမှု ‘အဝိဇ္ဇာ’၏အမည်တည်း၊ “နိမ့်ဝှမ်း သော ညွန်ပြင်ကြီး”ဟူသော အမည်သည် ကာမဂုဏ်တို့၏ အမည်တည်း၊ “အိုင်နှင့် ကမ်းပါးစောက်” ဟူသော အမည်သည် အမျက်ထွက်ခြင်း၊ ပြင်းစွာ ပင်ပန်းခြင်း၏အမည်တည်း၊ “မွေ့လျော်ဖွယ်ရှိသော မြေညီ” ဟူသော အမည်သည် နိဗ္ဗာန်၏ အမည်တည်း။

တိဿ မွေ့လျော်ပါလော့၊ တိဿ မွေ့လျော်ပါလော့၊ ငါသည် အဆုံးအမဖြင့် ဆုံးမ၏၊ ငါသည်အနုဂ္ဂဟနှစ်ပါးဖြင့် ချီးမြှောက်၏၊ ငါသည် ကံမြစ်ခြင်းဖြင့် ကံမြစ်၏ဟု မိန့်တော်မူ၏။ အသျှင်တိဿသည်မြတ်စွာဘုရား၏ စကားတော်ကို နှစ်သက်ဝမ်းမြောက်လေပြီ။

ဒုတိယသုတ်။

၃-ယမကသုတ်

֍ ၈၅။ အခါတစ်ပါး၌ အသျှင်သာရိပုတြာသည် သာဝတ္ထိပြည် အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အရံဖြစ်သောဇေတဝန်ကျောင်း၌ (သီတင်းသုံး) နေတော်မူ၏၊ ထိုအခါ ယမကမည်သော ရဟန်းအား ဤသို့သဘောရှိသော ယုတ်မာသော အယူသည် ဖြစ်ပေါ်၏-"အာသဝေါကုန်ပြီးသော ရဟန်းသည် ခန္ဓာကိုယ် ပျက်စီးခြင်းကြောင့် ပြတ်၏၊ ပျောက်၏၊ သေသည်မှ နောက်၌ မဖြစ်၊ ထိုသို့သော အခြင်းအရာအားဖြင့် မြတ်စွာဘုရား ဟောတော်မူသော တရားကို ငါ သိ၏ ”ဟု ယုတ်မာသော အယူ ဖြစ်ပေါ်၏။

များစွာသော ရဟန်းတို့သည် “ယမကမည်သော ရဟန်းအား အာသဝေါကုန်ပြီးသော ရဟန်းသည်ခန္ဓာကိုယ် ပျက်စီးခြင်းကြောင့် ပြတ်၏၊ ပျောက်၏၊ သေသည်မှ နောက်၌ မဖြစ်၊ ထိုသို့သော အခြင်းအရာအားဖြင့် မြတ်စွာဘုရား ဟောတော်မူသော တရားကို ငါ သိ၏ဟု ဤသို့သဘောရှိသော ယုတ်မာသော အယူသည် ဖြစ်ပေါ်၏ ”ဟု ကြားကြကုန်၏။ ထိုအခါ ရဟန်းတို့သည် အသျှင်ယမကထံသို့ ချဉ်းကပ်၍ အသျှင်ယမကနှင့် အတူ ဝမ်းမြောက်ဝမ်းသာ နှုတ်ဆက်ပြောဆိုကုန်၏၊ ဝမ်းမြောက်ဖွယ်နှစ်လိုဖွယ် စကားကို ပြောဆိုပြီး၍ တစ်ခုသော နေရာ၌ ထိုင်ကုန်လျက် ဤစကားကို ပြောဆိုကြကုန်၏-

“ငါ့သျှင်ယမက သင့်အား အာသဝေါကုန်ပြီးသော ရဟန်းသည် ခန္ဓာကိုယ် ပျက်စီးခြင်းကြောင့် ပြတ်၏၊ ပျောက်၏၊ သေသည်မှ နောက်၌ မဖြစ်ဟု ထိုသို့သော အခြင်းအရာအားဖြင့် မြတ်စွာဘုရား ဟောတော်မူသော တရားကို ငါ သိ၏”ဟု ဤသို့သဘောရှိသော ယုတ်မာသော အယူ ဖြစ်ပေါ်သည်ဆိုသည်မှာ မှန်သလောဟု မေးမြန်းကြကုန်၏။ ငါ့သျှင်တို့ မှန်၏၊ အာသဝေါကုန်ပြီးသော ရဟန်းသည်ခန္ဓာကိုယ် ပျက်စီးခြင်းကြောင့် ပြတ်၏၊ ပျောက်၏၊ သေသည်မှ နောက်၌ မဖြစ်ဟု ဤသို့သောအခြင်းအရာအားဖြင့် မြတ်စွာဘုရား ဟောတော်မူသော တရားကို ငါ သိပါ၏ဟု (ပြောဆို၏)။

ငါ့သျှင်ယမက ဤသို့ မပြောပါလင့်၊ မြတ်စွာဘုရားကို မစွပ်စွဲပါလင့်၊ မြတ်စွာဘုရားကို စွပ်စွဲခြင်းသည်မကောင်းပါ၊ မြတ်စွာဘုရားသည် “အာသဝေါကုန်ပြီးသော ရဟန်းသည် ခန္ဓာကိုယ် ပျက်စီးခြင်း ကြောင့်ပြတ်၏၊ ပျောက်၏၊ သေသည်မှ နောက်၌ မဖြစ်”ဟု ဤသို့ မဟောတန်ရာဟု ပြောဆိုကြကုန်၏။

အသျှင်ယမကသည် ဤသို့ပင် ထိုရဟန်းများက ပြောဆိုကြသော်လည်း “အာသဝေါကုန်ပြီးသော ရဟန်းသည် ခန္ဓာကိုယ် ပျက်စီးခြင်းကြောင့် ပြတ်၏၊ ပျောက်၏၊ သေသည်မှ နောက်၌ မဖြစ်ဟု ထိုသို့သောအခြင်းအရာအားဖြင့် မြတ်စွာဘုရား ဟောတော်မူသော တရားကို ငါ သိ၏”ဟု

ထိုအတိုင်းသာထိုယုတ်မာ သော အယူကို အခိုင်အမာအားဖြင့် အမှားသုံးသပ်သောအားဖြင့် နှလုံးသွင်း၍ ပြောဆို၏။

ယင်းအကြောင်း ကြောင့် ထိုရဟန်းတို့သည် အသျှင်ယမကကို ထိုသို့ ယုတ်မာသော အယူမှကင်းလွတ်စေရန် မစွမ်းနိုင် ကုန်။ ထိုအခါ ထိုရဟန်းတို့သည် နေရာမှ ထ၍ အသျှင်သာရိပုတြာထံသို့ချဉ်းကပ်ပြီးလျှင် အသျှင်သာရိ ပုတြာအား ဤစကားကို လျှောက်ကုန်၏-"ငါ့သျှင်သာရိပုတြာယမကမည်သော ရဟန်းအား အာသဝေါ ကုန်ပြီးသော ရဟန်းသည် ခန္ဓာကိုယ် ပျက်စီးခြင်းကြောင့်ပြတ်၏၊ ပျောက်၏၊ သေသည်မှ နောက်၌ မဖြစ်ဟု ထိုသို့သော အခြင်းအရာအားဖြင့် မြတ်စွာဘုရားဟောတော်မူသော တရားကို ငါ သိ၏ဟု ဤသို့ သဘောရှိသော ယုတ်မာသော အယူသည် ဖြစ်ပေါ်၏။

တောင်းပန်ပါ၏၊ အသျှင်သာရိပုတြာသည် သနားသည်ကို အကြောင်းပြု၍ ယမကရဟန်းထံသို့ချဉ်းကပ်ပါလော့”ဟု လျှောက်ကုန်၏။ အသျှင်သာရိပုတြာသည် ဆိတ်ဆိတ် နေခြင်းဖြင့်လက်ခံတော်မူ၏။ ထို့နောက် အသျှင်သာရိပုတြာသည် ညချမ်းအခါ တစ်ပါး တည်း ကိန်းအောင်းရာမှထ၍ အသျှင်ယမကထံသို့ ချဉ်းကပ်ပြီးလျှင် အသျှင်ယမကနှင့် အတူ ဝမ်းမြောက် ဝမ်းသာနှုတ်ဆက်ပြောဆို၏၊ ဝမ်းမြောက်ဖွယ် နှစ်လိုဖွယ်သော စကားကို ပြောဆိုပြီး၍ တစ်ခုသော နေရာ၌ ထိုင်ကာ အသျှင်ယမကအား ဤစကားကို ပြောဆိုမေးမြန်း၏-

“ငါ့သျှင်ယမက သင့်အား အာသဝေါကုန်ပြီးသော ရဟန်းသည် ခန္ဓာကိုယ် ပျက်စီးခြင်းကြောင့် ပြတ်၏၊ ပျောက်၏၊ သေသည်မှ နောက်၌ မဖြစ်ဟု ထိုသို့သော အခြင်းအရာအားဖြင့် မြတ်စွာဘုရားအား ဟောတော်မူသော တရားကို ငါ သိ၏”ဟု ဤသို့ သဘောရှိသော ယုတ်မာသော အယူဖြစ်ပေါ်သည်ဆိုသည်မှာ မှန်သလောဟု မေးတော်မူ၏။ ငါ့သျှင် မှန်ပါ၏၊ အာသဝေါကုန်ပြီးသောရဟန်းသည် ကိုယ်ခန္ဓာ ပျက်စီး ခြင်းကြောင့် ပြတ်၏၊ ပျောက်၏၊ သေသည်မှ နောက်၌ မဖြစ်ဟု ဤသို့သော အခြင်းအရာအားဖြင့် မြတ်စွာ ဘုရား ဟောတော်မူသော တရားကို ငါ သိပါ၏ဟု ဆို၏။

ငါ့သျှင်ယမက ထိုအရာကို အဘယ်သို့ မှတ်ထင်သနည်း၊ ရုပ်သည် မြဲသလော၊ မမြဲသလော။ မမြဲပါငါ့သျှင်။ ဝေဒနာသည်။ သညာသည်။ သင်္ခါရတို့သည်။ ဝိညာဏ်သည် မြဲသလော၊ မမြဲသလော။ မမြဲပါငါ့သျှင်။ ငါ့သျှင်ယမက ထို့ကြောင့် အတိတ် အနာဂတ် ပစ္စုပ္ပန်လည်းဖြစ်သော အတွင်း အပြင်လည်းဖြစ်သော အကြမ်း အနုလည်းဖြစ်သော အယုတ် အမြတ်လည်းဖြစ်သော အဝေး အနီးလည်းဖြစ်သော ရုပ်အားလုံးကို “ ဤရုပ်သည် ငါ့ဥစ္စာ မဟုတ်၊ ဤရုပ်သည် ငါ မဟုတ်၊ ဤရုပ်သည် ငါ၏ ကိုယ် ‘အတ္တ'မဟုတ်”ဟုဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ မှန်ကန်သော ပညာဖြင့် ရှုရမည်။ ဝေဒနာအားလုံးကို။ သညာအားလုံးကို။ သင်္ခါရအားလုံးတို့ကို။ အတိတ် အနာဂတ် ပစ္စုပ္ပန်လည်းဖြစ်သော အတွင်း အပြင်လည်းဖြစ်သောအကြမ်း အနုလည်းဖြစ်သော အယုတ် အမြတ်လည်းဖြစ်သော အဝေး အနီးလည်းဖြစ်သော ဝိညာဏ်အားလုံးကို “ ဤဝိညာဏ်သည် ငါ့ဥစ္စာ မဟုတ်၊ ဤဝိညာဏ်သည် ငါ မဟုတ်၊ ဤဝိညာဏ်သည်ငါ၏ ကိုယ် ‘အတ္တ’ မဟုတ်”ဟုဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ မှန်ကန်သော ပညာဖြင့် ရှုရမည်။ ဤသို့ ရှုသောအကြားအမြင်ရှိသော အရိယာတပည့်သည် ရုပ်၌လည်း ငြီးငွေ့၏၊ ဝေဒနာ၌လည်း ငြီးငွေ့၏၊ သညာ၌လည်း ငြီးငွေ့၏၊ သင်္ခါရတို့ ၌လည်း ငြီးငွေ့၏၊ ဝိညာဏ်၌လည်း ငြီးငွေ့၏၊ ငြီးငွေ့သော် စွဲမက်မှုကင်း၏၊ စွဲမက်မှု ကင်းခြင်းကြောင့် ကိလေသာမှ လွတ်မြောက်၏၊ ကိလေသာမှ “လွတ်မြောက်သော်လွတ်မြောက်ပြီ ”ဟု အသိဉာဏ် ဖြစ်၏၊ “ပဋိသန္ဓေနေမှု ကုန်ပြီ၊ အကျင့်မြတ်ကို ကျင့်သုံးပြီးပြီ၊ ပြုဖွယ်ကိစ္စကို ပြုပြီးပြီ၊ ဤမဂ်ကိစ္စအလို့ငှါ တစ်ပါးသောပြုဖွယ် မရှိတော့ပြီ”ဟု သိ၏။

ငါ့သျှင်ယမက ထိုအရာကို အဘယ်သို့ မှတ်ထင်သနည်း၊ ရုပ်ကို “သတ္တဝါ”ဟု ရှုသလော။ မရှုပါငါ့သျှင်။ ဝေဒနာကို “သတ္တဝါ”ဟု ရှုသလော။ မရှုပါ ငါ့သျှင်။ သညာကို။ သင်္ခါရတို့ကို။ ဝိညာဏ်ကို"သတ္တဝါ”ဟု ရှုသလော။ မရှုပါ ငါ့သျှင်။ ငါ့သျှင်ယမက ထိုအရာကို အဘယ်သို့ မှတ်ထင်သနည်း၊ ရုပ်၌ “သတ္တဝါ”ဟု ရှုသလော။ မရှုပါ ငါ့သျှင်။ ရုပ်မှ တခြား၌ ‘သတ္တဝါ’ဟု ရှုသလော။ မရှုပါ ငါ့သျှင်။

ဝေဒနာ၌ ။ ဝေဒနာမှ တခြား၌ ။ သညာ၌ ။ သညာမှ တခြား၌ ။ သင်္ခါရတို့၌ ။ သင်္ခါရတို့မှ တခြား၌ ။ ဝိညာဏ်၌ “သတ္တဝါ”ဟု ရှုသလော။ မရှုပါ ငါ့သျှင်။ ဝိညာဏ်မှ တခြား၌ “သတ္တဝါ”ဟု ရှုသလော။ မရှုပါ ငါ့သျှင်။ ငါ့သျှင်ယမက ထိုအရာကို အဘယ်သို့ မှတ်ထင်သနည်း၊ ရုပ်ကို။ ဝေဒနာကို။ သညာကို။ သင်္ခါရတို့ကို။ ဝိညာဏ်ကို “သတ္တဝါ”ဟု ရှုသလော။ မရှုပါ ငါ့သျှင်။ ငါ့သျှင်ယမက ထိုအရာကိုအဘယ်သို့ မှတ်ထင်သနည်း၊ ဤသတ္တဝါသည် ရုပ်မရှိ၊ ဝေဒနာမရှိ၊ သညာမရှိ၊ သင်္ခါရမရှိ၊ ဝိညာဏ်မရှိဟုရှုသလော။ မရှုပါ ငါ့သျှင်။

ငါ့သျှင်ယမက သင်သည် ဤမျက်မှောက်ဘဝ၌ ပင် အမှန်အားဖြင့် အဟုတ်အားဖြင့် သတ္တဝါဟု မရအပ်ပါဘဲလျက် “အာသဝေါကုန်ပြီးသော ရဟန်းသည် ခန္ဓာကိုယ် ပျက်စီးခြင်းကြောင့် ပြတ်၏၊ ပျောက်၏၊ သေသည်မှ နောက်၌ မဖြစ်ဟု ထိုသို့သော အခြင်းအရာအားဖြင့် မြတ်စွာဘုရား ဟောတော်မူသောတရား ကို ငါ သိ၏”ဟု ပြောခြင်းသည် သင့်လျော်ပါမည်လော။

ငါ့သျှင်သာရိပုတြာ တရားမနာရမီ ရှေးအခါက မသိသည်ဖြစ်၍ ငါ့အား ထိုယုတ်မာသော အယူသည်ဖြစ်ခဲ့ပါ၏၊ အသျှင်သာရိပုတြာ၏ ဤတရားဒေသနာကို ကြားနာရသောကြောင့် ထိုယုတ်မာသောအယူသည် ပျောက်ပါပြီ၊ အကျွန်ုပ်သည် တရားကိုလည်း ထိုးထွင်း၍ သိပါပြီဟု (လျှောက်၏)။

ငါ့သျှင်ယမက “အာသဝေါကုန်ပြီးသော ရဟန္တာရဟန်းသည် ခန္ဓာကိုယ် ပျက်စီး၍ သေသည်မှ နောက်၌ အဘယ်သို့ ဖြစ်သနည်း”ဟု သင့်ကို အကယ်၍ မေးကြလျှင် ဤသို့ အမေးခံရသော သင်သည်အဘယ်သို့ ဖြေမည်နည်းဟု မိန့်တော်မူ၏။ ငါ့သျှင် ငါ့ကို “ငါ့သျှင်ယမက အာသဝေါကုန်ပြီးသောရဟန္တာ ရဟန်းသည် ခန္ဓာကိုယ် ပျက်စီး၍ သေသည်မှ နောက်၌ အဘယ်သို့ ဖြစ်သနည်း”ဟု အကယ်၍ မေးကြ လျှင် ဤသို့ အမေးခံရသော ငါသည် ဤသို့ ဖြေပါအံ့- ငါ့သျှင်တို့ ရုပ်သည် မမြဲ၊ မမြဲသောရုပ်သည် ဆင်းရဲ၏၊ ဆင်းရဲသော ရုပ်သည် ချုပ်၏၊ ပျောက်၏။ ဝေဒနာသည်။ သညာသည်။ သင်္ခါရတို့သည်။ ဝိညာဏ်သည် မမြဲ၊ မမြဲသော ဝိညာဏ်သည် ဆင်းရဲ၏၊ ဆင်းရဲသော ဝိညာဏ်သည်ချုပ်၏၊ ပျောက်၏။ ငါ့သျှင် ဤသို့ အမေးခံရသော ငါသည် ဤသို့ ဖြေပါအံ့ဟု (လျှောက်၏)။

ငါ့သျှင်ယမက ကောင်းပေစွ ကောင်းပေစွ၊ ငါ့သျှင်ယမက ထိုသို့ဖြစ်သောကြောင့် ဤအနက်သဘောကိုပင် အတိုင်းထက်လွန်သော ဉာဏ်အလို့ငှါ သင့်အား ဥပမာ ပြုဦးမည်။ ငါ့သျှင်ယမကဥပမာသော်ကား သူကြွယ်သည်လည်းကောင်း၊ သူကြွယ်သားသည်လည်းကောင်း ကြွယ်ဝ၏၊ ဥစ္စာများ၏၊ စည်းစိမ်များ၏၊ (အတွင်း အပ) အစောင့်အရှောက်နှင့်လည်း ပြည့်စုံ၏။ ထိုသူအား အကျိုးမဲ့ကိုလိုလားသော စီးပွါးမဲ့ကို လိုလားသော ဘေးမကင်းမှုကို လိုလားသော သတ်လိုသောယောက်ျားတစ်ယောက် ဖြစ်ပေါ်ရာ၏။ ထိုသူ အား “ ဤသူကြွယ်သည်လည်းကောင်း၊့သူကြွယ်သားသည်လည်းကောင်း ကြွယ်ဝ၏၊ ဥစ္စာများ၏၊ စည်းစိမ် များ၏၊ (အတွင်းအပ) အစောင့်အရှောက်နှင့်လည်း ပြည့်စုံ၏။ ဤသူကို နိုင်ထက်စီးနင်းသတ်ရန် မလွယ် ကူလှ၊ ငါသည်အတွင်းသို့ ဝင်၍ သတ်ရမူ ကောင်းလေစွ”ဟု အကြံဖြစ်၏။ ထိုသူသည် ထိုသူကြွယ်သို့လည်းကောင်း၊ သူကြွယ်သားသို့လည်းကောင်း ချဉ်းကပ်၍ “အသျှင် အသျှင့်ကို ခစားလုပ်ကျွေးပါရစေ”ဟု ပြောဆိုရာ၏။

ထိုသူကို ထိုသူကြွယ်သည်လည်းကောင်း၊ သူကြွယ်သားသည်လည်းကောင်း ခစားလုပ်ကျွေး စေရာ၏၊ ထိုသူသည် ရှေးဦးစွာ ထလျက် နောက်မှ အိပ်လျက် အဘယ်ကို ပြုရမည်နည်းဟု နာခံလျက်စိတ်တိုင်းကျ ပြုမူလျက် ချစ်ဖွယ်ရာကို ပြောလျက် ခစားလုပ်ကျွေးရာ၏၊ ထိုသူ့ကို ထိုသူကြွယ်သည်လည်းကောင်း၊ သူကြွယ်သားသည်လည်းကောင်း အဆွေခင်ပွန်းအဖြစ်အားဖြင့်လည်း ယုံကြည်ရာ၏၊ စိတ်ကောင်း ရှိသူအဖြစ်အားဖြင့်လည်း ယုံကြည်ရာ၏၊ ထိုသူ၌လည်း အကျွမ်းဝင်ခြင်းသို့ ရောက်ရာ၏။

ငါ့သျှင် ထို ယောက်ျားသည် “ ဤသူကြွယ်သည်လည်းကောင်း၊ သူကြွယ်သားသည်လည်းကောင်း ငါနှင့်အကျွမ်းဝင်ပြီ”ဟု ဤသို့ အထင်ဖြစ်သော အခါ ထိုသူကြွယ် သို့မဟုတ် သူကြွယ်သား ဆိတ်ကွယ်ရာရောက်နေသည်ကို သိလျှင် ထက်လှစွာသော ဓားဖြင့် သတ်ရာ၏။

ငါ့သျှင်ယမက ထိုအရာကို အဘယ်သို့ မှတ်ထင်သနည်း။ ထိုယောက်ျားသည် ဤသူကြွယ်သို့လည်းကောင်း၊ သူကြွယ်သားသို့လည်းကောင်း ချဉ်းကပ်၍ “အသျှင် အသျှင့်ကို ခစားပါရစေ”ဟု ဤသို့ ပြောသောအခါ၌လည်း ထိုသူသည် သူသတ်သမားပင် ဖြစ်၏၊ သူသတ်သမား ဖြစ်လျက်လည်း “ငါ့ကို သတ်မည့်သူ”ဟု မသိသည် မဟုတ်ပါလော၊ ရှေးဦးစွာ ထလျက် နောက်မှ အိပ်လျက် အဘယ်ကို ပြုရမည်နည်းဟု နာခံလျက် စိတ်တိုင်းကျ ပြုမူလျက် ချစ်ဖွယ်ရာကို ပြောလျက် ခစားသော အခါ၌လည်း ထိုသူသည် သူသတ်သမားပင် ဖြစ်၏၊ သူသတ်သမား ဖြစ်လျက်လည်း “ငါ့ကို သတ်မည့်သူ”ဟု မသိသည်မဟုတ်ပါလော၊ ဆိတ်ကွယ်ရာသို့ ရောက်နေသည်ကို သိလျှင် ထက်လှသော ဓားဖြင့် သတ်သော အခါ၌လည်း ထိုသူသည် သူသတ်သမားပင် ဖြစ်၏၊ သူသတ်သမား ဖြစ်လျက်လည်း “ငါ့ကို သတ်မည့်သူ”ဟုမသိသည် မဟုတ်ပါလောဟု မိန့်တော်မူ၏။ ငါ့သျှင်ဟုတ်ပါ၏၊ ငါ့သျှင် ဤအတူပင်အကြားအမြင်မရှိသော, အရိယာတို့ကို မဖူးမြင်ဖူးသော, အရိယာတရား၌ မလိမ္မာသော, အရိယာတရား၌ မယဉ်ကျေးသော၊ သူတော်ကောင်းတို့ကို မဖူးမြင်ဖူးသော, သူတော်ကောင်းတရား၌ မလိမ္မာသော,သူတော်ကောင်းတရား၌ မယဉ်ကျေးသော ပုထုဇဉ်သည် ရုပ်ကို အတ္တဟူ၍ ရှု၏။ ရုပ်ရှိသောအတ္တဟုလည်းကောင်း၊ အတ္တ၌ ရုပ်ဟုလည်းကောင်း၊ ရုပ်၌ အတ္တဟုလည်းကောင်း ရှု၏။ ဝေဒနာကို။ သညာကို။ သင်္ခါရတို့ကို။ ဝိညာဏ်ကို အတ္တဟူ၍ ရှု၏။ ဝိညာဏ်ရှိသော အတ္တဟုလည်းကောင်း၊ အတ္တ၌ ဝိညာဏ်ဟုလည်းကောင်း၊ ဝိညာဏ်၌ အတ္တဟုလည်းကောင်း ရှု၏။

ထိုသူသည် မမြဲသော ရုပ်ကို “မမြဲသော ရုပ်”ဟုဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ မသိ၊ မမြဲသော ဝေဒနာကို"မမြဲသော ဝေဒနာ”ဟုဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ မသိ၊ မမြဲသော သညာကို “မမြဲသော သညာ”ဟုဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ မသိ၊ မမြဲသော သင်္ခါရတို့ကို “မမြဲသော သင်္ခါရတို့”ဟုဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ မသိ၊ မမြဲသောဝိညာဏ်ကို “မမြဲသော ဝိညာဏ်”ဟုဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ မသိ။

ဆင်းရဲသော ရုပ်ကို “ဆင်းရဲသော ရုပ်”ဟုဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ မသိ၊ ဆင်းရဲသော ဝေဒနာကို"ဆင်းရဲသော ဝေဒနာ”ဟုဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ မသိ၊ ဆင်းရဲသော သညာကို။ ဆင်းရဲသော သင်္ခါရတို့ကို။ ဆင်းရဲသော ဝိညာဏ်ကို “ဆင်းရဲသော ဝိညာဏ်”ဟုဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ မသိ။

ကိုယ် ‘အတ္တ’ မဟုတ်သော ရုပ်ကို “ကိုယ် ‘အတ္တ’ မဟုတ်သော ရုပ်”ဟုဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ မသိ၊ ကိုယ် ‘အတ္တ’ မဟုတ်သော ဝေဒနာကို။ ကိုယ် ‘အတ္တ’ မဟုတ်သော သညာကို။ ကိုယ် ‘အတ္တ'မဟုတ်သော သင်္ခါရတို့ကို။ ကိုယ်'အတ္တ’ မဟုတ်သော ဝိညာဏ်ကို “ကိုယ်'အတ္တ’ မဟုတ်သောဝိညာဏ်”ဟုဟုတ်တိုင်း မှန်စွာ မသိ။

ပြုပြင်အပ်သော ရုပ်ကို “ပြုပြင်အပ်သော ရုပ်”ဟုဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ မသိ၊ ပြုပြင်အပ်သောဝေဒနာကို။ ပြုပြင်အပ်သော သညာကို။ ပြုပြင်အပ်သော သင်္ခါရတို့ကို။ ပြုပြင်အပ်သော ဝိညာဏ်ကို"ပြုပြင်အပ်သော ဝိညာဏ်”ဟုဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ မသိ။

သူသတ်သမားဖြစ်သော ရုပ်ကို “သူသတ်သမားဖြစ်သော ရုပ်”ဟုဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ မသိ၊ သူသတ်သမားဖြစ်သော ဝေဒနာကို။ သူသတ်သမားဖြစ်သော သညာကို။ သူသတ်သမားဖြစ်သော သင်္ခါရတို့ကို။ သူသတ်သမားဖြစ်သော ဝိညာဏ်ကို “သူသတ်သမားဖြစ်သော ဝိညာဏ်”ဟုဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ မသိ။

ထိုသူသည် ရုပ်ကို ငါ၏ ကိုယ် ‘အတ္တ’ဟု ကပ်ရောက်၏၊ စွဲယူ၏၊ ဆောက်တည်၏၊ ဝေဒနာကို။ သညာကို။ သင်္ခါရတို့ကို။ ဝိညာဏ်ကို ငါ၏ ကိုယ် ‘အတ္တ’ဟု ကပ်ရောက်၏၊ စွဲယူ၏၊ ဆောက်တည်၏၊

ကပ်ရောက်စွဲယူအပ်ကုန်သော ဤဥပါဒါနက္ခန္ဓာငါးပါးတို့သည် ထိုသူအား ကြာမြင့်စွာ စီးပွါးမဲ့ခြင်းငှါ ဆင်းရဲခြင်းငှါ ဖြစ်ကုန်၏။

ငါ့သျှင် အကြားအမြင်ရှိသော အရိယာတို့ကို ဖူးမြင်ဖူးသော အရိယာတရား၌ လိမ္မာသော အရိယာတရား၌ ယဉ်ကျေးသော။ပ။ သူတော်ကောင်းတရား၌ ယဉ်ကျေးသော အရိယာတပည့်သည် ရုပ်ကို အတ္တဟူ၍ မရှု။ ရုပ်ရှိသော အတ္တဟုလည်းကောင်း၊ အတ္တ၌ ရုပ်ဟုလည်းကောင်း၊ ရုပ်၌ အတ္တဟုလည်းကောင်းမရှု။ ဝေဒနာကို။ သညာကို။ သင်္ခါရတို့ကို။ ဝိညာဏ်ကို အတ္တဟူ၍ မရှု။ ဝိညာဏ်ရှိသောအတ္တဟုလည်း ကောင်း၊ အတ္တ၌ ဝိညာဏ်ဟုလည်းကောင်း၊ ဝိညာဏ်၌ အတ္တဟုလည်းကောင်း မရှု။

ထိုအရိယာတပည့်သည် မမြဲသော ရုပ်ကို “မမြဲသော ရုပ်”ဟုဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ သိ၏၊ မမြဲသောဝေဒနာကို။ မမြဲသော သညာကို။ မမြဲသော သင်္ခါရတို့ကို။ မမြဲသော ဝိညာဏ်ကို “မမြဲသောဝိညာဏ်”ဟုဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ သိ၏။

ဆင်းရဲသော ရုပ်ကို “ဆင်းရဲသော ရုပ်”ဟုဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ သိ၏၊ ဆင်းရဲသော ဝေဒနာကို။ ဆင်းရဲသော သညာကို။ ဆင်းရဲသော သင်္ခါရတို့ကို။ ဆင်းရဲသော ဝိညာဏ်ကို “ဆင်းရဲသော ဝိညာဏ်”ဟုဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ သိ၏။

ကိုယ် ‘အတ္တ’ မဟုတ်သော ရုပ်ကို “ကိုယ် ‘အတ္တ’ မဟုတ်သော ရုပ်”ဟုဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ သိ၏၊ ကိုယ် ‘အတ္တ’ မဟုတ်သော ဝေဒနာကို။ ကိုယ် ‘အတ္တ’ မဟုတ်သော သညာကို။ ကိုယ် ‘အတ္တ'မဟုတ်သော သင်္ခါရတို့ကို။ ကိုယ်'အတ္တ’ မဟုတ်သော ဝိညာဏ်ကို “ကိုယ်'အတ္တ’ မဟုတ်သောဝိညာဏ်”ဟုဟုတ်တိုင်း မှန်စွာ သိ၏။

ပြုပြင်အပ်သော ရုပ်ကို “ပြုပြင်အပ်သော ရုပ်”ဟုဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ သိ၏၊ ပြုပြင်အပ်သောဝေဒနာကို။ ပြုပြင်အပ်သော သညာကို။ ပြုပြင်အပ်သော သင်္ခါရတို့ကို။ ပြုပြင်အပ်သော ဝိညာဏ်ကို"ပြုပြင်အပ်သော ဝိညာဏ်”ဟုဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ သိ၏။

သူသတ်သမားဖြစ်သော ရုပ်ကို “သူသတ်သမားဖြစ်သော ရုပ်”ဟုဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ သိ၏၊ သူသတ်သမားဖြစ်သော ဝေဒနာကို။ သူသတ်သမားဖြစ်သော သညာကို။ သူသတ်သမားဖြစ်သော သင်္ခါရတို့ကို"သူသတ်သမားဖြစ်သော သင်္ခါရတို့ ”ဟုဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ သိ၏၊ သူသတ်သမားဖြစ်သော ဝိညာဏ်ကို"သူသတ်သမားဖြစ်သော ဝိညာဏ်”ဟုဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ သိ၏။

ထိုသူသည် ရုပ်ကို ငါ၏ ကိုယ် ‘အတ္တ’ဟု မကပ်ရောက်၊ မစွဲယူ၊ မဆောက်တည်၊ ဝေဒနာကို။ သညာကို။ သင်္ခါရတို့ကို။ ဝိညာဏ်ကို ငါ၏ ကိုယ် ‘အတ္တ’ဟု မကပ်ရောက်၊ မစွဲယူ၊ မဆောက်တည်၊ မကပ်ရောက် မစွဲယူအပ်ကုန်သော ဥပါဒါနက္ခန္ဓာငါးပါးတို့သည် ထိုသူအား ကြာမြင့်စွာ စီးပွါးဖြစ်ခြင်းငှါချမ်းသာခြင်းငှါ ဖြစ်ကုန်၏ဟု မိန့်တော်မူ၏။ ငါ့သျှင်သာရိပုတြာ အကြင်အသျှင်တို့အား အသျှင်ကဲ့သို့သဘောရှိကုန်သော စောင့်ရှောက်တတ်ကုန်သော အကျိုးလိုလားကုန်သော ဆုံးမတတ်ကုန်သော ကံမြစ်တတ်ကုန်သော သီတင်းသုံးဖော်တို့ ရှိကုန်၏၊ ထိုအသျှင်တို့ကဲ့သို့ပင် အကျွန်ုပ်အား ဤအတိုင်းပင် ဖြစ်ပါ့၏၊ အကျွန်ုပ်သည် အသျှင်သာရိပုတြာ၏ ဤတရားဒေသနာကို ကြားနာရသောကြောင့် အကျွန်ုပ်၏ စိတ်သည် တစ်စုံတစ်ခုကို မစွဲလမ်းမူ၍ အာသဝေါတို့မှ လွတ်ပါပြီဟု (လျှောက်၏)။

တတိယသုတ်။

၄-အနုရာဓသုတ်

֍ ၈၆။ အခါတစ်ပါး၌ မြတ်စွာဘုရားသည် ဝေသာလီပြည် မဟာဝုန်တော ပြာသာဒ်ဆောင်ပေါက်သောကျောင်း၌ (သီတင်းသုံး) နေတော်မူ၏၊ ထိုအခါ အသျှင်အနုရာဓသည် မြတ်စွာဘုရားနှင့် မနီးမဝေးဖြစ်သော တောကျောင်း၌ နေ၏၊ ထိုအခါ သာသနာ့ပြင်ပ အယူရှိကြသည့် များစွာသော ပရိဗိုဇ်တို့သည်အသျှင်အနုရာဓထံသို့ ချဉ်းကပ်၍ အသျှင်အနုရာဓနှင့် အတူ ဝမ်းမြောက်ဖွယ် အမှတ်ရဖွယ် စကားကိုပြောဆိုပြီးနောက် တစ်ခုသော နေရာ၌ ထိုင်နေကြကာ အသျှင်အနုရာဓအား ဤစကားကို ဆိုကုန်၏-ငါ့သျှင်အနုရာဓ ယောက်ျားမြတ်ဖြစ်သော လွန်ကဲသော ယောက်ျားမြတ်ဖြစ်သော အမြတ်ဆုံးသို့ ရောက်သော သင်တို့၏ ဆရာ မြတ်စွာဘုရားသည် ပညတ်သည်ရှိသော် ‘သတ္တဝါသည် သေသည်မှ နောက်၌ ဖြစ်၏ ‘ဟူ၍လည်းကောင်း၊ ‘သတ္တဝါသည် သေသည်မှ နောက်၌ မဖြစ် ‘ဟူ၍လည်းကောင်း၊ ‘သတ္တဝါသည် သေသည်မှ နောက်၌ ဖြစ်လည်း ဖြစ်၏၊ မဖြစ်လည်း မဖြစ်’ဟူ၍လည်းကောင်း၊ ‘သတ္တဝါသည် သေသည်မှ နောက်၌ ဖြစ်သည်လည်း မဟုတ်၊ မဖြစ်သည်လည်းမဟုတ်’ ဟူ၍လည်းကောင်း ဤလေးဌာနတို့၌ ပညတ် တော်မူ၏ဟု ဆိုကုန်၏။

ဤသို့ ဆိုသော် အသျှင်အနုရာဓသည် သာသနာ့ပြင်ပ အယူရှိကြသည့် ပရိဗိုဇ်တို့အား ဤစကားကိုမိန့်ဆို၏- “ငါ့သျှင်တို့ ယောက်ျားမြတ်ဖြစ်သော လွန်ကဲသော ယောက်ျားမြတ်ဖြစ်သော အမြတ်ဆုံးသို့ရောက်သော ငါတို့ဆရာ မြတ်စွာဘုရားသည် ပညတ်သည်ရှိသော် ‘သတ္တဝါသည် သေသည်မှ နောက်၌ ဖြစ်၏ ‘ဟူ၍လည်းကောင်း၊ ‘သတ္တဝါသည် သေသည်မှ နောက်၌ မဖြစ် ‘ဟူ၍လည်းကောင်း၊ ‘သတ္တဝါသည် သေသည်မှ နောက်၌ ဖြစ်လည်း ဖြစ်၏၊ မဖြစ်လည်း မဖြစ်’ ဟူ၍လည်းကောင်း၊ ‘သတ္တဝါသည် သေသည် မှ နောက်၌ ဖြစ်သည်လည်း မဟုတ်၊ မဖြစ်သည်လည်းမဟုတ်’ ဟူ၍လည်းကောင်း ဤလေးဌာနတို့ကို ကြဉ်၍ ပညတ်တော်မူ၏”ဟု ဆို၏။ ဤသို့ ဆိုသော်သာသနာ့ပြင်ပ အယူရှိကြသည့် ပရိဗိုဇ်တို့သည် “ ဤရဟန်းကား ရဟန်းပြု၍ မကြာသေးသောသီတင်းငယ် ဖြစ်လိမ့်မည်၊ မထေရ်ဖြစ်လျှင်လည်း မိုက်သူ မလိမ္မာသူ ဖြစ်လိမ့်မည်”ဟု ပြောဆိုကုန်၏၊ ထို့နောက် သာသနာ့ပြင်ပ အယူရှိကြသည့် ပရိဗိုဇ်တို့သည် အသျှင်အနုရာဓကို သီတင်းငယ်ဟူသောဝါဒဖြင့်လည်းကောင်း၊ မိုက်သူဟူသော ဝါဒဖြင့်လည်းကောင်း မောင်းမဲကြပြီးလျှင် နေရာမှ ထကာဖဲသွားကြကုန်၏။

ထိုအခါ သာသနာ့ပြင်ပ အယူရှိကြသည့် ပရိဗိုဇ်တို့ ဖဲသွား၍ မကြာမီ အသျှင်အနုရာဓအား ဤသို့အကြံ ဖြစ်၏- “သာသနာ့ပြင်ပ အယူရှိကြသည့် ထိုပရိဗိုဇ်တို့သည် ဤထက်အလွန် ငါ့ကို မေးကြပါလျှင်ငါသည် သာသနာ့ပြင်ပ အယူရှိကြသည့် ထိုပရိဗိုဇ်တို့အား အဘယ်သို့ ဖြေက မြတ်စွာဘုရားစကားတော် အတိုင်း ဆိုသူလည်း ဖြစ်မည်နည်း၊ မြတ်စွာဘုရားကို မဟုတ်မမှန်သဖြင့် မစွပ်စွဲဘဲလည်းရှိရာအံ့နည်း၊ တရားတော်အား လျော်သော တရားကိုလည်း ဖြေသည် ဖြစ်ရာအံ့နည်း၊ မြတ်စွာဘုရား၏ဝါဒအနုဝါဒသည် အကြောင်းနှင့် တကွဖြစ်၍ အကဲ့ရဲ့ခံရခြင်းသို့ အနည်းငယ်မျှ မရောက်ဘဲလည်းရှိအံ့နည်း”ဟု အကြံ ဖြစ်၏။

ထို့နောက် အသျှင်အနုရာဓသည် မြတ်စွာဘုရားထံသို့ ချဉ်းကပ်၍ ။ပ။ တစ်ခုသော နေရာ၌ ထိုင်နေလျက် မြတ်စွာဘုရားအား ဤစကားကို လျှောက်၏-"အသျှင်ဘုရား တပည့်တော်သည် မြတ်စွာဘုရားနှင့်မနီးမဝေးဖြစ်သော တောကျောင်း၌ နေပါ၏၊ အသျှင်ဘုရား ထိုအခါ သာသနာ့ပြင်ပ အယူရှိကြသည့်များစွာသော ပရိဗိုဇ်တို့သည် တပည့်တော်ထံသို့ ချဉ်းကပ်ကြ၍ တပည့်တော်အား ဤသို့ ဆိုကုန်၏။ပ။ ငါ့သျှင်အနုရာဓ ယောက်ျားမြတ်ဖြစ်သော လွန်ကဲသော ယောက်ျားမြတ်ဖြစ်သော

အမြတ်ဆုံးသို့ ရောက်သော သင်တို့၏ ဆရာ မြတ်စွာဘုရားသည် ပညတ်သည်ရှိသော် ‘သတ္တဝါသည် သေသည်မှ နောက်၌ ဖြစ်၏ ‘ဟူ၍လည်းကောင်း၊ ‘သတ္တဝါသည် သေသည်မှ နောက်၌ မဖြစ် ‘ဟူ၍လည်းကောင်း၊ ‘သတ္တဝါသည် သေသည်မှ နောက်၌ ဖြစ်လည်း ဖြစ်၏၊ မဖြစ်လည်း မဖြစ်’ ဟူ၍လည်းကောင်း၊ ‘သတ္တဝါသည် သေသည် မှ နောက်၌ ဖြစ်သည်လည်း မဟုတ်၊ မဖြစ်သည်လည်းမဟုတ်’ ဟူ၍လည်းကောင်း ဤလေးဌာနတို့၌ ပညတ်၏ဟု ဆိုပါကုန်၏။ အသျှင်ဘုရား ဤသို့ ဆိုသော်တပည့်တော်သည် သာသနာ့ပြင်ပ အယူရှိကြသည့် ထိုပရိဗိုဇ်တို့အား ဤသို့ ဆိုပါ၏-ငါ့သျှင်တို့ယောက်ျားမြတ်ဖြစ်သော လွန်ကဲသော ယောက်ျားမြတ် ဖြစ်သော အမြတ်ဆုံးသို့ ရောက်သော ငါတို့ဆရာမြတ်စွာဘုရားသည် ပညတ်သည်ရှိသော် ‘သတ္တဝါသည် သေသည်မှ နောက်၌ ဖြစ်၏ ‘ဟူ၍လည်းကောင်း။ပ။ ‘သတ္တဝါသည် သေသည်မှ နောက်၌ ဖြစ်သည်လည်း မဟုတ်၊ မဖြစ်သည်လည်း မဟုတ်’ ဟူ၍လည်းကောင်း ဤလေးဌာနတို့ကို ကြဉ်၍ ပညတ်၏ဟု ဆိုပါ၏။

အသျှင်ဘုရား ဤသို့ ဆိုသော် သာသနာ့ပြင်ပ အယူရှိကြသည့် ထိုပရိဗိုဇ်တို့သည် တပည့်တော်အား” ဤရဟန်းကား ရဟန်းပြု၍ မကြာသေးသော သီတင်းငယ် ဖြစ်လိမ့်မည်၊ မထေရ်ဖြစ်လျှင်လည်း မိုက်သူမလိမ္မာသူ ဖြစ်လိမ့်မည်’ဟု ဤစကားကို ပြောဆိုပါကုန်၏။ အသျှင်ဘုရား ထို့နောက် သာသနာ့ပြင်ပအယူရှိကြသည့် ထိုပရိဗိုဇ်တို့သည် တပည့်တော်ကို သီတင်းငယ်ဟူသော ဝါဒဖြင့်လည်းကောင်း၊ မိုက်သူဟူသော ဝါဒဖြင့်လည်းကောင်း မောင်းမဲကြပြီးလျှင် နေရာမှ ထကာ ဖဲသွားကြပါကုန်၏။

အသျှင်ဘုရား သာသနာ့ပြင်ပ အယူရှိကြသည့် ထိုပရိဗိုဇ်တို့ ဖဲသွား၍ မကြာမီ တပည့်တော်အား ဤသို့အကြံဖြစ်ပါ၏- “သာသနာ့ပြင်ပ အယူရှိကြသည့် ထိုပရိဗိုဇ်တို့သည် ငါ့ကို ဤထက်အလွန် မေးကြပါလျှင် ငါ အဘယ်သို့ ဖြေက မြတ်စွာဘုရား၏ စကားတော်အတိုင်း ဆိုသူလည်း ဖြစ်မည်နည်း၊ မြတ်စွာဘုရားကို မဟုတ်မမှန်သဖြင့် မစွပ်စွဲဘဲလည်း ရှိရာအံ့နည်း၊ တရားတော်အား လျော်သောတရားကိုလည်း ဖြေဆိုသည် မည်ရာအံ့နည်း၊ မြတ်စွာဘုရား၏ ဝါဒအနုဝါဒသည် အကြောင်းနှင့်တကွဖြစ်၍ အကဲ့ရဲ့ခံရ ခြင်းသို့ အနည်းငယ်မျှ မရောက်ဘဲလည်း ရှိအံ့နည်းဟု အကြံဖြစ်ပါ၏ ”ဟုလျှောက်၏။

အနုရာဓ ထိုအရာကို အဘယ်သို့ မှတ်ထင်သနည်း၊ ရုပ်သည် မြဲသလော၊ မမြဲသလော။ မမြဲပါအသျှင်ဘုရား။ မမြဲသော ရုပ်သည် ဆင်းရဲလော၊ ချမ်းသာလော။ ဆင်းရဲပါ အသျှင်ဘုရား။ မမြဲသောဆင်းရဲသော ဖောက်ပြန်ခြင်းသဘောရှိသော ရုပ်ကို “ ဤရုပ်သည် ငါ့ဥစ္စာ ဖြစ်၏၊ ဤရုပ်သည် ငါ ဖြစ်၏၊ ဤရုပ်သည် ငါ၏ ကိုယ် ‘အတ္တ'တည်း”ဟု ရှုခြင်းငှါ သင့်လျော်ပါမည်လော။ မသင့်လျော်ပါအသျှင်ဘုရား။ ဝေဒနာသည်။ သညာသည်။ သင်္ခါရတို့သည်။ ဝိညာဏ်သည် မြဲသလော၊ မမြဲသလော။ မမြဲပါ အသျှင် ဘုရား။ပ။ ထိုသို့ ဖြစ်သော။ပ။ ဤသို့ မြင်သော။ပ။ ဤမဂ်ကိစ္စအလို့ငှါတစ်ပါးသောပြုဖွယ် မရှိပြီဟု သိ၏။

အနုရာဓ ထိုအရာကို အဘယ်သို့ မှတ်ထင်သနည်း၊ ရုပ်ကို “သတ္တဝါ”ဟု ရှုသလော။ မရှုပါ အသျှင်ဘုရား။ ဝေဒနာကို။ သညာကို။ သင်္ခါရတို့ကို။ ဝိညာဏ်ကို “သတ္တဝါ”ဟု ရှုသလော။ မရှုပါ အသျှင်ဘုရား။

အနုရာဓ ထိုအရာကို အဘယ်သို့ မှတ်ထင်သနည်း၊ ရုပ်၌ “သတ္တဝါ”ဟု ရှုသလော။ မရှုပါ အသျှင်ဘုရား။ ရုပ်မှ တခြား၌ “သတ္တဝါ”ဟု ရှုသလော။ မရှုပါ အသျှင်ဘုရား။ ဝေဒနာ၌ ။ပ။ ဝေဒနာမှတခြား၌ ။ပ။ သညာ၌ ။ သညာမှ တခြား၌ ။ သင်္ခါရတို့၌ ။ သင်္ခါရတို့မှ တခြား၌ ။ ဝိညာဏ်၌ ။ ဝိညာဏ်မှ တခြား၌ “သတ္တဝါ”ဟု ရှုသလော။ မရှုပါ အသျှင်ဘုရား။

အနုရာဓ ထိုအရာကို အဘယ်သို့ မှတ်ထင်သနည်း၊ ရုပ်သည်။ ဝေဒနာသည်။ သညာသည်။ သင်္ခါရတို့သည်။ ဝိညာဏ်သည် “သတ္တဝါ”ဟု ရှုသလော။ မရှုပါ အသျှင်ဘုရား။

အနုရာဓ ထိုအရာကို အဘယ်သို့ မှတ်ထင်သနည်း၊ ဤသတ္တဝါသည် ရုပ် မရှိ၊ ဝေဒနာ မရှိ၊ သညာမရှိ၊ သင်္ခါရတို့ မရှိ၊ ဝိညာဏ် မရှိဟု ရှုသလော။ မရှုပါ အသျှင်ဘုရား။

အနုရာဓ ဤမျက်မှောက်ဘဝ၌ ပင် အမှန်အားဖြင့် အဟုတ်အားဖြင့် သတ္တဝါဟု မရအပ်ဘဲလျက်"ငါ့သျှင်တို့ ယောက်ျားမြတ်ဖြစ်သော၊ လွန်ကဲသော ယောက်ျားမြတ်ဖြစ်သော၊ အမြတ်ဆုံးသို့ရောက်သော ငါတို့ဆရာ မြတ်စွာဘုရားသည် ပညတ်သည်ရှိသော် ‘သတ္တဝါသည် သေသည်မှ နောက်၌ ဖြစ်၏ ‘ဟူ၍လည်းကောင်း၊ မဖြစ်ဟူ၍လည်းကောင်း၊ ဖြစ်လည်းဖြစ် မဖြစ်လည်းမဖြစ်ဟူ၍လည်းကောင်း၊ ‘သတ္တဝါသည် သေသည်မှ နောက်၌ ဖြစ်သည်လည်း မဟုတ်,မဖြစ်သည်လည်း မဟုတ်’ ဟူ၍လည်းကောင်း ဤ လေးဌာနတို့ကို ကြဉ်၍ မြတ်စွာဘုရား ပညတ်၏ ”ဟုသင်ဖြေခြင်းသည် သင့်လျော်ပါမည်လော၊ မသင့် လျော်ပါ အသျှင်ဘုရား။

အနုရာဓ ကောင်းပေစွ ကောင်းပေစွ၊ အနုရာဓ ငါသည် ရှေးကဖြစ်စေ၊ ယခုဖြစ်စေ ဒုက္ခကိုလည်းကောင်း၊ ဒုက္ခ၏ ချုပ်ရာ (နိဗ္ဗာန်) ကိုလည်းကောင်း ပညတ်၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

စတုတ္ထသုတ်။

၅-ဝက္ကလိသုတ်

֍ ၈၇။ အခါတစ်ပါး၌ မြတ်စွာဘုရားသည် ရာဇဂြိုဟ်ပြည် ရှဉ့်နက်တို့ကို အစာကျွေးရာ ဖြစ်သောဝေဠုဝန်ကျောင်း၌ (သီတင်းသုံး) နေတော်မူ၏၊ ထိုအခါ အသျှင်ဝက္ကလိသည် အနာရောဂါ နှိပ်စက်ရကားဆင်းရဲခြင်းသို့ ရောက်လျက် ပြင်းထန်စွာ မကျန်းမမာ ဖြစ်၍ အိုးထိန်းသည်အိမ်၌ နေ၏၊ ထိုအခါအသျှင် ဝက္ကလိသည် အလုပ်အကျွေးတို့ကို မိန့်တော်မူ၏- “အသျှင်တို့ လာကြကုန်လော့၊ သင်တို့သည်မြတ်စွာ ဘုရားထံသို့ ချဉ်းကပ်ကြ၍ ‘အရှင်ဘုရား ဝက္ကလိရဟန်းသည် အနာရောဂါ နှိပ်စက်ရကားဆင်းရဲခြင်းသို့ ရောက်လျက် ပြင်းထန်စွာ မကျန်းမမာ ဖြစ်နေပါ၏၊ ထိုအသျှင်သည် မြတ်စွာဘုရား၏ခြေတော်တို့ကို ဦးခိုက်ပါ၏ ‘ဟု ငါ၏ စကားဖြင့် မြတ်စွာဘုရား၏ ခြေတော်တို့ကို ဦးခိုက်ကြကုန်လော့၊ အသျှင်ဘုရား တောင်းပန်ပါ၏၊ မြတ်စွာဘုရားသည် ဝက္ကလိရဟန်းထံသို့ သနားသည်ကို အကြောင်းပြု၍ ကြွတော်မူစေ လိုပါသတဲ့’ဟု ဤသို့လည်း လျှောက်ကြကုန်လော့”ဟု မိန့်ဆို၏။ ငါ့သျှင် ကောင်းပါပြီဟုထိုရဟန်းတို့သည် အသျှင်ဝက္ကလိအား ဝန်ခံကုန်ပြီးလျှင် မြတ်စွာဘုရားထံသို့ ချဉ်းကပ်လျက်ရှိခိုးပြီးလျှင် တစ်ခုသော နေရာ၌ ထိုင်နေကြကာ ဤသို့ လျှောက်ကြကုန်၏ - “အသျှင်ဘုရားဝက္ကလိရဟန်းသည် အနာရောဂါ နှိပ် စက်ရကား ဆင်းရဲခြင်းသို့ ရောက်လျက် ပြင်းထန်စွာ မကျန်းမမာဖြစ်နေပါ၏၊ ထိုအသျှင်သည် မြတ်စွာ ဘုရား၏ ခြေတော်တို့ကို ဦးခိုက်လိုက်ပါ၏၊ အသျှင်ဘုရားတောင်းပန်ပါ၏၊ မြတ်စွာဘုရားသည် ဝက္ကလိ ရဟန်းထံသို့ အစဉ်သနားသည်ကို အကြောင်းပြု၍ ကြွတော်မူစေလိုပါသတဲ့ဟု ဤသို့လည်း လျှောက်လိုက် ပါ၏ ”ဟု လျှောက်ကြကုန်၏။

မြတ်စွာဘုရားသည် ဆိတ်ဆိတ် နေခြင်းဖြင့် လက်ခံတော်မူ၏။

ထို့နောက် မြတ်စွာဘုရားသည် သင်္ကန်းကို ပြင်ဝတ်တော်မူပြီးလျှင် သပိတ်သင်္ကန်းကို ယူဆောင် လျက်အသျှင်ဝက္ကလိထံသို့ ချဉ်းကပ်တော်မူ၏။ အသျှင်ဝက္ကလိသည် မြတ်စွာဘုရား ကြွလာသည်ကို

အဝေးမှပင်မြင်၍ ညောင်စောင်းမှ အောက်သို့ ဆင်းမည့်အယောင် ပြုလေ၏။ ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားသည်အသျှင်ဝက္ကလိကို “ဝက္ကလိ မသင့်၊ သင်သည် ညောင်စောင်းပေါ်မှ မဆင်းလင့်၊ ခင်းထားပြီးသော ဤနေရာတို့သည် ရှိကုန်၏၊ ထိုနေရာတို့၌ ငါ ထိုင်အံ့”ဟု မိန့်တော်မူ၏၊ မြတ်စွာဘုရားသည် ခင်းထားပြီးသော နေရာ၌ ထိုင်ပြီးသော် အသျှင်ဝက္ကလိအား ဤစကားကို မိန့်တော်မူ၏ - “ဝက္ကလိ ခန့်ကျန်းပါ၏့လော၊ မျှတပါ၏လော၊ ဆင်းရဲဝေဒနာတို့ ဆုတ်ယုတ်ကုန်၏လော၊ မတိုးပွါးဘဲ ရှိပါကုန်၏လော၊ ဆင်းရဲဝေဒနာတို့ ဆုတ်ယုတ်မှုသည် ထင်ပါ၏လော၊ တိုးပွါးမှုသည် မထင်ဘဲ ရှိပါ၏လော”ဟု မိန့်တော်မူ၏။

အသျှင်ဘုရား တပည့်တော် မခန့်ကျန်းပါ၊ မမျှတပါ၊ တပည့်တော်အား ပြင်းထန်သော ဆင်းရဲဝေဒနာတို့သည် တိုးပွါးပါကုန်၏၊ မဆုတ်ယုတ်ပါကုန်၊ ဆင်းရဲဝေဒနာတို့၏ တိုးပွါးမှုသည် ထင်ပါ၏၊ ဆုတ်ယုတ်မှုသည် မထင်ပါဟု လျှောက်၏။

ဝက္ကလိ သင့်အား တစ်စုံတစ်ခုသော ပူပန်မှု နှလုံးမသာမှုသည် မရှိပါသလော။ အသျှင်ဘုရား စင်စစ်အားဖြင့် တပည့်တော်အား ပူပန်မှု နှလုံးမသာမှုသည် မနည်းလှပါ။ ဝက္ကလိ သင့်ကို သီလအားဖြင့် မိမိကိုယ်တိုင် မစွပ်စွဲနိုင်ဘဲ ရှိပါ၏လော။ အသျှင်ဘုရား တပည့်တော်ကို သီလအားဖြင့် မိမိကိုယ်တိုင်မစွပ်စွဲဘဲ ရှိပါ၏။ ဝက္ကလိ သီလအားဖြင့် မိမိကိုယ်တိုင် မစွပ်စွဲဘဲ ရှိခဲ့မူ သင်၏ ပူပန်မှု နှလုံးမသာမှုကားအဘယ် နည်း။ အသျှင်ဘုရား တပည့်တော်သည် ကြာမြင့်စွာကပင် မြတ်စွာဘုရားကို ဖူးမြော်ရန်ချဉ်းကပ်လိုခဲ့ပါ၏၊ သို့ရာတွင် တပည့်တော်၏ ကိုယ်၌ မြတ်စွာဘုရားကို ဖူးမြော်ရန်ချဉ်းကပ်နိုင်လောက်သော ခွန်အားမျှပင် မရှိခဲ့ပါ။

ဝက္ကလိ မသင့်လျော်၊ ဤအပုပ်ကောင်ကို သင် ဖူးမြင်ခြင်းဖြင့် အဘယ်အကျိုးရှိမည်နည်း၊ ဝက္ကလိတရားကို မြင်သော သူသည် ငါဘုရားကို မြင်သည် မည်၏၊ ငါဘုရားကို မြင်သော သူသည် တရားကိုမြင်သည် မည်၏။ ဝက္ကလိ မှန်၏၊ တရားကို မြင်လျှင် ငါ့ကို မြင်၏၊ ငါ့ကို မြင်လျှင် တရားကို မြင်၏။

ဝက္ကလိ ထိုအရာကို အဘယ်သို့ မှတ်ထင်သနည်း၊ ရုပ်သည် မြဲသလော၊ မမြဲသလော။ မမြဲပါအသျှင်ဘုရား။ မမြဲသော ရုပ်သည် ဆင်းရဲလော၊ ချမ်းသာလော။ ဆင်းရဲပါ အသျှင်ဘုရား။ မမြဲသောဆင်းရဲသော ဖောက်ပြန်ခြင်းသဘောရှိသော ရုပ်ကို “ ဤရုပ်သည် ငါ့ဥစ္စာတည်း၊ ဤရုပ်သည် ငါ ဖြစ်၏၊ ဤရုပ်သည် ငါ၏ ကိုယ် ‘အတ္တ’ တည်း”ဟု ရှုခြင်းငှါ သင့်လျော်ပါမည်လော။ မသင့်လျော်ပါအသျှင်ဘုရား။ ဝေဒနာသည်။ သညာသည်။ သင်္ခါရတို့သည်။ ဝိညာဏ်သည် မြဲသလော၊ မမြဲသလော။ မမြဲပါ အသျှင် ဘုရား။ပ။ “ ဤဝိညာဏ်သည် ငါ၏ ကိုယ် ‘အတ္တ’ တည်း”ဟု ရှုခြင်းငှါသင့်လျော်ပါမည်လော။ မသင့် လျော်ပါ အသျှင်ဘုရား။ ထိုသို့ ဖြစ်သောကြောင့်။ပ။ ထိုသို့ မြင်သော။ပ။ ဤမဂ်ကိစ္စအလို့ငှါ တစ်ပါးသော ပြုဖွယ် မရှိတော့ပြီဟု သိ၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

ထို့နောက် မြတ်စွာဘုရားသည် အသျှင်ဝက္ကလိကို ဤအဆုံးအမဖြင့် ဆုံးမ၍ နေရာမှ ထကာဂိဇ္ဈကုဋ်တောင်သို့ ဖဲသွားတော်မူ၏၊ ထို့နောက် အသျှင်ဝက္ကလိသည် မြတ်စွာဘုရား ကြွသွား၍ မကြာမီအလုပ်အကျွေးတို့ကို မိန့်တော်မူ၏- “ငါ့သျှင်တို့ လာကြကုန်လော့၊ ငါ့ကို ညောင်စောင်းပေါ်တင်ပြီးလျှင်ဣသိဂိလိတောင်နံပါး ကာဠသိလာကျောင်းသို့ ချဉ်းကပ်ကုန်လော့၊ ‘ငါကဲ့သို့သော သူသည်အဘယ့်ကြောင့် ရွာတွင်းမှာ သေမှုကို ပြုသင့်သည်’ဟု ထင်ရာအံ့နည်း”ဟု (ဆို၏)။ “ငါ့သျှင်ကောင်းပါပြီ”ဟု ရဟန်းတို့သည် အသျှင်ဝက္ကလိအား ဝန်ခံကုန်၍ အသျှင်ဝက္ကလိကိုညောင်စောင်းပေါ်တင်ပြီးလျှင် ဣသိဂိလိတောင် နံပါး ကာဠသိလာကျောင်းသို့ ချဉ်းကပ်ကုန်၏။ ထိုအခါမြတ်စွာဘုရားသည် ထိုညဉ့်နှင့် ကျန်သေးသော နေ့အချိန်ပတ်လုံး ဂိဇ္ဈကုဋ်တောင်၌ (သီတင်းသုံး) နေတော်မူ၏။ ထိုအခါ အလွန်နှစ်သက်ဖွယ်သော ညဉ့် (သန်းခေါင်ယံ) ၌ နှစ်သက်ဖွယ် အဆင်းရှိကြသောနတ်နှစ်ဦးတို့သည် ဂိဇ္ဈကုဋ်တစ်တောင်လုံးကို ထွန်းလင်း စေ၍ မြတ်စွာဘုရားထံသို့ချဉ်းကပ်ကြပြီးလျှင်။ပ။

တစ်ခုသော နေရာ၌ ရပ်ကုန်လျက် နတ်တစ်ဦးကမြတ်စွာဘုရားအား “အသျှင်ဘုရား ဝက္ကလိရဟန်းသည် လွတ်မြောက်ခြင်းငှါအားထုတ်နေပါ၏”ဟု လျှောက် လေ၏။ နောက်တစ်ဦးက မြတ်စွာဘုရားအား “အသျှင်ဘုရားထိုအသျှင်သည် ဧကန် ကောင်းစွာ လွတ် မြောက်ခြင်းဖြင့် လွတ်မြောက်ပါလိမ့်မည်”ဟု လျှောက်၏။

ထိုနတ်တို့သည် ဤစကားကို လျှောက်ကြပြီး လျှင် မြတ်စွာဘုရားကို ရှိခိုးကြ၍ အရိုအသေပြုကာ့ထိုနေရာ၌ ပင် ကွယ်ပျောက်ကုန်၏။

ထို့နောက် မြတ်စွာဘုရားသည် ထိုညဉ့်လွန်သော အခါ ရဟန်းတို့ကို မိန့်တော်မူ၏- “ရဟန်းတို့လာကြကုန်လော့၊ သင်တို့သည် ဝက္ကလိရဟန်းထံသို့ ချဉ်းကပ်ကြပြီးလျှင် ဝက္ကလိရဟန်းကို ဤသို့ ဆိုကြကုန်လော့၊ ငါ့သျှင်ဝက္ကလိ သင်သည် မြတ်စွာဘုရား၏ စကားနှင့် နတ်နှစ်ဦးတို့၏ စကားကို နားထောင်လော့၊ ငါ့သျှင် ဤညဥ့် (သန်းခေါင်ယံ) ၌ နှစ်သက်ဖွယ်အဆင်းရှိကြသော နတ်နှစ်ဦးတို့သည် ဂိဇ္ဈကုဋ်တစ်တောင်လုံးကို ထွန်းလင်းစေ၍ မြတ်စွာဘုရားထံသို့ ချဉ်းကပ်ကြပြီးလျှင် မြတ်စွာဘုရားကို ရှိခိုး၍ တစ်ခုသော နေရာ၌ ရပ်ကုန်လျက် နတ်တစ်ဦးက မြတ်စွာဘုရားအား ဤသို့လျှောက်၏ - ‘အသျှင်ဘုရား ဝက္ကလိရဟန်းသည် လွတ်မြောက်ခြင်းငှါ အားထုတ်နေပါ၏ ‘ဟု လျှောက်၏။

နောက် အခြား နတ်တစ်ဦးက မြတ်စွာဘုရားအား ဤသို့ လျှောက်၏- ‘အသျှင်ဘုရား ထိုရဟန်းသည်ဧကန် ကောင်းစွာ လွတ်မြောက် ခြင်းဖြင့် လွတ်မြောက်ပါလိမ့်မည် ‘ဟု လျှောက်၏။

မြတ်စွာဘုရားသည်လည်း သင့်ကို ဤသို့ ဆို၏- “ဝက္ကလိ မကြောက်လင့်၊ ဝက္ကလိ မကြောက်လင့်၊ သင့်အား မယုတ်မာသော သေမှု ဖြစ်လတ္တံ့၊ မယုတ်မာ သော သေခြင်းကို ပြုမှု ဖြစ်လတ္တံ့”ဟုမိန့်တော်မူလိုက်ပါသည်ဟု ဆိုကြကုန်လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏။ “အသျှင်ဘုရား ကောင်းပါပြီ”ဟုထိုရဟန်းတို့သည် မြတ်စွာဘုရားအား ဝန်ခံကုန်ပြီးလျှင် အသျှင်ဝက္ကလိ ထံသို့ ချဉ်းကပ်၍ အသျှင်ဝက္ကလိကို “ငါ့သျှင်ဝက္ကလိ မြတ်စွာဘုရား၏ စကားနှင့် နတ်နှစ်ဦးတို့၏ စကား ကိုနားထောင်လော့”ဟု ဤစကားကို ဆိုကုန်၏။

ထိုအခါ အသျှင်ဝက္ကလိသည် အလုပ်အကျွေးတို့ကို “ငါသျှင်တို့ လာကြကုန်လော့၊ ငါ့ကို ညောင်စောင်းပေါ်မှ ချကြကုန်လော့၊ ‘ငါကဲ့သို့သော သူသည် မြင့်သော နေရာ၌ ထိုင်၍ ထိုမြတ်စွာဘုရား၏အဆုံး အမကို နာထိုက်သည်ဟု အဘယ့်ကြောင့် မှတ်ထင်ရာအံ့နည်း’ဟု” မိန့်ဆို၏။ “ငါ့သျှင်ကောင်းပါပြီ”ဟု ထိုရဟန်းတို့သည် အသျှင်ဝက္ကလိအား ဝန်ခံပြီးလျှင် အသျှင်ဝက္ကလိကိုညောင်စောင်းပေါ်မှ ချကြကုန်၏။ ငါ့သျှင် ဤညဥ့် (သန်းခေါင်ယံ) ၌ နတ်နှစ်ဦးတို့သည်။ပ။ တစ်ခုသောနေရာ၌ ရပ်ကုန်လျက် နတ်တစ်ဦးက မြတ်စွာဘုရားအား ဤသို့ လျှောက်၏-"အသျှင်ဘုရားဝက္ကလိရဟန်းသည် လွတ်မြောက်ခြင်းငှါ အားထုတ် နေပါ၏”ဟု လျှောက်၏။ နောက် အခြားနတ်တစ်ဦးက မြတ်စွာဘုရားအား ဤသို့ လျှောက်၏- “မြတ်စွာ ဘုရား ထိုအသျှင်သည် ဧကန်ကောင်းစွာ လွတ်မြောက်ခြင်းဖြင့် လွတ်မြောက်ပါလိမ့်မည်”ဟု လျှောက်၏။ မြတ်စွာဘုရားသည်လည်းသင့်ကို “ဝက္ကလိ မကြောက်လင့်၊ ဝက္ကလိ မကြောက်လင့်၊ သင့်အား မယုတ်မာ သော သေမှု ဖြစ်လတ္တံ့၊ မယုတ်မာသော သေခြင်းကို ပြုမှု ဖြစ်လတ္တံ့”ဟု မိန့်တော်မူလိုက်၏ဟု ပြောဆို ကုန်၏။ ငါ့သျှင်တို့သို့ဖြစ်လျှင် “အသျှင်ဘုရား ဝက္ကလိရဟန်းသည် အနာရောဂါ နှိပ်စက်ရကား ဆင်းရဲသို့ ရောက်လျက်ပြင်းထန်စွာ မကျန်းမမာ ဖြစ်နေပါ၏၊ ထိုအသျှင်သည် မြတ်စွာဘုရား၏ ခြေတော်တို့ကို ဦးခိုက်ပါ၏”ဟုငါ၏ စကားဖြင့် မြတ်စွာဘုရား ခြေတော်တို့ကို ဦးခိုက်ကြကုန်လော့၊ ဤသို့လည်း လျှောက်ကုန်လော့ -"အသျှင်ဘုရား ရုပ်သည် မမြဲ၊ ထိုသဘောကို တပည့်တော် မယုံမှားပါ၊ မမြဲသော ရုပ်သည် ဆင်းရဲ၏၊ ဤအရာ၌ ယုံမှား မရှိပါ၊ မမြဲသော ဆင်းရဲသော ဖောက်ပြန်ခြင်းသဘောရှိသော ရုပ်၌ ငါ့အား လိုချင် မှုတပ်မက်မှု တွယ်တာမှု မရှိ၊ ဤအရာ၌ ယုံမှား မရှိတော့ပါ။ အသျှင်ဘုရား ဝေဒနာသည် မမြဲ၊ ထိုသဘောကို တပည့်တော် မယုံမှားပါ၊ မမြဲသော ဝေဒနာသည် ဆင်းရဲ၏၊ ဤအရာ၌ ယုံမှား မရှိပါ၊

မမြဲသော ဆင်းရဲသော ဖောက်ပြန်ခြင်းသဘောရှိသော ဝေဒနာ၌ ငါ့အား လိုချင်မှု တပ်မက်မှု တွယ်တာမှုမရှိ၊ ဤအရာ၌ ယုံမှား မရှိတော့ပါ။ အသျှင်ဘုရား သညာသည်။ သင်္ခါရတို့သည် မမြဲ၊ ထိုသဘောကိုတပည့် တော် မယုံမှားပါ၊ မမြဲသော တရားသည် ဆင်းရဲ၏၊ ဤအရာ၌ ယုံမှား မရှိပါ၊ မမြဲသောဆင်းရဲသော ဖောက်ပြန်ခြင်းသဘောရှိသော တရား၌ ငါ့အား လိုချင်မှု တပ်မက်မှု တွယ်တာမှု မရှိ၊့ ဤအရာ၌ ယုံမှား မရှိတော့ပါ။ အသျှင်ဘုရား ဝိညာဏ်သည် မမြဲ၊ ထိုသဘောကို တပည့်တော်မယုံမှားပါ၊ မမြဲသော ဝိညာဏ်သည် ဆင်းရဲ၏၊ ဤအရာ၌ ယုံမှား မရှိပါ၊ မမြဲသော ဆင်းရဲသောဖောက်ပြန်ခြင်းသဘောရှိသော ဝိညာဏ်၌ ငါ့အား လိုချင်မှု တပ်မက်မှု တွယ်တာမှု မရှိ၊ ဤအရာ၌ ယုံမှား မရှိတော့ပါဟုလည်း လျှောက် ကုန်လော့”ဟု ဆို၏။ “ငါ့သျှင် ကောင်းပါပြီ”ဟုထိုရဟန်းတို့သည် အသျှင်ဝက္ကလိအား ဝန်ခံကုန်ပြီးလျှင် ပြန်သွားကြကုန်၏။ ထို့နောက် ထိုရဟန်းတို့ပြန်သွား၍ မကြာမီ အသျှင်ဝက္ကလိသည် ဓားဖြင့် လည်ကို ဖြတ်လေ၏။

ထို့နောက် ထိုရဟန်းတို့သည် မြတ်စွာဘုရားထံသို့ ချဉ်းကပ်ကြပြီးလျှင် တစ်ခုသော နေရာ၌ ထိုင်ကုန်၍ ဤစကားကို လျှောက်ကုန်၏ -"အသျှင်ဘုရား ဝက္ကလိသည် အနာရောဂါ နှိပ်စက်ရကား ဆင်းရဲခြင်းသို့ ရောက်လျက် ပြင်းထန်စွာ မကျန်းမမာ ဖြစ်နေပါ၏၊ ထိုအသျှင်သည် မြတ်စွာဘုရား၏ ခြေတော်တို့ကို ဦးခိုက်ပါ၏၊ ဤသို့လည်း လျှောက်လိုက်ပါ၏- ‘အသျှင်ဘုရား ရုပ်သည် မမြဲ၊ ထိုသဘောကိုတပည့်တော် မယုံမှားပါ၊ မမြဲသော ရုပ်သည် ဆင်းရဲ၏၊ ဤအရာ၌ ယုံမှား မရှိပါ၊ မမြဲသောဆင်းရဲသော ဖောက်ပြန်ခြင်းသဘောရှိသော ရုပ်၌ ငါ့အား လိုချင်မှု တပ်မက်မှု တွယ်တာမှု မရှိ၊ ဤအရာ၌ ယုံမှား မရှိ တော့ပါ။ ဝေဒနာသည်။ သညာသည်။ သင်္ခါရတို့သည်။ ဝိညာဏ်သည် မမြဲ၊ ထိုသဘောကို တပည့်တော် မယုံမှားပါ၊ မမြဲသော တရားသည် ဆင်းရဲ၏၊ ဤအရာ၌ ယုံမှား မရှိပါ၊ မမြဲသော ဆင်းရဲသော ဖောက််ပြန်ခြင်းသဘောရှိသော တရား၌ ငါ့အား လိုချင်မှု တပ်မက်မှု တွယ်တာမှုမရှိ၊ ဤအရာ၌ ယုံမှားမရှိ တော့ပါ’ဟု လျှောက်လိုက်ပါသည် ”ဟု လျှောက်ကုန်၏။

ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားသည် ရဟန်းတို့ကို မိန့်တော်မူ၏-"ရဟန်းတို့ လာ, သွားကြကုန်အံ့၊ ဣသိဂိလိတောင်နံပါး ကာဠသိလာကျောင်းသို့ ချဉ်းကပ်ကြကုန်အံ့၊ ယင်းကျောင်း၌ ဝက္ကလိမည်သောအမျိုးသားသည် ဓားဖြင့် လည်ကို ဖြတ်လေပြီ”ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။ “ကောင်းပါပြီ အသျှင်ဘုရား”ဟုထိုရဟန်းတို့သည် မြတ်စွာဘုရားအား ဝန်ခံကုန်၏၊ ထို့နောက် မြတ်စွာဘုရားသည် များစွာကုန်သောရဟန်းတို့နှင့် အတူ ဣသိဂိလိတောင်နံပါး ကာဠသိလာကျောင်းသို့ ချဉ်းကပ်တော်မူလေ၏၊ မြတ်စွာဘုရားသည် ညောင် စောင်းပေါ်၌ အသျှင်ဝက္ကလိ လည်ပင်း လည်၍ လဲနေသည်ကို အဝေးမှပင်မြင်တော်မူ၏။

ထိုအခါ၌ အခိုးအကြောင်း အမိုက်မှောင်အကြောင်းသည် အရှေ့အရပ်သို့လည်း သွား၏၊ အနောက်အရပ်သို့လည်း သွား၏၊ မြောက်အရပ်သို့လည်း သွား၏၊ တောင်အရပ်သို့လည်း သွား၏၊ အထက်အရပ်သို့လည်း သွား၏၊ အောက်အရပ်သို့လည်း သွား၏၊ အထောင့်အရပ်သို့လည်း သွား၏။ ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားသည် ရဟန်းတို့ကို မိန့်တော်မူ၏ -"ရဟန်းတို့ သင်တို့သည် ဤသို့ အခိုးအကြောင်းအမိုက်မှောင် အကြောင်း အရှေ့အရပ်သို့။ပ။ အထောင့်အရပ်သို့ သွားနေသည်ကို မြင်ကြကုန်၏လော”ဟု (မိန့်တော် မူ၏)။ မြင်ပါ၏ အသျှင်ဘုရား။ ရဟန်းတို့ ထိုအရာသည် ယုတ်မာသော မာရ်နတ် ဖြစ်၏။

“ဝက္ကလိ အမျိုးသား၏ ဝိညာဏ်သည် အဘယ်မှာ တည်သနည်း”ဟု ဝက္ကလိအမျိုးသား၏ ဝိညာဏ်ကိုလိုက်ရှာနေ၏၊ ရဟန်းတို့ ဝက္ကလိအမျိုးသားကား ဝိညာဏ်တည်မှု မရှိတော့ဘဲ ပရိနိဗ္ဗာန်ပြုလေပြီဟု (မိန့်တော် မူ၏)။

ပဉ္စမသုတ်။

၆-အဿဇိသုတ်

֍ ၈၈။ အခါတစ်ပါး၌ မြတ်စွာဘုရားသည် ရာဇဂြိုဟ်ပြည် ရှဉ့်နက်တို့ကို အစာကျွေးရာ ဖြစ်သောဝေဠုဝန်ကျောင်း၌ (သီတင်းသုံး) နေတော်မူ၏။ ထိုအခါ အသျှင်အဿဇိသည် ကဿပသူဌေး ဆောက်လုပ်သော ကျောင်း၌ အနာရောဂါ နှိပ်စက်ရကား ဆင်းရဲခြင်းသို့ ရောက်သည် ဖြစ်၍ ပြင်းထန်စွာ မကျန်း့မမာ ဖြစ်နေ၏၊ ထိုအခါ အသျှင်အဿဇိသည် အလုပ်အကျွေးတို့ကို မိန့်ဆို၏- “ငါ့သျှင်တို့ လာကြကုန်လော့၊ သင်တို့သည် မြတ်စွာဘုရားထံသို့ ချဉ်းကပ်၍ ‘အသျှင်ဘုရား အဿဇိရဟန်းသည် အနာရောဂါနှိပ်စက်ရကား ဆင်းရဲခြင်းသို့ ရောက်သည် ဖြစ်၍ ပြင်းထန်စွာ မကျန်းမမာ ဖြစ်နေပါ၏၊ ထိုအသျှင်သည်မြတ်စွာဘုရား၏ ခြေတော်တို့ကို ဦးခိုက်ပါ၏’ဟု ငါ၏ စကားဖြင့် မြတ်စွာဘုရား၏ ခြေတော်တို့ကိုဦးခိုက် ကြကုန်လော့၊ ‘အသျှင်ဘုရား တောင်းပန်ပါ၏၊ မြတ်စွာဘုရားသည် အစဉ်သနားသည်ကိုအကြောင်းပြု၍ အဿဇိရဟန်းထံသို့ ချဉ်းကပ်တော်မူစေလိုပါသတဲ့’ဟု ဤသို့လည်းလျှောက်ကြကုန်လေ့ာဟု ဆို၏။ “ငါ့ သျှင် ကောင်းပါပြီ”ဟု ထိုရဟန်းတို့သည် အဿဇိအားဝန်ခံကုန်ပြီးလျှင် မြတ်စွာဘုရားထံသို့ ချဉ်းကပ်၍ ရှိခိုးကြပြီးလျှင် တစ်ခုသော နေရာ၌ ထိုင်ကုန်လျက် ဤသို့ လျှောက်ကုန်၏- “အသျှင်ဘုရား အဿဇိ ရဟန်းသည် အနာရောဂါ နှိပ်စက်ရကား။ပ။ အသျှင်ဘုရား တောင်းပန်ပါ၏၊ မြတ်စွာဘုရားသည် အစဉ် သနားသည်ကို အကြောင်းပြု၍ အဿဇိရဟန်းထံသို့ ချဉ်းကပ်တော်မူစေလိုပါသတဲ့ဟု လျှောက်လိုက်ပါသည်”ဟု လျှောက်ကုန်၏။

မြတ်စွာဘုရားသည် ဆိတ်ဆိတ် နေခြင်းဖြင့် လက်ခံတော်မူ၏။

ထို့နောက် မြတ်စွာဘုရားသည် ညချမ်းအခါ တစ်ပါးတည်း ကိန်းအောင်းရာမှ ထတော်မူ၍ အသျှင်အဿဇိထံသို့ ချဉ်းကပ်တော်မူ၏။ အသျှင်အဿဇိသည် မြတ်စွာဘုရား ကြွတော်မူလာသည်ကိုအဝေးမှပင် မြင်၍ ညောင်စောင်းပေါ်မှ အောက်သို့ ဆင်းမည့်အယောင် ပြုလေ၏။ ထိုအခါမြတ်စွာဘုရားသည် အသျှင် အဿဇိကို အဿဇိ မသင့်၊ ညောင်စောင်းမှ အောက်သို့ မဆင်းလင့်၊ ဤခင်းထားသော နေရာတို့သည် ရှိကုန်၏၊ ထိုနေရာတို့၌ ငါ ထိုင်အံ့ဟု မိန့်တော်မူ၏။

မြတ်စွာဘုရားသည် ခင်းထားသော နေရာ၌ ထိုင် တော်မူပြီးသော် ဤစကားကို မိန့်တော်မူ၏။ အဿဇိသင် ခန့်ကျန်း၏လော၊ မျှတ၏လော။ပ။ ဆင်းရဲ ဝေဒနာတို့၏ ဆုတ်ယုတ်မှုသည် ထင်ပါသလော၊ တိုးပွါးမှုသည် မထင်ဘဲ ရှိပါ၏လောဟု မိန့်တော်မူ၏။

အသျှင်ဘုရား တပည့်တော် မခန့်ကျန်းပါ။ပ။ ဆင်းရဲဝေဒနာတို့၏ တိုးပွါးမှုသည် ထင်ပါ၏၊ ဆုတ်ယုတ်မှုသည် မထင်ပါဟု လျှောက်၏။ အဿဇိ သင့်အား တစ်စုံတစ်ခု ပူပန်မှု နှလုံးမသာမှု မရှိပါသလော။ အသျှင်ဘုရား စင်စစ်အားဖြင့် တပည့်တော်အား ပူပန်မှု နှလုံးမသာမှုသည် မနည်းလှပါ။ အဿဇိသင့်ကို သီလအားဖြင့် မိမိကိုယ်တိုင် မစွပ်စွဲနိုင်ဘဲ ရှိပါ၏လော။ အသျှင်ဘုရား တပည့်တော်ကို သီလအားဖြင့် မိမိကိုယ်တိုင် မစွပ်စွဲဘဲ ရှိပါ၏။ အဿဇိ သီလအားဖြင့် မိမိကိုယ်တိုင် မစွပ်စွဲဘဲ ရှိခဲ့မူ သင်၏ပူပန်မှု နှလုံးမသာမှုကား အဘယ်နည်း။ အသျှင်ဘုရား တပည့်တော်သည် မနာမီ ရှေးအခါက ထွက်သက်ဝင်သက်တို့ကို ငြိမ်းစေ၍ ငြိမ်းစေ၍ နေထိုင်ပါ၏၊ ထိုတပည့်တော်သည် ယခုအခါတည်ကြည်မှု'သမာဓိ'ကို မရပါ၊ အသျှင်ဘုရား ထိုတည်ကြည်မှု ‘သမာဓိ’ ကို မရသဖြင့်ထိုတပည့်တော်အား “ငါသည် (သာသနာမှ) မဆုတ်ယုတ်သလော”ဟု ဤသို့ အကြံ ဖြစ်ပါ၏ဟုလျှောက်၏။ အဿဇိ တည်ကြည်မှု'သမာဓိ ‘ကို အနှစ် သာရ, တည်ကြည်မှု ‘သမာဓိ’ ကိုရဟန်းအဖြစ်ဟု

ထင်ကြကုန်သော သမဏဗြာဟ္မဏတို့သည် ထိုတည် ကြည်မှု ‘သမာဓိ’ ကို မရကြသဖြင့်"ငါတို့သည် (သာသနာမှ) မဆုတ်ယုတ်ကုန်သလော”ဟု ဤသို့ အကြံ ဖြစ်တတ်၏။

အဿဇိ ထိုအရာကို အဘယ်သို့ မှတ်ထင်သနည်း၊ အဿဇိ ရုပ်သည် မြဲသလော၊ မမြဲသလော။ မမြဲပါအသျှင်ဘုရား။ပ။ ဝိညာဏ်သည်။ပ။ ထိုသို့ ဖြစ်သောကြောင့်။ပ။ ဤသို့ မြင်သော။ပ။ ဤမဂ်ကိစ္စအလို့ငှါ တစ်ပါးသောပြုဖွယ် မရှိတော့ပြီဟု သိ၏။ ထိုသူသည် သုခဝေဒနာကို ခံစားလျှင် ထိုဝေဒနာသည်"မမြဲ”ဟု သိ၏၊ “တောင့်တဖွယ် မဟုတ်”ဟု သိ၏၊ “နှစ်သက်ဖွယ် မဟုတ်”ဟု သိ၏၊ ဒုက္ခဝေဒနာကိုခံစားလျှင် ထိုဝေဒနာသည် “မမြဲ”ဟု သိ၏၊ “တောင့်တဖွယ် မဟုတ်”ဟု သိ၏၊ “နှစ်သက်ဖွယ်မဟုတ်”ဟု သိ၏၊ ဆင်းရဲလည်း မဟုတ်၊ ချမ်းသာလည်း မဟုတ်သော ဥပေက္ခာဝေဒနာကို ခံစားလျှင့်ထိုဝေဒနာသည် “မမြဲ”ဟု သိ၏။ပ။ “နှစ်သက်ဖွယ် မဟုတ်”ဟု သိ၏။ ထိုသူသည် သုခဝေဒနာကိုခံစားလျှင် တွယ် တာခြင်း ကင်းလျက် ခံစား၏၊ ဒုက္ခဝေဒနာကို ခံစားလျှင် တွယ်တာခြင်း ကင်းလျက်ခံစား၏၊ ဆင်းရဲလည်း မဟုတ်၊ ချမ်းသာလည်း မဟုတ်သော ဥပေက္ခာဝေဒနာကို ခံစားလျှင်တွယ်တာခြင်း ကင်းလျက် ခံစား၏။ ထိုသူသည် ခန္ဓာကိုယ်အဆုံးရှိသော ဝေဒနာကို ခံစားလျှင်"ခန္ဓာကိုယ်အဆုံးရှိသော ဝေဒနာကို ခံစား၏”ဟု သိ၏။ အသက်အဆုံးရှိသော ဝေဒနာကို ခံစားလျှင်"အသက်အဆုံးရှိသော ဝေဒနာကို ခံစား၏”ဟု သိ၏။ “ခန္ဓာကိုယ် ပျက်၍ အသက်ကုန်သည်မှအထက်၌ ဤဘဝ၌ ပင် ဝေဒနာအားလုံးတို့သည် နှစ်သက်ဖွယ် မရှိကုန်သည် ဖြစ်၍ အေးငြိမ်းကုန်လတ္တံ့”ဟု သိ၏။

အဿဇိ ဥပမာသော်ကား ဆီနှင့် မီးစာကို စွဲ၍ ဆီမီးသည် တောက်လောင်ရာ၏၊ ထိုဆီနှင့် မီးစာကုန်ခြင်းကြောင့် လောင်စာ မရှိသည် ဖြစ်၍ ငြိမ်းသကဲ့သို့ အဿဇိ ဤအတူပင် ရဟန်းသည် ခန္ဓာကိုယ်အဆုံးရှိသော ဝေဒနာကို ခံစားလျှင် “ခန္ဓာကိုယ်အဆုံးရှိသော ဝေဒနာကို ခံစား၏ ”ဟု သိ၏၊ အသက်အဆုံးရှိသော ဝေဒနာကို ခံစားလျှင် “အသက်အဆုံးရှိသော ဝေဒနာကို ခံစား၏ ”ဟု သိ၏၊ “ခန္ဓာကိုယ်ပျက်၍ အသက် ကုန်သည်မှ အထက်၌ ဤဘဝ၌ ပင် ဝေဒနာအားလုံးတို့သည် နှစ်သက်ဖွယ် မရှိကုန်သည်ဖြစ်၍ အေးငြိမ်းကုန်လတ္တံ့”ဟု သိ၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

ဆဋ္ဌသုတ်။

၇-ခေမကသုတ်

֍ ၈၉။ အခါတစ်ပါး၌ မထေရ်ဖြစ်သော ရဟန်းများစွာတို့သည် ကောသမ္ဗီပြည် ဃောသိတာရုံကျောင်း၌ (သီတင်းသုံး) နေတော်မူကုန်၏၊ ထိုအခါ အသျှင်ခေမကသည် ဗဒရိကာရုံကျောင်း၌ အနာရောဂါ နှိပ်စက်ရကား ဆင်းရဲသို့ ရောက်သည် ဖြစ်၍ ပြင်းထန်စွာ မကျန်းမမာ ဖြစ်နေ၏၊ ထိုအခါ မထေရ်ရဟန်းတို့သည် ညချမ်းအခါ တစ်ပါးတည်း ကိန်းအောင်းရာမှ ထပြီးလျှင် အသျှင်ဒါသကကို မိန့်ဆိုကြကုန်၏ -"ငါ့သျှင်ဒါသက သင် သွားချေ၊ ခေမကရဟန်းထံသို့ ချဉ်းကပ်၍ ‘ငါ့သျှင် သင့်ကို မထေရ်များက ‘ခံ့ကျန်း၏လော၊ မျှတ၏လော၊ ဆင်းရဲဝေဒနာတို့ ဆုတ်ယုတ်ကြပါ၏လော၊ မတိုးပွါးဘဲ ရှိကြပါ၏လော၊ ဆင်းရဲဝေဒနာတို့၏ ဆုတ်ယုတ်မှုသည် ထင်ပါ၏လော၊ တိုးပွါးမှုသည် မထင်ဘဲ ရှိပါ၏လော’ဟု ဤသို့မေးကြပါသည် ‘ဟု ပြောဆိုချေလော့”ဟု မိန့်ဆိုကြကုန်၏။ “ငါ့သျှင်တို့ ကောင်းပါပြီ”ဟု အသျှင်ဒါသကသည်မထေရ်ရဟန်းတို့အား ဝန်ခံ၍ အသျှင်ခေမကထံသို့ ချဉ်းကပ်ပြီးလျှင် “ငါ့သျှင်ခေမက သင့်ကို မထေရ်တို့က ‘ခန့်ကျန်း၏လော၊ မျှတ၏လော၊ ဆင်းရဲဝေဒနာတို့ ဆုတ်ယုတ်ကြပါ၏လော၊ မတိုးပွါးဘဲ ရှိကြပါ၏လော၊ ဆင်းရဲဝေဒနာတို့၏ ဆုတ်ယုတ်မှုသည် ထင်ပါ၏လော၊ တိုးပွါးမှုသည် မထင်ဘဲရှိပါ၏လော’ဟု မေးကြပါသည် ”ဟု ပြောလေ၏။ ငါ့သျှင် ငါ မခံ့ကျန်းပါ၊ မမျှတပါ။ပ။ ဆင်းရဲဝေဒနာတို့၏ တိုးပွါးမှုသည် ထင်ပါသည်၊ ဆုတ်ယုတ်မှုသည် မထင်ပါဟု လျှောက်၏။

ထိုအခါ အသျှင်ဒါသကသည် မထေရ်ရဟန်းများထံသို့ ချဉ်းကပ်ပြီးလျှင် “ငါ့သျှင်တို့ ခေမကရဟန်းသည် ‘ငါ့သျှင် ငါသည် မခန့်ကျန်းပါ။ပ။ တိုးပွါးမှု ထင်ပါ၏၊ ဆုတ်ယုတ်မှု မထင်ပါ ‘ဟု ဤသို့ ပြောဆိုပါသည်”ဟု လျှောက်၏။ ငါ့သျှင်ဒါသက လာပါဦးလော့၊ ခေမကရဟန်းထံသို့ ချဉ်းကပ်ပြီးလျှင် ဤသို့ပြောပါလော့။ ငါ့သျှင်ခေမက သင့်ကို မထေရ်တို့က ဤသို့ပြောကြပါ၏-"ငါ့သျှင် ရုပ်ဥပါဒါနက္ခန္ဓာ၊ ဝေဒနာ ဥပါဒါနက္ခန္ဓာ သညာဥပါဒါနက္ခန္ဓာ၊ သင်္ခါရဥပါဒါနက္ခန္ဓာ ဝိညာဏ်ဥပါဒါနက္ခန္ဓာဟူသောဥပါဒါနက္ခန္ဓာငါးမျိုး တို့ကို မြတ်စွာဘုရား ဟောတော်မူအပ်ကုန်၏၊ အသျှင်ခေမကသည် ဤဥပါဒါနက္ခန္ဓာငါးမျိုးတို့၌ တစ်စုံ တစ်ခုကို ငါဟူ၍လည်းကောင်း၊ ငါ၏ ဥစ္စာဟူ၍လည်းကောင်းရှုသလောဟု ပြောပါလော့”ဟု မိန့်ဆိုကြ ကုန်၏။ “ငါ့သျှင်တို့ ကောင်းပါပြီ”ဟု အသျှင်ဒါသကသည့်မထေရ်ရဟန်းတို့အား ဝန်ခံပြီးလျှင် အသျှင် ခေမကထံသို့ ချဉ်းကပ်၍ ။ပ။ ငါ့သျှင်ခေမက သင့်ကိုမထေရ်တို့က “ရုပ်ဥပါဒါနက္ခန္ဓာ။ပ။ ဝိညာဏ်ဥပါဒါ နက္ခန္ဓာဟူသော ဤဥပါဒါနက္ခန္ဓာငါးမျိုးတို့ကိုမြတ်စွာဘုရား ဟောတော်မူအပ်ကုန်၏၊ အသျှင်ခေမကသည် ဤဥပါဒါနက္ခန္ဓာငါးမျိုးတို့၌ တစ်စုံတစ်ခုကိုငါဟူ၍လည်းကောင်း၊ ငါ၏ ဥစ္စာဟူ၍လည်းကောင်း ရှုသလော”ဟု ဤသို့ မေးကြပါသည်ဟု ဆို၏။

ငါ့သျှင် “ရုပ်ဥပါဒါနက္ခန္ဓာ။ပ။ ဝိညာဏ်ဥပါဒါနက္ခန္ဓာဟူသော ဥပါဒါ နက္ခန္ဓာငါးမျိုးတို့ကို မြတ်စွာဘုရားဟောတော်မူအပ်ကုန်၏၊ ငါသည် ဤဥပါဒါနက္ခန္ဓာငါးမျိုးတို့၌ တစ်စုံ တစ်ခုကို ငါဟူ၍လည်းကောင်း၊ ငါ၏ဥစ္စာဟူ၍လည်းကောင်း မရှုပါ”ဟု ဆို၏။

ထိုအခါ အသျှင်ဒါသကသည် မထေရ်ရဟန်းများထံသို့ ချဉ်းကပ်ပြီးလျှင် ဤစကားကို ပြောလေ၏-"ငါ့သျှင်တို့ ခေမကရဟန်းသည် ‘ဤရုပ်ဥပါဒါနက္ခန္ဓာ။ပ။ ဝိညာဏ်ဥပါဒါနက္ခန္ဓာဟူသော ဥပါဒါနက္ခန္ဓာငါးမျိုးတို့ကို မြတ်စွာဘုရား ဟောတော်မူအပ်ကုန်၏၊ ငါသည် ဤဥပါဒါနက္ခန္ဓာငါးမျိုးတို့၌ တစ်စုံတစ်ခုကိုငါဟူ၍လည်းကောင်း၊ ငါ၏ ဥစ္စာဟူ၍လည်းကောင်း မရှုပါ ‘ဟု ဤသို့ ပြောဆိုပါသည်”ဟု ပြော၏။

ငါ့သျှင် ဒါသက လာပါဦးလော့၊ ခေမကရဟန်းထံသို့ ချဉ်းကပ်ပြီးလျှင် “ငါ့သျှင်ခေမက သင့်ကိုမထေရ်တို့က ‘ရုပ် ဥပါဒါနက္ခန္ဓာ။ပ။ ဝိညာဏ်ဥပါဒါနက္ခန္ဓာဟူသော ဤဥပါဒါနက္ခန္ဓာငါးမျိုးတို့ကိုမြတ်စွာဘုရား ဟောတော်မူ အပ်ကုန်၏၊ အသျှင်ခေမကသည် ဤဥပါဒါနက္ခန္ဓာငါးမျိုးတို့၌ တစ်စုံတစ်ခုကိုငါဟူ၍လည်းကောင်း၊ ငါ၏ ဥစ္စာဟူ၍လည်းကောင်း မရှုခဲ့မူ အသျှင်ခေမကသည် အာသဝေါကုန်ပြီးသောရဟန္တာလော’ဟု ဤသို့ မေး ကြပါသည်”ဟု ဤသို့ ပြောပါလော့ဟု ဆိုကြကုန်၏။

“ငါ့သျှင်တို့ ကောင်းပါပြီ”ဟု အသျှင်ဒါသကသည် မထေရ်ရဟန်းတို့အား ဝန်ခံ၍ အသျှင်ခေမကထံသို့။ပ။ ငါ့သျှင်ခေမက သင့်ကို မထေရ်တို့က “ရုပ်ဥပါဒါနက္ခန္ဓာ။ပ။ ဝိညာဏ်ဥပါဒါနက္ခန္ဓာဟူသော ဤဥပါဒါနက္ခန္ဓာငါးမျိုးတို့ကို မြတ်စွာဘုရား ဟောတော်မူအပ်ကုန်၏၊ အသျှင်ခေမကသည် ဤဥပါဒါနက္ခန္ဓာငါးမျိုးတို့၌ တစ်စုံတစ်ခုကို ငါဟူ၍လည်းကောင်း၊ ငါ၏ ဥစ္စာဟူ၍လည်းကောင်း မရှုခဲ့မူ အသျှင်ခေမကသည် အာသဝေါကုန်ပြီးသော ရဟန္တာလော”ဟု မေးကြပါသည်ဟု ပြောဆို၏။ ငါ့သျှင်ရုပ်ဥပါဒါနက္ခန္ဓာ။ပ။ ဝိညာဏ်ဥပါဒါနက္ခန္ဓာဟူသော ဤဥပါဒါနက္ခန္ဓာငါးမျိုးတို့ကို မြတ်စွာဘုရားဟောတော်မူအပ်ကုန်၏၊ ငါသည် ဤဥပါဒါနက္ခန္ဓာငါးမျိုးတို့၌ တစ်စုံတစ်ခုကို ငါဟူ၍လည်းကောင်း၊ ငါ၏ဥစ္စာဟူ၍လည်းကောင်း မရှုပါ၊ အာသဝေါကုန်ပြီးသော ရဟန္တာလည်း မဟုတ်ပါ၊ ငါ့သျှင် ထိုသို့မဟုတ်သော်လည်း ငါ့အား ဥပါဒါနက္ခန္ဓာ ငါးမျိုးတို့၌ “ငါ ဖြစ်၏”ဟု (ခေါ်ဝေါ်မှုကို) ရအပ်ပါ၏၊ “ ဤအရာသည် ငါ ဖြစ်၏ “ဟူ၍ ကား မရှုပါဟု ဆို၏။

ထိုအခါ အသျှင်ဒါသကသည် မထေရ်ရဟန်းတို့အား။ပ။ ဤစကားကို ပြောလေ၏- “ငါ့သျှင်တို့ခေမကရဟန်းသည် ဤသို့ ပြောပါသည်- ‘ရုပ်ဥပါဒါနက္ခန္ဓာ။ပ။ ဝိညာဏ်ဥပါဒါနက္ခန္ဓာဟူသော ဤဥပါဒါနက္ခန္ဓာငါးမျိုးတို့ကို မြတ်စွာဘုရား ဟောတော်မူအပ်ကုန်၏၊ ငါသည် ဤဥပါဒါနက္ခန္ဓာငါးမျိုးတို့၌ တစ်စုံတစ်ခုကို ငါဟူ၍လည်းကောင်း၊ ငါ၏ ဥစ္စာဟူ၍လည်းကောင်း မရှုပါ၊ အာသဝေါကုန်ပြီးသောရဟန္တာလည်း မဟုတ်ပါ၊ ထိုသို့မဟုတ်သော်လည်း ငါ့အား ဥပါဒါနက္ခန္ဓာငါးမျိုးတို့၌ “ငါ ဖြစ်၏”ဟူ၍ (ခေါ်ဝေါ်မှုကို) ရအပ်၏၊ “ ဤအရာသည် ငါ ဖြစ်၏”ဟူ၍ ကား မရှုပါ ‘ဟု ပြောလိုက်ပါသည်”ဟု ဆို၏။

ငါ့သျှင်ဒါသက သင် လာပါဦးလော့၊ ခေမကရဟန်းထံသို့ ချဉ်းကပ်ပြီးလျှင် “ငါ့သျှင်ခေမက သင့်ကိုမထေရ်တို့က ‘ငါ ဖြစ်၏’ ဟူသော စကားကို ဆို၏၊ အဘယ်ကို ‘ငါ ဖြစ်၏’ဟု ဆိုပါသနည်း၊ ရုပ်ကို ‘ငါဖြစ်၏ ‘ဟု ဆိုပါသလော၊ ရုပ်မှ တစ်ပါး ‘ငါ ဖြစ်၏’ဟု ဆိုပါသလော။ ဝေဒနာကို။ သညာကို။ သင်္ခါရတို့ကို။ ဝိညာဏ်ကို ‘ငါ ဖြစ်၏ ‘ဟု ဆိုပါသလော၊ ဝိညာဏ်မှ တစ်ပါး ‘ငါ ဖြစ်၏’ဟု ဆိုပါသလော။ ‘ငါ ဖြစ်၏ ‘ဟူသော စကားကို ဆို၏၊ အဘယ်ကို ‘ငါ ဖြစ်၏’ဟု ဆိုသနည်းဟု ဤသို့ မေးကြပါသည်ဟုပြောချေလော့”ဟု ဆိုကြကုန်၏။

“ငါ့သျှင်တို့ ကောင်းပါပြီ”ဟု အသျှင်ဒါသကသည် မထေရ်တို့အား ဝန်ခံ၍ အသျှင်ခေမကထံသို့ချဉ်းကပ်ပြီးလျှင် ငါ့သျှင်ခေမက သင့်ကို မထေရ်တို့က ဤသို့ မေးကြပါသည်-'ငါ ဖြစ်၏’ ဟူသောစကား ကို ဆို၏၊ အဘယ်ကို ‘ငါ ဖြစ်၏’ဟု ဆိုပါသနည်း၊ ရုပ်ကို ‘ငါ ဖြစ်၏’ဟု ဆိုပါသလော၊ ရုပ်မှတစ်ပါး ‘ငါ ဖြစ်၏’ဟု ဆိုပါသလော။ ဝေဒနာကို။ သညာကို။ သင်္ခါရတို့ကို။ ဝိညာဏ်ကို ‘ငါဖြစ်၏’ဟု ဆိုပါ သလော၊ ဝိညာဏ်မှ တစ်ပါး ‘ငါ ဖြစ်၏’ဟု ဆိုပါသလော။ ‘ငါ ဖြစ်၏’ ဟူသောစကားကို ဆို၏၊ အဘယ်ကို ‘ငါ ဖြစ်၏’ဟု ဆိုသနည်းဟု ဤသို့ ပြောလေ၏။ ငါ့သျှင်ဒါသက ဤအခေါက်ခေါက် ပြေးနေရ ခြင်းဖြင့် အဘယ်အကျိုးရှိမည်နည်း၊ မသင့်တော်လှပါ။ ငါ့သျှင်တောင်ဝှေးကို ယူချေ၊ ငါကိုယ်တိုင် မထေရ် ရဟန်းထံသို့ ချဉ်းကပ်အံ့ဟု (ဆို၏)။

ထို့နောက် အသျှင်ခေမကသည် တောင်ဝှေးကို ထောက်၍ မထေရ်ရဟန်းတို့ထံသို့ ချဉ်းကပ်ပြီးလျှင်ထိုမထေရ်ရဟန်းတို့နှင့် အတူ ဝမ်းမြောက်ဝမ်းသာ နှုတ်ဆက်ပြောဆို၏၊ ဝမ်းမြောက်ဖွယ် အမှတ်ရဖွယ်

စကားကို ပြောဆိုပြီးနောက် တစ်ခုသော နေရာ၌ ထိုင်၏၊ တစ်ခုသော နေရာ၌ ထိုင်နေသော အသျှင်ခေမကအား မထေရ်ရဟန်းတို့သည် ဤစကားကို ပြောကြကုန်၏- “ငါ့သျှင်ခေမက ‘ငါ ဖြစ်၏’ ဟူသောစကားကို ဆို၏၊ အဘယ်ကို ‘ငါ ဖြစ်၏’ဟု ဆိုပါသနည်း၊ ရုပ်ကို ‘ငါ ဖြစ်၏’ဟု ဆိုသလော၊ ရုပ်မှတစ်ပါး ‘ငါ ဖြစ်၏’ဟု ဆိုသလော။ ဝေဒနာကို။ သညာကို။ သင်္ခါရတို့ကို။ ဝိညာဏ်ကို ‘ငါ ဖြစ်၏’ဟုဆိုသလော၊ ဝိညာဏ်မှ တစ်ပါး ‘ငါ ဖြစ်၏’ဟု ဆိုသလော။ ငါ့သျှင်ခေမက ‘ငါ ဖြစ်၏’ ဟူသောစကားကို ဆို၏၊ အဘယ်ကို ‘ငါ ဖြစ်၏’ဟု ဆိုပါသနည်းဟု ပြောဆိုကြကုန်၏။ ငါ့သျှင်တို့ ငါသည်ရုပ်ကို ‘ငါ ဖြစ်၏’ဟု မဆို၊ ရုပ်မှ တစ်ပါး ‘ငါ ဖြစ်၏’ဟု မဆို။ ဝေဒနာကို။ သညာကို။ သင်္ခါရတို့ကို။ ဝိညာဏ် ကို ‘ငါ ဖြစ်၏’ဟု မဆို၊ ဝိညာဏ်မှ တစ်ပါး ‘ငါ ဖြစ်၏’ဟု မဆို။ ငါ့သျှင်တို့သို့သော် ငါ့အား ဥပါဒါ နက္ခန္ဓာငါးမျိုးတို့၌ ‘ငါ ဖြစ်၏’ဟု (ခေါ်ဝေါ်မှုကို) ရအပ်၏၊ ဤအရာသည် ‘ငါဖြစ်၏’ ဟူ၍ ကား မရှုပါ။

ငါ့သျှင်တို့ ဥပမာသော်ကား ကြာညိုနံ့ သို့မဟုတ် ပဒုမ္မာကြာနံ့ သို့မဟုတ် ပုဏ္ဍရိက်ကြာနံ့ ရှိရာ၏၊ တစ်ဦးတစ်ယောက်သည် “ပွင့်ချပ်၏ အနံ့” ဟူ၍ သော်လည်းကောင်း၊ “အဆင်း၏ အနံ့” ဟူ၍ သော်လည်းကောင်း၊ “ဝတ်ဆံ၏ အနံ့”ဟူ၍ သော်လည်းကောင်း ဤသို့ ဆိုလျှင် ထိုသူသည် ကောင်းစွာဆိုသည် မည်ရာသလော။ ငါ့သျှင် မမည်နိုင်ပါ။ ငါ့သျှင်တို့ အဘယ်သို့ ဖြေသော် ကောင်းစွာ ဖြေသည်မည်ရာ သနည်း။ ငါ့သျှင်တို့ “အပွင့်၏ အနံ့” ဟူ၍ ဖြေသော် ကောင်းစွာ ဖြေသည် မည်ရာ၏။

ငါ့သျှင်တို့ ဤအတူပင် ရုပ်ကို ‘ငါ ဖြစ်၏ ‘ဟု မဆို၊ ရုပ်မှ တစ်ပါး ‘ငါ ဖြစ်၏ ‘ဟု မဆို။ ဝေဒနာကို။ သညာကို။ သင်္ခါရတို့ကို။ ဝိညာဏ်ကို ‘ငါ ဖြစ်၏’ဟု မဆို၊ ဝိညာဏ်မှ တစ်ပါး ‘ငါ ဖြစ်၏’ဟု မဆို။ ငါ့သျှင်တို့ သို့သော်လည်း ငါ့အား ဥပါဒါနက္ခန္ဓာငါးမျိုးတို့၌ ‘ငါ ဖြစ်၏’ဟု (ခေါ်ဝေါ်မှုကို) ရအပ်ပါ၏၊ ဤအရာသည် ‘ငါ ဖြစ်၏ ‘ဟူ၍ ကား မရှုပါ။

ငါ့သျှင်တို့ အရိယာတပည့်အား အောက်ပိုင်းသံယောဇဉ်ငါးမျိုးတို့ကို ပယ်ထားပြီး ဖြစ်ကြစေကာမူထိုအရိယာတပည့်အား ဥပါဒါနက္ခန္ဓာငါးမျိုးတို့၌ အသိမ်မွေ့ဆုံး ဖြစ်သော ‘ငါ ဖြစ်၏ ‘ဟူသော အထင်၊ ‘ငါ ဖြစ်၏ ‘ဟူသော အလို၊ ‘ငါ ဖြစ်၏’ ဟူသော အနုသယတို့ကို မပယ်ရသေး၊ ထိုသူသည် နောင်အခါဥပါဒါနက္ခန္ဓာငါးမျိုးတို့၌ “ ဤကား ရုပ်၊ ဤကား ရုပ်ဖြစ်ပေါ်ခြင်း၊ ဤကား ရုပ်ချုပ်ခြင်း၊ ဤကားဝေဒနာ။ ဤကား သညာ။ ဤကား သင်္ခါရ။ ဤကား ဝိညာဏ်၊ ဤကား ဝိညာဏ်ဖြစ်ပေါ်ခြင်း၊ ဤကား ဝိညာဏ်ချုပ်ခြင်း”ဟု အဖြစ်အပျက်ကို ရှုလျက် နေ၏၊ ဤဥပါဒါနက္ခန္ဓာငါးမျိုးတို့၌ အဖြစ်အပျက်ကို ရှုလျက် နေသော သူအား ဥပါဒါနက္ခန္ဓာငါးမျိုးတို့၌ မပယ်ရသေးသော အသိမ်မွေ့ဆုံးဖြစ်သော ‘ငါ ဖြစ်၏ ‘ဟူသော အထင်၊ ‘ငါ ဖြစ်၏ ‘ဟူသော အလို၊ ‘ငါ ဖြစ်၏ ‘ဟူသောအနုသယသည်လည်း ကွာခြင်းသို့ ရောက်၏။

ငါ့သျှင်တို့ ဥပမာသော်ကား ညစ်၍ ကြေးကပ်နေသော အဝတ်ကို ပိုင်ရှင်တို့သည် ခဝါသည်အားပေးအပ်ကုန်၏၊ ခဝါသည်သည် ထိုအဝတ်ကို ဆပ်ပြာနှင့် ဖြစ်စေ၊ ပြာနှင့် ဖြစ်စေ၊ နွားချေးနှင့် ဖြစ်စေပွတ်တိုက်၍ ရေကြည်နှင့် လျှော်ဖွပ်၏။ ထိုအဝတ်သည် စင်ကြယ်ဖြူဖွေးစေကာမူ အသိမ်မွေ့ဆုံးဖြစ်သောဆပ်ပြာနံ့ ပြာနံ့ နွားချေးနံ့တို့ကား မကုန်သေး၊ ခဝါသည်သည် ထိုအဝတ်ကို ပိုင်ရှင်တို့အား ပြန်ပေးအပ်၏၊ ပိုင်ရှင်တို့သည် ထိုအဝတ်ကို အနံ့ထုံထားသော ပခြုပ်၌ ထည့်ကြကုန်၏၊ ထိုအဝတ်၌ မကုန်သေးသော အသိမ်မွေ့ဆုံးဖြစ်သော ဆပ်ပြာနံ့ ပြာနံ့ နွားချေးနံ့တို့သည်လည်း ကုန်ခြင်းသို့ ရောက်ကုန်၏။

ငါ့သျှင်တို့ ဤဥပမာအတူ အရိယာတပည့်အား အောက်ပိုင်းသံယောဇဉ်ငါးမျိုးတို့ကို ပယ်ထားပြီး ဖြစ်ကြစေကာမူ ထိုသူအား ဥပါနက္ခန္ဓာငါးမျိုးတို့၌ အသိမ်မွေ့ဆုံးဖြစ်သော ‘ငါ ဖြစ်၏’ ဟူသော အထင်၊ ‘ငါဖြစ်၏’ဟူသော အလို၊ ‘ငါ ဖြစ်၏’ ဟူသော အနုသယကို မပယ်အပ်သေး၊ ထိုသူသည် နောင်အခါ ဥပါဒါနက္ခန္ဓာငါးမျိုးတို့၌ “ ဤကား ရုပ်၊ ဤကား ရုပ်ဖြစ်ပေါ်ခြင်း၊ ဤကား ရုပ်ချုပ်ခြင်း၊ ဤကား ဝေဒနာ။ ဤကား သညာ။ ဤကား သင်္ခါရ။ ဤကား ဝိညာဏ်၊ ဤကား ဝိညာဏ်ဖြစ်ပေါ်ခြင်း၊

ဤကားဝိညာဏ် ချုပ်ခြင်း”ဟု အဖြစ်အပျက်ကို ရှုလျက် နေ၏၊ ဤဥပါဒါနက္ခန္ဓာငါးမျိုးတို့၌ အဖြစ်အပျက်ကိုရှုလျက် နေသူအား ထိုဥပါဒါနက္ခန္ဓာငါးမျိုးတို့၌ မပယ်ရသေးသော အသိမ်မွေ့ဆုံးဖြစ်သော ‘ငါဖြစ်၏’ ဟူသော အထင်၊ ‘ငါ ဖြစ်၏’ ဟူသော အလို၊ ‘ငါ ဖြစ်၏’ ဟူသော အနုသယသည်လည်းကွာခြင်းသို့ ရောက်၏ဟု ပြောဆို၏။

ဤသို့ ဆိုသော် မထေရ်ရဟန်းတို့သည် အသျှင်ခေမကအား ဤသို့ ဆိုကုန်၏- “ငါတို့သည်အသျှင်ခေမကကို ညှဉ်းဆဲလို၍ မေးကြသည် မဟုတ်ပါ၊ စင်စစ်မှာ အသျှင်ခေမကသည် ထိုမြတ်စွာဘုရား၏ အဆုံးအမတော်ကို အကျယ်ပြောရန် ဟောရန် ပညတ်ရန် ထားရန် ဖွင့်ရန် ခွဲခြမ်းရန် ပေါ်လွင်အောင်ပြုရန် စွမ်းနိုင်ပါ၏၊ အသျှင်ခေမကသည် ထိုမြတ်စွာဘုရား အဆုံးအမတော်ကို အကျယ်ပြောအပ်ပါပြီ၊ ဟော အပ်ပါပြီ၊ ပညတ်အပ်ပါပြီ၊ ထားအပ်ပါပြီ၊ ဖွင့်အပ်ပါပြီ၊ ပေါ်လွင်အောင် ပြုအပ်ပါပြီ”ဟုမိန့်ဆိုကြကုန်၏၊ အသျှင်ခေမကသည် ဤစကားကို ဆိုလေ၏၊ မထေရ်ရဟန်းတို့သည်ဝမ်းမြောက်ကုန်လျက် အသျှင်ခေမက၏ စကားကို အလွန်နှစ်သက်စွာ လက်ခံကုန်၏။ ထိုတရားကိုဟောနေစဉ်ပင် ခြောက်ကျိပ်သော မထေရ် ရဟန်းတို့နှင့် အသျှင်ခေမက၏ စိတ်တို့သည် မစွဲလမ်းတော့ဘဲအာသဝေါတို့မှ လွတ်မြောက်ကြကုန်၏၊

သတ္တမသုတ်။

၈-ဆန္နသုတ်

֍ ၉၀။ အခါတစ်ပါး၌ မထေရ်ဖြစ်သော ရဟန်းများစွာတို့သည် ဗာရာဏသီပြည် ဣသိပတန အမည်ရှိသော မိဂဒါဝုန်တော၌ (သီတင်းသုံး) နေကုန်၏၊ ထိုအခါ အသျှင်ဆန္နသည် ညချမ်းအခါ တစ်ပါးတည်းကိန်းအောင်းရာမှ ထ၍ သံကောက်ကို ယူပြီးလျှင် တစ်ကျောင်းမှ တစ်ကျောင်းသို့ ချဉ်းကပ်ကာ “အသျှင်မထေရ်တို့သည် တပည့်တော်ကို ဆုံးမကြပါလော့၊ အသျှင်မထေရ်တို့သည် တပည့်တော်ကို ကံမြစ်ကြပါလော့၊ တပည့်တော် သိမြင်နိုင်မည့် အခြင်းအရာအားဖြင့် အသျှင်မထေရ်တို့သည် တပည့်တော်အားတရား စကားကို ပြကြပါကုန်လော့”ဟု လျှောက်၏။

ဤသို့ လျှောက်သော် မထေရ်ရဟန်းတို့သည် အသျှင်ဆန္နအား ဤသို့ ဆိုကြကုန်၏- “ငါ့သျှင်ဆန္နရုပ်သည် မမြဲ၊ ဝေဒနာသည် မမြဲ၊ သညာသည် မမြဲ၊ သခ င်္ါရတို့သည် မမြဲကုန်၊ ဝိညာဏ်သည် မမြဲ။ ရုပ်သည် ကိုယ် ‘အတ္တ’ မဟုတ်။ ဝေဒနာသည်။ သညာသည်။ သင်္ခါရတို့သည်။ ဝိညာဏ်သည် ကိုယ် ‘အတ္တ'မဟုတ်။ သင်္ခါရတရားအားလုံးတို့သည် မမြဲကုန်၊ သဘောတရားအားလုံးတို့သည် ကိုယ် ‘အတ္တ’ မဟုတ်ကုန်”ဟု ဆိုကြကုန်၏။

ထိုအခါ အသျှင်ဆန္နအား ဤသို့ အကြံ ဖြစ်၏- “ငါ့အားလည်း ရုပ်သည် မမြဲ၊ ဝေဒနာသည်။ သညာသည်။ သင်္ခါရတို့သည်။ ဝိညာဏ်သည် မမြဲ။ ရုပ်သည် ကိုယ် ‘အတ္တ’ မဟုတ်၊ ဝေဒနာသည်။ သညာသည်။ သင်္ခါရတို့သည်။ ဝိညာဏ်သည် ကိုယ် ‘အတ္တ’ မဟုတ်။ သင်္ခါရတရားအားလုံးတို့သည် မမြဲကုန်၊ သဘောတရားအားလုံးတို့သည် ကိုယ် ‘အတ္တ’ မဟုတ်ကုန်ဟု ဤသို့ အသိဉာဏ် ဖြစ်၏၊ ထိုသို့ဖြစ်လျက် ငါ၏ စိတ်သည် သင်္ခါရတရားအားလုံး ငြိမ်းရာ ဥပဓိအားလုံး ကင်းလွတ်ရာ

တဏှာကုန်ရာစွဲမက်မှု ကင်းရာ ချုပ်ရာ နိဗ္ဗာန်၌ မသက်ဝင်၊ မကြည်လင်၊ မတည်၊ လွတ်လွတ်မဆုံးဖြတ်နိုင်၊ တောင့်တခြင်း စွဲလမ်းခြင်းသည် ဖြစ်၏၊ ဤသို့ ဖြစ်လျှင် ငါ၏ ကိုယ် ‘အတ္တ'ကား အဘယ်နည်းဟု စိတ်သည်ပြန်၍ လည်၏၊ တရားကို သိမြင်သော သူအား ဤသို့ မဖြစ်နိုင်၊ ငါ တရားကို သိမြင်နိုင်မည့် အခြင်းအရာအားဖြင့် ငါ့ကို အဘယ်သူသည် တရားဟောနိုင်ပါမည်နည်း”ဟု အကြံ ဖြစ်၏။

ထို့နောက် အသျှင်ဆန္နအား ဤသို့ အကြံ ဖြစ်ပြန်၏- “ ဤအသျှင်အာနန္ဒာသည် ကောသမ္ဗီပြည်ဃောသိတာရုံကျောင်း၌ (သီတင်းသုံး) နေတော်မူ၏၊ မြတ်စွာဘုရား အချီးမွမ်းလည်း ခံရ၏၊ ပညာရှိသီတင်းသုံးဖော်တို့ ချီးမြှင့်မြှောက်စားခြင်းကိုလည်း ခံရ၏၊ ငါ သိမြင်နိုင်မည့် အခြင်းအရာအားဖြင့် ငါ့ကိုတရားဟောရန်လည်း စွမ်းနိုင်၏၊ အသျှင်အာနန္ဒာနှင့် ထိုမျှလောက် အကျွမ်းဝင်မှုလည်း ငါ့အား ရှိ၏၊ ငါသည် အသျှင်အာနန္ဒာထံသို့ ချဉ်းကပ်ရမူ ကောင်းလေစွ”ဟု အကြံ ဖြစ်ပြန်၏။ ထို့နောက် အသျှင်ဆန္နသည် ကျောင်း အိပ်ရာ နေရာကို သိမ်းဆည်းပြီးလျှင် သပိတ်သင်္ကန်းကို ယူဆောင်လျက် ကောသမ္ဗီပြည်ဃောသိတာရုံကျောင်း အသျှင်အာနန္ဒာထံသို့ ချဉ်းကပ်၍ အသျှင်အာနန္ဒာနှင့် အတူ ဝမ်းမြောက်ဝမ်းသာနှုတ်ဆက်ပြောဆိုပြီးလျှင်။ပ။ တစ်ခုသော နေရာ၌ ထိုင်ကာ ဤစကားကို လျှောက်၏-

ငါ့သျှင်အာနန္ဒာ ငါသည် ဗာရာဏသီပြည် ဣသိပတနအမည်ရှိသော မိဂဒါဝုန်တော၌ နေ၏၊ ထိုအခါငါသည် ညချမ်းအခါ တစ်ပါတည်း ကိန်းအောင်းရာမှ ထ၍ သံကောက်ကို ယူပြီးလျှင် တစ်ကျောင်းမှ တစ်ကျောင်းသို့ ချဉ်းကပ်ကာ မထေရ်ရဟန်းတို့အား “အသျှင်မထေရ်တို့သည် တပည့်တော်ကို ဆုံးမကြပါလော့၊ အသျှင်မထေရ်တို့သည် တပည့်တော်ကို ကံမြစ်ကြပါလော့၊ တပည့်တော် သိမြင်နိုင်မည့် အခြင်းအရာအားဖြင့် အသျှင်မထေရ်တို့သည် တပည့်တော်အား တရားစကားကို ပြကြပါကုန်လော့”ဟု ဆို၏၊ ဤသို့ ဆိုသော် မထေရ်ရဟန်းတို့သည် ငါ့အား ဤသို့ ပြောကြပါကုန်၏ - “ငါ့သျှင်ဆန္န ရုပ်သည် မမြဲ၊ ဝေဒနာသည်။ သညာသည်။ သင်္ခါရတို့သည်။ ဝိညာဏ်သည် မမြဲ၊ ရုပ်သည် ကိုယ် ‘အတ္တ’ မဟုတ်။ပ။ ဝိညာဏ်သည် ကိုယ် ‘အတ္တ’ မဟုတ်။ သင်္ခါရတရားအားလုံးတို့သည် မမြဲကုန်၊ သဘောတရားအားလုံးတို့သည် ကိုယ် ‘အတ္တ’ မဟုတ်ကုန်ဟု ဆိုကြကုန်၏။

ငါ့သျှင် ထိုငါ့အား ဤသို့ အကြံ ဖြစ်၏- “ငါ့အားလည်း ရုပ်သည် မမြဲ။ပ။ ဝိညာဏ်သည် မမြဲ၊ ရုပ်သည် ကိုယ် ‘အတ္တ’ မဟုတ်၊ ဝေဒနာသည်။ သညာသည်။ သင်္ခါရတို့သည်။ ဝိညာဏ်သည် ကိုယ် ‘အတ္တ'မဟုတ်၊ သင်္ခါရတရားအားလုံးတို့သည် မမြဲကုန်၊ သဘောတရားအားလုံးတို့သည် ကိုယ် ‘အတ္တ’ မဟုတ်ကုန်ဟု ဤသို့ အသိဉာဏ် ဖြစ်ပါ၏၊ ထိုသို့ ဖြစ်လျက် ငါ၏ စိတ်သည် သင်္ခါရတရားအားလုံး ငြိမ်းရာဥပဓိအားလုံး ကင်းရာ တဏှာ ကုန်ရာ စွဲမက်မှု ကင်းရာ ချုပ်ရာ နိဗ္ဗာန်၌ မသက်ဝင်၊ မကြည်လင်၊ မတည်၊ လွတ်လွတ် မဆုံးဖြတ်နိုင်၊ တောင့်တခြင်း စွဲလမ်းခြင်း ဖြစ်၏၊ ဤသို့ဖြစ်လျှင် ငါ၏ကိုယ် ‘အတ္တ’ ကား အဘယ်နည်းဟု စိတ်သည် ပြန်၍ လည်၏၊ တရားကို သိမြင်သော သူအား ဤသို့မဖြစ်နိုင်၊ ငါ သိမြင်နိုင်မည့် အခြင်းအရာအားဖြင့် ငါ့ကို အဘယ်သူသည် တရားဟောနိုင်ပါမည်နည်း”ဟု ဤသို့ အကြံ ဖြစ်၏။

ငါ့သျှင် ထိုငါ့အား ဤသို့ အကြံဖြစ်ပြန်ပါ၏-” ဤအသျှင်အာနန္ဒာသည် ကောသမ္ဗီပြည် ဃောသိတာရုံကျောင်း၌ (သီတင်းသုံး) နေ၏၊ မြတ်စွာဘုရား အချီးမွမ်းလည်း ခံရ၏၊ ပညာရှိသီတင်းသုံဖော်တို့ ချီးမြှင့်မြှောက်စားခြင်းကိုလည်း ခံရ၏၊ ငါ သိမြင်နိုင်မည့် အခြင်းအရာအားဖြင့် ငါ့ကို တရားဟောရန်လည်း့စွမ်း နိုင်၏၊ ထိုအသျှင်နှင့် ထိုမျှလောက် အကျွမ်းဝင်မှုလည်း ငါ့အား ရှိ၏၊ ထိုအသျှင်အာနန္ဒာထံသို့ချဉ်းကပ် ရမူ ကောင်းလေစွ”ဟု (အကြံ ဖြစ်၏။) အသျှင်အာနန္ဒာသည် တပည့်တော်အားဆုံးမတော်မူပါ၊ အသျှင် အာနန္ဒာသည် တပည့်တော်ကို ကံမြစ်တော်မူပါ၊ တပည့်တော် သိမြင်နိုင်မည့်အခြင်းအရာအားဖြင့် အသျှင် အာနန္ဒာသည် တပည့်တော်အား တရားစကားကို ပြပါလော့ဟု လျှောက်၏။

အသျှင်ဆန္နသည် ထိုအကြောင်းကို ထင်စွာ ပြုနိုင်ဘိ၏၊ ငြောင့်ကို ဖြတ်နိုင်ဘိ၏၊ ဤမျှလောက်နှင့်ပင်အသျှင်ဆန္နကို တပည့်တော်တို့ ဝမ်းမြောက်လှပါကုန်၏၊ ငါ့သျှင်ဆန္န သင် နားထောင်လော့၊ သင်သည်တရားကို သိရန် ထိုက်ပါ၏ဟု မိန့်ဆို၏၊ ထိုအခါ အသျှင်ဆန္နအား “တရားသိရန် ထိုက်သူဖြစ်သတဲ့” ဟူ သော စကားမျှဖြင့်ပင် များစွာသော နှစ်သက်ဝမ်းမြောက်ခြင်း ဖြစ်၏။

ငါ့သျှင်ဆန္န ကစ္စာနအနွယ်ဖြစ်သော ရဟန်းကို ဩဝါဒပေးတော်မူစဉ် မြတ်စွာဘုရား၏ မျက်မှောက်တော်မှ ဤစကားကို ငါ ကြားနာခဲ့ရ၏၊ မြတ်စွာဘုရား၏ မျက်မှောက်တော်မှ ခံယူခဲ့ရ၏။ ကစ္စာန ဤလောကသည် များသောအားဖြင့် ရှိသည်၏အဖြစ် မရှိသည်၏အဖြစ်ဟူသော နှစ်ဖက်ကို မှီနေ၏၊ ကစ္စာနလောကဖြစ်ပေါ်ပုံကိုဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ မှန်ကန်သော ဝိပဿနာပညာဖြင့် မြင်သော သူအား လောက၌ မရှိ ခြင်းသည် မဖြစ်နိုင်။ ကစ္စာန လောကချုပ်ပုံကိုဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ မှန်ကန်သော ဝိပဿနာပညာဖြင့်မြင် သော သူအား လောက၌ ရှိခြင်းဟူသည် မဖြစ်နိုင်။ ကစ္စာန ဤလောကကို များသောအားဖြင့်ကပ်ရောက် ခြင်း စွဲလမ်းခြင်း အမှားနှလုံးသွင်းခြင်းတို့က နှောင်ဖွဲ့ထား၏၊ ထိုကပ်ရောက်ခြင်းစွဲလမ်းခြင်းသည် စိတ်၏ ဆောက်တည်ခြင်း အမှားနှလုံးသွင်းခြင်း အနုသယသို့ မကပ်ရောက် မစွဲလမ်း၊ ငါ၏ ကိုယ် ‘အတ္တ’ဟု စွဲ၍ မတည်၊ ဖြစ်သည်ရှိသော် ဆင်းရဲမှုသည်သာ ဖြစ်၏၊ ချုပ်သည်ရှိသော်ဆင်းရဲမှုသည်သာ ချုပ်၏၊ မယုံမှား၊ တွေးတောခြင်း မရှိ၊ တစ်ပါးသော ယုံကြည်မှု မရှိသောကြောင့် ဤအရာ၌ ထိုသူအား အသိဉာဏ်သည်သာ လျှင် ဖြစ်၏၊ ကစ္စာန ဤမျှဖြင့် မှန်ကန်သော အယူ ဖြစ်၏။

ကစ္စာန အားလုံး ရှိ၏ဟူသော ဤအယူသည် အစွန်းတစ်ဖက်တည်း၊ အားလုံး မရှိဟူသော ဤအယူသည်အစွန်းတစ်ဖက်တည်း၊ ဤအစွန်းနှစ်ဖက် တို့သို့ မကပ်ရောက်မူ၍ အလယ်အလတ်အားဖြင့်မြတ်စွာဘုရားသည် တရားကို ဟောတော်မူ၏ -အဝိဇ္ဇာ အကြောင်းခံကြောင့် သင်္ခါရတို့ ဖြစ်ကုန်၏၊ သင်္ခါရအကြောင်းခံကြောင့် ဝိညာဏ် ဖြစ်၏။ပ။ ဤသို့လျှင် ဤ အလုံးစုံသော ဆင်းရဲအစု၏ ဖြစ်ပေါ်မှုဖြစ်၏။ အဝိဇ္ဇာ၏ အကြွင်းမဲ့ ကင်းပြတ်ချုပ်ငြိမ်းခြင်းကြောင့် သင်္ခါရ တို့ ချုပ်၏။ပ။ ဤသို့လျှင် ဤအလုံးစုံသော ဆင်းရဲအစု၏ ချုပ်ခြင်း ဖြစ်၏ဟု (ကြားနာခဲ့ရ၏၊ ခံယူခဲ့ရ၏ဟု မိန့်တော်မူ၏)။

ငါ့သျှင်အာနန္ဒာ အကြင်အသျှင်တို့အား အသျှင်ကဲ့သို့ သဘောရှိကုန်သော စောင့်ရှောက်တတ်ကုန်သောအကျိုးလိုလားကုန်သော ဆုံးမတတ်ကုန်သော ကံမြစ်တတ်ကုန်သော သီတင်းသုံးဖော်တို့ ရှိကုန်၏၊ ထိုအသျှင်ကဲ့သို့ အကျွန်ုပ်တို့အား ဤအတိုင်းပင် ဖြစ်ပါ၏၊ အကျွန်ုပ်သည် အသျှင်အာနန္ဒာ၏ ဤတရားတော်ကို ကြားနာရ၍ တရားကို ထိုးထွင်းသိရပါပြီဟု (လျှောက်၏)။

အဋ္ဌမသုတ်။

၉-ရာဟုလသုတ်

֍ ၉၁။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ ထိုအခါ အသျှင်ရာဟုလာသည် မြတ်စွာဘုရားထံသို့ ချဉ်းကပ်ပြီးလျှင်။ပ။ တစ်ခုသော နေရာ၌ ထိုင်နေပြီးသော် မြတ်စွာဘုရားအား ဤစကားကို လျှောက်၏-"အဘယ်သို့ သိသူအဘယ်သို့ မြင်သူအား ဤဝိညာဏ်ရှိသော ကိုယ်၌လည်းကောင်း၊ အပဖြစ်သော နိမိတ်အားလုံးတို့၌လည်းကောင်း ငါဟု စွဲယူမှု ‘ဒိဋ္ဌိ’၊ ငါ့ဥစ္စာဟု တပ်မက်မှု ‘တဏှာ’၊ ထောင်လွှားမှု ‘မာနာနုသယ’ တို့ မဖြစ်ပါကုန်သနည်း”ဟု (လျှောက်၏)။

ရာဟုလာ အတိတ် အနာဂတ် ပစ္စုပ္ပန်လည်းဖြစ်သော အတွင်း အပြင်လည်းဖြစ်သော အကြမ်း့အနုလည်းဖြစ်သော အယုတ် အမြတ်လည်းဖြစ်သော အဝေး အနီးလည်းဖြစ်သော ရုပ်အားလုံးကို “ ဤရုပ်သည် ငါ့ဥစ္စာ မဟုတ်၊ ဤရုပ်သည် ငါ မဟုတ်၊ ဤရုပ်သည် ငါ၏ ကိုယ် ‘အတ္တ’ မဟုတ်”ဟုဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ မှန်ကန်သော ပညာဖြင့် ရှု၏၊ ဝေဒနာအားလုံးကို။ သညာအားလုံးကို။ သင်္ခါရအားလုံးတို့ကို။ အတိတ် အနာဂတ် ပစ္စုပ္ပန်လည်းဖြစ်သော အတွင်း အပြင်လည်းဖြစ်သော။ပ။ ဝိညာဏ်အားလုံးကို “ ဤဝိညာဏ်သည် ငါ့ဥစ္စာ မဟုတ်၊ ဤဝိညာဏ်သည် ငါ မဟုတ်၊ ဤဝိညာဏ်သည် ငါ၏ ကိုယ် ‘အတ္တ'မဟုတ်”ဟု ဤသို့ဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ မှန်ကန်သော ပညာဖြင့် ရှု၏၊ ရာဟုလာ ဤသို့ သိသူ ဤသို့မြင်သူအား ဤဝိညာဏ်ရှိသော ကိုယ်၌လည်းကောင်း၊ အပဖြစ်သော နိမိတ် (အာရုံ) အားလုံးတို့၌လည်းကောင်း ငါဟု စွဲယူမှု ‘ဒိဋ္ဌိ’၊ ငါ့ဥစ္စာဟု တပ်မက်မှု ‘တဏှာ’၊ ထောင်လွှားမှု ‘မာနာနုသယ’ တို့မဖြစ်ကုန်ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

နဝမသုတ်။

၁၀-ဒုတိယ ရာဟုလသုတ်

֍ ၉၂။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ အသျှင်ရာဟုလာသည် တစ်ခုသော နေရာ၌ ထိုင်၍ မြတ်စွာဘုရားအား ဤစကားကို လျှောက်၏- “အသျှင်ဘုရား အဘယ်သို့ သိသူ အဘယ်သို့ မြင်သူအား ဤဝိညာဏ်ရှိသောကိုယ်၌လည်းကောင်း၊ အပဖြစ်သော နိမိတ် (အာရုံ) အားလုံးတို့၌ လည်းကောင်း ငါဟု စွဲယူမှု ‘ဒိဋ္ဌိ’၊ ငါ့ဥစ္စာဟု တပ်မက်မှု ‘တဏှာ’၊ ထောင်လွှားမှု ‘မာန'မှ ကင်းသော ထောင်လွှားခြင်းအဖို့ကို ကောင်းစွာလွန်သော ကိလေသာပူပန်မှုမှ ငြိမ်းသော ကိလေသာမှ ကောင်းစွာ လွတ်မြောက်သောစိတ်ဖြစ်သနည်း”ဟု (လျှောက်၏)။

ရာဟုလာ အတိတ် အနာဂတ် ပစ္စုပ္ပန်လည်းဖြစ်သော အတွင်း အပြင်လည်းဖြစ်သော။ပ။ အဝေးအနီးလည်း ဖြစ်သော ရုပ်အားလုံးကို “ ဤရုပ်သည် ငါ့ဥစ္စာ မဟုတ်၊ ဤရုပ်သည် ငါ မဟုတ်၊ ဤရုပ်သည်ငါ၏ ကိုယ် ‘အတ္တ’ မဟုတ်”ဟု ဤသို့ဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ မှန်ကန်သော ပညာဖြင့် မြင်၍ မစွဲလမ်းဘဲကိလေသာမှ လွတ်မြောက်၏။ ဝေဒနာအားလုံးကို။ သညာအားလုံးကို။ သင်္ခါရအားလုံးတို့ကို။ အတိတ်အနာဂတ် ပစ္စုပ္ပန်လည်းဖြစ်သော အတွင်း အပြင်လည်းဖြစ်သော အကြမ်း အနုလည်းဖြစ်သော အယုတ်အမြတ်လည်းဖြစ်သော အဝေး အနီးလည်းဖြစ်သော ဝိညာဏ်အားလုံးကို “ ဤဝိညာဏ်သည် ငါ့ဥစ္စာမဟုတ်၊ ဤဝိညာဏ်သည် ငါ မဟုတ်၊ ဤဝိညာဏ်သည် ငါ၏ ကိုယ်'အတ္တ’ မဟုတ်”ဟု ဤသို့ဟုတ်တိုင်း မှန်စွာ မှန်ကန်သော ပညာဖြင့် မြင်၍ မစွဲလမ်းဘဲ ကိလေသာမှ လွတ်မြောက်၏။ ရာဟုလာ ဤသို့ သိသူ ဤသို့ မြင်သူအား ဤဝိညာဏ်ရှိသော ကိုယ်၌လည်းကောင်း၊ အပဖြစ်သော နိမိတ် (အာရုံ) အားလုံးတို့၌လည်းကောင်း ငါဟု စွဲယူမှု'ဒိဋ္ဌိ’၊ ငါ့ဥစ္စာဟု တပ်မက်မှု'တဏှာ’၊ ထောင်လွှားမှု'မာန'မှကင်းသော ထောင် လွှားခြင်းအဖို့ကို ကောင်းစွာ လွန်သော ကိလေသာပူပန်မှုမှ ငြိမ်းသော ကိလေသာမှကောင်းစွာ လွတ် မြောက်သော စိတ် ဖြစ်နိုင်၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

ဒသမသုတ်။

လေးခုမြောက် ထေရဝဂ် ပြီး၏။

(၁၀) ၅-ပုပ္ဖဝဂ်

၁-နဒီသုတ်

֍ ၉၃။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ ရဟန်းတို့ ဥပမာသော်ကား တောင်မှ အစဖြစ်၍ အောက်သို့ စီးဆင်းသောအဝေးသို့ ရောက်သော ရေစီးသန်သော မြစ်သည် ရှိရာ၏၊ ဖောင်းခါးမြက်၊ သမန်းမြက်၊ ဖြူဆံမြက်၊ ပြိတ်မြက်နှင့် သစ်ပင်တို့သည် ထိုမြစ်၏ ကမ်းပါးနှစ်ဘက်တို့၌ ပေါက်ရောက်ကြစေကာမူ ထိုမြစ်ရေအလျဉ်သို့ (ရေစုန်အလိုက် အဖျားညွတ်လျက်) တွဲရရွဲ ကျကာ တည်နေကုန်ရာ၏၊ ထိုမြစ်ရေလျဉ်ဖြင့် မျောလာသောယောက်ျားသည် ဖောင်းခါးမြက်တို့ကို ဖမ်းကိုင်စေကာမူ ထိုမြက်တို့သည် အမြစ်မြေစိုင်နှင့် တကွ ပြုတ်ကျကုန်ရာ၏၊ ထိုယောက်ျားသည် ထိုအကြောင်းကြောင့် အကျိုးမဲ့ ပျက်စီးခြင်းသို့ ရောက်ရာ၏၊ သမန်းမြက်တို့ကို ဖမ်းကိုင်စေကာမူ၊ ဖြူဆံမြက်တို့ကို ဖမ်းကိုင်စေကာမူ၊ ပြိတ်မြက်တို့ကို ဖမ်းကိုင်စေကာမူ၊ သစ်ပင်တို့ကို ဖမ်းကိုင်စေကာမူ၊ ထိုသစ်ပင်တို့သည် အမြစ်မြေစိုင်နှင့် တကွ ပြုတ်ကျကုန်ရာ၏၊ ထိုယောက်ျားသည် ထိုအကြောင်းကြောင့် အကျိုးမဲ့ ပျက်စီးခြင်းသို့ ရောက်ရာ၏။

ရဟန်းတို့ ဤအတူ အကြားအမြင် မရှိသော, အရိယာတို့ကို မဖူးမြင်ဖူးသော, အရိယာတရား၌ မလိမ္မာသော, အရိယာတရား၌ မယဉ်ကျေးသော၊ သူတော်ကောင်းတို့ကို မဖူးမြင်ဖူးသော,သူတော်ကောင်း တရား၌ မလိမ္မာသော, သူတော်ကောင်းတရား၌ မယဉ်ကျေးသော ပုထုဇဉ်သည် ရုပ်ကိုအတ္တဟူ၍ ရှု၏။ ရုပ်ရှိသော အတ္တဟုလည်းကောင်း၊ အတ္တ၌ ရုပ်ဟုလည်းကောင်း၊ ရုပ်၌ အတ္တဟုလည်းကောင်း ရှု၏။ ထို သူ၏ ထိုရုပ်သည် ပျက်စီး၏၊ ထိုသူသည် ထိုအကြောင်းကြောင့်အကျိုးမဲ့ ပျက်စီးခြင်းသို့ ရောက်၏။ ဝေဒနာကို။ သညာကို။ သင်္ခါရတို့ကို။ ဝိညာဏ်ကို အတ္တဟူ၍ ရှု၏။ ဝိညာဏ်ရှိသော အတ္တဟုလည်း ကောင်း၊ အတ္တ၌ ဝိညာဏ်ဟုလည်းကောင်း၊ ဝိညာဏ်၌ အတ္တဟုလည်းကောင်း ရှု၏။ ထိုသူ၏ ထိုဝိညာဏ်သည် ပျက်စီး၏၊ ထိုသူသည် ထိုအကြောင်းကြောင့်အကျိုးမဲ့ ပျက်စီးခြင်းသို့ ရောက်၏။ ရဟန်းတို့ ထိုအရာကို အဘယ်သို့ မှတ်ထင်ကြသနည်း၊ ရုပ်သည်မြဲသလော၊ မမြဲသလော။ မမြဲပါ အသျှင်ဘုရား။ ဝေဒနာသည်။ သညာသည်။ သင်္ခါရတို့သည်။ ဝိညာဏ်သည် မြဲသလော၊ မမြဲသလော။ မမြဲပါ အသျှင် ဘုရား။ ထိုသို့ဖြစ်သောကြောင့်။ပ။ ဤသို့မြင်သော။ပ။ ဤမဂ်ကိစ္စအလို့ငှါ တစ်ပါးသောပြုဖွယ် မရှိ တော့ပြီဟု သိ၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

ပဌမသုတ်။

၂-ပုပ္ဖသုတ်

֍ ၉၄။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ ရဟန်းတို့ ငါသည် လောကနှင့် မငြင်းခုံ၊ လောကကသာ ငါနှင့် ငြင်းခုံ၏။

ရဟန်းတို့ တရားအတိုင်း ပြောတတ်သူသည် လောက၌ တစ်စုံတစ်ယောက်နှင့်မျှ မငြင်းခုံ၊ ရဟန်းတို့လောက၌ ပညာရှိတို့က မရှိဟု သမုတ်အပ်သည်ကို ငါဘုရားကလည်း “မရှိ”ဟုပင် ဆို၏၊ ရဟန်းတို့လောက၌ ပညာရှိတို့က ရှိ၏ဟု သမုတ်အပ်သည်ကို ငါဘုရားကလည်း “ရှိ၏”ဟုပင် ဆို၏။

ရဟန်းတို့ လောက၌ ပညာရှိတို့က မရှိဟု သမုတ်အပ်၍ ငါဘုရားကလည်း “မရှိ”ဟုပင် ဆိုသောအရာကား အဘယ်နည်း၊ ရဟန်းတို့ မြဲသော ခိုင်ခံ့သော တည်တံ့သော ဖောက်ပြန်ခြင်းသဘော မရှိသောရုပ်ကို လောက၌ မရှိဟု ပညာရှိတို့ သမုတ်အပ်၏၊ ထိုရုပ်မျိုးကို ငါဘုရားကလည်း “မရှိ”ဟုပင် ဆို၏။

ဝေဒနာကို။ သညာကို။ သင်္ခါရတို့ကို။ မြဲသော ခိုင်ခံ့သော တည်တံ့သော ဖောက်ပြန်ခြင်းသဘော မရှိသောဝိညာဏ်ကို လောက၌ မရှိဟု ပညာရှိတို့ သမုတ်အပ်၏၊ ထိုဝိညာဏ်မျိုးကို ငါဘုရားကလည်း"မရှိ”ဟုပင် ဆို၏။ ရဟန်းတို့ လောက၌ ပညာရှိတို့က မရှိဟု သမုတ်အပ်၍ ငါကလည်း “မရှိ”ဟုပင်ဆိုသော အရာ ကား ဤသည်ပင်တည်း။

ရဟန်းတို့ လောက၌ ပညာရှိတို့က ရှိ၏ဟု သမုတ်အပ်၍ ငါဘုရားကလည်း “ရှိ၏”ဟု ဆိုသောအရာကား အဘယ်နည်း၊ ရဟန်းတို့ မမြဲသော ဆင်းရဲသော ဖောက်ပြန်ခြင်းသဘောရှိသော ရုပ်မျိုးကိုလောက၌ ရှိ၏ဟု ပညာရှိတို့ သမုတ်အပ်၏၊ ထိုရုပ်မျိုးကို ငါဘုရားကလည်း “ရှိ၏”ဟုပင် ဆို၏။ မမြဲသော ဝေဒနာ။ပ။ မမြဲသော ဆင်းရဲသော ဖောက်ပြန်ခြင်းသဘောရှိသော ဝိညာဏ်ကို လောက၌ ရှိ၏ဟုပညာရှိတို့ သမုတ်အပ်၏၊ ထိုဝိညာဏ်မျိုးကို ငါဘုရားကလည်း “ရှိ၏”ဟုပင် ဆို၏၊ ရဟန်းတို့ လောက၌ ပညာရှိတို့က ရှိ၏ဟု သမုတ်အပ်၍ ငါဘုရားကလည်း “ရှိ၏”ဟု ဆိုသော အရာကား ဤသည်ပင်တည်း။

ရဟန်းတို့ လောက၌ ပျက်စီးတတ်သော တရားဟူ၍ ရှိ၏၊ ထိုတရားကို ငါဘုရားသည် ကိုယ်တိုင့်သိ၏၊ ထိုးထွင်း၍ သိ၏၊ ကိုယ်တိုင် သိပြီးလျှင် ထိုးထွင်း၍ သိပြီးလျှင် ထိုတရားကို ပြော၏၊ ဟော၏၊ ပညတ်၏၊ တည်ထား၏၊ ဖွင့်ပြ၏၊ ဝေဖန်၏၊ ပေါ်လွင်အောင် ပြု၏။ ရဟန်းတို့ မြတ်စွာဘုရားသည်ကိုယ်တိုင် သိ, ထိုးထွင်း၍ သိပြီးလျှင် ပြောအပ် ဟောအပ် ပညတ်အပ် တည်ထားအပ် ဖွင့်ပြအပ် ဝေဖန်အပ် ပေါ်လွင်အောင် ပြုအပ်သော လောက၌ ပျက်စီးတတ်သော တရားဟူသည် အဘယ်နည်း၊ ရဟန်းတို့ ရုပ်သည် လောက၌ ပျက်စီးတတ်သော တရားတည်း၊ ထိုတရားကို ငါဘုရားသည် ကိုယ်တိုင်သိ၏၊ ထိုးထွင်း၍ သိ၏၊ ကိုယ်တိုင် သိ, ထိုးထွင်း၍ သိပြီးလျှင် ပြော၏၊ ဟော၏၊ ပညတ်၏၊ တည်ထား၏၊ ဖွင့်ပြ၏၊ ဝေဖန်၏၊ ပေါ်လွင်အောင် ပြု၏။ ရဟန်းတို့ အကြင်သူသည် ဤသို့ငါဘုရားက ပြောသော်လည်း ဟောသော်လည်း ပညတ်သော်လည်း တည်ထားသော်လည်းဖွင့်ပြသော်လည်း ဝေဖန်သော်လည်း ပေါ်လွင်အောင် ပြုသော်လည်း မသိမမြင်၊ ရဟန်းတို့ ကန်းသည်,ဉာဏ်မျက်စိ မပါသည်ဖြစ်၍ မသိမမြင် သော ထိုပုထုဇဉ် သူမိုက်ကို ငါဘုရား အဘယ်သို့ ပြုနိုင်မည်နည်း။

ရဟန်းတို့ ဝေဒနာသည် လောက၌ ပျက်စီးတတ်သော တရားတည်း။ပ။ သညာသည်။ သင်္ခါရတို့သည်။ ရဟန်းတို့ ဝိညာဏ်သည် လောက၌ ပျက်စီးတတ်သော တရားတည်း၊ ထိုတရားကို ငါဘုရားသည်ကိုယ်တိုင် သိ၏၊ ထိုထွင်း၍ သိ၏၊ ကိုယ်တိုင် သိ, ထိုးထွင်း၍ သိပြီးလျှင် ပြော၏၊

ဟော၏၊ ပညတ်၏၊ တည်ထား၏၊ ဖွင့်ပြ၏၊ ဝေဖန်၏၊ ပေါ်လွင်အောင် ပြု၏။ ရဟန်းတို့ အကြင်သူသည် ဤသို့ငါဘုရားက ပြောသော်လည်း ဟောသော်လည်း ပညတ်သော်လည်း တည်ထားသော်လည်းဖွင့်ပြသော်လည်း ဝေဖန် သော်လည်း ပေါ်လွင်အောင် ပြုသော်လည်း မသိမမြင်၊ ရဟန်းတို့ ကန်းသည်,ဉာဏ်မျက်စိ မပါသည် ဖြစ်၍ မသိမမြင်သော ထိုပုထုဇဉ် သူမိုက်ကို ငါဘုရား အဘယ်သို့ပြုနိုင်မည်နည်း။

ရဟန်းတို့ ဥပမာသော်ကား ကြာညိုဖြစ်စေ၊ ကြာပဒုမ္မာဖြစ်စေ၊ ကြာပုဏ္ဍရိက်ဖြစ်စေ ရေ၌ ပေါက်၏၊ ရေ၌ ကြီးပွါး၏၊ ရေမှ တက်၍ တည်၏၊ ရေနှင့် မလိမ်းကျံ။ ရဟန်းတို့ ဤအတူ မြတ်စွာဘုရားသည်လောက၌ ဖြစ်၏၊ လောက၌ ကြီးပွါး၏၊ လောကကို လွှမ်းမိုး၍ နေ၏၊ လောကနှင့် မလိမ်းကျံဟု (ဟော တော်မူ၏)။

ဒုတိယသုတ်။

၃-ဖေဏပိဏ္ဍူပမသုတ်

֍ ၉၅။ အခါတစ်ပါး၌ မြတ်စွာဘုရားသည် အယုဇ္ဈမြို့ ဂင်္ဂါမြစ်ကမ်း၌ (သီတင်းသုံး) နေတော်မူ၏၊ ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားသည် ရဟန်းတို့ကို မိန့်တော်မူ၏- ရဟန်းတို့ ဥပမာသော်ကား ဤဂင်္ဂါမြစ်သည်ကြီးစွာသော ရေမြှုပ်စိုင်ကို ဆောင်လာရာ၏၊ ထိုရေမြှုပ်စိုင်ကြီးကို မျက်စိအမြင်ရှိသော ယောက်ျားသည်ကြည့်ရာ၏၊ တစိမ့်စိမ့် ရှုရာ၏၊ အသင့်အားဖြင့် ဆင်ခြင်ရာ၏၊ ထိုယောက်ျားသည် ကြည့်နေစဉ်တစိမ့်စိမ့် ရှုနေစဉ် အသင့်အားဖြင့် ဆင်ခြင်နေစဉ် ရေမြှုပ်စိုင်ကြီးသည် အသုံးမဝင်ဟူ၍ သာ ထင်ရာ၏၊ အချည်းနှီး ဟူ၍ သာ ထင်ရာ၏၊ အနှစ်မဲ့ဟူ၍ သာ ထင်ရာ၏။ ရဟန်းတို့ ရေမြှုပ်စိုင်၌ အနှစ်ဟူ၍ အဘယ်မှာ ရှိနိုင် မည်နည်း။

ရဟန်းတို့ ဤအတူပင် အတိတ် အနာဂတ် ပစ္စုပ္ပန်လည်းဖြစ်သော။ပ။ အဝေး အနီးလည်းဖြစ်သောရုပ်အားလုံးကို ရဟန်းသည် ကြည့်၏၊ တစိမ့်စိမ့် ရှု၏၊ အသင့်အားဖြင့် ဆင်ခြင်၏၊ ထိုရဟန်းသည်ထိုကြည့်နေစဉ် တစိမ့်စိမ့် ရှုနေစဉ် အသင့်အားဖြင့် ဆင်ခြင်နေစဉ် ထိုရုပ်သည် အသုံးမဝင်ဟူ၍ သာ ထင်ရာ၏၊ အချည်းနှီးဟူ၍ သာ ထင်ရာ၏၊ အနှစ်မဲ့ဟူ၍ သာ ထင်ရာ၏။ ရဟန်းတို့ ရုပ်၌ အနှစ်ဟူ၍ အဘယ်မှာ ရှိနိုင်မည်နည်း။

ရဟန်းတို့ ဥပမာသော်ကား တန်ဆောင်မုန်းလ အခါ၌ မိုးကြီးသည်းထန်စွာ ရွာသွန်းလတ်သော် ရေ၌့ရေပွက်သည် ဖြစ်လည်း ဖြစ်၏၊ ချုပ်လည်း ချုပ်၏၊ ထိုရေပွက်ကို မျက်စိအမြင်ရှိသော ယောက်ျားသည် ကြည့်ရာ၏၊ တစိမ့်စိမ့် ရှုရာ၏၊ အသင့်အားဖြင့် ဆင်ခြင်ရာ၏၊ ထိုယောက်ျားသည် ကြည့်နေစဉ်တစိမ့်စိမ့် ရှုနေစဉ် အသင့်အားဖြင့် ဆင်ခြင်နေစဉ် ထိုရေပွက်သည် အသုံးမဝင်ဟူ၍ သာ ထင်ရာ၏၊ အချည်း နှီးဟူ၍ သာ ထင်ရာ၏၊ အနှစ်မဲ့ဟူ၍ သာ ထင်ရာ၏။ ရဟန်းတို့ ရေပွက်၌ အနှစ်ဟူ၍ အဘယ်မှာ ရှိနိုင် မည်နည်း။

ရဟန်းတို့ ဤအတူ အတိတ် အနာဂတ် ပစ္စုပ္ပန်လည်းဖြစ်သော။ပ။ အဝေး အနီးလည်းဖြစ်သောဝေဒနာအားလုံးကို ရဟန်းသည် ကြည့်၏၊ တစိမ့်စိမ့် ရှု၏၊ အသင့်အားဖြင့် ဆင်ခြင်၏၊ ထိုရဟန်းသည်

ကြည့်နေစဉ် တစိမ့်စိမ့် ရှုနေစဉ် အသင့်အားဖြင့် ဆင်ခြင်နေစဉ် ထိုဝေဒနာသည် အသုံးမဝင်ဟူ၍ သာထင်ရာ၏၊ အချည်းနှီးဟူ၍ သာ ထင်ရာ၏၊ အနှစ်မဲ့ဟူ၍ သာ ထင်ရာ၏။ ရဟန်းတို့ ဝေဒနာ၌ အနှစ်ဟူ၍ အဘယ်မှာ ရှိနိုင်မည်နည်း။

ရဟန်းတို့ ဥပမာသော်ကား နွေဥတုတို့၏ နောက်ဆုံးလဝယ် မွန်းတည့်အချိန်၌ တံလျှပ်သည်တဖြတ်ဖြတ် တုန်လှုပ်၏၊ ထိုတံလျှပ်ကို မျက်စိအမြင်ရှိသော ယောက်ျားသည် ကြည့်ရာ၏၊ တစိမ့်စိမ့် ရှုရာ၏၊ အသင့်အားဖြင့် ဆင်ခြင်ရာ၏၊ ထိုယောက်ျားသည် တစိမ့်စိမ့် ရှုနေစဉ် အသင့်အားဖြင့် ဆင်ခြင်နေစဉ်ထိုတံလျှပ်သည် အသုံးမဝင်ဟူ၍ သာ ထင်ရာ၏၊ အချည်းနှီးဟူ၍ သာ ထင်ရာ၏၊ အနှစ်မဲ့ဟူ၍ သာထင်ရာ၏။ပ။ ရဟန်းတို့ တံလျှပ်၌ အနှစ်ဟူ၍ အဘယ်မှာ ရှိနိုင်မည်နည်း။ ရဟန်းတို့ ဤအတူသညာအားလုံး။ပ။

ရဟန်းတို့ ဥပမာသော်ကား အနှစ်ကို အလိုရှိ၍ အနှစ်ကို ရှာလေ့ရှိသော အနှစ်ရှာမှီးရန် လှည့်လည်နေသော ယောက်ျားသည် ထက်လှသော ဓားမကို ယူ၍ တောသို့ ဝင်ရာ၏၊ ထိုယောက်ျားသည်ထိုတော၌ ဖြောင့်မတ်သော လတ်ဆတ်သော အတွင်း၌ သီးခိုင်တံ မရောက်သေးသော ငှက်ပျောတုံးကြီးကိုမြင်ရာ၏၊ ထိုငှက်ပျောတုံးကို အရင်း၌ ဖြတ်ရာ၏၊ အရင်း၌ ဖြတ်ပြီးလျှင် အဖျား၌ ဖြတ်ရာ၏၊ အဖျား၌ ဖြတ်ပြီးလျှင် အထပ်ထပ်သော အပပ်ကို ခွါရာ၏၊ ထိုယောက်ျားသည် ငှက်ပျောတုံး၏ အထပ်ထပ်သောအပပ်ကို ခွါသော် အကာကိုမျှ မရရာ၊ အနှစ်ကို အဘယ်မှာ ရမည်နည်း၊ ထိုငှက်ပျောတုံးကို မျက်စိအမြင်ရှိသော ယောက်ျားသည် ကြည့်ရာ၏၊ တစိမ့်စိမ့် ရှုရာ၏၊ အသင့်အားဖြင့် ဆင်ခြင်ရာ၏၊ ထိုယောက်ျားသည် ကြည့်နေစဉ် တစိမ့်စိမ့် ရှုနေစဉ် အသင့်အားဖြင့် ဆင်ခြင်နေစဉ် ထိုငှက်ပျောတုံးသည် အသုံးမဝင်ဟူ၍ သာ ထင်ရာ၏၊ အချည်းနှီးဟူ၍ သာ ထင်ရာ၏၊ အနှစ်မဲ့ဟူ၍ သာ ထင်ရာ၏။ ရဟန်းတို့ငှက်ပျောတုံး၌ အနှစ်ဟူ၍ အဘယ်မှာ ရှိနိုင်မည်နည်း။

ရဟန်းတို့ ဤအတူပင် အတိတ် အနာဂတ် ပစ္စုပ္ပန်လည်းဖြစ်သော။ပ။ အဝေး အနီးလည်းဖြစ်သောသင်္ခါရအားလုံးတို့ကို ရဟန်းသည် ကြည့်၏၊ တစိမ့်စိမ့် ရှု၏၊ အသင့်အားဖြင့် ဆင်ခြင်၏၊ ထိုရဟန်းသည်ကြည့်နေစဉ် တစိမ့်စိမ့် ရှုနေစဉ် အသင့်အားဖြင့် ဆင်ခြင်နေစဉ် ထိုသင်္ခါရတို့သည် အသုံးမဝင်ဟူ၍ သာထင်ရာ၏၊ အချည်းနှီးဟူ၍ သာ ထင်ရာ၏၊ အနှစ်မဲ့ဟူ၍ သာ ထင်ရာ၏။ ရဟန်းတို့ သင်္ခါရတို့၌ အနှစ်ဟူ၍ အဘယ်မှာ ရှိနိုင်မည်နည်း။

ရဟန်းတို့ ဥပမာသော်ကား မျက်လှည့်သမားဖြစ်စေ၊ မျက်လှည့်သမား၏ တပည့်ဖြစ်စေ လမ်းဆုံလမ်းမ၌ မျက်လှည့်ပြရာ၏၊ ထိုမျက်လှည့်ကို မျက်စိအမြင်ရှိသော ယောက်ျားသည် ကြည့်ရာ၏၊ တစိမ့်စိမ့်ရှုရာ၏၊ အသင့်အားဖြင့် ဆင်ခြင်ရာ၏၊ ထိုယောက်ျားသည် ကြည့်နေစဉ် တစိမ့်စိမ့် ရှုနေစဉ်အသင့်အားဖြင့် ဆင်ခြင်နေစဉ် ထိုမျက်လှည့်သည် အသုံးမဝင်ဟူ၍ သာ ထင်ရာ၏၊ အချည်းနှီးဟူ၍ သာထင်ရာ၏၊ အနှစ်မဲ့ ဟူ၍ သာ ထင်ရာ၏။ ရဟန်းတို့ မျက်လှည့်၌ အနှစ်ဟူ၍ အဘယ်မှာ ရှိနိုင်မည်နည်း။

ရဟန်းတို့ ဤအတူပင် အတိတ် အနာဂတ် ပစ္စုပ္ပန်လည်းဖြစ်သော။ပ။ အဝေး အနီးလည်းဖြစ်သောဝိညာဏ်အားလုံးကို ရဟန်းသည် ကြည့်၏၊ တစိမ့်စိမ့် ရှု၏၊ အသင့်အားဖြင့် ဆင်ခြင်၏။ ထိုရဟန်းသည့်ကြည့်နေစဉ် တစိမ့်စိမ့် ရှုနေစဉ် အသင့်အားဖြင့် ဆင်ခြင်နေစဉ် အသုံးမဝင်ဟူ၍ သာ ထင်ရာ၏၊ အချည်းနှီး ဟူ၍ သာ ထင်ရာ၏၊ အနှစ်မဲ့ဟူ၍ သာ ထင်ရာ၏။ ရဟန်းတို့ ဝိညာဏ်၌ အနှစ်ဟူ၍ အဘယ်မှာ ရှိနိုင်မည် နည်း။

ရဟန်းတို့ ဤသို့ မြင်သော အကြားအမြင်ရှိသော အရိယာတပည့်သည် ရုပ်၌လည်း ငြီးငွေ့၏၊ ဝေဒနာ၌လည်း ငြီးငွေ့၏၊ သညာ၌လည်း ငြီးငွေ့၏၊ သင်္ခါရတို့၌လည်း ငြီးငွေ့၏၊ ဝိညာဏ်၌လည်းငြီးငွေ့၏၊ ငြီးငွေ့သော် စွဲမက်မှု ကင်း၏၊ စွဲမက်မှု ကင်းခြင်းကြောင့် ကိလေသာမှ လွတ်မြောက်၏၊ ကိလေသာမှ လွတ်မြောက်သော် “လွတ်မြောက်ပြီ”ဟု အသိဉာဏ်သည် ဖြစ်၏။ပ။ ဤမဂ်ကိစ္စအလို့ငှါတစ်ပါးသော ပြုဖွယ် မရှိတော့ပြီဟု သိ၏။

မြတ်စွာဘုရားသည် ဤစကားကို ဟောတော်မူပြီးနောက် ထိုမှတစ်ပါးသော ဤဂါထာကို ဟောတော်မူပြန်၏-

ရုပ်ကို ရေမြှုပ်စိုင်နှင့် တူ၏ဟူ၍လည်းကောင်း၊ ဝေဒနာကို ရေပွက်နှင့် တူ၏ဟူ၍လည်းကောင်း၊ သညာကို တံလျှပ်နှင့် တူ၏ဟူ၍လည်းကောင်း၊ သင်္ခါရတို့ကို ငှက် ပျောတုံးနှင့် တူ၏ဟူ၍လည်းကောင်း၊ ဝိညာဏ်ကို မျက်လှည့်နှင့် တူ၏ဟူ၍လည်း ကောင်း နေမင်းအဆွေ ဖြစ်တော်မူသော မြတ်စွာဘုရားသည်ဟောတော်မူအပ်၏။

အကြင်ပညာရှိသည် ထိုခန္ဓာငါးပါးကို အကြင်အကြင် အခြင်းအရာအားဖြင့်ဟုတ် တိုင်းမှန်စွာ တစိမ့်စိမ့်ရှု၏၊ အသင့်အားဖြင့် ဆင်ခြင်၏၊ ထိုထိုအခြင်းအရာအားဖြင့်ဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ ကြည့်ရှုဆင်ခြင်သော်ထိုပညာရှိအား ထိုခန္ဓာငါးပါးသည် အသုံး မဝင်ဟူ၍ သာ ထင်၏၊ အချည်းအနှီးဟူ၍ သာ ထင်၏။

ဤခန္ဓာကိုယ်ကို အကြောင်းပြု၍ မြတ်စွာဘုရား ဟောတော်မူ၏၊ တရားသုံးပါး တို့၏ကင်းပျောက်ခြင်းကြောင့် စွန့်ပစ်အပ်သော ရုပ်ကို ရှုကြကုန်လော့။

ဇီဝိတိန္ဒြေဟူသော အသက်, ကမ္မဇတေဇောဟူသော အခိုးအငွေ့, ဝိညာဏ် ( ဤ တရားသုံးပါးတို့သည်) ဤကိုယ်ကို စွန့်သွားကြသောအခါ ဤခန္ဓာကိုယ်သည် စွန့် ပစ်အပ်သည် ဖြစ်၍ စိတ်စေတနာ စေ့ဆော်မှုမရှိဘဲ ပိုးလောက်စသည်တို့၏ အစာ ဖြစ်၍ အိပ်နေရ၏။

ဤခန္ဓာကိုယ်သည် ဤသို့ သဘောရှိ၏၊ ဤဝိညာဏက္ခန္ဓာသည် လူမိုက်တို့ကိုယောင်မှားပြောဆိုစေသော မျက်လှည့်သည် ဖြစ်၏၊ ဤခန္ဓာကိုယ်ကို သူသတ်သမားဟု ဆိုရ၏၊ ဤခန္ဓာတို့၌ အနှစ်ဟူ၍ မရှိ။

ထက်သန်သော လုံ့လရှိသော ရဟန်းသည် နေ့၌ ဖြစ်စေ၊ ညဉ့်၌ ဖြစ်စေ ဆင်ခြင် ဉာဏ်ရှိသည်အောက်မေ့မှု သတိရှိသည် ဖြစ်၍ ခန္ဓာတို့ကို ဤသို့ ရှုဆင်ခြင်ရာ၏။

သေခြင်း မရှိသော နိဗ္ဗာန်ကို တောင့်တသော ရဟန်းသည် အနှောင်အဖွဲ့ သံယောဇဉ်အားလုံးကိုပယ်စွန့်ရာ၏၊ မိမိ၏ ကိုးကွယ်ရာ အားထားရာကို ပြုရာ၏၊ ‘ဦးထိပ်၌ မီးလောင်နေသော သူကဲ့သို့ ‘ကျင့်ရာ၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

တတိယသုတ်။

၄-ဂေါမယပိဏ္ဍသုတ်

֍ ၉၆။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ ထိုရဟန်းသည် တစ်ခုသော နေရာ၌ ထိုင်၍ မြတ်စွာဘုရားအား ဤစကားကိုလျှောက်၏- “အသျှင်ဘုရား မြဲသော ခိုင်ခံ့သော တည်တံ့သော ဖောက်ပြန်ခြင်းသဘော မရှိသော ‘နေလစသည်တို့ကဲ့သို့ ‘ထိုအတိုင်း တည်မြဲသော တစ်စုံတစ်ခုသော ရုပ်သည် ရှိပါ၏လော။ မြဲသော ခိုင်ခံ့သောတည်တံ့သော ဖောက်ပြန်ခြင်းသဘော မရှိသော ‘နေလစသည်တို့ကဲ့သို့ ‘ထိုအတိုင်း တည်မြဲသော တစ်စုံတစ်ခုသော ဝေဒနာသည် ရှိပါ၏လော။ မြဲသော ခိုင်ခံ့သော တည်တံ့သော ဖောက်ပြန်ခြင်းသဘော့မရှိသော ‘နေလစသည်တို့ကဲ့သို့ ‘ထိုအတိုင်း တည်မြဲသော တစ်စုံတစ်ခုသော သညာသည် ရှိပါ၏လော။ မြဲသော ခိုင်ခံ့သော တည်တံ့သော ဖောက်ပြန်ခြင်းသဘော မရှိသော ‘နေလစသည်တို့ကဲ့သို့’ ထိုအတိုင်းတည်မြဲ သော တစ်စုံတစ်ခုသော သင်္ခါရတို့သည် ရှိပါကုန်၏လော။ မြဲသော ခိုင်ခံ့သော တည်တံ့သောဖောက်ပြန် ခြင်းသဘော မရှိသော ‘နေလစသည်တို့ကဲ့သို့’ ထိုအတိုင်း တည်မြဲသော တစ်စုံတစ်ခုသောဝိညာဏ်သည် ရှိပါ၏လော”။

ရဟန်း မြဲသော ခိုင်ခံ့သော တည်တံ့သော ဖောက်ပြန်ခြင်းသဘော မရှိသော နေလစသည်တို့ကဲ့သို့ထိုအတိုင်း တည်မြဲသော တစ်စုံတစ်ခုသော ရုပ်သည် မရှိ။ တစ်စုံတစ်ခုသော ဝေဒနာသည်။ တစ်စုံတစ်ခုသော သညာသည်။ တစ်စုံတစ်ခုသော သင်္ခါရတို့သည် မရှိကုန်။ မြဲသော ခိုင်ခံ့သော တည်တံ့သောဖောက် ပြန်ခြင်းသဘော မရှိသော နေလစသည်တို့ကဲ့သို့ ထိုအတိုင်း တည်မြဲသော တစ်စုံတစ်ခုသောဝိညာဏ်သည် မရှိဟု မိန့်တော်မူ၏။

ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားသည် သေးငယ်သော နွားချေးစိုင်ခဲကို လက်ဖြင့် ကိုင်ယူ၍ ထိုရဟန်းအား ဤစကားကို မိန့်တော်မူ၏- ရဟန်း မြဲသော ခိုင်ခံ့သော တည်တံ့သော ဖောက်ပြန်ခြင်းသဘော မရှိသောနေလစသည်တို့ကဲ့သို့ ထိုအတိုင်း တည်မြဲသော ဤ (နွားချေးစိုင်ခဲ) မျှလောက်သော အတ္တဘောကို ရခြင်းဟူ၍ မရှိနိုင်။ ရဟန်း မြဲသော ခိုင်ခံ့သော တည်တံ့သော ဖောက်ပြန်ခြင်းသဘော မရှိသော နေလစသည်တို့ကဲ့သို့ ထိုအတိုင်း တည်မြဲသော ဤ (နွားချေးစိုင်ခဲ) မျှလောက်သော အတ္တဘောကို ရခြင်းဟူ၍ ရှိခဲ့ပါလျှင် အကြွင်းမဲ့ ဆင်းရဲ ကုန်ခြင်းငှါ ဤအကျင့်မြတ်ကို ကျင့်သုံးမှုဟူ၍ မထင်ရှားရာ။ ရဟန်း မြဲသောခိုင်ခံ့သော တည်တံ့သော ဖောက်ပြန်ခြင်းသဘော မရှိသော နေလစသည်တို့ကဲ့သို့ ထိုအတိုင်းတည်မြဲသော ဤ (နွားချေးစိုင်ခဲ) မျှလောက်သော အတ္တဘောကို ရခြင်းဟူ၍ မရှိနိုင်သောကြောင့် အကြွင်းမဲ့ဆင်းရဲ ကုန် ခြင်းငှါ ဤအကျင့်မြတ်ကို ကျင့်သုံးမှုဟူ၍ ထင်ရှား၏။

ရဟန်း ရှေး၌ ဖြစ်ဖူးသည်ကား ငါသည် မင်းမျိုးဖြစ်၍ ဦးထိပ်၌ အဘိသိက်သွန်းအပ်သော ဘုရင်ဖြစ်ဖူးပြီ၊ ရဟန်း မင်းမျိုးဖြစ်၍ ဦးထိပ်၌ အဘိသိက်သွန်းအပ်သော ဘုရင်ဖြစ်သော ထိုငါ့အား ကုသဝတီမည်သော နေပြည်တော်အမှူးရှိသော မြို့ပေါင်း ရှစ်သောင်းလေးထောင်တို့သည် ရှိကုန်၏၊ ရဟန်းမင်းမျိုးဖြစ်၍ ဦးထိပ်၌ အဘိသိက်သွန်းအပ်သော ဘုရင်ဖြစ်သော ငါ့အား ဓမ္မပါသာဒအမှူးရှိသော ပြာသာဒ်ပေါင်း ရှစ်သောင်းလေးထောင်တို့သည် ရှိကုန်၏၊ ရဟန်း မင်းမျိုးဖြစ်၍ ဦးထိပ်၌ အဘိသိက်သွန်းအပ်သော ဘုရင် ဖြစ်သော ငါ့အား မဟာဗျူဟကူဋာဂါရအမှူးရှိသော အထွတ်တပ်သောအိမ်တော်ပေါင်း ရှစ်သောင်း လေးထောင်တို့ ရှိကုန်၏၊ ရဟန်း မင်းမျိုးဖြစ်၍ ဦးထိပ်၌ အဘိသိက်သွန်းအပ်သော ဘုရင်ဖြစ်သော ငါ့အား ဆင်စွယ်ဖြင့် ပြီးသော စန္ဒကူးနှစ်ဖြင့် ပြီးသော ရွှေဖြင့်ပြီးသော မွေးရှည်ကော်ဇောကြီး အခင်း, ဖြူသော သားမွေးအခင်း, ပန်းပြောက်ခြယ် သားမွေးအခင်း,ဝံပိုင့်ရေအခင်းမြတ်, နီသော မျက်နှာကြက်နှင့် တကွ အုံးနီနှစ်ဖက်ရှိသော ပလ္လင်ပေါင်းရှစ်သောင်းလေးထောင်တို့ ရှိကုန်၏၊ ရဟန်း မင်းမျိုးဖြစ်၍ ဦးထိပ်၌ အဘိသိက်သွန်းအပ်သောဘုရင်ဖြစ်သော ငါ့အား ရွှေတန်းဆာရှိသော ရွှေတံခွန် ရှိသော ရွှေကွန်ရက် ဖုံးလွှမ်းအပ်သောဥပေါသထဆင်မင်းအမှူးရှိသော ဆင်ပေါင်း ရှစ်သောင်း လေးထောင်တို့ ရှိကုန်၏၊ ရဟန်း မင်းမျိုးဖြစ်၍ ဦးထိပ်၌ အဘိသိက်သွန်းအပ်သော ဘုရင်ဖြစ်သော ငါ့အား

ရွှေတန်းဆာရှိသော ရွှေတံခွန် ရှိသောရွှေကွန်ရက် ဖုံးလွှမ်းအပ်သော ဝလာဟကမြင်းမင်းအမှူးရှိသော မြင်းပေါင်း ရှစ်သောင်းလေး ထောင်တို့ရှိကုန်၏၊ ရဟန်း မင်းမျိုးဖြစ်၍ ဦးထိပ်၌ အဘိသိက် သွန်းအပ်သော ဘုရင်ဖြစ်သော ငါ့အားရွှေတန်းဆာရှိသော ရွှေတံခွန်ရှိသော ရွှေကွန်ရက် ဖုံးလွှမ်းအပ်သော ဝေဇယဇန္တာရထားအမှူးရှိသောရထားပေါင်း ရှစ်သောင်းလေးထောင်တို့ ရှိကုန်၏၊ ရဟန်း မင်းမျိုးဖြစ်၍ ဦးထိပ်၌ အဘိသိက်သွန်းအပ်သော ဘုရင်ဖြစ်သော ငါ့အား ကျောက်မျက်ရတနာအမှူးရှိသော ကျောက်မျက်ပေါင်း့ရှစ်သောင်းလေးထောင်တို့ ရှိကုန်၏၊ ရဟန်း။ပ။ ငါ့အား သုဘဒ္ဒါဒေဝီအမှူး ရှိသော မိဖုရားပေါင်းရှစ်သောင်းလေးထောင်တို့ ရှိကုန်၏၊ ရဟန်း။ပ။ ငါ့အား သားကြီးရတနာအမှူး ရှိသောနောက်လိုက်မင်းပေါင်း ရှစ်သောင်းလေးထောင်တို့ ရှိကုန်၏၊ ရဟန်း။ပ။ ငါ့အား ဘွဲ့ဖြူပုဆိုးခင်း၍ ငွေဖြင့် ပြီးသော နို့ညှစ်ခွက်ရှိသော နွားမပေါင်း ရှစ်သောင်းလေးထောင်တို့ ရှိကုန်၏၊ ရဟန်း။ပ။ ငါ့အားနူးညံ့သော ခေါမချည်ပုဆိုး, နူးညံ့သော ပိုးချည် ပုဆိုး, နူးညံ့သော ကမ္ဗလာ ချည်ပုဆိုး, နူးညံ့သောဝါချည်ပုဆိုးဟူသော ပုဆိုးကုဋေပေါင်း ရှစ်သောင်း လေးထောင်တို့ ရှိကုန်၏၊ ရဟန်း။ပ။ ငါ့အားညဉ့်နံနက်တိုင်း ပို့ဆောင်အပ်သော ထမင်းအိုးပေါင်း ရှစ်သောင်းလေးထောင်တို့ ရှိကုန်၏။

ရဟန်း ထိုအခါ ထိုမြို့ပေါင်း ရှစ်သောင်းလေးထောင်အနက် ကုသဝတီနေပြည်တော်ဟူသော မြို့တစ်မြို့၌ သာ ငါနေ၏၊ ရဟန်း ထိုအခါက ပြာသာဒ်ပေါင်း ရှစ်သောင်းလေးထောင်အနက်ဓမ္မပါသာဒဟူသော ပြာသာဒ်တစ်ဆောင်၌ သာ ငါနေ၏၊ ရဟန်း ထိုအခါက အထွတ်တပ်အိမ်တော်ပေါင်းရှစ်သောင်းလေးထောင် အနက် မဟာဗျူဟမည်သော အထွတ်တပ်အိမ်တော်၌ သာ ငါနေ၏၊ ရဟန်းထိုအခါက ပလ္လင်ပေါင်း ရှစ် သောင်းလေးထောင်အနက် ဆင်စွယ်ပလ္လင်ဖြစ်စေ၊ ဆန္ဒကူးနှစ်ပလ္လင်ဖြစ်စေ၊ ရွှေပလ္လင်ဖြစ်စေ၊ ငွေပလ္လင်ဖြစ်စေ ပလ္လင်တစ်ခုကိုသာ ငါအသုံးပြု၏၊ ရဟန်း ထိုအခါက ဆင်ပေါင်းရှစ်သောင်းလေးထောင်အနက် ဥပေါသထ ဆင်မင်းဟူသော ဆင်တစ်စီးကိုသာ ငါစီး၏၊ ရဟန်း ထိုအခါကမြင်းပေါင်း ရှစ်သောင်းလေးထောင်အနက် ဝလာဟကမြင်းမင်းဟူသော မြင်တစ်စီးကိုသာ ငါစီး၏၊ ရဟန်းထိုအခါ ရထားပေါင်း ရှစ်သောင်းလေး ထောင်အနက် ဝေဇယန္တာရထားဟူသော ရထားတစ်စီးကိုသာငါစီး၏၊ ရဟန်း ထိုအခါ မိဖုရားပေါင်း ရှစ် သောင်းလေးထောင်အနက် မင်းမျိုးစစ်ဖြစ်စေ၊ ဝေလာမအမျိုးဖြစ်စေ၁မိဖုရားတစ်ဦးတည်းသာ ငါ့ကို ပြုစုလုပ်ကျွေးရ၏၊ ရဟန်း ထိုအခါပုဆိုးကုဋေပေါင်း ရှစ်သောင်းလေးထောင်အနက် နူးညံ့သော ခေါမချည် ပုဆိုးဖြစ်စေ၊ နူးညံ့သောပိုးချည်ပုဆိုးဖြစ်စေ၊ နူးညံ့သော ကမ္ဗလာချည်ပုဆိုးဖြစ်စေ၊ နူးညံ့သော ဝါချည် ပုဆိုးဖြစ်စေပုဆိုးတစ်ခုကိုသာ ငါဝတ်၏၊ ရဟန်း ထိုထမင်းအိုးပေါင်း ရှစ်သောင်း လေးထောင်အနက် တစ်အိုးကိုသာအလွန်ဆုံး တစ်စလယ်ချက် ထမင်းနှင့် ထိုအားလျော်သော ဟင်းကိုသာ ငါစား၏။

ရဟန်း ဤသို့ ထိုသင်္ခါရအားလုံးတို့ကား လွန်ပြီးကုန်ပြီ၊ ချုပ်ပြီးကုန်ပြီ၊ ဖောက်ပြန်ပြောင်းလဲပြီးကုန်ပြီ၊ ရဟန်း သင်္ခါရတရားတို့ကား ဤသို့ မမြဲကြကုန်၊ ရဟန်း သင်္ခါရတရားတို့ကား ဤသို့ မခိုင်ခံ့ကြကုန်၊ ရဟန်း သင်္ခါရတရားတို့ကား ဤသို့ သာယာဖွယ် မရှိကြကုန်၊ ရဟန်း သင်္ခါရတရားတို့၌ ငြီးငွေ့ရန် အလွန်သင့်လှ၏၊ စွဲမက်ခြင်း ကင်းရန် အလွန်သင့်လှ၏၊ လွတ်မြောက်ရန် အလွန်သင့်လှ၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

စတုတ္ထသုတ်။

၁။ မင်းမျိုးနှင့် ပုဏ္ဏားမျိုးစပ်၍ မွေးဖွားသော မိန်းမကို ဝေလာမအမျိုးဟု ဆိုသည်။

၅-နခသိခါသုတ်

֍ ၉၇။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ ထိုရဟန်းသည် တစ်ခုသော နေရာ၌ ထိုင်၍ မြတ်စွာဘုရားအား ဤစကားကိုလျှောက်၏- “အသျှင်ဘုရား မြဲသော ခိုင်ခံ့သော တည်တံ့သော ဖောက်ပြန်ခြင်းသဘော မရှိသောနေလတို့ ကဲ့သို့ ထိုအတိုင်း တည်မြဲသော တစ်စုံတစ်ခုသော ရုပ်သည် ရှိပါသလော။ မြဲသော ခိုင်ခံ့သောတည်တံ့ သော ဖောက်ပြန်ခြင်းသဘော မရှိသော နေလတို့ကဲ့သို့ ထိုအတိုင်း တည်မြဲသောတစ်စုံတစ်ခုသော ဝေဒနာသည်။ပ။ တစ်စုံတစ်ခုသော သညာသည်။ တစ်စုံတစ်ခုသော သင်္ခါရတို့သည်။ အသျှင်ဘုရား မြဲ သော ခိုင်ခံ့သော တည်တံ့သော ဖောက်ပြန်ခြင်းသဘော မရှိသော နေလတို့ကဲ့သို့ထိုအတိုင်း တည်မြဲသော တစ်စုံတစ်ခုသော ဝိညာဏ်သည် ရှိပါသလော”ဟု လျှောက်၏။

ရဟန်း မြဲသော ခိုင်ခံ့သော တည်တံ့သော ဖောက်ပြန်ခြင်းသဘော မရှိသော နေလတို့ကဲ့သို့ ထိုအတိုင်း တည်မြဲသော တစ်စုံတစ်ခုသော ရုပ်သည် မရှိ။ တစ်စုံတစ်ခုသော ဝေဒနာသည်။ တစ်စုံတစ်ခုသော သညာသည်။ တစ်စုံတစ်ခုသော သင်္ခါရတို့သည်။ပ။ မြဲသော ခိုင်ခံ့သော တည်တံ့သော ဖောက်ပြန်ခြင်းသဘော မရှိသော နေလတို့ကဲ့သို့ ထိုအတိုင်း တည်မြဲသော တစ်စုံတစ်ခုသော ဝိညာဏ်သည် မရှိဟုမိန့်တော်မူ၏။

ထိုနောက် မြတ်စွာဘုရားသည် လက်သည်းဖျား၌ မြေမှုန့်အနည်းငယ်ကို တင်ထား၍ ထိုရဟန်း အား ဤစကားကို မိန့်တော်မူ၏- ရဟန်း မြဲသော ခိုင်ခံ့သော တည်တံ့သော ဖောက်ပြန်ခြင်းသဘော မရှိသောနေလတို့ကဲ့သို့ ထိုအတိုင်း တည်မြဲသော ရုပ်ဟူ၍ ဤမြေမှုန့်မျှလောက်ပင် မရှိ။ ရဟန်း မြဲသောခိုင်ခံ့သော တည်တံ့သော ဖောက်ပြန်ခြင်းသဘော မရှိသော ရုပ်ဟူ၍ ဤမြေမှုန့်မျှလောက်ပင် ရှိခဲ့ငြားအံ့၊ အကြွင်းမဲ့ ဆင်းရဲ ကုန်ခြင်းငှါ ဤအကျင့်မြတ်ကို ကျင့်သုံးမှုဟူ၍ မထင်ရှားရာ။ ရဟန်း မြဲသောခိုင်ခံ့သော တည်တံ့သော ဖောက်ပြန်ခြင်းသဘော မရှိသော ရုပ်ဟူ၍ ဤမြေမှုန့်မျှလောက်ပင်မရှိသောကြောင့် အကြွင်းမဲ့ ဆင်းရဲ ကုန်ခြင်းငှါ အကျင့်မြတ်ကို ကျင့်သုံးမှုဟူ၍ ထင်ရှား၏။

ရဟန်း မြဲသော ခိုင်ခံ့သော တည်တံ့သော ဖောက်ပြန်ခြင်းသဘော မရှိသော နေလတို့ကဲ့သို့ ထိုအတိုင်း တည်မြဲသော ဝေဒနာဟူ၍ ဤမြေမှုန့်မျှလောက်ပင် မရှိ။ ရဟန်း မြဲသော ခိုင်ခံ့သော တည်တံ့သော ဖောက်ပြန်ခြင်းသဘော မရှိသော ဝေဒနာဟူ၍ ဤမျှလောက်ပင် ရှိခဲ့ငြားအံ့၊ အကြွင်းမဲ့ ဆင်းရဲကုန်ခြင်းငှါ ဤအကျင့်မြတ်ကို ကျင့်သုံးမှုဟူ၍ မထင်ရှားရာ။ ရဟန်း မြဲသော ခိုင်ခံ့သော တည်တံ့သောဖောက်ပြန်ခြင်းသဘော မရှိသော ဝေဒနာဟူ၍ ဤမျှလောက်ပင် မရှိသောကြောင့် အကြွင်းမဲ့ ဆင်းရဲ ကုန်ခြင်းငှါ အကျင့်မြတ်ကို ကျင့်သုံးမှုဟူ၍ ထင်ရှား၏။ ရဟန်း သညာဟူ၍ ဤမျှလောက်ပင် မရှိ။ပ။ ရဟန်း မြဲသော ခိုင်ခံ့သော တည်တံ့သော ဖောက်ပြန်ခြင်းသဘော မရှိသော နေလတို့ကဲ့သို့ ထိုအတိုင်းတည်မြဲ သော သင်္ခါရတို့ဟူ၍ ဤမျှလောက်ပင် မရှိ။ ရဟန်း မြဲသော ခိုင်ခံ့သော တည်တံ့သောဖောက်ပြန်ခြင်း သဘော မရှိသော သင်္ခါရတို့ဟူ၍ ဤမျှလောက်ပင် ရှိကုန်ငြားအံ့၊ အကြွင်းမဲ့ ဆင်းရဲကုန်ခြင်းငှါ ဤ အကျင့်မြတ်ကို ကျင့်သုံးမှုဟူ၍ မထင်ရှားရာ။ ရဟန်း မြဲသော ခိုင်ခံ့သော တည်တံ့သောဖောက်ပြန်ခြင်း သဘော မရှိသော သင်္ခါရတို့ဟူ၍ ဤမျှလောက်ပင် မရှိသောကြောင့် အကြွင်းမဲ့ ဆင်းရဲကုန်ခြင်းငှါ အကျင့်မြတ်ကို ကျင့်သုံးမှုဟူ၍ ထင်ရှား၏။

ရဟန်း မြဲသော ခိုင်ခံ့သော တည်တံ့သော ဖောက်ပြန်ခြင်းသဘော မရှိသော နေလတို့ကဲ့သို့ ထိုအတိုင်း တည်မြဲသော ဝိညာဏ်ဟူ၍ ဤမျှလောက်ပင် မရှိ။ ရဟန်း မြဲသော ခိုင်ခံ့သော တည်တံ့သောဖောက်ပြန်ခြင်းသဘော မရှိသော ဝိညာဏ်ဟူ၍ ဤမျှလောက်ပင် ရှိခဲ့ငြားအံ့၊ အကြွင်းမဲ့

ဆင်းရဲ ကုန်ခြင်းငှါ အကျင့်မြတ်ကို ကျင့်သုံးမှုဟူ၍ မထင်ရှားရာ။ ရဟန်း မြဲသော ခိုင်ခံ့သော တည်တံ့သော ဖောက်ပြန်ခြင်းသဘော မရှိသော ဝိညာဏ်ဟူ၍ ဤမျှလောက်ပင် မရှိသောကြောင့် အကြွင်းမဲ့ ဆင်းရဲ ကုန်ခြင်းငှါအကျင့်မြတ်ကို ကျင့်သုံးမှုဟူ၍ ထင်ရှား၏။

ရဟန်း ထိုအရာကို အဘယ်သို့ မှတ်ထင်သနည်း၊ ရုပ်သည် မြဲသလော၊ မမြဲသလော။ မမြဲပါအသျှင်ဘုရား။ ဝေဒနာသည်။ သညာသည်။ သင်္ခါရတို့သည်။ ဝိညာဏ်သည် မြဲသလော၊ မမြဲသလော။ မမြဲပါ အသျှင်ဘုရား။ပ။ ထိုသို့ ဖြစ်သောကြောင့် ဤသို့ မြင်သော။ပ။ ဤမဂ်ကိစ္စအလို့ငှါ တစ်ပါးသောပြုဖွယ် မရှိတော့ပြီဟု သိ၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

ပဉ္စမသုတ်။

၆-သုဒိ္ဓကသုတ်

֍ ၉၈။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ ထိုရဟန်းသည် တစ်ခုသောနေရာ၌ ထိုင်နေ၍ မြတ်စွာဘုရားအား ဤစကားကိုလျှောက်၏-"အသျှင်ဘုရား မြဲသော ခိုင်ခံ့သော တည်တံ့သော ဖောက်ပြန်ခြင်းသဘော မရှိသော နေလတို့ကဲ့သို့ ထိုအတိုင်းတည်မြဲသော တစ်စုံတစ်ခုသော ရုပ်ဟူ၍ ရှိပါ၏လော။ တစ်စုံတစ်ခုသော ဝေဒနာဟူ၍ ရှိပါ၏လော။ပ။ တစ်စုံတစ်ခုသော သညာဟူ၍ ရှိပါ၏လော။ တစ်စုံတစ်ခုသော သင်္ခါရတို့ဟူ၍ ရှိပါ၏လော။ မြဲသော ခိုင်ခံ့သော တည်တံ့သော ဖောက်ပြန်ခြင်းသဘော မရှိသော နေလတို့ကဲ့သို့ ထိုအတိုင်းတည်မြဲသော တစ်စုံတစ်ခုသော ဝိညာဏ်ဟူ၍ ရှိပါ၏လော ”ဟု (လျှောက်၏)။ ရဟန်း မြဲသောခိုင်ခံ့သော တည်တံ့သော ဖောက်ပြန်ခြင်းသဘော မရှိသော နေလတို့ကဲ့သို့ ထိုအတိုင်း တည်မြဲသောတစ်စုံတစ်ခု သော ရုပ်ဟူ၍ မရှိ။ တစ်စုံတစ်ခုသော ဝေဒနာဟူ၍ မရှိ။ပ။ တစ်စုံတစ်ခုသော သညာဟူ၍ မရှိ။ တစ်စုံ တစ်ခုသော သင်္ခါရတို့ဟူ၍ မရှိ။ မြဲသော ခိုင်ခံ့သော တည်တံ့သော ဖောက်ပြန်ခြင်းသဘောမရှိသော နေ လတို့ကဲ့သို့ ထိုအတိုင်း မြဲသော တစ်စုံတစ်ခုသော ဝိညာဏ်ဟူ၍ မရှိဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

ဆဋ္ဌသုတ်။

၇-ဂဒ္ဒုလဗဒ္ဓသုတ်

֍ ၉၉။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ ရဟန်းတို့ ဤသံသရာသည်ကား အစမရှိ၊ အဝိဇ္ဇာဟူသော အပိတ်အပင်တဏှာဟူသော သံယောဇဉ်ရှိသည် ဖြစ်၍ ပြေးလွှားကျင်လည်နေကြရသော သတ္တဝါတို့၏ ရှေးအစွန်းကားမထင်။ ရဟန်းတို့ မဟာသမုဒ္ဒရာ ခြောက်ခန်းရသော အလွန်ခြောက်ခန်းရသော မဖြစ်ပေါ်နိုင်တော့သောအခါမျိုးကား ရှိသေး၏၊ အဝိဇ္ဇာဟူသော အပိတ်အပင် တဏှာဟူသော သံယောဇဉ်ရှိသည် ဖြစ်၍ ပြေးလွှား ကျင်လည်နေကြရသော သတ္တဝါတို့၏ ဆင်းရဲ၏ အဆုံးပြုမှုကို ငါဘုရားသည်မဟောနိုင်သည်သာတည်း။ ရဟန်းတို့ မြင်းမိုရ်တောင်မင်းသည် မီးလောင်ပျက်စီး၍ မဖြစ်ပေါ်နိုင်တော့သော အခါမျိုးကား ရှိသေး၏၊ အဝိဇ္ဇာဟူသော အပိတ်အပင် တဏှာဟူသောသံယောဇဉ်ရှိသည် ဖြစ်၍ ပြေးလွှားကျင်လည်နေကြရသော သတ္တဝါတို့၏ ဆင်းရဲ၏ အဆုံးပြုမှုကိုငါဘုရားသည် မဟောနိုင်သည်သာတည်း။ ရဟန်းတို့ ဤမြေကြီးသည် မီးလောင်ပျက်စီး၍ မဖြစ်ပေါ်နိုင်တော့သော အခါမျိုးကား ရှိသေး၏၊ အဝိဇ္ဇာဟူသော အပိတ်အပင် တဏှာဟူသောသံယောဇဉ်ရှိသည် ဖြစ်၍ ပြေးလွှားကျင်လည်နေကြရသော သတ္တဝါတို့၏ ဆင်းရဲ၏ အဆုံး ပြုမှုကိုငါဘုရားသည် မဟောနိုင်သည်သာတည်း။

ရဟန်းတို့ ဥပမာသော်ကား တောက်ဖြင့် နှောင်ဖွဲ့၍ မြဲသော ငုတ်၌ ဖြစ်စေ၊ တိုင်၌ ဖြစ်စေ ကပ်ချည်ထားသော ခွေးသည် ထိုငုတ်ကိုဖြစ်စေ၊ တိုင်ကိုဖြစ်စေ ရစ်ပတ်၍ ပြေးရာ၏၊ လှည့်လည်ရာ၏။

ရဟန်းတို့ ဤအတူပင် အကြားအမြင် မရှိသော အရိယာတို့ကို မဖူးမြင်ရဖူးသေးသော။ပ။ သူတော်ကောင်းတရား၌ မယဉ်ကျေးသော ပုထုဇဉ်သည် ရုပ်ကို အတ္တဟူ၍ ရှု၏။ပ။ ဝေဒနာကိုအတ္တဟူ၍ ရှု၏။ သညာကို အတ္တ ဟူ၍ ရှု၏။ သင်္ခါရတို့ကို အတ္တဟူ၍ ရှု၏။ ဝိညာဏ်ကို အတ္တဟူ၍ ရှု၏၊ ဝိညာဏ်ရှိသော အတ္တဟုလည်း ကောင်း၊ အတ္တ၌ ဝိညာဏ်ဟုလည်းကောင်း၊ ဝိညာဏ်၌ အတ္တဟုလည်းကောင်း ရှု၏။ ထိုပုထုဇဉ်သည် ရုပ်ကိုသာ ရစ်ပတ်၍ ပြေးရ၏၊ လှည့်လည်ရ၏ဝေဒနာကိုသာ။ပ။ သညာကိုသာ။ သင်္ခါရတို့ကိုသာ။ ဝိညာဏ်ကိုသာ ရစ်ပတ်၍ ပြေးရ၏၊ လှည့်လည်ရ၏။ ထိုပုထုဇဉ်သည် ရုပ်ကိုသာ ရစ်ပတ်၍ ပြေးလျက် လှည့် လည်လျက်၊ ဝေဒနာကို။ပ။ သညာကို။ သင်္ခါရတို့ကို။ ဝိညာဏ်ကို ရစ်ပတ်၍ ပြေးလျက် လှည့်လည်လျက် ရုပ်မှ မလွတ်နိုင်၊ ဝေဒနာမှမလွတ်နိုင်၊ သညာမှ မလွတ်နိုင်၊ သင်္ခါရတို့မှ မလွတ်နိုင်၊ ဝိညာဏ်မှ မလွတ် နိုင်၊ ပဋိသန္ဓေနေမှု အိုမှုသေမှု စိုးရိမ်မှု ငိုကြွေးမှုကိုယ်ဆင်းရဲမှု စိတ်ဆင်းရဲမှု ပြင်းစွာ ပင်ပန်းမှုတို့မှ မလွတ်နိုင်၊ ဆင်းရဲအပေါင်းမှ မလွတ်နိုင်ဟု ငါ ဆို၏။

ရဟန်းတို့ အကြားအမြင်ရှိသော အရိယာတို့ကို ဖူးမြင်ဖူးသော။ပ။ သူတော်ကောင်းတရား၌ ယဉ်ကျေးသော အရိယာတပည့်သည် ရုပ်ကို အတ္တဟူ၍ မရှု။ပ။ ဝေဒနာကို။ သညာကို။ သင်္ခါရတို့ကို။ ဝိညာဏ်ကို အတ္တဟူ၍ မရှု။ ဝိညာဏ်ရှိသော အတ္တဟုလည်းကောင်း၊ အတ္တ၌ ဝိညာဏ်ဟုလည်းကောင်း၊ ဝိညာဏ်၌ အတ္တဟုလည်းကောင်း မရှု။ ထိုအရိယာတပည့်သည် ရုပ်ကို လှည့်ပတ်၍ မပြေးရ၊ မလှည့်လည်ရ။ ဝေဒနာကို။ သညာကို။ သင်္ခါရတို့ကို။ ဝိညာဏ်ကို လှည့်ပတ်၍ မပြေးရ၊ မလှည့်လည်ရ။ ထိုအရိယာဖြစ်သော တပည့်သည် ရုပ်ကို လှည့်ပတ် မပြေးမူ၍ မလှည့်လည်မူ၍ ။ ဝေဒနာကို။ သညာကို။ သင်္ခါရတို့ကို။ ဝိညာဏ်ကို လှည့်ပတ် မပြေးမူ၍ ရုပ်မှ လွတ်၏၊ ဝေဒနာမှ လွတ်၏၊ သညာမှ လွတ်၏၊ သင်္ခါရတို့မှ လွတ်၏၊ ဝိညာဏ်မှ လွတ်၏၊ ပဋိသန္ဓေနေမှု အိုမှု သေမှု စိုးရိမ်မှု ငိုကြွေးမှုကိုယ်ဆင်းရဲမှုစိတ်ဆင်းရဲမှု ပြင်းစွာ ပင်ပန်းမှုတို့မှ လွတ်၏၊ ဆင်းရဲအပေါင်းမှ လွတ်၏ဟူ၍ ငါ ဆို၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

သတ္တမသုတ်။

၈-ဒုတိယ ဂဒ္ဒုလဗဒ္ဓသုတ်

֍ ၁၀၀။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ ရဟန်းတို့ ဤသံသရာသည်ကား အစမရှိ၊ အဝိဇ္ဇာဟူသော အပိတ်အပင်,တဏှာဟူသော သံယောဇဉ်ရှိသည် ဖြစ်၍ ပြေးလွှားကျင်လည်နေကြရသော သတ္တဝါတို့၏ ရှေ့အစွန်းကားမထင်။ ရဟန်းတို့ ဥပမာသော်ကား တောက်ဖြင့် နှောင်ဖွဲ့၍ မြဲသော ငုတ်၌ ဖြစ်စေ၊ တိုင်၌ ဖြစ်စေ ကပ်ချည်ထားသော ခွေးသည် သွားသော်လည်း ထိုငုတ်ကိုဖြစ်စေ၊ ထိုတိုင်ကိုဖြစ်စေ ကပ်၍ သွားရ၏။ ရပ်သော်လည်း ထိုငုတ်ကို ဖြစ်စေ၊ ထိုတိုင်ကိုဖြစ်စေ ကပ်၍ ရပ်ရ၏။ ထိုင်သော်လည်း ထိုငုတ်ကိုဖြစ်စေ၊ ထိုတိုင်ကိုဖြစ်စေ ကပ်၍ ထိုင်ရ၏။ ဝပ်သော်လည်း ထိုငုတ်ကိုဖြစ်စေ၊ ထိုတိုင်ကိုဖြစ်စေ ကပ်၍ ဝပ်ရ၏။

ရဟန်းတို့ ဤအတူပင် အကြားအမြင် မရှိသော ပုထုဇဉ်သည် ရုပ်ကို “ ဤရုပ်သည် ငါ့ဥစ္စာ ဖြစ်၏၊ ဤရုပ်သည် ငါ ဖြစ်၏၊ ဤရုပ်သည် ငါ၏ ကိုယ် ‘အတ္တ’ တည်း”ဟု ရှု၏၊ ဝေဒနာကို။ သညာကို။ သင်္ခါရတို့ကို။ ဝိညာဏ်ကို “ ဤဝိညာဏ်သည် ငါ့ဥစ္စာ ဖြစ်၏၊ ဤဝိညာဏ်သည် ငါ ဖြစ်၏၊ ဤဝိညာဏ်သည်ငါ၏ ကိုယ် ‘အတ္တ’ တည်း”ဟု ရှု၏။ ထိုပုထုဇဉ်သည် သွားသော်လည်း ဤဥပါဒါနက္ခန္ဓာငါးမျိုးတို့ကိုကပ်၍ သွားရ၏၊ ရပ်သော်လည်း ဤဥပါဒါနက္ခန္ဓာငါးမျိုးတို့ကို ကပ်၍ ရပ်ရ၏၊ ထိုင်သော်လည်း ဤဥပါဒါနက္ခန္ဓာ ငါးမျိုးတို့ကို ကပ်၍ ထိုင်ရ၏၊ အိပ်သော်လည်း ဤဥပါဒါနက္ခန္ဓာငါးမျိုးတို့ကို ကပ်၍ အိပ်ရ၏၊ ရဟန်းတို့ ထိုသို့ဖြစ်သောကြောင့် “ ဤစိတ်ကို စွဲမက်မှု ‘ရာဂ’၊ အမျက်ထွက်မှု ‘ဒေါသ’၊ တွေဝေမှု ‘မောဟ’ တို့က ညစ် ညူးအောင် ပြုထားသည်မှာ အချိန်ကြာလှပြီ ”ဟု မိမိစိတ်ကို မပြတ်ဆင်ခြင်ရမည်။ ရဟန်းတို့ ထိုစိတ် ညစ်ညူးခြင်းကြောင့် သတ္တဝါတို့ ညစ်ညူးကုန်၏၊ ထိုစိတ်ဖြူစင်ခြင်းကြောင့် သတ္တဝါတို့ ဖြူစင်ကုန်၏။

ရဟန်းတို့ လက်စွမ်းပြ ပန်းချီကားကို သင်တို့ မြင်ဖူးကြ၏လော။ အသျှင်ဘုရား မြင်ဖူးပါ၏။

ရဟန်းတို့ ထိုလက်စွမ်းပြ ပန်းချီကားမည်သည်ကိုလည်း စိတ်ဖြင့်သာ ကြံစည်ထား၏၊ ရဟန်းတို့ ထိုလက်စွမ်းပြ ပန်းချီကားထက်လည်း စိတ်သည်သာ သာ၍ ဆန်းကြယ်၏။ ရဟန်းတို့ ထိုသို့ဖြစ်သောကြောင့် “ ဤစိတ်ကို စွဲမက်မှု အမျက်ထွက်မှု တွေဝေမှုတို့က ညစ်ညူးအောင် ပြုထားသည်မှာ အချိန်ကြာလှပြီ ”ဟု မိမိစိတ်ကို မပြတ် ဆင်ခြင်ရမည်။ ရဟန်းတို့ စိတ်ညစ်ညူးခြင်းကြောင့် သတ္တဝါတို့ညစ်ညူး ကုန်၏၊ စိတ်ဖြူစင်ခြင်းကြောင့် သတ္တဝါတို့ ဖြူစင်ကုန်၏။

ရဟန်းတို့ တိရ စ္ဆာန်သတ္တဝါတို့သည် ဆန်းကြယ်သကဲ့သို့ ဆန်းကြယ်သော အခြားသော အပေါင်း အစုတစ်ခုကိုမျှ ငါ မမြင်၊ ရဟန်းတို့ ထိုတိရ စ္ဆာန်သတ္တဝါတို့ကိုလည်း စိတ်ဖြင့်သာ ဆန်းကြယ်အောင်ပြုထား၏၊ ရဟန်းတို့ ထိုတိရ စ္ဆာန်သတ္တဝါတို့ထက်လည်း စိတ်သည်သာလျှင် သာ၍ ဆန်းကြယ်၏။ ထိုသို့ဖြစ်သောကြောင့် “ ဤစိတ်ကို စွဲမက်မှု အမျက်ထွက်မှု တွေဝေမှုတို့က ညစ်ညူးအောင် ပြုထားသည်မှာအချိန်ကြာလှပြီ”ဟု မိမိစိတ်ကို မပြတ် ဆင်ခြင်ရမည်။ ရဟန်းတို့ စိတ်ညစ်ညူးခြင်းကြောင့် သတ္တဝါတို့ညစ်ညူးကုန်၏၊ စိတ်ဖြူစင်ခြင်းကြောင့် သတ္တဝါတို့ ဖြူစင်ကုန်၏။

ရဟန်းတို့ ဥပမာသော်ကား ပန်းဆိုးသမားဖြစ်စေ၊ ပန်းချီသမားဖြစ်စေ ဆိုးရည်ဖြင့်သော်လည်း ကောင်း၊ ချိပ်ရေဖြင့်သော်လည်းကောင်း၊ နနွင်းရေဖြင့်သော်လည်းကောင်း၊ အညိုရောင်အဆင်းဖြင့်သော်လည်းကောင်း၊ ထန်းကျင့်ရောင်ဖြင့်သော်လည်းကောင်း ပြုပြင်ထားသော ပျဉ်ချပ်၌ ဖြစ်စေ၊ နံရံ၌ ဖြစ်စေ၊ ပုဆိုးကားချပ်၌ ဖြစ်စေ မိန်းမရုပ်ကိုသော်လည်းကောင်း၊ ယောက်ျားရုပ်ကိုသော်လည်းကောင်းကိုယ်အင်္ဂါ အပြည့်အစုံ ရေးချယ်ရာ၏။ ရဟန်းတို့ ဤအတူပင် အကြားအမြင် မရှိသော

ပုထုဇဉ်သည် ဖြစ်စေသည်ရှိသော်ရုပ်ကိုသာ ဖြစ်စေ၏။ ဝေဒနာကိုသာ။ပ။ သညာကိုသာ။ သင်္ခါရတို့ကိုသာ။ ဝိညာဏ်ကိုသာ ဖြစ်စေ၏။

ရဟန်းတို့ ထိုအရာကို အဘယ်သို့ မှတ်ထင်သနည်း၊ ရုပ်သည် မြဲသလော၊ မမြဲသလော။ မမြဲပါ အသျှင်ဘုရား။ ဝေဒနာသည်။ သညာသည်။ သင်္ခါရတို့သည်။ ဝိညာဏ်သည် မြဲသလော၊ မမြဲသလော။ မမြဲပါအသျှင်ဘုရား။ ရဟန်းတို့ ထိုသို့ဖြစ်သောကြောင့်။ပ။ ဤသို့ မြင်သော။ပ။ ဤမဂ်ကိစ္စအလို့ငှါ တစ်ပါးသောပြုဖွယ် မရှိတော့ပြီဟု သိ၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

အဋ္ဌမသုတ်။

၉-ဝါသိဇဋသုတ်

֍ ၁၀၁။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ ရဟန်းတို့ သိသူ မြင်သူအားသာ အာသဝေါကုန်၏ဟု ငါ ဆို၏၊ မသိသူမမြင်သူအား ငါ မဆို။ ရဟန်းတို့ အဘယ်ကို သိသူ အဘယ်ကို မြင်သူအား အာသဝေါကုန်မှု ဖြစ်နိုင်သနည်း၊ “ ဤကား ရုပ်၊ ဤကား ရုပ်ဖြစ်ပေါ်ခြင်း၊ ဤကား ရုပ်ချုပ်ခြင်း။ ဤကား ဝေဒနာ။ပ။ ဤကားသညာ။ ဤကား သင်္ခါရတို့။ ဤကား ဝိညာဏ်၊ ဤကား ဝိညာဏ်ဖြစ်ပေါ်ခြင်း၊ ဤကား ဝိညာဏ်ချုပ်ခြင်း”ဟု ဤသို့ သိသူ ဤသို့ မြင်သူအား အာသဝေါကုန်မှု ဖြစ်နိုင်၏။

ရဟန်းတို့ ပွားများအားထုတ်မှုကို အားမထုတ်ဘဲ နေသော ရဟန်းအား “ငါ၏ စိတ်သည် မစွဲလမ်းမူ၍ အာသဝေါတို့မှ လွတ်မြောက်မူ ကောင်းလေစွ”ဟု ဤသို့ အလို ဖြစ်ပေါ်စေကာမူ ထိုသူ၏စိတ်သည် မစွဲလမ်းမူ၍ အာသဝေါတို့မှ မလွတ်မြောက်နိုင်၊ ထိုအရာသည် အဘယ့်ကြောင့်နည်းဟူမူ-မပွားများသောကြောင့်ဟု ဆိုရမည်။ အဘယ်ကို မပွားများသောကြောင့်နည်း၊ သတိပဋ္ဌာန်လေးမျိုးတို့ကိုမပွားများသောကြောင့်၊ သမ္မပ္ပဓာန်လေးမျိုးတို့ကို မပွားများသောကြောင့်၊ ဣဒ္ဓိပါဒ်လေးမျိုးတို့ကို မပွားများသောကြောင့်၊ ဣန္ဒြေငါးမျိုးတို့ကို မပွားများသောကြောင့်၊ ဗိုလ်ငါးမျိုးတို့ကို မပွားများသောကြောင့်၊ ဗောဇ္ဈင်ခုနစ်မျိုးတို့ကို မပွားများသောကြောင့်၊ အင်္ဂါရှစ်မျိုးရှိသော အရိယမဂ်ကို မပွားများသောကြောင့်တည်း။

ရဟန်းတို့ ဥပမာသော်ကား ကြက်မ၌ ဥတို့သည် ရှစ်လုံးသော်လည်းကောင်း၊ ဆယ်လုံးသော်လည်းကောင်း၊ ဆယ့်နှစ်လုံးသော်လည်းကောင်း ရှိကုန်ရာ၏။ ထိုဥတို့ကို ကြက်မသည် ကောင်းစွာ မဝပ်အပ်ကုန်၊ ထက်ဝန်းကျင်မှ ကောင်းစွာ အငွေ့ မပေးအပ်ကုန်၊ ထက်ဝန်းကျင်မှ ကောင်းစွာ (ကြက်နံ့ကို) မထုံစေအပ်ကုန်၊ ထိုကြက်မအား “ငါ၏ ကြက်ကလေးတို့သည် ခြေသည်းဖျားဖြင့် ဖြစ်စေ၊ နှုတ်သီးဖျားဖြင့် ဖြစ်စေ ဥခွံကို ဖောက်ခွဲ၍ ချမ်းချမ်းသာသာ ပေါက်ဖွားလာကြမူ ကောင်းလေစွ”ဟု ဤသို့ အလို ဖြစ်ပေါ် စေကာမူ ထိုကြက်ကလေးတို့သည် ခြေသည်းဖျားဖြင့် ဖြစ်စေ၊ နှုတ်သီးဖျားဖြင့်ဖြစ်စေ ဥခွံကို ဖောက်ခွဲ၍ ချမ်းချမ်းသာသာ ပေါက်ဖွားလာရန် မထိုက်ကုန်သည်သာတည်း။ ထိုသို့ဖြစ်ခြင်းသည် အဘယ့်ကြောင့်နည်း ဟူမူ- ရဟန်းတို့ ရှစ်လုံး ဆယ်လုံး ဆယ့်နှစ်လုံးသော ဥတို့ရှိသော်လည်း ကြက်မသည် ထိုဥတို့ကို ကောင်းစွာ မဝပ်၊ ထက်ဝန်းကျင်မှ ကောင်းစွာ အငွေ့ မပေး၊့ထက်ဝန်းကျင်မှ ကောင်းစွာ (ကြက်နံ့ကို) မထုံစေသောကြောင့်တည်း။

ရဟန်းတို့ ဤအတူပင် ပွားများ အားထုတ်မှုကို အားမထုတ်ဘဲ နေသော ရဟန်းအား “ငါ၏ စိတ်သည် မစွဲလမ်းမူ၍ အာသဝေါတို့မှ လွတ်မြောက်မူ ကောင်းလေစွ”ဟု ဤအလို ဖြစ်ပေါ်စေကာမူ ထိုသူ၏စိတ်သည် မစွဲလမ်းမူ၍ အာသဝေါတို့မှ မလွတ်မြောက်၊ ထိုသို့ဖြစ်ခြင်းသည် အဘယ့်ကြောင့်နည်းဟူမူ-မပွားများသောကြောင့်ဟု ဆိုရမည်။ အဘယ်ကို မပွားများသောကြောင့်နည်း၊ သတိပဋ္ဌာန်လေးမျိုးတို့ကိုမပွားများသောကြောင့်။ပ။ အင်္ဂါရှစ်မျိုးရှိသော အရိယမဂ်ကို မပွားများသောကြောင့်တည်း။

ရဟန်းတို့ ပွားများအားထုတ်မှုကို အားထုတ်၍ နေသော ရဟန်းအား “ငါ၏ စိတ်သည် မစွဲလမ်း မူ၍ အာသဝေါတို့မှ လွတ်မြောက်မူ ကောင်းလေစွ”ဟု ဤသို့ အလို မဖြစ်ပေါ်စေကာမူ ထိုသူ၏ စိတ်သည်မစွဲလမ်းမူ၍ အာသဝေါတို့မှ လွတ်မြောက်၏။ ထိုသို့ဖြစ်ခြင်းသည် အဘယ့်ကြောင့်နည်းဟူမူ- ပွားများပြီးဖြစ်သောကြောင့်ဟု ဆိုရမည်။ အဘယ်ကို ပွားများပြီးဖြစ်သနည်း၊ သတိပဋ္ဌာန်လေးမျိုးတို့ကို ပွားများပြီးဖြစ်သောကြောင့်၊ သမ္မပ္ပဓာန်လေးမျိုးတို့ကို ပွားများပြီးဖြစ်သောကြောင့်၊ ဣဒ္ဓိပါဒ်လေးမျိုးတို့ကို ပွားများပြီး ဖြစ်သောကြောင့်၊ ဣန္ဒြေငါးမျိုးတို့ကို ပွားများပြီး ဖြစ်သောကြောင့်၊ ဗိုလ်ငါးမျိုးတို့ကို ပွားများပြီးဖြစ်သောကြောင့်၊ ဗောဇ္ဈင်ခုနစ်မျိုးတို့ကို ပွားများပြီး ဖြစ်သောကြောင့်၊ အင်္ဂါရှစ်မျိုးရှိသော အရိယမဂ်ကိုပွားများပြီး ဖြစ်သောကြောင့်တည်း။

ရဟန်းတို့ ဥပမာသော်ကား ကြက်မ၌ ဥတို့သည် ရှစ်လုံးသော်လည်းကောင်း၊ ဆယ်လုံးသော်လည်းကောင်း၊ ဆယ့်နှစ်လုံးသော်လည်းကောင်း ရှိကုန်ရာ၏။ ထိုဥတို့ကို ကြက်မသည် ကောင်းစွာ ဝပ်အပ်ကုန်၏၊ ထက်ဝန်းကျင်မှ ကောင်းစွာ အငွေ့ ပေးအပ်ကုန်၏၊ ထက်ဝန်းကျင်မှ ကောင်းစွာ (ကြက်နံ့ကို) ထုံစေ အပ်ကုန်၏၊ ထိုကြက်မအား “ငါ၏ ကြက်ကလေးတို့သည် ခြေသည်းဖျားဖြင့် ဖြစ်စေ၊ နှုတ်သီးဖျားဖြင့် ဖြစ်စေ ဥခွံကို ဖောက်ခွဲ၍ ချမ်းချမ်းသာသာ ပေါက်ဖွားလာကြမူ ကောင်းလေစွ”ဟု ဤသို့ အလို မဖြစ် ပေါ်စေကာမူ ထိုကြက်ကလေးတို့သည် ခြေသည်းဖျားဖြင့် ဖြစ်စေ၊ နှုတ်သီးဖျားဖြင့်ဖြစ်စေ ဥခွံကို ဖောက် ခွဲ၍ ချမ်းချမ်းသာသာ ပေါက်ဖွားလာရန် ထိုက်ကုန်သည်သာတည်း။ ထိုသို့ဖြစ်ခြင်းသည် အဘယ့်ကြောင့် နည်းဟူမူ-ရဟန်းတို့ ရှစ်လုံး ဆယ်လုံး ဆယ့်နှစ်လုံးသော ဥတို့ကိုကောင်းစွာ ဝပ်အပ်၊ ထက်ဝန်းကျင်မှ ကောင်းစွာ အငွေ့ ပေးအပ်၊ ထက်ဝန်းကျင်မှ ကောင်းစွာ (ကြက်နံ့ကို) ထုံစေအပ်သောကြောင့်တည်း။

ရဟန်းတို့ ဤအတူပင် ပွားများအားထုတ်မှုကို အားထုတ်၍ နေသော ရဟန်းအား “ငါ၏ စိတ်သည်မစွဲလမ်းမူ၍ အာသဝေါတို့မှ လွတ်မြောက်မူ ကောင်းလေစွ”ဟု ဤသို့ အလို မဖြစ်ပေါ်စေကာမူ ထိုသူ၏စိတ်သည် မစွဲလမ်းမူ၍ အာသဝေါတို့မှ လွတ်မြောက်၏၊ ထိုသို့ဖြစ်ခြင်းသည် အဘယ့်ကြောင့်နည်းဟူမူ-ပွားများပြီး ဖြစ်သောကြောင့်ဟု ဆိုရမည်။ အဘယ်ကို ပွားများပြီး ဖြစ်သောကြောင့်နည်းဟူမူ-သတိပဋ္ဌာန်လေးမျိုးတို့ကို ပွားများပြီး ဖြစ်သောကြောင့်။ပ။ အင်္ဂါရှစ်မျိုးရှိသော အရိယမဂ်ကို ပွားများပြီး ဖြစ်သောကြောင့်တည်း။

ရဟန်းတို့ ဥပမာသော်ကား လက်သမားဆရာ၏ဖြစ်စေ၊ လက်သမားဆရာ့တပည့်၏ဖြစ်စေ ပဲခွပ်ရိုးဆုပ်ကိုင်ရာကို ကြည့်လျှင် လက်ချောင်းရာတို့နှင့် လက်မရာတို့သည် ထင်ကုန်၏။ ထိုသူအား “ငါ၏ပဲခွပ်ရိုးကို ဆုပ်ကိုင်ရာ၌ ယနေ့ ဤမျှလောက် ကုန်ပြီ၊ နက်ဖြန် ဤမျှလောက် ကုန်လတ္တံ့၊ နောက်နေ့တို့၌ ဤမျှလောက် ကုန်လတ္တံ့ ”ဟု ဤသို့ အသိဉာဏ် မဖြစ်။ ရဟန်းတို့ ဤအတူပွားများအားထုတ်မှုကို အားထုတ်၍ နေသော ရဟန်းအား “ငါ့အား အာသဝေါတို့ ယနေ့ ဤမျှလောက်ကုန်ပြီ၊ နက်ဖြန် ဤမျှ လောက် ကုန်လတ္တံ့၊ နောက်နေ့တို့၌ ဤမျှလောက် ကုန်လတ္တံ့ ”ဟု ဤအသိဉာဏ်မျိုးကား မဖြစ်။ စင်စစ် ထိုသူအား “ကုန်သောအခါ ကုန်ပြီ”ဟုသာ အသိဉာဏ် ဖြစ်၏။

ရဟန်းတို့ ဥပမာသော်ကား ကြိမ်အဖွဲ့ဖြင့် ဖွဲ့ထားသော သမုဒ္ဒရာကူးလှေကို မိုးလတို့ပတ်လုံး ရေ၌့ကုန်စေပြီးနောက် ဆောင်းအခါ ကုန်းပေါ်သို့ တင်ထား၏၊ ကြိမ်အဖွဲ့တို့ကို လေပူနေပူတို့နှိပ်စက်အပ်ကုန်၏၊

ကြိမ်အဖွဲ့တို့သည် မိုးအခါ မိုးရွာအပ်သည် ရှိသော် မိုးရေ စိုစွတ်ကုန်၍ လွယ်လွယ်ကူကူပင် ချုပ်ငြိမ်းကုန်၏၊ ဆွေးမြေ့ကုန်၏။ ရဟန်းတို့ ဤအတူ ပွားများအားထုတ်မှုကိုအားထုတ်၍ နေသော ရဟန်းအား အနှောင်အဖွဲ့ သံယောဇဉ်တို့သည် လွယ်လွယ် ကူကူပင်ချုပ်ငြိမ်းကုန်၏၊ ဆွေးမြေ့ကုန်၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

နဝမသုတ်။

၁၀-အနိစ္စသညာသုတ်

֍ ၁၀၂။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ ရဟန်းတို့ မမြဲဟူသော အမှတ် ‘အနိစ္စသညာ'ကို ပွားများအပ် လေ့လာအပ်သော် ကာမဂုဏ်တို့၌ စွဲမက်မှု'ရာဂ’ အားလုံးကို ကုန်စေနိုင်၏၊ ရုပ်၌ စွဲမက်မှု ‘ရူပရာဂ’ အားလုံးကို ကုန်စေနိုင်၏၊ ဘဝ၌ စွဲမက်မှု ‘ဘဝရာဂ’ အားလုံးကို ကုန်စေနိုင်၏၊ အဝိဇ္ဇာအားလုံးကို ကုန်စေနိုင်၏၊ ငါဟူသော မာနအားလုံးကို နုတ်ပယ်နိုင်၏။

ရဟန်းတို့ ဥပမာသော်ကား တန်ဆောင်မုန်းလ အခါ လယ်သမားကြီးသည် ကြီးစွာသော ထွန်ဖြင့်ထွန်လတ်သော် ဖွဲ့ယှက်တည်နေသော အမြစ်အားလုံးတို့ကို ခွဲလျက် ထွန်၏။ ရဟန်းတို့ ဤအတူ မမြဲဟူသော အမှတ် ‘အနိစ္စသညာ'ကို ပွားများအပ် လေ့လာအပ်သော် ကာမဂုဏ်တို့၌ စွဲမက်မှုအားလုံးကို ကုန်စေနိုင်၏၊ ရုပ်၌ တပ်မက်မှုအားလုံးကို ကုန်စေနိုင်၏၊ ဘဝ၌ စွဲမက်မှုအားလုံးကို ကုန်စေနိုင်၏၊ အဝိဇ္ဇာအားလုံးကို ကုန်စေနိုင်၏၊ ငါဟူသော မာနအားလုံးကို နုတ်ပယ်နိုင်၏။

ရဟန်းတို့ ဥပမာသော်ကား ဖြူဆံမြက်ရိတ်သမားသည် ဖြူဆံမြက်ကို ရိတ်၍ အဖျားမှကိုင်လျက်ခါချ၏၊ ခါယမ်း၏၊ ခါပစ်၏။ ရဟန်းတို့ ဤအတူ မမြဲဟူသော အမှတ် ‘အနိစ္စသညာ'ကို ပွားများအပ်လေ့လာအပ်သော် ကာမဂုဏ်တို့၌ စွဲမက်မှုအားလုံးကို ကုန်စေနိုင်၏။ပ။ ငါဟူသော မာနအားလုံးကို နုတ်ပယ်နိုင်၏။

ရဟန်းတို့ ဥပမာသော်ကား သရက်သီးခိုင်သည် အညှာ ပြတ်ကျသော် အညှာ၌ တွဲနေသောသရက်သီးအားလုံးတို့သည် အညှာနောက်သို့ ပါကုန်၏။ ရဟန်းတို့ ဤအတူပင် မမြဲဟူသော အမှတ်'အနိစ္စသညာ'ကို ပွားများအပ် လေ့လာအပ်သော်။ပ။ ငါဟူသော မာနအားလုံးကို နုတ်ပယ်နိုင်၏။

ရဟန်းတို့ ဥပမာသော်ကား အထွတ်တပ်သော အိမ်၏ အခြင်ရနယ်အားလုံးတို့သည် အထွတ်သို့သက်ဝင်ကုန်၏၊ အထွတ်၌ ညွတ်ကုန်၏၊ အထွတ်၌ ဆုံကြကုန်၏၊ အထွတ်ကို ထိုအလုံးစုံတို့၏ ထိပ်ဖျားဟု ဆိုရ၏။ ရဟန်းတို့ ဤအတူပင် မမြဲဟူသော အမှတ် ‘အနိစ္စသညာ'ကို ပွားများအပ် လေ့လာအပ်သော်။ပ။ ငါ ဟူသော မာနအားလုံးကို နုတ်ပယ်နိုင်၏။

ရဟန်းတို့ ဥပမာသော်ကား အမြစ်နံ့သာအားလုံးတို့တွင် အကျော်နံ့သာကို အမြတ်ဆုံးဟု ဆိုရ၏။

ရဟန်းတို့ ဤအတူပင် မမြဲဟူသော အမှတ် ‘အနိစ္စသညာ'ကို။ပ။ ငါဟူသော မာနအားလုံးကို နုတ်ပယ်နိုင်၏။

ရဟန်းတို့ ဥပမာသော်ကား အနှစ်နံ့သာအားလုံးတို့တွင် ဆန္ဒကူးနီကို အမြတ်ဆုံးဟု ဆိုရ၏။ ရဟန်းတို့ ဤအတူပင် မမြဲဟူသော အမှတ် ‘အနိစ္စသညာ'ကို။ပ။ ငါဟူသော မာနအားလုံးကို နုတ်ပယ် နိုင်၏။

ရဟန်းတို့ ဥပမာသော်ကား အပွင့်နံ့သာအားလုံးတို့တွင် မြတ်လေးပန်းကို အမြတ်ဆုံးဟု ဆိုရ၏။

ရဟန်းတို့ ဥပမာသော်ကား အရံမင်းငယ်အားလုံးတို့သည် စကြဝတေးမင်း၏ နောက်လိုက်များဖြစ်ကြကုန်၏၊ စကြဝတေးမင်းကို ထိုမင်းငယ်တို့ထက် အမြတ်ဆုံးဟု ဆိုရ၏။ ရဟန်းတို့ ဤအတူပင့်မမြဲဟူသော အမှတ် ‘အနိစ္စသညာ'ကို။ပ။ ငါဟူသော မာနအားလုံးကို နုတ်ပယ်နိုင်၏။

ရဟန်းတို့ ဥပမာသော်ကား ကြယ်တာရာအပေါင်းတို့၏ အရောင်အားလုံးသည် လရောင်၏ တစ်ဆယ့်ခြောက်စိတ် တစ်စိတ်မျှ တန်ဖိုး မရှိ၊ လရောင်ကို ထိုအရောင်တို့ထက် အမြတ်ဆုံးဟု ဆိုရ၏။

ရဟန်းတို့ ဥပမာသော်ကား တန်ဆောင်မုန်းလ အခါ၌ ကောင်းကင်သည် တိမ်သား ကင်းသဖြင့်မြင့်လတ်သော် နေသည် ကောင်းကင်သို့ တက်လျက် ကောင်းကင်၌ ရှိသော အမှောင်အားလုံးကိုပယ်ခွင်း၍ တောက်ပလည်း တောက်ပ၏၊ ပူလည်း ပူ၏၊ တင့်တယ်လည်း တင့်တယ်၏။ ရဟန်းတို့ ဤအတူပင် မမြဲ ဟူသော အမှတ် ‘အနိစ္စသညာ'ကို ပွားများလေ့လာအပ်သော် ကာမတို့၌ စွဲမက်မှု ‘ကာမရာဂ’ အားလုံးကို ကုန်စေနိုင်၏၊ ရုပ်၌ စွဲမက်မှု ‘ရူပရာဂ’ အားလုံးကို ကုန်စေနိုင်၏၊ ဘဝ၌ စွဲမက်မှု ‘ဘဝရာဂ’ အားလုံးကို ကုန်စေနိုင်၏၊ အဝိဇ္ဇာအားလုံးကို ကုန်စေနိုင်၏၊ ငါဟူသောမာနအားလုံးကို နုတ်ပယ်နိုင်၏။

ရဟန်းတို့ မမြဲဟူသော အမှတ် ‘အနိစ္စသညာ'ကို အဘယ်သို့ ပွားများလေ့လာအပ်သော် ကာမတို့၌ စွဲမက်မှုအားလုံးကို ကုန်စေနိုင်သနည်း။ပ။ ငါဟူသော မာနအားလုံးကို နုတ်ပယ်နိုင်သနည်း။ ဤကားရုပ်၊ ဤကား ရုပ်ဖြစ်ပေါ်ခြင်း၊ ဤကား ရုပ်ချုပ်ခြင်း။ ဤကား ဝေဒနာ။ ဤကား သညာ။ ဤကားသင်္ခါရတို့။ ဤကား ဝိညာဏ်၊ ဤကား ဝိညာဏ်ဖြစ်ပေါ်ခြင်း၊ ဤကား ဝိညာဏ်ချုပ်ခြင်းဟု မမြဲဟူသောအမှတ် ‘အနိစ္စသညာ'ကို ပွားများလေ့လာအပ်သော် ကာမတို့၌ စွဲမက်မှုအားလုံးကို ကုန်စေနိုင်၏၊ ရုပ်၌ စွဲမက်မှုအားလုံးကို ကုန်စေနိုင်၏၊ ဘဝ၌ စွဲမက်မှုအားလုံးကို ကုန်စေနိုင်၏၊ အဝိဇ္ဇာအားလုံးကို ကုန်စေနိုင်၏၊ ငါဟူသော မာနအားလုံးကို နုတ်ပယ်နိုင်၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

ဒသမသုတ်။

ငါးခုမြောက် ပုပ္ဖဝဂ် ပြီး၏။

(၁၁) ၁-အန္တဝဂ်

၁-အန္တသုတ်

֍ ၁၀၃။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ ရဟန်းတို့ အဖို့အစုတို့သည် ဤလေးမျိုးတို့တည်း။ အဘယ်လေးမျိုးတို့နည်းဟူမူ-သက္ကာယ အဖို့အစု၊ သက္ကာယဖြစ်ပေါ်ကြောင်း အဖို့အစု၊ သက္ကာယချုပ်ရာ အဖို့အစု၊ သက္ကာယချုပ်ရာသို့ ရောက်ကြောင်းအကျင့် အဖို့အစုတို့တည်း။ ရဟန်းတို့ သက္ကာယ အဖို့အစုဟူသည် အဘယ်နည်း၊ ဥပါဒါနက္ခန္ဓာငါးမျိုးတို့တည်းဟု ဆိုအပ်သည် ဖြစ်၏။ အဘယ်ငါးမျိုးတို့နည်း၊ ရုပ်ဟူသော ဥပါဒါနက္ခန္ဓာ၊ ဝေဒနာဟူသော ဥပါဒါနက္ခန္ဓာ၊ သညာဟူသော ဥပါဒါနက္ခန္ဓာ၊ သင်္ခါရတို့ဟူသော ဥပါဒါနက္ခန္ဓာ၊ ဝိညာဏ်ဟူသော ဥပါဒါနက္ခန္ဓာတို့တည်း။ ရဟန်းတို့ ဤသည်ကို သက္ကာယ အဖို့အစုဟု ဆိုအပ်၏။

ရဟန်းတို့ သက္ကာယဖြစ်ပေါ်ကြောင်း အဖို့အစုဟူသည် အဘယ်နည်း၊ ရဟန်းတို့ ကာမ၌ တပ်မက် မှု၊ ဘဝ၌ တပ်မက်မှု၊ ဘဝပြတ်ခြင်း၌ တပ်မက်မှုဟူသော တစ်ဖန်ဘဝသစ်ကို ဖြစ်စေနိုင်သော နှစ်သက်တပ်မက်မှုနှင့် တကွဖြစ်သော ထိုထိုအာရုံ ထိုထိုဘဝတို့၌ နှစ်သက်တတ်သော တဏှာတည်း။ ရဟန်းတို့ ဤတဏှာကို သက္ကာယဖြစ်ပေါ်ကြောင်း အဖို့အစုဟု ဆိုအပ်၏။

ရဟန်းတို့ သက္ကာယချုပ်ရာ အဖို့အစုဟူသည် အဘယ်နည်း၊ ရဟန်းတို့ ထိုတဏှာ၏သာ အကြွင့်မဲ့ကင်းပြတ် ချုပ်ငြိမ်းမှု စွန့်မှု မကပ်ငြိမှု လွတ်မြောက်မှု မတွယ်တာမှုတည်း။ ရဟန်းတို့ ဤသည်ကိုသက္ကာယချုပ်ရာ အဖို့အစုဟု ဆိုအပ်၏။

ရဟန်းတို့ သက္ကာယချုပ်ရာသို့ ရောက်ကြောင်းအကျင့် အဖို့အစုဟူသည် အဘယ်နည်း၊ ရဟန်းတို့မှန်ကန်သော မြင်မှု။ပ။ မှန်ကန်သော တည်ကြည်မှုဟူသော အင်္ဂါရှစ်မျိုးရှိသော ဤအရိယမဂ်တည်း။ ရဟန်းတို့ ဤသည်ကို သက္ကာယချုပ်ရာသို့ ရောက်ကြောင်းအကျင့် အဖို့အစုဟု ဆိုအပ်၏။ ရဟန်းတို့ ဤသည်လျှင် အဖို့အစု လေးမျိုးတို့တည်းဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

ပဌမသုတ်။

၂-ဒုက္ခသုတ်

֍ ၁၀၄။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ ရဟန်းတို့ သင်တို့အား ဆင်းရဲကိုလည်းကောင်း၊ ဆင်းရဲဖြစ်ပေါ်ကြောင်းကိုလည်းကောင်း၊ ဆင်းရဲချုပ်ရာ (နိဗ္ဗာန်)ကိုလည်းကောင်း၊ ဆင်းရဲချုပ်ရာ (နိဗ္ဗာန်) သို့ ရောက်ကြောင်းအကျင့်ကိုလည်းကောင်း ဟောပေအံ့၊ ထိုတရားကို နာကြကုန်လော့။

ရဟန်းတို့ ဆင်းရဲဟူသည် အဘယ်နည်း၊ ဥပါဒါနက္ခန္ဓာငါးမျိုးတို့ဟု ဆိုအပ်သည် ဖြစ်၏။ အဘယ်ငါးမျိုးတို့နည်းဟူမူ-ရုပ်ဟူသော ဥပါဒါနက္ခန္ဓာ။ပ။ ဝိညာဏ်ဟူသော ဥပါဒါနက္ခန္ဓာတို့တည်း၊ ရဟန်းတို့ ဤသည်ကို ဆင်းရဲဟု ဆိုအပ်၏။ ရဟန်းတို့ ဆင်းရဲဖြစ်ပေါ်ကြောင်းဟူသည် အဘယ်နည်း။ပ။ ဘဝပြတ်ခြင်း၌ စွဲမက်မှုဟူသော တစ်ဖန် ဘဝသစ်ကို ဖြစ်စေနိုင်သော တဏှာတည်း၊ ရဟန်းတို့ ဤသည်ကိုဆင်းရဲဖြစ်ပေါ်ကြောင်းဟု ဆိုအပ်၏။ ရဟန်းတို့ ဆင်းရဲချုပ်ရာဟူသည် အဘယ်နည်း၊ ရဟန်းတို့ ထိုတဏှာ၏သာလျင် အကြွင့်မဲ့ ကင်းပြတ်ချုပ်ငြိမ်းမှု စွန့်မှု မကပ်ငြိမှု လွတ်မြောက်မှု မတွယ်တာမှုတည်း၊ ရဟန်းတို့ ဤသည်ကို ဆင်းရဲချုပ်ရာဟု ဆိုအပ်၏။ ရဟန်းတို့ ဆင်းရဲချုပ်ရာသို့ ရောက်ကြောင်းအကျင့်ဟူသည် အဘယ်နည်း၊ ရဟန်းတို့ မှန်ကန်သောမြင်မှု။ပ။ မှန်ကန်သောတည်ကြည်မှုဟူသော အင်္ဂါရှစ်မျိုးရှိသော ဤအရိယမဂ်တည်း၊ ရဟန်းတို့ ဤသည်ကို ဆင်းရဲချုပ်ရာသို့ ရောက်ကြောင်းအကျင့်ဟု ဆိုအပ်၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

ဒုတိယသုတ်။

၃-သက္ကာယသုတ်

֍ ၁၀၅။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ ရဟန်းတို့ သင်တို့အား သက္ကာယကိုလည်းကောင်း၊ သက္ကာယဖြစ်ပေါ့်ကြောင်းကိုလည်းကောင်း၊ သက္ကာယချုပ်ရာကိုလည်းကောင်း၊ သက္ကာယချုပ်ရာသို့ရောက်ကြောင်းအကျင့်ကိုလည်းကောင်း ဟောပေအံ့၊ ထိုတရားကို နာကြကုန်လော့။

ရဟန်းတို့ သက္ကာယဟူသည် အဘယ်နည်း၊ ဥပါဒါနက္ခန္ဓာငါးမျိုးတို့ဟု ဆိုအပ်သည် ဖြစ်၏။

အဘယ်ငါးမျိုးတို့နည်းဟူမူ- ရုပ်ဟူသော ဥပါဒါနက္ခန္ဓာ၊ ဝေဒနာဟူသော ဥပါဒါနက္ခန္ဓာ၊ သညာဟူသောဥပါဒါနက္ခန္ဓာ၊ သင်္ခါရတို့ဟူသော ဥပါဒါနက္ခန္ဓာ၊ ဝိညာဏ်ဟူသော ဥပါဒါနက္ခန္ဓာတို့တည်း။ ရဟန်းတို့ ဤသည်ကို သက္ကာယဟု ဆိုအပ်၏။ ရဟန်းတို့ သက္ကာယဖြစ်ပေါ်ကြောင်းဟူသည် အဘယ်နည်း၊ ရဟန်းတို့တစ်ဖန် ဘဝသစ်ကို ဖြစ်စေတတ်သော တဏှာတည်း။ပ။ ရဟန်းတို့ ဤသည်ကို သက္ကာယဖြစ်ပေါ်ကြောင်းဟု ဆိုအပ်၏။ ရဟန်းတို့ သက္ကာယချုပ်ရာဟူသည် အဘယ်နည်း၊ ရဟန်းတို့ထိုတဏှာ၏သာလျှင်။ပ။ ရဟန်းတို့ ဤသည်ကို သက္ကာယချုပ်ရာဟု ဆိုအပ်၏။ ရဟန်းတို့သက္ကာယချုပ်ရာသို့ ရောက် ကြောင်းအကျင့်ဟူသည် အဘယ်နည်း၊ ရဟန်းတို့ မှန်ကန်သော မြင်မှု။ပ။ မှန်ကန်သော တည်ကြည်မှုဟူ သော အင်္ဂါရှစ်မျိုးရှိသော ဤအရိယမဂ်တည်း။ ရဟန်းတို့ ဤသည်ကိုသက္ကာယချုပ်ရာသို့ ရောက် ကြောင်းအကျင့်ဟု ဆိုအပ်၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

တတိယသုတ်။

၄-ပရိညေယျသုတ်

֍ ၁၀၆။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ ရဟန်းတို့ ပိုင်းခြား၍ သိအပ်သော တရားတို့ကိုလည်းကောင်း၊ ပိုင်းခြား၍ သိခြင်းကိုလည်းကောင်း၊ ပိုင်းခြား၍ သိသော ပုဂ္ဂိုလ်ကိုလည်းကောင်း ဟောပေအံ့၊ ထိုတရားကို နာကြကုန်လော့။

ရဟန်းတို့ ပိုင်းခြား၍ သိအပ်သော တရားတို့ဟူသည် အဘယ်နည်း၊ ရဟန်းတို့ ရုပ်သည် ပိုင်း ခြား၍ သိအပ်သော တရားတည်း။ ဝေဒနာသည်။ပ။ သညာသည်။ သင်္ခါရတို့သည်။ ဝိညာဏ်သည် ပိုင်း ခြား၍ သိအပ်သော တရားတည်း။ ရဟန်းတို့ ဤသည်တို့ကို ပိုင်းခြား၍ သိအပ်သော တရားတို့ဟု ဆိုအပ်ကုန်၏။ ရဟန်းတို့ ပိုင်းခြား၍ သိခြင်းဟူသည် အဘယ်နည်း၊ ရာဂကုန်ခြင်း၊ ဒေါသကုန်ခြင်း၊ မောဟကုန်ခြင်းတို့တည်း။ ရဟန်းတို့ ဤသည်ကို ပိုင်းခြား၍ သိခြင်းဟု ဆိုအပ်၏။ ရဟန်းတို့ ပိုင်းခြား၍ သိသော ပုဂ္ဂိုလ်ဟူသည် အဘယ်နည်း၊ ရဟန္တာဟု ဆိုအပ်၏၊ ဤရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်သည် ဤသို့ အမည်ရှိ၏၊ ဤသို့ အနွယ်ရှိ၏။ ရဟန်းတို့ ဤသည်ကို ပိုင်းခြား၍ သိသော ပုဂ္ဂိုလ်ဟု ဆိုအပ်၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

စတုတ္ထသုတ်။

၅-သမဏသုတ်

֍ ၁၀၇။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ ရဟန်းတို့ ဥပါဒါနက္ခန္ဓာတို့သည် ငါးမျိုးတို့တည်း၊ အဘယ်ငါးမျိုးတို့နည်းဟူမူ- ရုပ်ဟူသော ဥပါဒါနက္ခန္ဓာ။ပ။ ဝိညာဏ်ဟူသော ဥပါဒါနက္ခန္ဓာတို့တည်း။ ရဟန်းတို့ အချို့သောသမဏဗြာဟ္မဏတို့သည် ဥပါဒါနက္ခန္ဓာငါးမျိုးတို့၏ သာယာဖွယ်ကိုလည်းကောင်း၊ အပြစ်ကိုလည်းကောင်း၊ ထွက်မြောက်ရာကိုလည်းကောင်းဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ မသိကုန်။ပ။ သိကုန်၏။ကိုယ်တိုင် ထူးသောဉာဏ်ဖြင့် မျက်မှောက်ပြုကာ ရောက်၍ နေကုန်၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

ပဉ္စမသုတ်။

၆-ဒုတိယ သမဏသုတ်

֍ ၁၀၈။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ ရဟန်းတို့ ဥပါဒါနက္ခန္ဓာတို့သည် ငါးမျိုးတို့တည်း၊ အဘယ်ငါးမျိုးတို့နည်းဟူမူ-ရုပ်ဟူသော ဥပါဒါနက္ခန္ဓာ၊ ဝေဒနာဟူသော ဥပါဒါနက္ခန္ဓာ၊ သညာဟူသော ဥပါဒါနက္ခန္ဓာ၊ သင်္ခါရတို့ဟူသော ဥပါဒါနက္ခန္ဓာ၊ ဝိညာဏ်ဟူသော ဥပါဒါနက္ခန္ဓာတို့တည်း။ ရဟန်းတို့ အချို့သော သမဏဗြာဟ္မဏတို့သည် ဤဥပါဒါနက္ခန္ဓာငါးမျိုးတို့၏ ဖြစ်ပေါ်ခြင်းကိုလည်းကောင်း၊ ကွယ်ပျောက်ခြင်းကိုလည်းကောင်း၊ သာယာဖွယ်ကိုလည်းကောင်း၊ အပြစ်ကိုလည်းကောင်း၊ ထွက်မြောက်ရာကိုလည်းကောင်းဟုတ်တိုင်းမှန်စွာမသိကုန်။ပ။ သိကုန်၏။ကိုယ်တိုင် ထူးသော ဉာဏ်ဖြင့် မျက်မှောက်ပြုကာ ရောက်၍ နေကုန်၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

ဆဋ္ဌသုတ်။

၇-သောတာပန္နသုတ်

֍ ၁၀၉။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ ရဟန်းတို့ ဥပါဒါနက္ခန္ဓာတို့သည် ငါးမျိုးတို့တည်း၊ အဘယ်ငါးမျိုးတို့နည်းဟူမူ- ရုပ်ဟူသော ဥပါဒါနက္ခန္ဓာ။ပ။ ဝိညာဏ်ဟူသော ဥပါဒါနက္ခန္ဓာတို့တည်း။ ရဟန်းတို့ ဤဥပါဒါနက္ခန္ဓာငါးမျိုးတို့၏ ဖြစ်ပေါ်ခြင်းကိုလည်းကောင်း၊ ကွယ်ပျောက်ခြင်းကိုလည်းကောင်း၊ သာယာဖွယ်ကိုလည်း ကောင်း၊ အပြစ်ကိုလည်းကောင်း၊ ထွက်မြောက်ရာကိုလည်းကောင်းဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ သိသောကြောင့် ဤ အရိယာတပည့်ကို ဖရိုဖရဲ ကျခြင်းသဘော မရှိသော ကိန်းသေမြဲသော အထက်မဂ်လျှင် လဲလျောင်းရာ ရှိသော သောတာပန်ဟု ဆိုအပ်၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

သတ္တမသုတ်။

၈-အရဟန္တသုတ်

֍ ၁၁၀။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ ရဟန်းတို့ ဥပါဒါနက္ခန္ဓာတို့သည် ငါးမျိုးတို့တည်း၊ အဘယ်ငါးမျိုးတို့နည်းဟူမူ- ရုပ်ဟူသော ဥပါဒါနက္ခန္ဓာ။ပ။ ဝိညာဏ်ဟူသော ဥပါဒါနက္ခန္ဓာတို့တည်း။ ရဟန်းတို့ ဤဥပါဒါနက္ခန္ဓာငါးမျိုးတို့၏ ဖြစ်ပေါ်ခြင်းကိုလည်းကောင်း၊ ကွယ်ပျောက်ခြင်းကိုလည်းကောင်း၊ သာယာဖွယ်ကိုလည်းကောင်း၊ အပြစ်ကိုလည်းကောင်း၊ ထွက်မြောက်ရာကိုလည်းကောင်းဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ သိပြီးလျှင် မစွဲလမ်းမူ၍ ကိလေသာမှ လွတ်မြောက်သောကြောင့် ဤရဟန်းကို အာသဝေါ ကုန်ပြီးသူ၊ အကျင့်မြတ်ကို ကျင့်သုံးပြီးသူ၊ ပြုဖွယ်ကိစ္စကို ပြုပြီးသူ၊ ခန္ဓာဝန်ကို ချပြီးသူ၊ မိမိအကျိုး အရဟတ္တဖိုလ်သို့ ရောက်ပြီးသူ၊ ဘဝသံယောဇဉ် ကုန်ပြီးသူ၊ ကောင်းစွာ သိ၍ လွတ်မြောက်သူ ရဟန္တာဟု ဆိုအပ်၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

အဋ္ဌမသုတ်။

၉-ဆန္ဒပ္ပဟာနသုတ်

֍ ၁၁၁။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ ရဟန်းတို့ ရုပ်၌ လိုချင်မှု စွဲမက်မှု နှစ်သက်မှု တပ်မက်မှုကို ပယ်ကုန် လော့။ ဤသို့ ပယ်သည်ရှိသော် ထိုရုပ်သည် ပယ်အပ်ပြီး အမြစ်ရင်းကို အကြွင်းမဲ့ ဖြတ်အပ်ပြီး နုတ်ပြီး သောထန်းပင်ရာကဲ့သို့ ပြုအပ်ပြီး နောင်တစ်ဖန် မဖြစ်အောင် ပြုအပ်ပြီး နောင်အခါ ဖြစ်ပေါ်ခြင်းသဘောမရှိပြီး ဖြစ်လတ္တံ့။ ဝေဒနာ၌ ။ပ။ သညာ၌ ။ သင်္ခါရတို့၌ ။ ဝိညာဏ်၌ လိုချင်မှု စွဲမက်မှု နှစ်သက်မှု တပ်မက်မှုကို ပယ်ကုန်လော့၊ ဤသို့ ပယ်သည်ရှိသော် ထိုဝိညာဏ်သည် ပယ်အပ်ပြီး အမြစ်ရင်းကို အကြွင်းမဲ့ဖြတ်အပ်ပြီး နုတ်ပြီးသော ထန်းပင်ရာကဲ့သို့ ပြုအပ်ပြီး နောင်တစ်ဖန် မဖြစ်အောင် ပြုအပ်ပြီး နောင်အခါဖြစ်ပေါ်ခြင်းသဘော မရှိပြီး ဖြစ်လတ္တံ့ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

နဝမသုတ်။

၁၀-ဒုတိယ ဆန္ဒပ္ပဟာနသုတ်

֍ ၁၁၂။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ ရဟန်းတို့ ရုပ်၌ လိုချင်မှု စွဲမက်မှု နှစ်သက်မှု တပ်မက်မှု ကပ်ရောက် စွဲ့လမ်းမှု စိတ်၏ ဆောက်တည်မှု အမှားနှလုံးသွင်းမှု အနုသယတို့ကို ပယ်ကြကုန်လော့။ ဤသို့ ပယ်သည်ရှိသော် ထိုရုပ်သည် ပယ်အပ်ပြီး အမြစ်ရင်းကို အကြွင်းမဲ့ ဖြတ်အပ်ပြီး။ပ။ ဝေဒနာ၌ ။ သညာ၌ ။ သင်္ခါရတို့၌ လိုချင်မှု။ပ။ ဤသို့ ပယ်သည်ရှိသော် ထိုသင်္ခါရတို့သည် ပယ်အပ်ပြီး အမြစ်ရင်းကို အကြွင်းမဲ့ဖြတ်အပ်ပြီး နုတ်ပြီးသော ထန်းပင်ရာကဲ့သို့ ပြုအပ်ပြီး နောင်တစ်ဖန် မဖြစ်အောင် ပြုအပ်ပြီး နောင်အခါဖြစ်ပေါ်ခြင်းသဘော မရှိပြီး ဖြစ်ကုန်လတ္တံ့။ ဝိညာဏ်၌ လိုချင်မှု စွဲမက်မှု နှစ်သက်မှု တပ်မက်မှု ကပ်ရောက်စွဲလမ်းမှု စိတ်၏ ဆောက်တည်မှု အမှားနှလုံးသွင်းမှု အနုသယတို့ကို ပယ်ကြကုန်လော့။ ဤသို့ပယ်သည်ရှိသော် ထိုဝိညာဏ်သည် ပယ်အပ်ပြီး အမြစ်ရင်းကို အကြွင်းမဲ့ ဖြတ်အပ်ပြီး နုတ်ပြီးသောထန်းပင်ရာကဲ့သို့ ပြုအပ်ပြီး နောင်တစ်ဖန် မဖြစ်အောင် ပြုအပ်ပြီး နောင်တစ်ဖန် ဖြစ်ပေါ်ခြင်းသဘောမရှိပြီး ဖြစ်လတ္တံ့ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

ဒသမသုတ်။

ရှေးဦးစွာသော အန္တဝဂ် ပြီး၏။

(၁၂) ၂-ဓမ္မကထိကဝဂ်

၁-အဝိဇ္ဇာသုတ်

֍ ၁၁၃။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ ထိုအခါ ရဟန်းတစ်ပါးသည် မြတ်စွာဘုရားထံသို့ ချဉ်းကပ်ပြီးလျှင်။ပ။ တစ်ခုသော နေရာ၌ ထိုင်နေပြီးသော် မြတ်စွာဘုရားအား “အသျှင်ဘုရား ‘အဝိဇ္ဇာ အဝိဇ္ဇာ’ဟုဆိုအပ်ပါ၏၊ အသျှင်ဘုရား အဘယ်သည် အဝိဇ္ဇာပါနည်း၊ အဘယ်မျှဖြင့် အဝိဇ္ဇာသို့ ရောက်သူဖြစ်ပါသနည်း”ဟု ဤ စကားကို လျှောက်၏။ ရဟန်း ဤလောက၌ အကြားအမြင် မရှိသောပုထုဇဉ်သည် ရုပ်ကို မသိ၊ ရုပ် ဖြစ်ပေါ်ကြောင်းကို မသိ၊ ရုပ်ချုပ်ရာကို မသိ၊ ရုပ်ချုပ်ရာသို့ရောက်ကြောင်းအကျင့်ကို မသိ။ ဝေဒနာကို မသိ။ သညာကို မသိ။ သင်္ခါရတို့ကို မသိ။ပ။ ဝိညာဏ်ချုပ်ရာသို့ ရောက်ကြောင်းအကျင့်ကို မသိ။ ရဟန်း ဤသို့ မသိခြင်းကို အဝိဇ္ဇာဟု ဆိုအပ်၏၊ ဤမျှဖြင့် အဝိဇ္ဇာသို့ ရောက်သူ ဖြစ်၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

ပဌမသုတ်။

၂-ဝိဇ္ဇာသုတ်

֍ ၁၁၄။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ ထိုရဟန်းသည် တစ်ခုသော နေရာ၌ ထိုင်နေပြီးသော် မြတ်စွာဘုရားအား"အသျှင်ဘုရား ‘ဝိဇ္ဇာ ဝိဇ္ဇာ’ဟု ဆိုအပ်ပါ၏၊ အဘယ်သည် ဝိဇ္ဇာပါနည်း၊ အသျှင်ဘုရား အဘယ်မျှဖြင့်ဝိဇ္ဇာသို့ ရောက်သူ ဖြစ်ပါသနည်း”ဟု ဤစကားကို လျှောက်၏။ ရဟန်း ဤလောက၌ အကြားအမြင်ရှိသော အရိယာတပည့်သည် ရုပ်ကို သိ၏၊ ရုပ်ဖြစ်ပေါ်ကြောင်းကို သိ၏၊ ရုပ်ချုပ်ရာကို သိ၏၊ ရုပ်ချုပ်ရာသို့ရောက်ကြောင်းအကျင့်ကို သိ၏။ ဝေဒနာကို။ သညာကို။ သင်္ခါရတို့ကို သိ၏။ပ။ ဝိညာဏ်ချုပ်ရာသို့ရောက်ကြောင်းအကျင့်ကို သိ၏။ ရဟန်း ဤသည်ကို ဝိဇ္ဇာဟု ဆိုအပ်၏၊ ဤမျှဖြင့် ဝိဇ္ဇာသို့ ရောက်သူဖြစ်၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

ဒုတိယသုတ်။

၃-ဓမ္မကထိကသုတ်

֍ ၁၁၅။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ ထိုရဟန်းသည် တစ်ခုသော နေရာ၌ ထိုင်နေပြီးသော် မြတ်စွာဘုရားအား"အသျှင်ဘုရား ‘ဓမ္မကထိက ဓမ္မကထိက’ဟု ဆိုအပ်၏၊ အသျှင်ဘုရား အဘယ်မျှဖြင့် ဓမ္မကထိက ဖြစ်ပါသနည်း”ဟု ဤစကားကို လျှောက်၏။

ရဟန်း ရုပ်ကို ငြီးငွေ့ရန် စွဲမက်မှု ကင်းရန် ချုပ်စေရန် တရားကို ဟောခဲ့မူ “ဓမ္မကထိကရဟန်း”ဟု့ဆိုထိုက်၏။ ရဟန်း ရုပ်ကို ငြီးငွေ့ရန် စွဲမက်မှု ကင်းရန် ချုပ်စေရန် ကျင့်ခဲ့မူ “တရားအား လျော် သောအကျင့်ကို ကျင့်သော ရဟန်း”ဟု ဆိုထိုက်၏။ ရဟန်း ရုပ်ကို ငြီးငွေ့၍ စွဲမက်မှု ကင်းလျက် ချုပ်စေပြီးလျှင် မစွဲလမ်းမူ၍ ကိလေသာမှ လွတ်မြောက်ခဲ့မူ “မျက်မှောက်၌ နိဗ္ဗာန်သို့ ရောက်သော ရဟန်း”ဟု ဆိုထိုက်၏။ ရဟန်း ဝေဒနာကို။ပ။ သညာကို။ သင်္ခါရတို့ကို သိ၏။ပ။ ဝိညာဏ်ကို ငြီးငွေ့ရန်စွဲမက်မှု ကင်းရန် ချုပ်စေရန် တရားကို ဟောခဲ့မူ “ဓမ္မကထိကရဟန်း”ဟု ဆိုထိုက်၏။ ရဟန်းဝိညာဏ်ကို ငြီးငွေ့ ရန် စွဲမက်မှု ကင်းရန် ချုပ်စေရန် ကျင့်ခဲ့မူ “တရားအား လျော်သော အကျင့်ကိုကျင့်သော ရဟန်း”ဟု ဆိုထိုက်၏။ ရဟန်း ဝိညာဏ်ကို ငြီးငွေ့၍ စွဲမက်မှု ကင်းလျက် ချုပ်စေပြီးလျှင်မစွဲလမ်းမူ၍ ကိလေသာမှ လွတ်မြောက်ခဲ့မူ “မျက်မှောက်၌ နိဗ္ဗာန်သို့ ရောက်သော ရဟန်း”ဟု ဆိုထိုက်၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

တတိယသုတ်။

၄-ဒုတိယ ဓမ္မကထိကသုတ်

֍ ၁၁၆။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ ထိုရဟန်းသည် တစ်ခုသော နေရာ၌ ထိုင်ပြီးသော် မြတ်စွာဘုရားအား"အသျှင်ဘုရား ‘ဓမ္မကထိက ဓမ္မကထိက’ဟု ဆိုအပ်၏၊ အဘယ်မျှဖြင့် ဓမ္မကထိက ဖြစ်ပါသနည်း၊ အဘယ် မျှဖြင့် တရားအား လျော်သော အကျင့်ကို ကျင့်သူ ဖြစ်ပါသနည်း၊ အဘယ်မျှဖြင့် မျက်မှောက်၌ နိဗ္ဗာန်သို့ ရောက်သူ ဖြစ်ပါသနည်း”ဟု ဤစကားကို လျှောက်၏။

ရဟန်း ရုပ်ကို ငြီးငွေ့ရန် စွဲမက်မှု ကင်းရန် ချုပ်စေရန် တရားကို ဟောခဲ့မူ ‘ဓမ္မကထိကရဟန်း’ဟုဆိုထိုက်၏။ ရဟန်း ရုပ်ကို ငြီးငွေ့ရန် စွဲမက်မှု ကင်းရန် ချုပ်စေရန် ကျင့်ခဲ့မူ “တရားအား လျော်သောအကျင့်ကို ကျင့်သော ရဟန်း”ဟု ဆိုထိုက်၏။ ရဟန်း ရုပ်ကို ငြီးငွေ့၍ စွဲမက်မှု ကင်းလျက် ချုပ်စေပြီးလျှင် မစွဲလမ်းမူ၍ ကိလေသာမှ လွတ်မြောက်ခဲ့မူ “မျက်မှောက်၌ နိဗ္ဗာန်သို့ ရောက်သော ရဟန်း”ဟု ဆိုထိုက်၏။ ရဟန်း ဝေဒနာကို။ပ။ သညာကို။ သင်္ခါရတို့ကို။ ဝိညာဏ်ကို ငြီးငွေ့ရန် စွဲမက်မှု ကင်းရန်ချုပ်စေရန် တရားကို ဟောခဲ့မူ “ဓမ္မကထိကရဟန်း”ဟု ဆိုထိုက်၏။ ရဟန်း ဝိညာဏ်ကို ငြီးငွေ့ရန်စွဲမက် မှုကင်းရန် ချုပ်စေရန် ကျင့်ခဲ့မူ “တရားအား လျော်သော အကျင့်ကို ကျင့်သော ရဟန်း”ဟု ဆိုထိုက်၏။ ရဟန်း ဝိညာဏ်ကို ငြီးငွေ့၍ စွဲမက်မှု ကင်းလျက် ချုပ်စေပြီးလျှင် မစွဲလမ်းမူ၍ ကိလေသာမှလွတ်မြောက်ခဲ့မူ “မျက်မှောက်၌ နိဗ္ဗာန်သို့ ရောက်သော ရဟန်း ”ဟု ဆိုထိုက်၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

စတုတ္ထသုတ်။

၅-ဗန္ဓနသုတ်

֍ ၁၁၇။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ ရဟန်းတို့ ဤလောက၌ အကြားအမြင် မရှိသော အရိယာတို့ကို မဖူးမြင်ဖူးသော။ပ။ သူတော်ကောင်းတရား၌ မယဉ်ကျေးသော ပုထုဇဉ်သည် ရုပ်ကို အတ္တဟူ၍ ရှု၏။ ရုပ်ရှိသောအတ္တဟူ၍လည်းကောင်း၊ အတ္တ၌ ရုပ်ဟူ၍လည်းကောင်း၊ ရုပ်၌ အတ္တဟူ၍လည်းကောင်း ရှု၏။ ရဟန်းတို့ ဤအကြားအမြင် မရှိသော ပုထုဇဉ်ကို ရုပ်အနှောင်အဖွဲ့ဖြင့် နှောင်ဖွဲ့ခံရသူ၊ အတွင်းအပြင်နှင့် တကွအနှောင်အဖွဲ့ဖြင့် နှောင်ဖွဲ့ခံရသူ၊ ဤမှာဘက်ကမ်းကိုလည်း မမြင်သူ၊ ထိုမှာဘက်ကမ်းကိုလည်း မမြင်သူ၊ အနှောင်အဖွဲ့ခံရလျက် အိုရသူ၊ အနှောင်အဖွဲ့ခံရလျက် သေရသူ၊ အနှောင်အဖွဲ့ခံရလျက် ဤလောကမှ တစ်ပါးသော လောကသို့ သွားရသူဟု ဆိုအပ်၏။ ဝေဒနာကို အတ္တဟူ၍ ရှု၏။ပ။ ဝေဒနာ၌ အတ္တဟူ၍လည်းကောင်း ရှု၏။ ရဟန်းတို့ ဤအကြားအမြင် မရှိသော ပုထုဇဉ်ကို ဝေဒနာအနှောင်အဖွဲ့ဖြင့် နှောင်ဖွဲ့ခံရသူ၊ အတွင်းအပြင်နှင့် တကွ အနှောင်အဖွဲ့ဖြင့် နှောင်ဖွဲ့ခံရသူ၊ ဤမှာဘက်ကမ်းကိုလည်း မမြင်သူ၊ ထိုမှာဘက်ကမ်းကိုလည်း မမြင်သူ၊ အနှောင်အဖွဲ့ခံရလျက် အိုရသူ၊ အနှောင်အဖွဲ့ခံရလျက် သေရသူ၊ အနှောင်အဖွဲ့ခံရလျက် ဤလောကမှ တစ်ပါးသော လောကသို့ သွားရသူဟု ဆိုအပ်၏။ သညာကို။ သင်္ခါရတို့ကို။ ဝိညာဏ်ကို အတ္တဟူ၍ ရှု၏။ပ။ ရဟန်းတို့ ဤအကြားအမြင် မရှိသော ပုထုဇဉ်ကိုဝေဒနာအနှောင်အဖွဲ့ဖြင့် နှောင်ဖွဲ့ခံရသူ၊ အတွင်းအပြင်နှင့် တကွ အနှောင်အဖွဲ့ဖြင့် နှောင်ဖွဲ့ခံရသူ၊ ဤမှာဘက်ကမ်းကိုလည်း မမြင် သူ၊ ထိုမှာဘက်ကမ်းကိုလည်း မမြင်သူ၊ အနှောင်အဖွဲ့ခံရလျက် အိုရသူ၊ အနှောင်အဖွဲ့ခံရလျက် သေရသူ၊ အနှောင်အဖွဲ့ခံရလျက် ဤလောကမှ တစ်ပါးသော လောကသို့သွားရသူဟု ဆိုအပ်၏။

ရဟန်းတို့ အကြားအမြင်ရှိသော အရိယာတို့ကို ဖူးမြင်ဖူးသော။ပ။ သူတော်ကောင်းတရား၌ ယဉ်ကျေးသော အရိယာတပည့်သည် ရုပ်ကို အတ္တဟူ၍ မရှု။ ရုပ်ရှိသော အတ္တဟူ၍လည်းကောင်း၊ အတ္တ၌ ရုပ် ဟူ၍လည်းကောင်း၊ ရုပ်၌ အတ္တဟူ၍လည်းကောင်း မရှု။ ရဟန်းတို့ အကြားအမြင်ရှိသော ဤအရိယာ တပည့်ကို ရုပ်အနှောင်အဖွဲ့ဖြင့် အနှောင်အဖွဲ့ မခံရသူ၊ အတွင်းအပြင်နှင့် တကွသောအနှောင်အဖွဲ့ဖြင့် အနှောင်အဖွဲ့ မခံရသူ၊ ဤမှာဘက်ကမ်းကိုလည်း မြင်သူ၊ ထိုမှာဘက်ကမ်းကိုလည်းမြင်သူဟု ဆိုအပ်၏။ ထိုသူသည် ဆင်းရဲမှ လွတ် မြောက်ပြီဟု ငါ ဆို၏။ ဝေဒနာကို အတ္တဟူ၍ မရှု။ပ။ သညာကို အတ္တဟူ၍ မရှု။ သင်္ခါရတို့ကို အတ္တဟူ၍ မရှု။ ဝိညာဏ်ကို အတ္တဟူ၍ မရှု။ပ။ အကြားအမြင်ရှိသော ဤအရိယာ တပည့်ကို ဝိညာဏ်အနှောင်အဖွဲ့ဖြင့် အနှောင်အဖွဲ့ မခံရသူ၊ အတွင်းအပြင်နှင့် တကွသော အနှောင်အဖွဲ့ဖြင့် အနှောင်အဖွဲ့ မခံရသူ၊ ဤမှာဘက်ကမ်းကိုလည်း မြင်သူ၊ ထိုမှာဘက်ကမ်းကိုလည်း မြင်သူဟု ဆိုအပ်၏။ ထိုသူသည် ဆင်းရဲမှ လွတ်မြောက်ပြီဟု ငါ ဆို၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

ပဉ္စမသုတ်။

၆-ပရိပုစ္ဆိတသုတ်

֍ ၁၁၈။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ ရဟန်းတို့ ထိုအရာကို အဘယ်သို့ မှတ်ထင်ကြသနည်း၊ ရုပ်ကို “ ဤရုပ်သည်ငါ၏ ဥစ္စာဖြစ်၏၊ ဤရုပ်သည် ငါ ဖြစ်၏၊ ဤရုပ်သည် ငါ၏ကိုယ် ‘အတ္တ’ တည်း”ဟု ရှုကြကုန်သလော။ မရှုကြပါ အသျှင်ဘုရား။ ရဟန်းတို့ ကောင်းပေစွ၊ ရဟန်းတို့ ရုပ်ကို “ ဤရုပ်သည် ငါ၏ ဥစ္စာမဟုတ်၊ ဤရုပ်သည် ငါ မဟုတ်၊ ဤရုပ်သည် ငါ၏ကိုယ် ‘အတ္တ’ မဟုတ်”ဟု ဤသို့ဟုတ်တိုင်းမှန်စွာမှန်ကန်သော ပညာဖြင့် ရှုရမည်။ ဝေဒနာကို။ သညာကို။ သင်္ခါရတို့ကို။ ဝိညာဏ်ကို “ ဤဝိညာဏ်သည်ငါ၏ ဥစ္စာဖြစ်၏၊ ဤဝိညာဏ်သည် ငါ ဖြစ်၏၊ ဤဝိညာဏ်သည် ငါ၏ကိုယ် ‘အတ္တ’ တည်း”ဟု ရှုကြကုန်သလော။ မရှုကြပါ အသျှင်ဘုရား။ ရဟန်းတို့ ကောင်းပေစွ၊ ရဟန်းတို့ ဝိညာဏ်ကို” ဤဝိညာဏ်သည် ငါ၏ ဥစ္စာ မဟုတ်၊ ဤဝိညာဏ်သည် ငါ မဟုတ်၊ ဤဝိညာဏ်သည် ငါ၏ကိုယ်'အတ္တ'မဟုတ်”ဟု ဤသို့ဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ မှန်ကန်သော ပညာဖြင့် ရှုရမည်။ပ။ ဤသို့ မြင်သော။ပ။ ဤမဂ်ကိစ္စအလို့ငှါ တစ်ပါးသောပြုဖွယ် မရှိတော့ပြီဟု သိ၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

ဆဋ္ဌသုတ်။

၇-ဒုတိယ ပရိပုစ္ဆိတသုတ်

֍ ၁၁၉။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ ရဟန်းတို့ ထိုအရာကို အဘယ်သို့ မှတ်ထင်ကြသနည်း၊ ရုပ်ကို “ ဤရုပ်သည်ငါ၏ ဥစ္စာ မဟုတ်၊ ဤရုပ်သည် ငါ မဟုတ်၊ ဤရုပ်သည် ငါ၏ကိုယ် ‘အတ္တ’ မဟုတ်”ဟု ရှုကြကုန်သလော။ ရှုကြပါ၏ အသျှင်ဘုရား။ ရဟန်းတို့ ကောင်းပေစွ၊ ရဟန်းတို့ ရုပ်ကို “ ဤရုပ်သည် ငါ၏ဥစ္စာ မဟုတ်၊ ဤရုပ်သည် ငါ မဟုတ်၊ ဤရုပ်သည် ငါ၏ကိုယ် ‘အတ္တ’ မဟုတ်”ဟု ဤသို့ဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ မှန်ကန်သော ပညာဖြင့် ရှုရမည်။ ဝေဒနာကို။ သညာကို။ သင်္ခါရတို့ကို။ ဝိညာဏ်ကို “ ဤဝိညာဏ့်သည် ငါ၏ ဥစ္စာ မဟုတ်၊ ဤဝိညာဏ်သည် ငါ မဟုတ်၊ ဤဝိညာဏ်သည် ငါ၏ကိုယ် ‘အတ္တ'မဟုတ်”ဟု ဤသို့ဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ မှန်ကန်သော ပညာဖြင့် ရှုရမည်။ပ။ ဤသို့ မြင်သော။ပ။ ဤမဂ်ကိစ္စအလို့ငှါ တစ်ပါးသောပြုဖွယ် မရှိတော့ပြီဟု သိ၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

သတ္တမသုတ်။

၈-သံယောဇနိယသုတ်

֍ ၁၂၀။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ ရဟန်းတို့ နှောင်ဖွဲ့အပ်သော (သံယောဇနိယ) တရားတို့ကိုလည်းကောင်း၊ အနှောင်အဖွဲ့ (သံယောဇန) သံယောဇဉ်ကိုလည်းကောင်း ဟောပေအံ့၊ ထိုတရားကို နာကြကုန်လော့။

ရဟန်းတို့ နှောင်ဖွဲ့အပ်သော (သံယောဇနိယ) တရားဟူသည် အဘယ်နည်း၊ အနှောင်အဖွဲ့ (သံယောဇန) သံယောဇဉ်ဟူသည် အဘယ်နည်း။ ရဟန်းတို့ ရုပ်သည် နှောင်ဖွဲ့အပ်သော (သံယောဇနိယ) တရားမည်၏၊ ထိုရုပ်၌ လိုချင်မှု စွဲမက်မှုသည် အနှောင်အဖွဲ့ (သံယောဇန) သံယောဇဉ် မည်၏။ ဝေဒနာသည်။ သညာသည်။ သင်္ခါရတို့သည်။ ဝိညာဏ်သည် နှောင်ဖွဲ့အပ်သော (သံယောဇနိယ) တရား မည်၏၊ ထိုဝိညာဏ်၌ လိုချင်မှု စွဲမက်မှုသည် အနှောင်အဖွဲ့ (သံယောဇန) သံယောဇဉ် မည်၏။ ရဟန်းတို့ ဤသည်တို့ကို နှောင်ဖွဲ့အပ်သော (သံယောဇနိယ) တရားတို့ဟူ၍လည်းကောင်း၊ အနှောင်အဖွဲ့ (သံယောဇန) သံယောဇဉ်ဟူ၍လည်းကောင်း ဆိုအပ်ကုန်၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

အဋ္ဌမသုတ်။

၉-ဥပဒါနိယသုတ်

֍ ၁၂၁။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ ရဟန်းတို့ စွဲလမ်းအပ်သော တရားတို့ကိုလည်းကောင်း၊ စွဲလမ်းမှုဥပါဒါန်ကိုလည်းကောင်း ဟောပေအံ့၊ ထိုတရားကို နာကြကုန်လော့။

ရဟန်းတို့ စွဲလမ်းအပ်သော တရားတို့ဟူသည် အဘယ်တို့နည်း၊ စွဲလမ်းမှု ဥပါဒါန်ဟူသည် အဘယ်နည်း။ ရဟန်းတို့ ရုပ်သည် စွဲလမ်းအပ်သော တရားမည်၏၊ ရုပ်၌ လိုချင်မှု စွဲမက်မှုသည် စွဲလမ်းမှုဥပါဒါန်မည်၏။ ဝေဒနာသည်။ပ။ သညာသည်။ သင်္ခါရတို့သည်။ ဝိညာဏ်သည် စွဲလမ်းအပ်သော တရားမည်၏၊ ထိုဝိညာဏ်၌ လိုချင်မှု စွဲမက်မှုသည် စွဲလမ်းမှု ဥပါဒါန်မည်၏။ ရဟန်းတို့ ဤသည်တို့ကို စွဲလမ်းအပ်သော တရားတို့ဟူ၍လည်းကောင်း၊ စွဲလမ်းမှု ဥပါဒါန်ဟူ၍လည်းကောင်း ဆိုအပ်ကုန်၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

နဝမသုတ်။

၁၀-သီလဝန္တသုတ်

֍ ၁၂၂။ အခါတစ်ပါး၌ အသျှင်သာရိပုတြာနှင့် အသျှင်မဟာကောဋ္ဌိကတို့သည် ဗာရာဏသီပြည် ဣသိပတန မိဂဒါဝုန်တော၌ (သီတင်းသုံး) နေတော်မူကုန်၏၊ ထိုအခါ အသျှင်မဟာကောဋ္ဌိကသည် ညချမ်းအခါတစ်ပါးတည်း ကိန်းအောင်းနေရာမှ ထပြီးလျှင် အသျှင်သာရိပုတြာထံသို့ ချဉ်းကပ်၍ ။ပ။

ငါ့သျှင်သာရိပုတြာ သီလရှိသော ရဟန်းသည် အဘယ်တရားတို့ကို အသင့်အားဖြင့် နှလုံးသွင်းအပ်ပါသနည်းဟု ပြောဆို၏။

ငါ့သျှင်ကောဋ္ဌိက သီလရှိသော ရဟန်းသည် ဥပါဒါနက္ခန္ဓာငါးမျိုးတို့ကို မမြဲဟူ၍ ဆင်းရဲဟူ၍ ရောဂါဟူ၍ အနာဟူ၍ ငြောင့်ဟူ၍ ပင်ပန်းမှုဟူ၍ နာကျင်မှုဟူ၍ သူစိမ်းပြင်ပဟူ၍ အပျက်တရားဟူ၍ ဆိတ်သုဉ်း သော တရားဟူ၍ အတ္တအနှစ်သာရ မရှိဟူ၍ အသင့်အားဖြင့် နှလုံးသွင်းအပ်ကုန်၏။

အဘယ်ငါးမျိုးတို့ နည်းဟူမူ- ရုပ်ဟူသော ဥပါဒါနက္ခန္ဓာ၊ ဝေဒနာဟူသော ဥပါဒါနက္ခန္ဓာ၊ သညာဟူသော ဥပါဒါနက္ခန္ဓာ၊ သင်္ခါရတို့ဟူသော ဥပါဒါနက္ခန္ဓာ၊ ဝိညာဏ်ဟူသော ဥပါဒါနက္ခန္ဓာတို့တည်း။ ငါ့သျှင်ကောဋ္ဌိက သီလရှိသော ရဟန်းသည် ဥပါဒါနက္ခန္ဓာငါးမျိုးတို့ကို မမြဲဟူ၍ ဆင်းရဲဟူ၍ ရောဂါဟူ၍ အနာဟူ၍ ငြောင့်ဟူ၍ ပင်ပန်းမှု ဟူ၍ နာကျင်မှုဟူ၍ သူစိမ်းပြင်ပဟူ၍ အပျက်တရားဟူ၍ ဆိတ်သုဉ်းသော တရားဟူ၍ အတ္တအနှစ်သာရ မရှိဟူ၍ အသင့်အားဖြင့် နှလုံးသွင်းအပ်ကုန်၏။ ငါ့သျှင်သီလရှိသော ရဟန်းသည် ဤဥပါဒါနက္ခန္ဓာငါးမျိုး တို့ကို မမြဲဟူ၍ ။ပ။ အတ္တအနှစ်သာရ မရှိဟူ၍ အသင့်အားဖြင့် နှလုံးသွင်းသည် ရှိသော် သောတာပတ္တိဖိုလ်ကို မျက်မှောက်ပြုနိုင်ရာသောအကြောင်းသည် ရှိ၏။

ငါ့သျှင်သာရိပုတြာ သောတာပန်ရဟန်းသည် အဘယ်တရားတို့ကို အသင့်အားဖြင့် နှလုံးသွင်းအပ်ကုန်သနည်း။

ငါ့သျှင်ကောဋ္ဌိက သောတာပန်ရဟန်းသည်လည်း ဤဥပါဒါနက္ခန္ဓာငါးမျိုးတို့ကို မမြဲဟူ၍ ။ပ။ အတ္တအနှစ်သာရ မရှိဟူ၍ အသင့်အားဖြင့် နှလုံးသွင်းအပ်ကုန်၏။ ငါ့သျှင် သောတာပန်အဖြစ်သို့ ရောက်သောရဟန်းသည် ဤဥပါဒါနက္ခန္ဓာငါးမျိုးတို့ကို မမြဲဟူ၍ ။ပ။ အတ္တအနှစ်သာရ မရှိဟူ၍ အသင့်အားဖြင့် နှလုံးသွင်းသည် ရှိသော် သကဒါဂါမိဖိုလ်ကို မျက်မှောက်ပြုနိုင်ရာသော အကြောင်းသည် ရှိ၏။

ငါ့သျှင်သာရိပုတြာ သကဒါဂါမ်ရဟန်းသည် အဘယ်တရားတို့ကို အသင့်အားဖြင့် နှလုံးသွင်းအပ်ပါကုန်သနည်း။

ငါ့သျှင်ကောဋ္ဌိက သကဒါဂါမ်ရဟန်းသည်လည်း ဤဥပါဒါနက္ခန္ဓာငါးမျိုးတို့ကို မမြဲဟူ၍ ။ပ။ အတ္တအနှစ်သာရ မရှိဟူ၍ အသင့်အားဖြင့် နှလုံးသွင်းအပ်ကုန်၏။ ငါ့သျှင် သကဒါဂါမ်ရဟန်းသည် ဤဥပါဒါနက္ခန္ဓာငါးမျိုးတို့ကို မမြဲဟူ၍ ။ပ။ အတ္တအနှစ်သာရ မရှိဟူ၍ အသင့်အားဖြင့် နှလုံးသွင်းသည် ရှိသော်အနာဂါမိဖိုလ်ကို မျက်မှောက်ပြုနိုင်ရာသော အကြောင်းသည် ရှိ၏။

ငါ့သျှင်သာရိပုတြာ အနာဂါမ်ရဟန်းသည် အဘယ်တရားတို့ကို အသင့်အားဖြင့် နှလုံးသွင်းအပ်ပါကုန်သနည်း။

ငါ့သျှင်ကောဋ္ဌိက အနာဂါမ်ရဟန်းသည်လည်း ဤဥပါဒါနက္ခန္ဓာငါးမျိုးတို့ကို မမြဲဟူ၍ ။ပ။ အတ္တအနှစ်သာရ မရှိဟူ၍ အသင့်အားဖြင့် နှလုံးသွင်းအပ်ကုန်၏။ ငါ့သျှင် အနာဂါမ်ရဟန်းသည် ဤဥပါဒါနက္ခန္ဓာငါးမျိုးတို့ကို မမြဲဟူ၍ ။ပ။ အတ္တအနှစ်သာရ မရှိဟူ၍ အသင့်အားဖြင့် နှလုံးသွင်းသည် ရှိသော် အရဟတ္တဖိုလ်ကို မျက်မှောက်ပြုနိုင်ရာသော အကြောင်းသည် ရှိ၏။

ငါ့သျှင်သာရိပုတြာ ရဟန္တာသည် အဘယ်တရားတို့ကို အသင့်အားဖြင့် နှလုံးသွင်းအပ်ပါကုန် သနည်း။

ငါ့သျှင်ကောဋ္ဌိက ရဟန္တာသည်လည်း ဤဥပါဒါနက္ခန္ဓာငါးမျိုးတို့ကို မမြဲဟူ၍ ဆင်းရဲဟူ၍ ရောဂါ ဟူ၍ အနာဟူ၍ ငြောင့်ဟူ၍ ပင်ပန်းမှုဟူ၍ နာကျင်မှုဟူ၍ သူစိမ်းပြင်ပဟူ၍ အပျက်တရားဟူ၍ ဆိတ်သုဉ်းသော တရားဟူ၍ အတ္တအနှစ်သာရ မရှိဟူ၍ အသင့်အားဖြင့် နှလုံးသွင်းအပ်ကုန်၏။

ငါ့သျှင် ရဟန္တာအား တစ်စုံတစ်ခုသော ရဟန်းကိစ္စကို နောက်ထပ်ပြုဖွယ် မရှိတော့ပြီ၊ ပြုအပ်ပြီး သောတရားကိုလည်း ထပ်၍ ပွားများဖွယ် မရှိတော့ပြီ၊ စင်စစ်သော်ကား ဤတရားတို့ကို ပွားများအပ်ကြိမ်ဖန်များစွာ ပြုအပ်ကုန်သည်ရှိသော် မျက်မှောက်ဘဝ၌ ချမ်းသာစွာ နေရခြင်းအကျိုးငှါလည်းကောင်း၊ သတိ, သမ္ပဇဉ်အလို့ငှါလည်းကောင်း ဖြစ်ကုန်၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

ဒသမသုတ်။

၁၁-သုတဝန္တသုတ်

֍ ၁၂၃။ အခါတစ်ပါး၌ အသျှင်သာရိပုတြာနှင့် အသျှင်မဟာကောဋ္ဌိကတို့သည် ဗာရာဏသီပြည် ဣသိပတန မိဂဒါဝုန်တော၌ (သီတင်းသုံး) နေတော်မူကုန်၏၊ ထိုအခါ အသျှင်မဟာကောဋ္ဌိကသည် ညချမ်းအခါ့တစ်ပါးတည်း ကိန်းအောင်းနေရာမှ ထ၍ အသျှင်သာရိပုတြာထံသို့ ချဉ်းကပ်ပြီးလျှင်။ပ။

ငါ့သျှင်သာရိပုတြာ အကြားအမြင်ရှိသော ရဟန်းသည် အဘယ်တရားတို့ကို အသင့်အားဖြင့် နှလုံးသွင်းအပ်ပါကုန်သနည်းဟု ဤစကားကို ပြောဆို၏။

ငါ့သျှင်ကောဋ္ဌိက အကြားအမြင်ရှိသော ရဟန်းသည် ဥပါဒါနက္ခန္ဓာငါးမျိုးတို့ကို မမြဲဟူ၍ ။ပ။ အတ္တအနှစ်သာရ မရှိဟူ၍ အသင့်အားဖြင့် နှလုံးသွင်းအပ်ကုန်၏။ အဘယ်ငါးမျိုးတို့နည်းဟူမူ- ရုပ်ဥပါဒါနက္ခန္ဓာ။ပ။ ဝိညာဏ်ဥပါဒါနက္ခန္ဓာတို့တည်း။ ငါ့သျှင်ကောဋ္ဌိက အကြားအမြင်ရှိသော ရဟန်းသည် ဤဥပါဒါနက္ခန္ဓာငါးမျိုးတို့ကို မမြဲဟူ၍ ။ပ။ အတ္တအနှစ်သာရမရှိဟူ၍ အသင့်အားဖြင့် နှလုံးသွင်းအပ်ကုန်၏။ ငါ့သျှင်အကြား အမြင်ရှိသော ရဟန်းသည် ဤဥပါဒါနက္ခန္ဓာငါးမျိုးတို့ကို မမြဲဟူ၍ ။ပ။ အတ္တအနှစ်သာရ မရှိဟူ၍ အသင့် အားဖြင့် နှလုံးသွင်းသည်ရှိသော် သောတာပတ္တိဖိုလ်ကို မျက်မှောက်ပြုနိုင်ရာသော အကြောင်းသည်ရှိ၏။

ငါ့သျှင်သာရိပုတြာ သောတာပန်ရဟန်းသည် အဘယ်တရားတို့ကို အသင့်အားဖြင့် နှလုံးသွင်းအပ်ပါကုန်သနည်း။

ငါ့သျှင်ကောဋ္ဌိက သောတာပန်ရဟန်းသည်လည်း ဤဥပါဒါနက္ခန္ဓာငါးမျိုးတို့ကို မမြဲဟူ၍ ။ပ။ အတ္တအနှစ်သာရ မရှိဟူ၍ အသင့်အားဖြင့် နှလုံးသွင်းအပ်ကုန်၏၊ ငါ့သျှင် သောတာပန်ရဟန်းသည် ဤဥပါဒါနက္ခန္ဓာငါးမျိုးတို့ကို မမြဲဟူ၍ ။ပ။ အတ္တအနှစ်သာရ မရှိဟူ၍ အသင့်အားဖြင့် နှလုံးသွင်းသည်ရှိသော်သကဒါ ဂါမိဖိုလ်ကို မျက်မှောက်ပြုနိုင်ရာသော အကြောင်းသည် ရှိ၏။ပ။ အနာဂါမိဖိုလ်ကို။ပ။ အရဟတ္တဖိုလ်ကို မျက်မှောက်ပြုနိုင်ရာသော အကြောင်းသည် ရှိ၏။

ငါ့သျှင်သာရိပုတြာ ရဟန္တာသည် အဘယ်တရားတို့ကို အသင့်အားဖြင့် နှလုံးသွင်းအပ်ပါကုန်သနည်းဟု (လျှောက်၏)။

ငါ့သျှင် ရဟန္တာအား တစ်စုံတစ်ခုသော ရဟန်းကိစ္စ နောက်ထပ်ပြုဖွယ် မရှိတော့ပြီ၊ ပြုအပ်ပြီးသောတရားကိုလည်း ထပ်၍ ပွားများဖွယ် မရှိတော့ပြီ၊ စင်စစ်သော်ကား ဤတရားတို့ကို ပွားများအပ်ကြိမ်ဖန်များစွာ ပြုအပ်ကုန်သည် ရှိသော် မျက်မှောက်ဘဝ၌ ချမ်းသာစွာ နေရခြင်းအကျိုးငှါလည်းကောင်း၊ သတိ, သမ္ပဇဉ်အလို့ငှါလည်းကောင်း ဖြစ်ကုန်၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

ဧကာဒသမသုတ်။

၁၂-ကပ္ပသုတ်

֍ ၁၂၄။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ ထိုအခါ အသျှင်ကပ္ပသည် မြတ်စွာဘုရားထံသို့ ချဉ်းကပ်ပြီးလျှင် တစ်ခုသော နေရာ၌ ထိုင်၍ ဤစကားကို လျှောက်၏-"အသျှင်ဘုရား အဘယ်သို့ သိသူ အဘယ်သို့မြင်သူအား ဤဝိညာဏ်ရှိသောကိုယ်၌လည်းကောင်း၊ အပြင်ပဖြစ်သော နိမိတ်အားလုံးတို့၌လည်းကောင်းငါဟု စွဲယူမှု ‘ဒိဋ္ဌိ’၊ ငါ့ဥစ္စာဟု တပ်မက်မှု'တဏှာ’၊ ထောင်လွှားမှု'မာနာနုသယ'တို့ မဖြစ်ပါကုန်သနည်း”ဟု (လျှောက်၏)။

ကပ္ပ အတိတ် အနာဂတ် ပစ္စုပ္ပန်လည်းဖြစ်သော အတွင်း အပြင်လည်းဖြစ်သော အကြမ်း အနုလည်းဖြစ်သော အယုတ် အမြတ်လည်းဖြစ်သော အဝေး အနီးလည်းဖြစ်သော ရုပ်အားလုံးကို “ ဤရုပ်သည် ငါ့ဥစ္စာ မဟုတ်၊ ဤရုပ်သည် ငါ မဟုတ်၊ ဤရုပ်သည် ငါ၏ ကိုယ်'အတ္တ’ မဟုတ် ”ဟု ဤသို့ဟုတ် တိုင်းမှန်စွာ မှန်ကန်သော ပညာဖြင့် ရှု၏။ ဝေဒနာအားလုံးကို။ပ။ သညာအားလုံးကို။ပ။

သင်္ခါရအားလုံး တို့ကို။ အတိတ် အနာဂတ် ပစ္စုပ္ပန်လည်းဖြစ်သော အတွင်း အပြင်လည်းဖြစ်သောအကြမ်း အနုလည်း ဖြစ်သော အယုတ် အမြတ်လည်းဖြစ်သော အဝေး အနီးလည်းဖြစ်သောဝိညာဏ်အားလုံးကို “ ဤဝိညာဏ်သည် ငါ့ဥစ္စာ မဟုတ်၊ ဤဝိညာဏ်သည် ငါ မဟုတ်၊ ဤဝိညာဏ်သည်ငါ၏ ကိုယ် ‘အတ္တ’ မဟုတ် ”ဟု ဤသို့ဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ မှန်ကန်သော ပညာဖြင့် ရှု၏။ ကပ္ပ ဤသို့သိသူ ဤသို့ မြင်သူအား ဤ ဝိညာဏ်ရှိသောကိုယ်၌လည်းကောင်း၊ အပြင်ပဖြစ်သောနိမိတ်အားလုံးတို့၌လည်းကောင်း ငါဟု စွဲယူမှု ‘ဒိဋ္ဌိ’၊ ငါ့ဥစ္စာဟု တပ်မက်မှု ‘တဏှာ’၊ ထောင်လွှားမှု ‘မာနာနုသယ'တို့သည် မဖြစ်ကုန်ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

ဒွါဒသမသုတ်။

၁၃-ဒုတိယကပ္ပသုတ်

֍ ၁၂၅။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ တစ်ခုသော နေရာ၌ ထိုင်သော အသျှင်ကပ္ပသည် မြတ်စွာဘုရားအား"အသျှင်ဘုရား အဘယ်သို့ သိသူ အဘယ်သို့ မြင်သူအား ဤဝိညာဏ်ရှိသောကိုယ်၌လည်းကောင်း၊ အပြင်ပဖြစ်သော နိမိတ်အားလုံးတို့၌လည်းကောင်း ငါဟု စွဲယူမှု ‘ဒိဋ္ဌိ’၊ ငါ့ဥစ္စာဟု တပ်မက်မှု ‘တဏှာ'ထောင်လွှားမှု ‘မာနာနုသယ’ ကင်း၍ မာန်အဖို့အစုကို လွန်မြောက်သော ငြိမ်သက်သော (ကိလေသာ) တို့မှလွတ်မြောက်သော စိတ် ဖြစ်ပါသနည်း”ဟု ( ဤစကားကို လျှောက်၏)။

ကပ္ပ အတိတ် အနာဂတ် ပစ္စုပ္ပန်လည်းဖြစ်သော။ပ။ ရုပ်အားလုံးတို့ကို “ ဤရုပ်သည် ငါ့ဥစ္စာ မဟုတ်၊ ဤရုပ်သည် ငါ မဟုတ်၊ ဤရုပ်သည် ငါ၏ ကိုယ် ‘အတ္တ’ မဟုတ်”ဟု ဤသို့ဟုတ်တိုင်းမှန်စွာမှန်ကန်သော ပညာဖြင့် မြင်သည် ရှိသော် မစွဲလမ်းမူ၍ (ကိလေသာမှ) လွတ်မြောက်၏။ ဝေဒနာအားလုံးကို။ သညာအားလုံးကို။ သင်္ခါရအားလုံးတို့ကို အတိတ် အနာဂတ် ပစ္စုပ္ပန်လည်းဖြစ်သော အတွင်း အပြင်လည်းဖြစ်သော အကြမ်း အနုလည်းဖြစ်သော အယုတ် အမြတ်လည်းဖြစ်သော အဝေး အနီးလည်းဖြစ်သော ဝိညာဏ်အားလုံးကို “ ဤဝိညာဏ်သည် ငါ့ဥစ္စာ မဟုတ်၊ ဤဝိညာဏ်သည် ငါ မဟုတ်၊ ဤဝိညာဏ်သည် ငါ၏ ကိုယ် ‘အတ္တ’ မဟုတ် ”ဟု ဤသို့ဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ မှန်ကန်သော ပညာဖြင့် မြင်သည်ရှိသော် မစွဲလမ်းမူ၍ (ကိလေသာမှ) လွတ်မြောက်၏။ ကပ္ပ ဤသို့ သိသူ ဤသို့ မြင်သူအား ဤဝိညာဏ်ရှိသော ကိုယ်၌လည်းကောင်း၊ အပြင်ပဖြစ်သော နိမိတ်အားလုံးတို့၌လည်းကောင်း ငါဟုစွဲယူမှု ‘ဒိဋ္ဌိ’၊ ငါ့ဥစ္စာဟု တပ်မက်မှု ‘တဏှာ’၊ ထောင်လွှားမှု ‘မာနာနုသယ’ ကင်း၍ မာန်အဖို့အစုကိုလွန်မြောက်သော ငြိမ်သက် သော (ကိလေသာမှ) လွတ်မြောက်သော စိတ်သည် ဖြစ်၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

တေရသမသုတ်။

နှစ်ခုမြောက် ဓမ္မကထိကဝဂ် ပြီး၏။

(၁၃) ၃-အဝိဇ္ဇာဝဂ်

၁-သမုဒယဓမ္မသုတ်

֍ ၁၂၆။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ ထိုအခါ ရဟန်းတစ်ပါးသည် မြတ်စွာဘုရားထံသို့ ချဉ်းကပ်၍ တစ်ခုသောနေရာ၌ ထိုင်နေပြီးသော် မြတ်စွာဘုရားအား “အသျှင်ဘုရား ‘အဝိဇ္ဇာ အဝိဇ္ဇာ’ဟု ဆိုအပ်ပါ၏၊ အဘယ်သည် အဝိဇ္ဇာပါနည်း၊ အဘယ်မျှဖြင့် အဝိဇ္ဇာသို့ ရောက်သူ ဖြစ်ပါသနည်း”ဟု ( ဤစကားကို လျှောက်၏)။

ရဟန်း ဤလောက၌ အကြားအမြင် မရှိသော ပုထုဇဉ်သည် ဖြစ်ခြင်းသဘောရှိသော ရုပ်ကို “ဖြစ်ခြင်းသဘောရှိသော ရုပ်”ဟုဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ မသိ၊ ပျက်ခြင်းသဘောရှိသော ရုပ်ကို “ပျက်ခြင်းသဘောရှိသော ရုပ်”ဟုဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ မသိ၊ ဖြစ်ခြင်းပျက်ခြင်းသဘောရှိသော ရုပ်ကို"ဖြစ်ခြင်းပျက်ခြင်းသဘော ရှိသော ရုပ်ဟု”ဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ မသိ။ ဖြစ်ခြင်းသဘောရှိသော ဝေဒနာကို့"ဖြစ်ခြင်းသဘောရှိသော ဝေဒနာ”ဟုဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ မသိ၊ ပျက်ခြင်းသဘောရှိသော ဝေဒနာကို"ပျက်ခြင်းသဘောရှိသော ဝေဒနာ”ဟုဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ မသိ၊ ဖြစ်ခြင်းပျက်ခြင်းသဘောရှိသောဝေဒနာကို “ဖြစ်ခြင်းပျက်ခြင်းသဘောရှိသော ဝေဒနာ”ဟုဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ မသိ။ ဖြစ်ခြင်းသဘောရှိသောသညာကို။ပ။ ဖြစ်ခြင်းသဘောရှိကုန်သော သင်္ခင်္ါရတို့ကို “ဖြစ်ခြင်းသဘောရှိသော သင်္ခါရတို့”ဟုဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ မသိ၊ ပျက်ခြင်းသဘောရှိကုန်သော သင်္ခါရတို့ကို “ပျက်ခြင်းသဘောရှိသောသင်္ခါရတို့ ”ဟုဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ မသိ၊ ဖြစ်ခြင်းပျက်ခြင်းသဘော ရှိကုန်သော သင်္ခါရတို့ကို"ဖြစ်ခြင်းပျက်ခြင်းသဘောရှိသော သင်္ခါရတို့”ဟုဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ မသိ။ ဖြစ််ခြင်းသဘောရှိသောဝိညာဏ်ကို “ဖြစ်ခြင်းသဘောရှိသော ဝိညာဏ် ”ဟုဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ မသိ၊ ပျက်ခြင်း သဘောရှိသောဝိညာဏ်ကို “ပျက်ခြင်းသဘောရှိသော ဝိညာဏ် ”ဟုဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ မသိ၊ ဖြစ်ခြင်းပျက်ခြင်းသဘောရှိသော ဝိညာဏ်ကို “ဖြစ်ခြင်းပျက်ခြင်းသဘောရှိသော ဝိညာဏ် ”ဟုဟုတ်တိုင်းမှန်စွာမသိ။ ရဟန်း ဤသည်ကို အဝိဇ္ဇာဟု ဆိုအပ်၏၊ ဤမျှဖြင့် အဝိဇ္ဇာသို့ ရောက်သူ ဖြစ်၏။

ဤသို့ မိန့်တော်မူသည်ရှိသော် ထိုရဟန်းသည် မြတ်စွာဘုရားအား “အသျှင်ဘုရား ‘ဝိဇ္ဇာ ဝိဇ္ဇာ’ဟုဆိုအပ်ပါ၏၊ အဘယ်သည် ဝိဇ္ဇာပါနည်း၊ အဘယ်မျှဖြင့် ဝိဇ္ဇာသို့ ရောက်သူ ဖြစ်ပါသနည်း”ဟု (လျှောက်၏)။

ရဟန်း ဤလောက၌ အကြားအမြင်ရှိသော အရိယာတပည့်သည် ဖြစ်ခြင်းသဘောရှိသော ရုပ်ကို"ဖြစ်ခြင်းသဘောရှိသော ရုပ် ”ဟုဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ သိ၏၊ ပျက်ခြင်းသဘောရှိသော ရုပ်ကို “ပျက်ခြင်းသဘောရှိသော ရုပ် ”ဟုဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ သိ၏၊ ဖြစ်ခြင်းပျက်ခြင်းသဘောရှိသော ရုပ်ကို “ဖြစ်ခြင်းပျက်ခြင်းသဘောရှိသော ရုပ် ”ဟုဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ သိ၏။ ဖြစ်ခြင်းသဘောရှိသော ဝေဒနာကို “ဖြစ်ခြင်းသဘောရှိသော ဝေဒနာ ”ဟုဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ သိ၏၊ ပျက်ခြင်းသဘောရှိသော ဝေဒနာကို “ပျက်ခြင်းသဘောရှိသော ဝေဒနာ”ဟုဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ သိ၏၊ ဖြစ်ခြင်းပျက်ခြင်းသဘောရှိသော ဝေဒနာကို"ဖြစ်ခြင်း ပျက်ခြင်းသဘောရှိသော ဝေဒနာ”ဟုဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ သိ၏။ ဖြစ်ခြင်းသဘောရှိသောသညာကို။ပ။ ဖြစ် ခြင်းသဘောရှိကုန်သော သင်္ခါရတို့ကို “ဖြစ်ခြင်းသဘောရှိသော သင်္ခါရတို့”ဟုဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ သိ၏၊ ပျက် ခြင်းသဘောရှိကုန်သော သင်္ခါရတို့ကို “ပျက်ခြင်းသဘောရှိသောသင်္ခါရတို့”ဟုဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ သိ၏၊ ဖြစ် ခြင်းပျက်ခြင်းသဘောရှိကုန်သော သင်္ခါရတို့ကို"ဖြစ်ခြင်းပျက်ခြင်းသဘောရှိသော သင်္ခါရတို့”ဟုဟုတ်တိုင်း မှန်စွာ သိ၏။ ဖြစ်ခြင်းသဘောရှိသောဝိညာဏ်ကို “ဖြစ်ခြင်းသဘောရှိသော ဝိညာဏ်”ဟုဟုတ်တိုင်း မှန်စွာ သိ၏၊

ပျက်ခြင်းသဘောရှိသောဝိညာဏ်ကို “ပျက်ခြင်းသဘောရှိသော ဝိညာဏ်”ဟုဟုတ်တိုင်း မှန်စွာ သိ၏၊ ဖြစ်ခြင်းပျက်ခြင်းသဘောရှိသော ဝိညာဏ်ကို “ဖြစ်ခြင်းပျက်ခြင်းသဘောရှိသော ဝိညာဏ်”ဟုဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ သိ၏၊ ရဟန်း ဤသည်ကို ဝိဇ္ဇာဟု ဆိုအပ်၏၊ ဤမျှဖြင့်လည်း ဝိဇ္ဇာသို့ ရောက်သူ ဖြစ်၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

ပဌမသုတ်။

၂-ဒုတိယ သမုဒယဓမ္မသုတ်

֍ ၁၂၇။ အခါတစ်ပါး၌ အသျှင်သာရိပုတြာနှင့် အသျှင်မဟာကောဋ္ဌိကတို့သည် ဗာရာဏသီပြည် ဣသိပတန မိဂဒါဝုန်တော၌ (သီတင်းသုံး) နေတော်မူကုန်၏။ ထိုအခါ အသျှင်မဟာကောဋ္ဌိကသည်ညချမ်းအခါ တစ်ပါးတည်း ကိန်းအောင်းရာမှ ထ၍ ။ပ။ တစ်ခုသော နေရာ၌ ထိုင်နေပြီးလျှင်အသျှင်သာရိပုတြာအား- “ငါ့သျှင် သာရိပုတြာ ‘အဝိဇ္ဇာ အဝိဇ္ဇာ’ဟု ဆိုအပ်၏၊ အဘယ်သည် အဝိဇ္ဇာမည်ပါသနည်း၊ အဘယ်မျှ လောက်ဖြင့်လည်း အဝိဇ္ဇာသို့ ရောက်သူ ဖြစ်ပါသနည်း”ဟု ( ဤစကားကို့လျှောက်၏)။

ငါ့သျှင် ဤလောက၌ အကြားအမြင် မရှိသော ပုထုဇဉ်သည် ဖြစ်ခြင်းသဘောရှိသော ရုပ်ကို “ဖြစ်ခြင်းသဘောရှိသော ရုပ်”ဟုဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ မသိ၊ ပျက်ခြင်းသဘောရှိသော ရုပ်ကို။ပ။ “ဖြစ်ခြင်းပျက်ခြင်းသဘောရှိသော ရုပ်”ဟုဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ မသိ။ ဖြစ်ခြင်းသဘောရှိသော ဝေဒနာကို။ပ။ ပျက်ခြင်းသဘောရှိသော ဝေဒနာကို။ပ။ ဖြစ်ခြင်းပျက်ခြင်းသဘောရှိသော ဝေဒနာကို “ဖြစ်ခြင်းပျက်ခြင်းသဘောရှိသော ဝေဒနာ”ဟုဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ မသိ။ ဖြစ်ခြင်းသဘောရှိသော သညာကို။ပ။ ဖြစ်ခြင်းသဘောရှိကုန်သော သင်္ခါရတို့ကို။ပ။ ပျက်ခြင်းသဘောရှိကုန်သော သင်္ခါရတို့ကို။ပ။ ဖြစ်ခြင်းပျက်ခြင်းသဘောရှိကုန်သောသင်္ခါရတို့ကို “ဖြစ်ခြင်းပျက်ခြင်းသဘောရှိသော သင်္ခါရတို့”ဟုဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ မသိ။ ဖြစ်ခြင်းသဘောရှိသော ဝိညာဏ်ကို။ပ။ ဖြစ်ခြင်းပျက်ခြင်းသဘောရှိသော ဝိညာဏ်ကို “ဖြစ်ခြင်းပျက်ခြင်းသဘောရှိသောဝိညာဏ်”ဟုဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ မသိ။ ငါ့သျှင် ဤသည်ကို အဝိဇ္ဇာဟု ဆိုအပ်၏၊ ဤမျှဖြင့်လည်းအဝိဇ္ဇာသို့ ရောက်သူ ဖြစ်၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

ဒုတိယသုတ်။

၃-တတိယ သမုဒယဓမ္မသုတ်

֍ ၁၂၈။ အခါတစ်ပါး၌ အသျှင်သာရိပုတြာနှင့် အသျှင်မဟာကောဋ္ဌိကတို့သည် ဗာရာဏသီပြည် ဣသိပတန မိဂဒါဝုန်တော၌ (သီတင်းသုံး) နေတော်မူကုန်၏။ပ။ တစ်ခုသော နေရာ၌ ထိုင်နေသောအသျှင်မဟာ ကောဋ္ဌိကသည် အသျှင်သာရိပုတြရာအား “ငါ့သျှင်သာရိပုတြာ ‘ဝိဇ္ဇာ ဝိဇ္ဇာ ‘ဟု ဆိုအပ်၏၊ အဘယ်သည် ဝိဇ္ဇာ မည်ပါသနည်း၊ အဘယ်မျှလောက်ဖြင့်လည်း ဝိဇ္ဇာသို့ ရောက်သူ ဖြစ်ပါသနည်း”ဟု (လျှောက်၏)။

ငါ့သျှင် ဤလောက၌ အကြားအမြင်ရှိသော အရိယာတပည့်သည် ဖြစ်ခြင်းသဘောရှိသော ရုပ်ကို"ဖြစ်ခြင်းသဘောရှိသော ရုပ်”ဟုဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ သိ၏၊ ပျက်ခြင်းသဘောရှိသော ရုပ်ကို။ပ။ ဖြစ်ခြင်းပျက်ခြင်းသဘောရှိသော ရုပ်ကို “ဖြစ်ခြင်းပျက်ခြင်းသဘောရှိသော ရုပ်”ဟုဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ သိ၏။ ဖြစ်ခြင်းသဘောရှိသော ဝေဒနာကို။ပ။ ဖြစ်ခြင်းပျက်ခြင်းသဘောရှိသော ဝေဒနာကို။ပ။ ဖြစ်ခြင်းသဘောရှိသော သညာကို။ပ။ ဖြစ်ခြင်းသဘောရှိကုန်သော သင်္ခါရတို့ကို။ ပျက်ခြင်းသဘောရှိကုန်သော သင်္ခါရတို့ကို။ ဖြစ် ခြင်းပျက်ခြင်းသဘောရှိကုန်သော သင်္ခါရတို့ကို"ဖြစ်ခြင်းပျက်ခြင်းသဘောရှိသော သင်္ခါရတို့”ဟုဟုတ်တိုင်း မှန်စွာ သိ၏။ ဖြစ်ခြင်းသဘောရှိသောဝိညာဏ်ကို။ ပျက်ခြင်းသဘောရှိသော ဝိညာဏ်ကို။ ဖြစ်ခြင်း ပျက်ခြင်းသဘောရှိသော ဝိညာဏ်ကို"ဖြစ်ခြင်းပျက်ခြင်းသဘောရှိသော ဝိညာဏ်”ဟုဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ သိ၏။ ငါ့သျှင် ဤသည်ကို ဝိဇ္ဇာဟုဆိုအပ်၏၊ ဤမျှဖြင့်လည်း ဝိဇ္ဇာသို့ ရောက်သူ ဖြစ်၏ဟု (မိန့်တော် မူ၏)။

တတိယသုတ်။

၄-အဿာဒသုတ်

֍ ၁၂၉။ ဗာရာဏသီပြည် ဣသိပတန မိဂဒါဝုန်တော၌ (သီတင်းသုံး) နေတော်မူကုန်၏။ပ။ တစ်ခုသောနေရာ၌ ထိုင်နေသော အသျှင်မဟာကောဋ္ဌိကသည် အသျှင်သာရိပုတြာအား- “ငါ့သျှင်သာရိပုတြာ ‘အဝိဇ္ဇာအဝိဇ္ဇာ’ဟု ဆိုအပ်၏၊ အဘယ်သည် အဝိဇ္ဇာမည်ပါသနည်း၊ အဘယ်မျှလောက်ဖြင့်လည်း အဝိဇ္ဇာသို့ရောက်သူ ဖြစ်ပါသနည်း”ဟု (လျှောက်၏)။

ငါ့သျှင် ဤလောက၌ အကြားအမြင် မရှိသော ပုထုဇဉ်သည် ရုပ်၏ သာယာဖွယ်ကိုလည်းကောင်း၊ အပြစ်ကိုလည်းကောင်း၊ ထွက်မြောက်မှုကိုလည်းကောင်းဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ မသိ။ ဝေဒနာ၏။ သညာ၏။

သင်္ခါရတို့၏။ ဝိညာဏ်၏ သာယာဖွယ်ကိုလည်းကောင်း၊ အပြစ်ကိုလည်းကောင်း၊ ထွက်မြောက်မှုကိုလည်းကောင်းဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ မသိ။ ငါ့သျှင် ဤသည်ကို အဝိဇ္ဇာဟု ဆိုအပ်၏၊ ဤမျှဖြင့်လည်း အဝိဇ္ဇာသို့ရောက်သူ ဖြစ်၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

စတုတ္ထသုတ်။

၅-ဒုတိယ အဿာဒသုတ်

֍ ၁၃၀။ ဗာရာဏသီပြည် ဣသိပတန မိဂဒါဝုန်တော၌ (သီတင်းသုံး) နေတော်မူကုန်၏။ပ။ “ငါ့သျှင်သာရိပုတြာ ‘ဝိဇ္ဇာ ဝိဇ္ဇာ’ဟု ဆိုအပ်၏၊ အဘယ်သည် ဝိဇ္ဇာ မည်ပါသနည်း၊ အဘယ်မျှလောက်ဖြင့်လည်းဝိဇ္ဇာသို့ ရောက်သူ ဖြစ်ပါသနည်း”ဟု (လျှောက်၏)။

ငါ့သျှင် ဤလောက၌ အကြားအမြင်ရှိသော အရိယာတပည့်သည် ရုပ်၏ သာယာဖွယ်ကိုလည်းကောင်း၊ အပြစ်ကိုလည်းကောင်း၊ ထွက်မြောက်မှုကိုလည်းကောင်းဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ သိ၏၊ ဝေဒနာ၏။ သညာ၏။

သင်္ခါရတို့၏။ ဝိညာဏ်၏ သာယာဖွယ်ကိုလည်းကောင်း၊ အပြစ်ကိုလည်းကောင်း၊ ထွက်မြောက်မှုကိုလည်းကောင်းဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ သိ၏။ ငါ့သျှင် ဤသည်ကို ဝိဇ္ဇာဟု ဆိုအပ်၏၊ ဤမျှဖြင့်လည်းဝိဇ္ဇာသို့ ရောက်သူ ဖြစ်၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

ပဉ္စမသုတ်။

၆-သမုဒယသုတ်

֍ ၁၃၁။ ဗာရာဏသီပြည် ဣသိပတန မိဂဒါဝုန်တော၌ (သီတင်းသုံး) နေတော်မူကုန်၏။ပ။ “ငါ့သျှင်သာရိပုတြာ ‘အဝိဇ္ဇာ အဝိဇ္ဇာ ‘ဟု ဆိုအပ်၏၊ အဘယ်သည် အဝိဇ္ဇာ မည်ပါသနည်း၊ အဘယ်မျှလောက်ဖြင့်လည်း အဝိဇ္ဇာသို့ ရောက်သူ ဖြစ်ပါသနည်း”ဟု ( ဤစကားကို လျှောက်၏)။

ငါ့သျှင် ဤလောက၌ အကြားအမြင် မရှိသော ပုထုဇဉ်သည် ရုပ်၏ ဖြစ်ပေါ်ခြင်းကိုလည်းကောင်း၊ ချုပ်ခြင်းကိုလည်းကောင်း၊ သာယာဖွယ်ကိုလည်းကောင်း၊ အပြစ်ကိုလည်းကောင်း၊ ထွက်မြောက်မှုကိုလည်းကောင်းဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ မသိ၊ ဝေဒနာ၏။ သညာ၏။ သင်္ခါရတို့၏။ ဝိညာဏ်၏ ဖြစ်ပေါ်ခြင်းကိုလည်းကောင်း၊ ချုပ်ခြင်းကိုလည်းကောင်း၊ သာယာဖွယ်ကိုလည်းကောင်း၊ အပြစ်ကိုလည်းကောင်း၊ ထွက်မြောက်မှုကိုလည်းကောင်းဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ မသိ။ ငါ့သျှင် ဤသည်ကို အဝိဇ္ဇာဟု ဆိုအပ်၏၊ ဤမျှဖြင့်လည်းအဝိဇ္ဇာသို့ ရောက်သူ ဖြစ်၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

ဆဋ္ဌသုတ်။

၇-ဒုတိယ သမုဒယသုတ်

֍ ၁၃၂။ ဗာရာဏသီပြည် ဣသိပတန မိဂဒါဝုန်တော၌ (သီတင်းသုံး) နေတော်မူကုန်၏။ပ။ တစ်ခုသောနေရာ၌ ထိုင်နေပြီးသော အသျှင်မဟာကောဋ္ဌိကသည် အသျှင်သာရိပုတြာအား “ငါ့သျှင်သာရိပုတြာ ‘ဝိဇ္ဇာဝိဇ္ဇာ’ဟု ဆိုအပ်၏၊ အဘယ်သည် ဝိဇ္ဇာ မည်ပါသနည်း၊ အဘယ်မျှလောက်ဖြင့်လည်း ဝိဇ္ဇာသို့ ရောက်သူဖြစ်ပါသနည်း”ဟု (လျှောက်၏)။

ငါ့သျှင် ဤလောက၌ အကြားအမြင်ရှိသော အရိယာတပည့်သည် ရုပ်၏ ဖြစ်ပေါ်ခြင်းကိုလည်းကောင်း၊ ချုပ်ခြင်းကိုလည်းကောင်း၊ သာယာဖွယ်ကိုလည်းကောင်း၊ အပြစ်ကိုလည်းကောင်း၊ ထွက်မြောက်မှုကိုလည်းကောင်းဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ သိ၏။ ဝေဒနာ၏။ သညာ၏။ သင်္ခါရတို့၏။ ဝိညာဏ်၏ ဖြစ်ပေါ်ခြင်းကိုလည်းကောင်း၊ ချုပ်ခြင်းကိုလည်းကောင်း၊ သာယာဖွယ်ကိုလည်းကောင်း၊ အပြစ်ကိုလည်းကောင်း၊ ထွက်မြောက်မှုကိုလည်းကောင်းဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ သိ၏။ ငါ့သျှင် ဤသည်ကို ဝိဇ္ဇာဟု ဆိုအပ်၏၊ ဤမျှဖြင့်လည်း ဝိဇ္ဇာသို့ ရောက်သူ ဖြစ်၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

သတ္တမသုတ်။

၈-ကောဋ္ဌိကသုတ်

֍ ၁၃၃။ ဗာရာဏသီပြည် ဣသိပတန မိဂဒါဝုန်တော၌ (သီတင်းသုံး) နေတော်မူကုန်၏၊ ထိုအခါအသျှင်သာရိပုတြာသည် ညချမ်းအခါ။ပ။ တစ်ခုသော နေရာ၌ ထိုင်နေပြီးသော အသျှင်သာရိပုတြာသည်အသျှင်မဟာကောဋ္ဌိကအား-"ငါ့သျှင်ကောဋ္ဌိက ‘အဝိဇ္ဇာ အဝိဇ္ဇာ’ဟု ဆိုအပ်၏၊ အဘယ်သည် အဝိဇ္ဇာမည် ပါသနည်း၊ အဘယ်မျှလောက်ဖြင့်လည်း အဝိဇ္ဇာသို့ ရောက်သူ ဖြစ်ပါသနည်း”ဟု (လျှောက်၏)။

ဤသို့ ဆိုသည်ရှိသော် အသျှင်သာရိပုတြာသည် အသျှင်မဟာကောဋ္ဌိကအား-"ငါ့သျှင်ကောဋ္ဌိက ဝိဇ္ဇာဝိဇ္ဇာဟု ဆိုအပ်၏။ ငါ့သျှင် ဝိဇ္ဇာဟူသည် အဘယ်နည်း၊ အဘယ်မျှဖြင့်လည်း ဝိဇ္ဇာသို့ ရောက်သူ ဖြစ်ပါသနည်း”ဟု (မိန့်ဆို၏)။

ငါ့သျှင် ဤလောက၌ အကြားအမြင်ရှိသော အရိယာတပည့်သည် ရုပ်၏ သာယာဖွယ်ကိုလည်းကောင်း၊ အပြစ်ကိုလည်းကောင်း၊ ထွက်မြောက်မှုကိုလည်းကောင်းဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ သိ၏။ ဝေဒနာ၏။ သညာ၏။

အဋ္ဌမသုတ်။

၉-ဒုတိယ ကောဋ္ဌိကသုတ်

֍ ၁၃၄။ ဗာရာဏသီပြည် ဣသိပတန မိဂဒါဝုန်တော၌ (သီတင်းသုံး) နေတော်မူကုန်၏။ပ။ “ငါ့သျှင်ကောဋ္ဌိက ‘အဝိဇ္ဇာ အဝိဇ္ဇာ ‘ဟု ဆိုအပ်၏၊ အဘယ်သည် အဝိဇ္ဇာ မည်ပါသနည်း၊ အဘယ်မျှလောက်ဖြင့်လည်း အဝိဇ္ဇာသို့ ရောက်သူ ဖြစ်ပါသနည်း”ဟု (လျှောက်၏)။

ငါ့သျှင် ဤလောက၌ အကြားအမြင် မရှိသော ပုထုဇဉ်သည် ရုပ်၏ ဖြစ်ပေါ်ခြင်းကိုလည်းကောင်း၊ ချုပ်ခြင်းကိုလည်းကောင်း၊ သာယာဖွယ်ကိုလည်းကောင်း၊ အပြစ်ကိုလည်းကောင်း၊ ထွက်မြောက်မှုကိုလည်းကောင်းဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ မသိ။ ဝေဒနာ၏။ သညာ၏။ သင်္ခါရတို့၏။ ဝိညာဏ်၏ ဖြစ်ပေါ်ခြင်းကိုလည်းကောင်း၊ ချုပ်ခြင်းကိုလည်းကောင်း၊ သာယာဖွယ်ကိုလည်းကောင်း၊ အပြစ်ကိုလည်းကောင်း၊ ထွက်မြောက်မှုကိုလည်းကောင်းဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ မသိ။ ငါ့သျှင် ဤသည်ကို အဝိဇ္ဇာဟု ဆိုအပ်၏၊ ဤမျှဖြင့်လည်း အဝိဇ္ဇာသို့ ရောက်သူ ဖြစ်၏။

ဤသို့ ဆိုသည်ရှိသော် အသျှင်သာရိပုတြာသည် အသျှင်မဟာကောဋ္ဌိကအား “ငါ့သျှင်ကောဋ္ဌိက ‘ဝိဇ္ဇာဝိဇ္ဇာ ‘ဟု ဆိုအပ်၏၊ အဘယ်သည် ဝိဇ္ဇာ မည်ပါသနည်း၊ အဘယ်မျှလောက်ဖြင့်လည်း ဝိဇ္ဇာသို့ ရောက်သူဖြစ်ပါသနည်း”ဟု ( ဤစကားကို လျှောက်၏)။

ငါ့သျှင် ဤလောက၌ အကြားအမြင်ရှိသော အရိယာတပည့်သည် ရုပ်၏ ဖြစ်ပေါ်ခြင်းကိုလည်းကောင်း၊ ချုပ်ခြင်းကိုလည်းကောင်း၊ သာယာဖွယ်ကိုလည်းကောင်း၊ အပြစ်ကိုလည်းကောင်း၊ ထွက်မြောက်မှုကို့လည်းကောင်းဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ သိ၏။ ဝေဒနာ၏။ သညာ၏။ သင်္ခါရတို့၏။ ဝိညာဏ်၏ ဖြစ်ပေါ်ခြင်းကိုလည်းကောင်း၊ ချုပ်ခြင်းကိုလည်းကောင်း၊ သာယာဖွယ်ကိုလည်းကောင်း၊ အပြစ်ကိုလည်းကောင်း၊ ထွက်မြောက်မှုကိုလည်းကောင်းဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ သိ၏။ ငါ့သျှင် ဤသည်ကို ဝိဇ္ဇာဟု ဆိုအပ်၏၊ ဤမျှဖြင့်လည်း ဝိဇ္ဇာသို့ ရောက်သူ ဖြစ်၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

နဝမသုတ်။

၁၀-တတိယ ကောဋ္ဌိကသုတ်

֍ ၁၃၅။ ထို (ဗာရာဏသီပြည်) ပင်လျှင် နိဒါန်းတည်း။ တစ်ခုသော နေရာ၌ ထိုင်နေပြီးသော အသျှင်သာရိပုတြာသည် အသျှင်ကောဋ္ဌိကအား- “ငါ့သျှင်ကောဋ္ဌိက ‘အဝိဇ္ဇာ အဝိဇ္ဇာ’ဟု ဆိုအပ်၏၊ အဘယ်သည် အဝိဇ္ဇာ မည်ပါသနည်း၊ အဘယ်မျှလောက်ဖြင့်လည်း အဝိဇ္ဇာသို့ ရောက်သူဖြစ်ပါသနည်း”ဟု ( ဤစကားကို လျှောက်၏)။

ငါ့သျှင် ဤလောက၌ အကြားအမြင် မရှိသော ပုထုဇဉ်သည် ရုပ်ကို မသိ၊ ရုပ်ဖြစ်ပေါ်ကြောင်းကို မသိ၊ ရုပ်ချုပ်ရာကို မသိ၊ ရုပ်ချုပ်ရာသို့ ရောက်ကြောင်းအကျင့်ကို မသိ။ ဝေဒနာကို မသိ။ သညာကို။ သင်္ခါရတို့ကို။ ဝိညာဏ်ကို မသိ၊ ဝိညာဏ်ဖြစ်ပေါ်ကြောင်းကို မသိ၊ ဝိညာဏ်ချုပ်ရာကို မသိ၊ ဝိညာဏ်ချုပ်ရာသို့ ရောက်ကြောင်းအကျင့်ကို မသိ။ ငါ့သျှင် ဤသည်ကို အဝိဇ္ဇာဟု ဆိုအပ်၏၊ ဤမျှဖြင့်လည်းအဝိဇ္ဇာသို့ ရောက်သူ ဖြစ်၏။

ဤသို့ ဆိုသည်ရှိသော် အသျှင်သာရိပုတြာသည် အသျှင်မဟာကောဋ္ဌိကအား- “ငါ့သျှင် ကောဋ္ဌိက’ ဝိဇ္ဇာ ဝိဇ္ဇာ ‘ဟု ဆိုအပ်၏၊ အဘယ်သည် ဝိဇ္ဇာ မည်ပါသနည်း၊ အဘယ်မျှလောက်ဖြင့်လည်း ဝိဇ္ဇာသို့ရောက်သူ ဖြစ်ပါသနည်း”ဟု ဤစကားကို လျှောက်၏။ ငါ့သျှင် ဤလောက၌ အကြားအမြင်ရှိသောအရိယာတပည့်သည် ရုပ်ကို သိ၏၊ ရုပ်ဖြစ်ပေါ်ကြောင်းကို သိ၏၊ ရုပ်ချုပ်ရာကို သိ၏၊ ရုပ်ချုပ်ရာ (နိဗ္ဗာန်) သို့ ရောက်ကြောင်းအကျင့်ကို သိ၏။ ဝေဒနာကို သိ၏။ သညာကို။ သင်္ခါရတို့ကို။ ဝိညာဏ်ကို သိ၏၊ ဝိညာဏ်ဖြစ်ပေါ်ကြောင်းကို သိ၏၊ ဝိညာဏ်ချုပ်ရာကို သိ၏၊ ဝိညာဏ်ချုပ်ရာသို့ ရောက်ကြောင်းအကျင့်ကိုသိ၏။ ငါ့သျှင် ဤသို့ သိခြင်းကို ဝိဇ္ဇာဟု ဆိုအပ်၏၊ ဤမျှဖြင့်လည်း ဝိဇ္ဇာသို့ ရောက်သူ ဖြစ်၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

ဒသမသုတ်။

သုံးခုမြောက် အဝိဇ္ဇာဝဂ် ပြီး၏။

(၁၄) ၄-ကုက္ကုဠဝဂ်

၁-ကုက္ကုဠသုတ်

֍ ၁၃၆။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ ရုပ်သည် ပြာပူနှင့် တူ၏၊ ဝေဒနာသည် ပြာပူနှင့် တူ၏၊ သညာသည် ပြာပူနှင့်တူ၏၊ သင်္ခါရတို့သည် ပြာပူနှင့် တူကုန်၏၊ ဝိညာဏ်သည် ပြာပူှနှင့် တူ၏၊ ရဟန်းတို့ ဤသို့ မြင်သောအကြားအမြင်ရှိသော အရိယာတပည့်သည် ရုပ်၌လည်း ငြီးငွေ့၏၊ ဝေဒနာ၌လည်း ငြီးငွေ့၏၊ သညာ၌လည်း ငြီးငွေ့၏၊ သင်္ခါရတို့၌လည်း ငြီးငွေ့၏၊ ဝိညာဏ်၌လည်း ငြီးငွေ့၏။ ငြီးငွေ့သော် စွဲမက်မှုကင်း၏၊ စွဲမက်မှု ကင်းခြင်းကြောင့် (ကိလေသာ) မှ လွတ်မြာက်၏၊ (ကိလေသာမှ) လွတ်မြောက်သော်"လွတ်မြောက်ပြီ”ဟု အသိဉာဏ်သည် ဖြစ်၏။ “ပဋိသန္ဓေနေမှု ကုန်ပြီ၊ အကျင့်မြတ်ကို ကျင့်သုံးပြီးပြီ၊ ပြုဖွယ် (မဂ်) ကိစ္စကို ပြုပြီးပြီ၊ ဤမဂ်ကိစ္စအလို့ငှါ တစ်ပါးသောပြုဖွယ် မရှိတော့ပြီ”ဟု သိ၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

ပဌမသုတ်။

၂-အနိစ္စသုတ်

֍ ၁၃၇။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ ရဟန်းတို့ သင်တို့သည် မမြဲသော တရား၌ လိုချင်မှု ‘ဆန္ဒ'ကို ပယ်ရမည်။ ရဟန်းတို့ အဘယ်သည် မမြဲသနည်း၊ ရဟန်းတို့ ရုပ်သည် မမြဲ၊ သင်တို့သည် ထိုရုပ်၌ လိုချင်မှု ‘ဆန္ဒ’ ကိုပယ်ရမည်။ ဝေဒနာသည် မမြဲ။ပ။ သညာသည်။ သင်္ခါရတို့သည်။ ဝိညာဏ်သည် မမြဲ၊ သင်တို့သည် ထိုဝိညာဏ်၌ လိုချင်မှု ‘ဆန္ဒ'ကို ပယ်ရမည်။ ရဟန်းတို့ သင်တို့သည် မမြဲသော တရား၌ လိုချင်မှု'ဆန္ဒ'ကိုပယ်ရမည်ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

ဒုတိယသုတ်။

၃-ဒုတိယ အနိစ္စသုတ်

֍ ၁၃၈။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ ရဟန်းတို့ သင်တို့သည် မမြဲသော တရား၌ စွဲမက်မှု ‘ရာဂ'ကို ပယ်ရမည်။ ရဟန်းတို့ အဘယ်သည် မမြဲသနည်း၊ ရဟန်းတို့ ရုပ်သည် မမြဲ၊ သင်တို့သည် ထိုရုပ်၌ စွဲမက်မှု ‘ရာဂ'ကိုပယ်ရမည်။ ဝေဒနာသည် မမြဲ။ သညာသည်။ သင်္ခါရတို့သည်။ ဝိညာဏ်သည် မမြဲ၊ သင်တို့သည် ထိုဝိညာဏ်၌ စွဲမက်မှု ‘ရာဂ'ကို ပယ်ရမည်။ ရဟန်းတို့ သင်တို့သည် မမြဲသော တရား၌ စွဲမက်မှု'ရာဂ'ကိုပယ်ရမည်ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

တတိယသုတ်။

၄-တတိယ အနိစ္စသုတ်

֍ ၁၃၉။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ ရဟန်းတို့ သင်တို့သည် မမြဲသော တရား၌ လိုချင်စွဲမက်မှု ‘ဆန္ဒရာဂ'ကိုပယ်ရမည်။ ရဟန်းတို့ အဘယ်သည် မမြဲသနည်း၊ ရဟန်းတို့ ရုပ်သည် မမြဲ၊ သင်တို့သည် ထိုရုပ်၌ လိုချင်စွဲမက်မှု ‘ဆန္ဒရာဂ'ကို ပယ်ရမည်။ ဝေဒနာသည် မမြဲ။ သညာသည်။ သင်္ခါရတို့သည်။ ဝိညာဏ်သည်မမြဲ၊ သင်တို့သည် ထိုဝိညာဏ်၌ လိုချင်စွဲမက်မှု"ဆန္ဒရာဂ”ကို ပယ်ရမည်။ ရဟန်းတို့ သင်တို့သည် မမြဲသော တရား၌ လိုချင်စွဲမက်မှု ‘ဆန္ဒရာဂ'ကို ပယ်ရမည်ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

စတုတ္ထသုတ်။

၅-ဒုက္ခသုတ်

֍ ၁၄၀။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ ရဟန်းတို့ ဆင်းရဲသော ဒုက္ခတရား၌ သင်တို့သည် လိုချင်မှု'ဆန္ဒ'ကို ပယ်ရမည်။ပ။ ရဟန်းတို့ သင်တို့သည် ဆင်းရဲသော ဒုက္ခတရား၌ လိုချင်မှု ‘ဆန္ဒ'ကို ပယ်ရမည်ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

ပဉ္စမသုတ်။

၆-ဒုတိယ ဒုက္ခသုတ်

֍ ၁၄၁။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ ရဟန်းတို့ ဆင်းရဲသော ဒုက္ခတရား၌ သင်တို့သည် စွဲမက်မှု ‘ရာဂ'ကို ပယ်ရမည်။ပ။ ရဟန်းတို့ သင်တို့သည် ဆင်းရဲသော ဒုက္ခတရား၌ စွဲမက်မှု ‘ရာဂ'ကို ပယ်ရမည်ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

ဆဋ္ဌသုတ်။

၇-တတိယ ဒုက္ခသုတ်

֍ ၁၄၂။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ ရဟန်းတို့ ဆင်းရဲသော ဒုက္ခတရား၌ သင်တို့သည် လိုချင်စွဲမက်မှု ‘ဆန္ဒရာဂ'ကို ပယ်ရမည်။ပ။ ရဟန်းတို့ သင်တို့သည် ဆင်းရဲသော ဒုက္ခတရား၌ လိုချင်စွဲမက်မှု ‘ဆန္ဒရာဂ’ ကိုပယ်ရမည်ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

သတ္တမသုတ်။

၈-အနတ္တသုတ်

֍ ၁၄၃။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ ရဟန်းတို့ သင်တို့သည် ကိုယ်'အတ္တ’ မဟုတ်သော တရား၌ လိုချင်မှု ‘ဆန္ဒ'ကိုပယ်ရမည်။ ရဟန်းတို့ အဘယ်သည်ကိုယ် ‘အတ္တ’ မဟုတ်သနည်း၊ ရဟန်းတို့ ရုပ်သည်ကိုယ် ‘အတ္တ'မဟုတ်၊ သင်တို့သည် ထိုရုပ်၌ လိုချင်မှု ‘ဆန္ဒ'ကို ပယ်ရမည်။ ဝေဒနာသည်ကိုယ် ‘အတ္တ’ မဟုတ်။ သညာသည်။ သင်္ခါရတို့သည်။ ဝိညာဏ်သည်ကိုယ် ‘အတ္တ’ မဟုတ်၊ သင်တို့သည် ထိုဝိညာဏ်၌ လိုချင်မှု'ဆန္ဒ'ကို ပယ်ရမည်။ ရဟန်းတို့ သင်တို့သည်ကိုယ် ‘အတ္တ’ မဟုတ်သော တရား၌ လိုချင်မှု ‘ဆန္ဒ'ကိုပယ်ရမည်ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

အဋ္ဌမသုတ်။

၉-ဒုတိယ အနတ္တသုတ်

֍ ၁၄၄။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ ရဟန်းတို့ သင်တို့သည် ကိုယ် ‘အတ္တ’ မဟုတ်သော တရား၌ စွဲမက်မှု ‘ရာဂ'ကိုပယ်ရမည်။ ရဟန်းတို့ အဘယ်သည်ကိုယ် ‘အတ္တ’ မဟုတ်သနည်း၊ ရဟန်းတို့ ရုပ်သည်ကိုယ် ‘အတ္တ'မဟုတ်၊ သင်တို့သည် ထိုရုပ်၌ စွဲမက်မှု'ရာဂ'ကို ပယ်ရမည်။ ဝေဒနာသည်ကိုယ် ‘အတ္တ’ မဟုတ်။ သညာသည်။ သင်္ခါရတို့သည်။ ဝိညာဏ်သည်ကိုယ် ‘အတ္တ’ မဟုတ်၊ သင်တို့သည် ထိုဝိညာဏ်၌ စွဲမက်မှု'ရာဂ'ကို ပယ်ရမည်။ ရဟန်းတို့ သင်တို့သည်ကိုယ် ‘အတ္တ’ မဟုတ်သော တရား၌ စွဲမက်မှု'ရာဂ'ကိုပယ်ရမည်ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

နဝမသုတ်။

၁၀-တတိယ အနတ္တသုတ်

֍ ၁၄၅။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ ရဟန်းတို့ သင်တို့သည် ကိုယ်'အတ္တ’ မဟုတ်သော တရား၌ လိုချင်စွဲမက်မှု'ဆန္ဒရာဂ'ကို ပယ်ရမည်။ ရဟန်းတို့ အဘယ်သည်ကိုယ် ‘အတ္တ’ မဟုတ်သနည်း၊ ရဟန်းတို့ ရုပ်သည်ကိုယ် ‘အတ္တ’ မဟုတ်၊ သင်တို့သည် ထိုရုပ်၌ လိုချင်စွဲမက်မှု ‘ဆန္ဒ ရာဂ'ကို ပယ်ရမည်။ ဝေဒနာသည်ကိုယ်'အတ္တ’ မဟုတ်။ သညာသည်။ သင်္ခါရတို့သည်။ ဝိညာဏ်သည်ကိုယ်'အတ္တ’ မဟုတ်၊ သင်တို့သည် ထိုဝိညာဏ်၌ လိုချင်စွဲမက်မှု ‘ဆန္ဒရာဂ’ ကို ပယ်ရမည်။ ရဟန်းတို့ သင်တို့သည်ကိုယ် ‘အတ္တ’ မဟုတ်သောတရား၌ လိုချင်စွဲမက်မှု ‘ဆန္ဒရာဂ'ကို ပယ်ရမည်ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

ဒသမသုတ်။

၁၁-နိဗ္ဗိဒါ ဗဟုလသုတ်

֍ ၁၄၆။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ ရဟန်းတို့ ယုံကြည်၍ ရဟန်းပြုသော အမျိုးကောင်းသားအား ဤတရားအစဉ်သည် ဖြစ်၏၊ ရုပ်၌ ငြီးငွေ့ခြင်းများသည် ဖြစ်၍ နေရာ၏။ ဝေဒနာ၌ ။ သညာ၌ ။ သင်္ခါရတို့၌ ။ ဝိညာဏ်၌ ငြီးငွေ့ခြင်းများသည် ဖြစ်၍ နေရာ၏။ ရုပ်၌ ငြီးငွေ့ခြင်းများသည် ဖြစ်၍ နေလျှင်။ ဝေဒနာ၌ ။ သညာ၌ ။ သင်္ခါရတို့၌ ။ ဝိညာဏ်၌ ငြီးငွေ့ခြင်းများသည် ဖြစ်၍ နေလျှင် ရုပ်ကို ပိုင်းခြားသိ၏။

ဝေဒနာကို။ သညာကို။ သင်္ခါရတို့ကို။ ဝိညာဏ်ကို ပိုင်းခြားသိ၏။ ထိုသူသည် ရုပ်ကို ပိုင်းခြားသိလျှင်။ ဝေဒနာကို ပိုင်းခြားသိလျှင်။ သညာကို ပိုင်းခြားသိလျှင်။ သင်္ခါရတို့ကို ပိုင်းခြားသိလျှင်။ ဝိညာဏ်ကို့ပိုင်းခြားသိလျှင် ထိုသူသည် ရုပ်မှ လွတ်၏၊ ဝေဒနာမှ လွတ်၏၊ သညာမှ လွတ်၏၊ သင်္ခါရတို့မှလွတ်၏၊ ဝိညာဏ်မှ လွတ်၏၊ “ပဋိသန္ဓေနေမှု အိုမှု သေမှု စိုးရိမ်မှု ငိုကြွေးမှုကိုယ်ဆင်းရဲမှုစိတ်ဆင်းရဲမှု ပြင်းစွာ ပင်ပန်းမှု တို့မှ လွတ်၏၊ ဆင်းရဲအပေါင်းမှ လွတ်၏”ဟု ငါ ဆို၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

ဧကာဒသမသုတ်။

၁၂-အနိစ္စာနုပဿီသုတ်

֍ ၁၄၇။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ ရဟန်းတို့ ယုံကြည်၍ ရဟန်းပြုသာ အမျိုးကောင်းသားအား ဤတရားအစဉ်သည် ဖြစ်၏၊ ရုပ်၌ မမြဲဟု အစဉ်ရှု၍ နေရာ၏။ ဝေဒနာ၌ ။ သညာ၌ ။ သင်္ခါရတို့၌ ။ ဝိညာဏ်၌ မမြဲဟု အစဉ်ရှု၍ နေရာ၏။ပ။ ဆင်းရဲအပေါင်းမှ လွတ်၏ဟု ငါ ဆို၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

ဒွါဒသမသုတ်။

၁၃-ဒုက္ခာနုပဿီသုတ်

֍ ၁၄၈။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ ရဟန်းတို့ ယုံကြည်၍ ရဟန်းပြုသော အမျိုးကောင်းသားအား ဤတရားအစဉ်သည် ဖြစ်၏၊ ရုပ်၌ ဆင်းရဲ၏ဟု အစဉ်ရှု၍ နေရာ၏။ ဝေဒနာ၌ ။ သညာ၌ ။ သင်္ခါရတို့၌ ။ ဝိညာဏ်၌ ဆင်းရဲ၏ဟု အစဉ်ရှု၍ နေရာ၏။ပ။ ဆင်းရဲအပေါင်းမှ လွတ်၏ဟု ငါ ဆို၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

တေရသမသုတ်။

၁၄-အနတ္တာနုပဿီသုတ်

֍ ၁၄၉။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ ရဟန်းတို့ ယုံကြည်၍ ရဟန်းပြုသာ အမျိုးကောင်းသားအား ဤတရားအစဉ်သည် ဖြစ်၏၊ ရုပ်၌ ကိုယ် ‘အတ္တ’ မဟုတ်ဟု အစဉ်ရှု၍ နေရာ၏။ ဝေဒနာ၌ ။ သညာ၌ ။ သင်္ခါရတို့၌ ။ ဝိညာဏ်၌ ကိုယ်'အတ္တ’ မဟုတ်ဟု အစဉ်ရှု၍ နေရာ၏။ ရုပ်၌ ကိုယ်'အတ္တ’ မဟုတ်ဟုအစဉ်ရှု၍ နေလျှင်။ ဝေဒနာ၌ ။ သညာ၌ ။ သင်္ခါရတို့၌ ။ ဝိညာဏ်၌ ကိုယ်'အတ္တ’ မဟုတ်ဟု အစဉ်ရှု၍ နေလျှင် ရုပ်ကို ပိုင်းခြား သိ၏၊ ဝေဒနာကို။ပ။ သညာကို။ သင်္ခါရတို့ကို။ ဝိညာဏ်ကို ပိုင်းခြားသိ၏၊ ထိုသူသည် ရုပ်ကို ပိုင်းခြား သိလျှင်။ ဝေဒနာကို ပိုင်းခြားသိလျှင်။ သညာကို ပိုင်းခြားသိလျှင်။ သင်္ခါရတို့ကို ပိုင်းခြားသိလျှင်။ ဝိညာဏ်ကို ပိုင်းခြားသိလျှင် ရုပ်မှ လွတ်၏၊ ဝေဒနာမှ လွတ်၏၊ သညာမှ လွတ်၏၊ သင်္ခါရတို့မှ လွတ်၏၊ ဝိညာဏ်မှ လွတ်၏။ “ပဋိသန္ဓေနေမှု အိုမှု သေမှုစိုးရိမ်မှု ငိုကြွေးမှု ကိုယ်ဆင်းရဲမှု စိတ်ဆင်းရဲမှု ပြင်းစွာ ပင်ပန်းမှုတို့မှ လွတ်၏။ ဆင်းရဲအပေါင်းမှလွတ်၏ ”ဟု ငါ ဆို၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

စုဒ္ဒသမသုတ်။

လေးခုမြောက် ကုက္ကုဠဝဂ် ပြီး၏။

(၁၅) ၅-ဒိဋ္ဌိဝဂ်

၁-အဇ္ဈတ္တသုတ်

֍ ၁၅၀။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ ရဟန်းတို့ အဘယ်တရားရှိလျှင် အဘယ်တရားကို အစွဲပြု၍ မိမိသန္တာန်၌ ချမ်းသာဆင်းရဲ ဖြစ်သနည်း။ အသျှင်ဘုရား တပည့်တော်တို့အား တရားတို့သည် မြတ်စွာဘုရားသာအရင်းခံ ရှိပါကုန်၏။ပ။ ရဟန်းတို့ ရုပ်ရှိလျှင် ရုပ်ကို စွဲ၍ မိမိသန္တာန်၌ ချမ်းသာဆင်းရဲ ဖြစ်၏။ ဝေဒနာရှိလျှင်။ပ။ သညာရှိလျှင်။ သင်္ခါရတို့ ရှိလျှင်။ ဝိညာဏ်ရှိလျှင် ဝိညာဏ်ကို စွဲ၍ မိမိသန္တာန်၌ ချမ်းသာ့ဆင်းရဲ ဖြစ်၏။

ရဟန်းတို့ ထိုအရာကို အဘယ်သို့ မှတ်ထင်ကြသနည်း၊ ရုပ်သည် မြဲသလော၊ မမြဲသလော။ မမြဲပါအသျှင်ဘုရား။ မမြဲသော ရုပ်သည် ဆင်းရဲလော၊ ချမ်းသာလော။ ဆင်းရဲပါ အသျှင်ဘုရား။ မမြဲသောဆင်းရဲသော ဖောက်ပြန်ခြင်းသဘောရှိသော ရုပ်ကို အစွဲ မပြုလျှင် မိမိသန္တာန်၌ ချမ်းသာဆင်းရဲသည် ဖြစ်နိုင်ရာသေးသလော။ မဖြစ်နိုင်ပါ အသျှင်ဘုရား။ ဝေဒနာသည်။ပ။ သညာသည်။ သင်္ခါရတို့သည်။ ဝိညာဏ်သည် မြဲသလော၊ မမြဲသလော။ မမြဲပါ အသျှင်ဘုရား။ မမြဲသော ဝိညာဏ်သည် ချမ်းသာလော၊ ဆင်းရဲလော။ ဆင်းရဲပါ အသျှင်ဘုရား။ မမြဲသော ဆင်းရဲသော ဖောက်ပြန်ခြင်းသဘောရှိသော ဝိညာဏ်ကို အစွဲမပြုလျှင် မိမိသန္တာန်၌ ချမ်းသာဆင်းရဲသည် ဖြစ်နိုင်ရာသေးသလော။ မဖြစ်နိုင်ပါ အသျှင်ဘုရား။ ဤသို့မြင်သော။ပ။ ဤမဂ်ကိစ္စအလို့ငှါ တစ်ပါးသောပြုဖွယ် မရှိတော့ပြီဟု သိ၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

ပဌမသုတ်။

၂-ဧတံ မမသုတ်

֍ ၁၅၁။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ ရဟန်းတို့ အဘယ်တရားရှိလျှင် အဘယ်တရားကို အစွဲပြု၍ အဘယ်တရားကို အမှားနှလုံးသွင်း၍ “ ဤကား ငါ့ဥစ္စာ ဖြစ်၏၊ ဤကား ငါ ဖြစ်၏၊ ဤကား ငါ၏ ကိုယ် ‘အတ္တ'တည်း”ဟု ရှုသနည်း။ အသျှင်ဘုရား တပည့်တော်တို့အား တရားတော်တို့သည် မြတ်စွာဘုရားသာအရင်းခံရှိပါကုန်၏။ပ။ ရဟန်းတို့ ရုပ်ရှိလျှင် ရုပ်ကို အစွဲပြု၍ ရုပ်ကို အမှားနှလုံးသွင်း၍ ။ပ။ ဝိညာဏ်ရှိလျှင် ဝိညာဏ်ကို အစွဲပြု၍ ဝိညာဏ်ကို အမှားနှလုံးသွင်း၍ “ ဤဝိညာဏ်သည် ငါ့ဥစ္စာ ဖြစ်၏၊ ဤဝိညာဏ်သည် ငါ ဖြစ်၏၊ ဤဝိညာဏ်သည် ငါ၏ ကိုယ် ‘အတ္တ'တည်း”ဟု ရှု၏။

ရဟန်းတို့ ထိုအရာကို အဘယ်သို့ မှတ်ထင်သနည်း၊ ရုပ်သည် မြဲသလော၊ မမြဲသလော။ မမြဲပါအသျှင်ဘုရား။ပ။ ဖောက်ပြန်ခြင်းသဘောရှိသော ရုပ်ကို “ ဤရုပ်သည် ငါ့ဥစ္စာ ဖြစ်၏၊ ဤရုပ်သည် ငါဖြစ်၏၊ ဤရုပ်သည် ငါ၏ကိုယ် ‘အတ္တ'တည်း”ဟု ရှုရာသလော။ မရှုရာပါ အသျှင်ဘုရား။ ဝေဒနာသည်။ သညာသည်။ သင်္ခါရတို့သည်။ ဝိညာဏ်သည် မြဲသလော၊ မမြဲသလော။ မမြဲပါ အသျှင်ဘုရား။ပ။ ဖောက်ပြန်ခြင်းသဘောရှိသော ဝိညာဏ်ကို အစွဲ မပြုလျှင် “ ဤဝိညာဏ်သည် ငါ့ဥစ္စာ ဖြစ်၏၊ ဤဝိညာဏ်သည် ငါ ဖြစ်၏၊ ဤဝိညာဏ်သည် ငါ၏ကိုယ် ‘အတ္တ'တည်း”ဟု ရှုရာသလော။ မရှုရာပါအသျှင်ဘုရား။ ဤသို့ မြင်သော။ပ။ ဤမဂ်ကိစ္စအလို့ငှါ တစ်ပါးသောပြုဖွယ် မရှိတော့ပြီဟု သိ၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

ဒုတိယသုတ်။

၃-သော အတ္တာသုတ်

֍ ၁၅၂။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ ရဟန်းတို့ အဘယ်တရားရှိလျှင် အဘယ်တရားကို အစွဲပြု၍ အဘယ်တရားကို အမှားနှလုံးသွင်း၍ “ထိုအတ္တသည် ထိုလောကသည် ထိုငါသည် တမလွန်ဘဝ၌ မြဲသည် ခိုင်ခံ့သည်တည်တံ့သည် ဖောက်ပြန်ခြင်းသဘော မရှိသည် ဖြစ်ရအံ့”ဟု ဤသို့သော အယူ ဖြစ်သနည်း။ အသျှင်ဘုရား တပည့်တော်တို့အား တရားတို့သည် မြတ်စွာဘုရားသာ အရင်းခံ ရှိပါကုန်၏။ပ။ ရဟန်းတို့ ရုပ်ရှိလျှင် ရုပ်ကို အစွဲပြု၍ ရုပ်ကို အမှားနှလုံးသွင်း၍ “ထိုအတ္တသည် ထိုလောကသည် ထိုငါသည် တမလွန်ဘဝ၌ မြဲသည် ခိုင်ခံ့သည် တည်တံ့သည် ဖောက်ပြန်ခြင်းသဘော မရှိသည် ဖြစ်ရအံ့”ဟု ဤသို့သောအယူ ဖြစ်ပေါ်၏။ ဝေဒနာ။ သညာ။ သင်္ခါရ။ ဝိညာဏ်ရှိလျှင် ဝိညာဏ်ကို အစွဲပြု၍ ဝိညာဏ်ကို အမှားနှလုံးသွင်း၍ “ထိုအတ္တသည် ထိုလောကသည် ထိုငါသည် တမလွန်ဘဝ၌ မြဲသည် ခိုင်ခံ့သည်တည်တံ့သည် ဖောက်ပြန်ခြင်းသဘော မရှိသည် ဖြစ်ရအံ့”ဟု ဤသို့သော အယူ ဖြစ်၏။

ရဟန်းတို့ ထိုအရာကို အဘယ်သို့ မှတ်ထင်သနည်း၊ ရုပ်သည် မြဲသလော၊ မမြဲသလော။ မမြဲပါအသျှင်ဘုရား။ မမြဲသော ရုပ်သည် ဆင်းရဲလော၊ ချမ်းသာလော။ ဆင်းရဲပါ အသျှင်ဘုရား။ မမြဲသောဆင်းရဲသော ဖောက်ပြန်ခြင်းသဘောရှိသော ရုပ်ကို အစွဲ မပြုလျှင် “ထိုအတ္တသည် ထိုလောကသည် ထိုငါသည် တမလွန်ဘဝ၌ မြဲသည် ခိုင်ခံ့သည် တည်တံ့သည် ဖောက်ပြန်ခြင်းသဘော မရှိသည် ဖြစ်ရအံ့”ဟု ဤသို့သော အယူသည် ဖြစ်နိုင်ရာသလော။ မဖြစ်နိုင်ရာပါ အသျှင်ဘုရား။ ဝေဒနာသည်။ သညာသည်။ သင်္ခါရတို့သည်။ ဝိညာဏ်သည် မြဲသလော၊ မမြဲသလော။ မမြဲပါ အသျှင်ဘုရား။ မမြဲသော ဝိညာဏ်သည်ချမ်းသာလော၊ ဆင်းရဲလော။ ဆင်းရဲပါ အသျှင်ဘုရား။ မမြဲသော ဆင်းရဲသော ဖောက်ပြန်ခြင်းသဘောရှိသော ဝိညာဏ်ကို အစွဲ မပြုလျှင် “ထိုအတ္တသည် ထိုလောကသည် ထိုငါသည် တမလွန်ဘဝ၌ မြဲသည်ခိုင်ခံ့သည် တည်တံ့သည် ဖောက်ပြန်ခြင်းသဘော မရှိသည် ဖြစ်ရအံ့”ဟု ဤသို့သော အယူသည် ဖြစ်နိုင်ရာသလော။ မဖြစ်နိုင်ရာပါ အသျှင်ဘုရား။ ဤသို့ မြင်သော။ပ။ ဤမဂ်ကိစ္စအလို့ငှာ တစ်ပါးသောပြုဖွယ်မရှိတော့ပြီဟု သိ၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

တတိယသုတ်။

၄-နော စ မေ သိယာသုတ်

֍ ၁၅၃။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ ရဟန်းတို့ အဘယ်တရားရှိလျှင် အဘယ်တရားကို အစွဲပြု၍ အဘယ်တရားကို အမှားနှလုံးသွင်း၍ “ငါ မဖြစ်ခဲ့မူ ငါ့ဥစ္စာဟူ၍ မဖြစ်ရာ၊ ငါသည် မဖြစ်တော့ဆိုလျှင် ငါ့ဥစ္စာဟူ၍ မဖြစ်လတ္တံ့”ဟု ဤသို့သော အယူ ဖြစ်သနည်း။ အသျှင်ဘုရား တပည့်တော်တို့အား တရားတော်တို့သည်မြတ်စွာဘုရားသာ အရင်းခံ ရှိပါကုန်၏။ပ။ ရဟန်းတို့ ရုပ်ရှိလျှင် ရုပ်ကို အစွဲပြု၍ ရုပ်ကို အမှားနှလုံးသွင်း၍ “ငါ မဖြစ်ခဲ့လျှင် ငါ့ဥစ္စာဟူ၍ မဖြစ်ရာ၊ ငါသည် မဖြစ်တော့ဆိုလျှင် ငါ့ဥစ္စာဟူ၍ မဖြစ်လတ္တံ့”ဟု ဤသို့သော အယူ ဖြစ်၏။ ဝေဒနာရှိလျှင်။ သညာရှိလျှင်။ သင်္ခါရတို့ရှိလျှင်။ ဝိညာဏ်ရှိလျှင် ဝိညာဏ်ကိုအစွဲပြု၍ ဝိညာဏ်ကို အမှားနှလုံးသွင်း၍ “ငါ မဖြစ်ခဲ့မူ ငါ့ဥစ္စာဟူ၍ မဖြစ်ရာ၊ ငါသည် မဖြစ်တော့ဆိုလျှင်ငါ့ဥစ္စာဟူ၍ မဖြစ်တော့လတ္တံ့”ဟု ဤသို့သော အယူ ဖြစ်၏။

ရဟန်းတို့ ထိုအရာကို အဘယ်သို့ မှတ်ထင်သနည်း၊ ရုပ်သည် မြဲသလော၊ မမြဲသလော။ မမြဲပါအသျှင်ဘုရား။ မမြဲသော ရုပ်သည် ဆင်းရဲလော၊ ချမ်းသာလော။ ဆင်းရဲပါ အသျှင်ဘုရား။ မမြဲသောဆင်းရဲသော ဖောက်ပြန်ခြင်းသဘောရှိသော ရုပ်ကို အစွဲ မပြုခဲ့မူ “ငါ မဖြစ်ခဲ့မူ ငါ့ဥစ္စာဟူ၍ မဖြစ်ရာ၊ ငါသည် မဖြစ်တော့ဆိုလျှင် ငါ့ဥစ္စာဟူ၍ မဖြစ်တော့လတ္တံ့”ဟု ဤသို့သော အယူ ဖြစ်နိုင်ရာသလော။ မဖြစ်နိုင်ရာပါ အသျှင်ဘုရား။ ဝေဒနာသည်။ သညာသည်။ သင်္ခါရတို့သည်။ ဝိညာဏ်သည် မြဲသလော၊ မမြဲသလော။ မမြဲပါ အသျှင်ဘုရား။ မမြဲသော ဝိညာဏ်သည် ချမ်းသာလော၊ ဆင်းရဲလော။ ဆင်းရဲပါအသျှင် ဘုရား။ မမြဲသော ဆင်းရဲသော ဖောက်ပြန်ခြင်းသဘောရှိသော ဝိညာဏ်ကို အစွဲ မပြုခဲ့မူ “ငါမဖြစ်ခဲ့လျှင် ငါ့ဥစ္စာဟု မဖြစ်ရာ၊ ငါသည် မဖြစ်တော့ဆိုလျှင် ငါ့ဥစ္စာဟု မဖြစ်တော့လတ္တံ့”ဟု ဤသို့သောအယူ ဖြစ် နိုင်ရာသေးသလော။ မဖြစ်နိုင်ရာပါ အသျှင်ဘုရား။ ဤသို့ မြင်သော။ပ။ ဤမဂ်ကိစ္စအလို့ငှါတစ်ပါးသော ပြုဖွယ် မရှိတော့ပြီဟု သိ၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

စတုတ္ထသုတ်။

၅-မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိသုတ်

֍ ၁၅၄။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ ရဟန်းတို့ အဘယ်တရားရှိလျှင် အဘယ်တရားကို အစွဲပြု၍ အဘယ်တရားကို အမှားနှလုံးသွင်း၍ မှားသော အယူသည် ဖြစ်သနည်း။ အသျှင်ဘုရား တပည့်တော်တို့အား တရားတော်တို့သည် မြတ်စွာဘုရားသာ အရင်းခံ ရှိပါကုန်၏။ပ။ ရဟန်းတို့ ရုပ်ရှိလျှင် ရုပ်ကို အစွဲပြု၍ ရုပ်ကို့အမှားနှလုံးသွင်း၍ မှားသော အယူသည် ဖြစ်၏။ ဝေဒနာရှိလျှင်။ သညာရှိလျှင်။ သင်္ခါရတို့ ရှိလျှင်။ ဝိညာဏ်ရှိလျှင် ဝိညာဏ်ကို အစွဲပြု၍ ဝိညာဏ်ကို အမှားနှလုံးသွင်း၍ မှားသော အယူသည် ဖြစ်၏။

ရဟန်းတို့ ထိုအရာကို အဘယ်သို့ မှတ်ထင်သနည်း၊ ရုပ်သည် မြဲသလော၊ မမြဲသလော။ မမြဲပါအသျှင်ဘုရား။ မမြဲသော ရုပ်ကို။ပ။ အစွဲ မပြုလျှင် မှားသော အယူသည် ဖြစ်နိုင်ရာသလော။ မဖြစ်နိုင်ပါအသျှင်ဘုရား။ ဝေဒနာသည်။ သညာသည်။ သင်္ခါရတို့သည်။ ဝိညာဏ်သည် မြဲသလော၊ မမြဲသလော။ မမြဲပါ အသျှင်ဘုရား။ မမြဲသော ဝိညာဏ်သည် ချမ်းသာလော၊ ဆင်းရဲလော။ ဆင်းရဲပါ အသျှင်ဘုရား။ မမြဲသော ဆင်းရဲသော ဖောက်ပြန်ခြင်းသဘောရှိသော ဝိညာဏ်ကို အစွဲ မပြုလျှင် မှားသော အယူသည်ဖြစ်နိုင်ရာသလော။ မဖြစ်နိုင်ရာပါ အသျှင်ဘုရား။ ဤသို့ မြင်သော။ပ။ ဤမဂ်ကိစ္စအလို့ငှါ တစ်ပါးသောပြုဖွယ် မရှိတော့ပြီဟု သိ၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

ပဉ္စမသုတ်။

၆-သက္ကာယဒိဋ္ဌိသုတ်

֍ ၁၅၅။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ ရဟန်းတို့ အဘယ်တရားရှိလျှင် အဘယ်တရားကို အစွဲပြု၍ အဘယ်တရား ကိုအမှားနှလုံးသွင်း၍ ထင်ရှားရှိသော ခန္ဓာကိုယ်၌ မှားသောအယူ‘သက္ကာယဒိဋ္ဌိ'သည် ဖြစ်သနည်း။ အသျှင်ဘုရား တပည့်တော်တို့အား တရားတော်တို့သည် မြတ်စွာဘုရားသာ အရင်းခံ ရှိပါကုန်၏။ပ။ ရဟန်းတို့ရုပ်ရှိလျှင် ရုပ်ကို အစွဲပြု၍ ရုပ်ကို အမှားနှလုံးသွင်း၍ ထင်ရှားရှိသော ခန္ဓာကိုယ်၌ မှားသော အယူသည်ဖြစ်၏။ ဝေဒနာရှိလျှင်။ သညာရှိလျှင်။ သင်္ခါရတို့ရှိလျှင်။ ဝိညာဏ်ရှိလျှင် ဝိညာဏ်ကို အစွဲပြု၍ ဝိညာဏ်ကို အမှားနှလုံးသွင်း၍ ထင်ရှားရှိသော ခန္ဓာကိုယ်၌ မှားသော အယူသည် ဖြစ်၏။

ရဟန်းတို့ ထိုအရာကို အဘယ်သို့ မှတ်ထင်ကြသနည်း။ ရုပ်သည် မြဲသလော၊ မမြဲသလော။ မမြဲပါအသျှင်ဘုရား။ မမြဲသော ရုပ်သည်။ပ။ ရုပ်ကို အစွဲ မပြုလျှင် ထင်ရှားရှိသော ခန္ဓာကိုယ်၌ မှားသောအယူသည် ဖြစ်ပေါ်နိုင်ရာသလော။ မဖြစ်ပေါ်နိုင်ရာပါ အသျှင်ဘုရား။ ဝေဒနာသည်။ သညာသည်။ သင်္ခါရတို့သည်။ ဝိညာဏ်သည် မြဲသလော၊ မမြဲသလော။ မမြဲပါ အသျှင်ဘုရား။ မမြဲသော။ပ။ ထိုဝိညာဏ်ကိုအစွဲမပြုလျှင် ထင်ရှားရှိသော ခန္ဓာကိုယ်၌ မှားသော အယူသည် ဖြစ်ပေါ်နိုင်ရာသလော။ မဖြစ်ပေါ်နိုင်ရာပါအသျှင်ဘုရား။ ဤသို့ မြင်သော။ပ။ ဤမဂ်ကိစ္စအလို့ငှါ တစ်ပါးသောပြုဖွယ် မရှိတော့ပြီဟု သိ၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

ဆဋ္ဌသုတ်။

၇-အတ္တာနုဒိဋ္ဌိသုတ်

֍ ၁၅၆။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ ရဟန်းတို့ အဘယ်တရားရှိလျှင် အဘယ်တရားကို အစွဲပြု၍ အဘယ်တရား ကိုအမှားနှလုံးသွင်း၍ အတ္တဟု စွဲလမ်းသော အယူ ‘အတ္တာနုဒိဋ္ဌိ'သည် ဖြစ်သနည်း။ အသျှင်ဘုရား တပည့်တော်တို့အား တရားတော်တို့သည် မြတ်စွာဘုရားသာ အရင်းခံ ရှိပါကုန်၏။ပ။ ရဟန်းတို့ ရုပ်ရှိလျှင် ရုပ်ကို အစွဲပြု၍ ရုပ်ကို အမှားနှလုံးသွင်း၍ အတ္တဟု စွဲလမ်းသော အယူသည် ဖြစ်၏။ ဝေဒနာရှိလျှင်။ သညာ ရှိလျှင်။ သင်္ခါရတို့ရှိလျှင်။ ဝိညာဏ်ရှိလျှင် ဝိညာဏ်ကို အစွဲပြု၍ ဝိညာဏ်ကို အမှားနှလုံးသွင်း၍ အတ္တဟု စွဲလမ်းသော အယူသည် ဖြစ်၏။

ရဟန်းတို့ ထိုအရာကို အဘယ်သို့ မှတ်ထင်ကြသနည်း။ ရုပ်သည် မြဲသလော၊ မမြဲသလော။ မမြဲပါအသျှင်ဘုရား။ မမြဲသော ရုပ်သည်။ပ။ ထိုရုပ်ကို အစွဲ မပြုလျှင် အတ္တဟု စွဲလမ်းသော အယူသည် ဖြစ်နိုင်ရာသလော။ မဖြစ်နိုင်ရာပါ အသျှင်ဘုရား။ ဝေဒနာသည်။ သညာသည်။ သင်္ခါရတို့သည်။ ဝိညာဏ်သည်မြဲသလော၊ မမြဲသလော။ မမြဲပါ အသျှင်ဘုရား။ မမြဲသော။ပ။ ထိုဝိညာဏ်ကို အစွဲ မပြုလျှင် အတ္တဟု့စွဲလမ်းသော အယူသည် ဖြစ်ပေါ်နိုင်ရာသလော။ မဖြစ်ပေါ်နိုင်ရာပါ အသျှင်ဘုရား။ ဤသို့ မြင်သော။ပ။ ဤမဂ်ကိစ္စအလို့ငှါ တစ်ပါးသောပြုဖွယ် မရှိတော့ပြီဟု သိ၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

သတ္တမသုတ်။

၈-အဘိနိဝေသသုတ်

֍ ၁၅၇။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ ရဟန်းတို့ အဘယ်တရားရှိလျှင် အဘယ်တရားကို အစွဲပြု၍ အဘယ်တရား ကိုအမှားနှလုံးသွင်း၍ နှောင်ဖွဲ့ကြောင်း အမှားနှလုံးသွင်းကြောင်း အနှောင်အဖွဲ့တို့ ဖြစ်ပေါ်ကုန်သနည်း။ အသျှင်ဘုရား တပည့်တော်တို့အား တရားတို့သည် မြတ်စွာဘုရားသာ အရင်းခံ ရှိပါကုန်၏။ပ။ ရဟန်းတို့ရုပ်ရှိလျှင် ရုပ်ကို အစွဲပြု၍ ရုပ်ကို အမှားနှလုံးသွင်း၍ နှောင်ဖွဲ့ကြောင်း အမှားနှလုံးသွင်းကြောင်းအနှောင် အဖွဲ့တို့ ဖြစ်ပေါ်ကုန်၏။ ဝေဒနာရှိလျှင်။ သညာရှိလျှင်။ သင်္ခါရတို့ရှိလျှင်။ ဝိညာဏ်ရှိလျှင်ဝိညာဏ်ကို အစွဲပြု၍ ဝိညာဏ်ကို အမှားနှလုံးသွင်း၍ နှောင်ဖွဲ့ကြောင်း အမှားနှလုံးသွင်းကြောင်းအနှောင်အဖွဲ့တို့ ဖြစ်ပေါ်ကုန်၏။

ရဟန်းတို့ ထိုအရာကို အဘယ်သို့ မှတ်ထင်ကြသနည်း။ ဝိညာဏ်သည် မြဲသလော၊ မမြဲသလော။ မမြဲပါအသျှင်ဘုရား။ မမြဲသော။ပ။ ထိုဝိညာဏ်ကို အစွဲ မပြုလျှင် နှောင်ဖွဲ့ကြောင်း အမှားနှလုံးသွင်း ကြောင်းအနှောင်အဖွဲ့တို့ ဖြစ်ပေါ်နိုင်ရာသလော။ မဖြစ်ပေါ်နိုင်ရာပါ အသျှင်ဘုရား။ ဤသို့ မြင်သော။ပ။ ဤမဂ်ကိစ္စအလို့ငှါ တစ်ပါးသောပြုဖွယ် မရှိတော့ပြီဟု သိ၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

အဋ္ဌမသုတ်။

၉-ဒုတိယ အဘိနိဝေသသုတ်

֍ ၁၅၈။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ ရဟန်းတို့ အဘယ်တရားရှိလျှင် အဘယ်တရားကို အစွဲပြု၍ အဘယ်တရား ကိုအမှားနှလုံးသွင်း၍ နှောင်ဖွဲ့ကြောင်း အမှားနှလုံးသွင်းကြောင်း ပိတ်ပင်တားမြစ်ကြောင်း တရားတို့ဖြစ်ပေါ်ကုန်သနည်း။ အသျှင်ဘုရား တပည့်တော်တို့အား တရားတို့သည် မြတ်စွာဘုရားသာ အရင်းခံရှိပါကုန်၏။ပ။ ရဟန်းတို့ ရုပ်ရှိလျှင် ရုပ်ကို အစွဲပြု၍ ရုပ်ကို အမှားနှလုံးသွင်း၍ နှောင်ဖွဲ့ကြောင်း အမှားနှလုံးသွင်းကြောင်း ပိတ်ပင်တားမြစ်ကြောင်း တရားတို့ ဖြစ်ပေါ်ကုန်၏။ ဝေဒနာရှိလျှင်။ သညာရှိလျှင်။ သင်္ခါရတို့ရှိလျှင်။ ဝိညာဏ်ရှိလျှင် ဝိညာဏ်ကို အစွဲပြု၍ ဝိညာဏ်ကို အမှားနှလုံးသွင်း၍ နှောင်ဖွဲ့ကြောင်းအမှားနှလုံးသွင်းကြောင်း ပိတ်ပင်တားမြစ်ကြောင်း တရားတို့ ဖြစ်ကုန်၏။

ရဟန်းတို့ ထိုအရာကို အဘယ်သို့ မှတ်ထင်ကြသနည်း။ ရုပ်သည် မြဲသလော၊ မမြဲသလော။ မမြဲပါအသျှင်ဘုရား။ မမြဲသော။ပ။ ထိုဝိညာဏ်ကို အစွဲမပြုလျှင် နှောင်ဖွဲ့ကြောင်း အမှားနှလုံးသွင်းကြောင်းပိတ်ပင် တားမြစ်ကြောင်းတရားတို့ ဖြစ်ပေါ်နိုင်ကုန်သလော။ မဖြစ်ပေါ်နိုင်ကုန်ပါ အသျှင်ဘုရား။ပ။ ဤသို့မြင်သော။ပ။ ဤမဂ်ကိစ္စအလို့ငှါ တစ်ပါးသောပြုဖွယ် မရှိတော့ပြီဟု သိ၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

နဝမသုတ်။

၁၀-အာနန္ဒသုတ်

֍ ၁၅၉။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ ထိုအခါ အသျှင်အာနန္ဒာသည် မြတ်စွာဘုရားထံသို့ ချဉ်းကပ်၍ မြတ်စွာဘုရားအား ဤစကားကို လျှောက်၏ - “အသျှင်ဘုရား တောင်းပန်ပါ၏၊ မြတ်စွာဘုရားသည်တပည့်တော် အား အကျဉ်းအားဖြင့် တရားဟောတော်မူပါလော့၊ တပည့်တော်သည် မြတ်စွာဘုရား၏ယင်းတရားတော်ကို နာရ၍ တစ်ယောက်တည်း ကိန်းအောင်းပြီးလျှင် မမေ့မလျော့ ပြင်းစွာလုံ့လပြုလျက် နိဗ္ဗာန်သို့ စေလွှတ်အပ်သော စိတ်ရှိသည် ဖြစ်၍ နေလိုပါ၏ ”ဟု (လျှောက်၏)။

အာနန္ဒာ ထိုအရာကို အဘယ်သို့ မှတ်ထင်သနည်း။ ရုပ်သည် မြဲသလော၊ မမြဲသလော။ မမြဲပါအသျှင်ဘုရား။ မမြဲသော ရုပ်သည် ဆင်းရဲလော၊ ချမ်းသာလော။ ဆင်းရဲပါ အသျှင်ဘုရား။ မမြဲသောဆင်းရဲသော ဖောက်ပြန်ခြင်းသဘောရှိသော ရုပ်ကို “ ဤရုပ်သည် ငါ့ဥစ္စာ ဖြစ်၏၊ ဤရုပ်သည် ငါ ဖြစ်၏၊ ဤရုပ်သည် ငါ၏ကိုယ်'အတ္တ'တည်း ”ဟု ရှုခြင်းငှါ သင့်လျော်ပါမည်လော။ မသင့်လျော်ပါ အသျှင်ဘုရား။ ဝေဒနာသည်။ သညာသည်။ သင်္ခါရတို့သည်။ ဝိညာဏ်သည် မြဲသလော၊ မမြဲသလော။ မမြဲပါ အသျှင်ဘုရား။ မမြဲသော ဝိညာဏ်သည် ဆင်းရဲလော၊ ချမ်းသာလော။ ဆင်းရဲပါ အသျှင်ဘုရား။ မမြဲသောဆင်းရဲသော ဖောက်ပြန်ခြင်းသဘောရှိသော ဝိညာဏ်ကို “ ဤဝိညာဏ်သည် ငါ့ဥစ္စာ ဖြစ်၏၊ ဤဝိညာဏ်သည် ငါ ဖြစ်၏၊ ဤဝိညာဏ်သည် ငါ၏ကိုယ် ‘အတ္တ’ တည်း ”ဟု ရှုခြင်းငှါ သင့်လျော်ပါမည်လော။ မသင့် လျော်ပါ အသျှင်ဘုရား။ ဤသို့ မြင်သော။ပ။ ဤမဂ်ကိစ္စအလို့ငှါ တစ်ပါးသောပြုဖွယ်မရှိတော့ပြီဟု သိ၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

ဒသမသုတ်။

ငါးခုမြောက် ဒိဋ္ဌိဝဂ် ပြီး၏။

ဥပရိပဏ္ဏာသက ပြီး၏။

ခန္ဓသံယုတ် ပြီး၏။

၂-ရာဓသံယုတ်

၁-ပဌမဝဂ်

၁-မာရသုတ်

֍ ၁၆၀။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ ထိုအခါ အသျှင်ရာဓသည် မြတ်စွာဘုရားထံသို့ ချဉ်းကပ်ပြီးလျှင် ရှိခိုး၍ တစ်ခုသော နေရာ၌ ထိုင်နေပြီးသော် မြတ်စွာဘုရားအား အသျှင်ဘုရား “သေခြင်း သေခြင်း”ဟု ဆိုအပ်၏၊ အဘယ်မျှဖြင့် သေခြင်း ဖြစ်ပါသနည်းဟု လျှောက်၏။

ရာဓ ရုပ်ရှိလျှင် သေခြင်းသည်လည်းကောင်း၊ သေစေသူသည်လည်းကောင်း၊ သေသူသည်လည်းကောင်း ရှိရာ၏။ ရာဓ ထိုသို့ဖြစ်သောကြောင့် သင်သည် ရုပ်ကို သေခြင်းတရားဟု ရှုလော့၊ သေစေသူဟု ရှုလော့၊ သေသူဟု ရှုလော့၊ ရောဂါဟု ရှုလော့၊ အနာဟု ရှုလော့၊ ငြောင့်ဟု ရှုလော့၊ ဆင်းရဲဟု ရှုလော့၊ ဆင်းရဲကြောင်း ဖြစ်၏ဟု ရှုလော့၊ ထိုရုပ်ကို ဤသို့ ရှုသူတို့သည် ကောင်းစွာရှုသူတို့ မည် ကုန်၏။ ဝေဒနာရှိလျှင်။ပ။ သညာရှိလျှင်။ သင်္ခါရတို့ရှိလျှင်။ ဝိညာဏ်ရှိလျှင်သေခြင်းတရားသည်လည်း ကောင်း၊ သေစေသူသည်လည်းကောင်း၊ သေသူသည်လည်းကောင်း ရှိရာ၏။

ရာဓ ထိုသို့ဖြစ်သောကြောင့် သင်သည် ဝိညာဏ်ကို သေခြင်းတရားဟု ရှုလော့၊ သေစေသူဟု ရှုလော့၊ သေသူဟု ရှုလော့၊ ရောဂါဟု ရှုလော့၊ အနာဟု ရှုလော့၊ ငြောင့်ဟု ရှုလော့၊ ဆင်းရဲဟု ရှုလော့၊ ဆင်းရဲကြောင်း ဖြစ်၏ဟု ရှုလော့၊ ထိုဝိညာဏ်ကို ဤသို့ ရှုသူတို့သည် ကောင်းစွာ ရှုသူတို့ မည်ကုန်၏။

အသျှင်ဘုရား ကောင်းစွာ ရှုခြင်းသည် အဘယ်အကျိုး ရှိပါသနည်း။ ရာဓ ကောင်းစွာ ရှုခြင်းသည်ငြီးငွေ့ခြင်း အကျိုးရှိ၏။ အသျှင်ဘုရား ငြီးငွေ့ခြင်းသည် အဘယ်အကျိုး ရှိပါသနည်း။ ရာဓ ငြီးငွေ့ခြင်းသည် စွဲမက်မှု ကင်းခြင်း အကျိုးရှိ၏၊ အသျှင်ဘုရား စွဲမက်မှု ကင်းခြင်းသည် အဘယ်အကျိုး ရှိပါသနည်း။ ရာဓ စွဲမက်မှု ကင်းခြင်းသည် လွတ်မြောက်ခြင်း အကျိုးရှိ၏။ အသျှင်ဘုရားလွတ်မြောက်ခြင်းသည် အဘယ်အကျိုးရှိပါသနည်း။ လွတ်မြောက်ခြင်းသည် နိဗ္ဗာန်ရောက်ကြောင်းအကျိုးရှိ၏။ အသျှင်ဘုရား နိဗ္ဗာန်သို့ ရောက်ခြင်းသည် အဘယ်အကျိုးရှိပါသနည်း။ ရာဓ ပြဿနာလွန်သွားပြီ၊ ပြဿနာ၏ အဆုံးကို ယူရန် မစွမ်းနိုင်၊ မြတ်သော အကျင့်ကို ကျင့်သုံးခြင်းသည်နိဗ္ဗာန်သို့ သက်ဝင်၏၊ နိဗ္ဗာန်လျှင် လဲ လျောင်းရာရှိ၏၊ နိဗ္ဗာန်လျှင် အဆုံးရှိ၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

ပဌမသုတ်။

၂-သတ္တသုတ်

֍ ၁၆၁။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ တစ်ခုသော နေရာ၌ ထိုင်နေပြီးသော အသျှင်ရာဓသည် မြတ်စွာဘုရားအားအသျှင်ဘုရား “ကပ်ငြိမှု ကပ်ငြိမှု”ဟု ဆိုအပ်၏၊ အသျှင်ဘုရား အဘယ်မျှလောက်ဖြင့် “ကပ်ငြိမှု”ဟု ဆိုအပ်ပါသနည်းဟု လျှောက်၏။ ရာဓ ရုပ်၌ လိုချင်မှု ‘ဆန္ဒ’၊ စွဲမက်မှု ‘ရာဂ’၊ နှစ်သက်မှု ‘နန္ဒီ’၊ တပ်မက်မှု'တဏှာ'ကို ထိုရုပ်၌ ကပ်ငြိတတ် အလွန်ကပ်ငြိသောကြောင့် “ကပ်ငြိမှု”ဟု ဆိုအပ်၏။ ဝေဒနာ၌ ။ သညာ၌ ။ သင်္ခါရတို့၌ ။ ဝိညာဏ်၌ လိုချင်မှု ‘ဆန္ဒ’၊ စွဲမက်မှု'ရာဂ’၊ နှစ်သက်မှု ‘နန္ဒီ’၊ တပ်မက်မှု'တဏှာ'ကိုထို ဝိညာဏ်၌ ကပ်ငြိတတ် အလွန်ကပ်ငြိသောကြောင့် “ကပ်ငြိမှု”ဟု ဆိုအပ်၏။

ရာဓ ဥပမာသော်ကား သူငယ်တို့သည်လည်းကောင်း၊ သူငယ်မတို့သည်လည်းကောင်း မြေမှုန့်အိမ်ငယ်တို့ဖြင့် ကစားကုန်၏၊ ထိုမြေမှုန့်အိမ်ငယ်တို့၌ စွဲမက်မှု ကင်းခြင်း လိုချင်မှု ကင်းခြင်းခင်တွယ်မှု ကင်းခြင်း မွတ်သိပ်မှု ကင်းခြင်း ပူလောင်မှု ကင်းခြင်း တပ်မက်မှု ကင်းခြင်းမဖြစ်ကြသေးသမျှ ထိုမြေ မှုန့်အိမ်ငယ်တို့ကို တွယ်တာကုန်၏၊ ကစားကုန်၏၊ လိုလားကုန်၏၊ မြတ်နိုးကုန်၏။ ရာဓ သူငယ်တို့သည်လည်းကောင်း၊ သူငယ်မတို့သည်လည်းကောင်းထိုမြေမှုန့်အိမ်ငယ်တို့၌ စွဲမက်မှု ကင်းခြင်း လိုချင်မှု ကင်း ခြင်း ခင်တွယ်မှု ကင်းခြင်း မွတ်သိပ်မှုကင်းခြင်း ပူလောင်မှု ကင်းခြင်း တပ်မက်မှု ကင်းခြင်း ဖြစ်လာကြ သော အခါ ထိုမြေမှုန့်အိမ်ငယ်တို့ကိုလက်တို့ဖြင့်လည်းကောင်း၊ ခြေတို့ဖြင့်လည်းကောင်း ကြဲဖြန့်ကုန်၏။ လွှင့်ပစ်ကုန်၏၊ ဖျက်ဆီးကုန်၏၊ ကစားမှု ပြီးဆုံးသည်ကို ပြုကုန်၏။

ရာဓ ဤအတူ သင်တို့လည်း ရုပ်ကို ကြဲဖြန့်ကုန်လော့၊ လွှင့်ပစ်ကုန်လော့၊ ဖျက်ဆီးကုန်လော့၊ ကစားမှု ပြီးဆုံးသည်ကို ပြုကုန်လော့၊ တဏှာကုန်အောင် ကျင့်ကုန်လော့။ ဝေဒနာကို ကြဲဖြန့်ကုန်လော့၊ လွှင့်ပစ်ကုန်လော့၊ ဖျက်ဆီးကုန်လော့၊ ကစားမှု ပြီးဆုံးသည်ကို ပြုကုန်လော့၊ တဏှာကုန်အောင် ကျင့်ကုန်လော့။ သညာကို။ သင်္ခါရတို့ကို။ ဝိညာဏ်ကို ကြဲဖြန့်ကုန်လော့၊ လွှင့်ပစ်ကုန်လော့၊ ဖျက်ဆီးကုန်လော့၊ ကစားမှု ပြီးဆုံးသည်ကို ပြုကုန်လော့၊ တဏှာကုန်အောင် ကျင့်ကုန်လော့။ ရာဓ မှန်၏၊ တဏှာကုန်ခြင်းသည် နိဗ္ဗာန် မည်၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

ဒုတိယသုတ်။

၃-ဘဝနေတ္တိသုတ်

֍ ၁၆၂။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ တစ်ခုသော နေရာ၌ ထိုင်နေပြီးသော အသျှင်ရာဓသည် မြတ်စွာဘုရားအားအသျှင်ဘုရား “ဘဝနှောင်ကြိုး၏ ချုပ်ငြိမ်းရာ ဘဝနှောင်ကြိုး၏ ချုပ်ငြိမ်းရာ”ဟု ဆိုအပ်ပါ၏၊ အသျှင်ဘုရား အဘယ်သည် ဘဝနှောင်ကြိုးပါနည်း၊ အဘယ်သည် ဘဝနှောင်ကြိုး၏ ချုပ်ငြိမ်းရာပါနည်းဟု ဤစကားကို လျှောက်၏။

ရာဓ ရုပ်၌ လိုချင်မှု စွဲမက်မှု နှစ်သက်မှု တပ်မက်မှု ကပ်ရောက်စွဲလမ်းမှု စိတ်၏ ဆောက်တည်ကြောင်း အမှားနှလုံးသွင်းကြောင်း အနုသယတို့ကို ဘဝနှောင်ကြိုးဟု ဆိုအပ်၏၊ ထိုလိုချင်မှုစသည်တို့၏ ချုပ်ငြိမ်းရာကို ဘဝနှောင်ကြိုး၏ ချုပ်ငြိမ်းရာဟု ဆိုအပ်၏။ ဝေဒနာ၌ ။ သညာ၌ ။ သင်္ခါရတို့၌ ။ ဝိညာဏ်၌ လိုချင်မှု စွဲမက်မှု နှစ်သက်မှု တပ်မက်မှု ကပ်ရောက်စွဲလမ်းမှု စိတ်၏ဆောက်တည်ကြောင်း အမှားနှလုံး သွင်းကြောင်း အနုသယတို့ကို ဘဝနှောင်ကြိုးဟု ဆိုအပ်၏၊ ထိုလိုချင်မှု စသည်တို့၏ ချုပ်ငြိမ်းရာကို ဘဝ နှောင်ကြိုး၏ ချုပ်ရာဟု ဆိုအပ်၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

တတိယသုတ်။

၄-ပရိညေယျသုတ်

֍ ၁၆၃။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ အသျှင်ရာဓသည် မြတ်စွာဘုရားထံသို့ ချဉ်းကပ်ပြီးလျှင် ရှိခိုး၍ တစ်ခုသောနေရာ၌ ထိုင်နေ၏၊ တစ်ခုသော နေရာ၌ ထိုင်နေပြီးသော အသျှင်ရာဓအား မြတ်စွာဘုရားသည် ဤစကားကို မိန့်တော်မူ၏-

ရာဓ ပိုင်းခြားသိသင့်သော တရားတို့ကိုလည်းကောင်း၊ ပိုင်းခြားသိခြင်းကိုလည်းကောင်း၊ ပိုင်းခြားသိပြီးသော ပုဂ္ဂိုလ်ကိုလည်းကောင်း ဟောပြအံ့၊ ထိုတရားကို နာလော့၊ ကောင်းစွာ နှလုံးသွင်းလော့ဟုမိန့်တော်မူ၏။ “အသျှင်ဘုရား ကောင်းပါပြီ”ဟု အသျှင်ရာဓသည် မြတ်စွာဘုရားအား ဝန်ခံ၏၊ မြတ်စွာဘုရားသည် ဤစကားကို မိန့်တော်မူ၏-

ရာဓ ပိုင်းခြားသိသင့်သော တရားတို့ဟူသည် အဘယ်နည်း။ ရာဓ ရုပ်သည် ပိုင်းခြားသိသင့်သောတရားတည်း၊ ဝေဒနာသည် ပိုင်းခြားသိသင့်သော တရားတည်း၊ သညာသည်။ သင်္ခါရတို့သည်။ ဝိညာဏ်သည် ပိုင်းခြားသိသင့်သော တရားတည်း၊ ဤတရားတို့ကို ပိုင်းခြားသိသင့်သော တရားတို့ဟု ဆိုအပ်ကုန်၏။ ရာဓ ပိုင်းခြားသိခြင်းဟူသည် အဘယ်နည်း။ စွဲမက်မှု ကုန်ခြင်း, အမျက်ထွက်မှု ကုန်ခြင်း,တွေဝေမှု ကုန်ခြင်းကို ပိုင်းခြားသိခြင်းဟု ဆိုအပ်၏။ ရာဓ ပိုင်းခြားသိပြီးသော ပုဂ္ဂိုလ်ဟူသည်အဘယ်နည်း။ “ရဟန္တာ”ဟု ဆိုအပ်၏၊ ထိုအသျှင်ကား ဤသို့ အမည်ရှိ၏၊ ဤသို့ အနွယ်ရှိ၏၊ ရာဓ ဤအသျှင်ကို ပိုင်းခြားသိပြီးသော ပုဂ္ဂိုလ်ဟု ဆိုအပ်၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

စတုတ္ထသုတ်။

၅-သမဏသုတ်

֍ ၁၆၄။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ တစ်ခုသော နေရာ၌ ထိုင်နေပြီးသော အသျှင်ရာဓအား မြတ်စွာဘုရားသည် ဤစကားကို မိန့်တော်မူ၏- ရာဓ ဥပါဒါနက္ခန္ဓာတို့သည် ဤငါးမျိုးတို့တည်း။ အဘယ်ငါးမျိုးတို့နည်း၊ ရုပ်ဟူသော ဥပါဒါနက္ခန္ဓာ၊ ဝေဒနာဟူသော ဥပါဒါနက္ခန္ဓာ၊ သညာဟူသော ဥပါဒါနက္ခန္ဓာ၊ သင်္ခါရတို့ဟူသော ဥပါဒါနက္ခန္ဓာ၊ ဝိညာဏ်ဟူသော ဥပါဒါနက္ခန္ဓာတို့တည်း။

ရာဓ အချို့သော သမဏဗြာဟ္မဏတို့သည် ဤဥပါဒါနက္ခန္ဓာငါးမျိုးတို့၏ သာယာဖွယ်ကိုလည်း ကောင်း၊ အပြစ်ကိုလည်းကောင်း၊ ထွက်မြောက်မှုကိုလည်းကောင်းဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ မသိကြကုန်။ ရာဓထိုသမဏဗြာဟ္မဏတို့ကို သမဏတို့၌လည်း သမဏဟု မသမုတ်အပ်ကုန်၊ ဗြာဟ္မဏတို့၌လည်း ဗြာဟ္မဏဟု မသမုတ်အပ်ကုန်၊ ထိုအသျှင်တို့သည် သမဏအဖြစ်အကျိုးငှါလည်းကောင်း၊ ဗြာဟ္မဏအဖြစ်အကျိုးငှါလည်းကောင်း ယခုဘဝ၌ ပင်ကိုယ်တိုင် ထူးသော ဉာဏ်ဖြင့် မျက်မှောက်ပြုကာ မနေကြရကုန်။

ရာဓ အချို့သော သမဏဗြာဟ္မဏတို့သည် ဤဥပါဒါနက္ခန္ဓာငါးမျိုးတို့၏ သာယာဖွယ်ကိုလည်း ကောင်း၊ အပြစ်ကိုလည်းကောင်း၊ ထွက်မြောက်မှုကိုလည်းကောင်းဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ သိကြကုန်၏၊ ထိုအသျှင်တို့ကို သမဏတို့၌လည်း သမဏဟု သမုတ်အပ်ကုန်၏၊ ဗြာဟ္မဏတို့၌လည်း ဗြာဟ္မဏဟု သမုတ်အပ်ကုန်၏၊ ထိုအသျှင်တို့သည် သမဏအဖြစ်အကျိုးငှါလည်းကောင်း၊ ဗြာဟ္မဏအဖြစ်အကျိုးငှါလည်းကောင်း ယခုဘဝ၌ ပင်ကိုယ်တိုင် ထူးသော ဉာဏ်ဖြင့် မျက်မှောက်ပြုကာနေကြရကုန်၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

ပဉ္စမသုတ်။

၆-ဒုတိယ သမဏသုတ်

֍ ၁၆၅။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ တစ်ခုသော နေရာ၌ ထိုင်နေပြီးသော အသျှင်ရာဓအား မြတ်စွာဘုရားသည် ဤစကားကို မိန့်တော်မူ၏ - ရာဓ ဥပါဒါနက္ခန္ဓာတို့သည် ဤငါးမျိုးတို့တည်း။ အဘယ်ငါးမျိုးတို့နည်း၊့ရုပ်ဟူသော ဥပါဒါနက္ခန္ဓာ။ပ။ ဝိညာဏ်ဟူသော ဥပါဒါနက္ခန္ဓာတို့တည်း။

ရာဓ အချို့သော သမဏဗြာဟ္မဏတို့သည် ဤဥပါဒါနက္ခန္ဓာငါးမျိုးတို့၏ ဖြစ်ပေါ်ခြင်းကိုလည်း ကောင်း၊ ချုပ်ခြင်းကိုလည်းကောင်၊ သာယာဖွယ်ကိုလည်းကောင်း၊ အပြစ်ကိုလည်းကောင်း၊ ထွက်မြောက်မှုကိုလည်းကောင်းဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ မသိကြကုန်။ပ။ကိုယ်တိုင် ထူးသော ဉာဏ်ဖြင့် မျက်မှောက်ပြုကာရောက်၍ နေကြရကုန်၏ဟု မိန့်တော်မူ၏။

ဆဋ္ဌသုတ်။

၇-သောတာပန္နသုတ်

֍ ၁၆၆။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ တစ်ခုသော နေရာ၌ ထိုင်နေပြီးသော အသျှင်ရာဓအား မြတ်စွာဘုရားသည် ဤစကားကို မိန့်တော်မူ၏ - ရာဓ ဥပါဒါနက္ခန္ဓာတို့သည် ဤငါးမျိုးတို့တည်း။ အဘယ်ငါးမျိုးတို့နည်း၊ ရုပ်ဟူသော ဥပါဒါနက္ခန္ဓာ။ပ။ ဝိညာဏ်ဟူသော ဥပါဒါနက္ခန္ဓာတို့တည်း။

ရာဓ အရိယာတပည့်သည် ဤဥပါဒါနက္ခန္ဓာငါးမျိုးတို့၏ ဖြစ်ပေါ်ခြင်းကိုလည်းကောင်း၊ ချုပ်ခြင်းကိုလည်းကောင်း၊ သာယာဖွယ်ကိုလည်းကောင်း၊ အပြစ်ကိုလည်းကောင်း၊ ထွက်မြောက်မှုကိုလည်းကောင်းဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ သိခြင်းကြောင့် အပါယ်သို့ ကျခြင်းသဘော မရှိသော ကိန်းသေ မြဲသော အထက်မဂ်သုံးပါး လျှင် လားရာရှိသော သောတာပန်ဖြစ်၏ဟု ဆိုအပ်၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

သတ္တမသုတ်။

၈-အရဟန္တသုတ်

֍ ၁၆၇။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ တစ်ခုသော နေရာ၌ ထိုင်နေပြီးသော အသျှင်ရာဓအား မြတ်စွာဘုရားသည် ဤစကားကို မိန့်တော်မူ၏ - ရာဓ ဥပါဒါနက္ခန္ဓာတို့သည် ဤငါးမျိုးတို့တည်း။ အဘယ်ငါးမျိုးတို့နည်း၊ ရုပ်ဟူသော ဥပါဒါနက္ခန္ဓာ။ပ။ ဝိညာဏ်ဟူသော ဥပါဒါနက္ခန္ဓာတို့တည်း။

ရာဓ ဤဥပါဒါနက္ခန္ဓာငါးမျိုးတို့၏ ဖြစ်ပေါ်ခြင်းကိုလည်းကောင်း၊ ချုပ်ခြင်းကိုလည်းကောင်း၊ သာယာဖွယ်ကိုလည်းကောင်း၊ အပြစ်ကိုလည်းကောင်း၊ ထွက်မြောက်မှုကိုလည်းကောင်းဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ သိလျက်မစွဲလမ်းမူ၍ ကိလေသာမှ လွတ်သောကြောင့် ဤရဟန်းကို အာသဝေါ ကုန်ပြီးသူ၊ ကျင့်သုံးပြီးသူ၊ ပြုဖွယ် ကိစ္စကို ပြုပြီးသူ၊ ဝန်ကို ချပြီးသူ၊ အရဟတ္တဖိုလ်ဟူသောကိုယ်ကျိုးသို့ ရောက်ပြီးသူ၊ ဘဝနှောင်ကြိုး သံယောဇဉ် ကုန်ပြီးသူ၊ ကောင်းစွာ သိ၍ ကိလေသာမှ လွတ်မြောက်သူ ရဟန္တာဟုဆိုအပ်၏ဟု (မိန့် တော်မူ၏)။

အဋ္ဌမသုတ်။

၉-ဆန္ဒရာဂသုတ်

֍ ၁၆၈။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ တစ်ခုသော နေရာ၌ ထိုင်နေပြီးသော အသျှင်ရာဓအား မြတ်စွာဘုရားသည် ဤစကားကို မိန့်တော်မူ၏ - ရာဓ ရုပ်၌ လိုချင်မှု စွဲမက်မှု နှစ်သက်မှု တပ်မက်မှုကို ပယ်ကြကုန်လော့၊ ဤသို့ ပယ်သော် ထိုရုပ်သည် ပယ်အပ်ပြီး၊ အမြစ်ရင်းကို အကြွင်းမဲ့ ဖြတ်အပ်ပြီး၊ နုတ်ပြီးသော ထန်းပင်ရာကဲ့သို့ ပြုအပ်ပြီး၊ တစ်ဖန် မဖြစ်အောင် ပြုအပ်ပြီး၊ နောင်အခါ ထပ်၍ ဖြစ်ပေါ်ခြင်းသဘော မရှိသည်ဖြစ်လတ္တံ့။ ဝေဒနာ၌ လိုချင်မှု စွဲမက်မှု နှစ်သက်မှု တပ်မက်မှုကို ပယ်ကြကုန်လော့၊ ဤသို့ ပယ်သော်ထိုဝေဒနာသည် ပယ်အပ်ပြီး၊ အမြစ်ရင်းကို အကြွင်းမဲ့ ဖြတ်အပ်ပြီး၊ နုတ်ပြီးသော ထန်းပင်ရာကဲ့သို့ ပြုအပ်ပြီး၊ တစ်ဖန် မဖြစ်အောင် ပြုအပ်ပြီး၊ နောင်အခါ ထပ်၍ ဖြစ်ပေါ်ခြင်းသဘော မရှိသည် ဖြစ်လတ္တံ့။ သညာ၌ ။ သင်္ခါရတို့၌ လိုချင်မှု စွဲမက်မှု နှစ်သက်မှု တပ်မက်မှုကို ပယ်ကြကုန်လော့၊ ဤသို့ ပယ်သော့်ထိုသင်္ခါရတို့ကို ပယ်အပ်ပြီး၊ အမြစ်ရင်းကို အကြွင်းမဲ့ ဖြတ်အပ်ပြီး၊ နုတ်ပြီးသော ထန်းပင်ရာကဲ့သို့ ပြုအပ်ပြီး၊ တစ်ဖန် မဖြစ်အောင် ပြုအပ်ပြီး၊ နောင်အခါ ထပ်၍ ဖြစ်ပေါ်ခြင်းသဘော မရှိကုန်သည် ဖြစ်လတ္တံ့။ ဝိညာဏ်၌ လိုချင်မှု စွဲမက်မှု နှစ်သက်မှု တပ်မက်မှုကို ပယ်ကြကုန်လော့၊ ဤသို့ ပယ်သော်ထိုဝိညာဏ်ကို ပယ်အပ်ပြီး။ပ။ သဘော မရှိကုန်သည် ဖြစ်လတ္တံ့ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

နဝမသုတ်။

၁၀-ဒုတိယ ဆန္ဒရာဂသုတ်

֍ ၁၆၉။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ တစ်ခုသော နေရာ၌ ထိုင်နေပြီးသော အသျှင်ရာဓအား မြတ်စွာဘုရားသည် ဤစကားကို မိန့်တော်မူ၏ - ရာဓ ရုပ်၌ လိုချင်မှု စွဲမက်မှု နှစ်သက်မှု တပ်မက်မှု ကပ်ရောက်စွဲလမ်းမှုစိတ်၏ ဆောက်တည်ကြောင်း အမှားနှလုံးသွင်းကြောင်း အနုသယတို့ကို ပယ်ကြကုန်လော့၊ ဤသို့ပယ်သော် ထိုရုပ်သည် ပယ်အပ်ပြီး၊ အမြစ်ရင်းကို အကြွင်းမဲ့ ဖြတ်အပ်ပြီး၊ နုတ်ပြီးသော ထန်းပင်ရာကဲ့သို့ပြုအပ်ပြီး၊ တစ်ဖန် မဖြစ်အောင် ပြုအပ်ပြီး၊ နောင်အခါ ထပ်၍ ဖြစ်ပေါ်ခြင်းသဘော မရှိသည် ဖြစ်လတ္တံ့။ ဝေဒနာ၌ လိုချင်မှု စွဲမက်မှု နှစ်သက်မှု တပ်မက်မှု ကပ်ရောက်စွဲလန်းမှု စိတ်၏ ဆောက်တည်ကြောင်းအမှားနှလုံးသွင်းကြောင်း အနုသယတို့ကို ပယ်ကြကုန်လော့။ ဤသို့ ပယ်သော် ထိုဝေဒနာသည် ပယ်အပ်ပြီး၊ အမြစ်ရင်းကို အကြွင်းမဲ့ ဖြတ်အပ်ပြီး၊ နုတ်ပြီးသော ထန်းပင်ရာကဲ့သို့ ပြုအပ်ပြီး၊ တစ်ဖန် မဖြစ်အောင် ပြုအပ်ပြီး၊ နောင်အခါ ထပ်၍ ဖြစ်ပေါ်ခြင်းသဘော မရှိသည် ဖြစ်လတ္တံ့။ သညာ၌ ။ သင်္ခါရတို့၌ လိုချင်မှု စွဲမက်မှု နှစ်သက်မှု တပ်မက်မှု ကပ်ရောက်စွဲလမ်းမှု စိတ်၏ ဆောက်တည်ကြောင်း အမှားနှလုံးသွင်းကြောင်း အနုသယတို့ကို ပယ်ကြကုန်လော့၊ ဤသို့ ပယ်သော် ထိုသင်္ခါရတို့ကို ပယ်အပ်ပြီး၊ အမြစ်ရင်းကို အကြွင်းမဲ့ ဖြတ်အပ်ပြီး၊ နုတ်ပြီးသော ထန်းပင်ရာကဲ့သို့ ပြုအပ်ပြီး၊ တစ်ဖန် မဖြစ်အောင် ပြုအပ်ပြီး၊ နောင်အခါ ထပ်၍ ဖြစ်ပေါ်ခြင်းသဘော မရှိကုန်သည် ဖြစ်ကုန်လတ္တံ့။ ဝိညာဏ်၌ လိုချင်မှု စွဲမက်မှုနှစ်သက်မှု တပ်မက်မှု ကပ်ရောက်စွဲလမ်းမှု စိတ်၏ ဆောက်တည်ကြောင်း အမှားနှလုံးသွင်းကြောင်းအနုသယတို့ကို ပယ်ကြကုန်လော့၊ ဤသို့ ပယ်သော် ထိုဝိညာဏ်ကို ပယ်အပ်ပြီး၊ အမြစ်ရင်းကိုအကြွင်းမဲ့ ဖြတ်အပ်ပြီး၊ နုတ်ပြီးသော ထန်းပင်ရာကဲ့သို့ ပြုအပ်ပြီး၊ တစ်ဖန် မဖြစ်အောင် ပြုအပ်ပြီး၊ နောင်အခါ ထပ်၍ ဖြစ်ပေါ်ခြင်းသဘော မရှိသည် ဖြစ်လတ္တံ့ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

ဒသမသုတ်။

ပဌမဝဂ် ပြီး၏။

၂-ဒုတိယဝဂ်

၁-မာရသုတ်

֍ ၁၇၀။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ တစ်ခုသော နေရာ၌ ထိုင်နေပြီးသော အသျှင်ရာဓသည် မြတ်စွာဘုရားအား ဤစကားကို လျှောက်၏-အသျှင်ဘုရား “သေခြင်း သေခြင်း”ဟု ဆိုအပ်ပါ၏၊ အသျှင်ဘုရားအဘယ်သည် သေခြင်းပါနည်းဟု (လျှောက်၏)။ ရာဓ ရုပ်သည် သေခြင်းတရားတည်း၊ ဝေဒနာသည်သေခြင်းတရား တည်း၊ သညာသည် သေခြင်းတရားတည်း၊ သင်္ခါရတို့သည် သေခြင်းတရားတို့တည်း၊ ဝိညာဏ်သည် သေခြင်းတရားတည်း။ ဤသို့ မြင်သော အကြားအမြင်ရှိသော အရိယာတပည့်သည်ရုပ်၌လည်း ငြီးငွေ့၏၊ ဝေဒနာ၌လည်း ငြီးငွေ့၏၊ သညာ၌လည်း ငြီးငွေ့၏၊ သင်္ခါရတို့၌လည်း ငြီးငွေ့၏၊ ဝိညာဏ်၌လည်း ငြီးငွေ့၏၊ ငြီးငွေ့သော် စွဲမက်မှု ကင်း၏၊ စွဲမက်မှု ကင်းခြင်းကြောင့် (ကိလေသာမှ) လွတ်မြောက်၏၊ (ကိလေသာ မှ) လွတ်မြောက်သော် “လွတ်မြောက်ပြီ”ဟု အသိဉာဏ် ဖြစ်၏၊ “ပဋိသန္ဓေနေမှု ကုန်ပြီ၊ အကျင့်မြတ်ကို ကျင့်သုံးပြီးပြီ၊ ပြုဖွယ် (မဂ်) ကိစ္စကို ပြုပြီးပြီ၊ ဤ (မဂ်) ကိစ္စအလို့ငှါ တစ်ပါးသောပြုဖွယ် မရှိတော့ပြီ”ဟု သိ၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

ပဌမသုတ်။

၂-မာရဓမ္မသုတ်

֍ ၁၇၁။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ တစ်ခုသော နေရာ၌ ထိုင်နေပြီးသော အသျှင်ရာဓသည် မြတ်စွာဘုရားအားအသျှင်ဘုရား “သေခြင်းသဘော သေခြင်းသဘော”ဟု ဆိုအပ်ပါ၏၊ အသျှင်ဘုရား အဘယ်သည်သေခြင်း သဘောပါနည်းဟု ဤစကားကို လျှောက်၏။ ရာဓ ရုပ်သည် သေခြင်းသဘောတည်း၊ ဝေဒနာသည် သေခြင်းသဘောတည်း၊ သညာသည် သေခြင်းသဘောတည်း၊ သင်္ခါရတို့သည်သေခြင်းသဘောတို့တည်း၊ ဝိညာဏ်သည် သေခြင်းသဘောတည်း။ ဤသို့ မြင်သော။ပ။ ဤမဂ်ကိစ္စအလို့ငှါ တစ်ပါးသောပြုဖွယ် မရှိ တော့ပြီဟု သိ၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

ဒုတိယသုတ်။

၃-အနိစ္စသုတ်

֍ ၁၇၂။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ တစ်ခုသော နေရာ၌ ထိုင်နေပြီးသော အသျှင်ရာဓသည် မြတ်စွာဘုရားအားအသျှင်ဘုရား “မမြဲ မမြဲ”ဟု ဆိုအပ်ပါ၏၊ အသျှင်ဘုရား အဘယ်သည် မမြဲပါသနည်းဟု ဤစကားကိုလျှောက်၏။ ရာဓ ရုပ်သည် မမြဲ၊ ဝေဒနာသည် မမြဲ၊ သညာသည် မမြဲ၊ သင်္ခါရတို့သည် မမြဲကုန်၊ ဝိညာဏ်သည် မမြဲ။ ဤသို့ မြင်သော။ပ။ ဤမဂ်ကိစ္စအလို့ငှါ တစ်ပါးသောပြုဖွယ် မရှိတော့ပြီဟု သိ၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

တတိယသုတ်။

၄-အနိစ္စဓမ္မသုတ်

֍ ၁၇၃။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ တစ်ခုသော နေရာ၌ ထိုင်နေပြီးသော အသျှင်ရာဓသည် မြတ်စွာဘုရားအားအသျှင်ဘုရား “မမြဲခြင်းသဘော မမြဲခြင်းသဘော”ဟု ဆိုအပ်ပါ၏၊ အသျှင်ဘုရား အဘယ်သည် မမြဲခြင်းသဘောပါနည်းဟု လျှောက်၏။ ရာဓ ရုပ်သည် မမြဲခြင်းသဘောတည်း၊ ဝေဒနာသည် မမြဲခြင်းသဘောတည်း၊ သညာသည် မမြဲခြင်းသဘောတည်း၊ သင်္ခါရတို့သည် မမြဲခြင်းသဘောတို့တည်း၊ ဝိညာဏ်သည်မမြဲခြင်းသဘောတည်း။ ဤသို့ မြင်သော။ပ။ ဤမဂ်ကိစ္စအလို့ငှါ တစ်ပါးသောပြုဖွယ် မရှိတော့ပြီဟု သိ၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

စတုတ္ထသုတ်။

၅-ဒုက္ခသုတ်

֍ ၁၇၄။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ တစ်ခုသော နေရာ၌ ထိုင်နေပြီးသော အသျှင်ရာဓသည် မြတ်စွာဘုရားအားအသျှင်ဘုရား “ဆင်းရဲ ဆင်းရဲ”ဟု ဆိုအပ်ပါ၏၊ အသျှင်ဘုရား အဘယ်သည် ဆင်းရဲပါနည်းဟု ဤစကားကို လျှောက်၏။ ရာဓ ရုပ်သည် ဆင်းရဲတည်း၊ ဝေဒနာသည် ဆင်းရဲတည်း၊ သညာသည် ဆင်းရဲတည်း၊ သင်္ခါရတို့သည် ဆင်းရဲတို့တည်း၊ ဝိညာဏ်သည် ဆင်းရဲတည်း။ ဤသို့ မြင်သော။ပ။ ဤမဂ်ကိစ္စအလို့ငှါ တစ်ပါးသောပြုဖွယ် မရှိတော့ပြီဟု သိ၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

ပဉ္စမသုတ်။

၆-ဒုက္ခဓမ္မသုတ်

֍ ၁၇၅။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ တစ်ခုသော နေရာ၌ ထိုင်နေပြီးသော အသျှင်ရာဓသည် မြတ်စွာဘုရားအား့အသျှင်ဘုရား “ဆင်းရဲခြင်းသဘော ဆင်းရဲခြင်းသဘော”ဟု ဆိုအပ်ပါ၏၊ အသျှင်ဘုရား အဘယ်သည်ဆင်းရဲခြင်းသဘောပါနည်းဟု လျှောက်၏။ ရာဓ ရုပ်သည် ဆင်းရဲခြင်းသဘောတည်း၊ ဝေဒနာသည်ဆင်းရဲ ခြင်းသဘောတည်း၊ သညာသည် ဆင်းရဲခြင်းသဘောတည်း၊ သင်္ခါရတို့သည်ဆင်းရဲခြင်းသဘောတို့တည်း၊ ဝိညာဏ်သည် ဆင်းရဲခြင်းသဘောတည်း။ ဤသို့ မြင်သော။ပ။ ဤမဂ်ကိစ္စအလို့ငှါ တစ်ပါးသောပြုဖွယ် မရှိတော့ပြီဟု သိ၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

ဆဋ္ဌသုတ်။

၇-အနတ္တသုတ်

֍ ၁၇၆။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ တစ်ခုသော နေရာ၌ ထိုင်နေပြီးသော အသျှင်ရာဓသည် မြတ်စွာဘုရားအားအသျှင်ဘုရား “ကိုယ် ‘အတ္တ’ မဟုတ်၊ကိုယ် ‘အတ္တ’ မဟုတ်”ဟု ဆိုအပ်ပါ၏၊ အသျှင်ဘုရားအဘယ်သည်ကိုယ် ‘အတ္တ’ မဟုတ်ပါသနည်းဟု လျှောက်၏။ ရာဓ ရုပ်သည်ကိုယ် ‘အတ္တ’ မဟုတ်၊ ဝေဒနာသည်ကိုယ် ‘အတ္တ’ မဟုတ်၊ သညာသည်ကိုယ် ‘အတ္တ’ မဟုတ်၊ သင်္ခါရတို့သည်ကိုယ် ‘အတ္တ'မဟုတ်ကုန်၊ ဝိညာဏ်သည်ကိုယ် ‘အတ္တ’ မဟုတ်။ ဤသို့ မြင်သော။ပ။ ဤမဂ်ကိစ္စအလို့ငှါတစ်ပါးသောပြုဖွယ် မရှိတော့ပြီဟု သိ၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

သတ္တမသုတ်။

၈-အနတ္တဓမ္မသုတ်

֍ ၁၇၇။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ တစ်ခုသော နေရာ၌ ထိုင်နေပြီးသော အသျှင်ရာဓသည် မြတ်စွာဘုရားအားအသျှင်ဘုရား “ကိုယ် ‘အတ္တ’ မဟုတ်သော သဘောကိုယ် ‘အတ္တ’ မဟုတ်သော သဘော”ဟုဆိုအပ်ပါ၏၊ အသျှင်ဘုရား အဘယ်သည်ကိုယ် ‘အတ္တ’ မဟုတ်သော သဘောပါနည်းဟု လျှောက်၏။

ရာဓ ရုပ်သည်ကိုယ် ‘အတ္တ’ မဟုတ်သော သဘောတည်း၊ ဝေဒနာသည်ကိုယ် ‘အတ္တ’ မဟုတ်သောသဘောတည်း၊ သညာသည်။ သင်္ခါရတို့သည်။ ဝိညာဏ်သည်ကိုယ် ‘အတ္တ’ မဟုတ်သောသဘောတည်း၊ ဤသို့ မြင်သော။ပ။ ဤမဂ်ကိစ္စအလို့ငှါ တစ်ပါးသောပြုဖွယ် မရှိတော့ပြီဟု သိ၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

အဋ္ဌမသုတ်။

၉-ခယဓမ္မသုတ်

֍ ၁၇၈။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ တစ်ခုသော နေရာ၌ ထိုင်နေပြီးသော အသျှင်ရာဓသည် မြတ်စွာဘုရားအားအသျှင်ဘုရား “ကုန်ခြင်းသဘော ကုန်ခြင်းသဘော”ဟု ဆိုအပ်ပါ၏၊ အသျှင်ဘုရား အဘယ်သည်ကုန်ခြင်း သဘောပါနည်းဟု လျှောက်၏။ ရာဓ ရုပ်သည် ကုန်ခြင်းသဘောတည်း၊ ဝေဒနာသည်ကုန်ခြင်းသဘော တည်း၊ သညာသည်။ သင်္ခါရတို့သည်။ ဝိညာဏ်သည် ကုန်ခြင်းသဘောတည်း၊ ဤသို့မြင်သော။ပ။ ဤ မဂ်ကိစ္စအလို့ငှါ တစ်ပါးသောပြုဖွယ် မရှိတော့ပြီဟု သိ၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

နဝမသုတ်။

၁၀-ဝယဓမ္မသုတ်

֍ ၁၇၉။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ တစ်ခုသော နေရာ၌ ထိုင်နေပြီးသော အသျှင်ရာဓသည် မြတ်စွာဘုရားအားအသျှင်ဘုရား “ပျက်ခြင်းသဘော ပျက်ခြင်းသဘော”ဟု ဆိုအပ်ပါ၏၊ အသျှင်ဘုရား အဘယ်သည်ပျက်ခြင်း သဘောပါနည်းဟု လျှောက်၏။ ရာဓ ရုပ်သည် ပျက်ခြင်းသဘောတည်း၊ ဝေဒနာသည့်ပျက်ခြင်းသဘော တည်း၊ သညာသည်။ သင်္ခါရတို့သည်။ ဝိညာဏ်သည် ပျက်ခြင်းသဘောတည်း၊ ဤသို့မြင်သော။ပ။ ဤ မဂ်ကိစ္စအလို့ငှါ တစ်ပါးသောပြုဖွယ် မရှိတော့ပြီဟု သိ၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

ဒသမသုတ်။

၁၁-သမုဒယဓမ္မသုတ်

֍ ၁၈၀။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ တစ်ခုသော နေရာ၌ ထိုင်နေပြီးသော အသျှင်ရာဓသည် မြတ်စွာဘုရားအားအသျှင်ဘုရား “ဖြစ်ပေါ်ခြင်းသဘော ဖြစ်ပေါ်ခြင်းသဘော”ဟု ဆိုအပ်ပါ၏၊ အသျှင်ဘုရား အဘယ်သည်ဖြစ်ပေါ်ခြင်းသဘောပါနည်းဟု လျှောက်၏။ ရာဓ ရုပ်သည် ဖြစ်ပေါ်ခြင်းသဘောတည်း၊ ဝေဒနာသည်ဖြစ် ပေါ်ခြင်းသဘောတည်း၊ သညာသည်။ သင်္ခါရတို့သည်။ ဝိညာဏ်သည် ဖြစ်ပေါ်ခြင်းသဘောတည်း၊ ဤသို့ မြင်သော။ပ။ ဤမဂ်ကိစ္စအလို့ငှါ တစ်ပါးသောပြုဖွယ် မရှိတော့ပြီဟု သိ၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

ဧကာဒသမသုတ်။

၁၂-နိရောဓဓမ္မသုတ်

֍ ၁၈၁။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ တစ်ခုသော နေရာ၌ ထိုင်နေပြီးသော အသျှင်ရာဓသည် မြတ်စွာဘုရားအားအသျှင်ဘုရား “ချုပ်ခြင်းသဘော ချုပ်ခြင်းသဘော”ဟု ဆိုအပ်ပါ၏၊ အသျှင်ဘုရား အဘယ်သည်ချုပ်ခြင်း သဘောပါနည်းဟု လျှောက်၏။ ရာဓ ရုပ်သည် ချုပ်ခြင်းသဘောတည်း၊ ဝေဒနာသည်ချုပ်ခြင်းသဘော တည်း၊ သညာသည်။ သင်္ခါရတို့သည်။ ဝိညာဏ်သည် ချုပ်ခြင်းသဘောတည်း၊ ဤသို့မြင်သော။ပ။ ဤ မဂ်ကိစ္စအလို့ငှါ တစ်ပါးသောပြုဖွယ် မရှိတော့ပြီဟု သိ၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

ဒွါဒသမသုတ်။

ဒုတိယဝဂ် ပြီး၏။

၃-အာယာစနဝဂ်

၁-မာရာဒိသုတ္တ ဧကာဒသကသုတ်

֍ ၁၈၂။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ တစ်ခုသော နေရာ၌ ထိုင်နေပြီးသော အသျှင်ရာဓသည် မြတ်စွာဘုရားအား"အသျှင်ဘုရား တောင်းပန်ပါ၏၊ မြတ်စွာဘုရားသည် တပည့်တော်အား အကျဉ်းအားဖြင့် တရားဟောတော်မူပါလော့၊ တပည့်တော်သည် မြတ်စွာဘုရား၏ ယင်းတရားကို ကြားနာပြီးလျှင် တစ်ယောက်တည်းကိန်းအောင်းလျက် မမေ့မလျော့ လုံ့လပြုကာ နိဗ္ဗာန်သို့ စေလွှတ်အပ်သော စိတ်ရှိသည် ဖြစ်၍ နေလိုပါ၏ ”ဟု ( ဤစကားကို လျှောက်၏)။

ရာဓ သေခြင်း၌ လိုချင်မှု ‘ဆန္ဒ'ကို သင် ပယ်ရမည်၊ စွဲမက်မှု ‘ရာဂ'ကို ပယ်ရမည်၊ လိုချင်စွဲမက်မှု'ဆန္ဒရာဂ'ကို ပယ်ရမည်။ ရာဓ အဘယ်သည် သေခြင်းနည်း။ ရုပ်သည် သေခြင်းတည်း၊ ထိုသေခြင်း၌ လိုချင်မှု ‘ဆန္ဒ'ကို သင် ပယ်ရမည်၊ စွဲမက်မှု ‘ရာဂ'ကို ပယ်ရမည်၊ လိုချင်စွဲမက်မှု ‘ဆန္ဒရာဂ'ကို ပယ်ရမည်။ ဝေဒနာသည် သေခြင်းတည်း၊ ထိုသေခြင်း၌ လိုချင်မှု ‘ဆန္ဒ'ကို သင် ပယ်ရမည်။ပ။ သညာသည် သေခြင်းတည်း၊ ထိုသေခြင်း၌ လိုချင်မှု ‘ဆန္ဒ'ကို သင် ပယ်ရမည်။ပ။ သင်္ခါရတို့သည် သေခြင်းတည်း၊ ထိုသေခြင်း၌ လိုချင်မှု ‘ဆန္ဒ'ကို သင် ပယ်ရမည်။ပ။ ဝိညာဏ်သည် သေခြင်းတည်း၊ ထိုသေခြင်း၌ လိုချင်မှု'ဆန္ဒ'ကို သင် ပယ်ရမည်။ပ။ ရာဓ သေခြင်း၌ လိုချင်မှု ‘ဆန္ဒ'ကို စွဲမက်မှု ‘ရာဂ'ကိုလိုချင်စွဲမက်မှု ‘ဆန္ဒရာဂ'ကို သင် ပယ်ရမည်။

֍ ၁၈၃။ ရာဓ သေခြင်းသဘောရှိသော တရား၌ လိုချင်မှု ‘ဆန္ဒ'ကို စွဲမက်မှု'ရာဂ'ကို လိုချင်စွဲမက်မှု'ဆန္ဒရာဂ'ကို သင် ပယ်ရမည်။

֍ ၁၈၄။ ရာဓ မမြဲသော တရား၌ ။ပ။

֍ ၁၈၅။ ရာဓ မမြဲသော သဘောတရား၌ ။ပ။

֍ ၁၈၆။ ရာဓ ဆင်းရဲသော တရား၌ ။ပ။

֍ ၁၈၇။ ရာဓ ဆင်းရဲသော သဘောတရား၌ ။ပ။

֍ ၁၈၈။ ရာဓကိုယ် ‘အတ္တ’ မဟုတ်သော တရား၌ ။ပ။

֍ ၁၈၉။ ရာဓကိုယ် ‘အတ္တ’ မဟုတ်သော သဘောတရား၌ ။ပ။

֍ ၁၉၀။ ရာဓ ကုန်ခြင်းသဘော၌ ။ပ။

֍ ၁၉၁။ ရာဓ ပျက်ခြင်းသဘောတရား၌ ။ပ။

֍ ၁၉၂။ ရာဓ ဖြစ်ပေါ်ခြင်း သဘောတရား၌ လိုချင်မှု ‘ဆန္ဒ'ကို စွဲမက်မှု'ရာဂ'ကို လိုချင်စွဲမက်မှု'ဆန္ဒရာဂ'ကို သင် ပယ်ရမည်။ပ။

၁၂-နိရောဓဓမ္မသုတ်

֍ ၁၉၃။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ အသျှင်ရာဓသည် မြတ်စွာဘုရားအား “အသျှင်ဘုရား တောင်းပန်ပါ၏၊ မြတ်စွာဘုရားသည် တပည့်တော်အား အကျဉ်းအားဖြင့် တရားဟောတော်မူပါလော့၊ တပည့်တော်သည်မြတ်စွာဘုရား၏ ယင်းတရားကို ကြားနာပြီးလျှင် တစ်ယောက်တည်း ကိန်းအောင်းလျက် မမေ့မလျော့လုံ့လပြုကာ နိဗ္ဗာန်သို့ စေလွှတ်အပ်သော စိတ်ရှိသည် ဖြစ်၍ နေလိုပါ၏”ဟု ( ဤစကားကို လျှောက်၏)။

ရာဓ ချုပ်ခြင်းသဘောတရား၌ လိုချင်မှု ‘ဆန္ဒ'ကို စွဲမက်မှု ‘ရာဂ'ကို လိုချင်စွဲမက်မှု ‘ဆန္ဒရာဂ'ကို သင်ပယ်ရမည်။ ရာဓ အဘယ်သည် ချုပ်ခြင်းသဘောနည်း။ ရာဓ ရုပ်သည် ချုပ်ခြင်းသဘောတည်း၊ ထို ရုပ်၌ လိုချင်မှု ‘ဆန္ဒ'ကို သင် ပယ်ရမည်။ပ။ ဝေဒနာသည် ချုပ်ခြင်းသဘောတည်း၊ ထိုဝေဒနာ၌ လိုချင်မှု'ဆန္ဒ'ကို သင် ပယ်ရမည်၊ သညာသည် ချုပ်ခြင်းသဘောတည်း၊ ထိုသညာ၌ လိုချင်မှု ‘ဆန္ဒ'ကို သင်ပယ်ရ မည်။ သင်္ခါရတို့သည် ချုပ်ခြင်းသဘောတည်း၊ ထိုသင်္ခါရတို့၌ လိုချင်မှု ‘ဆန္ဒ'ကို သင်ပယ်ရမည်။ပ။ ဝိညာဏ်သည် ချုပ်ခြင်းသဘောတည်း၊ ထိုဝိညာဏ်၌ လိုချင်မှု ‘ဆန္ဒ'ကို သင် ပယ်ရမည်။ပ။ ရာဓ ချုပ်ခြင်း သဘော၌ လိုချင်မှု ‘ဆန္ဒ'ကို စွဲမက်မှု ‘ရာဂ'ကို လိုချင်စွဲမက်မှု ‘ဆန္ဒရာဂ'ကို သင်ပယ်ရမည်ဟု (မိန့်တော် မူ၏)။

သုံးခုမြောက် အာယာစနဝဂ် ပြီး၏။

၄-ဥပနိသိန္နဝဂ်

၁-၁၁-မာရာဒိသုတ္တ ဧကာဒသကသုတ်

֍ ၁၉၄။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ တစ်ခုသော နေရာ၌ ထိုင်နေပြီးသော အသျှင်ရာဓအား မြတ်စွာဘုရားသည် ဤစကားကို မိန့်တော်မူ၏-ရာဓ သေခြင်း၌ လိုချင်မှု ‘ဆန္ဒ'ကို စွဲမက်မှု ‘ရာဂ'ကို လိုချင်စွဲမက်မှု ‘ဆန္ဒရာဂ'ကို သင် ပယ်ရမည်။ ရာဓ အဘယ်သည် သေခြင်းနည်း။ ရာဓ ရုပ်သည် သေခြင်းတည်း၊ ထိုသေခြင်း၌ လိုချင်မှု ‘ဆန္ဒ'ကို သင် ပယ်ရမည်။ပ။ ဝိညာဏ်သည် သေခြင်းတည်း၊ ထိုသေခြင်း၌ လိုချင်မှု ‘ဆန္ဒ'ကိုသင် ပယ်ရမည်။ပ။ ရာဓ သေခြင်း၌ လိုချင်မှု ‘ဆန္ဒ'ကို စွဲမက်မှု ‘ရာဂ'ကို လိုချင်စွဲမက်မှု ‘ဆန္ဒရာဂ'ကိုသင် ပယ် ရမည်ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

֍ ၁၉၅။ ရာဓ သေခြင်းသဘောတရား၌ လိုချင်မှု'ဆန္ဒ'ကို သင် ပယ်ရမည်၊ စွဲမက်မှု'ရာဂ'ကို သင်ပယ်ရမည်၊ လိုချင်စွဲမက်မှု ‘ဆန္ဒရာဂ'ကို သင် ပယ်ရမည်။ပ။

֍ ၁၉၆။ ရာဓ မမြဲသော တရား၌ ။ပ။

֍ ၁၉၇။ ရာဓ မမြဲခြင်းသဘောတရား၌ ။ပ။

֍ ၁၉၈။ ရာဓ ဆင်းရဲသော တရား၌ ။ပ။

֍ ၁၉၉။ ရာဓ ဆင်းရဲခြင်းသဘောတရား၌ ။ပ။

֍ ၂၀၀။ ရာဓကိုယ် ‘အတ္တ’ မဟုတ်သော တရား၌ ။ပ။

֍ ၂၀၁။ ရာဓကိုယ် ‘အတ္တ’ မဟုတ်သော သဘောတရား၌ ။ပ။

֍ ၂၀၂။ ရာဓ ကုန်ခြင်းသဘော၌ ။ပ။

֍ ၂၀၃။ ရာဓ ပျက်ခြင်းသဘောတရား၌ ။ပ။

֍ ၂၀၄။ ရာဓ ဖြစ်ပေါ်ခြင်းသဘောတရား၌ လိုချင်မှု'ဆန္ဒ'ကို စွဲမက်မှု'ရာဂ'ကို လိုချင်စွဲမက်မှု ‘ဆန္ဒရာဂ'ကို သင် ပယ်ရမည်ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

၁၂-နိရောဓ ဓမ္မသုတ်

֍ ၂၀၅။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ တစ်ခုသော နေရာ၌ ထိုင်နေပြီးသော အသျှင်ရာဓအား မြတ်စွာဘုရားသည် ဤစကားကို မိန့်တော်မူ၏-ရာဓ ချုပ်ခြင်းသဘောတရား၌ လိုချင်မှု ‘ဆန္ဒ'ကို စွဲမက်မှု ‘ရာဂ'ကို လိုချင်စွဲမက်မှု ‘ဆန္ဒရာဂ'ကို သင် ပယ်ရမည်။ ရာဓ အဘယ်သည် ချုပ်ခြင်းသဘောနည်း။ ရာဓ ရုပ်သည် ချုပ်ခြင်းသဘောတည်း။ ထိုရုပ်၌ လိုချင်မှု ‘ဆန္ဒ'ကို စွဲမက်မှု ‘ရာဂ'ကို လိုချင်စွဲမက်မှု ‘ဆန္ဒရာဂ'ကို သင် ပယ်ရမည်။ ဝေဒနာသည်။ သညာသည်။ သင်္ခါရတို့သည်။ ဝိညာဏ်သည် ချုပ်ခြင်းသဘောတည်း၊ ထိုချုပ်ခြင်းသဘော၌ လိုချင်မှု ‘ဆန္ဒ'ကို စွဲမက်မှု ‘ရာဂ'ကို လိုချင်စွဲမက်မှု ‘ဆန္ဒရာဂ'ကို သင် ပယ်ရမည်။ ရာဓ ချုပ်ခြင်းသဘောတရား၌ လိုချင်မှု'ဆန္ဒ'ကို စွဲမက်မှု ‘ရာဂ'ကို လိုချင်စွဲမက်မှု ‘ဆန္ဒရာဂ'ကို သင် ပယ်ရမည်ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

လေးခုမြောက် ဥပနိသိန္နဝဂ် ပြီး၏။

ရာဓသံယုတ် ပြီး၏။

၃-ဒိဋ္ဌိသံယုတ်

၁-သောတာပတ္တိဝဂ်

၁-ဝါတသုတ်

֍ ၂၀၆။ အခါတစ်ပါး၌ မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထိပြည် ဇေတဝန်ကျောင်း၌ (သီတင်းသုံး) နေတော်မူ၏၊ မြတ်စွာဘုရားသည် ဤစကားကို မိန့်တော်မူ၏- ရဟန်းတို့ အဘယ်တရားရှိလျှင်အဘယ်တရားကို အစွဲပြု၍ အဘယ်တရားကို အမှားနှလုံးသွင်း၍ “လေတို့သည် မတိုက်ကုန်၊ မြစ်တို့သည် မစီးကုန်၊ကိုယ်ဝန်ဆောင်တို့သည် မဖွားကုန်၊ လနေတို့သည် မထွက်ကုန်၊ မဝင်ကုန်၊ ခိုင်မြဲသော တံခါးတိုင်ကဲ့သို့ တည်ကုန်၏”ဟု ဤသို့သော အယူ ဖြစ်သနည်း။

အသျှင်ဘုရား တပည့်တော်တို့အား တရားတို့သည် မြတ်စွာဘုရားသာ အရင်းခံ ရှိပါကုန်၏၊ မြတ်စွာဘုရားသာ ရှေ့ဆောင် ဖြစ်ပါကုန်၏၊ မြတ်စွာဘုရားသာ အားထားရာ ရှိပါကုန်၏၊ “အသျှင်ဘုရားတောင်းပန်ပါ၏၊ ထိုစကား၏ အနက်ကို မြတ်စွာဘုရားဉာဏ်၌ ထင်ပါစေလော့၊ မြတ်စွာဘုရားထံမှကြားနာရ၍ ရဟန်းတို့သည် ဆောင်ထားရပါကုန်လတ္တံ့ဟု (လျှောက်ကုန်၏)။ ရဟန်းတို့ သို့ဖြစ်လျှင် နားထောင်ကုန်လော့၊ ကောင်းစွာ နှလုံးသွင်းကုန်လော့၊ ဟောပြအံ့ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။ “ကောင်းပါပြီအသျှင် ဘုရား”ဟု ထိုရဟန်းတို့သည် မြတ်စွာဘုရားအား ပြန်ကြားလျှောက်ကုန်၏၊ မြတ်စွာဘုရားသည် ဤ စကားကို မိန့်တော်မူ၏-

ရဟန်းတို့ ရုပ်ရှိလျှင် ရုပ်ကို အစွဲပြု၍ ရုပ်ကို အမှားနှလုံးသွင်း၍ “လေတို့သည် မတိုက်ကုန်၊ မြစ်တို့သည် မစီးကုန်၊ကိုယ်ဝန်ဆောင်တို့သည် မဖွားကုန်၊ လနေတို့သည် မထွက်ကုန်၊ မဝင်ကုန်၊ ခိုင်မြဲသောတံခါးတိုင်ကဲ့သို့ တည်ကုန်၏”ဟု ဤသို့သော အယူသည် ဖြစ်၏။ ဝေဒနာရှိလျှင်။ပ။ သညာရှိလျှင်။ သင်္ခါရ တို့ရှိလျှင်။ ဝိညာဏ်ရှိလျှင် ဝိညာဏ်ကို အစွဲပြု၍ ဝိညာဏ်ကို အမှားနှလုံးသွင်း၍ “လေတို့သည်မတိုက် ကုန်၊ မြစ်တို့သည် မစီးကုန်၊ကိုယ်ဝန်ဆောင်တို့သည် မဖွားကုန်၊ လနေတို့သည် မထွက်ကုန်၊့မဝင်ကုန်၊ ခိုင်မြဲသော တံခါးတိုင်ကဲ့သို့ တည်ကုန်၏ ”ဟု ဤသို့သော အယူသည် ဖြစ်၏။

ရဟန်းတို့ ထိုအရာကို အဘယ်သို့ မှတ်ထင်ကုန်သနည်း၊ ရုပ်သည် မြဲသလော၊ မမြဲသလော။ မမြဲပါအသျှင်ဘုရား။ မမြဲသော ရုပ်သည် ချမ်းသာလော၊ ဆင်းရဲလော။ ဆင်းရဲပါ အသျှင်ဘုရား။ မမြဲသောဆင်းရဲသော ဖောက်ပြန်ခြင်းသဘောရှိသော ရုပ်ကို အစွဲ မပြုခဲ့မူ “လေတို့သည် မတိုက်ကုန်၊ မြစ်တို့သည် မစီးကုန်၊ကိုယ်ဝန်ဆောင်တို့သည် မဖွားကုန်၊ လနေတို့သည် မထွက်ကုန်၊ မဝင်ကုန်၊ ခိုင်မြဲသော တံခါး တိုင်ကဲ့သို့ တည်ကုန်၏”ဟု ဤသို့သော အယူသည် ဖြစ်နိုင်ရာသလော။ မဖြစ်နိုင်ရာပါအသျှင်ဘုရား။

ဝေဒနာသည် မြဲသလော၊ မမြဲသလော။ သညာသည်။ သင်္ခါရတို့သည်။ ဝိညာဏ်သည် မြဲသလော၊ မမြဲသလော။ မမြဲပါ အသျှင်ဘုရား။ မမြဲသော ဝိညာဏ်သည် ချမ်းသာလော၊ ဆင်းရဲလော။ ဆင်းရဲပါအသျှင်ဘုရား။ မမြဲသော ဆင်းရဲသော ဖောက်ပြန်ခြင်းသဘောရှိသော ဝိညာဏ်ကို အစွဲ မပြုခဲ့မူ"လေတို့သည် မတိုက်ကုန်၊ မြစ်တို့သည် မစီးကုန်၊ကိုယ်ဝန်ဆောင်တို့သည် မဖွားကုန်၊ လနေတို့သည်မထွက် ကုန်၊ မဝင်ကုန်၊ ခိုင်မြဲသော တံခါးတိုင်ကဲ့သို့ တည်ကုန်၏ ”ဟု ဤသို့သော အယူသည်ဖြစ်နိုင်ရာသလော။ မဖြစ်နိုင်ရာပါ အသျှင်ဘုရား။

မြင်အပ်သောအရာ၊ ကြားအပ်သော အရာ၊ တွေ့အပ်သော အရာ၊ သိအပ်သော အရာ၊ ရောက်အပ်သော အရာ၊ ရှာအပ်သော အရာ၊ စိတ်ဖြင့် တွေးဆအပ်သော အရာသည်လည်း မြဲသလော၊ မမြဲသလော။ မမြဲပါ အသျှင်ဘုရား။ မမြဲသော အရာသည် ဆင်းရဲလော၊ ချမ်းသာလော။ ဆင်းရဲပါအသျှင်ဘုရား။ မမြဲ သော ဆင်းရဲသော ဖောက်ပြန်ခြင်းသဘောရှိသော အရာကို အစွဲ မပြုခဲ့မူ"လေတို့သည် မတိုက်ကုန်၊ မြစ်တို့သည် မစီးကုန်၊ကိုယ်ဝန်ဆောင်တို့သည် မဖွားကုန်၊ လနေတို့သည်မထွက်ကုန်၊ မဝင်ကုန်၊ ခိုင်မြဲ သော တံခါးတိုင်ကဲ့သို့ တည်ကုန်၏”ဟု ဤသို့သော အယူသည်ဖြစ်နိုင်ရာသလော။ မဖြစ်နိုင်ရာပါ အသျှင် ဘုရား။

ရဟန်းတို့ အကြင်အခါ၌ အရိယာတပည့်သည် ဤဆိုအပ်ခဲ့ပြီးသော အရာတို့၌ ယုံမှားခြင်းကို ပယ်ဖျောက်နိုင်၏၊ (ထိုအခါ) ထိုအရိယာတပည့်သည် ဆင်းရဲခြင်း၌လည်း ယုံမှားခြင်းကို ပယ်ဖျောက်နိုင်၏၊ ဆင်းရဲဖြစ်ပေါ်ကြောင်း၌လည်း ယုံမှားခြင်းကို ပယ်ဖျောက်နိုင်၏၊ ဆင်းရဲချုပ်ရာ၌လည်း ယုံမှားခြင်းကိုပယ် ဖျောက်နိုင်၏၊ ဆင်းရဲချုပ်ရာ နိဗ္ဗာန်သို့ ရောက်ကြောင်းအကျင့်၌လည်း ယုံမှားခြင်းကိုပယ်ဖျောက်နိုင်၏။ ရဟန်းတို့ ဤအရိယာတပည့်ကို အပါယ်သို့ ကျခြင်းသဘော မရှိသော ကိန်းသေမြဲသော အထက်မဂ် သုံးပါးလျှင် လားရာရှိသော သောတာပန် ဖြစ်၏ဟု ဆိုအပ်၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

ပဌမသုတ်။

၂-ဧတံ မမသုတ်

֍ ၂၀၇။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ ရဟန်းတို့ အဘယ်တရားရှိလျှင် အဘယ်တရားကို အစွဲပြု၍ အဘယ်တရားကို အမှားနှလုံးသွင်း၍ “ ဤတရားသည် ငါ့ဥစ္စာ ဖြစ်၏၊ ဤတရားသည် ငါ ဖြစ်၏၊ ဤတရားသည် ငါ၏ကိုယ် ‘အတ္တ’ တည်း”ဟု ဤသို့သော အယူသည် ဖြစ်သနည်း။ အသျှင်ဘုရား တပည့်တော်တို့အား တရားတို့သည် မြတ်စွာဘုရားသာ အရင်းခံ ရှိပါကုန်၏။ပ။ ရဟန်းတို့ ရုပ်ရှိလျှင် ရုပ်ကို အစွဲပြု၍ ရုပ်ကို အမှားနှလုံးသွင်း၍ “ ဤရုပ်သည် ငါ့ဥစ္စာ ဖြစ်၏၊ ဤရုပ်သည် ငါ ဖြစ်၏၊ ဤရုပ်သည် ငါ၏ကိုယ် ‘အတ္တ'တည်း”ဟု ဤသို့သော အယူသည် ဖြစ်၏။ ဝေဒနာရှိလျှင်။ သညာရှိလျှင်။ သင်္ခါရတို့ရှိလျှင်။ ဝိညာဏ်ရှိလျှင် ဝိညာဏ်ကို အစွဲပြု၍ ဝိညာဏ်ကို အမှားနှလုံးသွင်း၍ “ ဤဝိညာဏ်သည် ငါ့ဥစ္စာ ဖြစ်၏၊ ဤဝိညာဏ်သည် ငါ ဖြစ်၏၊ ဤဝိညာဏ်သည် ငါ၏ကိုယ် ‘အတ္တ'တည်း”ဟု ဤသို့သော အယူသည် ဖြစ်၏။

ရဟန်းတို့ ထိုအရာကို အဘယ်သို့ မှတ်ထင်ကြသနည်း၊ ရုပ်သည် မြဲသလော၊ မမြဲသလော။ မမြဲပါ့အသျှင်ဘုရား။ပ။ ဝေဒနာသည်။ သညာသည်။ သင်္ခါရတို့သည်။ ဝိညာဏ်သည် မြဲသလော၊ မမြဲသလော။ မမြဲပါ အသျှင်ဘုရား။ပ။ ဝိညာဏ်ကို အစွဲ မပြုခဲ့မူ “ ဤဝိညာဏ်သည် ငါ့ဥစ္စာ ဖြစ်၏၊ ဤဝိညာဏ်သည်ငါ ဖြစ်၏၊ ဤဝိညာဏ်သည် ငါ၏ကိုယ် ‘အတ္တ'တည်း”ဟု ဤသို့သော အယူသည် ဖြစ်နိုင်ရာသလော။ မဖြစ်နိုင်ရာပါ အသျှင်ဘုရား။

မြင်အပ်သော အရာ၊ ကြားအပ်သော အရာ၊ တွေ့အပ်သော အရာ၊ သိအပ်သော အရာ၊ ရောက်အပ်သော အရာ၊ ရှာအပ်သော အရာ၊ စိတ်ဖြင့် တွေးဆအပ်သော အရာသည် မြဲသလော၊ မမြဲသလော။ မမြဲပါ အသျှင်ဘုရား။ မမြဲသော အရာသည် ဆင်းရဲလော၊ ချမ်းသာလော။ ဆင်းရဲပါ အသျှင်ဘုရား။ မမြဲသော ဆင်းရဲသော ဖောက်ပြန်ခြင်းသဘောရှိသော အရာကို အစွဲ မပြုခဲ့မူ “ ဤတရားသည် ငါ့ဥစ္စာဖြစ်၏၊ ဤတရားသည် ငါ ဖြစ်၏၊ ဤတရားသည် ငါ၏ကိုယ် ‘အတ္တ'တည်း”ဟု ဤသို့သော အယူသည်ဖြစ်နိုင် ရာသလော။ မဖြစ်နိုင်ရာပါ အသျှင်ဘုရား။

ရဟန်းတို့ အကြင်အခါ၌ အရိယာတပည့်သည် ဤဆိုအပ်ပြီးသော အရာတို့၌ ယုံမှားခြင်းကို ပယ်ဖျောက်နိုင်၏၊ (ထိုအခါ) ထိုအရိယာတပည့်သည် ဆင်းရဲခြင်း၌လည်း ယုံမှားခြင်းကို ပယ်ဖျောက်နိုင်၏။ပ။ ဆင်းရဲချုပ်ရာ နိဗ္ဗာန်သို့ ရောက်ကြောင်းအကျင့်၌လည်း ယုံမှားခြင်းကို ပယ်ဖျောက်နိုင်၏။ ရဟန်းတို့ ဤအရိယာတပည့်ကို အပါယ်ကျခြင်းသဘော မရှိသော ကိန်းသေ မြဲသော အထက်မဂ်သုံးပါးလျှင် လားရာရှိသော သောတာပန် ဖြစ်၏ဟု ဆိုအပ်၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

ဒုတိယသုတ်။

၃-သောအတ္တာသုတ်

֍ ၂၀၈။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ ရဟန်းတို့ အဘယ်တရားရှိလျှင် အဘယ်တရားကို အစွဲပြု၍ အဘယ်တရားကို အမှားနှလုံးသွင်း၍ “ထိုအတ္တသည် ထိုလောကသည် ထိုငါသည် တမလွန်ဘဝ၌ မြဲသည် ခိုင်ခံ့သည်တည်တံ့သည် ဖောက်ပြန်ခြင်းသဘော မရှိသည် ဖြစ်လတ္တံ့”ဟု ဤသို့သော အယူသည် ဖြစ်သနည်း။ အသျှင်ဘုရား တပည့်တော်တို့အား တရားတို့သည် မြတ်စွာဘုရားသာ အရင်းခံ ရှိပါကုန်၏။ပ။

ရဟန်းတို့ ရုပ်ရှိလျှင် ရုပ်ကို အစွဲပြု၍ ရုပ်ကို အမှားနှလုံးသွင်း၍ “ထိုအတ္တသည် ထိုလောကသည်ထိုငါသည် တမလွန်ဘဝ၌ မြဲသည် ခိုင်ခံ့သည် တည်တံ့သည် ဖောက်ပြန်ခြင်းသဘော မရှိသည်ဖြစ်လတ္တံ့”ဟု ဤသို့သော အယူသည် ဖြစ်၏။ ဝေဒနာရှိလျှင်။ သညာရှိလျှင်။ သင်္ခါရတို့ရှိလျှင်။ ဝိညာဏ်ရှိလျှင် ဝိညာဏ်ကို အစွဲပြု၍ ဝိညာဏ်ကို အမှားနှလုံးသွင်း၍ “ထိုအတ္တသည် ထိုလောကသည်ထိုငါသည် တမလွန် ဘဝ၌ မြဲသည် ခိုင်ခံ့သည် တည်တံ့သည် ဖောက်ပြန်ခြင်းသဘော မရှိသည်ဖြစ်လတ္တံ့”ဟု ဤသို့သော အယူသည် ဖြစ်၏။

ရဟန်းတို့ ထိုအရာကို အဘယ်သို့ မှတ်ထင်ကြသနည်း၊ ရုပ်သည် မြဲသလော၊ မမြဲသလော။ မမြဲပါအသျှင်ဘုရား။ပ။ ဝိညာဏ်ကို အကယ်၍ အစွဲ မပြုခဲ့မူ “ထိုအတ္တသည်။ပ။ ဖောက်ပြန်ခြင်းသဘော မရှိသည် ဖြစ်လတ္တံ့”ဟု ဤသို့သော အယူသည် ဖြစ်နိုင်ရာသလော။ မဖြစ်နိုင်ရာပါ အသျှင်ဘုရား။ ဝေဒနာသည်။ သညာသည်။ သင်္ခါရတို့သည်။ ဝိညာဏ်သည် မြဲသလော၊ မမြဲသလော။ မမြဲပါ အသျှင်ဘုရား။ပ။ ဤဝိညာဏ်ကို အစွဲ မပြုခဲ့မူ “ထိုအတ္တသည်။ပ။ ဖောက်ပြန်ခြင်းသဘော မရှိသည် ဖြစ်လတ္တံ့”ဟု ဤသို့သော အယူသည် ဖြစ်နိုင်ရာသလော။ မဖြစ်နိုင်ရာပါ အသျှင်ဘုရား။

မြင်အပ်သော အရာ၊ ကြားအပ်သော အရာ၊ တွေ့အပ်သော အရာ၊ သိအပ်သော အရာ၊ ရောက်အပ်သော အရာ၊ ရှာအပ်သော အရာ စိတ်ဖြင့် တွေးဆအပ်သော အရာသည်လည်း မြဲသလော၊ မမြဲသလော။ မမြဲပါ အသျှင်ဘုရား။ပ။ ထိုမမြဲသော တရားကို အစွဲ မပြုခဲ့မူ “ ထိုအတ္တသည် ထိုလောကသည်ထိုငါသည် တမလွန်ဘဝ၌ မြဲသည် ခိုင်ခံ့သည် တည်တံ့သည် ဖောက်ပြန်ခြင်းသဘော မရှိသည့်ဖြစ်လတ္တံ့”ဟု ဤသို့သော အယူသည် ဖြစ်နိုင်ရာသလော။ မဖြစ်နိုင်ရာပါ အသျှင်ဘုရား။

ရဟန်းတို့ အကြင်အခါ၌ အရိယာတပည့်သည် ဤဆိုအပ်ခဲ့ပြီးသော အရာတို့၌ ယုံမှားခြင်းကို ပယ်ဖျောက်နိုင်၏၊ (ထိုအခါ) ထိုအရိယာတပည့်သည် ဆင်းရဲခြင်း၌လည်း ယုံမှားခြင်းကို ပယ်ဖျောက်နိုင်၏။ပ။ ဆင်းရဲချုပ်ရာ နိဗ္ဗာန်သို့ ရောက်ကြောင်းအကျင့်၌လည်း ယုံမှားခြင်းကို ပယ်ဖျောက်နိုင်၏။ ရဟန်းတို့ ဤအရိယာတပည့်ကို အပါယ်ကျခြင်းသဘော မရှိသော ကိန်းသေ မြဲသော အထက်မဂ်သုံးပါးလျှင် လားရာရှိသော သောတာပန် ဖြစ်၏ဟု ဆိုအပ်၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

တတိယသုတ်။

၄-နော စ မေ သိယာသုတ်

֍ ၂၀၉။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ ရဟန်းတို့ အဘယ်တရားရှိလျှင် အဘယ်တရားကို အစွဲပြု၍ အဘယ်တရားကို အမှားနှလုံးသွင်း၍ “ငါဟူ၍ မဖြစ်ခဲ့လျှင် ငါ့ဥစ္စာဟူ၍ မဖြစ်ရာ၊ ငါသည် မဖြစ်တော့လတ္တံ့ဟု ဆိုလျှင်ငါ့ဥစ္စာဟူ၍ မဖြစ်တော့လတ္တံ့”ဟု ဤသို့သော အယူသည် ဖြစ်သနည်း။ အသျှင်ဘုရား တပည့်တော်တို့အား တရားတို့သည် မြတ်စွာဘုရားသာ အရင်းခံ ရှိပါကုန်၏။ပ။

ရဟန်းတို့ ရုပ်ရှိလျှင် ရုပ်ကို အစွဲပြု၍ ရုပ်ကို အမှားနှလုံးသွင်း၍ “ငါဟူ၍ မဖြစ်ခဲ့လျှင် ငါ့ဥစ္စာဟူ၍ မဖြစ်ရာ၊ ငါသည် မဖြစ်တော့ဟုဆိုလျှင် ငါ့ဥစ္စာဟူ၍ မဖြစ်တော့လတ္တံ့”ဟု ဤသို့သော အယူသည်ဖြစ်၏။ ဝေဒနာရှိလျှင်။ သညာရှိလျှင်။ သင်္ခါရတို့ရှိလျှင်။ ဝိညာဏ်ရှိလျှင် ဝိညာဏ်ကို အစွဲပြု၍ ဝိညာဏ်ကို အမှား နှလုံးသွင်း၍ “ငါဟူ၍ မဖြစ်ခဲ့လျှင် ငါ့ဥစ္စာဟူ၍ မဖြစ်ရာ၊ ငါသည်မဖြစ်တော့လတ္တံ့ဟု ဆိုလျှင် ငါ့ဥစ္စာဟူ၍ မဖြစ်တော့လတ္တံ့”ဟု ဤသို့သော အယူသည် ဖြစ်၏။

ရဟန်းတို့ ထိုအရာကို အဘယ်သို့ မှတ်ထင်ကြသနည်း၊ ရုပ်သည် မြဲသလော၊ မမြဲသလော။ မမြဲပါအသျှင်ဘုရား။ပ။ ထိုရုပ်ကို အစွဲ မပြုခဲ့မူ “ငါဟူ၍ မဖြစ်ခဲ့လျှင် ငါ့ဥစ္စာဟူ၍ မဖြစ်ရာ၊ ငါသည်မဖြစ်တော့ လတ္တံ့ဟု ဆိုလျှင် ငါ့ဥစ္စာဟူ၍ မဖြစ်တော့လတ္တံ့”ဟု ဤသို့သော အယူသည်ဖြစ်နိုင်ရာသလော။ မဖြစ်နိုင် ရာပါ အသျှင်ဘုရား။ ဝေဒနာသည်။ သညာသည်။ သင်္ခါရတို့သည်။ ဝိညာဏ်သည် မြဲသလော၊ မမြဲသ လော။ မမြဲပါ အသျှင်ဘုရား။

မြင်အပ်သော အရာ၊ ကြားအပ်သော အရာ၊ တွေ့အပ်သော အရာ၊ သိအပ်သော အရာ၊ ရောက်အပ်သော အရာ၊ ရှာအပ်သော အရာ၊ စိတ်ဖြင့် တွေးဆအပ်သော အရာသည်လည်း မြဲသလော၊ မမြဲသလော။ မမြဲပါ အသျှင်ဘုရား။ပ။ ထိုအရာကို အစွဲ မပြုခဲ့မူ “ငါဟူ၍ မဖြစ်ခဲ့လျှင် ငါ့ဥစ္စာဟူ၍ မဖြစ်ရာ၊ ငါသည် မဖြစ်တော့လတ္တံ့ဟု ဆိုလျှင် ငါ့ဥစ္စာဟူ၍ မဖြစ်တော့လတ္တံ့”ဟု ဤသို့သော အယူသည်ဖြစ်နိုင်ရာ သလော။ မဖြစ်နိုင်ရာပါ အသျှင်ဘုရား။

ရဟန်းတို့ အကြင်အခါ၌ အရိယာတပည့်သည် ဤဆိုအပ်ခဲ့ပြီးသော အရာတို့၌ ယုံမှားခြင်းကို ပယ်ဖျောက်နိုင်၏၊ (ထိုအခါ) ထိုအရိယာတပည့်သည် ဆင်းရဲခြင်း၌လည်း ယုံမှားခြင်းကို ပယ်ဖျောက်နိုင်၏။ပ။ ဆင်းရဲချုပ်ရာ နိဗ္ဗာန်သို့ ရောက်ကြောင်းအကျင့်၌လည်း ယုံမှားခြင်းကို ပယ်ဖျောက်နိုင်၏။ ရဟန်းတို့ ဤအရိယာတပည့်ကို အပါယ်ကျခြင်းသဘော မရှိသော ကိန်းသေ မြဲသော အထက်မဂ်သုံးပါးလျှင် လားရာရှိသော သောတာပန် ဖြစ်၏ဟု ဆိုအပ်၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

စတုတ္ထသုတ်။

၅-နတ္ထိဒိန္နသုတ်

֍ ၂၁၀။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ ရဟန်းတို့ အဘယ်တရားရှိလျှင် အဘယ်တရားကို အစွဲပြု၍ အဘယ်တရားကို အမှားနှလုံးသွင်း၍ ဤသို့သော အယူသည် ဖြစ်သနည်း။

“ပေးလှူခြင်းသည် မရှိ၊ ယဇ်ပူဇော်ခြင်းသည် မရှိ၊ဟုန်းပူဇော်ခြင်းသည် မရှိ၊ ကောင်းမှု မကောင်းမှုတို့၏ အကျိုးဝိပါက်သည် မရှိ၊ ဤလောကသည် မရှိ၊ တစ်ပါးသော လောကသည် မရှိ၊ အမိသည် မရှိ၊ အဖသည် မရှိ၊ သေ၍ တစ်ဖန်ဖြစ်သော သတ္တဝါတို့သည် မရှိကုန်။

ဤလောကကိုလည်းကောင်း၊ တစ်ပါးသော လောကကိုလည်းကောင်း ကိုယ်တိုင် ထူးသော ဉာဏ်ဖြင့်သိ၍ မျက်မှောက်ပြုလျက် ဟောကြားနိုင်ကုန်သော ဖြောင့်မှန်သော အရိယာမဂ်သို့ ရောက်ကုန်သောကောင်းသော အကျင့်ရှိကုန်သော သမဏဗြာဟ္မဏတို့သည် လောက၌ မရှိကုန်။

ဤသတ္တဝါသည် မဟာဘုတ်လေးပါး အစုအဝေး ဖြစ်၏၊ သေသောအခါ မြေဓာတ်သည် မြေဓာတ်အစုသို့ ဆိုက်၏၊ ရောက်၏။ ရေဓာတ်သည် ရေဓာတ်အစုသို့ ဆိုက်၏၊ ရောက်၏။ မီးဓာတ်သည် မီးဓာတ်အစုသို့ ဆိုက်၏၊ ရောက်၏။ လေဓာတ်သည် လေဓာတ်အစုသို့ ဆိုက်၏၊ ရောက်၏။

နာမ်ဣန္ဒြေတို့သည် ကောင်းကင်သို့ ပြောင်းရွှေ့ကုန်၏၊ ညောင်စောင်းလျှင် ငါးခုမြောက်ရှိသောယောကျ်ားတို့သည် သူသေကောင်ကို ယူ၍ သွားကုန်၏၊ သင်္ချိုင်းတိုင်အောင် သူသေကောင်တို့သည် ထင်ကုန်၏၊ အရိုးတို့သည် ခိုအဆင်းကဲ့သို့ ဖြစ်ကုန်၏၊ အလှူတို့သည် ပြာအဆုံး ရှိကုန်၏။

အလှူပေးခြင်းကို လူမိုက်တို့က ပညတ်ထား၏။ အချို့သူတို့သည် (ပေးလှူခြင်းစသည်) ရှိ၏ဟူသောဝါဒကို ပြောဟောကုန်၏၊ ထိုသူတို့၏ စကားသည် အချည်းနှီး ဖြစ်ကုန်၏၊ မှားယွင်းကုန်၏၊ ယောင်ယမ်းပြောဆိုသော စကားဖြစ်၏။ လူမိုက်ဖြစ်စေ၊ ပညာရှိဖြစ်စေ ခန္ဓာကိုယ်ပျက်စီးလျှင် ပြတ်စဲ ကုန်၏၊ ပျက်စီးကုန်၏၊ သေသည်မှ နောက်၌ မဖြစ်ကုန်”ဟု ဤသို့သော အယူ ဖြစ်သနည်း။

အသျှင်ဘုရား တပည့်တော်တို့အား တရားတို့သည် မြတ်စွာဘုရားသာ အရင်းခံ ရှိပါကုန်၏။ပ။ ရဟန်းတို့ ရုပ်ရှိလျှင် ရုပ်ကို အစွဲပြု၍ ရုပ်ကို အမှားနှလုံးသွင်း၍ “ပေးလှူခြင်းသည် မရှိ၊ ယစ်ပူဇော်ခြင်းသည် မရှိ။ပ။ ခန္ဓာကိုယ် ပျက်စီးသော် အသက်ပြတ်ကုန်၏၊ ပျောက်ပျက်ကုန်၏၊ သေပြီးသည်မှ နောက်၌ မဖြစ်ကုန်”ဟု ဤသို့သောအယူသည် ဖြစ်၏။ ဝေဒနာရှိလျှင်။ပ။ သညာရှိလျှင်။ သင်္ခါရတို့ရှိလျှင်။ ဝိညာဏ် ရှိလျှင် ဝိညာဏ်ကို အစွဲပြု၍ ဝိညာဏ်ကို အမှားနှလုံးသွင်း၍ “ပေးလှူခြင်းသည် မရှိ၊ ယစ်ပူဇော်ခြင်းသည် မရှိ။ပ။ ခန္ဓာကိုယ်ပျက်စီးသော် အသက်ပြတ်ကုန်၏၊ ပျောက်ပျက်ကုန်၏၊ သေပြီးသည်မှ နောက်၌ မဖြစ်ကုန်”ဟု ဤသို့သော အယူသည် ဖြစ်၏။

ရဟန်းတို့ ထိုအရာကို အဘယ်သို့ မှတ်ထင်ကုန်သနည်း။ ရုပ်သည် မြဲသလော၊ မမြဲသလော။ မမြဲပါအသျှင်ဘုရား။ ထိုရုပ်ကို အစွဲ မပြုခဲ့လျှင် “ပေးလှူခြင်းသည် မရှိ၊ ယစ်ပူဇော်ခြင်းသည် မရှိ။ပ။ ခန္ဓာကိုယ် ပျက်စီးသော် အသက်ပြတ်ကုန်၏၊ ပျောက်ပျက်ကုန်၏၊ သေပြီးသည်မှ နောက်၌ မဖြစ်ကုန်”ဟု ဤသို့သော အယူသည် ဖြစ်နိုင်ရာသလော။ မဖြစ်နိုင်ရာပါ အသျှင်ဘုရား။ ဝေဒနာသည်။ပ။ သညာသည်။ သင်္ခါရတို့သည်။ ဝိညာဏ်သည် မြဲသလော၊ မမြဲသလော။ မမြဲပါ အသျှင်ဘုရား။ပ။ ထိုဝိညာဏ်ကို အစွဲမပြုခဲ့မူ “ပေးလှူခြင်းသည် မရှိ၊ ယစ်ပူဇော်ခြင်းသည် မရှိ။ပ။ ခန္ဓာကိုယ် ပျက်စီးသော် အသက်ပြတ်ကုန်၏၊ ပျောက်ပျက်ကုန်၏၊ သေပြီးသည်မှ နောက်၌ မဖြစ်ကုန်”ဟု ဤသို့သော အယူသည် ဖြစ်နိုင်ရာသလော။ မဖြစ်နိုင်ရာပါ အသျှင်ဘုရား။

မြင်အပ်သော အရာ၊ ကြားအပ်သော အရာ၊ တွေ့အပ်သော အရာ၊ သိအပ်သော အရာ၊ ရောက်အပ်သော အရာ၊ ရှာအပ်သော အရာ၊ စိတ်ဖြင့် တွေးဆအပ်သော အရာသည်လည်း မြဲသလော၊ မမြဲသလော။ မမြဲပါ အသျှင်ဘုရား။ပ။ ထိုတရားကို အစွဲ မပြုခဲ့လျှင် “ပေးလှူခြင်းသည် မရှိ၊ ယစ်ပူဇော်ခြင်းသည် မရှိ။ပ။ ခန္ဓာကိုယ် ပျက်စီးသော် အသက်ပြတ်ကုန်၏၊ ပျောက်ပျက်ကုန်၏၊ သေပြီးသည်မှ နောက်၌ မဖြစ်ကုန်”ဟု ဤသို့သော အယူသည် ဖြစ်နိုင်ရာသလော။ မဖြစ်နိုင်ရာပါအသျှင်ဘုရား။

ရဟန်းတို့ အကြင်အခါ၌ အရိယာတပည့်သည် ဤဆိုအပ်ခဲ့ပြီးသော အရာတို့၌ ယုံမှားခြင်းကို ပယ့်ဖျောက်နိုင်၏။ (ထိုအခါ) ထိုအရိယာတပည့်သည် ဆင်းရဲခြင်း၌လည်း ယုံမှားခြင်းကို ပယ်ဖျောက်နိုင်၏။ပ။ ဆင်းရဲချုပ်ရာ နိဗ္ဗာန်သို့ ရောက်ကြောင်းအကျင့်၌လည်း ယုံမှားခြင်းကို ပယ်ဖျောက်နိုင်၏။ ရဟန်းတို့ ဤအရိယာတပည့်ကို အပါယ်သို့ ကျခြင်းသဘော မရှိသော ကိန်းသေမြဲသော အထက်မဂ်သုံးပါးလျှင် လားရာရှိသော သောတာပန် ဖြစ်၏ဟု ဆိုအပ်၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

ပဉ္စမသုတ်။

၆-ကရောတောသုတ်

֍ ၂၁၁။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ ရဟန်းတို့ အဘယ်တရားရှိလျှင် အဘယ်တရားကို အစွဲပြု၍ အဘယ်တရား ကိုအမှားနှလုံးသွင်း၍ ဤသို့သော အယူသည် ဖြစ်သနည်း။ “ပြုသူ ပြုစေသူ၊ ဖြတ်သူ ဖြတ်စေသူ၊ နှိပ်စက်သူ နှိပ်စက်စေသူ၊ ပူဆွေးအောင် ပြုသူ ပြုစေသူ၊ ပင်ပန်းအောင် ပြုသူ ပြုစေသူ၊ တုန်လှုပ်သူတုန်လှုပ်စေသူ၊ အသက်ကို သတ်သူ (သတ်စေသူ)၊ ခိုးယူသူ (ခိုးယူစေသူ)၊ အိမ်ကို ဖောက်ထွင်းသူ (ဖောက်ထွင်းစေသူ)၊ (ရွာကို) တိုက်ခိုက်လုယူသူ (တိုက်ခိုက်လုယူစေသူ)၊ တစ်အိမ်တည်းကို တိုက်ခိုက်လုယူသူ (တိုက်ခိုက်လုယူစေသူ)၊ ခရီးလမ်း၌ စောင့်၍ လုယက်သူ (လုယက်စေသူ)၊ သူ့မယားကို သွားလာသူ (သွားလာစေသူ)၊ မမှန်သော စကားကို ပြောသူ (ပြောစေသူ) တို့သည် မကောင်းမှုကို ပြုအပ်သော်လည်း ပြုအပ်သည် မမည်။

ဤမြေပေါ်ရှိ သတ္တဝါတို့ကို သင်တုန်းဓားစက်ဖြင့် တစ်စုတည်းသော အသားစု အသားပုံ ဖြစ်အောင်အကယ်၍ ပြုစေကာမူ ထိုအကြောင်းကြောင့် မကောင်းမှု မရှိ၊ မကောင်းမှုဖြစ်ခြင်း မရှိ။ ဂင်္ဂၤါမြစ်၏တောင် ဘက်ကမ်း၌ နေသော သူသည်လည်း အသက်ကို သတ်လျက် သတ်စေလျက်၊ ဖြတ်လျက်ဖြတ်စေလျက်၊ နှိပ်စက်လျက် နှိပ်စက်စေလျက် သွားစေကာမူ ထို (သတ်ခြင်းစသော) အကြောင်းကြောင့်မကောင်းမှု မရှိ၊ မကောင်းမှု ဖြစ်ခြင်း မရှိ။ ဂင်္ဂါမြစ်၏ မြောက်ဘက်ကမ်း၌ နေသောသူသည်လည်းလှူလျက် လှူစေလျက်၊ ပူဇော်လျက် ပူဇော်စေလျက် သွားစေကာမူ ထိုလှူခြင်း (စသောအကြောင်း) ကြောင့် ကောင်းမှု မရှိ၊ ကောင်းမှုဖြစ်ခြင်း မရှိ။ အလှူပေးခြင်း ဣန္ဒြေကို ဆုံးမခြင်းသီလစောင့်စည်းခြင်း အမှန်ဆိုခြင်းတို့ကြောင့် ကောင်းမှု မရှိ၊ ကောင်းမှုဖြစ်ခြင်း မရှိ”ဟု ဤသို့သောအယူ ဖြစ်သနည်း။

မြတ်စွာဘုရား တပည့်တော်တို့အား တရားတို့သည် မြတ်စွာဘုရားသာ အရင်းခံ ရှိပါကုန်၏။ပ။ ရဟန်းတို့ ရုပ်ရှိလျှင် ရုပ်ကို အစွဲပြု၍ ရုပ်ကို အမှားနှလုံးသွင်း၍ “ပြုသူ ပြုစေသူ။ပ။ ကောင်းမှုသည်မရှိ၊ ကောင်းမှု ဖြစ်ပေါ်ခြင်း မရှိ”ဟု ဤသို့သော အယူသည် ဖြစ်၏။

ရဟန်းတို့ ထိုအရာကို အဘယ်သို့ မှတ်ထင်ကုန်သနည်း၊ ရုပ်သည် မြဲသလော၊ မမြဲသလော။ မမြဲပါအသျှင်ဘုရား။ ထိုရုပ်ကို အစွဲ မပြုခဲ့မူ “ပြုသူ ပြုစေသူ။ပ။ ကောင်းမှုသည် မရှိ၊ ကောင်းမှု ဖြစ်ပေါ်ခြင်းသည် မရှိ”ဟု ဤသို့သော အယူသည် ဖြစ်နိုင်ရာသလော။ မဖြစ်နိုင်ရာပါ အသျှင်ဘုရား။ ဝေဒနာသည်။ သညာသည်။ သင်္ခါရတို့သည်။ ဝိညာဏ်သည် မြဲသလော၊ မမြဲသလော။ မမြဲပါ အသျှင်ဘုရား။ပ။ ဝိညာဏ်ကို အစွဲ မပြုခဲ့မူ “ပြုသူ ပြုစေသူ။ပ။ ကောင်းမှုသည် မရှိ၊ ကောင်းမှု ဖြစ်ပေါ်ခြင်းသည်မရှိ”ဟု ဤသို့သော အယူသည် ဖြစ်နိုင်ရာသလော။ မဖြစ်နိုင်ရာပါ အသျှင်ဘုရား။

မြင်အပ်သော အရာ၊ ကြားအပ်သော အရာ၊ တွေ့အပ်သော အရာ၊ သိအပ်သော အရာ၊ ရောက်အပ်သော အရာ၊ ရှာအပ်သော အရာ၊ စိတ်ဖြင့် တွေးအပ်သော အရာသည်လည်း မြဲသလော၊ မမြဲသလော။ မမြဲပါ အသျှင်ဘုရား။ပ။ ထိုတရားတို့ကို အစွဲ မပြုခဲ့မူ “ပြုသူ ပြုစေသူ။ပ။ ကောင်းမှုသည် မရှိ၊ ကောင်းမှု ဖြစ်ပေါ်ခြင်းသည် မရှိ ”ဟု ဤသို့သော အယူသည် ဖြစ်နိုင်ရာသလော။ မဖြစ်နိုင်ရာပါ အသျှင်ဘုရား။

ရဟန်းတို့ အကြင်အခါ၌ အရိယာတပည့်သည် ဤဆိုအပ်ခဲ့ပြီးသော အရာတို့၌ ယုံမှားခြင်းကို ပယ်ဖျောက်နိုင်၏၊ (ထိုအခါ) ထိုအရိယာတပည့်သည် ဆင်းရဲခြင်း၌လည်း ယုံမှားခြင်းကို ပယ်ဖျောက်နိုင်၏။ပ။ ဆင်းရဲချုပ်ရာ နိဗ္ဗာန်သို့ ရောက်ကြောင်းအကျင့်၌လည်း ယုံမှားခြင်းကို ပယ်ဖျောက်နိုင်၏။ ရဟန်းတို့ ဤအရိယာတပည့်ကို အပါယ်သို့ ကျခြင်းသဘော မရှိသော ကိန်းသေမြဲသော အထက်မဂ်သုံးပါးလျှင် လားရာရှိသော သောတာပန် ဖြစ်၏ဟု ဆိုအပ်၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

ဆဋ္ဌသုတ်။

၇-ဟေတုသုတ်

֍ ၂၁၂။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ ရဟန်းတို့ အဘယ်တရားရှိလျှင် အဘယ်တရားကို အစွဲပြု၍ အဘယ်တရားကို အမှားနှလုံးသွင်း၍ ဤသို့သော အယူသည် ဖြစ်သနည်း။

“သတ္တဝါတို့ ညစ်ညူးရန် အကြောင်းသည် မရှိ၊ အထောက်အပံ့သည် မရှိ၊ အကြောင်း မရှိအထောက်အပံ့ မရှိဘဲ သတ္တဝါတို့သည် ညစ်ညူးကုန်၏၊ သတ္တဝါတို့ စင်ကြယ်ရန် အကြောင်းသည် မရှိ၊ အထောက်အပံ့သည် မရှိ၊ အကြောင်း မရှိ အထောက်အပံ့ မရှိဘဲ သတ္တဝါတို့သည် စင်ကြယ်ကုန်၏၊ [မိမိပြုလုပ်မှုသည်မရှိ၊ သူတစ်ပါးကို ပြုလုပ်ပေးမှုသည် မရှိ၊ ယောကျ်ားတို့ ပြုလုပ်မှုသည် မရှိ]၁ ခွန်အားသည် မရှိ၊ လုံ့လသည် မရှိ၊ ယောကျ်ားတို့ ခွန်အားသည် မရှိ၊ ယောကျ်ားတို့ အားထုတ်မှုသည် မရှိ၊ အလုံးစုံသော သတ္တဝါ၊ အလုံးစုံသော သက်ရှိသတ္တဝါ၊ အလုံးစုံသော ထင်ရှားဖြစ်သော သတ္တဝါ၊ အလုံးစုံသော သက်ရှိအရာတို့သည် အစွမ်း မရှိကုန်၊ ခွန်အား မရှိကုန်၊ လုံ့လ မရှိကုန်၊ ဖြစ်မြဲအတိုင်း ဆုံဆည်းသည့်အတိုင်း သဘာဝအတိုင်း အမျိုးမျိုး ဖြစ်ကုန်၍ ဇာတ်အထူး ခြောက်မျိုးတို့၌ သာလျှင် ချမ်းသာဆင်းရဲကို ခံစားကုန်၏ “ဟူသော အယူဖြစ်သနည်း။

မြတ်စွာဘုရား တပည့်တော်တို့အား တရားတို့သည် မြတ်စွာဘုရားသာလျှင် အရင်းခံ ရှိပါကုန်၏။ပ။ ရဟန်းတို့ ရုပ်ရှိလျှင် ရုပ်ကို အစွဲပြု၍ ရုပ်ကို အမှားနှလုံးသွင်း၍ “အကြောင်း မရှိ၊ အထောက်အပံ့မရှိ။ပ။ ချမ်းသာဆင်းရဲကို ခံစားရကုန်၏ ”ဟု ဤသို့သော အယူသည် ဖြစ်၏။ ဝေဒနာရှိလျှင်။ပ။ သညာရှိလျှင်။ပ။ သင်္ခါရတို့ရှိလျှင်။ ဝိညာဏ်ရှိလျှင် ဝိညာဏ်ကို အစွဲပြု၍ ဝိညာဏ်ကို အမှားနှလုံးသွင်း၍ “အကြောင်း မရှိ၊ အထောက်အပံ့ မရှိ။ပ။ ချမ်းသာဆင်းရဲကို ခံစားရကုန်၏ ”ဟု ဤသို့သော အယူသည်ဖြစ်၏။

ရဟန်းတို့ ထိုအရာကို အဘယ်သို့ မှတ်ထင်ကုန်သနည်း။ ရုပ်သည် မြဲသလော၊ မမြဲသလော။ မမြဲပါအသျှင်ဘုရား။ပ။ ဖောက်ပြန်ခြင်းသဘောရှိသော ရုပ်ကို အစွဲ မပြုခဲ့မူ “အကြောင်း မရှိ၊ အထောက်အပံ့လည်း မရှိ။ပ။ ချမ်းသာဆင်းရဲကို ခံစားရကုန်၏”ဟု ဤသို့သော အယူသည် ဖြစ်နိုင်ရာသလော။ မဖြစ်နိုင်ရာပါ အသျှင်ဘုရား။ ဝေဒနာသည်။ သညာသည်။ သင်္ခါရတို့သည်။ ဝိညာဏ်သည် မြဲသလော၊ မမြဲသလော။ မမြဲပါ အသျှင်ဘုရား။ပ။ ဝိညာဏ်ကို အစွဲ မပြုခဲ့မူ “အကြောင်း မရှိ၊ အထောက်အပံ့ မရှိ။ပ။ ချမ်းသာဆင်းရဲကို ခံစားရကုန်၏”ဟု ဤသို့သော အယူသည် ဖြစ်နိုင်ရာသလော။ မဖြစ်နိုင်ရာပါအသျှင်ဘုရား။

မြင်အပ်သော အရာ၊ ကြားအပ်သော အရာ၊ တွေ့အပ်သော အရာ၊ ရောက်အပ်သောအ ရာ၊ ရှာအပ်သော အရာ၊ စိတ်ဖြင့် တွေးဆအပ်သော အရာသည်လည်း မြဲသလော၊ မမြဲသလော။ မမြဲပါ အသျှင်ဘုရား။ပ။ ဤတရားကို အစွဲ မပြုခဲ့မူ “အကြောင်း မရှိ၊ အထောက်အပံ့ မရှိ။ပ။ ချမ်းသာဆင်းရဲကိုခံစားရကုန်၏”ဟု ဤသို့သော အယူသည် ဖြစ်နိုင်ရာသလော။ မဖြစ်နိုင်ရာပါ အသျှင်ဘုရား။

ဆင်းရဲချုပ်ရာ နိဗ္ဗာန်သို့ ရောက်ကြောင်းအကျင့်၌လည်း ယုံမှားခြင်းကို ပယ်ဖျောက်နိုင်၏။ ရဟန်းတို့ ဤအရိယာတပည့်ကို အပါယ်သို့ ကျခြင်းသဘော မရှိသော ကိန်းသေမြဲသော အထက်မဂ်သုံးပါးလျှင် လားရာရှိသော သောတာပန် ဖြစ်၏ဟု ဆိုအပ်၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

သတ္တမသုတ်။

၁။ ဤသံယုတ်ပါဠိတော်၌ ကွင်းအတွင်း [ ] စကားရပ် မပါ၊ သီလက္ခန္ဓဝဂ္ဂပါဠိ သာမညဖလသုတ်၌ အပြည့်အစုံ ပါရှိသည်။

၈-မဟာဒိဋ္ဌိသုတ်

֍ ၂၁၃။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ ရဟန်းတို့ အဘယ်တရားရှိလျှင် အဘယ်တရားကို အစွဲပြု၍ အဘယ်တရား ကိုအမှားနှလုံးသွင်း၍ ဤသို့သော အယူသည် ဖြစ်သနည်း။

“ ဤခုနစ်ပါးသော အစုတို့သည် ပြုလုပ်ထားအပ်သည် မဟုတ်ကုန်၊ ပြုလုပ်ထားစေအပ်သည် မဟုတ်ကုန်၊ ဖန်ဆင်းထားအပ်သည် မဟုတ်ကုန်၊ ဖန်ဆင်းထားစေအပ်သည် မဟုတ်ကုန်၊ မြုံကုန်၏၊ တောင်ထွတ်ကဲ့သို့ တည်ကုန်၏၊ ခိုင်မြဲသော တံခါးတိုင်ကဲ့သို့ တည်ကုန်၏၊ ထိုအစုတို့သည် မတုန်လှုပ်ကုန်၊ မဖောက်ပြန်ကုန်၊ အချင်းချင်း မညှဉ်းဆဲနိုင်ကုန်။ အချင်းချင်း ချမ်းသာရန်လည်းကောင်း၊ ဆင်းရဲရန်လည်းကောင်း၊ ချမ်းသာဆင်းရဲရန်လည်းကောင်း မတတ်နိုင်ကုန်။ ခုနစ်ပါးတို့ဟူသည် အဘယ်နည်း၊ မြေအစု၊ ရေအစု၊ မီးအစု၊ လေအစု၊ ချမ်းသာ၊ ဆင်းရဲ၊ ခုနစ်ခုမြောက် အသက်တို့တည်း။

ဤခုနစ်ပါးသော အစုတို့သည် ပြုလုပ်ထားအပ်သည် မဟုတ်ကုန်၊ ပြုလုပ်ထားစေအပ်သည် မဟုတ်ကုန်၊ ဖန်ဆင်းထားအပ်သည် မဟုတ်ကုန်၊ ဖန်ဆင်းထားစေအပ်သည် မဟုတ်ကုန်၊ မြုံကုန်၏၊ တောင်ထွတ်ကဲ့သို့ တည်ကုန်၏၊ ခိုင်မြဲသော တံခါးတိုင်ကဲ့သို့ တည်ကုန်၏၊ ထိုအစုတို့သည် မတုန်လှုပ်ကုန်၊ မဖောက်ပြန်ကုန်၊ အချင်းချင်း မညှဉ်းဆဲနိုင်ကုန်။ အချင်းချင်း ချမ်းသာရန်လည်းကောင်း၊ ဆင်းရဲရန်လည်းကောင်း၊ ချမ်းသာဆင်းရဲရန်လည်းကောင်း မတတ်နိုင်ကုန်။ [ထိုအစုတို့၌ သတ်သူ သတ်စေသူ၊ ကြားသူ ကြားစေသူ၊ သိသူ သိစေသူများ မရှိကုန်။ ]၁ အကြင်သူသည် ထက်စွာသော လက်နက်ဖြင့် ဦးခေါင်းကို ဖြတ်စေကာမူထိုသူသည်လည်း တစ်ဦးတစ်ယောက်ကိုမျှ သတ်သည် မမည်၊ လက်နက်သည် ခုနစ်ပါးသော အစုတို့၏အကြား ဟင်းလင်းသို့ ကျရောက်၏ဟု အယူရှိ၏။

ဤတစ်သန်း လေးသိန်း ခြောက်ထောင် ခြောက်ရာသော အဓိကသတ္တဝါမျိုးများ၊ ငါးရာသော ကံများ၊ ငါးပါးသော ကံများ၊ သုံးပါးသော ကံများ၊ (ပြည့်သော) ကံများ၊ ထက်ဝက်သော ကံများ၊ ခြောက်ဆယ့်နှစ်ပါးသော အကျင့်များ၊ ခြောက်ဆယ့်နှစ်ပါးသော အန္တရကပ်များ၊ ခြောက်မျိုးသော ဇာတ်အထူးများ၊ ရှစ်ပါးသော ယောကျ်ားတို့၏ အရွယ်များ၊ လေးထောင့်ကိုးရာသော အသက်မွေးမှုများ၊ လေး ထောင့်ကိုးရာသော ပရိဗိုဇ်များ၊ လေးထောင့်ကိုးရာသော နဂါးတို့ နေရာများ၊ နှစ်ထောင်သောဣန္ဒြေများ၊ သုံးထောင်သော ငရဲများ၊ သုံးဆယ့်ခြောက်မျိုးသော မြူဓာတ် (တည်ရာ) များ၊ ခုနစ်မျိုးသောသညာရှိ ပဋိသန္ဓေများ၊ ခုနစ်မျိုးသော သညာမဲ့ ပဋိသန္ဓေများ၊ ခုနစ်မျိုးသော အဆစ်ပဋိသန္ဓေများ၊ ခုနစ်မျိုးသော နတ်များ၊ ခုနစ်မျိုးသော လူများ၊ ခုနစ်မျိုးသော မြေဘုတ်ဘီလူးများ၊ ခုနစ်ခုသောအိုင်ကြီးများ၊ ခုနစ်ခု သော အဖုကြီးများ၊ ခုနစ်ရာသော အဖုငယ်များ၊ ခုနစ်ခုသော ချောက်ကြီးများ၊ ခုနစ်ရာသော ချောက်ငယ် များ၊ ခုနစ်ခုသော အိပ်မက်ကြီးများ၊ ခုနစ်ရာသော အိပ်မက်ငယ်များ၊ ရှစ်သန်းလေးသိန်းသော မဟာကပ် များ ရှိကုန်၏။

ယင်း (မဟာကပ်တို့) ပတ်လုံး လူမိုက်ဖြစ်စေ၊ ပညာရှိဖြစ်စေ (တစ်ဘဝမှ တစ်ဘဝသို့) ပြေးသွားကျင်လည်၍ ဆင်းရဲ ကုန်ဆုံးခြင်းကို ပြုကြလတ္တံ့။ ထိုအတွင်း (ဆင်းရဲ ကုန်ဆုံးခြင်း) မရှိ။ “ငါသည် ဤ သီလဖြင့်သော်လည်းကောင်း၊ ဤကျင့်ဝတ်ဖြင့်သော်လည်းကောင်း၊ ဤခြိုးခြံမှုဖြင့်သော်လည်းကောင်း၊ ဤ အကျင့်မြတ်ဖြင့်သော်လည်းကောင်း မရင့်သေးသော ကံကိုမူလည်း ရင့်စေမည်၊ ရင့်ပြီးသောကံကိုမူလည်း တွေ့၍ တွေ့၍ ပျက်စီးစေမည်ဟု ဤသို့ ပြုပြင်နိုင်ခြင်း မရှိ။ ချမ်းသာဆင်းရဲသည်စရွတ်တောင်းဖြင့် ခြင် ထားသကဲ့သို့ ဖြစ်၏၊ သံသရာသည် အပိုင်းအခြား ပြုထားပြီး ဖြစ်၏၊ အတိုးအဆုတ် မရှိ၊ အလွန် အယုတ် မရှိ၊ ချည်လုံးကို ပစ်လိုက်သော် (ချည်ရှိသရွေ့) သာ ပြေလျက်ပြေးသွားသကဲ့သို့ ဤအတူ လူမိုက်ဖြစ်စေ၊ ပညာရှိဖြစ်စေ (တစ်ဘဝမှ တစ်ဘဝသို့) ပြေးသွားကျင်လည်၍ ဆင်းရဲ ကုန်ဆုံးခြင်းကို ပြုလတ္တံ့”ဟု ဤသို့သော အယူ ဖြစ်သနည်း။

အသျှင်ဘုရား တပည့်တော်တို့အား တရားတို့သည် မြတ်စွာဘုရားသာ အရင်းခံ ရှိပါကုန်၏။ပ။ ရဟန်းတို့ ရုပ်ရှိလျှင် ရုပ်ကို အစွဲပြု၍ ရုပ်ကို အမှားနှလုံးသွင်း၍ “ ဤခုနစ်ပါးသော အစုတို့သည် ပြုလုပ်ထားအပ်သည် မဟုတ်ကုန်၊ ပြုလုပ်ထားစေအပ်သည် မဟုတ်ကုန်။ပ။ ကုန်ဆုံးလတ္တံ့”ဟု ဤသို့သောအယူသည် ဖြစ်၏။ ဝေဒနာရှိလျှင်။ပ။ သညာရှိလျှင်။ သင်္ခါရတို့ ရှိလျှင်။ ဝိညာဏ်ရှိလျှင် ဝိညာဏ်ကို အစွဲပြု၍ ဝိညာဏ်ကို အမှားနှလုံးသွင်း၍ “ ဤခုနစ်ပါးသော အစုတို့သည် ပြုလုပ်ထားအပ်သည် မဟုတ်ကုန်၊ ပြုလုပ်ထားစေအပ်သည် မဟုတ်ကုန်။ပ။ ကုန်ဆုံးခြင်းကို ပြုလတ္တံ့”ဟု ဤသို့သော အယူသည် ဖြစ်၏။

ရဟန်းတို့ ထိုအရာကို အဘယ်သို့ မှတ်ထင်ကြသနည်း၊ ရုပ်သည် မြဲသလော၊ မမြဲသလော။ မမြဲပါအသျှင်ဘုရား။ပ။ မမြဲသော ဆင်းရဲသော ဖောက်ပြန်ခြင်းသဘောရှိသော ရုပ်ကို အစွဲ မပြုခဲ့မူ” ဤခုနစ်ပါး သော အစုတို့သည် ပြုလုပ်ထားအပ်သည် မဟုတ်ကုန်၊ ပြုလုပ်ထားစေအပ်သည်မဟုတ်ကုန်။ပ။ ကုန်ဆုံး ခြင်းကို ပြုလတ္တံ့”ဟု ဤသို့သော အယူသည် ဖြစ်နိုင်ရာသလော။ မဖြစ်နိုင်ရာပါအသျှင်ဘုရား။

မြင်အပ်သော အရာ၊ ကြားအပ်သော အရာ၊ တွေ့အပ်သော အရာ၊ သိအပ်သော အရာ၊ ရောက်အပ်သော အရာ၊ ရှာအပ်သော အရာ စိတ်ဖြင့် တွေးဆအပ်သော အရာသည်လည်း မြဲသလော၊ မမြဲသလော။ မမြဲပါ အသျှင်ဘုရား။ပ။ ထိုတရားကို အစွဲ မပြုခဲ့မူ “ ဤခုနစ်ပါးသော အစုတို့သည် ပြုလုပ်ထားအပ်သည် မဟုတ်ကုန်၊ ပြုလုပ်ထားစေအပ်သည် မဟုတ်ကုန်။ပ။ ဆင်းရဲ ကုန်ဆုံးခြင်းကိုပြုလတ္တံ့”ဟု ဤသို့သော အယူသည် ဖြစ်နိုင်ရာသလော။ မဖြစ်နိုင်ရာပါ အသျှင်ဘုရား။

ရဟန်းတို့ အကြင်အခါ၌ အရိယာတပည့်သည် ဤဆိုအပ်ခဲ့ပြီးသော အရာတို့၌ ယုံမှားခြင်းကို ပယ်ဖျောက်နိုင်၏၊ (ထိုအခါ) ထိုအရိယာတပည့်သည် ဆင်းရဲခြင်း၌လည်း ယုံမှားခြင်းကို ပယ်ဖျောက်နိုင်၏။ပ။ ဆင်းရဲချုပ်ရာ နိဗ္ဗာန်သို့ ရောက်ကြောင်းအကျင့်၌လည်း ယုံမှားခြင်းကို ပယ်ဖျောက်နိုင်၏။ ရဟန်းတို့ ဤအရိယာတပည့်ကို အပါယ်သို့ ကျခြင်းသဘော မရှိသော ကိန်းသေမြဲသော အထက်မဂ်သုံးပါးလျှင် လားရာရှိသော သောတာပန် ဖြစ်၏ဟု ဆိုအပ်၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

အဋ္ဌမသုတ်။

၁။ [ ] ကွင်းအတွင်း စကားရပ်များ၊ ဤသံယုတ်ပါဠိတော်၌ မပါ၊ သီလက္ခန္ဓဝဂ္ဂပါဠိ သာမညဖလသုတ်၌ အပြည့်အစုံ ပါရှိသည်။

၉-သဿတဒိဋ္ဌိသုတ်

֍ ၂၁၄။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ ရဟန်းတို့ အဘယ်တရားရှိလျှင် အဘယ်တရားကို အစွဲပြု၍ အဘယ်တရားကို အမှားနှလုံးသွင်း၍ “လောကသည် မြဲ၏”ဟု ဤသို့သော အယူသည် ဖြစ်သနည်း။

အသျှင်ဘုရား တပည့်တော်တို့အား တရားတို့သည် မြတ်စွာဘုရားသာ အရင်းခံ ရှိပါကုန်၏။ပ။

ရဟန်းတို့ ရုပ်ရှိလျှင် ရုပ်ကို အစွဲပြု၍ ရုပ်ကို အမှားနှလုံးသွင်း၍ “လောကသည် မြဲ၏”ဟု ဤသို့သောအယူသည် ဖြစ်၏။ ဝေဒနာရှိလျှင်။ပ။ သင်္ခါရတို့ ရှိလျှင်။ ဝိညာဏ်ရှိလျှင် ဝိညာဏ်ကို အစွဲပြု၍ ဝိညာဏ်ကို အမှားနှလုံးသွင်း၍ “လောကသည် မြဲ၏”ဟု ဤသို့သော အယူသည် ဖြစ်၏။

ရဟန်းတို့ ထိုအရာကို အဘယ်သို့ မှတ်ထင်ကြသနည်း၊ ရုပ်သည် မြဲသလော၊ မမြဲသလော။ မမြဲပါအသျှင်ဘုရား။ပ။ ဖောက်ပြန်ခြင်းသဘောရှိသော ရုပ်ကို အစွဲ မပြုခဲ့လျှင် “လောကသည် မြဲ၏ ”ဟု ဤသို့ သော အယူသည် ဖြစ်နိုင်ရာသလော။ မဖြစ်နိုင်ရာပါ အသျှင်ဘုရား။ ဝေဒနာသည်။ သညာသည်။ သင်္ခါရ တို့သည်။ ဝိညာဏ်သည် မြဲသလော၊ မမြဲသလော။ မမြဲပါ အသျှင်ဘုရား။ပ။ ဝိညာဏ်ကို အစွဲမပြုခဲ့လျှင် “လောကသည် မြဲ၏”ဟု ဤသို့သဘော အယူသည် ဖြစ်နိုင်ရာသလော။ မဖြစ်နိုင်ရာပါအသျှင်ဘုရား။

မြင်အပ်သော အရာ၊ ကြားအပ်သော အရာ၊ တွေ့အပ်သော အရာ၊ သိအပ်သော အရာ၊ ရောက်အပ်သော အရာ၊ ရှာအပ်သော အရာ၊ စိတ်ဖြင့် တွေးဆအပ်သော အရာသည်လည်း မြဲသလော၊ မမြဲသလော။ မမြဲပါ အသျှင်ဘုရား။ မမြဲသော အရာသည် ဆင်းရဲလော၊ ချမ်းသာလော။ ဆင်းရဲပါ အသျှင်ဘုရား။ မမြဲသော ဆင်းရဲသော ဖောက်ပြန်ခြင်းသဘောရှိသော ဤတရားကို အစွဲ မပြုခဲ့လျှင် “လောကသည် မြဲ၏”ဟု ဤသို့သော အယူသည် ဖြစ်နိုင်ရာသလော။ မဖြစ်နိုင်ရာပါ အသျှင်ဘုရား။

ရဟန်းတို့ အကြင်အခါ၌ အရိယာတပည့်သည် ဤဆိုအပ်ခဲ့ပြီးသော အရာတို့၌ ယုံမှားခြင်းကို ပယ်ဖျောက်နိုင်၏၊ (ထိုအခါ) ထိုအရိယာတပည့်သည် ဆင်းရဲခြင်း၌လည်း ယုံမှားခြင်းကို ပယ်ဖျောက်နိုင်၏။ပ။ ဆင်းရဲချုပ်ရာ နိဗ္ဗာန်သို့ ရောက်ကြောင်းအကျင့်၌လည်း ယုံမှားခြင်းကို ပယ်ဖျောက်နိုင်၏။ ရဟန်းတို့ ဤအရိယာတပည့်ကို အပါယ်သို့ ကျခြင်းသဘော မရှိသော ကိန်းသေမြဲသော အထက်မဂ်သုံးပါးလျှင် လားရာရှိသော သောတာပန် ဖြစ်၏ဟု ဆိုအပ်၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

နဝမသုတ်။

၁၀-အသဿတဒိဋ္ဌိသုတ်

֍ ၂၁၅။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ ရဟန်းတို့ အဘယ်တရားရှိလျှင် အဘယ်တရားကို အစွဲပြု၍ အဘယ်တရားကို အမှားနှလုံးသွင်း၍ “လောကသည် မမြဲ”ဟု ဤသို့သော အယူသည် ဖြစ်သနည်း။

အသျှင်ဘုရား တပည့်တော်တို့အား တရားတို့သည် မြတ်စွာဘုရားသာ အရင်းခံ ရှိပါကုန်၏။ပ။ ရဟန်းတို့ ရုပ်ရှိလျှင် ရုပ်ကို အစွဲပြု၍ ရုပ်ကို အမှားနှလုံးသွင်း၍ ။ပ။ ဝိညာဏ်သည် မြဲသလော၊ မမြဲသလော။ မမြဲပါ အသျှင်ဘုရား။ပ။ ဝိညာဏ်ကို အစွဲ မပြုခဲ့လျှင် “လောကသည် မမြဲ”ဟု ဤသို့သောအယူသည် ဖြစ်နိုင်ရာသလော။ မဖြစ်နိုင်ရာပါ အသျှင်ဘုရား။

မြင်အပ်သော အရာ၊ ကြားအပ်သော အရာ၊ တွေ့အပ်သော အရာ၊ သိအပ်သော အရာ၊ ရောက်အပ်သော အရာ၊ ရှာအပ်သော အရာ၊ စိတ်ဖြင့် တွေးဆအပ်သော အရာသည်လည်း မြဲသလော၊ မမြဲသလော။ မမြဲပါ အသျှင်ဘုရား။ပ။ ဤတရားကို အစွဲ မပြုခဲ့လျှင် “လောကသည် မမြဲ”ဟု ဤသို့သောအယူသည် ဖြစ်နိုင်ရာသလော။ မဖြစ်နိုင်ရာပါ အသျှင်ဘုရား။

ရဟန်းတို့ အကြင်အခါ၌ အရိယာတပည့်သည် ဤဆိုအပ်ခဲ့ပြီးသော အရာတို့၌ ယုံမှားခြင်းကို ပယ်ဖျောက်နိုင်၏၊ (ထိုအခါ) ထိုအရိယာတပည့်သည် ဆင်းရဲခြင်း၌လည်း ယုံမှားခြင်းကို ပယ်ဖျောက်နိုင်၏။ပ။ ဆင်းရဲချုပ်ရာ နိဗ္ဗာန်သို့ ရောက်ကြောင်းအကျင့်၌လည်း ယုံမှားခြင်းကို ပယ်ဖျောက်နိုင်၏။ ရဟန်းတို့ ဤအရိယာတပည့်ကို အပါယ်သို့ ကျခြင်းသဘော မရှိသော ကိန်းသေမြဲသော အထက်မဂ်သုံးပါးလျှင် လားရာရှိသာ သောတာပန် ဖြစ်၏ဟု ဆိုအပ်၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

ဒသမသုတ်။

၁၁-အန္တဝါသုတ်

֍ ၂၁၆။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ ရဟန်းတို့ အဘယ်တရားရှိလျှင် အဘယ်တရားကို အစွဲပြု၍ အဘယ်တရားကို အမှားနှလုံးသွင်း၍ “လောကသည် အဆုံးရှိ၏”ဟု ဤသို့သော အယူသည် ဖြစ်သနည်း။ အသျှင်ဘုရားတပည့်တော်တို့အား တရားတို့သည် မြတ်စွာဘုရားသာ အရင်းခံ ရှိပါကုန်၏။ပ။ ကိန်းသေ မြဲသောအထက်မဂ်သုံးပါးလျှင် လားရာရှိသော သောတာပန် ဖြစ်၏ဟု ဆိုအပ်၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

ဧကာဒသမသုတ်။

၁၂-အနန္တဝါ3သုတ်

֍ ၂၁၇။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ ရဟန်းတို့ အဘယ်တရားရှိလျှင် အဘယ်တရားကို အစွဲပြု၍ အဘယ်တရားကို အမှားနှလုံးသွင်း၍ “လောကသည် အဆုံး မရှိ ”ဟု ဤသို့သော အယူသည် ဖြစ်သနည်း။ အသျှင်ဘုရား တပည့်တော်တို့အား တရားတို့သည် မြတ်စွာဘုရားသာ အရင်းခံ ရှိပါကုန်၏။ပ။ ကိန်းသေမြဲသောအထက်မဂ်သုံးပါးလျှင် လားရာရှိသော သောတာပန် ဖြစ်၏ဟု ဆိုအပ်၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

ဒွါဒသမသုတ်။

၁၃-တံ ဇီဝံ တံ သရီရံသုတ်

֍ ၂၁၈။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ ရဟန်းတို့ အဘယ်တရားရှိလျှင် အဘယ်တရားကို အစွဲပြု၍ အဘယ်တရားကို အမှားနှလုံးသွင်း၍ “ထိုအသက်သည် ထိုကိုယ်တည်း”ဟု ဤသို့သော အယူသည် ဖြစ်သနည်း။ အသျှင်ဘုရား တပည့်တော်တို့အား တရားတို့သည် မြတ်စွာဘုရားသာ အရင်းခံ ရှိပါကုန်၏။ပ။ ကိန်းသေမြဲသော အထက်မဂ်သုံးပါးလျှင် လားရာရှိသော သောတာပန် ဖြစ်၏ဟု ဆိုအပ်၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

တေရသမသုတ်။

၁၄-အညံ ဇီဝံ အညံ သရီရံသုတ်

֍ ၂၁၉။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ ရဟန်းတို့ အဘယ်တရားရှိလျှင် အဘယ်တရားကို အစွဲပြု၍ အဘယ်တရားကို အမှားနှလုံးသွင်း၍ “အသက်တခြားကိုယ်တခြား”ဟု ဤသို့သော အယူသည် ဖြစ်သနည်း။ အသျှင်ဘုရား တပည့်တော်တို့အား တရားတို့သည် မြတ်စွာဘုရားသာ အရင်းခံ ရှိပါကုန်၏။ပ။ ကိန်းသေမြဲသောအထက်မဂ်သုံးပါးလျှင် လားရာရှိသော သောတာပန် ဖြစ်၏ဟု ဆိုအပ်၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

စုဒ္ဒသမသုတ်။

၁၅-ဟောတိ တထာဂတောသုတ်

֍ ၂၂၀။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ ရဟန်းတို့ အဘယ်တရားရှိလျှင် အဘယ်တရားကို အစွဲပြု၍ အဘယ်တရားကို အမှားနှလုံးသွင်း၍ “သတ္တဝါသည် သေပြီးသည်မှ နောက်၌ ဖြစ်၏ “ဟူသော အယူသည် ဖြစ်သနည်း။ အသျှင်ဘုရား တပည့်တော်တို့အား တရားတို့သည် မြတ်စွာဘုရားသာ အရင်းခံ ရှိပါကုန်၏။ပ။ ကိန်းသေမြဲသော အထက်မဂ်သုံးပါးလျှင် လားရာရှိသော သောတာပန် ဖြစ်၏ဟု ဆိုအပ်၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

ပန္နရသမသုတ်။

၁၆-န ဟောတိ တထာဂတောသုတ်

֍ ၂၂၁။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ ရဟန်းတို့ အဘယ်တရားရှိလျှင် အဘယ်တရားကို အစွဲပြု၍ အဘယ်တရားကို့အမှားနှလုံးသွင်း၍ “သတ္တဝါသည် သေပြီးသည်မှ နောက်၌ မဖြစ် ”ဟု ဤသို့သော အယူသည် ဖြစ်သနည်း။ အသျှင်ဘုရား တပည့်တော်တို့အား တရားတို့သည် မြတ်စွာဘုရားသာ အရင်းခံ ရှိပါကုန်၏။ပ။ ကိန်းသေမြဲသော အထက်မဂ်သုံးပါးလျှင် လားရာရှိသော သောတာပန် ဖြစ်၏ဟု ဆိုအပ်၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

သောဠသမသုတ်။

၁၇-ဟောတိ စ န စ ဟောတိ တထာဂတောသုတ်

֍ ၂၂၂။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ ရဟန်းတို့ အဘယ်တရားရှိလျှင် အဘယ်တရားကို အစွဲပြု၍ အဘယ်တရားကို အမှားနှလုံးသွင်း၍ “သတ္တဝါသည် သေပြီးသည်မှ နောက်၌ ဖြစ်လည်း ဖြစ်၊ မဖြစ်လည်း မဖြစ်”ဟု ဤသို့သော အယူသည် ဖြစ်သနည်း။ အသျှင်ဘုရား တပည့်တော်တို့အား တရားတို့သည် မြတ်စွာဘုရားသာ အရင်းခံ ရှိပါကုန်၏။ပ။ ကိန်းသေမြဲသော အထက်မဂ်သုံးပါးလျှင် လားရာရှိသော သောတာပန် ဖြစ်၏ဟု ဆိုအပ်၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

သတ္တရသမသုတ်။

၁၈-နေဝ ဟောတိ န န ဟောတိ တထာဂတောသုတ်

֍ ၂၂၃။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ ရဟန်းတို့ အဘယ်တရားရှိလျှင် အဘယ်တရားကို အစွဲပြု၍ အဘယ်တရားကို အမှားနှလုံးသွင်း၍ “သတ္တဝါသည် သေပြီးသည်မှ နောက်၌ ဖြစ်သည်လည်း မဟုတ်၊ မဖြစ်သည်လည်းမဟုတ်”ဟူသော အယူသည် ဖြစ်သနည်း။ အသျှင်ဘုရား တပည့်တော်တို့အား တရားတို့သည် မြတ်စွာဘုရားသာ အရင်းခံ ရှိပါကုန်၏။ပ။ ရဟန်းတို့ ရုပ်ရှိလျှင် ရုပ်ကို အစွဲပြု၍ ရုပ်ကို အမှားနှလုံးသွင်း၍ သတ္တဝါသည် သေပြီးသည်မှ နောက်၌ ဖြစ်သည်လည်း မဟုတ်၊ မဖြစ်သည်လည်း မဟုတ်”ဟူသော အယူသည် ဖြစ်၏။ပ။

ရဟန်းတို့ ထိုအရာကို အဘယ်သို့ မှတ်ထင်ကုန်သနည်း၊ ရုပ်သည် မြဲသလော၊ မမြဲသလော။ မမြဲပါအသျှင်ဘုရား။ပ။ ဖောက်ပြန်ခြင်းသဘောရှိသော ဝိညာဏ်ကို အစွဲမပြုခဲ့မူ “သတ္တဝါသည် သေပြီးသည်မှ နောက်၌ ဖြစ်သည်လည်း မဟုတ်၊ မဖြစ်သည်လည်း မဟုတ်”ဟု ဤသို့သော အယူသည် ဖြစ်နိုင်ရာသလော။ မဖြစ်နိုင်ရာပါ အသျှင်ဘုရား။

မြင်အပ်သော အရာ၊ ကြားအပ်သော အရာ၊ တွေ့အပ်သော အရာ၊ သိအပ်သော အရာ၊ ရောက်အပ်သော အရာ၊ ရှာအပ်သော အရာ၊ စိတ်ဖြင့် တွေးဆအပ်သော အရာသည်လည်း မြဲသလော၊ မမြဲသလော။ မမြဲပါ အသျှင်ဘုရား။ မမြဲသော အရာသည် ဆင်းရဲလော၊ ချမ်းသာလော။ ဆင်းရဲပါ အသျှင်ဘုရား။ မမြဲသော ဆင်းရဲသော ဖောက်ပြန်ခြင်းသဘောရှိသော တရားကို အစွဲ မပြုခဲ့မူ “သတ္တဝါသည်သေပြီးသည်မှ နောက်၌ ဖြစ်သည်လည်း မဟုတ်၊ မဖြစ်သည်လည်း မဟုတ် ”ဟု ဤသို့သော အယူသည်ဖြစ်နိုင်ရာသလော။ မဖြစ်နိုင်ရာပါ အသျှင်ဘုရား။

ရဟန်းတို့ အကြင်အခါ၌ အရိယာတပည့်သည် ဤဆိုအပ်ခဲ့ပြီးသော အရာတို့၌ ယုံမှားခြင်းကို ပယ်ဖျောက်နိုင်၏၊ (ထိုအခါ) ထိုအရိယာတပည့်သည် ဆင်းရဲခြင်း၌လည်း ယုံမှားခြင်းကို ပယ်ဖျောက်နိုင်၏၊ ဆင်းရဲဖြစ်ပေါ်ကြောင်း၌လည်း ယုံမှားခြင်းကို ပယ်ဖျောက်နိုင်၏၊ ဆင်းရဲချုပ်ရာ၌လည်း ယုံမှားခြင်းကိုပယ် ဖျောက်နိုင်၏၊ ဆင်းရဲချုပ်ရာ နိဗ္ဗာန်သို့ ရောက်ကြောင်းအကျင့်၌လည်း ယုံမှားခြင်းကိုပယ်ဖျောက်နိုင်၏။ ရဟန်းတို့ ဤအရိယာတပည့်ကို အပါယ်လေးပါးသို့ ကျခြင်းသဘော မရှိသောကိန်းသေမြဲသော အထက် မဂ်သုံးပါးလျှင် လားရာရှိသော သောတာပန် ဖြစ်၏ဟု ဆိုအပ်၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

အဋ္ဌာရသမသုတ်။

သောတာပတ္တိဝဂ် ပြီး၏။

အဋ္ဌာရသ ဝေယျာကရဏ ပြီး၏။

၂-ဒုတိယဂမနဝဂ်

၁-ဝါတသုတ်

֍ ၂၂၄။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ ရဟန်းတို့ အဘယ်တရားရှိလျှင် အဘယ်တရားတို့ကို အစွဲပြု၍ အဘယ်တရားတို့ကို အမှားနှလုံးသွင်း၍ “လေတို့သည် မတိုက်ကုန်၊ မြစ်တို့သည် မစီးကုန်၊ကိုယ်ဝန်ဆောင်တို့သည် မဖွားကုန်၊ လနေတို့သည် မထွက်ကုန်၊ မဝင်ကုန်၊ ခိုင်မြဲသော တံခါးတိုင်ကဲ့သို့ တည်ကုန်၏”ဟု ဤသို့သော အယူသည် ဖြစ်သနည်း။

အသျှင်ဘုရား တပည့်တော်တို့အား တရားတို့သည် မြတ်စွာဘုရားသာ အရင်းခံ ရှိပါကုန်၏။ပ။ ရဟန်းတို့ ရုပ်ရှိလျှင် ရုပ်ကို အစွဲပြု၍ ရုပ်ကို အမှားနှလုံးသွင်း၍ “လေတို့သည် မတိုက်ကုန်။ပ။ တံခါးတိုင်ကဲ့သို့ တည်ကုန်၏”ဟု ဤသို့သော အယူသည် ဖြစ်၏။ ဝေဒနာရှိလျှင်။ သညာရှိလျှင်။ သင်္ခါရတို့ရှိလျှင်။ ဝိညာဏ်ရှိလျှင် ဝိညာဏ်ကို အစွဲပြု၍ ဝိညာဏ်ကို အမှားနှလုံးသွင်း၍ “လေတို့သည် မတိုက်ကုန်။ပ။ တံခါးတိုင်ကဲ့သို့ တည်ကုန်၏”ဟု ဤသို့သော အယူသည် ဖြစ်၏။

ရဟန်းတို့ ထိုအရာကို အဘယ်သို့ မှတ်ထင်ကုန်သနည်း၊ ရုပ်သည် မြဲသလော၊ မမြဲသလော။ မမြဲပါအသျှင်ဘုရား။ပ။ ဖောက်ပြန်ခြင်းသဘောရှိသော ရုပ်ကို အစွဲ မပြုခဲ့မူ “လေတို့သည် မတိုက်ကုန်။ပ။ ခိုင်မြဲ သော တံခါးတိုင်ကဲ့သို့ တည်ကုန်၏”ဟု ဤသို့သော အယူသည် ဖြစ်နိုင်ရာသလော။ မဖြစ်နိုင်ရာပါအသျှင် ဘုရား။ ရဟန်းတို့ ဤသို့ ဆင်းရဲရှိလျှင် ဆင်းရဲကို အစွဲပြု၍ ဆင်းရဲကို အမှားနှလုံးသွင်း၍ “လေတို့သည် မတိုက်ကုန်။ပ။ တံခါးတိုင်ကဲ့သို့ တည်ကုန်၏”ဟု ဤသို့သော အယူသည် ဖြစ်၏။

ဝေဒနာသည်။ သညာသည်။ သင်္ခါရတို့သည်။ ဝိညာဏ်သည် မြဲသလော၊ မမြဲသလော။ မမြဲပါအသျှင်ဘုရား။ပ။ ဖောက် ပြန်ခြင်းသဘောရှိသော ဝိညာဏ်ကို အစွဲ မပြုခဲ့မူ “လေတို့သည်မတိုက်ကုန်။ပ။ တံခါးတိုင်ကဲ့သို့ တည် ကုန်၏”ဟူသော အယူသည် ဖြစ်နိုင်ရာသလော။ မဖြစ်နိုင်ရာပါအသျှင်ဘုရား။

ရဟန်းတို့ ဤသို့ ဆင်းရဲရှိလျှင် ဆင်းရဲကို အစွဲပြု၍ ဆင်းရဲကို အမှားနှလုံးသွင်း၍ “လေတို့သည်မတိုက်ကုန်၊ မြစ်တို့သည် မစီးကုန်၊ကိုယ်ဝန်ဆောင်တို့သည် မဖွားကုန်၊ လနေတို့သည် မထွက်ကုန်၊ မဝင်ကုန်၊ တံခါးတိုင်ကဲ့သို့ တည်ကုန်၏”ဟူသော အယူသည် ဖြစ်၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

ပဌမသုတ်။

֍ ၂၂၄-

֍ ၂၄၀။ [ရှေ့ဝဂ်၌ကဲ့သို့ ဖြေပုံ တစ်ဆယ့်ရှစ်မျိုးတို့ကို ချဲ့ရမည်]။

သတ္တရသမသုတ်။

၁၈-နေဝ ဟောတိ န န ဟောတိသုတ်

֍ ၂၄၁။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ ရဟန်းတို့ အဘယ်တရားရှိလျှင် အဘယ်တရားကို အစွဲပြု၍ အဘယ်တရားကို အမှားနှလုံးသွင်း၍ “သတ္တဝါသည် သေပြီးသည်မှ နောက်၌ ဖြစ်သည်လည်း မဟုတ်၊ မဖြစ်သည်လည်းမဟုတ်”ဟူသော အယူသည် ဖြစ်သနည်း။

အသျှင်ဘုရား တပည့်တော်တို့အား တရားတို့သည် မြတ်စွာဘုရားသာ အရင်းခံ ရှိပါကုန်၏။ပ။ ရဟန်းတို့ ရုပ်ရှိလျှင် ရုပ်ကို အစွဲပြု၍ ရုပ်ကို အမှားနှလုံးသွင်း၍ “သတ္တဝါသည် သေပြီးသည်မှ နောက်၌ ဖြစ်သည်လည်း မဟုတ်၊ မဖြစ်သည်လည်း မဟုတ်”ဟူသော အယူသည် ဖြစ်၏။ ဝေဒနာရှိလျှင်။ သညာ့ရှိလျှင်။ သင်္ခါရတို့ရှိလျှင်။ ဝိညာဏ်ရှိလျှင် ဝိညာဏ်ကို အစွဲပြု၍ ဝိညာဏ်ကို အမှားနှလုံးသွင်း၍ “သတ္တဝါသည် သေပြီးသည်မှ နောက်၌ ဖြစ်သည်လည်း မဟုတ်၊ မဖြစ်သည်လည်း မဟုတ် “ ဟူသော အယူသည်ဖြစ်၏။

ရဟန်းတို့ ထိုအရာကို အဘယ်သို့ မှတ်ထင်ကုန်သနည်း၊ ရုပ်သည် မြဲသလော၊ မမြဲသလော။ မမြဲပါအသျှင်ဘုရား။ပ။ ဖောက်ပြန်ခြင်းသဘောရှိသော ရုပ်ကို အစွဲ မပြုခဲ့မူ “သတ္တဝါသည် သေပြီးသည်မှနောက်၌ ဖြစ်သည်လည်း မဟုတ်၊ မဖြစ်သည်လည်း မဟုတ် ”ဟု ဤသို့သော အယူသည် ဖြစ်နိုင်ရာသလော။ မဖြစ်နိုင်ရာပါ အသျှင်ဘုရား။ ရဟန်းတို့ ဤသို့ ဆင်းရဲရှိလျှင် ဆင်းရဲကို အစွဲပြု၍ ဆင်းရဲကိုအမှားနှလုံးသွင်း၍ “သတ္တဝါသည် သေပြီးသည်မှ နောက်၌ ဖြစ်သည်လည်း မဟုတ်၊ မဖြစ်သည်လည်းမဟုတ် ”ဟု ဤသို့သော အယူသည် ဖြစ်၏။ ဝေဒနာသည်။ သညာသည်။ သင်္ခါရတို့သည်။ ဝိညာဏ်သည် မြဲသလော၊ မမြဲသလော။ မမြဲပါအသျှင် ဘုရား။ပ။ ဖောက်ပြန်ခြင်းသဘောရှိသောဝိညာဏ်ကို အစွဲ မပြုခဲ့ မူ “သတ္တဝါသည် သေပြီးသည်မှ နောက်၌ ဖြစ်သည်လည်း မဟုတ်၊ မဖြစ်သည်လည်း မဟုတ်”ဟု ဤသို့ သော အယူသည် ဖြစ်နိုင်ရာသလော။ မဖြစ်နိုင်ရာပါ အသျှင်ဘုရား။ ရဟန်းတို့ ဤသို့ ဆင်းရဲရှိလျှင် ဆင်းရဲကို အစွဲပြု၍ ဆင်းရဲကို အမှားနှလုံးသွင်း၍ “သတ္တဝါသည်သေပြီးသည်မှ နောက်၌ ဖြစ်သည်လည်း မဟုတ်၊ မဖြစ်သည်လည်း မဟုတ် ”ဟု ဤသို့သောအယူသည် ဖြစ်၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

အဋ္ဌာရသမသုတ်။

၁၉-ရူပီအတ္တာသုတ်

֍ ၂၄၂။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ ရဟန်းတို့ အဘယ်တရားရှိလျှင် အဘယ်တရားကို အစွဲပြု၍ အဘယ်တရားကို အမှားနှလုံးသွင်း၍ “အတ္တသည် ရုပ်ရှိ၏၊ သေပြီးသည်မှ နောက်၌ မြဲ၏ ”ဟု ဤသို့သော အယူသည်ဖြစ်သနည်း။

အသျှင်ဘုရား တပည့်တော်တို့အား တရားတို့သည် မြတ်စွာဘုရားသာ အရင်းခံ ရှိပါကုန်၏။ပ။ ရဟန်းတို့ ရုပ်ရှိလျှင် ရုပ်ကို အစွဲပြု၍ ရုပ်ကို အမှားနှလုံးသွင်း၍ “အတ္တသည် ရုပ်ရှိ၏၊ သေပြီးသည်မှနောက်၌ မြဲ၏ ”ဟု ဤသို့သော အယူသည် ဖြစ်၏။ ဝေဒနာရှိလျှင်။ သညာရှိလျှင်။ သင်္ခါရတို့ရှိလျှင်။ ဝိညာဏ်ရှိလျှင် ဝိညာဏ်ကို အစွဲပြု၍ ဝိညာဏ်ကို အမှားနှလုံးသွင်း၍ “အတ္တသည် ရုပ်ရှိ၏၊ သေပြီးသည်မှ နောက်၌ မြဲ၏ ”ဟု ဤသို့သော အယူသည် ဖြစ်၏။

ရဟန်းတို့ ထိုအရာကို အဘယ်သို့ မှတ်ထင်ကုန်သနည်း၊ ရုပ်သည် မြဲသလော၊ မမြဲသလော။ မမြဲပါအသျှင်ဘုရား။ပ။ ဖောက်ပြန်ခြင်းသဘောရှိသော ရုပ်ကို အစွဲ မပြုခဲ့မူ “အတ္တသည် ရုပ်ရှိ၏၊ သေပြီးသည်မှ နောက်၌ မြဲ၏”ဟု ဤသို့သော အယူသည် ဖြစ်နိုင်ရာသလော။ မဖြစ်နိုင်ရာပါအသျှင်ဘုရား။ ရဟန်းတို့ ဤသို့ ဆင်းရဲရှိလျှင် ဆင်းရဲကို အစွဲပြု၍ ဆင်းရဲကို အမှားနှလုံးသွင်း၍ “အတ္တသည် ရုပ်ရှိ၏၊ သေပြီးသည်မှ နောက်၌ မြဲ၏ ”ဟု ဤသို့သော အယူသည် ဖြစ်၏။

ဝေဒနာသည်။ပ။ မဖြစ်နိုင်ရာပါ အသျှင် ဘုရား။ ရဟန်းတို့ ဤသို့ ဆင်းရဲရှိလျှင် ဆင်းရဲကို အစွဲပြု၍ ဆင်းရဲကို အမှားနှလုံးသွင်း၍ “အတ္တသည် ရုပ်ရှိ၏၊ သေပြီးသည်မှ နောက်၌ မြဲ၏ ”ဟု ဤသို့သောအယူသည် ဖြစ်၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

ဧကူနဝီသတိမသုတ်။

၂၀-အရူပီအတ္တာသုတ်

֍ ၂၄၃။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ ရဟန်းတို့ အဘယ်တရားရှိလျှင် အဘယ်တရားကို အစွဲပြု၍ အဘယ်တရားကို့အမှားနှလုံးသွင်း၍ “အတ္တသည် ရုပ် မရှိ၊ သေပြီးသည်မှ နောက်၌ မြဲ၏ ”ဟု ဤသို့သော အယူသည်ဖြစ်သနည်း။ (ပေယျာလ)။

ဝီသတိမသုတ်။

၂၁-ရူပီစ အရူပီစ အတ္တာသုတ်

֍ ၂၄၄။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ အတ္တသည် ရုပ်ရှိသည်လည်းဟုတ်၏၊ ရုပ် မရှိသည်လည်းဟုတ်၏၊ သေပြီးသည်မှ နောက်၌ မြဲ၏။

ဧကဝီသတိမသုတ်။

၂၂-နေဝ ရူပီ နာရူပီအတ္တာသုတ်

֍ ၂၄၅။ အတ္တသည် ရုပ်ရှိသည်လည်း မဟုတ်၊ ရုပ် မရှိသည်လည်း မဟုတ်၊ သေပြီးသည်မှ နောက်၌ မြဲ၏။

ဗာဝီသတိမသုတ်။

၂၃-ဧကန္တသုခီသုတ်

֍ ၂၄၆။ အတ္တသည် စင်စစ် ချမ်းသာ ရှိ၏၊ သေပြီးသည်မှ နောက်၌ မြဲ၏။

တေဝီသတိမသုတ်။

၂၄-ဧကန္တဒုက္ခီသုတ်

֍ ၂၄၇။ အတ္တသည် စင်စစ် ဆင်းရဲရှိ၏၊ သေပြီးသည်မှ နောက်၌ မြဲ၏။

စတုဝီသတိမသုတ်။

၂၅-သုခဒုက္ခီသုတ်

֍ ၂၄၈။ အတ္တသည် ချမ်းသာဆင်းရဲ ရှိ၏၊ သေပြီးသည်မှ နောက်၌ မြဲ၏။

ပဉ္စဝီသတိမသုတ်။

၂၆-အဒုက္ခမသုခီသုတ်

֍ ၂၄၉။ အတ္တသည် ချမ်းသာဆင်းရဲ မရှိ၊ သေပြီးသည်မှ နောက်၌ မြဲ၏ဟု။ပ။ အသျှင်ဘုရား တပည့်တော်တို့အား တရားတို့သည် မြတ်စွာဘုရားသာ အရင်းခံ ရှိပါကုန်၏။ပ။ ရဟန်းတို့ ရုပ်ရှိလျှင် ရုပ်ကိုအစွဲပြု၍ ရုပ်ကို အမှားနှလုံးသွင်း၍ “အတ္တသည် ချမ်းသာဆင်းရဲ မရှိ၊ သေပြီးသည်မှ နောက်၌ မြဲ၏”ဟူသော အယူသည် ဖြစ်၏။ ဝေဒနာရှိလျှင်။ သညာရှိလျှင်။ သင်္ခါရတို့ရှိလျှင်။ ဝိညာဏ်ရှိလျှင် ဝိညာဏ်ကိုအစွဲပြု၍ ဝိညာဏ်ကို အမှားနှလုံးသွင်း၍ “အတ္တသည် ချမ်းသာဆင်းရဲ မရှိ၊ သေပြီးသည်မှ နောက်၌ မြဲ၏ “ ဟူသော အယူသည် ဖြစ်၏။

သင်္ခါရတို့သည်။ ဝိညာဏ်သည် မြဲသလော၊ မမြဲသလော။ မမြဲပါ အသျှင်ဘုရား။ပ။ ဖောက်ပြန်ခြင်းသဘော ရှိသော ဝိညာဏ်ကို အစွဲ မပြုခဲ့မူ “အတ္တသည် ချမ်းသာဆင်းရဲ မရှိ၊ သေပြီးသည်မှ နောက်၌ မြဲ၏ “ဟူ သော အယူသည် ဖြစ်နိုင်ရာသလော။ မဖြစ်နိုင်ရာပါ အသျှင်ဘုရား။ ရဟန်းတို့ ဤသို့ ဆင်းရဲရှိလျှင် ဆင်းရဲကို စွဲလမ်း၍ ဆင်းရဲကို အမှားနှလုံးသွင်း၍ “အတ္တသည်ချမ်းသာဆင်းရဲ မရှိ၊ သေပြီးသည်မှ နောက်၌ မြဲ၏ “ဟူသော အယူသည် ဖြစ်၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

ဆဗ္ဗီသတိမသုတ်။

ဒုတိယပေယျာလ ပြီး၏။

၃-တတိယဂမနဝဂ်

၁-န ဝါတသုတ်

֍ ၂၅၀။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ ရဟန်းတို့ အဘယ်တရားရှိလျှင် အဘယ်တရားကို အစွဲပြု၍ အဘယ်တရား ကိုအမှားနှလုံးသွင်း၍ “လေတို့သည် မတိုက်ကုန်၊ မြစ်တို့သည် မစီးကုန်၊ ကိုယ်ဝန်ဆောင်တို့သည်မဖွားကုန်၊ လနေတို့သည် မထွက်ကုန်၊ မဝင်ကုန်၊ ခိုင်မြဲသော တံခါးတိုင်ကဲ့သို့ တည်ကုန်၏ ”ဟု ဤသို့သော အယူသည် ဖြစ်သနည်း။ အသျှင်ဘုရား တပည့်တော်တို့အား တရားတို့သည် မြတ်စွာဘုရားသာအရင်းခံ ရှိပါကုန်၏။ပ။

ရဟန်းတို့ ရုပ်ရှိလျှင် ရုပ်ကို အစွဲပြု၍ ရုပ်ကို အမှားနှလုံးသွင်း၍ “လေတို့သည် မတိုက်ကုန်။ပ။ ”ဟု ဤသို့သော အယူသည် ဖြစ်၏။ ဝေဒနာရှိလျှင်။ သညာရှိလျှင်။ သင်္ခါရတို့ရှိလျှင်။ ဝိညာဏ်ရှိလျှင်ဝိညာဏ်ကို အစွဲပြု၍ ဝိညာဏ်ကို အမှားနှလုံးသွင်း၍ “လေတို့သည် မတိုက်ကုန်။ပ။ တံခါးတိုင်ကဲ့သို့တည်ကုန်၏ ”ဟု ဤသို့သော အယူသည် ဖြစ်၏။

ရဟန်းတို့ ထိုအရာကို အဘယ်သို့ မှတ်ထင်ကုန်သနည်း၊ ရုပ်သည် မြဲသလော၊ မမြဲသလော။ မမြဲပါအသျှင်ဘုရား။ပ။ ဖောက်ပြန်ခြင်းသဘောရှိသော ရုပ်ကို အစွဲမပြုခဲ့မူ “လေတို့သည် မတိုက်ကုန်။ပ။ တံခါး တိုင်ကဲ့သို့ တည်ကုန်၏ ”ဟု ဤသို့သော အယူသည် ဖြစ်နိုင်ရာသလော။ မဖြစ်နိုင်ရာပါအသျှင်ဘုရား။ ရဟန်းတို့ ဤသို့ မမြဲသော ရုပ်သည် ဆင်းရဲ၏၊ ထိုဆင်းရဲရှိလျှင် ထိုဆင်းရဲကို အစွဲပြု၍ “လေတို့သည် မတိုက်ကုန်၊ မြစ်တို့သည် မစီးကုန်၊ကိုယ်ဝန်ဆောင်တို့သည် မဖွားကုန်၊ လနေတို့သည်မထွက်ကုန်၊ မဝင်ကုန်၊ ခိုင်မြဲသော တံခါးတိုင်ကဲ့သို့ တည်ကုန်၏ ”ဟု ဤသို့သော အယူသည် ဖြစ်၏။

ဝေဒနာသည်။ သညာသည်။ သင်္ခါရတို့သည်။ ဝိညာဏ်သည် မြဲသလော၊ မမြဲသလော။ မမြဲပါအသျှင်ဘုရား။ပ။ ဖောက် ပြန်ခြင်းသဘောရှိသော ဝိညာဏ်ကို အစွဲ မပြုခဲ့မူ “လေတို့သည်မတိုက်ကုန်။ပ။ ခိုင်မြဲသော တံခါးတိုင် ကဲ့သို့ တည်ကုန်၏”ဟု ဤသို့သော အယူသည်ဖြစ်နိုင်ရာသလော။ မဖြစ်နိုင်ရာပါ အသျှင်ဘုရား။ ရဟန်းတို့ ဤသို့ မမြဲသော ဝိညာဏ်သည် ဆင်းရဲ၏၊ ထိုဆင်းရဲရှိလျှင် ထိုဆင်းရဲကို အစွဲပြု၍ “လေတို့သည် မတိုက်ကုန်။ပ။ တံခါးတိုင်ကဲ့သို့ တည်ကုန်၏”ဟု ဤသို့သော အယူသည် ဖြစ်၏ဟု (မိန့်တော် မူ၏)။

ပဌမသုတ်။

֍ ၂၅၁-

֍ ၂၇၄။ [ဒုတိယဝဂ်၌ကဲ့သို့ နှစ်ဆယ့်လေးသုတ်တို့ကို ဖြည့်အပ်ကုန်၏]။

ပဉ္စဝီသတိမသုတ်။

၂၆-အဒုက္ခမသုခီသုတ်

֍ ၂၇၅။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ ရဟန်းတို့ အဘယ်တရားရှိလျှင် အဘယ်တရားကို အစွဲပြု၍ အဘယ်တရား ကိုအမှားနှလုံးသွင်း၍ “အတ္တသည် ချမ်းသာဆင်းရဲ မရှိ၊ သေပြီးသည်မှ နောက်၌ မြဲ၏ “ဟူသော အယူ့သည် ဖြစ်သနည်း။

အသျှင်ဘုရား တပည့်တော်တို့အား တရားတို့သည် မြတ်စွာဘုရားသာ အရင်းခံ ရှိပါကုန်၏။ပ။ ရဟန်းတို့ ရုပ်ရှိလျှင် ရုပ်ကို အစွဲပြု၍ ရုပ်ကို အမှားနှလုံးသွင်း၍ “အတ္တသည် ချမ်းသာဆင်းရဲ မရှိ၊ သေပြီးသည်မှ နောက်၌ မြဲ၏”ဟူသော အယူသည် ဖြစ်၏။ ဝေဒနာရှိလျှင်။ သညာရှိလျှင်။ သင်္ခါရတို့ရှိလျှင်။ ဝိညာဏ်ရှိလျှင် ဝိညာဏ်ကို အစွဲပြု၍ ဝိညာဏ်ကို အမှားနှလုံးသွင်း၍ “အတ္တသည် ချမ်းသာဆင်းရဲ မရှိ၊ သေပြီးသည်မှ နောက်၌ မြဲ၏ “ဟူသော အယူသည် ဖြစ်၏။

ရဟန်းတို့ ထိုအရာကို အဘယ်သို့ မှတ်ထင်ကုန်သနည်း၊ ရုပ်သည် မြဲသလော၊ မမြဲသလော။ မမြဲပါအသျှင်ဘုရား။ပ။ ဖောက်ပြန်ခြင်းသဘောရှိသော ရုပ်ကို အစွဲ မပြုခဲ့မူ “အတ္တသည် ချမ်းသာဆင်းရဲ မရှိ၊ သေပြီးသည်မှ နောက်၌ မြဲ၏ “ဟူသော အယူသည် ဖြစ်နိုင်ရာသလော။ မဖြစ်နိုင်ရာပါ အသျှင်ဘုရား။ ရဟန်းတို့ ဤသို့ မမြဲသော ရုပ်သည် ဆင်းရဲ၏၊ ထိုဆင်းရဲရှိလျှင် ထိုဆင်းရဲကို အစွဲပြု၍ “အတ္တသည်ချမ်းသာဆင်းရဲ မရှိ၊ သေပြီးသည်မှ နောက်၌ မြဲ၏ “ဟူသော အယူသည် ဖြစ်၏။ ဝေဒနာသည်။ သညာသည်။ သင်္ခါရတို့သည်။ ဝိညာဏ်သည် မြဲသလော၊ မမြဲသလော။ မမြဲပါ အသျှင်ဘုရား။ပ။ ဖောက်ပြန်ခြင်းသဘောရှိသော ဝိညာဏ်ကို အစွဲ မပြုခဲ့မူ “အတ္တသည် ချမ်းသာဆင်းရဲ မရှိ၊ သေပြီးသည်မှ နောက်၌ မြဲ၏ “ဟူသော အယူသည် ဖြစ်နိုင်ရာသလော။ မဖြစ်နိုင်ရာပါ အသျှင်ဘုရား။ ရဟန်းတို့ ဤသို့မမြဲသော ဝိညာဏ်သည် ဆင်းရဲ၏၊ ထိုဆင်းရဲရှိလျှင် ထိုဆင်းရဲကို အစွဲပြု၍ “အတ္တသည် ချမ်းသာဆင်းရဲမရှိ၊ သေပြီးသည်မှ နောက်၌ မြဲ၏ “ဟူသော အယူသည် ဖြစ်နိုင်၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

ဆဗ္ဗီသတိမသုတ်။

တတိယပေယျာလ ပြီး၏။

၄-စတုတ္ထဂမနဝဂ်

၁-န ဝါတသုတ်

֍ ၂၇၆။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ ရဟန်းတို့ အဘယ်တရားရှိလျှင် အဘယ်တရားကို အစွဲပြု၍ အဘယ်တရား ကိုအမှားနှလုံးသွင်း၍ “လေတို့သည် မတိုက်ကုန်၊ မြစ်တို့သည် မစီးကုန်၊ကိုယ်ဝန်ဆောင်တို့သည်မဖွားကုန်၊ လနေတို့သည် မထွက်ကုန်၊ မဝင်ကုန်၊ တံခါးတိုင်ကဲ့သို့ တည်ကုန်၏ “ဟူသော အယူသည်ဖြစ်သနည်း။

အသျှင်ဘုရား တပည့်တော်တို့အား တရားတို့သည် မြတ်စွာဘုရားသာ အရင်းခံ ရှိပါကုန်၏။ပ။ ရဟန်းတို့ ရုပ်ရှိလျှင် ရုပ်ကို အစွဲပြု၍ ရုပ်ကို အမှားနှလုံးသွင်း၍ “လေတို့သည် မတိုက်ကုန်။ပ။ တံခါးတိုင်ကဲ့သို့ တည်ကုန်၏ “ဟူသော အယူသည် ဖြစ်၏။ ဝေဒနာရှိလျှင်။ သညာရှိလျှင်။ သင်္ခါရတို့ရှိလျှင်။ ဝိညာဏ်ရှိလျှင် ဝိညာဏ်ကို အစွဲပြု၍ ဝိညာဏ်ကို အမှားနှလုံးသွင်း၍ “လေတို့သည် မတိုက်ကုန်။ပ။ တံခါးတိုင်ကဲ့သို့ တည်ကုန်၏ “ဟူသော အယူသည် ဖြစ်၏။

ရဟန်းတို့ ထိုအရာကို အဘယ်သို့ မှတ်ထင်ကုန် သနည်း၊ ရုပ်သည် မြဲသလော၊ မမြဲသလော။ မမြဲပါအသျှင်ဘုရား။ မမြဲသော ရုပ်သည် ချမ်းသာလော၊ ဆင်းရဲလော။ ဆင်းရဲပါ အသျှင်ဘုရား။ မမြဲ သောဆင်းရဲသော ဖောက်ပြန်ခြင်းသဘောရှိသော ရုပ်ကို “ ဤရုပ်သည် ငါ့ဥစ္စာ ဖြစ်၏၊ ဤရုပ်သည် ငါ ဖြစ်၏၊ ဤရုပ်သည် ငါ၏ ကိုယ် ‘အတ္တ'တည်း”ဟု ရှုခြင်းငှါ သင့်လျော်ပါမည်လော။ မသင့်လျော်ပါ အသျှင်ဘုရား။ ဝေဒနာသည်။ သညာသည်။ သင်္ခါရတို့သည်။ ဝိညာဏ်သည် မြဲသလော၊ မမြဲသလော။ မမြဲပါ အသျှင်ဘုရား။ မမြဲသော ဝိညာဏ်သည် ဆင်းရဲလော၊ ချမ်းသာလော။ ဆင်းရဲပါ အသျှင်ဘုးရား။ မမြဲသော ဆင်းရဲသော ဖောက်ပြန်ခြင်းသဘောရှိသော ဝိညာဏ်ကို “ ဤဝိညာဏ်သည် ငါ့ဥစ္စာ ဖြစ်၏၊ ဤဝိညာဏ်သည် ငါ ဖြစ်၏၊ ဤဝိညာဏ်သည် ငါ၏ကိုယ် ‘အတ္တ'တည်း”ဟု ရှုခြင်းငှါသင့်လျော်ပါမည်လော။ မသင့်လျော်ပါ အသျှင်ဘုရား။

ရဟန်းတို့ ထို့ကြောင့် အတိတ် အနာဂတ် ပစ္စုပ္ပန်လည်းဖြစ်သော အတွင်း အပြင်လည်းဖြစ်သောအကြမ်း အနုလည်းဖြစ်သော အယုတ် အမြတ်လည်းဖြစ်သော အဝေး အနီးလည်းဖြစ်သောရုပ်အားလုံးကို “ ဤရုပ်သည် ငါ့ဥစ္စာ မဟုတ်၊ ဤရုပ်သည် ငါ မဟုတ်၊ ဤရုပ်သည် ငါ၏ ကိုယ် ‘အတ္တ'မဟုတ်”ဟုဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ မှန်ကန်သော ပညာဖြင့် ရှုရမည်။ ဝေဒနာအားလုံးကို။ သညာအားလုံးကို။ သင်္ခါရ အားလုံးတို့ကို။ အတိတ် အနာဂတ် ပစ္စုပ္ပန်လည်းဖြစ်သော အတွင်း အပြင်လည်းဖြစ်သောအကြမ်း အနုလည်းဖြစ်သော အယုတ် အမြတ်လည်းဖြစ်သော အဝေး အနီးလည်းဖြစ်သောဝိညာဏ်အားလုံးကို “ ဤ ဝိညာဏ်သည် ငါ့ဥစ္စာ မဟုတ်၊ ဤဝိညာဏ်သည် ငါ မဟုတ်၊ ဤဝိညာဏ်သည် ငါ၏ ကိုယ် ‘အတ္တ’ မဟုတ်”ဟုဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ မှန်ကန်သော ပညာဖြင့် ရှုရမည်။ ရဟန်းတို့ ဤသို့ မြင်သော။ပ။ ဤမဂ် ကိစ္စအလို့ငှါ တစ်ပါးသောပြုဖွယ် မရှိတော့ပြီဟု သိ၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

ပဌမသုတ်။

֍ ၂၇၇-

֍ ၃၀၀။ [ဒုတိယဝဂ်၌ကဲ့သို့ နှစ်ဆယ့်လေးသုတ်တို့ကို ဖြည့်အပ်ကုန်၏]။

ပဉ္စဝီသတိမသုတ်။

၂၆-အဒုက္ခမသုခီသုတ်

֍ ၃၀၁။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ ရဟန်းတို့ အဘယ်တရားရှိလျှင် အဘယ်တရားကို အစွဲပြု၍ အဘယ်တရား ကိုအမှားနှလုံးသွင်း၍ “အတ္တသည် ချမ်းသာဆင်းရဲ မရှိ၊ သေပြီးသည်မှ နောက်၌ မြဲ၏ “ဟူသော အယူသည် ဖြစ်သနည်း။

အသျှင်ဘုရား တပည့်တော်တို့အား တရားတို့သည် မြတ်စွာဘုရားသာ အရင်းခံ ရှိပါကုန်၏။ပ။ ရဟန်းတို့ ရုပ်ရှိလျှင် ရုပ်ကို အစွဲပြု၍ ရုပ်ကို အမှားနှလုံးသွင်း၍ “အတ္တသည် ချမ်းသာဆင်းရဲ မရှိ၊ သေပြီးသည်မှ နောက်၌ မြဲ၏”ဟူသော အယူသည် ဖြစ်၏။ ဝေဒနာရှိလျှင်။ သညာရှိလျှင်။ သင်္ခါရတို့ရှိလျှင်။ ဝိညာဏ်ရှိလျှင် ဝိညာဏ်ကို အစွဲပြု၍ ဝိညာဏ်ကို အမှားနှလုံးသွင်း၍ “အတ္တသည် ချမ်းသာဆင်းရဲ မရှိ၊ သေပြီးသည်မှ နောက်၌ မြဲ၏”ဟူသော အယူသည် ဖြစ်၏။

ရဟန်းတို့ ထိုအရာကို အဘယ်သို့ မှတ်ထင်ကုန်သနည်း၊ ရုပ်သည် မြဲသလော၊ မမြဲသလော။ မမြဲပါအသျှင်ဘုရား။ မမြဲသော ရုပ်သည် ဆင်းရဲလော၊ ချမ်းသာလော။ ဆင်းရဲပါ အသျှင်ဘုရား။ မမြဲသောဆင်းရဲသော ဖောက်ပြန်ခြင်းသဘောရှိသော ရုပ်ကို မစွဲလမ်းခဲ့မူ “ ဤရုပ်သည် ငါ့ဥစ္စာ ဖြစ်၏၊ ဤရုပ်သည် ငါ ဖြစ်၏၊ ဤရုပ်သည် ငါ၏ကိုယ် ‘အတ္တ'တည်း”ဟု ရှုခြင်းငှါ သင့်လျော်ပါမည်လော။ မသင့်လျော်ပါ အသျှင်ဘုရား။ ဝေဒနာသည်။ သညာသည်။ သင်္ခါရတို့သည်။ ဝိညာဏ်သည် မြဲသလော၊ မမြဲသလော။ မမြဲပါ အသျှင်ဘုရား။ မမြဲသော ဝိညာဏ်သည် ဆင်းရဲလော၊ ချမ်းသာလော။ ဆင်းရဲပါအသျှင်ဘုးရား။ မမြဲသော ဆင်းရဲသော ဖောက်ပြန်ခြင်းသဘောရှိသော ဝိညာဏ်ကို “ ဤဝိညာဏ်သည်ငါ့ဥစ္စာ ဖြစ်၏၊ ဤ ဝိညာဏ်သည် ငါ ဖြစ်၏၊ ဤဝိညာဏ်သည် ငါ၏ကိုယ် ‘အတ္တ'တည်း”ဟု ရှုခြင်းငှါသင့်လျော်ပါမည်လော။ မသင့်လျော်ပါ အသျှင်ဘုရား။

ရဟန်းတို့ ထို့သို့ဖြစ်သောကြောင့် အတိတ် အနာဂတ် ပစ္စုပ္ပန်လည်းဖြစ်သော အတွင်း အပြင်လည်းဖြစ်သော အကြမ်း အနုလည်းဖြစ်သော အယုတ် အမြတ်လည်းဖြစ်သော အဝေး အနီးလည်းဖြစ်သော ရုပ်အားလုံးကို “ ဤရုပ်သည် ငါ့ဥစ္စာ မဟုတ်၊ ဤရုပ်သည် ငါ မဟုတ်၊ ဤရုပ်သည် ငါ၏ ကိုယ်'အတ္တ’ မဟုတ်”ဟုဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ မှန်ကန်သော ပညာဖြင့် ရှုရမည်။ ဝေဒနာအားလုံးကို။ သညာအားလုံးကို။ သင်္ခါရအားလုံးတို့ကို။ အတိတ် အနာဂတ် ပစ္စုပ္ပန်လည်းဖြစ်သော အတွင်း အပြင်လည်းဖြစ့်သော အကြမ်း အနုလည်းဖြစ်သော အယုတ် အမြတ်လည်းဖြစ်သော အဝေး အနီးလည်းဖြစ်သောဝိညာဏ်အားလုံးကို “ ဤဝိညာဏ်သည် ငါ့ဥစ္စာ မဟုတ်၊ ဤဝိညာဏ်သည် ငါ မဟုတ်၊ ဤဝိညာဏ်သည်ငါ၏ ကိုယ် ‘အတ္တ’ မဟုတ်”ဟုဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ မှန်ကန်သော ပညာဖြင့် ရှုရမည်။

ရဟန်းတို့ ဤသို့ မြင်သော အရိယာတပည့်သည် ရုပ်၌လည်း ငြီးငွေ့၏၊ ဝေဒနာ၌လည်း ငြီးငွေ့၏၊ သညာ၌လည်း ငြီးငွေ့၏၊ သင်္ခါရတို့၌လည်း ငြီးငွေ့၏၊ ဝိညာဏ်၌လည်း ငြီးငွေ့၏၊ ငြီးငွေ့သော် စွဲမက်မှုကင်း၏၊ စွဲမက်မှု ကင်းခြင်းကြောင့် (ကိလေသာမှ) လွတ်မြောက်၏၊ (ကိလေသာမှ) လွတ်မြောက်သော်"လွတ်မြောက်ပြီ”ဟူသော အသိညာဏ်သည် ဖြစ်၏၊ “ပဋိသန္ဓေနေမှု ကုန်ပြီ၊ အကျင့်မြတ်ကိုကျင့်သုံးပြီးပြီ၊ ပြုဖွယ် (မဂ်) ကိစ္စကို ပြုပြီးပြီ။ ဤမဂ်ကိစ္စအလို့ငှါ တစ်ပါးသောပြုဖွယ် မရှိတော့ပြီ ”ဟုသိ၏ဟု (မိန့် တော်မူ၏)။

[ရှေးဦးစွာသော ဂမနဝဂ်၌ တစ်ဆယ့်ရှစ်သုတ်တည်း၊ ဒုတိယဂမနဝဂ်၌ နှစ်ဆယ့်ခြောက်သုတ်၊ တတိယဂမနဝဂ်၌ နှစ်ဆယ့်ခြောက်သုတ်၊ စတုတ္ထဂမနဝဂ်၌ နှစ်ဆယ့်ခြောက်သုတ်တို့ကို ချဲ့အပ်ကုန်၏]။

ဒိဋ္ဌိသံယုတ် ပြီး၏။

၄-ဩက္ကန္တသံယုတ်

၁-စက္ခုသုတ်

֍ ၃၀၂။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ ရဟန်းတို့ မျက်စိသည် မမြဲ၊ ဖောက်ပြန်တတ်၏၊ တစ်မျိုးတစ်ဖုံ ဖြစ်တတ်၏။ နားသည် မမြဲ၊ ဖောက်ပြန်တတ်၏၊ တစ်မျိုးတစ်ဖုံ ဖြစ်တတ်၏။ နှာခေါင်းသည် မမြဲ၊ ဖောက်ပြန်တတ်၏၊ တစ်မျိုးတစ်ဖုံ ဖြစ်တတ်၏။ လျှာသည် မမြဲ၊ ဖောက်ပြန်တတ်၏၊ တစ်မျိုးတစ်ဖုံ ဖြစ်တတ်၏။ကိုယ်သည် မမြဲ၊ ဖောက်ပြန်တတ်၏၊ တစ်မျိုးတစ်ဖုံ ဖြစ်တတ်၏။ စိတ်သည် မမြဲ၊ ဖောက်ပြန်တတ်၏၊ တစ်မျိုးတစ်ဖုံ ဖြစ်တတ်၏။

ရဟန်းတို့ ဤတရားတို့ကို ဤသို့ ယုံကြည်သက်ဝင်သူကို သဒ္ဓါသို့ အစဉ်လျှောက်၍ မဖောက်ပြန်သည်၏ အဖြစ်ဖြင့် မြဲခြင်းသို့ သက်ဝင်သူ၊ သူတော်ကောင်းတို့ ဖြစ်ရာဘုံသို့ သက်ဝင်သူ၊ ပုထုဇဉ်တို့ဖြစ်ရာဘုံကို လွန်မြောက်သူ၊ ငရဲ တိရစ္ဆာန်မျိုး ပြိတ္တာဘုံတို့၌ ဖြစ်ရမည့် ကံကို ပြုခြင်းငှါ မထိုက်သူ၊ သောတာပတ္တိဖိုလ်ကို မျက်မှောက် မပြုရဘဲ သေခြင်းငှါလည်း မထိုက်သူဟု ဆိုအပ်၏။

ရဟန်းတို့ ဤတရားတို့ကို ဤသို့ ပညာ၏ အတိုင်းအရှည်အားဖြင့် ကပ်ရောက်ရှုနိုင်သူကို ပညာသို့အစဉ်လျှောက်၍ မဖောက်ပြန်သည်၏ အဖြစ်ဖြင့် မြဲခြင်းသို့ သက်ဝင်သူ၊ သူတော်ကောင်းတို့ဖြစ်ရာဘုံသို့ သက်ဝင်သူ၊ ပုထုဇဉ်တို့ ဖြစ်ရာဘုံကို လွန်မြောက်သူ၊ ငရဲ တိရစ္ဆာန်မျိုး ပြိတ္တာဘုံတို့၌ ဖြစ်ရမည့်ကံကို ပြုခြင်းငှါ မထိုက်သူ၊ သောတာပတ္တိဖိုလ်ကို မျက်မှောက် မပြုရဘဲ သေခြင်းငှါလည်းမထိုက်သူဟု ဆိုအပ်၏။ ရဟန်းတို့ ဤတရားတို့ကို ဤသို့ သိသူ ဤသို့ မြင်သူကို အပါယ်သို့ကျခြင်းသဘော မရှိသော ကိန်းသေမြဲသော အထက်မဂ်သုံးပါးလျှင် လားရာရှိသော သောတာပန်ဟုဆိုအပ်၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

ပဌမသုတ်။

၂-ရူပသုတ်

֍ ၃၀၃။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ ရဟန်းတို့ အဆင်းတို့သည် မမြဲကုန်၊ ဖောက်ပြန်တတ်ကုန်၏၊ တစ်မျိုး တစ်ဖုံဖြစ်တတ်ကုန်၏။ အသံတို့သည် မမြဲကုန်၊ ဖောက်ပြန်တတ်ကုန်၏၊ တစ်မျိုးတစ်ဖုံ ဖြစ်တတ်ကုန်၏။

အနံ့တို့သည် မမြဲကုန်၊ ဖောက်ပြန်တတ်ကုန်၏၊ တစ်မျိုးတစ်ဖုံ ဖြစ်တတ်ကုန်၏။ အရသာတို့သည် မမြဲကုန်၊ ဖောက်ပြန်တတ်ကုန်၏၊ တစ်မျိုးတစ်ဖုံ ဖြစ်တတ်ကုန်၏။ အတွေ့တို့သည် မမြဲကုန်၊ ဖောက်ပြန့်တတ်ကုန်၏၊ တစ်မျိုးတစ်ဖုံ ဖြစ်တတ်ကုန်၏။ သဘောတရားတို့သည် မမြဲကုန်၊ ဖောက်ပြန်တတ်ကုန်၏၊ တစ်မျိုးတစ်ဖုံ ဖြစ်တတ်ကုန်၏။

ရဟန်းတို့ ဤသို့ ယုံကြည်သက်ဝင်သူကို သဒ္ဓါသို့ အစဉ်လျှောက်၍ မဖောက်ပြန်သည်၏ အဖြစ်ဖြင့်မြဲခြင်းသို့ သက်ဝင်သူ၊ သူတော်ကောင်းတို့ ဖြစ်ရာဘုံသို့ သက်ဝင်သူ၊ ပုထုဇဉ်တို့ ဖြစ်ရာဘုံကို လွန်မြောက်သူ၊ ငရဲ တိရစ္ဆာန်မျိုး ပြိတ္တာဘုံတို့၌ ဖြစ်ရမည့်ကံကို ပြုခြင်းငှါ မထိုက်သူ၊ သောတာပတ္တိဖိုလ်ကိုမျက်မှောက် မပြုရဘဲ သေခြင်းငှါလည်း မထိုက်သူဟု ဆိုအပ်၏။

ဒုတိယသုတ်။

၃-ဝိညာဏသုတ်

֍ ၃၀၄။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ ရဟန်းတို့ စက္ခုဝိညာဏ်သည် မမြဲ၊ ဖောက်ပြန်တတ်၏၊ တစ်မျိုးတစ်ဖုံဖြစ်တတ်၏။ သောတဝိညာဏ်သည်။ ဃာနဝိညာဏ်သည်။ ဇိဝှါဝိညာဏ်သည်။ ကာယဝိညာဏ်သည်။ မနောဝိညာဏ်သည် မမြဲ၊ ဖောက်ပြန်တတ်၏၊ တစ်မျိုးတစ်ဖုံ ဖြစ်တတ်၏။

ရဟန်းတို့။ပ။ အထက်မဂ် သုံးပါးလျှင် လားရာရှိသော သောတာပန်ဟု ဆိုအပ်၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

တတိယသုတ်။

၄-သမ္ဖဿသုတ်

֍ ၃၀၅။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ ရဟန်းတို့ မျက်စိအတွေ့သည် မမြဲ၊ ဖောက်ပြန်တတ်၏၊ တစ်မျိုးတစ်ဖုံဖြစ်တတ်၏။ နားအတွေ့သည်။ နှာခေါင်းအတွေ့သည်။ လျှာအတွေ့သည်။ကိုယ်အတွေ့သည်။ စိတ်အတွေ့သည် မမြဲ၊ ဖောက်ပြန်တတ်၏၊ တစ်မျိုးတစ်ဖုံ ဖြစ်တတ်၏။ ရဟန်းတို့ ဤတရားတို့ကို ဤသို့ ယုံကြည် သက်ဝင်သူကို သဒ္ဓါသို့ အစဉ်လျှောက်၍ ။ပ။ အထက်မဂ်သုံးပါးလျှင် လားရာရှိသောသောတာပန်ဟု ဆိုအပ်၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

စတုတ္ထသုတ်။

၅-သမ္ဖဿဇာသုတ်

֍ ၃၀၆။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ ရဟန်းတို့ မျက်စိအတွေ့ကြောင့် ဖြစ်သော ဝေဒနာသည် မမြဲ၊ ဖောက်ပြန်တတ်၏၊ တစ်မျိုးတစ်ဖုံ ဖြစ်တတ်၏။ နားအတွေ့ကြောင့် ဖြစ်သော ဝေဒနာသည်။ပ။ နှာခေါင်းအတွေ့ကြောင့် ဖြစ်သော ဝေဒနာသည်။ပ။ လျှာအတွေ့ကြောင့် ဖြစ်သော ဝေဒနာသည်။ပ။ကိုယ်အတွေ့ကြောင့်ဖြစ်သော ဝေဒနာသည်။ပ။ စိတ်အတွေ့ကြောင့် ဖြစ်သော ဝေဒနာသည် မမြဲ၊ ဖောက်ပြန်တတ်၏၊ တစ်မျိုး တစ်ဖုံ ဖြစ်တတ်၏။ ရဟန်းတို့ ဤတရားတို့ကို ဤသို့ ယုံကြည်သက်ဝင်သူကို သဒ္ဓါသို့အစဉ်လျှောက်၍ ။ပ။ အထက်မဂ်သုံးပါးလျှင် လားရာရှိသော သောတာပန်ဟု ဆိုအပ်၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

ပဉ္စမသုတ်။

၆-ရူပသညာသုတ်သုတ်

֍ ၃၀၇။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ ရဟန်းတို့ အဆင်း၌ ဖြစ်သော မှတ်သားမှု ‘သညာ'သည် မမြဲ၊ ဖောက်ပြန်တတ်၏၊ တစ်မျိုးတစ်ဖုံ ဖြစ်တတ်၏။ အသံ၌ ဖြစ်သော မှတ်သားမှု ‘သညာ'သည်။ အနံ့၌ ဖြစ်သောမှတ်သားမှု ‘သညာ'သည်။ အရသာ၌ ဖြစ်သော မှတ်သားမှု'သညာ'သည်။ အတွေ့၌ ဖြစ်သော မှတ်သားမှု'သညာ'သည်။ သဘောတရား၌ ဖြစ်သော မှတ်သားမှု ‘သညာ'သည် မမြဲ၊ ဖောက်ပြန်တတ်၏၊ တစ်မျိုးတစ်ဖုံ ဖြစ်တတ်၏။ ရဟန်းတို့ ဤတရားတို့ကို ဤသို့ ယုံကြည်သက်ဝင်သူကို သဒ္ဓါသို့ အစဉ်လျှောက်၍ ။ပ။ အထက်မဂ်သုံးပါးလျှင် လားရာရှိသော သောတာပန်ဟု ဆိုအပ်၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

ဆဋ္ဌသုတ်။

၇-ရူပသေဉ္စတနာသုတ်

֍ ၃၀၈။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ ရဟန်းတို့ အဆင်း၌ စေ့ဆော်မှု ‘စေတနာ'သည် မမြဲ၊ ဖောက်ပြန်တတ်၏၊ တစ်မျိုးတစ်ဖုံ ဖြစ်တတ်၏။ အသံ၌ စေ့ဆော်မှု ‘စေတနာ'သည်။ အနံ့၌ စေ့ဆော်မှု ‘စေတနာ'သည်။ အရသာ၌ စေ့ဆော်မှု ‘စေတနာ'သည်။ အတွေ့၌ စေ့ဆော်မှု ‘စေတနာ'သည်။ သဘောတရား၌ စေ့ဆော်မှု ‘စေတနာ'သည် မမြဲ၊ ဖောက်ပြန်တတ်၏၊ တစ်မျိုးတစ်ဖုံ ဖြစ်တတ်၏။ ရဟန်းတို့ ဤတရားတို့ကို ဤသို့ ယုံကြည်သက်ဝင်သူကို သဒ္ဓါသို့ အစဉ်လျှောက်၍ ။ပ။ အထက်မဂ်သုံးပါးလျှင်လားရာရှိသော သောတာပန်ဟု ဆိုအပ်၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

သတ္တမသုတ်။

၈-ရူပတဏှာသုတ်

֍ ၃၀၉။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ ရဟန်းတို့ အဆင်း၌ တပ်မက်မှု ‘တဏှာ'သည် မမြဲ၊ ဖောက်ပြန်တတ်၏၊ တစ်မျိုးတစ်ဖုံ ဖြစ်တတ်၏။ အသံ၌ တပ်မက်မှု'တဏှာ'သည်။ အနံ့၌ တပ်မက်မှု'တဏှာ'သည်။ အရသာ၌ တပ်မက်မှု ‘တဏှာ'သည်။ အတွေ့၌ တပ်မက်မှု ‘တဏှာ'သည်။ သဘောတရား၌ တပ်မက်မှု ‘တဏှာ'သည်မမြဲ၊ ဖောက်ပြန်တတ်၏၊ တစ်မျိုးတစ်ဖုံ ဖြစ်တတ်၏။ ရဟန်းတို့ ဤတရားတို့ကို ဤသို့ ယုံကြည်သက်ဝင်သူကို သဒ္ဓါသို့ အစဉ်လျှောက်၍ ။ပ။ အထက်မဂ်သုံးပါးလျှင် လားရာရှိသော သောတာပန်ဟု ဆိုအပ်၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

အဋ္ဌမသုတ်။

၉-ပထဝီဓာတုသုတ်

֍ ၃၁၀။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ ရဟန်းတို့ မြေဓာတ်သည် မမြဲ၊ ဖောက်ပြန်တတ်၏၊ တစ်မျိုးတစ်ဖုံ ဖြစ်တတ်၏။ ရေဓာတ်သည်။ မီးဓာတ်သည်။ လေဓာတ်သည်။ ကောင်းကင်ဓာတ်သည်။ ဝိညာဏ်ဓာတ်သည် မမြဲ၊ ဖောက်ပြန်တတ်၏၊ တစ်မျိုးတစ်ဖုံ ဖြစ်တတ်၏။ ရဟန်းတို့ ဤတရားတို့ကို ဤသို့ ယုံကြည်သက်ဝင် သူကို သဒ္ဓါသို့ အစဉ်လျှောက်၍ ။ပ။ အထက်မဂ်သုံးပါးလျှင် လားရာရှိသောသောတာပန်ဟု ဆိုအပ်၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

နဝမသုတ်။

၁၀-ခန္ဓသုတ်

֍ ၃၁၁။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ ရဟန်းတို့ ရုပ်သည် မမြဲ၊ ဖောက်ပြန်တတ်၏၊ တစ်မျိုးတစ်ဖုံ ဖြစ်တတ်၏။ ဝေဒနာသည် မမြဲ၊ ဖောက်ပြန်တတ်၏၊ တစ်မျိုးတစ်ဖုံ ဖြစ်တတ်၏။ သညာသည်။ သင်္ခါရတို့သည် မမြဲကုန်၊ ဖောက်ပြန်တတ်ကုန်၏၊ တစ်မျိုးတစ်ဖုံ ဖြစ်တတ်ကုန်၏။ ဝိညာဏ်သည် မမြဲ၊ ဖောက်ပြန်တတ်၏၊ တစ်မျိုးတစ်ဖုံ ဖြစ်တတ်၏။ ရဟန်းတို့ ဤတရားတို့ကို ဤသို့ ယုံကြည်သက်ဝင်သူကို သဒ္ဓါသို့ အစဉ်လျှောက်၍ မဖောက်ပြန်သည်၏ အဖြစ်ဖြင့် မြဲခြင်းသို့ သက်ဝင်သူ၊ သူတော်ကောင်းတို့ ဖြစ်ရာဘုံသို့ သက်ဝင်သူ၊ ပုထုဇဉ်တို့ ဖြစ်ရာဘုံကို လွန်မြောက်သူ၊ ငရဲ တိရစ္ဆာန်မျိုး ပြိတ္တာဘုံတို့၌ ဖြစ်ရမည့်ကံကို ပြုခြင်းငှါမထိုက်သူ၊ သောတာပတ္တိဖိုလ်ကို မျက်မှောက် မပြုရဘဲ သေခြင်းငှါလည်း မထိုက်သူဟု ဆိုအပ်၏။

ရဟန်းတို့ ဤတရားတို့ကို ဤသို့ ပညာ၏ အတိုင်းအရှည်အားဖြင့် ကပ်ရောက်ရှုနိုင်သူကို ပညာသို့အစဉ်လျှောက်၍ မဖောက်ပြန်သည်၏ အဖြစ်ဖြင့် မြဲခြင်းသို့ သက်ဝင်သူ၊ သူတော်ကောင်းတို့ဖြစ်ရာဘုံသို့ သက်ဝင်သူ၊ ပုထုဇဉ်တို့ ဖြစ်ရာဘုံကို လွန်မြောက်သူ၊ ငရဲ တိရစ္ဆာန်မျိုး ပြိတ္တာဘုံတို့၌ ဖြစ်ရမည့်ကံကို ပြု ခြင်းငှါ မထိုက်သူ၊ သောတာပတ္တိဖိုလ်ကို မျက်မှောက် မပြုရဘဲ သေခြင်းငှါလည်းမထိုက်သူဟု ဆိုအပ်၏။ ရဟန်းတို့ ဤတရားတို့ကို ဤသို့ သိသူ ဤသို့ မြင်သူကို အပါယ်သို့ကျခြင်းသဘော မရှိသော ကိန်း သေ မြဲသော အထက်မဂ်သုံးပါးလျှင် လားရာရှိသော သောတာပန်ဟုဆိုအပ်၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

ဒသမသုတ်။

ဩက္ကန္တသံယုတ် ပြီး၏။

၅-ဥပ္ပါဒသံယုတ်

၁-စက္ခုသုတ်

֍ ၃၁၂။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ ရဟန်းတို့ မျက်စိ၏ စ၍ ဖြစ်မှု၊ တည်တံ့မှု၊ အသစ်ဖြစ်ပေါ်မှု၊ ထင်ရှားဖြစ်ပေါ်မှုသည် ဆင်းရဲ၏ စ၍ ဖြစ်မှု၊ ရောဂါတို့၏ တည်တံ့မှု၊ အိုခြင်း သေခြင်း၏ ထင်ရှားဖြစ်ပေါ်မှုမည်၏။ နား၏ စ၍ ဖြစ်မှု၊ တည်တံ့မှု။ပ။ နှာခေါင်း၏ စ၍ ဖြစ်မှု၊ တည်တံ့မှု။ပ။ လျှာ၏ စ၍ ဖြစ်မှု၊ တည်တံ့မှု။ပ။ကိုယ်၏ စ၍ ဖြစ်မှု၊ တည်တံ့မှု။ပ။ စိတ်၏ စ၍ ဖြစ်မှု၊ တည်တံ့မှု၊ အသစ်ဖြစ်ပေါ်မှု၊ ထင်ရှားဖြစ်ပေါ်မှုသည် ဆင်းရဲ၏ စ၍ ဖြစ်မှု၊ ရောဂါတို့၏ တည်တံ့မှု၊ အိုခြင်း သေခြင်း၏ ထင်ရှားဖြစ်ပေါ်မှု မည်၏။

ရဟန်းတို့ မျက်စိ၏ ချုပ်မှု ငြိမ်းမှု ကွယ်ပျောက်မှုသည် ဆင်းရဲ၏ ချုပ်မှု၊ ရောဂါတို့၏ငြိမ်းမှု၊ အိုခြင်းသေခြင်း၏ ကွယ်ပျောက်မှု မည်၏။ နား၏ ချုပ်မှု။ပ။ နှာခေါင်း၏ ချုပ်မှု။ပ။ လျှာ၏ ချုပ်မှု။ပ။ကိုယ်၏ ချုပ်မှု။ပ။ စိတ်၏ ချုပ်မှု၊ ငြိမ်းမှု၊ ကွယ်ပျောက်မှုသည် ဆင်းရဲ၏ ချုပ်မှု၊ ရောဂါတို့၏ငြိမ်းမှု၊ အိုခြင်းသေခြင်း၏ ကွယ်ပျောက်မှု မည်၏ဟု (ဟောတော်မူ၏)။

ပဌမသုတ်။

၂-ရူပသုတ်

֍ ၃၁၃။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ ရဟန်းတို့ အဆင်းတို့၏ စ၍ ဖြစ်မှု၊ တည်တံ့မှု၊ အသစ်ဖြစ်ပေါ်မှု၊ ထင်ရှားဖြစ်ပေါ်မှုသည် ဆင်းရဲ၏ စ၍ ဖြစ်မှု၊ ရောဂါတို့၏ တည်တံ့မှု၊ အိုခြင်း သေခြင်း၏ ထင်ရှားဖြစ်ပေါ်မှုမည်၏။ အသံတို့၏။ အနံ့တို့၏။ အရသာတို့၏။ အတွေ့တို့၏။ သဘောတရားတို့၏ စ၍ ဖြစ်မှု၊ တည်တံ့မှု၊ အသစ်ဖြစ်ပေါ်မှု၊ ထင်ရှားဖြစ်ပေါ်မှုသည် ဆင်းရဲ၏ စ၍ ဖြစ်မှု၊ ရောဂါတို့၏ တည်တံ့မှု၊ အိုခြင်းသေခြင်း၏ ထင်ရှားဖြစ်ပေါ်မှု မည်၏။

ရဟန်းတို့ အဆင်းတို့၏ ချုပ်မှု ငြိမ်းမှု ကွယ်ပျောက်မှုသည် ဆင်းရဲ၏ ချုပ်မှု၊ ရောဂါတို့၏ငြိမ်း မှု၊ အိုခြင်း သေခြင်း၏ ကွယ်ပျောက်မှု မည်၏။ အသံတို့၏။ အနံ့တို့၏။ အရသာတို့၏။ အတွေ့တို့၏။ သဘောတရားတို့၏ ချုပ်မှု ငြိမ်းမှု ကွယ်ပျောက်မှုသည် ဆင်းရဲ၏ ချုပ်မှု၊ ရောဂါတို့၏ငြိမ်းမှု၊ အိုခြင်းသေခြင်း၏ ကွယ်ပျောက်မှု မည်၏ဟု (ဟောတော်မူ၏)။

ဒုတိယသုတ်။

၃-ဝိညာဏသုတ်

֍ ၃၁၄။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ ရဟန်းတို့ စက္ခုဝိညာဏ်၏ စ၍ ဖြစ်မှု တည်တံ့မှုသည်။ပ။ အိုခြင်း သေ ခြင်း၏ထင်ရှားဖြစ်ပေါ်မှု မည်၏။ပ။ မနောဝိညာဏ်၏ စ၍ ဖြစ်မှု တည်တံ့မှုသည်။ပ။ အိုခြင်း သေခြင်း၏ထင်ရှားဖြစ်ပေါ်မှု မည်၏။

ရဟန်းတို့ စက္ခုဝိညာဏ်၏ ချုပ်မှုသည်။ပ။ အိုခြင်း သေခြင်း၏ ကွယ်ပျောက်မှု မည်၏။ပ။ မနောဝိညာဏ်၏ ချုပ်မှုသည်။ပ။ အိုခြင်း သေခြင်း၏ ကွယ်ပျောက်မှု မည်၏ဟု (ဟောတော်မူ၏)။

တတိယသုတ်။

၄-သမ္ဖဿသုတ်

֍ ၃၁၅။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ ရဟန်းတို့ မျက်စိအတွေ့၏ စ၍ ဖြစ်မှု တည်တံ့မှုသည်။ပ။ အိုခြင်း သေ ခြင်း၏ထင်ရှားဖြစ်ပေါ်မှု မည်၏။ပ။ စိတ်အတွေ့၏ စ၍ ဖြစ်မှု တည်တံ့မှုသည်။ပ။ အိုခြင်း သေခြင်း၏ထင်ရှားဖြစ်ပေါ်မှု မည်၏။

ရဟန်းတို့ မျက်စိအတွေ့၏ ချုပ်မှုသည်။ပ။ အိုခြင်း သေခြင်း၏ ကွယ်ပျောက်မှု မည်၏။ပ။ စိတ်အတွေ့၏ ချုပ်မှုသည်။ပ။ အိုခြင်း သေခြင်း၏ ကွယ်ပျောက်မှု မည်၏ဟု (ဟောတော်မူ၏)။

စတုတ္ထသုတ်။

၅-သမ္ဖဿဇာသုတ်

֍ ၃၁၆။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ ရဟန်းတို့ မျက်စိအတွေ့ကြောင့် ဖြစ်သော ဝေဒနာ၏ စ၍ ဖြစ်မှု တည်တံ့မှုသည်။ပ။ အိုခြင်း သေခြင်း၏ ထင်ရှားဖြစ်ပေါ်မှု မည်၏။ပ။ စိတ်အတွေ့ကြောင့် ဖြစ်သော ဝေဒနာ၏စ၍ ဖြစ်မှု တည်တံ့မှုသည်။ပ။ အိုခြင်း သေခြင်း၏ ထင်ရှားဖြစ်ပေါ်မှု မည်၏။

ရဟန်းတို့ မျက်စိအတွေ့ကြောင့် ဖြစ်သော ဝေဒနာ၏ ချုပ်မှု ငြိမ်းမှုသည်။ပ။ အိုခြင်း သေခြင်း၏ကွယ်ပျောက်မှု မည်၏။ပ။ စိတ်အတွေ့ကြောင့် ဖြစ်သော ဝေဒနာ၏ ချုပ်မှု ငြိမ်းမှု ကွယ်ပျောက်မှုသည် ဆင်းရဲ၏ ချုပ်မှု၊ ရောဂါတို့၏ငြိမ်းမှု၊ အိုခြင်း သေခြင်း၏ ကွယ်ပျောက်မှု မည်၏ဟု (ဟောတော်မူ၏)။

ပဉ္စမသုတ်။

၆-သညာသုတ်

֍ ၃၁၇။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ ရဟန်းတို့ အဆင်း၌ မှတ်သားမှု ‘သညာ'၏ စ၍ ဖြစ်မှု တည်တံ့မှုသည်။ပ။ အိုခြင်း သေခြင်း၏ ထင်ရှားဖြစ်ပေါ်မှု မည်၏။ပ။ သဘောတရား၌ မှတ်သားမှု ‘သညာ'၏ စ၍ ဖြစ်မှု၊ တည်တံ့မှု၊ အသစ်ဖြစ်ပေါ်မှု၊ ထင်ရှားဖြစ်ပေါ်မှုသည် ဆင်းရဲ၏ စ၍ ဖြစ်မှု၊ ရောဂါတို့၏ တည်တံ့မှု၊ အိုခြင်း သေခြင်း၏ ထင်ရှားဖြစ်ပေါ်မှု မည်၏။

ရဟန်းတို့ အဆင်း၌ မှတ်သားမှု ‘သညာ'၏ ချုပ်မှုသည်။ပ။ အိုခြင်း သေခြင်း၏ ကွယ်ပျောက်မှုမည်၏။ပ။ သဘောတရားတို့၌ မှတ်သားမှု ‘သညာ'၏ ချုပ်မှု ငြိမ်းမှု ကွယ်ပျောက်မှုသည် ဆင်းရဲ၏ချုပ်မှု၊ ရောဂါတို့၏ငြိမ်းမှု၊ အိုခြင်း သေခြင်း၏ ကွယ်ပျောက်မှု မည်၏ဟု (ဟောတော်မူ၏)။

ဆဋ္ဌသုတ်။

၇-သေဉ္စတနာသုတ်

֍ ၃၁၈။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ ရဟန်းတို့ အဆင်း၌ စေ့ဆော်မှု ‘စေတနာ'၏ စ၍ ဖြစ်မှု တည်တံ့မှုသည်။ပ။ အိုခြင်း သေခြင်း၏ ထင်ရှားဖြစ်ပေါ်မှု မည်၏။ပ။ သဘောတရားတို့၌ စေ့ဆော်မှု ‘စေတနာ'၏ စ၍ ဖြစ်မှု၊ တည်တံ့မှု၊ အသစ်ဖြစ်ပေါ်မှု၊ ထင်ရှားဖြစ်ပေါ်မှုသည် ဆင်းရဲ၏ စ၍ ဖြစ်မှု၊ ရောဂါတို့၏ တည်တံ့မှု၊ အိုခြင်း သေခြင်း၏ ထင်ရှားဖြစ်ပေါ်မှု မည်၏။

ရဟန်းတို့ အဆင်း၌ စေ့ဆော်မှု ‘စေတနာ'၏ ချုပ်မှု။ပ။ အိုခြင်း သေခြင်း၏ ကွယ်ပျောက်မှု မည်၏။ပ။ သဘောတရားတို့၌ စေ့ဆော်မှု ‘စေတနာ'၏ ချုပ်မှု ငြိမ်းမှု ကွယ်ပျောက်မှုသည် ဆင်းရဲ၏ ချုပ်မှု၊ ရောဂါတို့၏ငြိမ်းမှု၊ အိုခြင်း သေခြင်း၏ ကွယ်ပျောက်မှု မည်၏ဟု (ဟောတော်မူ၏)။

သတ္တမသုတ်။

၈-တဏှာသုတ်

֍ ၃၁၉။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ ရဟန်းတို့ အဆင်း၌ တပ်မက်မှု'တဏှာ'၏ စ၍ ဖြစ်မှု တည်တံ့မှုသည်။ပ။ အိုခြင်း သေခြင်း၏ ထင်ရှားဖြစ်ပေါ်မှု မည်၏။ပ။ သဘောတရား၌ တပ်မက်မှု ‘တဏှာ'၏ စ၍ ဖြစ်မှု၊ တည်တံ့မှု၊ အသစ်ဖြစ်ပေါ်မှု၊ ထင်ရှားဖြစ်ပေါ်မှုသည် ဆင်းရဲ၏ စ၍ ဖြစ်မှု၊ ရောဂါတို့၏ တည်တံ့မှု၊ အိုခြင်း သေခြင်း၏ ထင်ရှားဖြစ်ပေါ်မှု မည်၏။

ရဟန်းတို့ အဆင်း၌ တပ်မက်မှု ‘တဏှာ'၏ ချုပ်မှုသည်။ပ။ အိုခြင်း သေခြင်း၏ ကွယ်ပျောက်မှုမည်၏။ပ။ သဘောတရားတို့၌ တပ်မက်မှု'တဏှာ'၏ ချုပ်မှု ငြိမ်းမှု ကွယ်ပျောက်မှုသည်ဆင်းရဲ၏ ချုပ်မှု၊ ရောဂါတို့၏ငြိမ်းမှု၊ အိုခြင်း သေခြင်း၏ ကွယ်ပျောက်မှု မည်၏ဟု (ဟောတော်မူ၏)။

အဋ္ဌမသုတ်။

၉-ဓာတုသုတ်

֍ ၃၂၀။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ ရဟန်းတို့ မြေဓာတ်၏ စ၍ ဖြစ်မှု၊ တည်တံ့မှု၊ အသစ်ဖြစ်ပေါ်မှု၊ ထင်ရှားဖြစ်ပေါ်မှုသည်။ပ။ အိုခြင်း သေခြင်း၏ ထင်ရှားဖြစ်ပေါ်မှု မည်၏။ ရေဓာတ်။ မီးဓာတ်။ လေဓာတ်။ ကောင်းကင်ဓာတ်။ ဝိညာဏ်ဓာတ်၏ စ၍ ဖြစ်မှု၊ တည်တံ့မှု၊ အသစ်ဖြစ်ပေါ်မှု၊ ထင်ရှားဖြစ်ပေါ်မှုသည်ဆင်းရဲ၏ စ၍ ဖြစ်မှု၊ ရောဂါတို့၏ တည်တံ့မှု၊ အိုခြင်း သေခြင်း၏ ထင်ရှားဖြစ်ပေါ်မှု မည်၏။

ရဟန်းတို့ ဤမြေဓာတ်၏ ချုပ်မှုသည်။ပ။ အိုခြင်း သေခြင်း၏ ကွယ်ပျောက်မှု မည်၏။ ရေဓာတ်။ မီးဓာတ်။ လေဓာတ်။ ကောင်းကင်ဓာတ်။ ဝိညာဏ်ဓာတ်၏ ချုပ်မှု ငြိမ်းမှု ကွယ်ပျောက်မှုသည် ဆင်းရဲ၏ချုပ်မှု၊ ရောဂါတို့၏ငြိမ်းမှု၊ အိုခြင်း သေခြင်း၏ ကွယ်ပျောက်မှု မည်၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

နဝမသုတ်။

၁၀-ခန္ဓသုတ်

֍ ၃၂၁။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ ရဟန်းတို့ ရုပ်၏ စ၍ ဖြစ်မှု၊ တည်တံ့မှု၊ အသစ်ဖြစ်ပေါ်မှု၊ ထင်ရှားဖြစ်ပေါ်မှုသည် ဆင်းရဲ၏ စ၍ ဖြစ်မှု၊ ရောဂါတို့၏ တည်တံ့မှု၊ အိုခြင်း သေခြင်း၏ ထင်ရှားဖြစ်ပေါ်မှုမည်၏။ ဝေဒနာ၏။ သညာ၏။ သင်္ခါရတို့၏။ ဝိညာဏ်၏ စ၍ ဖြစ်မှု၊ တည်တံ့မှု၊ အသစ်ဖြစ်ပေါ်မှု၊ ထင်ရှားဖြစ် ပေါ်မှုသည် ဆင်းရဲ၏ စ၍ ဖြစ်မှု၊ ရောဂါတို့၏ တည်တံ့မှု၊ အိုခြင်း သေခြင်း၏ထင်ရှားဖြစ်ပေါ်မှု မည်၏။

ရဟန်းတို့ ရုပ်၏ ချုပ်မှု ငြိမ်းမှု ကွယ်ပျောက်မှုသည် ဆင်းရဲ၏ ချုပ်မှု၊ ရောဂါတို့၏ငြိမ်းမှု၊ အိုခြင်း့သေခြင်း၏ ကွယ်ပျောက်မှု မည်၏။ ဝေဒနာ၏။ သညာ၏။ သင်္ခါရတို့၏။ ဝိညာဏ်၏ ချုပ်မှု ငြိမ်းမှုကွယ်ပျောက်မှုသည် ဆင်းရဲ၏ ချုပ်မှု၊ ရောဂါတို့၏ငြိမ်းမှု၊ အိုခြင်း သေခြင်း၏ ကွယ်ပျောက်မှု မည်၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

ဒသမသုတ်။

ဥပ္ပါဒသံယုတ် ပြီး၏။

၆-ကိလေသသံယုတ်

၁-စက္ခုသုတ်

֍ ၃၂၂။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ ရဟန်းတို့ မျက်စိ၌ လိုချင်တပ်မက်မှု ‘ဆန္ဒရာဂ'သည် စိတ်၏ ညစ်ညူးမှုမည်၏။ နား၌ လိုချင်တပ်မက်မှု ‘ဆန္ဒရာဂ'သည် စိတ်၏ ညစ်ညူးမှု မည်၏။ နှာခေါင်း၌ လိုချင်တပ်မက်မှု ‘ဆန္ဒရာဂ'သည် စိတ်၏ ညစ်ညူးမှု မည်၏။ လျှာ၌ လိုချင်တပ်မက်မှု ‘ဆန္ဒရာဂ'သည်စိတ်၏ ညစ်ညူးမှု မည်၏။ကိုယ်၌ လိုချင်တပ်မက်မှု ‘ဆန္ဒရာဂ'သည် စိတ်၏ ညစ်ညူးမှု မည်၏။ စိတ်၌ လိုချင်တပ်မက်မှု ‘ဆန္ဒရာဂ'သည် စိတ်၏ ညစ်ညူးမှု မည်၏။

ရဟန်းတို့ အကြင်အခါ ရဟန်းသည် ဤခြောက်ဌာနတို့၌ စိတ်ညစ်ညူးမှုကို ပယ်အပ်ပြီး ဖြစ်၏၊ ထိုအခါ ထိုရဟန်း၏ စိတ်သည် ထွက်မြောက်ခြင်းသို့ ညွတ်၏၊ ထွက်မြောက်ခြင်း၌ အထုံရပြီးသော စိတ်သည် ထူးသော ဉာဏ်ဖြင့် သိ၍ မျက်မှောက်ပြုအပ်သော တရားတို့၌ ပြုရန် သင့်လျော်သည် ဖြစ်၍ ထင်၏ဟု (ဟောတော်မူ၏)။

ပဌမသုတ်။

၂-ရူပသုတ်

֍ ၃၂၃။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ ရဟန်းတို့ အဆင်းတို့၌ လိုချင်တပ်မက်မှု ‘ဆန္ဒရာဂ'သည် စိတ်၏ ညစ် ညူးမှုမည်၏။ အသံတို့၌ ။ အနံ့တို့၌ ။ အရသာတို့၌ ။ အတွေ့တို့၌ ။ သဘောတရားတို့၌ လိုချင်တပ်မက်မှု'ဆန္ဒရာဂ'သည် စိတ်၏ ညစ်ညူးမှု မည်၏။

ဒုတိယသုတ်။

၃-ဝိညာဏသုတ်

֍ ၃၂၄။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ ရဟန်းတို့ စက္ခုဝိညာဏ်၌ လိုချင်တပ်မက်မှု ‘ဆန္ဒရာဂ'သည် စိတ်၏ ညစ်ညူးမှု မည်၏။ သောတဝိညာဏ်၌ ။ ဃာနဝိညာဏ်၌ ။ ဇိဝှါဝိညာဏ်၌ ။ ကာယဝိညာဏ်၌ ။ မနောဝိညာဏ်၌ လိုချင်တပ်မက်မှု ‘ဆန္ဒရာဂ'သည် စိတ်၏ ညစ်ညူးမှု မည်၏။

တတိယသုတ်။

၄-သမ္ဖဿသုတ်

֍ ၃၂၅။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ ရဟန်းတို့ မျက်စိအတွေ့၌ လိုချင်တပ်မက်မှု ‘ဆန္ဒရာဂ'သည် စိတ်၏ ညစ်ညူးမှု မည်၏။ နားအတွေ့၌ ။ နှာခေါင်းအတွေ့၌ ။ လျှာအတွေ့၌ ။ကိုယ်အတွေ့၌ ။ စိတ်အတွေ့၌ လိုချင်တပ်မက်မှု ‘ဆန္ဒရာဂ'သည် စိတ်၏ ညစ်ညူးမှု မည်၏။

ရဟန်းတို့ အကြင်အခါ ရဟန်းသည်။ပ။ ထူးသော ဉာဏ်ဖြင့် သိ၍ မျက်မှောက်ပြုအပ်သော တရားတို့၌ ပြုရန် သင့်လျော်သည် ဖြစ်၍ ထင်၏ဟု (ဟောတော်မူ၏)။

စတုတ္ထသုတ်။

၅-သမ္ဖဿဇာသုတ်

֍ ၃၂၆။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ ရဟန်းတို့ မျက်စိအတွေ့ကြောင့် ဖြစ်သော ဝေဒနာ၌ လိုချင်တပ်မက်မှု'ဆန္ဒရာဂ'သည် စိတ်၏ ညစ်ညူးမှု မည်၏။ နားအတွ့ကြောင့် ဖြစ်သော ဝေဒနာ၌ ။ နှာခေါင်းအတွေ့ကြောင့် ဖြစ်သော ဝေဒနာ၌ ။ လျှာအတွေ့ကြောင့် ဖြစ်သော ဝေဒနာ၌ ။ကိုယ်အတွေ့ကြောင့် ဖြစ်သောဝေဒနာ၌ ။ စိတ်အတွေ့ကြောင့် ဖြစ်သော ဝေဒနာ၌ လိုချင်တပ်မက်မှု ‘ဆန္ဒရာဂ'သည် စိတ်၏ ညစ်ညူးမှုမည်၏။

ပဉ္စမသုတ်။

၆-သညာသုတ်

֍ ၃၂၇။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ ရဟန်းတို့ အဆင်းမှတ်သားမှု ‘သညာ’ ၌ လိုချင်တပ်မက်မှု ‘ဆန္ဒရာဂ'သည်စိတ်၏ ညစ်ညူးမှု မည်၏။ အသံမှတ်သားမှု ‘သညာ’ ၌ ။ အနံ့မှတ်သားမှု ‘သညာ’ ၌ ။ အရသာမှတ်သားမှု'သညာ’ ၌ ။ အတွေ့မှတ်သားမှု ‘သညာ’ ၌ ။ သဘောတရားမှတ်သားမှု ‘သညာ’ ၌ လိုချင်တပ်မက်မှု'ဆန္ဒရာဂ'သည် စိတ်၏ ညစ်ညူးမှု မည်၏။

ဆဋ္ဌသုတ်။

၇-သေဉ္စတနာသုတ်

֍ ၃၂၈။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ ရဟန်းတို့ အဆင်းကို စေ့ဆော်မှု ‘စေတနာ’ ၌ လိုချင်တပ်မက်မှု ‘ဆန္ဒရာဂ'သည်စိတ်၏ ညစ်ညူးမှု မည်၏။ အသံကို စေ့ဆော်မှု ‘စေတနာ’ ၌ ။ အနံ့ကို စေ့ဆော်မှု ‘စေတနာ’ ၌ ။ အရသာကို စေ့ဆော်မှု ‘စေတနာ’ ၌ ။ အတွေ့ကို စေ့ဆော်မှု ‘စေတနာ’ ၌ ။ သဘောတရားကို စေ့ဆော်မှု'စေတနာ’ ၌ လိုချင်တပ်မက်မှု ‘ဆန္ဒရာဂ'သည် စိတ်၏ ညစ်ညူးမှု မည်၏။

သတ္တမသုတ်။

၈-တဏှာသုတ်

֍ ၃၂၉။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ ရဟန်းတို့ အဆင်းကို တပ်မက်မှု၌ လိုချင်တပ်မက်မှု ‘ဆန္ဒရာဂ'သည် စိတ်၏ညစ်ညူးမှု မည်၏။ အသံကို တပ်မက်မှု၌ ။ အနံ့ကို တပ်မက်မှု၌ ။ အရသာကို တပ်မက်မှု၌ ။ အတွေ့ကိုတပ်မက်မှု၌ ။ သဘောတရားကို တပ်မက်မှု၌ လိုချင်တပ်မက်မှု ‘ဆန္ဒရာဂ'သည် စိတ်၏ ညစ်ညူးမှု မည်၏။

ရဟန်းတို့ အကြင်အခါ ရဟန်းသည်။ပ။ ထူးသော ဉာဏ်ဖြင့် သိ၍ မျက်မှောက်ပြုအပ်သော တရားတို့၌ ပြုရန် သင့်လျော်သည်ဖြစ်၍ ထင်၏ဟု (ဟောတော်မူ၏)။

အဋ္ဌမသုတ်။

၉-ဓာတုသုတ်

֍ ၃၃၀။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ ရဟန်းတို့ မြေဓာတ်၌ လိုချင်တပ်မက်မှု ‘ဆန္ဒရာဂ'သည် စိတ်၏ ညစ်ညူးမှုမည်၏။ ရေဓာတ်၌ ။ မီးဓာတ်၌ ။ လေဓာတ်၌ ။ ကောင်းကင်ဓာတ်၌ ။ ဝိညာဏ်ဓာတ်၌ လိုချင်တပ်မက်မှု'ဆန္ဒရာဂ'သည် စိတ်၏ ညစ်ညူးမှု မည်၏။

နဝမသုတ်။

၁၀-ခန္ဓသုတ်

֍ ၃၃၁။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ ရဟန်းတို့ ရုပ်၌ လိုချင်တပ်မက်မှု ‘ဆန္ဒရာဂ'သည် စိတ်၏ ညစ်ညူးမှုမည်၏။ပ။ ဝိညာဏ်၌ လိုချင်တပ်မက်မှု ‘ဆန္ဒရာဂ'သည် စိတ်၏ ညစ်ညူးမှု မည်၏။

ရဟန်းတို့ အကြင်အခါ ရဟန်းသည် ဤငါးဌာနတို့၌ စိတ်ညစ်ညူးမှုကို ပယ်အပ်ပြီး ဖြစ်၏၊ ထိုအခါထိုရဟန်း၏ စိတ်သည် ထွက်မြောက်ခြင်းသို့ ညွတ်၏၊ ထွက်မြောက်ခြင်း၌ အထုံရပြီးသော စိတ်သည်ထူးသော ဉာဏ်ဖြင့် သိ၍ မျက်မှောက်ပြုအပ်သော တရားတို့၌ ပြုရန် သင့်လျော်သည် ဖြစ်၍ ထင်၏ဟု (ဟောတော်မူ၏)။

ဒသမသုတ်။

ကိလေသသံယုတ် ပြီး၏။

၇-သာရိပုတ္တသံယုတ်

၁-ဝိဝေကဇသုတ်

֍ ၃၃၂။ အခါတစ်ပါး၌ အသျှင်သာရိပုတြာသည် သာဝတ္ထိပြည် အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အရံဖြစ်သောဇေတဝန်ကျောင်း၌ (သီတင်းသုံး) နေတော်မူ၏၊ ထိုအခါ အသျှင်သာရိပုတြာသည် နံနက်အချိန်သင်းပိုင်ကို ပြင်ဝတ်၍ သပိတ်သင်္ကန်းကို ယူဆောင်ပြီးလျှင် သာဝတ္ထိပြည်သို့ ဆွမ်းခံအလို့ငှါလှည့်လည်တော်မူပြီးလျှင် ဆွမ်းစားပြီးနောက် ဆွမ်းခံရွာမှ ဖဲခဲ့၍ နေ့သန့်စင်ရန် အန္ဓဝန်တောသို့ချဉ်းကပ်၍ တစ်ခုသော သစ်ပင် ရင်း၌ ထိုင်နေတော်မူ၏။

ထို့နောက် ညချမ်းအခါ တစ်ပါးတည်း ကိန်းအောင်းရာမှ ထပြီးလျှင် အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အရံဖြစ်သော ဇေတဝန်ကျောင်းသို့ ချဉ်းကပ်တော်မူလေ၏။ အသျှင်အာနန္ဒာသည် အသျှင်သာရိပုတြာ ကြွလာသည်ကို အဝေးမှပင် မြင်၍ အသျှင်သာရိပုတြာအား “ငါ့သျှင်သာရိပုတြာ သင်၏ ဣန္ဒြေတို့သည် အလွန်ကြည်လင်ကုန်၏၊ မျက်နှာအဆင်းသည် အလွန်စင်ကြယ်၏၊ အလွန်ဖြူစင်တောက်ပ၏၊ အသျှင်သည့်ယနေ့ အဘယ်နေခြင်းဖြင့် နေခဲ့ပါသနည်း”ဟု လျှောက်၏။

ငါ့သျှင် ငါသည် ကာမတို့မှ ကင်းဆိတ်၍ သာလျှင် အကုသိုလ်တရားတို့မှ ကင်းဆိတ်၍ သာလျှင်ကြံစည်ခြင်း ‘ဝိတက် ‘နှင့် တကွဖြစ်သော သုံးသပ်ဆင်ခြင်ခြင်း ‘ဝိစာရ'နှင့် တကွဖြစ်သော ‘နီဝရဏ’ ကင်းဆိတ်ခြင်းကြောင့် ဖြစ်သော နှစ်သိမ့်ခြင်း ‘ပီတိ’ ချမ်းသာခြင်း ‘သုခ’ ရှိသော ပဌမဈာန်သို့ ရောက်၍ နေ၏။ ငါ့သျှင် ထိုငါ့အား “ပဌမဈာန်ကို ငါ ဝင်စား၏”ဟူ၍လည်းကောင်း၊ “ပဌမဈာန်ကို ငါဝင်စားခဲ့ပြီ”ဟူ၍လည်းကောင်း၊ “ပဌမဈာန်မှ ငါ ထခဲ့ပြီ” ဟူ၍လည်းကောင်း ဤသို့ စိတ်အကြံမဖြစ်ဟု မိန့်တော်မူ၏။ ထိုသို့ စိတ်အကြံ မဖြစ်သောကြောင့်သာလျှင် အသျှင်သာရိပုတြာသည် ငါဟုစွဲယူမှု ‘ဒိဋ္ဌိ’၊ ငါ့ဥစ္စာဟု တပ် မက်မှု ‘တဏှာ’၊ ထောင်လွှားမှု ‘မာနာနုသယ’ တို့ကို အချိန်ကြာမြင့်စွာကပင်ကောင်းစွာ ပယ်နုတ်အပ်ခဲ့လေ ပြီ၊ ထို့ကြောင့် အသျှင်သာရိပုတြာအား “ပဌမဈာန်ကို ငါဝင်စားနေ၏”ဟူ၍လည်းကောင်း၊ “ပဌမဈာန်ကို ငါ ဝင်စားခဲ့ပြီ”ဟူ၍လည်းကောင်း၊ “ပဌမဈာန်မှ ငါထခဲ့ပြီ”ဟူ၍လည်းကောင်း ဤသို့ စိတ်အကြံ မဖြစ် နိုင်တော့ချေဟု (မိန့်ဆို၏)။

ပဌမသုတ်။

၂-အဝိတက္ကသုတ်

֍ ၃၃၃။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ အသျှင်အာနန္ဒာသည် အသျှင်သာရိပုတြာကို မြင်၍ ။ပ။ အသျှင်သာရိပုတြာ အား ဤစကားကို လျှောက်၏- “ငါ့သျှင်သာရိပုတြာ သင်၏ ဣန္ဒြေတို့သည် အလွန်ကြည်လင်ကုန်၏၊ မျက်နှာအဆင်းသည် အလွန်စင်ကြယ်၏၊ အလွန်ဖြူစင်တောက်ပ၏၊ အသျှင်သည် ယနေ့ အဘယ်နေခြင်းဖြင့် နေခဲ့ပါသနည်း”ဟု လျှောက်၏။

ငါ့သျှင် ငါသည် ဝိတက်ဝိစာရ ငြိမ်းခြင်းကြောင့် မိမိသန္တာန်၌ စိတ်ကို ကြည်လင်စေတတ်သောစိတ်တည် ကြည်မှု ‘သမာဓိ'ကို ဖြစ်ပွါးစေတတ်သော၊ ကြံစည်ခြင်း'ဝိတက် ‘မရှိသော၊ သုံးသပ်ဆင်ခြင်ခြင်း ‘ဝိစာရ’ မရှိသော၊ တည်ကြည်ခြင်း ‘သမာဓိ’ ကြောင့် ဖြစ်သော နှစ်သိမ့်ခြင်း ‘ပီတိ'ချမ်းသာခြင်း ‘သုခ’ ရှိသော ဒုတိယဈာန်သို့ ရောက်၍ နေ၏။ ငါ့သျှင် ထိုငါ့အား “ဒုတိယဈာန်ကို ငါဝင်စားနေ၏ “ ဟူ၍လည်း ကောင်း၊ “ဒုတိယဈာန်ကို ငါ ဝင်စားခဲ့ပြီ” ဟူ၍လည်းကောင်း၊ “ဒုတိယဈာန်မှ ငါ ထခဲ့၏ “ ဟူ၍လည်း ကောင်း ဤသို့ စိတ်အကြံ မဖြစ်ဟု မိန့်တော်မူ၏။ ထိုသို့စိတ်အကြံ မဖြစ်သောကြောင့်သာလျှင် အသျှင် သာရိပုတြာသည် ငါဟု စွဲယူမှု ‘ဒိဋ္ဌိ’၊ ငါ့ဥစ္စာဟုတပ်မက်မှု ‘တဏှာ’၊ ထောင်လွှားမှု ‘မာနာနုသယ’ တို့ကို အချိန်ကြာမြင့်စွာကပင် ကောင်းစွာပယ်နုတ်အပ်ခဲ့လေပြီ၊ ထို့ကြောင့် အသျှင်သာရိပုတြာအား “ဒုတိယ ဈာန်ကို ငါဝင်စားနေ၏”ဟူ၍လည်းကောင်း၊ “ဒုတိယဈာန်ကို ငါ ဝင်စားခဲ့ပြီ”ဟူ၍လည်းကောင်း၊ “ဒုတိယ ဈာန်မှ ငါထခဲ့ပြီ” ဟူ၍လည်းကောင်း ဤသို့ စိတ်အကြံ မဖြစ်နိုင်တော့ချေဟု (မိန့်ဆို၏)။

ဒုတိယသုတ်။

၃-ပီတိသုတ်

֍ ၃၃၄။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ အသျှင်အာနန္ဒာသည် အသျှင်သာရိပုတြာကို မြင်၍ ။ပ။ ငါ့သျှင်သာရိပုတြာသင်၏ ဣန္ဒြေတို့သည် အလွန်ကြည်လင်ကုန်၏၊ မျက်နှာအဆင်းသည် အလွန်စင်ကြယ်၏၊ အလွန်ဖြူစင်တောက်ပ၏၊ အသျှင်သည် ယနေ့ အဘယ်နေခြင်းဖြင့် နေခဲ့ပါသနည်းဟု လျှောက်၏။

ငါ့သျှင် ငါသည် နှစ်သိမ့်ခြင်း ‘ပီတိ'ကိုလည်း မတပ်မက်ခြင်းကြောင့် သတိ,သမ္ပဇဉ်နှင့် ပြည့်စုံသည်ဖြစ်၍ လျစ်လျူရှုလျက် နေ၏၊ ချမ်းသာခြင်း ‘သုခ'ကိုလည်းကိုယ်ဖြင့် ခံစားရ၏၊ အကြင် (တတိယဈာန်) ကြောင့် ထိုသူကို “လျစ်လျူရှုသူ၊ သတိရှိသူ၊ ချမ်းသာစွာ နေလေ့ရှိသူ”ဟု အရိယာပုဂ္ဂိုလ်တို့သည် ပြော့ကြားကုန်၏၊ ထိုတတိယဈာန်သို့ ရောက်၍ နေ၏။ ငါ့သျှင် ထိုငါ့အား “တတိယဈာန်ကို ငါဝင်စားနေ၏” ဟူ၍လည်းကောင်း၊ “တတိယဈာန်ကို ငါ ဝင်စားခဲ့ပြီ”ဟူ၍လည်းကောင်း၊ “တတိယဈာန်မှငါ ထခဲ့၏”ဟူ၍လည်းကောင်း ဤသို့ စိတ်အကြံ မဖြစ်ဟု မိန့်တော်မူ၏။ ဤသို့ စိတ်အကြံမဖြစ်သောကြောင့်သာလျှင် အသျှင်သာရိပုတြာသည် ငါဟု စွဲယူမှု ‘ဒိဋ္ဌိ’၊ ငါ့ဥစ္စာဟု တပ်မက်မှု ‘တဏှာ’၊ ထောင်လွှားမှု ‘မာနာနုသယ'တို့ကို အချိန်ကြာမြင့်စွာကပင် ကောင်းစွာ ပယ်နုတ်အပ်ခဲ့လေပြီ၊ ထို့ကြောင့်အသျှင်သာရိပုတြာအား “တတိယ ဈာန်ကို ငါ ဝင်စားနေ၏ “ ဟူ၍လည်းကောင်း၊ “တတိယဈာန်ကို ငါဝင်စားခဲ့ပြီ” ဟူ၍လည်းကောင်း၊ “တတိယဈာန်မှ ငါ ထခဲ့ပြီ “ ဟူ၍လည်းကောင်း ဤသို့ စိတ်အကြံမဖြစ်နိုင်တော့ချေဟု (မိန့်ဆို၏)။

တတိယသုတ်။

၄-ဥပေက္ခာသုတ်

֍ ၃၃၅။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ အသျှင်အာနန္ဒာသည် အသျှင်သာရိပုတြာကို မြင်၍ ။ပ။ ငါ့သျှင်သာရိပုတြာ သင်၏ဣန္ဒြေတို့သည် အလွန်ကြည်လင်ကုန်၏၊ မျက်နှာအဆင်းသည် အလွန်စင်ကြယ်၏၊ အလွန်ဖြူစင်တောက်ပ၏၊ အသျှင်သည် ယနေ့ အဘယ်နေခြင်းဖြင့် နေခဲ့ပါသနည်းဟု လျှောက်၏။

ငါ့သျှင် ငါသည် ချမ်းသာဆင်းရဲကို ပယ်ခြင်းကြောင့်လည်းကောင်း၊ ဝမ်းမြောက်ခြင်း နှလုံးမသာခြင်းတို့၏ ရှေးဦးကပင် ချုပ်နှင့်ခြင်းကြောင့်လည်းကောင်း၊ ဆင်းရဲချမ်းသာ မရှိသော ‘ဥပေက္ခာ’ ကြောင့်ဖြစ်သည့် သတိ၏ စင်ကြယ်ခြင်းရှိသော စတုတ္ထဈာန်သို့ ရောက်၍ နေ၏။ ငါ့သျှင် ထိုငါ့အား “စတုတ္ထဈာန်ကိုငါ ဝင်စား၏ “ ဟူ၍လည်းကောင်း၊ “စတုတ္ထဈာန်ကို ငါ ဝင်စားခဲ့ပြီ” ဟူ၍လည်းကောင်း၊ “စတုတ္ထဈာန်မှငါ ထခဲ့၏ “ဟူ၍လည်းကောင်း ဤသို့ စိတ်အကြံ မဖြစ်ဟု မိန့်တော်မူ၏။ ဤသို့ စိတ်အကြံ မဖြစ်သောကြောင့်သာလျှင် အသျှင်သာရိပုတြာသည် ငါဟု စွဲယူမှု ‘ဒိဋ္ဌိ’၊ ငါ့ဥစ္စာဟု တပ်မက်မှု ‘တဏှာ’၊ ထောင်လွှားမှု ‘မာနာနုသယ’ တို့ကို အချိန်ကြာမြင့်စွာကပင် ကောင်းစွာ ပယ်နုတ်အပ်ခဲ့လေပြီ၊ ထို့ကြောင့်အသျှင်သာရိ ပုတြာအား “စတုတ္ထဈာန်ကို ငါ ဝင်စားနေ၏ “ဟူ၍လည်းကောင်း၊ “စတုတ္ထဈာန်ကိုငါ ဝင်စားခဲ့ပြီ”ဟူ၍လည်းကောင်း၊ “စတုတ္ထဈာန်မှ ငါ ထခဲ့ပြီ “ ဟူ၍လည်းကောင်း ဤသို့ စိတ်အကြံမဖြစ်နိုင်တော့ချေဟု (မိန့်ဆို၏)။

စတုတ္ထသုတ်။

၅-အာကာသာနဉ္စာယတနသုတ်

֍ ၃၃၆။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ အသျှင်အာနန္ဒာသည် အသျှင်သာရိပုတြာကို မြင်၍ ။ပ။ ငါ့သျှင် ငါသည် ရူပသညာအားလုံးကို လွန်မြောက်ခြင်းကြောင့် ပဋိဃသညာတို့၏ ချုပ်ခြင်းကြောင့် နာနတ္တသညာတို့ကို နှလုံးမသွင်းခြင်းကြောင့် “ကောင်းကင်သည် အဆုံး မရှိ ”ဟု စီးဖြန်း၍ ရသော အာကာသာနဉ္စာယတနဈာန်ကိုပြည့်စုံစေ၍ နေ၏။ပ။ ထခဲ့၏ဟူ၍လည်းကောင်း ဤသို့ စိတ်အကြံ မဖြစ်နိုင်တော့ချေဟု (မိန့်ဆို၏)။

ပဉ္စမသုတ်။

၆-ဝိညာဏဉ္စာယတနသုတ်

֍ ၃၃၇။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ အသျှင်အာနန္ဒာသည်။ပ။ ငါ့သျှင် ငါသည် အာကာသာနဉ္စာယတနဈာန်ကိုအကြွင်းမဲ့ လွန်မြောက်၍ ဝိညာဏဉ္စာယတနဈာန်ကို ပြည့်စုံစေ၍ နေ၏။ပ။ ထခဲ့၏ဟူ၍လည်းကောင်း ဤသို့ စိတ်အကြံ မဖြစ်နိုင်တော့ချေဟု (မိန့်ဆို၏)။

ဆဋ္ဌသုတ်။

၇-အာကိဉ္စညာယတနသုတ်

֍ ၃၃၈။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ ထိုအခါ အသျှင်သာရိပုတြာသည်။ပ။ ငါ့သျှင် ငါသည် ဝိညာဏဉ္စာယတနဈာန်ကို အကြွင်းမဲ့ လွန်မြောက်၍ “တစ်စုံတစ်ခုမျှ မရှိ”ဟု စီးဖြန်းသော အာကိဉ္စညာယတနဈာန်ကိုပြည့်စုံစေ၍ နေ၏။ပ။ ထခဲ့၏ဟူ၍လည်းကောင်း ဤသို့ စိတ်အကြံ မဖြစ်နိုင်တော့ချေဟု (မိန့်ဆို၏)။

သတ္တမသုတ်။

၈-နေဝသညာ နာသညာယတနသုတ်

֍ ၃၃၉။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ ထိုအခါ အသျှင်သာရိပုတြာသည်။ပ။ ငါ့သျှင် ငါသည် အာကိဉ္စညာယတနဈာန်ကို လွန်မြောက်လျက် နေဝသညာနာသညာယတနဈာန်နှင့် ပြည့်စုံစေ၍ နေ၏။ပ။ ထခဲ့၏ဟူ၍လည်းကောင်း ဤသို့ စိတ်အကြံ မဖြစ်နိုင်တော့ချေဟု (မိန့်ဆို၏)။

အဋ္ဌမသုတ်။

၉-နိရောဓသမာပတ္တိသုတ်

֍ ၃၄၀။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ ထိုအခါ အသျှင်သာရိပုတြာသည်။ပ။ ငါ့သျှင် ငါသည် နေဝသညာနာသညာယတနဈာန်ကို အကြွင်းမဲ့ လွန်မြောက်လျက် သညာဝေဒနာတို့၏ ချုပ်ရာ နိရောဓသမာပတ်ကိုပြည့်စုံစေ၍ နေ၏။ ငါ့သျှင် ထိုငါ့အား “ငါသည် သညာဝေဒနာတို့၏ ချုပ်ရာ (နိရောဓသမာပတ်)ကိုဝင်စား၏ “ ဟူ၍လည်းကောင်း၊ “သညာဝေဒနာတို့၏ ချုပ်ရာ (နိရောဓသမာပတ်)ကိုဝင်စားခဲ့ပြီ” ဟူ၍လည်းကောင်း၊ “သညာဝေဒနာတို့၏ ချုပ်ရာ (နိရောဓသမာပတ်) မှထခဲ့၏ “ ဟူ၍လည်းကောင်း ဤသို့ စိတ်အကြံ မဖြစ်ဟု မိန့်တော်မူ၏။

ဤသို့ စိတ်အကြံ မဖြစ်သောကြောင့်သာလျှင် အသျှင်သာရိပုတြာသည် ငါဟု စွဲယူမှု ‘ဒိဋ္ဌိ’၊ ငါ့ဥစ္စာဟုတပ်မက်မှု ‘တဏှာ’၊ ထောင်လွှားမှု ‘မာနာနုသယ’ တို့ကို အချိန်ကြာမြင့်စွာကပင် ကောင်းစွာပယ်နုတ်အပ်ခဲ့ လေပြီ၊ ထို့ကြောင့် အသျှင်သာရိပုတြာအား “ငါသည် သညာဝေဒနာတို့၏ ချုပ်ရာ (နိရောဓသမာပတ်)ကို ဝင်စားနေ၏ “ ဟူ၍လည်းကောင်း၊ “သညာဝေဒနာတို့၏ ချုပ်ရာ (နိရောဓသမာပတ်)ကို ဝင်စားခဲ့ပြီ” ဟူ၍လည်းကောင်း၊ “သညာဝေဒနာတို့၏ ချုပ်ရာ (နိရောဓသမာပတ်) မှ ထခဲ့ပြီ” ဟူ၍လည်းကောင်း ဤသို့ စိတ်အကြံ မဖြစ်နိုင်တော့ချေဟု (မိန့်ဆို၏)။

နဝမသုတ်။

၁၀-သုစိမုခီသုတ်

֍ ၃၄၁။ အခါတစ်ပါး၌ အသျှင်သာရိပုတြာသည် ရာဇဂြိုဟ်ပြည် ရှဉ့်နက်တို့ကို အစာကျွေးရာဖြစ်သောဝေဠုဝန်ကျောင်း၌ (သီတင်းသုံး) နေတော်မူ၏၊ ထိုအခါ အသျှင်သာရိပုတြာသည် နံနက်အချိန် သင်းပိုင်ကိုပြင်ဝတ်၍ သပိတ်သင်္ကန်းကို ယူဆောင်ပြီးလျှင် ရာဇဂြိုဟ်ပြည်သို့ ဆွမ်းအလို့ငှါ ဝင်လေ၏၊ ရာဇဂြိုဟ်ပြည်၌ ဆွမ်းခံလှည့်လည်ပြီးသော် နံရံတစ်ခုကို မှီကာ ထိုဆွမ်းကို ဘုဉ်းပေးတော်မူ၏၊ ထိုအခါ သုစိမုခီပရိဗိုဇ်မသည် အသျှင်သာရိပုတြာထံသို့ ချဉ်းကပ်၍ အသျှင်သာရိပုတြာအား ဤစကားကို လျှောက်၏-

အသျှင်ရဟန်း အောက်သို့ ငုံ့၍ စားပါသလော၊ နှမ ငါသည် အောက်သို့ ငုံ့၍ မစားပါ။ အသျှင်ရဟန်း သို့ဖြစ်လျှင် အထက်သို့ မော့၍ စားပါသလော၊ နှမ ငါသည် အထက်သို့ မော့၍ မစားပါ။ အသျှင်ရဟန်း သို့ဖြစ်လျှင် အရပ်လေးမျက်နှာသို့ လှည့်၍ စားပါသလော၊ နှမ ငါသည် အရပ်လေးမျက်နှာသို့ လှည့်၍ မစားပါ။ အသျှင်ရဟန်း သို့ဖြစ်လျှင် အထောင့်အရပ်လေးမျက်နှာသို့ လှည့်၍ စားပါ့သလော၊ နှမ ငါသည် အထောင့်အရပ်လေးမျက်နှာသို့ လှည့်၍ မစားပါဟု မိန့်တော်မူ၏။

အသျှင်ရဟန်း “အောက်သို့ ငုံ့၍ စားပါသလော”ဟု ဤသို့ မေးလတ်သော် “နှမ ငါသည် အောက်သို့ငုံ့၍ မစားပါ”ဟု ဆို၏၊ အသျှင်ရဟန်း သို့ဖြစ်လျှင် “အထက်သို့ မော့၍ စားပါသလော”ဟု ဤသို့မေးသော် “နှမ ငါသည် အထက်သို့ မော့၍ မစားပါ ”ဟု ဆို၏၊ အသျှင်ရဟန်း သို့ဖြစ်လျှင်"အရပ်လေးမျက်နှာသို့ လှည့်၍ စားပါသလော”ဟု ဤသို့ မေးသော် “နှမ ငါသည် အရပ်လေးမျက်နှာသို့ လှည့်၍ မစားပါ”ဟု ဆို၏၊ အသျှင်ရဟန်း သို့ဖြစ်လျှင် “အထောင့်အရပ်လေးမျက်နှာသို့ လှည့်၍ စားပါသလော”ဟု ဤသို့ မေးသော် “နှမ ငါသည် အထောင့်အရပ်လေးမျက်နှာသို့ လှည့်၍ မစားပါ ”ဟုဆို၏။ အသျှင်ရဟန်း သို့ဖြစ်လျှင် အဘယ်သို့ စားပါသနည်းဟု လျှောက်၏။

နှမ မြေကြန်အတတ်ဟူသော (မဂ်ဖိုလ်မှ) ဖီလာအတတ်ဖြင့် မှားသော အသက်မွေးခြင်းဖြင့် အသက်မွေးကြသော သမဏဗြာဟ္မဏအားလုံးတို့ကို အောက်သို့ ငုံ့၍ စားသူတို့ဟု ဆိုအပ်ကုန်၏။

နက္ခတ်အတတ် ဟူသော (မဂ်ဖိုလ်မှ) ဖီလာအတတ်ဖြင့် မှားသော အသက်မွေးခြင်းဖြင့်အသက်မွေးကြသော သမဏ ဗြာဟ္မဏအားလုံးတို့ကို အထက်သို့ မော့၍ စားသူတို့ဟု ဆိုအပ်ကုန်၏။

တမန်မှု အစေအပါးအမှုဖြင့် သွားခြင်းကို အားထုတ်ခြင်းဖြင့် မှားသော အသက်မွေးခြင်းဖြင့်အသက်မွေးကြသော သမဏဗြာဟ္မဏ အားလုံးတို့ကို အရပ်လေးမျက်နှာသို့ လှည့်၍ စားသူတို့ဟုဆိုအပ်ကုန်၏။ အင်္ဂဝိဇ္ဇာအတတ်ဟူသော (မဂ် ဖိုလ်မှ) ဖီလာအတတ်ဖြင့် မှားသော အသက်မွေးခြင်းဖြင့်အသက်မွေးကြသော သမဏဗြာဟ္မဏအားလုံး တို့ကို အထောင့်အရပ်လေးမျက်နှာသို့ လှည့်၍ စားသူတို့ဟု ဆိုအပ်ကုန်၏။

နှမ ငါကား မြေကြန်အတတ်ဟူသော (မဂ်ဖိုလ်မှ) ဖီလာအတတ်ဖြင့် မှားသော အသက်မွေးခြင်းဖြင့်အသက် မမွေး၊ နက္ခတ်အတတ်ဟူသော (မဂ်ဖိုလ်မှ) ဖီလာအတတ်ဖြင့် မှားသော အသက်မွေးခြင်းဖြင့်အသက် မမွေး၊ တမန်မှု အစေအပါးအမှုဖြင့် သွားခြင်းကို အားထုတ်ခြင်းဖြင့် မှားသော အသက်မွေးခြင်းဖြင့် အသက် မမွေး၊ အင်္ဂဝိဇ္ဇာအတတ်ဟူသော (မဂ်ဖိုလ်မှ) ဖီလာအတတ်ဖြင့် မှားသော အသက်မွေးခြင်းဖြင့် အသက် မမွေး၊ တရားသဖြင့် ဆွမ်းကို ရှာ၏၊ တရားသဖြင့် ဆွမ်းရှာ၍ စား၏ဟု မိန့်ဆို၏။

ထိုအခါ သုစိမုခီပရိဗိုဇ်မသည် ရာဇဂြိုဟ်ပြည်ဝယ် လမ်းမတစ်ခုမှ လမ်းမတစ်ခုသို့ လမ်းဆုံတစ်ခုမှလမ်းဆုံတစ်ခုသို့ ချဉ်းကပ်ပြီးလျှင် “သာကီဝင်မင်းသား ဘုရားသားတော် ရဟန်းတို့သည် တရားနှင့်လျော်စွာ အစာကို စားကုန်၏၊ သာကီဝင်မင်းသား ဘုရားသားတော် ရဟန်းတို့သည် အပြစ် မရှိသောအားဖြင့် အစာကို စားကုန်၏၊ သာကီဝင်မင်းသား ဘုရားသားတော် ရဟန်းတို့အား ဆွမ်းလှူကြကုန်လော့ ”ဟု ဤသို့ ပြောကြားလေ၏။

ဒသမသုတ်။

သာရိပုတ္တသံယုတ် ပြီး၏။

၈-နာဂသံယုတ်

၁-သုဒ္ဓိကသုတ်

֍ ၃၄၂။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ ရဟန်းတို့ နဂါးမျိုးတို့သည် ဤလေးမျိုးတို့တည်း။ အဘယ်လေးမျိုးတို့နည်း - ဥ၌ ဖြစ်သော ‘အဏ္ဍဇ ‘နဂါး၊ သားအိမ်၌ ဖြစ်သော ‘ဇလာဗုဇ ‘နဂါး၊ အညစ်အကြေးတို့၌ ဖြစ်သော ‘သံသေဒဇ ‘နဂါး၊ကိုယ်ထင်ရှားဖြစ်သော ‘ဩပပါတိက ‘နဂါးတို့တည်း။ ရဟန်းတို့ နဂါးမျိုးတို့သည် ဤလေးမျိုးတို့တည်းဟု (ဟောတော်မူ၏)။

ပဌမသုတ်။

၂-ပဏီတတရသုတ်

֍ ၃၄၃။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ ရဟန်းတို့ နဂါးမျိုးတို့သည် ဤလေးမျိုးတို့တည်း။ အဘယ်လေးမျိုးတို့နည်း - အဏ္ဍဇနဂါး၊ ဇလာဗုဇနဂါး၊ သံသေဒဇနဂါး၊ ဩပပါတိကနဂါးတို့တည်း။ ရဟန်းတို့ ထိုလေးမျိုးတို့တွင် အဏ္ဍဇနဂါးတို့ထက် ဇလာဗုဇနဂါး၊ သံသေဒဇနဂါး၊ ဩပပါတိကနဂါးတို့သည် သာ၍ မြတ်ကုန်၏။ ရဟန်းတို့ ထိုလေးမျိုးတို့တွင် အဏ္ဍဇနဂါး၊ ဇလာဗုဇနဂါးတို့ထက် သံသေဒဇနဂါး၊ ဩပပါတိကနဂါးတို့သည် သာ၍ မြတ်ကုန်၏။ ရဟန်းတို့ ထိုလေးမျိုးတို့တွင် အဏ္ဍဇနဂါး၊ ဇလာဗုဇနဂါး၊ သံသေဒဇနဂါးတို့ထက် ဩပပါတိကနဂါးတို့သည် သာ၍ မြတ်ကုန်၏။ ရဟန်းတို့ နဂါးမျိုးတို့သည် ဤလေးမျိုးတို့တည်းဟု (ဟောတော်မူ၏)။

ဒုတိယသုတ်။

၃-ဥပေါသထသုတ်

֍ ၃၄၄။ အခါတစ်ပါး၌ မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထိပြည် အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အရံဖြစ်သောဇေတဝန်ကျောင်း၌ (သီတင်းသုံး) နေတော်မူ၏၊ ထိုအခါ ရဟန်းတစ်ပါးသည် မြတ်စွာဘုရားထံသို့ ချုဉ်းကပ်ပြီးလျှင် တစ်ခုသော နေရာ၌ ထိုင်နေ၍ မြတ်စွာဘုရားအား- “အသျှင်ဘုရား ဤလောက၌ အချို့သော အဏ္ဍဇနဂါးတို့ ဥပုသ်ကျင့်သုံးကြကာကိုယ်ကို စွန့်ထားခြင်း၏ အကြောင်းကား အဘယ်ပါနည်း၊ အထောက်အပံ့ကား အဘယ်ပါနည်း ”ဟု ဤစကားကို လျှောက်၏။

ရဟန်း ဤလောက၌ အချို့သော အဏ္ဍဇနဂါးတို့အား ဤသို့ အကြံ ဖြစ်ပေါ်၏- “ ငါတို့သည် ရှေးကကိုယ်ဖြင့် နှစ်မျိုးသော ကံကို ပြုခဲ့ကြ၏၊ နှုတ်ဖြင့် နှစ်မျိုးသော ကံကို ပြုခဲ့ကြ၏၊ စိတ်ဖြင့် နှစ်မျိုးသောကံကို ပြုခဲ့ကြ၏၊ ထိုငါတို့သည်ကိုယ်ဖြင့် နှစ်မျိုးသော ကံကို ပြုခဲ့ကြကုန်သည် နှုတ်ဖြင့် နှစ်မျိုးသောကံကို ပြုခဲ့ကြကုန်သည် စိတ်ဖြင့် နှစ်မျိုးသော ကံကို ပြုခဲ့ကြကုန်သည် ဖြစ်၍ ခန္ဓာကိုယ် ပျက်စီး၍ သေပြီးသည်မှ နောက်၌ အဏ္ဍဇနဂါးတို့၏ အသင်းဝင်အဖြစ်သို့ ရောက်ခဲ့ကြရကုန်၏၊ ငါတို့သည်ယနေ့ကိုယ်ဖြင့် ကောင်းသော အကျင့်ကို အကယ်၍ ကျင့်ကြရလျှင် နှုတ်ဖြင့် ကောင်းသော အကျင့်ကိုအကယ်၍ ကျင့်ကြရလျှင် စိတ်ဖြင့် ကောင်းသော အကျင့်ကို အကယ်၍ ကျင့်ကြရလျှင် ခန္ဓာကိုယ်ပျက်စီး၍ သေပြီးသည်မှ နောက်၌ ကောင်းသော သူတို့၏ လားရာ နတ်ရွာလောကသို့ ရောက်ကြရပေကုန်အံ့၊ ယခုအခါ ငါတို့သည်ကိုယ်ဖြင့် ကောင်းသော အကျင့်ကို ကျင့်ကုန်အံ့၊ နှုတ်ဖြင့် ကောင်းသောအကျင့်ကို ကျင့်ကုန်အံ့၊ စိတ်ဖြင့် ကောင်းသော အကျင့်ကို ကျင့်ကုန်အံ့ ”ဟု အကြံ ဖြစ်၏။

ရဟန်း ဤလောက၌ အချို့သော အဏ္ဍဇနဂါးတို့ ဥပုသ်ကျင့်သုံးကြကာကိုယ်ကို စွန့်ထားခြင်း၏အကြောင်းကား ဤသည်ပင်တည်း၊ အထောက်အပံ့ကား ဤသည်ပင်တည်းဟု (ဟောတော်မူ၏)။

တတိယသုတ်။

၄-ဒုတိယ ဥပေါသထသုတ်

֍ ၃၄၅။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ ထိုအခါ ရဟန်းတစ်ပါးသည် မြတ်စွာဘုရားထံသို့။ပ။ တစ်ခုသော နေရာ၌ ထိုင်နေပြီး၍ မြတ်စွာဘုရားအား “အသျှင်ဘုရား ဤလောက၌ အချို့သော ဇလာဗုဇနဂါးတို့ ဥပုသ်ကျင့်သုံးကြကာကိုယ်ကို စွန့်ထားခြင်း၏ အကြောင်းကား အဘယ်ပါနည်း၊ အထောက်အပံ့ကား အဘယ်ပါနည်း ”ဟု ဤစကားကို လျှောက်၏။ [အားလုံးကို ချဲ့ရမည်]။

ရဟန်း ဤလောက၌ အချို့သော ဇလာဗုဇနဂါးတို့ ဥပုသ်ကျင့်သုံးကြကာကိုယ်ကို စွန့်ထားခြင်း၏အကြောင်းကား ဤသည်ပင်တည်း၊ အထောက်အပံ့ကား ဤသည်ပင်တည်းဟု (ဟောတော်မူ၏)။

စတုတ္ထသုတ်။

၅-တတိယ ဥပေါသထသုတ်

֍ ၃၄၆။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ တစ်ခုသော နေရာ၌ ထိုင်နေပြီးသော ထိုရဟန်းသည် မြတ်စွာဘုရားအား"အသျှင်ဘုရား ဤလောက၌ အချို့သော သံသေဒဇနဂါးတို့ ဥပုသ်ကျင့်သုံးကြကာကိုယ်ကို စွန့်ထားခြင်း၏ အကြောင်းကား အဘယ်ပါနည်း၊ အထောက်အပံ့ကား အဘယ်ပါနည်း ”ဟု ဤစကားကို လျှောက်၏။

[အားလုံးကို ချဲ့ရမည်]။

ရဟန်း ဤလောက၌ အချို့သော သံသေဒဇနဂါးတို့ ဥပုသ်ကျင့်သုံးကြကာကိုယ်ကို စွန့်ထားခြင်း၏အကြောင်းကား ဤသည်ပင်တည်း၊ အထောက်အပံ့ကား ဤသည်ပင်တည်းဟု (ဟောတော်မူ၏)။

ပဉ္စမသုတ်။

၆-စတုတ္ထ ဥပေါသထသုတ်

֍ ၃၄၇။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ တစ်ခုသော နေရာ၌ ထိုင်နေပြီးသော ထိုရဟန်းသည် မြတ်စွာဘုရားအား"အသျှင်ဘုရား ဤလောက၌ အချို့သော ဩပပါတိကနဂါးတို့ ဥပုသ်ကျင့်သုံးကြကာကိုယ်ကို စွန့်ထားခြင်း၏ အကြောင်းကား အဘယ်ပါနည်း၊ အထောက်အပံ့ကား အဘယ်ပါနည်း ”ဟု ဤစကားကို လျှောက်၏။

ရဟန်း ဤလောက၌ အချို့သော ဩပပါတိကနဂါးတို့အား ဤသို့ အကြံ ဖြစ်၏- “ငါတို့သည် ရှေးကကိုယ်ဖြင့် နှစ်မျိုးသော ကံကို ပြုခဲ့ကြကုန်၏၊ နှုတ်ဖြင့် နှစ်မျိုးသော ကံကို ပြုခဲ့ကြကုန်၏၊ စိတ်ဖြင့်နှစ်မျိုးသော ကံကို ပြုခဲ့ကြကုန်၏၊ ထိုငါတို့သည်ကိုယ်ဖြင့် နှစ်မျိုးသော ကံကို ပြုခဲ့ကြကုန်သည်နှုတ်ဖြင့် နှစ်မျိုးသော ကံကို ပြုခဲ့ကြကုန်သည် စိတ်ဖြင့် နှစ်မျိုးသော ကံကို ပြုခဲ့ကြကုန်သည် ဖြစ်၍ ခန္ဓာကိုယ် ပျက်စီး၍ သေပြီးသည်မှ နောက်၌ ဩပပါတိကနဂါးတို့၏ အသင်းဝင်အဖြစ်သို့ ရောက်ခဲ့ကြ၏။

ငါတို့သည် ယခုအခါကိုယ်ဖြင့် ကောင်းသော အကျင့်ကို အကယ်၍ ကျင့်ကြရလျှင် နှုတ်ဖြင့်ကောင်းသော အကျင့်ကို အကယ်၍ ကျင့်ကြရလျှင် စိတ်ဖြင့် ကောင်းသော အကျင့်ကို အကယ်၍ ကျင့်ကြရလျှင် ခန္ဓာကိုယ်ပျက်စီး၍ သေပြီးသည်မှ နောက်၌ ကောင်းသော သူတို့၏ လားရာနတ်ရွာလောကသို့ ရောက်ကြရပေကုန်အံ့။ ယခု အခါ ငါတို့သည်ကိုယ်ဖြင့် ကောင်းသော အကျင့်ကိုကျင့်ကုန်အံ့၊ နှုတ်ဖြင့် ကောင်းသော အကျင့်ကို ကျင့်ကုန်အံ့၊ စိတ်ဖြင့် ကောင်းသော အကျင့်ကိုကျင့်ကုန်အံ့”ဟု အကြံ ဖြစ်၏။

ရဟန်း ဤလောက၌ အချို့သော ဩပပါတိကနဂါးတို့ ဥပုသ်ကျင့်သုံးကြကာကိုယ်ကို စွန့်ထား ခြင်း၏အကြောင်းကား ဤသည်ပင်တည်း၊ အထောက်အပံ့ကား ဤသည်ပင်တည်းဟု (ဟောတော်မူ၏)။

ဆဋ္ဌသုတ်။

၇-သုတသုတ်

֍ ၃၄၈။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ တစ်ခုသော နေရာ၌ ထိုင်နေပြီးသော ထိုရဟန်းသည် မြတ်စွာဘုရားအား"အသျှင်ဘုရား ဤလောက၌ အချို့သော သူ၏ ခန္ဓာကိုယ်ပျက်စီး၍ သေပြီးသည်မှ နောက်၌ အဏ္ဍဇနဂါးတို့၏ အသင်းဝင်အဖြစ်သို့ ရောက်ရခြင်း၏ အကြောင်းကား အဘယ်ပါနည်း၊ အထောက်အပံ့ကားအဘယ် ပါနည်း ”ဟု ဤစကားကို လျှောက်၏။

ရဟန်း ဤလောက၌ အချို့သော သူသည်ကိုယ်ဖြင့် နှစ်မျိုးသော ကံကို ပြု၏၊ နှုတ်ဖြင့် နှစ်မျိုးသော ကံကို ပြု၏၊ စိတ်ဖြင့် နှစ်မျိုးသော ကံကို ပြု၏၊ ထိုသူသည် “အဏ္ဍဇနဂါးတို့ကား အသက်ရှည်ကြ၏၊ အဆင်းလှကြ၏၊ ချမ်းသာများကြ၏ ”ဟု ကြားအပ်ဖူး၏။ ထိုသူအား “ငါသည် ခန္ဓာကိုယ့်ပျက်စီး၍ သေပြီးသည်မှ နောက်၌ အဏ္ဍဇနဂါးတို့၏ အသင်းဝင်အဖြစ်သို့ ရောက်ရမူ ကောင်းလေစွ”ဟု ဤသို့ အကြံဖြစ်၏၊ ထိုသူသည် ခန္ဓာကိုယ်ပျက်စီး၍ သေပြီးသည်မှ နောက်၌ အဏ္ဍဇနဂါးတို့၏အသင်းဝင် အဖြစ်သို့ ရောက်ရ၏။

ရဟန်း ဤလောက၌ အချို့သော သူ၏ ခန္ဓာကိုယ်ပျက်စီး၍ သေပြီးသည်မှ နောက်၌ အဏ္ဍဇနဂါးတို့၏ အသင်းဝင်အဖြစ်သို့ ရောက်ရခြင်း၏ အကြောင်းကား ဤသည်ပင်တည်း၊ အထောက်အပံ့ကား ဤသည်ပင်တည်းဟု (ဟောတော်မူ၏)။

သတ္တမသုတ်။

၈-ဒုတိယ သုတသုတ်

֍ ၃၄၉။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ တစ်ခုသော နေရာ၌ ထိုင်နေပြီးသော ထိုရဟန်းသည် မြတ်စွာဘုရားအား"အသျှင်ဘုရား ဤလောက၌ အချို့သော သူ၏ ခန္ဓာကိုယ်ပျက်စီး၍ သေပြီးသည်မှ နောက်၌ ဇလာဗုဇနဂါးတို့၏ အသင်းဝင်အဖြစ်သို့ ရောက်ရခြင်း၏ အကြောင်းကား အဘယ်ပါနည်း၊ အထောက်အပံ့ကားအဘယ်ပါနည်း ”ဟု ဤစကားကို လျှောက်၏။ပ။

ရဟန်း ဤလောက၌ အချို့သော သူ၏ ခန္ဓာကိုယ်ပျက်စီး၍ သေပြီးသည်မှ နောက်၌ ဇလာဗုဇနဂါးတို့၏ အသင်းဝင်အဖြစ်သို့ ရောက်ရခြင်း၏ အကြောင်းကား ဤသည်ပင်တည်း၊ အထောက်အပံ့ကား ဤသည်ပင်တည်းဟု (ဟောတော်မူ၏)။

အဋ္ဌမသုတ်။

၉-တတိယ သုတသုတ်

֍ ၃၅၀။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ တစ်ခုသော နေရာ၌ ထိုင်နေပြီးသော ထိုရဟန်းသည် မြတ်စွာဘုရားအား"အသျှင်ဘုရား ဤလောက၌ အချို့သော သူ၏ ခန္ဓာကိုယ်ပျက်စီး၍ သေပြီးသည်မှ နောက်၌ သံသေဒဇနဂါးတို့၏ အသင်းဝင်အဖြစ်သို့ ရောက်ရခြင်း၏ အကြောင်းကား အဘယ်ပါနည်း၊ အထောက်အပံ့ကားအဘယ်ပါနည်း ”ဟု ဤစကားကို လျှောက်၏။ပ။

ရဟန်း ဤလောက၌ အချို့သော သူ၏ ခန္ဓာကိုယ်ပျက်စီး၍ သေပြီးသည်မှ နောက်၌ သံသေဒဇနဂါးတို့၏ အသင်းဝင်အဖြစ်သို့ ရောက်ရခြင်း၏ အကြောင်းကား ဤသည်ပင်တည်း၊ အထောက်အပံ့ကား ဤသည်ပင်တည်းဟု (ဟောတော်မူ၏)။

နဝမသုတ်။

၁၀-စတုတ္ထ သုတသုတ်

֍ ၃၅၁။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ တစ်ခုသော နေရာ၌ ထိုင်နေပြီးသော ထိုရဟန်းသည် မြတ်စွာဘုရားအား"အသျှင်ဘုရား ဤလောက၌ အချို့သော သူ၏ ခန္ဓာကိုယ်ပျက်စီး၍ သေပြီးသည်မှ နောက်၌ ဩပပါတိကနဂါးတို့၏ အသင်းဝင်အဖြစ်သို့ ရောက်ရခြင်း၏ အကြောင်းကား အဘယ်ပါနည်း၊ အထောက်အပံ့ကားအဘယ်ပါနည်း ”ဟု ဤစကားကို လျှောက်၏။

ရဟန်း ဤလောက၌ အချို့သော သူသည်ကိုယ်ဖြင့် နှစ်မျိုးသော ကံကို ပြု၏၊ နှုတ်ဖြင့် နှစ်မျိုးသော ကံကို ပြု၏၊ စိတ်ဖြင့် နှစ်မျိုးသော ကံကို ပြု၏၊ ထိုသူသည် “ဩပပါတိကနဂါးတို့သည် အသက်ရှည်ကြ၏၊ အဆင်းလှကြ၏၊ ချမ်းသာများကြ၏ ”ဟု ကြားအပ်ဖူး၏၊ ထိုသူအား “ငါသည် ခန္ဓာကိုယ်ပျက်စီး၍ သေပြီးသည်မှ နောက်၌ ဩပပါတိကနဂါးတို့၏ အသင်းဝင်အဖြစ်သို့ ရောက်ရမူကောင်းလေစွ”ဟု ဤသို့ အကြံ ဖြစ်၏၊ ထိုသူသည် ခန္ဓာကိုယ်ပျက်စီး၍ သေပြီးသည်မှ နောက်၌့ဩပပါတိကနဂါးတို့၏ အသင်းဝင်အဖြစ်သို့ ရောက်ရ၏။

ရဟန်း ဤလောက၌ အချို့သော သူ၏ ခန္ဓာကိုယ်ပျက်စီး၍ သေပြီးသည်မှ နောက်၌ ဩပပါတိကနဂါးတို့၏ အသင်းဝင်အဖြစ်သို့ ရောက်ရခြင်း၏ အကြောင်းကား ဤသည်ပင်တည်း၊ အထောက်အပံ့ကား ဤသည်ပင်တည်းဟု (ဟောတော်မူ၏)။

ဒသမသုတ်။

၁၁-၂၀-အဏ္ဍဇဒါနူပကာရသုတ် ဆယ်သုတ်

֍ ၃၅၂-

֍ ၃၆၁။ တစ်ခုသော နေရာ၌ ထိုင်နေပြီးသော ထိုရဟန်းသည် မြတ်စွာဘုရားအား “အသျှင် ဘုရား ဤလောက၌ အချို့သော သူ၏ ခန္ဓာကိုယ်ပျက်စီး၍ သေပြီးသည်မှ နောက်၌ အဏ္ဍဇနဂါးတို့၏အသင်းဝင်အဖြစ်သို့ ရောက်ရခြင်း၏ အကြောင်းကား အဘယ်ပါနည်း၊ အထောက်အပံ့ကား အဘယ်ပါနည်း ”ဟု ဤစကားကို လျှောက်၏။

ရဟန်း ဤလောက၌ အချို့သော သူသည်ကိုယ်ဖြင့် နှစ်မျိုးသော ကံကို ပြု၏၊ နှုတ်ဖြင့် နှစ်မျိုးသော ကံကို ပြု၏၊ စိတ်ဖြင့် နှစ်မျိုးသော ကံကို ပြု၏၊ ထိုသူသည် “အဏ္ဍဇနဂါးတို့သည် အသက်ရှည်ကြ၏၊ အဆင်းလှကြ၏၊ ချမ်းသာများကြ၏ ”ဟု ကြားအပ်ဖူး၏၊ ထိုသူအား “ငါသည် ခန္ဓာကိုယ်ပျက်စီး၍ သေပြီးသည်မှ နောက်၌ အဏ္ဍဇနဂါးတို့၏ အသင်းဝင်အဖြစ်သို့ ရောက်ရမူ ကောင်းလေစွ”ဟု ဤသို့ အကြံ ဖြစ်၏၊ ထိုသူသည် ထမင်းကို ပေးလှူ၏၊ ထိုသူသည် ခန္ဓာကိုယ်ပျက်စီး၍ သေပြီးသည်မှနောက်၌ အဏ္ဍဇနဂါးတို့၏ အသင်းဝင်အဖြစ်သို့ ရောက်ရ၏။ ရဟန်း ဤသည်ပင် အကြောင်းတည်း။ပ။ ထိုသူသည် အဖျော်ကို ပေးလှူ၏။ပ။ အဝတ်ကို ပေးလှူ၏။ပ။ ယာဉ်ကို ပေးလှူ၏။ပ။ ပန်းကို ပေးလှူ၏။ပ။ နံ့သာကို ပေးလှူ၏။ပ။ နံ့သာပျောင်းကို ပေးလှူ၏။ပ။ အိပ်ရာကို ပေးလှူ၏။ပ။ နေရာကျောင်းကိုပေးလှူ၏။ပ။ ဆီမီးကို ပေးလှူ၏။ပ။ ထိုသူသည် ခန္ဓာကိုယ်ပျက်စီး၍ သေပြီးသည်မှ နောက်၌ အဏ္ဍဇနဂါးတို့၏ အသင်းဝင်အဖြစ်သို့ ရောက်ရ၏။

ဝီသတိမသုတ်။

၂၁-၅၀-ဇလာဗုဇာဒိဒါနူပကာရသုတ် သုံးဆယ်

֍ ၃၆၂-

֍ ၃၉၁။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ တစ်ခုသော နေရာ၌ ထိုင်နေပြီးသော ထိုရဟန်းသည် မြတ်စွာဘုရား အား"အသျှင်ဘုရား ဤလောက၌ အချို့သောသူ၏ ခန္ဓာကိုယ်ပျက်စီး၍ သေပြီးသည်မှ နောက်၌ ဇလာဗုဇနဂါးတို့၏။ပ။ သံသေဒဇနဂါးတို့၏။ပ။ ဩပပါတိကနဂါးတို့၏ အသင်းဝင်အဖြစ်သို့ ရောက်ရခြင်း၏အကြောင်းကား အဘယ်ပါနည်း၊ အထောက်အပံ့ကား အဘယ်ပါနည်း”ဟု ဤစကားကို လျှောက်၏။

ရဟန်း ဤလောက၌ အချို့သော သူသည်ကိုယ်ဖြင့် နှစ်မျိုးသော ကံကို ပြု၏၊ နှုတ်ဖြင့် နှစ်မျိုးသော ကံကို ပြု၏၊ စိတ်ဖြင့် နှစ်မျိုးသော ကံကို ပြု၏၊ ထိုသူသည် “ဩပပါတိကနဂါးတို့သည် အသက်ရှည်ကုန်၏၊ အဆင်းလှကုန်၏၊ ချမ်းသာများကုန်၏ ”ဟု ကြားအပ်ဖူး၏။ ထိုသူအား “ငါသည် ခန္ဓာကိုယ်ပျက်စီး၍ သေပြီးသည်မှ နောက်၌ ဩပပါတိကနဂါးတို့၏ အသင်းဝင်အဖြစ်သို့ ရောက်ရမူကောင်းလေစွ”ဟု ဤသို့ အကြံ ဖြစ်၏။ ထိုသူသည် ထမင်းကို ပေးလှူ၏။ပ။ အဖျော်ကို ပေးလှူ၏။ပ။ ဆီမီးကို ပေး လှူ၏။ပ။ ထိုသူသည် ခန္ဓာကိုယ်ပျက်စီး၍ သေပြီးသည်မှ နောက်၌ ဩပပါတိကနဂါးတို့၏အသင်းဝင် အဖြစ်သို့ ရောက်ရ၏။

[ဤပေယျာလဖြင့် ဆယ်သုတ် ဆယ်သုတ်တို့ကို ပြုအပ်ကုန်၏၊ ဤသို့လျှင် ယောနိလေးပါးတို့၌ အဖြေလေးဆယ်တို့ ဖြစ်ကုန်၏၊ ရှေးဆယ်သုတ်တို့နှင့်တကွ သုတ်ပေါင်း ငါးဆယ် ဖြစ်၏။]

နာဂသံယုတ် ပြီး၏။

၉-သုပဏ္ဏသံယုတ်

၁-သုဒ္ဓိကသုတ်

֍ ၃၉၂။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ ရဟန်းတို့ ဂဠုန်မျိုးတို့သည် ဤလေးမျိုးတည်း။ အဘယ်လေးမျိုးတို့နည်းဟူမူ- ဥ၌ ဖြစ်သော ‘အဏ္ဍဇ’ ဂဠုန်၊ သားအိမ်၌ ဖြစ်သော ‘ဇလာဗုဇ’ ဂဠုန်၊ အညစ်အကြေးတို့၌ ဖြစ်သော ‘သံသေဒဇ’ ဂဠုန်၊ကိုယ်ထင်ရှားဖြစ်သော ‘ဩပပါတိက’ ဂဠုန်တို့တည်း။ ရဟန်းတို့ ဂဠုန်တို့သည် ဤလေးမျိုးတို့တည်းဟု (ဟောတော်မူ၏)။

ပဌမသုတ်။

၂-ဟရန္တိသုတ်

֍ ၃၉၃။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ ရဟန်းတို့ ဂဠုန်မျိုးတို့သည် ဤလေးမျိုးတို့တည်း။ အဘယ်လေးမျိုးတို့နည်းဟူမူ-အဏ္ဍဇဂဠုန်။ပ။ ရဟန်းတို့ ဂဠုန်တို့သည် ဤလေးမျိုးတို့တည်း။ ရဟန်းတို့ ထိုလေးမျိုးတို့တွင် အဏ္ဍဇဂဠုန်တို့သည် အဏ္ဍဇနဂါးတို့ကိုသာ သုတ်ချီနိုင်ကုန်၏၊ ဇလာဗုဇနဂါး သံသေဒဇနဂါး ဩပပါတိကနဂါးတို့ကို မသုတ်ချီနိုင်ကုန်။ ရဟန်းတို့ ဇလာဗုဇဂဠုန်တို့သည် အဏ္ဍဇနဂါး ဇလာဗုဇနဂါးတို့ကိုသာ သုတ်ချီနိုင်ကုန်၏၊ သံသေဒဇနဂါး ဩပပါတိကနဂါးတို့ကို မသုတ်ချီနိုင်ကုန်။ ရဟန်းတို့ သံသေဒဇဂဠုန်တို့သည် အဏ္ဍဇနဂါး ဇလာဗုဇနဂါး သံသေဒဇနဂါးတို့ကိုသာ သုတ်ချီနိုင်ကုန်၏၊ ဩပပါတိကနဂါးတို့ကို မသုတ်ချီနိုင်ကုန်။ ရဟန်းတို့ ဩပပါတိကဂဠုန်တို့သည် အဏ္ဍဇနဂါး ဇလာဗုဇနဂါး သံသေဒဇနဂါးဩပပါတိကနဂါးတို့ကို သုတ်ချီနိုင်ကုန်၏။ ရဟန်းတို့ ဂဠုန်တို့သည် ဤလေးမျိုးတို့တည်းဟု (ဟောတော်မူ၏)။

ဒုတိယသုတ်။

၃-ဒွယကာရီသုတ်

֍ ၃၉၄။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ ရဟန်းတစ်ပါးသည် မြတ်စွာဘုရားထံသို့ ချဉ်းကပ်ပြီးနောက် ရှိခိုး၍ တစ်ခုသောနေရာ၌ ထိုင်နေပြီးလျှင် မြတ်စွာဘုရားအား “အသျှင်ဘုရား ဤလောက၌ အချို့သောသူ၏ခန္ဓာကိုယ် ပျက်စီး၍ သေပြီးသည်မှ နောက်၌ အဏ္ဍဇဂဠုန်တို့၏ အသင်းဝင်အဖြစ်သို့ ရောက်ရခြင်း၏အကြောင်း ကား အဘယ်ပါနည်း၊ အထောက်အပံ့ကား အဘယ်ပါနည်း”ဟု ဤစကားကို လျှောက်၏။

ရဟန်း ဤလောက၌ အချို့သော သူသည်ကိုယ်ဖြင့် နှစ်မျိုးသော ကံကို ပြု၏၊ နှုတ်ဖြင့် နှစ်မျိုးသော ကံကို ပြု၏၊ စိတ်ဖြင့် နှစ်မျိုးသော ကံကို ပြု၏၊ ထိုသူသည် “အဏ္ဍဇဂဠုန်တို့သည် အသက်ရှည်ကြ၏၊ အဆင်းလှကြ၏၊ ချမ်းသာများကြ၏”ဟု ကြားအပ်ဖူး၏၊ ထိုသူအား “ငါသည် ခန္ဓာကိုယ်ပျက်စီး၍ သေပြီးသည်မှ နောက်၌ အဏ္ဍဇဂဠုန်တို့၏ အသင်းဝင်အဖြစ်သို့ ရောက်ရမူ ကောင်းလေစွ”ဟု ဤသို့ အကြံ ဖြစ်၏၊ ထိုသူသည် ခန္ဓာကိုယ် ပျက်စီး၍ သေပြီးသည်မှ နောက်၌ အဏ္ဍဇဂဠုန်တို့၏အသင်းဝင် အဖြစ်သို့ ရောက်ရ၏။

ရဟန်း ဤလောက၌ အချို့သော သူ၏ ခန္ဓာကိုယ် ပျက်စီး၍ သေပြီးသည်မှ နောက်၌ အဏ္ဍဇဂဠုန်တို့၏ အသင်းဝင်အဖြစ်သို့ ရောက်ရခြင်း၏ အကြောင်းကား ဤသည်ပင်တည်း၊ အထောက်အပံ့ကား ဤသည်ပင်တည်းဟု (ဟောတော်မူ၏)။

တတိယသုတ်။

၄-၆-ဒုတိယာဒိ ဒွယကာရီသုတ် သုံးသုတ်

၃၉၅-၃၉၇။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ တစ်ခုသော နေရာ၌ ထိုင်နေပြီးသော ထိုရဟန်းသည် မြတ်စွာဘုရား အား"အသျှင်ဘုရား ဤလောက၌ အချို့သော သူ၏ ခန္ဓာကိုယ် ပျက်စီး၍ သေပြီးသည်မှ နောက်၌ ဇလာဗုဇဂဠုန်။ပ။ သံသေဒဇဂဠုန်။ပ။ ဩပပါတိကဂဠုန်တို့၏ အသင်းဝင်အဖြစ်သို့ ရောက်ရခြင်း၏ အကြောင်းကား အဘယ်ပါနည်း၊ အထောက်အပံ့ကား အဘယ်ပါနည်း”ဟု ဤစကားကို လျှောက်၏။

ရဟန်း ဤလောက၌ အချို့သော သူသည်ကိုယ်ဖြင့် နှစ်မျိုးသော ကံကို ပြု၏၊ နှုတ်ဖြင့် နှစ်မျိုးသော ကံကို ပြု၏၊ စိတ်ဖြင့် နှစ်မျိုးသော ကံကို ပြု၏၊ ထိုသူသည် “ဩပပါတိကဂဠုန်တို့သည် အသက်ရှည်ကြ၏၊ အဆင်းလှကြ၏၊ ချမ်းသာများကြ၏ ”ဟု ကြားအပ်ဖူး၏၊ ထိုသူအား “ငါသည် ခန္ဓာကိုယ်ပျက် စီး၍ သေပြီးသည်မှ နောက်၌ ဩပပါတိကဂဠုန်တို့၏ အသင်းဝင်အဖြစ်သို့ ရောက်ရမူကောင်းလေစွ”ဟု ဤသို့ အကြံ ဖြစ်၏၊ ထိုသူသည် ခန္ဓာကိုယ် ပျက်စီး၍ သေပြီးသည်မှ နောက်၌ ဩပပါတိကဂဠုန်တို့၏ အသင်းဝင်အဖြစ်သို့ ရောက်ရ၏။

ရဟန်း ဤလောက၌ အချို့သော သူ၏ ခန္ဓာကိုယ် ပျက်စီး၍ သေပြီးသည်မှ နောက်၌ ဩပပါတိကဂဠုန်တို့၏ အသင်းဝင်အဖြစ်သို့ ရောက်ရခြင်း၏ အကြောင်းကား ဤသည်ပင်တည်း၊ အထောက်အပံ့ကား ဤသည်ပင်တည်းဟု (ဟောတော်မူ၏)။

ဆဋ္ဌသုတ်။

၇-၁၆-အဏ္ဍဇဒါနူပကာရသုတ် ဆယ်သုတ်

၃၉၈-၄၀၇။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ တစ်ခုသော နေရာ၌ ထိုင်နေပြီးသော ထိုရဟန်းသည် မြတ်စွာဘုရား အား"အသျှင်ဘုရား ဤလောက၌ အချို့သောသူ၏ ခန္ဓာကိုယ်ပျက်စီး၍ သေပြီးသည်မှ နောက်၌ အဏ္ဍဇဂဠုန်တို့၏ အသင်းဝင်အဖြစ်သို့ ရောက်ရခြင်း၏ အကြောင်းကား အဘယ်ပါနည်း၊ အထောက်အပံ့ကားအဘယ်ပါနည်း ”ဟု ဤစကားကို လျှောက်၏။

ရဟန်း ဤလောက၌ အချို့သော သူသည်ကိုယ်ဖြင့် နှစ်မျိုးသော ကံကို ပြု၏၊ နှုတ်ဖြင့် နှစ်မျိုးသော ကံကို ပြု၏၊ စိတ်ဖြင့် နှစ်မျိုးသော ကံကို ပြု၏၊ ထိုသူသည် “အဏ္ဍဇဂဠုန်တို့သည် အသက်ရှည်ကြ၏၊ အဆင်းလှကြ၏၊ ချမ်းသာများကြ၏ ”ဟု ကြားအပ်ဖူး၏၊ ထိုသူအား “ငါသည် ခန္ဓာကိုယ်ပျက် စီး၍ သေပြီးသည်မှ နောက်၌ အဏ္ဍဇဂဠုန်တို့၏ အသင်းဝင်အဖြစ်သို့ ရောက်ရမူကောင်းလေစွ”ဟု ဤသို့ အကြံ ဖြစ်၏။ ထိုသူသည် ထမင်းကို ပေးလှူ၏။ပ။ အဖျော်ကို ပေးလှူ၏။

အဝတ်ကို ပေးလှူ၏။ ယာဉ်ကို ပေးလှူ၏။ ပန်းကို ပေးလှူ၏။ နံ့သာကို ပေးလှူ၏။ နံ့သာပျောင်းကိုပေးလှူ၏။ အိပ်ရာကို ပေးလှူ၏။ နေရာကျောင်းကို ပေးလှူ၏။ ဆီမီးကို ပေးလှူ၏။ ထိုသူသည်ခန္ဓာကိုယ် ပျက်စီး၍ သေပြီးသည်မှ နောက်၌ အဏ္ဍဇဂဠုန်တို့၏ အသင်းဝင်အဖြစ်သို့ ရောက်ရ၏။

သောဠသမသုတ်။

၁၇-၄၆-ဇလာဗုဇဒါနူပကာရသုတ်

֍ ၄၀၈-

֍ ၄၃၇။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ တစ်ခုသော နေရာ၌ ထိုင်နေပြီးသော ထိုရဟန်းသည် မြတ်စွာဘုရား အား"အသျှင်ဘုရား ဤလောက၌ အချို့သောသူ၏ ခန္ဓာကိုယ် ပျက်စီး၍ သေပြီးသည်မှ နောက်၌ ဇလာဗုဇဂဠုန်တို့၏။ပ။ သံသေဒဇဂဠုန်တို့၏။ပ။ ဩပပါတိကဂဠုန်တို့၏ အသင်းဝင်အဖြစ်သို့ ရောက်ရခြင်း၏အကြောင်းကား အဘယ်ပါနည်း၊ အထောက်အပံ့ကား အဘယ်ပါနည်း ”ဟု ဤစကားကို လျှောက်၏။

ရဟန်း ဤလောက၌ အချို့သော သူသည်ကိုယ်ဖြင့် နှစ်မျိုးသော ကံကို ပြု၏၊ နှုတ်ဖြင့် နှစ်မျိုးသော ကံကို ပြု၏၊ စိတ်ဖြင့် နှစ်မျိုးသော ကံကို ပြု၏၊ ထိုသူသည် “ဩပပါတိကဂဠုန်တို့သည် အသက်ရှည်ကြ၏၊ အဆင်းလှကြ၏၊ ချမ်းသာများကြ၏”ဟု ကြားအပ်ဖူး၏၊ ထိုသူအား “ငါသည် ခန္ဓာကိုယ်ပျက် စီး၍ သေပြီးသည်မှ နောက်၌ ဩပပါတိကဂဠုန်တို့၏ အသင်းဝင်အဖြစ်သို့ ရောက်ရမူကောင်းလေစွ”ဟု ဤသို့ အကြံ ဖြစ်၏။ ထိုသူသည် ထမင်းကို ပေးလှူ၏။ပ။ အဖျော်ကို ပေးလှူ၏။ပ။ ဆီမီးကို ပေးလှူ၏။ပ။ ထိုသူသည် ခန္ဓာကိုယ်ပျက်စီး၍ သေပြီးသည်မှ နောက်၌ ဩပပါတိကဂဠုန်တို့၏ အသင်းဝင်အဖြစ်သို့ ရောက်ရ၏။

ဆစတ္တာလီသမသုတ်။

[ ဤသို့ အပေါင်းအားဖြင့် လေးဆယ့်ခြောက်သုတ်တို့ ဖြစ်ကုန်၏။ ]

သုပဏ္ဏသံယုတ် ပြီး၏။

၁၀-ဂန္ဓဗ္ဗကာယသံယုတ်

၁-သုဒ္ဓိကသုတ်

֍ ၄၃၈။ အခါတစ်ပါး၌ မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထိပြည် အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အရံဖြစ်သော ဇေတဝန်ကျောင်း၌ (သီတင်းသုံး) နေတော်မူ၏။ပ။ မြတ်စွာဘုရားသည် ဤစကားကို မိန့်တော်မူ၏- “ရဟန်းတို့သင်တို့အား ဂန္ဓဗ္ဗနတ်မျိုးတို့ကို ဟောအံ့၊ ထိုတရားကို နာကြကုန်လော့။ ရဟန်းတို့ ဂန္ဓဗ္ဗနတ်မျိုးတို့ဟူသည် အဘယ်တို့နည်းဟူမူ- ရဟန်းတို့ အမြစ်နံ့သာ၌ အစိုးရသော နတ်တို့ ရှိကုန်၏၊ အနှစ်နံ့သာ၌ အစိုးရသော နတ်တို့ ရှိကုန်၏၊ အကာနံ့သာ၌ အစိုးရသော နတ်တို့ ရှိကုန်၏၊ အခေါက်နံ့သာ၌ အစိုးရသော နတ်တို့ ရှိကုန်၏၊ အပွေးနံ့သာ၌ အစိုးရသော နတ်တို့ ရှိကုန်၏၊ အရွက်နံ့သာ၌ အစိုးရသောနတ်တို့ ရှိကုန်၏၊ အပွင့်နံ့သာ၌ အစိုးရသော နတ်တို့ ရှိကုန်၏၊ အသီးနံ့သာ၌ အစိုးရသော နတ်တို့ရှိကုန်၏၊ အရည်နံ့သာ၌ အစိုးရသော နတ်တို့ ရှိကုန်၏၊ အနံ့နံ့သာ၌ အစိုးရသော နတ်တို့ ရှိကုန်၏။ ရဟန်းတို့ ဤနတ်တို့ကို ဂန္ဓဗ္ဗနတ်မျိုးတို့”ဟူ၍ ဆိုအပ်ကုန်၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

ပဌမသုတ်။

၂-သုစရိတသုတ်

֍ ၄၃၉။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ တစ်ခုသော နေရာ၌ ထိုင်နေပြီးသော ထိုရဟန်းသည် မြတ်စွာဘုရားအား"အသျှင်ဘုရား ဤလောက၌ အချို့သော သူ၏ ခန္ဓာကိုယ် ပျက်စီး၍ သေပြီးသည်မှ နောက်၌ ဂန္ဓဗ္ဗနတ်တို့၏ အသင်းဝင်အဖြစ်သို့ ရောက်ရခြင်း၏ အကြောင်းကား အဘယ်ပါနည်း၊ အထောက်အပံ့ကားအဘယ် ပါနည်း”ဟု ဤစကားကို လျှောက်၏။

ရဟန်း ဤလောက၌ အချို့သော သူသည်ကိုယ်ဖြင့် နှစ်မျိုးသော ကံကို ပြု၏၊ နှုတ်ဖြင့် နှစ်မျိုးသော ကံကို ပြု၏၊ စိတ်ဖြင့် နှစ်မျိုးသော ကံကို ပြု၏၊ ထိုသူသည် “ဂန္ဓဗ္ဗနတ်တို့သည် အသက်ရှည်ကြ၏၊ အဆင်းလှကြ၏၊ ချမ်းသာများကြ၏”ဟု ကြားအပ်ဖူး၏၊ ထိုသူအား “ငါသည် ခန္ဓာကိုယ် ပျက်စီး၍ သေပြီးသည်မှ နောက်၌ ဂန္ဓဗ္ဗနတ်တို့၏ အသင်းဝင်အဖြစ်သို့ ရောက်ရမူ ကောင်းလေစွ”ဟု ဤသို့အကြံ ဖြစ်၏၊ ထိုသူသည် ခန္ဓာကိုယ် ပျက်စီး၍ သေပြီးသည်မှ နောက်၌ ဂန္ဓဗ္ဗနတ်တို့၏အသင်းဝင်အဖြစ်သို့ ရောက်ရ၏။

ရဟန်း ဤလောက၌ အချို့သော သူ၏ ခန္ဓာကိုယ် ပျက်စီး၍ သေပြီးသည်မှ နောက်၌ ဂန္ဓဗ္ဗနတ် တို့၏အသင်းဝင်အဖြစ်သို့ ရောက်ရခြင်း၏ အကြောင်းကား ဤသည်ပင်တည်း၊ အထောက်အပံ့ကား ဤသည်ပင်တည်းဟု (ဟောတော်မူ၏)။

ဒုတိယသုတ်။

၃-မူလဂန္ဓဒါတာသုတ်

֍ ၄၄၀။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ တစ်ခုသော နေရာ၌ ထိုင်နေပြီးသော ထိုရဟန်းသည် မြတ်စွာဘုရားအား"အသျှင်ဘုရား ဤလောက၌ အချို့သော သူ၏ ခန္ဓာကိုယ် ပျက်စီး၍ သေပြီးသည်မှ နောက်၌ အမြစ်နံ့သာ၌ အစိုးရသော နတ်တို့၏ အသင်းဝင်အဖြစ်သို့ ရောက်ရခြင်း၏ အကြောင်းကား အဘယ်ပါနည်း၊ အထောက်အပံ့ကား အဘယ်ပါနည်း”ဟု ဤစကားကို လျှောက်၏။

ရဟန်း ဤလောက၌ အချို့သော သူသည်ကိုယ်ဖြင့် ကောင်းသော အကျင့်ကို ကျင့်၏၊ နှုတ်ဖြင့်ကောင်းသော အကျင့်ကို ကျင့်၏၊ စိတ်ဖြင့် ကောင်းသော အကျင့်ကို ကျင့်၏၊ ၊ ထိုသူသည် “အမြစ်နံ့သာ၌ အစိုးရသော နတ်တို့သည် အသက်ရှည်ကြ၏၊ အဆင်းလှကြ၏၊ ချမ်းသာများကြ၏ ”ဟု ကြားအပ်ဖူး၏၊ ထိုသူအား “ငါသည် ခန္ဓာကိုယ် ပျက်စီး၍ သေပြီးသည်မှ နောက်၌ အမြစ်နံ့သာ၌ အစိုးရသော နတ်တို့၏အသင်းဝင်အဖြစ်သို့ ရောက်ရမူ ကောင်းလေစွ”ဟု ဤသို့ အကြံ ဖြစ်၏၊ ထိုသူသည် အမြစ်နံ့သာကိုပေးလှူ၏၊ ထိုသူသည် ခန္ဓာကိုယ် ပျက်စီး၍ သေပြီးသည်မှ နောက်၌ အမြစ်နံ့သာ၌ အစိုးရသော နတ်တို့၏ အသင်းဝင်အဖြစ်သို့ ရောက်ရ၏။

ရဟန်း ဤလောက၌ အချို့သော သူ၏ ခန္ဓာကိုယ် ပျက်စီး၍ သေပြီးသည်မှ နောက်၌ အမြစ် နံ့သာ၌ အစိုးရသော နတ်တို့၏ အသင်းဝင်အဖြစ်သို့ ရောက်ရခြင်း၏ အကြောင်းကား ဤသည်ပင်တည်း၊ အထောက်အပံ့ကား ဤသည်ပင်တည်းဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

တတိယသုတ်။

၄-၁၂-သာရဂန္ဓာဒိဒါတာသုတ်ကိုးသုတ်

֍ ၄၄၁-

֍ ၄၄၉။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ တစ်ခုသော နေရာ၌ ထိုင်နေပြီးသော ထိုရဟန်းသည် မြတ်စွာဘုရား အား"အသျှင်ဘုရား ဤလောက၌ အချို့သော သူ၏ ခန္ဓာကိုယ် ပျက်စီး၍ သေပြီးသည်မှ နောက်၌ အနှစ်နံ့သာ၌ အစိုးရသော နတ်တို့၏။ပ။ အကာနံ့သာ၌ အစိုးရသော နတ်တို့၏။ပ။ အခေါက်နံ့သာ၌ အစိုးရသော နတ်တို့၏။ပ။ အပွေးနံ့သာ၌ အစိုးရသော နတ်တို့၏။ပ။ အရွက်နံ့သာ၌ အစိုးရသော နတ်တို့၏။ပ။ အပွင့်နံ့သာ၌ အစိုးရသော နတ်တို့၏။ပ။ အသီးနံ့သာ၌ အစိုးရသော နတ်တို့၏။ပ။ အရည်နံ့သာ၌ အစိုးရသော နတ်တို့၏။ပ။ အနံ့နံ့သာ၌ အစိုးရသော နတ်တို့၏ အသင်းဝင်အဖြစ်သို့ ရောက်ရခြင်း၏ အကြောင်းကား အဘယ်ပါနည်း၊ အထောက်အပံ့ကား အဘယ်ပါနည်း”ဟု လျှောက်၏။

ရဟန်း ဤလောက၌ အချို့သော သူသည်ကိုယ်ဖြင့် ကောင်းသော အကျင့်ကို ကျင့်၏၊ နှုတ်ဖြင့်ကောင်းသော အကျင့်ကို ကျင့်၏၊ စိတ်ဖြင့် ကောင်းသော အကျင့်ကို ကျင့်၏၊ ၊ ထိုသူသည် “အနှစ်နံ့သာ၌့အစိုးရသော နတ်တို့သည် အသက်ရှည်ကြ၏၊ အဆင်းလှကြ၏၊ ချမ်းသာများကြ၏ ”ဟု ကြားအပ်ဖူး၏၊ ထိုသူအား “ငါသည် ခန္ဓာကိုယ်ပျက်စီး၍ သေပြီးသည်မှ နောက်၌ အနှစ်နံ့သာ၌ အစိုးရသော နတ်တို့၏။ပ။ အကာနံ့သာ၌ အစိုးရသော နတ်တို့၏။ပ။ အခေါက်နံ့သာ၌ အစိုးရသော နတ်တို့၏။ပ။ အပွေးနံ့သာ ၌ အစိုးရသော နတ်တို့၏။ပ။ အရွက်နံ့သာ၌ အစိုးရသော နတ်တို့၏။ပ။ အပွင့်နံ့သာ၌ အစိုးရသော နတ်တို့၏။ပ။ အသီးနံ့သာ၌ အစိုးရသော နတ်တို့၏။ပ။ အရည်နံ့သာ၌ အစိုးရသောနတ်တို့၏။ပ။ အနံ့နံ့သာ၌ အစိုးရသော နတ်တို့၏ အသင်းဝင်အဖြစ်သို့ ရောက်ရမူ ကောင်းလေစွ”ဟု ဤသို့ အကြံ ဖြစ်၏၊ ထိုသူသည် အနှစ်နံ့သာတို့ကို ပေးလှူ၏။ ထိုသူသည် အကာနံ့သာတို့ကိုပေးလှူ၏။ ထိုသူသည် အခေါက်နံ့သာတို့ကို ပေးလှူ၏။ ထိုသူသည် အပွေးနံ့သာတို့ကို ပေးလှူ၏။

ထိုသူသည် အရွက်နံ့သာ တို့ကို ပေးလှူ၏။ ထိုသူသည် အပွင့်နံ့သာတို့ကို ပေးလှူ၏။ ထိုသူသည်အသီးနံ့သာတို့ကို ပေးလှူ၏။ ထိုသူသည် အရည်နံ့သာတို့ကို ပေးလှူ၏။ ထိုသူသည် အနံ့နံ့သာတို့ကိုပေးလှူ၏။ ထိုသူသည် ခန္ဓာကိုယ်ပျက်စီး၍ သေပြီးသည်မှ နောက်၌ အနံ့နံ့သာ၌ အစိုးရသော နတ်တို့၏ အသင်းဝင်အဖြစ်သို့ ရောက် ရ၏။

ရဟန်း ဤလောက၌ အချို့သော သူ၏ ခန္ဓာကိုယ် ပျက်စီး၍ သေပြီးသည်မှ နောက်၌ အနံ့နံ့သာ၌ အစိုးရသော နတ်တို့၏ အသင်းဝင်အဖြစ်သို့ ရောက်ရခြင်း၏ အကြောင်းကား ဤသည်ပင်တည်း၊ အထောက်အပံ့ကား ဤသည်ပင်တည်းဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

ဒွါဒသမသုတ်။

၁၃-၂၂-မူလဂန္ဓာဒါနူပကာရသုတ် ဆယ်သုတ်

֍ ၄၅၀-

֍ ၄၅၉။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ တစ်ခုသော နေရာ၌ ထိုင်နေပြီးသော ထိုရဟန်းသည် မြတ်စွာဘုရား အား"အသျှင်ဘုရား ဤလောက၌ အချို့သော သူ၏ ခန္ဓာကိုယ် ပျက်စီး၍ သေပြီးသည်မှ နောက်၌ အမြစ်နံ့သာ၌ အစိုးရသော နတ်တို့၏ အသင်းဝင်အဖြစ်သို့ ရောက်ရခြင်း၏ အကြောင်းကား အဘယ်ပါနည်း၊ အထောက်အပံ့ကား အဘယ်ပါနည်း”ဟု ဤစကားကို လျှောက်၏။

ထိုသူအား “ငါသည် ခန္ဓာကိုယ် ပျက်စီး၍ သေပြီးသည်မှ နောက်၌ အမြစ်နံ့သာ၌ အစိုးရသော နတ်တို့၏အသင်းဝင်အဖြစ်သို့ ရောက်ရမူ ကောင်းလေစွ”ဟု ဤသို့ အကြံ ဖြစ်၏၊ ထိုသူသည် ထမင်းကိုပေးလှူ၏။ပ။ အဖျော်ကို ပေးလှူ၏။ အဝတ်ကို ပေးလှူ၏။ ယာဉ်ကို ပေးလှူ၏။ ပန်းကို ပေးလှူ၏။

နံ့သာကို ပေးလှူ၏။ နံ့သာပျောင်းကို ပေးလှူ၏။ အိပ်ရာကို ပေးလှူ၏။ နေရာကျောင်းကို ပေးလှူ၏။

ဆီမီးကို ပေးလှူ၏။ ထိုသူသည် ခန္ဓာကိုယ် ပျက်စီး၍ သေပြီးသည်မှ နောက်၌ အမြစ်နံ့သာ၌ အစိုးရသော နတ် တို့၏ အသင်းဝင်အဖြစ်သို့ ရောက်ရ၏။

ဗာဝီသတိမသုတ်။

၂၃-၁၁၂-သာရဂန္ဓာဒိဒါနူပကာရ သုတ်ကိုးဆယ်

֍ ၄၆၀-

֍ ၅၄၉။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ တစ်ခုသော နေရာ၌ ထိုင်နေပြီးသော ထိုရဟန်းသည် မြတ်စွာဘုရား အား့"အသျှင်ဘုရား ဤလောက၌ အချို့သော သူ၏ ခန္ဓာကိုယ် ပျက်စီး၍ သေပြီးသည်မှ နောက်၌ အနှစ်နံ့သာ၌ အစိုးရသော နတ်တို့၏။ပ။ အကာနံ့သာ၌ အစိုးရသော နတ်တို့၏။ အခေါက်နံ့သာ၌ အစိုးရသော နတ်တို့၏။ အပွေးနံ့သာ၌ အစိုးရသော နတ်တို့၏။ အရွက်နံ့သာ၌ အစိုးရသော နတ်တို့၏။

အပွင့် နံ့သာ၌ အစိုးရသော နတ်တို့၏။ အသီးနံ့သာ၌ အစိုးရသော နတ်တို့၏။ အရည်နံ့သာ၌ အစိုးရသော နတ်တို့၏။ အနံ့နံ့သာ၌ အစိုးရသော နတ်တို့၏ အသင်းဝင်အဖြစ်သို့ ရောက်ရခြင်း၏အကြောင်းကား အဘယ်ပါနည်း၊ အထောက်အပံ့ကား အဘယ်ပါနည်း”ဟု ဤစကားကို လျှောက်၏။

ရဟန်း ဤလောက၌ အချို့သော သူသည်ကိုယ်ဖြင့် ကောင်းသော အကျင့်ကို ကျင့်၏၊ နှုတ်ဖြင့်ကောင်းသော အကျင့်ကို ကျင့်၏၊ စိတ်ဖြင့် ကောင်းသော အကျင့်ကို ကျင့်၏။ ထိုသူသည် “အနံ့နံ့သာ၌ အစိုးရသော နတ်တို့သည် အသက်ရှည်ကြ၏၊ အဆင်းလှကြ၏၊ ချမ်းသာများကြ၏”ဟု ကြားအပ်ဖူး။ ထိုသူအား “ငါသည် ခန္ဓာကိုယ် ပျက်စီး၍ သေပြီးသည်မှ နောက်၌ အနံ့နံ့သာ၌ အစိုးရသော နတ်တို့၏အသင်းဝင်အဖြစ်သို့ ရောက်ရမူ ကောင်းလေစွ”ဟု ဤသို့ အကြံ ဖြစ်၏၊ ထိုသူသည် ထမင်းကိုပေးလှူ၏။ပ။ အဖျော်ကို ပေးလှူ၏။ အဝတ်ကို ပေးလှူ၏။ ယာဉ်ကို ပေးလှူ၏။ ပန်းကို ပေးလှူ၏။

ဆီမီးကို ပေးလှူ၏။ ထိုသူသည် ခန္ဓာကိုယ် ပျက်စီး၍ သေပြီးသည်မှ နောက်၌ အနံ့နံ့သာ၌ အစိုးရသောနတ် တို့၏ အသင်းဝင်အဖြစ်သို့ ရောက်ရ၏။

ဒွါဒသသတိမသုတ်။

[ ဤသို့ အပေါင်းအားဖြင့် တစ်ရာ့တစ်ဆယ့်နှစ်သုတ်တို့ ဖြစ်ကုန်၏။ ]

ဂန္ဓဗ္ဗကာယသံယုတ် ပြီး၏။

၁၁-ဝလာဟကသံယုတ်

၁-သုဒ္ဓိကသုတ်

֍ ၅၅၀။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ ရဟန်းတို့ သင်တို့အား ဝလာဟကနတ်မျိုးတို့ကို ဟောပြအံ့၊ ထိုတရားကိုနာကြကုန်လော့။ ရဟန်းတို့ ဝလာဟကနတ်မျိုးတို့ဟူသည် အဘယ်တို့နည်း၊ ရဟန်းတို့ အအေးကို ပြုတတ်သော ဝလာဟကနတ်၊ အပူကို ပြုတတ်သော ဝလာဟကနတ်၊ ဆီးနှင်းကျစေတတ်သောဝလာဟက နတ်၊ လေတိုက်ခတ်စေတတ်သော ဝလာဟကနတ်၊ မိုးရွာစေတတ်သောဝလာဟကနတ်တို့သည် ရှိကြကုန်၏။ ရဟန်းတို့ ဤနတ်တို့ကို ဝလာဟကနတ်မျိုးတို့ဟုဆိုအပ်ကုန်၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

ပဌမသုတ်။

၂-သုစရိတသုတ်

֍ ၅၅၁။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ တစ်ခုသော နေရာ၌ ထိုင်နေပြီးသော ထိုရဟန်းသည် မြတ်စွာဘုရားအား"အသျှင်ဘုရား ဤလောက၌ အချို့သော သူ၏ ခန္ဓာကိုယ် ပျက်စီး၍ သေပြီးသည်မှ နောက်၌ ဝလာဟက နတ်တို့၏ အသင်းဝင်အဖြစ်သို့ ရောက်ရခြင်း၏ အကြောင်းကား အဘယ်ပါနည်း၊ အထောက်အပံ့ကား အဘယ်ပါနည်း”ဟု ဤစကားကို လျှောက်၏။

ရဟန်း ဤလောက၌ အချို့သော သူသည်ကိုယ်ဖြင့် ကောင်းသော အကျင့်ကို ကျင့်၏၊ နှုတ်ဖြင့်ကောင်းသော အကျင့်ကို ကျင့်၏၊ စိတ်ဖြင့် ကောင်းသော အကျင့်ကို ကျင့်၏။ ထိုသူသည့်"ဝလာဟကနတ် တို့သည် အသက်ရှည်ကြ၏၊ အဆင်းလှကြ၏၊ ချမ်းသာများကြ၏”ဟု ကြားအပ်ဖူး၏။

ထိုသူအား “ငါသည် ခန္ဓာကိုယ် ပျက်စီး၍ သေပြီးသည်မှ နောက်၌ ဝလာဟကနတ်တို့၏အသင်းဝင်အဖြစ်သို့ ရောက်ရမူ ကောင်းလေစွ”ဟု ဤသို့ အကြံ ဖြစ်၏၊ ထိုသူသည် ခန္ဓာကိုယ်ပျက်စီး၍ သေပြီးသည်မှ နောက်၌ ဝလာဟက နတ်တို့၏ အသင်းဝင်အဖြစ်သို့ ရောက်ရ၏။

ရဟန်း ဤလောက၌ အချို့သော သူ၏ ခန္ဓာကိုယ် ပျက်စီး၍ သေပြီးသည်မှ နောက်၌ ဝလာဟကနတ်တို့၏ အသင်းဝင်အဖြစ်သို့ ရောက်ရခြင်း၏ အကြောင်းကား ဤသည်ပင်တည်း၊ အထောက်အပံ့ကား ဤသည်ပင်တည်းဟု (ဟောတော်မူ၏)။

ဒုတိယသုတ်။

၃-၁၂-သီတဝလာဟကဒါနူပကာရ ဆယ်သုတ်

֍ ၅၅၂-

֍ ၅၆၁။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ တစ်ခုသော နေရာ၌ ထိုင်နေပြီးသော ထိုရဟန်းသည် မြတ်စွာဘုရား အား"အသျှင်ဘုရား ဤလောက၌ အချို့သော သူ၏ ခန္ဓာကိုယ်ပျက်စီး၍ သေပြီးသည်မှ နောက်၌ အအေးကိုပြုတတ်သော ဝလာဟကနတ်တို့၏ အသင်းဝင်အဖြစ်သို့ ရောက်ရခြင်း၏ အကြောင်းကား အဘယ်ပါနည်း၊ အထောက်အပံ့ကား အဘယ်ပါနည်း ”ဟု ဤစကားကို လျှောက်၏။

ရဟန်း ဤလောက၌ အချို့သော သူသည်ကိုယ်ဖြင့် ကောင်းသော အကျင့်ကို ကျင့်၏၊ နှုတ်ဖြင့်ကောင်းသော အကျင့်ကို ကျင့်၏၊ စိတ်ဖြင့် ကောင်းသော အကျင့်ကို ကျင့်၏။ ထိုသူသည် “အအေးကိုပြု တတ်သော ဝလာဟကနတ်တို့သည် အသက်ရှည်ကြ၏၊ အဆင်းလှကြ၏၊ ချမ်းသာများကြ၏”ဟုကြားအပ် ဖူး၏၊ ထိုသူအား “ငါသည် ခန္ဓာကိုယ် ပျက်စီး၍ သေပြီးသည်မှ နောက်၌ အအေးကိုပြုတတ်သော ဝလာဟကနတ်တို့၏ အသင်းဝင်အဖြစ်သို့ ရောက်ရမူ ကောင်းလေစွ”ဟု ဤသို့ အကြံဖြစ်၏၊ ထိုသူသည် ထမင်းကို ပေးလှူ၏။ပ။ ဆီမီးကို ပေးလှူ၏။ ထိုသူသည် ခန္ဓာကိုယ် ပျက်စီး၍ သေပြီးသည်မှ နောက်၌ အအေးကို ပြုတတ်သော ဝလာဟကနတ်တို့၏ အသင်းဝင်အဖြစ်သို့ ရောက်ရ၏။

ရဟန်း ဤလောက၌ အချို့သော သူ၏ ခန္ဓာကိုယ် ပျက်စီး၍ သေပြီးသည်မှ နောက်၌ အအေးကိုပြုတတ်သော ဝလာဟကနတ်တို့၏ အသင်းဝင်အဖြစ်သို့ ရောက်ရခြင်း၏ အကြောင်းကား ဤသည်ပင်တည်း၊ အထောက်အပံ့ကား ဤသည်ပင်တည်းဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

ဒွါဒသမသုတ်။

၁၃-၅၂-ဥဏှဝလာဟကဒါနူပကာရသုတ်

֍ ၅၆၂-

֍ ၆၀၁။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ တစ်ခုသော နေရာ၌ ထိုင်နေပြီးသော ထိုရဟန်းသည် မြတ်စွာဘုရား အား ဤစကားကို လျှောက်၏- “အသျှင်ဘုရား ဤလောက၌ အချို့သော သူ၏ ခန္ဓာကိုယ် ပျက်စီး၍ သေပြီးသည်မှ နောက်၌ အပူကို ပြုတတ်သော ဝလာဟကနတ်တို့၏။ပ။ ဆီးနှင်းကျစေတတ်သော ဝလာဟကနတ်တို့၏။ပ။ လေတိုက်ခတ်စေတတ်သော ဝလာဟကနတ်တို့၏။ပ။ မိုးရွာစေတတ်သောဝလာဟက နတ်တို့၏ အသင်းဝင်အဖြစ်သို့ ရောက်ရခြင်း၏ အကြောင်းကား အဘယ်ပါနည်း၊ အထောက်အပံ့ကား အဘယ်ပါနည်း ”ဟု ဤစကားကို လျှောက်၏။

ရဟန်း ဤလောက၌ အချို့သော သူသည်ကိုယ်ဖြင့် ကောင်းသော အကျင့်ကို ကျင့်၏၊ နှုတ်ဖြင့်ကောင်းသော အကျင့်ကို ကျင့်၏၊ စိတ်ဖြင့် ကောင်းသော အကျင့်ကို ကျင့်၏။ ထိုသူသည် “မိုးရွာစေတတ်သော ဝလာဟကနတ်တို့သည် အသက်ရှည်ကြ၏၊ အဆင်းလှကြ၏၊ ချမ်းသာများကြ၏”ဟုကြားအပ်ဖူး၏။ ထိုသူအား “ငါသည် ခန္ဓာကိုယ် ပျက်စီး၍ သေပြီးသည်မှ နောက်၌ မိုးရွာစေတတ်သောဝလာဟကနတ် တို့၏ အသင်းဝင်အဖြစ်သို့ ရောက်ရမူ ကောင်းလေစွ”ဟု ဤသို့ အကြံ ဖြစ်၏။

ထိုသူသည် ထမင်းကို ပေးလှူ၏။ပ။ ဆီမီးကို ပေးလှူ၏။ ထိုသူသည် ခန္ဓာကိုယ်ပျက်စီး၍ သေပြီးသည်မှနောက်၌ မိုးရွာစေ တတ်သော ဝလာဟကနတ်တို့၏ အသင်းဝင်အဖြစ်သို့ ရောက်ရ၏။

ရဟန်း ဤလောက၌ အချို့သော သူ၏ ခန္ဓာကိုယ် ပျက်စီး၍ သေပြီးသည်မှ နောက်၌ မိုးရွာစေတတ်သော ဝလာဟကနတ်တို့၏ အသင်းဝင်အဖြစ်သို့ ရောက်ရခြင်း၏ အကြောင်းကား ဤသည်ပင်တည်း၊ အထောက်အပံ့ကား ဤသည်ပင်တည်းဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

ဒွေပညာသမသုတ်။

၅၃-သီတဝလာဟကသုတ်

֍ ၆၀၂။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ တစ်ခုသော နေရာ၌ ထိုင်နေပြီးသော ထိုရဟန်းသည် မြတ်စွာဘုရားအား"အသျှင်ဘုရား တစ်ရံတစ်ခါ အေးခြင်း၏ အကြောင်းကား အဘယ်ပါနည်း၊ အထောက်အပံ့ကား အဘယ်ပါနည်း”ဟု ဤစကားကို လျှောက်၏။

ရဟန်း အအေးကို ပြုတတ်သော ဝလာဟကနတ်တို့ဟူ၍ ရှိကုန်၏၊ အကြင်အခါ၌ ထိုနတ်တို့အား"ငါတို့သည်ကိုယ်ပိုင်မွေ့လျော်မှုဖြင့် နေကြရမူ ကောင်းလေစွ”ဟု ဤသို့ အကြံ ဖြစ်ပေါ်လာ၏။ ထိုအခါထိုနတ်တို့၏ စိတ်တောင့်တမှုကို အကြောင်းပြု၍ အအေးဖြစ်၏။

ရဟန်း တစ်ရံတစ်ခါ အေးခြင်း၏ အကြောင်းကား ဤသည်ပင်တည်း၊ အထောက်အပံ့ကား ဤသည်ပင်တည်းဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

တေပညာသမသုတ်။

၅၄-ဥဏှဝလာဟကသုတ်

֍ ၆၀၃။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ တစ်ခုသော နေရာ၌ ထိုင်နေပြီးသော ထိုရဟန်းသည် မြတ်စွာဘုရားအား"အသျှင်ဘုရား တစ်ရံတစ်ခါ ပူခြင်း၏ အကြောင်းကား အဘယ်ပါနည်း၊ အထောက်အပံ့ကား အဘယ်ပါနည်း ”ဟု ဤစကားကို လျှောက်၏။

ရဟန်း အပူကို ပြုတတ်သော ဝလာဟကနတ်တို့ဟူ၍ ရှိကုန်၏၊ အကြင်အခါ၌ ထိုနတ်တို့အား"ငါတို့သည်ကိုယ်ပိုင်မွေ့လျော်မှုဖြင့် နေကြရမူ ကောင်းလေစွ”ဟု ဤသို့ အကြံ ဖြစ်ပေါ်လာ၏။ ထိုအခါထိုနတ်တို့၏ စိတ်တောင့်တမှုကို အကြောင်းပြု၍ အပူဖြစ်၏။

ရဟန်း တစ်ရံတစ်ခါ ပူခြင်း၏ အကြောင်းကား ဤသည်ပင်တည်း၊ အထောက်အပံ့ကား ဤသည်ပင်တည်းဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

စတုပညာသမသုတ်။

၅၅-အဗ္ဘဝလာဟကသုတ်

֍ ၆၀၄။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ တစ်ခုသော နေရာ၌ ထိုင်နေပြီးသော ထိုရဟန်းသည် မြတ်စွာဘုရားအား"အသျှင်ဘုရား တစ်ရံတစ်ခါ ဆီးနှင်းကျခြင်း၏ အကြောင်းကား အဘယ်ပါနည်း၊ အထောက်အပံ့ကားအဘယ်ပါနည်း ”ဟု ဤစကားကို လျှောက်၏။

ရဟန်း ဆီးနှင်းကျခြင်းကို ပြုတတ်သော ဝလာဟကနတ်တို့ဟူ၍ ရှိကုန်၏၊ အကြင်အခါ၌ ထိုနတ်တို့အား “ငါတို့သည်ကိုယ်ပိုင်မွေ့လျော်မှုဖြင့် နေကြရမူ ကောင်းလေစွ”ဟု ဤသို့ အကြံဖြစ်ပေါ်လာ၏။ ထိုအခါ ထိုနတ်တို့၏ စိတ်တောင့်တမှုကို အကြောင်းပြု၍ ဆီးနှင်းကျမှု ဖြစ်၏။

ရဟန်း တစ်ရံတစ်ခါ ဆီးနှင်းကျခြင်း၏ အကြောင်းကား ဤသည်ပင်တည်း၊ အထောက်အပံ့ကား ဤသည်ပင်တည်းဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

ပဉ္စပညာသမသုတ်။

၅၆-ဝါတဝလာဟကသုတ်

֍ ၆၀၅။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ တစ်ခုသော နေရာ၌ ထိုင်နေပြီးသော ထိုရဟန်းသည် မြတ်စွာဘုရားအား"အသျှင်ဘုရား တစ်ရံတစ်ခါ လေတိုက်ခတ်ခြင်း၏ အကြောင်းကား အဘယ်ပါနည်း၊ အထောက်အပံ့ကားအဘယ်ပါနည်း ”ဟု ဤစကားကို လျှောက်၏။

ရဟန်း လေတိုက်ခတ်ခြင်းကို ပြုတတ်သော ဝလာဟကနတ်တို့ဟူ၍ ရှိကုန်၏၊ အကြင်အခါ၌ ထိုနတ်တို့အား “ငါတို့သည်ကိုယ်ပိုင်မွေ့လျော်မှုဖြင့် နေကြရမူ ကောင်းလေစွ”ဟု ဤသို့ အကြံဖြစ်ပေါ်လာ၏။ ထိုအခါ ထိုနတ်တို့၏ စိတ်တောင့်တမှုကို အကြောင်းပြု၍ လေတိုက်ခတ်၏။

ရဟန်း တစ်ရံတစ်ခါ လေတိုက်ခတ်ခြင်း၏ အကြောင်းကား ဤသည်ပင်တည်း၊ အထောက်အပံ့ကား ဤသည်ပင် တည်းဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

ဆပ္ပညာသမသုတ်။

၅၇-ဝဿဝလာဟကသုတ်

֍ ၆၀၆။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ တစ်ခုသော နေရာ၌ ထိုင်နေပြီးသော ထိုရဟန်းသည် မြတ်စွာဘုရားအား"အသျှင်ဘုရား တစ်ရံတစ်ခါ မိုးရွာခြင်း၏ အကြောင်းကား အဘယ်ပါနည်း၊ အထောက်အပံ့ကား အဘယ်ပါနည်း ”ဟု ဤစကားကို လျှောက်၏။

ရဟန်း မိုးရွာခြင်းကို ပြုတတ်သော ဝလာဟကနတ်တို့ဟူ၍ ရှိကုန်၏၊ အကြင်အခါ၌ ထိုနတ်တို့အား “ငါတို့သည်ကိုယ်ပိုင်မွေ့လျော်မှုဖြင့် နေကြရမူ ကောင်းလေစွ”ဟု ဤသို အကြံ ဖြစ်ပေါ်လာ၏။ ထိုအခါ ထိုနတ်တို့၏ စိတ်တောင့်တမှုကို အကြောင်းပြု၍ မိုးရွာ၏။

ရဟန်း တစ်ရံတစ်ခါ မိုးရွာခြင်း၏ အကြောင်းကား ဤသည်ပင်တည်း၊ အထောက်အပံ့ကား ဤသည်ပင်တည်းဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

သတ္တပညာသမသုတ်။

သတ္တပညာသသုတ္တန် ပြီး၏။

ဝလာဟကသံယုတ် ပြီး၏။

၁၂-ဝစ္ဆဂေါတ္တသံယုတ်

၁-ရူပအညာဏသုတ်

֍ ၆၀၇။ အခါတစ်ပါး၌ မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထိပြည် အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အရံဖြစ်သောဇေတဝန်ကျောင်း၌ (သီတင်းသုံး) နေတော်မူ၏။ ထိုအခါ ဝစ္ဆဂေါတ္တပရိဗိုဇ်သည် မြတ်စွာဘုရားထံသို့ ချဉ်းကပ်၍ မြတ်စွာဘုရားနှင့် အတူ ဝမ်းမြောက်ဝမ်းသာ နှုတ်ဆက်စကား ပြောဆိုပြီးလျှင် တစ်ခုသောနေရာ၌ ထိုင်နေလျက် မြတ်စွာဘုရားအား ဤစကားကို လျှောက်၏-"အသျှင်ဂေါတမ ‘လောကသည်မြဲ၏ ‘ဟူ၍လည်းကောင်း၊ ‘လောကသည် မမြဲ’ ဟူ၍လည်းကောင်း၊ ‘လောကသည်အဆုံးရှိ၏ ‘ဟူ၍လည်းကောင်း၊ ‘လောကသည် အဆုံးမရှိ’ဟူ၍လည်းကောင်း၊ ‘ထိုအသက်သည်ထိုကိုယ်တည်း’ဟူ၍လည်းကောင်း၊ ‘အသက်သည် တခြားကိုယ်သည် တခြား’ဟူ၍လည်းကောင်း၊ ‘သတ္တဝါသည် သေသည်မှ နောက်၌ ဖြစ်၏ ‘ဟူ၍လည်းကောင်း၊ ‘သတ္တဝါသည် သေသည်မှ နောက်၌ မဖြစ်’ ဟူ၍လည်းကောင်း၊ ‘သတ္တဝါသည် သေသည်မှ နောက်၌ ဖြစ်လည်း ဖြစ် မဖြစ်လည်းမဖြစ် ‘ဟူ၍လည်းကောင်း၊ ‘သတ္တဝါသည် သေသည်မှ နောက်၌ ဖြစ်သည်လည်း မဟုတ် မဖြစ်သည်လည်း့မဟုတ်’ဟူ၍လည်းကောင်း လောက၌ ဤအမျိုးမျိုးကုန်သော အယူတို့ ဖြစ်ပေါ်ရခြင်း၏ အကြောင်းကားအဘယ်ပါနည်း၊ အထောက်အပံ့ကား အဘယ်ပါနည်း ”ဟု (လျှောက်၏)။

ဝစ္ဆ ရုပ်၌ မသိခြင်းကြောင့်, ရုပ်ဖြစ်ကြောင်း၌ မသိခြင်းကြောင့်, ရုပ်ချုပ်ရာ၌ မသိခြင်းကြောင့်,ရုပ်ချုပ်ရာ (နိဗ္ဗာန်) သို့ ရောက်ကြောင်းအကျင့်၌ မသိခြင်းကြောင့် ‘လောကသည်မြဲ၏ ‘ဟူ၍လည်းကောင်း။ပ။ ‘သတ္တဝါသည် သေသည်မှ နောက်၌ ဖြစ်သည်လည်း မဟုတ်မဖြစ်သည်လည်း မဟုတ် ‘ဟူ၍လည်း ကောင်း လောက၌ ဤသို့အားဖြင့် ဤအမျိုးမျိုးကုန်သောအယူတို့ ဖြစ်ပေါ်ကုန်၏။

ဝစ္ဆ ‘လောကသည် မြဲ၏ ‘ဟူ၍လည်းကောင်း၊ ‘လောကသည် မမြဲ’ ဟူ၍လည်းကောင်း။ပ။ ‘သတ္တဝါသည် သေသည်မှ နောက်၌ ဖြစ်သည်လည်း မဟုတ် မဖြစ်သည်လည်း မဟုတ် ‘ဟူ၍လည်းကောင်း လောက၌ ဤအမျိုးမျိုးကုန်သော အယူတို့ ဖြစ်ပေါ်ရခြင်း၏ အကြောင်းကား ဤသည်ပင်တည်း၊ အထောက် အပံ့ကား ဤသည်ပင်တည်းဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

ပဌမသုတ်။

၂-ဝေဒနာအညာဏသုတ်

֍ ၆၀၈။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ တစ်ခုသော နေရာ၌ ထိုင်နေပြီးသော ဝစ္ဆဂေါတ္တပရိဗိုဇ်သည် မြတ်စွာဘုရား အား ဤစကားကို လျှောက်၏- “အသျှင်ဘုရား ‘လောကသည် မြဲ၏ ‘ဟူ၍လည်းကောင်း၊ ‘လောကသည်မမြဲ’ ဟူ၍လည်းကောင်း။ပ။ ‘သတ္တဝါသည် သေသည်မှ နောက်၌ ဖြစ်သည်လည်း မဟုတ် မဖြစ်သည်လည်း မဟုတ်’ဟူ၍လည်းကောင်း လောက၌ ဤအမျိုးမျိုးကုန်သော အယူတို့ ဖြစ်ပေါ်ရခြင်း၏အကြောင်း ကား အဘယ်ပါနည်း၊ အထောက်အပံ့ကား အဘယ်ပါနည်း ”ဟု (လျှောက်၏)။

ဝစ္ဆ ခံစားမှု ‘ဝေဒနာ’ ၌ မသိခြင်းကြောင့်, ခံစားမှု ‘ဝေဒနာ’ ဖြစ်ကြောင်း၌ မသိခြင်းကြောင့်, ခံစားမှု'ဝေဒနာ’ ချုပ်ရာ၌ မသိခြင်းကြောင့်, ခံစားမှု ‘ဝေဒနာ'ချုပ်ရာ (နိဗ္ဗာန်) သို့ ရောက်ကြောင်းအကျင့်၌ မသိခြင်းကြောင့် ‘လောကသည် မြဲ၏ ‘ဟူ၍လည်းကောင်း၊ ‘လောကသည် မမြဲ ‘ဟူ၍လည်းကောင်း။ပ။ ‘သတ္တဝါသည် သေသည်မှ နောက်၌ ဖြစ်သည်လည်း မဟုတ် မဖြစ်သည်လည်းမဟုတ် ‘ဟူ၍လည်းကောင်း လောက၌ ဤသို့အားဖြင့် ဤအမျိုးမျိုးကုန်သော အယူတို့ ဖြစ်ပေါ်ကုန်၏။

ဝစ္ဆ ‘လောကသည် မြဲ၏ ‘ဟူ၍လည်းကောင်း၊ ‘လောကသည် မမြဲ’ ဟူ၍လည်းကောင်း။ပ။ ‘သတ္တဝါသည် သေသည်မှ နောက်၌ ဖြစ်သည်လည်း မဟုတ် မဖြစ်သည်လည်း မဟုတ် ‘ဟူ၍လည်းကောင်းလောက၌ ဤအမျိုးမျိုးကုန်သော အယူတို့ ဖြစ်ပေါ်ရခြင်း၏ အကြောင်းကား ဤသည်ပင်တည်း၊ အထောက် အပံ့ကား ဤသည်ပင်တည်းဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

ဒုတိယသုတ်။

၃-သညာအညာဏသုတ်

֍ ၆၀၉။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ တစ်ခုသော နေရာ၌ ထိုင်နေပြီးသော ဝစ္ဆဂေါတ္တပရိဗိုဇ်သည် မြတ်စွာဘုရား အား ဤစကားကို လျှောက်၏- “အသျှင်ဂေါတမ ‘လောကသည် မြဲ၏ ‘ဟူ၍လည်းကောင်း၊ ‘လောကသည်မမြဲ’ ဟူ၍လည်းကောင်း။ပ။ ‘သတ္တဝါသည် သေသည်မှ နောက်၌ ဖြစ်သည်လည်း မဟုတ် မဖြစ်သည်လည်း မဟုတ် ‘ဟူ၍လည်းကောင်း လောက၌ ဤအမျိုးမျိုးကုန်သော အယူတို့ ဖြစ်ပေါ်ရခြင်း၏အကြောင်း ကား အဘယ်ပါနည်း၊ အထောက်အပံ့ကား အဘယ်ပါနည်း ”ဟု (လျှောက်၏)။

ဝစ္ဆ မှတ်သားမှု'သညာ’ ၌ မသိခြင်းကြောင့်, မှတ်သားမှု'သညာ’ ဖြစ်ကြောင်း၌ မသိခြင်းကြောင့်,မှတ်သားမှု ‘သညာ’ ချုပ်ရာ၌ မသိခြင်းကြောင့်, မှတ်သားမှု ‘သညာ’ ချုပ်ရာ (နိဗ္ဗာန်) သို့ ရောက်ကြောင်း့အကျင့်၌ မသိခြင်းကြောင့် ‘လောကသည် မြဲ၏ ‘ဟူ၍လည်းကောင်း၊ ‘လောကသည်မမြဲ’ဟူ၍လည်းကောင်း။ပ။ ‘သတ္တဝါသည် သေသည်မှ နောက်၌ ဖြစ်သည်လည်း မဟုတ် မဖြစ်သည်လည်းမဟုတ်’ ဟူ၍လည်း ကောင်း လောက၌ ဤသို့ အားဖြင့် ဤအမျိုးမျိုးကုန်သော အယူတို့ ဖြစ်ပေါ်ကုန်၏။

ဝစ္ဆ ‘လောကသည် မြဲ၏ ‘ဟူ၍လည်းကောင်း၊ ‘လောကသည် မမြဲ’ ဟူ၍လည်းကောင်း။ပ။ ‘သတ္တဝါသည် သေသည်မှ နောက်၌ ဖြစ်သည်လည်း မဟုတ် မဖြစ်သည်လည်း မဟုတ်’ ဟူ၍လည်းကောင်းလောက၌ ဤအမျိုးမျိုးကုန်သော အယူတို့ ဖြစ်ပေါ်ရခြင်း၏ အကြောင်းကား ဤသည်ပင်တည်း၊ အထောက် အပံ့ကား ဤသည်ပင်တည်းဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

တတိယသုတ်။

၄-သင်္ခါရအညာဏသုတ်

֍ ၆၁၀။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ တစ်ခုသော နေရာ၌ ထိုင်နေပြီးသော ဝစ္ဆဂေါတ္တပရိဗိုဇ်သည် မြတ်စွာဘုရား အား ဤစကားကို လျှောက်၏- “အသျှင်ဂေါတမ ‘လောကသည် မြဲ၏ ‘ဟူ၍လည်းကောင်း၊ ‘လောကသည်မမြဲ’ ဟူ၍လည်းကောင်း။ပ။ ‘သတ္တဝါသည် သေသည်မှ နောက်၌ ဖြစ်သည်လည်း မဟုတ် မဖြစ်သည်လည်းမဟုတ်’ဟူ၍လည်းကောင်း လောက၌ ဤအမျိုးမျိုးကုန်သော အယူတို့ ဖြစ်ပေါ်ရခြင်း၏ အကြောင်းကားအဘယ်ပါနည်း၊ အထောက်အပံ့ကား အဘယ်ပါနည်း ”ဟု (လျှောက်၏)။

ဝစ္ဆ ပြုပြင်မှု ‘သင်္ခါရ'တို့၌ မသိခြင်းကြောင့်, ပြုပြင်မှု ‘သင်္ခါရ'တို့ ဖြစ်ကြောင်း၌ မသိခြင်းကြောင့်,ပြုပြင်မှု ‘သင်္ခါရ'တို့ ချုပ်ရာ၌ မသိခြင်းကြောင့်, ပြုပြင်မှု ‘သင်္ခါရ'တို့ ချုပ်ရာ (နိဗ္ဗာန်) သို့ရောက်ကြောင်း အကျင့်၌ မသိခြင်းကြောင့် ‘လောကသည် မြဲ၏ ‘ဟူ၍လည်းကောင်း၊ ‘လောကသည်မမြဲ’ ဟူ၍လည်းကောင်း။ပ။ ‘သတ္တဝါသည် သေသည်မှ နောက်၌ ဖြစ်သည်လည်း မဟုတ်မဖြစ်သည်လည်း မဟုတ်’ ဟူ၍လည်း ကောင်း လောက၌ ဤသို့အားဖြင့် ဤအမျိုးမျိုးကုန်သော အယူတို့ဖြစ်ပေါ်ကုန်၏။

ဝစ္ဆ ‘လောကသည် မြဲ၏ ‘ဟူ၍လည်းကောင်း၊ ‘လောကသည် မမြဲ’ ဟူ၍လည်းကောင်း။ပ။ ‘သတ္တဝါသည် သေသည်မှ နောက်၌ ဖြစ်သည်လည်း မဟုတ် မဖြစ်သည်လည်း မဟုတ် ‘ဟူ၍လည်းကောင်းလောက၌ ဤအမျိုးမျိုးကုန်သော အယူတို့ ဖြစ်ပေါ်ရခြင်း၏ အကြောင်းကား ဤသည်ပင်တည်း၊ အထောက် အပံ့ကား ဤသည်ပင်တည်းဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

စတုတ္ထသုတ်။

၅-ဝိညာဏအညာဏသုတ်

֍ ၆၁၁။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ တစ်ခုသော နေရာ၌ ထိုင်နေပြီးသော ဝစ္ဆဂေါတ္တပရိဗိုဇ်သည် မြတ်စွာဘုရား အား ဤစကားကို လျှောက်၏-"အသျှင်ဂေါတမ ‘လောကသည် မြဲ၏ ‘ဟူ၍လည်းကောင်း၊ ‘လောကသည်မမြဲ’ ဟူ၍လည်းကောင်း။ပ။ ‘သတ္တဝါသည် သေသည်မှ နောက်၌ ဖြစ်သည်လည်း မဟုတ် မဖြစ်သည်လည်း မဟုတ်’ ဟူ၍လည်းကောင်း လောက၌ ဤအမျိုးမျိုးကုန်သော အယူတို့ ဖြစ်ပေါ်ရခြင်း၏အကြောင်း ကား အဘယ်ပါနည်း၊ အထောက်အပံ့ကား အဘယ်ပါနည်း ”ဟု (လျှောက်၏)။

ဝစ္ဆ ဝိညာဏ်၌ မသိခြင်းကြောင့်, ဝိညာဏ်ဖြစ်ကြောင်း၌ မသိခြင်းကြောင့်, ဝိညာဏ်ချုပ်ရာ၌ မသိခြင်းကြောင့်, ဝိညာဏ်ချုပ်ရာ (နိဗ္ဗာန်) သို့ ရောက်ကြောင်းအကျင့်၌ မသိခြင်းကြောင့် ‘လောကသည်မြဲ၏ ‘ဟူ၍လည်းကောင်း၊ ‘လောကသည် မမြဲ’ ဟူ၍လည်းကောင်း။ပ။ ‘သတ္တဝါသည် သေသည်မှ နောက်၌ ဖြစ်သည်လည်း မဟုတ် မဖြစ်သည်လည်း မဟုတ်’ ဟူ၍လည်းကောင်း လောက၌ ဤသို့အားဖြင့် ဤအမျိုးမျိုးကုန်သော အယူတို့ ဖြစ်ပေါ်ကုန်၏။

ဝစ္ဆ ‘လောကသည် မြဲ၏ ‘ဟူ၍လည်းကောင်း၊ ‘လောကသည် မမြဲ’ ဟူ၍လည်းကောင်း။ပ။ ‘သတ္တဝါသည် သေသည်မှ နောက်၌ ဖြစ်သည်လည်း မဟုတ် မဖြစ်သည်လည်း မဟုတ် ‘ဟူ၍လည်းကောင်းလောက၌ ဤအမျိုးမျိုးကုန်သော အယူတို့ ဖြစ်ပေါ်ရခြင်း၏ အကြောင်းကား ဤသည်ပင်တည်း၊ အထောက် အပံ့ကား ဤသည်ပင်တည်းဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

ပဉ္စမသုတ်။

၆-၁၀-ရူပအဒဿန စသောငါးသုတ်

֍ ၆၁၂-

֍ ၆၁၆။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ တစ်ခုသော နေရာ၌ ထိုင်နေပြီးသော ဝစ္ဆဂေါတ္တပရိဗိုဇ်သည် မြတ်စွာဘုရားအား ဤစကားကို လျှောက်၏- “အသျှင်ဂေါတမ ‘လောကသည် မြဲ၏ ‘ဟူ၍လည်းကောင်း၊ ‘လောကသည် မမြဲ’ ဟူ၍လည်းကောင်း။ပ။ ‘သတ္တဝါသည် သေသည်မှ နောက်၌ ဖြစ်သည်လည်း မဟုတ်မဖြစ်သည်လည်း မဟုတ်’ ဟူ၍လည်းကောင်း လောက၌ ဤအမျိုးမျိုးကုန်သော အယူတို့ဖြစ်ပေါ်ရခြင်း၏ အကြောင်းကား အဘယ်ပါနည်း၊ အထောက်အပံ့ကား အဘယ်ပါနည်း ”ဟု (လျှောက်၏)။

ဝစ္ဆ ရုပ်၌ မမြင်ခြင်းကြောင့်။ပ။ ရုပ်ချုပ်ရာ (နိဗ္ဗာန်) သို့ ရောက်ကြောင်းအကျင့်၌ မမြင်ခြင်းကြောင့်။ပ။ ခံစားမှု ‘ဝေဒနာ’ ၌ မမြင်ခြင်းကြောင့်။ မှတ်သားမှု ‘သညာ’ ၌ ။ ပြုပြင်မှု ‘သင်္ခါရ’ တို့၌ ။ပ။ ဝိညာဏ်၌ မမြင်ခြင်းကြောင့်။ပ။ ဝိညာဏ်ချုပ်ရာ (နိဗ္ဗာန်) သို့ ရောက်ကြောင်းအကျင့်၌ မမြင်ခြင်းကြောင့်။ပ။

ဒသမသုတ်။

၁၁-၁၅-ရူပအနဘိသမယစသောငါးသုတ်

֍ ၆၁၇-

֍ ၆၂၁။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ ဝစ္ဆ ရုပ်၌ ထိုးထွင်း၍ မသိခြင်းကြောင့်။ပ။ ရုပ်ချုပ်ရာ (နိဗ္ဗာန်) သို့ရောက်ကြောင်းအကျင့်၌ ထိုးထွင်း၍ မသိခြင်းကြောင့်။ပ။

သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ ဝစ္ဆ ခံစားမှု ‘ဝေဒနာ’ ၌ ထိုးထွင်း၍ မသိခြင်းကြောင့်။ပ။

သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ ဝစ္ဆ မှတ်သားမှု ‘သညာ’ ၌ ထိုးထွင်း၍ မသိခြင်းကြောင့်။ပ။

သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ ဝစ္ဆ ပြုပြင်မှု ‘သင်္ခါရ’ တို့၌ ထိုးထွင်း၍ မသိခြင်းကြောင့်။ပ။

သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ ဝစ္ဆ ဝိညာဏ်၌ ထိုးထွင်း၍ မသိခြင်းကြောင့်။ပ။

ပန္နရသမသုတ်။

၁၆-၂၀-ရူပအနနုဗောဓစသောငါးသုတ်

֍ ၆၂၂-

֍ ၆၂၆။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ တစ်ခုသော နေရာ၌ ထိုင်နေပြီးသော ဝစ္ဆဂေါတ္တပရိဗိုဇ်သည် မြတ်စွာဘုရားအား ဤစကားကို လျှောက်၏-"အသျှင်ဂေါတမ။ပ။ အကြောင်းကား အဘယ်ပါနည်း၊ အထောက်အပံ့ကား အဘယ်ပါနည်း ”ဟု (လျှောက်၏)။ ဝစ္ဆ ရုပ်၌ လျော်စွာ မသိခြင်းကြောင့်။ပ။ ရုပ်ချုပ်ရာ (နိဗ္ဗာန်) သို့ ရောက်ကြောင်းအကျင့်၌ လျော်စွာ မသိခြင်းကြောင့်။ပ။

သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ ဝစ္ဆ ခံစားမှု ‘ဝေဒနာ’ ၌ ။ပ။

သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ ဝစ္ဆ မှတ်သားမှု ‘သညာ’ ၌ ။ပ။

သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ ဝစ္ဆ ပြုပြင်မှု ‘သင်္ခါရ’ တို့၌ ။ပ။

သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ ဝစ္ဆ ဝိညာဏ်၌ လျော်စွာ မသိခြင်းကြောင့်။ပ။ ဝိညာဏ်ချုပ်ရာ (နိဗ္ဗာန်) သို့ ရောက်ကြောင်းအကျင့်၌ လျော်စွာ မသိခြင်းကြောင့်။ပ။

ဝီသတိမသုတ်။

၂၁-၂၅-ရူပအပ္ပဋိဝေဓစသောငါးသုတ်

֍ ၆၂၇-

֍ ၆၃၁။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ အသျှင်ဂေါတမ။ အကြောင်းကား အဘယ်ပါနည်း၊ အထောက်အပံ့ကားအဘယ်ပါနည်း။ပ။ ဝစ္ဆ ရုပ်၌ ထိုးထွင်း၍ မသိခြင်းကြောင့်။ပ။ ဝစ္ဆ ဝိညာဏ်၌ ထိုထွင်း၍ မသိခြင်းကြောင့်။ပ။

ပဉ္စဝီသတိမသုတ်။

၂၆-၃၀-ရူပအသလ္လက္ခဏစသောငါးသုတ်

֍ ၆၃၂-

֍ ၆၃၆။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ ဝစ္ဆ ရုပ်၌ မမှတ်ခြင်းကြောင့်။ပ။ ဝစ္ဆ ဝိညာဏ်၌ မမှတ်ခြင်းကြောင့်။ပ။

တိံသတိမသုတ်။

၃၁-၃၅-ရူပအနုပလက္ခဏစသောငါးသုတ်

֍ ၆၃၇-

֍ ၆၄၁။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ ဝစ္ဆ ရုပ်၌ လျော်စွာ မမှတ်ခြင်းကြောင့်။ပ။ ဝစ္ဆ ဝိညာဏ်၌ လျော်စွာမမှတ်ခြင်းကြောင့်။ပ။

ပဉ္စတိံသတိမသုတ်။

၃၆-၄၀-ရူပအပ္ပစ္စုပလက္ခဏစသောငါးသုတ်

֍ ၆၄၂-

֍ ၆၄၆။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ ဝစ္ဆ ရုပ်၌ စွဲမြဲစွာ မမှတ်ခြင်းကြောင့်။ပ။ ဝစ္ဆ ဝိညာဏ်၌ စွဲမြဲစွာမမှတ်ခြင်းကြောင့်။ပ။

စတ္တာလီသမသုတ်။

၄၁-၄၅-ရူပအသမပေက္ခဏစသောငါးသုတ်

֍ ၆၄၇-

֍ ၆၅၁။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ ဝစ္ဆ ရုပ်၌ ကောင်းစွာ မရှုခြင်းကြောင့်။ပ။ ဝစ္ဆ ဝိညာဏ်၌ ကောင်းစွာရှုခြင်းကြောင့်။ပ။

ပဉ္စစတ္တာလီသမသုတ်။

၄၆-၅၀-ရူပအပ္ပစ္စုပေက္ခဏစသောငါးသုတ်

֍ ၆၅၂-

֍ ၆၅၆။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ ဝစ္ဆ ရုပ်၌ စွဲမြဲစွာ မရှုခြင်းကြောင့်။ပ။ ဝစ္ဆ ဝိညာဏ်၌ စွဲမြဲစွာမရှုခြင်းကြောင့်။ပ။

ပညာသမသုတ်။

၅၁-၅၄-ရူပအပ္ပစ္စက္ခကမ္မစသောလေးသုတ်

֍ ၆၅၇-

֍ ၆၆၀။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ ဝစ္ဆဂေါတ္တပရိဗိုဇ်သည် မြတ်စွာဘုရားထံသို့ ချဉ်းကပ်ပြီးလျှင် မြတ်စွာဘုရားနှင့် အတူ ဝမ်းမြောက်ဝမ်းသာ နှုတ်ဆက်ပြောဆိုပြီးလျှင် တစ်ခုသော နေရာ၌ ထိုင်နေလျက်မြတ်စွာ ဘုရားအား ဤစကားကို လျှောက်၏- “အသျှင်ဂေါတမ ‘လောကသည်မြဲ၏ ‘ဟူ၍လည်းကောင်း။ပ။ ‘သတ္တဝါသည် သေသည်မှ နောက်၌ ဖြစ်သည်လည်း မဟုတ်မဖြစ်သည်လည်း မဟုတ်’ဟူ၍လည်းကောင်း လောက၌ ဤသို့အားဖြင့် ဤအမျိုးမျိုးကုန်သော အယူတို့ဖြစ်ပေါ်ရခြင်း၏ အကြောင်းကား အဘယ်ပါ နည်း၊ အထောက်အပံ့ကား အဘယ်ပါနည်း ”ဟု (လျှောက်၏)။

ဝစ္ဆ ရုပ်၌ မျက်မှောက်ပြုမှု မရှိခြင်းကြောင့်, ရုပ်ဖြစ်ကြောင်း၌ မျက်မှောက်ပြုမှု မရှိခြင်းကြောင့်,ရုပ်ချုပ်ရာ၌ မျက်မှောက်ပြုမှု မရှိခြင်းကြောင့့််, ရုပ်ချုပ်ရာ (နိဗ္ဗာန်) သို့ ရောက်ကြောင်းအကျင့်၌ မျက်မှောက် ပြုမှု မရှိခြင်းကြောင့်။ပ။

သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ ဝစ္ဆ ခံစားမှု ‘ဝေဒနာ’ ၌ မျက်မှောက်ပြုမှု မရှိခြင်းကြောင့်။ပ။ ခံစားမှု ‘ဝေဒနာ'ချုပ်ရာ (နိဗ္ဗာန်) သို့ ရောက်ကြောင်းအကျင့်၌ မျက်မှောက်ပြုမှု မရှိခြင်းကြောင့်။ပ။

သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ ဝစ္ဆ မှတ်သားမှု ‘သညာ’ ၌ မျက်မှောက်ပြုမှု မရှိခြင်းကြောင့်။ပ။ မှတ်သားမှု ‘သညာ'ချုပ်ရာ (နိဗ္ဗာန်) သို့ ရောက်ကြောင်းအကျင့်၌ မျက်မှောက်ပြုမှု မရှိခြင်းကြောင့်။ပ။

သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ ဝစ္ဆ ပြုပြင်မှု ‘သင်္ခါရ’ တို့၌ မျက်မှောက်ပြုမှု မရှိခြင်းကြောင့်။ပ။ ပြုပြင်မှု'သင်္ခါရ'တို့ချုပ်ရာ (နိဗ္ဗာန်) သို့ ရောက်ကြောင်းအကျင့်၌ မျက်မှောက်ပြုမှု မရှိခြင်းကြောင့်။ပ။

စတုပညာသမသုတ်။

၅၅-ဝိညာဏအပ္ပစ္စက္ခကမ္မသုတ်

֍ ၆၆၁။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ ဝစ္ဆ ဝိညာဏ်၌ မျက်မှောက်ပြုမှု မရှိခြင်းကြောင့်, ဝိညာဏ်ဖြစ်ကြောင်း၌ မျက်မှောက်ပြုမှု မရှိခြင်းကြောင့်, ဝိညာဏ်ချုပ်ရာ၌ မျက်မှောက်ပြုမှု မရှိခြင်းကြောင့်, ဝိညာဏ်ချုပ်ရာ (နိဗ္ဗာန်) သို့ ရောက်ကြောင်းအကျင့်၌ မျက်မှောက်ပြုမှု မရှိခြင်းကြောင့် ‘လောကသည် မြဲ၏ ‘ဟူ၍လည်းကောင်း၊ ‘လောကသည် မမြဲ ‘ဟူ၍လည်းကောင်း။ပ။ ‘သတ္တဝါသည် သေသည်မှ နောက်၌ ဖြစ်သည်လည်းမဟုတ် မဖြစ်သည်လည်း မဟုတ်’ ဟူ၍လည်းကောင်း လောက၌ ဤသို့အားဖြင့် ဤအမျိုးမျိုးကုန်သောအယူတို့ ဖြစ်ပေါ်ကုန်၏။

ဝစ္ဆ ‘လောကသည် မြဲ၏ ‘ဟူ၍လည်းကောင်း၊ ‘လောကသည် မမြဲ ‘ဟူ၍လည်းကောင်း၊ ‘လောကသည် အဆုံးရှိ၏ ‘ဟူ၍လည်းကောင်း၊ ‘လောကသည် အဆုံးမရှိ’ ဟူ၍လည်းကောင်း၊ ‘ထိုအသက်သည်ပင်ထိုကိုယ်တည်း’ဟူ၍လည်းကောင်း၊ ‘အသက်သည် တခြားကိုယ်သည် တခြား’ဟူ၍လည်းကောင်း၊ ‘သတ္တဝါသည် သေသည်မှ နောက်၌ ဖြစ်၏’ဟူ၍လည်းကောင်း၊ ‘သတ္တဝါသည် သေသည်မှ နောက်၌ မဖြစ်’ဟူ၍လည်းကောင်း၊ ‘သတ္တဝါသည် သေသည်မှ နောက်၌ ဖြစ်လည်း ဖြစ် မဖြစ်လည်းမဖြစ်’ဟူ၍လည်းကောင်း၊ ‘သတ္တဝါသည် သေသည်မှ နောက်၌ ဖြစ်သည်လည်း မဟုတ် မဖြစ်သည်လည်းမဟုတ်’ဟူ၍လည်းကောင်း လောက၌ ဤအမျိုးမျိုးကုန်သော အယူတို့ ဖြစ်ပေါ်ရခြင်း၏ အကြောင်းကား ဤသည်ပင်တည်း၊ အထောက် အပံ့ကား ဤသည်ပင်တည်းဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

ပဉ္စပညာသမသုတ်။

ဝစ္ဆဂေါတ္တသံယုတ် ပြီး၏။

၁၃-ဈာနသံယုတ်

၁-သမာဓိမူလကသမာပတ္တိသုတ်

֍ ၆၆၂။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ ရဟန်းတို့ ဈာန်ရသူတို့သည် ဤလေးမျိုးတို့တည်း။ အဘယ်လေးမျိုးတို့နည်းဟူမူ- ရဟန်းတို့ ဤလောက၌ အချို့သော ဈာန်ရသူသည် ဈာန်၌ သာ လိမ္မာ၏၊ ဈာန်ဝင်စားမှု၌ မလိမ္မာ။ ရဟန်းတို့ ဤလောက၌ အချို့သော ဈာန်ရသူသည် ဈာန်ဝင်စားမှု၌သာ လိမ္မာ၏၊ ဈာန်၌ မလိမ္မာ။ ရဟန်းတို့ ဤလောက၌ အချို့သော ဈာန်ရသူသည် ဈာန်၌လည်း မလိမ္မာ၊ ဈာန်ဝင်စားမှု၌လည်း မလိမ္မာ။ ရဟန်းတို့ ဤလောက၌ အချို့သော ဈာန်ရသူသည်ကား ဈာန်၌လည်း လိမ္မာ၏၊ ဈာန်ဝင်စားမှု၌လည်း လိမ္မာ၏။

ရဟန်းတို့ ထိုလေးမျိုးတို့တွင် ဈာန်၌လည်း လိမ္မာ၊ ဈာန်ဝင်စားမှု၌လည်း လိမ္မာသူသည် အထက် ဆုံး့ဖြစ်၏၊ အမြတ်ဆုံး ဖြစ်၏၊ အကြီးဆုံး ဖြစ်၏၊ အလွန်ဆုံး ဖြစ်၏၊ အမွန်ဆုံး ဖြစ်၏။

ရဟန်းတို့ ဥပမာသော်ကား နွားမထက် နို့ကို နို့ထက် နို့ဓမ်းကို နို့ဓမ်းထက် ဆီဦးကို ဆီဦး ထက်ထောပတ်ကို ထောပတ်ထက် ထောပတ်ကြည်ကို အမြတ်ဆုံး ဖြစ်၏ဟု ဆိုရသကဲ့သို့ ဤအတူ ဤလေးမျိုးတို့တွင် ဈာန်၌လည်း လိမ္မာ၊ ဈာန်ဝင်စားမှု၌လည်း လိမ္မာသူသည် အထက်ဆုံး ဖြစ်၏၊ အမြတ်ဆုံး ဖြစ်၏၊ အကြီးဆုံး ဖြစ်၏၊ အလွန်ဆုံး ဖြစ်၏၊ အမွန်ဆုံး ဖြစ်၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

ပဌမသုတ်။

၂-သမာဓိမူလကဌိတိသုတ်

֍ ၆၆၃။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ ရဟန်းတို့ ဈာန်ရသူတို့သည် ဤလေးမျိုးတို့တည်း။ အဘယ်လေးမျိုးတို့နည်းဟူမူ-ရဟန်းတို့ ဤလောက၌ အချို့သော ဈာန်ရသူသည် ဈာန်၌ သာ လိမ္မာ၏၊ ဈာန်ကိုတည်တံ့ ရန် (ထားမှု) ၌ မလိမ္မာ။ ရဟန်းတို့ ဤလောက၌ အချို့သော ဈာန်ရသူသည် ဈာန်ကိုတည်တံ့ရန် (ထားမှု) ၌ သာ လိမ္မာ၏၊ ဈာန်၌ မလိမ္မာ။ ရဟန်းတို့ ဤလောက၌ အချို့သောဈာန်ရသူသည် ဈာန်၌လည်း မလိမ္မာ၊ ဈာန်ကို တည်တံ့ရန် (ထားမှု) ၌လည်း မလိမ္မာ။ ရဟန်းတို့ ဤလောက၌ အချို့သော ဈာန်ရသူသည် ဈာန်၌လည်း လိမ္မာ၏၊ ဈာန်ကို တည်တံ့ရန် (ထားမှု) ၌လည်းလိမ္မာ၏။

ရဟန်းတို့ ထိုလေးမျိုးတို့တွင် ဈာန်၌လည်း လိမ္မာ၊ ဈာန်ကို တည်တံ့ရန် (ထားမှု) ၌လည်း လိမ္မာသူသည် အထက်ဆုံး ဖြစ်၏၊ အမြတ်ဆုံး ဖြစ်၏၊ အကြီးဆုံး ဖြစ်၏၊ အလွန်ဆုံး ဖြစ်၏၊ အမွန်ဆုံးဖြစ်၏။

ရဟန်းတို့ ဥပမာသော်ကား နွားမထက် နို့ကို နို့ထက် နို့ဓမ်းကို နို့ဓမ်းထက် ဆီဦးကို ဆီဦး ထက်ထောပတ်ကို ထောပတ်ထက် ထောပတ်ကြည်ကို အမြတ်ဆုံး ဖြစ်၏ဟု ဆိုရသကဲ့သို့ ဤအတူ ဤလေးမျိုးတို့တွင် ဈာန်၌လည်း လိမ္မာ၊ ဈာန်ကို တည်တံ့ရန် (ထားမှု) ၌လည်း လိမ္မာသူသည် အထက်ဆုံးဖြစ်၏၊ အမြတ်ဆုံး ဖြစ်၏၊ အကြီးဆုံး ဖြစ်၏၊ အလွန်ဆုံး ဖြစ်၏၊ အမွန်ဆုံး ဖြစ်၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

ဒုတိယသုတ်။

၃-သမာဓိမူလကဝုဋ္ဌာနသုတ်

֍ ၆၆၄။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ ရဟန်းတို့ ဈာန်ရသူတို့သည် ဤလေးမျိုးတို့တည်း။ အဘယ်လေးမျိုးတို့နည်းဟူမူ- ရဟန်းတို့ ဤလောက၌ အချို့သော ဈာန်ရသူသည် ဈာန်၌ သာ လိမ္မာ၏၊ ဈာန်မှ ထမှု၌ မလိမ္မာ။ ရဟန်းတို့ ဤလောက၌ အချို့သော ဈာန်ရသူသည် ဈာန်မှ ထမှု၌သာ လိမ္မာ၏၊ ဈာန်၌ မလိမ္မာ။ ရဟန်းတို့ ဤလောက၌ အချို့သော ဈာန်ရသူသည် ဈာန်၌လည်း မလိမ္မာ၊ ဈာန်မှ ထမှု၌လည်း မလိမ္မာ။ ရဟန်းတို့ ဤလောက၌ အချို့သော ဈာန်ရသူသည် ဈာန်၌လည်း လိမ္မာ၏၊ ဈာန်မှထမှု၌လည်း လိမ္မာ၏။

ရဟန်းတို့ ထိုလေးမျိုးတို့တွင် ဈာန်၌လည်း လိမ္မာ၊ ဈာန်မှ ထမှု၌လည်း လိမ္မာသူသည် အထက် ဆုံးဖြစ်၏၊ အမြတ်ဆုံး ဖြစ်၏၊ အကြီးဆုံး ဖြစ်၏၊ အလွန်ဆုံး ဖြစ်၏၊ အမွန်ဆုံး ဖြစ်၏။

ရဟန်းတို့ ဥပမာသော်ကား နွားမထက် နို့ကို။ပ။ အမွန်ဆုံး ဖြစ်၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

တတိယသုတ်။

၄-သမာဓိမူလကကလ္လိတသုတ်

֍ ၆၆၅။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ ရဟန်းတို့ ဈာန်ရသူတို့သည် ဤလေးမျိုးတို့တည်း။ အဘယ်လေးမျိုး့တို့နည်းဟူမူ-ရဟန်းတို့ ဤလောက၌ အချို့သော ဈာန်ရသူသည် ဈာန်၌ သာ လိမ္မာ၏၊ ဈာန်ကိုခံ့အောင် ပြုမှု၌ မလိမ္မာ။ ရဟန်းတို့ ဤလောက၌ အချို့သော ဈာန်ရသူသည် ဈာန်ကို ခံ့အောင်ပြုမှု၌သာ လိမ္မာ၏၊ ဈာန်၌ မလိမ္မာ။ ရဟန်းတို့ ဤလောက၌ အချို့သော ဈာန်ရသူသည် ဈာန်၌လည်းမလိမ္မာ၊ ဈာန်ကို ခံ့အောင် ပြုမှု၌လည်း မလိမ္မာ။ ရဟန်းတို့ ဤလောက၌ အချို့သော ဈာန်ရသူသည်ဈာန်၌လည်း လိမ္မာ၏၊ ဈာန်ကို ခံ့အောင် ပြုမှု၌လည်း လိမ္မာ၏။

ရဟန်းတို့ ထိုလေးမျိုးတို့တွင် ဈာန်၌လည်း လိမ္မာ၊ ဈာန်ကို ခံ့အောင် ပြုမှု၌လည်း လိမ္မာသူသည်အထက်ဆုံး ဖြစ်၏၊ အမြတ်ဆုံး ဖြစ်၏၊ အကြီးဆုံး ဖြစ်၏၊ အလွန်ဆုံး ဖြစ်၏၊ အမွန်ဆုံး ဖြစ်၏။

စတုတ္ထသုတ်။

၅-သမာဓိမူလကအာရမ္မဏသုတ်

֍ ၆၆၆။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ ရဟန်းတို့ ဈာန်ရသူတို့သည် ဤလေးမျိုးတို့တည်း။ အဘယ်လေးမျိုးတို့နည်းဟူမူ- ရဟန်းတို့ ဤလောက၌ အချို့သော ဈာန်ရသူသည် ဈာန်၌ သာ လိမ္မာ၏၊ ဈာန်၏ကသိုဏ်းအာရုံတို့၌ မလိမ္မာ။ ရဟန်းတို့ ဤလောက၌ အချို့သော ဈာန်ရသူသည် ဈာန်၏ ကသိုဏ်းအာရုံတို့၌ သာ လိမ္မာ၏၊ ဈာန်၌ မလိမ္မာ။ ရဟန်းတို့ ဤလောက၌ အချို့သော ဈာန်ရသူသည် ဈာန်၌လည်း မလိမ္မာ၊ ဈာန်၏ ကသိုဏ်းအာရုံတို့၌လည်း မလိမ္မာ။ ရဟန်းတို့ ဤလောက၌ အချို့သော ဈာန်ရသူသည် ဈာန်၌လည်း လိမ္မာ၏၊ ဈာန်၏ ကသိုဏ်းအာရုံတို့၌လည်း လိမ္မာ၏။

ရဟန်းတို့ ထိုလေးမျိုးတို့တွင် ဈာန်၌လည်း လိမ္မာ၊ ဈာန်၏ ကသိုဏ်းအာရုံတို့၌လည်း လိမ္မာသူသည်အထက်ဆုံး ဖြစ်၏၊ အမြတ်ဆုံး ဖြစ်၏၊ အကြီးဆုံး ဖြစ်၏၊ အလွန်ဆုံး ဖြစ်၏၊ အမွန်ဆုံး ဖြစ်၏။

ပဉ္စမသုတ်။

၆-သမာဓိမူလကဂေါစရသုတ်

֍ ၆၆၇။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ ရဟန်းတို့ ဈာန်ရသူတို့သည် ဤလေးမျိုးတို့တည်း။ အဘယ်လေးမျိုးတို့နည်းဟူမူ- ရဟန်းတို့ ဤလောက၌ အချို့သော ဈာန်ရသူသည် ဈာန်၌ သာ လိမ္မာ၏၊ ဈာန်၏ ကျက်စားရာ (အာရုံ) တို့၌ မလိမ္မာ။ ရဟန်းတို့ ဤလောက၌ အချို့သော ဈာန်ရသူသည် ဈာန်၏ ကျက်စားရာ (အာရုံ) တို့၌ သာ လိမ္မာ၏၊ ဈာန်၌ မလိမ္မာ။ ရဟန်းတို့ ဤလောက၌ အချို့သော ဈာန်ရသူသည် ဈာန်၌လည်း မလိမ္မာ၊ ဈာန်၏ ကျက်စားရာ (အာရုံ) တို့၌လည်း မလိမ္မာ။ ရဟန်းတို့ ဤလောက၌ အချို့သောဈာန်ရသူသည် ဈာန်၌လည်း လိမ္မာ၏၊ ဈာန်၏ ကျက်စားရာ (အာရုံ) တို့၌လည်း လိမ္မာ၏။

ရဟန်းတို့ ထိုလေးမျိုးတို့တွင် ဈာန်၌လည်း လိမ္မာ၊ ဈာန်၏ ကျက်စားရာ (အာရုံ) တို့၌လည်းလိမ္မာသူသည် အထက်ဆုံး ဖြစ်၏၊ အမြတ်ဆုံး ဖြစ်၏၊ အကြီးဆုံး ဖြစ်၏၊ အလွန်ဆုံး ဖြစ်၏၊ အမွန်ဆုံးဖြစ်၏။

ဆဋ္ဌသုတ်။

၇-သမာဓိမူလကအဘိနီဟာရသုတ်

֍ ၆၆၈။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ ရဟန်းတို့ ဈာန်ရသူတို့သည် ဤလေးမျိုးတို့တည်း။ အဘယ်လေးမျိုးတို့နည်းဟူမူ-ရဟန်းတို့ ဤလောက၌ အချို့သော ဈာန်ရသူသည် ဈာန်၌ သာ လိမ္မာ၏၊ ဈာန်ကို ရှေးရှု့ဆောင်မှု၌ မလိမ္မာ။ ရဟန်းတို့ ဤလောက၌ အချို့သော ဈာန်ရသူသည် ဈာန်ကို ရှေးရှုဆောင်မှု၌သာလိမ္မာ၏၊ ဈာန်၌ မလိမ္မာ။ ရဟန်းတို့ ဤလောက၌ အချို့သော ဈာန်ရသူသည် ဈာန်၌လည်း မလိမ္မာ၊ ဈာန်ကို ရှေးရှုဆောင်မှု၌လည်း မလိမ္မာ။ ရဟန်းတို့ ဤလောက၌ အချို့သော ဈာန်ရသူသည် ဈာန်၌လည်း လိမ္မာ၏၊ ဈာန်ကို ရှေးရှုဆောင်မှု၌လည်း လိမ္မာ၏။

ရဟန်းတို့ ထိုလေးမျိုးတို့တွင် ဈာန်၌လည်း လိမ္မာ၊ ဈာန်ကို ရှေးရှုဆောင်မှု၌လည်း လိမ္မာသူသည်အထက်ဆုံး ဖြစ်၏၊ အမြတ်ဆုံး ဖြစ်၏၊ အကြီးဆုံး ဖြစ်၏၊ အလွန်ဆုံး ဖြစ်၏၊ အမွန်ဆုံး ဖြစ်၏။

သတ္တမသုတ်။

၈-သမာဓိမူလကသက္ကစ္စကာရီသုတ်

֍ ၆၆၉။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ ရဟန်းတို့ ဈာန်ရသူတို့သည် ဤလေးမျိုးတို့တည်း။ အဘယ်လေးမျိုးတို့နည်းဟူမူ- ရဟန်းတို့ ဤလောက၌ အချို့သော ဈာန်ရသူသည် ဈာန်၌ သာ လိမ္မာ၏၊ ဈာန်၌ အရိုအသေ ပြုလေ့မရှိ။ ရဟန်းတို့ ဤလောက၌ အချို့သော ဈာန်ရသူသည် ဈာန်၌ သာ အရိုအသေ ပြုလေ့ရှိ၏၊ ဈာန်၌ မလိမ္မာ။ ရဟန်းတို့ ဤလောက၌ အချို့သော ဈာန်ရသူသည် ဈာန်၌လည်း မလိမ္မာ၊ ဈာန်၌ အရိုအသေလည်း ပြုလေ့မရှိ။ ရဟန်းတို့ ဤလောက၌ အချို့သော ဈာန်ရသူသည် ဈာန်၌လည်း လိမ္မာ၏၊ ဈာန်၌ အရိုအသေလည်း ပြုလေ့ရှိ၏။

ရဟန်းတို့ ထိုလေးမျိုးတို့တွင် ဈာန်၌လည်း လိမ္မာ၊ ဈာန်၌ အရိုအသေလည်း ပြုလေ့ရှိသော သူသည်အထက်ဆုံး ဖြစ်၏၊ အမြတ်ဆုံး ဖြစ်၏၊ အကြီးဆုံး ဖြစ်၏၊ အလွန်ဆုံး ဖြစ်၏၊ အမွန်ဆုံး ဖြစ်၏။

အဋ္ဌမသုတ်။

၉-သမာဓိမူလကသာတစ္စကာရီသုတ်

֍ ၆၇၀။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ ရဟန်းတို့ ဈာန်ရသူတို့သည် ဤလေးမျိုးတို့တည်း။ အဘယ်လေးမျိုးတို့နည်းဟူမူ- ရဟန်းတို့ ဤလောက၌ အချို့သော ဈာန်ရသူသည် ဈာန်၌ သာ လိမ္မာ၏၊ ဈာန်၌ အမြဲမပြတ် ပြုလေ့မရှိ။ ရဟန်းတို့ ဤလောက၌ အချို့သော ဈာန်ရသူသည် ဈာန်၌ သာ အမြဲမပြတ် ပြုလေ့ရှိ၏၊ ဈာန်၌ မလိမ္မာ။ ရဟန်းတို့ ဤလောက၌ အချို့သော ဈာန်ရသူသည် ဈာန်၌လည်း မလိမ္မာ၊ ဈာန်၌ အမြဲမပြတ်လည်း ပြုလေ့မရှိ။ ရဟန်းတို့ ဤလောက၌ အချို့သော ဈာန်ရသူသည် ဈာန်၌လည်း လိမ္မာ၏၊ ဈာန်၌ အမြဲမပြတ်လည်း ပြုလေ့ရှိ၏။

ရဟန်းတို့ ထိုလေးမျိုးတို့တွင် ဈာန်၌လည်း လိမ္မာ၊ ဈာန်၌ အမြဲမပြတ်လည်း ပြုလေ့ရှိသော သူသည်အထက်ဆုံး ဖြစ်၏၊ အမြတ်ဆုံး ဖြစ်၏၊ အကြီးဆုံး ဖြစ်၏၊ အလွန်ဆုံး ဖြစ်၏၊ အမွန်ဆုံး ဖြစ်၏။

နဝမသုတ်။

၁၀-သမာဓိမူလကသပ္ပါယကာရီသုတ်

֍ ၆၇၁။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ ရဟန်းတို့ ဈာန်ရသူတို့သည် ဤလေးမျိုးတို့တည်း။ အဘယ်လေးမျိုးတို့နည်းဟူမူ- ရဟန်းတို့ ဤလောက၌ အချို့သော ဈာန်ရသူသည် ဈာန်၌ သာ လိမ္မာ၏၊ ဈာန်အားလျောက်ပတ်သည်ကို ပြုလေ့မရှိ။ ရဟန်းတို့ ဤလောက၌ အချို့သော ဈာန်ရသူသည် ဈာန်အားလျောက်ပတ်သည်ကိုသာ ပြုလေ့ရှိ၏၊ ဈာန်၌ မလိမ္မာ။ ရဟန်းတို့ ဤလောက၌ အချို့သော ဈာန်ရသူ့သည် ဈာန်၌လည်း မလိမ္မာ၊ ဈာန်အား လျောက်ပတ်သည်ကိုလည်း ပြုလေ့မရှိ။ ရဟန်းတို့ ဤလောက၌ အချို့သော ဈာန်ရသူသည် ဈာန်၌လည်း လိမ္မာ၏၊ ဈာန်အား လျောက်ပတ်သည်ကိုလည်း ပြုလေ့ရှိ၏။

ရဟန်းတို့ ထိုလေးမျိုးတို့တွင် ဈာန်၌လည်း လိမ္မာ၊ ဈာန်အား လျောက်ပတ်သည်ကိုလည်း ပြုလေ့ရှိသော သူသည် အထက်ဆုံး ဖြစ်၏၊ အမြတ်ဆုံး ဖြစ်၏၊ အကြီးဆုံး ဖြစ်၏၊ အလွန်ဆုံး ဖြစ်၏၊ အမွန်ဆုံး ဖြစ်၏။

ဒသမသုတ်။

[သမာဓိမူလက ပြီး၏။]

၁၁-သမာပတ္တိမူလကဌိတိသုတ်

֍ ၆၇၂။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ ရဟန်းတို့ ဈာန်ရသူတို့သည် ဤလေးမျိုးတို့တည်း။ အဘယ်လေးမျိုးတို့နည်းဟူမူ- ရဟန်းတို့ ဤလောက၌ အချို့သော ဈာန်ရသူသည် ဈာန်ဝင်စားမှု၌သာ လိမ္မာ၏၊ ဈာန်ကိုတည်တံ့ရန် ထားမှု၌ မလိမ္မာ။ ရဟန်းတို့ ဤလောက၌ အချို့သော ဈာန်ရသူသည် ဈာန်ကို တည်တံ့ရန်ထားမှု၌သာ လိမ္မာ၏၊ ဈာန်ဝင်စားမှု၌ မလိမ္မာ။ ရဟန်းတို့ ဤလောက၌ အချို့သော ဈာန်ရသူသည် ဈာန်ဝင်စားမှု၌လည်း မလိမ္မာ၊ ဈာန်ကို တည်တံ့ရန် ထားမှု၌လည်း မလိမ္မာ။ ရဟန်းတို့ ဤလောက၌ အချို့သော ဈာန်ရသူသည် ဈာန်ဝင်စားမှု၌လည်း လိမ္မာ၏။ ဈာန်ကို တည်တံ့ရန် ထားမှု၌လည်း လိမ္မာ၏။

ရဟန်းတို့ ထိုလေးမျိုးတို့တွင် ဈာန်ဝင်စားမှု၌လည်း လိမ္မာ၊ ဈာန်ကို တည်တံ့ရန် ထားမှု၌လည်းလိမ္မာသူသည် အထက်ဆုံး ဖြစ်၏၊ အမြတ်ဆုံး ဖြစ်၏၊ အကြီးဆုံး ဖြစ်၏၊ အလွန်ဆုံး ဖြစ်၏၊ အမွန်ဆုံးဖြစ်၏။

ဧကာဒသမသုတ်။

၁၂-သမာပတ္တိမူလကဝုဋ္ဌာနသုတ်

֍ ၆၇၃။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ ရဟန်းတို့ ဈာန်ရသူတို့သည် ဤလေးမျိုးတို့တည်း။ အဘယ်လေးမျိုးတို့နည်းဟူမူ-ရဟန်းတို့ ဤလောက၌ အချို့သော ဈာန်ရသူသည် ဈာန်ဝင်စားမှု၌သာ လိမ္မာ၏၊ ဈာန်မှထမှု၌ မလိမ္မာ။ ရဟန်းတို့ ဤလောက၌ အချို့သော ဈာန်ရသူသည် ဈာန်မှ ထမှု၌သာ လိမ္မာ၏၊ ဈာန်ဝင်စားမှု၌ မလိမ္မာ။ ရဟန်းတို့ ဤလောက၌ အချို့သော ဈာန်ရသူသည် ဈာန်ဝင်စားမှု၌လည်း မလိမ္မာ၊ ဈာန်မှ ထမှု၌လည်း မလိမ္မာ။ ရဟန်းတို့ ဤလောက၌ အချို့သော ဈာန်ရသူသည် ဈာန်ဝင်စားမှု၌လည်း လိမ္မာ၏၊ ဈာန်မှ ထမှု၌လည်း လိမ္မာ၏။

ရဟန်းတို့ ထိုလေးမျိုးတို့တွင်။ပ။ ဈာန်ရသူသည်။ပ။ အမွန်ဆုံး ဖြစ်၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

ဒွါဒသမသုတ်။

၁၃-သမာပတ္တိမူလကကလ္လိတသုတ်

֍ ၆၇၄။ သာဝတ္ထိနိဒါန်း။ ရဟန်းတို့ ဈာန်ရသူတို့သည် ဤလေးမျိုးတို့တည်း။ အဘယ်လေးမျိုးတို့နည်းဟူမူ- ရဟန်းတို့ ဤလောက၌ အချို့သော ဈာန်ရသူသည် ဈာန်ဝင်စားမှု၌သာ လိမ္မာ၏၊ ဈာန်ကိုခံ့အောင် ပြုမှု၌ မလိမ္မာ။ ရဟန်းတို့ ဤလောက၌ အချို့သော ဈာန်ရသူသည် ဈာန်ကို ခံ့အောင် ပြုမှု၌သာ လိမ္မာ၏၊ ဈာန်ဝင်စားမှု၌ မလိမ္မာ။ ရဟန်းတို့ ဤလောက၌ အချို့သော ဈာန်ရသူသည် ဈာန်ဝင်စား့မှု၌လည်း မလိမ္မာ၊ ဈာန်ကို ခံ့အောင် ပြုမှု၌လည်း မလိမ္မာ။ ရဟန်းတို့ ဤလောက၌ အချို့သော ဈာန်ရသူသည် ဈာန်ဝင်စားမှု၌လည်း လိမ္မာ၏၊ ဈာန်ကို ခံ့အောင် ပြုမှု၌လည်း လိမ္မာ၏။