မဇ္ဈိမနိကာယ်
မဇ္ဈိမပဏ္ဏာသပါဠိတော်
မြန်မာပြန်
နမော တဿ ဘဂဝတော အရဟတော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဿ
၁-ဂဟပတိဝဂ်
၁-ကန္ဒရကသုတ်
֍ ၁
။ အကျွန်ုပ်သည် ဤသို့ ကြားနာခဲ့ရပါသည် -အခါတစ်ပါး၌ မြတ်စွာဘုရားသည် စမ္ပာမြို့ ဂဂ္ဂရာရေကန်ကမ်းနား၌ များမြတ်သော ရဟန်းသံဃာနှင့်အတူ သီတင်းသုံးနေတော်မူ၏။ ထိုအခါ ဆင်ထိန်း၏သား ပေဿသည်လည်းကောင်း၊ ကန္ဒရကပရိဗိုဇ်သည်လည်းကောင်း မြတ်စွာဘုရားထံ ချဉ်းကပ်ကြကုန်၏၊ ချဉ်းကပ်ပြီး၍ ဆင်ထိန်း၏သား ပေဿသည် မြတ်စွာဘုရားကို ရိုသေစွာရှိခိုးပြီးလျှင် တစ်ခုသောနေရာ၌ ထိုင်နေ၏။ ကန္ဒရကပရိဗိုဇ်သည်ကား မြတ်စွာဘုရားနှင့်အတူ ဝမ်းမြောက်ဝမ်းသာ နှုတ်ဆက်ပြောဆို၏၊ ကန္ဒရကပရိဗိုဇ်သည် ဝမ်းမြောက်ဖွယ် အမှတ်ရဖွယ်စကားကို ပြောဆိုပြီးဆုံးစေပြီးလျှင် တစ်ခုသောနေရာ၌ ရပ်ပြီးသော် တိတ်တိတ်ဆိတ်ဆိတ်နေသော ရဟန်းအပေါင်းကို လှည့်လည်ကြည့်ရှုပြီးလျှင် မြတ်စွာဘုရားအား-
“အသျှင်ဂေါတမ အံ့ဖွယ်ရှိပေစွ၊ အသျှင်ဂေါတမ မဖြစ်စဖူးဖြစ်ပေစွ၊ အသျှင်ဂေါတမသည် ရဟန်းအပေါင်းကို အလွန်လျှင် ကောင်းစွာ သွန်သင်ထားပေ၏။ ယခုအခါ အသျှင်ဂေါတမသည် ရဟန်းအပေါင်းကို သွန်သင်ထားသကဲ့သို့ပင် အတိတ်ကာလ၌ ပွင့်တော်မူသော ပူဇော်အထူးကို ခံတော်မူထိုက်သော (အလုံးစုံသောတရားတို့ကို) ကိုယ်တိုင်မှန်စွာသိတော်မူသော ဘုရားသျှင်တို့သည်လည်း ဤအတိုင်းသာလျှင် ရဟန်းအပေါင်းကို ကောင်းစွာ သွန်သင်တော်မူခဲ့ကြကုန်ပြီ။ အသျှင်ဂေါတမ ယခုအခါအသျှင်ဂေါတမသည် ရဟန်းအပေါင်းကို သွန်သင်ထားသကဲ့သို့ အနာဂတ်ကာလ၌ ပွင့်တော်မူကြမည့် ပူဇော်အထူးကို ခံတော်မူထိုက်သော (အလုံးစုံသောတရားတို့ကို) ကိုယ်တိုင်မှန်စွာ သိတော်မူသောဘုရားသျှင်တို့သည်လည်း ဤအတိုင်းသာလျှင် ရဟန်းအပေါင်းကို ကောင်းစွာသွန်သင်တော်မူကြပေကုန်လတ္တံ့”ဟု လျှောက်၏။
֍ ၂
။ ကန္ဒရက ဤစကားသည် မှန်၏၊ ကန္ဒရက ဤစကားသည် မှန်၏၊ ယခုအခါ ငါဘုရားသည်ရဟန်းအပေါင်းကို သွန်သင်ထားသကဲ့သို့ပင် အတိတ်ကာလ၌ ပွင့်တော်မူသော ပူဇော်အထူးကို ခံတော်မူထိုက်သော (အလုံးစုံသောတရားတို့ကို) ကိုယ်တိုင် မှန်စွာ သိတော်မူသော ဘုရားသျှင်တို့သည်လည်း ဤအတိုင်းသာလျှင် ရဟန်းအပေါင်းကို ကောင်းစွာ သွန်သင်တော်မူကြကုန်ပြီ။ ယခုအခါ ငါဘုရားသည်ရဟန်းအပေါင်းကို သွန်သင်ထားသကဲ့သို့ပင် အနာဂတ်ကာလ၌ ပွင့်တော်မူကြမည့် ပူဇော်အထူးကို ခံတော်မူထိုက်သော (အလုံးစုံသောတရားတို့ကို) ကိုယ်တိုင် မှန်စွာ သိတော်မူသော ဘုရားသျှင်တို့သည်လည်း ဤအတိုင်းသာလျှင် ရဟန်းအပေါင်းကို သွန်သင်တော်မူကြပေကုန်လတ္တံ့။ကန္ဒရက ဤရဟန်းအပေါင်း၌ အာသဝေါကုန်ပြီးသော မဂ်အကျင့်ကို ကျင့်သုံးပြီးသော ပြုဖွယ်ကိစ္စကိုပြုပြီးသော ဝန်ထုပ်ကို ချထားပြီးသော (အရဟတ္တဖိုလ်ဟူသော) ကိုယ်ကျိုး ကိုယ့်စီးပွါးကို ရပြီးသောဘဝသံယောဇဉ် ကုန်ခန်းပြီးသော ကောင်းစွာ သိ၍ လွတ်မြောက်ပြီးသော ရဟန္တာဖြစ်ကြသောရဟန်းတို့လည်း ရှိကြကုန်၏၊ ကန္ဒရက ဤရဟန်းအပေါင်း၌ မြဲသောသီလ မြဲသောအသက်မွေးမှုရှိကြသော ရင့်ကျက်သောပညာ ရင့်ကျက်သောအသက်မွေးမှု ရှိကြသော ကျင့်ဆဲ ‘သေက္ခ’ ဖြစ်သော
--ရဟန်းတို့လည်း ရှိကြကုန်၏၊ ထိုရဟန်းတို့သည် သတိပဋ္ဌာန်လေးပါးတို့၌ ကောင်းစွာ တည်နေသောစိတ်ရှိကြကုန်သည် ဖြစ်၍ နေထိုင်ကြကုန်၏။
အဘယ်လေးပါးတို့နည်းဟူမူ-ကန္ဒရက ဤသာသနာတော်၌ ရဟန်းသည် ပြင်းစွာအားထုတ်သော လုံ့လရှိသည်ဖြစ်၍ သမ္ပဇဉ်ဉာဏ်ရှိသည်ဖြစ်၍ သတိရှိသည်ဖြစ်၍ လောက၌ အဘိဇ္ဈာ ဒေါမနဿကို ပယ်ဖျောက်၍ ရုပ်အပေါင်း၌ ရုပ်အပေါင်းကို အကြိမ်ကြိမ် ရှုလေ့ရှိသည်ဖြစ်၍ နေ၏။
ပြင်းစွာအားထုတ်သော လုံ့လရှိသည်ဖြစ်၍ သမ္ပဇဉ်ဉာဏ်ရှိသည်ဖြစ်၍ သတိရှိသည်ဖြစ်၍ လောက၌အဘိဇ္ဈာ ဒေါမနဿကို ပယ်ဖျောက်၍ ဝေဒနာတို့၌ ဝေဒနာတို့ကို အကြိမ်ကြိမ် ရှုလေ့ရှိသည်ဖြစ်၍ နေ၏။
ပြင်းစွာအားထုတ်သော လုံ့လရှိသည်ဖြစ်၍ သမ္ပဇဉ်ဉာဏ်ရှိသည်ဖြစ်၍ သတိရှိသည်ဖြစ်၍ လောက၌ အဘိဇ္ဈာ ဒေါမနဿကို ပယ်ဖျောက်၍ စိတ်၌ စိတ်ကို အကြိမ်ကြိမ် ရှုလေ့ရှိသည်ဖြစ်၍ နေ၏။
ပြင်းစွာအားထုတ်သော လုံ့လရှိသည်ဖြစ်၍ သမ္ပဇဉ်ဉာဏ်ရှိသည်ဖြစ်၍ သတိရှိသည်ဖြစ်၍ လောက၌အဘိဇ္ဈာ ဒေါမနဿကို ပယ်ဖျောက်၍ သဘောတရားတို့၌ သဘောတရားတို့ကို အကြိမ်ကြိမ်ရှုလေ့ရှိသည် ဖြစ်၍ နေ၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။
֍ ၃
။ ဤသို့ မိန့်တော်မူသော် ဆင်ထိန်းသားဖြစ်သော ပေဿသည် မြတ်စွာဘုရားအား- “အသျှင်ဘုရား အံ့ဖွယ်ရှိပေစွ၊ အသျှင်ဘုရား မဖြစ်စဖူးဖြစ်ပေစွ၊ အသျှင်ဘုရား မြတ်စွာဘုရားသည် သတ္တဝါတို့၏ (သန္တာန်၌) ကိလေသာစင်ကြယ်ရန်၊ စိုးရိမ်ပူပန်ခြင်း ငိုကြွေးခြင်းတို့ကို လွန်မြောက်ရန်၊ ကိုယ်ဆင်းရဲစိတ်ဆင်းရဲတို့ ချုပ်ငြိမ်းရန်၊ အရိယမဂ်ကို ရရန်၊ နိဗ္ဗာန်ကို မျက်မှောက်ပြုရန် ဤသတိပဋ္ဌာန်လေးပါးတို့ကို အလွန်လျှင် ကောင်းစွာ ပညတ်ထားတော်မူပါပေ၏။ အသျှင်ဘုရား အဝတ်ဖြူဝတ်သည့် လူဖြစ်သော တပည့်တော်တို့ပင်သော်မှလည်း ရံခါ ရံခါ ဤသတိပဋ္ဌာန်တရား လေးပါးတို့၌ ကောင်းစွာ တည်နေသော စိတ်ရှိကြကုန်သည်ဖြစ်၍ နေထိုင်ကြပါကုန်အံ့။အသျှင်ဘုရား ဤလောက၌ အကျွန်ုပ်တို့သည် ပြင်းစွာအားထုတ်သော လုံ့လရှိသည်ဖြစ်၍ သမ္ပဇဉ်ဉာဏ်ရှိသည်ဖြစ်၍ သတိရှိသည်ဖြစ်၍ လောက၌ အဘိဇ္ဈာ ဒေါမနဿကို ပယ်ဖျောက်၍ ရုပ်အပေါင်း၌ရုပ်အပေါင်းကို အကြိမ်ကြိမ် ရှုလေ့ရှိသည်ဖြစ်၍ နေကြပါကုန်အံ့။
ပြင်းစွာအားထုတ်သော လုံ့လရှိသည်ဖြစ်၍ သမ္ပဇဉ်ဉာဏ်ရှိသည်ဖြစ်၍ သတိရှိသည်ဖြစ်၍ လောက၌အဘိဇ္ဈာ ဒေါမနဿကို ပယ်ဖျောက်၍ ဝေဒနာတို့၌ ဝေဒနာတို့ကို အကြိမ်ကြိမ် ရှုလေ့ရှိသည်ဖြစ်၍နေကြပါကုန်အံ့။
ပြင်းစွာအားထုတ်သော လုံ့လရှိသည်ဖြစ်၍ သမ္ပဇဉ်ဉာဏ်ရှိသည်ဖြစ်၍ သတိရှိသည်ဖြစ်၍ လောက၌အဘိဇ္ဈာဒေါမနဿကို ပယ်ဖျောက်၍ စိတ်၌ စိတ်ကို အကြိမ်ကြိမ် ရှုလေ့ရှိသည်ဖြစ်၍ နေကြပါကုန်အံ့။
ပြင်းစွာအားထုတ်သော လုံ့လရှိသည်ဖြစ်၍ သမ္ပဇဉ်ဉာဏ်ရှိသည်ဖြစ်၍ သတိရှိသည်ဖြစ်၍ လောက၌အဘိဇ္ဈာဒေါမနဿကို ပယ်ဖျောက်၍ သဘောတရားတို့၌ သဘောတရားတို့ကို အကြိမ်ကြိမ် ရှုလေ့ရှိသည်ဖြစ်၍ နေကြပါကုန်အံ့။
အသျှင်ဘုရား အံ့ဖွယ်ရှိပေစွ၊ အသျှင်ဘုရား မဖြစ်စဖူးဖြစ်ပေစွ၊ အသျှင်ဘုရား မြတ်စွာဘုရားသည်ဤသို့ လူတို့၏သန္တာန်၌ဖြစ်သော ကိလေသာအစွဲအလမ်း, လူတို့၏သန္တာန်၌ဖြစ်သောကိလေသာအရှုပ် အထွေး, လူတို့၏သန္တာန်၌ဖြစ်သော စဉ်းလဲခြင်းသည် ရှိနေသည်ဖြစ်ပါလျက် (ထို) သတ္တဝါတို့၏ အကျိုး စီးပွါးရှိ မရှိကို အလွန်လျှင် သိတော်မူနိုင်ပါပေ၏။ အသျှင်ဘုရား လူတို့သည် ရှုပ်ပွေလှပါ၏၊
--အသျှင်ဘုရား တိရစ္ဆာန်တို့သည် ပေါ်လွင်လှပါ၏။ အသျှင်ဘုရား အကျွန်ုပ်သည်ဆင်ရိုင်းကို သင်ကြားဆုံးမ နိုင်သူဖြစ်ပါ၏၊ ဆင်ရိုင်းသည် စမ္ပာမြို့သို့ အသွားအပြန် ပြုလုပ်ရသည့်အချိန်အတွင်း၌ အလုံးစုံသော ထိုစဉ်းလဲကောက်ကျစ်မှုတို့ကို ထင်ရှားစွာ ပြုလုပ်ပြသပါလတ္တံ့။ အသျှင်ဘုရား လူတို့သည်ကား အကျွန်ုပ်တို့၏ ကျေးကျွန် အစေခံ အလုပ်သမားတို့သည်ပင် ကိုယ်ဖြင့် တစ်မျိုးတစ်ဖုံ ပြုတတ်ကြပါ၏၊ နှုတ်ဖြင့် တစ်မျိုးတစ်ဖုံ ပြောတတ်ကြပါကုန်၏၊ လူတို့၏ စိတ်ကားတစ်မျိုး တစ်ဖုံသာ ဖြစ်ပါသည်။ အသျှင်ဘုရား အံ့ဖွယ်ရှိပေစွ၊ အသျှင်ဘုရား မဖြစ်စဖူးဖြစ်ပေစွ၊ အသျှင်ဘုရား မြတ်စွာဘုရားသည် ဤသို့ လူတို့၏သန္တာန်၌ဖြစ်သော ကိလေသာအစွဲအလမ်း, လူတို့၏သန္တာန်၌ဖြစ်သော ကိလေသာအရှုပ်အထွေး, လူ့တို့၏သန္တာန်၌ဖြစ်သော စဉ်းလဲခြင်းသည်ရှိနေသည်ဖြစ်ပါလျက် (ထို) သတ္တဝါတို့၏ အကျိုးစီးပွါးရှိ မရှိကို သိတော်မူနိုင်ပါပေ၏၊ အသျှင်ဘုရားလူတို့သည် ရှုပ်ပွေလှပါ၏၊ အသျှင်ဘုရား တိရစ္ဆာန်တို့သည် ပေါ်လွင်လှပါ၏”ဟု (လျှောက်၏)။
֍ ၄
။ ပေဿ ဤစကားသည် (သင်ပြောတိုင်း) မှန်ပေ၏၊ ပေဿ ဤစကားသည် (သင်ပြောတိုင်း) မှန်ပေ၏၊ ပေဿ လူတို့သည် ရှုပ်ပွေလှ၏၊ ပေဿ တိရစ္ဆာန်တို့သည် ပေါ်လွင်လှ၏။ ပေဿလောက၌ ဤပုဂ္ဂိုလ်လေးမျိုးတို့သည် ထင်ရှားရှိကုန်၏။ အဘယ်လေးမျိုးတို့နည်းဟူမူ-ပေဿ လောက၌ အချို့သောပုဂ္ဂိုလ်သည် မိမိကိုယ်ကို ပူပန်ဆင်းရဲစေတတ်၏၊ မိမိကိုယ်ကို ပူပန်ဆင်းရဲစေမှု၌အဖန်တလဲလဲ ပြုကျင့်အားထုတ်၏။
ပေဿ လောက၌ အချို့သော ပုဂ္ဂိုလ်သည် သူတစ်ပါးကို ပူပန်ဆင်းရဲစေတတ်၏၊ သူတစ်ပါးကိုပူပန်ဆင်းရဲစေမှု၌ အဖန်တလဲလဲ ပြုကျင့်အားထုတ်၏။
ပေဿ လောက၌ အချို့သော ပုဂ္ဂိုလ်သည် မိမိကိုယ်ကိုလည်း ပူပန်ဆင်းရဲစေတတ်၏၊ မိမိကိုယ်ကိုပူပန်ဆင်းရဲစေမှု၌လည်း အဖန်တလဲလဲ ပြုကျင့်အားထုတ်၏၊ သူတစ်ပါးကိုလည်း ပူပန်ဆင်းရဲစေတတ်၏၊ သူတစ်ပါးကို ပူပန်ဆင်းရဲစေမှု၌လည်း အဖန်တလဲလဲ ပြုကျင့်အားထုတ်၏။
ပေဿ လောက၌ အချို့သော ပုဂ္ဂိုလ်သည် မိမိကိုယ်ကို ပူပန်ဆင်းရဲစေတတ်သူလည်း မဟုတ်၊ မိမိကိုယ်ကို ပူပန်ဆင်းရဲစေမှု၌ အဖန်တလဲလဲ ပြုကျင့်အားထုတ်သူလည်း မဟုတ်၊ သူတစ်ပါးကို ပူပန်ဆင်းရဲစေတတ်သူလည်း မဟုတ်၊ သူတစ်ပါးကို ပူပန်ဆင်းရဲစေမှု၌ အဖန်တလဲလဲ ပြုကျင့်အားထုတ်သူလည်း မဟုတ်။ ထိုသူသည် မိမိကိုယ်ကိုလည်း မပူပန်မဆင်းရဲစေတတ်, သူတစ်ပါးကိုလည်း မပူပန်မဆင်းရဲစေတတ်သည် ဖြစ်၍ မျက်မှောက်သော ကိုယ်၏ အဖြစ်၌သာလျှင် ကိလေသာဆာလောင်မွတ်သိပ်မှုမရှိသည် ငြိမ်းချမ်းသည် အေးမြသည် ချမ်းသာသုခကို ခံစားရသည် ဖြစ်၍ မြတ်သောကိုယ်ဖြင့် နေထိုင်ရ၏။ ပေဿ ဤပုဂ္ဂိုလ်လေးမျိုးတို့တွင် အဘယ်ပုဂ္ဂိုလ်သည် သင်၏ စိတ်ကို နှစ်သိမ့်စေဘိသနည်းဟု (မိန့်တော်မူ၏)။
အသျှင်ဘုရား မိမိကိုယ်ကို ပူပန်ဆင်းရဲစေတတ်၍ မိမိကိုယ်ကို ပူပန်ဆင်းရဲစေမှု၌ အဖန်တလဲလဲပြုကျင့်အားထုတ်သော သူသည်လည်း အကျွန်ုပ်၏ စိတ်ကို မနှစ်သိမ့်စေနိုင်ပါ။
အသျှင်ဘုရား သူတစ်ပါးကို ပူပန်ဆင်းရဲစေတတ်၍ သူတစ်ပါးကို ပူပန်ဆင်းရဲစေမှု၌ အဖန်တလဲလဲပြုကျင့်အားထုတ်သော သူသည်လည်း အကျွန်ုပ်၏ စိတ်ကို မနှစ်သိမ့်စေနိုင်ပါ။
အသျှင်ဘုရား မိမိကိုယ်ကို ပူပန်ဆင်းရဲစေတတ်၍ မိမိကိုယ်ကို ပူပန်ဆင်းရဲစေမှု၌ အဖန်တလဲလဲပြုကျင့်အားထုတ်သော သူဖြစ်သည့်ပြင်၊ သူတစ်ပါးကို ပူပန်ဆင်းရဲစေတတ်၍ သူတစ်ပါးကိုပူပန်ဆင်းရဲစေ မှု၌ အဖန်တလဲလဲ ပြုကျင့်အားထုတ်သော သူသည်လည်း အကျွန်ုပ်၏ စိတ်ကိုမနှစ်သိမ့်စေနိုင်ပါ။
အသျှင်ဘုရား မိမိကိုယ်ကို မပူပန်မဆင်းရဲစေတတ်ဘဲ၊ မိမိကိုယ်ကို ပူပန်ဆင်းရဲစေမှု၌ အဖန်တလဲလဲ ပြုကျင့်အားထုတ်သူလည်း မဟုတ်သည့်ပြင်၊ သူတစ်ပါးကိုလည်း မပူပန်မဆင်းရဲစေတတ်ဘဲ၊
--သူတစ်ပါးကို ပူပန်ဆင်းရဲစေမှု၌ အဖန်တလဲလဲ ပြုကျင့်အားထုတ်သူမဟုတ်သော ပုဂ္ဂိုလ်သည်သာလျှင် မိမိကိုယ်ကိုလည်းမပူပန် မဆင်းရဲစေတတ်ဘဲ သူတစ်ပါးကိုလည်း မပူပန်မဆင်းရဲစေတတ်သည်ဖြစ်၍ မျက်မှောက်သောကိုယ်၏ အဖြစ်၌သာလျှင် ကိလေသာဆာလောင်မွတ်သိပ်မှုမရှိသည် ငြိမ်းချမ်းသည် အေးမြသည် ချမ်းသာသုခကို ခံစားရသည် ဖြစ်၍ မြတ်သော ကိုယ်ဖြင့် နေထိုင်ရ၏။ ဤပုဂ္ဂိုလ်သည်သာလျှင် အကျွန်ုပ်၏စိတ်ကို နှစ်သိမ့်စေနိုင်ပါသည်ဟု (လျှောက်၏)။
֍ ၅
။ ပေဿ ဤပုဂ္ဂိုလ်သုံးယောက်တို့သည် အဘယ်ကြောင့် သင့်စိတ်ကို မနှစ်သိမ့်စေနိုင်ဘိသနည်းဟု (မေးတော်မူ၏)။အသျှင်ဘုရား မိမိကိုယ်ကို ပူပန်ဆင်းရဲစေတတ်၍ မိမိကိုယ်ကို ပူပန်ဆင်းရဲစေမှု၌ အဖန်တလဲလဲပြုကျင့်အားထုတ်သောသူသည် ချမ်းသာကို အလိုရှိ၍ ဆင်းရဲကို စက်ဆုပ်သော မိမိကိုယ်ကို ပူပန်ဆင်းရဲစေပါ၏၊ အဖန်တလဲလဲ ပူပန်ဆင်းရဲစေပါ၏၊ ဤအကြောင်းကြောင့် ဤပုဂ္ဂိုလ်သည် အကျွန်ုပ်၏ စိတ်ကိုမနှစ်သိမ့်စေနိုင်ပါ။
အသျှင်ဘုရား သူတစ်ပါးကို ပူပန်ဆင်းရဲစေတတ်၍ သူတစ်ပါးကို ပူပန်ဆင်းရဲစေမှု၌ အဖန်တလဲလဲပြုကျင့်အားထုတ်သော သူသည်လည်း ချမ်းသာကို အလိုရှိ၍ ဆင်းရဲကို စက်ဆုပ်သော သူတစ်ပါးကိုပူပန်ဆင်းရဲစေပါ၏၊ အဖန်တလဲလဲ ပူပန်ဆင်းရဲစေပါ၏၊ ဤအကြောင်းကြောင့် ဤပုဂ္ဂိုလ်သည်အကျွန်ုပ်၏ စိတ်ကို မနှစ်သိမ့်စေနိုင်ပါ။
အသျှင်ဘုရား မိမိကိုယ်ကိုလည်း ပူပန်ဆင်းရဲစေတတ်၍ မိမိကိုယ်ကို ပူပန်ဆင်းရဲစေမှု၌ အဖန် တလဲလဲပြုကျင့်အားထုတ်သော, သူတစ်ပါးကိုလည်း ပူပန်ဆင်းရဲစေတတ်၍ သူတစ်ပါးကို ပူပန်ဆင်းရဲစေ မှု၌အဖန်တလဲလဲ ပြုကျင့်အားထုတ်သော သူသည်လည်း ချမ်းသာကို အလိုရှိ၍ ဆင်းရဲကို စက်ဆုပ်သောမိမိကိုယ်ကိုလည်းကောင်း၊ သူတစ်ပါးကိုလည်းကောင်း ပူပန်ဆင်းရဲစေပါ၏၊ အဖန်တလဲလဲ ပူပန်ဆင်းရဲစေပါ၏၊ ဤအကြောင်းကြောင့် ဤပုဂ္ဂိုလ်သည် အကျွန်ုပ်၏ စိတ်ကို မနှစ်သိမ့်စေနိုင်ပါ။
အသျှင်ဘုရား မိမိကိုယ်ကိုလည်း မပူပန်မဆင်းရဲစေတတ်ဘဲ၊ မိမိကိုယ်ကို ပူပန်ဆင်းရဲစေမှု၌ အဖန်တလဲလဲ ပြုကျင့်အားထုတ်သူလည်း မဟုတ်သည့်ပြင်၊ သူတစ်ပါးကိုလည်း မပူပန်မဆင်းရဲစေတတ်ဘဲ၊ သူတစ်ပါးကို ပူပန်ဆင်းရဲစေမှု၌ အဖန်တလဲလဲ ပြုကျင့်အားထုတ်သူလည်းမဟုတ်သော ပုဂ္ဂိုလ်သည်ကားမိမိကိုယ်ကိုလည်း မပူပန် မဆင်းရဲစေတတ်၊ သူတစ်ပါးကိုလည်း မပူပန်မဆင်းရဲစေတတ်သည်ဖြစ်၍၊ မျက်မှောက်သော ကိုယ်၏ အဖြစ်၌သာလျှင် ကိလေသာဆာလောင်မွတ်သိပ်ခြင်းမရှိသည် ငြိမ်းချမ်းသည်အေးမြသည် ချမ်းသာသုခကို ခံစားရသည် ဖြစ်၍ မြတ်သောကိုယ်ဖြင့် နေထိုင်ရ၏။ ထိုသူသည် ချမ်းသာကို လိုလား၍ ဆင်းရဲကို စက်ဆုပ်သော မိမိကိုယ်ကိုလည်းကောင်း၊ သူတစ်ပါးကိုလည်းကောင်း ပူပန်စေသူမဟုတ် ဆင်းရဲစေသူမဟုတ်ပါ၊ ဤအကြောင်းကြောင့် ဤသို့သော ပုဂ္ဂိုလ်သည် အကျွန်ုပ်၏ စိတ်ကိုနှစ်သိမ့်စေပါ၏။ အသျှင်ဘုရား ယခုအခါ အကျွန်ုပ်တို့ သွားပါကုန်အံ့၊ အကျွန်ုပ်တို့သည် များသောကိစ္စများသောပြုဖွယ် ရှိပါကုန်၏ဟု (လျှောက်၏)။
ပေဿ ယခုအခါ၌ သွားရန်အချိန်ကို သင်သိ၏ (သွားရန်မှာ သင်၏ အလိုအတိုင်းဖြစ်၏)ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။ ထိုအခါ ဆင်ထိန်း၏သား ပေဿသည် မြတ်စွာဘုရားဟောတော်မူအပ်သော စကားကို ဝမ်းမြောက်ဝမ်းသာ လွန်စွာနှစ်သက်၍ နေရာမှ ထကာ မြတ်စွာဘုရားကို ရှိခိုး၍ အရိုအသေပြုပြီးလျှင် ဖဲခွါသွားလေ၏။
֍ ၆
။ ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားသည် ဆင်ထိန်း၏သား ပေဿ ဖဲခွါသွား၍ မကြာမီပင်လျှင် ရဟန်း တို့ကို- --“ရဟန်းတို့ ဆင်ထိန်း၏သား ပေဿသည် ပညာရှိပေ၏၊ ကြီးမြတ်သော ပညာရှိပေ၏၊ ရဟန်းတို့ဆင်ထိန်း၏သား ပေဿသည် အကယ်၍ ပုဂ္ဂိုလ်လေးယောက်တို့ကို အကျယ်ဝေဖန်၍ ဟောပြီးသည့်တိုင်အောင် တစ်ခဏမျှ ထိုင်နေခဲ့ပါလျှင် များစွာသော အကျိုးစီးပွါးကို ရလေရာ၏၊ ရဟန်းတို့ ဆင်ထိန်း၏သား ပေဿသည် ဤမျှဖြင့်လည်း များစွာသော အကျိုးစီးပွါးကို ရပေပြီ”ဟု မိန့်တော်မူ၏။
ဘုန်းကြီးတော်မူသောမြတ်စွာဘုရား ပုဂ္ဂိုလ်လေးမျိုးတို့ကို အကျယ်အားဖြင့် ဝေဖန်ဟောကြားတော်မူရန် အခါတန်ပါပြီ၊ ကောင်းသောစကားကို ဆိုတော်မူတတ်သော မြတ်စွာဘုရား ပုဂ္ဂိုလ်လေးမျိုးတို့ကိုအကျယ်အားဖြင့် ဝေဖန်ဟောကြားတော်မူရန် အခါတန်ပါပြီ၊ ပုဂ္ဂိုလ်လေးမျိုးတို့ကို အကျယ်အားဖြင့်ဝေဖန်ဟောကြားတော်မူမည့် မြတ်စွာဘုရား၏ တရားတော်ကို ကြားနာကြရသည်ရှိသော် ရဟန်းတို့သည်ဆောင်ရွက်မှတ်သားကြရပါကုန်လတ္တံ့ဟု (လျှောက်ကုန်၏)။
ရဟန်းတို့ သို့ဖြစ်လျှင် နာကြားကြကုန်လော့၊ ကောင်းစွာ နှလုံးသွင်းကြကုန်လော့၊ (ငါဘုရား)့ဟောကြားပေအံ့ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။ “ကောင်းလှပါပြီ အသျှင်ဘုရား”ဟု ထိုရဟန်းတို့သည် မြတ်စွာဘုရားအား ပြန်ကြားလျှောက်ထားကုန်၏၊ မြတ်စွာဘုရားသည် ဤစကားကို မိန့်တော်မူ၏-
֍ ၇
။ ရဟန်းတို့ မိမိကိုယ်ကို ပူပန်ဆင်းရဲစေတတ်သော မိမိကိုယ်ကို ပူပန်ဆင်းရဲစေမှု၌ အဖန်တလဲလဲပြုကျင့်အားထုတ်သော ပုဂ္ဂိုလ်ဟူသည် အဘယ်နည်း- ရဟန်းတို့ ဤလောက၌ အချို့သော ပုဂ္ဂိုလ်သည်အဝတ်မဝတ်ဘဲနေ၏၊ လူ့အကျင့်ကို စွန့်၍ (ရပ်လျက် ကျင်ကြီးကျင်ငယ်စွန့်ခြင်းစသည်ကို) ကျင့်၏၊ လက်ဖြင့် (မစင်ကို) သုတ်၏၊ အသျှင် လာလော့ဟု ဆိုသူ၏ ဆွမ်းကို မခံ၊ အသျှင် ရပ်လော့ဟု ဆိုသူ၏ဆွမ်းကို မခံ၊ ရှေးရှုဆောင်လာသော ဆွမ်းကို မခံ၊ ရည်စူး၍ ပြုသောဆွမ်းကို မခံ၊ ပင့်ဖိတ်ဆွမ်းကိုမခံ၊ အိုးဝမှ ခူးလှူသော ဆွမ်းကို မခံ၊ တောင်းဝမှ ခူးလှူသော ဆွမ်းကို မခံ၊ တံခါးခုံ ခြား၍လှူသောဆွမ်းကို မခံ၊ တုတ်ခြား၍ လှူသောဆွမ်းကို မခံ၊ ကျည်ပွေ့ခြား၍ လှူသောဆွမ်းကို မခံ၊ နှစ်ယောက်စားစဉ် လှူသောဆွမ်းကို မခံ၊ ကိုယ်ဝန်ဆောင်မိန်းမ လှူသောဆွမ်းကို မခံ၊ နို့တိုက်ဆဲ မိန်းမလှူသောဆွမ်းကို မခံ၊ ယောက်ျားနှင့် နှီးနှောနေသော မိန်းမ၏ ဆွမ်းကို မခံ၊ ဆော်ဩ၍ လှူသောဆွမ်းကို မခံ၊ ခွေးမျှော်ရာ ဆွမ်းကို မခံ၊ ယင်အုံရာ ဆွမ်းကို မခံ၊ ငါးမစား၊ အမဲမစား၊ သေမသောက်၊ အရက်မသောက်၊ ဖွဲ၌ မြှုပ်သော ဆေးရည်မသောက်၊ တစ်အိမ်၌သာ ဆွမ်းခံ၏၊ တစ်လုတ်သာ စား၏၊ နှစ်အိမ်၌သာ ဆွမ်းခံ၏၊ နှစ်လုတ်သာ စား၏။ပ။ ခုနစ်အိမ်၌သာ ဆွမ်းခံ၏၊ ခုနစ်လုတ်သာ စား၏၊ ခွက်ငယ်တစ်ခုဖြင့်လည်း ရောင့်ရဲ၏၊ ခွက်ငယ်နှစ်ခုဖြင့်လည်း ရောင့်ရဲ၏။ပ။ ခွက်ငယ် ခုနစ်ခုဖြင့်လည်းရောင့်ရဲ၏၊ တစ်ရက်ခြားလည်း အစာစား၏၊ နှစ်ရက်ခြားလည်း အစာစား ၏။ပ။ ခုနစ်ရက်ခြားလည်းအစာစား၏၊ ဤနည်းဖြင့် ဤသို့သဘောရှိသော လဝက်တစ်ကြိမ် အစာစား ခြင်းအကျင့်ကို ကျင့်နေ၏။ထိုပုဂ္ဂိုလ်သည် ဟင်းရွက်စိမ်းကိုသော်လည်း စား၏၊ ဆန်စိမ်းကိုသော်လည်း စား၏၊ မြက်သီးဆန်ကိုသော်လည်း စား၏၊ သားရေပတ်ကိုသော်လည်း စား၏၊ မှော်ကိုသော်လည်း စား၏၊ ဆန်ကွဲကိုသော်လည်း စား၏၊ ထမင်းချိုးကိုသော်လည်း စား၏၊ နှမ်းမှုန့်ညက်ကိုသော်လည်း စား၏၊ မြက်ကိုသော်လည်း စား၏၊ နွားချေးကိုသော်လည်း စား၏၊ တောသစ်မြစ် သစ်သီးလျှင် အစာရှိသည်ဖြစ်၍ ကြွေကျသော သစ်သီးကို စားလေ့ရှိ၏၊ ထိုပုဂ္ဂိုလ်သည် ပိုက်ဆံလျှော်အဝတ်တို့ကိုသော်လည်း ဆောင်၏၊ ပိုက်ဆံလျှော်ဖြင့် ရောနှောရက်သော အဝတ်တို့ကိုသော်လည်း ဆောင်၏၊ သူသေကောင်အဝတ်တို့ကိုသော်လည်းဆောင်၏၊ ပံ့သကူအဝတ်တို့ကိုသော်လည်း ဆောင်၏၊ သစ်ခေါက်အဝတ်တို့ကိုသော်လည်း ဆောင်၏၊ သစ်နက်ရေကိုသော်လည်း ဆောင်၏၊ သစ်နက်ရေမျှင်အဝတ်ကိုသော်လည်း ဆောင်၏၊ သမန်းမြက်အဝတ်ကိုသော်လည်း ဆောင်၏၊ လျှော်တေအဝတ်ကိုသော်လည်း ဆောင်၏၊ ပျဉ်ချပ်အဝတ်ကိုသော်လည်းဆောင်၏၊ ဆံခြည်ကမ္ဗလာကိုသော်လည်း ဆောင်၏၊ သားမြီးကမ္ဗလာကိုသော်လည်း ဆောင်၏၊ ခင်ပုပ်ငှက် တောင်အဝတ်ကိုသော်လည်း ဆောင်၏၊ ဆံမုတ်ဆိတ်ကိုသော်လည်း နုတ်၏၊ ဆံမုတ်ဆိတ်နုတ်ခြင်းအမှု ကိုသော်လည်း ပြုနေ၏၊ နေရာကို ပယ်၍
--မတ်မတ်ရပ်၍သော်လည်း နေ၏၊ ဆောင့်ကြောင့်သော်လည်း ထိုင်၏၊ ဆောင့်ကြောင့်ထိုင်ခြင်းအမှုကိုသော်လည်း ပြုနေ၏၊ ဆူးအခင်းပေါ်၌သော်လည်း နေ၏၊ ဆူးအခင်း ပေါ်၌ အိပ်၏၊ ညနေချမ်းလျှင် သုံးကြိမ်မြောက် ရေသို့သက်ဆင်းခြင်းအမှုကိုသော်လည်း ပြုနေ၏။ ဤဆိုအပ်ပြီးသောနည်းဖြင့် ဤသို့ သဘောရှိသောများစွာသော ကိုယ်ခန္ဓာကို ပူပန်စေမှု အဖန်ဖန် ဆင်းရဲစေမှု၌ အားထုတ်သည်ဖြစ်၍ နေထိုင်၏။ ရဟန်းတို့ ဤပုဂ္ဂိုလ်မျိုးကို မိမိကိုယ်ကို ပူပန်ဆင်းရဲစေ တတ်သော မိမိကိုယ်ကို ပူပန်ဆင်းရဲစေမှု၌အဖန်တလဲလဲ ပြုကျင့်အားထုတ်တတ်သော ပုဂ္ဂိုလ်ဟူ၍ ဆိုရ၏။
֍ ၈
။ ရဟန်းတို့ သူတစ်ပါးကို ပူပန်ဆင်းရဲစေတတ်သော သူတစ်ပါးကို ပူပန်ဆင်းရဲစေမှု၌ အဖန် တလဲလဲပြုကျင့်အားထုတ်သော ပုဂ္ဂိုလ်ဟူသည် အဘယ်နည်း- ရဟန်းတို့ ဤလောက၌ အချို့သော ပုဂ္ဂိုလ်သည်သိုးသတ်သမားဖြစ်၏၊ ဝက်သတ်သမားဖြစ်၏၊ ငှက်သတ်သမားဖြစ်၏၊ သားသတ်သမား ဖြစ်၏၊ ကြမ်းကြုတ်သူ ဖြစ်၏၊ တံငါသည်ဖြစ်၏၊ သူခိုးဖြစ်၏၊ သူခိုးသတ်သမားဖြစ်၏၊ နွားသတ်သမား ဖြစ်၏၊ ထောင်ပိုင် အာဏာမှူး အာဏာသားဖြစ်၏၊ ထိုမှတစ်ပါး ကြမ်းကြုတ်သော အမှုတို့ကို ပြုလုပ်သူအားလုံးတို့ပေတည်း။ ရဟန်းတို့ ဤပုဂ္ဂိုလ်မျိုးကို သူတစ်ပါးတို့ကို ပူပန်ဆင်းရဲစေတတ်သော သူတစ်ပါးတို့ကို ပူပန်ဆင်းရဲစေမှု၌ အဖန်တလဲလဲ ပြုကျင့်အားထုတ်သော ပုဂ္ဂိုလ်ဟူ၍ ဆိုရ၏။֍ ၉
။ ရဟန်းတို့ မိမိကိုယ်ကို ပူပန်ဆင်းရဲစေတတ်သည်ဖြစ်၍၊ မိမိကိုယ်ကို ပူပန်ဆင်းရဲစေမှု၌ အဖန်တလဲလဲ ပြုကျင့်အားထုတ်သူဖြစ်သည့်ပြင်၊ သူတစ်ပါးကိုလည်း ပူပန်ဆင်းရဲစေတတ်သည်ဖြစ်၍၊ သူတစ်ပါးကို ပူပန်ဆင်းရဲစေမှု၌ အဖန်တလဲလဲ ပြုကျင့်အားထုတ်သော ပုဂ္ဂိုလ်ဟူသည် အဘယ်နည်း။ ရဟန်းတို့ဤလောက၌ အချို့သော ပုဂ္ဂိုလ်သည် ရေမြေကို အစိုးရ၍ ထိပ်ထက်၌ အဘိသိက်သွန်းလောင်းအပ်သော ဘုရင်မင်းမြတ်သော်လည်း ဖြစ်၏၊ များစွာသော ဥစ္စာနှစ်ရှိသော ဗြာဟ္မဏမျိုး (ပုဏ္ဏားမျိုး) သော်လည်းဖြစ်၏၊ ထိုသို့သဘောရှိသော ပုဂ္ဂိုလ်မျိုးသည် မြို့၏ အရှေ့မျက်နှာအရပ်၌ ယဇ်ပူဇော်ရာ အိမ်သစ်ကိုဆောက်လုပ်စေ၍ ဆံမုတ်ဆိတ်ကို ရိတ်ပယ်ပြီးလျှင် ခွါနှင့်တကွသော သစ်နက်ရေကို ဝတ်ရုံပြီးနောက်ထောပတ်ဆီတို့ဖြင့် ကိုယ်ကို သုတ်လိမ်း၍ သားကောင်ဦးချိုဖြင့် ကျောက်ကုန်းကို အယားဖျောက်လျက်မိဖုရားကြီး ပုရောဟိတ်ပုဏ္ဏားကြီးတို့နှင့်အတူ ယဇ်ပူဇော်ရာ အိမ်သစ်သို့ ဝင်၏။ ထိုမင်းသည် ထိုယဇ်ပူဇော်ရာ အိမ်သစ်၌ နွားချေးစိုဖြင့် လိမ်းကျံထားသည့် အခင်းမရှိသော မြေ၌ အိပ်၏။ အဆင်းအရောင်အားဖြင့် အမိနှင့်တူသော သားငယ်ရှိသော တစ်ကောင်သော နွားမ၏ နို့တစ်တိုင်မှ ထွက်သော နို့ရည်ဖြင့်မင်းသည် မျှတ၏၊ ဒုတိယနို့တိုင်မှ ထွက်သော နို့ရည်ဖြင့် မိဖုရားကြီးသည် မျှတ၏။ တတိယ နို့တိုင်မှထွက်သော နို့ရည်ဖြင့် ပုရောဟိတ်ပုဏ္ဏားကြီးသည် မျှတ၏။ စတုတ္ထ နို့တိုင်မှ ထွက်သော နို့ရည်ဖြင့်မီးပူဇော်၏။ ကြွင်းကျန်သော နို့ရည်ဖြင့် နွားငယ်သည် မျှတရ၏။ ထိုမင်းသည် ဤသို့ မိန့်ဆို၏-"ယဇ်ပူဇော်ခြင်းအကျိုးငှါ ဤမျှသော နွားလားတို့ကို သတ်ကြကုန်လော့၊ ယဇ်ပူဇော်ခြင်းအကျိုးငှါ ဤမျှသော နွားပေါက်တို့ကို သတ်ကြကုန်လော့၊ ယဇ်ပူဇော်ခြင်း အကျိုးငှါ ဤမျှသော နွားမတမ်းတို့ကိုသတ် ကြကုန်လော့၊ ယဇ်ပူဇော်ခြင်းအကျိုးငှါ ဤမျှသော ဆိတ်တို့ကို သတ်ကြကုန်လော့၊ ယဇ်ပူဇော်ခြင်း အကျိုးငှါ ဤမျှသော သိုးတို့ကို သတ်ကြကုန်လော့၊ ယဇ်ပူဇော်ခြင်းအကျိုးငှါ ဤမျှသောမြင်းတို့ကို သတ်ကြကုန်လော့၊ ယဇ်ပူဇော်ခြင်းအကျိုးငှါ ဤမျှသော သစ်ပင်တို့ကို ခုတ်ဖြတ်ကြကုန်လော့၊ အကာအရံ ပြုခြင်း ယဇ်မြေပြင်၌ ခင်းခြင်းအလို့ငှါ ဤမျှသော မြေဇာမြက်တို့ကို ရိတ်ကြကုန်လော့”ဟု (မိန့်ဆို၏)။ထိုမင်း၏ ကျေးကျွန် အစေခံ အလုပ်သမားတို့သည်လည်း အပြစ်ဒဏ်ဖြင့်လည်းကောင်း၊ ဘေးဖြင့်လည်းကောင်း အခြိမ်းအခြောက် ခံကြရကုန်သည်ဖြစ်၍ မျက်ရည်ပြည့်သော မျက်နှာဖြင့် ငိုကြွေးကုန်လျက်အမှုကြီးငယ်တို့ကို ပြုလုပ်ကြရကုန်၏။ ရဟန်းတို့ ဤပုဂ္ဂိုလ်မျိုးကို မိမိကိုယ်ကို ပူပန်ဆင်းရဲစေတတ်သည်ဖြစ်၍ မိမိကိုယ်ကို ပူပန်ဆင်းရဲစေမှု၌ အဖန်တလဲလဲ ပြုကျင့်အားထုတ်သူဖြစ်သည့်ပြင် သူတစ်ပါးကိုလည်း ပူပန်ဆင်းရဲစေတတ်သည်ဖြစ်၍ သူတစ်ပါးကို ပူပန်ဆင်းရဲစေမှု၌ အဖန်တလဲလဲ ပြုကျင့်အားထုတ်သော ပုဂ္ဂိုလ်ဟူ၍ ဆိုရ၏။
--֍ ၁၀
။ ရဟန်းတို့ မိမိကိုယ်ကို ပူပန်ဆင်းရဲစေတတ်သူ မဟုတ်သည့်ပြင် မိမိကိုယ်ကို ပူပန်ဆင်းရဲစေ မှု၌အဖန်တလဲလဲ ပြုကျင့်အားထုတ်သူ မဟုတ်သည်သာမက သူတစ်ပါးကို ပူပန်ဆင်းရဲစေတတ်သူမဟုတ်သည့်ပြင် သူတစ်ပါးကို ပူပန်ဆင်းရဲစေမှု၌ အဖန်တလဲလဲ ပြုကျင့်အားမထုတ်သော ပုဂ္ဂိုလ်မျိုးဖြစ်သော မိမိကိုယ်ကိုလည်း မပူပန်မဆင်းရဲစေတတ်, သူတစ်ပါးကိုလည်း မပူပန်မဆင်းရဲစေတတ်သောသူဖြစ်၍ မျက်မှောက်သော ကိုယ်၏ အဖြစ်၌သာလျှင် ကိလေသာဆာလောင်မွတ်သိပ်မှုမရှိသည် ငြိမ်းချမ်းသည် အေးမြသည် ချမ်းသာသုခကို ခံစားရသည် ဖြစ်၍ မြတ်သောကိုယ်ဖြင့် နေထိုင်ရသော ပုဂ္ဂိုလ်ဟူသည် အဘယ်နည်း။ရဟန်းတို့ ဤလောက၌ ပူဇော်အထူးကို ခံတော်မူထိုက်သော (အလုံးစုံသောတရားတို့ကို) ကိုယ်တိုင်မှန်စွာ သိတော်မူသော၊ အသိဉာဏ် ‘ဝိဇ္ဇာ’ အကျင့် ‘စရဏ’ နှင့် ပြည့်စုံတော်မူသော၊ ကောင်းသောစကားကို ဆိုတော်မူတတ်သော၊ လောကကို သိတော်မူသော၊ ဆုံးမထိုက်သောသူကို ဆုံးမတတ်သည့်အတုမဲ့လွန်မြတ်သော ပုဂ္ဂိုလ်ဖြစ်တော်မူသော၊ နတ်လူတို့၏ ဆရာဖြစ်တော်မူသော၊ သစ္စာလေးပါးတရားတို့ကို ကိုယ်တိုင် သိ၍ သူတစ်ပါးကို သိစေတော်မူသော၊ ဘုန်းတန်ခိုးကြီးတော်မူသော မြတ်စွာဘုရားသည် ပွင့်တော်မူ၏၊ ထိုမြတ်စွာဘုရားသည် နတ်နှင့် တကွသော မာရ်နတ်နှင့်တကွသော ဗြဟ္မာနှင့်တကွသော ဤဩကာသလောကကိုလည်းကောင်း သမဏဗြာဟ္မဏ မင်းများ လူများနှင့်တကွသော ဤသတ္တလောကကိုလည်းကောင်း ကိုယ်တိုင် ထူးသောဉာဏ်ဖြင့် သိ၍ မျက်မှောက်ပြုလျက် ဟောကြားတော်မူ၏၊ ထိုမြတ်စွာဘုရားသည် အစ၏ကောင်းခြင်း အလယ်၏ကောင်းခြင်း အဆုံး၏ ကောင်းခြင်းရှိသောအနက်နှင့်ပြည့်စုံသော သဒ္ဒါနှင့်ပြည့်စုံသော တရားကို ဟောတော်မူ၏၊ အလုံးစုံပြည့်စုံသော စင်ကြယ်သောမြတ်သော အကျင့်ကို ပြတော်မူ၏။
ထိုတရားတော်ကို သူကြွယ်သည်လည်းကောင်း၊ သူကြွယ်သားသည်လည်းကောင် အခြားဇာတ်တစ်မျိုးမျိုး၌ ဖြစ်သောသူသည်လည်းကောင်း ကြားနာရ၏၊ ထိုသူသည် ထိုတရားတော်ကို ကြားနာရ၍မြတ်စွာဘုရား၌ ယုံကြည်မှုကိုရ၏၊ ထိုသူသည် ထိုယုံကြည်မှုကို ရသည်ဖြစ်၍ ဤသို့ ဆင်ခြင်၏-"လူ့ဘောင်၌ နေရခြင်းသည် ကျဉ်းမြောင်း၏၊ (ကိလေသာ) မြူထရာ လမ်းကြောင်းဖြစ်၏၊ ရဟန်းအဖြစ်သည် လွင်ပြင်နှင့် တူ၏၊ လူ့ဘောင်၌ နေသူသည် ဤမြတ်သော အကျင့်ကို စင်စစ်ပြည့်စုံစွာ စင်စစ်စင်ကြယ်စွာ ခရုသင်းပွတ်သစ်နှင့် တူစွာ ကျင့်ခြင်းငှါ မလွယ်၊ ငါသည် ဆံမုတ်ဆိတ်ကို ပယ်ပြီးလျှင်ဖန်ရည်ဆိုးသော အဝတ်တို့ကို ဝတ်၍ လူ့ဘောင်မှ ရဟန်းဘောင်သို့ ဝင်ရောက်ရမှု ကောင်းလေစွ”ဟု (ဆင်ခြင်၏)။
ထိုသူသည် နောင်အခါ နည်းသောဥစ္စာစုကို စွန့်၍ဖြစ်စေ၊ များသောဥစ္စာစုကို စွန့်၍ဖြစ်စေ၊ နည်း သောဆွေမျိုးစုကို စွန့်၍ဖြစ်စေ၊ များသောဆွေမျိုးစုကို စွန့်၍ဖြစ်စေ ဆံမုတ်ဆိတ်ကို ပယ်ပြီးလျှင်ဖန်ရည်ဆိုးသော အဝတ်တို့ကို ဝတ်၍ လူ့ဘောင်မှ ရဟန်းဘောင်သို့ ဝင်ရောက်၏။
֍ ၁၁
။ ထိုသူသည် ဤသို့ ရဟန်း ပြုပြီးသည်ရှိသော် ရဟန်းတို့၏ (ရဟန်းအကျင့်, ရဟန်းအသက်ဟူသော) သိက္ခာ, သာဇီဝသို့ ရောက်သည်ဖြစ်၍ အသက်သတ်ခြင်းကို ပယ်၏၊ အသက်သတ်ခြင်းမှရှောင်ကြဉ်၏၊ တုတ်ကို ချထားပြီးဖြစ်၏၊ လက်နက်ကို ချထားပြီးဖြစ်၏၊ ရှက်ခြင်းရှိ၏၊ သနားတတ်၏၊ ခပ်သိပ်းသောသတ္တဝါတို့၏ အစီးအပွါးကို လိုလားလျက် နေ၏။မပေးသည်ကိုယူခြင်းကို ပယ်၍ မပေးသည်ကို ယူခြင်းမှ ရှောင်ကြဉ်၏၊ ပေးသည်ကိုသာ ယူ၏၊ ပေးသည်ကိုသာ အလိုရှိ၏၊ မခိုးမဝှက် စင်ကြယ်သော ကိုယ်ဖြင့် နေ၏။
မမြတ်သောအကျင့်ကို ပယ်၍ မြတ်သောအကျင့်ကို ကျင့်၏၊ ယုတ်သောအကျင့်ကို ကျင့်လေ့မရှိ၊ ရွာသူတို့၏ အလေ့ဖြစ်သော မေထုန်အကျင့်မှ ရှောင်ကြဉ်၏။
--မဟုတ်မမှန် ပြောခြင်းကို ပယ်၍ မဟုတ်မမှန် ပြောခြင်းမှ ရှောင်ကြဉ်၏၊ အမှန်ကိုသာ ဆိုလေ့ရှိ၏၊ မှန်သော စကားချင်း ဆက်စပ်စေ၏၊ တည်သော စကားရှိ၏၊ ယုံကြည်ထိုက်သော စကားရှိ၏၊ လောက ကို လှည့်စားတတ်သူ မဟုတ်။
ကုန်းစကားကို ပယ်၍ ကုန်းစကားမှ ရှောင်ကြဉ်၏၊ ဤသူတို့ထံမှ နားထောင်၍ (ထိုသူတို့နှင့်) ဤသူတို့ ကွဲပြားခြင်းငှါ ထိုသူတို့ထံ၌ မပြောတတ်၊ ထိုသူတို့ထံမှ နားထောင်၍ ဤသူတို့နှင့် ထိုသူတို့ကွဲပြားခြင်းငှါ ဤသူတို့ထံ၌ မပြောတတ်၊ ဤသို့ ကွဲပြားသူတို့ကိုလည်း စေ့စပ်တတ်၏၊ ညီညွတ်သူတို့ကိုလည်း အားပေးတတ်၏၊ ညီညွတ်ခြင်း၌ မွေ့လျော်၏၊ ညီညွတ်ခြင်း၌ ပျော်ပိုက်၏၊ ညီညွတ်ခြင်းကိုနှစ်သက်၏၊ ညီညွတ်ခြင်းကို ပြုသောစကားကို ဆိုလေ့ရှိ၏။
ကြမ်းသော စကားကို ပယ်၍ ကြမ်းသော စကားမှ ရှောင်ကြဉ်၏၊ အကြင်စကားသည် အပြစ်ကင်း ၏၊ နားချမ်းသာ၏၊ နှစ်လိုဖွယ်ရှိ၏၊ နှလုံးသို့ သက်၏၊ ယဉ်ကျေး၏၊ လူအများ နှစ်သက်၏၊ လူအများနှစ်ခြိုက်၏၊ ထိုသို့သဘောရှိသော စကားကိုသာ ဆို၏။
ပြိန်ဖျင်းသော စကားကို ပယ်၍ ပြိန်ဖျင်းသော စကားမှ ရှောင်ကြဉ်၏၊ (သင့်သော) အခါ၌သာဆိုလေ့ရှိ၏၊ဟုတ်သည်ကိုသာ ဆိုလေ့ရှိ၏၊ အကျိုးနှင့် စပ်သည်ကိုသာ ဆိုလေ့ရှိ၏၊ တရားနှင့်စပ်သည်ကိုသာ ဆိုလေ့ရှိ၏၊ အဆုံးအမနှင့်စပ်သည်ကိုသာ ဆိုလေ့ရှိ၏၊ (သင့်သော) အခါအကြောင်းနှင့်တကွသော အပိုင်းအခြားရှိသော အစီးအပွါးနှင့်စပ်သော မှတ်သားလောက်သော စကားကိုသာ ဆိုလေ့ရှိ၏။
ထိုပုဂ္ဂိုလ်သည် မျိုးစေ့အပေါင်း အပင်အပေါင်းကို ဖျက်ဆီးခြင်းမှ ရှောင်ကြဉ်၏၊ ဆွမ်းတစ်နပ်သာစားလေ့ရှိ၏၊ ညစာစားခြင်းမှ ရှောင်ကြဉ်၏၊ နေလွဲစားခြင်းမှ ရှောင်ကြဉ်၏၊ ကခြင်း သီခြင်း တီးမှုတ်ခြင်း (သူတော်ကောင်းတရား၏) ဆူးငြောင့်ဖြစ်သော ပွဲကြည့်ခြင်းမှ ရှောင်ကြဉ်၏၊ ပန်းပန်ခြင်း နံ့သာခြယ်ခြင်း နံ့သာပျောင်းလိမ်းခြင်းမှ ရှောင်ကြဉ်၏၊ မြင့်သောနေရာ မြတ်သောနေရာမှ ရှောင်ကြဉ်၏၊ ရွှေငွေ ကို ခံယူခြင်းမှ ရှောင်ကြဉ်၏၊ ကောက်စိမ်းကို ခံယူခြင်းမှ ရှောင်ကြဉ်၏၊ အသားစိမ်းကိုခံယူခြင်းမှ ရှောင်ကြဉ်၏၊ မိန်းမအို မိန်းမပျိုကို ခံယူခြင်းမှ ရှောင်ကြဉ်၏၊ ကျွန်မိန်းမ ကျွန်ယောက်ျားကိုခံယူခြင်းမှ ရှောင်ကြဉ်၏၊ ဆိတ်နှင့် သိုးကို ခံယူခြင်းမှ ရှောင်ကြဉ်၏၊ ကြက် ဝက်ကို ခံယူခြင်းမှရှောင်ကြဉ်၏၊ ဆင် နွား မြင်း မြည်းကို ခံယူခြင်းမှ ရှောင်ကြဉ်၏၊ လယ်နှင့် ယာကို ခံယူခြင်းမှရှောင်ကြဉ်၏၊ တမန်အမှု အစေအပါးအမှုကို ဆောင်ရွက်ခြင်းမှ ရှောင်ကြဉ်၏၊ ဝယ်မှု ရောင်းမှုမှရှောင်ကြဉ်၏၊ ချိန်စဉ်းလဲ အသပြာစဉ်းလဲ ခြင်တွယ်တိုင်းတာစဉ်းလဲခြင်းမှ ရှောင်ကြဉ်၏၊ တံစိုးယူခြင်းလှည့်ဖြားခြင်း အတုပြုခြင်း တည်းဟူသော ကောက်ကျစ်ခြင်းမှ ရှောင်ကြဉ်၏၊ ဖြတ်ခြင်း သတ်ခြင်းနှောင်ဖွဲ့ခြင်း (ခရီးသွားတို့ကို) လုယက်ခြင်း (ရွာနိဂုံးတို့ကို) ဖျက်ဆီးခြင်း ဓားပြတိုက်ခြင်းမှရှောင်ကြဉ်၏။
ထိုရဟန်းသည် ကိုယ်ကိုမျှတစေနိုင်ရုံသော သင်္ကန်းဖြင့် ဝမ်းကိုမျှတစေနိုင်ရုံသော ဆွမ်းဖြင့် ရောင့်ရဲ ၏။ ထိုရဟန်းသည် သွားလေရာရာသို့ (ကိုယ်နှင့်အတူ ပါမြဲပရိက္ခရာမျှသာ ရှိသဖြင့်) တပါတည်း ယူပြီးဖြစ်၍သာလျှင် သွား၏။ ဥပမာသော်ကား အတောင်ရှိသော ငှက်သည် ပျံလေရာရာသို့ မိမိအတောင်သာဝန်ရှိသည်ဖြစ်၍ ပျံသကဲ့သို့ ဤအတူ ရဟန်းသည် ကိုယ်ကိုမျှတစေနိုင်ရုံသော သင်္ကန်းဖြင့် ဝမ်းကိုမျှတစေနိုင်ရုံသော ဆွမ်းဖြင့် ရောင့်ရဲ၏။ ထိုရဟန်းသည် သွားလေရာရာသို့ (ကိုယ်နှင့်အတူ ပါမြဲပရိက္ခရာမျှသာရှိသဖြင့်) တပါတည်း ယူပြီးဖြစ်၍သာလျှင် သွား၏။ ထိုရဟန်းသည် ဤမြတ်သော သီလအစုနှင့် ပြည့်စုံသည်ဖြစ်၍ အတွင်းအဇ္ဈတ္တသန္တာန်၌ အပြစ်မရှိသော ချမ်းသာကို ခံစားရ၏။
֍ ၁၂
။ ထိုရဟန်းသည် မျက်စိဖြင့် အဆင်း ‘ရူပါရုံ’ ကို မြင်သော် (မိန်းမယောက်ျားစသော) သဏ္ဌာန်နိမိတ်ကို စွဲယူလေ့မရှိ၊ (လက်ခြေစသော အင်္ဂါ ပြုံးဟန်ရယ်ဟန်စသော အမူအရာ) အမှတ်လက္ခဏာကိုစွဲယူလေ့မရှိ၊ အကယ်၍ စက္ခုန္ဒြေကို မစောင့်စည်းဘဲနေလျှင် ယင်း (စက္ခုန္ဒြေကို မစောင့်စည်းခြင်းဟူသော) အကြောင်းကြောင့် --မက်မောခြင်း ‘အဘိဇ္ဈာ’ နှလုံးမသာခြင်း ‘ဒေါမနဿ’ ဟူသော ယုတ်ညံ့သောအကုသိုလ်တရားတို့သည် ထိုမစောင့်စည်းသူကို လိုက်၍ နှိပ်စက်ကုန်ရာ၏၊ (ထို့ကြောင့် ရဟန်းသည်) ထိုစက္ခုန္ဒြေကို စောင့်စည်းခြင်းငှါ ကျင့်၏၊ စက္ခုန္ဒြေကို စောင့်ရှောက်၏၊ စက္ခုန္ဒြေ၌ စောင့်စည်းခြင်းသို့ရောက်၏။ နားဖြင့် အသံ ‘သဒ္ဒါရုံ’ ကို ကြားသော်။ပ။ နှာခေါင်းဖြင့် အနံ့ ‘ဂန္ဓာရုံ’ ကို နမ်းသော်။ပ။ လျှာဖြင့် အရသာ ‘ရသာရုံ’ ကို လျက်သော်။ပ။ ကိုယ်ဖြင့် အတွေ့ ‘ဖောဋ္ဌဗ္ဗာရုံ'ကို တွေ့ထိသော်။ပ။
စိတ်ဖြင့် သဘော ‘ဓမ္မာရုံ’ ကို သိသော် (မိန်းမ ယောက်ျားစသော) သဏ္ဌာန်နိမိတ်ကို စွဲယူလေ့မရှိ၊ (လက် ခြေစသော အင်္ဂါ ပြုံးဟန်ရယ်ဟန်စသော အမူအရာ) အမှတ်လက္ခဏာကို စွဲယူလေ့မရှိ၊ အကယ်၍ မနိန္ဒြေကို မစောင့်စည်းဘဲနေလျှင် ယင်း (မနိန္ဒြေကို မစောင်စည်းခြင်းဟူသော) အကြောင်းကြောင့်မက်မော ခြင်း ‘အဘိဇ္ဈာ’ နှလုံးမသာခြင်း ‘ဒေါမနဿ’ ဟူသော ယုတ်ညံ့သော အကုသိုလ်တရားတို့သည်ထိုမစောင့် စည်းသူကို လိုက်၍ နှိပ်စက်ကုန်ရာ၏၊ (ထို့ကြောင့် ရဟန်းသည်) ထိုမနိန္ဒြေကိုစောင့်စည်းခြင်းငှါ ကျင့်၏၊ မနိန္ဒြေကို စောင့်ရှောက်၏၊ မနိန္ဒြေ၌ စောင့်စည်းခြင်းသို့ ရောက်၏။ ထို (ရဟန်း) သည် ဤ မြတ်သော ဣန္ဒြေကို စောင့်စည်းခြင်းနှင့် ပြည့်စုံသည်ဖြစ်၍ မိမိသန္တာန်၌ ကိလေသာနှင့် မရောသော ချမ်းသာကို ခံစားရ၏။
ထိုရဟန်းသည် ရှေ့သို့တက်ရာ နောက်သို့ဆုတ်ရာ၌ ဆင်ခြင်လျက် ပြုလေ့ရှိ၏၊ တူရူကြည့်ရာတစောင်းကြည့်ရာ၌ ဆင်ခြင်လျက် ပြုလေ့ရှိ၏၊ ကွေးရာ ဆန့်ရာ၌ ဆင်ခြင်လျက် ပြုလေ့ရှိ၏၊ ဒုကုဋ်သပိတ်သင်္ကန်းကို ဆောင်ရာ၌ ဆင်ခြင်လျက် ပြုလေ့ရှိ၏၊ စားရာ သောက်ရာ ခဲရာ လျက်ရာ၌ ဆင်ခြင်လျက် ပြုလေ့ရှိ၏၊ ကျင်ကြီး ကျင်ငယ် စွန့်ရာ၌ ဆင်ခြင်လျက် ပြုလေ့ရှိ၏၊ သွားရာ ရပ်ရာ ထိုင်ရာအိပ်ရာ နိုးရာ ပြောရာ ဆိတ်ဆိတ်နေရာ၌ ဆင်ခြင်လျက် ပြုလေ့ရှိ၏။
֍ ၁၃
။ ထိုရဟန်းသည် ဤမြတ်သော သီလအစုနှင့်လည်း ပြည့်စုံသည်ဖြစ်၍ ဤမြတ်သော ရောင့်ရဲခြင်းနှင့်လည်း ပြည့်စုံသည်ဖြစ်၍ ဤမြတ်သော ဣန္ဒြေစောင့်စည်းခြင်းနှင့်လည်း ပြည့်စုံသည်ဖြစ်၍ ဤမြတ်သော သတိသမ္ပဇဉ်နှင့်လည်း ပြည့်စုံသည်ဖြစ်၍ တော၊ သစ်ပင်ရင်း၊ တောင်၊ ချောက်၊ တောင်ခေါင်း၊ သင်းချိုင်း၊ တောအုပ်၊ လွင်ပြင်၊ ကောက်ရိုးပုံဟူသော ဆိတ်ငြိမ်သော အိပ်ရာနေရာကို မှီဝဲ၏။ထိုရဟန်းသည် ဆွမ်းခံရာမှ ပြန်ခဲ့၍ ဆွမ်းစားပြီးနောက် ထက်ဝယ်ဖွဲ့ခွေပြီးလျှင် ကိုယ်ကို ဖြောင့်မတ်စွာ ထား၍ ကမ္မဋ္ဌာန်းသို့ရှေးရှု သတိကို ဖြစ်စေလျက် ထိုင်၏၊ ထိုရဟန်းသည် (ဥပါဒါနက္ခန္ဓာငါးပါးတည်းဟူသော) လောက၌ မက်မောခြင်း ‘အဘိဇ္ဈာ’ ကို ပယ်၍ မက်မောခြင်း ‘အဘိဇ္ဈာ’ မှ ကင်းသောစိတ်ဖြင့် နေ၏၊ မက်မောခြင်း ‘အဘိဇ္ဈာ’ မှ စိတ်ကို စင်ကြယ်စေ၏။ ပျက်စီးစေလိုသော ဒေါသကို ပယ်၍မပျက်စီးစေလိုသော စိတ်ရှိသည် ဖြစ်၍ ခပ်သိမ်းသော သတ္တဝါတို့၏ အစီးအပွါးကို လိုလားလျက် နေ၏၊ ပျက်စီးစေလိုသော ပြစ်မှားမှုမှ စိတ်ကို စင်ကြယ်စေ၏၊ လေးလံထိုင်းမှိုင်းခြင်း ‘ထိနမိဒ္ဓ’ ကို ပယ်၍လေးလံထိုင်းမှိုင်းခြင်း ‘ထိနမိဒ္ဓ’ မှ ကင်းသည်ဖြစ်၍ အလင်းရောင်ကို မှတ်ခြင်းရှိသည်ဖြစ်၍ သတိရှိသည်ဖြစ်၍ ဆင်ခြင်ဉာဏ်ရှိသည်ဖြစ်၍ နေ၏၊ လေးလံထိုင်းမှိုင်းခြင်း ‘ထိနမိဒ္ဓ’ မှ စိတ်ကို စင်ကြယ်စေ၏။ ပျံ့လွင့်ခြင်း'ဥဒ္ဓစ္စ’ နောင်တတစ်ဖန် ပူပန်ခြင်း ‘ကုက္ကုစ္စ'ကို ပယ်၍ အတွင်းသန္တာန်၌ ငြိမ်သက်သော စိတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ မပျံ့လွင့်သည်ဖြစ်၍ နေ၏၊ ပျံ့လွင့်ခြင်း ‘ဥဒ္ဓစ္စ’ နောင်တ တစ်ဖန် ပူပန်ခြင်း ‘ကုက္ကုစ္စ’ မှ စိတ်ကိုစင်ကြယ်စေ၏။ ယုံမှားခြင်း ‘ဝိစိကိစ္ဆာ’ ကိုပယ်၍ ယုံမှားခြင် ‘ဝိစိကိစ္ဆာ’ ကို လွန်မြောက်သည်ဖြစ်၍ ကုသိုလ်တရားတို့၌ သို့လော သို့လော မရှိသည်ဖြစ်၍ နေ၏၊ ယုံမှားခြင်း ‘ဝိစိကိစ္ဆာ’ မှ စိတ်ကို စင်ကြယ်စေ၏။
ထိုရဟန်းသည် စိတ်ညစ်ညူးခြင်းကို ဖြစ်စေတတ်ကုန်သော၊ ပညာ၏ အားနည်းခြင်းကို ပြုတတ်ကုန်သော နီဝရဏတရားငါးပါးတို့ကို ပယ်ဖျောက်၍ ကာမဂုဏ်တို့မှ ကင်းဆိတ်၍သာလျှင် အကုသိုလ်တရားတို့မှ ကင်းဆိတ်၍သာလျှင်ကြံစည်ခြင်း ‘ဝိတက်’ နှင့် တကွဖြစ်သော၊ သုံးသပ်ဆင်ခြင်ခြင်း ‘ဝိစာရ’ နှင့် တကွဖြစ်သော၊ (နီဝရဏ) ကင်းခြင်းကြောင့်ဖြစ်သော၊ နှစ်သိမ့်ခြင်း ‘ပီတိ'ချမ်းသာခြင်း ‘သုခ’ ရှိသော ပဌမဈာန်သို့ ရောက်၍ နေ၏။
--ဝိတက် ဝိစာရငြိမ်းခြင်းကြောင့် မိမိသန္တာန်၌ စိတ်ကို ကြည်လင်စေတတ်သော၊ စိတ်၏ တည်ကြည် ခြင်း'သမာဓိ’ ကို ဖြစ်ပွါးစေတတ်သော၊ ကြံစည်ခြင်း ‘ဝိတက်’ မရှိသော၊ သုံးသပ်ဆင်ခြင်ခြင်း ‘ဝိစာရ’ မရှိသော၊ တည်ကြည်ခြင်း ‘သမာဓိ’ ကြောင့်ဖြစ်သော၊ နှစ်သိမ့်ခြင်း ‘ပီတိ’ ချမ်းသာခြင်း ‘သုခ’ ရှိသော ဒုတိယဈာန်သို့ ရောက်၍ နေ၏။
နှစ်သိမ့်ခြင်း ‘ပီတိ'ကိုလည်း မတပ်မက်ခြင်းကြောင့် အောက်မေ့ခြင်း ‘သတိ’ ဆင်ခြင်ခြင်း ‘သမ္ပဇဉ်’ နှင့်ပြည့်စုံသည်ဖြစ်၍ လျစ်လျူရူလျက် နေ၏၊ ချမ်းသာခြင်း ‘သုခ'ကိုလည်း ကိုယ်ဖြင့် ခံစား၏၊ အကြင့်တတိယဈာန်ကြောင့် ထိုသူ့ကို “လျစ်လျူရှုသူ သတိရှိသူ ချမ်းသာစွာနေလေ့ရှိသူ”ဟု အရိယာပုဂ္ဂိုလ်တို့သည် ပြောကြားကုန်၏၊ ထိုတတိယဈာန်သို့ ရောက်၍ နေ၏။
ချမ်းသာဆင်းရဲကို ပယ်ခြင်းကြောင့်လည်းကောင်း၊ ရှေးဦးကပင်လျှင် ဝမ်းသာခြင်း နှလုံးမသာခြင်း တို့၏ချုပ်နှင့်ခြင်းကြောင့်လည်းကောင်း ဆင်းရဲချမ်းသာမရှိသော လျစ်လျူရှုမှု ‘ဥပေက္ခာ’ ကြောင့်ဖြစ်သည့်သတိ၏ စင်ကြယ်ခြင်းရှိသော စတုတ္တဈာန်သို့ ရောက်၍ နေ၏။
֍ ၁၄
။ ဤသို့ တည်ကြည်သော စိတ်သည် စင်ကြယ်လတ်သော် ဖြူစင်လတ်သော် ညစ်ကြေးမရှိလတ်သော် ညစ်ညူးခြင်းကင်းလတ်သော် နူးညံ့လတ်သော် ပြုတိုင်းရလတ်သော် တည်တံ့လတ်သော် မတုန်လှုပ်ခြင်းသို့ ရောက်လတ်သော် ထို (ရဟန်း) သည် ရှေး၌ဖြစ်ဖူးသော ဘဝကို အောက်မေ့နိုင်သော ‘ပုဗ္ဗေနိဝါသာနုဿတိ’ ဉာဏ်အလို့ငှါ စိတ်ကို ရှေးရှုညွတ်စေ၏။ ထို (ရဟန်း) သည် များပြားသော ရှေး၌ဖြစ်ဖူးသောဘဝကို အောက်မေ့နိုင်၏၊ ဤသည်ကား အဘယ်နည်း။တစ်ဘဝကိုလည်းကောင်း၊ နှစ်ဘဝတို့ကိုလည်းကောင်း၊ သုံးဘဝတို့ကိုလည်းကောင်း၊ လေးဘဝတို့ကိုလည်းကောင်း၊ ငါးဘဝတို့ကိုလည်းကောင်း၊ ဆယ်ဘဝတို့ကိုလည်းကောင်း၊ ဘဝနှစ်ဆယ်တို့ကိုလည်းကောင်း၊ ဘဝသုံးဆယ်တို့ကိုလည်းကောင်း၊ ဘဝလေးဆယ်တို့ကိုလည်းကောင်း၊ ဘဝငါးဆယ်တို့ကိုလည်းကောင်း၊ ဘဝတစ်ရာကိုလည်းကောင်း၊ ဘဝတစ်ထောင်ကိုလည်းကောင်း၊ ဘဝတစ်သိန်းကိုလည်းကောင်း၊ များပြားသော ပျက်ကပ်တို့ကိုလည်းကောင်း၊ များပြားသော ဖြစ်ကပ်တို့ကိုလည်းကောင်း၊ များပြားသောပျက်ကပ်ဖြစ်ကပ်တို့ကိုလည်းကောင်း “ဤမည်သောဘဝ၌ ငါသည် ဤသို့သော အမည်ရှိခဲ့၏၊ ဤသို့သောအနွယ်ရှိခဲ့၏၊ ဤသို့သော အဆင်းရှိခဲ့၏၊ ဤသို့သော အစာရှိခဲ့၏၊ ဤသို့သော ချမ်းသာဆင်းရဲကို ခံစားခဲ့၏၊ ဤသို့သော အသက်အပိုင်းအခြား ရှိခဲ့၏၊ ထိုငါသည် ထိုဘဝမှသေခဲ့၍ ဤမည်သောဘဝ၌ ဖြစ်ပြန်၏၊ ထိုဘဝ၌လည်း ဤသို့သော အမည်ရှိခဲ့၏၊ ဤသို့သော အနွယ်ရှိခဲ့၏၊ ဤသို့သော အဆင်းရှိခဲ့၏၊ ဤသို့သော အစာရှိခဲ့၏၊ ဤသို့သော ချမ်းသာဆင်းရဲကို ခံစားခဲ့၏၊ ဤသို့သော အသက်အပိုင်းအခြားရှိခဲ့၏၊ ထိုငါသည် ထိုဘဝမှသေခဲ့၍ ဤဘဝ၌ ဖြစ်ပြန်၏”ဟု ဤသို့ အခြင်းအရာနှင့်တကွ ညွှန်ပြဖွယ်အမည်အနွယ်နှင့်တကွ များပြားသော ရှေး၌ဖြစ်ဖူးသောဘဝကို အောက်မေ့၏။
֍ ၁၅
။ ဤသို့ တည်ကြည်သောစိတ်သည် စင်ကြယ်လတ်သော် ဖြူစင်လတ်သော် ညစ်ကြေးမရှိလတ် သော်ညစ်ညူးခြင်းကင်းလတ်သော် နူးညံ့လတ်သော် ပြု တိုင်းရလတ်သော် တည်တံ့လတ်သော် မတုန်လှုပ်ခြင်းသို့ ရောက်လတ်သော် ထို (ရဟန်း) သည် သတ္တဝါတို့၏ သေခြင်း ဖြစ်ခြင်းကို သိသော ‘စုတူပပါတ'ဉာဏ်အလို့ငှါ စိတ်ကို ရှေးရှုညွတ်စေ၏၊ ထို (ရဟန်း) သည် အထူးသဖြင့် စင်ကြယ်သော လူတို့၏ မျက်စိထက် သာလွန်သော နတ်မျက်စိနှင့်တူသော ‘ဒိဗ္ဗစက္ခု’ ဉာဏ်ဖြင့် သေဆဲသတ္တဝါ ဖြစ်ပေါ်ဆဲသတ္တဝါယုတ်သောသတ္တဝါ မြတ်သောသတ္တဝါ အဆင်းလှသောသတ္တဝါ အဆင်းမလှသောသတ္တဝါ ကောင်းသောလားရာရှိသောသတ္တဝါ မကောင်းသောလားရာရှိသော သတ္တဝါတို့ကို မြင်၏၊ ကံအလျောက်ဖြစ်သော သတ္တဝါတို့ကို သိ၏။ --အချင်းတို့ ဤသတ္တဝါတို့သည် ကိုယ်ဖြင့်ပြုသော မကောင်းသော အကျင့် ‘ကာယဒုစရိုက်’ နှင့်ပြည့်စုံကုန်၏၊ နှုတ်ဖြင့်ပြုသော မကောင်းသော အကျင့် ‘ဝစီဒုစရိုက်’ နှင့် ပြည့်စုံကုန်၏၊ စိတ်ဖြင့်ပြုသောမကောင်းသော အကျင့် ‘မနောဒုစရိုက်’ နှင့် ပြည့်စုံကုန်၏၊ အရိယာတို့ကို စွပ်စွဲကုန်၏၊ မှားသောအယူရှိကုန်၏၊ မှားသော အယူဖြင့်ပြုသော ကံရှိကုန်၏၊ ထိုသတ္တဝါတို့သည် ခန္ဓာကိုယ်ပျက်စီး၍ သေပြီးသည်မှနောက်၌ ချမ်းသာကင်းသော မကောင်းသဖြင့်လားရာ ဖရိုဖရဲကျရောက်ရာ ငရဲ၌ ဖြစ်ပေါ်ကုန်၏။ အချင်းတို့ ဤသတ္တဝါတို့သည်ကား ကိုယ်ဖြင့်ပြုသော ကောင်းသော အကျင့် ‘ကာယသုစရိုက်’ နှင့် ပြည့်စုံကုန်၏၊ နှုတ်ဖြင့်ပြုသော ကောင်းသော အကျင့် ‘ဝစီသုစရိုက်’ နှင့် ပြည့်စုံကုန်၏၊ စိတ်ဖြင့်ပြုသော ကောင်းသောအကျင့် ‘မနောသုစရိုက်’ နှင့် ပြည့်စုံကုန်၏၊ အရိယာတို့ကို စွပ်စွဲခြင်းမှ ကင်းကုန်၏၊ မှန်သောအယူရှိ့ကုန်၏၊ မှန်သောအယူဖြင့်ပြုသော ကံရှိကုန်၏၊ ထို (သတ္တဝါ) တို့သည် ခန္ဓာကိုယ်ပျက်စီး၍ သေပြီးသည်မှနောက်၌ ကောင်းသောလားရာ လူ့ပြည် နတ်ပြည် သုဂတိ၌ ဖြစ်ပေါ်ကုန်၏ဟု ဤသို့လျှင် အထူးသဖြင့်စင်ကြယ်သော လူတို့၏ မျက်စိထက် သာလွန်သော နတ်မျက်စိနှင့် တူသော ‘ဒိဗ္ဗစက္ခု’ ဉာဏ်ဖြင့် သေဆဲသတ္တဝါ ဖြစ်ပေါ်ဆဲသတ္တဝါ ယုတ်သောသတ္တဝါ မြတ်သောသတ္တဝါ အဆင်းလှသောသတ္တဝါအဆင်းမလှသော သတ္တဝါ ကောင်းသောလားရာရှိသောသတ္တဝါ မကောင်းသောလားရာရှိသောသတ္တဝါတို့ကို မြင်၏၊ ကံအလျောက်ဖြစ်သော သတ္တဝါတို့ကို သိ၏။
֍ ၁၆
။ ဤသို့ တည်ကြည်သော စိတ်သည် စင်ကြယ်လတ်သော် ဖြူစင်လတ်သော် ညစ်ကြေးမရှိလတ်သော် ညစ်ညူးခြင်းကင်းလတ်သော် နူးညံ့လတ်သော် ပြုတိုင်းရလတ်သော် တည်တံ့လတ်သော် မတုန်လှုပ်ခြင်းသို့ ရောက်လတ်သော် ထို (ရဟန်း) သည် အာသဝေါတရားတို့ကို ကုန်စေသော ‘အာသဝက္ခယ’ ဉာဏ်အလို့ငှါ စိတ်ကို ရှေးရှုညွတ်စေ၏။ ထို (ရဟန်း) သည် ဤကား ဆင်းရဲ ‘ဒုက္ခ’ဟုဟုတ်မှန်သောအတိုင်းသိ၏၊ ဤကား ဆင်းရဲဖြစ်ပေါ်ခြင်း၏ အကြောင်း ‘ဒုက္ခသမုဒယ’ဟုဟုတ်မှန်သောအတိုင်း သိ၏၊ ဤကား ဆင်းရဲချူပ်ရာ နိဗ္ဗာန် ‘ဒုက္ခ နိရောဓ’ဟုဟုတ်မှန်သောအတိုင်း သိ၏၊ ဤကား ဆင်းရဲချူပ်ရာနိဗ္ဗာန်သို့ ရောက်ကြောင်း ကျင့်စဉ် ‘ဒုက္ခ နိရောဓ ဂါမိနီ ပဋိပဒါ’ဟုဟုတ်မှန်သောအတိုင်း သိ၏။ ဤသည်တို့ကား ယိုစီးခြင်း ‘အာသဝ’ တို့ဟုဟုတ်မှန်သောအတိုင်း သိ၏၊ ဤကားယိုစီးခြင်း ‘အာသဝ’ တို့ ဖြစ်ပေါ်ခြင်း၏ အကြောင်း ‘အာသဝသမုဒယ’ဟုဟုတ်မှန်သောအတိုင်း သိ၏၊ ဤကား ယိုစီးခြင်း ‘အာသဝ’ တို့ ချူပ်ရာ နိဗ္ဗာန် ‘အာသဝနိရောဓ’ဟုဟုတ်မှန်သောအတိုင်း သိ၏၊ ဤကား အာသဝတို့ချုပ်ရာ နိဗ္ဗာန်သို့ ရောက် ကြောင်း ကျင့်စဉ် ‘အာသဝနိရောဓဂါမိနီ ပဋိပဒါ’ဟုဟုတ်မှန်သောအတိုင်း သိ၏၊ ဤသို့သိသော် ဤသို့ မြင်သော် ထို (ရဟန်း) ၏ စိတ်သည်ကာမာသဝမှလည်း လွတ်မြောက်၏၊ ဘဝါသဝမှလည်း လွတ်မြောက် ၏၊ အဝိဇ္ဇာသဝမှလည်းလွတ်မြောက်၏၊ လွတ်မြောက်ပြီးလတ်သော် “လွတ်မြောက်လေပြီ”ဟု အသိဉာဏ် ဖြစ်ပေါ်၏၊ “ပဋိသန္ဓေနေမှုကုန်ပြီ၊ မြတ်သောအကျင့်ကို ကျင့်သုံးပြီးပြီ၊ (မဂ်) ကိစ္စကို ပြုပြီးပြီ၊ ဤ (မဂ်) ကိစ္စအလို့ငှါတစ်ပါးသော ပြုဖွယ် မရှိတော့ပြီ”ဟု သိ၏။ရဟန်းတို့ ဤပုဂ္ဂိုလ်မျိုးကို မိမိကိုယ်ကို မပူပန်မဆင်းရဲစေတတ်ဘဲ၊ မိမိကိုယ်ကို ပူပန်ဆင်းရဲစေမှု၌အဖန်တလဲလဲ ပြုကျင့်အားထုတ်သူ မဟုတ်သည့်ပြင် သူတစ်ပါးတို့အား မပူပန်မဆင်းရဲစေတတ်ဘဲ၊ သူတစ်ပါးတို့အား ပူပန်ဆင်းရဲစေမှု၌ အဖန်တလဲလဲ ပြုကျင့်အားထုတ်သူ မဟုတ်သော ပုဂ္ဂိုလ်ဖြစ်သည့်ပြင် မိမိကိုယ်ကိုလည်း မပူပန်မဆင်းရဲစေတတ်, သူတစ်ပါးကိုလည်း မပူပန်မဆင်းရဲစေတတ်သည် ဖြစ်၍မျက်မှောက်သော ကိုယ်၏ အဖြစ်၌သာလျှင် ကိလေသာဆာလောင်မွတ်သိပ်မှုမရှိသည် ငြိမ်းချမ်းသည် အေးမြသည် ချမ်းသာသုခကို ခံစားရသည် ဖြစ်၍ မြတ်သောကိုယ်ဖြင့် နေထိုင်ရသူဟူ၍ ဆိုရ၏ဟု မြတ်စွာဘုရားသည် ဤတရားတော်ကို ဟောတော်မူ၏။ ထိုရဟန်းတို့သည် မြတ်စွာဘုရား ဟောတော်မူသောတရားတော်ကို နှစ်ခြိုက်ဝမ်းမြောက်ကြကုန်၏။
ရှေးဦးစွာသော ကန္ဒရကသုတ် ပြီး၏။
--၂-အဋ္ဌကနာဂရသုတ်
֍ ၁၇
။ အကျွန်ုပ်သည် ဤသို့ ကြားနာခဲ့ရပါသည်-အခါတစ်ပါး၌ အသျှင်အာနန္ဒာသည် ဝေသာလီပြည် ဗေလုဝရွာငယ်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူ၏။ ထိုအခါအဋ္ဌကမြို့သား ဒသမသူကြွယ်သည် ပါဋလိပုတ်ပြည်သို့ တစ်စုံတစ်ခုသော ပြုဖွယ်ကိစ္စဖြင့် ရောက် လာ၏။
ထိုအခါ အဋ္ဌကမြို့သား ဒသမသူကြွယ်သည် ကုက္ကုဋာရုံကျောင်း ရဟန်းတစ်ပါးထံသို့ ချဉ်းကပ်ပြီး လျှင်ထိုရဟန်းကို ရှိခိုး၍ သင့်တင့်လျောက်ပတ်သော အရပ်၌ နေလျက် ထိုရဟန်းအား- “အသျှင်ဘုရား့အသျှင်အာနန္ဒာသည် ယခုအခါ အဘယ်အရပ်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူပါသနည်း၊ တပည့်တော်တို့သည်ထိုအသျှင်အာနန္ဒာကို ဖူးမြော်လိုပါကုန်၏”ဟု လျှောက်၏။ သူကြွယ် ဤအသျှင်အာနန္ဒာသည် ဝေသာလီပြည် ဗေလုဝရွာငယ်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူပေ၏ဟု (မိန့်ဆို၏)။
ထိုအခါ အဋ္ဌကမြို့သား ဒသမသူကြွယ်သည် ပါဋလိပုတ်ပြည်၌ ပြုဖွယ်ကိစ္စကို ပြီးဆုံးစေပြီးနောက်ဝေသာလီပြည် ဗေလုဝရွာငယ် အသျှင်အာနန္ဒာထံသို့ ချဉ်းကပ်၍ အသျှင်အာနန္ဒာကို ရိုသေစွာ ရှိခိုးပြီးလျှင်တစ်ခုသော နေရာ၌ ထိုင်နေ၏။
֍ ၁၈
။ တစ်ခုသော နေရာ၌ ထိုင်ပြီးသော် အဋ္ဌကမြို့သား ဒသမသူကြွယ်သည် အသျှင်အာနန္ဒာအား-"အသျှင်ဘုရားအာနန္ဒာ သိတော်မူ မြင်တော်မူ၍ ပူဇော်အထူးကို ခံတော်မူထိုက်သော၊ (အလုံးစုံသောတရား တို့ကို) ကိုယ်တိုင် မှန်စွာ သိတော်မူသော ထိုမြတ်စွာဘုရားသည်ဟောကြားထားတော်မူသော (ဤသို့ သဘောရှိသော) တရားတစ်ခုသည် ရှိပါသလော၊ ယင်းတရား၌မမေ့မလျော့ ပြင်းစွာအားထုတ်လျက် (နိဗ္ဗာန်သို့) စေလွှတ်အပ်သော စိတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ နေသောရဟန်းအား မလွတ်မြောက်သေးသော စိတ် သည်လည်း လွတ်မြောက်ရ၏၊ မကုန်ခန်းသေးသောအာသဝေါတို့သည်မူလည်း ကုန်ခန်းခြင်းသို့ ရောက် ကုန်၏၊ မရောက်ရသေးသော အတုမဲ့သောယောဂ၏ကုန်ရာသို့လည်း ရောက်နိုင်၏၊ (ဤသို့သဘောရှိ သော တရားတစ်ခုသည် ရှိပါသလော")ဟုလျှောက်၏။သူကြွယ် သိတော်မူ မြင်တော်မူ၍ ပူဇော်အထူးကို ခံတော်မူထိုက်သော၊ (အလုံးစုံသော တရားတို့ကို) ကိုယ်တိုင် မှန်စွာ သိတော်မူသော ထိုမြတ်စွာဘုရားသည် ဟောကြားထားတော်မူသော (ဤသို့သဘောရှိသော) တရားတစ်ခုသည် ရှိပေ၏၊ ယင်းတရား၌ မမေ့မလျော့ ပြင်းစွာအားထုတ်လျက် (နိဗ္ဗာန်သို့) စေလွှတ်အပ်သော စိတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ နေသော ရဟန်းအား မလွတ်မြောက်သေးသော စိတ်သည်လည်းလွတ်မြောက်ရ၏၊ မကုန်ခန်းသေးသော အာသဝေါတို့သည်မူလည်း ကုန်ခန်းခြင်းသို့ ရောက်ကုန်၏၊ မရောက်ရသေးသော အတုမဲ့သော ယောဂ၏ကုန်ရာသို့လည်း ရောက်နိုင်၏၊ ဤသို့သဘောရှိသောတရားတစ်ခုသည် ရှိပေ၏ဟု (မိန့်ဆို၏)။
အသျှင်ဘုရားအာနန္ဒာ သိတော်မူ မြင်တော်မူ၍ ပူဇော်အထူးကို ခံတော်မူထိုက်သော (အလုံးစုံသောတရားတို့ကို) ကိုယ်တိုင် မှန်စွာ သိတော်မူသော ထိုမြတ်စွာဘုရားသည် ဟောကြားထားတော်မူသောတရားတစ်ခုသည် အဘယ်ပါနည်း၊ ယင်းတရား၌ မမေ့မလျော့ ပြင်းစွာအားထုတ်လျက် (နိဗ္ဗာန်သို့) စေလွှတ်အပ်သော စိတ်ရှိသည်ဖြစ်၍နေသော ရဟန်းအား မလွတ်မြောက်သေးသော စိတ်သည်လည်းလွတ် မြောက်ရ၏၊ မကုန်ခန်းသေးသော အာသဝေါတို့သည်မူလည်း ကုန်ခန်းခြင်းသို့ ရောက်ကုန်၏၊ မရောက်ရ သေးသော အတုမဲ့သော ယောဂ၏ကုန်ရာသို့လည်း ရောက်နိုင်၏၊ (ဤသို့သဘောရှိသောတရားတစ်ခုဟူ သည် အဘယ်ပါနည်းဟု လျှောက်၏)။
--֍ ၁၉
။ သူကြွယ် ဤသာသနာတော်၌ ရဟန်းသည် ကာမတို့မှ ကင်းဆိတ်၍သာလျှင် အကုသိုလ်တရားတို့မှ ကင်းဆိတ်၍သာလျှင် ကြံစည်ခြင်း ‘ဝိတက်’ နှင့်တကွဖြစ်သော၊ သုံးသပ်ဆင်ခြင်ခြင်း ‘ဝိစာရ'နှင့်တကွဖြစ်သော၊ (နီဝရဏ) ကင်းဆိတ်ခြင်းကြောင့်ဖြစ်သော၊ နှစ်သိမ့်ခြင်း ‘ပီတိ'ချမ်းသာခြင်း ‘သုခ’ ရှိသော ပဌမဈာန်သို့ ရောက်၍ နေ၏။ ထိုပုဂ္ဂိုလ်သည် ဤသို့ဆင်ခြင်၏- “ဤပဌမဈာန်သည်လည်း အပြုပြင်ခံ တရားဖြစ်၏၊ စေ့ဆော်အားထုတ်မှုကြောင့် ဖြစ်ပေါ်၏၊ ယင်းအပြုပြင်ခံတရား, စေ့ဆော်အားထုတ်မှု ကြောင့်ဖြစ်သော တရားအားလုံးသည် အမြဲမရှိ၊ ချုပ်ပျောက်ခြင်းသဘောရှိ၏”ဟု သိ၏။ထိုရဟန်းသည် ထိုတရား၌တည်လျက် အာသဝေါကုန်ခြင်းသို့ ရောက်၏။ အကယ်၍ အာသဝေါကုန်ခြင်းသို့ မရောက်သေးသည် ဖြစ်အံ့၊ ထိုတရား၌ တပ်မက်ခြင်းဖြင့် ထိုတရား၌ နှစ်သက်ခြင်းဖြင့်အောက် (ကာမ) ဘုံ၌ (ပဋိသန္ဓေ) နေခြင်းအဖို့ရှိကုန်သော သံယောဇဉ်ငါးပါးတို့ ကုန်ခြင်းကြောင့် (ဗြဟ္မာ့ဘုံ၌) ဥပပါတ် (ပဋိသန္ဓေ) နေသူ ဖြစ်၏၊ ထို (ဗြဟ္မာ့) ဘုံ၌သာ ပရိနိဗ္ဗာန်စံရ၏၊ ထို (ဗြဟ္မာ့) ဘုံမှ ပြန်လည်တတ်သော သဘောမရှိ။
သူကြွယ် ဤတရားသည်လည်း သိတော်မူ မြင်တော်မူ၍ ပူဇော်အထူးကို ခံတော်မူထိုက်သော (အလုံးစုံသောတရားတို့ကို) ကိုယ်တိုင်မှန်စွာ သိတော်မူသော ထိုမြတ်စွာဘုရားသည် ဟောကြားထားတော်မူသော တရားတစ်ခုဖြစ်ပေ၏၊ ယင်းတရား၌ မမေ့မလျော့ ပြင်းစွာအားထုတ်လျက် (နိဗ္ဗာန်သို့) စေလွှတ်အပ်သော စိတ်ရှိသည်ဖြစ်၍နေသော ရဟန်းအား မလွတ်မြောက်သေးသော စိတ်သည်လည်းလွတ် မြောက်ရ၏၊ မကုန်ခန်းသေးသော အာသဝေါတို့သည်မူလည်း ကုန်ခန်းခြင်းသို့ ရောက်ကုန်၏၊ မရောက်ရ သေးသော အတုမဲ့ ယောဂကုန်ရာ (ဘေးကင်းရာ) သို့လည်း ရောက်နိုင်၏။ (၁)
֍ ၂၀
။ သူကြွယ် နောက်တစ်မျိုးကား ရဟန်းသည် ဝိတက်ဝိစာရ ငြိမ်းခြင်းကြောင့် မိမိသန္တာန်၌ စိတ်ကိုကြည်လင်စေတတ်သော။ပ။ ဒုတိယဈာန်သို့ ရောက်၍ နေ၏။ ထိုရဟန်းသည် ဤသို့ဆင်ခြင်၏-ဤဒုတိယဈာန်သည်လည်း အပြုပြင်ခံတရားဖြစ်၏၊ စေ့ဆော်အားထုတ်မှုကြောင့် ဖြစ်ပေါ်၏။ပ။ အတုမဲ့ယောဂကုန်ရာ (ဘေးကင်းရာ) သို့လည်း ရောက်နိုင်၏ဟု (ဆင်ခြင်၏)။ (၂)သူကြွယ် နောက်တစ်မျိုးကား ရဟန်းသည် နှစ်သိမ့်ခြင်း ‘ပီတိ’ ကိုလည်း မတပ်မက်ခြင်းကြောင့်။ပ။ တတိယဈာန်သို့ ရောက်၍ နေ၏။ ထိုရဟန်းသည် ဤသို့ဆင်ခြင်၏- ဤတတိယဈာန်သည်လည်း အပြုပြင်ခံတရားဖြစ်၏၊ စေ့ဆော်အားထုတ်မှုကြောင့် ဖြစ်ပေါ်၏။ပ။ အတုမဲ့ ယောဂကုန်ရာ (ဘေးကင်းရာ) သို့လည်း ရောက်နိုင်၏ဟု (ဆင်ခြင်၏)။ (၃)
သူကြွယ် နောက်တစ်မျိုးကား ရဟန်းသည် ချမ်းသာဆင်းရဲကို ပယ်ခြင်းကြောင့် လည်းကောင်း။ပ။ စတုတ္ထဈာန်သို့ ရောက်၍ နေ၏။ ထိုရဟန်းသည် ဤသို့ ဆင်ခြင်၏- ဤစတုတ္ထဈာန်သည်လည်း အပြုပြင်ခံတရားဖြစ်၏၊ စေ့ဆော်အားထုတ်မှုကြောင့် ဖြစ်ပေါ်၏။ပ။ အတုမဲ့ ယောဂကုန်ရာ (ဘေးကင်းရာ) သို့ လည်း ရောက်နိုင်၏ဟု (ဆင်ခြင်၏)။ (၄)
သူကြွယ် နောက်တစ်မျိုးကား ရဟန်းသည် ချမ်းသာစေလိုခြင်းမေတ္တာနှင့်ယှဉ်သောစိတ်ဖြင့် တစ်ခု သောအရပ်မျက်နှာကို ပျံ့နှံ့စေ၍ နေ၏။ ထို့အတူ နှစ်ခုမြောက် အရပ်မျက်နှာကို။ သုံးခုမြောက်အရပ်မျက်နှာကို။ လေးခုမြောက် အရပ်မျက်နှာကို ပျံ့နှံ့စေ၍ နေ၏။ ဤနည်းဖြင့် အထက် အောက်ဖီလာ အရပ်မျက်နှာကို ပျံ့နှံ့စေ၍ နေ၏။ အလုံးစုံသော အရပ်မျက်နှာတို့၌ရှိသော သတ္တဝါအားလုံးကိုမိမိနှင့်အတူပြု၍ သတ္တဝါအားလုံး ပါဝင်သော သတ္တလောကကို ပြန့်ပြောသော မြင့်မြတ်သော အတိုင်းအရှည်မရှိသော ရန်မရှိသော ငြိုငြင်ခြင်းမရှိသော မေတ္တာနှင့်ယှဉ်သော စိတ်ဖြင့် ပျံ့နှံ့စေ၍ နေ၏။ ထိုရဟန်းသည် ဤသို့ ဆင်ခြင်၏- “မေတ္တာဟူသော ဤလွတ်မြောက်သော စိတ်သည်လည်း အပြုပြင်ခံတရားဖြစ်၏၊ စေ့ဆော်အားထုတ်မှုကြောင့် ဖြစ်ပေါ်၏၊ ယင်းအပြုပြင်ခံတရား, စေ့ဆော်အားထုတ်မှုကြောင့် ဖြစ်ပေါ်လာသော တရားအားလုံးသည် အမြဲမရှိ၊ ချုပ်ပျောက်ခြင်း သဘော ရှိ၏”ဟု သိ၏၊ ထိုရဟန်းသည် ထိုတရား၌ တည်လျက်။ပ။ အတုမဲ့ ယောဂကုန်ရာ (ဘေးကင်းရာ) သို့လည်း ရောက်နိုင်၏။ (၅)
--သူကြွယ် နောက်တစ်မျိုးကား ရဟန်းသည် သနားခြင်း ‘ကရုဏာ’ နှင့်တကွဖြစ်သော စိတ်ဖြင့်။ပ။ ဝမ်းမြောက်ခြင်း ‘မုဒိတာ’ နှင့်တကွဖြစ်သော စိတ်ဖြင့်။ပ။ လျစ်လျူရှုခြင်း ‘ဥပေက္ခာ’ နှင့်တကွဖြစ်သောစိတ် ဖြင့် တစ်ခုသော အရပ်မျက်နှာကို ပျံ့နှံ့စေ၍ နေ၏။ ထို့အတူ နှစ်ခုမြောက် အရပ်မျက်နှာကို။ သုံးခု မြောက် အရပ်မျက်နှာကို။ လေးခုမြောက် အရပ်မျက်နှာကို ပျံ့နှံ့စေ၍ နေ၏။ ဤနည်းဖြင့်အထက် အောက် ဖီလာ အရပ်မျက်နှာကို ပျံ့နှံ့စေ၍ နေ၏။ အလုံးစုံသော အရပ်မျက်နှာတို့၌ရှိသောသတ္တဝါ အားလုံးကို မိမိနှင့် အတူပြု၍ သတ္တဝါအားလုံးပါဝင်သော သတ္တလောကကို ပြန့်ပြောသော မြင့်မြတ်သော အတိုင်းအရှည်မရှိသော ရန်မရှိသော ငြိုငြင်ခြင်းမရှိသော လျစ်လျူရှုခြင်း ‘ဥပေက္ခာ’ နှင့်ယှဉ်သောစိတ်ဖြင့် ပျံ့နှံ့စေ၍ နေ၏။ ထိုရဟန်းသည် ဤသို့ ဆင်ခြင်၏- “ဥပေက္ခာဟူသောဤလွတ်မြောက်သော စိတ် သည်လည်း အပြုပြင်ခံတရား ဖြစ်၏၊ စေ့ဆော်အားထုတ်မှုကြောင့်ဖြစ်ပေါ်၏၊ ယင်းအပြုပြင်ခံတရား, စေ့ဆော်အားထုတ်မှုကြောင့် ဖြစ်ပေါ်လာသော တရားအားလုံးသည်အမြဲမရှိ ချုပ်ပျောက်ခြင်းသဘောရှိ၏”ဟု သိ၏။ ထိုရဟန်းသည် ထိုတရား၌ တည်လျက်။ပ။ အတုမဲ့ယောဂကုန်ရာ (ဘေးကင်းရာ) သို့လည်း ရောက်နိုင်၏။ (၆-၇-၈)
သူကြွယ် နောက် တစ်မျိုးကား ရဟန်းသည် ရူပသညာတို့ကို လုံးဝလွန်မြောက်၍ ပဋိဃသညာတို့လုံးဝချုပ်သည့်ပြင် နာနတ္တသညာတို့ကို လုံးဝနှလုံးမသွင်းမူ၍ “ကောင်းကင်သည် အဆုံးမရှိ”ဟု (နှလုံးသွင်းလျက်) အာကာသာနဉ္စာယတနသမာပတ်သို့ ရောက်၍ နေ၏။ ထိုရဟန်းသည် ဤသို့ဆင်ခြင်၏- “ဤအာကာသာ နဉ္စာယတနသမာပတ်သည်လည်း အပြုပြင်ခံတရားဖြစ်၏၊ စေ့ဆော်အားထုတ်မှုကြောင့် ဖြစ်ပေါ်၏၊ ယင်းအပြုပြင်ခံတရား, စေ့ဆော်အားထုတ်မှုကြောင့် ဖြစ်ပေါ်သော တရားအားလုံးသည် အမြဲမရှိ ချုပ်ပျောက်ခြင်းသဘော ရှိ၏”ဟု သိ၏။ ထိုရဟန်းသည် ထိုတရား၌ တည်လျက်။ပ။ အတုမဲ့ ယောဂကုန်ရာ (ဘေးကင်းရာ) သို့ ရောက်နိုင်၏။ (၉)
သူကြွယ် နောက်တစ်မျိုးကား ရဟန်းသည် အာကာသာနဉ္စာယတနဈာန်ကို လုံးဝလွန်မြောက်၍"ဝိညာဉ်သည် အဆုံးမရှိ”ဟု နှလုံးသွင်းလျက် ဝိညာဏဉ္စာယတနသမာပတ်သို့ ရောက်၍ နေ၏။ ထိုရဟန်းသည် ဤသို့ ဆင်ခြင်၏- “ဤဝိညာဏဉ္စာယတနသမာပတ်သည်လည်း အပြုပြင်ခံတရားဖြစ်၏၊ စေ့ဆော်အားထုတ်မှုကြောင့် ဖြစ်ပေါ်၏၊ ယင်းအပြုပြင်ခံတရား, စေ့ဆော်အားထုတ်မှုကြောင့်ဖြစ်ပေါ်သော တရားအားလုံးသည် အမြဲမရှိ၊ ချုပ်ပျောက်ခြင်းသဘောရှိ၏”ဟု သိ၏။ ထိုရဟန်းသည်ထိုတရား၌ တည်လျက်။ပ။ အတုမဲ့ ယောဂကုန်ရာသို့ ရောက်နိုင်၏။ (၁၀)
သူကြွယ် နောက်တစ်မျိုးကား ရဟန်းသည် ဝိညာဏဉ္စာယတနဈာန်ကို လုံးဝလွန်မြောက်၍ “တစ်စုံတစ်ခုမျှ မရှိ”ဟု (နှလုံးသွင်းလျက်) အာကိဉ္စညာယတနသမာပတ်သို့ ရောက်၍ နေ၏။ ထိုရဟန်းသည်ဤသို့ ဆင်ခြင်၏- “ဤအာကိဉ္စညာယတနသမာပတ်သည်လည်း အပြုပြင်ခံတရားဖြစ်၏၊ စေ့ဆော်အားထုတ်မှုကြောင့် ဖြစ်ပေါ်၏၊ ယင်းအပြုပြင်ခံတရား, စေ့ဆော်အားထုတ်မှုကြောင့် ဖြစ်ပေါ်သောတရား အားလုံးသည် အမြဲမရှိ၊ ချုပ်ပျောက်ခြင်းသဘောရှိ၏”ဟု သိ၏။
ထိုရဟန်းသည် ထိုတရား၌ တည်လျက် အာသဝေါကုန်ခြင်းသို့ ရောက်၏၊ အကယ်၍ အာသဝေါကုန်ခြင်းသို့ မရောက်သေးသည် ဖြစ်အံ့၊ ထိုတရား၌ တပ်မက်ခြင်းဖြင့်, ထိုတရား၌ နှစ်သက်ခြင်းဖြင့်အောက် (ကာမဘုံ၌ ပဋိသန္ဓေနေခြင်း) အဖို့ရှိကုန်သော သံယောဇဉ်ငါးပါးတို့၏ ကုန်ခြင်းကြောင့် (ဗြဟ္မာ့) ဘုံ၌ ဥပပါတ် (ပဋိသန္ဓေ) နေသူ ဖြစ်၏၊ ထို (ဗြဟ္မာ့) ဘုံ၌သာ ပရိနိဗ္ဗာန်စံရ၏၊ ထို (ဗြဟ္မာ့) ဘုံမှ ပြန်လည်တတ်သော သဘောမရှိ။
သူကြွယ် ဤတရားသည်လည်း သိတော်မူ မြင်တော်မူ၍ ပူဇော်အထူးကို ခံတော်မူထိုက်သော (အလုံးစုံသောတရားတို့ကို) ကိုယ်တိုင် မှန်စွာ သိတော်မူသော ထိုမြတ်စွာဘုရားသည် ဟောကြားတော်မူသော
--တရားတစ်ခု ဖြစ်ပေ၏၊ ယင်းတရား၌ မမေ့မလျော့ ပြင်းစွာအားထုတ်လျက် (နိဗ္ဗာန်သို့) စေလွှတ် အပ်သော စိတ်ရှိသည်ဖြစ်၍နေသော ရဟန်းအား မလွတ်မြောက်သေးသော စိတ်သည်လည်းလွတ်မြောက် ရ၏၊ မကုန်ခန်းသေးသော အာသဝေါတို့သည်မူလည်း ကုန်ခန်းခြင်းသို့ ရောက်ကုန်၏၊ မရောက်ရသေး သော အတုမဲ့ ယောဂကုန်ရာ (ဘေးကင်းရာ) သို့လည်း ရောက်နိုင်၏ဟု (မိန့်ဆို၏)။ (၁၁)
֍ ၂၁
။ ဤသို့ မိန့်ဆိုတော်မူသော် အဋ္ဌကမြို့သား ဒသမသူကြွယ်သည် အသျှင်အာနန္ဒာအား-"အသျှင်ဘုရားအာနန္ဒာ တစ်ခုသော ရွှေအိုး၏ မျက်နှာဝကို ရှာသော ယောကျ်ားသည် တစ်ကြိမ်တည်း့သာလျှင် တစ်ဆယ့် တစ်လုံးသော ရွှေအိုးတို့၏ မျက်နှာဝတို့ကို ရရာသကဲ့သို့၊ ဤအတူသာလျှင်အကျွန်ုပ် သည် တစ်ခုသော အမြိုက်နိဗ္ဗာန်တံခါးကို ရှာပါလျက် တစ်ကြိမ်တည်းဖြင့်သာလျှင်တစ်ဆယ့်တစ်ခုသော အမြိုက်နိဗ္ဗာန်တံခါးတို့ကို ပွါးများရန် ရရှိပါပြီ။အသျှင်ဘုရား ယောကျ်ားတစ်ယောက်အား တံခါးတစ်ဆယ့်တစ်ပေါက်ရှိသော အိမ်သည် ရှိရာ၏၊ ထိုယောကျ်ားသည် ထိုအိမ်ကို မီးလောင်သည်ရှိသော် တစ်ပေါက်ပေါက်သော တံခါးဖြင့်လည်း မိမိကိုယ်ကိုချမ်းသာအောင် ပြုခြင်းငှါ စွမ်းနိုင်ရာသကဲ့သို့၊ အသျှင်ဘုရား ဤအတူသာလျှင် တပည့်တော်သည် ဤအမြိုက်နိဗ္ဗာန်တံခါး တစ်ဆယ့်တစ်ပေါက်တို့တွင် တစ်ပေါက်ပေါက်သော အမြိုက်နိဗ္ဗာန်တံခါးဖြင့်ပင် မိမိကိုယ်ကို ချမ်းသာအောင် ပြုခြင်းငှါ စွမ်းနိုင်ပါလတ္တံ့။
အသျှင်ဘုရား သာသနာတော်မှတစ်ပါး အခြားအယူဝါဒရှိကြကုန်သော ဤတိတ္ထိတို့သည်ပင် (ဆရာ့အတွက်) ဆရာစား ဥစ္စာကို ရှာမှီးကြတုံသေး၏၊ တပည့်တော်သည် အသျှင်မြတ်အာနန္ဒာအား ပူဇော်မှုကိုအဘယ်ကြောင့် မပြုဘဲ ရှိပါအံ့နည်း”ဟု လျှောက်၏။
ထို့နောက် အဋ္ဌကမြို့သား ဒသမသူကြွယ်သည် ပါဋလိပုတ်ပြည်နှင့် ဝေသာလီပြည်နေ ရဟန်း သံဃာကိုစည်းဝေးစေ၍ မွန်မြတ်သော ခဲဖွယ်ဘောဇဉ်ဖြင့် ရောင့်ရဲသည့်တိုင်အောင် တားမြစ်သည့်တိုင် အောင်မိမိကိုယ်တိုင် လုပ်ကျွေး၏၊ ရဟန်းတစ်ပါးတစ်ပါးကိုလည်း တစ်စုံစီ တစ်စုံစီသော သင်္ကန်းဖြင့်ဖုံးလွှမ်း (လှူဒါန်း) ၏။ အသျှင်အာနန္ဒာကို သုံးထည်သော သင်္ကန်းဖြင့် ဖုံးလွှမ်း (လှူဒါန်း) ၏၊ အသျှင်အာနန္ဒာအတွက် ငါးရာတန်ကျောင်းကို ဆောက်လုပ်စေသတည်း။
နှစ်ခုမြောက် အဋ္ဌကနာဂရသုတ် ပြီး၏။
--၃-သေခသုတ်
֍ ၂၂
။ အကျွန်ုပ်သည် ဤသို့ ကြားနာခဲ့ရပါသည်-အခါတစ်ပါး၌ မြတ်စွာဘုရားသည် သက္ကတိုင်း ကပိလဝတ်ပြည် နိဂြောဓာရုံကျောင်း၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူ၏။ ထိုအခါ ကပိလဝတ်ပြည်သား သာကီဝင်မင်းသာတို့မှာ ရဟန်းဖြစ်စေ၊ ပုဏ္ဏားဖြစ်စေ၊ လူဖြစ်စေ တစ်စုံတစ်ယောက်မျှ မသုံးဆောင်ရဖူးသေးသော ဆောက်လုပ်ပြီးစ မင်းကွန်းသစ်သည် ရှိလေ၏။ ထိုအခါ ကပိလဝတ်ပြည်သား သာကီဝင်မင်းသားတို့သည် မြတ်စွာဘုရားထံသို့ ချဉ်းကပ်ကြပြီးလျှင်မြတ်စွာဘုရားကို ရိုသေစွာရှိခိုး၍ တစ်ခုသောနေရာ၌ ထိုင်ကြပြီးသော် မြတ်စွာဘုရားအား-
“အသျှင်ဘုရား ကပိလဝတ်ပြည်သား သာကီဝင်မင်းသားတို့မှာ ရဟန်းဖြစ်စေ၊ ပုဏ္ဏားဖြစ်စေ၊ လူဖြစ်စေတစ်စုံတစ်ယောက်မျှ မသုံးဆောင်ရဖူးသေးသော ဆောက်လုပ်ပြီးစ မင်းကွန်းသစ်သည် ရှိပါ၏။ အသျှင်ဘုရား မြတ်စွာဘုရားသည် ထိုမင်းကွန်းကို ရှေးဦးစွာ သုံးဆောင်တော်မူပါလော့၊ မြတ်စွာဘုရားသည် ရှေးဦးစွာ သုံးဆောင်တော်မူပြီးသည့်နောက်မှ ကပိလဝတ်ပြည်သား သာကီဝင်မင်းသားတို့သုံးဆောင်ကြပါကုန်လတ္တံ့၊ ထိုသို့ မြတ်စွာဘုရား ရှေးဦးစွာ သုံးဆောင်တော်မူခြင်းသည် ကပိလဝတ်ပြည်သား သာကီဝင်မင်းသားတို့အား ရှည်မြင့်စွာသော ကာလပတ်လုံး စီးပွါးဖြစ်ခြင်းငှါ ချမ်းသာခြင်းငှါဖြစ်ရာပါ၏”ဟု လျှောက်ကုန်၏။
မြတ်စွာဘုရားသည် ဆိတ်ဆိတ်နေတော်မူခြင်းဖြင့် လက်ခံတော်မူ၏၊ ထိုအခါ ကပိလဝတ်ပြည်သားသာကီဝင်မင်းသားတို့သည် မြတ်စွာဘုရား လက်ခံတော်မူခြင်းကို သိသဖြင့် နေရာမှ ထကာ မြတ်စွာဘုရားကို ရှိခိုးလျက် အရိုအသေပြုကာ မင်းကွန်းဆီသို့ ချဉ်းကပ်ကြကုန်ပြီး၍ မင်းကွန်း၌ ခင်းနှီးအပြည့်ခင်းခြင်း ထိုင်နေစရာတို့ကို ပြင်ထားခြင်း ရေပြည့်အိုးကြီးကို တည်ထားခြင်း ဆီမီးထွန်းထားခြင်းတို့ကိုပြုပြီးလျှင် မြတ်စွာဘုရားထံသို့ ချဉ်းကပ်ကြပြန်ကုန်၏၊ ချဉ်းကပ်ပြီး၍ မြတ်စွာဘုရားကို ရှိခိုးလျက်တစ်ခုသော နေရာ၌ ရပ်ပြီးသော် ကပိလဝတ်ပြည်သား သာကီဝင်မင်းသားတို့သည် မြတ်စွာဘုရားအား-
“အသျှင်ဘုရား မင်းကွန်း၌ ခင်းနှီးအပြည့် ခင်းပြီးပါပြီ၊ ထိုင်နေစရာတို့ကိုလည်း ပြင်ထားပြီးပါပြီ၊ ရေပြည့်အိုးကြီးကိုလည်း တည်ထားပြီးပါပြီ၊ ဆီမီးကိုလည်း ထွန်းထားပြီးပါပြီ၊ အသျှင်ဘုရား ယခုအခါကြွတော်မူရန် အချိန်ကို မြတ်စွာဘုရား သိတော်မူပါသည် (ကြွရန်မှာ မြတ်စွာဘုရား၏ အလိုအတိုင်းပင်ဖြစ်ပါသည်)”ဟု လျှောက်ကုန်၏။
ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားသည် သင်္ကန်းကို ပြင်ဝတ်တော်မူ၍ သပိတ်သင်္ကန်းကို ယူလျက် ရဟန်းသံဃာနှင့်အတူ မင်းကွန်းဆီသို့ ချဉ်းကပ်တော်မူပြီးလျှင် ခြေဆေးတော်မူ၍ မင်းကွန်းသို့ ဝင်ပြီးသော်အလယ်တိုင်ကို မှီလျက် အရှေ့အရပ်သို့ မျက်နှာမူကာ ထိုင်နေတော်မူ၏။
ရဟန်းသံဃာသည်လည်း ခြေဆေး၍ မင်းကွန်းသို့ ဝင်ပြီးသော် အနောက်ဘက်နံရံကို မှီလျက်အရှေ့အရပ်သို့ မျက်နှာမူကာ မြတ်စွာဘုရားကိုသာလျှင် ရှေ့ထား၍ ထိုင်နေ၏။
ကပိလဝတ်ပြည်သား သာကီဝင်မင်းသားတို့သည်လည်း ခြေဆေးကုန်၍ မင်းကွန်းသို့ ဝင်ကုန်ပြီးသော်အရှေ့ဘက်နံရံကို မှီလျက် အနောက်အရပ်သို့ မျက်နှာမူကာ မြတ်စွာဘုရားကိုသာလျှင် ရှေ့ထား၍ထိုင်နေကုန်၏။
--ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားသည် ကပိလဝတ်ပြည်သား သာကီဝင်မင်းသားတို့ကို ကြာမြင့်စွာ ညဉ့်အချိန်ပတ်လုံး တရားစကားဖြင့် (အကျိုးစီးပွါးကို) သိမြင်စေလျက် (တရားကို) ဆောက်တည်စေကာ (တရားကျင့်သုံးရန်) ထက်သန်စေတော်မူပြီးလျှင် အသျှင်အာနန္ဒာအား-"အာနန္ဒာ ကပိလဝတ်ပြည်သား သာကီဝင်မင်းသားတို့အား သေက္ခတို့၏ အကျင့်ကို ထင်ရှားစေလော့၊ ငါဘုရား ကျောညောင်းတော်မူ၏၊ ငါသည်ကျောဆန့်ဦးအံ့”ဟု မိန့်တော်မူ၏။
“မြတ်စွာဘုရား ကောင်းပါပြီ”ဟူ၍ အသျှင်အာနန္ဒာသည် မြတ်စွာဘုရားအား ပြန်ကြားလျှောက်ထား၏။ ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားသည် လေးထပ်ခေါက်ထားသော သင်္ကန်းကြီးကို ခင်းပြီးလျှင် လကျ်ာနံတောင်းဖြင့် (လကျ်ာ) ခြေတော်၌ (လက်ဝဲ) ခြေတော်ကို စဉ်းငယ်လွန်ကာ တင်ထား၍ အောက်မေ့ခြင်း'သတိ’ ဆင်ခြင်ခြင်း ‘သမ္ပဇဉ်'နှင့် ပြည့်စုံသည်ဖြစ်၍ ထအံ့ဟု အမှတ်သညာကို နှလုံးသွင်းလျက်မြတ်သောအိပ်ခြင်းကို ပြုတော်မူ၏။
֍ ၂၃
။ ထိုအခါ အသျှင်အာနန္ဒာသည် မဟာနာမ်သာကီဝင်မင်းသားကို မိန့်တော်မူ၏- မဟာနာမ် ဤသာသနာတော်၌ မြတ်စွာဘုရား၏ တပည့်သည် သီလနှင့်ပြည့်စုံ၏၊ ဣန္ဒြေတို့၌ စောင့်စည်းအပ်သောတံခါးရှိ၏၊ ဘောဇဉ်၌ အတိုင်းအရှည်ကို သိ၏၊ နိုးကြားမှု၌ အားထုတ်၏၊ သူတော်ကောင်းတရားခုနစ်ပါးတို့နှင့် ပြည့်စုံ၏၊ အထူးစင်ကြယ်သော စိတ်၌ အပါအဝင်ဖြစ်ကုန်သော မျက်မှောက်ကိုယ်၌ချမ်းချမ်းသာသာ နေမှုဖြစ်ကုန်သော ဈာန်လေးပါးတို့ကို အလိုရှိတိုင်းရသူ မငြိုမငြင်ရသူ မပင်မပန်းရသူဖြစ်၏။֍ ၂၄
။ မဟာနာမ် အဘယ်သို့လျှင် မြတ်စွာဘုရား၏ တပည့်သည် သီလနှင့်ပြည့်စုံသနည်း- မဟာနာမ်ဤသာသနာတော်၌ မြတ်စွာဘုရား၏ တပည့်သည် သီလနှင့်ပြည့်စုံ၏၊ ပါတိမောက္ခသံဝရသီလကိုစောင့်ရှောက်လျက် နေ၏၊ အာစာရသီလ, ဂေါစရသီလနှင့် ပြည့်စုံ၏၊ အနည်းငယ်မျှသော အပြစ်တို့၌သော်လည်း ကြောက်မက်ဖွယ်ဘေးဟု ရှုလေ့ရှိသည်ဖြစ်၍ သိက္ခာပုဒ်တို့၌ ကောင်းစွာ ဆောက်တည်၍ကျင့်၏၊ မဟာနာမ် ဤသို့လျှင် မြတ်စွာဘုရား၏ တပည့်သည် သီလနှင့်ပြည့်စုံ၏။ (၁)မဟာနာမ် အဘယ်သို့လျှင် မြတ်စွာဘုရား၏ တပည့်ဖြစ်သူသည် ဣန္ဒြေတို့၌ စောင့်စည်းအပ်သောတံခါးရှိသနည်း- မဟာနာမ် ဤသာသနာတော်၌ မြတ်စွာဘုရား၏ တပည့်သည် မျက်စိဖြင့် အဆင်း'ရူပါရုံ'ကို မြင်သော် (မိန်းမယောကျ်ားစသော) သဏ္ဌာန်နိမိတ်ကို စွဲယူလေ့ မရှိ၊ (လက် ခြေစသောအင်္ဂါ, ပြုံးဟန် ရယ်ဟန်စသော အမူအရာ) အမှတ်လက္ခဏာကို စွဲယူလေ့ မရှိ၊ (အကယ်၍) စက္ခုန္ဒြေကိုမစောင့်စည်းဘဲနေလျှင် ယင်း (စက္ခုန္ဒြေကို မစောင့်စည်းခြင်းဟူသော) အကြောင်းကြောင့် မက်မောခြင်း ‘အဘိဇ္ဈာ’ နှလုံးမသာခြင်း ‘ဒေါမနဿ’ ဟူသော ယုတ်ညံ့သော အကုသိုလ်တရားတို့သည်ထိုမစောင့်စည်း သူကို လိုက်၍နှိပ်စက်ကုန်ရာ၏၊ ထို့ကြောင့် ထိုမြတ်စွာဘုရား၏ တပည့်သည်ထိုစက္ခုန္ဒြေကို စောင့်စည်း ခြင်းငှါ ကျင့်၏၊ စက္ခုန္ဒြေကို စောင့်စည်း၏၊ စက္ခုန္ဒြေ၌ စောင့်စည်းခြင်းသို့ရောက်၏။ နားဖြင့် အသံ ‘သဒ္ဒါရုံ'ကို ကြားသော်။ပ။ နှာခေါင်းဖြင့် အနံ့ ‘ဂန္ဓာရုံ’ ကို နမ်းသော်။ပ။ လျှာဖြင့် အရသာ ‘ရသာရုံ’ ကို လျက်သော်။ပ။ ကိုယ်ဖြင့် အတွေ့အထိ ‘ဖောဋ္ဌဗ္ဗာရုံ’ ကို ထိသော်။ပ။ စိတ်ဖြင့် သဘော ‘ဓမ္မာရုံ’ ကို သိသော် (မိန်းမ ယောကျ်ားစသော) သဏ္ဌာန်နိမိတ်ကို စွဲယူလေ့ မရှိ၊ (လက် ခြေစသော အင်္ဂါ, ပြုံးဟန် ရယ်ဟန်စသော အမူအရာ) အမှတ်လက္ခဏာကို စွဲယူလေ့မရှိ၊ (အကယ်၍) မနိန္ဒြေကို မစောင့်စည်းဘဲ နေလျှင် ယင်း (မနိန္ဒြေကို မစောင့်စည်းခြင်းဟူသော) အကြောင်းကြောင့် မက်မောခြင်း ‘အဘိဇ္ဈာ’ နှလုံး မသာခြင်း ‘ဒေါမနဿ’ ဟူသော ယုတ်ညံ့သောအကုသိုလ်တရားတို့သည် ထိုမစောင့်စည်းသူကို လိုက်၍ နှိပ်စက်ကုန် ရာ၏၊ (ထို့ကြောင့်ထိုမြတ်စွာဘုရား၏ တပည့်သည်) ထိုမနိန္ဒြေကို စောင့်စည်းခြင်းငှါ ကျင့်၏၊ မနိန္ဒြေကို စောင့်စည်း၏၊ မနိန္ဒြေ၌ စောင့်စည်းခြင်းသို့ ရောက်၏။ မဟာနာမ် ဤသို့လျှင် မြတ်စွာဘုရား၏ တပည့်ဖြစ်သူသည်ဣန္ဒြေတို့၌ စောင့်စည်းအပ်သော တံခါးရှိ၏။ (၂)
--မဟာနာမ် အဘယ်သို့လျှင် မြတ်စွာဘုရား၏ တပည့်သည် ဘောဇဉ်၌ အတိုင်းအရှည်ကို သိသနည်း-မဟာနာမ် ဤသာသနာတော်၌ မြတ်စွာဘုရား၏ တပည့်သည် သင့်လျော်သော အကြောင်း အားဖြင့်ဆင်ခြင်၍ အာဟာရကို သုံးဆောင်၏။ မြူးထူးရန် မဟုတ်၊ မာန်ယစ်ရန် မဟုတ်၊ (အသား) ပြည့်ဖြိုးရန်မဟုတ်၊ (အရေအဆင်း) ကြည်လင်ရန် မဟုတ်။ ဤကိုယ်သည် တည်တံ့ရန်မျှသာ မျှတရန်မျှသာဆာလောင်မွတ်သိပ်ခြင်းကို ပယ်ဖျောက်ရန်မျှသာ မြတ်သောအကျင့်ကို အားထုတ်ရန်မျှသာ အာဟာရကိုသုံးဆောင်၏၊ ဤသို့ မှီဝဲခြင်းဖြင့် ဝေဒနာဟောင်းကိုလည်း ပယ်ဖျောက်အံ့၊ ဝေဒနာသစ်ကို လည်းမဖြစ်စေအံ့၊ ငါ့အား မျှတခြင်းသည်လည်းကောင်း၊ အပြစ်မရှိခြင်းသည်လည်းကောင်း၊ ချမ်းသာစွာနေရခြင်းသည်လည်းကောင်း ဖြစ်လတ္တံ့ဟု (ဆင်ခြင်၍) အာဟာရကို သုံးဆောင်၏။ မဟာနာမ် ဤသို့လျှင် မြတ်စွာဘုရား၏ တပည့်သည် ဘောဇဉ်၌ အတိုင်းအရှည်ကို သိ၏။ (၃)
မဟာနာမ် အဘယ်သို့လျှင် မြတ်စွာဘုရား၏ တပည့်သည် နိုးကြားခြင်းကို အားထုတ်သနည်း-မဟာနာမ် ဤသာသနာတော်၌ မြတ်စွာဘုရား၏ တပည့်သည် နေ့အခါ၌ စင်္ကြံသွားခြင်း ထိုင်ခြင်းဖြင့်ကုသိုလ်တရားတို့ကို ပိတ်ပင်တတ်သော နီဝရဏတရားတို့မှ စိတ်ကို သုတ်သင်၏၊ ညဉ့်ဦးယံ၌ စင်္ကြံသွားခြင်း ထိုင်ခြင်းဖြင့် ကုသိုလ်တရားတို့ကို ပိတ်ပင်တတ်သော နီဝရဏတရားတို့မှ စိတ်ကို သုတ်သင်၏၊ သန်းခေါင်ယံ၌ လက်ယာနံတောင်းဖြင့် (လက်ယာ) ခြေ၌ (လက်ဝဲ) ခြေကို စဉ်းငယ်လွန်ကာ တင်ထား၍သတိ, ဆင်ခြင်ဉာဏ်နှင့် ပြည့်စုံသည်ဖြစ်၍ ထအံ့ဟု အမှတ်သညာကို နှလုံးသွင်းလျက် မြတ်သောအိပ်ခြင်းကို ပြု၏၊ မိုးသောက်ယံ၌ စောစောထ၍ စင်္ကြံသွားခြင်း ထိုင်ခြင်းဖြင့် ကုသိုလ်တရားတို့ကိုပိတ်ပင်တတ်သော နီဝရဏတရားတို့မှ စိတ်ကို သုတ်သင်၏၊ မဟာနာမ် ဤသို့လျှင် မြတ်စွာဘုရား၏တပည့်သည် နိုးကြားခြင်းကို အားထုတ်၏။ (၄)
֍ ၂၅
။ မဟာနာမ် အဘယ်သို့လျှင် မြတ်စွာဘုရား၏ တပည့်သည် သူတော်ကောင်းတရားခုနစ်ပါး တို့နှင့်ပြည့်စုံသနည်း- မဟာနာမ် ဤသာသနာတော်၌ မြတ်စွာဘုရား၏ တပည့်သည်-(၁) ယုံကြည်မှု ‘သဒ္ဓါ’ တရားနှင့် ပြည့်စုံ၏၊ “ထိုမြတ်စွာဘုရားသည် ပူဇော်အထူးကို ခံတော်မူထိုက်သော အကြောင်း ကြောင့်လည်း ‘အရဟံ’ မည်တော်မူ၏၊ (အလုံးစုံသောတရားတို့ကို) ကိုယ်တိုင်မှန်စွာ သိတော်မူသော အကြောင်းကြောင့်လည်း ‘သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓ’ မည်တော်မူ၏၊ အသိဉာဏ် ‘ဝိဇ္ဇာ'အကျင့် ‘စရဏ’ နှင့် ပြည့်စုံတော်မူသော အကြောင်းကြောင့်လည်း ‘ဝိဇ္ဇာစရဏသမ္ပန္န’ မည်တော်မူ၏၊ ကောင်းသော စကားကို ဆိုတော်မူတတ်သော အကြောင်းကြောင့်လည်း ‘သုဂတ’ မည်တော်မူ၏၊ လောကကို သိတော်မူ သော အကြောင်းကြောင့်လည်း ‘လောကဝိဒူ’ မည်တော်မူ၏၊ ဆုံးမထိုက်သူကိုဆုံးမတတ်သည့် အတုမဲ့ လွန်မြတ်သော ပုဂ္ဂိုလ်ဖြစ်တော်မူသော အကြောင်းကြောင့်လည်း ‘အနုတ္တရောပုရိသဒမ္မသာရထိ’ မည်တော် မူ၏၊ နတ်လူတို့၏ ဆရာဖြစ်တော်မူသော အကြောင်းကြောင့်လည်း'သတ္ထာ ဒေဝမနုဿာနံ’ မည်တော်မူ၏ (သစ္စာလေးပါးတရားတို့ကို) ကိုယ်တိုင်သိ၍ သူတစ်ပါးတို့ကိုလည်းသိစေတော်မူသော အကြောင်းကြောင့် လည်း ‘ဗုဒ္ဓ’မည်တော်မူ၏၊ ဘုန်းတန်ခိုးကြီးတော်မူသောအကြောင်းကြောင့်လည်း ‘ဘဂဝါ’မည်တော်မူ၏”ဟု မြတ်စွာဘုရား၏ ဗောဓိဉာဏ်ကို ယုံကြည်၏။
(၂) ရှက်တတ်သူဖြစ်၏၊ ကာယဒုစရိုက်ကိုလည်းကောင်း၊ ဝစီဒုစရိုက်ကိုလည်းကောင်း၊ မနောဒုစရိုက်ကိုလည်းကောင်း ရှက်တတ်၏၊ ယုတ်ညံ့သော အကုသိုလ်တရားတို့သို့ ရောက်ခြင်းမှရှက်တတ်၏။
(၃) ကြောက်လန့်တတ်သူ ဖြစ်၏၊ ကာယဒုစရိုက်ကိုလည်းကောင်း၊ ဝစီဒုစရိုက်ကိုလည်းကောင်း၊ မနောဒုစရိုက်ကိုလည်းကောင်း ကြောက်လန့်တတ်၏၊ ယုတ်ညံ့သောအကုသိုလ်တရားတို့သို့ ရောက်ခြင်းမှ ကြောက်လန့်တတ်၏။
--(၄) အကြား အမြင်များ၏၊ အကြားအမြင်ကို ဆောင်၏၊ အကြားအမြင်ကို စုဆောင်း၏၊ အစ၏ကောင်းခြင်း အလယ်၏ ကောင်းခြင်း အဆုံး၏ကောင်းခြင်း ရှိကုန်သော အနက်, သဒ္ဒါနှင့် ပြည့်စုံသည်ဖြစ်၍ ထက်ဝန်းကျင် ပြည့်စုံလျက် စင်ကြယ်သော မြတ်သောအကျင့်ကို ပြတတ်ကုန်သော တရားတို့ကိုများစွာကြားနာဖူးကုန်၏၊ နှုတ်ဖြင့် ဆောင်ဖူးကုန်၏၊ လေ့ကျက်ဖူးကုန်၏၊ စိတ်ဖြင့် ဆင်ခြင်ဖူးကုန်၏၊ ပညာဖြင့် ထိုးထွင်း၍ သိဖူးကုန်၏။
(၅) အကုသိုလ် တရားတို့ကို ပယ်ဖျောက်ခြင်းငှါ ကုသိုလ်တရားတို့ကို ပြည့်စုံစေခြင်းငှါ လုံ့လအားထုတ်သည်ဖြစ်၍ နေ၏၊ ကုသိုလ်တရားတို့၌ အားထုတ်နိုင်စွမ်း၏၊ မြဲမြံသော လုံ့လရှိ၏၊ ဝန်ကိုမချထား။
(၆) အောက်မေ့ခြင်း သတိရှိ၏၊ မြတ်သော ရင့်ကျက်သည့် သတိနှင့် ပြည့်စုံ၏၊ ကြာမြင့်စွာကပြုလုပ်ပြောဆိုဖူးသည်ကိုလည်း အောက်မေ့နိုင်၏၊ အဖန်ဖန် အောက်မေ့နိုင်၏။
(၇) ပညာရှိ၏၊ ဖြစ် ပျက်ကို သိစွမ်းနိုင်သော, မြတ်သော, ဖောက်ထွင်းနိုင်သော, ဒုက္ခကင်းရာနိဗ္ဗာန်သို့ ကောင်းစွာ ရောက်စေတတ်သော ပညာနှင့် ပြည့်စုံ၏၊ မဟာနာမ် ဤသို့လျှင် မြတ်စွာဘုရား၏တပည့်သည် သူတော်ကောင်းတရား ခုနစ်ပါးတို့နှင့် ပြည့်စုံ၏။ (၅-၁၁)
֍ ၂၆
။ မဟာနာမ် အဘယ်သို့လျှင် မြတ်စွာဘုရား၏ တပည့်သည် အထူးစင်ကြယ်သောစိတ်၌ အပါ အဝင်ဖြစ်ကုန်သော မျက်မှောက်ကိုယ်၌ ချမ်းချမ်းသာသာ နေမှုဖြစ်ကုန်သော ဈာန်လေးပါးတို့ကို အလိုရှိတိုင်းရသူ မငြိုမငြင်ရသူ မပင်မပန်းရသူ ဖြစ်သနည်း -မဟာနာမ် ဤသာသနာတော်၌ မြတ်စွာဘုရား၏ တပည့်သည် ကာမတို့မှ ကင်းဆိတ်၍သာလျှင်။ပ။ ပဌမဈာန်သို့ ရောက်၍နေ၏။ ဝိတက်ဝိစာရငြိမ်းခြင်းကြောင့် မိမိသန္တာန်၌ စိတ်ကို ကြည်လင်စေတတ်သော။ပ။ ဒုတိယဈာန်သို့ ရောက်၍နေ၏။ နှစ်သိမ့်ခြင်း ‘ပီတိ’ ကိုလည်း မတပ်မက်ခြင်းကြောင့်။ပ။ တတိယဈာန်သို့ ရောက်၍ နေ၏။ ချမ်းသာ ဆင်းရဲကို ပယ်ခြင်းကြောင့်လည်းကောင်း၊ ရှေးဦးကပင်လျှင်ဝမ်းသာခြင်း နှလုံးမသာခြင်းတို့၏ ချုပ်နှင့်ခြင်းကြောင့်လည်းကောင်း။ပ။ စတုတ္ထဈာန်သို့ ရောက်၍နေ၏။ မဟာနာမ် ဤသို့လျှင် မြတ်စွာဘုရား၏ တပည့်သည် အထူးစင်ကြယ်သောစိတ်၌ အပါအဝင်ဖြစ်ကုန်သောမျက်မှောက်ကိုယ်၌ ချမ်းချမ်းသာသာ နေမှုဖြစ်ကုန်သော ဈာန်လေးပါးတို့ကို အလိုရှိတိုင်းရသူ မငြိုမငြင်ရသူ မပင်မပန်းရသူ ဖြစ်၏။ (၁၂-၁၅)
֍ ၂၇
။ မဟာနာမ် အကြင့်ကြောင့် မြတ်စွာဘုရား၏ တပည့်သည် ဤသို့ သီလနှင့် ပြည့်စုံ၏၊ ဤသို့ဣန္ဒြေတို့၌ စောင့်စည်းအပ်သော တံခါးရှိ၏၊ ဤသို့ ဘောဇဉ်၌ အတိုင်းအရှည်ကို သိ၏၊ ဤသို့နိုးကြား မှု၌ အားထုတ်၏၊ ဤသို့ သူတော်ကောင်းတရားခုနစ်ပါးတို့နှင့် ပြည့်စုံ၏၊ ဤသို့အထူးစင်ကြယ်သော စိတ်၌ အပါအဝင်ဖြစ်ကုန်သော မျက်မှောက်ကိုယ်၌ ချမ်းချမ်းသာသာနေမှုဖြစ်ကုန်သော ဈာန်လေးပါး တို့ကို အလိုရှိတိုင်းရသူ မငြိုမငြင်ရသူ မပင်မပန်းရသူ ဖြစ်၏။ မဟာနာမ် (ထို့ကြောင့်) ဤမြတ်စွာ ဘုရား၏ တပည့်ကို “သေခအကျင့်မြတ်နှင့် ပြည့်စုံသောသူ”ဟူ၍ဆိုရ၏။ မပုပ်သော ဥကဲ့သို့ ကိလေသာ တို့ဖြင့် ပုပ်ခြင်းမရှိသော ဝိပဿနာဉာဏ်နှင့် ပြည့်စုံသည်ဖြစ်၍အဝိဇ္ဇာတည်းဟူသော ဥခွံကို ဖောက်ခွဲခြင်း ငှါ ထိုက်၏၊ သစ္စာလေးပါးကို ထိုးထွင်း၍ သိခြင်းငှါထိုက်၏၊ အတုမဲ့ ယောဂကုန်ရာ နိဗ္ဗာန်ကို ရခြင်းငှါ ထိုက်၏။ မဟာနာမ် ကြက်မ၌ရှစ်လုံးသော်လည်းကောင်း၊ ဆယ်လုံးသော်လည်းကောင်း၊ တစ်ဆယ့်နှစ်လုံး သော်လည်းကောင်း ဥတို့သည်ရှိကုန်ရာ၏၊ ထိုဥတို့ကို ကြက်မသည် ကောင်းစွာ ဝပ်အပ်ကုန်၏၊ ထက်ဝန်းကျင်မှ ကောင်းစွာအငွေ့ပေးအပ်ကုန်၏၊ ထက်ဝန်းကျင်မှ ကောင်းစွာ (ကြက်နံ့ကို) ထုံစေအပ် ကုန်၏၊ ထိုကြက်မအား"ကြက်ငယ်တို့သည် ခြေသည်းဖျား နှုတ်သည်းဖျားဖြင့် ဥခွံကို ဖောက်ခွဲ၍ ချမ်းသာစွာထွက်မြောက်ပေါက်ဖွားလာကြပါကုန်မူကား ကောင်းလေစွ”ဟု ဤသို့သော အလိုဆန္ဒသည်မရှိငြားသော်လည်း အမှန်အားဖြင့် ထိုကြက်ငယ်တို့သည် ခြေသည်းဖျား နှုတ်သည်းဖျားဖြင့် ဥခွံကိုဖောက်ခွဲ၍ ချမ်းသာစွာ ထွက်မြောက်ပေါက်ဖွားခြင်းငှါ --ထိုက်ကြကုန်သကဲ့သို့ မဟာနာမ် ဤအတူသာလျှင်အကြင့်ကြောင့် မြတ်စွာဘုရား၏ တပည့်သည် ဤသို့ သီလနှင့် ပြည့်စုံ၏၊ ဤသို့ ဣန္ဒြေတို့၌စောင့်စည်း အပ်သော တံခါးရှိ၏၊ ဤသို့ ဘောဇဉ်၌ အတိုင်းအရှည်ကို သိ၏၊ ဤသို့ နိုးကြားမှု၌အားထုတ်၏၊ ဤသို့ သူတော်ကောင်းတရားခုနစ်ပါးနှင့် ပြည့်စုံ၏၊ ဤသို့ အထူးစင်ကြယ်သောစိတ်၌အပါအဝင်ဖြစ် ကုန်သော မျက်မှောက်ကိုယ်၌ ချမ်းချမ်းသာသာ နေမှုဖြစ်ကုန်သော ဈာန်လေးပါးတို့ကိုအလိုရှိတိုင်းရသူ မငြိုမငြင်ရသူ မပင်မပန်းရသူ ဖြစ်၏။ မဟာနာမ် (ထို့ကြောင့်) ဤမြတ်စွာဘုရား၏တပည့်ကို “သေခ အကျင့်မြတ်နှင့် ပြည့်စုံသောသူ” ဟူ၍ ဆိုရ၏။ မပုပ်သောဥကဲ့သို့ ကိလေသာတို့ဖြင့်ပုပ်ခြင်းမရှိသော ဝိပဿနာဉာဏ်နှင့် ပြည့်စုံသည်ဖြစ်၍ အဝိဇ္ဇာတည်းဟူသော ဥခွံကို ဖောက်ခွဲခြင်းငှါထိုက်၏၊ သစ္စာ လေးပါးကို ထိုးထွင်း၍ သိခြင်းငှါ ထိုက်၏၊ အတုမဲ့ ယောဂကုန်ရာ နိဗ္ဗာန်ကို ရခြင်းငှါထိုက်၏။
֍ ၂၈
။ မဟာနာမ် ထိုမြတ်စွာဘုရား၏ တပည့်သည် အတုမဲ့သော ဥပေက္ခာကြောင့်ဖြစ်သည့် ဤ သတိ၏စင်ကြယ်ခြင်း (စတုတ္ထဈာန်သမာဓိ) ကိုသာလျှင် အစွဲပြု၍ များပြားသော ရှေး၌ဖြစ်ဖူးသောဘဝကိုအောက်မေ့နိုင်၏။ ဤသည်တို့ကား အဘယ်နည်း-တစ်ဘဝကိုလည်းကောင်း၊ နှစ်ဘဝတို့ကိုလည်းကောင်း။ပ။ ဤသို့ အခြင်းအရာနှင့်တကွ ညွှန်ပြဖွယ် (အမည်အနွယ်) နှင့်တကွ များပြားသော ရှေး၌ဖြစ်ဖူးသော ဘဝကို အောက်မေ့နိုင်၏။ ဤ (ပုဗ္ဗေ နိဝါသာနုဿတိဉာဏ်) သည်ကား ကြက်ငယ်သည် ဥခွံအတွင်းမှ ဖောက်ခွဲထွက်ပေါ်လာသကဲ့သို့ (အဝိဇ္ဇာဥခွံမှ) ထိုသူ၏ ရှေးဦးစွာ (ပဌမ) ဖောက်ခွဲထွက်ပေါ်လာခြင်း ဖြစ်၏။ (၁)
မဟာနာမ် ထိုမြတ်စွာဘုရား၏ တပည့်သည် အတုမဲ့သော ဥပေက္ခာကြောင့်ဖြစ်သည့် ဤသတိ၏စင်ကြယ်ခြင်း (စတုတ္ထဈာန်သမာဓိ) ကိုသာလျှင် အစွဲပြု၍ အထူးသဖြင့် စင်ကြယ်သော လူတို့၏မျက်စိထက် သာလွန်သော နတ်မျက်စိနှင့်တူသော ‘ဒိဗ္ဗစက္ခု’ ဉာဏ်ဖြင့် သေဆဲသတ္တဝါ ဖြစ်ပေါ်ဆဲသတ္တဝါယုတ်သောသတ္တဝါ မြတ်သောသတ္တဝါ အဆင်းလှသောသတ္တဝါ အဆင်းမလှသောသတ္တဝါ ကောင်းသောလားရာရှိသောသတ္တဝါ မကောင်းသောလားရာရှိသော သတ္တဝါတို့ကို မြင်၏။ပ။ ကံအားလျော်စွာ ဖြစ်သောသတ္တဝါတို့ကို သိ၏။ ဤ (ဒိဗ္ဗစက္ခုဉာဏ်) သည်ကား ကြက်ငယ်သည် ဥခွံတွင်းမှ ဖောက်ခွဲထွက်ပေါ်လာသကဲ့သို့ (အဝိဇ္ဇာဥခွံမှ) ထိုသူ၏ နှစ်ကြိမ်မြောက် (ဒုတိယ) ဖောက်ခွဲထွက်ပေါ်လာခြင်း ဖြစ်၏။ (၂)
မဟာနာမ် ထိုမြတ်စွာဘုရား၏ တပည့်သည် အတုမဲ့သော ဥပေက္ခာကြောင့်ဖြစ်သည့် ဤသတိ၏စင်ကြယ်ခြင်း (စတုတ္ထဈာန်သမာဓိ) ကိုသာလျှင် အစွဲပြု၍ အာသဝေါတရားတို့၏ ကုန်ခြင်းကြောင့်အာသဝေါ ကင်းသော လွတ်မြောက်သော (အရဟတ္တဖိုလ်) စိတ်နှင့် လွတ်မြောက်သော (အရဟတ္တဖိုလ်) ပညာကို ယခု ဘဝ၌ပင်လျှင် ထူးသောဉာဏ်ဖြင့် ကိုယ်တိုင် မျက်မှောက်ပြုလျက် ရောက်၍ နေ၏။ ဤ (အာသဝက္ခယ ဉာဏ်) သည်ကား ကြက်ငယ်သည် ဥခွံအတွင်းမှ ဖောက်ခွဲထွက်ပေါ်လာသကဲ့သို့ (အဝိဇ္ဇာဥခွံမှ) ထိုသူ၏ သုံးကြိမ်မြောက် (တတိယ) ဖောက်ခွဲထွက်ပေါ်လာခြင်း ဖြစ်၏။ (၃)
֍ ၂၉
။ မဟာနာမ် မြတ်စွာဘုရား၏ တပည့်သည် သီလနှင့် ပြည့်စုံ၏၊ ဤ (သီလနှင့်) ပြည့်စုံခြင်းသည်လည်း ထိုသူ၏ (နိဗ္ဗာန်ရောက်ကြောင်း) စရဏတည်း။ မဟာနာမ် မြတ်စွာဘုရား၏ တပည့်သည်ဣန္ဒြေတို့၌ စောင့်စည်းအပ်သော တံခါးရှိ၏၊ ဤ (ဣန္ဒြေတို့ကို စောင့်စည်းခြင်း) သည်လည်း ထိုသူ၏ (နိဗ္ဗာန်ရောက်ကြောင်း) စရဏတည်း။ မဟာနာမ် မြတ်စွာဘုရား၏ တပည့်သည် ဘောဇဉ်၌ အတိုင်းအရှည်ကို သိ၏၊ ဤ (ဘောဇဉ်၌ အတိုင်းအရှည်ကို သိခြင်း) သည်လည်း ထိုသူ၏ (နိဗ္ဗာန်ရောက်ကြောင်း) စရဏတည်း။ မဟာနာမ် မြတ်စွာဘုရား၏ တပည့်သည် နိုးကြားမှု၌ အားထုတ်၏၊ ဤ (နိုးကြားမှု၌အားထုတ်ခြင်း) သည်လည်း ထိုသူ၏ (နိဗ္ဗာန်ရောက်ကြောင်း) စရဏတည်း။ မဟာနာမ် မြတ်စွာဘုရား၏တပည့်သည် သူတော်ကောင်းတရားခုနစ်ပါးတို့နှင့် ပြည့်စုံ၏၊ ဤ (သူတော်ကောင်းတရားခုနစ်ပါးတို့နှင့်ပြည့်စုံခြင်း) သည်လည်း ထိုသူ၏ (နိဗ္ဗာန်ရောက်ကြောင်း) စရဏတည်း။ မဟာနာမ် မြတ်စွာဘုရား၏တပည့်သည် အထူးစင်ကြယ်သောစိတ်၌ အပါအဝင်ဖြစ်ကုန်သော မျက်မှောက်ကိုယ်၌ ချမ်းချမ်းသာသာနေမှုဖြစ်ကုန်သော ဈာန်လေးပါတို့ကို အလိုရှိတိုင်းရသူ မငြိုမငြင်ရသူ မပင်မပန်းရသူ ဖြစ်၏၊ (ဤဈာန်လေးပါးရခြင်း) သည်လည်း ထိုသူ၏ (နိဗ္ဗာန်ရောက်ကြောင်း) စရဏတည်း။ --မဟာနာမ် မြတ်စွာဘုရား၏ တပည့်သည် များပြားသော ရှေး၌ဖြစ်ဖူးသော ဘဝကို အောက်မေ့၏။ ဤသည်တို့ကား အဘယ်နည်း- တစ်ဘဝကိုလည်းကောင်း၊ နှစ်ဘဝတို့ကိုလည်းကောင်း။ပ။ ဤသို့အခြင်းအရာနှင့်တကွ ညွှန်ပြဖွယ် (အမည်အနွယ်) နှင့်တကွ များပြားသော ရှေး၌ဖြစ်ဖူးသော ဘဝကိုအောက်မေ့၏။ ဤ (ပုဗ္ဗေနိဝါသာနုဿတိဉာဏ်) သည်လည်း ထိုသူ၏ ဝိဇ္ဇာဖြစ်၏။
မဟာနာမ် မြတ်စွာဘုရား၏ တပည့်သည် အထူးသဖြင့် စင်ကြယ်သော လူတို့၏ မျက်စိထက်သာလွန်သော နတ်မျက်စိနှင့်တူသော ‘ဒိဗ္ဗစက္ခု’ ဉာဏ်ဖြင့် သေဆဲသတ္တဝါ ဖြစ်ပေါ်ဆဲသတ္တဝါ ယုတ်သောသတ္တဝါ မြတ်သောသတ္တဝါ အဆင်းလှသောသတ္တဝါ အဆင်းမလှသောသတ္တဝါ ကောင်းသောလားရာရှိသောသတ္တဝါ မကောင်းသောလားရာရှိသော သတ္တဝါတို့ကို မြင်၏။ပ။ ကံအားလျော်စွာ ဖြစ်သော သတ္တဝါတို့ကိုသိ၏၊ ဤ (ဒိဗ္ဗစက္ခုဉာဏ်) သည်လည်း ထိုသူ၏ ဝိဇ္ဇာဖြစ်၏။
မဟာနာမ် မြတ်စွာဘုရား၏ တပည့်သည် အာသဝေါတရားတို့၏ ကုန်ခြင်းကြောင့် အာသဝေါကင်း သောလွတ်မြောက်သော (အရဟတ္တဖိုလ်) စိတ်နှင့် လွတ်မြောက်သော (အရဟတ္တဖိုလ်) ပညာကို ယခုဘဝ၌ပင်လျှင် ထူးသောဉာဏ်ဖြင့် ကိုယ်တိုင် မျက်မှောက်ပြုလျက် ရောက်၍ နေ၏။ ဤ (အာသဝက္ခယဉာဏ်) သည်လည်း ထိုသူ၏ ဝိဇ္ဇာဖြစ်၏။
မဟာနာမ် ဤသို့သဘောရှိသော မြတ်စွာဘုရား၏ တပည့်ကို ဝိဇ္ဇာနှင့်ပြည့်စုံသောသူဟူ၍လည်း ကောင်း၊ စရဏနှင့်ပြည့်စုံသော သူဟူ၍လည်းကောင်း၊ ဝိဇ္ဇာစရဏနှင့်ပြည့်စုံသော သူဟူ၍လည်းကောင်း ဆိုရ၏။
֍ ၃၀
။ မဟာနာမ် သနင်္ကုမာရဗြဟ္မာသည်လည်း ဤဂါထာကို ဆို၏-လူအပေါင်း၌ အကြင်သူတို့သည် အမျိုးအနွယ်ကို အားကိုးလေ့ရှိကုန်၏၊ (ထိုသူ တို့တွင်) မင်းမျိုးသည်မြတ်၏၊ နတ်လူအပေါင်း၌ (အကြင်သူသည်) အသိဉာဏ် ‘ဝိဇ္ဇာ’ အကျင့် ‘စရဏ’ နှင့် ပြည့်စုံ၏၊ ထိုသူသည် မြတ်၏ဟု (ဆို၏)။
မဟာနာမ် သနင်္ကုမာရဗြဟ္မာသည် ထိုဂါထာကို ကောင်းစွာ သီဆိုပေ၏၊ မကောင်းသဖြင့် သီဆိုသည်မဟုတ်ပေ။ ကောင်းစွာ ရွတ်ဆိုပေ၏၊ မကောင်းသဖြင့် ရွတ်ဆိုသည် မဟုတ်ပေ။ အကျိုးနှင့် စပ်ပေ၏၊ အကျိုးနှင့် မစပ်သည် မဟုတ်ပေ။ မြတ်စွာဘုရားသည် သဘောတူတော်မူ၏ဟု (ဆို၏)။
ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားသည် ထတော်မူ၍ အသျှင်အာနန္ဒာအား “အာနန္ဒာ ကောင်းပေစွ၊ ကောင်း ပေစွ၊ အာနန္ဒာ သင်သည် ကပိလဝတ်ပြည်သား သာကီဝင်မင်းသားတို့အား သေက္ခပုဂ္ဂိုလ်တို့၏ အကျင့် ကိုကောင်းစွာသာလျှင် ဟောကြားပေ၏”ဟု မိန့်တော်မူ၏။
အသျှင်အာနန္ဒာသည် ဤတရားစကားကို ဟောတော်မူ၏၊ မြတ်စွာဘုရားသည်လည်း ခွင့်ပြုတော်မူ၏၊ ကပိလဝတ်ပြည်သား သာကီဝင်မင်းသားတို့သည် အသျှင်အာနန္ဒာဟောသော တရားတော်ကို နှစ်ခြိုက်ဝမ်းမြောက်ကြကုန်၏။
သုံးခုမြောက် သေခသုတ် ပြီး၏။
--၄ - ပေါတလိယသုတ်
֍ ၃၁
။ အကျွန်ုပ်သည် ဤသို့ ကြားနာခဲ့ရပါသည်အခါတစ်ပါး၌ မြတ်စွာဘုရားသည် (မဟီမြစ်၏ မြောက်ဘက်) အင်္ဂတိုင်း အာပဏနိဂုံး၌ သီတင်းသုံး နေတော်မူ၏။ ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားသည် နံနက်အချိန်၌ သင်္ကန်းကို ပြင်ဝတ်၍ သပိတ် သင်္ကန်းကို ယူလျက် အာပဏနိဂုံးသို့ ဆွမ်းအလို့ငှါ ဝင်တော်မူ၏၊ အာပဏနိဂုံး၌ ဆွမ်း အလို့ငှါ လှည့်လည် ပြီး၍ ဆွမ်းခံရွာမှ ဖဲခဲ့ပြီးနောက် တစ်ခုသော တောအုပ်သို့ နေ့သန့် စင်ရန် ချဉ်းကပ်၏၊ ထိုတောအုပ်သို့ သက်ဝင်၍ တစ်ခုသော သစ်ပင်ရင်း၌ နေ့သန့် စင်ရန် ထိုင်တော်မူ၏။
ပေါတလိယ သူကြွယ်သည်လည်း ပြည့်စုံသော အဝတ်အရုံ ရှိသည်ဖြစ်၍ ထီး ဆောင်းကာ ဖိနပ် စီးလျက် အညောင်းပြေ လမ်းလျှောက် လှည့်လည်သော် တောအုပ်ဆီသို့ ချဉ်းကပ်ပြီးလျှင် တောအုပ် အတွင်းသို့ သက်ဝင်၍ မြတ်စွာဘုရားထံသို့ ချဉ်းကပ်လျက် မြတ်စွာဘုရားနှင့်အတူ ဝမ်းမြောက် ဝမ်းသာ နှုတ်ဆက် ပြောဆို၏၊ ဝမ်းမြောက်ဖွယ် အမှတ်ရဖွယ် စကားကို ပြောဆို ပြီးဆုံး စေပြီးနောက် တစ်ခုသော နေရာ၌ ရပ်တည်၏၊ တစ်ခုသော နေရာ၌ ရပ်နေသော ပေါတလိယ သူကြွယ်အား မြတ်စွာဘုရားသည် “သူကြွယ် နေရာတို့သည် များစွာ ရှိကုန်၏၊ အလိုရှိမူ ထိုင်လော့” ဟု မိန့်တော်မူ၏။ ဤသို့ မိန့်တော် မူသော် ပေါတလိယသူကြွယ်သည် “ရဟန်းဂေါတမသည် ငါ့ကို သူကြွယ် ဟူသော အခေါ်အဝေါ်ဖြင့် ခေါ်ဝေါ် ပြောဆိုဘိသည်” ဟု အမျက်ထွက်လျက် နှလုံး မသာသည် ဖြစ်၍ (စကားမပြောဘဲ) ဆိတ်ဆိတ် နေ၏။
နှစ်ကြိမ်မြောက်လည်း မြတ်စွာဘုရားသည်။ပ။ သုံးကြိမ်မြောက်လည်း မြတ်စွာဘုရားသည် ပေါတလိယသူကြွယ်ကို “သူကြွယ် နေရာတို့သည် များစွာ ရှိကုန်၏၊ အလိုရှိမူ ထိုင်လော့” ဟု မိန့်တော် မူ၏။ ဤသို့ မိန့်တော် မူသော် ပေါတလိယသူကြွယ်သည် “ရဟန်းဂေါတမသည် ငါ့ကို သူကြွယ် ဟူသော အခေါ် အဝေါ်ဖြင့် ခေါ်ဝေါ် ပြောဆိုဘိသည်” ဟု အမျက် ထွက်လျက် နှလုံး မသာသည် ဖြစ်၍ မြတ်စွာဘုရားအား- “အသျှင်ဂေါတမ အသျှင်ဂေါတမသည် အကျွန်ုပ်ကို သူကြွယ် ဟူသော အခေါ် အဝေါ်ဖြင့် ခေါ်ဝေါ် ပြောဆိုခြင်းသည် မသင့်တင့် မလျောက်ပတ်ပါ” ဟု လျှောက်၏။ သူကြွယ် သင်၏ အမူအရာ အသွင်အပြင် ပုံပန်းတို့သည် သူကြွယ် ကဲ့သို့ပင် ဖြစ်ပေသည် ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။ အသျှင်ဂေါတမ အကျွန်ုပ်သည် ခပ်သိမ်းသော လူမှု ကိစ္စတို့ကို ပယ်ထားပြီးပြီ၊ ခပ်သိမ်း သော လူ့အသုံး အနှုန်းတို့ကို ဖြတ်တောက်ထား ပြီးပါပြီ ဟု (လျှောက်၏)။
သူကြွယ် အဘယ်သို့လျှင် သင်သည် ခပ်သိမ်းသော လူမှု ကိစ္စတို့ကို ပယ်ထား သနည်း၊ အဘယ် သို့လျှင် ခပ်သိမ်းသော လူ့အသုံး အနှုန်းတို့ကို ဖြတ်တောက်ထား သနည်း ဟု (မေးတော် မူ၏)။ အသျှင်ဂေါတမ အကျွန်ုပ်မှာ ရှိသော ဥစ္စာ စပါး ငွေ ရွှေ အားလုံးကို သားသမီးတို့အား အမွေ ပေးထား ပြီးပြီ၊ ထိုဥစ္စာစု၌ အကျွန်ုပ်သည် ဆုံးမခြင်း မရှိ ပြစ်တင် ပြောဆိုခြင်း မရှိဘဲ စားလောက်ရုံ ဝတ်လောက် ရုံမျှ အတိုင်း အရှည်ဖြင့်သာ နေပါ၏။ အသျှင်ဂေါတမ ဤသို့လျှင် အကျွန်ုပ်သည် ခပ်သိမ်းသော လူမှု ကိစ္စတို့ကို ပယ်ထား ပြီးပါပြီ၊ လူ့အသုံး အနှုန်းတို့ကို ဖြတ်တောက်ထား ပြီးပါပြီ ဟု (လျှောက်၏)။ သူကြွယ် သင်ကား လူ့ အသုံးအနှုန်း ဖြတ်တောက်ပုံကို တစ်မျိုးအားဖြင့် ပြောဆို၏၊ (ငါ) ဘုရား အဆုံးအမ၌ကား လူ့အသုံးအနှုန်း ဖြတ်တောက်ပုံသည် တစ်မျိုးဖြစ်၏ ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။ အသျှင် ဘုရား အဘယ်သို့လျှင် မြတ်စွာဘုရား အဆုံးအမ၌ လူ့အသုံးအနှုန်း ဖြတ်တောက်ပုံ ဖြစ်ပါ သနည်း၊ တောင်းပန်ပါသည် မြတ်စွာဘုရား၊ မြတ်စွာဘုရား၏ အဆုံး အမတော်၌ လူ့အသုံးအနှုန်း ဖြတ်တောက်မှု ဖြစ်ပုံ တရားတော်ကို အကျွန်ုပ်အား ဟောကြားတော်မူပါ ဟု (လျှောက်၏)။
--သူကြွယ် သို့ဖြစ်လျှင် နားထောင်လော့၊ ကောင်းစွာ နှလုံး သွင်းလော့၊ ဟောကြားပေအံ့ ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။ “ကောင်းပါပြီ မြတ်စွာဘုရား” ဟု ပေါတလိယသူကြွယ်သည် မြတ်စွာဘုရားအား ပြန် ကြား လျှောက်ထား၏။
֍ ၃၂
။ မြတ်စွာဘုရားသည် ဤဆို လတ္တံ့သော တရားတော်ကို ဟောတော်မူ၏- သူကြွယ် မြတ်စွာဘုရား၏ အဆုံးအမ၌ ရှစ်ပါးသော ဤတရားတို့သည် လူ့အသုံးအနှုန်း ဖြတ်ခြင်းငှါ ဖြစ်ကုန်၏။ အဘယ် ရှစ်ပါးတို့နည်း ဟူမူအသက်မသတ်ခြင်းကို မှီ၍ အသက် သတ်ခြင်းကို ပယ်ရမည် (၁)။
ပေးသော ဥစ္စာ ယူခြင်းကို မှီ၍ မပေးသော ဥစ္စာ ယူခြင်းကို ပယ်ရမည် (၂)။
မှန်ကန်သော စကားကို မှီ၍ မမှန်ကန်သော စကားကို ပယ်ရမည် (၃)။
ကုန်းမတိုက်သော စကားကို မှီ၍ ကုန်းတိုက်သော စကားကို ပယ်ရမည် (၄)။
မတပ်မက် မလိုချင်မှုကို မှီ၍ တပ်မက် လိုချင်မှုကို ပယ်ရမည် (၅)။
မကဲ့ရဲ့ မခြုတ်ခြယ်ခြင်းကို မှီ၍ ကဲ့ရဲ့ ခြုတ်ခြယ်ခြင်းကို ပယ်ရမည် (၆)။
အမျက်မထွက်ခြင်း မပင်ပန်းခြင်းကို မှီ၍ အမျက်ထွက်ခြင်း ပင်ပန်းခြင်းကို ပယ်ရမည် (၇)။
လွန်စွာ မာန်မမူခြင်းကို မှီ၍ လွန်စွာ မာန်မူခြင်းကို ပယ်ရမည် (၈)။
သူကြွယ် အကျဉ်းအားဖြင့် ဟောကြား၍ အကျယ်အားဖြင့် မဝေဖန်ရ သေးသော ဤတရား ရှစ်ပါးတို့သည် မြတ်စွာဘုရား အဆုံးအမ၌ လူ့အသုံးအနှုန်း ဖြတ်ခြင်းငှါ ဖြစ်ကုန်၏ ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။ အသျှင်ဘုရား အကျဉ်းအားဖြင့် ဟောကြား၍ အကျယ်အားဖြင့် မဝေဖန် ရသေးသော ဤတရား ရှစ်ပါးတို့သည် မြတ်စွာဘုရား အဆုံးအမ၌ လူ့အသုံးအနှုန်း ဖြတ်ခြင်းငှါ ဖြစ်ကုန်၏၊ အသျှင်ဘုရား တောင်းပန်ပါ၏၊ မြတ်စွာဘုရားသည် တပည့်တော်အား အစဉ် သနားသည်ကို အကြောင်းပြု၍ ဤတရား ရှစ်ပါးတို့ကို အကျယ်ချဲ့ကာ ဝေဖန်တော် မူပါ ဟု (လျှောက်၏)။
သူကြွယ် ထိုသို့ ဖြစ်လျှင် နားထောင်လော့၊ ကောင်းစွာ နှလုံး သွင်းလော့၊ ဟောပြပေအံ့ ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။ “အသျှင်ဘုရား ကောင်းပါပြီ” ဟု ပေါတလိယသူကြွယ်သည် မြတ်စွာဘုရားအား ပြန်ကြား လျှောက်ထား၏။ မြတ်စွာဘုရားသည် ဤတရားတော်ကို ဟောတော်မူ၏-
֍ ၃၃
။ “အသက် မသတ်ခြင်းကို မှီ၍ အသက် သတ်ခြင်းကို ပယ်ရမည်” ဟူသော စကားကို (ငါဘုရား) ဟောထား၏၊ ထိုစကားကို အဘယ်ကို အစွဲပြု၍ ဟောထားသနည်း- သူကြွယ် ဤသာသနာ တော်၌ မြတ်စွာဘုရား၏ တပည့်သည် ဤသို့ ဆင်ခြင်၏- ငါသည် အကြင် (အနှောင်အဖွဲ့) သံယောဇဉ် တို့၏ အကြောင်းကြောင့် အသက်ကို သတ်လေ့ ရှိသူ ဖြစ်ရာ၏၊ ငါသည် ထို(အနှောင်အဖွဲ့) သံယော ဇဉ်တို့ကို ပယ်ခြင်း အကြွင်းမဲ့ ဖြတ်ခြင်းငှါ ကျင့်ကြံ နေ၏။ အကယ်၍ ငါသည် အသက် သတ်လေ့ရှိသူ ဖြစ်အံ့၊ အသက် သတ်ခြင်းတည်း ဟူသော အကြောင်းကြောင့် ငါ့ကို ငါကိုယ်တိုင်လည်း စွပ်စွဲရာ၏၊ အသက် သတ်ခြင်းတည်း ဟူသော အကြောင်းကြောင့် ငါ့ကို ပညာရှိ သူတော်ကောင်းတို့သည်လည်း ဆင်ခြင် နှိုင်းချိန် စိစစ်ကြ ကုန်၍ ကဲ့ရဲ့ ကုန်ရာ၏၊ အသက် သတ်ခြင်းတည်း ဟူသော အကြောင်း ကြောင့် ကိုယ်ခန္ဓာ ပျက်စီး၍ သေပြီးသည်မှ နောက်၌ မကောင်းသော လားရာ ရှိသည်သာ ဧကန် ဖြစ်ရမည်။ ဤအသက် သတ်ခြင်းသည် ပင်လျှင် (အနှောင်အဖွဲ့) သံယောဇဉ် ဖြစ်၏၊ ဤအသက် သတ်ခြင်းသည် ပင်လျှင် ပိတ်ပင် တားဆီး တတ်သော နီဝရဏဖြစ်၏၊ အသက် သတ်ခြင်းတည်း ဟူသော အကြောင်းကြောင့် ဖြစ်ပေါ်လာမည့် အာသဝေါ တရား, ပင်ပန်းခြင်း, ပူပန်ခြင်း တရားတို့သည် အသက် သတ်ခြင်းမှ ရှောင်ကြဉ်သော သူအား မဖြစ်ပေါ်ကြကုန်။ “အသက် မသတ်ခြင်းကို မှီ၍ အသက် သတ်ခြင်းကို ပယ်ရမည်” ဟူသော ထိုစကားကို ဤ (ဆိုခဲ့ပြီးသော) အကြောင်းကို စွဲ၍ ဟောထား၏။ --֍ ၃၄
။ “ပေးသော ဥစ္စာ ယူခြင်းကို မှီ၍ မပေးသော ဥစ္စာယူခြင်းကို ပယ်ရမည်” ဟူသော စကားကို (ငါဘုရား) ဟောထား၏၊ ထိုစကားကို အဘယ်ကို အစွဲပြု၍ ဟောထား သနည်း- သူကြွယ် ဤသာသနာ တော်၌ မြတ်စွာဘုရား၏ တပည့်သားသည် ဤသို့ ဆင်ခြင်၏- ငါသည် အကြင် (အနှောင်အဖွဲ့) သံယောဇဉ်တို့၏ အကြောင်းကြောင့် မပေးသော ဥစ္စာကို ခိုးယူလေ့ ရှိသူ ဖြစ်ရာ၏၊ ငါသည် (ထိုအနှောင်အဖွဲ့) သံယောဇဉ်တို့ကို ပယ်ခြင်းငှါ အကြွင်းမဲ့ ဖြတ်ခြင်းငှါ ကျင့်ကြံနေ၏။အကယ်၍ ငါသည် မပေးသော ဥစ္စာကို ခိုးယူလေ့ ရှိသူ ဖြစ်အံ့၊ မပေးသော ဥစ္စာကို ခိုးယူခြင်း တည်း ဟူသော အကြောင်းကြောင့် ငါ့ကို ငါကိုယ်တိုငလ် ည်း စွပ်စွဲရာ၏၊ မပေးသော ဥစ္စာကို ခိုးယူခြင်း တည်း ဟူသော အကြောင်းကြောင့် ငါ့ကို ပညာရှိ သူတော်ကောင်းတို့သည်လည်း ဆင်ခြင် နှိုင်းချိန် စိစစ်ကြ ကုန်၍ ကဲ့ရဲ့ ကုန်ရာ၏၊ မပေးသော ဥစ္စာကို ခိုးယူခြင်းတည်း ဟူသော အကြောင်းကြောင့် ကိုယ်ခန္ဓာ ပျက်စီး၍ သေပြီးသည်မှ နောက်၌ မကောင်းသော လားရာ ရှိသည်သာ ဧကန် ဖြစ်ရမည်။ ဤမပေးသော ဥစ္စာကို ခိုးယူခြင်းသည် ပင်လျှင် (အနှောင်အဖွဲ့) သံယောဇဉ် ဖြစ်၏၊ ဤမပေးသော ဥစ္စာကို ခိုးယူခြင်းသည် ပင်လျှင် ပိတ်ပင် တားဆီးတတ်သော နီဝရဏ ဖြစ်၏၊ မပေးသော ဥစ္စာကို ခိုးယူခြင်းတည်း ဟူသော အကြောင်းကြောင့် ဖြစ်ပေါ်လာမည့် အာသဝေါ တရား, ပင်ပန်းခြင်း, ပူပန်ခြင်း တရားတို့သည် မပေးသော ဥစ္စာကို ခိုးယူခြင်းမှ ရှောင်ကြဉ်သော သူအား မဖြစ်ပေါ်ကြကုန်။ “ပေးသော ဥစ္စာ ယူခြင်းကို မှီ၍ မပေးသော ဥစ္စာ ယူခြင်းကို ပယ်ရမည်” ဟူသော ထိုစကားကို ဤ(ဆိုခဲ့ပြီးသော) အကြောင်းကို အစွဲပြု၍ ဟောထား၏။
֍ ၃၅
။ “မှန်ကန်သော စကားကို မှီ၍ မမှန်ကန်သော စကားကို ပယ်ရမည်” ဟူသော စကားကို (ငါဘုရား) ဟောထား၏၊ ထိုစကားကို အဘယ်ကို အစွဲပြု၍ ဟောထားသနည်း- သူကြွယ် ဤသာသနာ တော်၌ မြတ်စွာဘုရား၏ တပည့်သားသည် ဤသို့ ဆင်ခြင်၏- ငါသည် အကြင် (အနှောင်အဖွဲ့) သံယောဇဉ်တို့၏ အကြောင်းကြောင့် မမှန်ကန်သော စကားကို ပြောဆိုလေ့ ရှိသူ ဖြစ်ရာ၏၊ ငါသည် ထို(အနှောင်အဖွဲ့) သံယောဇဉ်တို့ကို ပယ်ခြင်း အကြွင်းမဲ့ ဖြတ်ခြင်းငှါ ကျင့်ကြံနေ၏။ အကယ်၍ ငါသည် ပင်လျှင် မမှန်ကန်သော စကားကို ပြောဆိုလေ့ ရှိသူ ဖြစ်အံ့၊ မမှန်ကန်သော စကားကို ပြောဆိုခြင်းတည်း ဟူသော အကြောင်းကြောင့် ငါ့ကို ငါကိုယ်တိုင်လည်း စွပ်စွဲရာ၏၊ မမှန်ကန်သော စကားကို ပြောဆိုခြင်းတည်း ဟူသော အကြောင်းကြောင့် ငါ့ကို ပညာရှိ သူတော်ကောင်း တို့သည်လည်း ဆင်ခြင် နှိုင်းချိန် စိစစ်ကြ ကုန်၍ ကဲ့ရဲ့ ကုန်ရာ၏။မမှန်ကန်သော စကားကို ပြောဆိုခြင်းတည်း ဟူသော အကြောင်းကြောင့် ကိုယ်ခန္ဓာ ပျက်စီး၍ သေပြီးသည်မှ နောက်၌ မကောင်းသော လားရာ ရှိသည်သာ ဧကန် ဖြစ်ရမည်။ ဤမမှန်ကန်သော စကားကို ပြောဆိုခြင်းသည် ပင်လျှင် (အနှောင်အဖွဲ့) သံယောဇဉ် ဖြစ်၏၊ ဤမမှန်ကန်သော စကားကို ပြောဆိုခြင်းသည် ပင်လျှင် ပိတ်ပင် တားဆီးတတ်သော နီဝရဏ ဖြစ်၏၊ မမှန်ကန်သော စကားကို ပြောဆိုခြင်းတည်း ဟူသော အကြောင်းကြောင့် ဖြစ်ပေါ်လာမည့် အာသဝေါ တရား, ပင်ပန်းခြင်း, ပူပန်ခြင်း တရားတို့သည် မမှန်ကန်သော စကားကို ပြောဆိုခြင်းမှ ရှောင်ကြဉ်သော သူအား မဖြစ်ပေါ် နိုင်ကုန်။ “မှန်ကန်သော စကားကို မှီ၍ မမှန်ကန်သော စကားကို ပယ်ရမည်” ဟူသော ထိုစကားကို ဤ (ဆိုခဲ့ ပြီးသော) အကြောင်းကို အစွဲပြု၍ ဟောထား၏။
--֍ ၃၆
။ “ကုန်းမတိုက်သော စကားကို မှီ၍ ကုန်းတိုက်သော စကားကို ပယ်ရမည်” ဟူသော စကားကို (ငါဘုရား) ဟောထား၏၊ ထိုစကားကို အဘယ်ကို အစွဲပြု၍ ဟောထား သနည်း- သူကြွယ် ဤသာသနာ တော်၌ မြတ်စွာဘုရား၏ တပည့်သားသည် ဤသို့ ဆင်ခြင်၏- ငါသည် အကြင် (အနှောင်အဖွဲ့) သံယောဇဉ်တို့၏ အကြောင်းကြောင့် ကုန်းတိုက်သော စကားကို ဆိုသူ ဖြစ်ရာ၏၊ ငါသည် ထို (အနှောင်အဖွဲ့) သံယောဇဉ် တို့ကို ပယ်ခြင်း အကြွင်းမဲ့ ဖြတ်ခြင်းငှါ ကျင့်ကြံ နေ၏။အကယ်၍ ငါသည် ကုန်းတိုက်သော စကားကို ပြောဆုသိူ ဖြစ်အံ့၊ ကုန်းတိုက်သော စကားကို ပြောဆိုခြင်းတည်း ဟူသော အကြောင်းကြောင့် ငါ့ကို ငါကိုယ်တိုင်လည်း စွပ်စွဲရာ၏၊ ကုန်းတိုက်သော စကားကို ပြောဆိုခြင်းတည်း ဟူသော အကြောင်းကြောင့် ငါ့ကို ပညာရှိ သူတော်ကောင်းတို့သည်လည်း ဆင်ခြင် နှိုင်းချိန် စိစစ်ကြ ကုန်၍ ကဲ့ရဲ့ ကုန်ရာ၏။ ကုန်းတိုက်သော စကားကို ပြောဆိုခြင်းတည်း ဟူသော အကြောင်းကြောင့် ကိုယ်ခန္ဓာ ပျက်စီး၍ သေပြီးသည်မှ နောက်၌ မကောင်းသော လားရာ ရှိသည်သာ ဧကန် ဖြစ်ရမည်။
ဤကုန်းတိုက်သော စကားသည် ပင်လျှင် (အနှောင်အဖွဲ့) သံယောဇဉ် ဖြစ်၏၊ ဤကုန်းတိုက်သော စကားသည် ပင်လျှင် ပိတ်ပင် တားဆီးတတ်သော နီဝရဏ ဖြစ်၏။ ကုန်းတိုက်သော စကားကို ပြောဆို ခြင်းတည်း ဟူသော အကြောင်းကြောင့် ဖြစ်ပေါ်လာမည့် အာသဝေါ တရား, ပင်ပန်းခြင်း, ပူပန်ခြင်း တရားတို့သည် ကုန်းတိုက်သော စကားမှ ရှောင်ကြဉ်သူအား မဖြစ်ပေါ်နိုင်ကုန်။ “ကုန်းမတိုက်သော စကားကို မှီ၍ ကုန်းတိုက်သော စကားကို ပယ်ရမည်” ဟူသော ထိုစကားကို ဤ(ဆိုခဲ့ပြီးသော) အကြောင်းကို အစွဲပြု၍ ဟောထား၏။
֍ ၃၇
။ “မတပ်မက် မလိုချင်မှုကို မှီ၍ တပ်မက် လိုချင်မှုကို ပယ်ရမည်” ဟူသော စကားကို (ငါဘုရား) ဟောထား၏။ ထိုစကားကို အဘယ်ကို အစွဲပြု၍ ဟောထားသနည်း- သူကြွယ် ဤသာသနာ တော်၌ မြတ်စွာဘုရား၏ တပည့်သားသည် ဤသို့ ဆင်ခြင်၏- ငါသည် အကြင် (အနှောင်အဖွဲ့) သံယောဇဉ်တို့၏ အကြောင်းကြောင့် တပ်မက်မှု လိုချင်မှု ရှိသူ ဖြစ်ရာ၏၊ ငါသည် ထို (အနှောင်အဖွဲ့) သံယောဇဉ်တို့ကို ပယ်ခြင်း အကြွင်းမဲ့ ဖြတ်ခြင်းငှါ ကျင့်ကြံနေ၏။အကယ်၍ ငါသည် တပ်မက် လိုချင်မှု ရှိသူ ဖြစ်အံ့၊ တပ်မက် လိုချင်မှုတည်း ဟူသော အကြောင်း ကြောင့် ငါ့ကို ငါကိုယ်တိုင်လည်း စွပ်စွဲရာ၏၊ တပ်မက် လိုချင်မှုတည်း ဟူသော အကြောင်းကြောင့် ငါ့ကို ပညာရှိ သူတော်ကောင်းတို့သည်လည်း ဆင်ခြင် နှိုင်းချိန် စိစစ်ကြ ကုန်၍ ကဲ့ရဲ့ ကုန်ရာ၏။ တပ်မက် လိုချင်မှုတည်း ဟူသော အကြောင်းကြောင့် ကိုယ်ခန္ဓာ ပျက်စီး၍ သေပြီးသည်မှ နောက်၌ မကောင်း သော လားရာ ရှိသည်သာ ဧကန် ဖြစ်ရမည်။
ဤတပ်မက် လိုချင်မှုသည် ပင်လျှင် အနှောင်အဖွဲ့ သံယောဇဉ် ဖြစ်၏၊ ဤတပ်မက် လိုချင်မှုသည် ပင်လျှင် ပိတ်ပင် တားဆီးတတ်သော နီဝရဏ ဖြစ်၏၊ တပ်မက် လိုချင်မှုတည်း ဟူသော အကြောင်း ကြောင့် ဖြစ်ပေါ်လာမည့် အာသဝေါ တရား, ပင်ပန်းခြင်း, ပူပန်ခြင်း တရားတို့သည် တပ်မက် လိုချင်မှုမှ ကြဉ်ရှောင်သော သူအား မဖြစ်ပေါ် နိုင်ကုန်။ “မတပ်မက် မလိုချင်မှုကို မှီ၍ တပ်မက် လိုချင်မှုကို ပယ်ရမည်” ဟူသော ထိုစကားကို ဤ (ဆိုခဲ့ပြီးသော) အကြောင်းကို အစွဲပြု၍ ဟောထား၏။
֍ ၃၈
။ “မကဲ့ရဲ့ မခြုတ်ခြယ်ခြင်းကို မှီ၍ ကဲ့ရဲ့ ခြုတ်ခြယ်ခြင်းကို ပယ်ရမည်” ဟူသော စကားကို (ငါဘုရား) ဟောထား၏၊ ထိုစကားကို အဘယ်ကို အစွဲပြု၍ ဟောထားသနည်း- သူကြွယ် ဤသာသနာ တော်၌ မြတ်စွာဘုရား၏ တပည့်သားသည် ဤသို့ ဆင်ခြင်၏- ငါသည် အကြင်(အနှောင်အဖွဲ့) သံယောဇဉ်တို့၏ အကြောင်းကြောင့် ကဲ့ရဲ့ ခြုတ်ခြယ်တတ်သော အလေ့ရှိသူ ဖြစ်ရာ၏။ငါသည် ထို(အနှောင်အဖွဲ့) သံယောဇဉ်တို့ကို ပယ်ခြင်း အကြွင်းမဲ့ ဖြတ်ခြင်းငှါ ကျင့်ကြံ နေ၏။ ငါသည် ကဲ့ရဲ့ ခြုတ်ခြယ် တတ်သော အလေ့ရှိသူ ဖြစ်အံ့၊ ကဲ့ရဲ့ ခြုြတ်ခယ်ခြင်းတည်း ဟူသော အကြောင်းကြောင့် ငါ့ကို ငါကိုယ်တိုင်လည်း စွပ်စွဲရာ၏။ ငါ့ကို ကဲ့ရဲ့ ခြုတ်ခြယ်ခြင်းတည်း ဟူသော အကြောင်းကြောင့် ပညာရှိ သူတော်ကောင်းတို့သည်လည်း ဆင်ခြင် နှိုင်းချိန် စိစစ်ကြ ကုန်၍ ကဲ့ရဲ့ ကုန်ရာ၏။ ကဲ့ရဲ့ ခြုတ်ခြယ်ခြင်းတည်း ဟူသော အကြောင်းကြောင့် ကိုယ်ခန္ဓာ ပျက်စီး၍ သေပြီးသည်မှ နောက်၌ မကောင်းသော လားရာ ရှိသည်သာ ဧကန် ဖြစ်ရမည်။
--ဤကဲ့ရဲ့ ခြုတ်ခြယ်ခြင်းသည် ပင်လျှင် (အနှောင်အဖွဲ့) သံယောဇဉ် ဖြစ်၏၊ ဤကဲ့ရဲ့ ခြုတ်ခြယ် ခြင်းသည် ပင်လျှင် ပိတ်ပင် တားဆီးတတ်သော နီဝရဏ ဖြစ်၏၊ ကဲ့ရဲ့ ခြုတ်ခြယ်ခြင်းတည်း ဟူသော အကြောင်းကြောင့် ဖြစ်ပေါ်လာမည့် အာသဝေါတရား, ပင်ပန်းခြင်း, ပူပန်ခြင်း တရားတို့သည် ကဲ့ရဲ့ ခြုတ်ခြယ်လေ့ မရှိသူတို့အား မဖြစ်ပေါ်နိုင်ကုန်။ “မကဲ့ရဲ့ မခြုတ်ခြယ်ခြင်းကို မှီ၍ ကဲ့ရဲ့ ခြုတ်ခြယ်ခြင်းကို ပယ်ရမည်” ဟူသော ထိုစကားကို ဤ (ဆိုခဲ့ပြီးသော) အကြောင်းကို အစွဲပြု၍ဟောထား၏။
֍ ၃၉
။ “အမျက်မထွက်ခြင်း မပင်ပန်းခြင်းကို မှီ၍ အမျက်ထွက်ခြင်း ပင်ပန်းခြင်းကို ပယ်ရမည်” ဟူသော စကားကို (ငါဘုရား) ဟောထား၏၊ ထိုစကားကို အဘယ်ကို အစွဲပြု၍ ဟောထားသနည်း- သူကြွယ် ဤသာသနာတော်၌ မြတ်စွာဘုရား၏ တပည့်သားသည် ဤသို့ ဆင်ခြင်၏- ငါသည် အကြင် (အနှောင်အဖွဲ့) သံယောဇဉ်တို့၏ အကြောင်းကြောင့် အမျက်ထွက်လေ့ ရှိသူ ပင်ပန်းလေ့ရှိသူ ဖြစ်ရာ၏။ ငါသည် ထို(အနှောင်အဖွဲ့) သံယောဇဉ်တို့ကိုပယ်ခြင်း အကြွင်းမဲ့ ဖြတ်ခြင်းငှါ ကျင့်ကြံ နေ၏။ အကယ်၍ ငါသည် အမျက် ထွက်လေ့ရှိသူ ပင်ပန်း လေ့ရှိသူ ဖြစ်အံ့၊ ငါ့ကို ငါကိုယ်တိုင်လည်း စွပ်စွဲရာ၏၊ ငါ့ကို အမျက်ထွက်ခြင်း ပင်ပန်းခြင်းတည်း ဟူသော အကြောင်းကြောင့် ပညာရှိ သူတော် ကောင်း တို့သည်လည်း ဆင်ခြင် နှိုင်းချိန် စိစစ်ကြ ကုန်၍ ကဲ့ရဲ့ ကုန်ရာ၏။ အမျက်ထွက်ခြင်း ပင်ပန်း ခြင်းတည်း ဟူသော အကြောင်းကြောင့် ကိုယ်ခန္ဓာ ပျက်စီး၍ သေပြီးသည်မှ နောက်၌ မကောင်းသော လားရာ ရှိသည်သာ ဧကန် ဖြစ်ရမည်။ဤအမျက် ထွက်ခြင်း ပင်ပန်းခြင်းသည် ပင်လျှင် (အနှောင်အဖွဲ့) သံယောဇဉ် ဖြစ်၏၊ဤအမျက် ထွက်ခြင်း ပင်ပန်းခြင်းသည် ပင်လျှင် ပိတ်ပင် တားဆီးတတ်သော နီဝရဏ ဖြစ်၏၊ အမျက်ထွက်ခြင်း ပင်ပန်းခြင်းတည်း ဟူသော အကြောင်းကြောင့် ဖြစ်ပေါ်လာမည့် အာသဝေါတရား, ပင်ပန်းခြင်း, ပူပန်ခြင်း တရားတို့သည် အမျက်ထွက်လေ့ မရှိသူ ပင်ပန်းလေ့ မရှိသူတို့အား မဖြစ်ပေါ်နိုင်ကုန်။ “အမျက်မထွက်ခြင်း မပင်ပန်းခြင်းကို မှီ၍ အမျက်ထွက်ခြင်း ပင်ပန်းခြင်းကို ပယ်ရမည်” ဟူသော ထိုစကားကို ဤ(ဆိုခဲ့ပြီးသော) အကြောင်းကို အစွဲပြု၍ ဟောထား၏။
֍ ၄၀
။ “လွန်စွာ မာန် မမူခြင်းကို မှီ၍ လွန်စွာ မာန် မူခြင်းကို ပယ်ရမည်” ဟူသော စကားကို (ငါဘုရား) ဟောထား၏၊ ထိုစကားကို အဘယ်ကို အစွဲပြု၍ ဟောထား သနည်း- သူကြွယ် ဤသာသနာ တော်၌ မြတ်စွာဘုရား၏ တပည့်သားသည် ဤသို့ ဆင်ခြင်၏- ငါသည် အကြင် (အနှောင်အဖွဲ့) သံယောဇဉ်တို့၏ အကြောင်းကြောင့် လွန်စွာ မာန်မူလေ့ ရှိသူ ဖြစ်ရာ၏။ငါသည် ထို(အနှောင်အဖွဲ့) သံယောဇဉ်တို့ကို ပယ်ခြင်း အကြွင်းမဲ့ ဖြတ်ခြင်းငှါ ကျင့်ကြံနေ၏။ အကယ်၍ ငါသည် လွန်စွာ မာန်မူခြင်း ရှိသူ ဖြစ်အံ့၊ လွန်စွာ မာန်မူခြင်းတည်း ဟူသော အကြောင်း ကြောင့် ငါ့ကို ငါကိုယ်တိုင်လည်း စွပ်စွဲရာ၏၊ ငါ့ကို လွန်စွာ မာန်မူခြင်းတည်း ဟူသော အကြောင်း ကြောင့် ပညာရှိ သူတော်ကောင်းတို့သည်လည်း ဆင်ခြင် နှိုင်းချိန် စိစစ်ကြ ကုန်၍ ကဲ့ရဲ့ ကုန်ရာ၏။ လွန်စွာ မာန်မူခြင်းတည်း ဟူသော အကြောင်းကြောင့် ကိုယ်ခန္ဓာ ပျက်စီး၍ သေပြီးသည်မှ နောက်၌ မကောင်းသော လားရာ ရှိသည်သာ ဧကန် ဖြစ်ရမည်။
ဤလွန်စွာ မာန်မူခြင်းသည် ပင်လျှင် (အနှောင်အဖွဲ့) သံယောဇဉ် ဖြစ်၏၊ ဤလွန်စွာ မာန်မူခြင်း သည် ပင်လျှင် ပိတ်ပင် တားဆီးတတ်သော နီဝရဏ ဖြစ်၏၊ လွန်စွာ မာန်မူခြင်းတည်း ဟူသော အကြောင်းကြောင့် ဖြစ်ပေါ်လာမည့် အာသဝေါ တရား, ပင်ပန်းခြင်း, ပူပန်ခြင်း တရားတို့သည် လွန်စွာ မာန်မူခြင်း မရှိသူအား မဖြစ်ပေါ်နိုင်ကုန်။ “လွန်စွာ မာန်မမူခြင်းကို မှီ၍ လွန်စွာ မာန်မူခြင်းကို ပယ်ရ မည်” ဟူသော ထိုစကားကို ဤ(ဆိုခဲ့ပြီးသော) အကြောင်းကို အစွဲပြု၍ ဟောထား၏။
--֍ ၄၁
။ သူကြွယ် အကျဉ်းအားဖြင့် ဟောကြား၍ အကျယ်အားဖြင့် ဝေဖန်ထားသော အကြင် တရား ရှစ်ပါးတို့သည် မြတ်စွာဘုရား အဆုံးအမ၌ လူ့အသုံးအနှုန်း ဖြတ်ခြင်းငှါ ဖြစ်ကုန်၏။ ထိုတရား ရှစ်ပါးတို့ ဟူသည် ဤသည်တို့ပင်တည်း။ ထိုမျှလောက်ဖြင့် မြတ်စွာဘုရား အဆုံးအမ၌ အခါခပ်သိမ်း လုံးဝ အသုံး အနှုန်း ပြတ်သည် မဟုတ်သေးသည် သာတည်း ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။အသျှင်ဘုရား အဘယ်သို့သော အခြင်းအရာ အားဖြင့် မြတ်စွာဘုရား၏ အဆုံးအမ၌ အခါခပ်သိမ်း လုံးဝ အသုံးအနှုန်း ပြတ်ခြင်းသည် ဖြစ်ပါသနည်း။ အသျှင်ဘုရား တောင်းပန်ပါ၏၊ မြတ်စွာဘုရားသည် မြတ်စွာဘုရား အဆုံးအမ၌ အခါခပ်သိမ်း လုံးဝ အသုံးအနှုန်း ပြတ်ခြင်း ဖြစ်ပုံ တရားတော်ကို အကျွန်ုပ် အား ဟောတော်မူပါ ဟု (လျှောက်၏)။
သူကြွယ် ထိုသို့ ဖြစ်လျှင် နာလော့၊ ကောင်းစွာ နှလုံးသွင်းလော့၊ ဟောပြပေအံ့ ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။ “အသျှင်ဘုရား ကောင်းပါပြီ”ဟု ပေါတလိယသူကြွယ်သည် မြတ်စွာဘုရားအား ပြန်ကြား လျှောက်ထား ၏။ မြတ်စွာဘုရားသည် ဤတရားကို ဟောကြားတော် မူ၏။
ကာမဂုဏ်တို့၏ အပြစ်ကို ဆိုရာစကား
֍ ၄၂
။ သူကြွယ် ဥပမာသော်ကား မွတ်သိပ် ဆာလောင်သဖြင့် အားနည်း၍ နေသော ခွေးသည် နွားတို့ကို သတ်ဖြတ်ရာ စဉ်းတီတုံး အနီး၌ ရှေးရှု တည်နေသည် ဖြစ်ရာ၏။ ကျွမ်းကျင်သော နွားသတ် သမားသည် လည်းကောင်း၊ နွားသတ်သမား၏ တပည့်သည် လည်းကောင်း ကောင်းစွာ ခြစ်ယူခြင်းဖြင့် ခြစ်ယူ ထားပြီးသော အသား မရှိသော သွေးသာ လိမ်းကျံနေသော အရိုးကို ထိုခွေး၏ အနီးသို့ပင် ပစ်ပေးရာ၏။သူကြွယ် ထိုစကားကို သင် အဘယ်သို့ မှတ်ထင်သနည်း- ထိုခွေးသည် ကောင်းစွာ ခြစ်ယူခြင်းဖြင့် ခြစ်ယူ ထားပြီးသော အသားမရှိ သွေးသာ လိမ်းကျံနေသော ဤအရိုးကို လျက်သော် မွတ်သိပ် ဆာလောင် သဖြင့် အားနည်းခြင်းကို ပယ်ဖျောက် နိုင်ပါမည်လော ဟု (မေးတော်မူ၏)။ အသျှင်ဘုရား မပယ်ဖျောက် နိုင်ပါ၊ အဘယ်ကြောင့်နည်း၊ အသျှင်ဘုရား ဤအရိုးသည် ကောင်းစွာ ခြစ်ယူခြင်းဖြင့် ခြစ်ယူ ထား၍ အသားမရှိ, သွေးသာ လိမ်းကျံ နေသောကြောင့်တည်း။ အမှန်အားဖြင့် ထိုခွေးသည် ပင်ပန်းရုံ နွမ်းနယ်ရုံ မျှသာ ဖြစ်ရာပါ၏ ဟု (လျှောက်၏)။
သူကြွယ် ဤအတူ သာလျှင် မြတ်စွာဘုရား၏ တပည့်သားသည် ဤသို့ ဆင်ခြင်၏- “ကာမဂုဏ်တို့ သည် အရိုးနှင့် တူကုန်၏၊ များစွာ ဆင်းရဲခြင်း ရှိကုန်၏၊ များစွာ ပင်ပန်းခြင်း ရှိကုန်၏၊ ဤကာမဂုဏ် တို့၌ အပြစ်သည် များပြား လှ၏” ဟု မြတ်စွာဘုရားသည် ဟောကြားတော် မူ၏။ ဤသို့ ထိုကာမဂုဏ်ငါးပါးတို့ကို ဟုတ်မှန်သည့်အတိုင်း ကောင်းသော ပညာဖြင့် မြင်၍ အထူးထူး သော သဘောရှိသော အထူးထူးသော သဘောကို မှီသော ဥပေက္ခာမျိုးကို ရှောင်ကြဉ်၍ တစ်ခု တည်းသော သဘောရှိသော တစ်ခုတည်းသော သဘောကို မှီသော အခါ ခပ်သိမ်း လောကသားများ တပ်မက်စရာ (ကာမဂုဏ်ငါးပါး) တို့ကို စွဲလမ်းခြင်း ‘ဆန္ဒရာဂ’ အကြွင်းမဲ့ ချုပ်ရာဖြစ်သော ဥပေက္ခာမျိုး ကိုသာလျှင် ပွါးများ၏။
֍ ၄၃
။ သူကြွယ် ဥပမာအားဖြင့် လင်းတသည် လည်းကောင်း၊ ဘုံမတီးငှက်သည် လည်းကောင်း၊ စွန်ရဲသည် လည်းကောင်း သားတစ်ကို ချီ၍ ပျံသွားရာ၏၊ ထိုသားတစ်ကို ချီ၍ ပျံသော ငှက်သို့ လင်းတ တို့သည် လည်းကောင်း၊ ဘုံမတီးငှက်တို့သည် လည်းကောင်း၊ စွန်ရဲတို့သည် လည်းကောင်း အစဉ်တစိုက် လိုက်ကုန် လိုက်ကုန်၍ ထိုးဆိတ်ကြ ကုန်ရာ၏၊ သားတစ်ကို လွှတ်ချ စေကုန်ရာ၏၊ သူကြွယ် ထိုစကား ကို သင် အဘယ်သို့ မှတ်ထင်သနည်း။ အကယ်၍ လင်းတသည် လည်းကောင်း၊ ဘုံမတီးငှက်သည် လည်းကောင်း၊ စွန်ရဲသည် လည်းကောင်း ထိုအစာသားတစ်ကို လျင်စွာသာလျှင် မစွန့်လွှတ် ငြားအံ့၊ ထိုသားတစ်ချီ ယူသော ငှက်သည် ထိုငှက်အပေါင်းတို့က လုယူ ထိုးဆိတ်ကြခြင်းတည်း ဟူသော အကြောင်းကြောင့် သေခြင်းသို့သော် လည်းကောင်း၊ သေလောက်သော ဆင်းရဲသို့ သော်လည်းကောင်း ရောက်ရာသည် မဟုတ်လော ဟု (မေးတော်မူ၏)။ အသျှင်ဘုရား မှန်ပါ၏ ဟု (လျှောက်၏)။ --သူကြွယ် ဤအတူ သာလျှင် မြတ်စွာဘုရား၏ တပည့်သားသည် ဤသို့ ဆင်ခြင်၏- “ကာမဂုဏ်တို့ သည် သားတစ်နှင့် တူကုန်၏၊ များစွာ ဆင်းရဲခြင်း ရှိကုန်၏၊ များစွာ ပင်ပန်းခြင်း ရှိကုန်၏၊ ဤကာမ ဂုဏ် စည်းစိမ်တို့၌ အပြစ်သည် များပြား လှ၏” ဟု မြတ်စွာဘုရားသည် ဟောကြားတော် မူ၏၊ ဤသို့ ထိုကာမဂုဏ်တို့ကို ဟုတ်မှန်သည့် အတိုင်း ကောင်းသော ပညာဖြင့် မြင်၍ အထူးထူးသော သဘော ရှိသော အထူးထူးသော သဘောကို မှီသော ဥပေက္ခာမျိုးကို ရှောင်ကြဉ်၍ တစ်ခုတည်းသော သဘော ရှိသော တစ်ခုတည်းသော သဘောကို မှီသော အခါခပ်သိမ်း လောကသားများ တပ်မက်စရာ (ကာမ ဂုဏ်ငါးပါး) တို့ကို စွဲလမ်းခြင်း ‘ဆန္ဒရာဂ’ အကြွင်းမဲ့ ချုပ်ရာ ဖြစ်သော (စတုတ္ထဈာန်) ဥပေက္ခာမျိုးကို သာလျှင် ပွါးများ၏။
֍ ၄၄
။ သူကြွယ် ဥပမာ တစ်နည်းသော်ကား ယောကျ်ားသည် တောက်လောင် နေသော မြက်မီးရှူးကို ကိုင်ယူ၍ လေညာသို့ သွားလေရာ၏။ သူကြွယ် ထိုစကားကို သင် အဘယ်သို့ မှတ်ထင် သနည်း။ အကယ်၍ ထိုယောကျ်ားသည် တောက်လောင် နေသော ထိုမြက်မီးရှူးကို လျင်မြန်စွာ သာလျှင် မစွန့် လွှတ် ငြားအံ့၊ ထိုတောက်လောင် နေသော မြက်မီးရှူးသည် ထိုယောကျ်ား၏ လက်ကို သော်လည်း လောင်ရာ၏၊ လက်ရုံးကို သော်လည်း လောင်ရာ၏ အင်္ဂါကြီးငယ် တစ်ခုခုကို သော်လည်း လောင်ရာ၏၊ ထိုယောကျ်ားသည် ထိုမြက်မီးရှူး လောင်မြိုက်ခြင်းတည်း ဟူသော အကြောင်းကြောင့် သေခြင်းသို့ သော် လည်းကောင်း၊ သေလောက်သော ဆင်းရဲသို့ သော်လည်းကောင်း ရောက်ရာသည် မဟုတ်လော ဟု (မေးတော်မူ၏)။ အသျှင် ဘုရား မှန်ပါ၏ ဟု (လျှောက်၏)။ သူကြွယ် ဤအတူ သာလျှင် မြတ်စွာဘုရား ၏ တပည့်သားသည် ဤသို့ ဆင်ခြင်၏-"ကာမဂုဏ်တို့သည် မြက်မီးရှူးနှင့် တူကုန်၏၊ များစွာ ဆင်းရဲခြင်း ရှိကုန်၏၊ များစွာ ပင်ပန်းခြင်း ရှိကုန်၏၊ ဤကာမဂုဏ်တို့၏ အပြစ်သည် များပြား လှ၏” ဟု မြတ်စွာဘုရားသည် ဟောကြားတော် မူ၏၊ ဤသို့ ဟုတ်မှန်သည့် အတိုင်း ကောင်းသော ပညာဖြင့် မြင်၍ ။ပ။ (စတုတ္ထဈာန်) ဥပေက္ခာမျိုးကို သာလျှင် ပွါးများ၏။֍ ၄၅
။ သူကြွယ် ဥပမာ တစ်နည်းသော်ကား ကင်းသော မီးတောက် မီးခိုး ရှိကုန်သော ယောကျ်ား၏ အရပ်တသူ (လက်ခုပ်တစ်ဖောင်) အတိုင်းအရှည် ရှိကုန်သော မီးကျီးခဲတို့ဖြင့် ပြည့်သော မီးကျီးတွင်း သည် ရှိလေရာ၏။ ထိုအခါ အသက်ရှည်လို မသေလိုသော ချမ်းသာခြင်းကို အလိုရှိသော ဆင်းရဲမှုကို စက်ဆုပ်သော ယောကျ်ား တစ်ယောက်သည် ရောက်လာ ရာ၏။ ထိုယောကျ်ားကို အားရှိကုန်သော ယောကျ်ား နှစ်ယောက်တို့သည် လက်ရုံးတို့ကို အသီးအသီး ကိုင်လျက် မီးကျီးတွင်းသို့ ဆွဲငင် ကုန်ရာ၏။ သူကြွယ် ထိုစကားကို သင် အဘယ်သို့ မှတ်ထင် သနည်း။ အမှန်အားဖြင့် ထိုယောကျ်ားသည် ထိုသို့ ဤသို့ ကိုယ်ကို ရုန်းကန်ရာသည် မဟုတ်လော ဟု (မေးတော်မူ၏)။ အသျှင်ဘုရား မှန်ပါ၏၊ အဘယ့်ကြောင့်နည်း၊ အသျှင်ဘုရား ထိုယောကျ်ားသည် “ငါသည် မီးကျီးတွင်းသို့ ကျအံ့၊ ထိုသို့ ကျရောက်ခြင်းကြောင့် သေခြင်းသို့သော် လည်းကောင်း၊ သေလောက်သော ဆင်းရဲခြင်းသို့ သော်လည်း ကောင်း ရောက်လေရာ၏” ဟု သိသောကြောင့် ပါတည်းဟု (လျှောက်၏)။သူကြွယ် ဤအတူ သာလျှင် မြတ်စွာဘုရား၏ တပည့်သားသည် ဤသို့ ဆင်ခြင်၏- “ဤကာမဂုဏ် တရားတို့သည် မီးကျီးတွင်းနှင့် တူကုန်၏၊ များစွာ ဆင်းရဲခြင်း ရှိကုန်၏၊ များစွာ ပင်ပန်းခြင်း ရှိကုန်၏၊ ဤကာမဂုဏ်တရား ငါးပါးတို့၌ အပြစ်သည် များပြား လှ၏” ဟု မြတ်စွာဘုရားသည် ဟောကြားတော် မူ၏၊ ဤသို့ ဟုတ်မှန်သည့်အတိုင်း ကောင်းသော ပညာဖြင့် မြင်၍။ပ။ (စတုတ္ထဈာန်) ဥပေက္ခာမျိုးကို သာလျှင် ပွါးများရာ၏။
֍ ၄၆
။ သူကြွယ် ဥပမာ တစ်နည်းသော်ကား ယောကျ်ားသည် မွေ့လျော် ဖွယ်သော အရံ မွေ့လျော် ဖွယ်သော တောအုပ် မွေ့လျော်ဖွယ်သော မြေအပြင် မွေ့လျော် ဖွယ်သော ရေကန်ကို အိပ်မက် မြင်မက် ရာ၏၊ ထိုယောကျ်ားသည် နိုးသည် ရှိသော် တစ်စုံတစ်ခုကိုမျှ မမြင်မတွေ့ရာ သကဲ့သို့၊ သူကြွယ် ဤအတူ သာလျှင် မြတ်စွာဘုရား၏ တပည့်သားသည် ဤသို့ ဆင်ခြင်၏- “ကာမဂုဏ် တရားတို့သည် --အိပ်မက်နှင့် တူကုန်၏၊ များစွာ ဆင်ရဲခြင်း ရှိကုန်၏၊ များစွာ ပင်ပန်းခြင်း ရှိကုန်၏၊ ဤကာမဂုဏ် တရားတို့၌ အပြစ်သည် များပြား လှ၏” ဟု မြတ်စွာဘုရားသည် ဟောကြားတော် မူ၏။ပ။ (စတုတ္ထဈာန်) ဥပေက္ခာမျိုးကို သာလျှင် ပွါးများ၏။
֍ ၄၇
။ သူကြွယ် ဥပမာ တစ်နည်းသော်ကား ယောကျ်ားသည် ငှါးရမ်းထားသော ဥစ္စာ ဖြစ်သော ယာဉ်, ယောကျ်ားအား ထိုက်တန်သော မြတ်သော ပတ္တမြား နားဍောင်းကို ငှါးရမ်း၍ ထိုငှါးရမ်း ထားသော ဥစ္စာတို့ဖြင့် ဝတ်ဆင် ဗန်းပြလျက် ဈေးတွင်းသို့ သွားရာ၏၊ ထိုယောကျ်ားကို လူအပေါင်းသည် မြင်၍-"အချင်းတို့ ဤယောကျ်ားသည် ဥစ္စာ ရှိပေစွတကား၊ ဥစ္စာ ရှိသူတို့သည် ဥစ္စာတို့ကို ဤသို့ပင် ခံစားကြ ကုန်၏”ဟု ပြောဆိုရာ၏။ ထိုယောကျ်ားကို ဥစ္စာရှင်တို့သည် တွေ့လေရာရာ အရပ်၌ သာလျှင် မိမိပိုင် ဥစ္စာတို့ကို ယူကုန် ရာ၏။ သူကြွယ် ထိုစကားကို သင် အဘယ်သို့ မှတ်ထင် သနည်း။ထိုယောကျ်ားအား တစ်မျိုးတစ်ဖုံ ဖြစ်နိုင် ပါမည်လော ဟု (မေးတော်မူ၏)။ အသျှင်ဘုရား ဖြစ်နိုင်ပါ၏။ အဘယ်ကြောင့်နည်း၊ အသျှင်ဘုရား ဥစ္စာရှင်တို့သည် မိမိပိုင် ဥစ္စာတို့ကို ယူကုန်သောကြောင့် ပါတည်း ဟု (လျှောက်၏)။ သူကြွယ် ဤအတူ သာလျှင် မြတ်စွာဘုရား၏ တပည့်သားသည် ဤသို့ ဆင်ခြင်၏- “ကာမဂုဏ် တရားတို့သည် ခေတ္တ ခဏမျှ ငှါးရမ်းထားသော စည်းစိမ် ဥစ္စာနှင့် တူကုန်၏၊ များစွာ ဆင်းရဲခြင်း ရှိကုန်၏၊ များစွာ ပင်ပန်းခြင်း ရှိကုန်၏၊ ဤကာမဂုဏ် တရားတို့၌ အပြစ်သည် များပြား လှ၏” ဟု မြတ်စွာဘုရားသည် ဟောကြားတော် မူ၏။ပ။ (စတုတ္ထဈာန်) ဥပေက္ခာမျိုးကို သာလျှင် ပွါးများ ၏။
֍ ၄၈
။သူကြွယ် ဥပမာ တစ်နည်းသော်ကား ရွာ၏သော် လည်းကောင်း နိဂုံး၏ သော်လည်းကောင်း မနီးမဝေး၌ ထူထပ်သော တောအုပ်သည် ရှိရာ၏၊ ထိုတောအုပ်၌ သစ်ပင် တစ်ပင်သည် ချိုမြိန် ကောင်း မြတ်သော အသီးလည်း ရှိရာ၏၊ များပြားသော အသီးလည်း ရှိရာ၏၊ မြေ၌ ကြွေကျသော တစ်စုံ တစ်ခုသော အသီးမျှလည်း မရှိရာ။ ထိုအခါ အသီးကို အလိုရှိသည် ဖြစ်၍ အသီးရှာသော ယောကျ်ား သည် အသီးရှာ လှည့်လည်လာ ရာ၏၊ ထိုယောကျ်ားသည် ထိုတောအုပ်သို့ သက်ဝင်၍ ချိုမြိန် ကောင်းမြတ်သော အသီးများသော အသီးရှိသော ထိုသစ်ပင်ကို မြင်လေရာ၏၊ထိုယောကျ်ားအား ဤသို့သော အကြံအစည်သည် ဖြစ်ရာ၏-"ဤသစ်ပင်သည် ချိုမြိန် ကောင်းမြတ် သော အသီးလည်း ရှိ၏၊ များသော အသီးလည်း ရှိ၏၊ မြေ၌ ကျွေကျသော တစ်စုံတစ်ခုသော အသီးမျှလည်း မရှိ၊ ငါသည် သစ်ပင်သို့ တက်ရန် နားလည်၏၊ ဤသစ်ပင်သို့ တက်၍ အလိုရှိတိုင်း စား၍ ခါးပိုက်ကိုလည်း ပြည့်စေရမူ ကောင်းလေစွ” ဟု (အကြံအစည် ဖြစ်ရာ၏)။ ထိုသူသည် ထိုသစ်ပင်သို့ တက်၍ အလိုရှိတိုင်းလည်း စားရာ၏၊ ခါးပိုက်ကိုလည်း ပြည့်စေရာ၏။
ထို့နောက် အသီးကို အလိုရှိသည် ဖြစ်၍ အသီးကို ရှာသော ဒုတိယ ယောကျ်ားသည် ထက်လှစွာ သော ဓားမကို ယူ၍ အသီးရှာ လှည့်လည် လာရာ၏၊ ထိုဒုတိယ ယောကျ်ားသည် ထိုတောအုပ်သို့ သက်ဝင်၍ ချိုမြိန်သော အသီး, များသော အသီးရှိသော ထိုသစ်ပင်ကို မြင်လေရာ၏၊ ထိုယောကျ်ားအား ဤသို့သော အကြံအစည် ဖြစ်၏ “ဤသစ်ပင်သည် ချိုမြိန်သော အသီးလည်း ရှိ၏၊ များသော အသီး လည်း ရှိ၏၊ မြေ၌ ကျွေကျသော တစ်စုံ တစ်ခုသော အသီးမျှလည်း မရှိ၊ ငါသည် သစ်ပင်သို့ တက်ရန် နားမလည်၊ ငါသည် ဤသစ်ပင်ကို အရင်းမှ ဖြတ်ပြီးလျှင် အလိုရှိတိုင်း စား၍ ခါးပိုက်ကိုလည်း ပြည့်စေရမူ့ ကောင်းလေစွ” ဟု (အကြံအစည် ဖြစ်၏)။ ထိုသူသည် ထိုသစ်ပင်ကို အရင်းက သာလျှင် ဖြတ်လေ ရာ၏။
သူကြွယ် ထိုစကားကို သင် အဘယ်သို့ မှတ်ထင်သနည်း။ ရှေးဦးစွာ သစ်ပင် တက်သော ဤမည် သော ယောကျ်ားသည် အကယ်၍ လျင်မြန်စွာ မဆင်းသက် ငြားအံ့၊ ထိုသစ်ပင် လဲသည် ရှိသော် ယောကျ်ား၏ လက်သည် မူလည်း ကျိုးရာ၏၊ ခြေထောက်သည် မူလည်း ကျိုးရာ၏၊ အင်္ဂါကြီးငယ် တစ်ခု ခုသည်လည်း ကျိုးပဲ့ ပျက်စီးရာ၏။ ထိုရှေးဦးစွာ သစ်ပင် တက်နှင့်သော ယောကျ်ားသည် သစ်ပင် လဲခြင်းကြောင့် သေဆုံးခြင်း သို့သော် လည်းကောင်း၊ သေလောက်သော ဆင်းရဲသို့ သော်လည်းကောင်း ရောက်ရာသည် မဟုတ်လော ဟု (မေးတော် မူ၏)။ အသျှင်ဘုရား မှန်ပါ၏ ဟု (လျှောက်၏)။
--သူကြွယ် ဤအတူ သာလျှင် မြတ်စွာဘုရား၏ တပည့်သားသည် ဤသို့ ဆင်ခြင်၏- “ကာမဂုဏ် တို့သည် ချိုမြိန် ကောင်းမြတ်သော အသီး ရှိသော သစ်ပင်နှင့် တူကုန်၏၊ များစွာ ဆင်းရဲခြင်း ရှိကုန်၏၊ များစွာ ပင်ပန်းခြင်း ရှိကုန်၏၊ ဤကာမဂုဏ်တို့၌ အပြစ်သည် များပြားလှ၏” ဟု မြတ်စွာဘုရားသည် ဟောကြားတော် မူ၏။
ဤသို့ ထိုကာမဂုဏ်တို့ကို ဟုတ်မှန်သည့်အတိုင်း ကောင်းသော ပညာဖြင့် မြင်၍ အထူး ထူးသော သဘောရှိသော အထူး ထူးသော သဘောကို မှီသော ဥပေက္ခာမျိုးကို ရှောင်ကြဉ်၍ တစ်ခုတည်းသော သဘောရှိသော တစ်ခုတည်းသော သဘောကို မှီသော အခါခပ်သိမ်း လောကသားများ တပ်မက်စရာ (ကာမဂုဏ်ငါးပါး) တို့ကို စွဲလမ်းခြင်း ‘ဆန္ဒရာဂ’ အကြွင်းမဲ့ ချုပ်ငြိမ်းရာ ဖြစ်သော (စတုတ္ထဈာန်) ဥပေက္ခာမျိုးကို သာလျှင် ပွါးများ၏။
֍ ၄၉
။သူကြွယ် ထိုမြတ်စွာဘုရား၏ တပည့်သားသည် အတုမဲ့သော ဥပေက္ခာကြောင့် ဖြစ်သည့် ဤသတိ၏ စင်ကြယ်ခြင်း (စတုတ္ထဈာန်သမာဓိ) ကိုသာလျှင် အစွဲပြု၍ များပြားသော ရှေး၌ နေခဲ့ဖူး သောဘဝ (ခန္ဓာအစဉ်)ကို အောက်မေ့ နိုင်၏၊ ဤရှေး၌ နေခဲ့ဖူးသော ဘဝဟူသည် အဘယ်နည်း။ တစ်ဘဝကို လည်းကောင်း၊ နှစ်ဘဝတို့ကို လည်းကောင်း။ပ။ ဤသို့ အခြင်းအရာ နှင့်တကွ ညွှန်ပြဖွယ် အမည်အနွယ် နှင့်တကွ ရှေး၌ နေခဲ့ဖူးသော ဘဝ (ခန္ဓာအစဉ်) ကို အောက်မေ့နိုင်၏။ သူကြွယ် ထိုမြတ်စွာဘုရား၏ တပည့်သားသည် အတုမဲ့သော ဥပေက္ခာကြောင့် ဖြစ်သည့် ဤသတိ ၏ စင်ကြယ်ခြင်း (စတုတ္ထဈာန် သမာဓိ) ကိုသာလျှင် အစွဲပြု၍ အထူးသဖြင့် စင်ကြယ်သော လူတို့၏ မျက်စိထက် သာလွန်သော နတ်မျက်စိနှင့် တူသော ‘ဒိဗ္ဗစက္ခု’ ဉာဏ်ဖြင့် စုတေဆဲ သတ္တဝါ ပဋိသန္ဓေ နေဆဲ သတ္တဝါ ယုတ်သော သတ္တဝါ မြတ်သော သတ္တဝါ အဆင်းလှသော သတ္တဝါ အဆင်းမလှသော သတ္တဝါ ကောင်းသော လားရာ ရှိသော သတ္တဝါ မကောင်းသော လားရာ ရှိသော သတ္တဝါ တို့ကို မြင်၏ ။ပ။ မိမိတို့ ကံအားလျော်စွာ ကပ်ရောက် ကြရကုန်သော သတ္တဝါတို့ကို သိ၏။သူကြွယ် ထိုမြတ်စွာဘုရား၏ တပည့်သားသည် အတုမဲ့သော ဥပက္ခာကြောင့် ဖြစ်သည့် ဤသတိ၏ စင်ကြယ်ခြင်း (စတုတ္ထဈာန်သမာဓိ) ကိုသာလျှင် အစွဲပြု၍ အာသဝေါ တရားတို့၏ ကုန်ခြင်းကြောင့် အာသဝေါ တရား မရှိသော လွတ်မြောက်သော (အရဟတ္တဖိုလ်) စိတ်နှင့် လွတ်မြောက်သော (အရဟတ္တ ဖိုလ်) ပညာကို ယခုဘဝ၌ပင် ကိုယ်တိုင် ထူးသော ဉာဏ်ဖြင့် မျက်မှောက် ပြုလျက် ပြည့်စုံစေ၍ နေ၏။ သူကြွယ် ဤဆို အပ်ပြီးသော အတိုင်းအရှည်ဖြင့် သာလျှင် မြတ်စွာဘုရား၏ အဆုံးအမ၌ အခါခပ်သိမ်း လုံးဝ အသုံးအနှုန်း ပြတ်ခြင်းသည် ဖြစ်ပေ၏။
֍ ၅၀
။ သူကြွယ် ထိုစကားကို သင် အဘယ်သို့ မှတ်ထင်သနည်း။ မြတ်စွာဘုရား၏ အဆုံးအမ၌ အခါ ခပ်သိမ်း လုံးဝ အသုံးအနှုန်း ပြတ်မှု ဖြစ်ပုံ နည်းလမ်းအားဖြင့် အသုံးအနှုန်း ပြတ်ပုံကို သင်သည် မိမိ သန္တာန်၌ တွေ့မြင်ပါ၏လော ဟု (မေးတော်မူ၏)။အသျှင်ဘုရား တပည့်တော်သည် ဘယ်လိုအစား ဖြစ်ပါသနည်း၊ မြတ်စွာဘုရား အဆုံးအမတော်၌ အခါခပ်သိမ်း လုံးဝ အသုံးအနှုန်း ပြတ်မှုသည် ဘယ်လိုအစား ဖြစ်ပါမည်နည်း။ အသျှင်ဘုရား တပည့် တော်သည် မြတ်စွာဘုရား၏ အဆုံးအမတော်၌ အခါခပ်သိမ်း လုံးဝ အသုံးအနှုန်း ပြတ်ခြင်းမှ ဝေးကွာ လှပါ၏။
အသျှင်ဘုရား တပည့်တော်တို့သည် ရှေးအခါက အယူတစ်မျိုး ရှိကုန်သော ပရိဗိုဇ်တို့ကို မသိသူ များ ဖြစ်ကုန်လျက် သိသူများ ဟု အောက်မေ့ ခဲ့ကြပါကုန်၏၊ မသိသူများ ဖြစ်ပါလျက် သိသူများအား ကျွေးမွေး ထိုက်သော ဘောဇဉ်ကို ကျွေးမွေးခဲ့ မိကြပါ ကုန်၏။ မသိသူများ ဖြစ်ပါလျက် သိသူများအရာ ၌ ထားခဲ့မိကြပါ ကုန်၏။
--အသျှင်ဘုရား တပည့်တော်တို့သည် ရဟန်းတို့ကိုကား သိသူများ ဖြစ်ကြပါကုန်လျက် မသိ သူများ ဟု အောက်မေ့ကြပါ ကုန်၏၊ သိသူများ ဖြစ်ပါလျက် မသိသူများအား ကျွေးမွေး ထိုက်သော ဘောဇဉ်ကို ကျွေးမွေးခဲ့ မိကြပါ ကုန်၏။ သိသူများ ဖြစ်ပါကုန်လျက် မသိသူများ၏ အရာ၌ ထားခဲ့ မိကြပါ ကုန်၏။ အသျှင်ဘုရား ယခုအခါ၌ တပည့်တော်တို့သည် အယူတစ်မျိုး ရှိကုန်သော ပရိဗိုဇ်တို့ကို မသိ သူများသာ ဖြစ်ကုန်၍ မသိသူများ ဟု သိရပါကုန်တော့အံ့၊ မသိသူများသာ ဖြစ်ကုန်၍ မသိသူများအား ကျွေးမွေး ထိုက်သော ဘောဇဉ်ကို ကျွေးမွေးကြပါ ကုန်တော့အံ့၊ မသိသူများသာ ဖြစ်ကုန်၍ မသိသူများ ၏ အရာ၌ သာလျှင် ထားပါ ကုန်တော့အံ့။
အသျှင်ဘုရား တပည့်တော်တို့သည် ရဟန်းတို့ကို သိသူများသာ ဖြစ်ကုန်၍ သိသူများ ဟု သိကြရ ကုန်တော့အံ့၊ သိသူများသာ ဖြစ်ကုန်၍ သိသူများအား ကျွေးမွေး ထိုက်သော ဘောဇဉ်ကို ကျွေးမွေးကြပါ ကုန်တော့အံ့၊ သိသူများသာ ဖြစ်ကုန်၍ သိသူများ၏ အရာ၌ ထားကြပါ ကုန်တော့အံ့။ အသျှင်ဘုရား မြတ်စွာဘုရားသည် အကျွန်ုပ်ကို ရဟန်းတို့၌ ရဟန်းဟု ချစ်ခြင်းကို လည်းကောင်း၊ ရဟန်းတို့၌ ရဟန်းဟု ကြည်ညိုခြင်းကို လည်းကောင်း၊ ရဟန်းတို့၌ ရဟန်း ဟု ရိုသေခြင်းကို လည်း ကောင်း သိစေတော် မူပါပေ၏။
အသျှင်ဘုရား (တရားတော်သည်) အလွန် နှစ်သက်ဖွယ် ရှိပါ၏၊ အသျှင်ဘုရား (တရားတော်သည်) အလွန် နှစ်သက်ဖွယ် ရှိပါ၏၊ အသျှင်ဘုရား ဥပမာသော်ကား မှောက်ထားသော ဝထ္ထုကို လှန်ဘိ သကဲ့သို့ လည်းကောင်း၊ ဖုံးလွှမ်းထားသော ဝထ္ထုကို ဖွင့်လှစ်ဘိ သကဲ့သို့ လည်းကောင်း၊ မျက်စိလည် သော သူအား လမ်းမှန်ကို ပြောကြားဘိ သကဲ့သို့ လည်းကောင်း ‘မျက်စိ ရှိသော သူတို့သည် အဆင်း တို့ကို မြင်ကြလိမ့်မည်’ ဟု အမိုက်မှောင်၌ ဆီမီး တန်ဆောင်ကို ဆောင်ပြဘိ သကဲ့သို့ လည်းကောင်း အသျှင်ဘုရား ဤအတူ သာလျှင် မြတ်စွာဘုရားသည် အကြောင်း အမျိုးမျိုးဖြင့် တရားတော်ကို ပြတော် မူ၏၊ အရှင်ဘုရား အကျွန်ုပ်သည် အသျှင်ဘုရားကို ကိုးကွယ်ရာ ဟူ၍ ဆည်းကပ်ပါ၏၊ တရားတော် ကိုလည်း ကိုးကွယ်ရာ ဟူ၍ ဆည်းကပ်ပါ၏၊ သံဃာတော်ကိုလည်း ကိုးကွယ်ရာ ဟူ၍ ဆည်းကပ်ပါ၏၊ မြတ်စွာဘုရားသည် အကျွန်ုပ်ကို ယနေ့မှ စ၍ အသက်ထက်ဆုံး (ရတနာသုံးပါးကို) ကိုးကွယ် ဆည်းကပ် သော ဥပါသကာဟူ၍ မှတ်တော်မူပါ ဟု (လျှောက်၏)။
လေးခုမြောက် ပေါတလိယသုတ် ပြီး၏။
--၅-ဇီဝကသုတ်
֍ ၅၁
။ အကျွန်ုပ်သည် ဤသို့ ကြားနာခဲ့ရပါသည်-အခါတစ်ပါး၌ မြတ်စွာဘုရားသည် ရာဇဂြိုဟ်ပြည် အဘယမင်းသား မွေးစားသော ဇီဝက၏သရက်ဥယျာဉ်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူ၏။ ထိုအခါ အဘယမင်းသား မွေးစားသော ဇီဝကသည် မြတ်စွာဘုရားထံသို့ ချဉ်းကပ်၍ မြတ်စွာဘုရားကို ရှိခိုးပြီးလျှင် တစ်ခုသောနေရာ၌ ထိုင်နေပြီးသော် မြတ်စွာဘုရားအား “အသျှင်ဘုရား တပည့်တော်သည် ဤသို့သော စကားကို ကြားဖူးပါ၏-'ရဟန်းဂေါတမကိုရည်ညွှန်း၍ သတ္တဝါကို သတ်ကြကုန်၏၊ ရည်ညွှန်း၍ ပြုသော မိမိကိုစွဲ၍ ပြုသော ထိုအသားကို ရဟန်းဂေါတမသည် သိလျက် သုံးဆောင်စားသောက်၏’ဟု ကြားရပါသည်။ အသျှင်ဘုရား ‘ရဟန်းဂေါတမကို့ရည်ညွှန်း၍ သတ္တဝါကို သတ်ကြကုန်၏၊ ရည်ညွှန်း၍ ပြုသော မိမိကိုစွဲ၍ ပြုသော ထိုအသားကိုရဟန်းဂေါတမသည် သိလျက် သုံးဆောင်စားသောက်၏’ဟု ဤသို့ပြောဆိုသော သူတို့သည် မြတ်စွာဘုရား၏ စကားအရ ပြောဆိုသူများ ဖြစ်ကြပါကုန်၏လော၊ မြတ်စွာဘုရားကို မဟုတ်မမှန်သောအားဖြင့်မစွပ်စွဲဘဲလည်း ရှိကြပါကုန်၏လော၊ အကြောင်းမှန်ကိုလည်း အကြောင်းမှန်အား လျော်စွာပြောကြားကြပါ ကုန်၏လော၊ မြတ်စွာဘုရား၏ စကားကို လိုက်၍ ပြောဆိုခြင်းသည်သူတစ်ပါးကဲ့ရဲ့အပ်သော အကြောင်း ရှိသည်ဖြစ်၍ ကဲ့ရဲ့စရာအကြောင်းသည် အနည်းငယ်မျှမဖြစ်ပါသလော”ဟု လျှောက်၏။
֍ ၅၂
။ ဇီဝက “ရဟန်းဂေါတမကို ရည်ညွှန်း၍ သတ္တဝါကို သတ်ကြကုန်၏၊ ရည်ညွှန်း၍ ပြုသော မိမိကိုစွဲ၍ပြုသော ထိုအသားကို ရဟန်းဂေါတမသည် သိလျက် သုံးဆောင်စားသောက်၏”ဟု ပြော ဆိုကြသောသူတို့သည် ငါ၏ စကားကို လိုက်၍ ပြောဆိုသူများ မဟုတ်ကုန်၊ ငါ့ကို မဟုတ်မမှန်သော အားဖြင့်စွပ်စွဲကြကုန်၏။ ဇီဝက သုံးပါးသော အကြောင်းတို့ဖြင့် အသားကို မသုံးဆောင်ကောင်းဟူ၍ ငါဟောကြား၏။ မြင်ခြင်း၊ ကြားခြင်း၊ ယုံမှားခြင်းဟူသော ဤသုံးပါးသော အကြောင်းတို့ဖြင့် အသားကိုမသုံးဆောင်ကောင်းဟူ၍ ငါ ဟောကြား၏။ ဇီဝက သုံးပါးသော အကြောင်းတို့ဖြင့် အသားကို သုံးဆောင်ကောင်း၏ဟူ၍ ငါ ဟောကြား၏။ မမြင်ခြင်း၊ မကြားခြင်း၊ ယုံမှားမရှိခြင်း ဟူသော ဤသုံးပါးသောအကြောင်းတို့ဖြင့် အသားကို သုံးဆောင်ကောင်း၏ ဟူ၍ ငါ ဟောကြား၏။֍ ၅၃
။ ဇီဝက ဤသာသနာတော်၌ ရဟန်းသည် တစ်ခုခုသော ရွာကိုလည်းကောင်း နိဂုံးကိုလည်း ကောင်းမှီ၍ နေ၏၊ ထိုရဟန်းသည် ချစ်ခြင်း ‘မေတ္တာ’ နှင့်ယှဉ်သော စိတ်ဖြင့် တစ်ခုသောအရပ်ကို ပျံ့နံှ့ စေ၍နေ၏၊ ထို့အတူ နှစ်ခုမြောက်အရပ်ကို။ သုံးခုမြောက်အရပ်ကို။ လေးခုမြောက်အရပ်ကို။ ဤနည်းဖြင့်အထက်အောက်ဖီလာ အရပ်ကို ပျံ့နှံ့စေ၍ နေ၏။ အလုံးစုံသောအရပ် အလုံးစုံသောသတ္တဝါတို့၌ မိမိနှင့်တူစွာ သတ္တဝါအားလုံးပါရှိသော သတ္တလောကကို ပြန့်ပြောသော မြတ်သော အပိုင်းအခြားမရှိသောရန်မရှိ သော ကြောင့်ကြမရှိသော မေတ္တာနှင့် ယှဉ်သော စိတ်ဖြင့် ပျံ့နှံ့စေ၍ နေ၏။ထိုရဟန်းကို သူကြွယ်သည်လည်းကောင်း၊ သူကြွယ်၏သားသည်လည်းကောင်း ချဉ်းကပ်၍ နက်ဖြန်အတွက် ဆွမ်းစားပင့်၏၊ ဇီဝကရဟန်းသည် အလိုရှိသည်ဖြစ်၍သာလျှင် လက်ခံ၏။ ထိုရဟန်းသည်ထိုညဉ့်ကို လွန်သဖြင့် နံနက်အချိန်၌ သင်္ကန်းကို ပြင်ဝတ်လျက် သပိတ်သင်္ကန်းကို ယူ၍ သူကြွယ်၏လည်းကောင်း၊ သူကြွယ် သား၏လည်းကောင်း အိမ်သို့ ချဉ်းကပ်ပြီးလျှင် ခင်းထားသော နေရာ၌ ထိုင်နေ၏။ ထိုရဟန်းကို ထိုသူကြွယ်သည်လည်းကောင်း၊ ထိုသူကြွယ်၏သားသည်လည်းကောင်း မွန်မြတ်သောဆွမ်းဖြင့် လုပ်ကျွေး၏၊ ထိုရဟန်းအား “ငါ့အား ဤသူကြွယ်သည်လည်းကောင်း၊ သူကြွယ်၏သားသည်လည်းကောင်း မွန်မြတ်သောဆွမ်းဖြင့် လုပ်ကျွေးပါမူ ကောင်းလေစွ”ဟု
--ဤသို့သော အကြံသည် မဖြစ်၊ “ငါ့အား ဤသူကြွယ်သည်လည်းကောင်း၊ ဤသူကြွယ်၏သားသည်လည်းကောင်း နောင်အခါ၌လည်း ဤသို့သော မွန်မြတ်သော ဆွမ်းဖြင့် လုပ်ကျွေးပါမူ ကောင်းလေစွ”ဟု ဤသို့လည်း ထိုရဟန်းအား အကြံသည်မဖြစ်၊ ထိုရဟန်းသည် ထိုဆွမ်းကို မတပ်မက် မတွေဝေ မစွဲလမ်းမူ၍ အပြစ်ကို ရှုလေ့ရှိသည်ဖြစ်၍ လွတ်မြောက်ကြောင်း အဆင်အခြင်ရှိသည်ဖြစ်၍ သုံးဆောင်၏။
ဇီဝက ထိုစကားကို သင် အဘယ်သို့ မှတ်ထင်သနည်း၊ ထိုရဟန်းသည် ထိုအခါ၌ မိမိဆင်းရဲခြင်းငှါလည်း စေ့ဆော်သလော၊ သူတစ်ပါးဆင်းရဲခြင်းငှါလည်း စေ့ဆော်သလော၊ မိမိသူတစ်ပါး နှစ်ဦးလုံးဆင်းရဲခြင်းငှါလည်း စေ့ဆော်သလောဟု (မေးတော်မူ၏)။ အသျှင်ဘုရား မစေ့ဆော်ပါဟု (လျှောက်၏)။ ဇီဝက ထိုရဟန်းသည် ထိုအခါ၌ အပြစ်မရှိသည်သာလျှင်ဖြစ်သော အာဟာရကို သုံးဆောင်သည် မဟုတ်လောဟု (မေးတော်မူ၏)။ အသျှင်ဘုရား မှန်ပါသည်ဟု (လျှောက်၏)။ အသျှင်ဘုရား “ဗြဟ္မာသည်မေတ္တာဖြင့် နေလေ့ရှိ၏”ဟူသော ဤစကားကို တပည့်တော် ကြားဖူးပါသည်၊ အသျှင်ဘုရား ထိုဗြဟ္မာကြီး့ဟူသည် ဤသည်ပင်တည်းဟု မြတ်စွာဘုရားကို အကျွန်ုပ် မျက်မြင်တွေ့ရပါသည်၊ အသျှင်ဘုရား မြတ်စွာဘုရားသည် မေတ္တာဖြင့် နေလေ့ရှိတော်မူပါပေသည်ဟု (လျှောက်၏)။
ဇီဝက အကြင်ရာဂကြောင့်လည်းကောင်း၊ ဒေါသကြောင့်လည်းကောင်း၊ မောဟကြောင့်လည်းကောင်းဆင်းရဲဖြစ်ရာ၏၊ ငါဘုရားသည် ထိုရာဂ ဒေါသ မောဟကို ပယ်ပြီးပြီ၊ အမြစ်ကို အကြွင်းမဲ့ ဖြတ်ပြီးပြီ၊ (နုတ်ပြီးသော) ထန်းပင်ရာကဲ့သို့ ပြုပြီးပြီ၊ (အသစ်) မဖြစ်ခြင်းကို ပြုပြီးပြီ၊ နောင်အခါ ဖြစ်ခြင်းသဘောမရှိတော့ချေ။ ဇီဝက သင်သည် ဤသဘောကို ရည်ရွယ်လျက် အကယ်၍ ပြောဆိုသည်ဖြစ်အံ့၊ “ငါဘုရားသည် သင်၏ ထိုစကားကို ခွင့်ပြု၏”ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။ အသျှင်ဘုရား တပည့်တော်သည် ဤသဘောကိုသာလျှင် ရည်ရွယ်၍ ပြောဆိုပါ၏ဟု (လျှောက်၏)။
֍ ၅၄
။ ဇီဝက ဤသာသနာတော်၌ ရဟန်းသည် တစ်ခုခုသော ရွာကိုလည်ကောင်း၊ နိဂုံးကိုလည်း ကောင်းအမှီပြု၍ နေ၏၊ ထိုရဟန်းသည် သနားခြင်း ‘ကရုဏာ’ နှင့်ယှဉ်သော စိတ်ဖြင့်။ပ။ ဝမ်းမြောက်ခြင်း ‘မုဒိတာ’ နှင့် ယှဉ်သော စိတ်ဖြင့်။ပ။ လျစ်လျူရှုခြင်း ‘ဥပေက္ခာ’ နှင့် ယှဉ်သော စိတ်ဖြင့် တစ်ခုသောအရပ်ကို ပျံ့နှံ့စေ၍ နေ၏။ ထို့အတူ နှစ်ခုမြောက်အရပ်ကို။ သုံးခုမြောက်အရပ်ကို။ လေးခုမြောက်အရပ်ကို။ ဤနည်းဖြင့် အထက်အောက် ဖီလာ အရပ်ကို ပျံ့နှံ့စေ၍ နေ၏။ အလုံးစုံသော အရပ် အလုံးစုံသောသတ္တဝါတို့၌ မိမိနှင့်တူစွာ သတ္တဝါအား လုံးပါရှိသော သတ္တလောကကို ပြန့်ပြောသော မြတ်သော အပိုင်းအခြားမရှိသော ရန်မရှိသော ကြောင့်ကြမရှိသော လျစ်လျူရှုခြင်း ‘ဥပေက္ခာ’ နှင့်ယှဉ်သော စိတ်ဖြင့်ပျံ့နှံ့စေ ၍ နေ၏။ထိုရဟန်းကို သူကြွယ်သည်လည်းကောင်း၊ သူကြွယ်၏သားသည်လည်းကောင်း ချဉ်းကပ်၍ နက်ဖြန်အတွက် ဆွမ်းစားပင့်၏၊ ဇီဝက ရဟန်းသည် အလိုရှိသည်ဖြစ်၍သာလျှင် လက်ခံ၏။ ထိုရဟန်းသည်ထိုညဉ့်ကို လွန်သဖြင့် နံနက်အချိန်၌ သင်္ကန်းကို ပြင်ဝတ်လျက် သပိတ်သင်္ကန်းကို ယူ၍ သူကြွယ်၏လည်းကောင်း၊ သူကြွယ် သား၏လည်းကောင်း အိမ်သို့ ချဉ်းကပ်ပြီးလျှင် ခင်းထားသော နေရာ၌ ထိုင်နေ၏။ ထိုရဟန်းကို ထိုသူကြွယ်သည်လည်းကောင်း၊ ထိုသူကြွယ်၏သားသည်လည်းကောင်း မွန်မြတ်သောဆွမ်းဖြင့် လုပ်ကျွေး၏၊ ထိုရဟန်းအား “ငါ့အား ဤသူကြွယ်သည်လည်းကောင်း၊ ဤသူကြွယ်၏သားသည်လည်းကောင်း မွန်မြတ်သောဆွမ်းဖြင့် လုပ်ကျွေးပါမူ ကောင်းလေစွ”ဟု ဤသို့သော အကြံသည် မဖြစ်၊ “ငါ့အား ဤသူကြွယ်သည်လည်းကောင်း၊ ဤသူကြွယ်၏သားသည်လည်းကောင်း နောင်အခါ၌လည်း ဤသို့သော မွန်မြတ်သောဆွမ်းဖြင့် လုပ်ကျွေးပါမူ ကောင်းလေစွ”ဟု ဤသို့လည်း ထိုရဟန်းအား အကြံမဖြစ်၊ ထိုရဟန်းသည် ထိုဆွမ်းကို မတပ်မက် မတွေဝေ မစွဲလမ်းမူ၍ အပြစ်ကို ရှုလေ့ရှိသည်ဖြစ်၍ လွတ်မြောက်ကြောင်း အဆင်အခြင်ရှိသည်ဖြစ်၍ သုံးဆောင်၏။
--ဇီဝက ထိုစကားကို သင် အဘယ်သို့ မှတ်ထင်သနည်း၊ ထိုရဟန်းသည် ထိုအခါ၌ မိမိဆင်းရဲခြင်းငှါလည်း စေ့ဆော်သလော၊ သူတစ်ပါးဆင်းရဲခြင်းငှါလည်း စေ့ဆော်သလော၊ မိမိသူတစ်ပါးနှစ်ဦးလုံးဆင်းရဲခြင်း ငှါလည်း စေ့ဆော်သလောဟု (မေးတော်မူ၏)။ အသျှင်ဘုရားမစေ့ဆော်ပါ (ဟု လျှောက်၏)။ ဇီဝက ထိုရဟန်းသည် ထိုအခါ၌ အပြစ်မရှိသည်သာလျှင်ဖြစ်သောအာဟာရကို သုံးဆောင်သည် မဟုတ် လောဟု (မေးတော်မူ၏)။ အသျှင်ဘုရား မှန်ပါသည် (ဟု လျှောက်၏)။ အသျှင်ဘုရား “ဗြဟ္မာသည် ဥပေက္ခာဖြင့် နေလေ့ရှိ၏” ဟူသောဤစကားကို တပည့်တော် ကြားဖူးပါသည်၊ အသျှင်ဘုရား ထိုဗြဟ္မာ ကြီးဟူသည် ဤသည်ပင်တည်းဟုမြတ်စွာဘုရားကို အကျွန်ုပ် မျက်မြင်တွေ့ရပါသည်၊ အသျှင်ဘုရား မြတ်စွာဘုရားသည် ဥပေက္ခာဖြင့်နေလေ့ရှိတော်မူပါပေသည်ဟု (လျှောက်၏)။
ဇီဝက အကြင် ရာဂကြောင့်လည်းကောင်း ဒေါသကြောင့်လည်းကောင်း မောဟကြောင့်လည်းကောင်းဆင်းရဲခြင်း မမွေ့လျော်ခြင်း အမျက်ထွက်ခြင်း ဖြစ်ရာ၏၊ ငါဘုရားသည် ထို ရာဂ ဒေါသ မောဟကို့ပယ်ပြီးပြီ၊ အမြစ်ကို အကြွင်းမဲ့ ဖြတ်ပြီးပြီ၊ (နုတ်ပြီးသော) ထန်းပင်ရာကဲ့သို့ ပြုပြီးပြီ၊ (အသစ်) မဖြစ်ခြင်းကို ပြုပြီးပြီ၊ နောင်အခါ ဖြစ်ခြင်းသဘော မရှိတော့ချေ။ ဇီဝက သင်သည် ဤသဘောကို ရည်ရွယ်၍ အကယ်၍ ပြောဆိုသည် ဖြစ်အံ့၊ “ငါဘုရားသည် သင်၏ ထိုစကားကို ခွင့်ပြု၏”ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။ အသျှင်ဘုရား တပည့်တော်သည် ဤသဘောကိုသာလျှင် ရည်ရွယ်၍ ပြောဆိုပါ၏ဟု (လျှောက်၏)။
֍ ၅၅
။ ဇီဝက မြတ်စွာဘုရားကိုလည်းကောင်း မြတ်စွာဘုရား၏ တပည့်သားကိုလည်းကောင်း ရည်ညွှန်း၍ သတ္တဝါကို သတ်ဖြတ်ညှဉ်းဆဲသော ထိုသူကြွယ်သည် ငါးပါးသော အကြောင်းတို့ဖြင့် များစွာသောမကောင်းမှုကို ဖြစ်ပွါးစေ၏။ ထိုသူကြွယ် သည် “သွားကြလေကုန်၊ ဤမည်သော သတ္တဝါကို ဆောင်ယူခဲ့ကြကုန်”ဟု ဤသို့ ပြောဆိုသော ဤရှေးဦးစွာသော အကြောင်းဖြင့် များစွာသော မကောင်းမှုကို ဖြစ်ပွါးစေ၏။ ထိုသူသည် လည်ပင်း၌ ဖွဲ့ချည်၍ အဆောင်ခံရသော သတ္တဝါ၏ ကိုယ်ဆင်းရဲ စိတ်ဆင်းရဲခံစားရခြင်းဟူသော ဤနှစ်ခုမြောက်သော အကြောင်းဖြင့် များစွာသော မကောင်းမှုကို ဖြစ်ပွါးစေ၏။ ထိုသူသည် “သွားကြကုန်၊ ဤသတ္တဝါကို သတ်ခဲ့ကြလေကုန်”ဟု ဤသို့ ပြောဆိုသော ဤသုံးခုမြောက်အကြောင်းဖြင့် များစွာသော မကောင်းမှုကို ဖြစ်ပွါးစေ၏။ ထိုသူသည် အသတ်ခံရသော သတ္တဝါ၏ ကိုယ်ဆင်းရဲ စိတ်ဆင်းရဲ ခံစားရခြင်းဟူသော ဤလေးခု မြောက်အကြောင်းဖြင့် များစွာသော မကောင်းမှုကိုဖြစ်ပွါးစေ၏။ ထိုသူသည် မြတ်စွာဘုရားကိုလည်းကောင်း၊ မြတ်စွာဘုရား၏ တပည့်သားကိုလည်းကောင်းမအပ်သော အသားမျိုးဖြင့် အရှိန်အစော်မဲ့စေခြင်းဟူသော ဤငါး ခုမြောက် အကြောင်းဖြင့် များစွာသောမကောင်းမှုကို ဖြစ်ပွါးစေ၏။ ဇီဝက မြတ်စွာဘုရားကိုလည်းကောင်း မြတ်စွာဘုရား၏ တပည့်သားကိုလည်းကောင်း ရည်ညွှန်း၍ သတ္တဝါကို သတ်ဖြတ်ညှဉ်းဆဲသောသူသည် ဤငါးပါးသော အကြောင်းတို့ဖြင့်များစွာသော မကောင်းမှုကို ဖြစ်ပွါးစေ၏။ဤသို့ မိန့်တော်မူသော် အဘယမင်းသား မွေးစားသော ဇီဝကသည် မြတ်စွာဘုရားအား “အသျှင်ဘုရား အံ့ဖွယ်ရှိပါပေစွ၊ အသျှင်ဘုရား မဖြစ်ဖူးမြဲ ဖြစ်ပါပေစွ၊ အသျှင်ဘုရား အပ်သော အာဟာရကိုသာလျှင် ရဟန်းတော်တို့သည် သုံးဆောင်ကြပေကုန်စွတကား။ အသျှင်ဘုရား ရဟန်းတော်တို့သည် အပြစ်မရှိသော အာဟာရကိုသာလျှင် သုံးဆောင်ကြပေကုန်စွတကား။ အသျှင်ဘုရား (တရားတော်သည်) အလွန်နှစ်သက်ဖွယ် ရှိပါပေစွ၊ အသျှင်ဘုရား (တရားတော်သည်) အလွန်နှစ်သက်ဖွယ်ရှိပါပေစွ။ပ။ မြတ်စွာဘုရားသည် တပည့်တော်ကို ယနေ့မှ အစပြု၍ အသက်ထက်ဆုံး (ရတနာသုံးပါးကို) ကိုးကွယ်ဆည်းကပ်တတ်သော ဥပါသကာဟူ၍ မှတ်တော်မူပါဟု (လျှောက်ထားလေ၏)။
ငါးခုမြောက် ဇီဝကသုတ် ပြီး၏။
၆-ဥပါလိသုတ်
֍ ၅၆
။ အကျွန်ုပ်သည် ဤသို့ ကြားနာခဲ့ရပါသည်-အခါတစ်ပါး၌ မြတ်စွာဘုရားသည် နာဠန္ဒာမြို့ ပါဝါရိကသူဌေး၏ သရက်ဥယျာဉ်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူ၏။ ထိုအခါ နာဋ၏သား နိဂဏ္ဌသည် နာဠန္ဒာမြို့၌ များစွာသော နိဂဏ္ဌပရိသတ်နှင့်အတူ နေ၏။
ထိုအခါ ဒီဃတပဿီနိဂဏ္ဌသည် နာဠန္ဒာမြို့၌ ဆွမ်းအလို့ငှါ လှည့်လည်၍ ဆွမ်းခံရာမှ ဖဲခွါကာဆွမ်းစားပြီးနောက် ပါဝါရိကသူဌေး၏ သရက်ဥယျာဉ် (ရှိရာ) မြတ်စွာဘုရားထံသို့ ချဉ်းကပ်၍ မြတ်စွာဘုရားနှင့်အတူ ဝမ်းမြောက်ဝမ်းသာ နှုတ်ဆက်ပြောဆို၏၊ ဝမ်းမြောက်ဖွယ် အမှတ်ရဖွယ် စကားကိုပြောဆိုပြီးဆုံးစေ၍ တစ်ခုသော နေရာ၌ ရပ်နေ၏။ တစ်ခုသော နေရာ၌ ရပ်နေသော ဒီဃတပဿီနိဂဏ္ဌကို မြတ်စွာဘုရားသည် “ဒီဃတပဿီ နေရာတို့သည် ရှိကုန်၏၊ အကယ်၍ အလိုရှိမူ ထိုင်လော့”ဟုမိန့်တော်မူ၏။
ဤသို့မိန့်တော်မူသော် ဒီဃတပဿီနိဂဏ္ဌသည် နိမ့်သော နေရာတစ်ခုကို ယူ၍ သင့်လျော်စွာထိုင်နေ၏၊ သင့်လျော်စွာ ထိုင်နေပြီးသော ဒီဃတပဿီနိဂဏ္ဌကို မြတ်စွာဘုရားသည် “တပဿီ နာဋ၏သား နိဂဏ္ဌသည် မကောင်းမှု ပြုခြင်း၌ မကောင်းမှုဖြစ်ခြင်း၌ အဘယ်မျှလောက်ကုန်သော ကံတို့ကိုပညတ်သနည်း”ဟု မေးတော်မူ၏။ ငါ့သျှင်ဂေါတမ “ကံ ကံ”ဟု ပညတ်ခြင်းသည် နာဋ၏သား နိဂဏ္ဌ၏အလေ့အကျင့်မဟုတ်၊ ငါ့သျှင်ဂေါတမ “ဒဏ် ဒဏ်”ဟု ပညတ်ခြင်းသည်သာ နာဋ၏သား နိဂဏ္ဌ၏အလေ့ အကျင့်ဖြစ်၏ဟု (လျှောက်၏)။
တပဿီ နာဋ၏သား နိဂဏ္ဌသည် မကောင်းမှု ပြုခြင်း၌ မကောင်းမှုဖြစ်ခြင်း၌ အဘယ်မျှလောက်ကုန်သော ဒဏ်တို့ကို ပညတ်သနည်း”ဟု (မေးတော်မူ၏)။ ငါ့သျှင်ဂေါတမ နာဋ၏သား နိဂဏ္ဌသည်မကောင်းမှု ပြုခြင်း၌ မကောင်းမှုဖြစ်ခြင်း၌ ဒဏ်သုံးပါးတို့ကို ပညတ်ပါ၏။ အဘယ်သုံးပါးတို့နည်းဟူမူ- ကာယဒဏ်၊ ဝစီဒဏ်၊ မနောဒဏ်တို့တည်းဟု (လျှောက်၏)။
တပဿီ ကာယဒဏ်ဟူသည် တခြားတစ်ပါးသာလော၊ ဝစီဒဏ်ဟူသည် တခြားတစ်ပါးသာလော၊ မနောဒဏ် ဟူသည် တခြား တစ်ပါးသာလောဟု (မေးတော်မူ၏)။ ငါ့သျှင်ဂေါတမ ကာယဒဏ်ဟူသည်တခြားတစ်ပါးသာတည်း၊ ဝစီဒဏ်ဟူသည် တခြားတစ်ပါးသာတည်း၊ မနောဒဏ်ဟူသည် တခြားတစ်ပါးသာတည်းဟု (လျှောက်၏)။
တပဿီ ဤသို့ ကွဲပြားထူးခြားကုန်သော ဤဒဏ်သုံးပါးတို့တွင် မကောင်းမှု ပြုခြင်း၌ မကောင်းမှုဖြစ်ခြင်း၌ အဘယ်ဒဏ်ကို အပြစ်အကြီးဆုံးဟူ၍ နာဋ၏သား နိဂဏ္ဌသည် ပညတ်သနည်း။ ကာယဒဏ်ကိုလော၊ သို့မဟုတ် ဝစီဒဏ်ကိုလော၊ သို့မဟုတ် မနောဒဏ်ကိုလောဟု (မေးတော်မူ၏)။ ငါ့သျှင်ဂေါတမဤသို့ ကွဲပြားထူးခြားကုန်သော ဤဒဏ်သုံးပါးတို့တွင် မကောင်းမှု ပြုခြင်း၌ မကောင်းမှုဖြစ်ခြင်း၌ကာယဒဏ်ကို အပြစ်အကြီးဆုံးဟူ၍ နာဋ၏သား နိဂဏ္ဌသည် ပညတ်ပါ၏၊ ဝစီဒဏ်နှင့် မနောဒဏ်ကိုထိုကဲ့သို့ မပညတ်ပါဟု (လျှောက်၏)။
တပဿီ “ကာယဒဏ်တည်း”ဟု ဆိုသလော။ ငါ့သျှင်ဂေါတမ “ကာယဒဏ်တည်း”ဟု ဆိုပါ၏။ တပဿီ “ကာယဒဏ်တည်း”ဟု ဆိုသလော။ ငါ့သျှင်ဂေါတမ “ကာယဒဏ်တည်း”ဟု ဆိုပါ၏။ တပဿီ “ကာယဒဏ်တည်း”ဟု ဆိုသလော။ ငါ့သျှင်ဂေါတမ “ကာယဒဏ်တည်း”ဟု ဆိုပါ၏။ ဤသို့လျှင် မြတ်စွာဘုရားသည် ဒီဃတပဿီနိဂဏ္ဌကို ဤစကားအရာ၌ သုံးကြိမ်တိုင်အောင်တည်စေတော်မူ၏။
--֍ ၅၇
။ ဤသို့မိန့်တော်မူသော် ဒီဃတပဿီနိဂဏ္ဌသည် မြတ်စွာဘုရားအား “ငါ့သျှင်ဂေါတမသင်သည်ကား မကောင်းမှု ပြုခြင်း၌ မကောင်းမှုဖြစ်ခြင်း၌ အဘယ်မျှလောက်သော ဒဏ်တို့ကို ပညတ်ပါသနည်း”ဟု လျှောက်၏။ တပဿီ “ဒဏ် ဒဏ်” ဟူ၍ ပညတ်ခြင်းသည် ငါဘုရား၏ အလေ့အကျင့်မဟုတ်။ တပဿီ “ကံ ကံ” ဟူ၍ ပညတ်ခြင်းသည်သာ ငါဘုရား၏ အလေ့အကျင့် ဖြစ်၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။ ငါ့သျှင်ဂေါတမ မကောင်းမှု ပြုခြင်း၌ မကောင်းမှုဖြစ်ခြင်း၌ အဘယ်မျှလောက်သော ကံတို့ကိုသင် ပညတ်သနည်းဟု (လျှောက်၏)။ တပဿီ မကောင်းမှု ပြုခြင်း၌ မကောင်းမှုဖြစ်ခြင်း၌ကံသုံးပါးတို့ကို ငါဘုရား ပညတ်၏၊ အဘယ်ကံသုံးပါးတို့နည်း ဟူမူ- ကာယကံ၊ ဝစီကံ၊ မနောကံတို့တည်းဟု (မိန့်တော် မူ၏)။ငါ့သျှင်ဂေါတမ ကာယကံဟူသည် တခြားတစ်ပါးလော၊ ဝစီကံဟူသည် တခြားတစ်ပါးလော၊ မနောကံဟူသည် တခြားတစ်ပါးလောဟု (လျှောက်၏)။ တပဿီ ကာယကံဟူသည် တခြားတစ်ပါးသာတည်း၊ ဝစီကံဟူသည် တခြားတစ်ပါးသာတည်း၊ မနောကံဟူသည် တခြားတစ်ပါးသာတည်းဟု (မိန့်တော်မူ၏)။ ငါ့သျှင်ဂေါတမ ဤသို့ ကွဲပြားထူးခြားကုန်သော ဤကံသုံးပါးတို့တွင် မကောင်းမှု ပြုခြင်း၌မကောင်းမှုဖြစ်ခြင်း၌ အဘယ်ကံကို အပြစ်အကြီးဆုံးဟူ၍ သင် ပညတ်ပါသနည်း၊ ကာယကံကိုလော၊့သို့မဟုတ် ဝစီကံကိုလော၊ သို့မဟုတ် မနောကံကိုလောဟု (လျှောက်၏)။ တပဿီ ဤသို့ ကွဲပြားထူးခြားကုန်သော ဤကံသုံးပါးတို့တွင် မကောင်းမှု ပြုခြင်း၌ မကောင်းမှုဖြစ်ခြင်း၌ မနောကံကို အပြစ်အကြီးဆုံးဟု ငါဘုရား ပညတ်၏၊ ကာယကံနှင့် ဝစီကံကို ထိုကဲ့သို့ မပညတ်ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။
ငါ့သျှင်ဂေါတမ “မနောကံတည်း”ဟု ဆိုသလော။ တပဿီ “မနောကံတည်း”ဟု ဆို၏။ ငါ့သျှင်ဂေါတမ “မနောကံတည်း”ဟု ဆိုသလော။ တပဿီ “မနောကံတည်း”ဟု ဆို၏။ ငါ့သျှင်ဂေါတမ"မနောကံတည်း”ဟု ဆိုသလော။ တပဿီ “မနောကံတည်း”ဟု ဆို၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။ ဤသို့လျှင်ဒီဃတပဿီနိဂဏ္ဌသည် မြတ်စွာဘုရားကို ဤစကားအရာ၌ သုံးကြိမ်တိုင်အောင် တည်စေ၍ နေရာမှထကာ နာဋ၏သား နိဂဏ္ဌထံသို့ ချဉ်းကပ်လေ၏။
֍ ၅၈
။ ထိုအခါ နာဋ၏သား နိဂဏ္ဌသည် ဥပါလိသူကြွယ် အမှူးရှိသော ဗာလကိနိရွာသား ပရိသတ်ဖြစ်သော များစွာသော လူပရိသတ်နှင့် အတူ နေ၏။ နာဋ၏သား နိဂဏ္ဌသည် အဝေးကလာသောဒီဃတပဿီ နိဂဏ္ဌကို မြင်၍ ဒီဃတပဿီနိဂဏ္ဌအား “တပဿီ သင်သည် ယခုနေ့ခင်းကြောင်တောင်မှာ ဘယ်အရပ်က လာခဲ့သနည်း”ဟု မေး၏။ အသျှင် အကျွန်ုပ်သည်ရဟန်းဂေါတမ၏ အထံမှ လာခဲ့ပါ၏ဟု (ဆို၏)။တပဿီ သင့်မှာ ရဟန်းဂေါတမနှင့်အတူ တစ်စုံတစ်ခုသော စကားပြောဟောမှုသည် ဖြစ်ခဲ့ပါ၏လောဟု (မေး၏)။ အသျှင် အကျွန်ုပ်မှာ ရဟန်းဂေါတမနှင့်အတူ တစ်စုံတစ်ခုသော စကားပြောဟောမှုသည်ဖြစ်ခဲ့ပါ၏ဟု (ဆို၏)။
တပဿီ သင့်မှာ ရဟန်းဂေါတမနှင့်အတူ အဘယ်သို့လျှင် စကားပြောဟောမှု ဖြစ်ခဲ့ပါသနည်းဟု (မေး၏)။ ထိုအခါ ဒီဃတပဿီနိဂဏ္ဌသည် မြတ်စွာဘုရားနှင့်အတူ စကားပြောဟောမှု ဖြစ်ခဲ့သမျှအားလုံးကို နာဋ၏သား နိဂဏ္ဌအား ပြောကြားလေ၏။
ဤသို့ပြောဆိုသော် နာဋ၏သား နိဂဏ္ဌသည် ဒီဃတပဿီနိဂဏ္ဌအား “တပဿီ ကောင်းလေစွ၊ ကောင်းလေစွ၊ အကြားအမြင် ဗဟုသုတရှိသော ဆရာ၏ အဆုံးအမကို ကောင်းစွာသာလျှင် သိသောတပည့်၏ ထုံးတမ်းစဉ်လာအတိုင်းသာလျှင် ဒီဃတပဿီနိဂဏ္ဌသည် ရဟန်းဂေါတမအား ပြောကြားခဲ့ပေ၏၊ ဤသို့ ကြီးကျယ်သော ကာယဒဏ်ကို ထောက်၍ သေးငယ်သော မနောဒဏ်သည် အဘယ်မှာ ပြောပလောက်မည်နည်း၊ အမှန်အားဖြင့် ကာယဒဏ်သည်သာလျှင် မကောင်းမှု ပြုခြင်း၌ မကောင်းမှု ဖြစ်ခြင်း၌ ကြီးကျယ်သော အပြစ်ရှိ၏၊ ဝစီဒဏ်နှင့် မနောဒဏ်သည် ထိုကဲ့သို့ မကြီးကျယ်ဟု (ဆို၏)။
--֍ ၅၉
။ ဤသို့ဆိုသော် ဥပါလိသူကြွယ်သည် နာဋ၏သား နိဂဏ္ဌကို- “အသျှင်ဘုရား ဒီဃတပဿီ သည်ကောင်းလေစွ၊ ကောင်းလေစွ၊ အကြားအမြင် ဗဟုသုတရှိသော ဆရာ၏ အဆုံးအမကို ကောင်းစွာသာလျှင် သိသော တပည့်၏ ထုံးတမ်းစဉ်လာအတိုင်းသာလျှင် တပဿီအသျှင်ကောင်းသည်ရဟန်းဂေါတမ အား ဖြေကြားခဲ့ပေ၏၊ ဤသို့ကြီးကျယ်သော ကာယဒဏ်ကို ထောက်ဆ၍သေးငယ်သော မနောဒဏ် သည် အဘယ်မှာ ပြောပလောက်မည်နည်း။ အမှန်အားဖြင့်ကာယဒဏ်သည်သာလျှင် မကောင်းမှု ပြုခြင်း၌ မကောင်းမှုဖြစ်ခြင်း၌ ကြီးကျယ်သော အပြစ်ရှိ၏၊ ဝစီဒဏ်နှင့် မနောဒဏ်သည် ထိုကဲ့သို့ မကြီးကျယ်။ အသျှင်ဘုရား အကျွန်ုပ် ယခု သွားပါအံ့၊ ဤစကားအရာ၌ ရဟန်းဂေါတမအား အပြစ်တင်ချေပါအံ့။ တပဿီအသျှင်ကောင်းသည် တည်စေအပ်သကဲ့သို့ ထို့အတူ ရဟန်းဂေါတမသည် အကျွန်ုပ်အား အကယ်၍ တည်စေလတ္တံ့သည် ဖြစ်ငြားအံ့၊ အားရှိသော ယောကျ်ားသည် အမွေးရှည်သောသိုးကို အမွေးတို့၌ ကိုင်တွယ်၍ ရှေးရှုဆွဲငင်ရာသကဲ့သို့၊ ထက်ဝန်းကျင်မှ ဆွဲငင်ရာသကဲ့သို့၊ ထိုမှဤမှ ဆွဲငင်ရာသကဲ့သို့၊ ဤအတူသာလျှင် အကျွန်ုပ်သည် ရဟန်းဂေါတမကို မိမိ၏ အယူဝါဒဖြင့် ရဟန်းဂေါတမ၏ အယူဝါဒကို ရှေ့ရှုဆွဲငင်ပါအံ့၊ ထက်ဝန်ကျင်မှ့ဆွဲငင်ပါအံ့။ ထိုမှ ဤမှ ဆွဲငင်ပါအံ့။ဥပမာ တစ်နည်းသော်ကား ခွန်အားရှိသော သေတင်းကုပ်၌ အမှုကိစ္စကို လုပ်သော ယောကျ်ားသည် ကြီးစွာသော သေတင်းကုပ်၌ ခင်းထားသော ဖျာကို နက်လှစွာသော ရေအိုင်၌ ချ၍ အစွန်း၌ကိုင်လျက် ရှေးရှု ဆွဲငင်ရာသကဲ့သို့လည်းကောင်း၊ ထက်ဝန်းကျင်မှ ဆွဲငင်ရာသကဲ့သို့လည်းကောင်း၊ ထိုမှဤမှ မွှေ့ရမ်း ဆွဲငင်ရာသကဲ့သို့လည်းကောင်း ဤအတူသာလျှင် အကျွန်ုပ်သည် ရဟန်းဂေါတမကို မိမိအယူဝါဒဖြင့် ရဟန်းဂေါတမ၏ အယူဝါဒကို ရှေးရှုဆွဲငင်ပါအံ့၊ ထက်ဝန်းကျင်မှ ဆွဲငင်ပါအံ့၊ ထိုမှ ဤမှဆွဲငင်ပါအံ့။
ဥပမာ တစ်နည်းသော်ကား ခွန်အားရှိသော သေသောက်ကြူးသည် ခွက်ကို အစွန်း၌ ကိုင်တွယ်၍အောက်သို့နှိပ်၍ ပွတ်တိုက်ရာသကဲ့သို့လည်းကောင်း၊ အထက်သို့မြှောက်၍ ပွတ်တိုက်ရာသကဲ့သို့လည်းကောင်း၊ ခါတွက်ရာသကဲ့သို့လည်းကောင်း ဤအတူသာလျှင် အကျွန်ုပ်သည် ရဟန်းဂေါတမကို မိမိ၏အယူဝါဒဖြင့် ရဟန်းဂေါတမ၏ အယူဝါဒကို အောက်သို့နှိပ်၍ ပွတ်တိုက်ပါအံ့၊ အပေါ်သို့မြှောက်၍ ပွတ်တိုက်ပါအံ့၊ ခါတွက် မွှေ့ရမ်းပါအံ့။
ဥပမာ တစ်နည်းသော်ကား အသက်ခြောက်ဆယ်ရှိ၍ ယုတ်သော အားရှိသော င်ပြောင်ကြီးသည် နက်လှစွာသော လေးထောင့်ရေကန်သို့ သက်ဆင်း၍ သာဏဓောဝိကမည်သော ကစားမျိုးကို ကစားလေရာသကဲ့သို့ ထို့အတူသာလျှင် အကျွန်ုပ်သည် ရဟန်းဂေါတမကို သာဏဓောဝိက ကစားမျိုးနှင့် တူသော ကစားခြင်းကို ကစားပေအံ့။ အသျှင်ဘုရား အကျွန်ုပ် ယခု သွားပါအံ့၊ ဤစကားအရာ၌ ရဟန်းဂေါတမအား အပြစ်တင်ပါချေအံ့ဟု (ဆို၏)။ သူကြွယ် သင်သွားလော့၊ ဤစကားအရာ၌ ရဟန်းဂေါတမအားအပြစ်တင်ချေလော့။ သူကြွယ် ရဟန်းဂေါတမအား ငါသည်သော်လည်းကောင်း၊ ဒီဃတပဿီ နိဂဏ္ဌသည်သော်လည်းကောင်း၊ သင်သည်သော်လည်းကောင်း အပြစ်တင်ရာ၏ဟု ဆို၏။
֍ ၆၀
။ ဤသို့ ဆိုသော် ဒီဃတပဿီနိဂဏ္ဌသည် နာဋ၏သား နိဂဏ္ဌအား- “အသျှင်ဘုရား ရဟန်းဂေါတမအား ဥပါလိသူကြွယ် အပြစ်တင်မည်ကို အကျွန်ုပ်မနှစ်သက်ပါ။ အသျှင်ဘုရား ရဟန်းဂေါတမသည် လှည့်ပတ်တတ်ပါ၏၊ စိတ်ညှို့၍ လှည့်ပတ်ခြင်းအတတ်ကို တက်ပါ၏၊ ယင်းအတတ်ဖြင့် အယူတစ်မျိုးရှိသော သူတို့၏ တပည့်တို့ကို ညှို့တတ်ပါ၏”ဟု ဆို၏။ တပဿီ ရဟန်းဂေါတမ၏ တပည့်အဖြစ်သို့ဥပါလိသူကြွယ် ရောက်ရာသော အကြောင်းအခွင့်သည် မရှိ။ ဥပါလိသူကြွယ်၏ တပည့်အဖြစ်သို့ ရဟန်းဂေါတမသာ ရောက်ရာ, ဖြစ်နိုင်ရာသော အကြောင်းအခွင့်သည် ရှိ၏။ သူကြွယ် သင် သွားလော့၊ ဤစကားအရာ၌ ရဟန်းဂေါတမအား အပြစ်တင်ချေလော့။ သူကြွယ် ရဟန်းဂေါတမအား ငါသည်သော်လည်းကောင်း၊ ဒီဃတပဿီ နိဂဏ္ဌသည်သော်လည်းကောင်း၊ သင်သည်သော်လည်းကောင်း အပြစ်တင်ရာ၏ဟု (ဆို၏)။ --နှစ်ကြိမ်မြောက်လည်း ဒီဃတပဿီနိဂဏ္ဌသည်။ပ။ သုံးကြိမ်မြောက်လည်း ဒီဃတပဿီနိဂဏ္ဌ သည်နာဋ၏သား နိဂဏ္ဌအား- “အသျှင်ဘုရား ရဟန်းဂေါတမအား ဥပါလိသူကြွယ် အပြစ်တင်မည်ကိုအကျွန်ုပ်မနှစ်သက်ပါ။ အသျှင်ဘုရား ရဟန်းဂေါတမသည် လှည့်ပတ်တတ်ပါ၏၊ စိတ်ညှို့၍ လှည့်ပတ်ခြင်းအတတ်ကို တတ်ပါ၏၊ ယင်းအတတ်ဖြင့် အယူတစ်မျိုးရှိသော သူတို့၏ တပည့်တို့ကို ညှို့တတ်ပါ၏”ဟုဆို၏။ တပဿီ ရဟန်းဂေါတမ၏ တပည့်အဖြစ်သို့ ဥပါလိသူကြွယ် ရောက်ရာသော အကြောင်းအခွင့်သည် မရှိ။ ဥပါလိသူကြွယ်၏ တပည့်အဖြစ်သို့ ရဟန်းဂေါတမသာ ရောက်ရာ, ဖြစ်နိုင်ရာသောအကြောင်းအခွင့်သည် ရှိ၏။ သူကြွယ် သင် သွားလော့၊ ဤစကားအရာ၌ ရဟန်းဂေါတမအား အပြစ်တင်ချေလော့။ သူကြွယ် ရဟန်းဂေါတမအား ငါသည်သော်လည်းကောင်း၊ ဒီဃတပဿီနိဂဏ္ဌသည်သော်လည်းကောင်း၊ သင်သည်သော်လည်းကောင်း အပြစ်တင်ရာ၏ဟု လွှတ်လိုက်၏။
“အသျှင်ဘုရား ကောင်းပါပြီ”ဟု ဥပါလိသူကြွယ်သည် နာဋ၏သား နိဂဏ္ဌ၏စကားကို ဝန်ခံပြီး၍့နေရာမှ ထလျက် ရှိခိုးပြီးလျှင် အရိုအသေ ပြုကာ ပါဝါရိကသူဌေး၏ သရက်ဥယျာဉ်၌ သီတင်းသုံးနေသော မြတ်စွာဘုရားထံသို့ ချဉ်းကပ်၏၊ ချဉ်းကပ်ပြီးသော် ရိုသေစွာရှိခိုး၍ သင့်လျော်ရာ၌ ထိုင်ကာမြတ်စွာဘုရားအား-"အသျှင်ဘုရား ဒီဃတပဿီနိဂဏ္ဌသည် ဤအရပ်သို့ လာပါသလော”ဟု လျှောက်၏။ သူကြွယ် ဒီဃတပဿီနိဂဏ္ဌသည် ဤအရပ်သို့ လာ၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။ အသျှင်ဘုရား အသျှင်ဘုရားအား ဒီဃတပဿီနိဂဏ္ဌနှင့် တစ်စုံတစ်ခုသော စကားပြောဟောမှုသည် ဖြစ်ပါသလောဟု (လျှောက်၏)။ သူကြွယ် ငါ့အား ဒီဃတပဿီနိဂဏ္ဌနှင့် တစ်စုံတစ်ခုသော စကားပြောဟောမှုသည် ဖြစ်ခဲ့၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။ အသျှင်ဘုရားအား ဒီဃတပဿီနိဂဏ္ဌနှင့်အတူ အဘယ်သို့လျှင် စကားပြောဟောမှု ဖြစ်ပါသနည်းဟု (လျှောက်၏)။ ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားသည် ဒီဃတပဿီနိဂဏ္ဌနှင့်အတူ စကားပြောဟောမှု ဖြစ်သမျှအားလုံးကို ဥပါလိသူကြွယ်အား မိန့်ဆို၏။
֍ ၆၁
။ ဤသို့မိန့်ဆိုသော် ဥပါလိသူကြွယ်သည် မြတ်စွာဘုရားအား- “အသျှင်ဘုရား တပဿီသည်ကောင်းလေစွ ကောင်းလေစွ၊ အကြားအမြင် ဗဟုသုတရှိသော ဆရာ၏ အဆုံးအမကို ကောင်းစွာသာလျှင် သိသော တပည့်၏ ထုံးတမ်းစဉ်လာအတိုင်းသာလျှင် ဒီဃတပဿီနိဂဏ္ဌသည် မြတ်စွာဘုရားအား ပြောကြားပါပေ၏၊ ဤသို့သဘောရှိသော ဤသို့ ကြီးကျယ်သော ကာယဒဏ်ကိုထောက်ဆ၍ သေးငယ်သော မနောဒဏ်သည် အဘယ်မှာ ပြောပလောက်မည်နည်း။ အမှန်အားဖြင့်ကာယဒဏ်သည်သာလျှင် မကောင်းမှု ပြုခြင်း၌ မကောင်းမှု ဖြစ်ခြင်း၌ ကြီးကျယ်သော အပြစ်ရှိ၏၊ ဝစီဒဏ်နှင့် မနောဒဏ်သည် ထိုကဲ့သို့ မကြီးကျယ်ဟု (လျှောက်၏)။ သူကြွယ် သင်သည်မှန်ကန်သောသစ္စာ၌ တည်၍ အကယ်၍ ပြောဆိုငြားအံ့၊ ဤအကြောင်းအရာ၌ ငါတို့စကား ဆွေးနွေးမှုဖြစ်နိုင်ရာ၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။ အသျှင်ဘုရား အကျွန်ုပ် သည် မှန်ကန်သောသစ္စာ၌ တည်၍ပြောဆိုပါအံ့၊ ဤအကြောင်းအရာ၌ အကျွန်ုပ်တို့ စကားဆွေးနွေးမှု ဖြစ်ပါစေဟု (လျှောက်၏)။֍ ၆၂
။ သူကြွယ် ထိုစကားကို သင် အဘယ်သို့ မှတ်ထင်သနည်း။ နိဂဏ္ဌတစ်ယောက်သည် အနာနှိပ်စက် နေ၏၊ ဆင်းရဲရောက်၏၊ ပြင်းစွာနာ၏၊ ရေအေးကို ပယ်၍ ရေနွေးကိုသာ သုံးဆောင်လေ့ရှိ၏၊ ထိုနိဂဏ္ဌသည် ရေအေးကို မရသည်ဖြစ်၍ သေလေရာ၏။ သူကြွယ် နာဋ၏သား နိဂဏ္ဌသည် ဤသေသူနိဂဏ္ဌကို အဘယ်အရပ်၌ ဖြစ်၏ဟု ပညတ်သနည်းဟု (မေးတော်မူ၏)။ အသျှင်ဘုရား စိတ်စွဲလမ်း၍ဖြစ်သော နတ်မည်သည် ရှိပါ၏၊ ထိုနတ်မျိုးတို့ ၌ ထိုနိဂဏ္ဌသည် ဖြစ်ပါ၏။ ထိုသို့ဖြစ်ခြင်းသည် အဘယ်ကြောင့်နည်း။ အသျှင်ဘုရား ထိုသူသည် စိတ်စွဲလမ်း၍ သေသောကြောင့်ပါတည်းဟု (လျှောက်၏)။ သူကြွယ် စဉ်းစားလော့၊ သူကြွယ် စဉ်းစား၍ သင်ပြောလော့၊ သင်၏ ရှေ့စကားနှင့် နောက်စကားသည်လည်းကောင်း၊ နောက်စကားနှင့် ရှေ့စကားသည်လည်းကောင်း မစပ်ဟပ်မိဘဲ ရှိချေ၏။ သူကြွယ်သင်သည် “အသျှင်ဘုရား အကျွန်ုပ်သည် မှန်ကန်သော သစ္စာ၌ တည်၍ ပြောဆိုပါအံ့၊ ဤအကြောင်းအရာ၌ အကျွန်ုပ်တို့ စကားဆွေးနွေးမှုဖြစ်ပါစေ”ဟု ဤစကားကို ပြောခဲ့သည် မဟုတ်လောဟု (မိန့်တော်မူ၏)။ အသျှင်ဘုရား မြတ်စွာဘုရားသည် ဤသို့ မိန့်ထားသော်လည်း အမှန်အားဖြင့် မကောင်းမှုပြုခြင်း၌ မကောင်းမှုဖြစ်ခြင်း၌ ကာယဒဏ်သည်သာလျှင် ကြီးကျယ်သော အပြစ်ရှိ၏၊ ဝစီဒဏ်နှင့် မနောဒဏ်သည် ထိုကဲ့သို့ မကြီးကျယ်ပါဟု (လျှောက်၏)။ --֍ ၆၃
။ သူကြွယ် ထိုစကားကို သင် အဘယ်သို့ မှတ်ထင်သနည်း။ နာဋ၏သား နိဂဏ္ဌသည်စောင့်စည်းခြင်း လေးမျိုးဖြင့် စောင့်စည်းနေ၏၊ အလုံးစုံသော ရေအေးကို ပယ်၏၊ အလုံးစုံသောမကောင်းမှု တားမြစ်ခြင်းကို အားထုတ်နေ၏၊ အလုံးစုံသော မကောင်းမှုကို တားမြစ်ခြင်းဖြင့် ခါတွက်ထား၏၊ အလုံးစုံသော မကောင်းမှုကို တားမြစ်ခြင်းဖြင့် ပျံ့နှံ့နေ၏။ ထိုနာဋ၏သား နိဂဏ္ဌသည် ရှေ့သို့သွားသည်ရှိသော် နောက်သို့ ဆုတ်သည်ရှိသော် များစွာသော သတ္တဝါငယ်တို့ကို သေကျေပျက်စီးခြင်းသို့ ရောက်စေ၏။ သူကြွယ် နာဋ၏သား နိဂဏ္ဌသည် ဤသေကျေပျက်စီးခြင်းသို့ ရောက်စေသော သူ၏့အကျိုးကို အဘယ်အကျိုးဟု ပညတ်သနည်းဟု (မေးတော်မူ၏)။ အသျှင်ဘုရား နာဋ၏သား နိဂဏ္ဌသည် စေ့ဆော်ခြင်း ‘စေတနာ’ မရှိသည်ဖြစ်၍ ကြီးသော အပြစ်ရှိ၏ဟု မပညတ်ပါဟု (လျှောက်၏)။သူကြွယ် အကယ်၍ စေတနာရှိငြားအံ့၊ အဘယ်သို့ ဖြစ်သနည်းဟု (မေးတော်မူ၏)။ အသျှင် ဘုရားကြီးသော အပြစ်ရှိပါ၏ဟု (လျှောက်၏)။ သူကြွယ် စေ့ဆော်မှု ‘စေတနာ’ ကို နာဋ၏သား နိဂဏ္ဌသည်အဘယ်ဒဏ်ဟု ပညတ်သနည်းဟု (မေးတော်မူ၏)။ အသျှင်ဘုရား စေ့ဆော်မှု ‘စေတနာ’ ကိုမနောဒဏ်ဟု ပညတ်ပါ၏ဟု (လျှောက်၏)။ သူကြွယ် စဉ်းစားလော့၊ သူကြွယ် စဉ်းစား၍ သင်ပြောကြားလော့။ သင်၏ ရှေ့စကားနှင့် နောက်စကားသည်လည်းကောင်း၊ နောက်စကားနှင့် ရှေ့စကားသည်လည်းကောင်း မစပ်ဟပ်မိဘဲ ရှိချေ၏။ သူကြွယ် သင်သည် “အသျှင်ဘုရား အကျွန်ုပ်သည် မှန်ကန်သောသစ္စာ၌ တည်၍ ပြောဆိုပါအံ့၊ ဤအကြောင်းအရာ၌ အကျွန်ုပ်တို့ စကားဆွေးနွေးမှု ဖြစ်ပါစေ”ဟုဤစကားကို ပြောခဲ့သည် မဟုတ်ပါလောဟု (မိန့်တော်မူ၏)။ အသျှင်ဘုရား မြတ်စွာဘုရားသည် ဤသို့မိန့်ကြားသော်လည်း အမှန်အားဖြင့် မကောင်းမှုပြုခြင်း၌ မကောင်းမှုဖြစ်ခြင်း၌ ကာယဒဏ်သည်သာလျှင်ကြီးကျယ်သော အပြစ်ရှိ၏၊ ဝစီဒဏ်နှင့် မနောဒဏ်သည် ထိုကဲ့သို့ မကြီးကျယ်ပါဟု (လျှောက်၏)။
֍ ၆၄
။ သူကြွယ် ထိုစကားကို သင် အဘယ်သို့ မှတ်ထင်သနည်း။ ဤနာဠန္ဒာမြို့သည် စည်ပင်သည်ဝပြောသည် များစွာသော လူရှိသည် စည်ကားသည် မဟုတ်လောဟု (မေးတော်မူ၏)။ အသျှင်ဘုရားမှန်ပါ၏၊ ဤနာဠန္ဒာမြို့သည် စည်ပင်ပါ၏၊ ဝပြောပါ၏၊ များစွာသော လူရှိပါ၏၊ လူစည်ကားပါ၏ဟု (လျှောက်၏)။ သူကြွယ် ထိုစကားကို သင် အဘယ်သို့ မှတ်ထင်သနည်း။ ယောကျ်ားတစ်ယောက်သည် သန်လျက်မိုး၍ လာရာ၏၊ ထိုယောကျ်ားသည် “ငါသည် ဤနာဠန္ဒာမြို့၌ ရှိသမျှသတ္တဝါတို့ကို တစ်ခဏချင်း တစ်မုဟုတ်ချင်းဖြင့် တစ်ခုတည်းသော အသားစု အသားပုံဖြစ်အောင် ပြုပါအံ့”ဟု ဆိုရာ၏။သူကြွယ် ထိုစကားကို သင် အဘယ်သို့ မှတ်ထင်သနည်း၊ ထိုယောကျ်ားသည် ဤနာဠန္ဒာမြို့၌ ရှိသမျှသတ္တဝါတို့ကို တစ်ခဏချင်း တစ်မုဟုတ်ချင်းဖြင့် တစ်ခုတည်းသော အသားစု အသားပုံဖြစ်အောင်ပြုခြင်းငှါ စွမ်းနိုင်ပါမည်လောဟု (မေးတော်မူ၏)။ အသျှင်ဘုရား ယောကျ်ားတို့သည် ဆယ်ယောက်ဖြစ်စေ၊ နှစ်ဆယ်ဖြစ်စေ၊ သုံးဆယ်ဖြစ်စေ၊ လေးဆယ်ဖြစ်စေ၊ ငါးဆယ်ဖြစ်စေ ဤနာဠန္ဒာမြို့၌ ရှိသမျှသတ္တဝါတို့ကို တစ်ခဏချင်း တစ်မုဟုတ်ချင်းဖြင့် တစ်ခုတည်းသော အသားစု အသားပုံဖြစ်အောင်ပြုခြင်းငှါ မစွမ်းနိုင်ပါကုန်၊ အနည်းငယ်သော တစ်ယောက်တည်းသော ယောကျ်ားသည် အဘယ်မှာပြောပလောက်ပါမည်နည်းဟု (လျှောက်၏)။ သူကြွယ် ထိုစကားကို သင် အဘယ်သို့ မှတ်ထင်သနည်း။ တန်ခိုးရှိသော စိတ်တန်ခိုးရှိသည့် အဖြစ်သို့ ရောက်သော သမဏသည်သော်လည်းကောင်း၊ ဗြာဟ္မဏသည်သော်လည်းကောင်း လာရာ၏၊ ထိုသူသည် ‘ငါသည် ဤနာဠန္ဒာမြို့ကို တစ်ကြိမ် စိတ်ဆိုးကာမျှဖြင့်ပြာဖြစ်အောင်ပြုအံ့’ဟု ဆိုရာ၏။
--သူကြွယ် ထိုစကားကို သင် အဘယ်သို့ မှတ်ထင်သနည်း။ တန်ခိုးရှိသော စိတ်တန်ခိုးရှိသည့် အဖြစ်သို့ရောက်သော ထိုသမဏဗြာဟ္မဏသည် ဤနာဠန္ဒာမြို့ကို တစ်ကြိမ် စိတ်ဆိုးကာမျှဖြင့် ပြာဖြစ်အောင်ပြုခြင်းငှါ စွမ်းနိုင်ရာသလောဟု (မေးတော်မူ၏)။
အသျှင်ဘုရား နာဠန္ဒာမြို့ ဆယ်မြို့တို့ကိုဖြစ်စေ၊ မြို့နှစ်ဆယ်တို့ကိုဖြစ်စေ၊ မြို့သုံးဆယ်တို့ကိုဖြစ်စေ၊ မြို့လေးဆယ်တို့ကိုဖြစ်စေ၊ မြို့ငါးဆယ်တို့ကိုဖြစ်စေ တန်ခိုးရှိသော စိတ်တန်ခိုးရှိသည့် အဖြစ်သို့ရောက်သော ထိုသမဏဗြာဟ္မဏသည် တစ်ကြိမ် စိတ်ဆိုးကာမျှ ဖြင့် ပြာဖြစ်အောင် ပြုခြင်းငှါ စွမ်းနိုင်၏။ သေးငယ်သော တစ်ခုတည်းသော နာဠန္ဒာမြို့ကိုကား အဘယ်မှာ ပြောပလောက်မည်နည်းဟု (လျှောက်၏)။
သူကြွယ် ထိုသို့ဖြစ်လျှင် စဉ်းစားလော့၊ သူကြွယ် စဉ်းစား၍ သင် ပြောလော့။ သင်၏ ရှေ့စကား နှင့်နောက်စကားသည်လည်းကောင်း၊ နောက်စကားနှင့် ရှေ့စကားသည်လည်းကောင်း မစပ်ဟပ်မိဘဲ ရှိချေ၏။ သူကြွယ် သင်သည် “အသျှင်ဘုရား အကျွန်ုပ်သည် မှန်ကန်သောသစ္စာ၌ တည်၍ ပြောဆိုပါအံ့၊ ဤ့အကြောင်းအရာ၌ အကျွန်ုပ်တို့ စကားဆွေးနွေးမှု ဖြစ်ပါစေ”ဟု ဤစကားကို ပြောဆိုခဲ့သည် မဟုတ်ပါလောဟု (မိန့်တော်မူ၏)။ အသျှင်ဘုရား မြတ်စွာဘုရား ဤသို့ မိန့်ကြားသော်လည်း မကောင်းမှုပြုခြင်း၌ မကောင်းမှု ဖြစ်ခြင်း၌ ကာယဒဏ်သည်သာလျှင် ကြီးကျယ်သောအပြစ်ရှိ၏၊ ဝစီဒဏ်နှင့် မနောဒဏ်သည် ထိုကဲ့သို့ မကြီးကျယ်ပါဟု (လျှောက်၏)။
֍ ၆၅
။ သူကြွယ် ထိုစကားကို သင် အဘယ်သို့ မှတ်ထင်သနည်း။ သင်သည် ဒဏ္ဍကီတိုင်း ကာလိင်္ဂတိုင်း မဇ္ဈတိုင်း မာတင်္ဂတိုင်းကို တောအတိဖြစ်နေသည်ဟု ကြားဖူးပါ၏လောဟု (မေးတော်မူ၏)။ အသျှင်ဘုရား မှန်ပါသည်၊ ဒဏ္ဍကီတိုင်း ကာလိင်္ဂတိုင်း မဇ္ဈတိုင်း မာတင်္ဂတိုင်းကို တောအတိ ဖြစ်နေသည်ဟု ကြားဖူးပါ၏ဟု (လျှောက်၏)။ သူကြွယ် ထိုစကားကို သင်အဘယ်သို့ မှတ်ထင်သနည်း၊ အဘယ်သို့လျှင် သင်ကြားဖူးပါသနည်း၊ အဘယ်အကြောင်းကြောင့် ဒဏ္ဍကီတိုင်း ကာလိင်္ဂတိုင်း မဇ္ဈတိုင်းမာတင်္ဂတိုင်းကို တောအတိ ဖြစ်နေသည်ဟု ကြားဖူးသနည်းဟု (မေးတော်မူ၏)။ အသျှင်ဘုရား အကျွန်ုပ်သည် ရသေ့တို့၏ စိတ်ဆိုးခြင်းကြောင့် ထိုဒဏ္ဍကီတိုင်း ကာလိင်္ဂတိုင်း မဇ္ဈတိုင်း မာတင်္ဂတိုင်းသည်တောအတိ ဖြစ်နေသည်ဟု ကြားဖူးပါ၏ဟု (လျှောက်၏)။သူကြွယ် ထိုသို့ ဖြစ်လျှင် စဉ်းစားလော့၊ သူကြွယ် စဉ်းစား၍ သင်ပြောကြားလော့။ သင်၏ရှေ့စကားနှင့် နောက်စကားသည်လည်းကောင်း နောက်စကားနှင့် ရှေ့စကားသည်လည်းကောင်း မစပ်ဟပ်မိဘဲ ရှိချေ၏။ သူကြွယ် သင်သည် “အသျှင်ဘုရား အကျွန်ုပ်သည် မှန်ကန်သောသစ္စာ၌ တည်၍ ပြောဆိုပါအံ့၊ ဤအကြောင်းအရာ၌ အကျွန်ုပ်တို့ စကားဆွေးနွေးမှု ဖြစ်ပါစေ”ဟု ဤစကားကို ပြောဆိုခဲ့သည်မဟုတ်ပါလောဟု (မိန့်တော်မူ၏)။
֍ ၆၆
။ အသျှင်ဘုရား အကျွန်ုပ်သည် ရှေးဦးစွာသော ဥပမာဖြင့်ပင်လျှင် မြတ်စွာဘုရား၏ စကားကို နှစ်သက်ဝမ်းမြောက်လှပါပြီ၊ သို့သော်လည်း အကျွန်ုပ်သည် မြတ်စွာဘုရား၏ ဤဆန်းကြယ်လှစွာသောပြဿနာ ဖြေကြားတော်မူခြင်းကို ကြားနာလို၍ မြတ်စွာဘုရားကို ဤဆိုခဲ့တိုင်း ဆန့်ကျင်ဘက်ကဲ့သို့ မထီမဲ့မြင် ပြုမိပါ၏။အသျှင်ဘုရား (တရားတော်သည်) အလွန်နှစ်သက်ဖွယ် ရှိပါ၏၊ အသျှင်ဘုရား (တရားတော်သည်) အလွန်နှစ်သက်ဖွယ် ရှိပါ၏၊ အသျှင်ဘုရား ဥပမာသော်ကား မှောက်ထားသော ဝတ္ထုကို လှန်ဘိသကဲ့သို့လည်းကောင်း၊ ဖုံးလွှမ်းထားသော ဝတ္ထုကို ဖွင့်လှစ်ဘိသကဲ့သို့လည်းကောင်း၊ မျက်စိလည်သော သူအားလမ်းမှန်ကို ပြောကြားဘိသကဲ့သို့လည်းကောင်း၊ “မျက်စိရှိသော သူတို့သည် အဆင်းတို့ကို မြင်ကြလိမ့်မည်”ဟု အမိုက်မှောင်၌ ဆီမီးတန်ဆောင်ကို ဆောင်ပြဘိသကဲ့သို့လည်းကောင်း ဤအတူသာလျှင် မြတ်စွာဘုရားသည် အကြောင်းအမျိုးမျိုးဖြင့် တရားတော်ကို ပြတော်မူ၏၊ အကျွန်ုပ်သည် အသျှင်ဂေါတမကိုကိုးကွယ်ရာဟူ၍ ဆည်းကပ်ပါ၏၊ တရားတော်ကိုလည်း ကိုးကွယ်ရာဟူ၍ ဆည်းကပ်ပါ၏၊ သံဃာတော်ကို လည်း ကိုးကွယ်ရာဟူ၍ ဆည်းကပ်ပါ၏၊ မြတ်စွာဘုရားသည် အကျွန်ုပ်ကို ယနေ့မှစ၍အသက်ထက်ဆုံး ရတနာသုံးပါးကို ကိုးကွယ်သော ဥပါသကာဟု မှတ်တော်မူပါဟု (လျှောက်၏)။
--֍ ၆၇
။ သူကြွယ် စူးစမ်းဆင်ခြင်၍ ပြုလော့၊ သင်တို့ကဲ့သို့ ထင်ရှားကျော်စောသော သူတို့အားစူးစမ်းဆင်ခြင်၍ ပြုခြင်းသည် ကောင်း၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။ အသျှင်ဘုရား မြတ်စွာဘုရားသည်အကျွန်ုပ်ကို “သူကြွယ် စူးစမ်းဆင်ခြင်၍ ပြုလော့၊ သင်တို့ကဲ့သို့ ထင်ရှားကျော်စောသော သူတို့အားစူးစမ်းဆင်ခြင်၍ ပြုခြင်းသည် ကောင်း၏”ဟု မိန့်တော်မူ၏။ ဤစကားဖြင့်လည်း အကျွန်ုပ်သည်မြတ်စွာဘုရားအား အတိုင်းထက်အလွန် ဝမ်းမြောက်ပါ၏၊ နှစ်သက်ပါ၏၊ အသျှင်ဘုရား တစ်ပါးသောအယူရှိသော တိတ္ထိတို့သည် အကျွန်ုပ်ကဲ့သို့သော တပည့်ကို ရခဲ့သော် “ဥပါလိမည်သော သူကြွယ်သည်ငါတို့၏ တပည့် အဖြစ်သို့ ရောက်၏”ဟု နှလုံးသွင်းကာ နာဠန္ဒာတစ်မြို့လုံးကို တံခွန်အောင်လံ စိုက်ဆောင်ကုန်ရာ၏၊ ထိုသို့ ဖြစ်ပါလျက်လည်း မြတ်စွာဘုရားသည် အကျွန်ုပ်ကို “သူကြွယ် စူးစမ်းဆင်ခြင်၍့ပြုလော့၊ သင်တို့ကဲ့သို့ ထင်ရှားကျော်စော သော သူတို့အား စူးစမ်းဆင်ခြင်၍ ပြုခြင်းသည် ကောင်း၏”ဟု မိန့်တော်မူ၏။ အသျှင်ဘုရား ထိုအကျွန်ုပ်သည် နှစ်ကြိမ်မြောက်လည်း မြတ်စွာဘုရားကိုကိုးကွယ်ရာဟူ၍ ဆည်းကပ်ပါ၏၊ တရားတော်ကိုလည်း ကိုးကွယ်ရာဟူ၍ ဆည်းကပ်ပါ၏၊ သံဃာတော်ကို လည်း ကိုးကွယ်ရာဟူ၍ ဆည်းကပ်ပါ၏၊ မြတ်စွာဘုရားသည် အကျွန်ုပ်ကို ယနေ့မှ စ၍အသက်ထက် ဆုံး ရတနာသုံးပါးကို ဆည်းကပ်သော ဥပါသကာဟု မှတ်တော်မူပါဟု (လျှောက်၏)။֍ ၆၈
။ သူကြွယ် ရှည်စွာသော နေ့ညဉ့်ပတ်လုံး သင်၏ အိမ်သည် နိဂဏ္ဌတို့၏ ရေတွင်းသဖွယ် ဖြစ်ခဲ့သောကြောင့် ကပ်ရောက်လာသော ထိုနိဂဏ္ဌတို့အား ဆွမ်းလှူရမည်ကို အောက်မေ့လော့ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။အသျှင်ဘုရား မြတ်စွာဘုရားသည် အကျွန်ုပ်ကို “သူကြွယ် ရှည်စွာသော နေ့ညဉ့်ပတ်လုံး သင်၏အိမ်သည် နိဂဏ္ဌတို့၏ ရေတွင်းသဖွယ် ဖြစ်ခဲ့သောကြောင့် ကပ်ရောက်လာသော ထိုနိဂဏ္ဌတို့အား ဆွမ်းလှူရမည်ကို အောက်မေ့လော့”ဟု မိန့်တော်မူ၏၊ ဤစကားဖြင့်လည်း မြတ်စွာဘုရားအား အတိုင်းထက်အလွန် ဝမ်းမြောက်ပါ၏၊ နှစ်သက်ပါ၏၊ အသျှင်ဘုရား အကျွန်ုပ်သည် ဤစကားကို ကြားဖူးပါသည်-ရဟန်းဂေါတမသည် “ငါ့အား သာလျှင် အလှူကို ပေးလှူအပ်၏၊ တစ်ပါးသော သူတို့အား အလှူကိုမပေးလှူအပ်၊ ငါ၏ တပည့်သားတို့အားသာလျှင် အလှူကို ပေးလှူအပ်၏၊ တစ်ပါးသော သူတို့၏တပည့်သားတို့အား အလှူကို မပေးလှူအပ်၊ ငါ့အား လှူသော အလှူသည်သာလျှင် အကျိုးကြီး၏၊ တစ်ပါးသော သူတို့အား လှူသောအလှူသည် အကျိုးမကြီး၊ ငါ၏ တပည့်သားတို့အား လှူသော အလှူသည်သာလျှင် အကျိုးကြီး၏၊ တစ်ပါးသောသူတို့၏ တပည့်သားတို့အား လှူသောအလှူသည် အကျိုးမကြီး”ဟု ဟောတော်မူ၏ ဟူသောစကားကို ကြားဖူးပါသည်၊ ထိုသို့ဖြစ်လျက်လည်း မြတ်စွာဘုရားသည်အကျွန်ုပ်ကို နိဂဏ္ဌတို့၌လည်း ပေးလှူခြင်း၌ ဆောက်တည်စေ၏၊ အသျှင်ဘုရား စင်စစ်သော်ကားအကျွန်ုပ်တို့သည် ထိုအလှူပေးခြင်း၌ အခါကာလကို သိပါကုန်အံ့၊ အသျှင်ဘုရား ထိုအကျွန်ုပ်သည်သုံးကြိမ်မြောက်လည်း မြတ်စွာဘုရားကို ကိုးကွယ်ရာဟူ၍ ဆည်းကပ်ပါ၏၊ တရားတော်ကိုလည်းကိုးကွယ်ရာဟူ၍ ဆည်းကပ်ပါ၏၊ သံဃာတော်ကိုလည်း ကိုးကွယ်ရာဟူ၍ ဆည်းကပ်ပါ၏၊ မြတ်စွာဘုရားသည် အကျွန်ုပ်ကို ယနေ့မှစ၍ အသက်ထက်ဆုံး ရတနာသုံးပါးကို ဆည်းကပ်သော ဥပါသကာဟုမှတ်တော်မူပါဟု (လျှောက်၏)။
֍ ၆၉
။ ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားသည် ဥပါလိသူကြွယ်အား အစဉ်အတိုင်းသော တရားစကားကိုဟောတော်မူ၏၊ ဤသည်ကား အဘယ်နည်း၊ ဒါနနှင့်စပ်သော စကားကိုလည်းကောင်း၊ သီလနှင့်စပ်သောစကားကိုလည်းကောင်း၊ နတ်ပြည်နှင့်စပ်သော စကားကိုလည်းကောင်း၊ ကာမဂုဏ်တို့၏ အပြစ်ကိုလည်းကောင်း၊ ယုတ်ညံ့ခြင်းကိုလည်းကောင်း၊ ညစ်ညူးခြင်းကိုလည်းကောင်း၊ (ကာမဂုဏ်တို့မှ) ထွက်မြောက်ခြင်း ၌ အကျိုးကိုလည်းကောင်း ပြတော်မူ၏။ မြတ်စွာဘုရားသည် ဥပါလိသူကြွယ်၌ --သင့်လျော်သောစိတ် နူးညံ့သောစိတ် အပိတ်အပင်'နီဝရဏ’ မှ ကင်းသောစိတ် တက်ကြွသောစိတ်ယုံကြည်သောစိတ် ရှိသည်ကို သိတော်မူသောအခါ မြတ်စွာဘုရားတို့၏ ကိုယ်တိုင်ထုတ်ဖော်သိမြင်ပြီးသော ‘သာမုက္ကံသိက’ တရား ဒေသနာတော်ကို ဟောကြားတော်မူလျက်ဆင်းရဲ ‘ဒုက္ခ'ကိုလည်းကောင်း၊ ဆင်းရဲဖြစ်ကြောင်း ‘သမုဒယ’ ကို လည်းကောင်း၊ ဆင်းရဲချုပ်ရာ'နိရောဓ'ကိုလည်းကောင်း၊ ဆင်းရဲချုပ်ရာသို့ ရောက်ကြောင်းလမ်းစဉ် ‘မဂ္ဂ’ ကိုလည်းကောင်းပြတော်မူ၏၊ မည်းညစ်ခြင်းကင်းသော ဖြူစင်သော အဝတ်သည် ဆိုးရည်ကို ကောင်းစွာ ခံယူသကဲ့သို့၊ ထို့အတူ ဥပါလိသူကြွယ်အား ထိုနေရာ၌ပင်လျှင် “ဖြစ်ခြင်းသဘောရှိသော တရားအလုံးစုံ သည်ချုပ်ခြင်းသဘောရှိ၏”ဟု ကိလေသာမြူ အညစ်အကြေးကင်းသော မျက်စိ ‘သောတာပတ္တိမဂ်ဉာဏ်’ သည်ဖြစ်ပေါ်၏၊ ထိုအခါ ဥပါလိသူကြွယ်သည် တရားကို မြင်ပြီးသည် ဖြစ်၍ တရားသို့ ရောက်ပြီးသည် ဖြစ်၍့တရားကို သိပြီးသည်ဖြစ်၍ တရားသို့ သက်ဝင်ပြီးသည်ဖြစ်၍ ယုံမှားခြင်းကို ကူးမြောက်ပြီး သည်ဖြစ်၍သို့လော သို့လော (တွေးတောခြင်း) ကင်းပြီးသည်ဖြစ်၍ မြတ်စွာဘုရားသာသနာ၌ ရဲရင့်ခြင်းသို့ရောက်သည်ဖြစ်၍ သူတစ်ပါးကို အားထားယုံကြည်သည်မဟုတ်ဘဲ မိမိကိုယ်တိုင်ပင် သိမြင်ပြီးသည်ဖြစ်၍မြတ်စွာဘုရားအား “အသျှင်ဘုရား ယခုအခါ အကျွန်ုပ်တို့ သွားပါကုန်အံ့၊ အကျွန်ုပ်တို့သည် များသောကိစ္စများသော ပြုဖွယ်ရှိပါကုန်၏”ဟု လျှောက်၏။ သူကြွယ် ယခုအခါ၌ သွားရန် အချိန်ကို သင်သိ၏ (သွားရန်မှာ သင်၏ အလိုအတိုင်းပင် ဖြစ်၏)ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။
֍ ၇၀
။ ထိုအခါ ဥပါလိသူကြွယ်သည် မြတ်စွာဘုရား၏ စကားကို နှစ်သက်ဝမ်းမြောက်၍ နေရာမှ ထလျက်မြတ်စွာဘုရားကို ရိုသေစွာ ရှိခိုး၍ အရိုအသေပြုကာ မိမိအိမ်သို့ ချဉ်းကပ်ပြီးလျှင် တံခါးစောင့် ကိုပြောဆို၏ “အချင်း တံခါစောင့် ယနေ့ကို အစပြု၍ နိဂဏ္ဌယောကျ်ား နိဂဏ္ဌမိန်းမတို့အတွက် တံခါးကိုပိတ်ထား၏၊ မြတ်စွာဘုရား၏ ရဟန်းယောကျ်ား ရဟန်းမိန်းမ ဒါယကာ ဒါယိကာမတို့အတွက် တံခါးကိုဖွင့်ထား၏၊ အကယ်၍ တစ်စုံတစ်ယောက်သော နိဂဏ္ဌသည် လာငြားအံ့၊ ထိုနိဂဏ္ဌကို သင်သည် ဤသို့ပြောကြားလော့-'အသျှင် ရပ်ဦးလော့၊ မဝင်ပါလင့်၊ ယနေ့မှစ၍ ဥပါလိသူကြွယ်သည် ရဟန်းဂေါတမ၏ တပည့်အဖြစ်သို့ ကပ်ရောက်၏၊ နိဂဏ္ဌယောကျ်ား နိဂဏ္ဌမိန်းမတို့အတွက် တံခါးကို ပိတ်ထား၏၊ မြတ်စွာဘုရား၏ ရဟန်းယောကျ်ား ရဟန်းမိန်းမ ဒါယကာ ဒါယိကာမတို့အတွက် တံခါးကို ဖွင့်ထား၏၊ အသျှင် အသျှင်သည် အကယ်၍ ဆွမ်းအလိုရှိငြားအံ့၊ ဤနေရာ၌သာလျှင် ရပ်ပါလော့၊ ဤနေရာ၌ပင်လျှင် အသျှင်တို့အတွက် ဆောင်ယူလာပါကုန်လတ္တံ့’ဟု ဤသို့ ပြောကြားလော့”ဟု (ပြောဆို၏)။ “အသျှင်ကောင်းပါပြီ”ဟု တံခါးစောင့်သည် ဥပါလိသူကြွယ်၏ စကားကို ဝန်ခံ၏။֍ ၇၁
။ “ဥပါလိသူကြွယ်သည် ရဟန်းဂေါတမ၏ တပည့်အဖြစ်သို့ ကပ်ရောက်လေပြီတဲ့”ဟု ဒီဃတပဿီနိဂဏ္ဌသည် ကြားလေ၏။ ထိုအခါ ဒီဃတပဿီ နိဂဏ္ဌသည် နာဋ၏သား နိဂဏ္ဌထံသို့ ချဉ်း ကပ်၍နာဋ၏သား နိဂဏ္ဌကို “အသျှင် ဥပါလိသူကြွယ်သည် ရဟန်းဂေါတမ၏ တပည့်အဖြစ်သို့ ကပ်ရောက်လေပြီတဲ့”ဟု အကျွန်ုပ် ကြားရပါ၏ဟု ပြောကြား၏။ တပဿီ ဥပါလိသူကြွယ်သည် ရဟန်းဂေါတမ၏ တပည့်အဖြစ်သို့ ရောက်ရာသော အကြောင်း အခွင့်သည် မရှိ။ ရဟန်းဂေါတမသည်သာဥပါလိ သူကြွယ်၏ တပည့်အဖြစ်သို့ ရောက်ရာသော အကြောင်း အခွင့်သည် ရှိ၏ဟု (ပြောဆို၏)။ နှစ်ကြိမ် မြောက်လည်း ဒီဃတပဿီနိဂဏ္ဌသည်။ပ။ သုံးကြိမ်မြောက်လည်း ဒီဃတပဿီနိဂဏ္ဌသည်နာဋ၏သား နိဂဏ္ဌကို အသျှင် အကျွန်ုပ်သည် ဤစကားကို ကြားရပါ၏။ပ။ ရဟန်းဂေါတမသည်သာလျှင်ဥပါလိ သူကြွယ်၏ တပည့်အဖြစ်သို့ ရောက်ရာသော အကြောင်း အခွင့်သည် ရှိ၏ဟု (ပြောဆို၏)။ အသျှင် ဥပါလိသူကြွယ်သည် ရဟန်းဂေါတမ၏ တပည့်အဖြစ်သို့ ကပ်ရောက်သည် မကပ်ရောက်သည်ကို သိရအောင် အကျွန်ုပ် ယခု သွားပါအံ့ဟု (ဆို၏)။ တပဿီ ဥပါလိ သူကြွယ်သည် ရဟန်းဂေါတမ၏တပည့်အဖြစ်သို့ ကပ်ရောက်သည် မကပ်ရောက်သည်ကို သိရအောင် သင် သွားလော့ဟု (ဆို၏)။ --֍ ၇၂
။ ထိုအခါ ဒီဃတပဿီနိဂဏ္ဌသည် ဥပါလိသူကြွယ်၏အိမ်သို့ ချဉ်းကပ်လေ၏။ တံခါးစောင့် သည်အဝေးမှပင် လာနေသော ဒီဃတပဿီနိဂဏ္ဌကို မြင်လျှင် ဒီဃတပဿီ နိဂဏ္ဌအား “အသျှင် ရပ်ဦးလော့၊ မဝင်ပါလင့်၊ ယနေ့မှစ၍ ဥပါလိသူကြွယ်သည် ရဟန်းဂေါတမ၏ တပည့်အဖြစ်သို့ ကပ် ရောက်၏၊ နိဂဏ္ဌယောကျ်ား နိဂဏ္ဌမိန်းမတို့အတွက် တံခါးကို ပိတ်ထား၏၊ မြတ်စွာဘုရား၏ ရဟန်း ယောကျ်ားရဟန်းမိန်းမ ဒါယကာ ဒါယိကာမတို့အတွက် တံခါးကို ဖွင့်ထား၏၊ အသျှင် အသျှင်တို့သည် အကယ်၍ဆွမ်းအလိုရှိငြားအံ့၊ ဤနေရာ၌သာလျှင် ရပ်ပါလော့၊ ဤနေရာ၌ပင်လျှင် အသျှင်တို့အတွက်ဆောင်ယူလာပါကုန်လတ္တံ့”ဟု (ဆို၏)။“ငါ့သျှင်တံခါးစောင့် ငါ ဆွမ်းအလိုမရှိ”ဟု ဆို၍ ထိုအရပ်မှ ပြန်ခဲ့ပြီးလျှင် နာဋ၏သား နိဂဏ္ဌထံသို့ချဉ်းကပ်၍ နာဋ၏သား နိဂဏ္ဌအား-"အသျှင် ဥပါလိသူကြွယ်သည် ရဟန်းဂေါတမ၏ တပည့်အဖြစ်သို့ကပ်ရောက်သည်မှာ အမှန်ပင် ဖြစ်၏။ အသျှင် ဥပါလိသူကြွယ်သည် ရဟန်းဂေါတမအား အပြစ်တင်မည်ကို အကျွန်ုပ်မနှစ်သက်ပါ၊ အသျှင် ရဟန်းဂေါတမသည် လှည့်ပတ်တတ်ပါ၏၊ စိတ်ညှို့၍ လှည့်ပတ်ခြင်းအတတ်ကို တတ်ပါ၏၊ ယင်းအတတ်ဖြင့် အယူတစ်မျိုးရှိသော သူတို့၏ တပည့်တို့ကို ညှို့တတ်ပါ၏ဟု ဤသို့ သင့်အား အကျွန်ုပ်သည် တားမြစ်ပါလျက် မရခဲ့ပါလေတကား။ အသျှင် သင်၏ ဥပါလိသူကြွယ်ကို ရဟန်းဂေါတမသည် စိတ်ညှို့လှည့်ပတ်ခြင်းဖြင့် လှည့်ပတ်ထားလေပြီတကား”ဟု (ပြောဆို၏)။ တပဿီ ဥပါလိသူကြွယ်သည် ရဟန်းဂေါတမ၏ တပည့်အဖြစ်သို့ ရောက်ရာသောအကြောင်း အခွင့်သည် မရှိ။ ရဟန်းဂေါတမသည်သာ ဥပါလိသူကြွယ်၏ တပည့်အဖြစ်သို့ရောက်ရာသော အကြောင်း အခွင့်သည် ရှိ၏ဟု (ပြောဆို၏)။
နှစ်ကြိမ်မြောက်လည်း ဒီဃတပဿီနိဂဏ္ဌသည် နာဋ၏သား နိဂဏ္ဌကို ဤသို့ ပြောကြား၏။ပ။ အမှန်ပင်ဖြစ်ခဲ့၏။ပ။ ရဟန်းဂေါတမသည်သာလျှင် ဥပါလိသူကြွယ်၏ တပည့်အဖြစ်သို့ ရောက်ရာသောအကြောင်းအခွင့်သည် ရှိ၏ဟု (ပြောဆို၏)။ သုံးကြိမ်မြောက်လည်း ဒီဃတပဿီနိဂဏ္ဌသည် နာဋ၏သားနိဂဏ္ဌအား ဤစကားကို ပြောဆို၏။ပ။ အမှန်ပင် ဖြစ်ခဲ့၏။ပ။ ရဟန်းဂေါတမသည်သာ ဥပါလိသူကြွယ်၏တပည့်အဖြစ်သို့ ရောက်ရာသော အကြောင်းအခွင့်သည် ရှိ၏ဟု (ပြောဆို၏)။ တပဿီ ဥပါလိသူကြွယ်သည် ရဟန်းဂေါတမ၏ တပည့်အဖြစ်သို့ ကပ်ရောက်သည် မကပ်ရောက်သည်ကို ကိုယ်တိုင် သိရအောင်ယခု ငါသွားချေအံ့ဟု (ဆို၏)။ ထိုအခါ နာဋ၏သား နိဂဏ္ဌသည် များစွာသော နိဂဏ္ဌပရိသတ်နှင့်အတူဥပါလိသူကြွယ်၏အိမ်သို့ ချဉ်းကပ်လေ၏။ တံခါးစောင့်သည် အဝေးမှပင် လာနေသော နာဋ၏သားနိဂဏ္ဌကို မြင်လျှင် နာဋ၏သား နိဂဏ္ဌအား “အသျှင် ရပ်ဦးလော့၊ မဝင်ပါလင့်၊ ယနေ့မှစ၍ ဥပါလိသူကြွယ်သည် ရဟန်းဂေါတမ၏ တပည့်အဖြစ်သို့ ကပ်ရောက်၏၊ နိဂဏ္ဌယောကျ်ား နိဂဏ္ဌမိန်းမတို့အတွက် တံခါးကို ပိတ်ထား၏၊ မြတ်စွာဘုရား၏ ရဟန်းယောကျ်ား ရဟန်းမိန်းမ ဒါယကာ ဒါယိကာမတို့အတွက် တံခါးကို ဖွင့်ထား၏၊ အသျှင် အသျှင်တို့သည် အကယ်၍ ဆွမ်းအလိုရှိ ငြားအံ့၊ ဤနေရာ၌သာ ရပ်ပါလော့၊ ဤနေရာ၌ပင်လျှင် အသျှင်တို့အတွက် ဆောင်ယူလာပါကုန်လတ္တံ့”ဟု (ပြောကြား၏)။
အချင်းတံခါးစောင့် သို့ဖြစ်ပါမူ ဥပါလိသူကြွယ်ထံသို့ ချဉ်းကပ်၍ “အသျှင်နာဋ၏သား နိဂဏ္ဌသည်များစွာသော နိဂဏ္ဌပရိသတ်နှင့် အတူ တံခါးမုခ်၏ ပြင်ပ၌ ရပ်လျက် ရှိပါ၏၊ ထိုနာဋ၏သား နိဂဏ္ဌသည်အသျှင့်အား တွေ့မြင်လိုပါသတတ်”ဟု ပြောကြားပါလော့ဟု (ဆို၏)။ “အသျှင် ကောင်းပါ ပြီ”ဟုတံခါးစောင့်သည် နာဋ၏သား နိဂဏ္ဌအား ပြန်ပြော၍ ဥပါလိသူကြွယ်ထံသို့ ချဉ်းကပ်ပြီးလျှင်ဥပါလိသူကြွယ်အား- “အသျှင်နာဋ၏သား နိဂဏ္ဌသည် များစွာသော နိဂဏ္ဌပရိသတ်နှင့်အတူ တံခါးမုခ်ပြင်ပ၌ ရပ်လျက်ရှိပါ၏၊ ထိုနာဋ၏သား နိဂဏ္ဌသည် အသျှင့်အား တွေ့မြင်လိုပါ၏”ဟု ပြောကြား၏။ အချင်းတံခါးစောင့် သို့ဖြစ်မူ အလယ်တံခါးမုခ်၌ နေရာတို့ကို ခင်းထားလော့ဟု (ဆို၏)။ “အသျှင်ကောင်း ပါပြီ”ဟု တံခါးစောင့်သည် ဥပါလိသူကြွယ်၏ စကားကို ဝန်ခံ၍ အလယ်တံခါးမုခ်၌ နေရာတို့ကိုခင်းထား ပြီးလျှင် ဥပါလိသူကြွယ်ထံသို့ ချဉ်းကပ်၍ “အသျှင် အလယ်တံခါးမုခ်၌ နေရာတို့ကိုခင်းထားပြီးပါပြီ၊ သွားရန် အချိန်ကို သင် သိ၏ (သွားရန်မှာ အသျှင်၏ အလိုအတိုင်းပင် ဖြစ်၏)”ဟု (ပြော၏)။
--֍ ၇၃
။ ထိုအခါ ဥပါလိသူကြွယ်သည် အလယ်တံခါးမုခ်သို့ ချဉ်းကပ်၍ ထိုအရပ်ရှိ အဦး အထွတ် အမြတ်အကောင်းမွန်ဆုံးဖြစ်သော နေရာ၌ ကိုယ်တိုင် ထိုင်ပြီးလျှင် တံခါးစောင့်ကို ခေါ်၍ ပြောဆို၏ -"အချင်းတံခါးစောင့် သို့ဖြစ်မူ နာဋ၏သား နိဂဏ္ဌထံသို့ ချဉ်းကပ်၍ အသျှင် အကယ်၍ အလိုရှိပါမူအတွင်းသို့ ဝင်ခဲ့ပါလော့ဟု ဥပါလိသူကြွယ်သည် ပြောလိုက်ပါ၏ဟု ပြောကြားလော့”ဟု (ဆို၏)။ “အသျှင် ကောင်းပါပြီ”ဟု တံခါးစောင့်သည် ဥပါလိသူကြွယ်၏ စကားကို ဝန်ခံ၍ နာဋ၏သား နိဂဏ္ဌထံသို့ ချဉ်းကပ်ပြီးလျှင် ဤစကားကို ပြောဆို၏။ “အသျှင် အလိုရှိပါမူ အတွင်းသို့ ဝင်ခဲ့ပါလော့ဟု ဥပါလိသူကြွယ်သည် ပြောလိုက်ပါ၏”ဟု (ပြောဆို၏)။ထိုအခါ နာဋ၏သား နိဂဏ္ဌသည် များစွာသော နိဂဏ္ဌပရိသတ်နှင့်အတူ အလယ်တံခါးမုခ်သို့ ချဉ်းကပ်လေ၏။ ထိုအခါ ဥပါလိသူကြွယ်သည် ရှေးအခါက နာဋ၏သား နိဂဏ္ဌ အဝေးမှ လာသည်ကိုမြင်ရာအရပ်မှ ခရီးဦးကြိုဆို၍ ထိုအရပ်ရှိ အဦး အထွတ် အမြတ် အကောင်းမွန်ဆုံးဖြစ်သော နေရာကိုကိုယ်ဝတ် အပေါ်ရုံဖြင့် ပွတ်တိုက်၍ ဖေးမကိုင်တွယ်၍ ထိုင်နေစေ၏၊ ယခုအခါ၌ကား ထိုသူကြွယ်သည်ထိုအရပ်ရှိ အဦးအထွတ်အမြတ် အကောင်းမွန်ဆုံးဖြစ်သော နေရာ၌ ကိုယ်တိုင် ထိုင်လျက် နာဋ၏သားနိဂဏ္ဌကို “အသျှင် နေရာတို့သည် ရှိပါကုန်၏၊ အကယ်၍ အလိုရှိပါမူ ထိုင်ပါလော့”ဟု ဆို၏။
ဤသို့ဆိုသော် နာဋ၏သား နိဂဏ္ဌသည် ဥပါလိသူကြွယ်အား- “သူကြွယ် သင် ရူးသလော၊ သူကြွယ်သင် မိုက်သလော၊ ‘အသျှင် အကျွန်ုပ် သွားပါအံ့၊ ရဟန်းဂေါတမအား အပြစ်တင်ချေပါအံ့’ဟု ဆို၍သွားပါလျက် များစွာသော ဝါဒအပေါင်းဖြင့် အစွပ်ခံ၍ ပြန်လာခဲ့၏။ သူကြွယ် ဥပမာသော်ကား ဝှေးသင်းသမား ယောကျ်ားတစ်ယောက်သည် သွား၍ ဝှေးစေ့ အထုတ်ခံရလျက် ပြန်လာရသကဲ့သို့၊ သူကြွယ် ဥပမာတစ်နည်းသော်ကား မျက်လုံးထုတ်သမား ယောကျ်ားတစ်ယောက်သည် သွား၍ မျက်လုံးအထုတ်ခံရလျက် ပြန်လာရသကဲ့သို့၊ သူကြွယ် သင်သည် ဤ ဥပမာများအတူသာလျှင် ‘အသျှင် အကျွန်ုပ်သွားပါအံ့၊ ရဟန်းဂေါတမအား အပြစ်တင်ချေပါအံ့’ဟု ဆို၍ သွားပါလျက် များစွာသော ဝါဒအပေါင်းဖြင့်အစွပ်ခံ၍ ပြန်လာခဲ့၏။ သူကြွယ် သင့်ကို ရဟန်းဂေါတမသည် စိတ်ညှို့၍ လှည့်ပတ်ခြင်းဖြင့် လှည့်ပတ်ထားချေပြီတကား”ဟု ပြောဆို၏။
֍ ၇၄
။ အသျှင် စိတ်ညှို့၍ လှည့်ပတ်ခြင်းသည် အလွန်ကောင်းမွန်ခြင်း ရှိပါ၏၊ အသျှင် စိတ်ညှို့၍ လှည့်ပတ်ခြင်းသည် မွန်မြတ်ခြင်း ရှိပါ၏၊ အသျှင် အကျွန်ုပ်၏ ချစ်လှစွာသော ဆွေမျိုးသားချင်းတို့သည် ဤ စိတ်ညှို့၍ လှည့်ပတ်ခြင်းဖြင့် အညှို့ခံရကုန်ငြားအံ့၊ အသျှင် အကျွန်ုပ်၏ ချစ်လှစွာကုန်သော ဆွေမျိုးသားချင်းတို့မှာလည်း ရှည်မြင့်စွာသော ကာလပတ်လုံး စီးပွါးချမ်းသာခြင်းငှါ ဖြစ်ကုန်ရာပါ၏၊ အသျှင်အလုံးစုံသော မင်းတို့သည်လည်း ဤစိတ်ညှို့၍ လှည့်ပတ်ခြင်းဖြင့် အညှို့ခံရကုန်ငြားအံ့၊ အလုံးစုံသောမင်းတို့မှာလည်း ရှည်မြင့်စွာသော ကာလပတ်လုံး စီးပွါးချမ်းသာခြင်းငှါ ဖြစ်ကုန်ရာပါ၏။အသျှင် အလုံးစုံသော ပုဏ္ဏားတို့သည်လည်း။ပ။ ကုန်သည်တို့သည်လည်း။ပ။ ဆင်းရဲသားတို့သည်လည်း ဤစိတ်ညှို့၍ လှည့်ပတ်ခြင်းဖြင့် အညှို့ခံရကုန်ငြားအံ့၊ အလုံးစုံသော ဆင်းရဲသားတို့မှာလည်း ရှည်မြင့်စွာသော ကာလပတ်လုံး စီးပွါးချမ်းသာခြင်းငှါ ဖြစ်ကုန်ရာပါ၏။ အသျှင် နတ် မာရ်နတ်ဗြဟ္မာနှင့် တကွသော ဩကာသလောကသည်လည်းကောင်း၊ သမဏ ဗြာဟ္မဏ မင်းများ လူများနှင့်တကွသော သတ္တလောကသည်လည်းကောင်း၊ ဤစိတ်ညှို့ ၍ လှည့်ပတ်ခြင်းဖြင့် အညှို့ခံရကုန်ငြားအံ့၊ နတ် မာရ်နတ် ဗြဟ္မာနှင့်တကွသော ဩကာသလောကမှာလည်းကောင်း၊ သမဏ ဗြာဟ္မဏ မင်းများ လူများနှင့် တကွသော သတ္တလောကမှာလည်းကောင်း ရှည်မြင့်စွာသောကာလပတ်လုံး စီးပွါးချမ်းသာခြင်းငှါ ဖြစ်ကုန် ရာပါ၏။ ထို့ကြောင့်သာလျှင် အသျှင် သင့်အားဥပမာပြုပါအံ့၊ ဤလောက၌ အချို့ကုန်သော ပညာရှိ ယောကျ်ားတို့သည် ဥပမာဖြင့်လည်း စကား၏ အနက်သဘောကို သိကြကုန်၏။
--֍ ၇၅
။ အသျှင် ရှေးကဖြစ်ဖူးသည်ကား အိုမင်း ရင့်ရော် ကြီးမြင့်သော အရွယ်သို့ ရောက်ပြီးသော ပုဏ္ဏားတစ်ယောက်အား ပျိုမျစ်နုနယ် ငယ်စွာသော ကိုယ်ဝန်အရင့်အမာ သားဖွားခါနီးဖြစ်သော မယားသည် ရှိ၏၊ ထိုအခါ ထိုသတို့သမီးငယ်သည် ထိုပုဏ္ဏားအိုကြီးကို “ပုဏ္ဏားအိုကြီး သင်သည် သွားပါချေ၊ ဈေးမှ မျောက်ရုပ်ငယ်ကို ဝယ်၍ ဆောင်ယူခဲ့ပါလော့၊ ယင်းမျောက်ရုပ်ငယ်သည် အကျွန်ုပ်သားငယ်၏ ကစားဖွယ်ဖြစ်လတ္တံ့”ဟု ဆို၏။ဤသို့ ဆိုသည်ရှိသော် ထိုပုဏ္ဏားအိုကြီးသည် ထိုသူငယ်မကို “အိုရှင်မ သားဖွားသည့်တိုင်အောင် ဆိုင်းဦးလော့၊ သင်သည် သားယောကျ်ားကို ဖွားမြင်အံ့၊ သင့်သားငယ်၏ ကစားဖွယ်ရာဖြစ်သော မျောက်ထီးရုပ်ကို ဈေးမှ ဝယ်၍ ဆောင်ယူခဲ့ပါအံ့၊ သင်သည် သမီးမိန်းမကို ဖွားမြင်အံ့၊ သင့်သမီးငယ်၏ ကစားဖွယ်ရာဖြစ်သော မျောက်မရုပ်ကို ဈေးမှ ဝယ်၍ ဆောင်ယူခဲ့ပါအံ့”ဟု ဆို၏။
အသျှင် နှစ်ကြိမ်မြောက်လည်း ထိုသတို့သမီးငယ်သည်။ပ။ အသျှင် သုံးကြိမ်မြောက်လည်း ထိုသတို့သမီးငယ်သည် ထိုပုဏ္ဏားအိုကြီးကို “ပုဏ္ဏားအိုကြီး သင်သည် သွားပါချေ၊ ဈေးမှ မျောက်ရုပ်ငယ်ကိုဝယ်၍ ဆောင်ယူခဲ့ပါလော့၊ ယင်းမျောက်ရုပ်ငယ်သည် အကျွန်ုပ်သားငယ်၏ ကစားဖွယ်ဖြစ်လတ္တံ့”ဟုဆို၏။
အသျှင် ထိုအခါ ထိုပုဏ္ဏားအိုကြီးသည် ထိုသတို့သမီးငယ်၌ တပ်မက်စွဲလမ်းသော စိတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ ဈေးမှ မျောက်ရုပ်ငယ်ကို ဝယ်ယူ ဆောင်လာခဲ့၍ ထိုသတို့သမီးငယ်အား “ရှင်မ ဤမျောက်ရုပ်ငယ်ကိုဈေးမှ ဝယ်၍ ဆောင်ယူခဲ့ပြီ၊ ယင်းမျောက်ရုပ်ငယ်သည် သင့်သားငယ်၏ ကစားဖွယ် ဖြစ်လတ္တံ့”ဟုဆို၏။
အသျှင် ဤသို့ဆိုသော် ထိုသတို့သမီးသည် ထိုပုဏ္ဏားအိုကြီးကို “ပုဏ္ဏားအိုကြီး အသင်သည် သွားပါချေ၊ ဤမျောက်ရုပ်ငယ်ကို ယူဆောင်၍ ရတ္တပါဏိမည်သော ပန်းဆိုးသမား၏ သားထံသို့ ကပ်၍အဆွေ ရတ္တပါဏိ ငါသည် ဤမျောက်ရုပ်ငယ်ကို ရိုက်နှက်ဖွပ်လျှော်၍ နှစ်ဖက်လုံး ချောမွေ့အောင် ပြု၍ အဝါရောင်ဆေးဖြင့် ဆိုးထားသည်ကို အလိုရှိ၏ဟူ၍ ပြောဆိုလေ”ဟု ပြောဆို၏။ အသျှင် ထိုအခါပုဏ္ဏား အိုကြီးသည် ထိုသတို့သမီးငယ်၌ တပ်မက်စွဲလမ်းသော စိတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ ထိုမျောက်ရုပ်ငယ်ကိုယူဆောင် ကာ ရတ္တပါဏိမည်သော ပန်းဆိုးသမား၏ သားထံသို့ ချဉ်းကပ်၍ ရတ္တပါဏိမည်သောပန်းဆိုးသမား သားကို “အဆွေ ရတ္တပါဏိ ငါသည် ဤမျောက်ရုပ်ငယ်ကို ရိုက်နှက်ဖွပ်လျှော်၍နှစ်ဖက်လုံး ချောမွေ့ အောင် ပြု၍ အဝါရောင်ဆေးဖြင့် ဆိုးထားသည်ကို အလိုရှိပါ၏”ဟု ပြောဆို၏။ အသျှင် ဤသို့ပြောဆို သော် ရတ္တပါဏိမည်သော ပန်းဆိုးသမား၏ သားသည် ထိုပုဏ္ဏားအိုကြီးကို"အသျှင်ပုဏ္ဏားအိုကြီး သင်၏ မျောက်ရုပ်ငယ်သည် အဆိုးကား ခံနိုင်ပါ၏၊ ရိုက်နှက်ဖွပ်လျှော်မှုကိုမခံနိုင်ပါ၊ ပွတ်တိုက်ခြင်းကို မခံနိုင် ပါ”ဟု ပြောဆို၏။
အသျှင် ဤအတူသာလျှင် မိုက်ကုန်သော နိဂဏ္ဌတို့၏ အယူဝါဒသည် သူမိုက်တို့၏ အစွဲအလမ်း ကိုသာခံနိုင်၏၊ ပညာရှိတို့၏ အစွဲအလမ်းကို မခံနိုင်၊ အစိစစ်ကို မခံနိုင်၊ အစမ်းသပ်ကို မခံနိုင်။ အသျှင်ထိုပုဏ္ဏားအိုကြီးသည် နောက်အခါ၌ ပုဆိုးသစ်အစုံကို ယူဆောင်၍ ရတ္တပါဏိမည်သော ပန်းဆိုး သမား၏သားထံသို့ ချဉ်းကပ်၍ ရတ္တပါဏိမည်သော ပန်းဆိုးသမား၏ သားကို “အဆွေ ရတ္တပါဏိ ငါသည်ဤပုဆိုးသစ်အစုံကို ရိုက်နှက်ဖွပ်လျှော်၍ နှစ်ဖက်လုံး ချောမွေ့အောင် ပြု၍ အဝါရောင်ဆေးဖြင့်ဆိုးထားသည်ကို အလိုရှိ၏”ဟု ပြောဆို၏။ အသျှင် ဤသို့ ပြောဆိုသော် ရတ္တပါဏိမည်သော ပန်းဆိုးသမား၏ သားသည် ထိုပုဏ္ဏားအိုကြီးကို “အသျှင်ပုဏ္ဏားအိုကြီး သင်၏ ဤပုဆိုးအစုံသည် အဆိုးကိုလည်း ခံနိုင်ပါ၏၊ အရိုက်အနှက် အဖွပ်အလျှော်ကိုလည်း ခံနိုင်ပါ၏၊ အပွတ်အတိုက်ကိုလည်း ခံနိုင်ပါ၏”ဟု ပြောဆို၏။
--အသျှင် ဤအတူသာလျှင် ပူဇော်အထူးကို ခံတော်မူထိုက်သော (အလုံးစုံသောတရားတို့ကို) ကိုယ်တိုင်မှန်စွာ သိတော်မူသော ထိုမြတ်စွာဘုရား၏ အယူဝါဒသည် ပညာရှိတို့၏ အစွဲအလမ်းကို ခံနိုင်၏။ သူမိုက်တို့၏ အစွဲအလမ်းကို မခံနိုင်၊ အစိစစ်ကိုလည်း ခံနိုင်၏၊ အစမ်းသပ်ကိုလည်း ခံနိုင်၏ဟု (ဆို၏)။
သူကြွယ် သင့်ကို မင်းနှင့် တကွသော ပရိသတ်သည် “ဥပါလိသူကြွယ်သည် နာဋ၏သား နိဂဏ္ဌ၏တပည့်တည်း”ဟု သိ၏။ သူကြွယ် (ယခုအခါ) သင့်ကို မည်သူ၏ တပည့်ဟု မှတ်ကြရပါကုန်အံ့နည်းဟု (မေး၏)။ ဤသို့ဆိုသော် ဥပါလိသူကြွယ်သည် နေရာမှ ထ၍ ပခုံးတစ်ဖက်၌ ကိုယ်ဝတ်ကို စံပယ်တင်လျက် မြတ်စွာဘုရား ရှိတော်မူရာအရပ်သို့ လက်အုပ်ချီကာ နာဋ၏သား နိဂဏ္ဌကို “အသျှင် ထိုသို့ဖြစ်မူ့ အကျွန်ုပ်သည် မည်သူ၏ တပည့်ဖြစ်သည်ကို နားထောင်လော့”ဟု ဆိုလေ၏ -
֍ ၇၆
။ အကျွန်ုပ်သည် မြဲမြံသောပညာရှိတော်မူသော၊ မောဟကင်းဝေးတော်မူ ပြီးသော၊ ငြောင့်တံသင်းတို့ကို ဖျက်ဆီးတော်မူပြီးသော၊ အောင်ပြီးသော အောင်ပွဲရှိ တော်မူသော၊ ဆင်းရဲကင်းဝေးတော်မူပြီးသော၊ ညီမျှသော စိတ်ရှိတော်မူသော၊ ကြီးပွားသောအကျင့်သီလရှိတော်မူသော၊ ကောင်းမြတ်သော ပညာရှိတော်မူသော၊ ရာဂအစရှိသော အဆိပ်ကိုလွန်မြောက်တော်မူပြီးသော၊ ရာဂအညစ်အကြေး ကင်းဝေးတော်မူပြီးသော ထို မြတ်စွာဘုရား၏တပည့်ဖြစ်ပေ၏။အကျွန်ုပ်သည် တွေးတော ယုံမှားခြင်း ကင်းတော်မူသော၊ နှစ်သက်သောစိတ်ရှိ တော်မူသော၊ လောကသားတို့၏ တပ်မက်စရာတို့ကို ပျို့အန်တော်မူပြီးသော၊ မုဒိတာတရားရှိတော်မူသော၊ ပြုပြီးသောရဟန်းကိစ္စရှိတော်မူသော၊ လူတွင်ထူးကဲ တစ်ယောက်တည်းသာ ဖြစ်တော်မူသော၊ အဆုံးဘဝကိုယ်ကာယကို ဆောင်တတ် သော၊ ထူးမြတ်သောလူ ဖြစ်တော်မူသော၊ ခိုင်းနှိုင်းစရာဥပမာရှိတော်မမူသော၊ ကိလေသာမြူကြေး ကင်းဝေးတော်မူသော ထိုမြတ်စွာဘုရား၏ တပည့်ဖြစ်ပေ၏။
အကျွန်ုပ်သည် ယုံမှားရှိတော်မမူသော၊ လိမ္မာယဉ်ကျေးတော်မူသော၊ သတ္တဝါတို့ ၏ ရှေ့ဆောင်တစ်ဆူဖြစ်တော်မူသော၊ မြတ်သော ရထားထိန်းဖြစ်တော်မူသော၊ မိမိထက် ကဲလွန်သူ ရှိတော်မမူသော၊ စင်ကြယ်သော တရားရှိတော်မူသော၊ ယုံမှား ခြင်းကင်းတော်မူပြီးသော၊ ပညာတော်ရောင်ဖြင့်ထွန်းပြောင်တောက်ပတော်မူပြီး သော၊ မာန်တံခွန်ကို ကုန်စင်အောင် ဖြတ်တော်မူပြီးသော၊ လုံ့လဝီရိယရှိတော်မူ သော ထိုမြတ်စွာဘုရား၏ တပည့်ဖြစ်ပေ၏။
အကျွန်ုပ်သည် ရဲရင့်သူတို့တွင် ပြိုင်ဘက်ကင်းတော်မူသော၊ နှိုင်းယှဉ်အပ်သောသူ ရှိတော်မမူသော၊ နက်နဲသော ဂုဏ်ရှိတော်မူသော၊ အရဟတ္တမဂ်ဉာဏ်သို့ ရောက် တော်မူပြီးသော၊ ဘေးမဲ့ခြင်းကိုပြုတော်မူတတ်သော၊ ဉာဏ်နှင့် ပြည့်စုံတော်မူပြီးသော တရားတော်၌သာ တည်တော်မူသော၊ စောင့်စည်းထားသော ကိုယ်စိတ်ရှိ တော်မူသော၊ ရာဂအစရှိသော ကပ်ငြိခြင်းကိုလွန်မြောက်တော်မူပြီးသော၊ ကိလေသာရန်အပေါင်းမှ ကောင်းကောင်းကြီး လွတ်မြောက်တော်မူပြီးသောထို မြတ်စွာဘုရား၏ တပည့်ဖြစ်ပေ၏။
အကျွန်ုပ်သည် အကြောင်းလေးပါးတို့ဖြင့် အပြစ်ကင်းတော်မူသော၊ ဆိတ်ငြိမ်သော ကျောင်းနေရာ၌ သာနေတော်မူသော၊ ကုန်ပြီးသော သံယောဇဉ်ရှိတော်မူသော၊ ခပ်သိမ်းသော ဆင်းရဲမှ လွတ်မြောက်တော်မူပြီးသော၊ တိုင်ပင်သင့်သော ပညာရှိတော်မူသော၊ ခါတွက်အပ်ပြီးသော ကိလေသာရှိတော်မူသော၊ ချထားပြီးသော မာန်တံခွန်ရှိတော်မူသော၊ ရာဂကင်းတော်မူပြီးသော၊ ယဉ်ကျေးတော်မူပြီးသော၊ ပပဉ္စတရားတို့ကို ပယ်ရှားတော်မူပြီးသော ထိုမြတ်စွာဘုရား၏တပည့်ဖြစ်ပေ၏။
အကျွန်ုပ်သည် (ဝိပဿီစသော) ဘုရားသျှင်တို့တွင် ခုနစ်ဆူမြောက် ဖြစ်တော်မူသော၊ ကောက်ကျစ်စဉ်းလဲခြင်းမှ ကင်းဝေးတော်မူသော၊ ဝိဇ္ဇာဉာဏ်သုံးပါးနှင့် ပြည့်စုံတော်မူသော၊ မြတ်သောသဗ္ဗညုအဖြစ်သို့ ရောက်တော်မူသော၊ ကိလေသာ အညစ် အကြေးတို့ကိုဆေးကြောသုတ်သင်တော်မူပြီးသော၊ ဂါထာဖွဲ့ခြင်း၌ လိမ္မာ တော်မူထသော၊ ကိုယ်စိတ်နှစ်ပါးငြိမ်းအေးတော်မူပြီးသော၊ သိသင့်သည်ကို သိတော်မူသော၊ ဓမ္မဒါန အလှူတော်ကို ဦးစွာပေးလှူတော်မူတတ်သော၊ သည်းခံခြင်းငှါ စွမ်းနိုင်တော်မူသော ထိုမြတ်စွာဘုရား၏ တပည့်ဖြစ်ပေ၏။
--အကျွန်ုပ်သည် သူမြတ်ဖြစ်တော်မူသော၊ ပွါးများအပ်ပြီးသောစိတ်ရှိတော်မူသော၊ ရအပ် ရသင့်ရောက်အပ် ရောက်သင့်သော ဂုဏ်ကျေးဇူးတို့ကို ရတော်မူ ရောက် တော်မူပြီးသော၊ အနက်အဓိပ္ပါယ်သဘာဝတို့ကို အကျယ်ချဲ့၍ ပြတော်မူတတ်သော၊ သတိနှင့် ပြည့်စုံတော်မူသော၊ ထူးသောဉာဏ်ဖြင့်ရှုမြင်တော်မူတတ်သော၊ ကာမဂုဏ်တို့၌ ညွတ်ခြင်းကင်းတော်မူသော၊ ကာမဂုဏ်တို့၌တိမ်းခြင်းကင်းတော်မူ သော၊ တဏှာမှ ကင်းဝေးတော်မူသော၊ စိတ်တန်ခိုးရှိသည့် အဖြစ်သို့ ရောက်တော်မူပြီးသော ထိုမြတ်စွာဘုရား၏ တပည့်ဖြစ်ပေ၏။
အကျွန်ုပ်သည် ကောင်းစွာ ထင်ရှားကျော်စောတော်မူသော၊ ဈာန်တရားကို ဝင်စားတော်မူလေ့ရှိသော၊ ကိလေသာတို့သို့ အစဉ်မလိုက်သော စိတ်ရှိတော်မူသော၊ ကိလေသာအညစ်အကြေးတို့မှစင်ကြယ်တော်မူသော၊ ကိလေသာတည်းဟူသော နှောင်ဖွဲ့ခြင်းမှ ကင်းဝေးတော်မူသော၊ အကျိုးစီးပွါးကိုပြုတော်မူသော၊ (ကိလေသာတို့မှ) ကင်းဆိတ်တော်မူသော၊ အထွတ်အထိပ်သို့ ရောက်တော်မူပြီး သော၊ သံသရာဝဋ်မှ ကူးမြောက်တော်မူပြီးသော၊ သတ္တဝါတို့ကို သံသရာမှ ကူးမြောက်စေတော်မူတတ်သောထိုမြတ်စွာဘုရား၏ တပည့်ဖြစ်ပေ၏။
အကျွန်ုပ်သည် ငြိမ်သက်သော ဣန္ဒြေရှိတော်မူသော၊ မြေကြီးပမာ ကြီးကျယ် သောပညာရှိတော်မူသော၊ များမြတ်သော ပညာရှိတော်မူသော၊ ကင်းဝေးသော လောဘရှိ တော်မူသော၊ ရှေးဘုရားသျှင်တို့နှင့် တူစွာ လာခြင်းဖြစ်ခြင်းရှိတော်မူသော၊ ကောင်းသောစကားကိုသာဆိုတော်မူတတ်သော၊ တုဘက်ကင်းပြီး တစ်ဦးတည်းသော ပုဂ္ဂိုလ်မြတ်ဖြစ်တော်မူသော၊ ပြိုင်ဘက်ကင်းတော်မူသော၊ ကေသရာဇာ ခြင်္သေ့မင်းကဲ့သို့ ရဲတင်းသောစိတ်ရှိတော်မူသော၊ နူးညံ့သိမ်မွေ့သော ပညာရှိတော်မူ သော ထိုမြတ်စွာဘုရား၏ တပည့်ဖြစ်ပေ၏။
အကျွန်ုပ်သည် ဖြတ်ပြီးသော တဏှာရှိတော်မူသော၊ ညေယျဓံငါးပါးကို သိတော် မူပြီးသော၊ ကင်းပြီးသော ကိလေသာအငွေ့အသက်ရှိတော်မူသော၊ တဏှာဒိဋ္ဌိတို့ဖြင့် မလိမ်း ကျံအပ်သော၊ အဝေးမှဆောင်ယူ၍ လှူအပ်သော အလှူကို ခံတော်မူ ထိုက်သော၊ ပူဇော်အပ်သော နတ်ဖြစ်တော်မူသော၊ ပုဂ္ဂိုလ်မွန် ပုဂ္ဂိုလ်မြတ်ဖြစ်တော် မူသော၊ အတူရှိတော်မမူသော၊ လောကအလုံးတွင်အကြီးမြတ်ဆုံးဖြစ်တော်မူသော၊ ရောက်အပ် ရအပ်ပြီးသော အခြံအရံ အကျော်အစောရှိတော်မူသောထိုမြတ်စွာ ဘုရား၏ တပည့်ဖြစ်ပေ၏ဟု (ဆိုလေ၏)။
֍ ၇၇
။ သူကြွယ် သင်သည် ရဟန်းဂေါတမ၏ ဤဂုဏ်ကျေးဇူးတို့ကို အဘယ်အခါက ဖွဲ့ဆိုသီကုံးထားသနည်းဟု (မေး၏)။ အသျှင် ဥပမာသော်ကား အထူးထူးသော ပန်းတို့ဖြင့် စုပေါင်းထားသော ပန်းစုပန်းပုံသည် ရှိလေရာ၏၊ ထိုပန်းပုံကို ပန်းကုံးခြင်း၌ လိမ္မာသော ပန်းသည်သည်လည်းကောင်း၊ ထိုပန်းသည်၏ တပည့်သည်လည်းကောင်း ဆန်းကြယ်သော ပန်းကုံးကို သီကုံးလေရာသကဲ့သို့၊ ဤအတူသာလျှင် ထိုမြတ်စွာဘုရားသည် များစွာသော ဂုဏ်ကျေးဇူးရှိတော်မူ၏၊ အရာမက များပြားလှသော ဂုဏ်ကျေးဇူး ရှိတော်မူ၏။ အသျှင် ချီးကျူးထိုက်သူ၏ ဂုဏ်ကျေးဇူးကို အဘယ်သူ မချီးကျူးဘဲ နေနိုင်ပါအံ့နည်းဟု (ဆို၏)။ ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားအား ပူဇော်သကာ ပြုသည်ကို သည်းမခံနိုင်ရကား ထိုနေရာ၌ပင် နာဋ၏သား နိဂဏ္ဌ၏ ခံတွင်းမှ လောလောပူသော သွေးသည် အန်ထွက်လေ၏။ခြောက်ခုမြောက် ဥပါလိသုတ် ပြီး၏။
--၇-ကုက္ကုရဝတိကသုတ်
֍ ၇၈
။ အကျွန်ုပ်သည် ဤသို့ ကြားနာခဲ့ရပါသည်-အခါတစ်ပါး၌ မြတ်စွာဘုရားသည် ကောလိယတိုင်း ဟလိဒ္ဒဝသနမည်သော နိဂုံး၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူ၏။ ထိုအခါ ကောလိယ၏သား နွားကျင့်ကျင့်သော ပုဏ္ဏသည်လည်းကောင်း၊ အဝတ်မဝတ်သောခွေးကျင့်ကျင့်သော သေနိယသည်လည်းကောင်း မြတ်စွာဘုရားထံသို့ ချဉ်းကပ်ကြပြီးလျှင် ကောလိယ၏သား နွားကျင့်ကျင့်သော ပုဏ္ဏသည် ရိုသေစွာ ရှိခိုး၍ တစ်ခုသော နေရာ၌ ထိုင်နေ၏။
အဝတ်မဝတ်သော ခွေးကျင့်ကျင့်သော သေနိယသည်ကား မြတ်စွာဘုရားနှင့်အတူ ဝမ်းမြောက်ဝမ်း သာ့ပြောဆို၏၊ ဝမ်းမြောက်ဖွယ် အမှတ်ရဖွယ် စကားကို ပြောဆိုပြီးဆုံးစေ၍ ခွေးကဲ့သို့ ခွေ၍ တစ်ခု သောနေရာ၌ နေ၏။ တစ်ခုသော နေရာ၌ ထိုင်နေသော ကောလိယ၏သား နွားကျင့်ကျင့်သော ပုဏ္ဏ သည်မြတ်စွာဘုရားကို-
“အသျှင်ဘုရား အဝတ်မဝတ်သော ခွေးကျင့်ကျင့်သော ဤသေနိယသည် ပြုနိုင်ခဲသည်ကို ပြု၏၊ မြေ၌ပစ်ချထားသော အစာကို စား၏၊ ထိုသေနိယသည် ထိုခွေးကျင့်ကို ရှည်မြင့်စွာသော ကာလပတ်လုံးပြည့်စုံစွာ ဆောက်တည်ထား၏၊ ထိုသေနိယ၏ လားရာကား အဘယ်ပါနည်း၊ တမလွန်လောကသည်ကားအဘယ်ပါနည်း”ဟု လျှောက်၏။ ပုဏ္ဏ မသင့်လျော်ချေ၊ ဤပြဿနာ ရှိစေဦးလော့၊ ငါ့ကို ဤပြဿနာကိုမမေးလင့်ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။ နှစ်ကြိမ်မြောက်လည်း ကောလိယ၏သား နွားကျင့်ကျင့်သောပုဏ္ဏသည်။ပ။ သုံးကြိမ်မြောက်လည်း ကောလိယ၏သား နွားကျင့်ကျင့်သော ပုဏ္ဏသည် မြတ်စွာဘုရားကို-"အသျှင် ဘုရား အဝတ်မဝတ်သော ခွေးကျင့်ကျင့်သော ဤသေနိယသည် ပြုနိုင်ခဲသည်ကို ပြု၏၊ မြေ၌ပစ်ချထား သော အစာကို စား၏၊ ထိုသေနိယသည် ထိုခွေးကျင့်ကို ရှည်မြင့်စွာသော ကာလပတ်လုံးပြည့်စုံစွာ ဆောက်တည်ထား၏၊ ထိုသေနိယ၏ လားရာကား အဘယ်ပါနည်း၊ တမလွန်လောကသည်ကားအဘယ်ပါ နည်း”ဟု လျှောက်၏။
֍ ၇၉
။ ပုဏ္ဏ ငါသည် သင့်အား “ပုဏ္ဏ မသင့်လျော်ချေ၊ ဤပြဿနာ ရှိစေဦးလော့၊ ငါ့ကို ဤပြဿနာကို မမေးလင့်”ဟု ဆိုသော်လည်း မရခဲ့၊ သို့ဖြစ်၍ သင့်အား ငါ ဖြေကြားတော့အံ့။ ပုဏ္ဏအချို့ သောသူသည် ခွေးကျင့်ကို ပြည့်ပြည့်စုံစုံ မပြတ်မလပ် ပွါးများ၏၊ ခွေးအလေ့အထကို ပြည့်ပြည့်စုံစုံမပြတ်မလပ် ပွါးများ၏၊ ခွေးစိတ်ကို ပြည့်ပြည့်စုံစုံ မပြတ်မလပ် ပွါးများ၏၊ ခွေးအမူအရာကို ပြည့်ပြည့်စုံစုံ မပြတ်မလပ် ပွါးများ၏၊ ထိုသူသည် ခွေးကျင့်ကို ပြည့်ပြည့်စုံစုံ မပြတ်မလပ် ပွါးများ၍ခွေးအလေ့အထကို ပြည့်ပြည့်စုံစုံ မပြတ်မလပ် ပွါးများ၍ ခွေးစိတ်ကို ပြည့်ပြည့်စုံစုံ မပြတ်မလပ် ပွါးများ၍ခွေးအမူအရာကို ပြည့်ပြည့်စုံစုံ မပြတ်မလပ် ပွါးများ၍ ကိုယ်ခန္ဓာ ပျက်ဆီး၍ သေပြီးသည်မှ နောက်၌ခွေးတို့၏ အပေါင်းအဖော်အဖြစ်သို့ ရောက်ရလေ၏၊ ထိုသူမှာ “ငါသည် ဤအလေ့အထ ဤဝတ်ဤခြိုးခြံသောအကျင့် ဤမြတ်သောအကျင့်ဖြင့် ထင်ရှားသော နတ်သော်လည်းကောင်း၊ မထင်ရှားသောနတ်သော်လည်းကောင်း ဖြစ်ရအံ့”ဟု အကယ်၍ အယူအစွဲ ရှိငြားအံ့၊ ထိုအယူ အစွဲသည် မှားသောအယူအစွဲဖြစ်၏။ ပုဏ္ဏ မှားသော အယူအစွဲရှိသောသူ၏ ငရဲ၊ သို့မဟုတ် တိရစ္ဆာန်မျိုး ဟူသောလားရာနှစ်မျိုးတို့တွင် တစ်မျိုးမျိုးသော လားရာကို ငါဆို၏။ ပုဏ္ဏ ဤသို့လျှင် ခွေးကျင့်နှင့် ပြည့်စုံလတ်သော် ခွေးတို့၏ အပေါင်းအဖော်အဖြစ်သို့ ရောက်ရ၏၊ မပြည့်စုံလတ်သော် ငရဲသို့ ရောက်ရ၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။ ဤသို့ မိန့်ကြားတော်မူလတ်သော် အဝတ်မဝတ်သော ခွေးကျင့်ကျင့်သော သေနိယသည်ငို၏၊ မျက်ရည်ကျ၏။ --ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားသည် ကောလိယ၏သား နွားကျင့်ကျင့်သော ပုဏ္ဏကို “ပုဏ္ဏ ငါသည် သင့်အား'ပုဏ္ဏ မသင့်လျော်ချေ၊ ဤပြဿနာ ရှိစေဦးလော့၊ ငါ့ကို ဤပြဿနာကို မမေးလင့်’ဟု ဆိုသော်လည်းမရခဲ့ချေ”ဟု မိန့်တော်မူ၏။ “အသျှင်ဘုရား အကျွန်ုပ်ကို မြတ်စွာဘုရား ဤသို့ မိန့်တော်မူသည်ကိုအကျွန်ုပ် မငိုပါ၊ အသျှင်ဘုရား စင်စစ်အားဖြင့် အကျွန်ုပ်သည် ဤခွေးကျင့်ကို ရှည်မြင့်စွာသောကာလပတ်လုံး ပြည့်ပြည့်စုံစုံ ဆောက်တည်ထားမိပါ၏၊ ထို့ကြောင့် ငိုကြွေးမိပါ၏။ အသျှင်ဘုရားကောလိယ၏ သားဖြစ်သော ဤပုဏ္ဏသည် နွားကျင့်ကျင့်ပါ၏၊ ထိုပုဏ္ဏသည် ရှည်မြင့် စွာသောကာလပတ်လုံး နွားကျင့်ကို ပြည့်ပြည့်စုံစုံ ဆောက်တည်ထား ပါ၏၊ ထိုပုဏ္ဏ၏ လားရာကားအဘယ်ပါနည်း၊ တမလွန် လောကသည်ကား အဘယ်ပါနည်း”ဟု လျှောက်၏။ သေနိယ မသင့်လျော်ချေ၊ ဤပြဿနာ ရှိစေဦးလော့၊ ငါ့ကို ဤပြဿနာကို မမေးလင့်’ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။ နှစ်ကြိမ်မြောက်လည်း အဝတ်မဝတ်သော သေနိယသည်။ပ။ သုံးကြိမ်မြောက်လည်း အဝတ်မဝတ်သော ခွေးကျင့်ကျင့်သော သေနိယသည် မြတ်စွာဘုရားကို - “အရှင်ဘုရား ကောလိယ၏သား ဤပုဏ္ဏသည် နွားကျင့်ကျင့်ပါ၏၊ ထိုပုဏ္ဏသည် ရှည်မြင့်စွာသော ကာလပတ်လုံး နွားကျင့်ကို ပြည့်ပြည့်စုံစုံ ဆောက်တည်ထားပါ၏၊ ထိုပုဏ္ဏ၏ လားရာကား အဘယ်ပါနည်း၊ တမလွန်လောကသည်ကား အဘယ်ပါနည်း”ဟုလျှောက်၏။
֍ ၈၀
။ သေနိယ ငါသည် သင့်အား “သေနိယ မသင့်လျော်ချေ၊ ဤပြဿနာ ရှိစေဦးလော့၊ ငါ့ကိုဤပြဿနာကို မမေးလင့်”ဟု ဆိုသော်လည်း မရခဲ့၊ သို့ဖြစ်၍ သင့်အား ငါ့ဖြေကြားတော့အံ့။ သေနိယ အချို့ သောသူသည် နွားကျင့်ကို ပြည့်ပြည့်စုံစုံ မပြတ်မလပ် ပွါးများ၏၊ နွားအလေ့အထကိုပြည့်ပြည့်စုံစုံ မပြတ်မလပ် ပွါးများ၏၊ နွားစိတ်ကို ပြည့်ပြည့်စုံစုံ မပြတ်မလပ် ပွါးများ၏၊ နွားအမူအရာကိုပြည့် ပြည့်စုံစုံ မပြတ်မလပ် ပွါးများ၏။ထိုသူသည် နွားကျင့်ကို ပြည့်ပြည့်စုံစုံ မပြတ်မလပ် ပွါးများ၍ နွားအလေ့အထကို ပြည့်ပြည့်စုံစုံမပြတ်မလပ် ပွါးများ၍ နွားစိတ်ကို ပြည့်ပြည့်စုံစုံ မပြတ်မလပ် ပွါးများ၍ နွားအမူအရာကို ပြည့်ပြည့်စုံစုံမပြတ်မလပ် ပွါးများ၍ ကိုယ်ခန္ဓာ ပျက်စီး၍ သေပြီးသည်မှ နောက်၌ နွားတို့၏ အပေါင်းအဖော်အဖြစ်သို့ရောက်ရ၏၊ ထိုသူမှာ “ငါသည် ဤအလေ့အထ ဤဝတ် ဤခြိုးခြံသော အကျင့် ဤမြတ်သောအကျင့်ဖြင့် ထင်ရှားသော နတ်သော်လည်းကောင်း၊ မထင်ရှားသော နတ်သော်လည်းကောင်း ဖြစ်အံ့”ဟုအကယ်၍ အယူအစွဲ ရှိငြားအံ့။ ထိုအယူအစွဲသည် မှားသော အယူအစွဲ ဖြစ်၏။ သေနိယ မှားသောအယူအစွဲ ရှိသောသူ၏ ငရဲ၊ သို့မဟုတ် တိရစ္ဆာန်မျိုးဟူသော လားရာ နှစ်မျိုးတို့တွင် တစ်မျိုးမျိုးသောလားရာကို ငါဆို၏။ သေနိယ ဤသို့လျှင် နွားအကျင့်နှင့် ပြည့်စုံလတ်သော် နွားတို့၏အပေါင်းအဖော်အဖြစ်သို့ ရောက်ရ ၏၊ မပြည့်စုံလတ်သော် ငရဲသို့ ရောက်ရ၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။ ဤသို့မိန့်တော်မူသော် ကောလိယ၏သား နွားကျင့်ကျင့်သော ပုဏ္ဏသည် ငို၏၊ မျက်ရည်ကျ၏။
ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားသည် အဝတ်မဝတ်သော ခွေးကျင့်ကျင့်သော သေနိယကို-"သေနိယ ငါသည်သင့်အား ‘သေနိယ မသင့်လျော်ချေ၊ ဤပြဿနာ ရှိစေဦးလော့၊ ငါ့ကို ဤပြဿနာကို မမေးလင့်’ဟုဆိုသော်လည်း မရခဲ့ချေ”ဟု မိန့်တော်မူ၏။ “အသျှင်ဘုရား အကျွန်ုပ်ကို မြတ်စွာဘုရား ဤသို့ မိန့်ကြားတော်မူသည်ကို အကျွန်ုပ် မငိုပါ၊ အသျှင်ဘုရား စင်စစ်အားဖြင့် အကျွန်ုပ်သည် ဤနွားကျင့်ကို ရှည်မြင့်စွာသော ကာလပတ်လုံး ပြည့်ပြည့်စုံစုံ ဆောက်တည်ထားမိပါ၏၊ ထို့ကြောင့် ငိုကြွေးမိပါ၏၊ အသျှင်ဘုရား တပည့်တော်သည် မြတ်စွာဘုရား၌ ဤသို့ ကြည်ညိုပါ၏၊ အကျွန်ုပ်သည် ဤနွားကျင့်ကိုစွန့်နိုင်မည့် အခြင်းအရာအားဖြင့်, အဝတ်မဝတ်သော ခွေးကျင့် ကျင့်သော ဤသေနိယသည်လည်းထိုခွေးကျင့်ကို စွန့်နိုင်မည့် အခြင်းအရာအားဖြင့် မြတ်စွာဘုရားသည် တရားဟောခြင်းငှါ စွမ်းနိုင်၏ဟု (ယုံကြည်ပါ၏)”ဟု (လျှောက်၏)။
ပုဏ္ဏ သို့ဖြစ်လျှင် နာလော့၊ ကောင်းစွာ နှလုံးသွင်းလော့၊ ဟောကြားပေအံ့ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။ “အသျှင်ဘုရား ကောင်းပါပြီ”ဟု ကောလိယ၏သား နွားကျင့်ကျင့်သော ပုဏ္ဏသည် မြတ်စွာဘုရား၏စကားကို ဝန်ခံ၏။ မြတ်စွာဘုရားသည် ဤစကားကို မိန့်တော်မူ၏-
--֍ ၈၁
။ ပုဏ္ဏ ငါကိုယ်တိုင် ထူးသော ဉာဏ်ဖြင့် သိ၍ မျက်မှောက် ပြုကာ ဟောကြားထားသောကံတို့သည် ဤလေးပါးတို့တည်း။ အဘယ်လေးပါးတို့နည်း- မည်းညစ်၍ မည်းညစ်သောအကျိုးရှိသောကံ၊ ဖြူစင်၍ ဖြူစင်သော အကျိုးရှိသောကံ၊ အမည်း အဖြူရောသည်ဖြစ်၍ အမည်း အဖြူရောသောအကျိုးရှိသောကံ၊ အမည်းအညစ်လည်းမဟုတ် အဖြူလည်းမဟုတ်သည်ဖြစ်၍, အမည်းအညစ်လည်းမဟုတ် အဖြူလည်းမဟုတ်သော အကျိုးရှိသော ကံကုန်ခြင်းကို ဖြစ်စေတတ်သည့် ကံသည် ရှိ၏၊ (ဤလေးပါးတို့တည်း)။ပုဏ္ဏ မည်းညစ်၍ မည်းညစ်သောအကျိုးရှိသော ကံဟူသည် အဘယ်နည်း-ပုဏ္ဏ အချို့သော သူသည့်ဆင်းရဲ (ကြောင်းဖြစ်) သော ကိုယ်ဖြင့် ပြုလုပ်မှု ‘ကာယသင်္ခါရ'ကို ပြုလုပ်၏၊ ဆင်းရဲ (ကြောင်းဖြစ်) သော နှုတ်ဖြင့် ပြုလုပ်မှု ‘ဝစီသင်္ခါရ’ ကို ပြုလုပ်၏၊ ဆင်းရဲ (ကြောင်းဖြစ်) သော စိတ်ဖြင့် ပြုလုပ်မှု'မနောသင်္ခါရ’ ကို ပြုလုပ်၏။ ထိုသူသည် ဆင်းရဲ (ကြောင်းဖြစ်) သော ကိုယ်ဖြင့် ပြုလုပ်မှုကို ပြုလုပ်သောကြောင့်၊ ဆင်းရဲ (ကြောင်းဖြစ်) သော နှုတ်ဖြင့် ပြုလုပ်မှုကို ပြုလုပ်သောကြောင့်၊ ဆင်းရဲ (ကြောင်းဖြစ်) သော စိတ်ဖြင့် ပြုလုပ်မှုကို ပြုလုပ်သောကြောင့် ဆင်းရဲသော လောကသို့ ရောက်ရ၏၊ ဆင်းရဲသောလောကသို့ ရောက်ရသော ထိုသူ့ကို ဆင်းရဲသော အတွေ့အထိတို့သည် တွေ့ထိကုန်၏၊ ထိုသူသည်ဆင်းရဲသော အတွေ့အထိတို့ တွေ့ထိသည်ရှိသော် စင်စစ် ဆင်းရဲသော ဝေဒနာကို ခံစားရ၏၊ ငရဲသို့ကျခံရသော သတ္တဝါတို့ကဲ့သို့တည်း။ ပုဏ္ဏ ဤသို့လျှင် ကံကြောင့် သတ္တဝါ၏ ဖြစ်ပေါ်ခြင်းသည် ဖြစ်၏၊ ပြုလုပ်သော ကံကြောင့်သာလျှင် ဖြစ်ပေါ်၍ လာ၏၊ ထိုဖြစ်ပေါ်လာသော သတ္တဝါကိုအတွေ့အထိတို့သည် တွေ့ထိကြကုန်၏၊ ပုဏ္ဏ ဤသို့လည်း ‘သတ္တဝါတို့သည် ကံသာလျှင် အမွေဥစ္စာရှိကုန်၏’ ဟူ၍ ငါ ဟောကြား၏။ ပုဏ္ဏ ဤကံကို မည်းညစ်၍ မည်းညစ်သော အကျိုးရှိသော ကံဟူ၍ဆိုရ၏။ (၁)
ပုဏ္ဏ ဖြူစင်၍ ဖြူစင်သောအကျိုးရှိသော ကံဟူသည် အဘယ်နည်း-ပုဏ္ဏ အချို့သောသူသည်မဆင်းရဲ (ကြောင်းဖြစ်) သော ကိုယ်ဖြင့် ပြုလုပ်မှုကို ပြုလုပ်၏၊ မဆင်းရဲ (ကြောင်းဖြစ်) သော နှုတ်ဖြင့်ပြုလုပ်မှုကို ပြုလုပ်၏၊ မဆင်းရဲ (ကြောင်းဖြစ်) သော စိတ်ဖြင့် ပြုလုပ်မှုကို ပြုလုပ်၏၊ ထိုသူသည် ထိုမဆင်းရဲ (ကြောင်းဖြစ်) သော ကိုယ်ဖြင့် ပြုလုပ်မှုကို ပြုလုပ်သောကြောင့်၊ မဆင်းရဲ (ကြောင်းဖြစ်) သောနှုတ်ဖြင့် ပြုလုပ်မှုကို ပြုလုပ်သောကြောင့်၊ မဆင်းရဲ (ကြောင်းဖြစ်) သော စိတ်ဖြင့် ပြုလုပ်မှုကို ပြုလုပ်သောကြောင့် မဆင်းရဲသော လောကသို့ ရောက်ရ၏၊ မဆင်းရဲသော လောကသို့ ရောက်သော ထိုသူ့ကိုမဆင်းရဲသော အတွေ့အထိတို့သည် တွေ့ထိကုန်၏၊ ထိုသူသည် မဆင်းရဲသော အတွေ့အထိတို့ တွေ့ထိသည်ရှိသော် စင်စစ် ချမ်းသာသော ဝေဒနာကို ခံစားရ၏၊ သုဘကိဏှာ ဗြဟ္မာတို့ကဲ့သို့တည်း။ ပုဏ္ဏဤသို့လျှင် ကံကြောင့် သတ္တဝါ၏ ဖြစ်ပေါ်လာခြင်းသည် ဖြစ်၏။ ပြုလုပ်သော ကံကြောင့်သာလျှင်ဖြစ်ပေါ် ၍ လာ၏၊ ထိုဖြစ်ပေါ်လာသော သတ္တဝါကို အတွေ့အထိတို့သည် တွေ့ထိကုန်၏၊ ပုဏ္ဏဤသို့လည်း ‘သတ္တဝါတို့သည် ကံသာလျှင် အမွေဥစ္စာ ရှိကုန်၏’ ဟူ၍ ငါ ဟောကြား၏။ ပုဏ္ဏ ဤကံကိုဖြူစင်၍ ဖြူစင်သောအကျိုးရှိသော ကံဟူ၍ ဆိုရ၏။ (၂)
ပုဏ္ဏ အမည်းအဖြူရောသည်ဖြစ်၍ အမည်းအဖြူရောသော အကျိုးရှိသော ကံဟူသည် အဘယ် နည်း-ပုဏ္ဏ အချို့သောသူသည် ဆင်းရဲ (ကြောင်းဖြစ်) သော ကိုယ်ဖြင့် ပြုလုပ်မှုကိုလည်းကောင်း၊ မဆင်းရဲ (ကြောင်းဖြစ်) သော ကိုယ်ဖြင့် ပြုလုပ်မှုကိုလည်းကောင်း၊ ပြုလုပ်၏၊ ဆင်းရဲ (ကြောင်းဖြစ်) သောနှုတ်ဖြင့် ပြုလုပ်မှုကိုလည်းကောင်း၊ မဆင်းရဲ (ကြောင်းဖြစ်) သော နှုတ်ဖြင့် ပြုလုပ်မှုကိုလည်းကောင်း၊ ပြုလုပ်၏၊ ဆင်းရဲ (ကြောင်းဖြစ်) သော စိတ်ဖြင့်ပြု လုပ်မှုကိုလည်းကောင်း၊ မဆင်းရဲ (ကြောင်းဖြစ်) သောစိတ်ဖြင့် ပြုလုပ်မှုကိုလည်းကောင်း၊ ပြုလုပ်၏၊ ထိုသူသည် ဆင်းရဲ (ကြောင်းဖြစ်) သော ကိုယ်ဖြင့် ပြုလုပ်မှုကိုလည်းကောင်း၊ မဆင်းရဲ (ကြောင်းဖြစ်) သော ကိုယ်ဖြင့် ပြုလုပ်မှုကိုလည်းကောင်း၊ ပြုလုပ်သောကြောင့်၊ ဆင်းရဲ (ကြောင်းဖြစ်) သော နှုတ်ဖြင့် ပြုလုပ်မှုကိုလည်းကောင်း၊ မဆင်းရဲ (ကြောင့်ဖြစ်) သောနှုတ်ဖြင့် ပြုလုပ်မှုကိုလည်းကောင်း၊ ပြုလုပ်သောကြောင့်၊ ဆင်းရဲ (ကြောင်းဖြစ်) သော စိတ်ဖြင့် ပြုလုပ်မှုကိုလည်းကောင်း၊ မဆင်းရဲ (ကြောင်းဖြစ်) သော စိတ်ဖြင့် ပြုလုပ်မှုကိုလည်းကောင်း
--ပြုလုပ်သောကြောင့် ဆင်းရဲသည်လည်းဖြစ်သော မဆင်းရဲသည်လည်းဖြစ်သော လောကသို့ ရောက်ရ၏၊ ဆင်းရဲသည်လည်းဖြစ်သော မဆင်းရဲသည်လည်းဖြစ်သော လောကသို့ ရောက်ရသော ထိုသူ့ကို ဆင်းရဲသည်လည်းဖြစ်သော မဆင်းရဲသည်လည်း ဖြစ်သော အတွေ့အထိတို့သည် တွေ့ထိကြကုန်၏၊ ထိုသူသည် ဆင်းရဲသည်လည်း ဖြစ်သော မဆင်းရဲသည်လည်း ဖြစ်သော အတွေ့အထိတို့ တွေ့ထိသည်ရှိသော် ချမ်းသာ ဆင်းရဲ့ရောပြွမ်းနေသော ဝေဒနာတို့ကို ခံစားရ၏၊ လူနှင့် အချို့သောနတ် အချို့သော ဝိနိပါတိကအသုရာတို့ကဲ့သို့တည်း။ ပုဏ္ဏ ဤသို့လျှင် ကံကြောင့် သတ္တဝါ၏ ဖြစ်ပေါ်လာခြင်းသည် ဖြစ်၏။ ပြုလုပ်သောကံကြောင့်သာလျှင် ဖြစ်ပေါ်၍လာ၏၊ ထိုဖြစ်ပေါ်လာသော သတ္တဝါကို အတွေ့အထိတို့သည်တွေ့ထိကုန်၏၊ ပုဏ္ဏ ဤသို့လည်း ‘သတ္တဝါတို့သည် ကံသာလျှင် အမွေဥစ္စာ ရှိကုန်၏’ ဟူ၍ ငါဟောကြား၏။ ပုဏ္ဏ ဤကံကို အမည်း အဖြူရောသည်ဖြစ်၍ အမည်း အဖြူရောသော အကျိုးရှိသောကံဟူ၍ ဆိုရ၏။ (၃)
ပုဏ္ဏ အမည်းအညစ်လည်းမဟုတ် အဖြူလည်းမဟုတ်သည်ဖြစ်၍, အမည်းအညစ်လည်းမဟုတ်အဖြူလည်း မဟုတ်သော အကျိုးရှိသော ကံကုန်ခြင်းကို ဖြစ်စေတတ်သော ကံဟူသည် အဘယ်နည်း -ပုဏ္ဏ မည်းညစ်၍ မည်းညစ်သောအကျိုးရှိသောကံကို ပယ်သတ်ခြင်းငှါ စေ့ဆော်မှု၊ ဖြူစင်၍ ဖြူစင်သောအကျိုးရှိသောကံကို ပယ်သတ်ခြင်းငှါ စေ့ဆော်မှု၊ အမည်းအဖြူရောသည်ဖြစ်၍ အမည်းအဖြူရောသောအကျိုးရှိသောကံကို ပယ်သတ်ခြင်းငှါ စေ့ဆော်မှု၊ ပုဏ္ဏ ဤစေ့ဆော်မှုမျိုးကို အမည်းအညစ်လည်းမဟုတ်အဖြူလည်းမဟုတ်သည် ဖြစ်၍, အမည်းအညစ်လည်းမဟုတ် အဖြူလည်းမဟုတ်သောအကျိုးရှိသော ကံကုန်ခြင်းကို ဖြစ်စေတတ်သော ကံဟူ၍ ဆိုရ၏။ ပုဏ္ဏ ငါကိုယ်တိုင် ထူးသောဉာဏ်ဖြင့် သိ၍ မျက်မှောက်ပြုကာ ဟောကြားထားသော ကံလေးပါးတို့သည် ဤသည်တို့ပင်တည်းဟု (မိန့်တော်မူ၏)။ (၄)
֍ ၈၂
။ ဤသို့မိန့်တော်မူသော် နွားအကျင့်ရှိသော ကောလိယ၏သား ပုဏ္ဏသည် မြတ်စွာဘုရားကို-“အသျှင်ဘုရား (တရားတော်သည်) အလွန်နှစ်သက်ဖွယ်ရှိပါပေစွ၊ အသျှင်ဘုရား (တရားတော်သည်) အလွန်နှစ်သက်ဖွယ်ရှိပါပေစွ၊ အသျှင်ဘုရား ဥပမာသော်ကား။ပ။ အကျွန်ုပ်ကို ယနေ့မှ စ၍အသက်ထက်ဆုံး (ရတနာသုံးပါးကို) ဆည်းကပ်သော ဥပါသကာဟု မှတ်တော်မူပါ”ဟု လျှောက်၏။ အဝတ်မဝတ်သော ခွေးကျင့် ကျင့်သော သေနိယသည်ကား မြတ်စွာဘုရားကို-"အသျှင်ဘုရား (တရားတော်သည်) အလွန်နှစ်သက်ဖွယ် ရှိပါပေစွ၊ အသျှင်ဘုရား (တရားတော်သည်) အလွန်နှစ်သက်ဖွယ် ရှိပါပေစွ၊ အသျှင်ဘုရား ဥပမာသော်ကား။ပ။ ပြတော်မူပါပေ၏၊ အသျှင်ဘုရား အကျွန်ုပ်သည် မြတ်စွာဘုရားကို ကိုးကွယ်ရာဟူ၍ ဆည်းကပ်ပါ၏၊ တရားတော်ကိုလည်း ကိုးကွယ်ရာဟူ၍ ဆည်းကပ်ပါ၏၊ သံဃာတော်ကိုလည်း ကိုးကွယ်ရာဟူ၍ ဆည်းကပ်ပါ၏၊ အသျှင်ဘုရား အကျွန်ုပ်သည် မြတ်စွာဘုရား၏အထံတော်၌ ရှင်အဖြစ်ကို ရလိုပါ၏၊ ရဟန်းအဖြစ်ကို ရလိုပါ၏”ဟု (လျှောက်၏)။
သေနိယ သာသနာတော်မှ တစ်ပါးသော အယူရှိသည့် တိတ္ထိဖြစ်ဖူးသူသည် ဤ ဓမ္မဝိနယ ‘သာသနာတော်’၌ ရှင်အဖြစ်ကို ရလိုမူ ရဟန်းအဖြစ်ကို ရလိုမူ လေးလတို့ပတ်လုံး အစမ်းကျင့်သုံးရ၏၊ လေးလလွန်သောအခါ ရဟန်းတို့သည် ကျေနပ်သော စိတ်ရှိကြလျှင် ရှင်ပြုပေးကုန်လတ္တံ့၊ ရဟန်းအဖြစ်သို့မြှင့်တင်ပေးကုန် လတ္တံ့၊ သို့သော် ဤအရာ၌ ငါသည်ကား ပုဂ္ဂိုလ်တို့၏ ခြားနားသည့်အဖြစ်ကိုသိတော်မူ ၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။
အသျှင်ဘုရား သာသနာတော်မှ တစ်ပါးသော အယူရှိသည့် တိတ္တိဖြစ်ဖူးသော သူသည် ဤ ဓမ္မဝိနယ ‘သာသနာတော်’ ၌ အကယ်၍ ရှင်အဖြစ်ကို ရလိုမူ ရဟန်းအဖြစ်ကို ရလိုမူ လေးလတို့ပတ်လုံးအစမ်းကျင့်သုံးကြ၍ လေးလလွန်သောအခါ ရဟန်းတို့သည် ကျေနပ်သောစိတ်ရှိကြလျှင် ရှင်ပြုပေးကုန်ငြားအံ့၊ ရဟန်းအဖြစ်သို့ မြှင့်တင်ပေးကုန်ငြားအံ့၊ အကျွန်ုပ်သည် လေးနှစ်တို့ပတ်လုံး အစမ်းကျင့်သုံးပါမည်၊ လေးနှစ်လွန်သောအခါ ရဟန်းတို့သည် ကျေနပ်သောစိတ်ရှိကြလျှင် ရှင်ပြုပေးတော်မူကြပါစေ၊ ရဟန်းအဖြစ်သို့ မြှင့်တင်ပေးတော်မူကြပါစေဟု အဝတ်မဝတ်သော ခွေးကျင့်ကျင့်သော သေနိယသည် (လျှောက်၏)။
--အဝတ်မဝတ်သော ခွေးကျင့်ကျင့်သော သေနိယသည် မြတ်စွာဘုရားအထံ၌ ရှင်အဖြစ်ကို ရ၏၊ ရဟန်းအဖြစ်ကို ရ၏၊ ရဟန်းဖြစ်၍ မကြာမီ အသျှင်သေနိယသည် တစ်ယောက်တည်း ဆိပ်ငြိမ်ရာသို့ကပ်၍ မမေ့မလျော့ ပြင်းစွာအားထုတ်လျက် (နိဗ္ဗာန်သို့) စိတ်ကို စေလွှတ်၍ မကြာမြင့်မီပင်လျှင်အကြင် အရဟတ္တဖိုလ် အကျိုးငှါ အမျိုးကောင်းသားတို့သည် ကောင်းစွာသာလျှင် အိမ်ရာတည်ထောင်လူတို့ ဘောင်မှ (ထွက်၍) ရဟန်းဘောင်သို့ ဝင်ရောက်ကြကုန်၏၊ အတုမရှိသော မြတ်သောအကျင့်၏အဆုံးဖြစ် သော ထိုအရဟတ္တဖိုလ်ကို မျက်မှောက်ဘဝ၌ပင် ထူးသောဉာဏ်ဖြင့် ကိုယ်တိုင်မျက်မှောက်ပြုလျက် ရောက်၍ နေ၏၊ “ပဋိသန္ဓေနေမှုကုန်ပြီ၊ မြတ်သော အကျင့်ကို ကျင့်သုံးပြီးပြီ၊ မဂ်ကိစ္စကို ပြုပြီးပြီ၊ ဤ မဂ်ကိစ္စအလို့ငှါ တစ်ပါးသော ပြုဖွယ်ကိစ္စ မရှိတော့ပြီ”ဟု သိ၏၊ အသျှင်သေနိယသည် ရဟန္တာတို့တွင် တစ်ပါး (အပါအဝင်) ဖြစ်လေသတည်း။
ခုနစ်ခုမြောက် ကုက္ကုရဝတိကသုတ် ပြီး၏။
--၈-အဘယရာဇကုမာရသုတ်
֍ ၈၃
။ အကျွန်ုပ်သည် ဤသို့ ကြားနာခဲ့ရပါသည်-အခါတစ်ပါး၌ မြတ်စွာဘုရားသည် ရာဇဂြိုဟ်ပြည် ရှဉ့်နက်တို့အား အစာကျွေးရာဖြစ်သောဝေဠုဝန်ကျောင်း၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူ၏။ ထိုအခါ အဘယမင်းသားသည် နာဋ၏သား နိဂဏ္ဌထံသို့ချဉ်းကပ်ပြီးလျှင် ရိုသေစွာ ရှိခိုး၍ တစ်ခုသော နေရာ၌ ထိုင်နေ၏။ တစ်ခုသော နေရာ၌ ထိုင်နေသောအဘယမင်းသားကို နာဋ၏သား နိဂဏ္ဌသည်- “မင်းသား လာလော့၊ သင်သည် ရဟန်းဂေါတမကိုအပြစ်တင်ချေလော့၊ ဤသို့ အပြစ်တင်သော် ‘အဘယမင်းသားသည် ဤသို့ တန်ခိုးအာနုဘော်ကြီးသောရဟန်းဂေါတမကို အပြစ်တင်နိုင်ပေ၏’ဟု သင်၏ ကောင်းသော ကျော်စောသတင်းသည် ပျံ့နံှ့၍ ထွက်လတ္တံ့”ဟု ပြောဆို၏။
အသျှင် အကျွန်ုပ်သည် ဤသို့ တန်ခိုးအာနုဘော်ကြီးသော ရဟန်းဂေါတမကို အဘယ်သို့ အပြစ်တင်ရပါအံ့နည်းဟု (လျှောက်၏)။ မင်းသား လာလော့၊ သင်သည် ရဟန်းဂေါတမထံသို့ ချဉ်းကပ်၍"အသျှင်ဘုရား မြတ်စွာဘုရားသည် သူတစ်ပါးမနှစ်သက်ဖွယ် မနှစ်ခြိုက်ဖွယ်ဖြစ်သော စကားမျိုးကိုပြောဆိုရာ၏”ဟု ဤသို့ ပြောဆိုလော့။ သင် ဤသို့ မေးသော် ရဟန်းဂေါတမသည် “မင်းသားမြတ်စွာဘုရားသည် သူတစ်ပါး မနှစ်သက်ဖွယ် မနှစ်ခြိုက်ဖွယ်ဖြစ်သော စကားမျိုးကို ပြောဆိုရာ၏”ဟုဤသို့ အကယ်၍ ပြောဆိုငြားအံ၊့ ထိုရဟန်းဂေါတမကို “အသျှင်ဘုရား ထိုသို့ဖြစ်လျှင် ပုထုဇဉ်နှင့်အသျှင်ဘုရား၏ ခြားနားမှုသည် အဘယ်မှာရှိပါအံ့နည်း။ မှန်ပါ၏၊ ပုထုဇဉ်သည်လည်း သူတစ်ပါးမနှစ်သက်ဖွယ် မနှစ်ခြိုက်ဖွယ်ဖြစ်သော စကားမျိုးကို ပြောဆိုရာပါ၏”ဟု သင် ပြောလော့၊ သင် ဤသို့မေးသော် ရဟန်းဂေါတမသည် “မင်းသား မြတ်စွာဘုရားသည် သူတစ်ပါးမနှစ်သက်ဖွယ် မနှစ်ခြိုက်ဖွယ်ဖြစ်သော စကားမျိုးကို မပြောဆိုရာ”ဟု ဤသို့ အကယ်၍ ပြောဆိုငြားအံ့။
ထိုရဟန်းဂေါတမကို “အသျှင်ဘုရား ထိုသို့ဖြစ်လျှင် အဘယ့်ကြောင့် အသျှင်ဘုရားသည် ဒေဝဒတ်ကို'ဒေဝဒတ်သည် အပါယ်သို့ လားမည့်သူတည်း၊ ဒေဝဒတ်သည် ငရဲသို့ ကျမည့်သူတည်း၊ ဒေဝဒတ်သည်ငရဲ၌ တစ်ကမ္ဘာလုံး တည်မည့်သူတည်း၊ ဒေဝဒတ်သည် ကုစား၍ မရနိုင်သောသူတည်း’ဟုဆိုပါသနည်း၊ အသျှင်ဘုရား၏ ထိုစကားကြောင့် ဒေဝဒတ်သည် အမျက်ထွက်ခြင်း နှလုံးမသာယာခြင်းဖြစ်ရ၏”ဟု သင် ပြောလော့။
မင်းသား ရဟန်းဂေါတမသည် နှစ်ဖက်သောအစွန်းရှိသော ဤပြဿနာကို သင် မေးသည်ရှိသော်နှစ်ဖက်အစွန်းလွတ်အောင် မဖြေနိုင်ရာ၊ အပြစ်ကင်းအောင် မပြောပြနိုင်ရာ၊ ဥပမာသော်ကားယောကျ်ား၏ လည်မျို၌ ကပ်ငြိ၍နေသော သံဆူးခွကို ထိုယောကျ်ားသည် ထွေးအန်ခြင်းငှါလည်းမတတ်နိုင်၊ မျိုခြင်း ငှါလည်း မတတ်နိုင်သကဲ့သို့၊ မင်းသား ဤအတူသာလျှင် နှစ်ဖက်သောအစွန်းရှိသော ဤပြဿနာကို သင် မေးသည်ရှိသော် ရဟန်းဂေါတမသည် နှစ်ဖက်အစွန်းလွတ်အောင့်မဖြေနိုင်ရာ၊ အပြစ်ကင်းအောင် မပြောပြနိုင်ရာဟု (ဆို၏)။ “အသျှင် ကောင်းပါပြီ”ဟုအဘယမင်းသားသည် နာဋ၏သား နိဂဏ္ဌ၏ စကားကို ဝန်ခံ၍ နေရာမှ ထပြီးလျှင် နာဋ၏သားနိဂဏ္ဌကို ရိုသေစွာ ရှိခိုး၍ အရိုအသေပြုပြီးသော် မြတ်စွာဘုရားထံသို့ ချဉ်းကပ်၍ မြတ်စွာဘုရားကိုရှိခိုးပြီးလျှင် တစ်ခုသော နေရာ၌ ထိုင်နေ၏။
--֍ ၈၄
။ တစ်ခုသော နေရာ၌ ထိုင်နေသော အဘယမင်းသားအား နေကို မော့ကြည့်၍ “ယနေ့မြတ်စွာဘုရားကို အပြစ်တင်ဆိုခြင်းငှါ အခါမဟုတ်တော့ပြီ၊ နက်ဖြန် မိမိအိမ်၌သာ ငါသည် မြတ်စွာဘုရားကို အပြစ်တင်တော့အံ့”ဟု အကြံဖြစ်၏။ အကြံဖြစ်ပြီးလျှင် “အသျှင်ဘုရား မြတ်စွာဘုရားသည်နက်ဖြန် နံနက်အတွက် တပည့်တော်၏ ဆွမ်းကို မိမိလျှင် လေးပါးမြောက်ဖြစ်၍ လက်ခံတော်မူပါ”ဟုလျှောက်၏။ မြတ်စွာဘုရားသည် ဆိတ်ဆိတ်နေခြင်းဖြင့် လက်ခံတော်မူ၏။ ထိုအခါအဘယမင်းသားသည် မြတ်စွာ ဘုရား၏ လက်ခံတော်မူခြင်းကို သိ၍ နေရာမှ ထကာ မြတ်စွာဘုရားကိုရှိခိုး၍ အရိုအသေပြုပြီးလျှင် ဖဲလေ၏။ ထို့နောက် မြတ်စွာဘုရားသည် ထိုညဉ့်လွန်သဖြင့် နံနက်အချိန်၌သင်္ကန်းကို ပြင်ဝတ်တော်မူ၍ သပိတ်သင်္ကန်းကို ယူလျက် အဘယမင်းသား၏ အိမ်သို့ချဉ်းကပ်တော်မူပြီးလျှင် ပြင်ထားသော နေရာ၌ ထိုင်နေတော်မူ၏။ ထိုအခါ အဘယမင်းသားသည်မြတ်စွာဘုရားကို မွန်မြတ်သော ခဲဖွယ် ဘောဇဉ်ဖြင့် ရောင့်ရဲသည့်တိုင်အောင် တားမြစ်သည့်တိုင်အောင်မိမိကိုယ်တိုင် လုပ်ကျွေး၏၊ မြတ်စွာဘုရား ဆွမ်းဘုဉ်း ပေးပြီး၍ သပိတ်မှ လက်တော်ကိုဖယ်ပြီးသောအခါ အဘယမင်းသားသည် နိမ့်သော ထိုင်စရာတစ်ခုကို ယူ၍ သင့်လျော်ရာ၌ ထိုင်နေ၏။֍ ၈၅
။ သင့်လျော်ရာ၌ ထိုင်နေသော အဘယမင်းသားသည် မြတ်စွာဘုရားကို “အသျှင်ဘုရားမြတ်စွာဘုရားသည် သူတစ်ပါးမနှစ်သက်ဖွယ် မနှစ်ခြိုက်ဖွယ်ဖြစ်သော စကားမျိုးကို ပြောဆိုရာပါသလော”ဟု လျှောက်ထား၏။ “မင်းသား ဤစကားမျိုးတို့၌ တထစ်ချအားဖြင့် မဖြေကြားနိုင်”ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။ အသျှင်ဘုရား ဤပြဿနာမေးမှု၌ နိဂဏ္ဌတို့သည် ပျက်စီးကြလေကုန်ပြီဟု (လျှောက်၏)။ “မင်းသား အဘယ်ကြောင့် သင်သည် ‘ဤပြဿနာမေးမှု၌ နိဂဏ္ဌတို့သည် ပျက်စီးကြလေကုန်ပြီ’ဟုဆိုရဘိသနည်း”ဟု (မေးတော်မူ၏)။ အသျှင်ဘုရား အကျွန်ုပ်သည် နာဋ၏သား နိဂဏ္ဌထံသို့ ချဉ်းကပ်၍ နာဋ၏သား နိဂဏ္ဌကို ရိုသေစွာရှိခိုးပြီးလျှင် သင့်လျော်ရာ၌ ထိုင်နေပါ၏၊ အသျှင်ဘုရားသင့်လျော်ရာ၌ ထိုင်နေသော အကျွန်ုပ်ကို နာဋ၏သား နိဂဏ္ဌသည် မင်းသား လာလော့၊ သင်သည်ရဟန်းဂေါတမကို အပြစ်တင်ချေလော့၊ ဤသို့ အပြစ်တင်သော် “အဘယမင်းသားသည် ဤသို့တန်ခိုးအာနုဘော်ကြီးသော ရဟန်းဂေါတမကို အပြစ်တင်နိုင်ပေ၏”ဟု သင်၏ ကောင်းသောကျော်စောသတင်းသည် ပျံ့နံှ့၍ ထွက် လတ္တံ့ဟု ပြောဆိုပါ၏။အသျှင်ဘုရား ဤသို့ ပြောဆိုသော် အကျွန်ုပ်သည် နာဋ၏သား နိဂဏ္ဌကို “အသျှင် အကျွန်ုပ်သည်ဤသို့ တန်ခိုးအာနုဘော်ကြီးသော ရဟန်းဂေါတမကို အဘယ်သို့ အပြစ်တင်ရပါအံ့နည်း”ဟု ဤသို့ပြောဆိုခဲ့ပါ၏။ မင်းသား လာလော့၊ သင်သည် ရဟန်းဂေါတမထံသို့ ချဉ်းကပ်၍ ရဟန်းဂေါတမကို"အသျှင်ဘုရား မြတ်စွာဘုရားသည် သူတစ်ပါး မနှစ်သက်ဖွယ် မနှစ်ခြိုက်ဖွယ်ဖြစ်သော စကားမျိုးကိုပြောဆိုရာပါသလော”ဟု ဤသို့ ပြောဆိုလော့။ သင် ဤသို့မေးသော် ရဟန်းဂေါတမသည် “မင်းသားမြတ်စွာဘုရားသည် သူတစ်ပါး မနှစ်သက်ဖွယ် မနှစ်ခြိုက်ဖွယ်ဖြစ်သော စကားမျိုးကို ပြောဆိုရာ၏”ဟုဤသို့ အကယ်၍ ပြောဆိုငြားအံ့။
ထိုရဟန်းဂေါတမကို “အသျှင်ဘုရား ထိုသို့ဖြစ်လျှင် ပုထုဇဉ်နှင့်အသျှင်ဘုရား ခြားနားမှုသည်အဘယ်မှာ ရှိပါအံ့နည်း၊ မှန်ပါ၏၊ ပုထုဇဉ်သည်လည်း သူတစ်ပါး မနှစ်သက်ဖွယ် မနှစ်ခြိုက်ဖွယ်ဖြစ်သောစကားမျိုးကို ပြောဆိုရာပါ၏”ဟု သင်ပြောလော့။ သင် ဤသို့မေးသော် ရဟန်းဂေါတမသည် “မင်းသားမြတ်စွာဘုရားသည် သူတစ်ပါး မနှစ်သက်ဖွယ် မနှစ်ခြိုက်ဖွယ်ဖြစ်သော စကားမျိုးကို မပြောဆိုရာ”ဟု့ဤသို့ အကယ်၍ ပြောဆိုငြားအံ။
ထိုရဟန်းဂေါတမကို “အသျှင်ဘုရား ထိုသို့ဖြစ်လျှင် အဘယ့်ကြောင့် အသျှင်ဘုရားသည် ဒေဝဒတ်ကို'ဒေဝဒတ်သည် အပါယ်သို့လားမည့်သူတည်း၊ ဒေဝဒတ်သည် ငရဲသို့ ကျမည့်သူတည်း၊ ဒေဝဒတ်သည်ငရဲ၌ တစ်ကမ္ဘာလုံး တည်မည့်သူတည်း၊ ဒေဝဒတ်သည် ကုစား၍ မရနိုင်သောသူတည်း’ဟုဆိုပါသနည်း၊ အသျှင်ဘုရား၏ ထိုစကားကြောင့် ဒေဝဒတ်သည် အမျက်ထွက်ခြင်း နှလုံးမသာယာခြင်းဖြစ်ရ၏”ဟု သင် ပြောလော့။
--မင်းသား ရဟန်းဂေါတမသည် နှစ်ဖက်အစွန်းရှိသော ဤပြဿနာကို သင် မေးသည်ရှိသော် နှစ်ဖက်အစွန်းလွတ်အောင် မဖြေနိုင်ရာ၊ အပြစ်ကင်းအောင် မပြောပြနိုင်ရာ၊ ဥပမာသော်ကား ယောကျ်ား၏လည်မျို၌ ကပ်ငြိ၍နေသော သံဆူးခွကို ထိုယောကျ်ားသည် ထွေးအန်ခြင်းငှါလည်း မတတ်နိုင်၊ မျိုခြင်းငှါလည်း မတတ်နိုင်သကဲ့သို့၊ မင်းသား ဤအတူသာလျှင် နှစ်ဖက်အစွန်းရှိသော ဤပြဿနာကိုသင် မေးသည်ရှိသော် ရဟန်းဂေါတမသည် နှစ်ဖက်အစွန်းလွတ်အောင် မဖြေနိုင်ရာ၊ အပြစ်ကင်းအောင်မပြောပြနိုင်ရာဟု (ပြောဆိုပါ၏ဟု လျှောက်၏)။
֍ ၈၆
။ ထိုအခါ၌ ကလေးသူငယ် လူမမယ် ပက်လက်အိပ်တတ်သော အရွယ်သည် အဘယမင်းသား၏ပေါင်ပေါ်၌ နေ၏။ ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားသည် အဘယမင်းသားကို “မင်းသား ထိုစကားကို သင်အဘယ်သို့ မှတ်ထင်သနည်း၊ ဤကလေးငယ်သည် သင်၏ မေ့လျော့ခြင်းကို အစွဲပြု၍လည်းကောင်း၊ အထိန်း၏ မေ့လျော့ခြင်းကို အစွဲပြု၍လည်းကောင်း၊ သစ်သားတိုသစ်သားစကိုဖြစ်စေ၊ ကျောက်စရစ်အိုးခြမ်းကွဲကိုဖြစ်စေ အကယ်၍ ခံတွင်း၌ ထည့်သွင်းလေငြားအံ့၊ ထိုကလေးသူငယ်ကို အဘယ်သို့လျှင်ပြုလုပ်ရာသနည်း”ဟု မေးတော်မူ၏။အသျှင်ဘုရား ထိုကလေးငယ်၏ ပါးစပ်တွင်းရှိ အရာကို အကျွန်ုပ်သည် ထုတ်ဆောင်ရာပါ၏။ အသျှင်ဘုရား အကယ်၍ အစကပင် ထုတ်ဆောင်ခြင်းငှါ မတတ်နိုင်ငြားအံ့၊ လက်ဝဲလက်ဖြင့် ဦးခေါင်းကိုသိမ်းပိုက်၍ လက်ယာလက်ဖြင့် လက်ချောင်းကို ကောက်ကွေး၍ သွေးထွက်ငြားသော်လည်းထုတ်ရပါတော့ အံ့၊ အဘယ့်ကြောင့် ဟူမူ-အသျှင်ဘုရား အကျွန်ုပ်သည် သူငယ်အားအစဉ်သနားခြင်းရှိသောကြောင့် ပါတည်းဟု (လျှောက်၏)။
စကားခြောက်ခွန်း
မင်သား ဤအတူပင် မဟုတ်မမှန်၊ အကျိုးစီးပွါးနှင့်လည်း မစပ်၊ သူတစ်ပါးတို့လည်း မနှစ်သက်မနှစ်ခြိုက်၊ ထိုစကားမျိုးကို မြတ်စွာဘုရားသည် မပြောမဆို။ (၁)
ဟုတ်မှန်၏၊ အကျိုးစီးပွါးနှင့်ကား မစပ်၊ သူတစ်ပါးတို့လည်း မနှစ်သက် မနှစ်ခြိုက်၊ ထိုစကား မျိုးကိုမြတ်စွာဘုရားသည် မပြောမဆို။ (၂)
ဟုတ်မှန်၏၊ အကျိုးစီးပွါးနှင့်လည်း စပ်၏၊ သူတစ်ပါးတို့ကား မနှစ်သက် မနှစ်ခြိုက်၊ ထိုစကား မျိုး၌မြတ်စွာဘုရားသည် အခါအားလျော်စွာ ပြောဆို၏။ (၃)
မဟုတ်မမှန်၊ အကျိုးစီးပွါးနှင့် မစပ်၊ သူတစ်ပါးတို့ကား နှစ်သက်၏ နှစ်ခြိုက်၏၊ ထိုစကားမျိုးကိုလည်း မြတ်စွာဘုရားသည် မပြောမဆို။ (၄)
ဟုတ်မှန်၏၊ အကျိုးစီးပွါးနှင့် မစပ်၊ သူတစ်ပါးတို့ကား နှစ်သက်၏ နှစ်ခြိုက်၏၊ ထိုစကားမျိုးကို လည်းမြတ်စွာဘုရားသည် မပြောမဆို။ (၅)
ဟုတ်မှန်၏၊ အကျိုးစီးပွါးနှင့်လည်း စပ်၏၊ သူတစ်ပါးတို့လည်း နှစ်သက်၏ နှစ်ခြိုက်၏၊ ထိုစကားမျိုး၌ မြတ်စွာဘုရားသည် အခါအားလျော်စွာ ပြောဆို၏။ (၆)
ထိုသို့ဖြစ်ခြင်းသည် အဘယ့်ကြောင့်နည်း၊ မင်းသား မြတ်စွာဘုရားအား သတ္တဝါတို့ကို အစဉ်သနားခြင်းရှိသောကြောင့်တည်းဟု (မိန့်တော်မူ၏)။
֍ ၈၇
။ အသျှင်ဘုရား ပညာရှိမင်းတို့သည်လည်းကောင်း၊ ပညာရှိပုဏ္ဏားတို့သည်လည်းကောင်း၊ ပညာရှိသူကြွယ်တို့သည်လည်းကောင်း၊ ပညာရှိရဟန်းတို့သည်လည်းကောင်း ပြဿနာကို စီစဉ်ကုန်၍မြတ်စွာဘုရားထံသို့ ချဉ်းကပ်ကြကာ မေးမြန်းကြကုန်၏။ “အသျှင်ဘုရား အကြင်သူတို့သည် ငါ့ထံသို့ချဉ်းကပ်၍ ဤသို့ မေးကုန်လတ္တံ့၊ ငါသည် ထိုသူတို့အား ဤသို့မေးသော် ဤသို့ဖြေကြားအံ့”ဟု --မြတ်စွာဘုရားအား ရှေးဦးမဆွကပင်လျှင် စိတ်ကူးကြံစည်ထားခြင်း ရှိပါသလော၊ သို့မဟုတ်တစ်ခဏချင်း ဖြင့်ပင် ထိုပြဿနာ၏ အဖြေသည် မြတ်စွာဘုရား၏ ဉာဏ်ထဲမှာ ထင်မြင်၍လာပါသလောဟု (လျှောက် ၏)။ မင်းသား ထိုသို့ဖြစ်လျှင် ဤအရာ၌ သင်မင်းသားကိုသာလျှင်ပြန်မေးအံ့၊ သင်မင်းသား နှစ်သက်သည့်အတိုင်း ဖြေကြားလော့။
မင်းသား ထိုစကားကို သင် အဘယ်သို့ မှတ်ထင်သနည်း၊ သင်သည် ရထား၏ အစိတ်အပိုင်းအင်္ဂါကြီးငယ်တို့၌ ကျွမ်းကျင်၏လောဟု (မေးတော်မူ၏)။ အသျှင်ဘုရား မှန်ပါ၏၊ အကျွန်ုပ်သည်ရထား ၏ အစိတ်အပိုင်း အင်္ဂါကြီးငယ်တို့၌ ကျွမ်းကျင်ပါ၏ဟု (လျှောက်၏)။
မင်းသား ထိုစကားကို သင် အဘယ်သို့ မှတ်ထင်သနည်း၊ အကြင်သူတို့သည် အသင်မင်းသားသို့ချဉ်းကပ်ကြကုန်၍ “ရထား၏ အင်္ဂါကြီးငယ် အစိတ်အပိုင်းသည် အဘယ်အမည်ရှိပါသနည်း”ဟု ဤသို့မေးမြန်း ကြကုန်ရာ၏၊ အကြင်သူတို့သည် ငါ့ထံသို့ ချဉ်းကပ်၍ ဤသို့ မေးကုန်လတ္တံ့၊ ငါသည်ထိုသူတို့အား ဤသို့မေးသော် ဤသို့ဖြေအံ့ဟု သင့်မှာ ရှေးဦးမဆွကပင်လျှင် စိတ်ကူးကြံစည်ထားခြင်းရှိပါသလော၊ သို့မဟုတ် တစ်ခဏချင်းဖြင့်ပင် ထိုပြဿနာ၏ အဖြေသည် သင်၏ ဉာဏ်ထဲမှာ ထင်မြင်၍လာရာသလောဟု (မေးတော်မူ၏)။
အသျှင်ဘုရား တပည့်တော်သည် ရထားအတတ် တတ်ပါ၏၊ နားလည်ပါ၏၊ ရထား၏ အင်္ဂါကြီး ငယ်အစိတ်အပိုင်းတို့၌ ကျွမ်းကျင်ပါ၏၊ တပည့်တော်သည် ရထား၏ အလုံးစုံသော အင်္ဂါကြီးငယ် အစိတ်အပိုင်းတို့ကို ကောင်းစွာ သိထားပါ၏၊ တစ်ခဏချင်းဖြင့်ပင် ထိုပြဿနာ၏ အဖြေသည် အကျွန်ုပ်၏ဉာဏ်ထဲမှာ ထင်မြင်၍ လာရာပါ၏ဟု (လျှောက်၏)။ မင်းသား ဤအတူပင် ပညာရှိမင်းတို့သည်လည်းကောင်း၊ ပညာရှိပုဏ္ဏားတို့သည်လည်းကောင်း၊ ပညာရှိသူကြွယ်တို့သည်လည်းကောင်း၊ ပညာရှိရဟန်းတို့သည်လည်းကောင်း ပြဿနာစီစဉ်ကုန်၍ မြတ်စွာဘုရားထံသို့ ချဉ်းကပ်ကြကာ မေးမြန်းကြကုန်၏။ တစ်ခဏချင်းဖြင့်ပင် ထိုပြဿနာ၏ အဖြေသည် မြတ်စွာဘုရား၏ ဉာဏ်ထဲမှာ ထင်မြင်၍ လာ၏။ ထိုသို့ဖြစ်ခြင်းသည် အဘယ့်ကြောင့်နည်း၊ မင်းသား မြတ်စွာဘုရားသည် ဓမ္မဓာတ် (သဗ္ဗညုတဉာဏ်) ကိုထိုးထွင်း၍ သိထား၏၊ ယင်းဓမ္မဓာတ် (သဗ္ဗညုတဉာဏ်) ကို ထိုးထွင်း၍ သိထားသောကြောင့် တစ်ခဏချင်းဖြင့်ပင် ထိုပြဿနာ၏ အဖြေသည် မြတ်စွာဘုရား၏ ဉာဏ်ထဲမှာ ထင်မြင်၍ လာ၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။
ဤသို့ မိန့်တော်မူသော် အဘယမင်းသားသည် မြတ်စွာဘုရားကို “အသျှင်ဘုရား (တရားတော်သည်) အလွန်နှစ်သက်ဖွယ် ရှိပါပေစွ၊ အသျှင်ဘုရား (တရားတော်သည်) အလွန်နှစ်သက်ဖွယ် ရှိပါပေစွ။ပ။ အကျွန်ုပ်ကို ယနေ့မှ အစပြု၍ အသက်ထက်ဆုံး (ရတနာသုံးပါးကို) ကိုးကွယ်ဆည်းကပ်တတ်သော ဥပါသကာဟူ၍ မှတ်တော်မူပါဟု (လျှောက်၏)။
ရှစ်ခုမြောက် အဘယရာဇကုမာရသုတ် ပြီး၏။
--၉-ဗဟုဝေဒနီယသုတ်
֍ ၈၈
။ အကျွန်ုပ်သည် ဤသို့ ကြားနာခဲ့ရပါသည်-အခါတစ်ပါး၌ မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထိပြည် အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အရံဖြစ်သော ဇေတဝန်ကျောင်း၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူ၏။ ထိုအခါ ပဉ္စကင်္ဂလက်သမားကြီးသည် အသျှင်ဥဒါယီထံသို့ချဉ်းကပ်၍ အလွန်ရိုသေစွာ ရှိခိုးပြီးလျှင် သင့်လျော်ရာ၌ ထိုင်ကာ အသျှင်ဥဒါယီကို “အသျှင်ဥဒါယီ့မြတ်စွာဘုရား ဟောထားသော ခံစားမှုတို့သည် အဘယ်မျှလောက်ရှိပါသနည်း”ဟု လျှောက်၏။ “လက်သမားကြီး မြတ်စွာဘုရားဟောထားသော ခံစားမှုတို့သည် ချမ်းသာခံစားမှု၊ ဆင်းရဲခံစားမှု၊ ဆင်းရဲမဟုတ် ချမ်းသာ မဟုတ်သော ခံစားမှုဟူ၍ သုံးပါးရှိ၏။ လက်သမားကြီးမြတ်စွာဘုရားဟောထားသော ခံစားမှုတို့သည် ဤသုံးပါးတို့တည်း”ဟု (မိန့်ဆို၏)။
ဤသို့ မိန့်သော် ပဉ္စကင်္ဂလက်သမားကြီးသည် အသျှင်ဥဒါယီကို “အသျှင်ဥဒါယီ မြတ်စွာဘုရားဟောထားသော ခံစားမှုတို့သည် သုံးပါးတို့မဟုတ်၊ မြတ်စွာဘုရားဟောထားသော ခံစားမှုတို့သည်ချမ်းသာခံစားမှု၊ ဆင်းရဲခံစားမှုဟူ၍ နှစ်ပါးသာတည်း။ အသျှင်ဘုရား ဆင်းရဲမဟုတ် ချမ်းသာမဟုတ်သောခံစားမှုကို ငြိမ်သက်မွန်မြတ်သော ချမ်းသာဟူ၍ မြတ်စွာဘုရားဟောထားပါ၏”ဟု (လျှောက်၏)။
နှစ်ကြိမ်မြောက်လည်း အသျှင်ဥဒါယီသည် ပဉ္စကင်္ဂလက်သမားကြီးကို “လက်သမားကြီး မြတ်စွာ ဘုရားဟောထားသော ခံစားမှုတို့သည် နှစ်ပါးသာ မဟုတ်၊ မြတ်စွာဘုရားဟောထားသော ခံစားမှုတို့ သည်ချမ်းသာခံစားမှု၊ ဆင်းရဲခံစားမှု၊ ဆင်းရဲမဟုတ် ချမ်းသာမဟုတ်သော ခံစားမှုဟူ၍ သုံးပါးရှိ၏၊ လက်သမားကြီး မြတ်စွာဘုရားဟောထားသော ခံစားမှုတို့သည် ဤသုံးပါးတို့တည်း”ဟု (မိန့်ဆို၏)။ နှစ်ကြိမ်မြောက်လည်း ပဉ္စကင်္ဂ လက်သမားကြီးသည် အသျှင်ဥဒါယီကို “အသျှင်ဥဒါယီမြတ်စွာဘုရားဟော ထားသော ခံစားမှုတို့သည် သုံးပါးတို့မဟုတ်၊ မြတ်စွာဘုရားဟောထားသောခံစားမှုတို့သည် ချမ်းသာ ခံစားမှု၊ ဆင်းရဲခံစားမှုဟူ၍ နှစ်ပါးသာတည်း။ အသျှင်ဘုရား ဆင်းရဲမဟုတ်ချမ်းသာမဟုတ်သော ခံစားမှုကို ငြိမ်သက်မွန်မြတ်သော ချမ်းသာဟူ၍ မြတ်စွာဘုရားဟောထားပါ၏”ဟု (လျှောက်၏)။
သုံးကြိမ်မြောက်လည်း အသျှင်ဥဒါယီသည် ပဉ္စကင်္ဂလက်သမားကြီးကို “လက်သမားကြီး မြတ်စွာ ဘုရားဟောထားသော ခံစားမှုတို့သည် နှစ်ပါးသာ မဟုတ်၊ မြတ်စွာဘုရားဟောထားသော ခံစားမှုတို့ သည်ချမ်းသာခံစားမှု၊ ဆင်းရဲခံစားမှု၊ ဆင်းရဲမဟုတ် ချမ်းသာမဟုတ်သော ခံစားမှုဟူ၍ သုံးပါးရှိ၏၊ လက်သမားကြီး မြတ်စွာဘုရားဟောထားသော ခံစားမှုတို့သည် ဤသုံးပါးတို့တည်း”ဟု မိန့်ဆို၏။ သုံးကြိမ်မြောက်လည်း ပဉ္စကင်္ဂ လက်သမားကြီးသည် အသျှင်ဥဒါယီကို “အသျှင်ဥဒါယီ မြတ်စွာဘုရားဟောထားသော ခံစားမှုတို့သည် သုံးပါးတို့ မဟုတ်၊ မြတ်စွာဘုရားဟောထားသော ခံစားမှုတို့သည်ချမ်းသာခံစားမှု ဆင်းရဲခံစားမှုဟူ၍ နှစ်ပါးသာတည်း၊ အသျှင်ဘုရား ဆင်းရဲမဟုတ် ချမ်းသာမဟုတ်သောခံစားမှုကို ငြိမ်သက်မွန်မြတ်သော ချမ်းသာဟူ၍ မြတ်စွာဘုရား ဟောထားပါ၏”ဟု လျှောက်၏။ အသျှင်ဥဒါယီသည် ပဉ္စကင်္ဂလက်သမားကြီးကို နားလည်စေရန် မတတ်နိုင်၊ ပဉ္စကင်္ဂလက်သမားကြီးသည်လည်းအသျှင်ဥဒါယီကို နားလည်စေရန် မတတ်နိုင်။
֍ ၈၉
။ အသျှင်အာနန္ဒာသည် ပဉ္စကင်္ဂလက်သမားကြီးနှင့်အတူ အသျှင်ဥဒါယီ၏ ဤစကားပြောဟောခြင်းကို ကြားလေ၏၊ ထိုသို့ကြားသောအခါ အသျှင်အာနန္ဒာသည် မြတ်စွာဘုရားထံသို့ ချဉ်းကပ်၍အလွန် ရိုသေစွာ ရှိခိုးပြီးလျှင် သင့်လျော်ရာ၌ ထိုင်ကာ ပဉ္စကင်္ဂလက်သမားကြီးနှင့်အတူ အသျှင်ဥဒါယီ၏စကား ပြောသမျှ အလုံးစုံကို လျှောက်ထား၏။ --ဤသို့ လျှောက်ထားသော် မြတ်စွာဘုရားသည် အသျှင်အာနန္ဒာကို “အာနန္ဒာ ပဉ္စကင်္ဂလက်သမားကြီးသည် ဥဒါယီ၏ စကားကို ထင်ရှားရှိသောအကြောင်းဖြစ်လျက် ဝမ်းမမြောက်နိုင်။ ဥဒါယီသည်လည်းပဉ္စကင်္ဂလက်သမားကြီး၏ စကားကို ထင်ရှားရှိသောအကြောင်းဖြစ်လျက် ဝမ်းမမြောက်နိုင်။
အာနန္ဒာ ငါသည် ပရိယာယ်အားဖြင့် နှစ်ပါးသော ခံစားမှုတို့ကိုလည်းကောင်း သုံးပါးသော ခံစားမှုတို့ကိုလည်းကောင်း၊ ငါးပါးသော ခံစားမှုတို့ကိုလည်းကောင်း၊ ခြောက်ပါးသော ခံစားမှုတို့ကိုလည်းကောင်း၊ တစ်ဆယ့်ရှစ်ပါးသော ခံစားမှုတို့ကိုလည်းကောင်း၊ သုံးဆယ့်ခြောက်ပါးသော ခံစားမှုတို့ကိုလည်းကောင်း၊ တစ်ရာ့ရှစ်ပါးသော ခံစားမှုတို့ကိုလည်းကောင်း ဟောထား၏။
အာနန္ဒာ ဤသို့ ငါသည် တရားတော်ကို ပရိယာယ်အားဖြင့် ဟောကြားထား၏။ အာနန္ဒာ ဤသို့ငါသည် တရားတော်ကို ပရိယာယ်အားဖြင့် ဟောကြားထားပါလျက် အကြင်သူတို့သည် အချင်းချင်းဟောဆိုပြောပြသည်ကို ခွင့်မပြုနိုင်ကုန်ငြားအံ့၊ သဘောမတူနိုင်ကုန်ငြားအံ့၊ ဝမ်းမမြောက်နိုင်ကုန်ငြားအံ့၊ ထိုသူတို့အား ငြင်းခုံခြင်း ခိုက်ရန်ဖြစ်ခြင်း ဆန့်ကျင်ခြင်းသို့ ရောက်ကြကုန်သည်ဖြစ်၍ အချင်းချင်း နှုတ်လှံထိုးကာ နေကြရကုန် လတ္တံ့ဟူသော ဤသဘောသာ ဧကန် ဖြစ်ရမည်။
အာနန္ဒာ ဤသို့ ငါသည် တရားတော်ကို ပရိယာယ်အားဖြင့် ဟောကြားထား၏။ အာနန္ဒာ ဤသို့ပရိယာယ်အားဖြင့် ဟောကြားထားသည်ဖြစ်၍ အကြင်သူတို့သည် အချင်းချင်း ဟောဆိုပြောပြသည်ကို ခွင့်ပြုနိုင်ကုန်ငြားအံ့၊ သဘောတူနိုင်ကုန်ငြားအံ့၊ ဝမ်းမြောက်နိုင်ကုန်ငြားအံ့၊ ထိုသူတို့အား ညီညွတ်ကုန်သည်ဖြစ်၍ ဝမ်းမြောက်ကုန်သည်ဖြစ်၍ မငြင်းခုံကုန်သည်ဖြစ်၍ နို့နှင့်ရေကဲ့သို့ တပေါင်းတည်းဖြစ်ကုန်၍အချင်းချင်း ချစ်ခင်နှစ်သက်သော မျက်စိတို့ဖြင့် ရှုကြည့်ကြကုန်လျက် နေကြရကုန်လတ္တံ့ဟူသော ဤသဘောသာ ဧကန်ဖြစ်ရမည်။
֍ ၉၀
။ အာနန္ဒာ ကာမဂုဏ်တရားတို့သည် ဤငါးပါးတို့တည်း။ အဘယ်ငါးပါးတို့နည်းဟူမူ-စက္ခုဝိညာဏ်ဖြင့် သိအပ်ကုန်သော အလိုရှိအပ် နှစ်သက်အပ် စိတ်နှလုံးကို ပွါးစေတတ် ချစ်မြတ်နိုးအပ်သော သဘောရှိကုန်သော ကာမတရားနှင့် စပ်ယှဉ်ကုန်သော တပ်နှစ်သက်ဖွယ် ဖြစ်ကုန်သော ရူပါရုံတို့သည်လည်းကောင်း၊ သောတဝိညာဏ်ဖြင့် သိအပ်ကုန်သော။ပ။ သဒ္ဒါရုံတို့သည်လည်းကောင်း၊ ဃာနဝိညာဏ်ဖြင့် သိအပ်ကုန်သော။ပ။ ဂန္ဓာရုံတို့သည်လည်းကောင်း၊ ဇိဝှါဝိညာဏ်ဖြင့် သိအပ်ကုန်သော။ပ။ ရသာရုံတို့သည်လည်းကောင်း၊ ကာယဝိညာဏ်ဖြင့် သိအပ်ကုန်သော အလိုရှိအပ် နှစ်သက်အပ် စိတ်နှလုံးကို ပွါးစေတတ် ချစ်မြတ်နိုးအပ်သော သဘောရှိကုန်သော ကာမတရားနှင့် စပ်ယှဉ်ကုန်သော တပ်နှစ်သက်ဖွယ် ဖြစ်ကုန်သော ဖောဋ္ဌဗ္ဗာရုံတို့သည်လည်းကောင်း ရှိကုန်၏၊ အာနန္ဒာ ကာမဂုဏ်တရားတို့ဟူသည်ဤငါးပါးတို့သာတည်း။အာနန္ဒာ ငါးပါးကုန်သော ဤကာမဂုဏ်တရားတို့ကို အစွဲပြု၍ အကြင်ချမ်းသာခြင်း ‘သုခ'ဝမ်းမြောက်ခြင်း ‘သောမနဿ’ သည် ရှိ၏၊ ဤကိုယ်ချမ်းသာ စိတ်ချမ်းသာကို ‘ကာမသုခ’ ဟူ၍ ဆိုရ၏။ အာနန္ဒာ “သတ္တဝါတို့သည် ဤမျှလောက်သာဖြစ်သော ကိုယ်ချမ်းသာ စိတ်ချမ်းသာကို ခံစားကြရကုန်၏”ဟု တစ်ဦးတစ်ယောက်က ဤသို့ ဆိုငြားအံ့၊ ထိုသူ၏ ဤစကားကို ငါခွင့်မပြုနိုင်၊ အဘယ်ကြောင့် နည်း၊ အာနန္ဒာ ဤကာမသုခမှ တစ်ပါးသော သာလွန်၍ နှစ်သက်ဖွယ်ဖြစ်သောသာလွန်၍ မွန်မြတ်သော သုခရှိသေးသောကြောင့်တည်း။
အာနန္ဒာ ဤကာမသုခမှ တစ်ပါးသော သာလွန်၍ နှစ်သက်ဖွယ်ဖြစ်သော သာလွန်၍ မွန်မြတ်သောသုခဟူသည် အဘယ်နည်း။ အာနန္ဒာ ဤသာသနာတော်၌ ရဟန်းသည် ကာမတရားတို့မှ ကင်းဆိတ်၍သာလျှင် အကုသိုလ်တရားတို့မှ ကင်းဆိတ်၍သာလျှင်။ပ။ ပဌမဈာန်သို့ ရောက်၍ နေ၏။ အာနန္ဒာ ဤကာမသုခမှ တစ်ပါးသော သာလွန်၍ နှစ်သက်ဖွယ်ဖြစ်သော သာလွန်၍ မွန်မြတ်သော သုခဟူသည်
--ဤသည်ပင်တည်း။ အာနန္ဒာ “သတ္တဝါတို့သည် ဤမျှလောက်သာဖြစ်သော ကိုယ်ချမ်းသာ စိတ်ချမ်းသာကိုခံစားကြရကုန်၏”ဟု တစ်ဦးတစ်ယောက်က ဤသို့ ဆိုငြားအံ့၊ ထိုသူ၏ ဤစကားကို ငါခွင့်မပြုနိုင်။ အဘယ်ကြောင့်နည်း။ အာနန္ဒာ ဤပဌမဈာန်သုခမှ တစ်ပါးသော သာလွန်၍ နှစ်သက်ဖွယ်ဖြစ်သောသာလွန်၍ မွန်မြတ်သော သုခရှိသေးသောကြောင့်တည်း။
အာနန္ဒာ ဤပဌမဈာန်သုခမှ တစ်ပါးသော သာလွန်၍ နှစ်သက်ဖွယ်ဖြစ်သော သာလွန်၍ မွန်မြတ် သောသုခဟူသည် အဘယ်နည်း။ အာနန္ဒာ ဤသာသနာတော်၌ ရဟန်းသည် ဝိတက် ဝိစာရတို့၏ ငြိမ်းခြင်းကြောင့်။ပ။ ဒုတိယဈာန်သို့ ရောက်၍ နေ၏။ အာနန္ဒာ ထိုပဌမဈာန်သုခမှ တစ်ပါးသော သာလွန်၍နှစ်သက်ဖွယ်ဖြစ်သော သာလွန်၍ မွန်မြတ်သော သုခဟူသည် ဤသည်ပင်တည်း။ အာနန္ဒာ တစ်ဦး့တစ်ယောက်က ဤသို့ ဆိုငြားအံ့။ပ။
အာနန္ဒာ ဤဒုတိယဈာန်သုခမှ တစ်ပါးသော သာလွန်၍ နှစ်သက်ဖွယ်ဖြစ်သော သာလွန်၍ မွန်မြတ်သော သုခဟူသည် အဘယ်နည်း- အာနန္ဒာ ဤသာသနာတော်၌ ရဟန်းသည် ပီတိကို စက်ဆုပ်ခြင်းကြောင့်လည်းကောင်း။ပ။ တတိယဈာန်သို့ ရောက်၍ နေ၏။ အာနန္ဒာ ထိုဒုတိယဈာန်သုခမှတစ်ပါးသောသာလွန်၍ နှစ်သက်ဖွယ်ဖြစ်သော သာလွန်၍ မွန်မြတ်သော သုခဟူသည် ဤသည်ပင်တည်း။ အာနန္ဒာတစ်ဦးတစ်ယောက်က ဤသို့ ဆိုငြားအံ့။ပ။
အာနန္ဒာ ဤတတိယဈာန်သုခမှ တစ်ပါးသော သာလွန်၍ နှစ်သက်ဖွယ်ဖြစ်သော သာလွန်၍ မွန်မြတ်သော သုခဟူသည် အဘယ်နည်း- အာနန္ဒာ ဤသာသနာတော်၌ ရဟန်းသည် သုခဝေဒနာကို ပယ်ခြင်းကြောင့်။ပ။ စတုတ္ထဈာန်သို့ ရောက်၍ နေ၏။ အာနန္ဒာ ထိုတတိယဈာန်သုခမှ တစ်ပါးသော သာလွန်၍ နှစ်သက်ဖွယ်ဖြစ်သော သာလွန်၍ မွန်မြတ်သော သုခဟူသည် ဤသည်ပင်တည်း။ အာနန္ဒာ တစ်ဦးတစ်ယောက်က ဤသို့ ဆိုငြားအံ့။ပ။
အာနန္ဒာ ထိုစတုတ္ထဈာန်သုခမှ တစ်ပါးသော သာလွန်၍ နှစ်သက်ဖွယ်ဖြစ်သော သာလွန်၍ မွန်မြတ်သော သုခဟူသည် အဘယ်နည်း -အာနန္ဒာ ဤသာသနာတော်၌ ရဟန်းသည် အချင်းခပ်သိမ်း ရုပ်၌ဖြစ်သော ရူပသညာကို လွန်မြောက်ခြင်းကြောင့် ကြမ်းတမ်းသော ‘ပဋိဃ’ သညာတို့၏ ချုပ်ခြင်းကြောင့်အထူးထူးသော သညာတို့ကို နှလုံးမသွင်းခြင်းကြောင့် “ကောင်းကင်ပညတ်သည် အဆုံးမရှိ”ဟု ပွါးများလျက် အာကာသာနဉ္စာယတန ဈာန်သို့ ရောက်၍ နေ၏။ အာနန္ဒာ ထိုစတုတ္ထဈာန်သုခမှ တစ်ပါးသောသာလွန်၍ နှစ်သက်ဖွယ်ဖြစ်သော သာလွန်၍ မွန်မြတ်သော သုခဟူသည် ဤသည်ပင်တည်း။ အာနန္ဒာတစ်ဦးတစ်ယောက်က ဤသို့ ဆိုငြားအံ့။ပ။
အာနန္ဒာ ဤအာကာသာနဉ္စာယတနဈာန်သုခမှ တစ်ပါးသော သာလွန်၍ နှစ်သက်ဖွယ်ဖြစ်သောသာလွန်၍ မွန်မြတ်သော သုခဟူသည် အဘယ်နည်း -အာနန္ဒာ ဤသာသနာတော်၌ ရဟန်းသည်အချင်းခပ်သိမ်း အာကာ သာနဉ္စာယတနဈာန်ကို လွန်မြောက်၍ “ပဌမအရူပဝိညာဏ်သည် အဆုံးမရှိ”ဟုပွါးများပြီးလျှင် ဝိညာဏဉ္စာယတန ဈာန်သို့ ရောက်၍ နေ၏။ အာနန္ဒာ ထိုအာကာသာနဉ္စာယတနဈာန်သုခမှ တစ်ပါးသော သာလွန်၍ နှစ်သက်ဖွယ်ဖြစ်သော သာလွန်၍ မွန်မြတ်သော သုခဟူသည် ဤသည်ပင်တည်း။ အာနန္ဒာ တစ်ဦးတစ်ယောက်က ဤသို့ ဆိုငြားအံ့။ပ။
အာနန္ဒာ ဤဝိညာဏဉ္စာယတနဈာန်သုခမှ တစ်ပါးသော သာလွန်၍ နှစ်သက်ဖွယ်ဖြစ်သော သာလွန်၍မွန်မြတ်သော သုခဟူသည် အဘယ်နည်း-အာနန္ဒာ ဤသာသနာတော်၌ ရဟန်းသည် အချင်းခပ်သိမ်းဝိညာဏဉ္စာ ယတနအရူပဈာန်ကို လွန်မြောက်၍ “တစ်စုံတစ်ခု တစိုးတစိမျှ မရှိ”ဟု ပွါးများ၍ အာကိဉ္စညာယတနအရူပဈာန်သို့ ရောက်၍နေ၏။ အာနန္ဒာ ထိုဝိညာဏဉ္စာယတနဈာန်သုခမှ တစ်ပါးသောသာလွန်၍ နှစ်သက်ဖွယ်ဖြစ်သော သာလွန်၍ မွန်မြတ်သော သုခဟူသည် ဤသည်ပင်တည်း။ အာနန္ဒာတစ်ဦးတစ်ယောက်က ဤသို့ ဆိုငြားအံ့။ပ။
--အာနန္ဒာ ဤအာကိဉ္စညာယဘနဈာန်သုခမှ တစ်ပါးသော သာလွန်၍ နှစ်သက်ဖွယ်ဖြစ်သော သာလွန် ၍မွန်မြတ်သော သုခဟူသည် အဘယ်နည်း-အာနန္ဒာ ဤသာသနာတော်၌ ရဟန်းသည် အချင်းခပ်သိမ်းအာကိဉ္စညာ ယဘနတတိယအရူပဈာန်ကို လွန်မြောက်၍ ရုန့်ရင်းသောသညာကား မရှိ, သိမ်မွေ့သောသညာ မရှိသည်ကား မဟုတ်သော နေဝသညာနာသညာယတနဈာန်သို့ ရောက်၍ နေ၏။ အာနန္ဒာ ထိုအာကိဉ္စညာယတနဈာန်သုခမှ တစ်ပါးသော သာလွန်၍ နှစ်သက်ဖွယ်ဖြစ်သော သာလွန်၍ မွန်မြတ်သောသုခဟူသည် ဤသည်ပင်တည်း။
အာနန္ဒာ “သတ္တဝါတို့သည် ဤမျှလောက်သာဖြစ်သော ကိုယ်ချမ်းသာ စိတ်ချမ်းသာကို ခံစားကြရကုန်၏”ဟု တစ်ဦးတစ်ယောက်က ဆိုငြားအံ့၊ ထိုသူ၏ ဤစကားကို ငါခွင့်မပြုနိုင်။ ထိုသို့ ခွင့်မ့ပြုနိုင်ခြင်းသည် အဘယ်ကြောင့်နည်း- အာနန္ဒာ ဤနေဝသညာနာသညာယတနဈာန်သုခမှ တစ်ပါးသောသာလွန်၍ နှစ်သက်ဖွယ်ဖြစ်သော သာလွန်၍ မွန်မြတ်သော သုခရှိသေးသောကြောင့်တည်း။ အာနန္ဒာဤနေဝသညာနာသညာယတနဈာန်သုခမှ တစ်ပါးသော သာလွန်၍ နှစ်သက်ဖွယ်ဖြစ်သော သာလွန်၍မွန်မြတ်သော သုခဟူသည် အဘယ်နည်း- အာနန္ဒာ ဤသာသနာတော်၌ ရဟန်းသည် အချင်းခပ်သိမ်းနေဝသညာနာသညာယတနအရူပဈာန်ကို လွန်မြောက်၍ သညာဝေဒနာတို့၏ ချုပ်ငြိမ်းရာ နိရောဓသမာပတ်ကို ဝင်စားနေနိုင်၏၊ အာနန္ဒာ ထိုနေဝသညာနာသညာယတနဈာန် သုခမှတစ်ပါးသော သာလွန်၍နှစ်သက်ဖွယ်ဖြစ်သော သာလွန်၍ မွန်မြတ်သော သုခဟူသည် ဤသည်ပင်တည်း။
֍ ၉၁
။ အာနန္ဒာ “မှတ်သားမှု ခံစားမှုတို့၏ ချုပ်ငြိမ်းမှုကို ရဟန်းဂေါတမသည် ဟော၏၊ ထိုမှတ် သားမှုခံစားမှုတို့၏ ချုပ်ငြိမ်းခြင်းကိုလည်း ချမ်းသာဟူ၍ ပညတ်၏၊ ထိုချမ်းသာသည် အဘယ်နည်း၊ ထိုချမ်းသာသည် အဘယ်သို့နည်း”ဟု အယူတစ်မျိုးရှိသော ပရိဗိုဇ်တို့ ပြောဆိုရာသော အကြောင်းသည်ရှိ၏။အာနန္ဒာ ဤသို့ ပြောဆိုကြသော အယူတစ်မျိုးရှိကုန်သော ပရိဗိုဇ်တို့ကို “ငါ့သျှင်တို့ မြတ်စွာဘုရားသည် ချမ်းသာခံစားမှုကိုသာလျှင် ရည်ရွယ်၍ ချမ်းသာဟု မပညတ်၊ ငါ့သျှင်တို့ စင်စစ်သော်ကားအကြင်အကြင်အရာ၌ အကြင်အကြင်သဘာဝ၌ ချမ်းသာကို ရထိုက်၏၊ ထိုထိုအရာ ထိုထိုသဘာဝကိုချမ်းသာဟု ပညတ်၏”ဟု ဤသို့ ပြောဆိုကုန်ရာ၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။ မြတ်စွာဘုရားသည် ဤသုတ်ကိုဟောကြားတော်မူ၏။ အသျှင်အာနန္ဒာသည် မြတ်စွာဘုရား၏ စကားတော်ကို နှစ်ခြိုက်ဝမ်းမြောက်လေ၏။
ကိုးခုမြောက် ဗဟုဝေဒနီယသုတ် ပြီး၏။
--၁၀-အပဏ္ဏကသုတ်
֍ ၉၂
။ အကျွန်ုပ်သည် ဤသို့ ကြားနာခဲ့ရပါသည်-အခါတစ်ပါး၌ မြတ်စွာဘုရားသည် များစွာသော ရဟန်းသံဃာနှင့်အတူ ကောသလတိုင်း၌ ဒေသစာရီလှည့်လည်တော်မူလတ်သော် သာလာအမည်ရှိသော ကောသလတိုင်း ပုဏ္ဏားရွာသို့ ရောက် တော်မူ၏။ သာလာရွာသား ပုဏ္ဏားသူကြွယ်တို့သည် ဤသို့ ကြားသိကြလေကုန်၏-"အချင်းတို့ သာကီဝင်မင်းမျိုးမှရဟန်းပြုသော သာကီဝင်မင်းသား ရဟန်းဂေါတမသည် များစွာသော ရဟန်းသံဃာ နှင့်အတူကောသလတိုင်း၌ ဒေသစာရီ လှည့်လည်တော်မူရာ သာလာရွာသို့ ရောက်တော်မူ၏။ ထိုအသျှင်ဂေါတမ၏ ကောင်းသော ကျော်စောသတင်းသည် ဤသို့ ပျံ့နံှ့၍ ထွက်၏-'ထိုမြတ်စွာဘုရားသည်ပူဇော်အထူးကို ခံတော်မူထိုက်သော အကြောင်းကြောင့်လည်း ‘အရဟံ’ မည်တော်မူ၏၊ (အလုံးစုံသောတရားတို့ကို) ကိုယ်တိုင် မှန်စွာ သိတော်မူသော အကြောင့်ကြောင့်လည်း ‘သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓ’ မည်တော်မူ၏၊ အသိဉာဏ် ‘ဝိဇ္ဇာ’ အကျင့် ‘စရဏ’ နှင့် ပြည့်စုံတော်မူသော အကြောင်းကြောင့်လည်း ‘ဝိဇ္ဇာစရဏသမ္ပန္န’မည်တော်မူ၏၊ ကောင်းသော စကားကို ဆိုတော်မူတတ်သော အကြောင်းကြောင့်လည်း ‘သုဂတ’မည်တော်မူ၏၊ လောက ကို သိတော်မူတတ်သော အကြောင်းကြောင့်လည်း ‘လောကဝိဒူ’ မည်တော်မူ၏၊ ဆုံးမထိုက်သူကို ဆုံးမ တတ်သည့် အတုမဲ့ပုဂ္ဂိုလ် ဖြစ်တော်မူသော အကြောင်းကြောင့်လည်း ‘အနုတ္တရောပုရိသဒမ္မသာရထိ’ မည်တော်မူ၏၊ နတ်လူတို့၏ ဆရာဖြစ်တော်မူသော အကြောင်းကြောင့်လည်း ‘သတ္ထာဒေဝမနုဿာနံ’ မည်တော်မူ၏၊ (သစ္စာလေးပါးတရားတို့ကို) သိစေတော်မူတတ်သောအကြောင်းကြောင့်လည်း ‘ဗုဒ္ဓ’ မည် တော်မူ၏၊ ဘုန်းတန်ခိုးကြီးတော်မူသော အကြောင်းကြောင့်လည်း'ဘဂဝါ’ မည်တော်မူ၏’ဟု (ပျံ့နံှ့၍ ထွက်၏)။
ထိုမြတ်စွာဘုရားသည် နတ်နှင့်တကွသော မာရ်နတ်နှင့်တကွသော ဗြဟ္မာနှင့်တကွသော ဤဩကာသလောကကိုလည်းကောင်း၊ သမဏဗြာဟ္မဏတို့နှင့်တကွသော မင်းများ လူများနှင့်တကွသော သတ္တဝါ့အပေါင်းကိုလည်းကောင်း ကိုယ်တိုင် ထူးသောဉာဏ်ဖြင့် သိ၍ မျက်မှောက်ပြုလျက် ဟောကြားတော်မူ၏၊ ထိုမြတ်စွာဘုရားသည် အစ၏ကောင်းခြင်း အလယ်၏ကောင်းခြင်း အဆုံး၏ကောင်းခြင်းရှိသော အနက်နှင့်ပြည့်စုံသော သဒ္ဒါနှင့် ပြည့်စုံသော တရားကို ဟောကြားတော်မူ၏။ အလုံးစုံပြည့်စုံသော စင်ကြယ်သောမြတ်သော အကျင့်ကို ပြတော်မူ၏။ ထိုသို့သဘောရှိသော ရဟန္တာ (ပုဂ္ဂိုလ်) တို့ကို ဖူးမြော်ရခြင်းသည်ကောင်းသည်သာတည်း”ဟု (ကြားသိကြကုန်၏)။
ထိုအခါ သာလာရွာသား ပုဏ္ဏားသူကြွယ်တို့သည် မြတ်စွာဘုရားထံသို့ ချဉ်းကပ်ကြကုန်လျက်အချို့တို့သည် မြတ်စွာဘုရားကို ရှိခိုး၍ လျောက်ပတ်သော နေရာ၌ ထိုင်ကုန်၏၊ အချို့တို့သည် မြတ်စွာဘုရားနှင့်အတူ ဝမ်းမြောက်ဝမ်းသာ (နှုတ်ဆက်) ပြောဆိုကုန်၏၊ ဝမ်းမြောက်ဖွယ် အမှတ်ရဖွယ်စကားကို ပြောဆိုပြီးဆုံးစေ၍ လျောက်ပတ်သော နေရာ၌ ထိုင်ကုန်၏၊ အချို့တို့သည် မြတ်စွာဘုရားရှိရာအရပ်သို့ လက်အုပ်ချီကုန်လျက် လျောက်ပတ်သော နေရာ၌ ထိုင်ကုန်၏၊ အချို့တို့သည် အမည်အနွယ်ကို ပြောကြားလျက် လျောက်ပတ်သော နေရာ၌ ထိုင်ကုန်၏၊ အချို့တို့သည် တိတ်ဆိတ်စွာလျောက်ပတ်သော နေရာ၌ ထိုင်ကုန်၏။
֍ ၉၃
။ လျောက်ပတ်သော နေရာ၌ ထိုင်နေကြကုန်သော သာလာရွာသား ပုဏ္ဏား သူကြွယ်တို့ကိုမြတ်စွာဘုရားသည်-"သူကြွယ်တို့ အကြောင်းခိုင်မာသော ယုံကြည်မှုကို ရစေနိုင်သော တစ်စုံတစ်ယောက်သော နှစ်သက်လောက်သော ဆရာသမားသည် သင်တို့မှာ ရှိသလော”ဟု မိန့်တော်မူ၏။ အသျှင်ဘုရားအကြောင်းခိုင်မာသော ယုံကြည်မှုကို ရစေနိုင်သော တစ်စုံတစ်ယောက်သော နှစ်သက်လောက်သော --ဆရာသမားသည် အကျွန်ုပ်တို့မှာ မရှိပါဟု (လျှောက်ကြကုန်၏)။ သူကြွယ်တို့ သင်တို့သည် နှစ်သက်လောက်သော ဆရာသမားကို မရကြသော် ဧကန် အကျိုးရှိသော ဤအကျင့်တရားကို ကောင်းစွာ ဆောက်တည်၍ကျင့်ထိုက်၏။ သူကြွယ်တို့ ဧကန် အကျိုးရှိသော အကျင့်တရားကို စွဲယူ ဆောက်တည်ထားသော် ထိုအကျင့်တရားသည် သင်တို့အတွက် ရှည်မြင့်စွာသော ကာလပတ်လုံး စီးပွါးခြင်း ချမ်းသာခြင်းငှါဖြစ်လတ္တံ့။ သူကြွယ်တို့ ဧကန် အကျိုးရှိသော အကျင့်တရားဟူသည် အဘယ်နည်း-
֍ ၉၄
။ သူကြွယ်တို့ “ပေးလှူခြင်းသည် အကျိုးမရှိ၊ ယဇ်ကြီးပူဇော်ခြင်းသည် အကျိုးမရှိ၊ ယဇ်ကလေး (ဟုံး) ပူဇော်ခြင်းသည် အကျိုးမရှိ၊ ကောင်းမှု မကောင်းမှုတို့၏ အကျိုးဝိပါက်သည် မရှိ၊ ဤလောကသည် မရှိ၊ တမလွန်လောကသည် မရှိ၊ အမိ၏ ကျေးဇူးမရှိ၊ အဖ၏ ကျေးဇူးမရှိ၊ သေ၍ တစ်ဖန်ဖြစ်ပေါ်လာသော သတ္တဝါတို့သည် မရှိကုန်၊ ဤလောကကိုလည်းကောင်း တမလွန်လောကကိုလည်းကောင်း ကိုယ်တိုင် ထူးသောဉာဏ်ဖြင့် သိ၍ မျက်မှောက်ပြုလျက် ဟောကြားနိုင်ကုန်သော ညီညွတ်ကုန်သော ကောင်းသောအကျင့်ရှိကုန်သော သမဏဗြာဟ္မဏတို့သည် လောက၌ မရှိကုန်”ဟု ဤသို့ပြောဆိုယူဆကြကုန်သော အချို့သော သမဏဗြာဟ္မဏတို့သည် ရှိကုန်၏၊ သူကြွယ်တို့ ထိုသမဏဗြာဟ္မဏတို့နှင့် ဖြောင့်ဖြောင့်ဆန့်ကျင်ဘက်ဝါဒ ရှိကုန်သော အချို့သော သမဏဗြာဟ္မဏတို့သည်-"ပေးလှူခြင်းသည် အကျိုးရှိ၏၊ ယဇ်ကြီးပူဇော်ခြင်းသည် အကျိုးရှိ၏၊ ယဇ်ကလေး (ဟုံး) ပူဇော်ခြင်းသည်အကျိုးရှိ၏၊ ကောင်းမှု မကောင်းမှုတို့၏ အကျိုးဝိပါက်သည် ရှိ၏၊ ဤလောကသည် ရှိ၏၊ တစ်ပါးသောလောကသည် ရှိ၏၊ အမိ၏ ကျေးဇူးရှိ၏၊ အဖ၏ ကျေးဇူးရှိ၏၊ သေ၍ တစ်ဖန် ဖြစ်ပေါ်လာသောသတ္တဝါတို့သည် ရှိကုန်၏၊ ဤလောကကိုလည်းကောင်း၊ တစ်ပါးသော လောကကိုလည်းကောင်း ကိုယ်တိုင် ထူးသောဉာဏ်ဖြင့် သိ၍ မျက်မှောက်ပြုလျက် ဟောကြားနိုင်ကုန်သော ညီညွတ်ကုန်သောကောင်းသော အကျင့်ရှိကုန်သော သမဏဗြာဟ္မဏတို့သည်လည်း ရှိကုန်သည်သာတည်း”ဟုပြောဆိုကြကုန်၏။ သူကြွယ်တို့ ထိုအရာကို အဘယ်သို့ မှတ်ထင်ကုန်သနည်း၊ ဤသမဏဗြာဟ္မဏတို့သည် အချင်းချင်း ဖြောင့်ဖြောင့်ဆန့်ကျင်ဘက်ဝါဒ ရှိကြကုန်သည် မဟုတ်လောဟု (မေးတော်မူ၏)။ အသျှင် ဘုရား မှန်ပါ၏ဟု (လျှောက်ကြကုန်၏)။֍ ၉၅
။ သူကြွယ်တို့ ထိုအယူနှစ်မျိုးတို့တွင် “ပေးလှူခြင်းသည် အကျိုးမရှိ၊ ယဇ်ကြီးပူဇော်ခြင်းသည်အကျိုးမရှိ။ပ။ ဤလောကကိုလည်းကောင်း၊ တမလွန်လောကကိုလည်းကောင်း၊ ကိုယ်တိုင် ထူးသောဉာဏ်ဖြင့် သိ၍ မျက်မှောက်ပြုလျက် ဟောကြားနိုင်ကုန်သော ညီညွတ်ကုန်သော ကောင်းသော အကျင့်ရှိကုန်သော သမဏဗြာဟ္မဏတို့သည် မရှိကုန်”ဟု ဤသို့ ပြောဆိုယူဆကြကုန်သော သမဏဗြာဟ္မဏတို့အား ကာယသုစရိုက်၊ ဝစီသုစရိုက်၊ မနောသုစရိုက်၊ ဤသုံးပါးသော ကုသိုလ်တရားတို့ကို ဖောက်ခွဲဖျက်ဆီး၍ ကာယဒုစရိုက်၊ ဝစီဒုစရိုက်၊ မနောဒုစရိုက်၊ ဤသုံးပါးသော အကုသိုလ်တရားတို့ကို ဆောက်တည်၍ ကျင့်ကြကုန်လတ္တံ့ ဟူသော အပြစ်သာ ဧကန်ဖြစ်ရမည်။ အဘယ်ကြောင့်နည်း၊ ထိုအသျှင်သမဏဗြာဟ္မဏတို့သည် အကုသိုလ်တရားတို့၏ အပြစ်ယုတ်ညံ့ပုံ ညစ်ညူးပုံကို မမြင်ကြကုန်၊ ကုသိုလ်တရားတို့၏ အကုသိုလ်မှ ထွက်မြောက်ခြင်း၌ အကျိုးကို, ဖြူစင်သော အဖို့ကို မမြင်ကြကုန်သောကြောင့်တည်း။ထင်ရှားရှိသည်သာလျှင်ဖြစ်သော တမလွန်လောကကို “တမလွန်လောကသည် မရှိ”ဟု ထိုသူမှာအယူရှိ၏၊ ထိုသူ၏ ထိုအယူသည် မှားသော အယူဖြစ်၏၊ ထင်ရှားရှိသည်သာလျှင်ဖြစ်သော တမလွန်လောကကို “တမလွန်လောကသည် မရှိ”ဟု ကြံ၏၊ ထိုသူ၏ ထိုအကြံသည် မှားသော အကြံဖြစ်၏၊ ထင်ရှားရှိသည်သာ လျှင်ဖြစ်သော တမလွန်လောကကို “တမလွန်လောကသည် မရှိ” ဟူသော စကားကိုပြောဆို၏၊ ထိုသူ၏ ထိုစကားသည် မှားသော စကားဖြစ်၏၊ ထင်ရှားရှိသည်သာလျှင်ဖြစ်သော တမလွန်လောကကို “တမလွန်လောကသည် မရှိ”ဟု ပြောဆို၏။ ဤသူသည် တမလွန်လောကကိုသိကြကုန်သော ရဟန္တာအသျှင်တို့အား ဆန့်ကျင်ဘက်ပြု၏။
--ထင်ရှားရှိသည်သာလျှင်ဖြစ်သော တမလွန်လောကကို “တမလွန်လောကသည် မရှိ”ဟု သူတစ်ပါးကို သိစေ၏၊ ထိုသူ၏ ထိုသိစေခြင်းသည် မသူတော်တရားကို သိစေခြင်း ဖြစ်၏၊ ထိုမသူတော်တရားကိုသိစေခြင်းဖြင့်လည်း မိမိကိုယ်ကို ချီးမြှောက်၏၊ သူတစ်ပါးကို ရှုတ်ချ၏၊ ဤသို့လျှင် ထိုသူမှာ ရှေးမဆွကပင်လျှင် ကောင်းသောသဘောသည် ပယ်ထားပြီးဖြစ်၏။ မကောင်းသောသဘောသည် ရှေးရှုတည်နေ၏။
ဤမှားသောအယူ၊ မှားသောအကြံ၊ မှားသောစကား၊ အရိယာတို့နှင့်ဆန့်ကျင်ခြင်း၊ မသူတော်တရားကို သိစေခြင်း၊ မိမိကိုယ်ကို ချီးမြှောက်ခြင်း၊ သူတစ်ပါးကို ရှုတ်ချခြင်း၊ ဤသို့ များစွာသော ယုတ်မာသော ဤအကုသိုလ်တရားတို့သည် မှားသောအယူဟူသော အကြောင်းကြောင့် ထိုသူမှာ ဖြစ်ပေါ်လာကုန်၏။
သူကြွယ်တို့ ထိုအယူနှစ်မျိုးတို့တွင် ပညာရှိသော ယောကျ်ားတစ်ယောက်သည် ဤသို့ ဆင်ခြင်၏-တမလွန်လောကသည် အကယ်၍ မရှိသည်ဖြစ်အံ့၊ ဤသို့မရှိခဲ့သော် ဤအသျှင်ယောကျ်ားပုဂ္ဂိုလ်သည်ကိုယ်ခန္ဓာပျက်စီး၍ သေပြီးသည်မှ နောက်၌ မိမိကိုယ်ကို ချမ်းသာအောင် ပြုလတ္တံ့။
တမလွန်လောကသည် အကယ်၍ ရှိသည်ဖြစ်အံ့၊ ထိုသို့ရှိခဲ့ပါမူ ဤအသျှင်ယောကျ်ားပုဂ္ဂိုလ်သည်ကိုယ်ခန္ဓာပျက်စီး၍ သေပြီးသည်မှ နောက်၌ ချမ်းသာကင်းသော မကောင်းသော လားရာဖြစ်သော ဖရိုဖရဲကျရာဖြစ်သော ငရဲသို့ ရောက်ရလတ္တံ့။
တမလွန်လောကသည် အကယ်၍ မရှိပါနှင့်ဦး၊ ထိုအသျှင်သမဏဗြာဟ္မဏတို့၏ စကားသည် မှန်သည်ပင်ဖြစ်ပါစေဦး၊ ထိုသို့ပင် ဖြစ်သော်လည်း ဤအသျှင်ယောကျ်ားပုဂ္ဂိုလ်သည် မျက်မှောက်သောကိုယ်၏အဖြစ်၌ပင်လျှင် “သီလမရှိသော၊ မှားသော အယူရှိသော၊ နတ္ထိကဝါဒရှိသောယောကျ်ားတည်း”ဟု ပညာရှိတို့ အကဲ့ရဲ့ကို ခံရ၏။
တမလွန်လောကသည် အကယ်၍ ရှိသည်သာလျှင် ဖြစ်အံ့၊ ဤသို့ ရှိခဲ့သော် ဤအသျှင်ယောကျ်ားပုဂ္ဂိုလ်သည် မျက်မှောက်သော ကိုယ်၏အဖြစ်၌လည်း ပညာရှိတို့ အကဲ့ရဲ့ခံရခြင်း၊ ကိုယ်ခန္ဓာပျက်စီး၍သေပြီးသည်မှ နောက်၌လည်း ချမ်းသာကင်းသော မကောင်းသော လားရာဖြစ်သော ဖရိုဖရဲကျရာဖြစ်သော ငရဲသို့ ရောက်ရခြင်းအားဖြင့် နှစ်ပါးစုံ ဆုံးရှုံး၏၊ ဤသို့ ထိုသူ၏ မကောင်းသောအားဖြင့် စွဲယူဆောက်တည်ထားသော ဤဧကန်အကျိုးရှိသော အကျင့်တရားသည် တစ်ဖက်သတ် နံှ့၍ တည်၏၊ ကုသိုလ်အရာကို ကြဉ်ရှောင်၏။
֍ ၉၆
။ သူကြွယ်တို့ ထို အယူနှစ်မျိုးတို့တွင် “ပေးလှူခြင်း၏ အကျိုးသည် ရှိ၏။ပ။ အကြင်သမဏဗြာဟ္မဏတို့သည် ဤလောကကိုလည်းကောင်း တမလွန်လောကကိုလည်းကောင်း ကိုယ်တိုင် ထူးသောဉာဏ်ဖြင့် သိ၍ မျက်မှောက်ပြုလျက် ဟောကြားကုန်၏”ဟု ဤသို့ ပြောဆိုယူဆလေ့ရှိကုန်သော သမဏဗြာဟ္မဏတို့မှာ ကာယဒုစရိုက်၊ ဝစီဒုစရိုက်၊ မနောဒုစရိုက် ဤသုံးပါးသော အကုသိုလ်တရားတို့ကိုဖောက်ခွဲဖျက်ဆီး၍ ကာယသုစရိုက်၊ ဝစီသုစရိုက်၊ မနောသုစရိုက် ဤသုံးပါးသော ကုသိုလ်တရားတို့ကိုဆောက်တည်၍ ကျင့်ကုန်လတ္တံ့ဟူသော အကျိုးသာ ဧကန်ဖြစ်ရမည်။ အဘယ့်ကြောင့်နည်း၊ ထိုအသျှင်သမဏဗြာဟ္မဏတို့သည် အကုသိုလ်တရားတို့၏ အပြစ် ယုတ်ညံ့ပုံ ညစ်ညူးပုံကို မြင်ကြ၍ ကုသိုလ်တရားတို့၏ မကောင်းမှုတို့မှ ထွက်မြောက်ခြင်း၌ အကျိုးကို ဖြူစင်သောအဖို့ကို မြင်ကြကုန်သောကြောင့်တည်း။ထိုမှတစ်ပါး ထင်ရှားရှိသည်သာလျှင်ဖြစ်သော တမလွန်လောကကို “တမလွန်လောကသည် ရှိ၏”ဟုထိုသူမှာ အယူရှိ၏၊ ထိုသူ၏ ထိုအယူသည် မှန်သော အယူဖြစ်၏၊ ထင်ရှားရှိသည်သာလျှင်ဖြစ်သော တမလွန် လောကကို “တမလွန်လောကသည် ရှိ၏”ဟု ကြံ၏။ ထိုသူ၏ ထိုအကြံသည် မှန်သော အကြံဖြစ်၏၊ ထင်ရှားရှိသည်သာလျှင်ဖြစ်သော တမလွန်လောကကို “တမလွန်လောကသည် ရှိ၏”ဟူသောစကားကို ဆို၏၊ ထိုသူ၏ ထိုစကားသည် မှန်သော စကားဖြစ်၏။ ထင်ရှားရှိသည်သာလျှင်ဖြစ်သော
--တမလွန်လောကကို “တမလွန်လောကသည် ရှိ၏”ဟု ပြောဆို၏၊ ဤသူသည် တမလွန်လောကကိုသိကုန်သော ရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်တို့အား ဆန့်ကျင်ဘက်မပြုလုပ်၊ ထင်ရှားရှိသည်သာလျှင်ဖြစ်သော တမလွန်လောကကို “တမလွန်လောကသည် ရှိ၏”ဟု သူတစ်ပါးကို သိစေ၏။ ထိုသူ၏ ထိုသိစေခြင်းသည် သူတော်ကောင်းတရားကို သိစေခြင်းဖြစ်၏။ ထိုသူတော်ကောင်း တရားကို သိစေခြင်းဖြင့်လည်း မိမိကိုယ်ကို မချီးမြှောက်၊ သူတစ်ပါးကို မရှုတ်ချ၊ ဤသို့လျှင် ထိုသူမှာ ရှေးမဆွကပင်လျှင် မကောင်းသောသဘောသည် ပယ်ထားပြီးဖြစ်၏။ ကောင်းသောသဘောသည် ရှေးရှုတည်နေ၏။
ဤမှန်ကန်သောအယူ၊ မှန်ကန်သောအကြံ၊ မှန်ကန်သောစကား၊ အရိယာတို့နှင့် မဆန့်ကျင်ခြင်း၊ သူတော်ကောင်းတရားကို သိစေခြင်း၊ မိမိကိုယ်ကို မချီးမြှောက်ခြင်း၊ သူတစ်ပါးကို မရှုတ်ချခြင်းဤသို့ များစွာသော ဤကုသိုလ်တရားတို့သည် မှန်သော အယူဟူသော အကြောင်းကြောင့် ထိုသူမှာဖြစ်ပေါ်လာ ကုန်၏။
သူကြွယ်တို့ ထိုအယူနှစ်မျိုးတို့တွင် ပညာရှိသော ယောကျ်ားသည် ဤသို့ ဆင်ခြင်၏- တမလွန်လောကသည် အကယ်၍ ရှိသည်ဖြစ်အံ့၊ ဤသို့ရှိခဲ့သော် ဤအသျှင်ယောကျ်ားပုဂ္ဂိုလ်သည် ကိုယ်ခန္ဓာပျက်စီး၍ သေပြီးသည်မှ နောက်၌ ကောင်းသောလားရာဖြစ်သော နတ်ပြည်လောကသို့ ရောက်ရလတ္တံ့။ တမလွန်လောကသည် အကယ်၍ မရှိပါနှင့်ဦး၊ ထိုအသျှင်သမဏဗြာဟ္မဏတို့၏ စကားသည် မှန်သည်ပင်ဖြစ်ပါစေဦး၊ ထိုသို့ဖြစ်သော်လည်း ဤအသျှင်ယောကျ်ားသည် မျက်မှောက်သော ကိုယ်၏အဖြစ်၌ပင်လျှင်"သီလ ရှိသော၊ မှန်သော အယူရှိသော၊ ကံ, ကံ၏အကျိုးကို ယုံကြည်သော ဝါဒရှိသော ယောကျ်ားပုဂ္ဂိုလ်တည်း”ဟု ပညာရှိတို့ အချီးအမွမ်းခံရ၏။
တမလွန်လောကသည် အကယ်၍ ရှိသည်သာလျှင် ဖြစ်အံ့၊ ဤသို့ ရှိခဲ့သော် ဤအသျှင်ယောကျ်ားပုဂ္ဂိုလ်သည် မျက်မှောက်သော ကိုယ်၏ အဖြစ်၌ပင်လျှင် ပညာရှိတို့ အချီးအမွမ်းခံရခြင်း၊ ကိုယ်ခန္ဓာပျက်စီး၍ သေပြီးသည်မှ နောက်၌ ကောင်းသောလားရာဖြစ်သော နတ်ပြည်လောကသို့ ရောက်ရခြင်းအားဖြင့် နှစ်ပါးစုံ အောင်မြင်၏။ ဤသို့ ထိုသူ၏ ကောင်းစွာ စွဲယူဆောက်တည်ထားသော ဧကန်အကျိုးရှိသော ဤအကျင့်တရားသည် နှစ်ပါးသော အဖို့ကို နံှ့၍ တည်၏၊ အကုသိုလ်အရာကို ကြဉ်ရှောင်၏။
֍ ၉၇
။ သူကြွယ်တို့ “ပြုသူ ပြုစေသူ၊ ဖြတ်သူ ဖြတ်စေသူ၊ နှိပ်စက်သူ နှိပ်စက်စေသူ၊ ပူဆွေး အောင်ပြုသူ ပြုစေသူ၊ ပင်ပန်းအောင် ပြုသူ ပြုစေသူ၊ တုန်လှုပ်သူ တုန်လှုပ်စေသူ၊ အသက်ကို သတ်သူ (သတ်စေသူ)၊ ခိုးယူသူ (ခိုးယူစေသူ)၊ အိမ်ကို ဖောက်ထွင်းသူ (ဖောက်ထွင်းစေသူ)၊ တစ်အိမ် တည်းကိုတိုက်ခိုက်လုယူသူ (တိုက်ခိုက်လုယူစေသူ)၊ ရွာကို တိုက်ခိုက်လုယူသူ (တိုက်ခိုက်လုယူစေသူ)၊ လမ်းခရီး၌စောင့်၍ လုယက်သူ (လုယက်စေသူ)၊ သူ့မယားကို သွားလာသူ (သွားလာစေသူ)၊ မဟုတ်မမှန်စကားကိုပြောသူ (ပြောစေသူ) များသည် မကောင်းမှုကို ပြုသော်လည်း ပြုသည် မမည်၊ ဤမြေပေါ်ရှိသတ္တဝါတို့ကို သင်တုန်းသွားစက်ဖြင့် တစ်ခုတည်းသော အသားစု အသားပုံဖြစ်အောင် အကယ်၍ပြုစေကာမူ ထိုအကြောင်းကြောင့် မကောင်းမှု မရှိ၊ မကောင်းမှုဖြစ်ခြင်း မရှိ၊ အသက်ကို သတ်လျက်သတ်စေလျက်၊ ဖြတ်လျက် ဖြတ်စေလျက်၊ နှိပ်စက်လျက် နှိပ်စက်စေလျက် ဂင်္ဂါမြစ်၏တောင်ဘက်ကမ်းသို့ အကယ်၍ သွားနေလျှင် ထို (သတ်ခြင်းစသော) အကြောင်းကြောင့် မကောင်းမှု မရှိ၊ မကောင်းမှုဖြစ်ခြင်း မရှိ။ လှူလျက် လှူစေလျက်၊ ပူဇော်လျက် ပူဇော်စေလျက် ဂင်္ဂါမြစ်၏ မြောက်ဘက်ကမ်းသို့ အကယ်၍ သွားနေလျှင် ထိုလှူခြင်းစသော အကြောင်းကြောင့် ကောင်းမှု မရှိ၊ ကောင်းမှုဖြစ်ခြင်း မရှိ၊ အလှူပေးခြင်း ဣန္ဒြေကိုဆုံးမခြင်း သီလစောင့်စည်းခြင်း အမှန်ဆိုခြင်းတို့ကြောင့်ကောင်းမှုမရှိ၊ ကောင်းမှုဖြစ်ခြင်း မရှိ”ဟု ဤသို့ ပြောဆိုကြံဆလေ့ရှိကုန်သော အချို့သောသမဏဗြာဟ္မဏတို့သည် ရှိကုန်၏၊ သူကြွယ်တို့ ထိုသမဏဗြာဟ္မဏတို့နှင့်ဖြောင့်ဖြောင့်ဆန့်ကျင်ဘက်ဝါဒရှိသော အချို့သော သမဏဗြာဟ္မဏတို့သည်- --သူကြွယ်တို့ “ပြုသူ ပြုစေသူ၊ ဖြတ်သူ ဖြတ်စေသူ၊ နှိပ်စက်သူ နှိပ်စက်စေသူ၊ ပူဆွေးအောင် ပြုသူပြုစေသူ၊ ပင်ပန်းအောင် ပြုသူ ပြုစေသူ၊ တုန်လှုပ်သူ တုန်လှုပ်စေသူ၊ အသက်ကို သတ်သူ (သတ်စေသူ)၊ ခိုးယူသူ (ခိုးယူစေသူ)၊ အိမ်ကို ဖောက်ထွင်းသူ (ဖောက်ထွင်းစေသူ)၊ ရွာကို တိုက်ခိုက်လုယူသူ (တိုက်ခိုက်လုယူစေသူ)၊ တစ်အိမ်တည်းကို တိုက်ခိုက်လုယူသူ (တိုက်ခိုက်လုယူစေသူ)၊ ခရီးလမ်း၌ စောင့်၍ လုယက်သူ (လုယက်စေသူ)၊ သူ့မယားကို သွားလာသူ (သွားလာစေသူ)၊ မဟုတ်မမှန်စကားကို ပြောသူ (ပြောစေသူ) များသည် မကောင်းမှုကို ပြုသော်လည်း ပြုသည်မည်၏၊ ဤမြေပေါ်ရှိ သတ္တဝါတို့ ကို သင်တုန်းသွားစက်ဖြင့် တစ်ခုတည်းသော အသားစု အသားပုံဖြစ်အောင်အကယ်၍ ပြုအံ့၊ ထို အကြောင်းကြောင့် မကောင်းမှုသည် ရှိ၏၊ မကောင်းမှုဖြစ်ခြင်းသည် ရှိ၏၊ အသက်ကို သတ်လျက် သတ် စေလျက်၊ ဖြတ်လျက် ဖြတ်စေလျက်၊ နှိပ်စက်လျက် နှိပ်စက်စေလျက်ဂင်္ဂါမြစ်၏ တောင်ဘက်ကမ်းသို့ အကယ်၍ သွားနေစေကာမူ ထိုသတ်ခြင်းစသော အကြောင်းကြောင့်မကောင်းမှုသည် ရှိ၏၊ မကောင်းမှု ဖြစ်ခြင်းသည် ရှိ၏၊ လှူလျက် လှူစေလျက်၊ ပူဇော်လျက်ပူဇော်စေလျက် ဂင်္ဂါမြစ်၏ မြောက်ဘက်ကမ်း သို့ အကယ်၍ သွားနေစေကာမူ ထိုလှူခြင်းစသောအကြောင်းကြောင့် ကောင်းမှုသည် ရှိ၏၊ ကောင်းမှု ဖြစ်ခြင်းသည် ရှိ၏၊ အလှူပေးခြင်းဣန္ဒြေကိုဆုံးမခြင်း သီလစောင့်စည်းခြင်း အမှန်ဆိုခြင်းတို့ကြောင့် ကောင်းမှုသည် ရှိ၏၊ ကောင်းမှုဖြစ်ခြင်းသည် ရှိ၏”ဟု ဤသို့ ပြောဆို လေ့ရှိကြ၏။ သူကြွယ်တို့ ထို အရာကို အဘယ်သို့မှတ်ထင်ကုန်သနည်း၊ ဤသမဏဗြာဟ္မဏတို့သည် အချင်းချင်း ဖြောင့်ဖြောင့် ဆန့်ကျင်ဘက်ဝါဒရှိကုန်သည် မဟုတ်လောဟု (မေးတော်မူ၏)။ အသျှင်ဘုရား မှန်ပါ၏ဟု (လျှောက်ကြကုန်၏)။
֍ ၉၈
။ သူကြွယ်တို့ ထိုအယူနှစ်မျိုးတို့တွင် “ပြုသူ ပြုစေသူ၊ ဖြတ်သူ ဖြတ်စေသူ၊ နှိပ်စက်သူနှိပ်စက်စေသူ၊ ပူဆွေးအောင် ပြုသူ ပြုစေသူ၊ ပင်ပန်းအောင် ပြုသူ ပြုစေသူ၊ တုန်လှုပ်သူ တုန်လှုပ်စေသူ၊ အသက်ကို သတ်သူ (သတ်စေသူ)၊ ခိုးယူသူ (ခိုးယူစေသူ)၊ အိမ်ကို ဖောက်ထွင်းသူ (ဖောက်ထွင်းစေသူ)၊ ရွာကို တိုက်ခိုက် လုယူသူ (တိုက်ခိုက်လုယူစေသူ)၊ တစ်အိမ်တည်းကို တိုက်ခိုက်လုယူသူ့ (တိုက်ခိုက်လုယူစေသူ)၊ ခရီးလမ်း၌ စောင့်၍ လုယက်သူ (လုယက်စေသူ)၊ သူ့မယားကို သွားလာသူ (သွားလာစေသူ)၊ မဟုတ်မမှန်စကားကို ပြောသူ (ပြောစေသူ) များသည် မကောင်းမှုကို ပြုသော်လည်းပြုသည်မမည်၊ ဤမြေပေါ်ရှိ သတ္တဝါတို့ကို သင်တုန်းသွားစက်ဖြင့် တစ်ခုတည်းသော အသားစုအသားပုံ ဖြစ်အောင် အကယ်၍ ပြုစေကာမူ ထိုအကြောင်းကြောင့် မကောင်းမှုမရှိ၊ မကောင်းမှုဖြစ်ခြင်းမရှိ၊ အသက်ကို သတ်လျက် သတ်စေလျက်၊ ဖြတ်လျက် ဖြတ်စေလျက်။ပ။ အလှူပေးခြင်းဣန္ဒြေကိုဆုံးမခြင်း သီလစောင့်စည်းခြင်း အမှန်ဆိုခြင်းတို့ကြောင့် ကောင်းမှုမရှိ၊ ကောင်းမှုဖြစ်ခြင်းမရှိ”ဟု ပြောဆိုယူဆလေ့ရှိ ကြသော သမဏဗြာဟ္မဏတို့အား ကာယသုစရိုက်၊ ဝစီသုစရိုက်၊ မနောသုစရိုက်၊ ဤသုံးပါးသော ကုသိုလ်တရားတို့ကို ဖောက်ခွဲဖျက်ဆီး၍ ကာယဒုစရိုက်၊ ဝစီဒုစရိုက်၊ မနောဒုစရိုက်၊ ဤသုံးပါးသော အကုသိုလ်တရားတို့ကို ဆောက်တည်၍ကျင့်ကုန်လတ္တံ့ဟူသော အပြစ်သည်သာ ဧကန်ဖြစ်ရမည်။ အဘယ့်ကြောင့်နည်း၊ ထိုအသျှင်သမဏဗြာဟ္မဏတို့သည် အကုသိုလ်တရားတို့၏ အပြစ်ယုတ်ညံ့ပုံ ညစ်ညူးပုံကို မမြင်ကြကုန်၊ ကုသိုလ်တရားတို့၏ မကောင်းမှုမှ ထွက်မြောက်ခြင်း၌ အကျိုးကို ဖြူစင်သော အဖို့ကိုမမြင်ကြကုန်သောကြောင့်တည်း။ထင်ရှားရှိသည်သာလျှင် ဖြစ်သော ပြုလုပ်မှုကို “ပြုလုပ်မှုသည် မရှိ”ဟု ထိုသူမှာ အယူရှိ၏၊ ထိုသူ၏ ထိုအယူသည် မှားသော အယူဖြစ်၏။
ထင်ရှားရှိသည်သာလျှင် ဖြစ်သော ပြုလုပ်မှုကို “ပြုလုပ်မှုသည် မရှိ”ဟု ကြံ၏၊ ထိုသူ၏ ထိုအကြံသည် မှားသော အကြံဖြစ်၏။
ထင်ရှားရှိသည်သာလျှင် ဖြစ်သော ပြုလုပ်မှုကို “ပြုလုပ်မှုသည် မရှိ” ဟူသော စကားကို ပြော ဆို၏၊ ထိုသူ၏ ထိုစကားသည် မှားသော စကားဖြစ်၏။
--ထင်ရှားရှိသည်သာလျှင် ဖြစ်သော ပြုလုပ်မှုကို “ပြုလုပ်မှုသည် မရှိ”ဟု ပြောဆို၏၊ ဤသူသည်ကိရိယဝါဒအယူရှိကုန်သော ရဟန္တာအသျှင်တို့အား ဆန့်ကျင်ဘက်ပြု၏။
ထင်ရှားရှိသည်သာလျှင် ဖြစ်သော ပြုလုပ်မှုကို “ပြုလုပ်မှုသည် မရှိ”ဟု သူတစ်ပါးကို သိစေ၏၊ ထိုသူ၏ သိစေခြင်းသည် မသူတော်တရားကို သိစေခြင်း ဖြစ်၏၊ မသူတော်တရားကို သိစေခြင်းဖြင့်လည်းမိမိကိုယ်ကို ချီးမြှောက်၏၊ သူတစ်ပါးကို ရှုတ်ချ၏၊ ဤသို့လျှင် ထိုသူမှာ ရှေးမဆွကပင်လျှင်ကောင်းသော သဘောသည် ပယ်ထားပြီးဖြစ်၏၊ မကောင်းသောသဘောသည်သာ ရှေးရှုတည်နေ၏။
ဤမှားသောအယူ၊ မှားသောအကြံ၊ မှားသောစကား၊ အရိယာတို့နှင့် ဆန့်ကျင်ခြင်း၊ မသူတော်တရားကို သိစေခြင်း၊ မိမိကိုယ်ကို ချီးမြှောက်ခြင်း၊ သူတစ်ပါးကို ရှုတ်ချခြင်း ဤသို့ များစွာသောယုတ်မာသော ဤအကုသိုလ်တရားတို့သည် မှားသောအယူဟူသော အကြောင်းကြောင့် ထိုသူမှာ ဖြစ်ပေါ်လာကုန်၏။ သူကြွယ်တို့ ထိုအယူနှစ်မျိုးတို့တွင် ပညာရှိသော ယောကျ်ားသည် ဤသို့ ဆင်ခြင်၏-ပြုလုပ်မှုသည် အကယ်၍ မရှိသည် ဖြစ်အံ့၊ ဤသို့ မရှိခဲ့သော် ဤအသျှင်ယောကျ်ားပုဂ္ဂိုလ်သည်ကိုယ်ခန္ဓာပျက်စီး၍ သေပြီးသည်မှ နောက်၌ မိမိကိုယ်ကို ချမ်းသာအောင် ပြုလတ္တံ့။ ပြုလုပ်မှုသည်အကယ်၍ ရှိသည်ဖြစ်အံ့၊ ဤသို့ ရှိခဲ့သော် ဤအသျှင် ယောကျ်ားပုဂ္ဂိုလ်သည် ကိုယ်ခန္ဓာပျက်စီး၍သေပြီးသည်မှနောက်၌ ချမ်းသာကင်းသော မကောင်းသော လားရာဖြစ်သော ဖရိုဖရဲ ကျရာဖြစ်သောငရဲသို့ ရောက်ရလတ္တံ့။ ပြုလုပ်မှုသည် အကယ်၍ မရှိပါစေနှင့်ဦး၊ ထိုအသျှင်သမဏဗြာဟ္မဏတို့၏စကားသည် မှန်သည်ပင်ဖြစ်ပါစေဦး၊ ထိုသို့ဖြစ်သော်လည်း ဤအသျှင် ယောကျ်ားပုဂ္ဂိုလ်သည်မျက်မှောက်သော ကိုယ်၏အဖြစ်၌ပင်လျှင် “သီလမရှိသော၊ မှားသောအယူရှိသော၊ အကိရိယဝါဒရှိသောယောကျ်ားပုဂ္ဂိုလ် တည်း”ဟု ပညာရှိတို့ အကဲ့ရဲ့ကို ခံရ၏။
ပြုအပ်သော မကောင်းမှုသည် အကယ်၍ ရှိသည်သာလျှင် ဖြစ်အံ့၊ ဤသို့ ရှိခဲ့သော် ဤအသျှင့်ယောကျ်ားပုဂ္ဂိုလ်သည် မျက်မှောက်သော ကိုယ်၏ အဖြစ်၌လည်း ပညာရှိတို့ အကဲ့ရဲ့ခံရခြင်း၊ ကိုယ်ခန္ဓာပျက်စီး၍ သေပြီးသည်မှ နောက်၌လည်း ချမ်းသာကင်းသော မကောင်းသောလားရာဖြစ်သော ပျက်စီး၍ကျရောက်ရာ ဖြစ်သော ငရဲသို့ ရောက်ရခြင်းအားဖြင့် နှစ်ပါးစုံ ဆုံးရှုံး၏။ ဤသို့ ထိုသူ၏ မကောင်းသောအားဖြင့် စွဲယူဆောက် တည်ထားသော ဧကန်အကျိုးရှိသော ဤအကျင့်တရားသည် တစ်ဖက်သတ်နံှ့၍ တည်၏၊ ကုသိုလ်အရာကို ကြဉ်ရှောင်၏။
֍ ၉၉
။ သူကြွယ်တို့ ထိုအယူနှစ်မျိုးတို့တွင် “ပြုသူ ပြုစေသူ၊ ဖြတ်သူ ဖြတ်စေသူ၊ နှိပ်စက်သူ နှိပ်စက်စေသူ၊ ပူဆွေးအောင် ပြုသူ ပြုစေသူ၊ ပင်ပန်းအောင် ပြုသူ ပြုစေသူ၊ တုန်လှုပ်သူ တုန်လှုပ်စေသူ၊ အသက်ကို သတ်သူ (သတ်စေသူ)၊ ခိုးယူသူ (ခိုးယူစေသူ)၊ အိမ်ကို ဖောက်ထွင်းသူ (ဖောက်ထွင်းစေသူ)၊ ရွာကို တိုက်ခိုက် လုယူသူ (တိုက်ခိုက်လုယူစေသူ)၊ တစ်အိမ်တည်းကို တိုက်ခိုက်လုယူသူ (တိုက်ခိုက်လုယူစေသူ)၊ လမ်းခရီး၌ စောင့်၍ လုယက်သူ (လုယက်စေသူ)၊ သူ့မယားကို သွားလာသူ (သွားလာစေသူ)၊ မဟုတ်မမှန်စကားကို ပြောသူ (ပြောစေသူ) များသည် မကောင်းမှုကို ပြုသော်ပြုသည် မည်၏၊ ဤမြေပေါ်ရှိ သတ္တဝါတို့ကို သင်တုန်းသွားစက်ဖြင့် တစ်ခုတည်းသော အသားစုအသားပုံဖြစ်အောင် အကယ်၍ ပြုသော် ထိုအကြောင်းကြောင့် မကောင်းမှုသည် ရှိ၏၊ မကောင်းမှုဖြစ်ခြင်း သည် ရှိ၏၊ အသက်ကို သတ်လျက် သတ်စေလျက်၊ ဖြတ်လျက် ဖြတ်စေလျက်၊ နှိပ်စက်လျက် နှိပ်စက် စေလျက် ဂင်္ဂါမြစ်၏ တောင်ဘက်ကမ်းသို့ အကယ်၍ သွားနေစေကာမူထို (သတ်ခြင်းစသော) အကြောင်း ကြောင့် မကောင်းမှုသည် ရှိ၏၊ မကောင်းမှုဖြစ်ခြင်း ရှိ၏၊ လှူလျက်လှူစေလျက်၊ ပူဇော်လျက် ပူဇော်စေလျက် ဂင်္ဂါမြစ်၏ မြောက်ဘက်ကမ်းသို့ အကယ်၍ သွားနေစေကာမူထိုလှူ ခြင်း (စသော) အကြောင်းကြောင့် ကောင်းမှုသည် ရှိ၏၊ ကောင်းမှုဖြစ်ခြင်းသည် ရှိ၏၊ အလှူပေးခြင်း ဣန္ဒြေကို ဆုံးမခြင်း သီလစောင့်စည်းခြင်း အမှန်ဆိုခြင်းတို့ကြောင့် ကောင်းမှုသည် ရှိ၏၊ ကောင်းမှုဖြစ်ခြင်းသည် ရှိ၏”ဟု ဤသို့ ပြောဆိုယူဆကြကုန်သော သမဏဗြာဟ္မဏတို့အားကာယဒုစရိုက်၊ ဝစီဒုစရိုက်၊ မနောဒုစရိုက်၊ ဤသုံးပါးသော အကုသိုလ်တရားတို့ကို ဖောက်ခွဲဖျက်ဆီး၍ကာယသုစရိုက်၊ ဝစီသုစရိုက်၊ မနောသုစရိုက်၊ ဤသုံးပါးသော ကုသိုလ်တရားတို့ကိုကျင့်ကုန်လတ္တံ့ဟူသော အကျိုးသည်သာ ဧကန်ဖြစ်ရမည်။ အဘယ့်ကြောင့်နည်း၊ ထိုအသျှင်သမဏဗြာဟ္မဏတို့သည် အကုသိုလ်တရားတို့၏ အပြစ်ယုတ်ညံ့ပုံ ညစ်ညူးပုံကို မြင်ကြကုန်၍ကုသိုလ်တရားတို့၏ မကောင်းမှုတို့မှ ထွက်မြောက်ခြင်း၌ အကျိုးကို, ဖြူစင်သောအဖို့ကိုမြင်ကြကုန်သောကြောင့်တည်း။ --ထင်ရှားရှိသည်သာလျှင်ဖြစ်သော ပြုလုပ်မှုကို “ပြုလုပ်မှုသည် ရှိ၏”ဟု ထိုသူမှာ အယူရှိ၏၊ ထိုသူ၏ထိုအယူသည် မှန်သော အယူဖြစ်၏။ ထင်ရှားရှိသည်သာလျှင်ဖြစ်သော ပြုလုပ်မှုကို “ပြုလုပ်မှု သည်ရှိ၏”ဟု ကြံ၏။ ထိုသူ၏ ထိုအကြံသည် မှန်သော အကြံဖြစ်၏။ ထင်ရှားရှိသည်သာလျှင်ဖြစ်သောပြုလုပ်မှုကို “ပြုလုပ်မှုသည် ရှိ၏”ဟူသော စကားကို ပြောဆို၏၊ ထိုသူ၏ ထိုစကားသည် မှန်သောစကားဖြစ်၏။ ထင်ရှားရှိသည် သာလျှင်ဖြစ်သော ပြုလုပ်မှုကို “ပြုလုပ်မှုသည် ရှိ၏”ဟု ပြောဆို၏။ ဤသူသည် ကိရိယဝါဒ အယူရှိကုန်သော ရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်တို့အား ဆန့်ကျင်ဘက် မပြုလုပ်။ ထင်ရှားရှိသည်သာလျှင်ဖြစ်သော ပြုလုပ်မှုကို “ပြုလုပ်မှုသည် ရှိ၏”ဟု သူတစ်ပါးကို သိစေ၏၊ ထိုသူ၏ သိစေခြင်းသည်း သူတော်ကောင်းတရားကို သိစေခြင်းဖြစ်၏။ ထိုသူတော်ကောင်းတရားကို သိစေခြင်းဖြင့်လည်းမိမိကိုယ်ကို မချီးမြှောက်၊ သူတစ်ပါးကို မရှုတ်ချ၊ ဤသို့လျှင် ထိုသူမှာ ရှေးမဆွကပင်လျှင် မကောင်းသောသဘောသည် ပယ်ထားပြီးဖြစ်၏။ ကောင်းသောသဘောသည် ရှေးရှုတည်နေ၏။
ဤမှန်ကန်သောအယူ၊ ဤမှန်ကန်သောအကြံ၊ ဤမှန်ကန်သောစကား၊ ဤအရိယာတို့နှင့် မဆန့်ကျင်ခြင်း၊ သူတော်ကောင်းတရားကို သိစေခြင်း၊ မိမိကိုယ်ကို မချီးမြှောက်ခြင်း၊ သူတစ်ပါးကို မရှုတ်ချ့ခြင်း ဤသို့ များစွာသော ဤကုသိုလ်တရားတို့သည် မှန်သောအယူဟူသော အကြောင်းကြောင့် ထိုသူမှာဖြစ်ပေါ်လာကုန်၏။
သူကြွယ်တို့ ထိုအယူနှစ်မျိုးတို့တွင် ပညာရှိယောကျ်ားသည် ဤသို့ ဆင်ခြင်၏- ပြုလုပ်မှုသည်အကယ်၍ ရှိသည်သာဖြစ်အံ့၊ ဤသို့ရှိခဲ့သော် ဤအသျှင်ယောကျ်ားပုဂ္ဂိုလ်သည် ခန္ဓာကိုယ်ပျက်စီး၍သေပြီးသည်မှ နောက်၌ ကောင်းသောလားရာဖြစ်သော နတ်ပြည်လောကသို့ ရောက်ရလတ္တံ့။
ပြုလုပ်မှုသည် အကယ်၍ မရှိပါနှင့်ဦး၊ ထိုအသျှင်သမဏဗြာဟ္မဏတို့၏ စကားသည် မှန်သည်ဖြစ်ပါစေဦး၊ ထိုသို့ ဖြစ်သော်လည်း ဤအသျှင်ယောကျ်ားပုဂ္ဂိုလ်သည် မျက်မှောက်သော ကိုယ်၏ အဖြစ်၌ပင်လျှင် “သီလရှိသော၊ မှန်သော အယူရှိသော၊ ကိရိယဝါဒရှိသော ယောကျ်ားပုဂ္ဂိုလ်တည်း”ဟု ပညာရှိတို့ အချီးအမွမ်းခံရ၏။
ပြုလုပ်မှုသည် အကယ်၍ ရှိသည်သာလျှင် ဖြစ်အံ့၊ ဤသို့ ရှိခဲ့သော် ဤအသျှင်ယောကျ်ား ပုဂ္ဂိုလ် သည်မျက်မှောက်သော ကိုယ်၏ အဖြစ်၌ပင်လျှင် ပညာရှိတို့ အချီးအမွမ်းခံရခြင်း၊ ကိုယ်ခန္ဓာပျက်စီး၍သေပြီးသည်မှ နောက်၌ ကောင်းသောလားရာဖြစ်သော နတ်ပြည်လောကသို့ ရောက်ရခြင်းအားဖြင့် နှစ်ပါးစုံအောင်မြင်၏၊ ထိုသို့ ထိုသူ၏ ဤသို့ကောင်းစွာ စွဲယူဆောက်တည်ထားသော ဧကန်အကျိုးရှိသော ဤအကျင့်တရားသည် နှစ်ပါးသော အဖို့ကို နံှ့၍ တည်၏၊ အကုသိုလ်အရာကို ကြဉ်ရှောင်၏။
֍ ၁၀၀
။ သူကြွယ်တို့ “သတ္တဝါတို့ ညစ်ညူးရန် အကြောင်းသည် မရှိ၊ အထောက်အပံ့သည် မရှိ၊ အကြောင်းမရှိ အထောက်အပံ့မရှိဘဲ သတ္တဝါတို့သည် ညစ်ညူးကုန်၏။ သတ္တဝါတို့ စင်ကြယ်ရန်အကြောင်းသည် မရှိ၊ အထောက်အပံ့သည် မရှိ၊ အကြောင်း မရှိ အထောက်အပံ့ မရှိဘဲ သတ္တဝါတို့သည်စင်ကြယ်ကုန်၏။ ခွန်အားသည် မရှိ၊ လုံ့လသည် မရှိ၊ ယောကျ်ားတို့ စွမ်းအားသည် မရှိ၊ ယောကျ်ားတို့ အားထုတ်မှုသည် မရှိ၊ အလုံးစုံသော သတ္တဝါ အလုံးစုံသော သက်ရှူသတ္တဝါ အလုံးစုံသော ထင်ရှားဖြစ်သောသတ္တဝါ အလုံးစုံသော သက်ရှိအရာတို့သည် အစွမ်းမရှိကုန်၊ ခွန်အားမရှိကုန်၊ လုံ့လမရှိကုန်၊ ဖြစ်မြဲအတိုင်း ဆုံစည်းသည့်အတိုင်း သဘာဝအတိုင်း အမျိုးမျိုးဖြစ်ကုန်၍ ဇာတ်အထူး ခြောက်မျိုးတို့၌သာလျှင် ချမ်းသာဆင်းရဲကို ခံစားကုန်၏”ဟု ဤသို့ ပြောဆိုယူဆကြကုန်သော အချို့သော သမဏဗြာဟ္မဏတို့သည် ရှိကုန်၏။ --သူကြွယ်တို့ ထိုသမဏဗြာဟ္မဏတို့နှင့် ဖြောင့်ဖြောင့် ဆန့်ကျင်ဘက်ဝါဒရှိကြကုန်သော အချို့သောသမဏဗြာဟ္မဏတို့သည် ရှိကုန်၏၊ ထိုသမဏဗြာဟ္မဏတို့သည် “သတ္တဝါတို့ ညစ်ညူးရန် အကြောင်းသည် ရှိ၏၊ အထောက်အပံ့သည် ရှိ၏၊ အကြောင်းရှိသည်ဖြစ်၍ အထောက်အပံ့ရှိသည်ဖြစ်၍ သတ္တဝါတို့သည် ညစ်ညူးကုန်၏။ သတ္တဝါတို့ စင်ကြယ်ရန် အကြောင်းသည် ရှိ၏၊ အထောက်အပံ့သည် ရှိ၏၊ အကြောင်းရှိသည် ဖြစ်၍ အထောက်အပံ့ရှိသည် ဖြစ်၍ သတ္တဝါတို့သည် စင်ကြယ်ကုန်၏။ ခွန်အားသည်ရှိ၏၊ လုံ့လသည် ရှိ၏၊ ယောကျ်ားတို့ စွမ်းအားသည် ရှိ၏၊ ထိုယောကျ်ားတို့ အားထုတ်မှုသည် ရှိ၏၊ အလုံးစုံသောသတ္တဝါ အလုံးစုံသော သက်ရှူ သတ္တဝါ အလုံးစုံသော ထင်ရှားဖြစ်သောသတ္တဝါ အလုံးစုံသောသက်ရှိအရာတို့သည် အစွမ်းရှိကုန်၏၊ ခွန်အားရှိကုန်၏၊ လုံ့လရှိကုန်၏၊ ဖြစ်မြဲအတိုင်း ဆုံစည်းသည့်အတိုင်း သဘာဝအတိုင်း အမျိုးမျိုးဖြစ်ကုန်၏၊ ဇာတ်အထူးခြောက်မျိုးတို့၌သာလျှင် ချမ်းသာဆင်းရဲကိုမခံစားကုန်”ဟု ဤသို့ ပြောဆိုလေ့ရှိကုန်၏။
သူကြွယ်တို့ ထိုသဘောကို အဘယ်သို့ မှတ်ထင်ကုန်သနည်း၊ ဤသမဏဗြာဟ္မဏတို့သည် အချင်း ချင်းဖြောင့်ဖြောင့်ဆန့်ကျင်ဘက်ဝါဒရှိကုန်သည် မဟုတ်လောဟု (မေးတော်မူ၏)။ အသျှင်ဘုရား မှန်ပါ၏ဟု (လျှောက်ကြကုန်၏)။
֍ ၁၀၁
။ သူကြွယ်တို့ ထိုအယူနှစ်မျိုးတို့တွင် “သတ္တဝါတို့ ညစ်ညူးရန် အကြောင်းသည် မရှိ၊ အထောက်အပံ့သည် မရှိ၊ အကြောင်းမရှိ အထောက်အပံ့မရှိဘဲ သတ္တဝါတို့သည် ညစ်ညူးကုန်၏။့သတ္တဝါ တို့ စင်ကြယ်ရန် အကြောင်းသည် မရှိ၊ အထောက်အပံ့သည် မရှိ၊ အကြောင်းမရှိအထောက်အပံ့မရှိဘဲ သတ္တဝါတို့သည် စင်ကြယ်ကုန်၏။ ခွန်အားသည် မရှိ၊ လုံ့လသည် မရှိ၊ ယောကျ်ားတို့ စွမ်းအားသည် မရှိ၊ ယောကျ်ားတို့ အားထုတ်မှုသည် မရှိ၊ အလုံးစုံသော သတ္တဝါအလုံးစုံသော သက်ရှူသတ္တဝါ အလုံး စုံသော ထင်ရှားဖြစ်သောသတ္တဝါ အလုံးစုံသောသက်ရှိအရာတို့သည် အစွမ်းမရှိကုန်၊ ခွန်အားမရှိကုန်၊ လုံ့လမရှိကုန်၊ ဖြစ်မြဲအတိုင်းဆုံစည်းသည့်အတိုင်း သဘာဝအတိုင်း အမျိုးမျိုးဖြစ်ကုန်၍ ဇာတ်အထူး ခြောက်မျိုးတို့၌သာလျှင်ချမ်းသာဆင်းရဲကို ခံစားကုန်၏”ဟု ဤသို့ ပြောဆိုယူဆကြသော သမဏ ဗြာဟ္မဏတို့အားကာယသုစရိုက်၊ ဝစီသုစရိုက်၊ မနောသုစရိုက်၊ ဤသုံးပါးသော ကုသိုလ်တရားတို့ကို ဖောက်ခွဲဖျက်ဆီး၍ကာယဒုစရိုက်၊ ဝစီဒုစရိုက်၊ မနောဒုစရိုက်၊ ဤသုံးပါးသော အကုသိုလ်တရားတို့ကို ဆောက်တည်၍ကျင့်ကြကုန်လတ္တံ့ဟူသော အပြစ်သည်သာ ဧကန်ဖြစ်ရမည်။ထိုသို့ ဖြစ်ခြင်းသည် အဘယ့်ကြောင့်နည်း၊ ထိုသမဏဗြာဟ္မဏတို့သည် အကုသိုလ်တရားတို့၏အပြစ်ယုတ်ညံ့ပုံ ညစ်ညူးပုံကို မမြင်ကြကုန်၊ ကုသိုလ်တရားတို့၏ မကောင်းမှုမှ ထွက်မြောက်ခြင်း၌အကျိုးကို ဖြူစင်သောအဖို့ကို မမြင်ကြကုန်သောကြောင့်တည်း။ ထင်ရှားရှိသည်သာလျှင်ဖြစ်သောအကြောင်းရင်းကို “အကြောင်းရင်းသည် မရှိ”ဟု ထိုသူမှာ အယူရှိ၏၊ ထိုသူ၏ ထိုအယူသည် မှားသောအယူဖြစ်၏။ ထင်ရှားရှိသည်သာလျှင်ဖြစ်သော အကြောင်းရင်းကို “အကြောင်းရင်းသည် မရှိ”ဟု ကြံ၏။ ထိုသူ၏ ထိုအကြံသည် မှားသော အကြံဖြစ်၏။ ထင်ရှားရှိသည်သာလျှင်ဖြစ်သော အကြောင်းရင်းကို"အကြောင်းရင်းသည် မရှိ” ဟူသော စကားကို ပြောဆို၏၊ ထိုသူ၏ ထိုစကားသည် မှားသော စကားဖြစ်၏။ ထင်ရှားရှိသည်သာလျှင်ဖြစ်သော အကြောင်းရင်းကို “အကြောင်းရင်းသည် မရှိ”ဟု ပြောဆို၏၊ ဤသူသည် အကြောင်းရင်းရှိ၏ဟူသော ဟေတုဝါဒရှိကြကုန်သော ရဟန္တာအသျှင်တို့အား ဆန့်ကျင်ဘက်ပြု၏။ ထင်ရှားရှိသည်သာလျှင်ဖြစ်သော အကြောင်းရင်းကို “အကြောင်းရင်းသည် မရှိ”ဟု သူတစ်ပါးတို့ကို သိစေ၏၊ ထိုသူ၏ သိစေခြင်းသည် မသူတော်တရားကို သိစေခြင်းဖြစ်၏၊ ထိုမသူတော်တရားကိုသိစေခြင်းဖြင့်လည်း မိမိကိုယ်ကို ချီးမြှောက်၏၊ သူတစ်ပါးကို ရှုတ်ချ၏၊ ဤသို့လျှင် ထိုသူမှာ ရှေးမဆွကပင်လျှင် ကောင်းသောသဘောသည် ပယ်ထားပြီးဖြစ်၏၊ မကောင်းသော သဘောသည် ရှေးရှုတည်နေ၏။
--ဤမှားသောအယူ၊ မှားသောအကြံ၊ မှားသောစကား၊ အရိယာတို့နှင့် ဆန့်ကျင်ခြင်း၊ မသူတော်တရားကို သိစေခြင်း၊ မိမိကိုယ်ကို ချီးမြှောက်ခြင်း၊ သူတစ်ပါးကို ရှုတ်ချခြင်း ဤသို့ များစွာသော ယုတ်ညံ့သော ဤအကုသိုလ်တရားတို့သည် မှားသောအယူဟူသော အကြောင်းကြောင့် ထိုသူမှာ ဖြစ်ပေါ်လာကုန်၏။
သူကြွယ်တို့ ထိုအယူနှစ်မျိုးတို့တွင် ပညာရှိယောကျ်ားသည် ဤသို့ ဆင်ခြင်၏-အကြောင်းရင်းသည်အကယ်၍ မရှိသည်ဖြစ်အံ့၊ ဤသို့ မရှိခဲ့သော် ဤအသျှင်ယောကျ်ားပုဂ္ဂိုလ်သည် ကိုယ်ခန္ဓာပျက်စီး၍သေပြီးသည်မှ နောက်၌ မိမိကိုယ်ကို ချမ်းသာအောင် ပြုလတ္တံ့။ အကြောင်းရင်းသည် အကယ်၍ ရှိသည်ဖြစ်အံ့၊ ဤသို့ရှိခဲ့သော် ဤအသျှင်ယောကျ်ားပုဂ္ဂိုလ်သည် ကိုယ်ခန္ဓာပျက်စီး၍ သေပြီးသည်မှ နောက်၌ချမ်းသာကင်းသော မကောင်းသောလားရာဖြစ်သော ဖရိုဖရဲကျရာဖြစ်သော ငရဲသို့ ရောက်ရလတ္တံ့။ အကြောင်းရင်းသည် အကယ်၍ မရှိပါစေနှင့်ဦး၊ ထိုအသျှင်သမဏဗြာဟ္မဏတို့၏ စကားသည် မှန်သည်ပင်ဖြစ်ပါစေဦး၊ ထိုသို့ဖြစ်သော်လည်း ဤအသျှင်ယောကျ်ားပုဂ္ဂိုလ်သည် မျက်မှောက်သော ကိုယ်၏အဖြစ်၌ပင်လျှင် “သီလမရှိသော၊ မှားသောအယူရှိသော၊ အကြောင်းရင်းမရှိဟု ယူဆသော ယောကျ်ားပုဂ္ဂိုလ်တည်း”ဟု ပညာရှိတို့ အကဲ့ရဲ့ခံရ၏။ အကြောင်းရင်းသည် အကယ်၍ ရှိသည်သာလျှင် ဖြစ်အံ့၊ ဤသို့ ရှိခဲ့သော် ဤအသျှင်ယောကျ်ားပုဂ္ဂိုလ်သည် မျက်မှောက်သော ကိုယ်၏ အဖြစ်၌လည်း ပညာရှိတို့အကဲ့ရဲ့ခံရခြင်း၊ ကိုယ်ခန္ဓာပျက်စီး၍ သေပြီးသည်မှ နောက်၌လည်း ချမ်းသာကင်းသော မကောင်းသောလားရာဖြစ်သော ဖရိုဖရဲကျရာဖြစ်သော ငရဲသို့ ရောက်ရခြင်းအားဖြင့် နှစ်ပါးစုံ ဆုံးရှုံး၏၊ ဤသို့ ထိုသူ၏မကောင်းသောအားဖြင့် စွဲယူဆောက်တည်ထားသော ဧကန်အကျိုးရှိသော ဤအကျင့် တရားသည်တစ်ဖက်သတ်နံှ့၍ တည်၏၊ ကုသိုလ်အရာကို ကြဉ်ရှောင်၏။
֍ ၁၀၂
။ သူကြွယ်တို့ ထိုအယူနှစ်မျိုးတို့တွင် “သတ္တဝါတို့ ညစ်ညူးရန် အကြောင်းသည် ရှိ၏၊ အထောက်အပံ့သည် ရှိ၏၊ အကြောင်းရှိသည်ဖြစ်၍ အထောက်အပံ့ရှိသည်ဖြစ်၍ သတ္တဝါတို့သည် ညစ်ညူးကုန်၏။ သတ္တဝါတို့ စင်ကြယ်ရန် အကြောင်းသည် ရှိ၏၊ အထောက်အပံ့သည် ရှိ၏၊ အကြောင်းရှိသည်ဖြစ်၍ အထောက်အပံ့ရှိသည်ဖြစ်၍ သတ္တဝါတို့သည် စင်ကြယ်ကုန်၏။ ခွန်အားသည် ရှိ၏၊ လုံ့လသည်ရှိ၏၊ ယောကျ်ားတို့ စွမ်းအားသည် ရှိ၏၊ ယောကျ်ားတို့ အားထုတ်မှုသည် ရှိ၏၊ အလုံးစုံသောသတ္တဝါအလုံးစုံသောသက်ရှူသတ္တဝါ အလုံးစုံသော ထင်ရှားဖြစ်သောသတ္တဝါ အလုံးစုံသောသက်ရှိအရာတို့သည်အစွမ်းရှိကုန်၏၊ ခွန်အားရှိကုန်၏၊ လုံ့လရှိကုန်၏၊ ဖြစ်မြဲအတိုင်း ဆုံစည်းသည့်အတိုင်း သဘာဝအတိုင်းအမျိုးမျိုးဖြစ်ကုန်၏၊ ဇာတ်အထူးခြောက်မျိုးတို့၌သာလျှင် ချမ်းသာဆင်းရဲကို မခံစားကုန်”ဟု ဤသို့ပြောဆိုယူဆကြကုန်သော သမဏဗြာဟ္မဏတို့အား ကာယဒုစရိုက်၊ ဝစီဒုစရိုက်၊ မနောဒုစရိုက်၊ ဤသုံးပါးသော အကုသိုလ်တရားတို့ကို ဖောက်ခွဲဖျက်ဆီး၍ ကာယသုစရိုက်၊ ဝစီသုစရိုက်၊ မနောသုစရိုက်၊ ဤသုံးပါးသော ကုသိုလ်တရားတို့ကို ဆောက်တည်၍ ကျင့်ကြကုန် လတ္တံ့ဟူသော အကျိုးသည်သာ ဧကန်ဖြစ်ရမည်။ ထိုသို့ဖြစ်ခြင်းသည် အဘယ့်ကြောင့်နည်း၊ ထိုအသျှင် သမဏဗြာဟ္မဏတို့သည် အကုသိုလ်တရားတို့၏ အပြစ်ယုတ်ညံ့ပုံ ညစ်ညူးပုံကို မြင်ကြကုန်၍ ကုသိုလ်တရားတို့၏ မကောင်းမှုမှ ထွက်မြောက်ခြင်း၌ အကျိုးကို ဖြူစင်သောအဖို့ကို မြင်ကြကုန်သောကြောင့်တည်း။ထင်ရှားရှိသည်သာလျှင်ဖြစ်သော အကြောင်းရင်းကို “အကြောင်းရင်းသည် ရှိ၏”ဟု ထိုသူမှာ အယူရှိ၏၊ ထိုသူ၏ ထိုအယူသည် မှန်သောအယူ ဖြစ်၏။ ထင်ရှားရှိသည်သာလျှင်ဖြစ်သော အကြောင်းရင်းကို"အကြောင်းရင်းသည် ရှိ၏”ဟု ကြံ၏၊ ထိုသူ၏ ထိုအကြံသည် မှန်သောအကြံ ဖြစ်၏။ ထင်ရှားရှိသည်သာ လျှင်ဖြစ်သော အကြောင်းရင်းကို “အကြောင်းရင်းသည် ရှိ၏” ဟူသော စကားကို
--ပြောဆို၏၊ ထိုသူ၏ ထိုစကားသည် မှန်သောစကား ဖြစ်၏။ ထင်ရှားရှိသည်သာလျှင်ဖြစ်သောအကြောင်းရင်းကို “အကြောင်း ရင်းသည် ရှိ၏”ဟု ပြောဆို၏၊ ဤသူသည် အကြောင်းရင်းရှိ၏ဟူသောဝါဒရှိကုန်သော ရဟန္တာအသျှင် တို့အား ဆန့်ကျင်ဘက်ကို မပြုလုပ်။ ထင်ရှားရှိသည်သာလျှင်ဖြစ်သောအကြောင်းရင်းကို “အကြောင်း ရင်းသည် ရှိ၏”ဟု သူတစ်ပါးကို သိစေ၏၊ ထိုသူ၏ သိစေခြင်းသည်သူတော်ကောင်းတရားကို သိစေ ခြင်းဖြစ်၏၊ ထိုသူတော်ကောင်းတရားကို သိစေခြင်းဖြင့်လည်းမိမိကိုယ်ကို မချီးမြှောက်၊ သူတစ်ပါးကို မရှုတ်ချ။ ဤသို့လျှင် ထိုသူမှာ ရှေးမဆွကပင်လျှင်မကောင်းသောသဘောသည် ပယ်ထားပြီးဖြစ်၏၊ ကောင်းသော သဘောသည် ရှေးရှူတည်နေ၏။
ဤမှန်ကန်သောအယူ၊ မှန်ကန်သောအကြံ၊ မှန်ကန်သောစကား၊ အရိယာပုဂ္ဂိုလ်တို့နှင့် မဆန့်ကျင်ခြင်း၊ သူတော်ကောင်းတရားကို သိစေခြင်း၊ မိမိကိုယ်ကို မချီးမြှောက်ခြင်း၊ သူတစ်ပါးကို မရှုတ်ချခြင်း၊ ဤသို့ များစွာသော ဤကုသိုလ်တရားတို့သည် မှန်ကန်သော အယူဟူသောအကြောင်းကြောင့် ထိုသူမှာဖြစ်ပေါ်လာကုန်၏။ သူကြွယ်တို့ ထိုအယူနှစ်မျိုးတို့တွင် ပညာရှိယောကျ်ားသည် ဤသို့ ဆင်ခြင်၏-အကြောင်းရင်းသည် အကယ်၍ ရှိသည်ဖြစ်အံ့၊ ဤသို့ရှိခဲ့သော် ဤအသျှင်ယောကျ်ားပုဂ္ဂိုလ်သည်ကိုယ်ခန္ဓာ ပျက်စီး၍ သေပြီးသည်မှနောက်၌ ကောင်းသောလားရာဖြစ်သော နတ်ပြည်လောကသို့ရောက်ရလတ္တံ့။
အကြောင်းရင်းသည် အကယ်၍ မရှိပါနှင့်ဦး၊ ထိုအသျှင်သမဏဗြာဟ္မဏတို့၏ စကားသည် မှန် သည်ပင်ဖြစ်ပါစေဦး၊ ထိုသို့ ဖြစ်သော်လည်း ဤအသျှင်ယောကျ်ားပုဂ္ဂိုလ်သည် မျက်မှောက်သော ကိုယ်၏့အဖြစ်၌ပင်လျှင် “သီလရှိသော၊ မှန်သောအယူရှိသော၊ ဟေတုဝါဒရှိသော ယောကျ်ားပုဂ္ဂိုလ်တည်း”ဟုပညာရှိတို့ အချီးအမွမ်းခံရ၏။ အကြောင်းရင်းသည် အကယ်၍ ရှိသည်သာလျှင် ဖြစ်အံ့၊ ဤသို့ ရှိခဲ့သော်ဤအသျှင်ယောကျ်ားပုဂ္ဂိုလ်သည် မျက်မှောက်သော ကိုယ်၏ အဖြစ်၌ပင်လျှင် ပညာရှိတို့ အချီးအမွမ်းခံရခြင်း၊ ကိုယ်ခန္ဓာပျက်စီး၍ သေပြီးသည်မှနောက်၌ ကောင်းသောလားရာဖြစ်သော နတ်ပြည်လောကသို့ရောက်ရခြင်းအားဖြင့် နှစ်ပါးစုံ အောင်မြင်၏။ ဤသို့ ထိုသူ၏ ကောင်းစွာ စွဲယူဆောက်တည်ထားသောဧကန်အကျိုးရှိသော ဤအကျင့်တရားသည် နှစ်ပါးသော အဖို့ကို နံှ့၍ တည်၏၊ အကုသိုလ်အရာကိုကြဉ်ရှောင်၏။
֍ ၁၀၃
။ သူကြွယ်တို့ “အချင်းခပ်သိမ်း အရူပဗြဟ္မာမည်သည် မရှိ”ဟု ဤသို့ ပြောဆိုယူဆလေ့ရှိကုန်သော အချို့သော သမဏဗြာဟ္မဏတို့သည် ရှိကုန်၏။ သူကြွယ်တို့ ထိုသမဏဗြာဟ္မဏတို့နှင့်ဖြောင့်ဖြောင့် ဆန့်ကျင်ဘက်ဝါဒရှိကုန်သော အချို့သော သမဏဗြာဟ္မဏတို့သည် “အချင်းခပ်သိမ်း အရူပဗြဟ္မာမည်သည် ရှိ၏”ဟု ဤသို့ ပြောဆိုကြကုန်၏။ သူကြွယ်တို့ ထိုသဘောကို အဘယ်သို့ မှတ်ထင်ကုန်သနည်း၊ ဤသမဏ ဗြာဟ္မဏတို့သည် အချင်းချင်း ဖြောင့်ဖြောင့် ဆန့်ကျင်ဘက်ဝါဒရှိကုန်သည်မဟုတ်လောဟု (မေးတော်မူ၏)။ အသျှင်ဘုရား မှန်ပါ၏ဟု (လျှောက်ကြကုန်၏)။သူကြွယ်တို့ ထိုအယူနှစ်မျိုးတို့တွင် ပညာရှိယောကျ်ားသည် ဤသို့ ဆင်ခြင်၏-"ထိုအသျှင်သမဏဗြာဟ္မဏတို့သည် ‘အချင်းခပ်သိမ်း အရူပဗြဟ္မာသည် မရှိ’ဟု ဤသို့ ပြောဆိုယူဆကြကုန်၏၊ ဤအရာကို ငါ မမြင်။ ထိုအသျှင်သမဏဗြာဟ္မဏတို့သည်လည်း ‘အချင်းခပ်သိမ်း အရူပဗြဟ္မာမည်သည်ရှိ၏’ဟု ဤသို့ ပြောဆိုကြကုန်၏။ ဤအရာကို ငါ မသိ။ စင်စစ်အားဖြင့် ငါသည် မမြင်ဘဲမသိဘဲလျက် တစ်ဖက်သတ်အားဖြင့် ယူဆ၍ ‘ဤငါ၏ စကားသည်သာလျှင် မှန်၏၊ တစ်ပါးသူတို့၏စကားသည် (အမှား) အချည်းနှီးသာတည်း’ဟု ဆိုငြားအံ့၊ ထိုဆိုခြင်းသည် မလျောက်ပတ်ရာ။ ‘အချင်းခပ်သိမ်း အရူပ ဗြဟ္မာမည်သည် မရှိ’ဟု ဤသို့ ပြောဆိုယူဆကြ ကုန်သောအသျှင်သမဏဗြာဟ္မဏတို့၏ စကားသည် အကယ်၍ မှန်သည်ဖြစ်အံ့။ ရုပ်ရှိကုန်သော ဈာန်စိတ်ဖြင့်ပြီးကုန်သော နတ်ဗြဟ္မာတို့၌ ဧကန် ငါ ဖြစ်ရ လတ္တံ့ဟူသော ဤအကြောင်းကား ရှိ၏။
--ထိုမှတစ်ပါး ‘အချင်းခပ်သိမ်း ရုပ်မရှိသောအရူပဗြဟ္မာတို့သည် ရှိကုန်၏’ဟု ဤသို့ ပြောဆိုယူဆကြကုန်သော အသျှင်သမဏဗြာဟ္မဏတို့၏ စကားသည် အကယ်၍ မှန်သည်ဖြစ်အံ့၊ ရုပ်မရှိကြကုန်သောအရူပဈာန်သညာဖြင့် ပြီးဆုံးကုန်သော နတ်ဗြာဟ္မာတို့၌ ဧကန် ငါ ဖြစ်ရလတ္တံ့ဟူသောဤအကြောင်းကား ရှိ၏။ အမှန်အားဖြင့် ရုပ်ဟူသော အကြောင်းကြောင့် တုတ်ကိုကိုင်ခြင်းဓားကိုကိုင်ခြင်း ငြင်းခုံခြင်း ခိုက်ရန်ဖြစ်ခြင်း ဆန့်ကျင်ဘက်ပြောဆိုခြင်း နင်နင်ဟုဆိုခြင်း ကုန်းချောခြင်းမုသားပြောဆိုခြင်းတို့သည် ထင်ရှားကုန်၏၊ ရုပ်မရှိသော အရူပဗြဟ္မာဘုံ၌ အချင်းခပ်သိမ်းထိုအလုံးစုံသည် မရှိ”ဟု ဆင်ခြင်၏။ ထိုပညာရှိယောကျ်ားသည် ဤသို့ ပညာဖြင့် ဆင်ခြင်၍ရုပ်တရားတို့ကိုသာလျှင် ငြီးငွေ့ခြင်းငှါ တပ်ခြင်း ကင်းခြင်းငှါ ချုပ်ငြိမ်းခြင်းငှါ ကျင့်၏။
֍ ၁၀၄
။ သူကြွယ်တို့ “အချင်းခပ်သိမ်း ဘဝတို့၏ ချုပ်ငြိမ်းခြင်းသည် မရှိ”ဟု ဤသို့ ပြောဆိုယူဆကြကုန်သော အချို့သော သမဏဗြာဟ္မဏတို့သည် ရှိကြကုန်၏။ သူကြွယ်တို့ ထိုသမဏဗြာဟ္မဏတို့နှင့်ဖြောင့်ဖြောင့် ဆန့်ကျင်ဘက်အယူဝါဒရှိကုန်သော အချို့သော သမဏဗြာဟ္မဏတို့သည် “အချင်းခပ်သိမ်းဘဝတို့၏ ချုပ်ငြိမ်းခြင်းသည် ရှိ၏”ဟု ဤသို့ ပြောဆိုကြကုန်၏။ သူကြွယ်တို့ ထိုသဘောကို အဘယ်သို့ မှတ်ထင်ကြကုန်သနည်း၊ ဤသမဏဗြာဟ္မဏတို့သည် အချင်းချင်း ဖြောင့်ဖြောင့် ဆန့်ကျင်ဘက်ဝါဒရှိကြကုန်သည် မဟုတ်ကုန်လောဟု (မေးတော်မူ၏)။ အသျှင်ဘုရား မှန်ပါ၏ဟု (လျှောက်ကြကုန်၏)။သူကြွယ်တို့ ထိုအယူနှစ်မျိုးတို့တွင် ပညာရှိယောကျ်ားသည် ဤသို့ ဆင်ခြင်၏-"ထိုအသျှင်သမဏဗြာဟ္မဏတို့သည် ‘အချင်းခပ်သိမ်း ဘဝတို့၏ ချုပ်ငြိမ်းခြင်းသည် မရှိ’ဟု ဤသို့ ပြောဆိုယူဆ့ကြကုန်၏၊ ဤအရာကို ငါမမြင်။ ထိုအသျှင်သမဏဗြာဟ္မဏတို့သည်လည်း ‘အချင်းခပ်သိမ်း ဘဝတို့၏ချုပ်ငြိမ်းခြင်းသည် ရှိ၏’ဟု ဤသို့ ပြောဆိုယူဆကြကုန်၏၊ ဤအရာကို ငါမသိ။ စင်စစ်အားဖြင့်ငါသည် မသိဘဲ မမြင်ဘဲလျက် တစ်ဖက်သတ်အားဖြင့် ယူဆ၍ ‘ဤငါ၏ စကားသည်သာလျှင် မှန်၏၊ တစ်ပါး သူတို့၏ စကားသည် (အမှား) အချည်းနှီးသာတည်း’ဟု ပြောဆိုငြားအံ့၊ ထိုသို့ပြောဆိုခြင်းသည် မလျောက်ပတ်ရာ။ ‘အချင်းခပ်သိမ်း ဘဝတို့၏ ချုပ်ငြိမ်းခြင်းသည် မရှိ’ဟု ဤသို့ပြောဆိုယူဆကြ ကုန်သော အသျှင်သမဏဗြာဟ္မဏတို့၏ စကားသည် အကယ်၍ မှန်သည် ဖြစ်အံ့။ ရုပ်မရှိကြကုန်သော အရူပဈာန်သညာဖြင့် ပြီးကုန်သော နတ်ဗြဟ္မာတို့၌ ဧကန် ငါ ဖြစ်ရလတ္တံ့ဟူသောဤအကြောင်းကား ရှိ၏။
ထိုမှတစ်ပါး ‘အချင်းခပ်သိမ်း ဘဝတို့၏ ချုပ်ငြိမ်းခြင်းသည် ရှိ၏’ဟု ဤသို့ ပြောဆိုယူဆကြ ကုန်သောအသျှင်သမဏဗြာဟ္မဏတို့၏ စကားသည် အကယ်၍ မှန်သည်ဖြစ်အံ့၊ မျက်မှောက်သော ကိုယ်၏အဖြစ်၌ပင် ထက်ဝန်းကျင် ငြိမ်းအေးရလတ္တံ့ဟူသော ဤအကြောင်းကား ရှိ၏။ အမှန်အားဖြင့်'အချင်းခပ်သိမ်း ဘဝတို့၏ ချုပ်ငြိမ်းခြင်းသည် မရှိ’ဟု ဤသို့ ပြောဆိုယူဆကြကုန်သော အသျှင်သမဏဗြာဟ္မဏတို့၏ ဤအယူသည် တပ်မက်ခြင်းရာဂနှင့် တကွ ဖြစ်ခြင်းငှါ နီး၏၊ သံယောဇဉ်နှင့် တကွဖြစ်ခြင်းငှါ နီး၏၊ ဝဋ်ဒုက္ခ၌ အလွန်နှစ်သက်ခြင်းငှါ နီး၏၊ ဝဋ်ဒုက္ခ၌ မျိုသိပ်ခြင်းငှါ နီး၏၊ ဝဋ်ဒုက္ခ၌စွဲလမ်းခြင်းငှါ နီး၏။ ‘အချင်းခပ်သိမ်း ဘဝတို့၏ ချုပ်ငြိမ်းခြင်းသည် ရှိ၏’ဟု ဤသို့ ပြောဆိုယူဆကြကုန်သော အသျှင်သမဏဗြာဟ္မဏတို့၏ အယူသည် တပ်မက်ခြင်း'ရာဂ’ နှင့် တကွ မဖြစ်ခြင်းငှါ နီး၏၊ သံယောဇဉ်ကင်းခြင်းငှါ နီး၏၊ ဝဋ်ဒုက္ခ၌ လွန်စွာနှစ်သက်မှု မရှိခြင်းငှါ နီး၏၊ ဝဋ်ဒုက္ခ၌ မမျိုသိပ်ခြင်းငှါနီး၏၊ ဝဋ်ဒုက္ခ၌ စွဲလမ်းမှု မရှိခြင်းငှါ နီး၏”ဟု ထိုပညာရှိ ယောကျ်ားသည် ဤသို့ ပညာဖြင့် ဆင်ခြင်၍ဘဝတို့ကိုသာလျှင် ငြီးငွေ့ခြင်းငှါ တပ်ခြင်းကင်းခြင်းငှါ ချုပ်ငြိမ်းခြင်းငှါ ကျင့်၏။
֍ ၁၀၅
။ သူကြွယ်တို့ လောက၌ ဤပုဂ္ဂိုလ်လေးမျိုးတို့သည် ထင်ရှားရှိကုန်၏။ အဘယ်လေးမျိုးတို့နည်း ဟူမူ- သူကြွယ်တို့ လောက၌ အချို့သော ပုဂ္ဂိုလ်သည် မိမိကိုယ်ကို ပူပန်ဆင်းရဲစေတတ်၏၊ မိမိကိုယ်ကို ပူပန်ဆင်းရဲစေမှု၌ အဖန်တလဲလဲ ပြုကျင့်အားထုတ်၏။ သူကြွယ်တို့ လောက၌ အချို့သောပုဂ္ဂိုလ်သည် သူတစ်ပါးကို ပူပန်ဆင်းရဲစေတတ်၏၊ သူတစ်ပါးကို ပူပန်ဆင်းရဲစေမှု၌ အဖန်တလဲလဲ ပြုကျင့်အားထုတ်၏။ --သူကြွယ်တို့ လောက၌ အချို့သော ပုဂ္ဂိုလ်သည် မိမိကိုယ်ကိုလည်း ပူပန်ဆင်းရဲစေတတ်၏၊ မိမိကိုယ်ကို ပူပန်ဆင်းရဲစေမှု၌လည်း အဖန်တလဲလဲ ပြုကျင့်အားထုတ်၏။ သူတစ်ပါးကိုလည်းပူပန်ဆင်းရဲစေတတ်၏၊ သူတစ်ပါးကို ပူပန်ဆင်းရဲစေမှု၌လည်း အဖန်တလဲလဲ ပြုကျင့်အားထုတ်၏။ သူကြွယ်တို့ လောက၌ အချို့သောပုဂ္ဂိုလ်သည် မိမိကိုယ်ကို ပူပန်ဆင်းရဲစေတတ်သူလည်း မဟုတ်၊ မိမိကိုယ်ကို ပူပန်ဆင်းရဲစေမှု၌ အဖန်တလဲလဲ ပြုကျင့်အားထုတ်သူလည်း မဟုတ်၊ သူတစ်ပါးကို ပူပန်ဆင်းရဲစေတတ်သူလည်း မဟုတ်၊ သူတစ်ပါးကို ပူပန်ဆင်းရဲစေမှု၌ အဖန်တလဲလဲ ပြုကျင့်အားထုတ်သူလည်းမဟုတ်၊ ထိုသူသည် မိမိကိုယ်ကိုလည်း မပူပန် မဆင်းရဲစေတတ်၊ သူတစ်ပါးကိုလည်း မပူပန် မဆင်းရဲစေတတ်သည်ဖြစ်၍ မျက်မှောက်သော ကိုယ်၏ အဖြစ်၌သာလျှင် ကိလေသာ ဆာလောင်မွတ်သိပ်မှု မရှိသည် ငြိမ်းချမ်းသည် အေးမြသည် ချမ်းသာသုခကို ခံစားရသည်ဖြစ်၍ မြတ်သောကိုယ်ဖြင့် နေထိုင်ရ၏။
֍ ၁၀၆
။ သူကြွယ်တို့ မိမိကိုယ်ကို ပူပန်ဆင်းရဲစေတတ်သော မိမိကိုယ်ကို ပူပန်ဆင်းရဲစေမှု၌ အဖန်တလဲလဲ ပြုကျင့်အားထုတ်သော ပုဂ္ဂိုလ်ဟူသည် အဘယ်နည်း-သူကြွယ်တို့ ဤလောက၌ အချို့သောပုဂ္ဂိုလ်သည် အဝတ်မဝတ်ဘဲ နေ၏၊ လူ့အကျင့်ကို စွန့်၍ (ရပ်လျက် ကျင်ကြီး ကျင်ငယ်စွန့်ခြင်းစသည်ကို) ကျင့်၏၊ လက်ဖြင့် (မစင်ကို) သုတ်၏။ပ။ ဤဆိုအပ်ပြီးသော နည်းဖြင့် ဤသို့သဘောရှိသောများစွာသော ကိုယ်ခန္ဓာကို ပူပန်စေမှု အဖန်ဖန်ဆင်းရဲစေမှု၌ အားထုတ်သည်ဖြစ်၍ နေထိုင်၏။ သူကြွယ်တို့ ဤပုဂ္ဂိုလ်ကို မိမိကိုယ်ကို ပူပန်ဆင်းရဲစေတတ်သော မိမိကိုယ်ကို ပူပန်ဆင်းရဲစေမှု၌ အဖန်တလဲလဲ့ပြုကျင့်အားထုတ်သော ပုဂ္ဂိုလ်ဟူ၍ ဆိုရ၏။သူကြွယ်တို့ သူတစ်ပါးကို ပူပန်ဆင်းရဲစေတတ်သော သူတစ်ပါးကို ပူပန်ဆင်းရဲစေမှု၌ အဖန် တလဲလဲပြုကျင့်အားထုတ်သော ပုဂ္ဂိုလ်ဟူသည် အဘယ်နည်း- သူကြွယ်တို့ ဤလောက၌ အချို့သောပုဂ္ဂိုလ်သည် သိုးသတ်သမား ဖြစ်၏၊ ဝက်သတ်သမား ဖြစ်၏။ပ။ ထိုမှတစ်ပါး ကြမ်း၊ ကတ်သော အမှုတို့ကို ပြုလုပ်အားထုတ်သူ အားလုံးတည်း။ သူကြွယ်တို့ ဤပုဂ္ဂိုလ်မျိုးကို သူတစ်ပါးကို ပူပန်ဆင်းရဲစေတတ်သော သူတစ်ပါးကို ပူပန်ဆင်းရဲစေမှု၌ အဖန်တလဲလဲ ပြုကျင့်အားထုတ်သော ပုဂ္ဂိုလ်ဟူ၍ ဆိုရ၏။
သူကြွယ်တို့ ဤလောက၌ မိမိကိုယ်ကို ပူပန်ဆင်းရဲစေတတ်သည်ဖြစ်၍ မိမိကိုယ်ကို ပူပန်ဆင်းရဲစေ မှု၌အဖန်တလဲလဲ ပြုကျင့်အားထုတ်သူဖြစ်သည့်ပြင် သူတစ်ပါးကို ပူပန်ဆင်းရဲစေတတ်သည်ဖြစ်၍ သူတစ်ပါးကိုပူပန်ဆင်းရဲစေမှု၌လည်း အဖန်တလဲလဲ ပြုကျင့်အားထုတ်သော ပုဂ္ဂိုလ်ဟူသည် အဘယ်နည်း-သူကြွယ်တို့ ဤလောက၌ အချို့သောပုဂ္ဂိုလ်သည် ရေမြေကို အစိုးရသည့် ထိပ်ထက်၌ အဘိသိက်သွန်းလောင်းအပ်သော ဘုရင်မင်းမြတ်သော်လည်း ဖြစ်၏။ပ။ ထို (မင်း) ၏ ကျေးကျွန် အစေအပါး အလုပ်သမားတို့သည်လည်း အပြစ်ဒဏ်ဖြင့် အခြိမ်းအခြောက် ခံကြရကုန်သည်ဖြစ်၍ မျက်ရည်ဖြင့်ပြည့်သောမျက်နှာရှိကြကုန်လျက် ငိုကြွေးကြကုန်လျက် အမှုကြီးငယ်တို့ကို ပြုလုပ်ကြရကုန်၏။ သူကြွယ်တို့ ဤပုဂ္ဂိုလ်မျိုးကို မိမိကိုယ်ကို ပူပန်ဆင်းရဲစေတတ်သည်ဖြစ်၍ မိမိကိုယ်ကို ပူပန်ဆင်းရဲစေမှု၌ အဖန်တလဲလဲပြုကျင့်အားထုတ်သူဖြစ်သည့်အပြင် သူတစ်ပါးကိုလည်း ပူပန်ဆင်းရဲစေတတ်သည်ဖြစ်၍ သူတစ်ပါးကိုပူပန် ဆင်းရဲစေမှု၌ အဖန်တလဲလဲ ပြုကျင့်အားထုတ်သော ပုဂ္ဂိုလ်ဟူ၍ ဆိုရ၏။
သူကြွယ်တို့ မိမိကိုယ်ကို ပူပန်ဆင်းရဲစေတတ်သူ မဟုတ်သည့်ပြင် မိမိကိုယ်ကို ပူပန်ဆင်းရဲစေမှု၌အဖန်တလဲလဲ ပြုကျင့်အားထုတ်သူ မဟုတ်သည်သာမက သူတစ်ပါးကို ပူပန်ဆင်းရဲစေတတ်သူ မဟုတ်သည့်ပြင် သူတစ်ပါးကို ပူပန်ဆင်းရဲစေမှု၌ အဖန်တလဲလဲ ပြုကျင့်အားထုတ်သော ပုဂ္ဂိုလ်မျိုး မဟုတ်သောမိမိကိုယ်ကိုလည်း မပူပန် မဆင်းရဲစေတတ် သူတစ်ပါးကိုလည်း မပူပန် မဆင်းရဲစေတတ်သူဖြစ်၍ မျက်မှောက် အတ္တဘော၌သာလျှင် ကိလေသာ ဆာလောင်မွတ်သိပ်မှု မရှိသည် ငြိမ်းချမ်းသည် အေးမြသည်ချမ်းသာသုခကို ခံစားရသည် ဖြစ်၍ မြတ်သောကိုယ်ဖြင့် နေထိုင်ရသော ပုဂ္ဂိုလ်ဟူသည် အဘယ်နည်း-
--သူကြွယ်တို့ ဤလောက၌ ပူဇော်အထူးကို ခံတော်မူထိုက်သော (အလုံးစုံသောတရားတို့ကို) ကိုယ်တိုင်မှန်စွာ သိတော်မူသော မြတ်စွာဘုရားသည် ပွင့်တော်မူ၏။ပ။ ထိုရဟန်းသည် စိတ်ညစ်ညူးခြင်းကိုဖြစ်စေတတ်ကုန်သော ပညာ၏ အားနည်းခြင်းကို ပြုတတ်ကုန်သော နီဝရဏတရားငါးပါးတို့ကို ပယ်ဖျောက်၍ ကာမဂုဏ်တို့မှ ကင်းဆိတ်၍သာလျှင် အကုသိုလ်တရားတို့မှ ကင်းဆိတ်၍သာလျှင် ကြံစည်ခြင်း'ဝိတက်’ နှင့်တကွဖြစ်သော၊ သုံးသပ်ဆင်ခြင်ခြင်း ‘ဝိစာရ’ နှင့်တကွဖြစ်သော၊ (နီဝရဏ) ကင်းဆိတ်ခြင်းကြောင့်ဖြစ်သော၊ နှစ်သိမ့်ခြင်း ‘ပီတိ’ ချမ်းသာခြင်း ‘သုခ’ ရှိသော ပဌမဈာန်သို့ ရောက်၍ နေ၏။
ဝိတက် ဝိစာရငြိမ်းခြင်းကြောင့် မိမိသန္တာန်၌ စိတ်ကို ကြည်လင်စေတတ်သော၊ စိတ်၏ တည်ကြည် ခြင်း'သမာဓိ’ ကို ဖြစ်ပွါးစေတတ်သော၊ ကြံစည်ခြင်း ‘ဝိတက်’ မရှိသော၊ သုံးသပ်ဆင်ခြင်ခြင်း ‘ဝိစာရ'မရှိသော၊ တည်ကြည်ခြင်း ‘သမာဓိ’ ကြောင့်ဖြစ်သော၊ နှစ်သိမ့်ခြင်း ‘ပီတိ’ ချမ်းသာခြင်း ‘သုခ’ ရှိသောဒုတိယဈာန်သို့။ပ။ တတိယဈာန်သို့။ပ။ စတုတ္ထဈာန်သို့ ရောက်၍ နေ၏။
ဤသို့ တည်ကြည်သောစိတ်သည် စင်ကြယ်လတ်သော် ဖြူစင်လတ်သော် ညစ်ကြေးမရှိလတ်သော်ညစ်ညူးခြင်းကင်းလတ်သော် နူးညံ့လတ်သော် ပြုတိုင်းရလတ်သော် မတုန်လှုပ်ခြင်းသို့ ရောက်လတ်သော်တည်တံ့လတ်သော် ထို (ရဟန်း) သည် ရှေး၌ဖြစ်ဖူးသောဘဝကို အောက်မေ့နိုင်သော ‘ပုဗ္ဗေနိဝါသာနုဿတိ’ ဉာဏ်အလို့ငှါ စိတ်ကို ရှေးရှုညွတ်စေ၏၊ ထို (ရဟန်း) သည် များပြားသော ရှေး၌ဖြစ်ဖူးသောဘဝကို အောက်မေ့နိုင်၏၊ ဤသည်ကား အဘယ်နည်း။ တစ်ဘဝကိုလည်းကောင်း နှစ်ဘဝတို့ကိုလည်းကောင်း။ပ။ ဤသို့ အခြင်းအရာနှင့်တကွ ညွှန်ပြဖွယ် အမည်အနွယ်နှင့်တကွ များပြားသော ရှေး၌ ဖြစ့်ဖူးသော ဘဝကို အောက်မေ့၏။
ဤသို့ တည်ကြည်သောစိတ်သည် စင်ကြယ်လတ်သော် ဖြူစင်လတ်သော် ညစ်ကြေးမရှိလတ်သော်ညစ်ညူးခြင်းကင်းလတ်သော် နူးညံ့လတ်သော် ပြုတိုင်းရလတ်သော် တည်တံ့လတ်သော် မတုန်လှုပ်ခြင်းသို့ရောက်လတ်သော် သတ္တဝါတို့၏ သေခြင်းဖြစ်ခြင်းကို သိသော ‘စုတူပပါတ’ ဉာဏ်အလို့ငှါ စိတ်ကို ရှေးရှုညွတ်စေ၏၊ ထို (ရဟန်း) သည် အထူးသဖြင့် စင်ကြယ်သော လူတို့၏ မျက်စိထက် သာလွန်သောနတ်မျက်စိနှင့်တူသော ‘ဒိဗ္ဗစက္ခုဉာဏ်’ ဖြင့် သေဆဲသတ္တဝါ ဖြစ်ပေါ်ဆဲသတ္တဝါ ယုတ်သောသတ္တဝါမြတ်သော သတ္တဝါ အဆင်းလှသောသတ္တဝါ အဆင်းမလှသောသတ္တဝါ ကောင်းသော လားရာရှိသောသတ္တဝါမကောင်း သော လားရာရှိသောသတ္တဝါတို့ကို မြင်၏။ပ။ ကံအလျောက်ဖြစ်သော သတ္တဝါတို့ကို သိ၏။
ဤသို့ တည်ကြည်သောစိတ်သည် စင်ကြယ်လတ်သော် ဖြူစင်လတ်သော် ညစ်ကြေးမရှိလတ်သော်ညစ်ညူးခြင်းကင်းလတ်သော် နူးညံ့လတ်သော် ပြုတိုင်းရလတ်သော် တည်တံ့လတ်သော် မတုန်လှုပ်ခြင်းသို့ရောက်လတ်သော် အာသဝေါတရားတို့ကို ကုန်စေသော ‘အာသဝက္ခယ’ ဉာဏ်အလို့ငှါ စိတ်ကို ရှေးရှုညွတ်စေ၏။ ထို (ရဟန်း) သည် ဤကား ဆင်းရဲ ‘ဒုက္ခ’ဟုဟုတ်မှန်သောအတိုင်း သိ၏။ပ။ ဤကားအာသဝတို့ချုပ်ရာ (နိဗ္ဗာန်) သို့ ရောက်ကြောင်း ကျင့်စဉ် ‘အာသဝနိရောဓဂါမိနီပဋိပဒါ’ဟုဟုတ်မှန်သောအတိုင်းသိ၏၊ ဤသို့သိသော် ဤသို့မြင်သော် ထို (ရဟန်း) ၏ စိတ်သည် ကာမာသဝမှလည်း လွတ်မြောက်၏၊ ဘဝါသဝမှလည်း လွတ်မြောက်၏၊ အဝိဇ္ဇာသဝမှလည်း လွတ်မြောက်၏၊ လွတ်မြောက်ပြီးလတ်သော် ‘လွတ်မြောက်ခဲ့လေပြီ’ဟု အသိဉာဏ်ဖြစ်ပေါ်၏၊ “ပဋိသန္ဓေနေမှုကုန်ပြီ၊ မြတ်သောအကျင့်ကို ကျင့်သုံးပြီးပြီ၊ (မဂ်) ကိစ္စကို ပြုပြီးပြီ၊ ဤ (မဂ်) ကိစ္စ အလို့ငှါ တစ်ပါးသော ပြုဖွယ်မရှိတော့ပြီ”ဟု သိ၏။
--သူကြွယ်တို့ ဤပုဂ္ဂိုလ်ကို မိမိကိုယ်ကို မပူပန် မဆင်းရဲစေတတ်ဘဲ မိမိကိုယ်ကို ပူပန်ဆင်းရဲစေမှု၌အဖန်တလဲလဲ ပြုကျင့်အားထုတ်သူ မဟုတ်သည့်ပြင် သူတစ်ပါးတို့အား မပူပန် မဆင်းရဲစေတတ်ဘဲသူတစ်ပါးတို့အား ပူပန်ဆင်းရဲစေမှု၌ အဖန်တလဲလဲ ပြုကျင့်အားထုတ်သူ မဟုတ်သော ပုဂ္ဂိုလ်ဖြစ်သည့်ပြင် မိမိကိုယ်ကိုလည်း မပူပန် မဆင်းရဲစေတတ်ဘဲ သူတစ်ပါးကိုလည်း မပူပန် မဆင်းရဲစေတတ်သည်ဖြစ်၍ မျက်မှောက်သော ကိုယ်၏ အဖြစ်၌သာလျှင် ကိလေသာ ဆာလောင်မွတ်သိပ်မှု မရှိသည် ငြိမ်းချမ်းသည် အေးမြသည် ချမ်းသာသုခကို ခံစားရသည်ဖြစ်၍ မြတ်သောကိုယ်ဖြင့် နေထိုင်ရသူဟူ၍ဆိုရ၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။
ဤသို့ မိန့်တော်မူသော် သာလာရွာသား ပုဏ္ဏားသူကြွယ်တို့သည် မြတ်စွာဘုရားအား “အသျှင် ဂေါတမ (တရားတော်သည်) အလွန်နှစ်သက်ဖွယ် ရှိပါပေ၏၊ အသျှင်ဂေါတမ (တရားတော်သည်) အလွန်နှစ်သက်ဖွယ် ရှိပါပေ၏၊ အသျှင်ဘုရား ဥပမာသော်ကား မှောက်ထားသည်ကို လှန်ဘိသကဲ့သို့လည်းကောင်း၊ ဖုံးလွှမ်းထားသည်ကို ဖွင့်လှစ်ဘိသကဲ့သို့လည်းကောင်း မျက်စိလည်သောသူအား လမ်းမှန်ကိုပြောကြားဘိသကဲ့သို့လည်းကောင်း ‘မျက်စိအမြင်ရှိသော သူတို့သည် အဆင်းတို့ကို မြင်ကြလိမ့်မည်’ဟုအမိုက်မှောင်၌ ဆီမီးတန်ဆောင်ကို ဆောင်ပြဘိသကဲ့သို့လည်းကောင်း ဤအတူသာလျှင် အသျှင်ဂေါတမသည် များစွာသော အကြောင်းဖြင့် တရားတော်ကို ပြတော်မူပါပေ၏၊ အကျွန်ုပ်တို့သည်အသျှင်ဂေါတမကို ကိုးကွယ်ရာဟူ၍ ဆည်းကပ်ပါကုန်၏၊ တရားတော်ကိုလည်း ကိုးကွယ်ရာဟူ၍ဆည်းကပ်ပါကုန်၏၊ သံဃာ တော်ကိုလည်း ကိုးကွယ်ရာဟူ၍ ဆည်းကပ်ပါကုန်၏၊ အသျှင်ဂေါတမသည်အကျွန်ုပ်တို့ကို ယနေ့မှစ၍ အသက်ထက်ဆုံး (ရတနာသုံးပါးကို) ကိုးကွယ်ဆည်းကပ်သောဥပါသကာတို့ဟု မှတ်တော်မူပါ”ဟု လျှောက်ကြကုန်၏။
ဆယ်ခုမြောက် အပဏ္ဏကသုတ် ပြီး၏။
ရှေးဦးစွာသော ဂဟပတိဝဂ် ပြီး၏။
--၂-ဘိက္ခုဝဂ်
၁-အမ္ဗလဋ္ဌိကရာဟုလောဝါဒသုတ်
֍ ၁၀၇
။ အကျွန်ုပ်သည် ဤသို့ ကြားနာခဲ့ရပါသည်-အခါတစ်ပါး၌ မြတ်စွာဘုရားသည် ရာဇဂြိုဟ်ပြည် ရှဉ့်နက်တို့ကို အစာကျွေး၍ မွေးမြူရာဖြစ်သောဝေဠုဝန်ကျောင်း၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူ၏။ ထိုအခါ အသျှင်ရာဟုလာသည်လည်း အမ္ဗလဋ္ဌိကကျောင်း၌သီတင်းသုံးနေတော်မူ၏။ ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားသည် ညနေချမ်းအချိန်တွင် ကိန်းအောင်းရာမှ ထတော်မူ၍ အမ္ဗလဋ္ဌိကကျောင်း အသျှင်ရာဟုလာထံသို့ ချဉ်းကပ်လေ၏။ အသျှင်ရာဟုလာသည် အဝေးမှ ကြွလာတော်မူသော မြတ်စွာဘုရားကို မြင်၍ နေရာကို ခင်းထား၏၊ ခြေဆေးရေကိုလည်း တည်ထား၏။ မြတ်စွာ ဘုရားသည် ခင်းထားသော နေရာ၌ ထိုင်ပြီးလျှင် ခြေတို့ကို ဆေးတော်မူ၏။ အသျှင်ရာဟုလာသည်လည်း မြတ်စွာဘုရားကို ရိုသေစွာ ရှိခိုး၍ လျောက်ပတ်သော နေရာ၌ ထိုင်နေ၏။
֍ ၁၀၈
။ ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားသည် အနည်းငယ်သော ရေကြွင်းရေကျန်ကို ရေအင်တုံ၌ ထား၍အသျှင်ရာဟုလာကို မိန့်တော်မူ၏ “ရာဟုလာ သင်သည် ဤအနည်းငယ်သော ရေကြွင်းရေကျန်ကိုခြေဆေးရေအင်တုံ၌ ထားသည်ကို မြင်၏လော”ဟု (မေးတော်မူ၏)။ အသျှင်ဘုရား မြင်ပါ၏ဟု (လျှောက် ၏)။ ရာဟုလာမုသား ‘သိလျက် ချွတ်ယွင်းသော’ စကားကို ပြောဆိုရာ၌ အရှက်မရှိသောရဟန်းတို့အား ရဟန်းတရားသည် ဤအတူ နည်းပါးလှချေ၏။ ထို့နောက် မြတ်စွာဘုရားသည်အနည်းငယ်သော ရေကြွင်းရေကျန်ကို စွန့်တော်မူ၍ အသျှင် ရာဟုလာကို “ရာဟုလာ အနည်းငယ်သောရေကြွင်းရေကျန်ကို စွန့်လိုက်သည်ကို မြင်၏လော”ဟု (မေးတော်မူ၏)။ အသျှင်ဘုရား မြင်ပါ၏ဟု (လျှောက်၏)။ ရာဟုလာ မုသား ‘သိလျက် ချွတ်ယွင်းသော’ စကားကို ပြောဆိုရာ၌ အရှက်မရှိသောရဟန်းတို့အား ရဟန်းတရားသည် ဤအတူ စွန့်ထားပြီးဖြစ်သည်သာတည်း။ ထို့နောက်မြတ်စွာဘုရားသည် ထိုခြေဆေးရေအင်တုံကို မှောက်၍ အသျှင်ရာဟုလာကို “ရာဟုလာ သင်သည်ဤရေအင်တုံကို မှောက်ထားသည်ကို မြင်၏လော”ဟု (မေးတော်မူ၏)။ အသျှင်ဘုရား မြင်ပါ၏ဟု (လျှောက်၏)။ ရာဟုလာ မုသား ‘သိလျက် ချွတ်ယွင်းသော’ စကားကို ပြောဆိုရာ၌ အရှက်မရှိသောရဟန်းတို့အား ရဟန်းတရားသည် ဤအတူ မှောက် ထားပြီးဖြစ်သည်သာတည်း။ ထို့နောက်မြတ်စွာဘုရားသည် ထိုခြေဆေးရေအင်တုံကို လှန်၍ အသျှင် ရာဟုလာကို “ရာဟုလာ သင်သည်ဤရေအင်တုံကို အချည်းနှီး ဘာမျှမရှိသည်ကို မြင်၏လော”ဟု (မေးတော်မူ၏)။ အသျှင်ဘုရားမြင်ပါ၏ဟု (လျှောက်၏)။ ရာဟုလာ မုသား ‘သိလျက် ချွတ်ယွင်းသော’ စကားကို ပြောဆိုရာ၌အရှက်မရှိသော ရဟန်းတို့အား ရဟန်းတရားသည် ဤအတူ အချည်းနှီး ဘာမျှ မရှိသည်သာတည်း။ရာဟုလာ ဥပမာသော်ကား ရထားလှည်းသန်နှင့် အလားတူ အစွယ်ရှိသော စစ်မြေပြင်သို့ ဝင်ဖူးသော ထွားကျိုင်း၍ အမျိုးကောင်းသော မင်းစီးဆင်သည် စစ်မြေပြင်သို့ ရောက်သော် ရှေ့ခြေတို့ဖြင့်လည်း အမှုကိစ္စကိုပြု၏၊ နောက်ခြေတို့ဖြင့်လည်း အမှုကိစ္စကို ပြု၏၊ ရှေ့ကိုယ်ဖြင့်လည်း အမှုကိစ္စကို ပြု၏၊ နောက်ကိုယ်ဖြင့်လည်း အမှုကိစ္စကို ပြု၏၊ ဦးခေါင်းဖြင့်လည်း အမှုကိစ္စကို ပြု၏၊ နားရွက်တို့ ဖြင့်လည်းအမှုကိစ္စကို ပြု၏၊ အစွယ်တို့ဖြင့်လည်း အမှုကိစ္စကို ပြု၏၊ အမြီးဖြင့်လည်း အမှုကိစ္စကို ပြု၏၊ သို့ရာတွင် နှာမောင်းကိုမူ စောင့်ရှောက်သည်သာတည်း။
ထိုဆင် ပြုလုပ်သောအရာ၌ ဆင်စီးသူရဲအား ဤသို့သော အကြံသည် ဖြစ်၏- “ရထားလှည်းသန်နှင့် အလားတူ အစွယ်ရှိသော စစ်မြေပြင်သို့ ဝင်ဖူးသော ထွားကျိုင်း၍ အမျိုးကောင်းသော ဤမင်းစီးဆင်သည် စစ်မြေပြင်သို့ ရောက်သော် ရှေ့ခြေတို့ဖြင့်လည်း အမှုကိစ္စကို ပြု၏၊ နောက်ခြေတို့ဖြင့်လည်းအမှုကိစ္စကို ပြု၏။ပ။ အမြီးဖြင့်လည်း အမှုကိစ္စကို ပြု၏။ သို့ရာတွင် နှာမောင်းကိုမူ စောင့်ရှောက်သည့်သာတည်း၊ မင်းစီးဆင်သည် အသက်ကိုမူကား မစွန့်နိုင်သေးချေ”ဟု (အကြံဖြစ်၏)။
--ရာဟုလာ အကြင်အခါ၌ကား ရထားလှည်းသန်နှင့် အလားတူ အစွယ်ရှိသော စစ်မြေပြင်သို့ ဝင်ဖူးသော ထွားကျိုင်း၍ အမျိုးကောင်းသော မင်းစီးဆင်သည် စစ်မြေပြင်သို့ ရောက်သော် ရှေ့ခြေတို့ဖြင့်လည်း အမှုကိစ္စကို ပြု၏၊ နောက်ခြေတို့ဖြင့်လည်း အမှုကိစ္စကို ပြု၏။ပ။ အမြီးဖြင့်လည်း အမှုကိစ္စကိုပြု၏၊ နှာမောင်းဖြင့်လည်း အမှုကိစ္စကို ပြု၏၊ ထိုဆင်ပြုလုပ်သောအရာ၌ ဆင်စီးသူရဲအား ဤသို့သောအကြံသည် ဖြစ်၏-
“ရထားလှည်းသန်နှင့် အလားတူ အစွယ်ရှိသော စစ်မြေပြင်သို့ ဝင်ဖူးသော ထွားကျိုင်း၍ အမျိုးကောင်းသော ဤမင်းစီးဆင်သည် စစ်မြေပြင်သို့ ရောက်သော် ရှေ့ခြေတို့ဖြင့်လည်း အမှုကိစ္စကို ပြု၏၊ နောက်ခြေတို့ဖြင့်လည်း အမှုကိစ္စကို ပြု၏၊ ရှေ့ကိုယ်ဖြင့်လည်း အမှုကိစ္စကို ပြု၏၊ နောက်ကိုယ်ဖြင့်လည်း အမှုကိစ္စကို ပြု၏၊ ဦးခေါင်းဖြင့်လည်း အမှုကိစ္စကို ပြု၏၊ နားရွက်တို့ဖြင့်လည်းအမှုကိစ္စကို ပြု၏၊ အစွယ်တို့ဖြင့်လည်း အမှုကိစ္စကို ပြု၏၊ အမြီးဖြင့်လည်း အမှုကိစ္စကို ပြု၏၊ နှာမောင်းဖြင့်လည်း အမှု ကိစ္စကို ပြု၏၊ မင်းစီးဆင်သည် အသက်ကိုပင် စွန့်လွှတ်ထားပြီ။ ယခုအခါ၌မင်းစီးဆင် မပြုလုပ်သော အမှုမည်သည် တစ်စုံတစ်ခုမျှ မရှိတော့ပြီ”ဟု (အကြံဖြစ်၏)။
ရာဟုလာ ဤဥပမာအတူသာလျှင် မုသား ‘သိလျက် ချွတ်ယွင်းသော’ စကားကို ပြောဆိုရာ၌အရှက်မရှိသော မည်သည့်ရဟန်းအားမဆို မပြုလုပ်ဝံ့သော အကုသိုလ်မကောင်းမှုသည်လည်း တစ်စုံတစ်ခုမျှ မရှိပြီဟူ၍ ငါ ဟော၏၊ ရာဟုလာ ထို့ကြောင့် ဤမုသာဝါဒ၌ “ရယ်ရွှင်မြူးထူးလို၍မျှလည်း ချွတ်ယွင်းသော စကားကို မဆိုအံ့”ဟု ဤသို့လျှင် သင်သည် ကျင့်ရမည်။
֍ ၁၀၉
။ ရာဟုလာ ထိုငါဆိုမည့်စကားကို သင်အဘယ်သို့ မှတ်ထင်သနည်း။ ကြေးမုံ ‘မှန်’ သည်အဘယ်အကျိုးရှိသနည်းဟု (မေးတော်မူ၏)။ အသျှင်ဘုရား ကြေးမုံ ‘မှန်’ သည် ကြည့်ရှုရခြင်း အကျိုးရှိပါ၏ဟု (လျှောက်၏)။ ရာဟုလာ ဤဥပမာအတူသာလျှင် ကြည့်ရှု ‘ဆင်ခြင်’ ၍ ကြည့်ရှု ‘ဆင်ခြင်’ ၍ ကိုယ်အမှုကို ပြုရမည်၊ ကြည့်ရှု ‘ဆင်ခြင်’ ၍ ကြည့်ရှု ‘ဆင်ခြင်’ ၍ နှုတ်အမှုကို ပြုရမည်၊ ကြည့်ရှု ‘ဆင်ခြင်’ ၍ကြည့်ရှု ‘ဆင်ခြင်’ ၍ စိတ်အမှုကို ပြုရမည်။ရာဟုလာ သင်သည် အကြင်အမှုကို ကိုယ်ဖြင့် ပြုလိုသည်ဖြစ်အံ့၊ ထိုကိုယ်အမှုကို သင် ကြည့်ရှု'ဆင်ခြင်’ ရမည်၊ “ငါသည် အကြင်အမှုကို ကိုယ်ဖြင့် ပြုလို၏၊ ငါ၏ ဤကိုယ်အမှုသည် မိမိဆင်းရဲစေခြင်းငှါလည်း ဖြစ်ရာသလော၊ သူတစ်ပါးကို ဆင်းရဲစေခြင်းငှါလည်း ဖြစ်ရာသလော၊ မိမိသူတစ်ပါးနှစ်ပါးစုံကိုဆင်းရဲစေခြင်းငှါလည်း ဖြစ်ရာသလော၊ ဤကိုယ်အမှုသည် အကုသိုလ်လော၊ ဆင်းရဲကို ပွါးစေတတ်သလော၊ ဆင်းရဲသော အကျိုးရှိလေသလော”ဟု (ကြည့်ရှုဆင်ခြင်ရမည်)။
ရာဟုလာ သင်သည် ကြည့်ရှုဆင်ခြင်သော် “ငါသည် အကြင်အမှုကို ကိုယ်ဖြင့် ပြုလို၏၊ ငါ၏ ဤကိုယ်အမှုသည် မိမိကိုယ်ကို ဆင်းရဲစေခြင်းငှါလည်း ဖြစ်ရာ၏၊ သူတစ်ပါးကို ဆင်းရဲစေခြင်းငှါလည်းဖြစ်ရာ၏၊ မိမိ သူတစ်ပါးနှစ်ပါးစုံကို ဆင်းရဲစေခြင်းငှါလည်း ဖြစ်ရာ၏၊ ဤကိုယ်အမှုသည် အကုသိုလ်တည်း၊ ဆင်းရဲကို ပွါးစေတတ်၏၊ ဆင်းရဲသော အကျိုးရှိ၏”ဟု အကယ်၍ သိငြားအံ့၊ ရာဟုလာ ဤသို့သဘောရှိသော ကိုယ်အမှုကို သင်သည် စင်စစ် မပြုသင့်။
ရာဟုလာ သင်သည် ကြည့်ရှုဆင်ခြင်သော် “ငါသည် အကြင်အမှုကို ကိုယ်ဖြင့် ပြုလို၏၊ ငါ၏ ဤကိုယ်အမှုသည် မိမိကိုယ်ကို ဆင်းရဲစေခြင်းငှါလည်း မဖြစ်ရာ၊ သူတစ်ပါးကို ဆင်းရဲစေခြင်းငှါလည်း မဖြစ်ရာ၊ မိမိ သူတစ်ပါးနှစ်ပါးစုံကို ဆင်းရဲစေခြင်းငှါလည်း မဖြစ်ရာ၊ ဤကိုယ်အမှုသည် ကုသိုလ်တည်း၊ ချမ်းသာမှုကို ဖြစ်ပွါးစေတတ်၏၊ ချမ်းသာသော အကျိုးရှိ၏”ဟု အကယ်၍ သိငြားအံ့၊ ရာဟုလာ ဤသို့သဘောရှိသော ကိုယ်အမှုကို သင်သည် ပြုသင့်၏။
--ရာဟုလာ သင်သည် ကိုယ်ဖြင့် အမှုကို ပြုနေဆဲဖြစ်သော်လည်း ထိုကိုယ်အမှုကို သင် ကြည့်ရှု့ဆင်ခြင်ရမည်- “ငါသည် အကြင်အမှုကို ကိုယ်ဖြင့် ပြု၏၊ ငါ၏ ဤကိုယ်အမှုသည် မိမိဆင်းရဲခြင်းငှါလည်း ဖြစ်ရာသလော၊ သူတစ်ပါးကို ဆင်းရဲခြင်းငှါလည်း ဖြစ်ရာသလော၊ မိမိသူတစ်ပါးနှစ်ပါးစုံကိုဆင်းရဲခြင်းငှါလည်း ဖြစ်ရာသလော၊ ဤကိုယ်အမှုသည် အကုသိုလ်လော၊ ဆင်းရဲကို ပွါးစေတတ်သလော၊ ဆင်းရဲသော အကျိုးရှိလေသလော”ဟု (ကြည့်ရှုဆင်ခြင်ရမည်)။
ရာဟုလာ သင်သည် ကြည့်ရှုဆင်ခြင်သော် “ငါသည် အကြင်အမှုကို ကိုယ်ဖြင့် ပြု၏၊ ငါ၏ ဤကိုယ်အမှုသည် မိမိဆင်းရဲခြင်းငှါလည်း ဖြစ်၏၊ သူတစ်ပါးဆင်းရဲခြင်းငှါလည်း ဖြစ်၏၊ မိမိသူတစ်ပါးနှစ်ပါးစုံ ဆင်းရဲခြင်းငှါလည်း ဖြစ်၏၊ ဤကိုယ်အမှုသည် အကုသိုလ်တည်း၊ ဆင်းရဲကို ဖြစ်ပွါးစေတတ်၏၊ ဆင်းရဲသော အကျိုးရှိ၏”ဟု အကယ်၍ သိငြားအံ့၊ ရာဟုလာ ဤသို့သဘောရှိသော ကိုယ်အမှုကို သင်သည်ရုပ်သိမ်းလေလော့။
ရာဟုလာ သင်သည် ကြည့်ရှုဆင်ခြင်သော် “ငါသည် အကြင်အမှုကို ကိုယ်ဖြင့် ပြု၏၊ ငါ၏ ဤကိုယ်အမှုသည် မိမိဆင်းရဲခြင်းငှါလည်း မဖြစ်၊ သူတစ်ပါးဆင်းရဲခြင်းငှါလည်း မဖြစ်၊ မိမိသူတစ်ပါးနှစ်ပါးစုံဆင်းရဲခြင်းငှါလည်း မဖြစ်၊ ဤကိုယ်အမှုသည် ကောင်းမှုကုသိုလ်တည်း၊ ချမ်းသာကို ဖြစ်ပွါးစေတတ်၏၊ ချမ်းသာသော အကျိုးရှိ၏”ဟု အကယ်၍ သိငြားအံ့၊ ရာဟုလာ ဤသို့သဘောရှိသော ကိုယ်အမှုကိုသင်သည် ကြိုးပမ်းလေလော့။
ရာဟုလာ သင်သည် ကိုယ်ဖြင့် အမှုကို ပြုပြီးသော်လည်း ထိုကိုယ်အမှုကို သင် ကြည့်ရှုဆင်ခြင်ရမည်- “ငါသည် အကြင်အမှုကို ကိုယ်ဖြင့် ပြုမိပြီ၊ ငါ၏ ဤကိုယ်အမှုသည် မိမိဆင်းရဲခြင်းငှါလည်း ဖြစ်ရာသလော၊ သူတစ်ပါးဆင်းရဲခြင်းငှါလည်း ဖြစ်ရာသလော၊ မိမိသူတစ်ပါးနှစ်ပါးစုံ ဆင်းရဲခြင်းငှါလည်းဖြစ်ရာသလော၊ ဤကိုယ်အမှုသည် အကုသိုလ်လော၊ ဆင်းရဲကို ဖြစ်ပွါးစေတတ်သလော၊ ဆင်းရဲသောအကျိုးရှိလေသလော”ဟု (ကြည့်ရှုဆင်ခြင်ရမည်)။
ရာဟုလာ သင်သည် ကြည့်ရှုဆင်ခြင်သော် “ငါသည် အကြင်အမှုကို ကိုယ်ဖြင့် ပြုမိပြီ၊ ငါ၏ ဤကိုယ်အမှုသည် မိမိဆင်းရဲခြင်းငှါလည်း ဖြစ်၏၊ သူတစ်ပါးဆင်းရဲခြင်းငှါလည်း ဖြစ်၏၊ မိမိသူတစ်ပါးနှစ်ပါးစုံ ဆင်းရဲခြင်းငှါလည်း ဖြစ်၏၊ ဤကိုယ်အမှုသည် အကုသိုလ်တည်း၊ ဆင်းရဲကို ဖြစ်ပွါးစေတတ်၏၊ ဆင်းရဲသော အကျိုးရှိ၏”ဟု အကယ်၍ သိငြားအံ့၊ ရာဟုလာ ဤသို့သဘောရှိသော ကိုယ်အမှုကိုသင်သည် ဆရာ့ထံ၌ဖြစ်စေ၊ ပညာရှိတို့ထံ၌ဖြစ်စေ၊ သီတင်းသုံးဖော်တို့ထံ၌ဖြစ်စေ ပြောကြားရမည်၊ ဖွင့်ပြရမည်၊ ထင်စွာ ပြုရမည်၊ ပြောကြား၍ ဖွင့်ပြ၍ ထင်စွာ ပြု၍ နောင်အခါ၌ စောင့်ရှောက်ခြင်းသို့ ရောက်ရမည်။
ရာဟုလာ သင်သည် ကြည့်ရှု ‘ဆင်ခြင်’ သော် “ငါသည် အကြင်အမှုကို ကိုယ်ဖြင့် ပြုမိပြီ၊ ငါ၏ဤကိုယ်အမှုသည် မိမိဆင်းရဲခြင်းငှါလည်း မဖြစ်၊ သူတစ်ပါးဆင်းရဲခြင်းငှါလည်း မဖြစ်၊ မိမိသူတစ်ပါးနှစ်ပါးစုံ ဆင်းရဲခြင်းငှါလည်း မဖြစ်၊ ဤကိုယ်အမှုသည် ကုသိုလ်တည်း၊ ချမ်းသာကို ဖြစ်ပွါးစေတတ်၏၊ ချမ်းသာသော အကျိုးရှိ၏”ဟု အကယ်၍ သိငြားအံ့၊ ရာဟုလာ သင်သည် ထိုနှစ်သက်ဝမ်းမြောက်ခြင်းဖြင့်သာလျှင် ကုသိုလ်တရားတို့၌ နေ့ရောညဉ့်ပါ ကျင့်ကြံလျက် နေရာ၏။
֍ ၁၁၀
။ ရာဟုလာ သင်သည် အကြင်အမှုကို နှုတ်ဖြင့် ပြုလိုသည် ဖြစ်အံ့၊ ထိုနှုတ်အမှုကို သင် ကြည့်ရှု'ဆင်ခြင်’ ရမည် - “ငါသည် အကြင်အမှုကို နှုတ်ဖြင့် ပြုလို၏၊ ငါ၏ ဤနှုတ်အမှုသည် မိမိဆင်းရဲခြင်းငှါလည်း ဖြစ်ရာသလော၊ သူတစ်ပါးဆင်းရဲခြင်းငှါလည်း ဖြစ်ရာသလော၊ မိမိသူတစ်ပါးနှစ်ပါးစုံဆင်းရဲခြင်းငှါလည်း ဖြစ်ရာသလော၊ ဤနှုတ်အမှုသည် အကုသိုလ်လော၊ ဆင်းရဲကို ဖြစ်ပွါးစေတတ်သလော၊ ဆင်းရဲသော အကျိုးရှိလေသလော”ဟု (ကြည့်ရှုဆင်ခြင်ရမည်)။ရာဟုလာ သင်သည် ကြည့်ရှု ‘ဆင်ခြင်’ သော် “ငါသည် အကြင်အမှုကို နှုတ်ဖြင့် ပြုလို၏၊ ငါ၏ဤနှုတ်အမှုသည် မိမိဆင်းရဲခြင်းငှါလည်း ဖြစ်ရာ၏၊ သူတစ်ပါးဆင်းရဲခြင်းငှါလည်း ဖြစ်ရာ၏၊ မိမိ့သူတစ်ပါးနှစ်ပါးစုံ ဆင်းရဲခြင်းငှါလည်း ဖြစ်ရာ၏၊ ဤနှုတ်အမှုသည် အကုသိုလ်တည်း၊ ဆင်းရဲကို ဖြစ်ပွါးစေတတ်၏၊ ဆင်းရဲသော အကျိုးရှိ၏”ဟု အကယ်၍ သိငြားအံ့၊ ရာဟုလာ ဤသို့သဘောရှိသော နှုတ်အမှုကို သင်သည် စင်စစ်မပြုသင့်။
--ရာဟုလာ သင်သည် ကြည့်ရှု ‘ဆင်ခြင်’ သော် “ငါသည် အကြင်အမှုကို နှုတ်ဖြင့် ပြုလို၏၊ ငါ၏ ဤနှုတ်အမှုသည် မိမိဆင်းရဲခြင်းငှါလည်း မဖြစ်ရာ၊ သူတစ်ပါးဆင်းရဲခြင်းငှါလည်း မဖြစ်ရာ၊ မိမိသူတစ်ပါးနှစ်ပါးစုံ ဆင်းရဲခြင်းငှါလည်း မဖြစ်ရာ၊ ဤနှုတ်အမှုသည် ကုသိုလ်တည်း၊ ချမ်းသာကို ဖြစ်ပွါးစေတတ်၏၊ ချမ်းသာသော အကျိုးရှိ၏”ဟု အကယ်၍ သိငြားအံ့၊ ရာဟုလာ ဤသို့သဘောရှိသော နှုတ်အမှုကိုသင်သည် ပြုသင့်၏။
ရာဟုလာ သင်သည် နှုတ်အမှုကို ပြုနေဆဲဖြစ်သော်လည်း ထိုနှုတ်အမှုကို သင် ကြည့်ရှု ‘ဆင်ခြင်'ရမည်၊ “ငါသည် အကြင်အမှုကို နှုတ်ဖြင့် ပြုဆဲဖြစ်၏၊ ငါ၏ ဤနှုတ်အမှုသည် မိမိဆင်းရဲခြင်းငှါလည်းဖြစ်ရာသလော၊ သူတစ်ပါးဆင်းရဲခြင်းငှါလည်း ဖြစ်ရာသလော၊ မိမိသူတစ်ပါးနှစ်ပါးစုံ ဆင်းရဲခြင်းငှါလည်းဖြစ်ရာသလော၊ ဤနှုတ်အမှုသည် အကုသိုလ်လော၊ ဆင်းရဲကို ဖြစ်ပွါးစေတတ်သလော၊ ဆင်းရဲသောအကျိုးရှိလေသလော”ဟု (ကြည့်ရှုဆင်ခြင်ရမည်)။
ရာဟုလာ သင်သည် ကြည့်ရှု ‘ဆင်ခြင်’ သော် “ငါသည် အကြင်အမှုကို နှုတ်ဖြင့် ပြု၏၊ ငါ၏ ဤနှုတ်အမှုသည် မိမိဆင်းရဲခြင်းငှါလည်း ဖြစ်၏၊ သူတစ်ပါးဆင်းရဲခြင်းငှါလည်း ဖြစ်၏၊ မိမိသူတစ်ပါးနှစ်ပါးစုံ ဆင်းရဲခြင်းငှါလည်း ဖြစ်၏၊ ဤနှုတ်အမှုသည် အကုသိုလ်တည်း၊ ဆင်းရဲကို ဖြစ်ပွါးစေတတ်၏၊ ဆင်းရဲသော အကျိုးရှိ၏”ဟု အကယ်၍ သိငြားအံ့၊ ရာဟုလာ ဤသို့သဘောရှိသော နှုတ်အမှုကိုသင်သည် ရုပ်သိမ်းလေလော့။
ရာဟုလာ သင်သည် ကြည့်ရှု ‘ဆင်ခြင်’ သော် “ငါသည် အကြင်အမှုကို နှုတ်ဖြင့် ပြု၏၊ ငါ၏ ဤနှုတ်အမှုသည် မိမိဆင်းရဲခြင်းငှါလည်း မဖြစ်၊ သူတစ်ပါးဆင်းရဲခြင်းငှါလည်း မဖြစ်၊ မိမိသူတစ်ပါးနှစ်ပါးစုံဆင်းရဲခြင်းငှါလည်း မဖြစ်၊ ဤနှုတ်အမှုသည် ကုသိုလ်တည်း၊ ချမ်းသာကို ဖြစ်ပွါးစေတတ်၏၊ ချမ်းသာသော အကျိုးရှိ၏”ဟု အကယ်၍ သိငြားအံ့၊ ရာဟုလာ ဤသို့သဘောရှိသော နှုတ်အမှုကို သင်သည်ကြိုးပမ်းလေလော့။
ရာဟုလာ သင်သည် နှုတ်အမှုကို ပြုပြီးသော်လည်း ထိုနှုတ်အမှုကို သင် ကြည့်ရှု ‘ဆင်ခြင်’ ရမည်၊ “ငါသည် အကြင်အမှုကို နှုတ်ဖြင့် ပြုမိပြီ၊ ငါ၏ ဤနှုတ်အမှုသည် မိမိဆင်းရဲခြင်းငှါလည်းဖြစ်ရာသလော၊ သူတစ်ပါးဆင်းရဲခြင်းငှါလည်း ဖြစ်ရာသလော၊ မိမိသူတစ်ပါးနှစ်ပါးစုံ ဆင်းရဲခြင်းငှါလည်းဖြစ်ရာသလော၊ ဤနှုတ်အမှုသည် အကုသိုလ်လော၊ ဆင်းရဲကို ဖြစ်ပွါးစေတတ်သလော၊ ဆင်းရဲသောအကျိုးရှိလေ သလော”ဟု (ကြည့်ရှုဆင်ခြင်ရမည်)။
ရာဟုလာ သင်သည် ကြည့်ရှု ‘ဆင်ခြင်’ သော် “ငါသည် အကြင်နှုတ်အမှုကို ပြုမိပြီ၊ ငါ၏ ဤနှုတ်အမှုသည် မိမိဆင်းရဲခြင်းငှါလည်း ဖြစ်၏၊ သူတစ်ပါးဆင်းရဲခြင်းငှါလည်း ဖြစ်၏၊ မိမိသူတစ်ပါးနှစ်ပါးစုံဆင်းရဲခြင်းငှါလည်း ဖြစ်၏၊ ဤနှုတ်အမှုသည် အကုသိုလ်တည်း၊ ဆင်းရဲကို ဖြစ်ပွါးစေတတ်၏၊ ဆင်းရဲသော အကျိုးရှိ၏”ဟု အကယ်၍ သိငြားအံ့၊ ရာဟုလာ ဤသို့သဘောရှိသော နှုတ်အမှုကို သင်သည်ဆရာ့ထံ၌ဖြစ်စေ၊ ပညာရှိတို့ ထံ၌ဖြစ်စေ၊ သီတင်းသုံးဖော်တို့ထံ၌ဖြစ်စေ ပြောကြားရမည်၊ ဖွင့်ပြရမည်၊ ထင်စွာ ပြုရမည်၊ ပြောကြား၍ ဖွင့်ပြ၍ ထင်စွာပြု၍ နောင်အခါ၌ စောင့်ရှောက်ခြင်းသို့ ရောက်ရမည်။
ရာဟုလာ သင်သည် ကြည့်ရှု ‘ဆင်ခြင်’ သော် “ငါသည် နှုတ်ဖြင့် အကြင်အမှုကို ပြုမိပြီ၊ ငါ၏ ဤနှုတ်အမှုသည် မိမိဆင်းရဲခြင်းငှါလည်း မဖြစ်၊ သူတစ်ပါးဆင်းရဲခြင်းငှါလည်း မဖြစ်၊ မိမိသူတစ်ပါးနှစ်ပါးစုံဆင်းရဲခြင်းငှါလည်း မဖြစ်၊ ဤနှုတ်အမှုသည် ကုသိုလ်တည်း၊ ချမ်းသာကို ဖြစ်ပွါးစေတတ်၏၊ ချမ်းသာသော အကျိုးရှိ၏”ဟု အကယ်၍ သိငြားအံ့၊ ရာဟုလာ သင်သည် ထိုသို့ နှစ်သက်ဝမ်းမြောက်ခြင်းဖြင့်သာလျှင် ကုသိုလ်တရားတို့၌ နေ့ရောညဉ့်ပါ ကျင့်ကြံလျက်နေရာ၏။
--֍ ၁၁၁
။ ရာဟုလာ သင်သည် အကြင်အမှုကို စိတ်ဖြင့် ပြုလို၏၊ သင်သည် ထိုသို့သဘောရှိသောစိတ်အမှုကို ကြည့်ရှု ‘ဆင်ခြင်’ ရမည် - “ငါသည် အကြင်အမှုကို စိတ်ဖြင့် ပြုလို၏၊ ငါ၏ဤစိတ်အမှုသည် မိမိဆင်းရဲ ခြင်းငှါလည်း ဖြစ်ရာသလော၊ သူတစ်ပါးဆင်းရဲခြင်းငှါလည်း ဖြစ်ရာသလော၊ မိမိသူတစ်ပါး နှစ်ပါးစုံ ဆင်းရဲခြင်းငှါလည်း ဖြစ်ရာသလော၊ ဤစိတ်အမှုသည် အကုသိုလ်လော၊ ဆင်းရဲကို ဖြစ်ပွါးစေ တတ်သလော၊ ဆင်းရဲသော အကျိုးရှိလေသလော”ဟု (ကြည့်ရှုဆင်ခြင်ရမည်)။ရာဟုလာ သင်သည် ကြည့်ရှု ‘ဆင်ခြင်’ သော် “ငါသည် အကြင်အမှုကို စိတ်ဖြင့် ပြုလို၏၊ ငါ၏ဤစိတ်အမှုသည် မိမိဆင်းရဲခြင်းငှါလည်း ဖြစ်ရာ၏၊ သူတစ်ပါးဆင်းရဲခြင်းငှါလည်း ဖြစ်ရာ၏၊ မိမိသူတစ်ပါးနှစ်ပါးစုံ ဆင်းရဲခြင်းငှါလည်း ဖြစ်ရာ၏၊ ဤစိတ်အမှုသည် အကုသိုလ်တည်း၊ ဆင်းရဲကို ဖြစ်ပွါးစေတတ်၏၊ ဆင်းရဲသော အကျိုးရှိ၏”ဟု အကယ်၍ သိငြားအံ့၊ ရာဟုလာ ဤသို့သဘောရှိသော စိတ်အမှုကို သင်သည် စင်စစ် မပြုသင့်။
ရာဟုလာ သင်သည် ကြည့်ရှု ‘ဆင်ခြင်’ သော် “ငါသည် အကြင်အမှုကို စိတ်ဖြင့် ပြုလို၏၊ ငါ၏ ဤစိတ်အမှုသည် မိမိဆင်းရဲခြင်းငှါလည်း မဖြစ်ရာ၊ သူတစ်ပါးဆင်းရဲခြင်းငှါလည်း မဖြစ်ရာ၊ မိမိသူတစ်ပါးနှစ်ပါးစုံ ဆင်းရဲခြင်းငှါလည်း မဖြစ်ရာ၊ ဤစိတ်အမှုသည် ကုသိုလ်တည်း၊ ချမ်းသာကို ဖြစ်ပွါးစေတတ်၏၊ ချမ်းသာသော အကျိုးရှိ၏”ဟု အကယ်၍ သိငြားအံ့၊ ရာဟုလာ ဤသို့သဘောရှိသော စိတ်အမှုကိုသင်သည် ပြုသင့်၏။
ရာဟုလာ သင်သည် စိတ်အမှုကို ပြုနေဆဲဖြစ်သော်လည်း ထိုစိတ်အမှုကိုသာလျှင် သင် ကြည့်ရှု'ဆင်ခြင်’ ရမည်၊ “ငါသည် အကြင်အမှုကို စိတ်ဖြင့် ပြုဆဲဖြစ်၏၊ ငါ၏ ဤစိတ်အမှုသည် မိမိဆင်းရဲခြင်းငှါလည်း ဖြစ်ရာသလော၊ သူတစ်ပါးဆင်းရဲခြင်းငှါလည်း ဖြစ်ရာသလော၊ မိမိသူတစ်ပါးနှစ်ပါးစုံ ဆင်းရဲခြင်းငှါလည်း ဖြစ်ရာသလော၊ ဤစိတ်အမှုသည် အကုသိုလ်လော၊ ဆင်းရဲကို ဖြစ်ပွါးစေတတ်သလော၊ ဆင်းရဲသော အကျိုးရှိသလော”ဟု (ကြည့်ရှုဆင်ခြင်ရမည်)။
ရာဟုလာ သင်သည် ကြည့်ရှု ‘ဆင်ခြင်’ သော် “ငါသည် အကြင်အမှုကို စိတ်ဖြင့် ပြုဆဲဖြစ်၏၊ ငါ၏ဤစိတ်အမှုသည် မိမိဆင်းရဲခြင်းငှါလည်း ဖြစ်၏၊ သူတစ်ပါးဆင်းရဲခြင်းငှါလည်း ဖြစ်၏၊ မိမိသူတစ်ပါးနှစ်ပါးစုံ ဆင်းရဲခြင်းငှါလည်း ဖြစ်၏၊ ဤစိတ်အမှုသည် အကုသိုလ်တည်း၊ ဆင်းရဲကို ဖြစ်ပွါးစေတတ်၏၊ ဆင်းရဲသော အကျိုးရှိ၏”ဟု အကယ်၍ သိငြားအံ့၊ ရာဟုလာ ဤသို့သဘောရှိသော စိတ်အမှုကိုသင်သည် ရုပ်သိမ်းလေ လော့။
ရာဟုလာ သင်သည် ကြည့်ရှု ‘ဆင်ခြင်’ သော် “ငါသည် အကြင်အမှုကို စိတ်ဖြင့် ပြုဆဲဖြစ်၏၊ ငါ၏ဤစိတ်အမှုသည် မိမိဆင်းရဲခြင်းငှါလည်း မဖြစ်၊ သူတစ်ပါးဆင်းရဲခြင်းငှါလည်း မဖြစ်၊ မိမိသူတစ်ပါးနှစ်ပါးစုံ ဆင်းရဲခြင်းငှါလည်း မဖြစ်၊ ဤစိတ်အမှုသည် ကုသိုလ်တည်း၊ ချမ်းသာကို ဖြစ်ပွါးစေတတ်၏၊ ချမ်းသာသော အကျိုးရှိ၏”ဟု အကယ်၍ သိငြားအံ့၊ ရာဟုလာ ဤသို့သဘောရှိသော စိတ်အမှုကိုသင်သည် ကြိုးပမ်းလေလော့။
ရာဟုလာ သင်သည် စိတ်အမှုကို ပြုလုပ်ပြီးသော်လည်း ထိုစိတ်အမှုကို သင်သည် ကြည့်ရှု ‘ဆင်ခြင်'ရမည်၊ “ငါသည် အကြင်အမှုကို စိတ်ဖြင့် ပြုမိပြီ၊ ငါ၏ ဤစိတ်အမှုသည်မိမိဆင်းရဲခြင်းငှါလည်း ဖြစ်ရာသလော၊ သူတစ်ပါးဆင်းရဲခြင်းငှါလည်း ဖြစ်ရာသလော၊ မိမိသူတစ်ပါးနှစ်ပါးစုံ ဆင်းရဲခြင်းငှါလည်း ဖြစ်ရာသလော၊ ဤစိတ်အမှုသည် အကုသိုလ်လော၊ ဆင်းရဲကိုဖြစ်ပွါးစေတတ်သလော၊ ဆင်းရဲသော အကျိုးရှိလေသလော”ဟု (ကြည့်ရှုဆင်ခြင်ရမည်)။
--ရာဟုလာ သင်သည် ကြည့်ရှု ‘ဆင်ခြင်’ သော် “ငါသည် အကြင်အမှုကို စိတ်ဖြင့် ပြုမိပြီ၊ ငါ၏ဤစိတ်အမှုသည် မိမိဆင်းရဲခြင်းငှါလည်း ဖြစ်၏၊ သူတစ်ပါးဆင်းရဲခြင်းငှါလည်း ဖြစ်၏၊ မိမိသူတစ်ပါး့နှစ်ပါးစုံ ဆင်းရဲခြင်းငှါလည်း ဖြစ်၏၊ ဤစိတ်အမှုသည် အကုသိုလ်တည်း၊ ဆင်းရဲကို ဖြစ်ပွါးစေတတ်၏၊ ဆင်းရဲသော အကျိုးရှိ၏”ဟု အကယ်၍ သိငြားအံ့၊ ရာဟုလာ ဤသို့သဘောရှိသော စိတ်အမှုကို သင်သည် ငြီးငွေ့ရမည်၊ ရှက်ရမည်၊ စက်ဆုပ်ရမည်၊ ငြီးငွေ့၍ ရှက်၍ စက်ဆုပ်၍ နောင်အခါ စောင့်ရှောက်ခြင်းသို့ ရောက်ရမည်။
ရာဟုလာ သင်သည် ကြည့်ရှု ‘ဆင်ခြင်’ သော် “ငါသည် အကြင်အမှုကို စိတ်ဖြင့် ပြုမိပြီ၊ ငါ၏ ဤစိတ်အမှုသည် မိမိဆင်းရဲခြင်းငှါလည်း မဖြစ်၊ သူတစ်ပါးဆင်းရဲခြင်းငှါလည်း မဖြစ်၊ မိမိသူတစ်ပါးနှစ်ပါးစုံဆင်းရဲခြင်းငှါလည်း မဖြစ်၊ ဤစိတ်အမှုသည် ကုသိုလ်တည်း၊ ချမ်းသာကို ဖြစ်ပွါးစေတတ်၏၊ ချမ်းသာသော အကျိုးရှိ၏”ဟု အကယ်၍ သိငြားအံ့၊ ရာဟုလာ သင်သည်ထိုနှစ်သက်ဝမ်းမြောက်ခြင်းဖြင့်သာလျှင် ကုသိုလ်တရားတို့၌ နေ့ရောညဉ့်ပါ ကျင့်ကြံလျက် နေရမည်။
֍ ၁၁၂
။ ရာဟုလာ လွန်လေပြီးသောအခါက ကိုယ်အမှုကို သုတ်သင်ခဲ့ကြကုန်သော၊ နှုတ်အမှုကိုသုတ်သင်ခဲ့ကြကုန်သော၊ စိတ်အမှုကို သုတ်သင်ခဲ့ကြကုန်သော သမဏဗြာဟ္မဏအားလုံးတို့သည် ဤသို့ကြည့်ရှု ‘ဆင်ခြင်'၍ ကြည့်ရှု ‘ဆင်ခြင်’ ၍သာ ကိုယ်အမှုကို သုတ်သင်ခဲ့ကြကုန်၏၊ ကြည့်ရှု ‘ဆင်ခြင်’ ၍ကြည့်ရှု ‘ဆင်ခြင်’ ၍သာ နှုတ်အမှုကို သုတ်သင်ခဲ့ကြကုန်၏၊ ကြည့်ရှု ‘ဆင်ခြင်’ ၍ ကြည့်ရှု ‘ဆင်ခြင်’ ၍သာစိတ်အမှုကို သုတ်သင်ခဲ့ကြ ကုန်၏။ရာဟုလာ လာလတ္တံ့ အနာဂတ်အခါ၌ ကိုယ်အမှုကို သုတ်သင်လတ္တံ့ဖြစ်ကုန်သော၊ နှုတ်အမှုကိုသုတ်သင်လတ္တံ့ ဖြစ်ကုန်သော၊ စိတ်အမှုကို သုတ်သင်လတ္တံ့ဖြစ်ကုန်သော သမဏဗြာဟ္မဏအားလုံးတို့သည်လည်း ဤသို့ ကြည့်ရှု ‘ဆင်ခြင်’ ၍ ကြည့်ရှု ‘ဆင်ခြင်’ ၍သာ ကိုယ်အမှုကို သုတ်သင်ကြကုန်လတ္တံ့၊ ကြည့်ရှု ‘ဆင်ခြင်’ ၍ ကြည့်ရှု ‘ဆင်ခြင်’ ၍သာ နှုတ်အမှုကို သုတ်သင်ကြကုန်လတ္တံ့၊ ကြည့်ရှု ‘ဆင်ခြင်’ ၍ကြည့်ရှု ‘ဆင်ခြင်’ ၍သာ စိတ်အမှုကို သုတ်သင်ကြကုန်လတ္တံ့။
ရာဟုလာ ယခုအခါ၌ ကိုယ်အမှုကို သုတ်သင်နေကြကုန်သော၊ နှုတ်အမှုကို သုတ်သင်နေကြကုန် သော၊ စိတ်အမှုကို သုတ်သင်နေကြကုန်သော သမဏဗြာဟ္မဏအားလုံးတို့သည်လည်း ဤသို့ ကြည့်ရှု'ဆင်ခြင်’ ၍ ကြည့်ရှု ‘ဆင်ခြင်’ ၍သာ ကိုယ်အမှုကို သုတ်သင်နေကြကုန်၏၊ ကြည့်ရှု ‘ဆင်ခြင်’ ၍ ကြည့်ရှု'ဆင်ခြင်’ ၍သာ နှုတ်အမှုကို သုတ်သင်နေကြကုန်၏၊ ကြည့်ရှု ‘ဆင်ခြင်’ ၍ ကြည့်ရှု ‘ဆင်ခြင်’ ၍သာ စိတ်အမှုကို သုတ်သင်နေကြကုန်၏။
ရာဟုလာ ထို့ကြောင့် ဤသာသနာတော်၌ “ကြည့်ရှု ‘ဆင်ခြင်’ ၍ ကြည့်ရှု ‘ဆင်ခြင်’ ၍ ကိုယ်အမှုကိုသုတ်သင်အံ့၊ ကြည့်ရှု ‘ဆင်ခြင်’ ၍ ကြည့်ရှု ‘ဆင်ခြင်’ ၍ နှုတ်အမှုကို သုတ်သင်အံ့၊ ကြည့်ရှု ‘ဆင်ခြင်’ ၍ကြည့် ရှု ‘ဆင်ခြင်’ ၍ စိတ်အမှုကို သုတ်သင်အံ့”ဟု သင်သည် ဤသို့သာ ကျင့်ရမည်ဟု မြတ်စွာဘုရားသည် ဤတရားတော်ကို ဟောကြားတော်မူ၏၊ အသျှင်ရာဟုလာသည် မြတ်စွာဘုရား၏ စကားတော်ကိုနှစ်သက်ဝမ်းမြောက်လေ၏။
ရှေးဦးစွာသော အမ္ဗလဋ္ဌိကရာဟုလောဝါဒသုတ် ပြီး၏။
--၂-မဟာရာဟုလောဝါဒသုတ်
֍ ၁၁၃
။ အကျွန်ုပ်သည် ဤသို့ ကြားနာခဲ့ရပါသည်-အခါတစ်ပါး၌ မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထိပြည် အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အရံဖြစ်သော ဇေတဝန်ကျောင်း၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူ၏။ ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားသည် နံနက်အချိန်၌ သင်္ကန်းကို ပြင်ဝတ်တော်မူ၍ သပိတ်သင်္ကန်းကို ယူပြီးလျှင် သာဝတ္ထိပြည်သို့ ဆွမ်းအလို့ငှါ ဝင်တော်မူ၏။ အသျှင်ရာဟုလာသည်လည်း နံနက်အချိန်၌ သင်္ကန်းကို ပြင်ဝတ်၍ သပိတ်သင်္ကန်းကို ယူပြီးလျှင် မြတ်စွာဘုရား၏ နောက်မှနောက်မှ အစဉ်လိုက်လေ၏။
ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားသည် နောက်သို့ ပြန်ကြည့်တော်မူ၍ အသျှင်ရာဟုလာကို- “ရာဟုလာ အတိတ်အနာဂတ် ပစ္စုပ္ပန်လည်းဖြစ်သော အတွင်းအဇ္ဈ တ္တသန္တာန်၌လည်းဖြစ်သော အပဗဟိဒ္ဓသန္တာန်၌လည်းဖြစ်သော ရုန့်ရင်းကြမ်းတမ်းသည်လည်းဖြစ်သော နူးညံ့သိမ်မွေ့သည်လည်းဖြစ်သော ယုတ်သည်လည်းဖြစ်သော မြတ်သည်လည်း ဖြစ်သော ဝေးသည်လည်းဖြစ်သော နီးသည်လည်းဖြစ်သော အကြင် အလုံးစုံသောရုပ်သည် ရှိ၏၊ ထိုအလုံးစုံသော ရုပ်သည် ငါပိုင်ဥစ္စာ မဟုတ်၊ ထိုအလုံးစုံသော ရုပ်သည် ငါမဟုတ်၊ ထိုအလုံးစုံသော ရုပ်သည် ငါ၏ ကိုယ် ‘အတ္တ’ မဟုတ်ဟု ဤသို့ ထိုရုပ်ကိုဟုတ်မှန်သော အတိုင်းကောင်းသော ပညာဖြင့် ရှုရမည်ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။
ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရား ရုပ်ကိုသာလျှင် ရှုရပါမည်လော၊ စကားကောင်းကို ဆိုတော်မူတတ်သော မြတ်စွာဘုရား ရုပ်ကိုသာလျှင် ရှုရပါမည်လောဟု (လျှောက်၏)။ ရာဟုလာ ရုပ်ကိုလည်းရှုရမည်၊ ဝေဒနာကိုလည်း ရှုရမည်၊ သညာကိုလည်း ရှုရမည်၊ သင်္ခါရတို့ကိုလည်း ရှုရမည်၊ ရာဟုလာဝိညာဏ်ကိုလည်း ရှုရမည်ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။ ထိုအခါ အသျှင်ရာဟုလာသည် “မြတ်စွာဘုရားက မျက်မှောက်တွင် ဆုံးမခြင်းဖြင့် ဆုံးမအပ်သည်ရှိသော် အဘယ်မည်သော သူသည် ယနေ့ ရွာသို့ ဆွမ်းအလို့ငှါဝင်တော့အံ့နည်း”ဟု နှလုံးပြုလျက် ထိုနေရာမှ ပြန်လှည့်၍ သစ်တစ်ပင်ရင်း၌ ထက်ဝယ်ဖွဲ့ခွေ၍ ကိုယ်ကိုဖြောင့်စွာထားလျက် ကမ္မဋ္ဌာန်း သို့ရှေးရှု သတိကိုဖြစ်စေ၍ ထိုင်နေ၏။ အသျှင်သာရိပုတြာသည်သစ်တစ်ပင်ရင်း၌ ထက်ဝယ်ဖွဲ့ခွေ၍ ကိုယ်ကို ဖြောင့်စွာ ထားလျက် ကမ္မဋ္ဌာန်းသို့ရှေးရှု သတိကိုဖြစ်စေ၍ထိုင်နေသော အသျှင်ရာဟုလာကို မြင်၍ “ရာဟုလာ ထွက်သက်, ဝင်သက်၌ အောက်မေ့မှုဟူသောအာနာပါနဿတိဘာဝနာကို ပွါးများလေလော့၊ ရာဟုလာ ထွက်သက်, ဝင်သက်၌ အောက်မေ့မှုဟူသောအာနာပါနဿတိဘာဝနာကို ပွါးများသည်ရှိသော် အကြိမ်များစွာ လေ့လာသည်ရှိသော် များမြတ်သောအကျိုးရှိ၏၊ များမြတ်သော အာနိသင်ရှိ၏”ဟု မိန့်တော်မူ၏။
֍ ၁၁၄
။ ထို့နောက် အသျှင်ရာဟုလာသည် ညနေချမ်းအချိန်၌ ကိန်းအောင်းရာမှ ထ၍ မြတ်စွာဘုရားထံသို့ ချဉ်းကပ်၍ အလွန်ရိုသေစွာ ရှိခိုးပြီးလျှင် သင့်လျော်ရာ၌ ထိုင်ပြီးသော် “အသျှင်ဘုရား အာနာပါနဿတိဘာဝနာသည် အဘယ်သို့ ပွါးများအပ်သည်ရှိသော် အဘယ်သို့ ကြိမ်ဖန်များစွာ လေ့လာအပ်သည်ရှိသော် များမြတ်သောအကျိုး များမြတ်သောအာနိသင် ရှိပါသနည်း”ဟု လျှောက်၏။ ရာဟုလာ အဇ္ဈ တ္တသန္တာန်၌ဖြစ်သော ကိုယ်ကို စွဲ၍ဖြစ်သော ကြမ်းတမ်းသော ကြမ်းတမ်းခြင်းသို့ ရောက်သောအကြင်အလုံး စုံသော ဥပါဒိန္နမည်သော ကံတရားသည် အကျိုးအဖြစ်ဖြင့် ယူအပ်သော ရုပ်တရားသည်ရှိ၏။ ဤဥပါဒိန္န ရုပ်တရားဟူသည် အဘယ်နည်း -ဆံပင်, အမွေး, ခြေသည်း လက်သည်း, သွား, အရေ၊ အသား, အကြော, အရိုး, ရိုးတွင်းခြင်ဆီ, အညှို့၊ နှလုံး, အသည်း, အမြှေး, အဖျဉ်း, အဆုတ်၊ အူမ, အူသိမ်, အစာသစ်, အစာဟောင်း။ ထို့အပြင် အဇ္ဈ တ္တသန္တာန်၌ဖြစ်သောကိုယ်ကိုစွဲ၍ဖြစ်သော ကြမ်း တမ်းသော ကြမ်းတမ်းသည်၏အဖြစ်သို့ရောက်သော အခြားအလုံးစုံသောဥပါဒိန္နရုပ်တရားသည် ရှိ၏၊ ရာဟုလာ ဤဆိုအပ်ပြီးသော အလုံးစုံသော ရုပ်တရားကို အဇ္ဈ တ္တသန္တာန်၌ဖြစ်သော ပထဝီဓာတ်ဟူ၍ ဆိုအပ်ပေ၏။ --အမှန်အားဖြင့် အကြင်အဇ္ဈ တ္တသန္တာန်၌ဖြစ်သော ပထဝီဓာတ်သည်လည်းကောင်း၊ အကြင်ဗဟိဒ္ဓသန္တာန်၌ဖြစ်သော ပထဝီဓာတ်သည်လည်းကောင်း ရှိ၏၊ ထိုအလုံးစုံသော ပထဝီဓာတ်သည် ပထဝီဓာတ်ချင်းတူသည်သာတည်း။ “ထိုအလုံးစုံသော ပထဝီဓာတ်သည် ငါပိုင်ဥစ္စာ မဟုတ်၊ ထိုပထဝီဓာတ်သည်ငါမဟုတ်၊ ထိုပထဝီဓာတ်သည် ငါ၏ကိုယ် ‘အတ္တ’ မဟုတ်” ဟူ၍ ဤသို့ ထိုနှစ်ပါးသော ပထဝီဓာတ်ကိုမဖောက်မပြန်ဟုတ်မှန်သည့်အတိုင်း ကောင်းစွာ ဝိပဿနာဉာဏ်ဖြင့် ရှုအပ်၏၊ ဤသို့ ထိုပထဝီဓာတ်ကိုမဖောက်မပြန်ဟုတ်မှန်သောအတိုင်း ကောင်းစွာ ဝိပဿနာဉာဏ်ဖြင့် ရှုလတ်သော် ပထဝီဓာတ်၌ငြီးငွေ့၏၊ ပထဝီဓာတ်၌ စိတ်သည် တပ်ခြင်းကင်း၏။
֍ ၁၁၅
။ ရာဟုလာ အာပေါဓာတ်ဟူသည် အဘယ်နည်း- အာပေါဓာတ်သည် အချို့ကား အဇ္ဈ တ္တသန္တာန်၌ ဖြစ်၏၊ အချို့ကား ဗဟိဒ္ဓသန္တာန်၌ ဖြစ်၏၊ ရာဟုလာ အဇ္ဈ တ္တသန္တာန်၌ဖြစ်သော အာပေါဓာတ်ဟူသည် အဘယ်နည်း- အဇ္ဈ တ္တသန္တာန်၌ဖြစ်သော ကိုယ်ကိုစွဲ၍ဖြစ်သော ယိုစီးသော ယိုစီးခြင်းသို့ရောက်သော အကြင်ဥပါဒိန္နဓာတ် သဘောသည် ရှိ၏၊ ဤဥပါဒိန္နဓာတ်သဘောဟူသည် အဘယ်နည်း။ သည်းခြေ၊ သလိပ်၊ ပြည်၊ သွေး၊ ချွေး၊ အဆီခဲ၊ မျက်ရည်၊ ဆီကြည်၊ တံတွေး၊ နှပ်၊ အစေး၊ ကျင်ငယ်။ ထို့အပြင် အဇ္ဈ တ္တသန္တာန်၌ဖြစ်သော ကိုယ်ကိုစွဲ၍ဖြစ်သော ယိုစီးသော ယိုစီးခြင်းသို့ရောက်သော အခြားအလုံးစုံသော ဥပါဒိန္နဓာတ်သဘောသည် ရှိ၏၊ ရာဟုလာ ဤသို့သဘောရှိသော ဓာတ်သဘောကို အဇ္ဈ တ္တသန္တာန်၌ဖြစ်သော အာပေါဓာတ်ဟူ၍ ဆိုအပ်၏။ အမှန်အားဖြင့် အကြင်အဇ္ဈ တ္တသန္တာန်၌ဖြစ်သော အာပေါဓာတ်သည်လည်းကောင်း၊ အကြင်ဗဟိဒ္ဓသန္တာန်၌ ဖြစ်သော အာပေါဓာတ်သည်လည်းကောင်း ရှိ၏၊ ဤအလုံးစုံသော အာပေါဓာတ်သည် အာပေါဓာတ်ချင်း တူသည်သာတည်း။ “ထိုအလုံးစုံသော အာပေါဓာတ်သည် ငါပိုင်ဥစ္စာ မဟုတ်၊ ထိုအာပေါဓာတ်သည် ငါမဟုတ်၊ ထိုအာပေါဓာတ်သည် ငါ၏ကိုယ် ‘အတ္တ’ မဟုတ်”ဟူ၍ ဤသို့ ထိုအာပေါဓာတ်ကို မဖောက်မပြန်ဟုတ်မှန်သောအတိုင်း ကောင်းစွာ ဝိပဿနာဉာဏ်ဖြင့် ရှုအပ်၏၊ ဤသို့ ထိုအာပေါဓာတ်ကိုမဖောက်မပြန်ဟုတ်မှန်သောအတိုင်း ကောင်းစွာ ဝိပဿနာဉာဏ်ဖြင့် ရှုလတ်သော် အာပေါဓာတ်၌ငြီးငွေ့၏၊ အာပေါဓာတ်၌ စိတ်သည် တပ်ခြင်းကင်း၏။֍ ၁၁၆
။ ရာဟုလာ တေဇောဓာတ်ဟူသည် အဘယ်နည်း-တေဇောဓာတ်သည် အချို့ကား အဇ္ဈ တ္တသန္တာန်၌ ဖြစ်၏၊ အချို့ကား ဗဟိဒ္ဓသန္တာန်၌ ဖြစ်၏၊ ရာဟုလာ အဇ္ဈ တ္တသန္တာန်၌ဖြစ်သော တေဇောဓာတ်ဟူသည် အဘယ်နည်း- အဇ္ဈ တ္တသန္တာန်၌ဖြစ်သော ကိုယ်ကိုစွဲ၍ဖြစ်သော ပူလောင်သော ပူလောင်ခြင်းသို့ရောက်သော အကြင် ဥပါဒိန္နဓာတ်သဘောသည် ရှိ၏၊ ဤဥပါဒိန္နဓာတ်သဘောဟူသည် အဘယ်နည်း၊ ပူလောင်ကြောင်းဖြစ်သော ပူလောင်တတ်သော ဓာတ်သဘော၊ ရင့်ရော်ဆွေးမြေ့ကြောင်း ဖြစ်သောဓာတ်သဘော၊ ထက်ဝန်းကျင် ပူလောင်ကြောင်းဖြစ်သော ဓာတ်သဘော၊ စားအပ် သောက်အပ် ခဲအပ်လျက်အပ်သော အစာအာဟာရကောင်းစွာ ကြေကျက်ခြင်းသို့ ရောက်ကြောင်းဖြစ်သော ဓာတ်သဘော၊ ထို့အပြင် အဇ္ဈ တ္တသန္တာန်၌ဖြစ်သော ကိုယ်ကိုစွဲ၍ဖြစ်သော ပူလောင်သော ပူလောင်ခြင်းသို့ရောက်သောအခြားအလုံးစုံသော ဥပါဒိန္နဓာတ်သဘောသည် ရှိ၏၊ ရာဟုလာ ဤအလုံးစုံသော ဓာတ်သဘောကိုအဇ္ဈ တ္တသန္တာန်၌ဖြစ်သော တေဇောဓာတ်ဟူ၍ ဆိုအပ်၏။အမှန်အားဖြင့် အကြင်အဇ္ဈ တ္တသန္တာန်၌ဖြစ်သော တေဇောဓာတ်သည်လည်းကောင်း အကြင်ဗဟိဒ္ဓသန္တာန်၌ဖြစ်သော တေဇောဓာတ်သည်လည်းကောင်း ရှိ၏၊ ထိုအလုံးစုံသော တေဇောဓာတ်သည်တေဇော ဓာတ်ချင်း တူသည်သာတည်း။ “ထိုအလုံးစုံသော တေဇောဓာတ်သည် ငါပိုင်ဥစ္စာ မဟုတ်၊ ထိုတေဇော ဓာတ်သည် ငါမဟုတ်၊ ထိုတေဇောဓာတ်သည် ငါ၏ကိုယ် ‘အတ္တ’ မဟုတ်”ဟူ၍ ဤသို့ထိုတေဇောဓာတ်ကို မဖောက်မပြန်ဟုတ်မှန်သည့်အတိုင်း ကောင်းစွာ ဝိပဿနာဉာဏ်ဖြင့် ရှုအပ်၏၊ ဤသို့ ထိုတေဇောဓာတ် ကို မဖောက်မပြန်ဟုတ်မှန်သည့်အတိုင်း ကောင်းစွာ ဝိပဿနာဉာဏ်ဖြင့်ရှုလတ်သော် တေဇောဓာတ်၌ ငြီးငွေ့၏၊ တေဇောဓာတ်၌ စိတ်သည် တပ်ခြင်းကင်း၏။
--֍ ၁၁၇
။ ရာဟုလာ ဝါယောဓာတ်ဟူသည် အဘယ်နည်း- ဝါယောဓာတ်သည် အချို့ကား အဇ္ဈ တ္တသန္တာန်၌ ဖြစ်၏၊ အချို့ကား ဗဟိဒ္ဓသန္တာန်၌ ဖြစ်၏၊ ရာဟုလာ အဇ္ဈ တ္တသန္တာန်၌ဖြစ်သောဝါယောဓာတ် ဟူသည် အဘယ်နည်း- အဇ္ဈ တ္တသန္တာန်၌ဖြစ်သော ကိုယ်ကိုစွဲ၍ဖြစ်သောထောက်ပံ့ခိုင်မာသော ထောက်ပံ့ ခိုင်မာခြင်းသို့ရောက်သော အကြင်ဥပါဒိန္နဓာတ်သဘောသည် ရှိ၏၊ ဤဥပါဒိန္နဓာတ်သဘောသည် အဘယ် နည်းဟူမူ-အထက်သို့ ဆန်တက်သောလေ၊ အောက်သို့စုန်ဆင်းသောလေ၊ ဝမ်း၌ တည်သောလေ၊ အူအတွင်း၌ တည်သောလေ၊ အင်္ဂါကြီး ငယ်သို့အစဉ်လျှောက်တတ်သောလေ၊ ထွက်သက်, ဝင်သက်လေ၊ ထို့အပြင် အဇ္ဈ တ္တသန္တာန်၌ဖြစ်သောကိုယ်ကိုစွဲ၍ဖြစ်သော ထောက်ပံ့ခိုင်မာသော ထောက်ပံ့ခိုင်မာခြင်းသို့ ရောက်သော အခြားအလုံးစုံသောဥပါဒိန္နဓာတ် သဘောသည် ရှိ၏၊ ရာဟုလာ ဤအလုံးစုံသော ဓာတ် သဘောကိုအဇ္ဈ တ္တသန္တာန်၌ဖြစ်သော ဝါယောဓာတ် ဟူ၍ ဆိုအပ်၏။အမှန်အားဖြင့် အကြင်အဇ္ဈ တ္တသန္တာန်၌ဖြစ်သော ဝါယောဓာတ်သည်လည်းကောင်း အကြင် ဗဟိဒ္ဓသန္တာန်၌ဖြစ်သော ဝါယောဓာတ်သည်လည်းကောင်း ရှိ၏၊ ထိုအလုံးစုံသော ဝါယောဓာတ်သည် ဝါယောဓာတ်ချင်း တူသည်သာတည်း။ “ထိုအလုံးစုံသော ဝါယောဓာတ်သည် ငါပိုင်ဥစ္စာ မဟုတ်၊ ထို ဝါယောဓာတ်သည် ငါမဟုတ်၊ ထိုဝါယောဓာတ်သည် ငါ၏ ကိုယ် ‘အတ္တ’ မဟုတ်”ဟူ၍ ဤသို့ ထိုဝါယောဓာတ်သဘောကို မဖောက်မပြန်ဟုတ်မှန်သည့်အတိုင်း ကောင်းစွာ ဝိပဿနာဉာဏ်ဖြင့် ရှုအပ်၏၊ ဤသို့ထိုဝါယောဓာတ်ကို မဖောက်မပြန်ဟုတ်မှန်သည့်အတိုင်း ကောင်းစွာ ဝိပဿနာဉာဏ်ဖြင့် ရှုလတ်သော်ဝါယောဓာတ်၌ ငြီးငွေ့၏၊ ဝါယောဓာတ်၌ စိတ်သည် တပ်ခြင်းကင်း၏။
֍ ၁၁၈
။ ရာဟုလာ အာကာသဓာတ်ဟူသည် အဘယ်နည်း- အာကာသဓာတ်သည် အချို့ကားအဇ္ဈ တ္တသန္တာန်၌ ဖြစ်၏၊ အချို့ကား ဗဟိဒ္ဓသန္တာန်၌ ဖြစ်၏၊ ရာဟုလာ အဇ္ဈ တ္တသန္တာန်၌ဖြစ်သောအာကာသဓာတ်ဟူသည် အဘယ်နည်း-အဇ္ဈ တ္တသန္တာန်၌ဖြစ်သော ကိုယ်ကိုစွဲ၍ဖြစ်သော မရေးမခြစ်အပ်သော မရေးမခြစ်ခြင်းသို့ ရောက်သော အကြင်ဥပါဒိန္နအာကာသဓာတ်သည် ရှိ၏၊ ဤဥပါဒိန္နအာကာသဓာတ်ဟူသည် အဘယ်နည်း- နားပေါက်၊ နှာခေါင်းပေါက်၊ ခံတွင်းပေါက်၊ စားအပ် သောက်အပ် ခဲအပ်လျက်အပ်သော အစာကို မျိုချရာ အပေါက်၊ စားအပ် သောက်အပ် ခဲအပ် လျက်အပ်သော အစာတည်နေရာ အပေါက်၊ စားအပ် သောက်အပ် ခဲအပ် လျက်အပ်သော အစာ အောက်သို့ ထွက်ရာအပေါက်၊ ထို့အပြင် အဇ္ဈ တ္တသန္တာန်၌ဖြစ်သော ကိုယ်ကိုစွဲ၍ ဖြစ်သော ဟင်းလင်းပြင်, ဟင်းလင်းပြင်အဖြစ်သို့ ရောက်သော ကောင်းကင်, ကောင်းကင်အဖြစ်သို့ ရောက်သော အပေါက်, အပေါက်အဖြစ်သို့ရောက်သော အသားအသွေးတို့နှင့် မထိစပ်သော ကိုယ်၌ တည်သော ဤအရာ အားလုံးကို အဇ္ဈ တ္တသန္တာန်၌ဖြစ်သော အာကာသဓာတ်ဟူ၍ ဆိုအပ်၏။အမှန်အားဖြင့် အကြင်အဇ္ဈ တ္တသန္တာန်၌ဖြစ်သော အာကာသဓာတ်သည်လည်းကောင်း အကြင်ဗဟိဒ္ဓသန္တာန်၌ဖြစ်သော အာကာသဓာတ်သည်လည်းကောင်း ရှိ၏၊ ထိုအလုံးစုံသော အာကာသဓာတ်သည်အာကာသဓာတ်ချင်းတူသည်သာတည်း။ “ထိုအာကာသဓာတ်သည် ငါပိုင်ဥစ္စာ မဟုတ်၊ ထိုအာကာသဓာတ်သည် ငါမဟုတ်၊ ထိုအာကာသဓာတ်သည် ငါ၏ကိုယ် ‘အတ္တ’ မဟုတ်”ဟူ၍ ဤသို့သာလျှင် ထိုအာကာသဓာတ်ကို မဖောက်မပြန်ဟုတ်မှန်သည့်အတိုင်း ကောင်းစွာ ဝိပဿနာဉာဏ်ဖြင့် ရှုအပ်၏၊ ဤသို့ ထိုအာကာသဓာတ်ကို မဖောက်မပြန်ဟုတ်မှန်သည့်အတိုင်း ကောင်းစွာ ဝိပဿနာဉာဏ်ဖြင့် ရှုလတ်သော်အာကာသဓာတ်၌ ငြီးငွေ့၏၊ အာကာသဓာတ်၌ စိတ်သည် တပ်ခြင်းကင်း၏။
--֍ ၁၁၉
။ ရာဟုလာ မြေကြီးနှင့်တူစွာ ဘာဝနာကို ပွါးများလော့၊ ရာဟုလာ မြေကြီးနှင့်တူစွာ ဘာဝနာကိုပွါးများသော သင့်အား ဖြစ်ပေါ်လာကုန်သော နှစ်သက်ဖွယ် မနှစ်သက်ဖွယ် အတွေ့တို့သည် စိတ်ကိုသိမ်းကျုံး၍ မတည်ကုန်လတ္တံ့။ ရာဟုလာ ဥပမာသော်ကား မြေကြီး၌ စင်ကြယ်သော ဝတ္ထုကို လည်းပစ်ချကုန်၏၊ မစင်ကြယ်သော ဝတ္ထုကိုလည်း ပစ်ချကုန်၏၊ ကျင်ကြီးကိုလည်း ပစ်ချကုန်၏၊ ကျင်ငယ်ကိုလည်း ပစ်ချကုန်၏၊ တံတွေးကိုလည်း ပစ်ချကုန်၏၊ ပြည်ကိုလည်း ပစ်ချကုန်၏၊ သွေးကိုလည်း ပစ်ချကုန်၏။ မြေကြီးသည် ထိုစင်ကြယ်သောဝတ္ထု မစင်ကြယ်သောဝတ္ထုဖြင့်ငြီးငွေ့ ရွံရှာစက်ဆုပ်မှု မဖြစ်။ ရာဟုလာ သင်သည် ဤဥပမာအတူသာလျှင် မြေကြီးနှင့်တူစွာ ဘာဝနာကိုပွါးများလော့၊ ရာဟုလာ မြေကြီးနှင့်တူစွာ ဘာဝနာကို ပွါးများသော သင့်အား ဖြစ်ပေါ်လာကုန်သောနှစ်သက်ဖွယ် မနှစ်သက်ဖွယ် အတွေ့တို့သည် စိတ်ကို သိမ်းကျုံး၍ မတည်နိုင်ကုန်လတ္တံ့။ရာဟုလာ ရေနှင့်တူစွာ ဘာဝနာကို ပွါးများလော့၊ ရာဟုလာ ရေနှင့်တူစွာ ဘာဝနာကို ပွါးများသောသင့်အား ဖြစ်ပေါ်လာကုန်သော နှစ်သက်ဖွယ် မနှစ်သက်ဖွယ် အတွေ့တို့သည် စိတ်ကို သိမ်းကျုံး၍မတည်နိုင်ကုန်လတ္တံ့။ ရာဟုလာ ဥပမာသော်ကား ရေ၌ စင်ကြယ်သော ဝတ္ထုကိုလည်းဆေးကြောကုန်၏၊ မစင်ကြယ်သော ဝတ္ထုကိုလည်း ဆေးကြောကုန်၏၊ ကျင်ကြီးကိုလည်းဆေးကြောကုန်၏၊ ကျင်ငယ်ကို လည်း ဆေးကြောကုန်၏၊ တံတွေးကိုလည်း ဆေးကြောကုန်၏၊ ပြည်ကိုလည်း ဆေးကြောကုန်၏၊ သွေးကိုလည်း ဆေးကြောကုန်၏။ ရေသည် ထိုစင်ကြယ်သောဝတ္ထုမစင်ကြယ်သောဝတ္ထုဖြင့် ငြီးငွေ့ ရွံရှာ စက်ဆုပ်မှု မဖြစ်။ ရာဟုလာ ဤဥပမာအတူ သာလျှင် သင်သည်ရေနှင့်တူစွာ ဘာဝနာကို ပွါးများလော့၊ ရာဟုလာ ရေနှင့်တူစွာ ဘာဝနာကို ပွါးများသော သင့်အားဖြစ်ပေါ်လာကုန်သော နှစ်သက်ဖွယ် မနှစ် သက်ဖွယ် အတွေ့တို့သည် စိတ်ကို သိမ်းကျုံး၍မတည်နိုင်ကုန်လတ္တံ့။
ရာဟုလာ မီးနှင့်တူစွာ ဘာဝနာကို ပွါးများလော့၊ ရာဟုလာ မီးနှင့်တူစွာ ဘာဝနာကို ပွါးများသောသင့်အား ဖြစ်ပေါ်လာကုန်သော နှစ်သက်ဖွယ် မနှစ်သက်ဖွယ် အတွေ့တို့သည် စိတ်ကို သိမ်းကျုံး၍မတည်နိုင်ကုန်လတ္တံ့။ ရာဟုလာ ဥပမာသော်ကား မီးသည် စင်ကြယ်သော ဝတ္ထုကိုလည်း လောင်၏၊ မစင်ကြယ်သော ဝတ္ထုကိုလည်း လောင်၏၊ ကျင်ကြီးကိုလည်း လောင်၏၊ ကျင်ငယ်ကိုလည်း လောင်၏၊ တံတွေးကိုလည်း လောင်၏၊ ပြည်ကိုလည်း လောင်၏၊ သွေးကိုလည်း လောင်၏။ မီးသည် ထိုစင်ကြယ်သောဝတ္ထု မစင်ကြယ်သောဝတ္ထုဖြင့် ငြီးငွေ့ ရွံရှာ စက်ဆုပ်မှု မဖြစ်။ ရာဟုလာ ဤဥပမာအတူသာလျှင်သင်သည် မီးနှင့်တူစွာ ဘာဝနာကို ပွါးများလော့၊ ရာဟုလာ မီးနှင့်တူစွာ ဘာဝနာကို ပွါးများသောသင့်အား ဖြစ်ပေါ်လာကုန်သော နှစ်သက်ဖွယ် မနှစ်သက်ဖွယ် အတွေ့တို့သည် စိတ်ကို သိမ်းကျုံး၍မတည်နိုင်ကုန်လတ္တံ့။
ရာဟုလာ လေနှင့်တူစွာ ဘာဝနာကို ပွါးများလော့၊ ရာဟုလာ လေနှင့်တူစွာ ဘာဝနာကို ပွါးများသောသင့်အား ဖြစ်ပေါ်လာကုန်သော နှစ်သက်ဖွယ် မနှစ်သက်ဖွယ် အတွေ့တို့သည် စိတ်ကို သိမ်းကျုံး၍မတည်နိုင်ကုန်လတ္တံ့။ ရာဟုလာ ဥပမာသော်ကား လေသည် စင်ကြယ်သော ဝတ္ထုကိုလည်း တိုက်ခတ်၏၊ မစင်ကြယ်သော ဝတ္ထုကိုလည်း တိုက်ခတ်၏၊ ကျင်ကြီးကိုလည်း တိုက်ခတ်၏၊ ကျင်ငယ်ကိုလည်းတိုက်ခတ်၏၊ တံတွေးကိုလည်း တိုက်ခတ်၏၊ ပြည်ကိုလည်း တိုက်ခတ်၏၊ သွေးကိုလည်း တိုက်ခတ်၏။ လေသည် ထိုစင်ကြယ်သော ဝတ္ထု မစင်ကြယ်သောဝတ္ထုဖြင့် ငြီးငွေ့ ရွံရှာ စက်ဆုပ်မှု မဖြစ်။ ရာဟုလာဤဥပမာအတူသာလျှင် သင်သည် လေနှင့်တူစွာ ဘာဝနာကို ပွါးများလော့၊ ရာဟုလာ လေနှင့် တူစွာဘာဝနာကို ပွါးများသော သင့်အား ဖြစ်ပေါ်လာကုန်သော နှစ်သက်ဖွယ် မနှစ်သက်ဖွယ် အတွေ့တို့သည်စိတ်ကို သိမ်းကျုံး၍ မတည်နိုင်ကုန်လတ္တံ့။
ရာဟုလာ ကောင်းကင်နှင့်တူစွာ ဘာဝနာကို ပွါးများလော့၊ ရာဟုလာ ကောင်းကင်နှင့်တူစွာ ဘာဝနာကိုပွါးများသော သင့်အား ဖြစ်ပေါ်လာကုန်သော နှစ်သက်ဖွယ် မနှစ်သက်ဖွယ် အတွေ့တို့သည် စိတ်ကိုသိမ်းကျုံး၍ မတည်နိုင်ကုန်လတ္တံ့။ ရာဟုလာ ဥပမာသော်ကား ကောင်းကင်သည် တစ်စုံတစ်ခု သောအရပ်၌ မတည်။ ရာဟုလာ ဤဥပမာအတူသာလျှင် သင်သည် ကောင်းကင်နှင့်တူစွာ ဘာဝနာကိုပွါးများလော့၊ ရာဟုလာ ကောင်းကင်နှင့်တူစွာ ဘာဝနာကို ပွါးများသော သင့်အား ဖြစ်ပေါ်လာကုန်သောနှစ်သက်ဖွယ် မနှစ်သက်ဖွယ် အတွေ့တို့သည် စိတ်ကို သိမ်းကျုံး၍ မတည်နိုင်ကုန်လတ္တံ့။
--֍ ၁၂၀
။ ရာဟုလာ မေတ္တာဘာဝနာကို ပွါးများလော့၊ ရာဟုလာ မေတ္တာဘာဝနာကို ပွါးများသောသင့်အား အမျက်ထွက်ခြင်းဗျာပါဒ ကင်းပျောက်လတ္တံ့။ ရာဟုလာ ကရုဏာဘာဝနာကို ပွါးများလော့၊ ရာဟုလာ ကရုဏာဘာဝနာကို ပွါးများသော သင့်အား ညှဉ်းဆဲမှုကင်းပျောက်လတ္တံ့။ ရာဟုလာ မုဒိတာဘာဝနာကို ပွါးများလော့၊ ရာဟုလာ မုဒိတာဘာဝနာကို ပွါးများသော သင့်အား မပျော်ပိုက်ခြင်း ကင်း့ပျောက်လတ္တံ့။ ရာဟုလာ ဥပေက္ခာဘာဝနာကို ပွါးများလော့၊ ရာဟုလာ ဥပေက္ခာဘာဝနာကို ပွါးများသော သင့်အား ထိပါးခြင်း ကင်းပျောက်လတ္တံ့။ ရာဟုလာ အသုဘဘာဝနာကို ပွါးများလော့၊ ရာဟုလာအသုဘဘာဝနာကို ပွါးများသော သင့်အား တပ်နှစ်သက်မှုရာဂ ကင်းပျောက်လတ္တံ့။ ရာဟုလာ အနိစ္စသညာဘာဝနာကို ပွါးများလော့၊ ရာဟုလာ အနိစ္စသညာဘာဝနာကို ပွါးများသော သင့်အား ငါဟူသောမာန်မာန ကင်းပျောက်လတ္တံ့။֍ ၁၂၁
။ ရာဟုလာ ထွက်သက် ဝင်သက်ကို အောက်မေ့ခြင်း ‘အာနာပါနဿတိ’ ဘာဝနာကို ပွါးများ လော့၊ ရာဟုလာ အာနာပါနဿတိဘာဝနာသည် ပွါးများအပ်သည်ရှိသော် အကြိမ်များစွာ လေ့လာအပ်သည်ရှိသော် သင့်အား များမြတ်သော အကျိုး များမြတ်သောအာနိသင် ရှိ၏။ ရာဟုလာ အာနာပါနဿတိဘာဝနာသည် အဘယ်ကဲ့သို့ ပွါးများသည်ရှိသော် အဘယ်ကဲ့သို့ ကြိမ်ဖန်များစွာ လေ့လာသည်ရှိသော်များမြတ်သောအကျိုး များမြတ်သောအာနိသင် ရှိသနည်း။ရာဟုလာ ဤသာသနာတော်၌ ရဟန်းသည် တောသို့ ကပ်သည်ဖြစ်၍လည်းကောင်း၊ သစ်ပင်ရင်းသို့ကပ်သည်ဖြစ်၍လည်းကောင်း၊ ဆိတ်ငြိမ်ရာအရပ်သို့ ကပ်သည်ဖြစ်၍လည်းကောင်း တင်ပလ္လင်ခွေ၍ကိုယ်ကို ဖြောင့်မတ်စွာ ထားပြီးလျှင် ကမ္မဋ္ဌာန်းသို့ရှေးရှု သတိကိုဖြစ်စေ၍ ထိုင်နေ၏၊ ထိုရဟန်းသည်သတိနှင့် မကင်းမူ၍သာလျှင် ထွက်သက်ကို ဖြစ်စေ၏၊ သတိနှင့် မကင်းမူ၍သာလျှင် ဝင်သက်ကိုဖြစ်စေ၏။
ရှည်စွာသော ထွက်သက်ကို ဖြစ်စေသည်ရှိသော် ရှည်စွာသော ထွက်သက်ကို ဖြစ်စေ၏ဟု သိ၏၊ ရှည်စွာသော ဝင်သက်ကို ဖြစ်စေသည်ရှိသော် ရှည်စွာသော ဝင်သက်ကို ဖြစ်စေ၏ဟု သိ၏၊ တိုသောထွက်သက်ကို ဖြစ်စေသည်ရှိသော် တိုသော ထွက်သက်ကို ဖြစ်စေ၏ဟု သိ၏၊ တိုသော ဝင်သက်ကိုဖြစ်စေသည်ရှိသော် တိုသော ဝင်သက်ကို ဖြစ်စေ၏ဟု သိ၏။
အစအလယ်အဆုံးဟူသော အလုံးစုံသော ထွက်သက်အပေါင်းကို ထင်စွာသိလျက် ထွက်သက်ကိုဖြစ်စေအံ့ဟု ကျင့်၏၊ အစအလယ်အဆုံးဟူသော အလုံးစုံသော ဝင်သက်အပေါင်းကို ထင်စွာသိလျက်ဝင်သက်ကို ဖြစ်စေအံ့ဟု ကျင့်၏၊ ရုန့်ရင်းသော ကာယသင်္ခါရကို ငြိမ်းစေလျက် ထွက်သက်ကို ဖြစ်စေအံ့ဟု ကျင့်၏၊ ရုန့်ရင်းသော ကာယသင်္ခါရကို ငြိမ်းစေလျက် ဝင်သက်ကို ဖြစ်စေအံ့ဟု ကျင့်၏။
ပီတိကို ထင်စွာသိလျက် ထွက်သက်ကို ဖြစ်စေအံ့ဟု ကျင့်၏၊ ပီတိကို ထင်စွာသိလျက် ဝင်သက်ကိုဖြစ်စေအံ့ဟု ကျင့်၏။ သုခကို ထင်စွာသိလျက် ထွက်သက်ကို ဖြစ်စေအံ့ဟု ကျင့်၏၊ သုခကို ထင်စွာသိလျက် ဝင်သက်ကို ဖြစ်စေအံ့ဟု ကျင့်၏။ စိတ္တသင်္ခါရကို ထင်စွာသိလျက် ထွက်သက်ကို ဖြစ်စေအံ့ဟုကျင့်၏၊ စိတ္တသင်္ခါရကို ထင်စွာသိလျက် ဝင်သက်ကို ဖြစ်စေအံ့ဟု ကျင့်၏။ ရုန့်ရင်းသော စိတ္တသင်္ခါရကိုငြိမ်းစေလျက် ထွက်သက်ကို ဖြစ်စေအံ့ဟု ကျင့်၏၊ ရုန့်ရင်းသော စိတ္တသင်္ခါရကို ငြိမ်းစေလျက် ဝင်သက်ကိုဖြစ်စေအံ့ဟု ကျင့်၏။
စိတ်ကို ထင်စွာသိလျက် ထွက်သက်ကို ဖြစ်စေအံ့ဟု ကျင့်၏၊ စိတ်ကို ထင်စွာသိလျက် ဝင်သက်ကိုဖြစ်စေအံ့ဟု ကျင့်၏။ စိတ်ကို ဝမ်းမြောက်စေလျက် ထွက်သက်ကို ဖြစ်စေအံ့ဟု ကျင့်၏၊ စိတ်ကိုဝမ်းမြောက် စေလျက် ဝင်သက်ကို ဖြစ်စေအံ့ဟု ကျင့်၏။
--စိတ်ကို ကောင်းစွာ အာရုံ၌ထားလျက် ထွက်သက်ကို ဖြစ်စေအံ့ဟု ကျင့်၏၊ စိတ်ကို ကောင်းစွာ အာရုံ၌ထားလျက် ဝင်သက်ကို ဖြစ်စေအံ့ဟု ကျင့်၏။ စိတ်ကို ကိလေသာမှ လွတ်စေလျက် ထွက်သက်ကိုဖြစ်စေအံ့ဟု ကျင့်၏၊ စိတ်ကို ကိလေသာမှ လွတ်စေလျက် ဝင်သက်ကို ဖြစ်စေအံ့ဟု ကျင့်၏။
အနိစ္စဟု အဖန်တလဲလဲ ရှုလျက် ထွက်သက်ကို ဖြစ်စေအံ့ဟု ကျင့်၏၊ အနိစ္စဟု အဖန်တလဲလဲ ရှုလျက်ဝင်သက်ကို ဖြစ်စေအံ့ဟု ကျင့်၏။ ရာဂကင်းရာ နိဗ္ဗာန်ကို အဖန်တလဲလဲ ရှုလျက် ထွက်သက်ကိုဖြစ်စေအံ့ဟု ကျင့်၏၊ ရာဂကင်းရာ နိဗ္ဗာန်ကို အဖန်တလဲလဲ ရှုလျက် ဝင်သက်ကို ဖြစ်စေအံ့ဟု ကျင့်၏။့ရာဂ၏ချုပ်ရာ နိဗ္ဗာန်ကို အဖန်တလဲလဲ ရှုလျက် ထွက်သက်ကို ဖြစ်စေအံ့ဟု ကျင့်၏၊ ရာဂ၏ချုပ်ရာနိဗ္ဗာန်ကို အဖန်တလဲလဲ ရှုလျက် ဝင်သက်ကို ဖြစ်စေအံ့ဟု ကျင့်၏။ ကိလေသာကို စွန့်ရာနိဗ္ဗာန်စွန့်တတ်သောမဂ်ကို အဖန်တလဲလဲ ရှုလျက် ထွက်သက်ကို ဖြစ်စေအံ့ဟု ကျင့်၏၊ ကိလေသာကို စွန့်ရာနိဗ္ဗာန် စွန့်တတ်သောမဂ်ကို အဖန်တလဲလဲ ရှုလျက် ဝင်သက်ကို ဖြစ်စေအံ့ဟု ကျင့်၏။
ရာဟုလာ ဤသို့ ပွါးများထားသော ဤသို့ လေ့လာထားသော အာနာပါနဿတိဘာဝနာသည်များမြတ်သောအကျိုး များမြတ်သောအာနိသင် ရှိ၏။ ရာဟုလာ အာနာပါနဿတိဘာဝနာကို ဤသို့ပွါးများထားသော် ဤသို့ အကြိမ်များစွာ လေ့လာထားသော် အဆုံးဖြစ်သော ထွက်သက်ဝင်သက်တို့သည်လည်း ထင်ရှားကုန်၍သာလျှင် ချုပ်ကုန်၏၊ မထင်ရှားဘဲ ချုပ်သည် မဟုတ်ကုန်ဟု မြတ်စွာဘုရားသည်ဤတရားကို ဟောတော်မူ၏။ အသျှင်ရာဟုလာသည် မြတ်စွာဘုရား၏ တရားတော်ကို နှစ်ခြိုက်ဝမ်းမြောက်လေ၏။
နှစ်ခုမြောက် မဟာရာဟုလောဝါဒသုတ် ပြီး၏။
--၃-စူဠမာလုကျသုတ်
֍ ၁၂၂
။ အကျွန်ုပ်သည် ဤသို့ ကြားနာခဲ့ရပါသည်-အခါတစ်ပါး၌ မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထိပြည် အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အရံဖြစ်သော ဇေတဝန်ကျောင်း၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူ၏။ ထိုအခါ ဆိတ်ငြိမ်ရာသို့ ကိန်းအောင်းနေသော အသျှင်မာလုကျပုတ္တမထေရ်အား ဤသို့ စိတ်အကြံဖြစ်ပေါ်၏- “လောကသည် မြဲ၏ဟူ၍လည်းကောင်း၊ လောကသည်မမြဲဟူ၍ လည်းကောင်း၊ လောကသည် အဆုံးရှိ၏ဟူ၍လည်းကောင်း၊ လောကသည်အဆုံးမရှိဟူ၍လည်းကောင်း၊ ထိုအသက်သည်ပင် ထိုကိုယ်တည်းဟူ၍လည်းကောင်း၊ အသက်သည်တခြားကိုယ်သည်တခြားတည်းဟူ၍ လည်းကောင်း၊ သတ္တဝါသည် သေသည်မှနောက်၌ ဖြစ်၏ဟူ၍လည်းကောင်း၊ သတ္တဝါသည် သေသည်မ ှနောက်၌ မဖြစ်ဟူ၍လည်းကောင်း သတ္တဝါသည် သေသည်မှနောက်၌ ဖြစ်လည်းဖြစ်၏၊ ဖြစ်လည်း မဖြစ်ဟူ၍လည်းကောင်း သတ္တဝါသည် သေသည်မှ နောက်၌ ဖြစ်သည်လည်း မဟုတ်၊ မဖြစ်သည်လည်း မဟုတ်ဟူ၍လည်းကောင်း မြတ်စွာဘုရား မဟောကြားကုန်သော တန့်ထားကုန်သောပယ်ထားကုန်သော အယူတို့သည် ရှိကုန်၏၊ ထိုအယူတို့ကို မြတ်စွာဘုရားသည် ငါ့အားဟောကြားတော်မမူ။ ယင်းအယူတို့ကို ငါ့အား မြတ်စွာဘုရား မဟောကြားခြင်းကို ငါမနှစ်သက်၊ ငါမကြိုက်။ ငါသည် မြတ်စွာဘုရားထံ ချဉ်း ကပ်၍ ထိုအကြောင်းကို မေးလျှောက်အံ့၊ အကယ်၍မြတ်စွာဘုရားသည် ‘လောကသည် မြဲ၏ဟူ၍လည်း ကောင်း၊ လောကသည် မမြဲဟူ၍လည်းကောင်း။ပ။ သတ္တဝါသည် သေသည်မှနောက်၌ ဖြစ်သည်လည်း မဟုတ်၊ မဖြစ်သည်လည်း မဟုတ်’ဟူ၍လည်းကောင်းငါ့အား ဟောကြားငြားအံ့၊ ဤသို့ ဟောကြားသော် ငါသည် မြတ်စွာဘုရားအထံတော်၌ မြတ်သောရဟန်းအကျင့်ကို ကျင့်အံ့၊ အကယ်၍ မြတ်စွာဘုရားသည် ‘လောကသည် မြဲ၏ဟူ၍လည်းကောင်း၊ လောကသည် မမြဲဟူ၍လည်းကောင်း။ပ။ သတ္တဝါသည် သေပြီး သည်မှနောက်၌ ဖြစ်သည်လည်း မဟုတ်၊ မဖြစ်သည်လည်း မဟုတ်’ဟူ၍လည်းကောင်း ငါ့အား မဟော ကြားငြားအံ့၊ ဤသို့ မဟောကြားသော်ငါသည် ရဟန်းသိက္ခာကို စွန့်ပယ်၍ လူထွက်တော့အံ့”ဟု (စိတ် အကြံဖြစ်၏)။
֍ ၁၂၃
။ ထို့နောက် အသျှင်မာလုကျပုတ္တသည် ညနေချမ်းအချိန်၌ ကိန်းအောင်းရာမှထ၍ မြတ်စွာဘုရားထံသို့ ချဉ်းကပ်၍ အလွန်ရိုသေစွာ ရှိခိုးပြီးလျှင် သင့်လျော်ရာ၌ ထိုင်နေပြီးသော် မြတ်စွာဘုရားအားဤသို့ လျှောက်ထား၏-֍ ၁၂၄
။ အသျှင်ဘုရား ဆိတ်ငြိမ်ရာသို့ကပ်၍ ကိန်းအောင်းသော တပည့်တော်အား ဤသို့ စိတ်အကြံဖြစ်ပါ၏- “လောကသည် မြဲ၏ဟူ၍လည်းကောင်း လောကသည် မမြဲဟူ၍လည်းကောင်း။ပ။ သတ္တဝါသည့်သေသည်မှနောက်၌ ဖြစ်သည်လည်း မဟုတ်၊ မဖြစ်သည်လည်း မဟုတ်”ဟူ၍လည်းကောင်း မြတ်စွာဘုရားမဟောကြားကုန်သော တန့်ထားကုန်သော ပယ်ထားကုန်သော အယူတို့သည် ရှိကုန်၏၊ ထိုအယူတို့ကိုမြတ်စွာဘုရားသည် ငါ့အား ဟောကြားတော်မမူ။ ယင်းအယူတို့ကို ငါ့အား မြတ်စွာဘုရား မဟောကြားခြင်းကို ငါမနှစ်သက်၊ ငါမကြိုက်၊ ငါသည် မြတ်စွာဘုရားထံသို့ ချဉ်းကပ်၍ ထိုအကြောင်းကို မေးလျှောက်အံ့၊ အကယ်၍ မြတ်စွာဘုရားသည် ‘လောကသည် မြဲ၏ဟူ၍လည်းကောင်း၊ လောကသည် မမြဲဟူ၍လည်းကောင်း။ပ။ --သတ္တဝါသည် သေသည်မှနောက်၌ ဖြစ်သည်လည်း မဟုတ်၊ မဖြစ်သည်လည်း မဟုတ်’ဟူ၍လည်းကောင်း ငါ့အား ဟောကြားငြားအံ့၊ ဤသို့ ဟောကြားသော် ငါသည်မြတ်စွာဘုရားအထံတော်၌ မြတ်သော ရဟန်းအကျင့်ကို ကျင့်အံ့၊ အကယ်၍ မြတ်စွာဘုရားသည်'လောကသည် မြဲ၏ဟူ၍လည်း ကောင်း လောကသည် မမြဲဟူ၍လည်းကောင်း။ပ။ သတ္တဝါသည်သေပြီးသည်မှ နောက်၌ ဖြစ်သည်လည်း မဟုတ်၊ မဖြစ်သည်လည်း မဟုတ်’ ဟူ၍လည်းကောင်း ငါ့အားမဟောကြားငြားအံ့၊ ဤသို့ မဟောကြား သော် ငါသည် ရဟန်းသိက္ခာကို စွန့်ပယ်၍လူထွက်တော့အံ့”ဟု စိတ်အကြံဖြစ်ပါ၏။ “လောကသည် မြဲ၏” ဟူ၍ မြတ်စွာဘုရားသည် အကယ်၍သိတော်မူ ငြားအံ့၊ မြတ်စွာဘုရားသည် အကျွန်ုပ်အား “လောကသည် မြဲ၏” ဟူ၍ ဟောကြားတော်မူပါ၊ “လောကသည် မမြဲ” ဟူ၍ မြတ်စွာဘုရားသည် အကယ် ၍ သိတော်မူငြားအံ့၊ မြတ်စွာဘုရားသည်"လောကသည် မမြဲ”ဟု အကျွန်ုပ်အား ဟောကြားတော်မူပါ၊ “လောကသည် မြဲ၏”ဟူ၍လည်းကောင်း၊ “လောကသည် မမြဲ” ဟူ၍လည်းကောင်း မြတ်စွာဘုရားသည် အကယ်၍ သိတော်မမူငြားအံ့၊ မသိသော်မမြင်သော် မသိမမြင်ဟု ဝန်ခံခြင်းသည်သာလျှင် ဖြောင့်မတ်သော သဘောဖြစ်၏။
“လောကသည် အဆုံးရှိ၏”ဟု မြတ်စွာဘုရားသည် အကယ်၍ သိသည် ဖြစ်အံ့၊ မြတ်စွာဘုရားသည်"လောကသည် အဆုံးရှိ၏”ဟု အကျွန်ုပ်အား ဟောကြားတော်မူပါ။ “လောကသည် အဆုံးမရှိ”ဟုမြတ်စွာဘုရားသည် အကယ်၍ သိသည် ဖြစ်အံ့၊ မြတ်စွာဘုရားသည် “လောကသည် အဆုံးမရှိ”ဟုအကျွန်ုပ်အား ဟောကြားတော်မူပါ။ “လောကသည် အဆုံးရှိ၏”ဟူ၍လည်းကောင်း “လောကသည် အဆုံးမရှိ”ဟူ၍လည်းကောင်း မြတ်စွာဘုရားသည် အကယ်၍ မသိသည် ဖြစ်အံ့၊ မသိသော် မမြင်သော် မသိမမြင်ဟု ဝန်ခံခြင်းသည်သာလျှင် ဖြောင့်မတ်သော သဘောဖြစ်၏။ “ထိုအသက်သည်ပင်ထိုကိုယ်တည်း”ဟု မြတ်စွာဘုရားသည် အကယ်၍ သိသည် ဖြစ်အံ့၊ “ထိုအသက်သည်ပင်ထိုကိုယ်တည်း”ဟု မြတ်စွာဘုရား သည် အကျွန်ုပ်အား ဟောကြားတော်မူပါ။ “အသက်သည်တစ်ခြားကိုယ်သည်တစ်ခြားတည်း”ဟု မြတ်စွာ ဘုရားသည် အကယ်၍ သိသည်ဖြစ်အံ့၊ “အသက်သည်တစ်ခြားကိုယ်သည်တစ်ခြားတည်း”ဟု မြတ်စွာ ဘုရားသည် အကျွန်ုပ်အား ဟောကြားတော်မူပါ။ “ထိုအသက်သည်ပင် ထိုကိုယ်တည်း”ဟူ၍လည်းကောင်း၊ “အသက်သည် တစ်ခြားကိုယ်သည်တစ်ခြားတည်း”ဟူ၍လည်းကောင်း မြတ်စွာဘုရားသည် အကယ်၍ မသိသည်ဖြစ်အံ့၊ မသိသော်မမြင်သော် မသိ မမြင်ဟု ဝန်ခံခြင်းသည်သာလျှင် ဖြောင့်မတ်သော သဘော ဖြစ်၏။ “သတ္တဝါသည်သေသည်မှနောက်၌ ဖြစ်၏”ဟု မြတ်စွာဘုရားသည် အကယ်၍ သိသည် ဖြစ်အံ့၊ “သတ္တဝါသည်သေသည်မှနောက်၌ ဖြစ်၏”ဟု မြတ်စွာဘုရားသည် အကျွန်ုပ်အား ဟောကြားတော်မူပါ။ “သတ္တဝါသည်သေသည်မှနောက်၌ မဖြစ်”ဟု မြတ်စွာဘုရားသည် အကယ်၍ သိသည် ဖြစ်အံ့၊ “သတ္တဝါသည်သေသည်မှနောက်၌ မဖြစ်”ဟု မြတ်စွာဘုရားသည် အကျွန်ုပ်အား ဟောကြားတော်မူပါ။ “သတ္တဝါသည်သေသည်မှနောက်၌ ဖြစ်၏”ဟူ၍လည်းကောင်း၊ “သတ္တဝါသည် သေသည်မှနောက်၌ မဖြစ်”ဟူ၍လည်းကောင်း မြတ်စွာဘုရားသည် အကယ်၍ မသိသည်ဖြစ်အံ့၊ မသိသော် မမြင်သော် မသိ မမြင်ဟုဝန်ခံခြင်းသည်သာလျှင် ဖြောင့်မတ်သော သဘောဖြစ်၏။ “သတ္တဝါသည် သေသည်မှ နောက်၌ ဖြစ်လည်းဖြစ်၏၊ ဖြစ်လည်း မဖြစ်”ဟု မြတ်စွာဘုရားသည် အကယ်၍ သိသည် ဖြစ်ငြားအံ့၊ “သတ္တဝါသည့်သေသည်မှနောက်၌ ဖြစ်လည်းဖြစ်၏၊ ဖြစ်လည်းမဖြစ်”ဟု မြတ်စွာဘုရားသည် အကျွန်ုပ်အား ဟောကြားတော်မူပါ။ “သတ္တဝါသည် သေသည်မှနောက်၌ ဖြစ်သည်လည်းမဟုတ်၊ မဖြစ်သည်လည်းမဟုတ်”ဟုမြတ်စွာဘုရားသည် အကယ်၍ သိသည် ဖြစ်အံ့၊ “သတ္တဝါသည် သေသည်မှနောက်၌ ဖြစ်သည်လည်းမဟုတ်၊ မဖြစ်သည်လည်းမဟုတ်”ဟု မြတ်စွာဘုရားသည် အကျွန်ုပ်အား ဟောကြားတော်မူပါ။ “သတ္တဝါသည် သေသည်မှနောက်၌ ဖြစ်လည်း ဖြစ်၏၊ ဖြစ်လည်း မဖြစ်”ဟူ၍လည်းကောင်း “သတ္တဝါသည်သေသည်မှနောက်၌ ဖြစ်သည်လည်း မဟုတ်၊ မဖြစ်သည်လည်း မဟုတ်” ဟူ၍လည်းကောင်း မြတ်စွာဘုရားသည် အကယ်၍ မသိသည်ဖြစ်အံ့၊ မသိသော် မမြင်သော် မသိ မမြင်ဟု ဝန်ခံခြင်းသည်သာလျှင်ဖြောင့်မတ်သော သဘောဖြစ်၏ဟု (လျှောက်ထား၏)။
--֍ ၁၂၅
။ မာလုကျပုတ္တ ငါသည် သင့်ကို “မာလုကျပုတ္တ သင်လာခဲ့လော့၊ ငါဘုရားအထံ၌ မြတ်သောအကျင့်ကို ကျင့်လှည့်လော့၊ ‘လောကသည် မြဲ၏ဟူ၍လည်းကောင်း လောကသည်မမြဲဟူ၍လည်းကောင်း လောကသည် အဆုံးရှိ၏ဟူ၍လည်းကောင်း လောကသည်အဆုံးမရှိဟူ၍လည်းကောင်း ထိုအသက်သည်ပင် ထိုကိုယ်တည်းဟူ၍လည်းကောင်း အသက်သည် တခြားကိုယ်သည် တခြားတည်းဟူ၍လည်းကောင်း၊ သတ္တဝါသည် သေသည်မှနောက်၌ ဖြစ်၏ဟူ၍လည်းကောင်း၊ သတ္တဝါသည် သေသည်မှ နောက်၌ မဖြစ်ဟူ၍ လည်းကောင်း၊ သတ္တဝါသည် သေသည်မှ နောက်၌ဖြစ်လည်း ဖြစ်၏ မဖြစ်လည်း မဖြစ်ဟူ၍လည်း ကောင်း၊ သတ္တဝါသည် သေသည်မှနောက်၌ဖြစ်သည်လည်းမဟုတ် မဖြစ်သည်လည်းမဟုတ်’ဟူ၍လည်း ကောင်း သင့်အား ငါဘုရားဟောကြားအံ့”ဟု ဤသို့ ဆိုခဲ့ဖူးသလောဟု (မေးတော်မူ၏)။ အသျှင်ဘုရား မဆိုခဲ့ဖူးပါ (ဟုလျှောက်၏)။သင်ကလည်း ငါ့ကို “အသျှင်ဘုရား ‘လောကသည် မြဲ၏ဟူ၍လည်းကောင်း၊ လောကသည် မမြဲဟူ၍လည်းကောင်း၊ လောကသည် အဆုံးရှိ၏ဟူ၍လည်းကောင်း၊ လောကသည် အဆုံးမရှိဟူ၍လည်းကောင်း၊ ထိုအသက်သည်ပင် ထိုကိုယ်တည်းဟူ၍လည်းကောင်း၊ အသက်သည် တစ်ခြား ကိုယ်သည် တစ်ခြားတည်းဟူ၍လည်းကောင်း၊ သတ္တဝါသည် သေသည်မှနောက်၌ ဖြစ်၏ဟူ၍လည်းကောင်း၊ သတ္တဝါသည် သေသည်မှနောက်၌ မဖြစ်ဟူ၍လည်းကောင်း၊ သတ္တဝါသည် သေသည်မှနောက်၌ ဖြစ်လည်း ဖြစ်၏ မဖြစ်လည်းမဖြစ်ဟူ၍လည်းကောင်း၊ သတ္တဝါသည် သေသည်မှနောက်၌ ဖြစ်သည်လည်းမဟုတ် မဖြစ်သည်လည်းမဟုတ်’ဟူ၍လည်းကောင်း အကျွန်ုပ်အား မြတ်စွာဘုရား ဟောကြားငြားအံ့၊ အကျွန်ုပ်သည် မြတ်စွာဘုရားထံ၌ မြတ်သော ရဟန်းအကျင့်ကို ကျင့်ပါအံ့”ဟု ဆိုခဲ့ဖူးသလောဟု (မေးတော်မူ၏)။ အသျှင်ဘုရားမဆိုခဲ့ဖူးပါ (ဟု လျှောက်၏)။
မာလုကျပုတ္တ ဤသို့လျှင် ငါကလည်း သင့်ကို “မာလုကျပုတ္တ သင်လာခဲ့လော့၊ ငါဘုရားအထံ၌မြတ်သော အကျင့်ကို ကျင့်လော့၊ ‘လောကသည် မြဲ၏ဟူ၍လည်းကောင်း လောကသည် မမြဲ’ ဟူ၍လည်းကောင်း။ပ။ ‘သတ္တဝါသည် သေသည်မှနောက်၌ ဖြစ်သည်လည်းမဟုတ် မဖြစ်သည်လည်းမဟုတ်’ ဟူ၍လည်းကောင်း သင့်အား ငါဘုရားဟောကြားအံ့”ဟု မဆိုခဲ့ဖူးပေ။ သင်ကလည်း ငါ့ကို “အသျှင်ဘုရား'လောကသည် မြဲ၏ဟူ၍လည်းကောင်း၊ လောကသည် မမြဲ’ဟူ၍လည်းကောင်း။ပ။ ‘သတ္တဝါသည်သေသည် မှ နောက်၌ ဖြစ်သည်လည်း မဟုတ်၊ မဖြစ်သည်လည်း မဟုတ်’ ဟူ၍လည်းကောင်းအကျွန်ုပ်အား မြတ်စွာဘုရား ဟောကြားငြားအံ့၊ အကျွန်ုပ်သည် မြတ်စွာဘုရားအထံ၌ မြတ်သောရဟန်းအကျင့်ကို ကျင့်ပါအံ့” ဟူ၍လည်း မဆိုခဲ့ဖူးပေ၊ (မဂ်ဖိုလ်မှ) အချည်းနှီးဖြစ်သောယောကျ်ားဤသို့ဖြစ်သော် အဘယ် သူတောင်းပန်သည်ဖြစ်၍ အဘယ်သူ့ကို တုံ့ပြန်ပြော ကြားရမည်နည်း။
֍ ၁၂၆
။ မာလုကျပုတ္တ “လောကသည် မြဲ၏ဟူ၍လည်းကောင်း၊ လောကသည် မမြဲဟူ၍လည်း ကောင်း။ပ။ သတ္တဝါသည် သေသည်မှနောက်၌ ဖြစ်သည်လည်း မဟုတ် မဖြစ်သည်လည်း မဟုတ် ဟူ၍ လည်းကောင်း့မြတ်စွာဘုရားသည် ငါ့အား မဟောကြားသေးသမျှ ငါသည် မြတ်စွာဘုရားအထံ၌ မြတ် သောရဟန်းအကျင့်ကို မကျင့်အံ့”ဟု အကြင်သူက ဤသို့ ဆိုငြားအံ့၊ မာလုကျပုတ္တ ထိုသူသည် ထိုသို့မကျင့်ရသေးမီပင် သေလေရာ၏၊ ထိုအကြောင်းကို ဘုရားမဟောထားသည်သာ ဖြစ်ရာ၏။မာလုကျပုတ္တ ဥပမာသော်ကား ယောကျ်ားတစ်ယောက်သည် ထူထူထဲထဲ လိမ်းကျံထားသောဆိပ်လူးမြားဖြင့် အပစ်ခံရသည် ဖြစ်ရာ၏၊ ထိုယောကျ်ား၏ မိတ်ဆွေ ခင်ပွန်း ဆွေမျိုးသားချင်းတို့သည်မြားနုတ်တတ်သော ဆေးဆရာကို ပင့်လာကုန်ရာ၏။ ထိုမြားမှန်ခံရသော ယောကျ်ားသည် “မြားပစ်သောယောကျ်ားကို ‘မင်းဟူ၍လည်းကောင်း ပုဏ္ဏားဟူ၍လည်းကောင်း ကုန်သည်ဟူ၍လည်းကောင်း သူဆင်းရဲဟူ၍လည်းကောင်း’ မသိရသေးသမျှ ငါသည် ဤမြားကို မနုတ်အံ့”ဟု ဆိုရာ၏။
--ထိုမြားမှန်ခံရသော ယောကျ်ားသည် “မြားပစ်သော ယောကျ်ားကို ‘ဤသို့သော အမည်ရှိ၏ ဤသို့သော အနွယ်ရှိ၏’ဟူ၍ မသိရသေးသမျှ ငါသည် ဤမြားကို မနုတ်အံ့”ဟု ဆိုရာ၏။ ထိုမြားမှန်ခံရသော ယောကျ်ားသည် “မြားပစ်သော ယောကျ်ားကို ‘မြင့်သောသူဟူ၍လည်းကောင်း၊ နိမ့်သောသူဟူ၍လည်းကောင်း၊ အလတ်ဖြစ် သောသူ’ဟူ၍လည်းကောင်း၊ မသိရသေးသမျှ ငါသည် ဤမြားကို မနုတ်အံ့”ဟု ဆိုရာ၏။ ထိုမြားမှန်ခံရသော ယောကျ်ားသည် “မြားပစ်သော ယောကျ်ားကို ‘မည်းနက်သောသူဟူ၍လည်းကောင်း၊ ရွှေသောသူဟူ၍လည်းကောင်း၊ ကြမ်းပိုးကျောက်ကုန်းကဲ့သို့ အဆင်းရှိသောသူ’ဟူ၍လည်းကောင်း မသိရသေးသမျှ ငါသည် ဤမြားကို မနုတ်အံ့”ဟု ဆိုရာ၏။ ထိုမြားမှန်ခံရသော ယောကျ်ားသည် “မြားပစ်သော ယောကျ်ားကို ‘ဤအမည်ရှိသော ရွာကဟူ၍လည်းကောင်း၊ ဤအမည်ရှိသော နိဂုံးကဟူ၍လည်းကောင်း၊ ဤအမည်ရှိသော မြို့ကဟူ၍လည်းကောင်း’ မသိရသေးသမျှ ငါသည် ဤမြားကိုမနုတ်အံ့”ဟု ဆိုရာ၏။ ထိုမြားမှန်ခံရသော ယောကျ်ားသည် “ပစ်သော လေးကို ‘လင်းလေးဟူ၍လည်းကောင်း၊ ဒူးလေးဟူ၍လည်းကောင်း’ မသိရသေးသမျှ ငါသည် ဤမြားကို မနုတ်အံ့”ဟု ဆိုရာ၏။ ထိုမြားမှန်ခံရသော ယောကျ်ားသည် “ပစ်သောညှို့ကို မုရိုးလျှော်ညှို့ဖြစ်သည်ကိုလည်းကောင်း၊ ဝါးလျှော်ညှို့ ဖြစ်သည်ကိုလည်းကောင်း၊ အကြောညှို့ဖြစ်သည်ကိုလည်းကောင်း၊ သင်ပန်းလျှော်ညှို့ဖြစ်သည်ကိုလည်းကောင်း ဥမွန်းနွယ်လျှော်ညှို့ဖြစ်သည်ကိုလည်းကောင်း မသိရသေးသမျှ ငါသည် ဤမြားကို မနုတ်အံ့”ဟုဆိုရာ၏။ ထိုမြားမှန်ခံရသော ယောကျ်ားသည် “ပစ်သောမြားကို စိုက်ပျိုးမထားသော ချုံမှဖြစ်သော မြားဟူ၍လည်းကောင်း စိုက်ပျိုးထားသော ချုံမှဖြစ်သော မြားဟူ၍လည်းကောင်း မသိရသေးသမျှငါသည် ဤမြားကို မနုတ်အံ့”ဟု ဆိုရာ၏။ ထိုမြားခံရသော ယောကျ်ားသည် “ပစ်သောမြားကိုလင်းတတောင်၊ သို့မဟုတ် ဘုံမတီးငှက်တောင်၊ သို့မဟုတ် စွန်ရဲတောင်၊ သို့မဟုတ် ဥဒေါင်းတောင်၊ သို့မဟုတ် သိထိလဟနုအမည်ရှိသော ငှက်တောင်ဖြင့် မြားရွက်တပ်ထားသည်ဟု မသိရသေးသမျှ ငါသည်ဤမြားကို မနုတ်အံ့”ဟု ဆိုရာ၏။ ထိုမြားမှန်ခံရသော ယောကျ်ားသည် “ပစ်သောမြားကို နွားကြော၊ သို့မဟုတ် ကျွဲကြော၊ သို့မဟုတ် ဝံကြော၊ သို့မဟုတ် မျောက်ကြောဖြင့် ရစ်ပတ်ထားသည်ဟုမသိရသေး သမျှ ငါသည် ဤမြားကို မနုတ်အံ့”ဟု ဆိုရာ၏။ ထိုမြားမှန်ခံရသော ယောကျ်ားသည်"ပစ်သောမြားကို ပကတေ့သော မြားဟူ၍လည်းကောင်း၊ သို့မဟုတ် သင်တုံး သွားတပ်ထားသောမြားဟူ၍လည်းကောင်း၊ သို့မဟုတ် နားတွင်းသို့စူးဝင်နိုင်သော မြားဟူ၍လည်းကောင်း၊ သို့မဟုတ်အသွားတပ်သော မြားဟူ၍ လည်းကောင်း၊ သို့မဟုတ် လေးသောမြားဟူ၍လည်းကောင်း၊ သို့မဟုတ်ကြာမြင့်မှ ရောက်သော မြားဟူ ၍လည်းကောင်း မသိရသေးသမျှ ငါသည် ဤမြားကို မနုတ်အံ့”ဟုဆိုရာ၏။ မာလုကျပုတ္တ ထိုသို့ မနုတ်ရသေးမီ ထိုယောကျ်ား သေသော် သေရာ၏၊ ထိုအကြောင်းကိုထိုယောကျ်ားသည် မသိ နိုင်သည် သာ ဖြစ်လေရာ၏။ မာလုကျပုတ္တ ဤဥပမာအတူသာလျှင်အကြင်သူသည် “လောကသည် မြဲ၏ဟူ၍လည်း ကောင်း၊ လောကသည် မမြဲဟူ၍လည်းကောင်း။ပ။ သတ္တဝါသည် သေသည်မှနောက်၌ ဖြစ်သည်လည်း မဟုတ် မဖြစ်သည်လည်း့မဟုတ်ဟူ၍လည်းကောင်း၊ မြတ်စွာဘုရားသည် ငါ့အား မဟောကြားသေးသမျှ ငါသည်မြတ်စွာဘုရားအထံ၌ မြတ်သောရဟန်းအကျင့်ကို မကျင့်အံ့ဟု ဤသို့ ဆိုငြားအံ့၊ မာလုကျပုတ္တ ထိုသို့မကျင့်ရသေးမီ ထိုပုဂ္ဂိုလ် သေလေရာ၏၊ ထိုအကြောင်းကို ဘုရားမဟောသည်သာ ဖြစ်ရာ၏။
֍ ၁၂၇
။ မာလုကျပုတ္တ လောကသည် မြဲ၏ဟု အယူရှိလတ်သော် မြတ်သော အကျင့်ကို ကျင့်ခြင်း သည်ဖြစ်နိုင်ရာသလောဟူမူ- ဤသို့အယူရှိသော် မဖြစ်နိုင်။ မာလုကျပုတ္တ လောကသည် မမြဲဟု အယူရှိလတ်သော် မြတ်သောအကျင့်ကို ကျင့်ခြင်းသည် ဖြစ်နိုင်ရာသလောဟူမူ- ဤသို့အယူရှိသော် မဖြစ်နိုင်။ မာလုကျပုတ္တ လောကသည် မြဲ၏ဟု အယူရှိလတ်သော်လည်းကောင်း၊ လောကသည် မမြဲဟု အယူရှိလတ်သော်လည်းကောင်း ပဋိသန္ဓေနေရခြင်းသည် ရှိသည်သာတည်း၊ အိုရခြင်းသည် ရှိသည်သာတည်း၊ သေရခြင်းသည် ရှိသည်သာတည်း၊ ပူဆွေးခြင်း ငိုကြွေးခြင်း ကိုယ်ဆင်းရဲခြင်း စိတ်ဆင်းရဲခြင်း ပြင်းစွာပင်ပန်းခြင်းတို့သည် ရှိကုန်သည်သာတည်း၊ ယင်းတရားတို့ကို မျက်မှောက်သော ကိုယ်၏ အဖြစ်၌ပင် ဖျက်ဆီးရမည်ဟု ငါပညတ်၏။ မာလုကျပုတ္တ လောကသည် အဆုံးရှိ၏ဟု အယူရှိလတ်သော် မြတ်သောအကျင့်ကို ကျင့်ခြင်းသည် ဖြစ်နိုင်ရာသလောဟူမူ- ဤသို့ အယူရှိသော် မဖြစ်နိုင်။ --မာလုကျပုတ္တ လောကသည် အဆုံးမရှိဟု အယူရှိလတ်သော် မြတ်သောအကျင့်ကို ကျင့်ခြင်းသည်ဖြစ်နိုင်ရာသလောဟူမူ- ဤသို့ အယူရှိလတ်သော် မဖြစ်နိုင်။ မာလုကျပုတ္တ လောကသည် အဆုံးရှိ၏ဟုအယူရှိလတ်သော်လည်းကောင်း၊ လောကသည် အဆုံးမရှိဟု အယူရှိလတ်သော်လည်းကောင်းပဋိသန္ဓေတည် နေရခြင်းသည် ရှိသည်သာ တည်း၊ အိုရခြင်းသည် ရှိသည်သာတည်း၊ သေရခြင်းသည်ရှိသည်သာတည်း၊ ပူဆွေးခြင်း ငိုကြွေးခြင်း ကိုယ်ဆင်းရဲခြင်း စိတ်ဆင်းရဲခြင်း ပြင်းစွာပင်ပန်းခြင်းတို့သည်ရှိကုန်သည်သာတည်း၊ ယင်းတရားတို့ကို မျက်မှောက်သော ကိုယ်၏ အဖြစ်၌ပင် ဖျက်ဆီးရမည်ဟုငါပညတ်၏။
မာလုကျပုတ္တ ထိုအသက်သည်ပင် ထိုကိုယ်တည်းဟု အယူရှိလတ်သော် မြတ်သောအကျင့်ကိုကျင့်ခြင်းသည် ဖြစ်နိုင်ရာသလောဟူမူ- ဤသို့ အယူရှိသော် မဖြစ်နိုင်။ မာလုကျပုတ္တ အသက်သည်တခြားကိုယ်သည် တခြားတည်းဟု အယူရှိလတ်သော် မြတ်သော အကျင့်ကို ကျင့်ခြင်းသည် ဖြစ်နိုင်ရာသလောဟူမူ- ဤသို့ အယူရှိသော် မဖြစ်နိုင်။ မာလုကျပုတ္တ ထိုအသက်သည်ပင် ထိုကိုယ်တည်းဟုအယူရှိလတ်သော်လည်းကောင်း၊ အသက်သည်တစ်ခြား ကိုယ်သည်တစ်ခြားတည်းဟု အယူရှိလတ်သော်လည်းကောင်း ပဋိသန္ဓေတည်နေရခြင်းသည် ရှိသည်သာလျှင်တည်း။ပ။ ဖျက်ဆီးရမည်ဟု ငါပညတ်၏။ မာလုကျပုတ္တ သတ္တဝါသည် သေသည်မှနောက်၌ ဖြစ်၏ဟု အယူရှိလတ်သော် မြတ်သောအကျင့်ကို ကျင့်ခြင်းသည် ဖြစ်နိုင်ရာသလောဟူမူ- ဤသို့ အယူရှိသော် မဖြစ်နိုင်။ မာလုကျပုတ္တ သတ္တဝါသည်သေသည်မှနောက်၌ မဖြစ်ဟု အယူရှိလတ်သော် မြတ်သောအကျင့်ကို ကျင့်ခြင်းသည် ဖြစ်နိုင်ရာသလောဟူမူ- ဤသို့ အယူရှိသော် မဖြစ်နိုင်။ မာလုကျပုတ္တ သတ္တဝါသည် သေသည်မှ နောက်၌ ဖြစ်ရာ၏ဟုအယူရှိလတ်သော်လည်းကောင်း၊ သတ္တဝါသည် သေသည်မှနောက်၌ မဖြစ်ဟု အယူရှိလတ်သော်လည်းကောင်း ပဋိသန္ဓေတည်နေရခြင်းသည် ရှိသည်သာတည်း။ပ။ ယင်းတရားတို့ကို မျက်မှောက်သော ကိုယ်၏အဖြစ်၌ပင် ဖျက်ဆီးရမည်ဟု ငါ ပညတ်၏။
မာလုကျပုတ္တ သတ္တဝါသည် သေသည်မှနောက်၌ ဖြစ်လည်းဖြစ်၏ ဖြစ်လည်းမဖြစ်ဟု အယူရှိလတ် သော်မြတ်သောအကျင့်ကို ကျင့်သုံးခြင်းသည် ဖြစ်နိုင်ရာသလောဟူမူ- ဤသို့ အယူရှိသော် မဖြစ်နိုင်။ မာလုကျပုတ္တ သတ္တဝါသည် သေသည်မှနောက်၌ ဖြစ်သည်လည်းမဟုတ် မဖြစ်သည်လည်းမဟုတ်ဟု အယူရှိလတ်သော် မြတ်သောအကျင့်ကို ကျင့်သုံးခြင်းသည် ဖြစ်နိုင်ရာသလောဟူမူ- ဤသို့ အယူရှိသော်မဖြစ်နိုင်။ မာလုကျပုတ္တ သတ္တဝါသည် သေသည်မှနောက်၌ ဖြစ်လည်းဖြစ်၏၊ ဖြစ်လည်းမဖြစ်ဟု အယူရှိလတ်သော်လည်းကောင်း သတ္တဝါသည် သေသည်မှနောက်၌ ဖြစ်သည်လည်းမဟုတ်၊ မဖြစ်သည်လည်း့မဟုတ်ဟု အယူရှိလတ်သော် မြတ်သောအကျင့်ကို ကျင့်သုံးခြင်းသည် ဖြစ်နိုင်ရာသလောဟူမူ- ဤသို့အယူရှိသော် မဖြစ်နိုင်။ မာလုကျပုတ္တ သတ္တဝါသည် သေသည်မှနောက်၌ ဖြစ်လည်းဖြစ်၏၊ ဖြစ်လည်းမဖြစ်ဟု အယူရှိလတ်သော်လည်းကောင်း၊ သတ္တဝါသည် သေသည်မှနောက်၌ ဖြစ်သည်လည်းမဟုတ်၊ မဖြစ်သည်လည်းမဟုတ်ဟု အယူရှိလတ်သော်လည်းကောင်း ပဋိသန္ဓေ တည်နေရခြင်းသည် ရှိသည်သာတည်း။ပ။ ယင်းတရားကို မျက်မှောက်သောကိုယ်၏ အဖြစ်၌ပင် ဖျက်ဆီးရမည်ဟု ငါ ပညတ်၏။
֍ ၁၂၈
။ မာလုကျပုတ္တ ထို့ကြောင့် ဤသာသနာတော်၌ သင်သည် ငါ မဟောကြားသည်ကိုလည်းမဟောကြားသည့်အတိုင်း မှတ်သားလော့၊ ငါ ဟောကြားသည်ကိုလည်း ဟောကြားသည့်အတိုင်းမှတ်သား လော့၊ မာလုကျပုတ္တ ငါမဟောကြားသည်မှာ အဘယ်နည်း- မာလုကျပုတ္တ လောကသည်မြဲ၏ဟု ငါမဟောကြား၊ လောကသည် မမြဲဟု ငါမဟောကြား၊ လောကသည် အဆုံးရှိ၏ဟုငါမဟောကြား၊ လောကသည် အဆုံးမရှိဟု ငါမဟောကြား၊ ထိုအသက်သည်ပင် ထိုကိုယ်တည်းဟုငါမဟောကြား၊ အသက် သည်တခြား ကိုယ်သည်တခြားဟု ငါ မဟောကြား၊ သတ္တဝါသည်သေသည်မှနောက်၌ ဖြစ်၏ဟု ငါ မဟောကြား၊ သတ္တဝါသည် သေသည်မှနောက်၌ မဖြစ်ဟုငါမဟောကြား၊ သတ္တဝါသည် သေသည်မှ နောက်၌ ဖြစ်လည်း ဖြစ်၏၊ ဖြစ်လည်း မဖြစ်ဟုငါမဟောကြား၊ သတ္တဝါသည် --သေသည်မှနောက်၌ ဖြစ်သည်လည်း မဟုတ်၊ မဖြစ်သည်လည်း မဟုတ်ဟုငါမဟောကြား။ မာလုကျပုတ္တ ထိုအကြောင်းကို အဘယ်ကြောင့် ငါမဟောကြားသနည်း၊ မာလုကျပုတ္တထိုအကြောင်းသည် အကျိုးစီးပွါးနှင့် မစပ်၊ မြတ်သောသာသနာတော်၏ အစအနမျှလည်း မဖြစ်၊ ဝဋ်ဆင်းရဲကို ငြီးငွေ့ခြင်းငှါ မဖြစ်နိုင်၊ ရာဂကင်းခြင်းငှါ မဖြစ်နိုင်၊ ရာဂချုပ်ခြင်းငှါ မဖြစ်နိုင်၊ ကိလေသာမီးငြိမ်းအေးခြင်းငှါ မဖြစ်နိုင်၊ ထူးသောဉာဏ်ဖြင့် သိခြင်းငှါ မဖြစ်နိုင်၊ သစ္စာလေးပါးကို သိခြင်းငှါ မဖြစ်နိုင်၊ ချုပ်ငြိမ်းခြင်းငှါ မဖြစ်နိုင်၊ ထို့ကြောင့် ထိုအကြောင်း အရာကို ငါဘုရားမဟောကြား။
မာလုကျပုတ္တ အဘယ်ကို ငါဘုရားဟောကြားသနည်း- မာလုကျပုတ္တ ဤကား ဆင်းရဲတည်းဟုငါဘုရား ဟောကြား၏၊ ဤကား ဆင်းရဲဖြစ်ကြောင်းတည်းဟု ငါဘုရားဟောကြား၏။ ဤကား ဆင်းရဲချုပ်ရာတည်းဟု ငါဘုရားဟောကြား၏။ ဤကား ဆင်းရဲချုပ်ရာသို့ ရောက်ကြောင်းအကျင့်တည်းဟုငါဘုရားဟောကြား၏။ မာလုကျပုတ္တ ထိုတရားကို အဘယ်ကြောင့် ငါဟောကြားသနည်း- မာလုကျပုတ္တထိုတရားသည် အကျိုးစီးပွားနှင့် စပ်၏၊ ထိုတရားသည် မြတ်သောအကျင့်ဖြစ်သော သာသနာတော်၏အစအနဖြစ်၏၊ ဝဋ်ဆင်းရဲ၌ ငြီးငွေ့ခြင်းငှါ ရာဂကင်းခြင်းငှါ ရာဂချုပ်ခြင်းငှါ ကိလေသာမီးအေးငြိမ်းခြင်းငှါ ထူးသောဉာဏ်ဖြင့် သိခြင်းငှါ သစ္စာလေးပါးကို သိခြင်းငှါ ချုပ်ငြိမ်းခြင်းငှါ ဖြစ်၏၊ ထို့ကြောင့် ထိုတရားကို ငါဟောကြား၏။ မာလုကျပုတ္တ ထို့ကြောင့်သာလျှင် သင်တို့သည်ဤငါမဟောကြားသည်ကို မဟောကြား သည့်အတိုင်း မှတ်ကြကုန်လော့၊ ငါဟောကြားသည်ကိုလည်းဟောကြားသည့်အတိုင်း မှတ်သားကြကုန် လော့ဟု မြတ်စွာဘုရားသည် ဤတရားတော်ကိုမိန့်ကြားတော်မူ၏။ အသျှင်မာလုကျပုတ္တသည် မြတ်စွာ ဘုရား၏ တရားတော်ကိုနှစ်ခြိုက်ဝမ်းမြောက်လေ၏။
သုံးခုမြောက် စူဠမာလုကျသုတ် ပြီး၏။
--၄-မဟာမာလုကျသုတ်
֍ ၁၂၉
။ အကျွန်ုပ်သည် ဤသို့ ကြားနာခဲ့ရပါသည်-အခါတစ်ပါး၌ မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထိပြည် အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အရံဖြစ်သော ဇေတဝန်ကျောင်း၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူ၏။ ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားသည် ရဟန်းတို့ကို ရဟန်းတို့ဟု ခေါ်တော်မူ၏။ ရဟန်းတို့က အသျှင်ဘုရားဟု ပြန်ကြားလျှောက်ထားကြကုန်၏။ မြတ်စွာဘုရားသည် “ရဟန်းတို့သင်တို့သည် ငါဟောကြားထားသော အောက်တန်း၌ ဖြစ်စေတတ်သည့် သံယောဇဉ်ငါးပါးတို့ကို မှတ်မိကြကုန်၏လော”ဟု မိန့်တော်မူ၏။
ဤသို့ မိန့်တော်မူသော် အသျှင်မာလုကျပုတ္တသည် “အသျှင်ဘုရား တပည့်တော်သည် မြတ်စွာ ဘုရားဟောကြားထားသော အောက်တန်း၌ ဖြစ်စေတတ်သည့် သံယောဇဉ်ငါးပါးတို့ကို မှတ်သားမိပါ၏”ဟု မြတ်စွာဘုရားအား လျှောက်ထား၏။ မာလုကျပုတ္တ သင်သည် အဘယ်သို့သော အခြင်းအရာအား ဖြင့်ငါဟောကြားထားသော အောက်တန်း၌ ဖြစ်စေတတ်သည့် သံယောဇဉ်ငါးပါးတို့ကို မှတ်သားမိ သနည်းဟု (မေးတော်မူ၏)။ အသျှင်ဘုရား အကျွန်ုပ်သည် သက္ကာယဒိဋ္ဌိ ‘မိမိကိုယ်ကောင်၌ ငါဟု စွဲယူမှု’ ကိုအောက်တန်း၌ ဖြစ်စေတတ်သည့် သံယောဇဉ်ဟု မြတ်စွာဘုရား ဟောထားသည်ကို မှတ်သား မိပါ၏။ အသျှင်ဘုရား အကျွန်ုပ်သည် ဝိစိကိစ္ဆာ ‘ယုံမှားမှု'ကို အောက်တန်း၌ ဖြစ်စေတတ်သည့် သံယောဇဉ်ဟုမြတ်စွာဘုရား ဟောထားသည်ကို မှတ်သားမိပါ၏၊ အသျှင်ဘုရား အကျွန်ုပ်သည် သီလဗ္ဗတပရာမာသ'အလေ့အကျင့်တို့၌ အမှားသုံးသပ်မှု'ကို အောက်တန်း၌ ဖြစ်စေတတ်သည့် သံယောဇဉ်ဟု မြတ်စွာဘုရားဟောထားသည်ကို မှတ်သားမိပါ၏၊ အသျှင်ဘုရား အကျွန်ုပ်သည် ကာမစ္ဆန္ဒ ‘ကာမဂုဏ်တို့၌လိုလားမှု’ ကို အောက်တန်း၌ ဖြစ်စေတတ်သည့် သံယောဇဉ်ဟု မြတ်စွာဘုရား ဟော ထားသည်ကိုမှတ်သားမိပါ၏၊ အသျှင်ဘုရား အကျွန်ုပ်သည် ဗျာပါဒ ‘ဖျက်ဆီးလိုမှု'ကို အောက်တန်း၌ဖြစ်စေတတ်သည့် သံယောဇဉ်ဟု မြတ်စွာဘုရား ဟောထားသည်ကို မှတ်သားမိပါ၏၊ အသျှင်ဘုရားအကျွန်ုပ်သည် ဤသို့လျှင် မြတ်စွာဘုရား ဟောကြားထားသော အောက်တန်း၌ ဖြစ်စေတတ်သည့်သံယောဇဉ်ငါးပါးတို့ကို မှတ်သားမိပါ၏ဟု (လျှောက်၏)။
မာလုကျပုတ္တ သင်သည် အဘယ်မည်သောသူအား ဤသို့ အောက်တန်း၌ ဖြစ်စေတတ်သည့်သံယောဇဉ်ငါးပါးတို့ကို ငါဟောကြားထားသည်ကို မှတ်သားမိသနည်း။ မာလုကျပုတ္တ အယူတစ်ပါးရှိကြသော ပရိဗိုဇ်တို့သည် သူငယ်လျှင် ဥပမာရှိသော ဤဆိုမည့် စွပ်စွဲခြင်းဖြင့် စွပ်စွဲကြကုန်မည် မဟုတ်လော။ မာလုကျပုတ္တ ပက်လက်အိပ်အရွယ် လူမမယ်ဖြစ်သော ကလေးသူငယ်အား ငါ့ကိုယ်ကောင်ဟူ၍မျှလည်း မဖြစ်သေး၊ ထိုသူငယ်အား ငါ့ကိုယ်ကောင်၌ ငါဟု စွဲယူမှုသည်ကား အဘယ်မှာဖြစ်နိုင်အံ့နည်း၊ (သို့ရာတွင်) ထိုသူငယ်အား ငါ့ကိုယ်ကောင်၌ ငါဟု စွဲယူမှု အကိန်းဓာတ်ကား ကိန်းနေသည်သာတည်း။ မာလုကျပုတ္တ ပက်လက်အိပ်အရွယ် လူမမယ်ဖြစ်သော ကလေးသူငယ်အား သဘာဝဓမ္မတို့ ဟူ၍မျှလည်း မဖြစ်သေး၊ ထိုသူငယ်အား သဘာဝဓမ္မတို့၌ ယုံမှားမှု အဘယ်မှာ ဖြစ်နိုင်ပါအံ့နည်း၊ (သို့ရာတွင်) ထိုသူငယ်အား ယုံမှားမှု အကိန်းဓာတ်ကား ကိန်းနေသည်သာတည်း။
မာလုကျပုတ္တ ပက်လက်အိပ်အရွယ် လူမမယ်ဖြစ်သော ကလေးသူငယ်အား အလေ့ဟူ၍မျှလည်း မဖြစ်သေး၊ ထိုသူငယ်အား အလေ့တို့၌ အလေ့အကျင့်ကို အမှားသုံးသပ်မှုသည် အဘယ်မှာ ဖြစ်နိုင်ပါအံ့နည်း၊ (သို့ရာတွင်) ထိုသူငယ်အား အလေ့အကျင့်တို့၌ အမှားသုံးသပ်မှု အကိန်းဓာတ်ကား ကိန်းနေသည်သာတည်း။
--မာလုကျပုတ္တ ပက်လက်အိပ်အရွယ် လူမမယ်ဖြစ်သော ကလေးသူငယ်အား ကာမဂုဏ်တို့ဟူ၍မျှလည်း မဖြစ်သေး၊ ထိုသူငယ်အား ကာမဂုဏ်တို့၌ လိုလားမှု အဘယ်မှာ ဖြစ်နိုင်ပါအံ့နည်း၊ (သို့ရာတွင်) ထိုသူငယ်အား ကာမဂုဏ်တို့၌ လိုလားမှု အကိန်းဓာတ်ကား ကိန်းနေသည်သာတည်း။
မာလုကျပုတ္တ ပက်လက်အိပ်အရွယ် လူမမယ်ဖြစ်သော ကလေးသူငယ်အား သတ္တဝါတို့ဟူ၍မျှလည်း မဖြစ်သေး၊ ထိုသူငယ်အား သတ္တဝါတို့၌ ဖျက်ဆီးလိုမှု အဘယ်မှာ ဖြစ်နိုင်ပါအံ့နည်း၊ (သို့ရာတွင်) ထိုသူငယ်အား သတ္တဝါတို့၌ ဖျက်ဆီးလိုမှု အကိန်းဓာတ်ကား ကိန်းနေသည်သာတည်း။ မာလုကျပုတ္တ အယူတစ်ပါး ရှိကြသော ပရိဗိုဇ်တို့သည် သူငယ်လျှင် ဥပမာရှိသော ဤဆိုခဲ့ပြီးသည့် စွပ်စွဲခြင်းဖြင့် စွပ်စွဲကြကုန်မည် မဟုတ်လောဟု (မေးတော်မူ၏)။
ဤသို့ မိန့်တော်မူသော် အသျှင်အာနန္ဒာသည် “မြတ်စွာဘုရား အောက်တန်း၌ ဖြစ်စေတတ်သည့်သံယောဇဉ်ငါးပါးတို့ကို မြတ်စွာဘုရား ဟောကြားတော်မူဖို့ရန် အခါပါတည်း၊ ကောင်းသောစကားကိုဆိုတော်မူတတ်သော မြတ်စွာဘုရား အောက်တန်း၌ ဖြစ်စေတတ်သည့် သံယောဇဉ်ငါးပါးတို့ကို မြတ်စွာဘုရား ဟောကြားတော်မူဖို့ရန် အခါပါတည်း၊ မြတ်စွာဘုရားအထံမှ ကြားနာကြရ၍ ရဟန်းတော်တို့သည် မှတ်သားကြရပါကုန်လတ္တံ့”ဟု မြတ်စွာဘုရားအား လျှောက်ထား၏။ အာနန္ဒာ ထိုသို့ဖြစ်မူ နာလော့၊ ကောင်းစွာ နှလုံးသွင်းလော့၊ ဟောကြားပေအံ့ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။ အသျှင်ဘုရား ကောင်းပါပြီဟုအသျှင် အာနန္ဒာသည် မြတ်စွာဘုရားအား ပြန်၍ လျှောက်ကြား၏။ မြတ်စွာဘုရားသည် ဤသို့မိန့်တော်မူ၏-
֍ ၁၃၀
။ အာနန္ဒာ အရိယာပုဂ္ဂိုလ်တို့ကို ပညာမျက်စိဖြင့် မမြင်သော, အရိယာပုဂ္ဂိုလ်တို့၏ တရား၌ မလိမ္မာသော, အရိယာပုဂ္ဂိုလ်တို့၏ တရား၌ မဆုံးမအပ်သေးသော၊ သူတော်ကောင်းတို့ကို မဖူးမြင်သော, သူတော် ကောင်းတို့၏ တရား၌ မလိမ္မာသော, သူတော်ကောင်းတို့၏ တရား၌ မဆုံးမအပ်သေးသော, အကြားအမြင် မရှိသော ပုထုဇဉ် ပုဂ္ဂိုလ်သည် မိမိကိုယ်ကောင်၌ ငါဟု စွဲယူမှုမြှေးယှက်နေသော မိမိကိုယ်ကောင်၌ ငါဟု စွဲယူမှု ဖြစ်၍နေသော စိတ်ဖြင့် နေထိုင်၏၊ ဖြစ်ပေါ်လာသော သက္ကာယဒိဋ္ဌိ ‘မိမိကိုယ်ကောင်၌ ငါဟု စွဲယူမှု'၏ ထွက်မြောက်ရာကိုလည်း ဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ မသိ။ ထိုပုဂ္ဂိုလ်၏ အားစွမ်းရှိနေသော မပယ်ဖျက်ရသေးသော ထိုမိမိကိုယ်ကောင်၌ ငါဟုစွဲယူမှုသည် အောက်တန်း၌ ဖြစ်စေတတ်သည့်သံယောဇဉ်မည်၏။ယုံမှားမှု မြှေးယှက်နေသော ယုံမှားမှု ဖြစ်၍နေသော စိတ်ဖြင့် နေထိုင်၏၊ ဖြစ်ပေါ်လာသော ဝိစိကိစ္ဆာ'ယုံမှားမှု’ ၏ ထွက်မြောက်ရာကိုလည်းဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ မသိ။ ထိုပုဂ္ဂိုလ်၏ အားစွမ်းရှိနေသောမပယ်ဖျက်ရသေးသော ထိုယုံမှားမှုသည် အောက်တန်း၌ ဖြစ်စေတတ်သည့် သံယောဇဉ်မည်၏။
အလေ့အကျင့်၌ အမှားသုံးသပ်ခြင်းမြှေးယှက်နေသော အလေ့အကျင့်၌ အမှားသုံးသပ်ခြင်းဖြစ်၍ နေသောစိတ်ဖြင့် နေထိုင်၏၊ ဖြစ်ပေါ်လာသော သီလဗ္ဗတပရာမာသ ‘အလေ့အကျင့် အမှားသုံးသပ်မှု’ ၏ထွက်မြောက်ရာကိုလည်းဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ မသိ။ ထိုပုဂ္ဂိုလ်၏ အားစွမ်းရှိနေသော မပယ်ဖျက်ရသေးသောထိုအလေ့အကျင့်၌ အမှားသုံးသပ်မှုသည် အောက်တန်း၌ ဖြစ်စေတတ်သည့် သံယောဇဉ်မည်၏။
ကာမဂုဏ်တပ်မက်မှု မြှေးယှက်နေသော ကာမဂုဏ်တပ်မက်မှုဖြစ်၍နေသော စိတ်ဖြင့် နေထိုင်၏၊ ဖြစ်ပေါ်လာသော ကာမရာဂ ‘ကာမဂုဏ်တပ်မက်မှု'၏ ထွက်မြောက်ရာကိုလည်းဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ မသိ။ ထိုပုဂ္ဂိုလ်၏ အားစွမ်းရှိနေသော မပယ်ဖျက်ရသေးသော ထိုကာမဂုဏ်တပ်မက်မှုသည် အောက်တန်း၌ ဖြစ်စေတတ်သည့် သံယောဇဉ်မည်၏။
ဖျက်ဆီးလိုမှုမြှေးယှက်နေသော ဖျက်ဆီးလိုမှုဖြစ်၍နေသော စိတ်ဖြင့် နေထိုင်၏၊ ဖြစ်ပေါ်လာသောဗျာပါဒ ‘ဖျက်ဆီးလိုမှု'၏ ထွက်မြောက်ရာကိုလည်းဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ မသိ။ ထိုပုဂ္ဂိုလ်၏ အားစွမ်းရှိနေသော မပယ်ဖျက်ရသေးသော ထိုဖျက်ဆီးလိုမှုသည် အောက်တန်း၌ ဖြစ်စေတတ်သည့် သံယောဇဉ် မည်၏။
--֍ ၁၃၁
။ အာနန္ဒာ အရိယာပုဂ္ဂိုလ်တို့ကို ပညာမျက်စိဖြင့် မြင်သော, အရိယာပုဂ္ဂိုလ်တို့၏ တရား၌လိမ္မာသော, အရိယာပုဂ္ဂိုလ်တို့၏ တရား၌ ဆုံးမအပ်ပြီသော၊ သူတော်ကောင်းတို့ကို မြင်သော, သူတော်ကောင်းတရား၌ လိမ္မာသော, သူတော်ကောင်းတို့၏ တရား၌ ဆုံးမအပ်ပြီးသော, အကြားအမြင်ရှိသော အရိယာ၏ တပည့်သည် မိမိကိုယ်ကောင်၌ ငါဟု စွဲယူမှု မမြှေးယှက်သော မိမိကိုယ်ကောင်၌ ငါဟုစွဲယူမှုမဖြစ်သော စိတ်ဖြင့် နေထိုင်၏၊ ဖြစ်ပေါ်လာသော သက္ကာယဒိဋ္ဌိ ‘မိမိကိုယ်ကောင်၌ ငါဟု စွဲယူမှု'၏ထွက်မြောက်ရာကိုလည်းဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ သိ၏။ ထိုသူအား ထိုသက္ကာယဒိဋ္ဌိ ‘မိမိကိုယ်ကောင်၌ ငါဟုစွဲယူမှု’ သည် အနုသယနှင့်တကွ ပျောက်ကင်း၏။ယုံမှားမှု မမြှေးယှက်သော ယုံမှားမှုမဖြစ်သော စိတ်ဖြင့် နေထိုင်၏၊ ဖြစ်ပေါ်လာသောဝိစိကိစ္ဆာ့'ယုံမှားမှု'၏ ထွက်မြောက်ရာကိုလည်းဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ သိ၏။ ထိုသူအား ထိုဝိစိကိစ္ဆာ ‘ယုံမှားမှု’ သည်အနုသယနှင့်တကွ ပျောက်ကင်း၏။
အလေ့အကျင့်၌ အမှားသုံးသပ်မှု မမြှေးယှက်သော အလေ့အကျင့်၌ အမှားသုံးသပ်မှုမဖြစ်သော စိတ်ဖြင့်နေထိုင်၏၊ ဖြစ်ပေါ်လာသော သီလဗ္ဗတပရာမာသ ‘အလေ့အကျင့်၌ အမှားသုံးသပ်မှု’ ၏ထွက်မြောက်ရာကိုလည်းဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ သိ၏။ ထိုသူအား ထိုသီလဗ္ဗတပရာမာသ ‘အလေ့အကျင့်၌အမှားသုံးသပ်မှု’ သည် အနုသယနှင့် တကွ ပျောက်ကင်း၏။
ကာမဂုဏ်တပ်မက်မှု မမြှေးယှက်သော ကာမဂုဏ်တပ်မက်မှုမဖြစ်သော စိတ်ဖြင့် နေထိုင်၏၊ ဖြစ်ပေါ်လာသော ကာမရာဂ'ကာမဂုဏ်တပ်မက်မှု’ ၏ ထွက်မြောက်ရာကိုလည်းဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ သိ၏။ ထိုသူအား ထိုကာမရာဂ ‘ကာမဂုဏ်တပ်မက်မှု'သည် အနုသယနှင့်တကွ ပျောက်ကင်း၏။
ဖျက်ဆီးလိုမှု မမြှေးယှက်သော ဖျက်ဆီးလိုမှုမဖြစ်သော စိတ်ဖြင့် နေထိုင်၏၊ ဖြစ်ပေါ်လာသော ဗျာပါဒ'ဖျက်ဆီးလိုမှု’ ၏ ထွက်မြောက်ရာကိုလည်းဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ သိ၏။ ထိုသူအား ထိုဗျာပါဒ ‘ဖျက်ဆီးလိုမှု'သည် အနုသယနှင့်တကွ ပျောက်ကင်း၏။
֍ ၁၃၂
။ အာနန္ဒာ အောက်တန်း၌ ဖြစ်စေတတ်သည့် သံယောဇဉ် ငါးပါးတို့ကို ပယ်ဖျောက်ရန်ဖြစ်သောလမ်းကြောင်းအကျင့်ကို မစွဲယူ မကျင့်ကြံမူ၍ အောက်တန်း၌ ဖြစ်စေတတ်သည့် သံယောဇဉ် ငါးပါးတို့ကို သိနိုင် မြင်နိုင် ပယ်သတ်နိုင်ရာသော အကြောင်းသည် မရှိသည်သာတည်း။အာနန္ဒာ ဥပမာသော်ကား တည်တံ့နေသော အနှစ်ရှိသော သစ်ပင်ကြီး၏ အခွံနှင့်အကာကို မဖြတ်ဘဲ အနှစ်ကို ဖြတ်နိုင်ရာသော အကြောင်းသည် မရှိနိုင်သကဲ့သို့ ဤအတူသာလျှင် အောက်တန်း၌ဖြစ်စေတတ်သည့် သံယောဇဉ် ငါးပါးတို့ကို ပယ်သတ်ရန်ဖြစ်သော လမ်းကြောင်းအကျင့်ကို မစွဲယူ မကျင့်ကြံမူ၍ အောက်တန်း၌ ဖြစ်စေတတ်သည့် သံယောဇဉ် ငါးပါးတို့ကို သိနိုင် မြင်နိုင် ပယ်သတ်နိုင်ရာသော အကြောင်းသည် မရှိသည်သာတည်း။
အာနန္ဒာ အောက်တန်း၌ ဖြစ်စေတတ်သည့် သံယောဇဉ် ငါးပါးတို့ကို ပယ်စွန့်ရန်ဖြစ်သောလမ်းကြောင်း အကျင့်ကို စွဲယူကျင့်ကြံ၍ အောက်တန်း၌ ဖြစ်စေတတ်သည့် သံယောဇဉ် ငါးပါးတို့ကိုသိနိုင် မြင်နိုင် ပယ်နိုင်ရာသော အကြောင်းသည် ရှိသည်သာတည်း။
အာနန္ဒာ ဥပမာသော်ကား တည်တံ့နေသော အနှစ်ရှိသော သစ်ပင်ကြီး၏ အခွံနှင့် အကာကိုဖြတ်ပြီးမှသာလျှင် အနှစ်ကို ဖြတ်နိုင်ရာသော အကြောင်းသည် ရှိနိုင်ရာသကဲ့သို့ ဤအတူသာလျှင်အောက် တန်း၌ဖြစ်စေတတ်သည့် သံယောဇဉ် ငါးပါးတို့ကို ပယ်စွန့်ရန်ဖြစ်သော လမ်းကြောင်းအကျင့်ကိုစွဲယူ ကျင့်ကြံပြီးမှသာလျှင် အောက်တန်း၌ ဖြစ်စေတတ်သည့် သံယောဇဉ် ငါးပါးတို့ကို သိနိုင် မြင်နိုင်ပယ်နိုင်ရာသော အကြောင်းသည် ရှိသည်သာတည်း။
--အာနန္ဒာ ဥပမာတစ်နည်းသော်ကား ဂင်္ဂါမြစ်သည် ရေပြည့်၏၊ ကမ်းနှင့်ညီမျှ၏၊ ကျီးငုံ့သောက် နိုင်၏၊ ထိုအခါ အားနည်းသော ယောကျ်ားတစ်ယောက်သည် “ငါသည် ဤဂင်္ဂါမြစ်၏ ရေအလျဉ်ကို လက်ရုံးဖြင့်ဖြတ်၍ ဖီလာကန့်လန့်ပင် ကမ်းတစ်ဖက်သို့ ချမ်းသာစွာ ကူးအံ့”ဟု ဆို၍ လာရာ၏၊ ထိုယောကျ်ားသည် ဂင်္ဂါမြစ်၏ ရေအလျဉ်ကို လက်ရုံးဖြင့် ဖြတ်၍ ဖီလာကန့်လန့် ကမ်းတစ်ဖက်သို့ချမ်းသာစွာ ကူးခြင်းငှါ မစွမ်းနိုင်ရာသကဲ့သို့ ဤအတူသာလျှင် မည်သည့်ပုဂ္ဂိုလ်တို့အား မဆို မိမိကိုယ်ကောင်ချုပ်ငြိမ်းစိမ့်သောငှါ တရားဟောသည်ရှိသော် စိတ်သည် မသက်ဝင်၊ မကြည်လင်၊ ကောင်းစွာမတည်၊ လွတ်လွတ်မဝင်၊ ဤသူတို့ကို ထိုအားနည်းသော ယောကျ်ားကဲ့သို့ မှတ်ရမည်။
အာနန္ဒာ ဥပမာသော်ကား ဂင်္ဂါမြစ်သည် ရေပြည့်၏၊ ကမ်းနှင့်ညီမျှ၏၊ ကျီးငုံ့သောက်နိုင်၏၊ ထိုအခါအားကောင်းသော ယောကျ်ားတစ်ယောက်သည် “ငါသည် ဤဂင်္ဂါမြစ်၏ ရေအလျဉ်ကို လက်ရုံးဖြင့် ဖြတ်၍ဖီလာကန့်လန့်ပင် ကမ်းတစ်ဖက်သို့ ချမ်းသာစွာ ကူးအံ့”ဟု ဆို၍ လာရာ၏။ ထိုယောကျ်ား သည့်ဂင်္ဂါမြစ်၏ ရေအလျဉ်ကို လက်ရုံးဖြင့် ဖြတ်၍ ဖီလာကန့်လန့် ကမ်းတစ်ဖက်သို့ ချမ်းသာစွာ ကူးခြင်းငှါစွမ်းနိုင်ရာသကဲ့သို့ ဤအတူသာလျှင် မည်သည့်ပုဂ္ဂိုလ်တို့အားမဆို မိမိကိုယ်ကောင် ချုပ်ငြိမ်း စိမ့်သောငှါတရားဟောသည်ရှိသော် စိတ်သည် သက်ဝင်၏၊ ကြည်လင်၏၊ ကောင်းစွာတည်၏၊ လွတ်လွတ် ဝင်၏၊ ဤသူတို့ကို ထိုအားရှိသော ယောကျ်ားကဲ့သို့ မှတ်ရမည်။
֍ ၁၃၃
။ အာနန္ဒာ အောက်တန်း၌ ဖြစ်စေတတ်သည့် သံယောဇဉ် ငါးပါးတို့ကို ပယ်စွန့်ရန်လမ်းကြောင်းကား အဘယ်နည်း၊ အကျင့်ကား အဘယ်နည်း၊ အာနန္ဒာ ဤသာသနာတော်၌ ရဟန်းသည်ကာမဂုဏ် ကင်းဆိတ်ခြင်းဖြင့် အကုသိုလ်တရားတို့ကို ပယ်ခြင်းကြောင့် အချင်းခပ်သိမ်း ကိုယ်လေးတွဲခြင်းတို့၏ ငြိမ်းခြင်းကြောင့် ကာမဂုဏ်တို့မှ ကင်းဆိတ်၍သာလျှင် အကုသိုလ်တရားတို့မှကင်းဆိတ်၍သာလျှင် ဝိတက်နှင့်လည်း တကွ, ဝိစာရနှင့်လည်း တကွဖြစ်သော၊ (နီဝရဏ) ကင်းဆိတ်ခြင်းကြောင့်ဖြစ်သော၊ ပီတိ သုခရှိသော ပဌမဈာန်သို့ ရောက်၍ နေ၏။ထိုရဟန်းသည် ထိုသမာပတ်၌ ပါဝင်သော ရုပ် ဝေဒနာ သညာ သင်္ခါရ ဝိညာဏ်တရားတို့ကိုမမြဲသောအားဖြင့် ဆင်းရဲသောအားဖြင့် ရောဂါအားဖြင့် အိုင်းအမာအားဖြင့် မြားငြောင့်အားဖြင့် မချမ်းသာသောအားဖြင့် အနာအားဖြင့် သူစိမ်းပြင်ပအားဖြင့် ပျက်စီးတတ်သောအားဖြင့် သတ္တမှကင်းသောအားဖြင့် အနှစ်အသားမရှိသော အားဖြင့် ကောင်းစွာ ရှု၏၊ ထိုရဟန်းသည် ထိုခန္ဓာငါးပါးတို့မှ စိတ်ကို ကွာစေ၏၊ ထိုရဟန်းသည် ထိုခန္ဓာငါးပါး တရားတို့မှ စိတ်ကို ကွာစေ၍ “သင်္ခါရအားလုံးတို့၏ငြိမ်းရာ ဥပဓိအားလုံးတို့ကိုစွန့်လွှတ်ရာ တောင့်တမှုကုန်ရာ တပ်မက်မှုကင်းရာ ချုပ်ငြိမ်းရာ နိဗ္ဗာန်သည် ငြိမ်သက်၏ မွန်မြတ်၏”ဟု အမြိုက်ဓာတ်သို့ စိတ်ကို ရှေးရှုဆောင်၏၊ ထိုရဟန်းသည် ထိုဝိပဿနာ၌ တည်လျက် အာသဝေါတရားကုန်ခြင်းသို့ ရောက်၏၊ အာသဝေါကုန်ခြင်းသို့ အကယ်၍ မရောက်သည်ဖြစ်အံ့၊ ထိုဝိပဿနာတရား၌ တပ်မက်မှုဖြင့်, ထိုဝိပဿနာတရား၌ နှစ်သက်ခြင်းဖြင့် အောက်တန်း၌ ဖြစ်စေတတ်သည့် သံယောဇဉ်ငါးပါးတို့၏ ကုန်ခြင်းကြောင့် ဥပပါတ်ပဋိသန္ဓေနေသော ဗြဟ္မာဖြစ်၏၊ ထိုဗြဟ္မာ့ပြည်၌ပင်လျှင် ပရိနိဗ္ဗာန်ပြုရ၏၊ ထိုဗြဟ္မာ့ပြည်မှ ပြန်လည်ခြင်းသဘောမရှိချေ။ အာနန္ဒာအောက်တန်း၌ ဖြစ်စေတတ်သည့်သံယောဇဉ် ငါးပါးတို့ကို ပယ်စွန့်ရန် ဤသည်ကား လမ်းကြောင်းတည်း၊ ဤသည်ကား အကျင့်တည်း။
အာနန္ဒာ ထိုမှတစ်ပါး ဝိတက်ဝိစာရတို့၏ ငြိမ်းခြင်းကြောင့်။ပ။ ဒုတိယဈာန်သို့ ရောက်၍နေ၏။ပ။ တတိယဈာန်သို့။ပ။ စတုတ္ထဈာန်သို့ ရောက်၍နေ၏၊ ထိုရဟန်းသည် ထိုသမာပတ်၌ ပါဝင်သော ရုပ်ဝေဒနာ သညာ သင်္ခါရ ဝိညာဏ်တရားတို့ကို။ပ။ ထိုဗြဟ္မာ့ပြည်မှ ပြန်လည်ခြင်းသဘောမရှိတော့ချေ။ အာနန္ဒာ အောက်တန်း၌ ဖြစ်စေတတ်သည့် သံယောဇဉ်ငါးပါးတို့ကို ပယ်စွန့်ရန် ဤသည်ကား လမ်းကြောင်းတည်း၊ ဤသည်ကား အကျင့်တည်း။
--အာနန္ဒာ ထိုမှတစ်ပါး ရဟန်းသည် ခပ်သိမ်းသော အခြင်းအရာအားဖြင့် ရူပသညာတို့ကို လွန်မြောက်ခြင်းကြောင့် ပဋိဃသညာတို့၏ ချုပ်ငြိမ်းခြင်းကြောင့် အထူးထူးသော သညာတို့ကိုနှလုံးမသွင်းမူ၍ “ကောင်း ကင်သည် အဆုံးမရှိ”ဟု ပွါးများလျက် အာကာသာနဉ္စာယတနဈာန်သို့ရောက်၍ နေ၏။
ထိုရဟန်းသည် ထိုသမာပတ်၌ ပါဝင်သော ဝေဒနာ သညာ သင်္ခါရ ဝိညာဏ်တရားတို့ကို။ပ။ ထိုဗြဟ္မာ့ပြည်မှ ပြန်လည်ခြင်းသဘော မရှိတော့ချေ။ အာနန္ဒာ အောက်တန်း၌ ဖြစ်စေတတ်သည့်သံယောဇဉ်ငါးပါးတို့ကို ပယ်စွန့်ရန် ဤသည်ကား လမ်းကြောင်းတည်း၊ ဤသည်ကား အကျင့်တည်း။
အာနန္ဒာ ထိုမှတစ်ပါး ရဟန်းသည် အလုံးစုံအားဖြင့် အာကာသနဉ္စာယတနဈာန်ကို လွန်မြောက်၍"ပဌမာ ရုပ္ပဝိညာဏ်သည် အဆုံးမရှိ”ဟု စီးဖြန်းလျက် ဝိညာဏဉ္စာယတနဈာန်သို့ ရောက်၍ နေ၏၊ ထိုရဟန်းသည် ထိုသမာပတ်၌ ပါဝင်သော ဝေဒနာ သညာ သင်္ခါရ ဝိညာဏ်တရားတို့ကို။ပ။ ထိုဗြဟ္မာ့ပြည်မှ ပြန်လည်ခြင်း သဘောမရှိတော့ချေ။ အာနန္ဒာ အောက်တန်း၌ ဖြစ်စေတတ်သည့် သံယောဇဉ်ငါးပါး့တို့ကို ပယ်စွန့်ရန် ဤသည်ကား လမ်းကြောင်းတည်း၊ ဤသည်ကား အကျင့်တည်း။
အာနန္ဒာ ထိုမှတစ်ပါး ရဟန်းသည် ခပ်သိမ်းသော အခြင်းအရာအားဖြင့် ဝိညာဏဉ္စာယတနဈာန်ကိုလွန်မြောက်၍ “တစ်စုံတစ်ခုစိုးစဉ်းမျှ မရှိ”ဟု ပွါးများလျက် အာကိဉ္စညာယတနဈာန်သို့ ရောက်၍နေ၏။ ထိုရဟန်းသည် ထိုသမာပတ်၌ ပါဝင်သော ဝေဒနာ သညာ သင်္ခါရ ဝိညာဏ်တရားတို့ကို။ပ။ ထိုဗြဟ္မာ့ပြည် မှ ပြန်လည်ခြင်းသဘောမရှိတော့ချေ။ အာနန္ဒာ အောက်တန်း၌ ဖြစ်စေတတ်သည့်သံယောဇဉ်ငါးပါးတို့ကို ပယ်စွန့်ရန် ဤသည်ကား လမ်းကြောင်းတည်း၊ ဤသည်ကား အကျင့်တည်းဟု (မိန့်တော်မူ၏)။
အသျှင်ဘုရား အောက်တန်း၌ ဖြစ်စေတတ်သည့် သံယောဇဉ် ငါးပါးတို့ကို ပယ်စွန့်ရန် ဤသည်ပင်လမ်းကြောင်း, ဤသည်ပင် အကျင့်ဖြစ်ပါမူ ဤသာသနာတော်၌ အဘယ့်ကြောင့် အချို့သော ရဟန်းတို့သည် စေတောဝိမုတ္တိဖြစ်ကုန်၍ အချို့သော ရဟန်းတို့သည် ပညာဝိမုတ္တိဖြစ်ပါကုန်သနည်းဟု (လျှောက်၏)။ အာနန္ဒာ ဤအရာ၌ ဣန္ဒြေထူးခြားသည်၏ အဖြစ်ကို စွဲ၍ ဤသို့ ဖြစ်၏ဟူ၍ ငါဟော၏ဟုမြတ်စွာ ဘုရားသည် ဤစကားကို မိန့်တော်မူ၏။ အသျှင်အာနန္ဒာသည် မြတ်စွာဘုရား၏ တရားတော်ကိုနှစ်ခြိုက် ဝမ်းမြောက်လေ၏။
လေးခုမြောက် မဟာမာလုကျသုတ် ပြီး၏။
--၅-ဘဒ္ဒါလိသုတ်
֍ ၁၃၄
။ အကျွန်ုပ်သည် ဤသို့ ကြားနာခဲ့ရပါသည်-အခါတစ်ပါး၌ မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထိပြည် အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အရံဖြစ်သော ဇေတဝန်ကျောင်း၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူ၏။ ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားသည် ရဟန်းတို့ကို “ရဟန်းတို့”ဟုခေါ်တော်မူ၏။ ထိုရဟန်းတို့သည် “အသျှင်ဘုရား”ဟု မြတ်စွာဘုရားအား ပြန်ကြားလျှောက်ထားကြကုန်၏။ မြတ်စွာဘုရားသည် ဤသို့ မိန့်တော်မူ၏- “ရဟန်းတို့ ငါသည်ကား တစ်ထပ်တည်းသောအစာကို စား၏၊ ရဟန်းတို့ ငါသည် တစ်ထပ်တည်းသော အစာကို စားသည်ရှိသော် အနာကင်းသောအဖြစ်ကိုလည်းကောင်း၊ ကြောင့်ကြကင်းသော အဖြစ်ကိုလည်းကောင်း၊ လျင်စွာထနိုင်သော အဖြစ်ကိုလည်းကောင်း၊ အားရှိသည့်အဖြစ်ကိုလည်းကောင်း၊ ချမ်းသာစွာ နေရခြင်းရှိသည်ကိုလည်းကောင်း သိရ၏။ ရဟန်းတို့ လာကြကုန်လော့၊ သင်တို့လည်း တစ်ထပ်တည်းသော အစာကို စားကြကုန်လော့၊ ရဟန်းတို့သင်တို့လည်း တစ်ထပ်တည်းသော အစာကို စားကြကုန်သည်ရှိသော် အနာကင်းသော အဖြစ်ကိုလည်းကောင်း၊ ကြောင့်ကြကင်းသော အဖြစ်ကိုလည်းကောင်း၊ လျင်စွာ ထနိုင်သည့် အဖြစ်ကိုလည်းကောင်း၊ အားရှိသည့်အဖြစ်ကိုလည်းကောင်း၊ ချမ်းသာစွာ နေရခြင်းရှိသည့်အဖြစ်ကိုလည်းကောင်း သိကြကုန်လတ္တံ့”ဟု မိန့်တော်မူ၏။
ဤသို့ မိန့်တော်မူသော် အသျှင်ဘဒ္ဒါလိသည် မြတ်စွာဘုရားအား- “အသျှင်ဘုရား အကျွန်ုပ်သည်ကား တစ်ထပ်တည်းသော အစာကို စားခြင်းငှါ မစွမ်းနိုင်ပါ၊ အသျှင်ဘုရား တစ်ထပ်တည်းသော အစာကိုစားခြင်းကို စားသည်ရှိသော် တပည့်တော်အား တွေးတောယုံမှားမှု ဖြစ်ရာပါ၏၊ နှလုံးမသာမှု ဖြစ်ရာပါ၏”ဟု လျှောက်၏။ ဘဒ္ဒါလိ ထိုသို့ဖြစ်မူ သင်သည် ဖိတ်ထားရာအရပ်တို့၌ တစ်စိတ်တစ်ဝက်ကို စားပြီးလျှင် တစ်စိတ်တစ်ဝက်ကို ဆောင်ယူ၍သော်လည်း စားရာ၏၊ ဘဒ္ဒါလိ ဤသို့ စားသော်လည်း တစ်ထပ်တည်းသော အစာကို စားခြင်းသာဖြစ်၍ မျှတလတ္တံ့ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။ အသျှင်ဘုရား ဤသို့ စားခြင်းငှါလည်း အကျွန်ုပ် မစွမ်းနိုင်ပါ၊ အသျှင်ဘုရား ဤသို့ စားသော်လည်း အကျွန်ုပ်အား တွေးတောယုံမှားမှုဖြစ်ရာပါ၏၊ နှလုံးမသာမှု ဖြစ်ရာပါ၏ဟု (လျှောက်၏)။ ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရား သိက္ခာပုဒ် ပညတ်တော်မူသော် ရဟန်းအပေါင်းသည် သိက္ခာကို ဆောက်တည်နေပါလျက် အသျှင်ဘဒ္ဒါလိသည်ကား အားမထုတ့်နိုင်ခြင်းကို ပြောကြား၏။ ထိုအခါ အသျှင်ဘဒ္ဒါလိသည် ထိုသုံးလပတ်လုံး မြတ်စွာဘုရားနှင့် လုံးဝအတွေ့အမြင်မခံတော့ပေ။ မြတ်စွာဘုရားသာသနာတော်၌ သိက္ခာကို မဖြည့်ကျင့်သူတို့ကဲ့သို့ပင်တည်း။
֍ ၁၃၅
။ ထိုအခါ များစွာသော ရဟန်းတို့သည် “သင်္ကန်းကိစ္စပြီးဆုံးလတ်သော် သုံးလလွန်သော အခါ၌မြတ်စွာဘုရားသည် ဒေသစာရီကြွတော်မူလတ္တံ့”ဟု နှလုံးသွင်းကာ မြတ်စွာဘုရား၏ သင်္ကန်းကိစ္စကိုပြုကြကုန်၏။ထိုအခါ အသျှင်ဘဒ္ဒါလိသည် ရဟန်းတို့ရှိရာအရပ်သို့ ချဉ်းကပ်၍ ထိုရဟန်းတို့နှင့် အတူ ထိုင်နေ၏၊ သင့်လျော်ရာ၌ ထိုင်နေသော အသျှင်ဘဒ္ဒါလိကို ထိုရဟန်းတို့က- “ငါ့သျှင်ဘဒ္ဒါလိ မြတ်စွာဘုရား၏အကျိုးငှါ သင်္ကန်းကိစ္စကို ပြု၍ သင်္ကန်းကိစ္စပြီးဆုံးလတ်သော် သုံးလလွန်သောအခါ၌ မြတ်စွာဘုရားသည်ဒေသစာရီ ကြွတော်မူလတ္တံ့၊ ငါ့သျှင်ဘဒ္ဒါလိ ငါတို့ တိုက်တွန်း၏၊ ထိုအပြစ်ကို ကောင်းစွာနှလုံးသွင်းလော့၊ နောက်မှ သင့်အား အခက်ကြုံခြင်း မဖြစ်စေလင့်”ဟု ပြောဆိုကြကုန်၏။
--အသျှင်ဘဒ္ဒါလိသည် “ငါ့သျှင်တို့ ကောင်းပါပြီ”ဟု ထိုရဟန်းတို့အား ပြန်ကြား၍ မြတ်စွာဘုရားရှိတော်မူရာသို့ ချဉ်းကပ်ပြီးလျှင် မြတ်စွာဘုရားကို ရိုသေစွာရှိခိုးလျက် သင့်လျော်ရာ၌ ထိုင်နေ၏၊ သင့်လျော်ရာ၌ ထိုင်နေပြီးသော် အသျှင်ဘဒ္ဒါလိသည် မြတ်စွာဘုရားအား-"အသျှင်ဘုရား မိုက်သည့်အလျောက် တွေဝေသည့်အလျောက် မလိမ္မာသည့်အလျောက် တပည့်တော်အား အပြစ်သည် လွှမ်းမိုးလျက်ရှိပါ၏၊ မြတ်စွာဘုရား သိက္ခာပုဒ်ပညတ်တော်မူသော် ရဟန်းအပေါင်းသည် သိက္ခာပုဒ်ကို ဆောက်တည်နေပါလျက် တပည့်တော်သည်ကား အားမထုတ်နိုင်ခြင်းကို လျှောက်ထားခဲ့မိပါ၏၊ အသျှင်ဘုရား မြတ်စွာဘုရားသည် ထိုတပည့်တော်၏ အပြစ်ကို နောင်အခါ စောင့်စည်းခြင်းအကျိုးငှါ အပြစ်အားဖြင့် သည်းခံတော်မူပါဘုရား”ဟု လျှောက်၏။
ဘဒ္ဒါလိ သင်သည် မိုက်သည့်အလျောက် တွေဝေသည့်အလျောက် မလိမ္မာသည့်အလျောက် အပြစ် သည်လွှမ်းမိုးခြင်းသို့ ရောက်၏၊ ငါ သိက္ခာပုဒ် ပညတ်သည်ရှိသော် ရဟန်းအပေါင်းသည် သိက္ခာပုဒ်ကိုဆောက်တည် နေပါလျက် သင်သည် အားမထုတ်နိုင်ခြင်းကို ပြောကြားဘိ၏။
ဘဒ္ဒါလိ သင်သည် အကြောင်းကိုမျှလည်း မသိနိုင်လေ၊ မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထိပြည်၌နေတော်မူ၏၊ မြတ်စွာဘုရားသည်လည်း ငါ့ကို “ဘဒ္ဒါလိမည်သော ရဟန်းသည် မြတ်စွာဘုရား အဆုံးအမသိက္ခာပုဒ်၌ ဖြည့်ကျင့်ခြင်း မရှိ”ဟု သိတော်မူနိုင်ရာသော ဤအကြာင်းကိုလည်း မသိနိုင်လေ။
ဘဒ္ဒါလိ သင်သည် အကြောင်းကိုမျှလည်း မသိနိုင်လေ၊ များစွာကုန်သော ရဟန်းတို့သည် သာဝတ္ထိပြည်၌ဝါကပ်ကြကုန်၏၊ ထိုရဟန်းတို့သည်လည်း ငါ့ကို “ဘဒ္ဒါလိမည်သော ရဟန်းသည် မြတ်စွာ ဘုရားအဆုံးအမ သိက္ခာပုဒ်၌ ဖြည့်ကျင့်ခြင်း မရှိ”ဟု သိနိုင်ကုန်ရာသော ဤအကြာင်းကိုလည်း မသိနိုင် လေ။
ဘဒ္ဒါလိ သင်သည် အကြောင်းကိုမျှလည်း မသိနိုင်လေ၊ များစွာကုန်သော ဘိက္ခုနီမတို့သည်သာဝတ္ထိပြည်၌ ဝါကပ်ကြကုန်၏၊ ထိုဘိက္ခုနီမတို့သည်လည်း ငါ့ကို “ဘဒ္ဒါလိမည်သော ရဟန်းသည်မြတ်စွာဘုရား အဆုံးအမသိက္ခာပုဒ်၌ ဖြည့်ကျင့်ခြင်း မရှိ”ဟု သိနိုင်ကုန်ရာသော ဤအကြာင်းကိုလည်းမသိနိုင်လေ။
ဘဒ္ဒါလိ သင်သည် အကြောင်းကိုမျှလည်း မသိနိုင်လေ၊ များစွာကုန်သော ဥပါသကာတို့သည်သာဝတ္ထိပြည်၌ နေကြကုန်၏၊ ထိုဥပါသကာတို့သည်လည်း ငါ့ကို “ဘဒ္ဒါလိမည်သော ရဟန်းသည် မြတ်စွာဘုရား အဆုံးအမသိက္ခာပုဒ်၌ ဖြည့်ကျင့်ခြင်း မရှိ”ဟု သိနိုင်ကုန်ရာသော ဤအကြာင်းကိုလည်း မသိနိုင်လေ။
ဘဒ္ဒါလိ သင်သည် အကြောင်းကိုမျှလည်း မသိနိုင်လေ၊ များစွာကုန်သော ဥပါသိကာမတို့သည်သာဝတ္ထိပြည်၌ နေကြကုန်၏၊ ထိုဥပါသိကာမတို့သည်လည်း ငါ့ကို “ဘဒ္ဒါလိမည်သော ရဟန်းသည်မြတ်စွာဘုရား အဆုံးအမ သိက္ခာပုဒ်၌ ဖြည့်ကျင့်ခြင်း မရှိ”ဟု သိနိုင်ကုန်ရာသော ဤအကြာင်းကိုလည်း့မသိနိုင်လေ။
ဘဒ္ဒါလိ သင်သည် အကြောင်းကိုမျှလည်း မသိနိုင်လေ၊ များစွာကုန်သော အသီးသီးသော အယူဝါဒရှိကြကုန်သော ရဟန်းပုဏ္ဏားတို့သည် သာဝတ္ထိပြည်၌ နေကြကုန်၏၊ ထိုအသီးသီးသော အယူဝါဒရှိကုန်သော ရဟန်းပုဏ္ဏားတို့သည်လည်း ငါ့ကို “ရဟန်းဂေါတမ၏ တပည့်ဖြစ်သော မထေရ်တို့တွင် တစ်ပါးအပါအဝင်ဖြစ်သော ဘဒ္ဒါလိမည်သော ရဟန်းသည် ရဟန်းဂေါတမ၏ အဆုံးအမသိက္ခာပုဒ်၌ ဖြည့်ကျင့်ခြင်းမရှိ”ဟု သိနိုင်ကုန်ရာသော ဤအကြာင်းကိုလည်း မသိနိုင်လေဟု (မိန့်တော်မူ၏)။
အသျှင်ဘုရား မိုက်သည့်အလျောက် တွေဝေသည့်အလျောက် မလိမ္မာသည့်အလျောက် အပြစ်သည်တပည့်တော်ကို လွှမ်းမိုးခဲ့ပါ၏။ မြတ်စွာဘုရား သိက္ခာပုဒ် ပညတ်တော်မူသော် ရဟန်းအပေါင်းသည်သိက္ခာပုဒ်ကို ဆောက်တည်နေပါလျက် တပည့်တော်သည်ကား အားမထုတ်နိုင်ခြင်းကို လျှောက်ထားခဲ့မိပါ၏၊ အသျှင်ဘုရား ထိုအကျွန်ုပ်၏ အပြစ်ကို နောင်အခါ စောင့်စည်းခြင်းအကျိုးငှါ အပြစ်အားဖြင့် သည်းခံတော်မူပါဘုရားဟု (လျှောက်၏)။
--ဘဒ္ဒါလိ ကြံအောက်မေ့လော့၊ သင်သည် မိုက်သည့်အလျောက် တွေဝေသည့်အလျောက် မလိမ္မာသည့်အလျောက် အပြစ်သည် လွှမ်းမိုးခြင်းသို့ ရောက်ခဲ့၏၊ ငါသိက္ခာပုဒ်ပညတ်သော် ရဟန်းအပေါင်းသည်သိက္ခာပုဒ်ကို ဆောက်တည်နေပါလျက် သင်သည် အားမထုတ်နိုင်ခြင်းကို လျှောက်ထားဘိ၏။
֍ ၁၃၆
။ ဘဒ္ဒါလိ ထိုငါဆိုမည့်စကားကို သင်အဘယ်သို့ မှတ်ထင်သနည်း၊ ဤသာသနာတော်၌ ရဟန်းသည်ရူပကာယ နာမကာယနှစ်ပါးစုံမှ လွတ်မြောက်သော ရဟန်းဖြစ်၏၊ ထိုရဟန်းကို “ရဟန်း လာခဲ့လော့၊ သင်သည် ညွန်ပျောင်း၌ ငါ၏ တံတားဖြစ်လော့”ဟု ဆိုရာ၏၊ ထိုရဟန်းသည် တံတား ဖြစ်ရာသလော၊ ကိုယ်ကိုတခြားသို့သော်လည်း တိမ်းရှောင်သွားရာသလော၊ တံတားမဖြစ်နိုင်ဟူ၍လည်း ဆိုရာသလောဟု (မေးတော်မူ၏)။ အသျှင်ဘုရား မဖြစ်နိုင်ပါဟု (လျှောက်၏)။ဘဒ္ဒါလိ ထိုငါဆိုမည့်စကားကို သင်အဘယ်သို့ မှတ်ထင်သနည်း၊ ဤသာသနာတော်၌ ရဟန်းသည်ပညာဖြင့် ကိလေသာမှ လွတ်မြောက်သူ ‘ပညာဝိမုတ္တ’ ဖြစ်ရာ၏၊ ခန္ဓာငါးပါး၌ ဝိပဿနာရှု၍ မဂ်ဖိုလ်သို့ရောက်သူ ‘ကာယသက္ခီ’ ဖြစ်ရာ၏၊ ပညာအမြင်ပြဋ္ဌာန်းသည်ဖြစ်၍ မဂ်ဖိုလ်သို့ ရောက်သူ ‘ဒိဋ္ဌိပ္ပတ္တ’၊ သဒ္ဓါ ပြဋ္ဌာန်း၍ ကိလေသာမှ လွတ်သူ ‘သဒ္ဓါဝိမုတ္တ’၊ သင်္ခါရတရားသို့ အစဉ်လျှောက်ကာ ဝိပဿနာရှု၍မဂ်ဖိုလ်သို့ ရောက်သူ ‘ဓမ္မာနုသာရီ’၊ သဒ္ဓါရှေ့သွားရှိသည်ဖြစ်၍ မဂ်ဖိုလ်သို့ ရောက်သူ ‘သဒ္ဓါနုသာရီ'ဖြစ်ရာ၏၊ ထိုရဟန်းကို ငါသည် “ရဟန်း လာခဲ့လော့၊ သင်သည် ညွန်ပျောင်း၌ ငါ၏ တံတားဖြစ်လော့”ဟု ဆိုရာ၏။ ထိုရဟန်းသည် တံတားဖြစ်ရာသလော၊ ကိုယ်ကို တခြားသို့သော်လည်း တိမ်းရှောင်သွားရာသလော၊ တံတားမဖြစ်နိုင်ဟူ၍လည်း ဆိုရာသလောဟု (မေးတော်မူ၏)။ အသျှင်ဘုရား မဖြစ်နိုင်ပါ (ဟုလျှောက်၏)။
ဘဒ္ဒါလိ ထိုငါဆိုမည့်စကားကို သင်အဘယ်သို့ မှတ်ထင်သနည်း၊ ဘဒ္ဒါလိ သင်သည် ထိုအခါ၌ ရူပကာယ နာမကာယ နှစ်ပါးစုံမှ လွတ်မြောက်သူ ဖြစ်သလော၊ သို့မဟုတ် ပညာဖြင့် ကိလေသာမှ ထွက်မြောက်သူ၊ သို့မဟုတ် ခန္ဓာငါးပါး၌ ဝိပဿနာရှု၍ မဂ်ဖိုလ်သို့ ရောက်သူ၊ သို့မဟုတ် ပညာအမြင်ပြဋ္ဌာန်းသည် ဖြစ်၍ မဂ်ဖိုလ်သို့ ရောက်သူ၊ သို့မဟုတ် သဒ္ဓါပြဋ္ဌာန်း၍ ကိလေသာမှ လွတ်သူ၊ သို့မဟုတ်သင်္ခါရတရားသို့ အစဉ်လျှောက်ကာ ဝိပဿနာရှု၍ မဂ်ဖိုလ်သို့ ရောက်သူ၊ သို့မဟုတ် သဒ္ဓါရှေ့သွားရှိသည်ဖြစ်၍ မဂ်ဖိုလ်သို့ ရောက်သူ ဖြစ်သလောဟု (မေးတော်မူ၏)။ အသျှင်ဘုရား မဖြစ်နိုင်ပါဟု (လျှောက်၏)။ ဘဒ္ဒါလိ သင်သည် ထိုအခါ၌ အချည်းနှီး ဘာမျှမရှိ ချွတ်ချော်နေသူ မဟုတ်လောဟု (မေးတော်မူ၏)။ အသျှင်ဘုရား မှန်ပါ၏ (ဟု လျှောက်၏)။
အသျှင်ဘုရား မိုက်သည့်အလျောက် တွေဝေသည့်အလျောက် မလိမ္မာသည့်အလျောက် တပည့်တော်ကိုအပြစ်သည် လွှမ်းမိုးခဲ့ပါ၏၊ မြတ်စွာဘုရား သိက္ခာပုဒ်ပညတ်တော်မူသော် ရဟန်းအပေါင်းသည့်သိက္ခာပုဒ်ကို ဆောက်တည်နေပါလျက် တပည့်တော်သည် အားမထုတ်နိုင်ခြင်းကို လျှောက်ထားခဲ့မိပါ၏၊ အသျှင်ဘုရား မြတ်စွာဘုရားသည် ထိုအကျွန်ုပ်၏ အပြစ်ကို နောင်အခါ စောင့်စည်းခြင်းအကျိုးငှါ အပြစ်အားဖြင့် သည်းခံတော်မူပါ ဘုရားဟု (လျှောက်၏)။ ဘဒ္ဒါလိ အမှန်အားဖြင့် သင်သည် မိုက်သည့်အလျောက် တွေဝေသည့်အလျောက် မလိမ္မာသည့်အလျောက် အပြစ်သည် လွှမ်းမိုးခဲ့၏၊ ငါ သိက္ခာပုဒ်ကိုပညတ်သည်ရှိသော် ရဟန်းအပေါင်းသည် သိက္ခာပုဒ်ကို ဆောက်တည်နေပါလျက် သင်သည် အားမထုတ်နိုင်ခြင်းကို လျှောက်ထားခဲ့၏။ ဘဒ္ဒါလိ သင်သည် အပြစ်ကို အပြစ်ဟု သိမြင်၍ တရားအားလျော်စွာကုစား၏၊ သင်၏ ထိုအပြစ်ကို အပြစ်ဟု ငါတို့ လက်ခံကုန်၏။ ဘဒ္ဒါလိ အပြစ်ကို အပြစ်ဟု သိမြင်၍တရားအားလျော်စွာ ကုစား၏၊ နောက်နောင်အခါ စောင့်စည်းခြင်းသို့ ရောက်၏၊ ဤသို့ စောင့်စည်းခြင်းသို့ ရောက်ခြင်းသည် အရိယာ ‘ဘုရား’ ၏ အဆုံးအမသာသနာတော်၌ ကြီးပွါးခြင်းတိုးတက်ခြင်း၏အကြောင်းဖြစ်ပေ၏။
--֍ ၁၃၇
။ ဘဒ္ဒါလိ အချို့သော ရဟန်းသည် မြတ်စွာဘုရားသာသနာတော်၌ သိက္ခာကို ဖြည့်ကျင့်လေ့မရှိ၊ ထိုရဟန်းအား “ငါသည် ဆိတ်ငြိမ်ရာဖြစ်သော ကျောင်းသို့လည်းကောင်း၊ တောသို့လည်းကောင်း၊ သစ်ပင်ရင်းသို့လည်းကောင်း၊ တောင်သို့လည်းကောင်း၊ ချောက်သို့လည်းကောင်း၊ တောင်ခေါင်းသို့လည်းကောင်း၊ သုသာန်သို့လည်းကောင်း၊ တောအုပ်သို့လည်းကောင်း၊ လွင်တီးခေါင်သို့လည်းကောင်း၊ ကောက်ရိုး ပုံသို့လည်းကောင်း ကပ်ရောက်၍ နေရမူ ငါသည် လူတို့၏ ကုသိုလ်ကမ္မပထတရားထက်လွန်မြတ်သော၊ ကိလေသာကို ဖျက်ဆီးခြင်းငှါ စွမ်းနိုင်သော၊ မြတ်သော ဉာဏ်အမြင်ထူးကိုမျက်မှောက်ပြုနိုင်တန်ရာ ၏”ဟု ဤသို့သော အကြံသည် ဖြစ်၏၊ ထိုရဟန်းသည် ဆိတ်ငြိမ်ရာဖြစ်သောကျောင်းသို့လည်းကောင်း၊ တောသို့လည်းကောင်း၊ သစ်ပင်ရင်းသို့လည်းကောင်း၊ တောင်သို့လည်းကောင်း၊ ချောက်သို့လည်းကောင်း၊ တောင်ခေါင်းသို့လည်းကောင်း၊ သုသာန်သို့လည်းကောင်း၊ တောအုပ်သို့လည်းကောင်း၊ လွင်တီးခေါင်သို့ လည်းကောင်း ကောက်ရိုးပုံသို့လည်းကောင်း ဆည်းကပ်၏၊ ထိုသို့သော အခြင်းအရာဖြင့် ဆိတ်ငြိမ်ရာ အရပ်သို့ ကပ်သည်ဖြစ်၍ နေသော ထိုရဟန်းကိုမြတ်စွာဘုရားသည်လည်း စွပ်စွဲ၏၊ သီတင်းသုံးဖော် ပညာရှိသူတော်ကောင်းတို့သည်လည်း စိစစ်၍စွပ်စွဲကုန်၏၊ နတ်တို့သည်လည်း စွပ်စွဲကုန်၏၊ ကိုယ်တိုင် လည်း မိမိကိုယ်ကို စွပ်စွဲ၏။ ထိုရဟန်းသည်မြတ်စွာဘုရား အစွပ်စွဲခံရ၍ သီတင်းသုံးဖော် ပညာရှိ သူတော်ကောင်းတို့ စိစစ်ကာ အစွပ်စွဲခံရ၍ နတ်တို့အစွပ်စွဲခံရ၍ ကိုယ်တိုင်လည်း မိမိကိုယ်ကို စွပ်စွဲ သည်ဖြစ်၍ လူတို့၏ ကုသိုလ်ကမ္မပထတရားထက်လွန်မြတ်သော၊ ကိလေသာကို ဖျက်ဆီးခြင်းငှါ စွမ်းနိုင် သော၊ မြတ်သော ဉာဏ်အမြင်ထူးကိုမျက်မှောက်မပြုနိုင်။ ထိုသို့ ဖြစ်ခြင်းသည် အဘယ်ကြောင့်နည်း ဟူမူ- ဘဒ္ဒါလိ မြတ်စွာဘုရားသာသနာတော်၌ သိက္ခာကို ဖြည့်ကျင့်လေ့မရှိသော သူအား ဖြစ်မြဲဓမ္မတာ အတိုင်း ဤသို့သာဖြစ်ရသောကြောင့်တည်း။֍ ၁၃၈
။ ဘဒ္ဒါလိ အချို့သော ရဟန်းသည် မြတ်စွာဘုရားသာသနာတော်၌ သိက္ခာကို ဖြည့်ကျင့်လေ့ ရှိ၏၊ ထိုရဟန်းအား “ငါသည် ဆိတ်ငြိမ်ရာဖြစ်သော ကျောင်းသို့လည်းကောင်း၊ တောသို့လည်းကောင်း၊ သစ်ပင်ရင်းသို့လည်းကောင်း၊ တောင်သို့လည်းကောင်း၊ ချောက်သို့လည်းကောင်း၊ တောင်ခေါင်းသို့လည်းကောင်း၊ သုသာန်သို့လည်းကောင်း၊ တောအုပ်သို့လည်းကောင်း၊ လွင်တီးခေါင်သို့လည်းကောင်း၊ ကောက်ရိုး ပုံသို့လည်းကောင်း ချဉ်းကပ်ရမူ ငါသည် လူတို့၏ ကုသိုလ်ကမ္မပထတရားထက်လွန်မြတ်သော၊ ကိလေသာကို ဖျက်ဆီးခြင်းငှါ စွမ်းနိုင်သော၊ မြတ်သော ဉာဏ်အမြင်ထူးကိုမျက်မှောက်ပြုနိုင်တန်ရာ ၏”ဟု ဤသို့သော အကြံသည် ဖြစ်၏၊ ထိုရဟန်းသည် ဆိတ်ငြိမ်ရာဖြစ်သောကျောင်းသို့လည်းကောင်း၊ တောသို့လည်းကောင်း၊ သစ်ပင်ရင်းသို့လည်းကောင်း၊ တောင်သို့လည်းကောင်း၊ ချောက်သို့လည်းကောင်း၊ တောင်ခေါင်းသို့လည်းကောင်း၊ သုသာန်သို့လည်းကောင်း၊့တောအုပ်သို့လည်းကောင်း၊ လွင်တီးခေါင်သို့ လည်းကောင်း၊ ကောက်ရိုးပုံသို့လည်းကောင်း ချဉ်းကပ်၏၊ ထိုသို့သော အခြင်းအရာအားဖြင့် ဆိတ်ငြိမ်ရာ အရပ်သို့ကပ်သည်ဖြစ်၍ နေသော ထိုရဟန်းကိုမြတ်စွာဘုရားသည်လည်း မစွပ်စွဲ၊ သီတင်းသုံးဖော် ပညာရှိသူတော်ကောင်းတို့သည်လည်း စိစစ်၍မစွပ်စွဲကုန်၊ နတ်တို့သည်လည်း မစွပ်စွဲကုန်၊ ကိုယ်တိုင် လည်း မိမိကိုယ်ကို မစွပ်စွဲ။ ထိုရဟန်းသည်မြတ်စွာဘုရား အစွပ်စွဲမခံရသည်ဖြစ်၍ သီတင်းသုံးဖော် ပညာရှိသူတော်ကောင်းတို့ စိစစ်ကာအစွပ်စွဲမခံရသည်ဖြစ်၍ နတ်တို့အစွပ်စွဲကိုလည်း မခံရသည်ဖြစ်၍ ကိုယ်တိုင်လည်း မိမိကိုယ်ကိုမစွပ်စွဲသည်ဖြစ်၍ လူတို့၏ကုသိုလ်ကမ္မပထတရားထက် လွန်မြတ်သော၊ ကိလေသာကို ဖျက်ဆီးခြင်းငှါစွမ်းနိုင်သော၊ မြတ်သော ဉာဏ်အမြင်ထူးကို မျက်မှောက်ပြုနိုင်၏။ထိုရဟန်းသည် ကာမဂုဏ်တို့မှ ကင်းဆိတ်၍သာလျှင် အကုသိုလ်တရားတို့မှ ကင်းဆိတ်၍သာလျှင်ကြံစည်ခြင်း ‘ဝိတက်’ နှင့်တကွဖြစ်သော၊ သုံးသပ်ဆင်ခြင်ခြင်း ‘ဝိစာရ’ နှင့်တကွဖြစ်သော၊ (နီဝရဏ) ကင်းဆိတ်ခြင်းကြောင့်ဖြစ်သော၊ နှစ်သိမ့်ခြင်း ‘ပီတိ’ ချမ်းသာခြင်း ‘သုခ’ ရှိသော ပဌမဈာန်သို့ ရောက်၍နေ၏။ ထိုသို့ဖြစ်ခြင်းသည် အဘယ့်ကြောင့်နည်း ဟူမူ- ဘဒ္ဒါလိ မြတ်စွာဘုရား သာသနာတော်၌သိက္ခာကို ကောင်းစွာ ဖြည့်ကျင့်လေ့ရှိသော ရဟန်းအား ဖြစ်မြဲဓမ္မတာအတိုင်း ဤသို့သာဖြစ်ရသောကြောင့်တည်း။
--֍ ၁၃၉
။ ဘဒ္ဒါလိ တစ်ဖန် ထို့ပြင်လည်း ဝိတက် ဝိစာရငြိမ်းခြင်းကြောင့် မိမိသန္တာန်၌ စိတ်ကိုကြည်လင်စေတတ်သော၊ စိတ်တည်ကြည်ခြင်း ‘သမာဓိ’ ကို ဖြစ်ပွားစေတတ်သော၊ ကြံစည်ခြင်း ‘ဝိဘက်'မရှိသော၊ သုံးသပ်ဆင် ခြင်ခြင်း ‘ဝိစာရ’ မရှိသော၊ တည်ကြည်ခြင်း ‘သမာဓိ’ ကြောင့်ဖြစ်သော၊ နှစ်သိမ့်ခြင်း ‘ပီတိ’ ချမ်းသာခြင်း ‘သုခ’ ရှိသော ဒုတိယဈာန်သို့ ရောက်၍ နေ၏။ ထိုသို့ ဖြစ်ခြင်းသည်အဘယ် ကြောင့်နည်း ဟူမူ- ဘဒ္ဒါလိ မြတ်စွာဘုရား သာသနာတော်၌ သိက္ခာကို ဖြည့်ကျင့်လေ့ရှိသူအားဖြစ်မြဲ ဓမ္မတာအတိုင်း ဤသို့သာ ဖြစ်ရသောကြောင့်တည်း။ဘဒ္ဒါလိ တစ်ဖန် ထို့ပြင်လည်း ရဟန်းသည် နှစ်သိမ့်ခြင်း ‘ပီတိ’ ကိုလည်း မတပ်မက်ခြင်းကြောင့်သတိရှိသည်ဖြစ်၍ ပညာအဆင်ခြင်ရှိသည်ဖြစ်၍ လျစ်လျူရှုလျက် နေ၏၊ ချမ်းသာခြင်း ‘သုခ’ ကိုလည်းကိုယ်ဖြင့် ခံစား၏၊ အကြင်တတိယဈာန်ကြောင့် ထိုသူကို အရိယာသူတော်ကောင်းတို့သည် “လျစ်လျူရှုတတ်သူ သတိရှိသူ ချမ်းသာစွာ နေလေ့ရှိသူ”ဟူ၍ ချီးကျူးကြကုန်၏၊ ထိုတတိယဈာန်သို့ ရောက်၍နေ၏။ ထိုသို့ဖြစ်ခြင်းသည် အဘယ်ကြောင့်နည်း ဟူမူ- ဘဒ္ဒါလိ မြတ်စွာဘုရား သာသနာတော်၌သိက္ခာကို ဖြည့်ကျင့်လေ့ ရှိသူအား ဖြစ်မြဲဓမ္မတာအတိုင်း ဤသို့သာ ဖြစ်ရသောကြောင့်တည်း။
ဘဒ္ဒါလိ တစ်ဖန် ထို့ပြင်လည်း ရဟန်းသည် သုခကို ပယ်ခြင်းကြောင့်လည်းကောင်း၊ ဒုက္ခကိုပယ်ခြင်းကြောင့်လည်းကောင်း ရှေးမဆွကပင်လျှင် သောမနဿ ဒေါမနဿတို့၏ ချုပ်နှင့်ခြင်းကြောင့်သုခလည်းမဟုတ် ဒုက္ခမဟုတ်သော ဥပေက္ခာကြောင့်ဖြစ်သည့် သတိ၏ စင်ကြယ်ခြင်းရှိသော စတုတ္ထဈာန်သို့ ရောက်၍ နေ၏။ ထိုသို့ဖြစ်ခြင်းသည် အဘယ့်ကြောင့်နည်း ဟူမူ-ဘဒ္ဒါလိ မြတ်စွာဘုရား သာသနာတော်၌ သိက္ခာကို ဖြည့်ကျင့်လေ့ရှိသူအား ဖြစ်မြဲဓမ္မတာအတိုင်း ဤသို့သာ ဖြစ်ရသောကြောင့်တည်း။
ထိုရဟန်းသည် ဤသို့ တည်ကြည်သောစိတ်သည် စင်ကြယ်လတ်သော် ဖြူစင်လတ်သော် ညစ်ကြေးမရှိလတ်သော် ညစ်ညူးခြင်း ကင်းလတ်သော် နူးညံ့လတ်သော် ပြုတိုင်းရလတ်သော် တည်တံ့လတ်သော်မတုန်လှုပ်ခြင်းသို့ ရောက်လတ်သော် ပုဗ္ဗေနိဝါသာနုဿတိဉာဏ်အကျိုးငှါ စိတ်ကို ရှေးရှု ညွတ်စေ၏။
ထိုရဟန်းသည် များသော အစီအရင်ရှိသော ရှေးကနေခဲ့ဖူးသော ခန္ဓာအစဉ်ကို အောက်မေ့နိုင်၏၊ ဤအောက်မေ့နိုင်သော ခန္ဓာအစဉ်သည် အဘယ်နည်း ဟူမူ - တစ်ခုသော ဘဝကိုလည်းကောင်း နှစ်ခုသောဘဝတို့ကိုလည်းကောင်း။ပ။ ဤသို့ အခြင်းအရာနှင့်တကွ ညွှန်ပြဖွယ် (အမည်အနွယ်) နှင့်တကွ များသောအစီအရင်ရှိသော ရှေးကနေခဲ့ဖူးသော ခန္ဓာအစဉ်ကို အောက်မေ့နိုင်၏။ ထိုသို့ဖြစ်ခြင်းသည့်အဘယ်ကြောင့် နည်းဟူမူ- ဘဒ္ဒါလိ မြတ်စွာဘုရားသာသနာတော်၌ သိက္ခာကို ဖြည့်ကျင့်လေ့ရှိသူအားဖြစ်မြဲဓမ္မတာ အတိုင်း ဤသို့သာ ဖြစ်ရသောကြောင့်တည်း။
ထိုရဟန်းသည် ဤသို့ တည်ကြည်သောစိတ်သည် စင်ကြယ်လတ်သော် ဖြူစင်လတ်သော် ညစ်ကြေးမရှိလတ်သော် ညစ်ညူးခြင်းကင်းလတ်သော် နူးညံ့လတ်သော် ပြုတိုင်းရလတ်သော် တည်တံ့လတ်သော်မတုန်လှုပ်ခြင်းသို့ ရောက်လတ်သော် သတ္တဝါတို့၏ စုတိပဋိသန္ဓေကို သိသောဉာဏ်အကျိုးငှါ စိတ်ကို ရှေးရှု ညွတ်စေ၏။
ထိုရဟန်းသည် အထူးသဖြင့် စင်ကြယ်သော လူတို့၏ မျက်စိထက်သာလွန်သော နတ်မျက်စိနှင့် တူသော'ဒိဗ္ဗစက္ခု’ ဉာဏ်မျက်စိဖြင့် စုတေဆဲသတ္တဝါ ပဋိသန္ဓေနေဆဲသတ္တဝါ အယုတ်ဖြစ်သောသတ္တဝါအမြတ်ဖြစ်သောသတ္တဝါ အဆင်းလှသောသတ္တဝါ အဆင်းမလှသောသတ္တဝါ ကောင်းသောလားရာရှိသောသတ္တဝါ မကောင်းသော လားရာရှိသောသတ္တဝါတို့ကို မြင်၏၊ ကံအားလျော်စွာ ကပ်ရောက်ကြသောသတ္တဝါတို့ကို “အချင်းတို့ ဤသတ္တဝါတို့သည် အမှန်အားဖြင့် ကာယဒုစရိုက်နှင့် ပြည့်စုံကြကုန်၏။ပ။
--ဖရိုဖရဲကျရာ ငရဲရွာသို့ ကပ်ရောက် ကြရကုန်၏။ အချင်းတို့ ဤသတ္တဝါတို့သည်ကား ကာယသုစရိုက်နှင့်ပြည့်စုံကြကုန်၏။ပ။ ကောင်းမြတ်သူတို့ လားရောက်ရာဖြစ်သော မြတ်သော ရူပါရုံစသည်တို့၏ တည်ရာဖြစ်သော နတ်ရွာလောကသို့ ကပ်ရောက်ကြရကုန်၏”ဟု အမှန်အတိုင်း သိ၏။ ဤသို့ အထူးသဖြင့်စင်ကြယ်သော လူတို့၏ မျက်စိထက်သာလွန်သော နတ်မျက်စိနှင့်တူသော ဒိဗ္ဗစက္ခုဉာဏ်မျက်စိဖြင့်။ပ။ ကံအားလျော်စွာ ကပ်ရောက်ကြရကုန်သော သတ္တဝါတို့ကို အမှန်အတိုင်း သိမြင်၏။ ထိုသို့ဖြစ်ခြင်းသည်အဘယ့်ကြောင့်နည်းဟူမူ - ဘဒ္ဒါလိ မြတ်စွာဘုရား သာသနာတော်၌ သိက္ခာကို ဖြည့်ကျင့်လေ့ရှိသူအားဖြစ်မြဲဓမ္မတာအတိုင်း ဤသို့သာ ဖြစ်ရသောကြောင့်တည်း။
ထိုရဟန်းသည် ဤသို့ တည်ကြည်သောစိတ်သည် စင်ကြယ်လတ်သော် ဖြူစင်လတ်သော် ညစ်ကြေးမရှိလတ်သော် ညစ်ညူးခြင်း ကင်းလတ်သော် နူးညံ့လတ်သော် ပြုတိုင်းရလတ်သော် တည်တံ့လတ်သော်မတုန်လှုပ်ခြင်းသို့ ရောက်လတ်သော် အာသဝေါတရားတို့ ကုန်ခြင်းငှါ စိတ်ကို ရှေးရှု ညွတ်စေ၏။ ထိုရဟန်းသည် ဤကား ဒုက္ခတည်းဟု မှန်သောအတိုင်း သိ၏၊ ဤကား ဒုက္ခ၏ ဖြစ်ကြောင်းတည်းဟုမှန်သောအတိုင်း သိ၏၊ ဤကား ဒုက္ခ၏ ချုပ်ရာ နိဗ္ဗာန်တည်းဟု မှန်သောအတိုင်း သိ၏၊ ဤကားဒုက္ခ၏ချုပ်ရာ နိဗ္ဗာန်သို့ ရောက်ကြောင်း အကျင့်တည်းဟု မှန်သောအတိုင်း သိ၏၊ ဤသည်တို့ကားအာသဝေါတရားတို့တည်းဟု မှန်သောအတိုင်း သိ၏၊ ဤကား အာသဝေါတရားတို့၏ ဖြစ်ကြောင်းတည်းဟု မှန်သောအတိုင်း သိ၏၊ ဤကား အာသဝေါတရားတို့ချုပ်ရာ နိဗ္ဗာန်တည်းဟု မှန်သောအတိုင်းသိ၏၊ ဤကား အာသဝေါတရားတို့ချုပ်ရာ နိဗ္ဗာန်သို့ ရောက်ကြောင်း အကျင့်တည်းဟု မှန်သောအတိုင်းသိ၏၊ ဤသို့သိသော် ဤသို့မြင်သော် ထိုရဟန်းအား ကာမာသဝမှလည်း စိတ်သည် လွတ်၏၊ ဘဝါသဝမှလည်းစိတ်သည် လွတ်၏၊ အဝိဇ္ဇာသဝမှလည်း စိတ်သည် လွတ်၏၊ လွတ်ပြီးသည်၌ လွတ်ပြီဟု ဆင်ခြင်ဉာဏ်ဖြစ်၏၊ “ပဋိသန္ဓေနေမှုကုန်ပြီ၊ မြတ်သော အကျင့်ကို ကျင့်သုံးပြီးပြီ၊ ပြုဖွယ် (မဂ်) ကိစ္စကို ပြုပြီးပြီ၊ ဤ (မဂ်) ကိစ္စအလို့ငှါ တစ်ပါးသော ပြုဖွယ်မရှိပြီ”ဟု သိ၏။ ထိုသို့ ဖြစ်ခြင်းသည် အဘယ့်ကြောင့်နည်း ဟူမူ - ဘဒ္ဒါလိ မြတ်စွာဘုရား သာသနာတော်၌ သိက္ခာကို ဖြည့်ကျင့် လေ့ရှိသူအား ဖြစ်မြဲဓမ္မတာအတိုင်း ဤသို့သာ ဖြစ်ရသောကြောင့်တည်း။
֍ ၁၄၀
။ ဤသို့ မိန့်တော်မူသော် အသျှင်ဘဒ္ဒါလိသည် မြတ်စွာဘုရားအား ဤသို့ လျှောက်ထား၏ -"အသျှင်ဘုရား အချို့သော ရဟန်းကို နှိပ်စက်၍ နှိပ်စက်၍ ညှဉ်းပန်းမှုကို ပြုကြသော အကြောင်းကားအဘယ်ပါနည်း၊ အထောက်အပံ့ကား အဘယ်ပါနည်း၊ အသျှင်ဘုရား အချို့သော ရဟန်းကို ထိုသို့သောအခြင်းအရာအားဖြင့် နှိပ်စက်၍ နှိပ်စက်၍ ညှဉ်းပန်းမှုကို မပြုကြသော အကြောင်းကား အဘယ်ပါနည်း၊ အထောက်အပံ့ကား အဘယ်ပါနည်း”ဟု (လျှောက်ထား၏)။ဘဒ္ဒါလိ အချို့သောရဟန်းသည် မပြတ် အာပတ်သင့်၏၊ အာပတ်များသူဖြစ်၏၊ ထိုရဟန်းသည်တစ်ပါးသော ရဟန်းတို့က ဆိုဆုံးမသည်ရှိသော် အကြောင်းတစ်ပါးဖြင့် အကြောင်းတစ်ပါးကို ဖုံးလွှမ်း၏၊ အပသို့ စကားကို ရောက်စေ၏၊ အမျက်ကိုလည်းကောင်း၊ ဒေါသကိုလည်းကောင်း၊ မနှစ်သက်ခြင်းကိုလည်းကောင်း ထင်စွာ ပြု၏၊ ကောင်းစွာမကျင့်၊ လျော်စွာမကျင့်၊ အာပတ်မှ ထွက်မြောက်ကြောင်းအကျင့်ကို မကျင့်၊ သံဃာနှစ်သက်သောအမှုကို ပြုပါအံ့ဟု မဆို။ ဘဒ္ဒါလိ ထိုသို့ဖြစ်ရာ၌ ရဟန်းတို့အားဤသို့ ပြောဆိုခြင်းသည် ဖြစ်၏၊ “ငါ့သျှင်တို့ ဤရဟန်းသည် မပြတ်အာပတ်သင့်၏၊ အာပတ်များသူဖြစ်၏၊ ထိုရဟန်းသည် တစ်ပါးသော ရဟန်းတို့က ဆိုဆုံးမသည်ရှိသော် အကြောင်းတစ်ပါးဖြင့်အကြောင်းတစ်ပါးကို ဖုံးလွှမ်း၏၊ အပသို့ စကားကို ရောက်စေ၏၊ အမျက်ကိုလည်းကောင်း၊ ဒေါသကိုလည်းကောင်း၊ မနှစ်သက်ခြင်းကိုလည်းကောင်း ထင်စွာပြု၏၊ ကောင်းစွာမကျင့်၊ လျော်စွာမကျင့်၊ အာပတ် မှ ထွက်မြောက်ကြောင်း အကျင့်ကို မကျင့်၊ သံဃာနှစ်သက်သော အမှုကို ပြုပါအံ့ဟု မဆို။ အသျှင် ဘုရားတို့ တောင်းပန်ပါ၏၊ ဤရဟန်း၏ အဓိကရုဏ်း လျင်စွာ မငြိမ်းအေးနိုင်မည့် နည်းလမ်းကိုစူးစမ်း ကြကုန်လော့”ဟု (ဤသို့ ပြောဆိုခြင်းသည် ဖြစ်၏)။ ဘဒ္ဒါလိ ဤသို့လျှင် ရဟန်းတို့သည်ထိုရဟန်း၏ အဓိကရုဏ်း လျင်စွာ မငြိမ်းအေးနိုင်မည့် နည်းလမ်းကို စူးစမ်းကြကုန်၏။
--֍ ၁၄၁
။ ဘဒ္ဒါလိ ဤသာသနာတော်၌ အချို့သော ရဟန်းသည် မပြတ်အာပတ်သင့်၏၊ အာပတ်များ သူဖြစ်၏၊ ထိုရဟန်းသည် တစ်ပါးသော ရဟန်းတို့က ဆိုဆုံးမသည်ရှိသော် အကြောင်းတစ်ပါးဖြင့်အကြောင်းတစ်ပါးကို မဖုံးကွယ်၊ အပသို့ စကားကို မရောက်စေ၊ အမျက်ကိုလည်းကောင်း၊ ဒေါသကိုလည်းကောင်း၊ မနှစ်သက်ခြင်းကိုလည်းကောင်း ထင်စွာမပြု၊ ကောင်းစွာကျင့်၏၊ လျော်စွာကျင့်၏၊ အာပတ်မှ ထွက်မြောက်ကြောင်း အကျင့်ကို ကျင့်၏၊ သံဃာနှစ်သက်သောအမှုကို ပြုပါအံ့ဟု ဆို ၏။ဘဒ္ဒါလိ ထိုသို့ဖြစ်ရာ၌ ရဟန်းတို့အား ဤသို့ ပြောဆိုခြင်းသည် ဖြစ်၏- “ငါ့သျှင်တို့ ဤရဟန်း သည်မပြတ်အာပတ်သင့်၏၊ အာပတ်များသူဖြစ်၏၊ ထိုရဟန်းသည် တစ်ပါးသော ရဟန်းတို့က ဆိုဆုံးမသည်ရှိသော် အကြောင်းတစ်ပါးဖြင့် အကြောင်းတစ်ပါးကို မဖုံးကွယ်၊ အပသို့ စကားကို မရောက်စေ၊ အမျက်ကိုလည်းကောင်း၊ ဒေါသကိုလည်းကောင်း၊ မနှစ်သက်ခြင်းကိုလည်းကောင်း ထင်စွာ မပြု၊ ကောင်းစွာ ကျင့်၏၊ လျော်စွာ ကျင့်၏၊ အာပတ်မှ ထွက်မြောက်ကြောင်း အကျင့်ကို ကျင့်၏၊ သံဃာနှစ်သက်သော အမှုကို ပြုပါအံ့ဟု ဆို၏။ အသျှင်ဘုရားတို့ တောင်းပန်ပါ၏၊ ဤရဟန်း၏အဓိကရုဏ်း လျင်စွာ ငြိမ်းအေးနိုင်မည့် နည်းလမ်းကိုလည်း စူးစမ်းကြကုန်လော့”ဟု (ဤသို့ ပြောဆိုခြင်းသည် ဖြစ်၏)။ ဘဒ္ဒါလိ ဤသို့လျှင် ရဟန်းတို့သည် ထိုရဟန်း၏ အဓိကရုဏ်းလျင်စွာ ငြိမ်းအေးနိုင်မည့် နည်းလမ်းကို စူးစမ်း ကြကုန်၏။
֍ ၁၄၂
။ ဘဒ္ဒါလိ ဤသာသနာတော်၌ အချို့သော ရဟန်းသည် ရံခါသာ အာပတ်သင့်၏၊ အာပတ် များသူမဟုတ်ပေ။ ထိုရဟန်းသည် တစ်ပါးသော ရဟန်းတို့က ဆိုဆုံးမသည်ရှိသော် တစ်ပါးသောအကြောင်းဖြင့် တစ်ပါးသော အကြောင်းကို ဖုံးလွှမ်း၏၊ အပသို့ စကားကို ရောက်စေ၏၊ အမျက်ကိုလည်းကောင်း၊ ဒေါသကိုလည်းကောင်း၊ မနှစ်သက်ခြင်းကိုလည်းကောင်း ထင်စွာ ပြု၏၊ ကောင်းစွာမကျင့်၊ လျော်စွာမကျင့်၊ အာပတ်မှ ထွက်မြောက်ကြောင်း အကျင့်ကို မကျင့်၊ သံဃာနှစ်သက်သော အမှုကို ပြုပါအံ့ဟု မဆို။ ဘဒ္ဒါလိ ထိုသို့ဖြစ်ရာ၌ ရဟန်းတို့အား ဤသို့ပြောဆိုခြင်းသည် ဖြစ်၏ - “ငါ့သျှင်တို့ ဤရဟန်းသည် ရံခါသာ အာပတ်သင့်၏၊ အာပတ်များသူမဟုတ်ပေ၊ ထိုရဟန်းသည် တစ်ပါးသောရဟန်း တို့က ဆိုဆုံးမသည်ရှိသော် တစ်ပါးသော အကြောင်းဖြင့်တစ်ပါးသောအကြောင်းကို ဖုံးကွယ်၏၊ အပသို့ စကားကို ရောက်စေ၏၊ အမျက်ကိုလည်းကောင်း၊ ဒေါသကိုလည်းကောင်း၊ မနှစ်သက်ခြင်းကိုလည်းကောင်း ထင်စွာ ပြု၏၊ ကောင်းစွာမကျင့်၊ လျော်စွာမကျင့်၊ အာပတ်မှ ထွက်မြောက်ကြောင်း အကျင့်ကို မကျင့်၊ သံဃာနှစ်သက်သော အမှုကို့ပြုပါအံ့ဟု မဆို။ အသျှင်ဘုရားတို့ တောင်းပန်ပါ၏၊ ဤရဟန်း၏ အဓိကရုဏ်း လျင်စွာမငြိမ်းအေးနိုင်မည့် နည်းလမ်းကို စူးစမ်းကြကုန်လော့”ဟု (ဤသို့ ပြောဆိုခြင်း သည် ဖြစ်၏)။ ဘဒ္ဒါလိဤသို့လျှင် ထိုရဟန်းတို့သည် ထိုရဟန်း၏ အဓိကရုဏ်း လျင်စွာ မငြိမ်းအေး နိုင်မည့်နည်းလမ်းကိုစူးစမ်းကြကုန်၏။֍ ၁၄၃
။ ဘဒ္ဒါလိ ဤသာသနာတော်၌ အချို့သော ရဟန်းသည် ရံခါသာ အာပတ်သင့်၏၊ အာပတ် များသူမဟုတ်ပေ။ ထိုရဟန်းသည် တစ်ပါးသောရဟန်းတို့က ဆိုဆုံးမသည်ရှိသော် တစ်ပါးသော အကြောင်းဖြင့်တစ်ပါးသောအကြောင်းကို မဖုံးကွယ်၊ အပသို့ စကားကို မရောက်စေ၊ အမျက်ကိုလည်း ကောင်း၊ ဒေါသကိုလည်းကောင်း၊ မနှစ်သက်ခြင်းကိုလည်းကောင်း ထင်စွာ မပြု၊ ကောင်းစွာကျင့်၏၊ လျော်စွာကျင့် ၏၊ အာပတ်မှ ထွက်မြောက်ကြောင်း အကျင့်ကို ကျင့်၏၊ သံဃာနှစ်သက်သော အမှုကိုပြုပါအံ့ဟု ဆို၏။ဘဒ္ဒါလိ ထိုသို့ဖြစ်ရာ၌ ရဟန်းတို့အား ဤသို့ ပြောဆိုခြင်းသည် ဖြစ်၏ - “ငါ့သျှင်တို့ ဤရဟန်းသည် ရံခါသာ အာပတ်သင့်၏၊ အာပတ်များသူ မဟုတ်ပေ၊ ထိုရဟန်းသည် တစ်ပါးသောရဟန်းတို့ကဆိုဆုံးမသည်ရှိသော် တစ်ပါးသောအကြောင်းဖြင့် တစ်ပါးသောအကြောင်းကို မဖုံးကွယ်၊ အပသို့ စကားကိုမရောက်စေ၊ အမျက်ကိုလည်းကောင်း၊ ဒေါသကိုလည်းကောင်း၊ မနှစ်သက်ခြင်းကိုလည်းကောင်း ထင်စွာမပြု၊ ကောင်းစွာကျင့်၏ လျော်စွာကျင့် ၏၊ အာပတ်မှ ထွက်မြောက်ကြောင်း အကျင့်ကို ကျင့်၏၊ သံဃာနှစ်သက်သော အမှုကို ပြုပါအံ့ဟု ဆို၏။ အသျှင်ဘုရားတို့ တောင်းပန်ပါ၏၊ ဤရဟန်း၏ အဓိကရုဏ်းလျင်စွာ ငြိမ်းအေးနိုင်မည့် နည်းလမ်းကို စူးစမ်းကြကုန်လော့”ဟု (ဤသို့ ပြောဆိုခြင်းသည် ဖြစ်၏)။ ဘဒ္ဒါလိ ဤသို့လျှင် ရဟန်းတို့သည် ထိုရဟန်း၏ အဓိကရုဏ်း လျင်စွာငြိမ်းအေးနိုင်မည့် နည်းလမ်းကိုစူးစမ်းကြကုန်၏။
--֍ ၁၄၄
။ ဘဒ္ဒါလိ ဤသာသနာတော်၌ အချို့သော ရဟန်းသည် ယုံကြည်ကာမျှဖြင့် ချစ်နှစ်သက် ကာမျှဖြင့် (သာသနာ့ဝန်ကို) ရွက်ဆောင်၏၊ ဘဒ္ဒါလိ ထိုသို့ရွက်ဆောင်ရာ၌ ရဟန်းတို့အား ဤသို့ ပြောဆိုခြင်းသည်ဖြစ်၏ -"ငါ့သျှင်တို့ ဤရဟန်းသည် ယုံကြည်ကာမျှ ဖြင့် ချစ်နှစ်သက်ကာမျှဖြင့် ရွက် ဆောင်၏၊ ငါတို့သည် ဤရဟန်းကို နှိပ်စက်၍ နှိပ်စက်၍ ညှဉ်းပန်းမှုကို အကယ်၍ ပြုကုန်ငြားအံ့၊ ဖြစ်ပေါ်နေသောယုံကြည်ခြင်းမျှ ချစ်နှစ်သက်ခြင်းမျှသည်လည်း ယုတ်လျော့ရာ၏၊ ထိုယုံကြည်ခြင်းမျှ ချစ်ခင်နှစ်သက်ခြင်းမျှမှလည်း မဆုတ်ယုတ်ပါစေလင့်”ဟု (ဤသို့ ပြောဆိုခြင်းသည် ဖြစ်၏)။ဘဒ္ဒါလိ ဥပမာသော်ကား ယောကျ်ားတစ်ယောက်အား မျက်စိတစ်လုံးသာ ရှိရာ၏၊ ထိုယောကျ်ား၏အဆွေခင်ပွန်းဆွေမျိုးသားချင်းတို့သည် “ထိုယောကျ်ားအား မျက်စိတစ်လုံးသာရှိ၏၊ ထိုမျက်စိတစ်လုံးမှလည်း မဆုတ်ယုတ်ပါစေလင့်”ဟု ထိုမျက်စိတစ်လုံးကိုပင် စောင့်ရှောက်ကုန်ရာသကဲ့သို့၊ ဤအတူသာလျှင်အချို့သော ရဟန်းသည် ယုံကြည်ကာမျှဖြင့် ချစ်နှစ်သက်ကာမျှဖြင့် ရွက်ဆောင်၏။ ဘဒ္ဒါလိ ထိုသို့ဆောင်ရွက်ရာ၌ ရဟန်းတို့အား ဤသို့ ပြောဆိုခြင်းသည် ဖြစ်၏ - “ငါ့သျှင်တို့ ဤရဟန်းသည် ယုံကြည်ကာမျှ ဖြင့် ချစ်နှစ်သက်ကာမျှဖြင့် ရွက်ဆောင်၏၊ အကယ်၍ ငါတို့သည် ဤရဟန်းကို နှိပ်စက်၍နှိပ်စက်၍ ညှဉ်းပန်းမှုကို ပြုကုန်ငြားအံ့၊ ဖြစ်ပေါ်နေသော ယုံကြည်ခြင်းမျှ ချစ်နှစ်သက်ခြင်းမျှသည်လည်းယုတ်လျော့ ရာ၏၊ ထိုယုံကြည်ခြင်းမျှ ချစ်နှစ်သက်ခြင်း မျှမှလည်း မဆုတ်ယုတ်ပါစေလင့်”ဟု (ဤသို့ပြောဆိုခြင်း ဖြစ်ပါ၏)။ ဘဒ္ဒါလိ အချို့သော ရဟန်းကို နှိပ်စက်၍ နှိပ်စက်၍ ညှဉ်းပန်းမှုကိုပြုသောအကြောင်းကား ဤသည်ပင်တည်း၊ အထောက်အပံ့ကား ဤသည်ပင်တည်း။ ဘဒ္ဒါလိအချို့သောရဟန်းကို ထိုသို့သော အခြင်းအရာအားဖြင့် နှိပ်စက်၍ နှိပ်စက်၍ ညှဉ်းပန်းမှုကို မပြုကြသောအကြောင်းကား ဤသည်ပင် တည်း၊ အထောက်အပံ့ကား ဤသည်ပင်တည်းဟု (မိန့်တော်မူ၏)။
֍ ၁၄၅
။ အသျှင်ဘုရား ရှေးအခါက သိက္ခာပုဒ်များ အလွန်နည်းပါးပါကုန်လျက် များစွာသောရဟန်း တို့၏့အရဟတ္တဖိုလ်၌ တည်ကြသော အကြောင်းကား အဘယ်ပါနည်း၊ အထောက်အပံ့ကား အဘယ်ပါ နည်း၊ အသျှင်ဘုရား ယခုအခါ၌ သိက္ခာပုဒ်များ အလွန်များပါကုန်လျက် အလွန်နည်းပါးသော ရဟန်းတို့ ၏အရဟတ္တဖိုလ်၌ တည်ကြသော အကြောင်းကား အဘယ်ပါနည်း၊ အထောက်အပံ့ကား အဘယ်ပါနည်းဟု (လျှောက်၏)။ဘဒ္ဒါလိ ဤသို့သာ ဖြစ်ရ၏၊ သတ္တဝါတို့ ကိုယ်ကျင့်တရား ဆုတ်ယုတ်ကုန်သည်ရှိသော် သူတော်ကောင်းတရား ကွယ်ခါနီးလတ်သော် သိက္ခာပုဒ်တို့သည် များပြားကုန်၏၊ သို့ရာတွင် အလွန်နည်းပါးသောရဟန်းတို့သည်သာ အရဟတ္တဖိုလ်၌ တည်ကြကုန်၏။ ဘဒ္ဒါလိ အာသဝေါတရားလျှင် တည်ရာရှိကုန်သောအချို့သော (လွန်ကျူးမှု) တရားတို့သည် သံဃာ၌ ထင်ရှားမဖြစ်ပေါ်သေးသမျှကာလပတ်လုံး မြတ်စွာဘုရားသည် တပည့်တို့အား သိက္ခာပုဒ်ကို ပညတ်တော်မမူသေး။ ဘဒ္ဒါလိ ဤ (သာသနာတော်) ၌အာသဝေါတရားလျှင် တည်ရာရှိကုန်သော အချို့သော လွန်ကျူးမှုတရားတို့သည် သံဃာ၌ ထင်ရှားဖြစ်ပေါ်လာသော အခါ အာသဝေါတရားလျှင် တည်ရာရှိသော ထိုလွန်ကျူးမှုတရားတို့ကို ပယ်ဖျောက်ခြင်းအကျိုးငှါသာလျှင် မြတ်စွာဘုရားသည် တပည့်တို့အား သိက္ခာပုဒ်ကို ပညတ်တော်မူ၏။
--ဘဒ္ဒါလိ သံဃာသည် များပြားသောအဖြစ်သို့ မရောက်သေးသမျှကာလပတ်လုံး ဤသာသနာတော်၌အာသဝေါတရားလျှင် တည်ရာရှိကုန်သော အချို့သော လွန်ကျူးမှုတရားတို့သည် သံဃာ၌ ထင်ရှားမဖြစ်ပေါ်ကုန်သေး။ ဘဒ္ဒါလိ သံဃာများပြားသည်၏အဖြစ်သို့ ရောက်သောအခါ၌မူကား ဤသာသနာတော်၌အာသဝေါတရားလျှင် တည်ရာရှိကုန်သော အချို့သော လွန်ကျူးမှု တရားတို့သည် သံဃာ၌ ထင်ရှားဖြစ်ပေါ်လာကုန်၏၊ ထိုအခါ ထိုအာသဝေါတရားလျှင် တည်ရာရှိကုန်သော အချို့သော လွန်ကျူးမှုတရားတို့ကို ပယ်ဖျောက်ရန်အကျိုး ငှါသာလျှင် မြတ်စွာဘုရားသည် တပည့်တို့အား သိက္ခာပုဒ်ကို ပညတ်တော်မူ၏။
ဘဒ္ဒါလိ သံဃာသည် လာဘ်ပေါများသည်၏အဖြစ်သို့ မရောက်သေးသမျှကာလပတ်လုံး ဤသာသနာတော်၌ အာသဝေါတရားလျှင် တည်ရာရှိကုန်သော အချို့သော လွန်ကျူးမှုတရားတို့သည် သံဃာ၌ ထင်ရှားမဖြစ်ပေါ်ကုန်သေး၊ အခြံအရံများပြားသည်၏အဖြစ်။ အကြားအမြင် များပြားသည်၏အဖြစ်။ ညဉ့်အပိုင်းအခြားကို သိသောရဟန်း များပြားသည်၏အဖြစ်သို့ မရောက်သေးသမျှကာလပတ်လုံး ဤသာသနာတော်၌ အာသဝေါတရားလျှင် တည်ရာရှိကုန်သော အချို့သောလွန်ကျူးမှုတရားတို့သည် သံဃာ၌ထင်ရှားမဖြစ်ပေါ်ကုန်သေး။
ဘဒ္ဒါလိ သံဃာသည် ညဉ့်အပိုင်းအခြားကို သိသောရဟန်း များပြားသည်၏အဖြစ်သို့ ရောက်သော အခါဤသာသနာတော်၌ အာသဝေါတရား၏ တည်ရာဖြစ်ကုန်သော အချို့သော လွန်ကျူးမှုတရား တို့သည်သံဃာ၌ ထင်ရှားဖြစ်ပေါ်ကုန်၏၊ ထိုအခါ အာသဝေါတရားတို့၏ တည်ရာဖြစ်ကုန်သော အချို့ သောလွန်ကျူးမှုတရားတို့ကို ပယ်ဖျောက်ရန်အကျိုးငှါသာလျှင် မြတ်စွာဘုရားသည် တပည့်တို့အား သိက္ခာပုဒ်ကိုပညတ်တော်မူ၏။
֍ ၁၄၆
။ ဘဒ္ဒါလိ သင်တို့အား အာဇာနည်မြင်းငယ်ဥပမာရှိသော တရားကို ငါ ဟောစဉ်က သင်တို့ သည်အနည်းငယ်မျှသာ ဖြစ်ကုန်၏၊ ဘဒ္ဒါလိ ထိုတရားကို သင်မှတ်မိသေး၏လောဟု (မေးတော်မူ၏)။ အသျှင်ဘုရား မမှတ်မိပါဟု (လျှောက်၏)။ ဘဒ္ဒါလိ ထိုမမှတ်မိရာ၌ အဘယ်အကြောင်းကို ယုံကြည်ဘိသနည်းဟု (မေးတော်မူ၏)။ အသျှင်ဘုရား တပည့်တော်သည် မြတ်စွာဘုရား သာသနာတော်၌ ရှည်မြင့်စွာသော ကာလပတ်လုံး သိက္ခာပုဒ်ကို ဖြည့်ကျင့်လေ့မရှိခဲ့သောကြောင့် ဖြစ်တန်ရာပါ၏ဟု (လျှောက်၏)။ဘဒ္ဒါလိ အမှန်အားဖြင့် ဤသည်သာလျှင် အကြောင်းမဟုတ်သေး၊ ဤသည်သာလျှင် အထောက်အပံ့မဟုတ်သေး။ ဘဒ္ဒါလိ ငါသည် သင့်ကို ရှည်မြင့်စွာသော ကာလပတ်လုံး စိတ်ဖြင့် စိတ်ကို ပိုင်းခြား၍"ဤမဂ်ဖိုလ်မှ အချည်းနှီးသောသူသည် ငါ တရားဟောသည်ရှိသော် အရိုအသေ ပြု၍ နှလုံးသွင်းပြီးလျှင့်အလုံးစုံကို စိတ်ဝင်စားကာ နားစိုက်လျက် တရားမနာ”ဟု သိ၏။ သို့ရာတွင် သင့်အား ငါသည်အာဇာနည်မြင်းငယ် ဥပမာရှိသော တရားကို ဟောကြားပေအံ့၊ ထိုတရားကို ကောင်းစွာ နာယူလော့၊ ကောင်းစွာ နှလုံးသွင်းလော့၊ ဟောကြားပေအံ့ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။ အသျှင်ဘုရား ကောင်းပါပြီဟုအသျှင်ဘဒ္ဒါလိသည် မြတ်စွာဘုရားအား ပြန်ကြားလျှောက်ထား၏။ မြတ်စွာဘုရားသည် ဤသို့ ဟောကြားတော်မူ၏ -
֍ ၁၄၇
။ ဘဒ္ဒါလိ ဥပမာသော်ကား ကျွမ်းကျင်သော မြင်းဆရာသည် အာဇာနည်မြင်းကောင်းကိုရသည်ရှိသော် ရှေးဦးစွာ ဇက်ခွံ့ရာ၌ ညှဉ်းပန်းမှုကို ပြုစေ၏၊ ထိုဇက်ခွံ့ရာ၌ ညှဉ်းပန်းမှုအ ပြုခံရသောထိုအာဇာနည်မြင်းအား အနည်းအကျဉ်းသော ဆိုးသွမ်းမှု ကြမ်းတမ်းမှု လှုပ်ရှားမှုတို့သည် ဖြစ်ပေါ်လာကုန်သည်သာတည်း၊ ထိုသို့ ဖြစ်ခြင်းသည် ရှေး၌ မပြုလုပ်စေခဲ့ဖူးသေးသော ညှဉ်းဆဲမှုကို အပြုခံရသော သတ္တဝါ၏ ထုံးတမ်းအတိုင်းပင်တည်း။ ထိုမြင်းသည် မပြတ်ညှဉ်းဆဲခြင်းဟူသော အကြောင်းကြောင့်အစဉ်အတိုင်း ညှဉ်းဆဲခြင်းဟူသော အကြောင်းကြောင့် ထိုမယဉ်ကျေးသောအရာ၌ ကြမ်းတမ်းမှုသည်ငြိမ်း၏။ --ဘဒ္ဒါလိ အကြင်အခါ၌ အာဇာနည်မြင်းကောင်းသည် မပြတ်ညှဉ်းဆဲခြင်းဟူသော အကြောင်းကြောင့်အစဉ်အတိုင်း ညှဉ်းဆဲခြင်းဟူသော အကြောင်းကြောင့် ထိုမယဉ်ကျေးသော အရာ၌ ကြမ်းတမ်းမှုသည်ငြိမ်း၏၊ ထိုမြင်းအာဇာနည်ကို မြင်းဆရာသည် ထို့ထက်အလွန် ယာဉ်တပ်ခြင်း၌ ညှဉ်းဆဲမှုကို ပြုစေပြန်၏၊ ယာဉ်တပ်ခြင်း၌ ညှဉ်းဆဲမှုအပြုခံရသော ထိုမြင်းအား အနည်းအကျဉ်းသော ဆိုးသွမ်းမှု ကြမ်းတမ်းမှု လှုပ်ရှားမှုတို့သည် ဖြစ်ပေါ်လာကုန်သည်သာတည်း၊ ထိုသို့ဖြစ်ခြင်းသည် ရှေး၌ မပြုလုပ်စေခဲ့ဖူးသေးသော ညှဉ်းဆဲမှုကို အပြုခံရသော သတ္တဝါ၏ ထုံးတမ်းအတိုင်းပင်တည်း။ ထိုမြင်းသည် မပြတ်ညှဉ်းဆဲခြင်းဟူသော အကြောင်းကြောင့် အစဉ်အတိုင်း ညှဉ်းဆဲခြင်းဟူသော အကြောင်းကြောင့် ထိုမယဉ်ကျေးသောအရာ၌ ကြမ်းတမ်းမှုသည် ငြိမ်း၏။
ဘဒ္ဒါလိ အကြင်အခါ၌ အာဇာနည်မြင်းကောင်းသည် မပြတ်ညှဉ်းဆဲခြင်းဟူသော အကြောင်းကြောင့်အစဉ်အတိုင်း ညှဉ်းဆဲခြင်းဟူသော အကြောင်းကြောင့် ထိုမယဉ်ကျေးသော အရာ၌ ကြမ်းတမ်းမှုသည်ငြိမ်း၏။
ထိုမြင်းကို မြင်းဆရာသည် ထို့ထက်အလွန် ညှဉ်းဆဲမှုကို ပြုစေပြန်၏၊ ခုန်လွှားခြင်း၌လည်းကောင်း၊ လုံးနေအောင်ပြေးခြင်း၌လည်းကောင်း၊ ခွာဖျားထောက်၍ ပြေးခြင်း၌လည်းကောင်း၊ ကောင်းစွာ ဆောင်နိုင်ခြင်း၌လည်းကောင်း၊ မထိတ်မလန့် စစ်ပွဲသို့ဝင်ခြင်း၌လည်းကောင်း၊ မင်းသိစေရန် ဂုဏ်ပြုနိုင်ခြင်း၌လည်းကောင်း၊ ရာဇဝင်တွင်အောင် ဆောင်ရွက်ခြင်း၌လည်းကောင်း၊ အသာလွန်ဆုံး လျင်မြန်ခြင်း၌လည်းကောင်း၊ အကောင်းဆုံးမြင်း ဖြစ်စေခြင်း၌လည်းကောင်း၊ အသိမ်မွေ့ဆုံးသော စကားဖြင့် စေခိုင်းရခြင်း၌လည်းကောင်း၊ ညှဉ်းဆဲမှုကို ပြုစေ၏၊ အသာလွန်ဆုံး လျင်မြန်ခြင်း၌လည်းကောင်း၊ အကောင်းဆုံး မြင်း ဖြစ်စေခြင်း၌လည်းကောင်း၊ အသိမ်မွေ့ဆုံးသော စကားဖြင့်စေခိုင်းရခြင်း၌လည်းကောင်း ညှဉ်းဆဲမှု အပြုခံရသော ထိုမြင်းအား အနည်းအကျဉ်းသော ဆိုးသွမ်းမှုကြမ်းတမ်းမှု လှုပ်ရှားမှုတို့သည် ဖြစ်ပေါ် လာကုန်သည်သာလျှင်တည်း၊ ထိုသို့ဖြစ်ပေါ်ခြင်းသည် ရှေး၌မပြုလုပ်စေခဲ့ဖူးသော ညှဉ်းပန်းမှုကို အ ပြုခံရသော သတ္တဝါ၏ ထုံးတမ်းအတိုင်းပင်တည်း။ ထိုမြင်းသည်မပြတ်ညှဉ်းဆဲခြင်း ဟူသော အကြောင်း ကြောင့် အစဉ်အတိုင်း ညှဉ်းဆဲခြင်းဟူသော အကြောင်းကြောင့်ထိုမယဉ်ကျေးသော အရာ၌ ကြမ်းတမ်းမှု သည် ငြိမ်း၏။
ဘဒ္ဒါလိ အကြင်အခါ၌ အာဇာနည်မြင်းကောင်းသည် မပြတ်ညှဉ်းဆဲခြင်းဟူသော အကြောင်းကြောင့်အစဉ်အတိုင်းညှဉ်းဆဲခြင်းဟူသော အကြောင်းကြောင့် ထိုမယဉ်ကျေးသော အရာ၌ ကြမ်းတမ်းမှုသည်ငြိမ်း၏။ ထိုမြင်းကို မြင်းဆရာသည် ထို့ထက်အလွန် မင်းနှင့်သာထိုက်သော အစာကိုလည်းကောင်း၊့မင်းနှင့်သာထိုက်သော ရေကိုလည်းကောင်း ကျွေး၏။ ဘဒ္ဒါလိ ဆယ်ပါးကုန်သောဤအကြောင်းအင်္ဂါတို့နှင့် ပြည့်စုံသော အာဇာနည်မြင်းကောင်းသည် မင်းနှင့်ထိုက်တန်၏၊ မင်းတို့သုံးဆောင်သင့်၏၊ မင်း၏ အင်္ဂါ ဟူ၍သာ ရေတွက်ခြင်းသို့ ရောက်၏။
ဘဒ္ဒါလိ ဤအတူသာလျှင် ဆယ်ပါးကုန်သောတရားတို့နှင့် ပြည့်စုံသော ရဟန်းသည် အဝေးမှဆောင်ယူ၍ လှူအပ်သော အလှူကို ခံထိုက်၏၊ ဧည့်သည်တို့အား ရည်မှတ်၍ ထားသော အလှူကိုခံထိုက်၏၊ မြတ်သော အလှူကို ခံထိုက်၏၊ လက်အုပ်ချီခြင်းကို ခံထိုက်၏၊ သတ္တဝါအပေါင်း၏ ကုသိုလ်မျိုးစေ့တို့ စိုက်ပျိုးရာ အတုမရှိ မြတ်သော လယ်ယာမြေကောင်းသဖွယ် ဖြစ်၏။
ဆယ်ပါးသော တရားတို့ဟူသည် အဘယ်နည်း - ဘဒ္ဒါလိ ဤသာသနာတော်၌ ရဟန်းသည်ရဟန္တာတို့၏ ဥစ္စာဖြစ်သော ကောင်းသော ဉာဏ်အမြင်နှင့် ပြည့်စုံ၏၊ ရဟန္တာတို့၏ ဥစ္စာဖြစ်သောကောင်းသော အကြံနှင့် ပြည့်စုံ၏၊ ရဟန္တာတို့၏ ဥစ္စာဖြစ်သော ကောင်းသော စကားနှင့် ပြည့်စုံ၏၊ ရဟန္တာတို့၏ ဥစ္စာဖြစ်သော ကောင်းသောအမှု ပြုခြင်းနှင့် ပြည့်စုံ၏၊ ရဟန္တာတို့၏ ဥစ္စာဖြစ်သောကောင်းသော အသက်မွေးခြင်းနှင့် ပြည့်စုံ၏၊ ရဟန္တာတို့၏ ဥစ္စာဖြစ်သော ကောင်းသော အားထုတ်ခြင်းနှင့် ပြည့်စုံ၏၊ ရဟန္တာတို့၏ ဥစ္စာဖြစ်သော ကောင်းသော သတိနှင့် ပြည့်စုံ၏၊ ရဟန္တာတို့၏ ဥစ္စာဖြစ်သော ကောင်းသော တည်ကြည်မှု ‘သမာဓိ'နှင့် ပြည့်စုံ၏၊ ရဟန္တာတို့၏ ဥစ္စာဖြစ်သော ကောင်းသောဉာဏ်အမြင်နှင့် ပြည့်စုံ၏၊ ရဟန္တာတို့၏ ဥစ္စာဖြစ်သော ကောင်းသော လွတ်မြောက်ခြင်း ‘ဝိမုတ္တိ'နှင့်ပြည့်စုံ၏။
--ဘဒ္ဒါလိ ဤဆယ်ပါးသော အင်္ဂါတို့နှင့့်် ပြည့်စုံသော ရဟန်းသည် အဝေးမှ ဆောင်ယူ၍ လှူအပ်သောအလှူကို ခံထိုက်၏၊ ဧည့်သည်တို့အား ရည်မှတ်၍ ထားအပ်သော အလှူကို ခံထိုက်၏၊ မြတ်သောအလှူကို ခံထိုက်၏၊ လက်အုပ်ချီခြင်းကို ခံထိုက်၏၊ သတ္တဝါအပေါင်း၏ ကုသိုလ်မျိုးစေ့တို့ စိုက်ပျိုးရာအတုမရှိ မြတ်သော လယ်ယာမြေကောင်းဖြစ်ပေ၏ဟု ဆိုရ၏ ဟူ၍ မြတ်စွာဘုရားသည် ဤတရားတော်ကိုဟောကြားတော်မူ၏။ အသျှင်ဘဒ္ဒါလိသည် မြတ်စွာဘုရား၏ တရားစကားတော်ကို နှစ်ခြိုက်ဝမ်းမြောက်လေ၏။
ငါးခုမြောက် ဘဒ္ဒါလိသုတ် ပြီး၏။
--၆-လဋုကိကောပမသုတ်
֍ ၁၄၈
။ အကျွန်ုပ်သည် ဤသို့ ကြားနာခဲ့ရပါသည် -အခါတစ်ပါး၌ မြတ်စွာဘုရားသည် အင်္ဂုတ္တရာပတိုင်း အာပဏမည်သော နိဂုံး၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူ၏၊ ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားသည် နံနက်အခါ၌ သင်္ကန်းကို ပြင်ဝတ်၍ သပိတ်သင်္ကန်းကို ယူတော်မူပြီးလျှင် အာပဏနိဂုံးသို့ ဆွမ်းအလို့ငှါ ဝင်တော်မူ၏၊ အာပဏနိဂုံးသို့ ဆွမ်းခံလှည့်လည်၍ ဆွမ်းခံရာမှဖဲခဲ့ကာ ဆွမ်းစားပြီးနောက် တောအုပ်တစ်ခုသို့ နေ့သန့်စင်တော်မူရန် ဝင်ရောက်၍ သစ်တစ်ပင်ရင်း၌နေ့သန့်စင်တော်မူ၏။
အသျှင်ဥဒါယီသည်လည်း နံနက်အခါ၌ သင်္ကန်းကို ပြင်ဝတ်၍ သပိတ်သင်္ကန်းကို ယူပြီးလျှင်အာပဏနိဂုံးသို့ ဆွမ်းအလို့ငှါ ဝင်လေ၏၊ အာပဏနိဂုံး၌ ဆွမ်းအလို့ငှါ လှည့်လည်၍ ဆွမ်းခံရာမှ ဖဲခဲ့ကာဆွမ်းစားပြီးနောက် ထိုတောအုပ်ရှိရာသို့ နေ့သန့်စင်ရန် ဝင်ရောက်၍ သစ်တစ်ပင်ရင်း၌ နေ့သန့်စင်နေလေ၏။
ထိုအခါ ဆိတ်ငြိမ်ရာသို့ ကပ်၍ ကိန်းအောင်းနေသော အသျှင်ဥဒါယီအား “မြတ်စွာဘုရားသည် ငါတို့၏များစွာသော ဆင်းရဲတရားတို့ကို စင်စစ် ပယ်ဖျောက်တတ်ပါပေ၏၊ မြတ်စွာဘုရားသည် ငါတို့၏များစွာသော ချမ်းသာတရားတို့ကို စင်စစ် ရှေးရှုဆောင်တတ်ပါပေ၏၊ မြတ်စွာဘုရားသည် ငါတို့၏့များစွာသော အကုသိုလ်တရားတို့ကို စင်စစ် ပယ်ဖျောက်တတ်ပါပေ၏၊ မြတ်စွာဘုရားသည် ငါတို့၏များစွာသော ကုသိုလ်တရားတို့ကို စင်စစ် ရှေးရှုဆောင်တတ်ပါပေ၏”ဟု စိတ်အကြံဖြစ်ပေါ်၏။ ထို့နောက် အသျှင်ဥဒါယီသည် ညချမ်းအခါ ကိန်းအောင်းရာမှ ထလျက် မြတ်စွာဘုရားရှိတော်မူရာသို့ချဉ်းကပ်၍ မြတ်စွာဘုရားကို ရိုသေစွာ ရှိခိုးပြီးလျှင် သင့်လျော်ရာ၌ ထိုင်နေ၏။
֍ ၁၄၉
။ သင့်လျော်ရာ၌ ထိုင်နေပြီးသော အသျှင်ဥဒါယီသည် မြတ်စွာဘုရားအား ဤသို့ လျှောက်ထား၏ - “အသျှင်ဘုရား ဆိတ်ငြိမ်ရာသို့ ကပ်၍ ကိန်းအောင်းနေသော တပည့်တော်အား'မြတ်စွာဘုရား သည် ငါတို့၏ များစွာသော ဆင်းရဲတရားတို့ကို စင်စစ် ပယ်ဖျောက်တတ်ပါပေ၏၊ မြတ်စွာဘုရားသည် ငါတို့၏ များစွာသော ချမ်းသာတရားတို့ကို စင်စစ် ရှေးရှုဆောင်တတ်ပါပေ၏၊ မြတ်စွာဘုရားသည် ငါတို့ ၏ များစွာသော အကုသိုလ်တရားတို့ကို စင်စစ် ပယ်ဖျောက်တတ်ပါပေ၏၊ မြတ်စွာဘုရားသည် ငါတို့၏ များစွာသော ကုသိုလ်တရားတို့ကို စင်စစ် ရှေးရှုဆောင်တတ်ပါပေ၏’ဟုဤသို့သော စိတ်အကြံ ဖြစ်ပါ၏။ အသျှင်ဘုရား အကျွန်ုပ်တို့သည် ရှေးအခါက ညအခါ၌လည်းကောင်း၊ နံနက်အခါ၌လည်းကောင်း၊ နေ့နေလွဲအခါ၌လည်းကောင်း စားကြပါကုန်၏။အသျှင်ဘုရား မြတ်စွာဘုရားသည် ရဟန်းတို့ကို ‘ရဟန်းတို့ သင်တို့သည် နေလွဲသောအခါ၌ စားခြင်းကိုပယ်စွန့်ကြကုန်လော့’ဟု မိန့်တော်မူခဲ့စဉ်က ‘သဒ္ဓါတရားရှိသော သူကြွယ်တို့သည် နေလွဲသော အခါ၌မွန်မြတ်သော ခဲဖွယ်ဘောဇဉ်ကို ငါတို့အား ပေးလှူကုန်၏၊ ထိုခဲဖွယ်ဘောဇဉ်ကိုလည်း ငါတို့အားပယ်ရမည်ဟု မြတ်စွာဘုရားဟောတော်မူ၏၊ ထိုခဲဖွယ်ဘောဇဉ်ကိုလည်း ငါတို့အား စွန့်လွှတ်ရမည်ဟုမြတ်စွာဘုရား ဟောတော်မူ၏’ဟု အကျွန်ုပ်အား စိတ်ပြောင်းလွဲမှု စိတ်ဆင်းရဲမှု ဖြစ်ခဲ့ရပါ၏။ အသျှင်ဘုရား ထိုအကျွန်ုပ်တို့သည် မြတ်စွာဘုရား၌ ချစ်ခြင်း ရိုသေခြင်း ရှက်ခြင်း ကြောက်ခြင်းတို့ကို ကောင်းစွာ ထောက်မြော်ကြလျက် ဤသို့လျှင် ထိုနေ့နေလွဲအခါ၌ စားခြင်းကို ပယ်စွန့်ကြပါကုန်၏။
--အသျှင်ဘုရား ထိုအကျွန်ုပ်တို့သည် ညဉ့်အခါ၌လည်း စားပါကုန်၏၊ နံနက်အခါ၌လည်း စားပါ ကုန်၏၊ အသျှင်ဘုရား မြတ်စွာဘုရားသည် ရဟန်းတို့ကို ‘ရဟန်းတို့ သင်တို့သည် ဤညဉ့်အခါ၌ စားခြင်းကိုပယ်စွန့်ကြကုန်လော့’ဟု မိန့်တော်မူခဲ့စဉ်က ‘ငါတို့၏ ဤနှစ်ထပ်သော အစာတို့တွင်သာလွန်မြတ်သည်ဟု ဆိုရသော ညဉ့်စာကိုလည်း ငါတို့အား ပယ်ရမည်ဟု မြတ်စွာဘုရား ဟောတော်မူ၏၊ ထိုမြတ်သော ညဉ့်စာကိုလည်း ငါတို့အား စွန့်ရမည်’ဟု မြတ်စွာဘုရားဟောတော်မူ၏ဟု အကျွန်ုပ်အားစိတ်ပြောင်းလွဲမှု စိတ်ဆင်းရဲမှု ဖြစ်ခဲ့ရပါ၏။
အသျှင်ဘုရား ရှေးကဖြစ်ဖူးသည်မှာ တစ်ယောက်သော ယောကျ်ားသည် နေ့အခါ၌ ဟင်းလျာကို ရ၍'ဤဟင်းလျာကို ထားကြကုန်လော့၊ ညချမ်းအခါ ငါတို့အားလုံး တစ်စုတစ်ရုံးတည်း စားကြကုန်အံ့’ဟုဆို၏။ အသျှင်ဘုရား အထူးပြုပြင်ထားသော ခဲဖွယ်တို့သည် ညဉ့်အခါ၌သာ အားလုံးစုံလင်၍ နေ့အခါ၌ကား အနည်းငယ်သာ ဖြစ်ပါကုန်၏။ အသျှင်ဘုရား ထိုအကျွန်ုပ်တို့သည် မြတ်စွာဘုရား၌ ချစ်ခြင်းရိုသေခြင်း ရှက်ခြင်း ကြောက်ခြင်းတို့ကို ကောင်းစွာ ထောက်မြော်ကြလျက် ဤသို့လျှင် ညဉ့်အခါ၌စားခြင်းကို ပယ်ခဲ့ကြပါကုန်၏။
အသျှင်ဘုရား ရှေးကဖြစ်ဖူးသည်မှာ ရဟန်းတို့သည် ညဉ့်မှောင်မိုက်၌ ဆွမ်းခံလှည့်လည်ကြကုန်သည်ရှိသော် အညစ်အကြေးစွန့်ရာသို့လည်း ဝင်မိကြကုန်၏၊ ညွန်တွင်းသို့လည်း ကျကြကုန်၏၊ ဆူးရှိသော တွင်းကိုလည်း နင်းမိကြကုန်၏၊ အိပ်နေသော နွားမကိုလည်း တက်နင်းမိကြကုန်၏၊ ခိုးခဲ့ပြီးသောသူခိုး မခိုးရသေးသော သူခိုးတို့နှင့်လည်း တွေ့ဆုံမိကြကုန်၏၊ မာတုဂါမသည်မူလည်း ထိုရဟန်းကိုမေထုန်အကျင့်ဖြင့် ဖိတ်၏ ‘မေထုန်ကျင့်ရန် ပြောဆို၏’။
အသျှင်ဘုရား ရှေးကဖြစ်ဖူးသည်မှာ တပည့်တော်သည် ညဉ့်မှောင်မိုက်၌ ဆွမ်းအလို့ငှါ လှည့်လည်၏၊ အသျှင်ဘုရား ခွက်ဆေးကြောနေသော မိန်းမတစ်ယောက်သည် လျှပ်စစ်ပြက်သော အခိုက်၌ အကျွန်ုပ် ကို့မြင်၍ ‘အမလေး ကိုယ်ကျိုးနဲပါပေါ့၊ ဘီလူးကြီးပါတကား’ဟု လန့်အော်ပါ၏။
အသျှင်ဘုရား ဤသို့လန့်အော်သော် တပည့်တော်သည် ‘နှမ ငါသည် ဘီလူးမဟုတ်ပါ၊ ဆွမ်းရပ်နေသော ရဟန်းပါ’ဟု ထိုမိန်းမကို ပြောဆိုခဲ့ပါ၏၊ ‘ရဟန်းအား မိဘမဲ့လေယောင်တကား၊ ရဟန်းအားမိဘမဲ့လေယောင် တကား၊ ရဟန်း ထက်လှစွာသော ဓားငယ်ဖြင့် သင်၏ ဝမ်းဗိုက်ကို ထိုးဖောက်ခြင်းကမြတ်သေး၏၊ ညဉ့်မှောင်မိုက်၌ ဝမ်းဟူသောအကြောင်းကြောင့် ဆွမ်းခံလှည့်လည်ခြင်းသည်မမြတ်သည်သာ တည်း’ဟု ထိုမိန်းမက ဆိုပါ၏။
အသျှင်ဘုရား ထိုအကြောင်းကို ပြန်အောက်မေ့သော အကျွန်ုပ်အား ‘မြတ်စွာဘုရားသည် ငါတို့၏များစွာသော ဆင်းရဲတရားတို့ကို စင်စစ် ပယ်ရှားတော်မူတတ်ပါပေ၏၊ မြတ်စွာဘုရားသည် ငါတို့၏များစွာသော ချမ်းသာတရားတို့ကို စင်စစ် ရှေးရှုဆောင်တတ်ပါပေ၏၊ မြတ်စွာဘုရားသည် ငါတို့၏များစွာသော အကုသိုလ် တရားတို့ကို စင်စစ် ပယ်ရှားတတ်ပါပေ၏၊ မြတ်စွာဘုရားသည် ငါတို့၏များစွာသော ကုသိုလ်တရားတို့ကို စင်စစ် ရှေးရှုဆောင်တတ်ပါပေ၏’ဟူ၍ ဤသို့ အကြံဖြစ်ပါ၏”ဟု (လျှောက်၏)။
֍ ၁၅၀
။ ဥဒါယီ ဤသို့သာ ဖြစ်ကြကုန်၏၊ အချို့သော အချည်းနှီးသော ယောကျ်ားတို့ကို “ဤ အရာကိုပယ်ကြကုန်လော့”ဟု ငါက ဆိုသည်ရှိသော် ထိုရဟန်းတို့သည် “ဤနည်းနည်းပါးပါးကလေးမှာအဘယ်ပြောပလောက်သနည်း၊ ဤရဟန်းသည် ခေါင်းပါးခြင်း၌ ကြောင့်ကြစိုက်လွန်းသည်သာတည်း”ဟုဆိုကုန်၏။ထိုရဟန်းတို့သည် ထိုအရာကိုလည်း မစွန့်ကုန်၊ ငါ၌လည်းကောင်း၊ သိက္ခာသုံးပါးကို လိုလားကုန် သောရဟန်းတို့၌လည်းကောင်း မကျေနပ်မှုဖြစ်ကြကုန်၏။ ဥဒါယီ ထိုအချည်းနှီးသော ယောကျ်ားတို့ အားထိုနည်းနည်း ပါးပါးကလေးသည်ပင် အားကြီးသော အနှောင်အဖွဲ့ မြဲမြံသော အနှောင်အဖွဲ့ ခိုင်ခံ့ သောအနှောင်အဖွဲ့ မဆွေးမြေ့သော အနှောင်အဖွဲ့ ဖြစ်၏၊ ကြီးစွာသော သစ်သားတောက်လည်း ဖြစ်နေ၏။
--ဥဒါယီ ဥပမာသော်ကား ဘီလုံးငှက်ငယ်သည် နွယ်ပုတ်အနှောင်အဖွဲ့ဖြင့် ဖွဲ့မိသော် ထိုအရပ်၌သာ လျှင်ညှဉ်းဆဲခံရခြင်းသို့လည်းကောင်း၊ အဖမ်းခံရခြင်းသို့လည်းကောင်း၊ သေဆုံးခြင်းသို့လည်းကောင်းရောက်၏။ ဥဒါယီ “အနှောင်အဖွဲ့ခံရသဖြင့် ထိုအရပ်၌ပင် ထိုဘီလုံးငှက်ငယ်၏ ညှဉ်းဆဲခံရခြင်း အဖမ်းခံရခြင်း သေဆုံးခြင်းသို့ ရောက်ကြောင်းဖြစ်သော နွယ်ပုတ်အနှောင်အဖွဲ့သည်ကား ထိုဘီလုံးငှက်ငယ်အတွက် အားမရှိသော အနှောင်အဖွဲ့ အားနည်းသော အနှောင်အဖွဲ့ ဆွေးမြေ့သော အနှောင်အဖွဲ့ အနှစ်မရှိသော အနှောင်အဖွဲ့သာ ဖြစ်၏”ဟု ဆိုငြားအံ့၊ ထိုသူ၏ ပြောဆိုချက်သည် ကောင်းစွာ ပြောဆိုခြင်းဖြစ်ပါသလောဟု (မေးတော်မူ၏)။ အသျှင်ဘုရား မဖြစ်ပါ၊ အသျှင်ဘုရား အနှောင်အဖွဲ့ခံရသဖြင့် ထိုအရပ်၌ပင် ထိုဘီလုံးငှက်ငယ်၏ ညှဉ်းဆဲခံရခြင်း အဖမ်းခံရခြင်း သေဆုံးရခြင်းသို့ ရောက်ကြောင်းဖြစ်သော နွယ်ပုတ်အနှောင်အဖွဲ့သည်ကား ထိုဘီလုံးငှက်ငယ်အတွက် အားကြီးသော အနှောင်အဖွဲ့ မြဲမြံသောအနှောင်အဖွဲ့ ခိုင်ခံ့သော အနှောင်အဖွဲ့ မဆွေးမြေ့သော အနှောင်အဖွဲ့ ဖြစ်၏၊ ကြီးစွာသော သစ်သားတောက်လည်း ဖြစ်ပါ၏ဟု (လျှောက်၏)။
ဥဒါယီ ဤအတူသာလျှင် ဤသာသနာတော်၌ အချို့သော အချည်းနှီးသော ယောကျ်ားတို့ကို"ဤအရာကို စွန့်ကြကုန်လော့”ဟု ငါက ဆိုသည်ရှိသော် “ဤနည်းနည်းပါးပါးကလေးမှာ အဘယ်ပြောပလောက်သနည်း၊ ဤရဟန်းသည် ခေါင်းပါးခြင်း၌ ကြောင့်ကြစိုက်လွန်းသည်သာတည်း”ဟု ဆိုကြကုန်၏။ ထိုရဟန်းတို့သည် ထိုအရာကိုလည်း မစွန့်ကုန်၊ ငါ၌လည်းကောင်း၊ သိက္ခာသုံးပါးကို လိုလားကုန်သောရဟန်းတို့၌လည်းကောင်း မကျေနပ်မှု ဖြစ်ကြကုန်၏။
ဥဒါယီ ထိုအချည်းနှီးသော ယောကျ်ားတို့အား ထိုနည်းနည်းပါးပါးကလေးသည်ပင် အားကြီးသောအနှောင်အဖွဲ့ မြဲမြံသော အနှောင်အဖွဲ့ ခိုင်ခံ့သော အနှောင်အဖွဲ့ မဆွေးမြေ့သော အနှောင်အဖွဲ့ ဖြစ်၏၊့ကြီးစွာသော သစ်သားတောက်လည်း ဖြစ်၏။
֍ ၁၅၁
။ ဥဒါယီ ဤသာသနာတော်၌ အချို့သော အမျိုးကောင်းသားတို့ကို “ဤအရာကို ပယ်ကြကုန်လော့”ဟု ငါက ဆိုသည်ရှိသော် ထိုအမျိုးကောင်းသားတို့သည် “မြတ်စွာဘုရားက ငါတို့အား ပယ်ရမည်စွန့်ရမည်ဟု ဟောထားသော ဤနည်းနည်းပါးပါးကလေးမျှ ဖြစ်သော ပယ်စရာသည် အဘယ်မှာမပြောပလောက်ဘဲရှိအံ့နည်း”ဟု ဆိုကြကုန်၏။ထိုသူတို့သည် ထိုအရာကိုလည်း ပယ်ကြကုန်၏၊ ငါ၌လည်းကောင်း၊ သိက္ခာသုံးပါးကို အလိုရှိကြကုန်သော ရဟန်းတို့၌လည်းကောင်း မကျေနပ်မှု မဖြစ်ကြကုန်၊ ထိုရဟန်းတို့သည် ထိုအရာကို ပယ်စွန့်ကြ၍ ကြောင့်ကြမစိုက်ကြဘဲ မာန်ကျကုန်လျက် သူတစ်ပါးပေးသောဝတ္ထုဖြင့် အသက်မွေးကြကာသားသမင်သဖွယ် စိတ်ထားဖြင့် နေကြကုန်၏၊ ဥဒါယီ ထိုရဟန်းတို့အား ထိုအရာသည် အားမရှိသောအနှောင်အဖွဲ့အားနည်းသော အနှောင်အဖွဲ့ ဆွေးမြေ့သော အနှောင်အဖွဲ့ အနှစ်မရှိသော အနှောင်အဖွဲ့ဖြစ်၏။
ဥဒါယီ ဥပမာသော်ကား လှည်းသန်နှင့်အလားတူ အစွယ်ရှိသော ထွားကျိုင်း၍ အမျိုးကောင်းသောစစ်မြေပြင်သို့ ဝင်ဖူးသော မင်းစီးဆင်သည် မြဲမြံသော ကြိုးအနှောင်အဖွဲ့တို့ဖြင့် အနှောင်အဖွဲ့ခံရသော်အနည်းငယ်မျှသာ ကိုယ်ကို ညွတ်စေ၍ ထိုအနှောင်အဖွဲ့တို့ကို ဖြတ်လျက် ကောင်းစွာ ဖျက်ဆီး၍ အလိုရှိရာအရပ်သို့ ဖဲသွားလေ၏။
ဥဒါယီ “လှည်းသန်နှင့် အလားတူ အစွယ်ရှိသော ထွားကျိုင်း၍ အမျိုးကောင်းသော စစ်မြေပြင်သို့ဝင်ဖူးသော မင်းစီးဆင်သည် မြဲမြံသော ကြိုးအနှောင်အဖွဲ့တို့ဖြင့် အနှောင်အဖွဲ့ခံရသော် အနည်းငယ်သာကိုယ်ကို ညွတ်စေ၍ ထိုအနှောင်အဖွဲ့တို့ကို ဖြတ်၍ ကောင်းစွာ ဖျက်ဆီး၍ အလိုရှိရာအရပ်သို့ဖဲထွက်လေရာသော အနှောင်အဖွဲ့သည်ကား ထိုဆင်အတွက် အားရှိသော အနှောင်အဖွဲ့ မြဲမြံသောအနှောင် အဖွဲ့ ခိုင်ခံ့သော အနှောင်အဖွဲ့ မဆွေးမြေ့သော အနှောင်အဖွဲ့ ဖြစ်၏၊ ကြီးစွာသောသစ်သားတောက် လည်း ဖြစ်၏”ဟု ဆိုငြားအံ့၊ ထိုသူ၏ ပြောဆိုချက်သည် ကောင်းစွာ ပြောဆိုခြင်းဖြစ်ပါသလောဟု (မေးတော်မူ၏)။ အသျှင်ဘုရား မဖြစ်ပါ။
--အသျှင်ဘုရား လှည်းသန်နှင့် အလားတူ အစွယ်ရှိသော ထွားကျိုင်း၍ အမျိုးကောင်းသော စစ်မြေပြင်သို့ ဝင်ဖူးသော မင်းစီးဆင်သည် မြဲမြံသော ကြိုးအနှောင်အဖွဲ့တို့ဖြင့် အနှောင်အဖွဲ့ခံရသော် စဉ်းငယ်သာလျှင် ကိုယ်ကိုညွတ်စေ၍ ထိုအနှောင်အဖွဲ့တို့ကို ဖြတ်လျက် ကောင်းစွာ ဖျက်ဆီး၍ အလိုရှိရာ အရပ်သို့ ဖဲသွားလေရာသော အနှောင်အဖွဲ့သည်ကား အားနည်းသော အနှောင်အဖွဲ့။ပ။ အနှစ်မရှိသောအနှောင်အဖွဲ့ ဖြစ်ပါ၏ဟု (လျှောက်၏)။
ဥဒါယီ ဤအတူသာလျှင် ဤသာသနာတော်၌ အချို့သော အမျိုးကောင်းသားတို့ကို “ဤအရာကိုစွန့်ပယ်ကြကုန်လော့”ဟု ငါက ဆိုသည်ရှိသော် ထို အမျိုးကောင်းသားတို့သည် “မြတ်စွာဘုရားက ငါတို့အား ပယ်ရမည် စွန့်ရမည်ဟု ဟောထားသော ဤနည်းနည်းပါးပါးကလေးဖြစ်သော ပယ်စရာသည်အဘယ်မှာ မပြောပလောက်ဘဲ ရှိအံ့နည်း”ဟု ဆိုကြကုန်၏။
ထိုသူတို့သည် ထိုအရာကိုလည်း ပယ်ကြကုန်၏၊ ငါ၌လည်းကောင်း၊ သိက္ခာသုံးပါးကို အလိုရှိကြကုန်သော ရဟန်းတို့၌လည်းကောင်း၊ မကျေနပ်မှု မဖြစ်ကြကုန်၊ ထိုသူတို့သည် ထိုအရာကို ပယ်စွန့်ကြ၍ကြောင့်ကြ မစိုက်ကြဘဲ မာန်ကျကုန်လျက် သူတစ်ပါးပေးသောဝတ္ထုဖြင့် အသက်မွေးကြကာ သားသမင်သဖွယ် စိတ်ထားဖြင့် နေကြကုန်၏။ ဥဒါယီ ထိုရဟန်းတို့အား ထိုအရာသည် အားမရှိသောအနှောင်အဖွဲ့ အားနည်းသော အနှောင်အဖွဲ့ ဆွေးမြေ့သော အနှောင်အဖွဲ့ အနှစ်မရှိသော အနှောင်အဖွဲ့ဖြစ်၏။
֍ ၁၅၂
။ ဥဒါယီ ဥပမာသော်ကား ကိုယ်ပိုင်ဥစ္စာမရှိ၍ စည်းစိမ်ကင်းသော သူဆင်းရဲယောကျ်ားသည် ရှိ၏၊့ထိုယောကျ်ားအား ဖရိုဖရဲပျက်စီး၍ ကျီးတသောသောနေသော စုတ်နုပ်သော အိမ်တစ်ဆောင်ရှိ၏၊ ဖရိုဖရဲပျက်စီး၍ ထန်းလျှော်ခက်ထားသော စုတ်နုပ်သော ခုတင် တစ်ခုသည်လည်း ရှိ၏၊ အိုးတစ်လုံး၌ထည့်ထားသော ညံ့ဖျင်းသော လူးစပါး ဘူးစေ့ ဖရုံစေ့သည်လည်း ရှိ၏၊ အကျည်းတန်သော မယားတစ်ယောက်လည်း ရှိ၏။ထိုသူဆင်းရဲယောကျ်ားသည် လက်ခြေတို့ကို ဆေးကြောပြီးလျှင် နှစ်သက်ဖွယ်ဘောဇဉ်ကို သုံးဆောင်ပြီးနောက် အေးချမ်းသောအရိပ်၌ သမထဝိပဿနာကို အားထုတ်ကာ အရံတွင်းမှာနေသော ရဟန်းကို မြင်လေရာ၏။ ထိုသူဆင်းရဲအား “အိုအချင်းတို့ ရဟန်း၏အဖြစ်သည် ချမ်းသာလေစွ၊ အိုအချင်းတို့ရဟန်း၏အဖြစ်သည် အနာကင်းလေစွ၊ ငါသည် ဆံမုတ်ဆိတ်ကို ပယ်၍ ဖန်ရည်ဆိုးသော အဝတ်တို့ကိုဝတ်ရုံ၍ အိမ်ရာထောင်သော လူ့ဘောင်မှ အိမ်ရာမထောင်သော ရဟန်းဘောင်၌ ရဟန်းပြုရမူ ထိုသူမျိုးဖြစ်လေရာ၏”ဟု အကြံဖြစ်၏။
ထိုသူဆင်းရဲယောကျ်ားသည် ဖရိုဖရဲပျက်စီး၍ ကျီးတသောသောနေသော စုတ်နုပ်သော အိမ်တစ်ဆောင်ကို စွန့်ပယ်၍လည်းကောင်း၊ ဖရိုဖရဲပျက်စီး၍ ထန်းလျှော်ခက်ထားသော စုတ်နုပ်သော ခုတင်တစ်ခုကို ပယ်စွန့်၍လည်းကောင်း၊ အိုးတစ်လုံး၌ ထည့်ထားသော ညံ့ဖျင်းသော လူးစပါး ဘူးစေ့ဖရုံစေ့ကို ပယ်စွန့်၍လည်းကောင်း၊ အကျည်းတန်သော မယားတစ်ယောက်ကို ပယ်စွန့်၍လည်းကောင်း၊ ဆံမုတ်ဆိတ် ကို ပယ်ပြီးလျှင် ဖန်ရည်ဆိုးသော အဝတ်သင်္ကန်းတို့ကို ဝတ်ရုံ၍ အိမ်ရာထောင်သောလူ့ဘောင်မှ အိမ်ရာမထောင်သော ရဟန်းဘောင်၌ ရဟန်းပြုခြင်းငှါ မတတ်နိုင်လေရာ။
ဥဒါယီ “ဖရိုဖရဲ ပျက်စီး၍ ကျီးတသောသောနေသော စုတ်နုပ်သော အိမ်တစ်ဆောင်ကို ပယ်၍လည်းကောင်း၊ ဖရိုဖရဲပျက်စီး၍ ထန်းလျှော်ခက်ထားသော စုတ်နုပ်သော ခုတင်တစ်ခုကို ပယ်စွန့်၍လည်းကောင်း၊ အိုးတစ်လုံး၌ ထည့်ထားသော ညံ့ဖျင်းသော လူးစပါး ဘူးစေ့ ဖရုံစေ့ကို ပယ်စွန့်၍လည်းကောင်း၊ အကျည်းတန်သော မယားတစ်ယောက်ကို ပယ်စွန့်၍လည်းကောင်း ဆံမုတ်ဆိတ်ကို ပယ်ပြီးလျှင်ဖန်ရည်ဆိုးသော အဝတ်သင်္ကန်းတို့ကို ဝတ်ရုံ၍ လူ့ဘောင်မှ ရဟန်းဘောင်၌ ထိုယောကျ်ား ရဟန်းပြုရန် မတတ်နိုင်အောင် နှောင်ဖွဲ့ထားသော အနှောင်အဖွဲ့ကား ထိုယောကျ်ားအတွက် အားမရှိသောအနှောင်အဖွဲ့ အားနည်းသော အနှောင်အဖွဲ့ ဆွေးမြေ့သော အနှောင်အဖွဲ့ အနှစ်မရှိသော အနှောင်အဖွဲ့သာ ဖြစ်၏”ဟု ဆိုငြားအံ့၊ ထိုသူ၏ ဆိုခြင်းသည် ကောင်းစွာ ဆိုခြင်းဖြစ်ပါသလောဟု (မေးတော်မူ၏)။ အသျှင်ဘုရား မဖြစ်ပါ။
--အသျှင်ဘုရား “ဖရိုဖရဲ ပျက်စီး၍ ကျီးတသောသောနေသော စုတ်နုပ်သော အိမ်တစ်ဆောင်ကိုပယ်စွန့်၍လည်းကောင်း၊ ဖရိုဖရဲ ပျက်စီး၍ ထန်းလျှော်ခက်ထားသော စုတ်နုပ်သော ခုတင်တစ်ခုကိုပယ်စွန့်၍လည်းကောင်း၊ အိုးတစ်လုံး၌ ထည့်ထားသော ညံ့ဖျင်းသော လူးစပါး ဘူးစေ့ ဖရုံစေ့ကိုပယ်စွန့်၍လည်းကောင်း အကျည်းတန်သော မယားတစ်ယောက်ကို ပယ်စွန့်၍လည်းကောင်းဆံမုတ်ဆိတ်ကို ပယ်ပြီးလျှင် ဖန်ရည်ဆိုးသော အဝတ်သင်္ကန်းတို့ကို ဝတ်ရုံ၍ လူ့ဘောင်မှ ရဟန်းဘောင်၌ထိုယောကျ်ား ရဟန်းပြုခြင်းငှါ မစွမ်းနိုင်အောင် နှောင်ဖွဲ့ထားသော အနှောင်အဖွဲ့ကား ထိုသူအတွက်အားရှိသော အနှောင်အဖွဲ့ မြဲမြံသော အနှောင်အဖွဲ့ ခိုင်ခံ့သော အနှောင်အဖွဲ့ မဆွေးမြေ့သောအနှောင်အဖွဲ့ ဖြစ်၏၊ ကြီးစွာသော သစ်သားတောက်လည်း ဖြစ်ပါ၏ဟု (လျှောက်၏)။
ဥဒါယီ ဤအတူသာလျှင် အချို့သော အချည်းနှီးသော ယောကျ်ားတို့ကို “ဤအရာကို စွန့်ပယ်ကြကုန်လော့”ဟု ငါက ဆိုသည်ရှိသော် “ဤနည်းနည်းပါးပါးကလေးမှာ အဘယ်ပြောပလောက်သနည်း၊ ဤရဟန်းသည် ခေါင်းပါးခြင်း၌ ကြောင့်ကြစိုက်လွန်းသည်သာတည်း”ဟု ဆိုကုန်၏။ ထိုရဟန်းတို့သည် ထိုအရာကိုလည်း မစွန့်ကြကုန်၊ ငါ၌လည်းကောင်း သိက္ခာသုံးပါးကို လိုလားသော ရဟန်းတို့၌လည်းကောင်းမကျေနပ်မှု ဖြစ်ကြကုန်၏။ ဥဒါယီ ထိုအချည်းနှီးသော ယောကျ်ားတို့အား ထိုနည်းနည်းပါးပါးကလေး့သည် အားကြီးသော အနှောင်အဖွဲ့ မြဲမြံသော အနှောင်အဖွဲ့ ခိုင်ခံ့သော အနှောင်အဖွဲ့ မဆွေးမြေ့သောအနှောင်အဖွဲ့ ဖြစ်ပါ၏၊ ကြီးစွာသော သစ်သားတောက်လည်း ဖြစ်ပါ၏။
֍ ၁၅၃
။ ဥဒါယီ ဥပမာသော်ကား ကြွယ်ဝသော များသော ဥစ္စာရှိသော များသော စည်းစိမ်ရှိသောအရာမကသော ရွှေနိက္ခအပေါင်း အရာမကသော စပါးအပေါင်း အရာမကသော လယ်မြေအပေါင်း အရာမကသော ယာမြေအပေါင်း အရာမကသော မယားအပေါင်း အရာမကသော ကျွန်ယောကျ်ားအပေါင်းအရာမကသော ကျွန်မိန်းမအပေါင်းတို့ကို ဆည်းပူးထားသော သူကြွယ်သည်သော်လည်းကောင်း၊ သူကြွယ်၏သားသည်သော်လည်းကောင်း ရှိ၏။ ထိုသူကြွယ် သို့မဟုတ် သူကြွယ်၏သားသည် လက်ခြေတို့ကိုဆေးကြောပြီးလျှင် နှစ်သက်ဖွယ် ဘောဇဉ်ကို သုံးဆောင်ပြီးနောက် အေးချမ်းသောအရိပ်၌ သမထဝိပဿနာကို အားထုတ်ကာ အရံတွင်းမှာ နေသော ရဟန်းကို မြင်လေရာ၏။ထိုသူကြွယ် သို့မဟုတ် သူကြွယ်၏သားအား “အချင်းတို့ ရဟန်း၏အဖြစ်သည် ချမ်းသာလေစွ တကား၊ အချင်းတို့ ရဟန်း၏အဖြစ်သည် အနာကင်းလေစွတကား၊ ငါသည် ဆံမုတ်ဆိတ်ကို ပယ်ပြီးလျှင်ဖန်ရည်ဆိုးသော အဝတ်သင်္ကန်းကို ဝတ်ရုံ၍ လူ့ဘောင်မှ ရဟန်းဘောင်၌ ရဟန်းပြုရမူ ထို သူမျိုးဖြစ်လေရာ၏”ဟု အကြံဖြစ်ရာ၏။
ထိုသူကြွယ် သို့မဟုတ် သူကြွယ်၏သားသည် အရာမကသော ရွှေနိက္ခအပေါင်း အရာမကသောစပါးအပေါင်း အရာမကသော လယ်မြေအပေါင်း အရာမကသော ယာမြေအပေါင်း အရာမကသော မယားအပေါင်း အရာမကသော ကျွန်ယောကျ်ားအပေါင်း အရာမကသော ကျွန်မိန်းမအပေါင်းတို့ကို ပယ်စွန့်၍ဆံမုတ်ဆိတ်ကို ပယ်ပြီးလျှင် ဖန်ရည်ဆိုးသော အဝတ်သင်္ကန်းတို့ကို ဝတ်ရုံလျက် လူ့ဘောင်မှ ရဟန်းဘောင်၌ ရဟန်း ပြုခြင်းငှာ စွမ်းနိုင်လေရာ၏။
ဥဒါယီ “အရာမကသော ရွှေနိက္ခအပေါင်း အရာမကသော စပါးအပေါင်း အရာမကသော လယ်မြေအပေါင်း အရာမကသော ယာမြေအပေါင်း အရာမကသော မယားအပေါင်း အရာမကသော ကျွန်ယောကျ်ားအပေါင်း အရာမကသော ကျွန်မိန်းမအပေါင်းတို့ကို ပယ်စွန့်၍ ဆံမုတ်ဆိတ်ကို ပယ်ပြီးလျှင်
--ဖန်ရည်ဆိုးသော အဝတ်သင်္ကန်းတို့ကို ဝတ်ရုံလျက် လူ့ဘောင်မှ ရဟန်းဘောင်၌ ထိုသူကြွယ်, သို့မဟုတ်သူကြွယ်၏သား ရဟန်းပြုခြင်းငှါ စွမ်းနိုင်အောင် နှောင်ဖွဲ့ထားသော အနှောင်အဖွဲ့ကား ထိုသူကြွယ်, သို့မဟုတ် သူကြွယ်၏သားအတွက် အားရှိသော အနှောင်အဖွဲ့ မြဲမြံသော အနှောင်အဖွဲ့ ခိုင်ခံ့သောအနှောင်အဖွဲ့ မဆွေးမြေ့သော အနှောင်အဖွဲ့ ဖြစ်၏၊ ကြီးစွာသော သစ်သားတောက်လည်း ဖြစ်၏ဟုဆိုငြားအံ့။ ထိုသူ၏ ဆိုခြင်းသည် ကောင်းစွာဆိုခြင်း ဖြစ်ပါသလောဟု (မေးတော်မူ၏)။ အသျှင်ဘုရားမဖြစ်ပါ။
အသျှင်ဘုရား အရာမကသော ရွှေနိက္ခအပေါင်း အရာမကသော စပါးအပေါင်း အရာမကသောလယ်မြေအပေါင်း အရာမကသော ယာမြေအပေါင်း အရာမကသော မယားအပေါင်း အရာမကသော ကျွန်ယောကျ်ားအပေါင်း အရာမကသော ကျွန်မိန်းမအပေါင်းတို့ကို ပယ်စွန့်၍ ဆံမုတ်ဆိတ်ကို ပယ်ပြီးလျှင်ဖန်ရည်ဆိုးသော အဝတ်သင်္ကန်းတို့ကို ဝတ်ရုံလျက် လူ့ဘောင်မှ ရဟန်းဘောင်၌ ထိုသူကြွယ်, သို့မဟုတ်သူကြွယ်၏သား ရဟန်းပြုခြင်းငှါ စွမ်းနိုင်အောင် နှောင်ဖွဲ့ထားသော အနှောင်အဖွဲ့ကား ထိုသူကြွယ်, သို့မဟုတ် သူကြွယ်၏သားအတွက် အားမရှိသော အနှောင်အဖွဲ့ အားနည်းသော အနှောင်အဖွဲ့ ဆွေးမြေ့သော အနှောင်အဖွဲ့ အနှစ်မရှိသော အနှောင်အဖွဲ့ ဖြစ်ပါ၏ဟု (လျှောက်၏)။
ဥဒါယီ ဤအတူသာလျှင် အချို့သော အမျိုးကောင်းသားတို့ကို “ဤအရာကို ပယ်စွန့်ကြကုန် လော့”ဟုငါက ဆိုသည်ရှိသော် ထိုအမျိုးကောင်းသားတို့သည် “မြတ်စွာဘုရားက ငါတို့အား ပယ်ရမည်စွန့်ရမည်ဟု ဟောသော ဤနည်းနည်းပါးပါးကလေးမျှဖြစ်သော ပယ်စရာသည် အဘယ်မှာ မပြောပလောက်ဘဲ ရှိအံ့နည်း”ဟု ဆိုကြကုန်၏။
ထိုအမျိုးကောင်းသားတို့သည် ထိုအရာကိုလည်း ပယ်စွန့်ကြကုန်၏၊ ငါ၌လည်းကောင်း၊ သိက္ခာသုံးပါးကို အလိုရှိကြကုန်သော ရဟန်းတို့၌လည်းကောင်း မကျေနပ်မှု မဖြစ်ကြကုန်။ ထိုသူတို့သည်ထိုအရာကို ပယ်စွန့်ကြ၍ ကြောင့်ကြမစိုက်ကြဘဲ မာန်ကျကုန်လျက် သူတစ်ပါးပေးသောဝတ္ထုဖြင့် အသက်မွေးကြကာ သားသမင်သဖွယ် စိတ်ထားဖြင့် နေကြကုန်၏၊ ဥဒါယီ ထိုရဟန်းတို့အား ထိုအရာသည်အားမရှိသော အနှောင်အဖွဲ့ အားနည်းသော အနှောင်အဖွဲ့ ဆွေးမြေ့သော အနှောင်အဖွဲ့ အနှစ်မရှိသောအနှောင်အဖွဲ့ ဖြစ်ပေ၏။
֍ ၁၅၄
။ ဥဒါယီ လေးယောက်ကုန်သော ဤပုဂ္ဂိုလ်တို့သည် လောက၌ ထင်ထင်ရှားရှားရှိကုန်၏၊ အဘယ်လေးယောက်တို့နည်းဟူမူ -ဥဒါယီ အချို့သော ပုဂ္ဂိုလ်သည် ဥပဓိ ‘ခန္ဓုပဓိစသော ဥပဓိလေးပါး'ကို ပယ်ခြင်းငှါ ဥပဓိ ‘ခန္ဓုပဓိစသော ဥပဓိလေးပါး’ ကို စွန့်ခြင်းငှါ ကျင့်ကြံ၏။ ဥပဓိ ‘ခန္ဓုပဓိစသောဥပဓိလေးပါး’ ကို ပယ်ခြင်းငှါ ဥပဓိ ‘ခန္ဓုပဓိစသော ဥပဓိလေးပါး’ ကို စွန့်လွှတ်ခြင်းငှါ ကျင့်ကြံသောထိုပုဂ္ဂိုလ်ကို ဥပဓိနှင့် စပ်ယှဉ်ကုန်သော စိတ်ကူးခြင်း ကြံစည်ခြင်းတို့သည် လွှမ်းမိုးလာကုန်၏။ ထိုပုဂ္ဂိုလ်သည် ထိုဥပဓိနှင့် စပ်ယှဉ်ကုန်သော စိတ်ကူးခြင်း ကြံစည်ခြင်းတို့ကို လက်ခံ၏၊ မစွန့်လွှတ်၊ မပယ်ဖျောက်၊ ကင်းပျောက်အောင် မပြု၊ တစ်ဖန် မဖြစ်ခြင်းသို့ မရောက်စေ။ ဥဒါယီ ငါသည် ဤသို့သဘောရှိသော ပုဂ္ဂိုလ်ကို ဥပဓိနှင့် ယှဉ်သူဟူ၍ ဟောကြား၏၊ ဥပဓိနှင့် မယှဉ်သူဟူ၍ မဟောကြား။ ထိုသို့ မဟောကြားခြင်းသည် အဘယ့်ကြောင့်နည်း၊ ဥဒါယီ ငါသည် ဤပုဂ္ဂိုလ်၌ ဣန္ဒြေထူးခြားသည့်အဖြစ်ကို သိသောကြောင့်တည်း။ဥဒါယီ ဤသာသနာတော်၌ အချို့သော ပုဂ္ဂိုလ်သည် ဥပဓိကို ပယ်ခြင်းငှါ ဥပဓိကို စွန့်ခြင်းငှါကျင့်ကြံ၏၊ ဥပဓိကို ပယ်ခြင်းငှါ ဥပဓိကို စွန့်ခြင်းငှါ ကျင့်ကြံသော ထိုပုဂ္ဂိုလ်ကို ဥပဓိနှင့် စပ်ယှဉ်ကုန်သော စိတ်ကူးခြင်း ကြံစည်ခြင်းတို့သည် လွှမ်းမိုးလာကုန်၏။ ထိုပုဂ္ဂိုလ်သည် ထိုဥပဓိနှင့် စပ်ယှဉ်ကုန်သော စိတ်ကူးခြင်း ကြံစည်ခြင်းတို့ကို လက်မခံ၊ စွန့်လွှတ်၏၊ ပယ်ဖျောက်၏၊ ကင်းပျောက်အောင်ပြု၏၊ တစ်ဖန် မဖြစ်ခြင်းသို့ ရောက်စေ၏။
--ဥဒါယီ ငါသည် ဤသို့ သဘောရှိသော ပုဂ္ဂိုလ်ကိုလည်း ဥပဓိနှင့် ယှဉ်သူဟူ၍ ဟောကြား၏၊ ဥပဓိနှင့်မယှဉ်သူဟူ၍ မဟောကြား။ ထိုသို့ မဟောကြားခြင်းသည် အဘယ်ကြောင့်နည်း၊ ဥဒါယီ ငါသည်ဤပုဂ္ဂိုလ်၌ ဣန္ဒြေထူးခြားသည့်အဖြစ်ကို သိသောကြောင့်တည်း။
ဥဒါယီ ဤသာသနာတော်၌ အချို့သော ပုဂ္ဂိုလ်သည် ဥပဓိကို ပယ်ခြင်းငှါ ဥပဓိကို စွန့်ခြင်းငှါ ကျင့်၏၊ ဥပဓိကို ပယ်ခြင်းငှါ ဥပဓိကို စွန့်ခြင်းငှါ ကျင့်သော ထိုပုဂ္ဂိုလ်ကို တစ်ရံတစ်ခါ သတိမေ့လျော့ခြင်းကြောင့် ဥပဓိနှင့် စပ်ယှဉ်ကုန်သော စိတ်ကူးခြင်း ကြံစည်ခြင်းတို့သည် လွှမ်းမိုးလာကုန်၏၊ ဥဒါယီသတိဖြစ်ခြင်းသည် နှေးသေး၏၊ စင်စစ် ထိုစိတ်ကူးခြင်း ကြံစည်ခြင်းကို လျင်စွာသာလျှင် စွန့်လွှတ်၏၊ ပယ်ဖျောက်၏၊ ကင်းပျောက်အောင် ပြု၏၊ တစ်ဖန် မဖြစ်ခြင်းသို့ ရောက်စေ၏။
ဥဒါယီ ဥပမာသော်ကား ယောကျ်ားတစ်ယောက်သည် တစ်နေ့ပတ်လုံး လောလောပူသော သံအိုးခင်း၌နှစ်ပေါက် သုံးပေါက်သော ရေတို့ကို ချရာ၏။ ဥဒါယီ ရေပေါက်တို့၏ ကျခြင်းသည် နှေး၏၊ စင်စစ်ထိုရေပေါက်သည် လျင်စွာသာလျှင် ကုန်ခန်းခြင်းသို့ ရောက်သကဲ့သို့ ဤအတူသာလျှင် ဤသာသနာတော်၌ အချို့ သောပုဂ္ဂိုလ်သည် ဥပဓိကို ပယ်ခြင်းငှါ ဥပဓိကို စွန့်ခြင်းငှါ ကျင့်ကြံ၏။
ဥပဓိကို ပယ်ခြင်းငှါ ဥပဓိကို စွန့်ခြင်းငှါ ကျင့်သော ထိုပုဂ္ဂိုလ်ကို တစ်ရံတစ်ခါ သတိမေ့လျော့ခြင်းကြောင့် ဥပဓိနှင့်စပ်ယှဉ်ကုန်သော စိတ်ကူးခြင်း ကြံစည်ခြင်းတို့သည် လွှမ်းမိုးလာကုန်၏။ သတိဖြစ်ခြင်းသည် နှေး၏၊ စင်စစ် ထိုစိတ်ကူးခြင်း ကြံစည်ခြင်းကို လျင်စွာသာလျှင် စွန့်လွှတ်၏၊ ပယ်ဖျောက်၏၊ ကင်းပျောက်အောင် ပြု၏၊ တစ်ဖန် မဖြစ်ခြင်းသို့ ရောက်စေ၏။ ဥဒါယီ ငါသည် ဤသို့ သဘောရှိသောပုဂ္ဂိုလ်ကိုလည်း ဥပဓိနှင့် ယှဉ်သူဟူ၍ ဟောကြား၏၊ ဥပဓိနှင့် မယှဉ်သူဟူ၍ မဟောကြား။ ထိုသို့မဟောကြားခြင်းသည် အဘယ်ကြောင့်နည်း၊ ဥဒါယီ ငါသည် ဤပုဂ္ဂိုလ်၌ ဣန္ဒြေထူးခြားသည့်အဖြစ်ကိုသိသောကြောင့်တည်း။
ဥဒါယီ ဤ သာသနာတော်၌ အချို့သော ပုဂ္ဂိုလ်သည် ဥပဓိသည် ဒုက္ခ၏ အကြောင်းရင်းတည်းဟုဤသို့ သိ၍ ဥပဓိကင်း၏၊ ဥပဓိကုန်ရာ၌ စိတ်သက်ဝင်၏။ ဥဒါယီ ဤသို့ သဘောရှိသော ပုဂ္ဂိုလ်ကိုဥပဓိနှင့် မယှဉ်သူဟူ၍ ဟောကြား၏၊ ဥပဓိနှင့် ယှဉ်သူဟူ၍ မဟောကြား။ ထိုသို့ မဟောကြားခြင်းသည်အဘယ်ကြောင့်နည်း၊ ဥဒါယီ ငါသည် ဤပုဂ္ဂိုလ်၌ ဣန္ဒြေထူးခြားသည့်အဖြစ်ကို သိသောကြောင့်တည်း။ ဥဒါယီ လေးယောက်ကုန်သော ဤပုဂ္ဂိုလ်တို့သည် လောက၌ ထင်ရှားရှိကုန်၏။
֍ ၁၅၅
။ ဥဒါယီ ဤငါးပါးသော ကာမဂုဏ်တို့သည် ရှိကုန်၏။ အဘယ်ငါးပါးတို့နည်းဟူမူ - စက္ခုဝိညာဏ်ဖြင့် သိအပ်ကုန်သော အလိုရှိအပ် နှစ်သက်အပ် စိတ်နှလုံးကို ပွါးစေတတ်ကုန်သော ချစ်အပ်သောသဘောရှိကုန်သော ကာမနှင့်စပ်ယှဉ်ကုန်သော တပ်နှစ်သက်ဖွယ်ဖြစ်ကုန်သော ရူပါရုံတို့သည်လည်းကောင်း၊ သောတဝိညာဏ် ဖြင့် သိအပ်ကုန်သော။ပ။ သဒ္ဒါရုံတို့သည်လည်းကောင်း၊ ဃာနဝိညဏ်ဖြင့်သိအပ်ကုန်သော။ပ။ ဂန္ဓာရုံတို့သည်လည်းကောင်း၊ ဇိဝှါဝိညာဏ်ဖြင့် သိအပ်ကုန်သော။ပ။ ရသာရုံတို့သည်လည်းကောင်း၊ ကာယဝိညဏ်ဖြင့် သိအပ်ကုန်သော အလိုရှိအပ် နှစ်သက်အပ် စိတ်နှလုံးကို ပွါးစေတတ်ကုန်သော ချစ်အပ်သောသဘောရှိကုန်သော ကာမနှင့် စပ်ယှဉ်ကုန်သော တပ်နှစ်သက်ဖွယ်ဖြစ်ကုန်သောဖောဋ္ဌဗ္ဗာရုံတို့သည်လည်းကောင်း ရှိကြကုန်၏။ ဥဒါယီ အမှန်အားဖြင့် ကာမဂုဏ်တရားတို့ကား ဤငါးပါးတို့တည်း။ဥဒါယီ ဤငါးပါးသော ကာမဂုဏ်တို့ကို စွဲ၍ အကြင် ကိုယ်ချမ်းသာခြင်း စိတ်ချမ်းသာခြင်းသည် ဖြစ်၏၊ ဤသို့သဘောရှိသော ကိုယ်ချမ်းသာခြင်း စိတ်ချမ်းသာခြင်းကို ကာမသုခဟူ၍, မစင်နှင့်တူသော သုခဟူ၍, ပုထုဇဉ် သုခဟူ၍, အရိယာမဟုတ်သူတို့၏သုခဟူ၍ ဆိုရ၏၊ မမှီဝဲအပ်၊ မပွါးများအပ်၊ မလေ့ လာအပ်၊ ထိုသုခမှ ကြောက်အပ်၏ ဟူ၍ ငါ ဟော၏။
--֍ ၁၅၆
။ ဥဒါယီ ဤသာသနာတော်၌ ရဟန်းသည် ကာမတရားတို့မှ ကင်းဆိတ်၍သာလျှင်။ပ။ ပဌမဈာန်သို့ ရောက်၍ နေ၏။ ဝိတက်ဝိစာရတို့၏ ငြိမ်းခြင်းကြောင့်။ပ။ ဒုတိယဈာန်သို့ ရောက်၍ နေ၏။ ပီတိကိုလည်း မတပ်မက်ခြင်းကြောင့်။ပ။ တတိယဈာန်သို့ ရောက်၍ နေ၏။ သုခကိုပယ်ခြင်းကြောင့်လည်း။ပ။ စတုတ္ထဈာန်သို့ ရောက်၍ နေ၏။ ဤသို့သဘောရှိသော ဈာန်ချမ်းသာသုခကို ကာမမှလွတ်မြောက်နေသော သုခဟူ၍, (ဂဏ, ကိလေနှစ်ထွေ မွေ့လျော်ရာမှ) ကင်းဆိတ်သော သုခဟူ၍, ငြိမ်းအေးသောသုခဟူ၍, အမှန်သိမှုကို ဖြစ်စေနိုင်သော သုခဟူ၍ ဆိုရ၏၊ မှီဝဲအပ်၏၊ ပွါးများအပ်၏၊ လေ့လာအပ်၏၊ ထိုသုခမျိုးမှ မကြောက်အပ်ဟု ငါဟော၏။ဥဒါယီ ဤသာသနာတော်၌ ရဟန်းသည် ကာမတရားတို့မှ ကင်းဆိတ်၍သာလျှင်။ပ။ ပဌမဈာန်သို့ရောက်၍ နေ၏။ ဥဒါယီ ဤပဌမဈာန်ကို တုန်လှုပ်တတ်သော တရားဟူ၍ ငါဟော၏၊ ထိုပဌမဈာန်၌အဘယ်သည် တုန်လှုပ်တတ်သနည်း၊ ထိုပဌမဈာန်၌ ဝိတက် ဝိစာရတို့သည် မချုပ်သေးကုန်၊ ဤဝိတက်ဝိစာရသည်ပင် ထို ပဌမဈာန်၌ တုန်လှုပ်တတ်သော တရားဖြစ်ပေ၏။ ဥဒါယီ ဤသာသနာတော်၌ ရဟန်းသည် ဝိတက်ဝိစာရငြိမ်းခြင်းကြောင့်။ပ။ ဒုတိယဈာန်သို့ ရောက်၍ နေ၏။ ဥဒါယီ ဤဒုတိယဈာန်ကိုလည်း တုန်လှုပ်တတ်သော တရားဟူ၍ ငါဟော၏။ ထိုဒုတိယဈာန်၌ အဘယ်သည် တုန်လှုပ်တတ်သနည်း။ ထိုဒုတိယဈာန်၌ ပီတိသုခသည် မချုပ်သေး၊ ဤပီတိသုခသည်ပင်လျှင် ထိုဒုတိယဈာန်၌တုန်လှုပ်တတ်သော တရားဖြစ်ပေ၏။
ဥဒါယီ ဤသာသနာတော်၌ ရဟန်းသည် ပီတိကို စက်ဆုပ်ခြင်းကြောင့်လည်း။ပ။ တတိယဈာန်သို့ရောက်၍နေ၏။ ဥဒါယီ ဤတတိယဈာန်ကိုလည်း တုန်လှုပ်တတ်သော တရားဟူ၍ ငါဟော၏။ ထိုတတိယဈာန်၌ အဘယ်သည် တုန်လှုပ်တတ်သနည်း၊ ထိုတတိယဈာန်၌ ဥပေက္ခာသုခသည် မချုပ်သေး၊့ဤ ဥပေက္ခာသုခသည်ပင်လျှင် ထိုတတိယဈာန်၌ တုန်လှုပ်တတ်သော တရားဖြစ်ပေ၏။ ဥဒါယီ ဤသာသနာတော်၌ ရဟန်းသည် သုခကို ပယ်ခြင်းကြောင့်လည်း။ပ။ စတုတ္ထဈာန်သို့ ရောက်၍ နေ၏။ ဥဒါယီ ဤစတုတ္ထဈာန်ကို မတုန်လှုပ်တတ်သော တရားဟူ၍ ငါဟော၏။
ဥဒါယီ ဤသာသနာတော်၌ ရဟန်းသည် ကာမတရားတို့မှ ကင်းဆိတ်၍သာလျှင်။ပ။ ပဌမဈာန်သို့ရောက်၍ နေ၏။ ဥဒါယီ ဤပဌမဈာန်ကို ငြိတွယ်သင့်သော တရားမဟုတ်ဟု ငါ ဟော၏၊ ပယ်စွန့်ကြကုန်ဟု ငါဟော၏၊ လွန်မြောက်ကြကုန်ဟု ငါဟော၏။ ထိုပဌမဈာန်ကို လွန်မြောက်ကြောင်း တရားကားအဘယ်နည်း - ဥဒါယီ ဤသာသနာတော်၌ ရဟန်းသည် ဝိတက်ဝိစာရတို့၏ ငြိမ်းခြင်းကြောင့်။ပ။ ဒုတိယ ဈာန်သို့ ရောက်၍နေ၏။ ဤဒုတိယဈာန်တရားသည် ထိုပဌမဈာန်သုခကိုလွန်မြောက်ကြောင်းတရား တည်း။ ဥဒါယီ ဤဒုတိယဈာန်ကိုလည်း ငြိတွယ်သင့်သော တရားမဟုတ်ဟုငါဟော၏၊ ပယ်စွန့်ကြ ကုန်ဟု ငါဟော၏၊ လွန်မြောက်ကြကုန်ဟု ငါဟော၏။ ထိုဒုတိယဈာန်ကိုလွန်မြောက်ကြောင်းတရားကား အဘယ်နည်း - ဥဒါယီ ဤသာသနာတော်၌ ရဟန်းသည် ပီတိကိုစက်ဆုပ်ခြင်းကြောင့်လည်းကောင်း။ပ။ တတိယဈာန်သို့ ရောက်၍နေ၏။ ဤတတိယဈာန်သည်ထိုဒုတိယဈာန်ကို လွန်မြောက်ကြောင်းတရား တည်း။ ဥဒါယီ ဤတတိယဈာန်ကိုလည်း ငြိတွယ်သင့်သောတရားမဟုတ်ဟု ငါဟော၏၊ ပယ်စွန့်ကြ ကုန်ဟု ငါဟော၏၊ လွန်မြောက်ကြကုန်ဟု ငါဟော၏။ ထိုတတိယဈာန်ကို လွန်မြောက်ကြောင်း တရား ကား အဘယ်နည်း - ဥဒါယီ ဤသာသနာတော်၌ရဟန်းသည် သုခကို ပယ်ခြင်းကြောင့်လည်း။ပ။ စတုတ္ထဈာန်သို့ ရောက်၍နေ၏၊ ဤစတုတ္ထဈာန်သည်ထိုတတိယ ဈာန်ကို လွန်မြောက်ကြောင်းတရား တည်း။ ဥဒါယီ ဤစတုတ္ထဈာန်ကိုလည်းငြိတွယ်သင့်သော တရားမဟုတ်ဟု ငါဟော၏၊ ပယ်စွန့်ကြ ကုန်ဟု ငါဟော၏၊ လွန်မြောက်ကြကုန်ဟုငါဟော၏။ ထိုစတုတ္ထဈာန်ကို လွန်မြောက် ကြောင်းတရားကား အဘယ်နည်း - ဥဒါယီဤသာသနာတော်၌ ရဟန်းသည် အချင်းခပ်သိမ်း ရူပသညာတို့ကို လွန်မြောက် ခြင်းကြောင့်ပဋိဃသညာတို့၏ ချုပ်ခြင်းကြောင့် အထူးထူးသော သညာတို့ကို နှလုံးမသွင်းခြင်းကြောင့်"ကောင်းကင်ပညတ်သည် အဆုံးမရှိ”ဟု စီးဖြန်းလျက် အာကာသာနဉ္စာယတနဈာန်သို့ ရောက်၍ နေ၏။
--ဤအာကာသာနဉ္စာယတနဈာန်သည် ထိုစတုတ္ထဈာန်ကို လွန်မြောက်ကြောင်းတရားတည်း။ ဥဒါယီဤအာကာသာနဉ္စာယတနဈာန်ကိုလည်း ငြိတွယ်သင့်သော တရားမဟုတ်ဟု ငါဟော၏၊ ပယ်စွန့်ကြကုန်ဟုငါဟော၏၊ လွန်မြောက်ကြကုန်ဟု ငါဟော၏။ ထိုအာကာသာနဉ္စာယတနဈာန်ကို လွန်မြောက်ကြောင်းတရားကား အဘယ်နည်း - ဥဒါယီ ဤသာသနာတော်၌ ရဟန်းသည် အချင်းခပ်သိမ်း အာကာသာနဉ္စာယတနဈာန်ကို လွန်မြောက်၍ “ဝိညာဏ်သည် အဆုံးမရှိ”ဟု စီးဖြန်းလျက် ဝိညာဏဉ္စာယတနဈာန်သို့ရောက်၍နေ၏၊ ဤဝိညာဏဉ္စာယတန ဈာန်သည် ထိုအာကာသာနဉ္စာယတနဈာန်ကို လွန်မြောက်ကြောင်းတရားတည်း။ ဥဒါယီ ဤဝိညာဏဉ္စာယတန ဈာန်ကိုလည်း ငြိတွယ်သင့်သော တရားမဟုတ်ဟုငါဟော၏၊ ပယ်စွန့်ကြကုန်ဟု ငါဟော၏၊ လွန်မြောက်ကြကုန်ဟု ငါဟော၏။ ထိုဝိညာဏဉ္စာယတနဈာန်ကို လွန် မြောက်ကြောင်းတရားကား အဘယ်နည်း - ဥဒါယီဤသာသနာတော်၌ ရဟန်းသည် ခပ်သိမ်းသော အခြင်းအရာအားဖြင့် ဝိညာဏဉ္စာယတနဈာန်ကိုလွန်မြောက်၍ “စိုးစဉ်းမျှ အကြွင်းမရှိ”ဟု စီးဖြန်းလျက် အာကိဉ္စညာယတနဈာန်သို့ ရောက်၍ နေ၏။ ဤအာကိဉ္စညာယတန ဈာန်သည် ထိုဝိညာဏဉ္စာယတနဈာန် ကို လွန်မြောက်ကြောင်းတရားတည်း။
ဥဒါယီ ဤအာကိဉ္စညာယတနဈာန်ကိုလည်း ငြိတွယ်သင့်သော တရားမဟုတ်ဟု ငါဟော၏၊ ပယ်စွန့်ကြကုန်ဟု ငါဟော၏၊ လွန်မြောက်ကြကုန်၏ဟု ငါဟော၏။ ထိုအာကိဉ္စညာယတနဈာန်ကို လွန်မြောက်ကြောင်း တရားကား အဘယ်နည်း - ဥဒါယီ ဤသာသနာတော်၌ ရဟန်းသည် ခပ်သိမ်းသော အခြင်းအရာအားဖြင့် အာကိဉ္စညာယနဈာန်ကို လွန်မြောက်၍ နေဝသညာနာသညာယတနဈာန်သို့ ရောက်၍့နေ၏။ ဤနေဝသညာ နာသညာယတနဈာန်သည် ထိုအာကိဉ္စညာယတနဈာန်ကို လွန်မြောက်ကြောင်းတရားတည်း။
ဥဒါယီ ဤနေဝသညာနာသညာယတနဈာန်ကိုလည်း ငြိတွယ်သင့်သော တရားမဟုတ်ဟု ငါ ဟော၏၊ ပယ်စွန့်ကြကုန်ဟု ငါ ဟော၏၊ လွန်မြောက်ကြကုန်ဟု ငါ ဟော၏။ ထို နေဝသညာ နာသညာယတနဈာန်ကို လွန်မြောက်ကြောင်းတရားကား အဘယ်နည်း- ဥဒါယီ ဤသာသနာတော်၌ ရဟန်းသည်ခပ်သိမ်းသော အခြင်းအရာအားဖြင့် နေဝသညာနာသညာယတနဈာန်ကို လွန်မြောက်၍ သညာ ဝေဒနာတို့၏ ချုပ်ရာ နိရောဓသမာပတ်သို့ ရောက်၍ နေ၏။ ဤတရားကား ထိုနေဝသညာနာသညာယတနဈာန်ကို လွန်မြောက်ကြောင်းတရားတည်း။ ဥဒါယီ ဤသို့လျှင် နေဝသညာနာသညာယတနဈာန်ကိုလည်းပယ်ရမည်ဟု ငါဟော၏။ ဥဒါယီ မပယ်ရဟု ငါ ဟောသော ကြီးကြီးငယ်ငယ်သော သံယောဇဉ်ကိုသင်မြင်သလောဟု (မေးတော်မူ၏)။ အသျှင်ဘုရား မမြင်ပါဟု (လျှောက်၏)။
မြတ်စွာဘုရားသည် ဤတရားကို ဟောတော်မူ၏။ အသျှင်ဥဒါယီသည် မြတ်စွာဘုရား၏ တရားတော်ကို နှစ်ခြိုက်ဝမ်းမြောက်လေ၏။
ခြောက်ခုမြောက် လဋုကိကောပမသုတ် ပြီး၏။
--၇-စာတုမသုတ်
֍ ၁၅၇
။ အကျွန်ုပ်သည် ဤသို့ ကြားနာခဲ့ရပါသည်-အခါတစ်ပါး၌ မြတ်စွာဘုရားသည် စာတုမရွာ ရှစ်ရှားတော၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူ၏။ ထိုအခါအသျှင်သာရိပုတြာ အသျှင်မဟာမောဂ္ဂလာန် အမှူးရှိကုန်သော ငါးရာသော ရဟန်းတို့သည် မြတ်စွာဘုရားကို ဖူးမြင်ရန် စာတုမရွာသို့ ရောက်လာကြကုန်၏။ ထိုဧည့်သည်ရဟန်းတို့သည် ကျောင်းနေရဟန်းတို့နှင့်အတူ ဝမ်းမြောက်ဝမ်းသာ စကားပြောကြားကုန်သည်ရှိသော် ကျောင်းအိပ်ရာနေရာတို့ကို ခင်းကုန်သည်ရှိသော် သပိတ်သင်္ကန်းတို့ကို သိုမှီးသိမ်းဆည်းကုန်သည်ရှိသော် ကျယ်သောအသံ ဆူညံသောအသံတို့သည်ဖြစ်ကုန်၏။
ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားသည်- “အာနန္ဒာ ငါးစိမ်းသည်များ ငါးရောင်းရာ၌ကဲ့သို့ ဤကျယ်လောင် သောအသံ ဆူညံသောအသံတို့ကား အဘယ်အသံတို့နည်း”ဟု အသျှင်အာနန္ဒာကို (မေးတော်မူ၏)။ အသျှင်ဘုရား အသျှင်သာရိပုတြာ အသျှင်မောဂ္ဂလာန် အမှူးရှိကုန်သော ဤငါးရာသော ရဟန်းတို့သည်မြတ်စွာဘုရားကို ဖူးမြင်ရန် စာတုမရွာသို့ ရောက်လာကြပါကုန်၏။ ထိုဧည့်သည်ရဟန်းတို့သည် ကျောင်းနေရဟန်းတို့နှင့် အတူ ဝမ်းမြောက်ဝမ်းသာ စကားပြောဆိုကြကုန်သည် ဖြစ်၍ ကျောင်းအိပ်ရာနေရာတို့ကိုခင်းကြကုန်သည် ဖြစ်၍ သပိတ်သင်္ကန်းတို့ကို သိုမှီးသိမ်းဆည်းကြကုန်သည် ဖြစ်၍ ကျယ်လောင်သောအသံ ဆူညံသောအသံတို့ ဖြစ်ကြပါကုန်၏ဟု (လျှောက်၏)။
အာနန္ဒာ သို့ဖြစ်ပါမူ ငါ့စကားဖြင့် “မြတ်စွာဘုရားသည် အသျှင်ဘုရားတို့ကို ခေါ်တော်မူ၏”ဟု ထိုရဟန်းတို့ကို ခေါ်ချေလော့ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။ “အသျှင်ဘုရား ကောင်းပါပြီ”ဟု အသျှင်အာနန္ဒာ သည်မြတ်စွာဘုရားအား ပြန်ကြားလျှောက်ထား၍ ထိုရဟန်းတို့ထံသို့ ချဉ်းကပ်ပြီးလျှင် “အသျှင်ဘုရား တို့ကိုမြတ်စွာဘုရား ခေါ်တော်မူ၏”ဟု ထိုရဟန်းတို့ကို ဤသို့ ပြောကြားလေ၏။
“ငါ့သျှင် ကောင်းပါပြီ”ဟု ထိုရဟန်းတို့သည် အသျှင်အာနန္ဒာအား ပြန်ကြားလျှောက်ထားကြ၍မြတ်စွာဘုရားထံတော်သို့ ချဉ်းကပ်ပြီးလျှင် အလွန်ရိုသေစွာ ရှိခိုး၍ သင့်လျော်ရာ၌ ထိုင်နေကြကုန်၏၊ သင့်လျော်ရာ၌ ထိုင်နေကြသော ထိုဧည့်သည်ရဟန်းတို့ကို မြတ်စွာဘုရားသည် “ရဟန်းတို့ သင်တို့သည်အဘယ့်ကြောင့် တံငါသည်များ ငါးရောင်းရာ၌ကဲ့သို့ ကျယ်သောအသံ ဆူညံသောအသံ ရှိကြကုန်သနည်း”ဟု မိန့်တော်မူ၏။
အသျှင်ဘုရား အသျှင်သာရိပုတြာ အသျှင်မောဂ္ဂလာန် အမှူးရှိကုန်သော ဤငါးရာသော ရဟန်းတို့ သည်မြတ်စွာဘုရားကို ဖူးမြင်ရန် စာတုမရွာသို့ ရောက်လာကြပါကုန်၏။ ထိုဧည့်သည်ရဟန်းတို့သည်ကျောင်းနေ ရဟန်းတို့နှင့် ဝမ်းမြောက်ဝမ်းသာ နှုတ်ဆက်စကား ပြောကြားကြကုန်သည်ဖြစ်၍ အိပ်ရာနေရာတို့ကို ခင်းကြကုန်သည်ဖြစ်၍ သပိတ်သင်္ကန်းကို သိုမှီးဆိမ်းဆည်းကြကုန်သည်ဖြစ်၍ ကျယ်လောင်သောအသံ ဆူညံသောအသံ ရှိကြပါကုန်၏ဟု (လျှောက်ကြကုန်၏)။
ရဟန်းတို့ သွားကြကုန်၊ သင်တို့ကို နှင်ထုတ်၏၊ သင်တို့သည် ငါ၏ အထံ၌ မနေသင့်ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။ “အသျှင်ဘုရား ကောင်းပါပြီ”ဟု ထိုရဟန်းတို့သည် မြတ်စွာဘုရားအား ပြန်ကြားလျှောက်ထားကြ၍ နေရာမှ ထကာ ရိုသေစွာ ရှိခိုးပြီးလျှင် အရိုအသေပြု၍ ကျောင်းအိပ်ရာနေရာကို သိုမှီးဆိမ်းဆည်းပြီးလျှင် သပိတ်သင်္ကန်းကို ယူကာ ဖဲသွားကြလေကုန်၏။
--֍ ၁၅၈
။ ထိုအခါ စာတုမရွာ၌ နေကြကုန်သော သာကီဝင်မင်းတို့သည် မင်းကွန်း၌ တစ်စုံတစ်ခုသောပြုဖွယ်ကိစ္စဖြင့် စည်းဝေးကြကုန်၏။ စာတုမရွာ၌ နေကြကုန်သော သာကီဝင်မင်းတို့သည် အဝေးမှကြွလာကုန်သော ထိုရဟန်းတို့ကို မြင်ကြကုန်၏၊ မြင်ကြ၍ ထိုရဟန်းတို့ထံသို့ ချဉ်းကပ်ကြပြီးလျှင်"အသျှင်ဘုရားတို့ ယခု အဘယ်အရပ်သို့ ကြွတော်မူကုန်အံ့နည်း”ဟု ထိုရဟန်းတို့ကို မေးလျှောက်ကြကုန်၏။ ငါ့သျှင်ဒါယကာတို့ မြတ်စွာဘုရားသည် ရဟန်းအပေါင်းကို နှင်ထုတ်တော်မူ၏ဟု (ပြောကြကုန်၏)။ အသျှင်ဘုရားတို့ ထိုသို့ဖြစ်ပါမူ တစ်ခဏမျှ ဆိုင်းငံ့နေတော်မူကြပါကုန်ဦးလော့၊ တပည့်တော်တို့ သည် မြတ်စွာဘုရားကို ကျေနပ်စေခြင်းငှါ စွမ်းနိုင်ကောင်း စွမ်းနိုင်ကြပါလိမ့်မည်ဟု (လျှောက်ကြ ကုန်၏)။ “ငါ့သျှင်ဒါယကာတို့ ကောင်းပြီ”ဟု ထိုရဟန်းတို့သည် စာတုမရွာသားသာကီဝင်မင်းတို့အား ပြန်ကြား ပြောဆိုကြကုန်၏။ထိုအခါ စာတုမရွာသား သာကီဝင်မင်းတို့သည် မြတ်စွာဘုရားရှိတော်မူရာသို့ ချဉ်းကပ်ကြ၍ ရိုသေစွာရှိခိုးကြပြီးလျှင် သင့်လျော်ရာ၌ ထိုင်နေကြကုန်၏၊ ထိုင်နေကြပြီးသော် စာတုမရွာသား သာကီဝင်မင်းတို့သည် မြတ်စွာဘုရားကို “အသျှင်ဘုရား မြတ်စွာဘုရားသည် ရဟန်းအပေါင်းကို ကျေနပ် တော်မူပါလော့၊ အသျှင်ဘုရား မြတ်စွာဘုရားသည် ရဟန်းအပေါင်းကို ဆုံးမတော်မူပါလော့၊ အသျှင်ဘုရား မြတ်စွာဘုရားသည် ရှေးအခါက ရဟန်းအပေါင်းကို ချီးမြှောက်တော်မူသကဲ့သို့၊ ဤအတူ မြတ်စွာဘုရားသည်ယခုအခါ၌လည်း ရဟန်းအပေါင်းကို ချီးမြှောက်တော်မူပါလော့၊ အသျှင်ဘုရား ဤရဟန်းအပေါင်း၌ရဟန်းပြု၍ မကြာသေးကုန်သော ယခုမှ ဤသာသနာတော်သို့ ရောက်လာကြကုန်သော အသစ်ဖြစ်သောရဟန်းတို့သည် ရှိပါကုန်၏၊ ထိုအသစ်ဖြစ်သော ရဟန်းတို့သည် မြတ်စွာဘုရားကို မဖူးမြင်ကြရကုန်သည်ရှိသော် စိတ်ပြောင်းလွဲခြင်း စိတ်ဖောက်ပြန်ခြင်း ဖြစ်ရာပါ၏၊ အသျှင်ဘုရား ဥပမာသော်ကား နုနယ်သောမျိုးသစ်ပင်တို့သည် ရေကို မရကုန်သည်ရှိသော် ပြောင်းလွဲခြင်း ဖောက်ပြန်ခြင်း ဖြစ်ရာသကဲ့သို့၊ အသျှင်ဘုရား ဤအတူသာလျှင် ဤရဟန်းအပေါင်း၌ ရဟန်းပြု၍ မကြာသေးကုန်သော ယခုမှဤသာသနာတော် သို့ ရောက်လာကြကုန်သော အသစ်ဖြစ်သော ရဟန်းတို့သည် ရှိပါကုန်၏၊ ထိုအသစ်ဖြစ်သော ရဟန်းတို့သည် မြတ်စွာဘုရားကို မဖူးမြင်ကြရကုန်သည်ရှိသော် စိတ်ပြောင်းလွဲခြင်းစိတ်ဖောက်ပြန်ခြင်း ဖြစ်ရာပါ၏။ အသျှင်ဘုရား ဥပမာတစ်နည်းသော်ကား နုနယ်သော နို့စို့နွားငယ်သည်အမိကို မမြင်ရ သည်ရှိသော် စိတ်ပြောင်းလွဲခြင်း စိတ်ဖောက်ပြန်ခြင်း ဖြစ်ရာသကဲ့သို့၊ အသျှင်ဘုရားဤအတူ သာလျှင် ဤရဟန်းအပေါင်း၌ ရဟန်းပြု၍ မကြာသေးသော ယခုမှ ဤသာသနာတော်သို့ရောက်လာကြကုန်သော အသစ်ဖြစ်သော ရဟန်းတို့သည် ရှိပါကုန်၏၊ ထိုအသစ်ဖြစ်သော ရဟန်းတို့သည်မြတ်စွာဘုရားကို မဖူးမြင်ကြရကုန်သည်ရှိသော် စိတ်ပြောင်းလွဲခြင်း စိတ်ဖောက်ပြန်ခြင်း ဖြစ်ရာပါ၏။ အသျှင်ဘုရား မြတ်စွာ ဘုရားသည် ရဟန်းအပေါင်းကို ကျေနပ်တော်မူပါလော့၊ အသျှင်ဘုရားမြတ်စွာဘုရားသည် ရဟန်း အပေါင်းကို ပြောဆိုဆုံးမတော်မူပါလော့၊ အသျှင်ဘုရား မြတ်စွာဘုရားသည့်ရှေးအခါက ရဟန်းအပေါင်း ကို ချီးမြှောက်တော်မူသကဲ့သို့၊ ဤအတူ မြတ်စွာဘုရားသည်ယခုအခါ၌လည်း ရဟန်းအပေါင်းကို ချီးမြှောက်တော်မူပါလော့”ဟု လျှောက်ကြကုန်၏။
֍ ၁၅၉
။ ထိုအခါ သဟမ္ပတိဗြဟ္မာသည် မိမိစိတ်ဖြင့် မြတ်စွာဘုရား၏ စိတ်အကြံကို သိ၍ အားရှိသောယောကျ်ားသည် ကွေး၍ထားသော လက်မောင်းကို ဆန့်တန်းသကဲ့သို့လည်းကောင်း၊ ဆန့်တန်း၍ထားသော လက်မောင်းကို ကွေးသကဲ့သို့လည်းကောင်း ဤအတူသာလျှင် ဗြဟ္မာ့ပြည်၌ ကွယ်ခဲ့၍ မြတ်စွာဘုရား၏ ရှေ့တော်၌ ထင်ရှားဖြစ်ပေါ်လာ၏။ ထိုအခါ သဟမ္ပတိဗြဟ္မာသည် လက်ဝဲတစ်ဖက် ပခုံးထက်၌ကိုယ်ဝတ်စံပယ် တင်သည်ကို ပြု၍ မြတ်စွာဘုရားရှိတော်မူရာ အရပ်သို့ လက်အုပ်ကို ညွတ်စေ၍ မြတ်စွာဘုရားအား- “အသျှင်ဘုရား မြတ်စွာဘုရားသည် ရဟန်းအပေါင်းကို ကျေနပ်တော်မူပါလော့၊ အသျှင်ဘုရား မြတ်စွာဘုရားသည် ရဟန်းအပေါင်းကို ပြောဆိုဆုံးမတော်မူပါလော့၊ အသျှင်ဘုရား မြတ်စွာဘုရားသည် ရှေးအခါက ရဟန်းအပေါင်းကို ချီးမြှောက်တော်မူသကဲ့သို့၊ ဤအတူ ယခုအခါ၌လည်းရဟန်းအပေါင်းကို ချီးမြှောက်တော်မူပါလော့။ အသျှင်ဘုရား ဤရဟန်းအပေါင်း၌ ရဟန်းပြု၍ မကြာသေးကုန်သော ယခုမှ ဤသာသနာတော်သို့ ရောက်လာကြကုန်သော --အသစ်ဖြစ်သော ရဟန်းတို့သည်ရှိပါကုန်၏၊ ထိုအသစ်ဖြစ်သော ရဟန်းတို့သည် မြတ်စွာဘုရားကို မဖူးမြင်ကြရကုန်သည်ရှိသော် စိတ်ပြောင်းလွဲခြင်း စိတ်ဖောက်ပြန်ခြင်း ဖြစ်ရာပါ၏။ အသျှင်ဘုရား ဥပမာသော်ကား နုနယ်သော မျိုးသစ်ပင်တို့သည် ရေကို မရကုန်သည်ရှိသော် ပြောင်းလွဲခြင်း ဖောက်ပြန်ခြင်း ဖြစ်ရာသကဲ့သို့၊ အသျှင်ဘုရားဤအတူသာလျှင် ဤရဟန်းအပေါင်း၌ ရဟန်းပြု၍ မကြာသေးကုန်သော ယခုမှ ဤသာသနာတော်သို့ရောက်လာကုန်သော အသစ်ဖြစ်သော ရဟန်းတို့သည် ရှိပါကုန်၏၊ ထိုအသစ်ဖြစ်သော ရဟန်းတို့သည်မြတ်စွာဘုရားကို မဖူးမြင်ကြရကုန်သည်ရှိသော် စိတ်ပြောင်းလွဲခြင်း စိတ်ဖောက်ပြန်ခြင်း ဖြစ်ရာပါ၏။
အသျှင်ဘုရား ဥပမာတစ်နည်းသော်ကား နုနယ်သော နို့စို့နွားငယ်သည် အမိကို မမြင်ရသည်ရှိသော်စိတ်ပြောင်းလွဲခြင်း စိတ်ဖောက်ပြန်ခြင်း ဖြစ်ရာသကဲ့သို့၊ အသျှင်ဘုရား ဤအတူသာလျှင် ဤရဟန်းအပေါင်း၌ ရဟန်းပြု၍ မကြာသေးကုန်သော ယခုမှ ဤသာသနာတော်သို့ ရောက်လာကြကုန်သောအသစ်ဖြစ်သော ရဟန်းတို့သည် ရှိပါကုန်၏၊ ထိုအသစ်ဖြစ်သော ရဟန်းတို့သည် မြတ်စွာဘုရားကိုမဖူးမြင်ကြရကုန်သည်ရှိသော် စိတ်ပြောင်းလွဲခြင်း စိတ်ဖောက်ပြန်ခြင်း ဖြစ်ရာပါ၏။ အသျှင်ဘုရား မြတ်စွာဘုရားသည် ရဟန်းအပေါင်းကို ကျေနပ်တော်မူပါလော့၊ အသျှင်ဘုရား မြတ်စွာဘုရားသည် ရဟန်းအပေါင်းကို ပြောဆိုဆုံးမတော်မူပါလော့၊ အသျှင်ဘုရား မြတ်စွာဘုရားသည် ရှေးအခါက ရဟန်းအပေါင်းကို ချီးမြှောက်တော်မူသကဲ့သို့၊ ဤအတူ မြတ်စွာဘုရားသည် ယခုအခါ၌လည်း ရဟန်းအပေါင်းကိုချီးမြှောက်တော်မူပါလော့”ဟု လျှောက်လေ၏။
֍ ၁၆၀
။ စာတုမရွာသား သာကီဝင်မင်းသားတို့သည်လည်းကောင်း၊ သဟမ္ပတိ ဗြဟ္မာသည်လည်း ကောင်း၊ မြတ်စွာဘုရားကို မျိုးသစ်ပင်ငယ်ဥပမာဖြင့်လည်းကောင်း၊ နွားငယ်ဥပမာဖြင့်လည်းကောင်း ကျေနပ်စိမ့်သောငှါ စွမ်းနိုင်ကြလေကုန်၏။ ထိုအခါ အသျှင်မဟာမောဂ္ဂလာန်မထေရ်သည် ရဟန်းတို့ကို"ငါ့သျှင်တို့ ထကြကုန်လော့၊ သပိတ်သင်္ကန်းကို ယူကြကုန်လော့၊ မြတ်စွာဘုရားကို စာတုမရွာသားသာကီဝင်မင်းသားတို့သည်လည်းကောင်း၊ သဟမ္ပတိဗြဟ္မာသည်လည်းကောင်း၊ မျိုးသစ်ပင်ငယ်ဥပမာဖြင့်လည်းကောင်း၊ နွားငယ်ဥပမာဖြင့်လည်းကောင်း ကျေနပ်စေပြီ”ဟု မိန့်တော်မူ၏။“ငါ့သျှင် ကောင်းပါပြီ”ဟု ထိုရဟန်းတို့သည် အသျှင်မဟာမောဂ္ဂလာန်အား ပြန်ကြားလျှောက်ထားကြကုန်၍ နေရာမှ ထကြပြီးလျှင် သပိတ်သင်္ကန်းကို ယူကြကာ မြတ်စွာဘုရားရှိတော်မူရာ အရပ်သို့ချဉ်းကပ်ကြကုန်၍ ရိုသေစွာ ရှိခိုးပြီးလျှင် သင့်လျော်ရာ၌ ထိုင်ကြကုန်၏၊ သင့်လျော်ရာ၌ ထိုင်နေသောအသျှင်သာရိပုတြာကို မြတ်စွာဘုရားသည် “သာရိပုတြာ ရဟန်းအပေါင်းကို ငါနှင်ထုတ်စဉ်က သင့်အားအဘယ်သို့သော စိတ်အကြံဖြစ်လေသနည်း”ဟု မေးတော်မူ၏။
အသျှင်ဘုရား အကျွန်ုပ်အား “မြတ်စွာဘုရားသည် ရဟန်းအပေါင်းကို နှင်ထုတ်တော်မူပြီ၊ ယခုအခါမြတ်စွာဘုရားသည် ကြောင့်ကြမဲ့ မျက်မှောက်သော ကိုယ်၏အဖြစ်၌ ချမ်းသာစွာနေခြင်းကိုအားထုတ်တော် မူလျက် နေတော်မူလတ္တံ့၊ ယခုအခါ ငါတို့သည်လည်း ကြောင့်ကြမဲ့ မျက်မှောက်သောကိုယ်၏အဖြစ်၌ ချမ်းသာစွာ နေထိုင်မှုကို အားထုတ်ကုန်လျက် နေကြကုန်တော့အံ့”ဟု ဤသို့အကြံဖြစ်ပါ၏ဟု (လျှောက် ၏)။ သာရိပုတြာ သင်ဆိုင်းငံ့ဦးလော့၊ သာရိပုတြာ မျက်မှောက်သောကိုယ်၏အဖြစ်၌ ချမ်းသာစွာနေခြင်း ကို သင်ဆိုင်းငံ့ဦးလော့ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။
ထို့နောက် မြတ်စွာဘုရားသည် အသျှင်မဟာမောဂ္ဂလာန်ကို “မောဂ္ဂလာန် ရဟန်းအပေါင်းကို ငါနှင်ထုတ်စဉ်က သင့်အား အဘယ်သို့သော စိတ်အကြံဖြစ်လေသနည်း”ဟု (မေးတော်မူ၏)။ အသျှင်ဘုရား အကျွန်ုပ်အား “မြတ်စွာဘုရားသည် ရဟန်းအပေါင်းကို နှင်ထုတ်တော်မူပြီ၊ ယခုအခါမြတ်စွာဘုရားသည် ကြောင့်ကြမဲ့ မျက်မှောက်သော ကိုယ်၏အဖြစ်၌ ချမ်းသာစွာနေတော်မူခြင်းကိုအားထုတ်လျက် နေတော်မူ လတ္တံ့၊ ယခုအခါ ငါသည်လည်းကောင်း၊ အသျှင်သာရိပုတြာသည်လည်းကောင်း ရဟန်းအပေါင်းကို ဆောင် ကြကုန်တော့အံ့”ဟု ဤသို့သောအကြံဖြစ်ပါ၏ဟု (လျှောက်၏)။
--မောဂ္ဂလာန် ကောင်းပေစွ ကောင်းပေစွ၊ မောဂ္ဂလာန် ငါသည်လည်းကောင်း၊ သာရိပုတြာ မောဂ္ဂလာန်တို့သည်လည်ကောင်း ရဟန်းအပေါင်းကို ဆောင်ကြကုန်အံ့ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။
֍ ၁၆၁
။ ထို့နောက် မြတ်စွာဘုရားသည် ရဟန်းတို့ကို မိန့်တော်မူ၏-ရဟန်းတို့ ရေသို့ သက်ဆင်းသောသူ၌ လေးပါးသော ဤဘေးတို့သည် မချွတ်ဖြစ်ရကုန်မည်။ အဘယ်လေးပါးတို့နည်းဟူမူ- လှိုင်းတံပိုးဘေး၊ မိကျောင်းဘေး၊ ဝဲဘေး၊ ငါးမန်းဘေးတို့တည်း။ ရဟန်းတို့ ရေသို့သက်ဆင်းသောသူ၌လေးပါးကုန်သော ဤဘေးတို့သည် မချွတ်ဖြစ်ရကုန်မည်။ ရဟန်းတို့ ဤအတူသာလျှင် ဤသာသနာတော်၌ လူ့ဘောင်မှ ရဟန်းဘောင်၌ ရဟန်းပြုသော အချို့သော ပုဂ္ဂိုလ်၌ လေးပါးသော ဤဘေးတို့သည် မချွတ်ဖြစ်ရကုန်မည်။ အဘယ်လေးပါးတို့နည်း ဟူမူ-လှိုင်းတံပိုးဘေး၊ မိကျောင်းဘေး၊ ဝဲဘေး၊ ငါးမန်းဘေးတို့တည်း။֍ ၁၆၂
။ ရဟန်းတို့ လှိုင်းတံပိုးဘေးဟူသည် အဘယ်နည်း-ရဟန်းတို့ ဤသာသနာတော်၌ အချို့ သောအမျိုးကောင်းသားသည် “ပဋိသန္ဓေနေခြင်း အိုခြင်း သေခြင်း ပူဆွေးခြင်း ငိုကြွေးခြင်း ကိုယ်ဆင်းရဲခြင်းစိတ်ဆင်းရဲခြင်း ပြင်းစွာပင်ပန်းခြင်းတို့၌ နစ်မြုပ်နေရ၏၊ ဒုက္ခတွင်း၌ နစ်မြုပ်နေရ၏၊ ဒုက္ခအနှိပ်စက်ခံနေရ၏၊ ဤဆင်းရဲတုံးသက်သက်ကို ဆုံးအောင်ပြုနိုင်မှုသည် ထင်ကောင်းတန်ရာ၏”ဟုကြံ၍ သဒ္ဓါတရားဖြင့် လူ့ဘောင်မှ ရဟန်းဘောင်၌ ရဟန်းပြု၏။ ထိုသို့သော အခြင်းအရာအားဖြင့်ရဟန်းပြုသော ထိုရဟန်းကို သီတင်းသုံးဖော်တို့သည် “သင်သည် ဤသို့ ရှေ့သို့ တက်ရမည်။ သင်သည် ဤသို့ နောက်သို့ ဆုတ်ရမည်၊ သင်သည် ဤသို့ တူရူကြည့်ရမည်၊ သင်သည် ဤသို့တစောင်း ကြည့်ရမည်၊ သင်သည် ဤသို့ ကွေးရမည်၊ သင်သည် ဤသို့ ဆန့်ရမည်၊ သင်သည် ဤသို့ဒုကုဋ် သပိတ်သင်္ကန်းကို ဆောင်ရမည်”ဟု သွန်သင် ဆုံးမကြကုန်၏။ ထိုရဟန်းအား “ရှေးလူဖြစ်စဉ်အခါက ငါတို့သည် သူတစ်ပါးတို့ကို သွန်သင်ဆုံးမကြကုန်၏၊ ငါတို့၏ သားလောက် မြေးလောက်သာရှိကြကုန်သော ဤရဟန်းတို့သည်ကား ငါတို့ကို သွန်သင်ဆုံးမထိုက်သည်ဟု မှတ်ထင်နေကြကုန်၏”ဟုဤသို့သော အကြံဖြစ်၏။ ထိုရဟန်းသည် ရဟန်းသိက္ခာကို စွန့်ပယ်၍ လူထွက်၏။ ရဟန်းတို့ ဤရဟန်းကို ဤသို့သဘောရှိသော လှိုင်းတံပိုးဘေးကို ကြောက်သည်ဖြစ်၍ ရဟန်းသိက္ခာကို စွန့်ပယ်၍လူထွက်သောပုဂ္ဂိုလ်ဟု ဆိုရ၏။ ရဟန်းတို့ ‘လှိုင်းတံပိုးဘေး’ဟူသော ဤအမည်သည် ပြင်းထန်သောအမျက်ဒေါသ၏ အမည်တည်း။֍ ၁၆၃
။ ရဟန်းတို့ မိကျောင်းဘေးဟူသည် အဘယ်နည်း- ရဟန်းတို့ အချို့သော အမျိုး့ကောင်းသားသည် “ပဋိသန္ဓေနေခြင်း အိုခြင်း သေခြင်း ပူဆွေးခြင်း ငိုကြွေးခြင်း ကိုယ်ဆင်းရဲခြင်း စိတ်ဆင်းရဲခြင်း ပြင်းစွာပင်ပန်းခြင်းတို့၌ နစ်မြုပ်နေရ၏၊ ဒုက္ခတွင်း၌ နစ်မြုပ်နေရ၏၊ ဒုက္ခ အနှိပ်စက်ခံနေရ၏၊ ဤဆင်းရဲတုံးသက်သက်ကို ဆုံးအောင် ပြုနိုင်မှုသည် ထင်ကောင်းတန်ရာ၏”ဟု ကြံ၍ သဒ္ဓါတရားဖြင့် လူ့ဘောင်မှ ရဟန်းဘောင်၌ ရဟန်းပြု၏။ ထိုသို့သော အခြင်းအရာဖြင့် ရဟန်းပြုသော ထိုရဟန်းကို သီတင်းသုံးဖော်တို့သည် “ဤအစာကို သင်ခဲရ စားရမည်၊ ဤအစာကို သင် မခဲရ မစားရ၊ ဤအစာကို သင် သုံးဆောင်ရမည်၊ ဤအစာကို သင် မသုံးဆောင်ရ၊ ဤလျက်ဖွယ်ကို သင် လျက်ရမည်၊ ဤလျက်ဖွယ်ကို သင် မလျက်ရ၊ ဤသောက်ဖွယ်ကို သင် သောက်ရမည်၊ ဤသောက်ဖွယ်ကို သင်မသောက်ရ၊ အပ်သော ခဲဖွယ်ကို သင် ခဲရစားရမည်၊ မအပ်သော ခဲဖွယ်ကို သင် မခဲရ မစားရ၊ အပ်သော သုံးဆောင်ဖွယ်တို့ကို သင် သုံးဆောင်ရမည်၊ မအပ်သော သုံးဆောင်ဖွယ် တို့ကို သင် မသုံးဆောင်ရ၊ အပ်သော လျက်ဖွယ်ကို သင် လျက်ရမည်၊ မအပ်သော လျက်ဖွယ်ကို သင် မလျက်ရ၊ အပ်သော သောက်ဖွယ်ကို သင် သောက်ရမည်၊ မအပ်သော သောက်ဖွယ်ကို သင် မသောက်ရ၊ နံနက်ကာလ၌ သင် ခဲရစားရမည်၊ နေလွဲကာလ၌ သင် မခဲရမစားရ၊ နံနက်ကာလ၌ သင်သုံးဆောင်ရမည်၊ နေလွဲကာလ၌ သင် မသုံးဆောင်ရ၊ နံနက်ကာလ၌ သင် လျက်ရမည်၊ နေလွဲကာလ၌သင် မလျက်ရ၊ နံနက်ကာလ၌ သင် သောက်ရမည်၊ နေလွဲကာလ၌ သင် မသောက်ရ”ဟူ၍သွန်သင်ဆုံးမကြကုန်၏။ --ထိုရဟန်းအား “ရှေးလူဖြစ်စဉ်အခါက ငါတို့သည် အလိုရှိရာကို ခဲရစားရကုန်၏၊ အလိုမရှိရာကို မခဲရမစားရကုန်၊ အလိုရှိရာကို သုံးဆောင်ရကုန်၏၊ အလိုမရှိရာကို မသုံးဆောင်ရကုန်၊ အလိုရှိရာကိုလျက်ရကုန်၏၊ အလိုမရှိရာကို မလျက်ရကုန်၊ အလိုရှိရာကို သောက်ရကုန်၏၊ အလိုမရှိရာကို မသောက်ရကုန်၊ အပ်သည်ကိုလည်း ခဲရစားရကုန်၏၊ မအပ်သည်ကိုလည်း ခဲရစားရကုန်၏၊ အပ်သည်ကိုလည်းသုံးဆောင်ရကုန်၏၊ မအပ်သည်ကိုလည်း သုံးဆောင်ရကုန်၏၊ အပ်သည်ကိုလည်း လျက်ရကုန်၏၊ မအပ်သည်ကိုလည်း လျက်ရကုန်၏၊ အပ်သည်ကိုလည်း သောက်ရကုန်၏၊ မအပ်သည်ကိုလည်း သောက်ရကုန်၏။
နံနက်ကာလ၌လည်း ခဲရစားရကုန်၏၊ နေလွဲကာလ၌လည်း ခဲရစားရကုန်၏၊ နံနက်ကာလ၌လည်းသုံးဆောင်ရကုန်၏၊ နေလွဲကာလ၌လည်း သုံးဆောင်ရကုန်၏၊ နံနက်ကာလ၌လည်း လျက်ရကုန်၏၊ နေလွဲ ကာလ၌လည်း လျက်ရကုန်၏၊ နံနက်ကာလ၌လည်း သောက်ရကုန်၏၊ နေလွဲကာလ၌လည်းသောက်ရ ကုန်၏၊ သဒ္ဓါတရားရှိကြသော သူကြွယ်တို့သည် နေ့အခါ နေလွဲအခါ၌ မွန်မြတ်လှစွာသောခဲဖွယ်ဘောဇဉ် ကိုလည်း ငါတို့အား ပေးလှူကြကုန်၏၊ ထိုခဲဖွယ်ဘောဇဉ်၌လည်း ဤ ရဟန်းတို့သည်နှုတ်ပိတ်မှုကို ပြုကြလေယောင် တကား”ဟု ဤသို့ အကြံဖြစ်၏။ ထိုရဟန်းသည် သိက္ခာကိုစွန့်လွှတ်၍ လူထွက်၏၊ ရဟန်းတို့ ဤရဟန်းကို မိကျောင်းဘေးကို ကြောက်သဖြင့် ရဟန်းသိက္ခာကိုစွန့်လွှတ်၍ လူထွက်သော ပုဂ္ဂိုလ်ဟူ၍ ဆိုရ၏။ ရဟန်းတို့ ‘မိကျောင်းဘေး’ဟူသော ဤအမည်သည်ဝမ်းရေးကို ကြောင့်ကြစိုက်ခြင်း ၏ အမည်တည်း။
֍ ၁၆၄
။ ရဟန်းတို့ ဝဲဘေးဟူသည် အဘယ်နည်း-ရဟန်းတို့ ဤသာသနာတော်၌ အချို့သောအမျိုးကောင်းသားသည် “ပဋိသန္ဓေနေခြင်း အိုခြင်း သေခြင်း ပူဆွေးခြင်း ငိုကြွေးခြင်း ကိုယ်ဆင်းရဲခြင်းစိတ်ဆင်းရဲခြင်း ပြင်းစွာပင်ပန်းခြင်းတို့၌ နစ်မြုပ်နေရ၏၊ ဒုက္ခတွင်း၌ နစ်မြုပ်နေရ၏၊ ဒုက္ခ အနှိပ်စက်ခံနေရ၏၊ ဤ ဆင်းရဲတုံးသက်သက်ကို ဆုံးအောင် ပြုနိုင်မှုသည် ထင်ကောင်းတန်ရာ၏”ဟုသဒ္ဓါတရားဖြင့် လူ့ဘောင်မှ ရဟန်းဘောင်၌ ရဟန်းပြု၏။ ထိုသူသည် ဤသို့ ရဟန်းပြုပြီးသော်နံနက်အခါ၌ သင်္ကန်း ကို ပြင်ဝတ်၍ သပိတ်သင်္ကန်းကို ယူ၍ ကိုယ်ကိုလည်းကောင်း၊ နှုတ်ကိုလည်းကောင်း မစောင့်စည်းဘဲသာ လျှင် သတိမထားဘဲ ဣန္ဒြေတို့ကို မစောင့်စည်းဘဲ့ရွာသို့ဖြစ်စေ၊ နိဂုံးသို့ဖြစ်စေ ဆွမ်းအလို့ငှါ ဝင်၏။ ထိုရဟန်းသည် ရွာနိဂုံးတို့၌ ကာမဂုဏ်ငါးပါးတို့ဖြင့်ပြည့်စုံကုံလုံလျက် စံစားနေသော သူကြွယ်ကိုသော် လည်းကောင်း၊ သူကြွယ်၏သားကိုသော်လည်းကောင်းမြင်လေ၏။ထိုရဟန်းအား “ငါတို့သည် ရှေးလူဖြစ်စဉ်အခါက ငါးပါးသောကာမဂုဏ်တို့နှင့် ပြည့်စုံကုံလုံလျက်စံစားခဲ့ ဖူးကုန်၏၊ ငါ၏ အိမ်၌ စည်းစိမ်ချမ်းသာတို့သည် ရှိကုန်သည်သာတည်း၊ စည်းစိမ်ချမ်းသာတို့ကိုစံစားခြင်းငှါလည်းကောင်း၊ ကောင်းမှုကုသိုလ်တို့ကို ပြုခြင်းငှါလည်းကောင်းတတ်ကောင်းသည်သာတည်း”ဟု ဤသို့ အကြံဖြစ်၏။ ထိုရဟန်းသည် သိက္ခာကို စွန့်လွှတ်၍လူထွက်၏။ ရဟန်းတို့ ဤရဟန်းကို ဝဲဘေးမှ ကြောက်သဖြင့် ရဟန်းသိက္ခာကို စွန့်လွှတ်၍လူထွက်သောပုဂ္ဂိုလ်ဟူ၍ ဆိုရ၏။ ရဟန်းတို့ ‘ဝဲဘေး’ဟူသော ဤအမည်သည် ငါးပါးကုန်သောကာမဂုဏ်တို့၏ အမည်တည်း။
֍ ၁၆၅
။ ရဟန်းတို့ ငါးမန်းဘေးဟူသည် အဘယ်နည်း-ရဟန်းတို့ ဤသာသနာတော်၌ အချို့သောအမျိုးကောင်းသားသည် “ပဋိသန္ဓေနေခြင်း အိုခြင်း သေခြင်း ပူဆွေးခြင်း ငိုကြွေးခြင်း ကိုယ်ဆင်းရဲခြင်းစိတ်ဆင်းရဲခြင်း ပြင်းစွာပင်ပန်းခြင်းတို့၌ နစ်မြုပ်နေရ၏၊ ဒုက္ခတွင်း၌ နစ်မြုပ်နေရ၏၊ ဒုက္ခ အနှိပ်စက်ခံနေရ၏၊ ဤဆင်းရဲတုံးသက်သက်ကို ဆုံးအောင် ပြုနိုင်မှုသည် ထင်ကောင်းတန်ရာ၏”ဟုသဒ္ဓါတရားဖြင့် လူ့ဘောင်မှ ရဟန်းဘောင်၌ ရဟန်းပြု၏၊ ထိုအမျိုးကောင်းသားသည် ဤသို့ရဟန်းပြုပြီးသော် နံနက် အခါ၌ သင်္ကန်းကို ပြင်ဝတ်၍ သပိတ်သင်္ကန်းကို ယူ၍ ကိုယ်ကိုလည်းကောင်း၊ နှုတ်ကိုလည်းကောင်း မစောင့်စည်းဘဲသာလျှင် သတိမထားဘဲ ဣန္ဒြေတို့ကို မစောင့်စည်းဘဲ ရွာသို့ဖြစ်စေ၊ နိဂုံးသို့ဖြစ်စေ ဆွမ်း အလို့ငှါ ဝင်၏။ ထိုရဟန်းသည် ထိုရွာနိဂုံးတို့၌ သေသေသပ်သပ်ကျစ်ကျစ်လျစ်လျစ် ဝတ်ရုံမထားသော မာတုဂါမကို မြင်လေ၏၊ သေသေသပ်သပ် ကျစ်ကျစ် လျစ်လျစ်ဝတ်ရုံမထားသော မာတုဂါမကို မြင်သော် ထိုသူ၏ စိတ်ကို တပ်နှစ်သက်မှု'ရာဂ'သည် ဖျက်ဆီး၏၊ ထိုရဟန်းသည် ရာဂအဖျက်ဆီးခံရသော စိတ်ကြောင့် ရဟန်းသိက္ခာကို စွန့်လွှတ်၍ လူထွက်၏။ ရဟန်းတို့ ဤသို့သဘောရှိသော ရဟန်းကို ငါးမန်းဘေးမှ ကြောက်သဖြင့် ရဟန်းသိက္ခာကို စွန့်လွှတ်၍လူထွက်သော ပုဂ္ဂိုလ်ဟု ဆိုရ၏။ ရဟန်းတို့ ‘ငါးမန်းဘေး’ဟူသော ဤအမည်သည် မာတုဂါမ၏အမည်တည်း။ ရဟန်းတို့ ဤသာသနာတော်၌ လူ့ဘောင်မှ ရဟန်းဘောင်၌ ရဟန်းပြုသောအချို့သောပုဂ္ဂိုလ်အား ဤဘေးလေးပါးတို့သည် မချွတ်ဖြစ်ရ ကုန်မည်ဟု မြတ်စွာဘုရားသည် ဤသုတ်ကိုဟောတော်မူ၏။ ထိုရဟန်းတို့သည် မြတ်စွာဘုရား၏ စကားတော်ကို နှစ်ခြိုက်ဝမ်းမြောက်ကြကုန်၏။ခုနစ်ခုမြောက် စာတုမသုတ် ပြီး၏။
--၈-နဠကပါနသုတ်
֍ ၁၆၆
။ အကျွန်ုပ်သည် ဤသို့ ကြားနာခဲ့ရပါသည်-အခါတစ်ပါး၌ မြတ်စွာဘုရားသည် ကောသလတိုင်း နဠကပါနရွာ ပေါက်တော၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူ၏။ ထိုအခါ အသျှင်အနုရုဒ္ဓါ အသျှင်ဘဒ္ဒိယ အသျှင်ကိမိလ အသျှင်ဘဂု အသျှင်ကောဏ္ဍည အသျှင်ရေဝတ အသျှင်အာနန္ဒာ ဤသို့ ထင်ရှားကုန် ထင်ရှားကုန်သော များစွာကုန်သော အမျိုးကောင်းသားတို့သည် မြတ်စွာဘုရားကို ရည်စူး၍ သဒ္ဓါတရားဖြင့် လူ့ဘောင်မှ ရဟန်းဘောင်၌ ရဟန်းပြုကြကုန်၏၊ ထိုမှတစ်ပါး ထင်ရှားကုန် ထင်ရှားကုန်သော အခြားအမျိုးကောင်းသားတို့သည်လည်း ရဟန်းဘောင်၌ရဟန်း ပြုကြကုန်၏။ ထိုအခါ၌ မြတ်စွာဘုရားသည် ရဟန်းအပေါင်းခြံရံလျက် လွင်တီးခေါင်၌သီတင်းသုံး နေတော်မူ၏။ ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားသည် ထို အမျိုးကောင်းသားတို့ကို အစွဲပြု၍"ရဟန်းတို့ အကြင် အမျိုးကောင်းသားတို့သည် ငါ့ကို ရည်စူး၍ သဒ္ဓါတရားဖြင့် လူ့ဘောင်မှ့ရဟန်းဘောင်၌ ရဟန်း ပြုကြကုန်၏။ အသို့နည်း၊ ထိုရဟန်းတို့သည် ဤမြတ်သော အကျင့်၌မွေ့လျော်ကြကုန်၏လော”ဟု ရဟန်းတို့ကို မိန့်တော်မူ၏။
ဤသို့ မိန့်တော်မူသော် ထိုရဟန်းတို့သည် ဆိတ်ဆိတ်နေကြကုန်၏။ နှစ်ကြိမ်မြောက်လည်းမြတ်စွာဘုရားသည် ထိုအမျိုးကောင်းသားတို့ကို အစွဲပြု၍ “ရဟန်းတို့ အကြင်အမျိုးကောင်းသားတို့သည်ငါ့ကို ရည်စူး၍ သဒ္ဓါတရားဖြင့် လူ့ဘောင်မှ ရဟန်းဘောင်၌ ရဟန်းပြုကြကုန်၏။ အသို့နည်း၊ ထိုရဟန်းတို့သည် ဤမြတ် သောအကျင့်၌ မွေ့လျော်ကြကုန်၏လော”ဟု ရဟန်းတို့ကို မိန့်တော်မူ၏။ နှစ်ကြိမ်မြောက်လည်း ထိုရဟန်းတို့သည် ဆိတ်ဆိတ်နေကြကုန်၏။ သုံးကြိမ်မြောက်လည်း မြတ်စွာဘုရားသည် ထိုအမျိုးကောင်းသားတို့ကို အစွဲပြု၍ “ရဟန်းတို့ အကြင် အမျိုးကောင်းသားတို့သည် ငါ့ကိုရည်စူး၍ သဒ္ဓါတရားဖြင့် လူ့ဘောင်မှ ရဟန်းဘောင်၌ ရဟန်းပြုကြကုန်၏။ အသို့နည်း၊ ထိုရဟန်းတို့သည် ဤမြတ်သောအကျင့်၌ မွေ့လျော်ကြကုန်၏လော”ဟု ရဟန်းတို့ကို မိန့်တော်မူ၏။ သုံးကြိမ်မြောက်လည်း ထိုရဟန်းတို့သည် ဆိတ်ဆိတ်နေကြကုန်၏။
--֍ ၁၆၇
။ ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားအား “ငါသည် ထိုအမျိုးကောင်းသားတို့ကို တိုက်ရိုက်မေးရမူကောင်းလေရာ၏”ဟု အကြံတော် ဖြစ်၏။ ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားသည် “အနုရုဒ္ဓါတို့ အသို့နည်း၊ သင်တို့သည် မြတ်သောအကျင့်၌ မွေ့လျော်ကြကုန်၏လော”ဟု အသျှင်အနုရုဒ္ဓါကို မိန့်တော်မူ၏။ အသျှင် ဘုရား အကျွန်ုပ်တို့သည် မြတ်သောအကျင့်၌ စင်စစ် မွေ့လျော်ကြပါကုန်၏ဟု (လျှောက်၏)။ အနုရုဒ္ဓါတို့ ကောင်းပေစွ ကောင်းပေစွ၊ အနုရုဒ္ဓါတို့ သဒ္ဓါတရားဖြင့် လူ့ဘောင်မှ ရဟန်းဘောင်၌ ရဟန်းပြုကြကုန် သော အမျိုးကောင်းသားဖြစ်သော သင်တို့အား မြတ်သောအကျင့်၌ မွေ့လျော်ခြင်းသည်သင့်မြတ်လှ၏၊ အနုရုဒ္ဓါတို့ သင်တို့သည် ကောင်းမြတ်သော ပဌမအရွယ်နှင့် ပြည့်စုံကုန်လျက်မည်းနက်သော ဆံရှိကုန် သည်ဖြစ်၍ ကာမဂုဏ်တို့ကို သုံးဆောင်ခံစားသင့်ကုန်ရာ၏။ အနုရုဒ္ဓါတို့သင်တို့သည် ထိုကောင်းမြတ် သော ပဌမအရွယ်နှင့် ပြည့်စုံကုန်သည်ဖြစ်၍ မည်းနက်သောဆံရှိသည်သာဖြစ်ပါကုန်လျက်လည်း လူ့ ဘောင်မှ ရဟန်းဘောင်၌ ရဟန်းပြုကြကုန်ဘိ၏။အနုရုဒ္ဓါတို့ သင်တို့သည် မင်း နှိပ်စက်ပို့ဆောင်၍ လူ့ဘောင်မှ ရဟန်းဘောင်၌ ရဟန်းပြုကြသည်မဟုတ်ကုန်၊ ခိုးသူ နှိပ်စက်ပို့ဆောင်၍ လူ့ဘောင်မှ ရဟန်းဘောင်၌ ရဟန်းပြုကြသည် မဟုတ်ကုန်၊ ကြွေးမြီနှိပ်စက်၍ လူ့ဘောင်မှ ရဟန်းဘောင်၌ ရဟန်းပြုကြသည် မဟုတ်ကုန်၊ ဘေးရန်နှိပ်စက်၍လူ့ဘောင်မှ ရဟန်းဘောင်၌ ရဟန်းပြုကြသည် မဟုတ်ကုန်၊ အသက်မွေးမှုကြပ်တည်း၍ လူ့ဘောင်မှရဟန်းဘောင်၌ ရဟန်းပြုကြသည် မဟုတ်ကုန်၊ စင်စစ်သော်ကား ငါသည် ပဋိသန္ဓေနေခြင်း အိုခြင်းသေခြင်း ပူဆွေးခြင်း ငိုကြွေးခြင်း ကိုယ်ဆင်းရဲခြင်း စိတ်ဆင်းရဲခြင်း ပြင်းစွာပင်ပန်းခြင်းတို့၌ နစ်မြုပ်နေရ၏၊ ဒုက္ခတွင်း၌ နစ်မြုပ်နေရ၏၊ ဒုက္ခ အနှိပ်စက်ခံနေရ၏၊ ဤဆင်းရဲတုံးသက်သက်ကို ဆုံးအောင် ပြုနိုင်မှုသည်လည်း ထင်ကောင်းတန်ရာ၏ဟု သဒ္ဓါတရားဖြင့် လူ့ဘောင်မှ ရဟန်းဘောင်၌ ရဟန်းပြုကြသည်မဟုတ်ကုန်လောဟု (မေးတော်မူ၏)။ အသျှင်ဘုရား မှန်ပါ၏ (ဟု လျှောက်ကြကုန်၏)။
အနုရုဒ္ဓါတို့ ဤသို့ ရဟန်း ပြုသော အမျိုးကောင်းသားသည် အဘယ်အမှုကို ပြုသင့်သနည်း-အနုရုဒ္ဓါတို့ ကာမဂုဏ်တရားတို့မှ ကင်းဆိတ်သော အကုသိုလ်တရားတို့မှ ကင်းဆိတ်သော ပီတိသုခကိုလည်းကောင်း၊ ထို့ထက် သာလွန်မွန်မြတ်သော တစ်ပါးသောချမ်းသာကိုလည်းကောင်း မရငြားအံ့။ အဘိဇ္ဈာသည်လည်း ထိုသူ၏ စိတ်ကို သိမ်းကျုံး၍ တည်၏၊ ဗျာပါဒသည်လည်း စိတ်ကို သိမ်းကျုံး၍တည်၏၊ ထိနမိဒ္ဓသည်လည်း စိတ်ကို သိမ်းကျုံး၍ တည်၏၊ ဥဒ္ဓစ္စကုက္ကုစ္စသည်လည်း စိတ်ကို သိမ်းကျုံး၍ တည်၏၊ ဝိစိကိစ္ဆာသည်လည်း စိတ်ကို သိမ်းကျုံး၍ တည်၏၊ မမွေ့လျော်ခြင်းသည်လည်းစိတ်ကို သိမ်းကျုံး၍ တည်၏၊ ပျင်းရိခြင်းသည်လည်း စိတ်ကို သိမ်းကျုံး၍ တည်၏၊ အနုရုဒ္ဓါတို့ထိုသူသည် ကာမဂုဏ်တရားတို့မှ ကင်းဆိတ်သော အကုသိုလ်တရားတို့မှ ကင်းဆိတ်သော ပီတိသုခကို့လည်းကောင်း ထို့ထက် သာလွန်မွန်မြတ်သော တစ်ပါးသောချမ်းသာကိုလည်းကောင်း မရနိုင်။
အနုရုဒ္ဓါတို့ ကာမဂုဏ်တရားတို့မှ ကင်းဆိတ်သော အကုသိုလ်တရားတို့မှ ကင်းဆိတ်သောပီတိသုခကိုလည်းကောင်း ထို့ထက်သာလွန်မွန်မြတ်သော တစ်ပါးသောချမ်းသာကိုလည်းကောင်း ရငြားအံ့။ အဘိဇ္ဈာသည်လည်း ထိုသူ၏ စိတ်ကို သိမ်းကျုံး၍ မတည်နိုင်၊ ဗျာပါဒသည်လည်း စိတ်ကို သိမ်းကျုံး၍မတည်နိုင်၊ ထိနမိဒ္ဓသည်လည်း စိတ်ကို သိမ်းကျုံး၍ မတည်နိုင်၊ ဥဒ္ဓစ္စကုက္ကုစ္စသည်လည်း စိတ်ကိုသိမ်းကျုံး၍ မတည်နိုင်၊ ဝိစိကိစ္ဆာသည်လည်း စိတ်ကို သိမ်းကျုံး၍ မတည်နိုင်၊ မမွေ့လျော်ခြင်းသည်လည်း စိတ်ကို သိမ်းကျုံး၍ မတည်နိုင်၊ ပျင်းရိခြင်းသည်လည်း စိတ်ကို သိမ်းကျုံး၍ မတည်နိုင်။ အနုရုဒ္ဓါတို့ ထိုသူသည် ကာမဂုဏ်တရားတို့မှ ကင်းဆိတ်သော အကုသိုလ်တရားတို့မှ ကင်းဆိတ်သောပီတိသုခကိုလည်းကောင်း၊ ထို့ထက်သာလွန်မွန်မြတ်သော တစ်ပါးသောချမ်းသာကိုလည်းကောင်း ရနိုင်၏။
--֍ ၁၆၈
။ အနုရုဒ္ဓါတို့ ငါ့အပေါ်၌ သင်တို့ အဘယ်ကဲ့သို့ မှတ်ထင်သနည်း- “ညစ်ညူးစေတတ်ကုန် သောတစ်ဖန်ဘဝသစ်ကိုဖြစ်စေတတ်ကုန်သော ပူလောင်ခြင်းနှင့်တကွဖြစ်ကုန်သော ဆင်းရဲကျိုးကို ဖြစ်စေတတ်ကုန်သော နောင်အခါ၌ ပဋိသန္ဓေနေမှု အိုမှု သေမှုကို ဖြစ်စေတတ်ကုန်သော အာသဝေါတရားတို့ကိုမြတ်စွာဘုရားသည် မပယ်ရသေး။ ထို့ကြောင့် မြတ်စွာဘုရားသည် အချို့ကို ဆင်ခြင်၍ မှီဝဲ၏၊ အချို့ကိုဆင်ခြင်၍ သည်းခံ၏၊ အချို့ကို ဆင်ခြင်၍ ကြဉ်ရှောင်၏၊ အချို့ကို ဆင်ခြင်၍ ပယ်ဖျောက်၏ဟု ထင်လေသလော”ဟု (မေးတော်မူ၏)။အသျှင်ဘုရား “ညစ်ညူးစေတတ်ကုန်သော တစ်ဖန်ဘဝသစ်ကို ဖြစ်စေတတ်ကုန်သော ပူလောင်ခြင်းနှင့်တကွဖြစ်ကုန်သော ဆင်းရဲကျိုးကို ဖြစ်စေတတ်ကုန်သော နောင်အခါ၌ ပဋိသန္ဓေနေမှု အိုမှု သေမှုကို ဖြစ်စေတတ်ကုန်သော အာသဝေါတရားတို့ကို မြတ်စွာဘုရားသည် မပယ်ရသေး။ ထို့ကြောင့် မြတ်စွာဘုရားသည် အချို့ကို ဆင်ခြင်၍ မှီဝဲ၏၊ အချို့ကို ဆင်ခြင်၍ သည်းခံ၏၊ အချို့ကို ဆင်ခြင်၍ ကြဉ်ရှောင်၏၊ အချို့ကို ဆင်ခြင်၍ ပယ်ဖျောက်၏”ဟု ဤသို့ မြတ်စွာဘုရားအပေါ်၌ အကျွန်ုပ်တို့ မထင်ပါ။
အသျှင်ဘုရား “ညစ်ညူးစေတတ်ကုန်သော တစ်ဖန်ဘဝသစ်ကို ဖြစ်စေတတ်ကုန်သော ပူလောင်ခြင်းနှင့်တကွဖြစ်ကုန်သော ဆင်းရဲကျိုးကို ဖြစ်စေတတ်ကုန်သော နောင်အခါ၌ ပဋိသန္ဓေနေမှု အိုမှု သေမှုကို ဖြစ်စေတတ်ကုန်သော အာသဝေါတရားတို့ကို မြတ်စွာဘုရားသည် ပယ်ပြီးဖြစ်ကုန်၏။ ထို့ကြောင့်မြတ်စွာဘုရားသည် အချို့ကို ဆင်ခြင်၍ မှီဝဲ၏၊ အချို့ကို ဆင်ခြင်၍ သည်းခံ၏၊ အချို့ကို ဆင်ခြင်၍ကြဉ်ရှောင်၏၊ အချို့ကို ဆင်ခြင်၍ ပယ်ဖျောက်၏”ဟု မြတ်စွာဘုရားအပေါ်၌ အကျွန်ုပ်တို့ ထင်ပါကုန်၏ဟု (လျှောက်၏)။
အနုရုဒ္ဓါတို့ ကောင်းပေစွ ကောင်းပေစွ၊ အနုရုဒ္ဓါတို့ မြတ်စွာဘုရားအား ညစ်ညူးစေတတ်ကုန်သောတစ်ဖန်ဘဝသစ်ကို ဖြစ်စေတတ်ကုန်သော ပူလောင်ခြင်းနှင့်တကွဖြစ်ကုန်သော ဆင်းရဲကျိုးကို ဖြစ်စေတတ်ကုန်သော နောင်အခါ၌ ပဋိသန္ဓေနေမှု အိုမှု သေမှုကို ဖြစ်စေတတ်ကုန်သော အာသဝေါတရားတို့သည်ပယ်ပြီးဖြစ်ကုန်၏၊ အမြစ်ပြတ်ပြီး ဖြစ်ကုန်၏၊ ထန်းပင်ငုတ်ကဲ့သို့ ပြုပြီးဖြစ်ကုန်၏၊ တစ်ဖန် မဖြစ်အောင်ပြုပြီးဖြစ်ကုန်၏၊ နောင်တစ်ဖန် ဖြစ်ပေါ်ခြင်းသဘောမရှိတော့ချေ။ အနုရုဒ္ဓါတို့ ဥပမာသော်ကားလည်ဆစ် ပြတ်ပြီးသော ထန်းပင်သည် တစ်ဖန် ကြီးပွါးစည်ပင်ခြင်းငှါ မထိုက်သကဲ့သို့၊ ဤအတူသာလျှင်မြတ်စွာ ဘုရားသည် ညစ်ညူးစေတတ်ကုန်သော တစ်ဖန် ဘဝသစ်ကို ဖြစ်စေတတ်ကုန်သောပူလောင်ခြင်းနှင့် တကွဖြစ်ကုန်သော ဆင်းရဲကျိုးကို ဖြစ်စေတတ်ကုန်သော နောင်အခါ၌ ပဋိသန္ဓေနေမှုအိုမှု သေမှုကို ဖြစ်စေတတ်ကုန်သော အာသဝေါတရားတို့သည် ပယ်ပြီးဖြစ်ကုန်၏၊ အမြစ်ပြတ်ပြီးဖြစ်ကုန်၏၊ ထန်းပင် ငုတ်ကဲ့သို့ ပြုပြီးဖြစ်ကုန်၏၊ တစ်ဖန် မဖြစ်အောင် ပြုပြီးဖြစ်ကုန်၏၊ နောင်တစ်ဖန်ဖြစ်ခြင်းသဘော မရှိ တော့ချေ။ ထို့ကြောင့် မြတ်စွာဘုရားသည် အချို့ကို ဆင်ခြင်၍ မှီဝဲ၏၊ အချို့ကိုဆင်ခြင်၍ သည်းခံ၏၊ အချို့ကို ဆင်ခြင်၍ ကြဉ်ရှောင်၏၊ အချို့ကို ဆင်ခြင်၍ ပယ်ဖျောက်၏။
အနုရုဒ္ဓါတို့ ထို ငါဆိုမည့်စကားကို အဘယ်သို့ မှတ်ထင်ဘိသနည်း၊ အဘယ်သို့ အကျိုးထူးကိုကောင်းစွာ မြင်၍ မြတ်စွာဘုရားသည် ကွယ်လွန်ကုန်ပြီးသော သေဆုံးကုန်ပြီးသော တပည့်သာဝကတို့ကိုဤမည်သော သူသည် ဤမည်သောဘဝ၌ ဖြစ်၏၊ ဤမည်သောသူသည် ဤမည်သောဘဝ၌ ဖြစ်၏ဟုပဋိသန္ဓေတည်နေ ဖြစ်ပေါ်မှုတို့၌ ဟောကြားဘိသနည်း။ အသျှင်ဘုရား အကျွန်ုပ်တို့အား တရားဓမ္မဟူသမျှတို့သည် မြတ်စွာဘုရားလျှင် အရင်းမူလရှိကြပါကုန်၏၊ မြတ်စွာဘုရားလျှင် ရှေ့ဆောင်ရှိကြပါကုန်၏၊ မြတ်စွာဘုရားလျှင် လဲလျောင်းရာရှိကြပါကုန်၏၊ အသျှင်ဘုရား တောင်းပန်ပါ၏၊ ထိုဟောတော်မူအပ်သောတရားတော်၏ အနက်သည် မြတ်စွာဘုရားအားသာလျှင် ထင်ရှားတော်မူပါစေလော့။ မြတ်စွာဘုရား၏အထံတော်မှ ကြားနာကြရ၍ ရဟန်းတော်တို့သည် ဆောင်ထားကြပါကုန်လတ္တံ့ဟု (လျှောက်ကုန်၏)။
--အနုရုဒ္ဓါတို့ မြတ်စွာဘုရားသည် လူအများအံ့ဩစေခြင်းငှါလည်းကောင်း လူအများချီးမွမ်းစေခြင်းငှါလည်းကောင်း လာဘ်ပူဇော်သကာ အကျော်အစောဟူသော အကျိုးငှါလည်းကောင်း ‘လူအပေါင်းသည်ဤသို့ ငါ့ကို သိစေသတည်း’ ဟူ၍လည်းကောင်း ကွယ်လွန်ကုန်ပြီးသော သေဆုံးကုန်ပြီးသော တပည့်သာဝကတို့ကို ဤမည် သောသူသည် ဤမည်သောဘဝ၌ ဖြစ်၏၊ ဤမည်သောသူသည် ဤမည်သောဘဝ၌ ဖြစ်၏ဟု ပဋိသန္ဓေတည် နေဖြစ်ပေါ်မှုတို့၌ မဟောကြား။ အနုရုဒ္ဓါတို့ သဒ္ဓါတရားရှိကုန်သော များစွာနှစ်သက်ခြင်း ဝမ်းမြောက်ခြင်းရှိကုန်သော အမျိုးကောင်းသားတို့သည် ရှိကုန်၏၊ ထိုအမျိုးကောင်းသားတို့သည် ထိုတရားကို ကြားနာကြရကုန်သည်ရှိသော် ထိုအကျိုးငှါ စိတ်ကို ညွတ်စေကုန်လတ္တံ့၊ အနုရုဒ္ဓါတို့ ထိုအမျိုးကောင်းသားတို့အား ထိုစိတ်ညွတ်စေမှုသည် ရှည်မြင့်စွာသော ကာလပတ်လုံးစီးပွါးခြင်းငှါ ချမ်းသာခြင်းငှါ ဖြစ်၏။
֍ ၁၆၉
။ အနုရုဒ္ဓါတို့ ဤသာသနာတော်၌ ရဟန်းသည် “သေလွန်ပြီးဖြစ်သော ဤမည်သော ရဟန်းကိုအရဟတ္တဖိုလ်၌ တည်၏” ဟူ၍ မြတ်စွာဘုရား ဟောကြားထားသည်ကို ကြားသိရသော ရဟန်းသည်ထိုသေ လွန်သောအသျှင်ကို “ထိုအသျှင်သည် ဤသို့ သီလရှိ၏ဟူ၍လည်းကောင်း၊ ဤသို့တရားအကျင့်ရှိ ၏ဟူ၍လည်းကောင်း၊ ဤသို့ ပညာရှိ၏ဟူ၍လည်းကောင်း၊ ဤသို့နေလေ့ရှိ၏ဟူ၍လည်းကောင်း၊ ဤသို့ ကိလေသာမှ လွတ်၏” ဟူ၍လည်းကောင်း ကိုယ်တိုင်လည်းတွေ့မြင်ဖူး၏၊ အဆင့်စကားလည်း ကြားဖူး ၏။ ထိုတွေ့မြင် ကြားသိဖူးသော ရဟန်းသည်ထိုကွယ်လွန်သော ရဟန်း၏ သဒ္ဓါ သီလ သုတ စာဂ ပညာတို့ကို အောက်မေ့လျက်ထိုသဒ္ဓါစသည်ဖြစ်ခြင်း အကျိုးငှါ စိတ်ကို ညွတ်စေ၏။ အနုရုဒ္ဓါတို့ ဤ သို့လည်း ရဟန်းအား ချမ်းသာစွာနေရခြင်းသည် ဖြစ်၏။အနုရုဒ္ဓါတို့ ဤသာသနာတော်၌ ရဟန်းသည် “သေလွန်ပြီးဖြစ်သော ဤမည်သော ရဟန်းကို'အောက်အဖို့၌ ဖြစ်စေတတ်သော သံယောဇဉ် ငါးပါးကုန်ခြင်းကြောင့် ဗြဟ္မာ့ပြည်၌ ဖြစ်၏၊ ထိုဗြဟ္မာ့ပြည်၌ ပရိနိဗ္ဗာန်စံ၏၊ ထိုဗြဟ္မာ့ပြည်မှ ပြန်လည်ဆုတ်နစ်ခြင်းသဘော မရှိတော့ပြီ’ဟူ၍"မြတ်စွာဘုရား ဟော ကြားထားသည်ကို ကြားသိရသော ရဟန်းသည် ထိုကွယ်လွန်သော အသျှင်ကို"ထိုအသျှင်သည် ဤသို့ သီလရှိ၏ဟူ၍လည်းကောင်း ဤသို့ တရားအကျင့်ရှိ၏။ပ။ ဤသို့ ပညာရှိ၏၊ ဤသို့ နေလေ့ရှိ၏၊ ဤသို့ ကိလေသာမှ လွတ်၏”ဟူ၍လည်းကောင်း ကိုယ်တိုင်လည်း တွေ့မြင်ဖူး၏၊ အဆင့်စကားလည်း ကြားဖူး ၏။ ထိုတွေ့မြင် ကြားသိဖူးသော ရဟန်းသည် ထိုကွယ်လွန်သော ရဟန်း၏သဒ္ဓါ သီလ သုတ စာဂ ပညာတို့ကို အောက်မေ့လျက် ထိုသဒ္ဓါစသည် ဖြစ်ခြင်းအကျိုးငှါ စိတ်ကိုညွတ်စေ၏။ အနုရုဒ္ဓါတို့ ဤ သို့လည်း ရဟန်းအား ချမ်းသာစွာ နေရခြင်းသည် ဖြစ်၏။
အနုရုဒ္ဓါတို့ ဤသာသနာတော်၌ ရဟန်းသည် “သေလွန်ပြီးဖြစ်သော ဤမည်သော ရဟန်းကို'သုံးပါးသော သံယောဇဉ်တို့၏ ကုန်ခြင်းကြောင့် ရာဂ ဒေါသ မောဟတို့၏ ခေါင်းပါးခြင်းကြောင့်တစ်ကြိမ် မျှသာ ဤလူ့ရွာလောကသို့လာ၍ ဆင်းရဲ၏အဆုံးကို ပြုလတ္တံ့ဖြစ်သော သကဒါဂါမ်ပုဂ္ဂိုလ်’ဟူ၍” မြတ်စွာ ဘုရား ဟောကြားထားသည်ကို ကြားသိရသော ရဟန်းသည်ထိုသေလွန်သောအသျှင်ကို “ထိုအသျှင်သည် ဤသို့ သီလရှိ၏ဟူ၍လည်းကောင်း ဤသို့တရားအကျင့်ရှိ၏။ပ။ ဤသို့ ပညာရှိ၏၊ ဤသို့ နေလေ့ရှိ၏၊ ဤသို့ ကိလေသာမှလွတ်၏” ဟူ၍လည်းကောင်း ကိုယ်တိုင်လည်း တွေ့မြင်ဖူး၏၊ အဆင့်စကားလည်း ကြားဖူး၏။ ထိုတွေ့မြင်ကြားသိဖူးသော ရဟန်းသည် ထိုကွယ်လွန်သော ရဟန်း၏ သဒ္ဓါ သီလ သုတ စာဂပညာတို့ကို အောက်မေ့လျက် ထို သဒ္ဓါစသည်ဖြစ်ခြင်းအကျိုးငှါ စိတ်ကို ညွတ်စေ၏။ အနုရုဒ္ဓါတို့ဤသို့လည်း ရဟန်းအား ချမ်းသာစွာ နေရခြင်းသည် ဖြစ်၏။
အနုရုဒ္ဓါတို့ ဤသာသနာတော်၌ ရဟန်းသည် “သေလွန်ပြီးဖြစ်သော ဤမည်သော ရဟန်းကို'သုံးပါးသောသံယောဇဉ်တို့၏ ကုန်ခြင်းကြောင့် ဖရိုဖရဲ ကျခြင်းသဘောမရှိသော ကိန်းသေမြဲသောအထက် မဂ် အထက်ဖိုလ်လျှင် လဲလျောင်းရာရှိသော သောတာပန်ပုဂ္ဂိုလ်’ ဟူ၍” မြတ်စွာဘုရားဟောကြားထား သည်ကို ကြားသိရသော ရဟန်းသည် ထိုသေလွန်သော အသျှင်ကို “ထိုအသျှင်သည်ဤသို့ သီလရှိ၏ ဟူ၍လည်းကောင်း၊ ဤသို့ တရားအကျင့်ရှိ၏ဟူ၍လည်းကောင်း။ပ။ ဤသို့ ပညာရှိ၏၊ ဤသို့ နေလေ့ရှိ ၏၊ ဤသို့ ကိလေသာမှ လွတ်၏”ဟူ၍လည်းကောင်း ကိုယ်တိုင်လည်း တွေ့မြင်ဖူး၏၊ အဆင့်စကား လည်း ကြားဖူး၏၊ ထိုတွေ့မြင်ကြားသိဖူးသော ရဟန်းသည် ထိုသေလွန်သော ရဟန်း၏သဒ္ဓါ သီလ သုတ စာဂ ပညာတို့ကို အောက်မေ့လျက် ထိုသဒ္ဓါစသည် ဖြစ်ခြင်းအကျိုးငှါ စိတ်ကိုညွတ်စေ၏။ အနုရုဒ္ဓါတို့ ဤသို့လည်း ရဟန်းအား ချမ်းသာစွာ နေရခြင်းသည် ဖြစ်၏။
--֍ ၁၇၀
။ အနုရုဒ္ဓါတို့ ဤသာသနာတော်၌ ဘိက္ခုနီမသည် “သေလွန်ပြီးဖြစ်သော ဤမည်သောဘိက္ခုနီမကို အရဟတ္တဖိုလ်၌ တည်၏”ဟူ၍ မြတ်စွာဘုရား ဟောကြားထားသည်ကို ကြားသိရသောဘိက္ခုနီမသည် ထိုသေလွန်သော အသျှင်မကို “ထိုအသျှင်မသည် ဤသို့ သီလရှိ၏ဟူ၍လည်းကောင်း၊ ဤသို့ တရားအကျင့်ရှိ၏ ဟူ၍လည်းကောင်း၊ ဤသို့ ပညာရှိ၏ဟူ၍လည်းကောင်း၊ ဤသို့ နေလေ့ရှိ၏ဟူ၍လည်းကောင်း၊ ဤသို့ ကိလေသာမှ လွတ်၏”ဟူ၍လည်းကောင်း ကိုယ်တိုင်လည်း တွေ့မြင်ဖူး၏၊ အဆင့်စကားလည်း ကြားဖူး၏၊ ထိုတွေ့မြင်ကြားသိဖူးသော ဘိက္ခုနီမသည် ထိုသေလွန်သောဘိက္ခုနီမ၏သဒ္ဓါ သီလ သုတ စာဂ ပညာတို့ကို အောက်မေ့လျက် ထိုသဒ္ဓါစသည်ဖြစ်ခြင်းအကျိုးငှါ စိတ်ကို ညွတ်စေ၏။ အနုရုဒ္ဓါတို့ ဤသို့လည်း ဘိက္ခုနီမအား ချမ်းသာစွာ နေရခြင်းသည် ဖြစ်၏။အနုရုဒ္ဓါတို့ ဤသာသနာတော်၌ ဘိက္ခုနီမသည် “သေလွန်ပြီးဖြစ်သော ဤမည်သော ဘိက္ခုနီမကို'အောက်အဖို့၌ ဖြစ်စေတတ်သော သံယောဇဉ် ငါးပါးတို့၏ ကုန်ခြင်းကြောင့် ဗြဟ္မာ့ပြည်၌ဖြစ်၏၊ ထိုဗြဟ္မာ့ပြည်၌ ပရိနိဗ္ဗာန်စံ၏၊ ထိုဗြဟ္မာ့ပြည်မှ ပြန်လည်ဆုတ်နစ်ခြင်း သဘောမရှိ’ဟူ၍” မြတ်စွာဘုရားဟောကြားထားသည်ကို ကြားသိရသော ဘိက္ခုနီမသည် ထိုသေလွန်သောဘိက္ခုနီမကို “ထိုညီမသည်ဤသို့ သီလရှိ၏ဟူ၍လည်းကောင်း ဤသို့ တရားအကျင့်ရှိ၏။ပ။ ဤသို့ ပညာရှိ၏၊ ဤသို့ နေလေ့ရှိ၏၊ ဤသို့ ကိလေသာမှ လွတ်၏” ဟူ၍လည်းကောင်း ကိုယ်တိုင်လည်း တွေ့မြင်ဖူး၏၊ အဆင့်စကားလည်းကြားဖူး၏၊ ထိုတွေ့မြင် ကြားသိဖူးသော ဘိက္ခုနီမသည် ထိုသေလွန်သော ဘိက္ခုနီမ၏ သဒ္ဓါ သီလသုတ စာဂ ပညာတို့ကို အောက်မေ့လျက် ထိုသဒ္ဓါစသည်ဖြစ်ခြင်းအကျိုးငှါ စိတ်ကို ညွတ်စေ၏။ အနုရုဒ္ဓါတို့ ဤသို့လည်း ဘိက္ခုနီမအား ချမ်းသာစွာ နေရခြင်းသည် ဖြစ်၏။
အနုရုဒ္ဓါတို့ ဤသာသနာတော်၌ ဘိက္ခုနီမသည် “သေလွန်ပြီးဖြစ်သော ဤမည်သော ဘိက္ခုနီမကို'သုံးပါးသော သံယောဇဉ်တို့၏ ကုန်ခြင်းကြောင့် ရာဂ ဒေါသ မောဟတို့၏ ခေါင်းပါးခြင်းကြောင့်တစ်ကြိမ် မျှသာ ဤလူ့ရွာလောကသို့လာ၍ ဆင်းရဲ၏အဆုံးကို ပြုလတ္တံ့ဖြစ်သောသကဒါဂါမ်ပုဂ္ဂိုလ်’ ဟူ၍” မြတ်စွာဘုရား ဟောကြားထားသည်ကို ကြားသိရသော ဘိက္ခုနီမသည်ထိုသေလွန်သော ဘိက္ခုနီမကို “ထိုညီမသည် ဤသို့ သီလရှိ၏ဟူ၍လည်းကောင်း ဤသို့တရားအကျင့်ရှိ၏။ပ။ ဤသို့ ပညာရှိ၏၊ ဤသို့ နေလေ့ရှိ၏၊ ဤသို့ ကိလေသာမှလွတ်၏” ဟူ၍လည်းကောင်း ကိုယ်တိုင်လည်း တွေ့မြင်ဖူး၏၊ အဆင့်စကားလည်း ကြားဖူး၏။ ထိုတွေ့မြင်ကြားသိဖူးသော ဘိက္ခုနီမသည် ထိုသေလွန်သောဘိက္ခုနီမ၏ သဒ္ဓါ သီလ သုတ စာဂပညာတို့ကို အောက်မေ့လျက် ထိုသဒ္ဓါစသည်ဖြစ်ခြင်းအကျိုးငှါ စိတ်ကို ညွတ်စေ ၏။ အနုရုဒ္ဓါတို့ဤသို့လည်း ဘိက္ခုနီမအား ချမ်းသာစွာ နေရခြင်းသည် ဖြစ်၏။
အနုရုဒ္ဓါတို့ ဤသာသနာတော်၌ ဘိက္ခုနီမသည် “သေလွန်ပြီးဖြစ်သော ဤမည်သောဘိက္ခုနီမကို'သုံးပါးသော သံယောဇဉ်တို့၏ ကုန်ခြင်းကြောင့် ဖရိုဖရဲကျခြင်းသဘောမရှိသော ကိန်းသေမြဲသောအထက် မဂ် အထက်ဖိုလ်လျှင် လဲလျောင်းရာရှိသော သောတာပန်ပုဂ္ဂိုလ်’ ဟူ၍” မြတ်စွာဘုရားဟောကြားထား သည်ကို ကြားသိရသော ဘိက္ခုနီမသည် ထိုသေလွန်သော ဘိက္ခုနီမကို “ထိုညီမသည်ဤသို့ သီလရှိ၏ ဟူ၍လည်းကောင်း၊ ဤသို့ တရားအကျင့်ရှိ၏ဟူ၍လည်းကောင်း၊ ဤသို့ပညာရှိ၏ဟူ၍လည်းကောင်း၊ ဤသို့ နေလေ့ရှိ၏ဟူ၍လည်းကောင်း၊ ဤသို့ ကိလေသာမှလွတ်၏”ဟူ၍လည်းကောင်း ကိုယ်တိုင်လည်း တွေ့မြင်ဖူး၏၊ အဆင့်စကားလည်း ကြားဖူး၏။ ထိုတွေ့မြင်ကြားသိဖူးသော ဘိက္ခုနီမသည် ထိုသေလွန် သော ဘိက္ခုနီမ၏ သဒ္ဓါ သီလ သုတ စာဂပညာတို့ကို အောက်မေ့လျက် ထိုသဒ္ဓါစသည်ဖြစ်ခြင်းအကျိုးငှါ စိတ်ကို ညွတ်စေ၏။ အနုရုဒ္ဓါတို့ဤသို့လည်း ဘိက္ခုနီမအား ချမ်းသာစွာ နေရခြင်းသည် ဖြစ်၏။
--֍ ၁၇၁
။ အနုရုဒ္ဓါတို့ ဤသာသနာတော်၌ ဥပါသကာသည် “သေလွန်ပြီးဖြစ်သော ဤမည်သော ဥပါသကာကို ‘အောက်အဖို့၌ ဖြစ်စေတတ်သော သံယောဇဉ်ငါးပါးတို့၏ ကုန်ခြင်းကြောင့် ဗြဟ္မာ့ပြည်၌ဖြစ်၏၊ ထိုဗြဟ္မာ့ပြည်၌ ပရိနိဗ္ဗာန်စံ၏၊ ထိုဗြဟ္မာ့ပြည်မှ ပြန်လည် ဆုတ်နစ်ခြင်းသဘော မရှိ’ဟူ၍” မြတ်စွာဘုရားဟောကြားထားသည်ကို ကြားသိရသော ဥပါသကာသည် ထိုသေလွန်သော ဥပါသကာကို"ထိုအသျှင်သည် ဤသို့ သီလရှိ၏ဟူ၍လည်းကောင်း ဤသို့ တရားအကျင့်ရှိ၏ဟူ၍လည်းကောင်း ဤသို့ပညာရှိ၏ဟူ၍ လည်းကောင်း၊ ဤသို့ နေလေ့ရှိ၏”ဟူ၍လည်းကောင်း၊ ဤသို့ ကိလေသာမှလွတ်၏ ဟူ၍လည်းကောင်း ကိုယ်တိုင်လည်း တွေ့မြင်ဖူး၏၊ အဆင့်စကားလည်း ကြားဖူး၏၊ ထိုတွေ့မြင်ကြားသိဖူးသော ဥပါသကာ သည် ထိုသေလွန်သော ဥပါသကာ၏ သဒ္ဓါ သီလ သုတ စာဂ ပညာတို့ကိုအောက်မေ့လျက် ထိုသဒ္ဓါ စသည်ဖြစ်ခြင်း အကျိုးငှါ စိတ်ကို ညွတ်စေ၏။ အနုရုဒ္ဓါတို့ ဤသို့လည်းဥပါသကာအား ချမ်းသာစွာ နေရခြင်းသည် ဖြစ်၏။အနုရုဒ္ဓါတို့ ဤသာသနာတော်၌ ဥပါသကာသည် “သေလွန်ပြီးဖြစ်သော ဤမည်သော ဥပါသကာကို'သုံးပါးသော သံယောဇဉ်တို့၏ ကုန်ခြင်းကြောင့် ရာဂ ဒေါသ မောဟတို့၏ ခေါင်းပါးခြင်းကြောင့်တစ်ကြိမ်မျှသာ ဤလူ့ရွာလောကသို့ လာ၍ ဒုက္ခ၏အဆုံးကို ပြုလတ္တံ့သော သကဒါဂါမ်ပုဂ္ဂိုလ်’ဟူ၍"မြတ်စွာဘုရား ဟောကြားထားသည်ကို ကြားသိရသော ဥပါသကာသည် ထိုသေလွန်သော ဥပါသကာကို"ထိုအသျှင်သည် ဤသို့ သီလရှိ၏ဟူ၍လည်းကောင်း ဤသို့ တရားအကျင့်ရှိ၏ဟူ၍လည်းကောင်း၊ ဤသို့ပညာရှိ၏ဟူ၍လည်းကောင်း၊ ဤသို့ နေလေ့ရှိ၏ဟူ၍လည်းကောင်း၊ ဤသို့ ကိလေသာမှ လွတ်၏”ဟူ၍လည်းကောင်း ကိုယ်တိုင်လည်း တွေ့မြင်ဖူး၏၊ အဆင့်စကားလည်း ကြားဖူး၏။ ထိုတွေ့မြင် ကြားသိဖူးသော ဥပါသကာသည် ထိုသေလွန်သော ဥပါသကာ၏ သဒ္ဓါ သီလ သုတ စာဂ ပညာတို့ကို အောက်မေ့လျက် ထိုသဒ္ဓါစသည်ဖြစ်ခြင်း အကျိုးငှါ စိတ်ကို ညွတ်စေ၏။ အနုရုဒ္ဓါတို့ ဤသို့လည်း ဥပါသကာအားချမ်းသာစွာ နေရခြင်းသည် ဖြစ်၏။
အနုရုဒ္ဓါတို့ ဤသာသနာတော်၌ ဥပါသကာသည် “သေလွန်ပြီးဖြစ်သော ဤမည်သော ဥပါသကာကို'သုံးပါးသော သံယောဇဉ်တို့၏ ကုန်ခြင်းကြောင့် ဖရိုဖရဲကျခြင်းသဘောမရှိသော ကိန်းသေမြဲသောအထက်မဂ် အထက်ဖိုလ်လျှင် လဲလျောင်းရာရှိသော သောတာပန်ပုဂ္ဂိုလ်’ ဟူ၍” မြတ်စွာဘုရား့ဟောကြား ထားသည်ကို ကြားသိရသော ဥပါသကာသည် ထိုသေလွန်သောဥပါသကာကို"ထိုအသျှင်သည် ဤသို့ သီလရှိ၏ဟူ၍လည်းကောင်း၊ ဤသို့ တရားအကျင့်ရှိ၏ဟူ၍လည်းကောင်း၊ ဤသို့ ပညာရှိ၏ဟူ၍လည်း ကောင်း၊ ဤသို့ နေလေ့ရှိ၏ဟူ၍လည်းကောင်း၊ ဤသို့ ကိလေသာမှလွတ်၏” ဟူ၍လည်းကောင်း ကိုယ်တိုင်လည်း တွေ့မြင်ဖူး၏၊ အဆင့်စကားလည်း ကြားဖူး၏။ ထိုတွေ့မြင် ကြားသိဖူးသော ဥပါသကာ သည် ထိုသေလွန်သော ဥပါသကာ၏ သဒ္ဓါ သီလ သုတ စာဂပညာတို့ကို အောက်မေ့လျက် ထိုသဒ္ဓါ စသည်ဖြစ်ခြင်းအကျိုးငှါ စိတ်ကို ညွတ်စေ၏။ အနုရုဒ္ဓါတို့ဤသို့လည်း ဥပါသကာအား ချမ်းသာစွာ နေရခြင်းသည် ဖြစ်၏။
֍ ၁၇၂
။ အနုရုဒ္ဓါတို့ ဤသာသနာတော်၌ ဥပါသိကာမသည် “သေလွန်ပြီးဖြစ်သော ဤမည်သောဥပါသိကာမကို ‘အောက်အဖို့၌ ဖြစ်စေတတ်သော သံယောဇဉ်ငါးပါးတို့၏ ကုန်ခြင်းကြောင့်ဗြဟ္မာ့ပြည်၌ဖြစ် ၏၊ ထိုဗြဟ္မာ့ပြည်၌ ပရိနိဗ္ဗာန်စံ၏၊ ထိုဗြဟ္မာ့ပြည်မှ ပြန်လည်ဆုတ်နစ်ခြင်းသဘောမရှိ’ ဟူ၍” မြတ်စွာ ဘုရား ဟောကြားထားသည်ကို ကြားသိရသော ဥပါသိကာမသည်ထိုသေလွန်သော ဥပါသိကာမကို “ထိုညီမသည် ဤသို့ သီလရှိ၏ဟူ၍လည်းကောင်း၊ ဤသို့တရားအကျင့်ရှိ၏ဟူ၍လည်းကောင်း၊ ဤသို့ ပညာရှိ၏ဟူ၍လည်းကောင်း၊ ဤသို့နေလေ့ရှိ၏ဟူ၍လည်းကောင်း၊ ဤသို့ ကိလေသာမှ လွတ်၏”ဟူ၍ လည်းကောင်း ကိုယ်တိုင်လည်းတွေ့မြင်ဖူး၏၊ အဆင့်စကားလည်း ကြားဖူး၏။ ထိုတွေ့မြင်ကြားသိဖူး သော ဥပါသိကာမသည်ထိုသေလွန်သော ဥပါသိကာမ၏ သဒ္ဓါ သီလ သုတ စာဂ ပညာတို့ကို အောက်မေ့လျက်ထိုသဒ္ဓါစသည်ဖြစ်ခြင်း အကျိုးငှါ စိတ်ကို ညွတ်စေ၏။ အနုရုဒ္ဓါတို့ ဤသို့လည်း ဥပါသိကာမအားချမ်းသာစွာ နေရခြင်းသည် ဖြစ်၏။ --အနုရုဒ္ဓါတို့ ဤသာသနာတော်၌ ဥပါသိကာမသည် “သေလွန်ပြီးဖြစ်သော ဤမည်သော ဥပါသိကာမကို'သုံးပါးသော သံယောဇဉ်တို့၏ ကုန်ခြင်းကြောင့် ရာဂ ဒေါသ မောဟတို့၏ခေါင်းပါးခြင်းကြောင့် တစ်ကြိမ်မျှသာ ဤလူ့ရွာလောကသို့လာ၍ ဒုက္ခ၏အဆုံးကို ပြုလတ္တံ့သော သကဒါဂါမ်ပုဂ္ဂိုလ်’ ဟူ၍"မြတ်စွာဘုရား ဟောကြားထားသည်ကို ကြားသိရသော ဥပါသိကာမသည် ထိုသေလွန်သောဥပါသိကာမကို “ထိုညီမသည် ဤသို့ သီလရှိ၏ဟူ၍လည်းကောင်း၊ ဤသို့တရားအကျင့်ရှိ၏ဟူ၍လည်းကောင်း၊ ဤသို့ ပညာရှိ၏ဟူ၍ လည်းကောင်း၊ ဤသို့နေလေ့ရှိ၏ဟူ၍လည်းကောင်း၊ ဤသို့ ကိလေသာမှ လွတ်၏”ဟူ၍လည်းကောင်း ကိုယ်တိုင်လည်းတွေ့မြင်ဖူး၏၊ အဆင့်စကားလည်း ကြားဖူး၏၊ ထိုတွေ့မြင် ကြားသိဖူးသော ဥပါသိကာမသည်ထိုသေလွန်သော ဥပါသိကာမ၏ သဒ္ဓါ သီလ သုတ စာဂ ပညာတို့ကို အောက်မေ့လျက်ထိုသဒ္ဓါစသည်ဖြစ်ခြင်းအကျိုးငှါ စိတ်ကို ညွတ်စေ၏။ အနုရုဒ္ဓါတို့ ဤသို့လည်း ဥပါသိကာမအားချမ်းသာစွာ နေရခြင်းသည် ဖြစ်၏။
အနုရုဒ္ဓါတို့ ဤသာသနာတော်၌ ဥပါသိကာမသည် “သေလွန်ပြီးဖြစ်သော ဤမည်သော ဥပါသိကာမ ကို'သုံးပါးသော သံယောဇဉ်တို့၏ ကုန်ခြင်းကြောင့် ဖရိုဖရဲကျခြင်းသဘောမရှိသော ကိန်းသေ မြဲသောအထက်မဂ် အထက်ဖိုလ်လျှင် လဲလျောင်းရာရှိသော သောတာပန်ပုဂ္ဂိုလ်’ ဟူ၍” မြတ်စွာဘုရားဟောကြားထားသည်ကို ကြားသိရသော ဥပါသိကာမသည် ထိုသေလွန်သော ဥပါသိကာမကို “ထိုညီမသည် ဤသို့ သီလရှိ၏ဟူ၍လည်းကောင်း၊ ဤသို့ တရားအကျင့်ရှိ၏ဟူ၍လည်းကောင်း၊ ဤသို့ ပညာရှိ၏ဟူ၍လည်းကောင်း၊ ဤသို့ နေလေ့ရှိ၏ဟူ၍လည်းကောင်း၊ ဤသို့ ကိလေသာမှ လွတ်၏”ဟူ၍လည်းကောင်း ကိုယ်တိုင်လည်း တွေ့မြင်ဖူး၏၊ အဆင့်စကားလည်း ကြားဖူး၏။ ထိုတွေ့မြင် ကြားသိဖူးသောဥပါသိကာမသည် ထိုသေလွန်သော ဥပါသိကာမ၏ သဒ္ဓါ သီလ သုတ စာဂ ပညာတို့ကို အောက်မေ့လျက် ထိုသဒ္ဓါစသည်ဖြစ်ခြင်းအကျိုးငှါ စိတ်ကို ညွတ်စေ၏။ အနုရုဒ္ဓါတို့ ဤသို့လည်း ဥပါသိကာမအား့ချမ်းသာစွာ နေရခြင်းသည် ဖြစ်၏။
အနုရုဒ္ဓါတို့ ဤသို့လျှင် မြတ်စွာဘုရားသည် လူအများ အံ့ဩစေခြင်းငှါလည်းကောင်း၊ လူအများချီးမွမ်းစေခြင်းငှါလည်းကောင်း၊ လာဘ်ပူဇော်သကာ အကျော်အစောဟူသော အကျိုးငှါလည်းကောင်း၊ ‘ဤသို့ လူအပေါင်းသည် ငါ့ကို သိစေသတည်း’ဟူ၍လည်းကောင်း ကွယ်လွန်ကြကုန်ပြီးသော သေလွန်ကုန်ပြီးသော တပည့်သာဝကတို့ကို “ဤမည်သော သူသည် ဤမည်သောဘဝ၌ ဖြစ်၏၊ ဤမည်သောသူသည် ဤမည်သောဘဝ၌ ဖြစ်၏”ဟု မဟောကြား။ အနုရုဒ္ဓါတို့ သဒ္ဓါတရားရှိကုန်သော များစွာ နှစ်သက်ခြင်း ဝမ်းမြောက်ခြင်းရှိကုန်သော အမျိုးကောင်းသားတို့သည် ရှိကြကုန်၏၊ ထိုအမျိုးကောင်းသားတို့သည် ထိုတရားကို ကြားနာကြရကုန်သည်ရှိသော် ထိုအကျိုးငှါ စိတ်ကိုညွတ်စေကုန်၏။ အနုရုဒ္ဓါတို့ ထို အမျိုးကောင်းသားတို့အား ထိုစိတ်ညွတ်စေမှုသည် ရှည်မြင့်စွာသောကာလပတ်လုံး စီးပွါးချမ်းသာခြင်းငှါ ဖြစ်၏ဟု မြတ်စွာဘုရားသည် ဤသုတ်ကို ဟောတော်မူ၏။ အသျှင်အနုရုဒ္ဓါသည် မြတ်စွာဘုရား၏တရား စကားကို နှစ်ခြိုက်ဝမ်းမြောက်လေ၏။
ရှစ်ခုမြောက် နဠကပါနသုတ် ပြီး၏။
--၉-ဂေါလိယာနိသုတ်
֍ ၁၇၃
။ အကျွန်ုပ်သည် ဤသို့ ကြားနာခဲ့ရပါသည်-အခါတစ်ပါး၌ မြတ်စွာဘုရားသည် ရာဇဂြိုဟ်ပြည် ရှဉ့်နက်တို့ကို အစာကျွေး၍ မွေးရာဖြစ်သောဝေဠုဝန်ကျောင်း၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူ၏။ ထိုအခါ လျော့ပါးသော အကျင့်ရှိသော ဂေါလိယာနိမည်သောတောကျောင်းနေရဟန်းသည် တစ်စုံတစ်ခုသော ပြုဖွယ်ကိစ္စဖြင့် သံဃာ့အလယ်သို့ ဆိုက်ရောက်လာ၏။ ထိုအခါ အသျှင်သာရိပုတြာသည် ဂေါလိယာနိရဟန်းကို အကြောင်းပြု၍ ရဟန်းတို့ကို (ဤသို့) မိန့်တော်မူ၏-
ငါ့သျှင်တို့ သံဃာ့ဘောင်သို့ ရောက်၍ သံဃာ့ဘောင်၌ နေသော တောကျောင်းနေရဟန်းသည်သီတင်းသုံးဖော်တို့၌ ရိုသေလေးစားခြင်းရှိသည် ဖြစ်ရာ၏။ ငါ့သျှင်တို့ သံဃာ့ဘောင်သို့ရောက်၍ သံဃာ့ဘောင်၌နေသော တောကျောင်းနေ ရဟန်းသည် အကယ်၍ သီတင်းသုံးဖော်တို့၌ ရိုသေလေးစားခြင်း မရှိငြားအံ့။ ထိုရဟန်းအား “သီတင်းသုံးဖော်တို့၌ ရိုသေလေးစားခြင်းမရှိသော ဤအသျှင်အား တစ်ယောက်တည်း တောကျောင်း၌ ကိုယ်စိုးကိုယ်ပိုင်နေသဖြင့် အဘယ်အကျိုးရှိအံ့နည်း”ဟု ပြောဆိုဖွယ်ရာတို့ဖြစ်တတ်ကုန်၏။ ထို့ကြောင့် သံဃာ့ဘောင်သို့ ရောက်၍ သံဃာ့ဘောင်၌ နေသော တောကျောင်းနေရဟန်းသည် သီတင်းသုံးဖော်တို့၌ ရိုသေလေးစားခြင်းရှိသည် ဖြစ်ရာ၏။ (၁)
ငါ့သျှင်တို့ သံဃာ့ဘောင်သို့ ရောက်၍ သံဃာ့ဘောင်၌နေသော တောကျောင်းနေရဟန်းသည် “ဤသို့နေလျှင် မထေရ်ကြီးရဟန်းတို့ကို တိုးဝှေ့၍နေရာလည်း မရောက်၊ သီတင်းငယ်ရဟန်းတို့ကို နေရာဖြင့်တားမြစ်ရာလည်းမရောက်”ဟု နေရာ၌ လိမ္မာသည် ဖြစ်ရာ၏။ ငါ့သျှင်တို့ သံဃာ့ဘောင်သို့ ရောက်၍သံဃာ့ဘောင်၌ နေသော တောကျောင်းနေရဟန်းသည် အကယ်၍ နေရာ၌ မလိမ္မာငြားအံ့။ ထိုရဟန်းအား “နေရာ၌ လိမ္မာခြင်း မရှိသော ဤအသျှင်အား တစ်ယောက်တည်း တောကျောင်း၌ ကိုယ်စိုးကိုယ်ပိုင်နေသဖြင့် အဘယ်အကျိုးရှိအံ့နည်း”ဟု ပြောဆိုဖွယ်ရာတို့ ဖြစ်တတ်ကုန်၏။ ထို့ကြောင့်သံဃာ့ဘောင်သို့ ရောက်၍ သံဃာ့ဘောင်၌ နေသော တောကျောင်းနေရဟန်းသည် နေရာ၌ လိမ္မာသည်ဖြစ်ရာ၏။ (၂)
ငါ့သျှင်တို့ သံဃာ့ဘောင်သို့ ရောက်၍ သံဃာ့ဘောင်၌ နေသော တောကျောင်းနေရဟန်းသည် ဝတ်ကြီးဝတ်ငယ်ကို ဖြည့်ကျင့်ခြင်းဟူသော ‘အာဘိသမာစာရိက'ကျင့်ဝတ်ကိုလည်း သိရမည်။ ငါ့သျှင်တို့သံဃာ့ဘောင်သို့ ရောက်၍ သံဃာ့ဘောင်၌နေသော တောကျောင်းနေရဟန်းသည် အကယ်၍ ဝတ်ကြီး့ဝတ်ငယ်ကို ဖြည့်ကျင့်ခြင်းဟူသော ‘အာဘိသမာစာရိက'ကျင့်ဝတ်ကို မသိရှိငြားအံ့။ ထိုရဟန်းအား"ဝတ်ကြီးဝတ်ငယ်ကို ဖြည့်ကျင့်ခြင်းဟူသော ‘အာဘိသမာစာရိက'ကျင့်ဝတ်ကို မသိသော ဤအသျှင်အားတစ်ယောက်တည်း တောကျောင်း၌ ကိုယ်စိုးကိုယ်ပိုင်နေသဖြင့် အဘယ်အကျိုးရှိအံ့နည်း”ဟု ပြောဆိုဖွယ်ရာတို့သည် ဖြစ်တတ်ကုန်၏။ ထို့ကြောင့် သံဃာ့ဘောင်သို့ ရောက်၍ သံဃာ့ဘောင်၌ နေသော တောကျောင်းနေရဟန်းသည် ဝတ်ကြီးဝတ်ငယ်ကို ဖြည့်ကျင့်ခြင်းဟူသော ‘အာဘိသမာစာရိက’ ကျင့်ဝတ်ကိုလည်း သိရမည်။ (၃)
ငါ့သျှင်တို့ သံဃာ့ဘောင်သို့ ရောက်၍ သံဃာ့ဘောင်၌ နေသော တောကျောင်းနေရဟန်းသည်အလွန်စောစွာ ရွာသို့ မဝင်အပ်၊ နေမြင့်မှ မပြန်အပ်။ ငါ့သျှင်တို့ သံဃာ့ဘောင်သို့ ရောက်၍ သံဃာ့ဘောင်၌ နေသော တောကျောင်းနေရဟန်းသည် အကယ်၍ အလွန်စောစွာ ရွာသို့ဝင်ငြားအံ့၊ အကယ်၍အလွန်နေမြင့်မှ ပြန်ငြားအံ့၊ ထိုရဟန်းအား “အလွန်စောစွာ ရွာသို့ဝင်သော အလွန်နေမြင့်မှ ပြန်သောဤအသျှင်အား တစ်ယောက်တည်း တောကျောင်း၌ ကိုယ်စိုးကိုယ်ပိုင်နေသဖြင့် အဘယ်အကျိုးရှိအံ့နည်း”ဟု ပြောဆိုဖွယ်ရာတို့ ဖြစ်တတ်ကုန်၏။ ထို့ကြောင့် သံဃာ့ဘောင်သို့ ရောက်၍ သံဃာ့ဘောင်၌နေသော တောကျောင်းနေ ရဟန်းသည် အလွန်စောစွာ ရွာသို့ မဝင်အပ်၊ အလွန်နေမြင့်မှ မပြန်အပ်။ (၄)
--ငါ့သျှင်တို့ သံဃာ့ဘောင်သို့ ရောက်၍ သံဃာ့ဘောင်၌ နေသော တောကျောင်းနေ ရဟန်းသည်ဆွမ်းမစားမီလည်းကောင်း၊ ဆွမ်းစားပြီးနောက်၌လည်းကောင်း ဒါယကာတို့ အိမ်သို့ မလှည့်လည်အပ်။ ငါ့သျှင်တို့ သံဃာ့ဘောင်သို့ ရောက်၍ သံဃာ့ဘောင်၌ နေသော တောကျောင်းနေရဟန်းသည် ဆွမ်းမစားမီလည်းကောင်း၊ ဆွမ်းစားပြီးနောက်၌လည်းကောင်း အကယ်၍ ဒါယကာတို့ အိမ်သို့ လှည့်လည်ငြားအံ့။ ထိုရဟန်းအား “တစ်ယောက်တည်း ကိုယ်စိုးကိုယ်ပိုင်နေသော ဤတောကျောင်းနေ အသျှင်သည်ဤနေလွဲ သောအခါ လှည့်လည်ခြင်းကို လေ့လာနေပုံရ၏။ ထိုအလေ့အလာသည် သံဃာ့ဘောင်သို့ရောက်သော် လည်း အကျင့်ပါလျက်ရှိ၏”ဟု ပြောဆိုဖွယ်ရာတို့ ဖြစ်တတ်ကုန်၏။ ထို့ကြောင့်သံဃာ့ဘောင်သို့ ရောက် ၍ သံဃာ့ဘောင်၌ နေသော တောကျောင်းနေရဟန်းသည်ဆွမ်းမစားမီလည်းကောင်း၊ ဆွမ်းစားပြီး နောက်၌လည်းကောင်း ဒါယကာတို့ အိမ်သို့ မလှည့်လည်အပ်။ (၅)
ငါ့သျှင်တို့ သံဃာ့ဘောင်သို့ ရောက်၍ သံဃာ့ဘောင်၌ နေသော တောကျောင်းနေရဟန်းသည်စိတ်မလေလွင့်သည် မလျှပ်ပေါ်သည် ဖြစ်ရာ၏။ ငါ့သျှင်တို့ သံဃာ့ဘောင်သို့ ရောက်၍ သံဃာ့ဘောင်၌နေသော တောကျောင်းနေရဟန်းသည် အကယ်၍ စိတ်လေလွင့်သည် လျှပ်ပေါ်သည် ဖြစ်ငြားအံ့၊ ထိုရဟန်းအား “တစ်ယောက်တည်း ကိုယ်စိုးကိုယ်ပိုင်နေသော ဤတောကျောင်းနေအသျှင်သည် ဤစိတ်လေလွင့်မှု လျှပ်ပေါ်မှုကို လေ့လာနေပုံရ၏။ ထိုအလေ့အလာသည် သံဃာ့ဘောင်သို့ ရောက်သော်လည်းအကျင့်ပါလျက်ရှိ၏”ဟု ပြောဆိုဖွယ်ရာတို့ ဖြစ်တတ်ကုန်၏။ ထို့ကြောင့် သံဃာ့ဘောင်သို့ ရောက်၍သံဃာ့ဘောင်၌ နေသော တောကျောင်းနေရဟန်းသည် စိတ်မလေလွင့်သည် မလျှပ်ပေါ်သည် ဖြစ်ရာ၏။ (၆)
ငါ့သျှင်တို့ သံဃာ့ဘောင်သို့ ရောက်၍ သံဃာ့ဘောင်၌ နေသော တောကျောင်းနေရဟန်းသည် နှုတ်မကြမ်းသည် စကားဘောက်သောက် မပြောသည် ဖြစ်ရာ၏။ ငါ့သျှင်တို့ သံဃာ့ဘောင်သို့ ရောက်၍သံဃာ့ဘောင်၌ နေသော တောကျောင်းနေရဟန်းသည် အကယ်၍ နှုတ်ကြမ်းသည်စကားဘောက်သောက် ပြောသည် ဖြစ်ငြားအံ့၊ ထိုရဟန်းအား “နှုတ်ကြမ်း၍ စကားဘောက်သောက်ပြောခြင်းရှိသော ဤ အသျှင်အား တစ်ယောက်တည်း တောကျောင်း၌ ကိုယ်စိုးကိုယ်ပိုင်နေသဖြင့်အဘယ်အကျိုးရှိအံ့နည်း”ဟု ပြောဆိုဖွယ်ရာတို့ ဖြစ်တတ်ကုန်၏။ ထို့ကြောင့် သံဃာ့ဘောင်သို့ရောက်၍ သံဃာ့ဘောင်၌ နေသော တောကျောင်းနေရဟန်းသည် နှုတ်မကြမ်းသည့်စကားဘောက်သောက်မပြောသည် ဖြစ်ရာ၏။ (၇)
ငါ့သျှင်တို့ သံဃာ့ဘောင်သို့ ရောက်၍ သံဃာ့ဘောင်၌ နေသော တောကျောင်းနေရဟန်းသည်ဆိုဆုံးမလွယ်သည် အဆွေခင်ပွန်းကောင်းရှိသည် ဖြစ်ရာ၏။ ငါ့သျှင်တို့ သံဃာ့ဘောင်သို့ ရောက်၍သံဃာ့ ဘောင်၌နေသော တောကျောင်းနေရဟန်းသည် အကယ်၍ ဆိုဆုံးမခက်သည်အဆွေခင်ပွန်းယုတ်ရှိသည် ဖြစ်ငြားအံ့။ ထိုရဟန်းအား “ဆိုဆုံးမခက်၍ အဆွေခင်ပွန်းယုတ်ရှိသောဤအသျှင်အား တစ်ယောက် တည်း တောကျောင်း၌ ကိုယ်စိုးကိုယ်ပိုင်နေသဖြင့်အဘယ်အကျိုးရှိအံ့နည်း”ဟု ပြောဆိုဖွယ်ရာတို့ ဖြစ် တတ်ကုန်၏။ ထို့ကြောင့် သံဃာ့ဘောင်သို့ရောက်၍ သံဃာ့ဘောင်၌ နေသော တောကျောင်းနေရဟန်း သည် ဆိုဆုံးမလွယ်သည့်အဆွေခင်ပွန်းကောင်းရှိသည် ဖြစ်ရာ၏။ (၈)
--ငါ့သျှင်တို့ တောကျောင်းနေရဟန်းသည် ဣန္ဒြေတို့၌ လုံခြုံသော တံခါးရှိသည် ဖြစ်ရာ၏။ ငါ့သျှင်တို့တောကျောင်းနေရဟန်းသည် အကယ်၍ ဣန္ဒြေတို့၌ မလုံခြုံသော တံခါးရှိသည် ဖြစ်ငြားအံ့။ ထိုရဟန်းအား “ဣန္ဒြေတို့၌ မလုံခြုံသည့် တံခါးရှိသော ဤအသျှင်အား တစ်ယောက်တည်း တောကျောင်း၌ကိုယ်စိုးကိုယ်ပိုင်နေသဖြင့် အဘယ်အကျိုးရှိအံ့နည်း”ဟု ပြောဆိုဖွယ်ရာတို့ ဖြစ်တတ်ကုန်၏။ ထို့ကြောင့်တောကျောင်းနေရဟန်းသည် ဣန္ဒြေတို့၌ လုံခြုံသော တံခါးရှိသည် ဖြစ်ရာ၏။ (၉)
ငါ့သျှင်တို့ တောကျောင်းနေရဟန်းသည် ဘောဇဉ်၌ အတိုင်းအရှည်ကို သိသည် ဖြစ်ရာ၏။ ငါ့သျှင် တို့တောကျောင်းနေရဟန်းသည် အကယ်၍ ဘောဇဉ်၌ အတိုင်းအရှည်ကို မသိငြားအံ့။ ထိုရဟန်းအား"ဘောဇဉ်၌ အတိုင်းအရှည်ကို မသိသော ဤအသျှင်အား တစ်ယောက်တည်း တောကျောင်း၌ ကိုယ်စိုးကိုယ်ပိုင်နေသဖြင့် အဘယ်အကျိုးရှိအံ့နည်း”ဟု ပြောဆိုဖွယ်ရာတို့ ဖြစ်တတ်ကုန်၏။ ထို့ကြောင့်တောကျောင်းနေရဟန်းသည် ဘောဇဉ်၌ အတိုင်းအရှည်ကို သိသည် ဖြစ်ရာ၏။ (၁၀)
ငါ့သျှင်တို့ တောကျောင်းနေရဟန်းသည် နိုးကြားခြင်း၌ အားထုတ်ခြင်းရှိသည် ဖြစ်ရာ၏။ ငါ့သျှင်တို့တောကျောင်းနေရဟန်းသည် အကယ်၍ နိုးကြားခြင်း၌ အားထုတ်ခြင်း မရှိသည် ဖြစ်ငြားအံ့။ ထိုရဟန်းအား “နိုးကြားခြင်းကို အားထုတ်ခြင်းမရှိသော ဤအသျှင်အား တစ်ယောက်တည်း တောကျောင်း၌ကိုယ်စိုးကိုယ်ပိုင် နေသဖြင့် အဘယ်အကျိုးရှိအံ့နည်း”ဟု ပြောဆိုဖွယ်ရာတို့ ဖြစ်တတ်ကုန်၏။ ထို့ကြောင့်တောကျောင်းနေရဟန်းသည် နိုးကြားခြင်းကို အားထုတ်ခြင်းရှိသည် ဖြစ်ရာ၏။ (၁၁)
ငါ့သျှင်တို့ တောကျောင်းနေရဟန်းသည် အားထုတ်အပ်သော ဝီရိယရှိသည် ဖြစ်ရာ၏။ ငါ့သျှင်တို့တောကျောင်းနေရဟန်းသည် အကယ်၍ ပျင်းရိသည် ဖြစ်ငြားအံ့။ ထိုရဟန်းအား “ပျင်းရိခြင်းရှိသော ဤအသျှင်အား တစ်ယောက်တည်း တောကျောင်း၌ ကိုယ်စိုးကိုယ်ပိုင်နေသဖြင့် အဘယ်အကျိုးရှိအံ့နည်း”ဟုပြောဆိုဖွယ်ရာတို့ ဖြစ်တတ်ကုန်၏။ ထို့ကြောင့် တောကျောင်းနေရဟန်းသည် အားထုတ်သော ဝီရိယရှိသည် ဖြစ်ရာ၏။ (၁၂)
ငါ့သျှင်တို့ တောကျောင်းနေရဟန်းသည် ထင်သော သတိရှိသည် ဖြစ်ရာ၏။ ငါ့သျှင်တို့ တောကျောင်းနေရဟန်းသည် အကယ်၍ လွတ်သော သတိရှိသည် ဖြစ်ငြားအံ့။ ထိုရဟန်းအား “လွတ်သောသတိရှိသော ဤအသျှင်အား တစ်ယောက်တည်း တောကျောင်း၌ ကိုယ်စိုးကိုယ်ပိုင်နေသဖြင့် အဘယ်အကျိုးရှိအံ့နည်း”ဟု ပြောဆိုဖွယ်ရာတို့ ဖြစ်တတ်ကုန်၏။ ထို့ကြောင့် တောကျောင်းနေရဟန်းသည်ထင်သော သတိရှိသည် ဖြစ်ရာ၏။ (၁၃)
ငါ့သျှင်တို့ တောကျောင်းနေရဟန်းသည် စိတ်တည်ကြည်သည် ဖြစ်ရာ၏။ ငါ့သျှင်တို့ တောကျောင်းနေရဟန်းသည် အကယ်၍ စိတ်မတည်ကြည်ငြားအံ့။ ထိုရဟန်းအား “စိတ်မတည်ကြည်သော ဤအသျှင်အား တစ်ယောက်တည်း တောကျောင်း၌ ကိုယ်စိုးကိုယ်ပိုင်နေသဖြင့် အဘယ်အကျိုးရှိအံ့နည်း”ဟု ပြောဆိုဖွယ်ရာတို့ ဖြစ်တတ်ကုန်၏။ ထို့ကြောင့် တောကျောင်းနေရဟန်းသည် စိတ်တည်ကြည်သည် ဖြစ်ရာ၏။့ (၁၄)
ငါ့သျှင်တို့ တောကျောင်းနေရဟန်းသည် ပညာဉာဏ်ရှိသည် ဖြစ်ရာ၏။ ငါ့သျှင်တို့ တောကျောင်းနေရဟန်းသည် အကယ်၍ ပညာဉာဏ်မဲ့သည် ဖြစ်ငြားအံ့။ ထိုရဟန်းအား “ပညာဉာဏ်မဲ့သော ဤအသျှင်အား တစ်ယောက်တည်း တောကျောင်း၌ ကိုယ်စိုးကိုယ်ပိုင်နေသဖြင့် အဘယ်အကျိုးရှိအံ့နည်း”ဟု ပြောဆိုဖွယ်ရာတို့ ဖြစ်တတ်ကုန်၏။ ထို့ကြောင့် တောကျောင်းနေရဟန်းသည် ပညာဉာဏ်ရှိသည် ဖြစ်ရာ၏။ (၁၅)
--ငါ့သျှင်တို့ တောကျောင်းနေရဟန်းသည် အဘိဓမ္မာပိဋကတ်၌လည်းကောင်း၊ ဝိနည်းပိဋကတ်၌လည်းကောင်း အားထုတ်ခြင်းကို ပြုအပ်၏။ ငါ့သျှင်တို့ တောကျောင်းနေရဟန်းကို အဘိဓမ္မာပိဋကတ်၌လည်းကောင်း၊ ဝိနည်းပိဋကတ်၌လည်းကောင်း၊ အမေးပု စ္ဆာကို မေးတတ်ကုန်သော သူတို့သည် ရှိကုန်၏။ ငါ့သျှင်တို့ အဘိဓမ္မာပိဋကတ်၌လည်းကောင်း၊ ဝိနည်းပိဋကတ်၌လည်းကောင်း အမေးပု စ္ဆာကို မေးသည်ရှိသော် တောကျောင်းနေရဟန်းသည် အကယ်၍ ပြည့်စုံစွာ မဖြေဆိုနိုင်ငြားအံ့။ ထိုရဟန်းအား “အဘိဓမ္မာပိဋကတ်၌လည်းကောင်း၊ ဝိနည်းပိဋကတ်၌လည်းကောင်း အမေးပု စ္ဆာမေးသည်ရှိသော် ပြည့်စုံစွာ မဖြေကြားနိုင်သော ဤအသျှင်အား တစ်ယောက်တည်း တောကျောင်း၌ ကိုယ်စိုးကိုယ်ပိုင်နေသဖြင့် အဘယ်အကျိုးရှိအံ့နည်း”ဟု ပြောဆိုဖွယ်ရာတို့ ဖြစ်တတ်ကုန်၏။ ထို့ကြောင့် တောကျောင်းနေရဟန်းသည်အဘိဓမ္မာပိဋကတ်၌လည်းကောင်း၊ ဝိနည်းပိဋကတ်၌လည်းကောင်း အားထုတ်ခြင်းကို ပြုအပ်၏။ (၁၆)
ငါ့သျှင်တို့ တောကျောင်းနေရဟန်းသည် ကသိုဏ်းရုပ်တို့ကို လွန်မြောက်၍ နာမ်သမာပတ်ဖြစ်သောငြိမ်သက်သော ဝိမောက္ခတို့၌ အားထုတ်ခြင်းကို ပြုအပ်၏။ ငါ့သျှင်တို့ တောကျောင်းနေရဟန်းကိုကသိုဏ်းရုပ်တို့ကို လွန်မြောက်၍ နာမ်သမာပတ်ဖြစ်သော ငြိမ်သက်သော ဝိမောက္ခတို့၌ အမေးပု စ္ဆာမေးတတ်သော သူတို့သည် ရှိကုန်၏။ ငါ့သျှင်တို့ ကသိုဏ်းရုပ်တို့ကို လွန်မြောက်၍ နာမ်သမာပတ်ဖြစ်သောငြိမ်သက်သော ဝိမောက္ခတို့၌ အမေးပု စ္ဆာမေးသည်ရှိသော် တောကျောင်းနေရဟန်းသည် အကယ်၍ပြည့်စုံစွာ မဖြေဆိုနိုင်ငြားအံ့။ ထိုရဟန်းအား “ကသိုဏ်းရုပ်တို့ကို လွန်မြောက်၍ နာမ်သမာပတ်ဖြစ်သောငြိမ်သက်သော ဝိမောက္ခတို့၌ အမေးပု စ္ဆာမေးသည်ရှိသော် ပြည့်စုံစွာ မဖြေကြားနိုင်သော ဤအသျှင်အားတစ်ယောက်တည်း တောကျောင်း၌ ကိုယ်စိုးကိုယ်ပိုင်နေသဖြင့် အဘယ်အကျိုးရှိအံ့နည်း”ဟုပြောဆိုဖွယ်ရာ တို့ ဖြစ်တတ်ကုန်၏။ ထို့ကြောင့် တောကျောင်းနေရဟန်းသည် ကသိုဏ်းရုပ်တို့ကိုလွန်မြောက်၍ နာမ်သမာပတ်ဖြစ်သော ငြိမ်သက်သော ဝိမောက္ခတို့၌ အားထုတ်ခြင်းကို ပြုအပ်၏။ (၁၇)
ငါ့သျှင်တို့ တောကျောင်းနေရဟန်းသည် လူတို့၏ ကုသိုလ်ကမ္မပထတရားထက် လွန်မြတ်သော (ဈာန်မဂ်ဖိုလ်) တရား၌ အားထုတ်ခြင်းကို ပြုအပ်၏။ ငါ့သျှင်တို့ တောကျောင်းနေရဟန်းကို လူတို့၏ကုသိုလ်ကမ္မပထတရားထက် လွန်မြတ်သော (ဈာန်မဂ်ဖိုလ်) တရား၌ အမေးပု စ္ဆာမေးတတ်သော သူတို့သည် ရှိကုန်၏။ ငါ့သျှင်တို့ လူတို့၏ ကုသိုလ်ကမ္မပထတရားထက် လွန်မြတ်သော (ဈာန်မဂ်ဖိုလ်) တရား၌အမေးပု စ္ဆာမေးသည်ရှိသော် တောကျောင်းနေရဟန်းသည် အကယ်၍ ပြည့်စုံစွာ မဖြေဆိုနိုင်ငြားအံ့။ ထိုရဟန်းအား “အရဟတ္တမဂ်ဟူသော ရဟန်းပြုခြင်း၏ အကျိုးကို မသိသော ဤအသျှင်အား တစ်ယောက်တည်း တောကျောင်း၌ ကိုယ်စိုးကိုယ်ပိုင်နေသဖြင့် အဘယ်အကျိုးရှိအံ့နည်း”ဟု ပြောဆိုဖွယ်ရာတို့ ဖြစ်တတ်ကုန်၏။ ထို့ကြောင့် တောကျောင်းနေရဟန်းသည် လူတို့၏ ကုသိုလ်ကမ္မပထတရားထက် လွန်မြတ်သော (ဈာန်မဂ်ဖိုလ်) တရား၌ အားထုတ်ခြင်းကို ပြုအပ်၏။ (၁၈)
ဤသို့ မိန့်တော်မူသော် အသျှင်မဟာမောဂ္ဂလာန်သည် အသျှင်သာရိပုတြာအား-"သာရိပုတြာ တောကျောင်းနေရဟန်းသည်သာ ဤတစ်ဆယ့်ရှစ်ပါးသော တရားတို့ကို ဆောက်တည် ကျင့်ကြံအားထုတ်အပ်လေသလော၊ သို့မဟုတ် ရွာနီးကျောင်းနေရဟန်းသည်လည်း ကျင့်ကြံအားထုတ်အပ်သေးသလော”ဟုမေးလျှောက်၏။
“ငါ့သျှင်မောဂ္ဂလာန် တောကျောင်းနေရဟန်းသော်မှလည်း ဤတစ်ဆယ့်ရှစ်ပါးသော တရားတို့ကိုဆောက်တည်၍ ကျင့်အပ်သေး၏၊ ရွာနီးနေရဟန်းမှာကား အဘယ်ဆိုဖွယ်ရှိအံ့နည်း”ဟု မိန့်တော်မူ၏။
ကိုးခုမြောက် ဂေါလိယာနိသုတ် ပြီး၏။
--၁၀-ကီဋာဂိရိသုတ်
֍ ၁၇၄
။ အကျွန်ုပ်သည် ဤသို့ ကြားနာခဲ့ရပါသည်-အခါတစ်ပါး၌ မြတ်စွာဘုရားသည် များစွာသော ရဟန်းသံဃာနှင့်အတူ ကာသိတိုင်းတို့၌ ဒေသစာရီလှည့်လည်တော်မူ၏။ ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားသည် ရဟန်းတို့ကို- “ရဟန်းတို့ ငါသည် ညဉ့်စာစားခြင်းကို ကြဉ်ရှောင်၍သာလျှင် စား၏။ ရဟန်းတို့ ညဉ့်စာစားခြင်းကို ကြဉ်ရှောင်၍သာလျှင် စားသောငါသည် အနာမရှိသည့် အဖြစ်ကိုလည်းကောင်း၊ ဆင်းရဲမရှိသည့် အဖြစ်ကိုလည်းကောင်း၊ လျင်စွာထနိုင်ခြင်းကိုလည်း ကောင်း အားရှိသည့် အဖြစ်ကိုလည်းကောင်း၊ ချမ်းသာစွာနေရခြင်းကိုလည်းကောင်း ကောင်းစွာ သိ၏။ ရဟန်းတို့ လာကြကုန်လော့၊ သင်တို့လည်း ညဉ့်အခါ၌စားခြင်းကို ကြဉ်ရှောင်၍သာလျှင် စားကြကုန် လော့။ ရဟန်းတို့ ညဉ့်စာစားခြင်းကိုကြဉ်ရှောင်၍သာလျှင် စားကြကုန်သည်ရှိသော် သင်တို့လည်း အနာမရှိသည့်အဖြစ်ကို လည်းကောင်း၊ ဆင်းရဲမရှိသည့်အဖြစ်ကို လည်းကောင်း၊ လျင်စွာထနိုင်ခြင်းကို လည်းကောင်း၊ အားရှိသည့်အဖြစ်ကိုလည်းကောင်း၊ ချမ်းသာစွာ နေရခြင်းကိုလည်းကောင်း ကောင်းစွာသိကြကုန်လတ္တံ့”ဟု မိန့်တော်မူ၏။ “အသျှင်ဘုရား ကောင်းပါပြီ” ဟူ၍သာလျှင် ထိုရဟန်းတို့သည်မြတ်စွာဘုရားအား ပြန်ကြားလျှောက်ထားကုန်၏။ ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားသည် ကာသိတိုင်းတို့၌ အစဉ်အတိုင်း ဒေသစာရီလှည့်လည်တော်မူသော် ကီဋာဂိရိမည်သော ကာသိတိုင်းသူတို့၏ နိဂုံးသို့ ရောက်တော်မူ၍ ထိုကီဋာဂိရိနိဂုံး၌ပင် မြတ်စွာဘုရားသည် သီတင်းသုံးနေတော်မူ၏။
֍ ၁၇၅
။ ထိုအခါ အဿဇိ ပုနဗ္ဗသုကအမည်ရှိကုန်သော ရဟန်းတို့သည် ကီဋာဂိရိ၌ ကျောင်းနေရဟန်း တို့ဖြစ်ကြကုန်၏။ ထိုအခါ၌ များစွာကုန်သော ရဟန်းတို့သည် အဿဇိ ပုနဗ္ဗသုကရဟန်းတို့ရှိရာအရပ်သို့ချဉ်းကပ်ကြကုန်၍ အဿဇိ ပုနဗ္ဗသုကရဟန်းတို့အား “ငါ့သျှင်တို့ မြတ်စွာဘုရားနှင့် ရဟန်းသံဃာတို့သည်ညဉ့်စာစားခြင်းကို ကြဉ်ရှောင်၍သာလျှင် စားကြကုန်၏။ ငါ့သျှင်တို့ ညဉ့်စာစားခြင်းကို ကြဉ်ရှောင်၍သာလျှင် စားကြကုန်သော မြတ်စွာဘုရားနှင့် ရဟန်းသံဃာတို့သည် အနာမရှိသည့်အဖြစ်ကိုလည်းကောင်း၊ ဆင်းရဲမရှိသည့်အဖြစ်ကိုလည်းကောင်း၊ လျင်စွာထနိုင်ခြင်းကိုလည်းကောင်း၊ အားရှိသည့်အဖြစ်ကိုလည်းကောင်း၊ ချမ်းသာစွာ နေရခြင်းကိုလည်းကောင်း ကောင်းစွာ သိရှိကြကုန်၏။ ငါ့သျှင်တို့လာကြကုန်လော့၊ သင်တို့လည်း ညဉ့်စာစားခြင်းကို ကြဉ်ရှောင်၍သာလျှင် စားကြကုန်လော့၊ ငါ့သျှင်တို့ညဉ့်စာစားခြင်းကို ကြဉ်ရှောင်၍သာလျှင် စားကြကုန်သည်ရှိသော် သင်တို့လည်းအနာမရှိသည့်အဖြစ်ကိုလည်းကောင်း၊ ဆင်းရဲ မရှိသည့်အဖြစ်ကိုလည်းကောင်း၊ လျင်စွာထနိုင်ခြင်းကိုလည်းကောင်း၊ အားရှိသည့်အဖြစ်ကိုလည်းကောင်း၊ ချမ်းသာစွာနေရခြင်းကိုလည်းကောင်း ကောင်းစွာ သိကြကုန်လတ္တံ့”ဟု ပြောဆိုကြကုန်၏။ဤသို့ ပြောဆိုသည်ရှိသော် အဿဇိ ပုနဗ္ဗသုကရဟန်းတို့သည် ထိုရဟန်းတို့အား ဤသို့ ပြောဆိုကြကုန်၏ “ငါ့သျှင်တို့ ငါတို့သည် ညချမ်းအခါ၌လည်းကောင်း၊ နံနက်စောစော၌လည်းကောင်း၊ နေ့အခါနေလွဲအခါ၌လည်းကောင်း စားကြကုန်၏၊ ညချမ်းအခါ၌လည်းကောင်း၊ နံနက်စောစော၌လည်းကောင်း၊ နေ့ အခါ နေလွဲအခါ၌လည်းကောင်း စားကြသော ငါတို့သည် အနာမရှိသည့်အဖြစ်ကိုလည်းကောင်း၊ ဆင်းရဲ မရှိသည့်အဖြစ်ကိုလည်းကောင်း၊ လျင်စွာထနိုင်ခြင်းကိုလည်းကောင်း၊ အားရှိသည့်အဖြစ်ကိုလည်းကောင်း၊ ချမ်းသာစွာ နေရခြင်းကိုလည်းကောင်း ကောင်းစွာ သိရှိကြကုန်၏။့ငါတို့သည် လက်ငင်း အကျိုးကို စွန့်လွှတ်၍ နောင်မှရရှိမည့် အကျိုးသို့ အဘယ့်ကြောင့်လိုက်ရကုန်အံ့နည်း၊ ငါတို့သည် ညဉ့်အခါ၌ လည်းကောင်း၊ နံနက်စောစော၌လည်းကောင်း၊ နေ့အခါနေလွဲအခါ၌လည်းကောင်း စားကြကုန်အံ့”ဟု
--ပြောဆိုကြကုန်၏။ ထိုရဟန်းတို့သည်အဿဇိ ပုနဗ္ဗသုကရဟန်းတို့ကို သိနားလည်စေခြင်းငှါ မတတ်နိုင်ကြ ကုန်သောကြောင့်မြတ်စွာဘုရားထံသို့ ချဉ်းကပ်ကြကုန်ပြီးလျှင် ရိုသေစွာ ရှိခိုး၍ သင့်လျော်ရာ၌ ထိုင်ကြ ပြီးသော်မြတ်စွာဘုရားအား-"အသျှင်ဘုရား အကျွန်ုပ်တို့သည် အဿဇိ ပုနဗ္ဗသုကရဟန်းတို့ထံသို့ ချဉ်းကပ်ကြ၍အဿဇိ ပုနဗ္ဗသုကရဟန်းတို့ကို ‘ငါ့သျှင်တို့ မြတ်စွာဘုရားနှင့် ရဟန်းသံဃာတို့သည် ညဉ့်စာစားခြင်းကိုကြဉ်ရှောင်၍သာလျှင် စားကြကုန်၏၊ ငါ့သျှင်တို့ ညဉ့်စာစားခြင်းကို ကြဉ်ရှောင်၍သာ လျှင် စားကြသောမြတ်စွာဘုရားနှင့် ရဟန်းသံဃာတို့သည် အနာမရှိသည့် အဖြစ်ကိုလည်းကောင်း၊ ဆင်းရဲမရှိသည့်အဖြစ်ကိုလည်းကောင်း၊ လျင်စွာထနိုင်ခြင်းကိုလည်းကောင်း၊ အားရှိသည့်အဖြစ်ကိုလည်းကောင်း၊ ချမ်းသာစွာ နေရခြင်းကိုလည်းကောင်း ကောင်းစွာ သိကြကုန်၏။
ငါ့သျှင်တို့ လာကြကုန်လော့၊ သင်တို့လည်း ညဉ့်စာစားခြင်းကို ကြဉ်ရှောင်၍သာလျှင် စားကြကုန်လော့၊ ငါ့သျှင်တို့ ညဉ့်စာစားခြင်းကို ကြဉ်ရှောင်၍သာလျှင် စားကြကုန်သည်ရှိသော် သင်တို့လည်းအနာမရှိသည့်အဖြစ်ကိုလည်းကောင်း၊ ဆင်းရဲမရှိသည့်အဖြစ်ကိုလည်းကောင်း၊ လျင်စွာထနိုင်ခြင်းကိုလည်းကောင်း၊ အားရှိသည့်အဖြစ်ကိုလည်းကောင်း၊ ချမ်းသာစွာ နေရခြင်းကိုလည်းကောင်း၊ သိကြရကုန်လတ္တံ့’ဟု ပြောဆိုကြပါကုန်၏။ မြတ်စွာဘုရား ဤသို့ပြောဆိုသည်ရှိသော် အဿဇိ ပုနဗ္ဗသုကရဟန်းတို့သည်အကျွန်ုပ်တို့ကို ‘ငါ့သျှင်တို့ ငါတို့သည် ညချမ်းအခါ၌လည်းကောင်း၊ နံနက်စောစော၌လည်းကောင်း၊ နေ့အခါ နေလွဲအခါ၌လည်းကောင်း စားကြကုန်၏၊ ညချမ်းအခါ၌လည်းကောင်း၊ နံနက်စောစော၌လည်းကောင်း၊ နေ့အခါ နေလွဲအခါ၌လည်းကောင်း စားကြကုန်သော ငါတို့သည်အနာမရှိသည့်အဖြစ်ကိုလည်းကောင်း၊ ဆင်းရဲမရှိသည့်အဖြစ်ကိုလည်းကောင်း၊ လျင်စွာထနိုင်ခြင်းကိုလည်းကောင်း၊ အားရှိသည့် အဖြစ်ကိုလည်း ကောင်း၊ ချမ်းသာစွာနေရခြင်းကိုလည်းကောင်း ကောင်းစွာ သိကြပါကုန်၏။ ထိုငါတို့သည် လက်ငင်း အကျိုးကို စွန့်လွှတ်၍နောင်မှရရှိမည့် အကျိုးသို့ အဘယ်ကြောင့် လိုက်ရကုန်အံ့နည်း။ ငါတို့သည် ညချမ်းအခါ၌လည်းကောင်း၊ နံနက်စောစော၌လည်းကောင်း၊ နေ့အခါ နေလွဲအခါ၌လည်းကောင်း စားကြ ကုန်အံ့’ဟုပြောဆိုကြပါကုန်၏။ အသျှင်ဘုရား အကျွန်ုပ်တို့သည် အဿဇိပုနဗ္ဗသုကရဟန်းတို့ကို သိနားလည်စေခြင်းငှါ မတတ်နိုင်ကြသောကြောင့် ဤအကြောင်းကို မြတ်စွာဘုရားအား လျှောက်ထားကြပါကုန်၏”ဟု လျှောက်ထားကြကုန်၏။
֍ ၁၇၆
။ ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားသည် ရဟန်းတစ်ပါးကို “ရဟန်း လာလော့၊ ‘အသျှင်တို့ကို မြတ်စွာဘုရား ခေါ်တော်မူ၏’ဟု အဿဇိ ပုနဗ္ဗသုကရဟန်းတို့ကို ငါ့စကားဖြင့် ခေါ်ချေလော့”ဟု မိန့်တော်မူ၏။ “အသျှင်ဘုရား ကောင်းပါပြီ”ဟု ထိုရဟန်းသည် မြတ်စွာဘုရားအား ပြန်ကြားလျှောက်ထား၍ အဿဇိပုနဗ္ဗသုကရဟန်းတို့ ရှိရာသို့ ချဉ်းကပ်ပြီးလျှင် “မြတ်စွာဘုရားက အသျှင်ဘုရားတို့ကို ခေါ်တော်မူ၏”ဟု အဿဇိ ပုနဗ္ဗသုက ရဟန်းတို့ကို ပြောလေ၏။ အဿဇိ ပုနဗ္ဗသုကရဟန်းတို့က “ငါ့သျှင်ကောင်းပါပြီ”ဟု ထိုရဟန်းအား ပြန်ကြား၍ မြတ်စွာဘုရားထံသို့ ချဉ်းကပ်ကြပြီးလျှင် ရိုသေစွာ ရှိခိုး၍သင့်လျော်ရာ၌ ထိုင်နေကုန်၏။မြတ်စွာဘုရားသည် သင့်လျော်ရာ၌ ထိုင်နေကုန်သော ထိုအဿဇိ ပုနဗ္ဗသုကရဟန်းတို့ကို “ရဟန်းတို့များစွာသော ရဟန်းတို့သည် သင်တို့ထံသို့ ချဉ်းကပ်၍ ဤသို့ ပြောဆိုကြသည် မဟုတ်လော၊ ‘ငါ့သျှင်တို့ မြတ်စွာဘုရားနှင့် ရဟန်းသံဃာတို့သည် ညဉ့်စာစားခြင်းကို ကြဉ်ရှောင်၍သာလျှင် စားကြကုန်၏၊ ငါ့သျှင်တို့ ညဉ့်စာစားခြင်းကို ကြဉ်ရှောင်၍သာလျှင် စားကြကုန်သော မြတ်စွာဘုရားနှင့် ရဟန်း့သံဃာတို့သည် အနာမရှိသည့်အဖြစ်ကိုလည်းကောင်း၊ ဆင်းရဲမရှိသည့်အဖြစ်ကိုလည်းကောင်း၊ လျင်စွာထနိုင်ခြင်းကိုလည်းကောင်း၊ အားရှိသည့်အဖြစ်ကိုလည်းကောင်း၊ ချမ်းသာစွာ နေရခြင်းကိုလည်းကောင်းကောင်းစွာ သိကြရကုန်၏။
--ငါ့သျှင်တို့ လာကြကုန်လော့၊ သင်တို့လည်း ညဉ့်စာစားခြင်းကို ကြဉ်ရှောင်၍သာလျှင် စားကြကုန်လော့၊ ငါ့သျှင်တို့ ညဉ့်စာစားခြင်းကို ကြဉ်ရှောင်၍သာလျှင် စားကြကုန်သည်ရှိသော် သင်တို့သည်လည်းအနာမရှိသည့်အဖြစ်ကိုလည်းကောင်း၊ ဆင်းရဲမရှိသည့်အဖြစ်ကိုလည်းကောင်း၊ လျင်စွာထနိုင်ခြင်းကိုလည်းကောင်း၊ ခွန်အားရှိသည့်အဖြစ်ကိုလည်းကောင်း၊ ချမ်းသာစွာ နေရခြင်းကိုလည်းကောင်း ကောင်းစွာသိကြရကုန်လတ္တံ့’ဟု ပြောကြကုန်သည် မဟုတ်လော။
ရဟန်းတို့ ဤသို့ပြောဆိုသည်ရှိသော် သင်တို့သည် ထိုရဟန်းတို့ကို ‘ငါ့သျှင်တို့ ငါတို့သည်ညချမ်းအခါ၌လည်းကောင်း၊ နံနက်စောစော၌လည်းကောင်း၊ နေ့အခါ နေလွဲအခါ၌လည်းကောင်း စားကြကုန်၏၊ ညချမ်းအခါ၌လည်းကောင်း၊ နံနက်စောစော၌လည်းကောင်း၊ နေ့အခါ နေလွဲအခါ၌လည်းကောင်းစားကြကုန်သော ငါတို့သည် အနာမရှိသည့်အဖြစ်ကိုလည်းကောင်း၊ ဆင်းရဲမရှိသည့်အဖြစ်ကိုလည်းကောင်း၊ လျင်စွာထနိုင်ခြင်းကိုလည်းကောင်း၊ အားရှိသည့်အဖြစ်ကိုလည်းကောင်း၊ ချမ်းသာစွာ နေရခြင်းကိုလည်းကောင်း ကောင်းစွာ သိကြပါကုန်၏။ ငါတို့သည် လက်ငင်းအကျိုးကို စွန့်လွှတ်၍ နောင်မှရရှိမည့်အကျိုးသို့ အဘယ်ကြောင့် လိုက်ရပါကုန်အံ့နည်း၊ ငါတို့သည် ညချမ်းအခါ၌လည်းကောင်း၊ နံနက်စောစော၌လည်းကောင်း၊ နေ့အခါ နေလွဲအခါ၌လည်းကောင်း စားကြကုန်အံ့”ဟု ဤသို့ ပြောဆိုကြသည် မဟုတ်လော”ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။ အသျှင်ဘုရား မှန်ပါ၏ (ဟု လျှောက်ကြကုန်၏)။
֍ ၁၇၇
။ ရဟန်းတို့ “အလုံးစုံသော ချမ်းသာကိုလည်းကောင်း၊ ဆင်းရဲကိုလည်းကောင်း၊ ဆင်းရဲ မဟုတ်ချမ်းသာမဟုတ်သည်ကိုလည်းကောင်း ခံစားနေသော ပုဂ္ဂိုလ်သတ္တဝါအား အကုသိုလ်တရားတို့သည်ဆုတ်ယုတ်ကုန်၏၊ ကုသိုလ်တရားတို့သည် တိုးပွါးကုန်၏”ဟု ဤသို့ ငါတရားဟောကြားထားသည်ကိုသင်တို့ သိကြကုန်သလောဟု (မေးတော်မူ၏)။ အသျှင်ဘုရား မသိကြပါဟု (လျှောက်ကြကုန်၏)။ရဟန်းတို့ “ဤသာသနာတော်၌ အချို့သော ပုဂ္ဂိုလ်အား ဤသို့ သဘောရှိသော ချမ်းသာကိုခံစားသည်ရှိသော် အကုသိုလ်တရားတို့သည် တိုးပွါးကုန်၏၊ ကုသိုလ်တရားတို့သည် ဆုတ်ယုတ်ကုန်၏။ အချို့သော ပုဂ္ဂိုလ်အား ဤသို့ သဘောရှိသော ချမ်းသာကို ခံစားသည်ရှိသော် အကုသိုလ်တရားတို့သည်ဆုတ်ယုတ်ကုန်၏၊ ကုသိုလ်တရားတို့သည် တိုးပွါးကုန်၏။ အချို့သော ပုဂ္ဂိုလ်အား ဤသို့ သဘောရှိသော ဆင်းရဲကို ခံစားသည်ရှိသော် အကုသိုလ်တရားတို့သည် တိုးပွါးကုန်၏၊ ကုသိုလ်တရားတို့သည်ဆုတ်ယုတ်ကုန်၏။ အချို့သော ပုဂ္ဂိုလ်အား ဤသို့ သဘောရှိသော ဆင်းရဲကို ခံစားသည်ရှိသော်အကုသိုလ်တရားတို့သည် ဆုတ်ယုတ်ကုန်၏၊ ကုသိုလ်တရားတို့သည် တိုးပွါးကုန်၏။ အချို့သော ပုဂ္ဂိုလ်အား ဤသို့ သဘောရှိသော ဆင်းရဲမဟုတ်ချမ်းသာမဟုတ်သည်ကို ခံစားသည်ရှိသော် အကုသိုလ်တရားတို့သည် တိုးပွါးကုန်၏၊ ကုသိုလ်တရားတို့သည် ဆုတ်ယုတ်ကုန်၏။ အချို့သော ပုဂ္ဂိုလ်အား ဤသို့သဘောရှိသော ဆင်းရဲမဟုတ်ချမ်းသာမဟုတ်သည်ကို ခံစားသည်ရှိသော် အကုသိုလ်တရားတို့သည်ဆုတ်ယုတ်ကုန်၏၊ ကုသိုလ်တရားတို့သည် တိုးပွါးကုန်၏”ဟု ဤသို့ ငါ တရားဟောကြားထားသည်ကိုသင်တို့ သိကြကုန်သည်မဟုတ်လောဟု (မေးတော်မူ၏)။ အသျှင်ဘုရား သိကြပါ၏ဟု (လျှောက်ကြကုန်၏)။
֍ ၁၇၈
။ ရဟန်းတို့ ကောင်းပေ၏၊ ရဟန်းတို့ “ဤသာသနာတော်၌ အချို့သော ပုဂ္ဂိုလ်အား ဤသို့သဘောရှိသော ချမ်းသာကို ခံစားသည်ရှိသော် အကုသိုလ်တရားတို့သည် တိုးပွါးကုန်၏၊ ကုသိုလ်တရားတို့သည် ဆုတ်ယုတ်ကုန်၏”ဟူသော ဤအကြောင်းကို ငါမသိရ မမြင်ရ ထင်ထင်ရှားရှားမသိရမျက်မှောက်မပြုရ ပညာဖြင့် မတွေ့ရသေးသည် အကယ်၍ ဖြစ်ငြားအံ့၊ ဤသို့ မသိသေးဘဲလျက် “ဤ့သို့သဘောရှိသော ချမ်းသာခံစားမှုကို ပယ်စွန့်ကြကုန်လော့”ဟု ငါဟောကြားငြားအံ့၊ ရဟန်းတို့ ငါ၏ဤ ဟောကြားခြင်းသည် သင့်လျော်ရာအံ့လောဟု (မေးတော်မူ၏)။ အသျှင်ဘုရား မသင့်လျော်ရာပါဟု (လျှောက်ကြကုန်၏)။ --ရဟန်းတို့ “ဤသာသနာတော်၌ အချို့သော ပုဂ္ဂိုလ်အား ဤသို့သဘောရှိသော ချမ်းသာကိုခံစားသည်ရှိသော် အကုသိုလ်တရားတို့သည် တိုးပွါးကုန်၏၊ ကုသိုလ်တရားတို့သည် ဆုတ်ယုတ်ကုန်၏”ဟူသော ဤအကြောင်းကို ငါ သိရ မြင်ရ ထင်ထင်ရှားရှားသိရ မျက်မှောက်ပြုရ ပညာဖြင့် တွေ့ရသောကြောင့်သာလျှင် “ဤသို့သဘောရှိသော ချမ်းသာခံစားမှုကို ပယ်စွန့်ကြကုန်လော့”ဟု ငါ ဟောကြား၏။
ရဟန်းတို့ “ဤသာသနာတော်၌ အချို့သော ပုဂ္ဂိုလ်အား ဤသို့သဘောရှိသော ချမ်းသာကို ခံစားသည်ရှိသော် အကုသိုလ်တရားတို့သည် ဆုတ်ယုတ်ကုန်၏၊ ကုသိုလ်တရားတို့သည် တိုးပွါးကုန်၏” ဟူသော ဤအကြောင်းကို ငါ မသိရ မမြင်ရ ထင်ထင်ရှားရှားမသိရ မျက်မှောက်မပြုရ ပညာဖြင့် မတွေ့ရသေးသည် အကယ်၍ ဖြစ်ငြားအံ့၊ ဤသို့ ငါမသိသေးဘဲလျက် “ဤသို့သဘောရှိသော ချမ်းသာခံစားမှုကို ပြည့်စုံစေ၍ နေကြကုန်လော့”ဟု ငါ ဟောကြားငြားအံ့၊ ရဟန်းတို့ ငါ၏ ဤဟောကြားခြင်းသည်သင့်လျော်ရာအံ့လောဟု (မေးတော်မူ၏)။ အသျှင်ဘုရား မသင့်လျော်ရာပါဟု (လျှောက်ကြကုန်၏)။
ရဟန်းတို့ “ဤသာသနာတော်၌ အချို့သော ပုဂ္ဂိုလ်အား ဤသို့ သဘောရှိသော ချမ်းသာကိုခံစားသည်ရှိသော် အကုသိုလ်တရားတို့သည် ဆုတ်ယုတ်ကုန်၏၊ ကုသိုလ်တရားတို့သည် တိုးပွါးကုန်၏”ဟူသော ဤအကြောင်းကို ငါ သိရ မြင်ရ ထင်ထင်ရှားရှားသိရ မျက်မှောက်ပြုရ ပညာဖြင့် တွေ့ရသောကြောင့်သာလျှင် “ဤသို့သဘောရှိသော ချမ်းသာခံစားမှုကို ပြည့်စုံစေ၍ နေကြကုန်လော့”ဟု ငါ ဟောကြား၏။
֍ ၁၇၉
။ ရဟန်းတို့ “ဤသာသနာတော်၌ အချို့သော ပုဂ္ဂိုလ်အား ဤသို့ သဘောရှိသော ဆင်းရဲကိုခံစားသည်ရှိသော် အကုသိုလ်တရားတို့သည် တိုးပွါးကုန်၏၊ ကုသိုလ်တရားတို့သည် ဆုတ်ယုတ်ကုန်၏”ဟူသော ဤအကြောင်းကို ငါ မသိရ မမြင်ရ ထင်ထင်ရှားရှားမသိရ မျက်မှောက်မပြုရ ပညာဖြင့် မတွေ့ရသေးသည် အကယ်၍ ဖြစ်ငြားအံ့၊ ဤသို့ ငါမသိသေးဘဲလျက် “ဤသို့ သဘောရှိသော ဆင်းရဲခံစားမှုကိုပယ်စွန့်ကြကုန်လော့”ဟု ငါဟောကြားငြားအံ့၊ ရဟန်းတို့ ငါ၏ ဤဟောကြားခြင်းသည် သင့်လျော်ရာအံ့လော”ဟု (မေးတော်မူ၏)။ အသျှင်ဘုရား မသင့်လျော်ရာပါဟု (လျှောက်ကြကုန်၏)။ရဟန်းတို့ “ဤသာသနာတော်၌ အချို့သော ပုဂ္ဂိုလ်အား ဤသို့ သဘောရှိသော ဆင်းရဲကိုခံစားသည်ရှိသော် အကုသိုလ်တရားတို့သည် တိုးပွါးကုန်၏၊ ကုသိုလ်တရားတို့သည် ဆုတ်ယုတ်ကုန်၏”ဟူသော ဤအကြောင်းကို ငါ သိရ မြင်ရ ထင်ထင်ရှားရှားသိရ မျက်မှောက်ပြုရ ပညာဖြင့် တွေ့ရသောကြောင့်သာလျှင် “ဤသို့သဘောရှိသော ဆင်းရဲခံစားမှုကို ပယ်စွန့်ကြကုန်လော့”ဟု ငါ ဟောကြား၏။
ရဟန်းတို့ “ဤသာသနာတော်၌ အချို့သော ပုဂ္ဂိုလ်အား ဤသို့သဘောရှိသော ဆင်းရဲကို ခံစားသည်ရှိသော် အကုသိုလ်တရားတို့သည် ဆုတ်ယုတ်ကုန်၏၊ ကုသိုလ်တရားတို့သည် တိုးပွါးကုန်၏”ဟူသော ဤအကြောင်းကို ငါ မသိရ မမြင်ရ ထင်ထင်ရှားရှားမသိရ မျက်မှောက်မပြုရ ပညာဖြင့် မတွေ့ရသေးသည် အကယ်၍ ဖြစ်ငြားအံ့၊ ဤသို့ ငါ မသိသေးဘဲလျက် “ဤသို့သဘောရှိသော ဆင်းရဲခံစားမှုကိုပြည့်စုံစေ၍ နေကြကုန်လော့”ဟု ငါဟောကြားငြားအံ့၊ ရဟန်းတို့ ငါ၏ ဤဟောကြားခြင်းသည်သင့်လျော်ရာအံ့လော”ဟု (မေးတော်မူ၏)။ အသျှင်ဘုရား မသင့်လျော်ရာပါဟု (လျှောက်ကြကုန်၏)။
ရဟန်းတို့ “ဤသာသနာတော်၌ အချို့သော ပုဂ္ဂိုလ်အား ဤသို့ သဘောရှိသော ဆင်းရဲကို ခံစားသည်ရှိသော် အကုသိုလ်တရားတို့သည် ဆုတ်ယုတ်ကုန်၏၊ ကုသိုလ်တရားတို့သည် တိုးပွါးကုန်၏” ဟူသော ဤအကြောင်းကို ငါ သိရ မြင်ရ ထင်ထင်ရှားရှားသိရ မျက်မှောက်ပြုရ ပညာဖြင့် တွေ့ရသောကြောင့်သာလျှင် “ဤသို့သဘောရှိသော ဆင်းရဲခံစားမှုကို ပြည့်စုံစေ၍ နေကြကုန်လော့”ဟု ငါ ဟော့ကြား၏။
--֍ ၁၈၀
။ ရဟန်းတို့ “ဤသာသနာတော်၌ အချို့သော ပုဂ္ဂိုလ်အား ဤသို့သဘောရှိသော ဆင်းရဲ မဟုတ်ချမ်းသာမဟုတ်သည်ကို ခံစားသည်ရှိသော် အကုသိုလ်တရားတို့သည် တိုးပွါးကုန်၏၊ ကုသိုလ်တရားတို့သည် ဆုတ်ယုတ်ကုန်၏”ဟူသော ဤအကြောင်းကို ငါမသိရ မမြင်ရ ထင်ထင်ရှားရှားမသိရမျက်မှောက်မပြုရ ပညာဖြင့် မတွေ့ရသေးသည် အကယ်၍ ဖြစ်ငြားအံ့၊ ဤသို့ ငါ မသိသေးဘဲလျက်"ဤသို့သဘောရှိသော ဆင်းရဲမဟုတ် ချမ်းသာမဟုတ်သည့် ခံစားမှုကို ပယ်စွန့်ကြကုန်လော့”ဟု ငါဟောကြားငြားအံ့၊ ရဟန်းတို့ ငါ၏ ဤဟောကြားခြင်းသည် သင့်လျော်ရာအံ့လောဟု (မေးတော်မူ၏)။ အသျှင်ဘုရား မသင့်လျော်ရာပါဟု (လျှောက်ကြကုန်၏)။ရဟန်းတို့ “ဤသာသနာတော်၌အချို့သော ပုဂ္ဂိုလ်အား ဤသို့ သဘောရှိသော ဆင်းရဲမဟုတ်ချမ်းသာမဟုတ်သည်ကို ခံစားသည်ရှိသော် အကုသိုလ်တရားတို့သည် တိုးပွါးကုန်၏၊ ကုသိုလ်တရားတို့သည် ဆုတ်ယုတ်ကုန်၏”ဟူသော ဤအကြောင်းကို ငါ သိရ မြင်ရ ထင်ထင်ရှားရှားသိရ မျက်မှောက်ပြုရ ပညာဖြင့် တွေ့ရသောကြောင့်သာလျှင် “ဤသို့သဘောရှိသော ဆင်းရဲမဟုတ် ချမ်းသာမဟုတ်သည့်ခံစားမှုကို စွန့်လွှတ်ကြကုန်လော့”ဟု ငါ ဟောကြား၏။
ရဟန်းတို့ “ဤသာသနာတော်၌ အချို့သော ပုဂ္ဂိုလ်အား ဤသို့သဘောရှိသော ဆင်းရဲမဟုတ်ချမ်းသာမဟုတ်သည့်ခံစားမှုကို ခံစားသည်ရှိသော် အကုသိုလ်တရားတို့သည် ဆုတ်ယုတ်ကုန်၏၊ ကုသိုလ်တရားတို့သည် တိုးပွါးကုန်၏” ဟူသော ဤအကြောင်းကို ငါ မသိရ မမြင်ရ ထင်ထင်ရှားရှားမသိရမျက်မှောက်မပြုရ ပညာဖြင့် မတွေ့ရသေးသည် အကယ်၍ ဖြစ်ငြားအံ့၊ ဤသို့ ငါ မသိသေးဘဲလျက်"ဤသို့သဘောရှိသော ဆင်းရဲမဟုတ် ချမ်းသာမဟုတ်သည့်ခံစားမှုကို ပြည့်စုံစေ၍ နေကြကုန်လော့”ဟုငါ ဟောကြားငြားအံ့၊ ရဟန်းတို့ ငါ၏ ဤဟောကြားခြင်းသည် သင့်လျော်ရာအံ့လောဟု (မေးတော်မူ၏)။ အသျှင်ဘုရား မသင့်လျော်ရာပါဟု (လျှောက်ကြကုန်၏)။
ရဟန်းတို့ “ဤသာသနာတော်၌ အချို့သော ပုဂ္ဂိုလ်အား ဤသို့သဘောရှိသော ဆင်းရဲမဟုတ်ချမ်းသာမဟုတ်သည်ကို ခံစားသည်ရှိသော် အကုသိုလ်တရားတို့သည် ဆုတ်ယုတ်ကုန်၏၊ ကုသိုလ်တရားတို့သည် တိုးပွါးကုန်၏” ဟူသော ဤအကြောင်းကို ငါ သိရ မြင်ရ ထင်ထင်ရှားရှားသိရ မျက်မှောက်ပြုရ ပညာဖြင့် တွေ့ရသောကြောင့်သာလျှင် “ဤသို့သဘောရှိသော ဆင်းရဲမဟုတ် ချမ်းသာမဟုတ်သည့်ခံစားမှု ကို ပြည့်စုံစေ၍ နေကြကုန်လော့”ဟု ငါ ဟောကြား၏။
֍ ၁၈၁
။ ရဟန်းတို့ ရဟန်းအားလုံးတို့သည်ပင် မမေ့မလျော့ ပြုရမည်ဟု ငါ မဟောပေ။ ရဟန်းတို့ရဟန်းအားလုံးတို့သည်ပင် မမေ့မလျော့ မပြုရဟူ၍လည်း ငါ မဟောပေ။ ရဟန်းတို့ အာသဝေါကုန်ပြီးကုန်သော (မဂ်) အကျင့်ကို ကျင့်သုံးပြီးကုန်သော ပြုဖွယ်ကိစ္စကို ပြုပြီးကုန်သော ခန္ဓာဝန်ကို ချထားပြီးကုန်သော မိမိအကျိုးစီးပွါးကို ရပြီး ရောက်ပြီးကုန်သော သံယောဇဉ်ကုန်ပြီးကုန်သော ကောင်းစွာသိသဖြင့်ကိလေသာမှ လွတ်ပြီးကုန်သော ရဟန္တာ ရဟန်းတို့သည် ရှိကြကုန်၏။ ရဟန်းတို့ ထိုသို့သဘောရှိကုန်သော ရဟန်းတို့အား မမေ့မလျော့ ပြုရမည်ဟု ငါ မဟော။ အဘယ်ကြောင့်ဟူမူ- ထိုရဟန်းတို့သည်မမေ့မလျော့ခြင်းဖြင့် ပြုဖွယ်ကို ပြုပြီးပြီ၊ ထိုရဟန္တာ ရဟန်းတို့သည် မေ့လျော့ခြင်းငှါ မထိုက်ကုန်ပြီဖြစ်သောကြောင့်တည်း။ရဟန်းတို့ အရဟတ္တဖိုလ်သို့ မရောက်သေးကုန်သော ကျင့်ဆဲ ‘သေက္ခ’ ရဟန်းတို့သည် အတုမဲ့ဖြစ် သောယောဂကုန်ရာ နိဗ္ဗာန်ကို တောင့်တနေကြကုန်၏။ ရဟန်းတို့ ထိုသို့သဘောရှိကုန်သော ကျင့်ဆဲ'သေက္ခ'ရဟန်းတို့သည် မမေ့မလျော့ ပြုရမည်ဟု ငါ ဟော၏။ အဘယ့်ကြောင့်နည်းဟူမူ-ဤအသျှင်တို့ သည် သင့်လျော်သော ကျောင်းတို့ကို မှီဝဲရကုန်သည်ရှိသော် အဆွေခင်ပွန်းကောင်းတို့ကိုဆည်းကပ်ကြရ ကုန်သည်ရှိသော် ဣန္ဒြေတို့ကို အညီအမျှထားရကုန်သည်ရှိသော် ကောင်းစွာသာလျှင့်လူ့ဘောင်မှ ရဟန်း ဘောင်၌ ရဟန်းပြုကြသော အမျိုးကောင်းသားများ မျှော်လင့်ထားကြသောမြတ်သောအကျင့်၏ ဆုံးခန်း တိုင်မှုဖြစ်သည့် အတုမဲ့ဖြစ်သော အရဟတ္တဖိုလ်ကျိုးကို မျက်မှောက်ဘဝ၌ပင်ကိုယ်တိုင် ထူးသောဉာဏ်ဖြင့် သိ၍ မျက်မှောက်ပြုကာ နေနိုင်ကုန်တန်ရာ၏ဟုနှလုံးသွင်းသောကြောင့်တည်း။ ရဟန်းတို့ မမေ့မလျော့ ခြင်း၏ အကျိုးကို ကောင်းစွာ မြင်သည်ဖြစ်၍ဤရဟန်းတို့သည် မမေ့မလျော့ ပြုရမည်ဟု ငါ ဟော၏။
--֍ ၁၈၂
။ ရဟန်းတို့ လောက၌ ဤခုနစ်ယောက်သောပုဂ္ဂိုလ်တို့သည် ထင်ထင်ရှားရှား ရှိကုန်၏၊ အဘယ်ခုနစ်ယောက်တို့နည်းဟူမူ- ဥဘတောဘာဂဝိမုတ္တ ‘ရူပကာယ နာမကာယ နှစ်ပါးစုံမှ လွတ်မြောက်သော’ ပုဂ္ဂိုလ်၊ ပညာဝိမုတ္တ ‘ပညာဖြင့် လွတ်မြောက်ပြီးသော’ ပုဂ္ဂိုလ်၊ ကာယသက္ခိ ‘ဈာန်ဖြင့် ရှေးဦးစွာတွေ့၍ နောက်မှ နိဗ္ဗာန်ကို မျက်မှောက် ပြုခြင်းရှိသော’ ပုဂ္ဂိုလ်၊ ဒိဋ္ဌိပ္ပတ္တ ‘သောတာပတ္တိမဂ်ရပြီးနောက်အရဟတ္တဖိုလ်ရောက်မည့်’ ပုဂ္ဂိုလ်၊ သဒ္ဓါဝိမုတ္တ ‘သဒ္ဓါပြဋ္ဌာန်း၍ ကိလေသာမှ လွတ်မည့်’ ပုဂ္ဂိုလ်၊ ဓမ္မာနုသာရီ ‘ပညာဖြင့် အစဉ်လျှောက်၍ မဂ်သို့ ရောက်မည့်’ ပုဂ္ဂိုလ်၊ သဒ္ဓါနုသာရီ ‘သဒ္ဓါဖြင့် အစဉ်လျှောက်၍ မဂ်သို့ ရောက်မည့်’ ပုဂ္ဂိုလ်တို့တည်း။ရဟန်းတို့ ဥဘတောဘာဂဝိမုတ္တပုဂ္ဂိုလ်ဟူသည် အဘယ်နည်း- ရဟန်းတို့ ဤသာသနာတော်၌အချို့သော ပုဂ္ဂိုလ်သည် ကသိုဏ်းရုပ်တို့ကို လွတ်မြောက်၍ နာမ်သမာပတ်ဖြစ်သော ငြိမ်သက်သောဝိမောက္ခတို့ကို ကိုယ်ဖြင့် တွေ့၍ နေ၏၊ ထိုပုဂ္ဂိုလ်အား ပညာဖြင့်လည်း မြင်၍ အာသဝေါတရားတို့သည်ကုန်ခန်းကုန်၏၊ ရဟန်းတို့ ဤပုဂ္ဂိုလ်ကို ဥဘတောဘာဂဝိမုတ္တ ပုဂ္ဂိုလ်ဟူ၍ ဆိုရ၏။ ရဟန်းတို့ ဤရဟန်းမျိုးကို မမေ့မလျော့ ပြုရမည်ဟု ငါ မဟောပေ။ အဘယ့်ကြောင့်နည်းဟူမူ- ထိုရဟန်းသည် မမေ့မလျော့ခြင်းဖြင့် ပြုဖွယ်ကို ပြုပြီးဖြစ်၍ မေ့လျော့ခြင်းငှါ မထိုက်တော့ပြီဖြစ်သောကြောင့်တည်း။ (၁)
ရဟန်းတို့ ပညာဝိမုတ္တပုဂ္ဂိုလ်ဟူသည် အဘယ်နည်း- ရဟန်းတို့ အချို့သော ပုဂ္ဂိုလ်သည် ရုပ်တို့ ကိုလွန်မြောက်၍ နာမ်သမာပတ်ဖြစ်သော ငြိမ်သက်သော ဝိမောက္ခတို့ကို ကိုယ်ဖြင့် တွေ့၍ မနေပေ၊ ထိုပုဂ္ဂိုလ်အား ပညာဖြင့် မြင်၍ အာသဝေါတရားတို့သည် ကုန်ခန်းကုန်၏။ ရဟန်းတို့ ဤပုဂ္ဂိုလ်ကိုပညာဝိမုတ္တပုဂ္ဂိုလ် ဟူ၍ ဆိုရ၏။ ရဟန်းတို့ ဤရဟန်းမျိုးကိုလည်း မမေ့မလျော့ ပြုရမည်ဟု ငါ မဟောပေ။ အဘယ့်ကြောင့်နည်းဟူမူ- ထိုရဟန်းသည် မမေ့မလျော့ခြင်းဖြင့် ပြုဖွယ်ကို ပြုပြီးဖြစ်၍ မေ့လျော့ခြင်းငှါ မထိုက်တော့ပြီဖြစ်သောကြောင့်တည်း။ (၂)
ရဟန်းတို့ ကာယသက္ခိပုဂ္ဂိုလ်ဟူသည် အဘယ်နည်း- ရဟန်းတို့ ဤသာသနာတော်၌ အချို့သောပုဂ္ဂိုလ်သည် ကသိုဏ်းရုပ်တို့ကို လွန်မြောက်၍ နာမ်သမာပတ်ဖြစ်သော ငြိမ်သက်သော ဝိမောက္ခတို့ကိုကိုယ်ဖြင့် တွေ့၍ နေ၏၊ ထိုပုဂ္ဂိုလ်အား ပညာဖြင့်လည်း မြင်၍ အချို့သော အာသဝေါတရားတို့သည်ကုန်ခန်းကုန်၏။ ရဟန်းတို့ ဤပုဂ္ဂိုလ်ကို ကာယသက္ခိပုဂ္ဂိုလ်ဟူ၍ ဆိုရ၏။ ရဟန်းတို့ ဤရဟန်းမျိုးကိုမမေ့မလျော့ ပြုရမည်ဟု ငါ ဟော၏။ အဘယ့်ကြောင့်နည်းဟူမူ- ဤအသျှင်သည် သင့်လျော်သောကျောင်းတို့ကို မှီဝဲရသည်ရှိသော် အဆွေခင်ပွန်းကောင်းတို့ကို ဆည်းကပ်ရသည်ရှိသော် ဣန္ဒြေတို့ကိုအညီ အမျှထားရသည်ရှိသော် လူ့ဘောင်မှ ရဟန်းဘောင်၌ ကောင်းစွာသာလျှင် ရဟန်းပြုကုန်သောအမျိုး ကောင်းသားများ မျှော်လင့်ထားကြသော မြတ်သောအကျင့်၏ ဆုံးခန်းတိုင်မှုဖြစ်သည့်အတုမဲ့ဖြစ်သော အရဟတ္တဖိုလ်ကျိုးကို မျက်မှောက်ဘဝ၌ပင် ကိုယ်တိုင် ထူးသောဉာဏ်ဖြင့် သိ၍မျက်မှောက်ပြုကာ ပြည့်စုံစေ၍ နေနိုင်တန်ရာ၏ဟု နှလုံးသွင်းသောကြောင့်တည်း။ ရဟန်းတို့ဤမမေ့မလျော့ခြင်း၏ အကျိုး ကို ကောင်းစွာမြင်သည်ဖြစ်၍ ဤရဟန်းမျိုးကို မမေ့မလျော့ ပြုရမည်ဟုငါ ဟော၏။ (၃)
--ရဟန်းတို့ ဒိဋ္ဌိပ္ပတ္တပုဂ္ဂိုလ်ဟူသည် အဘယ်နည်း- ရဟန်းတို့ ဤသာသနာတော်၌ အချို့သောပုဂ္ဂိုလ်သည် ကသိုဏ်းရုပ်တို့ကို လွန်မြောက်၍ နာမ်သမာပတ်ဖြစ်သော ငြိမ်သက်သော ဝိမောက္ခတို့ကို့ကိုယ်ဖြင့် တွေ့၍ မနေ၊ ထိုပုဂ္ဂိုလ်အား ပညာဖြင့်ကား မြင်၍ အချို့သော အာသဝေါတရားတို့သည်ကုန်ခန်းကုန်၏၊ ထိုပုဂ္ဂိုလ်သည် မြတ်စွာဘုရားဟောထားသော တရားတို့ကို ပညာဖြင့် ကောင်းစွာထိုးထွင်း၍ သိ၏၊ စင်ကြယ်စွာ ကျင့်၏။ ရဟန်းတို့ ဤပုဂ္ဂိုလ်ကို ဒိဋ္ဌိပ္ပတ္တပုဂ္ဂိုလ်ဟူ၍ ဆိုရ၏။ ရဟန်းတို့ဤရဟန်းမျိုးကိုလည်း မမေ့မလျော့ ပြုရမည်ဟု ငါ ဟော၏။ အဘယ့်ကြောင့်နည်းဟူမူ- ဤအသျှင်သည်သင့်လျော်သော ကျောင်းတို့ကို မှီဝဲရသည်ရှိသော် အဆွေခင်ပွန်းကောင်းတို့ကို ဆည်းကပ်ရသည်ရှိသော်ဣန္ဒြေတို့ကို အညီအမျှထားရသည်ရှိသော် လူ့ဘောင်မှ ရဟန်းဘောင်၌ ကောင်းစွာသာလျှင် ရဟန်းပြုကြကုန်သော အမျိုးကောင်းသားများ မျှော်လင့်ထားကြသော မြတ်သောအကျင့်၏ ဆုံးခန်းတိုင်မှုဖြစ်သည့် အတုမဲ့ဖြစ်သော အရဟတ္တဖိုလ်ကျိုးကို မျက်မှောက်ဘဝ၌ပင် ကိုယ်တိုင် ထူးသောဉာဏ်ဖြင့် သိ၍မျက်မှောက်ပြုကာ ပြည့်စုံစေ၍ နေနိုင်တန်ရာ၏ဟု နှလုံးသွင်းသောကြောင့်တည်း။ ရဟန်းတို့ ဤမမေ့မလျော့ခြင်း၏ အကျိုးကို ကောင်းစွာမြင်သည်ဖြစ်၍ ဤရဟန်းမျိုးကို မမေ့မလျော့ ပြုရမည်ဟုငါ ဟော၏။ (၄)
ရဟန်းတို့ သဒ္ဓါဝိမုတ္တပုဂ္ဂိုလ်ဟူသည် အဘယ်နည်း- ရဟန်းတို့ ဤသာသနာတော်၌ အချို့သောပုဂ္ဂိုလ်သည် ကသိုဏ်းရုပ်တို့ကို လွန်မြောက်၍ နာမ်သမာပတ်ဖြစ်သော ငြိမ်သက်သော ဝိမောက္ခတို့ကိုကိုယ်ဖြင့်တွေ့၍ မနေ၊ ထိုပုဂ္ဂိုလ်အား ပညာဖြင့်ကား မြင်၍ အချို့သော အာသဝေါတရားတို့သည်ကုန်ခန်းကုန်၏။ ထိုပုဂ္ဂိုလ်သည် မြတ်စွာဘုရား၌လည်း ယုံကြည်ခြင်း ‘သဒ္ဓါ’ သည် သက်ဝင်၏၊ အမြစ်အရင်းဖြစ်၍ တည်၏။ ရဟန်းတို့ ဤပုဂ္ဂိုလ်ကို သဒ္ဓါဝိမုတ္တပုဂ္ဂိုလ်ဟူ၍ ဆိုရ၏။ ရဟန်းတို့ ဤရဟန်းမျိုးကိုလည်း မမေ့မလျော့ ပြုရမည်ဟု ငါ ဟော၏။ အဘယ်ကြောင့်နည်း ဟူမူ- ဤအသျှင်သည်သင့်လျော်သော ကျောင်းတို့ကို မှီဝဲရသည်ရှိသော် အဆွေခင်ပွန်းကောင်းတို့ကို ဆည်းကပ်ရသည်ရှိသော်ဣန္ဒြေတို့ကို အညီအမျှထားရသည်ရှိသော် လူ့ဘောင်မှ ရဟန်းဘောင်၌ ကောင်းစွာသာလျှင် ရဟန်းပြုကုန်သော အမျိုးကောင်းသားများ မျှော်လင့်ထားကြသော မြတ်သော အကျင့်၏ ဆုံးခန်းတိုင်မှုဖြစ်သည့်အတုမဲ့ဖြစ်သော အရဟတ္တဖိုလ်ကျိုးကို မျက်မှောက်ဘဝ၌ပင် ကိုယ်တိုင် ထူးသောဉာဏ်ဖြင့် သိ၍ မျက်မှောက်ပြုကာ ပြည့်စုံစေ၍ နေနိုင်တန်ရာ၏ဟု နှလုံးသွင်းသောကြောင့်တည်း။ ရဟန်းတို့ ဤမမေ့မလျော့ခြင်း၏ အကျိုးကို ကောင်းစွာမြင်သည်ဖြစ်၍ ဤရဟန်းမျိုးကို မမေ့မလျော့ ပြုရမည်ဟု ငါ ဟော၏။ (၅)
ရဟန်းတို့ ဓမ္မာနုသာရီပုဂ္ဂိုလ်ဟူသည် အဘယ်နည်း- ရဟန်းတို့ ဤသာသနာတော်၌ အချို့သောပုဂ္ဂိုလ်သည် ကသိုဏ်းရုပ်တို့ကို လွန်မြောက်၍ နာမ်သမာပတ်ဖြစ်သော ငြိမ်သက်သော ဝိမောက္ခတို့ကိုကိုယ်ဖြင့် တွေ့၍ မနေ၊ ထိုပုဂ္ဂိုလ်အား ပညာဖြင့်ကား မြင်၍ အချို့သော အာသဝေါတရားတို့သည်ကုန်ခန်းကုန်၏၊ ထိုပုဂ္ဂိုလ်သည် မြတ်စွာဘုရား ဟောထားသော တရားတို့ကို ပညာဖြင့် အနည်းငယ်မျှသာ ရှုနိုင်၏၊ စင်စစ်သော်ကား ထိုပုဂ္ဂိုလ်အား သဒ္ဓိန္ဒြေ ဝီရိယိန္ဒြေ သတိန္ဒြေ သမာဓိန္ဒြေ ပညိန္ဒြေဟူသောဤတရားတို့သည် ရှိကုန်၏။ ရဟန်းတို့ ဤပုဂ္ဂိုလ်ကို ဓမ္မာနုသာရီပုဂ္ဂိုလ်ဟူ၍ ဆိုရ၏။ ရဟန်းတို့ဤရဟန်းမျိုးကိုလည်း မမေ့မလျော့ ပြုရမည်ဟု ငါ ဟော၏။ အဘယ်ကြောင့်နည်းဟူမူ- ဤအသျှင်သည်သင့်လျော်သော ကျောင်းတို့ကို မှီဝဲရသည်ရှိသော် အဆွေခင်ပွန်းကောင်းတို့ကို ဆည်းကပ်ရသည်ရှိသော်ဣန္ဒြေတို့ကို အညီအမျှထားရသည်ရှိသော် လူ့ဘောင်မှ ရဟန်းဘောင်၌ ကောင်းစွာသာလျှင် ရဟန်းပြုကြကုန်သော အမျိုးကောင်းသားများ မျှော်လင့်ထားကြသော မြတ်သောအကျင့်၏ ဆုံးခန်းတိုင်မှုဖြစ်သည့် အတုမဲ့ဖြစ်သော အရဟတ္တဖိုလ်ကျိုးကို မျက်မှောက်ဘဝ၌ပင် ကိုယ်တိုင် ထူးသောဉာဏ်ဖြင့် သိ၍မျက်မှောက်ပြုကာ ပြည့်စုံစေ၍ နေနိုင်တန်ရာ၏ဟု နှလုံးသွင်းသောကြောင့်တည်း။ ရဟန်းတို့ ဤမမေ့မလျော့ခြင်း၏ အကျိုးကို ကောင်းစွာမြင်သည်ဖြစ်၍ ဤရဟန်းမျိုးကို မမေ့မလျော့ ပြုရမည်ဟုငါ ဟော၏။ (၆)
--ရဟန်းတို့ သဒ္ဓါနုသာရီပုဂ္ဂိုလ်ဟူသည် အဘယ်နည်း- ရဟန်းတို့ ဤသာသနာတော်၌ အချို့သော ပုဂ္ဂိုလ်သည် ကသိုဏ်းရုပ်တို့ကို လွန်မြောက်၍ နာမ်သမာပတ်ဖြစ်သော ငြိမ်သက်သော ဝိမောက္ခတို့ကိုကိုယ်ဖြင့် တွေ့၍ မနေ၊ ထိုရဟန်းအား ပညာဖြင့်ကား မြင်၍ အချို့သောအာသဝေါတရားတို့သည်ကုန်ခန်းကုန်၏၊ ထိုရဟန်းသည် မြတ်စွာဘုရား၌ ယုံကြည်ခြင်းမျှ ကြည်ညိုခြင်းမျှသည်လည်း ဖြစ်၏၊ စင်စစ်သော်ကား ထိုပုဂ္ဂိုလ်မှာ သဒ္ဓိန္ဒြေ ဝီရိယိန္ဒြေ သတိန္ဒြေ သမာဓိန္ဒြေ ပညိန္ဒြေဟူသော ဤတရားတို့သည် ရှိကုန်၏။ ရဟန်းတို့ ဤပုဂ္ဂိုလ်ကို သဒ္ဓါနုသာရီပုဂ္ဂိုလ်ဟူ၍ ဆိုရ၏။ ရဟန်းတို့ ဤရဟန်းမျိုးကိုလည်း မမေ့မလျော့ ပြုရမည်ဟု ငါဟော၏။ အဘယ့်ကြောင့်နည်း ဟူမူ- ဤအသျှင်သည် လျောက်ပတ်သော ကျောင်းတို့ကို မှီဝဲရသည်ရှိသော် အဆွေခင်ပွန်းကောင်းတို့ကို ဆည်းကပ်ရသည်ရှိသော်ဣန္ဒြေတို့ကို အညီအမျှထားရသည်ရှိသော် လူ့ဘောင်မှ ရဟန်းဘောင်၌ ကောင်းစွာသာလျှင်ရဟန်းပြုကုန်သော အမျိုး ကောင်းသားများ မျှော်လင့်ထားကြသော မြတ်သော အကျင့်၏ဆုံးခန်းတိုင်မှုဖြစ်သည့် အတုမဲ့ဖြစ်သော အရဟတ္တဖိုလ်ကျိုးကို မျက်မှောက်ဘဝ၌ပင် ကိုယ်တိုင်ထူးသောဉာဏ်ဖြင့် သိ၍ မျက်မှောက်ပြုကာ ပြည့်စုံ စေ၍ နေနိုင်တန်ရာ၏ဟုနှလုံးသွင်းသောကြောင့်တည်း။ ရဟန်းတို့ ဤမမေ့မလျော့ခြင်း၏ အကျိုးကို ကောင်းစွာမြင်သည်ဖြစ်၍ဤရဟန်းမျိုးကို မမေ့မလျော့ ပြုရမည်ဟု ငါ ဟော၏။ (၇)
֍ ၁၈၃
။ ရဟန်းတို့ စလျှင်စချင်းပင် အရဟတ္တဖိုလ်၌ တည်ခြင်းကို ငါမဟော၊ ရဟန်းတို့ စင်စစ်သော်ကား သိက္ခာစဉ်, လုပ်ငန်းစဉ်, ကျင့်စဉ်ဖြင့် အရဟတ္တဖိုလ်၌ တည်ခြင်းသည် ဖြစ်၏။ ရဟန်းတို့အဘယ်သို့လျှင် သိက္ခာစဉ်, လုပ်ငန်းစဉ်, ကျင့်စဉ်ဖြင့် အရဟတ္တဖိုလ်၌ တည်ခြင်းသည်ဖြစ်သနည်း ဟူမူ- ရဟန်းတို့ သဒ္ဓါတရားဖြစ် သောသူသည် အနီးသို့ ချဉ်းကပ်၏၊ အနီးသို့ချဉ်းကပ်သောသူသည် အရို အသေဆည်းကပ်၏၊ အရိုအသေ ဆည်းကပ်သောသူသည် နားထောင်၏၊ နားထောင်သောသူသည် တရား နာ၏၊ တရားနာ၍ တရားကို ဆောင်၏၊ ဆောင်ပြီးသော တရားတို့၏အနက်ကို ဆင်ခြင်၏၊ အနက်ကို ဆင်ခြင်သောသူသည် တရားတို့ကို ရှုနိုင်၏၊ တရားတို့ကိုရှုနိုင်သည်ရှိသော် အလိုဆန္ဒဖြစ်ပေါ်၏၊ အလို ဆန္ဒဖြစ်ပေါ်သောသူသည် အားထုတ်၏၊ အားထုတ်၍နှိုင်းချိန်၏၊ နှိုင်းချိန်၍ လွန်စွာအားထုတ်၏၊ နိဗ္ဗာန် သို့ စေလွှတ်အပ်သော စိတ်ရှိသည်ဖြစ်၍နာမကာယဖြင့်လည်း မြတ်သော သစ္စာကို မျက်မှောက်ပြု၏၊ မဂ်ပညာဖြင့်လည်း ထိုမြတ်သောသစ္စာကိုထိုးထွင်း၍ မြင်၏။ရဟန်းတို့ ထိုသဒ္ဓါတရားမျှလည်း မဖြစ်ပလေ၊ ထိုအနီးသို့ ချဉ်းကပ်ခြင်းမျှလည်း မဖြစ်ပလေ၊ ထိုအရိုအသေ ဆည်းကပ်ခြင်းမျှလည်း မဖြစ်ပလေ၊ ထိုနားထောင်ခြင်းမျှလည်း မဖြစ်ပလေ၊ ထိုတရားနာခြင်းမျှလည်း မဖြစ်ပလေ၊ ထိုတရားကို ဆောင်ခြင်းမျှလည်း မဖြစ်ပလေ၊ ထိုအနက်ကို ဆင်ခြင်ခြင်းမျှလည်း မဖြစ်ပလေ၊ ထိုတရားကို ရှုနိုင်ခြင်းမျှလည်း မဖြစ်ပလေ၊ ထိုအလိုဆန္ဒမျှလည်း မဖြစ်ပလေ၊ ထိုအားထုတ်ခြင်းမျှလည်း မဖြစ်ပလေ၊ ထိုနှိုင်းချိန်ခြင်းမျှလည်း မဖြစ်ပလေ၊ ထိုပြင်းထန်စွာ အားထုတ်ခြင်းမျှလည်း မဖြစ်ပလေ။ ရဟန်းတို့ (သင်တို့သည်) ဖောက်ပြန်သော အကျင့်ရှိကုန်၏၊ မှားသောအကျင့်ရှိကုန်၏။ ရဟန်းတို့ ဤအချည်းနှီးသော ယောက်ျားတို့သည် ဤသာသနာတော်မှ အဘယ်မျှဝေးဝေးပြေးကြလိမ့်မည်နည်း။
֍ ၁၈၄
။ ရဟန်းတို့ သစ္စာလေးပါးကို ပြသော ဗျာကရုဏ်း၁သည် ရှိ၏။ ယင်းဗျာကရုဏ်းကိုအကျဉ်းအားဖြင့်ပြသော် သိကြား လိမ္မာသော ယောက်ျားသည် မကြာမြင့်မီပင်လျှင် ပညာဖြင့် အနက်ကိုသိနိုင်ရာ၏။ ရဟန်းတို့ သင်တို့အား ငါအကျဉ်းပြပေအံ့၊ ငါ၏ ထိုအနက်ကို (သင်တို့) သိနိုင်ကုန်အံ့လောဟု (မေးတော်မူ၏)။ အသျှင်ဘုရား အကျွန်ုပ်တို့သည် အဘယ်လူစားတို့ဖြစ်၍ အဘယ်မှာ တရားသိသူတို့ ဖြစ်နိုင်ပါအံ့နည်းဟု (လျှောက်ကြကုန်၏)။ ရဟန်းတို့ ပစ္စ္စည်းလေးပါးကို အလေးပြုနေသောပစ္စည်းလေးပါးအမွေခံနေသော ပစ္စည်းလေးပါးတို့နှင့် ရောယှက်နေသော ဆရာအားသော်လည်း “ငါတို့အား ဤသို့ဖြစ်မူ ထိုအမှုကို ပြုကုန်အံ့၊ ငါတို့အား ဤသို့ မဖြစ်မူ ထိုအမှုကို မပြုကုန်အံ့”ဟု ဤသို့သဘောရှိသော ဤဈေးဆိုခြင်း ဈေးဆစ်ခြင်းမျိုးသည် မဖြစ်။ ရဟန်းတို့ ပစ္စ္စည်းလေးပါးတို့နှင့် ရောယှက်ခြင်း အချင်းခပ်သိမ်း ကင်း၍နေသော မြတ်စွာဘုရားအား အဘယ်ဆိုဖွယ်ရာ ရှိအံ့နည်း။ ရဟန်းတို့ယုံကြည်ခြင်းရှိသော ဆရာ့အဆုံးအမ၌ သက်ဝင်၍ ကျင့်နေသော တပည့် ‘သာဝက’ အား- “မြတ်စွာဘုရားသည် ဆရာတည်း၊ ငါသည် တပည့်ဖြစ်၏၊ မြတ်စွာဘုရားသည် သိ၏၊ ငါသည် မသိ”ဟု ဤသဘောသည် ဖြစ်၏။ --ရဟန်းတို့ ယုံကြည်ခြင်းရှိသော ဆရာ့အဆုံးအမ၌ သက်ဝင်၍ ကျင့်နေသော တပည့်သာဝကအားဆရာ့အဆုံးအမသည် ကြီးပွါးစည်ပင်၏။ အခြေခိုင်ခံ့၏။ ရဟန်းတို့ ယုံကြည်ခြင်းရှိသောဆရာ့အဆုံးအမ၌ သက်ဝင်၍ ကျင့်နေသော တပည့်သာဝကအား “ကိုယ်၌ အရေသည်လည်းကောင်း၊ အကြောသည်လည်း ကောင်း၊ အရိုးသည်လည်းကောင်း အကယ်၍ ကြွင်းကျန်စေကာမူအသားအသွေးသည် ခန်းခြောက်စေ ကာမူ ယောက်ျားတို့၏အစွမ်း ယောက်ျားတို့၏ဝီရိယယောက်ျားတို့၏လုံ့လဖြင့် ရအပ်ရောက်အပ်သော အရဟတ္တဖိုလ်သို့ မရောက်သေးသမျှ ဝီရိယ၏လျော့ပါးခြင်းသည် မဖြစ်လတ္တံ့” ဟူသော ဤသဘောသည် ဖြစ်၏။ ရဟန်းတို့ ယုံကြည်ခြင်းရှိသောဆရာ့အဆုံးအမ၌ သက်ဝင်၍ ကျင့်သောတပည့်အား “မျက် မှောက်ဘဝ၌ပင် အရဟတ္တဖိုလ်လည်းကောင်း၊ ဥပါဒါန် ကြွင်းရှိသေးမူ အနာဂါမ်ပုဂ္ဂိုလ်အဖြစ်လည်းကောင်း” ဤသို့ နှစ်ပါးသော အကျိုးတို့တွင်တစ်ပါးပါးသော အကျိုးသည် ဧကန်ဖြစ်ရမည်ဟု မြတ်စွာဘုရားသည် ဤတရားကို ဟောတော်မူ၏။ ထိုရဟန်းတို့သည် မြတ်စွာဘုရား၏ စကားတော်ကို နှစ်ခြိုက်ဝမ်းမြောက်ကြ ကုန်၏။
ဆယ်ခုမြောက် ကီဋာဂိရိသုတ် ပြီး၏။
နှစ်ခုမြောက် ဘိက္ခုဝဂ် ပြီး၏။
၁။ ဗျာကရုဏ်း= ဟောကြားချက်၊
--၃-ပရိဗ္ဗာဇကဝဂ်
၁-တေဝိဇ္ဇဝစ္ဆသုတ်
֍ ၁၈၅
။ အကျွန်ုပ်သည် ဤသို့ ကြားနာခဲ့ရပါသည်-အခါတစ်ပါး၌ မြတ်စွာဘုရားသည် ဝေသာလီပြည် မဟာဝုန်တောတွင် အထွတ်တပ်သော ကျောင်း၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူ၏။ ထိုအခါ ဝစ္ဆအနွယ်ဖြစ်သော ပရိဗိုဇ်သည် သရက်ဖြူပင်တစ်ပင်ရှိသော ပရိဗိုဇ်အရံ၌ နေ၏။ ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားသည် နံနက်အခါ၌ သင်္ကန်းကို ပြင်ဝတ်၍ သပိတ်သင်္ကန်းကိုယူလျက် ဝေသာလီပြည်သို့ ဆွမ်းအလို့ငှါ ဝင်တော်မူ၏။ ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားအား “ဝေသာလီပြည်သို့ဆွမ်းအလို့ငှါ လှည့်လည်ရန် အလွန်စောသေး၏၊ ငါသည် သရက်ဖြူပင်တစ်ပင်ရှိသော ဧကပုဏ္ဍရီကပရိဗိုဇ်အရံရှိ ဝစ္ဆအနွယ်ဖြစ်သော ပရိဗိုဇ်ထံသို့ ချဉ်းကပ်ရမူ ကောင်းလေရာ၏”ဟု အကြံဖြစ်၏။ ထိုအခါမြတ်စွာဘုရားသည် သရက်ဖြူပင် တစ်ပင်ရှိသော ပရိဗိုဇ်အရံရှိ ဝစ္ဆအနွယ်ဖြစ်သော ပရိဗိုဇ်ထံသို့ ချဉ်းကပ်တော်မူ၏။ ဝစ္ဆအနွယ်ဖြစ်သော ပရိဗိုဇ်သည် အဝေးမှပင်လျှင် မြတ်စွာဘုရား ကြွလာတော်မူသည်ကိုမြင်၍ မြတ်စွာဘုရားအား-"အသျှင်ဘုရား မြတ်စွာဘုရားသည် လာတော်မူပါလော့၊ အသျှင်ဘုရားမြတ်စွာဘုရား၏ လာခြင်းသည် ကောင်းစွာ လာခြင်းပါတည်း၊ အသျှင်ဘုရား မြတ်စွာဘုရားသည် ဤအရပ်သို့ ကြွလာရန် အလှည့်ကို ကြာမြင့်မှပင် ပြုတော်မူဘိ၏၊ အသျှင်ဘုရား မြတ်စွာဘုရားသည်ထိုင်တော်မူပါ၊ ဤနေရာကို ခင်းထားပါ၏”ဟု လျှောက်ထား၏။ မြတ်စွာဘုရားသည် ခင်းထားသော နေရာ၌ ထိုင်တော်မူ၏။
ဝစ္ဆအနွယ်ဖြစ်သော ပရိဗိုဇ်သည်လည်း တစ်ခုသော နိမ့်သော နေရာကို ယူ၍ လျောက်ပတ်စွာထိုင်ပြီးသော် မြတ်စွာဘုရားအား-"အသျှင်ဘုရား ရဟန်းဂေါတမသည် အလုံးစုံကို သိ၏၊ အလုံးစုံကိုမြင်၏၊ ငါ သွားနေသည်ဖြစ်စေ၊ ရပ်နေသည်ဖြစ်စေ၊ အိပ်ပျော်နေသည်ဖြစ်စေ၊ နိုးကြားနေသည်ဖြစ်စေအမြဲမပြတ် ဉာဏ်အမြင်သည် ရှေးရှုထင်၏ဟု အကြွင်းမဲ့ ဉာဏ်အမြင်ကို ဝန်ခံ၏” ဟူ၍ ကြားဖူးပါ၏၊ အသျှင်ဘုရား “ရဟန်းဂေါတမသည် အလုံးစုံကို သိ၏၊ အလုံးစုံကို မြင်၏၊ ငါသွားနေသည်ဖြစ်စေ၊ ရပ်နေသည်ဖြစ်စေ၊ အိပ်ပျော်နေသည်ဖြစ်စေ၊ နိုးကြားနေသည်ဖြစ်စေ အမြဲမပြတ် ဉာဏ်အမြင်သည် ရှေးရှုထင်၏ဟု အကြွင်းမဲ့ ဉာဏ်အမြင်ကို ဝန်ခံ၏” ဟူ၍ ပြောဆိုသောသူတို့သည် မြတ်စွာဘုရား၏စကားအရ ပြောဆိုသူများ ဖြစ်ပါကုန်၏လော၊ မြတ်စွာဘုရားကို မဟုတ်မမှန်သောအားဖြင့်မစွပ်စွဲဘဲလည်း ရှိကြပါ ကုန်၏လော၊ အကြောင်းမှန်ကိုလည်း အကြောင်းမှန်အားလျော်စွာပြောကြားကြပါကုန်၏လော၊ မြတ်စွာ ဘုရား၏ စကားကို လိုက်၍ ပြောဆိုသော သီတင်းသုံးဖော်တစ်စုံတစ်ယောက်သည် သူတစ်ပါးကဲ့ရဲ့ အပ်သော အကြောင်းရှိသည်ဖြစ်၍ ကဲ့ရဲ့စရာ အနည်းငယ်မျှမရှိဘဲ ဖြစ်ပါသလောဟု လျှောက်ထား၏။ “ဝစ္ဆ ရဟန်းဂေါတမသည် အလုံးစုံကို သိ၏၊ အလုံးစုံကိုမြင်၏၊ ငါ သွားနေသည်ဖြစ်စေ၊ ရပ်နေ သည်ဖြစ်စေ၊ အိပ်ပျော်နေသည်ဖြစ်စေ၊ နိုးကြားနေသည်ဖြစ်စေအမြဲမပြတ် ဉာဏ်အမြင်သည် ရှေးရှု ထင်၏ဟု အကြွင်းမဲ့ ဉာဏ်အမြင်ကို ဝန်ခံ၏” ဟူ၍ ပြောဆိုသောသူတို့သည် ငါ၏ စကားအရ ပြောဆို သူများ မဟုတ်ကုန်၊ ငါ့ကို မဟုတ်မမှန်သောအားဖြင့်လည်းစွပ်စွဲကြကုန်၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။
֍ ၁၈၆
။ အသျှင်ဘုရား ထိုသို့မဟုတ်မူ အဘယ်သို့ ပြောဆိုသော အကျွန်ုပ်တို့သည် မြတ်စွာဘုရား၏စကားအရ ပြောဆိုသူများ ဖြစ်ပါကုန်သနည်း၊ မြတ်စွာဘုရားကို မဟုတ်မမှန်သောအားဖြင့် မစွပ်စွဲဘဲလည်း ရှိကြပါကုန်သနည်း၊ အကြောင်းမှန်ကိုလည်း အကြောင်းမှန်အားလျော်စွာ ပြောကြားကြသည်ဖြစ်ပါ ကုန်သနည်း၊ မြတ်စွာဘုရား၏ စကားကို လိုက်၍ ပြောဆိုသော သီတင်းသုံးဖော်တစ်စုံတစ်ယောက်သည် သူတစ်ပါးကဲ့ရဲ့အပ်သော အကြောင်းရှိသည်ဖြစ်၍ ကဲ့ရဲ့စရာအကြောင်းသည်အနည်းငယ်မျှ မရှိဘဲ ဖြစ်ပါ သနည်းဟု (လျှောက်၏)။ --ဝစ္ဆ “ရဟန်းဂေါတမသည် ဝိဇ္ဇာသုံးပါးရှိ၏”ဟု ပြောဆိုသောသူသည် အမှန်အားဖြင့် ငါ၏ စကား အရပြောဆိုခြင်း ဖြစ်ရာ၏၊ ငါ့ကို မမှန်သောအားဖြင့်လည်း မစွပ်စွဲရာ၊ အကြောင်းမှန်ကိုလည်းအကြောင်းမှန်အားလျော်စွာ ပြောကြားသည် ဖြစ်ရာ၏၊ ငါ၏ စကားကို လိုက်၍ ပြောဆိုသော သီတင်းသုံးဖော် တစ်စုံတစ်ယောက်သည် သူတစ်ပါးကဲ့ရဲ့အပ်သော အကြောင်းရှိသည်ဖြစ်၍ ကဲ့ရဲ့စရာအကြောင်းလည်း အနည်းငယ်မျှ မရှိရာ။
ဝစ္ဆ ငါသည် အလိုရှိသလောက် များသော အပြားရှိသော ရှေး၌ နေဖူးသော ခန္ဓာအစဉ်ကိုအောက်မေ့နိုင်၏။ ဤရှေး၌ နေဖူးသော ခန္ဓာအစဉ်ဟူသည်ကား အဘယ်နည်း၊ တစ်ဘဝကိုလည်းကောင်း၊ နှစ်ဘဝတို့ကိုလည်းကောင်း။ပ။ ဤသို့ အခြင်းအရာနှင့်တကွ ညွှန်ပြဖွယ် (အမည်အနွယ်) နှင့်တကွ များသော အပြားရှိသော ရှေး၌ နေဖူးသော ခန္ဓာအစဉ်ကို အောက်မေ့နိုင်၏။
ဝစ္ဆ ငါသည် အလိုရှိသလောက် အထူးသဖြင့် စင်ကြယ်သော လူတို့၏ မျက်စိထက် သာလွန်သောနတ်မျက်စိနှင့်တူသော ‘ဒိဗ္ဗစက္ခု’ ဉာဏ်ဖြင့် စုတေဆဲသတ္တဝါ ပဋိသန္ဓေနေဆဲသတ္တဝါ ယုတ်သောသတ္တဝါမြတ်သောသတ္တဝါ အဆင်းလှသောသတ္တဝါ အဆင်းမလှသောသတ္တဝါ ကောင်းသော လားရာရှိသောသတ္တဝါမကောင်းသော လားရာရှိသောသတ္တဝါတို့ကို မြင်၏။ပ။ ကံအားလျော်စွာ ကပ်ရောက်ရသောသတ္တဝါတို့ကို အပြားအားဖြင့် သိ၏။
ဝစ္ဆ ငါသည် အာသဝေါတရားတို့၏ ကုန်ခြင်းကြောင့် အာသဝေါတရားမရှိသော စိတ်၏ ကိလေသာမှ့လွတ်ခြင်း ပညာဖြင့် ကိလေသာမှ လွတ်ခြင်းကို မျက်မှောက်သော ဘဝ၌သာလျှင် ကိုယ်တိုင် ထူးသောဉာဏ်ဖြင့် သိလျက် မျက်မှောက်ပြုကာ ရောက်၍ နေ၏။
ဝစ္ဆ ရဟန်းဂေါတမသည် ဝိဇ္ဇာသုံးပါးရှိ၏ဟု ပြောဆိုသူသည် ငါ၏ စကားအရ ပြောဆိုခြင်း ဖြစ်ရာ၏၊ ငါ့ကို မဟုတ်မမှန်သောအားဖြင့်လည်း မစွပ်စွဲရာ၊ အကြောင်းမှန်ကို အကြောင်းမှန်အားလျော်စွာပြောကြားသည် ဖြစ်ရာ၏၊ ငါ၏ စကားကို လိုက်၍ ပြောဆိုသော သီတင်းသုံးဖော် တစ်စုံတစ်ယောက်သည် သူတစ်ပါးကဲ့ရဲ့အပ်သော အကြောင်းရှိသည်ဖြစ်၍ ကဲ့ရဲ့စရာအကြောင်းသည် အနည်းငယ်မျှလည်းမရှိရာဟု (မိန့်တော်မူ၏)။
ဤသို့ မိန့်တော်မူသော် ဝစ္ဆအနွယ်ဖြစ်သော ပရိဗိုဇ်သည် မြတ်စွာဘုရားအား-"အသျှင်ဂေါတမ လူတို့၏သံယောဇဉ်ကို မပယ်မစွန့်မူ၍ ကိုယ်ခန္ဓာပျက်စီးသည်မှ နောက်၌ ဒုက္ခအဆုံးကို ပြုသော တစ်စုံတစ်ယောက်သော သူသည် ရှိပါသလော”ဟု (လျှောက်၏)။ ဝစ္ဆ လူတို့၏ သံယောဇဉ်ကို မပယ်မစွန့်မူ၍ကိုယ်ခန္ဓာပျက်စီးသည်မှ နောက်၌ ဒုက္ခ၏ အဆုံးကို ပြုသော တစ်စုံတစ်ယောက်သောသူသည် မရှိသည်သာတည်းဟု (မိန့်တော်မူ၏)။ အသျှင်ဂေါတမ လူတို့၏ သံယောဇဉ်ကို မပယ်မစွန့်မူ၍ ကိုယ်ခန္ဓာပျက်စီးသည်မှ နောက်၌ နတ်ပြည်သို့ ရောက်သော တစ်စုံတစ်ယောက်သောသူသည် ရှိပါသလောဟု (လျှောက်၏)။ ဝစ္ဆ “လူတို့၏ သံယောဇဉ်ကို မပယ် မစွန့်မူ၍ ကိုယ်ခန္ဓာပျက်စီးသည်မှ နောက်၌ နတ်ပြည်သို့ရောက်သောသူတို့သည် တစ်ရာ နှစ်ရာ သုံးရာ လေးရာမက အများအပြား ရှိကုန်သည်သာတည်း”ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။ အသျှင်ဂေါတမ ကိုယ်ခန္ဓာပျက်စီးသည်မှ နောက်၌ ဒုက္ခ၏ အဆုံးကို ပြုသော တစ်စုံတစ်ယောက်သော အာဇီဝကသည် ရှိပါသလောဟု (လျှောက်၏)။
ဝစ္ဆ ကိုယ်ခန္ဓာပျက်စီးသည်မှ နောက်၌ ဒုက္ခ၏ အဆုံးကို ပြုသော တစ်စုံတစ်ယောက်သောအာဇီဝကသည် မရှိသည်သာတည်းဟု (မိန့်တော်မူ၏)။ အသျှင်ဂေါတမ ကိုယ်ခန္ဓာပျက်စီးသည်မှ နောက်၌နတ်ပြည်သို့ ရောက်သော တစ်စုံတစ်ယောက်သော အာဇီဝကသည် ရှိပါသလောဟု (လျှောက်၏)။ ဝစ္ဆဤကမ္ဘာမှ ပြန်ရေသော် ကိုးဆယ်တစ်ကမ္ဘာထက်၌ တစ်ယောက်သော အာဇီဝကကို ကြဉ်၍ တစ်စုံတစ်ယောက်သော အာဇီဝကကိုမျှ နတ်ပြည်သို့ ရောက်သည်ကို ငါ မအောက်မေ့မိ၊ မသိမြင်ခဲ့၊ ထိုတစ်ယောက်သော အာဇီဝကသည်လည်း ကမ္မဝါဒီ ကိရိယဝါဒီဖြစ်သော ငါသာလျှင် ဖြစ်ပေ၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။ အသျှင်ဂေါတမ ဤသို့ဖြစ်မူ ဤတိတ္ထိတို့၏ အကျင့်သည် အယုတ်ဆုံးအားဖြင့် နတ်ပြည်သို့ရောက်ခြင်းမှလည်း ဆိတ်သုဉ်း၏ဟု (လျှောက်၏)။ ဝစ္ဆ ဤတိတ္ထိတို့၏ အကျင့်သည် အယုတ်ဆုံးအားဖြင့်နတ်ပြည်သို့ ရောက်ခြင်းမှလည်း ဆိတ်သုဉ်း၏ဟု မိန့်တော်မူ၏။ မြတ်စွာဘုရားသည် ဤတရားကို ဟောတော်မူ၏။ ဝစ္ဆအနွယ်ဖြစ်သော ပရိဗိုဇ်သည် မြတ်စွာဘုရား၏ တရားစကားတော်ကို နှစ်ခြိုက်ဝမ်းမြောက်လေ၏။
ရှေးဦးစွာသော တေဝိဇ္ဇဝစ္ဆသုတ် ပြီး၏။
--၂-အဂ္ဂိဝစ္ဆသုတ်
֍ ၁၈၇
။ အကျွန်ုပ်သည် ဤသို့ ကြားနာခဲ့ရပါသည်-အခါတစ်ပါး၌ မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထိပြည် အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အရံဖြစ်သော ဇေတဝန်ကျောင်း၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူ၏။ ထိုအခါ ဝစ္ဆအနွယ်ဖြစ်သော ပရိဗိုဇ်သည် မြတ်စွာဘုရား ရှိတော်မူရာအရပ်သို့ ချဉ်းကပ်၍ မြတ်စွာဘုရားနှင့်အတူ ဝမ်းမြောက်ဖွယ် အမှတ်ရဖွယ် စကားကို ပြောဆိုပြီးဆုံးစေပြီးနောက် သင့်လျော်သော နေရာ၌ ထိုင်ကာ “အသျှင်ဂေါတမ ‘လောကသည် မြဲ၏၊ ဤအယူသည်သာ မှန်၏၊ တစ်ပါးသောအယူသည် အချည်းနှီးသာတည်း’ဟု အသျှင်ဂေါတမသည် ဤသို့အယူရှိပါသ လော” ဟူ၍ လျှောက်ထား၏။ ဝစ္ဆ “လောကသည် မြဲ၏၊ ဤအယူသည်သာ မှန်၏၊့တစ်ပါးသော အယူ သည် အချည်းနှီးသာတည်း”ဟု ငါသည် ဤသို့ အယူမရှိပါဟု (မိန့်တော်မူ၏)။
အသျှင်ဂေါတမ “လောကသည် မမြဲ၊ ဤအယူသည်သာ မှန်၏၊ တစ်ပါးသောအယူသည် အချည်းနှီးသာတည်း”ဟု အသျှင်ဂေါတမသည် ဤသို့ အယူရှိပါသလောဟု (လျှောက်၏)။ ဝစ္ဆ “လောကသည်မမြဲ၊ ဤအယူသည်သာ မှန်၏၊ တစ်ပါးသောအယူသည် အချည်းနှီးသာတည်း”ဟု ငါသည် ဤသို့အယူမရှိပါဟု (မိန့်တော်မူ၏)။
အသျှင်ဂေါတမ “လောကသည် အဆုံးရှိ၏၊ ဤအယူသည်သာ မှန်၏၊ တစ်ပါးသောအယူသည်အချည်းနှီးသာတည်း”ဟု အသျှင်ဂေါတမသည် ဤသို့ အယူရှိပါသလောဟု (လျှောက်၏)။ ဝစ္ဆ “လောကသည် အဆုံးရှိ၏၊ ဤအယူသည်သာ မှန်၏၊ တစ်ပါးသောအယူသည် အချည်းနှီးသာတည်း”ဟု ငါသည်ဤသို့ အယူမရှိပါဟု (မိန့်တော်မူ၏)။
အသျှင်ဂေါတမ “လောကသည် အဆုံးမရှိ၊ ဤအယူသည်သာ မှန်၏၊ တစ်ပါးသောအယူသည်အချည်းနှီးသာတည်း”ဟု အသျှင်ဂေါတမသည် ဤသို့ အယူရှိပါသလောဟု (လျှောက်၏)။ ဝစ္ဆ “လောကသည် အဆုံးမရှိ၊ ဤအယူသည်သာ မှန်၏၊ တစ်ပါးသောအယူသည် အချည်းနှီးသာတည်း”ဟု ငါသည်ဤသို့ အယူမရှိပါဟု (မိန့်တော်မူ၏)။
အသျှင်ဂေါတမ “ထိုအသက်သည်ပင် ထိုကိုယ်ကောင်တည်း၊ ဤအယူသည်သာ မှန်၏၊ တစ်ပါးသောအယူသည် အချည်းနှီးသာတည်း”ဟု အသျှင်ဂေါတမသည် ဤသို့ အယူရှိပါသလောဟု (လျှောက်၏)။ ဝစ္ဆ “ထိုအသက်သည်ပင် ထိုကိုယ်ကောင်တည်း၊ ဤအယူသည်သာ မှန်၏၊ တစ်ပါးသောအယူသည်အချည်းနှီး သာတည်း”ဟု ငါသည် ဤသို့ အယူမရှိပါဟု (မိန့်တော်မူ၏)။
--အသျှင်ဂေါတမ “အသက်သည် တခြား, ကိုယ်ကောင်သည် တခြားတည်း၊ ဤအယူသည်သာ မှန်၏၊ တစ်ပါးသောအယူသည် အချည်းနှီးသာတည်း”ဟု အသျှင်ဂေါတမသည် ဤသို့ အယူရှိပါသလောဟု (လျှောက်၏)။ ဝစ္ဆ “အသက်သည် တခြား, ကိုယ်ကောင်သည် တစ်ခြားတည်း၊ ဤအယူသည်သာမှန်၏၊ တစ်ပါးသော အယူသည် အချည်းနှီးသာတည်း”ဟု ငါသည် ဤသို့ အယူမရှိပါဟု (မိန့်တော်မူ၏)။
အသျှင်ဂေါတမ “သတ္တဝါသည် သေသည်မှ နောက်၌ ဖြစ်၏၊ ဤအယူသည်သာ မှန်၏၊ တစ်ပါး သောအယူသည် အချည်းနှီးသာတည်း”ဟု အသျှင်ဂေါတမသည် ဤသို့ အယူရှိပါသလောဟု (လျှောက် ၏)။ ဝစ္ဆ “သတ္တဝါသည် သေသည်မှ နောက်၌ ဖြစ်၏၊ ဤအယူသည်သာ မှန်၏၊ တစ်ပါးသောအယူသည်အချည်းနှီးသာတည်း”ဟု ငါသည် ဤသို့ အယူမရှိပါဟု (မိန့်တော်မူ၏)။
အသျှင်ဂေါတမ “သတ္တဝါသည် သေသည်မှ နောက်၌ မဖြစ်၊ ဤအယူသည်သာ မှန်၏၊ တစ်ပါးသောအယူသည် အချည်းနှီးသာတည်း”ဟု အသျှင်ဂေါတမသည် ဤသို့ အယူရှိပါသလောဟု (လျှောက်၏)။ ဝစ္ဆ “သတ္တဝါသည် သေသည်မှ နောက်၌ မဖြစ်၊ ဤအယူသည်သာ မှန်၏၊ တစ်ပါးသော အယူသည်အချည်းနှီးသာတည်း”ဟု ငါသည် ဤသို့ အယူမရှိပါဟု (မိန့်တော်မူ၏)။
အသျှင်ဂေါတမ “သတ္တဝါသည် သေသည်မှ နောက်၌ ဖြစ်လည်း ဖြစ်၏၊ ဖြစ်လည်း မဖြစ်၊ ဤအယူသည်သာ မှန်၏၊ တစ်ပါးသော အယူသည် အချည်းနှီးသာတည်း”ဟု အသျှင်ဂေါတမသည် ဤသို့အယူရှိပါ သလောဟု (လျှောက်၏)။ ဝစ္ဆ “သတ္တဝါသည် သေသည်မှ နောက်၌ ဖြစ်လည်း ဖြစ်၏၊ ဖြစ်လည်း မဖြစ်၊ ဤအယူသည်သာ မှန်၏၊ တစ်ပါးသော အယူသည် အချည်းနှီးသာတည်း”ဟု ငါသည်ဤသို့ အယူမရှိပါဟု (မိန့်တော်မူ၏)။
အသျှင်ဂေါတမ “သတ္တဝါသည် သေသည်မှ နောက်၌ ဖြစ်သည်လည်း မဟုတ်၊ မဖြစ်သည်လည်းမဟုတ်၊ ဤအယူသည်သာ မှန်၏၊ တစ်ပါးသော အယူသည် အချည်းနှီးသာတည်း”ဟု အသျှင်ဂေါတမသည် ဤသို့ အယူရှိပါသလောဟု (လျှောက်၏)။ ဝစ္ဆ “သတ္တဝါသည် သေသည်မှ နောက်၌ ဖြစ်သည့်လည်း မဟုတ်၊ မဖြစ်သည်လည်း မဟုတ်၊ ဤအယူသည်သာ မှန်၏၊ တစ်ပါးသော အယူသည်အချည်းနှီးသာတည်း”ဟု ငါသည် ဤသို့ အယူမရှိပါဟု (မိန့်တော်မူ၏)။
֍ ၁၈၈
။ အသျှင်ဂေါတမ “လောကသည် မြဲ၏၊ ဤအယူသည်သာ မှန်၏၊ တစ်ပါးသော အယူသည်အချည်းနှီးသာတည်း”ဟု အသျှင်ဂေါတမသည် ဤသို့ အယူရှိပါသလောဟု မေးသည်ရှိသော် “ဝစ္ဆ'လောကသည် မြဲ၏၊ ဤအယူသည်သာ မှန်၏၊ တစ်ပါးသောအယူသည် အချည်းနှီးသာတည်း’ ဟူ၍ငါသည် ဤသို့ အယူမရှိပါ”ဟု ဖြေဆို၏။ အသျှင်ဂေါတမ “လောကသည် မမြဲ၊ ဤအယူသည်သာမှန်၏၊ တစ်ပါးသော အယူသည် အချည်းနှီးသာတည်း”ဟု အသျှင်ဂေါတမသည် ဤသို့ အယူရှိပါသလောဟု မေးသည်ရှိသော် “ဝစ္ဆ ‘လောကသည် မမြဲ၊ ဤအယူသည်သာ မှန်၏၊ တစ်ပါးသော အယူသည်အချည်းနှီးသာတည်း’ ဟူ၍ ငါသည် ဤသို့ အယူမရှိပါ”ဟု ဖြေဆို၏။အသျှင်ဂေါတမ “လောကသည် အဆုံးရှိ၏၊ ဤအယူသည်သာ မှန်၏၊ တစ်ပါးသောအယူသည်အချည်းနှီးသာတည်း”ဟု အသျှင်ဂေါတမသည် ဤသို့ အယူရှိပါသလောဟု မေးသည်ရှိသော် “ဝစ္ဆ'လောကသည် အဆုံးရှိ၏၊ ဤအယူသည်သာ မှန်၏၊ တစ်ပါးသောအယူသည် အချည်းနှီးသာတည်း’ ဟူ၍ငါသည် ဤသို့ အယူမရှိပါ”ဟု ဖြေဆို၏။ အသျှင်ဂေါတမ “လောကသည် အဆုံးမရှိ၊ ဤအယူသည်သာမှန်၏၊ တစ်ပါးသော အယူသည် အချည်းနှီးသာတည်း”ဟု အသျှင်ဂေါတမသည် ဤသို့ အယူရှိပါသလောဟု မေးသည်ရှိသော် “ဝစ္ဆ ‘လောကသည် အဆုံးမရှိ၊ ဤအယူသည်သာ မှန်၏၊ တစ်ပါးသောအယူသည်အချည်းနှီးသာတည်း’ ဟူ၍ ငါသည် ဤသို့ အယူမရှိပါ”ဟု ဖြေဆို၏။
--အသျှင်ဂေါတမ “ထိုအသက်သည်ပင် ထိုကိုယ်ကောင်တည်း၊ ဤအယူသည်သာ မှန်၏၊ တစ်ပါးသောအယူသည် အချည်းနှီးသာတည်း”ဟု အသျှင်ဂေါတမသည် ဤသို့ အယူရှိပါသလောဟု မေးသည်ရှိသော်"ဝစ္ဆ ‘ထိုအသက်သည်ပင် ထိုကိုယ်ကောင်တည်း၊ ဤအယူသည်သာ မှန်၏၊ တစ်ပါးသောအယူသည်အချည်းနှီးသာတည်း’ဟူ၍ ငါသည် ဤသို့ အယူမရှိပါ”ဟု ဖြေဆို၏။
အသျှင်ဂေါတမ “အသက်သည်တခြား, ကိုယ်ကောင်သည် တခြားတည်း၊ ဤအယူသည်သာ မှန်၏၊ တစ်ပါးသောအယူသည် အချည်းနှီးသာတည်း”ဟု အသျှင်ဂေါတမသည် ဤသို့ အယူရှိပါသလောဟုမေးသည်ရှိသော် “ဝစ္ဆ ‘အသက်သည်တခြား, ကိုယ်ကောင်သည် တခြားတည်း၊ ဤအယူသည်သာ မှန်၏၊ တစ်ပါးသော အယူသည် အချည်းနှီးသာတည်း’ ဟူ၍ ငါသည် ဤသို့ အယူမရှိပါ”ဟု ဖြေဆို၏။
အသျှင်ဂေါတမ “သတ္တဝါသည် သေသည်မှ နောက်၌ ဖြစ်၏၊ ဤအယူသည်သာ မှန်၏၊ တစ်ပါး သောအယူသည် အချည်းနှီးသာတည်း”ဟု အသျှင်ဂေါတမသည် ဤသို့ အယူရှိပါသလောဟု မေးသည်ရှိ သော်"ဝစ္ဆ ‘သတ္တဝါသည် သေသည်မှ နောက်၌ ဖြစ်၏၊ ဤအယူသည်သာ မှန်၏၊ တစ်ပါးသော အယူ သည်အချည်းနှီးသာတည်း’ဟူ၍ ငါသည် ဤသို့ အယူမရှိပါ”ဟု ဖြေဆို၏။
အသျှင်ဂေါတမ “သတ္တဝါသည် သေသည်မှ နောက်၌ မဖြစ်၊ ဤအယူသည်သာ မှန်၏၊ တစ်ပါးသောအယူသည် အချည်းနှီးသာတည်း”ဟု အသျှင်ဂေါတမသည် ဤသို့ အယူရှိပါသလောဟု မေးသည်ရှိသော်"ဝစ္ဆ ‘သတ္တဝါသည် သေသည်မှ နောက်၌ မဖြစ်၊ ဤအယူသည်သာ မှန်၏၊ တစ်ပါးသော အယူသည်အချည်းနှီးသာတည်း’ ဟူ၍ ငါသည် ဤသို့ အယူမရှိပါ”ဟု ဖြေဆို၏။
အသျှင်ဂေါတမ “သတ္တဝါသည် သေသည်မှ နောက်၌ ဖြစ်လည်း ဖြစ်၏၊ ဖြစ်လည်း မဖြစ်၊ ဤအယူသည်သာ မှန်၏၊ တစ်ပါးသော အယူသည် အချည်းနှီးသာတည်း”ဟု အသျှင်ဂေါတမသည် ဤသို့အယူရှိပါသလောဟု မေးသည်ရှိသော် “ဝစ္ဆ ‘သတ္တဝါသည် သေသည်မှ နောက်၌ ဖြစ်လည်း ဖြစ်၏၊ ဖြစ်လည်း မဖြစ်၊ ဤအယူသည်သာ မှန်၏၊ တစ်ပါးသောအယူသည် အချည်းနှီးသာတည်း’ ဟူ၍ ငါသည်ဤသို့ အယူမရှိပါ”ဟု ဖြေဆို၏။
အသျှင်ဂေါတမ “သတ္တဝါသည် သေသည်မှ နောက်၌ ဖြစ်သည်လည်း မဟုတ်၊ မဖြစ်သည်လည်း့မဟုတ်၊ ဤအယူသည်သာ မှန်၏၊ တစ်ပါးသော အယူသည် အချည်းနှီးသာတည်း” ဟူ၍ အသျှင်ဂေါတမသည် ဤသို့ အယူရှိပါသလောဟု မေးသည်ရှိသော် “ဝစ္ဆ ‘သတ္တဝါသည် သေသည်မှ နောက်၌ ဖြစ်သည်လည်း မဟုတ်၊ မဖြစ်သည်လည်း မဟုတ်၊ ဤအယူသည်သာ မှန်၏၊ တစ်ပါးသော အယူသည် အချည်းနှီးသာတည်း’ ဟူ၍ ငါသည် ဤသို့ အယူမရှိပါ”ဟု ဖြေဆို၏။ အသျှင်ဂေါတမ အဘယ်သို့သော အပြစ်ကို ကောင်းစွာ မြင်၍ ဤသို့ အခါခပ်သိမ်း ဤဒိဋ္ဌိအယူတို့သို့ မကပ်ရောက်ပါသနည်းဟု (လျှောက်၏)။
֍ ၁၈၉
။ ဝစ္ဆ လောကသည် မြဲ၏ ဟူသော အယူသည် မိစ္ဆာအယူတည်း၊ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိတည်းဟူသောတောခံျုတည်း၊ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိတည်းဟူသော ခရီးခဲတည်း၊ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိတည်းဟူသော ဆူးငြောင့်တည်း၊ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိတည်းဟူသော တုန်လှုပ်ခြင်းတည်း၊ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိတည်းဟူသော သံယောဇဉ်တည်း၊ ဆင်းရဲနှင့် တကွ ဖြစ်၏၊ ညှဉ်းဆဲခြင်းနှင့် တကွ ဖြစ်၏၊ ပြင်းစွာပင်ပန်းခြင်းနှင့် တကွ ဖြစ်၏၊ ပူလောင်ခြင်းနှင့် တကွ ဖြစ်၏၊ ငြီးငွေ့ခြင်းငှါ မဖြစ်၊ တပ်ခြင်း ကင်းခြင်းငှါ မဖြစ်၊ ချုပ်ခြင်းငှါ မဖြစ်၊ ငြိမ်းခြင်းငှါ မဖြစ်၊ အထူးသိခြင်းငှါ မဖြစ်၊ ထိုးထွင်း၍ သိခြင်းငှါ မဖြစ်၊ ချုပ်ငြိမ်းခြင်းငှါ မဖြစ်။ဝစ္ဆ လောကသည် မမြဲဟူသော။ပ။ ဝစ္ဆ လောကသည် အဆုံးရှိ၏ဟူသော။ပ။ ဝစ္ဆ လောကသည်အဆုံး မရှိဟူသော။ပ။ ဝစ္ဆ ထိုအသက်သည် ထိုကိုယ်ကောင်တည်းဟူသော။ပ။ ဝစ္ဆ အသက်သည်တခြား, ကိုယ်ကောင်သည် တခြားဟူသော။ပ။ ဝစ္ဆ သတ္တဝါသည် သေသည်မှ နောက်၌ဖြစ်၏ဟူသော။ပ။ ဝစ္ဆ သတ္တဝါသည် သေသည်မှ နောက်၌ မဖြစ်ဟူသော။ပ။ ဝစ္ဆ သတ္တဝါသည်သေသည်မှ နောက်၌ ဖြစ်လည်း ဖြစ်၏၊ ဖြစ်လည်း မဖြစ်ဟူသော။ပ။ ဝစ္ဆ သတ္တဝါသည် သေသည်မှနောက်၌ ဖြစ်သည်လည်း မဟုတ်၊ မဖြစ်သည်လည်း မဟုတ်ဟူသော အယူသည် မိစ္ဆာအယူတည်း၊ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိတည်းဟူသော တောခံျု တည်း၊ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိတည်းဟူသော ခရီးခဲတည်း၊ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိတည်းဟူသောဆူးငြောင့်တည်း၊ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိတည်းဟူသော တုန်လှုပ်ခြင်းတည်း၊ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ တည်းဟူသော သံယောဇဉ်တည်း၊ ဆင်းရဲနှင့် တကွ ဖြစ်၏၊ ညှဉ်းဆဲခြင်းနှင့် တကွ ဖြစ်၏၊ ပြင်းစွာပင်ပန်းခြင်းနှင့် တကွ ဖြစ်၏၊ ပူလောင်ခြင်းနှင့် တကွ ဖြစ်၏၊ ငြီးငွေ့ခြင်းငှါ မဖြစ်၊ တပ်ခြင်းကင်းခြင်းငှါ မဖြစ်၊ ချုပ်ခြင်းငှါ မဖြစ်၊ ငြိမ်းခြင်းငှါ မဖြစ်၊ အထူးသိခြင်းငှါ မဖြစ်၊ ထိုးထွင်း၍ သိခြင်းငှါ မဖြစ်၊ ချုပ်ငြိမ်းခြင်းငှါ မဖြစ်။ ဝစ္ဆငါသည် ဤအပြစ်ကို ကောင်းစွာ မြင်သည် ဖြစ်၍သာလျှင် ဤသို့ အခါခပ်သိမ်း ဒိဋ္ဌိအယူတို့သို့မကပ်ရောက်ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။
--အသျှင်ဂေါတမအား တစ်စုံတစ်ခုသော အယူသည် ရှိပါသလောဟု (လျှောက်၏)။ ဝစ္ဆ အယူဟူသောဤစကားကို မြတ်စွာဘုရားသည် ပယ်ထားအပ်ပြီ၊ ဝစ္ဆ မြတ်စွာဘုရားသည် “ဤကား ရုပ်၊ ဤကားရုပ်၏ ဖြစ်ကြောင်း၊ ဤကား ရုပ်၏ ချုပ်ရာ။ ဤကား ဝေဒနာ၊ ဤကား ဝေဒနာ၏ ဖြစ်ကြောင်း၊ ဤကား ဝေဒနာ၏ ချုပ်ရာ။ ဤကား သညာ၊ ဤကား သညာ၏ ဖြစ်ကြောင်း၊ ဤကား သညာ၏ချုပ်ရာ။ ဤကား သင်္ခါရ၊ ဤကား သင်္ခါရတို့၏ ဖြစ်ကြောင်း၊ ဤကား သင်္ခါရတို့၏ ချုပ်ရာ။ ဤကားဝိညာဏ်၊ ဤကား ဝိညာဏ်၏ ဖြစ်ကြောင်း၊ ဤကား ဝိညာဏ်၏ ချုပ်ရာ”ဟု ဤသဘောကိုမြင်ထားအပ်ပြီ။ ထို့ကြောင့် မြတ်စွာဘုရားသည် ငါ, ငါ့ဥစ္စာ, ငါဟူသော ထောင်လွှားမှုကိန်းဝပ်ခြင်း (ဒိဋ္ဌိ, တဏှာ, မာနာနုသယ) ဟူသော အလုံးစုံသော ထင်မှတ်မှု, အလုံးစုံသော မွှေနှောက်မှုတရားတို့၏ကုန်ခြင်း ကြောင့် တပ်မက်ခြင်းကင်းခြင်းကြောင့် ချုပ်ခြင်းကြောင့် စွန့်ခြင်းကြောင့် စွန့်လွှတ်ခြင်းကြောင့်စွဲလမ်းမှု ဥပါဒါန်မရှိခြင်းကြောင့် လွတ်မြောက်၏ဟု ဆို၏ဟူ၍ (မိန့်တော်မူ၏)။
֍ ၁၉၀
။ အသျှင်ဂေါတမ ဤသို့ လွတ်မြောက်သော စိတ်ရှိသော ရဟန်းသည် အဘယ်၌ (ပဋိသန္ဓေအားဖြင့်) ဖြစ်သနည်းဟု (လျှောက်၏)။ ဝစ္ဆ (ပဋိသန္ဓေအားဖြင့်) ဖြစ်၏ ဟူသော အဖြစ်သို့ မရောက်ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။ အသျှင်ဂေါတမ ထိုသို့ဖြစ်ပါမူ (ပဋိသန္ဓေအားဖြင့်) မဖြစ်ပါသလောဟု (လျှောက်၏)။ ဝစ္ဆ (ပဋိသန္ဓေအားဖြင့်) မဖြစ်ဟူသော အဖြစ်သို့လည်း မရောက်ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။ အသျှင်ဂေါတမ့ထိုသို့ဖြစ်မူ (ပဋိသန္ဓေအားဖြင့်) ဖြစ်လည်း ဖြစ်၏၊ မဖြစ်လည်း မဖြစ်ပါသလောဟု (လျှောက်၏)။ ဝစ္ဆ (ပဋိသန္ဓေအားဖြင့်) ဖြစ်လည်း ဖြစ်၏၊ မဖြစ်လည်း မဖြစ်ဟူသော အဖြစ်သို့လည်း မရောက်ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။ အသျှင်ဂေါတမ ထိုသို့ဖြစ်ပါမူ (ပဋိသန္ဓေအားဖြင့်) ဖြစ်သည်လည်း မဟုတ်၊ မဖြစ်သည်လည်း မဟုတ်ပါသလောဟု (လျှောက်၏)။ ဝစ္ဆ (ပဋိသန္ဓေအားဖြင့်) ဖြစ်သည်လည်း မဟုတ်၊ မဖြစ်သည်လည်း မဟုတ်ဟူသော အဖြစ်သို့လည်း မရောက်ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။“အသျှင်ဂေါတမ ဤသို့ လွတ်မြောက်သော စိတ်ရှိသော ရဟန်းသည် အဘယ်၌ (ပဋိသန္ဓေအားဖြင့်) ဖြစ်ပါသနည်း”ဟု မေးသည်ရှိသော် “ဝစ္ဆ (ပဋိသန္ဓေအားဖြင့်) ဖြစ်၏ဟူသော အဖြစ်သို့ မရောက်”ဟုဆို၏။ “အသျှင်ဂေါတမ ထိုသို့ဖြစ်ပါမူ (ပဋိသန္ဓေအားဖြင့်) မဖြစ်ပါသလော”ဟု မေးသည်ရှိသော် “ဝစ္ဆ (ပဋိသန္ဓေအားဖြင့်) မဖြစ်ဟူသော အဖြစ်သို့လည်း မရောက်”ဟု ဆို၏။ “အသျှင်ဂေါတမ ထိုသို့ဖြစ်ပါမူ (ပဋိသန္ဓေအားဖြင့်) ဖြစ်လည်း ဖြစ်၏၊ မဖြစ်လည်း မဖြစ်ပါသလော”ဟု မေးသည်ရှိသော် “ဝစ္ဆ (ပဋိသန္ဓေအားဖြင့်) ဖြစ်လည်း ဖြစ်၏၊ မဖြစ်လည်း မဖြစ်ဟူသော အဖြစ်သို့လည်း မရောက်”ဟုဆို၏။ “အသျှင်ဂေါတမ ထိုသို့ဖြစ်ပါမူ (ပဋိသန္ဓေအားဖြင့်) ဖြစ်သည်လည်း မဟုတ်၊ မဖြစ်သည်လည်းမဟုတ်ပါသလော”ဟု မေးသည်ရှိသော် “ဝစ္ဆ (ပဋိသန္ဓေအားဖြင့်) ဖြစ်သည်လည်း မဟုတ်၊ မဖြစ်သည်လည်း မဟုတ်ဟူသော အဖြစ်သို့လည်း မရောက်”ဟု ဆို၏။ အသျှင်ဂေါတမ ဤအရာ၌ အကျွန်ုပ်သည်နားမလည်ခြင်းသို့ ရောက်ခဲ့ပါ၏၊ ဤအရာ၌ အကျွန်ုပ်သည် တွေဝေခြင်းသို့ ရောက်ခဲ့ပါ၏။ အသျှင်ဂေါတမ၏ ရှေးဦးပြောဆိုသော စကားဖြင့် အကျွန်ုပ်မှာ ဖြစ်ပေါ်လာသော ကြည်လင်ခြင်းမျှသည်လည်းယခုအခါ ကွယ်ပျောက်ပါလေပြီဟု (လျှောက်၏)။ ဝစ္ဆ သင် နားမလည်ခြင်းငှါ ထိုက်ပါပေ၏၊ တွေဝေခြင်း ငှါ ထိုက်ပါပေ၏။ ဝစ္ဆ ဤတရားသည် နက်လည်း နက်နဲ၏၊ မြင်နိုင်ခဲ၏၊ လျော်စွာသိနိုင်ခဲ၏၊ ငြိမ်သက် ၏၊ မွန်မြတ်၏၊ ကြံဆ၍ သိသင့်သော အရာမဟုတ်၊ သိမ်မွေ့၏၊ ပညာရှိတို့သာသိအပ်၏၊ ထိုတရားကို (သာသနာတော်မှ) တစ်ပါးသောအယူ, တစ်ပါးသောအကြိုက်, တစ်ပါးသောအလိုရှိသော၊ တစ်ပါးသော အယူ၌ အားထုတ်ခြင်းရှိသော၊ (သာသနာတော်မှ) တစ်ပါးသောတိတ္ထိဘောင်၌ ဆရာရှိနေသော သင်သည် သိရန်ခက်၏။
--֍ ၁၉၁
။ ဝစ္ဆ ထိုသို့ဖြစ်ပါမူ ဤအရာ၌ သင့်ကိုသာလျှင် မေးမြန်းအံ့၊ သင်သဘောကျသည့်အတိုင်းဖြေကြားလော့။ ဝစ္ဆ ထိုငါဆိုမည့် စကားကို သင်အဘယ်သို့ မှတ်ထင်သနည်း၊ အကယ်၍ သင်၏ ရှေ့၌မီးတောက်နေငြားအံ့၊ “ငါ၏ ရှေ့၌ ဤမီးသည် တောက်နေ၏”ဟု သင် သိရာအံ့လောဟု (မေးတော်မူ၏)။ အသျှင်ဂေါတမ အကယ်၍ အကျွန်ုပ်၏ ရှေ့၌ မီးတောက်နေငြားအံ့၊ “ငါ၏ ရှေ့၌ ဤမီးသည်တောက်နေ၏”ဟု အကျွန်ုပ် သိရာပါ၏ဟု (လျှောက်၏)။ဝစ္ဆ “သင်၏ ရှေ့၌ တောက်နေသော ဤမီးသည် အဘယ်ကို စွဲ၍ တောက်နေ သနည်း”ဟု သင့်ကိုအကယ်၍ မေးငြားအံ့၊ ဝစ္ဆ ဤသို့ မေးသည်ရှိသော် သင်သည် အဘယ်သို့ ဖြေကြားရာသနည်းဟု (မေးတော်မူ၏)။ အသျှင်ဂေါတမ “သင်၏ ရှေ့၌ တောက်နေသော ဤမီးသည် အဘယ်ကို စွဲ၍တောက်နေသနည်း”ဟု အကျွန်ုပ်ကို အကယ်၍ မေးငြားအံ့၊ အသျှင်ဂေါတမ ဤသို့ မေးသည်ရှိသော်အကျွန်ုပ်သည် “ငါ၏ ရှေ့၌ တောက်နေသော ဤမီးသည် မြက် ထင်း လောင်စာကို စွဲ၍ တောက်နေ၏”ဟု ဖြေကြားပါအံ့ဟု (လျှောက်၏)။ ဝစ္ဆ အကယ်၍ သင်၏ ရှေ့၌ ထိုမီးသည် ငြိမ်းငြားအံ့၊ သင်သည်"ငါ၏ ရှေ့၌ ဤမီးသည် ငြိမ်း၏”ဟု သိရာအံ့လောဟု (မေးတော်မူ၏)။ အသျှင်ဂေါတမ အကယ်၍အကျွန်ုပ်၏ ရှေ့၌ ထိုမီးသည် ငြိမ်းအံ့၊ “ငါ၏ ရှေ့၌ ဤမီးသည် ငြိမ်းပြီ”ဟု အကျွန်ုပ်သည် သိရာပါအံ့ဟု (လျှောက်၏)။
ဝစ္ဆ “သင်၏ ရှေ့၌ ငြိမ်းအေးသွားသော မီးသည် ဤအရပ်မှ အဘယ်အရပ်သို့ သွားသနည်း၊ အရှေ့အရပ်သို့လည်းကောင်း၊ တောင်အရပ်သို့လည်းကောင်း၊ အနောက်အရပ်သို့လည်းကောင်း၊ မြောက့်အရပ်သို့လည်းကောင်း သွားလေသလော”ဟု အကယ်၍ သင့်ကို မေးငြားအံ့၊ ဝစ္ဆ ဤသို့ မေးသည်ရှိသော် သင်သည် အဘယ်သို့ ဖြေကြားရာသနည်းဟု (မေးတော်မူ၏)။
အသျှင်ဂေါတမ သွား၏ဟူသော အရေအတွက်သို့ မရောက်၊ အသျှင်ဂေါတမ ထိုမီးသည် အကြင် မြက် ထင်း လောင်စာကို အစွဲပြု၍ တောက်၏၊ ထိုမြက်ထင်းလောင်စာ၏ ကုန်ခြင်းကြောင့်လည်းကောင်း၊ တစ်ပါးသော မီးလောင်စာ၏ မရှိခြင်းကြောင့်လည်းကောင်း လောင်စာမရှိသည်ဖြစ်၍ ငြိမ်းအေးပြီဟူသောရေတွက်ခြင်းသို့သာလျှင် ရောက်ပါ၏ဟု (လျှောက်၏)။
֍ ၁၉၂
။ ဝစ္ဆ ဤအတူသာလျှင် အကြင် ရုပ်ဖြင့် သတ္တဝါဟူ၍ ပညတ်သော် ပညတ်ရာ၏၊ ထိုရုပ်ကိုမြတ်စွာဘုရားအား ပယ်ပြီးဖြစ်၏၊ အမြစ်ပြတ်ပြီးဖြစ်၏၊ ထန်းပင်ငုတ်ကဲ့သို့ ပြုပြီးဖြစ်၏၊ တစ်ဖန်မဖြစ်အောင် ပြုပြီးဖြစ်၏၊ နောင်တစ်ဖန် ဖြစ်ခြင်းသဘော မရှိတော့ချေ။ ဝစ္ဆ ရုပ်တို့၏ ကောင်းစွာ ကုန်ခြင်းဖြင့် လွတ်မြောက်ပြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် မဟာသမုဒ္ဒရာကဲ့သို့ နက်နဲ၏၊ မနှိုင်းယှဉ်အပ်၊ ထက်ဝန်းကျင် သက်ဝင်နိုင်ခဲ၏၊ (ပဋိသန္ဓေအားဖြင့်) ဖြစ်၏ဟူသော အဖြစ်သို့လည်း မရောက်၊ (ပဋိသန္ဓေအားဖြင့်) မဖြစ်ဟူသော အဖြစ်သို့လည်း မရောက်၊ (ပဋိသန္ဓေအားဖြင့်) ဖြစ်လည်း ဖြစ်၏၊ မဖြစ်လည်းမဖြစ်ဟူသော အဖြစ်သို့လည်း မရောက်၊ (ပဋိသန္ဓေအားဖြင့်) ဖြစ်သည်လည်း မဟုတ်၊ မဖြစ်သည်လည်းမဟုတ်ဟူသော အဖြစ်သို့လည်း မရောက်။အကြင် ဝေဒနာဖြင့် သတ္တဝါဟူ၍ ပညတ်သော် ပညတ်ရာ၏၊ ထိုဝေဒနာသည် မြတ်စွာဘုရားအားပယ်ပြီး ဖြစ်၏၊ အမြစ်ပြတ်ပြီးဖြစ်၏၊ ထန်းပင်ငုတ်ကဲ့သို့ ပြုပြီးဖြစ်၏၊ တစ်ဖန်မဖြစ်အောင် ပြုပြီးဖြစ်၏၊ နောင်တစ်ဖန် ဖြစ်ပေါ်ခြင်းသဘော မရှိတော့ချေ။ ဝစ္ဆ ဝေဒနာ၏ ကောင်းစွာ ကုန်ခြင်းဖြင့် လွတ်မြောက်ပြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် မဟာသမုဒ္ဒရာကဲ့သို့ နက်နဲ၏၊ မနှိုင်းယှဉ်အပ်၊ ထက်ဝန်းကျင် သက်ဝင်နိုင်ခဲ၏၊ (ပဋိသန္ဓေအားဖြင့်) ဖြစ်၏ဟူသော အဖြစ်သို့လည်း မရောက်၊ (ပဋိသန္ဓေအားဖြင့်) မဖြစ်ဟူသောအဖြစ်သို့လည်း မရောက်၊ (ပဋိသန္ဓေအားဖြင့်) ဖြစ်လည်း ဖြစ်၏၊ မဖြစ်လည်း မဖြစ်ဟူသော အဖြစ်သို့လည်း မရောက်၊ (ပဋိသန္ဓေအားဖြင့်) ဖြစ်သည်လည်း မဟုတ်၊ မဖြစ်သည်လည်း မဟုတ်ဟူသော အဖြစ်သို့လည်း မရောက်။
--အကြင် သညာဖြင့် သတ္တဝါဟူ၍ ပညတ်သော် ပညတ်ရာ၏၊ ထိုသညာသည် မြတ်စွာဘုရားအားပယ်ပြီးဖြစ်၏၊ အမြစ်ပြတ်ပြီးဖြစ်၏၊ ထန်းပင်ငုတ်ကဲ့သို့ ပြုပြီးဖြစ်၏၊ တစ်ဖန်မဖြစ်အောင် ပြုပြီးဖြစ်၏၊ နောင်တစ်ဖန် ဖြစ်ပေါ်ခြင်းသဘော မရှိတော့ချေ။ ဝစ္ဆ သညာ၏ ကောင်းစွာ ကုန်ခြင်းဖြင့် လွတ်မြောက်ပြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် မဟာသမုဒ္ဒရာကဲ့သို့ နက်နဲ၏၊ မနှိုင်းယှဉ်အပ်၊ ထက်ဝန်းကျင်သက်ဝင်နိုင်ခဲ၏၊ (ပဋိသန္ဓေအားဖြင့်) ဖြစ်၏ဟူသော အဖြစ်သို့လည်း မရောက်၊ (ပဋိသန္ဓေအားဖြင့်) မဖြစ်ဟူသော အဖြစ်သို့လည်း မရောက်၊ (ပဋိသန္ဓေအားဖြင့်) ဖြစ်လည်း ဖြစ်၏၊ မဖြစ်လည်း မဖြစ်ဟူသောအဖြစ်သို့လည်း မရောက်၊ (ပဋိသန္ဓေအားဖြင့်) ဖြစ်သည်လည်း မဟုတ်၊ မဖြစ်သည်လည်း မဟုတ်ဟူသော အဖြစ်သို့လည်း မရောက်။
အကြင် သင်္ခါရတို့ဖြင့် သတ္တဝါဟူ၍ ပညတ်သော် ပညတ်ရာ၏၊ ထိုသင်္ခါရတို့သည် မြတ်စွာဘုရားအားပယ်ပြီးဖြစ်၏၊ အမြစ်ပြတ်ပြီးဖြစ်၏၊ ထန်းပင်ငုတ်ကဲ့သို့ ပြုပြီးဖြစ်၏၊ တစ်ဖန်မဖြစ်အောင် ပြုပြီး ဖြစ်၏၊ နောင်တစ်ဖန် ဖြစ်ပေါ်ခြင်းသဘော မရှိတော့ချေ။ ဝစ္ဆ သင်္ခါရတို့၏ ကောင်းစွာ ကုန်ခြင်းဖြင့် လွတ်မြောက်ပြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် မဟာသမုဒ္ဒရာကဲ့သို့ နက်နဲ၏၊ မနှိုင်းယှဉ်အပ်၊ ထက်ဝန်းကျင်သက်ဝင်နိုင်ခဲ၏၊ (ပဋိသန္ဓေအားဖြင့်) ဖြစ်၏ဟူသော အဖြစ်သို့လည်း မရောက်၊ (ပဋိသန္ဓေအားဖြင့်) မဖြစ်ဟူသော အဖြစ်သို့လည်း မရောက်၊ (ပဋိသန္ဓေအားဖြင့်) ဖြစ်လည်း ဖြစ်၏၊ မဖြစ်လည်း မဖြစ်ဟူသောအဖြစ်သို့လည်း မရောက်၊ (ပဋိသန္ဓေအားဖြင့်) ဖြစ်သည်လည်း မဟုတ်၊ မဖြစ်သည်လည်း မဟုတ်ဟူသော အဖြစ်သို့လည်း မရောက်။
အကြင် ဝိညာဏ်ဖြင့် သတ္တဝါဟူ၍ ပညတ်သော် ပညတ်ရာ၏၊ ထိုဝိညာဏ်သည် မြတ်စွာဘုရားအားပယ်ပြီးဖြစ်၏၊ အမြစ်ပြတ်ပြီးဖြစ်၏၊ ထန်းပင်ငုတ်ကဲ့သို့ ပြုပြီးဖြစ်၏၊ တစ်ဖန်မဖြစ်အောင် ပြုပြီးဖြစ်၏၊ နောင်တစ်ဖန် ဖြစ်ပေါ်ခြင်းသဘော မရှိတော့ချေ။ ဝစ္ဆ ဝိညာဏ်၏ ကောင်းစွာ ကုန်ခြင်းဖြင့် လွတ်မြောက်ပြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် မဟာသမုဒ္ဒရာကဲ့သို့ နက်နဲ၏၊ မနှိုင်းယှဉ်အပ်၊ ထက်ဝန်းကျင် သက်ဝင်နိုင်ခဲ၏၊ (ပဋိသန္ဓေအားဖြင့်) ဖြစ်၏ဟူသော အဖြစ်သို့လည်း မရောက်၊ (ပဋိသန္ဓေအားဖြင့်) မဖြစ်ဟူသော အဖြစ်သို့လည်း မရောက်၊ (ပဋိသန္ဓေအားဖြင့်) ဖြစ်လည်း ဖြစ်၏၊ မဖြစ်လည်း မဖြစ်ဟူသောအဖြစ်သို့လည်း မရောက်၊ (ပဋိသန္ဓေအားဖြင့်) ဖြစ်သည်လည်း မဟုတ်၊ မဖြစ်သည်လည်း မဟုတ်ဟူသော အဖြစ်သို့လည်း မရောက်။
ဤသို့ မိန့်တော်မူသော် ဝစ္ဆအနွယ်ဖြစ်သော ပရိဗိုဇ်သည် မြတ်စွာဘုရားကို- “အသျှင်ဂေါတမဥပမာသော်ကား ရွာ၏လည်းကောင်း နိဂုံး၏လည်းကောင်း မနီးမဝေးသော အရပ်၌အင်ကြင်းပင်ကြီးသည် ရှိလေရာ၏၊ ထိုအင်ကြင်းပင်ကြီး၏ မမြဲသောသဘောကြောင့်အခက်အရွက်တို့သည် ပျက်စီးကုန်ရာ၏၊ အခွံအပွေးတို့သည် ပျက်စီးကုန်ရာ၏၊ အကာတို့သည်ပျက်စီးကုန်ရာ၏၊ ထိုအင်ကြင်းပင်ကြီးသည် နောင် အခါ၌ ကင်းသော အခက်အရွက် ကင်းသောအခွံအပွေး ကင်းသော အကာရှိသည်ဖြစ်၍ အနှစ်သက်သက် သာ တည်နေသကဲ့သို့၊ ဤအတူသာလျှင်အသျှင်ဂေါတမ၏ စကားသည် အခက်အရွက်မှ ကင်းပါပေ၏၊ အခွံအပွေးမှ ကင်းပါပေ၏၊ အကာမှကင်းပါပေ၏၊ အနှစ်သက်သက်၌ တည်ပါပေ၏။
အသျှင်ဂေါတမ (တရားတော်သည်) အလွန်နှစ်သက်ဖွယ် ရှိပါပေ၏။ပ။ အသျှင်ဂေါတမသည် ယနေ့ ကိုအစပြု၍ အသက်ရှည်သမျှ ကာလပတ်လုံး အကျွန်ုပ်ကို (ရတနာသုံးပါးကို) ကိုးကွယ်ဆည်းကပ်သော သူ'ဥပါသကာ’ ဟူ၍ မှတ်တော်မူပါလော့”ဟု လျှောက်၏။
နှစ်ခုမြောက် အဂ္ဂိဝစ္ဆသုတ် ပြီး၏။
--၃-မဟာဝစ္ဆသုတ်
֍ ၁၉၃
။ အကျွန်ုပ်သည် ဤသို့ ကြားနာခဲ့ရပါသည်-အခါတစ်ပါး၌ မြတ်စွာဘုရားသည် ရာဇဂြိုဟ်ပြည် ရှဉ့်နက်တို့ကို အစာကျွေးရာဖြစ်သော ဝေဠုဝန်ကျောင်း၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူ၏။ ထိုအခါ ဝစ္ဆအနွယ်ဖြစ်သော ပရိဗိုဇ်သည် မြတ်စွာဘုရား ရှိတော်မူရာအရပ်သို့ ချဉ်းကပ်၍ မြတ်စွာဘုရားနှင့်အတူ ဝမ်းမြောက်ဖွယ် အမှတ်ရဖွယ်စကားကို ပြောဆိုပြီးဆုံးစေပြီးနောက် သင့်လျော်သော နေရာ၌ ထိုင်လျက် မြတ်စွာဘုရားအား- “အကျွန်ုပ်သည် အသျှင်ဂေါတမနှင့်အတူ စကားပြောဆိုရဖူးသည်မှာ ကာလကြာပါပြီ၊ အကျွန်ုပ် တောင်းပန်ပါ၏၊ အသျှင်ဂေါတမသည်အကျွန်ုပ်အား အကျဉ်းအားဖြင့် ကုသိုလ် အကုသိုလ်ကို ဟောကြားတော်မူပါလော့”ဟု လျှောက်ထား၏။ ဝစ္ဆ သင့်အား အကျဉ်းအားဖြင့်လည်း ကုသိုလ် အကုသိုလ်ကို ငါ ဟောနိုင်၏၊ သင့်အား အကျယ်အားဖြင့်လည်း ကုသိုလ် အကုသိုလ်ကို ငါ ဟောနိုင်၏။ ဝစ္ဆ သို့ရာတွင် သင့်အား အကျဉ်းအားဖြင့် ကုသိုလ်အကုသိုလ်ကို ငါ ဟောပေအံ့၊ ထိုကုသိုလ် အကုသိုလ်ကို နာကြားလော့၊ ကောင်းစွာ နှလုံးသွင်းလော့၊ ဟောကြားပေအံ့ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။ “အသျှင်ဘုရား ကောင်းပါပြီ” ဟူ၍ ဝစ္ဆအနွယ်ဖြစ်သောပရိဗိုဇ်သည် မြတ်စွာဘုရားအား ပြန်ကြားလျှောက်ထား၏။ မြတ်စွာဘုရားသည် ဤစကားကိုမိန့်တော်မူ၏-
֍ ၁၉၄
။ ဝစ္ဆ လိုချင်မှု ‘လောဘ'သည် အကုသိုလ်တည်း၊ မလိုချင်မှု ‘အလောဘ'သည် ကုသိုလ် တည်း။ ဝစ္ဆ ပြစ်မှားမှု ‘ဒေါသ'သည် အကုသိုလ်တည်း၊ မပြစ်မှားမှု ‘အဒေါသ'သည် ကုသိုလ်တည်း။ ဝစ္ဆတွေဝေမှု ‘မောဟ'သည် အကုသိုလ်တည်း၊ မတွေဝေမှု ‘အမောဟ'သည် ကုသိုလ်တည်း။ ဝစ္ဆ့ဤသို့လျှင် ဤသုံးပါးကုန်သော တရားတို့သည် အကုသိုလ်တို့တည်း၊ ဤသုံးပါးကုန်သော တရားတို့သည်ကုသိုလ် တို့တည်း။ဝဝ္ဆ အသက်သတ်ခြင်းသည် အကုသိုလ်တည်း၊ အသက်သတ်ခြင်းမှ ရှောင်ကြဉ်ခြင်းသည် ကုသိုလ်တည်း။ ဝစ္ဆ မပေးသော ဥစ္စာကို ခိုးယူခြင်းသည် အကုသိုလ်တည်း၊ မပေးသော ဥစ္စာကို ခိုးယူခြင်းမှရှောင်ကြဉ်ခြင်းသည် ကုသိုလ်တည်း။ ဝစ္ဆ ကာမဂုဏ်တို့၌ မှောက်မှားသော အကျင့်သည် အကုသိုလ်တည်း၊ ကာမဂုဏ်တို့၌ မှောက်မှားသော အကျင့်မှ ရှောင်ကြဉ်ခြင်းသည် ကုသိုလ်တည်း။ ဝစ္ဆ မဟုတ်မမှန် ပြောဆိုခြင်းသည် အကုသိုလ်တည်း၊ မဟုတ်မမှန် ပြောဆိုခြင်းမှ ရှောင်ကြဉ်ခြင်းသည် ကုသိုလ်တည်း။ ဝစ္ဆ ကုန်းတိုက်စကား ပြောဆိုခြင်းသည် အကုသိုလ်တည်း၊ ကုန်းတိုက်စကား ပြောဆိုခြင်းမှရှောင်ကြဉ်ခြင်းသည် ကုသိုလ်တည်း။ ဝစ္ဆ ကြမ်းသော စကားကို ပြောဆိုခြင်းသည် အကုသိုလ်တည်း၊ ကြမ်းသောစကားကို ပြောဆိုခြင်းမှ ရှောင်ကြဉ်ခြင်းသည် ကုသိုလ်တည်း။ ဝစ္ဆ အဖျင်းပြောခြင်းသည်အကုသိုလ်တည်း၊ အဖျင်းပြောဆိုခြင်းမှ ရှောင်ကြဉ်ခြင်းသည် ကုသိုလ်တည်း။ ဝစ္ဆ သူတစ်ပါးဥစ္စာကိုရှေးရှုကြံစည်ခြင်းသည် အကုသိုလ်တည်း၊ သူတစ်ပါးဥစ္စာကို ရှေးရှု ကြံစည်ခြင်းမှ ရှောင်ကြဉ်ခြင်းသည်ကုသိုလ်တည်း။ ဝစ္ဆ သတ္တဝါတို့ကို ပျက်စီးစေလိုခြင်းသည် အကုသိုလ်တည်း၊ မပျက်စီးစေ လိုခြင်းသည်ကုသိုလ်တည်း။ ဝစ္ဆ မှားသော အမြင်သည် အကုသိုလ်တည်း၊ မှန်သော အမြင်သည် ကုသိုလ်တည်း။ ဝစ္ဆ ဤသို့လျှင် ဤဆယ်ပါးသော တရားတို့သည် အကုသိုလ်တို့တည်း၊ ဤဆယ်ပါးသော တရားတို့သည် ကုသိုလ်တို့တည်း။
ဝစ္ဆ ရဟန်းအား တဏှာသည် ပယ်ပြီး အမြစ်ပြတ်ပြီး ထန်းပင်ငုတ်ကဲ့သို့ပြုပြီး တစ်ဖန်မဖြစ်အောင်ပြုပြီးဖြစ်သောကြောင့် တစ်ဖန် ဖြစ်ပေါ်ခြင်းသဘော မရှိသောကြောင့် ထိုရဟန်းသည် ရဟန္တာ တည်း၊ ကုန်ပြီးသော အာသဝေါရှိ၏၊ ကျင့်သုံးပြီးသော မြတ်သောအကျင့်ရှိ၏၊ ပြုပြီးသော အမှုရှိ၏၊ ချထားပြီးသော ဝန်ရှိ၏၊ ရောက်ပြီး ရပြီးသော မိမိအကျိုးစီးပွါးရှိ၏၊ ကုန်ပြီးသော သံယောဇဉ်ရှိ၏၊ ကောင်းစွာသိ၍ ကိလေသာမှ လွတ်ပြီဟု (မိန့်တော်မူ၏)။
--֍ ၁၉၅
။ အသျှင်ဂေါတမကို ထားပါဦး၊ အာသဝေါတရားတို့၏ ကုန်ခြင်းကြောင့် အာသဝေါမရှိသောလွတ်မြောက်သော ‘အရဟတ္တဖိုလ်’ စိတ်နှင့် လွတ်မြောက်သော ‘အရဟတ္တဖိုလ်’ ပညာကို မျက်မှောက်ဘဝ၌သာလျှင် ကိုယ်တိုင် ထူးသောဉာဏ်ဖြင့် သိ၍ မျက်မှောက်ပြုကာ ပြည့်စုံစေ၍ နေနိုင်သော အသျှင်ဂေါတမ၏ တပည့်ဖြစ်သော တစ်ပါးသော ရဟန်းမျှလည်း ရှိပါ၏လောဟု (လျှောက်၏)။ ဝစ္ဆ အာသဝေါတရားတို့၏ ကုန်ခြင်းကြောင့် အာသဝေါမရှိသော လွတ်မြောက်သော ‘အရဟတ္တဖိုလ်’ စိတ်နှင့် လွတ်မြောက်သော ‘အရဟတ္တဖိုလ်’ ပညာကို မျက်မှောက်ဘဝ၌ပင် ကိုယ်တိုင် ထူးသောဉာဏ်ဖြင့် သိ၍မျက်မှောက်ပြုကာ ပြည့်စုံစေ၍ နေသော ငါ၏ တပည့်ဖြစ်သော ရဟန်းတို့သည် တစ်ရာ နှစ်ရာ သုံးရာလေးရာ ငါးရာလည်းမက စင်စစ်အားဖြင့် လွန်စွာ များကုန်သည်သာတည်းဟု (မိန့်တော်မူ၏)။အသျှင်ဂေါတမကို ထားပါဦး၊ ရဟန်းတို့ကို ထားပါဦး၊ အာသဝေါတရားတို့ ကုန်ခြင်းကြောင့်အာသဝေါမရှိသော လွတ်မြောက်သော ‘အရဟတ္တဖိုလ်’ စိတ်နှင့် လွတ်မြောက်သော ‘အရဟတ္တဖိုလ်'ပညာ ကို မျက်မှောက် ဘဝ၌ပင် ကိုယ်တိုင် ထူးသောဉာဏ်ဖြင့် သိ၍ မျက်မှောက်ပြုကာ ပြည့်စုံစေ၍နေနိုင် သော အသျှင်ဂေါတမ၏ တပည့်မဖြစ်သော တစ်ယောက်သော ရဟန်းမိန်မမျှလည်း ရှိပါ၏လောဟု (လျှောက်၏)။ ဝစ္ဆ အာသဝေါတရားတို့၏ ကုန်ခြင်းကြောင့် အာသဝေါမရှိသော လွတ်မြောက်သော'အရဟတ္တဖိုလ်’ စိတ်နှင့် လွတ်မြောက်သော ‘အရဟတ္တဖိုလ်’ ပညာကို မျက်မှောက်ဘဝ၌ပင် ကိုယ်တိုင်ထူးသောဉာဏ်ဖြင့် သိ၍ မျက်မှောက်ပြုကာ ပြည့်စုံစေ၍ နေနိုင်သော ငါ၏တပည့်မဖြစ်သော ရဟန်းမိန်းမတို့သည် တစ်ရာ နှစ်ရာ သုံးရာ လေးရာ ငါးရာလည်းမက စင်စစ်အားဖြင့် လွန်စွာ များကုန်သည်သာတည်းဟု (မိန့်တော်မူ၏)။
အသျှင်ဂေါတမကို ထားပါဦး၊ ရဟန်းတို့ကို ထားပါဦး၊ ရဟန်းမိန်းမတို့ကို ထားပါဦး၊ အောက် အဖို့၌ဖြစ်စေတတ်သော သံယောဇဉ်ငါးပါးတို့၏ ကုန်ခြင်းကြောင့် ဥပပါတ်ပဋိသန္ဓေတည်နေသော ထိုဗြဟ္မာ့ပြည်၌ ပရိနိဗ္ဗာန်ပြုမည်ဖြစ်သော ထိုဗြဟ္မာ့ပြည်မှ ဆုတ်နစ်ပြန်လည်ခြင်းသဘောမရှိသော အသျှင်ဂေါတမ၏ တပည့်ဖြစ်သော အဝတ်ဖြူကို ဝတ်သော မြတ်သော အကျင့်ကို ကျင့်သော လူဖြစ်သော တစ်ယောက်သော ဥပါသကာမျှလည်း ရှိပါ၏လောဟု (လျှောက်၏)။ ဝစ္ဆ အောက်အဖို့၌ ဖြစ်စေတတ်သောသံယောဇဉ်ငါးပါးတို့၏ ကုန်ခြင်းကြောင့် ဥပပါတ်ပဋိသန္ဓေတည်နေသော ထိုဗြဟ္မာ့ပြည်၌ ပရိနိဗ္ဗာန်ပြုမည်ဖြစ်သော ထိုဗြဟ္မာ့ပြည်မှ ဆုတ်နစ်ပြန် လည်ခြင်းသဘောမရှိသော ငါ၏ တပည့်ဖြစ်သော အဝတ် ဖြူကိုဝတ်သော မြတ်သော အကျင့်ကို ကျင့်သော လူဥပါသကာတို့သည် တစ်ရာ နှစ်ရာ သုံးရာ လေးရာငါးရာလည်းမက စင်စစ်အားဖြင့် လွန်စွာ များကုန်သည်သာတည်းဟု (မိန့်တော်မူ၏)။
အသျှင်ဂေါတမကို ထားပါဦး၊ ရဟန်းတို့ကို ထားပါဦး၊ ရဟန်းမိန်းမတို့ကို ထားပါဦး၊ အဝတ်ဖြူကိုဝတ်ကုန်သော မြတ်သော အကျင့်ကို ကျင့်ကုန်သော လူဥပါသကာတို့ကို ထားပါဦး၊ ဆရာ့အဆုံးအမ၌ယုံမှားခြင်းကို လွန်မြောက်ပြီးသည်ဖြစ်၍ သို့လော သို့လော တွေးတောခြင်း ကင်းသည်ဖြစ်၍ ရဲရင့်ခြင်းသို့ ရောက်သည် ဖြစ်၍ သူတစ်ပါးကြောင့် ယုံကြည်သူ မဟုတ်ဘဲ မြတ်စွာဘုရား အဆုံးအမ၌ နေသော၊ အဝတ်ဖြူကို ဝတ်၍ ကာမဂုဏ်ကို ခံစားလျက် အသျှင်ဂေါတမ၏ အဆုံးအမအတိုင်း လိုက်နာသော၊ သွန်သင်သည့်အတိုင်း လိုက်နာသော လူဥပါသကာတစ်ယောက်မျှလည်း ရှိပါ၏လောဟု (လျှောက်၏)။ ဝစ္ဆ ဆရာ့အဆုံးအမ၌ ယုံမှားခြင်းကို လွန်မြောက်ပြီးသည်ဖြစ်၍ သို့လော သို့လော တွေးတောခြင်းကင်းသည် ဖြစ်၍ ရဲရင့်ခြင်းသို့ ရောက်သည်ဖြစ်၍ သူတစ်ပါးကြောင့် ယုံကြည်သူ မဟုတ်ဘဲမြတ်စွာဘုရား အဆုံး အမ၌ နေသော ငါ၏ တပည့်ဖြစ်သော၊ အဝတ်ဖြူကို ဝတ်လျက် ကာမဂုဏ်ကိုခံစားလျက် အဆုံးအမ အတိုင်း လိုက်နာသော၊ သွန်သင်သည့်အတိုင်း လိုက်နာသောလူဥပါသကာတို့သည် တစ်ရာ နှစ်ရာ သုံးရာ လေးရာ ငါးရာလည်းမက စင်စစ်အားဖြင့် လွန်စွာများကုန်သည်သာတည်းဟု (မိန့်တော်မူ၏)။
--အသျှင်ဂေါတမကို ထားပါဦး၊ ရဟန်းတို့ကို ထားပါဦး၊ ရဟန်းမိန်းမတို့ကို ထားပါဦး၊ အဝတ်ဖြူကိုဝတ်သော မြတ်သောအကျင့်ကို ကျင့်သော လူဥပါသကာတို့ကို ထားပါဦး၊ အဝတ်ဖြူကို ဝတ်သောကာမဂုဏ်ကို ခံစားသော လူဥပါသကာတို့ကို ထားပါဦး၊ အောက်အဖို့၌ ဖြစ်စေတတ်သော သံယောဇဉ်ငါးပါးတို့၏ ကုန်ခြင်းကြောင့် ဗြဟ္မာ့ပြည်၌ ဥပပါတ်ပဋိသန္ဓေတည်နေသော ထိုဗြဟ္မာ့ပြည်၌ ပရိနိဗ္ဗာန်ပြုမည်ဖြစ်သော ထိုဗြဟ္မာ့ပြည်မှ ဆုတ်နစ်ပြန်လည်ခြင်းသဘောမရှိသော အသျှင်ဂေါတမ၏ တပည့်မဖြစ်သော အဝတ်ဖြူကို ဝတ်သော မြတ်သော အကျင့်ကို ကျင့်သော လူဥပါသိကာမတစ်ယောက်မျှလည်းရှိပါ၏လောဟု (လျှောက်၏)။
ဝစ္ဆ အောက်အဖို့၌ ဖြစ်စေတတ်သော သံယောဇဉ်ငါးပါးတို့၏ ကုန်ခြင်းကြောင့် ဗြဟ္မာ့ပြည်၌ဥပပါတ်ပဋိသန္ဓေတည်နေ၍ ထိုဗြဟ္မာ့ပြည်၌ ပရိနိဗ္ဗာန်ပြုမည်ဖြစ်သော ထိုဗြဟ္မာ့ပြည်မှ ဆုတ်နစ်ပြန်လည်ခြင်းသဘော မရှိသော ငါ၏ တပည့်မဖြစ်သော အဝတ်ဖြူကို ဝတ်သော မြတ်သော အကျင့်ကိုကျင့်သော လူဥပါသိကာမတို့သည် တစ်ရာ နှစ်ရာ သုံးရာ လေးရာ ငါးရာလည်းမက စင်စစ်အားဖြင့်လွန်စွာ များကုန်သည်သာတည်းဟု (မိန့်တော်မူ၏)။
အသျှင်ဂေါတမကို ထားပါဦး၊ ရဟန်းတို့ကို ထားပါဦး၊ ရဟန်းမိန်းမတို့ကို ထားပါဦး၊ အဝတ်ဖြူကိုဝတ်ကုန်သော မြတ်သောအကျင့်ကို ကျင့်ကုန်သော လူဥပါသကာတို့ကို ထားပါဦး၊ အဝတ်ဖြူကိုဝတ်ကုန်သော ကာမဂုဏ်ကို ခံစားကုန်သော လူဥပါသကာတို့ကို ထားပါဦး၊ အဝတ်ဖြူကို ဝတ်ကုန်သောမြတ်သောအကျင့်ကို ကျင့်ကုန်သော လူဥပါသိကာမတို့ကို ထားပါဦး၊ ဆရာ့အဆုံးအမ၌ ယုံမှားခြင်းကိုလွန်မြောက်ပြီးသည်ဖြစ်၍ သို့လော သို့လော တွေးတောခြင်း ကင်းသည်ဖြစ်၍ ရဲရင့်ခြင်းသို့ ရောက်သည့်ဖြစ်၍ သူတစ်ပါးကြောင့် ယုံကြည်သူမဟုတ်ဘဲ မြတ်စွာဘုရား အဆုံးအမ၌ နေသော၊ အသျှင်ဂေါတမ၏တပည့်မဖြစ်သော၊ အဝတ်ဖြူကို ဝတ်၍ ကာမဂုဏ်ကို ခံစားလျက် အဆုံးအမအတိုင်း လိုက်နာသော၊ သွန်သင်သည့်အတိုင်း လိုက်နာသော လူဥပါသိကာမတစ်ယောက်မျှလည်း ရှိပါ၏လောဟု (လျှောက်၏)။
ဝစ္ဆ ဆရာ့အဆုံးအမ၌ ယုံမှားခြင်းကို လွန်မြောက်ပြီးသည်ဖြစ်၍ သို့လော သို့လော တွေးတောခြင်းကင်းသည်ဖြစ်၍ ရဲရင့်ခြင်းသို့ ရောက်သည်ဖြစ်၍ သူတစ်ပါးကြောင့် ယုံကြည်သူမဟုတ်ဘဲ မြတ်စွာဘုရားအဆုံးအမ၌ နေသော၊ ငါ၏ တပည့်မဖြစ်သေ အဝတ်ဖြူကို ဝတ်၍ ကာမဂုဏ်ကို ခံစားလျက် အဆုံးအမအတိုင်း လိုက်နာသော၊ သွန်သင်သည့်အတိုင်း လိုက်နာသော လူဥပါသိကာမတို့သည် တစ်ရာ နှစ်ရာသုံးရာ လေးရာ ငါးရာလည်းမက စင်စစ်အားဖြင့် လွန်စွာ များကုန်သည်သာတည်းဟု (မိန့်တော်မူ၏)။
֍ ၁၉၆
။ အသျှင်ဂေါတမ ဤတရားကို အကယ်၍ အသျှင်ဂေါတမသာလျှင် ပြည်စုံစေနိုင်၍ ရဟန်းတို့သည် မပြည့်စုံစေနိုင်ကုန်ငြားအံ့၊ ထိုအကြောင်းကြောင့် ဤမြတ်သော အကျင့်သည် ဤသို့ ပြည့်စုံခြင်းမဖြစ်ရာ။ အသျှင်ဂေါတမ ဤတရားကို အသျှင်ဂေါတမလည်း ပြည်စုံစေနိုင်၍ ရဟန်းတို့လည်း ပြည့်စုံစေနိုင်ကုန်သောကြောင့် ဤမြတ်သော အကျင့်သည် ဤသို့ ပြည့်စုံ၏။အသျှင်ဂေါတမ ဤတရားကို အကယ်၍ အသျှင်ဂေါတမနှင့် ရဟန်းတို့သာ ပြည့်စုံစေနိုင်၍ ရဟန်းမိန်းမတို့သည် မပြည့်စုံစေနိုင်ကုန်ငြားအံ့၊ ထိုအကြောင်းကြောင့် ဤမြတ်သော အကျင့်သည် ဤသို့ပြည့်စုံ ခြင်း မဖြစ်ရာ။
အသျှင်ဂေါတမ ဤတရားကို အသျှင်ဂေါတမနှင့် ရဟန်း၊ ရဟန်းမိန်းမတို့လည်း ပြည်စုံစေနိုင်ကုန်သောကြောင့် ဤမြတ်သော အကျင့်သည် ဤသို့ ပြည့်စုံ၏။
--အသျှင်ဂေါတမ ဤတရားကို အကယ်၍ အသျှင်ဂေါတမနှင့် ရဟန်း၊ ရဟန်းမိန်းမတို့သာ ပြည်စုံစေနိုင်ကုန်၍ အဝတ်ဖြူကို ဝတ်ကုန်သော မြတ်သောအကျင့်ကို ကျင့်ကုန်သော လူဥပါသကာတို့သည်မပြည့်စုံစေနိုင်ကုန်ငြားအံ့၊ ထိုအကြောင်းကြောင့် ဤမြတ်သောအကျင့်သည် ဤသို့ ပြည့်စုံခြင်း မဖြစ်ရာ။
အသျှင်ဂေါတမ ဤတရားကို အသျှင်ဂေါတမနှင့် ရဟန်း၊ ရဟန်းမိန်းမ၊ အဝတ်ဖြူကို ဝတ် ကုန်သောမြတ်သောအကျင့်ကို ကျင့်ကုန်သော လူဥပါသကာတို့သည်လည်း ပြည့်စုံစေနိုင်ကုန်သောကြောင့်ဤမြတ်သော အကျင့်သည် ဤသို့ ပြည့်စုံ၏။
အသျှင်ဂေါတမ ဤတရားကို အကယ်၍ အသျှင်ဂေါတမနှင့် ရဟန်း၊ ရဟန်းမိန်းမ၊ အဝတ်ဖြူကိုဝတ်ကုန်သော မြတ်သောအကျင့်ကို ကျင့်ကုန်သော လူဥပါသကာတို့သာ ပြည်စုံစေနိုင်ကုန်၍ အဝတ်ဖြူကိုဝတ်ကုန်သော ကာမဂုဏ်ကို ခံစားကုန်သော လူဥပါသကာတို့သည် မပြည့်စုံစေနိုင်ကုန်ငြားအံ့၊ ထိုအကြောင်းကြောင့် ဤမြတ်သော အကျင့်သည် ဤသို့ ပြည့်စုံခြင်း မဖြစ်ရာ။
အသျှင်ဂေါတမ ဤတရားကို အသျှင်ဂေါတမနှင့် ရဟန်း၊ ရဟန်းမိန်းမ၊ အဝတ်ဖြူကို ဝတ်ကုန်သောမြတ်သောအကျင့်ကို ကျင့်ကုန်သော လူဥပါသကာ၊ အဝတ်ဖြူကို ဝတ်ကုန်သော ကာမဂုဏ်ကို ခံစားကုန်သော လူဥပါသကာတို့လည်း ပြည့်စုံစေနိုင်ကုန်သောကြောင့် ဤမြတ်သော အကျင့်သည် ဤသို့ ပြည့်စုံ၏။
အသျှင်ဂေါတမ ဤတရားကို အကယ်၍ အသျှင်ဂေါတမနှင့် ရဟန်း၊ ရဟန်းမိန်းမ၊ အဝတ်ဖြူကိုဝတ်ကုန်သော မြတ်သောအကျင့်ကို ကျင့်ကုန်သော လူဥပါသကာ၊ အဝတ်ဖြူကို ဝတ်ကုန်သော ကာမဂုဏ်ကို ခံစားကုန်သော လူဥပါသကာတို့သာ ပြည့်စုံစေနိုင်ကုန်၍ အဝတ်ဖြူကို ဝတ်ကုန်သော မြတ်သောအကျင့်ကို ကျင့်ကုန်သော လူဥပါသိကာမတို့သည် မပြည့်စုံစေနိုင်ကုန်ငြားအံ့၊ ထိုအကြောင်းကြောင့် ဤမြတ်သော အကျင့်သည် ဤသို့ ပြည့်စုံခြင်း မဖြစ်ရာ။
အသျှင်ဂေါတမ ဤတရားကို အသျှင်ဂေါတမနှင့် ရဟန်း၊ ရဟန်းမိန်းမ၊ အဝတ်ဖြူကို ဝတ်ကုန်သောမြတ်သောအကျင့်ကို ကျင့်ကုန်သော လူဥပါသကာ၊ အဝတ်ဖြူကို ဝတ်ကုန်သော ကာမဂုဏ်ကို ခံစား့ကုန်သော လူဥပါသကာ၊ အဝတ်ဖြူကို ဝတ်ကုန်သော မြတ်သောအကျင့်ကို ကျင့်ကုန်သော လူဥပါသိကာမတို့လည်း ပြည့်စုံစေနိုင်ကုန်သောကြောင့် ဤမြတ်သော အကျင့်သည် ဤသို့ ပြည့်စုံ၏။
အသျှင်ဂေါတမ ဤတရားကို အကယ်၍ အသျှင်ဂေါတမနှင့် ရဟန်း၊ ရဟန်းမိန်းမ၊ အဝတ်ဖြူကိုဝတ်ကုန်သော မြတ်သောအကျင့်ကို ကျင့်ကုန်သော လူဥပါသကာ၊ အဝတ်ဖြူကို ဝတ်ကုန်သော ကာမဂုဏ်ကို ခံစားကုန်သော လူဥပါသကာ၊ အဝတ်ဖြူကို ဝတ်ကုန်သော မြတ်သောအကျင့်ကို ကျင့်ကုန်သောလူဥပါသိကာမတို့သာ ပြည့်စုံစေနိုင်ကုန်သည်ဖြစ်၍ အဝတ်ဖြူကို ဝတ်ကုန်သော ကာမဂုဏ်ကို ခံစားကုန်သော လူဥပါသိကာမတို့သည် မပြည့်စုံစေနိုင်ကုန်ငြားအံ့၊ ထိုအကြောင်းကြောင့် ဤမြတ်သောအကျင့်သည်ဤသို့ပြည့်စုံခြင်း မဖြစ်ရာ။
အသျှင်ဂေါတမ ဤတရားကို အသျှင်ဂေါတမနှင့် ရဟန်း၊ ရဟန်းမိန်းမ၊ အဝတ်ဖြူကို ဝတ်ကုန်သောမြတ်သောအကျင့်ကို ကျင့်ကုန်သော လူဥပါသကာ၊ အဝတ်ဖြူကို ဝတ်ကုန်သော ကာမဂုဏ်ကို ခံစားကုန်သော လူဥပါသကာ၊ အဝတ်ဖြူကို ဝတ်ကုန်သော မြတ်သောအကျင့်ကို ကျင့်ကုန်သောလူဥပါသိကာမ၊ အဝတ်ဖြူကို ဝတ်ကုန်သော ကာမဂုဏ်ကို ခံစားကုန်သော လူဥပါသိကာမတို့လည်းပြည့်စုံစေနိုင်ကုန်သော ကြောင့် မြတ်သော အကျင့်သည် ဤသို့ ပြည့်စုံ၏။
֍ ၁၉၇
။ အသျှင်ဂေါတမ ဥပမာသော်ကား ဂင်္ဂါမြစ်သည် သမုဒ္ဒရာသို့ ညွတ်၍ သမုဒ္ဒရာသို့ ကိုင်း၍သမုဒ္ဒရာသို့ ရှိုင်း၍ သမုဒ္ဒရာကို ဦးဆိုက်၍ တည်သကဲ့သို့၊ ဤအတူ အသျှင်ဂေါတမ၏ ရဟန်းရှင်လူနှင့်တကွသော ဤပရိသတ်သည် နိဗ္ဗာန်သို့ ညွတ်၏၊ နိဗ္ဗာန်သို့ ကိုင်း၏၊ နိဗ္ဗာန်သို့ ရှိုင်း၏၊ နိဗ္ဗာန်ကိုဦးဆိုက်၍ တည်၏။ --အသျှင်ဂေါတမ (တရားတော်သည်) အလွန်နှစ်သက်ဖွယ်ရှိပါပေ၏။ပ။ ထိုအကျွန်ုပ်သည် အသျှင်ဂေါတမကို ကိုးကွယ်ရာဟူ၍ ဆည်းကပ်ပါ၏၊ တရားတော်ကိုလည်း ကိုးကွယ်ရာဟူ၍ ဆည်းကပ်ပါ၏၊ ရဟန်းအပေါင်းကိုလည်း ကိုးကွယ်ရာဟူ၍ ဆည်းကပ်ပါ၏၊ အကျွန်ုပ်သည် အသျှင်ဂေါတမ၏ အထံ၌ရှင်အဖြစ်ကို ရလိုပါ၏၊ ပဉ္စင်းအဖြစ်ကို ရလိုပါ၏ဟု (လျှောက်ထား၏)။
ဝစ္ဆ သာသနာတော်မှတစ်ပါး အခြားအယူဝါဒရှိသော တိတ္ထိတို့အထံ၌ ရဟန်းပြုဖူးသော အကြင်သူ သည်ဤသုတ် အဘိဓမ္မာ ဝိနည်းတည်းဟူသော သာသနာတော်၌ ရှင်အဖြစ်ကို အလိုရှိငြားအံ့၊ ပဉ္စင်းအဖြစ် ကိုအလိုရှိငြားအံ့၊ ထိုသူသည် လေးလတို့ပတ်လုံး (အစမ်းကျင့်သုံးမှု) ပရိဝါသ်နေရ၏၊ လေးလလွန်သဖြင့်နှစ်သက်အားရသော စိတ်ရှိကြကုန်သော ရဟန်းတို့သည် ရှင်ပြုကြကုန်လတ္တံ့၊ ရဟန်းဖြစ်ခြင်းငှါ ပဉ္စင်းခံပေးကြကုန်လတ္တံ့၊ သို့ပင်ဖြစ်လင့်ကစား ဤအရာ၌ ငါသည် ပုဂ္ဂိုလ်၏ ထူးခြားသည့် အဖြစ်ကိုသိတော်မူအပ်ပေ၏ဟု (မိန့်တော် မူ၏)။
အသျှင်ဘုရား အကယ်၍ သာသနာတော်မှတစ်ပါး အခြားအယူဝါဒရှိသော တိတ္ထိတို့အထံ၌ ရဟန်းပြုဖူးသောသူသည် ဤသုတ် အဘိဓမ္မာ ဝိနည်းတည်းဟူသော သာသနာတော်၌ ရှင်အဖြစ်ကို အလိုရှိကုန်လတ်သော် ပဉ္စင်းအဖြစ်ကို အလိုရှိကုန်လတ်သော် လေးလတို့ပတ်လုံး ပရိဝါသ်နေကြရကုန်ငြားအံ့၊ လေးလလွန်သဖြင့် နှစ်သက်အားရသော စိတ်ရှိကြကုန်သော ရဟန်းတော်တို့သည် ရှင်ပြု၍ ပေးကုန်ငြားအံ့၊ ရဟန်းဖြစ်ခြင်းငှါ ပဉ္စင်းခံ၍ ပေးကုန်ငြားအံ့။ (သို့ဖြစ်ခဲ့သော်) အကျွန်ုပ်သည် လေးနှစ်တို့ပတ်လုံးပရိဝါသ်နေပါအံ့၊ လေးနှစ်တို့ကို လွန်သဖြင့် နှစ်သက်အားရသော စိတ်ရှိကုန်သော ရဟန်းတို့သည် ရှင်ပြုတော်မူကြပါစေကုန်သတည်း၊ ရဟန်းဖြစ်ခြင်းငှါ ပဉ္စင်းခံ၍ ပေးကြပါစေကုန်သတည်းဟု (လျှောက်၏)။
ဝစ္ဆဂေါတ္တပရိဗိုဇ်သည် မြတ်စွာဘုရား၏ အထံတော်၌ ရှင်အဖြစ်ကို ရပြီ၊ ပဉ္စင်းအဖြစ်ကို ရပြီ။ ရဟန်းပြု၍ မကြာမြင့်သေးသော ပဉ္စင်းဖြစ်၍ လဝက်သာရှိသေးသော အသျှင်ဝစ္ဆဂေါတ္တသည် မြတ်စွာဘုရားထံ ချဉ်းကပ်၍ ရိုသေစွာ ရှိခိုးပြီးလျှင် သင့်လျော်ရာ၌ ထိုင်ကာ မြတ်စွာဘုရားအား- “အသျှင်ဘုရား ကျင့်ဆဲ'သေက္ခ’ ပုဂ္ဂိုလ်တို့၏ ဉာဏ်, ကျင့်ဆဲ ‘သေက္ခ’ ပုဂ္ဂိုလ်တို့၏ ဝိဇ္ဇာဖြင့် ရောက်သင့်ရောက်ထိုက်သော တရားသို့ အကျွန်ုပ် ကပ်ရောက်ပါပြီ၊ မြတ်စွာဘုရားသည် အကျွန်ုပ်အား ထို့ထက်လွန်မြတ်သော တရားကို ဟောတော်မူပါဦးလော့”ဟု (လျှောက်၏)။
ဝစ္ဆ ထိုသို့ဖြစ်မူ သမထဘာဝနာ, ဝိပဿနာဘာဝနာ ဤနှစ်ပါးသော တရားတို့ကို သင်သည်တစ်ဆင့်တက်၍ ပွါးများလော့၊ ဝစ္ဆ သင်သည် သမထဘာဝနာ, ဝိပဿနာဘာဝနာဟူသော ဤနှစ်ပါးသော တရားတို့ကို တစ်ဆင့်တက်၍ ပွါးများသည်ရှိသော် များစွာသော ဓာတ်တို့ကို ထိုးထွင်း၍ သိခြင်းငှါဖြစ်လတ္တံ့။
֍ ၁၉၈
။ ဝစ္ဆ “များသော အစီအရင်ရှိသော တန်ခိုးဖန်ဆင်းခြင်းကို အဖန်ဖန် အစဉ်ခံစားနိုင် (ပြီးစေနိုင်) ရာ၏၊ တစ်ယောက်တည်းဖြစ်လျက်လည်း အများဖြစ်နိုင်ရာ၏၊ အများဖြစ်လျက်လည်း တစ်ယောက်တည်း ဖြစ်နိုင်ရာ၏၊ ကိုယ်ထင်ရှားဖြစ်စေနိုင်ရာ၏၊ ကိုယ်ကို ပျောက်ကွယ်စေနိုင်ရာ၏၊ နံရံတစ်ဖက်သို့လည်းကောင်း၊ တံတိုင်းတစ်ဖက်သို့လည်းကောင်း၊ တောင်တစ်ဖက်သို့လည်းကောင်း မထိပါးဘဲ ကောင်းကင်၌ကဲ့သို့ သွားလာနိုင်ရာ၏၊ မြေ၌လည်း ငုတ်ခြင်း ပေါ်ခြင်းကို ရေ၌ကဲ့သို့ ပြုနိုင်ရာ၏၊ ရေ၌လည်းမနစ်မြုပ်ဘဲ မြေအပြင်၌ကဲ့သို့ သွားလာနိုင်ရာ၏၊ ကောင်းကင်၌လည်း ထက်ဝယ်ဖွဲ့ခွေသဖြင့် အတောင်ရှိသော ငှက်ကဲ့သို့ သွားနိုင်ရာ၏၊ ဤသို့ ကြီးသော တန်ခိုးကြီးသော အာနုဘော်ရှိကုန်သော ဤလနေတို့ကိုသော်လည်း လက်ဖြင့် သုံးသပ်နိုင်ရာ၏၊ ဆုပ်ကိုင်နိုင်ရာ၏၊ ဗြဟ္မာ့ပြည်တိုင်အောင်လည်း ကိုယ်ဖြင့် မိမိအလိုအတိုင်း ဖြစ်စေနိုင်ရာ၏ဟု သင်အလိုရှိသမျှသော ထိုထို (တန်ခိုး အမျိုးမျိုးဖန်ဆင်းခြင်း) ရာတို့၌ပင်သတိတည်းဟူသော အကြောင်းရှိလတ်သော် သက်သေခံထိုက်သည့်အဖြစ်သို့ ရောက်လတ္တံ့။ (၁) --ဝစ္ဆ “လူတို့၏ နားထက် သာလွန်သော အထူးသဖြင့် စင်ကြယ်သော နတ်တို့၏ နားနှင့် တူသောသောတဓာတ်ဖြင့် လူ၌ဖြစ်သောအသံ နတ်၌ဖြစ်သောအသံ အဝေး၌ဖြစ်သောအသံ အနီး၌ဖြစ်သောအသံဟုဆိုအပ်ကုန်သော အကြင်နှစ်ပါးသော အသံတို့ကို ကြားနိုင်ရာ၏”ဟု သင်အလိုရှိသမျှသော ထိုထိုအရာတို့၌ပင် သတိတည်းဟူသော အကြောင်းရှိလတ်သော် သက်သေခံထိုက်သည့်အဖြစ်သို့ ရောက်လတ္တံ့။ (၂)
ဝစ္ဆ “မိမိ၏ စိတ်ဖြင့် တစ်ပါးသော သတ္တဝါ တစ်ပါးသော ပုဂ္ဂိုလ်တို့၏ စိတ်ကို ပိုင်းခြား၍ သိနိုင်ရာ၏၊ ရာဂနှင့် တကွဖြစ်သော စိတ်ကိုလည်း ‘ရာဂနှင့် တကွဖြစ်သော စိတ်’ဟု ပိုင်းခြား၍ သိနိုင်ရာ၏၊ ရာဂကင်းသော စိတ်ကိုလည်း ‘ရာဂကင်းသော စိတ်’ဟု ပိုင်းခြား၍ သိနိုင်ရာ၏၊ ဒေါသနှင့် တကွဖြစ်သော စိတ်ကိုလည်း ‘ဒေါသနှင့် တကွဖြစ်သော စိတ်’ဟု ပိုင်းခြား၍ သိနိုင်ရာ၏၊ ဒေါသကင်းသော စိတ်ကိုလည်း ‘ဒေါသကင်းသော စိတ်’ဟု ပိုင်းခြား၍ သိနိုင်ရာ၏၊ မောဟနှင့် တကွဖြစ်သော စိတ်ကိုလည်း'မောဟနှင့် တကွဖြစ်သော စိတ်’ဟု ပိုင်းခြား၍ သိနိုင်ရာ၏၊ မောဟကင်းသော စိတ်ကိုလည်း ‘မောဟကင်းသော စိတ်’ဟု ပိုင်းခြား၍ သိနိုင်ရာ၏၊ တွန့်သော စိတ်ကိုလည်း ‘တွန့်သော စိတ်’ဟု ပိုင်းခြား၍သိနိုင်ရာ၏၊ ပျံ့လွင့်သော စိတ်ကိုလည်း ‘ပျံ့လွင့်သော စိတ်’ဟု ပိုင်းခြား၍ သိနိုင်ရာ၏၊ မြတ်သောစိတ်ကိုလည်း ‘မြတ်သောစိတ်’ဟု ပိုင်းခြား၍ သိနိုင်ရာ၏၊ အမြတ်မဟုတ်သော စိတ်ကိုလည်း ‘အမြတ်မဟုတ်သော စိတ်’ဟု ပိုင်းခြား၍ သိနိုင်ရာ၏၊ မိမိထက် လွန်မြတ်သော စိတ်ရှိသော (လောကီ) စိတ်ကိုလည်း ‘မိမိထက် လွန်မြတ်သော စိတ်ရှိသော (လောကီ) စိတ်’ဟု ပိုင်းခြား၍ သိနိုင်ရာ၏၊ မိမိထက် လွန်မြတ်သော စိတ်မရှိသော လောကုတ္တရာစိတ်ကိုလည်း ‘မိမိထက် လွန်မြတ်သော စိတ်မရှိသော လောကုတ္တရာစိတ်’ဟု ပိုင်းခြား၍ သိနိုင်ရာ၏။ တည်ကြည်သော စိတ်ကိုလည်း ‘တည်ကြည်သော စိတ်’ဟုပိုင်းခြား၍ သိနိုင်ရာ၏၊ မတည်ကြည်သော စိတ်ကိုလည်း ‘မတည်ကြည်သော စိတ်’ဟု ပိုင်းခြား၍သိနိုင်ရာ၏။ ကိလေသာမှ လွတ်သော စိတ်ကိုလည်း ‘ကိလေသာမှ လွတ်သော စိတ်’ဟု ပိုင်းခြား၍သိနိုင်ရာ၏၊ ကိလေသာမှ မလွတ်သော စိတ်ကိုလည်း ‘ကိလေသာမှ မလွတ်သော စိတ်’ဟု ပိုင်းခြား၍သိနိုင်ရာ၏”ဟု သင်အလိုရှိသမျှသော ထိုထိုအရာတို့၌ပင် သတိတည်းဟူသော အကြောင်းရှိလတ်သော်သက်သေခံထိုက်သည့်အဖြစ်သို့ ရောက်လတ္တံ့။ (၃)
ဝစ္ဆ “များသော အစီအရင်ရှိသော ရှေးကနေခဲ့ဖူးသော ခန္ဓာအစဉ်ကို အောက်မေ့နိုင်ရာ၏၊ ဤ ရှေးကနေခဲ့ဖူးသော ခန္ဓာအစဉ်ဟူသည် အဘယ်နည်း- တစ်ဘဝကိုလည်းကောင်း၊ နှစ်ဘဝတို့ကိုလည်းကောင်း၊ သုံးဘဝတို့ကိုလည်းကောင်း၊ လေးဘဝတို့ကိုလည်းကောင်း၊ ငါးဘဝတို့ကိုလည်းကောင်း၊ ဆယ်ဘဝတို့ကိုလည်းကောင်း၊ နှစ်ဆယ်သော ဘဝတို့ကိုလည်းကောင်း၊ သုံးဆယ်သော ဘဝတို့ကိုလည်းကောင်း၊ လေးဆယ်သော ဘဝတို့ကိုလည်းကောင်း၊ ငါးဆယ်သောဘဝတို့ကိုလည်းကောင်း၊ တစ်ရာသောဘဝကိုလည်းကောင်း၊ တစ်ထောင်သောဘဝကိုလည်းကောင်း၊ တစ်သိန်းသောဘဝကိုလည်းကောင်း၊ များစွာသောပျက်ဆဲ ‘သံဝဋ္ဋ'ကပ်တို့ကိုလည်းကောင်း၊ များစွာသော ဖြစ်ဆဲ ‘ဝိဝဋ္ဋ'ကပ်တို့ကိုလည်းကောင်း၊ များစွာသောပျက်ဆဲ ဖြစ်ဆဲ ‘သံဝဋ္ဋဝိဝဋ္ဋ'ကပ်တို့ကိုလည်းကောင်း အောက်မေ့နိုင်၏၊ ‘ဤမည်သော ဘဝ၌ ဤသို့သောအမည် ဤသို့သောအနွယ် ဤသို့သောအဆင်း ဤသို့သောအစာ အာဟာရရှိသည် ဤသို့သောချမ်းသာဆင်းရဲကို ခံစားရသည် ဤသို့သော အသက်အပိုင်းအခြားရှိသည် ဖြစ်ဖူးပြီ၊ ထိုငါသည် ထိုဘဝမှစုတေခဲ့၍ ဤဘဝ၌ ကပ်ရောက်ခဲ့၏’ဟူ၍ ဤသို့ အခြင်းအရာနှင့်တကွ ညွှန်ပြဖွယ် (အမည်အနွယ်) နှင့်တကွ များစွာသော အစီအရင်ရှိသော ရှေးကနေခဲ့ဖူးသော ခန္ဓာအစဉ်ကို အောက်မေ့နိုင်ရာ ၏”ဟုသင်အလိုရှိသမျှသော ထိုထိုအရာတို့၌ပင် သတိတည်းဟူသော အကြောင်းရှိလတ်သော် သက်သေခံထိုက်သည့် အဖြစ်သို့ ရောက်လတ္တံ့။ (၄)
--ဝစ္ဆ “လူတို့၏ မျက်စိအမြင်ထက် သာလွန်သော အထူးသဖြင့် စင်ကြယ်သော နတ်မျက်စိနှင့် တူသောဉာဏ်မျက်စိ ‘ဒိဗ္ဗစက္ခု’ ဖြင့် စုတေဆဲသတ္တဝါ ပဋိသန္ဓေနေဆဲသတ္တဝါ ယုတ်သောသတ္တဝါ မြတ်သော သတ္တဝါအဆင်းလှသောသတ္တဝါ အဆင်းမလှသောသတ္တဝါ ကောင်းသောလားရာရှိသောသတ္တဝါ မကောင်းသောလာရားရှိသော သတ္တဝါတို့ကို မြင်ရာ၏၊ ကံအားလျော်စွာ ကပ်ရောက်ကြရကုန်သော သတ္တဝါတို့ကိုအပြားအားဖြင့် သိနိုင်ရာ၏။
'အချင်းတို့ ဤသတ္တဝါတို့သည် ကာယဒုစရိုက်နှင့်လည်း ပြည့်စုံကုန်၏၊ ဝစီဒုစရိုက်နှင့်လည်း ပြည့်စုံကုန်၏၊ မနောဒုစရိုက်နှင့်လည်း ပြည့်စုံကုန်၏၊ အရိယာသူတော်သူမြတ်တို့ကို စွပ်စွဲ ကဲ့ရဲ့တတ်ကုန်၏၊ မှားသော အယူရှိကုန်၏၊ မှားသောအယူ၏ အစွမ်းဖြင့်ပြုအပ်သော ကံရှိကုန်၏၊ ထိုသတ္တဝါတို့သည် ခန္ဓာကိုယ်ပျက်စီး၍ သေပြီးသည်မှနောက်၌ ချမ်းသာကင်းသော မကောင်းမှု ပြုသူတို့ လားရာဖြစ်သော ဖရိုဖရဲကျရာဖြစ်သော ငရဲသို့ ကပ်ရောက်ကြရကုန်၏။
အချင်းတို့ ဤသတ္တဝါတို့သည်ကား ကာယသုစရိုက်နှင့်လည်း ပြည့်စုံကုန်၏၊ ဝစီသုစရိုက်နှင့်လည်းပြည့်စုံကုန်၏၊ မနောသုစရိုက်နှင့်လည်း ပြည့်စုံကုန်၏၊ အရိယာသူတော်သူမြတ်တို့ကို မစွပ်စွဲတတ် မကဲ့ရဲ့တတ်ကုန်၊ မှန်သော အယူရှိကုန်၏၊ မှန်သော အယူ၏ အစွမ်းဖြင့် ပြုအပ်သောကံကို ရှိကုန်၏၊ ထိုသတ္တဝါတို့သည် ခန္ဓာကိုယ်ပျက်စီး၍ သေပြီးသည်မှနောက်၌ ကောင်းမှုကို ပြုသောသူတို့၏ သွားရောက်ရာကောင်းမြတ်သော ရူပါရုံ စသည်တို့၏ တည်ရာဖြစ်သော နတ်ပြည်သို့ ကပ်ရောက်ကြရကုန်၏’ ဟူ၍ ဤသို့ လူတို့၏မျက်စိထက် သာလွန်သော အထူးသဖြင့် စင်ကြယ်သော နတ်မျက်စိနှင့်တူသော အဘိညာဉ်မျက်စိဖြင့် စုတေဆဲသတ္တဝါ ပဋိသန္ဓေနေဆဲသတ္တဝါ ယုတ်သော သတ္တဝါ မြတ်သော သတ္တဝါ အဆင်းလှသောသတ္တဝါ အဆင်းမလှသော သတ္တဝါ ကောင်းသော လားရာရှိသောသတ္တဝါ မကောင်းသောလာရားရှိသောသတ္တဝါတို့ကို မြင်ရာ၏၊ ကံအားလျော်စွာ ကပ်ရောက်ကြရကုန်သော သတ္တဝါတို့ကို အပြားအားဖြင့်သိနိုင် ရာ၏”ဟု သင် အလိုရှိသမျှသော ထိုထိုအရာတို့၌ပင် သတိဟူသော အကြောင်းရှိလတ်သော်သက်သေခံ ထိုက်သည့် အဖြစ်သို့ ရောက်လတ္တံ့။ (၅)
ဝစ္ဆ “အာသဝေါတရားတို့၏ ကုန်ခြင်းကြောင့် အာသဝေါမရှိသော လွတ်မြောက်သော ‘အရဟတ္တဖိုလ်'စိတ်နှင့် လွတ်မြောက်သော ‘အရဟတ္တဖိုလ်’ ပညာကို မျက်မှောက်ဘဝ၌ပင် ကိုယ်တိုင် ထူးသောဉာဏ်ဖြင့်သိ၍ မျက်မှောက်ပြုကာ နေနိုင်ရာ၏”ဟု သင် အလိုရှိသမျှသော ထိုထိုအရာတို့၌ပင် သတိဟူသော အကြောင်းရှိလတ်သော် သက်သေခံထိုက်သည့်အဖြစ်သို့ ရောက်လတ္တံ့ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။ (၆)
֍ ၁၉၉
။ ထိုအခါ အသျှင်ဝစ္ဆဂေါတ္တသည် ဘုရားသျှင်ဟောကြားသည်တရားကို အလွန်နှစ်သက်ဝမ်းမြောက်၍ နေရာမှ ထကာ မြတ်စွာဘုရားကို ရိုသေစွာ ရှိခိုးလျက် အရိုအသေ ပြု၍ ဖဲသွားလေ၏။ ထို့နောက် အသျှင်ဝစ္ဆဂေါတ္တသည် တစ်ပါးတည်း ဆိတ်ငြိမ်ရာသို့ ကပ်လျက် မမေ့မလျော့လုံ့လရှိသည်ဖြစ်၍ (နိဗ္ဗာန်) သို့ စေလွှတ်အပ်သော စိတ်ရှိလျက် နေသည်ရှိသော် မကြာမြင့်မီပင်လျှင် လူ့ဘောင်မှရဟန်းဘောင်၌ ရဟန်းပြုကုန်သော အမျိုးကောင်းသားများ မျှော်လင့်ထားကြသည့် အတုမဲ့သောမြတ်သောအကျင့်၏ ဆုံးခန်းတိုင်ရောက်မှုကို ကိုယ်တိုင် ထူးသောဉာဏ်ဖြင့် သိ၍ မျက်မှောက်ပြုကာပြည့်စုံစေ၍ နေ၏၊ “ပဋိသန္ဓေနေမှုကုန်ပြီ၊ မြတ်သော အကျင့်ကို ကျင့်သုံးပြီးပြီ၊ ပြုဖွယ်ကိစ္စကို ပြုပြီးပြီ၊ ဤအရဟတ္တဖိုလ်ဟူသော အကျိုးငှါ တစ်ပါးသော ပြုဖွယ်ကိစ္စ မရှိပြီ”ဟု သိရှိပြီ။ အသျှင်ဝစ္ဆဂေါတ္တသည် ရဟန္တာတို့တွင် တစ်ပါးအပါအဝင် ဖြစ်လေ၏။ --֍ ၂၀၀
။ ထိုအခါ များစွာကုန်သော ရဟန်းတို့သည် မြတ်စွာဘုရားကို ဖူးမြင်ရန်အလို့ငှါ ကြွသွား ကုန်၏၊ အသျှင်ဝစ္ဆဂေါတ္တသည် အဝေးကသာလျှင် ကြွလာကုန်သော ထိုရဟန်းတို့ကို မြင်လေ၏၊ မြင်သောကြောင့် ထိုရဟန်းတို့ရှိရာ အရပ်သို့ ချဉ်းကပ်ပြီးလျှင် ထိုရဟန်းတို့ကို “အသျှင်တို့ သင်တို့သည်အဘယ်အရပ်သို့ ကြွကုန်အံ့နည်း”ဟု ဤစကားကို လျှောက်၏။ ငါ့သျှင် ငါတို့သည် မြတ်စွာဘုရားကိုဖူးမြင်ရန်အလို့ငှါ သွားကုန်အံ့ဟု (ဆိုကုန်၏)။ ထိုသို့ဖြစ်ပါမူ အသျှင်တို့သည် အကျွန်ုပ်၏ စကားဖြင့်မြတ်စွာဘုရား၏ ခြေတော်တို့ကို ရှိခိုးပါကုန်လော့၊ “အသျှင်ဘုရား ဝစ္ဆဂေါတ္တရဟန်းသည်မြတ်စွာဘုရား၏ ခြေတော်တို့ကို ရှိခိုးပါ၏၊ ‘အကျွန်ုပ်သည် မြတ်စွာဘုရားကို လုပ်ကျွေးပြီးပါပြီ၊ အကျွန်ုပ်သည် စကား ကောင်းကိုသာ ဆိုတော်မူတတ်သော မြတ်စွာဘုရားကို လုပ်ကျွေးပြီးပါပြီ’ဟုဤသို့လည်း လျှောက် ထားကြပါကုန်လော့”ဟု (လျှောက်၏)။ “ငါ့သျှင် ကောင်းပါပြီ”ဟုတိုရဟန်းတို့သည် အသျှင်ဝစ္ဆဂေါတ္တ အား ပြန်ကြားကြကုန်ပြီ။ထိုအခါ ထိုရဟန်းတို့သည် မြတ်စွာဘုရား ရှိတော်မူရာအရပ်သို့ ချဉ်းကပ်ကြကုန်၍ မြတ်စွာဘုရားကိုအလွန်ရိုသေစွာ ရှိခိုး၍ သင့်တင့်လျောက်ပတ်သော အရပ်၌ နေပြီးသော ထိုရဟန်းတို့သည် မြတ်စွာဘုရားကို “အသျှင်ဘုရား ဝစ္ဆဂေါတ္တသည် မြတ်စွာဘုရား၏ ခြေတော်တို့ကို ရှိခိုးပါ၏၊ ‘အကျွန်ုပ်သည်မြတ်စွာဘုရားကို လုပ်ကျွေးပြီးပါပြီ၊ အကျွန်ုပ်သည် စကားကောင်းကိုသာ ဆိုတော်မူတတ်သောမြတ်စွာဘုရားကို လုပ်ကျွေးပြီးပါပြီ’ဟု ဤသို့လည်း လျှောက်ထားပါဦး”ဟု မှာဆိုလိုက်ပါ၏ဟု မြတ်စွာဘုရားအား ဤစကားကို လျှောက်ထားကုန်ပြီ။ ငါသည် ရှေးဦးမဆွကပင် ဝစ္ဆဂေါတ္တရဟန်း၏ စိတ်ကိုငါ၏ စိတ်ဖြင့် “ဝစ္ဆဂေါတ္တရဟန်းသည် ဝိဇ္ဇာသုံးပါးနှင့် ပြည့်စုံ၏၊ ကြီးသောတန်ခိုး ကြီးသောအာနုဘော်ရှိ၏”ဟု ပိုင်းခြား၍ သိအပ်ပြီ။ နတ်တို့သည်လည်း ငါ့အား “အသျှင်ဘုရား ဝစ္ဆဂေါတ္တရဟန်းသည် ဝိဇ္ဇာသုံးပါးနှင့် ပြည့်စုံ၏၊ ကြီးသောတန်ခိုး ကြီးသောအာနုဘော် ရှိ၏”ဟု ဤအကြောင်းကို လျှောက်ထားကြကုန်ပြီဟု (မိန့်တော်မူ၏)။
မြတ်စွာဘုရားသည် ဤတရားကို ဟောကြားတော်မူပြီ။ ထိုရဟန်းတို့သည် မြတ်စွာဘုရား၏စကားတော်ကို ဝမ်းမြောက်ဝမ်းသာ လွန်စွာ နှစ်သက်ကြကုန်ပြီ။
သုံးခုမြောက် မဟာဝစ္ဆသုတ် ပြီး၏။
--၄-ဒီဃနခသုတ်
֍ ၂၀၁
။ အကျွန်ုပ်သည် ဤသို့ ကြားနာခဲ့ရပါသည်-အခါတစ်ပါး၌ မြတ်စွာဘုရားသည် ရာဇဂြိုဟ်ပြည် ဂိဇ္ဈကုဋ်တောင်တွင် သူကရခတလိုဏ်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူ၏။ ထိုအခါ ဒီဃနခပရိဗိုဇ်သည် မြတ်စွာဘုရား ရှိတော်မူရာအရပ်သို့ ချဉ်းကပ်၍ မြတ်စွာ့ဘုရားနှင့်အတူ ဝမ်းမြောက်ဝမ်းသာ နှုတ်ဆက်ပြောဆို၏၊ ဝမ်းမြောက်ဖွယ် အမှတ်ရဖွယ်သော စကားကိုပြောဆိုပြီးဆုံးစေ၍ သင့်လျော်ရာအရပ်၌ ရပ်တည်လေပြီးသော ဒီဃနခပရိဗိုဇ်သည် မြတ်စွာဘုရားအား-"အသျှင်ဂေါတမ အကျွန်ုပ်သည် အယူအားလုံးကို မနှစ်သက်ဟု ဤသို့ ဆိုလေ့ရှိပါ၏၊ ဤသို့ ယူလေ့ရှိပါ၏”ဟု လျှောက်ထား၏။ အဂ္ဂိဝေဿန “အယူအားလုံးကို အကျွန်ုပ် မနှစ်သက်” ဟူသော သင်၏ အယူကိုမျှလည်း သင်မနှစ်သက် သလောဟု (မေးတော်မူ၏)။ အသျှင်ဂေါတမ ထိုအယူကိုလည်း အကျွန်ုပ်နှစ်သက်ငြားအံ့ “ထိုအယူအားလုံးကို မနှစ်သက်ဟူသော စကားသည်လည်း ထိုနှစ်သက်ပါသည်ဟူသောစကားနှင့် အလားတူပင် ဖြစ်ရာ၏၊ ထိုအယူ အားလုံးကို မနှစ်သက်ဟူသော စကားသည်လည်း ထိုနှစ်သက်ပါသည်ဟူသော စကားနှင့် အလားတူပင် ဖြစ်ရာ၏”ဟု (လျှောက်ထား၏)။
အဂ္ဂိဝေဿန လောက၌ “ထိုအယူအားလုံးကို မနှစ်သက်ဟူသော စကားသည်လည်း ထိုနှစ်သက်ပါ သည်ဟူသော စကားနှင့် အလားတူပင် ဖြစ်ရာ၏၊ ထိုအယူအားလုံးကို မနှစ်သက်ဟူသော စကားသည် လည်းထိုနှစ်သက်ပါသည်ဟူသော စကားနှင့် အလားတူပင် ဖြစ်ရာ၏”ဟု ဆိုကြ၍ ထိုအယူကိုလည်းမစွန့်ကြဘဲ အယူတစ်ပါးကိုလည်း စွဲလမ်းနေသော သူတို့သာလျှင် အလွန့်အလွန် များကုန်၏။ အဂ္ဂိဝေဿန လောက၌ “ထိုအယူအားလုံးကို မနှစ်သက်ဟူသော စကားသည်လည်း ထိုနှစ်သက်ပါသည်ဟူသော စကားနှင့် အလားတူပင် ဖြစ်ရာ၏၊ ထိုအယူအားလုံးကို မနှစ်သက်ဟူသော စကားသည်လည်းထိုနှစ်သက်ပါသည်ဟူသော စကားနှင့် အလားတူပင် ဖြစ်ရာ၏”ဟု ဆိုကြ၍ ထိုအယူကို စွန့်ကာ အယူတစ်ပါးကိုလည်း မစွဲလမ်းကြသော သူတို့ကား အလွန့်အလွန် နည်းပါးကုန်၏။
အဂ္ဂိဝေဿန “အယူအားလုံးကို ငါနှစ်သက်၏”ဟု ဤသို့ဆိုလေ့ရှိကုန်သော ဤသို့ယူလေ့ရှိကုန်သောအချို့သော ရဟန်း ပုဏ္ဏားတို့သည် ရှိကုန်၏။ အဂ္ဂိဝေဿန “အယူအားလုံးကို ငါမနှစ်သက်”ဟုဤသို့ဆိုလေ့ရှိကုန်သော ဤသို့ယူလေ့ရှိကုန်သော အချို့သော ရဟန်း ပုဏ္ဏားတို့သည် ရှိကြကုန်၏။ အဂ္ဂိဝေဿန “အချို့ကို ငါနှစ်သက်၍ အချို့ကို ငါမနှစ်သက်”ဟု ဤသို့ဆိုလေ့ရှိကုန်သောဤသို့ယူလေ့ရှိ ကုန်သော အချို့သော ရဟန်း ပုဏ္ဏားတို့သည် ရှိကုန်၏။ အဂ္ဂိဝေဿန ထိုသုံးမျိုးသောပုဂ္ဂိုလ်တို့တွင် “အယူအားလုံးကို ငါ နှစ်သက်၏”ဟု ဤသို့ဆိုလေ့ရှိကုန်သော ဤသို့ယူလေ့ရှိကုန်သောသူတို့၏ ဤ အယူဝါဒသည် ပြင်းစွာ တပ်မက်ခြင်းငှါ နီးစပ်၏၊ သံယောဇဉ်ဖြစ်ခြင်းငှါ နီးစပ်၏၊ လွန်စွာနှစ်သက်ခြင်းငှါ နီးစပ်၏၊ လွှမ်းမိုးဖိစီးခြင်းငှါ နီးစပ်၏၊ ပြင်းစွာစွဲလမ်းခြင်းငှါ နီးစပ်၏။ အဂ္ဂိဝေဿန ထိုသုံးမျိုးသော ပုဂ္ဂိုလ်တို့တွင် “အယူအားလုံးကို ငါ မနှစ်သက်”ဟုဤသို့ဆိုလေ့ရှိကုန်သော ဤသို့ယူလေ့ရှိကုန်သော သူတို့၏ ဤအယူဝါဒသည် ပြင်းစွာ မတပ်မက်ခြင်းငှါနီးစပ်၏၊ သံယောဇဉ်မဖြစ်ခြင်းငှါ နီးစပ်၏၊ လွန်စွာမနှစ်သက်ခြင်းငှါ နီးစပ်၏၊ မလွှမ်းမိုး မဖိစီးခြင်းငှါနီးစပ်၏၊ ပြင်းစွာမစွဲလမ်းခြင်းငှါ နီးစပ်၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။
--֍ ၂၀၂
။ ဤသို့ မိန့်တော်မူသော် ဒီဃနခပရိဗိုဇ်သည် “အသျှင်ဂေါတမသည် အကျွန်ုပ်၏ အယူကိုချီးမြှောက်၏၊ အသျှင်ဂေါတမသည် အကျွန်ုပ်၏ အယူကို ရွှင်လန်းစေ၏”ဟု မြတ်စွာဘုရားကို လျှောက်ထား၏။ အဂ္ဂိဝေဿန ထိုသုံးမျိုးသော ပုဂ္ဂိုလ်တို့တွင် “အချို့ကို ငါနှစ်သက်၏၊ အချို့ကို ငါမနှစ်သက်”ဟု ဤသို့ ဆိုလေ့ရှိကုန်သော ဤသို့ယူလေ့ရှိကုန်သော ထိုပုဂ္ဂိုလ်တို့အား နှစ်သက်သော အယူသည် ပြင်းစွာတပ်မက်ခြင်းငှါ နီးစပ်၏၊ သံယောဇဉ်ဖြစ်ခြင်းငှါ နီးစပ်၏၊ လွန်စွာနှစ်သက်ခြင်းငှါ နီးစပ်၏၊ လွှမ်းမိုးဖိစီးခြင်းငှါ နီးစပ်၏၊ ပြင်းစွာ စွဲလမ်းခြင်းငှါ နီးစပ်၏။ ထိုပုဂ္ဂိုလ်တို့အား မနှစ်သက်သော အယူသည် ပြင်းစွာမတပ်မက်ခြင်းငှါ နီးစပ်၏၊ သံယောဇဉ်မဖြစ်ခြင်းငှါ နီးစပ်၏၊ လွန်စွာမနှစ်သက်ခြင်းငှါနီးစပ်၏၊ မလွှမ်းမိုးမဖိစီးခြင်းငှါ နီးစပ်၏၊ ပြင်းစွာ မစွဲလမ်းခြင်းငှါ နီးစပ်၏။အဂ္ဂိဝေဿန ထိုသုံးမျိုးသော ပုဂ္ဂိုလ်တို့တွင် “အယူအားလုံးကို ငါနှစ်သက်၏”ဟု ဤသို့ဆိုလေ့ရှိကုန်သော ဤသို့ယူလေ့ရှိကုန်သော ရဟန်း ပုဏ္ဏားတို့၌ သိကြားလိမ္မာသော ယောကျ်ားသည် ဤသို့ဆင်ခြင်၏- “အယူအားလုံးကို ငါနှစ်သက်၏” ဟူသော ငါ၏ ဤအယူကိုသာလျှင် အခိုင်အမာ အစွဲအမြဲနှလုံးသွင်း၍ “ဤငါ၏ အယူသည်သာ မှန်၏၊ တစ်ပါးသောအယူသည် အချည်းနှီးသာတည်း”ဟု ဤသို့ပြောဆိုငြားအံ့၊ နှစ်ယောက်သော ပုဂ္ဂိုလ်တို့နှင့် ငါ၏ ဝါဒကွဲခြင်းသည် ဖြစ်ရာ၏၊ “အယူအားလုံးကိုငါမနှစ်သက်”ဟု ဤသို့ ဆိုလေ့ရှိသော ဤသို့ယူလေ့ရှိသော ရဟန်း ပုဏ္ဏားတို့နှင့်လည်းကောင်း “အချို့ကို ငါနှစ်သက်၏၊ အချို့ကို ငါမနှစ်သက်”ဟု ဤသို့ဆိုလေ့ရှိသော ဤသို့ယူလေ့ရှိသော ရဟန်းပုဏ္ဏားတို့နှင့်လည်းကောင်း ဤနှစ်မျိုးသော ပုဂ္ဂိုလ်တို့နှင့် ငါ၏ ဝါဒကွဲခြင်းသည် ဖြစ်ရာ၏၊ ဤသို့ ဝါဒကွဲခြင်းဖြစ်လတ်သော် စကားများခြင်း ဖြစ်ရာ၏၊ စကားများခြင်းဖြစ်လတ်သော် စိတ်ဆင်းရဲခြင်း ဖြစ်ရာ၏၊ စိတ်ဆင်းရဲခြင်းဖြစ်လတ်သော် စိတ်ပင်ပန်းခြင်း ဖြစ်ရာ၏။ ဤသို့ ထိုသူသည် ဝါဒကွဲခြင်း စကားများခြင်းစိတ်ဆင်းရဲခြင်း စိတ်ပင်ပန်းခြင်းကို မိမိ၌ ကောင်းစွာ မြင်သည်ဖြစ်၍ ထိုအယူကိုလည်း စွန့်၏၊ အယူတစ်ပါးကိုလည်း မစွဲလမ်း။ ဤသို့လျှင် ဤအယူတို့ကို ပယ်ခြင်းသည် ဖြစ်၏၊ ဤသို့လျှင်ဤအယူတို့ကို စွန့်ခြင်းသည် ဖြစ်၏။
֍ ၂၀၃
။ အဂ္ဂိဝေဿန ထိုသုံးယောက်သော ပုဂ္ဂိုလ်တို့တွင် “အယူအားလုံးကို ငါမနှစ်သက်”ဟုဤသို့ဆိုလေ့ရှိကုန်သော ဤသို့ယူလေ့ရှိကုန်သော ရဟန်း ပုဏ္ဏားတို့၌ သိကြားလိမ္မာသော ယောကျ်ားသည် ဤသို့ ဆင်ခြင်၏- “အယူအားလုံးကို ငါမနှစ်သက်” ဟူသော ငါ၏ ဤအယူကိုသာလျှင် အခိုင်အမာ အစွဲအမြဲ နှလုံးသွင်း၍ “ဤငါ၏ အယူသည်သာ မှန်၏၊ တစ်ပါးသော အယူသည် အချည်းနှီးသာတည်း”ဟု ဤသို့ ပြောဆိုငြားအံ့၊ နှစ်ယောက်သော ပုဂ္ဂိုလ်တို့နှင့် ဝါဒကွဲခြင်းသည် ဖြစ်ရာ၏၊ “အယူအားလုံးကို ငါနှစ်သက်၏”ဟု ဤသို့ဆိုလေ့ရှိသော ဤသို့ယူလေ့ရှိသော ရဟန်း ပုဏ္ဏားတို့နှင့်လည်းကောင်း “အချို့ကို ငါနှစ်သက်၏၊ အချို့ကို ငါမနှစ်သက်”ဟု ဤသို့ဆိုလေ့ရှိသော ဤသို့ယူလေ့ရှိသော ရဟန်း ပုဏ္ဏားတို့နှင့်လည်းကောင်း ဤ နှစ်မျိုးသော ပုဂ္ဂိုလ်တို့နှင့် ငါ၏ ဝါဒကွဲခြင်းသည် ဖြစ်ရာ၏၊ ဤသို့ ဝါဒကွဲခြင်းဖြစ်လတ်သော် စကားများခြင်းသည် ဖြစ်ရာ၏၊ စကားများခြင်းဖြစ်လတ်သော် စိတ်ဆင်းရဲခြင်းဖြစ်ရာ၏၊ စိတ်ဆင်းရဲခြင်းဖြစ်လတ်သော် စိတ်ပင်ပန်းခြင်းဖြစ်ရာ၏။ ဤသို့ ထိုသူသည် ဝါဒကွဲခြင်း စကားများခြင်း စိတ်ဆင်းရဲခြင်း စိတ်ပင်ပန်းခြင်းကို မိမိ၌ ကောင်းစွာ မြင်သည် ဖြစ်၍ ထိုအယူကိုလည်း စွန့်၏၊ အယူတစ်ပါးကိုလည်း မစွဲလမ်း။ ဤသို့လျှင် ဤအယူတို့ကို ပယ်ခြင်းသည် ဖြစ်ရာ၏၊ ဤသို့လျှင် ဤအယူတို့ကို စွန့်ခြင်းသည် ဖြစ်ရာ၏။֍ ၂၀၄
။ အဂ္ဂိဝေဿန ထိုသုံးယောက်သော ပုဂ္ဂိုလ်တို့တွင် “အချို့ကို ငါနှစ်သက်၏၊ အချို့ကို ငါမနှစ်သက်”ဟု ဤသို့ဆိုလေ့ရှိကုန်သော ဤသို့ယူလေ့ရှိကုန်သော ရဟန်းပုဏ္ဏားတို့၌ သိကြားလိမ္မာသောယောကျ်ားသည် ဤသို့ ဆင်ခြင်၏- “အချို့ကို ငါနှစ်သက်၏၊ အချို့ကို ငါမနှစ်သက်” ဟူသော ငါ၏ ဤအယူကိုသာလျှင် အခိုင်အမာ အစွဲအမြဲ နှလုံးသွင်း၍ “ဤငါ၏ အယူသည်သာ မှန်၏၊ တစ်ပါးသော သူတို့၏ အယူသည် အချည်းနှီးသာတည်း”ဟု ဤသို့ ပြောဆိုငြားအံ့၊ နှစ်ယောက်သော ပုဂ္ဂိုလ်တို့နှင့် ငါ၏ဝါဒကွဲခြင်းဖြစ်ရာ၏၊ “အယူအားလုံးကို ငါနှစ်သက်၏”ဟု ဤသို့ဆိုလေ့ရှိသော ဤသို့ယူလေ့ရှိသောရဟန်းပုဏ္ဏားတို့နှင့်လည်းကောင်း၊ “အယူအားလုံးကို ငါမနှစ်သက်”ဟု ဤသို့ဆိုလေ့ရှိသော ဤသို့ယူလေ့ရှိသော ရဟန်းပုဏ္ဏားတို့နှင့်လည်းကောင်း ဤနှစ်မျိုးသော ပုဂ္ဂိုလ်တို့နှင့် ငါ၏ ဝါဒကွဲခြင်းသည်ဖြစ်ရာ၏။ ဤသို့ ဝါဒကွဲပြားခြင်း ဖြစ်လတ်သော် စကားများခြင်းသည် ဖြစ်ရာ၏၊ စကားများခြင်း ဖြစ်လတ်သော် စိတ်ဆင်းရဲခြင်း ဖြစ်ရာ၏၊ စိတ်ဆင်းရဲခြင်း ဖြစ်လတ်သော် စိတ်ပင်ပန်းခြင်း ဖြစ်ရာ၏၊ ဤသို့ ထိုသူသည် ဝါဒကွဲပြားခြင်း စကားများခြင်း စိတ်ဆင်းရဲခြင်း စိတ်ပင်ပန်းခြင်းကို မိမိ၌ ကောင်းစွာမြင်သည်ဖြစ်၍ ထိုအယူကိုလည်း စွန့်၏၊ အယူတစ်ပါးကိုလည်း မစွဲလမ်း။ ဤသို့လျှင် ဤအယူတို့ကိုပယ်ခြင်းသည်ဖြစ်၏၊ ဤသို့လျှင် ဤအယူတို့ကို စွန့် ခြင်းသည် ဖြစ်၏။ --֍ ၂၀၅
။ အဂ္ဂိဝေဿန ရုပ်ရှိသော လေးပါးသော မဟာဘုတ်တို့ကို မှီ၍ဖြစ်သော အမိအဖတို့၏့သုက်သွေးကြောင့်ဖြစ်သော ထမင်းမုယောမုန့်တို့ဖြင့် ကြီးပွါးသော အမြဲမတည်ခြင်း ဖုံးလွှမ်းရခြင်းဆုပ်နယ်ရခြင်း ကွဲခြင်း ပျက်စီးခြင်း သဘောရှိသော ဤကိုယ်ကို မမြဲသောအားဖြင့် ဆင်းရဲသောအားဖြင့်ရောဂါအားဖြင့် အိုင်းအမာအားဖြင့် မြားငြောင့်အားဖြင့် ဆင်းရဲအားဖြင့် အနာအားဖြင့်သူစိမ်းပြင်ပအားဖြင့် ပျက်စီးတတ်သောအားဖြင့် သတ္တမှကင်းဆိတ်သောအားဖြင့်အနှစ်အသားမရှိသောအားဖြင့် ကောင်းစွာရှု ရမည်။ ဤခန္ဓာကိုယ်ကို မမြဲသောအားဖြင့်မချမ်းသာသောအားဖြင့် ရောဂါအားဖြင့် အိုင်းအမာအားဖြင့် မြားငြောင့်အားဖြင့် ဆင်းရဲအားဖြင့်အနာအားဖြင့် သူစိမ်းပြင်ပအားဖြင့် ပျက်စီးတတ်သောအားဖြင့် သတ္တမှကင်းဆိတ်သောအားဖြင့်အနှစ်အသားမရှိသောအားဖြင့် ကောင်းစွာရှုသော ထိုသူအား ခန္ဓာကိုယ်ပေါ် ၌ တပ်မက်သောတဏှာကိုယ်၌ တွယ်တာသော တဏှာအစေး ကိုယ်၌ အစဉ်လိုက်တတ်သော တဏှာ သည် ပျောက်ကင်း၏။အဂ္ဂိဝေဿန ခံစားမှုတို့သည် ချမ်းသာခံစားမှု ဆင်းရဲခံစားမှု ဆင်းရဲမဟုတ်ချမ်းသာမဟုတ်သော ခံစားမှုဤသုံးပါးတို့တည်း။ အဂ္ဂိဝေဿန ချမ်းသာခံစားမှုကို ခံစားသောအခါ၌ ဆင်းရဲခံစားမှုကို မခံစား ပေ၊ ဆင်းရဲလည်းမဟုတ် ချမ်းသာလည်းမဟုတ်သော ခံစားမှုကိုလည်း မခံစားပေ၊ ထိုအခါ၌ ချမ်းသာခံစားမှုကိုသာ ခံစား၏။ အဂ္ဂိဝေဿန ဆင်းရဲခံစားမှုကို ခံစားသောအခါ၌ ချမ်းသာခံစားမှုကို မခံစားပေ၊ ဆင်းရဲလည်းမဟုတ် ချမ်းသာလည်းမဟုတ်သော ခံစားမှုကိုလည်း မခံစားပေ၊ ထိုအခါ၌ ဆင်းရဲခံစားမှုကိုသာ ခံစား၏။ အဂ္ဂိဝေဿန ဆင်းရဲလည်းမဟုတ် ချမ်းသာလည်းမဟုတ်သော ခံစားမှုကိုခံစားသောအခါ၌ ချမ်းသာခံစားမှုကို မခံစားပေ၊ ဆင်းရဲခံစားမှုကိုလည်း မခံစားပေ၊ ထိုအခါ၌ဆင်းရဲလည်းမဟုတ် ချမ်းသာလည်းမဟုတ်သော ခံစားမှုကိုသာ ခံစား၏။ အဂ္ဂိဝေဿနချမ်းသာခံစားမှုသည်လည်း မမြဲပေ၊ ပြုပြင်အပ်၏၊ အကြောင်းကို စွဲ၍ဖြစ်၏၊ ကုန်ခန်းတတ်သောသဘောရှိ၏၊ ပျက်စီးတတ်သော သဘော ရှိ၏၊ တပ်မက်ဖွယ်ရာကင်းသော သဘောရှိ၏၊ ချုပ်ပျောက်တတ်သော သဘောရှိ၏။
အဂ္ဂိဝေဿန ဆင်းရဲခံစားမှုသည်လည်း မမြဲပေ၊ ပြုပြင်အပ်၏၊ အကြောင်းကို စွဲ၍ ဖြစ်၏၊ ကုန်ခန်းတတ်သော သဘောရှိ၏၊ ပျက်စီးတတ်သော သဘောရှိ၏၊ တပ်မက်ဖွယ်ရာကင်းသော သဘောရှိ၏၊ ချုပ်ပျောက်တတ်သော သဘောရှိ၏။ အဂ္ဂိဝေဿန ဆင်းရဲလည်းမဟုတ် ချမ်းသာလည်းမဟုတ်သောခံစားမှုသည်လည်း မမြဲပေ၊ ပြုပြင်အပ်၏၊ အကြောင်းကို စွဲ၍ဖြစ်၏၊ ကုန်ခန်းတတ်သော သဘောရှိ၏၊ ပျက်စီးတတ်သော သဘောရှိ၏၊ တပ်မက်ဖွယ်ရာကင်းသော သဘောရှိ၏၊ ချုပ်ပျောက်တတ်သောသဘော ရှိ၏။
အဂ္ဂိဝေဿန ဤသို့ မြင်လတ်သော် အကြားအမြင်နှင့် ပြည့်စုံသော အရိယာတို့၏ တပည့်သည်ချမ်းသာခံစားမှု၌လည်း ငြီးငွေ့၏၊ ဆင်းရဲခံစားမှု၌လည်း ငြီးငွေ့၏၊ ဆင်းရဲလည်းမဟုတ် ချမ်းသာလည်းမဟုတ်သော ခံစားမှု၌လည်း ငြီးငွေ့၏၊ ငြီးငွေ့သော် တပ်ခြင်းကင်း၏၊ တပ်ခြင်းကင်းခြင်းကြောင့် (ကိလေ သာမှ) လွတ်၏၊ (ကိလေသာမှ) လွတ်ရာ၌ လွတ်ပြီဟု အသိဉာဏ်ဖြစ်၏၊ “ပဋိသန္ဓေတည်နေမှုကုန်ပြီ၊ မြတ်သောအကျင့်ကို ကျင့်သုံးပြီးပြီ၊ ပြုဖွယ်ကိစ္စကို ပြုပြီးပြီ၊ အရဟတ္တမဂ်ဉာဏ်အကျိုးငှါ တစ်ဖန်ပြုဖွယ် ကိစ္စ မရှိတော့ပြီ”ဟု သိ၏။ အဂ္ဂိဝေဿန ဤသို့ (ကိလေသာမှ) လွတ်ပြီးသော စိတ်ရှိသော ရဟန်း သည် တစ်စုံတစ်ယောက်နှင့်မျှ မပြောဆို၊ တစ်စုံတစ်ယောက်နှင့်မျှ မငြင်းခုံ၊ လောက၌ ပြောဆိုအပ်သော စကားဖြင့်သာ ခေါ်ဝေါ်ပြောဆို၏၊ မှားသောအားဖြင့်ကား မသုံးသပ်တော့ပြီဟု (မိန့်တော်မူ၏)။
--֍ ၂၀၆
။ ထိုအခါ အသျှင်သာရိပုတြာသည် မြတ်စွာဘုရား၏ နောက်မှ မြတ်စွာဘုရားကို ယပ်ခပ်လျက်တည်နေ၏၊ ထိုအခါ အသျှင်သာရိပုတြာမထေရ်အား “ငါတို့၏ မြတ်စွာဘုရားသည် ထိုထိုတရားတို့ကိုထူးသောဉာဏ်ဖြင့် သိ၍ ပယ်ခြင်းကို ဟောတော်မှု၏၊ ငါတို့ မြတ်စွာဘုရားသည် ထိုထိုတရားတို့ကို့ထူးသောဉာဏ်ဖြင့် သိ၍ စွန့်လွှတ်ခြင်းကို ဟောတော်မူ၏”ဟု ဤသို့သောအကြံသည် ဖြစ်၏၊ ဤသို့ဤတရားသဘောကို အဖန်ဖန် ရှုဆင်ခြင်သော အသျှင်သာရိပုတြာမထေရ်၏ စိတ်သည် တဏှာဒိဋ္ဌိတို့ဖြင့်တစ်စုံတစ်ခုသော တရားကိုမျှ မစွဲလမ်းမူ၍ အာသဝေါတရားတို့မှ လွတ်ပြီ၊ ဒီဃနခပရိဗိုဇ်အားကား “ဖြစ်ပေါ်လာသမျှ တရားအလုံးစုံသည် ချုပ်ခြင်းသဘောရှိ၏”ဟု ကိလေသာမြူကင်းသော ကိလေသာအညစ်အကြေးကင်းသော တရားမျက်စိ ‘သောတာပတ္တိမဂ်ဉာဏ်’ သည် ထင်ရှား ဖြစ်ပေါ်လာပြီ။ထိုအခါ ဒီဃနခပရိဗိုဇ်သည် မြင်အပ်ပြီးသောတရားရှိသည်ဖြစ်၍ ရောက်အပ်ပြီးသော တရားရှိသည်ဖြစ်၍ သိအပ်ပြီးသော တရားရှိသည်ဖြစ်၍ သက်ဝင်အပ်ပြီးသော တရားရှိသည်ဖြစ်၍ ကူးမြောက်အပ်ပြီးသော ဝိစိကိစ္ဆာရှိသည်ဖြစ်၍ သို့လော သို့လော တွေးတောယုံးမှားခြင်း ကင်းသည်ဖြစ်၍ ရဲရင့်သောအဖြစ်သို့ ရောက်သည်ဖြစ်၍ သူတစ်ပါးကြောင့် ယုံကြည်သူမဟုတ်ဘဲ မြတ်စွာဘုရား သာသနာတော်၌မြတ်စွာဘုရားမှတစ်ပါး ယုံကြည်အပ်သောသူ မရှိသည်ဖြစ်၍ မြတ်စွာဘုရားအား “အသျှင်ဂေါတမ (တရားတော်သည်) အလွန်နှစ်သက်ဖွယ်ရှိပါပေစွ၊ အသျှင်ဂေါတမ (တရားတော်သည်) အလွန်နှစ်သက်ဖွယ်ရှိပါပေစွ၊ အသျှင်ဂေါတမ ဥပမာသော်ကား မှောက်၍ ထားအပ်သော ဝတ္ထုကို လှန်၍ ပြဘိသကဲ့သို့လည်းကောင်း ဖုံးလွှမ်း၍ ထားအပ်သော ဝတ္ထုကို ဖွင့်လှစ်၍ ပြဘိသကဲ့သို့လည်းကောင်း၊ မျက်စိလည်၍ ခရီးမှားသောသူကို ခရီးမှန်ကို ပြောကြားဘိသကဲ့သို့လည်းကောင်း၊ ‘မျက်စိအမြင်ရှိသော သူတို့သည် ရူပါရုံတို့ကို မြင်ကြကုန်လတ္တံ့’ဟု အမိုက်တိုက်၌ ဆီမီးတန်ဆောင်ကို ညှိထွန်းပြဘိသကဲ့သို့လည်းကောင်း ဤအတူသာလျှင် အသျှင်ဂေါတမသည် များစွာသော အကြောင်းဖြင့် တရားတော်ကို ပြတော်မူအပ်ပါပေ၏။ ထိုအကျွန်ုပ်သည် အသျှင်ဂေါတမကို ကိုးကွယ်ရာဟူ၍ ဆည်းကပ်ပါ၏၊ တရားတော်ကိုလည်းကောင်းရဟန်းအပေါင်းကိုလည်းကောင်း ကိုးကွယ်ရာဟူ၍ ဆည်းကပ်ပါ၏၊ အသျှင်ဂေါတမသည် ယနေ့ကို အစပြု၍ အသက်ရှည်သမျှကာလပတ်လုံး အကျွန်ုပ်ကို (ရတနာသုံးပါးကို) ကိုးကွယ်ရာဟူ၍ ဆည်းကပ်တတ်သော ဥပါသကာဒါယကာဟူ၍ မှတ်တော်မူပါလော့”ဟု (လျှောက်၏)။
လေးခုမြောက် ဒီဃနခသုတ် ပြီး၏။
--၅-မာဂဏ္ဍိယသုတ်
֍ ၂၀၇
။ အကျွန်ုပ်သည် ဤသို့ ကြားနာခဲ့ရပါသည်-အခါတစ်ပါး၌ မြတ်စွာဘုရားသည် ကုရုတိုင်း ကမ္မာသဓမ္မအမည်ရှိသော နိဂုံးတွင် ဘာရဒွါဇဂေါတ္တပုဏ္ဏား၏ မီးတင်းကုပ်အတွင်း မြက်အခင်း၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူ၏။ ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားသည်နံနက် အခါ၌ သင်္ကန်းကို ပြင်ဝတ်၍ သပိတ်သင်္ကန်းကို ယူပြီးလျှင် ကမ္မာသဓမ္မနိဂုံးသို့ ဆွမ်းအလို့ငှါဝင်တော် မူ၏၊ ကမ္မာသဓမ္မနိဂုံးသို့ ဆွမ်းအလို့ငှါ လှည့်လည်တော်မူ၍ ဆွမ်းခံရာမှ ဖဲခဲ့ကာဆွမ်းစားပြီးနောက် တစ်ခုသော တောအုပ်ဆီသို့ နေ့သန့်စင်ခြင်းငှါ ချဉ်းကပ်လေ၏၊ ထိုတောအုပ်သို့သက်ဝင်၍ တစ်ခုသော သစ်ပင်ရင်း၌ နေ့သန့်စင်တော်မူ၏။ ထိုအခါ မာဂဏ္ဍိယပရိဗိုဇ်သည်အညောင်းပြေ လမ်းလျှောက်လှည့် လည်သော် ဘာရဒွါဇဂေါတ္တပုဏ္ဏား၏ မီးတင်းကုပ်ဆီသို့ချဉ်းကပ်မိလေ၏၊ မာဂဏ္ဍိယပရိဗိုဇ်သည် ဘာရဒွါဇဂေါတ္တပုဏ္ဏား၏ မီးတင်းကုပ်အတွင်း၌ ခင်းထားသောမြက်အခင်းကို မြင်၍ “အဆွေဘာရဒွါဇ၏ မီးတင်းကုပ်အတွင်း၌ အဘယ်သူအတွက် ဤမြက်အခင်းကိုခင်းထားပါသနည်း၊ ရဟန်း၏ အိပ်ရာနေရာနှင့် တူယောင်တကား”ဟု ဘာရဒွါဇဂေါတ္တပုဏ္ဏားကိုပြောဆိုလေ၏။
မာဂဏ္ဍိယ သာကီဝင်မင်းသားဖြစ်သော သာကီဝင်မင်းမျိုးမှ ရဟန်းပြုသော ရဟန်းဂေါတမသည် ရှိ၏၊ “ထိုမြတ်စွာဘုရားသည် ဤအကြောင်းကြောင့်လည်း ပူဇော်အထူးကို ခံတော်မူထိုက်၏၊ အလုံးစုံသောတရားတို့ကို ကိုယ်တိုင် မှန်စွာ သိတော်မူ၏၊ အသိဉာဏ် ‘ဝိဇ္ဇာ’ အကျင့် ‘စရဏ’ နှင့် ပြည့်စုံတော်မူ၏၊့ကောင်းသော စကားကို ဆိုတော်မူတတ်၏၊ လောကကို သိတော်မူ၏၊ ဆုံးမထိုက်သူကို အတုမရှိ ဆုံးမတော်မူတတ်၏၊ နတ်လူတို့၏ဆရာ ဖြစ်တော်မူ၏။ သစ္စာလေးပါးတရားတို့ကို သိစေတော်မူတတ်၏၊ ဘုန်းတန်ခိုးကြီးတော်မူ၏”ဟု ဤသို့လျှင် ထိုရဟန်းဂေါတမ၏ ကျော်စောသံသည် ပျံ့နှံ့ ၍ တက်၏၊ ထိုအသျှင်ဂေါတမအတွက် ဤနေရာကို ခင်းထားပါ၏ဟု (ဆို၏)။ အချင်းဘာရဒွါဇ ဆိုးဝါးစွာ မြင်အပ်သော အရာကို မြင်ကြရကုန်၏၊ အချင်းဘာရဒွါဇ ဆိုးဝါးစွာမြင်အပ်သော အရာကို မြင်ကြရကုန်၏၊ ငါတို့သည် အညွန့်တုံးဖြစ်သော ထိုအသျှင်ဂေါတမ၏ အိပ်ရာကို မြင်ကြရကုန်ဘိ၏ဟု (ဆို၏)။
“မာဂဏ္ဍိယ ဤစကားကို ဆိုင်းငံ့ဦးလော့၊ မာဂဏ္ဍိယ ဤစကားကို ဆိုင်းငံ့ဦးလော့၊ များစွာသော မင်းပညာရှိတို့သည်လည်းကောင်း၊ ပုဏ္ဏားပညာရှိတို့သည်လည်းကောင်း၊ သူကြွယ်ပညာရှိတို့သည်လည်းကောင်း၊ ရဟန်း ပညာရှိတို့သည်လည်းကောင်း ထိုအသျှင်ဂေါတမ၏ စင်ကြယ်သော လမ်းမှန်ဖြစ်သောကုသိုလ်တရား၌ အလွန် ကြည်ညိုကြကုန်၏၊ ဆုံးမထားပြီးဖြစ်ကုန်၏”ဟု (တားမြစ်၏)။ အချင်းဘာရဒွါဇငါတို့သည် ထိုအသျှင်ဂေါတမကို မျက်မှောက်ထင်ထင် အကယ်၍လည်း တွေ့မြင်ကုန်ခဲ့ပါလျှင်မျက်မှောက်၌ လည်း “ရဟန်းဂေါတမသည် အညွန့်တုံးသူတည်း”ဟု ထိုအသျှင်ဂေါတမကို ဆိုဝံ့ပါကုန်၏။ အဘယ် ကြောင့်နည်းဟူမူ- ဤသို့လျှင် ငါတို့၏ ကျမ်းဂန်၌ လာသောကြောင့်တည်းဟု (ဆို၏)။ အကယ်၍ အသျှင် မာဂဏ္ဍိယအား ဝန်မလေးပါမူ ထိုအကြောင်းကို ရဟန်းဂေါတမအား ပြောကြားပါအံ့ဟု (ဆို၏)။ အသျှင် ဘာရဒွါဇသည် ကြောင့်ကြမှုမရှိဘဲ (ငါ) ပြောဆိုအပ်သည့်အတိုင်းသာလျှင် ထိုစကားကိုပြောဆိုပါလော့ဟု (ဆို၏)။
--֍ ၂၀၈
။ မြတ်စွာဘုရားသည် လူတို့၏ နားထက် သာလွန်သော အထူးသဖြင့် စင်ကြယ်သော နတ် တို့၏နားနှင့်တူသောနားဖြင့် ဘာရဒွါဇဂေါတ္တပုဏ္ဏား၏ မာဂဏ္ဍိယပရိဗိုဇ်နှင့်အတူ ဤစကားပြောဆိုခြင်းကိုကြားတော်မူသည်သာတည်း။ ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားသည် ညနေချမ်းအခါ ကိန်းအောင်းရာမှ ထတော်မူလျက် ဘာရဒွါဇဂေါတ္တ ပုဏ္ဏား၏ မီးတင်းကုပ်ရှိရာသို့ ချဉ်းကပ်တော်မူ၍ ခင်းထားသော မြက်အခင်း၌ထိုင်နေတော်မူ၏။ ထိုအခါ ဘာရဒွါဇဂေါတ္တပုဏ္ဏားသည် မြတ်စွာဘုရားရှိတော်မူရာ အရပ်သို့ ချဉ်းကပ်၍မြတ်စွာဘုရားနှင့်အတူ ဝမ်းမြောက်ဝမ်းသာ စကားပြောဆို၏၊ ဝမ်းမြောက်ဖွယ် အောက်မေ့ဖွယ် စကားကိုပြောဆိုပြီးဆုံးစေပြီးနောက် သင့်လျော်ရာ၌ ထိုင်နေ၏၊ သင့်လျော်ရာ၌ ထိုင်နေသော ဘာရဒွါဇဂေါတ္တပုဏ္ဏားကို မြတ်စွာဘုရားက “ဘာရဒွါဇ သင့်အား မာဂဏ္ဍိယပရိဗိုဇ်နှင့်အတူ ဤမြက်အခင်းကိုသာလျှင်အကြောင်းပြု၍ တစ်စုံတစ်ခုသော စကားပြောဆိုမှု ဖြစ်ပါသလော”ဟု မေးတော်မူ၏။ဤသို့မေးတော်မူသော် ဘာရဒွါဇဂေါတ္တပုဏ္ဏားသည် ထိတ်လန့်ခြင်း ကြက်သီးမွေးညင်းထခြင်းရှိသည်ဖြစ်၍ “အကျွန်ုပ်တို့သည် ထိုအကြောင်းကိုသာလျှင် အသျှင်ဂေါတမအား ပြောကြားလိုကြပါကုန်၏၊ သို့ရာတွင် အသျှင်ဂေါတမသည် မပြောကြားမီသာလျှင် (ထိုအကြောင်းကို) ပြောကြားဘိ၏တကား”ဟုမြတ်စွာဘုရားအား ဤစကားကို လျှောက်ထား၏။
မြတ်စွာဘုရားအား ဘာရဒွါဇဂေါတ္တပုဏ္ဏားနှင့်အတူ ပြောဆိုသော ဤစကားသည် မပြီးပြတ်သေးချေ၊ ထိုအခါ မာဂဏ္ဍိယပရိဗိုဇ်သည် အညောင်းပြေ လမ်းလျှောက် လှည့်လည်၍ ဘာရဒွါဇဂေါတ္တပုဏ္ဏား၏မီးတင်းကုပ်အတွင်း မြတ်စွာဘုရားရှိတော်မူရာသို့ ချဉ်းကပ်၍ မြတ်စွာဘုရားနှင့်အတူ ဝမ်းမြောက်ဝမ်းသာပြောဆို၏၊ ဝမ်းမြောက်ဖွယ် အောက်မေ့ဖွယ် စကားကို ပြောဆိုပြီးဆုံးစေပြီးနောက် သင့်လျော်ရာ၌ထိုင်နေ၏၊ သင့်လျော်ရာ၌ ထိုင်နေသော မာဂဏ္ဍိယပရိဗိုဇ်ကို မြတ်စွာဘုရားသည် ဤသို့ မိန့်တော်မူ၏-
֍ ၂၀၉
။ “မာဂဏ္ဍိယ မျက်စိသည် ရူပါရုံ၌ မွေ့လျော်၏၊ ရူပါရုံ၌ ပျော်ပိုက်၏၊ ရူပါရုံ၌ နှစ်ခြိုက်၏၊ ထိုမျက်စိကို မြတ်စွာဘုရားသည် ဆုံးမထားပြီ၊ လုံအောင်ပြုထားပြီ၊ စောင့်ရှောက်ထားပြီ ပိတ်ဆို့ထားပြီ၊ ထိုမျက်စိကို ပိတ်ဆို့ခြင်းငှါလည်း တရားဟော၏၊ မာဂဏ္ဍိယ သင်သည် ဤအကြောင်းကို ရည်ရွယ်၍ရဟန်းဂေါတမသည် အညွန့်တုံးသူတည်းဟု ဆိုသလော”ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။ အသျှင်ဂေါတမ အကျွနု်ပ့်သည် ဤအကြောင်းကိုသာ ရည်ရွယ်၍ ရဟန်းဂေါတမသည် အညွန့်တုံးသူတည်းဟု ဆိုပါ၏။ အဘယ့်ကြောင့်နည်းဟူမူ- ဤသို့လျှင် အကျွန်ုပ်တို့၏ ကျမ်းဂန်၌လာသောကြောင့်တည်းဟု (လျှောက်၏)။မာဂဏ္ဍိယ နားသည် သဒ္ဒါရုံ၌ မွေ့လျော်၏။ပ။ မာဂဏ္ဍိယ နှာခေါင်းသည် ဂန္ဓာရုံ၌ မွေ့လျော်၏။ မာဂဏ္ဍိယ လျှာသည် ရသာရုံ၌ မွေ့လျော်၏၊ ရသာရုံ၌ ပျော်ပိုက်၏၊ ရသာရုံ၌ နှစ်ခြိုက်၏၊ ထိုလျှာကိုမြတ်စွာ ဘုရားသည် ဆုံးမထားပြီ၊ လုံအောင်ပြုထားပြီ၊ စောင့်ရှောက်ထားပြီ၊ ပိတ်ဆို့ထားပြီ၊ ထိုလျှာကိုပိတ်ဆို့ခြင်းငှါလည်း တရားဟော၏၊ မာဂဏ္ဍိယ ဤအကြောင်းကို ရည်ရွယ်၍ ရဟန်းဂေါတမသည်အညွန့်တုံးသူတည်းဟု ဆိုပါသလောဟု (မေးတော်မူ၏)။ အသျှင်ဂေါတမ အကျွန်ုပ်သည်ဤအကြောင်းကို သာလျှင် ရည်ရွယ်၍ ရဟန်းဂေါတမသည် အညွန့်တုံးသူတည်းဟု ဆိုပါ၏၊ အဘယ်ကြောင့်နည်းဟူမူ- ဤသို့လျှင် အကျွန်ုပ်တို့၏ ကျမ်းဂန်၌ လာသောကြောင့်တည်းဟု (လျှောက်၏)။
မာဂဏ္ဍိယ ကိုယ်သည် ဖောဋ္ဌဗ္ဗာရုံ၌ မွေ့လျော်၏၊ ဖောဋ္ဌဗ္ဗာရုံ၌ ပျော်ပိုက်၏။ပ။ မာဂဏ္ဍိယ စိတ်သည်ဓမ္မာရုံ၌ မွေ့လျော်၏၊ ဓမ္မာရုံ၌ ပျော်ပိုက်၏၊ ဓမ္မာရုံ၌ နှစ်ခြိုက်၏၊ ထိုစိတ်ကို မြတ်စွာဘုရားသည်ဆုံးမထားပြီ၊ လုံအောင်ပြုထားပြီ၊ စောင့်ရှောက်ထားပြီ၊ ပိတ်ဆို့ထားပြီ၊ ထိုစိတ်ကို ပိတ်ဆို့ ခြင်းငှါလည်းတရားဟော၏။ မာဂဏ္ဍိယ သင်သည် ဤအကြောင်းကို ရည်ရွယ်၍ ရဟန်းဂေါတမသည် အညွန့်တုံးသူတည်းဟု ဆိုပါသလောဟု (မေးတော်မူ၏)။ အသျှင်ဂေါတမ အကျွန်ုပ်သည် ဤအကြောင်းကိုသာရည်ရွယ်၍ ရဟန်းဂေါတမသည် အညွန့်တုံးသူတည်းဟု ဆိုပါ၏၊ အဘယ်ကြောင့်နည်း ဟူမူ- ဤသို့လျှင်အကျွန်ုပ်တို့၏ ကျမ်းဂန်၌ လာသောကြောင့်တည်းဟု (လျှောက်၏)။
--֍ ၂၁၀
။ မာဂဏ္ဍိယ ထိုငါဆိုမည့် စကားကို အဘယ်သို့ အောက်မေ့သနည်း- ဤလောက၌ အချို့သောသူသည် စက္ခုဝိညာဏ်ဖြင့် သိအပ်ကုန်သော အလိုရှိအပ်ကုန်သော နှစ်သက်အပ်ကုန်သော နှလုံးကိုပွါးစေတတ်ကုန်သော ချစ်အပ်သောသဘောရှိကုန်သော ကာမနှင့်စပ်ယှဉ်ကုန်သော တပ်နှစ်သက်ဖွယ်ဖြစ်ကုန်သော ရူပါရုံတို့ဖြင့် မွေ့လျော်ပျော်ပါးဖူး၏။ ထိုသူသည် နောက်အခါ၌ ရူပါရုံတို့၏ ဖြစ်ခြင်း၊ ချုပ်ခြင်း၊ သာယာဖွယ်သဘော၊ အပြစ်၊ ထွက်မြောက်ရာတို့ကိုဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ သိ၍၊ ရူပါရုံ၌ တပ်နှစ်သက်ခြင်းတဏှာကို စွန့်၍၊ ရူပါရုံကြောင့်ဖြစ်သော ပူလောင်ခြင်းကို ပယ်ဖျောက်၍၊ ဆာလောင်မွတ်သိပ်ခြင်းကင်းသည်ဖြစ်၍၊ အဇ္ဈတ္တသန္တာန်၌ ငြိမ်းအေးသော စိတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ နေရာ၏။ မာဂဏ္ဍိယ သင်သည် ဤသူ့ကို အဘယ်သို့ ဆိုမည်နည်းဟု (မေးတော်မူ၏)။ အသျှင်ဂေါတမ ဘာမျှ ဆိုဖွယ်မရှိပါ (ဟု လျှောက်၏)။မာဂဏ္ဍိယ ထိုငါဆိုမည့် စကားကို အဘယ်သို့အောက်မေ့သနည်း- ဤလောက၌ အချို့သော သူသည်သောတဝိညာဏ်ဖြင့် သိအပ်ကုန်သော သဒ္ဒါရုံတို့ဖြင့်။ပ။ ဃာနဝိညာဏ်ဖြင့် သိအပ်ကုန်သောဂန္ဓာရုံတို့ဖြင့်။ ဇိဝှါဝိညာဏ်ဖြင့် သိအပ်ကုန်သော ရသာရုံတို့ဖြင့်။ ကာယဝိညာဏ်ဖြင့် သိအပ်ကုန်သောအလိုရှိအပ် ကုန်သော နှစ်သက်အပ်ကုန်သော နှလုံးကို ပွါးစေတတ်ကုန်သောချစ်အပ်သောသဘောရှိကုန်သော ကာမနှင့်စပ်ယှဉ်ကုန်သော တပ်နှစ်သက်ဖွယ်ဖြစ်ကုန်သောဖောဋ္ဌဗ္ဗာရုံတို့ဖြင့် မွေ့လျော်ပျော်ပါဖူး၏။ ထိုသူသည် နောက်အခါ၌ ဖောဋ္ဌဗ္ဗာရုံတို့၏ ဖြစ်ခြင်း၊ ချုပ်ခြင်း၊ သာယာဖွယ်သဘော၊ အပြစ်၊ ထွက်မြောက် ရာတို့ကိုဟုတ်တိုင်းမှန်စွာသိ၍၊ ဖောဋ္ဌဗ္ဗာရုံ၌တပ်နှစ်သက်ခြင်းတဏှာကို ပယ်စွန့်၍၊ ဖောဋ္ဌဗ္ဗာရုံကြောင့် ဖြစ်သော ပူလောင်ခြင်းကို ပယ်ဖျောက်၍၊ ဆာလောင်မွတ်သိပ်ခြင်းကင်းသည်ဖြစ်၍၊ အဇ္ဈတ္တသန္တာန်၌ ငြိမ်း အေးသော စိတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ နေရာ၏။ မာဂဏ္ဍိယ သင်သည် ဤသူ့ကို အဘယ်သို့ ဆိုမည်နည်းဟု (မေးတော်မူ၏)။ အသျှင်ဂေါတမဘာမျှဆိုဖွယ်မရှိပါ (ဟု လျှောက်၏)။
֍ ၂၁၁
။ မာဂဏ္ဍိယ ငါသည် ရှေးလူဖြစ်စဉ်အခါက စက္ခုဝိညာဏ်ဖြင့် သိအပ်ကုန်သော အလိုရှိအပ်ကုန်သော နှစ်သက်အပ်ကုန်သော နှလုံးကိုပွါးစေတတ်ကုန်သော ချစ်အပ်သောသဘောရှိကုန်သော ကာမနှင့်စပ်ယှဉ်ကုန်သော တပ်နှစ်သက်ဖွယ်ဖြစ်ကုန်သော ရူပါရုံတို့ ဖြင့်လည်းကောင်း။ သောတဝိညာဏ်ဖြင့် သိအပ်ကုန်သော သဒ္ဒါရုံတို့ဖြင့်လည်းကောင်း။ပ။ ဃာနဝိညာဏ်ဖြင့် သိအပ်ကုန်သော ဂန္ဓာရုံတို့ဖြင့်လည်းကောင်း။ ဇိဝှါဝိညာဏ်ဖြင့် သိအပ်ကုန်သော ရသာရုံတို့ဖြင့်လည်းကောင်း။ ကာယဝိညာဏ်ဖြင့် သိအပ်ကုန်သော အလိုရှိအပ်ကုန်သော နှစ်သက်အပ်ကုန်သော နှလုံးကို ပွါးစေတတ်ကုန်သော ချစ်အပ်သောသဘောရှိကုန်သော ကာမနှင့်စပ်ယှဉ်ကုန်သော တပ်နှစ်သက်ဖွယ်ဖြစ်ကုန်သော ဖောဋ္ဌဗ္ဗာရုံတို့ဖြင့်လည်းကောင်းဤသို့ ငါးပါးသော ကာမဂုဏ်တို့ဖြင့် ပြည့်ပြည့်စုံစုံ လုံလုံလောက်လောက် မွေ့လျော်ပျော်ပါးဖူး၏။မာဂဏ္ဍိယ ထိုငါ့အား မိုးဥတုအခါ စံနေရာဖြစ်သော ပြာသာဒ်တစ်ဆောင်၊ ဆောင်းဥတုအခါ စံနေရာဖြစ်သော ပြာသာဒ်တစ်ဆောင်၊ နွေဥတုအခါ စံနေရာဖြစ်သော ပြာသာဒ်တစ်ဆောင်၊ ဤသို့သုံးဆောင် ကုန်သော ပြာသာဒ်တို့သည် ဖြစ်ခဲ့ကုန်၏။ မာဂဏ္ဍိယ ထိုငါသည် မိုးဥတုအခါစံနေရာဖြစ်သော ပြာသာဒ်၌ မိုးလေလတို့ပတ်လုံး ယောကျ်ား (တီးမှုတ်သူ) ကင်းကုန်သောတူရိယာမျိုးတို့ဖြင့် မွေ့လျော်ပျော်ပါးလျက် ပြာသာဒ်အောက်သို့ မသက်ဆင်းပေ၊ ထိုငါသည် နောက်အခါ၌ကာမဂုဏ်တို့၏ ဖြစ်ခြင်း၊ ချုပ်ခြင်း၊ သာယာဖွယ်သဘော၊ အပြစ်၊ ထွက်မြောက်ရာတို့ကိုဟုတ်မှန်သောအတိုင်း သိ၍၊ ကာမဂုဏ်တို့၌ တပ်မက်မောသော တဏှာကို ပယ်စွန့်၍၊ ကာမဂုဏ်ကြောင့်ဖြစ်သော ပူလောင်ခြင်းကို ပယ်ဖျောက်၍၊ ဆာ လောင်မွတ်သိပ်ခြင်းကင်းသည်ဖြစ်၍၊ အတွင်းအဇ္ဈတ္တသန္တာန်၌ ငြိမ်းအေးသော စိတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ နေ၏။ ထိုငါသည် ကာမဂုဏ်တို့၌မကင်းသော တပ်မက်မှုရှိကုန်သော၊ ကာမတဏှာတို့သည် ခဲစားအပ်ကုန်သော၊ ကာမဂုဏ်ကြောင့်ဖြစ်သောပူလောင်ခြင်းဖြင့် ထက်ဝန်းကျင်ပူလောင်ကြကုန်သော၊ ကာမဂုဏ်တို့ကို မှီဝဲကြ ကုန်သောတစ်ပါးသောသတ္တဝါတို့ကို မြင်၏။ ထိုငါသည် ထိုကာမဂုဏ်တို့ကို မတောင့်တ၊ ထိုကာမဂုဏ် တို့၌မမွေ့လျော်ပေ။ အဘယ့်ကြောင့်နည်း ဟူမူ- မာဂဏ္ဍိယ ကာမဂုဏ်တို့ကို ကြဉ်၍သာလျှင် အကုသိုလ်တရားတို့ကို ကြဉ်၍သာလျှင် နတ်၌ဖြစ်သော ချမ်းသာကိုသော်လည်း လွန်၍တည်သော မွေ့လျော်ခြင်းဖြင့်မွေ့လျော်နေသည်ဖြစ်၍ ယုတ်ညံ့သော ကာမဂုဏ်ကို မတောင့်တတော့ပြီ၊ ထိုကာမဂုဏ်၌ မမွေ့လျော်တော့ပြီ။
--֍ ၂၁၂
။ မာဂဏ္ဍိယ ဥပမာသော်ကား ကြွယ်ဝသော များသောဥစ္စာရှိသော များသောစည်းစိမ်ရှိသောသူကြွယ်သည်ပင်ဖြစ်စေ၊ သူကြွယ်သားသည်ပင်ဖြစ်စေ စက္ခုဝိညာဏ်ဖြင့် သိအပ်ကုန်သော ရူပါရုံတို့ဖြင့်လည်းကောင်း။ပ။ အလိုရှိအပ်ကုန်သော နှစ်သက်အပ်ကုန်သော နှလုံးကို ပွါးစေတတ်ကုန်သော ချစ်အပ်သောသဘောရှိကုန်သော ကာမနှင့်စပ်ယှဉ်ကုန်သော တပ်နှစ်သက်ဖွယ်ဖြစ်ကုန်သော ဖောဋ္ဌဗ္ဗာရုံတို့ဖြင့်လည်းကောင်း ဤသို့ ငါးပါးသော ကာမဂုဏ်တို့ဖြင့် ပြည့်ပြည့်စုံစုံ လုံလုံလောက်လောက်မွေ့လျော်ပျော်ပါး ဖူးသည် ဖြစ်ရာ၏။ ထိုသူသည် ကိုယ်ဖြင့် သုစရိုက်တရားကို ပြုကျင့်၍ နှုတ်ဖြင့်သုစရိုက်တရားကို ပြု ကျင့်၍ စိတ်ဖြင့် သုစရိုက်တရားကို ပြုကျင့်၍ ခန္ဓာကိုယ်ပျက်စီး၍ သေပြီးသည်မှနောက်၌ ကောင်းသော လားရာဖြစ်သော နတ်ရွာလောကသို့ တာဝတိံသာနတ်တို့၏အပေါင်းအသင်းအဖြစ်သို့ ကပ်ရောက်ရာ၏။ ထိုသူသည် တာဝတိံသာနတ်ပြည် နန္ဒဝန် ဥယျာဉ်၌နတ်သမီးအပေါင်းခြံရံလျက် နတ်၌ဖြစ်သော ကာမဂုဏ်ငါးပါးတို့ဖြင့် ပြည့်ပြည့်စုံစုံ လုံလုံလောက်လောက် မွေ့လျော်ပျော်ပါးရာ၏။ ထိုသူသည် ကာမဂုဏ်ငါးပါးတို့ဖြင့် ပြည့်ပြည့်စုံစုံ လုံလုံလောက်လောက် မွေ့လျော်ပျော်ပါးနေသော သူကြွယ်ကိုသော် လည်းကောင်း၊ သူကြွယ်၏သားကိုသော်လည်းကောင်းမြင်လေရာ၏။ မာဂဏ္ဍိယ ထိုငါဆိုမည့် စကားကို အသို့အောက်မေ့သနည်း- နန္ဒဝန်ဥယျာဉ်၌နတ်သမီးအပေါင်းခြံရံလျက် နတ်ကာမ ဂုဏ်ငါးပါးတို့ဖြင့် ပြည့်ပြည့်စုံစုံ လုံလုံလောက်လောက်မွေ့လျော်ပျော်ပါးနေသော ထိုနတ်သားသည် ဤမည်သော သူကြွယ်၏ သော်လည်းကောင်း၊ သူကြွယ့်သား၏သော်လည်းကောင်း လူ့ကာမဂုဏ်ငါးပါးတို့ကို တောင့်တရာသလော၊့လူ့ကာမဂုဏ်တို့ဖြင့်လည်း ပြန်လည်နေရာအံ့လောဟု (မေးတော်မူ၏)။ အသျှင်ဂေါတမ မဖြစ်နိုင်ပါဟု (လျှောက်၏)။ အဘယ်ကြောင့်နည်းဟူမူ- အသျှင်ဂေါတမ လူ့ကာမဂုဏ်တို့ထက် နတ်ကာမဂုဏ်တို့ကသာလွန်ကုန်၏၊ မွန်လည်း မွန်မြတ်ကုန်၏ဟု (လျှောက်၏)။မာဂဏ္ဍိယ ဤဥပမာအတူသာလျှင် ငါဘုရားသည် ရှေးလူဖြစ်စဉ်က စက္ခုဝိညာဏ်ဖြင့် သိအပ်ကုန် သောအလိုရှိအပ်ကုန်သော နှစ်သက်အပ်ကုန်သော နှလုံးကို ပွါးစေတတ်ကုန်သော ချစ်အပ်သောသဘောရှိကုန်သော ကာမနှင့်စပ်ယှဉ်ကုန်သော တပ်နှစ်သက်ဖွယ်ဖြစ်ကုန်သော ရူပါရုံတို့ဖြင့်လည်းကောင်း။ သောတဝိညာဏ်ဖြင့် သိအပ်ကုန်သော သဒ္ဒါရုံတို့ဖြင့်လည်းကောင်း။ပ။ ဃာနဝိညာဏ်ဖြင့် သိအပ်ကုန်သောဂန္ဓာရုံတို့ဖြင့်လည်းကောင်း။ ဇိဝှါဝိညာဏ်ဖြင့် သိအပ်ကုန်သော ရသာရုံတို့ဖြင့်လည်းကောင်း။ ကာယဝိညာဏ်ဖြင့် သိအပ်ကုန်သော အလိုရှိအပ်ကုန်သော နှစ်သက်အပ်ကုန်သော နှလုံးကို ပွါးစေတတ်ကုန်သောချစ်အပ်သောသဘောရှိကုန်သော ကာမနှင့်စပ် ယှဉ်ကုန်သော တပ်နှစ်သက်ဖွယ်ဖြစ်ကုန်သော ဗောဋ္ဌဗ္ဗာရုံတို့ဖြင့်လည်းကောင်း ဤသို့ကာမဂုဏ်ငါးပါးဖြင့် ပြည့်ပြည့်စုံစုံ လုံလုံလောက်လောက် မွေ့လျော်ပျော်ပါးဖူး၏။
ထိုငါသည် နောက်အခါ၌ ကာမဂုဏ်တို့၏ ဖြစ်ခြင်း၊ ချုပ်ခြင်း၊ သာယာခြင်းသဘော၊ အပြစ်၊ ထွက်မြောက်ရာတို့ကိုဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ သိ၍၊ ကာမတို့၌ တပ်မက်မောခြင်းတဏှာကို ပယ်စွန့်၍၊ ကာမတို့ကြောင့်ဖြစ်သော ပူလောင်ခြင်းကို ပယ်ဖျောက်၍၊ ဆာလောင်မွတ်သိပ်ခြင်းကင်းသည်ဖြစ်၍၊ အတွင်းအဇ္ဈတ္တသန္တာန်၌ ငြိမ်းအေးသော စိတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ နေ၏။ ထိုငါသည် ကာမဂုဏ်တို့၌ မကင်းသေးသောတပ်စွဲမှု ရှိကုန်သော၊ ကာမတဏှာတို့သည် ခဲစားအပ်ကုန်သော၊ ကာမတည်းဟူသော ပူလောင်ခြင်းဖြင့်ထက်ဝန်း ကျင် ပူလောင်ကြကုန်သော၊ ကာမဂုဏ်တို့ကို မှီဝဲကြကုန်သော တစ်ပါးသော သတ္တဝါတို့ကိုမြင်၏၊ ထိုငါသည် ထိုသူတို့၏ ထိုကာမဂုဏ်တို့ကို မတောင့်တတော့ပြီ၊ ထိုကာမဂုဏ်တို့၌မမွေ့လျော်တော့ပြီ။ အဘယ့်ကြောင့်နည်းဟူမူ- မာဂဏ္ဍိယ ကာမဂုဏ်တို့ကို ကြဉ်၍သာလျှင်အကုသိုလ်တရားတို့ကို ကြဉ်၍ သာလျှင် နတ်၌ဖြစ်သော ချမ်းသာကိုသော်လည်း သာလွန်၍ တည်သောမွေ့လျော်ခြင်းဖြင့် မွေ့လျော်နေ သည်ဖြစ်၍ ယုတ်ညံ့သော ကာမဂုဏ်ကို မတောင့်တတော့ပြီ၊ ထိုကာမဂုဏ်၌ မမွေ့လျော်တော့ပြီ။
--֍ ၂၁၃
။ မာဂဏ္ဍိယ ဥပမာသော်ကား နာကျင်သောကိုယ်ရှိသော အနာမှည့်ရင့်သောကိုယ်ရှိသော နူနာရှိသော ယောကျ်ားသည် ပိုးလောက်တို့ အကိုက်အခဲခံရ၍ လက်သည်းတို့ဖြင့် အနာဝတို့ကို ကုပ်ဖဲ့လျက်မီးကျီးစု၌ ကိုယ်ကို ကင်ရာ၏။ ထိုနူနာရှိသော ယောကျ်ား၏ အဆွေခင်ပွန်း ဆွေမျိုးသားချင်းတို့သည်အနာကို ကုစားတတ်သော ဆေးဆရာကို ပင့်လာကုန်ရာ၏။ ထိုနူနာစွဲသော ယောကျ်ားအား ထိုအနာကိုကုစားတတ်သော ဆေးဆရာသည် ဆေးကုရာ၏၊ ထိုနူနာစွဲသော ယောကျ်ားသည် ထိုဆေးကို အစွဲပြု၍နူနာတို့မှ လွတ်မြောက်ရာ၏။ အနာမရှိသည်ဖြစ်၍ ချမ်းသာစွာ မိမိကိုယ်ကို အစိုးတရ အလိုရှိတိုင်းနေရသည် အလိုရှိတိုင်း သွားရသည် ဖြစ်ရာ၏။ ထိုနူနာမှ ကင်းပြီးသော ယောကျ်ားသည် နာကျင်သောကိုယ်ရှိသော အနာမှည့်ရင့်သောကိုယ်ရှိသော ပိုးလောက်တို့ အကိုက်အခဲခံနေရ၍ လက်သည်းတို့ဖြင့်အနာဝကို ကုပ်ဖဲ့လျက် မီးကျီးစု၌ ကိုယ်ကို ကင်၍ နေသော နူနာရှိသောအခြားယောကျ်ားတစ်ယောက်ကို မြင်ရာ၏။မာဂဏ္ဍိယ ထိုငါဆိုမည့် စကားကို အဘယ်သို့ အောက်မေ့ဘိသနည်း- ထိုနူနာမှ ကင်းပြီးသောယောကျ်ားသည် ဤမည်သော နူနာရှိသော ယောကျ်ား၏ မီးကျီးစုကိုလည်းကောင်း ဆေးမှီဝဲမှုကိုလည်းကောင်း တောင့်တရာအံ့လောဟု (မေးတော်မူ၏)။ အသျှင်ဂေါတမ မဖြစ်နိုင်ပါ (ဟု လျှောက်၏)။ အဘယ် ကြောင့်နည်း ဟူမူ- အသျှင်ဂေါတမ ရောဂါရှိလတ်သော် ဆေးဖြင့် ပြုဖွယ်ကိစ္စသည် ဖြစ်ရာ၏၊ ရောဂါမရှိခဲ့ သော် ဆေးဖြင့် ပြုဖွယ်ကိစ္စသည် မရှိဟု (လျှောက်ထား၏)။
မာဂဏ္ဍိယ ဤအတူသာလျှင် ငါသည် ရှေးလူဖြစ်စဉ်က စက္ခုဝိညာဏ်ဖြင့် သိအပ်ကုန်သော အလိုရှိ့အပ်ကုန်သော နှစ်သက်အပ်ကုန်သော နှလုံးကို ပွါးစေတတ်ကုန်သော ချစ်အပ်သောသဘောရှိ ကုန်သောကာမနှင့်စပ် ယှဉ်ကုန်သော တပ်နှစ်သက်ဖွယ်ဖြစ်ကုန်သော ရူပါရုံတို့ဖြင့်လည်းကောင်း။ သောတဝိညာဏ်ဖြင့် သိအပ်ကုန်သော သဒ္ဒါရုံတို့ဖြင့်လည်းကောင်း။ပ။ ဃာနဝိညာဏ်ဖြင့် သိအပ်ကုန်သော ဂန္ဓာရုံတို့ဖြင့်လည်းကောင်း။ ဇိဝှါဝိညာဏ်ဖြင့် သိအပ်ကုန်သော ရသာရုံတို့ဖြင့်လည်းကောင်း။ ကာယဝိညာဏ်ဖြင့်သိအပ်ကုန်သော အလိုရှိအပ်ကုန်သော နှစ်သက်အပ်ကုန်သော နှလုံးကို ပွါးစေတတ်ကုန်သော ချစ်အပ်သောသဘောရှိကုန်သော ကာမနှင့်စပ်ယှဉ်ကုန်သော တပ်နှစ်သက်ဖွယ်ဖြစ်ကုန်သော ဖောဋ္ဌဗ္ဗာရုံတို့ဖြင့်လည်းကောင်း ဤသို့ ကာမဂုဏ်ငါးပါးတို့ဖြင့် ပြည့်ပြည့်စုံစုံ လုံလုံလောက်လောက် မွေ့လျော်ပျော်ပါဖူး၏။
ထိုငါသည် နောက်အခါ၌ ကာမဂုဏ်တို့၏ ဖြစ်ခြင်း၊ ချုပ်ခြင်း၊ သာယာဖွယ်သဘော၊ အပြစ်၊ ထွက်မြောက်ရာတို့ကိုဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ သိ၍၊ ကာမဂုဏ်တို့၌ တပ်မက်မောခြင်းတဏှာကို ပယ်စွန့်၍၊ ကာမကြောင့်ဖြစ်သော ပူလောင်ခြင်းကို ပယ်ဖျောက်၍၊ ဆာလောင်မွတ်သိပ်ခြင်းကင်းသည်ဖြစ်၍၊ အတွင်းအဇ္ဈတ္တသန္တာန်၌ ငြိမ်းအေးသော စိတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ နေ၏။
ထိုငါသည် ကာမဂုဏ်တို့၌ မကင်းသေးသော တပ်စွဲမှုရှိကုန်သော ကာမတဏှာတို့သည် ခဲစားအပ်ကုန်သော၊ ကာမတည်းဟူသော ပူလောင်ခြင်းဖြင့် ထက်ဝန်းကျင် ပူလောင်ကြကုန်သော ကာမဂုဏ်တို့ကိုမှီဝဲကြကုန်သော အခြားသော သတ္တဝါတို့ကို မြင်၏။ ထိုငါသည် ထိုသူတို့၏ ထိုကာမဂုဏ်တို့ကို မတောင့်တတော့ပြီ၊ ထိုကာမဂုဏ်တို့၌ မမွေ့လျော်တော့ပြီ။ အဘယ်ကြောင့်နည်းဟူမူ- မာဂဏ္ဍိယ ကာမဂုဏ်တို့ကိုကြဉ်၍သာလျှင် အကုသိုလ်တရားတို့ကို ကြဉ်၍သာလျှင် နတ်၌ဖြစ်သော ချမ်းသာကိုသော်လည်းသာလွန်၍ တည်သော မွေ့လျော်ခြင်းဖြင့် မွေ့လျော်နေသည်ဖြစ်၍ ယုတ်ညံ့သော ကာမဂုဏ်ကိုမတောင့်တတော့ပြီ၊ ထိုကာမဂုဏ်၌ မမွေ့လျော်တော့ပြီ။
--֍ ၂၁၄
။ မာဂဏ္ဍိယ ဥပမာသော်ကား နာကျင်သောကိုယ်ရှိသော အနာမှည့်ရင့်သောကိုယ်ရှိသော နူနာရှိသော ယောကျ်ားသည် ပိုးလောက်တို့ အကိုက်အခဲခံရ၍ လက်သည်းတို့ဖြင့် အနာဝကို ကုပ်ဖဲ့လျက်မီးကျီးစု၌ ကိုယ်ကို ကင်ရာ၏။ ထိုနူနာရှိသော ယောကျ်ား၏ အဆွေခင်ပွန်းဆွေမျိုးသားချင်းတို့သည်အနာကို ကုစားတတ်သော ဆေးဆရာကို ပင့်လာကုန်ရာ၏။ ထိုနူနာရှိသော ယောကျ်ားအား ထိုအနာကိုကုစားတတ်သော ဆေးဆရာသည် ဆေးကုရာ၏၊ ထိုနူနာရှိသော ယောကျ်ားသည် ထိုဆေးကို အစွဲပြု၍နူနာတို့မှ လွတ်မြောက်ရာ၏၊ အနာမရှိသည်ဖြစ်၍ ချမ်းသာစွာ မိမိကိုယ်ကို အစိုးတရ အလိုရှိတိုင်းနေရသည် အလိုရှိတိုင်း သွားရသည် ဖြစ်ရာ၏။ ထိုယောကျ်ားကို အားကြီးသော ယောကျ်ားနှစ်ယောက်တို့သည် လက်မောင်းတစ်ဖက်စီကိုင်၍ မီး ကျီးစုသို့ ဆွဲငင်ကုန်ရာ၏။မာဂဏ္ဍိယ ထိုငါဆိုမည့် စကားကို အဘယ်သို့ အောက်မေ့ဘိသနည်း- ထိုယောကျ်ားသည် ဤမှထိုမှကိုယ်ကို ရုန်းကန်ရာသည် မဟုတ်လောဟု (မေးတော်မူ၏)။ အသျှင်ဂေါတမ မှန်ပါ၏၊ အဘယ်ကြောင့်နည်း ဟူမူ- အသျှင်ဂေါတမ ဤမီးသည်ကား ဆင်းရဲသော အတွေ့လည်း ရှိပါ၏၊ ကြီးစွာသောပူခြင်းလည်း ရှိပါ၏၊ ပြင်းထန်သော လောင်ခြင်းလည်း ရှိပါ၏ဟု (လျှောက်၏)။ မာဂဏ္ဍိယ ထိုငါဆိုမည့်စကားကို အဘယ်သို့ အောက်မေ့ဘိသနည်း- ထိုမီးသည် ယခုမှသာလျှင် ဆင်းရဲသော အတွေ့လည်း ရှိသလော၊ ကြီးစွာသော ပူခြင်းလည်း ရှိသလော၊ ပြင်းထန်သော လောင်ခြင်းလည်း ရှိသလော၊ သို့မဟုတ် ရှေးအခါကလည်း ထိုမီးသည် ဆင်းရဲသော အတွေ့လည်း ရှိသလော၊ ကြီးစွာသောပူခြင်းလည်း ရှိသလော၊ ပြင်းထန်သော လောင်ခြင်းလည်း ရှိသလောဟု (မေးတော်မူ၏)။ အသျှင်ဂေါတမ ထိုမီးသည် ယခုအခါ၌လည်း ဆင်းရဲသော အတွေ့လည်း ရှိပါ၏၊ ကြီးစွာသောပူခြင်းလည်း ရှိပါ၏၊ ပြင်းထန်သော လောင်ခြင်းလည်း ရှိပါ၏၊ ရှေးအခါကလည်း ဆင်းရဲ သောအတွေ့လည်း ရှိပါ၏၊ ကြီးစွာသော ပူခြင်းလည်း ရှိပါ၏၊ ပြင်းထန်သော လောင်ခြင်းလည်း ရှိပါ၏။
အသျှင်ဂေါတမ နာကျင်သောကိုယ်ရှိသော အနာမှည့်ရင့်သောကိုယ်ရှိသော ပိုးလောက်တို့ အကိုက့်အခဲခံရ၍ လက်သည်းတို့ဖြင့် အနာဝတို့ကို ကုပ်ဖဲ့နေရသော ဤနူနာစွဲသော ယောကျ်ားသည်ကား ဣန္ဒြေပျက်စီးနေသည်ဖြစ်၍ ဆင်းရဲသော အတွေ့ရှိသည်လည်းဖြစ်သော မီး၌ ချမ်းသာ၏ဟု ဖောက်ပြန်မှတ်မှားသော သညာကို ရလျက်နေပါ၏ဟု (လျှောက်၏)။
မာဂဏ္ဍိယ ဤအတူသာလျှင် အတိတ်ဖြစ်သော ကာလ၌လည်း ကာမဂုဏ်သည် ဆင်းရဲသောအတွေ့လည်း ရှိ၏၊ ကြီးစွာသော ပူခြင်းလည်း ရှိ၏၊ ပြင်းထန်သော လောင်ခြင်းလည်း ရှိ၏။ လာလတ္တံ့အနာဂတ် ကာလ၌လည်း ကာမဂုဏ်သည် ဆင်းရဲသော အတွေ့လည်း ရှိ၏၊ ကြီးစွာသော ပူခြင်းလည်းရှိ၏၊ ပြင်းထန်သော လောင်ခြင်းလည်း ရှိ၏။ ယခုဖြစ်ဆဲ ပစ္စုပ္ပန်ကာလ၌လည်း ကာမဂုဏ်သည် ဆင်းရဲသော အတွေ့လည်း ရှိ၏၊ ကြီးစွာသော ပူခြင်းလည်း ရှိ၏၊ ပြင်းထန်သော လောင်ခြင်းလည်း ရှိ၏။ မာဂဏ္ဍိယ ဤသတ္တဝါတို့ကား ကာမဂုဏ်တရားတို့၌ မကင်းသေးသော ရာဂရှိကုန်သည်ဖြစ်၍ ကာမတဏှာတို့သည် ခဲစားအပ်ကုန်သည်ဖြစ်၍ ကာမအပူဖြင့် ထက်ဝန်းကျင် လောင်မြိုက်အပ်ကုန်သည်ဖြစ်၍ဣန္ဒြေပျက်စီးနေသည်၏အဖြစ်ကြောင့် ဆင်းရဲသော အတွေ့ရှိသည်သာလျှင် ဖြစ်ကုန်သော ကာမတို့၌ချမ်းသာ၏ဟု ဖောက်ပြန်မှတ်မှားသော သညာကို ရကုန်၏။
֍ ၂၁၅
။ မာဂဏ္ဍိယ ဥပမာသော်ကား နာကျင်သောကိုယ်ရှိသော အနာမှည့်ရင့်သောကိုယ်ရှိသော နူနာစွဲသော ယောကျ်ားသည် ပိုးလောက်တို့ အကိုက်အခဲခံနေရသည်ဖြစ်၍ လက်သည်းတို့ဖြင့် အနာဝကိုကုပ်ဖဲ့လျက် မီးကျီးစု၌ ကိုယ်ကို ထက်ဝန်းကျင်မှ ကင်၏။ မာဂဏ္ဍိယ နာကျင်သောကိုယ်ရှိသော အနာမှည့်ရင့်ပြီးသော ကိုယ်ရှိသော ပိုးလောက်တို့ အကိုက်အခဲခံနေရသော ဤနူနာရှိသော ယောကျ်ားသည်လက်သည်းတို့ဖြင့် အနာဝကို ကုပ်ဖဲ့လျက် အကြင်အကြင်သို့သော အခြင်းအရာဖြင့် မီးကျီးစု၌ ကိုယ်ကိုထက်ဝန်းကျင်မှ ကင်ရာ၏၊ ထိုထိုသို့သော အခြင်းအရာဖြင့် ထိုယောကျ်ား၏ ထိုအနာဝတို့သည် အလွန်မစင်ကြယ်ကုန်သည်လည်းကောင်း၊ အလွန်မကောင်းသော အနံ့ရှိကုန်သည်လည်းကောင်း၊ အလွန်ပုပ်ကုန်သည်လည်းကောင်း ဖြစ်ကုန်၏။ အနာဝတို့ကို အယားဖျောက်ခြင်းကြောင့်ဖြစ်သော အနည်းငယ်မျှသောသက်သာရာမျှ သာယာကာမျှတို့သည် ဖြစ်ကုန်၏။ --မာဂဏ္ဍိယ ဤအတူသာလျှင် ကာမဂုဏ်တို့၌ မကင်းသေးသော ရာဂရှိကုန်သော ကာမတဏှာတို့ သည်ခဲစားအပ်ကုန်သော ကာမဂုဏ်အပူဖြင့်လည်း ထက်ဝန်းကျင် ပူလောင်အပ်ကုန်သော သတ္တဝါတို့သည်ကာမဂုဏ်တို့ကို မှီဝဲကုန်၏။ မာဂဏ္ဍိယ အကြင်အကြင်သို့သော အခြင်းအရာအားဖြင့် ကာမဂုဏ်တို့၌မကင်းသော ရာဂရှိကုန်သော ကာမတဏှာတို့သည် ခဲစားအပ်ကုန်သော ကာမအပူဖြင့်လည်း ထက်ဝန်းကျင် ပူလောင်အပ်ကုန်သော သတ္တဝါတို့သည် ကာမဂုဏ်တို့ကို မှီဝဲကုန်၏။ ထိုထိုသို့သော အခြင်းအရာအားဖြင့် ထိုထိုသတ္တဝါတို့အား ကာမတဏှာတို့သည်လည်း အဖန်ဖန်တိုးပွားကုန်၏၊ ကာမအပူဖြင့်လည်းထက်ဝန်းကျင် ပူလောင်ကုန်၏။ ကာမဂုဏ်ငါးပါးတို့ကို အစွဲပြု၍ဖြစ်သော သက်သာရာမျှ သာယာကာမျှသည်သာလျှင် ဖြစ်၏။
မာဂဏ္ဍိယ ထိုငါဆိုမည့်စကားကို အဘယ်သို့အောက်မေ့သနည်း- မင်းသည်လည်းကောင်း၊ မင်း၏အမတ်သည်လည်းကောင်း ကာမဂုဏ်ငါးပါးတို့ဖြင့် ပြည့်ပြည့်စုံစုံ လုံလုံလောက်လောက် မွေ့လျော်ပျော်ပါးလျက် ကာမတဏှာကို မပယ်မစွန့်မူ၍ ကာမအပူကို မပယ်မဖျောက်မူ၍ ကင်းသော ဆာလောင်မွတ်သိပ်ခြင်းရှိသည်ဖြစ်၍ အတွင်းအဇ္ဈတ္တသန္တာန်၌ ငြိမ်းအေးသော စိတ်ရှိလျက် နေလည်းနေပြီ၊ နေလည်းနေဆဲ၊ နေလည်းနေလတ္တံ့ဟု သင်မြင်မူလည်း မြင်ဖူးသလော၊ ကြားမူလည်း ကြားဖူးသလောဟု (မေးတော်မူ၏)။ အသျှင်ဂေါတမ ဤသို့ မဖြစ်နိုင်သည်သာတည်းဟု (လျှောက်၏)။
မာဂဏ္ဍိယ ကောင်းပါပေ၏၊ မာဂဏ္ဍိယ မင်းသည်လည်းကောင်း၊ မင်း၏အမတ်သည်လည်းကောင်းကာမဂုဏ်ငါးပါးတို့ဖြင့် ပြည့်ပြည့်စုံစုံ လုံလုံလောက်လောက် မွေ့လျော်ပျော်ပါးလျက် ကာမတဏှာကိုမပယ်မစွန့်မူ၍ ကာမအပူကို မပယ်ဖျောက်မူ၍ ကင်းသော ဆာလောင်မွတ်သိပ်ခြင်းရှိသည်ဖြစ်၍ အတွင်း့အဇ္ဈတ္တသန္တာန်၌ ငြိမ်းအေးသော စိတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ နေမူလည်း နေခဲ့ပြီ၊ နေမူလည်း နေဆဲ၊ နေမူလည်းနေလတ္တံ့၊ ဤသို့ ဖြစ်သည်ကို ငါလည်း မြင်လည်း မမြင်စဖူး၊ ကြားလည်း မကြားစဖူးပေ။
မာဂဏ္ဍိယ ခပ်သိမ်းကုန်သော ရဟန်းတို့သည်လည်းကောင်း၊ ပုဏ္ဏားတို့သည်လည်းကောင်း ကင်း သောဆာလောင်မွတ်သိပ်ခြင်းရှိကုန်သည်ဖြစ်၍ အတွင်းအဇ္ဈတ္တသန္တာန်၌ ငြိမ်းအေးသော စိတ်ရှိကုန်သည် ဖြစ်၍နေလည်းနေခဲ့ကုန်ပြီ၊ နေလည်းနေကုန်ဆဲ၊ နေလည်းနေကုန်လတ္တံ့၊ ခပ်သိမ်းကုန်သော ထိုရဟန်းပုဏ္ဏားတို့သည် ကာမဂုဏ်တရားတို့၏ ဖြစ်ခြင်း၊ ချုပ်ခြင်း၊ သာယာဖွယ်သဘော၊ အပြစ်၊ ထွက်မြောက်ရာတို့ကိုဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ သိကြကုန်၍ ကာမတဏှာတို့ကို ပယ်စွန့်ကုန်၍ ကာမအပူကို ပယ်ဖျောက်ကုန်၍ကင်းသော ဆာလောင်မွတ်သိပ်ခြင်းရှိကုန်သည်ဖြစ်၍ အတွင်းအဇ္ဈတ္တသန္တာန်၌ ငြိမ်းအေးသောစိတ်ရှိကုန်သည်ဖြစ်၍ နေလည်းနေခဲ့ကြကုန်ပြီ၊ နေလည်းနေကြကုန်ဆဲ၊ နေလည်းနေကြကုန်လတ္တံ့ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။ ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားသည် ထိုအချိန်၌ ဤဥဒါန်းစကားကို ကျူးရင့်မြွက်ကြားတော်မူ၏-
လာဘ်ဟူသမျှတို့တွင် အနာကင်းခြင်းသည် အသာဆုံးဖြစ်၏၊ ချမ်းသာဟူသမျှ တို့တွင် နိဗ္ဗာန်သည်အသာဆုံးဖြစ်၏၊ အမြိုက်နိဗ္ဗာန်သို့ ရောက်ကြောင်းဖြစ်သော လမ်းခရီးတို့တွင် အင်္ဂါရှစ်ပါးရှိသောလမ်းခရီးသည် ဘေးကင်း၍ အမြတ်ဆုံးဖြစ် ပေ၏ဟု (ကျူးရင့်မြွက်ကြားတော်မူ၏)။
֍ ၂၁၆
။ ဤသို့ မိန့်တော်မူသော် မာဂဏ္ဍိယပရိဗိုဇ်သည် မြတ်စွာဘုရားအား- “အသျှင်ဂေါတမအံ့ဖွယ်ရှိပါပေစွ၊ အသျှင်ဂေါတမ မဖြစ်စဖူး ထူးကဲစွာ ဖြစ်ပါပေစွ၊ အသျှင်ဂေါတမသည် ‘လာဘ်ဟူသမျှတို့တွင် အနာကင်းခြင်းသည် အသာဆုံးဖြစ်၏၊ ချမ်းသာဟူသမျှတို့တွင် နိဗ္ဗာန်သည်အသာဆုံးဖြစ်၏’ဟူ၍ကောင်းစွာပင် မိန့်ကြားပေ၏။ အသျှင်ဂေါတမ အကျွန်ုပ်သည်လည်း ‘လာဘ်ဟူသမျှတို့တွင် အနာကင်းခြင်းသည် အသာဆုံးဖြစ်၏၊ ချမ်းသာဟူသမျှတို့တွင် နိဗ္ဗာန်သည်အသာဆုံးဖြစ်၏’ဟု ပြောဆိုလာကြသောရှေးပရိဗိုဇ်ဆရာ အဆက်ဆက်တို့၏ စကားကို ကြားဖူးပါ၏၊ အသျှင်ဂေါတမ အသျှင်ဂေါတမ မိန့်ဆိုသောဤစကားသည် အကျွန်ုပ် ကြားဖူးသည်နှင့် ညီညွတ်ပါ၏”ဟု လျှောက်ထား၏။ --မာဂဏ္ဍိယ သင်သည် ‘လာဘ်ဟူသမျှတို့တွင် အနာကင်းခြင်းသည် အသာဆုံးဖြစ်၏၊ ချမ်းသာဟူသမျှတို့တွင် နိဗ္ဗာန်သည် အသာဆုံးဖြစ်၏’ဟု ပြောဆိုလာကြသော ရှေးပရိဗိုဇ်ဆရာအဆက်ဆက်တို့၏စကားကို ကြားရဖူး၏၊ ထိုအနာကင်းခြင်းဟူသည် အဘယ်နည်း၊ ထိုနိဗ္ဗာန်ဟူသည် အဘယ်နည်းဟု (မေးတော်မူ၏)။ ဤသို့ မေးတော်မူသော် မာဂဏ္ဍိယပရိဗိုဇ်သည် မိမိကိုယ်ကိုသာလျှင် လက်ဖြင့်သုံးသပ်၏၊ “အသျှင်ဂေါတမ ထိုအနာကင်းခြင်းဟူသည် ဤသည်ပင်တည်း၊ ထိုနိဗ္ဗာန်ဟူသည် ဤသည်ပင်တည်း၊ အသျှင်ဂေါတမ အကျွန်ုပ်သည် ယခုအခါ အနာမရှိ ချမ်းချမ်းသာသာရှိ၏၊ စိုးစဉ်းမျှသော ဆင်းရဲမှုသည်အကျွန်ုပ်ကို မနှိပ်စက်နိုင်ပါ”ဟု (လျှောက်၏)။
֍ ၂၁၇
။ မာဂဏ္ဍိယ ဥပမာသော်ကား ဝမ်းတွင်းကန်းဖြစ်သော ယောကျ်ားသည် ရှိ၏၊ ထိုယောကျ်ား သည်မည်းသောအဆင်း ဖြူသောအဆင်းတို့ကို မမြင်ရာ၊ ညိုသောအဆင်းတို့ကို မမြင်ရာ၊ ရွှေသောအဆင်းတို့ကို မမြင်ရာ၊ နီသော အဆင်းတို့ကို မမြင်ရာ၊ မောင်းသောအဆင်းတို့ကို မမြင်ရာ၊ ညီညွတ်သည် မညီညွတ်သည်ကို မမြင်ရာ၊ ကြယ်နက္ခတ်တာရာတို့၏ အဆင်းကို မမြင်ရာ၊ လနေတို့ကိုမမြင်ရာ၊ ထိုဝမ်းတွင်းကန်းယောကျ်ားသည် “အချင်းတို့ အလွန်အဆင်းလှသော အညစ်အကြေးကင်းသောစင်ကြယ် သော အဝတ်ဖြူသည် ကောင်းမွန်လေစွ တကား”ဟု ပြောဆိုသော မျက်စိမြင်သောသူ၏စကားကို ကြား လေရာ၏။ ထိုဝမ်းတွင်းကန်းသည် အဖြူရှာ လှည့်လည်လာရာ၏။ ထိုဝမ်းတွင်းကန်းကို တစ်ယောက်သော ယောကျ်ားသည် ဆီချေးလိမ်းကျံသော မည်းနက်သည့်သိုးမွေးတို့ဖြင့် ပြုထားသော ပုဆိုးကြမ်းဖြင့် “အချင်းယောကျ်ား ဤပုဆိုးကား သင့်အတွက်အလွန်အဆင်းလှ၍ အညစ်အကြေးကင်းသော စင်ကြယ် သည့် အဝတ်ဖြူတည်း”ဟု လှည့်ပတ်ရာ၏။ ထိုဝမ်းတွင်းကန်းသည် ထိုမည်းနက်သော အဝတ်ကို ယူရာ၏၊ ယူပြီး၍ ဝတ်ရုံရာ၏၊ ဝတ်ရုံပြီး၍့နှစ်သက်သောစိတ်ရှိလျက် “အချင်းတို့ အလွန်အဆင်းလှ၍ အညစ်အကြေးကင်းသော စင်ကြယ်သည့်အဝတ်ဖြူသည် ကောင်းမွန်လေစွတကား”ဟု နှစ်သက်သော စကားကို မြွက်ဆိုရာ၏။မာဂဏ္ဍိယ ထိုငါဆိုမည့် စကားကို အဘယ်သို့အောက်မေ့သနည်း-အမှန်အားဖြင့် ဝမ်းတွင်းကန်းဖြစ်သော ထိုယောကျ်ားသည် သိ၍ မြင်၍ ဤဆီချေးဖြင့် လိမ်းကျံသော မည်းနက်သည့် သိုးမွေးတို့ဖြင့်ပြုထားသော ပုဆိုးကြမ်းကို ယူရာသလော၊ ယူပြီး၍ ဝတ်ရုံရာသလော၊ ဝတ်ရုံ၍ နှစ်သက်သော စိတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ “အချင်းတို့ အလွန်အဆင်းလှ၍ အညစ်အကြေးကင်းသော စင်ကြယ်သည့် အဝတ်ဖြူသည်ကောင်းမွန်လေစွတကား”ဟု နှစ်သက်သောစကားကို မြွက်ကြားရာသလော၊ သို့မဟုတ် မျက်စိအမြင်ရှိသော ယောကျ်ား၏ စကားကို ယုံကြည်၍ ဆိုရာသလောဟု (မေးတော်မူ၏)။
အသျှင်ဂေါတမ ထိုဝမ်းတွင်းကန်းယောကျ်ားသည် မသိဘဲ မမြင်ဘဲ ဆီချေးလိမ်းကျံသော ဤမည်းနက်သည့် သိုးမွေးတို့ဖြင့်ပြုထားသော ပုဆိုးကြမ်းကို ခံယူရာ၏၊ ခံယူပြီး၍ ဝတ်ရုံရာ၏၊ ဝတ်ရုံပြီးလျှင် နှစ်သက်သောစိတ်ရှိလျက် “အချင်းတို့ အလွန် အဆင်းလှသော အညစ်အကြေးကင်းသော စင်ကြယ်သည့် အဝတ်ဖြူသည် ကောင်းမွန်လေစွတကား”ဟု နှစ်သက်သော စကားကို မြွက်ကြားလေရာ၏၊ မျက်စိအမြင်ရှိသော ယောကျ်ား၏ ပြောစကားကို ယုံကြည်၍ မြွက်ကြားလေရာ၏ဟု (လျှောက်၏)။
မာဂဏ္ဍိယ ဤအတူသာလျှင် အယူတစ်ပါးရှိကုန်သော ပရိဗိုဇ်တို့သည် ကန်းကုန်၏၊ မျက်စိအမြင်မရှိကုန်၊ အနာကင်းသော အဖြစ်ကို မသိကုန်၊ နိဗ္ဗာန်ကို မမြင်ကုန်၊ ထိုသို့ မသိမမြင်ကြကုန်ဘဲလျက်သာလျှင် “လာဘ်ဟူသမျှတို့တွင် အနာကင်းခြင်းသည် အသာဆုံးဖြစ်၏၊ ချမ်းသာဟူသမျှတို့တွင် နိဗ္ဗာန်သည် အသာဆုံး ဖြစ်၏” ဟူ၍ ဤဂါထာကိုဆိုကုန်၏။ မာဂဏ္ဍိယ ပူဇော်အထူးကိုခံတော်မူထိုက်ကုန်သော ရှေးဘုရားသျှင်တို့သည်-
“လာဘ်ဟူသမျှတို့တွင် အနာကင်းခြင်းသည် အသာဆုံးဖြစ်၏၊ ချမ်းသာဟူသမျှ တို့တွင် နိဗ္ဗာန်သည်အသာဆုံးဖြစ်၏၊ အမြိုက်နိဗ္ဗာန်သို့ ရောက်ကြောင်းဖြစ်သော လမ်းခရီးတို့တွင် အင်္ဂါရှစ်ပါးရှိသောလမ်းခရီးသည် ဘေးကင်း၍ အမြတ်ဆုံးဖြစ် ပေ၏”ဟု ဤဂါထာကို ဟောကြားတော်မူကုန်၏။
--֍ ၂၁၈
။ ထိုဂါထာသည် အစဉ်အားဖြင့် ယခုအခါ ပုထုဇဉ်တို့ ဂါထာဖြစ်၏။ မာဂဏ္ဍိယ ဤခန္ဓာကိုယ်သည် ရောဂါတုံးဖြစ်၏၊ အိုင်းအမာတုံးဖြစ်၏၊ ဆူးငြောင့်တုံးဖြစ်၏၊ ဆင်းရဲတုံးဖြစ်၏၊ အနာတုံးဖြစ်၏။ ထိုသင်သည် ရောဂါတုံးဖြစ်သော အိုင်းအမာတုံးဖြစ်သော ဆူးငြောင့်တုံးဖြစ်သော ဆင်းရဲတုံးဖြစ်သော အနာတုံးဖြစ်သော ဤခန္ဓာကိုယ်ကို “အသျှင်ဂေါတမ ထိုအနာကင်းခြင်းဟူသည် ဤသည်ပင်တည်း၊ ထိုနိဗ္ဗာန်ဟူသည် ဤသည်ပင်တည်း”ဟု ဆို၏။ မာဂဏ္ဍိယ အနာကင်းခြင်းကိုသိနိုင်မည်ဖြစ်သော, နိဗ္ဗာန် ကို မြင်နိုင်မည်ဖြစ်သော, စင်ကြယ်သော ဉာဏ်မျက်စိသည် သင့်မှာ မရှိဟု (မိန့်တော်မူ၏)။ အနာကင်းခြင်းကို အကျွန်ုပ် သိနိုင်မည့်နည်းလမ်းဖြင့် နိဗ္ဗာန်ကို အကျွန်ုပ် မြင်နိုင်မည့်နည်းလမ်းဖြင့် အသျှင်ဂေါတမသည် အကျွန်ုပ်အား တရားဟောခြင်းငှါ စွမ်းနိုင်၏ဟု ဤသို့ အကျွန်ုပ်သည်အသျှင်ဂေါတမ အား ယုံကြည်ပါ၏ဟု (လျှောက်ထား၏)။֍ ၂၁၉
။ မာဂဏ္ဍိယ ဥပမာသော်ကား ဝမ်းတွင်းကန်းဖြစ်သော ယောကျ်ားသည် ရှိရာ၏၊ ထိုယောကျ်ားသည် အမည်းအဖြူ အဆင်းတို့ကို မမြင်ရာ၊ ညိုသောအဆင်းတို့ကို မမြင်ရာ၊ ရွှေသောအဆင်းတို့ကို မမြင်ရာ၊ နီသောအဆင်းတို့ကို မမြင်ရာ၊ မောင်းသောအဆင်းတို့ကို မမြင်ရာ၊ ညီညွတ်သည်မညီညွတ်သည်ကို မမြင်ရာ၊ ကြယ်နက္ခတ်တာရာတို့၏ အဆင်းတို့ကို မမြင်ရာ၊ လနေတို့ကို မမြင်ရာ၊ ထိုဝမ်းတွင်းကန်း၏ မိတ်ဆွေခင်ပွန်း ဆွေမျိုးသားချင်းတို့သည် မျက်စိကုစားတတ်သော ဆေးဆရာကိုပင့်လာကုန်ရာ၏၊ ထိုဝမ်းတွင်းကန်းအား ထိုမျက်စိ ကုစားတတ်သော ဆေးဆရာသည် ဆေးကုရာ၏၊ ထိုသူကန်းသည် ထိုဆေးကုခြင်းကို အစွဲပြု၍ မျက်စိတို့ကို မဖြစ်စေနိုင်ငြားအံ့၊ မျက်စိတို့ကို မသုတ်သင်နိုင်ငြားအံ့။မာဂဏ္ဍိယ ထိုငါဆိုမည့်စကားကို အဘယ်သို့အောက်မေ့သနည်း- ထိုဆေးဆရာသည် ပင်ပန်းရုံဆင်းရဲရုံမျှသာ ဖြစ်ရာသည် မဟုတ်လောဟု (မေးတော်မူ၏)။ အသျှင်ဂေါတမ မှန်ပါ၏ဟု (လျှောက်၏)။ မာဂဏ္ဍိယ ဤအတူသာလျှင် ငါသည် သင့်အား “အနာကင်းခြင်း ဟူသည် ဤသည်ပင်တည်း၊ နိဗ္ဗာန်ဟူသည် ဤသည်ပင်တည်း”ဟု အကယ်၍ ဟောရာ၏၊ (ဟောပါလျက်) သင်သည် အနာကင်းခြင်းကို မသိငြားအံ့၊ နိဗ္ဗာန်ကို မမြင်ငြားအံ့၊ ထိုသို့ ဖြစ်သော် ငါ့မှာသာလျှင် ထိုပင်ပန်းခြင်း ထိုဆင်းရဲခြင်းသည်ဖြစ်ရာ၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။ အနာကင်းခြင်းကို အကျွန်ုပ်သိနိုင်မည့် နည်းလမ်းဖြင့် နိဗ္ဗာန်ကို အကျွန်ုပ်မြင်နိုင်မည့် နည်းလမ်းဖြင့် အသျှင်ဂေါတမသည် အကျွန်ုပ်အား တရားဟောခြင်းငှါ စွမ်းနိုင်ပါ၏ဟု ဤသို့အကျွန်ုပ်သည် အသျှင်ဂေါတမအား ယုံကြည်ပါ၏ဟု (လျှောက်၏)။
֍ ၂၂၀
။ မာဂဏ္ဍိယ ဥပမာသော်ကား ဝမ်းတွင်းကန်းဖြစ်သော ယောကျ်ားသည် ရှိလေရာ၏၊ ထိုဝမ်းတွင်းကန်းယောကျ်ားသည် မည်းသောအဆင်း ဖြူသောအဆင်းတို့ကို မမြင်ရာ၊ ညိုသောအဆင်းတို့ကိုမမြင်ရာ၊ ရွှေသောအဆင်းတို့ကို မမြင်ရာ၊ နီသောအဆင်းတို့ကို မမြင်ရာ၊ မောင်းသောအဆင်းတို့ကိုမမြင်ရာ၊ ညီညွတ်သည် မညီညွတ်သည်ကို မမြင်ရာ၊ ကြယ်နက္ခတ်တာရာတို့၏ အဆင်းတို့ကို မမြင်ရာ၊ လနေတို့ကို မမြင်ရာ၊ ထိုဝမ်းတွင်းကန်းယောကျ်ားသည် “အချင်းတို့ အလွန်အဆင်းလှ၍ အညစ်အကြေးကင်းသော စင်ကြယ်သည့်အဝတ်ဖြူသည် ကောင်းမွန်လေစွတကား”ဟု ပြောဆိုသော မျက်စိမြင်သောသူ၏စကားကို ကြားလေရာ၏။ ထိုဝမ်းတွင်းကန်း ယောကျ်ားသည် အဖြူရှာလှည့်လည်ရာ၏၊ ထိုဝမ်းတွင်းကန်း ယောက်ျားကို တစ်ယောက်သော ယောကျ်ားသည် ဆီချေးလိမ်းကျံသော မည်းနက်သည့် သိုးမွေးတို့ဖြင့် ပြုထားသော ပုဆိုးကြမ်းဖြင့် “အချင်းယောကျ်ား ဤပုဆိုးကား သင့်အတွက် အလွန်အဆင်းလှ၍အညစ်အကြေးကင်းသော စင်ကြယ်သည့် အဝတ်ဖြူတည်း”ဟု လှည့်ပတ်ရာ၏။ ထိုဝမ်းတွင်းကန်းသည်ထိုအဝတ်ဖြူကို ခံယူရာ၏၊ ခံယူပြီး၍ ဝတ်ရုံရာ၏၊ ထိုဝမ်းတွင်းကန်း၏ မိတ်ဆွေခင်ပွန်း ဆွေမျိုးသားချင်းတို့သည် မျက်စိကို ကုစားသော ဆေးဆရာကို ပင့်လာကြကုန်ရာ၏။ --ထိုမျက်စိကို ကုစားတတ်သော ဆေးဆရာသည် ထိုဝမ်းတွင်းကန်းအား အထက်သို့ အံစေတတ်သောဆေးကိုလည်းကောင်း၊ အောက်သို့သက်စေတတ်သော ဆေးကိုလည်းကောင်း၊ မျက်စဉ်းခတ်ခြင်းကိုလည်းကောင်း၊ မျက်စိဆေးလိမ်းခြင်းကိုလည်းကောင်း၊ နှာနှပ်ခြင်းကိုလည်းကောင်း ဆေးအမျိုးမျိုးတို့ကိုပေးသဖြင့် ကုသရာ၏၊ ထိုဝမ်းတွင်းကန်းသည် ထိုဆေးတို့ကို အစွဲပြု၍ မျက်စိတို့ကို ဖြစ်စေရာ၏၊ မျက်စိတို့ကို သုတ်သင်ရာ၏။ ထိုဝမ်းတွင်းကန်းမှာ မျက်စိအမြင် ဖြစ်သည်နှင့် တစ်ပြိုင်နက် ဆီချေးဖြင့်လိမ်းကျံထားသော မည်းနက်သည့် သိုးမွေးတို့ဖြင့် ပြုထားသော ဤပုဆိုးကြမ်း၌ လိုချင်တပ်မက်ခြင်းသည်ပျောက်ကင်းလေရာ၏၊ ထိုသို့သဘောရှိသော အဝတ်ပုဆိုးကို ပေးသော ယောကျ်ားကိုမူလည်း"အချင်းတို့ ဤယောကျ်ားသည် ငါ့ကို ‘အချင်းယောကျ်ား ဤအဝတ်ပုဆိုးသည် သင့်အတွက်အလွန်အဆင်းလှ၍ အညစ်အကြေးကင်းသော စင်ကြယ်သည့် အဝတ်ဖြူတည်း’ဟု ဆီချေးလိမ်းကျံသောမည်းနက်သည့် သိုးမွေးတို့ဖြင့် ပြုထားသော ပုဆိုးကြမ်းဖြင့် ရှည်မြင့်စွာသော ကာလပတ်လုံးလှည့်ပတ်ဖျက်ဆီးထားခဲ့ သည်တကား”ဟု မိတ်ဆွေမဟုတ်သူ အရာ၌လည်း ထားရာ၏၊ ရန်သူအရာ၌လည်း ထားရာ၏။ သတ် သင့်သည်ဟူ၍လည်း ထင်မှတ်ရာ၏။
မာဂဏ္ဍိယ ဤအတူသာလျှင် ငါသည် သင့်အား “အနာကင်းခြင်းဟူသည် ဤသည်ပင်တည်း၊ နိဗ္ဗာန်ဟူသည် ဤသည်ပင်တည်း”ဟု အကယ်၍ တရားဟောရာ၏၊ ထိုသင်သည် အနာကင်းခြင်းကို သိရာ၏၊ နိဗ္ဗာန်ကို မြင်ရာ၏။ ဤသို့ မြင်သည်ရှိသော် ထိုသင့်အား သိမြင်တတ်သော ဉာဏ်မျက်စိဖြစ်သည်နှင့်တစ်ပြိုင်နက် ငါးပါးသော ဥပါဒါနက္ခန္ဓာတို့၌ လိုချင်တပ်မက်ခြင်း ပျောက်ကင်းလေရာ၏၊ သင့်အား"အချင်းတို့ ငါ့ကို ဤစိတ်သည် ရှည်မြင့်စွာသော ကာလပတ်လုံး နှိပ်စက်လှည့်ပတ် ဖျက်ဆီးထားခဲ့သည်တကား၊ ငါသည် ရုပ်ကိုသာလျှင် စွဲလမ်းသည်ဖြစ်၍ စွဲလမ်းဖူး၏၊ ဝေဒနာကိုသာလျှင် စွဲလမ်းသည်ဖြစ်၍့စွဲလမ်းဖူး၏၊ သညာကိုသာလျှင် စွဲလမ်းသည်ဖြစ်၍ စွဲလမ်းဖူး၏၊ သင်္ခါရတို့ကိုသာလျှင် စွဲလမ်းသည်ဖြစ်၍စွဲလမ်းဖူး၏၊ ဝိညာဏ်ကိုသာလျှင် စွဲလမ်းသည်ဖြစ်၍ စွဲလမ်းဖူး၏၊ ထိုငါ့အား စွဲလမ်းမှု ‘ဥပါဒါန်’ ဟူသောအကြောင်းကြောင့် ဘဝသည် ဖြစ်ပေါ်၏၊ ဘဝဟူသော အကြောင်းကြောင့် ဇာတိသည် ဖြစ်ပေါ်၏၊ ဇာတိ ဟူသော အကြောင်းကြောင့် အိုခြင်း ‘ဇရာ’ သေခြင်း ‘မရဏ’ ပူဆွေးခြင်း ‘သောက’ ငိုကြွေးခြင်း'ပရိဒေဝ’ ကိုယ်ဆင်းရဲခြင်း ‘ဒုက္ခ’ စိတ်ဆင်းရဲခြင်း ‘ဒေါမနဿ’ ပြင်းစွာပင်ပန်းခြင်း ‘ဥပါယာသ’ တို့သည်ဖြစ်ကုန်၏၊ ဤသို့ ထိုဆင်းရဲအစု ဖြစ်ပေါ်ခြင်းသည် ထင်ရှား၏”ဟူသော အကြံဖြစ်ရာ၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။ အကျွန်ုပ်သည် ဤနေရာမှ မကန်းဘဲ ထနိုင်မည့်နည်းလမ်းဖြင့် အသျှင်ဂေါတမသည် အကျွန်ုပ်အားတရားဟောခြင်းငှါ စွမ်းနိုင်၏ဟု ဤသို့ အကျွန်ုပ်သည် အသျှင်ဂေါတမအား ယုံကြည်ပါ၏ဟု (လျှောက်၏)။
֍ ၂၂၁
။ မာဂဏ္ဍိယ သို့ဖြစ်မူ သင်သည် သူတော်ကောင်းတို့ကို ဆည်းကပ်လော့၊ မာဂဏ္ဍိယ သင်သည်သူတော်ကောင်းတို့ကို မှီဝဲဆည်းကပ်ရသောကြောင့် သူတော်ကောင်းတို့၏ တရားကို ကြားနာ ရလတ္တံ့။ မာဂဏ္ဍိယ သင်သည် သူတော်ကောင်းတို့၏ တရားကို ကြားနာရသောကြောင့် လောကုတ္တရာ တရားအားလျော်သောအကျင့်ကို ကျင့်ရလတ္တံ့။ မာဂဏ္ဍိယ သင်သည် လောကုတ္တရာတရားအား လျော်သောအကျင့်ကို ကျင့်ရသောကြောင့် “ဤသည်တို့ကား ရောဂါတို့တည်း၊ အိုင်းအမာတို့တည်း၊ မြားငြောင့်တို့တည်း၊ ဤ၌ ရောဂါတို့သည် အိုင်းအမာတို့သည် မြားငြောင့်တို့သည် အကြွင်းမဲ့ ချုပ်ကုန်၏။ ထိုငါ့အား စွဲလမ်းမှု ‘ဥပါဒါန်’ ချုပ်ခြင်းကြောင့် ဘဝ၏ ချုပ်ခြင်းသည် ဖြစ်၏၊ ဘဝ၏ ချုပ်ခြင်းကြောင့်ပဋိသန္ဓေတည်နေရမှု ‘ဇာတိ’ ချုပ်၏၊ ပဋိသန္ဓေတည်နေရမှု ‘ဇာတိ'၏ ချုပ်ခြင်းကြောင့် အိုရခြင်း ‘ဇရာ’၊ သေရခြင်း ‘မရဏ’၊ ပူဆွေးရခြင်း ‘သောက’၊ ငိုကြွေးရခြင်း ‘ပရိဒေဝ’၊ ကိုယ်ဆင်းရဲခြင်း ‘ဒုက္ခ’၊ စိတ်ဆင်းရဲခြင်း'ဒေါမနဿ’၊ ပြင်းစွာပင်ပန်းခြင်း ‘ဥပါယာသ’ တို့သည် ချုပ်ကုန်၏၊ ဤသို့ ဤဆင်းရဲတုံးသက်သက်၏ချုပ်ခြင်းသည် ဖြစ်၏”ဟု ကိုယ်တိုင်သာ သိရလတ္တံ့ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။ --֍ ၂၂၂
။ ဤသို့ မိန့်တော်မူသော် မာဂဏ္ဍိယပရိဗိုဇ်သည် မြတ်စွာဘုရားအား “အသျှင်ဂေါတမ (တရားတော်သည်) အလွန်နှစ်သက်ဖွယ် ရှိပါပေစွ၊ အသျှင်ဂေါတမ တရားတော်သည် အလွန်နှစ်သက်ဖွယ်ရှိပါပေစွ၊ အသျှင်ဂေါတမ ဥပမာသော်ကား မှောက်၍ ထားအပ်သော အရာဝတ္ထုကို လှန်၍ပြဘိသကဲ့သို့လည်းကောင်း၊ ဖုံးလွှမ်း၍ထားအပ်သော အရာဝတ္ထုကို ဖွင့်လှစ်၍ ပြဘိသကဲ့သို့လည်းကောင်း၊ မျက်စိလည်၍ ခရီးမှားသောသူအား ခရီးမှန်ကို ပြောကြားဘိသကဲ့သို့လည်းကောင်း၊ ‘မျက်စိအမြင်ရှိသောသူတို့သည်အဆင်း ‘ရူပါရုံ’ တို့ကို မြင်ကြလိမ့်မည်’ဟု အမိုက်မှောင်၌ ဆီမီးတန်ဆောင်ကို ညှိထွန်းဆောင်ပြဘိသကဲ့သို့လည်းကောင်း ဤအတူသာလျှင် အသျှင်ဂေါတမသည် များစွာသော အကြောင်းတို့ဖြင့် တရားတော်ကိုဟောပြတော်မူအပ်ပါပေ၏။ ထိုအကျွန်ုပ်သည် အသျှင်ဂေါတမကို ကိုးကွယ်ရာဟူ၍ ဆည်းကပ်ပါ၏။ တရားတော်ကိုလည်းကောင်း၊ သံဃာတော်ကိုလည်းကောင်း ကိုးကွယ်ရာဟူ၍ ဆည်းကပ်ပါ၏။ အကျွန်ုပ်သည် အသျှင်ဂေါတမ၏ အထံ၌ ရှင်အဖြစ်ကို ရလိုပါ၏၊ ရဟန်းအဖြစ်ကို ရလိုပါ၏”ဟု (လျှောက်၏)။ မာဂဏ္ဍိယ အမှန်အားဖြင့် သာသနာတော်မှ တစ်ပါးသော အယူကို ယူဖူးသော အကြင်သူသည် ဤသုတ်အဘိဓမ္မာ ဝိနည်းတည်းဟူသော သာသနာတော်၌ ရှင်အဖြစ်ကို အလိုရှိငြားအံ့၊ ရဟန်းအဖြစ်ကို အလိုရှိငြားအံ့၊ ထိုသူသည် လေးလတို့ပတ်လုံး ပရိဝါသ်နေရာ၏၊ လေးလတို့ကို လွန်သဖြင့် နှစ်သက်အားရသောစိတ်ရှိကြကုန်သော ရဟန်းတော်တို့သည် ရှင်ပြု၍ ပေးကြကုန်လတ္တံ့၊ ရဟန်းဖြစ်ခြင်းငှါ ပဉ္စင်းခံ၍ ပေးကြကုန်လတ္တံ့၊ သို့သော်လည်း ဤအရာ၌ ပုဂ္ဂိုလ်ထူးခြား ကွဲလွဲသော အဖြစ်ကို သိအပ်ပေ၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။အသျှင်ဘုရား အကယ်၍ သာသနာတော်မှ တစ်ပါးသော အယူကို ယူဖူးသောသူသည် ဤသုတ်အဘိဓမ္မာ ဝိနည်းဟူသော သာသနာတော်၌ ရှင်အဖြစ်ကို အလိုရှိပါမူ ရဟန်းအဖြစ်ကို အလိုရှိပါမူ လေးလ့တို့ပတ်လုံး ပရိဝါသ်နေရ၏၊ လေးလတို့ကို လွန်သဖြင့် နှစ်သက်အားရသော စိတ်ရှိကြကုန်သော ရဟန်းတို့သည် ရှင်ပြု၍ ပေးကုန်ငြားအံ့၊ ရဟန်းဖြစ်ခြင်းငှါ ပဉ္စင်းခံ၍ ပေးကုန်ငြားအံ့။ အကျွန်ုပ်သည် လေးနှစ်တို့ ကာလပတ်လုံး ပရိဝါသ်နေပါအံ့၊ လေးနှစ်တို့လွန်သောအခါ နှစ်သက်အားရသော စိတ်ရှိကြကုန်သောရဟန်းတို့သည် ရှင်ပြု၍ ပေးကြပါကုန်လော့၊ ရဟန်းဖြစ်ခြင်းငှါ ပဉ္စင်းခံ၍ ပေးကြပါကုန်လော့ဟု (လျှောက်၏)။
မာဂဏ္ဍိယပရိဗိုဇ်သည် မြတ်စွာဘုရား၏ အထံတော်၌ ရှင်အဖြစ်ကို ရပြီ၊ ပဉ္စင်းအဖြစ်ကို ရပြီ။ အသျှင်မာဂဏ္ဍိယမထေရ်သည် ရဟန်းပြု၍ မကြာမြင့်မီပင်လျှင် တစ်ပါးတည်း ဆိတ်ငြိမ်ရာ အရပ်သို့ကပ်၍ မမေ့မလျော့ လုံ့လရှိသည်ဖြစ်၍ (နိဗ္ဗာန်သို့) စေလွှတ်အပ်သော စိတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ နေသည်ရှိသော်မကြာမြင့်မီပင်လျှင် လူ့ဘောင်မှ ရဟန်းဘောင်၌ ကောင်းစွာသာလျှင် ရဟန်းပြုကြကုန်သောအမျိုးကောင်း သားများ မျှော်လင့်ထားသော အတုမဲ့သော မြတ်သောအကျင့်၏ ဆုံးခန်းတိုင်မှုကိုမျက်မှောက်ဘဝ၌ပင် ကိုယ်တိုင်ထူးသော ဉာဏ်ဖြင့် သိ၍ မျက်မှောက်ပြုကာ ပြည့်စုံစေ၍ နေရပြီ။ “တစ်ဖန် ပဋိသန္ဓေနေမှု ကုန်ပြီ၊ မြတ်သောအကျင့်ကို ကျင့်သုံးပြီးပြီ၊ ပြုဖွယ်ကိစ္စကို ပြုပြီးပြီ၊ ဤအရဟတ္တဖိုလ်အကျိုးငှါ တစ်ပါး သော ပြုဖွယ်ကိစ္စ မရှိတော့ပြီ”ဟု သိပြီ၊ အသျှင်မာဂဏ္ဍိယသည်ရဟန္တာတို့တွင် တစ်ပါးအပါအဝင် ဖြစ်လေပြီတည်း။
ငါးခုမြောက် မာဂဏ္ဍိယသုတ် ပြီး၏။
--၆-သန္ဒကသုတ်
֍ ၂၂၃
။ အကျွန်ုပ်သည် ဤသို့ ကြားနာခဲ့ရပါသည်-အခါတစ်ပါး၌ မြတ်စွာဘုရားသည် ကောသမ္ဗီပြည် ဃောသိတာရုံကျောင်း၌ သီတင်းသုံး နေတော် မူ၏။ ထိုအခါ သန္ဒကပရိဗိုဇ်သည် ငါးရာမျှသော ပရိဗိုဇ်ပရိသတ်များနှင့် အတူ ပိလက္ခဂူ၌ နေ၏။ ထိုအခါအသျှင်အာနန္ဒာသည် ညနေချမ်းအခါ ကိန်းအောင်းရာမှ ထလျက် ရဟန်းတို့ကို “ငါ့သျှင်တို့ လာ, သွားကြကုန်အံ့၊ ဒေဝကတအိုင် ဂူလိုဏ်ကို ကြည့်ရန် ချဉ်းကပ်ကြကုန်အံ့”ဟု မိန့်ဆို၏။ “အသျှင်ဘုရားကောင်းပါပြီ” ဟူ၍သာလျှင် ထိုရဟန်းတို့သည် အသျှင်အာနန္ဒာအား ပြန်ကြားလျှောက်ထားကုန်၏။ ထိုအခါ အသျှင်အာနန္ဒာသည် များစွာသော ရဟန်းတို့နှင့် အတူ ဒေဝကတအိုင်သို့ ချဉ်းကပ်၏။
ထိုအခါ သန္ဒကပရိဗိုဇ်သည် များပြားသော မဂ်ဖိုလ်မှ ဖီလာဖြစ်သော စကားကို ပဲ့တင်ထပ်မျှပြင်းပြကျယ်လောင်သော အသံဖြင့် ပြောဆိုလျက် များစွာသော ပရိဗိုဇ်ပရိသတ်နှင့်အတူ နေ၏။ ဤသည်ကား အဘယ်နည်း။ မင်းနှင့်စပ်သောစကား ခိုးသူနှင့်စပ်သောစကား အမတ်ကြီးနှင့်စပ်သောစကားစစ်သည်နှင့်စပ်သောစကား ကြောက်ဖွယ်နှင့်စပ်သောစကား စစ်ထိုးခြင်းနှင့်စပ်သောစကား စားဖွယ်နှင့်စပ်သောစကား သောက်ဖွယ်နှင့်စပ်သောစကား အဝတ်နှင့်စပ်သောစကား အိပ်ရာနှင့်စပ်သောစကား ပန်းနှင့်စပ်သောစကား နံ့သာနှင့်စပ်သောစကား ဆွေမျိုးနှင့်စပ်သောစကား ယာဉ်နှင့်စပ်သောစကား ရွာနှင့်စပ်သောစကား နိဂုံးနှင့်စပ်သောစကား မြို့နှင့်စပ်သောစကား နယ်နှင့်စပ်သောစကား မိန်းမနှင့်စပ်သောစကား ယောကျ်ားနှင့်စပ်သောစကား၁ သူရဲကောင်းနှင့် စပ်သောစကား လမ်းနှင့်စပ်သောစကား၂၇ေခပ်ဆိပ် နှင့်စပ်သောစကား သေလွန်သူနှင့်စပ်သော စကား အထွေထွေနှင့်စပ်သောစကား လောက (အကြောင်း) နှင့် စပ်သောစကား သမုဒ္ဒရာ (အကြောင်း) နှင့်စပ်သောစကား ကြီးပွါးခြင်း ဆုတ်ယုတ်ခြင်းနှင့်စပ်သော စကားတို့တည်း။
သန္ဒကပရိဗိုဇ်သည် ကြွလာသောအသျှင်အာနန္ဒာကို အဝေးကပင် မြင်လတ်သော် “အသျှင်တို့ တိတ်ဆိတ်စွာ နေကြပါကုန်လော့၊ အသံမပြုကုန်လင့်၊ ရဟန်းဂေါတမ၏ တပည့်ဖြစ်သော ဤရဟန်းအာနန္ဒာသည် ကြွလာနေ၏၊ ကောသမ္ဗီပြည်၌ နေကြသမျှသော ရဟန်းဂေါတမ၏ တပည့်သာဝကတို့တွင် ဤ့ရဟန်းအာနန္ဒာသည် တစ်ပါးအပါအဝင်ဖြစ်၏၊ ထိုအသျှင်တို့သည် တိတ်ဆိတ်ခြင်းကို အလိုရှိကြ၏၊ တိတ်ဆိတ်ခြင်း၌ မြတ်စွာဘုရားက ဆုံးမထားပြီးဖြစ်ကုန်၏၊ တိတ်ဆိတ်ခြင်း၏ ဂုဏ်ကို ဆိုလေ့ရှိကုန်၏၊ ပရိသတ်အသံ တိတ်ဆိတ်နေသည်ကို သိလျှင် ချဉ်းကပ်သင့်သည်ဟု အောက်မေ့တန်ရာ၏”ဟူ၍ မိမိပရိသတ်ကို သေဝပ်စွာ နေရန် ပြောဆို၏။ ထိုသို့ ဆိုသော် ထိုပရိဗိုဇ်တို့သည် ဆိတ်ဆိတ်နေကုန်၏။
֍ ၂၂၄
။ ထိုအခါ အသျှင်အာနန္ဒာသည် သန္ဒကပရိဗိုဇ်ထံသို့ ချဉ်းကပ်လေ၏။ ထိုအခါ သန္ဒကပရိဗိုဇ် သည်အသျှင်အာနန္ဒာအား- “အသျှင်အာနန္ဒာ ကြွလာတော်မူပါလော့၊ အသျှင်အာနန္ဒာ ကြွလာခြင်းသည်ကောင်းသော ကြွလာခြင်းဖြစ်ပါသည်၊ အသျှင်အာနန္ဒာသည် ဤအရပ်သို့ ကြွလာတော်မူရန် အလှည့်ကိုကြာမြင့်မှ ပေးတော်မူဘိ၏၊ အသျှင်အာနန္ဒာ ထိုင်တော်မူပါ၊ ဤနေရာကို ပြင်ထားပါသည်”ဟု လျှောက်၏။ အသျှင်အာနန္ဒာသည် ပြင်ထားသော နေရာ၌ ထိုင်နေ၏။ သန္ဒကပရိဗိုဇ်သည်လည်း နိမ့်သော ထိုင်စရာတစ်ခုကို ယူ၍ တစ်ခုသော နေရာ၌ ထိုင်၏၊ တစ်ခုသော နေရာ၌ ထိုင်ပြီးသော သန္ဒကပရိဗိုဇ်အားအသျှင်အာနန္ဒာသည် ဤစကားကို ပြောဆို၏ - “သန္ဒက ယခုအခါ သင်တို့သည် အဘယ်စကားဖြင့်စည်းဝေးကြကုန်သနည်း၊ သင်တို့၏ မပြီးဆုံးသေးသော အကြားစကားသည်ကား၃ အဘယ်ပါနည်း”ဟု (ပြောဆို၏)။ --အသျှင်အာနန္ဒာ ယခုအခါ အကျွန်ုပ်တို့ စုဝေးထိုင်နေလျက် ပြောဆိုနေကြသော စကားကိုထားပါဦး၊ ဤစကားသည် အသျှင်အာနန္ဒာအား နောက်အခါ၌လည်း ကြားနာရန် ခဲယဉ်းမည် မဟုတ်ပါ။ အသျှင်အာနန္ဒာကိုသာ တောင်းပန်ပါ၏၊ မိမိဆရာ၏ အယူ၌ ပါဝင်သော တရားစကားကိုအကျွန်ုပ်တို့အား ဟောကြားပါလော့ဟု (ပြောဆို၏)။ သန္ဒက သို့ဖြစ်မူ နာကြားလော့၊ ကောင်းစွာနှလုံးသွင်းလော့၊ ဟော ကြားမည်ဟု (ပြောဆို၏)။ “အသျှင်ကောင်းပါပြီ” ဟူ၍ သန္ဒကပရိဗိုဇ်သည်အသျှင်အာနန္ဒာအား ပြန်ကြား လျှောက်ထား၏။
အသျှင်အာနန္ဒာသည် ဤစကားကို မိန့်ဆို၏-"သန္ဒက သိတော်မူ မြင်တော်မူ၍ ပူဇော်အထူးကိုခံတော်မူထိုက်သော (အလုံးစုံသောတရားတို့ကို) ကိုယ်တိုင် မှန်စွာ သိတော်မူသော ထိုမြတ်စွာဘုရားသည်ဤမမြတ်သော အကျင့်ကို ကျင့်သုံးမှုလေးမျိုးတို့ကို ဟောကြားတော်မူ၏၊ သက်သာရာကို မရစေနိုင်သောမြတ်သော အကျင့်လေးမျိုးတို့ကိုလည်း ဟောကြားတော်မူ၏။ ယင်းအကျင့်၌ သိနားလည်သောယောကျ်ားသည် မြတ်သော အကျင့်ဟူ၍ စင်စစ် မကျင့်သုံးရာ၊ ကျင့်သုံးသော်လည်း နည်းလမ်းမှန်သောကုသိုလ်တရားကို မပြည့်စုံစေနိုင်ရာ”ဟု (မိန့်ဆို၏)။ အသျှင်အာနန္ဒာ သိတော်မူ မြင်တော်မူ၍ ပူဇော်အထူးကို ခံတော်မူထိုက်သော (အလုံးစုံသောတရားတို့ကို) ကိုယ်တိုင် မှန်စွာ သိတော်မူသော ထိုမြတ်စွာဘုရားသည် ဟောကြားထားသော သိနားလည်သည့် ယောကျ်ားသည် မြတ်သော အကျင့်ဟူ၍ စင်စစ်မကျင့်သုံးရာဖြစ်သော ကျင့်သုံးသော်လည်း နည်းလမ်းမှန်သော ကုသိုလ်တရားတို့ မပြည့်စုံစေနိုင်ရာသောမမြတ်သော အကျင့်ကို ကျင့်သုံးမှုလေးမျိုးတို့ဟူသည် အဘယ်တို့နည်းဟု (မေးလျှောက်၏)။
֍ ၂၂၅
။ သန္ဒက ဤလောက၌ အချို့သောဆရာသည် ဤသို့ အယူဝါဒရှိ၏-"ပေးလှူခြင်းသည် မရှိ၊၄ ယဇ်ပူဇော်ခြင်းသည် မရှိ၊ ဟုံးပူဇော်ခြင်းသည် မရှိ၊ ကောင်းမှု မကောင်းမှုတို့၏ အကျိုးဝိပါက်သည် မရှိ၊ ဤလောကသည် မရှိ၊ တစ်ပါးသော လောကသည် မရှိ၊ အမိသည် မရှိ၊၅ အဖသည် မရှိ၊ သေလွန်၍တစ်ဖန်ဖြစ်သော သတ္တဝါတို့သည် မရှိကုန်၊ ဤလောကကိုလည်းကောင်း၊ တစ်ပါးသောလောကကိုလည်းကောင်း ကိုယ်တိုင် ထူးသောဉာဏ်ဖြင့် သိ၍ မျက်မှောက်ပြုလျက် ဟောကြားနိုင်ကုန်သောဖြောင့်မှန် သော အရိယမဂ်သို့ ရောက်ကုန်သော ကောင်းသော အကျင့်ရှိကုန်သောသမဏဗြာဟ္မဏတို့သည် လောက၌ မရှိကုန်၊ ဤသတ္တဝါသည် မဟာဘုတ်လေးပါး အစုအဝေးဖြစ်၏၊ သေသောအခါ မြေဓာတ်သည် မြေဓာတ်အစုသို့ ဆိုက်၏၊ ရောက်၏၊ ရေဓာတ်သည် ရေဓာတ်အစုသို့ဆိုက်၏၊ ရောက်၏၊ မီးဓာတ်သည် မီးဓာတ်အစုသို့ ဆိုက်၏၊ ရောက်၏၊ လေဓာတ်သည်လေဓာတ်အစုသို့ ဆိုက်၏၊ ရောက်၏၊ နာမ်ဣန္ဒြေ တို့သည် ကောင်းကင်သို့ ပြောင်းရွှေ့ကုန်၏၊့ညောင်စောင်းလျှင် ငါးခုမြောက်ဖြစ်သော ယောကျ်ားတို့သည် သူသေကောင်ကို ယူ၍ သွားကုန်၏၊ သင်းချိုင်းတိုင်အောင် သူသေကောင်တို့သည် ထင်ကုန်၏၊ အရိုးတို့ သည် ခိုအဆင်းကဲ့သို့ ဖြစ်ကုန်၏၊ အလှူတို့သည် ပြာအဆုံးရှိကုန်၏၊ အလှူပေးခြင်းကို လူမိုက်တို့က ပညတ်ထား၏၊ အချို့သူတို့သည်ပေးလှူခြင်းစသည် ရှိ၏ ဟူသော ဝါဒကို ပြောဟောကုန်၏၊ ထိုသူတို့၏ စကားသည် အချည်းနှီးဖြစ်၏၊ မှားယွင်း၏၊ ယောင်ယမ်းပြောဆိုသော စကားဖြစ်၏၊ လူမိုက်ဖြစ်စေ၊ ပညာရှိဖြစ်စေ ခန္ဓာကိုယ်ပျက်စီးလျှင်ပြတ်စဲကုန်၏၊ ပျက်စီးကုန်၏၊ သေသည်မှနောက်၌ မရှိကုန်”ဟု ဤသို့ အယူရှိကုန်၏။သန္ဒက သိနားလည်သော ယောကျ်ားသည် ထိုအယူဝါဒ၌ ဤသို့ ဆင်ခြင်၏- ဤအသျှင်ဆရာသည်"ပေးလှူခြင်းသည် မရှိ၊ ယဇ်ပူဇော်ခြင်းသည် မရှိ၊ ဟုံးပူဇော်ခြင်းသည် မရှိ၊ ကောင်းမှုမကောင်းမှုတို့၏ အကျိုးဝိပါက်သည် မရှိ၊ ဤလောကသည် မရှိ၊ တစ်ပါးသော လောကသည် မရှိ၊ အမိသည် မရှိ၊ အဖသည် မရှိ၊ သေလွန်၍ တစ်ဖန်ဖြစ်သော သတ္တဝါတို့သည် မရှိကုန်၊ ဤလောကကိုလည်းကောင်း၊ တစ်ပါးသောလောကကိုလည်းကောင်း ကိုယ်တိုင် ထူးသောဉာဏ်ဖြင့် သိ၍မျက်မှောက်ပြုလျက် ဟောကြား နိုင်ကုန်သော ညီညွတ်ကုန်သော ကောင်းသော အကျင့်ရှိကုန်သောသမဏဗြာဟ္မဏတို့သည် လောက၌ မရှိကုန်၊ ဤသတ္တဝါသည် မဟာဘုတ်လေးပါး အစုအဝေးဖြစ်၏၊
--သေသောအခါ မြေဓာတ်သည် မြေဓာတ် အစုသို့ ဆိုက်၏၊ ရောက်၏၊ ရေဓာတ်သည် ရေဓာတ်အစုသို့ဆိုက်၏၊ ရောက်၏၊ မီးဓာတ်သည် မီးဓာတ်အစုသို့ ဆိုက်၏၊ ရောက်၏၊ လေဓာတ်သည်လေဓာတ်အစုသို့ ဆိုက်၏၊ ရောက်၏၊ နာမ်ဣန္ဒြေ တို့သည် ကောင်းကင်သို့ ပြောင်းရွှေ့ကုန်၏၊ ညောင်စောင်းလျှင် ငါးခုမြောက်ဖြစ်သော ယောကျ်ားတို့သည် သူသေကောင်ကို ယူ၍ သွားကုန်၏၊ သင်းချိုင်းတိုင်အောင် သူသေကောင်တို့သည် ထင်ကုန်၏၊ အရိုးတို့ သည် ခိုအဆင်းကဲ့သို့ ဖြစ်ကုန်၏၊ အလှူတို့သည် ပြာအဆုံးရှိကုန်၏၊ အလှူပေးခြင်းကို လူမိုက်တို့က ပညတ်ထား၏၊ အချို့သူတို့သည်ပေးလှူခြင်းစသည် ရှိ၏ ဟူသော ဝါဒကို ပြောဟောကုန်၏၊ ထိုသူတို့၏ စကားသည် အချည်းနှီးဖြစ်၏၊ မှားယွင်း၏၊ ယောင်ယမ်းပြောဆိုသော စကားဖြစ်၏၊ လူမိုက်ဖြစ်စေ၊ ပညာရှိဖြစ်စေ ခန္ဓာကိုယ်ပျက်စီးလျှင်ပြတ်စဲကုန်၏၊ ပျက်စီးကုန်၏၊ သေသည်မှနောက်၌ မရှိကုန်”ဟု ဤသို့ ဆိုလေ့ယူလေ့ရှိ၏။
အကယ်၍ ဤအသျှင်ဆရာ၏ စကားသည် မှန်ခဲ့ပါလျှင် “ငါတို့ နှစ်ဦးလုံးသည် ခန္ဓာကိုယ်ပျက်စီး၍သေပြီးသည်မှ နောက်အခါ၌ ပြတ်ကုန်လတ္တံ့၊ ပျက်စီးကုန်လတ္တံ့၊ သေသည်မှ နောက်အခါ၌ မဖြစ်ကုန်လတ္တံ့”ဟု မဆိုသော ငါသည် ဤဆရာ၏ အယူဝါဒ၌ မပြုဘဲလျက် ပြုပြီးဖြစ်ရာ၏၊ မကျင့်သုံးဘဲ လျက်ကျင့်သုံးပြီး ဖြစ်ရာ၏၊ ရဟန်းတရား၌ ငါတို့နှစ်ဦးလုံးပင် တူမျှသည့်အဖြစ်သို့ ရောက်ကုန်၏ဟု (ဆင်ခြင်၏)။ အဝတ်မဝတ်သော အချည်းနှီးသော ဦးပြည်း (ခေါင်းတုံး) သော ဆောင့်ကြောင့်ထိုင်သောဆံမုတ်ဆိတ်ကိုနုတ်သော ဤအသျှင်ဆရာ၏ အကျင့်သည် အပိုသာတည်း။ သားမယားတို့ဖြင့် ကျဉ်းမြောင်းသော အိမ်၌နေလျက် ကာသိကရာဇ်တိုင်းဖြစ် စန္ဒကူးတို့ကို လိမ်းကျံခံစားလျက် ပန်းနံ့သာ နံ့သာပျောင်းတို့ကို ဆောင်လျက် ရွှေငွေကို သာယာလျက် တမလွန်လောက၌ ဤအသျှင်ဆရာနှင့် တူမျှသောလားရာရှိမည်ဖြစ်သော ငါသည် ဤဆရာ့ထံ၌ အဘယ်အကျိုးကို သိသည်ဖြစ်၍ အဘယ်အကျိုးကိုမြင်သည်ဖြစ်၍ မြတ်သောအကျင့်ကို ကျင့်ရအံ့နည်း။ ထိုသူသည် “ဤသည်ကား မမြတ်သော ကျင့်သုံးမှုတည်း”ဟု သိ၍ ထိုမြတ်သောအကျင့်မှ ငြီးငွေ့ကာ ဖဲခွါသွားလေ၏။ သန္ဒက ဤသည်ကား သိတော်မူမြင်တော်မူ၍ ပူဇော်အထူးကို ခံတော်မူထိုက်သော (အလုံးစုံသောတရားတို့ကို) ကိုယ်တိုင် မှန်စွာ သိတော်မူသော ထိုမြတ်စွာဘုရားသည် ဟောကြားထားသော သိနားလည်သော ယောကျ်ားသည် မြတ်သောအကျင့် ဟူ၍ စင်စစ် မကျင့်သုံးရာဖြစ်သော ကျင့်သုံးသော်လည်း နည်းလမ်းမှန်သော ကုသိုလ်တရားကိုမပြည့်စုံစေနိုင်ရာသော ရှေးဦးစွာသော မမြတ်သော အကျင့်ကို ကျင့်သုံးမှုပေတည်း။
֍ ၂၂၆
။ သန္ဒက နောက်တစ်မျိုးကား ဤ လောက၌ အချို့သော ဆရာသည် ဤသို့ ဆိုလေ့ ယူလေ့ရှိ၏-"ပြုသူ ပြုစေသူ၊ ဖြတ်သူ ဖြတ်စေသူ၊ နှိပ်စက်သူ နှိပ်စက်စေသူ၊ ပူဆွေးအောင် ပြုသူ ပြုစေသူ၊ ပင်ပန်းအောင် ပြုသူ ပြုစေသူ၊ တုန်လှုပ်သူ တုန်လှုပ်စေသူ၊ အသက်ကို သတ်သူ (သတ်စေသူ)၊ ခိုးယူသူ (ခိုးယူစေသူ)၊ အိမ်ကို ဖောက်ထွင်းသူ (ဖောက်ထွင်းစေသူ)၊ (ရွာကို) တိုက်ခိုက်လုယူသူ (တိုက်ခိုက်လုယူစေသူ)၊ ခရီးလမ်း၌ စောင့်၍ လုယက်သူ (လုယက်စေသူ)၊ သူ့မယားကို သွားလာသူ (သွားလာစေသူ)၊ မဟုတ်မမှန်သော စကားကို ပြောသူ (ပြောစေသူ)၊ များသော မကောင်းမှုကို ပြုသော်လည်း ပြုသည်မမည်၊ ဤမြေပေါ်ရှိ သတ္တဝါတို့ကို သင်တုန်းသွားစက်ဖြင့် တစ်ခုတည်းသော အသားစုအသားပုံဖြစ်အောင် အကယ်၍ ပြုစေကာမူ ထိုအကြောင်းကြောင့် မကောင်းမှု မရှိ၊ မကောင်းမှုဖြစ်ခြင်းမရှိ၊ အသက်ကို သတ်လျက် သတ်စေလျက်၊ ဖြတ်လျက် ဖြတ်စေလျက်၊ နှိပ်စက်လျက် နှိပ်စက်စေလျက်၊ ဂင်္ဂါမြစ်၏ တောင်ဘက်ကမ်းသို့ အကယ်၍ သွားစေကာမူ ထို (သတ်ခြင်းစသော) အကြောင်းကြောင့်မကောင်းမှု မရှိ၊ မကောင်းမှုဖြစ်ခြင်း မရှိ၊ လှူလျက် လှူစေလျက်၊ ပူဇော်လျက် ပူဇော်စေလျက်၊ ဂင်္ဂါမြစ်၏ မြောက်ဘက်ကမ်းသို့ အကယ်၍ သွားစေကာမူ ထို (လှူခြင်း စသော) အကြောင်းကြောင့်ကောင်း မှုမရှိ၊ ကောင်းမှုဖြစ်ခြင်း မရှိ၊ အလှူပေးခြင်း ဣန္ဒြေကို ဆုံးမခြင်း သီလစောင့်စည်းခြင်းအမှန်ဆိုခြင်း တို့ကြောင့် ကောင်းမှု မရှိ၊ ကောင်းမှုဖြစ်ခြင်း မရှိ”ဟု (ဆိုလေ့ ယူလေ့ရှိ၏)။ --သန္ဒက သိနားလည်သော ယောကျ်ားသည် ထိုအယူ၌ ဤသို့ ဆင်ခြင်၏- ဤအသျှင်ဆရာသည် “ပြုသူ ပြုစေသူ၊ ဖြတ်သူ ဖြတ်စေသူ၊ နှိပ်စက်သူ နှိပ်စက်စေသူ၊ ပူဆွေးအောင် ပြုသူ ပြုစေသူ၊ ပင်ပန်းအောင် ပြုသူ ပြုစေသူ၊ တုန်လှုပ်သူ တုန်လှုပ်စေသူ၊ အသက်ကို သတ်သူ (သတ်စေသူ)၊ ခိုးယူသူ (ခိုးယူစေသူ)၊ အိမ်ကို ဖောက်ထွင်းသူ (ဖောက်ထွင်းစေသူ)၊ (ရွာကို) တိုက်ခိုက်လုယူသူ (တိုက်ခိုက်လုယူစေသူ)၊ ခရီးလမ်း၌ စောင့်၍ လုယက်သူ (လုယက်စေသူ)၊ သူ့မယားကို သွားလာသူ (သွားလာစေသူ)၊ မဟုတ်မမှန်သော စကားကို ပြောသူ (ပြောစေသူ)၊ များသော မကောင်းမှုကို ပြုသော်လည်းပြုသည်မမည်၊ ဤမြေပေါ်ရှိ သတ္တဝါတို့ကို သင်တုန်းသွားစက်ဖြင့် တစ်ခုတည်းသော အသားစုအသားပုံဖြစ်အောင် အကယ်၍ ပြုစေကာမူ ထိုအကြောင်းကြောင့် မကောင်းမှု မရှိ၊ မကောင်းမှုဖြစ်ခြင်းမရှိ၊ အသက်ကို သတ်လျက် သတ်စေလျက်၊ ဖြတ်လျက် ဖြတ်စေလျက်၊ နှိပ်စက်လျက် နှိပ်စက်စေလျက်၊ ဂင်္ဂါမြစ်၏ တောင်ဘက်ကမ်းသို့ အကယ်၍ သွားစေကာမူ ထို (သတ်ခြင်းစသော) အကြောင်းကြောင့်မကောင်းမှု မရှိ၊ မကောင်းမှုဖြစ်ခြင်း မရှိ၊ လှူလျက် လှူစေလျက်၊ ပူဇော်လျက် ပူဇော်စေလျက်၊ ဂင်္ဂါမြစ်၏ မြောက်ဘက်ကမ်းသို့ အကယ်၍ သွားစေကာမူ ထို (လှူခြင်း စသော) အကြောင်းကြောင့် ကောင်းမှုမရှိ၊ ကောင်းမှုဖြစ်ခြင်း မရှိ၊ အလှူပေးခြင်း ဣန္ဒြေကို ဆုံးမခြင်း သီလစောင့်စည်းခြင်း အမှန်ဆိုခြင်းတို့ကြောင့် ကောင်းမှု မရှိ၊ ကောင်းမှုဖြစ်ခြင်း မရှိ”ဟု ဆိုလေ့ ယူလေ့ရှိ၏။
အကယ်၍ ဤအသျှင်ဆရာ၏ စကားသည် မှန်ခဲ့ပါလျှင် “နှစ်ဦးသူတို့ ပြုထားသော မကောင်းမှုသည်ပြုသည်မမည်”ဟု မဆိုသော ငါသည် ဤဆရာ၏ အယူဝါဒ၌ မပြုဘဲလျက် ပြုပြီးဖြစ်ရာ၏၊ မကျင့်သုံးဘဲလျက် ကျင့်သုံးပြီး ဖြစ်ရာ၏၊ ဤရဟန်းတရား၌ ငါတို့နှစ်ဦးလုံးပင် တူမျှသောအဖြစ်သို့ရောက်ကုန်၏ဟု (ဆင်ခြင်၏)။
အဝတ်မဝတ်သော အချည်းနှီးသော ဦးပြည်း (ခေါင်းတုံး) သော ဆောင့်ကြောင့်ထိုင်သော ဆံမုတ်ဆိတ်ကို နုတ်သော ဤအသျှင်ဆရာ၏ အကျင့်သည် အပိုသာတည်း။ သားမယားတို့ဖြင့် ကျဉ်းမြောင်းသော အိမ်၌ နေလျက် ကာသိကရာဇ်တိုင်းဖြစ် စန္ဒကူးကို လိမ်းကျံခံစားလျက် ပန်းနံ့သာ နံ့သာပျောင်းတို့ကို ဆောင်လျက် ရွှေငွေကို သာယာလျက် တမလွန်လောက၌ ဤအသျှင်ဆရာနှင့် တူမျှသော လားရာရှိမည်ဖြစ်သော ငါသည် အဘယ်အကျိုးကို သိ၍ အဘယ်အကျိုးကို မြင်၍ ဤဆရာ၌ မြတ်သောအကျင့်ကို ကျင့်သုံးအံ့နည်း။ ထိုသူသည် “ဤသည်ကား မမြတ်သော ကျင့်သုံးမှုတည်း”ဟု သိ၍ ထိုမြတ်သော အကျင့်မှ ငြီးငွေ့ကာ ဖဲခွါသွားလေ၏။
သန္ဒက ဤသည်ကား သိတော်မူ မြင်တော်မူ၍ ပူဇော်အထူးကို ခံတော်မူထိုက်သော (အလုံးစုံသောတရားတို့ကို) ကိုယ်တိုင် မှန်စွာ သိတော်မူသော ထိုမြတ်စွာဘုရား ဟောကြားထားသောသိနားလည်သော ယောကျ်ားသည် မြတ်သော အကျင့်ဟူ၍ စင်စစ် မကျင့်သုံးရာဖြစ်သောကျင့်သုံးသော်လည်း နည်းလမ်း မှန်သော ကုသိုလ်တရားကို မပြည့်စုံစေနိုင်ရာသော နှစ်ခုမြောက်မမြတ်သော အကျင့်ကို ကျင့်သုံးမှု ပေတည်း။
֍ ၂၂၇
။ သန္ဒက နောက်တစ်မျိုးကား ဤ လောက၌ အချို့သော ဆရာသည် ဤသို့ ဆိုလေ့ယူလေ့ရှိ၏-"သတ္တဝါတို့ ညစ်ညူးရန် အကြောင်းသည် မရှိ၊ အထောက်အပံ့သည် မရှိ၊ အကြောင်းမရှိအထောက်အပံ့မရှိဘဲ သတ္တဝါတို့ ညစ်ညူးကုန်၏။ သတ္တဝါတို့ စင်ကြယ်ရန် အကြောင်းသည် မရှိ၊ အထောက်အပံ့သည် မရှိ၊ အကြောင်းမရှိ အထောက်အပံ့မရှိဘဲ သတ္တဝါတို့သည် စင်ကြယ်ကုန်၏။ခွန်အားသည် မရှိ၊ လုံ့လသည် မရှိ၊ ယောကျ်ားတို့စွမ်းအားသည် မရှိ၊ ယောကျ်ားတို့အားထုတ်မှုသည် မရှိ၊ အလုံးစုံသောသတ္တဝါ အလုံးစုံသော သက်ရှူသတ္တဝါ အလုံးစုံသော ထင်ရှားဖြစ်သတ္တဝါ အလုံးစုံသော သက်ရှိအရာတို့သည် အစွမ်းမရှိကုန်၊ ခွန်အားမရှိကုန်၊ လုံ့လမရှိကုန်၊ ဖြစ်မြဲအတိုင်း ဆုံစည်းသည့်အတိုင်း သဘာဝအတိုင်း အမျိုးမျိုးဖြစ်ကုန်၍ ဇာတ်အထူးခြောက်မျိုးတို့၌သာလျှင် ချမ်းသာ ဆင်းရဲကို ခံစားကုန်၏”ဟု (ဆိုလေ့ ယူလေ့ရှိ၏)။
--သန္ဒက သိနားလည်သော ယောကျ်ားသည် ထိုအယူဝါဒ၌ ဤသို့ ဆင်ခြင်၏-ဤအသျှင်ဆရာသည်"သတ္တဝါတို့ ညစ်ညူးရန် အကြောင်းသည် မရှိ၊ အထောက်အပံ့သည် မရှိ၊ အကြောင်း မရှိ အထောက်အပံ့မရှိဘဲ သတ္တဝါတို့ ညစ်ညူးကုန်၏။ သတ္တဝါတို့ စင်ကြယ်ရန် အကြောင်းသည် မရှိ၊ အထောက်အပံ့သည် မရှိ၊ အကြောင်းမရှိ အထောက်အပံ့မရှိဘဲ သတ္တဝါတို့သည် စင်ကြယ်ကုန်၏။ ခွန်အားသည် မရှိ၊ လုံ့လသည် မရှိ၊ ယောကျ်ားတို့စွမ်းအားသည် မရှိ၊ ယောကျ်ားတို့အားထုတ်မှုသည် မရှိ၊ အလုံးစုံသောသတ္တဝါ အလုံးစုံသော သက်ရှူသတ္တဝါ အလုံးစုံသော ထင်ရှားဖြစ်သတ္တဝါ အလုံးစုံသော သက်ရှိအရာတို့သည် အစွမ်းမရှိကုန်၊ ခွန်အားမရှိကုန်၊ လုံ့လမရှိကုန်၊ ဖြစ်မြဲအတိုင်း ဆုံစည်းသည့်အတိုင်း သဘာဝအတိုင်း အမျိုးမျိုးဖြစ်ကုန်၍ ဇာတ်အထူး ခြောက်မျိုးတို့၌သာလျှင် ချမ်းသာဆင်းရဲကို ခံစားကုန်၏”ဟု (ဆိုလေ့ ယူလေ့ရှိ၏)။ အကယ်၍ ဤအသျှင်ဆရာ၏ စကားသည် မှန်ခဲ့ပါလျှင် “ငါတို့နှစ်ဦးသည်အကြောင်းအထောက်အပံ့မရှိဘဲ စင်ကြယ်ကုန်လိမ့်မည်”ဟု မဆိုသော ငါသည် ဤဆရာ၏ အယူဝါဒ၌ မပြုဘဲလျက် ပြုပြီးဖြစ်ရာ၏၊ မကျင့်သုံးဘဲလျက် ကျင့်သုံးပြီးဖြစ်ရာ၏၊ ဤရဟန်းတရား၌ ငါတို့ နှစ်ဦးလုံးပင် တူမျှသောအဖြစ်သို့ ရောက်ကုန်ရာ၏ဟု (ဆင်ခြင်၏)။ အဝတ်မဝတ်သော အချည်းနှီးသော ဦးပြည်း (ခေါင်းတုံး) သော ဆောင့်ကြောင့်ထိုင်သော ဆံမုတ်ဆိတ်ကို နုတ်သော ဤအသျှင်ဆရာ၏ အကျင့်သည်အပို သာတည်း။ သားမယားဖြင့် ကျဉ်းမြောင်းသော အိမ်၌နေလျက် ကာသိကရာဇ်တိုင်းဖြစ်သောစန္ဒကူးကို လိမ်းကျံခံစားလျက် ပန်းနံ့သာ နံ့သာပျောင်းတို့ကို ဆောင်လျက် ရွှေငွေကို သာယာလျက်တမလွန် လောက၌ ဤအသျှင်ဆရာနှင့် တူမျှသော လားရာရှိမည်ဖြစ်သော ငါသည် အဘယ်အကျိုးထူးကိုသိ၍ အဘယ်အကျိုးထူးကို မြင်၍ ဤဆရာ၌ မြတ်သော အကျင့်ကို ကျင့်သုံးရအံ့နည်း။ ထိုသူသည် “ဤသည်ကား မမြတ်သော ကျင့်သုံးမှုတည်း”ဟု သိ၍ ထိုမြတ်သော အကျင့်မှ ငြီးငွေ့ကာ ဖဲခွါသွားလေ၏။ သန္ဒက ဤသည်ကား သိတော်မူ မြင်တော်မူ၍ ပူဇော်အထူးကို ခံတော်မူထိုက်သော (အလုံးစုံသောတရားတို့ကို) ကိုယ်တိုင် မှန်စွာ သိတော်မူသော ထိုမြတ်စွာဘုရား ဟောကြားထားသောသိနားလည်သော ယောကျ်ားသည် မြတ်သော အကျင့်ဟူ၍ စင်စစ် မကျင့်သုံးရာဖြစ်သောကျင့်သုံးသော်လည်း နည်းလမ်း မှန်သော ကုသိုလ်တရားကို မပြည့်စုံစေနိုင်ရာသော သုံးခုမြောက်မမြတ်သော အကျင့်ကို ကျင့်သုံးမှုပေ တည်း။
֍ ၂၂၈
။ သန္ဒက တစ်ဖန် ထို့ပြင်လည်း ဤလောက၌ အချို့သော ဆရာသည် ဤသို့ ဆိုလေ့ယူလေ့ရှိ၏-"ဤခုနစ်ပါးသော အစုတို့သည် ပြုလုပ်ထားသည် မဟုတ်ကုန်၊ ပြုလုပ်ထားစေသည် မဟုတ်ကုန်၊ ဖန်ဆင်းထားသည် မဟုတ်ကုန်၊ ဖန်ဆင်းထားစေသည် မဟုတ်ကုန်၊ မြုံကုန်၏၊ တောင်ထွတ်ကဲ့သို့တည်ကုန်၏၊ ခိုင်မြဲသော တံခါးတိုင်ကဲ့သို့ တည်ကုန်၏၊ ထိုအစုတို့သည် မတုန်လှုပ်ကုန်၊ မဖောက်ပြန်ကုန်၊ အချင်းချင်း မညှဉ်းဆဲနိုင်ကုန်၊ အချင်းချင်း ချမ်းသာရန်လည်းကောင်း၊ ဆင်းရဲရန်လည်းကောင်း၊ ချမ်းသာဆင်းရဲရန်လည်းကောင်း မတတ်နိုင်ကုန်၊ ခုနစ်ပါးတို့ဟူသည် အဘယ်နည်း၊ မြေအစု ရေအစုမီးအစု လေအစု ချမ်းသာ ဆင်းရဲ ခုနစ်ခုမြောက် အသက်တို့တည်း။ ဤခုနစ်ပါးသော အစုတို့သည်ပြုလုပ်ထားသည် မဟုတ်ကုန်၊ ပြုလုပ်ထားစေသည် မဟုတ်ကုန်၊ ဖန်ဆင်းထားသည် မဟုတ်ကုန်၊ ဖန်ဆင်းထားစေသည် မဟုတ်ကုန်၊ မြုံကုန်၏၊ တောင်ထွတ်ကဲ့သို့ တည်ကုန်၏၊ ခိုင်မြဲသော တံခါးတိုင်ကဲ့သို့ တည်ကုန်၏၊ ထိုအစုတို့သည် မတုန်လှုပ်ကုန်၊ မဖောက်ပြန်ကုန်၊ အချင်းချင်း မညှဉ်းဆဲနိုင်ကုန်၊ အချင်းချင်း ချမ်းသာရန်လည်းကောင်း၊ ဆင်းရဲရန်လည်းကောင်း၊ ချမ်းသာဆင်းရဲရန်လည်းကောင်း မတတ်နိုင်ကုန်၊ ထိုအစုတို့၌ သတ်သူ သတ်စေသူ၊ ကြားသူ ကြားစေသူ၊ သိသူ သိစေသူများ မရှိကုန်။ ထက်စွာသော လက်နက်ဖြင့် ဦးခေါင်းကို ဖြတ်စေကာမူ တစ်ဦးတစ်ယောက်သည် တစ်ဦးတစ်ယောက်ကိုသတ်သည်မမည်၊ လက်နက်သည် ခုနစ်ပါးသော အစုတို့၏အကြား ဟင်းလင်းပြင်သို့ ကျရောက်၏၊ ဤတစ်သန်းလေးသိန်းခြောက်ထောင့်ခြောက်ရာသော အဓိကသတ္တဝါမျိုးများ ငါးရာသောကံများ ငါးပါးသောကံများ သုံးပါးသောကံများ (ပြည့်သော) ကံများ ထက်ဝက်သောကံများ ခြောက်ဆယ့်နှစ်ပါးသော အကျင့်များ ခြောက်ဆယ့်နှစ်ပါးသော အန္တရကပ်များ ခြောက်မျိုးသော ဇာတ်အထူးများ ရှစ်ပါးသော ယောကျ်ားတို့၏ အရွယ်များ လေးထောင်ကိုးရာသော တက္ကတွန်းတို့၏ အသက်မွေးမှုများ --လေးထောင်ကိုးရာသောပရိဗိုဇ်များ လေးထောင်ကိုးရာသော နဂါးတို့နေရာများ နှစ်ထောင်သော ဣန္ဒြေများ သုံးထောင်သောငရဲများ သုံးဆယ့်ခြောက်မျိုးသော မြူဓာတ် (တည်ရာ) များ ခုနစ်မျိုးသော သညာရှိပဋိသန္ဓေများ ခုနစ်မျိုးသော သညာမဲ့ပဋိသန္ဓေများ ခုနစ်မျိုးသော အဆစ်ပဋိသန္ဓေများ ခုနစ်မျိုးသောနတ်များ ခုနစ်မျိုးသောလူများ ခုနစ်မျိုးသော မြေဖုတ်ဘီလူးများ ခုနစ်ခုသော အိုင်ကြီးများ ခုနစ်ခုသော အဖုကြီးများ ခုနစ်ခုသော ချောက်ကြီးများ ခုနစ်ရာသော ချောက်ငယ်များ ခုနစ်ခုသော အိပ်မက်ကြီးများ ခုနစ်ရာသော အိပ်မက်ငယ်များ ရှစ်သန်းလေးသိန်းသော မဟာကပ်များ ရှိကုန်၏၊ ယင်း (မဟာကပ်တို့) ပတ်လုံး လူမိုက်ဖြစ်စေ၊ ပညာရှိဖြစ်စေ (တစ်ဘဝမှ တစ်ဘဝသို့) ပြေးသွားကျင်လည်၍ ဆင်းရဲကုန် ဆုံးခြင်းကို ပြုကြလတ္တံ့၊ ထိုအတွင်း (ဆင်းရဲကုန်ဆုံးခြင်း မရှိ)။ ‘ငါသည် ဤသီလဖြင့်သော်လည်းကောင်း ဤကျင့်ဝတ်ဖြင့်သော်လည်းကောင်း၊ ဤခြိုးခြံမှုဖြင့်သော်လည်းကောင်း၊ မြတ်သောအကျင့်ဖြင့်သော်လည်းကောင်း မရင့်သေးသော ကံကိုမူလည်း ရင့်စေမည်၊ ရင့်ပြီးသော ကံကိုမူလည်း တွေ့၍ တွေ့၍ ပျက်စီးစေမည်’ဟုဤသို့ (ပြုပြင်နိုင်ခြင်း) မရှိ၊ ချမ်းသာဆင်းရဲသည် စရွတ်တောင်းဖြင့် ခြင်ထားသကဲ့သို့ ဖြစ်၏၊ သံသရာသည် အပိုင်းအခြား ပြုထားပြီးဖြစ်၏၊ အတိုးအဆုတ် မရှိ၊ အလွန်အယုတ် မရှိ၊ ချည်လုံးကို ပစ်လိုက်သော် (ချည်ရှိသရွေ့သာ) ပြေလျက် ပြေးသွားရာသကဲ့သို့ ဤအတူ လူမိုက်ဖြစ်စေ၊ ပညာရှိဖြစ်သော (တစ်ဘဝမှ တစ်ဘဝသို့) ပြေးသွား ကျင်လည်၍ ဆင်းရဲကုန်ဆုံးခြင်းကို ပြုလတ္တံ့”ဟု (ဆိုလေ့ ယူလေ့ ရှိ၏)။
သန္ဒက သိနားလည်သော ယောကျ်ားသည် ထိုအယူဝါဒ၌ ဤသို့ ဆင်ခြင်၏-ဤအသျှင်ဆရာသည်"ဤခုနစ်ပါးသော အစုတို့သည် ပြုလုပ်ထားသည် မဟုတ်ကုန်၊ ပြုလုပ်ထားစေသည် မဟုတ်ကုန်၊ ဖန်ဆင်းထားသည် မဟုတ်ကုန်၊ ဖန်ဆင်းထားစေသည် မဟုတ်ကုန်၊ မြုံကုန်၏၊ တောင်ထွတ်ကဲ့သို့ တည်ကုန်၏၊ ခိုင်မြဲသော တံခါးတိုင်ကဲ့သို့ တည်ကုန်၏၊ ထိုအစုတို့သည် မတုန်လှုပ်ကုန်၊ မဖောက်ပြန်ကုန်၊ အချင်းချင်း မညှဉ်းဆဲနိုင်ကုန်၊ အချင်းချင်း ချမ်းသာရန်လည်းကောင်း၊ ဆင်းရဲရန်လည်းကောင်း၊ ချမ်းသာဆင်းရဲရန်လည်းကောင်း မတတ်နိုင်ကုန်၊ ခုနစ်ပါးတို့ဟူသည် အဘယ်နည်း၊ မြေအစု ရေအစု မီးအစုလေအစု ချမ်းသာ ဆင်းရဲ ခုနစ်ခုမြောက် အသက်တို့တည်း။ ဤခုနစ်ပါးသော အစုတို့သည် ပြုလုပ့်ထားသည် မဟုတ်ကုန်၊ ပြုလုပ်ထားစေသည် မဟုတ်ကုန်၊ ဖန်ဆင်းထားသည် မဟုတ်ကုန်၊ ဖန်ဆင်းထားစေသည် မဟုတ်ကုန်၊ မြုံကုန်၏၊ တောင်ထွတ်ကဲ့သို့ တည်ကုန်၏၊ ခိုင်မြဲသော တံခါးတိုင်ကဲ့သို့တည်ကုန်၏၊ ထိုအစုတို့သည် မတုန်လှုပ်ကုန်၊ မဖောက်ပြန်ကုန်၊ အချင်းချင်း မညှဉ်းဆဲနိုင်ကုန်၊ အချင်းအချင်း ချမ်းသာရန်လည်းကောင်း၊ ဆင်းရဲရန်လည်းကောင်း၊ ချမ်းသာဆင်းရဲရန်လည်းကောင်း မတတ်နိုင်ကုန်။ ထိုအစုတို့၌ သတ်သူ သတ်စေသူ၊ ကြားသူ ကြားစေသူ၊ သိသူ သိစေသူများ မရှိကုန်။ ထက်စွာသော လက်နက်ဖြင့် ဦးခေါင်းကို ဖြတ်စေကာမူ တစ်ဦးတစ်ယောက်သည် တစ်ဦးတစ်ယောက်ကို သတ်သည်မမည်၊ လက်နက်သည် ခုနစ်ပါးသော အစုတို့၏အကြား ဟင်းလင်းပြင်သို့ ကျရောက်၏ဟု အယူရှိ၏၊ ဤတစ်သန်းလေးသိန်းခြောက်ထောင့်ခြောက်ရာသော အဓိကသတ္တဝါမျိုးများ၊ ငါးရာသော ကံများငါးပါးသောကံများ သုံးပါးသောကံများ (ပြည့်သော) ကံများ ထက်ဝက်သောကံများ ခြောက်ဆယ့်နှစ်ပါးသော အကျင့်များ ခြောက်ဆယ့်နှစ်ပါးသော အန္တရကပ်များ ခြောက်မျိုးသော ဇာတ်အထူးများ ရှစ်ပါးသော ယောကျ်ားတို့၏ အရွယ်များ လေးထောင်ကိုးရာသော တက္ကတွန်းတို့၏ အသက်မွေးမှုများလေးထောင်ကိုးရာသော ပရိဗိုဇ်များ လေးထောင်ကိုးရာသော နဂါးတို့နေရာများနှစ်ထောင်သောဣန္ဒြေများ သုံးထောင်သောငရဲများ သုံးဆယ့်ခြောက်မျိုးသော မြူဓာတ် (တည်ရာ) များခုနစ်မျိုးသော သညာရှိ ပဋိသန္ဓေများ ခုနစ်မျိုးသော သညာမဲ့ပဋိသန္ဓေများ ခုနစ်မျိုးသောအဆစ်ပဋိသန္ဓေများ ခုနစ်မျိုးသောနတ် များ ခုနစ်မျိုးသောလူများ ခုနစ်မျိုးသော မြေဖုတ် ဘီလူးများခုနစ်ခုသောအိုင်ကြီးများ ခုနစ်ခုသော အဖုကြီးများ ခုနစ်ခုသောချောက်ကြီးများ ခုနစ်ရာသောချောက်ငယ်များ ခုနစ်ခုသောအိပ်မက်ကြီးများ ခုနစ်ရာသောအိပ်မက်ငယ်များ ရှစ်သန်းလေးသိန်းသောမဟာကပ်များ ရှိကုန်၏၊ ယင်း (မဟာကပ်တို့) ပတ်လုံး လူမိုက်ဖြစ်စေ ပညာရှိဖြစ်စေ (တစ်ဘဝမှတစ်ဘဝသို့) ပြေးသွားကျင်လည်၍ ဆင်းရဲကုန်ဆုံးခြင်း ကို ပြုကြလတ္တံ့။ ထိုအတွင်း (ဆင်းရဲကုန်ဆုံးခြင်း မရှိ)။
--‘ငါသည် ဤသီလဖြင့်သော်လည်းကောင်း၊ ဤ ကျင့်ဝတ်ဖြင့်သော်လည်းကောင်း၊ ဤခြိုးခြံမှုဖြင့်သော်လည်းကောင်း၊ ဤမြတ်သော အကျင့်ဖြင့်သော်လည်း ကောင်း မရင့်သေးသောကံကိုမူလည်း ရင့်စေမည်၊ ရင့်ပြီးသော ကံကိုမူလည်း တွေ့၍ တွေ့၍ ပျက်စီး စေမည်’ဟုဤသို့ (ပြုပြင်နိုင်ခြင်း) မရှိ၊ ချမ်းသာဆင်းရဲသည် စရွတ်တောင်းဖြင့် ခြင်ထားဘိသကဲ့သို့ ဖြစ်၏၊ သံသရာသည် အပိုင်းအခြား ပြုထားပြီးဖြစ်၏၊ အတိုးအဆုတ် မရှိ၊ အလွန်အယုတ် မရှိ၊ ချည်လုံးကိုပစ်လိုက်သော် (ချည်ရှိသရွေ့သာ) ပြေလျက် ပြေးသွားရာသကဲ့သို့ ဤအတူ လူမိုက်ဖြစ်စေ၊ ပညာရှိဖြစ်စေ (တစ်ဘဝမှ တစ်ဘဝသို့) ပြေးသွားကျင်လည်၍ ဆင်းရဲကုန်ဆုံးခြင်းကို ပြုလတ္တံ့”ဟုဆိုလေ့ ယူလေ့ရှိ၏။
အကယ်၍ ဤအသျှင်ဆရာ၏ စကားသည် မှန်ခဲ့ပါလျှင် “ငါတို့နှစ်ဦးသည် တစ်ဘဝမှ တစ်ဘဝသို့ပြေးသွားကျင်လည်၍ ဒုက္ခ၏ အဆုံးကို ပြုကြရကုန်တော့အံ့”ဟု မဆိုသော ငါသည် ဤဆရာ၏အယူဝါဒ၌ မပြုဘဲလျက် ပြုပြီးဖြစ်ရာ၏၊ မကျင့်သုံးဘဲလျက် ကျင့်သုံးပြီးဖြစ်ရာ၏၊ ဤရဟန်းတရား၌ငါတို့နှစ်ဦးလုံး ပင် တူမျှသော အဖြစ်သို့ ရောက်ကုန်၏ဟု (ဆင်ခြင်၏)။ အဝတ်မဝတ်သောအချည်းနှီးသော ဦးပြည်း (ခေါင်းတုံး) သော ဆောင့်ကြောင့်ထိုင်သော ဆံမုတ်ဆိတ်ကို နုတ်သောဤအသျှင်ဆရာ၏ အကျင့်သည် အပိုသာတည်း။ သားမယားတို့ဖြင့် ကျဉ်းမြောင်းသော အိမ်၌ နေလျက်ကာသိကရာဇ်တိုင်းဖြစ် စန္ဒကူးကို လိမ်းကျံခံစားလျက် ပန်းနံ့သာ နံ့ သာပျောင်းတို့ကို ဆောင်လျက်ရွှေငွေကို သာယာလျက် တမလွန် လောက၌ ဤအသျှင်ဆရာနှင့် တူမျှသော လားရာရှိမည်ဖြစ်သောငါသည် အဘယ်အကျိုးကို သိ၍ အဘယ်အကျိုးကို မြင်၍ ဤဆရာ၏ အထံ၌ မြတ်သောအကျင့်ကိုကျင့်အံ့နည်း။ ထိုသူသည် “ဤကား မမြတ်သော ကျင့်သုံးမှုတည်း”ဟု သိ၍ ထိုမြတ်သော အကျင့်မှငြီးငွေ့ကာ ဖဲခွါသွားလေ၏။ သန္ဒက ဤသည်ကား သိတော်မူ မြင်တော်မူ၍ ပူဇော်အထူးကို့ခံတော်မူထိုက်သော (အလုံးစုံသော တရားတို့ကို) ကိုယ်တိုင် မှန်စွာ သိတော်မူသော ထိုမြတ်စွာဘုရားဟောကြားထားသော သိနားလည်သော ယောကျ်ား သည် မြတ်သောအကျင့်ဟူ၍ စင်စစ်မကျင့်သုံးရာဖြစ်သော ကျင့်သုံးသော်လည်း နည်းလမ်းမှန်သော ကုသိုလ်တရားကို မပြည့်စုံစေနိုင်ရာသောလေးခုမြောက် မမြတ်သော အကျင့်ကို ကျင့်သုံးမှုတည်း။
သန္ဒက သိတော်မူ မြင်တော်မူ၍ ပူဇော်အထူးကို ခံတော်မူထိုက်သော (အလုံးစုံသောတရားတို့ကို) ကိုယ်တိုင် မှန်စွာ သိတော်မူသော ထိုမြတ်စွာဘုရားသည် ဤမမြတ်သော အကျင့်ကိုကျင့်သုံးမှုလေးမျိုး တို့ကို ဟောကြားတော်မူ၏၊ ယင်းအကျင့်၌ သိနားလည်သော ယောကျ်ားသည်မြတ်သော အကျင့်ဟူ၍ စင်စစ် မကျင့်သုံးရာ၊ ကျင့်သုံးသော်လည်း နည်းလမ်းမှန်သော ကုသိုလ်တရားကိုမပြည့်စုံစေနိုင်ရာဟု (မိန့်ဆို၏)။
အသျှင်အာနန္ဒာ အံ့ဩဖွယ်ရှိပါပေစွ၊ အသျှင်အာနန္ဒာ မဖြစ်ဖူးမြဲ ဖြစ်ပါပေစွ၊ သိတော်မူ မြင်တော် မူ၍ပူဇော်အထူးကို ခံတော်မူထိုက်သော (အလုံးစုံသောတရားတို့ကို) ကိုယ်တိုင် မှန်စွာ သိတော်မူသောထိုမြတ်စွာဘုရားသည် ဤမမြတ်သော အကျင့်ကို ကျင့်သုံးမှုလေးမျိုးတို့ကို ဟောကြားတော်မူပေ၏၊ “ယင်းအကျင့်၌ သိနားလည်သော ယောကျ်ားသည် မြတ်သော အကျင့်ဟူ၍ စင်စစ် မကျင့်သုံးရာ၊ ကျင့်သုံးသော်လည်း နည်းလမ်းမှန်သော ကုသိုလ်တရားကို မပြည့်စုံစေနိုင်ရာပါ”။ အသျှင်အာနန္ဒာသိတော်မူ မြင်တော်မူ၍ ပူဇော်အထူးကို ခံတော်မူထိုက်သော (အလုံးစုံသောတရားတို့ကို) ကိုယ်တိုင်မှန်စွာ သိတော်မူသော ထိုမြတ်စွာဘုရားသည် ဟောကြားထားသော “ယင်းအကျင့်၌ သိနားလည်သောယောကျ်ားသည် မြတ်သောအကျင့်ဟူ၍ စင်စစ် မကျင့်သုံးရာဖြစ်သော ကျင့်သုံးသော်လည်း နည်းလမ်းမှန်သော ကုသိုလ်တရားကို မပြည့်စုံစေနိုင်ရာသော” သက်သာရာကို မရစေနိုင်ကုန်သော မြတ်သော အကျင့်လေးမျိုးတို့ဟူသည် အဘယ်တို့ပါနည်းဟု (လျှောက်၏)။
--֍ ၂၂၉
။ သန္ဒက ဤလောက၌ အချို့သော ဆရာသည် အလုံးစုံကို သိ၏၊ အလုံးစုံကို မြင်၏၊ “ငါသွားနေသည်ဖြစ်စေ၊ ရပ်နေသည်ဖြစ်စေ၊ အိပ်ပျော်နေသည်ဖြစ်စေ၊ နိုးကြားနေသည်ဖြစ်စေ အမြဲမပြတ်ဉာဏ်အမြင်သည် ရှေးရှုထင်၏”ဟု အကြွင်းမဲ့ ဉာဏ်အမြင်ကို ဝန်ခံ၏။ ထိုဆရာသည် ဆိတ်သုဉ်းသောအိမ်သို့လည်း ဝင်၏၊ ဆွမ်းလည်း မရ၊ ခွေးလည်း ကိုက်၏၊ ကြမ်းသော ဆင်နှင့်လည်း တွေ့ဆုံ၏၊ ကြမ်းသော မြင်းနှင့်လည်း တွေ့ဆုံ၏၊ ကြမ်းသော နွားနှင့်လည်း တွေ့ဆုံ၏၊ မိန်းမ၏လည်းကောင်း၊ ယောကျ်ား၏လည်းကောင်း၊ အမည်ကိုလည်းကောင်း၊ အနွယ်ကိုလည်းကောင်း မေး၏၊ ရွာ၏လည်းကောင်း၊ နိဂုံး၏လည်းကောင်း၊ အမည်ကိုလည်းကောင်း၊ လမ်းခရီးကိုလည်းကောင်း မေး၏။ ထိုဆရာသည် “ဤ အမှုသည် အသို့ပါနည်း”ဟု မေးသည်ရှိသော် ဆိတ်သုဉ်းသော အိမ်ကို ငါဝင်သင့်၏၊ ထို့ကြောင့် ဝင်၏။ ဆွမ်းကိုလည်း မရသင့်၊ ထို့ကြောင့် မရခဲ့။ ခွေးသည် ကိုက်သင့်၏၊ ထို့ကြောင့်ကိုက်၏။ ကြမ်းသော ဆင်နှင့် တွေ့ဆုံသင့်၏၊ ထို့ကြောင့် တွေ့ဆုံ၏။ ကြမ်းသော မြင်းနှင့်တွေ့ဆုံသင့်၏၊ ထို့ကြောင့် တွေ့ဆုံ၏၊ ကြမ်းသော နွားနှင့် တွေ့ဆုံသင့်၏၊ ထို့ကြောင့် တွေ့ဆုံ၏။ မိန်းမ၏လည်းကောင်း ယောကျ်ား၏လည်းကောင်း၊ အမည်ကိုလည်းကောင်း၊ အနွယ်ကိုလည်းကောင်းမေးသင့်၏၊ ထို့ကြောင့် မေး၏။ ရွာ၏လည်းကောင်း၊ နိဂုံး၏လည်းကောင်း၊ အမည်ကိုလည်းကောင်း၊ လမ်းခရီးကိုလည်းကောင်း မေးသင့်၏၊ ထို့ကြောင့် မေး၏ဟု (ဖြေဆို၏)။သန္ဒက သိနားလည်သော ယောကျ်ားသည် ထိုအယူဝါဒ၌ ဤသို့ ဆင်ခြင်၏-ဤအသျှင်ဆရာသည်အလုံးစုံကို သိ၏၊ အလုံးစုံကို မြင်၏၊ အကြွင်းမဲ့ ဉာဏ်အမြင်ကို ဝန်ခံ၏။ပ။ ရွာ၏လည်းကောင်း၊ နိဂုံး၏လည်းကောင်း၊ အမည်ကိုလည်းကောင်း၊ လမ်းခရီးကိုလည်းကောင်း မေးသင့်၏၊ ထို့ကြောင့် မေး၏ဟုဖြေဆို၏ဟု (ဆင်ခြင်၏)။ ထိုသူသည် “ဤသည်ကား သက်သာရာ မရစေနိုင်သော မြတ်သော အကျင့်တည်း”ဟု သိ၍ ထိုမြတ်သော အကျင့်မှ ငြီးငွေ့ကာ ဖဲခွါသွားလေ၏။ သန္ဒက ဤသည်ကား သိတော်မူ့မြင်တော်မူ၍ ပူဇော်အထူးကို ခံတော်မူထိုက်သော (အလုံးစုံသောတရားတို့ကို) ကိုယ်တိုင် မှန်စွာသိတော်မူ သော ထိုမြတ်စွာဘုရား ဟောကြားထားသည့် သက်သာရာကို မရစေနိုင်သော ရှေးဦးစွာသောမြတ်သော အကျင့်ပေတည်း၊ ယင်းအကျင့်၌ သိနားလည်သော ယောကျ်ားသည် မြတ်သော အကျင့်ဟူ၍စင်စစ် မကျင့်သုံးရာ၊ ကျင့်သုံးသော်လည်း နည်းလမ်းမှန်သော ကုသိုလ်တရားကို မပြည့်စုံစေနိုင်ရာ။
֍ ၂၃၀
။ သန္ဒက နောက်တစ်မျိုးကား ဤလောက၌ အချို့သော ဆရာသည် တစ်ဆင့်ကြားသည်ကို မှီ၍တစ်ဆင့်ကြားသည်ကို အမှန်အားဖြင့် ယူ၏။ ထိုဆရာသည် “ဤသို့တဲ့ ဤသို့တဲ့”ဟု တစ်ဆင့်ကြားဖြင့် အစဉ်အလာအားဖြင့် ပိဋကတ်ကျမ်းဂန်လေ့လာမှုဖြင့် တရားဟော၏။ သန္ဒက တစ်ဆင့်ကြားသည်ကိုမှီ၍ တစ်ဆင့်ကြားသည်ကို အမှန်အားဖြင့် ယူသော ဆရာအား ကောင်းစွာ ကြားအပ်သည်လည်း ရှိ၏၊ မကောင်းသဖြင့် ကြားအပ်သည်လည်း ရှိ၏။ ထိုကြားတိုင်းလည်း ဖြစ်နိုင်၏၊ တစ်မျိုးအားဖြင့်လည်းဖြစ်နိုင်၏။ သန္ဒက ထိုအယူဝါဒ၌ သိနားလည်သော ယောကျ်ားသည် ဤသို့ ဆင်ခြင်၏-ဤအသျှင်ဆရာ သည် တစ်ဆင့်ကြားသည်ကို မှီ၍ တစ်ဆင့်ကြားသည်ကို အမှန်အားဖြင့် ယူ၏၊ ထိုဆရာသည် “ဤသို့တဲ့ ဤသို့တဲ့”ဟု တစ်ဆင့်ကြားဖြင့် အစဉ်အလာအားဖြင့်ပိဋကတ်ကျမ်းဂန်လေ့လာမှုဖြင့် တရားဟော၏၊ တစ်ဆင့်ကြားကို မှီ၍ တစ်ဆင့်ကြားသည်ကိုအမှန်အားဖြင့် ယူသော ဆရာအား ကောင်းစွာ ကြားအပ် သည်လည်း ရှိ၏၊ မကောင်းသဖြင့်ကြားအပ်သည်လည်း ရှိ၏၊ ထိုကြားတိုင်းလည်း ဖြစ်နိုင်၏၊ တစ်မျိုး အားဖြင့်လည်းဖြစ်နိုင်၏ဟု (ဆင်ခြင်၏)။ ထိုသူသည် “ဤကား သက်သာရာ မရစေနိုင်သော မြတ်သောအကျင့်တည်း”ဟု သိ၍ ထိုမြတ်သော အကျင့်မှ ငြီးငွေ့ကာ ဖဲခွါသွားလေ၏။ သန္ဒက ဤသည်ကားသိတော်မူ မြင်တော်မူ၍ ပူဇော်အထူးကို ခံတော်မူထိုက်သော (အလုံးစုံသော တရားတို့ကို) ကိုယ်တိုင်မှန်စွာ သိတော်မူသော ထိုမြတ်စွာဘုရား ဟောကြားထားသည့် သက်သာရာကို မရစေနိုင်သော ဒုတိယမြတ်သော အကျင့်ပေတည်း။ ယင်းအကျင့်၌ သိနားလည်သော ယောကျ်ားသည် မြတ်သော အကျင့်ဟူ၍စင်စစ် မကျင့်သုံးရာ၊ ကျင့်သုံးသော်လည်း နည်းလမ်းမှန်သော ကုသိုလ်တရားကို မပြည့်စုံစေနိုင်ရာ။ --֍ ၂၃၁
။ သန္ဒက နောက်တစ်မျိုးကား ဤလောက၌ အချို့သော ဆရာသည် ကြံစည်လေ့ရှိ၏၊ စူးစမ်းလေ့ရှိ၏၊ ထိုဆရာသည် ကြံစည်ထားသည့်အတိုင်း စူးစမ်းမိသည့်အတိုင်း မိမိထင်မြင်ချက်အတိုင်းတရားဟော၏။ သန္ဒက ကြံစည်လေ့ရှိသော စူးစမ်းလေ့ရှိသော ဆရာအား ကောင်းစွာ ကြံစည်အပ်သည်လည်းရှိ၏၊ မကောင်းသဖြင့် ကြံစည်အပ်သည်လည်းရှိ၏၊ ထိုအတိုင်းလည်း ဖြစ်နိုင်၏၊ တစ်မျိုးအားဖြင့်လည်းဖြစ်နိုင်၏။ သန္ဒက သိနားလည်သော ယောကျ်ားသည် ထိုအယူဝါဒ၌ ဤသို့ဆင်ခြင်၏- ဤအသျှင်ဆရာသည် ကြံစည်လေ့ရှိ၏၊ စူးစမ်းလေ့ရှိ၏၊ ထိုဆရာသည် ကြံစည်ထားသည့်အတိုင်း စူးစမ်းမိသည့်အတိုင်း မိမိထင်မြင်ချက်အတိုင်း တရားဟော၏။ ကြံစည်လေ့ရှိသော စူးစမ်းလေ့ရှိသော ဆရာအားကောင်းစွာ ကြံစည်အပ်သည်လည်းရှိ၏၊ မကောင်းသဖြင့် ကြံစည်အပ်သည်လည်းရှိ၏။ ထိုအတိုင်းလည်းဖြစ်နိုင်၏၊ တစ်မျိုးအားဖြင့်လည်း ဖြစ်နိုင်၏ဟု (ဆင်ခြင်၏)။ ထိုသူသည် “ဤသည်ကား သက်သာရာမရစေနိုင်သော မြတ်သော အကျင့်တည်း”ဟု ဤသို့ သိ၍ ထိုမြတ်သော အကျင့်မှ ငြီးငွေ့၍ ဖဲခွါသွားလေ၏။ သန္ဒက ဤသည်ကား သိတော်မူ မြင်တော်မူ၍ ပူဇော်အထူးကို ခံတော်မူထိုက်သော (အလုံးစုံသောတရားတို့ကို) ကိုယ်တိုင်မှန်စွာ သိတော်မူသော ထိုမြတ်စွာဘုရား ဟောကြားထားသည့် သက်သာရာမရစေ နိုင်သော တတိယ မြတ်သော အကျင့်ပေတည်း၊ ယင်းအကျင့်၌ သိနားလည်သောယောကျ်ားသည် မြတ် သော အကျင့်ဟူ၍ စင်စစ် မကျင့်သုံးရာ၊ ကျင့်သုံးသော်လည်း နည်းလမ်းမှန်သောကုသိုလ်တရားကို မပြည့်စုံစေနိုင်ရာ။֍ ၂၃၂
။ သန္ဒက ဤလောက၌ အချို့သော ဆရာသည် ပညာနုံ့၏၊ တွေဝေ၏၊ ထိုဆရာသည်ပညာနုံ့သောကြောင့် တွေဝေသောကြောင့် ထိုထိုအရာ၌ အမေးခံရလျှင် အဆုံးမရှိ ပစ်လွှတ်သော စကားကို ဆို၏ “ဤ သို့ဟူ၍လည်း ငါမယူ၊ ထိုသို့ဟူ၍လည်း ငါမယူ၊ အခြားသို့ဟူ၍လည်း ငါမယူ၊ ဤသို့ ထိုသို့ အခြားသို့ မဟုတ်ဟူ၍လည်း ငါမယူ၊ ဤသို့ ထိုသို့ အခြားသို့ မဟုတ်သည်မဟုတ်ဟူ၍လည်း ငါမယူ”ဟု (ဆို၏)။ သန္ဒက သိနားလည်သော ယောကျ်ားသည် ထိုအယူဝါဒ၌ဤသို့ ဆင်ခြင်၏- ဤ အသျှင်ဆရာသည် ပညာနုံ့၏၊ တွေဝေ၏၊ ထိုဆရာသည် ပညာနုံ့သောကြောင့်တွေဝေသောကြောင့် ထိုထို အရာဌာန၌ အမေးခံရလျှင် အဆုံးမရှိ ပစ်လွှင့်သော စကားကို ဆို၏"ဤသို့ဟူ၍လည်း ငါမယူ၊ ထိုသို့ ဟူ၍လည်း ငါမယူ၊ အခြားသို့ဟူ၍လည်း ငါမယူ၊ (ဤသို့ ထိုသို့အခြားသို့) မဟုတ်ဟူ၍လည်း ငါမယူ၊ (ဤသို့ ထိုသို့ အခြားသို့) မဟုတ်သည် မဟုတ်ဟူ ၍လည်းငါမယူ”ဟု (ဆို၏)။ ထိုသူသည် “ဤကား သက်သာရာ မရစေနိုင်သော မြတ်သော အကျင့်တည်း”ဟုသိ၍ ထိုမြတ်သော အကျင့်မှ ငြီးငွေ့၍ ဖဲခွါ သွားလေ၏။ သန္ဒက ဤသည်ကား သိတော်မူ မြင်တော်မူ၍ပူဇော်အထူးကို ခံတော်မူထိုက်သော (အလုံး စုံသောတရားတို့ကို) ကိုယ်တိုင်မှန်စွာ သိတော်မူသောထိုမြတ်စွာဘုရား ဟောကြားထားသည့် သက်သာရာ ကို မရစေနိုင်သော စတုတ္ထ မြတ်သောအကျင့်ပေတည်း၊ ယင်းအကျင့်၌ သိနားလည်သော ယောကျ်ား သည် မြတ်သော အကျင့်ဟူ၍ စင်စစ်မကျင့်သုံးရာ၊ ကျင့်သုံးသော်လည်း နည်းလမ်းမှန်သော ကုသိုလ် တရားကို မပြည့်စုံစေနိုင်ရာ။ သန္ဒကဤသည်တို့ကား သိတော်မူ မြင်တော်မူ၍ ပူဇော်အထူးကို ခံတော်မူ ထိုက်သော (အလုံးစုံသောတရားတို့ကို) ကိုယ်တိုင် မှန်စွာ သိတော်မူသော ထိုမြတ်စွာဘုရားဟော ကြား ထားသည့် သက်သာရာကိုမရစေနိုင်သော မြတ်သော အကျင့်လေးမျိုးတို့ပေတည်း၊ ယင်းအကျင့်တို့၌ သိနားလည်သောယောကျ်ားသည် မြတ်သောအကျင့်ဟူ၍ စင်စစ် မကျင့်သုံးရာ၊ ကျင့်သုံးသော်လည်း နည်းလမ်း မှန်သောကုသိုလ်တရားကို မပြည့်စုံစေနိုင်ရာဟု (မိန့်ဆို၏)။အသျှင်အာနန္ဒာ အံ့ဩဖွယ်ဖြစ်ပါပေစွ၊ အသျှင်အာနန္ဒာ မဖြစ်ဖူးမြဲဖြစ်ပါပေစွ၊ သိတော်မူ မြင်တော် မူ၍ပူဇော်အထူးကို ခံတော်မူထိုက်သော (အလုံးစုံသော တရားတို့ကို) ကိုယ်တိုင်မှန်စွာ သိတော်မူသောထိုမြတ်စွာဘုရားသည် လေးမျိုးသော မြတ်သော အကျင့်တို့ကို သက်သာရာကို မရစေနိုင်၍သာလျှင်သက် သာရာကို မရစေနိုင်ဟု ဟောကြားတော်မူပေ၏၊ ယင်းအကျင့်တို့၌ သိနားလည်သောယောကျ်ားသည် မြတ်သော အကျင့်ဟူ၍ စင်စစ် မကျင့်သုံးရာ၊ ကျင့်သုံးသော်လည်း နည်းလမ်းမှန်သောကုသိုလ်တရားကို မပြည့်စုံစေနိုင်ရာ။ အသျှင်အာနန္ဒာ ထိုမြတ်စွာဘုရားသည်ကား အဘယ်သို့ယူလေ့ရှိပါသနည်း၊ အဘယ် သို့ ဆိုလေ့ရှိပါသနည်း၊ ယင်းမြတ်စွာဘုရား၏ အယူဝါဒ၌ သိနားလည်သောယောကျ်ားသည် မြတ်သော အကျင့်ဟူ၍ စင်စစ် ကျင့်သုံးရာပါသနည်း၊ ကျင့်သုံးလျှင်လည်းနည်းလမ်းမှန်သော ကုသိုလ်တရားကို ပြည့်စုံစေနိုင်ရာပါသနည်းဟု (လျှောက်၏)။
--֍ ၂၃၃
။ သန္ဒက ပူဇော်အထူးကို ခံတော်မူထိုက်သော၊ (အလုံးစုံသောတရားတို့ကို) ကိုယ်တိုင်မှန်စွာသိတော်မူသော၊ အသိဉာဏ် ‘ဝိဇ္ဇာ’ အကျင့် ‘စရဏ’ နှင့် ပြည့်စုံတော်မူသော၊ ကောင်းသော စကားကိုဆိုတော်မူတတ်သော၊ လောကကို သိတော်မူသော၊ ဆုံးမထိုက်သူကို ဆုံးမတတ်သည့် အတုမဲ့ပုဂ္ဂိုလ်ဖြစ်တော်မူသော၊ နတ်လူတို့၏ ဆရာဖြစ်တော်မူသော၊ (သစ္စာလေးပါးတရားတို့ကို) သိစေတော်မူသော၊ ဘုန်းတန်ခိုးကြီးတော်မူသော မြတ်စွာဘုရားသည် ဤလောက၌ ပွင့်တော်မူ၏။ပ။ ထိုရဟန်းသည် စိတ်ညစ်ညူးကြောင်း ဖြစ်ကုန်သော ဤအပိတ် အပင် ‘နီဝရဏ’ တရားငါးပါးတို့ကို ပယ်၍ ကာမဂုဏ်တို့မှကင်းဆိတ်၍သာလျှင် အကုသိုလ်တရားတို့မှ ကင်းဆိတ်၍သာလျှင် ကြံစည်ခြင်း'ဝိတက်'နှင့်တကွဖြစ်သော သုံးသပ်ဆင်ခြင်ခြင်း ‘ဝိစာရ’ နှင့်တကွဖြစ်သော (နီဝရဏ) ကင်းဆိတ်ခြင်းကြောင့်ဖြစ်သော နှစ်သိမ့်ခြင်း ‘ပီတိ’ ချမ်းသာခြင်း ‘သုခ’ ရှိသော ပဌမဈာန်သို့ ရောက်၍နေ၏။ သန္ဒက ဤသို့သဘောရှိသော မွန်မြတ်သည့် တရားထူးကို တပည့်ရစေနိုင်သည့် ဆရာ့ထံ၌သိနားလည်သော ယောကျ်ားသည် မြတ်သော အကျင့်ဟူ၍ စင်စစ် ကျင့်သုံးရာ၏၊ ကျင့်သုံးလျှင်လည်း့နည်းလမ်းမှန်သော ကုသိုလ်တရားကို ပြည့်စုံစေ နိုင်ရာ၏။သန္ဒက တစ်ဖန် ထို့ပြင်လည်း ရဟန်းသည် ဝိတက်ဝိစာရတို့၏ ငြိမ်းခြင်းကြောင့်။ပ။ ဒုတိယ ဈာန်သို့ရောက်၍ နေ၏။ သန္ဒက ဤသို့သဘောရှိသော မွန်မြတ်သည့် တရားထူးကို တပည့်ရစေနိုင် သည့်ဆရာ့ထံ၌ သိနားလည်သော ယောကျ်ားသည် မြတ်သော အကျင့်ဟူ၍ စင်စစ် ကျင့်သုံးရာ၏၊ ကျင့်သုံးလျှင်လည်း နည်းလမ်းမှန်သော ကုသိုလ်တရားကို ပြည့်စုံစေနိုင်ရာ၏။
သန္ဒက တစ်ဖန် ထို့ပြင်လည်း ရဟန်းသည် ပီတိကိုလည်း တပ်နှစ်သက်မှု ကင်းခြင်းကြောင့် လျစ်လျူရှု၍ နေ၏။ပ။ တတိယဈာန်သို့ ရောက်၍ နေ၏။ သန္ဒက ဤသို့သဘောရှိသော မွန်မြတ်သောတရားထူးကို တပည့် ရစေနိုင်သည့် ဆရာ့ထံ၌ သိနားလည်သော ယောကျ်ားသည် မြတ်သောအကျင့်ဟူ၍ စင်စစ် ကျင့်သုံးရာ၏၊ ကျင့်သုံးလျှင်လည်း နည်းလမ်းမှန်သော ကုသိုလ်တရားကိုပြည့်စုံစေနိုင်ရာ၏။
သန္ဒက တစ်ဖန် ထို့ပြင်လည်း ရဟန်းသည် သုခကို ပယ်ခြင်းကြောင့်လည်းကောင်း။ပ။ စတုတ္ထဈာန်သို့ ရောက်၍ နေ၏။ သန္ဒက ဤသို့သဘောရှိသော မွန်မြတ်သော တရားထူးကို တပည့်ရစေနိုင်သည့် ဆရာ့ထံ၌ သိနားလည်သော ယောကျ်ားသည် မြတ်သော အကျင့်ဟူ၍ စင်စစ် ကျင့်သုံးရာ၏၊ ကျင့်သုံးလျှင်လည်း နည်းလမ်းမှန်သော ကုသိုလ်တရားကို ပြည့်စုံစေနိုင်ရာ၏။
--ထို (ရဟန်း) သည် ဤသို့ တည်ကြည်သောစိတ်သည် စင်ကြယ်လတ်သော် ဖြူစင်လတ်သော်ညစ်ကြေးမရှိလတ်သော် ညစ်ညူးခြင်းကင်းလတ်သော် နူးညံ့လတ်သော် ပြုတိုင်းရလတ်သော်တည်တံ့လတ် သော် မတုန်လှုပ်ခြင်းသို့ ရောက်လတ်သော် ထို (ရဟန်း) သည် ရှေး၌ ဖြစ်ဖူးသောခန္ဓာအစဉ်ကို အောက် မေ့နိုင်သော ‘ပုဗ္ဗေနိဝါသာနုဿတိ’ ဉာဏ်အလို့ငှါ စိတ်ကို ရှေးရှုညွတ်စေ၏၊ ထို (ရဟန်း) သည် များပြား သော ရှေး၌ ဖြစ်ဖူးသော ခန္ဓာအစဉ်ကို အောက်မေ့နိုင်၏။ ဤသည်ကားအဘယ်နည်း။ တစ်ဘဝကို လည်းကောင်း၊ နှစ်ဘဝတို့ကိုလည်းကောင်း။ပ။ ဤသို့ အခြင်းအရာနှင့်တကွညွှန်ပြဖွယ် (အမည်အနွယ်) နှင့်တကွ များပြားသော ရှေး၌ ဖြစ်ဖူးသော ခန္ဓာအစဉ်ကို အောက်မေ့နိုင်၏။ သန္ဒက ဤသို့သဘော ရှိသော မွန်မြတ်သော တရားထူးကို တပည့်ရစေနိုင်သည့် ဆရာ့ထံ၌သိနားလည်သော ယောကျ်ားသည် မြတ်သော အကျင့်ဟူ၍ စင်စစ် ကျင့်သုံးရာ၏၊ ကျင့်သုံးလျှင်လည်းနည်းလမ်းမှန်သော ကုသိုလ်တရားကို ပြည့်စုံစေနိုင်ရာ၏။
ထို (ရဟန်း) သည် ဤသို့ တည်ကြည်သောစိတ်သည် စင်ကြယ်လတ်သော် ဖြူစင်လတ်သော်ညစ်ကြေးမရှိလတ်သော် ညစ်ညူးခြင်းကင်းလတ်သော် နူးညံ့လတ်သော် ပြုတိုင်းရလတ်သော်တည်တံ့လတ် သော် မတုန်လှုပ်ခြင်းသို့ ရောက်လတ်သော် ထို (ရဟန်း) သည် သတ္တဝါတို့၏ သေခြင်းဖြစ်ခြင်းကို သိသော ‘စုတူပပါတ’ ဉာဏ်အလို့ငှါ စိတ်ကို ရှေးရှုညွှတ်စေ၏၊ ထို (ရဟန်း) သည်အထူးသဖြင့် စင်ကြယ် သော လူတို့၏ မျက်စိထက် သာလွန်သောနတ်မျက်စိနှင့်တူသော ‘ဒိဗ္ဗစက္စု’ ဉာဏ်ဖြင့် သေဆဲသတ္တဝါ ဖြစ်ပေါ်ဆဲသတ္တဝါ ယုတ်သောသတ္တဝါမြတ်သောသတ္တဝါ အဆင်းလှသောသတ္တဝါ အဆင်းမလှသောသတ္တဝါ ကောင်းသောလားရာရှိသောသတ္တဝါမကောင်းသောလားရာရှိသောတ္တဝါတို့ကို မြင်၏။ပ။ ကံအလျောက်ဖြစ် သော သတ္တဝါတို့ကို သိ၏။ သန္ဒက ဤသို့သဘောရှိသော မွန်မြတ်သော တရားကို တပည့်ရစေနိုင်သည့် ဆရာ့ထံ၌ သိနားလည်သောယောကျ်ားသည် မြတ်သော အကျင့်ဟူ၍ စင်စစ် ကျင့်သုံးရာ၏၊ ကျင့်သုံး လျှင်လည်း နည်းလမ်းမှန်သောကုသိုလ်တရားကို ပြည့်စုံစေနိုင်ရာ၏။
ထို (ရဟန်း) သည် ဤသို့ တည်ကြည်သောစိတ်သည် စင်ကြယ်လတ်သော် ဖြူစင်လတ်သော်ညစ်ကြေးမရှိလတ်သော် ညစ်ညူးခြင်းကင်းလတ်သော် နူးညံ့လတ်သော် ပြုတိုင်းရလတ်သော် တည်တံ့လတ်သော် မတုန်လှုပ်ခြင်းသို့ ရောက်လတ်သော် ထို (ရဟန်း) သည် အာသဝေါတရားတို့ကို ကုန်စေနိုင့်သော ‘အာသဝက္ခယ’ ဉာဏ်အလို့ငှါ စိတ်ကို ရှေးရှုညွတ်စေ၏၊ ထို (ရဟန်း) သည် ‘ဤကား ဆင်းရဲ’ဟုဟုတ်မှန်သောအတိုင်း သိ၏၊ ‘ဤကား ဆင်းရဲဖြစ်ပေါ်ခြင်း၏ အကြောင်း’ဟုဟုတ်မှန်သောအတိုင်းသိ၏၊ ‘ဤကား ဆင်းရဲချုပ်ရာ (နိဗ္ဗာန်)’ဟုဟုတ်မှန်သောအတိုင်း သိ၏၊ ဤကား ဆင်းရဲချုပ်ရာ (နိဗ္ဗာန်) သို့ ရောက်ကြောင်း အကျင့်ဟုဟုတ်မှန်သော အတိုင်းသိ၏။ ‘ဤကား အာသဝတို့’ဟုဟုတ်မှန်သောအတိုင်း သိ၏၊ ‘ဤကား အာသဝတို့ ဖြစ်ပေါ်ခြင်း၏ အကြောင်း’ဟုဟုတ်မှန်သောအတိုင်းသိ၏၊ ‘ဤကား အာသဝတို့ချုပ်ရာ (နိဗ္ဗာန်)’ဟုဟုတ်မှန်သောအတိုင်း သိ၏၊ ‘ဤကား အာသဝတို့ချုပ်ရာ (နိဗ္ဗာန်) သို့ ရောက်ကြောင်းအကျင့်’ဟုဟုတ်မှန်သောအတိုင်း သိ၏။ ဤသို့ သိသော်ဤသို့မြင်သော် ထို (ရဟန်း) ၏ စိတ်သည် ကာမာသဝမှလည်း လွတ်မြောက်၏၊ ဘဝါသဝမှလည်း လွတ်မြောက်၏၊ အဝိဇ္ဇာသဝမှလည်း လွတ်မြောက်၏၊ လွတ်မြောက်ပြီးလတ်သော် လွတ်မြောက်ခဲ့လေပြီဟုအသိ ဉာဏ် ဖြစ်ပေါ်၏၊ “ပဋိသန္ဓေ နေမှုကုန်ပြီ၊ မြတ်သော အကျင့်ကို ကျင့်သုံးပြီးပြီ၊ (မဂ်) ကိစ္စကိုပြုပြီးပြီ၊ ဤ (မဂ်) ကိစ္စအလို့ငှါ တစ်ပါးသော ပြုဖွယ်မရှိတော့ပြီ”ဟု သိ၏။ သန္ဒကဤသို့သဘောရှိသော မွန်မြတ်သော တရားကို တပည့်ရစေနိုင်သည့် ဆရာ့ထံ၌ သိနားလည်သောယောကျ်ားသည် မြတ်သော အကျင့်ဟူ၍ စင်စစ် ကျင့်သုံးရာ၏၊ ကျင့်သုံးလျှင်လည်း နည်းလမ်းမှန်သောကုသိုလ်တရားကို ပြည့်စုံစေ နိုင်ရာ၏ဟု (မိန့်ဆို၏)။
֍ ၂၃၄
။ အသျှင်အာနန္ဒာ အာသဝေါကုန်ပြီးသော (မဂ်) အကျင့်ကို ကျင့်သုံးပြီးသော ပြုဖွယ်ကိစ္စကိုပြုပြီးသော ဝန်ကိုချထားပြီးသော ကိုယ်ကျိုးကိုယ့်စီးပွါးကို ယူပြီးသော ဘဝသံယောဇဉ် ကုန်ခန်းပြီးသောကောင်းစွာ သိ၍ ကိလေသာမှ လွတ်မြောက်ပြီးသော ရဟန္တာရဟန်းသည် ကာမဂုဏ်တို့ကို ခံစားရာသေးသလောဟု (လျှောက်၏)။ သန္ဒက အာသဝေါကုန်ပြီးသော (မဂ်) အကျင့်ကို ကျင့်သုံးပြီသော ပြုဖွယ်ကိစ္စကို ပြုပြီးသော ဝန်ကို ချထားပြီးသော ကိုယ်ကျိုးကိုယ့်စီးပွါးကို ရယူပြီးသော ဘဝသံယောဇဉ်ကုန်ခန်းပြီးသော ကောင်းစွာ သိ၍ ကိလေသာမှ လွတ်မြောက်ပြီးသော ရဟန္တာရဟန်းသည် ငါးပါးသောအရာဌာနတို့ကို လွန်ကျူး၍ ကျင့်ခြင်းငှါ မထိုက်ပြီ။ အာသဝေါကုန်ပြီးသော ရဟန်းသည် စေတနာနှင့်တကွ စေ့ဆော်၍ သတ္တဝါကို သတ်ခြင်းငှါ မထိုက်ပြီ။ အာသဝေါကုန်ပြီးသော ရဟန်းသည် မပေးသည်ကိုခိုးလိုသော စိတ်အစုဖြင့် ယူခြင်းငှါ မထိုက်ပြီ။ အာသဝေါကုန်ပြီးသော ရဟန်းသည် မေထုန်အကျင့်ကိုမှီဝဲခြင်းငှါ မထိုက်ပြီ။ အာသဝေါကုန်ပြီးသော ရဟန်းသည် သိလျက် မဟုတ်မမှန်သော စကားကို ဆိုခြင်းငှါ မထိုက်ပြီ။ အာသဝေါကုန်ပြီးသော ရဟန်းသည် ရှေးလူဖြစ်စဉ်အခါကကဲ့သို့ ဝတ္ထုကာမဂုဏ်တို့ကိုသိုမှီး၍ မှီဝဲခြင်းငှါ မထိုက်ပြီ။ သန္ဒက အာသဝေါကုန်ပြီးသော (မဂ်) အကျင့်ကို ကျင့်သုံးပြီးသောပြုဖွယ်ကိစ္စကို ပြုပြီးသော ဝန်ကို ချထားပြီးသော ကိုယ်ကျိုးကိုယ့်စီးပွါးကို ရယူပြီးသော ဘဝသံယောဇဉ်ကုန်ခန်းပြီးသော ကောင်းစွာ သိ၍ ကိလေသာမှ လွတ်မြောက်ပြီးသော ရဟန္တာရဟန်းသည်ဤငါးပါးကုန်သော အရာဌာနတို့ကို လွန်ကျူး၍ ကျင့်ခြင်းငှါ မထိုက်ပြီ။ --֍ ၂၃၅
။ အသျှင်အာနန္ဒာ အာသဝေါကုန်ပြီးသော (မဂ်) အကျင့်ကို ကျင့်သုံးပြီသော ပြုဖွယ်ကိစ္စကိုပြုပြီးသော ဝန်ကို ချထားပြီးသော ကိုယ်ကျိုးကိုယ့်စီးပွါးကို ရယူပြီးသော ဘဝသံယောဇဉ် ကုန်ခန်းပြီးသော ကောင်းစွာ သိ၍ ကိလေသာမှ လွတ်မြောက်ပြီးသော ရဟန္တာဖြစ်သော ရဟန်းအားသွားနေစဉ်ဖြစ် စေ၊ ရပ်နေစဉ်ဖြစ်စေ၊ အိပ်နေစဉ်ဖြစ်စေ၊ နိုးကြားနေစဉ်ဖြစ်စေ “ငါ့အားအာသဝေါတရားတို့သည် ကုန်ခန်းကုန်ပြီ”ဟု ဉာဏ်အမြင်သည် အမြဲမပြတ် ရှေးရှုထင်ပါသလောဟု (လျှောက်၏)။ သန္ဒက သို့ဖြစ်မူ သင့်အား ဥပမာပြအံ့၊ ဤလောက၌ ပညာရှိသော ယောကျ်ားတို့သည်ဥပမာဖြင့် ပြောကြား သောစကား၏ အနက်ကို သိကြကုန်၏။ သန္ဒက ဥပမာအားဖြင့် ယောကျ်ားအားလက်ခြေတို့သည် ပြတ် ကုန်၏၊ ထိုယောကျ်ားအား သွားနေစဉ်ဖြစ်စေ၊ ရပ်နေစဉ်ဖြစ်စေ၊ အိပ်နေစဉ်ဖြစ်စေ၊ နိုးကြားနေစဉ်ဖြစ်စေ “ငါ၏ လက်ခြေတို့သည် ပြတ်ကုန်ပြီ”ဟု အမြဲမပြတ့်သိသလော။ ထိုသို့ မဟုတ် ဆင်ခြင်မှသာ “ငါ၏ လက်ခြေတို့သည် ပြတ်ကုန်ပြီ”ဟု သိသလောဟု (မေး၏)။ အသျှင်အာနန္ဒာ ထိုယောကျ်ားသည် အမြဲ မပြတ် “ငါ၏ လက်ခြေတို့သည် ပြတ်ကုန်ပြီ”ဟုမသိပါ၊ စင်စစ်သော်ကား ဆင်ခြင်မှသာ “ငါ၏ လက်ခြေ တို့သည် ပြတ်ကုန်ပြီ”ဟု သိပါ၏ဟု (လျှောက်၏)။ သန္ဒက ဤဥပမာအတူသာလျှင် အာသ ဝေါကုန်ပြီး သော (မဂ်) အကျင့်ကိုကျင့်သုံးပြီးသော ပြုဖွယ်ကိစ္စကို ပြုပြီးသော ဝန်ကို ချထားပြီးသော ကိုယ်ကျိုး ကိုယ့်စီးပွါးကိုရယူပြီးသော ဘဝသံယောဇဉ်ကုန်ခန်းပြီးသော ကောင်းစွာ သိ၍ ကိလေသာမှ လွတ် မြောက်ပြီးသောရဟန္တာဖြစ်သော ရဟန်းအား သွားနေစဉ်ဖြစ်စေ၊ ရပ်နေစဉ်ဖြစ်စေ၊ အိပ်နေစဉ်ဖြစ်စေ၊ နိုးကြားနေစဉ်ဖြစ်စေ “ငါ့အား အာသဝေါတရားတို့သည် ကုန်ခန်းကုန်ပြီ”ဟု အမြဲမပြတ် ဉာဏ်အမြင်သည် ရှေးရှုမထင်၊ စင်စစ်သော်ကား ဆင်ခြင်မှသာ “ငါ့အား အာသဝေါတရားတို့သည် ကုန်ခန်းကုန်ပြီ”ဟု သိ၏ဟု (မိန့်ဆို၏)။֍ ၂၃၆
။ အသျှင်အာနန္ဒာ ဤဓမ္မဝိနယ ‘သာသနာတော်’၌ ကျွတ်တမ်းဝင်သူတို့သည် အဘယ်မျှများပြားပါကုန်သနည်းဟု (လျှောက်၏)။ သန္ဒက ဤဓမ္မဝိနယ ‘သာသနာတော်’၌ ကျွတ်တမ်းဝင်သူတို့သည် တစ်ရာလည်း မကကုန်၊ နှစ်ရာလည်း မကကုန်၊ သုံးရာလည်း မကကုန်၊ လေးရာလည်းမကကုန်၊ ငါးရာလည်း မကကုန်၊ စင်စစ်အားဖြင့် လွန်စွာ များကုန်၏ဟု (မိန့်ဆို၏)။ အသျှင်အာနန္ဒာအံ့ဩဖွယ် ရှိပါပေစွ၊ အသျှင်အာနန္ဒာ မဖြစ်ဖူးမြဲ ဖြစ်ပါပေစွ၊ မိမိတရားကို မမြှောက်တင် သူတစ်ပါးတရားကို မနှိမ့်ချဘဲ ရှိတုံဘိ၏၊ ရှည်ရှည် လျားလျား တရားဟောခြင်းသာ ဖြစ်တုံဘိ၏၊ ထိုမျှလောက်များပြားသော ကျွတ်တမ်းဝင်သူတို့လည်း ထင်ရှားကုန်ဘိ၏၊ သားသေမိခင်၏ သားဖြစ်သော ဤအာဇီဝကတို့သည် မိမိကိုယ်ကိုလည်း ချီးမြှောက်တတ်ကုန်၏၊ သူတစ်ပါးကိုလည်း ရှုတ်ချတတ်ကုန်၏၊ ကျွတ်တမ်းဝင်သူ သုံးယောက်တို့ကိုသာ ပြကြကုန်၏။ ဤသူတို့ကား အဘယ်တို့နည်း၊ နန္ဒဝစ္ဆ ကိသသံကိစ္စ မက္ခလိဂေါသာလတို့ပေတည်းဟု (ပြကြကုန်၏)။ ထိုအခါ သန္ဒကပရိဗိုဇ်သည် မိမိပရိသတ်ကို"အချင်းတို့ သင်တို့သည် သွားကြကုန်လော့၊ ရဟန်းဂေါတမအထံ၌ မြတ်သော အကျင့်ကိုကျင့်သုံးမှုသည် ရှိ၏၊ ငါတို့မူကား ယခုအခါ၌ လာဘ်ပူဇော်သကာ အကျော်အစောတို့ကို စွန့်လွှတ်ရန်မလွယ်ကူပြီ”ဟု ပြောဆို၏။ဤသို့လျှင် သန္ဒကပရိဗိုဇ်သည် မိမိ၏ ပရိသတ်အား မြတ်စွာဘုရားအထံ၌ မြတ်သော အကျင့်ကိုကျင့်သုံးရန် လွှတ်လိုက်လေသတည်း။
ခြောက်ခုမြောက် သန္ဒကသုတ် ပြီး၏။
၁။ ဤပါဠိတော်နှင့် သီလက္ခန္ဓဝဂ္ဂပါဠိ (၇) ၌ ပုရိသကထံ မပါ (သျာ၊ ကံ၊ က) တို့၌ကား ပါသည်။
၂။ မြို့တွင်းလမ်းကို ဆိုလိုသည်။
၃။ ငါမလာမီ အကြား၌ ဖြစ်သောစကား (အဋ္ဌကထာ)
၄။ အကျိုးမရှိဟု ဆိုလိုသည်။
၅။ အမိသည် မရှိ၊ အမိ၌ ကောင်းစွာ ပြုခြင်း မကောင်း ပြုခြင်း၏ အကျိုးမရှိဟု ဆိုလိုသည် (အဖသည် မရှိ ဆိုရာ၌လည်း ဤအတူပင်)။
--၇-မဟာသကုလုဒါယိသုတ်
֍ ၂၃၇
။ အကျွန်ုပ်သည် ဤသို့ ကြားနာခဲ့ရပါသည်-အခါတစ်ပါး၌ မြတ်စွာဘုရားသည် ရာဇဂြိုဟ်ပြည် ရှဉ့်နက်တို့အား အစာကျွေးရာဖြစ်သော ဝေဠုဝန့်ကျောင်း၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူ၏။ ထိုအခါ အလွန်ထင်ရှားကုန်သော များစွာသော ပရိဗိုဇ်တို့သည်ဥဒေါင်းတို့အား အစာကျွေးရာဖြစ်သော ပရိဗိုဇ်အရံ၌ နေကုန်၏။ ဤသည်တို့ကား အဘယ်နည်း၊ အန္နဘာရပရိဗိုဇ် ဝရဓရ ပရိဗိုဇ် သကုလုဒါယီပရိဗိုဇ်နှင့် အခြားထင်ရှားကျော်စောသော ပရိဗိုဇ်တို့တည်း။ ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားသည် နံနက်အချိန်၌ သင်္ကန်းကို ပြင်ဝတ်၍ သပိတ်သင်္ကန်းကို ယူပြီးလျှင်ရာဇဂြိုဟ်ပြည်သို့ ဆွမ်းအလို့ငှါ ဝင်တော်မူ၏။ ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားအား “ရာဇဂြိုဟ်ပြည်သို့ ဆွမ်းခံသွားရန် အလွန်စောသေး၏၊ အကယ်၍ ငါသည် ဥဒေါင်းတို့အား အစာကျွေးရာဖြစ်သော ပရိဗိုဇ်အရံရှိသကုလုဒါယီပရိဗိုဇ်ထံသို့ ချဉ်းကပ်ရမူ ကောင်းလေရာ၏”ဟု အကြံဖြစ်၏။
ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားသည် ဥဒေါင်းတို့အား အစာကျွေးရာဖြစ်သော ပရိဗိုဇ်အရံသို့ ချဉ်းကပ်တော်မူ၏။ ထိုအခါ သကုလုဒါယီပရိဗိုဇ်သည် များပြားသော (မဂ်ဖိုလ်မှ) ဖီလာစကားကို ပဲ့တင်ထပ်မျှ ပြင်းပြကျယ်လောင်သော အသံဖြင့် ပြောဆိုလျက် များစွာသော ပရိဗိုဇ်ပရိသတ်နှင့် အတူနေ၏။ ဤသည်ကားအဘယ်နည်း။ မင်းနှင့်စပ် သောစကား ခိုးသူနှင့်စပ်သောစကား အမတ်ကြီးနှင့်စပ်သောစကား စစ်သည်နှင့်စပ်သောစကား ကြောက်ဖွယ်နှင့် စပ်သောစကား စစ်ထိုးခြင်းနှင့်စပ်သောစကား စားဖွယ်နှင့်စပ်သောစကား သောက်ဖွယ်နှင့်စပ်သောစကား အဝတ်နှင့်စပ်သောစကား အိပ်ရာနှင့်စပ်သောစကား ပန်းနှင့်စပ်သောစကား နံ့သာနှင့်စပ်သောစကား ဆွေမျိုးနှင့်စပ်သောစကား ယာဉ်နှင့်စပ်သောစကား ရွာနှင့်စပ်သောစကား နိဂုံးနှင့်စပ်သောစကား မြို့နှင့်စပ်သောစကား နယ်နှင့်စပ်သောစကား မိန်းမနှင့်စပ်သောစကားယောကျ်ားနှင့်စပ်သောစကား သူရဲကောင်းနှင့်စပ်သောစကား လမ်းနှင့်စပ်သောစကား ရေခပ်ဆိပ်နှင့်စပ်သောစကား သေလွန်သူနှင့်စပ်သောစကား အထွေထွေနှင့်စပ်သောစကား လောက (အကြောင်းနှင့်) စပ်သောစကား သမုဒ္ဒရာ (အကြောင်း) နှင့်စပ်သောစကား ကြီးပွါးဆုတ်ယုတ်ခြင်းနှင့်စပ်သောစကားတို့တည်း။ သကုလုဒါယီပရိဗိုဇ်သည် ကြွလာသော မြတ်စွာဘုရားကို အဝေးကပင် မြင်လတ်သော် “အသျှင်တို့ တိတ်ဆိတ်စွာ နေကြကုန်လော့၊ အသံမပြုကြကုန်လင့်၊ ဤရဟန်းဂေါတမသည် ကြွလာနေ၏၊ ထိုအသျှင်သည်တိတ်ဆိတ်ခြင်းကို အလိုရှိ၏၊ တိတ်ဆိတ်ရာ၏ ဂုဏ်ကို ဆိုလေ့ရှိ၏၊ ပရိသတ်အသံ တိတ်နေသည်ကိုသိလျှင် ချဉ်းကပ်သင့်သည်ဟု အောက်မေ့တန်ရာ၏”ဟု မိမိပရိသတ်ကို သေဝပ်စွာနေရန် ပြောဆို၏။ ထိုသို့ဆိုသော် ပရိဗိုဇ်တို့သည် ဆိတ်ဆိတ်နေကုန်၏။
ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားသည် သကုလုဒါယီပရိဗိုဇ်ထံသို့ ချဉ်းကပ်တော်မူ၏။ ထိုအခါ သကုလုဒါယီပရိဗိုဇ်သည် မြတ်စွာဘုရားအား “ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရား ကြွလာတော်မူပါကုန်လော့၊ အသျှင်ဘုရား မြတ်စွာဘုရား၏ ကြွလာခြင်းသည် ကောင်းသော ကြွလာခြင်း ဖြစ်ပါသည်၊ အသျှင်ဘုရားမြတ်စွာ ဘုရားသည် ဤအရပ်သို့ ကြွလာတော်မူရန် အလှည့်ကို ကြာမြင့်မှ ပေးတော်မူဘိ၏၊ အသျှင်ဘုရား မြတ်စွာဘုရားသည် ထိုင်တော်မူပါ၊ ဤနေရာကို ပြင်ထားပါ၏”ဟု လျှောက်၏။ မြတ်စွာဘုရားသည် ပြင်ထားသော နေရာ၌ ထိုင်တော်မူ၏။ သကုလုဒါယီပရိဗိုဇ်သည်လည်း နိမ့်သောထိုင်စရာတစ်ခုကို ယူ၍ တစ်ခုသော နေရာ၌ ထိုင်နေ၏၊ တစ်ခုသော နေရာ၌ ထိုင်နေသောသကုလုဒါယီပရိဗိုဇ်အား မြတ်စွာ ဘုရားသည် ဤစကားကို မိန့်တော်မူ၏-
--֍ ၂၃၈
။ ဥဒါယီ ယခုအခါ အဘယ်စကားဖြင့် အသင်တို့ စည်းဝေးနေကြသနည်း၊ သင်တို့၏ မပြီးဆုံးသေးသော အကြားစကားသည် အဘယ်နည်းဟု (မိန့်တော်မူ၏)။ အသျှင်ဘုရား ယခုအခါ အကျွန်ုပ်တို့စုဝေးထိုင်နေလျက် ပြောဆိုနေကြသော စကားကို ထားပါဦး၊ ဤစကားသည် မြတ်စွာဘုရားအားနောက်အခါ၌လည်း ကြားနာရန် ခဲယဉ်းမည် မဟုတ်ပါ၊ အသျှင်ဘုရား ယခင့်ယခင်နေ့တို့၌ စကားအသစ်အဆန်း ထောက်လှမ်း နာကြားရာ ဇရပ်၌ အထူးထူးသော အယူရှိကုန်သော သမဏဗြာဟ္မဏတို့ စုဝေးနေထိုင်ကြရာတွင် ဤအကြားစကားသည် ထင်ရှားဖြစ်ပါ၏- “အချင်းတို့ အင်္ဂတိုင်း မဂဓတိုင်းသူ တိုင်းသားတို့အား အရတော်ပေစွတကား၊ အချင်းတို့ အင်္ဂတိုင်း မဂဓတိုင်းသူ တိုင်းသားတို့အား အလွန်အရ့တော်ပေစွတကား၊ ထိုအင်္ဂတိုင်း မဂဓတိုင်းတို့၌ တပည့်အပေါင်းနှင့်လည်း ပြည့်စုံသော ဂိုဏ်းနှင့်လည်းပြည့်စုံသော ဂိုဏ်းဆရာလည်းဖြစ်သော ထင်ရှားသော ကျော်စောသော အယူဝါဒတီထွင်သူဖြစ်သောသူတော်ကောင်းဟု လူအများက သမုတ်ထားသော ဤသမဏဗြာဟ္မဏတို့သည် ဤရာဇဂြိုဟ်ပြည်သို့ဝါကပ်ရန် ရောက်လာကုန်၏။ ဤပူရဏကဿပသည် တပည့်အပေါင်းနှင့် ပြည့်စုံ၏၊ ဂိုဏ်းနှင့်လည်းပြည့်စုံ၏၊ ဂိုဏ်းဆရာလည်း ဖြစ်၏၊ ထင်ရှား၏၊ ကျော်စော၏၊ အယူဝါဒတီထွင်သူ ဖြစ်၏၊ သူတော်ကောင်းဟု လူအများက သမုတ်ထားသူ ဖြစ်၏၊ ထိုပူရဏကဿပသည်လည်း ရာဇဂြိုဟ်ပြည်သို့ ဝါကပ်ရန်ရောက်လာ၏။ ဤမက္ခလိဂေါသာလသည်လည်း။ပ။ အဇိတကေသကမ္ဗလသည်။ ပကုဓကစ္စာယနသည်။ သဉ္စယဗေလဋ္ဌပုတ္တသည်။ နိဂဏ္ဌနာဋပုတ္တသည် တပည့်အပေါင်းနှင့် ပြည့်စုံ၏၊ ဂိုဏ်းနှင့်လည်းပြည့်စုံ၏၊ ဂိုဏ်းဆရာလည်း ဖြစ်၏၊ ထင်ရှား၏၊ ကျော်စော၏၊ အယူဝါဒတီထွင်သူ ဖြစ်၏၊ သူတော်ကောင်းဟု လူအများက သမုတ်ထားသူ ဖြစ်၏၊ ထိုနိဂဏ္ဌနာဋပုတ္တသည်လည်း ရာဇဂြိုဟ်ပြည်သို့ ဝါကပ်ရန် ရောက်လာ၏။ ဤရဟန်းဂေါတမသည်လည်း တပည့်အပေါင်းနှင့် ပြည့်စုံ၏၊ ဂိုဏ်းနှင့်လည်း ပြည့်စုံ၏၊ ဂိုဏ်းဆရာလည်း ဖြစ်၏၊ ထင်ရှား၏၊ ကျော်စော၏၊ အယူဝါဒတီထွင်သူ ဖြစ်၏၊ သူတော်ကောင်းဟုလူအများက သမုတ်ထားသူ ဖြစ်၏၊ ထိုရဟန်းဂေါတမသည်လည်း ရာဇဂြိုဟ်ပြည်သို့ ဝါကပ်ရန် ရောက်လာ၏။ ထိုအင်္ဂတိုင်း မဂဓတိုင်းတို့၌ တပည့်အပေါင်းနှင့်လည်း ပြည့်စုံသော ဂိုဏ်းနှင့်လည်း ပြည့်စုံသောဂိုဏ်းဆရာလည်းဖြစ်သော ထင်ရှားသော ကျော်စောသော အယူဝါဒတီထွင်သူဖြစ်သော သူတော်ကောင်းဟုလူအများက သမုတ်ထားသူဖြစ်သော ဤသမဏဗြာဟ္မဏတို့သည် ဤရာဇဂြိုဟ်ပြည်သို့ ဝါကပ်ရန်ရောက်ကုန်၏။ ဤအသျှင်သမဏဗြာဟ္မဏတို့တွင် အဘယ်သမဏဗြာဟ္မဏသည် တပည့်တို့၏ အရိုသေခံရ အလေးစားခံရ အမြတ်နိုးခံရ အပူဇော်ခံရလေသနည်း။ အဘယ်သမဏ ဗြာဟ္မဏကို တပည့်တို့သည်အရိုအသေပြု၍ အလေးပြု၍ အမှီပြု၍ နေကြကုန်သနည်း”ဟု အကြားစကားသည် ဖြစ်ပါ၏ဟု (လျှောက်၏)။֍ ၂၃၉
။ ထိုအစည်းအဝေး၌ အချို့သော သူတို့သည် ဤသို့ ဆိုကြကုန်၏-"ဤပူရဏကဿပသည်တပည့်အပေါင်းနှင့်လည်း ပြည့်စုံ၏၊ ဂိုဏ်းနှင့်လည်း ပြည့်စုံ၏၊ ဂိုဏ်းဆရာလည်း ဖြစ်၏၊ ထင်ရှား၏၊ ကျော်စော၏၊ အယူဝါဒတီထွင်သူ ဖြစ်၏၊ သူတော်ကောင်းဟု လူအများက သမုတ်ထားသူ ဖြစ်၏၊ ထိုပူရဏကဿပသည်လည်း တပည့်တို့၏ အရိုအသေမခံရ အလေးစားမခံရ အမြတ်နိုးမခံရ အပူဇော်မခံရ။ ပူရဏကဿပကိုလည်း တပည့်တို့သည် အရိုအသေပြု၍ အလေးပြု၍ အမှီပြု၍ မနေကြကုန်။ ရှေးကဖြစ်ဖူးသည်ကား ပူရဏကဿပသည် အရာမက များစွာသော ပရိသတ်၌ တရားဟော၏။ ထိုပရိသတ်၌ပူရဏကဿပ၏ တပည့်တစ်ယောက်သည် ‘အသျှင်တို့ သင်တို့သည် ပူရဏကဿပကို ဤအကြောင်းကိုမမေးကြပါကုန်လင့်၊ ဤပူရဏကဿပသည် ဤအကြောင်းကို မသိပါ၊ ငါတို့သည် ဤအကြောင်းကိုသိကုန်၏၊ ငါတို့အား ဤအကြောင်းကို မေးကြကုန်လော့၊ ငါတို့သည် ဤအကြောင်းကို အသျှင်တို့အားဖြေကြားကုန်အံ့’ဟု အသံပြု၏။ရှေးက ဖြစ်ဖူးသည်ကား ပူရဏကဿပသည် လက်မောင်းတို့ကို မြှောက်ချီလျက် ‘အသျှင်တို့တိတ်ဆိတ်စွာ နေကြကုန်လော့၊ အသျှင်တို့ အသံကို မပြုကြပါကုန်လင့်၊ ဤသူတို့သည် အသျှင်တို့ကိုမမေးကြပါကုန်၊ ဤသူတို့သည် ငါတို့ကို မေးကြပါကုန်၏၊ ငါတို့သည် ဤသူတို့အား ဖြေကြားပါကုန်အံ့’ဟု မြည်တမ်းသော်လည်း မရပေ။
--ပူရဏကဿပ၏ များစွာသော တပည့်တို့သည် ‘သင်သည် ဤဓမ္မဝိနယကို မသိ၊ ငါသည် ဤဓမ္မဝိနယကို သိ၏။ သင်သည် ဤဓမ္မဝိနယကို အသို့သိနိုင်အံ့နည်း၊ သင်သည် မှားသော အကျင့်ရှိသူဖြစ်၏၊ ငါသည် မှန်သော အကျင့်ရှိသူ ဖြစ်၏၊ ငါ၏ စကားသည် စေ့စပ်၏၊ သင်၏ စကားသည် မစေ့စပ်၊ သင်သည် ရှေးဦးဆိုသင့်သည်ကို နောက်မှ ဆို၏၊ နောက်မှ ဆိုသင့်သည်ကို ရှေးဦးဆို၏၊ သင်၏့ကြာမြင့်စွာ လေ့လာထားသော စကားသည် (သင့်ဆီသို့) ပြန်လှည့်၍ တည်လေပြီ၊ သင့်အယူ၌ ရှိသောအပြစ်ကို ငါတင်ပြပြီ၊ သင် အရေးနိမ့်ပြီ၊ (ငါတင်ပြသော) အပြစ်မှ လွတ်မြောက်ရန် ရှာကြံချေဦးလော့၊ အကယ်၍ စွမ်းနိုင်လျှင်လည်း (ယခုပင်) ဖြေရှင်းလော့’ဟု ဝါဒတင်၍ ဖဲခွါသွားကြကုန်၏၊ ဤသို့လျှင်ပူရဏကဿပသည် တပည့်တို့၏ အရိုအသေမခံရ အလေးပြုမခံရ အမြတ်နိုးမခံရ အပူဇော်မခံရ၊ ပူရဏကဿပကိုမူလည်း တပည့်တို့သည် အရိုအသေပြု၍ အလေးပြု၍ အမှီပြု၍ မနေကြကုန်၊ ပူရဏကဿပသည်ကား သဘာဝမှန်ဖြစ်သော ဆဲရေးခြင်းဖြင့် အဆဲခံရသူ ဖြစ်၏”ဟု (ဆိုကြကုန်၏)။
အချို့သောသူတို့သည် ဤသို့ ဆိုကြကုန်၏ “ဤမက္ခလိဂေါသာလသည်လည်း။ပ။ အဇိတကေသကမ္ဗလသည်။ ပကုဓကစ္စာယနသည်။ သဉ္စယဗေလဋ္ဌပုတ္တသည်။ နိဂဏ္ဌနာဋပုတ္တသည် တပည့်အပေါင်းနှင့်လည်း ပြည့်စုံ၏၊ ဂိုဏ်းနှင့်လည်း ပြည့်စုံ၏၊ ဂိုဏ်းဆရာလည်း ဖြစ်၏၊ ထင်ရှား၏၊ ကျော်စော၏၊ အယူဝါဒတီထွင်သူ ဖြစ်၏၊ သူတော်ကောင်းဟု လူအများက သမုတ်ထားသူ ဖြစ်၏၊ ထိုနိဂဏ္ဌနာဋပုတ္တသည်လည်း တပည့်တို့၏ အရိုအသေမခံရ အလေးပြုမခံရ အမြတ်နိုးမခံရ အပူဇော်မခံရ။ နိဂဏ္ဌနာဋပုတ္တကိုလည်း တပည့်တို့သည် အရိုအသေပြု၍ အလေးပြု၍ အမှီပြု၍ မနေကြကုန်။ ရှေးက ဖြစ်ဖူးသည်ကား နိဂဏ္ဌနာဋပုတ္တသည် အရာမက များစွာသော ပရိသတ်၌ တရားဟော၏။ ထိုပရိသတ်၌နိဂဏ္ဌနာဋပုတ္တ၏ တပည့်တစ်ယောက်သည် ‘အသျှင်တို့ နိဂဏ္ဌနာဋပုတ္တအား ဤအကြောင်းကို မမေးကြပါကုန်လင့်။ ဤနိဂဏ္ဌနာဋပုတ္တသည် ဤအကြောင်းကို မသိပါ၊ ငါတို့သည် ဤအကြောင်းကို သိပါကုန်၏၊ ငါတို့အား ဤအကြောင်းကို မေးပါကုန်လော့၊ ငါတို့သည် ဤအကြောင်းကို အသျှင်တို့အား ဖြေကြားကုန်အံ့’ဟု အသံပြု၏။ ရှေးက ဖြစ်ဖူးသည်ကား နိဂဏ္ဌနာဋပုတ္တသည် လက်မောင်းတို့ကို မြှောက်ချီလျက် ‘အသျှင်တို့ တိတ်ဆိတ်စွာ နေကြပါကုန်လော့၊ အသျှင်တို့ အသံကို မပြုကြပါကုန်လင့်၊ ဤသူတို့သည် အသျှင်တို့ကို မမေးကြပါကုန်၊ ဤသူတို့သည် ငါတို့ကို မေးပါကုန်၏၊ ငါတို့သည် ဤသူတို့အားဖြေကြားပါကုန်အံ့’ဟု မြည်တမ်းသော်လည်း မရပေ။
နိဂဏ္ဌနာဋပုတ္တ၏ များစွာသော တပည့်တို့သည် ‘သင်သည် ဤဓမ္မဝိနယကို မသိ၊ ငါသည် ဤဓမ္မဝိနယကို သိ၏၊ သင်သည် ဤဓမ္မဝိနယကို အသို့သိနိုင်အံ့နည်း၊ သင်သည် မှားသော အကျင့်ရှိသူဖြစ်၏၊ ငါသည် မှန်သော အကျင့်ရှိသူ ဖြစ်၏၊ ငါ၏ စကားသည် စေ့စပ်၏၊ သင်၏ စကားသည် မစေ့စပ်၊ သင်သည် ရှေးဦး ဆိုသင့်သည်ကို နောက်မှ ဆို၏၊ နောက်မှ ဆိုသင့်သည်ကို ရှေးဦးဆို၏၊ သင်၏ကြာမြင့်စွာ လေ့လာထားသော စကားသည် (သင့်ဆီသို့) ပြန်လှည့်၍ တည်လေပြီ၊ သင့်အယူ၌ ရှိသောအပြစ်ကို ငါတင်ပြပြီ၊ သင်အရေးနိမ့်ပြီ၊ (ငါတင်ပြသော) အပြစ်မှ လွတ်မြောက်ရန် ရှာကြံချေဦးလော့၊ အကယ်၍ စွမ်းနိုင်လျှင်လည်း (ယခုပင်) ဖြေရှင်းလော့’ဟု ဝါဒတင်၍ ဖဲခွါသွားကြကုန်၏။ ဤသို့လျှင်နိဂဏ္ဌနာဋပုတ္တသည် တပည့်တို့၏ အရိုအသေမခံရ အလေးပြုမခံရ အမြတ်နိုးမခံရ အပူဇော်မခံရ။ နိဂဏ္ဌနာဋပုတ္တကိုလည်း တပည့်တို့သည် အရိုအသေပြု၍ အလေးပြု၍ အမှီပြု၍ မနေကြကုန်။ နိဂဏ္ဌနာဋပုတ္တသည်လည်း သဘာဝမှန်ဖြစ်သော ဆဲရေးခြင်းဖြင့် အဆဲခံရသူ ဖြစ်၏”ဟု (ဆိုကြကုန်၏)။
--֍ ၂၄၀
။ အချို့သော သူတို့သည် ဤသို့ ဆိုကြကုန်၏-"ဤရဟန်းဂေါတမသည်လည်း တပည့်အပေါင်းနှင့်လည်း ပြည့်စုံ၏၊ ဂိုဏ်းနှင့်လည်း ပြည့်စုံ၏၊ ဂိုဏ်းဆရာလည်း ဖြစ်၏၊ ထင်ရှား၏၊ ကျော်စော၏၊ အယူဝါဒ တီထွင်သူ ဖြစ်၏၊ သူတော်ကောင်းဟု လူအများက သမုတ်ထားသူ ဖြစ်၏။ ထိုရဟန်းဂေါတမသည်ကား တပည့်တို့၏ အရိုအသေခံရ၏၊ အလေးပြုခံရ၏၊ အမြတ်နိုးခံရ၏၊ အပူဇော်ခံရ၏၊ ရဟန်းဂေါတမကိုလည်း တပည့်တို့သည် ရိုသေ၍ လေးစား၍ အမှီပြု၍ နေကြကုန်၏။ ရှေးကဖြစ်ဖူးသည်ကား ရဟန်းဂေါတမသည် အရာမက များစွာသော ပရိသတ်၌ တရားဟော၏။ ထိုပရိသတ်၌ရဟန်းဂေါတမ၏ တပည့်ရဟန်းတစ်ပါးသည် ချောင်းဟန့်၏၊ ထိုချောင်းဟန့်သူကို သီတင်းသုံးဖော်တစ်ယောက်သည် ‘ငါ့သျှင် တိတ်ဆိတ်စွာနေပါလော့၊ အသျှင်သည် အသံမပြုပါလင့်၊ ငါတို့၏ဆရာ့မြတ်စွာ ဘုရားသည် တရားဟောနေ၏’ဟု ဆို၍ ဒူးဖြင့်တို့၏။ ရဟန်းဂေါတမသည် အရာမကများပြားသော ပရိသတ်၌ တရားဟောနေသောအခါ ရဟန်းဂေါတမ၏ တပည့်တို့အားချေဆတ်သံသော်လည်းကောင်း ချောင်းဟန့်သံသော်လည်းကောင်း မဖြစ်သည်သာတည်း။ ‘မြတ်စွာဘုရားသည် ငါတို့အား ဟောမည့် တရားကို နာကြားကြကုန်အံ့’ဟု ထိုရဟန်းဂေါတမကိုတောင့်တသော သဘောရှိ သည်ဖြစ်၍ လူများ အပေါင်းသည် ရှေးရှုတည်နေ၏။ လမ်းမကြီးလေးခုဆုံလေရာ၌ ပျားကောင် ပျားဥမရှိသော ပျားရည်ကို ပေးဝေနေသည့် ယောက်ျားကိုလူများအပေါင်းသည် တောင့်တသော သဘောရှိသည်ဖြစ်၍ ရှေးရှု တည်ရ သကဲ့သို့ ဤအတူသာလျှင်ရဟန်းဂေါတမသည် အရာမက များစွာသော ပရိသတ်၌ တရားဟောနေ သောအခါ မြတ်စွာဘုရား၏တပည့်တို့အား ချေဆတ်သံသော်လည်းကောင်း၊ ချောင်းဟန့်သံသော်လည်း ကောင်း မဖြစ်သည်သာတည်း၊ ‘မြတ်စွာဘုရားသည် ငါတို့အား ဟောမည့်တရားကို နာကြားကြကုန်အံ့’ဟု ထိုရဟန်း ဂေါတမကိုတောင့်တသော သဘောရှိသည်ဖြစ်၍ လူများအပေါင်းသည် ရှေးရှုတည်နေ၏။ရဟန်းဂေါတမ၏ တပည့်တို့သည် သီတင်းသုံးဖော်တို့နှင့် မသင့်တင့်၍ သိက္ခာချလျက် လူထွက်ကြစေကာမူ ဘုရား၏ဂုဏ်ကိုလည်း ပြောဆိုလေ့ရှိကုန်၏၊ တရား၏ဂုဏ်ကိုလည်း ပြောဆိုလေ့ရှိကုန်၏၊ သံဃာ၏ဂုဏ်ကိုလည်း ပြောဆိုလေ့ရှိကုန်၏၊ သူတစ်ပါးကို မကဲ့ရဲ့ကုန်မူ၍ ‘ငါတို့သည်သာလျှင်ကျက်သရေမရှိကြကုန်၊ ငါတို့သည် ဘုန်းကံနည်းပါးကုန်၏၊ ထိုငါတို့သည် ဤသို့ ကောင်းစွာ ဟောကြားထားသော သာသနာတော်၌ ရဟန်းပြုကြပါကုန်လျက် အသက်ထက်ဆုံး ပြည့်ပြည့်စုံစုံ စင်စင်ကြယ်ကြယ်မြတ်သော အကျင့်ကို ကျင့်ရန် မတတ်နိုင်ကြကုန်’ဟု မိမိကိုယ်ကိုသာလျှင် ကဲ့ရဲ့ကြကုန်၏။
ထိုသူတို့သည် အရံစောင့်အဖြစ်ဖြင့်သော်လည်းကောင်း၊ ဥပါသကာအဖြစ်ဖြင့်သော်လည်းကောင်း၊ ငါးပါးသီလတို့ကို ဆောက်တည်၍ ကျင့်ကြကုန်၏။ ဤသို့လျှင် ရဟန်းဂေါတမသည် တပည့်တို့၏ အရိုအသေခံရ၏၊ အလေးအစားခံရ၏၊ အမြတ်အနိုးခံရ၏၊ အပူဇော်ခံရ၏။ ရဟန်းဂေါတမကိုလည်း တပည့်တို့သည် အရိုအသေပြု၍ အလေးအမြတ်ပြု၍ အမှီပြု၍ နေကြကုန်၏ဟု (ဆိုကုန်၏)။
֍ ၂၄၁
။ ဥဒါယီ ငါ့ကို တပည့်များ ရိုသေ လေးစား မြတ်နိုး ပူဇော်ကြောင်းဖြစ်သော အရိုအသေပြု၍အလေးပြု၍ အမှီပြု၍ နေကြောင်းဖြစ်သော အဘယ်မျှသော တရားတို့ကို ငါ၌ ရှိသည်ဟုသင်မြင်သနည်းဟု (မေးတော်မူ၏)။ အသျှင်ဘုရား မြတ်စွာဘုရားကို တပည့်တို့သည် ရိုသေ လေးစားမြတ်နိုး ပူဇော်ကြောင်းဖြစ်သော အရိုအသေပြု၍ အလေးပြု၍ အမှီပြု၍ နေကြောင်းဖြစ်သော ငါးပါးသောတရား တို့ကို မြတ်စွာဘုရား၌ (ရှိသည်ဟု) အကျွန်ုပ်မြင်ပါ၏။ အဘယ်ငါးပါးတို့နည်းဟူမူ-အသျှင်ဘုရား မြတ်စွာဘုရားသည် အာဟာရနည်းပါး၏၊ အာဟာရနည်းပါးခြင်း၏ဂုဏ်ကိုလည်းချီးကျူးတော်မူလေ့ရှိ၏၊ အသျှင်ဘုရား မြတ်စွာဘုရားသည် အာဟာရနည်းပါး၍အာဟာရနည်းပါးခြင်း၏ဂုဏ်ကိုလည်း ချီးကျူး တော်မူလေ့ရှိခြင်းဟူသော ဤပဌမတရားကိုမြတ်စွာဘုရား၌ (ရှိသည်ဟု) အကျွန်ုပ်ကောင်းစွာ မြင်ပါ၏၊ ယင်းတရားကြောင့် မြတ်စွာဘုရားကိုတပည့်တို့သည် ရိုသေကုန်၏၊ လေးစားကုန်၏၊ မြတ်နိုးကုန်၏၊ ပူဇော်ကုန်၏၊ အရိုအသေပြု၍အလေးပြု၍ အမှီပြု၍ နေကုန်၏။ (၁) --အသျှင်ဘုရား တစ်ဖန်ထို့ပြင်လည်း မြတ်စွာဘုရားသည် ရရသမျှသော သင်္ကန်းဖြင့် ရောင့်ရဲ၏၊ ရရသမျှသော သင်္ကန်းဖြင့် ရောင့်ရဲခြင်း၏ဂုဏ်ကိုလည်း ချီးကျူးတော်မူလေ့ရှိ၏၊ အသျှင်ဘုရား မြတ်စွာဘုရားသည် ရရသမျှသော သင်္ကန်းဖြင့် ရောင့်ရဲ၍ ရရသမျှသော သင်္ကန်းဖြင့် ရောင့်ရဲခြင်း၏ဂုဏ်ကိုလည်းချီးကျူးတော်မူလေ့ရှိခြင်းဟူသော ဤဒုတိယတရားကို မြတ်စွာဘုရား၌ (ရှိသည်ဟု) အကျွန်ုပ်ကောင်းစွာမြင်ပါ၏၊ ယင်းတရားကြောင့် မြတ်စွာဘုရားကို တပည့်တို့သည် ရိုသေကုန်၏၊ လေးစားကုန်၏၊ မြတ်နိုးကုန်၏၊ ပူဇော်ကုန်၏၊ အရိုအသေပြု၍ အလေးပြု၍ အမှီပြု၍ နေကုန်၏။ (၂)
အသျှင်ဘုရား တစ်ဖန်ထို့ပြင်လည်း မြတ်စွာဘုရားသည် ရရသမျှသော ဆွမ်းဖြင့် ရောင့်ရဲ၏၊ ရရသမျှသော ဆွမ်းဖြင့် ရောင့်ရဲခြင်း၏ဂုဏ်ကိုလည်း ချီးကျူးတော်မူလေ့ရှိ၏၊ အသျှင်ဘုရား မြတ်စွာဘုရားသည် ရရသမျှသော ဆွမ်းဖြင့် ရောင့်ရဲ၍ ရရသမျှသော ဆွမ်းဖြင့် ရောင့်ရဲခြင်း၏ဂုဏ်ကိုလည်း ချီးကျူးတော်မူလေ့ရှိခြင်းဟူသော ဤတတိယတရားကို မြတ်စွာဘုရား၌ (ရှိသည်ဟု) အကျွန်ုပ်ကောင်းစွာမြင်ပါ၏၊ ယင်းတရားကြောင့် မြတ်စွာဘုရားကို တပည့်တို့သည် ရိုသေကုန်၏၊ လေးစားကုန်၏၊ မြတ်နိုးကုန်၏၊ ပူဇော်ကုန်၏၊ အရိုအသေပြု၍ အလေးပြု၍ အမှီပြု၍ နေကုန်၏။ (၃)
အသျှင်ဘုရား တစ်ဖန်ထို့ပြင်လည်း မြတ်စွာဘုရားသည် ရရသမျှသော ကျောင်းဖြင့် ရောင့်ရဲ၏၊ ရရသမျှသော ကျောင်းဖြင့် ရောင့်ရဲခြင်း၏ ဂုဏ်ကိုလည်း ချီးကျူးတော်မူလေ့ရှိ၏၊ အသျှင်ဘုရား မြတ်စွာဘုရားသည် ရရသမျှသော ကျောင်းဖြင့် ရောင့်ရဲ၍ ရရသမျှသော ကျောင်းဖြင့်ရောင့်ရဲခြင်း၏ဂုဏ်ကိုလည်း ချီးကျူးတော်မူလေ့ ရှိခြင်းဟူသော ဤစတုတ္ထတရားကို မြတ်စွာဘုရား၌ (ရှိသည်ဟု) အကျွန်ုပ်ကောင်းစွာ မြင်ပါ၏၊ ယင်းတရားကြောင့် မြတ်စွာဘုရားကို တပည့်တို့သည်ရိုသေကုန်၏၊ လေးစားကုန်၏၊ မြတ်နိုး ကုန်၏၊ ပူဇော်ကုန်၏၊ အရိုအသေပြု၍ အလေးပြု၍ အမှီပြု၍နေကုန်၏။ (၄)
အသျှင်ဘုရား တစ်ဖန်ထို့ပြင်လည်း မြတ်စွာဘုရားသည် ဆိတ်ငြိမ်ရာအရပ်သို့ ကပ်တော်မူ၏၊ ဆိတ်ငြိမ်ရာအရပ်သို့ ကပ်ခြင်း၏ဂုဏ်ကိုလည်း ချီးကျူးတော်မူလေ့ရှိ၏၊ အသျှင်ဘုရား မြတ်စွာဘုရားသည်ဆိတ်ငြိမ်ရာ အရပ်သို့ကပ်၍ ဆိတ်ငြိမ်ရာအရပ်သို့ ကပ်ခြင်း၏ဂုဏ်ကိုလည်း ချီးကျူးတော်မူလေ့ရှိခြင်းဟူသော ဤပဉ္စမတရားကို မြတ်စွာဘုရား၌ (ရှိသည်ဟု) အကျွန်ုပ်ကောင်းစွာ မြင်ပါ၏၊ ယင်းတရားကြောင့် မြတ်စွာဘုရားကို တပည့်တို့သည် ရိုသေကုန်၏၊ လေးစားကုန်၏၊ မြတ်နိုးကုန်၏၊ ပူဇော်ကုန်၏၊ အရိုအသေပြု၍ အလေးပြု၍ အမှီပြု၍ နေကုန်၏။ (၅)
အသျှင်ဘုရား မြတ်စွာဘုရားကို တပည့်သားတို့ ရိုသေ လေးစား မြတ်နိုး ပူဇော်ကြောင်းဖြစ်သောအရိုအသေပြု၍ အလေးပြု၍ အမှီပြု၍ နေကြောင်းဖြစ်သော ဤတရားငါးပါးတို့ကို မြတ်စွာဘုရား၌ (ရှိသည်ဟု) အကျွန်ုပ် ကောင်းစွာ မြင်ပါ၏ဟု (လျှောက်၏)။
֍ ၂၄၂
။ ဥဒါယီ အကယ်၍ ငါ့ကို “ရဟန်းဂေါတမသည် အာဟာရနည်းပါး၏၊ အာဟာရနည်းပါးခြင်း၏ဂုဏ်ကိုလည်း ချီးကျူးလေ့ရှိ၏”ဟု နှလုံးသွင်း၍ တပည့်တို့သည် ရိုသေလေးစားကုန် မြတ်နိုးကုန်ပူဇော်ကုန်ငြားအံ့၊ အရိုအသေပြု၍ အလေးပြု၍ အမှီပြု၍ နေကုန်ငြားအံ့၊ ဥဒါယီ ထိုသို့ဖြစ်မူ ဆွမ်းတစ်လောင်းစာမျှ ဆွမ်းတစ် လောင်းစာဝက်မျှ ဥသျှစ်သီးမျှ ဥသျှစ်သီးတစ်ဝက်မျှ အာဟာရရှိကုန်သောငါ၏တပည့်တို့သည် ရှိကုန်၏။ ဥဒါယီ ငါသည် တစ်ခါတစ်ရံ ဤသပိတ်ဖြင့် အောက်နားရေးနှင့်အမျှသောဆွမ်းကိုလည်း သုံးဆောင်၏၊ ထို့ထက် အလွန်လည်း သုံးဆောင်၏။ ဥဒါယီ အကယ်၍ ငါ့ကို “ရဟန်းဂေါတမသည် အာဟာရနည်းပါး၏။ အာဟာရနည်းပါးခြင်း၏ ဂုဏ်ကိုလည်း ချီးကျူးလေ့ရှိ၏”ဟု နှလုံးသွင်း၍ တပည့်တို့သည် ရိုသေကုန် လေးစားကုန် မြတ်နိုးကုန် ပူဇော်ကုန်ငြားအံ့၊ အရိုအသေပြု၍အလေးပြု၍ အမှီပြု၍ နေကုန်ငြားအံ့။ ဥဒါယီ ဆွမ်းတစ်လောင်း စာမျှ ဆွမ်းတစ်လောင်းစာဝက်မျှဥသျှစ်သီးမျှ ဥသျှစ်သီးတစ်ဝက်မျှ အာဟာရရှိကုန်သော ငါ၏ ထိုတပည့်တို့ သည် ဤအာဟာရနည်းပါးမှုရှိသော အကျင့်တရားဖြင့် ငါ့ကို မရိုသေကုန်ရာ၊ မလေးစားကုန်ရာ၊ မမြတ်နိုးကုန်ရာ၊ မပူဇော်ကုန်ရာ၊ အရိုအသေပြု၍ အလေးပြု၍ အမှီပြု၍ မနေကုန်ရာ။ (၁) --ဥဒါယီ အကယ်၍ ငါ့ကို “ရဟန်းဂေါတမသည် ရရသမျှသော သင်္ကန်းဖြင့် ရောင့်ရဲ၏၊ ရရသမျှသောသင်္ကန်းဖြင့် ရောင့်ရဲခြင်း၏ဂုဏ်ကိုလည်း ချီးကျူးလေ့ရှိ၏”ဟု တပည့်တို့သည် ရိုသေကုန်ငြားအံ့၊ လေးစားကုန်ငြားအံ့၊ မြတ်နိုးကုန်ငြားအံ့၊ ပူဇော်ကုန်ငြားအံ့၊ အရိုအသေပြု၍ အလေးပြု၍ အမှီပြု၍နေကုန်ငြားအံ့၊ ဥဒါယီ မြေမှုန့်အလိမ်းလိမ်းကပ်သော ပံ့သကူသင်္ကန်းကို ဆောင်ကုန်သော,့ခေါင်းပါးသော သင်္ကန်းကို ဆောင်ကုန်သော ငါ၏တပည့်တို့သည် ရှိကုန်၏၊ ထိုတပည့်တို့သည်သုသာန်သင်းချိုင်းမှလည်း ကောင်း၊ တံမြက်ချေးစုရာအမှိုက်ပုံမှလည်းကောင်း၊ အိမ်ဈေးမှလည်းကောင်းအဝတ်စုတ်တို့ကို ရွေးချယ် ကာ ဒုကုဋ်သင်္ကန်းပြု၍ ဆောင်ကုန်၏။ ဥဒါယီ ငါသည် တစ်ရံတစ်ခါဒါယကာတို့လှူဒါန်းသော သင်္ကန်း တို့ကို ဆောင်၏၊ ခိုင်ခံ့ကုန်သော ဓားဖြင့် ဖြတ်ထားသောကြောင့်ခေါင်းပါးမှုရှိကုန်သော ဘူးသီးမွေးနှင့်အ တူ နူးညံ့သည့်အမွေးရှိသော သင်္ကန်းတို့ကိုလည်း ဆောင်၏။ ဥဒါယီ အကယ်၍ ငါ့ကို “ရဟန်းဂေါတမ သည် ရရသမျှသောသင်္ကန်းဖြင့် ရောင့်ရဲ၏၊ ရရသမျှသောသင်္ကန်းဖြင့် ရောင့်ရဲခြင်း၏ဂုဏ်ကိုလည်း ချီးကျူးလေ့ရှိ၏”ဟု တပည့်တို့သည် ရိုသေကုန်ငြားအံ့၊ လေးစားကုန်ငြားအံ့၊ မြတ်နိုးကုန်ငြားအံ့၊ ပူဇော်ကုန်ငြားအံ့၊ အရိုအသေပြု၍ အလေးပြု၍အမှီပြု၍နေကုန်ငြားအံ့။ ဥဒါယီ ထိုသို့ဖြစ်မူ မြေမှုန့် အလိမ်းလိမ်းကပ်သော ပံ့သကူသင်္ကန်းကိုဆောင်ကုန်သော ခေါင်းပါးသော သင်္ကန်းကို ဆောင်ကုန်သော သုသာန်သင်းချိုင်းမှလည်းကောင်း၊ တံမြက်ချေးစုရာအမှိုက်ပုံမှလည်းကောင်း၊ အိမ်ဈေးမှလည်းကောင်း အဝတ်စုတ်တို့ကို ရွေးချယ်ကာဒုကုဋ်သင်္ကန်း ပြု၍ ဆောင်ကုန်သော ငါ၏ထိုတပည့်တို့သည် ငါ့ကို ဤ သင်္ကန်း၌ ရောင့်ရဲသောအကျင့်တရားဖြင့် မရိုသေကုန်ရာ၊ မလေးစားကုန်ရာ၊ မမြတ်နိုးကုန်ရာ၊ မပူဇော် ကုန်ရာ၊ အရိုအသေပြု၍ အလေးပြု၍ အမှီပြု၍ မနေကုန်ရာ။ (၂)
ဥဒါယီ အကယ်၍ ငါ့ကို “ရဟန်းဂေါတမသည် ရရသမျှသော ဆွမ်းဖြင့် ရောင့်ရဲ၏၊ ရရသမျှသောဆွမ်းဖြင့် ရောင့်ရဲခြင်း၏ဂုဏ်ကိုလည်း ချီးကျူးလေ့ရှိ၏”ဟု တပည့်တို့သည် ရိုသေကုန်ငြားအံ့၊ လေးစားကုန်ငြားအံ့၊ မြတ်နိုးကုန်ငြားအံ့၊ ပူဇော်ကုန်ငြားအံ့၊ အရိုအသေပြု၍ အလေးပြု၍ အမှီပြု၍ နေကုန်ငြားအံ့၊ ဥဒါယီ ထိုသို့ဖြစ်မူ ပိဏ္ဍပါတ်ဓုတင်ကို ဆောက်တည်ကုန်သော အိမ်စဉ်မပြတ် ဆွမ်းရပ်သောအကျင့်'သပဒါနဓုတင်’ ကို ဆောက်တည်ကုန်သော သပိတ်လက်စွဲ၍ ဆွမ်းခံသောအကျင့်၌ မွေ့လျော်ကုန်သောငါ၏တပည့်တို့သည် ရှိကုန်၏၊ ထိုတပည့်တို့သည် ရွာတွင်းသို့ ဝင်ကုန်သည်ရှိသော် နေရာဖြင့် ဖိတ်သော်လည်း မသာယာကုန်။ ဥဒါယီ ငါသည်ကား တစ်ခါတစ်ရံ ပင့်ဖိတ်ရာ၌လည်း ရွေးချယ်ထားသဖြင့် မည်းသော စပါးလုံးမှကင်းသော များစွာသောဟင်း များစွာသော ဟင်းလျာရှိသော သလေးဆွမ်းကို သုံးဆောင်၏။ ဥဒါယီ အကယ်၍ ငါ့ကို “ရဟန်းဂေါတမသည် ရရသမျှသော ဆွမ်းဖြင့် ရောင့်ရဲ၏၊ ရရသမျှသောဆွမ်းဖြင့် ရောင့်ရဲခြင်း၏ဂုဏ်ကိုလည်း ချီးကျူးလေ့ရှိ၏”ဟု တပည့်တို့သည် ရိုသေကုန်ငြားအံ့၊ လေးစားကုန်ငြားအံ့၊ မြတ်နိုးကုန်ငြားအံ့၊ ပူဇော်ကုန်ငြားအံ့၊ အရိုအသေပြု၍ အလေးပြု၍ အမှီပြု၍နေကုန်ငြားအံ့၊ ဥဒါယီ ပိဏ္ဍပါတ်ဓုတင်ကို ဆောက်တည်ကုန်သော အိမ်စဉ် မပြတ် ဆွမ်းရပ်သောအကျင့်'သပဒါနဓုတင်’ ကို ဆောက်တည်ကုန်သော သပိတ်လက်စွဲ၍ ဆွမ်းခံသောအကျင့်၌ မွေ့လျော်ကုန်သောရွာတွင်းသို့ ဝင်ကုန်သည်ရှိသော် နေရာဖြင့် ပင့်ဖိတ်သော်လည်း မသာယာကြကုန်သော ငါ၏ ထိုတပည့်တို့သည် ဤရရသမျှသော ဆွမ်းဖြင့် ရောင့်ရဲသော အကျင့်ဖြင့် ငါ့ကို မရိုသေကုန်ရာ၊ မလေးစား ကုန်ရာ၊ မမြတ်နိုးကုန်ရာ၊ မပူဇော်ကုန်ရာ၊ အရိုအသေပြု၍ အလေးပြု၍ အမှီပြု၍ မနေကုန်ရာ။ (၃)
ဥဒါယီ အကယ်၍ ငါ့ကို “ရဟန်းဂေါတမသည် ရရသမျှသော ကျောင်းဖြင့် ရောင့်ရဲ၏၊ ရရသမျှသောကျောင်းဖြင့် ရောင့်ရဲခြင်း၏ဂုဏ်ကိုလည်း ချီးကျူးလေ့ရှိ၏”ဟု တပည့်တို့သည် ရိုသေကုန်ငြားအံ့၊ လေးစားကုန် ငြားအံ့၊ မြတ်နိုးကုန်ငြားအံ့၊ ပူဇော်ကုန်ငြားအံ့၊ အရိုအသေပြု၍ အလေးပြု၍ အမှီပြု၍ နေကုန်ငြားအံ့၊ ဥဒါယီ သစ်ပင်ရင်း၌နေခြင်း ‘ရုက္ခမူဓုတင်’ ကို ဆောက်တည်ကုန်သော လွင်တီးခေါင်၌နေခြင်း ‘အဗ္ဘောကာသိကဓုတင်’ ကို ဆောက်တည်ကုန်သော ငါ၏ တပည့်တို့သည်
--ရှိကုန်၏၊ ထိုတပည့်တို့ သည် ရှစ်လတို့ပတ်လုံး အမိုးသို့ မချဉ်းကပ်ကုန်။ ဥဒါယီ ငါသည် တစ်ရံတစ်ခါအတွင်းအပ လိမ်းကျံ ထားကုန်သော လေမတိုက်ကုန်သော လုံခြုံ သော တံခါးရွက်ရှိကုန်သောပိတ်ထားသော လေသာတံခါး ရှိကုန်သော အထွတ်တပ်သော ကျောင်းတို့၌လည်း နေ၏။ ဥဒါယီ့အကယ်၍ ငါ့ကို “ရဟန်းဂေါတမသည် ရရသမျှသော ကျောင်းဖြင့် ရောင့်ရဲ၏၊ ရရသမျှသောကျောင်းဖြင့့််ရောင့်ရဲခြင်း၏ဂုဏ်ကိုလည်း ချီးကျူးလေ့ ရှိ၏”ဟု ဤတပည့်တို့သည် ရိုသေကုန်ငြားအံ့၊ လေးစားကုန်ငြားအံ့၊ မြတ်နိုးကုန်ငြားအံ့၊ ပူဇော်ကုန်ငြား အံ့၊ အရိုအသေပြု၍ အလေးပြု၍ အမှီပြု၍နေကုန်ငြားအံ့။ ဥဒါယီ သစ်ပင်ရင်း၌နေခြင်း ‘ရုက္ခမူ ဓုတင်’ ကို ဆောက်တည်ကုန်သောလွင်တီးခေါင်၌နေခြင်း ‘အဗ္ဘောကာသိကဓုတင်’ ကို ဆောက်တည်ကုန် သော ရှစ်လတို့ပတ်လုံးအမိုးသို့မချဉ်းကပ်ကြကုန်သော ငါ၏ ထိုတပည့်တို့သည် ငါ့ကို ဤရရသမျှသော ကျောင်းဖြင့်ရောင့်ရဲသော အကျင့်တရားဖြင့် မရိုသေကုန်ရာ၊ မလေးစားကုန်ရာ၊ မမြတ်နိုးကုန်ရာ၊ မပူဇော်ကုန်ရာ၊ အရိုအသေပြု၍ အလေးပြု၍ အမှီပြု၍ မနေကုန်ရာ။ (၄)
ဥဒါယီ အကယ်၍ ငါ့ကို “ရဟန်းဂေါတမသည် ဆိတ်ငြိမ်သော အရပ်သို့ ချဉ်းကပ်လေ့ရှိ၏၊ ဆိတ်ငြိမ်သောအရပ်သို့ ချဉ်းကပ်ခြင်း၏ဂုဏ်ကိုလည်း ချီးကျူးလေ့ရှိ၏”ဟု ဤသို့ တပည့်တို့သည် ရိုသေကုန်ငြားအံ့၊ လေးစားကုန်ငြားအံ့၊ မြတ်နိုးကုန်ငြားအံ့၊ ပူဇော်ကုန်ငြားအံ့၊ အရိုအသေပြု၍ အလေးပြု၍ အမှီပြု၍ နေကုန်ငြားအံ့၊ ဥဒါယီ တော၌သာနေခြင်း ‘အရညကင်ဓုတင်’ ကို ဆောက်တည်ကုန်သော အစွန်အဖျားဖြစ်သော ကျောင်း၌ နေကုန်သော ငါ၏ တပည့်တို့သည် ရှိကုန်၏၊ ထိုတပည့်တို့သည် လူနှင့် မနီးမဝေးသော တောမြိုင်ကြီးအတွင်း အစွန်ဖြစ်သော ကျောင်းတို့ကို သက်ဝင်ကုန်၍ နေကြကုန်၏။ ထိုတပည့်တို့သည် လခွဲတစ်ကြိမ် ပါတိမောက်ပြခြင်းငှါ သံဃာ့အလယ်သို့ ဝင်ရောက်ကြကုန်၏။ ဥဒါယီငါသည် တစ်ခါတစ်ရံ ရဟန်း ရဟန်းမိန်းမ ဥပါသကာ ဥပါသိကာမ မင်း မင်း၏အမတ် တိတ္ထိ တိတ္ထိတို့၏ တပည့်တို့နှင့် ရောနှော၍ နေ၏။ ဥဒါယီ အကယ်၍ ငါ့ကို “ရဟန်းဂေါတမသည် ဆိတ်ငြိမ်ရာသို့ကပ်တတ်၏၊ ဆိတ်ငြိမ်ရာသို့ ကပ်ခြင်း၏ဂုဏ်ကိုလည်း ချီးကျူးလေ့ရှိ၏”ဟု တပည့်တို့သည် ရိုသေကုန်ငြားအံ့၊ လေးစားကုန်ငြားအံ့၊ မြတ်နိုးကုန်ငြားအံ့၊ ပူဇော်ကုန် ငြားအံ့၊ အရိုအသေပြု၍ အလေးပြု၍အမှီ ပြု၍ နေကုန်ငြားအံ့။ ဥဒါယီ တော၌သာနေခြင်း ‘အာရညကင်ဓုတင်'ကို ဆောက်တည်ကုန်သောအစွန် အဖျားဖြစ်သော ကျောင်း၌နေကုန်သော လူနှင့်မနီး တောမြိုင်ကြီး အတွင်း၌ အစွန်ဖြစ်သောကျောင်းတို့ ကို သက်ဝင်၍နေကုန်သော လခွဲတစ်ကြိမ် ပါတိမောက်ပြခြင်းငှါ သံဃအ့အလယ်သို့ဝင်ရောက်ကြကုန်သော ငါ၏ ထိုတပည့်တို့သည် ငါ့ကို ဤဆိတ်ငြိမ်ရာအရပ်သို့ ကပ်ရောက်သောအကျင့်တရားဖြင့် မရိုသေ ကုန်ရာ၊ မလေးစားကုန်ရာ၊ မမြတ်နိုးကုန်ရာ၊ မပူဇော်ကုန်ရာ၊ အရိုအသေပြု၍ အလေးပြု၍ အမှီပြု၍ မနေကုန်ရာ။ (၅)
ဥဒါယီ ဤသို့လျှင် ဤငါးပါးသောတရားတို့ဖြင့် ငါ့ကို ငါ၏တပည့်တို့သည် ရိုသေသည် မဟုတ်ကုန်၊ လေးစားသည် မဟုတ်ကုန်၊ မြတ်နိုးသည် မဟုတ်ကုန်၊ ပူဇော်သည် မဟုတ်ကုန်၊ အရိုအသေပြု၍အလေးပြု၍ အမှီပြ၍ မနေကြကုန်။
֍ ၂၄၃
။ ဥဒါယီ ငါ၏တပည့်များ ရိုသေ လေးစား မြတ်နိုး ပူဇော်ကြောင်းဖြစ်သော အရိုအသေပြု၍အလေးပြု၍ အမှီပြု၍ နေကြောင်းဖြစ်သော အခြား တရားငါးမျိုးတို့သည် ရှိကုန်၏၊ အဘယ်ငါးမျိုးတို့နည်းဟူမူ - ဥဒါယီ ငါ၏ တပည့်တို့သည် “ရဟန်းဂေါတမသည် သီလရှိ၏၊ လွန်မြတ်သော သီလအစုနှင့် ပြည့်စုံ၏”ဟု အလွန်မြတ်သော သီလ၌ ချီးမွမ်းကုန်၏၊ ဥဒါယီ ငါ၏တပည့်တို့သည်"ရဟန်းဂေါတမ သည် သီလရှိ၏၊ လွန်မြတ်သော သီလအစုနှင့် ပြည့်စုံ၏”ဟု အလွန်မြတ်သော သီလ၌ချီးမွမ်းကြခြင်းဟူ သော ဤတရားသည်ကား ပဌမတရားပေတည်း၊ ယင်းတရားကြောင့် ငါ၏တပည့်တို့သည် ရိုသေကုန်၏၊ လေးစားကုန်၏၊ မြတ်နိုးကုန်၏၊ ပူဇော်ကုန်၏၊ အရိုအသေပြု၍အလေးပြု၍ အမှီပြု၍ နေကုန်၏။ --֍ ၂၄၄
။ ဥဒါယီ တစ်ဖန်လည်း ငါ၏ တပည့်တို့သည် “ရဟန်းဂေါတမသည် သိသည်ဖြစ်၍သာလျှင်'သိ၏’ဟု ဆို၏၊ ရဟန်းဂေါတမသည် မြင်သည်ဖြစ်၍သာလျှင် ‘မြင်၏’ဟု ဆို၏၊ ရဟန်းဂေါတမသည့်အထူးသိ၍သာလျှင် တရားဟော၏၊ အထူးမသိဘဲ တရားဟောသည် မဟုတ်။ ရဟန်းဂေါတမသည်အကြောင်းရှိသော တရားကိုသာလျှင် ဟော၏၊ အကြောင်းမရှိသော တရားကို မဟော။ ရဟန်းဂေါတမသည် အကြောင်းကို ဖော်ပြ၍ တရားဟော၏၊ အကြောင်းကို မဖော်ပြမူ၍ တရားဟောသည် မဟုတ်”ဟုလွန်ကဲသောဉာဏ်အမြင်၌ ချီးမွမ်းကြကုန်၏၊ ဥဒါယီ ငါ၏ တပည့်တို့သည် “ရဟန်းဂေါတမသည် သိသည်ဖြစ်၍သာလျှင် ‘သိ၏’ဟု ဆို၏၊ ရဟန်းဂေါတမသည် မြင်သည်ဖြစ်၍သာလျှင် ‘မြင်၏’ဟု ဆို၏၊ ရဟန်းဂေါတမသည် အထူးသိ၍သာလျှင် တရားဟော၏၊ အထူးမသိဘဲ တရားဟောသည်မဟုတ်။ ရဟန်းဂေါတမသည် အကြောင်းရှိသော တရားကိုသာ ဟော၏၊ အကြောင်းမရှိသော တရားကို မဟော၊ ရဟန်းဂေါတမသည် အကြောင်းကို ဖော်ပြ၍ တရားဟော၏၊ အကြောင်းကို မဖော်ပြမူ၍ တရားဟောသည်မဟုတ်”ဟု လွန်ကဲသော ဉာဏ်အမြင်၌ ချီးမွမ်းကြခြင်းဟူသော ဤတရားသည်ကား ဒုတိယတရားပေတည်း၊ ယင်းတရားကြောင့် ငါ၏ တပည့်တို့သည် ရိုသေကုန်၏၊ လေးစားကုန်၏၊ မြတ်နိုးကုန်၏၊ ပူဇော်ကုန်၏၊ အရိုအသေပြု၍ အလေးပြု၍ အမှီပြု၍ နေကုန်၏။֍ ၂၄၅
။ ဥဒါယီ တစ်ဖန်လည်း ငါ၏ တပည့်တို့သည် “ရဟန်းဂေါတမသည် ပညာရှိ၏၊ လွန်မြတ်သောပညာအစုနှင့် ပြည့်စုံ၏၊ ကျရောက်လာမည့် စကားလမ်းကြောင်းကိုလည်း မြင်လိမ့်မည် မဟုတ်၊ ဖြစ်ပေါ်လာသော သူတစ်ပါး၏ ပြိုင်ဆိုင်ပြောဆိုမှုကိုလည်း အကြောင်းနှင့်တကွ ကောင်းစွာ နှိမ်ခြင်းဖြင့်နှိမ်နိုင်လိမ့်မည် မဟုတ်ဟူသော ဤအကြောင်းသည် မရှိ”ဟု လွန်ကဲသောပညာ၌ ချီးမွမ်းကုန်၏။ ဥဒါယီထိုငါဆိုမည့်စကားကို အဘယ်သို့ ထင်မှတ်သနည်း၊ ငါ၏ တပည့်တို့သည် ဤသို့ သိကုန်လျက် ဤသို့မြင်ကုန်လျက် ကြားညှပ်စကား သွင်းကုန်ရာအံ့လောဟု (မေးတော်မူ၏)။ အသျှင်ဘုရား မသွင်းကုန်ရာပါဟု (လျှောက်၏)။ ဥဒါယီ ငါသည် တပည့်တို့ထံမှ သွန်သင်မှုကို မတောင့်တ၊ စင်စစ်အားဖြင့် ငါ၏သွန်သင်မှုကိုသာလျှင် တပည့်တို့သည် တောင့်တကုန်၏။ ဥဒါယီ ငါ၏ တပည့်တို့သည် “ရဟန်းဂေါတမသည် ပညာရှိ၏၊ လွန်မြတ်သော ပညာဂုဏ်နှင့် ပြည့်စုံ၏၊ ကျရောက်လာမည့် စကားလမ်းကြောင်းကိုလည်း မြင်လိမ့်မည် မဟုတ်၊ ဖြစ်ပေါ်လာသော သူတစ်ပါး၏ ပြိုင်ဆိုင်ပြောဆိုမှုကိုလည်း အကြောင်းနှင့်တကွ ကောင်းစွာ နှိမ်ခြင်းဖြင့် နှိမ်နိုင်လိမ့်မည် မဟုတ်ဟူသော ဤအကြောင်းသည် မရှိ”ဟု လွန်ကဲသောပညာ၌ ချီးမွမ်းခြင်းဟူသော ဤတရားသည် တတိယတရားတည်း၊ ယင်းတရားကြောင့် ငါ၏ တပည့်တို့သည် ရိုသေကုန်၏၊ လေးစားကုန်၏၊ မြတ်နိုးကုန်၏၊ ပူဇော်ကုန်၏၊ အရိုအသေပြု၍ အလေးပြု၍ အမှီပြု၍ နေကုန်၏။֍ ၂၄၆
။ ဥဒါယီ တစ်ဖန်လည်း ငါ၏တပည့်တို့သည် တစ်စုံတစ်ခုသော ဆင်းရဲဖြင့် ဆင်းရဲရောက်ကြ သော်ဆင်းရဲအနှိပ်စက်ခံကြရသော် ငါ့ထံသို့ ချဉ်းကပ်၍ အရိယာတို့၏ ဆင်းရဲအမှန်တရား ‘ဒုက္ခအရိယသစ္စာ’ ကို မေးကြကုန်၏။ မေးသည်ရှိသော် ငါသည် ထိုတပည့်တို့အား အရိယာတို့၏ ဆင်းရဲအမှန်တရားကို ဖြေကြား၏၊ ငါသည် အမေးကို ဖြေကြားခြင်းဖြင့် ထိုတပည့်တို့၏ စိတ်ကို နှစ်သက်စေ၏။ ထိုတပည့်တို့သည် ငါ့ကို ဆင်းရဲဖြစ်ကြောင်း၊ ဆင်းရဲချုပ်ရာ၊ ဆင်းရဲချုပ်ရာသို့ ရောက်ကြောင်း အရိယာတို့၏ အကျင့်မှန်တရားကို မေးကြကုန်၏၊ မေးသည်ရှိသော် ငါသည် ထိုတပည့်တို့အား ဆင်းရဲချုပ်ရာသို့ရောက်ကြောင်း အရိယာတို့၏ အကျင့်မှန် တရားကို ဖြေကြား၏။ ငါသည် အမေးကို ဖြေကြားခြင်းဖြင့်ထိုတပည့်တို့၏ စိတ်ကို နှစ်သက်စေ၏။ ဥဒါယီ ငါ၏ တပည့်တို့သည် တစ်စုံတစ်ခုသော ဆင်းရဲခြင်းဖြင့်ဆင်းရဲရောက်ကြသော် ဆင်းရဲအနှိပ်စက်ခံကြရသော် ငါ့ထံသို့ ချဉ်းကပ်၍ အရိယာတို့၏ ဆင်းရဲအမှန်တရားကို မေးကြကုန်၏။ မေးသည်ရှိသော် ငါသည် ထိုတပည့်တို့အား အရိယာတို့၏ ဆင်းရဲအမှန်တရားကို ဖြေကြား၏။ ငါသည် အမေးကို ဖြေကြားခြင်းဖြင့် ထိုတပည့်တို့၏ စိတ်ကို နှစ်သက်စေ၏၊ ထိုတပည့် တို့သည် ငါ့ကို ဆင်းရဲဖြစ်ကြောင်း ဆင်းရဲချုပ်ရာ ဆင်းရဲချုပ်ရာသို့ရောက်ကြောင်းအရိယာတို့၏ အကျင့် မှန်တရားကို မေးကြကုန်၏။ မေးသည်ရှိသော် ငါသည် ထိုတပည့်တို့အား့ဆင်းရဲချုပ်ရာသို့ ရောက် ကြောင်း အရိယာတို့၏ အကျင့်မှန်တရားကို ဖြေကြား၏၊ ငါသည် အမေးကိုဖြေကြားခြင်းဖြင့် ထိုတပည့် တို့၏ စိတ်ကို နှစ်သက်စေခြင်းဟူသော ဤတရားသည် စတုတ္ထတရားတည်း၊ ယင်းတရားကြောင့် ငါ၏ တပည့်တို့သည် ရိုသေကုန်၏၊ လေးစားကုန်၏၊ မြတ်နိုးကုန်၏၊ ပူဇော်ကုန်၏၊ အရိုအသေပြု၍ အလေး ပြု၍ အမှီပြု၍ နေကုန်၏။ --֍ ၂၄၇
။ ဥဒါယီ တစ်ဖန်လည်း ငါသည် တပည့်တို့အား အကျင့်တရားတို့ကို ဟောကြားထား၏၊ ဟောကြားသောအတိုင်း ကျင့်ကုန်သော ငါ၏တပည့်တို့သည် သတိပဋ္ဌာန်လေးပါးတို့ကို ပွါးများကုန်၏။ ဥဒါယီဤသာသနာတော်၌ ရဟန်းသည် ပြင်းပြသောလုံ့လ, ဆင်ခြင်ဉာဏ်, သတိနှင့် ပြည့်စုံသည်ဖြစ်၍ လောက၌မက်မောမှု ‘အဘိဇ္ဈာ’ နှလုံးမသာမှု ‘ဒေါမနဿ’ ကို ပယ်ဖျောက်၍ ရုပ်အပေါင်း၌ ရုပ်အပေါင်းကို အဖန်တလဲလဲ ရှုလျက် နေ၏။ ဝေဒနာတို့၌ ဝေဒနာကို အဖန်တလဲလဲ ရှုလျက် နေ၏။ စိတ်၌ စိတ်ကို အဖန်တလဲလဲ ရှုလျက် နေ၏။ ပြင်းပြသောလုံ့လ, ဆင်ခြင်ဉာဏ်, သတိနှင့် ပြည့်စုံသည်ဖြစ်၍ လောက၌မက်မောမှု ‘အဘိဇ္ဈာ’ နှလုံးမသာမှု'ဒေါမနဿ’ ကို ပယ်ဖျောက်၍ သဘောတရားတို့၌ သဘောတရားတို့ကို အဖန်တလဲလဲ ရှုလျက်နေ၏။ ထိုသတိ ပဋ္ဌာန်လေးပါးကို ရှုရာ၌ များစွာသော ငါ၏ တပည့်တို့သည် အဘိညာဉ်၏အဆုံး ကမ်းတစ်ဖက်သို့ ရောက်၍ နေကြကုန်၏။ဥဒါယီ တစ်ဖန်လည်း ငါသည် တပည့်တို့အား အကျင့်တို့ကို ဟောကြားထား၏၊ ဟောကြားထားသည့်အတိုင်း ကျင့်ကုန်သော ငါ၏ တပည့်တို့သည် သမ္မပ္ပဓာန်လေးပါးတို့ကို ပွါးများကုန်၏။ ဥဒါယီဤသာသနာတော်၌ ရဟန်းသည် မဖြစ်ပေါ်သေးသည့် ယုတ်ညံ့သော အကုသိုလ်တရားတို့ကို မဖြစ်စေရန်အလို ‘ဆန္ဒ’ ကို ဖြစ်စေ၏၊ အားထုတ်၏၊ လုံ့လကို ဖြစ်စေ၏၊ စိတ်ကို ချီးမြှောက်၏၊ ကြိုးစား၏။ ဖြစ်ပြီးသည့် ယုတ်ညံ့သော အကုသိုလ်တရားတို့ကို ပယ်ဖျောက်ရန် အလို ‘ဆန္ဒ’ ကို ဖြစ်စေ၏၊ အားထုတ်၏၊ လုံ့လကို ဖြစ်စေ၏၊ စိတ်ကို ချီးမြှောက်၏၊ ကြိုးစား၏။ မဖြစ်သေးသည့် ကုသိုလ်တရားတို့ကိုဖြစ်စေရန် အလို ‘ဆန္ဒ’ ကို ဖြစ်စေ၏၊ အားထုတ်၏၊ လုံ့လကို ဖြစ်စေ၏၊ စိတ်ကို ချီးမြှောက်၏၊ ကြိုးစား၏၊ ဖြစ်ပြီးသော ကုသိုလ်တရားတို့ကို တည်တံ့စေရန် မပျောက်ပျက်စေရန် လွန်စွာပွါးများစေရန်ပြန့်ပြောစေရန် ပွါးများမှုဘာဝနာ၏ ပြည့်စုံစေရန် အလို ‘ဆန္ဒ’ ကို ဖြစ်စေ၏၊ အားထုတ်၏၊ လုံ့လကိုဖြစ်စေ၏၊ စိတ်ကို ချီးမြှောက်၏၊ ကြိုးစား၏။ ထိုသမ္မပ္ပဓာန်လေးပါးကို ပွါးများရာ၌ များစွာကုန်သောငါ၏တပည့်တို့သည် အဘိညာဉ်၏အဆုံး ကမ်းတစ်ဖက်သို့ရောက်၍ နေကြကုန်၏။
ဥဒါယီ တစ်ဖန်လည်း ငါသည် တပည့်တို့အား အကျင့်တို့ကို ဟောကြားထား၏၊ ဟောကြားထားသည့်အတိုင်း ကျင့်ကုန်သော ငါ၏ တပည့်တို့သည် ဣဒ္ဓိပါဒ်လေးပါးတို့ကို ပွါးများကုန်၏။ ဥဒါယီ ဤသာသနာတော်၌ ရဟန်းသည် ဆန္ဒလျှင် အကြောင်းရင်းရှိသော သမာဓိ ကြိုးစားအားထုတ်မှုဟူသောဝီရိယနှင့် ပြည့်စုံသော ပြည့်စုံပြီးစီးခြင်း ‘ဣဒ္ဓိပါဒ်’ ၏အကြောင်းကို ပွါးများ၏။ ဝီရိယလျှင် အကြောင်းရင်းရှိသောသမာဓိ ကြိုးစားအားထုတ်မှုဟု ဆိုအပ်သော ဝီရိယနှင့်ပြည့်စုံသော ပြည့်စုံပြီးစီးခြင်း ‘ဣဒ္ဓိပါဒ်'၏အကြောင်းကို ပွါးများ၏။ စိတ်လျှင် အကြောင်းရင်းရှိသော သမာဓိ ကြိုးစားအားထုတ်မှုဟုဆိုအပ်သော ဝီရိယနှင့်ပြည့်စုံသော ပြည့်စုံပြီးစီးခြင်း ‘ဣဒ္ဓိပါဒ်’ ၏ အကြောင်းကို ပွါးများ၏။ ဝီမံသဟူသော ပညာလျှင် အကြောင်းရင်းရှိသော သမာဓိ ကြိုးစားအားထုတ်မှုဟု ဆိုအပ်သောဝီရိယနှင့်ပြည့်စုံသော ပြည့်စုံပြီးစီးခြင်း ‘ဣဒ္ဓိပါဒ်’ ၏အကြောင်းကို ပွါးများ၏။ ထိုဣဒ္ဓိပါဒ် လေးပါးတို့ကိုပွါးများရာ၌ များစွာသော ငါ၏ တပည့်တို့သည် အဘိညာဉ်၏အဆုံး ကမ်းတစ်ဖက်သို့ ရောက်၍နေကြကုန်၏။
ဥဒါယီ တစ်ဖန်လည်း ငါသည် တပည့်တို့အား အကျင့်တရားတို့ကို ဟောကြားထား၏၊ ဟောကြားထားသည့်အတိုင်း ကျင့်ကုန်သော ငါ၏ တပည့်တို့သည် ဣန္ဒြေငါးပါးတို့ကို ပွါးများကုန်၏။ ဥဒါယီဤသာသနာတော်၌ ရဟန်းသည် အေးငြိမ်းရာသို့ ရောက်စေတတ်သော မဂ်သို့ ရောက်စေတတ်သော သဒ္ဓိန္ဒြေကို ပွါးများ၏။ပ။ ဝီရိယိန္ဒြေကို ပါွးများ၏။ပ။ သတိန္ဒြေကို ပွါးများ၏။ပ။ သမာဓိန္ဒြေကို ပွါးများ၏။ အေးငြိမ်းရာသို့ ရောက်စေတတ်သော မဂ်သို့ ရောက်စေတတ်သော ပညိန္ဒြေကို ပွါးများ၏။ ထိုဣန္ဒြေငါးပါးတို့ကို ပွါးများရာ၌လည်း များစွာကုန်သော ငါ၏ တပည့်တို့သည် အဘိညာဉ်၏အဆုံး ကမ်းတစ်ဖက်သို့ ရောက်၍ နေကြကုန်၏။
--ဥဒါယီ တစ်ဖန်လည်း ငါသည် တပည့်တို့အား အကျင့်တရားတို့ကို ဟောကြားထား၏၊ ဟောကြားထားသည့်အတိုင်း ကျင့်ကုန်သော ငါ၏ တပည့်တို့သည် ဗိုလ်ငါးပါးတို့ကို ပွါးများကုန်၏။ ဥဒါယီ ဤသာသနာတော်၌ ရဟန်းသည် အေးငြိမ်းရာသို့ ရောက်စေတတ်သော မဂ်သို့ ရောက်စေတတ်သောသဒ္ဓါဗိုလ်ကို ပွါးများ၏။ပ။ ဝီရိယဗိုလ်ကို ပါွးများ၏။ပ။ သတိဗိုလ်ကို ပွါးများ၏။ပ။ သမာဓိဗိုလ်ကိုပွါးများ၏။ အေးငြိမ်းရာသို့ ရောက်စေတတ်သော မဂ်သို့ ရောက်စေတတ်သော ပညာဗိုလ်ကို ပွါးများ၏။ ထိုဗိုလ်ငါးပါးတို့ကို ပွါးများရာ၌လည်း များစွာသော ငါ၏ တပည့်တို့သည် အဘိညာဉ်၏အဆုံး ကမ်းတစ်ဖက်သို့ ရောက်၍ နေကြကုန်၏။
ဥဒါယီ တစ်ဖန်လည်း ငါသည် တပည့်တို့အား အကျင့်တရားတို့ကို ဟောကြားထား၏၊ ဟောကြားထားသည့်အတိုင်း ကျင့်ကုန်သော ငါ၏ တပည့်တို့သည် ခုနစ်ပါးသောဗောဇ္ဈင်တရားတို့ကို ပွါးများကုန်၏။ ဥဒါယီ ဤသာသနာတော်၌ ရဟန်းသည် (နိဗ္ဗာန်ဟူသော) ဥပဓိဝိဝေကကို မှီသော ရာဂကင်းရာနိဗ္ဗာန်ကို မှီသော ရာဂ၏ ချုပ်ရာ နိရောဓသစ္စာကို မှီသော စွန့်လွှတ်ရာ နိဗ္ဗာန်သို့ ရှေးရှုညွတ်သောသတိသမ္ဗောဇ္ဈင်ကို ပွါးများ၏။ပ။ ဓမ္မဝိစယသမ္ဗောဇ္ဈင်ကို ပွါးများ၏။ပ။ ဝီရိယသမ္ဗောဇ္ဈင်ကို ပွါးများ၏။ပ။ ပီတိသမ္ဗောဇ္ဈင်ကို ပွါးများ၏။ပ။ ပဿဒ္ဓိ သမ္ဗောဇ္ဈင်ကို ပွါးများ၏။ပ။ သမာဓိသမ္ဗောဇ္ဈင်ကို ပွါးများ၏။ (နိဗ္ဗာန်ဟူသော) ဥပဓိဝိဝေကကို မှီသော ရာဂကင်းရာ နိဗ္ဗာန်ကို မှီသော ရာဂချုပ်ရာ နိရောဓသစ္စာကို မှီသော စွန့်လွှတ်ရာ နိဗ္ဗာန်သို့ ရှေးရှုညွတ်သော ဥပေက္ခာ သမ္ဗောဇ္ဈင်ကို ပွါးများ၏။ ထိုဗောဇ္ဈင်ခုနစ်ပါးကို ပွါးများရာ၌လည်း များစွာကုန်သော ငါ၏ တပည့်တို့သည် အဘိညာဉ်၏အဆုံး ကမ်းတစ်ဖက်သို့ ရောက်၍ နေကြကုန်၏။
ဥဒါယီ တစ်ဖန်လည်း ငါသည် တပည့်တို့အား အကျင့်တရားတို့ကို ဟောကြားထား၏၊ ဟောကြားထားသည့်အတိုင်း ကျင့်ကုန်သော ငါ၏ တပည့်တို့သည် မြတ်သောအင်္ဂါရှစ်ပါးရှိသော မဂ်ကို ပွါးများကုန်၏။ ဥဒါယီ ဤသာသနာတော်၌ ရဟန်းသည် မှန်ကန်သော အယူ ‘သမ္မာဒိဋ္ဌိ’ ကို ပွါးများ၏၊ မှန်ကန်သော အကြံ ‘သမ္မာ သင်္ကပ္ပ’ ကို ပွါးများ၏၊ မှန်ကာန်သော စကား ‘သမ္မာဝါစာ’ ကို ပွါးများ၏၊ မှန်ကန်သော အမှု ‘သမ္မာကမ္မန္တ’ ကို ပွါးများ၏၊ မှန်ကန်သော အသက်မွေးမှု ‘သမ္မာအာဇီဝ’ ကို ပွားများ၏၊ မှန်ကန်သော လုံ့လ ‘သမ္မာဝါယာမ’ ကို ပွားများ၏၊ မှန်ကန်သော သတိ ‘သမ္မာသတိ’ ကို ပွါးများ၏၊ မှန်ကန်သော တည်ကြည်ခြင်း ‘သမ္မာသမာဓိ’ ကို ပွားများ၏။ ထိုမဂ္ဂင်ရှစ်ပါးကို ပွားများရာ၌လည်း များစွာသော ငါ၏ တပည့်တို့သည် အဘိညာဉ်၏အဆုံး ကမ်းတစ်ဖက်သို့ ရောက်၍ နေကြကုန်၏။
֍ ၂၄၈
။ ဥဒါယီ တစ်ဖန်လည်း ငါသည် တပည့်တို့အား အကျင့်တရားတို့ကို ဟောကြားထား၏။ ဟောကြားထားသည့်အတိုင်း ကျင့်ကုန်သော ငါ၏ တပည့်တို့သည် ရှစ်ပါးသော ဝိမောက္ခတို့ကို ပွါးများကုန်၏။ ရူပဈာန်ရှိသည်ဖြစ်၍ ရုပ်တို့ကို ရှု၏၊ ဤကား ပဌမဝိမောက္ခတည်း။ အတွင်းသန္တာန်၌ ရုပ်ဟူသော အမှတ်အသား မရှိသည်ဖြစ်၍ အပသန္တာန်၌ ရုပ်တို့ကို ရှု၏၊ ဤကား ဒုတိယဝိမောက္ခတည်း။ တင့်တယ်၏ဟူ၍သာလျှင် နှလုံးသွင်း၏၊ ဤကား တတိယဝိမောက္ခတည်း။ ရူပသညာတို့ကို၁လုံးဝလွန်မြောက်၍ ပဋိဃသညာတို့၂ လုံးဝချုပ်သည့်ပြင် နာနတ္တသညာတို့ကို၃ လုံးဝနှလုံးမသွင်းမူ၍ “ကောင်းကင်သည် အဆုံးမရှိ”ဟု (နှလုံးသွင်းလျက်) အာကာသာနဉ္စာယတနဈာန်ကို ဝင်စား၍ နေ၏၊ ဤကားစတုတ္ထဝိမောက္ခတည်း။ အာကာသာနဉ္စာယတနဈာန်ကို လုံးဝလွန်မြောက်၍ “ဝိညာဏ်သည် အဆုံးမရှိ”ဟု (နှလုံးသွင်းလျက်) ဝိညာဏဉ္စာယတနဈာန်ကို ဝင်စား၍ နေ၏၊ ဤကား ပဉ္စမဝိမောက္ခတည်း။ ဝိညာဏဉ္စာယတနဈာန်ကို လုံးဝလွန်မြောက်၍ “တစ်စုံတစ်ခုမျှမရှိ”ဟု (နှလုံးသွင်းလျက်) အာကိဉ္စညာယတနဈာန်ကို ဝင်စား၍ နေ၏၊ ဤကား ဆဋ္ဌဝိမောက္ခတည်း။ အာကိဉ္စညာ ယတနဈာန်ကို လုံးဝလွန်မြောက်၍ နေဝသညာနာသညာယတနဈာန်ကို ဝင်စား၍ နေ၏၊ ဤကား သတ္တမ ဝိမောက္ခတည်း။ နေဝသညာနာသညာယတနဈာန်ကို လုံးဝလွန်မြောက်၍ သညာဝေဒနာတို့၏ ချုပ်ရာဖြစ်သော နိရောဓသမာပတ်ကိုဝင်စား၍ နေ၏၊ ဤကား အဋ္ဌမဝိမောက္ခတည်း။ ထိုရှစ်ပါးသော ဝိမောက္ခတို့ကို ပွါးများရာ၌လည်းများစွာသော ငါ၏ တပည့်တို့သည် အဘိညာဉ်၏အဆုံး ကမ်းတစ်ဖက်သို့ ရောက်၍ နေကြကုန်၏။ --֍ ၂၄၉
။ ဥဒါယီ တစ်ဖန်လည်း ငါသည် တပည့်တို့အား အကျင့်တရားတို့ကို ဟောကြားထား၏၊ ဟောကြားထားသည့်အတိုင်း ကျင့်ကုန်သော ငါ၏ တပည့်တို့သည် လွှမ်းမိုးကြောင်း'အဘိဘာယတန'ဈာန် ရှစ်ပါးတို့ကို ပွါးများကုန်၏။အတွင်းသန္တာန်၌ ရုပ်ဟု အမှတ်ရှိသူတစ်ယောက်သည် အပသန္တာန်၌ အဆင်းလှ မလှဖြစ်သည့်သေးငယ်သော ရူပါရုံတို့ကို မြင်၍ ထိုရူပါရုံတို့ကို နှိပ်စက်လွှမ်းမိုးလျက် သိအံ့ မြင်အံ့ဟူ၍ အမှတ်ရှိ၏၊ ဤကား ပဌမ အဘိဘာယတနတည်း။
အတွင်းသန္တာန်၌ ရုပ်ဟု အမှတ်ရှိသူတစ်ယောက်သည် အပသန္တာန်၌ အဆင်းလှ မလှဖြစ်သည့်ကြီးမားသော ရူပါရုံတို့ကို မြင်၍ ထိုရူပါရုံတို့ကို နှိပ်စက်လွှမ်းမိုးလျက် သိအံ့ မြင်အံ့ဟူ၍ အမှတ်ရှိ၏၊ ဤကား ဒုတိယ အဘိဘာယတနတည်း။
အတွင်းသန္တာန်၌ ရုပ်ဟု အမှတ်မရှိသူတစ်ယောက်သည် အပသန္တာန်၌ အဆင်းလှ မလှဖြစ်သည့်သေးငယ်သော ရူပါရုံတို့ကို မြင်၍ ထိုရူပါရုံတို့ကို နှိပ်စက်လွှမ်းမိုးလျက် သိအံ့ မြင်အံ့ဟူ၍ အမှတ်ရှိ၏၊ ဤကား တတိယအဘိဘာယတနတည်း။
အတွင်းသန္တာန်၌ ရုပ်ဟု အမှတ်မရှိသူတစ်ယောက်သည် အပသန္တာန်၌ အဆင်းလှ မလှဖြစ်သည့်ကြီးမားသော ရူပါရုံတို့ကို မြင်၍ ထိုရူပါရုံတို့ကို နှိပ်စက်လွှမ်းမိုးလျက် သိအံ့ မြင်အံ့ဟူ၍ အမှတ်ရှိ၏၊ ဤကား စတုတ္ထအဘိဘာယတနတည်း။
အတွင်းသန္တာန်၌ ရုပ်ဟု အမှတ်မရှိသူတစ်ယောက်သည် အပသန္တာန်၌ ညို၍ ညိုသောအဆင်းညိုသောအသွေး ညိုသောအရောင်ရှိကုန်သော ရူပါရုံတို့ကို ဥပမာ အောင်မဲညိုပန်းသည် ညို၍ ညိုသောအဆင်း ညိုသောအသွေး ညိုသောအရောင် ရှိသကဲ့သို့လည်းကောင်း ဗာရာဏသီတိုင်းပြည်ဖြစ်နှစ်ဖက်ချော အဝတ်သည် ညို၍ ညိုသောအဆင်း ညိုသောအသွေး ညိုသောအရောင်ရှိသကဲ့သို့လည်းကောင်း ဤအတူ သာလျှင် အတွင်းသန္တာန်၌ ရုပ်ဟု အမှတ်မရှိသူတစ်ယောက်သည်အပသန္တာန်၌ ညို၍ ညိုသောအဆင်း ညိုသောအသွေး ညိုသောအရောင် ရှိကုန်သော ရူပါရုံတို့ကို မြင်၍ထိုရူပါရုံတို့ကို နှိပ်စက်လွှမ်းမိုးလျက် သိအံ့ မြင်အံ့ဟူ၍ အမှတ်ရှိ၏၊ ဤကား ပဉ္စမအဘိဘာယတနတည်း။
အတွင်းသန္တာန်၌ ရုပ်ဟု အမှတ်မရှိသူတစ်ယောက်သည် အပသန္တာန်၌ ဝါ၍ ဝါသောအဆင်း ဝါသောအသွေး ဝါသောအရောင်ရှိကုန်သော ရူပါရုံတို့ကို ဥပမာ မဟာလှေကားပန်းသည် ဝါ၍ ဝါသောအဆင်း ဝါသောအသွေး ဝါသောအရောင်ရှိသကဲ့သို့ လည်းကောင်း၊ ဗာရာဏသီတိုင်းပြည်ဖြစ် နှစ်ဖက်ချောအဝတ်သည် ဝါ၍ ဝါသောအဆင်း ဝါသောအသွေး ဝါသောအရောင်ရှိသကဲ့သို့လည်းကောင်း ဤအတူသာလျှင် အတွင်းသန္တာန်၌ ရုပ်ဟု အမှတ်မရှိသူတစ်ယောက်သည် အပသန္တာန်၌ ဝါ၍ ဝါသောအဆင်းဝါသောအသွေး ဝါသောအရောင်ရှိကုန်သော ရူပါရုံတို့ကို မြင်၍ ထိုရူပါရုံတို့ကို နှိပ်စက်လွှမ်းမိုးလျက် သိအံ့မြင်အံ့ဟူ၍ အမှတ်ရှိ၏၊ ဤကား ဆဋ္ဌအဘိ ဘာယတနတည်း။
အတွင်းသန္တာန်၌ ရုပ်ဟု အမှတ်မရှိသူတစ်ယောက်သည် အပသန္တာန်၌ နီ၍ နီသောအဆင်း နီသောအသွေး နီသောအရောင်ရှိကုန်သော ရုပ်တို့ကို ဥပမာ မိုးစွေပန်းသည် နီသကဲ့သို့ နီသောအဆင်းရှိသကဲ့သို့ နီသောအသွေးရှိသကဲ့သို့ နီသောအရောင်ရှိသကဲ့သို့လည်းကောင်း၊ ဗာရာဏသီတိုင်းပြည်ဖြစ် နှစ်ဖက့်ချောအဝတ်သည် နီ၍ နီသောအဆင်း နီသောအသွေး နီသောအရောင်ရှိသကဲ့သို့လည်းကောင်းဤအတူသာ လျှင် အတွင်းသန္တာန်၌ ရုပ်ဟု အမှတ်မရှိသူတစ်ယောက်သည် အပသန္တာန်၌ နီ၍နီသောအဆင်း နီသော အသွေး နီသောအရောင်ရှိကုန်သော ရူပါရုံတို့ကို မြင်၍ ထိုရူပါရုံတို့ကို နှိပ်စက်လွှမ်းမိုးလျက် သိအံ့ မြင်အံ့ဟူ၍ အမှတ်ရှိ၏၊ ဤကား သတ္တမ အဘိဘာယတနတည်း။
--အတွင်းသန္တာန်၌ ရုပ်ဟု အမှတ်မရှိသူတစ်ယောက်သည် အပသန္တာန်၌ ဖြူ၍ ဖြူသောအဆင်းဖြူသောအသွေး ဖြူသောအရောင်ရှိကုန်သော ရုပ်တို့ကို ဥပမာ သောက်ရှူးကြယ်သည် ဖြူ၍ ဖြူသောအဆင်း ဖြူသောအသွေး ဖြူသောအရောင်ရှိသကဲ့သို့လည်းကောင်း၊ ဗာရာဏသီတိုင်းပြည်ဖြစ် နှစ်ဖက်ချောအဝတ်သည် ဖြူ၍ ဖြူသောအဆင်း ဖြူသောအသွေး ဖြူသောအရောင်ရှိသကဲ့သို့လည်းကောင်း ဤအတူသာလျှင် အတွင်းသန္တာန်၌ ရုပ်ဟု အမှတ်မရှိသူတစ်ယောက်သည် အပသန္တာန်၌ ဖြူ၍ ဖြူသောအဆင်း ဖြူသောအသွေး ဖြူသောအရောင်ရှိကုန်သော ရူပါရုံတို့ကို မြင်၍ ထိုရူပါရုံတို့ကို နှိပ်စက်လွှမ်းမိုးလျက် သိအံ့ မြင်အံ့ဟူ၍ အမှတ်ရှိ၏၊ ဤကား အဋ္ဌမအဘိဘာယတနတည်း။ ထို (လွှမ်းမိုးကြောင်း) အဘိဘာယတနကို ပွါးများရာ၌လည်း များစွာသော ငါ၏ တပည့်တို့သည် အဘိညာဉ်၏အဆုံး ကမ်းတစ်ဖက်သို့ ရောက်၍ နေကြကုန်၏။
֍ ၂၅၀
။ ဥဒါယီ တစ်ဖန်လည်း ငါသည် တပည့်တို့အား အကျင့်တရားတို့ကို ဟောကြားထား၏၊ ဟောကြားထားသည့်အတိုင်း ကျင့်ကုန်သော ငါ၏တပည့်တို့သည် ဆယ်ပါးသော ကသိုဏ်းအာရုံတို့ကိုပွါးများကုန်၏။ တစ်ယောက်သောပုဂ္ဂိုလ်သည် ပထဝီကသိုဏ်းကို အထက် အောက် ဖီလာအရပ်၌ နှစ်မျိုးမရှိ တစ်ခုတည်းရှိ၏၊ အတိုင်းအရှည်မရှိဟု ကောင်းစွာ သိ၏။ တစ်ယောက်သော ပုဂ္ဂိုလ်သည် အာပေါကသိုဏ်းကို။ပ။ ကောင်းစွာ သိ၏။ တစ်ယောက်သော ပုဂ္ဂိုလ်သည် တေဇောကသိုဏ်းကို။ပ။ ကောင်းစွာ သိ၏။ တစ်ယောက်သော ပုဂ္ဂိုလ်သည် ဝါယောကသိုဏ်းကို။ပ။ ကောင်းစွာ သိ၏။ တစ်ယောက်သော ပုဂ္ဂိုလ်သည် နီလကသိုဏ်းကို။ပ။ ကောင်းစွာ သိ၏။ တစ်ယောက်သော ပုဂ္ဂိုလ်သည် ပီတကသိုဏ်းကို။ပ။ ကောင်းစွာ သိ၏။ တစ်ယောက်သော ပုဂ္ဂိုလ်သည် လောဟိတကသိုဏ်းကို။ပ။ ကောင်းစွာ သိ၏။ တစ်ယောက်သော ပုဂ္ဂိုလ်သည် ဩဒါတကသိုဏ်းကို။ပ။ ကောင်းစွာ သိ၏။ တစ်ယောက်သော ပုဂ္ဂိုလ် သည် အာကာသကသိုဏ်းကို။ပ။ ကောင်းစွာ သိ၏။ တစ်ယောက်သောပုဂ္ဂိုလ်သည် ဝိညာဏကသိုဏ်း ကို အထက် အောက် ဖီလာအရပ်၌ နှစ်မျိုးမရှိ တစ်ခုတည်းရှိ၏၊ အတိုင်းအရှည်မရှိဟု ကောင်းစွာ သိ၏။ ထိုဆယ်ပါးသော ကသိုဏ်းကို ပွါးရာ၌လည်း များစွာသော ငါ၏တပည့်တို့သည် အဘိညာဉ်၏အဆုံး ကမ်းတစ်ဖက်သို့ ရောက်၍ နေကြကုန်၏။֍ ၂၅၁
။ ဥဒါယီ ငါသည် တပည့်တို့အား အကျင့်တရားတို့ကို ဟောကြားထား၏၊ ဟောကြားထားသည့်အတိုင်း ကျင့်ကုန်သော ငါ၏ တပည့်တို့သည် လေးပါးသော ဈာန်တို့ကို ပွါးများကုန်၏။ ဥဒါယီဤသာသနာတော်၌ ရဟန်းသည် ကာမဂုဏ်တို့မှ ကင်းဆိတ်၍သာလျှင် အကုသိုလ်တရားတို့မှ ကင်းဆိတ်၍သာလျှင် ကြံစည်ခြင်း ‘ဝိတက်’ နှင့်တကွဖြစ်သော သုံးသပ်ခြင်း ‘ဝိစာရ’ နှင့်တကွဖြစ်သော (နီဝရဏ) ကင်း ခြင်းကြောင့်ဖြစ်သော နှစ်သိမ့်ခြင်း ‘ပီတိ’ ချမ်းသာခြင်း ‘သုခ’ ရှိသောပဌမဈာန်သို့ရောက်၍ နေ၏၊ ထို (ရဟန်း) သည် ဤကိုယ်ကိုပင်လျှင် (နီဝရဏ) ကင်းဆိတ်ခြင်းကြောင့်ဖြစ်သော နှစ်သိမ့်ခြင်း ‘ပီတိ’ ချမ်းသာခြင်း ‘သုခ’ ဖြင့် စိုစွတ်စေ၏၊ အလုံးစုံ စိုစွတ်စေ၏၊ ပြည့်စေ၏၊ ပျံ့နှံ့စေ၏၊ (နီဝရဏ) ကင်း ဆိတ်ခြင်းကြောင့် ဖြစ်သော နှစ်သိမ့်ခြင်း ‘ပီတိ’ ချမ်းသာခြင်း ‘သုခ’ ဖြင့်ထိုရဟန်း၏ တစ်ကိုယ်လုံး မပျံ့နှံ့သောနေရာ အနည်းငယ်မျှမရှိ၊ ဥဒါယီ ဥပမာသော်ကားကျွမ်းကျင်သော ရေချိုးပေးသူသည်လည်း ကောင်း၊ ရေချိုးပေးသူ၏တပည့်သည်လည်းကောင်း ကြေးခွက်၌ရေချိုး ကသယ်မှုန့်တို့ကို ဖြူးပြီးလျှင် ရေဖြင့် ဖျန်းလျက် ဖျန်းလျက် အခဲပြုရာ၏၊ ထိုရေချိုးကသယ်မှုန့်ခဲသည် အစေးဖြင့် စိမ့်ဝင်လျက် ရှိရာ၏၊ အစေးဖြင့် ဖွဲ့စည်းလျက် ရှိရာ၏၊ အတွင်းအပြင်၌့အစေးဖြင့် နှံ့လျက်ရှိရာ၏၊ ယိုကျခြင်းလည်း မရှိရာ၊ ဥဒါယီ ဤအတူ ရဟန်းသည် ဤကိုယ်ကိုသာလျှင် (နီဝရဏ) ကင်းဆိတ်ခြင်းကြောင့်ဖြစ်သော နှစ်သိမ့်ခြင်း ‘ပီတိ’ ချမ်းသာခြင်း ‘သုခ’ ဖြင့် စိုစွတ်စေ၏၊ အလုံးစုံ စိုစွတ်စေ၏၊ ပြည့်စေ၏၊ ပျံ့နှံ့စေ၏၊ (နီဝရဏ) ကင်းဆိတ်ခြင်းကြောင့် ဖြစ်သောနှစ်သိမ့်ခြင်း ‘ပီတိ’ ချမ်းသာခြင်း ‘သုခ’ ဖြင့် ထိုရဟန်း၏ တစ်ကိုယ်လုံး၌ မပျံ့နှံ့သောနေရာ အနည်းငယ်မျှမရှိ။ --ဥဒါယီ တစ်ဖန်လည်း ရဟန်းသည် ကြံစည်ခြင်း ‘ဝိတက်’ သုံးသပ်ခြင်း ‘ဝိစာရ’ တို့၏ ချုပ်ခြင်း ကြောင့်မိမိကိုယ်၌ စိတ်ကိုကြည်လင်စေတတ်သော စိတ်၏တည်ကြည်ခြင်း ‘သမာဓိ'ကို ဖြစ်ပါွးများစေတတ် သောကြံစည်ခြင်း ‘ဝိတက်’ မရှိသော သုံးသပ်ခြင်း ‘ဝိစာရ’ မရှိသော တည်ကြည်ခြင်း ‘သမာဓိ'ကြောင့် ဖြစ်သောနှစ်သိမ့်ခြင်း ‘ပီတိ’ ချမ်းသာခြင်း ‘သုခ’ ရှိသော ဒုတိယဈာန်သို့ရောက်၍ နေ၏၊ ထိုရဟန်းသည်ဤကိုယ်ကိုပင်လျှင် တည်ကြည်ခြင်း ‘သမာဓိ’ ကြောင့်ဖြစ်သော နှစ်သိမ့်ခြင်း ‘ပီတိ’ ချမ်းသာခြင်း ‘သုခ'ဖြင့်စိုစွတ်စေ၏၊ အလုံးစုံ စိုစွတ်စေ၏၊ ပြည့်စေ၏၊ ပျံ့နှံ့စေ၏၊ တည်ကြည်ခြင်း ‘သမာဓိ’ ကြောင့်ဖြစ်သောနှစ်သိမ့်ခြင်း ‘ပီတိ’ ချမ်းသာခြင်း ‘သုခ'ဖြင့် ထိုရဟန်း၏ တစ်ကိုယ်လုံး မပျံ့နှံ့သောနေရာ အနည်းငယ်မျှမရှိ။ ဥဒါယီ ဥပမာသော်ကား နက်စွာသော စိမ့်ရေရှိသော ရေအိုင်သည် ရှိရာ၏၊ ထိုရေအိုင်၏ အရှေ့အရပ်၌လည်း ရေဝင်ပေါက် မရှိရာ၊ အနောက်အရပ်၌လည်း ရေဝင်ပေါက် မရှိရာ၊ မြောက်အရပ်၌လည်းရေဝင်ပေါက် မရှိရာ၊ တောင်အရပ်၌လည်း ရေဝင်ပေါက် မရှိရာ၊ မိုးသည်လည်း အချိန်မှန် သည်းထန်စွာရွာသွန်းခြင်း မရှိရာ၊ သို့သော်လည်း ထိုရေအိုင်မှ အေးမြသော ရေအယဉ်သည် စိမ့်ထွက်၍ ထိုရေအိုင်ကိုပင်လျှင် အေးမြသောရေဖြင့် စိုစွတ်စေရာ၏၊ အလုံးစုံ စိုစွတ်စေရာ၏၊ ပြည့်စေရာ၏၊ ပျံ့နှံ့စေရာ၏၊ အေးမြသောရေဖြင့် ထိုရေအိုင်တစ်ခုလုံး၌ မပျံ့နှံ့သော နေရာ အနည်းငယ်မျှ မရှိရာ၊ ဥဒါယီ ဤအတူရဟန်းသည် ဤကိုယ်ကိုပင်လျှင် တည်ကြည်ခြင်း ‘သမာဓိ’ ကြောင့်ဖြစ်သော နှစ်သိမ့်ခြင်း ‘ပီတိ’ ချမ်းသာခြင်း'သုခ'ဖြင့် စိုစွတ်စေ၏၊ အလုံးစုံ စိုစွတ်စေ၏၊ ပြည့်စေ၏၊ ပျံ့နှံ့စေ၏၊ တည်ကြည်ခြင်း ‘သမာဓိ'ကြောင့်ဖြစ်သော နှစ်သိမ့်ခြင်း ‘ပီတိ’ ချမ်းသာခြင်း ‘သုခ'ဖြင့် ထိုရဟန်း၏ တစ်ကိုယ်လုံး မပျံ့နှံ့သောနေရာ အနည်းငယ်မျှ မရှိ။
ဥဒါယီ တစ်ဖန်လည်း ရဟန်းသည် နှစ်သိမ့်ခြင်း ‘ပီတိ’ ကိုလည်း မတပ်မက်ခြင်းကြောင့်သာလျှင် သတိ, သမ္ပဇဉ်နှင့် ပြည့်စုံသည်ဖြစ်၍ လျစ်လျူရှုလျက် နေ၏၊ ချမ်းသာခြင်း ‘သုခ’ ကိုလည်း ကိုယ်ဖြင့် ခံစား၏၊ အကြင် တတိယဈာန်ကြောင့် ထိုသူ့ကို “လျစ်လျူရှုသူ သတိရှိသူ ချမ်းသာစွာ နေလေ့ရှိသူ”ဟုအရိယာပုဂ္ဂိုလ်တို့သည် ပြောကြားကုန်၏၊ ရဟန်းသည် ထိုတတိယဈာန်သို့ ရောက်၍ နေ၏၊ ထိုရဟန်းသည် ဤကိုယ်ကိုသာလျှင် နှစ်သိမ့်ခြင်း ‘ပီတိ’ ကင်းသော ချမ်းသာခြင်း ‘သုခ’ ဖြင့် စိုစွတ်စေ၏၊ အလုံးစုံစိုစွတ်စေ၏၊ ပြည့်စေ၏၊ ပျံ့နှံ့စေ၏၊ နှစ်သိမ့်ခြင်း ‘ပီတိ’ မရှိသော ချမ်းသာခြင်း ‘သုခ'ဖြင့် ထိုရဟန်း၏တစ်ကိုယ်လုံး မပျံ့နှံ့သောနေရာ အနည်းငယ်မျှ မရှိ။ ဥဒါယီ ဥပမာသော်ကား ဥပ္ပလကြာ၄ တော၌လည်းကောင်း၊ ပဒုမ္မာကြာတော၌လည်းကောင်း၊ ပုဏ္ဍရိက်ကြာတော၌လည်းကောင်း၊ ဥပ္ပလကြာ အချို့တို့သည်လည်းကောင်း၊ ပဒုမ္မာကြာ အချို့တို့သည်လည်းကောင်း၊ ပုဏ္ဍရိက်ကြာ အချို့တို့သည်လည်းကောင်း ရေ၌ပေါက်ကုန်၏၊ ရေ၌ ကြီးပွါးကုန်၏၊ ရေမှ မပေါ်ထွက်သေးကုန်၊ ရေထဲ၌ မြုပ်၍ ဖွံ့ဖြိုးကုန်၏၊ ထိုကြာတို့သည် အဖျားအရင်းတိုင်အောင် အေးမြသော ရေဖြင့် စိုစွတ်ကုန်၏၊ အလုံးစုံစိုစွတ်ကုန်၏၊ ပြည့်ကုန်၏၊ ပျံ့နှံ့ ကုန်၏၊ ထိုဥပ္ပလကြာ ပဒုမ္မာကြာ ပုဏ္ဍရိက်ကြာ အလုံးစုံ၌ အေးမြသောရေဖြင့် မပျံ့နှံ့သောနေရာအနည်းငယ်မျှ မရှိရာ။ ဥဒါယီ ဤအတူ ရဟန်းသည် ဤကိုယ်ကိုပင်လျှင် နှစ်သိမ့်ခြင်း ‘ပီတိ’ မရှိသောချမ်းသာခြင်း ‘သုခ'ဖြင့် စိုစွတ်စေ၏၊ အလုံးစုံ စိုစွတ်စေ၏၊ ပြည့်စေ၏၊ ပျံ့နှံ့စေ၏၊ နှစ်သိမ့်ခြင်း ‘ပီတိ'မရှိသော ချမ်းသာခြင်း ‘သုခ'ဖြင့် ထိုရဟန်း၏ တစ်ကိုယ်လုံး မပျံ့နှံ့သောနေရာ အနည်းငယ်မျှ မရှိ။
ဥဒါယီ တစ်ဖန်လည်း ရဟန်းသည် ချမ်းသာဆင်းရဲကို ပယ်ခြင်းကြောင့်လည်းကောင်း၊ ရှေးဦးကပင့်ဝမ်းသာခြင်း နှလုံးမသာခြင်းတို့၏ ချုပ်နှင့်ခြင်းကြောင့်လည်းကောင်း ဆင်းရဲ ချမ်းသာမရှိသော လျစ်လျူရှုမှု ‘ဥပေက္ခာ’ ကြောင့် ဖြစ်သည့် သတိ၏ စင်ကြယ်ခြင်းရှိသော စတုတ္ထဈာန်သို့ ရောက်၍ နေ၏၊ ထိုရဟန်းသည် ဤကိုယ်ကိုပင်လျှင် သန့်ရှင်းဖြူစင်သော စိတ်ဖြင့် ပျံ့နှံ့စေ၍ နေ၏၊ ထိုရဟန်း၏ တစ်ကိုယ်လုံး သန့်ရှင်းဖြူစင်သော စိတ်ဖြင့် မပျံ့နှံ့သောနေရာ အနည်းငယ်မျှ မရှိ။ ဥဒါယီ ဥပမာသော်ကားယောက်ျားသည် ဖြူသောအဝတ်ဖြင့် ဦးခေါင်းနှင့်တကွ (တစ်ကိုယ်လုံး) ခြုံ၍ ထိုင်နေသည်ရှိသော် ထိုယောက်ျား၏ တစ်ကိုယ်လုံး၌ ဖြူသောအဝတ်ဖြင့် မပျံ့နှံ့သောနေရာ အနည်းငယ်မျှ မရှိရာ။ ဥဒါယီဤအတူ ရဟန်းသည် ဤကိုယ်ကိုပင်လျှင် သန့်ရှင်းဖြူစင်သော စိတ်ပြင့် ပျံ့နှံ့စေ၍နေ၏၊ ထိုရဟန်း၏တစ်ကိုယ်လုံး၌ သန့်ရှင်းဖြူစင်သော စိတ်ဖြင့် မပျံ့နှံ့သောနေရာ အနည်းငယ်မျှ မရှိ။ ထိုဈာန်လေးပါးကိုပွါးများရာ၌လည်း များစွာသော ငါ၏ တပည့်တို့သည် အဘိညာဉ်၏အဆုံး ကမ်းတစ်ဖက်သို့ ရောက်၍နေကြကုန်၏။
--֍ ၂၅၂
။ ဥဒါယီ တစ်ဖန်လည်း ငါသည် တပည့်တို့အား အကျင့်တရားတို့ကို ဟောကြားထား၏၊ ဟောကြားထားသည့်အတိုင်း ကျင့်ကြကုန်သော ငါ၏ တပည့်တို့သည် ဤသို့ သိကုန်၏-"ငါ၏ ဤကိုယ်ကား ရုပ်ရှိ၏၊ မဟာဘုတ်လေးပါး အစုအဝေးဖြစ်၏၊ မိဘတို့မှ ပေါက်ဖွား၏၊ ထမင်း မုန့်တို့ဖြင့်ကြီးပွား၏၊ မမြဲခြင်း ပွတ်သပ်ပေးရခြင်း၅ ဆုပ်နယ်ပေးရခြင်း ပြိုကွဲခြင်း ပျက်စီးခြင်း သဘောရှိ၏၊ ငါ၏ဤဝိညာဉ်သည်လည်း ဤ (ကိုယ်) ၌ မှီတွယ်၏၊ ဤ (ကိုယ်) ၌ ဆက်စပ်၏ဟု (သိကြကုန်၏)။ ဥဒါယီဥပမာသော်ကား အလွန်တောက်ပသော အမျိုးမှန်သော ရှစ်မြှောင့်ရှိသော ကောင်းစွာ ပြုပြင်ပြီးဖြစ်သောအရည်ကောင်းသော အထူးကြည်လင်သော နောက်ကျုခြင်းကင်းသော (သွေးခြင်း ဖောက်ခြင်းစသော) အခြင်းအရာအားလုံးနှင့် ပြည့်စုံသော ဝေဠုရိယ ‘ကြောင်မျက်ရွဲ’ ရတနာသည် ရှိရာ၏၊ ထို (ဝေဠုရိယ'ကြောင်မျက်ရွဲ’ ရတနာ) ၌ ညိုသောချည်ကိုသော်လည်းကောင်း၊ ဝါသောချည်ကိုသော်လည်းကောင်း၊ နီသော ချည်ကိုသော်လည်းကောင်း၊ ဖြူသောချည်ကိုသော်လည်းကောင်း၊ ဝါဖျော့သောချည်ကိုသော်လည်းကောင်း တပ်ထားရာ၏၊ ထို (ဝေဠုရိယ ‘ကြောင်မျက်ရွဲ’ ရတနာ) ကိုမျက်စိအမြင်ရှိသော ယောက်ျားသည် လက်၌ တင်ထား၍ - ဤဝေဠုရိယ ကြောင်မျက်ရွဲ ရတနာသည်အလွန်တောက်ပ၏၊ အမျိုးမှန်၏၊ ရှစ်မြှောင့်ရှိ၏၊ ကောင်းစွာ ပြုပြင်ပြီးဖြစ်၏၊ အရည်ကောင်း၏၊ အထူးကြည်လင်၏၊ နောက်ကျုခြင်းကင်း၏၊ (သွေးခြင်း ဖောက်ခြင်းစသော) အခြင်းအရာအားလုံးနှင့်ပြည့်စုံ၏၊ ထို (ဝေဠုရိယ ‘ကြောင်မျက်ရွဲ’ ရတနာ) ၌ ဤ ညိုသောချည်ကိုတပ်ထား၏ဟူ၍သော်လည်းကောင်း၊ ဤဝါသောချည်ကို တပ်ထား၏ ဟူ၍သော်လည်း ကောင်း၊ ဤနီသောချည်ကို တပ်ထား၏ ဟူ၍သော်လည်းကောင်း၊ ဤဖြူသောချည်ကို တပ်ထား၏ ဟူ၍သော်လည်းကောင်း၊ ဤဝါဖျော့သောချည်ကို တပ်ထား၏ဟူ၍သော်လည်းကောင်း ဆင်ခြင်ရာ၏။ ဥဒါယီဤအတူသာလျှင် ငါသည် တပည့်တို့အား အကျင့်တရားကို ဟောကြားထား၏၊ ဟောကြားသည့်အတိုင်းကျင့်ကြကုန်သော ငါ၏ တပည့်တို့သည် ဤသို့ အပြားအားဖြင့် သိကြကုန်၏- “ငါ၏ ဤကိုယ်ကားရုပ်ရှိ၏၊ မဟာဘုတ်လေးပါး အစုအဝေးဖြစ်၏၊ မိဘတို့မှ ပေါက်ဖွား၏၊ ထမင်း မုန့်တို့ဖြင့် ကြီးပွား၏၊ မမြဲခြင်း ပွတ်သပ်ပေးရခြင်း ဆုပ်နယ်ပေးရခြင်း ပြိုကွဲခြင်း ပျက်စီးခြင်း သဘောရှိ၏၊ ငါ၏ ဤဝိညာဉ်သည်လည်း ဤ (ကိုယ်) ၌ မှီတွယ်၏၊ ဤ (ကိုယ်) ၌ ဆက်စပ်၏ဟု သိကုန်၏၊ ထိုသို့ သိရာ၌လည်းများစွာသော ငါ၏ တပည့်တို့သည် အဘိညာဉ်၏အဆုံး ကမ်းတစ်ဖက်သို့ ရောက်၍ နေကြကုန်၏။֍ ၂၅၃
။ ဥဒါယီ တစ်ဖန်လည်း ငါသည် တပည့်တို့အား အကျင့်တရားတို့ကို ဟောကြားထား၏၊ ဟောကြားထားသည့်အတိုင်း ကျင့်ကုန်သော ငါ၏ တပည့်တို့သည် ဤ (မိမိ) ကိုယ်မှ တစ်ပါးသော ရုပ်ရှိသော စိတ်ဖြင့်ပြီးသော အဂ ၤါကြီးငယ်အလုံးစုံရှိသော ဣန္ဒြေ မချို့တဲ့သော ကိုယ်ကို ဖန်ဆင်းကုန်၏။ ဥဒါယီ ဥပမာသော်ကား ယောက်ျားသည် ဖြူဆံမြက်မှ အညွန့်တံကို နုတ်ရာ၏၊ ထိုယောက်ျားအား-့"ဤကား ဖြူဆံမြက်တည်း၊ ဤကား အညွန့်တံတည်း၊ ဖြူဆံမြက်ကား တခြား၊ အညွန့်တံကား တခြားတည်း၊ ဖြူဆံမြက်မှသာလျှင် အညွန့်တံကို နုတ်ထား၏”ဟု အကြံဖြစ်ရာ၏။ ဥဒါယီ ဥပမာတစ်မျိုးသော်ကား ယောက်ျားသည် သန်လျက်ကို အအိမ်မှ ထုတ်ရာ၏၊ ထို (ယောက်ျား) အား “ဤကားသန်လျက်တည်း၊ ဤကား အအိမ်တည်း၊ သန်လျက်ကား တခြား၊ အအိမ်ကား တခြားတည်း၊ အအိမ်မှသာလျှင် သန်လျက်ကို ထုတ်ထား၏”ဟု အကြံဖြစ်ရာ၏။ ဥဒါယီ ဥပမာတစ်မျိုးသော်ကား ယောက်ျားသည် အရေခွံမှ မြွေကို ထုတ်ရာ၏၊ ထို (ယောက်ျား) အား- “ဤကား မြွေတည်း၊ ဤကား အရေတည်း၊ မြွေကား တခြား၊ အရေကား တခြားတည်း၊ အရေခွံမှသာလျှင် မြွေကို ထုတ်ထား၏”ဟုအကြံဖြစ်ရာ၏။ ဥဒါယီ ဤဥပမာအတူပင်လျှင် ငါသည် တပည့်တို့အား အကျင့်တရားတို့ကို ဟောကြားထား၏၊ ဟောကြားထားသည့်အတိုင်း ကျင့်ကုန်သော ငါ၏ တပည့်တို့သည် ဤ (မိမိ) ကိုယ်မှ တစ်ပါးသော ရုပ်ရှိသော စိတ်ဖြင့်ပြီးသော အင်္ဂါကြီးငယ် အလုံးစုံရှိသော ဣန္ဒြေမချို့တဲ့သော ကိုယ်ကို ဖန်ဆင်းကုန်၏။ ထိုသို့ ဖန်ဆင်းရာ၌လည်း များစွာသော ငါ၏ တပည့်တို့သည် အဘိညာဉ်၏အဆုံး ကမ်းတစ်ဖက်သို့ ရောက်၍ နေကြကုန်၏။ --֍ ၂၅၄
။ ဥဒါယီ တစ်ဖန်လည်း ငါသည် တပည့်တို့အား အကျင့်တရားတို့ကို ဟောကြားထား၏၊ ဟောကြားထားသည့်အတိုင်း ကျင့်ကုန်သော ငါ၏ တပည့်တို့သည် များပြားသော တန်ခိုးဖန်ဆင်းခြင်းကိုပြီးစေကုန်၏။ တစ်ယောက်တည်း ဖြစ်လျက်လည်း အများဖြစ်သွားကုန်၏၊ အများဖြစ်လျက်လည်းတစ်ယောက်တည်း ဖြစ်လာ၏၊ ကိုယ်ကို ထင်ရှားဖြစ်စေ၏၊ ကိုယ်ကို ပျောက်ကွယ်စေ၏၊ နံရံတစ်ဖက်တံတိုင်းတစ်ဖက် တောင်တစ်ဖက်သို့ မထိမငြိဘဲ ကောင်းကင်၌ကဲ့သို့ သွားကုန်၏၊ မြေ၌လည်း ငုပ်ခြင်းပေါ်ခြင်းကို ရေ၌ကဲ့သို့ ပြုလုပ်ကုန်၏၊ ရေ၌လည်း မကွဲစေဘဲ မြေ၌ကဲ့သို့ သွားကုန်၏၊ ကောင်းကင်၌လည်း ထက်ဝယ်ဖွဲ့ခွေလျက် အတောင်ရှိသော ငှက်ကဲ့သို့ သွားကုန်၏၊ ဤသို့ တန်ခိုးကြီးကုန်သောဤသို့ အာနုဘော်ကြီးကုန်သော ဤ လ နေတို့ကိုလည်း လက်ဖြင့် သုံးသပ်ကုန်၏၊ ဆုပ်ကိုင်ကုန်၏၊ ဗြဟ္မာ့ပြည်တိုင်အောင်လည်း ကိုယ်ကို (မိမိ) အလိုအတိုင်း ဖြစ်စေကုန်၏။ ဥဒါယီ ဥပမာသော်ကားကျွမ်းကျင်သော အိုးထိန်းသည်သည်လည်းကောင်း၊ အိုးထိန်းသည်၏ တပည့်သည်လည်းကောင်း မြေကိုညက်စွာနယ်ပြီးသော် အလိုရှိရာ အိုးခွက်အမျိုးမျိုးကို ပြုလုပ်ရာ၏၊ ပြီးစေရာ၏၊ ဥဒါယီ ဥပမာတစ်မျိုးသော်ကား ကျွမ်းကျင်သော ဆင်စွယ်ပန်းပုသည်သည်လည်းကောင်း၊ ဆင်စွယ်ပန်းပုသည်၏ တပည့်သည်လည်းကောင်း ဆင်စွယ်ကို ကောင်းစွာ ပြုပြင်ပြီးသော် အလိုရှိရာ ဆင်စွယ်ထည်ကို ပြုလုပ်ရာ၏၊ ပြီးစေရာ၏။ဥဒါယီ ဥပမာတစ်မျိုးသော်ကား ကျွမ်းကျင်သော ရွှေပန်းထိမ်သည်သည်လည်းကောင်း၊ ရွှေပန်းထိမ်သည်၏ တပည့်သည်လည်းကောင်း ရွှေကို ကောင်းစွာ ပြုပြင်ပြီးသော် အလိုရှိရာ ရွှေထည်ကို ပြုလုပ်ရာ၏၊ ပြီးစေရာ၏၊ ဥဒါယီ ဤဥပမာအတူပင်လျှင် ငါသည် တပည့်တို့အား အကျင့်တရားကို ဟောကြားထား၏၊ ဟောကြားထားသည့်အတိုင်း ကျင့်ကုန်သော ငါ၏ တပည့်တို့သည် များပြားသော တန်ခိုးဖန်ဆင်းခြင်းကို ပြီးစေကုန်၏၊ တစ်ယောက်တည်း ဖြစ်လျက်လည်း အများဖြစ်သွားကုန်၏၊ အများဖြစ်လျက်လည်း တစ်ယောက်တည်း ဖြစ်လာ၏၊ ကိုယ်ကို ထင်ရှားဖြစ်စေကုန်၏၊ ကိုယ်ပျောက်စေကုန်၏၊ နံရံတစ်ဖက် တံတိုင်းတစ်ဖက် တောင်တစ်ဖက်သို့ မထိမငြိဘဲ ကောင်းကင်၌ကဲ့သို့ သွားကုန်၏၊ မြေ၌လည်းငုပ်ခြင်း ပေါ်ခြင်းကို ရေ၌ကဲ့သို့ ပြုကုန်၏၊ ရေ၌လည်း မကွဲစေဘဲ မြေ၌ကဲ့သို့ သွားကုန်၏၊ ကောင်းကင် ၌လည်း ထက်ဝယ်ဖွဲ့ခွေလျက် အတောင်ရှိသော ငှက်ကဲ့သို့ သွားကုန်၏၊ ဤသို့ ကြီးသောတန်ခိုးရှိ ကုန်သော ဤသို့ ကြီးသော အာနုဘော်ရှိကုန်သော ဤ လ နေတို့ကိုလည်းလက်ဖြင့်သုံးသပ်ကုန်၏၊ ဆုပ်ကိုင်ကုန်၏၊ ဗြဟ္မာ့ပြည်တိုင်အောင်လည်း ကိုယ်ကို (မိမိ) အလိုအတိုင်းဖြစ်စေကုန်၏။ ထိုတန်ခိုး ဖန်ဆင်းရာ၌လည်း များစွာသော ငါ၏ တပည့်တို့သည် အဘိညာဉ်၏အဆုံး့ကမ်းတစ်ဖက်သို့ ရောက်၍ နေကြကုန်၏။
֍ ၂၅၅
။ ဥဒါယီ တစ်ဖန်လည်း ငါသည် တပည့်တို့အား အကျင့်တရားတို့ကို ဟောကြားထား၏၊ ဟောကြားထားသည့်အတိုင်း ကျင့်ကုန်သော ငါ၏တပည့်တို့သည် အထူးသဖြင့် စင်ကြယ်သော လူတို့၏နားထက်သာလွန်သော နတ်တို့၏ နားနှင့်တူသော ‘ဒိဗ္ဗသောတ’ ဉာဏ်ဖြင့် နတ်၌လည်းဖြစ်ကုန်သော လူ၌လည်းဖြစ်ကုန်သော ဝေးသည်လည်းဖြစ်ကုန်သော နီးသည်လည်း ဖြစ်ကုန်သော နှစ်မျိုးသော အသံတို့ကိုကြားကုန်၏။ ဥဒါယီ ဥပမာအားဖြင့် အားရှိသော ခရုသင်းမှုတ်သမားသည် အနည်းငယ်သော ကြောင့်ကြစိုက်ခြင်းဖြင့် အရပ်လေးမျက်နှာတို့ကို သိစေနိုင်ရာသကဲ့သို့ ဥဒါယီ ဤအတူပင်လျှင် ငါသည် တပည့်တို့အား အကျင့်တရားတို့ကို ဟောကြားထား၏၊ ဟောကြားထားသည့်အတိုင်း ကျင့်ကုန်သော ငါ၏ တပည့်တို့သည် အထူးသဖြင့် စင်ကြယ်သော လူတို့၏ နားထက်သာလွန်သော နတ်တို့၏ နားနှင့်တူသော'ဒိဗ္ဗသောတ’ ဉာဏ်ဖြင့် နတ်၌လည်းဖြစ်ကုန်သော လူ၌လည်းဖြစ်ကုန်သော ဝေးသည်လည်းဖြစ်ကုန်သောနီးသည်လည်းဖြစ်ကုန်သော နှစ်မျိုးသော အသံတို့ကို ကြားကုန်၏။ ထိုဒိဗ္ဗသောတအဘိညာဉ်၌လည်းများစွာသော ငါ၏ တပည့်တို့သည် အဘိညာဉ်၏အဆုံး ကမ်းတစ်ဖက်သို့ ရောက်၍ နေကြကုန်၏။ --֍ ၂၅၆
။ ဥဒါယီ တစ်ဖန်လည်း ငါသည် တပည့်တို့အား အကျင့်တရားတို့ကို ဟောကြားထား၏၊ ဟောကြားထားသည့်အတိုင်း ကျင့်ကုန်သော ငါ၏ တပည့်တို့သည် တစ်ပါးသောသတ္တဝါ တစ်ပါးသောပုဂ္ဂိုလ်တို့၏ စိတ်ကို (မိမိ) စိတ်ဖြင့် ပိုင်းခြား၍ သိကုန်၏၊ စွဲမက်ခြင်း ‘ရာဂ’ နှင့်တကွသော စိတ်ကိုလည်းစွဲမက်ခြင်း ‘ရာဂ’ နှင့် တကွသော စိတ်ဟု သိကုန်၏၊ စွဲမက်ခြင်း ‘ရာဂ’ ကင်းသော စိတ်ကိုလည်း စွဲမက်ခြင်း ‘ရာဂ’ ကင်းသော စိတ်ဟု သိကုန်၏၊ အမျက်ထွက်ခြင်း ‘ဒေါသ’ နှင့် တကွသော စိတ်ကိုလည်းအမျက်ထွက်ခြင်း ‘ဒေါသ’ နှင့် တကွသော စိတ်ဟု သိကုန်၏၊ အမျက်ထွက်ခြင်း ‘ဒေါသ’ ကင်းသောစိတ်ကို လည်း အမျက်ထွက်ခြင်း ‘ဒေါသ’ ကင်းသော စိတ်ဟု သိကုန်၏၊ တွေဝေခြင်း ‘မောဟ’ နှင့်တကွသော စိတ် ကိုလည်း တွေဝေခြင်း ‘မောဟ’ နှင့်တကွသော စိတ်ဟုသိကုန်၏၊ တွေဝေခြင်း ‘မောဟ’ ကင်းသော စိတ်ကိုလည်း တွေဝေခြင်း၆ ‘မောဟ’ ကင်းသော စိတ်ဟုသိကုန်၏၊ ကျုံ့သော စိတ်ကိုလည်း ကျုံ့သော စိတ်ဟု သိကုန်၏၊ ပျံ့သော စိတ်ကိုလည်း ပျံ့သောစိတ်ဟု သိကုန်၏၊ မြတ်သည်၏အဖြစ်သို့ ရောက် သော ‘မဟဂ္ဂုတ်’ စိတ်ကိုလည်း မြတ်သည်၏အဖြစ်သို့ရောက်သော ‘မဟဂ္ဂုတ်’ စိတ်ဟု သိကုန်၏၊ မြတ် သည်၏အဖြစ်သို့ မရောက်သော စိတ်ကိုလည်းမြတ်သည်၏အဖြစ်သို့ မရောက်သော စိတ်ဟု သိကုန်၏၊ သာလွန်သော တရားရှိသော စိတ်ကိုလည်းသာလွန်သော တရားရှိသော စိတ်ဟု သိကုန်၏၊ သာလွန် သော တရားမရှိသော စိတ်ကိုလည်းသာလွန်သော တရားမရှိသော စိတ်ဟု သိကုန်၏၊ တည်ကြည်သော စိတ်ကိုလည်းတည်ကြည်သောစိတ်ဟု သိကုန်၏၊ မတည်ကြည်သော စိတ်ကိုလည်း မတည်ကြည်သော စိတ်ဟုသိကုန်၏၊ လွတ်မြောက်သော စိတ်ကိုလည်း လွတ်မြောက်သောစိတ်ဟု သိကုန်၏၊ မလွတ်မြောက် သောစိတ်ကိုလည်း မလွတ်မြောက်သော စိတ်ဟု သိကုန်၏၊ဥဒါယီ ဥပမာသော်ကား ငယ်ရွယ်သော အလှပြင်လေ့ရှိသော မိန်းမပျိုသည် လည်းကောင်း၊ ယောက်ျားပျိုသည်လည်းကောင်း သန့်ရှင်းဖြူစင်သော မှန်၌ဖြစ်စေ၊ ကြည်လင်သော ရေခွက်၌ဖြစ်စေ မိမိ မျက်နှာရိပ်ကို ကြည့်ရှုလတ်သော် (မှဲ့စသော) အပြောက်အစွန်းရှိသည်ကို (မှဲ့စသော) အပြောက် အစွန်းရှိ၏ဟုသိရာ၏၊ (မဲှ့စသော) အပြောက်အစွန်းမရှိသည်ကို (မှဲ့စသော) အပြောက်အစွန်းမရှိဟု သိရာ၏။ ဥဒါယီ ဤအတူသာလျှင် ငါသည် တပည့်တို့အား အကျင့်တရားတို့ကို ဟောကြားထား၏၊ ဟောကြားထားသည့် အတိုင်း ကျင့်ကုန်သော ငါ၏ တပည့်တို့သည် တစ်ပါးသောသတ္တဝါ တစ်ပါးသောပုဂ္ဂိုလ်တို့၏ စိတ်ကို (မိမိ) စိတ်ဖြင့် ပိုင်းခြား၍ သိကုန်၏၊ စွဲမက်ခြင်း ‘ရာဂ’ နှင့်တကွသော စိတ်ကိုလည်းစွဲမက်ခြင်း ‘ရာဂ'နှင့် တကွသော စိတ်ဟု သိကုန်၏၊ စွဲမက်ခြင်း ‘ရာဂ’ ကင်းသော စိတ်ကိုလည်း စွဲမက့်ခြင်း ‘ရာဂ'ကင်းသော စိတ်ဟု သိကုန်၏။ပ။ အမျက်ထွက်ခြင်း ‘ဒေါသ’ နှင့် တကွသော စိတ်ကိုလည်းအမျက်ထွက်ခြင်း ‘ဒေါသ’ နှင့် တကွသော စိတ်ဟု သိကုန်၏၊ အမျက်ထွက်ခြင်း ‘ဒေါသ'ကင်းသောစိတ်ကိုလည်း အမျက်ထွက်ခြင်း ‘ဒေါသ'ကင်းသော စိတ်ဟု သိကုန်၏၊ တွေဝေခြင်း'မောဟ'နှင့်တကွသော စိတ်ကိုလည်း တွေဝေခြင်း ‘မောဟ'နှင့်တကွသော စိတ်ဟု သိကုန်၏၊ တွေဝေခြင်း ‘မောဟ'ကင်းသော စိတ်ကိုလည်း တွေဝေခြင်း ‘မောဟ’ ကင်းသော စိတ်ဟု သိကုန်၏၊ ကျုံ့သောစိတ်ကိုလည်း ကျုံ့သောစိတ်ဟု သိကုန်၏၊ ပျံ့သောစိတ် ကိုလည်း ပျံ့သောစိတ်ဟု သိကုန်၏၊ မြတ်သည်၏အဖြစ်သို့ ရောက်သော ‘မဟဂ္ဂုတ်’ စိတ်ကိုလည်း မြတ်သည်၏အဖြစ်သို့ ရောက်သော ‘မဟဂ္ဂုတ်’ စိတ်ဟု သိကုန်၏၊ မြတ်သည်၏ အဖြစ်သို့ မရောက်သော စိတ်ကိုလည်းမြတ်သည်၏အဖြစ်သို့ မရောက်သော စိတ်ဟု သိကုန်၏၊ သာလွန်သော တရားရှိသော စိတ်ကိုလည်းသာလွန်သော တရားရှိသော စိတ်ဟု သိကုန်၏၊ သာလွန်သော တရားမရှိသော စိတ်ကိုလည်းသာလွန်သော တရားမရှိသော စိတ်ဟု သိကုန်၏၊ တည်ကြည်သော စိတ်ကိုလည်းတည်ကြည်သောစိတ်ဟု သိကုန်၏၊ မတည်ကြည်သော စိတ်ကိုလည်း မတည်ကြည်သော စိတ်ဟုသိကုန်၏၊ လွတ်မြောက်သော စိတ်ကိုလည်း လွတ်မြောက်သောစိတ်ဟု သိကုန်၏၊ မလွတ်မြောက်သောစိတ်ကိုလည်း မလွတ်မြောက်သော စိတ်ဟု သိကုန်၏၊ ထိုပရစိတ္တဝိဇာနနအဘိညာဉ်၌လည်း များစွာသောငါ၏တပည့်တို့သည် အဘိညာဉ်၏အဆုံး ကမ်းတစ်ဖက်သို့ ရောက်၍ နေကြကုန်၏။
--֍ ၂၅၇
။ ဥဒါယီ တစ်ဖန်လည်း ငါသည် တပည့်တို့အား အကျင့်တရားတို့ကို ဟောကြားထား၏၊ ဟောကြားထားသည့်အတိုင်း ကျင့်ကုန်သော ငါ၏ တပည့်တို့သည် များပြားသော ရှေး၌ဖြစ်ဖူးသော ခန္ဓာအစဉ်ကို အောက်မေ့နိုင်ကုန်၏။ ဤသည်ကား အဘယ်နည်း၊ တစ်ဘဝကိုလည်းကောင်း၊ နှစ်ဘဝတို့ကိုလည်းကောင်း၊ သုံးဘဝတို့ကိုလည်းကောင်း၊ လေးဘဝတို့ကိုလည်းကောင်း၊ ငါးဘဝတို့ကိုလည်းကောင်း၊ ဆယ်ဘဝတို့ကိုလည်းကောင်း၊ ဘဝနှစ်ဆယ်တို့ကိုလည်းကောင်း၊ ဘဝသုံးဆယ်တို့ကိုလည်းကောင်း၊ ဘဝလေးဆယ်တို့ကိုလည်းကောင်း၊ ဘဝငါးဆယ်တို့ကိုလည်းကောင်း၊ ဘဝတစ်ရာကိုလည်းကောင်း၊ ဘဝတစ်ထောင်ကိုလည်းကောင်း၊ ဘဝတစ်သိန်းကိုလည်းကောင်း၊ များပြားသော ပျက်ကပ်တို့ကိုလည်းကောင်း၊ များပြားသော ဖြစ်ကပ်တို့ကိုလည်းကောင်း၊ များပြားသော ပျက်ကပ် ဖြစ်ကပ်တို့ကိုလည်းကောင်း “ဤမည်သော ဘဝ၌ (ငါသည်) ဤသို့သော အမည်ရှိခဲ့၏၊ ဤသို့သော အနွယ်ရှိခဲ့၏၊ ဤသို့သော အဆင်းရှိခဲ့၏၊ ဤသို့သော အစာရှိခဲ့၏၊ ဤသို့သော ချမ်းသာ ဆင်းရဲကို ခံစားခဲ့၏၊ ဤသို့သော အသက်အပိုင်းအခြား ရှိခဲ့၏၊ ထို (ငါ) သည် ထိုဘဝမှ သေခဲ့၍ ဤမည်သော ဘဝ၌ ဖြစ်ပြန်၏၊ ထိုဘဝ၌လည်းဤသို့သော အမည်ရှိခဲ့၏၊ ဤသို့သော အနွယ်ရှိခဲ့၏၊ ဤသို့သော အဆင်းရှိခဲ့၏၊ ဤသို့သော အစာရှိခဲ့၏၊ ဤသို့သော ချမ်းသာဆင်းရဲကို ခံစားခဲ့၏၊ ဤသို့သော အသက်အပိုင်းအခြား ရှိခဲ့၏၊ ထို (ငါ) သည် ထိုဘဝမှ သေခဲ့၍ ဤဘဝ၌ ဖြစ်ပြန်၏”ဟု ဤသို့ အခြင်းအရာနှင့်တကွ ညွှန်ပြဖွယ် (အမည် အနွယ်) နှင့် တကွ များပြားသော ရှေး၌ဖြစ်ဖူးသော ခန္ဓာအစဉ်ကို အောက်မေ့နိုင်ကုန်၏။ဥဒါယီ ဥပမာအားဖြင့် ယောက်ျားသည် မိမိရွာမှ တစ်ပါးသော ရွာသို့ သွားရာ၏၊ ထိုရွာမှလည်းတစ်ပါးသောရွာသို့ သွားရာ၏၊ ထိုယောက်ျားသည် ထိုရောက်သောရွာမှ မိမိရွာသို့သာလျှင် ပြန်လာရာ၏၊ ထိုယောက်ျားအား “ငါသည် မိမိနေရာရွာမှ တစ်ပါးသော ရွာကို သွားခဲ့၏၊ ထိုရွာ၌လည်း ဤသို့ရပ်ခဲ့၏၊ ဤသို့ ထိုင်ခဲ့၏၊ ဤသို့ ပြောဆိုခဲ့၏၊ ဤသို့ ဆိတ်ဆိတ်နေခဲ့၏၊ ထိုရွာမှလည်းဤမည်သောရွာသို့ သွား ခဲ့၏၊ ထိုရွာ၌လည်း ဤသို့ ရပ်ခဲ့၏၊ ဤသို့ ထိုင်ခဲ့၏၊ ဤသို့ ပြောဆိုခဲ့၏၊ ဤသို့ ဆိတ်ဆိတ်နေခဲ့၏၊ ထိုငါသည် ထိုရွာမှ မိမိရွာသို့သာလျှင် ပြန်လာ၏”ဟု အကြံဖြစ်ရာ၏။ ဥဒါယီဤဥပမာအတူသာလျှင် ငါသည် တပည့်တို့အား အကျင့်တရားတို့ကို ဟောကြားထား၏၊ ဟောကြားထားသည့်အတိုင်း ကျင့်ကုန် သော ငါ၏တပည့်တို့သည် များသော အစီအရင်ရှိသော ရှေးကနေခဲ့ဖူးသော ခန္ဓာအစဉ်ကို အောက်မေ့နိုင် ကုန်၏။ ဤရှေးက နေခဲ့ဖူးသော ခန္ဓာအစဉ်ဟူသည်အဘယ်နည်းဟူမူ- တစ်ခုသောဘဝကိုလည်း ကောင်း။ပ။ ဤသို့ အခြင်းအရာနှင့်တကွ ညွှန်ပြဖွယ် (အမည် အနွယ်) နှင့်တကွ များပြားသော ရှေးက ဖြစ်ဖူးသော ခန္ဓာအစဉ်ကို အောက်မေ့နိုင်ကုန်၏။ ထိုပုဗ္ဗေနိဝါသာနုဿတိအဘိညာဉ်၌လည်း များစွာသော ငါ၏ တပည့်တို့သည် အဘိညာဉ်၏အဆုံးကမ်းတစ်ဖက်သို့ ရောက်၍ နေကြကုန်၏။
֍ ၂၅၈
။ ဥဒါယီ တစ်ဖန်လည်း ငါသည် တပည့်တို့အား အကျင့်တရားတို့ကို ဟောကြားထား၏၊ ဟောကြားထားသည့်အတိုင်း ကျင့်ကုန်သော ငါ၏တပည့်တို့သည် အထူးသဖြင့် စင်ကြယ်သော လူတို့၏မျက်စိထက် သာလွန်သော နတ်တို့၏ မျက်စိနှင့်တူသော ‘ဒိဗ္ဗစက္ခု’ ဉာဏ်ဖြင့် သေဆဲသတ္တဝါ ဖြစ်ပေါ်ဆဲသတ္တဝါ ယုတ်သောသတ္တဝါ မြတ်သောသတ္တဝါ အဆင်းလှသောသတ္တဝါ အဆင်းမလှသောသတ္တဝါ ကောင်းသောလားရာရှိသောသတ္တဝါ မကောင်းသောလားရာရှိသော သတ္တဝါတို့ကို မြင်၏၊ ကံအားလျော်စွာဖြစ်ပေါ် သော သတ္တဝါတို့ကို သိ၏။ “အချင်းတို့ ဤသတ္တဝါတို့သည် ကာယဒုစရိုက်နှင့် ပြည့်စုံကုန်၏၊ ဝစီ ဒုစရိုက်နှင့် ပြည့်စုံကုန်၏၊ မနောဒုစရိုက်နှင့် ပြည့်စုံကုန်၏၊ အရိယာတို့ကို စွပ်စွဲကုန်၏၊ မှားသောအယူရှိကုန်၏၊ မှားသောအယူဖြင့် ပြုသော ကံရှိကုန်၏၊ ထို (သတ္တဝါ) တို့သည် ခန္ဓာကိုယ်ပျက်စီး၍သေပြီးသည်မှ နောက်၌ ချမ်းသာကင်းသော မကောင်းသော လားရာ ပျက်စီးလျက် ကျရောက်ရာ ငရဲ၌ဖြစ်ပေါ်ကုန်၏၊ အချင်းတို့ ဤသတ္တဝါတို့သည်ကား ကာယသုစရိုက်နှင့် ပြည့်စုံကုန်၏၊ ဝစီသုစရိုက်နှင့်ပြည့်စုံကုန်၏၊ မနောသုစရိုက်နှင့် ပြည့်စုံကုန်၏၊ အရိယာတို့ကို မစွပ်စွဲကုန်၊ မှန်သော အယူရှိကုန်၏၊ မှန်သော အယူဖြင့် ပြုသော ကံရှိကုန်၏၊ ထို သတ္တဝါတို့သည် ခန္ဓာကိုယ်ပျက်စီး၍ သေပြီးသည်မှနောက်၌ကောင်းသောလားရာ နတ်ပြည်၌ ဖြစ်ပေါ်ကုန်၏”ဟု ဤသို့လျှင် အထူးသဖြင့် စင်ကြယ်သော လူတို့၏မျက်စိထက် သာလွန်သော နတ်မျက်စိနှင့်တူသော ‘ဒိဗ္ဗစက္ခု’ ဉာဏ်ဖြင့် သေဆဲသတ္တဝါ ဖြစ်ပေါ်ဆဲသတ္တဝါယုတ်သောသတ္တဝါ မြတ်သောသတ္တဝါ အဆင်းလှသောသတ္တဝါ အဆင်းမလှသောသတ္တဝါ ကောင်းသောလားရာရှိသောသတ္တဝါ မကောင်းသောလားရာရှိသောသတ္တဝါတို့ကို မြင်ကုန်၏၊ ကံအားလျော်စွာ ဖြစ်ပေါ်သော သတ္တဝါတို့ကို သိကုန်၏။ --ဥဒါယီ ဥပမာအားဖြင့် မြဲမြံစွာ ဖွဲ့ချည်အပ်သော တံခါးနှစ်ခုရှိသော အိမ်သည် ရှိရာ၏၊ ထိုအိမ်၌မျက်စိအမြင်နှင့် ပြည့်စုံသော ယောကျ်ားသည် အိမ်၏ အလယ်၌ ရပ်တည်လျက် အိမ်သို့ဝင်ကုန်သောအိမ်မှထွက်ကုန်သော ထိုမှ ဤမှ လျှောက်ကုန်သော ထိုမှ ဤမှ လှည့်လည်ကုန်သော လူတို့ကို မြင်ရာ၏၊ ဥဒါယီ ဤဥပမာအတူသာလျှင် ငါသည် တပည့်တို့အား အကျင့်တရားတို့ကို ဟောကြားထား၏၊ ဟောကြားထားသည့်အတိုင်း ကျင့်ကုန်သော ငါ၏တပည့်တို့သည် စင်ကြယ်သော လူတို့၏ မျက်စိထက်သာလွန် သော နတ်မျက်စိနှင့်တူသော ‘ဒိဗ္ဗစက္ခု’ ဉာဏ်ဖြင့် သေဆဲသတ္တဝါ ဖြစ်ပေါ်ဆဲသတ္တဝါယုတ်သောသတ္တဝါ မြတ်သောသတ္တဝါ အဆင်းလှသောသတ္တဝါ အဆင်းမလှသောသတ္တဝါကောင်းသောလားရာရှိသောသတ္တဝါ မကောင်းသောလားရာရှိသော သတ္တဝါတို့ကို မြင်ကုန်၏၊ ကံအားလျော်စွာ ဖြစ်ပေါ်သော သတ္တဝါတို့ကို သိကုန်၏။ပ။ ထိုဒိဗ္ဗစက္ခုအဘိညာဉ်၌လည်း များစွာသောငါ၏ တပည့်တို့သည် အဘိညာဉ်၏အဆုံး ကမ်းတစ်ဖက်သို့ ရောက်၍ နေကြကုန်၏။
֍ ၂၅၉
။ ဥဒါယီ တစ်ဖန်လည်း ငါသည် တပည့်တို့အား အကျင့်တရားတို့ကို ဟောကြားထား၏၊ ဟောကြားထားသည့်အတိုင်း ကျင့်ကုန်သော ငါ၏တပည့်တို့သည် အာသဝေါတရားတို့ ကုန်ခြင်းကြောင့်အာသဝေါကင်းသော လွတ်မြောက်သော ‘အရဟတ္တဖိုလ်’ စိတ်နှင့် လွတ်မြောက်သော ‘အရဟတ္တဖိုလ်’ ပညာကို ယခုဘဝ၌ပင် ထူးသောဉာဏ်ဖြင့် ကိုယ်တိုင် မျက်မှောက်ပြုလျက် ရောက်၍ နေကုန်၏။ ဥဒါယီဥပမာ အားဖြင့် တောင်ဝှမ်း၌ ကြည်လင်သန့်ရှင်း နောက်ကျုကင်းသော ရေအိုင်သည် ရှိရာ၏၊ မျက်စိအမြင်ရှိ သော ယောကျ်ားသည် ထိုရေအိုင်၏ ကမ်း၌ ရပ်လျက် ခရု ယောက်သွား ကျောက်စရစ့်အိုးခြမ်း ငါး အပေါင်းတို့ သွားနေကြသည်ကိုလည်းကောင်း၊ ရပ်တည်နေကြသည်ကိုလည်းကောင်းမြင်ရာ၏၊ ထို ယောကျ်ားအား ဤသို့ အကြံဖြစ်ရာ၏- “ဤရေအိုင်သည် ကြည်လင် သန့်ရှင်းနောက်ကျုကင်း၏၊ ထို ရေအိုင်၌ ခရု ယောက်သွား ကျောက်စရစ် အိုးခြမ်း ငါးအပေါင်းတို့ သွားလည်းသွားကြကုန်၊ ရပ်လည်း ရပ်ကြကုန်၏”ဟု သိသည် ဖြစ်ရာ၏။ ဥဒါယီ ဤဥပမာအတူသာလျှင် ငါသည်တပည့်တို့အား အကျင့် တရားတို့ကို ဟောကြားထား၏၊ ဟောကြားထားသည့်အတိုင်း ကျင့်ကုန်သောငါ၏ တပည့်တို့သည် အာသဝေါတရားတို့ ကုန်ခြင်းကြောင့် အာသဝေါကင်းသော လွတ်မြောက်သော'အရဟတ္တဖိုလ်’ စိတ်နှင့် လွတ်မြောက်သော ‘အရဟတ္တဖိုလ်’ ပညာကို ယခုဘဝ၌ပင် ထူးသောဉာဏ်ဖြင့်ကိုယ်တိုင် မျက်မှောက် ပြုလျက် ရောက်၍ နေကုန်၏။ ထိုစေတောဝိမုတ္တိ ပညာဝိမုတ္တိ၌လည်းများစွာသော ငါ၏ တပည့်တို့သည် အဘိညာဉ်၏အဆုံး ကမ်းတစ်ဖက်သို့ ရောက်၍ နေကြကုန်၏။ ဥဒါယီ ဤသည်ကား ပဉ္စမတရား ပေတည်း၊ ယင်းတရားကြောင့် ငါ၏ တပည့်တို့သည် ရိုသေကုန်၏၊ လေးစားကုန်၏၊ မြတ်နိုးကုန်၏၊ ပူဇော်ကုန်၏၊ အရိုအသေပြု၍ အလေးပြု၍ အမှီပြု၍ နေကြကုန်၏။ဥဒါယီ ဤသည်တို့ကား ငါးပါးသောတရားတို့တည်း။ ယင်းတရားတို့ကြောင့် ငါ၏ တပည့်တို့သည်ငါ့ကို ရိုသေကုန်၏၊ လေးစားကုန်၏၊ မြတ်နိုးကုန်၏၊ ပူဇော်ကုန်၏၊ အရိုအသေပြု၍ အလေးပြု၍အမှီပြု၍ နေကုန်၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။ မြတ်စွာဘုရားသည် ဤတရားကို ဟောကြားတော်မူ၏။ သကုလုဒါယီ ပရိဗိုဇ်သည် မြတ်စွာဘုရား၏ တရားတော်ကို ဝမ်းမြောက်စွာ ခံယူလေသတည်း။
ခုနစ်ခုမြောက်မဟာသကုလုဒါယိသုတ် ပြီး၏။
၁။ ရူပသညာ-ရူပဈာန်၌ ဖြစ်သောသညာ။
၂။ ပဋိဃသညာ-စက္ခုစသော ဝတ္ထုရုပ်ငါးပါး၌ ရူပါရုံစသော အာရုံငါးပါးတို့ ထိခိုက်သောအခါ ဖြစ်ပေါ်လာသော ပဉ္စဝိညာဏ်သညာ။
၃။ ပဋိဃသညာမှ တစ်ပါးသော အမျိုးမျိုးသော ကာမာဝစရသညာ။
၄။ ဥပ္ပလ ကြာဖြူ ကြာနီ ကြာညို။
၅။ သူငယ်နံ့သာပျောက်စေခြင်းငှါ ငယ်စဉ်က နံ့သာဖြင့် ပွတ်သပ်ပေးရခြင်းကို ဆိုလိုသည်။
၆။ တွေဝေခြင်း မောဟဟူသည်- သစ္စာလေးပါးအရာ၌ အမှန်ကို မသိခြင်း အမှားကို သိခြင်းတည်း။
--၈-သမဏမုဏ္ဍိကသုတ်
֍ ၂၆၀
။ အကျွန်ုပ်သည် ဤသို့ ကြားနာခဲ့ရပါသည် -အခါတစ်ပါး၌ မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထိပြည် အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အရံဖြစ်သော ဇေတဝန်ကျောင်း၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူ၏။ ထိုအခါ သမဏမုဏ္ဍိကာ၏ သားဖြစ်သော ဥဂ္ဂါဟမာနပရိဗိုဇ်သည်တည်ပင်အစဉ်အတန်းရှိသည့် ဇရပ်တစ်ဆောင်သာရှိသော အယူကို ပြိုင်ဆိုင်ပြောဆိုရာဖြစ်သော မလ္လိကာမိဖုရား၏အရံ၌ ငါးရာမျှ အရေအတွက်ရှိသော များစွာသော ပရိဗိုဇ်ပရိသတ်နှင့် အတူ နေ၏။ ထိုအခါပဉ္စကင်္ဂလက်သမားကြီးသည် နေမွန်းတိမ်းအခါ၌ မြတ်စွာဘုရားကို ဖူးမြင်ရန် သာဝတ္ထိပြည်မှ ထွက်၏။ ထိုအခါ ပဉ္စကင်္ဂလက်သမားကြီးအား “မြတ်စွာဘုရားအား ဖူးမြင်ရန် အခါမဟုတ်သေး၊ မြတ်စွာဘုရားသည် ကိန်းအောင်းနေတော်မူ၏၊ နှလုံးကို ပွါးစေတတ်သော ရဟန်းတို့အားလည်း ဖူးမြင်ရန် အခါမဟုတ်သေး၊ နှလုံးကို ပွါးစေတတ်သော ရဟန်းတို့သည် ကိန်းအောင်းနေတော်မူကြကုန်၏။ အကယ်၍ ငါသည်အယူကို ပြိုင်ဆိုင်ပြောဆိုရာဖြစ်သော တည်ပင်အစဉ်အတန်းရှိသော တစ်ဆောင်သော ဇရပ်ရှိသောမလ္လိကာမိဖုရား၏ အရံရှိ သမဏမုဏ္ဍိကာ၏ သားဖြစ်သော ဥဂ္ဂါဟမာနပရိဗိုဇ်ထံ ချဉ်းကပ်ရပါမူကား့ကောင်းလေရာ၏”ဟု အကြံဖြစ်၏။ ထိုအခါ ပဉ္စကင်္ဂလက်သမားကြီးသည် အယူကို ပြိုင်ဆိုင် ပြောဆိုရာဖြစ်သော တည်ပင်အစဉ်အတန်းရှိသော ဇရပ်တစ်ဆောင်သာရှိသည့် မလ္လိကာမိဖုရား၏ အရံရှိ သမဏမုဏ္ဍိကာ၏ သားဖြစ်သော ဥဂ္ဂါဟမာနပရိဗိုဇ်ထံသို့ ချဉ်းကပ်လေ၏။
--ထိုအခါ သမဏမုဏ္ဍိကာ၏ သားဖြစ်သော ဥဂ္ဂါဟမာနပရိဗိုဇ်သည် များပြားသော ဖီလာစကားကိုပဲ့တင်ထပ်မျှ ပြင်းပြကျယ်လောင်သော အသံဖြင့် ပြောဆိုလျက် များစွာသော ပရိဗိုဇ်ပရိသတ်နှင့်အတူနေ၏။ ဤသည်တို့ကား အဘယ်နည်း - မင်းနှင့်စပ်သောစကား ခိုးသူနှင့့််စပ်သောစကား အမတ်ကြီးနှင့်စပ်သောစကား စစ်သည်နှင့်စပ်သောစကား ကြောက်မက်ဖွယ်နှင့်စပ်သောစကား စစ်ထိုးခြင်းနှင့်စပ်သောစကား စားဖွယ်နှင့်စပ်သောစကား သောက်ဖွယ်နှင့်စပ်သောစကား အဝတ်နှင့်စပ်သောစကား အိပ်ရာနေရာနှင့်စပ်သောစကား ပန်းနှင့်စပ်သောစကား နံ့သာနှင့်စပ်သောစကား ဆွေမျိုးနှင့်စပ်သောစကား ယာဉ်နှင့်စပ်သောစကား ရွာနှင့်စပ်သောစကား နိဂုံးနှင့်စပ်သောစကား မြို့နှင့်စပ်သောစကား နယ်နှင့်စပ်သောစကား မိန်းမနှင့်စပ်သောစကား ယောကျ်ားနှင့်စပ်သောစကား သူရဲကောင်းနှင့်စပ်သောစကား လမ်းနှင့်စပ်သောစကား ရေခပ်ဆိပ်နှင့်စပ်သောစကား သေလွန်သူနှင့်စပ်သောစကား အထွေထွေနှင့်စပ်သောစကားလောက (အကြောင်း) နှင့်စပ်သောစကား သမုဒ္ဒရာ (အကြောင်း) နှင့်စပ်သောစကား ကြီးပွားခြင်းဆုတ်ယုတ် ခြင်းနှင့် စပ်သောစကားတို့တည်း။
သမဏမုဏ္ဍိကာ၏ သားဖြစ်သော ဥဂ္ဂါဟမာနပရိဗိုဇ်သည် လာနေသော ပဉ္စကင်္ဂလက်သမားကြီးကိုအဝေးကပင် မြင်လတ်သော် “အသျှင်တို့ တိတ်ဆိတ်စွာ နေကြကုန်လော့၊ အသျှင်တို့ အသံကို မပြုကြကုန်လင့်၊ ရဟန်းဂေါတမ၏တပည့် ပဉ္စကင်္ဂလက်သမားကြီးသည် လာနေ၏။ သာဝတ္ထိပြည်နေ ရဟန်းဂေါတမ၏ လူဝတ်ကြောင် တပည့်ရှိသမျှတို့တွင် ဤပဉ္စကင်္ဂလက်သမားကြီးသည် တစ်ယောက်အပါအဝင်ဖြစ်၏။ ထိုအသျှင့်တပည့်တို့သည် တိတ်ဆိတ်ခြင်းကို အလိုရှိကြကုန်၏၊ တိတ်ဆိတ်ခြင်း၌ ဆုံးမထားပြီးဖြစ်ကြကုန်၏၊ တိတ်ဆိတ်ခြင်း၏ ဂုဏ်ကို ချီးကျူးတတ်ကြကုန်၏။ ပရိသတ်အသံ တိတ်ဆိတ်နေသည်ကိုသိလျှင် ချ ဉ်းကပ်သင့်သည်ဟု အောက်မေ့တန်ရာ၏” ဟူ၍ မိမိပရိသတ်ကို သေဝပ်စွာနေရန် ပြောဆို၏။ ထိုသို့ဆိုသော် ထိုပရိဗိုဇ်တို့သည် ဆိတ်ဆိတ်နေကုန်၏။
֍ ၂၆၁
။ ထိုအခါ ပဉ္စကင်္ဂလက်သမားကြီးသည် သမဏမုဏ္ဍိကာ၏ သားဖြစ်သော ဥဂ္ဂါဟမာနပရိဗိုဇ် ထံသို့ချဉ်းကပ်၍ သမဏမုဏ္ဍိကာ၏ သားဖြစ်သော ဥဂ္ဂါဟမာနပရိဗိုဇ်နှင့် ဝမ်းမြောက်ဝမ်းသာ စကားပြောဆို၏၊ ဝမ်းမြောက်ဖွယ် အမှတ်ရဖွယ် စကားကို ပြောဆိုပြီးဆုံးစေပြီးနောက် သင့်လျော်ရာ၌ ထိုင်နေသော ပဉ္စကင်္ဂလက်သမားကြီးအား သမဏမုဏ္ဍိကာ၏ သားဖြစ်သော ဥဂ္ဂါဟမာနပရိဗိုဇ်သည် ဤစကားကို ပြောဆို၏ - “သူကြွယ် ငါသည် တရားလေးပါးတို့နှင့် ပြည့်စုံသော ယောကျ်ားပုဂ္ဂိုလ်ကို ပြည့်စုံသောကုသိုလ်ရှိသူ မြတ်သောကုသိုလ်ရှိသူ မြတ်သောသူတို့သာ ရောက်သင့်သော နေရာသို့ ရောက်သူ (ဝါဒ) စစ်ထိုး၍ မရနိုင်သူ ရဟန်းဟူ၍ ပညတ်၏။ အဘယ်လေးပါးတို့နည်းဟူမူ - သူကြွယ် လောက၌ကိုယ်ဖြင့် မကောင်းမှုကို မပြု၊ မကောင်းသောစကားကို မဆို၊ မကောင်းသောအကြံကို မကြံ၊ မကောင်းသော အသက်မွေးမှုဖြင့် အသက်မမွေး။ သူကြွယ် ငါသည် ဤလေးပါးသော တရားတို့နှင့် ပြည့်စုံသောယောကျ်ားပုဂ္ဂိုလ်ကို ပြည့်စုံသော ကုသိုလ်ရှိသူ မြတ်သော ကုသိုလ်ရှိသူ မြတ်သောသူတို့သာ ရောက်သင့်သော နေရာသို့ ရောက်သူ (ဝါဒ) စစ်ထိုး၍ မရနိုင်သူ ရဟန်းဟူ၍ ပညတ်၏”ဟု (ဆို၏)။ထိုအခါ ပဉ္စကင်္ဂလက်သမားကြီးသည် သမဏမုဏ္ဍိကာ၏ သားဖြစ်သော ဥဂ္ဂါဟမာနပရိဗိုဇ်၏ စကားကိုနှစ်လည်း မနှစ်သက်၊ ပယ်လည်း မပယ်ခဲ့ပေ၊ မနှစ်သက်ခဲ့ မပယ်ခဲ့မူ၍ “မြတ်စွာဘုရား၏ အထံတော်၌ထိုဥဂ္ဂါဟမာနဆိုသော စကား၏ အနက်ကို သိရအံ့”ဟု နေရာမှ ထကာ ဖဲသွားလေ၏။ ထိုအခါပဉ္စကင်္ဂလက်သမားကြီးသည် မြတ်စွာဘုရားထံသို့ ချဉ်းကပ်၍ မြတ်စွာဘုရားကို ရိုသေစွာ ရှိခိုး ပြီးလျှင်သင့်လျော်ရာ၌ ထိုင်လျက် သမဏမုဏ္ဍိကာ၏ သားဖြစ်သော ဥဂ္ဂါဟမာနပရိဗိုဇ်နှင့်အတူ ပြောဆို ခဲ့ရသမျှ့စကားအလုံးစုံကို မြတ်စွာဘုရားအား လျှောက်ထား၏။
֍ ၂၆၂
။ ဤသို့ လျှောက်ထးသော် မြတ်စွာဘုရားသည် ပဉ္စကင်္ဂလက်သမားကြီးအား ဤစကားကိုမိန့်တော်မူ၏ - လက်သမားကြီး သမဏမုဏ္ဍိကာ၏ သားဖြစ်သော ဥဂ္ဂါဟမာနပရိဗိုဇ်၏ စကားအတိုင်းဖြစ်သည်ရှိသော် ကလေးသူငယ် လူမမယ် ပက်လက်အိပ် အရွယ်သည် ပြည့်စုံသော ကုသိုလ်ရှိသူ မြတ်သောကုသိုလ်ရှိသူ မြတ်သောသူတို့သာ ရောက်သင့်သော နေရာသို့ရောက်သူ (ဝါဒ) စစ်ထိုး၍ မရနိုင်သောသူ ရဟန်းဖြစ်လိမ့်မည်။ လက်သမားကြီး ကလေးသူငယ် လူမမယ် ပက်လက်အိပ်အရွယ်မှာ ကိုယ်ဟူ၍ သိတတ်သော ဉာဏ်မျှလည်း မရှိသေး၊ --ကိုယ်လှုပ်ရှားကာမျှမှတစ်ပါး အဘယ်မှာ ကိုယ်ဖြင့်မကောင်းမှုကို ပြုလတ္တံ့နည်း။ လက်သမားကြီး ကလေးသူငယ် လူမမယ် ပက်လက်အိပ်အရွယ်မှာစကားဟူ၍ သိတတ်သော ဉာဏ်မျှလည်း မရှိသေး၊ ငိုကြွေးရုံမျှမှတစ်ပါး မကောင်းသော စကားကိုအဘယ်မှာ ဆိုလိမ့်မည်နည်း။ လက်သမားကြီး ကလေးသူငယ် လူမမယ် ပက်လက်အိပ်အရွယ်မှာအကြံဟူ၍ သိတတ်သော ဉာဏ်မျှလည်း မရှိသေး၊ မြူးရုံမှတစ်ပါး အဘယ်မှာ မကောင်းသော အကြံကိုကြံလတ္တံ့နည်း။ လက်သမားကြီး ကလေးသူငယ် လူမမယ် ပက်လက်အိပ်အရွယ်မှာ အသက်မွေးမှုဟူ၍သိတတ်သော ဉာဏ်မျှလည်း မရှိသေး၊ အမိနို့ကိုစို့ခြင်းမှတစ်ပါး အဘယ်မှာ မကောင်းသော အသက်မွေးမှု ရှိလတ္တံ့နည်း။ လက်သမားကြီး သမဏမုဏ္ဍိကာ၏ သားဖြစ်သော ဥဂ္ဂါဟမာနပရိဗိုဇ်၏ စကားအတိုင်းဖြစ်သည်ရှိသော် ကလေးသူငယ် လူမမယ် ပက်လက်အိပ်အရွယ်သည် ပြည့်စုံသောကုသိုလ်ရှိသူ မြတ်သောကုသိုလ်ရှိသူ မြတ်သော သူတို့သာ ရောက်သင့်သော နေရာသို့ ရောက်သူ (ဝါဒ) စစ်ထိုး၍ မရနိုင်သူရဟန်း ဖြစ်လတ္တံ့။
֍ ၂၆၃
။ လက်သမားကြီး ငါသည် လေးပါးသော တရားတို့နှင့်ပြည့်စုံသော ယောကျ်ားပုဂ္ဂိုလ်ကိုပြည့်စုံသော ကုသိုလ်မရှိသေးသူ မြတ်သောကုသိုလ်မရှိသေးသူ မြတ်သောသူတို့သာ ရောက်သင့်သောနေရာသို့ ရောက်၍ (ဝါဒ) စစ်ထိုး၍ မရနိုင်သော ရဟန်း မဟုတ်သေးဟူ၍ ပညတ်၏၊ သို့ရာတွင်ဤကလေးသူငယ် လူမမယ် ပက်လက်အိပ်အရွယ်ကို ကျော်လွန်၍ကား တည်၏။ အဘယ်လေးပါးတို့နည်းဟူမူ-လက်သမားကြီး ဤလောက၌ ကိုယ်ဖြင့် မကောင်းမှုကို မပြု၊ မကောင်းသော စကားကို မဆို၊ မကောင်းသောအကြံကို မကြံ၊ မကောင်းသော အသက်မွေးခြင်းကို မမွေးမြူ။ လက်သမားကြီး ငါသည်ဤလေးပါးသောတရားတို့နှင့် ပြည့်စုံသော ယောကျ်ားပုဂ္ဂိုလ်ကို ပြည့်စုံသော ကုသိုလ်မရှိသေးသူ မြတ်သော ကုသိုလ်မရှိသေးသူ မြတ်သောသူတို့သာ ရောက်သင့်သော နေရာသို့ ရောက်၍ ဝါဒစစ်ထိုး၍ မရနိုင်သူ ရဟန်း မဟုတ်သေးဟူ၍ ပညတ်၏။ သို့ရာတွင် ဤကလေးသူငယ် လူမမယ် ပက်လက်အိပ်အရွယ်ကိုကျော်လွန်၍ကား တည်၏။လက်သမားကြီး ငါသည် ဆယ်ပါးသော တရားတို့နှင့် ပြည့်စုံသော ယောကျ်ားပုဂ္ဂိုလ်ကို ပြည့်စုံသောကုသိုလ်ရှိသူဟူ၍ မြတ်သော ကုသိုလ်ရှိသူဟူ၍ မြတ်သောသူတို့သာ ရောက်သင့်သော နေရာသို့ရောက်သူ (ဝါဒ) စစ်ထိုး၍ မရနိုင်သူ ရဟန်းဟူ၍ ပညတ်၏။ လက်သမားကြီး ဤသည်တို့ကားမကောင်းသော အလေ့အကျင့်တို့တည်း၊ ထိုမကောင်းသော အလေ့အကျင့်ကို သိရမည်ဟု ငါဟော၏။ လက်သမားကြီး မကောင်းသော အလေ့အကျင့်တို့သည် ဤအကြောင်းကြောင့် ဖြစ်ကုန်၏၊ ထိုအကြောင်းကို သိရမည်ဟု ငါဟော၏။ လက်သမားကြီး ဤတရား၌ မကောင်းသော အလေ့အကျင့်တို့သည် အကြွင်းမဲ့ချုပ်ကုန်၏၊ ထိုချုပ်ရာကို သိရမည်ဟု ငါဟော၏။ လက်သမားကြီး ဤသို့ ကျင့်သည်ရှိသော်မကောင်းသော အလေ့အကျင့်တို့ ချုပ်ရန် ကျင့်သည်မည်၏၊ ထိုအကျင့်ကို သိရမည်ဟု ငါဟော၏။
လက်သမားကြီး ဤသည်တို့ကား ကောင်းသော အလေ့အကျင့်တို့တည်း၊ ထိုကောင်းသော အလေ့အကျင့်ကို သိရမည်ဟု ငါဟော၏။ လက်သမားကြီး ကောင်းသော အလေ့အကျင့်တို့သည် ဤအကြောင်းကြောင့် ဖြစ်ကုန်၏၊ ထိုအကြောင်းကို သိရမည်ဟု ငါဟော၏။ လက်သမားကြီး ဤတရား၌့ကောင်းသော အလေ့အကျင့်တို့သည် အကြွင်းမဲ့ချုပ်ကုန်၏။ ထိုချုပ်ရာကို သိရမည်ဟု ငါဟော၏။ လက်သမားကြီး ဤသို့ ကျင့်သည်ရှိသော် ကောင်းသော အလေ့အကျင့်တို့ ချုပ်ရန် ကျင့်သည်မည်၏၊ ထိုအကျင့်ကို သိရမည်ဟု ငါဟော၏။
လက်သမားကြီး ဤသည်တို့ကား မကောင်းသော အကြံတို့တည်း၊ ထိုမကောင်းသော အကြံကိုသိရမည်ဟု ငါဟော၏။ လက်သမားကြီး မကောင်းသော အကြံတို့သည် ဤအကြောင်းကြောင့် ဖြစ်ကုန်၏၊ ထိုအကြောင်းကို သိရမည်ဟု ငါဟော၏။ လက်သမားကြီး ဤတရား၌ မကောင်းသော အကြံတို့သည် အကြွင်းမဲ့ချုပ်ကုန်၏၊ ထိုချုပ်ရာကို သိရမည်ဟု ငါဟော၏။ လက်သမားကြီး ဤသို့ ကျင့်သည်ရှိသော် မကောင်းသော အကြံတို့ ချုပ်ခြင်းငှါ ကျင့်သည် မည်၏၊ ထိုအကျင့်ကို သိရမည်ဟု ငါဟော၏။
--လက်သမားကြီး ဤသည်တို့ကား ကောင်းသောအကြံတို့တည်း၊ ထိုကောင်းသောအကြံကို သိရမည်ဟုငါဟော၏။ လက်သမားကြီး ကောင်းသော အကြံတို့သည် ဤအကြောင်းကြောင့် ဖြစ်ကုန်၏၊ ထိုအကြောင်းကို သိရမည်ဟု ငါဟော၏။ လက်သမားကြီး ဤတရား၌ ကောင်းသော အကြံတို့သည်အကြွင်းမဲ့ ချုပ်ကုန်၏၊ ထိုချုပ်ရာကို သိရမည်ဟု ငါဟော၏။ လက်သမားကြီး ဤသို့ ကျင့်သည်ရှိသော်ကောင်းသောအကြံတို့ ချုပ်ခြင်းငှါ ကျင့်သည် မည်၏၊ ထိုအကျင့်ကို သိရမည်ဟု ငါဟော၏။
֍ ၂၆၄
။ လက်သမားကြီး မကောင်းသော အလေ့အကျင့်တို့ဟူသည် အဘယ်တို့နည်း- လက်သမား ကြီးမကောင်းသော ကိုယ်အမူအရာလည်းကောင်း၊ မကောင်းသော နှုတ်အမူအရာလည်းကောင်း၊ ယုတ်မာသော အသက်မွေးမှုလည်းကောင်း ဤတရားတို့ကို မကောင်းသော အလေ့အကျင့်တို့ဟူ၍ ဆိုရကုန်၏။လက်သမားကြီး ဤမကောင်းသော အလေ့အကျင့်တို့သည် အဘယ်အကြောင်းကြောင့် ဖြစ်ကုန်သနည်း။ ထိုမကောင်းသော အလေ့အကျင့်တို့၏ ဖြစ်ကြောင်းကိုလည်း ဟောထားပြီ၊ စိတ်လျှင်ဖြစ်ကြောင်း ရှိကုန်၏ ဟူ၍ ဆိုရ၏။ စိတ်ဟူသည် အဘယ်နည်း။ စိတ်သည်လည်း များ၏၊ တစ်ပါးမကများလှ၏၊ အထူးထူးအပြားပြား ရှိ၏၊ မကောင်းသော အလေ့အကျင့်တို့သည် ရာဂနှင့်တကွဖြစ်သောစိတ်ဒေါသနှင့်တကွဖြစ်သောစိတ် မောဟနှင့် တကွဖြစ်သောစိတ်တို့ကြောင့် ဖြစ်ကုန်၏။
လက်သမားကြီး ဤမကောင်းသော အလေ့အကျင့်တို့သည် အဘယ်၌ အကြွင်းမဲ့ ချုပ်ကုန်သနည်း။ ထိုမကောင်းသော အလေ့အကျင့်တို့၏ ချုပ်ရာကိုလည်း ဟောထားပြီ၊ လက်သမားကြီးဤသာသနာတော်၌ ရဟန်းသည် ကာယဒုစရိုက်ကို ပယ်၍ ကာယသုစရိုက်ကို ပွါးများ၏၊ ဝစီဒုစရိုက်ကိုပယ်၍ ဝစီသုစရိုက် ကို ပွါးများ၏၊ မနောဒုစရိုက်ကို ပယ်၍ မနောသုစရိုက်ကို ပွါးများ၏၊ မကောင်းသော အသက်မွေးမှုကို ပယ်၍ ကောင်းသော အသက်မွေးမှုဖြင့် အသက်မွေးခြင်းကို ပြု၏၊ ဤတရား၌ ဤမကောင်းသော အလေ့ အကျင့်တို့သည် အကြွင်းမဲ့ ချုပ်ကုန်၏။
လက်သမားကြီး အဘယ်သို့ ကျင့်သောသူသည် မကောင်းသော အလေ့အကျင့်တို့ ချုပ်ခြင်းငှါကျင့်သောသူ ဖြစ်သနည်း။ လက်သမားကြီး ဤသာသနာတော်၌ ရဟန်းသည် မဖြစ်ကုန်သေးသော ယုတ်မာကုန်သော အကုသိုလ်တရားတို့ မဖြစ်ပေါ်စေခြင်းငှါ ဆန္ဒကို ဖြစ်စေ၏၊ လုံ့လပြု၏၊ ဝီရိယကိုအားထုတ်၏၊ စိတ်ကို ချီးမြှောက်၏၊ ပြင်းစွာအားထုတ်၏။ ဖြစ်ပေါ်ကုန်ပြီးသော ယုတ်မာကုန်သောအကုသိုလ် တရားတို့ကို ပယ်ခြင်းငှါ ဆန္ဒကို ဖြစ်စေ၏၊ လုံ့လပြု၏၊ ဝီရိယကို အားထုတ်၏၊ စိတ်ကိုချီးမြှောက်၏၊ ပြင်းစွာအားထုတ်၏။ မဖြစ်ကုန်သေးသော ကုသိုလ်တရားတို့ ဖြစ်ပေါ်စေခြင်းငှါ ဆန္ဒကိုဖြစ်စေ၏၊ လုံ့လပြု၏၊ ဝီရိယကို အားထုတ်၏၊ စိတ်ကို ချီးမြှောက်၏၊ ပြင်းစွာ အားထုတ်၏။ ဖြစ်ကုန်ပြီးသော ကုသိုလ်တရားတို့၏ တည်ခြင်းငှါ မပျောက်ပျက်ခြင်းငှါ များစွာဖြစ်စေခြင်းငှါ ပြန့်ပြောစေခြင်းငှါ ပွါးများစေခြင်းငှါ ထက်ဝန်းကျင်မှ ပြည့်စုံစေခြင်းငှါ ဆန္ဒကို ဖြစ်စေ၏၊ လုံးလပြု၏၊ ဝီရိယကိုအားထုတ်၏၊ စိတ်ကို ချီးမြှောက်၏၊ ပြင်းစွာ အားထုတ်၏။ လက်သမားကြီး ဤသို့ ကျင့်သည်ရှိသော်မကောင်းသော အလေ့အကျင့်တို့ ချုပ်ခြင်းငှါ ကျင့်သောသူ ဖြစ်၏။
֍ ၂၆၅
။ လက်သမားကြီး ကောင်းသော အလေ့အကျင့်တို့ဟူသည် အဘယ်တို့နည်း။ လက်သမား ကြီးကောင်းသော ကိုယ်အမူအရာကိုလည်းကောင်း၊ ကောင်းသော နှုတ်အမူအရာကိုလည်းကောင်း၊ စင်ကြယ်သော အသက်မွေးမှုကိုလည်းကောင်း အလေ့အကျင့်ဟူ၍ ငါဟော၏။ လက်သမားကြီး ဤတရားတို့ကို ကောင်းသော အလေ့အကျင့်တို့ဟူ၍ ဆိုရကုန်၏။လက်သမားကြီး ဤကောင်းသော အလေ့အကျင့်တို့သည် အဘယ်အကြောင်းကြောင့် ဖြစ်ကုန်သ နည်း။ ထိုကောင်းသော အလေ့အကျင့်တို့၏ ဖြစ်ကြောင်းကိုလည်း ဟောထားပြီ။ စိတ်လျှင်ဖြစ်ကြောင်းရှိကုန်၏ဟူ၍ ဆိုရ၏၊ စိတ်ဟူသည် အဘယ်နည်း။ စိတ်သည် များပြား၏၊ တစ်ပါးမက များလှ၏၊ အထူးထူးအပြားပြား ရှိ၏၊ ကောင်းသော အလေ့အကျင့်တို့သည် ရာဂကင်းသောစိတ် ဒေါသကင်းသောစိတ် မောဟကင်းသောစိတ်တို့ကြောင့် ဖြစ်ကုန်၏။
--လက်သမားကြီး ဤကောင်းသော အလေ့အကျင့်တို့သည် အဘယ်၌ အကြွင်းမဲ့ ချုပ်ကုန်သနည်း။ ထိုကောင်းသော အလေ့အကျင့်တို့၏ ချုပ်ရာကိုလည်း ဟောထားပြီ။ လက်သမားကြီးဤသာသနာတော်၌ ရဟန်းသည် သီလရှိ၏၊ သီလမျှ ဖြင့်ပြီးသော သမာဓိပညာရှိနေသည် မဟုတ်၊ ထိုကောင်းသော အလေ့ အကျင့်များ အကြွင်းမဲ့ ချုပ်ရာဖြစ်သော လွတ်မြောက်သော'အရဟတ္တဖိုလ်’ စိတ်နှင့် လွတ်မြောက်သော ‘အရဟတ္တဖိုလ်’ ပညာကိုလည်းဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ သိ၏။
လက်သမားကြီး အဘယ်သို့ ကျင့်သောသူသည် ကောင်းသော အလေ့အကျင့်တို့ ချုပ်ခြင်းငှါကျင့်သောသူ ဖြစ်သနည်း။ လက်သမားကြီး ဤသာသနာတော်၌ ရဟန်းသည် မဖြစ်ကုန်သေးသောယုတ်မာကုန်သော အကုသိုလ်တရားတို့ကို မဖြစ်စေခြင်းငှါ ဆန္ဒကို ဖြစ်စေ၏၊ လုံ့လပြု၏၊ ဝီရိယကိုအားထုတ်၏၊ စိတ်ကို ချီးမြှောက်၏၊ ပြင်းစွာ အားထုတ်၏။ ဖြစ်ကုန်ပြီးသော ယုတ်မာကုန်သောအကုသိုလ်တရားတို့ကို ပယ်ခြင်းငှါ။ပ။ မဖြစ်ကုန်သေးသော ကုသိုလ်တရားတို့ကို ဖြစ်စေခြင်းငှါ။ပ။ ဖြစ်ကုန်ပြီးသော ကုသိုလ်တရားတို့ကို တည်ခြင်းငှါ မပျောက်ပျက်ခင်းငှါ များစွာဖြစ်စေခြင်းငှါ ပြန့်ပြောခြင်းငှါ ပွါးများခြင်းငှါ ထက်ဝန်းကျင်မှ ပြည့်စုံစေခြင်းငှါ ဆန္ဒကို ဖြစ်စေ၏၊ လုံ့လပြု၏၊ ဝီရိယကိုအားထုတ်၏၊ စိတ်ကို ချီးမြှောက်၏၊ ပြင်းစွာ အားထုတ်၏။ လက်သမားကြီး ဤသို့ ကျင့်သောသူသည်ကောင်းသော အလေ့အကျင့်တို့ ချုပ်ခြင်းငှါ ကျင့်သောသူ ဖြစ်၏။
֍ ၂၆၆
။ လက်သမားကြီး မကောင်းသော အကြံတို့ဟူသည် အဘယ်တို့နည်း။ လက်သမားကြီးကာမဂုဏ် အကြံ၊ ဖျက်ဆီးမှုအကြံ၊ ညှဉ်းဆဲမှုအကြံ၊ ဤအကြံတို့ကို မကောင်းသော အကြံတို့ဟူ၍ဆိုရကုန်၏။လက်သမားကြီး ဤမကောင်းသော အကြံတို့သည် အဘယ်အကြောင်းကြောင့် ဖြစ်ကုန်သနည်း။ ထိုမကောင်းသော အကြံတို့၏ ဖြစ်ကြောင်းကိုလည်း ဟောထားပြီ။ အမှတ်အသားလျှင် ဖြစ်ကြောင်းရှိကုန်၏ ဟူ၍ ဆိုရ၏၊ အမှတ်အသားတို့ဟူသည် အဘယ်နည်း။ အမှတ်အသားတို့သည် များကုန်၏၊ တစ်ပါးမက များသော အပြားရှိကုန်၏၊ အထူထူးအပြားပြား များကုန်၏။ ကာမဂုဏ်အမှတ်အသား၊ ဖျက်ဆီးမှုအမှတ်အသား၊ ညှဉ်းဆဲမှု အမှတ်အသား၊ ဤအမှတ်အသားကြောင့် မကောင်းသော အကြံတို့သည် ဖြစ်ကုန်၏။
လက်သမားကြီး ဤမကောင်းသော အကြံတို့သည် အဘယ်၌ အကြွင်းမဲ့ ချုပ်ကုန်သနည်း။ ထိုမကောင်းသော အကြံတို့၏ ချုပ်ရာကိုလည်း ဟောထားပြီ။ လက်သမားကြီး ဤသာသနာတော်၌ ရဟန်းသည် ကာမဂုဏ်တို့မှ ကင်းဆိတ်၍သာလျှင်။ပ။ ပဌမဈာန်သို့ ရောက်၍ နေ၏။ ဤပဌမဈာန်၌ ထိုမကောင်းသော အကြံတို့သည် အကြွင်းမဲ့ ချုပ်ကုန်၏။
လက်သမားကြီး အဘယ်သို့ ကျင့်သောသူသည် မကောင်းသော အကြံတို့ ချုပ်ခြင်းငှါ ကျင့်သောသူဖြစ်သနည်း။ လက်သမားကြီး ဤသာသနာတော်၌ ရဟန်းသည် မဖြစ်ကုန်သေးသော အကုသိုလ်တရား့တို့ကို မဖြစ်စေခြင်းငှါ ဆန္ဒကို ဖြစ်စေ၏၊ လုံ့လပြု၏၊ ဝီရိယကို အားထုတ်၏၊ စိတ်ကို ချီးမြှောက်၏၊ ပြင်းစွာအားထုတ်၏။ ဖြစ်ကုန်ပြီးသော အကုသိုလ်တရားတို့ကို ပယ်ခြင်းငှါ။ပ။ မဖြစ်ကုန်သေးသောကုသိုလ်တရားတို့ကို ဖြစ်စေခြင်းငှါ။ပ။ ဖြစ်ကုန်ပြီးသော ကုသိုလ်တရားတို့ကို တည်ခြင်းငှါ မပျောက်ပျက်ခြင်းငှါ အလွန်တိုးပွါးစေခြင်းငှါ ပြန့်ပြောခြင်းငှါ ပွါးများစေခြင်းငှါ ထက်ဝန်းကျင် ပြည့်စုံစေခြင်းငှါဆန္ဒကို ဖြစ်စေ၏၊ လုံ့လပြု၏၊ ဝီရိယကို အားထုတ်၏၊ စိတ်ကို ချီးမြှောက်၏၊ ပြင်းစွာအားထုတ်၏။ လက်သမားကြီး ဤသို့ ကျင့်သောသူသည် မကောင်းသော အကြံတို့ ချုပ်ခြင်းငှါ ကျင့်သောသူ ဖြစ်၏။
--֍ ၂၆၇
။ လက်သမားကြီး ကောင်းသော အကြံတို့ဟူသည် အဘယ်တို့နည်း။ ကာမဂုဏ်မှ ထွက်မြောက်မှု အကြံ၊ မဖျက်ဆီးမှုအကြံ၊ မညှဉ်းဆဲမှုအကြံ၊ ဤအကြံတို့ကို ကောင်းသော အကြံတို့ဟူ၍ ဆိုရကုန်၏။လက်သမားကြီး ဤကောင်းသော အကြံတို့သည် အဘယ်လျှင် ဖြစ်ကြောင်းရှိကုန်သနည်း။ ထိုကောင်းသောအကြံတို့၏ ဖြစ်ကြောင်းကိုလည်း ဟောထားပြီ။ အမှတ်အသားလျှင် ဖြစ်ကြောင်းရှိကုန်၏ဟု ဆိုရ၏။ အမှတ်အသားဟူသည် အဘယ်နည်း။ အမှတ်အသားတို့သည် များကုန်၏၊ တစ်ပါးမက များကုန်၏၊ အထူထူးအပြားပြား များကုန်၏။ ကာမဂုဏ်မှ ထွက်မြောက်မှု အမှတ်အသား၊ မဖျက်ဆီးမှု အမှတ်အသား၊ မညှဉ်းဆဲမှု အမှတ်အသား၊ ဤအမှတ်အသားတို့ကြောင့် ကောင်းသောအကြံတို့သည် ဖြစ်ကုန်၏။
လက်သမားကြီး ဤကောင်းသော အကြံတို့သည် အဘယ်၌ အကြွင်းမဲ့ ချုပ်ကုန်သနည်း။ ထိုကောင်းသောအကြံတို့၏ ချုပ်ရာကိုလည်း ဟောထားပြီ။ လက်သမားကြီး ဤသာသနာတော်၌ ရဟန်းသည် ဝိတက် ဝိစာရတို့၏ ငြိမ်းခြင်းကြောင့်။ပ။ ဒုတိယဈာန်ကို ပြည့်စုံစေ၍ နေ၏။ ဤဒုတိယဈာန်၌ထိုကောင်းသော အကြံတို့သည် အကြွင်းမဲ့ ချုပ်ကုန်၏။
လက်သမားကြီး အဘယ်သို့ ကျင့်သောသူသည် ကောင်းသော အကြံတို့ချုပ်ရန် ကျင့်သောသူ ဖြစ်သနည်း။ လက်သမားကြီး ဤသာသနာတော်၌ ရဟန်းသည် မဖြစ်ကုန်သေးသော အကုသိုလ်တရားတို့ကိုမဖြစ်စေခြင်းငှါ ဆန္ဒကို ဖြစ်စေ၏၊ လုံ့လပြု၏၊ ဝီရိယကို အားထုတ်၏၊ စိတ်ကို ချီးမြှောက်၏၊ ပြင်းစွာအားထုတ်၏။ ဖြစ်ကုန်ပြီးသော ယုတ်ညံ့သော အကုသိုလ်တရားတို့ကို ပယ်ခြင်းငှါ။ပ။ မဖြစ်ကုန်သေးသော ကုသိုလ်တရားတို့ကို ဖြစ်စေခြင်းငှါ။ပ။ ဖြစ်ကုန်ပြီးသော ကုသိုလ်တရားတို့ကို တည်ခြင်းငှါမပျောက်ပျက်ခြင်းငှါ လွန်စွာ တိုးပွါးစေခြင်းငှါ ပြန့်ပြောခြင်းငှါ ပွါးများစေခြင်းငှါ ထက်ဝန်းကျင်ပြည့်စုံစေခြင်းငှါ ဆန္ဒကို ဖြစ်စေ၏၊ လုံ့လပြု၏၊ ဝီရိယကို အားထုတ်၏၊ စိတ်ကို ချီးမြှောက်၏၊ ပြင်းစွာအားထုတ်၏။ လက်သမားကြီး ဤသို့ကျင့်သောသူသည် ကောင်းသော အကြံတို့ ချုပ်ရန် ကျင့်သူဖြစ်၏။
֍ ၂၆၈
။ လက်သမားကြီး အဘယ်ဆယ်ပါးကုန်သော တရားတို့နှင့် ပြည့်စုံသော ယောကျ်ားပုဂ္ဂိုလ်ကိုပြည့်စုံသော ကုသိုလ်ရှိသူ မြတ်သောကုသိုလ်ရှိသူ မြတ်သောပုဂ္ဂိုလ်တို့သာ ရောက်သင့်သော နေရာသို့ရောက်သူ ဝါဒစစ်ထိုး၍ မရနိုင်သူ ရဟန်းဟူ၍ ငါပညတ်သနည်း။ လက်သမားကြီး ဤသာသနာတော်၌ရဟန်းသည် ရဟန္တာတို့၏ မှန်ကန်သော အယူနှင့် ပြည့်စုံ၏၊ ရဟန္တာတို့၏ မှန်ကန်သော အကြံနှင့်ပြည့်စုံ၏၊ ရဟန္တာတို့၏ မှန်ကန်သော စကားနှင့် ပြည့်စုံ၏၊ ရဟန္တာတို့၏ မှန်ကန်သော အမှုနှင့်ပြည့်စုံ၏၊ ရဟန္တာတို့၏ မှန်ကန်သော အသက်မွေးမှုနှင့် ပြည့်စုံ၏၊ ရဟန္တာတို့၏ မှန်ကန်သောအားထုတ်မှုနှင့် ပြည့်စုံ၏၊ ရဟန္တာတို့၏ မှန်ကန်သော အောက်မေ့မှုနှင့် ပြည့်စုံ၏၊ ရဟန္တာတို့၏ မှန်ကန်သော တည်ကြည်မှုနှင့် ပြည့်စုံ၏၊ ရဟန္တာတို့၏ မှန်ကန်သောဉာဏ်နှင့် ပြည့်စုံ၏၊ ရဟန္တာတို့၏ မှန်ကန်သောလွတ်မြောက်မှုနှင့် ပြည့်စုံ၏၊ လက်သမားကြီး ငါသည် ဤဆယ် ပါးသော တရားတို့နှင့် ပြည့်စုံသောယောကျ်ားပုဂ္ဂိုလ်ကို ပြည့်စုံသော ကုသိုလ်ရှိသူ မြတ်သောကုသိုလ်ရှိသူ မြတ်သောပုဂ္ဂိုလ်တို့သာ ရောက်သင့်သော နေရာသို့ ရောက်သူ (ဝါဒ) စစ်ထိုး၍ မရနိုင်သူ ရဟန်းဟူ၍ ပညတ်၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။မြတ်စွာဘုရားသည် ဤတရားကို ဟောတော်မူ၏။ ပဉ္စကင်္ဂလက်သမားကြီးသည် မြတ်စွာဘုရား၏တရားတော်ကို ဝမ်းမြောက်စွာ လက်ခံလေသတည်း။
ရှစ်ခုမြောက် သမဏမုဏ္ဍိကသုတ် ပြီး၏။
--၉-စူဠသကုလုဒါယိသုတ်
֍ ၂၆၉
။ အကျွန်ုပ်သည် ဤသို့ ကြားနာခဲ့ရပါသည် -အခါတစ်ပါး၌ မြတ်စွာဘုရားသည် ရာဇဂြိုဟ်ပြည် ရှဉ့်နက်တို့အား အစာကျွေးရာဖြစ်သောဝေဠုဝန်ကျောင်း၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူ၏။ ထိုအခါ သကုလုဒါယီပရိဗိုဇ်သည် များစွာသော ပရိဗိုဇ်ပရိသတ်နှင့်အတူ ဥဒေါင်းတို့အား အစာကျွေးရာဖြစ်သော ပရိဗိုဇ်အရံ၌ နေ၏။ ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားသည် နံနက်အချိန်၌ သင်္ကန်းကို ပြင်ဝတ်၍ သပိတ်သင်္ကန်းကို ယူပြီးလျှင် ရာဇဂြိုဟ်ပြည်သို့ ဆွမ်းအလို့ငှါဝင်တော်မူ၏။ ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားအား “ရာဇဂြိုဟ်ပြည်သို့ ဆွမ်းခံသွားရန် အလွန်စောသေး၏၊ အကယ်၍ ငါသည် ဥဒေါင်းတို့အား အစာကျွေးရာဖြစ်သော ပရိဗိုဇ်အရံ၌ရှိသော သကုလုဒါယီပရိဗိုဇ်အထံသို့ ချဉ်းကပ်ရမူ ကောင်းလေရာ၏”ဟု အကြံဖြစ်၏။ ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားသည် ဥဒေါင်းတို့အားအစာကျွေးရာဖြစ်သော ပရိဗိုဇ်အရံသို့ ချဉ်းကပ်တော်မူ၏။
ထိုအခါ သကုလုဒါယီပရိဗိုဇ်သည် များပြားသော ဖီလာစကားကို ပဲ့တင်ထပ်မျှ ပြင်းပြကျယ်လောင် သောအသံဖြင့် ပြောဆိုလျက် များစွာသော ပရိဗိုဇ်ပရိသတ်နှင့်အတူ နေ၏။ ဤသည်တို့ကား အဘယ်တို့နည်း၊ မင်းနှင့်စပ်သောစကား ခိုးသူနှင့့််စပ်သောစကား အမတ်ကြီးနှင့်စပ်သောစကား စစ်သည်နှင့်စပ်သောစကား ကြောက်မက်ဖွယ်နှင့်စပ်သောစကား စစ်ထိုးခြင်းနှင့်စပ်သောစကား စားဖွယ်နှင့်စပ်သောစကားသောက်ဖွယ်နှင့်စပ်သောစကား အဝတ်နှင့်စပ်သောစကား အိပ်ရာနှင့်စပ်သောစကား ပန်းနှင့်စပ်သောစကားနံ့သာနှင့်စပ်သောစကား ဆွေမျိုးနှင့်စပ်သောစကား ယာဉ်နှင့်စပ်သောစကား ရွာနှင့်စပ်သောစကား နိဂုံးနှင့်စပ်သောစကား မြို့နှင့်စပ်သောစကား နယ်နှင့်စပ်သောစကား မိန်းမနှင့်စပ်သောစကား ယောကျ်ားနှင့်စပ်သောစကား သူရဲကောင်းနှင့်စပ်သောစကား လမ်းနှင့်စပ်သောစကား ရေခပ်ဆိပ်နှင့်စပ်သောစကားသေလွန်သူနှင့်စပ်သောစကား အထွေထွေနှင့်စပ်သောစကား လောက (အကြောင်း) နှင့်စပ်သောစကားသမုဒ္ဒရာ (အကြောင်း) နှင့်စပ်သောစကား ကြီးပွားခြင်း ဆုတ်ယုတ်ခြင်းနှင့် စပ်သောစကားတို့တည်း။ သကုလုဒါယီပရိဗိုဇ်သည် ကြွလာတော်မူသော မြတ်စွာဘုရားကို အဝေးကပင် မြင်လတ်သော် “အသျှင်တို့တိတ်ဆိတ်စွာ နေကြကုန်လော့၊ အသံမပြုကြကုန်လင့်၊ ဤရဟန်းဂေါတမသည် ကြွလာနေ၏။ ထိုအသျှင်သည် တိတ်ဆိတ်ခြင်းကို အလိုရှိ၏၊ တိတ်ဆိတ်ခြင်း၏ဂုဏ်ကို ဆိုလေ့ရှိ၏၊ ပရိသတ် အသံတိတ်ဆိတ်နေသည်ကို သိလျှင် ချ ဉ်းကပ်သင့်၏ဟု အောက်မေ့တန်ရာ၏”ဟူ၍ မိမိပရိသတ်ကို သေဝပ်စွာ နေရန်ပြောဆို၏။ ထိုအခါ ထိုပရိဗိုဇ်တို့သည် ဆိတ်ဆိတ်နေကုန်၏။
֍ ၂၇၀
။ ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားသည် သကုလုဒါယီပရိဗိုဇ်ထံသို့ ချဉ်းကပ်တော်မူ၏။ ထိုအခါ သကုလုဒါယီပရိဗိုဇ်သည် မြတ်စွာဘုရားအား “အသျှင်ဘုရား ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် ကြွလာတော်မူပါလော့၊ အသျှင်ဘုရား မြတ်စွာဘုရား၏ ကြွလာခြင်းသည် ကောင်းသော ကြွလာခြင်းဖြစ်ပါသည်။ အသျှင်ဘုရား မြတ်စွာဘုရားသည် ဤအရပ်သို့ ကြွလာရန် အလှည့်ကို ကြာမြင့်မှ ပေးတော်မူဘိ၏၊ အသျှင်ဘုရား ထိုင်တော်မူပါလော့၊ ဤနေရာကို ပြင်ထားပါ၏”ဟု လျှောက်၏။ မြတ်စွာဘုရားသည်ခင်းထားအပ်သော နေရာ၌ ထိုင်တော်မူ၏။ သကုလုဒါယီပရိဗိုဇ်သည်လည်း နိမ့်သော ထိုင်စရာတစ်ခုကိုယူ၍ တစ်ခုသော နေရာ၌ ထိုင်နေ၏၊ တစ်ခုသောနေရာ၌ ထိုင်ပြီးသော သကုလုဒါယီပရိဗိုဇ်အား မြတ်စွာဘုရားသည် “ဥဒါယီ ယခုအခါ အဘယ်စကားဖြင့် သင်တို့ စည်းဝေးနေထိုင်ကြကုန်သနည်း၊ သင်တို့၏မပြီးဆုံးသေးသော အကြားစကားသည်ကား အဘယ်နည်း”ဟု မေးတော်မူ၏။ အသျှင်ဘုရား ယခုအခါ့အကျွန်ုပ်တို့ စုဝေးထိုင်နေလျက် ပြောဆိုနေသော စကားကို ထားပါဦး၊ --ဤစကားမျိုးသည် မြတ်စွာဘုရားအား နောက်အခါ၌လည်း ကြားရန် ခဲယဉ်းမည်မဟုတ်ပါ။ အသျှင်ဘုရား ဤပရိသတ်သို့ အကျွန်ုပ်ချဉ်းကပ်သောအခါ ဤပရိသတ်သည် များစွာသော ဖီလာစကားကို ပြောဆိုလျက် နေပါ၏။ အသျှင်ဘုရားဤပရိသတ်သို့ အကျွန်ုပ် ချဉ်းကပ်သောအခါ “ရဟန်း ဥဒါယီသည် ငါတို့အား တရားဟောလိမ့်မည်၊ ထိုတရားကို နားထောင်ကြကုန်အံ့”ဟု ဤပရိသတ်သည် အကျွန်ုပ်၏ မျက်နှာကို မော်ကြည့်လျက်သာနေပါ၏။ အသျှင်ဘုရား ဤပရိသတ်သို့ မြတ်စွာဘုရား ချဉ်းကပ်သောအခါ “ငါတို့အား မြတ်စွာဘုရားသည် တရားဟောလိမ့်မည်၊ ထိုတရားကို နာကြကုန်အံ့”ဟု အကျွန်ုပ်သည်လည်းကောင်း၊ ဤပရိသတ်သည်လည်းကောင်း မြတ်စွာဘုရား မျက်နှာကို မော်ကြည့်လျက်သာ နေကြပါကုန်၏ဟု (လျှောက်၏)။
֍ ၂၇၁
။ ဥဒါယီ သို့ဖြစ်မူ ငါတရားဟောရမည့် အကြောင်းကို သင် စ၍ ပြောလော့ဟု (မိန့်တော်မူ ၏)။ အသျှင်ဘုရား ယခင့် ယခင် နေ့တို့က “အလုံးစုံကို သိ၏၊ အလုံးစုံကို မြင်၏၊ ငါသွားနေသည် ဖြစ်စေ၊ ရပ်နေသည်ဖြစ်စေ၊ အိပ်နေသည်ဖြစ်စေ၊ နိုးကြားနေသည်ဖြစ်စေ အမြဲမပြတ် ဉာဏ်အမြင်သည်ရှေးရှုထင်၏”ဟု အကြွင်းမဲ့ ဉာဏ်အမြင်ကို ဝန်ခံသောသူသည် ရှိ၏။ ထိုပုဂ္ဂိုလ်သည် အကျွန်ုပ်က ရှေ့အဖို့ကို အကြောင်းပြု၍ ပြဿနာကို မေးသည်ရှိသော် အကြောင်းတစ်ပါးဖြင့် အကြောင်းတစ်ပါးကိုဖုံးလွှမ်း၏၊ အပသို့ စကားကို ရောက်စေ၏၊ အမျက်ထွက်ခြင်း စိတ်ဆိုးခြင်း နှလုံးမသာယာခြင်းကိုလည်းထင်စွာပြု၏။ ထိုအကျွန်ုပ်အား မြတ်စွာဘုရားကိုသာလျှင် အကြောင်းပြု၍ “ဩော် ဘုန်းတော်ကြီးသောမြတ်စွာဘုရား၊ ဩော် ကောင်းသောစကားကို ဆိုတော်မူတတ်သော မြတ်စွာဘုရား မြတ်စွာဘုရားသည်ဤတရားတို့ကို ကောင်းစွာ ကျွမ်းကျင်တော်မူ၏”ဟု အောက်မေ့မိပါ၏။ ဥဒါယီ အလုံးစုံကို သိ၏၊ အလုံးစုံကို မြင်၏၊ ငါသွားနေသည် ဖြစ်စေ၊ ရပ်နေသည်ဖြစ်စေ၊ အိပ်နေသည်ဖြစ်စေ၊ နိုးကြားနေသည်ဖြစ်စေ၊ အမြဲမပြတ် ဉာဏ်အမြင်သည် ရှေးရှုထင်၏ဟု အကြွင်းမဲ့ ဉာဏ်အမြင်ကို ဝန်ခံသောထိုပုဂ္ဂိုလ်သည် သင်က ရှေ့အဖို့ကိုအကြောင်းပြု၍ ပြဿနာကို မေးသည်ရှိသော် အကြောင်းတစ်ပါးဖြင့်အကြောင်းတစ်ပါးကို ဖုံးလွှမ်း၏၊ အပသို့ စကားကို ရောက်စေ၏၊ အမျက်ထွက်ခြင်း စိတ်ဆိုးခြင်း နှလုံးမသာယာခြင်းကိုလည်း ထင်စွာ ပြု၏ဟု (သင် ဆို၏)။ ထိုသူသည် အဘယ်သူနည်းဟု (မေးတော်မူ၏)။ အသျှင်ဘုရား နာဋ၏သား နိဂဏ္ဌပါတည်းဟု (လျှောက်၏)။ဥဒါယီ အကြင်သူသည် များစွာသော ရှေးကနေဖူးသော ခန္ဓာအစဉ်ကို အောက်မေ့ရာ၏။ ဤသည်တို့ကား အဘယ်နည်း၊ တစ်ခုသောဘဝကိုလည်းကောင်း နှစ်ခုသောဘဝတို့ကိုလည်းကောင်း။ပ။ ဤသို့ အခြင်းအရာနှင့်တကွ ညွှန်ပြဖွယ် (အမည်အနွယ်) နှင့်တကွ များသော အစီအရင်ရှိသော ရှေးကနေခဲ့ဖူးသော ခန္ဓာအစဉ်ကို အောက်မေ့ရာ၏။ ထိုသူသည် ငါ့အား ရှေ့အဖို့ကိုအကြောင်းပြု၍ ပြဿနာမေးခဲ့မူ ထိုသူ့အားလည်း ငါသည် ရှေ့အဖို့ကိုအကြောင်းပြု၍ ပြဿနာကို မေးအံ့၊ ထိုသူသည်လည်းငါ့အား ရှေ့အဖို့ကိုအကြောင်းပြု၍ ပြဿနာကို ဖြေခြင်းဖြင့် စိတ်ကို နှစ်သက်စေခဲ့မူ ထိုသူ့အားလည်းငါသည် ရှေ့အဖို့ကိုအကြောင်းပြု၍ ပြဿနာ ဖြေကြားခြင်းဖြင့် စိတ်ကို နှစ်သက်စေရာ၏။
ဥဒါယီ အကြင်သူသည် အထူးသဖြင့် စင်ကြယ်သော လူတို့၏မျက်စိထက် သာလွန်သော နတ်တို့၏မျက်စိနှင့်တူသော ‘ဒိဗ္ဗစက္ခု’ ဉာဏ်ဖြင့် သေဆဲသတ္တဝါ ဖြစ်ပေါ်ဆဲသတ္တဝါ ယုတ်သောသတ္တဝါ မြတ်သောသတ္တဝါ အဆင်းလှသောသတ္တဝါ အဆင်းမလှသောသတ္တဝါ ကောင်းသော လားရာရှိသောသတ္တဝါ မကောင်းသော လားရာရှိသောသတ္တဝါတို့ကို မြင်၍ ကံအားလျော်စွာ ဖြစ်ပေါ်သော သတ္တဝါတို့ကို သိရာ၏။ ထိုသူသည် ငါ့အား နောက်အဖို့ကိုအကြောင်းပြု၍ ပြဿနာမေးခဲ့မူ ငါသည်လည်း ထိုသူ့အား နောက်အဖို့ကိုအကြောင်းပြု၍ ပြဿနာကို မေးအံ့။ ထိုသူသည်လည်း ငါ့အား နောက်အဖို့ကိုအကြောင်းပြု၍ပြဿနာဖြေကြားခြင်းဖြင့် စိတ်ကို နှစ်သိမ့်စေခဲ့မူ ငါသည်လည်း ထိုသူ့အား နောက်အဖို့ကိုအကြောင်းပြု၍ ပြဿနာကို ဖြေကြားခြင်းဖြင့် စိတ်ကို နှစ်သိမ့်စေရာ၏။
--ဥဒါယီ သို့ပင်ဖြစ်သော်လည်း ရှေ့အဖို့ကို ထားဦး၊ နောက်အဖို့ကို ထားဦး၊ သင့်အား “ဤအကြောင်းရှိသော် ဤအကျိုးတရားဖြစ်၏၊ ဤအကြောင်းတရားဖြစ်ခြင်းကြောင့် ဤအကျိုးတရားဖြစ်၏၊ ဤအကြောင်း တရားမရှိသော် ဤအကျိုးတရားသည် မရှိ (မဖြစ်)၊ ဤအကြောင်းတရား ချုပ်ခြင်းကြောင့်ဤအကျိုးတရားသည် ချုပ်၏”ဟူသော တရားကို သင့်အား ဟောပေအံ့။ အသျှင်ဘုရား အကျွန်ုပ်သည်ဤခန္ဓာကိုယ်ဖြင့် ခံစားဖူးသမျှ အားလုံးကိုသော်လည်း အခြင်းအရာနှင့်တကွ ညွှန်ပြဖွယ် (အမည်အနွယ်) နှင့်တကွ အောက်မေ့ခြင်းငှါ မစွမ်းနိုင်ပါ။ အကျွန်ုပ်သည် မြတ်စွာဘုရားကဲ့သို့ များစွာသော ရှေးကနေခဲ့ဖူးသော ခန္ဓာအစဉ်ကို အဘယ်မှာ အောက်မေ့နိုင်ပါအံ့နည်း။ ဤခန္ဓာအစဉ်ဟူသည် အဘယ်နည်းဟူမူ -တစ်ခုသော ဘဝ နှစ်ခုသော ဘ၀။ပ။ ဤသို့ အခြင်းအရာနှင့်တကွ ညွှန်ပြဖွယ် (အမည် အနွယ်) နှင့်တကွ များစွာသော များပြားသော ရှေး၌နေခဲ့ဖူးသော ခန္ဓာအစဉ်ကို အဘယ်မှာ အောက်မေ့နိုင်ပါအံ့နည်း။ အသျှင်ဘုရား အကျွန်ုပ်သည် ယခုအခါ မြေဖုတ်ဘီလူးမျှကိုသော်လည်း မမြင်ပါ၊ အကျွန်ုပ်သည် မြတ်စွာဘုရားကဲ့သို့ အထူးသဖြင့် စင်ကြယ်သော လူတို့၏ မျက်စိထက် သာလွန်သော နတ်တို့၏ မျက်စိနှင့်တူသော ‘ဒိဗ္ဗစက္ခု’ ဉာဏ်ဖြင့် သေဆဲသတ္တဝါ ဖြစ်ပေါ်ဆဲသတ္တဝါ ယုတ်သောသတ္တဝါ မြတ်သောသတ္တဝါအဆင်းလှသောသတ္တဝါ အဆင်းမလှသောသတ္တဝါ ကောင်းသော လားရာရှိသောသတ္တဝါ မကောင်းသောလားရာရှိသော သတ္တဝါတို့ကို အဘယ်မှာမြင်နိုင်ပါအံ့နည်း၊ ကံအားလျော်စွာ ဖြစ်ပေါ်သော သတ္တဝါတို့ကိုအဘယ်မှာ သိနိုင်ပါအံ့နည်း။
အသျှင်ဘုရား မြတ်စွာဘုရားသည် အကျွန်ုပ်ကို “ဥဒါယီ သို့ပင်ဖြစ်သော်လည်း ရှေ့အစွန်းကို ထားဦး၊ နောက်အစွန်းကို ထားဦး၊ သင့်အား ‘ဤအကြောင်းရှိသော် ဤအကျိုး ဖြစ်၏၊ ဤအကြောင်းတရားဖြစ်ခြင်းကြောင့် ဤအကျိုးတရား ဖြစ်၏၊ ဤအကြောင်းတရားမရှိသော် ဤအကျိုးတရား မဖြစ်၊ ဤအကြောင်းတရား ချုပ်ခြင်းကြောင့် ဤအကျိုးတရားချုပ်၏’ဟူသော တရားကို သင့်အား ဟောပေအံ့”ဟု အကျွန်ုပ်ကို မြတ်စွာဘုရား မိန့်တော်မူသော စကားသည် အကျွန်ုပ်အား အတိုင်းထက်အလွန်မထင်မြင်နိုင်ပါ။ အသျှင်ဘုရား အကျွန်ုပ်သည် အကယ်၍ မိမိ၏ဆရာ့ဝါဒ၌ ပြဿနာဖြေကြားခြင်းဖြင့်မြတ်စွာဘုရား၏ စိတ်ကို နှစ်သိမ့်စေနိုင်ကောင်းတန်ရာပါ၏ဟု (လျှောက်၏)။
֍ ၂၇၂
။ ဥဒါယီ သင်၏ ဆရာ့ဝါဒ၌ အဘယ်သို့ ဖြစ်သနည်းဟု (မေးတော်မူ၏)။ အသျှင်ဘုရားအကျွန်ုပ်တို့၏ မိမိဆရာ့ဝါဒ၌ “ဤသည်ကား လွန်မြတ်သော အဆင်းတည်း၊ ဤသည်ကား လွန်မြတ်သော အဆင်းတည်း”ဟု ဖြစ်ပါ၏ဟု (လျှောက်၏)။ဥဒါယီ သင်၏ ဆရာ့ဝါဒ၌ “ဤသည်ကား လွန်မြတ်သော အဆင်းတည်း၊ ဤသည်ကား လွန်မြတ်သောအဆင်းတည်း”ဟု ဖြစ်ပါ၏ဟူ၍ ဆို၏။ ထိုမြတ်သော အဆင်းဟူသည် အဘယ်နည်းဟု (မေးတော်မူ၏)။ အသျှင်ဘုရား အကြင်အဆင်းထက် သာလွန်မွန်မြတ်သော အခြားအဆင်းသည် မရှိ၊ ထိုအဆင်းသည် မြတ်သောအဆင်း မည်ပါ၏ဟု (လျှောက်၏)။
အကြင်အဆင်းထက် သာလွန်မွန်မြတ်သော အခြားအဆင်းမရှိသော ထိုမြတ်သောအဆင်း ဟူသည်အဘယ်နည်းဟု (မေးတော်မူ၏)။ အသျှင်ဘုရား အကြင်အဆင်းထက် သာလွန်မွန်မြတ်သော အခြားအဆင်းသည် မရှိ၊ ထိုအဆင်းသည် မြတ်သောအဆင်း မည်ပါ၏ဟု (လျှောက်၏)။
ဥဒါယီ သင်၏ ဤစကားသည် ရှည်လျားကျယ်ပြန့်လှချေ၏ “အသျှင်ဘုရား အကြင်အဆင်းထက်သာလွန်မွန်မြတ်သော အခြားအဆင်းသည် မရှိ၊ ထိုအဆင်းသည် မြတ်သောအဆင်း မည်၏”ဟု ဆိုဘိ၏၊ ထိုအဆင်းကိုလည်း မပညတ်နိုင်။ ဥဒါယီ ဥပမာအားဖြင့် “ငါသည် ဤတိုင်းနယ်၌ ကောင်းခြင်းပြည့်ကြွယ်တိုင်းနယ်မယ် ‘ဇနပဒကလျာဏီ’ ကို လိုချင်၏၊ ချစ်ကြိုက်၏”ဟု ဆိုသော ယောကျ်ားသည် ရှိရာ၏။ ထိုယောကျ်ားကို ဤသို့ မေးကုန်ရာ၏ - “အချင်းယောကျ်ား သင်လိုချင် ချစ်ကြိုက်သော ကောင်းခြင်းပြည့်ကြွယ် တိုင်းနယ်မယ် ‘ဇနပဒကလျာဏီ'ကို ‘မင်းအမျိုးသမီးဟူ၍လည်းကောင်း၊ ပုဏ္ဏားအမျိုးသမီးဟူ၍လည်းကောင်း၊ ကုန်သည်အမျိုးသမီးဟူ၍လည်းကောင်း၊
--သူဆင်းရဲအမျိုးသမီးဟူ၍လည်းကောင်း ‘သိပါ၏လော”ဟု (မေးကုန်ရာ၏)။ ဤသို့ မေးသော် မသိပါဟူ၍ ဖြေဆိုရာ၏။ ထိုယောကျ်ားကို ဤသို့မေးကုန်ပြန်ရာ၏ - “အချင်းယောကျ်ား သင်လိုချင် ချစ်ကြိုက်သော ကောင်းခြင်းပြည့်ကြွယ် တိုင်းနယ်မယ်'ဇနပဒကလျာဏီ'ကို ‘ဤအမည်ရှိ၏ဟူ၍လည်းကောင်း၊ ဤအမျိုးအနွယ်ဖြစ်၏ဟူ၍လည်းကောင်း။ပ။ (အရပ်) မြင့်၏ဟူ၍လည်းကောင်း၊ (အရပ်) နိမ့်၏ဟူ၍လည်းကောင်း၊ အလတ်စား (မနိမ့်မမြင့်) ဖြစ်၏ဟူ၍လည်းကောင်း၊ (အသား) မည်း၏ဟူ၍လည်းကောင်း၊ (အသား) ဝါရွှေ၏ဟူ၍လည်းကောင်း၊ (အသား) ညို၏ဟူ၍လည်းကောင်း’ သိပါ၏လော၊ ‘ဤမည်သော ရွာ၌နေ၏ဟူ၍လည်းကောင်း၊ (ဤမည်သော) နိဂုံး၌နေ၏ဟူ၍လည်းကောင်း၊ (ဤမည်သော) မြို့၌ နေ၏ဟူ၍လည်းကောင်း’ သိပါ၏လော”ဟု (မေးကုန်ပြန်ရာ၏)။ ဤသို့မေးသော် မသိပါဟု ဖြေဆိုရာ၏။ ထိုယောကျ်ားကို ဤသို့ မေးကုန်ပြန်ရာ၏-"အချင်းယောကျ်ား သင်သည် မသိမမြင်ဖူးသူကို လိုချင်ချစ်ကြိုက်နေသလော”ဟု (မေးကုန်ပြန်ရာ၏)။ ဤသို့မေးသော်ဟုတ်ရာပါ၏ဟု ဖြေဆိုရာ၏။
ဥဒါယီ ထိုအရာကို အဘယ်သို့ ထင်မှတ်သနည်း၊ ဤသို့ဖြစ်လျှင် ထိုယောကျ်ား၏ စကားသည် အခြေအမြစ်မရှိသောစကား၁ ဖြစ်နေသည် မဟုတ်လောဟု (မေးတော်မူ၏)။ အသျှင်ဘုရား ဤသို့ဖြစ်လျှင် ထိုယောကျ်ား၏ စကားသည် အခြေအမြစ်မရှိသောစကား မချွတ်ပင် ဖြစ်နေပါ၏ဟု (လျှောက်၏)။
ဥဒါယီ အသင်သည် ဤအတူသာလျှင် “အသျှင်ဘုရား အကြင်အဆင်းထက် သာလွန်မွန်မြတ်သောအခြားအဆင်းသည် မရှိ၊ ထိုအဆင်းသည် မြတ်သောအဆင်း ဖြစ်၏”ဟု ဆို၏။ ထိုအဆင်းကိုလည်းမပညတ်နိုင်ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။
အသျှင်ဘုရား ဥပမာအားဖြင့် အလွန်တောက်ပသော အမျိုးမှန်သော ရှစ်မြှောင့်ရှိသော ကောင်းစွာပြုပြင်ပြီးဖြစ်သော ဝေဠုရိယ ‘ကြောင်မျက်ရွဲ’ ရတနာကို ကမ္ဗလာနီပေါ်၌ ချထားသည်ရှိသော်အရောင်ထွက် ၏၊ ထွန်းတောက်၏၊ တင့်တယ်၏၊ အတ္တသည် ဤသို့သောအဆင်းရှိ၏၊ သေသည်မှနောက်၌ မြဲ၏ဟု (လျှောက်၏)။
֍ ၂၇၃
။ ဥဒါယီ ထိုအရာကို အဘယ်သို့ ထင်မှတ်သနည်း၊ အလွန်တောက်ပသော အမျိုးမှန်သောရှစ်မြှောင့်ရှိသော ကောင်းစွာ ပြုပြင်ပြီးဖြစ်သော ကမ္ဗလာနီပေါ်၌ ချထားအပ်သော အရောင်ထွက်သော ထွန်းတောက်သော တင့်တယ်သော ဝေဠုရိယကြောင်မျက်ရွဲရတနာရောင်နှင့် မှောင်မိုက်သော ညဉ့်အခါထွက်သော ပိုးစုံးကြူးရောင် နှစ်မျိုးတို့တွင် အဘယ်အရောင်သည် သာလွန်ကောင်းမြတ်သနည်းဟု (မေးတော်မူ၏)။ အသျှင်ဘုရား ဤအရောင်နှစ်မျိုးတို့တွင် မှောင်မိုက်သော ညဉ့်အခါ၌ (ထွက်သော) ပိုးစုံးကြူး ရောင်သည် သာလွန်ကောင်းမြတ်ပါ၏ဟု (လျှောက်၏)။ဥဒါယီ ထိုအရာကို အဘယ်သို့ ထင်မှတ်သနည်း၊ မှောင်မိုက်သော ညဉ့်အခါ၌ (ထွက်သော) ပိုးစုံးကြူးရောင်နှင့် မှောင်မိုက်သော ညဉ့်အခါ၌ (ထွန်းညှိသော) ဆီမီးရောင် နှစ်မျိုးတို့တွင် အဘယ်အရောင်သည် သာလွန်ကောင်းမြတ်သနည်းဟု (မေးတော်မူ၏)။ အသျှင်ဘုရား ဤ အရောင်နှစ်မျိုးတို့တွင် မှောင်မိုက်သော ညဉ့်အခါ၌ (ထွန်းညှိသော) ဆီမီးရောင်သည် သာလွန်ကောင်းမြတ်ပါ၏ဟု (လျှောက်၏)။
ဥဒါယီ ထိုအရာကို အဘယ်သို့ ထင်မှတ်သနည်း၊ မှောင်မိုက်သော ညဉ့်အခါ၌ (ထွန်းညှိသော) ဆီမီးရောင်နှင့် မှောင်မိုက်သော ညဉ့်အခါ၌ (တောက်လောင်သော) မီးပုံကြီးရောင် နှစ်မျိုးတို့တွင်အဘယ် အရောင်သည် သာလွန်ကောင်းမြတ်သနည်းဟု (မေးတော်မူ၏)။ အသျှင်ဘုရားဤအရောင်နှစ်မျိုးတို့တွင် မှောင်မိုက်သော ညဉ့်အခါ၌ (တောက်လောင်သော) မီးပုံကြီးအရောင်သည်သာလွန်ကောင်းမြတ်ပါ၏ဟု (လျှောက်၏)။
--ဥဒါယီ ထိုအရာကို အဘယ်သို့ ထင်မှတ်သနည်း၊ မှောင်မိုက်သော ညဉ့်အခါ၌ (တောက်လောင်သော)့မီးပုံကြီးရောင်နှင့် ညဉ့်မိုးသောက်ယံအခါ၌ မိုးတိမ်ကင်းသည့် ကောင်းကင်မြင့်၌ (ထွက်ပြူသော) သောက်ရှူးကြယ်ရောင် နှစ်မျိုးတို့တွင် အဘယ်အရောင်သည် သာလွန်ကောင်းမြတ်သနည်းဟု (မေးတော်မူ၏)။ အသျှင်ဘုရား ဤအရောင်နှစ်မျိုးတို့တွင် ညဉ့်မိုးသောက်ယံအခါ၌ မိုးတိမ်ကင်းသည့် ကောင်းကင်မြင့်၌ (ထွက်ပြူသော) သောက်ရှူးကြယ်ရောင်သည် သာလွန်ကောင်းမြတ်ပါ၏ဟု (လျှောက်၏)။
ဥဒါယီ ထိုအရာကို အဘယ်သို့ ထင်မှတ်သနည်း၊ ညဉ့်မိုးသောက်ယံအခါ မိုးတိမ်ကင်းသည့်ကောင်းကင်မြင့်၌ (ထွက်ပြူသော) သောက်ရှူးကြယ်ရောင်နှင့် တစ်ဆယ့်ငါးရက်မြောက် ဥပုသ်နေ့ မိုးတိမ်ကင်းသည့် ကောင်းကင်မြင့်၌ တည့်မတ်သော သန်းခေါင်ယံအချိန်တွင် (ထွန်းလင်းသော) လရောင် နှစ်မျိုးတို့တွင် အဘယ်အရောင်သည် သာလွန်ကောင်းမြတ်သနည်းဟု (မေးတော်မူ၏)။ အသျှင်ဘုရား ဤအရောင် နှစ်မျိုးတို့တွင် တစ်ဆယ့်ငါးရက်မြောက် ဥပုသ်နေ့ မိုးတိမ်ကင်းသည့် ကောင်းကင်မြင့်၌ တည့်မတ်သော သန်းခေါင်ယံအချိန်တွင် (ထွန်းလင်းသော) လရောင်သည် သာလွန်ကောင်းမြတ်ပါ၏ဟု (လျှောက်၏)။
ဥဒါယီ ထိုအရာကို အဘယ်သို့ ထင်မှတ်သနည်း၊ တစ်ဆယ့်ငါးရက်မြောက် ဥပုသ်နေ့ မိုးတိမ်ကင်းသည့် ကောင်းကင်မြင့်၌ တည့်မတ်သော သန်းခေါင်ယံအချိန်တွင် (ထွန်းလင်းသော) လရောင်နှင့် မိုးလတို့၏ နောက်ဆုံး တန်ဆောင်မုန်းလအခါ မိုးတိမ်ကင်းသည့် ကောင်းကင်မြင့်၌ မွန်းမတ်မတ်တည့်ချိန်တွင် (ထွန်းလင်းသော) နေရောင်နှစ်မျိုးတို့တွင် အဘယ်အရောင်သည် သာလွန်ကောင်းမြတ်သနည်းဟု (မေးတော်မူ၏)။ အသျှင်ဘုရား ဤအရောင် နှစ်မျိုးတို့တွင် မိုးလတို့၏ နောက်ဆုံး တန်ဆောင်မုန်းလအခါမိုးတိမ်ကင်းသည့် ကောင်းကင်မြင့်၌ မွန်းမတ်မတ် တည့်ချိန်တွင် (ထွန်းလင်းသော) နေရောင်သည်သာလွန်ကောင်းမြတ်ပါ၏ဟု (လျှောက်၏)။
ဥဒါယီ လနေတို့၏ အလင်းရောင်ကို မခံစားသော နတ်တို့သည် လနေတို့၏ အလင်းရောင်ကိုခံစားသော နတ်တို့ထက် သာလွန်များပြားကုန်၏၊ ထိုနတ်တို့ကို ငါသိ၏၊ ထိုသို့ပင်သိသော်လည်း"အကြင်အဆင်းထက် သာလွန်မွန်မြတ်သော အခြားအဆင်းမရှိ” ဟူ၍ ငါမဆို။ ဥဒါယီ ထိုသို့ဖြစ်လျက်"အကြင်အဆင်းသည် ပိုးစုံးကြူး အောက်လည်း ယုတ်ညံ့၏၊ အောက်တန်းကျ၏၊ ထိုအဆင်းကို မြတ်သောအဆင်း”ဟု သင် ဆိုဘိ၏၊ ထိုအဆင်း ကိုလည်း မပညတ်နိုင်ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။ မြတ်စွာဘုရားစကားတော်သည် အံ့ဩဖွယ် ရှိလှပါ၏၊ ကောင်းသော စကားကိုသ ဆိုတော်မူတတ်သော မြတ်စွာဘုရားစကားတော်သည် အံ့ဩဖွယ်ရှိလှပါ၏ဟု (လျှောက်၏)။
ဥဒါယီ သင်သည် အဘယ်အကြောင်းကြောင့် “မြတ်စွာဘုရား စကားတော်သည် အံ့ဩဖွယ် ရှိလှပါ၏၊ ကောင်းသော စကားကို ဆိုတော်မူတတ်သော မြတ်စွာဘုရား စကားတော်သည် အံ့ဩဖွယ် ရှိလှပါ၏”ဟုဆိုဘိသနည်းဟု (မေးတော်မူ၏)။ အသျှင်ဘုရား အကျွန်ုပ်တို့၏ မိမိဆရာ့အယူဝါဒ၌ “ဤ သည်ကားလွန်မြတ်သော အဆင်းတည်း၊ ဤသည်ကား လွန်မြတ်သော အဆင်းတည်း”ဟု အယူဝါဒ ဖြစ်ပါ၏။ အသျှင်ဘုရားထို အကျွန်ုပ်တို့သည် မြတ်စွာဘုရားက မိမိဆရာ့အယူဝါဒ၌ မေးစစ်သည်ရှိသော်စိစစ်သည်ရှိသော် ဆိုဆုံးမသည်ရှိသော် ဆိတ်သုဉ်းကြပါကုန်၏၊ အချည်းနှီးဖြစ်ကြပါကုန်၏၊ လွဲချော်ကြပါကုန်၏ဟု (လျှောက်၏)။
֍ ၂၇၄
။ ဥဒါယီ စင်စစ် ချမ်းသာသော လောကသည် ရှိသလော၊ စင်စစ် ချမ်းသာသော လောကကိုမျက်မှောက်ပြုရန် အထောက်အထားခိုင်လုံသော အကျင့်သည် ရှိပါသလောဟု (မေးတော်မူ၏)။ အသျှင်ဘုရား အကျွန်ုပ်တို့၏ မိမိဆရာ့အယူဝါဒ၌ “စင်စစ် ချမ်းသာသော လောကသည် ရှိပါ၏၊ စင်စစ်ချမ်းသာသော လောကကို မျက်မှောက်ပြုရန် အထောက်အထား ခိုင်လုံသော အကျင့်သည် ရှိပါ၏”ဟု (လျှောက်၏)။ --ဥဒါယီ စင်စစ် ချမ်းသာသော လောကကို မျက်မှောက်ပြုရန် အထောက်အထားခိုင်လုံသော အကျင့်ဟူသည် အဘယ်နည်းဟု (မေးတော်မူ၏)။ အသျှင်ဘုရား ဤလောက၌ အချို့သူသည် အသက်သတ်ခြင်းကို ပယ်၍ အသက်သတ်ခြင်းမှ ရှောင်ကြဉ်၏၊ မပေးသည်ကို ယူခြင်းကို ပယ်၍ မပေးသည်ကို ယူခြင်းမှရှောင်ကြဉ်၏၊ ကာမဂုဏ်တို့၌ မှားယွင်းစွာ ကျင့်ခြင်းကို ပယ်၍ ကာမဂုဏ်တို့၌ မှားယွင်းစွာ ကျင့်ခြင်းမှရှောင်ကြဉ်၏၊ မဟုတ်မမှန် ပြောဆိုခြင်းကို ပယ်၍ မဟုတ်မမှန် ပြောဆိုခြင်းမှ ရှောင်ကြဉ်၏၊ ထို့အပြင်အကျင့်ဂုဏ် တစ်မျိုးမျိုးကို ဆောက်တည်၍ ကျင့်၏။ အသျှင်ဘုရား ဤသည်ကား စင်စစ် ချမ်းသာသောလောကကို မျက်မှောက်ပြုရန် အထောက်အထားခိုင်လုံသော အကျင့်ပါတည်းဟု (လျှောက်၏)။
ဥဒါယီ ထိုအရာကို အဘယ်သို့ ထင်မှတ်သနည်း၊ အသက်သတ်ခြင်းကို ပယ်၍ အသက်သတ်ခြင်းမှရှောင်ကြဉ်သော အခါ၌ ခန္ဓာကိုယ်အတ္တဘောသည် စင်စစ် ချမ်းသာရှိသလော၊ ချမ်းသာဆင်းရဲ တွဲလျက်ရှိသလောဟု (မေးတော်မူ၏)။ အသျှင်ဘုရား ချမ်းသာဆင်းရဲ တွဲလျက် ရှိပါ၏ဟု (လျှောက်၏)။
ဥဒါယီ ထိုအရာကို အဘယ်သို့ ထင်မှတ်သနည်း၊ မပေးသည်ကို ယူခြင်းကို ပယ်၍ မပေးသည်ကိုယူခြင်းမှ ရှောင်ကြဉ်သောအခါ၌ ခန္ဓာကိုယ်အတ္တဘောသည် စင်စစ် ချမ်းသာရှိသလော၊ ချမ်းသာဆင်းရဲတွဲလျက် ရှိသလောဟု (မေးတော်မူ၏)။ အသျှင်ဘုရား ချမ်းသာဆင်းရဲ တွဲလျက်ရှိပါ၏ဟု (လျှောက်၏)။
ဥဒါယီ ထိုအရာကို အဘယ်သို့ ထင်မှတ်သနည်း၊ ကာမဂုဏ်တို့၌ မှားယွင်းစွာ ကျင့်ခြင်းကို ပယ်၍ကာမဂုဏ်တို့၌ မှားယွင်းစွာ ကျင့်ခြင်းမှ ရှောင်ကြဉ်သော အခါ၌ ခန္ဓာကိုယ်အတ္တဘောသည် စင်စစ်ချမ်းသာရှိသလော၊ ချမ်းသာဆင်းရဲ တွဲလျက်ရှိသလောဟု (မေးတော်မူ၏)။ အသျှင်ဘုရား ချမ်းသာဆင်းရဲတွဲလျက်ရှိပါ၏ဟု (လျှောက်၏)။
ဥဒါယီ ထိုအရာကို အဘယ်သို့ ထင်မှတ်သနည်း၊ မဟုတ်မမှန် ပြောဆိုခြင်းကို ပယ်၍ မဟုတ်မမှန်ပြောဆိုခြင်းမှ ရှောင်ကြဉ်သောအခါ၌ စင်စစ် ချမ်းသာရှိသလော၊ ချမ်းသာဆင်းရဲ တွဲလျက် ရှိသလောဟု (မေးတော်မူ၏)။ အသျှင်ဘုရား ချမ်းသာဆင်းရဲ တွဲလျက် ရှိပါ၏ဟု (လျှောက်၏)။
ဥဒါယီ ထိုအရာကို အဘယ်သို့ ထင်မှတ်သနည်း၊ အကျင့်ဂုဏ်တစ်မျိုးမျိုးကို ဆောက်တည်၍ကျင့်သောအခါ၌ ခန္ဓာကိုယ်အတ္တဘောသည် စင်စစ် ချမ်းသာရှိသလော၊ ချမ်းသာဆင်းရဲ တွဲလျက် ရှိသလောဟု (မေးတော်မူ၏)။ အသျှင်ဘုရား ချမ်းသာဆင်းရဲ တွဲလျက် ရှိပါ၏ဟု (လျှောက်၏)။
ဥဒါယီ ထိုအရာကို အဘယ်သို့ ထင်မှတ်သနည်း၊ ရောပြွမ်းသော ချမ်းသာ ဆင်းရဲမှုရှိသော အကျင့်ကိုအစွဲပြု၍ စင်စစ် ချမ်းသာသောလောကကို မျက်မှောက်ပြုရန် ဖြစ်နိုင်ရာအံ့လောဟု (မေးတော်မူ၏)။ မြတ်စွာဘုရား စကားတော်သည် အံ့ဩဖွယ်ကောင်းလှပါ၏၊ ကောင်းသောစကားကို ဆိုတော်မူတတ်သောမြတ်စွာဘုရား စကားတော်သည် အံ့ဩဖွယ်ကောင်းလှပါ၏ဟု (လျှောက်၏)။
ဥဒါယီ သင်သည် အဘယ်အကြောင်းကြောင့် “မြတ်စွာဘုရား စကားတော်သည် အံ့ဩဖွယ် ကောင်းလှပါ၏၊ ကောင်းသောစကားကို ဆိုတော်မူတတ်သော မြတ်စွာဘုရား စကားတော်သည် အံ့ဩဖွယ်ကောင်းလှပါ၏”ဟု ဆိုဘိသနည်းဟု (မေးတော်မူ၏)။ အသျှင်ဘုရား အကျွန်ုပ်တို့၏ မိမိဆရာ့အယူဝါဒ၌"စင်စစ် ချမ်းသာသော လောကသည် ရှိ၏၊ စင်စစ် ချမ်းသာသောလောကကို မျက်မှောက်ပြုရန်အထောက်အထား ခိုင်လုံသော အကျင့်သည် ရှိ၏”ဟူသော အယူဝါဒသည် ဖြစ်ပါ၏။ အသျှင်ဘုရားအကျွန်ုပ်တို့သည် မြတ်စွာဘုရားက မိမိဆရာ့အယူဝါဒ၌ မေးစစ်သည်ရှိသော် စိစစ်သည်ရှိသော် ဆိုဆုံးမသည်ရှိသော် ဆိတ်သုဉ်းကြပါကုန်၏၊ အချည်းနှီးဖြစ်ကြပါကုန်၏၊ လွဲချော်ကြပါကုန်၏ဟု (လျှောက်၏)။
--֍ ၂၇၅
။ အသျှင်ဘုရား စင်စစ် ချမ်းသာသောလောကသည် ရှိပါသလော၊ စင်စစ် ချမ်းသာသောလောကကို မျက်မှောက်ပြုရန် အထောက်အထား ခိုင်လုံသော အကျင့်သည် ရှိပါသလောဟု (လျှောက်၏)။ ဥဒါယီ စင်စစ် ချမ်းသာသောလောကသည် ရှိသည်သာတည်း၊ စင်စစ်ချမ်းသာသောလောကကို မျက်မှောက်ပြုရန် အထောက်အထား ခိုင်လုံသော အကျင့်သည်ရှိသည်သာတည်းဟု (မိန့်တော်မူ၏)။အသျှင်ဘုရား စင်စစ် ချမ်းသာသော လောကကို မျက်မှောက် ပြုရန် အထောက်အထား ခိုင်လုံသောအကျင့်ဟူသည် အဘယ်ပါနည်းဟု (လျှောက်၏)။ ဥဒါယီ ဤသာသနာတော်၌ ရဟန်းသည် ကာမဂုဏ်တရားတို့မှ ကင်းဆိတ်၍သာလျှင်။ပ။ ပဌမဈာန်သို့ ရောက်၍ နေ၏။ ဝိတက် ဝိစာရတို့၏ ငြိမ်းခြင်းကြောင့်။ပ။ ဒုတိယဈာန်သို့ ရောက်၍ နေ၏။ ပီတိကိုလည်း မတပ်မက်ခြင်း (စက်ဆုပ်ခြင်း) ကြောင့်။ပ။ တတိယဈာန်သို့ ရောက်၍ နေ၏။ ဥဒါယီ စင်စစ် ချမ်းသာသော လောကကို မျက်မှောက် ပြုရန်အထောက်အထား ခိုင်လုံသော ထိုအကျင့် ဟူသည် ဤသည်ပင်တည်းဟု (မိန့်တော်မူ၏)။
အသျှင်ဘုရား ထို (ငါးပါးသီလ) အကျင့်သည် စင်စစ် ချမ်းသာသော လောကကို မျက်မှောက် ပြုရန်အထောက်အထား ခိုင်လုံသော အကျင့် မဟုတ်သေးပါ၊ အသျှင်ဘုရား ဤမျှ အတိုင်းအရှည်ရှိသော (တတိယဈာန်) အကျင့်ဖြင့် ထိုသူသည် စင်စစ် ချမ်းသာသောလောကကို မျက်မှောက်ပြုပြီးသာ ဖြစ်ပါ၏ဟု (လျှောက်၏)။ ဥဒါယီ ဤမျှအတိုင်းအရှည်ရှိသော (တတိယဈာန်) အကျင့်ဖြင့် ထိုသူသည် စင်စစ်ချမ်းသာ သော လောကကို မျက်မှောက်ပြုပြီး မဟုတ်သေး၊ ထို (တတိယဈာန်) အကျင့်သည် စင်စစ်ချမ်းသာ သော လောကကို မျက်မှောက်ပြုရန် အထောက်အထား ခိုင်လုံရုံမျှသာ ဖြစ်သေး၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။
ဤသို့ မိန့်တော်မူသော် သကုလုဒါယီပရိဗိုဇ်၏ ပရိသတ်တို့သည် “ဤအရာ၌ ငါတို့သည် ဆရာနှင့်တကွ ပျက်စီးကြကုန်၏၊ ဤအရာ၌ ငါတို့သည် ဆရာနှင့်တကွ ပျက်စီးကြကုန်၏၊ ငါတို့သည် ဤထက်အလွန်ထူးကဲသည်ကို မသိကြကုန်”ဟု ပဲ့တင်ထပ်မျှ ပြင်းပြကျယ်လောင်သော အသံကို ပြုကြကုန်၏။
ထိုအခါ သကုလုဒါယီပရိဗိုဇ်သည် တိတ်ဆိတ်အောင် ပြု၍ မြတ်စွာဘုရားအား “အသျှင်ဘုရားထိုသူသည် အဘယ်သို့သော အတိုင်းအရှည်ဖြင့် စင်စစ် ချမ်းသာသော လောကကို မျက်မှောက်ပြုပါသနည်း”ဟု (လျှောက်၏)၊ ဥဒါယီ ဤသာသနာတော်၌ ရဟန်းသည် သုခကို ပယ်ခြင်းကြောင့်လည်းကောင်း။ပ။ စတုတ္ထဈာန်သို့ ရောက်၍ နေ၏၊ စင်စစ် ချမ်းသာသောလောကသို့ကပ်ရောက်ကြသော နတ်တို့နှင့်အတူ ကောင်းစွာတည်ရ၏၊ ကောင်းစွာ စကားပြောရ၏၊ ဆွေးနွေးရ၏၊ ဥဒါယီ ထိုသူသည် ဤမျှ အတိုင်းအရှည်ဖြင့် စင်စစ် ချမ်းသာသောလောကကို မျက်မှောက်ပြု၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။
֍ ၂၇၆
။ အသျှင်ဘုရား ရဟန်းတို့သည် စင်စစ် ဤချမ်းသာသောလောကကို မျက်မှောက်ပြုလိုသောကြောင့် မြတ်စွာဘုရားအထံ၌ မြတ်သောအကျင့်ကို ကျင့်သုံးကြကုန်သလောဟု (လျှောက်၏)။ ဥဒါယီ ရဟန်းတို့သည် စင်စစ် ချမ်းသာသောလောကကို မျက်မှောက်ပြုလိုသောကြောင့် ငါ့အထံ၌မြတ်သော အကျင့်ကို ကျင့်ကြသည် မဟုတ်ကုန်၊ ဥဒါယီ သာလွန်မွန်မြတ်သော အခြားတရားတို့သည်ရှိကုန်သေး၏၊ ယင်းတရားတို့ကို မျက်မှောက်ပြုလိုသောကြောင့် ရဟန်းတို့သည် ငါ့အထံ၌မြတ်သောအကျင့်ကို ကျင့်ကြကုန်၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။ --အသျှင်ဘုရား ရဟန်းတို့သည် မြတ်စွာဘုရားအထံ၌ မြတ်သောအကျင့်ကို ကျင့်သုံးနေကြကြောင်းဖြစ်သော မျက်မှောက်ပြုရမည့် သာလွန်မွန်မြတ်သော တရားတို့ဟူသည် အဘယ်တို့ပါနည်းဟု (လျှောက်၏)။ ဥဒါယီ ဤလောက၌ ပူဇော်အထူးကို ခံတော်မူထိုက်သော၊ (အလုံးစုံသောတရားတို့ကို) ကိုယ်တိုင်မှန်စွာ သိတော်မူသော၊ အသိဉာဏ် ‘ဝိဇ္ဇာ’ အကျင့် ‘စရဏ'နှင့် ပြည့်စုံတော်မူသော၊ ကောင်းသောစကားကို ဆိုတော်မူတတ်သော၊ လောကကို သိတော်မူသော၊ ဆုံးမထိုက်သူကိုဆုံးမတတ်သည့် အတုမဲ့ပုဂ္ဂိုလ် ဖြစ်တော်မူသော၊ နတ်လူတို့၏ ဆရာဖြစ်တော်မူသော၊ သစ္စာလေးပါးတရားတို့ကို သိစေတော်မူသော၊ ဘုန်းတန်ခိုးကြီးတော်မူသော မြတ်စွာဘုရားသည်ဤလောက၌ ပွင့်တော်မူ၏။ပ။ ထိုရဟန်းသည် စိတ်ညစ်ညူးကြောင်းဖြစ်၍ ပညာအားနည်းခြင်းကိုပြုတတ်သော ဤနီဝရဏတရားငါးပါးတို့ကို ပယ်၍ ကာမဂုဏ်တရားတို့မှ ကင်းဆိတ်၍သာလျှင်။ပ။့ပဌမဈာန်သို့ ရောက်၍ နေ၏။ ဥဒါယီ ဤသည်လည်း ရဟန်းတို့သည် ငါ့အထံ၌ မြတ်သောအကျင့်ကိုကျင့်သုံးနေကြကြောင်းဖြစ်သော မျက်မှောက်ပြုရမည့် သာလွန်မွန်မြတ်သော တရားပင်တည်း။
ဥဒါယီ တစ်ဖန် ထို့ပြင်လည်း ဝိတက် ဝိစာရတို့၏ ငြိမ်းခြင်းကြောင့် ဒုတိယဈာန်။ တတိယဈာန်။ စတုတ္ထဈာန်သို့ ရောက်၍ နေ၏။ ဥဒါယီ ဤသည်လည်း ရဟန်းတို့သည် ငါ့အထံ၌ မြတ်သောအကျင့်ကိုကျင့်သုံးနေကြကြောင်းဖြစ်သော မျက်မှောက်ပြုရမည့် သာလွန်မွန်မြတ်သော တရားပင်တည်း။
ထိုရဟန်းသည် ဤသို့ တည်ကြည်သောစိတ်သည် စင်ကြယ်လတ်သော် ဖြူစင်လတ်သော် ညစ်ကြေးမရှိလတ်သော် ညစ်ညူးခြင်းကင်းလတ်သော် နူးညံ့လတ်သော် ပြုခြင်းငှါသင့်လျော်လတ်သော် တည်တံ့လတ်သော် မတုန်လှုပ်ခြင်းသို့ ရောက်လတ်သော် ရှေး၌နေခဲ့ဖူးသော ခန္ဓာအစဉ်ကို အောက်မေ့တတ်သောဉာဏ်အကျိုးငှါ စိတ်ကို ရှေးရှု ညွတ်စေ၏၊ ထိုရဟန်းသည် များပြားသော ရှေး၌ နေခဲ့ဖူးသော ခန္ဓာအစဉ်ကို အောက်မေ့နိုင်၏။ ဤသည်ကား အဘယ်နည်း၊ တစ်ခုသော ဘဝကိုလည်းကောင်း၊ နှစ်ခုသောဘဝတို့ကိုလည်းကောင်း။ပ။ ဤသို့ အခြင်းအရာနှင့်တကွ ညွှန်ပြဖွယ် (အမည်အနွယ်) နှင့်တကွ များပြားသော ရှေး၌ နေခဲ့ဖူးသော ခန္ဓာအစဉ်ကို အောက်မေ့နိုင်၏။ ဥဒါယီ ဤသည်လည်း ရဟန်းတို့သည်ငါ့အထံ၌ မြတ်သောအကျင့်ကို ကျင့်သုံးနေကြကြောင်းဖြစ်သော မျက်မှောက်ပြုရမည့် သာလွန်မွန်မြတ်သောတရားပင်တည်း။
ထိုရဟန်းသည် ဤသို့ တည်ကြည်သောစိတ်သည် စင်ကြယ်လတ်သော် ဖြူစင်လတ်သော် ညစ်ကြေးမရှိလတ်သော် ညစ်ညူးခြင်းကင်းလတ်သော် နူးညံ့လတ်သော် ပြုခြင်းငှါသင့်လျော်လတ်သော် တည်တံ့လတ်သော် မတုန်လှုပ်ခြင်းသို့ ရောက်လတ်သော် သတ္တဝါတို့၏ စုတိပဋိသန္ဓေကို သိတတ်သော ဉာဏ်အကျိုးငှါစိတ်ကို ရှေးရှုညွတ်စေ၏၊ ထိုရဟန်းသည် အထူးသဖြင့် စင်ကြယ်သော လူတို့၏ မျက်စိထက် သာလွန်သော နတ်တို့၏ မျက်စိနှင့်တူသော ‘ဒိဗ္ဗစက္ခု’ ဉာဏ်ဖြင့် သေဆဲသတ္တဝါ ဖြစ်ပေါ်ဆဲသတ္တဝါ ယုတ်သောသတ္တဝါ မြတ်သောသတ္တဝါ အဆင်းလှသောသတ္တဝါ အဆင်းမလှသောသတ္တဝါ ကောင်းသော လားရာရှိသောသတ္တဝါ မကောင်းသော လားရာရှိသောသတ္တဝါတို့ကို မြင်၏။ပ။ ကံအားလျော်စွာ ဖြစ်ပေါ်သောသတ္တဝါတို့ကို အပြားအားဖြင့် သိ၏။ ဥဒါယီ ဤသည်လည်း ရဟန်းတို့သည် ငါ့အထံ၌ မြတ်သောအကျင့်ကို ကျင့်သုံးနေကြကြောင်းဖြစ်သော မျက်မှောက်ပြုရမည့် သာလွန်မွန်မြတ်သော တရားပင်တည်း။
ထိုရဟန်းသည် ဤသို့ တည်ကြည်သောစိတ်သည် စင်ကြယ်လတ်သော် ဖြူစင်လတ်သော် ညစ်ကြေး မရှိလတ်သော် ညစ်ညူးခြင်းကင်းလတ်သော် နူးညံ့လတ်သော် ပြုခြင်းငှါသင့်လျော်လတ်သော် တည်တံ့လတ်သော် မတုန်လှုပ်ခြင်းသို့ ရောက်လတ်သော် အာသဝေါတရားတို့၏ ကုန်ရာဖြစ်သော ‘အာသဝက္ခယဉာဏ်’ အလို့ငှါ စိတ်ကို ရှေးရှုဆောင်၏၊ ရှေးရှုညွတ်စေ၏၊ ထိုရဟန်းသည် ဤတရားကား ဆင်းရဲဟုဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ သိ၏၊ ဤတရားကား ဆင်းရဲဖြစ်ကြောင်းဟု။ပ။ ဤတရားကား ဆင်းရဲချုပ်ငြိမ်းရာ (နိဗ္ဗာန်)ဟု။ ဤတရားကား ဆင်းရဲချုပ်ငြိမ်းရာ (နိဗ္ဗာန်) သို့ ရောက်ကြောင်းအကျင့်ဟု ဟုတ်တိုင်းမှန်စွာသိ၏၊ ဤတရားတို့ကား အာသဝေါတရားတို့ဟု ဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ သိ၏၊ ဤတရားကား အာသဝေါတရားတို့၏ ဖြစ်ကြောင်းဟု ဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ သိ၏၊ ဤတရားကား အာသဝေါတရားတို့၏ ချုပ်ရာ (နိဗ္ဗာန်)ဟုဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ သိ၏၊ ဤတရားကား အာသဝေါတရားတို့၏ ချုပ်ရာ (နိဗ္ဗာန်) သို့ ရောက်ကြောင်းအကျင့်ဟုဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ သိ၏၊
--ဤသို့သိသော ဤသို့မြင်သော ထိုရဟန်း၏စိတ်သည်ကာမာသဝမှလည်း လွတ်မြောက်၏၊ ဘဝါသဝမှလည်း လွတ်မြောက်၏၊ အဝိဇ္ဇာသဝမှလည်း လွတ်မြောက်၏၊ လွတ်မြောက်ပြီးသော အရဟတ္တဖိုလ်၌ လွတ်မြောက်ပြီဟု အသိဉာဏ် ဖြစ်ပေါ်၏၊ “ပဋိသန္ဓေနေမှုကုန်ပြီ၊ မြတ်သောအကျင့်ကို ကျင့်သုံးပြီးပြီ၊ ပြုဖွယ် (မဂ်) ကိစ္စကို ပြုပြီးပြီ၊ ဤ (မဂ်) ကိစ္စ အလို့ငှါတစ်ပါးသော ပြုဖွယ်ကိစ္စမရှိတော့ပြီ”ဟု သိ၏။ ဥဒါယီ ဤသည်လည်း ရဟန်းတို့သည် ငါ့အထံ၌မြတ်သော အကျင့်ကို ကျင့်သုံးနေကြကြောင်းဖြစ်သော မျက်မှောက်ပြုရမည့် သာလွန်မွန်မြတ်သော တရားပင်တည်း။ ဥဒါယီရဟန်းတို့သည် ငါ့အထံ၌ မြတ်သောအကျင့်ကို ကျင့်သုံးနေကြကြောင်းဖြစ်သောမျက်မှောက်ပြုရမည့် သာလွန်မွန်မြတ်သော တရားတို့ဟူသည် ဤတရားတို့ပင်တည်းဟု (မိန့်တော်မူ၏)။
֍ ၂၇၇
။ ဤသို့ မိန့်တော်မူသည်ရှိသော် ဥဒါယီပရိဗိုဇ်သည် မြတ်စွာဘုရားကို “အသျှင်ဘုရား (တရားတော်သည်) အလွန်နှစ်သက်ဖွယ်ရှိပါ၏၊ အသျှင်ဘုရား (တရားတော်သည်) အလွန်နှစ်သက်ဖွယ်ရှိပါ၏၊ အသျှင်ဘုရား ဥပမာသော်ကား မှောက်ထားသော ဝတ္ထုကို လှန်ဘိသကဲ့သို့လည်းကောင်း၊ ဖုံးလွှမ်းထားသော ဝတ္ထုကို ဖွင့်လှစ်ဘိသကဲ့သို့လည်းကောင်း၊ မျက်စိလည်သောသူအား လမ်းမှန်ကို ပြောကြားဘိသကဲ့သို့လည်းကောင်း၊ ‘မျက်စိရှိသောသူတို့သည် အဆင်းတို့ကို မြင်ကြလိမ့်မည်’ဟု အမိုက်မှောင်၌ဆီမီးတန်ဆောင်ကို ဆောင်ပြဘိသကဲ့သို့လည်းကောင်း ဤအတူသာလျှင် အသျှင်ဂေါတမသည် အကြောင်းအမျိုးမျိုးဖြင့် တရားတော်ကို ပြတော်မူ၏၊ အကျွန်ုပ်သည် အသျှင်ဘုရားကို ကိုးကွယ်ရာဟူ၍ ဆည်းကပ်ပါ၏၊ တရားတော်ကိုလည်း ကိုးကွယ်ရာဟူ၍ ဆည်းကပ်ပါ၏၊ သံဃာတော်ကိုလည်းကိုးကွယ်ရာဟူ၍ ဆည်းကပ်ပါ၏၊ အသျှင်ဘုရား အကျွန်ုပ်သည် မြတ်စွာဘုရား အထံတော်၌ ရှင်အဖြစ်ကိုရလိုပါ၏၊ ပဉ္စင်း အဖြစ်ကို ရလိုပါ၏ဟု (လျှောက်၏)။ဤသို့ လျှောက်သည်ရှိသော် သကုလုဒါယီပရိဗိုဇ်၏ ပရိသတ်တို့သည် သကုလုဒါယီပရိဗိုဇ်ကို"အသျှင်ဥဒါယီ အသျှင်ဥဒါယီသည် ရဟန်းဂေါတမအထံ၌ မြတ်သောအကျင့်ကို မကျင့်ပါလင့်၊ အသျှင်ဥဒါယီသည် ဆရာတစ်ဆူ ဖြစ်ပြီးလျက် တပည့်နေ နေခြင်းကို မနေပါလင့်၊ ဥပမာအားဖြင့် အိုးစရည်းကြီးဖြစ်ပြီးလျက် ရေသယ်အိုး ဖြစ်ရာသကဲ့သို့ အသျှင်ဥဒါယီအားလည်း ဖြစ်ပါလတ္တံ့။ အသျှင်ဥဒါယီသည်ရဟန်းဂေါတမအထံ၌ မြတ်သော အကျင့်ကို မကျင့်ပါလင့်၊ အသျှင်ဥဒါယီသည် ဆရာတစ်ဆူ ဖြစ်ပြီးလျက်တပည့်နေ နေခြင်းကို မနေပါလင့်”ဟု ပြောဆိုကြကုန်၏။ ဤသို့လျှင် သကုလုဒါယီပရိဗိုဇ်၏ ပရိသတ်သည် သကုလုဒါယီပရိဗိုဇ်ကို မြတ်စွာဘုရားအထံ၌ မြတ်သောအကျင့်ကို ကျင့်ခြင်း၌ အန္တရာယ်ကို ပြုလေသတည်း။
ကိုးခုမြောက် စူဠသကုလုဒါယိသုတ် ပြီး၏။
၁။ အပ္ပါဋိဟီရကထန္တိ အနိယျာနိကံ အမူလကံ နိရတ္ထကံ သမ္ပဇ္ဇတိ (အဋ္ဌကထာ)။
--၁၀-ဝေခနသသုတ်
֍ ၂၇၈
။ အကျွန်ုပ်သည် ဤသို့ ကြားနာခဲ့ရပါသည်-အခါတစ်ပါး၌ မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထိပြည် အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အရံဖြစ်သော ဇေတဝန်ကျောင်း၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူ၏။ ထိုအခါ ဝေခနသပရိဗိုဇ်သည် မြတ်စွာဘုရားထံသို့ ချဉ်းကပ်ပြီးလျှင် မြတ်စွာဘုရားနှင့်အတူ ဝမ်းမြောက်ဖွယ် အမှတ်ရဖွယ် စကားကို ပြောဆိုပြီးဆုံးစေကာ တစ်ခုသောနေရာ၌ရပ်တည်လျက် မြတ်စွာဘုရား အထံတော်၌ “ဤသည်ကား လွန်မြတ်သော အဆင်းတည်း၊ ဤသည်ကားလွန်မြတ်သော အဆင်းတည်း”ဟု ဥဒါန်းကျူးရင့်၏။
ကစ္စာန အဘယ်ကြောင့် သင်သည် “ဤသည်ကား လွန်မြတ်သော အဆင်းတည်း၊ ဤသည်ကားလွန်မြတ်သော အဆင်းတည်း”ဟု ဆိုဘိသနည်း။ ကစ္စာန ထိုမြတ်သောအဆင်းဟူသည် အဘယ်နည်းဟု (မေးတော်မူ၏)။ အသျှင်ဂေါတမ အကြင်အဆင်းထက် သာလွန်မွန်မြတ်သော အခြားအဆင်းသည် မရှိ၊ ထိုအဆင်းသည် မြတ်သောအဆင်းမည်၏ဟု (လျှောက်၏)။ ကစ္စာန အကြင်အဆင်းထက်သာလွန်မွန်မြတ် သော အခြားအဆင်းသည် မရှိ၊ ထိုအဆင်းဟူသည် အဘယ်နည်း။ အသျှင်ဂေါတမအကြင်အဆင်းထက် သာလွန်မွန်မြတ်သော အခြားအဆင်းသည် မရှိ၊ ထိုအဆင်းသည် မြတ်သောအဆင်း့မည်ပါ၏ဟု (လျှောက် ၏)။ ကစ္စာန သင်၏ ဤစကားသည် ရှည်လျားပြန့်ကျယ်လှချေ၏၊ “အသျှင်ဂေါတမ အကြင်အဆင်းထက် သာလွန်မွန်မြတ်သော အခြားအဆင်းသည် မရှိ၊ ထိုအဆင်းသည်မြတ်သောအဆင်းမည်၏”ဟု ဆိုဘိ၏၊ ထိုအဆင်းကိုလည်း မပညတ်နိုင်၊ ကစ္စာန ဥပမာအားဖြင့်"ငါသည် ဤတိုင်းနယ်၌ ကောင်းခြင်းပြည့်ကြွယ် တိုင်းနယ်မယ် ‘ဇနပဒကလျာဏီ'ကို လိုချင်၏၊ ချစ်ကြိုက်၏”ဟု ဆိုသော ယောက်ျားသည် ရှိရာ၏။ ထိုယောက်ျားကို “အချင်းယောက်ျား သင်လိုချင်ချစ်ကြိုက်သော ကောင်းခြင်းပြည့်ကြွယ် တိုင်းနယ်မယ် ‘ဇနပဒကလျာဏီ’ ကို'မင်းအမျိုးသမီးဟူ၍လည်းကောင်း၊ ပုဏ္ဏားအမျိုးသမီးဟူ၍လည်းကောင်း၊ ကုန်သည်အမျိုးသမီးဟူ၍လည်းကောင်း၊ သူဆင်းရဲအမျိုးသမီးဟူ၍လည်းကောင်း’ သိပါ၏လော”ဟု မေးကုန်ရာ၏။
ဤသို့မေးသော် မသိပါဟူ၍ ဆိုရာ၏၊ ထိုယောက်ျားကို “အချင်းယောက်ျား သင်လိုချင်ချစ်ကြိုက် သောကောင်းခြင်းပြည့်ကြွယ် တိုင်းနယ်မယ် ‘ဇနပဒကလျာဏီ’ ကို ‘ဤအမည်ရှိ၏ဟူ၍လည်းကောင်း၊ ဤအမျိုးအနွယ်ဖြစ်၏ဟူ၍လည်းကောင်း။ပ။ ‘(အရပ်) မြင့်၏ဟူ၍လည်းကောင်း၊ (အရပ်) နိမ့်၏ဟူ၍လည်းကောင်း၊ (အရပ်) အလတ်စား (မမြင့် မနိမ့်) ဖြစ်၏ဟူ၍လည်းကောင်း၊ အသားမည်း၏ဟူ၍လည်းကောင်း၊ အသားဝါရွှေ၏ဟူ၍လည်းကောင်း၊ အသားညို၏ဟူ၍လည်းကောင်း’ သိပါ၏လော။ ‘ဤမည်သော ရွာ၌နေ၏ဟူ၍လည်းကောင်း၊ ဤမည်သောနိဂုံး၌ နေ၏ဟူ၍လည်းကောင်း၊ ဤမည်သော မြို့၌နေ၏ဟူ၍လည်း ကောင်း’ သိပါ၏လော”ဟု မေးကုန်ပြန်ရာ၏။ ဤသို့မေးသော် မသိပါဟုဖြေဆိုရာ၏။ ထိုယောက်ျားကို “အချင်းယောက်ျား သင်သည် မသိမမြင်ဖူးသူကိုလိုချင်ချစ်ကြိုက်နေသလော”ဟု မေးကုန်ပြန်ရာ၏။ ဤသို့မေးသော်ဟုတ်ရာပါ၏ဟု ပြောဆိုရာ၏။
--ကစ္စာန ထိုအရာကို အဘယ်သို့ ထင်မှတ်သနည်း၊ ဤသို့ဖြစ်လျှင် ထိုယောက်ျား၏ စကားသည်အခြေအမြစ်မရှိသောစကား ဖြစ်နေသည်မဟုတ်လောဟု (မေးတော်မူ၏)။ အသျှင်ဂေါတမ ဤသို့ဖြစ်လျှင်ထိုယောက်ျား၏ စကားသည် အခြေအမြစ်မရှိသောစကား မချွတ်ပင် ဖြစ်နေပါ၏ဟု (လျှောက်၏)။ ကစ္စာန သင်သည် ဤအတူသာလျှင် “အသျှင်ဘုရား အကြင်အဆင်းထက် သာလွန်မွန်မြတ်သောအခြားအဆင်း သည် မရှိ၊ ထိုအဆင်းသည် မြတ်သောအဆင်း မည်၏”ဟု ဆို၏။ ထိုအဆင်းကိုလည်းမပညတ်နိုင်ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။ အသျှင်ဂေါတမ ဥပမာအားဖြင့် အလွန်တောက်ပသော အမျိုးမှန်သောရှစ်မြှောင့်ရှိသော ကောင်းစွာ ပြုပြင်ပြီးဖြစ်သော ဝေဠုရိယ ကြောင်မျက်ရွဲရတနာကို ကမ္ဗလာနီပေါ်၌ချထားသည်ရှိသော် အရောင်ထွက်၏၊ အလွန်တောက်၏၊ တင့်တယ်၏၊ အတ္တသည် ဤသို့သောအဆင်းရှိ၏၊ သေသည်မှ နောက်၌ မြဲ၏ဟု (လျှောက်၏)။
֍ ၂၇၉
။ ကစ္စာန ထိုအရာကို အဘယ်သို့ ထင်မှတ်သနည်း၊ အလွန်တောက်ပသော အမျိုးမှန်သောရှစ်မြှောင့်ရှိသော ကောင်းစွာ ပြုပြင်ပြီးဖြစ်သော ကမ္ဗလာနီပေါ်၌ ချထားအပ်သော အရောင်ထွက်သောထွန်းတောက်သော တင့်တယ်သော ဝေဠုရိယ ကြောင်မျက်ရွဲရတနာရောင်နှင့် မှောင်မိုက်သော ညဉ့်အခါ၌ (ထွက်သော) ပိုးစုံးကြူးရောင် နှစ်မျိုးတို့တွင် အဘယ်အရောင်သည် သာလွန်ကောင်းမြတ်သနည်းဟု (မေးတော်မူ၏)။ အသျှင်ဂေါတမ ဤအရောင်နှစ်မျိုးတို့တွင် မှောင်မိုက်သော ညဉ့်အခါ၌ (ထွက်သော) ပိုးစုံးကြူးရောင်သည် သာလွန်ကောင်းမြတ်ပါ၏ဟု (လျှောက်၏)။ကစ္စာန ထိုအရာကို အဘယ်သို့ ထင်မှတ်သနည်း၊ မှောင်မိုက်သော ညဉ့်အခါ၌ (ထွက်သော) ပိုးစုံးကြူးရောင်နှင့် မှောင်မိုက်သော ညဉ့်အခါ၌ (ထွန်းညှိသော) ဆီမီးရောင် နှစ်မျိုးတို့တွင် အဘယ်အရောင်သည် သာလွန်ကောင်းမြတ်သနည်းဟု (မေးတော်မူ၏)။ အသျှင်ဂေါတမ ဤအရောင်နှစ်မျိုးတို့တွင်မှောင်မိုက်သော ညဉ့်အခါ၌ (ထွန်းညှိသော) ဆီမီးရောင်သည် သာလွန်ကောင်းမြတ်ပါ၏ဟု (လျှောက်၏)။
ကစ္စာန ထိုအရာကို အဘယ်သို့ ထင်မှတ်သနည်း၊ မှောင်မိုက်သော ညဉ့်အခါ၌ (ထွန်းညှိသော) ဆီမီးရောင်နှင့် မှောင်မိုက်သော ညဉ့်အခါ၌ (တောက်လောင်သော) မီးပုံကြီးရောင် နှစ်မျိုးတို့တွင် အဘယ့်အရောင်သည် သာလွန်ကောင်းမြတ်သနည်းဟု (မေးတော်မူ၏)။ အသျှင်ဂေါတမဤအရောင်နှစ်မျိုးတို့တွင် မှောင်မိုက်သော ညဉ့်အခါ၌ (တောက်လောင်သော) မီးပုံကြီးရောင်သည်သာလွန်ကောင်းမြတ်ပါ၏ဟု (လျှောက်၏)။
ကစ္စာန ထိုအရာကို အဘယ်သို့ ထင်မှတ်သနည်း၊ မှောင်မိုက်သော ညဉ့်အခါ၌ (တောက်လောင် သော) မီးပုံကြီးရောင်နှင့် ညဉ့်မိုးသောက်ယံအခါ မိုးတိမ်ကင်းသည့် ကောင်းကင်မြင့်၌ (ထွက်ပြူသော) သောက်ရှူးကြယ်ရောင် နှစ်မျိုးတို့တွင် အဘယ်အရောင်သည် သာလွန်ကောင်းမြတ်သနည်းဟု (မေးတော်မူ၏)။ အသျှင်ဂေါတမ ဤအရောင်နှစ်မျိုးတို့တွင် ညဉ့်မိုးသောက်ယံအခါ မိုးတိမ်ကင်းသည့် ကောင်းကင်မြင့်၌ (ထွက်ပြူသော) သောက်ရှူးကြယ်ရောင်သည် သာလွန်ကောင်းမြတ်ပါ၏ဟု (လျှောက်၏)။
ကစ္စာန ထိုအရာကို အဘယ်သို့ ထင်မှတ်သနည်း၊ ညဉ့်မိုးသောက်ယံအခါ မိုးတိမ်ကင်းသည့်ကောင်းကင်မြင့်၌ (ထွက်ပြူသော) သောက်ရှူးကြယ်ရောင်နှင့် တစ်ဆယ့်ငါးရက်မြောက် ဥပုသ်နေ့ မိုးတိမ်ကင်းသည့် ကောင်းကင်မြင့်၌ တည့်မတ်သော သန်းခေါင်ယံအချိန်တွင် ထွန်းလင်းသော လရောင် နှစ်မျိုးတို့တွင် အဘယ် အရောင်သည် သာလွန်ကောင်းမြတ်သနည်းဟု (မေးတော်မူ၏)။ အသျှင်ဂေါတမ ဤအရောင်နှစ်မျိုးတို့တွင် တစ်ဆယ့်ငါးရက်မြောက် ဥပုသ်နေ့ မိုးတိမ်ကင်းသည့် ကောင်းကင်မြင့်၌ တည့်မတ်သော သန်းခေါင်ယံအချိန်တွင် ထွန်းလင်းသော လရောင်သည် သာလွန်ကောင်းမြတ်ပါ၏ဟု (လျှောက်၏)။
--ကစ္စာန ထိုအရာကို အဘယ်သို့ ထင်မှတ်သနည်း၊ တစ်ဆယ့်ငါးရက်မြောက် ဥပုသ်နေ့ မိုးတိမ်ကင်းသည့်ကောင်းကင်မြင့်၌ တည့်မတ်သော သန်းခေါင်ယံအချိန်တွင် ထွန်းလင်းသော လရောင်နှင့် မိုးလတို့၏နောက်ဆုံး တန်ဆောင်မုန်းလအခါ မိုးတိမ်ကင်းသည့် မိုးကောင်းကင်မြင့်၌ မွန်းမတ်မတ်တည့် ချိန်တွင် (ထွန်းလင်းသော) နေရောင်နှစ်မျိုးတို့တွင် အဘယ်အရောင်သည် သာလွန်ကောင်းမြတ်သနည်းဟု (မေးတော်မူ၏)။ အသျှင်ဂေါတမ ဤအရောင်နှစ်မျိုးတို့တွင် မိုးလတို့၏ နောက်ဆုံး တန်ဆောင်မုန်းလအခါ၌ မိုးတိမ်ကင်းသည့် မိုးကောင်းကင်မြင့်၌ မွန်းမတ်မတ်တည့်ချိန်တွင် (ထွန်းလင်းသော) နေရောင်သည်သာလွန်ကောင်းမြတ်ပါ၏ဟု (လျှောက်၏)။ ကစ္စာန လနေတို့၏ အလင်းရောင်ကို မခံစားကြသော နတ်တို့သည် လနေတို့၏ အလင်းရောင်ကို ခံစားသော နတ်တို့ထက် သာလွန်များပြားကုန်၏၊ ထိုနတ်တို့ကိုငါသိ၏။ ထိုသို့ပင် သိသော်လည်း အကြင်အဆင်းထက် သာလွန် မွန်မြတ်သော တစ်ပါးသောအဆင်းသည်မရှိဟူ၍ ငါမဆို၊ ကစ္စာန ထိုသို့ဖြစ်လျက် အကြင်အဆင်းသည် ပိုးစုံးကြူးအောက်လည်း ယုတ်ညံ့၏၊ အောက်တန်းကျ၏၊ ထိုအဆင်းကို မြတ်သော အဆင်းဟု သင် ဆိုဘိ၏၊ ထိုအဆင်းကိုလည်း မပညတ်နိုင်။
֍ ၂၈၀
။ ကစ္စာန ကာမဂုဏ်တို့သည် ဤငါးပါးတို့တည်း။ အဘယ်ငါးပါးတို့နည်းဟူမူ- စက္ခု ဝိညာဏ်ဖြင့်သိအပ်ကုန်သော အလိုရှိအပ် နှစ်သက်အပ် နှလုံးကို ပွါးစေတတ်သည့် ချစ်ဖွယ်သဘောရှိ၍နှစ်သက်သာယာဖွယ် တပ်မက်ဖွယ်ဖြစ်ကုန်သော ရူပါရုံ။ သောတဝိညာဏ်ဖြင့် သိအပ်ကုန်သော။ပ။ သဒ္ဒါရုံ။ ဃာနဝိညာဏ်ဖြင့် သိအပ်ကုန်သော ဂန္ဓာရုံ။ ဇိဝှါဝိညာဏ်ဖြင့် သိအပ်ကုန်သော ရသာရုံ။ ကာယဝိညာဏ်ဖြင့် သိအပ်ကုန်သော အလိုရှိအပ် နှစ်သက်အပ် နှလုံးကို ပွါးစေတတ်သည့် ချစ်ဖွယ်သဘောရှိ၍ နှစ်သက်သာယာဖွယ် တပ်မက်ဖွယ်ဖြစ်ကုန်သော ဖောဋ္ဌဗ္ဗာရုံ တို့တည်း၊ ကစ္စာန ဤသည်တို့ကား ကာမဂုဏ်ငါးပါးတို့တည်း။ ကစ္စာန ဤကာမဂုဏ် ငါးပါးတို့ကို အစွဲပြု၍ ဖြစ်ပေါ်သည့် ချမ်းသာမှု ဝမ်းမြောက်မှုကိုကာမချမ်းသာဟူ၍ ဆိုအပ်၏။ ဤသို့ ကာမသုခကို ကာမဂုဏ်တို့ထက် မြတ်၏ဟု ဆိုရ၏၊ ကာမဂ္ဂသုခ (နိဗ္ဗာနသုခ) ကို ကာမသုခထက် မြတ်၏ဟု ဆိုရ၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။ဤသို့ မိန့်တော်မူသော် ဝေခနသပရိဗိုဇ်သည် မြတ်စွာဘုရားကို “အသျှင်ဂေါတမ အံ့ဩဖွယ်ကောင်းလှပါ၏၊ အသျှင်ဂေါတမ မဖြစ်ဖူးမြဲ ဖြစ်ပါ၏၊ အသျှင်ဂေါတမသည် ‘ကာမသုခကို ကာမဂုဏ်တို့ထက် မြတ်၏ဟု ဆိုရ၏၊ ကာမဂ္ဂသုခ (နိဗ္ဗာနသုခ) ကို ကာမသုခထက် မြတ်၏ဟု ဆိုရ၏’ ဟူသော ဤ့စကားကို အလွန်ကောင်းစွာ ပြောကြားပါပေ၏။ အသျှင်ဂေါတမ ကာမသုခကို ကာမဂုဏ်တို့ထက်မြတ်၏ဟု ဆိုရပါ၏၊ ကာမဂ္ဂသုခ (နိဗ္ဗာနသုခ) ကို ကာမသုခထက် မြတ်၏ဟု ဆိုရပါ၏”ဟု (လျှောက်၏)။ ကစ္စာန အယူအဆတခြား၊ နှစ်သိမ့်သဘော တူညီမှုတခြား၊ နှစ်သက်ကျေနပ်မှုတခြား၊ အားထုတ်မှု တခြား၊ ဆရာတခြားရှိသော သင်သည် ကာမတို့ကိုလည်းကောင်း၊ ကာမသုခကိုလည်းကောင်း၊ ကာမဂ္ဂသုခ (နိဗ္ဗာနသုခ) ကိုလည်းကောင်း သိနိုင်ခဲ၏။ ကစ္စာန အာသဝေါကုန်ပြီးသော (မဂ်) အကျင့်ကို ကျင့်သုံးပြီး သော ပြုဖွယ်ကိစ္စကို ပြုပြီးသော တာဝန်ကို ချထားပြီးသောကိုယ်ကျိုး ကိုယ့်စီးပွါးကို ရယူပြီးသော ဘဝသံယောဇဉ်ကုန်ခန်းပြီးသော ကောင်းစွာ သိ၍ကိလေသာတို့မှ လွတ်မြောက်ပြီးသော ရဟန္တာရဟန်း တို့သည် ရှိကုန်၏၊ ထိုရဟန်းတို့သည်သာကာမတို့ကိုလည်းကောင်း၊ ကာမသုခကိုလည်းကောင်း၊ ကာမဂ္ဂသုခ (နိဗ္ဗာနသုခ) ကိုလည်းကောင်းသိကုန်ရာ၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။
--֍ ၂၈၁
။ ဤသို့ မိန့်တော်မူသော် ဝေခနသပရိဗိုဇ်သည် စိတ်ဆိုးသည် နှလုံးမသာယာသည်ဖြစ်၍မြတ်စွာဘုရားကိုသာလျှင် အပြစ်တင်လို၍ မြတ်စွာဘုရားကိုသာလျှင် ရှုတ်ချလို၍ မြတ်စွာဘုရားကိုသာလျှင်ဆိုလို၍ “ရဟန်းဂေါတမအပေါ်သို့ ကျရောက်စေမည်”ဟု (နှလုံးသွင်းကာ) “ဤသို့သာလျှင် ဤလောက၌အချို့သော သမဏဗြာဟ္မဏတို့သည် ရှေ့အစွန်းကို မသိကုန်ဘဲလျက် နောက်အစွန်းကို မမြင်ကုန်ဘဲလျက်'ပဋိသန္ဓေနေမှုကုန်ပြီ၊ မြတ်သောအကျင့်ကို ကျင့်သုံးပြီးပြီ၊ ပြုဖွယ်ကိစ္စကို ပြုပြီးပြီ၊ (မဂ်) ကိစ္စအလို့ငှါတစ်ပါးသော ပြုဖွယ်မရှိတော့ပြီဟု သိကုန်၏’ ဟူ၍ ဝန်ခံကုန်၏၊ ထိုသမဏဗြာဟ္မဏတို့၏ စကားသည်စကားမျှသာ ဖြစ်၏၊ ရယ်ဖွယ်သာလျှင် ဖြစ်၏၊ အမည်မျှသာ ဖြစ်၏၊ အကျိုးမရှိသည်သာ ဖြစ်၏၊ အချည်းအနှီးသာ ဖြစ်၏”ဟု မြတ်စွာဘုရားကို လျှောက်၏။ ကစ္စာန ရှေ့အစွန်းကို မသိကြကုန်ဘဲလျက်နောက်အစွန်းကို မမြင်ကြကုန်ဘဲလျက် “ပဋိသန္ဓေနေမှုကုန်ပြီ၊ မြတ်သောအကျင့်ကို ကျင့်သုံးပြီးပြီ၊ ပြုဖွယ်ကိစ္စကို ပြုပြီးပြီ၊ (မဂ်) ကိစ္စအလို့ငှါ တစ်ပါးသော ပြုဖွယ်ကိစ္စမရှိတော့ပြီဟု သိကုန်၏” ဟူ၍ဝန်ခံကုန်သော သမဏဗြာဟ္မဏတို့အတွက် ထိုနှိမ်နင်းမှုသည် လမ်းမှန်သည်သာ ဖြစ်၏။ကစ္စာန ရှေ့အစွန်းကို ထားဦးလော့၊ နောက်အစွန်းကို ထားဦးလော့၊ ဟန်မဆောင် မလှည့်ပတ်ဖြောင့်မတ်သော သဘောရှိသည့် သိနားလည်သော ယောက်ျားသည် လာပါစေ၊ ငါ ဆုံးမမည်၊ ငါ တရားဟောမည်၊ ဆုံးမသည့်အတိုင်း ကျင့်သုံးသူသည် မကြာမြင့်မီပင် ဤသို့လျှင် အဝိဇ္ဇာအနှောင်အဖွဲ့မှ လွတ်မြောက်ပြီဟု ကိုယ်တိုင်သာလျှင် သိလိမ့်မည်၊ ကိုယ်တိုင်သာလျှင် မြင်လိမ့်မည်။ ကစ္စာန ဥပမာအားဖြင့်ကလေးသူငယ် လူမမယ် ပက်လက်အိပ်အရွယ်ကို ကြိုးအနှောင်အဖွဲ့တို့ဖြင့် လည်ပင်းလျှင်ငါးခုမြောက်ဖြစ် သော နှောင်ဖွဲ့ခြင်းတို့ဖြင့် နှောင်ဖွဲ့ထားရာ၏၊ ထိုသူငယ်၏ ကြီးပွါးခြင်းကို အစွဲပြု၍ဣန္ဒြေတို့၏ ရင့်ခြင်းကို အစွဲပြု၍ ထိုအနှောင်အဖွဲ့တို့သည် ကျွတ်လွတ်ကုန်ရာ၏။ ထိုသတို့သားသည်ငါ ကျွတ်လွတ်ခဲ့ပြီဟု ကျွတ်လွတ်ခြင်းကိုကား သိရာ၏၊ နှောင်ဖွဲ့ခြင်းကိုကား မသိရာ။ ကစ္စ္စာနဤအတူသာလျှင် ဟန်မ ဆောင် မလှည့်ပတ် ဖြောင့်မတ်သော သဘောရှိသည့် သိနားလည်သောယောက်ျားသည် လာပါစေ၊ ငါ ဆုံးမမည်၊ ငါ တရားဟောမည်၊ ငါ ဆုံးမသည့်အတိုင်း ကျင့်သုံးသူသည်မကြာမြင့်မီပင် ဤသို့လျှင် အဝိဇ္ဇာအနှောင်အဖွဲ့မှ လွတ်မြောက်ပြီဟု ကိုယ်တိုင်သာလျှင် သိလိမ့်မည်၊ ကိုယ်တိုင်သာလျှင် မြင်လိမ့် မည်ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။
ဤသို့ မိန့်တော်မူသော် ဝေခနသပရိဗိုဇ်သည် မြတ်စွာဘုရားကို “အသျှင်ဂေါတမ (တရားတော် သည်) အလွန်နှစ်သက်ဖွယ် ရှိပါပေစွ။ပ။ အသျှင်ဂေါတမသည် အကျွန်ုပ်ကို ယနေ့မှစ၍ အသက်ထက်ဆုံး (ရတနာသုံးပါးကို) ကိုးကွယ်ရာဟု ဆည်းကပ်သော ဥပါသကာဟူ၍ မှတ်တော်မူပါ”ဟု လျှောက်ထား၏။
ဆယ်ခုမြောက် ဝေခနသသုတ် ပြီး၏။
သုံးခုမြောက် ပရိဗ္ဗာဇကဝဂ် ပြီး၏။
--၄-ရာဇဝဂ်
၁-ဃဋိကာရသုတ်
֍ ၂၈၂
။ အကျွန်ုပ်သည် ဤသို့ ကြားနာခဲ့ရပါသည်-အခါတစ်ပါး၌ မြတ်စွာဘုရားသည် များစွာသော ရဟန်းသံဃာနှင့်တကွ ကောသလတိုင်း၌ ဒေသစာရီကြွချီတော်မူ၏။ ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားသည် လမ်းခရီးမှ ဖဲခွါတော်မူ၍ တစ်ခုသောအရပ်၌ ပြုံးတော်မူ၏၊ ထိုအခါ အသျှင်အာနန္ဒာအား “မြတ်စွာဘုရား ပြုံးတော်မူခြင်း၏ အကြောင်းအထောက် အထားကားအဘယ်လေနည်း၊ မြတ်စွာဘုရားတို့သည် အကြောင်းမရှိဘဲ ပြုံးတော်မမူကြကုန်”ဟု အကြံ ဖြစ်၏။ ထိုအခါ အသျှင်အာနန္ဒာသည် လက်ဝဲတစ်ဖက် ပခုံးထက်၌ သင်္ကန်းကို စံပယ်တင်၍ မြတ်စွာ ဘုရားကိုလက်အုပ်ချီကာ “အသျှင်ဘုရား မြတ်စွာဘုရား ပြုံးတော်မူခြင်း၏ အကြောင်းအထောက်အထားကားအဘယ်ပါနည်း၊ မြတ်စွာဘုရားတို့သည် အကြောင်းမရှိဘဲ ပြုံးတော်မမူကြကုန်”ဟု လျှောက်၏။ အာနန္ဒာရှေးအခါက ဤအရပ်၌ ဝေဂဠိင်္ဂမည်သော ရွာနိဂုံးရှိခဲ့ဖူး၏၊ ပြည့်လည်း ပြည့်စုံ၏၊ စည်လည်း စည်ပင်၏၊ လူဦးရေများ၏၊ လူမျိုးစုံရောပြွမ်း၏၊ အာနန္ဒာ ဝေဂဠိင်္ဂရွာ နိဂုံးကို အမှီပြု၍ ပူဇော်အထူးကိုခံတော်မူထိုက်သော (အလုံးစုံသောတရားတို့ကို) ကိုယ်တိုင်မှန်စွာ သိတော်မူသော ကဿပမြတ်စွာဘုရားသည် နေတော်မူ၏။ အာနန္ဒာ ဤအရပ်၌ ပူဇော်အထူးကို ခံတော်မူထိုက်သော (အလုံးစုံသောတရားတို့ကို) ကိုယ်တိုင် မှန်စွာ သိတော်မူသော ကဿပမြတ်စွာဘုရား၏ အရံကျောင်းတော်သည် ရှိ၏။ အာနန္ဒာပူဇော်အထူးကို ခံတော်မူထိုက်သော (အလုံးစုံသောတရားတို့ကို) ကိုယ်တိုင် မှန်စွာ သိတော်မူသောကဿပမြတ်စွာဘုရားသည် ဤအရပ်၌ ထိုင်တော်မူလျက် ရဟန်းအပေါင်းကို ဆုံးမတော်မူ၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။
ထိုအခါ အသျှင်အာနန္ဒာသည် သင်္ကန်းကြီးကို လေးထပ်ခင်း၍ မြတ်စွာဘုရားအား “အသျှင်ဘုရားမြတ်စွာဘုရားသည် ဤနေရာ၌ သီတင်းသုံးတော်မူပါလော့၊ ဤမြေပြင်အရပ်သည် ပူဇော်အထူးကို ခံတော်မူထိုက်သော (အလုံးစုံသောတရားတို့ကို) ကိုယ်တိုင် မှန်စွာ သိတော်မူကုန်သော နှစ်ဆူသော ဘုရားသျှင်တို့ သုံးဆောင်သော မြေပြင်အရပ် ဖြစ်ပါလိမ့်မည်”ဟု လျှောက်ထား၏။ မြတ်စွာဘုရားသည် ခင်းထားသော နေရာ၌ ထိုင်တော်မူပြီးနောက် အသျှင်အာနန္ဒာအား ဤစကားကို မိန့်တော်မူ၏-
အာနန္ဒာ ရှေးအခါက ဤအရပ်၌ ဝေဂဠိင်္ဂမည်သော ရွာနိဂုံးရှိခဲ့ဖူး၏၊ ပြည့်လည်း ပြည့်စုံ၏၊ စည်လည်း စည်ပင်၏၊ လူဦးရေများ၏၊ လူမျိုးစုံရောပြွမ်း၏။ အာနန္ဒာ ဝေဂဠိင်္ဂရွာနိဂုံးကို အမှီပြု၍ ပူဇော်အထူးကို ခံတော်မူထိုက်သော (အလုံးစုံသောတရားတို့ကို) ကိုယ်တိုင် မှန်စွာ သိတော်မူသော ကဿပမြတ်စွာဘုရားသည် နေတော်မူ၏။ အာနန္ဒာ ဤအရပ်၌ ပူဇော်အထူးကို ခံတော်မူထိုက်သော (အလုံးစုံသော တရားတို့ကို) ကိုယ်တိုင် မှန်စွာ သိတော်မူသော ကဿပမြတ်စွာဘုရား၏အရံကျောင်းတော်သည် ရှိခဲ့ဖူး ၏။ အာနန္ဒာ ပူဇော်အထူးကို ခံတော်မူထိုက်သော (အလုံးစုံသောတရားတို့ကို) ကိုယ်တိုင် မှန်စွာ သိ တော်မူသော ကဿပမြတ်စွာဘုရားသည် ဤအရပ်၌နေတော်မူလျက် ရဟန်းအပေါင်းကို ဆုံးမတော်မူ၏။
֍ ၂၈၃
။ အာနန္ဒာ ဝေဂဠိင်္ဂရွာနိဂုံး၌ ဃဋိကာရမည်သော အိုးထိန်းသည်သည် ပူဇော်အထူးကိုခံတော်မူထိုက်သော (အလုံးစုံသောတရားတို့ကို) ကိုယ်တိုင်မှန်စွာ သိတော်မူသော ကဿပမြတ်စွာဘုရား၏မြတ်သော အလုပ်အကျွေး ဖြစ်၏။ အာနန္ဒာ ဃဋိကာရအိုးထိန်းသည်အား ဇောတိပါလမည်သော လုလင်သည် အချစ်ဆုံးသူငယ်ချင်း ဖြစ်၏။ အာနန္ဒာ ထိုအခါ ဃဋိကာရအိုးထိန်းသည်သည်ဇောတိပါလလုလင်ကို “အဆွေဇောတိပါလ လာ, သွားကြပါကုန်စို့၊ ပူဇော်အထူးကို ခံတော်မူထိုက်သော (အလုံးစုံသော တရားတို့ ကို) ကိုယ်တိုင် မှန်စွာ သိတော်မူသော ကဿပမြတ်စွာဘုရားကို ဖူးမြင်ရန့်ချဉ်းကပ်ကြပါကုန်စို့၊ ပူဇော် အထူးကို ခံတော်မူထိုက်သော (အလုံးစုံသောတရားတို့ကို) ကိုယ်တိုင် မှန်စွာသိတော်မူသော ထိုမြတ်စွာ ဘုရားအား ဖူးမြင်ရခြင်းကို အကျွန်ုပ်သည် ကောင်းမြတ်၏ဟု အသိအမှတ်ပြုထားပါ၏”ဟု ပြောဆို၏။ --အာနန္ဒာ ဤသို့ ပြောဆိုသော် ဇောတိပါလလုလင်သည် ဃဋိကာရအိုးထိန်းသည်ကို “အဆွေ ဃဋိကာရတော်ပြီ၊ ထိုဦးပြည်း ရဟန်းယုတ်ကို ဖူးမြင်ရသဖြင့် အဘယ်အကျိုး ရှိအံ့နည်း”ဟု ပြောဆို၏။ အာနန္ဒာနှစ်ကြိမ်မြောက်လည်း။ပ။ အာနန္ဒာ သုံးကြိမ်မြောက်လည်း ဃဋိကာရအိုးထိန်းသည်သည်ဇောတိပါလလုလင်ကို “အဆွေဇောတိပါလ လာ သွားကြပါကုန်စို့၊ ပူဇော်အထူးကို ခံတော်မူထိုက်သော (အလုံးစုံသော တရားတို့ကို) ကိုယ်တိုင် မှန်စွာ သိတော်မူသော ကဿပမြတ်စွာဘုရားကို ဖူးမြင်ရန်ချဉ်းကပ်ကြပါကုန်စို့၊ ပူဇော်အထူးကို ခံတော်မူထိုက်သော (အလုံးစုံသောတရားတို့ကို) ကိုယ်တိုင်မှန်စွာသိတော်မူသော ထိုမြတ်စွာဘုရားအား ဖူးမြင်ရခြင်းကို အကျွန်ုပ်သည် ကောင်းမြတ်၏ဟု အသိအမှတ်ပြုထားပါ၏”ဟု ပြောဆို၏။ အာနန္ဒာ သုံးကြိမ်မြောက်လည်း ဇောတိပါလလုလင်သည် ဃဋိကာရအိုးထိန်းသည်ကို “အဆွေဃဋိကာရ တော်ပြီ၊ ထိုဦးပြည်း ရဟန်းယုတ်ကို ဖူးမြင်ရသဖြင့် အဘယ်အကျိုးရှိအံ့နည်း”ဟု ပြောဆို၏။ အဆွေဇောတိပါလ သို့ဖြစ်ပါမူ ကြေးတွန်းဆပ်ပြာကို ဆောင်ယူ၍ ရေချိုးရန်မြစ်သို့ သွားကြကုန်အံ့ဟု ဆို၏။ အာနန္ဒာ ဇောတိပါလလုလင်သည် “အဆွေကောင်းပါပြီ” ဟူ၍သာလျှင် ဃဋိကာရအိုးထိန်းသည်၏ စကားကို ရှေးရှုဝန်ခံ၏။ အာနန္ဒာ ထိုအခါဃဋိကာရ အိုးထိန်းသည်သည် လည်းကောင်း၊ ဇောတိပါလလုလင်သည်လည်းကောင်းကြေးတွန်းဆပ်ပြာကို ယူ၍ ရေချိုးရန် မြစ်သို့ သွားကြကုန်၏။
֍ ၂၈၄
။ အာနန္ဒာ ထိုအခါ ဃဋိကာရအိုးထိန်းသည်သည် ဇောတိပါလလုလင်ကို “အဆွေဇောတိပါလပူဇော်အထူးကို ခံတော်မူထိုက်သော (အလုံးစုံသောတရားတို့ကို) ကိုယ်တိုင် မှန်စွာ သိတော်မူသောကဿပမြတ်စွာဘုရား၏ ဤအရံကျောင်းတော်သည် အနီး၌ ရှိနေပါ၏၊ အဆွေဇောတိပါလ လာ, သွားကြပါကုန်စို့၊ ပူဇော်အထူးကို ခံတော်မူထိုက်သော (အလုံးစုံသောတရားတို့ကို) ကိုယ်တိုင်မှန်စွာ သိတော်မူသော ကဿပမြတ်စွာဘုရားကို ဖူးမြင်ရန် ချဉ်းကပ်ကြပါကုန်စို့၊ ပူဇော်အထူးကို ခံတော်မူထိုက်သော (အလုံးစုံသောတရားတို့ကို) ကိုယ်တိုင်မှန်စွာ သိတော်မူသော ထိုမြတ်စွာဘုရားအား ဖူးမြင်ရခြင်းကိုအကျွန်ုပ်သည် ကောင်းမြတ်၏ဟု အသိအမှတ် ပြုထားပါ၏”ဟု ပြောဆို၏။ အာနန္ဒာ ဤသို့ ပြောဆိုသည်ရှိသော် ဇောတိပါလလုလင်သည် ဃဋိကာရအိုးထိန်းသည်ကို “အဆွေဃဋိကာရ တော်ပြီ၊ ထိုဦးပြည်းရဟန်းယုတ်ကို ဖူးမြင်ရသဖြင့် အဘယ်အကျိုးရှိအံ့နည်း”ဟု ဆို၏။ အာနန္ဒာ နှစ်ကြိမ်မြောက်လည်း။ပ။ အာနန္ဒာ သုံးကြိမ်မြောက်လည်း ဃဋိကာရအိုးထိန်းသည်သည် ဇောတိပါလ လုလင်ကို"အဆွေဇောတိပါလ ပူဇော်အထူးကို ခံတော်မူထိုက်သော (အလုံးစုံသောတရားတို့ကို) ကိုယ်တိုင်မှန်စွာသိတော်မူသော ကဿပမြတ်စွာဘုရား၏ ဤအရံသည် အနီး၌ ရှိနေပါ၏။ အဆွေဇောတိပါလလာ, သွားကြပါ ကုန်စို့၊ ပူဇော်အထူးကို ခံတော်မူထိုက်သော (အလုံးစုံသောတရားတို့ကို) ကိုယ်တိုင်မှန်စွာ သိတော်မူသော ကဿပ မြတ်စွာဘုရားကို ဖူးမြင်ရန် ချဉ်းကပ်ကြပါကုန်စို့၊ ပူဇော်အထူးကို ခံတော်မူထိုက်သော (အလုံးစုံသော တရားတို့ကို) ကိုယ်တိုင် မှန်စွာ သိတော်မူသောထိုမြတ်စွာဘုရားအား ဖူးမြင်ရခြင်းကို အကျွန်ုပ်သည် ကောင်းမြတ်၏ဟု အသိအမှတ် ပြုထားပါ၏”ဟုပြောဆို၏။ အာနန္ဒာ သုံးကြိမ်မြောက်လည်း ဇောတိ ပါလလုလင်သည် ဃဋိကာရအိုးထိန်းသည်ကို"အဆွေဃဋိကာရ တော်ပြီ၊ ထိုဦးပြည်း ရဟန်းယုတ်ကို ဖူးမြင်ရသဖြင့် အဘယ်အကျိုးရှိအံ့နည်း”ဟုဆို၏။ --အာနန္ဒာ ထိုအခါ ဃဋိကာရအိုးထိန်းသည်သည် ဇောတိပါလလုလင်အား ပုဆိုးခါးတောင်းကြိုက်ကို ဆွဲ၍"အဆွေဇောတိပါလ ပူဇော်အထူးကို ခံတော်မူထိုက်သော (အလုံးစုံသောတရားတို့ကို) ကိုယ်တိုင် မှန်စွာ့သိတော်မူသော ကဿပမြတ်စွာဘုရား၏ ဤအရံသည် အနီး၌ ရှိနေပါ၏၊ အဆွေဇောတိပါလလာ, သွားကြပါကုန်စို့၊ ပူဇော်အထူးကို ခံတော်မူထိုက်သော (အလုံးစုံသောတရားတို့ကို) ကိုယ်တိုင်မှန်စွာသိတော်မူသော ကဿပမြတ်စွာဘုရားကို ဖူးမြင်ရန် ချဉ်းကပ်ကြပါကုန်စို့၊ ပူဇော်အထူးကို ခံတော်မူထိုက်သော (အလုံးစုံသောတရားတို့ကို) ကိုယ်တိုင် မှန်စွာ သိတော်မူသော ထိုမြတ်စွာဘုရားအား ဖူးမြင်ရခြင်းကို အကျွန်ုပ်သည် ကောင်းမြတ်၏ဟု အသိအမှတ် ပြုထားပါ၏”ဟု ဤစကားကို ပြောဆို၏။ အာနန္ဒာထိုအခါ ဇောတိပါလလုလင်သည် ပုဆိုးခါးတောင်းကြိုက်ကို ဖြေ၍ ဃဋိကာရအိုးထိန်းသည်ကို “အဆွေဃဋိကာရ တော်ပြီ၊ ထိုဦးပြည်း ရဟန်းယုတ်ကို ဖူးမြင်ရသဖြင့် အဘယ်အကျိုးရှိအံ့နည်း”ဟု ဆို၏။
အာနန္ဒာ ထိုအခါ ဃဋိကာရ အိုးထိန်းသည်သည် ခေါင်းလျှော်ပြီးသော ဇောတိပါလလုလင်၏ ဆံပင်ကိုဆွဲ၍ “အဆွေဇောတိပါလ ပူဇော်အထူးကို ခံတော်မူထိုက်သော (အလုံးစုံသောတရားတို့ကို) ကိုယ်တိုင်မှန်စွာ သိတော်မူသော ကဿပမြတ်စွာဘုရား၏ ဤအရံကျောင်းတော်သည် အနီး၌ ရှိနေပါ၏၊ အဆွေဇောတိပါလ လာ, သွားကြပါကုန်စို့၊ ပူဇော်အထူးကို ခံတော်မူထိုက်သော (အလုံးစုံသောတရားတို့ကို) ကိုယ်တိုင် မှန်စွာ သိတော်မူသော ကဿပမြတ်စွာဘုရားကို ဖူးမြင်ရန် ချဉ်းကပ်ကြပါကုန်စို့၊ ပူဇော်အထူးကို ခံတော်မူထိုက်သော (အလုံးစုံသောတရားတို့ကို) ကိုယ်တိုင်မှန်စွာ သိတော်မူသော ထိုမြတ်စွာဘုရားအား ဖူးမြင်ရခြင်းကို အကျွန်ုပ်သည်ကောင်း မြတ်၏ဟု အသိအမှတ် ပြုထားပါ၏”ဟု ပြောဆို၏။ အာနန္ဒာ ထိုအခါ ဇောတိပါလလုလင်အား “အချင်းတို့ အံ့ဩဖွယ်ကောင်းလှ၏တကား၊ အချင်းတို့မဖြစ်ဖူး မြဲ ဖြစ်ချေ၏တကား၊ ဤဃဋိကာရအိုးထိန်းသည်သည် ဇာတ်နိမ့်သူဖြစ်လျက်ခေါင်းလျှော်ပြီးသော ငါတို့၏ ဆံပင်ကို ဆွဲကိုင်သင့်သည်ဟု အောက်မေ့ထင်မှတ်တုံဘိ၏၊ “ဤအရာသည်ကား စင်စစ် မယုတ်ညံ့တန်ရာ”ဟု အကြံဖြစ်ပြီးလျှင် ဃဋိကာရအိုးထိန်းသည်ကို"အဆွေဃဋိကာရ သည့်လောက်ပင် ဖူးမြင်စေလိုသ လော”ဟု ဆို၏။ “အဆွေဇောတိပါလသည့်လောက်ပင် ဖူးမြင်စေလိုပါ၏၊ ပူဇော်အထူးကို ခံတော်မူထိုက် သော (အလုံးစုံသောတရားတို့ကို) ကိုယ်တိုင် မှန်စွာ သိတော်မူသော ထိုမြတ်စွာဘုရားအား ဖူးမြင်ရခြင်း ကို အကျွန်ုပ်သည်ကောင်းမြတ်၏ဟု အသိအမှတ် ပြုထားပါ၏”ဟု (ဆို၏)။ အဆွေဃဋိကာရ သို့ဖြစ်မူ လွှတ်လော့၊ သွားကြကုန်အံ့ဟု (ဆို၏)။
֍ ၂၈၅
။ အာနန္ဒာ ထိုအခါ ဃဋိကာရအိုးထိန်းသည်သည်လည်းကောင်း၊ ဇောတိပါလလုလင်သည်လည်းကောင်း ပူဇော်အထူးကို ခံတော်မူထိုက်သော (အလုံးစုံသောတရားတို့ကို) ကိုယ်တိုင် မှန်စွာသိတော် မူသော ကဿပမြတ်စွာဘုရားထံသို့ ချဉ်းကပ်ကြကုန်ပြီးလျှင် ဃဋိကာရအိုးထိန်းသည်သည်ကား ပူဇော် အထူးကို ခံတော်မူထိုက်သော (အလုံးစုံသောတရားတို့ကို) ကိုယ်တိုင်မှန်စွာ သိတော်မူသော ကဿပ မြတ်စွာဘုရားကို ရှိခိုး၍ သင့်လျော်ရာ၌ ထိုင်နေ၏။ ဇောတိပါလလုလင်သည်ကား ပူဇော်အထူးကို ခံတော်မူထိုက်သော (အလုံးစုံသောတရားတို့ကို) ကိုယ်တိုင်မှန်စွာ သိတော်မူသော ကဿပမြတ်စွာဘုရား နှင့် အတူ ဝမ်းမြောက်ဝမ်းသာ ပြောဆို၏၊ ဝမ်းမြောက်ဖွယ် အောက်မေ့ဖွယ် စကားကို ပြောဆိုပြီးဆုံး စေ၍ သင့်လျော်ရာ၌ ထိုင်၏။ အာနန္ဒာသင့်လျော်ရာ၌ ထိုင်ပြီးသော ဃဋိကာရအိုးထိန်းသည်သည် ပူဇော် အထူးကို ခံတော်မူထိုက်သော (အလုံးစုံသောတရားတို့ကို) ကိုယ်တိုင် မှန်စွာ သိတော်မူသော ကဿပ မြတ်စွာဘုရားကို “အသျှင်ဘုရားဤဇောတိပါလလုလင်သည် အကျွန်ုပ်၏ အချစ်ဆုံး သူငယ်ချင်းဖြစ်ပါ၏၊ ဤဇောတိပါလလုလင်အားမြတ်စွာဘုရားသည် တရားဟောတော်မူပါ”ဟု လျှောက်၏။အာနန္ဒာ ထိုအခါ ပူဇော်အထူးကို ခံတော်မူထိုက်သော (အလုံးစုံသော တရားတို့ကို) ကိုယ်တိုင် မှန်စွာသိတော်မူသော ကဿပမြတ်စွာဘုရားသည် ဃဋိကာရအိုးထိန်းသည်ကိုလည်းကောင်း၊ ဇောတိပါလလုလင်ကိုလည်းကောင်း တရားစကားဖြင့် (အကျိုးစီးပွားကို) သိမြင်စေ၏၊ (တရားကို) ဆောက်တည်စေ့၏၊ (တရားကျင့်သုံးရန်) ထက်သန်စေ၏၊ ရွှင်လန်းစေ၏။ အာနန္ဒာ ထိုအခါ ဃဋိကာရအိုးထိန်းသည်သည်လည်းကောင်း၊ ဇောတိပါလ လုလင်သည်လည်းကောင်း ပူဇော်အထူးကို ခံတော်မူထိုက်သော (အလုံးစုံသော တရားတို့ကို) ကိုယ်တိုင် မှန်စွာ သိတော်မူသော ကဿပမြတ်စွာဘုရားကတရားစကားဖြင့် (အကျိုး စီးပွားကို) သိမြင်စေ၊ (တရားကို) ဆောက်တည်စေ၊ (တရားကျင့်သုံးရန်) ထက်သန်စေ၊ ရွှင်လန်းစေအပ် သည်ဖြစ်၍ ပူဇော်အထူးကို ခံတော်မူထိုက်သော (အလုံးစုံသောတရားတို့ကို) ကိုယ်တိုင် မှန်စွာ သိတော်မူ သော ကဿပမြတ်စွာဘုရား၏ တရားကိုအလွန်နှစ်သက် ဝမ်းမြောက်လျက် နေရာမှ ထပြီးလျှင် ပူဇော် အထူးကို ခံတော်မူထိုက်သော (အလုံးစုံသောတရားတို့ကို) ကိုယ်တိုင် မှန်စွာ သိတော်မူသော ကဿပ မြတ်စွာဘုရားကို ရှိခိုး၍အရိုအသေပြုကာ ဖဲခွါသွားကြကုန်၏။
--֍ ၂၈၆
။ အာနန္ဒာ ထိုအခါ ဇောတိပါလလုလင်သည် ဃဋိကာရအိုးထိန်းသည်ကို “အဆွေဃဋိကာရသင်သည် ဤတရားကို နာရသည် မဟုတ်ပါလော၊ ထိုသို့နာရပါလျက် အဘယ့်ကြောင့် လူ့ဘောင်မှရဟန်းဘောင်သို့ မဝင်ရောက် (ရဟန်းမ ပြု) ဘိသနည်း”ဟု ဆို၏။ အဆွေဇောတိပါလ မျက်မမြင်မိဘအိုတို့ကို လုပ်ကျွေးနေရသည်ဟု ငါ့ကို သင် သိသည် မဟုတ်လောဟု (ဆို၏)။ အဆွေဃဋိကာရသို့ဖြစ်ပါမူ ငါသည် လူ့ဘောင်မှ ရဟန်းဘောင်သို့ ဝင်ရောက်အံ့ဟု (ဆို၏)။အာနန္ဒာ ထိုအခါ ဃဋိကာရအိုးထိန်းသည်သည်လည်းကောင်း၊ ဇောတိပါလလုလင်သည်လည်းကောင်းပူဇော်အထူးကို ခံတော်မူထိုက်သော (အလုံးစုံသောတရားတို့ကို) ကိုယ်တိုင် မှန်စွာ သိတော်မူသောကဿပ မြတ်စွာဘုရားထံသို့ ချဉ်းကပ်၍ ရှိခိုးပြီးလျှင် သင့်လျော်ရာနေရာ၌ ထိုင်နေကြကုန်၏။ သင့်လျော်ရာ၌ ထိုင်နေပြီးသော ဃဋိကာရအိုးထိန်းသည်သည် ပူဇော်အထူးကို ခံတော်မူထိုက်သော (အလုံးစုံသောတရားတို့ ကို) ကိုယ်တိုင် မှန်စွာ သိတော်မူသော ကဿပမြတ်စွာဘုရားကို “အသျှင်ဘုရားဤဇောတိပါလလုလင် သည် အကျွန်ုပ်၏ အချစ်ဆုံးသူငယ်ချင်း ဖြစ်ပါ၏၊ မြတ်စွာဘုရားဤဇောတိပါလလုလင်ကို ရှင်ရဟန်း ပြုပေးတော်မူပါလော့”ဟု လျှောက်၏။ အာနန္ဒာဇောတိပါလလုလင်သည် ပူဇော်အထူးကို ခံတော်မူထိုက် သော (အလုံးစုံသောတရားတို့ကို) ကိုယ်တိုင်မှန်စွာ သိတော်မူသော ကဿပမြတ်စွာဘုရား၏ အထံတော် ၌ ရှင်အဖြစ် ရဟန်းအဖြစ်ကို ရလေသတည်း။
֍ ၂၈၇
။ အာနန္ဒာ ပူဇော်အထူးကို ခံတော်မူထိုက်သော (အလုံးစုံသောတရားတို့ကို) ကိုယ်တိုင် မှန်စွာသိတော်မူသော ကဿပမြတ်စွာဘုရားသည် ဝေဂဠိင်္ဂရွာနိဂုံး၌ မွေ့လျော်တော်မူသရွေ့ နေတော်မူပြီးလျှင်ဇောတိပါလလုလင် ရဟန်းပြု၍ မကြာမြင့်မီ လဝက်မျှ ရှိသောအခါ ဗာရာဏသီပြည်သို့ ဒေသစာရီကြွချီတော်မူ၏။ အစဉ်အတိုင်း ဒေသစာရီ ကြွချီတော်မူသည်ရှိသော် ဗာရာဏသီပြည်သို့ ရောက်လေ၏။ အာနန္ဒာ ထိုဗာရာဏသီပြည်၌ ပူဇော်အထူးကို ခံတော်မူထိုက်သော (အလုံးစုံသောတရားတို့ကို) ကိုယ်တိုင်မှန်စွာ သိတော်မူသော ကဿပမြတ်စွာဘုရားသည် ဗာရာဏသီပြည် ဣသိပတနမိဂဒါဝုန်တော၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူ၏။ အာနန္ဒာ ကိကီမည်သော ကာသိမင်းသည် ပူဇော်အထူးကို ခံတော်မူထိုက်သော (အလုံးစုံသောတရားတို့ကို) ကိုယ်တိုင်မှန်စွာ သိတော်မူသော ကဿပမြတ်စွာဘုရားသည် ဗာရာဏသီပြည်သို့ရောက်တော်မူ၍ ဗာရာဏသီပြည် ဣသိပတနမိဂဒါဝုန်တော၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူသတတ်ဟု ကြားသည်သာတည်း။အာနန္ဒာ ထိုအခါ ကိကီမည်သော ကာသိမင်းသည် အလွန်ကောင်းသည့် ယာဉ်တို့ကို ကစေ၍အလွန်ကောင်းသည့် ယာဉ်ကို တက်စီးပြီးလျှင် အလွန်ကောင်းသည့် ယာဉ်တို့ဖြင့် ပူဇော်အထူးကိုခံတော်မူ ထိုက်သော (အလုံးစုံသောတရားတို့ကို) ကိုယ်တိုင်မှန်စွာ သိတော်မူသောကဿပမြတ်စွာဘုရားကို ဖူးမြင် ရန် ကြီးစွာသော မင်း၏ ကျက်သရေဖြင့် ဗာရာဏသီပြည်မှထွက်လေ၏၊ ယာဉ်ဖြင့် သွားနိုင်သမျှသော အရပ်ကို ယာဉ်ဖြင့်သွား၍ ယာဉ်မှသက်ပြီးသော့်ခြေကျင်သာလျှင် ပူဇော်အထူးကို ခံတော်မူထိုက်သော (အလုံးစုံသောတရားတို့ကို) ကိုယ်တိုင် မှန်စွာသိတော်မူသော ကဿပမြတ်စွာဘုရားထံသို့ ချဉ်းကပ်၍ ရှိခိုးပြီးလျှင် သင့်လျော်ရာ၌ ထိုင်နေ၏။ အာနန္ဒာ သင့်လျော်ရာ၌ ထိုင်နေသော ကိကီမည်သော ကာသိမင်း ကို ပူဇော်အထူးကိုခံတော်မူထိုက်သော (အလုံးစုံသောတရားတို့ကို) ကိုယ်တိုင်မှန်စွာ သိတော်မူသောကဿပမြတ်စွာဘုရားသည် တရားစကားဖြင့် (အကျိုးစီးပွားကို) သိမြင်စေတော်မူ၏၊ (တရားကို) ဆောက်တည်စေတော်မူ၏၊ (တရားကျင့်သုံးရန်) ထက်သန်စေတော်မူ၏၊ ရွှင်လန်းစေတော်မူ၏။
--အာနန္ဒာ ထိုအခါ ကိကီမည်သော ကာသိမင်းသည် ပူဇော်အထူးကို ခံတော်မူထိုက်သော (အလုံးစုံ သောတရားတို့ကို) ကိုယ်တိုင်မှန်စွာ သိတော်မူသော ကဿပမြတ်စွာဘုရားက တရားစကားဖြင့် (အကျိုးစီးပွားကို) သိမြင်စေလျက် (တရားကို) ဆောက်တည်စေကာ (တရားကျင့်သုံးရန်) ထက်သန်ရွှင်လန်းစေသည်ရှိသော် “အသျှင်ဘုရား မြတ်စွာဘုရားသည် ရဟန်းသံဃာနှင့်အတူ နက်ဖြန်အလို့ငှါ အကျွန်ုပ်၏ဆွမ်းကို လက်ခံတော်မူပါ”ဟု လျှောက်ထား၏။ အာနန္ဒာ ပူဇော်အထူးကို ခံတော်မူထိုက်သော (အလုံးစုံသောတရားတို့ကို) ကိုယ်တိုင်မှန်စွာ သိတော်မူသော ကဿပမြတ်စွာဘုရားသည် ဆိတ်ဆိတ်နေခြင်းဖြင့်လက်ခံတော်မူ၏။ အာနန္ဒာ ထိုအခါ ကိကီမည်သော ကာသိမင်းသည် ပူဇော်အထူးကို ခံတော်မူထိုက်သော (အလုံးစုံသောတရားတို့ကို) ကိုယ်တိုင်မှန်စွာ သိတော်မူသော ကဿပမြတ်စွာဘုရား၏ လက်ခံတော်မူခြင်းကို သိ၍ နေရာမှထကာ ရှိခိုးလျက် အရိုအသေပြုပြီးလျှင် ဖဲခွါသွားလေ၏။ အာနန္ဒာ ထိုအခါ ကိကီမည်သော ကာသိမင်းသည် ထိုညဉ့်လွန်မြောက်ပြီးနောက် မိမိနန်းတော်၌ များသော ဟင်းလျာရှိသည့် မွန်မြတ်သော လက်ရွေးစင် ပဏ္ဍုပုဋကသလေးခဲဖွယ်ဘောဇဉ်ကို စီရင်စေပြီးလျှင် ပူဇော်အထူးကို ခံတော်မူထိုက်သော (အလုံးစုံသောတရားတို့ကို) ကိုယ်တိုင်မှန်စွာ သိတော်မူသော ကဿပမြတ်စွာဘုရားအား “အသျှင်ဘုရား အချိန်တန်ပါပြီ၊ ဆွမ်းပြင်ပြီးပါပြီ”ဟု အချိန် (တန်ကြောင်း) ကို လျှောက်ထားစေ၏။
֍ ၂၈၈
။ အာနန္ဒာ ထိုအခါ ပူဇော်အထူးကို ခံတော်မူထိုက်သော (အလုံးစုံသောတရားတို့ကို) ကိုယ်တိုင်မှန်စွာ သိတော်မူသော ကဿပမြတ်စွာဘုရားသည် နံနက်အချိန်၌ သင်္ကန်းကို ပြင်ဝတ်၍ သပိတ်သင်္ကန်းကို ယူလျက် ရဟန်းသံဃာနှင့်အတူ ကိကီမည်သော ကာသိမင်း၏ နန်းတော်သို့ ချဉ်းကပ်ပြီးလျှင်ပြင်ထားသော နေရာ၌ ထိုင်နေတော်မူ၏။ အာနန္ဒာ ထိုအခါ ကိကီမည်သော ကာသိမင်းကြီးသည် ဘုရားအမှူးရှိသော ရဟန်းသံဃာကို မွန်မြတ်သော ခဲဖွယ်ဘောဇဉ်ဖြင့် ရောင့်ရဲသည့်တိုင်အောင်တားမြစ်သည့်တိုင် အောင် မိမိကိုယ်တိုင် လုပ်ကျွေး၏။ အာနန္ဒာ ထိုအခါ ကိကီမည်သောကာသိမင်းသည် ပူဇော်အထူးကို ခံတော်မူထိုက်သော (အလုံးစုံသောတရားတို့ကို) ကိုယ်တိုင် မှန်စွာသိတော်မူသော ကဿပမြတ်စွာဘုရား ဆွမ်းစားပြီး၍ သပိတ်မှ လက်ကို ဖယ်ပြီးသောအခါ နိမ့်သောထိုင်စရာတစ်ခုကို ယူ၍ သင့်လျော်သော နေရာ၌ ထိုင်နေ၏။ အာနန္ဒာ သင့်လျော်သော နေရာ၌ထိုင်နေပြီးသော ကိကီမည်သော ကာသိမင်းသည် ပူဇော်အထူးကို ခံတော်မူထိုက်သော (အလုံးစုံသောတရားတို့ကို) ကိုယ်တိုင်မှန်စွာ သိတော်မူသော ကဿပ မြတ်စွာဘုရားကို “မြတ်စွာဘုရားမြတ်စွာဘုရားသည် ဗာရာဏသီပြည်၌ ဝါဆိုခြင်းကို လက်ခံတော်မူပါ၊ သံဃာတော်အား အကျွန်ုပ်၏ဤသို့သဘောရှိသော လုပ်ကျွေးမှုသည် ဖြစ်ပါလိမ့်မည်”ဟု လျှောက်ထား ၏။ မင်းကြီး မသင့်ချေ၊ ငါသည် ဝါဆိုခြင်းကို ဝန်ခံပြီး ဖြစ်၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။ အာနန္ဒာ နှစ်ကြိမ် မြောက်လည်း။ပ။ အာနန္ဒာသုံးကြိမ်မြောက်လည်း ကိကီမည်သော ကာသိမင်းသည် ပူဇော်အထူးကို ခံတော်မူထိုက်သော (အလုံးစုံသောတရားတို့ကို) ကိုယ်တိုင် မှန်စွာ သိတော်မူသော ကဿပမြတ်စွာဘုရား ကို “မြတ်စွာဘုရားမြတ်စွာဘုရားသည် ဗာရာဏသီပြည်၌ ဝါဆိုခြင်းကို လက်ခံတော်မူပါ၊ သံဃာတော် အား အကျွန်ုပ်၏ဤသို့သဘောရှိသော လုပ်ကျွေးမှုသည် ဖြစ်ပါလိမ့်မည်”ဟု လျှောက်ထား၏။ မင်းကြီး မသင့်ချေ၊ ငါသည် ဝါဆိုခြင်းကို ဝန်ခံပြီး ဖြစ်၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။အာနန္ဒာ ထိုအခါ ကိကီမည်သော ကာသိမင်းအား ပူဇော်အထူးကို ခံတော်မူထိုက်သော (အလုံးစုံသောတရားတို့ကို) ကိုယ်တိုင်မှန်စွာ သိတော်မူသော ကဿပမြတ်စွာဘုရားသည် ဗာရာဏသီပြည်၌ဝါဆိုခြင်းကို လက်မခံဟု စိတ်တစ်မျိုးဖြစ်ခြင်း နှလုံးမသာခြင်းသည် ဖြစ်သည်သာတည်း။ အာနန္ဒာထိုအခါ ကိကီမည်သော ကာသိမင်းသည် ပူဇော်အထူးကို ခံတော်မူထိုက်သော (အလုံးစုံသောတရားတို့ကို) ကိုယ်တိုင်မှန်စွာ သိတော်မူသော ကဿပမြတ်စွာဘုရားကို “အသျှင်ဘုရား အကျွန်ုပ်အပြင် သာလွန်ထူးမြတ်သည့် အလုပ်အကျွေးတစ်စုံတစ်ယောက် ရှိပါသေးသလော”ဟု လျှောက်၏။
--မင်းကြီး ဝေဂဠိင်္ဂမည်သော ရွာနိဂုံး၌ ဃဋိကာရမည်သော အိုးထိန်းသည်သည် ငါ၏ အလုပ်အကျွေးပေတည်း၊ မြတ်သော အလုပ်အကျွေးပေတည်း။ မင်းကြီး သင်မင်းကြီးအား ပူဇော်အထူးကို ခံတော်မူထိုက်သော (အလုံးစုံသောတရားတို့ကို) ကိုယ်တိုင်မှန်စွာ သိတော်မူသော ကဿပမြတ်စွာဘုရားသည်ဗာရာဏသီပြည်၌ ဝါကပ်ခြင်းကို လက်ခံတော်မမူဟု စိတ်တစ်မျိုးဖြစ်ခြင်း နှလုံးမသာခြင်းသည် ရှိသည်သာတည်း။ ထိုသဘောမျိုးသည် ဃဋိကာရအိုးထိန်းသည်အား မရှိသည်သာတည်း၊ ရှိလိမ့်မည်လည်း မဟုတ်သည်သာတည်း။ မင်းကြီး ဃဋိကာရ အိုးထိန်းသည်သည်ကား မြတ်စွာဘုရားကို ကိုးကွယ်ရာဟူ၍ ဆည်းကပ်၏၊ တရားတော်ကို ကိုးကွယ်ရာဟူ၍ ဆည်းကပ်၏၊ သံဃာတော်ကို ကိုးကွယ်ရာဟူ၍ ဆည်းကပ်၏။ မင်းကြီး ဃဋိကာရအိုးထိန်းသည်သည်ကား အသက်သတ်ခြင်းမှ ရှောင်ကြဉ်၏၊ မပေးသည်ကို ယူခြင်းမှရှောင်ကြဉ်၏၊ ကာမတို့၌ မှားယွင်းစွာ ကျင့်ခြင်းမှ ရှောင်ကြဉ်၏၊ မဟုတ်မမှန် ပြောဆိုခြင်းမှ ရှောင်ကြဉ်၏၊ ယစ်မူးမေ့လျော့ခြင်း၏ အကြောင်းဖြစ်သော အရက်သောက်စားခြင်းမှ ရှောင်ကြဉ်၏။ မင်းကြီးဃဋိကာရအိုးထိန်းသည်သည် မြတ်စွာဘုရား၌ မတုန်မလှုပ် သက်ဝင်ကြည်ညိုခြင်းနှင့် ပြည့်စုံ၏၊ တရားတော်၌ မတုန်မလှုပ် သက်ဝင်ကြည်ညိုခြင်းနှင့် ပြည့်စုံ၏၊ သံဃာတော်၌ မတုန်မလှုပ် သက်ဝင်ကြည်ညိုခြင်းနှင့် ပြည့်စုံ၏၊ အရိယာတို့ နှစ်သက်အပ်သော သီလတို့နှင့် ပြည့်စုံ၏။
မင်းကြီး ဃဋိကာရအိုးထိန်းသည်သည် ‘ဒုက္ခ သစ္စာ’ ၌ ယုံမှားကင်း၏၊ ဒုက္ခ၏အကြောင်း ‘သမုဒယသစ္စာ’ ၌ ယုံမှားကင်း၏၊ ဒုက္ခ၏ချုပ်ရာ ‘နိရောဓသစ္စာ’ ၌ ယုံမှားကင်း၏၊ ဒုက္ခ၏ချုပ်ရာ (နိဗ္ဗာန်) သို့ရောက်ကြောင်းအကျင့် ‘မဂ္ဂသစ္စာ’ ၌ ယုံမှားကင်း၏၊ မင်းကြီး ဃဋိကာရအိုးထိန်းသည်သည် တစ်ထပ်တည်းသာ စား၏၊ မြတ်သော အကျင့်ကို ကျင့်လေ့ရှိ၏၊ သီလရှိ၏၊ ကောင်းသောသဘော ရှိ၏၊ မင်းကြီး ဃဋိကာရအိုးထိန်းသည်သည် ပတ္တမြား ရွှေ ငွေကို စွန့်ပယ်ထား၏၊ ရွှေ ငွေမှ ကင်း၏၊ မင်းကြီး ဃဋိကာရအိုးထိန်းသည်သည် ကျည်ပွေ့ကို ချထားပြီးဖြစ်၏၊ မိမိလက်ဖြင့် မြေကိုလည်းမတူးဖြို၊ ကမ်းပြိုသောမြေ ကြွက်ကျစ်စာမြေကို ထမ်းပိုးဖြင့် ဆောင်ယူ၍ အိုးခွက် ပြုလုပ်ပြီးလျှင်"ဤနေရာ၌ အိုးခွက်ကို အလိုရှိသူသည် ဆန်အိတ်တို့ကိုဖြစ်စေ၊ ပဲနောက်အိတ်တို့ကိုဖြစ်စေ၊ ကုလားပဲအိတ်တို့ကိုဖြစ်စေ ချထားခဲ့၍ အလိုရှိရာ အိုးခွက်ကို ဆောင်ယူစေသတည်း”ဟု ဆို၏။ မင်းကြီးဃဋိကာရ အိုးထိန်းသည် သည် မျက်မမြင် မိဘအိုတို့ကို လုပ်ကျွေး၏။ မင်းကြီးဃဋိကာရအိုးထိန်းသည်သည် အောက်ပိုင်း သံယောဇဉ်ငါးမျိုးတို့၏ ကုန်ခြင်းကြောင့်ဥပပါတ်ပဋိသန္ဓေနေခြင်း ရှိ၏။ ထိုဗြဟ္မာ့ဘုံ၌ ပရိနိဗ္ဗာန် ပြုလိမ့် မည်၊ ထိုဗြဟ္မာ့ဘုံမှပြန်လည်ခြင်းသဘော မရှိတော့ချေ။
֍ ၂၈၉
။ မင်းကြီး အခါတစ်ပါး၌ ငါသည် ဝေဂဠိင်္ဂမည်သော ရွာနိဂုံး၌ နေ၏၊ မင်းကြီး ထိုအခါ ငါသည်နံနက်အချိန်၌ သင်္ကန်းကို ပြင်ဝတ်၍ သပိတ်သင်္ကန်းကို ယူပြီးလျှင် ဃဋိကာရအိုးထိန်းသည်၏မိဘတို့ထံသို့ ချဉ်းကပ်၍ ဃဋိကာရအိုးထိန်းသည်၏ မိဘတို့ကို “ဘဂ္ဂဝအနွယ်ဖြစ်သော ဤဃဋိကာရသည် ယခု အဘယ်သို့ သွားလေသနည်း”ဟု ဆိုဖူးပြီ။ အသျှင်ဘုရား အသျှင်ဘုရား၏ အလုပ်အကျွေးဖြစ်သော ဃဋိကာရသည် (တောသို့) ထွက်သွားပါ၏၊ အတွင်းရှိ ထမင်းအိုးမှ ထမင်းကို ခူးယူ၍ ဟင်းအိုးမှ ဟင်းကို ခပ်ယူသုံးဆောင်တော်မူပါလော့ဟု (လျှောက်၏)။ မင်းကြီး ထိုအခါ ငါသည် (ထမင်း) အိုးမှ့ထမင်းကို ခူးယူ၍ ဟင်းအိုးမှ ဟင်းကို ခပ်ယူသုံးဆောင်ပြီးလျှင် နေရာမှ ထကာ ဖဲခွါသွားခဲ့ဖူးပြီ။ မင်းကြီး ထို့နောက် ဃဋိကာရအိုးထိန်းသည်သည် အမိအဖတို့ထံ ချဉ်းကပ်၍ အမိအဖတို့ကို"အဘယ်သူသည် ထမင်းအိုးမှ ထမင်းကို ခူးယူ၍ ဟင်းအိုးမှ ဟင်းကို ခပ်ယူသုံးဆောင်ပြီးလျှင် နေရာမှထကာ ဖဲခွါလေသနည်း”ဟု မေး၏။ ချစ်သား ပူဇော်အထူးကို ခံတော်မူထိုက်သော (အလုံးစုံသောတရားတို့ကို) ကိုယ်တိုင် မှန်စွာ သိတော်မူသော ကဿပမြတ်စွာဘုရားသည် ထမင်းအိုးမှထမင်းကို ခူးယူ၍ ဟင်းအိုးမှ ဟင်းကို ခပ်ယူသုံးဆောင်ပြီးလျှင် နေရာမှ ထကာ ဖဲခွါသွား၏ဟု (ပြောဆိုကြကုန်၏)။ မင်းကြီး ထိုအခါ ဃဋိကာရအိုးထိန်းသည်အား “အရတော်လေစွတကား၊ ငါသည်ကောင်းစွာ ရအပ်ပေစွတကား၊ ပူဇော် အထူးကို ခံတော်မူထိုက်သော (အလုံးစုံသောတရားတို့ကို) ကိုယ်တိုင် မှန်စွာ သိတော်မူသော ကဿပ မြတ်စွာဘုရားသည် ငါ့အား ဤသို့အလွန်အကျွမ်းဝင်တော်မူပေ၏”ဟု အကြံဖြစ်၏။ မင်းကြီး ထိုအခါ ဃဋိကာရအိုး ထိန်းသည်အားတစ်ဆယ့်ငါးရက်ပတ်လုံး အမိအဖတို့အား ခုနစ်ရက်ပတ်လုံး ပီတိသုခ ဖြစ်လေသတည်း။ --֍ ၂၉၀
။ မင်းကြီး အခါတစ်ပါး ငါသည် ထိုဝေဂဠိင်္ဂမည်သော ရွာနိဂုံး၌ပင်လျှင် နေ၏၊ မင်းကြီး ထိုအခါငါသည် နံနက်အချိန်၌ သင်္ကန်းကို ပြင်ဝတ်၍ သပိတ်သင်္ကန်းကို ယူပြီးလျှင် ဃဋိကာရအိုးထိန်း သည်၏အမိအဖတို့ထံသို့ ချဉ်းကပ်၍ ဃဋိကာရအိုးထိန်းသည်၏ အမိအဖတို့ကို “ဘဂ္ဂဝအနွယ်ဖြစ်သောဤဃဋိကာရသည် ယခု အဘယ်သို့ သွားလေသနည်း”ဟု ဆိုဖူး၏။ အသျှင်ဘုရား အသျှင်ဘုရား၏အလုပ်အကျွေး ဃဋိကာရသည် (တောသို့) ထွက်သွားပါ၏၊ အတွင်းရှိခြင်းတောင်းမှ မုယောမုန့်တို့ကိုယူ၍ ဟင်းအိုးမှ ဟင်းကို ခပ်ယူသုံး ဆောင်တော်မူပါလော့ဟု (လျှောက်၏)။ မင်းကြီး ထိုအခါ ငါသည်ခြင်းတောင်းမှ မုယောမုန့်တို့ကို ယူ၍ ဟင်းအိုးမှ ဟင်းကို ခပ်ယူသုံးဆောင်ပြီးလျှင် နေရာမှ ထ၍ဖဲခဲ့ဖူး၏။ မင်းကြီး ထိုအခါ ဃဋိကာရအိုးထိန်းသည်သည် မိဘတို့ထံ ချဉ်းကပ်၍ မိဘတို့ကို “အဘယ်သူသည် ခြင်းတောင်းမှ မုယောမုန့်ကို ယူ၍ ဟင်းအိုးမှ ဟင်းကို ခပ်ယူသုံးဆောင်ပြီးလျှင် နေရာမှ ထကာဖဲခွါလေသနည်း”ဟု မေး၏။ ချစ်သား ပူဇော်အထူးကို ခံတော်မူထိုက်သော (အလုံးစုံသောတရားတို့ကို) ကိုယ်တိုင်မှန်စွာ သိတော်မူသော ကဿပမြတ်စွာဘုရားသည် ခြင်းတောင်းမှ မုယောမုန့်တို့ကို ယူ၍ဟင်းအိုးမှ ဟင်းကို ခပ်ယူသုံးဆောင်ပြီးလျှင် နေရာမှ ထကာ ဖဲခွါသွား၏ဟု (ပြောဆို ကြကုန်၏)။ မင်းကြီး ထိုအခါ ဃဋိကာရအိုးထိန်းသည်အား “ငါ့အား အရတော်လေစွတကား၊ ငါသည် ကောင်းစွာရအပ်ပေသည်တကား၊ ပူဇော်အထူးကို ခံတော်မူထိုက်သော (အလုံးစုံသောတရားတို့ကို) ကိုယ်တိုင်မှန်စွာသိတော်မူသော ကဿပမြတ်စွာဘုရားသည် ငါ့အား ဤသို့ အလွန်အကျွမ်းဝင်တော်မူ၏”ဟုအကြံဖြစ်၏။ မင်းကြီး ထိုအခါ ဃဋိကာရအိုးထိန်းသည်အား တစ်ဆယ့်ငါးရက်ပတ်လုံး အမိအဖတို့အားခုနစ်ရက်ပတ် လုံး ပီတိသုခဖြစ်လေသတည်း။֍ ၂၉၁
။ မင်းကြီး အခါတစ်ပါး၌ ငါသည် ထိုဝေဂဠိင်္ဂမည်သော ရွာနိဂုံး၌သာလျှင် နေ၏၊ ထိုအခါ ငါ၏နေရာ ဂန္ဓကုဋိသည် မိုးမလုံချေ၊ မင်းကြီး ထိုအခါ ငါသည် ရဟန်းတို့ကို “ရဟန်းတို့ သွားကြကုန်၊ ဃဋိကာရ အိုထိန်းသည်၏ အိမ်၌ မြက်သက်ငယ် (ရှိ, မရှိ) ကို သိကြကုန်လော့”ဟု မိန့်ခဲ့ဖူး၏။ မင်းကြီး ဤသို့ မိန့်သည်ရှိသော် ရဟန်းတို့သည် ငါ့ကို “အသျှင်ဘုရား ဃဋိကာရအိုးထိန်းသည်၏ အိမ်၌မြက်သက်ငယ် မရှိပါ၊ သို့ရာတွင် ထိုအိုးထိန်းသည်၏ အလုပ်တဲ၁၌ မိုး၍ထားသော မြက်သက်ငယ် ရှိပါ၏”ဟု လျှောက်ထားကြကုန်ပြီ။ ရဟန်းတို့ သွားကြကုန်၊ ဃဋိကာရအိုးထိန်းသည်၏ အလုပ်တဲကို အမိုးခွါ၍ ယူခဲ့ကြကုန်လော့ဟု (မိန့်ဆိုပြီ)။ မင်းကြီး ထိုအခါ ရဟန်းတို့သည် ဃဋိကာရအိုးထိန်းသည်၏ အလုပ်တဲကို အမိုးခွါကြကုန်၏။ မင်းကြီး ထိုအခါ ဃဋိကာရအိုးထိန်းသည်၏ အမိအဖတို့သည် ထိုရဟန်းတို့ကို “အဘယ်သူတို့သည် အလုပ်တဲကို အမိုးခွါကြကုန်သနည်း”ဟု မေးမြန်းကြကုန်၏။ အစ်မကြီးရဟန်းတို့ပေတည်း၊ ပူဇော်အထူးကို ခံတော်မူထိုက်သော (အလုံးစုံသောတရားတို့ကို) ကိုယ်တိုင် မှန်စွာသိတော်မူသော ကဿပမြတ်စွာဘုရား၏ ဂန္ဓကုဋိသည် မိုးမလုံပါဟု (ပြောဆိုကြကုန်၏)။ အသျှင်ဘုရားတို့ ဆောင်ယူတော်မူကြပါကုန်လော့၊ မျက်နှာလှသော အသျှင်မြတ်တို့ ဆောင်ယူတော်မူကြပါကုန်လော့ဟု (လျှောက်ကြကုန်၏)။မင်းကြီး ထိုအခါ ဃဋိကာရအိုးထိန်းသည်သည် အမိအဖတို့ထံ ချဉ်းကပ်၍ အမိအဖတို့ကို"အဘယ်သူတို့သည် အလုပ်တဲကို အမိုးခွါကြကုန်ဘိသနည်း”ဟု မေးမြန်း၏။ ချစ်သား ရဟန်းတို့ပါတည်း၊ ပူဇော်အထူးကို ခံတော်မူထိုက်သော (အလုံးစုံသောတရားတို့ကို) ကိုယ်တိုင် မှန်စွာ သိတော်မူသော ကဿပမြတ်စွာဘုရား၏ ဂန္ဓကုဋိသည် မိုးမလုံသတတ်ဟု (ပြောဆိုကြကုန်၏)။ မင်းကြီး ထိုအခါဃဋိကာရအိုးထိန်းသည်အား “ငါ့အား အရတော်လေစွတကား၊ ငါသည် ကောင်းစွာရအပ်ပေသည်တကား၊ ပူဇော်အထူးကို ခံတော်မူထိုက်သော (အလုံးစုံသောတရားတို့ကို) ကိုယ်တိုင် မှန်စွာသိတော်မူသော ကဿပမြတ်စွာဘုရားသည် ငါ့အား ဤသို့ အလွန်အကျွမ်း ဝင်တော်မူဘိ၏”ဟုအကြံဖြစ်၏။ မင်းကြီး ထိုအခါ ဃဋိကာရအိုးထိန်းသည်အား တစ်ဆယ့်ငါးရက်ပတ်လုံး အမိအဖတို့အားခုနစ်ရက်ပတ်လုံး ပီတိ သုခဖြစ်လေသတည်း။ မင်းကြီး ထိုအခါ အလုပ်တဲတစ်ခုလုံးသည်ဝါတွင်းသုံးလပတ်လုံး ကောင်းကင်လျှင် အမိုးရှိသည်ဖြစ်၍ တည်၏၊ မိုးမစိုချေ။ မင်းကြီးဃဋိကာရအိုးထိန်းသည်သည် ဤသို့သောသဘောရှိ၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။ အသျှင်ဘုရားဃဋိကာရအိုးထိန်းသည်အား အရတော်လေစွတကား၊ အသျှင်ဘုရား ဃဋိကာရအိုးထိန်းသည်သည် ကောင်းစွာ ရအပ်ပေသည်တကား၊ မြတ်စွာဘုရားသည် ဤသို့ အလွန် အကျွမ်းဝင်တော်မူဘိ၏ဟု (လျှောက်၏)။
--֍ ၂၉၂
။ အာနန္ဒာ ထိုအခါ ကိကီမည်သော ကာသိမင်းသည် ဃဋိကာရအိုးထိန်းသည်ထံသို့ ပဏ္ဍုပုဋက၂ သလေးဆန် လှည်းပေါင်းငါးရာနှင့် ထိုအားလျောက်ပတ်သော ဟင်းချက်စရာတို့ကို ပို့စေ၏။ အာနန္ဒာထိုအခါ မင်းချင်းယောက်ျားတို့သည် ထိုဃဋိကာရ အိုးထိန်းသည်ထံသို့ ချဉ်းကပ်၍ “အသျှင် ဃဋိကာရပဏ္ဍုပုဋက သလေးဆန် လှည်းပေါင်းငါးရာနှင့် ထိုအားလျောက်ပတ်သော ဟင်းချက်စရာတို့ကို ကိကီမည်သော ကာသိမင်းက ပို့စေပါ၏၊ အသျှင်ဃဋိကာရသည် ထိုပစ္စည်းတို့ကို ခံယူပါလော့”ဟုပြောဆိုကြကုန်၏။ မင်းသည် များသော ကိစ္စရှိ၏၊ များသော ပြုဖွယ် ရှိ၏၊ ငါ့အား တန်ပြီ (တော်ပြီ)။ မင်းအားသာလျှင် ဖြစ်ပါစေလော့ဟု (ပယ်မြစ်၏)။ အာနန္ဒာ သင့်အား “ထိုအခါ ဇောတိပါလလုလင်သည်အခြားသောသူ ဖြစ်လေသလော”ဟု ဤသို့သော အကြံသည် ဖြစ်ရာသည် မဟုတ်လော၊ အာနန္ဒာဤအရာကို ဤသို့ မမှတ်သင့်ပေ၊ ငါသည် ထိုအခါ ဇောတိပါလလုလင် ဖြစ်ခဲ့လေပြီဟု (မိန့်တော်မူ၏)။ မြတ်စွာဘုရားသည် ဤတရားကို ဟောတော်မူ၏။ အသျှင်အာနန္ဒာသည် မြတ်စွာဘုရား၏ တရားတော်ကိုဝမ်းမြောက်စွာ လက်ခံလေသတည်း။ရှေးဦးစွာသော ဃဋိကာရသုတ် ပြီး၏။
၁။ အာဝေသနံ သိပ္ပသာလာ အဘိဓာန်။
၂။ အစည်း စည်း၍ နေလှန်းထားသဖြင့် ဖြော့တော့သော အဆင်းရှိသော။
--၂-ရဋ္ဌပါလသုတ်
֍ ၂၉၃
။ အကျွန်ုပ်သည် ဤသို့ ကြားနာခဲ့ရပါသည်-အခါတစ်ပါး၌ မြတ်စွာဘုရားသည် များစွာသော ရဟန်းသံဃာနှင့်အတူ ကုရုတိုင်း၌ ဒေသစာရီလှည့်လည်တော်မူလတ်သော် ထုလ္လကောဋ္ဌိကနိဂုံးသို့ ရောက်တော်မူ၏။ ထုလ္လကောဋ္ဌိကရွာသား ပုဏ္ဏားနှင့်အမျိုးသားတို့သည် ဤသို့ ကြားသိကြကုန်၏- “အချင်းတို့ သာကီဝင်မင်းမျိုးမှ ရဟန်းပြုသည့်သာကီဝင်မင်းသား ရဟန်းဂေါတမသည် ကုရုတိုင်းသို့ ဒေသစာရီ လှည့်လည်တော်မူရာ များစွာသောရဟန်းသံဃာနှင့်အတူ ထုလ္လကောဋ္ဌိက ရွာသို့ ရောက်တော်မူ၏။ ထိုအသျှင်ဂေါတမ၏ ကောင်းသောကျော်စောသံသည် ဤသို့ ပျံ့နှံ့၍ ထွက်၏- ‘ထိုမြတ်စွာဘုရားသည် ပူဇော်အထူးကို ခံတော်မူထိုက်သောအကြောင်းကြောင့်လည်း ‘အရဟံ’ မည်တော်မူ၏၊ (အလုံးစုံသောတရားတို့ကို) ကိုယ်တိုင် မှန်စွာသိတော် မူသော အကြောင်းကြောင့်လည်း ‘သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓ’ မည်တော်မူ၏၊ အသိဉာဏ် ‘ဝိဇ္ဇာ’ အကျင့်'စရဏ'နှင့် ပြည့်စုံတော်မူသော အကြောင်းကြောင့်လည်း ‘ဝိဇ္ဇာစရဏသမ္ပန္န’ မည်တော်မူ၏၊ ကောင်းသောစကားကို ဆိုတော်မူတတ်သော အကြောင်းကြောင့်လည်း ‘သုဂတ’ မည်တော်မူ၏၊ လောကကို သိတော်မူသော အကြောင်းကြောင့်လည်း ‘လောကဝိဒူ’ မည်တော်မူ၏၊ ဆုံးမထိုက်သူကိုဆုံးမတတ်သည့် အတုမဲ့ပုဂ္ဂိုလ် ဖြစ်တော်မူသော အကြောင်းကြောင့်လည်း ‘အနုတ္တရော ပုရိသဒမ္မသာရထိ’မည်တော်မူ၏၊ နတ်လူတို့၏ ဆရာဖြစ်တော်မူသော အကြောင်းကြောင့်လည်း ‘သတ္ထာ ဒေဝမနုဿာနံ’မည်တော်မူ၏၊ (သစ္စာလေးပါး တရားတို့ကို) သိစေတော်မူသော အကြောင်းကြောင့်လည်း ‘ဗုဒ္ဓ’မည်တော်မူ၏၊ ဘုန်းတန်ခိုးကြီးတော် မူသော အကြောင်း ကြောင့်လည်း ‘ဘဂဝါ’ မည်တော်မူ၏’ဟု (ပျံ့နှံ့၍ ထွက်၏)။
ထိုမြတ်စွာဘုရားသည် နတ် မာရ်နတ် ဗြဟ္မာနှင့်တကွသော နတ်လောကနှင့် သမဏ ဗြာဟ္မဏ မင်းများလူများနှင့်တကွသော လူ့လောကကို ကိုယ်တိုင် ထူးသောဉာဏ်ဖြင့် သိ၍ မျက်မှောက်ပြုလျက် ဟောကြားတော်မူ၏။ ထိုမြတ်စွာဘုရားသည် အစ၏ကောင်းခြင်း အလယ်၏ကောင်းခြင်း အဆုံး၏ကောင်းခြင်းရှိသောအနက်နှင့်ပြည့်စုံသော သဒ္ဒါနှင့်ပြည့်စုံသော တရားကို ဟောတော်မူ၏၊ အလုံးစုံပြည့်စုံသော စင်ကြယ်သောမြတ်သောအကျင့်ကို ပြတော်မူ၏၊ ထိုသို့သဘောရှိသော ရဟန္တာ (ပုဂ္ဂိုလ်) တို့ကို ဖူးမြော်ရခြင်းသည်ကောင်းသည်သာတည်း”ဟု (ကြားသိကြကုန်၏)။
ထိုအခါ ထုလ္လကောဋ္ဌိကရွာသား ပုဏ္ဏားနှင့် အမျိုးသားတို့သည် မြတ်စွာဘုရားထံသို့ ချဉ်းကပ်၍အချို့တို့သည် မြတ်စွာဘုရားကို ရှိခိုး၍ တစ်ခုသော နေရာ၌ ထိုင်နေကုန်၏၊ အချို့တို့သည် မြတ်စွာဘုရားနှင့်အတူ ဝမ်းမြောက်ဝမ်းသာ နှုတ်ဆက်ပြောဆိုကုန်၏၊ ဝမ်းမြောက်ဖွယ် အမှတ်ရဖွယ် စကားကိုပြောဆိုပြီးဆုံးစေ၍ တစ်ခုသော နေရာ၌ ထိုင်ကုန်၏။ အချို့တို့သည် မြတ်စွာဘုရားရှိရာသို့ လက်အုပ်ချီလျက် တစ်ခုသော နေရာ၌ ထိုင်ကုန်၏၊ အချို့တို့သည် အမည်အနွယ်ကို ပြောကြားလျက် တစ်ခုသောနေရာ၌ ထိုင်ကုန်၏၊ အချို့ တို့သည် တိတ်ဆိတ်စွာ တစ်ခုသော နေရာ၌ ထိုင်ကုန်၏။ မြတ်စွာဘုရားသည် တစ်ခုသော နေရာ၌ ထိုင်ကုန်သော ထုလ္လကောဋ္ဌိကရွာသား ပုဏ္ဏားနှင့်အမျိုးသားတို့အား တရားစကား ဖြင့် (အကျိုးစီးပွားကို) သိမြင်စေလျက် (တရားကို) ဆောက်တည်စေကာ (တရားကျင့်သုံးရန်) ထက်သန် စေ ရွှင်လန်းစေတော်မူ၏။
--֍ ၂၉၄
။ ထိုအခါ ထိုထုလ္လကောဋ္ဌိကနိဂုံး၌ပင်လျှင် မြတ်သော အမျိုး၏ သားဖြစ်သော ရဋ္ဌပါလမည်သောအမျိုးကောင်းသားသည် ပရိသတ်၌ ထိုင်နေ၏၊ ထိုအခါ ရဋ္ဌပါလအမျိုးကောင်းသားအား-"ငါသည်မြတ်စွာဘုရား ဟောတော်မူသည့် တရားတော်ကို ထိုက်သည့်အားလျော်စွာ သိရ၏၊ ထိုသို့သိရသည့်အတိုင်း လူ့ဘောင်၌ နေသူသည် စင်စစ် ပြည့်စုံစင်ကြယ်၍ ခရုသင်းပွတ်သစ်နှင့်တူသော ဤမြတ်သောအကျင့်ကို ကျင့်ရန် မလွယ်ကူချေ၊ ငါသည် ဆံမုတ်ဆိတ်ကို ပယ်ပြီးလျှင် ဖန်ရည်ဆိုးသော အဝတ်တို့ကိုဝတ်ရုံ၍ လူ့ဘောင်မှ ရဟန်းဘောင်သို့ ဝင်ရောက်ရမူ ကောင်းလေစွ”ဟု အကြံဖြစ်၏။ ထိုအခါထုလ္လကောဋ္ဌိကရွာသား ပုဏ္ဏားနှင့် အမျိုးသားတို့သည် မြတ်စွာဘုရားက တရားစကားဖြင့် (အကျိုးစီးပွားကို) သိမြင်စေလျက် (တရားကို) ဆောက်တည်စေကာ (တရားကျင့်သုံးရန်) ထက်သန်စေရွှင်လန်းစေပြီးသော် မြတ်စွာဘုရား၏ တရားတော်ကို နှစ်သက်ဝမ်းမြောက်၍ နေရာမှထကာ မြတ်စွာဘုရားကို့ရှိခိုးပြီးလျှင် အရိုအသေပြုလျက် ဖဲခွါသွားကြကုန်၏။ထို့နောက် ရဋ္ဌပါလအမျိုးကောင်းသားသည် ထုလ္လကောဋ္ဌိကရွာသား ပုဏ္ဏားနှင့် အမျိုးသားတို့ ထသွား၍မကြာမီ မြတ်စွာဘုရားထံသို့ ချဉ်းကပ်ပြီးလျှင် ရှိခိုး၍ တစ်ခုသော နေရာ၌ထိုင်ကာ မြတ်စွာဘုရားအား- “အသျှင်ဘုရား အကျွန်ုပ်သည် မြတ်စွာဘုရားဟောတော်မူသည့် တရားတော်ကို ထိုက်သည့်အားလျော်စွာ သိပါ၏၊ ထိုသို့ သိရသည့်အတိုင်း လူ့ဘောင်၌ နေသူသည် စင်စစ် ပြည့်စုံစင်ကြယ်၍ခရုသင်းပွတ်သစ်နှင့်တူသော ဤမြတ်သောအကျင့်ကို ကျင့်ရန် မလွယ်ကူပါ၊ အသျှင်ဘုရား အကျွန်ုပ်သည်ဆံမုတ်ဆိတ်ကို ပယ်ပြီးလျှင် ဖန်ရည်ဆိုးသော အဝတ်တို့ကို ဝတ်ရုံ၍ လူ့ဘောင်မှ ရဟန်းဘောင်သို့ဝင်ရောက်လိုပါသည်၊ မြတ်စွာဘုရား အကျွန်ုပ်သည် မြတ်စွာဘုရားထံ၌ ရှင်ရဟန်းအဖြစ်ကို ရလိုပါ၏၊ မြတ်စွာဘုရားသည် အကျွန်ုပ်ကို ရဟန်းပြုတော်မူပါလော့”ဟု လျှောက်၏။ ရဋ္ဌပါလ သင့်ကို အမိအဖတို့က လူ့ဘောင်မှ ရဟန်းဘောင်သို့ ဝင်ရောက်ရန် ခွင့်ပြုပြီးဖြစ်သလောဟု (မေးတော်မူ၏)။ အသျှင်ဘုရားအကျွန်ုပ်ကို အမိအဖတို့က လူ့ဘောင်မှ ရဟန်းဘောင်သို့ ဝင်ရောက်ရန် ခွင့်မပြုသေးပါဟု (လျှောက်၏)။ ရဋ္ဌပါလ မြတ်စွာဘုရားတို့သည် အမိအဖတို့က ခွင့်မပြုသောသားကိုရဟန်းပြုပေးတော်မမူကုန်ဟု (မိန့် တော်မူ၏)။ အသျှင်ဘုရား ထိုအကျွန်ုပ်တို့သည် လူ့ဘောင်မှရဟန်းဘောင်သို့ ဝင်ရောက်ရန် မိဘတို့က ခွင့်ပေးအောင် ပြုပါမည်ဟု (လျှောက်၏)။
֍ ၂၉၅
။ ထို့နောက် ရဋ္ဌပါလအမျိုးကောင်းသားသည် နေရာမှ ထကာ မြတ်စွာဘုရားကို ရှိခိုး၍ အရိုအသေပြုပြီးလျှင် မိဘတို့ထံသို့ ချဉ်းကပ်ပြီးသော် မိဘတို့အား- “မိခင်ဖခင်တို့ အကျွန်ုပ်သည်မြတ်စွာဘုရားဟောတော်မူသည့် တရားတော်ကို ထိုက်သည့်အားလျော်စွာ သိရပါ၏၊ ထိုသို့ သိရသည့်အတိုင်း လူ့ဘောင်၌ နေသူသည် စင်စစ် ပြည့်စုံစင်ကြယ်၍ ခရုသင်းပွတ်သစ်နှင့် တူသော ဤမြတ်သောအကျင့်ကို ကျင့်ရန် မလွယ်ကူပါ၊ အကျွန်ုပ်သည် ဆံမုတ်ဆိတ်ကို ပယ်ပြီးလျှင် ဖန်ရည်ဆိုးသော အဝတ်တို့ကို ဝတ်ရုံ၍ လူ့ဘောင်မှ ရဟန်းဘောင်သို့ ဝင်ရောက်လိုပါသည်၊ အကျွန်ုပ်ကို လူ့ဘောင်မှ ရဟန်းဘောင်သို့ ဝင်ရောက်ရန် ခွင့်ပြုကြပါကုန်”ဟု ပြောဆို၏။ဤသို့ ပြောသော် ရဋ္ဌပါလအမျိုးကောင်းသား၏ မိဘတို့သည် ရဋ္ဌပါလအမျိုးကောင်းသားအား “ချစ်သား ရဋ္ဌပါလ သင်သည် ငါတို့၏ တစ်ဦးတည်းသော သားဖြစ်၍ ချစ်ခင်အပ်သူ နှစ်သက်အပ်သူချမ်းသာစွာ ကြီးပြင်းလာသူ ချမ်းသာစွာ မွေးမြူလာရသူ ဖြစ်ပေ၏၊ ချစ်သားရဋ္ဌပါလ သင်သည် မည်သည့် ဆင်းရဲကိုမျှ မသိ၊ သင်သေသော်မှလည်း ငါတို့သည် အလိုမရှိကုန်ဘဲ သင်နှင့် ခွဲခွါကြရကုန်အံ့၊ အသက်ရှင်နေသော သင့်ကိုကား ဤလူ့ဘောင်မှ ရဟန်းဘောင်သို့ ဝင်ရောက်ရန် အဘယ်မှာ ငါတို့ ခွင့်ပြုနိုင်ပါကုန်အံ့နည်း”ဟု ပြောဆိုကြကုန်၏။ နှစ်ကြိမ်မြောက်လည်း ရဋ္ဌပါလအမျိုးကောင်းသားသည်။ပ။ သုံးကြိမ်မြောက်လည်း ရဋ္ဌပါလအမျိုးကောင်းသားသည် မိဘတို့အား- “မိခင်ဖခင်တို့ အကျွန်ုပ်သည်မြတ်စွာဘုရားဟောတော်မူသည့် တရားတော်ကို ထိုက်သည့်အားလျော်စွာ သိပါ၏၊ (ထိုသို့သိရသည့်အတိုင်း) လူ့ဘောင်၌ နေသူသည် စင်စစ်ပြည့်စုံ စင်ကြယ်၍ ခရုသင်းပွတ်သစ်နှင့်တူသော ဤမြတ်သောအကျင့်ကို ကျင့်ရန် မလွယ်ကူပါ၊ အကျွန်ုပ်သည် ဆံမုတ်ဆိတ်ကို ပယ်ပြီးလျှင် ဖန်ရည်ဆိုးသော အဝတ်တို့ကို ဝတ်ရုံ၍ လူ့ဘောင်မှ ရဟန်းဘောင်သို့ ဝင်ရောက်လိုပါသည်၊ အကျွန်ုပ်ကို လူ့ဘောင်မှ ရဟန်းဘောင်သို့ ဝင်ရောက်ရန် ခွင့်ပြုကြပါကုန်”ဟု ပြောဆို၏။ သုံးကြိမ်မြောက်လည်း ရဋ္ဌပါလအမျိုးကောင်းသား၏ မိဘတို့သည် ရဋ္ဌပါလအမျိုးကောင်းသားအား- “ချစ်သားရဋ္ဌပါလ သင်သည် ငါတို့၏ တစ်ဦးတည်းသော သားဖြစ်၏၊ ချစ်ခင်အပ်သူ နှစ်သက်အပ်သူ ချမ်းသာစွာ ကြီးပြင်းလာသူ ချမ်းသာစွာ မွေးမြူလာရသူ ဖြစ်ပေ၏၊ ချစ်သားရဋ္ဌပါလ သင်သည် မည်သည့် ဆင်းရဲကိုမျှ မသိ၊ ငါတို့သည် သင်သေသော်မှလည်း အလိုမရှိကုန်ဘဲ သင်နှင့် ခွဲခွါကြရကုန်အံ့၊ အသက်ရှင်နေသော သင့်ကိုကား ငါတို့သည် ဤလူ့ဘောင်မှ ရဟန်းဘောင်သို့ ဝင်ရောက်ရန် အဘယ်မှာလျှင် ခွင့်ပြုနိုင်ပါကုန်အံ့နည်း”ဟု ပြောဆိုကြ့ကုန်၏။
--֍ ၂၉၆
။ ထို့နောက် ရဋ္ဌပါလအမျိုးကောင်းသားသည် “ငါ့ကို မိဘတို့က လူ့ဘောင်မှ ရဟန်းဘောင်သို့ဝင်ရောက်ရန် ခွင့်မပြုကုန်”ဟု သိ၍ အခင်းမရှိသော မြေပေါ်၌ “ဤနေရာ၌သာလျှင် ငါ့အားသေခြင်းသော်လည်းကောင်း၊ ရဟန်းအဖြစ်သော်လည်းကောင်း ဖြစ်လိမ့်မည်”ဟု (ဆို၍) ထိုအရပ်၌ပင်အိပ်၏။ ထို့နောက် ရဋ္ဌပါလအမျိုး ကောင်းသားသည် ထမင်းတစ်နပ်ကိုလည်း မစား၊ ထမင်းနှစ်နပ်တို့ကိုလည်း မစား၊ ထမင်းသုံးနပ်တို့ကိုလည်း မစား၊ ထမင်းလေးနပ်တို့ကိုလည်း မစား၊ ထမင်းငါးနပ်တို့ကိုလည်း မစား၊ ထမင်းခြောက်နပ်တို့ကိုလည်း မစား၊ ထမင်းခုနစ်နပ်တို့ကိုလည်း မစား။ ထိုအခါရဋ္ဌပါလ အမျိုးကောင်းသား၏ မိဘတို့သည် ရဋ္ဌပါလအမျိုးကောင်းသားအား- “ချစ်သားရဋ္ဌပါလ သင်သည်ငါတို့၏ တစ်ဦးတည်းသော သားဖြစ်၍ ချစ်ခင်အပ်သူ နှစ်သက်အပ်သူ ချမ်းသာစွာ ကြီးပြင်းလာသူချမ်းသာစွာ မွေးမြူလာရသူ ဖြစ်ပေ၏၊ ချစ်သားရဋ္ဌပါလ သင်သည် မည်သည့် ဆင်းရဲကိုမျှ မသိ၊ ငါတို့သည် သင်သေသော်မှလည်း အလိုမရှိကုန်ဘဲ သင်နှင့် ခွဲခွါကြရကုန်အံ့၊ အသက်ရှင်နေသော သင့်ကိုကား ငါတို့သည် ဤလူ့ဘောင်မှ ရဟန်းဘောင်သို့ ဝင်ရောက်ရန် အဘယ်မှာ ခွင့်ပြုနိုင်ပါကုန်အံ့နည်း၊ ချစ်သားရဋ္ဌပါလ ထလော့၊ စားလည်း စားလော့၊ သောက်လည်း သောက်လော့၊ ပျော်လည်း ပျော်ပါးလော့၊ စားသောက်ပျော်ပါးကာ ကာမဂုဏ်များကို ခံစား၍ ကောင်းမှုများကို ပြုလျက် မွေ့လျော်လော့၊ သင့်ကို လူ့ဘောင်မှ ရဟန်းဘောင်သို့ ဝင်ရောက်ရန် ငါတို့ ခွင့်မပြုနိုင်ကုန်”ဟု ပြောဆိုကြကုန်၏။ဤသို့ ပြောကြကုန်သော် ရဋ္ဌပါလအမျိုးကောင်းသားသည် ဆိတ်ဆိတ်နေ၏။ နှစ်ကြိမ်မြောက်လည်း။ပ။ သုံးကြိမ်မြောက်လည်း ရဋ္ဌပါလအမျိုးကောင်းသား၏ အမိအဖတို့သည် ရဋ္ဌပါလအမျိုးကောင်းသားအား-"ချစ်သား ရဋ္ဌပါလ သင်သည် ငါတို့၏ တစ်ဦးတည်းသော သားဖြစ်၍ ချစ်ခင်အပ်သူနှစ်သက်အပ်သူ ချမ်းသာစွာ ကြီးပြင်းလာသူ ချမ်းသာစွာ မွေးမြူလာရသူ ဖြစ်ပေ၏၊ ချစ်သားရဋ္ဌပါလသင်သည် မည်သည့်ဆင်းရဲကိုမျှ မသိ၊ သင်သေသော်မှလည်း ငါတို့သည် အလိုမရှိကုန်ဘဲ သင်နှင့် ခွဲခွါကြရကုန်အံ့၊ အသက်ရှင်နေသော သင့်ကိုကား လူ့ဘောင်မှ ရဟန်းဘောင်သို့ ဝင်ရောက်ရန် အဘယ်မှာ ခွင့်ပြုနိုင်ပါကုန်အံ့နည်း၊ ချစ်သားရဋ္ဌပါလ ထလော့၊ စားလည်း စားလော့၊ သောက်လည်း သောက်လော့၊ ပျော်လည်း ပျော်ပါးလော့၊ စားသောက်ပျော်ပါးကာ ကာမဂုဏ်များကို ခံစား၍ ကောင်းမှုများကိုပြုလျက် မွေ့လျော်လော့၊ သင့်ကို လူ့ဘောင်မှ ရဟန်းဘောင်သို့ ဝင်ရောက်ရန် ငါတို့ ခွင့်မပြုနိုင်ကုန်”ဟု ပြောဆိုကြကုန်၏။ သုံးကြိမ်မြောက်လည်း ရဋ္ဌပါလအမျိုးကောင်းသားသည် ဆိတ်ဆိတ်နေ၏။
֍ ၂၉၇
။ ထို့နောက် ရဋ္ဌပါလအမျိုးကောင်းသား၏ သူငယ်ချင်းတို့သည် ရဋ္ဌပါလ အမျိုးကောင်းသားထံချဉ်းကပ်ပြီးသော် ရဋ္ဌပါလအမျိုးကောင်းသားအား “အဆွေရဋ္ဌပါလ သင်သည် မိဘတို့၏ တစ်ဦးတည်းသောသား ဖြစ်၍ ချစ်ခင်အပ်သူ နှစ်သက်အပ်သူ ချမ်းသာစွာ ကြီးပြင်းလာသူ ချမ်းသာစွာ မွေးမြူလာရသူဖြစ်ပေ၏၊ အဆွေရဋ္ဌပါလ သင်သည် မည်သည့်ဆင်းရဲကိုမျှ မသိ၊ သင်၏ မိဘတို့သည် သင်သေသော်မှလည်း (မိဘတို့) အလိုမရှိကုန်ဘဲ သင်နှင့် ခွဲခွါကြရပေလိမ့်မည်၊ အသက်ရှင်နေသော သင့်ကိုကားလူ့ဘောင်မှ ရဟန်းဘောင်သို့ ဝင်ရောက်ရန် အဘယ်မှာ ခွင့်ပြုနိုင်ပါကုန်အံ့နည်း၊ အဆွေရဋ္ဌပါလထလော့၊ စားလည်း စားလော့၊ သောက်လည်း သောက်လော့၊ ပျော်လည်း ပျော်ပါးလော့၊ စားသောက်ပျော်ပါးကာ ကာမဂုဏ်များကို ခံစား၍ ကောင်းမှုများကိုပြုလျက် မွေ့လျော်လော့၊ သင့်ကို လူ့ဘောင်မှရဟန်းဘောင်သို့ ဝင်ရောက်ရန်ကား မိဘတို့ ခွင့်ပြုနိုင်လိမ့်မည် မဟုတ်ကုန်၊ သင်၏ မိဘတို့သည်သင်သေသော်မှလည်း အလိုမရှိကုန်ဘဲ သင်နှင့် ခွဲခွါကြရပေမည်၊ အသက်ရှင်နေသော သင့်ကိုကားလူ့ဘောင်မှ ရဟန်းဘောင်သို့ ဝင်ရောက်ရန် အဘယ်မှာ ခွင့်ပြုနိုင်ကုန်အံ့နည်း”ဟု ပြောဆိုကြကုန်၏။ --ဤသို့ ပြောကုန်သော် ရဋ္ဌပါလ အမျိုးကောင်းသားသည် ဆိတ်ဆိတ်နေ၏။ နှစ်ကြိမ်မြောက် လည်း။ပ။ သုံးကြိမ်မြောက်လည်း ရဋ္ဌပါလအမျိုးကောင်းသား၏ သူငယ်ချင်းတို့သည် ရဋ္ဌပါလအမျိုး့ကောင်းသားအား-"အဆွေရဋ္ဌပါလ သင်သည် မိဘတို့၏ တစ်ဦးတည်းသော သားဖြစ်၍ ချစ်ခင်အပ်သူနှစ်သက်အပ်သူ ချမ်းသာစွာ ကြီးပြင်းလာသူ ချမ်းသာစွာ မွေးမြူလာရသူ ဖြစ်ပေ၏၊ အဆွေရဋ္ဌပါလသင်သည် မည်သည့်ဆင်းရဲကိုမျှ မသိ၊ သင်၏ မိဘတို့သည် သင်သေသော်မှလည်း (မိဘတို့) အလိုမရှိကုန်ဘဲ သင်နှင့် ခွဲခွါကြရပေလိမ့်မည်၊ အသက်ရှင်နေသော သင့်ကိုကား လူ့ဘောင်မှ ရဟန်းဘောင်သို့ဝင်ရောက်ရန် အဘယ်မှာ ခွင့်ပြုနိုင်ကုန်အံ့နည်း၊ အဆွေရဋ္ဌပါလ ထလော့၊ စားလည်း စားလော့၊ သောက် လည်း သောက်လော့၊ ပျော်လည်း ပျော်ပါးလော့၊ စားသောက် ပျော်ပါးကာ ကာမဂုဏ်များကိုခံစား၍ ကောင်းမှုများကို ပြုလျက် မွေ့လျော်လော့။ သင့်ကို လူ့ဘောင်မှ ရဟန်းဘောင်သို့ဝင်ရောက်ရန်ကား မိဘတို့ ခွင့်ပြုနိုင်လိမ့်မည် မဟုတ်ကုန်၊ သင်၏ မိဘတို့သည် သင်သေသော်မှလည်းအလိုမရှိကုန်ဘဲ သင်နှင့် ခွဲခွါကြရပေမည်၊ အသက်ရှင်နေသော သင့်ကိုကား လူ့ဘောင်မှရဟန်းဘောင်သို့ ဝင်ရောက်ရန် အဘယ်မှာ ခွင့်ပြုနိုင်ကုန်အံ့နည်း”ဟု ပြောဆိုကြကုန်၏။ သုံးကြိမ်မြောက်လည်း ရဋ္ဌပါလ အမျိုးကောင်း သားသည် ဆိတ်ဆိတ်နေ၏။
֍ ၂၉၈
။ ရဋ္ဌပါလအမျိုးကောင်းသား၏ သူငယ်ချင်းတို့သည် ရဋ္ဌပါလ အမျိုးကောင်းသား၏ မိဘတို့ထံ သို့ချဉ်းကပ်ကြပြီးသော် “မိခင်ဖခင်တို့ ‘ဤရဋ္ဌပါလသည် အခင်းမရှိသော မြေပေါ်ဝယ် ဤနေရာ၌သာလျှင်ငါ့အား သေခြင်းသော်လည်းကောင်း၊ ရဟန်းအဖြစ်သော်လည်းကောင်း ဖြစ်လိမ့်မည်’ဟု အိပ်၏။ သင်တို့သည် ရဋ္ဌပါလကို လူ့ဘောင်မှ ရဟန်းဘောင်သို့ ဝင်ရောက်ရန် ခွင့်မပြုကြပါမူ ထိုနေရာ၌ပင် သေခြင်းသို့ရောက်လိမ့်မည်၊ အကယ်၍ သင်တို့သည် ရဟန်းပြုရန် ခွင့်ပြုကြပါမူ ရဟန်းအဖြစ်နှင့်နေသောရဋ္ဌပါလကို မြင်ကြရဦးမည်၊ ရဋ္ဌပါလသည် လူ့ဘောင်မှ ရဟန်းဘောင်သို့ ဝင်၍ ရဟန်းပြုပြီးမှ အကယ်၍မပျော် ပိုက်ပါမူ သူ့အား မိဘတို့ အိမ်မှတစ်ပါး သွားစရာ အဘယ်မှာရှိအံ့နည်း၊ ဤ (အိမ်) သို့သာလျှင်တစ်ဖန် ပြန်လာပါလိမ့်မည်၊ ရဋ္ဌပါလကို လူ့ဘောင်မှ ရဟန်းဘောင်သို့ ဝင်ရောက်ရန်ခွင့်ပြုကြပါကုန်”ဟု ပြော ဆိုကြကုန်၏။ထိုအခါ ရဋ္ဌပါလ၏ မိဘတို့သည် “အမောင်တို့ ရဋ္ဌပါလကို လူ့ဘောင်မှ ရဟန်းဘောင်သို့ဝင်ရောက်ရန် ငါတို့ ခွင့်ပြုပါကုန်၏၊ သို့ရာတွင် ရဟန်းပြုပြီးနောက် မိဘတို့ကို အတွေ့ခံပါစေ”ဟု (ပြောဆိုကြကုန်၏)။ ထိုအခါ ရဋ္ဌပါလအမျိုးကောင်းသား၏ သူငယ်ချင်းတို့သည် ရဋ္ဌပါလအမျိုးကောင်းသားထံ ချဉ်းကပ်ကြပြီးသော် “အဆွေရဋ္ဌပါလ ထလော့၊ သင့်ကို မိဘတို့သည် လူ့ဘောင်မှ ရဟန်းဘောင်သို့ ဝင်ရောက်ရန် ခွင့်ပြုကြပြီ၊ သို့ရာတွင် သင်သည် ရဟန်းပြုပြီးနောက် အမိအဖတို့ကို အတွေ့ခံရမည်”ဟု ပြောကြကုန်၏။
֍ ၂၉၉
။ ထို့နောက် ရဋ္ဌပါလအမျိုးကောင်းသားသည် ထ၍ အားယူကာ မြတ်စွာဘုရားထံသို့ ချဉ်းကပ်၍မြတ်စွာဘုရားကို ရှိခိုးပြီးလျှင် တစ်ခုသော နေရာ၌ ထိုင်လျက် မြတ်စွာဘုရားအား- “အသျှင် ဘုရားအကျွန်ုပ်ကို မိဘတို့က လူ့ဘောင်မှ ရဟန်းဘောင်သို့ ဝင်ရောက်ရန် ခွင့်ပေးကြပါပြီ၊ မြတ်စွာဘုရားသည်အကျွန်ုပ်ကို ရဟန်းပြုတော်မူပါလော့”ဟု လျှောက်၏။ ရဋ္ဌပါလ အမျိုးကောင်းသားသည် မြတ်စွာဘုရားအထံ၌ ရှင့်အဖြစ် ရဟန်းအဖြစ်ကို ရလေ၏။ ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားသည် အသျှင်ရဋ္ဌပါလ ရဟန်းပြု၍မကြာမြင့်မီ လခွဲမျှ လွန်လတ်သော် ထုလ္လကောဋ္ဌိကနိဂုံး၌ မွေ့လျော်တော်မူသမျှ နေတော်မူ၍သာဝတ္ထိပြည်သို့ ဒေသစာရီကြွချီတော်မူ၏။ အစဉ်အတိုင်း ဒေသစာရီကြွချီတော်မူလတ်သော် သာဝတ္ထိပြည်သို့ ရောက်တော်မူ၏၊ သာဝတ္ထိပြည် အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အရံဖြစ်သော ဇေတဝန်ကျောင်း၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူ၏။ ထိုအခါ အသျှင်ရဋ္ဌပါလသည် တစ်ပါးတည်း ဆိတ်ငြိမ်ရာသို့ ကပ်၍ မမေ့မလျော့ ပြင်းစွာအားထုတ်လျက် (နိဗ္ဗာန်သို့) စေလွှတ်သော စိတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ နေလတ်သော် လူ့ဘောင်မှ ရဟန်းဘောင်သို့ ဝင်ကြသော အမျိုးကောင်းသားများ လိုလားအပ်သည့် အတုမရှိသော မြတ်သော အကျင့်၏ အဆုံးဖြစ်သော အရဟတ္တဖိုလ် အကျိုးကို မကြာမီ ယခုဘဝ၌ပင် ကိုယ်တိုင် ထူးသောဉာဏ်ဖြင့် မျက်မှောက့်ပြုကာ ပြည့်စုံစေ၍ နေ၏၊ “ပဋိသန္ဓေနေမှုကုန်ပြီ၊ မြတ်သောအကျင့်ကို ကျင့်သုံးပြီးပြီ၊ ပြုဖွယ်ကိစ္စကိုပြုပြီးပြီ၊ ဤ (မဂ်) ကိစ္စအလို့ငှါ တစ်ပါးသော ပြုဖွယ်မရှိတော့ပြီ”ဟု သိ၏။ အသျှင်ရဋ္ဌပါလသည်ရဟန္တာတို့တွင် တစ်ပါးအပါအဝင် ဖြစ်လေ၏။ --ထိုအခါ အသျှင် ရဋ္ဌပါလသည် မြတ်စွာဘုရားကို ရှိခိုး၍ သင့်လျော်ရာ၌ ထိုင်လျက် “အသျှင်ဘုရားအကျွန်ုပ်ကို အကယ်၍ မြတ်စွာဘုရား ခွင့်ပြုတော်မူပါလျှင် အကျွန်ုပ်သည် အမိအဖတို့ကို အတွေ့ခံလိုပါ၏”ဟု လျှောက်၏။ ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားသည် ရဋ္ဌပါလ အမျိုးကောင်းသား သိက္ခာချ၍ လူထွက်ရန်မထိုက်သည်ကို သိတော်မူသည့် အခြင်းအရာအားဖြင့် အသျှင်ရဋ္ဌပါလ၏ စိတ်ကို (မိမိ) စိတ်တော်ဖြင့်ပိုင်းခြား၍ နှလုံးသွင်းတော်မူ၏။ ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားသည် အသျှင်ရဋ္ဌပါလကို “ရဋ္ဌပါလ ယခုအခါ၌အတွေ့ခံရန် အချိန်ကို သင် သိ၏ (အတွေ့ခံရန်မှာ သင်၏ အလိုအတိုင်းပင် ဖြစ်၏)”ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။ ထိုအခါ အသျှင်ရဋ္ဌပါလသည် နေရာမှ ထ၍ မြတ်စွာဘုရားကို ရှိခိုးပြီးလျှင်အရိုအသေပြုကာ ကျောင်း အိပ်ရာ နေရာကို သိုမှီး၍ သပိတ်သင်္ကန်းကို ယူပြီးလျှင်ထုလ္လကောဋ္ဌိကနိဂုံးသို့ ဒေသစာရီကြွချီခဲ့ရာ အစဉ်အတိုင်း ထုလ္လကောဋ္ဌိကနိဂုံးသို့ ဆိုက်ရောက်၏၊ အသျှင်ရဋ္ဌပါလမထေရ်သည် ထိုထုလ္လကောဋ္ဌိကနိဂုံး၌ ကောရဗျမင်း၏ မိဂစီရမည်သော ဥယျာဉ်၌သီတင်းသုံးနေတော်မူ၏။
ထိုအခါ အသျှင်ရဋ္ဌပါလသည် နံနက်အချိန်၌ သင်္ကန်းကို ပြင်ဝတ်၍ သပိတ်သင်္ကန်းကို ယူပြီးလျှင် ထုလ္လကောဋ္ဌိကနိဂုံးသို့ ဆွမ်းခံဝင်လေ၏၊ ထုလ္လကောဋ္ဌိကနိဂုံး၌ အိမ်စဉ်အတိုင်းရပ်၍ ဆွမ်းခံကြွတော်မူသည်ရှိသော် မိမိ၏ အဖအိမ်သို့ ချဉ်းကပ်မိလေ၏၊ ထိုအခါ အသျှင်ရဋ္ဌပါလ၏ အဖသည် အလယ်တံခါးမုခ်ဦး၌ ဆံရှင်း၍နေ၏။ အသျှင်ရဋ္ဌပါလ၏ အဖသည် အဝေးကကြွလာသော အသျှင်ရဋ္ဌပါလကို မြင်၍"ဤဦးပြည်းရဟန်းယုတ်တို့သည် ငါတို့၏ ချစ်လှစွာသော နှလုံးကို ပွါးစေတတ်သော တစ်ယောက်တည်းသော သားကို ရဟန်းပြုပေးကြကုန်၏”ဟု ဆို၏။ ထိုအခါ အသျှင်ရဋ္ဌပါလသည် မိမိအဖအိမ်မှ အလှူဒါနမရခဲ့သည့်ပြင် ‘ကန်တော့’ဟု တုံ့ပြန်မှုဆွမ်း (ကန်တော့ဆွမ်း) ကိုမျှ မရခဲ့၊ စင်စစ်သော်ကား ဆဲရေးမှုကိုသာရခဲ့၏၊ ထိုအခါအသျှင်ရဋ္ဌပါလ၏ ဆွေမျိုးသဖွယ်ဖြစ်သည့် (အိမ်ပေါက်) ကျွန်မသည် တစ်ညဉ့်လွန် (သိုးလေ) ပြီးသော မုယောမုန့်ကို စွန့်ပယ်လို၏၊ ထိုအခါ အသျှင်ရဋ္ဌပါလသည် ထိုဆွေမျိုးသဖွယ်ဖြစ်သည့်ကျွန်မကို “နှစ်မ ထို (မုန့်) ကို အကယ်၍ စွန့်ပစ်ရမည် ဖြစ်အံ့၊ ငါ၏ ဤသပိတ်၌ လောင်းလော့”ဟုပြော၏။ ထိုအခါ အသျှင်ရဋ္ဌပါလ၏ ဆွေမျိုးသဖွယ်ဖြစ်သူ ကျွန်မသည် တစ်ညဉ့်လွန် (သိုးလေ) ပြီးသောထိုမုယောမုန့်ကို အသျှင်ရဋ္ဌပါလ၏ သပိတ်၌ လောင်းစဉ် လက် ခြေ အသံတို့၏ အမှတ်အသားကို မှတ်ယူ၏။
֍ ၃၀၀
။ ထို့နောက် အသျှင်ရဋ္ဌပါလ၏ ဆွေမျိုးသဖွယ်ဖြစ်သူ ကျွန်မသည် အသျှင်ရဋ္ဌပါလ၏ မိခင်ထံသို့ချဉ်းကပ်၍ “အသျှင်မ သိပါလော့၊ အသျှင့်သား ရဋ္ဌပါလသည် ရောက်လာပြီ”ဟု အသျှင်ရဋ္ဌပါလ၏အမိကို ပြော၏။ ဟယ် ကျွန်မ အကယ်၍ သင်အမှန်ပြောမူ သင့်ကို ကျွန်အဖြစ်မှ လွှတ်ပစ်မည်ဟု (ဆို၏)၊ ထို့နောက် အသျှင်ရဋ္ဌပါလ၏ မိခင်သည် အသျှင်ရဋ္ဌပါလ ဖခင်ရှိရာသို့ ချဉ်းကပ်၍အသျှင်ရဋ္ဌပါလ၏ ဖခင် ကို “အသျှင် သိပါလော့၊ အမျိုးကောင်းသား အသျှင်ရဋ္ဌပါလသည်ရောက်လာပြီ”ဟု ပြောဆို၏။ --ထိုအခါ အသျှင်ရဋ္ဌပါလသည် နံရံခြေတစ်ခုကို မှီ၍ တစ်ညဉ့်လွန် (သိုးလေ) ပြီးသော ထိုမုယောမုန့် ကိုသုံးဆောင်နေ၏။ ထိုအခါ အသျှင်ရဋ္ဌပါလ၏ အဖလည်း အသျှင်ရဋ္ဌပါလထံသို့ ချဉ်းကပ်၍ အသျှင်ရဋ္ဌပါလအား ဤစကားကို ပြောဆို၏- “ချစ်သားရဋ္ဌပါလ တစ်ညဉ့်လွန် (သိုးလေ) ပြီးသော မုယောမုန့်ကိုစားမှ စားပလေ၊ အကယ်စင်စစ် မိမိအိမ်သို့ သွားသင့်သည် မဟုတ်ပါလော”ဟု ပြော၏။ ဒါယကာကြီးလူ့ဘောင်မှ ရဟန်းဘောင်သို့ ဝင်ရောက်သော ငါတို့အား အဘယ်မှာ အိမ်ရှိအံ့နည်း၊ ဒါယကာကြီး့ငါတို့သည် အိမ်မရှိကြကုန်၊ ဒါယကာကြီး သင်၏ အိမ်သို့ ရောက်ခဲ့ပြီ၊ ထိုအိမ်မှ အလှူဒါနမရခဲ့သည့်ပြင် တုံ့ပြန်မှု (ကန်တော့ဆွမ်း) ကိုမျှ မရခဲ့၊ စင်စစ်သော်ကား ဆဲရေးခြင်းကိုသာ ရခဲ့၏ဟု (ပြော၏)။ ချစ်သား ရဋ္ဌပါလ လာ, အိမ်သို့ သွားကြကုန်အံ့ဟု (ဆို၏)။ ဒါယကာကြီး တန်ပြီ၊ ယနေ့အကျွန်ုပ်အား ဆွမ်းကိစ္စ ပြီးပြီဟု (ဆို၏)။ ချစ်သားရဋ္ဌပါလ သို့ဖြစ်မူ နက်ဖန်အတွက် ဆွမ်းကိုလက်ခံပါလော့ဟု (လျှောက်၏)။ အသျှင်ရဋ္ဌပါလသည် ဆိတ်ဆိတ်နေသဖြင့် လက်ခံတော်မူ၏။ ထိုအခါအသျှင်ရဋ္ဌပါလ၏ အဖသည် အသျှင်ရဋ္ဌပါလ လက်ခံသည်ကို သိ၍ မိမိအိမ်သို့ ချဉ်းကပ်ကာ ကြီးစွာသောရွှေပုံ ငွေပုံကို ပြုစေ၍ ဖျာတို့ဖြင့် ဖုံးပြီးလျှင် အသျှင်ရဋ္ဌပါလ၏ မယားဟောင်းတို့ကို “ချွေးမတို့လာကြကုန်လော့၊ ရှေးအခါက ရဋ္ဌပါလအမျိုးကောင်းသားအား ကြိုက်နှစ်သက်စေတတ်သောအဆင်တန်ဆာကို ဝတ်ဆင်ကြ ကုန်လော့”ဟု ပြောဆို၏။
֍ ၃၀၁
။ ထိုအခါ အသျှင်ရဋ္ဌပါလ၏ အဖသည် ထိုညဉ့်လွန်သဖြင့် မိမိအိမ်၌ မွန်မြတ်သောခဲဖွယ်ဘောဇဉ်ကို စီရင်၍ အသျှင်ရဋ္ဌပါလအား “ချစ်သားရဋ္ဌပါလ ဆွမ်းပြင်ပြီးပြီ၊ ဆွမ်းစားရန် အချိန်တန်ပြီ”ဟု အချိန်ကို ကြားလျှောက်၏။ ထိုအခါ အသျှင်ရဋ္ဌပါလသည် နံနက်အချိန်၌ သင်္ကန်းကို ပြင်ဝတ်၍သပိတ်သင်္ကန်းကို ယူပြီးလျှင် မိမိအဖ၏ အိမ်သို့ ချဉ်းကပ်၍ ခင်းထားသော နေရာ၌ ထိုင်၏။ ထိုအခါအသျှင်ရဋ္ဌပါလ၏ အဖသည် ရွှေပုံ ငွေပုံကို ဖွင့်၍ အသျှင်ရဋ္ဌပါလအား-"ချစ်သားရဋ္ဌပါလဤ (ရွှေငွေ) သည် သင့်အမိ၏ အမိဘက်မှ ပါလာသော ဥစ္စာတည်း (မိန်းမသား၏ မိန်းမသုံးဥစ္စာတည်း၁)။ အဖဘက်မှ ပါလာသော ဥစ္စာသည်ကား တစ်ခြားရှိသေး၏၊ အဘိုးအဘေးဘက်မှ (ဆင်းသက်) လာသော ဥစ္စာလည်း တစ်ခြားရှိသေး၏၊ ချစ်သားရဋ္ဌပါလ လူထွက်၍စည်းစိမ်တို့ကိုလည်း ခံစားရန် ကောင်းမှုတို့ကိုလည်း ပြုရန် ရနိုင်၏၊ ချစ်သားရဋ္ဌပါလ လာလော့၊ လူထွက်၍ စည်းစိမ်တို့ကိုလည်း ခံစားလော့၊ ကောင်းမှုတို့ ကိုလည်း ပြုလော့”ဟု ပြောဆို၏။ ဒါယကာကြီး အကယ်၍ ငါ၏ စကားကို လိုက်နာသည် ဖြစ်မူ ဤရွှေငွေတို့ကို လှည်းတို့ဖြင့်ထုတ်ဆောင်ကာ ဂင်္ဂါမြစ်လယ် ရေအလျဉ်၌ ပစ်ချလိုက်လော့၊ အဘယ် ကြောင့်ဆိုသော်ထို (ဥစ္စာဟူသော) အကြောင်းကြောင့် သင့်အား ပူဆွေးရမှု ငိုကြွေးရမှု ကိုယ်ဆင်းရဲရမှု စိတ်ဆင်းရဲရမှုပြင်းစွာ ပင်ပန်းမှုတို့သည် ဖြစ်ကုန်လိမ့်မည်ဟု ဆို၏။ထိုအခါ အသျှင်ရဋ္ဌပါလ၏ မယားဟောင်းတို့သည် အသီးအသီး ခြေတို့ကိုကိုင်၍ အသျှင်ရဋ္ဌပါလ အား-"အသျှင့်သား အကြင် (နတ်သမီး) တို့ကို (ရလိုမှုဟူသော) အကြောင်းကြောင့် အသျှင့်သားသည်မြတ်သောအကျင့်ကို ကျင့်၏၊ ထိုနတ်သမီးတို့ကား အဘယ်သို့သော သဘောရှိပါကုန်သနည်း”ဟုပြောကြ ကုန်၏။ နှမတို့ ငါသည် နတ်သမီးဟူသော အကြောင်းကြောင့် မြတ်သောအကျင့်ကို ကျင့်သည်မဟုတ်ဟု (ဆို၏)။
ထိုအခါ အသျှင်ရဋ္ဌပါလ၏ မယားဟောင်းတို့သည် ငါတို့ကို အသျှင့်သားရဋ္ဌပါလသည် နှမတို့ဟူသောခေါ်ဝေါ်ပြောဆိုခြင်းဖြင့် ခေါ်ဝေါ်ပြောဆိုနေတော့သည်ဟု ထိုနေရာ၌ပင်လျှင် မိန်းမောတွေဝေ၍ လဲကုန်၏။ ထိုအခါ အသျှင်ရဋ္ဌပါလသည် အဖဖြစ်သူအား “ဒါယကာကြီး ဆွမ်းဘောဇဉ်တို့ကို ပေးလှူမည် ဖြစ်လျှင်ပေးလှူလော့၊ အကျွန်ုပ်တို့ကို (ဥစ္စာမိန်းမ အထွေထွေပြလျက်) မညှဉ်းဆဲပါလင့်”ဟု ပြောဆို၏။ ချစ်သားရဋ္ဌပါလ သုံးဆောင်လော့၊ ဆွမ်းပြင်ပြီးပါပြီဟု (ဆို၏)။ ထို့နောက် အသျှင်ရဋ္ဌပါလ၏ မိဘတို့သည် အသျှင်ရဋ္ဌပါလအား မွန်မြတ်သော ခဲဖွယ်ဘောဇဉ်ဖြင့် ရောင့်ရဲသည့်တိုင်အောင် တားမြစ်သည့်တိုင်အောင် မိမိကိုယ်တိုင် လုပ်ကျွေးကုန်၏။
--֍ ၃၀၂
။ ထိုအခါ အသျှင်ရဋ္ဌပါလသည် ဆွမ်းစားပြီး၍ သပိတ်မှ လက်ကို ဖယ်ပြီးသော် ရပ်လျက်သာ လျှင်ဤဂါထာတို့ကို ရွတ်ဆို၏ -“ရှုစမ်းလော့၊ အနာဝအပြည့်, ကိုယ်ဖြစ်၍ (အရိုးအကြောအသားတို့ဖြင့်) ထက် ဝန်းကျင့်စိုက်ဆောက်ထားသော အမြဲကျင်နာ၍ အများသတ္တဝါတို့ ကြံစည်အပ် (ကြံစည်ရာဖြစ်) သောအဆန်းတကြယ် ပြုထားသည့် ခန္ဓာကိုယ် အတ္တဘောသည် အမြဲတည်မှု မရှိနိုင်ချေ။
ရှုစမ်းလော့၊ ပတ္တမြားနားတောင်းဖြင့် ဆန်းကြယ်စွာ ပြုပြင်ထားသော အရိုးကို အရေဖုံးနေသောရုပ်ပုံသည် အဝတ်နှင့်တကွ ဖြစ်မှသာလျှင် တင့်တယ်ပေ၏။
ချိပ်ရည် ဆိုးထားသော ခြေထောက်များနှင့် နံ့သာမှုန့် လိမ်းကျံထားသော မျက်နှာတို့သည် လူမိုက်အားတွေဝေရန် စွမ်းနိုင်၍ (နိဗ္ဗာန်) ကမ်းတစ်ဖက်ကို ရှာမှီးသူအား တွေဝေရန် မစွမ်းနိုင်ကုန်သည်သာတည်း။
ရှစ်မျိုးသော အဖို့အစုတို့ဖြင့် ဆင်ယင်ထုံးဖွဲ့ထားသော ဆံပင်တို့နှင့် မျက်ကွင်း ဆေးလိမ်းကျံထားသော မျက်စိတို့သည် လူမိုက်အား တွေဝေရန် စွမ်းနိုင်၍ (နိဗ္ဗာန်) ကမ်းတစ် ဖက်ကိုရှာမှီးသူအား တွေဝေရန် မစွမ်းနိုင်ကုန်သည်သာတည်း။
မျက်စဉ်းကျည်အဆင်းရှိသော ဆန်းကြယ်သော တန်ဆာဆင်ထားသော အပုပ် ကောင်သည်ထိုလူမိုက်အား တွေဝေရန် စွမ်းနိုင်၍ (နိဗ္ဗာန်) ကမ်းတစ်ဖက်ကို ရှာမှီး သူအား တွေဝေရန်မစွမ်းနိုင်သည်သာတည်း။
သားမုဆိုးသည် ပိုက်ကို ထောင်ထား၏၊ သားသမင်သည် ပိုက်ကို မထိပါးစေဘဲ အစာကို စားလျက်သားမုဆိုး မြည်တမ်းစဉ် ဖဲသွားလေသတည်း”ဟု (ရွတ်ဆို ၏)။
ထိုအခါ အသျှင်ရဋ္ဌပါလသည် ရပ်လျက်သာလျှင် ဤဂါထာတို့ကို ရွတ်ဆိုလျက် ကောရဗျမင်း၏မိဂစီရဥယျာဉ်သို့ ချဉ်းကပ်၍ သစ်ပင်ရင်းတစ်ခု၌ နေ့သန့်စင်နေ၏။
֍ ၃၀၃
။ ထိုအခါ ကောရဗျမင်းသည် မိဂဝဥယျာဉ်မှူးကို “အချင်းမိဂဝ မိဂစီရဥယျာဉ်မြေကို ပြင်ဆင် လော့၊ ရှုမျှော်ခင်းကို ကြည့်ရှုရန် သွားကြကုန်အံ့”ဟု မိန့်၏၊ “အသျှင်မင်းမြတ် ကောင်းပါပြီ”ဟူ၍သာ လျှင်မိဂဝဥယျာဉ်မှူးသည် ကောရဗျမင်းအား ပြန်လျှောက်ကြား၍ မိဂစီရဥယျာဉ်ကို ပြင်ဆင်သည်ရှိသော်သစ်ပင်ရင်းတစ်ခု၌ နေ့သန့်စင်နေသော အသျှင်ရဋ္ဌပါလကို မြင်၍ ကောရဗျမင်းထံသို့ ချဉ်းကပ်ပြီးလျှင်"အသျှင်မင်းမြတ် သင်၏ မိဂစီရဥယျာဉ်သည် ပြင်ဆင်ပြီးဖြစ်ပါပြီ၊ ဤဥယျာဉ်၌ ဤထုလ္လကောဋ္ဌိကနိဂုံးမှမြတ်သော အမျိုးသား ဖြစ်သော ရဋ္ဌပါလအမျိုးကောင်းသားလည်း ရှိပါ၏၊ သင်မင်းမြတ် မပြတ်ပြောဆိုတမ်းတနေသော ရဋ္ဌပါလအမျိုးကောင်းသားသည် သစ်ပင်ရင်းတစ်ခု၌ နေ့သန့်စင်နေပါ၏”ဟု လျှောက်၏။ အချင်းမိဂဝ သို့ဖြစ်မူ ယခု ဥယျာဉ်မြေကို မကြည့်ရှုလိုတော့ပြီ၊ ထိုအသျှင်ရဋ္ဌပါလထံသို့သာလျှင်ငါတို့ ချဉ်းကပ်ကြကုန်အံ့ဟု (ဆို၏)။ထိုအခါ ကောရဗျမင်းသည် စီရင်သင့်သော ခဲဖွယ်ဘောဇဉ် အလုံးစုံကို စီရင်ကြကုန်လော့ဟု ဆို၍ကောင်းသည်ထက် ကောင်းကုန်သော ယာဉ်တို့ကို ကစေ၍ ကောင်းသည်ထက် ကောင်းသော ယာဉ်ကိုတက်စီးပြီးလျှင် ကောင်းသည်ထက် ကောင်းသော ယာဉ်တို့ဖြင့် ထုလ္လကောဋ္ဌိကနိဂုံးမှ ကြီးကျယ်သောမင်းကျက်သရေဖြင့် အသျှင်ရဋ္ဌပါလကို ဖူးမြော်ရန် ထွက်သွားလေ၏။ ယာဉ်ဖြင့် သွားသင့်သော အရပ်တိုင်အောင် ယာဉ်ဖြင့်သွား၍ ယာဉ်မှ သက်ဆင်းပြီးလျှင် ခြေကျင်သာလျှင် ကျော်စောထင်ရှားသောပရိသတ်ဖြင့် အသျှင်ရဋ္ဌပါလထံသို့ ချဉ်းကပ်၍ အသျှင်ရဋ္ဌပါလနှင့်အတူ ဝမ်းမြောက်ဝမ်းသာ ပြောဆို၏၊ ဝမ်းမြောက်ဖွယ် အောက်မေ့ဖွယ်စကားကို ပြောဆိုပြီးဆုံးစေပြီးလျှင် သင့်လျော်ရာ၌ ရပ်လျက်အသျှင်ရဋ္ဌပါလအား- “အသျှင်ရဋ္ဌပါလ အသျှင်သည် ဤဆင်ကုန်းနှီး၌ ထိုင်ပါလော့”ဟု လျှောက်၏။ မင်းကြီး တန်ပြီ၊ သင်ထိုင် လော့၊ ငါသည် မိမိနေရာ၌ ထိုင်နေ၏ဟု (ဆို၏)။ ကောရဗျမင်းသည်ခင်းထားသော နေရာ၌ ထိုင်ပြီး လျှင် အသျှင်ရဋ္ဌပါလအား-
--֍ ၃၀၄
။ အသျှင်ရဋ္ဌပါလ ပျက်စီးခြင်းတို့သည် ဤလေးပါးတို့ပါတည်း၊ ယင်းပျက်စီးခြင်းတို့နှင့်ပြည့်စုံသော သူအချို့တို့သည်သာ ဆံမုတ်ဆိတ်ကို ပယ်၍ ဖန်ရည်ဆိုးသော အဝတ်တို့ကို ဝတ်ပြီးလျှင်လူ့ဘောင်မှ ရဟန်းဘောင်သို့ ဝင်ရောက်ကြပါကုန်၏။ အဘယ်လေးပါးတို့နည်း ဟူမူ- အိုမှုဟူသော ပျက်စီးခြင်း၊ နာမှုဟူသော ပျက်စီးခြင်း၊ စည်းစိမ်ပျက်စီးခြင်း၊ ဆွေမျိုးပျက်စီးခြင်းတို့ပေတည်း။ အသျှင်ရဋ္ဌပါလ အိုမှုပျက်စီးခြင်းဟူသည် အဘယ်နည်း- အသျှင်ရဋ္ဌပါလ ဤလောက၌ အချို့သောသူသည်အိုမင်းကြီးမြင့် အရွယ်ရင့်ကာ ဆင့်ဆင့်လွန်မြောက် နောက်ဆုံးအရွယ်သို့ ရောက်၏။ ထိုသူသည်"ယခုအခါ ငါသည် အိုမင်းကြီးမြင့် အရွယ်ရင့်ကာ ဆင့်ဆင့်လွန်မြောက် နောက်ဆုံးအရွယ်သို့ ရောက်ခဲ့ပြီ၊ ငါသည် မရသေးသော စည်းစိမ်ကိုရရန် ရပြီးသော စည်းစိမ်ကို တိုးပွါးအောင်ပြုရန် မလွယ်ကူချေ၊ ငါသည် အကယ်၍ ဆံမုတ်ဆိတ်ကို ပယ်ပြီးလျှင် ဖန်ရည်ဆိုးသော အဝတ်တို့ကို ဝတ်ရုံလျက် လူ့ဘောင်မှရဟန်းဘောင်သို့ ဝင်ရမူ ကောင်းလေရာ၏”ဟု ဆင်ခြင်၏။ ထိုသူသည် အိုမှုဟူသော ပျက်စီးခြင်းနှင့်ပြည့်စုံသည်ဖြစ်၍ ဆံမုတ်ဆိတ်ကို ရိတ်ပယ်၍ ဖန်ရည်ဆိုးသော အဝတ်တို့ကို ဝတ်ရုံလျက် လူ့ဘောင်မှရဟန်းဘောင်သို့ ဝင်ရောက်၏။ အသျှင်ရဋ္ဌပါလ ဤပျက်စီးခြင်းကို အိုမှုပျက်စီးခြင်းဟူ၍ ဆိုရ၏။ အသျှင် ရဋ္ဌပါလမူကား ယခုအခါ ငယ်ရွယ်၏၊ ပျိုမျစ်၏၊ သူငယ်သာ ဖြစ်၏၊ မည်းနက်သောဆံရှိ၏၊ ပဌမအရွယ်အားဖြင့် ကောင်းမြတ်သော အရွယ်နှင့် ပြည့်စုံ၏။ အသျှင်ရဋ္ဌပါလအား ထိုအိုမှုဟူသောပျက်စီးခြင်းသည် မရှိ၊ အသျှင်ရဋ္ဌပါလသည် အဘယ်အကျိုးထူးကို သိ၍ မြင်၍ ကြား၍ လူ့ဘောင်မှရဟန်းဘောင်သို့ ဝင်ရောက်ပါသနည်း။ (၁)အသျှင်ရဋ္ဌပါလ နာမှု ပျက်စီးခြင်းဟူသည် အဘယ်နည်း- အသျှင်ရဋ္ဌပါလ ဤလောက၌ အချို့သောသူသည် အနာရှိ၏၊ ဆင်းရဲ၏၊ ပြင်းစွာနာ၏၊ ထိုသူသည် “ယခုအခါ ငါသည် အနာရှိ၏၊ ဆင်းရဲ၏၊ ပြင်းစွာနာ၏၊ ငါသည် မရသေးသော စည်းစိမ်ကိုရရန် ရပြီးသော စည်းစိမ်ကို တိုးပွါးအောင်ပြုရန်မလွယ်ကူချေ၊ အကယ်၍ ငါသည် ဆံမုတ်ဆိတ်ကို ရိတ်ပယ်၍ ဖန်ရည်ဆိုးသော အဝတ်တို့ကိုဝတ်ရုံလျက် လူ့ဘောင်မှ ရဟန်းဘောင်သို့ ဝင်ရမူ ကောင်းလေရာ၏”ဟု ဆင်ခြင်၏။ ထိုသူသည်ထိုနာမှုပျက်စီးခြင်း နှင့် ပြည့်စုံသည်ဖြစ်၍ ဆံမုတ်ဆိတ်ကို ပယ်ပြီးလျှင် ဖန်ရည်ဆိုးသော အဝတ်တို့ကိုဝတ်ရုံလျက် လူ့ဘောင်မှ ရဟန်းဘောင်သို့ ဝင်ရောက်၏။ အသျှင်ရဋ္ဌပါလ ဤပျက်စီးခြင်းကို နာမှုပျက်စီးခြင်းဟူ၍ ဆိုရ၏။ အသျှင်ရဋ္ဌပါလမူကား ယခုအခါ အနာမရှိ၊ ဆင်းရဲမရှိ၊ အညီအမျှကျေကျက်စေတတ်သော မအေးလွန်း မပူလွန်းသော ပါစကဓာတ်နှင့် ပြည့်စုံ၏၊ အသျှင်ရဋ္ဌပါလအားထိုနာမှုဟူသော ပျက်စီးခြင်း သည် မရှိ။ အသျှင်ရဋ္ဌပါလသည် အဘယ်အကျိုးထူးကို သိ၍ မြင်၍ကြား၍ လူ့ဘောင်မှ ရဟန်းဘောင် သို့ ဝင်ရောက်ပါသနည်း။ (၂)
အသျှင်ရဋ္ဌပါလ စည်းစိမ်ပျက်စီးခြင်းဟူသည် အဘယ်နည်း- အသျှင်ရဋ္ဌပါလ ဤလောက၌ အချို့ သောသူသည် ကြွယ်ဝ၏၊ များသော ဥစ္စာရှိ၏၊ များသောစည်းစိမ် ရှိ၏။ ထိုသူ၏ ထိုစည်းစိမ်တို့သည်အစဉ်အတိုင်း ကုန်ခန်းခြင်းသို့ ရောက်ကုန်၏။ ထိုသူသည် “ရှေးအခါက ငါသည် ကြွယ်ဝ၏၊ များသောဥစ္စာရှိ၏၊ များသော စည်းစိမ်ရှိ၏၊ ထိုငါ့အား ထိုစည်းစိမ်တို့သည် အစဉ်အတိုင်း ကုန်ခန်းခြင်းသို့ရောက်ကုန်၏။ ငါသည် မရသေးသော စည်းစိမ်ကိုရရန်, ရပြီးသော စည်းစိမ်ကို တိုးပွါးအောင် ပြုရန်မလွယ်ကူချေ၊ အကယ်၍ ငါသည် ဆံမုတ်ဆိတ်ကို ရိတ်ပယ်၍ ဖန်ရည်ဆိုးသော အဝတ်တို့ကို ဝတ်ရုံလျက် လူ့ဘောင်မှ ရဟန်းဘောင်သို့ ဝင်ရမူ ကောင်းလေရာ၏”ဟု ဆင်ခြင်၏။ ထိုသူသည် ထိုစည်းစိမ်ပျက်စီးခြင်းနှင့် ပြည့်စုံသည်ဖြစ်၍ ဆံမုတ်ဆိတ်တို့ကို ရိတ်ပယ်ပြီးလျှင် ဖန်ရည်ဆိုးသော အဝတ်တို့ကိုဝတ်ရုံလျက် လူ့ဘောင်မှ ရဟန်းဘောင်သို့ ဝင်ရောက်၏။ အသျှင်ရဋ္ဌပါလ ဤပျက်စီးခြင်းကို စည်းစိမ်ပျက်စီးခြင်းဟူ၍ ဆိုရ၏။ အသျှင်ရဋ္ဌပါလမူကား ဤထုလ္လကောဋ္ဌိက နိဂုံး၌သာလျှင် မြတ်သော အမျိုး၏သားဖြစ်ခဲ့၏၊ အသျှင်ရဋ္ဌပါလအား ထိုစည်းစိမ်ပျက်စီးမှု မရှိချေ။ အသျှင် ရဋ္ဌပါလသည် အဘယ်အကျိုးထူးကို သိ၍ မြင်၍ ကြား၍ လူ့ဘောင်မှ ရဟန်းဘောင်သို့ ဝင်ရောက်ပါသနည်း။ (၃)
--အသျှင်ရဋ္ဌပါလ ဆွေမျိုးပျက်စီးခြင်းဟူသည် အဘယ်နည်း- အသျှင်ရဋ္ဌပါလ ဤလောက၌ အချို့သောသူအား များစွာသော အဆွေခင်ပွန်း ဆွေမျိုးသားချင်းတို့သည် ရှိကုန်၏၊ ထိုသူ၏ ထိုအဆွေအမျိုး့တို့သည် အစဉ်အတိုင်း ကုန်ခန်းခြင်းသို့ ရောက်ကုန်၏။ ထိုသူသည် “ငါ့အား ရှေးအခါက များစွာသောအဆွေခင်ပွန်း ဆွေမျိုးသားချင်းတို့သည် ရှိကုန်၏၊ ထိုငါ့အား ထိုအဆွေအမျိုးတို့သည် အစဉ်အတိုင်းကုန်ခန်းခြင်းသို့ ရောက်ကုန်၏။ ငါသည် မရသေးသော စည်းစိမ်တို့ကို ရရန်, ရပြီးသော စည်းစိမ်တို့ကိုတိုးပွါးအောင် ပြုရန် မလွယ်ကူချေ၊ အကယ်၍ ငါသည် ဆံမုတ်ဆိတ်ကို ရိတ်ပယ်၍ ဖန်ရည်ဆိုးသောအဝတ်တို့ကို ဝတ်ရုံလျက် လူ့ဘောင်မှ ရဟန်းဘောင်သို့ ဝင်ရမူ ကောင်းလေရာ၏”ဟု ဆင်ခြင်၏။ ထိုသူသည် ထိုဆွေမျိုးပျက်စီးခြင်းနှင့် ပြည့်စုံသည် ဖြစ်၍ ဆံမုတ်ဆိတ်ကို ရိတ်ပယ်ပြီးလျှင် ဖန်ရည်ဆိုးသော အဝတ်တို့ကို ဝတ်ရုံလျက် လူ့ဘောင်မှ ရဟန်းဘောင်သို့ ဝင်ရောက်၏။ အသျှင်ရဋ္ဌပါလ ဤသို့သဘောရှိသော ပျက်စီးခြင်းကို ဆွေမျိုးပျက်စီးခြင်းဟူ၍ ဆိုရ၏။ အသျှင်ရဋ္ဌပါလမှာမူကား ဤထုလ္လကောဋ္ဌိကနိဂုံး၌ပင်လျှင် များစွာသော အဆွေခင်ပွန်း ဆွေမျိုးသားချင်းတို့သည် ရှိပါကုန်၏၊ အသျှင်ရဋ္ဌပါလ အား ထိုဆွေမျိုးပျက်စီးခြင်းသည် မရှိပါ။ အသျှင်ရဋ္ဌပါလသည် အဘယ်အကျိုးထူးကို သိ၍မြင်၍ ကြား၍ လူ့ဘောင်မှ ရဟန်းဘောင်သို့ ဝင်ရောက်ပါသနည်း။ (၄)
အသျှင်ရဋ္ဌပါလ ဤသည်တို့ကား ပျက်စီးခြင်း လေးပါးတို့ပါတည်း၊ ယင်းပျက်စီးခြင်းတို့နှင့် ပြည့်စုံသူအချို့တို့သည်သာ ဆံမုတ်ဆိတ်ကို ရိတ်ပယ်၍ ဖန်ရည်ဆိုးသော အဝတ်တို့ကို ဝတ်ရုံပြီးလျှင် လူ့ဘောင်မှ ရဟန်းဘောင်သို့ ဝင်ရောက်ကြကုန်၏။ ထိုလေးပါးသော ပျက်စီးခြင်းတို့သည် အသျှင်ရဋ္ဌပါလအား မရှိကုန်။ အသျှင်ရဋ္ဌပါလသည် အဘယ်အကျိုးထူးကို သိ၍ မြင်၍ ကြား၍ လူ့ဘောင်မှ ရဟန်းဘောင်သို့ ဝင်ရောက်ပါသနည်းဟု လျှောက်၏။
֍ ၃၀၅
။ မင်းကြီး သိတော်မူ မြင်တော်မူ၍ ပူဇော်အထူးကို ခံတော်မူထိုက်သော (အလုံးစုံသောတရားတို့ကို) ကိုယ်တိုင် မှန်စွာ သိတော်မူသော ထိုမြတ်စွာဘုရားသည် လေးပါးသော တရားအကျဉ်းတို့ကိုညွှန်ပြတော်မူ၏။ ငါသည် ယင်းတရားကို သိ၍ မြင်၍ ကြား၍ လူ့ဘောင်မှ ရဟန်းဘောင်သို့ဝင်ရောက်ခဲ့၏။ အဘယ်လေးပါးတို့နည်း ဟူမူ- မင်းကြီး “လူအပေါင်းသည် အိုခြင်း သေခြင်းသို့ ရောက်ရ၏၊ အမြဲမတည်” ဟူ၍ သိတော်မူ မြင်တော်မူ၍ ပူဇော်အထူးကို ခံတော်မူထိုက်သော (အလုံးစုံသောတရားတို့ကို) ကိုယ်တိုင် မှန်စွာ သိတော်မူသော ထိုမြတ်စွာဘုရားသည် ရှေးဦးစွာသော တရားအကျဉ်းကိုညွှန်ပြတော်မူ၏။ ငါသည် ယင်းတရားအကျဉ်းကို သိ၍ မြင်၍ ကြား၍ လူ့ဘောင်မှ ရဟန်းဘောင်သို့ဝင်ရောက်၏။ မင်းကြီး “လူအပေါင်းသည် ခိုကိုးရာမရှိ၊ အားထား ရာမရှိ”ဟူ၍ သိတော်မူ မြင်တော်မူ၍ပူဇော်အထူးကို ခံတော်မူထိုက်သော (အလုံးစုံသောတရားတို့ကို) ကိုယ်တိုင် မှန်စွာ သိတော်မူသော ထိုမြတ်စွာဘုရားသည် နှစ်ခုမြောက်သော တရားအကျဉ်းကို ညွှန်ပြတော်မူ၏။ ငါသည် ယင်းတရားကို သိ၍မြင်၍ ကြား၍ လူ့ဘောင်မှ ရဟန်းဘောင်သို့ ဝင်ရောက်ခဲ့၏။ မင်းကြီး “လူအပေါင်းသည် ကိုယ်ပိုင်ဥစ္စာမရှိ၊ အလုံးစုံသော ဥစ္စာကို စွန့်လွှတ်၍ သွားရ၏”ဟူ၍ သိတော်မူ မြင်တော်မူ၍ ပူဇော်အထူးကိုခံတော်မူထိုက်သော (အလုံးစုံသောတရားတို့ကို) ကိုယ်တိုင် မှန်စွာ သိတော်မူသော ထိုမြတ်စွာဘုရားသည်သုံးခုမြောက်သော တရားအကျဉ်းကို ညွှန်ပြတော်မူ၏။ ငါသည် ယင်းတရားကို သိ၍ မြင်၍ ကြား၍လူ့ဘောင်မှ ရဟန်းဘောင်သို့ ဝင်ရောက်ခဲ့၏။ မင်းကြီး “လူအပေါင်းသည် အလိုမပြည့်၊ ယုတ်လျော့လျက်သာ ရှိ၏၊ ရောင့်ရဲမှုမရှိ၊ တဏှာ၏ ကျွန်တည်း”ဟူ၍ သိတော်မူ မြင်တော်မူ၍ ပူဇော်အထူးကိုခံတော်မူထိုက်သော (အလုံးစုံသောတရားတို့ကို) ကိုယ်တိုင် မှန်စွာ သိတော်မူသော ထိုမြတ်စွာဘုရားသည်လေးခုမြောက်သော တရားအကျဉ်းကို ညွှန်ပြတော်မူ၏။ ငါသည် ယင်းတရားကိုသိ၍ မြင်၍ ကြား၍လူ့ဘောင်မှ ရဟန်းဘောင်သို့ ဝင်ရောက်ခဲ့၏။ မင်းကြီး သိတော်မူ မြင်တော်မူ၍ ပူဇော်အထူးကိုခံတော်မူ ထိုက်သော (အလုံးစုံသောတရားတို့ကို) ကိုယ်တိုင် မှန်စွာ သိတော်မူသောထိုမြတ်စွာဘုရားသည် ဤ လေးပါးသော တရားအကျဉ်းတို့ကို ညွှန်ပြတော်မူ၏။ ငါသည်ယင်းတရားလေးပါးကို သိ၍ မြင်၍ ကြား၍ လူ့ဘောင်မှ ရဟန်းဘောင်သို့ ဝင်ရောက်၏ဟု (ဆို၏)။ --֍ ၃၀၆
။ “လူအပေါင်းသည် အိုခြင်း သေခြင်းသို့ ရောက်ရ၏၊ အမြဲ မတည်”ဟု အသျှင်ရဋ္ဌပါလသည်ဆို၏၊ အသျှင်ရဋ္ဌပါလဆိုသော ဤစကား၏ သဘော (အဓိပ္ပါယ်) ကို အသို့ မှတ်ရပါမည်နည်းဟု (လျှောက်၏)။ မင်းကြီး ထိုအရာကို အဘယ်သို့ မှတ်ထင်သနည်း၊ နှစ်ဆယ်ရွယ် အစိတ်ရွယ်ဟု ခန့်မှန်းရသော သင်မင်းကြီးသည် ဆင်စီးအတတ် မြင်းစီးအတတ် ရထားစီးအတတ် လေးအတတ် ဓားလှံအတတ်တို့၌ တတ်မြောက်ပြီးဖြစ်၍ ပေါင်အား လက်ရုံးအားရှိသည့်ပြင် စစ်မြေပြင်၌ ကျင်လည်နိုင်သောအတ္တဘော စွမ်းအားလည်း ရှိခဲ့ဖူးသည် မဟုတ်ပါလောဟု (မေး၏)။ အသျှင်ရဋ္ဌပါလ နှစ်ဆယ်ရွယ်အစိတ်ရွယ်ဟု ခန့်မှန်းရသော အကျွန်ုပ်သည် ဆင်စီးအတတ် မြင်းစီးအတတ် ရထားစီးအတတ်လေးအတတ် ဓားလှံ အတတ်တို့၌ တတ်မြောက်ပြီး ဖြစ်၍ ပေါင်အား လက်ရုံးအားရှိသည့်ပြင်စစ်မြေပြင်၌ ကျင်လည်နိုင်သော အတ္တဘောစွမ်းအားလည်း ရှိခဲ့ဖူးပါ၏။ အသျှင်ရဋ္ဌပါလ အကျွန်ုပ်သည်တစ်ခါတစ်ရံ တန်ခိုးရှိသူကဲ့သို့ ထင်မှတ်ပါ၏၊ မိမိအားနှင့် တူမျှသောအားရှိသူကို မမြင်ခဲ့ပါဟု (လျှောက်၏)။ မင်းကြီး ထိုအရာကို အဘယ်သို့ အောက်မေ့ဘိသနည်း။ သင်မင်းကြီးသည် ယခုအခါရှေးကကဲ့သို့ ပေါင်အား လက်ရုံးအား ရှိသည့်ပြင် စစ်မြေပြင်၌ ကျင်လည်နိုင်သော အတ္တဘောစွမ်းအားရှိသေး၏လောဟု (မေး၏)။ အသျှင် ရဋ္ဌပါလ မဖြစ်နိုင်တော့ပါ၊ ယခုအခါ အိုမင်းကြီးမြင့် အရွယ်ရင့်ကာဆင့်ဆင့် လွန်မြောက် နောက်ဆုံး အရွယ်သို့ ရောက်ခဲ့ပါပြီ၊ အကျွန်ုပ်သည် ရှစ်ဆယ်ရွယ် ရှိနေပါပြီ၊ အသျှင်ရဋ္ဌပါလ တစ်ရံတစ်ခါ အကျွန်ုပ် သည် ဤအရပ်၌ ခြေချအံ့ဟု နှလုံးသွင်းလျက် အခြားအရပ်၌ချမိပါ၏ဟု (လျှောက်၏)။မင်းကြီး သိတော်မူ မြင်တော်မူ၍ ပူဇော်အထူးကို ခံတော်မူထိုက်သော (အလုံးစုံသောတရားတို့ကို) ကိုယ်တိုင် မှန်စွာ သိတော်မူသော ထိုမြတ်စွာဘုရားသည် ဤသည်ကို ရည်ရွယ်၍ “လူအပေါင်းသည်အိုခြင်း သေခြင်းသို့ ရောက်ရ၏၊ အမြဲမတည်”ဟု ဟောတော်မူ၏။ ယင်းကို သိ၍ မြင်၍ ကြား၍အကျွန်ုပ်သည် လူ့ဘောင်မှ ရဟန်းဘောင်သို့ ဝင်ရောက်ခဲ့ပါ၏ဟု (ဆို၏)။ အသျှင်ရဋ္ဌပါလ အံ့ဖွယ်ရှိပါပေစွ အသျှင်ရဋ္ဌပါလ မဖြစ်ဖူးမြဲ ဖြစ်ပါပေစွ၊ သိတော်မူ မြင်တော်မူ၍ ပူဇော်အထူးကို ခံတော်မူထိုက်သော (အလုံးစုံသောတရားတို့ကို) ကိုယ်တိုင် မှန်စွာ သိတော်မူသော ထိုမြတ်စွာဘုရားသည် “လူအပေါင်းသည်အိုခြင်း သေခြင်းသို့ ရောက်ရ၏၊ အမြဲမတည်” ဟူ၍ ဟောထားသော ဤစကားသည်အလွန်မှန်လှပေ၏။ အသျှင်ရဋ္ဌပါလ လူအပေါင်းသည် အိုခြင်း သေခြင်းသို့ ရောက်ရ၏၊ အမြဲမတည်ပါချေ။ (၁)
အသျှင်ရဋ္ဌပါလ ဤမင်းမျိုး၌ ဆင်တပ် မြင်းတပ် ရထားတပ် ခြေလျင်တပ် ရှိကြပါကုန်၏၊ အကျွန်ုပ်တို့အား ဘေးရန်ရှိသောအခါ ဆီးတားရန် ဖြစ်ပါကုန်လတ္တံ့။ အသျှင်ရဋ္ဌပါလသည် “လူအပေါင်းသည် ခိုကိုးရာမရှိ၊ မှီခိုရာ မရှိ” ဟူ၍ ဆို၏၊ အသျှင်ရဋ္ဌပါလဆိုအပ်သော ဤစကား၏သဘော (အဓိပ္ပါယ်) ကို အသို့မှတ်ရပါမည်နည်းဟု (လျှောက်၏)။ မင်းကြီး ထိုအရာကို အဘယ်သို့မှတ်ထင်သနည်း၊ သင်မင်းကြီးအား သက်သာရာမရအောင် နာကျင်သောအနာတစ်စုံတစ်ခုဖြစ်ဖူး၏လောဟု (မေး၏)။ အသျှင်ရဋ္ဌပါလ အကျွန်ုပ်အား သက်သာရာမရအောင်နာကျင်သောအနာ ဖြစ်ဖူးပါ၏။ အသျှင်ရဋ္ဌပါလ တစ်ရံတစ်ခါ အကျွန်ုပ်ကို “ကောရဗျမင်းသည်ယခုသေလတ္တံ့၊ ကောရဗျမင်းသည် ယခုသေလတ္တံ့”ဟု အဆွေခင်ပွန်း ဆွေမျိုးသားချင်းတို့သည်ခြံရံဝိုင်းအုံ၍ တည်ကြကုန်၏ဟု (လျှောက်၏)။
--မင်းကြီး ထိုအရာကို အဘယ်သို့ မှတ်ထင်သနည်း၊ သင်မင်းကြီးသည် ထိုအဆွေခင်ပွန်း ဆွေမျိုးသားချင်းတို့ကို “လာကြကုန်လော့၊ ငါ၏ အဆွေခင်ပွန်း ဆွေမျိုးသားချင်းဖြစ်ကုန်သော အမောင်တို့ငါခံစားရသည့် ဝေဒနာပေါ့ပါးသက်သာအောင် ထင်ရှားရှိကုန်သည့် အားလုံးသော သင်တို့သည်ပင် ဤငါ၏ဝေဒနာကို ခွဲယူ၍ ခံကြပါကုန်”ဟု ဆို၍ ရပါလတ္တံ့လော၊ သို့မဟုတ် သင်မင်းကြီးသည်သာလျှင် ထို့ဝေဒနာကို ခံစားရရာသလောဟု (မေး၏)။ အသျှင်ရဋ္ဌပါလ အကျွန်ုပ်သည် အဆွေခင်ပွန်း ဆွေမျိုးသားချင်းတို့ကို “လာကြကုန်လော့၊ ငါ၏ အဆွေခင်ပွန်း ဆွေမျိုးသားချင်း ဖြစ်ကြကုန်သော အမောင်တို့ငါခံစားရသည့် ဝေဒနာပေါ့ပါးသက်သာအောင် ထင်ရှားရှိသည့် အားလုံးသော သင်တို့သည် ဤငါ၏ဝေဒနာကို ခွဲယူ၍ ခံကြပါကုန်”ဟု ဆို၍ မရနိုင်ပါ၊ စင်စစ်သော်ကား အကျွန်ုပ်သည်သာလျှင်ထိုဝေဒနာကို ခံစားရပါ၏ဟု (လျှောက်၏)။ မင်းကြီး သိတော်မူမြင်တော်မူ၍ ပူဇော်အထူးကိုခံတော်မူထိုက်သော (အလုံးစုံသောတရားတို့ကို) ကိုယ်တိုင် မှန်စွာ သိတော်မူသော ထိုမြတ်စွာဘုရားသည်ဤသို့သဘောရှိ သော အကြောင်းကို ရည်ရွယ်၍ “လူအပေါင်းသည် ခိုကိုးရာမရှိ၊ အားထားရာမရှိ”ဟုဟောကြားတော် မူ၏။ ယင်းကို သိ၍ မြင်၍ ကြား၍ အကျွန်ုပ်သည် လူ့ဘောင်မှ ရဟန်းဘောင်သို့ဝင်ရောက်ခဲ့ပါ၏ဟု (ဆို၏)။ အသျှင်ရဋ္ဌပါလ အံ့ဖွယ်ရှိပါပေစွ၊ အသျှင်ရဋ္ဌပါလ မဖြစ်ဖူးမြဲ ဖြစ်ပါပေစွ၊ သိတော်မူ မြင်တော် မူ၍ ပူဇော်အထူးကို ခံတော်မူထိုက်သော (အလုံးစုံသောတရားတို့ကို) ကိုယ်တိုင်မှန်စွာ သိတော်မူသော ထိုမြတ်စွာဘုရားသည် “လူအပေါင်းသည် ခိုကိုးရာမရှိ၊ အားထားရာမရှိ”ဟူ၍ဟောထားသော ဤစကား သည် အလွန်မှန်လှပေ၏။ အသျှင်ရဋ္ဌပါလ လူအပေါင်းသည် ခိုကိုးရာမရှိသည် မှန်ပါ၏၊ အားထားရာ မရှိသည် မှန်ပါ ၏။ (၂)
အသျှင်ရဋ္ဌပါလ ဤမင်းမျိုး၌ မြေ၌မြှပ်ထားသည်လည်းဖြစ်သော ဟင်းလင်းပြင်၌ ထားသည်လည်းဖြစ်သော များစွာသော ရွှေငွေသည် ရှိသည်သာတည်း။ “ဤလူအပေါင်းသည် ကိုယ်ပိုင်ဥစ္စာဟူ၍ မရှိ၊ အလုံးစုံသော ဥစ္စာကို စွန့်ပစ်ခဲ့၍ သွားရ၏”ဟူ၍ အသျှင်ရဋ္ဌပါလ ဆို၏။ အသျှင်ရဋ္ဌပါလဆိုသောဤစကား၏ သဘော (အဓိပ္ပါယ်) ကို အသို့မှတ်ရပါမည်နည်းဟု (လျှောက်၏)။
မင်းကြီး ထိုအရာကို အဘယ်သို့ မှတ်ထင်သနည်း၊ သင်မင်းကြီးသည် ယခုဘဝ၌ ငါးပါးသောကာမဂုဏ်တို့ဖြင့် ရောင့်ရဲသည်ဖြစ်၍ ပြည့်စုံသည်ဖြစ်၍ စံပယ်ခံစားသကဲ့သို့ “တမလွန်လောက၌လည်းထို့အတူသာလျှင် ငါသည် ဤသည့်ငါးပါးသော ကာမဂုဏ်တို့ဖြင့်သာလျှင် ရောင့်ရဲသည်ဖြစ်၍ ပြည့်စုံသည်ဖြစ်၍ စံပယ်ခံစားအံ့”ဟု သင်မင်းကြီးသည် ရနိုင်ပါမည်လော၊ ထိုသို့မဟုတ် တစ်ပါးသော သူတို့သည်ဤစည်းစိမ်ကို သုံးဆောင်၍ သင်မင်းကြီးမှာမူ ကံအားလျော်စွာ သွားရမည် မဟုတ်ပါလောဟု (မေး၏)။ အသျှင်ရဋ္ဌပါလ အကျွန်ုပ်သည် ယခုဘဝ၌ ငါးပါးသော ကာမဂုဏ်တို့ဖြင့် ရောင့်ရဲသည်ဖြစ်၍ ပြည့်စုံသည်ဖြစ်၍ စံပယ်ခံစားသကဲ့သို့ “တမလွန် လောက၌လည်း ဤအတူသာလျှင် အကျွန်ုပ်သည် ဤငါးပါးသော ကာမဂုဏ်တို့ဖြင့်သာလျှင် ရောင့်ရဲသည်ဖြစ်၍ ပြည့်စုံသည်ဖြစ်၍ စံပယ်အံ့”ဟူ၍ မရနိုင်ပါ၊ စင်စစ်သော်ကား တစ်ပါးသောသူတို့သည် ဤစည်းစိမ်ကို သုံးဆောင်ကြ၍ အကျွန်ုပ်မှာမူ ကံအားလျော်စွာသာ သွားရပါမည်ဟု (လျှောက်၏)။ မင်းကြီး သိတော်မူ မြင်တော်မူ၍ ပူဇော်အထူးကို ခံတော်မူထိုက်သော (အလုံးစုံသောတရားတို့ကို) ကိုယ်တိုင် မှန်စွာ သိတော်မူသော ထိုမြတ်စွာဘုရားသည် ဤသည်ကိုရည်ရွယ်၍ “လူအပေါင်းသည် ကိုယ်ပိုင်ဥစ္စာဟူ၍ မရှိ၊ အလုံးစုံသော ဥစ္စာတို့ကို စွန့်ပစ်ခဲ့၍ တမလွန်လောကသို့ သွားရ၏”ဟု ဟောတော်မူ၏။ ယင်းကို သိ၍ မြင်၍ ကြား၍ ငါသည် လူ့ဘောင်မှ ရဟန်းဘောင်သို့ ဝင်ရောက်ခဲ့ပါ၏ဟု (ဆို၏)။ အသျှင်ရဋ္ဌပါလ အံ့ဖွယ်ရှိပါပေစွ၊ အသျှင်ရဋ္ဌပါလ မဖြစ်ဖူးမြဲဖြစ်ပါပေစွ၊ သိတော်မူ မြင်တော်မူ၍ ပူဇော်အထူးကို ခံတော်မူထိုက်သော (အလုံးစုံသောတရားတို့ကို) ကိုယ်တိုင် မှန်စွာ သိတော်မူသော ထိုမြတ်စွာဘုရားသည် “လူအပေါင်းသည် ကိုယ်ပိုင်ဥစ္စာဟူ၍ မရှိ၊ အလုံးစုံသော ဥစ္စာကို စွန့်ပစ်ခဲ့၍ တမလွန်လောကသို့ သွားရ၏”ဟု ဟောထားသော ဤစကားသည်အလွန် မှန်လှပါ၏၊ အသျှင်ရဋ္ဌပါလ လူအပေါင်းသည် ကိုယ်ပိုင်ဥစ္စာဟူ၍ မရှိသည် မှန်လှပါ၏၊ အလုံးစုံသောဥစ္စာကို စွန့်ပစ်၍ တမလွန်လောကသို့ သွားရသည် မှန်လှပါ၏။ (၃)
--“လူအပေါင်းသည် အလိုမပြည့် ယုတ်လျော့လျက်သာ ရှိ၏၊ ရောင့်ရဲမှုမရှိ၊ တဏှာ၏ ကျွန်တည်း” ဟူ၍အသျှင်ရဋ္ဌပါလသည် ဆို၏။ အသျှင်ရဋ္ဌပါလဆိုသော ဤစကား၏ သဘော (အဓိပ္ပါယ်) ကို အဘယ် သို့မှတ်ရပါမည်နည်းဟု (လျှောက်၏)။ မင်းကြီး ထိုအရာကို အဘယ်သို့မှတ်ထင်သနည်း၊ (သင်သည်) စည်ပင်ဝပြောသော ကုရုတိုင်းကို စိုးအုပ်၍ နေသည် မဟုတ်ပါလောဟု (မေး၏)။ အသျှင်ရဋ္ဌပါလစည်ပင်ဝပြောသော ကုရုတိုင်းကို (ငါ) စိုးအုပ်၍ နေသည် မှန်ပါ၏ဟု (လျှောက်၏)။ မင်းကြီးထိုအရာကို အဘယ်သို့ မှတ်ထင်သနည်း၊ ဤကုရုတိုင်း၌ ယုံကြည်ထိုက်သော ခိုင်လုံသည့်စကားရှိသောယောက်ျား တစ်ယောက်သည် အရှေ့အရပ်မှ လာရောက်ပြီးလျှင် သင်မင်းကြီးကို ချဉ်းကပ်၍ “မင်းကြီးပြောကြား ပါ၏၊ သိတော်မူလော့၊ အကျွန်ုပ်သည် အရှေ့အရပ်မှ လာခဲ့ပါ၏၊ ထိုအရှေ့အရပ်၌ ပြည့်လည်းပြည့်စုံ၍ စည်ပင်ဝပြောကာ လူဦးရေများ၍ လူမျိုးစုံပြွမ်းသော နယ်ပယ်ကြီးကို မြင်ခဲ့ပါ၏၊ ထိုနယ်ပယ်၌ဆင် အပေါင်း မြင်းအပေါင်း ရထားအပေါင်း ခြေသည်သူရဲအပေါင်းတို့သည် များကုန်၏၊ ထိုနယ်ပယ်၌ဥစ္စာ စပါးလည်း ပေါများပါ၏၊ ထိုနယ်ပယ်၌ ပြုလုပ်ပြီး မပြုလုပ်ရသေးသည့် ရွှေငွေလည်း ပေါများပါ၏၊ ထိုနယ်ပယ်၌ သိမ်းယူသင့်သော မိန်းမလည်း ပေါများပါ၏၊ မင်းကြီး စစ်သည်ဗိုလ်ပါ ရဲမက် အနည်းငယ်မျှဖြင့် အောင်မြင်နိုင်သည်သာ ဖြစ်ပါ၏”ဟု ဆိုရာ၏၊ ထိုနယ်ပယ်ကို သင်မင်းကြီးသည် အသို့ပြုရာသနည်းဟု (မေး၏)။ အသျှင်ရဋ္ဌပါလ ထိုနယ်ပယ်ကိုလည်း အကျွန်ုပ်တို့သည် သိမ်းပိုက်အုပ်စိုးနေပါကုန်အံ့ဟု (လျှောက်၏)။
မင်းကြီး ထိုအရာကို အဘယ်သို့ မှတ်ထင်သနည်း၊ ဤကုရုတိုင်းသို့ အနောက်အရပ်မှ ယောက်ျား တစ်ယောက်သည် လာရာ၏၊ မြောက်အရပ်မှ။ တောင်အရပ်မှ။ သမုဒ္ဒရာတစ်ဖက်ကမ်းမှ ယုံကြည်ထိုက်သော ခိုင်လုံသည့်စကားရှိသော ယောက်ျားတစ်ယောက်သည် လာရာ၏၊ ထိုယောက်ျားသည် သင်မင်းကြီးကို ချဉ်းကပ်၍ “မင်းကြီး ပြောကြားပါ၏၊ သိတော်မူလော့၊ အကျွန်ုပ်သည် သမုဒ္ဒရာတစ်ဖက်ကမ်းမှလာခဲ့ပါ၏၊ ထိုသမုဒ္ဒရာ တစ်ဖက်ကမ်း၌ ပြည့်လည်း ပြည့်စုံ၍ စည်ပင်ဝပြောကာ လူဦးရေများ၍ လူမျိုးစုံပြွမ်းသော နယ်ပယ်ကြီးကို မြင်ခဲ့ပါ၏၊ ထိုနယ်ပယ်၌ များစွာသော ဆင်အပေါင်း မြင်းအပေါင်းရထားအပေါင်း ခြေသည်သူရဲအပေါင်းတို့သည် များကုန်၏။ ထိုနယ်ပယ်၌ ဥစ္စာစပါးလည်း ပေါများပါ၏၊ ထိုနယ်ပယ်၌ ပြုလုပ်ပြီး မပြုလုပ်ရသေးသည့် ရွှေငွေလည်း ပေါများပါ၏၊ ထိုနယ်ပယ်၌ သိမ်းယူသင့်သောမိန်းမလည်း ပေါများပါ၏၊ မင်းကြီး စစ်သည်ဗိုလ်ပါ ရဲမက်အနည်းငယ်မျှဖြင့် အောင်မြင်နိုင်သည်သာဖြစ်ပါ၏”ဟု ဆိုရာ၏၊ ထိုနယ်ပယ်ကို သင်မင်းကြီးသည် အသို့ပြုရာသနည်းဟု (မေး၏)။ အသျှင်ရဋ္ဌပါလ ထိုနယ်ပယ်ကိုလည်း အကျွန်ုပ်တို့သည် သိမ်းပိုက်အုပ်စိုးနေပါကုန်အံ့ဟု (လျှောက်၏)။ မင်းကြီးသိတော်မူ မြင်တော်မူ၍ ပူဇော်အထူးကို ခံတော်မူထိုက်သော (အလုံးစုံသောတရားတို့ကို) ကိုယ်တိုင်မှန်စွာ သိတော်မူသော ထိုမြတ်စွာဘုရားသည် ဤသည်ကိုရည်ရွယ်၍ “လူအပေါင်းသည် အလိုမပြည့်ယုတ်လျက် သာ ရှိချေ၏၊ ရောင့်ရဲမှုမရှိ၊ တဏှာ၏ ကျွန်တည်း”ဟု ဟောတော်မူ၏။ ငါသည်ယင်းတရားကို သိ၍ မြင်၍ ကြား၍ လူ့ဘောင်မှ ရဟန်းဘောင်သို့ ဝင်ရောက်ခဲ့ပါ၏ဟု (ဆို၏)။ အသျှင်ရဋ္ဌပါလ အံ့ဖွယ်ရှိပါပေ စွ၊ အသျှင်ရဋ္ဌပါလ မဖြစ်ဖူးမြဲ ဖြစ်ပါပေစွ၊ သိတော်မူ မြင်တော်မူ၍ပူဇော်အထူးကို ခံတော်မူထိုက်သော (အလုံးစုံသောတရားတို့ကို) ကိုယ်တိုင် မှန်စွာ သိတော်မူသောထိုမြတ်စွာဘုရားသည် “လူအပေါင်းသည် အလိုမပြည့် ယုတ်လျက်သာ ရှိ၏၊ မရောင့်ရဲနိုင်၊ တဏှာ၏ကျွန်တည်း”ဟု ဟောထားသော ဤစကား သည် အလွန်လျှင် မှန်လှပေ၏။ အသျှင်ရဋ္ဌပါလလူအပေါင်းသည် အလိုမပြည့်ပါ၊ ယုတ်လျော့လျက်သာ ရှိပါ၏၊ မရောင့်ရဲပါ၊ တဏှာ၏ ကျွန်ပါတည်းဟု (လျှောက်၏)။ (၄)
အသျှင်ရဋ္ဌပါလသည် ဤစကားကို ဟောကြား၏၊ ဤတရားစကားကို ဟောကြားပြီးနောက် ထိုမှတစ်ပါး ဤဂါထာများကို ဟောကြားပြန်၏ -
--֍ ၃၀၇
။ (မင်းကြီး) လောက၌ ဥစ္စာရှိသူ လူတို့ကို ငါ မြင်ရသည်မှာ မောဟဖက်၍ ရပြီး ဥစ္စာကိုမလှူရက်ကြသည့်ပြင် လောဘတက်၍ ဥစ္စာသိမ်းဆည်းမှုကိုသာ ပြုကြကုန်၏၊ ကာမဂုဏ်တို့ကို တိုး၍့တိုး၍သာ တောင့်တကြကုန်၏။မင်းကြီးသည်ပင် ရန်သူအပေါင်းကို ဖိနှိပ်၍ သမုဒ္ဒရာအဆုံးရှိ မြေပြင်အလုံးကို အောင်နိုင်ကာမြေပြင်အလုံးကို စိုးအုပ်ရသူဖြစ်လျက် သမုဒ္ဒရာ၏ ဤမှာဘက် မိမိတိုင်းပြည်ဖြင့် ရောင့်ရဲသည့်သဘောမရှိဘဲ သမုဒ္ဒရာ၏ ထိုမှာဘက် သူပိုင် တိုင်းပြည်ကိုလည်း တောင့်တသေး၏။
မင်းသည်လည်းကောင်း အခြားလူအများသည်လည်းကောင်း တပ်မက်မှု မကင်း ခြင်းဖြင့်သာသေခြင်းသို့ ရောက်ကြကုန်၏၊ အလိုဆန္ဒပြည့်ဝသည် မရှိ၊ ယုတ် လျော့ကုန် လျက်သာလျှင် ခန္ဓာကိုယ်အတ္တဘောကို စွန့်ကြကုန်၏၊ လောက၌ ကာမဂုဏ်တို့ဖြင့် ရောင့်ရဲမှု မရှိသည်သာတည်း။
ထို (သေ) သူကို ဆွေမျိုးတို့သည် ဆံပင်တို့ကို ဖြန့်ကြဲလျက် ငါတို့၏ (သားကား) သေသွားလေပြီတကားဟု ငိုကြွေးမြည်တမ်းကာ ပြောဆိုကြကုန်၏၊ အဝတ်ဖြင့် ရစ်ပတ်ထားသောထိုသူကို ထိုသေရာအိမ်မှ ထုတ်ဆောင်ကြပြီးလျှင် ထင်းပုံသို့ ယူဆောင်ကာ မီးတိုက်ကြကုန်၏။
ထိုသေသူသည် စည်းစိမ်တို့ကိုစွန့်၍ အဝတ်တစ်ထည်တည်းဖြင့်သာ မီးတိုက်ခံရ၏၊ တံကျင်တို့ဖြင့်အထိုးခံရ၏၊ ဆွေမျိုး မိတ်ဆွေအပေါင်းအသင်းတို့သည် ထို သေရသူ၏ အားထားမှီခိုရာတို့ မဖြစ်လာကြကုန်။
အမွေခံတို့သည် ထိုသေသူ၏ အမွေဥစ္စာကို ဆောင်ကြကုန်၏၊ သေသောသတ္တဝါ သည်ကားကံအားလျော်စွာသာ လားရ၏၊ သားသမီးဖြစ်စေ၊ မယားဇနီးဖြစ်စေ၊ ဥစ္စာဖြစ်စေ၊ တိုင်းနိုင်ငံဖြစ်စေမည်သည့်ဥစ္စာမဆို သေသူ၏နောက်သို့ အစဉ်မလိုက် ကြကုန်။
အသက်ရှည်မှုကို ဥစ္စာပေး၍ မရနိုင်၊ စည်းစိမ်ပေးသဖြင့်လည်း အိုခြင်းကို မပယ်ဖျောက်နိုင်ကြကုန်၊ ပညာရှိတို့သည် ဤအသက်ကား နည်းငယ်တိုလျှ၏၊ အမြဲမရှိ၊ ဖောက်ပြန်တတ်သော သဘောရှိ၏ဟုဆိုကြကုန်၏။
ကြွယ်ဝသူတို့သည်လည်းကောင်း၊ ဆင်းရဲသူတို့သည်လည်းကောင်း၊ သေခြင်း အတွေ့ကိုတွေ့ကြရကုန်၏၊ ထို့အတူ သူမိုက်သည်လည်းကောင်း ပညာရှိသည် လည်းကောင်း သေခြင်းအတွေ့ကိုတွေ့ရမည်သာတည်း၊ သူမိုက်သည်ကား မိုက်သည့်အဖြစ်ကြောင့်သာလျှင် တုန်လှုပ်ချောက်ချားကာ သေရာညောင်စောင်း၌ လျောင်းအိပ်ရ၏၊ ပညာရှိသည်သာ သေခြင်းအတွေ့ဖြင့် တွေ့သော်လည်း မတုန်လှုပ်။
ထို့ကြောင့် ပညာသည်သာ ဥစ္စာထက် မြတ်၏၊ ယင်းပညာဖြင့် ကိစ္စအားလုံး ပြီးဆုံးရာအရဟတ္တဖိုလ်ကို ရနိုင်၏၊ မိုက်မဲတွေဝေသူတို့သည် (ကိစ္စအားလုံး) မပြီးဆုံးသေး သောကြောင့်သာလျှင် ဘဝကြီးငယ်တို့၌ ယုတ်မာမှု အကုသိုလ်တို့ကို ပြုမိကြကုန်၏။
ဘဝအဆက်ဆက် ကျင်လည်၍ အမိဝမ်းတိုက်သို့လည်းကောင်း၊ တမလွန်လောက သို့လည်းကောင်းကပ်ရောက်ရ၏၊ ထိုပညာမရှိသူ၏ စကားကို ပညာနည်းသူသည် အလွန် ယုံကြည်သည်ဖြစ်၍အမိဝမ်းတိုက်သို့လည်းကောင်း၊ တမလွန်လောကသို့ လည်းကောင်း ကပ်ရောက်ရ၏။
စည်းခြံစပ်အဝ၌ ခိုးယူတတ်သော ယုတ်မာသော သဘောရှိသူကို မိမိအမှုက ညှဉ်းဆဲဘိသကဲ့သို့ထို့အတူ တမလွန်လောက၌ အကုသိုလ်တရားယုတ်ရှိသည့် သတ္တဝါအပေါင်းကို မိမိအမှုကပင်ညှဉ်းဆဲလေ၏။
မင်းကြီး ကာမဂုဏ်ငါးပါးတို့သည် ဆန်းကြယ်ကုန်သည်သာလျှင်တည်း၊ သာယာဖွယ်ကဲ့သို့ ဖြစ်ကုန်၏၊ မွေ့လျော်ဖွယ်ကဲ့သို့ ဖြစ်ကုန်၏၊ အထူးထူးသော သဘောဖြင့် စိတ်ကို မွှေနှောက်တတ်ကုန်၏၊ ကာမဂုဏ်တို့၌ အပြစ်ကို မြင်သော ကြောင့် ငါသည် ရဟန်းပြု၏။
မင်းကြီး (ငယ်ငယ်ကြီးကြီး) သစ်သီးတို့သည် ကြွေကျကုန်သကဲ့သို့ လုလင်ပျို တို့သည်လည်းကောင်း၊ ငယ်ရွယ်သူတို့သည်လည်းကောင်း၊ ကြီးသူတို့သည်လည်း ကောင်း သေကြကုန်၏၊ ထိုအကြောင်းကိုလည်း့မြင်၍ မချွတ်မယွင်း ဝဋ်ဆင်းရဲတွင်းမှ ထွက်မြောက်ကြောင်းဖြစ်သော ရဟန်းအဖြစ်သည်သာ မြတ်လှပေ၏ဟု နှလုံးသွင်းလျက် ငါသည် ရဟန်းပြုခဲ့ပေသတည်း။
နှစ်ခုမြောက် ရဋ္ဌပါလသုတ် ပြီး၏။
၁။ သနပ်ခါးဖိုး ပန်းဖိုးမျှ ရှိသေး၏ဟု ဆိုလိုသည်။
--၃-မဃဒေဝသုတ်
֍ ၃၀၈
။ အကျွန်ုပ်သည် ဤသို့ ကြားနာခဲ့ရပါသည်-အခါတစ်ပါး၌ မြတ်စွာဘုရားသည် မိထိလာပြည် မဃဒေဝမင်း၏ သရက်ဥယျာဉ်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူ၏။ ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားသည် တစ်ခုသောအရပ်၌ ပြုံးတော်မူ၏။ ထိုအခါ အသျှင် အာနန္ဒာအား “မြတ်စွာဘုရား၏ ပြုံးတော်မူခြင်း၏ အကြောင်း အထောက်အထားကား အဘယ်လေနည်း၊ မြတ်စွာဘုရားတို့သည် အကြောင်းမရှိဘဲ ပြုံးတော်မမူကြကုန်”ဟု အကြံဖြစ်၏။ ထိုအခါ အသျှင်အာနန္ဒာသည် လက်ဝဲတစ်ဖက် ပခုံးထက်၌ သင်္ကန်းကို စံပယ်တင်၍ မြတ်စွာဘုရားကို လက်အုပ်ချီကာ “အသျှင်ဘုရား မြတ်စွာဘုရား ပြုံးတော်မူခြင်း၏ အကြောင်းအထောက်အထားကား အဘယ်ပါနည်း၊ မြတ်စွာဘုရားတို့သည် အကြောင်းမရှိဘဲ ပြုံးတော်မမူကြပါကုန်”ဟု လျှောက်၏။
အာနန္ဒာ ဤမိထိလာပြည်၌ မဃဒေဝမည်သော မင်းသည် ဖြစ်ဖူးလေပြီ၊ တရားစောင့်၏၊ တရား သဖြင့်မင်းပြု၏၊ တရား၌ တည်၏၊ မြတ်သောမင်းဖြစ်၏၊ နိဂုံးတို့၌ဖြစ်စေ၊ ဇနပုဒ်တို့၌ဖြစ်စေ ပုဏ္ဏားနှင့်အမျိုးသားတို့ အပေါ်ဝယ် တရားကို ပြုကျင့်၏၊ တစ်ဆယ့်လေးရက်မြောက်နေ့၌လည်းကောင်း၊ တစ်ဆယ့်ငါးရက်မြောက်နေ့၌လည်းကောင်း၊ လဆန်း လဆုတ်ပက္ခ၏ ရှစ်ရက်မြောက်နေ့၌လည်းကောင်း ဥပုသ်ကိုလည်း ကျင့်သုံး၏။ အာနန္ဒာ ထိုအခါ မဃဒေဝမင်းသည် နှစ်ပေါင်းများစွာ နှစ်ရာပေါင်းများစွာနှစ်ထောင်ပေါင်းများစွာတို့ကို လွန်သဖြင့် ဆတ္တာသည်ကိုခေါ်၍ “အချင်းဆတ္တာသည် ငါ၏ဦးခေါင်း၌ ဆံဖြူပေါက်သည်တို့ကို မြင်သောအခါ ပြောကြားလော့”ဟု မှာထားပြောဆို၏။ “အရှင်မင်းကြီး ကောင်းပါပြီ” ဟူ၍ ဆတ္တာသည်သည် မဃဒေဝမင်းကြီးအား ပြန်လျှောက်ကြား၏။ အာနန္ဒာ ဆတ္တာသည်သည်နှစ်ပေါင်းများစွာ နှစ်ရာပေါင်းများစွာ နှစ်ထောင်ပေါင်းများစွာတို့ကို လွန်သောအခါ မဃဒေဝမင်းကြီး၏ ဦးခေါင်း၌ ဆံဖြူပေါက်သည်တို့ကို မြင်၍ “အရှင်မင်းကြီးအား သေမင်းတမန်တို့သည် ထင်ရှားဖြစ်ပါကုန်ပြီ၊ ဦးခေါင်း၌ ဆံဖြူပေါက်ရောက်ခြင်းတို့သည် ထင်ရှားပါကုန်ပြီ”ဟု လျှောက်၏။ အချင်းဆတ္တာသည် သို့ဖြစ်မူ ထိုဆံဖြူတို့ကို မွေးညှပ်ဖြင့် ကောင်းစွာနုတ်ယူ၍ ငါ၏လက်ခုပ်၌ ထည့်လော့ဟု ဆို၏။ အာနန္ဒာ ဆတ္တာသည်သည် “အရှင်မင်းကြီး ကောင်းပါပြီ” ဟူ၍ မဃဒေဝမင်းကြီးစကားကို နာခံ၍ ထို ဆံဖြူတို့ကို မွေးညှပ်ဖြင့် ကောင်းစွာနုတ်၍ မဃဒေဝမင်းကြီး၏ လက်ခုပ်၌ထည့်လေ၏။
֍ ၃၀၉
။ အာနန္ဒာ ထိုအခါ မဃဒေဝမင်းကြီးသည် ဆတ္တာသည်အား ရွာဆုပေးပြီးလျှင် သားတော်ကြီးအိမ်ရှေ့မင်းကို ခေါ်စေ၍ “သားတော်မောင် ငါ့အား သေမင်းတမန်တို့သည် ထင်ရှားဖြစ်ပေါ်ကုန်ပြီ၊ ဦးခေါင်း၌ ဆံဖြူပေါက်ရောက်ခြင်းတို့သည် ထင်ရှားကုန်၏။ ငါသည် လူ့ကာမဂုဏ်တို့ကို ခံစားပြီးပြီ၊ --နတ်ကာမဂုဏ်တို့ကို ရှာမှီးရန် အချိန်တန်ခဲ့ပြီ၊ သားတော်မောင် သင်လာလော့၊ ဤတိုင်းနိုင်ငံကို စိုးအုပ်လော့၊ ငါသည်ကား ဆံမုတ်ဆိတ်ကို ရိတ်ပယ်၍ ဖန်ရည်ဆိုးသော အဝတ်တို့ကို ဝတ်ရုံပြီးလျှင်လူ့ဘောင်မှ ရဟန်းဘောင်သို့ ဝင်တော့အံ့၊ သားတော်မောင် သို့ဖြစ်၍ သင်သည်လည်း ဦးခေါင်း၌ ဆံဖြူတို့ ပေါက်လာသည်ကို မြင်သောအခါ ဆတ္တာသည်အား ရွာဆုပေးပြီးလျှင် သားတော်ကြီးအိမ်ရှေ့မင်းကို မင်းကျင့်တရား၌ ကောင်းစွာ ဆုံးမခဲ့၍ ဆံမုတ်ဆိတ်ကို ရိတ်ပယ်ကာ ဖန်ရည်ဆိုးသောအဝတ်တို့ကို ဝတ်လျက် လူ့ဘောင်မှ ရဟန်းဘောင်သို့ ဝင်ပါလေ၊ ငါထားခဲ့သော ကောင်းမြတ်သည့်ဤကျင့်ဝတ်အတိုင်း ဆက်လက်ကျင့်ပါလေ၊ သင်သည် ငါ၏ အဆုံးစွန်သော ယောက်ျား မဖြစ်စေလင့်။ သားတော်မောင် အနွယ်အဆက် ယောက်ျားကောင်း ဖြစ်ပါလျက် ဤသို့ သဘောရှိသောကောင်းမြတ်သည့် ကျင့်ဝတ်တရား ပြတ်သူသည် ထိုသူတို့တွင် အဆုံးစွန်သော ယောက်ျား ဖြစ်၏။ သားတော်မောင် ငါထားခဲ့သော ကောင်းမြတ်သည့် ဤကျင့်ဝတ်အတိုင်း ဆက်လက်ကျင့်ပါလေ၊ သင်သည်ငါ၏ အဆုံးစွန်သော ယောက်ျား မဖြစ်ပါစေလင့်” ဟူသော ဤစကားကို သင့်အား ငါဆို၏။
အနန္ဒာ ထိုအခါ မဃဒေဝမင်းကြီးသည် ဆတ္တာသည်အား ရွာဆုပေးပြီးလျှင် သားတော်ကြီးအိမ်ရှေ့မင်းကို မင်းကျင့်တရား၌ ကောင်းစွာ ဆုံးမခဲ့၍ ဤမဃဒေဝသရက်ဥယျာဉ်၌သာလျှင် ဆံမုတ်ဆိတ်ကို ရိတ်ပယ်ကာ ဖန်ရည်ဆိုးသော အဝတ်တို့ကို ဝတ်ရုံလျက် လူ့ဘောင်မှ ရဟန်းဘောင်သို့ ဝင်၏၊ ထိုမဃဒေဝမင်းကြီးသည် ချစ်ခြင်း ‘မေတ္တာ’ နှင့်ယှဉ်သော စိတ်ဖြင့် တစ်ခုသောအရပ်ကို ပျံ့နှံ့စေ၍ နေ၏၊ ထို့အတူ နှစ်ခုမြောက်အရပ်ကို။ သုံးခုမြောက်အရပ်ကို။ လေးခုမြောက်အရပ်ကို။ ဤနည်းဖြင့် အထက်အောက် ဖီလာအရပ်ကို ပျံ့နှံ့စေ၍ နေ၏၊ အလုံးစုံသောအရပ် အလုံးစုံသော သတ္တဝါတို့၌ မိမိနှင့်တူစွာသတ္တဝါအားလုံးရှိသော သတ္တလောကကို ပြန့်ပြောသော မြတ်သော အပိုင်းအခြားမရှိသော ရန်မရှိသောကြောင့်ကြမရှိသော မေတ္တာနှင့်ယှဉ်သော စိတ်ဖြင့် ပျံ့နှံ့စေ၍ နေ၏။ သနားခြင်း ‘ကရုဏာ’ နှင့်ယှဉ်သောစိတ်ဖြင့်။ ဝမ်းမြောက်ခြင်း ‘မုဒိတာ’ နှင့်ယှဉ်သော စိတ်ဖြင့်။ လျစ်လျူရှုခြင်း ‘ဥပေက္ခာ’ နှင့်ယှဉ်သောစိတ်ဖြင့် တစ်ခုသောအရပ်ကို ပျံ့နှံ့စေ၍ နေ၏။ ထို့အတူ နှစ်ခုမြောက်အရပ်ကို။ သုံးခုမြောက်အရပ်ကို။ လေးခုမြောက်အရပ်ကို။ ဤနည်းအားဖြင့် အထက် အောက် ဖီလာအရပ်ကို ပျံ့နှံ့စေ၍ နေ၏၊ အလုံးစုံသောအရပ် အလုံးစုံသော သတ္တဝါတို့၌ မိမိနှင့်တူစွာ သတ္တဝါအားလုံးရှိသော သတ္တလောကကို ပြန့်ပြောသော မြတ်သော အပိုင်းအခြားမရှိသော ရန်မရှိသော ကြောင့်ကြမရှိသော လျစ်လျူရှုခြင်း ‘ဥပေက္ခာ'နှင့်ယှဉ်သော စိတ်ဖြင့် ပျံ့နှံ့စေ၍ နေ၏။
အာနန္ဒာ မဃဒေဝမင်းကြီးသည် အနှစ်ရှစ်သောင်းလေးထောင်တို့ ကာလပတ်လုံး သူငယ်၏ ကစားခြင်းကို ကစား၏၊ အနှစ်ရှစ်သောင်းလေးထောင်တို့ ကာလပတ်လုံး အိမ်ရှေ့မင်းပြု၏၊ အနှစ်ရှစ်သောင်းလေးထောင်တို့ ကာလပတ်လုံး မင်းပြု၏၊ အနှစ်ရှစ်သောင်းလေးထောင်တို့ ကာလပတ်လုံး ဤမဃဒေဝသရက်ဥယျာဉ်၌သာလျှင် လူ့ဘောင်မှ ရဟန်းဘောင်သို့ ဝင်ရောက်လျက် မြတ်သောအကျင့်ကိုကျင့်သုံး၏။ ထိုမဃဒေဝမင်းကြီးသည် ဗြဟ္မဝိဟာရတရား လေးပါးတို့ကို ပွါးများလျက်ခန္ဓာကိုယ်ပျက်စီး၍ သေသည်မှ နောက်၌ ဗြဟ္မာ့ပြည်သို့ လား၏။
֍ ၃၁၀
။ အာနန္ဒာ ထိုအခါ မဃဒေဝမင်းကြီး၏ သားတော်သည် နှစ်ပေါင်းများစွာ နှစ်ရာပေါင်းများစွာနှစ်ထောင်ပေါင်းများစွာတို့ကို လွန်သဖြင့် ဆတ္တာသည်ကို ခေါ်၍ “အချင်းဆတ္တာသည် ငါ၏ဦးခေါင်း၌ဆံဖြူပေါက်သည်တို့ကို မြင်သောအခါ ပြောကြားလော့”ဟု မှာထားပြောဆို၏။ အာနန္ဒာဆတ္တာသည်သည် “အရှင်မင်းကြီး ကောင်းပါပြီ” ဟူ၍သာလျှင် မဃဒေဝမင်းကြီး၏သားတော်အားပြန်ကြားလျှောက်ထား၏။ အာနန္ဒာ ဆတ္တာသည်သည် နှစ်ပေါင်းများစွာ နှစ်ရာပေါင်းများစွာနှစ်ထောင်ပေါင်းများစွာတို့ကို လွန်သဖြင့် မဃဒေဝ မင်းကြီး၏သားတော်၏ ဦးခေါင်း၌ဆံဖြူပေါက်သည်တို့ကိုမြင်၍ မဃဒေဝမင်းကြီး၏သားတော်ကို “အရှင်မင်းကြီးအား သေမင်းတမန်တို့သည်ထင်ရှားဖြစ်ပါကုန်ပြီ၊ ဦးခေါင်း၌ ဆံဖြူပေါက်ရောက်ခြင်း တို့သည် ထင်ရှားပါကုန်ပြီ”ဟု လျှောက်၏။ အချင်းဆတ္တာသည် သို့ဖြစ်မူ ထိုဆံဖြူတို့ကို မွေးညှပ်ဖြင့် ကောင်းစွာ နုတ်ယူ၍ ငါ၏ လက်ခုပ်၌ထည့်လော့ဟု ဆို၏။ အာနန္ဒာ ဆတ္တာသည်သည် “အရှင်မင်းကြီး ကောင်းပါပြီ” ဟူ၍ မဃဒေဝမင်းကြီး၏သားတော်၏စကားကို နာခံ၍ ထိုဆံဖြူတို့ကို မွေးညှပ်ဖြင့် ကောင်းစွာ နုတ်၍့မဃဒေဝမင်းကြီး၏သား တော့်လက်ခုပ်၌ ထည့်လေ၏။ --အာနန္ဒာ ထိုအခါ မဃဒေဝမင်းကြီး၏သားတော်သည် ဆတ္တာသည်အား ရွာဆုပေးပြီးလျှင် သားတော်ကြီးအိမ်ရှေ့မင်းကို ခေါ်စေ၍ “သားတော်မောင် ငါ့အား သေမင်းတမန်တို့သည် ထင်ရှား ဖြစ်ပေါ်ကုန်ပြီ၊ ဦးခေါင်း၌ ဆံဖြူပေါက်ရောက်ခြင်းတို့သည် ထင်ရှားကုန်ပြီ၊ ငါသည် လူ့ကာမဂုဏ်တို့ကိုသုံးဆောင်ခံစားပြီးပြီ၊ နတ်ကာမဂုဏ်တို့ကို ရှာမှီးရန် အချိန်တန်ခဲ့ပြီ၊ သားတော်မောင် သင်လာလော့၊ ဤတိုင်းနိုင်ငံကို အုပ်စိုးလော့၊ ငါသည်ကား ဆံမုတ်ဆိတ်ကို ရိတ်ပယ်၍ ဖန်ရည်ဆိုးသော အဝတ်တို့ကိုဝတ်ရုံပြီးလျှင် လူ့ဘောင်မှ ရဟန်းဘောင်သို့ ဝင်တော့အံ့။ သားတော်မောင် ထိုသို့ဖြစ်၍ သင်သည်လည်းဦးခေါင်း၌ ဆံဖြူပေါက်လာသည်ကို မြင်သောအခါ ဆတ္တာသည်အား ရွာဆုပေးပြီးလျှင် သားတော်ကြီးအိမ်ရှေ့မင်းကို မင်းကျင့်တရား၌ ကောင်းစွာ ဆုံးမခဲ့၍ ဆံမုတ်ဆိတ်ကို ရိတ်ပယ်ကာ ဖန်ရည်ဆိုးသောအဝတ်တို့ကို ဝတ်ရုံပြီးလျှင် လူ့ဘောင်မှ ရဟန်းဘောင်သို့ ဝင်ရောက်ပါလေလော့၊ ငါထားခဲ့သောကောင်း မြတ်သည့် ဤကျင့်ဝတ်အတိုင်း ဆက်လက်ကျင့်ပါလေ၊ သင်သည် ငါ၏အဆုံးစွန်သောယောက်ျား မဖြစ်ပါစေလင့်။ သားတော်မောင် အနွယ်အဆက် ယောက်ျားကောင်းဖြစ်ပါလျက် ဤသို့ သဘောရှိသော ကောင်းမြတ်သည့် ကျင့်ဝတ်တရားပြတ်သူသည် ထိုသူတို့တွင်အဆုံးစွန်သော ယောက်ျား ဖြစ်၏။ သားတော်မောင် ငါထားခဲ့သော ကောင်းမြတ်သည့်ဤကျင့်ဝတ်အတိုင်း ဆက်လက်ကျင့်ပါလေ၊ သင်သည် ငါ၏ အဆုံးစွန်သော ယောက်ျားမဖြစ်ပါစေလင့်” ဟူသော ဤစကားကို သင့်အား ငါဆိုဟု (ဆို၏)။
အာနန္ဒာ ထိုအခါ မဃဒေဝမင်းကြီး၏သားတော်သည် ဆတ္တာသည်အား ရွာဆုပေးပြီးလျှင် သားတော်ကြီး အိမ်ရှေ့မင်းကို မင်းအဖြစ်၌ ကောင်းစွာ ဆုံးမခဲ့၍ ဤမဃဒေဝသရက်ဥယျာဉ်၌သာလျှင် ဆံမုတ်ဆိတ်ကို ရိတ်ပယ်ကာ ဖန်ရည်ဆိုးသော အဝတ်တို့ကို ဝတ်ရုံလျက် လူ့ဘောင်မှ ရဟန်းဘောင်သို့ဝင်ရောက်၏။ ထိုမဃဒေဝမင်း၏ သားတော်ရဟန်းသည် ချစ်ခြင်း ‘မေတ္တာ’ နှင့်ယှဉ်သော စိတ်ဖြင့်တစ်ခုသောအရပ်ကို ပျံ့နှံ့စေ၍ နေ၏၊ ထို့အတူ နှစ်ခုမြောက်အရပ်ကို။ သုံးခုမြောက်အရပ်ကို။ လေးခုမြောက်အရပ်ကို။ ဤနည်းအားဖြင့် အထက်အောက် ဖီလာအရပ်ကို ပျံ့နှံ့စေ၍ နေ၏၊ အလုံးစုံသောအရပ်အလုံးစုံသောသတ္တဝါတို့၌ မိမိနှင့်အတူ သတ္တဝါအားလုံးရှိသော သတ္တလောကကို ပြန့်ပြောသော မြတ်သောအပိုင်းအခြားမရှိသော ရန်မရှိသော ကြောင့်ကြမရှိသော မေတ္တာနှင့်ယှဉ်သော စိတ်ဖြင့် ပျံ့နှံ့စေ၍ နေ၏။ သနားခြင်း ‘ကရုဏာ'နှင့်ယှဉ်သော စိတ်ဖြင့်။ ဝမ်းမြောက်ခြင်း ‘မုဒိတာ’ နှင့်ယှဉ်သော စိတ်ဖြင့်။ လျစ်လျူရှုခြင်း ‘ဥပေက္ခာ'နှင့်ယှဉ်သော စိတ်ဖြင့် တစ်ခုသော အရပ်ကို ပျံ့နှံ့စေ၍ နေ၏၊ ထို့အတူနှစ်ခုမြောက်အရပ်ကို။ သုံးခုမြောက်အရပ်ကို။ လေးခုမြောက်အရပ်ကို။ ဤနည်းအားဖြင့် အထက်အောက်ဖီလာအရပ်ကို ပျံ့နှံ့စေ၍ နေ၏၊ အလုံးစုံသောအရပ် အလုံးစုံသောသတ္တဝါတို့၌ မိမိနှင့်တူစွာ သတ္တဝါအားလုံးရှိသော သတ္တလောကကို ပြန့်ပြောသော မြတ်သော အပိုင်းအခြားမရှိသော ရန်မရှိသော ကြောင့်ကြမရှိသော လျစ်လျူရှုခြင်း ‘ဥပေက္ခာ’ နှင့်ယှဉ်သော စိတ်ဖြင့် ပျံ့နှံ့စေ၍ နေ၏။
အာနန္ဒာ မဃဒေဝမင်းကြီး၏ သားတော်သည် အနှစ်ရှစ်သောင်းလေးထောင်တို့ ကာလပတ်လုံး သူငယ်၏ကစားခြင်းကို ကစား၏၊ အနှစ်ရှစ်သောင်းလေးထောင်တို့ ကာလပတ်လုံး အိမ်ရှေ့မင်းပြု၏၊ အနှစ်ရှစ်သောင်း လေးထောင်တို့ ကာလပတ်လုံး မင်းပြု၏၊ အနှစ်ရှစ်သောင်းလေးထောင်တို့ ကာလပတ်လုံး ဤမဃဒေဝသရက် ဥယျာဉ်၌သာလျှင် လူ့ဘောင်မှ ရဟန်းဘောင်သို့ ဝင်ရောက်လျက်မြတ်သော အကျင့်ကို ကျင့်၏၊ ထိုမဃဒေဝ မင်းကြီး၏ သားတော်သည် ဗြဟ္မဝိဟာရတရားလေးပါးတို့ကို ပွါးများလျက် ခန္ဓာကိုယ်ပျက်စီး၍ သေသည်မှ နောက်အခါ၌ ဗြဟ္မာ့ပြည်သို့ လား၏။
--֍ ၃၁၁
။ အာနန္ဒာ မဃဒေဝမင်းကြီး၏ သား မြေး အဆက်ဆက်ဖြစ်ကုန်သော ရှစ်သောင်းလေးထောင်သော မင်းတို့သည် ဤမဃဒေဝသရက်ဥယျာဉ်၌သာလျှင် ဆံမုတ်ဆိတ်ကို ရိတ်ပယ်၍ ဖန်ရည်ဆိုးသော အဝတ်တို့ကို ဝတ်ရုံကြလျက် လူ့ဘောင်မှ ရဟန်းဘောင်သို့ ဝင်ရောက်ကြကုန်၏။ ထိုရှစ်သောင်းလေးထောင်သော မင်းတို့သည် ချစ်ခြင်း'မေတ္တာ’ နှင့်ယှဉ်သော စိတ်ဖြင့် တစ်ခုသောအရပ်ကို ပျံ့နှံ့စေ၍နေ၏၊ ထို့အတူ နှစ်ခုမြောက် အရပ်ကို။ သုံးခုမြောက်အရပ်ကို။ လေးခုမြောက်အရပ်ကို။ ဤနည်းအားဖြင့် အထက်အောက် ဖီလာအရပ်ကို ပျံ့နှံ့စေ၍ နေကုန်၏၊ အလုံးစုံသောအရပ် အလုံးစုံသောသတ္တဝါတို့၌ မိမိနှင့်တူစွာ သတ္တဝါအားလုံးရှိသော သတ္တလောကကို ပြန့်ပြောသော မြတ်သော အပိုင်းအခြားမရှိသော ရန်မရှိသော ကြောင့်ကြမရှိသော မေတ္တာနှင့်ယှဉ်သော စိတ်ဖြင့် ပျံ့နှံ့စေ၍ နေကုန်၏။ သနားခြင်း ‘ကရုဏာ’ နှင့်ယှဉ်သောစိတ်ဖြင့်။ ဝမ်းမြောက်ခြင်း ‘မုဒိတာ’ နှင့်ယှဉ်သော စိတ်ဖြင့်။ လျစ်လျူရှုခြင်း ‘ဥပေက္ခာ’ နှင့်ယှဉ်သော စိတ်ဖြင့် တစ်ခုသော အရပ်ကို ပျံ့နှံ့စေ၍ နေကုန်၏၊ ထို့အတူနှစ်ခုမြောက်အရပ်ကို။ သုံးခုမြောက်အရပ်ကို။ လေးခုမြောက်အရပ်ကို။ ဤနည်းအားဖြင့် အထက်အောက်ဖီလာအရပ်ကို ပျံ့နှံ့စေ၍ နေကုန်၏၊ အလုံးစုံသောအရပ် အလုံးစုံသောသတ္တဝါတို့၌ မိမိနှင့် တူစွာသတ္တဝါအားလုံးရှိသော သတ္တလောကကို ပြန့်ပြောသော မြတ်သော အပိုင်းအခြားမရှိသော ရန်မရှိသောကြောင့်ကြမရှိသော လျစ်လျူရှုခြင်း ‘ဥပေက္ခာ'နှင့်ယှဉ်သော စိတ်ဖြင့် ပျံ့နှံ့စေ၍ နေကုန်၏။အနှစ် ရှစ်သောင်း လေးထောင်တို့ ကာလပတ်လုံး သူငယ်တို့၏ ကစားခြင်းကို ကစားကြကုန်၏၊ အနှစ် ရှစ်သောင်းလေးထောင်တို့ ကာလပတ်လုံး အိမ်ရှေ့မင်း ပြုကြကုန်၏၊ အနှစ် ရှစ်သောင်းလေးထောင်တို့ ကာလပတ်လုံး မင်းပြုကြကုန်၏၊ အနှစ်ရှစ်သောင်းလေးထောင်တို့ ကာလပတ်လုံး ဤမဃဒေဝသရက်ဥယျာဉ်၌သာလျှင် လူ့ဘောင်မှ ရဟန်းဘောင်သို့ ဝင်ရောက်ကြကုန်ပြီးလျှင် မြတ်သောအကျင့်ကို ကျင့်ကြကုန်၏၊ ထိုရှစ်သောင်းလေးထောင်သော မင်းတို့သည် ဗြဟ္မဝိဟာရတရား လေးပါးတို့ကို ပွါးများကြလျက် ခန္ဓာကိုယ်ပျက်စီး၍ သေသည်မှ နောက်အခါ၌ ဗြဟ္မာ့ပြည်သို့ လားကြကုန်ပြီ။ နေမိမင်းသည် ထိုမင်းတို့၏ နောက်ဆုံးဖြစ်၏၊ တရားစောင့်၏၊ တရားသဖြင့် မင်းပြု၏၊ တရား၌တည်၏၊ မြတ်သော မင်းဖြစ်၏၊ ပုဏ္ဏားနှင့် အမျိုးသားတို့၌လည်းကောင်း၊ နိဂုံးသူ နိဂုံးသားတို့၌လည်းကောင်း၊ ဇနပုဒ်သူ ဇနပုဒ်သားတို့၌လည်းကောင်း တရားသဖြင့် ကျင့်၏၊ လဆန်းပက္ခ လဆုတ်ပက္ခ၏တစ်ဆယ့်လေးရက်မြောက်နေ့၌လည်းကောင်း၊ တစ်ဆယ့်ငါးရက်မြောက်နေ့၌လည်းကောင်း၊ ရှစ်ရက်မြောက်နေ့၌လည်းကောင်း ဥပုသ်ကို ကျင့်သုံး၏။
֍ ၃၁၂
။ အာနန္ဒာ တာဝတိံသာနတ်တို့သည် သုဓမ္မာသဘင်၌ အညီအညွတ် စည်းဝေးနေကြစဉ်တစ်ခုသော စကားသည် ထင်ရှားဖြစ်၏- “အချင်းတို့ ဝိဒေဟရာဇ်တိုင်းသူတိုင်းသားတို့အား အရတော်လေစွတကား၊ အချင်းတို့ ဝိဒေဟရာဇ်တိုင်းသူတိုင်းသားတို့သည် ကောင်းစွာ ရအပ်လေစွတကား၊ ယင်းဝိဒေဟရာဇ်တိုင်းသူတိုင်းသားတို့၏ နေမိမင်းသည် တရားစောင့်၏၊ တရားသဖြင့် မင်းပြု၏၊ တရား၌တည်၏၊ မြတ်သော မင်းဖြစ်၏၊ ပုဏ္ဏားနှင့် အမျိုးသားတို့၌လည်းကောင်း၊ နိဂုံးသူ နိဂုံးသားတို့၌လည်းကောင်း၊ ဇနပုဒ်သူ ဇနပုဒ်သားတို့၌လည်းကောင်း တရားသဖြင့် ကျင့်၏၊ လဆန်းပက္ခ လဆုတ်ပက္ခ၏တစ်ဆယ့်လေးရက်မြောက်နေ့၌လည်းကောင်း၊ တစ်ဆယ့်ငါးရက်မြောက်နေ့၌လည်းကောင်း၊ ရှစ်ရက်မြောက်နေ့၌လည်းကောင်း၊ ဥပုသ်ကိုလည်း ကျင့်သုံး၏”ဟု ဤစကားသည် ဖြစ်၏။ အာနန္ဒာ ထိုအခါနတ်တို့အရှင် သိကြားမင်းသည် တာဝတိံသာနတ်တို့ကို “အချင်းနတ်တို့ သင်တို့သည် နေမိမင်းကြီးကိုဖူးမြင်လိုကြပါကုန်သလော”ဟု မေး၏။ အရှင်သိကြားမင်း အကျွန်ုပ်တို့သည် နေမိမင်းကြီးကို ဖူးမြင်လိုကြပါကုန်၏ဟု (ဆိုကြကုန်၏)။ အာနန္ဒာ ထိုအခါ နေမိမင်းသည် တစ်ဆယ့်ငါးရက် မြောက်ဖြစ်သောထိုဥပုသ်နေ့၌ ဦးခေါင်းလျှော်ပြီးလျှင် ဥပုသ်ကျင့်သုံးလျက် မြတ်သော ပြာသာဒ်ထက်သို့ တက်ရောက်၍နေ၏။ အာနန္ဒာ ထိုအခါ နတ်တို့အရှင် သိကြားမင်းသည် အားရှိသော ယောကျ်ားသည်ကွေး၍ထားသော လက်မောင်းကို ဆန့်တန်းရာသကဲ့သို့လည်းကောင်း၊ ဆန့်တန်း၍ထားသောလက်မောင်းကို ကွေးရာသကဲ့ သို့လည်းကောင်း ဤအတူသာလျှင် တာဝတိံသာနတ်တို့၌ ကွယ်ခဲ့၍့ နေမိမင်း၏ ရှေ့၌ ထင်ရှားဖြစ်၏။ --အာနန္ဒာ ထိုအခါ နတ်တို့အရှင် သိကြားမင်းသည် နေမိမင်းကို “မင်းမြတ် သင့်အား အရတော် လေစွ၊ မင်းမြတ် သင်သည် ကောင်းစွာ ရအပ်ပေစွ၊ မင်းမြတ် တာဝတိံသာနတ်တို့သည် သုဓမ္မာသဘင်၌'အချင်းတို့ ဝိဒေဟရာဇ်တိုင်းသူတိုင်းသားတို့အား အရတော်လေစွ၊ အချင်းတို့ ဝိဒေဟရာဇ်တိုင်းသူတိုင်းသားတို့သည် ကောင်းစွာ ရအပ်လေစွ၊ ယင်းဝိဒေဟရာဇ်တိုင်းသူတိုင်းသားတို့၏ နေမိမင်းသည် တရားစောင့်၏၊ တရားသဖြင့် မင်းပြု၏၊ တရား၌တည်၏၊ မြတ်သောမင်းဖြစ်၏၊ ပုဏ္ဏားနှင့်အမျိုးသားတို့၌လည်းကောင်း၊ နိဂုံးသူ နိဂုံးသားတို့၌လည်းကောင်း၊ ဇနပုဒ်သူ ဇနပုဒ်သားတို့၌လည်းကောင်း တရားသဖြင့်ကျင့်၏၊ လဆန်းပက္ခ လဆုတ်ပက္ခ၏ တစ်ဆယ့်လေးရက် မြောက်နေ့၌လည်းကောင်း၊ တစ်ဆယ့်ငါးရက်မြောက်နေ့၌လည်းကောင်း၊ ရှစ်ရက်မြောက်နေ့၌လည်းကောင်း ဥပုသ်ကိုလည်း ကျင့်သုံး၏’ဟုချီးကျူးကြ ကုန်လျက် စည်းဝေးကြကုန်၏။ မင်းမြတ် သင်မင်းမြတ်အား တာဝတိံသာနတ်တို့သည်ဖူးမြင်လိုကြကုန် ၏၊ မင်းမြတ် သင်မင်းမြတ်ထံ အကျွန်ုပ်သည် အာဇာနည်မြင်းတစ်ထောင်ကသောရထားကို စေလွှတ်ပါ အံ့၊ မင်းမြတ် နတ်၌ဖြစ်သော ယာဉ်ကို မတုန်မလှုပ် မကြောက်မရွံ့တက်စီးပါလော့”ဟု ဆို၏။ အာနန္ဒာ နေမိမင်းသည် ဆိတ်ဆိတ်နေသဖြင့် လက်ခံလေ၏။
֍ ၃၁၃
။ အာနန္ဒာ ထိုအခါ နတ်တို့အရှင် သိကြားမင်းသည် နေမိမင်း၏ လက်ခံခြင်းကို သိ၍ဥပမာအားဖြင့် အားရှိသော ယောကျ်ားသည် ကွေး၍ထားသော လက်မောင်းကို ဆန့်တန်းရာသကဲ့သို့လည်းကောင်း၊ ဆန့်တန်း၍ ထားသော လက်မောင်းကို ကွေးရာသကဲ့သို့လည်းကောင်း ဤအတူသာလျှင်နေမိမင်း၏ မျက်မှောက်မှ ကွယ်ခဲ့၍ တာဝတိံသာနတ်တို့၌ ထင်ရှားဖြစ်၏။ အာနန္ဒာ ထိုအခါ နတ်တို့အရှင် သိကြားမင်းသည် လူတို့ကို ချီးမြှောက်တတ်သော မာတလိနတ်သားကို “အချင်းမာတလိ သင်လာလော့၊ အာဇာနည်မြင်းတစ်ထောင်ကသော ရထားကို ကပြီးလျှင် နေမိမင်းသို့ ချဉ်းကပ်၍ ‘မင်းမြတ်သင်မင်းမြတ်အတွက် အာဇာနည်မြင်းတစ်ထောင်ကသော ဤရထားကို နတ်တို့အရှင် သိကြားမင်းသည်စေလွှတ်အပ်ပါ၏၊ မင်းမြတ် နတ်၌ဖြစ်သော ယာဉ်ကို မကြောက်မရွံ့ တက်စီးပါလော့’ဟု ဤသို့ဆိုပါလေ”ဟု ပြောဆိုစေလွှတ်၏။ အာနန္ဒာ လူတို့ကို ချီးမြှောက်တတ်သော မာတလိနတ်သားသည်"ကောင်းပါပြီ အရှင်သိကြားမင်း” ဟူ၍သာလျှင် နတ်တို့အရှင် သိကြားမင်း၏ စကားကို ဝန်ခံ၍အာဇာနည်မြင်း တစ်ထောင်ကသော ရထားကို ကလျက် နေမိမင်းကြီးထံသို့ ချဉ်းကပ်ပြီးလျှင် မင်းမြတ်သင်မင်း မြတ်အတွက် အာဇာနည်မြင်း တစ်ထောင်ကသော ဤရထားကို နတ်တို့အရှင် သိကြားမင်းသည်စေလွှတ်ပါ၏၊ မင်းမြတ် နတ်၌ဖြစ်သော ယာဉ်ကို မကြောက်မရွံ့ တက်စီပါလော့၊ မင်းမြတ် (အကျွန်ုပ်) သိလိုသည်မှာ မကောင်းမှု ရှိသူတို့သည် မကောင်းမှုအကျိုးကို ခံစားရာ (ငရဲ) သို့လည်းကောင်း ကောင်းမှုရှိသူတို့သည် ကောင်းမှုအကျိုးကို ခံစားရာ (နတ်ပြည်) သို့လည်းကောင်း သွားရာ ခရီးနှစ်မျိုးတွင်အဘယ်ခရီးဖြင့် သင်မင်းကြီးကို ဆောင်ယူရပါမည်နည်း”ဟု ပြောဆို၏။ မာတလိနတ်သား ငါ့ကိုခရီးနှစ်မျိုးဖြင့်သာလျှင် ဆောင်ယူလော့ဟု (ဆို၏)။ အာနန္ဒာ လူတို့ကို ချီးမြှောက်တတ်သော မာတလိနတ်သားသည် နေမိမင်းကို သုဓမ္မာသဘင်သို့ ကောင်းစွာ သွင်းလေသတည်း။အာနန္ဒာ နတ်တို့အရှင် သိကြားမင်းသည် အဝေးက လာသော နေမိမင်းကို မြင်လျှင် “မင်းမြတ်ကြွလာတော်မူပါလော့၊ မင်းမြတ် ကောင်းသောလာခြင်း ဖြစ်ပါပေ၏၊ မင်းမြတ် တာဝတိံသာနတ်တို့သည်မင်းမြတ်အား မြင်လိုကြပါကုန်၏၊ သုဓမ္မာသဘင်၌ အညီအညွတ် စည်းဝေးကုန်လျက် ‘အချင်းတို့ဝိဒေဟရာဇ်တိုင်းသူ တိုင်းသားတို့အား အရတော်လေစွတကား၊ အချင်းတို့ ဝိဒေဟရာဇ်တိုင်းသူတိုင်းသားတို့သည် ကောင်းစွာရအပ် လေစွတကား၊ ယင်းဝိဒေဟရာဇ်တိုင်းသူတိုင်းသားတို့၏ နေမိမင်းသည်တရားစောင့်၏၊ တရားသဖြင့် မင်းပြု၏၊ တရား၌ တည်၏၊ မြတ်သော မင်းဖြစ်၏၊
--ပုဏ္ဏားနှင့် အမျိုးသားတို့၌လည်းကောင်း၊ နိဂုံးသူ နိဂုံးသားတို့၌လည်းကောင်း၊ ဇနပုဒ်သူ ဇနပုဒ်သားတို့၌လည်းကောင်း့တရားသဖြင့် ကျင့်၏၊ လဆန်းပက္ခ လဆုတ်ပက္ခ၏ တစ်ဆယ့်လေးရက်မြောက်နေ့၌လည်းကောင်း၊ တစ်ဆယ့်ငါးရက်မြောက်နေ့၌လည်းကောင်း၊ ရှစ်ရက်မြောက်နေ့၌လည်းကောင်း ဥပုသ်ကိုလည်း ကျင့်သုံး၏’ဟု ချီးကျူးသော သဘောရှိကြပါကုန်၏။ မင်းမြတ် တာဝတိံသာနတ်တို့သည် သင်မင်းကြီးအားဖူးမြင်လိုကြပါကုန်၏၊ မင်းမြတ် နတ်ပြည်၌ နတ်တို့၏ အာနုဘော်ဖြင့် မွေ့လျော်ပါလော့”ဟု ပြောကြားလေ၏။ အဆွေသိကြားမင်း တော်လောက်ပြီ၊ ထိုမိထိလာပြည်သို့သာလျှင် အကျွန်ုပ်ကို ပြန်ပို့ပါလော့၊ ထိုရှေးနှင့်အတူ ငါသည် ပုဏ္ဏားနှင့် အမျိုးသားတို့၌လည်းကောင်း နိဂုံးသူ နိဂုံးသားတို့၌လည်းကောင်းဇနပုဒ်သူ ဇနပုဒ်သားတို့၌လည်းကောင်း၊ တရားနှင့်လျော်စွာ ကျင့်ပါအံ့၊ လဆန်းပက္ခ လဆုတ်ပက္ခ၏တစ်ဆယ့်လေးရက်မြောက်နေ့၌လည်းကောင်း၊ တစ်ဆယ့်ငါးရက်မြောက်နေ့၌လည်းကောင်း ရှစ်ရက်မြောက်နေ့၌လည်းကောင်း ဥပုသ်ကိုလည်း ကျင့်သုံးပါအံ့ဟု (ပြောဆို၏)။
֍ ၃၁၄
။ အာနန္ဒာ ထိုအခါ နတ်တို့အရှင် သိကြားမင်းသည် လူတို့ကို ချီးမြှောက်တတ်သော မာတလိနတ်သားကို ခေါ်၍ “အချင်းမာတလိ သင်လာခဲ့လော့၊ အာဇာနည်မြင်းတစ်ထောင်ကသော ရထားကိုက၍ နေမိ မင်းကို ထိုမိထိလာပြည်သို့သာလျှင် ပြန်ပို့လေ”ဟု ဆို၏။ အာနန္ဒာ လူတို့ကိုချီးမြှောက်တတ် သော မာတလိ နတ်သားသည် “ကောင်းပါပြီ အရှင်၏ စကားသည်ကောင်းလှပါ၏”ဟု နတ်တို့အရှင် သိကြားမင်း၏ စကားကို ဝန်ခံ၍ အာဇာနည်မြင်း တစ်ထောင်ကသောရထားကို က၍ နေမိမင်းကို ထိုမိထိလာပြည်သို့သာလျှင် ပြန်ပို့၏။ အာနန္ဒာ နေမိမင်းသည်ထိုမိထိလာပြည်၌ ပုဏ္ဏားနှင့် အမျိုးသား တို့၌လည်းကောင်း၊ နိဂုံးသူ နိဂုံးသားတို့၌လည်းကောင်း၊ ဇနပုဒ်သူ ဇနပုဒ်သားတို့၌လည်းကောင်း၊ တရား သဖြင့် ကျင့်၏၊ လဆန်းပက္ခ လဆုတ်ပက္ခ၏ တစ်ဆယ့်လေးရက်မြောက်နေ့၌လည်းကောင်း၊ တစ်ဆယ့် ငါးရက်မြောက်နေ့၌လည်းကောင်း၊ ရှစ်ရက်မြောက်နေ့၌လည်းကောင်း ဥပုသ်ကိုလည်း ကျင့်သုံး၏။ အာနန္ဒာ ထိုအခါ နေမိမင်းသည်နှစ်ပေါင်းများစွာ နှစ်ရာပေါင်းများစွာ နှစ်ထောင်ပေါင်းများစွာ လွန်သော အခါ၌ ဆတ္တာသည်ကို ခေါ်၍"အချင်း ဆတ္တာသည် ငါ၏ ဦးခေါင်း၌ ဆံဖြူတို့ ပေါက်ရောက်သည်တို့ကို မြင်သောအခါ ငါ့အားပြောကြားပါလေ”ဟု ဆို၏။ အာနန္ဒာ ဆတ္တာသည်သည် “အရှင်မင်းမြတ် ကောင်း ပါပြီ”ဟူ၍သာလျှင်နေမိမင်းအား ပြန်လျှောက်ကြား၏။အာနန္ဒာ ဆတ္တာသည်သည် နှစ်ပေါင်းများစွာ နှစ်ရာပေါင်းများစွာ နှစ်ထောင်ပေါင်းများစွာ လွန်သောအခါဝယ် နေမိမင်း၏ ဦးခေါင်း၌ ဆံဖြူပေါက်ရောက်သည်တို့ကို မြင်လေ၍ နေမိမင်းကို “အရှင်မင်းမြတ်အား သေမင်းတမန်တို့သည် ထင်ရှားဖြစ်လတ်ပါကုန်ပြီ၊ ဦးခေါင်း၌ ပေါက်ရောက်သော ဆံဖြူတို့သည် ထင်ပါကုန်၏”ဟု လျှောက်တင်၏။ အချင်းဆတ္တာသည် သို့ဖြစ်မူ ထိုဆံဖြူတို့ကို မွေးညှပ်ဖြင့်ကောင်းစွာ နုတ်၍ ငါ၏ လက်ခုပ်၌ ထည့်လေလော့ဟု (ဆို၏)။ အာနန္ဒာ ဆတ္တာသည်သည် “မင်းမြတ်ကောင်းပါပြီ” ဟူ၍သာလျှင် နေမိမင်း၏ စကားကို ဝန်ခံ၍ ထိုဆံဖြူတို့ကို မွေးညှပ်ဖြင့် ကောင်းစွာ နုတ်၍နေမိမင်း၏ လက်ခုပ်၌ ထည့်၏။ အာနန္ဒာ ထိုအခါ နေမိမင်းသည် ဆတ္တာသည်အား ရွာဆုကို ပေး၍သားကြီးအိမ်ရှေ့မင်းကို ခေါ်စေပြီးလျှင် “သားတော်မောင် ငါ့အား သေမင်းတမန်တို့သည် ထင်ရှားဖြစ်လတ်ကုန်ပြီ၊ ဦးခေါင်း၌ ပေါက်ရောက်သော ဆံဖြူတို့သည် ထင်ရှားကုန်၏၊ ငါသည် လူ့ကာမဂုဏ်တို့ကိုသုံးဆောင်ခံစားရပေပြီ၊ နတ်ကာမဂုဏ်တို့ကို ရှာမှီးရန် အချိန်တန်ပြီ၊ သားတော်မောင် သင်လာလော့၊ ဤတိုင်းပြည်ကို အုပ်စိုးလော့၊ ငါသည်ကား ဆံမုတ်ဆိတ်ကို ရိတ်ပယ်၍ ဖန်ရည်ဆိုးသော အဝတ်တို့ကိုဝတ်ရုံ၍ လူ့ဘောင်မှ ရဟန်းဘောင်သို့ ဝင်ရောက်တော့အံ့၊ သားတော်မောင် သို့ဖြစ်၍ သင်သည်လည်းဦးခေါင်း၌ ပေါက်ရောက်သော ဆံဖြူတို့ကို မြင်သောအခါ ဆတ္တာသည်အား ရွာဆုကို ပေးပြီးလျှင်သားကြီးအိမ်ရှေ့မင်းကို မင်းကျင့်တရား၌ ကောင်းစွာ ဆုံးမခဲ့၍ ဆံမုတ်ဆိတ်ကို ရိတ်ပယ်၍ ဖန်ရည်ဆိုးသော အဝတ်တို့ကို ဝတ်ရုံပြီးလျှင် လူ့ဘောင်မှ ရဟန်းဘောင်သို့ ဝင်လေလော့၊ ငါထားခဲ့သော ကောင်းမြတ်သည့် ဤကျင့်ဝတ်အတိုင်း ဆက်လက်ကျင့်ပါလေ၊ သင်သည် ငါ၏ အဆုံးစွန်သောယောကျ်ား မဖြစ်ပါစေလင့်။ သားတော်မောင် အနွယ်အဆက်၌ ယောကျ်ားကောင်းဖြစ်ပါလျက်ဤသို့သဘော ရှိသော ကောင်းမြတ်သည့် ကျင့်ဝတ်ပြတ်သူသည် ထိုသူတို့တွင် အဆုံးစွန်သောယောကျ်ားဖြစ်ပေ၏၊ သား တော်မောင် ‘ငါထားခဲ့သော ကောင်းမြတ်သည့် ဤကျင့်ဝတ်အတိုင်းဆက်လက်ကျင့်ပါလေ၊ သင်သည် ငါ၏ အဆုံးစွန်သော ယောကျ်ားမဖြစ်ပါစေလင့်’ ဟူသော"ဤစကားကို သင့်အား ငါဆို၏ဟု (ဆို၏)။
--֍ ၃၁၅
။ အာနန္ဒာ ထိုအခါ နေမိမင်းသည် ဆတ္တာသည်အား ရွာဆုကို ပေး၍ သားကြီးအိမ်ရှေ့မင်းကိုမင်းကျင့်ဝတ်၌ ကောင်းစွာ ဆုံးမခဲ့၍ ဤမဃဒေဝသရက်ဥယျာဉ်၌သာလျှင် ဆံမုတ်ဆိတ်ကို ရိတ်ပယ်၍ဖန်ရည်ဆိုးသော အဝတ်တို့ကို ဝတ်ရုံကာ လူ့ဘောင်မှ ရဟန်းဘောင်သို့ ဝင်ရောက်၏။ ထိုနေမိမင်းသည်ချစ်ခြင်း ‘မေတ္တာ’ နှင့်ယှဉ်သော စိတ်ဖြင့် တစ်ခုသောအရပ်ကို ပျံ့နှံ့စေ၍ နေ၏၊ ထို့အတူ နှစ်ခုမြောက်အရပ်ကို။ သုံးခုမြောက်အရပ်ကို။ လေးခုမြောက်အရပ်ကို။ ဤနည်းအားဖြင့် အထက် အောက် ဖီလာအရပ်ကို ပျံ့နှံ့စေ၍ နေ၏၊ အလုံးစုံသောအရပ် အလုံးစုံသောသတ္တဝါတို့၌ မိမိနှင့်တူစွာ သတ္တဝါအားလုံးရှိသော သတ္တလောကကို ပြန့်ပြောသော မြတ်သော အပိုင်းအခြားမရှိသော ရန်မရှိသော ကြောင့်ကြမရှိသော မေတ္တာနှင့်ယှဉ်သော စိတ်ဖြင့် ပျံ့နှံ့စေ၍ နေ၏။ သနားခြင်း ‘ကရုဏာ’ နှင့်ယှဉ်သော စိတ်ဖြင့်။ ဝမ်းမြောက်ခြင်း ‘မုဒိတာ’ နှင့်ယှဉ်သော စိတ်ဖြင့်။ လျစ်လျူရှုခြင်း ‘ဥပေက္ခာ’ နှင့်ယှဉ်သော စိတ်ဖြင့်တစ်ခုသောအရပ်ကို ပျံ့နှံ့စေ၍ နေ၏။ ထို့အတူ နှစ်ခုမြောက်အရပ်ကို။ သုံးခုမြောက်အရပ်ကို။ လေးခုမြောက်အရပ်ကို။ ဤနည်းအားဖြင့် အထက် အောက် ဖီလာအရပ်ကို ပျံ့နှံ့စေ၍ နေ၏။ အလုံးစုံသောအရပ် အလုံးစုံသောသတ္တဝါတို့၌ မိမိနှင့်တူစွာ သတ္တဝါအားလုံးရှိသော သတ္တလောကကို ပြန့်ပြောသောမြတ်သော အပိုင်းအခြားမရှိသော ရန်မရှိသော ကြောင့်ကြမရှိသော လျစ်လျူရှုခြင်း ‘ဥပေက္ခာ’ နှင့်ယှဉ်သော စိတ်ဖြင့် ပျံ့နှံ့စေ၍ နေ၏။အာနန္ဒာ နေမိမင်းသည်ကား အနှစ်ရှစ်သောင်းလေးထောင်တို့ ကာလပတ်လုံး သူငယ်၏ ကစား ခြင်းကိုကစား၏၊ အနှစ်ရှစ်သောင်းလေးထောင်တို့ ကာလပတ်လုံး အိမ်ရှေ့မင်း ပြု၏၊ အနှစ်ရှစ်သောင်းလေးထောင်တို့ ကာလပတ်လုံး မင်းပြု၏၊ အနှစ်ရှစ်သောင်းလေးထောင်တို့ ကာလပတ်လုံး ဤမဃဒေဝသရက်ဥယျာဉ်၌သာလျှင် လူ့ဘောင်မှ ရဟန်းဘောင်သို့ ဝင်ပြီးလျှင် မြတ်သောအကျင့်ကိုကျင့်သုံး ၏၊ ထိုနေမိမင်းသည် ဗြဟ္မဝိဟာရတရား လေးပါးတို့ကို ပွါများ၍ ခန္ဓာကိုယ်ပျက်စီး၍သေပြီးသည်မှ နောက်အခါ၌ ဗြဟ္မာ့ပြည်သို့ လား၏။ အာနန္ဒာ နေမိမင်းအား ကဠာရဇနကမည်သောသားသည် ရှိ၏၊ ထိုသားသည် လူ့ဘောင်မှ ရဟန်းဘောင်သို့ မဝင်ရောက်ချေ။ ထိုကဠာရဇနကသည်ထိုကောင်းမြတ်သော ကျင့်ဝတ်ကို ဖြတ်လေ၏၊ (ထို့ကြောင့်) ထိုကဠာရဇနကသည် ထိုသူတို့တွင်အဆုံးစွန်သော ယောကျ်ား ဖြစ်သတည်း။
֍ ၃၁၆
။ အာနန္ဒာ သင့်အား “ထိုအခါက ဤကောင်းမြတ်သည့် ကျင့်ဝတ်ကို ထားခဲ့သောမဃဒေဝမင်းသည် အခြားသူ ဖြစ်လေသလော”ဟု အကြံဖြစ်လေရာ၏။ အာနန္ဒာ ဤအရာကို ဤသို့မမှတ်သင့်။ ထိုအခါ ငါသည် မဃဒေဝမင်း ဖြစ်ခဲ့၏၊ ငါထားခဲ့သော ထိုကောင်းမြတ်သည့် ကျင့်ဝတ်တရားအတိုင်း နောင်လာနောက်သားအပေါင်းသည် ဆက်လက်၍ ကျင့်၏။ အာနန္ဒာ ထိုကောင်းမြတ်သည့်ကျင့်ဝတ်တရားသည် ငြီးငွေ့ရန် တပ်မက်မှုကင်းရန် ချုပ်ငြိမ်းရန် ငြိမ်းအေးရန် အထူးသိရန် ထိုးထွင်း၍သိရန် ကောင်းစွာသိရန် မဖြစ်၊ နိဗ္ဗာန် အကျိုးငှါ မဖြစ်၊ ဗြဟ္မာ့ပြည်သို့ ရောက်ရုံသာ ဖြစ်၏။ အာနန္ဒာယခုအခါ ငါထားခဲ့သော ဤကောင်းမြတ်သည့် ကျင့်ဝတ်တရားမှာမူကား ဧကန် ဝဋ်ဆင်းရဲ၌ ငြီးငွေ့ရန်တပ်မက်မှုကင်းရန် ချုပ်ငြိမ်းရန် ငြိမ်းအေးရန် အထူးသိရန် ထိုးထွင်း၍သိရန် ဖြစ်၏၊ နိဗ္ဗာန်အကျိုးငှါဖြစ်၏။အာနန္ဒာ ယခုအခါ ငါထားခဲ့သော ကောင်းမြတ်သည့် အဘယ်ကျင့်ဝတ်တရားသည် ဧကန် ငြီးငွေ့ခြင်းငှါတပ်မက်မှုကင်းခြင်းငှါ ချုပ်ငြိမ်းခြင်းငှါ ငြိမ်းအေးခြင်းငှါ အထူးသိခြင်းငှါ ထိုးထွင်း၍သိခြင်းငှါနိဗ္ဗာန်အကျိုးငှါ ဖြစ်သနည်းဟူမူ- အင်္ဂါရှစ်ပါးရှိသော ဤအရိယမဂ်တရားပင်တည်း။ ဤအရိယမဂ်ဟူသည်အဘယ်နည်း- မှန်စွာသိမြင်ခြင်း၊ မှန်စွာကြံစည်ခြင်း၊ မှန်စွာပြောဆိုခြင်း၊ မှန်စွာ ပြုလုပ်ခြင်း၊ မှန်စွာအသက်မွေးခြင်း၊ မှန်စွာ အားထုတ်ခြင်း၊ မှန်စွာအောက်မေ့ခြင်း၊ မှန်စွာတည်ကြည်ခြင်းတို့တည်း။ အာနန္ဒာ ယခုအခါ ငါထားခဲ့သော ဤကောင်းမြတ်သည့် ကျင့်ဝတ်တရားသည် စင်စစ်ဧကန် ငြီးငွေ့ခြင်းငှါတပ်မက်မှုကင်းခြင်းငှါ ချုပ်ငြိမ်းခြင်းငှါ ငြိမ်းအေးခြင်းငှါ အထူးသိခြင်းငှါ ထိုးထွင်း၍သိခြင်းငှါ နိဗ္ဗာန်အကျိုးငှါ ဖြစ်၏။
--အာနန္ဒာ ငါသည် သင်တို့အား ထိုအရာကို ဤသို့ ဟောကြားပေအံ့၊ ငါထားခဲ့သော ဤကောင်းမြတ်သည့် ကျင့်ဝတ်အတိုင်း ဆက်လက်ကျင့်ကြကုန်လော့၊ သင်တို့သည် ငါ၏ အဆုံးစွန်သော ယောကျ်ားများ မဖြစ်ကြစေကုန်လင့်၊ အာနန္ဒာ အနွယ်အဆက် ယောကျ်ားကောင်းဖြစ်ပါလျက် ဤသို့သဘောရှိသောကောင်း မြတ်သည့် ကျင့်ဝတ်တရားပြတ်သူသည် ထိုသူတို့တွင် အဆုံးစွန်သော ယောကျ်ား ဖြစ်ပေ၏၊ အာနန္ဒာ ငါသည် သင်တို့အား ဤသို့ ဟော၏- “ငါထားခဲ့သော ဤကျင့်ဝတ်တရားအတိုင်း ဆက်လက်ကျင့်ကြကုန်လော့၊ သင်တို့သည် ငါ၏ အဆုံးစွန်သော ယောကျ်ားများ မဖြစ်ကြစေကုန်လင့်”ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။
မြတ်စွာဘုရားသည် ဤစကားကို မိန့်တော်မူ၏၊ အသျှင်အာနန္ဒာသည် မြတ်စွာဘုရား၏ စကားတော်ကို ဝမ်းမြောက်စွာ လက်ခံလေသတည်း။
သုံးခုမြောက် မဃဒေဝသုတ် ပြီး၏။
--၄-မဓုရသုတ်
֍ ၃၁၇
။ အကျွန်ုပ်သည် ဤသို့ ကြားနာခဲ့ရပါသည်-အခါတစ်ပါး၌ အသျှင်မဟာကစ္စည်းသည် မဓုရာပြည် နွားမြေရင်းတော၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူ၏။ အဝန္တိမင်း၏မြေး မဓုရာမင်းသည် ဤဆိုလတ္တံ့သောအတိုင်း ကြားသိရလေပြီ “အချင်းတို့ အသျှင်ကစ္စည်းသည် မဓုရာပြည် နွားမြေရင်းတော၌ နေ၏၊ ထိုအသျှင်ကစ္စည်းမထေရ်၏ ဤသို့ ကောင်းမြတ်သောကျော်စောသံသည် ပျံ့နှံ့၍ တက်၏၊ ‘လိမ္မာ၏၊ ထက်မြက်၏၊ ထိုးထွင်း၍ သိနိုင်သော ပညာရှိ၏၊ အကြားအမြင်များ၏၊ ဆန်းကြယ်စွာ ဟောကြားတတ်၏၊ ကောင်းသောပဋိဘာန် ‘ဉာဏ်’ ရှိ၏၊ အသက်သိက္ခာလည်းကြီး၏၊ ရဟန္တာလည်း ဖြစ်၏’ဟု ပျံ့နှံ့၍ တက်၏၊ ထိုသို့သဘောရှိသော ရဟန္တာအသျှင်တို့ကို ဖူးမြော်ရခြင်းသည် ကောင်းမြတ်သည်သာတည်း”ဟု (ကြားသိရလေ၏)။
ထိုအခါ အဝန္တိမင်း၏မြေး မဓုရာမင်းသည် ကောင်းကုန် အလွန်ကောင်းကုန်သော ယာဉ်တို့ကို ကစေ၍ကောင်းသော ယာဉ်ကို တက်စီးပြီးလျှင် ကောင်းကုန် အလွန်ကောင်းကုန်သော ယာဉ်တို့ဖြင့် ကြီးစွာသောမင်း၏ ကျက်သရေဖြင့် အသျှင်ကစ္စည်းမထေရ်ကို ဖူးမြော်ရန် မဓုရာပြည်မှ ထွက်လေ၏၊ ယာဉ်ဖြင့်သွားနိုင်သမျှသော အရပ်ကို ယာဉ်ဖြင့်သွား၍ ယာဉ်မှ သက်ပြီးသော် ခြေကျင်သာလျှင် အသျှင်မဟာကစ္စည်းမထေရ်ထံသို့ ချဉ်းကပ်၍ အသျှင်မဟာကစ္စည်းမထေရ်နှင့် ဝမ်းမြောက်ဝမ်းသာ ပြောဆို၏၊ ဝမ်းမြောက်ဖွယ် အောက်မေ့ဖွယ်စကားကို ပြောဆိုပြီးဆုံးစေပြီးနောက် သင့်လျော်ရာ၌ ထိုင်ကာ အသျှင်ကစ္စည်းမထေရ်အား ဤစကားကို လျှောက်၏-
“အသျှင်ကစ္စာန ပုဏ္ဏားတို့သည် ‘ပုဏ္ဏားမျိုးသည်သာ မြတ်ပါ၏၊ တစ်ပါးသော အမျိုးသည် ယုတ်၏၊ ပုဏ္ဏားမျိုးသည်သာ ဖြူစင်၏၊ တစ်ပါးသောအမျိုးသည် မည်းညစ်၏၊ ပုဏ္ဏားတို့သည်သာလျှင်စင်ကြယ်ကုန်၏၊ ပုဏ္ဏားမဟုတ်သူတို့သည် မစင်ကြယ်ကုန်။ ပုဏ္ဏားတို့သည်သာလျှင့်ဗြဟ္မာ၏သားရင်းတို့ ဖြစ်ကုန်၏၊ ခံတွင်းမှ ပေါက်ဖွားသူများ ဖြစ်ကုန်၏၊ ဗြဟ္မာမှ ပေါက်ဖွားလာကုန်၏၊ ဗြဟ္မာဖန်ဆင်းထားသူ တို့ ဖြစ်ကုန်၏၊ ဗြဟ္မာ၏ အမွေခံတို့ ဖြစ်ကုန်၏’ဟု ဆိုကြကုန်၏၊ ဤပြောဆိုရာ၌ အသျှင်ကစ္စည်းသည် အသို့ပြောဆိုလိုသနည်း”ဟု (လျှောက်၏)။ မင်းကြီး"ပုဏ္ဏားမျိုးသာလျှင် မြတ်၏၊ တစ်ပါးသော အမျိုး သည် ယုတ်၏၊ ပုဏ္ဏားမျိုးသည်သာလျှင် ဖြူစင်၏၊ တစ်ပါးသောအမျိုးသည် မည်းညစ်၏၊ ပုဏ္ဏားတို့ သည်သာလျှင် စင်ကြယ်ကုန်၏၊ ပုဏ္ဏားမဟုတ်သူတို့သည် မစင်ကြယ်ကုန်၊ ပုဏ္ဏားတို့သည်သာလျှင် ဗြဟ္မာ၏ သားရင်းတို့ ဖြစ်ကုန်၏၊ ခံတွင်းမှပေါက်ဖွားသူများ ဖြစ်ကုန်၏၊ ဗြဟ္မာမှ ပေါက်ဖွားလာကုန်၏၊ ဗြဟ္မာဖန်ဆင်းထားသူတို့ ဖြစ်ကုန်၏၊ ဗြဟ္မာ၏ အမွေခံတို့ ဖြစ်ကုန်၏” ဟူသည် လောက၌ စကားသာ လျှင် ဖြစ်ပေ၏။ မင်းကြီး"ပုဏ္ဏားမျိုးသည်သာ မြတ်သော အမျိုးတည်း၊ တစ်ပါးသော အမျိုးသည် ယုတ်၏။ပ။ ဗြဟ္မာ၏အမွေခံတို့ ဖြစ်ကုန်၏” ဟူသည် လောက၌ စကားသာလျှင် ဖြစ်ပုံအကြောင်းကိုဤဆိုလတ္တံ့သောနည်းဖြင့် သိသင့်၏။
֍ ၃၁၈
။ မင်းကြီး ထိုအရာကို အဘယ်သို့ မှတ်ထင်သနည်း၊ မင်းမျိုးသည် အကယ်၍ ဥစ္စာ စပါး ရွှေငွေတို့ဖြင့် အလိုပြည့်ဝစေနိုင်ငြားအံ့၊ တစ်ပါးသောမင်းမျိုးလည်း ထိုမင်းမျိုး၏ ရှေးဦးစွာ ထရာသည်၊ နောက်မှ အိပ်ရာသည်၊ အမိန့်ကို နာခံရာသည်၊ စိတ်ကြိုက်ကို လိုက်ရာသည်၊ ချစ်ဖွယ်ကို ပြောကြားရာသည်။ ပုဏ္ဏားမျိုးလည်း ထိုမင်းမျိုး၏။ ကုန်သည်မျိုးလည်း ထိုမင်းမျိုး၏။ သူဆင်းရဲမျိုးလည်း ထိုမင်းမျိုး၏ ရှေးဦးစွာ ထရာသည်၊ နောက်မှ အိပ်ရာသည်၊ အမိန့်ကိုနာခံရာသည်၊ စိတ်ကြိုက်ကို လိုက်ရာသည်၊ ချစ်ဖွယ်ကို ပြောကြားရာသည် မဟုတ်လောဟု (မေး၏)။ အသျှင်ကစ္စာန မင်းမျိုးသည် အကယ်၍ ဥစ္စာ စပါး ရွှေငွေတို့ဖြင့် အလိုပြည့်ဝစေ နိုင်ငြားအံ့၊ တစ်ပါးသော မင်းမျိုးလည်း ထိုမင်း မျိုး၏ ရှေးဦးစွာ ထရာပါ၏၊ နောက်မှ အိပ်ရာပါ၏၊ အမိန့်ကိုနာခံရာပါ၏၊ စိတ်ကြိုက်ကို လိုက်ရာ ပါ၏၊ ချစ်ဖွယ်ကို ပြောကြားရာပါ၏။ ပုဏ္ဏားမျိုးလည်း ထိုမင်းမျိုး၏။ ကုန်သည်မျိုးလည်း ထိုမင်း၏။ သူဆင်းရဲမျိုးလည်း ထိုမင်းမျိုး၏ ရှေးဦးစွာ ထရာပါ၏၊ နောက်မှ အိပ်ရာပါ၏၊ အမိန့်ကို နာခံရာပါ၏၊ စိတ်ကြိုက်ကို လိုက်ရာပါ၏၊ ချစ်ဖွယ်ကိုပြောကြားရာပါ၏ဟု (လျှောက်၏)။ --မင်းကြီး ထိုအရာကို အဘယ်သို့ မှတ်ထင်သနည်း၊ ပုဏ္ဏားမျိုးသည် အကယ်၍ ဥစ္စာ စပါး ရွှေငွေတို့ဖြင့် အလိုပြည့်ဝစေနိုင်ငြားအံ့၊ တစ်ပါးသော ပုဏ္ဏားမျိုးလည်း ထိုပုဏ္ဏားမျိုး၏ ရှေးဦးစွာ ထရာသည်၊ နောက်မှ အိပ်ရာသည်၊ အမိန့်ကို နာခံရာသည်၊ စိတ်ကြိုက်ကို လိုက်ရာသည်၊ ချစ်ဖွယ်ကိုပြောကြားရာသည်။ ကုန်သည်မျိုးလည်း ထိုပုဏ္ဏားမျိုး၏။ သူဆင်းရဲမျိုးလည်း ထိုပုဏ္ဏားမျိုး၏။ မင်းမျိုးလည်း ထိုပုဏ္ဏားမျိုး၏ ရှေးဦးစွာ ထရာသည်၊ နောက်မှ အိပ်ရာသည်၊ အမိန့်ကို နာခံရာသည်၊ စိတ်ကြိုက်ကို လိုက်ရာသည်၊ ချစ်ဖွယ်ကို ပြောကြား ရာသည် မဟုတ်လောဟု (မေး၏)။ အသျှင်ကစ္စာန ပုဏ္ဏားမျိုးသည် အကယ်၍ ဥစ္စာ စပါး ရွှေငွေတို့ဖြင့် အလိုပြည်ဝစေနိုင်ငြားအံ့၊ တစ်ပါးသော ပုဏ္ဏားမျိုးလည်း ထိုပုဏ္ဏားမျိုး၏ ရှေးဦးစွာ ထရာပါ၏၊ နောက်မှ အိပ်ရာပါ၏၊ အမိန့်ကို နာခံရာပါ၏၊ စိတ်ကြိုက်ကို လိုက်ရာပါ၏၊ ချစ်ဖွယ်ကို ပြောကြားရာပါ၏။ ကုန်သည်မျိုးလည်း ထိုပုဏ္ဏားမျိုး၏။ပ။ သူဆင်းရဲမျိုးလည်း ထိုပုဏ္ဏာမျိုး၏။ပ။ မင်းမျိုးလည်း ထိုပုဏ္ဏားမျိုး၏ ရှေးဦးစွာ ထရာပါ၏၊ နောက်မှ အိပ်ရာပါ၏၊ အမိန့်ကို နာခံရာပါ၏၊ စိတ်ကြိုက်ကို လိုက်ရာပါ၏၊ ချစ်ဖွယ်ကို ပြောကြားရာပါ၏ဟု (လျှောက်၏)။
မင်းကြီး ထိုအရာကို အဘယ်သို့ မှတ်ထင်သနည်း၊ ကုန်သည်မျိုးသည် အကယ်၍ ဥစ္စာ စပါး ရွှေငွေတို့ဖြင့် အလိုပြည့်ဝစေနိုင်ငြားအံ့၊ တစ်ပါးသော ကုန်သည်မျိုးလည်း ထိုကုန်သည်မျိုး၏ ရှေးဦးစွာထရာသည်၊ နောက်မှ အိပ်ရာသည်၊ အမိန့်ကို နာခံရာသည်၊ စိတ်ကြိုက်ကို လိုက်ရာသည်၊ ချစ်ဖွယ်ကိုပြောကြားရာသည်။ သူဆင်းရဲမျိုးလည်း ထိုကုန်သည်မျိုး၏။ မင်းမျိုးလည်း ထိုကုန်သည်မျိုး၏။ ပုဏ္ဏား့မျိုးလည်း ထိုကုန်သည်မျိုး၏ ရှေးဦးစွာ ထရာသည်၊ နောက်မှ အိပ်ရာသည်၊ အမိန့်ကို နာခံရာသည်၊ စိတ်ကြိုက်ကို လိုက်ရာသည်၊ ချစ်ဖွယ်ကို ပြောကြားရာသည် မဟုတ်လောဟု (မေး၏)။ အသျှင်ကစ္စာနကုန်သည်မျိုးသည် အကယ်၍ ဥစ္စာ စပါး ရွှေ ငွေတို့ဖြင့် အလိုပြည့်ဝစေနိုင်ငြားအံ့၊ တစ်ပါးသော ကုန်သည်မျိုးလည်း ထိုကုန်သည်မျိုး၏ ရှေးဦးစွာ ထရာပါ၏၊ နောက်မှ အိပ်ရာပါ၏၊ အမိန့်ကို နာခံရာပါ၏၊ စိတ်ကြိုက်ကို လိုက်ရာပါ၏၊ ချစ်ဖွယ်ကို ပြောကြားရာပါ၏။ သူဆင်းရဲမျိုးလည်း ထိုကုန်သည်မျိုး၏။ မင်းမျိုးလည်း ထိုကုန်သည်မျိုး၏။ ပုဏ္ဏားမျိုးလည်း ထိုကုန်သည်မျိုး၏ ရှေးဦးစွာ ထရာပါ၏၊ နောက်မှအိပ်ရာပါ၏၊ အမိန့်ကို နာခံရာပါ၏၊ စိတ်ကြိုက်ကို လိုက်ရာပါ၏၊ ချစ်ဖွယ်ကို ပြောကြားရာပါ၏ဟု (လျှောက်၏)။
မင်းကြီး ထိုအရာကို အဘယ်သို့ မှတ်ထင်သနည်း၊ သူဆင်းရဲမျိုးသည် အကယ်၍ ဥစ္စာ စပါး ရွှေငွေတို့ဖြင့် အလိုပြည့်ဝစေနိုင်ငြားအံ့၊ တစ်ပါးသော သူဆင်းရဲမျိုးလည်း ထိုသူဆင်းရဲမျိုး၏ ရှေးဦးစွာထရာသည်၊ နောက်မှ အိပ်ရာသည်၊ အမိန့်ကို နာခံရာသည်၊ စိတ်ကြိုက်ကို လိုက်ရာသည်၊ ချစ်ဖွယ်ကိုပြောကြားရာသည် မင်းမျိုးလည်း ထိုသူဆင်းရဲမျိုး၏။ ပုဏ္ဏားမျိုးလည်း ထိုသူဆင်းရဲမျိုး၏။ပ။ ကုန်သည်မျိုးလည်း ထိုသူဆင်းရဲမျိုး၏ ရှေးဦးစွာ ထရာသည်၊ နောက်မှ အိပ်ရာသည်၊ အမိန့်ကို နာခံရာသည်၊ စိတ်ကြိုက်ကို လိုက်ရာသည်၊ ချစ်ဖွယ်ကို ပြောကြားရာသည် မဟုတ်လောဟု (မေး၏)။ အသျှင် ကစ္စာနသူဆင်းရဲမျိုးသည် အကယ်၍ ဥစ္စာ စပါး ရွှေ ငွေတို့ဖြင့် အလိုပြည့်ဝစေနိုင်ငြားအံ့၊ တစ်ပါးသောသူဆင်းရဲမျိုးလည်း ထိုသူဆင်းရဲမျိုး၏ ရှေးဦးစွာ ထရာပါ၏၊ နောက်မှ အိပ်ရာပါ၏၊ အမိန့်ကို နာခံရာပါ၏၊ စိတ်ကြိုက်ကို လိုက်ရာပါ၏၊ ချစ်ဖွယ်ကို ပြောကြားရာပါ၏၊ မင်းမျိုးလည်း ထိုသူဆင်းရဲမျိုး၏။ပ။ ပုဏ္ဏားမျိုးလည်း ထိုသူဆင်းရဲမျိုး၏။ပ။ ကုန်သည်မျိုးလည်း ထိုသူဆင်းရဲ မျိုး၏ ရှေးဦးစွာ ထရာပါ၏၊ နောက်မှ အိပ်ရာပါ၏၊ အမိန့်ကို နာခံရာပါ၏၊ စိတ်ကြိုက်ကို လိုက်ရာပါ၏၊ ချစ်ဖွယ်ကို ပြောကြားရာပါ၏ဟု (လျှောက်၏)။
--မင်းကြီး ထိုအရာကို အဘယ်သို့ မှတ်ထင်သနည်း၊ ယင်းသို့ ဖြစ်လတ်သော် ဤအမျိုးလေးပါး တို့သည်တူမျှကြကုန်သလော၊ မတူမျှကြကုန်သလော၊ ဤအရာ၌ သင်မင်းကြီးအား အဘယ်သို့သောထင်မြင်ချက်ရှိ သနည်းဟု (မေး၏)။ အသျှင်ကစ္စာန ဤသို့ ဖြစ်သည်ရှိသော် စင်စစ်အားဖြင့် ဤ အမျိုးလေးပါးတို့သည် တူမျှပါကုန်၏၊ ဤအရာ၌ ဤအမျိုးလေးပါးတို့၏ ခြားနားမှု တစ်စုံတစ်ခုကိုမျှ မမြင်ပါဟု (လျှောက်၏)။ မင်းကြီး “ပုဏ္ဏားမျိုးသည်သာလျှင် မြတ်၏၊ တစ်ပါးသော အမျိုးသည် ယုတ်၏။ပ။ ဗြဟ္မာ၏ အမွေခံတို့ ဖြစ်ကုန်၏”ဟူသည် လောက၌ စကားသာလျှင် ဖြစ်ပုံအကြောင်းကို ဤဆိုခဲ့ပြီးသောနည်းဖြင့်လည်း သိသင့်၏ဟု (မိန့်ဆို၏)။
֍ ၃၁၉
။ မင်းကြီး ထိုအရာကို အဘယ်သို့ မှတ်ထင်သနည်း၊ ဤလောက၌ မင်းမျိုးသည် အသက်သတ်လေ့ရှိငြားအံ့၊ မပေးသည်ကို ယူလေ့ရှိငြားအံ့၊ ကာမဂုဏ်တို့၌ မှားယွင်းစွာ ကျင့်လေ့ရှိငြားအံ့၊ မဟုတ်မမှန် ပြောဆိုလေ့ရှိငြားအံ့၊ ကုန်းတိုက်လေ့ရှိငြားအံ့၊ ကြမ်းတမ်းသော စကားကို ပြောဆိုလေ့ရှိငြားအံ့၊ ပြိန်ဖျင်းသော စကားကို ပြောဆိုလေ့ရှိငြားအံ့၊ သူတစ်ပါးစည်းစိမ်ကို လိုချင်တပ်မက်လေ့ရှိငြားအံ့၊ သူတစ်ပါးကို ပျက်စီးစေလိုစိတ် ရှိငြားအံ့၊ မှားသောအယူ ရှိငြားအံ့၊ ကိုယ်ခန္ဓာပျက်စီး၍ သေပြီးသည်မှနောက်၌ ချမ်းသာကင်းသော မကောင်းသော လားရာဖြစ်သော ဖရိုဖရဲကျရာဖြစ်သော ငရဲသို့ရောက်ရာသ လော၊ မရောက်ရာသလော၊ ဤအရာ၌ သင့်အား အဘယ်သို့ ထင်မြင်ချက်ရှိသနည်းဟု (မေး၏)။ အသျှင်ကစ္စာန မင်းမျိုးသည်လည်း အသက်သတ်လေ့ရှိငြားအံ့၊ မပေးသည်ကို ယူလေ့ရှိငြားအံ့၊ ကာမတို့၌ မှားယွင်းစွာ ကျင့်လေ့ရှိငြားအံ့၊ မဟုတ်မမှန် ပြောဆိုလေ့ရှိငြားအံ့၊ ကုန်းတိုက်လေ့ရှိငြားအံ့၊ ကြမ်းတမ်း သော စကားကို ပြောဆိုလေ့ရှိငြားအံ့၊ ပြိန်ဖျင်းသော စကားကို ပြောဆိုလေ့ ရှိငြားအံ့၊ သူတစ်ပါးစည်းစိမ် ကို လိုချင်တပ်မက်လေ့ရှိငြားအံ့၊ သူတစ်ပါးကို ပျက်စီးစေလိုသောစိတ် ရှိငြားအံ့၊့မှားသောအယူ ရှိငြားအံ့၊ ကိုယ်ခန္ဓာပျက်စီး၍ သေပြီးသည်မှ နောက်၌ ချမ်းသာကင်းသော မကောင်းသောလားရာ ဖရိုဖရဲကျရာ ငရဲသို့သာ ရောက်ရာပါ၏၊ ဤအရာ၌ အကျွန်ုပ်အား ဤသို့သောထင်မြင်ချက်ရှိပါ၏၊ ဤသို့သာလျှင် အကျွန်ုပ်သည် ရဟန္တာတို့၏ (အထံမှ) ဤစကားကို ကြားဖူးပါ၏ဟု (လျှောက်၏)။မင်းကြီး ကောင်းစွ ကောင်းစွ၊ မင်းကြီး သင်၏ ဤသို့သော ထင်မြင်ချက်ကား ကောင်းလှပေ၏။ ရဟန္တာတို့၏ (အထံမှ) သင်ကြားရသော ဤစကားသည် ကောင်းလှပေ၏။ မင်းကြီး ထိုအရာကိုအဘယ် သို့ မှတ်ထင်သနည်း၊ ဤလောက၌ ပုဏ္ဏားမျိုးသည်။ပ။ ဤလောက၌ ကုန်သည်မျိုးသည်။ပ။ ဤ လောက၌ သူဆင်းရဲမျိုးသည် အသက်သတ်လေ့ရှိငြားအံ့၊ မပေးသည်ကို ယူလေ့ရှိငြားအံ့။ပ။ မှားသော အယူရှိငြားအံ့၊ ကိုယ်ခန္ဓာပျက်စီး၍ သေပြီးသည်မှ နောက်၌ ချမ်းသာကင်းသောမကောင်းသောလားရာ ဖရိုဖရဲကျရာ ငရဲသို့ ရောက်ရာသလော၊ မရောက်ရာသလော၊ ဤအရာ၌သင့်အား အဘယ်သို့ ထင်မြင် ချက်ရှိသနည်းဟု (မေး၏)။ အသျှင်ကစ္စာန သူဆင်းရဲသည်လည်းအသက်သတ်လေ့ရှိငြားအံ့၊ မပေးသည် ကို ယူလေ့ရှိငြားအံ့။ပ။ မှားသောအယူ ရှိငြားအံ့၊ ကိုယ်ခန္ဓာပျက်စီး၍ သေပြီးသည်မှ နောက်၌ ချမ်းသာ ကင်းသော မကောင်းသောလားရာ ဖရိုဖရဲကျရာငရဲသို့သာ ရောက်ရာပါ၏၊ ဤအရာ၌ အကျွန်ုပ်အား ဤသို့သော ထင်မြင်ချက်ရှိပါ၏၊ ဤသို့သာလျှင်အကျွန်ုပ်သည် ရဟန္တာတို့၏ အထံမှ ဤစကားကို ကြားဖူးပါ၏ဟု (လျှောက်၏)။
မင်းကြီး ကောင်းစွ ကောင်းစွ၊ မင်းကြီး သင်၏ ဤသို့သော ထင်မြင်ချက်ကား ကောင်းလှပေ၏။ ရဟန္တာတို့၏ အထံမှ သင်ကြားရသော ဤစကားသည် ကောင်းလှပေ၏။ မင်းကြီး ထိုအရာကို အဘယ်သို့ မှတ်ထင်သနည်း၊ ယင်းသို့ ဖြစ်သည်ရှိသော် ဤအမျိုးလေးပါးတို့သည် တူမျှကုန်သလော၊ မတူမျှကုန်သလော၊ ဤအရာ၌ သင်မင်းကြီးအား အဘယ်သို့သော ထင်မြင်ချက်ရှိသနည်းဟု (မေး၏)။ အိုကစ္စာန ဤသို့ ဖြစ်သည်ရှိသော် စင်စစ်အားဖြင့် ဤအမျိုးလေးပါးတို့သည် တူမျှကြပါကုန်၏၊ ဤအရာ၌ ထိုအမျိုးလေးပါးတို့၏ ခြားနားမှု တစ်စုံတစ်ခုကိုမျှ မမြင်ပါဟု (လျှောက်၏)။ မင်းကြီး “ပုဏ္ဏားမျိုးသည်သာ မြတ်၏၊ တစ်ပါးသော အမျိုးသည် ယုတ်၏။ပ။ ဗြဟ္မာ၏ အမွေခံတို့ ဖြစ်ကုန်၏” ဟူသည်ဤလောက၌ စကားသာလျှင် ဖြစ်ပုံအကြောင်းကို ဤဆိုခဲ့ပြီးသော နည်းဖြင့်လည်း သိသင့်၏။
--֍ ၃၂၀
။ မင်းကြီး ထိုအရာကို အဘယ်သို့ မှတ်ထင်သနည်း၊ ဤလောက၌ မင်း မျိုးသည် အသက်သတ်ခြင်းမှ ကြဉ်ရှောင်ငြားအံ့၊ မပေးသည်ကို ယူခြင်းမှ ကြဉ်ရှောင်ငြားအံ့၊ ကာမတို့၌ မှားယွင်းစွာကျင့်ခြင်းမှ ကြဉ်ရှောင်ငြားအံ့၊ မဟုတ်မမှန် ပြောဆိုခြင်းမှ ကြဉ်ရှောင်ငြားအံ့၊ ကုန်းတိုက်ခြင်းမှ ကြဉ်ရှောင်ငြားအံ့၊ ကြမ်းတမ်းသော စကားကို ဆိုခြင်းမှ ကြဉ်ရှောင်ငြားအံ့၊ ပြိန်ဖျင်းသော စကားကိုဆိုခြင်းမှ ကြဉ်ရှောင်ငြားအံ့၊ သူတစ်ပါး စည်းစိမ်ကို တပ်မက်သောအားဖြင့် မကြံစည်ငြားအံ့၊ သူတစ်ပါးကို ပျက်စီး စေလိုစိတ် မရှိငြားအံ့၊ ဖြောင့်မှန်သော အယူကို ယူငြားအံ့၊ ကိုယ်ခန္ဓာပျက်စီး၍သေပြီးသည်မှ နောက်၌ ကောင်းသောလားရာ နတ်ပြည် လောကသို့ ရောက်ရာသလော၊ မရောက်ရာသလော၊ ဤအရာ၌ သင့်အား အဘယ်သို့သော ထင်မြင်ချက်ရှိသနည်းဟု (မေး၏)။ အသျှင်ကစ္စာန မင်းမျိုးသည်လည်း အသက်သတ် ခြင်းမှ ကြဉ်ရှောင်ငြားအံ့၊ မပေးသည်ကို ယူခြင်းမှကြဉ်ရှောင်ငြားအံ့၊ ကာမတို့၌ မှားယွင်းစွာ ကျင့်ခြင်းမှ ကြဉ်ရှောင်ငြားအံ့၊ မဟုတ်မမှန်ပြောဆို ခြင်းမှကြဉ်ရှောင်ငြားအံ့၊ ကုန်းတိုက်ခြင်းမှ ကြဉ်ရှောင်ငြားအံ့၊ ကြမ်းတမ်းသော စကားကို ပြောဆိုခြင်းမှကြဉ်ရှောင်ငြားအံ့၊ ပြိန်ဖျင်းသော စကားကို ဆိုခြင်းမှ ကြဉ် ရှောင်ငြားအံ့၊ သူတစ်ပါးစည်းစိမ်ကိုတပ်မက်သောအားဖြင့် မကြံစည်ငြားအံ့၊ သူတစ်ပါးကို ပျက်စီး စေလိုသောစိတ် မရှိငြားအံ့၊ ဖြောင့်မှန်သော အယူရှိငြားအံ့၊ ကိုယ်ခန္ဓာ ပျက်စီး၍ သေပြီးသည်မှ နောက်၌ ကောင်းသောလားရာနတ်ပြည်လောကသို့ ရောက်ရာပါ၏၊ ဤအရာ၌ အကျွန်ုပ်အား ဤသို့သော ထင်မြင် ချက်ရှိပါ၏၊့ဤသို့သာလျှင် အကျွန်ုပ်သည် ရဟန္တာတို့၏ (အထံမှ) ဤစကားကို ကြားဖူးပါ၏ဟု (လျှောက်၏)။မင်းကြီး ကောင်းစွ ကောင်းစွ၊ မင်းကြီး သင်၏ ဤသို့သော ထင်မြင်ချက်ကား ကောင်းလှပေ၏။ ရဟန္တာတို့၏ (အထံမှ) သင်ကြားရသော ဤစကားသည် ကောင်းလှပေ၏။ မင်းကြီး ထိုအရာကိုအဘယ် သို့ မှတ်ထင်သနည်း၊ ဤလောက၌ ပုဏ္ဏားမျိုးသည်။ပ။ ဤလောက၌ ကုန်သည်မျိုးသည်။ပ။ ဤ လောက၌ သူဆင်းရဲမျိုးသည် အသက်သတ်ခြင်းမှ ကြဉ်ရှောင်ငြားအံ့၊ မပေးသည်ကို ယူခြင်းမှကြဉ်ရှောင် ငြားအံ့၊ ဖြောင့်မှန် သောအယူ ရှိငြားအံ့၊ ကိုယ်ခန္ဓာပျက်စီး၍ သေပြီးသည်မှ နောက်၌ကောင်းသော လားရာ နတ်ပြည်လောကသို့ ရောက်ရာသလော၊ မရောက်ရာသလော၊ ဤအရာ၌သင့်အား အဘယ်သို့ သော ထင်မြင်ချက်ရှိသနည်းဟု (မေး၏)။ အသျှင်ကစ္စာန သူဆင်းရဲမျိုးသည်လည်းအသက်သတ်ခြင်းမှ ကြဉ်ရှောင်ငြားအံ့၊ မပေးသည်ကို ယူခြင်းမှ ကြဉ်ရှောင်ငြားအံ့။ပ။ ဖြောင့်မှန်သောအယူ ရှိငြားအံ့၊ ကိုယ် ခန္ဓာပျက်စီး၍ သေပြီးသည်မှ နောက်၌ ကောင်းသော လားရာနတ်ပြည်လောကသို့ ရောက်ရာပါ၏၊ ဤအရာ၌ အကျွန်ုပ်အား ဤသို့သော ထင်မြင်ချက်ရှိပါ၏၊ ဤသို့သာလျှင် အကျွန်ုပ်သည် ရဟန္တာတို့၏ အထံမှ ဤစကားကို ကြားဖူးပါ၏ဟု (လျှောက်၏)။
မင်းကြီး ကောင်းစွ ကောင်းစွ၊ မင်းကြီး သင်၏ ဤသို့သော ထင်မြင်ချက်ကား ကောင်းလှပေ၏။ ရဟန္တာတို့၏ (အထံမှ) သင်ကြားရသော ဤစကားသည် ကောင်းလှပေ၏။ မင်းကြီး ထိုအရာကိုအဘယ်သို့ မှတ်ထင်သနည်း၊ ဤသို့ ဖြစ်သည်ရှိသော် ဤ အမျိုးလေးပါးတို့သည် တူမျှကုန်သလော၊ မတူမျှကုန်သလော၊ ဤအရာ၌ သင့်အား အဘယ်သို့ ထင်မြင်ချက်ရှိပါသနည်းဟု (မေး၏)။ အသျှင်ကစ္စာန ဤသို့ ဖြစ်သည်ရှိသော် စင်စစ်အားဖြင့် ဤအမျိုးလေးပါးတို့သည် တူမျှပါကုန်၏၊ ဤအရာ၌ဤအမျိုးလေးပါးတို့၏ ခြားနားမှုတစ်စုံတစ်ခုကိုမျှ မမြင်ပါဟု (လျှောက်၏)။ မင်းကြီး “ပုဏ္ဏားမျိုးသည်သာ မြတ်၏၊ တစ်ပါးသောအမျိုးသည် ယုတ်၏။ပ။ ဗြဟ္မာ၏ အမွေခံတို့ ဖြစ်ကုန်၏” ဟူသည် ဤလောက၌ စကားသာလျှင် ဖြစ်ပုံအကြောင်းကို ဤဆိုခဲ့ပြီးသော နည်းဖြင့်လည်း သိသင့်၏။
--֍ ၃၂၁
။ မင်းကြီး ထိုအရာကို အဘယ်သို့ မှတ်ထင်သနည်း၊ ဤလောက၌ မင်းမျိုးသည် အိမ်ခြံစပ်ကိုမူလည်း ဖြတ်ရာ၏၊ ပုန်းကွယ်၍မူလည်း ခိုးယူရာ၏၊ တစ်အိမ်တည်းကို ဝိုင်းအုံခြံရံ၍တိုက်ခိုက်လုယက် ရာ၏၊ ခရီးဆုံ၌မူလည်း လုယက်လျက် တည်ရာ၏၊ သူတစ်ပါးမယားကိုလည်းသွားလာရာ၏၊ ထိုသူ့ကို မင်းချင်း ယောကျ်ားတို့သည် ဖမ်းယူ၍ “မင်းကြီး ဤသူသည် သင်မင်းကြီး၏ခိုးသူပါတည်း၊ မကောင်းမှု ကို ပြုကျင့်သူ ပါတည်း၊ ဤခိုးသူအား အလိုရှိရာ ဒဏ်ကိုတပ်တော်မူပါလော့”ဟု ဆို၍ သင့်အား အကယ်၍ ပြကုန်ငြားအံ့၊ ထိုခိုးသူကို အဘယ်သို့ပြုရာအံ့နည်းဟု (မေး၏)။ အသျှင်ကစ္စာန သတ်မူ လည်း သတ်ပါကုန်အံ့၊ ပစ္စည်းကိုမူလည်းသိမ်းပိုက်ပါကုန်အံ့။ တိုင်းပြည်မှ နှင်ထုတ်မူလည်း နှင်ထုတ်ပါ ကုန်အံ့၊ အကြောင်းအားလျော်စွာပြုမူလည်း ပြုပါကုန်အံ့။ ထိုသို့ ပြုခြင်သည် အဘယ်အကြောင်း ကြောင့်နည်း၊ အသျှင်ကစ္စာန ထိုသူ၏ရှေးက မင်းမျိုးဟူသော အမည်ကွယ်ပျောက်၍ ခိုးသူဟူသော အရေအတွက်သို့သာရောက်နေသောကြောင့်ပါတည်းဟု (လျှောက်၏)။မင်းကြီး ထိုအရာကို အဘယ်သို့ မှတ်ထင်သနည်း၊ ဤလောက၌ ပုဏ္ဏားမျိုးသည်။ပ။ ဤ လောက၌ကုန်သည်မျိုးသည်။ပ။ ဤလောက၌ သူဆင်းရဲမျိုးသည်။ အိမ်ခြံစပ်ကိုမူလည်း ဖြတ်ငြားအံ့၊ ပုန်းကွယ်၍မူလည်း ခိုးယူငြားအံ့၊ တစ်အိမ်တည်းကိုမူလည်း ဝိုင်းအုံခြံရံ၍ တိုက်ခိုက်လုယက်ငြားအံ့၊ ခရီးဆုံ၌မူလည်းလုယက်လျက် တည်ငြားအံ့၊ သူတစ်ပါးမယားကိုလည်း သွားလာငြားအံ့၊ ထိုသူ့ကို မင်းချင်းယောကျ်ားတို့သည် ဖမ်းယူကြကုန်၍ “မင်းကြီး ဤသူကား သင်မင်းကြီး၏ ခိုးသူပါတည်း၊ မကောင်းမှုကို ပြုကျင့်သူပါတည်း၊ ဤသူအား အလိုရှိရာ ဒဏ်ကို တပ်တော်မူပါလော့”ဟု ဆို၍ သင့်အား အကယ်၍ပြကုန်ငြားအံ့၊ ထိုခိုးသူကို အဘယ်သို့ ပြုရာအံ့နည်းဟု (မေး၏)။ အသျှင်ကစ္စာန သတ်မူလည်း သတ်ပါ့ကုန်အံ့၊ ပစ္စည်းကိုမူလည်း သိမ်းပိုက်ပါကုန်အံ့၊ တိုင်းပြည်မှ နှင်ထုတ်မူလည်း နှင်ထုတ်ပါကုန်အံ့၊ အကြောင်းအားလျော်စွာ ပြုမူလည်း ပြုပါကုန်အံ့။ ထိုသို့ ပြုလုပ်ခြင်းသည် အဘယ်အကြောင်းကြောင့်နည်း၊ အသျှင်ကစ္စာန ထိုသူ၏ ရှေးက သူဆင်းရဲမျိုး ဟူသောအမည် ကွယ်ပျောက်၍ ခိုးသူဟူသော အရေအတွက်သို့သာ ရောက်နေသောကြောင့်ပါတည်းဟု (လျှောက်၏)။
မင်းကြီး ထိုအရာကို အဘယ်သို့ မှတ်ထင်သနည်း၊ ဤသို့ ဖြစ်သည်ရှိသော် ဤအမျိုးလေးပါး တို့သည်တူမျှကုန်သလော၊ မတူမျှကုန်သလော၊ ဤအရာ၌ သင့်အား အဘယ်သို့သော ထင်မြင်ချက်ရှိ သနည်းဟု (မေး၏)။ အသျှင်ကစ္စာန ဤသို့ ဖြစ်သည်ရှိသော် စင်စစ်အားဖြင့် ဤအမျိုးလေးပါးတို့သည်တူမျှပါကုန်၏၊ ဤအရာ၌ ထိုအမျိုးလေးပါးတို့၏ ခြားနားမှု တစ်စုံတစ်ခုကိုမျှ မမြင်ပါဟု (လျှောက်၏)။ မင်းကြီး “ပုဏ္ဏားမျိုးသည်သာ မြတ်၏၊ တစ်ပါးသောအမျိုးသည် ယုတ်၏။ပ။ ဗြဟ္မာ၏အမွေခံ ဖြစ်ကုန်၏” ဟူသည် လောက၌ စကားသာလျှင် ဖြစ်ပုံအကြောင်းကို ဤဆိုခဲ့ပြီးသော နည်းဖြင့်လည်း သိသင့်၏။
֍ ၃၂၂
။ မင်းကြီး ထိုအရာကို အဘယ်သို့ မှတ်ထင်သနည်း၊ ဤလောက၌ မင်းမျိုးသည် ဆံမုတ် ဆိတ်ကိုရိတ်ပယ်၍ ဖန်ရည်ဆိုးသော အဝတ်တို့ကို ဝတ်ရုံပြီးလျှင် လူ့ဘောင်မှ ရဟန်းဘောင်သို့ ဝင်ရာ၏၊ ထိုသူသည် အသက်သတ်ခြင်းမှ ကြဉ်ရှောင်ရာ၏၊ မပေးသည်ကို ယူခြင်းမှ ကြဉ်ရှောင်ရာ၏၊ မဟုတ်မမှန်ပြောဆိုခြင်းမှ ကြဉ်ရှောင်ရာ၏၊ ညဉ့်စာစားခြင်းမှ ကြဉ်ရှောင်၍ တစ်နပ်သာ စားရာ၏၊ မြတ်သောအကျင့်ကို ကျင့်ရာ၏၊ သီလရှိရာ၏၊ ကောင်းမြတ်သော အကျင့်ရှိရာ၏၊ ထိုသူကို အသို့ပြုရာအံ့နည်းဟု (မေး၏)။ အသျှင်ကစ္စာန ရှိခိုးမူလည်း ရှိခိုးပါကုန်အံ့၊ ခရီးဦးမူလည်း ကြိုဆိုပါကုန်အံ့၊ နေရာဖြင့်မူလည်း ဖိတ်မန်ပါကုန်အံ့၊ ထိုရဟန်းကို သင်္ကန်း ဆွမ်း ကျောင်း အိပ်ရာ နေရာ သူနာ၏အထောက်အပံ့ အသက်၏ အရံအတားဖြစ်သော ဆေးပစ္စည်းတို့ဖြင့်လည်း ဖိတ်မန်ပါကုန်အံ့၊ ထိုရဟန်းအား တရားနှင့်လျော်သော စောင့်ရှောက်ခြင်း တားဆီးခြင်း လုံခြုံခြင်းကိုလည်း စီရင်ပါကုန်အံ့။ ထိုသို့ပြုလုပ်ရခြင်းသည် အဘယ့်ကြောင့်နည်း၊ အသျှင်ကစ္စာန ထိုသူ၏ ရှေးက မင်းမျိုး ဟူသော အမည်သည်ကွယ်ပျောက်၍ ရဟန်းဟူသော အရေအတွက်သို့သာ ရောက်နေသောကြောင့်ပါတည်းဟု (လျှောက်၏)။ --မင်းကြီး ထိုအရာကို အဘယ်သို့ မှတ်ထင်သနည်း၊ ဤလောက၌ ပုဏ္ဏားမျိုးသည်။ပ။ ဤလောက၌ကုန်သည် မျိုးသည်။ပ။ ဤလောက၌ သူဆင်းရဲမျိုးသည် ဆံမုတ်ဆိတ်ကို ရိတ်ပယ်၍ ဖန်ရည်ဆိုးသောအဝတ်တို့ကို ဝတ်ရုံပြီးလျှင် လူ့ဘောင်မှ ရဟန်းဘောင်သို့ ဝင်ရာ၏၊ ထိုသူသည် အသက်သတ်ခြင်းမှကြဉ်ရှောင်ရာ၏၊ မပေးသည်ကို ယူခြင်းမှ ကြဉ်ရှောင်ရာ၏၊ မဟုတ်မမှန်ပြောဆိုခြင်းမှ ကြဉ်ရှောင်ရာ၏၊ ညဉ့်စာစားခြင်းမှ ကြဉ်ရှောင်၍ တစ်နပ်သာ စားရာ၏၊ မြတ်သောအကျင့်ကို ကျင့်ရာ၏၊ သီလရှိရာ၏၊ ကောင်းမြတ်သော အကျင့် ရှိရာ၏၊ ထိုသူကို အသို့ပြုရာအံ့နည်းဟု (မေး၏)။ အသျှင်ကစ္စာန အကျွန်ုပ်တို့သည် ရှိခိုးမူလည်း ရှိခိုးပါကုန်အံ့၊ ခရီးဦးမူလည်း ကြိုဆိုပါကုန်အံ့၊ နေရာဖြင့်မူလည်း ဖိတ်မန်ပါကုန်အံ့၊ ထိုရဟန်းကို သင်္ကန်း ဆွမ်း ကျောင်း အိပ်ရာ နေရာ သူနာ၏ အထောက်အပံ့ အသက်၏အရံအတားဖြစ်သော ဆေးပစ္စည်းတို့ဖြင့်မူလည်း ဖိတ်မန်ပါ ကုန်အံ့၊ ထိုရဟန်းအား တရားနှင့်လျော်သောစောင့်ရှောက်ခြင်း တားဆီးခြင်း လုံခြုံခြင်းကိုမူလည်း စီရင်ပါကုန်အံ့။ ထိုသို့စီရင်ရခြင်းသည် အဘယ့်ကြောင့်နည်း။ အသျှင်ကစ္စာန ထိုသူ၏ ရှေးက သူဆင်းရဲဟူသောအမည် ကွယ်ပျောက်၍ ရဟန်းဟူသောအရေအတွက်သို့သာ ရောက်နေသောကြောင့်ပါတည်းဟု (လျှောက်၏)။
မင်းကြီး ထိုအရာကို အဘယ်သို့ မှတ်ထင်သနည်း၊ ဤသို့ ဖြစ်သည်ရှိသော် ဤအမျိုးလေးပါးတို့ သည်တူမျှကုန်သလော၊ မတူမျှကုန်သလော၊ ဤအရာ၌ သင့်အား အဘယ်သို့သော ထင်မြင်ချက်ရှိပါသနည်းဟု (မေး၏)။ အသျှင်ကစ္စာန ဤသို့ ဖြစ်သည်ရှိသော် စင်စစ်အားဖြင့် ဤအမျိုးလေးပါးတို့သည်တူမျှပါကုန်၏၊ ဤအရာ၌ ဤအမျိုးလေးပါးတို့၏ ခြားနားမှု တစ်စုံတစ်ခုကိုမျှ မမြင်ပါဟု (လျှောက်၏)။ မင်းကြီး “ပုဏ္ဏားမျိုးသည်သာ မြတ်၏၊ တစ်ပါးသော အမျိုးသည် ယုတ်၏၊ ပုဏ္ဏားမျိုးသည်သာလျှင့်ဖြူစင်၏၊ တစ်ပါးသော အ မျိုးသည် မည်းညစ်၏၊ ပုဏ္ဏားတို့သည်သာ စင်ကြယ်ကုန်၏၊ ပုဏ္ဏားမဟုတ်သူတို့သည် မစင်ကြယ်ကုန်၊ ပုဏ္ဏားတို့သည်သာလျှင် ဗြဟ္မာ၏ သားရင်းတို့ ဖြစ်ကုန်၏၊ ခံတွင်းမှပေါက်ဖွားလာကုန်၏၊ ဗြဟ္မာဖန်ဆင်း ထားသူများ ဖြစ်ကုန်၏၊ ဗြဟ္မာ၏ အမွေခံတို့ ဖြစ်ကုန်၏” ဟူသည်လောက၌ စကားမျှသာ ဖြစ်ပုံအကြောင်းကို ဤသို့သောနည်းဖြင့်လည်း သိသင့်၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။
֍ ၃၂၃
။ ဤသို့ မိန့်တော်မူသော် အဝန္တိမင်း၏ မြေးဖြစ်သော မဓုရာမင်းသည် အသျှင်မဟာကစ္စာန အားဤစကားကို လျှောက်၏ “အသျှင်ကစ္စာန (တရားတော်သည်) အလွန်နှစ်သက်ဖွယ် ရှိပါပေ၏၊ အသျှင်ကစ္စာန (တရားတော်သည်) အလွန်နှစ်သက်ဖွယ် ရှိပါပေ၏၊ အသျှင်ကစ္စာန ဥပမာသော်ကားမှောက်ထားသည်ကို လှန်ဘိသကဲ့သို့လည်းကောင်း၊ ဖုံးလွှမ်းထားသည်ကို ဖွင့်လှစ်ဘိသကဲ့သို့လည်းကောင်း၊ မျက်စိလည်သောသူအား လမ်းမှန်ကို ပြောကြားဘိသကဲ့သို့လည်းကောင်း ‘မျက်စိအမြင်ရှိသော သူတို့သည်အဆင်းတို့ကို မြင်ကြလိမ့်မည်’ဟု အမိုက်မှောင်၌ ဆီမီးတန်ဆောင်ကို ဆောင်ပြဘိသကဲ့သို့လည်းကောင်းအသျှင်ကစ္စာန ဤအတူသာလျှင် အသျှင်ကစ္စာနသည် များစွာသော အကြောင်းဖြင့် တရားတော်ကိုပြတော်မူပါပေ၏၊ အသျှင်ကစ္စာန အကျွန်ုပ်သည် အသျှင်ကစ္စာနကို ကိုးကွယ်ရာဟူ၍ ဆည်းကပ်ပါ၏၊ တရားတော်ကိုလည်း ကိုးကွယ်ရာဟူ၍ ဆည်းကပ်ပါ၏၊ သံဃာတော်ကိုလည်း ကိုးကွယ်ရာဟူ၍ ဆည်းကပ်ပါ၏၊ အသျှင်ကစ္စာနသည် အကျွန်ုပ်ကို ယနေ့မှစ၍ အသက်ထက်ဆုံး ကိုးကွယ်ဆည်းကပ်သောဥပါသကာဟု မှတ်တော်မူပါ”ဟု (လျှောက်၏)။မင်းကြီး သင်သည် ငါ့ကို ကိုးကွယ်ရာဟူ၍ မဆည်းကပ်လေလင့်၊ ကိုးကွယ်ရာဟူ၍ ငါ ဆည်းကပ် သောမြတ်စွာဘုရားကိုသာလျှင် ကိုးကွယ်ရာဟူ၍ သင် ဆည်းကပ်လေလော့ဟု (ဆို၏)။ အသျှင်ကစ္စာနပူဇော်အထူးကို ခံတော်မူထိုက်သော (အလုံးစုံသောတရားတို့ကို) ကိုယ်တိုင် မှန်စွာ သိတော်မူသော ထိုမြတ်စွာဘုရားသည် ယခုအခါ အဘယ်အရပ်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူပါသနည်းဟု (လျှောက်၏)။ မင်းကြီးပူဇော်အထူးကို ခံတော်မူထိုက်သော (အလုံးစုံသောတရားတို့ကို) ကိုယ်တိုင် မှန်စွာ သိတော်မူသော ထိုမြတ်စွာဘုရားသည် ယခုအခါ ပရိနိဗ္ဗာန်စံတော်မူလေပြီဟု (မိန့်ဆို၏)။
--အသျှင်ကစ္စာန မြတ်စွာဘုရားကို ဆယ်ယူဇနာတို့၌ ရှိ၏ဟူ၍ အကျွန်ုပ်တို့ ကြားကုန်ငြားအံ့၊ အကျွန်ုပ်တို့သည် ပူဇော်အထူးကို ခံတော်မူထိုက်သော (အလုံးစုံသောတရားတို့ကို) ကိုယ်တိုင် မှန်စွာသိတော်မူသော ထိုမြတ်စွာဘုရားကို ဖူးမြော်ရန် ဆယ်ယူဇနာတို့ကိုသော်လည်း သွားကြပါကုန်အံ့၊ အသျှင်ကစ္စာန မြတ်စွာဘုရားကို ယူဇနာနှစ်ဆယ်တို့၌ ရှိ၏ဟူ၍ အကျွန်ုပ်တို့ ကြားကုန်ငြားအံ့၊ ယူဇနာသုံးဆယ်တို့၌။ပ။ ယူဇနာလေးဆယ်တို့၌။ပ။ မြတ်စွာဘုရားကို ယူဇနာငါးဆယ်တို့၌ ရှိ၏ဟူ၍ အကျွန်ုပ်တို့ ကြားကုန်ငြားအံ့၊ အကျွန်ုပ်တို့သည် ပူဇော်အထူးကို ခံတော်မူထိုက်သော (အလုံးစုံသောတရားတို့ကို) ကိုယ်တိုင် မှန်စွာ သိတော်မူသော ထိုမြတ်စွာဘုရားကို ဖူးမြော်ရန် ယူဇနာငါးဆယ်တို့ကိုသော်လည်းသွားကြပါ ကုန်အံ့။ အသျှင်ကစ္စာန မြတ်စွာဘုရားကို ယူဇနာတစ်ရာ၌ ရှိ၏ဟူ၍ အကျွန်ုပ်တို့ကြားကုန်ငြားအံ့၊ အကျွန်ုပ်တို့သည် ပူဇော်အထူးကို ခံတော်မူထိုက်သော (အလုံးစုံသောတရားတို့ကို) ကိုယ်တိုင် မှန်စွာ သိတော်မူသော ထိုမြတ်စွာဘုရားကို ဖူးမြော်ရန် ယူဇနာတစ်ရာတို့ကိုသော်လည်းသွားကြပါကုန်အံ့။ အသျှင် ကစ္စာန ထိုမြတ်စွာဘုရားသည် ပရိနိဗ္ဗာန် စံတော်မူပြီဖြစ်သောကြောင့်ပရိနိဗ္ဗာန် စံတော်မူပြီးသော မြတ်စွာဘုရားကိုလည်း အကျွန်ုပ်တို့သည် ကိုးကွယ်ရာဟူ၍ဆည်းကပ်ပါကုန်၏၊ တရားတော်ကိုလည်း ကိုးကွယ်ရာဟူ၍ ဆည်းကပ်ပါကုန်၏၊ သံဃာတော်ကိုလည်းကိုးကွယ်ရာဟူ၍ ဆည်းကပ်ပါကုန်၏၊ အသျှင်ကစ္စာနသည် အကျွန်ုပ်ကို အသက်ရှည်သမျှ ကာလပတ်လုံး (ရတနာသုံးပါးကို) ကိုးကွယ်ရာဟူ၍ ဆည်းကပ်တတ်သော ဥပါသကာဟူ၍ မှတ်တော်မူပါလော့ဟု (လျှောက်၏)။
လေးခုမြောက် မဓုရသုတ် ပြီး၏။
--၅-ဗောဓိရာဇကုမာရသုတ်
֍ ၃၂၄
။ အကျွန်ုပ်သည် ဤသို့ ကြားနာခဲ့ရပါသည်-အခါတစ်ပါး၌ မြတ်စွာဘုရားသည် ဘဂ္ဂတိုင်း သုသုမာရဂိရမြို့ဝယ် သားသမင်တို့အား ဘေးမဲ့ပေးရာဖြစ်သော ပဲစင်းငုံတော၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူ၏။ ထိုအခါ ဗောဓိမင်းသား၏ ကောကနဒမည်သောပြာသာဒ်သည် မကြာမီက ဆောက်လုပ်၍ ပြီး၏။ ရဟန်း ပုဏ္ဏားနှင့် လူတစ်စုံတစ်ယောက်မျှ မနေဖူးသေးချေ။ ထိုအခါ ဗောဓိမင်းသားသည် သဉ္ဇိကာပုတ္တလုလင်ကို (ဤသို့) ပြောဆို၏- “အချင်းသဉ္ဇိကာပုတ္တလာလော့၊ သင်သည် မြတ်စွာဘုရားထံသို့ ချဉ်းကပ်၍ ငါ့စကားဖြင့် မြတ်စွာဘုရား၏ ခြေတော်တို့ကိုဦးတိုက်လော့၊ အနာကင်းကြောင်း ရောဂါကင်းကြောင်း ကျန်းမာကြောင်း သန်စွမ်းကြောင်း ချမ်းသာစွာနေရကြောင်းများကို မေးလျှောက်လေလော့- ‘အသျှင်ဘုရား ဗောဓိမင်းသားသည် အသျှင်ဘုရား၏ခြေတော်တို့ကို ဦးတိုက်ပါ၏၊ အနာကင်းကြောင်း ရောဂါကင်းကြောင်း ကျန်းမာကြောင်းသန်စွမ်းကြောင်း ချမ်းသာစွာနေရကြောင်းများကို မေးလိုက်ပါ၏’ဟု (လျှောက်လေလော့)။ (ထို့ပြင်) အသျှင်ဘုရား မြတ်စွာဘုရားသည် နက်ဖြန်အဖို့ ဗောဓိမင်းသား၏ ဆွမ်းကို ရဟန်းသံဃာနှင့်အတူလက်ခံတော်မူပါဟူ ၍လည်း လျှောက်လေလော့”ဟု (ပြောဆို၏)။ “အရှင်မင်းသား ကောင်းပါပြီ”ဟုသဉ္ဇိကာပုတ္တလုလင် သည် ဗောဓိမင်းသားအား ဝန်ခံပြီးလျှင် မြတ်စွာဘုရားထံသို့ ချဉ်းကပ်ပြီးနောက်မြတ်စွာဘုရားနှင့်အတူ ဝမ်းမြောက်ဝမ်းသာ နှုတ်ဆက်ပြောဆို၏၊ ဝမ်းမြောက်ဖွယ် အမှတ်ရဖွယ် စကားကိုပြောဆိုပြီးဆုံးစေ၍ တစ်ခုသော နေရာ၌ ထိုင်နေကာ “ဗောဓိမင်းသားသည် အသျှင်ဂေါတမ၏ခြေတော်တို့ကို ဦးတိုက်ပါ၏၊ အနာကင်းကြောင်း ရောဂါကင်းကြောင်း ကျန်းမာကြောင်းသန်စွမ်းကြောင်း ချမ်းသာစွာ နေရကြောင်းများ ကို မေးလိုက်ပါ၏၊ ‘အသျှင်ဘုရား (ထို့ပြင်) အသျှင်ဂေါတမသည် နက်ဖြန်အဖို့ ဗောဓိမင်းသား၏ ဆွမ်း ကို ရဟန်းသံဃာနှင့်အတူလက်ခံတော်မူပါ’ ဟူ၍လည်း လျှောက်လိုက်ပါ၏”ဟု လျှောက်၏။ မြတ်စွာ ဘုရားသည်ဆိတ်ဆိတ်နေခြင်းဖြင့် လက်ခံတော်မူ၏။
ထို့နောက် သဉ္ဇိကာပုတ္တလုလင်သည် မြတ်စွာဘုရား၏ လက်ခံတော်မူခြင်းကို သိ၍ နေရာမှထကာမြတ်စွာဘုရားကို ရှိခိုးလျက် အရိုအသေ ပြုပြီးလျှင် ဗောဓိမင်းသားထံသို့ ချဉ်းကပ်၍ ဗောဓိမင်းသားအား"အရှင် အကျွန်ုပ်တို့သည် အရှင်မင်းသား၏ စကားဖြင့် ထိုအသျှင်ဂေါတမကို ဗောဓိမင်းသားသည်အသျှင်ဂေါတမ၏ ခြေတော်တို့ကို ဦးတိုက်ပါ၏၊ အနာကင်းကြောင်း ရောဂါကင်းကြောင်းကျန်းမာကြောင်း သန်စွမ်းကြောင်း ချမ်းသာစွာ နေရကြောင်းများကို မေးလိုက်ပါသည်၊ (ထို့ပြင်) ‘အသျှင်ဂေါတမသည် နက်ဖြန်အလို့ငှါ ဗောဓိမင်းသား၏ ဆွမ်းကို ရဟန်းသံဃာနှင့်အတူလက်ခံတော်မူပါ’ ဟူ၍လည်း လျှောက် လိုက်ပါ၏ဟု (ဤသို့) လျှောက်ခဲ့ပါကုန်ပြီ၊ ရဟန်းဂေါတမကလည်း လက်ခံလိုက်ပါ၏”ဟု ဆို၏။
֍ ၃၂၅
။ ထိုအခါ ဗောဓိမင်းသားသည် ထိုညဉ့်လွန်မြောက်ပြီးနောက် မိမိနန်းတော်၌ မွန်မြတ်သောခဲဖွယ်ဘောဇဉ်ကို စီရင်ပြီးလျှင် ကောကနဒပြာသာဒ်ကိုလည်း နောက်ဆုံး လှေကားထစ်တိုင်အောင်ပုဆိုးဖြူ တို့ဖြင့် ခင်းစေပြီးလျှင် သဉ္ဇိကာပုတ္တလုလင်ကို (ဤသို့) ပြောဆို၏-"အချင်းသဉ္ဇိကာပုတ္တလာလော့၊ သင်သည် မြတ်စွာဘုရားထံသို့ ချဉ်းကပ်ပြီးလျှင် ‘အသျှင်ဂေါတမ အချိန်တန်ပါပြီ၊ ဆွမ်းပြင်ပြီးပါပြီ’ဟု မြတ်စွာဘုရားအား အချိန် (တန်ကြောင်း) ကို လျှောက်လေလော့”ဟု (မိန့်ဆို၏)။ “အရှင် ကောင်းပါပြီ”ဟု သဉ္ဇိကာပုတ္တလုလင်သည် ဗောဓိမင်းသားအား ဝန်ခံပြီးလျှင် မြတ်စွာဘုရားထံသို့ချဉ်းကပ်၍ “အသျှင် ဂေါတမ အချိန်တန်ပါပြီ၊ ဆွမ်းပြင်ပြီးပါပြီ”ဟု မြတ်စွာဘုရားအားအချိန် (တန်ကြောင်း) ကို လျှောက်၏။ ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားသည် နံနက်အချိန်၌ သင်္ကန်းကို့ပြင်ဝတ်တော်မူ၍ သပိတ်သင်္ကန်းကို ယူလျက် ဗောဓိမင်းသား၏ အိမ်သို့ ချဉ်းကပ်တော်မူ၏။ --ထိုအခါ ဗောဓိမင်းသားသည် မြတ်စွာဘုရားကို ငံ့လင့်လျက် အပြင်တံခါးမုခ်၌ ရပ်နေ၏။ ဗောဓိမင်းသားသည် အဝေးမှပင် ကြွလာသော မြတ်စွာဘုရားကို မြင်၍ ခရီးဦးကြိုဆိုကာ မြတ်စွာဘုရားကိုရှိခိုးလျက် ရှေ့သွားပြု၍ ကောကနဒပြာသာဒ်သို့ ချဉ်းကပ်၏၊ ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားသည် နောက်ဆုံးလှေကားထစ်ကို ကပ်၍ ရပ်တော်မူ၏။
ထိုအခါ ဗောဓိမင်းသားသည် မြတ်စွာဘုရားအား- “အသျှင်ဘုရား ဘုန်းကြီးတော်မူသော မြတ်စွာဘုရားသည် ပုဆိုးတို့ကို နင်းတော်မူပါ၊ လာခြင်းကောင်းတော်မူသော မြတ်စွာဘုရားသည် ပုဆိုးတို့ကိုနင်းတော်မူပါ၊ ယင်းသို့ နင်းခြင်းသည် အကျွန်ုပ်အား ရှည်မြင့်စွာသော ကာလပတ်လုံး စီးပွါးဖြစ်ရန်ချမ်းသာရန် ဖြစ်ရာပါ၏”ဟု (လျှောက်၏)။ ဤသို့လျှောက်သော် မြတ်စွာဘုရားသည် ဆိတ်ဆိတ်နေတော်မူ၏။ နှစ်ကြိမ်မြောက်လည်း။ပ။ သုံးကြိမ်မြောက်လည်း ဗောဓိမင်းသားသည် မြတ်စွာဘုရားအားဤအကြောင်းကို လျှောက်၏- “အသျှင်ဘုရား ဘုန်းကြီးတော်မူသော မြတ်စွာဘုရားသည် ပုဆိုးတို့ကိုနင်းတော်မူပါ၊ လာခြင်းကောင်းတော်မူသော မြတ်စွာဘုရားသည် ပုဆိုးတို့ကို နင်းတော်မူပါ၊ ယင်းသို့နင်းခြင်းသည် အကျွန်ုပ်အား ရှည်မြင့်စွာသော ကာလပတ်လုံး စီးပွါးဖြစ်ရန် ချမ်းသာရန် ဖြစ်ရာပါ၏”ဟုလျှောက်၏။
֍ ၃၂၆
။ ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားသည် အသျှင်အာနန္ဒာကို လှည့်ကြည့်တော်မူ၏။ ထိုအခါ အသျှင်အာနန္ဒာသည် ဗောဓိမင်းသားကို “မင်းသား ပုဆိုးတို့ကို ရုပ်သိမ်းလော့၊ မြတ်စွာဘုရားသည် ပုဆိုးဖြူအခင်းကို နင်းတော်မူမည် မဟုတ်၊ နောင်လာနောက်သား ရဟန်းအများကို မြတ်စွာဘုရားသည် အစဉ်စောင့်ရှောက်တော်မူ၏”ဟု မိန့်ဆို၏။ ထိုအခါ ဗောဓိမင်းသားသည် ပုဆိုးတို့ကို ရုပ်သိမ်းစေပြီးလျှင်ကောကနဒပြာသာဒ်ထက်၌ နေရာကို ခင်းစေ၏၊ ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားသည် ရဟန်းသံဃာနှင့်အတူကောကနဒပြာသာဒ်သို့ တက်တော်မူပြီးလျှင် ခင်းထားသော နေရာ၌ ထိုင်တော်မူ၏။ ထိုအခါ ဗောဓိမင်းသားသည် မြတ်စွာဘုရားအမှူးရှိသော ရဟန်းသံဃာကို မွန်မြတ်သော ခဲဖွယ်ဘောဇဉ်ဖြင့် ရောင့်ရဲသည့်တိုင်အောင် တားမြစ်သည့်တိုင်အောင် မိမိကိုယ်တိုင် လုပ်ကျွေး၏။ မြတ်စွာဘုရားသည် ဆွမ်းစားပြီး၍သပိတ်မှလက်ကို ဖယ်ပြီးသောအခါ ဗောဓိမင်းသားသည် နိမ့်သော ထိုင်စရာ တစ်ခုကို ယူ၍ သင့်လျော်ရာ၌ ထိုင်၏၊ သင့်လျော်ရာ၌ ထိုင်နေသော ဗောဓိမင်းသားသည် မြတ်စွာဘုရားအား “အသျှင်ဘုရားအကျွန်ုပ်အား ချမ်းသာနှင့်ရင်းနှီးသဖြင့် ချမ်းသာကို မရနိုင်၊ ဆင်းရဲဒုက္ခနှင့် ရင်းနှီးမှ ချမ်းသာသုခကိုရနိုင်၏ဟု ဤသို့သော အကြံဖြစ်ပါသည်” ဟူ၍ လျှောက်၏။֍ ၃၂၇
။ မင်းသား ငါ့အားလည်း ဘုရားမဖြစ်မီ သစ္စာလေးပါးကို ထိုးထွင်း၍ မသိသေးသော ဘုရားလောင်းမျှသာ ဖြစ်နေစဉ်က “ချမ်းသာနှင့် ရင်းနှီးသဖြင့် ချမ်းသာကို မရနိုင်၊ ဆင်းရဲဒုက္ခနှင့် ရင်းနှီးမှချမ်းသာ သုခကို ရနိုင်၏”ဟု ဤသို့သော အကြံဖြစ်ဖူးပြီ။ မင်းသား နောက်အခါ၌ ပျိုမျစ်သည်သာဖြစ်၍ကောင်းစွာ နက်သော ဆံပင်ရှိသော ကောင်းသော အရွယ်ဖြစ်သော ပဌမအရွယ်နှင့် ပြည့်စုံသောထိုငါသည် အမိအဖများ မလိုလားသဖြင့် မျက်ရည်စက်လက် ငိုးကြွေးကုန်စဉ် ဆံမုတ်ဆိတ်ကို ပယ်၍ဖန်ရည်ဆိုးသော အဝတ်တို့ကို ဝတ်၍ လူ့ဘောင်မှ ရဟန်းဘောင်သို့ ဝင်ရောက်၏၊ ထိုငါသည် ဤသို့ရဟန်းပြုလျက် အဘယ်အရာသည် အကောင်းဆုံးနည်းဟု ရှာဖွေရင်း အဘယ်အရာသည် (အတုမရှိ) မြတ်သော ငြိမ်းအေးရာ နိဗ္ဗာန်နည်းဟု ရှာဖွေရင်း ကာလာမအနွယ် အာဠာရထံသို့ ချဉ်းကပ်မိပြီ၊ ချဉ်းကပ်ပြီးနောက် ကာလာမအနွယ် အာဠာရကို “ငါ့သျှင် ကာလာမ ငါသည် ဤသာသနာ၌ မြတ်သောအကျင့်ကို ကျင့်လို၏”ဟု ဤစကားကို ပြောဆို၏။ မင်းသား ဤသို့ ပြောဆိုသော် ကာလာမအနွယ်အာဠာရသည် ငါ့ကို “အသျှင် နေပါလော့၊ ဤတရားကား ပညာရှိ ယောကျ်ားသည် မကြာမီပင် မိမိ၏ဆရာအယူကို ကိုယ်တိုင် ထူးသောဉာဏ်ဖြင့် မျက်မှောက်ပြုကာ ပြည့်စုံစေ၍ နေနိုင်ရာသော သဘောရှိပါ၏”ဟု ဤစကားကို ပြောဆို၏။ --မင်းသား ထိုငါသည် မကြာမီပင် လျင်မြန်စွာသာလျှင် ထိုတရားကို သင်ယူ၏၊ ထိုငါသည် ထိုမျှ လောက်နှုတ်ခမ်းလှုပ်ရုံမျှ ဆိုပြသည်ကို လိုက်ဆိုရုံမျှဖြင့်သာလျှင် သိပြီဟူသော စကားကိုလည်းကောင်း၊ ခိုင်မြဲပြီဟူသော စကားကိုလည်းကောင်း ပြောဆိုနိုင်၏၊ “သိ၏၊ မြင်၏” ဟူ၍ ငါလည်း ဝန်ခံ၏၊ သူတစ်ပါးတို့ကလည်း ပြောဆို (ကြကုန်) ၏။ မင်းသား ထိုငါ့အား ဤအကြံသည် ဖြစ်၏- “ကာလာမအနွယ် အာဠာရသည် ဤတရားကို ‘ကိုယ်တိုင် ထူးသောဉာဏ်ဖြင့် မျက်မှောက်ပြုကာ ပြည့်စုံစေ၍နေရာ၏’ဟု သက်သက် ယုံကြည်ချက်မျှဖြင့် ပြောကြားသည် မဟုတ်၊ စင်စစ် ကာလာမအနွယ် အာဠာရသည် ဤတရားကို သိလျက် မြင်လျက်နေ၏”ဟု (အကြံဖြစ်၏)။
မင်းသား ထိုအခါ ငါသည် ကာလာမအနွယ် အာဠာရထံသို့ ချဉ်းကပ်ပြီး၍ ကာလာမအနွယ် အာဠာရကို"ငါ့သျှင်ကာလာမ အဘယ်မျှလောက်ဖြင့် ဤတရားကို ကိုယ်တိုင် ထူးသောဉာဏ်ဖြင့် မျက် မှောက်ပြုကာပြည့်စုံစေ၍ နေ၏ဟု ပြောကြားသနည်း”ဟု ပြောဆို၏။ မင်းသား ဤသို့ ပြောဆိုသော်ကာလာမအနွယ် အာဠာရသည် အာကိဉ္စညာယတနဈာန်သမာပတ်ကို ပြောကြား၏။ မင်းသား ထိုငါ့အားဤသို့ အကြံဖြစ်၏ “ကာလာမအနွယ် အာဠာရအားသာလျှင် ယုံကြည်ခြင်း ‘သဒ္ဓါ’ ရှိသည် မဟုတ်၊ ငါ့အားလည်း ယုံကြည်ခြင်း ‘သဒ္ဓါ’ ရှိ၏၊ ကာလာမအနွယ် အာဠာရအားသာလျှင် လုံ့လဝီရိယရှိသည်မဟုတ်။ ငါ့အားလည်း လုံ့လဝီရိယရှိ၏။ပ။ သတိ။ပ။ သမာဓိ။ပ။ ငါ့အားလည်း ပညာရှိ၏၊ ကိုယ်တိုင်ထူးသောဉာဏ်ဖြင့် မျက်မှောက်ပြုကာ ပြည့်စုံစေ၍ နေ၏ဟု အာဠာရ ပြောကြားသော တရားကို မျက်မှောက်ပြုရန် ငါအားထုတ်ရမူ ကောင်းပေမည်” ဟူ၍ (အကြံဖြစ်၏)။ မင်းသား ထိုငါသည် မကြာမီပင်လျင်မြန်စွာသာလျှင် ထိုတရားကို ကိုယ်တိုင် ထူးသောဉာဏ်ဖြင့် မျက်မှောက်ပြုကာ ပြည့်စုံစေ၍ နေ၏။ မင်းသား ထိုအခါ ငါသည် ကာလာမအနွယ် အာဠာရထံသို့ ချဉ်းကပ်၍ ကာလာမအနွယ် အာဠာရအား"ငါ့သျှင်ကာလာမ ကိုယ်တိုင် ထူးသောဉာဏ်ဖြင့် မျက်မှောက်ပြုကာ ပြည့်စုံစေ၍ နေ၏ဟု ပြောကြားသောဤတရားကား ဤမျှသာလော”ဟု ပြောဆို၏။ ငါ့သျှင် ကိုယ်တိုင် ထူးသောဉာဏ်ဖြင့် မျက်မှောက်ပြုကာပြည့်စုံစေ၍ ငါပြောကြားသော တရားကား ဤမျှသာတည်းဟု (ဆို၏)။ ငါ့သျှင် ကိုယ်တိုင် ထူးသောဉာဏ်ဖြင့် မျက်မှောက်ပြုကာ ပြည့်စုံစေ၍ ငါ နေသောတရားလည်း ဤမျှသာတည်းဟု (ပြောဆို၏)။
ငါ့သျှင် သင်ကဲ့သို့သော သီတင်းသုံးဖော်အသျှင်ကို ငါတို့ တွေ့မြင်ကြရခြင်းသည် ငါတို့အားအရတော်လေစွ၊ ငါတို့သည် ကောင်းစွာ ရအပ်လေစွ၊ ဤသို့ ကိုယ်တိုင် ထူးသောဉာဏ်ဖြင့် မျက်မှောက်ပြုကာ ပြည့်စုံစေ၍ ငါပြောကြားသော တရားကို ကိုယ်တိုင် ထူးသောဉာဏ်ဖြင့် မျက်မှောက်ပြုကာ ပြည့်စုံစေ၍ သင်နေ၏၊ ကိုယ်တိုင် ထူးသောဉာဏ်ဖြင့် မျက်မှောက်ပြုကာ ပြည့်စုံစေ၍ သင်နေသော တရားကိုကိုယ်တိုင်ထူးသောဉာဏ်ဖြင့် မျက်မှောက်ပြုကာ ပြည့်စုံစေ၍ ငါပြောကြား၏။ ဤသို့ ငါသိသောတရားကို သင်သိ၏၊ သင်သိသော တရားကို ငါသိ၏။ ဤသို့လျှင် ငါကဲ့သို့ပင် သင်လည်း ဖြစ်၏၊ သင်ကဲ့သို့ပင် ငါလည်း ဖြစ်၏။ ငါ့သျှင် လာလော့၊ ယခုအခါ သူတော်ကောင်း (ဖြစ်သောငါတို့) နှစ်ဦးစလုံးပင် ဤ ဂိုဏ်းကို (ရှေ့) ဆောင်ကြကုန်အံ့ဟု (ပြောဆို၏)။ မင်းသား ဤသို့လျှင်ကာလာမအနွယ် အာဠာရသည် ငါ၏ ဆရာဖြစ်လျက် မိမိ၏တပည့်ဖြစ်သော ငါ့ကို မိမိနှင့်အညီအမျှထား၏၊ ငါ့ကို မွန်မြတ်သော ပူဇော် ခြင်းဖြင့်လည်း ပူဇော်၏၊ မင်းသား ထိုငါ့အား ဤသို့သောအကြံဖြစ်၏ “ဤတရားသည် ငြီးငွေ့ခြင်းငှါ မဖြစ်၊ တပ်မက်မှုကင်းခြင်းငှါ မဖြစ်၊ ချုပ်ခြင်းငှါ မဖြစ်၊ ငြိမ်းအေးခြင်းငှါ မဖြစ်၊ ထူးသောဉာဏ်ဖြင့် သိခြင်းငှါ မဖြစ်၊ ကောင်းစွာ သိခြင်းအကျိုးငှါ မဖြစ်၊ နိဗ္ဗာန်အကျိုးငှါ မဖြစ်၊ အာကိဉ္စညာ ယတနဘုံ၌ ဖြစ်ရုံမျှ အကျိုးငှါသာလျှင် ဖြစ်၏”ဟု (အကြံဖြစ်၏)။ မင်းသား ထိုငါသည် ထိုတရားကို တန်ဆာမဆင်ဘဲ ထိုတရားမှ ငြီးငွေ့၍ ဖဲခွါခဲ့၏။
--֍ ၃၂၈
။ မင်းသား ထိုငါသည် အဘယ်အရာသည် အကောင်းဆုံးနည်းဟု ရှာဖွေရင်း အဘယ်အရာ သည့်အတုမရှိမြတ်သော ငြိမ်းအေးရာ နိဗ္ဗာန်နည်းဟု ရှာဖွေရင်း ရာမ၏သား ဥဒကထံသို့ ချဉ်းကပ်မိပြီ၊ ချဉ်းကပ်ပြီးနောက် ရာမ၏သား ဥဒကကို “ငါ့သျှင် ငါသည် ဤသာသနာ၌ မြတ်သောအကျင့်ကို ကျင့်လို၏”ဟု ဤစကားကို ပြောဆို၏။ မင်းသား ဤသို့ ပြောဆိုသော် ရာမ၏သား ဥဒကသည် ငါ့ကို"အသျှင် နေပါလော့၊ ဤတရားကား ပညာရှိယောကျ်ားသည် မကြာမီပင် မိမိ၏ ဆရာ့အယူကို ကိုယ်တိုင်ထူးသောဉာဏ်ဖြင့် မျက်မှောက်ပြုကာ ပြည့်စုံစေ၍ နေနိုင်ရာသော သဘောရှိပါ၏”ဟု ဤစကားကိုပြောဆို၏၊ မင်းသား ထိုငါသည် မကြာမီပင် လျင်မြန်စွာသာလျှင် ထိုတရားကို သင်ယူ၏၊ မင်းသားထိုငါသည် ထိုမျှလောက် နှုတ်ခမ်းလှုပ်ရုံမျှ ဆိုပြသည်ကို လိုက်ဆိုရုံမျှဖြင့်သာလျှင် သိပြီဟူသော စကားကိုလည်းကောင်း၊ ခိုင်မြဲပြီဟူသော စကားကိုလည်းကောင်း ပြောဆိုနိုင်၏ “သိ၏၊ မြင်၏” ဟူ၍ ငါလည်းဝန်ခံ၏၊ သူတစ်ပါးတို့ကလည်း ပြောဆိုကြကုန်၏။ မင်းသား ထိုငါ့အား ဤအကြံသည် ဖြစ်၏ “ရာမသည် ဤတရားကို ကိုယ်တိုင် ထူးသောဉာဏ်ဖြင့် မျက်မှောက်ပြုကာ ပြည့်စုံစေ၍ နေရာ၏ဟု သက်သက်ယုံကြည်ချက်မျှဖြင့် ဟောကြားသည် မဟုတ်၊ စင်စစ် ရာမသည် ဤတရားကို သိလျက် မြင်လျက်နေ၏”ဟု အကြံဖြစ်၏။မင်းသား ထိုအခါ ငါသည် ရာမ၏သား ဥဒကထံသို့ ချဉ်းကပ်၍ ရာမ၏သား ဥဒကကို “ငါ့ သျှင်ရာမအဘယ်မျှလောက်ဖြင့် ဤတရားကို ကိုယ်တိုင် ထူးသောဉာဏ်ဖြင့် မျက်မှောက်ပြုကာ ပြည့်စုံစေ၍နေ၏ဟု ပြောကြားသနည်း”ဟု ဤစကားကို ပြောဆို၏။ မင်းသား ဤသို့ ပြောဆိုသော် ရာမ၏သားဥဒကသည် နေဝသညာနာသညာယတနသမာပတ်ကို ပြောကြား၏၊ မင်းသား ထိုငါ့အား ဤသို့သောအကြံသည်ဖြစ်၏ “ရာမအားသာလျှင် ယုံကြည်ခြင်း ‘သဒ္ဓါ’ ရှိသည် မဟုတ်၊ ငါ့အားလည်း ယုံကြည်ခြင်း'သဒ္ဓါ’ ရှိ၏။ ရာမအားသာလျှင် လုံ့လ ‘ဝီရိယ’ ရှိသည် မဟုတ်၊ ငါ့အားလည်း လုံ့လ ‘ဝီရိယ’ ရှိ၏။ ရာမအားသာလျှင် အောက်မေ့ခြင်း ‘သတိ’ ရှိသည် မဟုတ်၊ ငါ့အားလည်း အောက်မေ့ခြင်း ‘သတိ’ ရှိ၏။ ရာမအားသာလျှင် တည်တံ့ခြင်း ‘သမာဓိ’ ရှိသည် မဟုတ်၊ ငါ့အားလည်း တည်တံ့ခြင်း ‘သမာဓိ’ ရှိ၏။ ရာမအားသာလျှင် အသိဉာဏ်ရှိသည် မဟုတ်၊ ငါ့အားလည်း အသိဉာဏ်ရှိ၏။ ကိုယ်တိုင်ထူးသောဉာဏ်ဖြင့် မျက်မှောက် ပြုကာ ပြည့်စုံစေ၍ နေ၏ဟု ရာမပြောကြားသော တရားကိုမျက်မှောက်ပြုခြင်းငှါ ငါအားထုတ်ရမူ ကောင်းပေမည်”ဟု (အကြံဖြစ်၏)။ မင်းသား ထိုငါသည်မကြာမီပင် လျင်မြန်စွာသာလျှင် ထိုတရားကို ကိုယ်တိုင် ထူးသောဉာဏ်ဖြင့် မျက်မှောက်ပြုကာပြည့်စုံစေ၍ နေ၏။
မင်းသား ထိုအခါ ငါသည် ရာမ၏သား ဥဒကထံသို့ ချဉ်းကပ်၍ ရာမ၏သား ဥဒကအား ဤစကားကို ပြောဆို၏ “ငါ့သျှင်ရာမ ကိုယ်တိုင် ထူးသောဉာဏ်ဖြင့် မျက်မှောက်ပြုကာ ပြည့်စုံစေ၍ ပြောကြားသော ဤတရားကား ဤမျှသာလော”ဟု (ပြောဆို၏)။ ငါ့သျှင် ကိုယ်တိုင် ထူးသောဉာဏ်ဖြင့်မျက်မှောက်ပြုကာ ပြည့်စုံစေ၍ ငါပြောကြားသော တရားကား ဤမျှသာတည်းဟု (ဆို၏)။ ငါ့သျှင် ကိုယ်တိုင် ထူးသောဉာဏ်ဖြင့် မျက်မှောက်ပြုကာ ပြည့်စုံစေ၍ ငါနေသော တရားလည်း ဤမျှသာတည်းဟု (ပြောဆို၏)။ ငါ့သျှင် သင်ကဲ့သို့သော သီတင်းသုံးဖော် အသျှင်ကို ငါတို့ တွေ့မြင်ကြရခြင်းသည် ငါတို့မှာအရတော်လေစွ၊ ငါတို့မှာ အလွန်အရတော်လေစွ၊ ဤသို့ ကိုယ်တိုင် ထူးသောဉာဏ်ဖြင့် မျက်မှောက်ပြုကာ ပြည့်စုံစေ၍ ငါပြောကြားသော တရားကို ကိုယ်တိုင် ထူးသောဉာဏ်ဖြင့် မျက်မှောက်ပြုကာ ပြည့်စုံစေ၍ သင်နေ၏၊ ကိုယ်တိုင် ထူးသောဉာဏ်ဖြင့် မျက်မှောက်ပြုကာ ပြည့်စုံစေ၍ သင်နေသော တရားကိုကိုယ်တိုင် ထူးသောဉာဏ်ဖြင့် မျက်မှောက်ပြုကာ ပြည့်စုံစေ၍ (ငါ) ပြောကြား၏။ ဤသို့ ငါသိသောတရားကို သင် သိ၏၊ သင်သိသော တရားကို ငါ သိ၏။ ဤသို့လျှင် ငါကဲ့သို့ပင် သင်လည်း ဖြစ်၏၊ သင်ကဲ့သို့ပင် (ငါ) လည်း ဖြစ်၏။ ငါ့သျှင် လာလော့၊ ယခုအခါ သင်သည် ဤဂိုဏ်းကို (ရှေ့) ဆောင်ပါလော့ဟု (ပြောဆို၏)။
မင်းသား ဤသို့လျှင် ရာမ၏သား ဥဒကသည် ငါ၏ သီတင်းသုံးဖော်ဖြစ်လျက် ငါ့ကို ဆရာအရာ၌ထား၏၊ ငါ့ကို မွန်မြတ်သော ပူဇော်ခြင်းဖြင့်လည်း ပူဇော်၏။ မင်းသား ထိုငါ့အား ဤသို့သော အကြံသည် ဖြစ်၏ “ဤတရားသည် ငြီးငွေ့ခြင်းငှါ မဖြစ်၊ တပ်စွမ်းမှုကင်းခြင်းငှါ မဖြစ်၊ ချုပ်ခြင်းငှါ မဖြစ်၊ ငြိမ်းအေးခြင်းငှါ မဖြစ်၊ ထူးသောဉာဏ်ဖြင့် သိခြင်းငှါ မဖြစ်၊ ကောင်းစွာ သိခြင်းအကျိုးငှါ မဖြစ်၊ နိဗ္ဗာန်အကျိုးငှါ မဖြစ်၊ နေဝသညာ နာသညာယတနဘုံ၌ ဖြစ်ရုံမျှ အကျိုးငှါသာလျှင် ဖြစ်၏”ဟု (အကြံဖြစ်၏)။ မင်းသား ထိုငါသည် ထိုတရားကို တန်ဆာမဆင်ဘဲ ထိုတရားမှ ငြီးငွေ့၍ ဖဲခွါခဲ့၏။
--֍ ၃၂၉
။ မင်းသား ထိုငါသည် အဘယ်အရာသည် အကောင်းဆုံးနည်းဟု ရှာဖွေရင်း အဘယ်အရာ သည်အတုမရှိမြတ်သော ငြိမ်းအေးသော နိဗ္ဗာန်နည်းဟု ရှာဖွေရင်း မဂဓတိုင်းတို့၌ အစဉ်အတိုင်းဒေသစာရီလှည့်လည်သော် ဥရုဝေလတော သေနာနိဂုံးဆီသို့ သက်ရောက်၏။ ထိုအရပ်၌ မွေ့လျော်ဖွယ်ရာမြေအဖို့ကိုလည်းကောင်း၊ ကြည်နူးဖွယ်ကောင်းသော တောအုပ်ကိုလည်းကောင်း၊ စီးဆင်းနေသော မြစ်ကိုလည်းကောင်း၊ မွေ့လျော်ဖွယ်ကောင်းသော သန့်ရှင်းသော ဆိပ်ကမ်းကိုလည်းကောင်း၊ အနီးအနားမှဆွမ်းခံရွာကိုလည်းကောင်း မြင်၏၊ မင်းသား ထိုငါ့အား ဤသို့သော အကြံသည်ဖြစ်၏- “အချင်းတို့မြေအဖို့သည် မွေ, လျော်ဖွယ်ရှိစွတကား၊ တောအုပ်သည် ကြည်နူးဖွယ်ရှိစွတကား၊ မြစ်သည်လည်းစီးဆင်းနေ၏၊ ဆိပ်ကမ်းသည်လည်း သန့်ရှင်း၍ မွေ့လျော်ဖွယ်ကောင်း၏၊ ဆွမ်းခံရွာသည်လည်း နီးနား၏၊ ဤအရပ်သည် ကမ္မဋ္ဌာန်းအားထုတ်လိုသော အမျိုးသားအား ကမ္မဋ္ဌာန်းအားထုတ်ခြင်းငှါ သင့်လျော်ရာ၏တကား”ဟု (အကြံဖြစ်၏)။ မင်းသား ထိုငါသည် ထိုအရပ်၌ပင်လျှင် “ဤအရပ်သည် ကမ္မဋ္ဌာန်းအားထုတ်ခြင်းငှါ သင့်လျော်၏”ဟု ထိုင်နေ၏။မင်းသား စင်စစ် ငါ့အား ရှေးက မကြားဖူးကုန်သော အံ့ဩဖွယ်ရာ ဥပမာသုံးရပ်တို့သည်ထင်လာကုန်၏။ မင်းသား ရေ၌ ချထားအပ်သည့် အစေးရှိသော ထင်းစိုသည် ရှိ၏၊ ထိုအခါ ယောကျ်ားသည် မီးပွတ်ခုံကို ယူ၍ “မီးကို ဖြစ်စေအံ့၊ တေဇောဓာတ်ကို ထင်ရှားပြုအံ့”ဟု လာရာ၏။ မင်းသားထိုအရာကို အဘယ်သို့ ထင်မှတ်သနည်း၊ စင်စစ် ထိုယောကျ်ားသည် ဤမည်သောရေ၌ ချထားအပ်သည့်အစေးရှိသော ထင်းစိုကို မီးပွတ်ခုံသို့ ယူ၍ ပွတ်တိုက်သော် မီးကို ဖြစ်စေနိုင်ရာသလော၊ တေဇောဓာတ်ကို ထင်ရှားပြုနိုင်ရာသလောဟု (မေး၏)။ အသျှင်ဘုရား မဖြစ်နိုင်ပါ၊ အဘယ့်ကြောင့်နည်းဟူမူ-အသျှင်ဘုရား ဤမည်သော ထင်းသည် စို၍ အစေးရှိသည့်ပြင် ရေ၌လည်း ချထားသောကြောင့်တည်း၊ ထိုယောကျ်ားသည် ကိုယ်ပင်ပန်းရုံ စိတ်ဆင်းရဲရုံသာ ဖြစ်ရာပါ၏ဟု (လျှောက်၏)။
မင်းသား ဤအတူပင်လျှင် အချို့သော သမဏဗြာဟ္မဏတို့သည် ကိုယ်ဖြင့်လည်းကောင်း၊ စိတ်ဖြင့်လည်းကောင်း လိုချင်မှုတို့မှ မကင်းဆိတ်ဘဲ နေကုန်၏။ အကြင် သမဏဗြာဟ္မဏတို့သည် ကိုယ်တွင်းသန္တာန်ဝယ် လိုချင်ဖွယ်ဝတ္ထုတို့၌ လိုချင်တပ်မက်မှု လိုချင်မှုအစေး လိုချင်သောအားဖြင့်တွေဝေခြင်း လိုချင်မှုမွတ်သိပ်ခြင်း လိုချင်မှုပူဆာခြင်းကို ကောင်းစွာ မပယ်ရသေး၊ ကောင်းစွာ မငြိမ်းရသေး၊ အကယ်၍ထိုအသျှင်သမဏဗြာဟ္မဏတို့သည် လုံ့လကြောင့်ဖြစ်ကုန်သော ကြီးမားကြမ်းတမ်း စပ်ရှားကုန်သောဆင်းရဲခံစားခြင်းတို့ကို ခံစားကုန်သော်လည်း ဉာဏ်အကျိုးငှါ အမြင်အကျိုးငှါ အတုမဲ့ထိုးထွင်း၍ သိခြင်းငှါမထိုက်တန်ကုန်၊ အကယ်၍ ထိုအသျှင်သမဏဗြာဟ္မဏတို့သည် လုံ့လကြောင့် ဖြစ်ကုန်သော ကြီးမားကြမ်းတမ်း စပ်ရှားကုန်သော ဆင်းရဲခံစားခြင်းတို့ကို မခံစားကုန်သော်လည်း ဉာဏ်အကျိုးငှါ အမြင်အကျိုးငှါ အတုမဲ့ထိုးထွင်း၍ သိခြင်းငှါ မထိုက်တန်ကုန်။ မင်းသား ငါ့အား ရှေးက မကြားဖူးသောဤရှေးဦးစွာ အံဩဖွယ်ရာ ဥပမာသည် ထင်လာ၏။
֍ ၃၃၀
။ မင်းသား ငါ့အား ရှေးက မကြားဖူးသော နှစ်ခုမြောက် အံဩဖွယ်ရာ အခြားဥပမာသည်ထင်လာပြန်၏။ မင်းသား ရေမှ ဝေးစွာ ကုန်း၌ ချထားအပ်သည့် အစေးရှိသော ထင်းစိုသည် ရှိ၏၊ ထိုအခါ ယောကျ်ားသည် မီးပွတ်ခုံကို ယူ၍ “မီးကို ဖြစ်စေအံ့၊ တေဇောဓာတ်ကို ထင်ရှားပြုအံ့”ဟု့လာရာ၏။ မင်းသား ထိုအရာကို အဘယ်သို့ မှတ်ထင်သနည်း၊ စင်စစ် ထိုယောကျ်ားသည် ဤမည်သောရေမှ ဝေးစွာ ကုန်း၌ ချထားအပ်သည့် အစေးရှိသော ထင်းစိုကို မီးပွတ်ခုံသို့ ယူ၍ ပွတ်တိုက်သော် မီးကိုဖြစ်စေနိုင်ရာသလော၊ တေဇောဓာတ်ကို ထင်ရှားပြုနိုင်ရာသလောဟု (မေးတော်မူ၏)။ အသျှင်ဘုရားမဖြစ်နိုင်ပါ၊ အဘယ့်ကြောင့်နည်းဟူမူ- အသျှင်ဘုရား ဤမည်သော ထင်းစိုသည် ရေမှဝေးစွာ ကုန်း၌ချထားစေကာမူ အစေးရှိသေးသောကြောင့်တည်း၊ ထိုယောကျ်ားသည် ကိုယ်ပင်ပန်းရုံ စိတ်ဆင်းရဲရုံသာဖြစ်ရာပါ၏ဟု (လျှောက်၏)။ --မင်းသား ဤအတူပင်လျှင် အချို့သော သမဏဗြာဟ္မဏတို့သည် ကိုယ်ဖြင့်လည်းကောင်း၊ စိတ်ဖြင့်လည်းကောင်း လိုချင်မှုတို့မှ ကင်းဆိတ်လျက် နေကုန်၏။ ထိုသမဏဗြာဟ္မဏတို့သည် ကိုယ်တွင်းသန္တာန်ဝယ် လိုချင်ဖွယ်ဝတ္ထုတို့၌ လိုချင်တပ်မက်မှု လိုချင်မှုအစေး လိုချင်သောအားဖြင့်တွေဝေခြင်း လိုချင်မှုမွတ်သိပ်ခြင်း လိုချင်မှုပူ ဆာခြင်းကို ကောင်းစွာ မပယ်ရသေး၊ ကောင်းစွာ မငြိမ်းရသေး၊ အကယ်၍ထိုအသျှင်သမဏဗြာဟ္မဏတို့သည် လုံ့လကြောင့် ဖြစ်ကုန်သော ကြီးမား ကြမ်းတမ်း စပ်ရှားကုန်သောဆင်းရဲခံစားခြင်းတို့ကို ခံစားကုန်သော်လည်း ဉာဏ်အကျိုးငှါ အမြင်အကျိုးငှါ အတုမဲ့ထိုးထွင်း၍ သိခြင်းငှါမထိုက်တန်ကုန်၊ အကယ်၍ ထိုအသျှင်သမဏ ဗြာဟ္မဏတို့သည် လုံ့လကြောင့် ဖြစ်ကုန်သော ကြီးမားကြမ်းတမ်း စပ်ရှားကုန်သော ဆင်းရဲခံစားခြင်းတို့ကို မခံစားကုန်သော်လည်း ဉာဏ်အကျိုးငှါ အမြင်အကျိုးငှါ အတုမဲ့ထိုးထွင်း၍ သိခြင်းငှါ မထိုက်တန်ကုန်။ မင်းသား ငါ့အား ရှေးက မကြားဖူးသောအံဩဖွယ်ရာ နှစ်ခုမြောက် ဤဥပမာသည် ထင်လာ၏။
֍ ၃၃၁
။ မင်းသား ငါ့အား ရှေးက မကြားဖူးသော အံဩဖွယ်ရာ သုံးခုမြောက် အခြားဥပမာသည် လည်းထင်လာ၏။ မင်းသား ရေမှဝေးစွာ ကုန်း၌ ချထားအပ်သည့် ခြောက်သွေ့သော ထင်းသည် ရှိ၏၊ ထိုအခါယောကျ်ားသည် မီးပွတ်ခုံကို ယူ၍ “မီးကို ဖြစ်စေအံ့၊ တေဇောဓာတ်ကို ထင်ရှားပြုအံ့”ဟု လာရာ၏။ မင်းသား ထိုအရာကို အဘယ်သို့ ထင်မှတ်သနည်း၊ စင်စစ် ထိုယောကျ်ားသည် ရေမှဝေးစွာ ကုန်း၌ချထားအပ်သည့် ခြောက်သွေ့သော ထင်းကို မီးပွတ်ခုံသို့ ယူ၍ ပွတ်တိုက်သော် မီးကို ဖြစ်စေနိုင်ရာသလော၊ တေဇောဓာတ်ကို ထင်ရှား ပြုနိုင်ရာသလောဟု (မေးတော်မူ၏)။ အသျှင်ဘုရားဖြစ်နိုင်ပါ၏။ အဘယ်ကြောင့်နည်းဟူမူ-အသျှင်ဘုရား ဤမည်သော ထင်းသည် ခြောက်သွေ့နေ၍ရေမှဝေးစွာ ကုန်း၌ ချထားသောကြောင့်ပါတည်းဟု (လျှောက်၏)။မင်းသား ဤအတူပင်လျှင် အချို့သော သမဏဗြာဟ္မဏတို့သည် ကိုယ်ဖြင့်လည်းကောင်း စိတ်ဖြင့်လည်းကောင်း လိုချင်မှုတို့မှ ကင်းဆိတ်လျက် နေကုန်၏။ ထိုသမဏဗြာဟ္မဏတို့သည် ကိုယ်တွင်းသန္တာန်ဝယ် လိုချင်ဖွယ်ဝတ္ထုတို့၌ လိုချင်တပ်မက်မှု လိုချင်မှုအစေး လိုချင်သောအားဖြင့်တွေဝေခြင်း လိုချင်မှုမွတ်သိပ်ခြင်း လိုချင်မှု ပူဆာခြင်းကို ကောင်းစွာ ပယ်ပြီးဖြစ်၏၊ ကောင်းစွာ ငြိမ်းပြီးဖြစ်၏၊ အကယ်၍ထိုအသျှင်သမဏဗြာဟ္မဏတို့သည် လုံ့လကြောင့်ဖြစ်ကုန်သော ကြီးမားကြမ်းတမ်း စပ်ရှားကုန်သောဆင်းရဲခံစားခြင်းတို့ကို ခံစားကုန်သော်လည်း ဉာဏ်အကျိုးငှါ အမြင်အကျိုးငှါ အတုမဲ့ထိုးထွင်း၍ သိခြင်းငှါထိုက်တန်ကုန်၏၊ အကယ်၍ ထိုအသျှင် သမဏဗြာဟ္မဏတို့သည် လုံ့လကြောင့်ဖြစ်ကုန်သော ကြီးမားကြမ်းတမ်းစပ်ရှားကုန်သော ဆင်းရဲခံစားခြင်းတို့ကို မခံစားကုန်သော်လည်း ဉာဏ်အကျိုးငှါ အမြင်အကျိုးငှါ အတုမဲ့ထိုးထွင်း၍ သိခြင်းငှါ ထိုက်တန်ကုန်၏။ မင်းသား ငါ့အား ရှေးကမကြားဖူးသော အံဩဖွယ်ရာသုံးခုမြောက် ဤဥပမာသည် ထင်လာ၏။ မင်းသား ငါ့အား ရှေးက မကြားဖူးကုန်သော ဤအံဩဖွယ်ရာဥပမာသုံးရပ်တို့သည် ထင်လာကုန်၏။
֍ ၃၃၂
။ မင်းသား ထိုငါ့အား “ငါသည် သွားတို့ဖြင့် သွားကို ကြိတ်၍ လျှာဖြင့် အာစောက်ကို ထိလျက်စိတ်ဖြင့် စိတ်ကို ဖိနှိပ်ရမူ ဖျစ်ညှစ်ရမူ ပင်ပန်းစေရမူ ကောင်းပေမည်”ဟု ဤအကြံသည် ဖြစ်၏၊ မင်းသား ထိုငါသည် သွားတို့ဖြင့် သွားကို ကြိတ်၍ လျှာဖြင့် အာစောက်ကို ထိလျက် စိတ်ဖြင့် စိတ်ကို့ဖိနှိပ်၏၊ ဖျစ်ညှစ်၏၊ ပင်ပန်းစေ၏၊ မင်းသား ထိုငါသည် သွားတို့ဖြင့် သွားကို ကြိတ်၍ လျှာဖြင့်အာစောက်ကို ထိလျက် စိတ်ဖြင့် စိတ်ကို ဖိနှိပ် ဖျစ်ညှစ် ပင်ပန်းစေသော် လက်ကတီးကြားတို့မှ ချွေးတို့သည် ယိုထွက်ကုန်၏။ မင်းသား အားရှိသော ယောကျ်ားသည် အားနည်းသော ယောကျ်ားကို ဦးခေါင်း၌ကိုင်၍ဖြစ်စေ ပခုံး၌ ကိုင်၍ဖြစ်စေ ဖိနှိပ်ရာ ဖျစ်ညှစ်ပင်ပန်းစေရာသကဲ့သို့၊ မင်းသား ဤအတူပင်လျှင်သွားတို့ဖြင့် သွားကို ကြိတ်၍ လျှာဖြင့် အာစောက်ကို ထိလျက် စိတ်ဖြင့် စိတ်ကို ဖိနှိပ်ဖျစ်ညှစ် ပင်ပန်းစေသော် ငါ၏ လက်ကတီးကြားတို့မှ ချွေးတို့သည် ယိုထွက်ကုန်၏၊ မင်းသား ငါသည် မတွန့်တိုသောလုံ့လကို အားထုတ်ပြီးပြီ၊ ငါ့အား မေ့လျော့ခြင်း မရှိသော သတိသည် ထင်ပြီ၊ အားထုတ်ခြင်း ထိုးကျင့်ထားသော ငါ၏ ကိုယ်သည် ထိုဆင်းရဲကို ဖြစ်စေတတ်သော အားထုတ်ခြင်းကြောင့်သာလျှင် ပူလောင်ခြင်းရှိခဲ့၏၊ မငြိမ်းအေးခဲ့ပေ။ --֍ ၃၃၃
။ မင်းသား ထိုငါ့အား “ငါသည် ထွက်သက်ဝင်သက်မရှိအောင် ရှုဆင်ခြင်မှုကိုသာလျှင် ရှုဆင်ခြင်ရမူ'ဈာန်ကို ဝင်စားရမူ’ ကောင်းပေမည်”ဟု ဤအကြံသည် ဖြစ်၏။ မင်းသား ထိုငါသည်ခံတွင်းမှလည်းကောင်း၊ နှာခေါင်းမှလည်းကောင်း ထွက်သက် ဝင်သက်တို့ကို ချုပ်တည်းပိတ်ပင်ထား၏။ မင်းသား ထိုငါသည် ခံတွင်းမှလည်းကောင်း၊ နှာခေါင်းမှလည်းကောင်း ထွက်သက်ဝင်သက်တို့ကို ချုပ်တည်းပိတ်ပင်ထားသော် နားတွင်းတို့မှ ထွက်သောလေတို့၏ အသံသည် လွန်ကဲပြင်းထန်စွာ ဖြစ်၏။ မင်းသား ပန်းပဲသမားတို့၏ ဖားဖိုကို ဆွဲမှုတ်သော် လွန်ကဲပြင်းထန်သော အသံသည် ဖြစ်သကဲ့သို့၊ ဤအတူပင်လျှင် ခံတွင်းမှလည်းကောင်း၊ နှာခေါင်းမှလည်းကောင်း ထွက်သက်ဝင်သက်တို့ကို ချုပ်တည်းပိတ်ပင်ထားသော် ငါ၏ နားတွင်းမှ ထွက်သော လေတို့၏ အသံသည် လွန်ကဲပြင်းထန်စွာ ဖြစ်၏။ မင်းသား ငါသည် မတွန့်တိုသော လုံ့လကို အားထုတ်ပြီးပြီ၊ ငါ့အား မေ့လျော့ခြင်းမရှိသော သတိသည်ထင်ပြီ၊ အားထုတ်ခြင်း ထိုးကျင့်ထားသော ငါ၏ ကိုယ်သည် ထိုဆင်းရဲကို ဖြစ်စေတတ်သော အားထုတ်ခြင်းကြောင့်သာလျှင် ပူလောင်ခြင်း ရှိခဲ့၏၊ မငြိမ်းအေးခဲ့ပေ။မင်းသား ထိုငါ့အား “ငါသည် ထွက်သက်ဝင်သက် မရှိအောင် ရှုဆင်ခြင်မှု ‘ဈာန်’ ကိုသာလျှင် ရှုဆင်ခြင်ရမူ ‘ဈာန်ဝင်စားရမူ’ ကောင်းပေမည်”ဟု ဤအကြံသည် ဖြစ်၏။ မင်းသား ထိုငါသည်ခံတွင်းမှလည်း ကောင်း၊ နှာခေါင်းမှလည်းကောင်း၊ နားမှလည်းကောင်း ထွက်သက်ဝင်သက်တို့ကိုချုပ်တည်းပိတ်ပင် ထား၏၊ မင်းသား ထိုငါသည် ခံတွင်းမှလည်းကောင်း၊ နှာခေါင်းမှလည်းကောင်း၊ နားမှလည်းကောင်း ထွက်သက်ဝင်သက်တို့ကို ချုပ်တည်းပိတ်ပင်ထားသော်လွန်ကဲပြင်းထန်သောလေတို့သည် ဦးထိပ်၌ တိုးဝှေ့ ကုန်၏။ မင်းသား အားရှိသော ယောကျ်ားသည်ထက်သောချွန်းဖြင့် ဦးထိပ်၌ ကြိတ်နှိပ်ရာသကဲ့သို့၊ ဤအတူပင်လျှင် ငါသည် ခံတွင်းမှလည်းကောင်း၊ နှာခေါင်းမှလည်းကောင်း၊ နားမှလည်းကောင်း ထွက်သက် ဝင်သက်တို့ကို ချုပ်တည်းပိတ်ပင်ထားသော်လွန်ကဲပြင်းထန်သော လေတို့သည် ဦးထိပ်၌ တိုးဝှေ့ကုန်၏။ မင်းသား ငါသည် မတွန့်တိုသော လုံ့လကိုအားထုတ်ပြီးပြီ၊ ငါ့အား မေ့လျော့ခြင်းမရှိသော သတိသည် ထင်ပြီ၊ အားထုတ်ခြင်း ထိုးကျင့်ထားသောငါ၏ ကိုယ်သည် ထိုဆင်းရဲကို (ဖြစ်စေတတ်သော) အားထုတ် ခြင်းကြောင့်သာလျှင် ပူလောင်ခြင်းရှိခဲ့၏၊ မငြိမ်းအေးခဲ့ပေ။
မင်းသား ထိုငါ့အား “ငါသည် ထွက်သက်ဝင်သက်မရှိအောင် ရှုဆင်ခြင်မှု ‘ဈာန်’ ကိုသာလျှင် ရှုဆင်ခြင်ရမူ ‘ဈာန်ဝင်စားရမူ’ ကောင်းပေမည်”ဟု ဤအကြံသည် ဖြစ်၏။ မင်းသား ထိုငါသည် ခံတွင်းမှလည်းကောင်း၊ နှာခေါင်းမှလည်းကောင်း၊ နားမှလည်းကောင်း ထွက်သက်ဝင်သက်တို့ကို ချုပ်တည်းပိတ်ပင်ထား၏၊ မင်းသား ထိုငါသည် ခံတွင်းမှလည်းကောင်း နှာခေါင်းမှလည်းကောင်းနားမှလည်းကောင်း ထွက်သက်ဝင်သက်တို့ကို ချုပ်တည်းပိတ်ပင်ထားသော် လွန်ကဲပြင်းထန်သောဦးခေါင်းကိုက်ခဲခြင်းတို့သည် ဖြစ်ကုန်၏။ မင်းသား အားရှိသော ယောက်ျားသည် ခိုင်ခံသော သားရေလွန်ပိုင်းဖြင့် ဦးခေါင်းကို ရစ်ပတ် ထားရာသကဲ့သို့၊ ဤအတူပင်လျှင် ငါသည်ခံတွင်းမှလည်းကောင်း၊ နှာခေါင်းမှလည်းကောင်း၊ နားမှလည်း ကောင်း ထွက်သက်ဝင်သက်တို့ကိုချုပ်တည်းပိတ်ပင်ထားသော် လွန်ကဲပြင်းထန်သော ဦးခေါင်း ကိုက်ခဲ ခြင်းတို့သည် ဖြစ်ကုန်၏၊ မင်းသားငါသည် မတွန့်တိုသော လုံ့လကို အားထုတ်ပြီးပြီ၊ ငါ့အား မေ့လျော့ခြင်းမရှိသော သတိသည် ထင်ပြီ၊ အားထုတ်ခြင်း ထိုးကျင့်ထားသော ငါ၏ ကိုယ်သည် ထို ဆင်းရဲကို (ဖြစ်စေတတ်သော) အားထုတ်ခြင်းကြောင့်သာလျှင် ပူလောင်ခြင်းရှိခဲ့၏၊ မငြိမ်းအေးခဲ့ပေ။
--မင်းသား ထိုငါ့အား “ငါသည် ထွက်သက်ဝင်သက်မရှိအောင် ရှုဆင်ခြင်မှု ‘ဈာန်’ ကိုသာလျှင် ရှုဆင်ခြင်ရမူ ‘ဈာန်ဝင်စားရမူ’ ကောင်းပေမည်”ဟု ဤအကြံသည် ဖြစ်၏။ မင်းသား ထိုငါသည် ခံတွင်းမှလည်းကောင်း၊ နှာခေါင်းမှလည်းကောင်း၊ နားမှလည်းကောင်း ထွက်သက်ဝင်သက်တို့ကို ချုပ်တည်းပိတ်ပင်ထား၏၊ မင်းသား ထိုငါသည် ခံတွင်းမှလည်းကောင်း၊ နှာခေါင်းမှလည်းကောင်း၊ နားမှလည်းကောင်းထွက်သက်ဝင်သက်တို့ကို ချုပ်တည်းပိတ်ပင်ထားသော် လွန်ကဲပြင်းထန်သော လေတို့သည် ဝမ်းကို ထိုးဆွရစ်မွှေကုန်၏။ မင်းသား ကျွမ်းကျင်သော နွားသတ်သမားသည်သော်လည်းကောင်း၊ နွားသတ်သမား၏တပည့်သည်သော်လည်းကောင်း ထက်သော သားလှီးဓားငယ်ဖြင့် ဝမ်းကို ထိုးဆွရစ်မွှေရာသကဲ့သို့၊ ဤအတူပင်လျှင် ငါသည် ခံတွင်းမှလည်းကောင်း၊ နှာခေါင်းမှလည်းကောင်း၊ နားမှလည်းကောင်း ထွက်သက်ဝင်သက်တို့ကို ချုပ်တည်းပိတ်ပင်ထားသော် လွန်ကဲပြင်းထန်သော လေတို့သည် ဝမ်းကို ထိုးဆွ ရစ်မွှေကုန်၏။ မင်းသား ငါသည် မတွန့်တိုသော လုံ့လကို အားထုတ်ပြီးပြီ၊ ငါ့အား မေ့လျော့ခြင်းမရှိသောသတိသည် ထင်ပြီ၊ အားထုတ်ခြင်း ထိုးကျင့်ထားသော ငါ၏ ကိုယ်သည် ထိုဆင်းရဲကို (ဖြစ်စေတတ်သော) အားထုတ်ခြင်းကြောင့်သာလျှင် ပူလောင်ခြင်း ရှိခဲ့၏၊ မငြိမ်းအေးခဲ့ပေ။
မင်းသား ထိုငါ့အား “ငါသည် ထွက်သက်ဝင်သက်မရှိအောင် ရှုဆင်ခြင်မှု ‘ဈာန်’ ကိုသာလျှင် ရှုဆင်ခြင်ရမူ ‘ဈာန်ဝင်စားရမူ’ ကောင်းပေမည်”ဟု ဤအကြံသည် ဖြစ်၏။ မင်းသား ထိုငါသည် ခံတွင်းမှလည်းကောင်း၊ နှာခေါင်းမှလည်းကောင်း၊ နားမှလည်းကောင်း ထွက်သက် ဝင်သက်တို့ကို ချုပ်တည်းပိတ်ပင်ထား၏၊ မင်းသား ထိုငါသည် ခံတွင်းမှလည်းကောင်း၊ နှာခေါင်းမှလည်းကောင်း၊ နားမှလည်းကောင်းထွက်သက်ဝင်သက်တို့ကို ချုပ်တည်းပိတ်ပင်ထားသော် ကိုယ်၌ လွန်ကဲပြင်းထန်သော ပူလောင်ခြင်းသည်ဖြစ်၏၊ မင်းသား အားရှိသော ယောက်ျားနှစ်ယောက်တို့သည် အားနည်းသော ယောက်ျားကို အသီးအသီးလက်မောင်းတို့၌ ကိုင်၍ မီးကျီတွင်း၌ ကင်ကုန်ရာသကဲ့သို့ အပြန်ပြန်ကင်ကုန်ရာသကဲ့သို့၊ ဤအတူပင်လျှင် ငါသည် ခံတွင်းမှလည်းကောင်း၊ နှာခေါင်းမှလည်းကောင်း၊ နားမှလည်းကောင်း ထွက်သက်ဝင်သက်တို့ကို ချုပ်တည်းပိတ်ပင်ထားသော် ကိုယ်၌ လွန်ကဲပြင်းထန်သော ပူလောင်ခြင်းသည် ဖြစ်၏၊ မင်းသား ငါသည် မတွန့်တိုသော လုံလကို အားထုတ်ပြီးပြီ၊ ငါ့အား မေ့လျော့ခြင်းမရှိသော သတိသည်ထင်ပြီ၊ အားထုတ်ခြင်း ထိုးကျင့်ထားသော ငါ၏ကိုယ်သည် ထိုဆင်းရဲကို (ဖြစ်စေတတ်သော) အားထုတ်ခြင်းကြောင့်သာလျှင် ပူလောင်ခြင်း ရှိခဲ့၏၊ မငြိမ်းအေးခဲ့ပေ။ မင်းသား စင်စစ်ငါ့ကို နတ်တို့သည် မြင်၍"ရဟန်းဂေါတမသည် သေပြီ”ဟု ဆိုကုန်၏။ အချို့နတ်တို့သည် “ရဟန်းဂေါတမသည် မသေသေး၊ စင်စစ်ကား သေခါနီးနေ၏”ဟု ဆိုကုန်၏။ အချို့နတ်တို့သည် “ရဟန်းဂေါတမသည် မသေသေး၊ သေခါနီးလည်း မဟုတ်၊ ရဟန်းဂေါတမသည် ရဟန္တာဖြစ်၍ နေခြင်းသာ ဖြစ်၏၊ ရဟန္တာ၏ နေခြင်းကားဤသို့သဘောရှိ၏”ဟု ဆိုကုန်၏။
֍ ၃၃၄
။ မင်းသား ထိုငါ့အား “ငါသည် လုံးဝ အစာအာဟာရဖြတ်၍ ကျင့်ရမူ ကောင်းပေမည်”ဟုဤအကြံသည် ဖြစ်၏။ မင်းသား ထိုအခါ ငါ့ထံသို့ နတ်တို့သည် ချဉ်းကပ်၍ “အသျှင် သင်သည် လုံးဝအစာအာဟာရကို ဖြတ်၍ မကျင့်ပါလင့်၊ အသျှင် အကယ်၍ သင်သည် လုံးဝ အစာအာဟာရကို ဖြတ်၍ကျင့်အံ့၊ သင့်အား ငါတို့သည် နတ်ဩဇာကို အမွေးတွင်းတို့မှ တစ်ဆင့်သွင်းအံ့၊ ထိုနတ်ဩဇာဖြင့် သင့်သည် မျှတလတ္တံ့”ဟု ဤစကားကို ဆိုကုန်၏၊ မင်းသား ထိုငါ့အား “ငါသည်လည်း လုံးဝမစားဟု ဝန်ခံမူ ဤနတ်တို့သည်လည်း ငါ့အား နတ်ဩဇာကို အမွေးတွင်းတို့မှ တစ်ဆင့် သွင်းကုန်ငြားအံ့၊ ထိုနတ်ဩဇာဖြင့်လည်း ငါသည် မျှတငြားအံ့၊ ထိုဝန်ခံခြင်းသည် ငါ့အား မုသားသာတည်း”ဟု ဤအကြံသည်ဖြစ်၏၊ မင်းသား ထိုငါသည် ထိုနတ်တို့ကို တားမြစ်၍ မသင့်ဟု ပြောဆို၏။မင်းသား ထိုငါ့အား “ငါသည် တစ်လက်ဖက် တစ်လက်ဖက်မျှသော ပဲနောက်ရည်ကိုဖြစ်စေ၊ ပဲပိစပ်ရည်ကိုဖြစ်စေ၊ ကုလာပဲရည်ကိုဖြစ်စေ၊ စားတော်ပဲရည်ကိုဖြစ်စေ အနည်းငယ် အနည်းငယ်သော အစာအာဟာရကို မျိုရမူ ကောင်းပေမည်”ဟု အကြံသည် ဖြစ်၏၊ မင်းသား ထိုငါသည် တစ်လက်ဖက်တစ်လက်ဖက်မျှသော ပဲနောက်ရည်ကိုဖြစ်စေ၊ ပဲပိစပ်ရည်ကိုဖြစ်စေ၊ ကုလားပဲရည်ကိုဖြစ်စေ၊ စားတော်ပဲရည်ကိုဖြစ်စေ အနည်းငယ် အနည်းငယ်သော အစာအာဟာရကို မျို၏။ မင်းသား တစ်လက်ဖက်တစ်လက်ဖက်မျှသော ပဲနောက်ရည်ကိုဖြစ်စေ၊ ပဲပိစပ်ရည်ကိုဖြစ်စေ၊ ကုလားပဲရည်ကိုဖြစ်စေ၊
--စားတော်ပဲရည်ကိုဖြစ်စေ အနည်းငယ်အနည်းငယ်သော အစာအာဟာရကို မျိုသော ထိုငါ၏ ကိုယ်သည်အလွန်ပိန်ကြုံ ခြင်းသို့ ရောက်၏၊ ထိုအစာအာဟာရနည်းပါးမှုကြောင့်ပင် ငါ၏ အင်္ဂါကြီးငယ်တို့သည်ကန်စွန်းနွယ်၏ အဆစ်တို့ကဲ့သို့လည်းကောင်း၊ နွယ်ပုပ်နွယ်ငန်း၏ အဆစ်တို့ကဲ့သို့လည်းကောင်းဖြစ်ပေါ်နေကုန်၏။ ထို အစာအာဟာရနည်းပါးမှုကြောင့်ပင် ငါ၏ တင်ပါးဆုံသားသည် ကုလားအုပ်ခြေရာကဲ့သို့ ဖြစ်ပေါ်နေ၏။ ထိုအစာအာဟာရနည်းပါးမှုကြောင့်ပင် ငါ၏ ကျောက်ကုန်းရိုးသည်ပုတီးကုံးကဲ့သို့ အနိမ့်အမြင့် ဖြစ်ပေါ်နေ ၏။ ထိုအစာအာဟာရနည်းပါးမှုကြောင့်ပင် ငါ၏ နံရိုးတို့သည်ဖရိုဖရဲ အထက်တင် အောက်ကျ ပျက်စီး ကျနေသော ဇရပ်ဆွေး၏ အခြင်တို့ကဲ့သို့ ဖရိုဖရဲ အထက်တင်အောက်ကျ ဖြစ်နေကုန်၏။ ထိုအစာ အာဟာရနည်းပါးမှုကြောင့်ပင် နက်သော ရေတွင်း၌ ရေဝန်းသည်နက်ရှိုင်း၍ အောက်သို့ဝင်နေသည်ဟု ထင်ရသကဲ့သို့ ငါ၏ မျက်ကွင်းတို့၌ မျက်လုံးတို့သည် နက်ရှိုင်း၍အောက်သို့ဝင်နေသည်ဟု ထင်ရကုန် ၏။ ထိုအစာအာဟာရနည်းပါးမှုကြောင့်ပင် အနုဆွတ်ထားသောဘူးခါးသီးသည် လေ နေပူဖြင့် တွေ့ထိ ကာ ရှုံ့တွနေသကဲ့သို့ ငါ၏ ဦးခေါင်းရေသည် ရှုံ့တွနေ၏။
မင်းသား ထိုငါသည် “ဝမ်းရေကို သုံးသပ်အံ့”ဟု သုံးသပ်သော် ကျောက်ကုန်းရိုးကိုသာလျှင် ကိုင်မိ၏၊ “ကျောက်ကုန်းရိုးကို သုံးသပ်အံ့”ဟု သုံးသပ်သော် ဝမ်းရေကိုသာလျှင် ကိုင်မိ၏၊ မင်းသား ထိုအစာအာဟာရ နည်းပါးမှုကြောင့်ပင် ငါ၏ ဝမ်းရေသည် ကျောက်ကုန်းရိုးသို့ ကပ်သည်အထိ ဖြစ်ပေါ်နေ၏။ မင်းသား ထိုအစာအာဟာရနည်းပါးမှုကြောင့်ပင် ထိုငါသည် “ကျင်ကြီးကိုလည်းကောင်း၊ ကျင်ငယ်ကိုလည်းကောင်း စွန့်အံ့”ဟု သွားသော် ထိုနေရာ၌သာ မှောက်ခုံလဲကျ၏။ မင်းသား ထိုအစာအာဟာရနည်းပါးမှုကြောင့်ပင် ထိုငါသည် ဤကိုယ်ကိုသာလျှင် သက်သာစေလို၍ လက်ဖြင့် ကိုယ်တို့ကိုပွတ်သပ်၏။ မင်းသား လက်ဖြင့် ကိုယ်တို့ကို ပွတ်သပ်သော် အမြစ်ဆွေးနေကုန်သော အမွေးတို့သည်ငါ၏ ကိုယ်မှ ကျွတ်ကျကုန်၏။
မင်းသား စင်စစ် ငါ့ကို လူတို့မြင်၍ “ရဟန်းဂေါတမသည် မည်းသောအဆင်း ရှိ၏”ဟု ဆိုကုန်၏၊ အချို့လူတို့သည် “ရဟန်းဂေါတမသည် မည်းသောအဆင်းရှိသည် မဟုတ်၊ ရဟန်းဂေါတမသည် ရွှေသောအဆင်းရှိ၏”ဟု ဆိုကုန်၏။ အချို့လူတို့သည် “ရဟန်းဂေါတမသည် မည်းသောအဆင်းရှိသည်မဟုတ်၊ ရွှေသော အဆင်းရှိသည်လည်း မဟုတ်၊ ရဟန်းဂေါတမသည် ကြမ်းပိုးကျောက်ကုန်း အရေအဆင်းရှိ၏”ဟုဆိုကုန်၏။ မင်းသား ထိုအစာအာဟာရနည်းပါးမှုကြောင့်ပင် ထိုမျှလောက် စင်ကြယ်ဖြူဖွေးလျက်ရှိသောငါ၏ အရေအဆင်းသည် အလွန်ပျက်စီးနေ၏။
֍ ၃၃၅
။ မင်းသား ထိုငါ့အား “အတိတ်ကာလက အားထုတ်ခြင်းကြောင့် ဖြစ်ကုန်သော ကြီးမားကြမ်းတမ်း စပ်ရှားကုန်သော ဆင်းရဲခံစားခြင်းတို့ကို ခံစားခဲ့ကုန်သော သမဏဗြာဟ္မဏအားလုံးတို့သည်ဤခံစားခြင်းလောက်သာလျှင် ဖြစ်၏၊ ဤခံစားခြင်းထက် မပိုလွန်၊ အနာဂတ်ကာလ၌လည်း အားထုတ့်ခြင်းလုံ့လကြောင့် ဖြစ်ကုန်သော ကြီးမားကြမ်းတမ်း စပ်ရှားကုန်သော ဆင်းရဲခံစားခြင်းတို့ကို ခံစားလတ္တံ့ကုန်သော သမဏဗြာဟ္မဏအားလုံးတို့သည် ဤခံစားခြင်းလောက်သာလျှင် ဖြစ်လတ္တံ့၊ ဤခံစားခြင်းထက်မပိုလွန်၊ ဤယခု ပစ္စုပ္ပန်ကာလ၌လည်း အားထုတ်ခြင်းလုံ့လကြောင့် ဖြစ်ကုန်သော ကြီးမားကြမ်းတမ်းစပ်ရှားကုန်သော ဆင်းရဲခံစားခြင်းတို့ကို ခံစားနေကုန်သော သမဏဗြာဟ္မဏအားလုံးတို့သည် ဤခံစားခြင်းလောက်သာလျှင် ဖြစ်၏၊ ဤခံစားခြင်းထက်မပိုလွန် ငါသည် ဤစပ်ရှားသော ပြုနိုင်ခဲသော အမှုကိုပြုကျင့်ခြင်းဖြင့် လူတို့၏ ကုသိုလ်ကမ္မပထတရားထက် လွန်သော အရိယာဖြစ်ရန် စွမ်းနိုင်သော ဉာဏ်အမြင်အထူးကို မရခဲ့။ သစ္စာလေးပါးကို သိရန် အခြားလမ်းစဉ် ရှိသေးသလော”ဟု ဤအကြံသည်ဖြစ်၏။ မင်းသား ထိုငါ့အား “ငါသည် ခမည်းတော်သကျမင်း၏ (လယ်ထွန်မင်္ဂလာ) အမှု၌ အေးသောသပြေပင်အရိပ်ဝယ် ထိုင်လျက် ကာမဂုဏ်တို့မှ ကင်းဆိတ်၍သာလျှင် အကုသိုလ် တရားတို့မှကင်းဆိတ်၍ သာလျှင် ကြံစည်ခြင် ‘ဝိတက်’ သုံးသပ်ဆင်ခြင်ခြင်း ‘ဝိစာရ’ နှင့်တကွဖြစ်သော (နီဝရဏ) ဆိတ်ခြင်းကြောင့် ဖြစ်သော နှစ်သိမ့်ခြင်း ‘ပီတိ' --ချမ်းသာခြင်း ‘သုခ’ ရှိသော ပဌမဈာန်ကို ပြည့်စုံစေ၍နေဖူးသည်ကို အမှတ် ရ၏။ ဤပဌမဈာန်သည် သစ္စာလေးပါးတို့ကို သိခြင်းငှါလမ်းစဉ်ဖြစ်တန်ရာ၏”ဟု ဤအကြံသည် ဖြစ်၏။ မင်းသား ထိုငါ့အား “ဤသည်ပင်လျှင်သစ္စာလေးပါးတို့ကို သိခြင်းငှါ လမ်းစဉ်တည်း”ဟု အောက်မေ့ခြင်းသို့ အစဉ်လိုက်သော စိတ်သည်ဖြစ်၏။ မင်းသား ထိုငါ့အား “ကာမဂုဏ်တို့မှ ကင်း၍ သာလျှင် အကုသိုလ်တရားတို့မှ ကင်း၍သာလျှင်ဖြစ်သော ပဌမဈာန်ချမ်းသာကို ငါသည် ကြောက်လေသ လော”ဟု ဤအကြံသည် ဖြစ်၏၊ မင်းသားထိုငါ့အား “ကာမဂုဏ်တို့မှ ကင်း၍သာလျှင် အကုသိုလ် တရားတို့မှ ကင်း၍သာလျှင် ဖြစ်သောပဌမဈာန် ချမ်းသာကို ငါမကြောက်”ဟု ဤအကြံသည် ဖြစ်၏။
မင်းသာ ထိုငါ့အား “ဤသို့ အလွန်ပိန်ကြုံသောအဖြစ်သို့ ရောက်သော ကိုယ်ဖြင့် ထို (ပဌမဈာန်) ချမ်းသာကို ရရန်မလွယ်၊ ငါသည် ကြမ်းတမ်းသောထမင်း မုယောမုန့် အစာအာဟာရကို စားရမူ ကောင်းပေမည်”ဟု ဤအကြံသည် ဖြစ်၏။ မင်းသား ထိုငါသည် ကြမ်းတမ်းသောထမင်း မုယောမုန့် အစာအာဟာရကို စား၏။ မင်းသား ထိုအခါ ငါ၏ အထံ၌ “ရဟန်းဂေါတမသည် ရသောတရားကို ငါတို့အားပြောကြားလတ္တံ့”ဟု ပဉ္စဝဂ္ဂီရဟန်းတို့သည် လုပ်ကျွေးနေကုန်၏။ မင်းသား ကြမ်းတမ်းသောထမင်းမုယောမုန့် အစာအာဟာရကို ငါစားသောအခါ “ရဟန်းဂေါတမသည် ပစ္စည်းများပြားခြင်းငှါ ကျင့်၏၊ ကမ္မဋ္ဌာန်းအားထုတ်ခြင်းမှ ထွက်လာသူ ဖြစ်၏၊ ပစ္စည်းများပြားခြင်းငှါ လှည့်လည်၏”ဟု ငြီးငွေ့၍ ထိုပဉ္စဝဂ္ဂီရဟန်းတို့သည် ငါ၏ အထံမှ ဖဲခွါသွားကုန်၏။
֍ ၃၃၆
။ မင်းသား ငါသည် ကြမ်းတမ်းသော အစာအာဟာရကို စား၍ အားကိုယူကာ ကာမဂုဏ် တို့မှကင်းဆိတ်၍သာလျှင်။ပ။ ပဌမဈာန်သို့ ရောက်၍နေ၏။ ဝိတက် ဝိစာရတို့ ငြိမ်းခြင်းကြောင့်ဒုတိယဈာန်သို့ ရောက်၍ နေ၏။ပ။ တတိယဈာန်သို့။ စတုတ္ထဈာန်သို့ ရောက်၍နေ၏။ ဤသို့တည်ကြည်သောစိတ်သည် စင်ကြယ်လတ်သော် ဖြူစင်လတ်သော် ညစ်ကြေးမရှိလတ်သော် ညစ်ညူးခြင်းကင်းလတ်သော် နူးညံ့လတ်သော် ပြုတိုင်းရလတ်သော် တည်တံ့လတ်သော် မတုန်လှုပ်ခြင်းသို့ရောက်လတ်သော် ထိုငါသည် ရှေး၌ဖြစ်ဖူးသော ခန္ဓာအစဉ်ကို အောက်မေ့နိုင်သော ‘ပုဗ္ဗေနိဝါသာနုဿတိ'ဉာဏ်အလို့ငှါ စိတ်ကို ရှေးရှု ဆောင်ခဲ့ပြီ၊ ရှေးရှုညွတ်စေခဲ့ပြီ။ ထိုငါသည် များပြားသောရှေ့၌ဖြစ်ဖူးသော ခန္ဓာအစဉ်ကို အောက်မေ့ နိုင်၏၊ ဤသည်ကား အဘယ်နည်း၊ တစ်ဘဝကိုလည်းကောင်း၊ နှစ်ဘဝတို့ကို လည်းကောင်း။ပ။ ဤသို့ အမည်အနွယ်နှင့်တကွအဖြစ်သနစ်နှင့်တကွ များပြားသော ရှေ့၌ဖြစ်ဖူးသော ခန္ဓာအစဉ်ကို အောက်မေ့၏။ မင်းသား ငါသည်ညဉ့်၏ ရှေးဦးပဌမယာမ်၌ ရှေးဦးစွာသော ဤအသိဉာဏ် ‘ဝိဇ္ဇာ’ ကို ရခဲ့ပြီ၊ မသိမှု ‘အဝိဇ္ဇာ’ ပျောက်ခဲ့ပြီ၊ အသိဉာဏ် ‘ဝိဇ္ဇာ’ ဖြစ်ပေါ်ခဲ့ပြီ၊ (အဝိဇ္ဇာ) အမှောင် ပျောက်ခဲ့ပြီ၊ (ဝိဇ္ဇာ) ဉာဏ် အလင်းရောင့်ဖြစ်ပေါ်ခဲ့ပြီ၊ မမေ့မလျော့ဘဲ ပြင်းစွာအားထုတ်လျက် တည်ကြည်သော စိတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ နေသောသူအားအဝိဇ္ဇာမှောင်ကင်း၍ ပညာဉာဏ်အရောင်အလင်း ဖြစ်ပေါ်သကဲ့သို့ တည်း။ထိုငါသည် ဤသို့ တည်ကြည်သောစိတ်သည် စင်ကြယ်လတ်သော် ဖြူစင်လတ်သော် ညစ်ကြေးမရှိလတ်သော် ညစ်ညူးခြင်းကင်းလတ်သော် နူးညံ့လတ်သော် ပြုတိုင်းရလတ်သော် တည်တံ့လတ်သော်မတုန် လှုပ်ခြင်းသို့ ရောက်လတ်သော် သတ္တဝါတို့၏ သေခြင်း ‘စုတိ’ ဖြစ်ခြင်း ‘ပဋိသန္ဓေ’ ကိုသိသောဉာဏ်အလို့ငှါ စိတ်ကို ရှေးရှုဆောင်ခဲ့ပြီ၊ ရှေးရှုညွတ်စေခဲ့ပြီ။ ထိုငါသည် အထူးသဖြင့်စင်ကြယ်သော လူတို့၏ မျက်စိ အမြင်ကို လွန်သော နတ်မျက်စိနှင့်တူသော မျက်စိ ‘ဒိဗ္ဗစက္ခု’ ဖြင့်သေဆဲသတ္တဝါ ဖြစ်ပေါ်ဆဲသတ္တဝါ ယုတ် သောသတ္တဝါ မြတ်သောသတ္တဝါ အဆင်းလှသောသတ္တဝါအဆင်းမလှသောသတ္တဝါ ကောင်းသော လားရာ ‘ဂတိ’ ရှိသော သတ္တဝါ မကောင်းသောလားရာ ‘ဂတိ’ ရှိသော သတ္တဝါတို့ကို မြင်ပြီ၊ ကံအားလျော် စွာ ဖြစ်သောသတ္တဝါတို့ကို သိပြီ။ပ။ မင်းသား ငါသည် ညဉ့်၏ အလယ်ဖြစ်သော သန်းခေါင်ယံ၌ နှစ်ခုမြောက် ဤအသိဉာဏ် ‘ဝိဇ္ဇာ’ ကိုရခဲ့ပြီ၊ မသိမှု ‘အဝိဇ္ဇာ’ ပျောက်ခဲ့ပြီ၊ အသိဉာဏ် ‘ဝိဇ္ဇာ’ ဖြစ်ပေါ် ခဲ့ပြီ၊ (အဝိဇ္ဇာ) အမှောင် ပျောက်ခဲ့ပြီ၊ (ဝိဇ္ဇာ) ဉာဏ်အလင်းရောင် ဖြစ်ပေါ်ခဲ့ပြီ၊ မမေ့မလျော့ဘဲ ပြင်းစွာ အားထုတ်လျက်တည်ကြည်သောစိတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ နေသောသူအား အဝိဇ္ဇာမှောင်ကင်း၍ ပညာဉာဏ် အရောင်အလင်းဖြစ်ပေါ်သကဲ့သို့တည်း။
--ဤသို့ တည်ကြည်သော စိတ်သည် စင်ကြယ်လတ်သော် ဖြူစင်လတ်သော် ညစ်ကြေးမရှိလတ်သော်ညစ်ညူးခြင်းကင်းလတ်သော် နူးညံ့လတ်သော် ပြုတိုင်းရလတ်သော် တည်တံ့လတ်သော် မတုန်လှုပ်ခြင်းသို့ရောက်လတ်သော် ထိုငါသည် အာသဝေါတရားတို့ကို ကုန်ခန်းစေတတ်သော ဉာဏ်အလို့ငှါ စိတ်ကိုရှေးရှုဆောင်ခဲ့ပြီ၊ ရှေးရှုညွတ်စေခဲ့ပြီ။ ထိုငါသည် “ဤကား ဆင်းရဲ”ဟုဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ သိ၏၊ “ဤကား ဆင်းရဲဖြစ်ပေါ်ခြင်း၏အကြောင်း”ဟုဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ သိ၏၊ “ဤကား ဆင်းရဲချုပ်ရာ (နိဗ္ဗာန်)”ဟုဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ သိ၏၊ “ဤကား ဆင်းရဲချုပ်ရာ (နိဗ္ဗာန်) သို့ ရောက်ကြောင်းအကျင့်”ဟုဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ သိ၏၊ “ဤသည်တို့ကား အာသဝေါတရားတို့”ဟုဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ သိ၏၊ “ဤကားအာသဝေါတရားတို့၏ ဖြစ်ပေါ်ခြင်း၏အကြောင်း”ဟုဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ သိ၏၊ “ဤကား အာသဝေါတရားတို့ချုပ်ရာ (နိဗ္ဗာန်)”ဟုဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ သိ၏၊ “ဤကား အာသဝေါတရားတို့ ချုပ်ရာ (နိဗ္ဗာန်) သို့ရောက်ကြောင်းအကျင့်”ဟုဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ သိ၏၊ ဤသို့ သိသော ဤသို့မြင်သော ထိုငါ၏ စိတ်သည်ကာမာသဝမှလည်း လွတ်မြောက်ခဲ့ပြီ၊ ဘဝါသဝမှလည်း လွတ်မြောက်ခဲ့ပြီ၊ အဝိဇ္ဇာသဝမှလည်း လွတ်မြောက်ခဲ့ပြီ၊ လွတ်မြောက်ပြီးလတ်သော် “လွတ်မြောက်လေပြီ”ဟု အသိ ဉာဏ်ဖြစ်ပေါ်ခဲ့ပြီ၊ “ပဋိသန္ဓေနေ မူကုန်ပြီ၊ မြတ်သောအကျင့်ကို ကျင့်သုံးပြီးပြီ၊ (မဂ်) ကိစ္စကို ပြုပြီးပြီ၊ ဤ (မဂ်) ကိစ္စအလို့ငှါ တစ်ပါး သော ပြုဖွယ်မရှိတော့ပြီ”ဟု သိ၏။ မင်းသား ငါသည် ညဉ့်၏နောက်ဆုံးဖြစ်သော မိုးသောက်ယံ၌ သုံးခုမြောက် ဤအသိဉာဏ် ‘ဝိဇ္ဇာ’ ကို ရခဲ့ပြီ၊ မသိမှု ‘အဝိဇ္ဇာ’ပျောက်ခဲ့ပြီ၊ အသိဉာဏ် ‘ဝိဇ္ဇာ’ ဖြစ်ပေါ် ခဲ့ပြီ၊ (အဝိဇ္ဇာ) အမှောင်ပျောက်ခဲ့ပြီ၊ (ဝိဇ္ဇာ) ဉာဏ်အလင်းရောင်ဖြစ်ပေါ်ခဲ့ပြီ၊ မမေ့မလျော့ဘဲ ပြင်းစွာ အားထုတ်လျက် တည်ကြည်သော စိတ်ရှိသည်ဖြစ်၍နေသောသူအား အဝိဇ္ဇာမှောင်ကင်း၍ ပညာဉာဏ် အရောင်အလင်း ဖြစ်ပေါ်သကဲ့သို့တည်း။
֍ ၃၃၇
။ မင်းသား ထိုငါ့အား ဤသို့သော အကြံသည် ဖြစ်၏-"ငါသိအပ်ပြီးသော ဤတရားကားနက်နဲ၏၊ မြင်နိုင်ခဲ၏၊ သိနိုင်ခဲ၏၊ ငြိမ်သက်၏၊ မွန်မြတ်၏၊ တက္ကီပုဂ္ဂိုလ်တို့၏ ကျက်စားရာ မဟုတ်၊ သိမ်မွေ့၏၊ ပညာရှိတို့သာ သိနိုင်၏။ ဤသတ္တဝါများကား ကာမဂုဏ်တို့၌ မွေ့လျော်ကုန်၏၊ ကာမဂုဏ်တို့၌ ပျော်ပိုက်ကုန်၏၊ ကာမဂုဏ်တို့၌ အလွန်နှစ်ခြိုက်ကုန်၏၊ ကာမဂုဏ်တို့၌ မွေ့လျော်ပျော်ပိုက်အလွန်နှစ်ခြိုက်နေကြသော ဤသတ္တဝါများသည် အကျိုးတရားတို့၏ အကြောင်းဖြစ်သော ဤပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ့်တရားကို မြင်နိုင်ခဲ၏၊ ပြုပြင်မှုအားလုံး၏ ငြိမ်းရာ ဥပဓိအားလုံးကို ပယ်စွန့်ရာ တဏှာ၏ကုန်ရာ ရာဂ၏ကင်းရာ ချုပ်ရာ ငြိမ်းရာဖြစ်သော ဤ (နိဗ္ဗာန်) တရားကိုလည်း မြင်နိုင်ခဲ၏၊ ငါသည် တရားကို ဟောငြားအံ့၊ သူတစ်ပါးတို့သည် ငါ၏ တရားကို မသိနားမလည်နိုင်ကုန်ရာ၊ သို့ဖြစ်လျှင် ထိုတရားဟောမှုသည်ငါ့အား ပင်ပန်းရုံသာ ဖြစ်ရာ၏၊ ငါ့ကိုယ် (ငါ) ညှဉ်းဆဲရုံသာ ဖြစ်ရာ၏”ဟု (စိတ်အကြံဖြစ်ခဲ့၏)။ မင်းသား ထို့ပြင် အလွန်အံ့ဩဖွယ်ကောင်းသော ဤဂါထာတို့သည်လည်း ငါ့အား ရှေးက မကြားဖူးဘဲစိတ်ထဲ၌ ထင်လာပြန်ကုန်၏-"ငါသည် ခဲယဉ်းစွာကျင့်သဖြင့် သိအပ်ပြီးသော တရားကို ယခုအခါ ဟောခြင်းငှါ မသင့်လျော်ချေ၊ ရာဂဒေါသနှိပ်စက်ခံနေရသော သူတို့သည် ဤတရားကို လွယ်ကူ စွာ သိနိုင်ကြမည် မဟုတ်ချေ။အဝိဇ္ဇာအမှောင်ထု ဖုံးလွှမ်းလျက် ရာဂတပ်စွဲနေသော သူတို့သည် သိမ်မွေ့နက် နဲ၍ အဏုမြူသဖွယ်မြင်နိုင်ခဲသော (သံသရာ့) အဆန်တရားကို မြင်နိုင်ကြမည် မဟုတ်ချေ”ဟု (စိတ်ထဲ၌ထင်ပေါ်လာပြန်ကုန်၏)။
--֍ ၃၃၈
။ မင်းသား ဤသို့ ဆင်ခြင်သော ငါ၏ စိတ်နှလုံးသည် တရားဟောရန် မညွတ်ဘဲ ကြောင့်ကြမဲ့နေရန် ညွတ်ခဲ့၏။ ထိုအခါ ငါ၏ စိတ်အကြံကို မိမိစိတ်ဖြင့် သိ၍ သဟမ္ပတိဗြဟ္မာအား ဤသို့အကြံဖြစ် ပေါ်လာ၏- “အချင်းတို့ လောကသည် ပျက်စီးတော့မည်တကား၊ အချင်းတို့ လောကသည်ပျက်စီးတော့ မည်တကား၊ ပူဇော်အထူးကို ခံတော်မူထိုက်သော (အလုံးစုံသောတရားတို့ကို) ကိုယ်တိုင်မှန်စွာ သိတော်မူ သော မြတ်စွာဘုရား၏ စိတ်နှလုံးတော်သည် တရားဟောရန်ညွတ်တော်မမူဘဲ ကြောင့်ကြမဲ့နေရန် ညွတ် တော်မူတုံဘိ၏”ဟု (အကြံဖြစ်၏)။ မင်းသား ထို့နောက်အားရှိသော ယောကျ်ားသည် ကွေးထားသော လက်မောင်းကို ဆန့်သကဲ့သို့လည်းကောင်း၊ ဆန့်ထားသော လက်မောင်းကို ကွေးသကဲ့သို့လည်းကောင်း ထို့အထူ ထိုသဟမ္ပတိဗြဟ္မာသည်ဗြဟ္မာ့ပြည်မှ ကွယ်ခဲ့ပြီးလျှင် ငါ၏ရှေ့၌ ထင်ရှားပေါ်လာ၏။ မင်းသား ထိုအခါ ထိုသဟမ္ပတိဗြဟ္မာသည်အပေါ်ရုံကို ပခုံးတစ်ဖက်၌ တင်၍ လကျ်ာဒူးကို မြေ၌ထောက်လျက် ငါ့ဆီသို့ လက်အုပ်ချီပြီးလျှင်ဤစကားကို လျှောက်၏- “မြတ်စွာဘုရား ဘုန်းတော်ကြီးတော်မူသော မြတ်စွာဘုရားသည်တရားဟောတော်မူပါလော့၊ ကောင်းသော စကားကို ဆိုတော်မူတတ်သော မြတ်စွာ ဘုရားသည်တရားဟောတော်မူပါလော့၊ (ပညာ) မျက်စိ၌ (ကိလေသာ) မြူနည်းပါးသော သတ္တဝါတို့ သည်ရှိပါကုန်၏၊ (ထိုသတ္တဝါတို့သည်) တရားကို မနာရသောကြောင့် ဆုံးရှုံးနေပါကုန်၏၊ တရားကိုသိသူတို့သည် ရှိပါကုန်လတ္တံ့”ဟု (လျှောက်၏)။ မင်းသား သဟမ္ပတိဗြဟ္မာသည် ဤစကားကို လျှောက်ပြီးနောက် ထိုမှတစ်ပါး ဤစကားကို လျှောက်ပြန်၏-“ရှေးအခါ မဂဓတိုင်း၌ (ရာဂစသော) အညစ်အကြေးရှိသူ ဂိုဏ်းဆရာကြီးတို့ သည် ကြံဆအပ်သောမစင်ကြယ်သော မိစ္ဆာအယူတရားသည် ထင်ရှား ဖြစ်ပေါ် ခဲ့ပါသည် အမြိုက်နိဗ္ဗာန်၏ တံခါးကိုဖွင့်လှစ်တော်မူပါလော့၊ အညစ်အကြေး ကင်း တော်မူသော မြတ်စွာဘုရားသည် သဘာဝနှင့်အလျော်သိတော်မူအပ်သော (သစ္စာ လေးပါး) တရားကို (သတ္တဝါအများ) နာကြားကြပါစေ။
ကောင်းမြတ်သော ပညာရှင်ဖြစ်တော်မူသော မြတ်စွာဘုရား၊ ထက်ဝန်းကျင် မြင်စွမ်းနိုင်သောဉာဏ်မျက်စိရှိတော်မူသော မြတ်စွာဘုရား ကျောက်တောင်ထိပ်၌ ရပ်တည်လျက် ထက်ဝန်းကျင်လူအပေါင်းကို ကြည့်ရှုသကဲ့သို့၊ ထို့အတူ စိုးရိမ်ပူ ဆွေး ကင်းဝေးတော်မူသော အသျှင်ဘုရားသည်ပညာ (ဓမ္မ) ဖြင့်ပြီးသော ပြာသာဒ် ထက်သို့ တက်တော်မူ၍ ပဋိသန္ဓေနေခြင်း အိုခြင်းတို့အနှိပ်စက်ခံနေကြရ သဖြင့် စိုးရိမ်ပူဆွေးခြင်းသို့ သက်ဆင်းကျရောက်နေသော သတ္တဝါအပေါင်းကို ကြည့်ရှုတော်မူပါလော့။
ရဲရင့်တော်မူသော မြတ်စွာဘုရား၊ အောင်ပွဲယင်တော်မူပြီးသော မြတ်စွာဘုရား ထတော်မူပါလော့။့ယာဉ်မှူးနှင့်တူတော်မူသော မြတ်စွာဘုရား၊ (ကိလေသာ) ကြွေး ကင်းဝေးတော်မူသော မြတ်စွာဘုရားလောက၌ လှည့်လည်တော်မူပါလော့။ ဘုန်း ကြီးတော်မူသော မြတ်စွာဘုရား တရားဟောတော်မူပါလော့၊ (တရားကို) သိသူတို့ သည် ရှိပါကုန်လတ္တံ့”ဟု (လျှောက်၏)။
֍ ၃၃၉
။ မင်းသား ထိုအခါ ငါဘုရားသည် ဗြဟ္မာ၏ တောင်းပန်ခြင်းကို အသိအမှတ် ပြုပြီးလျှင်သတ္တဝါတို့၌ သနားခြင်းကိုလည်း အကြောင်းပြု၍ ဗုဒ္ဓစက္ခုဖြင့် လောကကို ကြည့်ခဲ့၏၊ ငါဘုရားသည်ဗုဒ္ဓစက္ခုဖြင့် လောကကို ကြည့်တော်မူလတ်သော် (ပညာ) မျက်စိ၌ (ကိလေသာ) မြူ နည်းပါးသူ, (ပညာ) မျက်စိ၌ (ကိလေသာ) မြူ များပြားသူ၊ ဣန္ဒြေရင့်ကျက်ပြီးသူ, ဣန္ဒြေနုသေးသူ၊ ကောင်းသောအခြင်းအရာရှိသူ, မကောင်းသောအခြင်းအရာ ရှိသူ၊ သိစေရန်လွယ်ကူသူ, သိစေရန်ခက်ခဲသူ၊ တမလွန်လောကအပြစ်တို့ကို ဘေးဟုရှုလျက် နေလေ့ရှိသူ အချို့နှင့် တမလွန်လောကအပြစ်တို့ကို ဘေးဟု ရှုလျက်နေလေ့မရှိသူအချို့တို့ကို မြင်တော်မူ၏။ ဥပမာသော်ကား ဥပ္ပလကြာတော၌လည်းကောင်း ပဒုမ္မာကြာတော၌လည်းကောင်း ပုဏ္ဍရိက်ကြာတော၌လည်းကောင်း အချို့သော ဥပ္ပလကြာ ပဒုမ္မာကြာပုဏ္ဍရိက်ကြာ တို့သည် ရေ၌ ပေါက်ကုန်၏၊ ရေ၌ ကြီးပွါးကုန်၏၊ ရေမှ မပေါ်ထွက် သေးကုန်၊ ရေထဲ၌မြုပ်၍ ဖွံ့ဖြိုးကုန်၏။ အချို့သော ဥပ္ပလကြာ ပဒုမ္မာကြာ ပုဏ္ဍရိက်ကြာတို့သည် ရေ၌ ပေါက်ကုန်၏၊ ရေ၌ ကြီးပွါးကုန်၏၊ ရေနှင့်အညီ တည်ကုန်၏။ အချို့သော ဥပ္ပလကြာ ပဒုမ္မာကြာပုဏ္ဍရိက်ကြာတို့သည် ရေ၌ ပေါက်ကုန်၏၊ ရေ၌ ကြီးပွါးကုန်၏၊ ရေပေါ်သို့ တက်၍ တည်ကုန်၏၊ ရေနှင့် မလိမ်းကပ်ကုန်။ မင်းသား ဤအတူသာလျှင် ငါဘုရားသည် ဗုဒ္ဓစက္ခုဖြင့် လောကကိုကြည့်တော်မူလတ်သော် (ပညာ) မျက်စိ၌ (ကိလေသာ) မြူ နည်းပါးသူ, (ပညာ) မျက်စိ၌ (ကိလေသာ) မြူများပြားသူ၊ ဣန္ဒြေရင့်ကျက်ပြီးသူ, ဣန္ဒြေနုသေးသူ၊ ကောင်းသောအခြင်းအရာရှိသူ, မကောင်းသောအခြင်းအရာရှိသူ၊ သိစေရန်လွယ်ကူသူ, သိစေရန် ခက်ခဲသူ၊ တမလွန်လောကအပြစ်တို့ကိုဘေးဟု ရှုလေ့ရှိသူ အချို့နှင့် တမလွန်လောက အပြစ်တို့ကို ဘေးဟု မရှုဘဲ နေလေ့ရှိသူ အချို့တို့ကိုမြင်တော်မူသောကြောင့် ငါသည် သဟမ္ပတိဗြဟ္မာ အား ဂါထာဖြင့် မိန့်တော်မူ၏- --“ဗြဟ္မာ လေ့လာပြီးသော တရားမြတ်ကို ပင်ပန်းရုံသာဟု အမှတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ လူတို့အား မဟောခဲ့ပြီ၊ (မဟောဘဲ နေရန် အကြံ ဖြစ်ခဲ့ပြီ)၊ ပညာတည်းဟူသော နားနှင့် ပြည့်စုံသော သူတို့သည် ယုံကြည်ခြင်း'သဒ္ဓါတရား’ ကို စေလွှတ်ကြကုန် လော့၊ ထိုသူတို့အတွက် နိဗ္ဗာန်တံခါးကို ငါ ဖွင့်ထားပြီ”ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။
֍ ၃၄၀
။ မင်းသား ထိုအခါ သဟမ္ပတိဗြဟ္မာသည် “ငါဘုရားသည် တရားဟောရန် ခွင့်ပြုတော်မူလိုက်ပြီ”ဟု (သိသဖြင့်) ငါ့ကို ရှိခိုးလျက် အရိုအသေ ပြုပြီးလျှင် ထိုနေရာ၌ပင် ကွယ်သွားလေ၏။မင်းသား ထိုငါ့အား “အဘယ်သူ့ကို ရှေးဦးစွာ တရားဟောရပါအံ့နည်း၊ အဘယ်သူသည် ဤတရားတော်ကို လျင်မြန်စွာ သိနိုင်လတ္တံ့နည်း”ဟု အကြံဖြစ်၏။ မင်းသား ထိုငါ့အား “ဤကာလာမအနွယ်ဖြစ်သော အာဠာရရသေ့သည် ပညာရှိ၏၊ လိမ္မာ၏၊ ထက်မြက်သော ဉာဏ်ရှိ၏၊ ကာလရှည်မြင့်စွာကပင် ပညာမျက်စိ၌ (ကိလေသာ) မြူ နည်းပါးနေ၏၊ ငါသည် ကာလာမအနွယ်ဖြစ်သော အာဠာရရသေ့အား တရားကို ရှေးဦးစွာ ဟောရမူ ကောင်းပေမည်၊ ထိုအာဠာရရသေ့သည် ဤတရားကို လျင်စွာပင်သိနိုင်လတ္တံ့”ဟု ဤသို့သော အကြံသည် ဖြစ်၏။ မင်းသား ထိုအခါ ငါ့ကို နတ်သားသည် ချဉ်းကပ်၍"အသျှင်ဘုရား ကာလာမအနွယ်ဖြစ်သော အာဠာရရသေ့သည် သေပြီး၍ ခုနစ်ရက်ရှိပါပြီ”ဟု ဤစကားကိုလျှောက်၏၊ ငါ့မှာလည်း “ကာလာမအနွယ်ဖြစ်သော အာဠာရရသေ့သည် သေပြီး၍ ခုနစ်ရက်ရှိပြီ”ဟုဉာဏ်အမြင်သည် ထင်ရှားဖြစ်၏။ မင်းသား ထိုငါ့အား “ကာလာမအနွယ်ဖြစ်သော အာဠာရရသေ့သည်ကြီးစွာသော ဆုံးရှုံးခြင်းကြီး ဆုံးရှုံးခဲ့ပြီ၊ အကြောင်းမူကား အကယ်၍ ထိုအာဠာရရသေ့သည် ဤတရားကို နာရပါမူ လျင်စွာပင် သိနိုင်ရာ၏”ဟု ဤသို့သော အကြံသည် ဖြစ်၏။
မင်းသား ထိုငါ့အား “အဘယ်သူအား ငါသည် ရှေးဦးစွာ တရားဟောရအံ့နည်း၊ အဘယ်သူသည်ဤတရားကို လျင်မြန်စွာ သိနိုင်လတ္တံ့နည်း”ဟု ငါ့အား အကြံဖြစ်ပြန်၏။ မင်းသား ထိုငါ့အား “ရာမ၏သား ဖြစ်သော ဥဒကရသေ့သည် ပညာရှိ၏၊ လိမ္မာ၏၊ ထက်မြက်သော ဉာဏ်ရှိ၏၊ ကာလရှည်မြင့်စွာကပင် (ပညာ) မျက်စိ၌ (ကိလေသာ) မြူ နည်းပါးနေ၏၊ ငါသည် ရာမ၏သားဖြစ်သော ဥဒကရသေ့အား တရားကို ရှေးဦးစွာ ဟောရမူ ကောင်းပေမည်၊ ထို (ဥဒကရသေ့) သည် ဤတရားကို လျင်စွာပင်သိနိုင်လတ္တံ့”ဟု ဤသို့သော အကြံသည် ဖြစ်၏။ ထိုအခါ နတ်သားသည် ငါ့အား “အသျှင်ဘုရားရာမ၏သားဖြစ်သော ဥဒက ရသေ့သည် ယမန်နေ့က သေဆုံးခဲ့ပါပြီ”ဟု လျှောက်၏။
ငါ့အားလည်း “ရာမ၏ သားဖြစ်သော ဥဒက ရသေ့သည် ယမန်နေ့က သေဆုံးခဲ့ပြီ”ဟု အသိဉာဏ်ထင်ရှားဖြစ်ပေါ်ခဲ့ပြီ။ မင်းသား ငါ့အား “ရာမ၏ သားဖြစ်သော ဥဒက ရသေ့သည် ဆုံးရှုံးခြင်းကြီးဆုံးရှုံးခဲ့ပြီ၊ အကြောင်းမူကား အကယ်၍ ထိုဥဒက ရသေ့သည် ဤတရားကို နာရပါမူ လျင်စွာပင် သိနိုင်ရာ၏”ဟု ဤသို့သော အကြံသည် ဖြစ်၏။
֍ ၃၄၁
။ မင်းသား ထိုငါအား “အဘယ်သူ့အား ငါသည် ရှေးဦးစွာ တရားဟောရအံ့နည်း၊ အဘယ်သူသည် ဤတရားကို လျင်မြန်စွာ သိနိုင်လတ္တံ့နည်း”ဟု အကြံဖြစ်ပြန်၏။ မင်းသား ထိုငါ့အား “(ငါးယောက်အစုရှိသော) ပဉ္စဝဂ္ဂီရဟန်းတို့သည် ငါ့အား ကျေးဇူးများကုန်၏။ ယင်း ပဉ္စဝဂ္ဂီရဟန်းတို့သည်ပဓာနအလုပ်ကို အားထုတ်နေသော ငါ့ကို လုပ်ကျွေးဖူးကုန်၏၊ ငါသည် ပဉ္စဝဂ္ဂီရဟန်းတို့အား တရားကိုရှေးဦးစွာ ဟောရမူ ကောင်းပေမည်”ဟု အကြံဖြစ်ပြန်၏။ မင်းသား ထိုငါ့အား “ယခုအခါ ပဉ္စဝဂ္ဂီရဟန်းတို့သည် အဘယ်အရပ်၌ နေကြကုန်သနည်း”ဟု အကြံဖြစ်ပြန်၏။ မင်းသား ငါသည် အထူးသဖြင့်သန့်ရှင်းစင်ကြယ်သော လူတို့၏ မျက်စိထက် သာလွန်သော နတ်မျက်စိနှင့်တူသော မျက်စိ ‘ဒိဗ္ဗစက္ခုဉာဏ်'ဖြင့် ဗာရာဏသီပြည် ဣသိပတနမည်သော မိဂဒါဝုန်တော၌ နေကုန်သော ပဉ္စဝဂ္ဂီရဟန်းတို့ကို မြင်တော်မူ၏။ မင်းသား ထိုအခါ ငါဘုရားသည် ဥရုဝေလတော၌ မွေ့လျော်တော်မူသရွေ့ နေပြီးလျှင် ဗာရာဏသီပြည်သို့ ဒေသစာရီလှည့်လည်ခဲ့၏။ --မင်းသား ဥပကအာဇီဝက (တက္ကတွန်း) သည် ဂယာနှင့် ဗောဓိပင်အကြား ခရီးရှည်သွားသောငါဘုရားကို မြင်၍ ငါ့ကို “ငါ့သျှင် သင်၏ ဣန္ဒြေတို့သည် အထူးသဖြင့် ကြည်လင်ကုန်၏၊ အရေအဆင်းသည် စင်ကြယ်၏၊ ဖြူစင်၏၊ ငါ့သျှင် သင်သည် အဘယ်သူ့ကို ရည်ညွှန်း၍ ရဟန်းပြုသနည်း၊ သင်၏ဆရာကား အဘယ်သူနည်း၊ သင်သည် အဘယ်သူ၏ တရားကို နှစ်သက်သနည်း”ဟု ဆိုလတ်သော်ငါဘုရားသည် ဥပကအာဇီဝက (တက္ကတွန်း) ကို ဂါထာတို့ဖြင့် မိန့်ကြား၏-
“ဥပက ငါသည် အလုံးစုံကို လွှမ်းမိုးနိုင်၏၊ အလုံးစုံကို သိ၏၊ တရားအားလုံး တို့၌ (ကိလေသာဖြင့်) မလိမ်းကျံ၊ အလုံးစုံကို စွန့်အပ်ပြီ၊ တဏှာ၏ကုန်ရာ (နိဗ္ဗာန်) ကို အာရုံပြုရသောကြောင့် ကိလေသာမှလွတ်ပြီ၊ ကိုယ်တိုင် အထူးသိမြင် ပြီးဖြစ်၍ အဘယ်သူ့ကို (ဆရာဟူ၍) ညွှန်းရအံ့နည်း။
ဥပက ငါ့အား ဆရာမရှိ၊ ငါနှင့်တူသူ မရှိ၊ နတ်နှင့်တကွသော လောက၌ ငါ့အား ဖက်ပြိုင်နိုင်သောပုဂ္ဂိုလ်သည်လည်း မရှိ။
ငါသည် လောက၌ ရဟန္တာတည်း၊ ငါသည် အတုမရှိသောသူတည်း၊ နတ်လူ တို့၏ ဆရာတည်း၊ (အလုံးစုံသောတရားတို့ကို) ကိုယ်တိုင် မှန်စွာ သိသော တစ်ဆူတည်းသော ဘုရားတည်း၊ ကိလေသာမီးငြိမ်းသည်ဖြစ်၍ ချမ်းမြ၏။
ငါသည် ဓမ္မစကြာတရားကို ဟောခြင်းငှါ ကာသိတိုင်း ဗာရာဏသီပြည်သို့ သွား အံ့၊ သူကန်းသဖွယ်ဖြစ်သော လောက၌ (တရားတည်းဟူသော) အမြိုက်စည်ကြီးကို တီးခတ်ပေအံ့”ဟု (မိန့်ကြား၏)။
ငါ့သျှင် သင် ဝန်ခံသည့်အတိုင်းဆိုလျှင် “အဆုံးမရှိသော ဉာဏ်နှင့် ပြည့်စုံသော မာရ်ငါးပါးကို့အောင်သော ဘုရားဖြစ်ထိုက်ပေ၏”ဟု (ဆို၏)။
“ဥပက အာသဝေါတရားတို့ကုန်ခြင်းသို့ ရောက်သော ငါကဲ့သို့သော ပုဂ္ဂိုလ်တို့ သည် စင်စစ်ဇိနမည်ကုန်၏၊ ငါသည် ယုတ်မာသော အကုသိုလ်တရားတို့ကို အောင်အပ်ပြီး ဖြစ်သောကြောင့်ဇိနမည်၏”ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။
မင်းသား ဤသို့ မိန့်ကြားသော် ဥပကတက္ကတွန်းသည် “ငါ့သျှင်ဟုတ်ပေရာ၏”ဟု ဆိုကာ ဦးခေါင်းကိုညိတ်လျက် လမ်းဖယ်၍ သွားလေ၏။
֍ ၃၄၂
။ မင်းသား ထိုအခါ ငါဘုရားသည် အစဉ်အတိုင်း ဒေသစာရီ လှည့်လည်ခဲ့သော် ဗာရာဏသီပြည်ဣသိပတနမည်သော မိဂဒါဝုန်တော ပဉ္စဝဂ္ဂီရဟန်းတို့ထံသို့ ချဉ်းကပ်ခဲ့၏။ မင်းသား ပဉ္စဝဂ္ဂီရဟန်းတို့သည် အဝေးမှ ကြွလာတော်မူသော ငါဘုရားကို မြင်ကြ၍ “ငါ့သျှင်တို့ လာဘ်များခြင်းငှါ ကျင့်၍ကမ္မဋ္ဌာန်းလုပ်ငန်းမှ ထွက်သော လာဘ်များခြင်းငှါ လှည့်လည်သော ဤရဟန်းဂေါတမသည် ကြွလာ၏၊ ထိုရဟန်းဂေါတမကို ရှိမခိုးရ၊ ခရီးဦးကြိုမှု မပြုရ၊ ထိုရဟန်းဂေါတမ၏ သပိတ်သင်္ကန်းကို လှမ်းမယူရ၊ (သို့ရာတွင်) နေရာကိုကား ထားထိုက်၏၊ ရဟန်းဂေါတမသည် အကယ်၍ အလိုရှိလျှင် ထိုင်လိမ့်မည်”ဟုအချင်းချင်း ကတိကဝတ်ပြုကုန်၏။ မင်းသား ငါဘုရားသည် ပဉ္စဝဂ္ဂီရဟန်းတို့ထံသို့ ချဉ်းကပ်မိသော်ပဉ္စဝဂ္ဂီရဟန်းတို့သည် မိမိတို့ ကတိကဝတ်ဖြင့် မတည်နိုင်ကုန်ဘဲ ငါဘုရားကို ခရီးဦးကြို ပြုကြပြီးလျှင်တစ်ယောက်သည် ငါဘုရား၏ သပိတ်သင်္ကန်းကို လှမ်းယူ၏၊ တစ်ယောက်သည် နေရာ ခင်း၏၊ တစ်ယောက်သည် ခြေဆေးရေကို တည်၏၊ တစ်ယောက်သည် ခြေဆေး အင်းပျဉ်ကို တည်ထား၏၊ တစ်ယောက်သည် ခြေပွတ်အိုးခြမ်းကို အနီး၌ ထား၏၊ ငါဘုရားသည် ခင်းထားသော နေရာ၌ထိုင်ပြီးလျှင် ခြေတို့ကို ဆေးကြော၏။ သို့သော် ငါဘုရားကို ဂေါတမဟူသော အမည်ဖြင့်လည်းကောင်း၊ ငါ့သျှင်ဟူသော ခေါ်ဝေါ်ခြင်းဖြင့်လည်းကောင်း ခေါ်ဝေါ်ပြောဆိုကုန်၏။ --ဤသို့ ပြောဆိုကုန်သည်ရှိသော် ငါဘုရားသည် ပဉ္စဝဂ္ဂီရဟန်းတို့အား “ရဟန်းတို့ ငါ့ကို ဂေါတမဟူသော အမည်ဖြင့်လည်းကောင်း၊ ငါ့သျှင်ဟူသော ခေါ်ဝေါ်ခြင်းဖြင့်လည်းကောင်း မပြောဆိုကြကုန်လင့်။ ရဟန်းတို့ ငါဘုရားသည် ရဟန္တာတည်း၊ (အလုံးစုံသောတရားတို့ကို) ကိုယ်တိုင် မှန်စွာ သိသော ဘုရားတည်း၊ ရဟန်းတို့ နားထောင်ကုန်လော့၊ အမြိုက်နိဗ္ဗာန်ကို (ငါ) ရပြီ၊ ငါသည် ဆုံးမအံ့၊ ငါသည် တရားဟောအံ့၊ ငါဆုံးမသည့်အတိုင်း ကျင့်သည်ရှိသော် လူ့ဘောင်မှ ရဟန်းဘောင်သို့ ကောင်းစွာဝင်သောအမျိုးကောင်းသားတို့ လိုလားအပ်သော မြတ်သော အကျင့်၏ အဆုံးဖြစ်သော အတုမရှိသော အရဟတ္တဖိုလ်သို့ မကြာမီ ယခုဘဝ၌ပင် ထူးသောဉာဏ်ဖြင့် ကိုယ်တိုင် မျက်မှောက်ပြုလျက် ရောက်၍ နေရလတ္တံ့”ဟု ပြောခဲ့၏၊ မင်းသား ဤသို့ ပြောသော် ပဉ္စဝဂ္ဂီရဟန်းတို့သည် ငါဘုရားအား ဤသို့ဆိုကုန်၏-"ငါ့သျှင်ဂေါတမ သင်သည် ပြုနိုင်ခဲသော ဣရိယာပုထ်ကို ပြုသဖြင့်လည်းကောင်း၊ ကျင့်နိုင်ခဲသော အကျင့်ကို ကျင့်သဖြင့်လည်းကောင်း ပြုနိုင်ခဲသော အမှုကို ပြုသဖြင့်လည်းကောင်းလူတို့၏ ကုသိုလ် တရားထက် လွန်မြတ်သော အရိယာအဖြစ်ကို ပြုစွမ်းနိုင်သော ဉာဏ်အမြင်အထူးကိုမရခဲ့ပေ၊ လာဘ်များခြင်းငှါ ကျင့်၍ ကမ္မဋ္ဌာန်း (လုပ်ငန်း) မှ ထွက်လျက် လာဘ်များခြင်းငှါလှည့်လည်သော သင်သည် ယခုအခါ လူတို့၏ ကုသိုလ်တရားထက် လွန်မြတ်သော အရိယာအဖြစ်ကိုပြုစွမ်းနိုင်သော ဉာဏ်အမြင်အထူးကို အဘယ်မှာ (သင်) ရနိုင်ပါအံ့နည်း”ဟု (ပြောကုန်၏)။
မင်းသား ဤသို့ ပြောကုန်သော် ငါဘုရားသည် ပဉ္စဝဂ္ဂီရဟန်းတို့အား “ရဟန်းတို့ ငါဘုရားသည်လာဘ်များခြင်းငှါ မကျင့်၊ ကမ္မဋ္ဌာန်းလုပ်ငန်းမှလည်း ထွက်သည် မဟုတ်၊ လာဘ်များခြင်းငှါ မလှည့်လည်၊ ရဟန်းတို့ ငါဘုရားသည် ရဟန္တာတည်း၊ (အလုံးစုံသောတရားတို့ကို) ကိုယ်တိုင် မှန်စွာ သိသောဘုရားတည်း၊ ရဟန်းတို့ နားထောင်ကုန်လော့၊ အမြိုက်နိဗ္ဗာန်ကို (ငါ) ရပြီ၊ ငါသည် ဆုံးမအံ့၊ ငါသည်တရားဟောအံ့၊ ငါဆုံးမသည့်အတိုင်း ကျင့်သည်ရှိသော် လူ့ဘောင်မှ ရဟန်းဘောင်သို့ ကောင်းစွာဝင်သော အမျိုးကောင်းသားတို့ လိုလားအပ်သော မြတ်သောအကျင့်၏ အဆုံးဖြစ်သော အတုမရှိသော အရဟတ္တဖိုလ်သို့ မကြာမီ ယခုဘဝ၌ပင် ထူးသောဉာဏ်ဖြင့် ကိုယ်တိုင် မျက်မှောက်ပြုလျက် ရောက်၍နေရလတ္တံ့”ဟု ပြော၏၊ မင်းသား နှစ်ကြိမ်မြောက်လည်း ပဉ္စဝဂ္ဂီရဟန်းတို့သည် ငါဘုရားအား ဤသို့ဆိုကုန်၏။ နှစ်ကြိမ်မြောက်လည်း ငါဘုရားသည် ပဉ္စဝဂ္ဂီရဟန်းတို့အား ဤသို့ပင် မိန့်တော်မူ၏။ပ။ မင်းသား သုံးကြိမ်မြောက်လည်း ပဉ္စဝဂ္ဂီရဟန်းတို့သည် ငါဘုရားအား “ငါ့သျှင်ဂေါတမ သင်သည်ပြုနိုင်ခဲသော ဣရိယာပုထ်ကို ပြုသဖြင့်လည်းကောင်း၊ ကျင့်နိုင်ခဲသော အကျင့်ကိုကျင့်သဖြင့်လည်းကောင်း၊ ပြုနိုင်ခဲသော အမှုကို ပြုသဖြင့်လည်းကောင်း လူတို့၏ ကုသိုလ်တရားထက်လွန်မြတ်သော အရိယာအဖြစ်ကို ပြုစွမ်း နိုင်သော ဉာဏ်အမြင်အထူးကို မရခဲ့ပေ၊ လာဘ်များခြင်းငှါကျင့်၍ ကမ္မဋ္ဌာန်း (လုပ်ငန်း) မှ ထွက်လျက် လာဘ်များခြင်းငှါ လှည့်လည်သော သင်သည် ယခုအခါလူတို့၏ ကုသိုလ်တရားထက် လွန်မြတ်သော အရိယာအဖြစ်ကို ပြုစွမ်းနိုင်သော ဉာဏ်အမြင်အထူးကိုအဘယ်မှာ (သင်) ရနိုင်ပါအံ့နည်း”ဟု ပြော ကုန်၏။
--ဤသို့ ပြောကုန်လတ်သော် ငါဘုရားသည် ပဉ္စဝဂ္ဂီရဟန်းတို့အား “ဤမှ ရှေးအခါ၌ ဤသို့သောစကားကို ငါပြောဖူးသည်ကို သင်တို့မှတ်မိကြကုန်သလော”ဟု ပြောဆို၏။ မမှတ်မိပါ အသျှင်ဘုရားဟု (လျှောက်ကြကုန်၏)။ ရဟန်းတို့ ငါသည် ရဟန္တာတည်း၊ (အလုံးစုံသောတရားတို့ကို) ကိုယ်တိုင် မှန်စွာသိသော ဘုရားတည်း၊ ရဟန်းတို့ နားထောင်ကုန်လော့၊ အမြိုက်နိဗ္ဗာန်ကို (ငါ) ရပြီ၊ ငါသည် ဆုံးမအံ့၊ ငါသည် တရားဟောအံ့၊ ငါဆုံးမသည့်အတိုင်း ကျင့်သည်ရှိသော် လူ့ဘောင်မှ ရဟန်းဘောင်သို့ကောင်းစွာ ဝင်သော အမျိုးကောင်းသားတို့ လိုလားအပ်သော မြတ်သောအကျင့်၏ အဆုံးဖြစ်သောအတုမရှိသော အရဟတ္တဖိုလ်သို့ မကြာမီ ယခုဘဝ၌ပင် ထူးသောဉာဏ်ဖြင့် ကိုယ်တိုင်မျက်မှောက်ပြုလျက် ရောက်၍ နေရလတ္တံ့”ဟု ဆို၏။ မင်းသား ငါဘုရားသည် ပဉ္စဝဂ္ဂီရဟန်းတို့အား (ဘုရားအဖြစ်ကို) သိစေရန် တတ်နိုင်ခဲ့လေပြီ။ မင်းသား နှစ်ပါးကုန်သော ရဟန်းတို့ကိုလည်း ဆုံးမ၏၊ သုံးပါးသော ရဟန်းတို့သည် ဆွမ်းအတွက် လှည့်လည်ကြကုန်၏၊ ရဟန်းသုံးပါးတို့သည် ဆွမ်းအလို့ငှါလှည့်လည်၍ ဆောင်ယူခဲ့သော ထိုဆွမ်းဖြင့် ခြောက်ဦးသားတို့ မျှတကြကုန်၏။ မင်းသားသုံးပါးကုန်သော ရဟန်းတို့ကိုလည်း ဆုံးမ၏၊ နှစ်ပါးကုန်သော ရဟန်းတို့သည် ဆွမ်းအတွက်လှည့်လည်ကြကုန်၏၊ နှစ်ပါးကုန်သော ရဟန်းတို့သည် ဆွမ်းအလို့ငှါ လှည့်လည်ကြ၍ ဆောင်ယူလာသောဆွမ်းဖြင့် ခြောက်ဦးသားတို့သည် မျှတကြကုန်၏။
֍ ၃၄၃
။ မင်းသား ပဉ္စဝဂ္ဂီရဟန်းတို့သည် ငါက ဤသို့ဆုံးမ ဤသို့ကန်မြစ်အပ်သည်ရှိသော် ကောင်းစွာသာလျှင် လူ့ဘောင်မှ ရဟန်းဘောင်သို့ ဝင်ကြသော အမျိုးကောင်းသားများ လိုလားအပ်သော အတုမရှိသော မြတ်သောအကျင့်၏ အဆုံးဖြစ်သော အရဟတ္တဖိုလ်အကျိုးကို ယခုဘဝ၌ပင် ကိုယ်တိုင် ထူးသောဉာဏ်ဖြင့် မျက်မှောက်ပြုကာ ရောက်၍ နေရကုန်ပြီဟု (မိန့်တော်မူ၏)။ ဤသို့ မိန့်တော်မူလတ်သော်ဗောဓိမင်းသာသည် မြတ်စွာဘုရားကို “အသျှင်ဘုရား မြတ်စွာဘုရားဟူသော ဆုံးမသူဆရာကို ရသောရဟန်းသည် အဘယ်မျှလောက် ကြာမြင့်မှ ကောင်းစွာသာလျှင် လူ့ဘောင်မှ ရဟန်းဘောင်သို့ဝင်ကြသော အမျိုးကောင်းသားများ လိုလားအပ်သော အတုမရှိသော မြတ်သောအကျင့်၏ အဆုံးဖြစ်သောအရဟတ္တ ဖိုလ်အကျိုးကို ယခုဘဝ၌ပင် ကိုယ်တိုင် ထူးသောဉာဏ်ဖြင့် မျက်မှောက်ပြုကာ ရောက်၍နေရပါသနည်း”ဟု လျှောက်၏။မင်းသား ထိုသို့ဖြစ်မူ ဤအရာ၌ သင်မင်းသားကိုသာလျှင် ပြန်၍ မေးအံ့၊ သင် နှစ်သက်သည့် အတိုင်းဖြေကြားလော့။ မင်းသား ထိုအရာကို အဘယ်သို့ မှတ်ထင်သနည်း၊ သင်မင်းသားသည် ဆင်စီးအတတ်၌လည်းကောင်း၊ ချွန်းကိုင်အတတ်၌လည်းကောင်း တတ်မြောက်လိမ္မာသည် မဟုတ်လောဟု (မေးတော်မူ၏)။ အသျှင်ဘုရား မှန်ပါ၏၊ အကျွန်ုပ်သည် ဆင်စီးအတတ်၌လည်းကောင်း၊ ချွန်းကိုင်အတတ်၌့လည်းကောင်း တတ်မြောက်လိမ္မာပါ၏ဟု (လျှောက်၏)။
မင်းသား ထိုအရာကို အဘယ်သို့ မှတ်ထင်သနည်း၊ ဤလောက၌ တစ်ဦးသော ယောကျ်ားသည်"ဗောဓိမင်းသားသည် ဆင်စီးအတတ်ကိုလည်းကောင်း၊ ချွန်းကိုင်အတတ်ကိုလည်းကောင်း၊ တတ်မြောက်၏ထိုမင်းသား၏ အထံ၌ ဆင်စီးအတတ်ကိုလည်းကောင်း၊ ချွန်းကိုင်အတတ်ကိုလည်းကောင်း သင်ယူအံ့” ဟူ၍လာရောက်ရာ၏။ ထိုယောကျ်ားသည် ယုံကြည်မှု မရှိသူလည်း ဖြစ်ရာ၏၊ ယုံကြည်မှုရှိသူ ရောက်သင့်သော အရာသို့လည်း မရောက်ရာ။ ထိုယောကျ်ားသည် အနာရောဂါများသူလည်း ဖြစ်ရာ၏၊ အနာရောဂါကင်းသူ ရောက်သင့်သော အရာသို့လည်း မရောက်ရာ။ ထိုယောကျ်ားသည် ဟန်ဆောင်တတ်သူ မာယာများသူဖြစ်၏၊ ဟန်မဆောင်တတ်သူ မာယာမများသူ ရောက်သင့်သော အရာသို့လည်း မရောက်ရာ။ ထိုယောကျ်ားသည် ပျင်းရိသူလည်း ဖြစ်ရာ၏၊ ထက်သန်သော လုံ့လရှိသူ ရောက်သင့်သော အရာသို့လည်းမရောက်ရာ။ ထိုယောကျ်ားသည် ဉာဏ်နည်းသူလည်း ဖြစ်ရာ၏၊ ဉာဏ်ရှိသူ ရောက်သင့်သော အရာသို့လည်း မရောက်ရာ။
မင်းသား ထိုအရာကို အဘယ်သို့ မှတ်ထင်သနည်း၊ စင်စစ်အားဖြင့် ထိုသို့သဘောရှိသောယောကျ်ားသည် သင်၏ အထံ၌ ဆင်စီးအတတ် ချွန်းအတတ်ကို တတ်မြောက်ရာအံ့လောဟု (မေးတော်မူ၏)။ အသျှင်ဘုရား တစ်ပါးပါးသော အင်္ဂါနှင့်မျှလည်း ပြည့်စုံသော ထိုယောကျ်ားသည် အကျွန်ုပ်၏အထံ၌ ဆင်စီးအတတ်ကိုလည်းကောင်း၊ ချွန်းကိုင်အတတ်ကိုလည်းကောင်း မတတ်မြောက်ရာပါ၊ အင်္ဂါငါးပါး လုံးနှင့် ပြည့်စုံသော ယောကျ်ားမှာမူကား အဘယ်ဆိုဖွယ်ရာ ရှိပါအံ့နည်းဟု (လျှောက်၏)။
--֍ ၃၄၄
။ မင်းသား ထိုအရာကို အဘယ်သို့ မှတ်ထင်သနည်း။ ဤလောက၌ ယောကျ်ားတစ်ယောက် သည်"ဗောဓိမင်းသားသည် ဆင်စီးအတတ်ကိုလည်းကောင်း၊ ချွန်းကိုင်အတတ်ကိုလည်းကောင်း၊ တတ်မြောက်၏၊ ငါသည် ဗောဓိမင်းသားအထံ၌ ဆင်စီးအတတ်ကိုလည်းကောင်း၊ ချွန်းကိုင်အတတ်ကိုလည်းကောင်း သင်ယူအံ့”ဟူ၍ လာရောက်ရာ၏။ ထိုယောကျ်ားသည် မင်းသားအား ယုံကြည်မှုရှိသူ ဖြစ်ရာ၏၊ ယုံကြည်သူ ရောက်သင့်သော အရာသို့လည်း ရောက်ရာ၏၊ ထိုယောကျ်ားသည် အနာရောဂါကင်းသူလည်း ဖြစ်ရာ၏၊ အနာရောဂါကင်းသူ ရောက်သင့်သော အရာသို့လည်း ရောက်ရာ၏၊ ထိုယောကျ်ားသည် ဟန်မဆောင်တတ်သူ မာယာမများသူလည်း ဖြစ်ရာ၏၊ ဟန်မဆောင်တတ်သူမာယာမများသူ ရောက်သင့်သော အရာသို့လည်း ရောက်ရာ၏။ ထိုယောကျ်ားသည် ထက်သန်သောလုံ့လရှိသူလည်း ဖြစ်ရာ၏၊ ထက်သန်သော လုံ့လရှိသူ ရောက်သင့်သော အရာသို့လည်း ရောက်ရာ၏။ ထိုယောကျ်ားသည် ဉာဏ်ရှိသူလည်း ဖြစ်ရာ၏၊ ဉာဏ်ရှိသူ ရောက်သင့်သော အရာသို့လည်းရောက်ရာ၏။ မင်းသား ထို အရာကို အဘယ်သို့ မှတ်ထင်သနည်း၊ စင်စစ်အားဖြင့် ထိုယောကျ်ားသည်သင်၏ အထံ၌ ဆင်စီးအတတ် ကိုလည်းကောင်း၊ ချွန်းကိုင်အတတ်ကိုလည်းကောင်းတတ်မြောက်ရာအံ့လောဟု (မေးတော်မူ၏)။ အသျှင် ဘုရား တစ်ပါးပါးသော အင်္ဂါနှင့်မျှလည်းပြည့်စုံသော ထိုယောကျ်ားသည် အကျွန်ုပ်၏ အထံ၌ ဆင်စီး အတတ်ကိုလည်းကောင်းချွန်းကိုင်အတတ်ကိုလည်းကောင်း တတ်မြောက်ရာပါ၏၊ ငါးပါးသော အင်္ဂါတို့နှင့် ပြည့်စုံသော သူမှာမူကားအဘယ်ဆိုဖွယ်ရာ ရှိပါအံ့နည်းဟု (လျှောက်၏)။မင်းသား ဤဥပမာ အတူသာလျှင် ကမ္မဋ္ဌာန်းအားထုတ်သူတို့၏ အကြောင်းအင်္ဂါတို့သည် ဤငါးပါးတို့တည်း။ အဘယ်ငါးပါးတို့နည်းဟူမူ-
မင်းသား ရဟန်းသည်
(၁) ယုံကြည်မှုရှိ၏၊ “ထိုမြတ်စွာဘုရား သည် ပူဇော်အထူးကို ခံတော်မူထိုက်သော အကြောင်းကြောင့်လည်း ‘အရဟံ’ မည်တော်မူ၏၊ (အလုံးစုံသောတရားတို့ကို) ကိုယ်တိုင် မှန်စွာ သိတော်မူသောအကြောင်း ကြောင့်လည်း ‘သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓ’ မည်တော်မူ၏၊ အသိဉာဏ် ‘ဝိဇ္ဇာ’ အကျင့် ‘စရဏ'နှင့်ပြည့်စုံတော်မူသော အကြောင်းကြောင့်လည်း ‘ဝိဇ္ဇာစရဏသမ္ပန္န’မည် တော်မူ၏၊ ကောင်းသော စကားကိုဆိုတော်မူတတ်သော အကြောင်းကြောင့်လည်း ‘သုဂတ’မည်တော်မူ၏၊ လောကကို သိတော်မူသောအကြောင်းကြောင့်လည်း ‘လောကဝိဒူ’ မည်တော်မူ၏၊ ဆုံးမထိုက်သူကို ဆုံးမ တတ်သည့်အတုမဲ့ပုဂ္ဂိုလ်ဖြစ်တော်မူသော အကြောင်း ကြောင့်လည်း ‘အနုတ္တရော ပုရိသဒမ္မသာရထိ’ မည် တော်မူ၏၊ နတ်လူတို့၏ ဆရာဖြစ်တော်မူသော အကြောင်းကြောင့်လည်း ‘သတ္ထာ ဒေဝမနုဿာနံ’ မည်တော်မူ၏၊ (သစ္စာလေးပါးတရားတို့ကို) သိစေတော် မူသော အကြောင်းကြောင့်လည်း ‘ဗုဒ္ဓ’မည်တော်မူ၏၊ ဘုန်းတန်ခိုးကြီးတော်မူသော အကြောင်းကြောင့်လည်း ‘ဘဂဝါ’ မည်တော်မူ၏”ဟု မြတ်စွာဘုရား၏ဗောဓိ (မဂ်ဉာဏ် ဖိုလ်ဉာဏ် သဗ္ဗညုတဉာဏ်) ကို ယုံကြည်၏။
(၂) အနာကင်း၏၊ ရောဂါကင်း၏၊ အညီအမျှ ကျေကျက်စေတတ်သော မအေးလွန်း မပူလွန်းသောအလယ်အလတ်ဖြစ်သော ကမ္မဋ္ဌာန်းစီးဖြန်းရန်ခံ့သော ပါစကတေဇောဓာတ် (ဝမ်းမီး) နှင့် ပြည့်စုံ၏။
(၃) ဟန်ဆောင်ခြင်း လှည့်ပတ်ခြင်း မရှိ၊ ဆရာဖြစ်သော မြတ်စွာဘုရားအထံ၌ လည်းကောင်းပညာရှိကုန်သော သီတင်းသုံးဖော်တို့အထံ၌လည်းကောင်းဟုတ်မှန်သည့်အတိုင်း မိမိကိုယ်ကို ထင်စွာ ပြုတက်၏။
(၄) အကုသိုလ်တရားတို့ကို ပယ်ရန် ကုသိုလ်တရားတို့ကို ပြည့်စုံစေရန် ထက်သန်သော လုံ့လရှိသည်ဖြစ်၍ နေ၏၊ အားစွမ်းရှိ၏၊ မြဲမြံစွာအားထုတ်မှုရှိ၏၊ ကုသိုလ်တရားတို့၌ တာဝန်ကို ပစ်ချမထား။
(၅) ပညာရှိ၏၊ အဖြစ် အပျက်ကို သိစွမ်းနိုင်သော ပညာနှင့် ပြည့်စုံ၏၊ စင်ကြယ်သော (ကိလေသာ ကို) ဖောက်ခွဲဖျက်ဆီးနိုင်သော ကောင်းစွာ ဒုက္ခ၏ကုန်ရာ နိဗ္ဗာန်သို့ ရောက်စေနိုင်သော ပညာနှင့် ပြည့်စုံ ၏။ မင်းသား ဤသည်တို့ကား ကမ္မဋ္ဌာန်းစီးဖြန်းသော ပုဂ္ဂိုလ်၏ အကြောင်းအင်္ဂါငါးပါးတို့ပေတည်း။
--֍ ၃၄၅
။ မင်းသား ကမ္မဋ္ဌာန်းစီးဖြန်းမှုအကြောင်းအင်္ဂါ ငါးပါးတို့နှင့်ပြည့်စုံသော ရဟန်းသည် မြတ်စွာဘုရားတည်းဟူသော ဆုံးမသူဆရာကို ရသည်ရှိသော် ခုနစ်နှစ်ကြာလျှင် ကောင်းစွာသာလျှင် လူ့ဘောင်မှရဟန်းဘောင်သို့ ဝင်ကြသော အမျိုးကောင်းသားများ လိုလားအပ်သော အတုမရှိသော မြတ်သောအကျင့်၏ အဆုံးဖြစ်သော အရဟတ္တဖိုလ်အကျိုးကို ယခုဘဝ၌ပင် ကိုယ်တိုင် ထူးသောဉာဏ်ဖြင့် မျက်မှောက်ပြုကာ ရောက်၍ နေနိုင်ရာ၏။ မင်းသား ခုနစ်နှစ်တို့ကို ထားဦးလော့၊ ကမ္မဋ္ဌာန်းအားထုတ်မှု အကြောင်းအင်္ဂါငါးပါးတို့နှင့် ပြည့်စုံသော ရဟန်းသည် မြတ်စွာဘုရားတည်းဟူသော ဆုံးမသူဆရာကို ရသည်ရှိသော်ခြောက်နှစ်ကြာလျှင် ကောင်းစွာသာလျှင် လူ့ဘောင်မှ ရဟန်းဘောင်သို့ ဝင်ကြသော အမျိုးကောင်းသားများ လိုလားအပ်သော အတုမရှိသော မြတ်သော အကျင့်၏ အဆုံးဖြစ်သော အရဟတ္တဖိုလ်အကျိုးကိုယခု ဘဝ၌ပင် ကိုယ်တိုင် ထူးသောဉာဏ်ဖြင့် မျက်မှောက်ပြုကာ ရောက်၍ နေနိုင်ရာ၏။ ငါးနှစ်ကြာလျှင်။ လေးနှစ်ကြာလျှင်။ သုံးနှစ်ကြာလျှင်။ နှစ်နှစ်ကြာလျှင်။ တစ်နှစ်ကြာလျှင်။ မင်းသားတစ်နှစ်တို့ကို ထားဦးလော့၊ ကမ္မဋ္ဌာန်းအားထုတ်မှုအကြောင်းအင်္ဂါ ငါးပါးတို့နှင့် ပြည့်စုံသော ရဟန်းသည်မြတ်စွာ ဘုရားတည်းဟူသော ဆုံးမသူဆရာကို ရသည်ရှိသော် ခုနစ်လကြာလျှင် ကောင်းစွာသာလျှင်လူ့ဘောင်မှ ရဟန်းဘောင်သို့ ဝင်ကြသော အမျိုးကောင်းသားများ လိုလားအပ်သော အတုမရှိသောမြတ်သော အကျင့်၏ အဆုံးဖြစ်သော အရဟတ္တဖိုလ်အကျိုးကို ယခုဘဝ၌ပင် ကိုယ်တိုင်ထူးသောဉာဏ်ဖြင့် မျက် မှောက်ပြုကာ ရောက်၍ နေနိုင်ရာ၏။မင်းသား ခုနစ်လတို့ကို ထားဦးလော့၊ ဤကမ္မဋ္ဌာန်းအားထုတ်မှုအကြောင်းအင်္ဂါ ငါးပါးတို့နှင့်ပြည့်စုံသော ရဟန်းသည် မြတ်စွာဘုရားတည်းဟူသော ဆုံးမသူဆရာကို ရသည်ရှိသော် ခြောက်လကြာလျှင် ကောင်းစွာသာလျှင် လူ့ဘောင်မှ ရဟန်းဘောင်သို့ ဝင်ကြသော အမျိုးကောင်းသားများ လိုလားအပ်သော အတုမရှိသော မြတ်သော အကျင့်၏ အဆုံးဖြစ်သော အရဟတ္တဖိုလ် အကျိုးကို ယခုဘဝ၌ပင်ကိုယ်တိုင် ထူးသောဉာဏ်ဖြင့် မျက်မှောက်ပြုကာ ရောက်၍ နေနိုင်ရာ၏။ ငါးလကြာလျှင်။ လေးလကြာ့လျှင်။ သုံးလကြာလျှင်။ နှစ်လကြာလျှင်။ တစ်လကြာလျှင်။ လဝက်ကြာလျှင်။ မင်းသား လဝက်ကိုထားဦးလော့၊ ဤကမ္မဋ္ဌာန်းအားထုတ်မှုအကြောင်း အင်္ဂါငါးပါးတို့နှင့် ပြည့်စုံသော ရဟန်းသည် မြတ်စွာဘုရားတည်းဟူသော ဆုံးမသူဆရာကို ရသည်ရှိသော် ခုနစ်ရက်ကြာလျှင် ကောင်းစွာသာလျှင် လူ့ဘောင်မှရဟန်းဘောင်သို့ ဝင်ကြသော အမျိုးကောင်းသားများ လိုလားအပ်သော အတုမရှိသော မြတ်သောအကျင့်၏ အဆုံးဖြစ်သော အရဟတ္တဖိုလ်အကျိုးကို ယခုဘဝ၌ပင် ကိုယ်တိုင် ထူးသောဉာဏ်ဖြင့် မျက်မှောက်ပြုကာ ရောက်၍ နေနိုင်ရာ၏။
မင်းသား ခုနစ်ရက်တို့ကို ထားဦးလော့၊ ဤကမ္မဋ္ဌာန်းအားထုတ်မှုအကြောင်းအင်္ဂါ ငါးပါးတို့နှင့်ပြည့်စုံသော ရဟန်းသည် မြတ်စွာဘုရားတည်းဟူသော ဆုံးမသူဆရာကို ရသည်ရှိသော် ခြောက်ရက်ကြာလျှင် ကောင်းစွာသာလျှင် လူ့ဘောင်မှ ရဟန်းဘောင်သို့ ဝင်ကြသော အမျိုးကောင်းသားများ လိုလားအပ်သော အတုမရှိသော မြတ်သောအကျင့်၏ အဆုံးဖြစ်သော အရဟတ္တဖိုလ်အကျိုးကို ယခုဘဝ၌ပင်ကိုယ်တိုင် ထူးသောဉာဏ်ဖြင့် မျက်မှောက်ပြုကာ ရောက်၍ နေနိုင်ရာ၏။ ငါးရက်ကြာလျှင်။ လေးရက်ကြာ လျှင်။ သုံးရက်ကြာလျှင်။ နှစ်ရက်ကြာလျှင်။ တစ်ရက်ကြာလျှင်။ မင်းသား တစ်ရက်ကိုထားဦးလော့၊ ဤကမ္မဋ္ဌာန်းအားထုတ်မှုအကြောင်း အင်္ဂါငါးပါးတို့နှင့် ပြည့်စုံသော ရဟန်းသည်မြတ်စွာဘုရားတည်း ဟူသော ဆုံးမသူဆရာကို ရသည်ရှိသော် ညချမ်းအခါ ဆုံးမမူ နံနက်အခါ၌တရားအထူးကို ရပေလိမ့်မည်၊ နံနက်အခါ ဆုံးမမူ ညချမ်းအခါ၌ တရားအထူးကို ရပေလိမ့်မည်ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။ ဤသို့ မိန့်တော်မူ သည်ရှိသော် ဗောဓိမင်းသားသည် မြတ်စွာဘုရားကို “ညချမ်းအခါ၌ဆုံးမသည်ရှိသော် နံနက်အခါ၌ တရားအထူးကို ရစွမ်းနိုင်၏၊ နံနက်အခါ၌ ဆုံးမသည်ရှိသော်ညချမ်းအခါ၌ တရားအထူးကို ရစွမ်းနိုင်၏၊ မြတ်စွာဘုရားသည် အံ့ဩဖွယ်ကောင်းလှပါ၏၊ တရားတော်သည် အံ့ဩဖွယ်ကောင်းလှပါ၏၊ တရားတော်၏ ကောင်းစွာဟောကြားထားသည်၏ အဖြစ်သည် အံ့ဩဖွယ်ကောင်းလှပါ၏”ဟု လျှောက်၏။
--֍ ၃၄၆
။ ဤသို့ လျှောက်လတ်သော် သဉ္ဇိကာပုတ္တလုလင်သည် ဗောဓိမင်းသားကို “ဤအရှင်ဗောဓိမင်းသားသည် ‘မြတ်စွာဘုရားသည် အံ့ဩဖွယ်ကောင်းလှပါ၏၊ တရားတော်သည် အံ့ဩဖွယ်ကောင်းလှပါ၏၊ တရားတော်၏ ကောင်းစွာ ဟောကြားထားသည်၏ အဖြစ်သည် အံ့ဩဖွယ်ကောင်းလှပါ၏’ ဟူ၍ဤသို့သာလျှင် လျှောက်ထားဘိ၏၊ ထိုသို့ပင် လျှောက်ထားငြားသော်လည်း ထိုအသျှင်ဂေါတမကိုကိုးကွယ်ရာဟူ၍ မဆည်းကပ်၊ တရားတော်မြတ်ကိုလည်းကောင်း၊ ရဟန်းသံဃာအပေါင်းကိုလည်းကောင်းကိုးကွယ်ရာဟူ၍ မဆည်းကပ်”ဟု ပြောဆို၏။ အချင်းသဉ္ဇိကာပုတ္တ ဤသို့ မဆိုလင့်၊ အချင်းသဉ္ဇိကာပုတ္တဤသို့ မဆိုလင့်၊ အချင်းသဉ္ဇိကာပုတ္တ ငါသည် ဤသို့သော စကားကို မယ်တော်၏ မျက်မှောက်မှကြားနာမှတ်သား လိုက်ရပါ၏၊ မယ်တော်၏ မျက်မှောက်မှ ဤစကားကို ခံယူဖူး၏၊ အချင်းသဉ္ဇိကာပုတ္တအခါတစ်ပါး မြတ်စွာဘုရားသည် ကောသမ္ဗီပြည် ဃောသိတာရုံကျောင်း၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူ၏။ ထိုအခါ ကိုယ်ဝန်ဆောင်ဖြစ်သော ငါ၏ မယ်တော်သည် မြတ်စွာဘုရားအထံသို့ ချဉ်းကပ်၍ မြတ်စွာဘုရားကိုရှိခိုးပြီးလျှင် တစ်ခုသောနေရာ၌ ထိုင်နေလျက် “အသျှင်ဘုရား အကျွန်ုပ်၏ ဝမ်းတိုက်ရှိ ဤသတို့သား၊ သို့မဟုတ် သတို့သမီးသည် အသျှင်ဘုရားကို ကိုးကွယ်ရာဟူ၍ ဆည်းကပ်ပါ၏၊ တရားတော်မြတ်ကိုလည်းကောင်း၊ ရဟန်းသံဃာအပေါင်းကိုလည်းကောင်း ကိုးကွယ်ရာဟူ၍ ဆည်းကပ်ပါ၏၊ မြတ်စွာဘုရားသည် ထိုသူငယ်ကို ယနေ့ကို အစပြု၍ အသက်ထက်ဆုံး ကိုးကွယ်ရာဟူ၍ ဆည်းကပ်သော ဥပါသကာဟူ၍ မှတ်တော်မူပါလော့”ဟု လျှောက်ခဲ့ပြီ။အချင်းသဉ္ဇိကာပုတ္တ အခါတစ်ပါး မြတ်စွာဘုရားသည် ဘဂ္ဂတိုင်း သုသုမာရဂိရမြို့ဝယ် သားသမင် တို့ကိုဘေးမဲ့ပေးရာဖြစ်သော ဤပဲစင်းငုံတော၌ပင်လျှင် သီတင်းသုံးနေတော်မူ၏။ ထိုအခါ ငါ့ကို နို့ထိန်း သည်ရင်ခွင်ဖြင့် ပိုက်ချီ၍ မြတ်စွာဘုရားအထံသို့ ချဉ်းကပ်ပြီးလျှင် ရှိခိုးလျက် သင့်လျော်ရာ၌ ရပ်တည် ကာ့"အသျှင်ဘုရား ဤဗောဓိမင်းသားသည် မြတ်စွာဘုရားကို ကိုးကွယ်ရာဟူ၍ ဆည်းကပ်ပါ၏၊ တရားတော်မြတ်ကိုလည်းကောင်း၊ ရဟန်းသံဃာအပေါင်းကိုလည်းကောင်း ကိုးကွယ်ရာဟူ၍ ဆည်းကပ်ပါ၏၊ မြတ်စွာဘုရားသည် ထိုဗောဓိမင်းသားကို ယနေ့ကို အစပြု၍ အသက်ထက်ဆုံး ကိုးကွယ်ရာဟူ၍ ဆည်းကပ်သော ဥပါသကာဟူ၍ မှတ်တော်မူပါလော့”ဟု လျှောက်ဖူးပြီ။ အချင်းသဉ္ဇိကာပုတ္တ ထိုငါသည်သုံးကြိမ် မြောက်လည်း မြတ်စွာဘုရားကို ကိုးကွယ်ရာဟူ၍ ဆည်းကပ်ပါ၏၊ တရားတော်မြတ်ကိုလည်းကောင်း ရဟန်းအပေါင်းကိုလည်းကောင်း ကိုးကွယ်ရာဟူ၍ ဆည်းကပ်ပါ၏၊ မြတ်စွာဘုရားသည် အကျွန်ုပ်ကို ယနေ့ကို အစပြု၍ အသက်ထက်ဆုံး (ရတနာသုံးပါးကို) ကိုးကွယ်ရာဟူ၍ ဆည်းကပ်သော ဥပါသကာ ဟူ၍ မှတ်တော်မူပါလော့ဟု (လျှောက်လေသတည်း)။
ငါးခုမြောက် ဗောဓိရာဇကုမာရသုတ် ပြီး၏။
--၆-အင်္ဂုလိမာလသုတ်
֍ ၃၄၇
။ အကျွန်ုပ်သည် ဤသို့ ကြားနာခဲ့ရပါသည်-အခါတစ်ပါး၌ မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထိပြည် အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အရံဖြစ်သော ဇေတဝန်ကျောင်း၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူ၏။ ထိုအခါ ပသေနဒိကောသလမင်း၏ နိုင်ငံတော်၌ ကြမ်း၊ ကတ်သောသွေးစွန်းသော လက်ရှိသော သတ်ဖြတ်ညှဉ်းဆဲမှု၌ စိတ်စောသော သတ္တဝါတို့၌ အသနားကင်းမဲ့သောအင်္ဂုလိမာလမည်သော ခိုးသူသည် ရှိ၏။ ထိုအင်္ဂုလိမာလခိုးသူသည် ရွာတို့ကိုလည်း ရွာမဟုတ်အောင်ပြု၏၊ နိဂုံးတို့ကိုလည်း နိဂုံးမဟုတ်အောင် ပြု၏၊ နယ်ပယ်တို့ကိုလည်း နယ်ပယ်မဟုတ်အောင် ပြု၏။ ထိုအင်္ဂုလိမာလခိုးသူသည် လူတို့ကို သတ်ဖြတ်၍ သတ်ဖြတ်၍ လက်ချောင်းပန်းကုံးကို ဆောင်၏။ ထိုအခါမြတ်စွာဘုရားသည် နံနက်အချိန်၌ သင်္ကန်းကို ပြင်ဝတ်၍ သပိတ် သင်္ကန်းကို ယူတော်မူလျက် သာဝတ္ထိပြည်သို့ ဆွမ်းခံလှည့်လည်တော်မူပြီးလျှင် ဆွမ်းခံရာမှ ဖဲခွါတော်မူကာ ဆွမ်းစားပြီးနောက် ကျောင်း အိပ်ရာနေရာကို သိုမှီးသိမ်းဆည်းတော်မူ၍ သပိတ် သင်္ကန်းကို ယူပြီးလျှင် အင်္ဂုလိမာလခိုးသူရှိရာသို့ ခရီးရှည်ကြွတော်မူ၏။
နွားကျောင်းသား ဆိတ်ကျောင်းသား လယ်ထွန်ယောက်ျား ခရီးသွားတို့သည် အင်္ဂုလိမာလ ခိုးသူရှိရာသို့ ခရီးရှည်ကြွတော်မူသော မြတ်စွာဘုရားကို မြင်ကြကုန်သော် “ရဟန်း ဤခရီးကို မသွားပါလင့်၊ ရဟန်း ဤခရီး၌ ကြမ်းကြုတ်သော သွေးစွန်းသောလက်ရှိသော သတ်ဖြတ်ညှဉ်းဆဲမှု၌ စိတ်စောနေသောသတ္တဝါတို့၌ အသနားကင်းမဲ့သော အင်္ဂုလိမာလမည်သော ခိုးသူသည် ရှိ၏။ ထိုအင်္ဂုလိမာလခိုးသူသည်ရွာတို့ကိုလည်း ရွာမဟုတ်အောင် ပြု၏၊ နိဂုံးတို့ကိုလည်း နိဂုံးမဟုတ်အောင် ပြု၏၊ နယ်ပယ်တို့ကိုလည်းနယ်ပယ်မဟုတ်အောင် ပြု၏။ ထိုအင်္ဂုလိမာလခိုးသူသည် လူတို့ကို သတ်ဖြတ်၍ သတ်ဖြတ်၍လက်ချောင်း ပန်းကုံးကို ဆောင်၏။ ရဟန်း ထိုခရီးကို တစ်ကျိပ် နှစ်ကျိပ် သုံးကျိပ် လေးကျိပ်ငါးကျိပ်သော ယောက်ျားတို့သည် စုပေါင်း၍ စုပေါင်း၍ သွားကြကုန်၏၊ ထိုသူတို့သည်လည်းအင်္ဂုလိမာလခိုးသူ၏ လက်၌ ပျက်စီးခြင်းသို့ ရောက်ကြရကုန်၏”ဟု ပြောဆို လျှောက်ထား ကြကုန်၏။
ထိုသို့ လျှောက်ထားသော်လည်း မြတ်စွာဘုရားသည် ဆိတ်ဆိတ်ပင် ကြွသွားတော်မူ၏။ နှစ်ကြိမ်မြောက်လည်း နွားကျောင်းသား။ပ။ သုံးကြိမ်မြောက်လည်း နွားကျောင်းသား ဆိတ်ကျောင်းသား လယ်ထွန်ယောက်ျား ခရီးသွားတို့သည် မြတ်စွာဘုရားကို “ရဟန်း ဤခရီးကို မသွားပါလင့်၊ ရဟန်း ဤခရီး၌ကြမ်းကြုတ်သော သွေးစွန်းသောလက်ရှိသော သတ်ဖြတ်ညှဉ်းဆဲမှု၌ စိတ်စောနေသော သတ္တဝါတို့၌အသနားကင်းမဲ့သော အင်္ဂုလိမာလမည်သော ခိုးသူသည် ရှိ၏။ ထိုအင်္ဂုလိမာလခိုးသူသည် ရွာတို့ကိုလည်းရွာမဟုတ်အောင် ပြု၏၊ နိဂုံးတို့ကိုလည်း နိဂုံးမဟုတ်အောင် ပြု၏၊ နယ်ပယ်တို့ကိုလည်း နယ်ပယ်မဟုတ်အောင် ပြု၏။ ထိုအင်္ဂုလိမာလ ခိုးသူသည် လူတို့ကို သတ်ဖြတ်၍ သတ်ဖြတ်၍ လက်ချောင်းပန်းကုံးကို့ဆောင်၏။ ရဟန်း ထိုခရီးကို တစ်ကျိပ် နှစ်ကျိပ် သုံးကျိပ် လေးကျိပ် ငါးကျိပ်သော ယောက်ျားတို့သည်စုပေါင်း၍ စုပေါင်း၍ သွားကြကုန်၏၊ ထိုသူတို့သည်လည်း အင်္ဂုလိမာလခိုးသူ၏ လက်၌ ပျက်စီးခြင်းသို့ရောက်ကြရကုန်၏”ဟု ပြောဆိုလျှောက်ထားကြကုန်၏။
--֍ ၃၄၈
။ ထိုသို့လျှောက်သော်လည်း မြတ်စွာဘုရားသည် ဆိတ်ဆိတ်ပင် ကြွသွားတော်မူ၏။ အင်္ဂုလိမာလခိုးသူသည် ကြွလာတော်မူသော မြတ်စွာဘုရားကို အဝေးကပင် မြင်၍ “အချင်းတို့ အံ့ဩဖွယ် ရှိစွတကား၊ အချင်းတို့ မဖြစ်ဖူးမြဲ ဖြစ်စွတကား၊ အကြောင်းမှာ ဤခရီးကို တစ်ကျိပ် နှစ်ကျိပ် သုံးကျိပ် လေးကျိပ်ငါးကျိပ်သော ယောက်ျားတို့သည် စုပေါင်း၍ စုပေါင်း၍ သွားကြကုန်၏၊ ထိုယောက်ျား တို့သည်လည်းငါ၏ လက်၌ ပျက်စီးခြင်းသို့ ရောက်ကြရကုန်၏။ သို့ဖြစ်ပါလျက် ဤရဟန်းသည် အဖော်မပါတစ်ပါးတည်း မလေးမခံ့ လာလေယောင်တကား၊ ငါသည် ဤရဟန်းကို သတ်ရမူ ကောင်းလေရာ၏”ဟုအင်္ဂုလိမာလအား ဤအကြံသည် ဖြစ်၏။ ထိုအခါ အင်္ဂုလိမာလခိုးသူသည် သန်လျက်နှင့် ကာကို ဆွဲကိုင်၍လေးနှင့်တောင့်ကို လွယ်ကာ မြတ်စွာဘုရား၏ နောက်မှ နောက်မှ အပြေး လိုက်လေပြီ။ ထိုအခါပြကတေ့အတိုင်း ကြွသွားတော်မူသော မြတ်စွာဘုရားကို အစွမ်းကုန်ပြေးလိုက်သော အင်္ဂုလိမာလခိုးသူမမီနိုင်လောက်အောင် တန်ခိုးဖန်ဆင်းခြင်းကို မြတ်စွာဘုရား ဖန်ဆင်းတော်မူ၏။ထိုအခါ အင်္ဂုလိမာလအား “အချင်းတို့ အံ့ဩဖွယ်ရှိစွတကား၊ အချင်းတို့ မဖြစ်ဖူးမြဲ ဖြစ်လေစွတ ကား၊ အကြောင်းမှာ ရှေးအခါက ငါသည် ပြေးနေသော ဆင်ကိုလည်း လိုက်၍ ဖမ်းနိုင်၏၊ ပြေးနေသောမြည်းကိုလည်း လိုက်၍ ဖမ်းနိုင်၏၊ ပြေးနေသော သမင်ကိုလည်း လိုက်၍ ဖမ်းနိုင်၏၊ ပြေးနေသောရထားကိုလည်း လိုက်၍ ဖမ်းနိုင်၏၊ ထိုသို့ဖမ်းယူနိုင်သော်လည်း ငါသည် ပကတိအတိုင်း သွားနေသောဤရဟန်းကို အစွမ်းကုန်လိုက်သော်လည်း မမှီနိုင်”ဟု အကြံဖြစ်လေ၏။ ရပ်လျက်သာလျှင် မြတ်စွာဘုရားကို “ရဟန်း ရပ်လော့ ရပ်လော့”ဟု ပြောဆို၏။ “အင်္ဂုလိမာလ ငါသည် ရပ်နေ၏၊ သင်သာ ရပ်လော့”ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။ ထိုအခါ အင်္ဂုလိမာလ ခိုးသူအား “သာကီဝင်မင်းသား ဖြစ်ကြကုန်သော ဤရဟန်းတို့သည် မှန်သည်ကိုသာ ဆိုလေ့ရှိကြကုန်၏၊ မှန်သည်ကို ဝန်ခံလေ့ရှိကြကုန်၏၊ သို့ဖြစ်လျက် ဤရဟန်းသည် သွားလျက်သာလျှင် ‘အင်္ဂုလိမာလ ငါသည် ရပ်နေ၏၊ သင်သာ ရပ်လော့’ဟု ဆိုဘိ၏၊ ငါသည်ဤရဟန်းကို မေးရပါမူ ကောင်းလေရာ၏”ဟု အကြံဖြစ်၏။
֍ ၃၄၉
။ ထိုအခါ အင်္ဂုလိမာလခိုးသူသည် မြတ်စွာဘုရားကို ဂါထာဖြင့် လျှောက်ထား၏-“ရဟန်း သွားနေလျက် ငါရပ်၏ဟု ဆိုဘိ၏၊ ရပ်သော အကျွန်ုပ်ကိုလည်း မရပ်ဟု ဆိုဘိ၏၊ ရဟန်းသင့်အား ထိုအကြောင်းကို မေးပါအံ့၊ သင်သည် အဘယ်သို့ ရပ်တည်၍ အကျွန်ုပ်သည် အဘယ်သို့မရပ်တည်ပါသနည်း”ဟု (လျှောက်၏)။
အင်္ဂုလိမာလ ငါသည် အခါခပ်သိမ်း အလုံးစုံသောသတ္တဝါတို့၌ တုတ် လှံတံကို ချထားပြီးဖြစ်၍ ရပ်လျက်ရှိ၏၊ သင်သည်ကား အလုံးစုံသော သတ္တဝါတို့၌ သတ် ဖြတ်ညှဉ်းဆဲခြင်းမှ မစောင့်စည်းသူ ဖြစ်၏၊ ထို့ကြောင့် ငါသည် ရပ်တည်သူဖြစ်၍ သင်သည် မရပ်တည်သူဖြစ်၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။
ပူဇော်ထိုက်၍ အမြတ်တရားကို ရှာမှီးလေ့ရှိတော်မူသော မှန်သောစကားကိုသာ ဆိုလေ့ရှိတော်မူသောမြတ်စွာဘုရားသည် အချိန်ကြာမြင့်မှ အကျွန်ုပ်၏ နေရာ ဤတောအုပ်ကြီးသို့ကြွရောက်တော်မူဘိ၏တကား၊ ထိုအကျွန်ုပ်သည် အသျှင်ဘုရား ၏ တရားနှင့် စပ်ယှဉ်သော ဂါထာကိုကြားနာရသည် ဖြစ်ပါ၍ မကောင်းမှုကို ပယ်စွန့်လျက် ကျင့်ပါတော့အံ့။
ဤသို့ လျှောက်ထားပြီးလျှင် ခိုးသူကြီးသည် သန်လျက်ကိုလည်းကောင်း၊ လေးလက်နက်ကိုလည်းကောင်း ထုံးအိုင်ကမ်းပါးပြတ် ချောက်ထဲသို့ လွှင့်ပစ်လေပြီ၊ ခိုးသူကြီးသည်မြတ်စွာဘုရားခြေတော်တို့ကို ရှိခိုးပြီး ထိုအရပ်၌ပင် မြတ်စွာဘုရား အား ရှင်ရဟန်းအဖြစ်ကိုတောင်းပန်လေပြီ။
ထိုအခါ သနားခြင်းရှိတော်မူသော အမြတ်တရားကို ရှာမှီးလေ့ရှိတော်မူသော နတ်နှင့်တကွသောလောက၏ဆရာဖြစ်တော်မူသော မြတ်စွာဘုရားသည် ထို အင်္ဂုလိမာလခိုးသူကို ‘ရဟန်း လာလော့’ဟုမိန့်ကြားတော်မူ၏၊ ထိုစကားသည် သာလျှင် ထိုအင်္ဂုလိမာလခိုးသူ၏ ရဟန်းအဖြစ် ပြီးစီးလေသတည်း။
--֍ ၃၅၀
။ ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားသည် အသျှင်အင်္ဂုလိမာလဟူသော နောက်လိုက်ရဟန်းနှင့် သာဝတ္ထိပြည်သို့ ဒေသစာရီ ကြွချီတော်မူ၏၊ အစဉ်အတိုင်း ဒေသစာရီ ကြွချီတော်မူသည်ရှိသော် သာဝတ္ထိပြည်သို့ရောက်တော်မူ၍ ထိုသာဝတ္ထိပြည် အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အရံဖြစ်သော ဇေတဝန်ကျောင်း၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူ၏။ ထိုအခါ ပသေနဒိကောသလမင်း၏ နန်းတော်တံခါးဝ၌ များစွာသော လူအပေါင်းသည်စည်းဝေးလျက် “မင်းကြီး သင်မင်းကြီး၏ တိုင်းနိုင်ငံ၌ ကြမ်း၊ ကတ်သော သွေးစွန်းသောလက်ရှိသောသတ်ဖြတ်ညှဉ်းဆဲမှု၌ စိတ်စောနေသော သတ္တဝါတို့၌ အသနားကင်းမဲ့သော အင်္ဂုလိမာလမည်သောခိုးသူသည် ရှိပါ၏။ ထိုအင်္ဂုလိမာလခိုးသူသည် ရွာတို့ကိုလည်း ရွာမဟုတ်အောင် ပြုပါကုန်၏၊ နိဂုံးတို့ကိုလည်း နိဂုံးမဟုတ်အောင် ပြုပါကုန်၏၊ ဇနပုဒ်တို့ကိုလည်း ဇနပုဒ်မဟုတ်အောင် ပြုပါကုန်၏။ ထိုအင်္ဂုလိမာလခိုးသူသည် လူတို့ကို သတ်ဖြတ်၍ သတ်ဖြတ်၍ လက်ချောင်း ပန်းကုံးကို ဆောင်ပါ၏။ အသျှင်မင်းကြီးသည် ထိုအင်္ဂုလိမာလခိုးသူကို တားမြစ်တော်မူပါလော့”ဟု ပြင်းပြကျယ်လောင်သောအသံကို ပြု၏။ထိုအခါ ပသေနဒိကောသလမင်းကြီးသည် ငါးရာသောမြင်းတို့ဖြင့် သာဝတ္ထိပြည်မှ နေမွန်းတည့်ချိန် ဝယ်ထွက်ခဲ့၍ ဇေတဝန်ကျောင်းအရံသို့ ဝင်လေ၏၊ ယာဉ်ဖြင့် သွားသင့်သော အရပ်တိုင်အောင် ယာဉ်ဖြင့်သွား၍ ယာဉ်မှ သက်ဆင်းပြီးလျှင် ခြေကျင်သာလျှင် မြတ်စွာဘုရားထံသို့ ချဉ်းကပ်၍ ရှိခိုးလျက်သင့်လျော်ရာ၌ ထိုင်နေသော မင်းကြီးကို မြတ်စွာဘုရားသည် “မင်းကြီး သင်သည် မဂဓတိုင်းကိုအစိုးရသော သေနိယမည်သော ဗိမ္ဗိသာရမင်းကိုမူလည်း အမျက်ထွက်လေသလော၊ ဝေသာလီပြည် လိစ္ဆဝီမင်းတို့ကိုမူလည်း အမျက်ထွက်လေသလော၊ တစ်ပါးသော ရန်သူမင်းတို့ကိုမူလည်း အမျက်ထွက်လေသလော”ဟု မေးတော်မူ၏။ အသျှင်ဘုရား အကျွန်ုပ်သည် မဂဓတိုင်းကို အစိုးရသော သေနိယမည်သောဗိမ္ဗိသာရမင်းကိုလည်း အမျက်မထွက်ပါ၊ ဝေသာလီပြည်ကို အစိုးရကုန်သော လိစ္ဆဝီမင်းတို့ကိုလည်းအမျက်မထွက်ပါ၊ တစ်ပါးသော ရန်သူမင်းတို့ကိုလည်း အမျက်မထွက်ပါ။ အသျှင်ဘုရား တပည့်တော်၏တိုင်းနိုင်ငံ၌ ကြမ်း၊ ကတ်သော သွေးစွန်းသောလက်ရှိသော သတ်ဖြတ်ညှဉ်းဆဲမှု၌ စိတ်စောနေသောသတ္တဝါ တို့၌ အသနားကင်းမဲ့သော အင်္ဂုလိမာလမည်သော ခိုးသူသည် ရှိပါ၏။ ထိုအင်္ဂုလိမာလခိုးသူသည် ရွာတို့ကိုလည်း ရွာမဟုတ်အောင် ပြုပါ၏၊ နိဂုံးတို့ကိုလည်း နိဂုံးမဟုတ်အောင် ပြုပါ၏၊ ဇနပုဒ်တို့ကို လည်း ဇနပုဒ်မဟုတ်အောင် ပြုပါ၏။ ထိုအင်္ဂုလိမာလခိုးသူသည် လူတို့ကို သတ်ဖြတ်၍သတ်ဖြတ်၍ လက်ချောင်းပန်းကုံးကို ဆောင်ပါ၏၊ အသျှင်ဘုရား အကျွန်ုပ်သည် ထိုအင်္ဂုလိမာလခိုးသူကိုတားမြစ် ပါအံ့ဟု (လျှောက်၏)။
မင်းကြီး သင်သည် ဆံမုတ်ဆိတ်ကို ရိတ်ပယ်၍ ဖန်ရည်ဆိုးသော အဝတ်တို့ကို ဝတ်ရုံလျက် လူ့ဘောင်မှရဟန်းဘောင်သို့ ဝင်ရောက်နေသော အသက်သတ်ခြင်းမှ ကြဉ်ရှောင်နေသော မပေးသည်ကိုယူခြင်းမှ ကြဉ်ရှောင် နေသော မဟုတ်မမှန်ပြောဆိုခြင်းမှ ကြဉ်ရှောင်နေသော တစ်ထပ်သာစားနေသောမြတ်သောတရားရှိသော အင်္ဂုလိမာလကို အကယ်၍ မြင်လျှင် သင် အဘယ်သို့ ပြုအံ့နည်းဟု (မေးတော်မူ၏)။ အသျှင်ဘုရား ရှိမူလည်း ခိုးပါကုန်အံ့၊ ခရီးဦးမူလည်း ကြိုပါကုန်အံ့၊ (ထိုင်ရန်) နေရာ ဖြင့်မူလည်း ပင့်ဖိတ်ပါကုန်အံ့၊ သင်္ကန်း ဆွမ်း ကျောင်း အိပ်ရာ နေရာ သူနာ၏အထောက်အပံ့ဖြစ်သောအသက်၏အရံအတားဖြစ်သော ဆေးပစ္စည်းတို့ဖြင့်မူလည်း ဖိတ်ကြားပါကုန်အံ့၊ ထိုသို့သဘောရှိသောရဟန်းအား တရားနှင့်လျော်သော စောင့်ရှောက်လုံခြုံစေမှုကို စီရင်ပါကုန်အံ့။ အသျှင်ဘုရား ယုတ်ညံ့သောသဘောရှိသည့် ဒုဿီလပုဂ္ဂိုလ်အား ဤသို့သဘောရှိသော သီလကို စောင့်စည်းခြင်းသည် အဘယ်မှာ့ဖြစ်နိုင်ပါအံ့နည်းဟု (လျှောက်၏)။
ထိုအခါ အင်္ဂုလိမာလသည် မြတ်စွာဘုရား၏ အနီး၌ ထိုင်နေ၏။ ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားသည် လက်ယာလက်ရုံးကို မြှောက်ချီတော်မူ၍ ပသေနဒိကောသလမင်းကြီးကို “မင်းကြီး အင်္ဂုလိမာလဟူသည်ဤသူတည်း”ဟု မိန့်ကြားတော်မူ၏။ ထိုအခါ ပသေနဒီကောသမင်းကြီးအား ကြောက်ခြင်းသည် ဖြစ်လေ၏။ ကိုယ်ခက်တရော်ရှိ ခြင်းသည် ဖြစ်လေ၏၊ ကြက်သီးမွေးညင်းထခြင်းသည် ဖြစ်လေ၏။ ထိုအခါမြတ်စွာဘုရားသည် ပသေနဒိ ကောသလမင်းကြီး ကြောက်နေသည်ကို ထိတ်လန့်နေသည်ကို ကြက်သီးမွေးညင်းထနေသည်ကို သိတော်မူ၍ ပသေနဒိကောသလမင်းကြီးအား “မင်းကြီး မကြောက်လင့်၊ ဤသူမှသင့်အား ဘေးမရှိတော့ပါ”ဟု မိန့်ကြားတော်မူ၏။ ထိုအခါ ပသေနဒိကောသလမင်းကြီးအားကြောက်ခြင်း ကိုယ်ခက်တရော်ရှိခြင်း ကြက်သီးမွေးညင်းထခြင်း အားလုံးသည်ကင်းပျောက်ချုပ်ငြိမ်းလေ၏၊
--ထိုအခါ ပသေနဒိကောသမင်းကြီးသည် အသျှင်အင်္ဂုလိမာလထံသို့ချဉ်းကပ်ပြီးလျှင် အသျှင်အင်္ဂုလိမာလအား “အသျှင်ဘုရား အသျှင်သည် အကျွန်ုပ်တို့၏အင်္ဂုလိမာလလေလော”ဟု (လျှောက်၏)။ “မင်းကြီး မှန်ပါ၏”ဟု (မိန့်ဆို၏)။ အသျှင်၏ဖခင်သည်အဘယ်အနွယ် ရှိပါသနည်း၊ အသျှင်၏ မယ်တော်သည် အဘယ်အနွယ် ရှိပါသနည်းဟု (လျှောက်၏)။ မင်းကြီး အဖသည် ဂဂ္ဂအနွယ်ရှိ၍ အမိသည် မန္တာဏီ အနွယ် ရှိ၏ဟု (မိန့်ဆို၏)။ အသျှင်ဘုရားဂဂ္ဂအနွယ်ရှိသော မန္တာဏီ၏ သားဖြစ်သော အသျှင်သည် မွေ့လျော်ပါလော့၊ အကျွန်ုပ်သည်လည်းဂဂ္ဂအနွယ်ရှိသော မန္တာဏီ၏ သားဖြစ်သော အသျှင်မြတ် အကျိုး ငှါ သင်္ကန်း ဆွမ်းကျောင်းအိပ်ရာနေရာ သူနာ၏အထောက်အပံ့ အသက်၏အရံအတားဖြစ်သော ဆေး ပစ္စည်းတို့ဖြင့်ကြောင့်ကြအားထုတ်မှုကို ပြုပါအံ့ဟု (လျှောက်၏)။
֍ ၃၅၁
။ ထိုအခါ အသျှင်အင်္ဂုလိမာလသည် အရညကင်ဓုတင် ပိဏ္ဍပါတ်ဓုတင် ပံသုကူဓုတင်တိစီဝရိက်ဓုတင်ကို ဆောင်၏။ ထိုအခါ အသျှင်အင်္ဂုလိမာလသည် ပသေနဒိကောသလမင်းကြီးကို"မင်းကြီး တန်ပြီ၊ ငါ့အား သင်္ကန်းပြည့်စုံပြီ”ဟု ပြောကြား၏။ ထိုအခါ ပသေနဒိကောသလမင်းကြီးသည်မြတ်စွာ ဘုရားထံသို့ ချဉ်းကပ်၍ မြတ်စွာဘုရားကို ရှိခိုးပြီးလျှင် သင့်လျော်ရာနေရာ၌ ထိုင်နေလျက်"အသျှင် ဘုရား အံ့ဩဖွယ် ရှိပေစွ၊ အသျှင်ဘုရား မဖြစ်ဖူးမြဲ ဖြစ်ပါပေစွ၊ အသျှင်ဘုရားမြတ်စွာဘုရားသည် မယဉ်ကျေးသော သတ္တဝါတို့ကို ယဉ်ကျေးအောင် လွန်ကဲစွာဆုံးမတော်မူတတ်ပါပေစွ၊ မငြိမ်သက်သော သတ္တဝါတို့ကို လွန်ကဲစွာ ငြိမ်သက်စေတော်မူတတ်ပါပေစွ၊ မငြိမ်းအေးသေးသောသတ္တဝါတို့ကို လွန်ကဲစွာ ငြိမ်းအေးစေတော်မူတတ်ပါပေစွ။ အသျှင်ဘုရားအကျွန်ုပ်တို့သည် ယင်းအင်္ဂုလိမာလကို တုတ်လှံတံဖြင့် သော်လည်းကောင်း၊ ဓားလက်နက်ဖြင့်သော်လည်းကောင်း ဆုံးမခြင်းငှါ မစွမ်းနိုင်ကြပါကုန်၊ ထိုအင်္ဂုလိမာလ ကိုမြတ်စွာဘုရားသည် တုတ်လှံတံ မပါဘဲလျက် ဓားလက်နက် မပါဘဲလျက်သာလျှင် ယဉ်ကျေးစေတော်မူနိုင်ပါပေ၏။ အသျှင်ဘုရား အကျွန်ုပ်တို့သည် ယခု သွားကြပါကုန်အံ့၊ အကျွန်ုပ်တို့သည် များသောကိစ္စများသော ပြုဖွယ်ရှိကြပါကုန်၏”ဟု လျှောက်၏။ မင်းကြီး ယခု သွားရန် အချိန်ကို သင်သိ၏ (သွားရန်မှာ သင့်အလိုအတိုင်းပင် ဖြစ်၏)ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။ ထိုအခါ ပသေနဒိကောသလ မင်းကြီးသည်နေရာမှ ထ၍ မြတ်စွာဘုရားကို ရှိခိုးလျက် အရိုအသေပြုကာ ဖဲခွါသွားလေ၏။ထိုအခါ အသျှင်အင်္ဂုလိမာလသည် နံနက်အချိန်၌ သင်္ကန်းကို ပြင်ဝတ်၍ သပိတ်သင်္ကန်းကို ယူပြီးလျှင်သာဝတ္ထိပြည်သို့ ဆွမ်းအလို့ငှါ ဝင်တော်မူ၏။ အသျှင်အင်္ဂုလိမာလသည် သာဝတ္ထိပြည်၌ အိမ်စဉ်အတိုင်းဆွမ်းအလို့ငှါ လှည့်လည်တော်မူသည်ရှိသော် သားမဖွားနိုင်သော မသက်သာသော ကိုယ်ဝန်ရှိသောမိန်းမတစ်ယောက်ကို မြင်၍ “အချင်းတို့ သတ္တဝါတို့သည် ပင်ပန်းကုန်စွတကား၊ အချင်းတို့ သတ္တဝါတို့သည် ပင်ပန်းကုန်စွတကား”ဟု အကြံဖြစ်၏။ ထိုအခါ အသျှင်အင်္ဂုလိမာလသည် သာဝတ္ထိပြည်၌ ဆွမ်း့အလို့ငှါ လှည့်လည်၍ ဆွမ်းခံရာမှ ဖဲခဲ့ကာ ဆွမ်းစားပြီးနောက် မြတ်စွာဘုရားထံသို့ ချဉ်းကပ်၍ မြတ်စွာဘုရားကို ရှိခိုးပြီးလျှင် သင့်လျော်စွာ ထိုင်နေလျက် “အသျှင်ဘုရား အကျွန်ုပ်သည်ယနေ့နံနက်ပိုင်းအခါက သင်္ကန်းကို ပြင်ဝတ်၍ သပိတ်သင်္ကန်းကို ယူလျက် သာဝတ္ထိပြည်သို့ ဆွမ်းအလို့ငှါဝင်ခဲ့ပါ၏။ အသျှင် ဘုရား အကျွန်ုပ်သည် သာဝတ္ထိပြည်၌ ဆွမ်းအလို့ငှါ အိမ်စဉ်အတိုင်းလှည့်လည်တော်မူသည်ရှိသော် သားမဖွားနိုင်သော မသက်သာသော ကိုယ်ဝန်ရှိသော မိန်းမတစ်ယောက်ကိုမြင်ခဲ့ရ၍ အကျွန်ုပ်အား “အချင်းတို့ သတ္တဝါတို့သည် ပင်ပန်းကုန်စွတကား၊ အချင်းတို့ သတ္တဝါတို့သည်ပင်ပန်းကုန်စွတကား”ဟု အကြံဖြစ်ခဲ့ပါ၏ဟု (လျှောက်၏)။
--အင်္ဂုလိမာလ သို့ဖြစ်မူ သင်သည် ထိုမိန်းမထံသို့ ချဉ်းကပ်ပြီးလျှင် ထိုမိန်းမကို “နှမ ငါသည်မွေးဖွားသောအခါမှ စ၍ သေစေလိုသော စေတနာဖြင့် သတ္တဝါတို့ကို သတ်ဖူးသည်ဟု မသိစဖူး၊ ထိုမှန်သောစကားကြောင့် သင့်အားလည်းကောင်း၊ ကိုယ်ဝန်သတ္တဝါအားလည်းကောင်း ချမ်းသာခြင်းသည်ဖြစ်စေသတည်း”ဟု ဆိုလေလော့ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။
အသျှင်ဘုရား ထိုအကျွန်ုပ်သည် သိလျက် ချွတ်ယွင်းသော စကားကို ပြောဆိုခြင်း ဖြစ်ရာသည်မဟုတ်ပါလော၊ အသျှင်ဘုရား အကျွန်ုပ်သည် များစွာသော သတ္တဝါတို့ကို သေစေလိုသော စေတနာနှင့်တကွ သတ်ခဲ့ဖူးသည် မဟုတ်ပါလောဟု (လျှောက်၏)။ အင်္ဂုလိမာလ သို့ဖြစ်မူ သင်သည် ထိုမိန်းမထံသို့ချဉ်းကပ်ပြီးလျှင် ထိုမိန်းမကို “နှမ ငါသည် အရိယာဇာတ်ဝင် ဖြစ်သောအခါမှ စ၍ သေစေလိုသောစေတနာဖြင့် သတ္တဝါကို သတ်ဖူးသည်ဟူ၍ မသိစဖူး၊ ထိုမှန်သောသစ္စာစကားကြောင့် သင့်အားလည်းကောင်း၊ ကိုယ်ဝန်သတ္တဝါအားလည်းကောင်း ချမ်းသာခြင်းသည် ဖြစ်စေသတည်း”ဟု ဆိုလေလော့ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။
“အသျှင်ဘုရား ကောင်းပါပြီ”ဟု အသျှင်အင်္ဂုလိမာလသည် မြတ်စွာဘုရားအား ပြန်ကြားလျှောက်ထား၍ ထိုမိန်းမထံသို့ ချဉ်းကပ်ပြီးလျှင် ထိုမိန်းမကို “နှမ ငါသည် အရိယာဇာတ်ဝင် ဖြစ်သောအခါမှစ၍သေစေလိုသော စေတနာဖြင့် သတ္တဝါကို သတ်ဖူး၏ဟူ၍ ငါ မသိစဖူး၊ ထိုမှန်သောသစ္စာစကားကြောင့်သင့်အားလည်းကောင်း၊ ကိုယ်ဝန်သတ္တဝါအားလည်းကောင်း ချမ်းသာခြင်းသည် ဖြစ်စေသတည်း”ဟု ပြောဆို၏။ ထိုအခါ ထိုမိန်းမအားလည်းကောင်း၊ ကိုယ်ဝန်သတ္တဝါအားလည်းကောင်း ချမ်းသာခြင်း ဖြစ်လေ၏။
ထိုအခါ အသျှင်အင်္ဂုလိမာလသည် တစ်ပါးတည်း ဆိတ်ငြိမ်ရာအရပ်သို့ ကပ်၍ မမေ့မလျော့ ပြင်းထန်စွာ အားထုတ်လျက် နိဗ္ဗာန်သို့ စေလွှတ်အပ်သော စိတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ နေသည်ရှိသော် မကြာမီပင်လျှင်လူ့ဘောင်မှ ရဟန်းဘောင်သို့ ဝင်ရောက်ကြကုန်သော အမျိုးကောင်းသားများ လိုလားအပ်သည့် အတုမဲ့မြတ်သောအကျင့်၏ ဆုံးခန်းတိုင်မှုကို ယခုဘဝ၌ပင် ကိုယ်တိုင် ထူးသောဉာဏ်ဖြင့် သိ၍ မျက်မှောက်ပြုကာ ပြည့်စုံစေ၍ နေပြီ၊ ပဋိသန္ဓေနေမှုကုန်ပြီ၊ မြတ်သောအကျင့်ကို ကျင့်သုံးပြီးပြီ၊ ပြုဖွယ် (မဂ်) ကိစ္စကို ပြုပြီးပြီ၊ ဤ (မဂ်) ကိစ္စအတွက် တစ်ပါးသော ပြုဖွယ်ကိစ္စ မရှိပြီ”ဟု သိ၏။ အသျှင်အင်္ဂုလိမာလသည် ရဟန္တာတို့တွင် တစ်ပါးအပါအဝင် ဖြစ်လေသတည်း။
֍ ၃၅၂
။ ထိုအခါ အသျှင်အင်္ဂုလိမာလသည် နံနက်အချိန်၌ သင်္ကန်းကို ပြင်ဝတ်၍ သပိတ်သင်္ကန်းကိုယူပြီးလျှင် သာဝတ္ထိပြည်သို့ ဆွမ်းအလို့ငှါ ဝင်တော်မူ၏။ ထိုအခါ တစ်ပါးသောအရပ်သို့ ပစ်သောခဲသည်အသျှင် အင်္ဂုလိမာလ၏ကိုယ်ပေါ်၌ ကျ၏၊ တစ်ပါးသောအရပ်သို့ ပစ်သော တုတ်လှံတံသည် အသျှင်အင်္ဂုလိမာလ၏ ကိုယ်ပေါ်၌ ကျ၏၊ တစ်ပါးသောအရပ်သို့ ပစ်သော ကျောက်စရစ်သည် အသျှင်အင်္ဂုလိမာလ၏ ကိုယ်ပေါ်၌ ကျ၏၊ ထိုအခါ အသျှင်အင်္ဂုလိမာလသည် ကွဲသောဦးခေါင်း ယိုစီးသောသွေးကွဲသောသပိတ် စုတ်ပြတ်သောဒုကုဋ်ဖြင့် မြတ်စွာဘုရားထံသို့ ချဉ်းကပ်၏။ မြတ်စွာဘုရားသည် အဝေးမှလာသော အသျှင်အင်္ဂုလိမာလကို မြင်တော်မူ၍ “မကောင်းမှုကို အပပြုပြီးသောရဟန်း သင်သည်းခံလော့၊ မကောင်းမှုကို အပပြုပြီးသောရဟန်း သင် သည်းခံလော့၊ မကောင်းမှုကို အပပြုပြီးသော ရဟန်း သင်သည် ယင်း (ပါဏာတိပါတ) အကုသိုလ်ကံ၏ အကျိုးအားဖြင့် နှစ်ပေါင်းများစွာနှစ်ရာပေါင်းများစွာ နှစ်ထောင်ပေါင်းများစွာပတ်လုံး ငရဲ၌ ကျက်လေရာ၏။ မကောင်းမှုကို အပပြုပြီးသောရဟန်း သင်သည် ထို (ပါဏာတိပါတ) အကုသိုလ်အကျိုးကို ယခုဘဝ၌ပင် ခံစားရဘိ၏”ဟုမိန့်တော်မူ၏။ ထိုအခါ အသျှင် အင်္ဂုလိမာလသည် ဆိတ်ငြိမ်ရာသို့ကပ်၍ တစ်ပါးတည်းကိန်းအောင်းလျက် အရဟတ္တဖိုလ်ချမ်းသာကို ခံစားနေ၏။ ထိုအခါ ဤဥဒါန်းကို ကျူးရင့်၏-“ရှေးအခါကသာလျှင် မေ့လျော့၍ နောက်အခါ၌ မမေ့မလျော့သူသည် တိမ်တိုက်မှ လွတ်သောလကဲ့သို့ဤသတ္တလောကကို တောက်ပထွန်းလင်းစေ၏။
ပြုပြီးသော မကောင်းမှုကို ကုသိုလ်တရားဖြင့် ပိတ်ပင်တားဆီးသူသည် တိမ်တိုက် မှလွတ်သောလကဲ့သို့ ဤသတ္တလောကကို တောက်ပထွန်းလင်းစေ၏။
--ငယ်ရွယ်စဉ်ကပင်လျှင် မြတ်စွာဘုရားသာသနာတော်၌ အားထုတ်သော ရဟန်း သည် တိမ်တိုက်မှလွတ်သောလကဲ့သို့ ဤသတ္တလောကကို တောက်ပထွန်းလင်း စေ၏။
ငါ၏ ရန်သူတို့သည် တရားနှင့်စပ်သော စကားကို ကြားနာနိုင်ကြပါစေကုန် သတည်း၊ ငါ၏ရန်သူတို့သည် မြတ်စွာဘုရားသာသနာတော်၌ အားထုတ်နိုင်ကြပါ စေကုန်သတည်း၊ ငါ၏ရန်သူဖြစ်ကုန်သော ထိုလူတို့သည် သူတစ်ပါးအား တရား ကို ဆောက်တည်ကြစေသည့်သူတော်ကောင်းတို့ထံသို့ ချဉ်းကပ်နိုင်ကြပါစေကုန် သတည်း။
ငါ၏ ရန်သူတို့သည် သည်းခံခြင်းကို ဆိုလေ့ရှိကုန်သော၊ မဆန့်ကျင်မှုမေတ္တာကို ချီးကျူးလေ့ရှိကုန်သောသူတို့၏ တရားကို အခါခါ နာကြားနိုင်ကြပါစေကုန် သတည်း၊ ထိုတရားကိုလည်း အစဉ်လိုက်နာကျင့်ကြံနိုင်ကြပါစေကုန်သတည်း။
ထို ငါ၏ရန်သူသည် စင်စစ် ငါ့ကို မညှဉ်းဆဲပါစေသတည်း၊ ငါမှတစ်ပါး အခြား သူကိုလည်းမညှဉ်းဆဲပါစေသတည်း၊ မွန်မြတ်သော နိဗ္ဗာန်သို့ ရောက်၍ အမြဲ တပ်မက်သော တဏှာကိုစောင့်ရှောက်နိုင်ပါစေသတည်း။
ရေကို မြောင်းသွယ်သူတို့သည် ရေကို ဆောင်ယူကြကုန်၏၊ မြားသမားတို့သည် မြားကိုဖြောင့်ကြကုန်၏၊ သစ်ရွေသမားတို့သည် သစ်ကို ဖြောင့်အောင် ရွေကြ ကုန်၏၊ ပညာရှိတို့သည်မိမိကိုယ်ကို ဆုံးမကြကုန်၏။
အချို့သူတို့သည် လှံတံဖြင့်လည်းကောင်း ချွန်းကောက်တို့ဖြင့်လည်းကောင်း၊ ကြိမ်လုံးတို့ဖြင့်လည်းကောင်း ဆုံးမကြကုန်၏၊ တာဒိဂုဏ်ရှိတော်မူသော မြတ်စွာ ဘုရားသည်တုတ်လှံတံမရှိဘဲ လက်နက်မရှိဘဲ ငါ့ကို ယဉ်ကျေးအောင် ဆုံးမတော် မူပြီ။
ငါသည် ရှေးအခါက ညှဉ်းဆဲတတ်သူဖြစ်လျက် ‘အဟိံသက’ အမည်ရှိခဲ့၏၊ ငါသည် ယနေ့မှ စ၍တစ်စုံတစ်ယောက်ကိုမျှ မညှင်းဆဲတတ်သောကြောင့် မှန်ကန် သောအမည် ရခဲ့ပြီ၊ ငါသည် ရှေးအခါကအင်္ဂုလိမာလဟူ၍ ထင်ရှားကျော်စောသော ခိုးသူကြီး ဖြစ်ခဲ့၏၊ ကြီးစွာသော သံသရာဩဃ၌နစ်မျောသည်ဖြစ်၍ မြတ်စွာ ဘုရားကို ကိုးကွယ်ရာ ဟူ၍ ဆည်းကပ်ပါ၏။
ငါသည် ရှေးအခါက အင်္ဂုလိမာလဟူ၍ ထင်ရှားကျော်စောသော သွေးစွန်းသော လက်ရှိသောသူသတ်ယောက်ျား ဖြစ်ခဲ့၏၊ ကိုးကွယ်ရာ နိဗ္ဗာန်ကို မြင်သည်ဖြစ်၍ ဘဝနှောင်ကြိုးနှင့် တူသောတဏှာကို နုတ်ပယ်ခဲ့ပြီ။
အကြိမ်များစွာ အပါယ်ရွာကို လားစေတတ်သော ထိုသို့သဘောရှိသော အကုသိုလ်ကံကို ပြုခဲ့သော်လည်းယင်းကံကို ရှို့မြှိုက်တတ်သည့် (မဂ်စေတနာ) တွေ့ထိအပ်သောကြောင့် မကောင်းကျိုးကြွေးမြီကင်းသည်ဖြစ်၍ ဘောဇဉ်ကို ငါ သုံးဆောင်ရပေပြီ။
ပညာမဲ့ငြား လူမိုက်များတို့သည် မေ့လျော့ခြင်းကို အားထုတ်ကြကုန်၏၊ ပညာရှိ ယောက်ျားသည့်မမေ့မလျော့မှုကို မြတ်သောဥစ္စာကဲ့သို့ စောင့်ရှောက်၏၊ မေ့လျော့ ခြင်းကို အားမထုတ်ကြကုန်လင့်၊ ကာမဂုဏ်တို့၌ မွေ့လျော်ပေါင်းဖော်မှုကို အား မထုတ်ကြကုန်လင့်၊ မမေ့မလျော့ဘဲ ရှုဆင်ခြင်သူသည်သာပြန့်ပြောသော နိဗ္ဗာန် ချမ်းသာသို့ ပေါက်ရောက်နိုင်၏။
ထို ငါ၏ သာသနာ့ဘောင်သို့ ရောက်လာခြင်းသည် ကောင်းသော ရောက်လာ ခြင်းပေတည်း၊ ငါ၏ရဟန်းပြုအံ့ဟု ပြောဆိုခြင်းသည် မကောင်းသောပြောဆိုခြင်း မဟုတ်၊ ကောင်းစွာ ဝေဖန်ဟောကြားသောတရားတို့တွင် အမြတ်ဆုံး နိဗ္ဗာန်သို့ ရောက်ပြီ။
--ထို ငါ၏ သာသနာ့ဘောင်သို့ ရောက်လာခြင်းသည် ကောင်းသော ရောက်လာ ခြင်းပေတည်း၊ ငါ၏ရဟန်းပြုအံ့ဟု ပြောဆိုခြင်းသည် မကောင်းသောပြောဆိုခြင်း မဟုတ်၊ ဝိဇ္ဇာသုံးပါးတို့သို့ အစဉ်အားဖြင့်ရောက်ခဲ့ပြီ၊ မြတ်စွာဘုရား၏ အဆုံး အမတော်ကို ပြုအပ်ပြီးပေပြီ”ဟု (ကျူးရင့်လေသတည်း)။
ခြောက်ခုမြောက် အင်္ဂုလိမာလသုတ် ပြီး၏။
--၇-ပိယဇာတိကသုတ်
֍ ၃၅၃
။ အကျွန်ုပ်သည် ဤသို့ ကြားနာခဲ့ရပါသည်-အခါတစ်ပါး၌ မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထိပြည် အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အရံဖြစ်သော ဇေတဝန်ကျောင်း၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူ၏၊ ထိုအခါ တစ်ယောက်သော သူကြွယ်၏ ချစ်ဖွယ်နှစ်သက်ဖွယ်ဖြစ်သည့်တစ်ယောက်တည်းသော သားသည် သေဆုံး၏။ ထိုသားသေဆုံးခြင်းကြောင့် အလုပ်ကိစ္စကို မလုပ်လို၊ ထမင်းကိုလည်း မစားလို။ ထိုသူကြွယ်သည် သုသာန်သို့ သွား၍ “တစ်ယောက်တည်းသောသား အဘယ်မှာနည်း၊ တစ်ယောက်တည်းသောသား အဘယ်မှာနည်း”ဟု ငိုကြွေး၏။ ထို့နောက် မြတ်စွာဘုရားထံသို့ချဉ်းကပ်၍ ရှိခိုးပြီးလျှင် သင့်လျော်ရာ၌ ထိုင်နေသော ထိုသူကြွယ်ကို မြတ်စွာဘုရားသည် “သူကြွယ်ကိုယ့်စိတ်၌ တည်သော သင်၏ ဣန္ဒြေတို့သည် မရှိကုန်တကား၊ သင်၏ မျက်စိစသော ဣန္ဒြေတို့သည်ဖောက်ဖောက်ပြန်ပြန် ရှိကုန်စွတကား”ဟု မိန့်ဆိုမေးမြန်းတော်မူ၏။ အသျှင်ဘုရား အကျွန်ုပ်၏မျက်စိစသော ဣန္ဒြေတို့သည် အဘယ်မှာ ဖောက်ဖောက်ပြန်ပြန် မရှိဘဲ နေကုန်အံ့နည်း။ အသျှင်ဘုရားအကျွန်ုပ်၏ ချစ်ဖွယ် နှစ်သက်ဖွယ်ဖြစ်သော တစ်ယောက်တည်းသော သားသည် သေဆုံးပါ၏။ ထိုသားသေဆုံးခြင်းကြောင့် အလုပ်ကိစ္စကိုလည်း မပြုလုပ်လိုပါ၊ ထမင်းကိုလည်း မစားလိုပါ။ ထိုအကျွန်ုပ်သည်သုသာန်သင်္ချိုင်းသို့ သွား၍ “တစ်ယောက်တည်းသောသား အဘယ်မှာနည်း၊ တစ်ယောက်တည်းသောသားအဘယ်မှာနည်း”ဟု ငိုကြွေးပါ၏ဟု (လျှောက်၏)။
သူကြွယ် ဤအရာသည် ဤအတိုင်းပင် ဖြစ်ပေ၏၊ သူကြွယ် ဤအရာသည် ဤအတိုင်းပင် ဖြစ်ပေ ၏။ သူကြွယ် ပူဆွေးခြင်း ငိုကြွေးခြင်း ကိုယ်ဆင်းရဲခြင်း စိတ်ဆင်းရဲခြင်း ပြင်းစွာပင်ပန်းခြင်းတို့သည်ချစ်ခြင်းကြောင့် ဖြစ်ကုန်၏၊ ချစ်ခြင်းလျှင် အမွန်အစရှိကုန်၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။ အသျှင်ဘုရား ပူဆွေးခြင်း ငိုကြွေးခြင်း ကိုယ်ဆင်းရဲခြင်း စိတ်ဆင်းရဲခြင်း ပြင်းစွာပင်ပန်းခြင်းတို့သည် ချစ်ခြင်းကြောင့် ဖြစ်ကုန်၏၊ ချစ်ခြင်းလျှင် အမွန်အစရှိကုန်၏ဟု အဘယ်သူအား ဤသို့ ဖြစ်လိမ့်မည်နည်း။ အသျှင်ဘုရားနှစ်သက်ခြင်း ဝမ်းမြောက်ခြင်းတို့သည်သာ ချစ်ခြင်းကြောင့် ဖြစ်ပေါ်ကုန်၏၊ ချစ်ခြင်းလျှင် အမွန်အစရှိကုန်၏ဟု (လျှောက်၏)။ ထို့နောက် ထိုသူကြွယ်သည် မြတ်စွာဘုရား၏ စကားတော်ကို မနှစ်မြို့ဘဲကန့် ကွက်တားမြစ်၍ နေရာမှ ထကာ ဖဲသွားလေ၏။
֍ ၃၅၄
။ ထိုအခါ များစွာကုန်သော အလောင်းကြူးသူ (ကစားသမား) တို့သည် မြတ်စွာဘုရား၏ အနီး၌အန်တို့ဖြင့် ကစားနေကြကုန်၏၊ ထိုအခါ ထိုသူကြွယ်သည် ထိုကစားသမားတို့ထံသို့ ချဉ်းကပ်၍"အချင်းတို့ ငါသည် ရဟန်းဂေါတမထံသို့ ချဉ်းကပ်၍ ရဟန်းဂေါတမကို ရှိခိုးပြီးလျှင် သင့်လျော်ရာ၌ထိုင်နေခဲ့ပြီ၊ အချင်းတို့ သင့်လျော်ရာ၌ ထိုင်နေသော ငါ့ကို ရဟန်းဂေါတမသည် ‘သူကြွယ် ကိုယ့်စိတ်၌့တည်သော သင်၏ ဣန္ဒြေတို့သည် မရှိကုန်တကား၊ သင်၏ မျက်စိစသော ဣန္ဒြေတို့သည် ဖောက်ဖောက်ပြန်ပြန် ရှိကုန်စွတကား’ဟု မိန့်ဆို၏။ အချင်းတို့ ဤသို့မိန့်သည်ရှိသော် ငါသည် ရဟန်းဂေါတမကို ‘အသျှင်ဘုရား အကျွန်ုပ်၏ မျက်စိအစရှိသော ဣန္ဒြေတို့သည် အဘယ်မှာ ဖောက်ဖောက်ပြန်ပြန်မရှိဘဲ နေကုန်အံ့နည်း။ အသျှင်ဘုရား အကျွန်ုပ်၏ ချစ်ဖွယ် နှစ်သက်ဖွယ်ဖြစ်သည့်တစ်ယောက်တည်းသော သားသည် သေဆုံးခဲ့ပါ၏။ ထိုသားသေဆုံးခြင်းကြောင့် အလုပ်ကိစ္စကိုလည်းမပြုလုပ်လိုပါ၊ ထမင်း ကိုလည်း မစားလိုပါ။ ထိုအကျွန်ုပ်သည် သုသာန်သင်္ချိုင်းသို့ သွား၍တစ်ယောက်တည်းသောသား အဘယ်မှာနည်း၊ တစ်ယောက်တည်းသောသား အဘယ်မှာနည်းဟုငိုကြွေးမြည် တမ်းပါ၏’ဟု (လျှောက်၏)။ --သူကြွယ် ဤအရာသည် ဤအတိုင်းပင် ဖြစ်ပေ၏၊ သူကြွယ် ဤအရာသည် ဤအတိုင်းပင် ဖြစ်ပေ ၏။ သူကြွယ် ပူဆွေးခြင်း ငိုကြွေးခြင်း ကိုယ်ဆင်းရဲခြင်း စိတ်ဆင်းရဲခြင်း ပြင်းစွာပင်ပန်းခြင်းတို့သည်ချစ်ခြင်းကြောင့် ဖြစ်ကုန်၏၊ ချစ်ခြင်းလျှင် အမွန်အစရှိကုန်၏ဟု (မိန့်ဆို၏)။ အသျှင်ဘုရား ပူဆွေးခြင်းငိုကြွေးခြင်း ကိုယ်ဆင်းရဲခြင်း စိတ်ဆင်းရဲခြင်း ပြင်းစွာပင်ပန်းခြင်းတို့သည် ချစ်ခြင်းကြောင့် ဖြစ်ကုန်၏၊ ချစ်ခြင်းလျှင် အမွန်အစရှိကုန်၏ဟု အဘယ်သူအား ဤသို့ ဖြစ်လိမ့်မည်နည်း။ အသျှင်ဘုရား နှစ်သက်ခြင်း ဝမ်းမြောက်ခြင်းတို့သည်သာ ချစ်ခြင်းကြောင့် ဖြစ်ပေါ်ကုန်၏၊ ချစ်ခြင်းလျှင် အမွန်အစရှိကုန်၏ဟု (လျှောက်၏)။ အချင်းတို့ ထိုအခါ ငါသည် ရဟန်း ဂေါတမ၏စကားကို မနှစ်မြို့ဘဲ ကန့်ကွက်တားမြစ်၍ နေရာမှထကာ ဖဲခဲ့ပြီ”ဟု ပြောဆို၏။ “သူကြွယ် ဤအရာသည် ဤအတိုင်းပင် ဖြစ်ပေ၏၊ သူကြွယ် ဤအရာသည် ဤအတိုင်းပင် ဖြစ်ပေ၏။ သူကြွယ် နှစ်သက်ဝမ်းမြောက်ခြင်းတို့သည်သာချစ်ခြင်းကြောင့် ဖြစ်ပေါ်ကုန်၏၊ ချစ်ခြင်းလျှင် အမွန်အစရှိကုန်၏”ဟု (ပြောဆိုကြကုန်၏)။ ထိုအခါထိုသူကြွယ်သည် “ငါ၏ ဝါဒသည် ကစားသမားတို့၏ဝါဒနှင့် ညီမျှ၏”ဟု ဆို၍ ဖဲသွားလေ၏။ ထိုအခါဤစကားအကြောင်းအရာသည် အဆင့်ဆင့် နန်းတော်တွင်းသို့တိုင် ရောက်လေ၏။
֍ ၃၅၅
။ ထိုအခါ ပသေနဒိကောသလမင်းကြီးသည် မလ္လိကာမိဖုရားကြီးကို “မလ္လိကာမိဖုရား သင်မိဖုရား၏ ရဟန်းဂေါတမသည် ပူဆွေးခြင်း ငိုကြွေးခြင်း ကိုယ်ဆင်းရဲခြင်း စိတ်ဆင်းရဲခြင်း ပြင်းစွာပင်ပန်းခြင်းတို့သည် ချစ်ခြင်းကြောင့် ဖြစ်ကုန်၏၊ ချစ်ခြင်းလျှင် အမွန်အစရှိကုန်၏ဟု ဟောတော်မူသတတ်”ဟုမိန့်ဆို၏။ မင်းကြီး အကယ်၍ ဤစကားကို မြတ်စွာဘုရား ဟောတော်မူသည် ဖြစ်အံ့၊ ဤစကားသည်ဤအတိုင်း မှန်ပေ၏ဟု (သံတော်ဦးတင်လေ၏)။ မလ္လိကာမိဖုရားသည် ရဟန်းဂေါတမ ပြောဆိုသောစကားတိုင်းကိုပင် ဤစကားကို မြတ်စွာဘုရား ဟောတော်မူသည်ဖြစ်အံ့၊ ဤစကားသည် ဤအတိုင်းမှန်ပေ၏ဟု အလွန်ဝမ်းမြောက်နှစ်သက်လေ့ရှိ၏၊ “ဆရာ ပြောဆိုတိုင်းသော စကားကိုသာလျှင် တပည့်သည် ‘ဆရာ ဤစကားသည် မှန်ပါ၏၊ ဆရာ ဤစကားသည် မှန်ပါ၏’ဟု အလွန်ဝမ်းမြောက်သကဲ့သို့၊ မလ္လိကာမိဖုရား သင်လည်း ရဟန်းဂေါတမပြောဆိုသော စကားတိုင်းကိုပင် ‘မင်းကြီး ဤစကားကိုအကယ်၍ မြတ်စွာဘုရား ဟောတော်မူသည် ဖြစ်အံ့၊ ဤစကားသည် ဤအတိုင်း မှန်ပေ၏’ဟု အလွန်ဝမ်းမြောက်၏။ မမြတ်နိုးအပ်သောမလ္လိကာ သွားလော့၊ ပျက်စီးလေလော့”ဟု (ပြောဆို၏၊ အော်ငေါက်၏)။ထိုအခါ မလ္လိကာမိဖုရားသည် နာဠိဇင်္ဃပုဏ္ဏားကို ခေါ်၍ “ပုဏ္ဏား သင် လာလော့၊ မြတ်စွာဘုရား ထံသို့ချဉ်းကပ်၍ ငါ၏စကားဖြင့် မြတ်စွာဘုရား၏ ခြေတော်တို့ကို ဦးတိုက်လော့၊ အနာကင်းကြောင်းရောဂါကင်းကြောင်း ကျန်းမာကြောင်း သန်စွမ်းကြောင်း ချမ်းသာစွာ နေရကြောင်းတို့ကို မေးလျှောက်လော့၊ ‘အသျှင်ဘုရား မလ္လိကာမိဖုရားသည် မြတ်စွာဘုရား၏ ခြေတော်တို့ကို ဦးတိုက်ပါ၏၊ အနာကင်းကြောင်း ရောဂါကင်းကြောင်း ကျန်းမာကြောင်း သန်စွမ်းကြောင်း ချမ်းသာစွာနေရကြောင်းတို့ကိုမေးမြန်းပါ၏’ဟု လျှောက်လေလော့၊ ထို့ပြင် ‘အသျှင်ဘုရား ပူဆွေးခြင်း ငိုကြွေးခြင်း ကိုယ်ဆင်းရဲခြင်းစိတ်ဆင်းရဲခြင်း ပြင်းစွာပင်ပန်းခြင်းတို့သည် ချစ်ခြင်းကြောင့် ဖြစ်ကုန်၏၊ ချစ်ခြင်းလျှင် အမွန်အစရှိကုန်၏့ဟု မြတ်စွာဘုရား ဟောကြားတော်မူဖူးပါသလော’ဟုလည်း လျှောက်လေလော့။ မြတ်စွာဘုရား ဟောကြားတော်မူသည့်အတိုင်း ကောင်းစွာ မှတ်သားနာယူခဲ့၍ ငါ့အား ပြောကြားလော့၊ မြတ်စွာဘုရားတို့သည်ချွတ်ယွင်းသောစကားကို မပြောဆိုကြကုန်”ဟု ပြောဆို၏။
“အသျှင်မိဖုရားကြီး ကောင်းပါပြီ”ဟူ၍သာလျှင် နာဠိဇင်္ဃပုဏ္ဏားသည် မလ္လိကာမိဖုရားကြီးအားပြန်လျှောက်ကြား၍ မြတ်စွာဘုရားထံသို့ ချဉ်းကပ်ပြီးလျှင် မြတ်စွာဘုရားနှင့် ဝမ်းမြောက်ဝမ်းသာ ပြောဆို၏၊ ဝမ်းမြောက်ဖွယ် အောက်မေ့ဖွယ်စကားကို ပြောဆိုပြီးဆုံးစေ၍ တစ်ခုသော နေရာ၌ ထိုင်နေလျက်မြတ်စွာဘုရားကို “အသျှင်ဂေါတမ မလ္လိကာမိဖုရားသည် အသျှင်ဂေါတမ၏ ခြေတော်တို့ကို ဦးတိုက်ပါ၏၊ အနာကင်းကြောင်း ရောဂါကင်းကြောင်း ကျန်းမာကြောင်း သန်စွမ်းကြောင်းချမ်းသာစွာနေရကြောင်းတို့ကို မေးလိုက်ပါ၏၊ ထို့ပြင် ‘အသျှင်ဘုရား ပူဆွေးခြင်း ငိုကြွေးခြင်းကိုယ်ဆင်းရဲခြင်း စိတ်ဆင်းရဲခြင်း ပြင်းစွာပင်ပန်းခြင်းတို့သည် ချစ်ခြင်းကြောင့် ဖြစ်ကုန်၏၊ ချစ်ခြင်းလျှင်အမွန်အစရှိကုန်၏ဟု မြတ်စွာ ဘုရားဟောကြားတော်မူဖူးပါသလော’ဟူ၍လည်း ပြောဆိုမှာထားလိုက်ပါ၏”ဟု လျှောက်၏။
--֍ ၃၅၆
။ ပုဏ္ဏား ဤအရာသည် ဤအတိုင်းပင် ဖြစ်ပေ၏၊ ပုဏ္ဏား ဤအရာသည် ဤအတိုင်းပင်ဖြစ်ပေ၏။ ပုဏ္ဏား ပူဆွေးခြင်း ငိုကြွေးခြင်း ကိုယ်ဆင်းရဲခြင်း စိတ်ဆင်းရဲခြင်း ပြင်းစွာပင်ပန်းခြင်းတို့သည် ချစ်ခြင်းကြောင့် ဖြစ်ကုန်၏၊ ချစ်ခြင်းလျှင် အမွန်အစရှိကုန်၏၊ ပုဏ္ဏား ပူဆွေးခြင်း ငိုကြွေးခြင်းကိုယ်ဆင်းရဲခြင်း စိတ်ဆင်းရဲခြင်း ပြင်းစွာပင်ပန်းခြင်းတို့သည် ချစ်ခြင်းကြောင့် ဖြစ်ပေါ်ပုံ, ချစ်ခြင်းလျှင်အမွန်အစရှိပုံကို ဤနည်းဖြင့် သိသင့်၏။ ပုဏ္ဏား ရှေးကဖြစ်ဖူးသည်ကား ဤသာဝတ္ထိပြည်၌ပင်တစ်ယောက်သော မိန်းမ၏ အမိသည် သေဆုံး၏၊ ထိုမိန်းမသည် ထိုအမိသေဆုံးခြင်းကြောင့် ရူးသွပ်သည်စိတ်ပျံ့လွင့်သည်ဖြစ်၍ လမ်းမတစ်ခုမှ လမ်းမတစ်ခုသို့ လမ်းဆုံတစ်ခုမှ လမ်းဆုံတစ်ခုသို့ ချဉ်းကပ်၍"ငါ၏ အမိကို မြင်ကြပါကုန်၏လော၊ ငါ၏ အမိကို မြင်ကြပါကုန်၏လော”ဟု ဆိုပြီ။ ပုဏ္ဏားဤနည်းဖြင့် လည်း “ပူဆွေးခြင်း ငိုကြွေးခြင်း ကိုယ်ဆင်းရဲခြင်း စိတ်ဆင်းရဲခြင်းပြင်းစွာပင်ပန်းခြင်းတို့သည် ချစ်ခြင်း ကြောင့် ဖြစ်ပေါ်ပုံ, ချစ်ခြင်းလျှင် အမွန်အစရှိပုံကို” သိသင့်၏။ပုဏ္ဏား ရှေးကဖြစ်ဖူးသည်ကား ဤသာဝတ္ထိပြည်၌ပင် တစ်ယောက်သောမိန်းမ၏ အဖသည် သေဆုံး၏၊ မောင်ကြီးမောင်ငယ်သည် သေဆုံး၏။ ညီမ အစ်မသည် သေဆုံး၏။ သားသည် သေဆုံး၏။ သမီးသည်သေဆုံး၏။ လင်ယောက်ျားသည် သေဆုံး၏၊ ထိုမိန်းမသည် ထိုလင်ယောက်ျား သေဆုံးခြင်း ကြောင့်ရူးသွပ်သည် စိတ်ပျံ့လွင့်သည်ဖြစ်၍ လမ်းမတစ်ခုမှ လမ်းမတစ်ခုသို့ လမ်းဆုံတစ်ခုမှ လမ်းဆုံ တစ်ခုသို့ချဉ်းကပ်၍ “ငါ၏လင် ယောက်ျားကို မြင်ကြပါကုန်၏လော၊ ငါ၏လင်ယောက်ျားကို မြင်ကြပါကုန်၏လော”ဟု ဆို၏။ ပုဏ္ဏား ဤနည်းဖြင့်လည်း “ပူဆွေးခြင်း ငိုကြွေးခြင်း ကိုယ်ဆင်းရဲခြင်း စိတ်ဆင်းရဲခြင်း ပြင်းစွာပင်ပန်းခြင်းတို့သည် ချစ်ခြင်းကြောင့် ဖြစ်ပေါ်ပုံ, ချစ်ခြင်းလျှင် အမွန်အစရှိပုံကို"သိသင့်၏။ ပုဏ္ဏား ရှေးကဖြစ်ဖူးသည်ကား ဤသာဝတ္ထိပြည်၌ပင် တစ်ယောက်သော ယောက်ျား၏အမိသည် သေဆုံး၏၊ ထိုယောက်ျားသည် ထိုအမိသေဆုံးခြင်းကြောင့် ရူးသွပ်သည် စိတ်ပျံ့လွင့်သည်ဖြစ်၍လမ်းမတစ်ခုမှ လမ်းမတစ်ခုသို့ လမ်းဆုံတစ်ခုမှ လမ်းဆုံတစ်ခုသို့ ချဉ်းကပ်၍ “ငါ၏အမိကို မြင်ကြပါကုန်၏လော၊ ငါ၏အမိကို မြင်ကြပါကုန်၏လော”ဟု ဆို၏။ ပုဏ္ဏား ဤနည်းဖြင့်လည်း “ပူဆွေးခြင်းငိုကြွေးခြင်း ကိုယ်ဆင်းရဲခြင်း စိတ်ဆင်းရဲခြင်း ပြင်းစွာပင်ပန်းခြင်းတို့သည် ချစ်ခြင်းကြောင့် ဖြစ်ပေါ်ပုံ, ချစ်ခြင်းလျှင် အမွန်အစရှိပုံကို” သိသင့်၏။
ပုဏ္ဏား ရှေးက ဖြစ်ဖူးသည်ကား ဤသာဝတ္ထိပြည်၌ပင် တစ်ယောက်သောယောက်ျား၏ အဖသည် သေဆုံး၏။ ညီအစ်ကိုသည် သေဆုံး၏။ အစ်မ နှမသည် သေဆုံး၏။ သားသည် သေဆုံး၏။ သမီးသည်သေဆုံး၏။ မယားသည် သေဆုံး၏၊ ထိုယောက်ျားသည် ထိုမယားသေဆုံးခြင်းကြောင့် ရူးသွပ်သည့်စိတ်ပျံ့လွင့်သည်ဖြစ်၍ လမ်းမတစ်ခုမှ လမ်းမတစ်ခုသို့ လမ်းဆုံတစ်ခုမှ လမ်းဆုံတစ်ခုသို့ ချဉ်းကပ်၍"ငါ၏မယားကို မြင်ကြပါကုန်၏လော၊ ငါ၏မယားကို မြင်ကြပါကုန်၏လော”ဟု ဆို၏။ ပုဏ္ဏား ဤနည်းဖြင့်လည်း “ပူဆွေးခြင်း ငိုကြွေးခြင်း ကိုယ်ဆင်းရဲခြင်း စိတ်ဆင်းရဲခြင်း ပြင်းစွာပင်ပန်းခြင်းတို့သည်ချစ်ခြင်းကြောင့် ဖြစ်ပေါ်ပုံ, ချစ်ခြင်းလျှင် အမွန်အစရှိပုံကို” သိသင့်၏။
ပုဏ္ဏား ရှေးက ဖြစ်ဖူးသည်ကား ဤသာဝတ္ထိပြည်၌ပင် တစ်ယောက်သော မိန်းမသည် မိမိလင်ယောက်ျား အိမ်မှ မိဘဆွေမျိုးတို့အိမ်သို့ သွားရောက်နေထိုင်၏၊ ထိုမိန်းမ၏ မိဘဆွေမျိုးတို့သည်လက်ရှိလင်ယောက်ျားနှင့် ဖြတ်၍ အခြားယောက်ျားနှင့် ထိမ်းမြားလိုကြကုန်၏၊ ထိုမိန်းမသည်ကား ထိုနောက်ထိမ်းမြားမည့်ယောက်ျားကို အလိုမရှိ၊ မနှစ်သက်။ ထိုအခါ ထိုမိန်းမသည်လက်ရှိလင်ယောက်ျားကို “အရှင့်သား ဤဆွေမျိုးတို့သည် ငါ့ကို သင်နှင့်ဖြတ်၍ အခြားယောက်ျားနှင့်ထိမ်းမြားလိုကြကုန်၏၊ ငါလည်း ထိုယောက်ျားကို အလိုမရှိ”ဟု ဆို၏။ ထိုအခါထိုလက်ရှိလင်ယောက်ျားသည် ထိုမိန်းမကို နှစ်ပိုင်းပိုင်းပြီးလျှင် ငါတို့နှစ်ယောက်သည် သေလွန်သောနောက်ဘဝ၌ ပေါင်းကြကုန်အံ့ဟု ကြံ၍ မိမိ ရင်ဘတ်ကို ဖောက်ခွဲ၏။ ပုဏ္ဏား ဤနည်းဖြင့်လည်း"ပူဆွေးခြင်း ငိုကြွေးခြင်း ကိုယ်ဆင်းရဲခြင်း စိတ်ဆင်းရဲခြင်း ပြင်းစွာပင်ပန်းခြင်းတို့သည် ချစ်ခြင်းကြောင့်ဖြစ်ပေါ်ပုံ, ချစ်ခြင်းလျှင် အမွန်အစရှိပုံကို” သိသင့်၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။
--֍ ၃၅၇
။ ထိုအခါ နာဠိဇင်္ဃပုဏ္ဏားသည် မြတ်စွာဘုရား၏ စကားတော်ကို အလွန်နှစ်သက် ဝမ်းမြောက် ၍နေရာမှ ထကာ မလ္လိကာ မိဖုရားထံသို့ ချဉ်းကပ်ပြီးလျှင် မြတ်စွာဘုရားနှင့် ပြောဆိုခဲ့သမျှ စကားအလုံးစုံကို မလ္လိကာမိဖုရားကြီးအား ပြောကြားလေ၏။ ထိုအခါ မလ္လိကာမိဖုရားကြီးသည် ပသေနဒိကောသလမင်းကြီးထံသို့ ချဉ်းကပ်၍ ပသေနဒိကောသလမင်းကြီးကို ဤသို့ ပြောဆို၏- “မင်းကြီး ထိုအရာကို အဘယ်သို့ မှတ်ထင်သနည်း၊ ဝဇိရီသတို့သမီးကို သင်မင်းကြီး ချစ်သည် မဟုတ်လော”ဟု (မေးလျှောက်၏)။ မလ္လိကာ မှန်၏၊ ဝဇိရီသတို့သမီးကို ငါ ချစ်၏ဟု (မိန့်ဆို၏)။မင်းကြီး ထိုအရာကို အဘယ်သို့ မှတ်ထင်သနည်း၊ အသင်မင်းကြီး၏ ဝဇိရီသတို့သမီးငယ်၏သေဆုံးခြင်း တစ်မျိုးတစ်မည် ဖောက်ပြန်ခြင်းကြောင့် သင်မင်းကြီးအား ပူဆွေးခြင်း ငိုကြွေးခြင်း ကိုယ်ဆင်းရဲခြင်း စိတ်ဆင်းရဲခြင်း ပြင်းစွာပင်ပန်းခြင်းတို့သည် ဖြစ်ကုန်ရာသလောဟု (မေးလျှောက်၏)။ မလ္လိကာ ဝဇိရီသတို့သမီးငယ်၏ သေဆုံးခြင်း တစ်မျိုးတစ်မည် ဖောက်ပြန်ခြင်းကြောင့် ငါ့မှာ ဇီဝိတိန္ဒြေသော်လည်း ဖောက်ပြန်ရာ၏၊ ပူဆွေးခြင်း ငိုကြွေးခြင်း ကိုယ်ဆင်းရဲခြင်း စိတ်ဆင်းရဲခြင်း ပြင်းစွာပင်ပန်းခြင်းတို့သည် အဘယ်မှာ မဖြစ်ဘဲ ရှိပါမည်နည်းဟု (ဆို၏)။ မင်းကြီး သိတော်မူ မြင်တော်မူ၍ ပူဇော်အထူးကို ခံတော်မူထိုက်သော (အလုံးစုံသောတရားတို့ကို) ကိုယ်တိုင် မှန်စွာ သိတော်မူသော ထိုမြတ်စွာဘုရားသည် ထိုအကြောင်းကို ရည်ရွယ်၍ “ပူဆွေးခြင်း ငိုကြွေးခြင်း ကိုယ်ဆင်းရဲခြင်း စိတ်ဆင်းရဲခြင်းပြင်းစွာပင်ပန်းခြင်းတို့သည် ချစ်ခြင်းကြောင့် ဖြစ်ကုန်၏၊ ချစ်ခြင်းလျှင် အမွန်အစရှိကုန်၏”ဟု ဟောကြားတော်မူ၏။
မင်းကြီး ထိုအရာကို အဘယ်သို့ မှတ်ထင်သနည်း၊ သင်မင်းကြီးသည် ဝါသဘခတ္တိယာ မင်းသမီးကိုချစ်သည် မဟုတ်လောဟု (မေးလျှောက်၏)။ မလ္လိကာ မှန်၏၊ ဝါသဘခတ္တိယာ မင်းသမီးကို ငါချစ်၏ဟု (မိန့်ဆို၏)။ မင်းကြီး ထိုအရာကို အဘယ်သို့ မှတ်ထင်သနည်း၊ ဝါသဘခတ္တိယာ၏ သေဆုံးခြင်းတစ်မျိုးတစ်မည် ဖောက်ပြန်ခြင်းကြောင့် သင်မင်းကြီးအား ပူဆွေးခြင်း ငိုကြွေးခြင်း ကိုယ်ဆင်းရဲခြင်းစိတ်ဆင်းရဲခြင်း ပြင်းစွာ ပင်ပန်းခြင်းတို့သည် ဖြစ်ကုန်ရာသလောဟု (မေးလျှောက်၏)။ မလ္လိကာဝါသဘခတ္တိယာ၏ သေဆုံးခြင်း တစ်မျိုးတစ်မည်ဖောက်ပြန်ခြင်းကြောင့် ငါ့မှာ ဇီဝိတိန္ဒြေသော်လည်းဖောက်ပြန်ရာ၏၊ ပူဆွေးခြင်း ငိုကြွေးခြင်း ကိုယ်ဆင်းရဲခြင်း စိတ်ဆင်းရဲခြင်း ပြင်းစွာပင်ပန်းခြင်းတို့သည်အဘယ်မှာ မဖြစ်ဘဲ ရှိပါမည်နည်းဟု (ဆို၏)။ မင်းကြီး သိတော်မူ မြင်တော်မူ၍ ပူဇော်အထူးကို့ခံတော် မူထိုက်သော (အလုံးစုံသောတရားတို့ကို) ကိုယ်တိုင် မှန်စွာ သိတော်မူသောထိုမြတ်စွာဘုရားသည် ထို အကြောင်းကို ရည်ရွယ်၍ “ပူဆွေးခြင်း ငိုကြွေးခြင်း ကိုယ်ဆင်းရဲခြင်းစိတ်ဆင်းရဲခြင်း ပြင်းစွာပင်ပန်း ခြင်းတို့သည် ချစ်ခြင်းကြောင့် ဖြစ်ကုန်၏၊ ချစ်ခြင်းလျှင်အမွန်အစရှိကုန်၏”ဟု ဟောကြားတော်မူ၏။
မင်းကြီး ထိုအရာကို အဘယ်သို့ မှတ်ထင်သနည်း၊ သင်မင်းကြီးသည် ဝိဋဋူဘစစ်သူကြီးကို ချစ်သည်မဟုတ်လောဟု (မေးလျှောက်၏)။ မလ္လိကာ မှန်၏၊ ဝိဋဋူဘစစ်သူကြီးကို ငါချစ်၏ဟု (မိန့်ဆို၏)။ မင်းကြီး ထိုအရာကို အဘယ်သို့ မှတ်ထင်သနည်း၊ ဝိဋဋူဘစစ်သူကြီး၏ သေဆုံးခြင်း တစ်မျိုးတစ်မည်ဖောက်ပြန်ခြင်းကြောင့် သင်မင်းကြီးအား ပူဆွေးခြင်း ငိုကြွေးခြင်း ကိုယ်ဆင်းရဲခြင်း စိတ်ဆင်းရဲခြင်း ပြင်းစွာပင်ပန်းခြင်းတို့သည် ဖြစ်ကုန်ရာသလောဟု (မေးလျှောက်၏)။ မလ္လိကာ ဝိဋဋူ ဘစစ်သူကြီး၏ သေဆုံးခြင်း တစ်မျိုးတစ်မည် ဖောက်ပြန်ခြင်းကြောင့် ငါ့မှာ ဇီဝိတိန္ဒြေသော်လည်း ဖောက်ပြန်ရာ၏၊ ပူဆွေးခြင်း ငိုကြွေးခြင်း ကိုယ်ဆင်းရဲခြင်း စိတ်ဆင်းရဲခြင်း ပြင်းစွာပင်ပန်းခြင်းတို့သည် အဘယ်မှာ မဖြစ်ဘဲ ရှိပါမည်နည်းဟု (ဆို၏)။ မင်းကြီး သိတော်မူ မြင်တော်မူ၍ ပူဇော်အထူးကို ခံတော်မူထိုက်သော (အလုံးစုံသောတရားတို့ကို) ကိုယ်တိုင် မှန်စွာ သိတော်မူသော ထိုမြတ်စွာဘုရားသည် ထိုအကြောင်းကိုရည်ရွယ်၍ “ပူဆွေးခြင်း ငိုကြွေးခြင်း ကိုယ်ဆင်းရဲခြင်း စိတ်ဆင်းရဲခြင်း ပြင်းစွာပင်ပန်းခြင်းတို့သည်ချစ်ခြင်းကြောင့် ဖြစ်ကုန်၏၊ ချစ်ခြင်းလျှင် အမွန်အစရှိကုန်၏”ဟု ဟောကြားတော်မူ၏။
--မင်းကြီး ထိုအရာကို အဘယ်သို့ မှတ်ထင်သနည်း၊ သင်မင်းကြီးသည် အကျွန်ုပ်ကို ချစ်သည်မဟုတ်လောဟု (မေးလျှောက်၏)။ မလ္လိကာ မှန်၏၊ သင်မိဖုရားကို ငါချစ်ပေ၏ဟု (ဆို၏)။ မင်းကြီးထိုအရာကို အဘယ်သို့ မှတ်ထင်သနည်း၊ အကျွန်ုပ်၏ သေဆုံးခြင်း တစ်မျိုးတစ်မည်ဖောက် ပြန်ခြင်းကြောင့် သင်မင်းကြီးအား ပူဆွေးခြင်း ငိုကြွေးခြင်း ကိုယ်ဆင်းရဲခြင်း စိတ်ဆင်းရဲခြင်း ပြင်းစွာပင်ပန်းခြင်းတို့သည် ဖြစ်ကုန်ရာသလောဟု (မေးလျှောက်၏)။ မလ္လိကာ သင်၏ သေဆုံးခြင်း တစ်မျိုးတစ်မည်ဖောက်ပြန်ခြင်းကြောင့် ငါ့မှာ ဇီဝိတိန္ဒြေသော်လည်း ဖောက်ပြန်ရာ၏၊ ပူဆွေးခြင်း ငိုကြွေးခြင်း ကိုယ်ဆင်းရဲခြင်း စိတ်ဆင်းရဲခြင်း ပြင်းစွာပင်ပန်းခြင်းတို့သည် အဘယ်မှာ မဖြစ်ဘဲ ရှိပါမည်နည်းဟု (ဆို၏)။ မင်းကြီး သိတော်မူ မြင်တော်မူ၍ ပူဇော်အထူးကို ခံတော်မူထိုက်သော (အလုံးစုံသောတရားတို့ကို) ကိုယ်တိုင် မှန်စွာ သိတော်မူသော ထိုမြတ်စွာဘုရားသည် ဤအကြောင်းကို ရည်ရွယ်၍ “ပူဆွေးခြင်းငိုကြွေးခြင်း ကိုယ်ဆင်းရဲခြင်း စိတ်ဆင်းရဲခြင်း ပြင်းစွာပင်ပန်းခြင်းတို့သည် ချစ်ခြင်းကြောင့် ဖြစ်ကုန်၏၊ ချစ်ခြင်းလျှင် အမွန်အစရှိကုန်၏”ဟု ဟောကြားတော်မူ၏။
မင်းကြီး ထိုအရာကို အဘယ်သို့ မှတ်ထင်သနည်း၊ သင်မင်းကြီးသည် ကာသိတိုင်း ကောသလတိုင်းတို့ကို ချစ်သည် မဟုတ်လောဟု (မေးလျှောက်၏)။ မလ္လိကာ မှန်၏၊ ကာသိတိုင်း ကောသလတိုင်းတို့ကို ငါချစ်၏၊ မလ္လိကာ ကာသိတိုင်း ကောသလတိုင်းတို့၏ အာနုဘော်ကြောင့် ကာသိတိုင်း၌ဖြစ်သောစန္ဒကူးကို ခံစားသုံး ဆောင်ရ၏၊ ပန်းနံ့သာ နံ့သာပျောင်းတို့ကို သုံးဆောင်ရ၏ဟု (ဆို၏)။ မင်းကြီးထိုအရာကို အဘယ်သို့ မှတ်ထင်သနည်း၊ ကာသိတိုင်း ကောသလတိုင်းတို့၏ ဖောက်ပြန်ခြင်း တစ်မျိုးတစ်မည် ပြောင်းလွဲခြင်းကြောင့် သင်မင်းကြီးအား ပူဆွေးခြင်း ငိုကြွေးခြင်း ကိုယ်ဆင်းရဲခြင်း စိတ်ဆင်းရဲခြင်း ပြင်းစွာပင်ပန်းခြင်းတို့သည် ဖြစ်ကုန်ရာသလောဟု (မေးလျှောက်၏)။ မလ္လိကာ ကာသိတိုင်းကောသလတိုင်းတို့၏ ဖောက်ပြန်ခြင်း တစ်မျိုးတစ်မည်ပြောင်းလွဲခြင်းကြောင့် ငါ့မှာ ဇီဝိတိန္ဒြေသော်လည်းဖောက်ပြန်ရာ၏၊ ပူဆွေးခြင်း ငိုကြွေးခြင်း ကိုယ်ဆင်းရဲခြင်း စိတ်ဆင်းရဲခြင်း ပြင်းစွာပင်ပန်းခြင်းတို့သည်အဘယ်မှာ မဖြစ်ဘဲ ရှိပါမည်နည်းဟု (ဆို၏)။ မင်းကြီး သိတော်မူ မြင်တော်မူ၍ ပူဇော်အထူးကိုခံတော် မူထိုက်သော (အလုံးစုံသော တရားတို့ကို) ကိုယ်တိုင် မှန်စွာ သိတော်မူသောထိုမြတ်စွာဘုရားသည် ထိုအကြောင်းကို ရည်ရွယ်၍ “ပူဆွေးခြင်း ငိုကြွေးခြင်း ကိုယ်ဆင်းရဲခြင်း့စိတ်ဆင်းရဲခြင်း ပြင်းစွာ ပင်ပန်းခြင်းတို့သည် ချစ်ခြင်းကြောင့် ဖြစ်ကုန်၏၊ ချစ်ခြင်းလျှင်အမွန်အစရှိကုန်၏”ဟု ဟောကြား တော်မူ၏ဟု (လျှောက်၏)။
မလ္လိကာ အံ့ဖွယ်ရှိစွတကား၊ မလ္လိကာ မဖြစ်ဖူးမြဲ ဖြစ်ပေစွတကား၊ ထိုမြတ်စွာဘုရားသည် အလွန်တရာပညာဖြင့် ထိုးထွင်း၍ ပညာဖြင့် မြင်တော်မူတတ်ပါပေစွ၊ မလ္လိကာ လာလော့၊ နှုတ်ဆေးရေ ပေးလော့ဟု (မိန့်၏)။ ထို့နောက် ပသေနဒိကောသလမင်းကြီးသည် နေရာမှထ၍ လက်ဝဲတစ်ဖက် ပခုံး ထက်၌ကိုယ်ဝတ်ကို စံပယ်တင်သည်ကိုပြု၍ မြတ်စွာဘုရားထံသို့ လက်အုပ်ချီ၍ “နမော တဿ ဘဂဝတောအရဟတော သမ္မာ သမ္ဗုဒ္ဓဿ၊ နမော တဿ ဘဂဝတော အရဟတော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဿ၊ နမောတဿ ဘဂဝတော အရဟတော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဿ” ဟူ၍ သုံးကြိမ်တိုင်တိုင် ဥဒါန်းကျူးရင့်လေ သတည်း။
ခုနစ်ခုမြောက် ပိယဇာတိကသုတ် ပြီး၏။
--၈-ဗာဟိတိကသုတ်
֍ ၃၅၈
။ အကျွန်ုပ်သည် ဤသို့ ကြားနာခဲ့ရပါသည်-အခါတစ်ပါး၌ မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထိပြည် အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အရံဖြစ်သော ဇေတဝန်ကျောင်း၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူ၏။ ထိုအခါ အသျှင်အာနန္ဒာသည် နံနက်အချိန်၌ သင်္ကန်းကို ပြင်ဝတ်၍သပိတ်သင်္ကန်းကို ယူပြီးလျှင် သာဝတ္ထိပြည်သို့ ဆွမ်းအလို့ငှါ ဝင်လေ၏။ သာဝတ္ထိပြည်၌ ဆွမ်းခံလှည့်လည်၍ ဆွမ်းခံရာမှဖဲကာ ဆွမ်းစားပြီးနောက် မိဂါရသူဌေး၏ အမိသဖွယ်ဖြစ်သော ဝိသာခါ၏ ပုဗ္ဗာရုံကျောင်းပြာသာဒ်သို့ နေ့သန့်စင်ရန် ချဉ်းကပ်၏။ ထိုအခါ ပသေနဒိကောသလမင်းသည် ဧကပုဏ္ဍရီကဆင်ကို တက်စီး၍ နေ့မွန်းတည့်အချိန်၌ သာဝတ္ထိပြည်မှ ထွက်ခဲ့၏၊ ပသေနဒိကောသလမင်းသည် ကြွလာသော အသျှင်အာနန္ဒာကို အဝေးကပင် မြင်၍ သိရိဝဍ္ဎ အမတ်ကြီးကို “အဆွေသိရိဝဍ္ဎ ဤရဟန်းကား အသျှင်အာနန္ဒာလေလော”ဟု မေးမြန်း၏။ မင်းကြီး မှန်ပါ၏၊ ဤရဟန်းကား အသျှင်အာနန္ဒာပါတည်းဟု (လျှောက်၏)။
ထိုအခါ ပသေနဒိကောသလမင်းသည် မင်းချင်းတစ်ယောက်ကို “အမောင်ယောကျ်ား လာလော့၊ သင်သည် အသျှင်အာနန္ဒာထံသို့ချဉ်းကပ်၍ ငါ၏စကားဖြင့် အသျှင်အာနန္ဒာ၏ ခြေတော်တို့ကို ဦးတိုက်လေလော့၊ ‘အသျှင်ဘုရား ပသေနဒိကောသလမင်းသည် အသျှင်အာနန္ဒာ၏ ခြေတော်တို့ကို ဦးတိုက်ပါ၏’ဟု လျှောက်လေလော့၊ ထို့ပြင် ‘အသျှင်ဘုရား အသျှင်အာနန္ဒာအား တစ်စုံတစ်ခု အဆောတလျင်ပြုဖွယ်ကိစ္စ မရှိပါမူ သနားစောင့်ရှောက်မှုကို အကြောင်းပြု၍ တစ်ခဏမျှ ဆိုင်းငံ့တော်မူပါဦးလော့’ဟူ၍လည်း လျှောက်လေလော့”ဟု မိန့်ဆို၏။ “မင်းကြီး ကောင်းပါပြီ”ဟူ၍ ထိုယောကျ်ားသည် ပသေနဒီကောသလမင်းကြီးအား ပြန်လျှောက်ကြားပြီးလျှင် အသျှင်အာနန္ဒာထံသို့ ချဉ်းကပ်၍ အသျှင်အာနန္ဒာကိုရှိခိုးလျက် သင့်လျော်ရာ၌ ရပ်တည်ကာ “အသျှင်ဘုရား ပသေနဒီကောသလမင်းကြီးသည် အသျှင်ဘုရား၏ခြေတော်တို့ကို ဦးတိုက်ပါ၏၊ (ထို့ပြင်) ‘အသျှင်ဘုရား အသျှင်အာနန္ဒာအား အဆောတလျင် ပြုဖွယ်ကိစ္စမရှိပါမူ သနားစောင့်ရှောက်မှုကို အကြောင်းပြု၍ တစ်ခဏမျှ ဆိုင်းငံ့တော်မူပါဦးလော့’ ဟူ၍လည်းလျှောက်ထားလိုက်ပါ၏”ဟု လျှောက်ထားလေ၏။ အသျှင်အာနန္ဒာသည် ဆိတ်ဆိတ်နေခြင်းဖြင့် လက်ခံတော်မူ၏။
ထိုအခါ ပသေနဒိကောသလမင်းသည် ဆင်ဖြင့် သွားသင့်သော အရပ်တိုင်အောင် ဆင်ဖြင့်သွား၍ ဆင်မှဆင်းသက်ပြီးလျှင် ခြေကျင်သာလျှင် အသျှင်အာနန္ဒာထံသို့ ချဉ်းကပ်၍ အလွန်ရိုသေစွာ ရှိခိုးပြီးလျှင်သင့်လျော်ရာ၌ ရပ်တည်ကာ အသျှင်အာနန္ဒာကို “အသျှင်ဘုရား အသျှင်အာနန္ဒာအား အဆောတလျင်ပြုဖွယ်ကိစ္စမရှိပါမူ သနားစောင့်ရှောက်မှုကို အကြောင်းပြု၍ အစိရဝတီ မြစ်ကမ်းနားသို့ ကြွတော်မူစေချင်ပါ၏”ဟု လျှောက်၏။ အသျှင်အာနန္ဒာသည် ဆိတ်ဆိတ်နေခြင်းဖြင့် လက်ခံတော်မူ၏။
֍ ၃၅၉
။ ထိုအခါ အသျှင်အာနန္ဒာသည် အစိရဝတီ မြစ်ကမ်းပါးသို့ ချဉ်းကပ်၍ တစ်ခုသော သစ်ပင် ရင်းခင်းထားသော နေရာ၌ ထိုင်၏။ ထိုအခါ ပသေနဒိကောသလမင်းသည် ဆင်ဖြင့် သွားသင့်သောအရပ်သို့တိုင်အောင် ဆင်ဖြင့်သွား၍ ဆင်မှ ဆင်းသက်ပြီးလျှင် ခြေကျင်သာလျှင် အသျှင်အာနန္ဒာထံသို့ချဉ်းကပ်၍ ရှိခိုးပြီးလျှင် သင့်လျော်ရာ၌ ရပ်တည်ကာ အသျှင်အာနန္ဒာကို “အသျှင်ဘုရား အသျှင်အာနန္ဒာသည် ဤဆင်ကုန်းနှီး၌ ထိုင်တော်မူပါလော့”ဟု လျှောက်၏။ မင်းကြီးတော်ပြီ၊ အသင်ထိုင်လော့၊ ငါသည် မိမိနေရာ၌ ထိုင်ပြီးပြီဟု (မိန့်၏)။ ပသေနဒိကောသလမင်းသည် ခင်းထားသောနေရာ၌ ထိုင် သည်သာတည်း။ ထိုင်နေပြီးသော ပသေနဒိ ကောသလမင်းသည် အသျှင်အာနန္ဒာကို"အသျှင်ဘုရား အာနန္ဒာ သမဏဗြာဟ္မဏတို့ အပြစ်တင်ထိုက်သော ကိုယ်ကျင့်တရားမျိုးကိုထိုမြတ်စွာဘုရားသည် ကျင့်ကြံရာပါသေးသလော”ဟု လျှောက်၏။ မင်းကြီး ပညာရှိ သမဏဗြာဟ္မဏတို့အပြစ်တင်ထိုက်သော ကိုယ်ကျင့်တရားမျိုးကို ထိုမြတ်စွာဘုရားသည် မကျင့်ကြံပါဟု (မိန့်ဆို ၏)။ --အသျှင်ဘုရားအာနန္ဒာ။ပ။ နှုတ်ကျင့်တရားမျိုးကို ထိုမြတ်စွာဘုရားသည် ကျင့်ကြံရာပါသေးသလော။ပ။ ပညာရှိသမဏဗြာဟ္မဏတို့ အပြစ်တင်ထိုက်သော စိတ်ကျင့်တရားမျိုးကို ထိုမြတ်စွာဘုရားသည်ကျင့်ကြံရာပါသေးသလော”ဟု (မေးလျှောက်၏)။ မင်းကြီး ပညာရှိသမဏဗြာဟ္မဏတို့ အပြစ်တင်ထိုက်သော စိတ်ကျင့်တရားမျိုးကို ထိုမြတ်စွာဘုရားသည် မကျင့်ကြံပါဟု (မိန့်ဆို၏)။
အသျှင်ဘုရား အံ့ဖွယ်ရှိစွတကား၊ အသျှင်ဘုရား မဖြစ်ဖူးမြဲ ဖြစ်လေစွတကား၊ အသျှင်ဘုရားအကျွန်ုပ်တို့သည် အမေးအားဖြင့် ပြည့်စုံစေရန် မစွမ်းနိုင်သောအရာကို အသျှင်အာနန္ဒာသည် ပြဿနာဖြေကြားသဖြင့် ပြည့်စုံစေပါ၏။ အသျှင်ဘုရား မိုက်ကုန် မလိမ္မာကုန်သောသူတို့သည် မစူးစမ်းကြမဆင်ခြင်ကြကုန်မူ၍ သူတစ်ပါးတို့၏ ဂုဏ်ကိုလည်းကောင်း၊ ဂုဏ်ကျေးဇူးမဲ့ကိုလည်းကောင်း ပြောဆိုတတ်ကြကုန်၏၊ အကျွန်ုပ်တို့သည် ထိုသူတို့ ပြောဆိုသော စကားကို အနှစ်သာရအားဖြင့်မယုံကြည်ကြပါကုန်။ အသျှင်ဘုရား ပညာရှိကုန် လိမ္မာကုန် ထိုးထွင်းဉာဏ်ရှိကုန်သော သူတို့သည်စူးစမ်း ဆင်ခြင်၍ သူတစ်ပါး တို့၏ဂုဏ်ကိုလည်းကောင်း၊ ဂုဏ်ကျေးဇူးမဲ့ကိုလည်းကောင်းပြောဆိုကြကုန်၏၊ အကျွန်ုပ်တို့သည် ထိုပညာ ရှိတို့ ပြောဆိုသောစကားကို အနှစ်သာရအားဖြင့်ယုံကြည်ကြပါကုန်၏။
֍ ၃၆၀
။ အသျှင်ဘုရားအာနန္ဒာ ပညာရှိသမဏဗြာဟ္မဏတို့ အပြစ်တင်ထိုက်သော ကိုယ်ကျင့်တရားမျိုးဟူသည် အဘယ်ပါနည်းဟု (လျှောက်၏)။ မင်းကြီး မကောင်းသော ကိုယ်ကျင့်တရားမျိုးပေတည်းဟု (ဆို၏)။အသျှင်ဘုရား မကောင်းသော ကိုယ်ကျင့်တရားမျိုးဟူသည် အဘယ်ပါနည်းဟု (လျှောက်၏)။ မင်းကြီးအပြစ်ရှိသော ကိုယ်ကျင့် တရားမျိုးပေတည်းဟု (ဆို၏)။
အသျှင်ဘုရား အပြစ်ရှိသော ကိုယ်ကျင့်တရားမျိုးဟူသည် အဘယ်ပါနည်းဟု (လျှောက်၏)။ မင်းကြီးဆင်းရဲနှင့်တကွဖြစ်သော ကိုယ်ကျင့်တရားမျိုးပေတည်းဟု (ဆို၏)။
အသျှင်ဘုရား ဆင်းရဲနှင့်တကွဖြစ်သော ကိုယ်ကျင့်တရားမျိုးဟူသည် အဘယ်ပါနည်းဟု (လျှောက် ၏)။ မင်းကြီး ဆင်းရဲသောအကျိုးကို ဖြစ်စေတတ်သော ကိုယ်ကျင့် တရားမျိုးပေတည်းဟု (ဆို၏)။
အသျှင်ဘုရား ဆင်းရဲသောအကျိုးကို ဖြစ်စေတတ်သော ကိုယ်ကျင့်တရားမျိုးဟူသည် အဘယ်ပါ နည်းဟု (လျှောက်၏)။ မင်းကြီး မိမိဆင်းရဲရန် သူတစ်ပါးဆင်းရဲရန် နှစ်ပါးစုံဆင်းရဲရန် ဖြစ်သည့်ပြင်ထိုပုဂ္ဂိုလ်အား အကုသိုလ်တရားတိုးပွား၍ ကုသိုလ်တရားတို့ ဆုတ်ယုတ်ခြင်းသဘောရှိသည့် တရားမျိုးသည် ပညာရှိသမဏဗြာဟ္မဏတို့ အပြစ်တင်ထိုက်သော ကိုယ်ကျင့်တရားမျိုးဖြစ်၏ဟု (ဆို၏)။
အသျှင်ဘုရားအာနန္ဒာ နှုတ်ကျင့်တရားမျိုးဟူသည်။ပ။ ပညာရှိသမဏဗြာဟ္မဏတို့ အပြစ်တင်ထိုက် သောစိတ်ကျင့်တရားမျိုးဟူသည် အဘယ်ပါနည်းဟု (လျှောက်၏)။ မင်းကြီး မကောင်းသော စိတ်ကျင့်တရားမျိုး ပေတည်းဟု (ဆို၏)။
အသျှင်ဘုရား မကောင်းသော စိတ်ကျင့်တရားမျိုးဟူသည် အဘယ်ပါနည်းဟု (လျှောက်၏)။ မင်းကြီးအပြစ်နှင့်တကွဖြစ်သော စိတ်ကျင့်တရားမျိုးပေတည်းဟု (ဆို၏)။
အသျှင်ဘုရား အပြစ်နှင့်တကွဖြစ်သော စိတ်ကျင့်တရားမျိုးဟူသည် အဘယ်ပါနည်းဟု (လျှောက်၏)။ မင်းကြီး ဆင်းရဲနှင့် တကွဖြစ်သော စိတ်ကျင့်တရားမျိုးပေတည်းဟု (ဆို၏)။
--အသျှင်ဘုရား ဆင်းရဲနှင့်တကွဖြစ်သော စိတ်ကျင့်တရားမျိုးဟူသည် အဘယ်ပါနည်းဟု (လျှောက်၏)။ မင်းကြီး ဆင်းရဲသောအကျိုးကို ဖြစ်စေတတ်သော စိတ်ကျင့်တရားမျိုးပေတည်းဟု (ဆို၏)။
အသျှင်ဘုရား ဆင်းရဲသော အကျိုးကို ဖြစ်စေတတ်သော စိတ်ကျင့်တရားမျိုးဟူသည် အဘယ်ပါနည်းဟု (လျှောက်၏)။ မင်းကြီး မိမိဆင်းရဲရန် သူတစ်ပါးဆင်းရဲရန် နှစ်ပါးစုံဆင်းရဲရန် ဖြစ်သည့်ပြင် ထိုသူအား အကုသိုလ်တရားတို့ တိုးပွားကုန်၍ ကုသိုလ်တရားတို့ ဆုတ်ယုတ်ခြင်းသဘောရှိသည့် တရားမျိုးသည် ပညာရှိသမဏဗြာဟ္မဏတို့ အပြစ်တင်ထိုက်သော စိတ်ကျင့်တရားမျိုး ဖြစ်၏ဟု (ဆို၏)။
အသျှင်ဘုရားအာနန္ဒာ အလုံးစုံသော အကုသိုလ်တရားတို့ကိုသာလျှင် ပယ်ခြင်းကို ထိုမြတ်စွာဘုရားသည် ချီးမွမ်းတော်မူပါသလောဟု (လျှောက်၏)။ မင်းကြီး မြတ်စွာဘုရားသည် အလုံးစုံသော အကုသိုလ်တရားတို့ကို ပယ်တော်မူ၏ ကုသိုလ်တရားတို့နှင့် ပြည့်စုံတော်မူ၏ဟု (ဆို၏)။
֍ ၃၆၁
။ အသျှင်ဘုရားအာနန္ဒာ ပညာရှိသမဏဗြာဟ္မဏတို့ အပြစ်မတင်ထိုက်သော ကိုယ်ကျင့်တရားမျိုးဟူသည် အဘယ်ပါနည်းဟု (လျှောက်၏)။ မင်းကြီး ကောင်းသော ကိုယ်ကျင့်တရားမျိုးပေတည်းဟု (ဆို၏)။အသျှင်ဘုရား ကောင်းသော ကိုယ်ကျင့် တရားမျိုးဟူသည် အဘယ်ပါနည်းဟု (လျှောက်၏)။ မင်းကြီးအပြစ်မရှိသော ကိုယ်ကျင့်တရားမျိုးပေတည်းဟု (ဆို၏)။
အသျှင်ဘုရား အပြစ်မရှိသော ကိုယ်ကျင့်တရားမျိုးဟူသည် အဘယ်ပါနည်းဟု (လျှောက်၏)။ မင်းကြီးဆင်းရဲမရှိသော ကိုယ်ကျင့်တရားမျိုးပေတည်းဟု (ဆို၏)။
အသျှင်ဘုရား ဆင်းရဲမရှိသော ကိုယ်ကျင့်တရားမျိုးဟူသည် အဘယ်ပါနည်းဟု (လျှောက်၏)။ မင်းကြီးချမ်းသာသောအကျိုးကို ဖြစ်စေတတ်သော ကိုယ်ကျင့်တရားမျိုးပေတည်းဟု (ဆို၏)။
အသျှင်ဘုရား ချမ်းသာသောအကျိုးကို ဖြစ်စေတတ်သော ကိုယ်ကျင့်တရားမျိုးဟူသည် အဘယ်ပါနည်းဟု (လျှောက်၏)။ မင်းကြီး မိမိဆင်းရဲရန် သူတစ်ပါးဆင်းရဲရန် နှစ်ပါးစုံဆင်းရဲရန် မဖြစ်သည့်ပြင်ထိုပုဂ္ဂိုလ်အား အကုသိုလ်တရားတို့ ဆုတ်ယုတ်၍ ကုသိုလ်တရားတို့ တိုးပွါးခြင်း သဘောရှိသည့် တရားမျိုးသည် ပညာရှိ သမဏဗြာဟ္မဏတို့ အပြစ်မတင်ထိုက်သော ကိုယ်ကျင့်တရားမျိုး ဖြစ်၏ဟု (ဆို၏)။
အသျှင်ဘုရားအာနန္ဒာ နှုတ်ကျင့်တရားမျိုးဟူသည်။ပ။ ပညာရှိသမဏဗြာဟ္မဏတို့ အပြစ်မတင်ထိုက်သော စိတ်ကျင့်တရားမျိုး ဟူသည် အဘယ်ပါနည်းဟု (လျှောက်၏)။ မင်းကြီး ကောင်းသော စိတ်ကျင့်တရားမျိုးပေတည်းဟု (ဆို၏)။
အသျှင်ဘုရား ကောင်းသော စိတ်ကျင့်တရားမျိုးဟူသည် အဘယ်ပါနည်းဟု (လျှောက်၏)။ မင်းကြီးအပြစ်မရှိသော စိတ်ကျင့်တရားမျိုးပေတည်းဟု (ဆို၏)။
အသျှင်ဘုရား အပြစ်မရှိသော စိတ်ကျင့်တရားမျိုးဟူသည် အဘယ်ပါနည်းဟု (လျှောက်၏)။ မင်းကြီးဆင်းရဲမရှိသော စိတ်ကျင့်တရားမျိုးပေတည်းဟု (ဆို၏)။
အသျှင်ဘုရား ဆင်းရဲမရှိသော စိတ်ကျင့်တရားမျိုးဟူသည် အဘယ်ပါနည်းဟု (လျှောက်၏)။ မင်းကြီးချမ်းသာသော အကျိုးကိုဖြစ်စေတတ်သော စိတ်ကျင့်တရားမျိုးပေတည်းဟု (ဆို၏)။
အသျှင်ဘုရား ချမ်းသာသောအကျိုးကို ဖြစ်စေတတ်သော စိတ်ကျင့်တရားမျိုးဟူသည် အဘယ်ပါနည်းဟု (လျှောက်၏)။ မင်းကြီး မိမိဆင်းရဲရန် သူတစ်ပါးဆင်းရဲရန် နှစ်ပါးစုံဆင်းရဲရန် မဖြစ်သည့်ပြင့်ထိုပုဂ္ဂိုလ်အား အကုသိုလ်တရားတို့ ဆုတ်ယုတ်၍ ကုသိုလ်တရားတို့ တိုးပွားခြင်းသဘောရှိသည့် တရားမျိုးသည် ပညာရှိသမဏ ဗြာဟ္မဏတို့ အပြစ်မတင်ထိုက်သော စိတ်ကျင့်တရားမျိုးဖြစ်၏ဟု (ဆို၏)။
--အသျှင်ဘုရားအာနန္ဒာ ထိုမြတ်စွာဘုရားသည် အလုံးစုံသော ကုသိုလ်တရားတို့၏ ပြည့်စုံခြင်းကိုသာ လျှင်ချီးမွမ်းတော်မူပါသလောဟု (လျှောက်၏)။ မင်းကြီး မြတ်စွာဘုရားသည် အလုံးစုံသော အကုသိုလ်တရားတို့ကို ပယ်တော်မူ၏၊ ကုသိုလ်တရားတို့နှင့် ပြည့်စုံတော်မူ၏ဟု (မိန့်ဆို၏)။
֍ ၃၆၂
။ အသျှင်ဘုရား အံဖွယ်ရှိပါပေစွ၊ အသျှင်ဘုရား မဖြစ်ဖူးမြဲ ဖြစ်ပါပေစွ၊ အသျှင်ဘုရား အသျှင်အာနန္ဒာ ဟောကြားတော်မူသော ဤတရားတော်ကား အလွန် ကောင်းမြတ်လှပါပေ၏။ အသျှင်ဘုရားအကျွန်ုပ်တို့သည် အသျှင်အာနန္ဒာ၏ ဤစကားတော်ကြောင့်လည်း နှစ်လိုဝမ်းမြောက်ကြပါကုန်၏။ အသျှင်ဘုရား အကျွန်ုပ်တို့သည် အသျှင်အာနန္ဒာ၏ စကားတော်ကြောင့် နှစ်လိုဝမ်းမြောက်ကြပါကုန်သည်ဖြစ်၍အသျှင်အာနန္ဒာအား ဆင်ရတနာသည် အကယ်၍ အပ်စပ်ပါမူ ဆင်ရတနာကို အသျှင်အာနန္ဒာအား ပေးလှူပါကုန်အံ့။ အသျှင်အာနန္ဒာအား မြင်းရတနာသည် အကယ်၍ အပ်စပ်ပါမူ မြင်းရတနာကိုလည်း အသျှင်အာနန္ဒာအား အကျွန်ုပ်တို့သည် ပေးလှူပါကုန်အံ့။ အသျှင်အာနန္ဒာအား ရွာဆုသည် အကယ်၍အပ်စပ်ပါမူ ရွာဆုကိုလည်း အသျှင်အာနန္ဒာအား အကျွန်ုပ်တို့သည် ပေးလှူပါကုန်အံ့။ အသျှင်ဘုရားသို့ပင်ဖြစ်ပါသော် လည်း အကျွန်ုပ်တို့သည် “ထိုဆင်ရတနာစသည်သည် အသျှင်အာနန္ဒာအားမအပ်စပ်"သည်ကို သိရှိပါ ကုန်၏။ အသျှင်ဘုရား အကျွန်ုပ်၏ ဤဗာဟိတိကတိုင်းဖြစ် အဝတ်သည်မဂဓတိုင်းကို အစိုးရသော ဝေဒေဟီမိဖုရား၏သား အဇာတသတ်မင်းက အဝတ်ကျည်တောက်၌ ထည့်၍ပို့ဆက်သော အဝတ် ဖြစ်ပါ၏၊ အလျားအားဖြင့် တစ်ဆယ့်ခြောက်တောင်တိတိ ရှိပါ၏၊ အနံအားဖြင့်ရှစ်တောင်တိတိ ရှိပါ၏။ အသျှင်ဘုရား အသျှင်အာနန္ဒာသည် သနားစောင့်ရှောက်မှုကို အကြောင်းပြု၍ထိုအဝတ်အထည်ကို အလှူခံတော်မူပါလော့ဟု (လျှောက်၏)။ မင်းကြီး တန်ပြီ၊ ငါ့အား သင်္ကန်းသုံးထည်ပြည့်စုံပြီဟု (မိန့် ဆို၏)။အသျှင်ဘုရား အသျှင် အာနန္ဒာသည်လည်းကောင်း၊ အကျွန်ုပ်တို့သည်လည်းကောင်း ဤ အစိရဝတီမြစ်ကို မြင်ကြပါကုန်၏။ တောင်ထိပ်၌ မိုးကြီးသည်းထန်စွာ ရွာသောအခါ ဤအစိရဝတီမြစ်သည် ကမ်းနှစ်ဖက်တို့ကို အပြည့်အလျှံ စီးသွားသကဲ့သို့၊ ဤအတူ အသျှင်အာနန္ဒာသည် ဤဗာဟိတိကတိုင်းဖြစ် အဝတ်အထည်ကို မိမိ၏ တိစီဝရိက် သင်္ကန်းပြုရပါလိမ့်မည်။ အသျှင်အာနန္ဒာ၏ အဟောင်းဖြစ်သော သင်္ကန်းသုံးထည်ကို သီတင်းသုံးဖော်တို့နှင့် ခွဲခြမ်းဝေဖန်ရပါလိမ့်မည်။ ဤသို့ သုံးဆောင်သည်ရှိသော် အကျွန်ုပ်တို့၏ ဤအလှူသည် စီး၍သွားပါလိမ့်မည် ထင်ပါသည်။ အသျှင်ဘုရား အသျှင်အာနန္ဒာသည် ဗာဟိတိကတိုင်းဖြစ် အဝတ်အထည်ကို အလှူခံတော်မူပါလော့ဟု (လျှောက်၏)။ အသျှင်အာနန္ဒာသည် ဗာဟိတိကတိုင်းဖြစ် အဝတ်အထည်ကို ခံယူလေ၏။
ထိုအခါ ပသေနဒိကောသလမင်းကြီးသည် အသျှင်အာနန္ဒာကို “အသျှင်ဘုရားအာနန္ဒာ ယခုအခါအကျွန်ုပ်တို့ သွားကြပါကုန်အံ့၊ အကျွန်ုပ်တို့သည် များသောကိစ္စ များသောပြုဖွယ် ရှိပါကုန်၏”ဟုလျှောက်လေ၏။ မင်းကြီး သွားရန်အချိန်ကို သင် သိ၏ (သွားရန်မှာ သင်၏အလိုအတိုင်းပင် ဖြစ်၏)ဟုမိန့်ဆို၏၊ ထိုအခါ ပသေနဒိ ကောသလမင်းကြီးသည် အသျှင်အာနန္ဒာ၏ တရားစကားကို အလွန်နှစ်သက်ဝမ်းမြောက်ကာ အနုမောဒနာပြု၍ နေရာမှ ထပြီးလျှင် အသျှင်အာနန္ဒာကို ရှိခိုး၍ အရိုအသေပြုကာဖဲသွားလေ၏။
֍ ၃၆၃
။ ထိုအခါ အသျှင်အာနန္ဒာသည် ပသေနဒိကောသလမင်းကြီး ဖဲသွား၍ မကြာမီ မြတ်စွာဘုရားထံသို့ ချဉ်းကပ်၍ ရှိခိုးပြီးလျှင် သင့်လျော်ရာ၌ထိုင်ကာ ပသေနဒိကောသလမင်းကြီးနှင့်အတူ ပြောဆိုခဲ့သမျှစကားအလုံးစုံကို မြတ်စွာဘုရားအား လျှောက်ထားလေ၏။ ထိုဗာဟိတိကတိုင်းဖြစ် အဝတ်အထည်ကိုလည်း မြတ်စွာဘုရားအား တစ်ဆင့်ဆက်ကပ်လှူဒါန်းလေ၏။ ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားသည် ရဟန်းတို့ကိုခေါ်၍ “ရဟန်းတို့ အာနန္ဒာကို ဖူးမြော်ရန်လည်းကောင်း၊ ဆည်းကပ်ရန်လည်းကောင်းအခွင့်ရခြင်းသည် ပသေနဒိကောသလမင်းအား အရတော်လေစွ၊ ရဟန်းတို့ ပသေနဒိကောသလမင်းသည်ကောင်းသော လာဘ်ကို ရလေစွ”ဟု မိန့်တော်မူ၏။မြတ်စွာဘုရားသည် ဤစကားတော်ကို မိန့်တော်မူ၏။ ထိုရဟန်းတို့သည် မြတ်စွာဘုရား၏ စကားတော်ကို ဝမ်းမြောက်ဝမ်းသာ လွန်စွာနှစ်သက်ကြကုန်ပြီ။
ရှစ်ခုမြောက် ဗာဟိတိကသုတ် ပြီး၏။
--၉-ဓမ္မစေတိယသုတ်
֍ ၃၆၄
။ အကျွန်ုပ်သည် ဤသို့ ကြားနာခဲ့ရပါသည်-အခါတစ်ပါး၌ မြတ်စွာဘုရားသည် သက္ကတိုင်း မေဒါဠုပမည်သော သာကီဝင်တို့၏ နိဂုံး၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူ၏။ ထိုအခါ ပသေနဒိကောသလမင်းကြီးသည် တစ်စုံတစ်ခုသော ပြုဖွယ်ကိစ္စဖြင့် မြို့ငယ်တို့သို့ အစဉ်ရောက်လာ၏။ ထိုအခါ ပသေနဒိကောသလမင်းကြီးသည် ဒီဃကာရာယနစစ်သူကြီးကိုခေါ်၍ “အဆွေ ကာရာယန ကောင်းသည်ထက် ကောင်းကုန်သော ယာဉ်တို့ကို ကကုန်လော့၊ ကောင်းမြတ်သော ရှုမျှော်ခင်းကို ကြည့်ရှုရန် ဥယျာဉ်မြေသို့ သွားကြကုန်အံ့”ဟု မိန့်၏။ “အရှင်မင်းကြီးကောင်းပါပြီ” ဟူ၍ ဒီဃကာရာယန စစ်သူကြီးသည် ပသေနဒိကောသလမင်းကြီးအားပြန်လျှောက်ကြားပြီးလျှင် ကောင်းသည် ထက် ကောင်းကုန်သော ယာဉ်တို့ကို က၍ “မင်းကြီးကောင်းသည်ထက် ကောင်းကုန်သော ယာဉ်တို့ကို ကပြီးပါပြီ၊ ယခု သွားရန်အချိန်ကို အရှင်မင်းကြီး သိ၏ (သွားရန်မှာ အရှင်မင်းကြီး၏ အလိုအတိုင်းပင် ဖြစ်ပါ၏)”ဟု လျှောက်၏။
ထိုအခါ ပသေနဒိကောသလမင်းကြီးသည် ကောင်းသည်ထက် ကောင်းသော ယာဉ်ကို တက်စီး၍ကောင်းသည်ထက် ကောင်းကုန်သော ယာဉ်တို့ဖြင့် ကြီးကျယ်သော မင်း၏ ကျက်သရေဖြင့် မြို့ငယ်မှထွက်လေ၏၊ အရံဥယျာဉ်သို့ ဝင်လေ၏။ ယာဉ်ဖြင့် သွားနိုင်ရာ အရပ်တိုင်အောင် ယာဉ်ဖြင့်သွား၍ယာဉ်မှသက်ဆင်းပြီးလျှင် ခြေကျင်သာလျှင် အရံဥယျာဉ်သို့ ဝင်လေ၏။ ပသေနဒိကောသလမင်းကြီးသည်အရံဥယျာဉ်၌ အညောင်းပြေ လမ်းလျှောက်လှည့်လည်သည်ရှိသော် နှစ်သက်ဖွယ်ကြည်လင်ဖွယ်ကို ဖြစ်စေတတ်၍ တိတ်ဆိတ်ငြိမ်သက်လျက် လူတို့မှဖြစ်သော လေမှကင်းကုန်သော လူတို့လျှို့ဝှက်အပ်သောအမှုကို ပြုရာဖြစ်ကုန်သော တစ်ယောက်တည်း ကိန်းအောင်းခြင်းငှါ လျှောက်ပတ်ကုန်သောသစ်ပင်ရင်းတို့ကို မြင်သော် မြတ်စွာဘုရားကိုသာလျှင် အကြောင်းပြု၍ အောက်မေ့မှု ‘သတိ’ သည်ထင်ရှားဖြစ်ပေါ်၏ - “ဤသစ်ပင်ရင်းတို့သည် နှစ်သက်ဖွယ်ကို ဖြစ်စေတတ်ကုန်၏၊ ကြည်လင်ဖွယ်ကိုဖြစ်စေတတ်ကုန်၏၊ တိတ်ဆိတ်ကုန်၏၊ ငြိမ်သက်ကုန်၏၊ လူတို့မှဖြစ်သော လေမှကင်းကုန်၏၊ လူတို့လျှို့ဝှက်အပ်သော အမှုကို ပြုရာဖြစ်ကုန်၏၊ တစ်ယောက်တည်း ကိန်းအောင်းခြင်းငှါလျောက်ပတ်ကုန်၏၊ ယင်းသစ်ပင်မျိုးတို့၌ ပူဇော်အထူးကို ခံတော်မူထိုက်သော (အလုံးစုံသောတရားတို့ကို) ကိုယ်တိုင် မှန်စွာ သိတော်မူသော ထို မြတ်စွာဘုရားကို ငါတို့ဆည်းကပ်ကြကုန်ဖူးပြီ”ဟု အောက်မေ့မှု ‘သတိ’ သည် ထင်ရှားစွာ ဖြစ်ပေါ်၏။
--֍ ၃၆၅
။ ထိုအခါ ပသေနဒိကောသလမင်းကြီးသည် ဒီဃကာရာယနစစ်သူကြီးကို ခေါ်၍ “အချင်းကာရာယန စစ်သူကြီး ဤသစ်ပင်ရင်းတို့သည် နှစ်သက်ဖွယ်ကို ဖြစ်စေတတ်ကုန်၏၊ ကြည်လင်ဖွယ်ကိုဖြစ်စေတတ်ကုန်၏၊ တိတ်ဆိတ်ကုန်၏၊ ငြိမ်သက်ကုန်၏၊ လူတို့မှဖြစ်သော လေမှကင်းကုန်၏၊ လူတို့လျှို့ဝှက်အပ်သော အမှုကိုပြုရန် သင့်လျော်ကုန်၏။ ယင်းသစ်ပင်မျိုးတို့၌ ပူဇော်အထူးကို ခံတော်မူထိုက်သော (အလုံးစုံသောတရားတို့ကို) ကိုယ်တိုင် မှန်စွာ သိတော်မူသော ထိုမြတ်စွာဘုရားကို ဆည်းကပ်ဖူးကုန်၏။ အဆွေကာရာယနစစ်သူကြီး ယခုအခါ ပူဇော်အထူးကို ခံတော်မူထိုက်သော (အလုံးစုံသောတရားတို့ကို)့ကိုယ်တိုင် မှန်စွာ သိတော်မူသော ထိုမြတ်စွာဘုရားသည် အဘယ်အရပ်မှာ နေတော်မူသနည်း”ဟုမေး၏။ မင်းကြီး မေဒါဠုပမည်သော သာကီဝင်မင်းတို့၏ နိဂုံး၌ ပူဇော်အထူးကို ခံတော်မူထိုက်သော (အလုံးစုံသောတရားတို့ကို) ကိုယ်တိုင် မှန်စွာ သိတော်မူသော ထိုမြတ်စွာဘုရားသည် သီတင်းသုံးနေတော်မူပါ၏ဟု (လျှောက်၏)။ အဆွေကာရာယန မေဒါဠုပမည်သော နိဂုံးရွာကြီးသည် မြို့ငယ်မှအဘယ်မျှလောက် ဝေးကွာရာ၌ ရှိပါသနည်းဟု (မေး၏)။ မင်းကြီး မဝေးလှပါ၊ သွားရန် အချိန် ရနိုင်ပါသေးသည်၊ သုံးယူဇနာမျှသာ ရှိပါ၏၊ ကြွင်းကျန်သော နေ့ပိုင်းဖြင့်သွားရန် တတ်နိုင်ပါ၏ဟု (လျှောက်၏)။အဆွေကာရာယန သို့ဖြစ်ပါမူ ကောင်းသည်ထက် ကောင်းကုန်သော ယာဉ်တို့ကို ကစေလော့၊ ငါတို့သည် ပူဇော်အထူးကို ခံတော်မူထိုက်သော (အလုံးစုံသောတရားတို့ကို) ကိုယ်တိုင် မှန်စွာ သိတော်မူသော ထိုမြတ်စွာဘုရားကို ဖူးမြင်ရန် သွားကုန်အံ့ဟု (ဆို၏)။ “အရှင်မင်းမြတ် ကောင်းပါပြီ” ဟူ၍ဒီဃကာရာယန စစ်သူကြီးသည် ပသေနဒိကောသလမင်းကြီးအား ပြန်ကြား၍ ကောင်းသည်ထက် ကောင်းကုန်သော ယာဉ်တို့ကို ကစေပြီးလျှင် ပသေနဒိကောသလမင်းကြီးအား “အရှင်မင်းကြီး အရှင်မင်းကြီးအတွက် ကောင်းသည်ထက် ကောင်းကုန်သော ယာဉ်တို့ကို ကစေပြီးပါပြီ၊ ယခု သင်မင်းကြီးသည်သွားရန်အချိန်ကို သိ၏ (သွားရန်မှာ အရှင်မင်းကြီး၏ အလိုအတိုင်းပင် ဖြစ်ပါ၏)”ဟု လျှောက်၏။ ထိုအခါ ပသေနဒိကောသလမင်းကြီးသည် ကောင်းသည်ထက် ကောင်းသော ယာဉ်ကို တက်စီး၍ ကောင်းသည်ထက် ကောင်းကုန်သော ယာဉ်တို့ဖြင့် မြို့ငယ်မှ ထွက်ပြီးလျှင် သာကီဝင်မင်းတို့၏နေရာ မေဒါဠုပမည်သော နိဂုံးသို့ သွားလေ၏၊ ထိုကြွင်းကျန်သော နေ့ပိုင်းဖြင့်သာလျှင် သာကီဝင်မင်းတို့၏နေရာမေဒါဠုပမည်သော နိဂုံးသို့ ရောက်လေ၏၊ ယာဉ်ဖြင့် သွားနိုင်သော အရပ်တိုင်အောင် ယာဉ်ဖြင့် သွား၍ယာဉ်မှ သက်ဆင်းပြီးလျှင် ခြေကျင်သာလျှင် ကျောင်းတော်သို့ ဝင်လေ၏။
֍ ၃၆၆
။ ထိုစဉ်အခါ၌ များစွာသော ရဟန်းတို့သည် လွင်ပြင်၌ စင်္ကြံသွားနေကုန်၏၊ ထိုအခါ ပသေနဒိကောသလမင်းကြီးသည် ထိုရဟန်းတို့ထံသို့ ချဉ်းကပ်ပြီးလျှင် ထိုရဟန်းတို့အား “အသျှင်ဘုရားတို့ယခုအခါ ပူဇော်အထူးကို ခံတော်မူထိုက်သော (အလုံးစုံသော တရားတို့ကို) ကိုယ်တိုင် မှန်စွာ သိတော်မူသော ထိုမြတ်စွာဘုရားသည် အဘယ်အရပ်မှာ သီတင်းသုံးတော်မူပါသနည်း၊ တပည့်တော်တို့သည်ပူဇော်အထူးကို ခံတော်မူထိုက်သော (အလုံးစုံသောတရားတို့ကို) ကိုယ်တိုင် မှန်စွာ သိတော်မူသောထိုမြတ်စွာဘုရားကို ဖူးမြင်ရန် အလိုရှိကြပါကုန်၏”ဟု လျှောက်၏။ မင်းကြီး တံခါးပိတ်ထားသော ဤကျောင်းသို့ တိတ်ဆိတ်စွာ ချဉ်းကပ်ပြီးနောက် မုခ်ဦးသို့ ဖြည်းညင်းစွာ ဝင်၍ ချောင်းဟန့်ပြီးလျှင်တံခါးကို ခေါက်လော့၊ မြတ်စွာဘုရားသည် သင့်အား တံခါးကို ဖွင့်ပေးတော်မူပါလိမ့်မည်ဟု (ဆိုကြကုန်၏)။ထိုအခါ ပသေနဒိကောသလမင်းကြီးသည် ထိုအရပ်၌သာလျှင် သန်လျက်ကိုလည်းကောင်း၊ သင်းကျစ်ကိုလည်းကောင်း ဒီဃကာရာယနစစ်သူကြီးအား အပ်နှင်းလေ၏။ ထိုအခါ ဒီဃကာရာယနစစ်သူကြီးအား “ယခုအခါ မင်းသည် လျှို့ဝှက်မှုကို ပြု၏၊ ယခုအခါ ဤအရပ်၌သာလျှင် ငါသည် ရပ်တည်သင့်၏”ဟု အကြံဖြစ်၏။ ထိုအခါ ပသေနဒိကောသလမင်းကြီးသည် တံခါးပိတ်ထားသော ကျောင်းသို့ တိတ်ဆိတ်စွာ ချဉ်းကပ်ပြီးနောက် မုခ်ဦးသို့ ဖြည်းညှင်းစွာ ဝင်၍ ချောင်းဟန့်ပြီးလျှင် တံခါးကို ခေါက်၏။ မြတ်စွာဘုရားသည် တံခါးကို ဖွင့်တော်မူ၏။ ထိုအခါ ပသေနဒိကောသလမင်းကြီးသည် ကျောင်းတွင်းသို့ဝင်၍ မြတ်စွာဘုရား၏ ခြေတော်တို့၌ ဦးခေါင်းဖြင့် ဝပ်၍ မြတ်စွာဘုရား၏ ခြေတော်တို့ကို ခံတွင်းဖြင့်စုပ်၏၊ လက်တို့ဖြင့်လည်း အဖန်ဖန် သုံးသပ်ဆုပ်နယ်၏ “အသျှင်ဘုရား အကျွန်ုပ်သည် ပသေနဒိကောသလမင်းပါတည်း၊ သျှင်ဘုရား အကျွန်ုပ်သည် ပသေနဒိ ကောသလမင်းပါတည်း”ဟု အမည်ကိုလည်းကြားလျှောက်၏။
--֍ ၃၆၇
။ မင်းကြီး သင်မင်းကြီးသည် အဘယ်အကျိုးကို မြင်သည်ဖြစ်၍ ဤခန္ဓာကိုယ်၌ ဤသို့သဘောရှိသော အလွန်အကြူးရိုသေခြင်းကို ပြုဘိသနည်း၊ ချစ်ခင်လေးစားမှုကို ပြုဘိသနည်းဟု (မေးတော်မူ၏)။ အသျှင်ဘုရား မြတ်စွာဘုရား၌ “မြတ်စွာဘုရားသည် မဖောက်မပြန် ကိုယ်တိုင် သိတော်မူ၏၊ မြတ်စွာဘုရားသည် တရားတော်ကို ကောင်းစွာ ဟောကြားတော်မူပါပေ၏၊ မြတ်စွာဘုရား၏ တပည့်သားသံဃာတော်သည် ကောင်းမြတ်သော အကျင့်ရှိ၏”ဟု ဤသို့ အကျွန်ုပ်အား တရားတော်သို့ အစဉ်လိုက်သော ဉာဏ်သည် ဖြစ်ပါ၏။ မြတ်စွာဘုရား အကျွန်ုပ်သည် ဤလောက၌ ဆယ်နှစ် အနှစ်နှစ်ဆယ်အနှစ်သုံးဆယ် အနှစ်လေးဆယ်တို့ပတ်လုံး အပိုင်းအခြားပြု၍ မြတ်သောအကျင့်ကို ကျင့်ကုန်သောသမဏဗြာဟ္မဏအချို့တို့ကို တွေ့မြင်ရပါ၏။ ထိုသမဏ ဗြာဟ္မဏတို့သည် နောက်အခါ၌ ကောင်းစွာရေချိုးလိမ်းကျံ စီမံပြုပြင်ထားသော ဆံမုတ်ဆိတ်တို့ ရှိကုန်သည်ဖြစ်၍ ကာမဂုဏ်ငါးပါးတို့ဖြင့် ရောင့်ရဲပြည့်စုံ ခံစားကြကုန်၏။ အသျှင်ဘုရား ဤသာသနာတော်၌ အကျွန်ုပ်သည် အသက်ရှည်သမျှ အသက်ဆုံးသည့်တိုင်အောင် စင်ကြယ်သောအကျင့်ကို ကျင့်ကုန်သော ရဟန်းတို့ကို တွေ့မြင်ရပါ၏။ အသျှင်ဘုရားအကျွန်ုပ်သည် ဤသာသနာတော်မှ အပ၌ တစ်ပါးသော ဤသို့ ပြည့်စုံစင်ကြယ်သော မြတ်သောအကျင့်ကိုမမြင်မိပါ။ အသျှင်ဘုရား မြတ်စွာဘုရား၌ “မြတ်စွာဘုရားသည် မဖောက်မပြန် ကိုယ်တိုင် သိတော်မူ၏၊ မြတ်စွာဘုရားသည် တရားတော်ကို ကောင်းစွာ ဟောကြားတော်မူပါပေ၏၊ မြတ်စွာဘုရား၏ တပည့်သားသံဃာတော်သည် ကောင်းမြတ်သော အကျင့်ရှိ၏”ဟု ဤသို့ အကျွန်ုပ်အား တရားတော်သို့ အစဉ်လိုက်သော ဉာဏ်သည် ဖြစ်ပါ၏။֍ ၃၆၈
။ အသျှင်ဘုရား နောက်တစ်မျိုးကား မင်းအချင်းချင်းတို့လည်း ငြင်းခုံကြကုန်၏၊ မင်းမျိုးအချင်းချင်းတို့လည်း ငြင်းခုံကြကုန်၏၊ ပုဏ္ဏားမျိုးအချင်းချင်းတို့လည်း ငြင်းခုံကြကုန်၏၊ သူကြွယ်အချင်းချင်းတို့လည်း ငြင်းခုံကြကုန်၏၊ သားနှင့်အမိလည်း ငြင်းခုံ၏၊ အမိနှင့်သားလည်း ငြင်းခုံ၏၊ သားနှင့်အဖလည်း ငြင်းခုံ၏၊ အဖနှင့်သားလည်း ငြင်းခုံ၏၊ နှမနှင့်မောင်လည်း ငြင်းခုံ၏၊ မောင်နှင့်နှမလည်းငြင်းခုံ၏၊ မိတ်ဆွေ အချင်းချင်းလည်း ငြင်းခုံ၏။ အသျှင်ဘုရား ထိုမှတစ်ပါး ဤသာသနာတော်၌ အညီအညွတ် ဝမ်းမြောက်ကုန်သည်ဖြစ်၍ နို့နှင့်ရေသဖွယ် ဖြစ်ကုန်လျက် အချင်းချင်းချစ်ခင်ေသော မျက်စိတို့ဖြင့် ရှုကြည့်ကုန်လျက် နေကြကုန်သော ရဟန်းတော်တို့ကို အကျွန်ုပ်သည် တွေ့မြင်ရပါ၏။ အသျှင်ဘုရား အကျွန်ုပ်သည် ဤသာသနာတော်မှ အပ၌ တစ်ပါးသော ဤသို့ ညီညွတ်သော ပရိသတ်ကို မမြင်ရပါ။ အသျှင်ဘုရား မြတ်စွာဘုရား၌ “မြတ်စွာဘုရားသည် မဖောက်မပြန် ကိုယ်တိုင် သိတော်မူ၏၊ မြတ်စွာဘုရားသည် တရားတော်ကို ကောင်းစွာ ဟောကြားတော်မူပါပေ၏၊ မြတ်စွာဘုရား၏ တပည့်သားအပေါင်းသည် ကောင်းမြတ်သော အကျင့်ရှိ၏”ဟု ဤသို့လည်း အကျွန်ုပ်အား တရားတော်သို့ အစဉ်လိုက်သော ဉာဏ်သည် ဖြစ်ပါ၏။֍ ၃၆၉
။ အသျှင်ဘုရား နောက်တစ်မျိုးကား အကျွန်ုပ်သည် အရံတစ်ခုမှ အရံတစ်ခုသို့ ဥယျာဉ် တစ်ခုမှဥယျာဉ်တစ်ခုသို့ လမ်းလျှောက်လှည့်လည်ပါ၏၊ ထိုအကျွန်ုပ်သည် ထိုအရံဥယျာဉ်တို့၌ ကြည့်ရှုရန်လူအပေါင်း၏ မျက်စိကို မဆွဲဆောင်နိုင်သကဲ့သို့ ဖြစ်သည့် ကြုံလှီခေါင်းပါး၍ မလှမပ ဖျော့တော့သောအဆင်းရှိလျက် အကြောပြိုင်းပြိုင်းထသော ကိုယ်ရှိကုန်သော သမဏဗြာဟ္မဏအချို့တို့ကို တွေ့မြင်ရပါ၏။ --အသျှင်ဘုရား ထိုအကျွန်ုပ်အား “ဤအသျှင်တို့သည် မချွတ်ဧကန် မမွေ့လျော်ကုန်ဘဲသာလျှင်မြတ်သောအကျင့်ကို ကျင့်ကြကုန်၏။ ထိုအသျှင်တို့အား ပြုမိ၍ ဖုံးလွှမ်းထားသော တစ်စုံတစ်ခုသောမကောင်းမှုသည် ရှိတန်ရာ၏၊ ထို့ကြောင့်သာလျှင် ဤအသျှင်တို့သည် ကြုံလှီကုန်၏၊ ခေါင်းပါးကုန်၏၊ မလှမပ ဖြစ်ကုန်၏၊ ဖျော့တော့သော အဆင်းရှိကုန်၏၊ အကြောပြိုင်းပြိုင်းထသော ကိုယ်ရှိကုန်၏၊ ကြည့်ရှုရန် လူအပေါင်း၏ မျက်စိကို မဆွဲဆောင်နိုင်သကဲ့သို့ ဖြစ်ကုန်၏”ဟု ဤသို့သော အကြံသည် ဖြစ်ပါ၏။ အကျွန်ုပ်သည် ထိုရဟန်းတို့သို့ ချဉ်းကပ်၍ “အသျှင်တို့ သင်တို့သည် အဘယ်အကြောင်းကြောင့်ကြည့်ရှု ရန် လူအပေါင်း၏ မျက်စိကို မဆွဲဆောင်နိုင်သကဲ့သို့ ကြုံလှီခေါင်းပါး၍ မလှမပ ဖျော့တော့သော အဆင်းရှိလျက် အကြောပြိုင်းပြိုင်းထသော ကိုယ်ရှိကုန်သနည်း”ဟု ဆိုခဲ့၏။ ထိုရဟန်းပုဏ္ဏားတို့သည်"မင်းကြီး ငါတို့အား အမျိုးလိုက် ဖြစ်သည့်ရောဂါရှိ၏”ဟု ဆိုကြကုန်၏။
အသျှင်ဘုရား ဤသာသနာတော်၌ ရွှင်လန်းသည်ထက် ရွှင်လန်း တက်ကြွသည်ထက် တက်ကြွ၍အလွန်မွေ့လျော်သည့်သဘော ပြည့်ဖြိုးသောဣန္ဒြေ ရှိကုန်လျက် ကြောင့်ကြမဲ့ဖြစ်ကာ အမွေး ‘မာန်’ ကိုချထားပြီးလျှင် သူတစ်ပါးပေးသောပစ္စည်းဖြင့် အသက်မွေးကုန်သော သားသမင်စိတ်ထားဖြင့် နေကြသည့်ရဟန်းတို့ကို အကျွန်ုပ်မြင်ပါ၏။ အသျှင်ဘုရား ထိုအကျွန်ုပ်အား “အမှန်အားဖြင့် ဤအသျှင်တို့သည် ထိုမြတ်စွာဘုရား၏ သာသနာတော်၌ မွန်မြတ်သော ရှေးတရားထက် ထူးသော နောက်တရားကို သိကြကုန်၏၊ ထို့ကြောင့်သာလျှင် ဤအသျှင်တို့သည် ရွှင်လန်းသည်ထက် ရွှင်လန်း တက်ကြွသည်ထက်တက်ကြွ၍ အလွန်မွေ့လျော်သည့်သဘော ပြည့်ဖြိုးသောဣန္ဒြေ ရှိကုန်လျက် ကြောင့်ကြမဲ့ဖြစ်ကာ အမွေး'မာန်’ ကို ချထားပြီးလျှင် သူတစ်ပါးတို့ ပေးသော ပစ္စည်းဖြင့် အသက်မွေးကုန်သည်ဖြစ်၍ သားသမင်စိတ်ထားဖြင့် နေကြကုန်၏”ဟု အကြံဖြစ်၏။ အသျှင်ဘုရား အကျွန်ုပ်အား “မြတ်စွာဘုရားသည် မဖောက်မပြန် ကိုယ်တိုင် သိတော်မူ၏၊ တရားတော်သည် မြတ်စွာဘုရား ကောင်းစွာ ဟောထားတော်မူပါပေ၏၊ မြတ်စွာဘုရား၏ တပည့်သားအပေါင်းသည် ကောင်းမြတ်သော အကျင့်ရှိ၏”ဟု မြတ်စွာဘုရား အပေါ်ဝယ်တရားနှင့်လျော်သော ဉာဏ်သည် ဖြစ်ပါ၏။
֍ ၃၇၀
။ အသျှင်ဘုရား တစ်ဖန် ထို့ပြင်လည်း ဦးထိပ်၌ အဘိသိက်သွန်းထားသော မင်းမျိုးစင်စစ်မင်းဖြစ်သော အကျွန်ုပ်သည် သတ်ထိုက်သောသူကို သတ်ရန်လည်းကောင်း ပစွည်းဆုံးရှုံးစေသင့်သူကိုလည်း ပစွည်းဆုံးရှုံးစေရန်လည်းကောင်း နှင်ထုတ်ထိုက်သူကိုလည်း နှင်ထုတ်ရန်လည်းကောင်း စွမ်းနိုင်ပါ၏။ အသျှင်ဘုရား ထိုအကျွန်ုပ်သည် တရားဆုံးဖြတ်ရာ၌ ထိုင်နေစဉ် အကြားအကြား၌ စကားပြောဆိုကြကုန်၏။ ထိုအကျွန်ုပ်သည် အမောင်တို့ တရားဆုံးဖြတ်ရာ၌ ငါထိုင်နေစဉ် အကြားအကြား၌ စကားမပြောဆိုကြကုန်လင့်၊ အမောင်တို့ ငါ၏ စကား ပြီးဆုံးသည့်တိုင်အောင် ဆိုင်းငံ့ကြကုန်ဦးလော့ဟု ဆိုပါသော်လည်း မရပါ။ အသျှင်ဘုရား ထိုအကျွန်ုပ်အား အကြားအကြား၌ စကားပြောဆိုကြပါကုန်၏။အသျှင်ဘုရား ဤသာသနာတော်ဝယ် အရာမက များစွာသော ပရိသတ်၌ မြတ်စွာဘုရား တရား ဟောတော်မူသောအခါ ချေဆတ်သံ ချောင်းဟန့်သံ မရှိသည့် မြတ်စွာဘုရား၏ တပည့်ရဟန်းတို့ကို အကျွန်ုပ်မြင်ရပါ၏။ အသျှင်ဘုရား ရှေးကဖြစ်ဖူးသည်မှာ မြတ်စွာဘုရားသည် အရာမက များစွာသော ပရိသတ်၌တရားတော်ကို ဟောတော်မူ၏၊ ထိုပရိသတ်၌ မြတ်စွာဘုရား၏ တပည့်တစ်ဦးသည် ချောင်း ဟန့်၏၊ ထိုရဟန်းကို သီတင်းသုံး ဖော်တစ်ဦးက “အသျှင်သည် တိတ်ဆိတ်ပါလော့၊ အသျှင်သည် အသံမပြုပါလင့်၊ ငါတို့၏ဆရာ မြတ်စွာဘုရားသည် တရားဟောတော်မူ၏”ဟု ဒူးဖြင့်တို့၏။ အသျှင်ဘုရားထိုအကျွန်ုပ်အား “အချင်းတို့ အံဖွယ်ရှိပါပေစွ တကား၊ အချင်းတို့ မဖြစ်ဘူးမြဲ ဖြစ်လေစွတကား၊ အချင်းတို့ တုတ်လှံတံမပါဘဲ ဓားလက်နက်မပါဘဲ ပရိသတ်ကို ကောင်းစွာ ဆုံးမထားနိုင်လေစွတကား”ဟု အကြံသည် ဖြစ်ပါ၏။ အသျှင်ဘုရား အကျွန်ုပ်သည် ဤသာသနာတော်မှ အပ၌ ဤသို့ ကောင်းစွာ ဆုံးမထားသော အခြားပရိသတ်ကို မမြင်ပါ။ အသျှင်ဘုရား အကျွန်ုပ်အား “မြတ်စွာဘုရားသည် မဖောက်မပြန်ကိုယ်တိုင် သိတော်မူ၏၊ တရားတော်သည် မြတ်စွာဘုရား ကောင်းစွာ ဟောထား တော်မူပါပေ၏၊ မြတ်စွာ ဘုရား၏ တပည့်သားအပေါင်းသည် ကောင်းမြတ်သော အကျင့်ရှိ၏”ဟု မြတ်စွာဘုရားအပေါ်ဝယ် တရား နှင့်လျော်သော ဉာဏ်သည် ဖြစ်ပါ၏။
--֍ ၃၇၁
။ အသျှင်ဘုရား တစ်ဖန် ထို့ပြင်လည်း ဤလောက၌ အကျွန်ုပ်သည် သိမ်မွေ့သော ဉာဏ်ရှိကုန်သော သူတစ်ပါးတို့ အယူကို လေ့လာပြီးဖြစ်ကုန်သော သားမြီးကို ပစ်ခွဲနိုင်သည့် လေးသမားနှင့်တူကုန်သော အချို့သော မင်းမျိုးပညာရှိတို့ကိုလည်း တွေ့မြင်ရပါ၏၊ ထိုသူတို့သည် မှားသော အယူတို့ကို ပညာဖြင့် ဖျက်ဆီးနေဘိသကဲ့သို့ ကျက်စားနေကုန်၏။ ထိုပညာရှိမင်းတို့သည် “ရဟန်းဂေါတမသည့်ဤမည်သော ရွာသို့လည်းကောင်း၊ နိဂုံးသို့လည်းကောင်း ရောက်လာလိမ့်မည်”ဟု ကြားကြကုန်၏။ ထိုသူတို့သည် “ငါတို့သည် ဤပြဿနာကို ရဟန်းဂေါတမသို့ ကပ်၍ မေးကြကုန်အံ့၊ အကယ်၍ ဤသို့အမေးခံရသော ရဟန်းဂေါတမသည် ငါတို့အား ဤသို့ ဖြေကြားခဲ့မူ ထိုရဟန်းဂေါတမအား ငါတို့သည်ဤသို့ ဝါဒတင်ကုန်အံ့၊ အကယ်၍ ဤသို့ အမေးခံရသော ရဟန်းဂေါတမသည် ငါတို့အား ဤသို့လည်းဖြေကြားခဲ့မူ ငါတို့သည် ထိုရဟန်းဂေါတမအား ဤသို့လည်း ဝါဒတင်ကုန်အံ့”ဟု ပြဿနာကို စီမံကြကုန်၏။ထိုပညာရှိမင်းတို့သည် “အချင်းတို့ ရဟန်းဂေါတမသည် ဤအမည်ရှိသော ရွာသို့လည်းကောင်း၊ နိဂုံးသို့လည်းကောင်း သက်ရောက်လာပြီ”ဟု ကြားကြကုန်၏။ ထိုပညာရှိမင်းတို့သည် မြတ်စွာဘုရားအထံ ချဉ်းကပ်ကြကုန်၏၊ ထိုသူတို့ကို မြတ်စွာဘုရားသည် (တရားစကားဖြင့်) အကျိုးစီးပွားကို သိမြင်စေတော်မူ၏။ (တရားကို) ဆောက်တည်စေတော်မူ၏၊ (တရားကျင့်သုံးရန်) ထက်သန်ရွှင်လန်းစေတော်မူ၏၊ ထိုသူတို့သည် မြတ်စွာဘုရားက (တရားစကားဖြင့်) အကျိုးစီးပွားကို သိမြင်စေလျက် (တရားကို) ဆောက်တည်စေကာ (တရားကျင့်သုံးရန်) ထက်သန်စေ ရွှင်လန်းစေအပ်ပြီဖြစ်ရကား မြတ်စွာဘုရားအားပြဿနာကိုလည်း မမေးကြကုန်၊ အဘယ်မှာ ဝါဒတင်ကုန်တော့အံ့နည်း။ အမှန်အားဖြင့် မြတ်စွာဘုရား၏တပည့်တို့သည်သာ ဖြစ်ကြရကုန်၏။ အသျှင်ဘုရား အကျွန်ုပ်အား “မြတ်စွာဘုရားသည် မဖောက်မပြန်ကိုယ်တိုင် သိတော်မူ၏၊ တရားတော်သည် မြတ်စွာဘုရား ကောင်းစွာ ဟောထားတော်မူပါပေ၏၊ မြတ်စွာဘုရား၏ တပည့်သားအပေါင်းသည် ကောင်းမြတ်သော အကျင့်ရှိ၏”ဟု မြတ်စွာဘုရားအပေါ်ဝယ် တရားနှင့်လျော်သော ဉာဏ်သည် ဖြစ်ပါ၏။
֍ ၃၇၂
။ အသျှင်ဘုရား တစ်ဖန် ထို့ပြင်လည်း အကျွန်ုပ်သည် ဤလောက၌ အချို့ ပုဏ္ဏားပညာရှိ။ပ။ အချို့ သူကြွယ်ပညာရှိ။ပ။ သိမ်မွေ့သော ဉာဏ်ရှိကုန်သော သူတစ်ပါးတို့အယူကို လေ့လာပြီး ဖြစ်ကုန်သော သားမြီးကို ပစ်ခွဲနိုင်သည့် လေးသမားနှင့် တူကုန်သော အချို့ရဟန်းပညာရှိတို့ကို တွေ့မြင်ရပါ၏။ ထိုသူတို့သည် မှားသော အယူတို့ကို ပညာဖြင့် ဖျက်ဆီးနေဘိသကဲ့သို့ ကျက်စားနေကုန်၏။ ထိုသူတို့သည် “အချင်းတို့ ရဟန်းဂေါတမသည် ဤမည်သော ရွာသို့လည်းကောင်း နိဂုံးသို့လည်းကောင်း သက်ရောက်လာလိမ့်မည်”ဟု ကြားကြကုန်၏။ ထိုသူတို့သည် “ငါတို့သည် ဤပြဿနာကို ရဟန်းဂေါတမသို့ကပ်၍ မေးကုန်အံ့၊ အကယ်၍ ဤသို့အမေးခံရသော ရဟန်းဂေါတမသည် ငါတို့အား ဤသို့ ဖြေကြားခဲ့မူထိုရဟန်းဂေါတမအား ငါတို့သည် ဤသို့ ဝါဒတင်ကုန်အံ့၊ အကယ်၍ ဤသို့ အမေးခံရသော ရဟန်းဂေါတမသည် ငါတို့အား ဤသို့လည်း ဖြေကြားခဲ့မူ ငါတို့သည် ထိုရဟန်းဂေါတမအား ဤသို့လည်းဝါဒတင်ကြကုန်အံ့”ဟု ပြဿနာကို စီမံကြကုန်၏။ထိုပညာရှိရဟန်းတို့သည် “အချင်းတို့ ရဟန်းဂေါတမသည် ဤမည်သော ရွာသို့လည်းကောင်း၊ နိဂုံးသို့လည်းကောင်း သက်ရောက်လာပြီ”ဟု ကြားကြကုန်၏။ ထိုသူတို့သည် မြတ်စွာဘုရားထံသို့ ချဉ်းကပ်ကြကုန်၏။ ထိုသူတို့ကို မြတ်စွာဘုရားသည် (တရားစကားဖြင့်) အကျိုးစီးပွားကို သိမြင်စေတော်မူ၏၊ (တရားကို) ဆောက်တည်စေတော်မူ၏၊ (တရားကျင့်သုံးရန်) ထက်သန် ရွှင်လန်းစေတော်မူ၏။ ထိုသူတို့သည် မြတ်စွာဘုရားက (တရားစကားဖြင့်) အကျိုးစီးပွားကို သိမြင်စေလျက် (တရားကို) ဆောက်တည်စေကာ (တရားကျင့်သုံးရန်) ထက်သန်စေ ရွှင်လန်းစေပြီးဖြစ်ရကား မြတ်စွာဘုရားအား ပြဿနာကိုလည်း မမေးကြကုန်။ အဘယ်မှာ ဝါဒတင်ကုန်တော့အံ့နည်း၊ အမှန်အားဖြင့် မြတ်စွာဘုရားကိုသာလျှင်လူ့ဘောင်မှ ရဟန်းဘောင်သို့ဝင်ရန် ခွင့်တောင်းကြကုန်၏။ ထိုသူတို့ကို မြတ်စွာဘုရားသည် ရှင်ရဟန်းပြုပေး၏၊ ရှင်ရဟန်းဖြစ်ပြီးသော ထိုသူတို့သည် ဆိတ်ငြိမ်ရာအရပ်သို့ ကပ်၍ မမေ့မလျော့ ပြင်းစွာအားထုတ်လျက် (နိဗ္ဗာန်သို့) စေလွှတ်အပ်သော စိတ်ရှိကုန်သည်ဖြစ်၍ နေကြကုန်သည်ရှိသော် မကြာမြင့်မီသာလျှင် လူ့ဘောင်မှ ရဟန်းဘောင်သို့ ဝင်ရောက်ကြသည့် အမျိုးကောင်းသားတို့ လိုလား တောင့်တအပ့်သော မြတ်သောအကျင့်၏ အဆုံးဖြစ်သော အတုမဲ့ အရဟတ္တဖိုလ်ကို ယခုဘဝ၌ပင် ကိုယ်တိုင် ထူးသောဉာဏ်ဖြင့် သိ၍ မျက်မှောက်ပြုလျက် ရောက်၍ နေကြကုန်၏။
--ထိုသူတို့သည် “ရှေးအခါက ငါတို့သည် ရဟန်းမဟုတ်ကြကုန်ဘဲလျက် ရဟန်းဟု ဝန်ခံခဲ့ကြကုန်ပြီ၊ ငါတို့သည် မကောင်းမှုကို အပပြုအပ်ပြီးသူ မဟုတ်ကြကုန်ဘဲလျက် မကောင်းမှုကို အပပြုအပ်ပြီးသူတို့ဟူ၍ ဝန်ခံခဲ့ကြကုန်ပြီ၊ ပူဇော်အထူးကို ခံထိုက်သော ရဟန္တာတို့ မဟုတ်ကြကုန်ဘဲလျက် ပူဇော်အထူးကိုခံထိုက်သော ရဟန္တာတို့ဟူ၍ ဝန်ခံခဲ့ကြကုန်ပြီ၊ ယခုမှသာလျှင် ငါတို့သည် ရဟန်းအစစ် ဖြစ်ကြကုန်ပြီ၊ ယခုမှသာလျှင် ငါတို့ သည် ရဟန်းအစစ် ဖြစ်ကြကုန်ပြီ၊ ယခုမှသာလျှင် ငါတို့သည် မကောင်းမှုကိုအပပြုပြီးသူအစစ် ဖြစ်ကြကုန်ပြီ၊ ယခုမှသာလျှင် ပူဇော်အထူးကို ခံထိုက်သော ရဟန္တာအစစ် ဖြစ်ကြကုန်ပြီ။ အချင်းတို့ ငါတို့သည် ပျက်စီးကာနီးသူများ ဖြစ်လျက် မပျက်စီးဘဲရှိကြကုန်၏၊ အချင်းတို့ငါတို့သည် ပျက်စီးကာနီးသူများ ဖြစ်လျက် မပျက်စီးဘဲ ရှိကြရကုန်၏”ဟု ပြောဆိုကြကုန်၏။ အသျှင်ဘုရား အကျွန်ုပ်အား “မြတ်စွာဘုရားသည် မဖောက်မပြန် ကိုယ်တိုင် သိတော်မူ၏၊ တရားတော်သည်မြတ်စွာဘုရား ကောင်းစွာ ဟောထားတော်မူပါပေ၏၊ မြတ်စွာဘုရား၏ တပည့်သားအပေါင်းသည်ကောင်း မြတ်သော အကျင့်ရှိ၏”ဟု မြတ်စွာဘုရားအပေါ်ဝယ် တရားနှင့်လျော်သော ဉာဏ်သည် ဖြစ်ပါ၏။
֍ ၃၇၃
။ အသျှင်ဘုရား တစ်ဖန် ထို့ပြင်လည်း လက်သမားဖြစ်ကြသော ဤဣသိဒတ္တနှင့် ပုရာဏတို့ သည်အကျွန်ုပ်၏ ထမင်းရိက္ခာကို စားကြကုန်၏၊ အကျွန်ုပ်၏ ယာဉ်တို့ကို စီးကြကုန်၏၊ အကျွန်ုပ်သည်ထိုသူတို့၏ အသက်သခင် ဖြစ်၏၊ စည်းစိမ်ဆောင်နှင်းပေးထား၏။ သို့ရာတွင် မြတ်စွာဘုရား၌ အရိုအသေပြုကြကုန်သကဲ့သို့ အကျွန်ုပ်၌ ရိုသေတုပ်ဝပ်ခြင်းကို မပြုကြကုန်။ အသျှင်ဘုရား ရှေးက ဖြစ်ဖူးသည်မှာ အကျွန်ုပ်သည် စစ်ချီတက်လတ်သော် လက်သမားဖြစ်ကြသော ဣသိဒတ္တနှင့် ပုရာဏတို့ကိုစုံစမ်းလိုသည်ဖြစ်၍ ကျဉ်းမြောင်းသော နေရာတစ်ခု၌ ကပ်ရောက်နေထိုင်၏။ အသျှင်ဘုရား ထိုအခါလက်သမားဖြစ်ကြသော ဤဣသိဒတ္တနှင့် ပုရာဏတို့သည် များစွာသော ညဉ့်တို့ပတ်လုံး တရားစကားဖြင့်လွန်စေ၍ မြတ်စွာဘုရားရှိရာ အရပ်သို့ ဦးခေါင်းပြုကာ အကျွန်ုပ်ကို ခြေရင်းဘက်ပြုလျက် အိပ်ကြကုန်၏။အသျှင်ဘုရား ထိုအကျွန်ုပ်မှာ “အချင်းတို့ အံဖွယ်ရှိစွတကား၊ အချင်းတို့ မဖြစ်ဖူးမြဲ ဖြစ်လေစွ တကား၊ လက်သမားဖြစ်ကြသော ဤဣသိဒတ္တနှင့် ပုရာဏတို့သည် ငါ၏ ထမင်းရိက္ခာကို စားကြကုန်၏၊ ငါ၏ယာဉ်ကို စီးကြကုန်၏၊ ငါသည် ထိုသူတို့၏ အသက်သခင် ဖြစ်၏။ ငါသည် ထိုသူတို့အား စည်းစိမ် ကိုဆောင်နှင်းပေးထား၏၊ သို့ရာတွင် မြတ်စွာဘုရား၌ ရိုသေတုပ်ဝပ်ကြကုန်သကဲ့သို့ ငါ၌ ရိုသေတုပ်ဝပ်ခြင်းကို မပြုကြကုန်၊ အမှန်အားဖြင့် ဤအသျှင်တို့သည် ထိုမြတ်စွာဘုရား သာသနာတော်၌ မွန်မြတ်သော ရှေးတရားထက် ထူးသော နောက်တရားကို သိကြကုန်သည် ဖြစ်လတ္တံ့”ဟု အကြံဖြစ်ပါ၏။ အသျှင်ဘုရား အကျွန်ုပ်အား “မြတ်စွာဘုရားသည် မဖောက်မပြန် ကိုယ်တိုင် သိတော်မူ၏၊ တရားတော်သည် မြတ်စွာဘုရား ကောင်းစွာ ဟောထားတော်မူပါပေ၏၊ မြတ်စွာဘုရား၏ တပည့်သားအပေါင်းသည်ကောင်းမြတ်သော အကျင့်ရှိ၏”ဟု မြတ်စွာဘုရား အပေါ်ဝယ် တရားနှင့်လျော်သော ဉာဏ်သည် ဖြစ်ပါ၏။
֍ ၃၇၄
။ အသျှင်ဘုရား တစ်ဖန် ထို့ ပြင်လည်း မြတ်စွာဘုရားလည်း မင်းမျိုးဖြစ်၍ အကျွန်ုပ်လည်းမင်းမျိုးဖြစ်ပါ၏၊ မြတ်စွာဘုရားလည်း ကောသလတိုင်းသား ဖြစ်တော်မူ၍ အကျွန်ုပ်လည်း ကောသလတိုင်းသား ဖြစ်ပါ၏၊ မြတ်စွာဘုရားလည်း သက်တော်ရှစ်ဆယ်ရှိတော်မူ၍ အကျွန်ုပ်လည်းအသက်ရှစ်ဆယ် ရှိပါ၏။ အသျှင်ဘုရား ဤသို့သော အကြောင်းကြောင့်လည်း အကျွန်ုပ်သည်မြတ်စွာဘုရား၌ အလွန် အကြူး ရိုသေခြင်းကို ပြုခြင်းငှါ တတ်ကောင်းပါ၏၊ ချစ်ခင်လေးစားမှုကိုပြခြင်းငှါ တတ်ကောင်းပါ၏၊ အသျှင်ဘုရား ယခုအခါ အကျွန်ုပ်တို့ သွားပါကုန်အံ့၊ အကျွန်ုပ်တို့သည့်များစွာသော ပြုဖွယ်ကိစ္စ ရှိကြပါ ကုန်၏ဟု (လျှောက်၏)။ မင်းကြီး သင်ယခု သွားရန် အချိန်ကို သိ၏ (သွားရန်မှာ သင်မင်းကြီး၏ အလို အတိုင်းပင် ဖြစ်၏)ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။ ထိုအခါပသေနဒိကောသလမင်းကြီးသည် နေရာမှ ထ၍ မြတ်စွာ ဘုရားကို ရိုသေစွာ ရှိခိုး၍ အရိုအသေပြုကာဖဲသွားလေ၏။ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားသည် ပသေနဒိကောသလမင်းကြီးဖဲသွား၍ မကြာမြင့်မီပင် ရဟန်းတို့ကိုခေါ်တော်မူ၍ “ရဟန်းတို့ ဤပသေနဒိကောသလမင်းကြီးသည် တရား၌ အရိုအသေပြုမှုတို့ကို ပြောကြား၍ နေရာမှ ထကာ ဖဲသွား၏၊ ရဟန်းတို့ တရား၌ အရိုအသေ ပြုမှုတို့ကို သင်ယူကြကုန်လော့၊ ရဟန်းတို့ တရား၌ အရိုအသေပြုမှုတို့ကို အဖန်တစ်လဲလဲ လေ့ကျက်ကြကုန်လော့၊ ရဟန်းတို့ တရား၌ အရိုအသေပြုမှုတို့ကို ဆောင်ကြကုန်လော့၊ ရဟန်းတို့ တရား၌ အရိုအသေ ပြုမှုတို့သည် အကျိုးစီးပွားနှင့်စပ်ကုန်၏၊ မဂ်တည်းဟူသော မြတ်သော အကျင့်၏ အစအဦးဖြစ်ကုန်၏”ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။ မြတ်စွာဘုရားသည် ဤတရားကို ဟောကြားတော်မူ၏၊ ထိုရဟန်းတို့သည် မြတ်စွာဘုရား၏ စကားတော်ကိုဝမ်းမြောက်ဝမ်းသာ လွန်စွာ နှစ်သက်ကြကုန်ပြီ။
ကိုးခုမြောက် ဓမ္မစေတိယသုတ် ပြီး၏။
--၁၀-ကဏ္ဏကတ္ထလသုတ်
֍ ၃၇၅
။ အကျွန်ုပ်သည် ဤသို့ ကြားနာခဲ့ရပါသည်-အခါတစ်ပါး၌ မြတ်စွာဘုရားသည် ဥရုညမြို့ ကဏ္ဏကတ္ထလမည်သော သားသမင်တော၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူ၏။ ထိုအခါ ပသေနဒိကောသလမင်းသည် တစ်စုံတစ်ခုသော ပြုဖွယ်ကိစ္စဖြင့် ဥရုညမြို့သို့ဆိုက်ရောက်လာ၏၊ ထိုအခါ ပသေနဒိကောသလမင်းသည် ယောကျ်ားတစ်ယောက်ကို ခေါ်၍ “အမောင်ယောကျ်ား သင် လာလော့၊ မြတ်စွာဘုရားထံသို့ ချဉ်းကပ်၍ ငါ၏စကားဖြင့် မြတ်စွာဘုရား၏ ခြေတော်တို့ကို ဦးတိုက်လော့၊ အနာကင်းကြောင်း ရောဂါကင်းကြောင်း ကျန်းမာကြောင်း သန်စွမ်းကြောင်းချမ်းသာစွာနေရကြောင်းတို့ကို မေးလျှောက်လေလော့- ‘အသျှင်ဘုရား ပသေနဒိကောသလမင်းကြီးသည်မြတ်စွာဘုရား၏ ခြေတော်တို့ကို ဦးတိုက်ပါ၏၊ အနာကင်းကြောင်း ရောဂါကင်းကြောင်း ကျန်းမာကြောင်းသန်စွမ်းကြောင်း ချမ်းသာစွာနေရကြောင်းတို့ကို မေးလျှောက်လိုက်ပါ၏’ဟု (လျှောက်လေလော့)။ ‘အသျှင် ဘုရား ပသေနဒီကောသလမင်းသည် ယနေ့ နံနက်စာ စားပြီးနောက် မြတ်စွာဘုရားကိုဖူးမြော်ခြင်းငှါ ချဉ်းကပ်ပါလိမ့်မည်’ဟု ဤသို့လည်း လျှောက်လေလော့”ဟု ပြောဆိုမှာထား၏။
“အရှင်မင်းကြီး ကောင်းပါပြီ”ဟူ၍သာလျှင် ထိုယောကျ်ားသည် ပသေနဒိကောသလမင်းအားပြန်ကြားလျှောက်ထား၍ မြတ်စွာဘုရားအထံသို့ ချဉ်းကပ်ခါ အလွန်ရိုသေစွာ ရှိခိုးပြီးလျှင် သင့်လျော်ရာ၌ထိုင်လျက် “အသျှင်ဘုရား ပသေနဒီကောသလမင်းကြီးသည် မြတ်စွာဘုရား၏ ခြေတော်တို့ကို ဦးတိုက်ပါ၏၊ အနာကင်းကြောင်း ရောဂါကင်းကြောင်း ကျန်းမာကြောင်း သန်စွမ်းကြောင်း ချမ်းသာစွာ နေရကြောင်းတို့ကို မေးလျှောက်ပါ၏- ‘အသျှင်ဘုရား ပသေနဒီကောသလမင်းသည် ယနေ့နံနက် နံနက်စာစားပြီးနောက် မြတ်စွာဘုရားကို ဖူးမြင်ခြင်းငှါ ချဉ်းကပ်ပါလိမ့်မည်’ဟု ဤသို့လည်း လျှောက်လိုက်ပါ၏”ဟု လျှောက်ထားလေ၏။ သောမာအမည်ရှိသော နှမတော်နှင့် သကုလာအမည်ရှိသော နှမတော်တို့သည်လည်း “ယနေ့ ပသေနဒိကောသလ မင်းကြီးသည် နံနက်စာ စားပြီးနောက် မြတ်စွာဘုရားကိုဖူးမြော်ခြင်းငှါ ချဉ်းကပ်ပါလိမ့်မည်”ဟု ကြားကြကုန်သည်သာတည်း။
--ထိုအခါ သောမာအမည်ရှိသော နှမတော်နှင့် သကုလာအမည်ရှိသော နှမတော်တို့သည်လည်းပွဲတော်အုပ်ပို့ဆောင်ရာ၌ ပသေနဒိကောသလမင်းကြီးသို့ ချဉ်းကပ်ကြကုန်၍ “မင်းကြီး အကျွန်ုပ်တို့၏စကားဖြင့်လည်း မြတ်စွာဘုရား၏ ခြေတော်တို့ကို ဦးတိုက်ပါလော့၊ အနာကင်းကြောင်း ရောဂါကင်း့ကြောင်း ကျန်းမာကြောင်း သန်စွမ်းကြောင်း ချမ်းသာစွာနေရကြောင်းတို့ကို မေးလျှောက်ပါလော့။ အသျှင်ဘုရား သောမာအမည်ရှိသော နှမတော်နှင့် သကုလာအမည်ရှိသော နှမတော်တို့သည်လည်းမြတ်စွာဘုရား ၏ ခြေတော်တို့ကို ဦးတိုက်ပါ၏၊ အနာကင်းကြောင်း ရောဂါကင်းကြောင်းကျန်းမာကြောင်း သန်စွမ်း ကြောင်း ချမ်းသာစွာနေရကြောင်းတို့ကို မေးလျှောက်ပါ၏ဟု ဤသို့လည်းလျှောက်ပါလော့”ဟု ပြောဆို ကြကုန်၏။
֍ ၃၇၆
။ ထိုအခါ ပသေနဒိကောသလမင်းကြီးသည် နံနက်စာ စားပြီးနောက် မြတ်စွာဘုရားအထံသို့ချဉ်းကပ်၍ ရှိခိုးပြီးလျှင် သင့်လျော်ရာ၌ ထိုင်ကာ “အသျှင်ဘုရား သောမာအမည်ရှိသော နှမတော်နှင့်သကုလာအမည်ရှိသော နှမတော်တို့သည်လည်း မြတ်စွာဘုရား၏ ခြေတော်တို့ကို ဦးတိုက်ပါ၏၊ အနာကင်းကြောင်း ရောဂါကင်းကြောင်း ကျန်းမာကြောင်း သန်စွမ်းကြောင်း ချမ်းသာစွာနေရကြောင်းတို့ကိုမေး လျှောက်ပါ၏”ဟု လျှောက်၏။ မင်းကြီး သောမာအမည်ရှိသော နှမတော်နှင့်သကုလာအမည်ရှိသော နှမတော်တို့သည်လည်း အခြားတစ်ပါးသော တမန်ကို မရကြကုန်သလောဟု (မေးတော်မူ၏)။ အသျှင် ဘုရား သောမာအမည်ရှိသော နှမတော်နှင့် သကုလာ အမည်ရှိသောနှမတော်တို့သည်လည်း “ယနေ့ ပသေနဒိကောသလမင်းကြီးသည် နံနက်စာ စားပြီးနောက်မြတ်စွာဘုရားကို ဖူးမြင်ခြင်းငှါ ချဉ်းကပ်လိမ့် မည်”ဟု ကြားကြကုန်၏။ အသျှင်ဘုရား ထိုအခါသောမာအမည်ရှိသော နှမတော်နှင့် သကုလာ အမည် ရှိသော နှစ်မတော်တို့သည်လည်းပွဲတော်အုပ်ပို့ ဆောင်ရာ၌ အကျွန်ုပ်ကို ချဉ်းကပ်ကြကုန်၍ “မင်းကြီး အကျွန်ုပ်တို့၏ စကားဖြင့်လည်းမြတ်စွာဘုရား၏ ခြေတော်တို့ကို ဦးတိုက်ပါလော့၊ အနာကင်းကြောင်း ရောဂါကင်းကြောင်းကျန်းမာကြောင်း သန်စွမ်းကြောင်း ချမ်းသာစွာနေရကြောင်းတို့ကို မေးလျှောက်ပါ လော့၊ သောမာအမည်ရှိသော နှမတော်နှင့် သကုလာအမည်ရှိသော နှမတော်တို့သည်လည်း မြတ်စွာဘုရား ၏ခြေတော်တို့ကို ဦးတိုက်ပါ၏၊ အနာကင်းကြောင်း ရောဂါကင်းကြောင်း ကျန်းမာကြောင်း သန်စွမ်းကြောင်း ချမ်းသာစွာနေရကြောင်းတို့ကို မေးလျှောက်ပါ၏”ဟု (ဤစကားကို လျှောက်ထားပါကုန်၏ ဟူ၍လျှောက်၏)။ မင်းကြီး သောမာအမည်ရှိသော နှမတော်နှင့် သကုလာအမည်ရှိသော နှမတော်တို့သည်ချမ်းသာကြစေကုန် သတည်းဟု မိန့်တော်မူ၏။֍ ၃၇၇
။ ထိုအခါ ပသေနဒိကောသလမင်းကြီးသည် မြတ်စွာဘုရားအား “အသျှင်ဘုရား ‘တရားအလုံးစုံကို သိသော တရားအလုံးစုံကို မြင်သော အကြွင်းမဲ့ ဉာဏ်ပညာရှိ၏ဟု ဝန်ခံနိုင်သော သမဏသည်သော်လည်းကောင်း၊ ဗြာဟ္မဏသည်သော်လည်းကောင်း မရှိနိုင်၊ ဤသို့ ဝန်ခံနိုင်သော အကြောင်းမျိုးသည်မရှိနိုင်’ဟု ရဟန်းဂေါတမ ဆို၏ ဟူ၍ အကျွန်ုပ်ကြားရပါ၏။ အသျှင်ဘုရား ‘တရားအလုံးစုံကို သိသောတရားအလုံးစုံကို မြင်သော အကြွင်းမဲ့ ဉာဏ်အမြင်ရှိ၏ဟု ဝန်ခံနိုင်သော သမဏသည်သော်လည်းကောင်း၊ ဗြာဟ္မဏသည်သော်လည်းကောင်း မရှိနိုင်၊ ဤသို့ (ဝန်ခံနိုင်) သော အကြောင်းမျိုးသည် မရှိနိုင်’ဟုရဟန်းဂေါတမသည် ဆို၏ဟု ပြောဆိုကြသော သူတို့သည် မြတ်စွာဘုရား၏ စကားအတိုင်း ပြောဆိုကြပါကုန်သလော၊ မြတ်စွာဘုရားကို မဟုတ်မမှန်သော အကြောင်းဖြင့် မစွပ်စွဲဘဲ ရှိကြပါကုန်၏လော၊ အကြောင်းအားလျော်သော အကြောင်းကိုလည်း ပြောကြားကြပါကုန်၏လော၊ တစ်စုံတစ်ခုအကြောင်းအားလျော်သော ရှေးဦးစွာ ပြောဆိုခြင်း အဆင့်ဆင့် ပြောဆိုခြင်းသည် ကဲရဲ့အပ်သော အရာသို့ မရောက်ဘဲ ရှိပါ၏လော”ဟု လျှောက်၏။ မင်းကြီး “တရားအလုံးစုံကို သိသော တရားအလုံးစုံကို မြင်သောအကြွင်းမဲ့ ဉာဏ်အမြင်ရှိ၏ဟု ဝန်ခံနိုင်သော သမဏသည်သော်လည်းကောင်း၊ ဗြာဟ္မဏသည်သော်လည်းကောင်း မရှိ၊ ဤသို့ ဝန်ခံနိုင်သော အကြောင်းမျိုးသည် မရှိနိုင်ဟု ရဟန်းဂေါတမ ဆို၏ဟု ပြောဆိုကြသော သူတို့သည် ငါ့စကားအတိုင်း ပြောဆိုကြသည် မဟုတ်ကြကုန်၊ ထိုသူတို့သည် မဟုတ်မမှန်သောအကြောင်းအရာဖြင့်လည်း ငါ့ကို စွပ်စွဲကြကုန်၏”ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။ --֍ ၃၇၈
။ ထိုအခါ ပသေနဒိကောသလမင်းကြီးသည် ဝိဋဋူဘစစ်သူကြီးကို ခေါ်၍ “စစ်သူကြီးအဘယ်သူသည် ဤစကားကို နန်းတော်တွင်း၌ ပြောကြားလာပါသနည်း”ဟု မေးမြန်း၏။ မင်းကြီးအာကာသအနွယ် ဖြစ်သော သဉ္ဇယပုဏ္ဏားသည် ပြောကြားပါ၏ဟု (လျှောက်၏)။ ထိုအခါ ပသေနဒီကောသလမင်းကြီးသည် တစ်ယောက်သော မင်းချင်းကို ခေါ်၍ “အမောင်ယောကျ်ား အသင်လာခဲ့လော့၊ ငါ၏ စကားဖြင့် အာကာသအနွယ်ဖြစ်သော သဉ္ဇယပုဏ္ဏားကို ‘အသျှင် သင့်ကိုပသေနဒိကောသလမင်းကြီး သည် ခေါ်၏’ဟု ဆို၍ ခေါ်ချေလော့”ဟု မိန့်၏။ “အရှင်မင်းမြတ်ကောင်းပါပြီ”ဟူ၍သာလျှင် ထို မင်းချင်းသည် ပသေနဒီကောသလမင်းကြီးအား ပြန်ကြားလျှောက်ထား၍အာကာသအနွယ်ဖြစ်သော သဉ္ဇယပုဏ္ဏားရှိရာသို့ ချဉ်းကပ်ကာ “အသျှင် သင့်အား ပသေနဒိကောသလမင်းကြီးသည် ခေါ်၏”ဟု ပြောကြားလေ၏။ထိုအခါ ပသေနဒိကောသလမင်းကြီးသည် မြတ်စွာဘုရားအား “အသျှင်ဘုရား မြတ်စွာဘုရားသည်တစ်စုံတစ်ခုကို ရည်ညွှန်း၍ ဟောတော်မူသော စကားသည် ရှိတန်ရာ၏၊ ထိုစကားကိုပင် လူအများကတစ်မျိုးတစ်မည်အားဖြင့် သိမှတ်နေရာပါ၏၊ အသျှင်ဘုရား ထိုကဲ့သို့သော စကားမျိုးကို မြတ်စွာဘုရားဆိုဖူး၏ဟု မှတ်မိပါသလော”ဟု လျှောက်၏။ မင်းကြီး တစ်ကြိမ်တည်းဖြင့်သာလျှင် အလုံးစုံကိုသိနိုင်သော အလုံးစုံကိုမြင်နိုင်သော သမဏသည်သော်လည်းကောင်း၊ ဗြာဟ္မဏသည်သော်လည်းကောင်းမရှိပါ၊ ဤသို့ (သိနိုင် မြင်နိုင်) သော အကြောင်းမျိုးသည် မရှိနိုင်၊ ဤသို့ စကား ပြောကြားဖူးသည်ကို ငါမှတ်မိ၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။ အသျှင်ဘုရား တစ်ကြိမ်တည်းဖြင့်သာလျှင် အလုံးစုံကိုသိနိုင်သော အလုံးစုံကိုမြင်နိုင်သော သမဏသည်သော်လည်းကောင်း၊ ဗြာဟ္မဏသည်သော်လည်းကောင်း မရှိ၊ ဤသို့ သိနိုင်မြင်နိုင်သော အကြောင်းမျိုးသည် မရှိနိုင်ဟု အကြောင်းမှန်သဘောကို မိန့်ဆိုတော်မူပေ၏၊ အသျှင်ဘုရားမြတ်စွာဘုရားသည် အကြောင်းခိုင်လုံသော သဘောကို မိန့်ဆိုတော်မူပေ၏။
အသျှင်ဘုရား အမျိုးတို့သည် မင်းမျိုး၊ ပုဏ္ဏားမျိုး၊ ကုန်သည်မျိုး၊ သူဆင်းရဲမျိုးဟူ၍ ဤလေးမျိုးတို့ပါတည်း။ အသျှင်ဘုရား ဤလေးပါးသော အမျိုးတို့၏ အထူးသည် ရှိပါသလော၊ ခြားနားမှုသည်ဖြစ်ရာပါသလောဟု (လျှောက်၏)။ မင်းကြီး အမျိုးတို့သည် မင်းမျိုး၊ ပုဏ္ဏားမျိုး၊ ကုန်သည်မျိုး၊ သူဆင်းရဲမျိုးဟူ၍ လေးမျိုးတို့တည်း။ မင်းကြီး ဤလေးပါးသော အမျိုးတို့တွင် ရှိခိုးမှု ခရီးဦးကြိုဆိုမှုလက်အုပ်ချီမှု အရိုအသေပြုမှုတို့ကို ထောက်၍ မင်းမျိုး၊ ပုဏ္ဏားမျိုး၊ ဤနှစ်ပါးသော အမျိုးတို့ကို မြတ်၏ဟု ဆိုကုန်၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။ အသျှင်ဘုရား အကျွန်ုပ်သည် မြတ်စွာဘုရားကို မျက်မှောက်၌ဖြစ်သော အကျိုးစီးပွားကို မေးလျှောက်သည် မဟုတ်ပါ။ အသျှင်ဘုရား အကျွန်ုပ်သည် မြတ်စွာဘုရားကိုတမလွန်လောက၌ ဖြစ်သော အကျိုးစီးပွားကို မေးလျှောက်ပါ၏။ အသျှင်ဘုရား အမျိုးတို့သည် မင်းမျိုး၊ ပုဏ္ဏားမျိုး၊ ကုန်သည်မျိုး၊ သူဆင်းရဲမျိုး ဟူ၍ ဤလေးမျိုးတို့ပါတည်း။ အသျှင်ဘုရား ဤလေးပါးသောအမျိုးတို့၏ အထူးသည် ရှိပါသလော၊ ခြားနားမှုသည် ဖြစ်ပါသလောဟု (လျှောက်၏)။
--֍ ၃၇၉
။ မင်းကြီး ကမ္မဋ္ဌာန်း စီးဖြန်းမှု ပဓာနအလုပ်ကို ပြုလုပ်သူတို့၏ အင်္ဂါတို့သည် ဤငါးပါးတို့တည်း။ အဘယ်ငါးပါးတို့နည်းဟူမှု-မင်းကြီး ဤသာသနာတော်၌ -(၁) ရဟန်းသည် ယုံကြည်ခြင်း ‘သဒ္ဓါ’ ရှိ၏၊ “ထိုမြတ်စွာဘုရားသည် ပူဇော်အထူးကို ခံတော်မူထိုက်သော အကြောင်းကြောင့်လည်း ‘အရဟံ’ မည်တော်မူ၏ (အလုံးစုံသောတရားတို့ကို) ကိုယ်တိုင်မှန်စွာ သိတော်မူသော အကြောင်းကြောင့်လည်း ‘သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓ’ မည်တော်မူ၏၊ အသိဉာဏ် ‘ဝိဇ္ဇာ’ အကျင့် ‘စရဏ’ နှင့် ပြည့်စုံတော်မူသော အကြောင်းကြောင့်လည်း ‘ဝိဇ္ဇာစရဏသမ္ပန္န’မည်တော်မူ၏၊ ကောင်းသောစကားကို ဆိုတော်မူတတ်သော အကြောင်းကြောင့်လည်း ‘သုဂတ’မည်တော်မူ၏၊ လောကကို သိတော်မူသော အကြောင်းကြောင့်လည်း ‘လောကဝိဒူ’ မည်တော်မူ၏၊ ဆုံးမထိုက်သူကို ဆုံးမတတ်သည့် အတုမဲ့ပုဂ္ဂိုလ် ဖြစ်တော်မူသော အကြောင်းကြောင့်လည်း ‘အနုတ္တရော့ပုရိသဒမ္မသာရထိ’ မည်တော်မူ၏၊ နတ်လူတို့၏ ဆရာဖြစ်တော်မူသော အကြောင်းကြောင့်လည်း'သတ္ထာဒေဝမနုဿာနံ’ မည်တော်မူ၏၊ (သစ္စာလေးပါး တရားတို့ကို) သိစေတော်မူသောအကြောင်းကြောင့်လည်း ‘ဗုဒ္ဓ’ မည်တော်မူ၏၊ ဘုန်းတန်ခိုးကြီးတော်မူ သော အကြောင်းကြောင့်လည်း'ဘဂဝါ’ မည်တော်မူ၏”ဟု မြတ်စွာဘုရား၏ သဗ္ဗညုတဉာဏ်တော်ကို ယုံကြည်၏။
(၂) အနာကင်း၏၊ ရောဂါ ကင်း၏၊ အညီအမျှကျေကျက်စေတတ်သော မပူလွန်း မအေးလွန်းသောအလယ်လတ်ဖြစ်သော ကမ္မဋ္ဌာန်းစီးဖြန်းခြင်းငှါ ခံ့သော ပါစကတေဇောဓာတ် (ဝမ်းမီး) နှင့် ပြည့်စုံ၏။
(၃) မစဉ်းလဲတတ်၊ မလှည့်ပတ်တတ်၊ ဆရာဖြစ်သော မြတ်စွာဘုရား၌လည်းကောင်း၊ သိကြားလိမ္မာသော သီတင်းသုံးဖော်တို့၌လည်းကောင်းဟုတ်မှန်သည့်အတိုင်း မိမိကိုယ်ကို ထင်စွာပြုတတ်၏။
(၄) အားထုတ်အပ်သော ဝီရိယရှိသည်ဖြစ်၍ နေ၏၊ အကုသိုလ်တရားတို့ကို ပယ်ခြင်းငှါ ကုသိုလ်တရားတို့ကို ပြည့်စုံစေခြင်းငှါ အားအစွမ်းရှိ၏၊ မြဲမြံသော လုံ့လရှိ၏၊ ကုသိုလ်တရားတို့၌ မချထားအပ်သော ဝန်ရှိ၏။
(၅) ပညာရှိ၏၊ ဖြစ်မှု ပျက်မှု (ဥပါဒ်စွန်း ဘင်စွန်း) ကို ပိုင်းခြားခြင်းငှါ စွမ်းနိုင်သော ပညာနှင့်ပြည့်စုံ၏၊ ကိလေသာကို ဖောက်ခွဲခြင်းငှါ စွမ်းနိုင်သော ဒုက္ခ၏ကုန်ရာနိဗ္ဗာန်သို့ ကောင်းစွာရောက်ကြောင်း ဖြစ်သော မြတ်သော ဝိပဿနာပညာနှင့် ပြည့်စုံ၏။
မင်းကြီး ကမ္မဋ္ဌာန်းစီးဖြန်းမှု ပဓာနအလုပ်ကို ပြုလုပ်သူတို့၏ အင်္ဂါတို့သည် ဤငါးပါးတို့တည်း။ မင်းကြီး မင်းမျိုး ပုဏ္ဏားမျိုး ကုန်သည်မျိုး သူဆင်းရဲမျိုးအားဖြင့် ဤ အမျိုးလေးပါးတို့ သည် ဤကမ္မဋ္ဌာန်းစီးဖြန်းမှု အင်္ဂါငါးပါးတို့နှင့် ပြည့်စုံခဲ့မူ ဤအရာ၌ ထိုသူတို့အား ရှည်မြင့်စွာသော ကာလပတ်လုံးအစီးအပွါးဖြစ်ခြင်းငှါ ချမ်းသာခြင်းငှါ ဖြစ်ရာ၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။ အသျှင်ဘုရား မင်းမျိုး ပုဏ္ဏားမျိုးကုန်သည်မျိုး သူဆင်းရဲမျိုး အားဖြင့် ဤအမျိုးလေးပါးတို့ သည် ဤကမ္မဋ္ဌာန်းစီးဖြန်းမှု အင်္ဂါငါးပါးတို့နှင့်ပြည့်စုံခဲ့မူ အသျှင်ဘုရား ဤအရာ၌ ဤသူတို့၏ အထူးသည် ရှိပါသလော၊ ခြားနားမှုသည် ရှိပါသလောဟု (လျှောက်၏)။ မင်ကြီး ဤအရာ၌ ထိုသူတို့၏ အားထုတ်မှု ထူးခြားသည်၏အဖြစ်ကို ငါ ဟော၏။ မင်းကြီး ဥပမာအားဖြင့် ကောင်းစွာဆုံးမပြီးသော ကောင်းစွာ ယဉ်ကျေးပြီးသော ဆင်နှစ်ကောင်၊ သို့မဟုတ် မြင်းနှစ်ကောင်၊ သို့မဟုတ် နွားနှစ်ကောင်တို့သည် ရှိကုန်ရာ၏။ မဆုံးမရသေးသောမယဉ်ကျေး သေးသော ဆင်နှစ်ကောင်၊ သို့မဟုတ် မြင်းနှစ်ကောင်၊ သို့မဟုတ် နွားနှစ်ကောင်တို့သည်ရှိကုန် ရာ၏။
--မင်းကြီး ထိုအရာကို အဘယ်သို့ မှတ်ထင်သနည်း၊ ကောင်းစွာဆုံးမပြီးသော ကောင်းစွာယဉ်ကျေးပြီးသော ဆင်နှစ်ကောင်၊ သို့မဟုတ် မြင်းနှစ်ကောင်၊ သို့မဟုတ် နွားနှစ်ကောင်တို့သည် စင်စစ်အားဖြင့် ယဉ်ကျေးကုန်သည် ဖြစ်၍သာလျှင် ယဉ်ကျေးသောအပြုအမူသို့ ရောက်ကုန်ရာသည် မဟုတ်လော၊ ယဉ်ကျေးကုန်သည်ဖြစ်၍သာလျှင် ယဉ်ကျေးသော နေရာဌာနသို့ ရောက်ကုန်ရာသည်မဟုတ်လောဟု (မေးတော်မူ၏)။ အသျှင်ဘုရား ရောက်ကုန်ရာ ပါ၏ဟု (လျှောက်၏)။ မဆုံးမရသေးသော မယဉ် ကျေးသေးသော ဆင်နှစ်ကောင်၊ သို့မဟုတ် မြင်းနှစ်ကောင်၊ သို့မဟုတ်နွားနှစ်ကောင်တို့သည် ကောင်း စွာဆုံးမပြီးသော ကောင်းစွာယဉ်ကျေးပြီးသော ဆင်နှစ်ကောင်၊ သို့မဟုတ် မြင်းနှစ်ကောင်၊ သို့မဟုတ် နွားနှစ်ကောင်တို့ကဲ့သို့ မယဉ်ကျေးကုန်ဘဲသာလျှင်ယဉ်ကျေးသော အပြုအမူသို့ ရောက်ကုန်ရာသလော၊ မယဉ်ကျေးကုန်ဘဲသာလျှင် ယဉ်ကျေးသောနေရာဌာနသို့ ရောက်ကုန်ရာ သလောဟု (မေးတော်မူ၏)။ အသျှင်ဘုရား မရောက်နိုင်ပါဟု (လျှောက်၏)။ မင်းကြီး ဤအတူသာလျှင် ယုံကြည်မှု၊ အနာကင်းမှု၊ ဟန်မဆောင်မှု မလှည့်ပတ်မှု၊ ထက်သန်သော လုံ့လရှိမှု၊ ပညာနှင့်ပြည့်စုံမှု ရှိသူသည် ရောက်သင့်သော အရာဌာနသို့ မယုံကြည်မှု၊ အနာများမှု၊ ဟန်ဆောင်မှု လှည့်ပတ်မှု၊ ပျင်းရိမှု၊ ပညာကင်းမှု ရှိသူသည် ရောက်နိုင်ရမည်ဟူသော ဤအကြောင်းသည် မရှိနိုင်ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။
֍ ၃၈၀
။ အသျှင်ဘုရား မြတ်စွာဘုရားသည် အကြောင်းမှန်သဘောကို ဟောကြားတော်မူ၏၊ အသျှင်ဘုရား မြတ်စွာဘုရားသည် အကြောင်းခိုင်လုံသော သဘောကို ဟောကြားတော်မူ၏။ အသျှင်ဘုရားမင်းမျိုး ပုဏ္ဏားမျိုး ကုန်သည်မျိုး သူဆင်းရဲမျိုးအားဖြင့် ဤအမျိုးလေးပါးတို့ သည် ဤကမ္မဋ္ဌာန်းစီးဖြန်းမှု အင်္ဂါငါးပါးတို့နှင့် အကယ်၍ ပြည့်စုံခဲ့မူ ထိုအမျိုးလေးပါးတို့သည် အကယ်၍ ကောင်းစွာအားထုတ်မှုရှိခဲ့မူ ထိုသူတို့၏ ဤအရာ၌ အထူးရှိပါသေးသလော၊ ခြားနားမှုရှိပါသလောဟု (လျှောက်၏)။ မင်းကြီး ထိုသူတို့၏ ဤအရာ၌ မဂ်ဖိုလ်အချင်းချင်း တစ်စုံတစ်ခုသော ခြားနားမူကို ငါ မဟော။ မင်းကြီး ဥပမာအားဖြင့် ယောကျ်ားတစ်ယောက်သည် ကျွန်းသား ထင်းခြောက်ကို ယူ၍ မီးမွှေးရာ၏၊ တေဇော ဓာတ်ကို ပြုရာ၏၊ အခြားယောကျ်ားသည် အင်ကြင်းသားထင်း ခြောက်ကို ယူ၍ မီးမွှေးရာ၏၊ တေဇော ဓာတ်ကို ပြုရာ၏ အခြားယောကျ်ားသည် သရက်သားထင်းခြောက်ကို ယူ၍ မီးမွှေးရာ၏၊ တေဇောဓာတ် ကို ပြုရာ၏၊ အခြားယောကျ်ားသည် ရေသဖန်းသားထင်းခြောက်ကို ယူ၍ မီးမွှေးရာ၏၊ တေဇောဓာတ်ကို ပြုရာ၏။ မင်းကြီး ထိုအရာကို အဘယ်သို့ မှတ်ထင်သနည်း။ ထင်းအမျိုးမျိုးမှဖြစ်ကုန်သော ထိုမီးတို့၏ တစ်စုံတစ်ခု ခြားနားမှုသည် ရှိသေးသလော၊ မီးလျှံအချင်းချင်းအဆင်းအချင်းချင်း အရောင်အချင်းချင်း တစ်စုံတစ်ခုခြားနားမှုသည် ရှိသေးသလောဟု (မေးတော်မူ၏)။ အသျှင်ဘုရား မရှိပါဟု (လျှောက်၏)။မင်းကြီး ဤဥပမာအတူသာလျှင် လုံ့လဖြင့် မွှေနှောက်၍ ရအပ်သော, လုံ့လကြောင့်ဖြစ်သော တန်ခိုး၌မဂ်ဖိုလ် အချင်းချင်း တစ်စုံတစ်ခု ခြားနားမှုကို ငါ မဟောဟု (မိန့်တော်မူ၏)။ အသျှင်ဘုရားမြတ်စွာဘုရားသည် အကြောင်းမှန်သဘောကို ဟောကြားတော်မူ၏၊ အသျှင်ဘုရား မြတ်စွာဘုရားသည်အကြောင်းခိုင်လုံသောစကားကို ဟောကြားတော်မူ၏။ အသျှင်ဘုရား နတ်တို့သည် ရှိကြပါကုန်၏လောဟု (လျှောက်၏)။ မင်းကြီး သင်သည် အဘယ့်ကြောင့် နတ်တို့သည် ရှိကြပါကုန်၏လောဟု ဤသို့မေးလျှောက်ဘိသနည်းဟု (မေးတော်မူ၏)။ အသျှင်ဘုရား ထိုနတ်တို့သည် ပဋိသန္ဓေအားဖြင့် ဤလူ့ပြည်သို့ လာရောက်ကြပါကုန်သေးသလော၊ သို့မဟုတ် ပဋိသန္ဓေအားဖြင့် ဤလူ့ပြည်သို့ မလာရောက်ကြကုန်ဘဲ ရှိပါကုန်သလောဟု (လျှောက်၏)။ မင်းကြီး စေတသိက ဒုက္ခရှိကြကုန်သော နတ်တို့သည် ဤလူ့ပြည်သို့ ပဋိသန္ဓေအားဖြင့် ကပ်ရောက်လာနိုင်ကုန်၏။ စေတသိကဒုက္ခ မရှိကြကုန်သော နတ်တို့သည်ဤလူ့ပြည်သို့ ပဋိသန္ဓေအားဖြင့် ကပ်ရောက် မလာကြကုန်ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။
֍ ၃၈၁
။ ဤသို့ မိန့်တော်မူသော် ဝိဋဋူဘစစ်သူကြီးသည် မြတ်စွာဘုရားကို “အသျှင်ဘုရားစေတသိကဒုက္ခ ရှိကြသေးသဖြင့် ဤလူ့ပြည်သို့ ပဋိသန္ဓေအားဖြင့် ကပ်ရောက်လာနိုင်ကုန်သော နတ်တို့သည် စေတသိကဒုက္ခ မရှိကြသဖြင့် ဤလူ့ပြည်သို့ ပဋိသန္ဓေအားဖြင့် မလာနိုင်ကြကုန်သော နတ်တို့ကိုနေရာမှ ရွေ့စေနိုင်ကုန်သလော၊ နှင်ထုတ်မူလည်း နှင်ထုတ်နိုင်ကြကုန်သလော”ဟု လျှောက်၏။ --ထိုအခါ အသျှင်အာနန္ဒာအား “ဝိဋဋူဘစစ်သူကြီးသည် ပသေနဒိကောသလမင်းကြီး၏ သားတော်တည်း၊ ငါလည်း မြတ်စွာဘုရား၏ သားတော်တည်း၊ ဤအခါကား သားတော်အချင်းချင်း တိုင်ပင်ရမည့်အချိန်အခါတည်း”ဟု အကြံဖြစ်၏။ ထိုအခါ အသျှင်အာနန္ဒာသည် ဝိဋဋူဘစစ်သူကြီးကို “စစ်သူကြီး ဤအရာ၌ သင့်ကိုသာလျှင် ငါပြန်၍မေးအံ့၊ သင်နှစ်သက်သည့်အတိုင်း ထိုပြဿနာကို ဖြေကြားလော့၊ စစ်သူကြီး ဤအရာ၌ အဘယ်သို့ မှတ်ထင်သနည်း၊ ပသေနဒိကောသလမင်းကြီး စိုးမိုးအုပ်ချုပ် မင်းလုပ်ရာ နိုင်ငံတော်၌ ပသေနဒိကောသလမင်းကြီးသည် ရဟန်းကိုလည်းကောင်း၊ ပုဏ္ဏားကိုလည်းကောင်း၊ ဘုန်းရှိသောသူကိုလည်းကောင်း၊ ဘုန်းမဲ့သောသူကိုလည်းကောင်း၊ မြတ်သော အကျင့်ရှိသူကိုလည်းကောင်း၊ မြတ်သောအကျင့် မရှိသူကိုလည်းကောင်း ထိုတိုင်းပြည်မှ ရွေ့လျောနှင်ထုတ်ရန် စွမ်းနိုင်ရာသည် မဟုတ်လော”ဟု (မေး၏)။ အသျှင်ပသေနဒိကောသလမင်းကြီး စိုးမိုးအုပ်ချုပ်မင်းလုပ်ရာ နိုင်ငံတော်၌့ပသေနဒိကောသလမင်းကြီးသည် ရဟန်းကိုလည်းကောင်း၊ ပုဏ္ဏားကိုလည်းကောင်း၊ ဘုန်းရှိသောသူကိုလည်းကောင်း၊ ဘုန်းမဲ့သောသူကိုလည်းကောင်း၊ မြတ်သောအကျင့် ရှိသူကိုလည်းကောင်း၊ မြတ်သောအကျင့်မရှိသူကိုလည်းကောင်း ထိုတိုင်းပြည်မှ ရွေ့လျောနှင်ထုတ်ရန် စွမ်းနိုင်ပါ၏ဟု (လျှောက်၏)။
စစ်သူကြီး ထိုအရာကို အဘယ်သို့ မှတ်ထင်သနည်း၊ ပသေနဒိကောသလမင်းကြီး စိုးမိုးအုပ်ချုပ်မင်းမလုပ်ရာ တိုင်းနိုင်ငံ၌ ပသေနဒိကောသလမင်းကြီးသည် ရဟန်းကိုလည်းကောင်း၊ ပုဏ္ဏားကိုလည်းကောင်း၊ ဘုန်းရှိသူကိုလည်းကောင်း၊ ဘုန်းမဲ့သူကိုလည်းကောင်း၊ မြတ်သောအကျင့် ရှိသူကိုလည်းကောင်း၊ မြတ်သောအကျင့် မရှိသူကိုလည်းကောင်း တိုင်းပြည်မှ ရွေ့လျောနှင်ထုတ်ရန် စွမ်းနိုင်ပါအံ့လောဟု (မေး၏)။ အသျှင်ပသေနဒိကောသလမင်းကြီး စိုးမိုးအုပ်ချုပ်မင်းမလုပ်ရာ တိုင်းနိုင်ငံ၌ ပသေနဒိကောသလမင်းကြီးသည် ရဟန်းကိုလည်းကောင်း၊ ပုဏ္ဏားကိုလည်းကောင်း၊ ဘုန်းရှိသူကိုလည်းကောင်း၊ ဘုန်းမဲ့သူကိုလည်းကောင်း၊ မြတ်သော အကျင့်ရှိသူကိုလည်းကောင်း၊ မြတ်သောအကျင့် မရှိသူကိုလည်းကောင်းထိုတိုင်း နိုင်ငံမှ ရွေ့လျောနှင်ထုတ်ရန် မစွမ်းနိုင်ပါဟု (လျှောက်၏)။
စစ်သူကြီး ထိုအရာကို အဘယ်သို့ မှတ်ထင်သနည်း၊ သင်သည် တာဝတိံသာနတ်တို့ကို ကြားဖူးပါ၏လောဟု (မေး၏)။ အသျှင် မှန်ပါ၏၊ တာဝတိံသာနတ်တို့ကို အကျွန်ုပ်ကြားဖူးပါ၏၊ အသျှင် ဤအရာ၌ ပသေနဒိ ကောသလမင်းကြီးသည်လည်း တာဝတိံသာနတ်တို့ကို ကြားဖူးပါ၏ဟု (လျှောက်၏)။ စစ်သူကြီး ထိုအရာကို အဘယ်သို့ မှတ်ထင်သနည်း၊ ပသေနဒိကောသလမင်းကြီးသည်လည်း တာဝတိံသာနတ်တို့ကို ထိုနေရာမှ ရွေ့လျောနှင်ထုတ်ရန် စွမ်းနိုင်ပါသလောဟု (မေး၏)။ အသျှင်ဘုရားပသေနဒိကောသလမင်းကြီးသည် တာဝတိံ သာနတ်တို့ကို မြင်ခြင်းကိုမျှလည်း မစွမ်းနိုင်၊ ထိုနေရာမှ ရွေ့လျောစေ နှင်ထုတ်စေရန် အဘယ်မှာ စွမ်းနိုင်ပါအံ့နည်းဟု (လျှောက်၏)။ စစ်သူကြီး ဤအတူသာလျှင်စေတသိကဒုက္ခရှိကြသေးသဖြင့် ဤလူ့ပြည်သို့ ပဋိသန္ဓေအားဖြင့် ကပ်ရောက်လာနိုင်ကုန်သော နတ်တို့သည် စေတသိကဒုက္ခမရှိကြသဖြင့် ဤလူ့ပြည်သို့ ပဋိသန္ဓေအားဖြင့် ကပ်ရောက်မလာကုန်သော နတ်တို့ကို မြင်ခြင်းငှါသော်လည်း မစွမ်းနိုင်ကြကုန်၊ အဘယ်မှာလျှင် ထိုတည်ရာဌာနမှ ရွေ့လျောမူလည်း ရွေ့လျောစေနိုင်ကုန်အံ့နည်း၊ နှင်ထုတ်မူလည်း နှင်ထုတ်နိုင်ပါကုန်အံ့နည်းဟု (မိန့်ဆို၏)။
֍ ၃၈၂
။ ထိုအခါ ပသေနဒိကောသလမင်းကြီးသည် မြတ်စွာဘုရားကို “အသျှင်ဘုရား ဤရဟန်းသည်အဘယ်အမည်ရှိပါသနည်း”ဟု လျှောက်၏။ မင်းကြီး အာနန္ဒာ အမည်ရှိပေ၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။ အချင်းတို့ နှစ်သက်ဖွယ် ရှိပေစွတကား၊ အချင်းတို့ နှစ်သက်ဖွယ် ရှိပေစွတကား။ အသျှင်ဘုရား အသျှင်အာနန္ဒာသည် အကြောင်းမှန်သော သဘောကို ဆိုပေ၏၊ အသျှင်ဘုရား အသျှင်အာနန္ဒာသည် အကြောင်းခိုင်လုံသော သဘောကို ဆိုပေ၏။ အသျှင်ဘုရား ဗြဟ္မာတို့သည် ရှိပါကုန်သလောဟု (လျှောက်၏)။ --မင်းကြီး သင်သည် အဘယ့်ကြောင့် “အသျှင်ဘုရား ဗြဟ္မာတို့သည် ရှိပါကုန်သလော”ဟု ဤသို့ဆိုဘိသနည်းဟု (မေးတော်မူ၏)။ အသျှင်ဘုရား ထိုဗြဟ္မာသည် ပဋိသန္ဓေအားဖြင့် ဤလူ့ပြည်သို့ လာရောက်ပါသေးသလော၊ သို့မဟုတ် ဤလူ့ပြည်သို့ မလာရောက်ဘဲ ရှိပါသလောဟု (လျှောက်၏)။ မင်းကြီး စေတသိက ဒုက္ခရှိသော ဗြဟ္မာသည် ဤလူ့ပြည်သို့ ပဋိသန္ဓေတည်နေသောအားဖြင့်ကပ်ရောက်လာနိုင်၏၊ စေတသိကဒုက္ခ မရှိသော ဗြဟ္မာသည် ဤလူ့ပြည်သို့ ပဋိသန္ဓေအားဖြင့်ကပ်ရောက်မလာနိုင်ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။
ထိုအခါ တစ်ယောက်သော မင်းချင်းသည် ပသေနဒိကောသလမင်းကြီးကို “မင်းကြီး အာကာသအနွယ်ဖြစ်သော သဉ္ဇယပုဏ္ဏားသည် ရောက်လာပါပြီ”ဟု သံတော်ဦးတင်၏။ ထိုအခါ ပသေနဒီကောသလမင်းကြီးသည် အာကာသအနွယ်ဖြစ်သော သဉ္စယပုဏ္ဏားကို “ပုဏ္ဏား အဘယ်သူသည် ဤစကားကို မင်း၏နန်းတော်တွင်း၌ ပြောဆိုပါသနည်း”ဟု မေး၏၊ မင်းကြီး ဝိဋဋူဘစစ်သူကြီးပါတည်းဟု (သံတော်ဦးတင်၏)။ ဝိဋဋူဘစစ်သူကြီးသည် “မင်းကြီး အာကာသအနွယ်ဖြစ်သော သဉ္စယပုဏ္ဏားပါတည်း”ဟု့ (သံတော်ဦးတင်၏)။ ထိုအခါ တစ်ယောက်သော မင်းချင်းယောကျ်ားသည် ပသေနဒိကောသလမင်းကြီးကို"မင်းကြီး သွားအံ့သောအခါ တိုင်ပါပြီ”ဟု သံတော်ဦးတင်၏။
ထိုအခါ ပသေနဒိကောသလမင်းကြီးသည် မြတ်စွာဘုရားကို “အသျှင်ဘုရား အကျွန်ုပ်တို့သည်မြတ်စွာဘုရားကို သဗ္ဗညုတဉာဏ်အကြောင်းကို မေးလျှောက်ပါကုန်၏၊ မြတ်စွာဘုရားသည်သဗ္ဗညုတဉာဏ် အကြောင်းကို ဖြေကြားတော်မူပါ၏။ ထိုဖြေကြားတော်မူချက်ကိုလည်း အကျွန်ုပ်တို့သည်သဘောလည်း ကျပါ၏၊ နှစ်လည်း နှစ်သက်ပါ၏၊ ထိုအဖြေဖြင့်လည်း နှစ်လိုသောစိတ်ရှိကြပါကုန်၏။ အသျှင်ဘုရား အကျွန်ုပ်တို့သည် မြတ်စွာဘုရားကို အမျိုးလေးပါးတို့၏ စင်ကြယ်ခြင်းကိုမေးလျှောက်ပါကုန်၏၊ မြတ်စွာ ဘုရားသည် အမျိုးလေးပါးတို့၏ စင်ကြယ်ခြင်းကိုလည်းဖြေကြားတော်မူပါ၏။ ထိုဖြေကြားချက်ကိုလည်း အကျွန်ုပ်တို့သည် သဘောလည်းကျပါ၏၊ နှစ်လည်းနှစ်သက်ပါ၏၊ ထိုဖြေကြားတော်မူချက်ဖြင့်လည်း နှစ်လို သောစိတ်ရှိကြပါကုန်၏။ အသျှင်ဘုရားအကျွန်ုပ်တို့သည် မြတ်စွာဘုရားကို လွန်မြတ်သော နတ်တို့ကို မေးလျှောက်ပါကုန်၏၊ မြတ်စွာဘုရားသည်လွန်မြတ်သော နတ်တို့ကို ဖြေကြားတော်မူပါ၏။ ထိုဖြေကြား တော်မူချက်ကိုလည်း အကျွန်ုပ်တို့သည်သဘောလည်းကျပါ၏၊ နှစ်လည်း နှစ်သက်ပါ၏၊ ထိုဖြေကြား တော်မူချက်ဖြင့်လည်းနှစ်လိုသောစိတ်ရှိကြပါကုန်၏။ အသျှင်ဘုရား အကျွန်ုပ်တို့သည် မြတ်စွာဘုရားကို လွန်မြတ်သောဗြဟ္မာကို မေးလျှောက်ပါကုန်၏၊ မြတ်စွာဘုရားသည် လွန်မြတ်သော ဗြဟ္မာကို ဖြေကြား တော်မူပါ၏။ ထိုဖြေကြားတော်မူချက်ကိုလည်း အကျွန်ုပ်တို့သည် သဘောလည်းကျပါ၏၊ နှစ်လည်း နှစ်သက်ပါ၏၊ ထိုဖြေကြားတော်မူချက်ဖြင့်လည်း နှစ်လိုသောစိတ်ရှိကြပါကုန်၏။
အကျွန်ုပ်တို့သည် မြတ်စွာဘုရားအား မေးလျှောက်တိုင်းသော ပြဿနာကို မြတ်စွာဘုရားသည်ဖြေကြားတော်မူ၏၊ ထိုဖြေကြားတော်မူချက်ကိုလည်း အကျွန်ုပ်တို့သည် သဘောလည်းကျပါ၏၊ နှစ်လည်းနှစ်သက်ပါ၏၊ ထိုဖြေကြားတော်မူချက်ဖြင့်လည်း နှစ်လိုသော စိတ်ရှိကြပါကုန်၏။ အသျှင်ဘုရား အကျွန်ုပ်တို့သည် ယခုအခါ သွားကြပါကုန်အံ့၊ အကျွန်ုပ်တို့သည် များသောကိစ္စ များသော ပြုဖွယ်ရှိကြပါကုန်၏”ဟု လျှောက်၏။ မင်းကြီး ယခု သွားရန် အချိန်ကို သင် သိ၏ (သွားရန်မှာ သင်၏ အလိုအတိုင်းပင်ဖြစ်၏)ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။ ထိုအခါ ပသေနဒိကောသလမင်းသည် မြတ်စွာဘုရား၏ တရားတော်ကိုအလွန် နှစ်သက်ဝမ်းမြောက်၍ နေရာမှ ထပြီးလျှင် မြတ်စွာဘုရားကို ရှိခိုး၍ အရိုအသေပြုကာ ဖဲသွားလေသတည်း။
ဆယ်ခုမြောက် ကဏ္ဏကတ္ထလသုတ် ပြီး၏။
လေးခုမြောက် ရာဇဝဂ် ပြီး၏။
--၅-ဗြာဟ္မဏဝဂ်
၁-ဗြဟ္မာယုသုတ်
֍ ၃၈၃
။ အကျွန်ုပ်သည် ဤသို့ ကြားနာခဲ့ရပါသည် -အခါတစ်ပါး၌ မြတ်စွာဘုရားသည် များစွာသော ငါးရာမျှလောက်သော ရဟန်းသံဃာနှင့် အတူဝိဒေဟတိုင်း၌ ဒေသစာရီ ကြွချီတော်မူ၏။ ထိုအခါ ရက်ချုပ်အားဖြင့် အသက်တစ်ရာ့နှစ်ဆယ်ရှိ၍အိုမင်းကြီးမြင့် အရွယ်ရင့်ကာ ဆင့်ဆင့်လွန်မြောက် နောက်ဆုံးအရွယ်သို့ရောက်သော ဗြဟ္မာယုပုဏ္ဏားသည်မိထိလာပြည်၌ နေ၏၊ နိဃဏ္ဍု ‘အဘိဓာန်’ ကျမ်း ကေဋုဘ ‘အလင်္ကာ’ ကျမ်း အက္ခရပ္ပဘေဒ'သဒ္ဒါ’ ကျမ်း ငါးခုမြောက် ဣတိဟာသကျမ်း၁နှင့်တကွ ဗေဒင်သုံးပုံတို့၏ ကမ်းတစ်ဖက်သို့ ရောက်၏၊ ပဒကျမ်း၂ကို တတ်၏၊ ဗျာကရုဏ်းကျမ်း၃ကို တတ်၏၊ လောကာယတကျမ်း၄ မဟာပုရိသလက္ခဏာကျမ်း တို့၌ အကြွင်းမဲ့ တတ်မြောက်၏၊ ထိုဗြဟ္မာယုပုဏ္ဏားသည် ဤသို့ကြားသိလေ၏ -"အချင်းတို့ သာကီဝင် မင်းမျိုးမှ ရဟန်းပြုသော သာကီဝင်မင်းသားရဟန်းဂေါတမသည် ငါးရာမျှလောက်သော ရဟန်းသံဃာ နှင့်အတူ ဒေသစာရီ ကြွချီတော်မူရာဝိဒေဟတိုင်းသို့ ရောက်လာသတတ်၊ အသျှင်ဂေါတမ၏ ကောင်းသော ကျော်စောသတင်းသည် ဤသို့ပြန့်နံှ့၍ ထွက်၏ -'ထိုမြတ်စွာဘုရားသည် ပူဇော်အထူးကို ခံတော်မူထိုက် သော အကြောင်းကြောင့်လည်း'အရဟံ’ မည်တော်မူ၏၊ (အလုံးစုံသောတရားတို့ကို) ကိုယ်တိုင်မှန်စွာ သိတော်မူသောအကြောင်းကြောင့်လည်း ‘သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓ’ မည်တော်မူ၏၊ အသိဉာဏ် ‘ဝိဇ္ဇာ’ အကျင့် ‘စရဏ'နှင့်ပြည့်စုံတော်မူသော အကြောင်းကြောင့်လည်း ‘ဝိဇ္ဇာစရဏသမ္ပန္န’ မည်တော်မူ၏၊ ကောင်း သောစကားကိုဆိုတော်မူတတ်သော အကြောင့်ကြောင့်လည်း ‘သုဂတ’ မည်တော်မူ၏၊ လောကကို သိတော်မူသောအကြောင်းကြောင့်လည်း ‘လောကဝိဒူ’ မည်တော်မူ၏၊ ဆုံးမထိုက်သူကို ဆုံးမတတ်သည့် အတုမဲ့ပုဂ္ဂိုလ်ဖြစ်တော်မူသော အကြောင်းကြောင့်လည်း ‘အနုတ္တရော ပုရိသဒမ္မသာရထိ’ မည်တော်မူ၏၊ နတ်လူတို့၏ဆရာဖြစ်တော်မူသော အကြောင့်ကြောင့်လည်း ‘သတ္ထာဒေဝမနုဿာနံ’ မည်တော်မူ၏၊ (သစ္စာလေးပါးတရားတို့ကို) သိစေတော်မူသော အကြောင်းကြောင့်လည်း ‘ဗုဒ္ဓ’ မည်တော်မူ၏၊ ဘုန်းတန်ခိုးကြီးတော်မူသော အကြောင်းကြောင့်လည်း ‘ဘဂဝါ’ မည်တော်မူ၏’ဟု (ပြန့်နှံ့၍ ထွက်၏)။
ထိုမြတ်စွာဘုရားသည် နတ် မာရ်နတ် ဗြဟ္မာနှင့်တကွသော နတ်လောကနှင့် သမဏဗြဟ္မဏ မင်းများလူများ နှင်တကွသော လူ့လောကကို ကိုယ်တိုင် ထူးသောဉာဏ်ဖြင့် သိ၍ မျက်မှောက် ပြုလျက်ဟောကြားတော်မူ၏၊ ထိုမြတ်စွာဘုရားသည် အစ၏ ကောင်းခြင်း အလယ်၏ ကောင်းခြင်း အဆုံး၏ကောင်းခြင်းရှိသော အနက်နှင့် ပြည့်စုံသော သဒ္ဒါနှင့်ပြည့်စုံသော တရားကို ဟောတော်မူ၏၊ အလုံးစုံပြည့်စုံသော စင်ကြယ်သော မြတ်သောအကျင့်ကို ပြတော်မူ၏၊ ထိုသို့သဘောရှိကုန်သော ရဟန္တာ (ပုဂ္ဂိုလ်) တို့ကို ဖူးမြော်ရခြင်းသည် ကောင်းသည်သာတည်း”ဟု (ကြားသိလေ၏)။
֍ ၃၈၄
။ ထိုစဉ်အခါ၌ ဗြဟ္မာယုပုဏ္ဏား၏ တပည့်ဖြစ်သော ဥတ္တရလုလင်သည် ရှိ၏၊ ထိုလုလင်သည်နိဃဏ္ဍု ‘အဘိဓာန်’ ကျမ်း ကေဋုဘ ‘အလင်္ကာ’ ကျမ်း အက္ခရပ္ပဘေဒ ‘သဒ္ဒါ’ ကျမ်း ငါးခုမြောက်ဣတိဟာသကျမ်းနှင့်တကွ ဗေဒင်သုံးပုံတို့၏ ကမ်းတစ်ဖက်သို့ ရောက်၏၊ ပဒကျမ်း ကို တတ်၏၊ ဗျာကရုဏ်းကျမ်းကို တတ်၏၊ လောကာယတကျမ်း မဟာပုရိသလက္ခဏာကျမ်းတို့၌ အကြွင်းမဲ့ တတ်မြောက်၏၊ ထိုဗြဟ္မာယုပုဏ္ဏားသည် ဥတ္တရလုလင်ကို ဤသို့ ပြော၏ - “ချစ်သားဥတ္တရ သာကီဝင်မင်းမျိုးမှ ရဟန်းပြုသော သာကီဝင်မင်းသား ဤရဟန်း ဂေါတမသည် များစွာသော ငါးရာမျှသော ရဟန်းသံဃာနှင့်တကွ ဝိဒေဟတိုင်း၌ ဒေသစာရီ ကြွချီတော်မူလာ၏၊ ထိုအသျှင်ဂေါတမ၏ ကောင်းသောကျော်စောသတင်းသည် ဤသို့ ပျံ့နံှ့၍ ထွက်၏ - ‘ထို မြတ်စွာဘုရားသည် ပူဇော်အထူးကို ခံတော်မူထိုက်သော အကြောင်းကြောင့်လည်း ‘အရဟံ’ မည်တော်မူ၏၊ (အလုံးစုံသောတရားတို့ကို) ကိုယ်တိုင်မှန်စွာ သိတော်မူသော အကြောင်းကြောင့် လည်း ‘သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓ’ မည်တော်မူ၏။ပ။ ထိုသို့သဘောရှိကုန်သော ရဟန္တာတို့ကို ဖူးမြော်ရခြင်းသည် ကောင်းသည်သာတည်း”ဟု (ကြားသိရ၏)။ --“ချစ်သားဥတ္တရ လာလော့၊ သင်သည် ရဟန်းဂေါတမထံသို့ ချဉ်းကပ်ပြီးလျှင် ရဟန်းဂေါတမ၏ကျော်စောသတင်းသည် အမှန်အတိုင်း ပျံ့နှံ့၍ ထွက်သလော၊ အမှန်အတိုင်းမဟုတ်ဘဲ ပျံ့နှံ့၍ ထွက်သလော၊ ထိုအသျှင်ဂေါတမသည် ကျော်စောသည့်အတိုင်း မှန်သလော၊ မမှန်သလောဟု ငါတို့ သိနိုင်ရန်အလို့ငှါ ရဟန်းဂေါတမကို သိအောင် စုံစမ်းချေလော့”ဟု ဆို၏။ အသျှင် “ထိုအသျှင်ဂေါတမ၏ကျော်စော သတင်းသည် အမှန်အတိုင်း ပျံ့နှံ့၍ ထွက်သလော၊ အမှန်အတိုင်း မဟုတ်ဘဲ ပျံ့နှံ့၍ထွက်သလော၊ ထိုအသျှင်ဂေါတမသည် ကျော်စောသည့်အတိုင်း မှန်သလော၊ မမှန်သလောဟုအကျွန်ုပ်သည် ထိုအသျှင် ဂေါတမကို အဘယ်သို့လျှင် သိအောင် စုံစမ်းရပါအံ့ နည်း”ဟု (မေး၏)။
ချစ်သားဥတ္တရ ငါတို့၏ ဝေဒကျမ်းတို့၌ သုံးဆယ့်နှစ်ပါးသော ယောကျ်ားမြတ်လက္ခဏာ တို့သည့်လာကုန်၏၊ ယင်းလက္ခဏာတို့နှင့် ပြည့်စုံသော ယောကျ်ားမြတ်အား နှစ်မျိုးသော အဖြစ်တို့သာလျှင်ရှိကုန်၏၊ အခြားသော အဖြစ်မရှိကုန်။ ထိုယောကျ်ားမြတ်သည် အကယ်၍ လူ့ဘောင်၌ နေငြားအံ့၊ တရားစောင့်သော တရားနှင့်အညီ မင်းပြုသော သမုဒ္ဒရာလေးစင်း အပိုင်းအခြားရှိသည့် လေးကျွန်းလုံးကိုအစိုးရသော ရန်အပေါင်းကို အောင်သော တိုင်းနိုင်ငံကို တည်ငြိမ်စေသော ရတနာခုနစ်ပါးနှင့် ပြည့်စုံသောစကြဝတေးမင်းဖြစ်၏၊ ထိုစကြဝတေးမင်းအား ဤရတနာခုနစ်ပါးတို့သည် ဖြစ်ကုန်၏။ ဤသည်တို့ကားအဘယ်နည်း၊ စကြာရတနာ ဆင်ရတနာ မြင်းရတနာ ပတ္တမြားရတနာ မိန်းမရတနာ သူကြွယ်ရတနာခုနစ်ခုမြောက်သော သားကြီးရတနာ တို့တည်း။ ထိုစကြဝတေးမင်း၌ ရဲရင့်ကုန်သော သူရဲကောင်းအင်္ဂရုပ် ရှိကုန်သော တစ်ဖက် စစ်သည်တို့ကို နှိမ်နင်းနိုင်ကုန်သော အထောင်မကသောသားတော်တို့သည် ရှိကုန် ၏၊ ထို စကြဝတေးမင်းသည် သမုဒ္ဒရာအဆုံးရှိသော ဤမြေကို ဒဏ်မခတ်မူ၍မသတ်ဖြတ်မူ၍ တရား သဖြင့် အောင်မြင်လျက် အုပ်စိုး၏။ အကယ်၍ လူ့ဘောင်မှ ရဟန်းဘောင်သို့ဝင်ရောက်ငြားအံ့၊ ပူဇော် အထူးကို ခံတော်မူထိုက်သော (အလုံးစုံသောတရားတို့ကို) ကိုယ်တိုင် မှန်စွာသိတော်မူသော လောက၌ ကိလေသာ အပိတ်အဖုံးကို ဖွင့်လှစ်နိုင်သော ဘုရားဖြစ်၏။ ချစ်သားဥတ္တရငါသည် သင့်အား ဝေဒကျမ်းတို့ကို သင်ကြားပေးပြီး မဟုတ်လော၊ သင်သည် ဝေဒကျမ်းတို့ကို သင်ကြားခံယူပြီး မဟုတ် လောဟု (ပြောကြား၏)။
֍ ၃၈၅
။ “အသျှင် ကောင်းပါပြီ”ဟု ဥတ္တရလုလင်သည် ဗြဟ္မာယုပုဏ္ဏားအား ဝန်ခံပြီးလျှင် နေရာမှ ထ၍ဗြဟ္မာယုပုဏ္ဏားကို ရှိခိုးလျက် အရိုအသေပြုကာ ဝိဒေဟတိုင်း မြတ်စွာဘုရားရှိရာသို့ ဖဲသွားလေ၏၊ အစဉ်အတိုင်း ဖဲသွားပြီးလျှင် မြတ်စွာဘုရားထံသို့ ချဉ်းကပ်၏၊ မြတ်စွာဘုရားထံ သို့ ချဉ်းကပ်ပြီးလျှင်မြတ်စွာဘုရားနှင့်အတူ ဝမ်းမြောက်ဝမ်းသာပြောဆို၏၊ ဝမ်းမြောက်ဖွယ် အမှတ်ရဖွယ် စကားကို ပြောဆိုပြီးဆုံးစေ၍ တစ်ခုသော နေရာ၌ ထိုင်နေ၏၊ တစ်ခုသော နေရာ၌ ထိုင်နေသော ဥတ္တရလုလင်သည်မြတ်စွာဘုရား၏ ကိုယ်တော်၌ သုံးဆယ့် နှစ်ပါးသော ယောကျ်ားမြတ်လက္ခဏာတို့ကို ကြည့်ရှုရှာဖွေ၏။ မြတ်စွာဘုရားကိုယ်တော်၌ သုံးဆယ့်နှစ်ပါးသော ယောကျ်ားမြတ်လက္ခဏာတို့ကို များသောအားဖြင့်မြင်၏၊ နှစ်ပါးတို့ကိုကား မမြင်၊ အအိမ်ဖြင့် ဖုံးလွှမ်းသော ပုရိသနိမိတ်၌လည်းကောင်း၊ ရှည်ပြန့်သောလျှာတော် ၌လည်းကောင်း ဤမမြင်ရသော ယောကျ်ားမြတ်လက္ခဏာ နှစ်ပါးတို့၌ ယုံမှား၏၊ တွေးတောယုံမှား၏၊ မဆုံးဖြတ်နိုင်၊ မယုံကြည်နိုင်။ ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားအား ဤသို့အကြံဖြစ်၏ - “ဤ ဥတ္တရလုလင်သည် ငါ၏ သုံးဆယ့်နှစ်ပါးသော ယောကျ်ားမြတ် လက္ခဏာတို့ကိုများသောအားဖြင့် မြင်၏၊ နှစ်ပါးတို့ကိုကား မမြင်၊ အအိမ်ဖြင့်ဖုံးလွှမ်းသော ပုရိသနိမိတ်၌လည်းကောင်း၊ ရှည်ပြန့် သော လျှာတော်၌လည်းကောင်း ဤမမြင်ရသော ယောကျ်ားမြတ်လက္ခဏာနှစ်ပါးတို့၌ ယုံမှား၏၊ တွေးတောယုံမှား၏၊ မဆုံးဖြတ်နိုင်၊ မယုံ ကြည်နိုင်။ ငါသည် တန်ခိုးဖန်ဆင်းပြရမူ ကောင်းလေစွ”ဟု (အကြံဖြစ်၏)။ --ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားသည် အအိမ်ဖြင့် ဖုံးလွှမ်းသော ပုရိသနိမိတ်ကို ဥတ္တရလုလင်မြင်နိုင်ရန် တန်ခိုးဖန်ဆင်းတော်မူ၏၊ ထို့နောက် မြတ်စွာဘုရားသည် လျှာတော်ကို ထုတ်၍ နားတွင်းနှစ်ဖက်တို့ကို လည်းအပြန်အလှန် သုံးသပ်တော်မူ၏၊ နှာခေါင်းပေါက် နှစ်ခုတို့ကိုလည်း အပြန်အလှန် သုံးသပ်တော်မူ ၏၊ အလုံးစုံသော နဖူးပြင်ကိုလည်း လျှာဖြင့် ဖုံးအုပ်တော်မူ၏။ ထိုအခါ ဥတ္တရလုလင်အား ဤသို့သောအကြံဖြစ်၏ - “ရဟန်းဂေါတမသည် သုံးဆယ့်နှစ်ပါးသော ယောကျ်ားမြတ်လက္ခဏာတို့နှင့် ပြည့်စုံသည်သာတည်း၊ ငါသည် အကယ်၍ ရဟန်းဂေါတမ နောက်သို့ အစဉ်လိုက်ရမူ ထိုရဟန်းဂေါတမ၏ဣရိယာပုထ်ကို မြင်ရာ၏”ဟု (အကြံဖြစ်၏)။ ထို့နောက် ဥတ္တရလုလင်သည် ခုနစ်လပတ်လုံး အစဉ်လိုက်သော အရိပ်ကဲ့သို့ မြတ်စွာဘုရား၏ နောက်သို့ အစဉ်လိုက်လေ၏။
֍ ၃၈၆
။ ခုနစ်လလွန်သောအခါ ဥတ္တရလုလင်သည် ဝိဒေဟတိုင်း မိထိလာပြည်သို့ ဖဲသွား၏၊ အစဉ့်အတိုင်း လှည့်လည်၍ မိထိလာပြည် ဗြဟ္မာယုပုဏ္ဏား၏ အထံသို့ ချဉ်းကပ်၍ ဗြဟ္မာယု ပုဏ္ဏားအားရှိခိုးပြီးလျှင် သင့်လျော်ရာ၌ ထိုင်နေ၏၊ ထိုင်နေသော ဥတ္တရလုလင်ကို ဗြဟ္မာယုပုဏ္ဏား သည် “ချစ်သားဥတ္တရ ထိုအသျှင်ဂေါတမ၏ ကျော်စောသတင်းသည် အမှန်အတိုင်း ပျံ့နံှ့၍ ထွက်သလော၊ အမှန်အတိုင်းမဟုတ်ဘဲ ပျံ့နှံ့၍ ထွက်သလော၊ ထိုအသျှင်ဂေါတမသည် ကျော်စော သည့်အတိုင်း မှန်သလော၊ မမှန်သလော”ဟု (မေး၏)။ အသျှင် ထိုအသျှင် ဂေါတမ၏ ကျော်စော သတင်းသည် အမှန်အတိုင်းပျံ့နှံ့၍ ထွက်ပါ၏၊ အမှန်အတိုင်းမဟုတ်ဘဲ ပျံ့နှံ့၍ ထွက်သည် မဟုတ်ပါ၊ ထိုအသျှင်ဂေါတမသည်ကျော်စော သည့်အတိုင်းပင် မှန်ပါ၏၊ မမှန်သည် မဟုတ်ပါ။ အသျှင် ထိုအသျှင် ဂေါတမသည်သုံးဆယ့်နှစ်ပါးသော ယောကျ်ားမြတ်လက္ခဏာတို့နှင့်လည်း ပြည့်စုံပါ၏ဟု (ပြောဆို၏)။ထိုအသျှင်ဂေါတမသည် အညီအညွတ် ကောင်းစွာထိသော ခြေဖဝါးရှိ၏။ ဤအညီအညွတ် ကောင်းစွာထိသော ခြေဖဝါးရှိခြင်းသည်လည်း ထိုအသျှင်ဂေါတမ၏ မဟာပုရိသလက္ခဏာ ဖြစ်၏။ (၁)
ထိုအသျှင်ဂေါတမ၏ အောက်ခြေဖဝါးပြင်တို့၌ အကန့်တစ်ထောင် အကွပ်ပုံတောင်းတို့နှင့် တကွသောအလုံးစုံသောအခြင်းအရာနှင့် ပြည့်စုံသော စက်တို့သည် ဖြစ်ကုန်၏။ (၂)
ထိုအသျှင်ဂေါတမသည် ရှည်သော ဖနောင့်ရှိ၏။ (၃)
ထိုအသျှင်ဂေါတမသည် ရှည်သော လက်ချောင်း ခြေချောင်း ရှိ၏။ (၄)
ထိုအသျှင်ဂေါတမသည် နူးညံ့သိမ်မွေ့သော လက်ဖဝါး ခြေဖဝါး ရှိ၏။ (၅)
ထိုအသျှင်ဂေါတမသည် လေသွန်တံခါး၌စီထားသော ရွှေပွတ်လုံးကဲ့သို့ ညီညွတ်သော လက်ခြေ ရှိ၏။ (၆)
ထိုအသျှင်ဂေါတမသည် (ဖမိုးမှသည် လေးသစ်တက်၍ အထက်၌ တည်သော) မြင့်သော ဖမျက် ရှိ၏။ (၇)
ထိုအသျှင်ဂေါတမသည် ဧဏီသား၏ မြင်းခေါင်းနှင့်တူသော ပြည့်ဖြိုးသော မြင်းခေါင်းရှိ၏။ (၈)
ထိုအသျှင်ဂေါတမသည် ရပ်လျက်သာလျှင် မကိုင်းညွတ်ဘဲ နှစ်ဖက်သော လက်ဝါးအပြင်တို့ဖြင့် ပုဆစ်ဒူးတို့ကို သုံးသပ်ဆုပ်နယ်နိုင်၏။ (၉)
ထိုအသျှင်ဂေါတမသည် အအိမ်ဖြင့် ဖုံးလွှမ်းသော အင်္ဂါဇာတ် ရှိ၏။ (၁၀)
ထိုအသျှင်ဂေါတမသည် ရွှေစင် (ရုပ်) နှင့် တူသော အဆင်းရှိ၏၊ ရွှေအဆင်းနှင့်တူသော အရေရှိ၏။ (၁၁)
ထိုအသျှင်ဂေါတမသည် သိမ်မွေ့သော အရေရှိ၏၊ အရေသိမ်မွေ့သောကြောင့် ကိုယ်၌ မြူအညစ်အကြေး မလိမ်းကျံ မကပ်ငြိ။ (၁၂)
--ထိုအသျှင်ဂေါတမသည် (မွေးညင်းပေါက်တို့၌) တစ်ချောင်းစီ တစ်ချောင်းစီ ပေါက်သော မွေးညှင်း ရှိ၏၊ မွေးညင်းပေါက် တစ်ခုတစ်ခု၌ တစ်ချောင်း တစ်ချောင်းစီသော မွေးညင်းရှိကုန်၏။ (၁၃)
ထိုအသျှင်ဂေါတမသည် အထက်သို့ ကော့တက်သော မွေးညင်းရှိ၏၊ အထက်သို့ ကော့တက်ကုန် သောမွေးညင်းတို့သည် ညိုကုန်၏၊ မျက်စဉ်းညို အဆင်းရှိကုန်၏၊ ရစ်ပတ်၍ လည်ကုန်၏၊ လကျ်ာရစ် လည်၍တည်ကုန်၏၊ (၁၄)
ထိုအသျှင်ဂေါတမသည် ဗြဟ္မာ့ကိုယ်နှင့်တူသော ဖြောင့်မတ်သော ကိုယ်ရှိ၏။ (၁၅)
ထိုအသျှင်ဂေါတမသည် အရပ်ခုနစ်ပါး၌ ပြည့်ဖြိုးသော အသားရှိ၏။ (၁၆)
ထိုအသျှင်ဂေါတမသည် (ကေသရာ) ခြင်္သေ့မင်း၏ ရှေ့ထက်ဝက်ကိုယ်နှင့်တူသော ကိုယ်ရှိ၏။ (၁၇)
ထိုအသျှင်ဂေါတမသည် ပခုံးစွန်းနှစ်ဖက်အတွင်း၌ ပြည့်ဖြိုးသော အသားရှိ၏။ (၁၈)
ထိုအသျှင်ဂေါတမသည် ပညောင်ပင်အဝန်းကဲ့သို့ ဝန်းသောကိုယ်ရှိ၏၊ ထိုအသျှင်ဂေါတမ၏ ကိုယ်သည်အရပ်ရှိသလောက် အလံရှိ၏၊ အလံရှိသလောက် အရပ်ရှိ၏။ (၁၉)
ထိုအသျှင်ဂေါတမသည် ညီညွတ်စွာ လုံးသော လည်ရှိ၏။ (၂၀)
ထိုအသျှင်ဂေါတမသည် အရသာကိုဆောင်နိုင်သော အကြောရှိ၏။ (၂၁)
ထိုအသျှင်ဂေါတမသည် (ကေသရာ) ခြင်္သေ့မင်း၏ မေးနှင့် တူသော မေးရှိ၏။ (၂၂)
ထိုအသျှင်ဂေါတမသည် သွားလေးဆယ် ရှိ၏။ (၂၃)
ထိုအသျှင်ဂေါတမသည် ညီညွတ်သော သွားရှိ၏။ (၂၄)
ထိုအသျှင်ဂေါတမသည် မကျဲသော သွားရှိ၏။ (၂၅)
ထိုအသျှင်ဂေါတမသည် အလွန်ဖြူစင်သော အစွယ်လေးချောင်း ရှိ၏။ (၂၆)
ထိုအသျှင်ဂေါတမသည် ရှည်ပြန့်သော လျှာရှိ၏။ (၂၇)
ထိုအသျှင်ဂေါတမသည် ဗြဟ္မာ၏အသံနှင့်တူသော အသံရှိ၏၊ ကရဝိက်ငှက်အသံနှင့်တူသော အသံ ရှိ၏။ (၂၈)
ထိုအသျှင်ဂေါတမသည် အလွန်ညိုသော မျက်လုံးရှိ၏။ (၂၉)
ထိုအသျှင်ဂေါတမသည် နွားငယ်ကလေး၏ မျက်မှောင်နှင့်တူသော မျက်မှောင်ရှိ၏။ (၃၀)
ထိုအသျှင်ဂေါတမ၏ (ဥဏ္ဏလုံ) မွေးရှင်သည် မျက်မှောင် နှစ်ဖက်အကြား၌ ပေါက်၏၊ ဖြူစင်နူးညံ့သော လဲဝါဂွမ်းနှင့် တူ၏။ (၃၁)
ထိုအသျှင်ဂေါတမသည် သင်းကျစ်ပြားရစ်သကဲ့သို့ ဦးခေါင်းရှိ၏၊ ဤသင်းကျစ်ပြားရစ်သကဲ့သို့ဦးခေါင်းရှိခြင်းသည်လည်း ထိုအသျှင်ဂေါတမ၏ မဟာပုရိသလက္ခဏာတည်း။ (၃၂)
ထိုအသျှင်ဂေါတမသည် ဤသုံးဆယ့်နှစ်ပါးသော ယောကျ်ားမြတ် လက္ခဏာတို့နှင့် ပြည့်စုံ၏။
֍ ၃၈၇
။ ထိုအသျှင်ဂေါတမသည် ကြွသွားသည်ရှိသော် လကျ်ာခြေတော်ဖြင့် ရှေးဦးစွာ ဖဲကြွတော်မူ၏၊ ထိုအသျှင်ဂေါတမသည် မဝေးလွန်းရာ၌ ခြေတော်ကို နုတ်ကြွတော်မူ၏၊ မနီးလွန်းရာ၌ ခြေတော်ကိုချတော်မူ၏၊ မမြန်လွန်းဘဲ ကြွသွားတော်မူ၏၊ မနှေးလွန်းဘဲ ကြွသွားတော်မူ၏၊ ပုဆစ်ဒူးအချင်းချင်းမထိခိုက်စေဘဲ ကြွသွားတော်မူ၏၊ ဖမျက်အချင်းချင်း မထိခိုက်စေဘဲ ကြွသွားတော်မူ၏၊ ထိုအသျှင်ဂေါတမသည် ကြွသွားတော်မူသည်ရှိသော် ပေါင်ကို မြှောက်တော်မမူ၊ ညွတ်တော်မမူ၊ တောင့်ထားတော်မမူ၊ ခါတော်မမူ၊ ထိုအသျှင်ဂေါတမ ကြွသွား တော်မူလတ်သော် အောက်ပိုင်းကိုယ်သည်သာ လှုပ်၏၊ ကိုယ်အား ယူ၍ ကြွတော်မမူ။ ထိုအသျှင် ဂေါတမသည် ပြန်ကြည့်တော်မူသည်ရှိသော် အလုံးစုံသောကိုယ်ဖြင့်သာလျှင် ပြန်ကြည့်တော်မူ၏၊ ထိုအသျှင်ဂေါတမသည် အထက်သို့ မော့ကြည့်တော်မမူ၊ အောက်သို့ ငုံ့ကြည့် တော်မမူ၊ ထိုထို ဤဤ ကြည့်လျက် သွားတော်မမူ၊ ထမ်းပိုးတစ်ပြန်မျှကိုသာကြည့်တော်မူ၏၊ ထမ်းပိုး တစ်ပြန်ထက် အလွန်လည်း ထိုအသျှင်ဂေါတမအား အပိတ်အပင်မရှိသောဉာဏ်အမြင်သည် ဖြစ် တော်မူ၏။ --ထိုအသျှင်ဂေါတမသည် ရွာတွင်းသို့ ဝင်တော်မူသည်ရှိသော် ကိုယ်ကို မြှောက်တော်မမူ၊ ညွတ် တော်မမူ၊ တောင့်ထားတော်မမူ၊ ခါတော်မမူ၊ ထိုအသျှင်ဂေါတမသည် နေရာ၏ မဝေးလွန်း မနီးလွန်း၌ ကိုယ်ကိုလှည့်တော်မူ၏၊ လက်ဖြင့် ထောက်၍ နေရာ၌ ထိုင်တော်မမူ၊ နေရာ၌ ကိုယ်ကိုလည်း ပစ်ချ တော်မမူ၊ ထိုအသျှင်ဂေါတမသည် ရွာတွင်း၌ နေတော်မူသည်ရှိသော် လက်ဆော့တော်မမူ၊ ခြေဆော့တော် မမူ၊ ဒူးဆစ်အချင်းချင်းတင်၍ ထိုင်တော်မမူ၊ ဖမျက်အချင်းချင်း တင်၍ ထိုင်တော်မမူ၊ မေးကို လက်ထောက်၍လည်း ထိုင်တော်မမူ၊ ထိုအသျှင် ဂေါတမသည် ရွာတွင်း၌ နေတော်မူသည်ရှိသော် မကြောက်ရွံ့မတွန့်ဆုတ် မတုန်လှုပ် မချောက်ချား၊ ထိုအသျှင် ဂေါတမသည် မကြောက်ရွံ့ မတွန့်ဆုတ် မတုန်လှုပ်မချောက်ချားဘဲ ကြက်သီးမွေးညင်းထမှု ကင်းသည်ဖြစ်၍ ကင်းဆိတ်ရာ (နိဗ္ဗာန်) သို့ ညွတ်သောစိတ်ရှိသည်ဖြစ်၍လည်း ရွာတွင်း၌ နေတော်မူ၏။
ထိုအသျှင်ဂေါတမသည် သပိတ်ဆေးရေကို ယူသည်ရှိသော် သပိတ်ကို မြှောက်တော်မမူ၊ ညွတ်တော်မမူ၊ တောင့်ထားတော်မမူ၊ ခါတော်မမူ၊ ထိုအသျှင်ဂေါတမသည် မနည်းလွန်း မများလွန်းသောသပိတ်ဆေးရေကို ခံယူတော်မူ၏၊ ထိုအသျှင်ဂေါတမသည် ခလောက် ခလောက် အသံကို ပြု၍ သပိတ်ကို့ဆေးတော်မမူ၊ မှောက်လှန်၍ ဆေးတော်မမူ၊ သပိတ်ကို မြေ၌ ချ၍ လက်ဆေးတော်မမူ၊ လက်ဆေးလျှင်သပိတ်ဆေးပြီး ဖြစ်၏၊ သပိတ်ဆေးလျှင် လက်ဆေးပြီး ဖြစ်တော်မူ၏၊ ထိုအသျှင် ဂေါတမသည် သပိတ်ဆေးရေကို မနီးလွန်း မဝေးလွန်း၌ စွန့်တော်မူ၏၊ ဖရိုဖရဲ ပြန့်ကျဲ၍ စွန့်တော်မမူ။
ထိုအသျှင်ဂေါတမသည် ဆွမ်းကို ခံယူသည်ရှိသော် သပိတ်ကို မြှောက်တော်မမူ၊ ညွတ်တော်မမူ၊ တောင့်ထားတော်မမူ၊ ခါတော်မမူ၊ ထိုအသျှင်ဂေါတမသည် မနည်းလွန်း မများလွန်းသော ဆွမ်းကိုခံယူတော်မူ၏။ ထိုအသျှင်ဂေါတမသည် ဟင်းကို ဟင်းပမာဏဖြင့် သုံးဆောင်တော်မူ၏၊ ဟင်းဖြင့် ဆွမ်းလုတ်ကို လွန်စေတော်မမူ၊ အသျှင်ဂေါတမသည် ခံတွင်း၌ ဆွမ်းလုတ်ကို နှစ်ကြိမ် သုံးကြိမ်လွေး၍မျိုချတော်မူ၏၊ တစ်စုံတစ်ခုသော ထမင်းဝါးဖတ်သည် မကြေညက်ဘဲ ထိုအသျှင် ဂေါတမ၏ကိုယ်တော်သို့ မဝင်၊ တစ်စုံတစ်ခုသော ထမင်း ဝါးဖတ်သည် ထိုအသျှင်ဂေါတမ၏ ခံတွင်း၌ မကြွင်းကျန်၊ ထို့ပြင် ဆွမ်းလုတ်သို့ ညွတ်လျက် အရသာကို သိသည် ဖြစ်၍ ထိုအသျှင် ဂေါတမသည် အာဟာရကိုသုံးဆောင် တော်မူ၏၊ အရသာကို တပ်မက်သောအားဖြင့် သိသည် ဖြစ်၍ သုံးဆောင်တော်မမူ။
ထိုအသျှင်ဂေါတမသည် မြူးထူးရန် မာန်ရစ်ရန် တန်ဆာဆင်ရန် အသားအရေ ဖွံ့ဖြိုးတိုးပွားရန်သုံးဆောင်တော်မူသည် မဟုတ်၊ ဤကိုယ်၏ တည်တံ့ရန်သာ မျှတရန်သာ ပင်ပန်းခြင်းငြိမ်းရုံမျှသာမြတ်သောအကျင့်ကို ချီးမြှောက်ရန်သာ သုံးဆောင်တော်မူ၏။ ဤသို့ မှီဝဲခြင်းဖြင့် ဝေဒနာဟောင်းကိုလည်းပယ်ဖျောက်အံ့၊ ဝေဒနာသစ်ကိုလည်း မဖြစ်စေအံ့၊ ငါ့အား မျှတခြင်းသည်လည်းကောင်း၊ ချမ်းသာစွာနေရခြင်းသည်လည်းကောင်း ဖြစ်လိမ့်မည်ဟု အင်္ဂါရှစ်ပါးနှင့် ပြည့်စုံသော အဟာရကို သုံးဆောင်၏။ ထိုအသျှင်ဂေါတမသည် ဆွမ်းစားပြီး နောက် သပိတ်ဆေးရေကို ခံယူသည်ရှိသော် သပိတ်ကိုမြှောက်တော်မမူ၊ ညွတ်တော်မမူ၊ တောင့်ထားတော်မမူ၊ ခါတော်မမူ။
--ထိုအသျှင်ဂေါတမသည် မနည်းလွန်း မများလွန်းသော သပိတ်ဆေးရေကို ခံယူတော်မူ၏၊ ထိုအသျှင်ဂေါတမသည် ခလောက် ခလောက် အသံကို ပြု၍ သပိတ်ကို ဆေးတော်မမူ၊ မှောက်လှန်၍ ဆေးတော်မမူ။ သပိတ်ကို မြေ၌ချ၍ လက်ဆေးတော်မမူ၊ လက်ဆေးလျှင် သပိတ်ဆေးပြီးဖြစ်၏၊ သပိတ်ဆေးလျှင်လက်ဆေးပြီး ဖြစ်တော်မူ၏။ ထိုအသျှင်ဂေါတမသည် မနီးလွန်း မဝေးလွန်း၌ သပိတ်ဆေးရေကို စွန့်တော်မူ၏၊ ဖရိုဖရဲ ဖြန့်ကြဲ၍ စွန့်တော်မမူ။ ထိုအသျှင်ဂေါတမသည် ဆွမ်းစားပြီးသည်ရှိသော် သပိတ်ကိုမြေ၌ ချတော်မမူ၊ မနီးလွန်း မဝေးလွန်း၌ ထားတော်မူ၏၊ သပိတ်ကို အလိုမရှိသည်လည်း မဟုတ်၊ သပိတ်၌ အခါလေးမြင့် စောင့်ရှောက်သည်လည်း မဟုတ်၊ ထိုအသျှင်ဂေါတမသည် ဆွမ်းစားပြီးသည်ရှိသော်တစ်ခဏမျှ ဆိတ်ဆိတ်နေတော်မူ၏၊ အနုမောဒနာ ပြုရအံ့သော အခါကိုမူကား လွန်စေတော်မမူ။ ထိုအသျှင် ဂေါတမသည် ဆွမ်းစားပြီးသည်ရှိသော် အနုမောဒနာ ပြုတော်မူ၏။ ထိုဆွမ်းကို ကဲ့ရဲ့တော် မမူ၊ အခြားဆွမ်းကို မတောင့်တ၊ စင်စစ်အားဖြင့် ထိုပရိသတ်ကို တရားစကားဖြင့် အကျိုးစီပွါးကို သိမြင်စေတော်မူ၏၊ (တရားကို) ဆောက်တည်စေတော်မူ၏၊ (တရားကျင့်သုံးရန်) ထက်သန် ရွှင်လန်းစေတော်မူ၏။
ထိုအသျှင်ဂေါတမသည် ထိုပရိသတ်ကို တရားစကားဖြင့် အကျိုးစီးပွါးကို သိမြင်စေလျက် (တရား ကို) ဆောက်တည်စေကာ (တရားကျင့်သုံးရန်) ထက်သန်ရွှင်လန်းစေတော်မူပြီးသော် နေရာမှထကာ ဖဲကြွတော်မူ၏။ ထိုအသျှင်ဂေါတမသည် အလွန်လျင်မြန်စွာ ကြွသွားတော်မမူ၊ အလွန်နှေးကွေးစွာ ကြွသွားတော်မမူ၊ လွတ်မြောက်လိုသကဲ့သို့ ကြွသွားတော်မမူ၊ ထိုအသျှင် ဂေါတမ၏ ကိုယ်တော်၌ သင်္ကန်းသည်အလွန်လည်း မမြင့်တက်၊ အလွန်လည်း မလျောကျ၊ ကိုယ်တော်၌ ကပ်ငြိသည်လည်း မဟုတ်၊ ကိုယ်တော်မှ ကွာနေသည်လည်း မဟုတ်။ ထိုအသျှင် ဂေါတမ၏ ကိုယ်တော်မှ သင်္ကန်းသည် လေလည်းမလွင့်၊ ထိုအသျှင်ဂေါတမ၏ ကိုယ်တော်၌ အညစ် အကြေးသည်လည်း မလိမ်းကျံ (မကပ်ငြိ)၊ ထိုအသျှင်ဂေါတမသည် ကျောင်းတော်သို့သွား၍ ခင်းထားသော နေရာ၌ ထိုင်တော်မူ၏၊ ထိုင်ပြီးနောက် ခြေဆေးတော်မူ၏၊ ထိုအသျှင်ဂေါတမသည် ခြေကို တန်ဆာဆင်ခြင်းနှင့် ယှဉ်သော လုံ့လကို အဖန်ဖန်အားထုတ်၍ နေတော့်မမူ။ ထိုအသျှင် ဂေါတမသည် ခြေဆေးပြီးနောက် ထက်ဝယ်ဖွဲ့ ခွေ၍ ကိုယ်ကို ဖြောင့်စွာထားလျက်ကမ္မဋ္ဌာန်းကို ရှေးရှု သတိကို ဖြစ်စေကာ ထိုင်နေတော်မူ၏။
ထိုအသျှင်ဂေါတမသည် မိမိကိုယ်ကို ဆင်းရဲစေရန်လည်း အားမထုတ်၊ သူတစ်ပါးကို ဆင်းရဲစေရန်လည်း အားမထုတ်၊ နှစ်ဦးလုံး ဆင်းရဲစေရန်လည်း အားမထုတ်၊ ကိုယ်ကျိုး သူကျိုး နှစ်ပါးစုံ လောကသားအားလုံး၏ အကျိုးစီးပွားကိုသာလျှင် ကြံစည်စဉ်းစား၍ နေတော်မူ၏။ ထိုအသျှင်ဂေါတမသည် အရံသို့ ရောက်သည်ရှိသော် ပရိသတ်၌ တရားဟောတော် မူ၏၊ ထိုပရိသတ်ကို မမြှောက်ပင့်၊ ထိုပရိသတ်ကိုမနှိမ့်ချ၊ စင်စစ်အမှန်အားဖြင့် ထိုပရိသတ်ကို တရားစကားဖြင့် (အကျိုးစီးပွားကို) သိမြင်စေလျက် (တရားကို) ဆောက်တည်စေကာ (တရား ကျင့်သုံးရန်) ထက်သန်ရွှင်လန်းစေတော်မူ၏။ ထိုအသျှင်ဂေါတမ၏ ခံတွင်းတော်မှ သန့်ရှင်းသိလွယ် သော သာယာဖွယ် နာပျော်ဖွယ်ကောင်းသောလုံးစည်းသော ဖရိုဖရဲမကျဲ သော နက်နဲသော ပဲ့တင်ထပ်သော အင်္ဂါရှစ်ပါးနှင့် ပြည့်စုံသည့်အသံတော်သည် ပေါ်ထွက်၏။ ထိုအသျှင် ဂေါတမ သည် ပရိသတ်ရှိသလောက် အသံတော်ဖြင့်သိစေနိုင်၏၊ ထိုပရိသတ်မှ အပသို့ ထိုအသျှင်ဂေါတမ ၏ အသံတော်သည် မထွက်။ ထိုအသျှင်ဂေါတမသည် တရားစကားဖြင့် (အကျိုးစီးပွားကို) သိမြင်စေလျက် (တရားကို) ဆောက်တည်စေကာ (တရားကျင့်သုံးရန်) ထက်သန်ရွှင်လန်းစေပြီး သော် ထိုပရိသတ်ရှိ လူတို့သည်မစွန့်လိုသော စိတ်ရှိကုန်သည်ဖြစ်၍ ဖူးမြော်ကြကုန်လျက်သာလျှင် နေရာမှ ထကာ ဖဲသွား ကြကုန်၏။
အသျှင် အကျွန်ုပ်တို့သည် ထိုအသျှင်ဂေါတမ ကြွသွားတော်မူနေသည်ကိုလည်း မြင်ခဲ့ရပါကုန်၏၊ ရပ်နေတော်မူသည်ကိုလည်း မြင်ခဲ့ရပါကုန်၏၊ ရွာအတွင်းသို့ ဝင်တော်မူနေသည်ကိုလည်း မြင်ခဲ့ရပါကုန်၏၊ ရွာတွင်း၌ ဆိတ်ဆိတ်ထိုင်နေတော်မူသည်ကိုလည်း မြင်ခဲ့ရပါကုန်၏၊ ရွာတွင်း၌ စားသောက်တော်မူသည် ကိုလည်း မြင်ခဲ့ရပါကုန်၏၊ ဆွမ်းစားပြီး၍ ဆိတ်ဆိတ်ထိုင်နေတော်မူ သည်ကိုလည်းမြင်ခဲ့ရပါကုန်၏၊ ဆွမ်းစားပြီး၍ အနုမောဒနာ ပြုတော်မူသည်ကိုလည်း မြင်ခဲ့ရပါ ကုန်၏၊ အရံသို့ကြွတော်မူသည်ကိုလည်း မြင်ခဲ့ရပါကုန်၏၊ အရံအတွင်းသို့ ရောက်၍ ဆိတ်ဆိတ်ထိုင်နေတော်မူသည်ကိုလည်း မြင်ခဲ့ရပါကုန်၏၊ အရံ အတွင်းသို့ရောက်၍ ပရိသတ်၌ တရားဟောတော်မူသည်ကိုလည်းမြင်ခဲ့ရပါကုန်၏၊ ထိုအသျှင်ဂေါတမသည် ဤသို့ ဤသို့လည်း သဘောရှိပါ၏၊ ထို့ထက်လည်းလွန်ကဲတော်မူပါသေး၏ဟု ပြောဆို၏။
--֍ ၃၈၈
။ ဤသို့ ပြောကြားသော် ဗြဟ္မာယုပုဏ္ဏားသည် နေရာမှ ထ၍ လက်ဝဲတစ်ဖက် ပခုံးထက်၌ကိုယ်ဝတ်ကို စံပယ်တင်လျက် မြတ်စွာဘုရားရှိတော်မူရာသို့ လက်အုပ်ချီကာ -“နမော တဿ ဘဂဝတော အရဟတော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဿ၊
နမော တဿ ဘဂဝတော အရဟတော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဿ၊
နမော တဿ ဘဂဝတော အရဟတော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဿ” ဟူ၍
သုံးကြိမ်တိုင်တိုင် ဥဒါန်းကျူးရင့်လေ၏။
[ပူဇော်အထူးကိုခံတော်မူထိုက်သော (အလုံးစုံသောတရားတို့ကို) ကိုယ်တိုင်မှန်စွာသိတော်မူသောထိုမြတ်စွာဘုရားအား ရှိခိုးပါ၏၊ ပူဇော်အထူးကို ခံတော်မူထိုက်သော (အလုံးစုံသော တရားတို့ကို) ကိုယ်တိုင် မှန်စွာ သိတော်မူသော ထိုမြတ်စွာဘုရားအား ရှိခိုးပါ၏။ ပူဇော်အထူးကို ခံတော်မူထိုက်သော (အလုံးစုံသောတရားတို့ကို) ကိုယ်တိုင် မှန်စွာ သိတော်မူသော ထိုမြတ်စွာဘုရားအား ရှိခိုး ပါ၏။ ]
ငါတို့သည် တချိန်ချိန်၌ ထိုအသျှင်ဂေါတမနှင့်အတူ တွေ့ဆုံကောင်း တွေ့ဆုံကုန်တန်ရာ၏၊ စိုးစဉ်းမျှသော စကားပြောဟောမှုသည်လည်း ဖြစ်ကောင်းတန်ရာ၏ဟု (ပြောဆို၏)။
֍ ၃၈၉
။ ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားသည် ဝိဒေဟတိုင်း၌ အစဉ်အတိုင်း ဒေသစာရီ ကြွချီတော်မူသည်ရှိ သော်မိထိလာပြည်သို့ ရောက်၏၊ မြတ်စွာဘုရားသည် ထိုမိထိလာပြည် မဃဒေဝသရက်ဥယျာဉ်၌့သီတင်းသုံးနေတော်မူ၏။ မိထိလာပြည်နေ ပုဏ္ဏားနှင့် အမျိုးသား တို့သည် (ဤသို့) ကြားသိကြကုန်၏ - “အချင်းတို့ သာကီဝင်မင်းမျိုးမှ ရဟန်းပြုသည့် သာကီဝင် မင်းသားရဟန်းဂေါတမသည် ငါးရာမျှသော များစွာသော ရဟန်းသံဃာနှင့် အတူ ဝိဒေဟတိုင်း၌ဒေသစာရီလှည့်လည်တော်မူသည်ဖြစ်၍ မိထိလာပြည် မဃဒေဝသရက်ဥယျာဉ်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူသတတ်၊ ထိုအသျှင်ဂေါတမ၏ ကောင်းသော ကျော်စော သတင်းသည် ပျံ့နှံ့၍ထွက်၏ -'ထိုမြတ်စွာဘုရားသည် ပူဇော်အထူးကို ခံတော်မူထိုက်သော အကြောင်း ကြောင့်လည်း ‘အရဟံ’မည်တော်မူ၏၊ (အလုံးစုံသောတရားတို့ကို) ကိုယ်တိုင် မှန်စွာ သိတော်မူသော အကြောင်းကြောင့်လည်း'သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓ’ မည်တော်မူ၏၊ အသိဉာဏ် ‘ဝိဇ္ဇာ’ အကျင့် ‘စရဏ'နှင့်ပြည့်စုံ တော်မူသောအကြောင်းကြောင့်လည်း ‘ဝိဇ္ဇာစရဏသမ္ပန္န’ မည်တော်မူ၏၊ ကောင်းသောစကားကို ဆိုတော် မူတတ်သောအကြောင်းကြောင့်လည်း ‘သုဂတ’ မည်တော်မူ၏၊ လောကကို သိတော်မူသော အကြောင်း ကြောင့်လည်း'လောကဝိဒူ’ မည်တော်မူ၏၊ ဆုံးမထိုက်သူကို ဆုံးမတတ်သည့် အတုမဲ့ပုဂ္ဂိုလ် ဖြစ်တော်မူ သောအကြောင်းကြောင့်လည်း ‘အနုတ္တရော ပုရိသဒမ္မသာရထိ’ မည်တော်မူ၏၊ နတ်လူတို့၏ ဆရာဖြစ်တော်မူသော အကြောင်းကြောင့်လည်း ‘သတ္ထာ ဒေဝမနုဿာနံ’ မည်တော်မူ၏၊ (သစ္စာလေးပါးတရားတို့ကို) သိစေတော်မူသောအကြောင်း ကြောင့်လည်း ‘ဗုဒ္ဓ’ မည်တော်မူ၏၊ ဘုန်းတန်ခိုးကြီးတော်မူသော အကြောင်း ကြောင့်လည်း'ဘဂဝါ’ မည်တော်မူ၏’ဟု ပျံ့နှံ့၍ ထွက်၏။ထိုမြတ်စွာဘုရားသည် နတ် မာရ်နတ် ဗြဟ္မာနှင့် တကွသော နတ်လောကနှင့် သမဏဗြာဟ္မဏ မင်းများလူများနှင့် တကွသော လူ့လောကကို ကိုယ်တိုင် ထူးသောဉာဏ်ဖြင့် သိ၍ မျက်မှောက် ပြုလျက်ဟောကြားတော်မူ၏၊ ထိုမြတ်စွာဘုရားသည် အစ၏ကောင်းခြင်း အလယ်၏ ကောင်းခြင်းအဆုံး၏ကောင်း ခြင်းရှိသော အနက်နှင့် ပြည့်စုံသော သဒ္ဒါနှင့်ပြည့်စုံသော တရားကို ဟောတော် မူ၏၊ အလုံးစုံပြည့်စုံသော စင်ကြယ်သော မြတ်သော အကျင့်ကို ပြတော်မူ၏၊ ထိုသို့သဘောရှိကုန်သောရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်တို့ကို ဖူးမြော် ရခြင်းသည် ကောင်းသည်သာတည်း”ဟု (ကြားသိလေ၏)။
--ထိုအခါ မိထိလာပြည်နေ ပုဏ္ဏားနှင့်အမျိုးသားတို့သည် မြတ်စွာဘုရားထံသို့ ချဉ်းကပ်ကြပြီး လျှင်အချို့တို့သည် မြတ်စွာဘုရားကို ရှိခိုး၍ တစ်ခုသော နေရာ၌ ထိုင်ကုန်၏၊ အချို့တို့သည် မြတ်စွာဘုရားနှင့်အတူ ဝမ်းမြောက်ဝမ်းသာ (နှုတ်ဆက်) ပြောဆိုကုန်၏၊ ဝမ်းမြောက်ဖွယ် အမှတ်ရဖွယ် စကားကိုပြောဆိုပြီးဆုံးစေ၍ တစ်ခုသောနေရာ၌ ထိုင်ကုန်၏၊ အချို့တို့သည် မြတ်စွာဘုရားရှိရာသို့ လက်အုပ်ချီလျက် တစ်ခုသော နေရာ၌ ထိုင်ကုန်၏၊ အချို့တို့သည် အမည်အနွယ်ကို ပြောကြားလျက် တစ်ခုသောနေရာ၌ ထိုင်ကုန်၏၊ အချို့တို့သည် တိတ်ဆိတ်စွာ တစ်ခုသော နေရာ၌ ထိုင်ကုန်၏။
֍ ၃၉၀
။ ဗြဟ္မာယုပုဏ္ဏားသည် ဤသို့ ကြားသိလေ၏ -"အချင်းတို့ သာကီဝင်မင်းမျိုးမှ ရဟန်း ပြုသည့်သာကီဝင်မင်းသား ရဟန်းဂေါတမသည် မိထိလာပြည်သို့ ရောက်တော်မူ၍ မဃဒေဝသရက် ဥယျာဉ်၌သီတင်းသုံးနေတော်မူ၏”ဟု (ကြားသိလေ၏)။ ထိုအခါဗြဟ္မာယုပုဏ္ဏားသည် များစွာသောတပည့်ပရိသတ်တို့နှင့်အတူ မဃဒေဝသရက်ဥယျာဉ်သို့ ချဉ်းကပ်လေ၏၊ ထိုအခါမဃဒေဝသရက်ဥယျာဉ်၏ အနီး၌ ဗြဟ္မာယုပုဏ္ဏားအား “ရှေးဦးစွာ မပန်ကြားဘဲ ရဟန်းဂေါတမကိုဖူးမြင်ရန် ချဉ်းကပ်ခြင်းသည် ငါ့အား မသင့်လျော်ချေ”ဟု အကြံဖြစ်၏။ထိုအခါ ဗြဟ္မာယုပုဏ္ဏားသည် လုလင်တစ်ယောက်ကို ခေါ်၍ ဤသို့ ပြောဆို၏- “အမောင် သင်လာခဲ့လော့၊ ရဟန်းဂေါတမထံသို့ ချဉ်းကပ်၍ ‘အသျှင်ဂေါတမ ဗြဟ္မာယုပုဏ္ဏားသည် အသျှင်ဂေါတမကိုအနာကင်းကြောင်း ရောဂါကင်းကြောင်း ကျန်းမာကြောင်း သန်စွမ်းကြောင်း ချမ်းသာစွာနေရ ကြောင်းများကို မေးလျှောက်ပါ၏’ဟု ငါ၏စကားဖြင့် ရဟန်းဂေါတမကို အနာကင်းကြောင်း ရောဂါကင်းကြောင်းကျန်းမာကြောင်း သန်စွမ်းကြောင်း ချမ်းသာစွာနေရကြောင်းတို့ကို မေးလျှောက်လေလော့။ ထို့ပြင့်ဤသို့ လည်း လျှောက်လေလော့ ‘အသျှင်ဂေါတမ ဗြဟ္မာယုပုဏ္ဏား သည် ရက်ချုပ်အားဖြင့်အသက်တစ်ရာ့နှစ် ဆယ်ရှိ၍ အိုမင်းကြီးမြင့် အရွယ်ရင့်ကာ ဆင့်ဆင့်လွန် မြောက် နောက်ဆုံးအရွယ်သို့ရောက်ရှိပါပြီ၊ နိဃဏ္ဍု ‘အဘိဓာန် ကျမ်း ကေဋုဘ ‘အလင်္ကာ’ ကျမ်း အက္ခရပ္ပဘေဒ ‘သဒ္ဒါ’ ကျမ်းငါးခုမြောက် ဣတိဟာသ ကျမ်း နှင့်တကွ ဗေဒင်သုံးပုံတို့၏ ကမ်း တစ်ဖက်သို့ ရောက်၏၊ ပုဒ်တို့၌လိမ္မာ၏၊ ဗျာကရုဏ်းကျမ်းကို တတ်၏၊ လောကာယတ ကျမ်း မဟာပုရိသလက္ခဏာကျမ်းတို့၌ အကြွင်းမဲ့တတ်မြောက်၏။ အသျှင် မိထိလာပြည်၌ နေကြ ကုန်သော ပုဏ္ဏားနှင့် အမျိုးသားရှိသမျှတို့တွင်စည်းစိမ်ဥစ္စာ အားဖြင့် ဗြဟ္မာယု ပုဏ္ဏားကို အမြတ်ဆုံးဟု ဆိုရပါ၏၊ ဗေဒင်တို့ဖြင့်လည်းဗြဟ္မာယုပုဏ္ဏားကို အမြတ်ဆုံးဟု ဆိုရပါ၏။ အသက်အားဖြင့်လည်းကောင်း၊ အခြံအရံအားဖြင့်လည်းကောင်း ဗြဟ္မာယုပုဏ္ဏားကို အမြတ်ဆုံးဟု ဆိုရပါ၏။ ထိုဗြဟ္မာယုပုဏ္ဏားသည်အသျှင်ဂေါတမကို ဖူးမြင်လိုပါ၏’ဟု လျှောက်ထားလေလော့”ဟု (ဆို၏)။
“အသျှင် ကောင်းပါပြီ”ဟူ၍ ထိုလုလင်သည် ဗြဟ္မာယုပုဏ္ဏားအား ပြန်ကြား၍ မြတ်စွာဘုရားထံသို့ချဉ်းကပ်ပြီးလျှင် မြတ်စွာဘုရားနှင့်အတူ ဝမ်းမြောက်ဝမ်းသာ ပြောဆို၏။ ဝမ်းမြောက်ဖွယ် အောက်မေ့ဖွယ် စကားကို ပြောဆိုပြီးဆုံးစေပြီးနောက် သင့်လျော်ရာ၌ ရပ်တည်ကာ “အသျှင်ဂေါတမဗြဟ္မာယုပုဏ္ဏား သည် အသျှင် ဂေါတမကို အနာကင်းကြောင်း ရောဂါကင်းကြောင်း ကျန်းမာကြောင်းသန်စွမ်းကြောင်း ချမ်းသာစွာ နေရကြောင်းများကို မေးလျှောက်လိုက်ပါ၏၊ ထို့ပြင် ဤသို့လည်းလျှောက်လိုက်ပါ၏ - ‘အသျှင်ဂေါတမ ဗြဟ္မာယုပုဏ္ဏားသည် ရက်ချုပ်အားဖြင့် အသက်တစ်ရာ့နှစ်ဆယ်ရှိ၍အိုမင်းကြီးမြင့် အရွယ်ရင့်ကာ ဆင့်ဆင့်လွန်မြောက် နောက်ဆုံးအရွယ်သို့ ရောက်ရှိပါပြီ၊ နိဃဏ္ဍု ‘အဘိဓာန်’ ကျမ်း ကေဋုဘ ‘အလင်္ကာ’ ကျမ်း အက္ခရပ္ပဘေဒ ‘သဒ္ဒါ’ ကျမ်း ငါးခုမြောက်ဣတိဟာသကျမ်း နှင့်တကွ ဗေဒင်သုံးပုံ တို့၏ ကမ်းတစ်ဖက်သို့ ရောက်ပါ၏၊ ပဒကျမ်းကို တတ်ပါ၏၊ ဗျာကရုဏ်းကျမ်း ကို တတ်ပါ၏၊ လောကာယတကျမ်း မဟာပုရိသလက္ခဏာကျမ်းတို့၌ အကြွင်းမဲ့တတ်မြောက်ပါ၏။ အသျှင်ဘုရား မိထိလာပြည်၌ နေကြကုန်သော ပုဏ္ဏားနှင့် အမျိုးသားရှိသမျှတို့တွင်စည်းစိမ်ဥစ္စာအားဖြင့် ဗြဟ္မာ ယုပုဏ္ဏားကို အမြတ်ဆုံးဟု ဆိုရပါ၏၊ ဗေဒင်အားဖြင့်လည်းဗြဟ္မာယုပုဏ္ဏားကို အမြတ်ဆုံးဟု ဆိုရပါ၏။ အသက်အားဖြင့်လည်းကောင်း၊ အခြံအရံအားဖြင့်လည်းကောင်း ဗြဟ္မာယုပုဏ္ဏားကို အမြတ်ဆုံးဟု ဆိုရပါ ၏။ ထိုဗြဟ္မာယုပုဏ္ဏားသည်အသျှင်ဂေါတမအား ဖူးမြင်ရန် အလိုရှိပါ၏’ဟု လျှောက်လိုက်ပါ၏”ဟူ၍ လျှောက်၏။
--လုလင် ဗြဟ္မာယုပုဏ္ဏားသည် ယခုအခါ ဖူးမြင်ရန် အချိန်ကို သိ၏ (ဖူးမြင်ရန်မှာ ထိုဗြဟ္မာယု ပုဏ္ဏား၏အလိုအတိုင်းပင် ဖြစ်၏)ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။ ထိုအခါ ထိုလုလင်သည် ဗြဟ္မာယုပုဏ္ဏားထံသို့ ချဉ်းကပ်၍"အသျှင် ရဟန်းဂေါတမသည် ခွင့်ပြုပါပြီ၊ ယခုအခါ အသျှင်သည် သွားရန် အချိန်ကို သိ၏ (သွားရန်မှာအသျှင်၏ အလိုအတိုင်းပင် ဖြစ်ပါသည်)”ဟု ပြောကြား၏။
֍ ၃၉၁
။ ထိုအခါ ဗြဟ္မာယုပုဏ္ဏားသည် မြတ်စွာဘုရားထံသို့ ချဉ်းကပ်လေ၏။ ရှေးဦးစွာ ရောက်နှင့် သောပရိသတ်သည် ဗြဟ္မာယုပုဏ္ဏားလာသည်ကို အဝေးကပင်မြင်လတ်သော် ထင်ရှား ကျော်စောသူအခြံအရံများသူအား ပြုမြဲဓမ္မတာအတိုင်း ဖယ်ရှား၍ နေရာပေး၏။ ထိုအခါ ဗြဟ္မာယုပုဏ္ဏားသည် ထိုပရိသတ်ကို “အချင်းတို့ တော်ပြီ၊ သင်တို့သည် မိမိနေရာ၌ ထိုင်ကြကုန်လော့၊ ငါသည် ရဟန်းဂေါတမ၏အနီး၌ ထိုင်အံ့”ဟု ဆို၏။ထိုအခါ ဗြဟ္မာယုပုဏ္ဏားသည် မြတ်စွာဘုရားထံသို့ ချဉ်းကပ်၍ မြတ်စွာဘုရားနှင့်အတူ ဝမ်းမြောက်ဝမ်းသာ ပြောဆို၏၊ ဝမ်းမြောက်ဖွယ် အောက်မေ့ဖွယ်စကားကို ပြောဆိုပြီးဆုံးစေပြီး နောက်သင့်လျော်ရာ၌ ထိုင်ကာ မြတ်စွာဘုရား၏ ကိုယ်တော်၌ သုံးဆယ့်နှစ်ပါး သော ယောကျ်ားမြတ်လက္ခဏာတို့ကို ကြည့်ရှုရှာ ဖွေ၏။ ဗြဟ္မာယု ပုဏ္ဏားသည် မြတ်စွာဘုရား၏ ကိုယ်တော်၌့သုံးဆယ့်နှစ်ပါးသော ယောကျ်ားမြတ် လက္ခဏာတို့ကို များသောအားဖြင့် မြင်၏၊ နှစ်ပါးတို့ကိုကားမမြင်၊ အအိမ်ဖြင့် ဖုံးလွှမ်းသော ပုရိသ နိမိတ်၌လည်းကောင်း၊ ရှည်ပြန့်သော လျှာတော်၌လည်းကောင်း (ဤမမြင်ရသော) ယောကျ်ားမြတ် လက္ခဏာနှစ်ပါးတို့၌ ယုံမှား၏၊ တွေးတော ယုံမှား၏၊ မဆုံးဖြတ်နိုင်၊ မယုံကြည်နိုင်။ ထိုအခါ ဗြဟ္မာယု ပုဏ္ဏားသည် မြတ်စွာဘုရားအား ဂါထာတို့ဖြင့် လျှောက်၏ -
“အသျှင်ဂေါတမ အကျွန်ုပ်သည် ယောကျ်ားမြတ်တို့၏ လက္ခဏာတို့ကို သုံးဆယ့်နှစ်ပါးတို့ဟူ၍ကြားဖူးပါ၏၊ အသျှင်ဂေါတမ၏ ကိုယ်တော်၌ ထိုလက္ခဏာ တို့တွင် နှစ်ပါးသော လက္ခဏာတို့ကိုမတွေ့မြင်ရပါ။
လူတို့ထက် မြတ်တော်မူသော အသျှင်ဂေါတမ၊ အသျှင်မြတ်၏ အဝတ်ဖြင့် ဖုံးကွယ်နေသောအင်္ဂါဇာတ်သည် သိုအိမ်၌ တည်ပါ၏လော၊ နာရီသဒ္ဒါနှင့် (လိင်) တူမျှစွာ ခေါ်ဆိုအပ်သော လျှာတော်သည်မပေါ်ထင်သေးသည် မဟုတ်ပါလော။
ကျယ်ပြန့်သော လျှာတော်ရှိပါ၏လော၊ အဘယ်သို့သော အခြင်းအရာဖြင့် သိရ ပါကုန်အံ့နည်း၊ မြတ်စွာဘုရား ထိုကျယ်ပြန့်သော လျှာတော်ကို ထုတ်၍ ပြတော်မူ ပါလော့၊ အကျွန်ုပ်တို့၏ ယုံမှားကိုပယ်ဖျောက်တော်မူပါလော့။
မျက်မှောက်စီးပွါးအလို့ငှါ လည်းကောင်း၊ တမလွန်ချမ်းသာအလို့ငှါ လည်းကောင်းအခွင့်ရကုန်သည်ရှိသော် လွန်စွာတောင့်တနေသော တစ်စုံတစ်ခုသော ပုစ္ဆာကိုမေးလျှောက်လိုကြပါကုန်၏”ဟု (လျှောက်၏)။
֍ ၃၉၂
။ ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားအား ဤသို့ အကြံဖြစ်၏ -"ဤဗြဟ္မာယုပုဏ္ဏားသည် ငါ၏ သုံးဆယ့်နှစ်ပါးသော ယောကျ်ားမြတ် လက္ခဏာတို့ကို များသောအားဖြင့် မြင်၏၊ နှစ်ပါးတို့ကိုကား မမြင်၊ အအိမ်ဖြင့် ဖုံးလွှမ်းသော ပုရိသနိမိတ်၌လည်းကောင်း ရှည်ပြန့်သော လျှာတော်၌လည်းကောင်း ဤ (မမြင်ရသော) ယောကျ်ားမြတ် လက္ခဏာနှစ်ပါးတို့၌ ယုံမှား၏၊ တွေးတော ယုံမှား၏၊ မဆုံးဖြတ်နိုင်၊ မယုံကြည်နိုင်၊ ငါသည် တန်ခိုးဖန်ဆင်း ပြရမူ ကောင်းလေစွ”ဟု (အကြံဖြစ်၏)။ ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားသည်အအိမ်ဖြင့် ဖုံးလွှမ်းသော ပုရိသနိမိတ်ကို ဗြဟ္မာယုပုဏ္ဏား မြင်နိုင်ရန် တန်ခိုးဖန်ဆင်းတော်မူ၏။ ထို့နောက် မြတ်စွာဘုရားသည် လျှာတော်ကို ထုတ်၍ နားတွင်းနှစ်ဖက်တို့ကိုလည်း အပြန်အလှန် သုံးသပ်တော်မူ၏။ နှာခေါင်းနှစ်ဖက်တို့ကိုလည်း အပြန်အလှန် သုံးသပ်တော်မူ၏။ အလုံးစုံသော နဖူးပြင်တို့ကိုလည်း လျှာဖြင့် ဖုံးအုပ်တော်မူ၏။ ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားသည် ဗြဟ္မာယု ပုဏ္ဏားကို ဂါထာတို့ဖြင့် ပြန်၍မိန့်တော်မူ၏ - --“ပုဏ္ဏား သင်သည် ယောကျ်ားမြတ်တို့၏ လက္ခဏာတို့ကိုသုံးဆယ့်နှစ်ပါးတို့ဟူ၍ ကြားဖူး၏၊ ထိုသုံးဆယ့်နှစ်ပါးသော ထိုလက္ခဏာတို့သည် ငါ့ကိုယ်၌ ထင်ရှား ရှိကုန်၏၊ သင်အားယုံမှားတွေးတောခြင်း မဖြစ်စေလင့်။
ပုဏ္ဏား ငါသည် ပိုင်းခြား၍ သိသင့်သော တရားကို ပိုင်းခြား၍ သိပြီးပြီ၊ ပွါးများသင့်သောတရားကိုလည်း ပွါးများပြီးပြီ၊ ပယ်သင့်သော တရားကိုလည်း ပယ်ပြီးပြီ၊ ထို့ကြောင့် ငါသည်ဘုရားဖြစ်ပေ၏။
မျက်မှောက်စီးပွါးအလို့ငှါ လည်းကောင်း၊ တမလွန်ချမ်းသာအလို့ငှါ လည်းကောင်း အခွင့်ရသည်ဖြစ်၍လွန်စွာတောင့်တထားသော မေးလိုသမျှ ပြဿနာအလုံးစုံကို မေးလျှောက်လေလော့”ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။
֍ ၃၉၃
။ ထိုအခါ ဗြဟ္မာယုပုဏ္ဏားအား “ငါ့ကို ရဟန်းဂေါတမသည် ခွင့်ပြုပြီးပြီ၊ ငါသည် ရဟန်းဂေါတမအား မျက်မှောက် အကျိုးကိုပင် မေးရအံ့လော၊ တမလွန်အကျိုးကိုပင် မေးရအံ့လော၊ အဘယ်အရာကို မေးရအံ့နည်း”ဟု အကြံဖြစ်၏။ ထိုအခါ ဗြဟ္မာယုပုဏ္ဏားအား “ငါသည် မျက်မှောက်အကျိုးတို့၌ လိမ္မာ၏၊ မျက်မှောက်အကျိုးစီးပွါးကို သူတစ်ပါးတို့ကပင်လည်း ငါ့အား မေးမြန်းကြကုန်သေး၏၊့ငါသည် တမလွန်အကျိုးစီးပွါးကို မေးလျှောက်ရမူ ကောင်းလေရာ ၏”ဟု အကြံဖြစ်ပြန်၏။ ထိုအခါဗြဟ္မာယု ပုဏ္ဏားသည် မြတ်စွာဘုရားကို ဂါထာတို့ဖြင့် လျှောက်ထား၏ -“အဘယ်သို့လျှင် မကောင်းမှုကို အပပြုပြီးသူ ဖြစ်ပါသနည်း၊ အဘယ်သို့လျှင် သိခြင်းအဆုံးသို့ရောက်သူ ဖြစ်ပါသနည်း၊ အသျှင် အဘယ်သို့လျှင် ဝိဇ္ဇာသုံးပါးနှင့် ပြည့်စုံသူ ဖြစ်ပါသနည်း၊ အဘယ်သို့လျှင် စင်ကြယ်သော ပုဂ္ဂိုလ်ဟူ၍ ဆိုရ ပါသနည်း။
အဘယ်သို့လျှင် ရဟန္တာဖြစ်ပါသနည်း၊ အဘယ်သို့လျှင် အလုံးစုံသော ဂုဏ် ကျေးဇူးနှင့် ပြည့်စုံသူဖြစ်ပါသနည်း၊ အသျှင် အဘယ်သို့လျှင် အရဟတ္တမဂ်ဉာဏ် မောနေယျနှင့် ပြည့်စုံသူ ဖြစ်ပါသနည်း၊ အဘယ်သို့လျှင် သစ္စာလေးပါးကို သိသူဟူ၍ ဆိုရပါသနည်း”ဟု (လျှောက်၏)။
֍ ၃၉၄
။ ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားသည် ဗြဟ္မာယုပုဏ္ဏားကို ဂါထာတို့ဖြင့် ပြန်၍ ဖြေကြားတော်မူ၏ -“အကြင်သူသည် ရှေးကနေခဲ့ဖူးသော ခန္ဓာအစဉ်ကို သိ၏၊ နတ်ဘုံနှင့် အပါယ် ဘုံကိုလည်း မြင်၏၊ ထိုမှတစ်ပါး ဇာတိ၏ ကုန်ခြင်းသို့ ရောက်၏၊ အရဟတ္တမဂ် ဉာဏ်ကို အထူးသိ၍ အဆုံးသို့ ရောက်၏၊ ထိုသူသည် မုနိခေါ်သော ရဟန်း ဖြစ်၏။
အချင်းခပ်သိမ်း ရာဂတို့မှ လွတ်သောကြောင့် အထူးသဖြင့် စင်ကြယ်သောစိတ်ကို သိ၏၊ ပဋိသန္ဓေနေခြင်း သေခြင်းကို ပယ်ပြီး ဖြစ်၏၊ မြတ်သော အကျင့် အားလုံးနှင့် ပြည့်စုံ၏၊ အလုံးစုံသောတရားတို့၏ ကမ်းတစ်ဖက်သို့ ရောက်၏၊ ထိုကဲ့သို့သောသူကို ဗုဒ္ဓဟူ၍ ဆိုရ၏”ဟု (ဖြေကြားတော်မူ၏)။
ဤသို့ မိန့်တော်မူသည် ရှိသော် ဗြဟ္မာယု ပုဏ္ဏားသည် နေရာမှ ထ၍ လက်ဝဲတစ်ဖက် ပခုံး ထက်၌ကိုယ်ဝတ်ကို စံပယ်တင်သည်ကို ပြု၍ မြတ်စွာဘုရားခြေတော်တို့၌ ဦးတိုက်ကာ ခြေတော်တို့ကိုခံတွင်းဖြင့်လည်း စုပ်၏၊ လက်တို့ဖြင့်လည်း သုံးသပ်၏၊ “အသျှင်ဂေါတမ အကျွန်ုပ်သည် ဗြဟ္မာယုပုဏ္ဏားပါတည်း၊ အသျှင်ဂေါတမ အကျွန်ုပ်သည် ဗြဟ္မာယုပုဏ္ဏားပါ တည်း”ဟု အမည်ကိုလည်းလျှောက်ကြား၏။ ထိုအခါ ထိုရောက်လာသော ပရိသတ်သည် “အချင်းတို့ အံ့ဩဖွယ်ကောင်းလေစွတကား၊ အချင်းတို့ မဖြစ်ဖူးမြဲ ဖြစ်လေစွတကား၊ ဤဗြဟ္မာယုပုဏ္ဏားသည် ယင်းသို့ထင်ရှားကျော်စော အခြံအရံပေါများသူ ဖြစ်ပါလျက် ဤသို့ သဘောရှိသော လွန်လွန်ကဲကဲတုပ်ဝပ်ရိုသေခြင်းကို ပြုဘိ၏”ဟု အံ့ဩဖွယ် မဖြစ်ဖူးမြ ဲဖြစ်သော စိတ်ရှိသည် ဖြစ်လေသတည်း။ ထိုအခါမြတ်စွာဘုရားသည် ဗြဟ္မာယုပုဏ္ဏားကို “ပုဏ္ဏား တော်သင့်ပြီ ထလော့၊ သင်သည် မိမိနေရာ၌ထိုင်လော့၊ သင်၏ စိတ်သည် ငါ၌ ကြည်ညို ပေပြီ”ဟု မိန့်တော်မူ၏။ ထိုအခါ ဗြဟ္မာယုပုဏ္ဏားသည်ထ၍ မိမိနေရာ၌ ထိုင်လေ၏။
--֍ ၃၉၅
။ ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားသည် ဗြဟ္မာယုပုဏ္ဏားအား အစဉ်အတိုင်းသော တရားစကားကိုဟောတော်မူ၏။ ဤသည်ကား အဘယ်နည်း၊ ဒါနနှင့်စပ်သောစကား သီလနှင့်စပ်သောစကား နတ်ပြည်နှင့်စပ်သောစကား ကာမဂုဏ်တို့၏ အပြစ်ယုတ်ညံ့ခြင်း ညစ်ညူးခြင်း ကာမဂုဏ်တို့မှ ထွက်မြောက်ခြင်းအကျိုးကို ပြတော်မူ၏။ မြတ်စွာဘုရားသည် ဗြဟ္မာယုပုဏ္ဏား၌ အသင့်ရှိသောစိတ် နူးညံ့သောစိတ် အပိတ်အပင် ‘နီဝရဏ'မှ ကင်းသောစိတ် တက်ကြွသောစိတ် ကြည်လင်သောစိတ် ရှိသည်ကို သိတော်မူသောအခါ မြတ်စွာဘုရား၏ ကိုယ်တိုင်ထုတ်ဖော် သိမြင်ပြီးသော ဆင်းရဲ ‘ဒုက္ခ’၊ ဆင်းရဲခြင်းဖြစ်ကြောင်း'သမုဒယ’၊ ဆင်းရဲချုပ်ရာ ‘နိရောဓ’၊ ဆင်းရဲချုပ်ရာသို့ ရောက်ကြောင်းလမ်းစဉ် ‘မဂ္ဂ’ ဖြစ်သောတရားကို ဟော ကြားတော်မူ၏။ မည်းညစ်ခြင်းကင်း သော ဖြူစင်သော အဝတ်သည် ဆိုးရည်ကိုကောင်းစွာ စွဲယူသကဲ့သို့၊ ထို့အတူ ဗြဟ္မာယုပုဏ္ဏား အား ထိုနေရာ၌ပင်လျှင် “ဖြစ်ခြင်းသဘောရှိသောတရားအလုံးစုံသည် ချုပ်ခြင်း သဘောရှိ၏”ဟု ကိလေသာမြူ အညစ်အကြေးကင်းသော တရားမျက်စိ'သောတာပတ္တိမဂ် ဉအဏ်’ ဖြစ်ပေါ်လေ၏။ထိုအခါ တရားကို မြင်ပြီးသော တရားသို့ ရောက်ပြီးသော တရားကို သိပြီးသော တရားသို့သက်ဝင်ပြီးသော ယုံမှားခြင်းကို ကူးမြောက်ပြီးသော သို့လော သို့လော ကင်းပြီးသော မြတ်စွာဘုရားသာသနာတော်၌ ရဲရင့်ခြင်းသို့ ရောက်ပြီးသော မိမိမှတစ်ပါး အားထားရာမလိုသော ဗြဟ္မာယုပုဏ္ဏားသည်မြတ်စွာဘုရားအား ဤစကားကို လျှောက်၏ - “အသျှင်ဂေါတမ (တရားတော်သည်) အလွန်နှစ်သက်ဖွယ်ရှိပါ၏၊ အသျှင်ဂေါတမ (တရားတော်သည်) အလွန် နှစ်သက်ဖွယ် ရှိပါ၏၊ အသျှင်ဂေါတမဥပမာသော်ကား မှောက်ထားသောဝတ္ထုကို လှန်ဘိသကဲ့သို့ လည်းကောင်း၊ ဖုံးလွှမ်းထားသော ဝတ္ထုကိုဖွင့်လှစ်ဘိသကဲ့သို့ လည်းကောင်း၊ မျက်စိလည်သော သူအား လမ်းမှန်ကိုပြောကြားဘိသကဲ့သို့လည်းကောင်း ‘မျက်စိရှိသောသူ တို့သည် အဆင်းတို့ကို မြင်ကြလိမ့်မည်’ဟုအမိုက်မှောင်၌ ဆီမီးတန်ဆောင်ကို ဆောင်ပြဘိသကဲ့သို့ လည်းကောင်း အသျှင်ဂေါတမ ဤအတူသာလျှင်အသျှင်ဂေါတမသည် အကြောင်းအမျိုးမျိုးဖြင့် တရား တော်ကို ပြတော်မူပါပေ၏၊ အသျှင်ဂေါတမအကျွန်ုပ်သည် အသျှင်ဂေါတမကို ကိုးကွယ်ရာဟူ၍ ဆည်းကပ် ပါ၏၊ တရားတော်ကိုလည်းကိုးကွယ်ရာဟူ၍ ဆည်းကပ်ပါ၏၊ သံဃာတော်ကိုလည်း ကိုးကွယ်ရာဟူ၍ ဆည်းကပ်ပါ၏၊ အသျှင်ဂေါတမသည် အကျွန်ုပ်ကို ယနေ့မှစ၍ အသက်ထက်ဆုံး ကိုးကွယ်သော ဥပါသကာဟုမှတ်တော်မူပါ၊ အသျှင်ဂေါတမသည် ရဟန်းသံဃာနှင့်အတူ နက်ဖြန်အဖို့ အကျွန်ုပ်၏ ဆွမ်း ကိုလက်ခံတော်မူပါ”ဟု (လျှောက်၏)။ မြတ်စွာဘုရားသည် ဆိတ်ဆိတ်နေခြင်းဖြင့် လက်ခံတော်မူ၏။ ထိုအခါ ဗြဟ္မာယုပုဏ္ဏားသည် မြတ်စွာဘုရား၏ လက်ခံတော်မူခြင်းကို သိလျှင် နေရာမှထ၍ မြတ်စွာဘုရားကို ရှိခိုးပြီးလျှင် အရိုအသေပြု၍ ဖဲသွားလေ၏။ ထို့နောက် ဗြဟ္မာယုပုဏ္ဏားသည် ထိုညဉ့်လွန်သောအခါ မိမိနေအိမ်၌ မွန်မြတ်သော ခဲဖွယ်ဘောဇဉ်ကို စီရင်ပြီး၍ “အသျှင်ဂေါတမ အချိန်တန်ပါပြီ၊ ဆွမ်းပြင်ပြီးပါပြီ”ဟု မြတ်စွာဘုရား အား အချိန် (တန်ကြောင်း) ကို လျှောက်၏။
ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားသည် နံနက်အချိန်၌ သင်္ကန်းကို ပြင်ဝတ်၍ သပိတ်သင်္ကန်းကို ယူလျက်ဗြဟ္မာယုပုဏ္ဏား၏အိမ်သို့ ချဉ်း ကပ်တော်မူပြီးလျှင် ပြင်ထားသော နေရာ၌ ရဟန်းသံဃာနှင့်အတူ ထိုင်တော်မူ၏။ ထိုအခါ ဗြဟ္မာယုပုဏ္ဏားသည် ခုနစ်ရက်ပတ်လုံး ဘုရားအမှူးရှိသော ရဟန်း သံဃာကိုမွန်မြတ် သော ခဲဖွယ်ဘောဇဉ်ဖြင့် ရောင့်ရဲသည့်တိုင်အောင် တားမြစ်သည့် တိုင်အောင် (ကိုယ်တိုင်) လုပ်ကျွေး၏။ ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားသည် ထိုခုနစ်ရက်ကို လွန်မြောက် သဖြင့် ဝိဒေဟတိုင်းဝယ်ဒေသစာရီ ကြွချီတော် မူ၏။ ထိုအခါ ဗြဟ္မာယုပုဏ္ဏားသည် မြတ်စွာဘုရား ဖဲသွား၍ မကြာမြင့်မီသေဆုံးကွယ်လွန်လေ၏။ ထိုအခါ များစွာကုန်သော ရဟန်းတော်တို့သည် မြတ်စွာဘုရားအထံတော်သို့ချဉ်းကပ်ကြကုန်၍ မြတ်စွာ ဘုရားကို ရှိခိုးကြကုန်လျက် သင့်လျော်ရာ၌ ထိုင်နေကြကာ “အသျှင်ဘုရားဗြဟ္မာယုပုဏ္ဏားသည် သေဆုံး ကွယ်လွန်ပါပြီ၊ ထိုဗြဟ္မာယုပုဏ္ဏား၏ လားရာဂတိကား အဘယ်ပါနည်း၊ ထိုဗြဟ္မာယုပုဏ္ဏား၏ တမလွန် လောကကား အဘယ်ပါနည်း”ဟု ပြဿနာကို မေးလျှောက်ကြကုန်ပြီ။ ရဟန်းတို့ ဗြဟ္မာယုပုဏ္ဏားသည် ပညာရှိ၏၊ တရားအား လျော်သော အကျင့်ကို ကျင့်၏၊ ငါ့ကိုတရားတည်းဟူသော အကြောင်းကြောင့် မညှဉ်းဆဲပေ။ ရဟန်းတို့ ဗြဟ္မာယုပုဏ္ဏားသည်အောက်ပိုင်းသံယောဇဉ်ငါးပါးတို့ ကုန်ခြင်းကြောင့် ထို ဗြဟ္မာ့ပြည်၌ပင် ပရိနိဗ္ဗာန် ပြုခြင်းသဘောရှိသော ဥပပါတ်ပဋိသန္ဓေ တည်နေ၏၊ ထို (ဗြဟ္မာ့ပြည်) လောကမှ ပြန်လာခြင်းသဘော မရှိတော့ချေဟု (မိန့်တော်မူ၏)။
မြတ်စွာဘုရားသည် ဤစကားကို မိန့်တော်မူ၏။ ထိုရဟန်းတို့သည် မြတ်စွာဘုရား၏ စကား တော်ကို ဝမ်းမြောက်ဝမ်းသာ လွန်စွာ နှစ်သက်ကြကုန်ပြီ။
ရှေးဦးစွာသော ဗြဟ္မာယုသုတ် ပြီး၏။
၁။ မဟာဘာရတစသော ရှေးဟောင်း ရာဇဝင် ပုံပြင်ကျမ်း။
၂။ ဝေဒကျမ်းလာ ပုဒ်ရင်းတို့ကို ထုတ်နုတ်စီစဉ် ပြသောကျမ်း။
၃။ ဓာတ် + ပစ္စည်း+ ဝိဘတ်တို့ဖြင့် ဝေဖန်၍ ပုဒ်တို့၏ ပြီးစီးပုံကို ပြသောကျမ်း။
၄။ မျက်မြင် လောကအကြောင်းကိုသာ ပြသော ရုပ်ဝါဒကျမ်း။ (စာရ်ဗာကဆရာ၏ ရုပ်ဝါဒစသည်)။
--၂-သေလသုတ်
֍ ၃၉၆
။ အကျွန်ုပ်သည် ဤသို့ ကြားနာခဲ့ရပါသည် -အခါတစ်ပါး၌ မြတ်စွာဘုရားသည် တစ်ထောင့်နှစ်ရာ့ငါးဆယ်မျှ များစွာသော ရဟန်းသံဃာနှင့် အတူအင်္ဂုတ္တရာပတိုင်း၌ ဒေသစာရီ ကြွချီတော်မူသည်ရှိသော် အာပဏမည်သော အင်္ဂုတ္တရာပနိဂုံးသို့ဆိုက်ရောက်တော် မူလေ၏။ ကေဏိယမည်သော ရသေ့သည် ဤသို့ ကြားသိလေ၏ - “အချင်းတို့သာကီဝင်မင်းမျိုးမှ ရဟန်းပြုသော သာကီဝင်မင်းသား ရဟန်းဂေါတမသည် တစ်ထောင့်နှစ်ရာ့ငါးဆယ်မျှများစွာသော ရဟန်းသံဃာနှင့်အတူ အင်္ဂုတ္တရာပတိုင်း၌ ဒေသစာရီ လှည့်လည်တော်မူရာ အာပဏနိဂုံးသို့ဆိုက်ရောက်လာသတတ်။ ထိုအသျှင်ဂေါတမ၏ ကောင်းသော ကျော်စောသတင်းသည် ဤသို့ ပျံ့နှံ့၍ထွက်၏ - ‘ထိုရဟန်းဂေါတမသည် ပူဇော်အထူးကို ခံတော်မူထိုက်သော အကြောင်းကြောင့်လည်း'အရဟံ’ မည်တော်မူ၏၊ (အလုံးစုံသောတရားတို့ကို) ကိုယ်တိုင်မှန်စွာ သိတော်မူသောအကြောင်းကြောင့်လည်း ‘သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓ’ မည်တော်မူ၏၊ အသိဉာဏ် ‘ဝိဇ္ဇာ’ အကျင့် ‘စရဏ’ နှင့်ပြည့်စုံတော်မူသော အကြောင်းကြောင့် လည်း ‘ဝိဇ္ဇာစရဏသမ္ပန္န’ မည်တော်မူ၏၊ ကောင်းသောစကားကိုဆိုတော်မူတတ်သော အကြောင့်ကြောင့် လည်း ‘သုဂတ’ မည်တော်မူ၏၊ လောကကို သိတော်မူသောအကြောင်းကြောင့်လည်း ‘လောကဝိဒူ’ မည် တော်မူ၏၊ ဆုံးမထိုက်သူကို ဆုံးမတတ်သည့် အတုမဲ့လွန်မြတ်သော ပုဂ္ဂိုလ်ဖြစ်တော်မူသော အကြောင်း ကြောင့်လည်း ‘အနုတ္တရော ပုရိသဒမ္မသာရထိ’မည်တော်မူ၏၊ နတ်လူတို့၏ ဆရာဖြစ်တော်မူသော အကြောင်းကြောင့်လည်း ‘သတ္ထာ ဒေဝမနုဿာနံ’မည်တော်မူ၏၊ (သစ္စာလေးပါးတရားတို့ကို) ကိုယ်တိုင် သိ၍ သူတစ်ပါးကို သိစေတော်မူသောအကြောင်းကြောင့်လည်း ‘ဗုဒ္ဓ’ မည်တော်မူ၏၊ ဘုန်းတန်ခိုးကြီး တော်မူသော အကြောင်းကြောင့်လည်း'ဘဂဝါ’ မည်တော်မူ၏’ဟု (ပျံ့နှံ့၍ ထွက်၏)။
--ထိုမြတ်စွာဘုရားသည် နတ် မာရ်နတ် ဗြဟ္မာနှင့် တကွသော နတ်လောကနှင့် သမဏ ဗြာဟ္မဏမင်းများ လူများနှင့် တကွသော လူ့လောကကို ကိုယ်တိုင် ထူးသောဉာဏ်ဖြင့် သိ၍ မျက်မှောက်ပြုလျက်ဟောကြားတော်မူ၏။ ထိုမြတ်စွာဘုရားသည် အစ၏ကောင်းခြင်း အလယ်၏ကောင်းခြင်း အဆုံး၏ကောင်းခြင်းရှိသော အနက်နှင့် ပြည့်စုံသော သဒ္ဒါနှင့်ပြည့်စုံသော တရားကို ဟောတော်မူ၏။ အလုံးစုံပြည့်စုံသော စင်ကြယ်သော မြတ်သော အကျင့်ကို ပြတော်မူ၏၊ ထိုသို့သဘောရှိကုန်သော ရဟန္တာ (ပုဂ္ဂိုလ်) တို့ကို ဖူးမြော်ရခြင်းသည် ကောင်းသည်သာတည်း”ဟု (ကြားသိလေ၏)။
ထိုအခါ ကေဏိယရသေ့သည် မြတ်စွာဘုရားထံသို့ ချဉ်းကပ်၍ မြတ်စွာဘုရားနှင့်အတူ ဝမ်းမြောက်ဝမ်းသာ နှုတ်ဆက်ပြောဆို၏၊ ဝမ်းမြောက်ဖွယ် အမှတ်ရဖွယ်စကားကို ပြောဆိုပြီးဆုံးစေပြီးနောက် တစ်ခုသော နေရာ၌ ထိုင်နေ၏၊ တစ်ခုသော နေရာ၌ ထိုင်နေပြီးသော ကေဏိယရသေ့ကို မြတ်စွာဘုရားသည်တရားစကားဖြင့် (အကျိုးစီးပွားကို) သိမြင်စေလျက် (တရားကို) ဆောက်တည်စေကာ (တရားကျင့်သုံးရန်) ထက်သန်ရွှင်လန်းစေတော်မူ၏။ ထိုအခါ ကေဏိယရသေ့သည် မြတ်စွာဘုရားက တရားစကားဖြင့် (အကျိုးစီးပွားကို) သိမြင်စေလျက် (တရားကို) ဆောက်တည်စေကာ (တရားကျင့်သုံးရန်) ထက်သန် ရွှင်လန်းစေအပ်သည်ရှိသော် မြတ်စွာဘုရားကို “အသျှင်ဂေါတမသည် နက်ဖြန်အတွက် ရဟန်းသံဃာနှင့်အတူ အကျွန်ုပ်၏ ဆွမ်းကို လက်ခံတော်မူပါလော့”ဟု လျှောက်၏။
ဤသို့ လျှောက်သည်ရှိသော် မြတ်စွာဘုရားသည် ကေဏိယရသေ့ကို “ကေဏိယ ရဟန်းသံဃာသည်များ၏၊ ရဟန်းပေါင်း တစ်ထောင့်နှစ်ရာ့ငါးဆယ် အရေအတွက်ရှိ၏၊ သင်သည်လည်း ပုဏ္ဏားတို့၌ အလွန်ကြည်ညိုသူဖြစ်၏”ဟု မိန့်တော်မူ၏။ နှစ်ကြိမ်မြောက်လည်း ကေဏိယရသေ့သည် မြတ်စွာဘုရား ကို"အသျှင်ဂေါတမ ရဟန်းသံဃာသည် အကယ်၍ များစေကာမူ တစ်ထောင့်နှစ်ရာ့ငါးဆယ် အရေအတွက်ရှိစေကာမူ အကျွန်ုပ်သည်လည်း ပုဏ္ဏားတို့၌ အလွန်ကြည်ညိုသူဖြစ်စေကာမူ အသျှင်ဂေါတမသည် နက်ဖြန်အတွက် ရဟန်းအပေါင်းနှင့်အတူ အကျွန်ုပ်၏ ဆွမ်းကို လက်ခံတော်မူပါ”ဟု လျှောက်ပြန်၏။ နှစ်ကြိမ်မြောက်လည်း မြတ်စွာဘုရားသည် ကေဏိယရသေ့ကို “ကေဏိယ ရဟန်းသံဃာသည် များပြား၏၊ တစ်ထောင့် နှစ်ရာ့ငါးဆယ် အရေအတွက်ရှိ၏၊ သင်သည်လည်း ပုဏ္ဏားတို့၌ အလွန်ကြည်ညိုသူဖြစ်၏”ဟုမိန့်တော်မူ၏။ သုံးကြိမ်မြောက်လည်း ကေဏိယရသေ့သည် မြတ်စွာဘုရားကို “အသျှင်ဂေါတမ ရဟန်းသံဃာသည် အကယ်၍ များစေကာမူ တစ်ထောင့် နှစ်ရာ့ငါးဆယ် အရေအတွက်ရှိစေကာမူ အကျွန်ုပ်သည်လည်း ပုဏ္ဏားတို့၌ အလွန်ကြည်ညိုသူဖြစ်စေကာမူ အသျှင်ဂေါတမသည် နက်ဖြန်အတွက် ရဟန်းသံဃာနှင့်အတူ အကျွန်ုပ်၏ ဆွမ်းကို လက်ခံတော်မူပါ”ဟု လျှောက်၏။ မြတ်စွာဘုရားသည် ဆိတ်ဆိတ်နေတော်မူသဖြင့် လက်ခံတော်မူ၏။
ထိုအခါ ကေဏိယရသေ့သည် မြတ်စွာဘုရား လက်ခံတော်မူသည်ကို သိ၍ နေရာမှထကာ မိမိ၏သင်္ခမ်းကျောင်းသို့ ချဉ်းကပ်၍ မိတ်ဆွေ ခင်ပွန်း ဆွေမျိုးသားချင်းတို့ကို “အိုမိတ်ဆွေခင်ပွန်း ဆွေမျိုးသားချင်းတို့ ငါ၏ စကားကို နားထောင်ကြပါကုန်၊ ငါသည် ရဟန်းဂေါတမကို ရဟန်းသံဃာနှင့်အတူ နက်ဖြန်အတွက် ဆွမ်းစား ဖိတ်ခဲ့ပြီ၊ ယင်းအကြောင်းကြောင့် သင်တို့သည် ငါ့အား လုပ်အားပေးကြပါကုန်လော့”ဟု ပြောဆို၏။ “အသျှင် ကောင်းပါပြီ”ဟု ကေဏိယရသေ့၏ မိတ်ဆွေခင်ပွန်း ဆွေမျိုးသားချင်းတို့သည် ကေဏိယရသေ့၏ စကားကို နာယူကြပြီးလျှင် အချို့သူတို့သည် ဖိုခုံလောက် ကျင်းတူးကြကုန်၏၊ အချို့သူတို့သည် ထင်းခွဲကြကုန်၏၊ အချို့သူတို့သည် အိုးခွက်တို့ကို ဆေးကြောကြကုန်၏၊ အချို့သူတို့သည် သောက်ရေအိုးကြီးကို တည်ထားကြကုန်၏၊ အ ချို့သူတို့သည် နေရာတို့ကို ခင်းကျင်းကြကုန်၏၊ ကေဏိယရသေ့သည်ကား ကိုယ်တိုင်သာလျှင် တန်ဆောင်းဝန်းကို ပြုစီရင်၏။
--֍ ၃၉၇
။ ထိုစဉ်အခါ၌ သေလပုဏ္ဏားသည် အာပဏနိဂုံး၌ နေ၏၊ နိဃဏ္ဍု ‘အဘိဓာန်’ ကျမ်း ကေဋုဘ'အလင်္ကာ’ ကျမ်း အက္ခရပ္ပဘေဒ ‘သဒ္ဒါ'ကျမ်း ငါးခုမြောက် ဣတိဟာသကျမ်းနှင့် တကွ ဗေဒင် သုံးပုံတို့၏တစ်ဖက်ကမ်းသို့ ရောက်၏၊ ပဒကျမ်းကို တတ်၏၊ ဗျာကရုဏ်းကျမ်းကို တတ်၏၊ လောကာယတကျမ်းမဟာပုရိသလက္ခဏာကျမ်းတို့၌ အကြွင်းမဲ့ တတ်ပြီးဖြစ်၏၊ သုံးရာသော လုလင်ပျို တို့ကိုလည်းဗေဒင်တို့ကို သင်ကြားပို့ချ နေ၏၊ ထိုအခါ ကေဏိယရသေ့သည် သေလပုဏ္ဏား၌ အလွန် ကြည်ညို၏။ထိုအခါ သေလပုဏ္ဏားသည် သုံးရာသော လုလင်ပျိုတို့ ခြံရံလျက် အညောင်းပြေ လမ်းလျှောက်လှည့်လည်လတ်သော် ကေဏိယရသေ့၏ သင်္ခမ်းကျောင်းသို့ ချဉ်းကပ်လေ၏၊ သေလပုဏ္ဏားသည်ကေဏိယရသေ့၏ သင်္ခမ်းကျောင်း၌ ဖိုခုံလောက်တူးသူ အချို့တို့ကိုလည်းကောင်း ထင်းခွဲသူ အချို့တို့ကိုလည်းကောင်း အိုးခွက်ဆေးကြောသူ အချို့တို့ကိုလည်းကောင်း၊ သောက်ရေအိုးကြီးတည်ထားသူ အချို့တို့ကိုလည်းကောင်း၊ နေရာခင်းသူ အချို့တို့ကိုလည်းကောင်း၊ ကိုယ်တိုင်သာလျှင် တန်ဆောင်းဝန်းကို စီမံနေသော ကေဏိယရသေ့ကိုလည်းကောင်း မြင်လျှင် ကေဏိယရသေ့ကို “အသျှင်ကေဏိယအား သမီးယူခြင်း'အာဝါဟ’ မင်္ဂလာလည်း ဖြစ်လိမ့်မည်လော၊ သို့မဟုတ် သမီးပေးခြင်း ‘ဝိဝါဟ’ မင်္ဂလာလည်း ဖြစ်လိမ့်မည်လော၊ သို့မဟုတ် ကြီးစွာသော ယဇ်ပူဇော်မှုလည်း နီးကပ်နေပြီလော၊ သို့မဟုတ် မဂဓတိုင်းကို အစိုးရသော သေနိယမည်သော ဗိမ္ဗိသာရမင်းကိုမူလည်း ဗိုလ်ပါအပေါင်းနှင့်တကွ နက်ဖြန်အတွက် ဖိတ်ကြားထားပါသလော”ဟု ပြောဆို၏။
အသျှင်သေလ အကျွန်ုပ်အား သမီးယူခြင်း ‘အာဝါဟ’ မင်္ဂလာလည်း ဖြစ်လိမ့်မည် မဟုတ်ပါ၊့သမီးပေးခြင်း ‘ဝိဝါဟ’ မင်္ဂလာလည်း ဖြစ်လိမ့်မည် မဟုတ်ပါ၊ မဂဓတိုင်းကို အစိုးရသော သေနိယမည်သော ဗိမ္ဗိသာရမင်းကိုမူလည်း ဗိုလ်ပါအပေါင်းနှင့်တကွ နက်ဖြန်အတွက် ဖိတ်ကြားမထားပါ၊ စင်စစ်သော်ကား အကျွန်ုပ်အား ကြီးစွာသော ယဇ်ပူဇော်ခြင်းသည် နီးကပ်နေပါ၏၊ အသျှင် သာကီဝင်မင်းသားဖြစ်သော သာကီဝင်မင်းမျိုးမှ ရဟန်းပြုသော ရဟန်းဂေါတမသည် ရှိပါ၏၊ အင်္ဂုတ္တရာပတိုင်း၌ တစ်ထောင့်နှစ်ရာ့ငါးဆယ်မျှ အရေအတွက်ရှိသော များစွာသော ရဟန်းသံဃာနှင့်အတူ ဒေသစာရီ လှည့်လည်ကာ အာပဏနိဂုံးသို့ ယခု ရောက်ရှိနေပါ၏။
ထိုအသျှင်ဂေါတမ၏ ဤသို့ ကောင်းမြတ်သော ကျော်စောသံသည် ပျံ့နှံ့၍ ထွက်ပေါ်ပါ၏-"ထိုမြတ်စွာဘုရားသည် ပူဇော်အထူးကို ခံတော်မူထိုက်သော အကြောင်းကြောင့်လည်း ‘အရဟံ’ မည်တော်မူ၏၊ (အလုံးစုံသော တရားတို့ကို) ကိုယ်တိုင် မှန်စွာ သိတော်မူသော အကြောင်းကြောင့်လည်း'သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓ’ မည်တော်မူ၏၊ အသိဉာဏ် ‘ဝိဇ္ဇာ’ အကျင့် ‘စရဏ’ နှင့် ပြည့်စုံတော်မူသော အကြောင်းကြောင့်လည်း ‘ဝိဇ္ဇာစရဏသမ္ပန္န’ မည်တော်မူ၏၊ ကောင်းသော စကားကို ဆိုတော်မူတတ်သောအကြောင်း ကြောင့်လည်း ‘သုဂတ’ မည်တော်မူ၏၊ လောကကို သိတော်မူသော အကြောင်းကြောင့်လည်း'လောကဝိဒူ’ မည်တော်မူ၏၊ ဆုံးမထိုက်သူကို ဆုံးမတတ်သည့် အတုမဲ့ ပုဂ္ဂိုလ်ဖြစ်တော်မူသောအကြောင်းကြောင့်လည်း ‘အနုတ္တရော ပုရိသဒမ္မသာရထိ’ မည်တော်မူ၏၊ နတ်လူတို့၏ဆရာဖြစ်တော်မူသော အကြောင်းကြောင့် လည်း ‘သတ္ထာဒေဝမနုဿာနံ’ မည်တော်မူ၏၊ (သစ္စာလေးပါးတရားတို့ကို) သိစေတော်မူသော အကြောင်း ကြောင့်လည်း ‘ဗုဒ္ဓ’မည်တော်မူ၏၊ ဘုန်းတန်ခိုးကြီးတော်မူသော အကြောင်းကြောင့်လည်း ‘ဘဂဝါ’ မည်တော်မူ၏”ဟု (ပျံ့နှံ့၍ထွက်၏)။ ထိုဂေါတမမြတ်စွာဘုရားကို အကျွန်ုပ်သည် နက်ဖြန် အတွက် ရဟန်းသံဃာနှင့်အတူဆွမ်းစားဖိတ်ထားပါ၏ဟု (ဆို၏)။ ကေဏိယ “ဘုရား”ဟူ၍ ဆိုသလော။ သေလ “ဘုရား”ဟူ၍ဆိုပါ၏။ ကေဏိယ"ဘုရား”ဟူ၍ ဆိုသလော။ သေလ"ဘုရား”ဟူ၍ ဆိုပါ၏ဟု (ဆို၏)။
--֍ ၃၉၈
။ ထိုအခါ သေလပုဏ္ဏားအား ဤသို့သော အကြံသည် ဖြစ်၏- လောက၌ ‘ဘုရား ဘုရား’ဟူသော အသံမျှလည်း အလွန်ကြားရခဲ၏၊ အမှန်အားဖြင့် ငါတို့၏ ဝေဒကျမ်းတို့၌ သုံးဆယ့်နှစ်ပါးသောယောကျ်ားမြတ်တို့၏ လက္ခဏာတို့သည် လာကုန်၏၊ ယင်းလက္ခဏာတို့နှင့် ပြည့်စုံသော ယောကျ်ားမြတ်အား နှစ်မျိုးသော အဖြစ်တို့သာလျှင် ရှိကုန်၏၊ အခြားသော အဖြစ်တို့ကား မရှိကုန်။ ထိုယောကျ်ားမြတ် သည် အကယ်၍ လူ့ဘောင်၌ နေငြားအံ့၊ တရားစောင့်သော တရားနှင့်အညီမင်းပြုသော သမုဒ္ဒရာလေး စင်း အပိုင်းအခြားရှိသည့် လေးကျွန်းလုံးကို အစိုးရသော လူအပေါင်းကိုအောင်သော တိုင်းနိုင်ငံကို တည်ငြိမ်စေသော ရတနာခုနစ်ပါးနှင့် ပြည့်စုံသော စကြဝတေးမင်း ဖြစ်၏။ ထို (စကြဝတေး) မင်းအား ဤရတနာခုနစ်ပါးတို့သည် ဖြစ်ကုန်၏။ ဤသည်တို့ကား အဘယ်နည်း၊ စကြာရတနာ ဆင်ရတနာ မြင်း ရတနာ ပတ္တမြားရတနာ မိန်းမရတနာ သူကြွယ် ရတနာ ခုနစ်ခုမြောက်သားကြီးရတနာတို့တည်း။ ထို (စကြဝတေး) မင်း၌ ရဲရင့်ကုန်သော သူရဲကောင်းအင်္ဂရုပ်ရှိကုန်သောတစ်ဖက်စစ်သည်တို့ကို နှိမ်နင်း နိုင်ကုန်သော အထောင်မကသော သားတော်တို့သည် ရှိကုန်၏။ ထို (စကြဝတေး) မင်းသည် သမုဒ္ဒရာ အဆုံးရှိသော ဤမြေကို တုတ်မဆောင်မူ၍ လက်နက်မဆောင်မူ၍တရားသဖြင့် အောင်မြင်လျက် အုပ်စိုး ၏။ အကယ်၍ လူ့ဘောင်မှ ရဟန်းဘောင်သို့ ဝင်ရောက်ငြားအံ့၊ ပူဇော်အထူးကို ခံတော်မူထိုက်သော (အလုံးစုံသောတရားတို့ကို) ကိုယ်တိုင် မှန်စွာ သိတော်မူသောလောက၌ (ကိလေသာ) အပိတ် အဖုံးကို ဖွင့်လှစ်ပြီးသော ဘုရားဖြစ်၏။ အသျှင်ကေဏိယပူဇော်အထူးကို ခံတော်မူထိုက်သော (အလုံးစုံသော တရားတို့ကို) ကိုယ်တိုင် မှန်စွာ သိတော်မူသောထိုအသျှင်ဂေါတမသည် ယခုအခါ အဘယ်အရပ်မှာ သီတင်းသုံး နေတော်မူပါသနည်းဟု (မေး၏)။ဤသို့ မေးသည်ရှိသော် ကေဏိယရသေ့သည် လက်ယာလက်မောင်းကို မြှောက်၍ သေလပုဏ္ဏားကို့"သေလ ဤညိုမှိုင်းသော တောတန်းဝယ် သီတင်းသုံးနေတော်မူပါ၏”ဟု ပြောဆို၏။ ထိုအခါ သေလပုဏ္ဏားသည် သုံးရာသော လုလင်တို့နှင့် အတူ မြတ်စွာဘုရားထံသို့ ချဉ်းကပ်လေ၏။ ထိုအခါ သေလပုဏ္ဏားသည် ထိုသုံးရာသော လုလင်ပျိုတို့ကို “အမောင်တို့ ခြေလှမ်းမှန်မှန် လှမ်း၍ အသံမပြုဘဲ လာကြကုန်လော့၊ ထိုမြတ်စွာဘုရားတို့သည် ခြင်္သေ့မင်းကဲ့သို့ တစ်ဦးတည်း ကျက်စားကြသည်ဖြစ်၍ ခဲယဉ်းစွာချဉ်းကပ်သင့်သူများ ဖြစ်ကြကုန်၏။ အမောင်တို့ ရဟန်းဂေါတမနှင့် အတူ ငါပြောဆိုတိုင်ပင်နေသော အခါ'အမောင်တို့သည် ငါ၏ (စကား၌) ကြားညှပ် မပြောဆိုကြကုန်လင့်၊ အမောင်တို့သည် ငါ၏စကားပြီးဆုံး သည့်တိုင်အောင် ဆိုင်းငံ့ကြကုန်လော့’ဟု” ပြောကြား၏။
ထိုအခါ သေလပုဏ္ဏားသည် မြတ်စွာဘုရားထံသို့ ချဉ်းကပ်၍ မြတ်စွာဘုရားနှင့်အတူ ဝမ်းမြောက်ဝမ်းသာ နှုတ်ဆက်ပြောဆို၏၊ ဝမ်းမြောက်ဖွယ် အမှတ်ရဖွယ်စကားကို ပြောဆိုပြီးဆုံးစေပြီးနောက် တစ်ခုသော နေရာ၌ ထိုင်ကာ မြတ်စွာဘုရား၏ ကိုယ်တော်၌ သုံးဆယ့်နှစ်ပါးကုန်သော ယောကျ်ားမြတ်တို့၏လက္ခဏာကို ရှာမှီးလေ၏။ သေလပုဏ္ဏားသည် မြတ်စွာဘုရား၏ ကိုယ်တော်၌ သုံးဆယ့်နှစ်ပါးသောယောကျ်ားမြတ်လက္ခဏာတို့ကို များသောအားဖြင့် မြင်၏၊ နှစ်ပါးတို့ကိုကား မမြင်၊ အအိမ်ဖြင့် ဖုံးလွှမ်းအပ်သော ပုရိသနိမိတ်၌လည်းကောင်း၊ ရှည်ပြန့်သော လျှာတော်၌လည်းကောင်း ဤ (မမြင်ရသော) ယောကျ်ားမြတ်လက္ခဏာ နှစ်ပါးတို့၌ ယုံမှား၏၊ တွေးတောယုံမှား၏၊ မဆုံးဖြတ်နိုင်၊ မယုံကြည်နိုင်၊ ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားအား ဤသို့ အကြံဖြစ်၏-"ဤသေလ ပုဏ္ဏားသည် ငါ၏ သုံးဆယ့်နှစ်ပါးသောယောကျ်ားမြတ် လက္ခဏာတို့ကို များသောအားဖြင့် မြင်၏၊ နှစ်ပါးတို့ကိုကား မမြင်၊ အအိမ်ဖြင့် ဖုံးလွှမ်းအပ်သော ပုရိသနိမိတ်၌လည်းကောင်း၊ ရှည်ပြန့်သော လျှာတော်၌လည်းကောင်း ဤ (မမြင်ရသော) ယောကျ်ားမြတ်လက္ခဏာ နှစ်ပါးတို့၌ ယုံမှား၏၊ တွေးတောယုံမှား၏၊ မဆုံးဖြတ်နိုင်၊ မယုံကြည်နိုင်၊ ငါသည် တန်ခိုးဖန်ဆင်းပြရမူ ကောင်းလေစွ”ဟု (အကြံဖြစ်၏)။
ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားသည် အအိမ်ဖြင့် ဖုံးလွှမ်းသော ပုရိသနိမိတ်ကို သေလပုဏ္ဏားမြင်နိုင်ရန်တန်ခိုးဖန်ဆင်းတော်မူ၏၊ ထို့နောက် မြတ်စွာဘုရားသည် လျှာတော်ကို ထုတ်၍ နားတွင်းနှစ်ဖက်တို့ကိုလည်း အပြန်အလှန် သုံးသပ်တော်မူ၏၊ နှာခေါင်းပေါက်နှစ်ခုတို့ကိုလည်း အပြန်အလှန် သုံးသပ်တော်မူ၏၊ အလုံးစုံသော နဖူးပြင်ကိုလည်း လျှာဖြင့် ဖုံးအုပ်တော်မူ၏၊ ထိုအခါ သေလပုဏ္ဏားအား ဤသို့ အကြံဖြစ်၏- “ရဟန်းဂေါတမသည် တင်းတင်းပြည့်ညီသော သုံးဆယ့်နှစ်ပါးသော ယောကျ်ားမြတ်လက္ခဏာတော်တို့နှင့် ပြည့်စုံတော်မူပေ၏၊ တင်းတင်းမပြည့်ညီသော လက္ခဏာတို့နှင့် ပြည့်စုံသည် မဟုတ်ပေ။ သို့သော်လည်း ထိုရဟန်းဂေါတမသည် ‘ဘုရားဟုတ် မဟုတ်’ ကိုကား ငါမသိရသေးချေ။ ပူဇော်အထူးကိုခံတော်မူထိုက်သော အလုံးစုံသောတရားတို့ကို ကိုယ်တိုင် မှန်စွာ သိတော်မူသော မြတ်စွာဘုရားတို့သည်မိမိ၏ ဂုဏ်ကျေးဇူးကို ချီးကျူးပြောဆိုသည်ရှိသော် မိမိကိုယ်ကို ထင်စွာ ပြုတတ်ကြကုန်၏ဟု ဆရာ့ဆရာဖြစ်ကုန်သော ကြီးရင့်အိုမင်းသည့် ပုဏ္ဏားတို့ ပြောဆိုသည်ကို ကြားရဖူး၏၊ ငါသည် ရဟန်းဂေါတမကိုမျက်မှောက်၌ပင် သင့်လျော်လျောက်ပတ်သော ဂါထာတို့ဖြင့် ချီးကျူးပြောဆိုရမူကောင်းမြတ်လေရာ၏”ဟု အကြံဖြစ်လေ၏။
--֍ ၃၉၉
။ ထိုအခါ သေလပုဏ္ဏားသည် မြတ်စွာဘုရားကို မျက်မှောက်၌ပင် သင့်လျော်လျောက်ပတ်သောဂါထာတို့ဖြင့် ချီးကျူးပြောဆိုလေ၏-လုံ့လရှိတော်မူသော မြတ်စွာဘုရား အသျှင်ဘုရားသည် (သုံးဆယ့်နှစ်ပါးသော ယောက်ျားမြတ်တို့၏လက္ခဏာတို့နှင့်) ပြည့်စုံသော ကိုယ်တော်မြတ် ရှိတော်မူပါ ပေ၏၊ တဝင်းဝင်းတလျှပ်လျှပ်ကောင်းမြတ်သော ကိုယ်တော်ရောင် ရှှိတော်မူပါပေ၏၊ အလုံးအရပ် မြတ်သောသဏ္ဌာန်တော်လည်းရှှိတော်မူပါပေ၏၊ ကြည့်ရှု၍ မဝနိုင် ဖွယ် တင့်တယ်သောကိုယ်တော်လည်း ရှှိတော်မူပါပေ၏၊ ရွှေစင်နှင့်တူသော အဆင်း တော်မြတ်လည်း ရှှိတော်မူပါပေ၏၊ ငွေစင်ပမာ ကောင်းစွာ ဖြူဖွေးသော စွယ်တော် မြတ်လည်း ရှှိတော်မူပါပေ၏၊ အလုံးအရပ်နှင့် ဖြောင့်မတ်ညီညွတ်သူအား ဆန်းဆန်းကြယ်ကြယ် နှစ်သက်ဖွယ်ရှိကုန်သော အကြင်လက္ခဏာတော်ကြီးတို့သည် ဖြစ် ကုန်၏၊ အလုံးစုံသောထိုယောကျ်ားမြတ်တို့၏ လက္ခဏာတော်ကြီး သုံးဆယ့်နှစ်ပါး တို့သည် အသျှင်ဘုရား၏ ကိုယ်တော်၌ဖြစ်ထွန်းပေါ်ပေါက်ပါကုန်၏။
အသျှင်ဘုရားသည် (ငါးပါးသောအဆင်း) ကြည်လင်ခြင်းနှင့် ပြည့်စုံသော မျက်စိ တော်လည်းရှှိတော်မူပါ၏၊ တင့်တယ်ကောင်းမြတ်သော မျက်နှာတော်လည်း ရှိပါ ၏၊ အလုံးအရပ်ထွားကျိုင်းတော်မူပါ၏၊ ဖြောင့်မတ်သော ကိုယ်တော်လည်း ရှိပါ ၏၊ ထွန်းလင်းတောက်ပသောအရောင်တော်နှင့်လည်း ပြည့်စုံတော်မူပါ၏၊ ရဟန်း အပေါင်းတို့၏ အလယ်၌ရောင်ခြည်တစ်ထောင်ဆောင်သော နေမင်းကြီးကဲ့သို့ တင့် တယ်တော်မူလှပါပေ၏။
အသျှင်ဘုရားသည် ကောင်းမြတ်တင့်တယ် ရှုချင်ဖွယ်နှင့်လည်း ပြည့်စုံတော်မူ ပါ၏၊ ရွှေပြားဖြင့်ကပ်သကဲ့သို့ မြတ်သော အရေအဆင်းတော်နှင့်လည်း ပြည့်စုံ တော်မူပါ၏၊ ဤသို့ မြတ်သောအဆင်းနှင့်ပြည့်စုံတော်မူသော အသျှင်ဘုရားအား ရဟန်း၏ အဖြစ်ဖြင့် အဘယ်အကျိုးရှိပါအံ့နည်း။
သမုဒ္ဒရာအဆုံးရှိသော လေးကျွန်းလုံးကို အစိုးရသော အောင်ပြီးသော ရန်သူရှိ သော ဇမ္ဗူဒီပါမြေမျက်နှာကို အစိုးရသော ရထားစီးနင်း မင်းတကာတို့ထက် မြတ်သော စကြဝတေးမင်းကြီးဖြစ်ရန်ထိုက်ပါ၏။
မြို့စား ရွာစားဖြစ်ကြကုန်သော မင်းအများတို့သည် အသျှင်ဘုရား၏ အလိုနိုင်ငံ တော်သို့အစဉ်လိုက်ကြပါစေကုန်သတည်း၊ လူတို့ကို အစိုးရသော မင်းတကာတို့ ထက် မင်းဖြစ်သောစကြဝတေးမင်းကြီးဖြစ်တော်မူ၍ တိုင်းပြည်နိုင်ငံကို အစိုးရ သော မင်းလုပ်တော်မူပါလော့၊ ထိုမင်းတို့သည်အသျှင်ဂေါတမအား မင်းအဖြစ်ကို တင်မြှောက်ကြပါစေကုန်သတည်းဟု (လျှောက်၏)။
သေလပုဏ္ဏား ငါသည် မင်းဖြစ်ပေ၏၊ အတုမရှိ မွန်မြတ်သော တရားမင်းဖြစ် ပေ၏၊ တရားသဖြင့် (တရား) စက်ကို လည်စေနိုင်၏၊ တစ်စုံတစ်ယောက်မျှ (ငါ လည်စေသည့်) တရားစက်ကို မလည်စေနိုင်ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။
အသျှင်ဂေါတမ အသျှင်ဘုရားသည် တရားမှန်ကို ကိုယ်တိုင် သိသော ဘုရား ဟူ၍ ဝန်ခံဘိသလော၊ အတုမဲ့ မြင့်မြတ်သော တရားမင်းဖြစ်၍ တရားသဖြင့် (တရား) စကြာကို လည်စေနိုင်၏ဟု ဆိုပါသလော။
--ဆရာ (အလို) သို့ အစဉ်လိုက်တတ်သော အသျှင်၏တပည့် စစ်သူကြီးကား အဘယ်သူပါနည်း၊ အသျှင်လည်စေပြီးသော ထိုတရားစကြာကို မည်သူသည် အတု လိုက်၍ လည်စေပါသနည်းဟု (လျှောက်၏)။
(မြတ်စွာဘုရားသည် ‘သေလ’ဟု ခေါ်တော်မူကာ) ငါ လည်စေအပ်သော အတုမဲ့ တရားစကြာကိုအနုဇာတသား သာရိပုတြာသည် ငါဘုရားသို့ အတုလိုက်၍ လည်စေ၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။
ပုဏ္ဏား ငါသည် ထိုးထွင်း၍ သိသင့်သည်ကို ထိုးထွင်း၍ သိခဲ့ပြီ၊ ပွါးများအား ထုတ်သင့်သည်ကိုလည်းပွါးများအားထုတ်ပြီးပြီ၊ ပယ်သင့်သည်ကိုလည်း ပယ်ပြီးပြီ၊ ထို့ကြောင့် ငါသည် ဘုရားဖြစ်ခဲ့ပြီ။
ပုဏ္ဏား ငါ၌ ယုံမှားသံသယကို ပယ်ဖျောက်လေလော့၊ လွတ်လွတ် ယုံကြည်လေ လော့၊ ဘုရားသျှင်တို့အား မပြတ်မလပ် ဖူးမြင်ရခြင်းသည် အလွန်တရာ ရခဲလှ စွာ၏။
ပုဏ္ဏား လောက၌ မြတ်စွာဘုရားတို့၏ မပြတ်မလပ် ထင်ရှားစွာ ပွင့်တော်မူခြင်း ကို ရခဲလှစွာ၏၊ ထိုငါသည် ကိုယ်တိုင် မှန်စွာ သိသည်ဖြစ်၍ ကိလေသာငြောင့် တံသင်းကို ပယ်ခွင်းပြီးသူ ဖြစ်၏၊ အတုမရှိ မွန်မြတ်သူ ဖြစ်ပေ၏။
မြင့်မြတ်သူဖြစ်၍ နှိုင်းရှည့်စရာကို လွန်ပြီးဖြစ်၏၊ မာရ်စစ်သည်ကို နှိမ်နင်းပြီးသူ ဖြစ်၏၊ ရန်သူအားလုံးတို့ကို (မိမိ) အလိုသို့ လိုက်စေ၍ မည်သည့်အတွက်မျှ ဘေးမရှိဘဲ ဝမ်းမြောက်ရပေ၏။
အမောင်တို့ (ကိလေသာ) ငြောင့်တံသင်းကို ပယ်ခွင်းပြီးသူဖြစ်၍ ကြီးမြတ်သော လုံ့လရှိတော်မူသောမျက်စိငါးမျိုး ပိုင်စိုးသူ (မြတ်စွာဘုရား) သည် တောအတွင်း ဝယ် ခြင်္သေ့မင်း ဟောက်သကဲ့သို့ပြောဆိုတိုင်းသော စကားကို မှတ်သားကြ ကုန်လော့။
မြင့်မြတ်သူဖြစ်၍ နှိုင်းရှည့်စရာကို လွန်မြောက်ပြီးသော မာရ်စစ်သည်ကို နှိမ် နင်းပြီးသောမြတ်စွာဘုရားကို ဖူးမြင်ရ၍ အဘယ်သူသည် မကြည်ညိုဘဲနေနိုင် ပါအံ့နည်း၊ လူရိုင်းမျိုးပင်သော်လည်းမကြည်ညိုဘဲ မနေနိုင်ရာ။
ငါ့ကို အလိုရှိသူသည် ငါ့နောက်သို့ လိုက်လော့၊ အလိုမရှိသူသည် သွားလေ လော့၊ ငါသည်ဤနေရာ၌ပင် မြတ်သော ပညာရှိ၏ အထံတော်ဝယ် ရဟန်း ပြုတော့အံ့။
အသျှင်သည် ဤကိုယ်တိုင် မှန်စွာ သိတော်မူသော မြတ်စွာဘုရား အဆုံးအမ တော်ကို ဤအတိုင်းအကယ်၍ နှစ်သက်ပါမူကား အကျွန်ုပ်တို့သည်လည်း မြတ် သော ပညာရှိ၏ အထံတော်ဝယ်ရဟန်းပြုကြပါကုန်အံ့။
သုံးရာသော ဤပုဏ္ဏားလုလင်ပျိုတို့သည် လက်အုပ်ချီကုန်လျက် “မြတ်စွာဘုရား အသျှင်မြတ်၏အထံတော်ဝယ် အကျွန်ုပ်တို့သည် မြတ်သော အကျင့်ကို ကျင့်ကြ ပါကုန်အံ့”ဟု လျှောက်ကြကုန်၏။
(မြတ်စွာဘုရားသည် ‘သေလ’ဟု ခေါ်တော်မူကာ) ကိုယ်တွေ့ဖြစ်၍ အခါမလင့် အကျိုးပေးနိုင်သောမြတ်သောအကျင့်ကို ကောင်းစွာ ဟောကြားထားပေ၏၊ ယင်း မြတ်သော အကျင့်၌ မမေ့မလျော့ကျင့်ကြံအားထုတ်သူ၏ ရဟန်းအဖြစ်ကား အချည်းနှီး မဖြစ်နိုင်ချေဟု (မိန့်တော်မူ၏)။
သေလပုဏ္ဏားသည် ပရိသတ်နှင့်တကွ မြတ်စွာဘုရား၏ အထံတော်၌ ရှင်ရဟန်းအဖြစ်ကို ရလေသတည်း။
֍ ၄၀၀
။ ထိုအခါ ကေဏိယရသေ့သည် ထိုညဉ့်လွန်သဖြင့် မိမိသင်္ခမ်းကျောင်း၌ မွန်မြတ်သော ခဲဖွယ်ဘောဇဉ်ကို စီရင်ပြီးလျှင် “အသျှင်ဂေါတမ အချိန်တန်ပါပြီ၊ ဆွမ်းပြင်ပြီးပါပြီ”ဟု မြတ်စွာဘုရားအားအချိန် (တန်ကြောင်း) ကို ကြားလျှောက်စေ၏။ --ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားသည် နံနက်အချိန်၌ သင်္ကန်းကို ပြင်ဝတ်၍ သပိတ်သင်္ကန်းကို ယူတော်မူလျက်ကေဏိယရသေ့၏ သင်္ခမ်းကျောင်းသို့ ချဉ်းကပ်တော်မူ၍ ခင်းထားသော နေရာ၌ ရဟန်းသံဃာ နှင့်အတူသီတင်းသုံးထိုင်နေတော်မူ၏။ ထိုအခါ ကေဏိယရသေ့သည် ဘုရားအမှူးရှိသော ရဟန်းသံဃာကိုမွန်မြတ်သော ခဲဖွယ်ဘောဇဉ်ဖြင့် ရောင့်ရဲသည့်တိုင်အောင် တားမြစ်သည့်တိုင်အောင် ကိုယ်တိုင် လုပ်ကျွေး၏။ ထိုအခါ ကေဏိယ ရသေ့သည် မြတ်စွာဘုရား ဆွမ်းစားပြီး၍ သပိတ်မှ လက်တော်ဖယ်ပြီးသောအခါနိမ့်သော ထိုင်စရာတစ်ခုကို ယူ၍ တစ်ခုသော နေရာ၌ ထိုင်နေ၏။ တစ်ခုသော နေရာ၌ ထိုင်နေပြီးသောကေဏိယရသေ့ကို မြတ်စွာဘုရားသည်-
“ယဇ်ပူဇော်ခြင်းတို့တွင် မီးကို လုပ်ကျွေးပူဇော်ခြင်းသည် အဦးအစဖြစ်၏၊ သာဝိတ္တီဂါထာသည်ဆန်းကျမ်း၏ အဦးအစ ဖြစ်၏၊ လူတို့တွင် မင်းသည် ပဓာန ဖြစ်၏၊ မြစ်တို့တွင် သမုဒ္ဒရာသည်ပဓာနဖြစ်၏။
နက္ခတ်တို့တွင် လသည် ပဓာနဖြစ်၏၊ အပူတို့တွင် နေသည် ပဓာနဖြစ်၏၊ ကောင်းမှုကိုအလိုရှိကြကုန်သော ပုဂ္ဂိုလ်တို့ ပေးလှူပူဇော်အပ်သော ပုဂ္ဂိုလ်တို့တွင် သံဃာသည် ပဓာနဖြစ်၏”ဟုဂါထာတို့ဖြင့် အနုမောဒနာကို ပြုတော်မူ၏၊
ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားသည် ကေဏိယရသေ့ကို ဤဂါထာတို့ဖြင့် အနုမောဒနာ ပြုပြီးလျှင် နေရာမှထကာ ဖဲသွားတော်မူ၏။
ထိုအခါ အသျှင်သေလသည် ပရိသတ်နှင့်တကွ တစ်ပါးစီ တစ်ပါးစီ ဆိတ်ငြိမ်ရာသို့ ကပ်၍ မမေ့မလျော့ ပြင်းစွာအားထုတ်လျက် (နိဗ္ဗာန်သို့) စေလွှတ်အပ်သော စိတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ နေသည်ရှိသော့်ကောင်းစွာသာလျှင် လူ့ဘောင်မှ ရဟန်းဘောင်သို့ ဝင်ကြသော အမျိုးသားများ လိုလားအပ်သည့် အတုမဲ့မြတ်သောအကျင့်၏ အဆုံးဖြစ်သော အရဟတ္တဖိုလ်အကျိုးကို မကြာမီ ယခုဘဝ၌ပင် ကိုယ်တိုင် ထူးသောဉာဏ်ဖြင့် မျက်မှောက်ပြုလျက် ရောက်၍ နေရ၏၊ “ပဋိသန္ဓေနေမှုကုန်ပြီ၊ မြတ်သောအကျင့်ကို ကျင့်သုံးပြီးပြီ၊ (မဂ်) ကိစ္စကို ပြုပြီးပြီ၊ ဤ (မဂ်) ကိစ္စအလို့ငှါ တစ်ပါးသောပြုဖွယ် မရှိတော့ပြီ”ဟု သိ၏။ ပရိသတ်နှင့်တကွ အသျှင်သေလသည် ရဟန္တာတို့တွင် တစ်ပါးအပါအဝင် ဖြစ်၏။ ထို့နောက် အသျှင်သေလသည် ပရိသတ်နှင့်တကွ မြတ်စွာဘုရားထံသို့ ချဉ်းကပ်၍ လက်ဝဲတစ်ဖက် ပခုံးထက်၌ ကိုယ်ဝတ်ကိုစံပယ်တင်လျက် မြတ်စွာဘုရားရှိတော်မူရာသို့ လက်အုပ်ချီပြီးလျှင် မြတ်စွာဘုရားကို ဂါထာတို့ဖြင့် ချီးကျူးလျှောက်ထား၏-
“စက္ခုငါးပါးနှင့် ပြည့်စုံတော်မူသော မြတ်စွာဘုရား ဤနေ့မှ လွန်ပြီးသော ရှစ်ရက်မြောက်ကအကျွန်ုပ်တို့သည် ကိုးကွယ်ဆည်းကပ်ခြင်းကို ပြုခဲ့ကြကုန်သော ကြောင့် မိမိတို့သည်အသျှင်ဘုရားအဆုံးအမတော်၌ အတုမရှိသော ယဉ်ကျေးခြင်း ဖြင့် ယဉ်ကျေးကြပါကုန်ပြီ။
အသျှင်မြတ်သည် ဘုရားပါတည်း၊ အသျှင်မြတ်သည် ဆုံးမတတ်သူ ဆရာပါ တည်း၊ အသျှင်မြတ်သည်မာရ်ကို နှိမ်နင်းနိုင်သူ မုနိပါတည်း၊ အနုသယတို့ကို ဖြတ်၍ ကူးမြောက်တော်မူပြီးသောအသျှင်ဘုရားသည် ဤသတ္တဝါအပေါင်းကို ကူး မြောက်စေတော်မူပါပြီ။
အသျှင်ဘုရားသည် ဥပဓိကို ကောင်းစွာ လွန်မြောက်ပါပြီ၊ အသျှင်ဘုရားသည် အာသဝေါတရားတို့ကိုဖောက်ခွဲပြီးပါပြီ၊ ဥပါဒါန်မရှိသည်ဖြစ်၍ ခြင်္သေ့မင်းကဲ့သို့ ကြောက်ထိတ်ခြင်း ကင်းတော်မူပါ၏။
သုံးရာသော ဤရဟန်းတော်တို့သည် လက်အုပ်ချီလျက် ရပ်တည်နေကြပါ ကုန်၏၊ ကြီးမြတ်သောလုံ့လရှိတော်မူသော မြတ်စွာဘုရား ခြေတော်တို့ကို ဆန့် တော်မူပါလော့၊ ဆရာဘုရားအား ရဟန်းများရှိခိုးကြပါစေ”ဟု (လျှောက်လေသ တည်း)။
နှစ်ခုမြောက် သေလသုတ် ပြီး၏။
--၃-အဿလာယနသုတ်
֍ ၄၀၁
။ အကျွန်ုပ်သည် ဤသို့ ကြားနာခဲ့ရပါသည်-အခါတစ်ပါး၌ မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထိပြည် အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အရံဖြစ်သော ဇေတဝန်ကျောင်း၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူ၏။ ထိုအခါ ငါးရာမျှလောက်သော နိုင်ငံခြားသားပုဏ္ဏားတို့သည် တစ်စုံတစ်ခု ပြုဖွယ်ကိစ္စဖြင့် သာဝတ္ထိပြည်၌ နေကြကုန်၏။ ထိုအခါ ပုဏ္ဏားတို့အား ဤသို့ အကြံဖြစ်၏-"ဤရဟန်းဂေါတမသည် အမျိုးလေးပါးတို့၏ စင်ကြယ်ခြင်းကို ပညတ်၏၊ အဘယ်သူသည် ရဟန်းဂေါတမနှင့်အတူ ဤစကားအရာ၌ ပြိုင်ဆိုင် ပြောဆိုခြင်းငှါ စွမ်းနိုင်ပါအံ့နည်း”ဟု (အကြံဖြစ်၏)။
ထိုအခါ အဿလာယန အမည်ရသော လုလင်သည် သာဝတ္ထိပြည်၌ နေ၏၊ နုပျို၏၊ ဆံချပြီးသောဦးခေါင်းရှိ၏၊ ရက်ချုပ်အားဖြင့် တစ်ဆယ့်ခြောက်နှစ်အရွယ်ရှိ၏၊ နိဃဏ္ဍု ‘အဘိဓာန်’ ကျမ်း ကေဋုဘ'အလင်္ကာ’ ကျမ်း အက္ခရပ္ပဘေဒ ‘သဒ္ဒါ’ ကျမ်း ငါးခုမြောက် ဣတိဟာသကျမ်းနှင့်တကွ ဗေဒင်သုံးပုံတို့၏တစ်ဖက်ကမ်းသို့ ရောက်၏၊ ပဒကျမ်းကို တတ်၏၊ ဗျာကရုဏ်းကျမ်းကို တတ်၏၊ လောကာယတကျမ်းမဟာပုရိသလက္ခဏာ ကျမ်းတို့၌ အကြွင်းမဲ့ တတ်မြောက်၏။ ထို့နောက် ထိုပုဏ္ဏားတို့အား ဤသို့အကြံဖြစ်၏- “ဤအဿလာယန လုလင်သည် သာဝတ္ထိပြည်၌ နေ၏၊ နုပျို၏၊ ဆံချပြီးသော ဦးခေါင်းရှိ၏၊ ရက်ချုပ်အားဖြင့် အသက်တစ်ဆယ့် ခြောက်နှစ်အရွယ် ရှိ၏၊ ဗေဒင်သုံးပုံတို့၏ ကမ်းတစ်ဖက်သို့ရောက်၏။ပ။ အပြည့်အစုံ တတ်မြောက်၏၊ ထိုလုလင်သည် ရဟန်းဂေါတမနှင့်အတူ ဤစကားအရာ၌ပြိုင်ဆိုင် ပြောဆိုရန် စွမ်းနိုင်၏”ဟု (အကြံဖြစ်၏)။
ထိုအခါ ထိုပုဏ္ဏားတို့သည် အဿလာယနလုလင်ထံသို့ ချဉ်းကပ်၍ အဿလာယနလုလင်ကို့"အမောင်အဿလာယန ဤရဟန်းဂေါတမသည် အမျိုးလေးပါးတို့၏ စင်ကြယ်ခြင်းကို ပညတ်၏၊ အမောင်အဿလာယန သွားပါချေ၊ ရဟန်းဂေါတမနှင့်အတူ ဤစကားအရာ၌ ပြိုင်ဆိုင်ပြောဆိုပါလော့”ဟု ပြောဆိုကြကုန်၏။
ဤသို့ ပြောဆိုသည်ရှိသော် အဿလာယနလုလင်သည် ထိုပုဏ္ဏားတို့ကို “အသျှင်တို့ ရဟန်းဂေါတမသည် သဘာဝကျကျ ပြောဆိုလေ့ရှိ၏၊ သဘာဝကျကျ ပြောဆိုလေ့ရှိသူတို့သည် ပြိုင်ဆိုင်ပြောဆိုရန် ခဲယဉ်းပါကုန်၏၊ အကျွန်ုပ်သည် ရဟန်းဂေါတမနှင့်အတူ ဤစကားအရာ၌ ပြိုင်ဆိုင်ပြောဆိုရန်မစွမ်းနိုင်ပါ”ဟု ပြောဆို၏။ နှစ်ကြိမ်မြောက်လည်း ထိုပုဏ္ဏားတို့သည် အဿလာယနလုလင်ကို"အမောင်အဿလာယန ဤရဟန်းဂေါတမသည် အမျိုးလေးပါးတို့၏ စင်ကြယ်ခြင်းကို ပညတ်၏၊ အမောင်အဿလာယန သွားပါချေ၊ ရဟန်းဂေါတမနှင့်အတူ ဤစကားအရာ၌ ပြိုင်ဆိုင်ပြောဆိုပါလော့၊ အမောင်အဿလာယနသည် ပရိဗိုဇ်အစီအစဉ် (ဗေဒင်) ကိုလည်း ကျင့်ဆောင် (သင်ယူ) ပြီးပါပြီ”ဟုပြောဆိုကြကုန်၏။ နှစ်ကြိမ်မြောက်လည်း အဿလာယန လုလင်သည် ထိုပုဏ္ဏားတို့ကို “အသျှင်တို့ရဟန်းဂေါတမသည် သဘာဝကျကျ ပြောဆိုလေ့ရှိ၏၊ သဘာဝကျကျ ပြောဆိုလေ့ရှိသူတို့သည် ပြိုင်ဆိုင်ပြောဆိုရန် ခဲယဉ်းပါကုန်၏၊ အကျွန်ုပ်သည် ရဟန်းဂေါတမနှင့်အတူ ဤစကားအရာ၌ ပြိုင်ဆိုင်ပြောဆိုရန် မစွမ်းနိုင်ပါ”ဟု ပြောဆို၏။ သုံးကြိမ်မြောက်လည်း ထိုပုဏ္ဏားတို့သည် အဿလာယနလုလင်ကို “အမောင်အဿလာယန ဤရဟန်းဂေါတမသည် အမျိုးလေးပါးတို့၏ စင်ကြယ်ခြင်းကိုပညတ်၏၊ အမောင် အဿလာယန သွားပါချေ၊ ရဟန်းဂေါတမနှင့်အတူ ဤစကားအရာ၌ပြိုင်ဆိုင်ပြောဆိုပါလော့၊ အမောင် အဿလာယနသည် ပရိဗိုဇ်အစီအစဉ် (ဗေဒင်) ကိုလည်း ကျင့်ဆောင် (သင်ယူ) ပြီးပါပြီ၊ အမောင် အဿလာယနသည် စစ်မထိုးဘဲ ရှုံးနည်းမျိုး မရှုံးပါစေလင့်”ဟုပြောဆိုကြကုန်၏။
--ဤသို့ ပြောဆိုသည်ရှိသော် အဿလာယနလုလင်သည် ထိုပုဏ္ဏားတို့ကို “အသျှင်တို့ ‘ရဟန်းဂေါတမသည် သဘာဝကျကျ ပြောဆိုလေ့ရှိ၏၊ သဘာဝကျကျ ပြောဆိုလေ့ရှိသူတို့သည် ပြိုင်ဆိုင်ပြောဆိုရန် ခဲယဉ်းပါကုန်၏၊ အကျွန်ုပ်သည် ရဟန်းဂေါတမနှင့်အတူ ဤစကားအရာ၌ ပြိုင်ဆိုင်ပြောဆိုရန်မစွမ်းနိုင်ပါ’ဟု အကျွန်ုပ်ပြောသော်လည်း မရလေ၊ သို့ဖြစ်သောကြောင့် အကျွန်ုပ်သည် အသျှင်တို့၏စကားဖြင့် သွားပါတော့အံ့”ဟု ပြောဆို၏။
֍ ၄၀၂
။ ထိုအခါ အဿလာယနလုလင်သည် များစွာသော ပုဏ္ဏားအပေါင်းနှင့်အတူ မြတ်စွာဘုရား ထံသို့ချဉ်းကပ်၍ မြတ်စွာဘုရားနှင့်အတူ ဝမ်းမြောက်ဝမ်းသာ ပြောဆို၏၊ ဝမ်းမြောက်ဖွယ် အမှတ်ရဖွယ်စကားကို ပြောဆိုပြီးဆုံးစေပြီးနောက် သင့်လျော်ရာ၌ ထိုင်ကာ မြတ်စွာဘုရားအား ဤစကားကို လျှောက်၏- “အသျှင်ဂေါတမ ‘ပုဏ္ဏားမျိုးသည်သာလျှင် မြတ်၏၊ အခြားအမျိုးသည် ယုတ်၏၊ ပုဏ္ဏားမျိုးသည်သာလျှင် ဖြူစင်၏၊ အခြားအမျိုးသည် မည်းညစ်၏၊ ပုဏ္ဏားတို့သည်သာလျှင် စင်ကြယ်ကုန်၏၊ ပုဏ္ဏားမဟုတ်သူတို့သည် မစင်ကြယ်ကုန်၊ ပုဏ္ဏားတို့သည်သာလျှင် ဗြဟ္မာ၏ သားရင်းတို့ ဖြစ်ကုန်၏၊ ခံတွင်းမှပေါက်ဖွားသူများ ဖြစ်ကုန်၏၊ ဗြဟ္မာမှ ပေါက်ဖွားလာကုန်၏၊ ဗြဟ္မာဖန်ဆင်းထားသူတို့ ဖြစ်ကုန်၏၊ ဗြဟ္မာ၏ အမွေခံတို့ ဖြစ်ကုန်၏’ဟု ပုဏ္ဏားတို့သည် ပြောဆိုကြပါကုန်၏၊ ဤပုဏ္ဏားတို့ ပြောဆိုရာ၌အသျှင်ဂေါတမသည် အဘယ်သို့ ဆိုလိုပါသနည်း”ဟု (လျှောက်၏)။အဿလာယန ပုဏ္ဏားတို့တွင် ဥတုလာသူ ကိုယ်ဝန်ဆောင်သူ သားဖွားသူ နို့တိုက်နေသူ ပုဏ္ဏေးမတို့ကို မြင်ရကုန်သည် မဟုတ်လော၊ ထိုပုဏ္ဏားတို့သည် ပုဏ္ဏေးမတို့၏ အင်္ဂါဇာတ်မှ ဖြစ်ကြကုန်လျက်"ပုဏ္ဏားမျိုးသည်သာလျှင် မြတ်၏၊ အခြားအမျိုးသည် ယုတ်၏၊ ပုဏ္ဏားမျိုးသည်သာလျှင် ဖြူစင်၏၊ အခြားအမျိုးသည် မည်းညစ်၏၊ ပုဏ္ဏားတို့သည်သာ စင်ကြယ်ကုန်၏၊ ပုဏ္ဏားမဟုတ်သူတို့သည် မစင်ကြယ်ကုန်၊ ပုဏ္ဏားတို့သည်သာ ဗြဟ္မာ၏ သားရင်းတို့ ဖြစ်ကုန်၏၊ ခံတွင်းမှ ပေါက်ဖွားသူများ ဖြစ့်ကုန်၏၊ ဗြဟ္မာမှ ပေါက်ဖွားလာကုန်၏၊ ဗြဟ္မာဖန်ဆင်းထားသူတို့ ဖြစ်ကုန်၏၊ ဗြဟ္မာ၏အမွေခံတို့ ဖြစ်ကုန်၏”ဟု ဆိုကြကုန်သည် မဟုတ်လောဟု (မိန့်တော်မူ၏)။ အသျှင်ဂေါတမ ဤသို့ပင် ဆိုစေကာမူပုဏ္ဏားတို့ကား ဤအရာ၌ “ပုဏ္ဏားမျိုးသည်သာ မြတ်၏၊ အခြားအမျိုးသည် ယုတ်၏။ပ။ ဗြဟ္မာ၏အမွေခံတို့ ဖြစ်ကုန်၏”ဟု ဤသို့သာ ဤအရာကို မှတ်ထင်ကြပါကုန်၏ဟု (လျှောက်၏)။
֍ ၄၀၃
။ အဿလာယန ထိုအရာကို သင် အဘယ်သို့ မှတ်ထင်သနည်း၊ “ယောပြည် ကမ္ဗောဇ ပြည်နှင့်အခြားအစွန်အဖျားကျသော နယ်တို့၌ အရှင်မျိုး ကျွန်မျိုးအားဖြင့် နှစ်မျိုးသာ ရှိကုန်၏၊ အရှင်မျိုးဖြစ်လျက် ကျွန်ဖြစ်ပြန်၏၊ ကျွန်မျိုးဖြစ်လျက် အရှင်ဖြစ်ပြန်၏”ဟု သင်ကြားဖူး၏လောဟု (မေးတော်မူ၏)။ အသျှင်ဘုရား “ယောပြည် ကမ္ဗောဇပြည်နှင့် အခြားအစွန်အဖျားကျသော နယ်တို့၌ အရှင်မျိုးကျွန်မျိုးအားဖြင့် နှစ်မျိုးသာ ရှိကုန်၏၊ အရှင်မျိုးဖြစ်လျက် ကျွန်ဖြစ်ပြန်၏၊ ကျွန်မျိုးဖြစ်လျက် အရှင်ဖြစ်ပြန်၏”ဟု အကျွန်ုပ်ကြားဖူးပါ၏ဟု (လျှောက်၏)။ အဿလာယန ဤသို့ ဖြစ်ရာ၌ “ပုဏ္ဏားမျိုးသည်သာ မြတ်၏၊ အခြားအမျိုးသည် ယုတ်၏။ပ။ ဗြဟ္မာ၏အမွေခံတို့ ဖြစ်ကုန်၏”ဟု ဆိုကြကုန်သောပုဏ္ဏားတို့၏ အားကိုးကား အဘယ်နည်း၊ အထောက်အထားကား အဘယ်နည်းဟု (မေးတော်မူ၏)။ အသျှင်ဂေါတမ ဤသို့ပင် ဆိုစေကာမူ ပုဏ္ဏားတို့ကား ဤအရာ၌ “ပုဏ္ဏားမျိုးသည်သာ မြတ်၏၊ အခြားအမျိုးသည် ယုတ်၏။ပ။ ဗြဟ္မာ၏ အမွေခံတို့ ဖြစ်ကုန်၏”ဟု ဤသို့သာ ဤအရာကို မှတ်ထင်ကြပါကုန်၏ဟု (လျှောက်၏)။֍ ၄၀၄
။ အဿလာယန ထိုအရာကို သင် အဘယ်သို့ မှတ်ထင်သနည်း၊ မင်းမျိုးသည်သာ အသက် သတ်မူမပေးသည်ကိုယူမူ ကာမတို့၌ မှားယွင်းစွာကျင့်မူ မဟုတ်မမှန်ပြောဆိုမူ ကုန်းစကားကိုဆိုမူ ကြမ်းကြုတ်သော စကားကို ပြောဆိုမူ အကျိုးမရှိ ပြိန်ဖျင်းသောစကားကို ပြောဆိုမူ သူတစ်ပါးစည်းစိမ်ကို (မတရားသဖြင့် ရယူရန်) ရှေးရှုကြံစည်မူ (သူတစ်ပါး) ပျက်စီးရန် ကြံစည်မူ မှားသောအယူရှိမူ ခန္ဓာကိုယ်ပျက်စီး၍ သေပြီးသည်မှ နောက်၌ မကောင်းသောလားရာ ဖရိုဖရဲကျရာဖြစ်သော အပါယ်ငရဲသို့ ကျရောက်ရာသလော၊ ပုဏ္ဏားမျိုးသည် မကျရောက် ရာသလော။ ကုန်သည်မျိုးသည်သာ။ပ။ သူဆင်းရဲမျိုးသည်သာ အသက်သတ်မူ မပေးသည်ကိုယူမူ ကာမတို့၌ မှားယွင်းစွာကျင့်မူ မဟုတ်မမှန်ပြောဆိုမူ ကုန်းစကားကိုဆိုမူ ကြမ်းကြုတ်သောစကားကို ပြောဆိုမူ အကျိုးမရှိ ပြိန်ဖျင်းသော စကားကို ပြောဆိုမူသူတစ်ပါးစည်းစိမ်ကို (မတရားသဖြင့် ရယူရန်) ရှေးရှုကြံစည်မူ (သူတစ်ပါး) ပျက်စီးရန် ကြံစည်မူ မှားသောအယူရှိမူ ခန္ဓာကိုယ်ပျက်စီး၍ သေပြီးသည်မှနောက်၌ မကောင်းသော လားရာ ပျက်စီး၍ကျရာအပါယ်ငရဲသို့ ကျရောက်ရာသလော၊ ပုဏ္ဏားမျိုးသည် မကျရောက်ရာသလောဟု (မေးတော်မူ၏)။ --အသျှင်ဂေါတမ ဤသို့ဖြစ်ရန် မသင့်ပါ။ အသျှင်ဂေါတမ မင်းမျိုးသည်လည်း အသက်သတ်မူမပေးသည်ကို ယူမူ ကာမတို့၌ မှားယွင်းစွာကျင့်မူ မဟုတ်မမှန်ပြောဆိုမူ ကုန်းစကားကိုဆိုမူ ကြမ်းကြုတ်သောစကားကို ပြောဆိုမူ အကျိုးမရှိ ပြိန်ဖျင်းသောစကားကို ပြောဆိုမူ သူတစ်ပါးစည်းစိမ်ကို (မတရားသဖြင့် ရယူရန်) ရှေးရှုကြံစည်မူ (သူတစ်ပါး) ပျက်စီးရန် ကြံစည်မူ မှားသော အယူဝါဒရှိမူ ခန္ဓာကိုယ်ပျက်စီး၍ သေပြီးသည်မှ နောက်၌ မကောင်းသော လားရာ ပျက်စီး၍ ကျရောက်ရာဖြစ်သော အပါယ်ငရဲသို့ ကပ်ရောက်ရာပါ၏။ အသျှင်ဂေါတမ ပုဏ္ဏားမျိုးသည်လည်း။ပ။ အသျှင်ဂေါတမ ကုန်သည်မျိုးသည်လည်း။ပ။ အသျှင်ဂေါတမ သူဆင်းရဲမျိုးသည်လည်း။ပ။
အသျှင်ဂေါတမ အလုံးစုံသော အမျိုးလေးပါးတို့သည်လည်း အသက်သတ်ကြပါကုန်မူ မပေးသည်ကို ယူကြပါကုန်မူ ကာမတို့၌ မှားယွင်းစွာ ကျင့်ကြပါကုန်မူ မဟုတ်မမှန်ပြောဆိုကြပါကုန်မူ ကုန်းစကားကိုပြောဆိုကြပါကုန်မူ ကြမ်းကြုတ်သောစကားကို ပြောဆိုကြပါကုန်မူ အကျိုးမရှိ ပြိန်ဖျင်းသောစကားကိုပြောဆိုကြပါကုန်မူ သူတစ်ပါးစည်းစိမ်ကို (မတရားသဖြင့် ရယူရန်) ရှေးရှုကြံစည်ကြပါကုန်မူ (သူတစ်ပါး) ပျက်စီးရန် ကြံစည်ကြပါကုန်မူ မှားသောအယူဝါဒရှိကြပါကုန်မူ ခန္ဓာကိုယ်ပျက်စီး၍ သေပြီးသည်မှ နောက့်၌ မကောင်းသောလားရာ ပျက်စီး၍ ကျရောက်ရာ အပါယ်ငရဲသို့ ကျရောက်ကုန်ရာပါ၏ဟု (လျှောက်၏)။ အဿလာယန ဤသို့ ဖြစ်ရာ “ပုဏ္ဏားမျိုးသည်သာ မြတ်၏၊ အခြားအမျိုးသည်ယုတ်၏။ပ။ ဗြဟ္မာ၏ အမွေခံတို့ ဖြစ်ကြကုန်၏”ဟု ဆိုကြကုန်သော ပုဏ္ဏားတို့၏ အားကိုးကားအဘယ်နည်း၊ အထောက် အထားကား အဘယ်နည်းဟု (မေးတော်မူ၏)။ အသျှင်ဂေါတမ ဤသို့ပင်ဆိုစေကာမူ ပုဏ္ဏားတို့ကား ဤအရာ၌ “ပုဏ္ဏားမျိုးသည်သာ မြတ်၏၊ အခြားအမျိုးသည် ယုတ်၏။ပ။ ဗြဟ္မာ၏ အမွေခံတို့ ဖြစ်ကုန် ၏”ဟု ဤသို့သာ ဤအရာကို မှတ်ထင်ကြပါကုန်၏ဟု (လျှောက်၏)။
֍ ၄၀၅
။ အဿလာယန ထိုအရာကို သင် အဘယ်သို့ မှတ်ထင်သနည်း၊ ပုဏ္ဏားမျိုးသည်သာလျှင်အသက်သတ်ခြင်းမှ ကြဉ်ရှောင်မူ မပေးသည်ကိုယူခြင်းမှ ကြဉ်ရှောင်မူ ကာမတို့၌ မှားယွင်းစွာကျင့်ခြင်းမှကြဉ်ရှောင်မူ မဟုတ်မမှန်ပြောဆိုခြင်းမှ ကြဉ်ရှောင်မူ ကုန်းစကားကို ပြောဆိုခြင်းမှ ကြဉ်ရှောင်မူ ကြမ်းကြုတ်သောစကားမှ ကြဉ်ရှောင်မူ အကျိုးမရှိ ပြိန်ဖျင်းသောစကားမှ ကြဉ်ရှောင်မူ သူတစ်ပါးစည်းစိမ်ကို (မတရားသဖြင့် ရယူရန်) ရှေးရှုကြံစည်မှု မရှိမူ (သူတစ်ပါးကို) ပျက်စီးရန် ကြံစည်လိုစိတ် မရှိမူမှန်သောအယူဝါဒရှိမူ ခန္ဓာကိုယ်ပျက်စီး၍ သေပြီးသည်မှ နောက်၌ ကောင်းသောလားရာ နတ်ပြည်လောကသို့ ကပ်ရောက်ရာသလော၊ မင်းမျိုးသည် မကပ်ရောက် ရာသလော၊ ကုန်သည်မျိုးသည် မကပ်ရောက်ရာသလော၊ သူဆင်းရဲမျိုးသည် မကပ်ရောက်ရာသလောဟု (မေးတော်မူ၏)။အသျှင်ဂေါတမ ဤသို့ကား မဖြစ်သင့်ပါ၊ အသျှင်ဂေါတမ ထိုစကားသည် မှန်ပါ၏၊ မင်းမျိုးဖြစ်သူသည်လည်း အသက်သတ်ခြင်းမှ ကြဉ်ရှောင်ပါမူ မပေးသည်ကိုယူခြင်းမှ ကြဉ်ရှောင်ပါမူ ကာမတို့၌မှားယွင်းစွာ ကျင့်ခြင်းမှ ကြဉ်ရှောင်ပါမူ မဟုတ်မမှန်ပြောဆိုခြင်းမှ ကြဉ်ရှောင်ပါမူ ကုန်းစကားကိုပြောဆိုခြင်းမှ ကြဉ်ရှောင်ပါမူ ကြမ်းကြုတ်သောစကားမှ ကြဉ်ရှောင်ပါမူ အကျိုးမရှိ ပြိန်ဖျင်းသောစကားမှကြဉ်ရှောင်ပါမူ သူတစ်ပါးစည်းစိမ်ကို (မတရားသဖြင့် ရယူရန်) ရှေးရှုကြံစည်မှု မရှိပါမူ (သူတစ်ပါးတို့) ပျက်စီးရန် ကြံစည်သောစိတ် မရှိပါမူ မှန်သော အယူဝါဒရှိပါမူ ခန္ဓာကိုယ်ပျက်စီး၍ သေပြီးသည်မှနောက်၌ ကောင်းသောလားရာ နတ်ရွာလောကသို့ ကပ်ရောက် နိုင်ရာပါ၏။ အသျှင်ဂေါတမ ပုဏ္ဏားမျိုးသည်လည်း။ပ။ အသျှင်ဂေါတမ ကုန်သည်မျိုးသည်လည်း။ပ။ အသျှင်ဂေါတမ သူဆင်းရဲမျိုးသည်လည်း။ပ။ အသျှင်ဂေါတမ မှန်၏၊ အလုံးစုံသော အမျိုးလေးပါးတို့သည်ပင် အသက်သတ်ခြင်းမှ ကြဉ်ရှောင်ကြပါကုန်မူ မပေးသည်ကိုယူခြင်းမှ ကြဉ်ရှောင်ကြပါကုန်မူ ကာမတို့၌ မှားယွင်းစွာ ကျင့်ခြင်းမှ ကြဉ်ရှောင်ကြပါကုန်မူ မဟုတ်မမှန်ပြောဆိုခြင်းမှ ကြဉ်ရှောင်ကြပါကုန်မူ ကုန်းစကားကိုပြောဆိုခြင်းမှကြဉ်ရှောင်ကြပါကုန်မူ ကြမ်းကြုတ်သောစကားမှ ကြဉ်ရှောင်ကြပါကုန်မူ အကျိုးမရှိ ပြိန်ဖျင်းသောစကားမှကြဉ်ရှောင်ကြပါကုန်မူ သူတစ်ပါးစည်းစိမ်ကို (မတရားသဖြင့် ရယူရန်) ရှေးရှုမကြံစည်ကြပါကုန်မူ (သူတစ်ပါးတို့) ပျက်စီးရန် ကြံစည်သောစိတ် မရှိကြပါကုန်မူ ဖြောင့်မှန်သော အယူဝါဒရှိကြပါကုန်မူကိုယ်ခန္ဓာပျက်စီး၍ သေပြီး သည်မှနောက်၌ ကောင်းသောလားရာ နတ်ရွာလောကသို့ကပ်ရောက်နိုင်ရာပါကုန်၏ဟု (လျှောက်၏)။
--အဿလာယန ဤသို့ ဖြစ်ရာ၌ “ပုဏ္ဏားမျိုးသည်သာ မြတ်၏၊ အခြားအမျိုးသည် ယုတ်၏။ပ။ ဗြဟ္မာ၏ အမွေခံတို့ ဖြစ်ကုန်၏”ဟု ဆိုကြကုန်သော ပုဏ္ဏားတို့၏ အားကိုးကား အဘယ်နည်း၊ အထောက်အထားကား အဘယ်နည်းဟု (မေးတော်မူ၏)။ အသျှင်ဂေါတမ ဤသို့ပင် ဆိုစေကာမူ ပုဏ္ဏားတို့ကား ဤအရာ၌ “ပုဏ္ဏားမျိုးသည်သာလျှင် မြတ်၏၊ အခြားအမျိုးသည် ယုတ်၏။ပ။ ဗြဟ္မာ၏ အမွေခံတို့ ဖြစ်ကုန်၏”ဟု ဤသို့သာ ဤအရာကို မှတ်ထင်ကြပါကုန်၏ဟု (လျှောက်၏)။
֍ ၄၀၆
။ အဿလာယန ထိုအရာကို သင် အဘယ်သို့ မှတ်ထင်သနည်း၊ ပုဏ္ဏားမျိုးသည်သာလျှင် ဤအမည်ရှိသော အရပ်၌ ရန်ကင်းသော ကြောင့်ကြကင်းသော မေတ္တာစိတ်ကို ပွါးများရန် စွမ်းနိုင်လေသလော၊ မင်းမျိုးသည် မစွမ်းနိုင်လေသလော၊ ကုန်သည်မျိုးသည် မစွမ်းနိုင်လေသလော၊ သူဆင်းရဲမျိုး့သည် မစွမ်းနိုင်လေသလောဟု (မေးတော်မူ၏)။ အသျှင်ဂေါတမ ဤသို့ကား မဖြစ်သင့်ပါ၊ အသျှင်ဂေါတမ မင်းမျိုးသည်လည်း ဤမည်သော အရပ်၌ ရန်ကင်းသော ကြောင့်ကြကင်းသော မေတ္တာစိတ်ကိုပွါးများရန် စွမ်းနိုင်ပါ၏၊ အသျှင်ဂေါတမ ပုဏ္ဏားမျိုးသည်လည်း။ပ။ အသျှင်ဂေါတမ ကုန်သည်မျိုးသည်လည်း။ပ။ အသျှင်ဂေါတမ သူဆင်းရဲမျိုးသည်လည်း။ပ။ အသျှင်ဂေါတမ အလုံးစုံသော အမျိုးလေးပါးတို့ပင် ဤမည်သော အရပ်၌ ရန်ကင်းသော ကြောင့်ကြကင်းသော မေတ္တာစိတ်ကို ပွါးများရန် စွမ်းနိုင်ကြပါကုန်၏ဟု (လျှောက်၏)။ အဿလာယန ဤသို့ ဖြစ်ရာ၌ “ပုဏ္ဏားမျိုးသည်သာ မြတ်၏၊ အခြားအမျိုးသည် ယုတ်၏။ပ။ ဗြဟ္မာ၏ အမွေခံတို့ ဖြစ်ကုန်၏”ဟု ဆိုကြကုန်သော ပုဏ္ဏားတို့၏ အားကိုးကားအဘယ်နည်း၊ အထောက်အထားကား အဘယ်နည်းဟု (မေးတော်မူ၏)။ အသျှင်ဂေါတမ ဤသို့ပင်ဆိုစေကာမူ ပုဏ္ဏားတို့ကား ဤအရာ၌ “ပုဏ္ဏားမျိုးသည်သာ မြတ်၏၊ အခြားအမျိုးသည် ယုတ်၏။ပ။ ဗြဟ္မာ၏အမွေခံတို့ ဖြစ်ကုန်၏”ဟု ဤသို့သာ ဤအရာကို မှတ်ထင်ကြပါကုန်၏ဟု (လျှောက်၏)။֍ ၄၀၇
။ အဿလာယန ထိုအရာကို သင် အဘယ်သို့ မှတ်ထင်သနည်း၊ ပုဏ္ဏားမျိုးသည်သာ ကြေးတွန်းဆပ်ပြာကို ယူ၍ မြစ်သို့သွားကာ မြူအညစ်အကြေးကို မျှောရန် စွမ်းနိုင်သလော၊ မင်းမျိုးကားမစွမ်းနိုင်သလော၊ ကုန်သည်မျိုးကား မစွမ်းနိုင်သလော၊ သူဆင်းရဲမျိုးကား မစွမ်းနိုင်သလောဟု (မေးတော်မူ၏)။ အသျှင်ဂေါတမ ဤသို့ကား မဖြစ်သင့်ပါ၊ အသျှင်ဂေါတမ မင်းမျိုးသည်လည်း ကြေးတွန်းဆပ်ပြာကို ယူ၍ မြစ်သို့ သွားကာ မြူအညစ်အကြေးကို မျှောရန် စွမ်းနိုင်ရာပါ၏၊ အသျှင်ဂေါတမပုဏ္ဏားမျိုးသည်လည်း။ပ။ အသျှင်ဂေါတမ ကုန်သည်မျိုးသည်လည်း။ပ။ အသျှင်ဂေါတမ သူဆင်းရဲမျိုးသည်လည်း။ပ။ အသျှင်ဂေါတမ အလုံးစုံသော အမျိုး လေးပါးတို့ပင် ကြေးတွန်းဆပ်ပြာကို ယူ၍ မြစ်သို့သွားကာ မြူအညစ်အကြေးကို မျှောရန် စွမ်းနိုင်ကြပါကုန်၏ဟု (လျှောက်၏)။ အဿလာယန ဤသို့ဖြစ်ရာ၌ “ပုဏ္ဏားမျိုးသည်သာ မြတ်၏၊ အခြားအမျိုးသည် ယုတ်၏။ပ။ ဗြဟ္မာ၏ အမွေခံတို့ ဖြစ်ကုန်၏”ဟု ဆိုကြကုန်သော ပုဏ္ဏားတို့၏ အားကိုးကား အဘယ်နည်း၊ အထောက်အထားကားအဘယ်နည်းဟု (မေးတော်မူ၏)။ အသျှင်ဂေါတမ ဤသို့ပင် ဆိုစေကာမူ ဤအရာ၌ ပုဏ္ဏားတို့ကား"ပုဏ္ဏားမျိုးသည်သာ မြတ်၏၊ အခြားအမျိုးသည် ယုတ်၏။ပ။ ဗြဟ္မာ၏ အမွေခံတို့ ဖြစ်ကုန်၏”ဟုဤသို့သာ ဤအရာကို မှတ်ထင်ကြပါကုန်၏ဟု (လျှောက်၏)။ --֍ ၄၀၈
။ အဿလာယန ထိုအရာကို သင် အဘယ်သို့ မှတ်ထင်သနည်း၊ ရေမြေကို အစိုးရသော ဦးထိပ်၌အဘိသိက်သွန်းပြီးသော မင်းသည် ဤအရပ်၌ ဇာတ်အမျိုးမျိုးရှိသော ယောကျ်ားတစ်ရာကိုစည်းဝေးစေရာ၏- “အချင်းတို့ လာကြကုန်လော့၊ မင်းမျိုး ပုဏ္ဏားမျိုး မြို့စားမျိုးတို့သည် မီးပွတ်ခုံကို ယူ၍ ကျွန်းသား အင်ကြင်းသား ထင်းရှူးသား စန္ဒကူးသား ပဒုမ္မာသား မီးကို ဖြစ်စေကြကုန်လော့၊ တေဇောဓာတ်ကို ထင်စွာ ပြုကြကုန်လော့။ အချင်းတို့ လာကြကုန်လော့၊ ဒွန်းစဏ္ဍားမျိုး မုဆိုးတံငါမျိုးနှီးသမားမျိုး ရထားလုပ်သမားမျိုး ပန်းမှိုက် သွန် (ဘင်ကျုံး) မျိုးဖြစ်သော သူတို့သည် မီးပွတ်ခုံကို ယူ၍ခွေးစားကျင်း ဝက်စားကျင်း ဆိုးရည်စားကျင်း ကြက်ဆူသားထင်း မီးကို ဖြစ်စေကြကုန်လော့၊ တေဇောဓာတ်ကို ထင်စွာ ပြုကြကုန်လော့”ဟု ဆို၍ စည်းဝေးစေရာ၏။အဿလာယန ထိုအရာကို သင် အဘယ်သို့ မှတ်ထင်သနည်း၊ မင်းမျိုး ပုဏ္ဏားမျိုး မြို့စားမျိုးတို့ သည်မီးပွတ်ခုံကို ယူ၍ ကျွန်းသား အင်ကြင်းသား ထင်းရှူးသား စန္ဒကူးသား ပဒုမ္မာသား မီးကို ဖြစ်စေ ၏၊ တေဇောဓာတ်ကို ဖြစ်စေ၏၊ ထိုမီးသည်သာ အလျှံအဆင်း အရောင်အလင်း ရှိလေသလော၊ ထိုမီးဖြင့်သာ မီးနှင့်ဆိုင်ရာ ကိစ္စအရပ်ရပ်ကို ပြုစွမ်းနိုင်လေသလော။ ထိုမှ တစ်ပါး ဒွန်းစဏ္ဍားမျိုး မုဆိုးတံငါမျိုး နှီးသမားမျိုး ရထားလုပ်သမားမျိုး ပန်းမှိုက်သွန် (ဘင်ကျုံး) မျိုးတို့သည် မီးပွတ်ခုံကို ယူ၍ခွေးစားကျင်း ဝက်စားကျင်း ဆိုးရည်စားကျင်း ကြက်ဆူသားထင်း မီးကို ဖြစ်စေ၏၊ တေဇောဓာတ်ကိုဖြစ်စေ၏၊ ထိုမီးသည် အလျှံအဆင်း အရောင်အလင်း မရှိလေသလော၊ ထိုမီးဖြင့်လည်း မီးနှင့်ဆိုင်ရာ့ကိစ္စအရပ်ရပ်ကို ပြုခြင်းငှါ မစွမ်းနိုင်လေသလောဟု (မေးတော်မူ၏)။ အသျှင်ဂေါတမ ဤသို့ကား မဖြစ်သင့်ပါ၊ အသျှင်ဂေါတမ မင်းမျိုး ပုဏ္ဏားမျိုး မြို့စားမျိုးဖြစ်သော သူတို့သည် မီးပွတ်ခုံကို ယူ၍ ကျွန်းသား အင်ကြင်းသား ထင်းရှူးသား စန္ဒကူးသား ပဒုမ္မာသား မီးကို ဖြစ်စေ၏၊ တေဇောဓာတ်ကို ဖြစ်စေ၏၊ ထိုမီးသည်လည်း အလျှံအဆင်း အရောင်အလင်း ရှိသည် ဖြစ်ရာပါ၏၊ ထိုမီးဖြင့်လည်း မီးနှင့်ဆိုင်ရာကိစ္စအရပ်ရပ်ကို ပြုခြင်းငှါ စွမ်းနိုင်ရာပါ၏၊ ဒွန်းစဏ္ဍားမျိုး မုဆိုးတံငါမျိုး နှီးသမားမျိုး ရထားလုပ်သမားမျိုး ပန်းမှိုက်သွန် (ဘင်ကျုံး) မျိုးတို့သည် မီးပွတ်ခုံကို ယူ၍ ခွေးစားကျင်း ဝက်စားကျင်း ဆိုးရည်စားကျင်း ကြက်ဆူသားထင်း မီးကို ဖြစ်စေ၏၊ တေဇောဓာတ်ကို ဖြစ်စေ၏၊ ထိုမီးသည်လည်း အလျှံအဆင်း အရောင်အလင်း ရှိသည်ဖြစ်ရာပါ၏၊ ထိုမီးဖြင့်လည်း မီးနှင့်ဆိုင်ရာ ကိစ္စအရပ်ရပ်ကို ပြုခြင်းငှါစွမ်းနိုင်ရာပါ၏။ အသျှင်ဂေါတမ အလုံးစုံသော မီးသည်ပင် အရောင်အလင်း ရှိပါ၏၊ အလုံးစုံသော မီးဖြင့်ပင် မီးနှင့်ဆိုင်ရာ ကိစ္စအရပ်ရပ်ကို ပြုခြင်းငှါ စွမ်းနိုင်ပါ၏ဟု (လျှောက်၏)။
အဿလာယန ဤသို့ ဖြစ်ရာ၌ “ပုဏ္ဏားမျိုးသည်သာလျှင် မြတ်၏၊ အခြားအမျိုးသည် ယုတ်၏၊ ပုဏ္ဏားမျိုးသည်သာ ဖြူစင်၏၊ အခြားအမျိုးသည် မည်းညစ်၏၊ ပုဏ္ဏားတို့သည်သာ စင်ကြယ်ကုန်၏၊ ပုဏ္ဏားမဟုတ်သူတို့သည် မစင်ကြယ်ကုန်၊ ပုဏ္ဏားတို့သည် ဗြဟ္မာ၏ သားရင်းဖြစ်ကုန်၏၊ ခံတွင်းမှပေါက်ဖွားလာ သူများ ဖြစ်ကုန်၏၊ ဗြဟ္မာမှ ပေါက်ဖွားလာကုန်၏၊ ဗြဟ္မာဖန်ဆင်ထားသူတို့ ဖြစ်ကုန်၏၊ ဗြဟ္မာ၏ အမွေခံတို့ ဖြစ်ကုန်၏”ဟု ဆိုကုန်သော ပုဏ္ဏားတို့၏ အားကိုးကား အဘယ်နည်း၊ အထောက်အထားကား အဘယ်နည်းဟု (မေးတော်မူ၏)။ အသျှင်ဂေါတမ ဤသို့ပင် ဆိုစေကာမူ ဤအရာ၌ပုဏ္ဏားတို့ကား “ပုဏ္ဏားမျိုးသည်သာ မြတ်၏၊ တစ်ပါးသောအမျိုးသည် ယုတ်၏။ပ။ ဗြဟ္မာ၏ အမွေခံတို့ဖြစ်ကုန်၏”ဟု ဤသို့သာ ဤအရာကို မှတ်ထင်ကြပါကုန်၏ဟု (လျှောက်၏)။
֍ ၄၀၉
။ အဿလာယန ထိုအရာကို သင် အဘယ်သို့ မှတ်ထင်သနည်း၊ ဤလောက၌ မင်းမျိုးသတို့သားသည် ပုဏ္ဏားမျိုးသတို့သမီးနှင့် အတူပေါင်းဖော်ခြင်းကို ပြုရာ၏၊ ထိုသူတို့ ပေါင်းဖော်ခြင်းကို အစွဲပြု၍ သားကို ဖွားမြင်ရာ၏၊ မင်းမျိုးသတို့သားနှင့် ပုဏ္ဏားမျိုးသတို့သမီးမှ ဖွားမြင်သော သားသည်အမိနှင့်လည်း တူသည်၊ အဖနှင့်လည်း တူသည်၊ မင်းသားဟူ၍လည်း ဆိုသင့်သည်၊ ပုဏ္ဏားဟူ၍လည်းဆိုသင့်သည် မဟုတ်လောဟု (မေးတော်မူ၏)။ အသျှင်ဂေါတမ မင်းမျိုးဖြစ်သော သတို့သားနှင့် ပုဏ္ဏားမျိုးဖြစ်သော သတို့သမီးမှ ဖွားမြင်သော သားသည် အမိနှင့်လည်း တူပါ၏၊ အဖနှင့်လည်း တူပါ၏၊ မင်းသားဟူ၍လည်း ဆိုသင့်ပါ၏၊ ပုဏ္ဏားဟူ၍လည်း ဆိုသင့်ပါ၏ဟု (လျှောက်၏)။ --အဿလာယန ထိုအရာကို သင် အဘယ်သို့ မှတ်ထင်သနည်း၊ ဤလောက၌ ပုဏ္ဏားမျိုးသတို့သားသည် မင်းမျိုးသတို့သမီးနှင့် အတူပေါင်းဖော်ခြင်းကို ပြုရာ၏၊ ထိုသူတို့ ပေါင်းဖော်ခြင်းကို အစွဲပြု၍သားကို ဖွားမြင်ရာ၏၊ ပုဏ္ဏားမျိုးသတို့သားနှင့် မင်းမျိုးသတို့သမီးမှ ဖွားမြင်သော သားသည် အမိနှင့်လည်း တူသည်၊ အဖနှင့်လည်း တူသည်၊ မင်းသားဟူ၍လည်း ဆိုသင့်သည်၊ ပုဏ္ဏားဟူ၍လည်း ဆိုသင့်သည် မဟုတ်လောဟု (မေးတော်မူ၏)။ အသျှင်ဂေါတမ ပုဏ္ဏားမျိုးသတို့သားနှင့် မင်းမျိုးသတို့သမီးမှဖွားမြင်သော သားသည် အမိနှင့်လည်း တူပါ၏၊ အဖနှင့်လည်း တူပါ၏၊ မင်းသားဟူ၍လည်း ဆိုသင့်ပါ၏၊ ပုဏ္ဏားဟူ၍လည်း ဆိုသင့်ပါ၏ဟု လျှောက်၏)။
အဿလာယန ထိုအရာကို သင် အဘယ်သို့ မှတ်ထင်သနည်း၊ ဤလောက၌ မြင်းမကို မြည်း (လား) နှင့်မျိုးစပ်ကုန်ရာ၏၊ ၎င်းတို့ မျိုးစပ်ခြင်းကို အစွဲ ပြု၍ သားငယ်သည် ဖြစ်ထွန်းရာ၏၊ မြင်းမ နှင့် မြည်း (လား) မှ ဖွားမြင်သော သားငယ်သည် အမိနှင့်လည်း တူသည်၊ အဖနှင့်လည်း တူသည်၊ မြင်းဟူ၍လည်းဆိုသင့်သည်၊ မြည်းဟူ၍လည်း ဆိုသင့်သည် မဟုတ်လောဟု (မေးတော်မူ၏)။ အသျှင် ဂေါတမအညံ့စား အဿတိုရ် ဖြစ်ပါ၏။ အသျှင်ဂေါတမ ဤအဿတိုရ်၏ ဤထူးခြားမှုကို မြင်ရပါ၏၊ ဤရှေးစကားနှစ်မျိုး၌ သတို့သားတို့၏ တစ်စုံတစ်ခု ထူးခြားမှုကို မမြင်ပါဟု (လျှောက်၏)။
အဿလာယန ထိုအရာကို သင် အဘယ်သို့ မှတ်ထင်သနည်း၊ ဤလောက၌ တစ်ဝမ်းတည်းပေါက်ညီအစ်ကိုနှစ်ယောက်တို့ ရှိကုန်ရာ၏၊ တစ်ယောက်သောသူသည် ဝေဒကျမ်းကို သရဇ္ဈာယ်တတ်၏၊ ဝေဒကျမ်းကို ဆောင်ထား၏၊ တစ်ယောက်သောသူသည် ဝေဒကျမ်းကို မသရဇ္ဈာယ်တတ်၊ ဝေဒကျမ်းကိုမဆောင်ထားတတ်၊ ဤနှစ်ယောက်သောသူတို့တွင် အဘယ်သူအား ပုဏ္ဏားတို့သည် သေသူအကျိုးငှါကျွေးသော (ကုဗ္ဘီး) ထမင်း မင်္ဂလာထမင်း ယဇ်ပူဇော်သောထမင်း ဧည့်သည်အကျိုးငှါ ပြုအပ်သောထမင်းတို့ကို ရှေးဦးစွာ ကျွေးကုန်ရာသနည်းဟု (မေးတော်မူ၏)။ အသျှင်ဂေါတမ ဝေဒကျမ်းကိုသရဇ္ဈာယ်တတ်သော ဝေဒကျမ်းကို ဆောင်ထားသော လုလင်အား ပုဏ္ဏားတို့သည် သေသူအကျိုးငှါကျွေးသော (ကုဗ္ဘီး) ထမင်း မင်္ဂလာထမင်း ယဇ်ပူဇော်သောထမင်း ဧည့်သည် အကျိုးငှါ ပြုအပ်သောထမင်းတို့ကို ရှေးဦးစွာ ကျွေးကုန်ရာပါ၏၊ အသျှင်ဂေါတမ ထိုစကားသည် မှန်၏၊ ဝေဒကျမ်းကိုမသရဇ္ဈာယ်တတ်သော ဝေဒကျမ်းကို မဆောင်ထားသောသူ၌ ကျွေးမွေးခြင်းသည် အဘယ်မှာ အကျိုးများပါအံ့နည်းဟု (လျှောက်၏)။
အဿလာယန ထိုအရာကို သင် အဘယ်သို့ မှတ်ထင်သနည်း၊ ဤလောက၌ တစ်ဝမ်းတည်းပေါက်ညီအစ်ကိုနှစ်ယောက်တို့ ရှိကုန်ရာ၏၊ တစ်ယောက်သောသူသည် ဝေဒကျမ်းကို သရဇ္ဈာယ်တတ်၏၊ ဝေဒကျမ်းကို ဆောင်ထား၏၊ သီလမရှိ၊ ယုတ်မာသော အကျင့်ရှိ၏၊ တစ်ယောက်သောသူသည် ဝေဒကျမ်းကိုမသရဇ္ဈာယ်၊ ဝေဒကျမ်းကို မဆောင်ထား၊ သီလရှိ၏၊ ကောင်းမြတ်သော ကိုယ်ကျင့်တရားရှိ၏၊ ဤနှစ်ယောက်သောသူတို့တွင် အဘယ်သူအား ပုဏ္ဏားတို့သည် သေသူအကျိုးငှါ ကျွေးသော (ကုဗ္ဘီး) ထမင်းမင်္ဂလာထမင်း ယဇ်ပူဇော်သော ထမင်း ဧည့်သည်အကျိုးငှါ ပြုထားသော ထမင်းတို့ကို ရှေးဦးစွာ ကျွေးကုန်ရာသနည်းဟု (မေးတော်မူ၏)။ အသျှင်ဂေါတမ ဝေဒကျမ်းကို မသရဇ္ဈာယ်တတ်သော ဝေဒကျမ်းကိုဆောင်မထားသော သီလရှိသော ကောင်းမြတ်သော ကိုယ်ကျင့်တရားရှိသော လုလင်အား ပုဏ္ဏားတို့သည်သေသူအကျိုးငှါ ကျွေးသော (ကုဗ္ဘီး) ထမင်း မင်္ဂလာထမင်း ယဇ်ပူဇော်သောထမင်း ဧည့်သည် အကျိုးငှါပြုထားသော ထမင်းတို့ကို ရှေးဦးစွာ ကျွေးကုန်ရာပါ၏၊ အသျှင်ဂေါတမ ထိုစကားသည် မှန်၏၊ သီလမရှိ ယုတ်မာသော အကျင့်ရှိသောသူအား ပေးလှူခြင်းသည် အဘယ်မှာ အကျိုးများပါအံ့နည်းဟု (လျှောက် ၏)။
အဿလာယန သင်သည် ရှေးဦးစွာ ဇာတ်အမျိုးကို လိုက်၏၊ ဇာတ်အမျိုးကို လိုက်ပြီးနောက်ဝေဒကျမ်းတို့ကို လိုက်၏၊ ဝေဒကျမ်းတို့ကို လိုက်ပြီးနောက် အကျင့်ကို လိုက်၏၊ အကျင့်ကို လိုက်ပြီးနောက် ငါ ပညတ်သော အမျိုးလေးပါးတို့၏ စင်ကြယ်ခြင်းကို တစ်ဖန် လိုက်ပြန်၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။ ဤသို့ မိန့်တော်မူသော် အဿလာယနလုလင်သည် ဆိတ်ဆိတ်ဖြစ်လျက် မျက်နှာမလှဖြစ်လျက် လည်ကုပ်ကျိုးလျက် အောက်သို့ မျက်နှာချကာ ကြံမှိုင်လျက် စကားဆိုခြင်းမရှိသည် ဖြစ်၍ နေ၏။
--֍ ၄၁၀
။ ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားသည် အဿလာယနလုလင်ကို ဆိတ်ဆိတ်ဖြစ်လျက် မျက်နှာမလှဖြစ်လျက် လည်ကုပ်ကျိုးလျက် အောက်သို့ မျက်နှာချကာ ကြံမှိုင်လျက် စကားမဆိုသည်ကို သိတော်မူ၍ဤစကားကို မိန့်တော်မူ၏- အဿလာယန ရှေးက ဖြစ်ဖူးသည်ကား တောကြီးအတွင်း သစ်ရွက်မိုးကျောင်း၌ ကောင်းစွာ တိုင်ပင်နေကြသော ပုဏ္ဏားမျိုး ရသေ့ခုနစ်ယောက်တို့အား “ပုဏ္ဏားမျိုးသည်သာမြတ်၏၊ တစ်ပါးသော အမျိုးသည် ယုတ်၏။ပ။ ဗြဟ္မာ၏အမွေခံတို့ ဖြစ်ကုန်၏”ဟု ဤသို့သဘောရှိသော ယုတ်မာသော အယူသည် ဖြစ်၏။အဿလာယန မည်းနက်သော ဒေဝလရသေ့သည် “တောကြီးအတွင်း သစ်ရွက်မိုးကျောင်း၌ ကောင်းစွာတိုင်ပင်နေကြသော ပုဏ္ဏားမျိုး ရသေ့ခုနစ်ယောက်တို့အား ‘ပုဏ္ဏားမျိုးသည်သာ မြတ်၏၊ တစ်ပါးသောအမျိုးသည် ယုတ်၏။ပ။ ဗြဟ္မာ၏ အမွေခံတို့ ဖြစ်ကုန်၏’ဟု ဤသို့ သဘောရှိသော ယုတ်မာသောအယူသည် ဖြစ်သတတ်”ဟု ကြားသိလေ၏။ အဿလာယန ထိုအခါ မည်းနက်သော ဒေဝလရသေ့သည့်ဆံမုတ်ဆိတ်ကို ရိတ်၍ မောင်းသော အဆင်းရှိကုန်သော ပုဆိုးတို့ကို ဝတ်ရုံကာ အထပ်ထပ်သော ဖိနပ်ကိုစီးလျက် ရွှေဖြင့်ပြီးသော တောင်ဝှေးကို ကိုင်ပြီးလျှင် ပုဏ္ဏားမျိုး ရသေ့ ခုနစ်ယောက်တို့၏သစ်ရွက်မိုးကျောင်း ပရိဝုဏ်၌ ထင်ရှားဖြစ်လေ၏။ အဿလာယန ထိုအခါ မည်း နက်သောဒေဝလရသေ့သည် ပုဏ္ဏားမျိုး ရသေ့ခုနစ်ယောက်တို့၏ သစ်ရွက်မိုးကျောင်း ပရိဝုဏ်၌ စင်္ကြံ သွားလျက်"အသျှင်တို့ ဤပုဏ္ဏားမျိုး ရသေ့တို့သည် ယခု အဘယ်သို့ သွားကြကုန်သနည်း၊ အသျှင် တို့ဤပုဏ္ဏားမျိုး ရသေ့တို့သည် ယခု အဘယ်သို့ သွားကြကုန်သနည်း”ဟု ဆိုလေ၏။
အဿလာယန ထိုအခါ ပုဏ္ဏားမျိုး ရသေ့ခုနစ်ယောက်တို့အား “ပုဏ္ဏားမျိုး ရသေ့ခုနစ်ယောက် တို့၏သစ်ရွက်မိုးကျောင်း ပရိဝုဏ်၌ ရွာသူသားငယ်ကဲ့သို့ စင်္ကြံသွားလျက် ‘အသျှင်တို့ ဤပုဏ္ဏားမျိုးရသေ့တို့သည် ယခု အဘယ်သို့ သွားကြကုန်သနည်း၊ အသျှင်တို့ ဤပုဏ္ဏားမျိုး ရသေ့တို့သည် ယခုအဘယ်သို့ သွားကြကုန်သနည်း’ဟု ဆိုနေသူကား အဘယ်သူနည်း၊ ယခု ငါတို့သည် ထိုသူ့ကို ကျိန်ဆဲကုန်အံ့”ဟု အကြံဖြစ်၏။ အဿလာယန ထိုအခါ ပုဏ္ဏားမျိုး ရသေ့ခုနစ်ယောက်တို့သည်မည်းနက်သော ဒေဝလရသေ့ကို “သူယုတ် ပြာဖြစ်လေလော့၊ သူယုတ် ပြာဖြစ်လေလော့”ဟုကျိန်ဆဲကြကုန်၏။ အဿလာယန ပုဏ္ဏားမျိုး ရသေ့ခုနစ်ယောက်တို့ ကျိန်ဆဲတိုင်း ကျိန်ဆဲတိုင်းမည်းနက်သော ဒေဝလ ရသေ့သည် အထူးသဖြင့် အဆင်းလှ၏၊ အထူးသဖြင့် ရှုချင်ဖွယ်လည်း ရှိ၏၊ အထူးသဖြင့် ကြည်ညို ဖွယ်လည်း ရှိ၏။
အဿလာယန ထိုအခါ ပုဏ္ဏားမျိုး ရသေ့ခုနစ်ယောက်တို့အား “ငါတို့၏ အကျင့်ကား အချည်းနှီးဖြစ်စွတကား၊ ငါတို့၏ မြတ်သောအကျင့်သည် အကျိုးမရှိလေစွတကား၊ ငါတို့သည် ရှေးအခါက ‘သူယုတ်ပြာဖြစ်လေလော့၊ သူယုတ် ပြာဖြစ်လေလော့’ဟု ကျိန်ဆဲခံရသောသူအချို့သည် ပြာဖြစ်၏။ ဤရသေ့ကား ငါတို့ ကျိန်ဆဲတိုင်း ကျိန်ဆဲတိုင်း အထူးသဖြင့် အလွန်အဆင်းလှ၏၊ အထူးသဖြင့်ရှုချင်ဖွယ်လည်း ရှိ၏၊ အထူးသဖြင့် ကြည်ညိုဖွယ်လည်း ရှိ၏”ဟု အကြံသည် ဖြစ်၏။ အသျှင်ရသေ့တို့၏ အကျင့်သည် အချည်း နှီးမဟုတ်၊ မြတ်သောအကျင့်သည် အကျိုးမရှိသည် မဟုတ်၊ အသျှင်တို့ ငါ၌ စိတ်ပြစ်မှားခြင်းကို စွန့်ကြ ကုန်လော့ဟု (ဆို၏)။ စိတ်ပြစ်မှားခြင်းကို ငါတို့စွန့်ပါကုန်၏၊ အသျှင်သည် အဘယ်သူ ဖြစ်ပါသနည်းဟု (မေးကုန်၏)။ “မည်းနက်သောဒေဝလရသေ့” ဟူ၍ အသျှင်တို့ ကြားဖူးသည် မဟုတ်လောဟု (ဆို၏)။ အသျှင် ကြားဖူးပါ၏ဟု (ဆိုကြကုန်၏)။ အသျှင်တို့ ထိုအကျွန်ုပ်သည် ဒေဝလရသေ့ဖြစ်၏ဟု (ဆို၏)။ အဿလာယန ထိုအခါပုဏ္ဏားမျိုး ရသေ့ခုနစ်ယောက်တို့သည် မည်းနက်သော ဒေဝလရသေ့ကို ရှိခိုးရန် အားထုတ်ကြကုန်၏။
--֍ ၄၁၁
။ အဿလာယန ထိုအခါ မည်းနက်သော ဒေဝလရသေ့သည် ခုနစ်ယောက်ကုန်သော ပုဏ္ဏားမျိုးရသေ့တို့ကို “အချင်းတို့ တောကြီးအတွင်း သစ်ရွက်မိုးကျောင်း၌ ကောင်းစွာ တိုင်ပင်နေကြသောပုဏ္ဏားမျိုး ရသေ့ခုနစ်ယောက်တို့အား ‘ပုဏ္ဏားမျိုးသည်သာ မြတ်၏၊ အခြားအမျိုးသည် ယုတ်၏၊ ပုဏ္ဏားမျိုးသည်သာ ဖြူစင်၏၊ အခြားအမျိုးသည် မည်းနက်၏၊ ပုဏ္ဏားတို့သည်သာ စင်ကြယ်ကုန်၏၊ ပုဏ္ဏားမဟုတ်သူတို့သည် မစင်ကြယ်ကုန်၊ ပုဏ္ဏားတို့သည်သာ ဗြဟ္မာ၏ သားရင်းတို့ ဖြစ်ကုန်၏၊ ခံတွင်းမှပေါက်ဖွားလာသူများ ဖြစ်ကုန်၏၊ ဗြဟ္မာမှ ပေါက်ဖွားသူတို့ ဖြစ်ကုန်၏၊ ဗြဟ္မာဖန်ဆင်းထားသူများဖြစ်ကုန်၏၊ ဗြဟ္မာ၏ အမွေခံတို့ ဖြစ်ကြကုန်၏’ဟု ဤသို့ သဘောရှိသော ယုတ်မာသော အယူဝါဒသည် ဖြစ်၏” ဟူသော အကြောင်းကို အကျွန်ုပ် ကြားရ၏ဟု ဤစကားကို ပြောဆို၏။ အသျှင် မှန်ပါ၏ဟု (ဆိုကြကုန်၏)။အသျှင်တို့သည် “အမိသည် ပုဏ္ဏားမျိုးယောကျ်ားကိုသာ သံဝါသ ပြု၏၊ ပုဏ္ဏားမျိုးမဟုတ်သောယောကျ်ားကို သံဝါသ မပြု”ဟု သိကြပါကုန်၏လောဟု (မေး၏)။ အသျှင် မသိကြပါကုန်ဟု (ဆိုကြကုန်၏)။
အချင်းတို့ အဖွားသည် ခုနစ်ဆက်မြောက်သော အဖွားတိုင်အောင် ပုဏ္ဏားမျိုးယောကျ်ားကိုသာသံဝါသပြု၏၊ ပုဏ္ဏားမျိုးမဟုတ်သော ယောကျ်ားကို သံဝါသ မပြုဟု သိကြပါကုန်၏လောဟု (မေး၏)။ အသျှင် မသိကြပါကုန်ဟု (ဆိုကြကုန်၏)။
အချင်းတို့ အဖသည် ပုဏ္ဏေးမကိုသာ သံဝါသ ပြု၏၊ ပုဏ္ဏေးမ မဟုတ်သူကို သံဝါသ မပြုဟုသိကြပါကုန်၏လောဟု (မေး၏)။ အသျှင် မသိကြပါကုန်ဟု (ဆိုကြကုန်၏)။
အချင်းတို့ အဖိုးသည် ခုနစ်ဆက်မြောက်သော အဖိုးတိုင်အောင် ပုဏ္ဏေးမကိုသာ သံဝါသ ပြု၏၊ ပုဏ္ဏေးမ မဟုတ်သူကို သံဝါသ မပြုဟု သိကြပါကုန်၏လောဟု (မေး၏)။ အသျှင် မသိကြပါကုန်ဟု (ဆိုကြကုန်၏)။
အချင်းတို့ ကိုယ်ဝန်တည်ပုံ အခြင်းအရာကို သိကြကုန်၏လောဟု (မေး၏)။ အသျှင် အကျွန်ုပ်တို့သည် ကိုယ်ဝန်တည်ပုံ အခြင်းအရာကို သိကြကုန်၏၊ ဤလောက၌ မိဘတို့သည်လည်း သံဝါသ ပြုသောအားဖြင့် ပေါင်းဆုံကြကုန်၏၊ အမိသည်လည်း ဥတုပန်း ပွင့်ဆဲဖြစ်၏၊ ရောက်အပ်သော သတ္တဝါသည်လည်း ရှေးရှုတည်၏၊ ဤသို့ သုံးပါးကုန်သော အကြောင်းတို့၏ စည်းဝေးမိခြင်းကြောင့် ကိုယ်ဝန်၏သက်ဝင်၍ တည်ခြင်းသည် ဖြစ်ပါ၏ဟု (ဆိုကြကုန်၏)။
အချင်းတို့ ထိုရောက်လာဝင်စားမည့် သတ္တဝါကလေးသည် မင်းတည်းဟူ၍လည်းကောင်း၊ ပုဏ္ဏားတည်းဟူ၍လည်းကောင်း၊ ကုန်သည်တည်းဟူ၍လည်းကောင်း၊ သူဆင်းရဲတည်းဟူ၍လည်းကောင်း သိကြပါကုန်၏လောဟု (မေး၏)။ အသျှင် ထိုဝင်စားမည့် သတ္တဝါကလေးသည် မင်းတည်းဟူ၍လည်းကောင်း၊ ပုဏ္ဏားတည်းဟူ၍လည်းကောင်း၊ ကုန်သည်တည်းဟူ၍လည်းကောင်း၊ သူဆင်းရဲတည်းဟူ၍လည်းကောင်းအကျွန်ုပ်တို့ မသိနိုင်ကြပါဟု (ဆိုကြကုန်၏)။ အချင်းတို့ ဤသို့ဖြစ်သည်ရှိသော် “အသင်တို့သည်အဘယ်သူတို့ ဖြစ်ကြကုန်၏”ဟု သိကြကုန်၏လောဟု (မေး၏)။ အသျှင် ဤသို့ဖြစ်သည်ရှိသော်"အကျွန်ုပ်တို့သည် အဘယ်သူတို့ ဖြစ်ကြကုန်၏”ဟု မသိကြပါကုန်ဟု (ဆိုကြကုန်၏)။ အဿလာယနထိုမည်းနက်သော ဒေဝလရသေ့က ဤမိမိ၏ဇာတ် အမျိုးဝါဒ၌ မေးစိစစ်အပ်ကုန်သည်ရှိသော် အယူ၌တည်စေအပ်ကုန်သည်ရှိသော် အယူကို ပြောဆိုအပ်ကုန်သည်ရှိသော် ထိုခုနစ်ယောက်ကုန်သော ပုဏ္ဏားမျိုးရသေ့တို့သည် ပြည့်စုံစွာ မဖြေကြားနိုင်ကြကုန်။ ယခုအခါ ငါက မိမိ၏ ဇာတ်အမျိုးဝါဒ၌ မေးစိစစ်အပ်သည်ရှိသော် အယူ၌ တည်စေအပ်သည်ရှိသော် အယူကို ပြောဆိုအပ်သည်ရှိသော် သင်သည် အဘယ်မှာ ပြည့်ပြည့်စုံစုံ ဖြေကြားနိုင်လတ္တံ့နည်း၊ သင်သည် သင့်ဆရာနှင့်တကွ ယင်းခုနစ်ယောက်သော ရသေ့တို့၏ ယောက်မကိုင် ပုဏ္ဏားကိုမျှ မမီသေးဟု (မိန့်တော်မူ၏)။
ဤသို့ မိန့်တော်မူအပ်သည်ရှိသော် အဿလာယနလုလင်သည် မြတ်စွာဘုရားကို “အသျှင်ဂေါတမနှစ်သက်ဖွယ်ရှိပါပေစွ။ပ။ အသျှင်ဂေါတမသည် အကျွန်ုပ်ကို ယနေ့မှစ၍ အသက်ရှည်သမျှ ကာလပတ်လုံး (ရတနာသုံးပါးကို) ကိုးကွယ်ဆည်းကပ်ခြင်းသို့ ရောက်သော ဥပါသကာဒါယကာဟူ၍မှတ်တော်မူပါလော့”ဟု လျှောက်၏။
သုံးခုမြောက် အဿလာယနသုတ် ပြီး၏။
--၄-ဃောဋမုခသုတ်
֍ ၄၁၂
။ အကျွန်ုပ်သည် ဤသို့ ကြားနာခဲ့ရပါသည်-အခါတစ်ပါး၌ အသျှင်ဥဒေနသည် ဗာရာဏသီပြည် ခေမိယသရက်ဥယျာဉ်၌ သီတင်းသုံး နေတော်မူ ၏။ ထိုအခါ ဃောဋမုခအမည်ရှိသော ပုဏ္ဏားသည် ဗာရာဏသီပြည်သို့ တစ်စုံတစ်ခုသော ပြုဖွယ်ကိစ္စဖြင့်ရောက်လာ၏။ ထိုအခါ ဃောဋမုခပုဏ္ဏားသည် အညောင်းပြေ လမ်းလျှောက်လှည့်လည်သည်ရှိသော်ခေမိယသရက်ဥယျာဉ်သို့ ရောက်လာလေ၏။ ထိုအခါ အသျှင်ဥဒေနသည် လွင်တီးခေါင်၌့စင်္ကြံသွားနေ၏။ ဃောဋမုခပုဏ္ဏားသည် အသျှင်ဥဒေနထံသို့ ချဉ်းကပ်ပြီးလျှင် အသျှင်ဥဒေနနှင့် အတူဝမ်းမြောက်ဝမ်းသာ နှုတ်ဆက်ပြောဆို၏၊ ဝမ်းမြောက်ဖွယ် အမှတ်ရဖွယ်စကားကိုပြောဆိုပြီးဆုံးစေပြီးနောက် စင်္ကြံသွားသော အသျှင်ဥဒေနသို့ အတုလိုက်၍ စင်္ကြံသွားကာ"အသျှင်ရဟန်း တရားစောင့်သော ရဟန်းသည် မရှိဟု အကျွန်ုပ်အား ဤသို့သော အယူဖြစ်ပါ၏၊ ထိုသို့ဖြစ်ခြင်းသည်လည်း အသျှင်ကဲ့သို့သော ပုဂ္ဂိုလ်တို့အား မဖူးမြင်ရခြင်းကြောင့်လည်းကောင်း၊ တရားသဘောကို မမြင်သောကြောင့်လည်းကောင်း ဖြစ်ပါ၏”ဟု လျှောက်၏။
ဤသို့ လျှောက်သည်ရှိသော် အသျှင်ဥဒေနသည် စင်္ကြံမှသက်ဆင်း၍ ကျောင်းသို့ ဝင်ကာ ခင်းထားသော နေရာ၌ ထိုင်၏၊ ဃောဋမုခပုဏ္ဏားသည်လည်း စင်္ကြံမှ သက်ဆင်း၍ ကျောင်းသို့ ဝင်ကာသင့်လျော်ရာ၌ ရပ်တည်၏၊ သင့်လျော်ရာ၌ ရပ်တည်နေသော ဃောဋမုခပုဏ္ဏားကို အသျှင်ဥဒေနသည်"ပုဏ္ဏား နေရာတို့သည် ရှိပါကုန်၏၊ အကယ်၍ အလိုရှိမူ နေထိုင်ပါလော့”ဟု ဆို၏။ အကျွန်ုပ်တို့သည်အသျှင်ဥဒေန၏ ထိုဖိတ်ကြား ချက်ကိုသာလျှင် ဆိုင်းငံ့လျက် နေပါကုန်၏၊ အဘယ့်ကြောင့် အကျွန်ုပ်ကဲ့သို့သော သူသည် မဖိတ်ဘဲ နေရာ၌ ရှေးဦးစွာ နေသင့်၏ဟု အောက်မေ့နိုင်ပါအံ့နည်းဟု (လျှောက်၏)။ ထို့နောက် ဃောဋမုခပုဏ္ဏားသည် နိမ့်သော ထိုင်စရာတစ်ခုကို ယူ၍ တစ်ခုသောအရပ်၌ ထိုင်နေ၏၊ တစ်ခုသောအရပ်၌ ထိုင်ပြီးသော ဃောဋမုခပုဏ္ဏားသည် အသျှင်ဥဒေနကို “အသျှင်ရဟန်း တရားစောင့်သော ရဟန်းသည် မရှိဟု အကျွန်ုပ်အား ဤသို့သော အယူဖြစ်ပါ၏၊ ထိုသို့ ဖြစ်ခြင်းသည်လည်းအသျှင်ကဲ့သို့သော ပုဂ္ဂိုလ်တို့အား မဖူးမြင်ရခြင်းကြောင့်လည်းကောင်း၊ တရားသဘောကို မမြင်သောကြောင့်လည်းကောင်း ဖြစ်ပါ၏”ဟု လျှောက်၏။
--ပုဏ္ဏား သင်သည် ငါ့အား ခွင့်ပြုသင့်သည်ကို ခွင့်ပြုငြားအံ့၊ တားမြစ်သင့်သည်ကိုလည်း တားမြစ်ငြားအံ့၊ ငါဆိုသော စကား၏ အဓိပ္ပါယ်ကို မသိမူ ငါ့ကိုသာလျှင် “အသျှင်ဥဒေန ဤစကားကား အဘယ်သို့ပါနည်း၊ ဤစကား၏ အနက်အဓိပ္ပါယ်ကား အဘယ်သို့ပါနည်း”ဟု တစ်ဆင့်တက်၍ မေးမြန်းငြားအံ့၊ ဤသို့ဖြစ်လျှင် ဤအရာ၌ ငါတို့အား စကားပြောဆိုမှု ဖြစ်ရာ၏ဟု (ဆို၏)။ အကျွန်ုပ်သည် အသျှင်ဥဒေနအား ခွင့်ပြုသင့်သည်ကို ခွင့်ပြုပါအံ့၊ တားမြစ်သင့်သည်ကိုလည်း တားမြစ်ပါအံ့၊ အကျွန်ုပ်သည်အသျှင်ဥဒေန ပြောကြားသော စကား၏ အဓိပ္ပါယ်ကို မသိမူ အသျှင်ဥဒေနကိုသာလျှင် “အသျှင်ဥဒေနဤစကားကား အဘယ်သို့ပါနည်း၊ ဤစကား၏ အနက်အဓိပ္ပါယ်ကား အဘယ်ပါနည်း”ဟု တစ်ဆင့်တက်၍ မေးမြန်းပါအံ့၊ ဤအတိုင်းပင် ဤအရာ၌ အကျွန်ုပ်တို့၏ စကားပြောဆိုခြင်းသည် ဖြစ်ပါစေလော့ဟု (ဆို၏)။
֍ ၄၁၃
။ ပုဏ္ဏား လောက၌ ဤ ပုဂ္ဂိုလ်လေးမျိုးတို့သည် ထင်ရှားရှိကုန်၏၊ အဘယ်လေးမျိုးတို့နည်း ဟူမူ-(၁) ပုဏ္ဏား ဤလောက၌ အချို့သော ပုဂ္ဂိုလ်သည် မိမိကိုယ်ကို ပူပန်ဆင်းရဲစေတတ်၏၊ မိမိကိုယ်ကိုပူပန်ဆင်းရဲစေမှု၌ အဖန်တလဲလဲ ပြုကျင့်အားထုတ်၏။
(၂) ပုဏ္ဏား ဤလောက၌ အချို့သော ပုဂ္ဂိုလ်သည် သူတစ်ပါးကို ပူပန်ဆင်းရဲစေတတ်၏၊ သူတစ်ပါးကိုပူပန်ဆင်းရဲစေမှု၌ အဖန်တလဲလဲ ပြုကျင့်အားထုတ်၏။
(၃) ပုဏ္ဏား ဤလောက၌ အချို့သော ပုဂ္ဂိုလ်သည် မိမိကိုယ်ကိုလည်း ပူပန်ဆင်းရဲစေတတ်၏၊ မိမိကိုယ်ကို ပူပန်ဆင်းရဲစေမှု၌လည်း အဖန်တလဲလဲ ပြုကျင့်အားထုတ်၏၊ သူတစ်ပါးကိုလည်း ပူပန်ဆင်းရဲစေတတ်၏၊ သူတစ်ပါးကို ပူပန်ဆင်းရဲစေမှု၌လည်း အဖန်တလဲလဲ ပြုကျင့်အားထုတ်၏။
(၄) ပုဏ္ဏား ဤလောက၌ အချို့သော ပုဂ္ဂိုလ်သည် မိမိကိုယ်ကို ပူပန်ဆင်းရဲစေတတ်သူလည်း မဟုတ်၊ မိမိကိုယ်ကို ပူပန်ဆင်းရဲစေမှု၌ အဖန်တလဲလဲ ပြုကျင့်အားထုတ်သူလည်းမဟုတ်၊ သူတစ်ပါးကိုပူပန်ဆင်းရဲစေတတ်သူလည်းမဟုတ်၊ သူတစ်ပါးကို ပူပန်ဆင်းရဲစေမှု၌ အဖန်တလဲလဲ ပြုကျင့်အားထုတ်သူလည်း မဟုတ်၊ ထိုသူသည် မိမိကိုယ်ကိုလည်း မပူပန် မဆင်းရဲစေတတ်၊ သူတစ်ပါးကိုလည်း မပူပန့်မဆင်းရဲစေတတ်သည်ဖြစ်၍ မျက်မှောက်သော ကိုယ်၏ အဖြစ်၌သာလျှင် ကိလေသာ ဆာလောင်မွတ်သိပ်မှုမရှိသည် ငြိမ်းချမ်းသည် အေးမြသည် ချမ်းသာသုခကို ခံစားရသည် ဖြစ်၍ မြတ်သောကိုယ်ဖြင့် နေထိုင်ရ၏။ ပုဏ္ဏား ဤပုဂ္ဂိုလ်လေးမျိုးတို့တွင် အဘယ်ပုဂ္ဂိုလ်သည် သင်၏ စိတ်ကို နှစ်သိမ့်စေဘိသနည်းဟု (မိန့်ဆိုတော်မူ၏)။
အသျှင်ဥဒေန မိမိကိုယ်ကို ပူပန်ဆင်းရဲစေတတ်၍ မိမိကိုယ်ကို ပူပန်ဆင်းရဲစေမှု၌ အဖန်တလဲလဲပြုကျင့်အားထုတ်သော သူသည်လည်း အကျွန်ုပ်၏ စိတ်ကို မနှစ်သိမ့်စေနိုင်ပါ။ အသျှင်ဥဒေန သူတစ်ပါးကို ပူပန်ဆင်းရဲစေတတ်၍ သူတစ်ပါးကို ပူပန်ဆင်းရဲစေမှု၌ အဖန်တလဲလဲ ပြုကျင့်အားထုတ်သောသူသည်လည်း အကျွန်ုပ်၏ စိတ်ကို မနှစ်သိမ့်စေနိုင်ပါ။ အသျှင်ဥဒေန မိမိကိုယ်ကို ပူပန်ဆင်းရဲစေတတ်၍မိမိကိုယ်ကို ပူပန်ဆင်းရဲစေမှု၌ အဖန်တလဲလဲ ပြုကျင့်အားထုတ်သူ ဖြစ်သည့်ပြင် သူတစ်ပါးကို ပူပန်ဆင်းရဲစေတတ်၍ သူတစ်ပါးကို ပူပန်ဆင်းရဲစေမှု၌ အဖန်တလဲလဲ ပြုကျင့်အားထုတ်တတ်သော သူသည်လည်း အကျွန်ုပ်၏ စိတ်ကို မနှစ်သိမ့်စေနိုင်ပါ။
အသျှင်ဥဒေန မိမိကိုယ်ကိုလည်း မပူပန်မဆင်းရဲစေတတ်ဘဲ မိမိကိုယ်ကို ပူပန်ဆင်းရဲစေမှု၌ အဖန်တလဲလဲ ပြုကျင့်အားထုတ်သူလည်း မဟုတ်သည့်ပြင်၊ သူတစ်ပါးကိုလည်း မပူပန်မဆင်းရဲစေတတ်ဘဲသူတစ်ပါး ပူပန်ဆင်းရဲစေမှု၌ အဖန်တလဲလဲ ပြုကျင့်အားထုတ်သူလည်း မဟုတ်သော ပုဂ္ဂိုလ်သည်သာလျှင်မိမိကိုယ်ကိုလည်း မပူပန် မဆင်းရဲစေတတ်ဘဲ သူတစ်ပါးကိုလည်း မပူပန် မဆင်းရဲစေတတ်သည် ဖြစ်၍မျက်မှောက်သော ကိုယ်၏ အဖြစ်၌သာလျှင် ကိလေသာ ဆာလောင်မွတ်သိပ်မှု မရှိသည် ငြိမ်းချမ်းသည်အေးမြသည် ချမ်းသာသုခကို ခံစားရသည် ဖြစ်၍ မြတ်သောကိုယ်ဖြင့် နေထိုင်ရ၏။ ဤပုဂ္ဂိုလ်သည်သာလျှင် အကျွန်ုပ်၏ စိတ်ကို နှစ်သိမ့်စေနိုင်ပါသည်ဟု (လျှောက်၏)။
--ပုဏ္ဏား ဤပုဂ္ဂိုလ်သုံးယောက်တို့သည် အဘယ်ကြောင့် သင့်စိတ်ကို မနှစ်သိမ့်စေနိုင်ဘိသနည်းဟု (မေးတော်မူ၏)။ အသျှင်ဥဒေန မိမိကိုယ်ကို ပူပန်ဆင်းရဲစေတတ်၍ မိမိကိုယ်ကို ပူပန်ဆင်းရဲစေမှု၌အဖန်တလဲလဲ ပြုကျင့်အားထုတ်သော သူသည် ချမ်းသာကို အလိုရှိသော ဆင်းရဲကို စက်ဆုပ်သော မိမိကိုယ်ကို ပူပန်ဆင်းရဲစေပါ၏၊ အဖန်တလဲလဲ ပူပန်ဆင်းရဲစေပါ၏၊ ဤအကြောင်းကြောင့် ဤပုဂ္ဂိုလ်သည်အကျွန်ုပ်၏ စိတ်ကို မနှစ်သိမ့်စေနိုင်ပါ။
အသျှင်ဥဒေန သူတစ်ပါးကို ပူပန်ဆင်းရဲစေတတ်၍ သူတစ်ပါးကို ပူပန်ဆင်းရဲစေမှု၌ အဖန်တလဲလဲပြုကျင့်အားထုတ်သောသူသည်လည်း ချမ်းသာကို အလိုရှိသော ဆင်းရဲကို စက်ဆုပ်သော သူတစ်ပါးကိုပူပန်ဆင်းရဲစေပါ၏၊ အဖန်တလဲလဲ ပူပန်ဆင်းရဲစေပါ၏၊ ဤအကြောင်းကြောင့် ဤပုဂ္ဂိုလ်သည်အကျွန်ုပ်၏ စိတ်ကို မနှစ်သိမ့်စေနိုင်ပါ။
အသျှင်ဥဒေန မိမိကိုယ်ကိုလည်း ပူပန်ဆင်းရဲစေတတ်၍ မိမိကိုယ်ကို ပူပန်ဆင်းရဲစေမှု၌ အဖန် တလဲလဲပြုကျင့်အားထုတ်သော၊ သူတစ်ပါးကိုလည်း ပူပန်ဆင်းရဲစေတတ်၍ သူတစ်ပါးကို ပူပန်ဆင်းရဲ စေမှု၌အဖန်တလဲလဲ ပြုကျင့်အားထုတ်သော သူသည်လည်း ချမ်းသာကို အလိုရှိသော ဆင်းရဲကို စက် ဆုပ်သောမိမိကိုယ်ကိုလည်းကောင်း သူတစ်ပါးကိုလည်းကောင်း ပူပန်ဆင်းရဲစေပါ၏၊ အဖန်တလဲလဲပူပန်ဆင်းရဲစေပါ၏၊ ဤအကြောင်းကြောင့် ဤပုဂ္ဂိုလ်သည် အကျွန်ုပ်၏ စိတ်ကို မနှစ်သိမ့်စေနိုင်ပါ။
အသျှင်ဥဒေန မိမိကိုယ်ကိုလည်း မပူပန်မဆင်းရဲစေတတ်ဘဲ မိမိကိုယ်ကို ပူပန်ဆင်းရဲစေမှု၌ အဖန်တလဲလဲ ပြုကျင့်အားထုတ်သူလည်း မဟုတ်သည့်ပြင်၊ သူတစ်ပါးကိုလည်း မပူပန်မဆင်းရဲစေတတ်ဘဲ သူတစ်ပါး ပူပန်ဆင်းရဲစေမှု၌ အဖန်တလဲလဲ ပြုကျင့်အားထုတ်သူလည်း မဟုတ်သော ပုဂ္ဂိုလ်သည်ကားမိမိကိုယ်ကိုလည်း မပူပန် မဆင်းရဲစေတတ်၊ သူတစ်ပါးကိုလည်း မပူပန်မဆင်းရဲစေတတ်သည် ဖြစ်၍မျက်မှောက်သော ကိုယ်၏ အဖြစ်၌သာလျှင် ကိလေသာ ဆာလောင်မွတ်သိပ်ခြင်းမရှိသည် ငြိမ်းချမ်းသည်အေးမြသည် ချမ်းသာသုခကို ခံစားရသည် ဖြစ်၍ မြတ်သောကိုယ်ဖြင့် နေထိုင်ရ၏။ ထိုသူသည် ချမ်းသာ့ကို လိုလားသော ဆင်းရဲကို စက်ဆုပ်သော မိမိကိုယ်ကိုလည်းကောင်း၊ သူတစ်ပါးကိုလည်းကောင်း ပူပန်စေသူမဟုတ်၊ ဆင်းရဲစေသူမဟုတ်ပါ၊ ဤအကြောင်းကြောင့် ဤပုဂ္ဂိုလ်သည် အကျွန်ုပ်၏ စိတ်ကို နှစ်သိမ့်စေပါ၏ဟု (လျှောက်၏)။
֍ ၄၁၄
။ ပုဏ္ဏား ပရိသတ်တို့သည် ဤနှစ်ပါးတို့တည်း။ အဘယ်နှစ်ပါးတို့နည်းဟူမူ- ပုဏ္ဏားဤလောက၌ အချို့သော ပရိသတ်သည် ပတ္တမြားနားတောင်းတို့၌ ပြင်းစွာတပ်ခြင်းဖြင့် တပ်နှစ်သက်ကုန်သည်ဖြစ်၍ သားမယား ကျွန်မိန်းမ ကျွန်ယောက်ျား လယ်ယာ ရွှေ ငွေတို့ကို ရှာမှီး၏။ပုဏ္ဏား ဤလောက၌ အချို့သော ပရိသတ်သည် ပတ္တမြားနားတောင်းတို့၌ ပြင်းစွာတပ်ခြင်းဖြင့်မတပ်မနှစ်သက်ကုန်သည် ဖြစ်၍ သားမယား ကျွန်မိန်းမ ကျွန်ယောက်ျား လယ်ယာ ရွှေ ငွေတို့ကိုပယ်၍ လူ့ဘောင်မှ ရဟန်းဘောင်သို့ ဝင်ရောက်၏။
ပုဏ္ဏား ထိုပုဂ္ဂိုလ်သည် မိမိကိုယ်ကို ပူပန်ဆင်းရဲစေတတ်သူလည်း မဟုတ်၊ မိမိကိုယ်ကို ပူပန်ဆင်းရဲစေမှု၌ အဖန်တလဲလဲ ပြုကျင့်အားထုတ်သူလည်း မဟုတ်၊ သူတစ်ပါးကို ပူပန်ဆင်းရဲစေတတ်သူလည်း မဟုတ်၊ သူတစ်ပါးကို ပူပန်ဆင်းရဲစေမှု၌ အဖန်တလဲလဲ ပြုကျင့်အားထုတ်သူလည်း မဟုတ်၊ ထိုသူသည် မိမိကိုယ်ကိုလည်း မပူပန် မဆင်းရဲစေတတ်၊ သူတစ်ပါးကိုလည်း မပူပန် မဆင်းရဲစေတတ်သည်ဖြစ်၍ မျက်မှောက်သော ကိုယ်၏ အဖြစ်၌သာလျှင် ကိလေသာ ဆာလောင်မွတ်သိပ်မှုမရှိသည်ငြိမ်းချမ်းသည် အေးမြသည် ချမ်းသာသုခကို ခံစားရသည် ဖြစ်၍ မြတ်သောကိုယ်ဖြင့် နေထိုင်ရ၏။
ပုဏ္ဏား ပရိသတ်တစ်မျိုးသည်ကား ပတ္တမြားနားတောင်းတို့၌ ပြင်းစွာတပ်ခြင်းဖြင့် တပ်နှစ်သက်ကုန်သည် ဖြစ်၍ သားမယား ကျွန်မိန်းမ ကျွန်ယောက်ျား လယ်ယာ ရွှေ ငွေတို့ကို ရှာမှီး၏၊ ပရိသတ်တစ်မျိုးသည်ကား ပတ္တမြားနားတောင်းတို့၌ ပြင်းစွာတပ်ခြင်းဖြင့် မတပ်မနှစ်သက်သည်ဖြစ်၍ သားမယားကျွန်မိန်းမ ကျွန်ယောက်ျား လယ်ယာ ရွှေ ငွေတို့ကို ပယ်စွန့်၍ လူ့ဘောင်မှ ရဟန်းဘောင်၌ ရဟန်းပြု၏၊ ဤပရိသတ်နှစ်မျိုးတို့တွင် အဘယ်ပရိသတ်၌ အဘယ်ပုဂ္ဂိုလ်ကို သင်သည် အများဆုံး မြင်ပါသနည်းဟု (မေး၏)။
--အသျှင်ဥဒေန မိမိကိုယ်ကို မပူပန် မဆင်းရဲစေတတ်ဘဲ မိမိကိုယ်ကို ပူပန်ဆင်းရဲစေမှုကို အဖန် တလဲလဲပြုကျင့်အားထုတ်သူလည်း မဟုတ်သည့်ပြင် သူတစ်ပါးကိုလည်း မပူပန် မဆင်းရဲစေတတ်ဘဲ သူတစ်ပါးပူပန်ဆင်းရဲစေမှုကို အဖန်တလဲလဲ ပြုကျင့်အားထုတ်သူ မဟုတ်သော ပုဂ္ဂိုလ်သည်သာလျှင်မိမိကိုယ်ကိုလည်း မပူပန် မဆင်းရဲစေတတ်ဘဲ သူတစ်ပါးကိုလည်း မပူပန် မဆင်းရဲစေတတ်သည်ဖြစ်၍မျက်မှောက်သော ကိုယ်၏ အဖြစ်၌သာလျှင် ကိလေသာ မွတ်သိပ်မှုမရှိသည် ငြိမ်းချမ်းသည် အေးမြသည်ချမ်းသာသုခကို ခံစားရသည် ဖြစ်၍ မြတ်သော ကိုယ်ဖြင့် နေထိုင်ရ၏။ ဤပုဂ္ဂိုလ်ကို အကျွန်ုပ်သည်ပတ္တမြားနားတောင်းတို့၌ ပြင်းစွာတပ်ခြင်းဖြင့် တပ်နှစ်သက်ခြင်းမရှိ၊ သားမယား ကျွန်မိန်းမ ကျွန်ယောက်ျား လယ်ယာ ရွှေ ငွေကို ပယ်၍ လူ့ဘောင်မှ ရဟန်းဘောင်၌ ရဟန်းပြုသော ဤပရိသတ်၌အများဆုံး မြင်ရပါ၏ဟု (လျှောက်၏)။
ပုဏ္ဏား ယခုအခါ၌သာလျှင် “အသျှင်ရဟန်း တရားစောင့်သော ရဟန်းသည် မရှိ၊ ဤသို့ အကျွန်ုပ် မှာဤအယူသည် ဖြစ်ပါ၏၊ ထိုသို့ဖြစ်ခြင်းသည် အသျှင်ကဲ့သို့သော သဘောရှိသော ရဟန်းတို့ကို မတွေ့မြင်ရသောကြောင့်လည်းကောင်း၊ တရားသဘောကို မမြင်သောကြောင့်လည်းကောင်း ဖြစ်ပါ၏”ဟု သင်ပြောဆိုသော စကားကို ငါတို့ သိကြရကုန်၏ဟု (ဆို၏)။ အသျှင်ဥဒေန ထိုစကားကို စင်စစ် အကြောင်းနှင့်တကွ ပြောဆိုခဲ့ပါ၏၊ တရားစောင့်သော ရဟန်းသည် ရှိ၏၊ အကျွန်ုပ်မှာ ဤသို့ အယူဖြစ်ပါ၏ဟူ၍သာလျှင် အကျွန်ုပ်တို့ကို အသျှင်ဥဒေနသည် မှတ်တော်မူပါလော့၊ အသျှင်ဥဒေနသည် အကျွန်ုပ်အားလေးယောက်သော ပုဂ္ဂိုလ်တို့ကို အကျယ်အားဖြင့် မဝေဖန်ဘဲ အကျဉ်းဟောထားပါ၏၊ အသျှင်ဥဒေနသည် အကျွန်ုပ်အား အစဉ်သနားသည်ကို အကြောင်းပြု၍ ဤလေးယောက်သော ပုဂ္ဂိုလ်တို့ကို အကျယ်အားဖြင့် ဝေဖန်ပြပါလော့ဟု (လျှောက်၏)။ ပုဏ္ဏား သို့ဖြစ်ပါမူ နားထောင်လော့၊ ကောင်းစွာ နှလုံးသွင်းလေလော့၊ ဟောပေအံ့ဟု (မိန့်ဆိုတော်မူ၏)။ အသျှင်ဘုရားကောင်းပါပြီ ဟူ၍သာလျှင် ဃောဋမုခပုဏ္ဏားသည် အသျှင်ဥဒေနအား ပြန်ကြားလျှောက်ထား၏။ အသျှင်ဥဒေနသည် ဤစကားကို မိန့်ဆိုတော်မူ၏-
֍ ၄၁၅
။ ပုဏ္ဏား မိမိကိုယ်ကို ပူပန်ဆင်းရဲစေတတ်သော၊ မိမိကိုယ်ကို ပူပန်ဆင်းရဲစေမှု၌ အဖန် တလဲလဲပြုကျင့်အားထုတ်သော ပုဂ္ဂိုလ်သည် အဘယ်နည်းဟူမူ- ပုဏ္ဏား ဤလောက၌ အချို့သော ပုဂ္ဂိုလ်သည်အဝတ် မဝတ်ဘဲ နေ၏၊ လူ့အကျင့်ကို စွန့်၍ (ရပ်လျက် ကျင်ကြီး ကျင်ငယ်စွန့်ခြင်း စသည်ကို) ကျင့်၏၊ လက်ဖြင့် (မစင်ကို) သုတ်၏၊ အသျှင် လာလော့ဆိုသူ၏ ဆွမ်းကို မခံ၊ အသျှင်ရပ်လော့ဆိုသူ၏ ဆွမ်းကို မခံ၊ ရှေးရှုဆောင်လာသော ဆွမ်းကို မခံ၊ ရည်စူး၍ ပြုသော ဆွမ်းကို မခံ၊ ပင့်ဖိတ် (ဆွမ်းကို) မခံ၊ အိုးဝမှ (ခူး၍ လောင်းလှူအပ်သော ဆွမ်းကို) မခံ၊ တောင်းဝမှ (ခူး၍လောင်းလှူအပ်သော ဆွမ်းကို) မခံ၊ တံခါးခုံခြား၍ (လှူသော ဆွမ်းကို) မခံ၊ တုတ်ခြား၍ (လှူသောဆွမ်းကို) မခံ၊ ကျည်ပွေ့ခြား၍ (လှူသော ဆွမ်းကို) မခံ၊ နှစ်ယောက်စားစဉ် (လှူသော ဆွမ်းကို) မခံ၊ ကိုယ်ဝန်ဆောင်မိန်းမ (လှူသော ဆွမ်းကို) မခံ၊ နို့တိုက်ဆဲမိန်းမ (လှူသော ဆွမ်းကို) မခံ၊ ယောက်ျားနှင့်နှီးနှောနေသော မိန်းမ၏ (ဆွမ်းကို) မခံ၊ ဆော်ဩ၍ (လှူသော ဆွမ်းကို) မခံ၊ ခွေးမျှော်ရာ (ဆွမ်းကို) မခံ၊ ယင်အုံရာ (ဆွမ်းကို) မခံ၊ ငါးမစား၊ အမဲမစား၊ သေမသောက်၊ အရက်မသောက်၊ ဖွဲ၌မြှုပ်သော ဆေးရည်ကို မသောက်၊ တစ်အိမ်၌သာ ဆွမ်းခံ၏၊ တစ်လုတ်သာစား၏၊ နှစ်အိမ်၌သာ ဆွမ်းခံ၏၊ နှစ်လုတ်သာ စား၏။ပ။ ခုနစ်အိမ်၌သာ ဆွမ်းခံ၏၊ ခုနစ်လုတ်သာစား၏၊ ခွက်ငယ်တစ်ခုဖြင့်လည်း ရောင့်ရဲ၏၊ ခွက်ငယ်နှစ်ခု ဖြင့်လည်း ရောင့်ရဲ၏။ပ။ ခွက်ငယ်ခုနစ်ခုဖြင့်လည်း ရောင့်ရဲ၏၊ တစ်ရက်ခြား လည်း အစာစား၏၊ နှစ်ရက်ခြားလည်းအစာစား၏။ပ။ ခုနစ်ရက်ခြားလည်း အစာစား၏၊ ဤနည်းဖြင့် ဤသို့သဘောရှိသော လဝက်တစ်ကြိမ်အစာစားခြင်း အကျင့်ကို ကျင့်၍ နေ၏။ --ထိုပုဂ္ဂိုလ်သည် ဟင်းရွက်စိမ်းကိုသော်လည်း စား၏၊ ဆန်စိမ်းကိုသော်လည်း စား၏၊ မြက်သီးဆန်ကိုသော်လည်း စား၏၊ သားရေဖတ်ကိုသော်လည်း စား၏၊ မှော်ကိုသော်လည်း စား၏၊ ဆန်ကွဲကိုသော်လည်း စား၏၊ ထမင်းချိုးကိုသော်လည်း စား၏၊ နှမ်းမှုန့်ညက်ကိုသော်လည်း စား၏၊ မြက်ကိုသော်လည်း စား၏၊ နွားချေးကိုသော်လည်း စား၏၊ တောသစ်မြစ် သစ်သီးလျှင် အစာရှိသည်ဖြစ်၍ ကြွေကျသော သစ်သီးကို စားလေ့ရှိ၏၊ ထိုပုဂ္ဂိုလ်သည် ပိုက်ဆံလျှော် အဝတ်တို့ကိုသော်လည်း ဆောင်၏၊ ပိုက်ဆံ လျှော်ဖြင့် ရောနှောရက်သော အဝတ်တို့ကိုသော်လည်း ဆောင်၏၊ သူသေကောင်အဝတ်တို့ကိုသော်လည်း ဆောင်၏၊ ပံ့သကူအဝတ်တို့ကိုသော်လည်း ဆောင်၏၊ သစ်ခေါက်အဝတ်တို့ကိုသော်လည်း ဆောင်၏၊ သစ်နက်ရေကိုသော်လည်း ဆောင်၏၊ သစ်နက်ရေမျှင်အဝတ်ကိုသော်လည်း ဆောင်၏၊ သမန်းမြက်အဝတ် ကိုသော်လည်း ဆောင်၏၊ လျှော်တေအဝတ်ကိုသော်လည်း ဆောင်၏၊ ပျဉ်ချပ်အဝတ်ကိုသော်လည်း ဆောင် ၏၊ ဆံခြည်ကမ္ဗလာကိုသော်လည်း ဆောင်၏၊ သားမြီးကမ္ဗလာကိုသော်လည်း ဆောင်၏၊ ခင်ပုပ်ငှက်တောင်အဝတ်ကိုသော်လည်း ဆောင်၏၊ ဆံမုတ်ဆိတ်ကိုသော်လည်း နုတ်၏၊ ဆံမုတ်ဆိတ် နုတ်ခြင်းအမှုကိုသော်လည်း ပြုနေ၏၊ နေရာကို ပယ်၍ မတ်မတ်ရပ်၍သော်လည်း နေ၏၊ ဆောင့်ကြောင့်သော်လည်းထိုင်၏၊ ဆောင့်ကြောင့်ထိုင်ခြင်း အမှုကိုသော်လည်း ပြုနေ၏၊ ဆူးအခင်းပေါ်၌သော်လည်း နေ၏၊ ဆူးအခင်းပေါ်၌ အိပ်၏၊ ညနေချမ်းလျှင် သုံးကြိမ်မြောက် ရေသို့ သက်ဆင်းခြင်း အမှုကိုသော်လည်း ပြုနေ၏၊ ဤဆိုအပ်ပြီးသောနည်းဖြင့် ဤသို့သဘောရှိသော များစွာသော ကိုယ်ခန္ဓာကို ပူပန်စေမှု အဖန်ဖန်ဆင်းရဲစေမှုကို အားထုတ်သည်ဖြစ်၍ နေထိုင်၏။ ပုဏ္ဏား ဤပုဂ္ဂိုလ်ကို မိမိကိုယ်ကို ပူပန်ဆင်းရဲစေ့တတ်သော၊ မိမိကိုယ်ကို ပူပန်ဆင်းရဲစေမှုကို အဖန်တလဲလဲ ပြုကျင့်အားထုတ်တတ်သော ပုဂ္ဂိုလ်ဟူ၍ဆိုရ၏။
֍ ၄၁၆
။ ပုဏ္ဏား သူတစ်ပါးကို ပူပန်ဆင်းရဲစေတတ်သော၊ သူတစ်ပါးကို ပူပန်ဆင်းရဲစေမှု၌ အဖန် တလဲလဲပြုကျင့်အားထုတ်သော ပုဂ္ဂိုလ်ဟူသည် အဘယ်နည်းဟူမူ- ပုဏ္ဏား ဤလောက၌ အချို့သော ပုဂ္ဂိုလ်သည်သိုးသတ်သမားဖြစ်၏၊ ဝက်သတ်သမားဖြစ်၏၊ ငှက်သတ်သမားဖြစ်၏၊ သားသတ်သမား ဖြစ်၏၊ ကြမ်း၊ ကတ်၏၊ တံငါသည်ဖြစ်၏၊ ခိုးသူဖြစ်၏၊ ခိုးသူသတ်သမားဖြစ်၏၊ နွားသတ်သမားဖြစ်၏၊ ထောင်ပိုင်အာဏာမှူး အာဏာသားဖြစ်၏၊ ထိုမှတစ်ပါး ကြမ်း၊ ကတ်သော အမှုတို့ကို ပြုလုပ်သူအားလုံး တည်း။ ပုဏ္ဏား ဤပုဂ္ဂိုလ်မျိုးကို သူတစ်ပါးကို ပူပန်ဆင်းရဲစေတတ်သော သူတစ်ပါးကို ပူပန်ဆင်းရဲ စေမှု၌အဖန်တလဲလဲ ပြုကျင့်အားထုတ်သော ပုဂ္ဂိုလ်ဟူ၍ ဆိုရ၏။֍ ၄၁၇
။ ပုဏ္ဏား မိမိကိုယ်ကို ပူပန်ဆင်းရဲစေတတ်သည်ဖြစ်၍ မိမိကိုယ်ကို ပူပန်ဆင်းရဲစေမှု၌ အဖန်တလဲလဲ ပြုကျင့်အားထုတ်သူ ဖြစ်သည့်ပြင် သူတစ်ပါးကိုလည်း ပူပန်ဆင်းရဲစေတတ်သည်ဖြစ်၍ သူတစ်ပါးကို ပူပန်ဆင်းရဲစေမှု၌ အဖန်တလဲလဲ ပြုကျင့်အားထုတ်သော ပုဂ္ဂိုလ်ဟူသည် အဘယ်နည်းဟူမူ- ပုဏ္ဏားဤလောက၌ အချို့သော ပုဂ္ဂိုလ်သည် ဦးထိပ်၌ မင်းအဘိသိက် သွန်းလောင်းအပ်သော ဘုရင်မင်းမြတ်သော်လည်း ဖြစ်၏၊ များစွာသော ဥစ္စာနှစ်ရှိသော ဗြဟ္မာမျိုး ပုဏ္ဏားသော်လည်း ဖြစ်၏၊ ထိုသို့သဘောရှိသော ပုဂ္ဂိုလ်မျိုးသည် မြို့၏ အရှေ့မျက်နှာအရပ်၌ ယဇ်ပူဇော်ရာ အိမ်သစ်ကို ဆောက်လုပ်စေ၍ဆံမုတ်ဆိတ်ကို ရိတ်ပယ်ပြီးလျှင် ခွါနှင့်တကွသော သစ်နက်ရေကို ဝတ်ရုံပြီးနောက် ထောပတ်ဆီတို့ဖြင့်ကိုယ်ကို သုတ်လိမ်း၍ သားကောင်ဦးချိုဖြင့် ကျောက်ကုန်းကို အယားဖျောက်လျက် မိဖုရားကြီးပုရောဟိတ်ပုဏ္ဏားကြီးတို့နှင့်အတူ ထိုယဇ်ပူဇော်ရာ အိမ်သစ်သို့ ဝင်ကြ၏၊ ထိုမင်းသည် ထိုယဇ်ပူဇော်ရာအိမ်သစ်၌ အခင်းမရှိသော စိုသော နွားချေးဖြင့် လိမ်းကျံထားသော မြေကြီး၌ အိပ်၏၊ အဆင်းအရောင်အားဖြင့် အမိနှင့်တူသော သားငယ်ရှိသော တစ်ကောင်သော နွားမ၏ နို့တစ်တိုင်မှ ထွက်သော နို့ရည်ဖြင့်မင်းသည် မျှတ၏၊ ဒုတိယနို့တိုင်မှ ထွက်သော နို့ရည်ဖြင့် မိဖုရားကြီးသည် မျှတ၏၊ တတိယနို့တိုင်မှထွက်သော နို့ရည်ဖြင့် ပုရောဟိတ်ပုဏ္ဏားသည် မျှတ၏၊ စတုတ္ထနို့တိုင်မှ ထွက်သော နို့ရည်ဖြင့် မီးကိုပူဇော်၏၊ ကြွင်းကျန်သော နို့ရည်ဖြင့် နွားငယ်သည် မျှတရ၏။ ထိုမင်းသည် ဤသို့ မိန့်ဆို၏- --“ယဇ်ပူဇော်ခြင်းအကျိုးငှါ ဤမျှသော နွားလားတို့ကို သတ်ကြကုန်လော့၊ ယဇ်ပူဇော်ခြင်းအကျိုးငှါဤမျှလောက်ကုန်သော နွားပေါက်တို့ကို သတ်ကြကုန်လော့၊ ယဇ်ပူဇော်ခြင်းအကျိုးငှါဤမျှလောက်ကုန်သော နွားမတမ်းတို့ကို သတ်ကြကုန်လော့၊ ယဇ်ပူဇော်ခြင်းအကျိုးငှါဤမျှလောက်ကုန်သော ဆိတ်တို့ကို သတ် ကြကုန်လော့၊ ယဇ်ပူဇော်ခြင်းအကျိုးငှါဤမျှလောက်ကုန်သော သိုးတို့ကို သတ်ကြကုန်လော့၊ ယဇ်ပူဇော် ခြင်းအကျိုးငှါ ဤမျှလောက်ကုန်သောမြင်းတို့ကို သတ်ကြကုန်လော့၊ ယဇ်တိုင်အလို့ငှါ ဤမျှလောက် ကုန်သော သစ်ပင်တို့ကိုခုတ်ဖြတ်ကြကုန်လော့၊ အကာအရံပြုခြင်း ယဇ်မြေပြင်၌ ခင်းခြင်းအလို့ငှါ ဤ မျှလောက်ကုန်သောမြေဇာမြက်တို့ကို ရိတ်ကြကုန်လော့”ဟု (မိန့်ဆို၏)။ ထိုမင်း၏ ကျေးကျွန် အစေ အပါးအလုပ်သမားတို့သည်လည်း အပြစ်ဒဏ်ဖြင့် အခြိမ်းအခြောက် ခံကြရကုန်သည်ဖြစ်၍ မျက်ရည်ဖြင့်ပြည့်သော မျက်နှာရှိကြကုန်လျက် ငိုကြွေးကြကုန်လျက် အမှုကြီးငယ်တို့ကို ပြုလုပ်ကြကုန်၏။ ပုဏ္ဏားဤပုဂ္ဂိုလ်မျိုးကို မိမိကိုယ်ကို ပူပန်ဆင်းရဲစေတတ်သည်ဖြစ်၍ မိမိကိုယ်ကို ပူပန်ဆင်းရဲစေမှု၌ အဖန်တလဲလဲ ပြုကျင့်အားထုတ်သူဖြစ်သည့်ပြင် သူတစ်ပါးကိုလည်း ပူပန်ဆင်းရဲစေ တတ်သည်ဖြစ်၍ သူတစ်ပါးကို ပူပန်ဆင်းရဲစေမှု၌ အဖန်တလဲလဲ ပြုကျင့်အားထုတ်သော ပုဂ္ဂိုလ်ဟူ၍ ဆိုရ၏။
֍ ၄၁၈
။ ပုဏ္ဏား မိမိကိုယ်ကို ပူပန်ဆင်းရဲစေတတ်သူ မဟုတ်သည့်ပြင် မိမိကိုယ်ကို ပူပန်ဆင်းရဲစေမှု၌အဖန်တလဲလဲ ပြုကျင့်အားထုတ်သူလည်း မဟုတ်သည်သာမက သူတစ်ပါးကို ပူပန်ဆင်းရဲစေတတ်သူ့မဟုတ်သည့်ပြင် သူတစ်ပါး ပူပန်ဆင်းရဲစေမှု၌ အဖန်တလဲလဲ ပြုကျင့်အားမထုတ်သော ပုဂ္ဂိုလ်မျိုးဖြစ်သော၊ မိမိကိုယ်ကိုလည်း မပူပန် မဆင်းရဲစေတတ် သူတစ်ပါးကိုလည်း မပူပန် မဆင်းရဲစေတတ်သောသူဖြစ်၍ မျက်မှောက်အတ္တဘော၌သာလျှင် ကိလေသာ ဆာလောင်မွတ်သိပ်မှု မရှိသည် ငြိမ်းချမ်းသည်အေးမြသည် ချမ်းသာသုခကို ခံစားရသည်ဖြစ်၍ မြတ်သောကိုယ်ဖြင့် နေထိုင်ရသော ပုဂ္ဂိုလ်ဟူသည်အဘယ်နည်း ဟူမူ-ပုဏ္ဏား ဤလောက၌ ပူဇော်အထူးကို ခံတော်မူထိုက်သော (အလုံးစုံသောတရားတို့ကို) ကိုယ်တိုင် မှန်စွာသိတော်မူသော၊ အသိဉာဏ် ‘ဝိဇ္ဇာ’ အကျင့် ‘စရဏ'နှင့် ပြည့်စုံတော်မူသော၊ ကောင်းသော စကားကိုဆိုတော်မူတတ်သော၊ လောကကို သိတော်မူသော၊ ဆုံးမထိုက်သူကို ဆုံးမတတ်သည့် အတုမဲ့လွန်မြတ်သော ပုဂ္ဂိုလ်ဖြစ်တော်မူသော၊ နတ်လူတို့၏ ဆရာဖြစ်တော်မူသော၊ (သစ္စာလေးပါးတရားတို့ကို) ကိုယ်တိုင်သိ၍ သူတစ်ပါးတို့ကို သိစေတော်မူသော၊ ဘုန်းတန်ခိုးကြီးတော်မူသော မြတ်စွာဘုရားသည်ပွင့်တော်မူ၏၊ ထိုမြတ်စွာဘုရားသည် နတ်နှင့်တကွသော မာရ်နတ်နှင့်တကွသော ဗြဟ္မာနှင့်တကွသော ဤဩကာသလောကကိုလည်းကောင်း၊ သမဏဗြာဟ္မဏနှင့်တကွသော မင်းများ လူများနှင့်တကွသော ဤသတ္တလောကကိုလည်းကောင်း ကိုယ်တိုင် ထူးသောဉာဏ်ဖြင့် သိ၍ မျက်မှောက်ပြုလျက် ဟောကြားတော်မူ၏၊ ထိုမြတ်စွာဘုရားသည် အစ၏ ကောင်းခြင်း အလယ်၏ ကောင်းခြင်း အဆုံး၏ ကောင်းခြင်းရှိသောအနက်နှင့် ပြည့်စုံသော သဒ္ဒါနှင့် ပြည့်စုံသော တရားကို ဟောတော်မူ၏၊ အလုံးစုံ ပြည့်စုံသော စင်ကြယ်သော မြတ်သောအကျင့်ကို ပြတော်မူ၏။
ထိုတရားတော်ကို သူကြွယ်သည်လည်းကောင်း၊ သူကြွယ့်သားသည်လည်းကောင်း၊ အခြားဇာတ်တစ်မျိုးမျိုး၌ ဖြစ်သောသူသည်လည်းကောင်း ကြားနာရ၏၊ ထိုသူသည် ထိုတရားတော်ကို ကြားနာရ၍မြတ်စွာဘုရား၌ ယုံကြည်မှုကို ရ၏၊ ထိုသူသည် ထိုယုံကြည်မှုကို ရသည်ဖြစ်၍ ဤသို့ ဆင်ခြင်၏-"လူ့ဘောင်၌ နေရခြင်းသည် ကျဉ်းမြောင်း၏၊ (ကိလေသာ) မြူထရာ လမ်းကြောင်းဖြစ်၏၊ ရဟန်းအဖြစ်သည် လွင်ပြင်နှင့် တူ၏၊ လူ့ဘောင်၌ နေသူသည် ဤမြတ်သော အကျင့်ကို စင်စစ် ပြည့်စုံစွာ စင်စစ်စင်ကြယ်စွာ ခရုသင်းပွတ်သစ်နှင့်တူစွာ ကျင့်ခြင်းငှါ မလွယ်၊ ငါသည် ဆံမုတ်ဆိတ်ကို ပယ်ပြီးလျှင်ဖန်ရည် ဆိုးသော အဝတ်တို့ကို ဝတ်၍ လူ့ဘောင်မှ ရဟန်းဘောင်သို့ ဝင်ရောက်ရမူ ကောင်းလေစွ”ဟု (ဆင်ခြင်၏)။
--ထိုသူသည် နောင်အခါ၌ နည်းသော ဥစ္စာစုကို စွန့်၍ဖြစ်စေ၊ များသော ဥစ္စာစုကို စွန့်၍ဖြစ်စေ၊ နည်းသော ဆွေမျိုးစုကို စွန့်၍ဖြစ်စေ၊ များသော ဆွေမျိုးစုကို စွန့်၍ဖြစ်စေ ဆံမုတ်ဆိတ်ကို ပယ်ပြီးလျှင်ဖန်ရည်ဆိုးသော အဝတ်တို့ကို ဝတ်ရုံ၍ လူ့ဘောင်မှ ရဟန်းဘောင်သို့ ဝင်ရောက်၏။ ထိုသူသည် ဤသို့ရဟန်းပြုပြီးသည်ရှိသော် ရဟန်းတို့၏ (ရဟန်းကျင့်, ရဟန်းသက်ဟူသော) သိက္ခာ, သာဇီဝသို့ ရောက်သည်ဖြစ်၍ အသက်သတ် ခြင်းကို ပယ်၍ အသက်သတ်ခြင်းမှ ရှောင်ကြဉ်၏၊ တုတ်ကို ချထားပြီးဖြစ်၏၊ လက်နက်ကို ချထားပြီးဖြစ်၏၊ ရှက်ခြင်းရှိ၏၊ သနားတတ်၏၊ ခပ်သိမ်းသော သတ္တဝါတို့၏ အစီးအပွါးကိုလိုလားလျက် နေ၏။
မပေးသည်ကို ယူခြင်းကို ပယ်၍ မပေးသည်ကို ယူခြင်းမှ ရှောင်ကြဉ်၏၊ ပေးသည်ကိုသာ ယူ၏။ ပေးသည်ကိုသာ အလိုရှိ၏၊ မခိုးမဝှက် စင်ကြယ်သောကိုယ်ဖြင့် နေ၏။
မမြတ်သော အကျင့်ကို ပယ်၍ မြတ်သောအကျင့်ကို ကျင့်၏၊ ယုတ်သော အကျင့်ကို ကျင့်လေ့မရှိ၊ ရွာသူတို့၏ အလေ့ဖြစ်သော မေထုန်အကျင့်မှ ရှောင်ကြဉ်၏။
မဟုတ်မမှန် ပြောခြင်းကို ပယ်၍ မဟုတ်မမှန် ပြောခြင်းမှ ရှောင်ကြဉ်၏၊ အမှန်ကိုသာ ဆိုလေ့ရှိ၏။ မှန်သောစကားချင်း ဆက်စပ်စေ၏၊ တည်သောစကားရှိ၏၊ ယုံကြည်ထိုက်သော စကားရှိ၏၊ လောကကိုလှည့်စားတတ်သူ မဟုတ်။
ကုန်းစကားကို ပယ်၍ ကုန်းစကားမှ ရှောင်ကြဉ်၏၊ ဤသူတို့ထံမှ နားထောင်၍ ထိုသူတို့နှင့် ဤသူတို့ ကွဲပြားခြင်းငှါ ထိုသူတို့ထံ၌ မပြောတတ်၊ ထိုသူတို့ထံမှ နားထောင်၍ ဤသူတို့နှင့် ထိုသူတို့ကွဲပြားခြင်းငှါ ဤသူတို့ထံ၌ မပြောတတ်၊ ဤသို့ ကွဲပြားသူတို့ကိုလည်း စေ့စပ်တတ်၏၊ ညီညွတ်သူတို့ကိုလည်း အားပေးတတ်၏၊ ညီညွတ်ခြင်း၌ မွေ့လျော်၏၊ ညီညွတ်ခြင်း၌ ပျော်ပိုက်၏၊ ညီညွတ်ခြင်းကိုနှစ်သက်၏၊ ညီညွတ်ခြင်းကို ပြုသော စကားကို ဆိုလေ့ရှိ၏။
ကြမ်းတမ်းသော စကားကို ပယ်၍ ကြမ်းတမ်းသော စကားမှ ရှောင်ကြဉ်၏၊ အကြင်စကားသည်အပြစ်ကင်း၏၊ နားချမ်းသာ၏၊ နှစ်လိုဖွယ်ရှိ၏၊ နှလုံးသို့သက်၏၊ ယဉ်ကျေး၏၊ လူအများ နှစ်သက်၏၊ လူအများ နှစ်ခြိုက်၏၊ ထိုသို့သဘောရှိသော စကားကိုသာ ဆို၏။
ပြိန်ဖျင်းသော စကားကို ပယ်၍ ပြိန်ဖျင်းသော စကားမှ ရှောင်ကြဉ်၏၊ (သင့်သော) အခါ၌သာဆိုလေ့ရှိ၏၊ဟုတ်သည်ကိုသာ ဆိုလေ့ရှိ၏၊ အကျိုးနှင့်စပ်သည်ကိုသာ ဆိုလေ့ရှိ၏၊ တရားနှင့်စပ်သည်ကိုသာ ဆိုလေ့ရှိ၏၊ အဆုံးအမနှင့် စပ်သည်ကိုသာ ဆိုလေ့ရှိ၏၊ (သင့်သော) အခါ၌သာအကြောင်းနှင့်တကွ သော အပိုင်းအခြားရှိသော အစီးအပွါးနှင့်စပ်သော မှတ်သားလောက်သောစကားကိုသာ ဆိုလေ့ရှိ၏။
ထိုပုဂ္ဂိုလ်သည် မျိုးစေ့အပေါင်း အပင်အပေါင်းကို ဖျက်ဆီးခြင်းမှ ရှောင်ကြဉ်၏၊ ဆွမ်းတစ်နပ်သာစားလေ့ရှိ၏၊ ညစာစားခြင်းမှ ရှောင်ကြဉ်၏၊ နေလွဲစားခြင်းမှ ရှောင်ကြဉ်၏၊ ကခြင်း သီခြင်း တီးမှုတ်ခြင်း (သူတော်ကောင်းတရား၏) ဆူးငြောင့်ဖြစ်သော ပွဲကြည့်ခြင်းမှ ရှောင်ကြဉ်၏၊ ပန်းပန်ခြင်းနံ့သာခြယ် ခြင်း နံ့သာပျောင်းလိမ်းခြင်းမှ ရှောင်ကြဉ်၏၊ မြင့်သောနေရာ မြတ်သောနေရာမှရှောင်ကြဉ်၏၊ ရွှေ ငွေကို ခံယူခြင်းမှ ရှောင်ကြဉ်၏၊ ကောက်စိမ်းကို ခံယူခြင်းမှ ရှောင်ကြဉ်၏၊ အသားစိမ်းကို ခံယူခြင်းမှ ရှောင်ကြဉ်၏၊ မိန်းမအို မိန်းမပျိုကို ခံယူခြင်းမှ ရှောင်ကြဉ်၏၊ ကျွန်မိန်းမကျွန်ယောက်ျားကို ခံယူခြင်းမှ ရှောင်ကြဉ်၏၊ ဆိတ်နှင့်သိုးကို ခံယူခြင်းမှ ရှောင်ကြဉ်၏၊ ကြက်ဝက်ကိုခံယူခြင်းမှ ရှောင်ကြဉ်၏၊ ဆင် နွား မြင်း မြည်းကို ခံယူခြင်းမှ ရှောင်ကြဉ်၏၊ လယ်နှင့်ယာကိုခံယူခြင်းမှ ရှောင်ကြဉ်၏၊ တမန်အမှု အစေအပါးအမှုကို ဆောင်ရွက်ခြင်းမှ ရှောင်ကြဉ်၏၊ ဝယ်မှုရောင်းမှုမှ ရှောင်ကြဉ်၏၊ ချိန်စဉ်းလဲ အသပြာစဉ်းလဲ ခြင်တွယ်တိုင်းတာစဉ်းလဲခြင်းမှ ရှောင်ကြဉ်၏၊ တံစိုးယူခြင်း လှည့်ဖြားခြင်း အတုပြုခြင်း တည်းဟူသော ကောက်ကျစ်ခြင်းမှ ရှောင်ကြဉ်၏၊ ဖြတ်ခြင်းသတ်ခြင်း နှောင်ဖွဲ့ခြင်း (ခရီးသွားတို့ကို) လုယက်ခြင်း (ရွာနိဂုံးတို့ကို) ဖျက်ဆီးခြင်းဓားပြတိုက်ခြင်းမှ ရှောင်ကြဉ်၏။
--ထိုရဟန်းသည် ကိုယ်ကို မျှတစေနိုင်ရုံသော သင်္ကန်းဖြင့်, ဝမ်းကို မျှတစေနိုင်ရုံသော ဆွမ်းဖြင့်ရောင့်ရဲ၏၊ ထိုရဟန်းသည် သွားလေရာရာသို့ (ကိုယ်နှင့် အတူပါမြဲ ပရိက္ခရာမျှသာ ရှိသဖြင့်) တပါတည်းယူပြီးဖြစ်၍သာလျှင် သွား၏၊ ဥပမာသော်ကား အတောင်ရှိသော ငှက်သည် ပျံလေရာရာသို့ မိမိအတောင်သာ ဝန်ရှိသည်ဖြစ်၍ ပျံသကဲ့သို့၊ ဤအတူ ရဟန်းသည် ကိုယ်ကို မျှတစေနိုင်ရုံသော သင်္ကန်းဖြင့်, ဝမ်းကို မျှတစေနိုင်ရုံသော ဆွမ်းဖြင့် ရောင့်ရဲ၏၊ ထိုရဟန်းသည် သွားလေရာရာသို့ (ကိုယ်နှင့် အတူပါမြဲပရိက္ခရာမျှသာ ရှိသဖြင့်) တပါတည်းယူပြီး ဖြစ်၍သာလျှင် သွား၏။ ထိုရဟန်းသည် ဤမြတ်သောသီလအစုနှင့် ပြည့်စုံသည်ဖြစ်၍ အတွင်းအဇ္ဈ တ္တသန္တာန်၌ အပြစ်မရှိသော ချမ်းသာကို ခံစားရ၏။
֍ ၄၁၉
။ ထိုရဟန်းသည် မျက်စိဖြင့် အဆင်း ‘ရူပါရုံ'ကို မြင်သော် (မိန်းမ ယောက်ျားစသော) သဏ္ဌာန်နိမိတ်ကို စွဲယူလေ့မရှိ၊ (လက်ခြေစသော အင်္ဂါ ပြုံးဟန် ရယ်ဟန်စသော အမူအရာ) အမှတ်လက္ခဏာကို စွဲယူလေ့မရှိ၊ အကယ်၍ စက္ခုန္ဒြေကို မစောင့်စည်းဘဲနေလျှင် ယင်း (စက္ခုန္ဒြေဟူသော) အကြောင်းကြောင့် မက်မောခြင်း ‘အဘိဇ္ဈာ’ နှလုံးမသာခြင်း ‘ဒေါမနဿ’ ဟူသော ယုတ်မာသောအကုသိုလ်တရားတို့သည် ထိုမစောင့်စည်းသူကို လိုက်၍ နှိပ်စက်ကုန်ရာ၏၊ ထို့ကြောင့် ရဟန်းသည့်ထိုစက္ခုန္ဒြေကို စောင့်စည်းခြင်းငှါ ကျင့်၏၊ စက္ခုန္ဒြေကို စောင့်ရှောက်၏၊ စက္ခုန္ဒြေ၌ စောင့်စည်းခြင်းသို့ရောက်၏။နားဖြင့် အသံ ‘သဒ္ဒါရုံ’ ကို ကြားသော်။ပ။ နှာခေါင်းဖြင့် အနံ့ ‘ဂန္ဓာရုံ’ ကို နမ်းသော်။ပ။ လျှာဖြင့်အရသာ ‘ရသာရုံ’ ကို လျက်သော်။ပ။ ကိုယ်ဖြင့် အတွေ့ ‘ဖောဋ္ဌဗ္ဗာရုံ’ ကို တွေ့ထိသော်။ပ။ စိတ်ဖြင့်သဘော ‘ဓမ္မာရုံ’ ကို သိသော် (မိန်းမ ယောက်ျားစသော) သဏ္ဌာန်နိမိတ်ကို စွဲယူလေ့မရှိ၊ (လက်ခြေစသောအင်္ဂါ ပြုံးဟန်ရယ်ဟန်စသော အမူအရာ) အမှတ်လက္ခဏာကို စွဲယူလေ့မရှိ၊ အကယ်၍ မနိန္ဒြေကိုမစောင့်စည်းဘဲနေလျှင် ယင်း (မနိန္ဒြေဟူသော) အကြောင်းကြောင့် မက်မောခြင်း'အဘိဇ္ဈာ'နှလုံးမသာခြင်း ‘ဒေါမနဿ’ ဟူသော ယုတ်မာသော အကုသိုလ်တရားတို့သည် ထိုမစောင့်စည်းသူကိုလိုက်၍ နှိပ်စက် ကုန်ရာ၏၊ ထို့ကြောင့် ရဟန်းသည် ထိုမနိန္ဒြေကို စောင့်စည်းခြင်းငှါ ကျင့်၏၊ မနိန္ဒြေကိုစောင့်ရှောက်၏၊ မနိန္ဒြေ၌ စောင့်စည်းခြင်းသို့ ရောက်၏၊ ထို (ရဟန်း) သည် ဤမြတ်သော ဣန္ဒြေကိုစောင့်စည်းခြင်းနှင့် ပြည့်စုံသည်ဖြစ်၍ မိမိသန္တာန်၌ (ကိလေသာနှင့်မရောသော) ချမ်းသာကို ခံစား၏။
ထိုရဟန်းသည် ရှေ့သို့တက်ရာ နောက်သို့ဆုတ်ရာ၌ ဆင်ခြင်လျက် ပြုလေ့ရှိ၏၊ တူရူကြည့်ရာတစောင်းကြည့်ရာ၌ ဆင်ခြင်လျက် ပြုလေ့ရှိ၏၊ ကွေးရာ ဆန့်ရာ၌ ဆင်ခြင်လျက် ပြုလေ့ရှိ၏၊ ဒုကုဋ်သပိတ် သင်္ကန်းကို ဆောင်ရာ၌ ဆင်ခြင်လျက် ပြုလေ့ရှိ၏၊ စားရာ သောက်ရာ ခဲရာ လျက်ရာ၌ ဆင်ခြင်လျက် ပြုလေ့ရှိ၏၊ ကျင်ကြီး ကျင်ငယ် စွန့်ရာ၌ ဆင်ခြင်လျက် ပြုလေ့ရှိ၏၊ သွားရာ ရပ်ရာ ထိုင်ရာအိပ်ရာ နိုးရာ ပြောရာ ဆိတ်ဆိတ်နေရာ၌ ဆင်ခြင်လျက် ပြုလေ့ရှိ၏။
ထိုရဟန်းသည် ဤမြတ်သော သီလအစုနှင့်လည်း ပြည့်စုံသည်ဖြစ်၍ (ဤမြတ်သော ရောင့်ရဲခြင်းနှင့်လည်း ပြည့်စုံသည်ဖြစ်၍) ဤမြတ်သော ဣန္ဒြေစောင့်စည်းခြင်းနှင့်လည်း ပြည့်စုံသည်ဖြစ်၍ ဤမြတ်သော သတိသမ္ပဇဉ်နှင့်လည်း ပြည့်စုံသည်ဖြစ်၍ ဆိတ်ငြိမ်သော အိပ်ရာနေရာကို မှီဝဲ၏၊ တောကို သစ်ပင်ရင်းကို တောင်ကို ချောက်ကို တောင်ခေါင်းကို သင်းချိုင်းကို တောအုပ်ကို လွင်ပြင်ကို ကောက်ရိုးပုံကို (မှီဝဲ၏)။
ထိုရဟန်းသည် ဆွမ်းခံရာမှ ပြန်ခဲ့၍ ဆွမ်းစားပြီးနောက် ထက်ဝယ်ဖွဲ့ခွေပြီးလျှင် ကိုယ်ကို ဖြောင့်မတ်စွာထား၍ ကမ္မဋ္ဌာန်းသို့ ရှေးရှုသတိကို ဖြစ်စေလျက် ထိုင်၏၊ ထိုရဟန်းသည် (ဥပါဒါနက္ခန္ဓာငါးပါးတည်းဟူသော) လောက၌ မက်မောခြင်း ‘အဘိဇ္ဈာ'ကို ပယ်၍ မက်မောခြင်း ‘အဘိဇ္ဈာ’ မှ ကင်းသောစိတ်ဖြင့် နေ၏၊ မက်မောခြင်း ‘အဘိဇ္ဈာ’ မှ စိတ်ကို စင်ကြယ်စေ၏။ ပျက်စီးစေလိုသော ဒေါသကိုပယ်၍ မပျက်စီးစေလိုသော စိတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ ခပ်သိမ်းသော သတ္တဝါတို့၏ အစီးအပွားကို လိုလားလျက်နေ၏၊ ပျက်စီးစေလိုသော ပြစ်မှားမှုမှ စိတ်ကို စင်ကြယ်စေ၏။ လေးလံထိုင်းမှိုင်းခြင်း ‘ထိနမိဒ္ဓ’ ကိုပယ်၍
--လေးလံထိုင်းမှိုင်းခြင်း ‘ထိနမိဒ္ဓ’ မှ ကင်းသည်ဖြစ်၍ အလင်းရောင်ကို မှတ်ခြင်းရှိသည်ဖြစ်၍သတိရှိသည် ဖြစ်၍ ဆင်ခြင်ဉာဏ်ရှိသည်ဖြစ်၍ နေ၏၊ လေးလံထိုင်းမှိုင်းခြင်း ‘ထိနမိဒ္ဓ’ မှ စိတ်ကိုစင်ကြယ်စေ၏။ ပျံ့လွင့်ခြင်း ‘ဥဒ္ဓစ္စ’ နောင်တတစ်ဖန်ပူပန်ခြင်း ‘ကုက္ကုစ္စ’ ကို ပယ်၍ အတွင်းသန္တာန်၌ငြိမ်သက်သော စိတ်ရှိသည် ဖြစ်၍ မပျံ့လွင့်သည် ဖြစ်၍ နေ၏၊ ပျံ့လွင့်ခြင်း ‘ဥဒ္ဓစ္စ'နောင်တတစ်ဖန်ပူပန်ခြင်း ‘ကုက္ကုစ္စ’ မှ စိတ်ကို စင်ကြယ်စေ၏။ ယုံမှားခြင်း ‘ဝိစိကိစ္ဆာ’ ကို ပယ်၍ယုံမှားခြင်း ‘ဝိစိကိစ္ဆာ’ ကို လွန်မြောက်သည် ဖြစ်၍ ကုသိုလ်တရားတို့၌ သို့လော သို့လော မရှိသည်ဖြစ်၍ နေ၏၊ ယုံမှားခြင်း ‘ဝိစိကိစ္ဆာ’ မှ စိတ်ကို စင်ကြယ်စေ၏။
ထိုရဟန်းသည် စိတ်ညစ်ညူးခြင်းကို ဖြစ်စေတတ်ကုန်သော ပညာ၏ အားနည်းခြင်းကို ပြုတတ်ကုန်သော နီဝရဏတရားငါးပါးတို့ကို ပယ်ဖျောက်၍ နေ၏။ ထိုရဟန်းသည် ကာမဂုဏ်တို့မှ ဆိတ်၍သာလျှင် အကုသိုလ် တရားတို့မှ ဆိတ်၍သာလျှင် ကြံစည်ခြင်း ‘ဝိတက်’ နှင့်တကွဖြစ်သောသုံးသပ်ဆင်ခြင်ခြင်း ‘ဝိစာရ’ နှင့်တကွဖြစ်သော နီဝရဏဆိတ်ခြင်းကြောင့်ဖြစ်သော နှစ်သိမ့်ခြင်း ‘ပီတိ'့ချမ်းသာခြင်း ‘သုခ’ ရှိသော ပဌမဈာန်သို့ ရောက်၍ နေ၏။ ဝိတက် ဝိစာရငြိမ်းခြင်းကြောင့် မိမိသန္တာန်၌စိတ်ကို ကြည်လင်စေတတ် သော စိတ်၏ တည်ကြည်ခြင်း ‘သမာဓိ’ ကို ပွါးစေတတ်သောကြံစည်ခြင်း ‘ဝိတက်’ မရှိသော သုံးသပ် ဆင်ခြင်ခြင်း ‘ဝိစာရ’ မရှိသောတည်ကြည်ခြင်း ‘သမာဓိ’ ကြောင့်ဖြစ်သော နှစ်သိမ့်ခြင်း ‘ပီတိ’ ချမ်းသာခြင်း ‘သုခ’ ရှိသော ဒုတိယဈာန်သို့ ရောက်၍ နေ၏။ နှစ်သိမ့်ခြင်း ‘ပီတိ’ ကိုလည်း မတပ်မက်ခြင်းကြောင့် အောက်မေ့ခြင်း ‘သတိ'ဆင်ခြင်ခြင်း ‘သမ္ပဇဉ်'နှင့် ပြည့်စုံသည် ဖြစ်၍ လျစ်လျူရှုလျက် နေ၏၊ ချမ်းသာ ခြင်း ‘သုခ’ ကိုလည်းကိုယ်ဖြင့် ခံစား၏၊ အကြင်တတိယဈာန်ကြောင့် ထိုသူ့ကို “လျစ်လျူရှုသူ သတိရှိသူချမ်းသာစွာနေလေ့ရှိသူ”ဟု အရိယာပုဂ္ဂိုလ်တို့သည် ပြောကြားကုန်၏၊ ထိုတတိယဈာန်သို့ ရောက်၍နေ၏။ ချမ်းသာဆင်းရဲကို ပယ်ခြင်းကြောင့်လည်းကောင်း၊ ရှေးဦးကပင်လျှင် ဝမ်းသာခြင်း နှလုံးမသာခြင်းတို့၏ ချုပ်နှင့်ခြင်းကြောင့်လည်းကောင်း ဆင်းရဲချမ်းသာမရှိသော လျစ်လျူရှုမှု ‘ဥပေက္ခာ’ ကြောင့်ဖြစ်သောသတိ၏ စင်ကြယ်ခြင်းရှိသော စတုတ္ထဈာန်သို့ ရောက်၍ နေ၏။
֍ ၄၂၀
။ ဤသို့ တည်ကြည်သောစိတ်သည် စင်ကြယ်လတ်သော် ဖြူစင်လတ်သော် ညစ်ကြေးမရှိလတ်သော် ညစ်ညူးခြင်းကင်းလတ်သော် နူးညံ့လတ်သော် ပြုတိုင်းရလတ်သော် တည်တံ့လတ်သော် မတုန်လှုပ်ခြင်းသို့ ရောက်လတ်သော် ထိုရဟန်းသည် ရှေး၌ဖြစ်ဖူးသော ခန္ဓာအစဉ်ကို အောက်မေ့နိုင်သော'ပုဗ္ဗေနိဝါသာနုဿတိ’ ဉာဏ် အလို့ငှါ စိတ်ကို ရှေးရှုညွတ်စေ၏၊ ထိုရဟန်းသည် များပြားသော ရှေး၌ဖြစ်ဖူးသော ခန္ဓာအစဉ်ကို အောက်မေ့နိုင်၏၊ ဤသည်ကား အဘယ်နည်း။ တစ်ဘဝကိုလည်းကောင်း၊ နှစ်ဘဝတို့ကိုလည်းကောင်း၊ သုံးဘဝတို့ကိုလည်းကောင်း၊ လေးဘဝတို့ကိုလည်းကောင်း၊ ငါးဘဝတို့ကိုလည်းကောင်း၊ ဆယ်ဘဝတို့ကိုလည်းကောင်း၊ ဘဝနှစ်ဆယ်တို့ကိုလည်းကောင်း၊ ဘဝသုံးဆယ်တို့ကိုလည်းကောင်း၊ ဘဝလေးဆယ်တို့ကိုလည်းကောင်း၊ ဘဝငါးဆယ်တို့ကိုလည်းကောင်း၊ ဘဝတစ်ရာကိုလည်းကောင်း၊ ဘဝတစ်ထောင်ကိုလည်းကောင်း၊ ဘဝတစ်သိန်းကိုလည်းကောင်း၊ များပြားသော ပျက်ကပ်တို့ကိုလည်းကောင်း၊ များပြားသော ဖြစ်ကပ်တို့ကိုလည်းကောင်း၊ များပြားသော ပျက်ကပ် ဖြစ်ကပ်တို့ကိုလည်းကောင်း “ဤမည်သော ဘဝ၌ (ငါသည်) ဤသို့သော အမည်ရှိခဲ့၏၊ ဤသို့သော အနွယ်ရှိခဲ့၏၊ ဤသို့သော အဆင်းရှိခဲ့၏၊ ဤသို့သော အစာရှိခဲ့၏၊ ဤသို့သော ချမ်းသာ ဆင်းရဲကို ခံစားခဲ့၏၊ ဤသို့သော အသက်အပိုင်းအခြား ရှိခဲ့၏၊ ထို (ငါ) သည် ထိုဘဝမှ သေခဲ့၍ ဤမည်သော ဘဝ၌ ဖြစ်ပြန်၏၊ ထိုဘဝ၌လည်း ဤသို့သော အမည်ရှိခဲ့၏၊ ဤသို့သော အနွယ်ရှိခဲ့၏၊ ဤသို့သော အဆင်းရှိခဲ့၏၊ ဤသို့သော အစာရှိခဲ့၏၊ ဤသို့သော ချမ်းသာ ဆင်းရဲကို ခံစားခဲ့၏၊ ဤသို့သော အသက်အပိုင်းအခြားရှိခဲ့၏၊ ထို (ငါ) သည် ထိုဘဝမှ သေခဲ့၍ ဤဘဝ၌ ဖြစ်ပြန်၏”ဟု ဤသို့ အခြင်းအရာနှင့်တကွ ညွှန်ပြဖွယ် အမည်အနွယ်နှင့်တကွ များပြားသော ရှေး၌ဖြစ်ဖူးသော ခန္ဓာအစဉ်ကို အောက်မေ့၏။ --ဤသို့ တည်ကြည်သောစိတ်သည် စင်ကြယ်လတ်သော် ဖြူစင်လတ်သော် ညစ်ကြေးမရှိလတ်သော်ညစ်ညူးခြင်းကင်းလတ်သော် နူးညံ့လတ်သော် ပြုတိုင်းရလတ်သော် တည်တံ့လတ်သော် မတုန်လှုပ်ခြင်းသို့ ရောက်လတ်သော် ထို (ရဟန်း) သည် သတ္တဝါတို့၏ သေခြင်း ဖြစ်ပေါ်ခြင်းကို သိသော ‘စုတူပပါတဉာဏ်’ အလို့ငှါ စိတ်ကို ရှေးရှုညွတ်စေ၏၊ ထို (ရဟန်း) သည် အထူးသဖြင့် စင်ကြယ်သော လူတို့၏မျက်စိထက် သာလွန်သော နတ်မျက်စိနှင့်တူသော ‘ဒိဗ္ဗစက္ခုဉာဏ်’ ဖြင့် သေဆဲသတ္တဝါ ဖြစ်ပေါ်ဆဲသတ္တဝါယုတ်သောသတ္တဝါ မြတ်သောသတ္တဝါ အဆင်းလှသောသတ္တဝါ အဆင်းမလှသောသတ္တဝါ ကောင်းသောလားရာရှိသောသတ္တဝါ မကောင်းသောလားရာရှိ သောသတ္တဝါတို့ကို မြင်၏၊ ကံအလျောက်ဖြစ်သော သတ္တဝါတို့ကို သိ၏။
“အချင်းတို့ ဤသတ္တဝါတို့သည် ကိုယ်ဖြင့် ပြုသော မကောင်းသော အကျင့် ‘ကာယဒုစရိုက်'နှင့်ပြည့်စုံကုန်၏၊ နှုတ်ဖြင့်ပြုသော မကောင်းသော အကျင့် ‘ဝစီဒုစရိုက်’ နှင့် ပြည့်စုံကုန်၏၊ စိတ်ဖြင့်ပြုသော မကောင်းသော အကျင့် ‘မနောဒုစရိုက်'နှင့် ပြည့်စုံကုန်၏၊ အရိယာတို့ကို စွပ်စွဲကုန်၏၊ မှားသော အယူရှိကုန်၏၊ မှားသော အယူဖြင့်ပြုသော ကံရှိကုန်၏၊ ထို (သတ္တဝါ) တို့သည်ခန္ဓာကိုယ်ပျက်စီး၍ သေပြီးသည်မှ နောက်၌ ချမ်းသာ ကင်းရာ မကောင်းသောလားရာ ဖရိုဖရဲ ပျက်စီး၍ကျရောက်ရာ ငရဲ၌ ဖြစ်ပေါ်ကုန်၏၊ အချင်းတို့ ဤသတ္တဝါတို့သည်ကား ကိုယ်ဖြင့်ပြုသော ကောင်းသောအကျင့် ‘ကာယ သုစရိုက်’ နှင့် ပြည့်စုံကုန်၏၊ နှုတ်ဖြင့်ပြုသော ကောင်းသောအကျင့် ‘ဝစီသုစရိုက်’ နှင့်ပြည့်စုံကုန်၏၊ စိတ်ဖြင့်ပြုသော ကောင်းသော အကျင့် ‘မနောသုစရိုက်'နှင့် ပြည့်စုံကုန်၏၊ အရိယာတို့ကိုစွပ်စွဲခြင်းမှ ကင်းကုန်၏၊ မှန်သော အယူရှိကုန်၏၊ မှန်သော အယူဖြင့်ပြုသော ကံရှိကုန်၏၊ ထို (သတ္တဝါ) တို့သည် ခန္ဓာကိုယ်ပျက်စီး၍ သေပြီးသည်မှနောက်၌ ကောင်းသောလားရာ လူ့ပြည်နတ်ပြည်သုဂတိ၌ ဖြစ်ပေါ် ကုန်၏”ဟု ဤသို့လျှင် အထူးသဖြင့် စင်ကြယ်သော လူတို့၏ မျက်စိထက်သာလွန်သော နတ်မျက်စိနှင့် တူသော ‘ဒိဗ္ဗစက္ခုဉာဏ်’ ဖြင့် သေဆဲသတ္တဝါ ဖြစ်ပေါ်ဆဲသတ္တဝါယုတ်သောသတ္တဝါ မြတ်သောသတ္တဝါ အဆင်းလှသောသတ္တဝါ အဆင်းမလှသောသတ္တဝါကောင်းသောလားရာရှိသောသတ္တဝါ မကောင်းသော လားရာရှိသော သတ္တဝါတို့ကို မြင်၏၊ ကံအလျောက်ဖြစ်သော သတ္တဝါတို့ကို သိ၏။
ဤသို့ တည်ကြည်သောစိတ်သည် စင်ကြယ်လတ်သော် ဖြူစင်လတ်သော် ညစ်ကြေးမရှိလတ်သော်ညစ်ညူးခြင်းကင်းလတ်သော် နူးညံ့လတ်သော် ပြုတိုင်းရလတ်သော် တည်တံ့လတ်သော် မတုန်လှုပ်ခြင်းသို့ရောက်လတ်သော် ထို (ရဟန်း) သည် အာသဝေါတရားတို့ကို ကုန်စေသော ‘အာသဝက္ခယ’ ဉာဏ် အလို့ငှါစိတ်ကို ရှေးရှုညွတ်စေ၏၊ ထို (ရဟန်း) သည် ဤကား ဆင်းရဲ ‘ဒုက္ခ’ဟုဟုတ်မှန်သောအတိုင်း သိ၏၊ ဤကား ဆင်းရဲဖြစ်ပေါ်ခြင်းအကြောင်း ‘သမုဒယ’ဟုဟုတ်မှန်သောအတိုင်း သိ၏၊ ဤကားဆင်းရဲချုပ်ရာ (နိဗ္ဗာန်) ‘ဒုက္ခနိရောဓ’ဟုဟုတ်မှန်သောအတိုင်း သိ၏၊ ဤကား ဆင်းရဲချုပ်ရာ (နိဗ္ဗာန်) သို့ရောက်ကြောင်း ‘ဒုက္ခနိရောဓဂါမိနီ ပဋိပဒါ’ဟုဟုတ်မှန်သောအတိုင်း သိ၏၊ ဤသည်တို့ကား ယိုစီးခြင်း'အာသဝ'တို့ဟုဟုတ်မှန်သောအတိုင်း သိ၏၊ ဤကား ယိုစီးခြင်း ‘အာသဝ'တို့ ဖြစ်ပေါ်ခြင်းအကြောင်း'အာသဝသမုဒယ’ဟုဟုတ်မှန်သောအတိုင်း သိ၏၊ ဤကား ယိုစီးခြင်း ‘အာသဝ’ တို့ချုပ်ရာ (နိဗ္ဗာန်) ‘အာသဝနိရောဓ’ဟုဟုတ်မှန်သောအတိုင်း သိ၏၊ ဤကား အာသဝတို့ချုပ် ရာ (နိဗ္ဗာန်) သို့ ရောက်ကြောင်း ‘အာသဝနိရောဓဂါမိနီ ပဋိပဒါ’ဟုဟုတ်မှန်သောအတိုင်း သိ၏၊ ဤသို့ သိသော ဤသို့မြင်သော ထိုရဟန်း၏ စိတ်သည် ကာမာသဝမှလည်း လွတ်မြောက်၏၊ ဘဝါသဝမှလည်း လွတ်မြောက်၏၊ အဝိဇ္ဇာသဝမှလည်း လွတ်မြောက်၏၊ လွတ်မြောက်ပြီးလတ်သော် လွတ်မြောက်ခဲ့လေပြီဟု အသိဉာဏ်ဖြစ်ပေါ်၏၊ “ပဋိသန္ဓေနေမှုကုန်ပြီ၊ မြတ်သောအကျင့်ကို ကျင့်သုံးပြီးပြီ၊ (မဂ်) ကိစ္စကို ပြုပြီးပြီ၊ ဤ (မဂ်) ကိစ္စ အလို့ငှါ တစ်ပါးသော ပြုဖွယ်မရှိတော့ပြီ”ဟု သိ၏။
--ပုဏ္ဏား ဤပုဂ္ဂိုလ်ကို မိမိကိုယ်ကို မပူပန် မဆင်းရဲစေတတ်ဘဲ မိမိကိုယ်ကို ပူပန်ဆင်းရဲစေမှု၌အဖန်တလဲလဲ ပြုကျင့်အားထုတ်သူ မဟုတ်သည့်ပြင်၊ သူတစ်ပါးကို မပူပန် မဆင်းရဲစေတတ်ဘဲ သူတစ်ပါးကို ပူပန်ဆင်းရဲစေမှု၌ အဖန်တလဲလဲ ပြုကျင့်အားထုတ်သူ မဟုတ်သော ပုဂ္ဂိုလ်ဖြစ်သည့်ပြင် မိမိကိုယ်ကိုလည်း မပူပန် မဆင်းရဲစေတတ်၊ သူတစ်ပါးကိုလည်း မပူပန်မဆင်းရဲစေတတ်သည်ဖြစ်၍ မျက်မှောက်သော ကိုယ်၏ အဖြစ်၌သာလျှင် ကိလေသာ ဆာလောင်မွတ်သိပ်မှု မရှိသည် ငြိမ်းချမ်းသည် အေးမြသည်ချမ်းသာသုခကို ခံစားရသည်ဖြစ်၍ မြတ်သောကိုယ်ဖြင့် နေထိုင်ရသူဟု ဆိုရ၏ဟု (မိန့်ဆိုတော်မူ၏)။
֍ ၄၂၁
။ ဤသို့ အသျှင်ဥဒေနက မိန့်ပြအပ်သည်ရှိသော် ဃောဋမုခပုဏ္ဏားသည် အသျှင်ဥဒေနအားဤစကားကို လျှောက်၏-"အသျှင်ဥဒေန (တရားတော်သည်) အလွန်နှစ်သက်ဖွယ် ရှိပါပေစွ၊ အသျှင်ဥဒေန (တရားတော်သည်) အလွန်နှစ်သက်ဖွယ် ရှိပါပေစွ၊ အသျှင်ဥဒေန မှောက်ထားသည်ကို လှန်ဘိသကဲ့သို့လည်းကောင်း၊ ဖုံးလွှမ်းထားသည်ကို ဖွင့်လှစ်ဘိသကဲ့သို့လည်းကောင်း၊ မျက်စိလည်သောသူအား့လမ်းမှန်ကို ပြောကြားဘိသကဲ့သို့လည်းကောင်း၊ ‘မျက်စိအမြင်ရှိသော သူတို့သည် အဆင်းကို မြင်ကြလိမ့်မည်’ဟု အမိုက်မှောင်၌ ဆီမီးတန်ဆောင်ကို ဆောင်ပြဘိသကဲ့သို့လည်းကောင်း ဤအတူသာလျှင်အသျှင် ဥဒေနသည် အကြောင်းအမျိုးမျိုးဖြင့် တရားတော်ကို ပြတော်မူ၏၊ အကျွန်ုပ်တို့သည်အသျှင်ဥဒေနကို ကိုးကွယ်ရာဟူ၍ ဆည်းကပ်ပါ၏၊ တရားတော်ကိုလည်း ကိုးကွယ်ရာဟူ၍ဆည်းကပ်ပါ၏၊ သံဃာတော် ကိုလည်း ကိုးကွယ်ရာဟူ၍ ဆည်းကပ်ပါ၏၊ အသျှင်ဥဒေနသည်အကျွန်ုပ်ကို ယနေ့မှ စ၍ အသက်ထက် ဆုံး ကိုးကွယ်သော ဥပါသကာဟူ၍ မှတ်တော်မူပါ”ဟု (လျှောက်၏)။ပုဏ္ဏား သင်သည် ငါ့ကို ကိုးကွယ်ဆည်းကပ်ခြင်းသို့ မရောက်လေလင့်၊ အကြင်အသျှင်ကို ငါသည်ကိုးကွယ်ဆည်းကပ်ခြင်းသို့ ရောက်၏၊ ထိုအသျှင်မြတ်စွာဘုရားကိုသာလျှင်ကိုးကွယ်ဆည်းကပ်လေလော့ဟု (ဆို၏)။ အသျှင်ဥဒေန ယခုအခါ အဘယ်အရပ်၌ ပူဇော်အထူးကိုခံတော်မူထိုက်သော (အလုံးစုံသော တရားတို့ကို) ကိုယ်တိုင် မှန်စွာ သိတော်မူသောထိုအသျှင်ဂေါတမသည် နေပါသနည်းဟု (မေးလျှောက် ၏)။ ပုဏ္ဏား အမှန်အားဖြင့် ယခုအခါပူဇော်အထူးကို ခံတော်မူထိုက်သော (အလုံးစုံသောတရားတို့ကို) ကိုယ်တိုင် မှန်စွာ သိတော်မူသောထိုမြတ်စွာဘုရားသည် ပရိနိဗ္ဗာန် ပြုတော်မူပြီဟု (မိန့်ဆို၏)။
အသျှင်ဥဒေန အကယ်၍ အကျွန်ုပ်တို့သည် ဆယ်ယူဇနာတို့၌ ထိုအသျှင်ဂေါတမမြတ်စွာဘုရားရှိသည်ကို ကြားသိကုန်ငြားအံ့၊ ဆယ်ယူဇနာတို့သို့လည်း အကျွန်ုပ်တို့သည် ပူဇော်အထူးကိုခံတော်မူထိုက် သော (အလုံးစုံသောတရားတို့ကို) ကိုယ်တိုင် မှန်စွာ သိတော်မူသောထိုဂေါတမမြတ်စွာဘုရားကို ဖူးမြင် ခြင်းငှါ သွားကြပါကုန်အံ့။
အသျှင်ဥဒေန အကယ်၍မူလည်း အကျွန်ုပ်တို့သည် ယူဇနာနှစ်ဆယ်တို့၌ ထိုအသျှင်ဂေါတမမြတ်စွာဘုရားရှိသည်ကို ကြားသိကုန်ငြားအံ့၊ ယူဇနာသုံးဆယ်တို့၌။ပ။ ယူဇနာလေးဆယ်တို့၌ ယူဇနာငါးဆယ်တို့၌ ထိုအသျှင် ဂေါတမမြတ်စွာဘုရား ရှိသည်ကို ကြားသိကုန်ငြားအံ့၊ (သို့ကြားရပါမူ) ယူဇနာငါးဆယ်တို့ကိုလည်း အကျွန်ုပ်တို့သည် ပူဇော်အထူးကို ခံတော်မူထိုက်သော (အလုံးစုံသောတရားတို့ကို) ကိုယ်တိုင်မှန်စွာ သိတော်မူသော ထိုအသျှင် ဂေါတမမြတ်စွာဘုရားကို ဖူးမြင်ခြင်းငှါ သွားကြပါကုန်အံ့။ အသျှင်ဥဒေန အကယ်၍မူလည်း အကျွန်ုပ်တို့သည် ယူဇနာတစ်ရာ၌ ထိုအသျှင်ဂေါတမမြတ်စွာဘုရား ရှိသည်ကိုကြားသိကုန်ငြားအံ့၊ အကျွန်ုပ်တို့သည် ယူဇနာတစ်ရာ ခရီးသို့လည်း ပူဇော်အထူးကို ခံတော်မူထိုက်သော (အလုံးစုံသောတရားတို့ကို) ကိုယ်တိုင် မှန်စွာ သိတော်မူသော ထိုအသျှင်ဂေါတမမြတ်စွာဘုရားကို ဖူးမြင်ခြင်းငှါ သွားကြပါကုန်အံ့။
အသျှင်ဥဒေန ထိုအသျှင်ဂေါတမမြတ်စွာဘုရားသည် ပရိနိဗ္ဗာန်စံတော်မူသောကြောင့် အကျွန်ုပ်တို့သည်ပရိနိဗ္ဗာန်ပြုတော်မူပြီးသည်လည်း ဖြစ်သော ထိုအသျှင်ဂေါတမမြတ်စွာဘုရားကို ကိုးကွယ်ရာဟူ၍ဆည်းကပ်ပါကုန်၏၊ တရားတော်ကိုလည်း ကိုးကွယ်ရာဟူ၍ ဆည်းကပ်ပါကုန်၏၊ ရဟန်းသံဃာတော်ကိုလည်း ကိုးကွယ်ရာဟူ၍ ဆည်းကပ်ပါကုန်၏၊ အသျှင်ဥဒေနသည် အကျွန်ုပ်ကို ယနေ့ကိုအစပြု၍ အသက်ထက်ဆုံး ကိုးကွယ်ဆည်း ကပ်ခြင်းသို့ ရောက်သော ဥပါသကာဟူ၍ မှတ်တော်မူပါလော့။ အသျှင်ဥဒေနအကျွန်ုပ်အား အင်္ဂမင်းက နေ့တိုင်း အမြဲထောက်ပံ့ထားသော ရိက္ခာရှိပါ၏၊ ထိုရိက္ခာမှ အကျွန်ုပ်သည်အသျှင်ဥဒေနအား တစ်ရက်စာ အမြဲထောက်ပံ့ထားသော ရိက္ခာကို ပေးလှူပါအံ့ဟု (လျှောက်၏)။
ပုဏ္ဏား သင့်အား အင်္ဂမင်းက နေ့တိုင်း အဘယ်မျှလောက် အမြဲထောက်ပံ့ထားသော ရိက္ခာကိုပေးပါသနည်းဟု (မေး၏)။ အသျှင်ဥဒေန အသပြာငါးရာတို့ကို ပေးပါ၏ဟု (လျှောက်၏)။ ပုဏ္ဏားငါတို့မှာ ရွှေငွေကို ခံယူခြင်းငှါ မအပ်ဟု (မိန့်ဆို၏)။ အသျှင်ဥဒေနမှာ ထိုရွှေငွေသည် အကယ်၍ မအပ်သည်ဖြစ်အံ့၊ အသျှင်ဥဒေန၏ အကျိုးငှါ ကျောင်းဆောက်ပါအံ့ဟု (လျှောက်၏)။ ပုဏ္ဏား အကယ်၍့သင်သည် ငါ၏ အကျိုးငှါ ကျောင်းဆောက်လုပ်လိုငြားအံ့၊ ပါဋလိပုတ်ပြည်၌ သံဃာများ၏ စည်းဝေးရာဇရပ်ကို ဆောက်လုပ်လေလော့ဟု (မိန့်ဆို၏)။ အသျှင်ဥဒေနသည် အကျွန်ုပ်ကို သံဃာ၌ ဒါနကို ဆောက်တည်စေ၏၊ ဤအကြောင်းကြောင့်လည်း အကျွန်ုပ်သည် အသျှင်ဥဒေနအား အတိုင်းထက်အလွန် နှစ်သက်ဝမ်းမြောက်ပါ၏။ အသျှင်ဥဒေန ထိုအကျွန်ုပ်သည် ထိုတစ်နေ့စာ အမြဲထောက်ပံ့ထားသောရိက္ခာဖြင့်လည်း ကောင်း၊ တစ်ပါးသော အမြဲထောက်ပံ့ထားသော ရိက္ခာဖြင့်လည်းကောင်းပါဋလိပုတ်ပြည်၌ သံဃာ၏ စည်း ဝေးရာဇရပ်ကို ဆောက်လုပ်စေပါအံ့ဟု (လျှောက်၏)။ ထိုအခါဃောဋမုခပုဏ္ဏားသည် ထိုတစ်နေ့စာ အမြဲထောက်ပံ့ထားသော ရိက္ခာဖြင့်လည်းကောင်း၊ တစ်ပါးသောအမြဲထောက်ပံ့ထားသော ရိက္ခာဖြင့်လည်း ကောင်း ပါဋလိပုတ်ပြည်၌ သံဃာ၏ စည်းဝေးရန် ဇရပ်ကိုဆောက်လုပ်စေ၏။ ထိုဇရပ်ကို ယခုအခါ ဃောဋမုခီဇရပ်ဟူ၍ ဆိုရသတည်း။
လေးခုမြောက် ဃောဋမုခသုတ် ပြီး၏။
--၅-စင်္ကီသုတ်
֍ ၄၂၂
။ အကျွန်ုပ်သည် ဤသို့ ကြားနာခဲ့ရပါသည်-အခါတစ်ပါး၌ မြတ်စွာဘုရားသည် များစွာသော ရဟန်းသံဃာနှင့်အတူ ကောသလတိုင်း၌ ဒေသစာရီကြွချီတော်မူသည်ရှိသော် ဩပါသာဒမည်သော ပုဏ္ဏားရွာဆီသို့ ရောက်လေ၏။ မြတ်စွာဘုရားသည်ထိုဩပါသာဒရွာ မြောက်ဘက်ရှိ နတ်တို့ကို ဗလိနတ်စာကျွေးရာ အင်ကြင်းတော၌ (သီတင်းသုံး) နေတော်မူ၏။ ထိုအခါ စင်္ကီမည်သော ပုဏ္ဏားသည် လူစည်ကား၍ ကျွဲနွားစသည် ပေါများသော မြက်ထင်းရေတို့နှင့် ပြည့်စုံသော ဆန်စပါးနှင့် ပြည့်စုံသော မင်းမှရသည့် စည်းစိမ်ဖြစ်သော ပသေနဒိကောသလမင်းသည် ဆုလာဘ်အဖြစ်ဖြင့် အပိုင်စားပေးထားသော ဩပါသာဒရွာကို အုပ်ချုပ်၍ နေ၏။ ဩပါသာဒရွာသား ပုဏ္ဏားနှင့် အမျိုးသားတို့သည် (ဤသို့) ကြားသိလေကုန်၏-"အချင်းတို့ သာကီဝင်မင်းမျိုးမှ ရဟန်းပြုသော သာကီဝင်မင်းသား ရဟန်းဂေါတမသည် များစွာသော ရဟန်းသံဃာနှင့်အတူကောသလတိုင်း၌ ဒေသစာရီကြွချီတော်မူရာ ဩပါသာဒရွာသို့ ရောက်တော်မူ၍ ဩပါသာဒရွာ မြောက်ဘက်ရှိ နတ်တို့ကို ဗလိနတ်စာကျွေးရာ အင်ကြင်းတော၌ (သီတင်းသုံး) နေတော်မူ၏။ ထိုအသျှင်ဂေါတမ၏ ကောင်းသော ကျော်စောသတင်းသည် ဤသို့ ပျံ့နှံ့၍ ထွက်၏-
--'ထိုမြတ်စွာဘုရားသည် ပူဇော်အထူးကို ခံတော်မူထိုက်သော အကြောင်းကြောင့်လည်း ‘အရဟံ’မည်တော်မူ၏၊ (အလုံးစုံသောတရားတို့ကို) ကိုယ်တိုင် မှန်စွာ သိတော်မူသော အကြောင်းကြောင့်လည်း'သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓ’ မည်တော်မူ၏၊ အသိဉာဏ် ‘ဝိဇ္ဇာ'အကျင့် ‘စရဏ'နှင့် ပြည့်စုံတော်မူသောအကြောင်းကြောင့် လည်း ‘ဝိဇ္ဇာစရဏသမ္ပန္န’ မည်တော်မူ၏၊ ကောင်းသောစကားကို ဆိုတော်မူတတ်သောအကြောင်းကြောင့် လည်း ‘သုဂတ’ မည်တော်မူ၏၊ လောကကို သိတော်မူသော အကြောင်းကြောင့်လည်း'လောကဝိဒူ’ မည်တော်မူ၏၊ ဆုံးမထိုက်သူကို ဆုံးမတတ်သည့် အတုမဲ့ပုဂ္ဂိုလ် ဖြစ်တော်မူသောအကြောင်းကြောင့်လည်း ‘အနုတ္တရောပုရိသဒမ္မသာရထိ’ မည်တော်မူ၏၊ နတ်လူတို့၏ဆရာဖြစ်တော်မူသော အကြောင်းကြောင့်လည်း သတ္ထာ ဒေဝမနုဿာနံ မည်တော်မူ၏၊ (သစ္စာလေးပါးတရားတို့ကို) သိစေတော်မူသော အကြောင်းကြောင့် လည်း ‘ဗုဒ္ဓ’ မည်တော်မူ၏၊ ဘုန်းတန်ခိုးကြီးတော်မူသော အကြောင်းကြောင့်လည်း ‘ဘဂဝါ’ မည်တော်မူ ၏’ဟု (ပျံ့နှံ့၍ ထွက်၏)။
ထိုမြတ်စွာဘုရားသည် နတ်နှင့်တကွသော မာရ်နတ်နှင့်တကွသော ဗြဟ္မာနှင့်တကွသော ဤလောကကိုလည်းကောင်း၊ သမဏဗြာဟ္မဏတို့နှင့်တကွသော မင်းများ လူများနှင့်တကွသော သတ္တဝါအပေါင်းကိုလည်းကောင်း ကိုယ်တိုင် ထူးသောဉာဏ်ဖြင့် သိ၍ မျက်မှောက်ပြုလျက် ဟောကြားတော်မူ၏။ ထိုမြတ်စွာ ဘုရားသည် အစ၏ ကောင်းခြင်း အလယ်၏ကောင်းခြင်း အဆုံး၏ကောင်းခြင်းရှိသော အနက်နှင့် ပြည့်စုံ သော သဒ္ဒါနှင့် ပြည့်စုံသော တရားကို ဟောတော်မူ၏၊ အလုံးစုံပြည့်စုံသောစင်ကြယ်သော မြတ်သော အကျင့်ကို ပြတော်မူ၏၊ ထိုသို့ သဘောရှိကုန်သော ရဟန္တာ (ပုဂ္ဂိုလ်) တို့ကိုဖူးမြော်ရခြင်းသည် ကောင်း သည်သာတည်း”ဟု (ကြားသိလေကုန်၏)။
֍ ၄၂၃
။ ထိုစဉ်အခါ၌ ဩပါသာဒရွာနေ ပုဏ္ဏားနှင့် အမျိုးသားတို့သည် ဩပါသာဒရွာမှ အစုလိုက်အအုပ်လိုက် ထွက်ကြပြီးလျှင် တပေါင်းတည်း ဖြစ်ကုန်လျက် မြောက်အရပ်သို့ရှေးရှု နတ်တို့ကို ဗလိနတ်စာကျွေးရာ အင်ကြင်းတောသို့ သွားကြကုန်၏။ ထိုစဉ်အခါ၌ စင်္ကီပုဏ္ဏားသည် ပြာသာဒ်ထက်၌နေ့အချိန် လျောင်းလျက် ရှိ၏၊ ထိုစင်္ကီပုဏ္ဏားသည် ဩပါသာဒရွာမှ အစုလိုက် အအုပ်လိုက်ထွက်ကြပြီးလျှင် တပေါင်းတည်း ဖြစ်ကုန်လျက် မြောက်အရပ်သို့ရှေးရှု နတ်တို့ကို ဗလိနတ်စာကျွေးရာအင်ကြင်းတောသို့ သွားနေကြသော ဩပါသာဒရွာနေ ပုဏ္ဏားနှင့် အမျိုးသားတို့ကို မြင်သော် အမတ်အား၁ ဤသို့မေး၏- “အမတ် ဩပါသာဒရွာနေ ပုဏ္ဏားနှင့် အမျိုးသားတို့သည် ဩပါသာဒရွာမှ အစုလိုက်အအုပ်လိုက် ထွက်ကြပြီးလျှင် တပေါင်းတည်း ဖြစ်ကုန်လျက် မြောက်အရပ်သို့ ရှေးရှု နတ်တို့ကို ဗလိနတ်စာကျွေးရာ အင်ကြင်းတောသို့ အဘယ့်ကြောင့် သွားကြကုန်သနည်း”ဟု (မေး၏)။အသျှင်စင်္ကီ သာကီဝင်မင်းမျိုးမှ ရဟန်းပြုသော သာကီဝင်မင်းသား ရဟန်းဂေါတမသည် များစွာ သောရဟန်းသံဃာနှင့်အတူ ကောသလတိုင်း၌ ဒေသစာရီ လှည့်လည်တော်မူရာ ဩပါသာဒရွာသို့ ရောက်တော်မူ၍ ဩပါသာဒရွာ မြောက်ဘက်ရှိ နတ်တို့ကို ဗလိနတ်စာကျွေးရာ အင်ကြင်းတော၌ နေပါ၏။ ထိုအသျှင်ဂေါတမ၏ ကောင်းသော ကျော်စောသတင်းသည် ဤသို့ ပျံ့နှံ့၍ ထွက်ပါ၏- “ထိုမြတ်စွာဘုရားသည် ပူဇော်အထူးကို ခံတော်မူထိုက်သော အကြောင်းကြောင့်လည်း ‘အရဟံ’ မည်တော်မူ၏၊ (အလုံးစုံသောတရားတို့ကို) ကိုယ်တိုင် မှန်စွာ သိတော်မူသော အကြောင်းကြောင့်လည်း ‘သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓ’မည် တော်မူ၏၊ အသိဉာဏ် ‘ဝိဇ္ဇာ’ အကျင့် ‘စရဏ'နှင့် ပြည့်စုံတော်မူသော အကြောင်းကြောင့်လည်း'ဝိဇ္ဇာစရဏ သမ္ပန္န’ မည်တော်မူ၏၊ ကောင်းသော စကားကို ဆိုတော်မူတတ်သောအကြောင်းကြောင့်လည်း ‘သုဂတ’ မည်တော်မူ၏၊ လောကကို သိတော်မူသော အကြောင်းကြောင့်လည်း'လောကဝိဒူ’ မည်တော်မူ၏၊ ဆုံးမ ထိုက်သူကို ဆုံးမတတ်သည့် အတုမဲ့ပုဂ္ဂိုလ် ဖြစ်တော်မူသောအကြောင်းကြောင့်လည်း ‘အနုတ္တရော ပုရိသ ဒမ္မသာရထိ’ မည်တော်မူ၏၊ နတ်လူတို့၏ဆရာဖြစ်တော်မူသော အကြောင်းကြောင့်လည်း ‘သတ္ထာ ဒေဝမနုဿာနံ’ မည်တော်မူ၏၊ (သစ္စာလေးပါးတရားတို့ကို) သိစေတော်မူသော အကြောင်းကြောင့်လည်း ‘ဗုဒ္ဓ’ မည်တော်မူ၏၊ ဘုန်းတန်ခိုးကြီးတော်မူသော အကြောင်းကြောင့်လည်း ‘ဘဂဝါ’ မည်တော်မူ၏”ဟု (ပျံ့နှံ့၍ ထွက်၏)။ ထိုသူတို့သည် ထိုအသျှင်ဂေါတမကို ဖူးမြော်ရန် သွားကြပါကုန်၏ဟု (အမတ်က ပြန် ကြား၏)။
--အမတ် သို့ဖြစ်လျှင် ဩပါသာဒရွာနေ ပုဏ္ဏားနှင့် အမျိုးသားတို့ထံသို့ ချဉ်းကပ်၍ “အချင်းတို့ဆိုင်းငံ့ကြပါဦး၊ စင်္ကီပုဏ္ဏားသည်လည်း ရဟန်းဂေါတမကို ဖူးမြော်ရန် ချဉ်းကပ်ပါလိမ့်မည်ဟု စင်္ကီပုဏ္ဏားက မှာကြားလိုက်ပါသည်”ဟု ပြောကြားချေလော့ဟု မိန့်ဆို၏။ “အရှင် ကောင်းပါပြီ”ဟု ထိုအမတ်သည် စင်္ကီပုဏ္ဏားအား ဝန်ခံပြီးလျှင် ဩပါသာဒရွာနေ ပုဏ္ဏားနှင့် အမျိုးသားတို့ထံသို့ ချဉ်းကပ်၍ဩပါသာဒရွာနေ ပုဏ္ဏားနှင့်အမျိုးသားတို့အား ဤစကားကို ပြောဆို၏- “အချင်းတို့ ဆိုင်းငံ့ကြပါဦး၊ စင်္ကီပုဏ္ဏားသည်လည်း ရဟန်းဂေါတမကို ဖူးမြော်ရန် ချဉ်းကပ်ပါလိမ့်မည်ဟု စင်္ကီပုဏ္ဏားက မှာကြားလိုက်ပါသည်”ဟု (ပြောဆို၏)။
֍ ၄၂၄
။ ထိုစဉ်အခါ၌ အတိုင်းတိုင်း အပြည်ပြည်မှ လာကုန်သော ငါးရာမျှသော ပုဏ္ဏားတို့သည်ကိစ္စတစ်ခုဖြင့် ဩပါသာဒရွာ၌ တည်းခိုနေကုန်၏၊ “စင်္ကီပုဏ္ဏားသည် ရဟန်းဂေါတမကို ဖူးမြော်ရန် ချဉ်းကပ်လတ္တံ့”ဟု ကြားကုန်၍ ထိုပုဏ္ဏားတို့သည် စင်္ကီပုဏ္ဏားထံသို့ ချဉ်းကပ်ကြပြီးလျှင် “အသျှင်စင်္ကီသည်ရဟန်းဂေါတမကို ဖူးမြော်ရန် ချဉ်းကပ်လတ္တံ့ ဟူသည် မှန်ပါသလော”ဟု မေးကုန်၏။ အချင်းတို့"ငါသည်လည်း ရဟန်းဂေါတမကို ဖူးမြော်ရန် ချဉ်းကပ်အံ့”ဟု ကြံလျက် ရှိပါသည်ဟူ၍ ဆို၏။အသျှင်စင်္ကီသည် ရဟန်းဂေါတမကို ဖူးမြော်ရန် မချဉ်းကပ်ပါလင့်၊ အသျှင်စင်္ကီသည် ရဟန်း ဂေါတမကိုဖူးမြော်ရန် မချဉ်းကပ်ထိုက်ပါ၊ ရဟန်းဂေါတမသည်သာ အသျှင်စင်္ကီကို ဖူးမြော်ရန် ချဉ်းကပ် ထိုက်ပါ၏၊ အသျှင်စင်္ကီသည် အမိဘက် အဖဘက် နှစ်ဖက်လုံးမှ ကောင်းသော ဇာတ်ရှိပါ၏၊ ဘိုးဘေးခုနစ်ဆက်တိုင်အောင် မျိုးရိုးသန့်သော အမိဝမ်းရှိပါ၏၊ ဇာတ်နှင့်စပ်သော စကားဖြင့် အပယ်မခံရ၊ အကဲ့ရဲ့ မခံရ၊ အကြင်အကြောင်းကြောင့် အသျှင်စင်္ကီသည် အမိဘက် အဖဘက် နှစ်ဖက်လုံးမှကောင်းသောဇာတ် ရှိ၏၊ ဘိုးဘေးခုနစ်ဆက်တိုင်အောင် မျိုးရိုးသန့်သော အမိဝမ်းရှိ၏၊ ဇာတ်နှင့်စပ်သောစကား ဖြင့် အပယ်မခံခဲ့ရပါ၊ အကဲ့ရဲ့ မခံခဲ့ရပါ၊ ဤအကြောင်းကြောင့်လည်း အသျှင်စင်္ကီသည်ရဟန်းဂေါတမကို ဖူးမြော်ရန် မချဉ်းကပ်ထိုက်ပါ၊ ရဟန်းဂေါတမသည်သာ အသျှင်စင်္ကီကို ဖူးမြော်ရန်ချဉ်းကပ်ထိုက်ပါ၏။
အသျှင်စင်္ကီသည် ကြွယ်ဝ၏၊ များသော ဥစ္စာရှိ၏၊ များသော စည်းစိမ်ရှိ၏။ပ။ အသျှင်စင်္ကီသည်နိဃဏ္ဍု ‘အဘိဓာန်’ ကျမ်း ကေဋုဘ ‘အလင်္ကာ’ ကျမ်း အက္ခရပ္ပဘေဒ ‘သဒ္ဒါ’ ကျမ်း ငါးခုမြောက်ဣတိဟာသကျမ်းနှင့်တကွ ဗေဒင်သုံးပုံတို့၏ တစ်ဖက်ကမ်းသို့ ရောက်၏၊ ပဒကျမ်းကို တတ်၏၊ ဗျာကရုဏ်းကျမ်းကို တတ်၏၊ လောကာ ယတကျမ်း မဟာပုရိသလက္ခာဏာကျမ်းတို့၌ အကြွင်းမဲ့တတ်မြောက်၏။ပ။ အသျှင်စင်္ကီသည် အဆင်းလှ၏၊ ရှုချင်ဖွယ် ရှိ၏၊ ကြည်ညိုဖွယ် ရှိ၏၊ မြတ်သောအဆင်းဏ္ဌာန်နှင့် ပြည့်စုံ၏၊ ဗြဟ္မာနှင့်တူသော အဆင်းရှိ၏၊ ဗြဟ္မာနှင့်တူသော ကိုယ်ရှိ၏၊ ခံ့ညား၏ (မသေးသိမ်သော ရှုမြင်ဖွယ်ရှိ၏)။ပ။ အသျှင်စင်္ကီသည် သီလရှိ၏၊ ကြီးပွားသော သီလရှိ၏၊ ကြီးပွားသော သီလနှင့်ပြည့်စုံ၏။ပ။ အသျှင်စင်္ကီသည် ကောင်းသော စကားရှိ၏၊ ကောင်းသော မြွက်ဆိုသံရှိ၏၊ ယဉ်ကျေးသော စကားနှင့် ပြည့်စုံ၏၊ သန့်ရှင်းသော အပြစ်ကင်းသော အဓိပ္ပါယ်သိလွယ်သော စကားနှင့်ပြည့်စုံ၏။ပ။ အသျှင်စင်္ကီသည် များစွာသော သူတို့၏ ဆရာဖြစ်၏၊ ဆရာ့ဆရာဖြစ်၏၊ လုလင် သုံးရာတို့အား ဝေဒကျမ်းတို့ကို ပို့ချ၏။ပ။ အသျှင်စင်္ကီကို ပသေနဒိကောသလမင်းသည် အရိုအသေပြု၏၊ အလေးပြု၏၊ မြတ်နိုး၏၊ ပူဇော်၏၊ တုပ်ဝပ်၏။ပ။ အသျှင်စင်္ကီသည် လူစည်ကား၍ ကျွဲနွားစသည်ပေါများသော မြက်ထင်းရေတို့နှင့်ပြည့်စုံသော ဆန်စပါးနှင့်ပြည့်စုံသော မင်းမှရသည့် စည်းစိမ်ဖြစ်သောပသေနဒိကောသလမင်းသည် ဆုလာဘ်အဖြစ်ဖြင့် အပိုင်စားပေးထားသော ဩပါသာဒရွာကို အုပ်ချုပ်၍နေ၏၊ အကြင်အကြောင်းကြောင့် အသျှင်စင်္ကီသည် လူစည်ကား၍ ကျွဲနွားစသည် ပေါများသောမြက်ထင်း ရေတို့နှင့်ပြည့်စုံသော ဆန်စပါးနှင့်ပြည့်စုံသော မင်းမှရသည့် စည်းစိမ်ဖြစ်သောပသေနဒိကောသလမင်း သည် ဆုလာဘ်အဖြစ်ဖြင့် အပိုင်စားပေးထားသော ဩပါသာဒရွာကို အုပ်ချုပ်၍နေ၏၊ ဤအကြောင်း ကြောင့်လည်း အသျှင်စင်္ကီသည် ရဟန်းဂေါတမကို ဖူးမြော်ရန် မချဉ်းကပ်ထိုက်ပါ၊ ရဟန်းဂေါတမသည် သာ အသျှင်စင်္ကီကို ဖူးမြော်ရန် ချဉ်းကပ်ထိုက်ပါ၏ ဟူ၍ (ဆိုကုန်၏)။
--֍ ၄၂၅
။ ဤသို့ဆိုကုန်သော် စင်္ကီပုဏ္ဏားသည် ထိုပုဏ္ဏားတို့အား ဤစကားကို ဆို၏- “အချင်းတို့သို့ဖြစ်လျှင် ငါ၏ စကားကို နားထောင်ကြပါဦး၊ ငါတို့သည် ထိုအသျှင်ဂေါတမကို ဖူးမြော်ရန် ချဉ်းကပ်ထိုက်ပါကုန်၏၊ ထိုအသျှင်ဂေါတမကား ငါတို့ကို ဖူးမြော်ရန် မချဉ်းကပ်ထိုက်ပါ။ အချင်းတို့ စင်စစ်သော်ကား ရဟန်းဂေါတမသည် အမိဘက် အဖဘက် နှစ်ဖက်လုံးမှ ကောင်းသော ဇာတ်ရှိ၏၊ ဘိုးဘေးခုနစ်ဆက်တိုင်အောင် မျိုးရိုးသန့်သော အမိဝမ်းရှိ၏၊ ဇာတ်နှင့်စပ်သော စကားဖြင့် အပယ်မခံရ၊ အကဲ့ရဲ့မခံရ၊ အကြင်အကြောင်းကြောင့် ရဟန်းဂေါတမသည် အမိဘက် အဖဘက် နှစ်ဖက်လုံးမှ ကောင်းသောဇာတ်ရှိ၏၊ ဘိုးဘေးခုနစ်ဆက်တိုင်အောင် မျိုးရိုးသန့်သော အမိဝမ်းရှိ၏၊ ဇာတ်နှင့်စပ်သော စကားဖြင့်အပယ်မခံရ၊ အကဲ့ရဲ့ မခံရ၊ ဤအကြောင်းကြောင့်လည်း ထိုအသျှင်ဂေါတမသည် ငါတို့ကို ဖူးမြော်ရန်မချဉ်းကပ်ထိုက်ပါ၊ အမှန်အားဖြင့်ဆိုလျှင် ငါတို့သည်သာ ထိုအသျှင်ဂေါတမကို ဖူးမြော်ရန် ချဉ်းကပ့်ထိုက်ပါကုန်၏။အချင်းတို့ စင်စစ်သော်ကား ရဟန်းဂေါတမသည် မြေအောက်၌လည်း ထားသော မြေပေါ်၌လည်းထားသော များစွာသော ရွှေငွေကို ပယ်စွန့်၍ ရဟန်းပြု၏။ပ။ အချင်းတို့ စင်စစ်သော်ကား ရဟန်းဂေါတမသည် ငယ်ရွယ် ပျိုမျစ်သည်ဖြစ်လျက် ကောင်းစွာ မည်းနက်သော ဆံပင်ရှိသည်ဖြစ်လျက် ပဌမအရွယ်ဟူသော ကောင်းသော အရွယ်နှင့် ပြည့်စုံသည်ဖြစ်လျက် လူ့ဘောင်မှ ရဟန်းဘောင်သို့ ဝင်ရောက်၏။ပ။ အချင်းတို့ စင်စစ်သော်ကား ရဟန်းဂေါတမသည် အမိအဖတို့ သဘောမတူကြသဖြင့် မျက်ရည်ရွှဲစိုငိုယိုကုန်စဉ် ဆံမုတ်ဆိတ်ကို ပယ်ပြီး၍ ဖန်ရည်ဆိုးသော အဝတ်တို့ကို ဝတ်ရုံ၍ လူ့ဘောင်မှ ရဟန်းဘောင်သို့ ဝင်ရောက်၏။ပ။ အချင်းတို့ စင်စစ်သော်ကား ရဟန်းဂေါတမသည် အဆင်းလှ၏၊ ရှုချင်ဖွယ်ရှိ၏၊ ကြည်ညိုဖွယ်ရှိ၏၊ မြတ်သောအဆင်း သဏ္ဌာန်နှင့်ပြည့်စုံ၏၊ ဗြဟ္မာနှင့်တူသော အဆင်းရှိ၏၊ ဗြဟ္မာနှင့်တူသော ကိုယ်ရှိ၏၊ ခံ့ညား၏ (မသေးသိမ်သော ရှုမြင်ဖွယ်ရှိ၏)။ပ။ အချင်းတို့ စင်စစ်သော်ကားရဟန်းဂေါတမသည် သီလရှိ၏၊ မြတ်သော သီလရှိ၏၊ ကောင်းသော သီလရှိ၏၊ ကောင်းသော သီလနှင့်ပြည့်စုံ၏။ပ။ အချင်းတို့ စင်စစ်သော်ကား ရဟန်းဂေါတမသည် ကောင်းသော စကားရှိ၏၊ ကောင်းသောမြွက်ဆိုသံရှိ၏၊ ယဉ်ကျေးသော စကားနှင့်ပြည့်စုံ၏၊ သန့်ရှင်းသော အပြစ်ကင်းသော အဓိပ္ပါယ် သိလွယ်သော စကားနှင့် ပြည့်စုံ၏။ပ။ အချင်းတို့ စင်စစ်သော်ကား ရဟန်းဂေါတမသည် များစွာသော သူတို့၏ဆရာဖြစ်၏၊ ဆရာ့ဆရာဖြစ်၏။ပ။ အချင်းတို့ စင်စစ်သော်ကား ရဟန်းဂေါတမသည် ကာမဂုဏ်၌ တပ်မက်ခြင်း ကုန်ခန်းပြီးဖြစ်၏၊ လျှပ်ပေါ်ခြင်း ကင်း၏။ပ။ အချင်းတို့ စင်စစ်သော်ကား ရဟန်း ဂေါတမသည် ကံကို ယုံကြည်သော ဝါဒရှိ၏၊ အကြောင်းကို ယုံကြည်သော ဝါဒရှိ၏၊ ပုဏ္ဏားပရိသတ်၌ ကောင်းကျိုးကိုသာလျှင် ရှေးရှု၏။ပ။ အချင်းတို့ စင်စစ်သော်ကား ရဟန်းဂေါတမသည် မင်းမျိုးစဉ်ဆက် မပျက်သော မြင့်မြတ်သော အမျိုးမှ ရဟန်းပြု၏။ပ။ အချင်းတို့ စင်စစ်သော်ကား ရဟန်းဂေါတမသည် များသော ဥစ္စာရှိသော များသော စည်းစိမ်ရှိသော ကြွယ်ဝသော အမျိုးမှ ရဟန်းပြု၏။ပ။ အချင်းတို့ စင်စစ်သော်ကား ရဟန်းဂေါတမကို အမေးပြဿနာ မေးမြန်းခြင်းငှါ တိုင်းတစ်ပါး ဇနပုဒ်တစ်ပါးမှ လာကြကုန်၏။ပ။ အချင်းတို့ စင်စစ်သော်ကား ရဟန်းဂေါတမကို အထောင်မက များစွာသော နတ်တို့သည်အသက် ဖြင့် ကိုးကွယ်ဆည်းကပ်ခြင်းသို့ ရောက်ကုန်၏။ပ။ အချင်းတို့ ရဟန်းဂေါတမ၏ကောင်းမြတ်သော ကျော်စောသံသည် ဤသို့ ပျံ့နှံ့၍ထွက်၏-
--“ထိုမြတ်စွာဘုရားသည် ပူဇော်အထူးကို ခံတော်မူထိုက်သော အကြောင်းကြောင့်လည်း ‘အရဟံ’မည်တော်မူ၏၊ (အလုံးစုံသောတရားတို့ကို) ကိုယ်တိုင် မှန်စွာ သိတော်မူသော အကြောင်းကြောင့်လည်း'သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓ’ မည်တော်မူ၏၊ အသိဉာဏ် ‘ဝိဇ္ဇာ’ အကျင့် ‘စရဏ'နှင့် ပြည့်စုံတော်မူသော အကြောင်းကြောင့်လည်း ဝိဇ္ဇာစရဏသမ္ပန္န မည်တော်မူ၏၊ ကောင်းသောစကားကို ဆိုတော်မူတတ်သော အကြောင်းကြောင့်လည်း ‘သုဂတ’ မည်တော်မူ၏၊ လောကကို သိတော်မူသော အကြောင်းကြောင့်လည်း'လောကဝိဒူ’ မည်တော်မူ၏၊ ဆုံးမထိုက်သူကို ဆုံးမတတ်သည့် အတုမဲ့ပုဂ္ဂိုလ် ဖြစ်တော်မူသောအကြောင်းကြောင့်လည်း အနုတ္တရောပုရိသဒမ္မသာရထိ မည်တော်မူ၏၊ နတ်လူတို့၏ ဆရာဖြစ်တော်မူသောအကြောင်းကြောင့်လည်း ‘သတ္ထာဒေဝမနုဿာနံ’ မည်တော်မူ၏၊ (သစ္စာလေး ပါးတရားတို့ကို) သိစေတော်မူသော အကြောင်း ကြောင့်လည်း ‘ဗုဒ္ဓ’ မည်တော်မူ၏၊ ဘုန်းတန်ခိုးကြီးတော်မူသောအကြောင်းကြောင့်လည်း ‘ဘဂဝါ’ မည်တော်မူ၏”ဟု (ပျံ့နှံ့၍ ထွက်၏)။ပ။
အချင်းတို့ စင်စစ်သော်ကား ရဟန်းဂေါတမသည် သုံးဆယ့်နှစ်ပါးကုန်သော ယောက်ျားမြတ်လက္ခဏာတော်တို့နှင့် ပြည့်စုံတော်မူ၏။ပ။ အချင်းတို့ စင်စစ်သော်ကား ရဟန်းဂေါတမကို မဂဓတိုင်းကိုအစိုးရသော သေနိယမည်သော ဗိမ္ဗိသာရမင်းသည် သားမယားနှင့်တကွ အသက်နှင်း၍ ကိုးကွယ်၏။ပ။ အချင်းတို့ စင်စစ်သော်ကား ရဟန်းဂေါတမကို ပသေနဒိကောသလမင်းသည် သားမယားနှင့်တကွ အသက့်နှင်း၍ ကိုးကွယ်၏။ပ။ အချင်းတို့ စင်စစ်သော်ကား ရဟန်းဂေါတမကို ပေါက္ခရသာတိပုဏ္ဏားသည် သားမယားနှင့်တကွ အသက်နှင်း၍ ကိုးကွယ်၏။ပ။ အချင်းတို့ စင်စစ်သော်ကား ရဟန်းဂေါတမသည်ဩပါသာဒရွာသို့ ရောက်တော်မူ၍ ဩပါသာဒရွာ မြောက်ဘက်ရှိ နတ်တို့ကို ဗလိနတ်စာကျွေးရာဖြစ်သောအင်ကြင်းတော၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူ၏။ အချင်းတို့ အကြင်သမဏဗြာဟ္မဏတို့သည် ငါတို့၏ ရွာနယ်ပယ်သို့ လာကုန်၏၊ ထိုသမဏဗြာဟ္မဏတို့သည် ဧည့်သည်များ ဖြစ်ကုန်၏၊ ဧည့်သည်တို့ကို ငါတို့သည်အရိုအသေ ပြုသင့်ကုန်၏၊ အလေးပြုသင့်ကုန်၏၊ မြတ်နိုးသင့်ကုန်၏၊ ပူဇော်သင့်ကုန်၏။
အချင်းတို့ အကြင်အကြောင်းကြောင့် ရဟန်းဂေါတမသည် ဩပါသာဒရွာသို့ ရောက်လာတော်မူ၍ဩပါသာဒရွာ၏ မြောက်ဘက်ရှိ နတ်တို့ကို ဗလိနတ်စာ ကျွေးရာဖြစ်သော အင်ကြင်းတော၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူ၏၊ ရဟန်းဂေါတမသည် ငါတို့၏ ဧည့်သည်တော်ဖြစ်ပေ၏၊ ဧည့်သည်တော်ကို ငါတို့သည်အရိုအသေ ပြုသင့်၏၊ အလေးပြုသင့်၏၊ မြတ်နိုးသင့်၏၊ ပူဇော်သင့်၏၊ ဤအကြောင်းကြောင့်လည်း ထိုရဟန်းဂေါတမသည် ငါတို့ကို ဖူးမြော်ရန် မချဉ်းကပ်ထိုက်ပါ၊ အမှန်အားဖြင့်ဆိုလျှင် ငါတို့သည်သာ ထိုအသျှင်ဂေါတမကို ဖူးမြော်ရန် ချဉ်းကပ်ထိုက်ပါကုန်၏။
အချင်းတို့ ငါသည် ထိုအသျှင်ဂေါတမ၏ ဤမျှလောက်သောဂုဏ်တို့ကိုသာ သိ၏၊ ထိုအသျှင်ဂေါတမသည်ကား ဤမျှလောက်သော ဂုဏ်တို့နှင့်သာ ပြည့်စုံသည် မဟုတ်ပေ၊ (အမှန်အားဖြင့်သော်ကား) ထိုအသျှင်ဂေါတမသည် အတိုင်းမသိသော ဂုဏ်တို့နှင့် ပြည့်စုံတော်မူပါပေ၏၊ ထိုအသျှင်ဂေါတမသည်တစ်ပါးပါးမျှလည်းဖြစ်သော ထိုဂုဏ်အင်္ဂါနှင့် ပြည့်စုံသော် ငါတို့ကို ဖူးမြော်ရန် ချဉ်းကပ်ခြင်းငှါ မထိုက်၊ စင်စစ်သော်ကား ငါတို့သည်သာလျှင် ထိုအသျှင်ဂေါတမကို ဖူးမြော်ရန် ချဉ်းကပ်ထိုက် ကုန်၏ဟု (ဆို၏)။ အသျှင် သို့ဖြစ်လျှင် အကျွန်ုပ်တို့အားလုံးပင် ရဟန်းဂေါတမကို ဖူးမြော်ရန် ချဉ်းကပ်ကြပါကုန်အံ့ဟု (ပြန်ကြားပြောဆိုကြကုန်၏)။
֍ ၄၂၆
။ ထိုအခါ စင်္ကီပုဏ္ဏားသည် များစွာသော ပုဏ္ဏားအပေါင်းနှင့်အတူ မြတ်စွာဘုရားထံသို့ချဉ်းကပ်ပြီးလျှင် မြတ်စွာဘုရားနှင့်အတူ ဝမ်းမြောက်ဝမ်းသာ နှုတ်ဆက်ပြောဆို၏။ ဝမ်းမြောက်ဖွယ်အမှတ်ရဖွယ်စကားကို ပြောဆိုပြီးဆုံးစေပြီး၍ တစ်ခုသောနေရာ၌ ထိုင်နေ၏။ ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားသည်ပုဏ္ဏားကြီးတို့နှင့်အတူ စိုးစဉ်း စိုးစဉ်း အောက်မေ့ဖွယ်စကားကို ပြီးဆုံးစေ၍ နေ၏။ ထိုအခါ ခေါင်းရိတ်ပြီးစလည်းဖြစ်သော ရက်ချုပ်အားဖြင့်လည်း တစ်ဆယ့်ခြောက်နှစ် အရွယ်ရှိသော ကာပဋိကမည်သောလုလင်ငယ်သည် ရှိ၏၊ ထိုလုလင်ငယ်သည် နိဃဏ္ဍု ‘အဘိဓာန်’ ကျမ်း ကေဋုဘ ‘အလင်္ကာ’ ကျမ်းအက္ခရပ္ပဘေဒ'သဒ္ဒါ’ ကျမ်း ငါးခုမြောက် ဣတိဟာသကျမ်းနှင့်တကွ ဗေဒင်သုံးပုံတို့၏ ကမ်းတစ်ဖက်သို့ရောက်၏၊ ပဒကျမ်းကို တတ်၏၊ ဗျာကရုဏ်းကျမ်းကို တတ်၏၊ လောကာယတကျမ်း မဟာပုရိသလက္ခဏာကျမ်းတို့၌ အကြွင်းမဲ့ တတ်မြောက်၏၊ (ထိုလုလင်သည်) ထိုပရိသတ်၌ ထိုင်နေလျက် ရှိ၏၊ ထိုကာပဋိကသည် မြတ်စွာဘုရားနှင့်အတူ စကားပြောဆိုကုန်သော ပုဏ္ဏားကြီးတို့၏ စကားကို ကြားဖြတ်၍ ကြားဖြတ်၍ ပြောဆို၏။ --ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားသည် ကာပဋိကလုလင်ကို “အမောင်ဘာရဒွါဇ တိုင်ပင်ပြောဆိုနေကြသောပုဏ္ဏားကြီးတို့၏ စကားကို ကြားဖြတ်၍ ကြားဖြတ်၍ မပြောဆိုပါလင့်၊ အမောင်ဘာရဒွါဇသည်စကားဆုံး သည့်တိုင်အောင် ဆိုင်းငံ့ပါလော့”ဟု မောင်းမဲမိန့်ဆို၏။ ဤသို့ မိန့်ဆိုတော်မူသော်စင်္ကီပုဏ္ဏားသည် မြတ်စွာဘုရားအား ဤသို့ လျှောက်၏-"အသျှင်ဂေါတမသည် ကာပဋိကလုလင်ကိုမမောင်းမဲပါလင့်၊ ကာပဋိကလုလင်သည် အမျိုးကောင်းသားလည်း ဖြစ်ပါ၏၊ ကာပဋိကလုလင်သည်အကြားအမြင်လည်း များပါ၏၊ ကာပဋိကလုလင်သည် ပညာရှိလည်း ဖြစ်ပါ၏၊ ကာပဋိကလုလင်သည်ပီပီသသလည်း ပြောဆို တတ်ပါ၏၊ ကာပဋိကလုလင်သည် ဤစကား၌ အသျှင်ဂေါတမနှင့်အတူတုံ့ပြန်ပြောဆိုခြင်းငှါလည်း စွမ်း နိုင်ပါ၏”ဟု (လျှောက်၏)။
ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားအား “စင်စစ်ဧကန် ကာပဋိကလုလင်သည် ဝိဇ္ဇာသုံးပါး စကားအရာ၌ စကားပြောဆိုလတ္တံ့၊ ထိုအကြောင်းကြောင့်သာလျှင် ပုဏ္ဏားတို့သည် ဤကာပဋိကလုလင်ကို ရှေ့ဆောင်ပြုလာကြကုန်၏”ဟု အကြံဖြစ်၏။ ထိုအခါ ကာပဋိကလုလင်အား “ရဟန်းဂေါတမသည် ငါ့ဘက်ကိုမျက်စိစိုက်ကြည့်သော အခါ ငါသည် ရဟန်းဂေါတမကို ပြဿနာမေးအံ့”ဟု အကြံဖြစ်၏။ ထိုအခါမြတ်စွာဘုရားသည် ကာပဋိကလုလင်၏ စိတ်အကြံကို (မိမိ) စိတ်တော်ဖြင့် သိ၍ ကာပဋိကလုလင်ရှိရာသို့စိုက်ကြည့်တော်မူ၏။
֍ ၄၂၇
။ ထိုအခါ ကာပဋိကလုလင်အား “ရဟန်းဂေါတမသည် ငါ့ကို စိတ်ဝင်စားလာ၏၊ ငါသည်ရဟန်းဂေါတမကို ပြဿနာမေးရမူ ကောင်းလေစွ”ဟု အကြံဖြစ်၏။ ထိုအခါ ကာပဋိကလုလင်သည်မြတ်စွာဘုရားအား ဤစကားကို မေးလျှောက်၏ - “အသျှင်ဂေါတမ ပုဏ္ဏားတို့အား ဤသို့ဖြစ်သတတ်ဤသို့ဖြစ်သတတ်ဟု အဆက်ဆက် ဆောင်လာခြင်းဖြင့်, ကျမ်းဂန်အခိုင်အမာရှိခြင်းဖြင့် ရိုးရာဖြစ်သောဗေဒင်၌ ပုဏ္ဏားတို့သည် ‘ဤစကားသည်သာ မှန်၏၊ အခြားစကားသည် အချည်းနှီးသာတည်း’ဟုတစ်ဖက်သတ်အားဖြင့် ဆုံးဖြတ်ခြင်းသို့ ရောက်ကုန်၏၊ ဤအရာ၌ အသျှင်ဂေါတမသည် အဘယ်သို့ဆိုလိုပါသနည်း”ဟု (မေးလျှောက်၏)။ဘာရဒွါဇ ပုဏ္ဏားတို့တွင် “ငါသည် ဤအကြောင်းကို သိ၏၊ ငါသည် ဤအကြောင်းကို မြင်၏၊ ဤအယူသည်သာ မှန်၏၊ အခြားအယူသည် အချည်းနှီးသာတည်း”ဟု ဤသို့ဆိုသော တစ်ယောက်တလေသော ပုဏ္ဏားသည်လည်း ရှိလေသလောဟု (မေးတော်မူ၏)။ အသျှင်ဂေါတမ မရှိပါဟု (လျှောက်၏)။
ဘာရဒွါဇ ပုဏ္ဏားတို့တွင် “ငါသည် ဤအကြောင်းကို သိ၏၊ ငါသည် ဤအကြောင်းကို မြင်၏၊ ဤအယူသည်သာ မှန်၏၊ တစ်ပါးသော အယူသည် အချည်းနှီးသာတည်း”ဟု ဤသို့ဆိုသော တစ်ယောက်သော ဆရာ၊ တစ်ယောက်တလေသော ဆရာ့ဆရာ၊ ခုနစ်ဆက်မြောက်တိုင်အောင်ဖြစ်သော ဆရာ့ဆရာသည်လည်း ရှိလေသလောဟု (မေးတော်မူ၏)။ အသျှင်ဂေါတမ မရှိပါဟု (လျှောက်၏)။ ဘာရဒွါဇပုဏ္ဏားတို့၏ လက်ဦးဆရာဖြစ်ကုန်သော ဝေဒကျမ်းတို့ကို စီရင်ကုန်သော ဝေဒကျမ်းတို့ကို ပို့ချကုန်သောအကြင်ရသေ့တို့သည် ရှိကုန်၏၊ ယခုအခါ ပုဏ္ဏားတို့သည် အကြင် (ရသေ့) တို့ သီဆိုပို့ချ ပေါင်းစုထားသော ထိုရှေးဟောင်း ဝေဒကျမ်းတို့ကို လိုက်၍ သီဆိုကုန်၏၊ လိုက်၍ ရွတ်ဖတ်ကုန်၏၊ ရွတ်ဖတ်နည်းအတိုင်း လိုက်၍ ရွတ်ဖတ်ကုန်၏၊ ပို့ချနည်းအတိုင်း လိုက်၍ ပို့ချကုန်၏၊ ဤရသေ့တို့သည်ကား အဘယ်နည်း။ အဋ္ဌကရသေ့ ဝါမကရသေ့ ဝါမဒေဝရသေ့ ဝေဿာမိတ္တရသေ့ ယမတဂ္ဂိရသေ့ အင်္ဂီရသရသေ့ဘာရဒွါဇရသေ့ ဝါသေဋ္ဌရသေ့ ကဿပရသေ့ ဘဂုရသေ့တို့တည်း။ ထိုရသေ့တို့သည်လည်း “ငါတို့သည်ဤအကြောင်းကို သိကြကုန်၏၊ ငါတို့သည် ဤအကြောင်းကို မြင်ကြကုန်၏၊ ဤငါတို့အယူသည်သာမှန်၏၊ အခြားအယူသည် အချည်းနှီးသာတည်း”ဟု ဤသို့ ဆိုကြကုန်သလောဟု (မေးတော်မူ၏)။ အသျှင်ဂေါတမ ဤသို့လည်း မပြောဆိုကြပါကုန်ဟု (လျှောက်၏)။
--ဘာရဒွါဇ ဤသို့လျှင် ပုဏ္ဏားတို့တွင် “ငါသည် ဤအကြောင်းကို သိ၏၊ ငါသည် ဤအကြောင်းကိုမြင်၏၊ ဤအယူသည်သာ မှန်၏၊ တစ်ပါးသောအယူသည် အချည်းနှီးသာတည်း”ဟု ဤသို့ဆိုသောပုဏ္ဏားတစ် ယောက်တလေမျှလည်း မရှိ၊ ပုဏ္ဏားတို့တွင် “ငါသည် ဤအကြောင်းကို သိ၏၊ ငါသည်ဤအကြောင်းကို မြင်၏၊ ဤအယူသည်သာ မှန်၏၊ တစ်ပါးသော အယူသည် အချည်းနှီးသာတည်း”ဟုပြောဆိုသောဆရာ၊ ဆရာ့ ဆရာ၊ ခုနစ်ဆက်မြောက်တိုင်အောင် ဖြစ်သော ဆရာ့ဆရာ တစ်ယောက်တလေမျှလည်း မရှိ။ ပုဏ္ဏားတို့၏ လက်ဦးဆရာကုန်ဖြစ်သော ဝေဒကျမ်းတို့ကို စီရင်ကုန်သောဝေဒကျမ်းတို့ကို ပို့ချကုန်သော အကြင်ရသေ့တို့သည် ရှိကုန်၏၊ ယခုအခါ ပုဏ္ဏားတို့သည် အကြင် (ရသေ့) တို့ သီဆိုပို့ချ ပေါင်းစုထားသော ထိုရှေးဟောင်း ဝေဒကျမ်းတို့ကို လိုက်၍ သီဆိုကုန်၏၊ လိုက်၍ရွတ်ဖတ်ကုန်၏၊ ရွတ်ဖတ်နည်းအတိုင်း လိုက်၍ ရွတ်ဖတ်ကုန်၏၊ ပို့ချနည်းအတိုင်း လိုက်၍ ပို့ချကုန်၏၊့ဤရသေ့တို့သည်ကား အဘယ်နည်း။ အဋ္ဌကရသေ့ ဝါမကရသေ့ ဝါမဒေဝရသေ့ ဝေဿာမိတ္တရသေ့ယမတဂ္ဂိရသေ့ အင်္ဂီရသရသေ့ ဘာရဒွါဇရသေ့ ဝါသေဋ္ဌရသေ့ ကဿပရသေ့ ဘဂုရသေ့တို့တည်း။ ထိုရသေ့တို့သည်လည်း “ငါတို့သည် ဤအကြောင်းကို သိကြကုန်၏၊ ငါတို့သည် ဤအကြောင်းကိုမြင်ကြ ကုန်၏၊ ဤငါတို့အယူသည်သာ မှန်၏၊ အခြား အယူသည် အချည်းနှီးသာတည်း”ဟု ဤသို့မပြော ဆိုကြကုန်။
֍ ၄၂၈
။ ဘာရဒွါဇ ဥပမာအားဖြင့် အချင်းချင်း ဆွဲကိုင်ဆက်စပ်လျက်ရှိသော သူကန်းအစဉ်အတန်းသည်ရှိ၏၊ ရှေ့ဆုံးလူသည်လည်း မမြင်၊ အလယ်လူသည်လည်း မမြင်၊ နောက်ဆုံးလူသည်လည်း မမြင်။ ဘာရဒွါဇ ဤဥပမာအတူသာလျှင် ပုဏ္ဏားတို့ပြောဆိုသော စကားသည် သူကန်းအစဉ်အတန်းကဲ့သို့ဖြစ်ချေ၏၊ ရှေ့ဆုံးလူသည်လည်း မမြင်၊ အလယ်လူသည်လည်း မမြင်၊ နောက်ဆုံးလူသည်လည်း မမြင်။ ဘာရဒွါဇ ထိုအရာကို အဘယ်သို့ မှတ်ထင်သနည်း၊ ဤသို့ ဖြစ်သည်ရှိသော် ပုဏ္ဏားတို့၏ ယုံကြည်ခြင်းသည် အခြေအမြစ်မရှိသည် မဟုတ်လောဟု (မေးတော်မူ၏)။ အသျှင်ဂေါတမ ဤအရာ၌ ပုဏ္ဏားတို့သည် ယုံကြည်ချက်ဖြင့်သာလျှင် ဆည်းကပ်ကြကုန်သည် မဟုတ်ပါကုန်၊ ထိုအရာ၌ ပုဏ္ဏားတို့သည်တစ်ဆင့်ကြားဖြင့်လည်း ဆည်းကပ်ကြပါကုန်၏ဟု (လျှောက်၏)။ ဘာရဒွါဇ သင်သည် ရှေ့က ယုံကြည်ချက်သို့ လိုက်၏၊ ယခု တစ်ဆင့်ကြားကို ပြောဆိုဘိ၏၊ ဘာရဒွါဇ ဤငါးပါးသော တရားတို့သည်မျက်မှောက် ဘဝ၌ပင် (အမှန် အမှား) နှစ်ပါးသော အကျိုးရှိကုန်၏။ အဘယ်ငါးပါးတို့နည်းဟူမူ-ယုံကြည်ခြင်း ‘သဒ္ဓါ’၊ နှစ်သက်ခြင်း ‘ရုစိ’၊ တစ်ဆင့်ကြားခြင်း ‘အနုဿဝ’၊ အခြင်းအရာကို ကြံစည်ခြင်း'အာကာရပရိဝိတက္က’၊ အယူကို စူးစိုက်ကြည့်ရှု၍ ကျေနပ်ခြင်း ‘ဒိဋ္ဌိနိဇ္ဈာနက္ခ န္တိ'တို့တည်း၊ ဘာရဒွါဇ ဤငါးပါးသော တရားတို့သည် မျက်မှောက်သော ဘဝ၌ပင် နှစ်ပါးသော အကျိုးရှိကုန်၏။ဘာရဒွါဇ ကောင်းစွာ ယုံကြည်ထားသော်လည်း အချည်းနှီး အလကား အမှား (မမှန်) ဖြစ်တက်၏၊ ကောင်းစွာ ယုံကြည်မထားသော်လည်းဟုတ်သည် မှန်သည် မချွတ်လွဲသည် ဖြစ်တက်၏၊ ဘာရဒွါဇကောင်းစွာ နှစ်သက်ထားသော်လည်း။ပ။ ကောင်းစွာ တစ်ဆင့်ကြားထားသော်လည်း။ပ။ ကောင်းစွာအဖန်ဖန် ကြံဆထားသော်လည်း။ပ။ ကောင်းစွာ ရှုဆင်ခြင်ထားသော်လည်း အချည်းနှီး အလကားအမှား ဖြစ်တက်၏၊ ကောင်းစွာ ရှုဆင်ခြင်မထားသော်လည်းဟုတ်သည် မှန်သည် မချွတ်လွဲသည်ဖြစ်တတ်၏၊ ဘာရဒွါဇ သစ္စာကို အစဉ်စောင့်ရှောက်သော သိကြားလိမ္မာသော ယောကျ်ားသည် ဤအရာ၌"ငါ၏ အယူသည်သာ မှန်၏၊ အခြားအယူသည် အချည်းနှီးသာတည်း”ဟု စင်စစ် ဆုံးဖြတ်ခြင်းသို့ရောက်ခြင်းငှါ မသင့်ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။
--֍ ၄၂၉
။ အသျှင်ဂေါတမ အဘယ်မျှ အတိုင်းအရှည်ဖြင့် သစ္စာကို စောင့်ရှောက်ခြင်း ဖြစ်ပါသနည်း၊ အဘယ်မျှ အတိုင်းအရှည်ဖြင့် သစ္စာကို စောင့်ရှောက်သူ ဖြစ်ပါသနည်း၊ အကျွန်ုပ်တို့သည် အသျှင်ဂေါတမအား သစ္စာကို စောင့်ရှောက်ခြင်းကို မေးလျှောက်ကြပါကုန်၏ဟု (လျှောက်၏)။ဘာရဒွါဇ ဤသို့ ငါ့မှာ ယုံကြည်ခြင်းသည် ဖြစ်၏ဟု ယောကျ်ားမှာ ယုံကြည်ခြင်းသည် အကယ်၍ဖြစ်စေကာမူ “ဤအယူသည်သာ မှန်၏၊ အခြားအယူသည် အချည်းနှီးသာတည်း”ဟု စင်စစ် ဆုံးဖြတ်ခြင်းသို့ကား မရောက်သေး၊ ဤသို့ ဆိုသူသည် သစ္စာကို စောင့်၏။ ဘာရဒွါဇ ယောကျ်ားအား နှစ်သက်ခြင်းသည် အကယ်၍ ဖြစ်စေကာမူ။ပ။ ဘာရဒွါဇ ယောကျ်ားအား တစ်ဆင့်ကြားခြင်းသည်အကယ်၍ ဖြစ်စေကာမူ။ပ။ ဘာရဒွါဇ ယောကျ်ားအား အခြင်းအရာကို ကြံစည်ခြင်းသည် အကယ်၍ဖြစ်စေကာမူ။ပ။ ဘာရဒွါဇ ဤသို့ ငါ့အား အယူကို စူးစိုက်ကြည့်ရှု၍ ကျေနပ်ခြင်းသည် ဖြစ်၏ဟုအယူကို စူးစိုက်ကြည့်ရှု ၍ ကျေနပ်ခြင်းသည် ယောကျ်ားအား အကယ်၍ ဖြစ်စေကာမူ"ဤအယူသည်သာ မှန်၏၊ အခြားအယူ သည် အချည်းနှီးသာတည်း”ဟု တစ်ဖက်သတ်ဆုံးဖြတ်ခြင်းသို့ကား မရောက်သေး၊ ဤသို့ ဆိုသူသည် သစ္စာကို စောင့်၏။ ဘာရဒွါဇ့ဤမျှအတိုင်းအရှည်ဖြင့် သစ္စာကို စောင့်ရှောက်ခြင်းသည် ဖြစ်၏၊ ဤမျှ အတိုင်းအရှည်ဖြင့် သစ္စာကိုအစဉ်စောင့်သူ ဖြစ်၏၊ ဤမျှ အတိုင်းအရှည်ဖြင့်သာ ငါတို့သည် သစ္စာကို စောင့်ရှောက်ခြင်းကိုပညတ်ကုန်၏၊ ဤမျှအတိုင်းအရှည်ဖြင့် သစ္စာကို ထိုးထွင်း၍ သိခြင်းသည် မဖြစ်နိုင် သေးဟု (မိန့်တော်မူ၏)။
֍ ၄၃၀
။ အသျှင်ဂေါတမ ဤမျှ အတိုင်းအရှည်ဖြင့် သစ္စာကို စောင့်ရှောက်ခြင်းသည် ဖြစ်ပါ၏၊ ဤမျှအတိုင်းအရှည်ဖြင့် သစ္စာကို စောင့်ရှောက်သူ ဖြစ်ပါ၏၊ အကျွန်ုပ်တို့သည်လည်း ဤမျှအတိုင်းအရှည်ဖြင့်သစ္စာကို စောင့်ခြင်းကို ရှုမြင်ကြပါကုန်၏။ အသျှင်ဂေါတမ အဘယ်မျှ အတိုင်းအရှည်ဖြင့် သစ္စာကိုထိုးထွင်း၍ သိခြင်းဖြစ်ပါသနည်း၊ အဘယ်မျှ အတိုင်းအရှည်ဖြင့် သစ္စာကို ထိုးထွင်း၍ သိသူဖြစ်ပါသနည်း၊ အကျွန်ုပ်တို့သည် သစ္စာကို ထိုးထွင်း၍ သိခြင်းကို အသျှင်ဂေါတမအား မေးလျှောက်ပါကုန်၏ဟု (လျှောက်၏)။ဘာရဒွါဇ ဤသာသနာတော်၌ ရဟန်းသည် တစ်ခုခုသော ရွာကိုလည်းကောင်း၊ နိဂုံးကိုလည်းကောင်းအမှီပြု၍နေ၏၊ ထိုရဟန်းကို သူကြွယ်သည်လည်းကောင်း၊ သူကြွယ်၏သားသည်လည်းကောင်း ချဉ်းကပ်၍လောဘတရား ဒေါသတရား မောဟတရား သုံးပါးတို့၌ စူးစမ်း၏-"လောဘတရား လွှမ်းမိုးခံရသောစိတ်ရှိသူသည် မသိဘဲလျက်လည်း ‘သိ၏’ဟု ဆိုလေရာ၏၊ မမြင်ဘဲလျက်လည်း ‘မြင်၏’ဟုဆိုလေရာ၏၊ ရှည်မြင့်စွာ အကျိုးမဲ့စေမည့် ဆင်းရဲစေမည့် အရာကို သူတစ်ပါးတို့အားလည်း ဆောက်တည်စေရာ၏၊ ထိုသို့သော လောဘတရားမျိုးသည် ဤအသျှင်အား ရှိလေသလော”ဟု စူးစမ်း၏၊ ထိုအသျှင်ကို စူးစမ်းသည်ရှိသော် “လောဘတရား လွှမ်းမိုးခံရသော စိတ်ရှိသူသည် မသိဘဲလျက်လည်း'သိ၏’ဟု ဆိုလေရာ၏၊ မမြင်ဘဲလျက် ‘မြင်၏’ဟု ဆိုလေရာ၏၊ ရှည်မြင့်စွာ အကျိုးမဲ့စေမည့်ဆင်းရဲစေမည့် အရာကို သူတစ်ပါးတို့အား ဆောက်တည်စေရာ၏၊ ထိုသို့သော လောဘတရားမျိုးသည်ဤအသျှင် အား မရှိ၊ လိုချင်တပ်မက်မှု မရှိသော သူ၏ ကိုယ်နှုတ်အမူအရာကဲ့သို့ ဤအသျှင်၏ကိုယ်အမူအရာ နှုတ်အမူအရာသည် ဖြစ်၏။ ဤအသျှင် ဟောကြားသည့် တရားသည် နက်နဲ၏၊ မြင်နိုင်ခဲ၏၊ ထိုးထွင်း၍ သိနိုင်ခဲ၏၊ ငြိမ်သက်၏၊ မွန်မြတ်၏၊ ကြံစည်၍ မရနိုင်၊ သိမ်မွေ့၏၊ ပညာရှိတို့သာ သိအပ်၏၊ ထိုတရားမျိုးကို တပ်နှစ်သက်မှု ရှိသောသူသည် ဟောကြားရန် မဖြစ်နိုင်”ဟုသိ၏။
֍ ၄၃၁
။ စူးစမ်းသော သူသည် လောဘတရားတို့မှ စင်ကြယ်သော ထိုရဟန်းကို မြင်သောကြောင့်ထိုရဟန်းကို တဆင့်တက်၍ ဒေါသတရားတို့၌ စူးစမ်းပြန်၏-"ဒေါသတရား လွှမ်းမိုးခံရသော စိတ်ရှိသူသည် မသိဘဲလျက်လည်း ‘သိ၏’ဟု ဆိုလေရာ၏၊ မမြင်ဘဲလျက်လည်း ‘မြင်၏’ဟု ဆိုလေရာ၏၊ ရှည်မြင့်စွာ အကျိုးမဲ့ခြင်းငှါ ဆင်းရဲခြင်းငှါ ဖြစ်စေမည့်အရာကို သူတစ်ပါးတို့အားလည်း ဆောက်တည်စေရာ၏၊ ထိုသို့သော ဒေါသတရားမျိုးသည် ဤအသျှင်အား ရှိသလော”ဟု စူးစမ်း၏။ --ထိုအသျှင်ကို စူးစမ်းသည်ရှိသော် “ဒေါသတရား လွှမ်းမိုးခံရသော စိတ်ရှိသူသည် မသိဘဲလျက်လည်း ‘သိ၏’ဟု ဆိုလေရာ၏၊ မမြင်ဘဲလျက်လည်း ‘မြင်၏’ဟု ဆိုလေရာ၏၊ ရှည်မြင့်စွာ အကျိုးမဲ့ခြင်းငှါ ဆင်းရဲခြင်းငှါ ဖြစ်စေမည့်အရာကို သူတစ်ပါးတို့အားလည်း ဆောက်တည်စေရာ၏၊ ထိုသို့သော ဒေါသတရားမျိုးသည် ဤအသျှင်အား မရှိ၊ ဒေါသကင်းသော သူ၏ ကိုယ်နှုတ်အမူ အရာကဲ့သို့ ဤအသျှင်၏ ကိုယ်အမူအရာနှုတ်အမူအရာသည် ဖြစ်၏၊ ဤအသျှင် ဟောကြားသည့် တရားသည် နက်နဲ၏၊ မြင်နိုင်ခဲ၏၊ ထိုးထွင်း၍သိနိုင်ခဲ၏၊ ငြိမ်သက်၏၊ မွန်မြတ်၏၊ ကြံဆ၍ မသိအပ်၊ သိမ်မွေ့၏၊ ပညာရှိတို့သာ သိအပ်၏၊ ထိုတရားကို ဒေါသမကင်းသော သူသည် ဟောကြားရန် မဖြစ်နိုင်”ဟု သိ၏။
֍ ၄၃၂
။ စူးစမ်းသူသည် ဒေါသတရားတို့မှ အထူးသဖြင့် စင်ကြယ်သော ထိုရဟန်းကို မြင်သော ကြောင့်ထိုရဟန်းကို တဆင့်တက်၍ မောဟတရားတို့၌ စူးစမ်းပြန်၏-"မောဟတရား လွှမ်းမိုးခံရသော စိတ်ရှိသူသည် မသိဘဲလျက်လည်း ‘သိ၏’ဟု ဆိုလေရာ၏၊ မမြင်ဘဲလျက်လည်း ‘မြင်၏’ဟုဆိုလေရာ၏၊ ရှည်မြင့်စွာ အကျိုးမဲ့ခြင်းငှါ ဆင်းရဲခြင်းငှါ ဖြစ်စေမည့်အရာကို သူတစ်ပါးတို့အားလည်းဆောက်တည်စေ ရာ၏၊ ထိုသို့သော မောဟတရား မျိုးသည် ဤအသျှင်အား ရှိလေသလော”ဟုစူးစမ်းပြန်၏။ ထို အသျှင်ကို စူးစမ်းသည်ရှိသော် “မောဟတရား လွှမ်းမိုးခံရသော စိတ်ရှိသူသည်မသိဘဲလျက်လည်း ‘သိ၏’ဟု ဆိုလေရာ၏၊ မမြင်ဘဲလျက်လည်း ‘မြင်၏’ဟု ဆိုလေရာ၏၊ ရှည်မြင့်စွာ အကျိုးမဲ့ခြင်းငှါ ဆင်းရဲခြင်းငှါ ဖြစ်စေမည့်အရာကို သူတစ်ပါးတို့အားလည်း ဆောက်တည်စေရာ၏၊ ထိုသို့သော မောဟ တရားမျိုးသည် ဤအသျှင်အား မရှိ၊ မောဟကင်းသောသူ၏ကိုယ်နှုတ်အမူအရာကဲ့သို့ ဤအသျှင်၏ ကိုယ်အမူအရာ နှုတ်အမူအရာသည် ဖြစ်၏၊ ဤအသျှင်ဟောကြားအပ်သော တရားသည် နက်နဲ၏၊ မြင်နိုင်ခဲ၏၊ ထိုးထွင်း၍ သိနိုင်ခဲ၏၊ ငြိမ်သက်၏၊ မွန်မြတ်၏၊ ကြံဆ၍ မသိနိုင်၊ သိမ်မွေ့၏၊ ပညာရှိ တို့သာ သိအပ်၏၊ ထိုတရားကို မောဟမကင်းသောသူသည် ဟောကြားရန် မဖြစ်နိုင်”ဟု သိ၏။စူးစမ်းသူသည် မောဟတရားတို့မှ အထူးသဖြင့် စင်ကြယ်သော ထိုရဟန်းကို မြင်သောကြောင့်ထိုရဟန်း၌ ယုံကြည်မှုကို ဖြစ်ပွါးစေ၏၊ ယုံကြည်မှု ဖြစ်သည်ရှိသော် ချဉ်းကပ်၏၊ ချဉ်းကပ်သည်ရှိသော်ဆည်းကပ်၏၊ ဆည်းကပ်သည်ရှိသော် နားထောင်၏၊ နားထောင်သောသူသည် တရားကို နာယူ၏၊ ကြားနာရ၍ တရားကို ဆောင်၏၊ ဆောင်ထားသော တရားတို့၏ အနက်သဘောကို စူးစမ်းဆင်ခြင်၏၊ အနက်သဘောကို စူးစမ်းဆင်ခြင်သည်ရှိသော် တရားတို့သည် ရှုဆင်ခြင်ခြင်းငှါ ခံ့ကုန်၏၊ တရားတို့သည်ရှုဆင်ခြင်ခြင်းငှါ ခံ့သည်ရှိသော် အလိုဆန္ဒသည် ဖြစ်၏၊ အလိုဆန္ဒဖြစ်သည်ရှိသော် အားထုတ်၏၊ အားထုတ်သည်ရှိသော် နှိုင်းချိန်၏၊ နှိုင်းချိန်ပြီးသော် ပြင်းစွာအားထုတ်၏၊ စိတ်စိုက်နေသည်ရှိသော် ကိုယ် (နာမကာယ) ဖြင့်လည်း မွန်မြတ်သောသစ္စာကို မျက်မှောက်ပြုနိုင်၏၊ ပညာဖြင့်လည်း ထိုးထွင်း၍ မြင်နိုင်၏။ အာရဒွါဇ ဤမျှအတိုင်းအရှည်ဖြင့် မဂ်ကို လျော်စွာ သိခြင်းသည် ဖြစ်၏၊ ဤမျှ အတိုင်းအရှည်ဖြင့်မဂ်ကို လျော်စွာ သိတက်သူ ဖြစ်၏၊ ဤမျှအတိုင်းအရှည်ဖြင့်လည်း ငါတို့သည် သစ္စာကို လျော်စွာသိခြင်းကို ပညတ်ပြောဆိုကုန်၏၊ ဖိုလ်ကို မျက်မှောက်ပြုခြင်းသည်ကား မဖြစ်သေးသည်သာတည်းဟု (မိန့်တော်မူ၏)။
֍ ၄၃၃
။ အသျှင်ဂေါတမ ဤမျှအတိုင်းအရှည်ဖြင့် မဂ်ကို လျော်စွာ သိခြင်းသည် ဖြစ်ပါ၏၊ ဤမျှအတိုင်းအရှည်ဖြင့် မဂ်ကို လျော်စွာ သိသူ ဖြစ်ပါ၏၊ ဤမျှ အတိုင်းအရှည်ဖြင့်လည်း အကျွန်ုပ်တို့သည်မဂ်ကို ထိုးထွင်း၍ သိခြင်းကို မြင်ကြပါကုန်၏။ အသျှင်ဂေါတမ အဘယ်မျှ အတိုင်းအရှည်ဖြင့် ဖိုလ်ကိုမျက်မှောက်ပြုခြင်းသည် ဖြစ်ပါသနည်း။ ဖိုလ်သို့ အစဉ်ရောက်ပါသနည်း၊ အကျွန်ုပ်တို့သည် အသျှင်ဂေါတမအား ဖိုလ်ကို မျက်မှောက်ပြုခြင်းကို မေးလျှောက်ပါကုန်၏ဟု (လျှောက်၏)။ --ဘာရဒွါဇ ထိုတရားတို့ကိုသာလျှင် ထုံခြင်းကြောင့် ပွါးများခြင်းကြောင့် ကြိမ်ဖန်များစွာ လေ့လာခြင်းကြောင့် ဖိုလ်ကို မျက်မှောက်ပြုခြင်းသည် ဖြစ်၏၊ ဘာရဒွါဇ ဤမျှအတိုင်းအရှည်ဖြင့် ဖိုလ်ကို မျက်မှောက်ပြုခြင်းသည် ဖြစ်၏၊ ဤမျှအတိုင်းအရှည်ဖြင့် ဖိုလ်သို့ လျော်စွာ ရောက်၏၊ ဤမျှ အတိုင်းအရှည်ဖြင့်လည်း ငါတို့သည် ဖိုလ်ကို မျက်မှောက်ပြုခြင်းကို ပညတ်ကုန်၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။
--֍ ၄၃၄
။ အသျှင်ဂေါတမ ဤမျှအတိုင်းအရှည်ဖြင့် ဖိုလ်ကို မျက်မှောက်ပြုခြင်းသည် ဖြစ်ပါ၏၊ ဤမျှအတိုင်းအရှည်ဖြင့် ဖိုလ်သို့ လျော်စွာ ရောက်ပါ၏၊ ဤမျှအတိုင်းအရှည်ဖြင့်လည်း အကျွန်ုပ်တို့သည်ဖိုလ်ကို မျက်မှောက်ပြုခြင်းကို မြင်ကြပါကုန်၏၊ အသျှင်ဂေါတမ အဘယ်တရားသည် ဖိုလ်ကို မျက်မှောက်ပြုခြင်းအား များစွာ ကျေးဇူးပြုပါသနည်း၊ အကျွန်ုပ်တို့သည် အသျှင်ဂေါတမအား ဖိုလ်ကို မျက်မှောက်ပြုခြင်းအား များစွာ ကျေးဇူးပြုတတ်သော တရားကို မေးလျှောက်ပါကုန်၏ဟု (လျှောက်၏)။ဘာရဒွါဇ (မဂ်ကို) အားထုတ်ခြင်းသည် ဖိုလ်ကို မျက်မှောက်ပြုခြင်းအား များစွာ ကျေးဇူးပြု၏၊့အကယ်၍ ထိုမဂ်ကို အားမထုတ်ငြားအံ့၊ ဖိုလ်သို့ လျောက်ပတ်စွာ မရောက်နိုင်လေရာ၊ မဂ်ကို အားထုတ်ခြင်းကြောင့်သာ ဖိုလ်သို့ လျောက်ပတ်စွာ ရောက်နိုင်၏၊ ထို့ကြောင့် (မဂ်ကို) အားထုတ်ခြင်းသည်ဖိုလ်ကို မျက်မှောက်ပြုခြင်းအား များစွာကျေးဇူးပြု၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။ အသျှင်ဂေါတမ မဂ်ကိုအားထုတ်ခြင်း အား အဘယ်တရားသည် များစွာ ကျေးဇူးပြုတတ်ပါသနည်း၊ အကျွန်ုပ်တို့သည်အသျှင်ဂေါတမအား မဂ်ကို အားထုတ်ခြင်းအား ကျေးဇူးပြုတတ်သော တရားကို မေးလျှောက်ပါကုန်၏ဟု (လျှောက်၏)။ ဘာရဒွါဇ နှိုင်းချိန်ခြင်းသည် မဂ်ကို အားထုတ်ခြင်းအား များစွာကျေးဇူး ပြုတတ်၏၊ အကယ်၍ မနှိုင်းချိန် ငြားအံ့၊ ဤမဂ်ကို ပွါးများခြင်းကို အားမထုတ်လေရာ၊ နှိုင်းချိန်သောကြောင့်သာ (မဂ်ကို ရအောင်) အားထုတ်၏၊ ထို့ကြောင့် မဂ်ကို အားထုတ်ခြင်းအား နှိုင်းချိန်ခြင်းသည် များစွာကျေးဇူးပြုတတ်၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။
အသျှင်ဂေါတမ အဘယ်တရားသည် နှိုင်းချိန်ခြင်းအား များစွာ ကျေးဇူးပြုတတ်ပါသနည်း၊ အကျွန်ုပ်တို့သည် အသျှင်ဂေါတမအား နှိုင်းချိန်ခြင်းအား များစွာ ကျေးဇူးပြုတတ်သော တရားကို မေးလျှောက်ပါကုန်၏ဟု (လျှောက်၏)။ ဘာရဒွါဇ အားထုတ်ခြင်းသည် နှိုင်းချိန်ခြင်းအား များစွာ ကျေးဇူးပြုတတ်၏၊ အကယ်၍ အားမထုတ်ငြားအံ့၊ မနှိုင်းချိန်လေရာ၊ အားထုတ်သောကြောင့်သာ နှိုင်းချိန်၏၊ ထို့ကြောင့် အားထုတ်ခြင်းသည် နှိုင်းချိန်ခြင်းအား များစွာ ကျေးဇူးပြုတတ်၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။
အသျှင်ဂေါတမ အဘယ်တရားသည် အားထုတ်ခြင်းအား များစွာ ကျေးဇူးပြုတတ်ပါသနည်း၊ အကျွန်ုပ်တို့သည် အသျှင်ဂေါတမအား အားထုတ်ခြင်းအား များစွာကျေးဇူး ပြုတတ်သော တရားကို မေးလျှောက်ပါကုန်၏ဟု (လျှောက်၏)။ ဘာရဒွါဇ ပြုလိုမှု ‘ဆန္ဒ’ သည် အားထုတ်ခြင်းအား များစွာကျေးဇူးပြုတတ်၏၊ အကယ်၍ ပြုလိုမှု ‘ဆန္ဒ’ မဖြစ်ငြားအံ့၊ အားမထုတ်လေရာ၊ ပြုလိုမှု ‘ဆန္ဒ’ ဖြစ်သောကြောင့်သာ အားထုတ်၏၊ ထို့ကြောင့် ပြုလိုမှု ‘ဆန္ဒ'သည် အားထုတ်ခြင်းအား များစွာ ကျေးဇူးပြုတတ်၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။
အသျှင်ဂေါတမ ပြုလိုမှု ‘ဆန္ဒ’ အား အဘယ်တရားသည် များစွာ ကျေးဇူးပြုတတ်ပါသနည်း၊ အကျွန်ုပ်တို့သည် အသျှင်ဂေါတမအား ပြုလိုမှု ‘ဆန္ဒ’ အား များစွာ ကျေးဇူးပြုတတ်သော တရားကိုမေးလျှောက်ပါကုန်၏ဟု (လျှောက်၏)။ ဘာရဒွါဇ ပြုလိုမှု ‘ဆန္ဒ'အား တရားတို့ကို စူးစိုက်ကြည့်ရှု၍ကျေနပ်ခြင်းသည် များစွာ ကျေးဇူးပြုတတ်၏၊ ထိုတရားတို့ကို အကယ်၍ စူးစိုက်ကြည့်ရှု၍ ကျေနပ်ခြင်းမဖြစ်ငြားအံ့၊ ပြုလိုမှု ‘ဆန္ဒ’ သည် မဖြစ်လေရာ၊ တရားတို့ကို စူးစိုက်ကြည့်ရှု၍ ကျေနပ်သောကြောင့်သာပြုလိုမှု ‘ဆန္ဒ'သည် ဖြစ်၏၊ ထို့ကြောင့် ပြုလိုမှု'ဆန္ဒ’ အား တရားတို့ကို စူးစိုက်ကြည့်ရှု၍ ကျေနပ်ခြင်းသည် များစွာ ကျေးဇူးပြုတတ်၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။
--အသျှင်ဂေါတမ တရားတို့ကို စူးစိုက်ကြည့်ရှု၍ ကျေနပ်ခြင်းအား အဘယ်တရားသည် များစွာကျေးဇူးပြုတတ်ပါသနည်း၊ အကျွန်ုပ်တို့သည် အသျှင်ဂေါတမအား တရားတို့ကို စူးစိုက်ကြည့်ရှု၍ကျေနပ်မှုအား များစွာ ကျေးဇူးပြုတတ်သော တရားကို မေးလျှောက်ပါကုန်၏ဟု (လျှောက်၏)။ ဘာရဒွါဇ တရားတို့ကို စူးစိုက်ကြည့်ရှု၍ ကျေနပ်ခြင်းအား အနက်သဘောကို စူးစမ်းခြင်းသည် များစွာကျေးဇူးပြုတတ်၏၊ အကယ်၍ ထိုအနက်သဘောကို စူးစမ်းခြင်းသည် မဖြစ်ငြားအံ့၊ ဤတရားတို့ကိုစူးစိုက်ကြည့်ရှု၍ ကျေနပ်မှု မရကုန်ရာ၊ အနက်သဘောကို စူးစမ်းသောကြောင့်သာ တရားတို့ကို စူးစိုက်ကြည့်ရှု၍ ကျေနပ်မှုရကုန်၏၊ ထို့ကြောင့် အနက်သဘောကို စူးစမ်းခြင်းသည် တရားတို့ကို စူးစိုက်ကြည့်ရှုရာ၌ ကျေနပ်မှုအား များစွာ ကျေးဇူးပြုတတ်၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။
အသျှင်ဂေါတမ အနက်သဘောကို စူးစမ်းခြင်းအား အဘယ်တရားသည် များစွာကျေးဇူး ပြုတတ်ပါသနည်း၊ အနက်သဘောကို စူးစမ်းခြင်းအား များစွာကျေးဇူး ပြုတတ်သော တရားကို အကျွန်ုပ်တို့သည်အသျှင်ဂေါတမအား မေးလျှောက်ပါကုန်၏ဟု (လျှောက်၏)။ ဘာရဒွါဇ အနက်သဘောကို့စူးစမ်းခြင်းအား တရားကို ဆောင်ခြင်းမှတ်ခြင်းသည် များစွာ ကျေးဇူးပြုတတ်၏၊ အကယ်၍ ထိုတရားကိုမဆောင်ငြား မမှတ်ငြားအံ့၊ ဤအနက်သဘောကို မစူးစမ်းနိုင်လေရာ၊ တရားကိုဆောင်ထားမှတ်ထားသောကြောင့်သာ အနက်သဘောကို စူးစမ်းနိုင်၏၊ ထို့ကြောင့် အနက်သဘောကိုစူးစမ်းခြင်းအား တရားကို ဆောင်ထား ခြင်း မှတ်ထားခြင်းသည် များစွာ ကျေးဇူးပြုတတ်၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။
အသျှင်ဂေါတမ တရားကို ဆောင်ထားခြင်း မှတ်ထားခြင်းအား အဘယ်တရားသည် များစွာကျေးဇူးပြုတတ်ပါသနည်း၊ အကျွန်ုပ်တို့သည် အသျှင်ဂေါတမအား တရားကို ဆောင်ထားခြင်း မှတ်ထားခြင်းအား များစွာ ကျေးဇူးပြုတတ်သော တရားကို မေးလျှောက်ပါကုန်၏ဟု (လျှောက်၏)။ ဘာရဒွါဇတရားကို ဆောင်ထားခြင်း မှတ်ထားခြင်းအား တရားကို ကြားနာခြင်းသည် များစွာ ကျေးဇူးပြုတတ်၏၊ အကယ်၍ ထိုတရားကို မကြားနာငြားအံ့၊ ဤတရားကို မဆောင်ထား မမှတ်ထား နိုင်လေရာ၊ တရားကိုကြားနာသောကြောင့်သာ တရားကို ဆောင် မှတ်နိုင်၏၊ ထို့ကြောင့် တရားကို ဆောင်ထားခြင်း မှတ်ထားခြင်းအား တရားတော်ကို ကြားနာခြင်းသည် များစွာကျေးဇူးပြုတတ်၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။
အသျှင်ဂေါတမ တရားနာခြင်းအား အဘယ်တရားသည် များစွာ ကျေးဇူးပြုတတ်ပါသနည်း၊ အကျွန်ုပ်တို့သည် အသျှင်ဂေါတမအား တရားနာခြင်းအား များစွာ ကျေးဇူးပြုတတ်သော တရားကိုမေးလျှောက်ပါကုန်၏ဟု (လျှောက်၏)။ ဘာရဒွါဇ တရားနာခြင်းအား နားစိုက်ခြင်းသည် များစွာကျေးဇူး ပြုတတ်၏၊ အကယ်၍ နားမစိုက်ငြားအံ့၊ ဤတရားကို မနာလေရာ၊ နားစိုက်သောကြောင့်သာတရားကို နာ၏၊ ထို့ကြောင့် တရားနာခြင်းအား နားစိုက်ခြင်းသည် များစွာ ကျေးဇူးပြုတတ်၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။
အသျှင်ဂေါတမ နားစိုက်ခြင်းအား အဘယ်တရားသည် များစွာ ကျေးဇူးပြုတတ်ပါသနည်း၊ အကျွန်ုပ်တို့သည် အသျှင်ဂေါတမအား နားစိုက်ခြင်းအား များစွာ ကျေးဇူးပြုတတ်သော တရားကိုမေးလျှောက်ပါကုန်၏ဟု (လျှောက်၏)။ ဘာရဒွါဇ နားစိုက်ခြင်းအား ဆည်းကပ်ခြင်းသည် များစွာကျေးဇူး ပြုတတ်၏၊ အကယ်၍ မဆည်းကပ်ငြားအံ့၊ ဤသို့ နားမစိုက်လေရာ၊ ဆည်းကပ်သောကြောင့်သာ နားစိုက်၏၊ ထို့ကြောင့် နားစိုက်ခြင်းအား ဆည်းကပ်ခြင်းသည် များစွာကျေးဇူးပြုတတ်၏ဟု (မိန့်တော် မူ၏)။
အသျှင်ဂေါတမ ဆည်းကပ်ခြင်းအား အဘယ်တရားသည် များစွာ ကျေးဇူးပြုတတ်ပါသနည်း၊ အကျွန်ုပ်တို့သည် အသျှင်ဂေါတမအား ဆည်းကပ်ခြင်းအား များစွာ ကျေးဇူးပြုတတ်သော တရားကိုမေးလျှောက်ပါကုန်၏ဟု (လျှောက်၏)။ ဘာရဒွါဇ ဆည်းကပ်ခြင်းအား ချဉ်းကပ်ခြင်းသည် များစွာကျေးဇူး ပြုတတ်၏၊ အကယ်၍ ထိုသို့ မချဉ်းကပ်ငြားအံ့၊ ဤသို့ ဆည်းကပ်ခြင်းသည် မဖြစ်နိုင်ရာ၊ ချဉ်းကပ် သောကြောင့်သာ ဆည်းကပ်ခြင်းသည် ဖြစ်၏၊ ထို့ကြောင့် ဆည်းကပ်ခြင်းအားချဉ်းကပ်ခြင်းသည် များစွာ ကျေးဇူးပြုတတ်၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။
--အသျှင်ဂေါတမ ချဉ်းကပ်ခြင်းအား အဘယ်တရားသည် များစွာ ကျေးဇူးပြုတတ်ပါသနည်း၊ အကျွန်ုပ်တို့သည် အသျှင်ဂေါတမအား ချဉ်းကပ်ခြင်းအား များစွာ ကျေးဇူးပြုတတ်သော တရားကိုမေးလျှောက်ပါကုန်၏ဟု (လျှောက်၏)။ ဘာရဒွါဇ ချဉ်းကပ်ခြင်းအား ယုံကြည်မှု ‘သဒ္ဓါ’ သည် များစွာကျေးဇူးပြုတတ်၏၊ အကယ်၍ ထိုသို့ ယုံကြည်မှု ‘သဒ္ဓါ’ မဖြစ်ငြားအံ့၊ ဤသို့ ချဉ်းကပ်ခြင်းသည် မဖြစ်နိုင်ရာ၊ ယုံကြည်မှု ‘သဒ္ဓါ’ ဖြစ်သောကြောင့်သာ ချဉ်းကပ်၏၊ ထို့ကြောင့် ချဉ်းကပ်ခြင်းအား ယုံကြည်မှု'သဒ္ဓါ'သည် များစွာ ကျေးဇူးပြုတတ်၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။
֍ ၄၃၅
။ အကျွန်ုပ်တို့သည် အသျှင်ဂေါတမအား သစ္စာကို အစဉ်စောင့်ရှောက်ခြင်းကို မေးပါကုန်ပြီ၊ အသျှင်ဂေါတမသည် သစ္စာကို အစဉ်စောင့်ရှောက်ခြင်းကို ဖြေကြားခဲ့ပါပြီ၊ ထိုဖြေကြားတော်မူချက်ကိုလည်း့အကျွန်ုပ်တို့သည် သဘောလည်း ကျလှပါ၏၊ နှစ်သက်လည်း နှစ်သက်လှပါ၏၊ ထိုဖြေကြားချက်ဖြင့်လည်း အကျွန်ုပ်တို့သည် နှစ်သက်သောစိတ် ရှိကြပါကုန်၏။ အကျွန်ုပ်တို့သည် အသျှင်ဂေါတမအားသစ္စာကို လျော်စွာသိခြင်းကို မေးလျှောက်ပါကုန်ပြီ၊ အသျှင်ဂေါတမသည် သစ္စာကို လျော်စွာသိခြင်းကိုဖြေကြားခဲ့ပါပြီ၊ ထိုဖြေကြားချက်ကိုလည်း အကျွန်ုပ်တို့သည် သဘောလည်း ကျလှပါ၏၊ နှစ်သက်လည်းနှစ်သက်လှပါ၏၊ ထိုဖြေကြားချက်ဖြင့်လည်း အကျွန်ုပ်တို့သည် နှစ်သက်သောစိတ် ရှိကြပါကုန်၏။ အကျွန်ုပ်တို့သည် အသျှင်ဂေါတမအား ဖိုလ်ကို မျက်မှောက်ပြုခြင်းကို မေးပါကုန်၏၊ အသျှင်ဂေါတမသည်ဖိုလ်ကို မျက်မှောက်ပြုခြင်းကို ဖြေကြားတော်မူပါ၏၊ ထိုဖြေကြားချက်ကိုလည်း အကျွန်ုပ်တို့သည် သဘောလည်း ကျလှပါ၏၊ နှစ်သက်လည်း နှစ်သက်လှပါ၏၊ ထိုဖြေကြားချက်ဖြင့်လည်း နှစ်သက်သောစိတ်ရှိကြပါကုန်၏။ အကျွန်ုပ်တို့သည် အသျှင်ဂေါတမအား ဖိုလ်ကို မျက်မှောက်ပြုခြင်းအား များစွာ ကျေးဇူးပြုတတ်သော တရားကို မေးလျှောက်ပါကုန်၏၊ အသျှင်ဂေါတမသည် ဖိုလ်ကို မျက်မှောက်ပြုခြင်းအားများစွာ ကျေးဇူးပြုတတ်သော တရားကို ဖြေကြားတော်မူပါ၏၊ ထိုဖြေကြားချက်ကိုလည်း အကျွန်ုပ်တို့သည် သဘောလည်း ကျလှပါ၏၊ နှစ်သက်လည်း နှစ်သက်လှပါ၏၊ ထိုဖြေကြားချက်ဖြင့်လည်း အကျွန်ုပ်တို့သည် နှစ်သက်သောစိတ် ရှိကြပါကုန်၏။အကျွန်ုပ်တို့ မေးတိုင်းမေးတိုင်း ပြဿနာကိုပင် အသျှင်ဂေါတမသည် ဖြေကြားတော်မူ၏၊ ထို ဖြေကြားချက်ကိုလည်း အကျွန်ုပ်တို့သည် သဘောလည်း ကျလှပါ၏၊ နှစ်သက်လည်း နှစ်သက်လှပါ ကုန်၏၊ ထိုဖြေကြားချက်ဖြင့်လည်း နှစ်သက်သောစိတ် ရှိကြပါကုန်၏။ အသျှင်ဂေါတမ အကျွန်ုပ်တို့သည်ရှေးအခါက အလကား ဦးပြည်းရဟန်းယုတ်တို့သည် ဇာတ်နိမ့်ကုန်၏၊ မည်းညစ်ကုန်၏၊ ဗြဟ္မာမင်း၏ခြေမှ မွေးဖွားကုန်၏၊ အဘယ်မှာ တရားသဘောကို သိကြကုန်အံ့နည်းဟု ဤသို့ အထင်မှားကြပါကုန်၏။ အသျှင်ဂေါတမသည် အကျွန်ုပ်တို့အား ရဟန်းတို့၌ ရဟန်းဟူသော ချစ်ခြင်းကို လွန်စွာ ဖြစ်စေဘိ၏တကား၊ ရဟန်းတို့၌ ရဟန်းဟူသော ကြည်ညိုခြင်းကို လွန်စွာ ဖြစ်စေဘိ၏တကား၊ ရဟန်းတို့၌ရဟန်းဟူသော ရိုသေခြင်းကို လွန်စွာ ဖြစ်စေဘိ၏တကား၊ အသျှင်ဂေါတမ (တရားတော်သည်) အလွန်နှစ်သက်ဖွယ် ရှိပါပေစွ။ပ။ အသျှင်ဂေါတမသည် အကျွန်ုပ်အား ယနေ့ကို အစပြု၍ အသက်ထက်ဆုံးကိုးကွယ်ဆည်းကပ်တက်သော ဥပါသကာ ဟူ၍ မှတ်တော်မူပါဟု (လျှောက်၏)။
ငါးခုမြောက် စင်္ကီသုတ် ပြီး၏။
၁။ အတိုင်ပင်ခံအမတ်
--၆-ဧသုကာရီသုတ်
֍ ၄၃၆
။ အကျွန်ုပ်သည် ဤသို့ ကြားနာခဲ့ရပါသည်-အခါတစ်ပါး၌ မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထိပြည် အနာထပိဏ်သူဌေး၏အရံဖြစ်သော ဇေတဝန် ကျောင်း၌သီတင်းသုံးနေတော်မူ၏။ ထိုအခါ ဧသုကာရီပုဏ္ဏားသည် မြတ်စွာဘုရားထံသို့ ချဉ်းကပ်၍မြတ်စွာဘုရားနှင့်အတူ ဝမ်းမြောက်ဝမ်းသာ နှုတ်ဆက်ပြောဆို၏၊ ဝမ်းမြောက်ဖွယ် အမှတ်ရဖွယ် စကားကိုပြောဆိုပြီးဆုံးစေပြီးနောက် တစ်ခုသော နေရာ၌ ထိုင်ကာ မြတ်စွာဘုရားအား ဤစကားကို လျှောက်၏ -"အသျှင်ဂေါတမ ပုဏ္ဏားတို့သည် လေးပါးသော လုပ်ကျွေးခြင်းတို့ကို ပညတ်ကြပါကုန်၏၊ ပုဏ္ဏားမျိုးအားလုပ်ကျွေးခြင်းကို ပညတ်ကြပါကုန်၏၊ မင်းမျိုးအား လုပ်ကျွေးခြင်းကို ပညတ်ကြပါကုန်၏၊ ကုန်သည်မျိုးအား လုပ်ကျွေးခြင်းကို ပညတ်ကြပါကုန်၏၊ သူဆင်းရဲမျိုးအား လုပ်ကျွေးခြင်းကို ပညတ်ကြပါကုန်၏၊ အသျှင်ဂေါတမ ထိုလေးပါးသော လုပ်ကျွေးခြင်းတို့တွင် ပုဏ္ဏားတို့သည် ဤသို့ ပုဏ္ဏားမျိုးအား့လုပ်ကျွေးခြင်းကို ပညတ်ကြပါကုန်၏၊ ပုဏ္ဏားမျိုးသည်မူလည်း ပုဏ္ဏားကို လုပ်ကျွေးရာပါ၏၊ မင်းမျိုးသည်မူလည်း ပုဏ္ဏားကို လုပ်ကျွေးရာပါ၏၊ ကုန်သည်မျိုးသည်မူလည်း ပုဏ္ဏားကို လုပ်ကျွေးရာပါ၏၊ သူဆင်းရဲ မျိုးသည်မူလည်း ပုဏ္ဏားကို လုပ်ကျွေးရာပါ၏၊ အသျှင်ဂေါတမ ပုဏ္ဏားတို့သည် ဤသို့လျှင်ပုဏ္ဏားမျိုးအား လုပ်ကျွေးခြင်းကို ပညတ်ပါကုန်၏။ အသျှင်ဂေါတမ ထိုလေးပါးသော လုပ်ကျွေးခြင်းတို့တွင် ပုဏ္ဏားတို့သည် ဤသို့ မင်းအား လုပ်ကျွေးခြင်းကို ပညတ်ကြပါကုန်၏၊ မင်းသည်မျိုးမူလည်းမင်းကို လုပ်ကျွေးရာပါ၏၊ ကုန်သည်မျိုးသည်မူလည်း မင်းကို လုပ်ကျွေးရာပါ၏၊ သူဆင်းရဲမျိုးသည်မူလည်း မင်းကို လုပ်ကျွေးရာပါ၏၊ အသျှင်ဂေါတမ ပုဏ္ဏားတို့သည် ဤသို့လျှင် မင်းအား လုပ်ကျွေးခြင်းကို ပညတ်ပါကုန်၏။
အသျှင်ဂေါတမ ထိုလုပ်ကျွေးခြင်းတို့တွင် ပုဏ္ဏားတို့သည် ဤသို့ ကုန်သည်မျိုးအား လုပ်ကျွေးခြင်း ကိုပညတ်ပါကုန်၏၊ ကုန်သည်မျိုးသည်မူလည်း ကုန်သည်ကို လုပ်ကျွေးရာပါ၏၊ သူဆင်းရဲမျိုးသည်မူ လည်းကုန်သည်ကို လုပ်ကျွေးရာပါ၏၊ အသျှင်ဂေါတမ ပုဏ္ဏားတို့သည် ဤသို့လျှင် ကုန်သည်အားလုပ်ကျွေးခြင်းကို ပညတ်ကြပါကုန်၏။ အသျှင်ဂေါတမ ထိုလေးပါးသော လုပ်ကျွေးခြင်းတို့တွင် ပုဏ္ဏားတို့သည် ဤသို့ သူဆင်းရဲမျိုးအား လုပ်ကျွေးခြင်းကို ပညတ်ကြပါကုန်၏၊ သူဆင်းရဲမျိုးသည်သာ သူဆင်းရဲအား လုပ်ကျွေးရာပါ၏၊ တစ်ပါးသော အမျိုးသည် သူဆင်းရဲကို အဘယ်မှာ လုပ်ကျွေးပါလတ္တံ့နည်း၊ အသျှင်ဂေါတမ ပုဏ္ဏားတို့သည် သူဆင်းရဲအား ဤသို့သာလျှင် လုပ်ကျွေးခြင်းကို ပညတ်ကြပါကုန်၏။ အသျှင်ဂေါတမ ပုဏ္ဏားတို့သည် ဤလေးပါးသော လုပ်ကျွေးခြင်းတို့ကို ပညတ်ကြပါကုန်၏၊ ဤသို့ပညတ်ရာ၌ အသျှင်ဂေါတမသည် အဘယ်သို့ ဆိုလိုပါသနည်း”ဟု (လျှောက်၏)။
֍ ၄၃၇
။ ပုဏ္ဏား အလုံးစုံသော သူအပေါင်းသည် ပုဏ္ဏားတို့၏ “ဤလေးပါးသော လုပ်ကျွေးခြင်းကိုပညတ်ကြပါကုန်လော့”ဟူသော ဤပညတ်ချက်ကို ခွင့်ပြုပါ၏လောဟု (မေးတော်မူ၏)။ အသျှင်ဂေါတမဤသို့ကား ခွင့်မပြုကြပါဟု (လျှောက်၏)။ ပုဏ္ဏား ဥပမာအားဖြင့် ကွမ်းစားမျှ ကိုယ်ပိုင်ဥစ္စာမရှိ ဆင်းရဲနွမ်းပါးသော ယောကျ်ားသည် ရှိရာ၏၊ ထိုယောကျ်ားသည် အလိုမရှိဘဲလျက် “ယောကျ်ား သင်သည်ဤအသားကိုလည်း စားရမည်၊ အဖိုးကိုလည်း ပေးရမည်”ဟု အဖို့အစုကို ဆွဲယူစေကုန်ရာသကဲ့သို့ပုဏ္ဏား ဤအတူသာလျှင် ပုဏ္ဏားတို့သည် ထိုရဟန်းပုဏ္ဏားတို့က ဝန်မခံကြကုန်ဘဲလျက် ဤလေးပါးသောလုပ်ကျွေးခြင်းတို့ကို ပညတ်ကြပါကုန်၏။ ပုဏ္ဏား ငါသည် အလုံးစုံသောသူကို လုပ်ကျွေးသင့်၏ဟုမဟောကြား၊ ပုဏ္ဏား ငါသည် အလုံးစုံသောသူကို မလုပ်ကျွေးသင့် ဟူ၍လည်း မဟောကြား။ ပုဏ္ဏားအကြောင်းမူကား ယင်းသို့ လုပ်ကျွေးသောသူအား လုပ်ကျွေးခြင်းဟူသော အကြောင်းကြောင့် ယုတ်မာသည် ဖြစ်ရာ၏၊ မြတ်သည် မဖြစ်ရာ၊ ထိုသို့ သဘောရှိသော လုပ်ကျွေးခြင်းတို့ကို လုပ်ကျွေးသင့်၏ဟုငါ မဟောကြား။ ပုဏ္ဏား ယင်းသို့ လုပ်ကျွေးသောသူအား လုပ်ကျွေးခြင်းဟူသော အကြောင်းကြောင့်မြတ်သည် ဖြစ်ရာ၏၊ ယုတ်မာသည် မဖြစ်ရာ၊ ထိုသို့ သဘောရှိသော လုပ်ကျွေးခြင်းကို လုပ်ကျွေးသင့်၏ဟု ငါ ဟောကြား၏။ --ပုဏ္ဏား “ယင်းပုဂ္ဂိုလ်ကို လုပ်ကျွေးသော သင့်အား လုပ်ကျွေးခြင်းဟူသော အကြောင်းကြောင့်ယုတ်မာသည် ဖြစ်ရာ၏၊ မြတ်သည် မဖြစ်ရာ၊ ယင်းပုဂ္ဂိုလ်ကို လုပ်ကျွေးသော သင့်အား လုပ်ကျွေးခြင်းဟူသော အကြောင်းကြောင့် မြတ်သည် ဖြစ်ရာ၏၊ ယုတ်မာသည် မဖြစ်ရာ၊ ဤနှစ်မျိုးသော လုပ်ကျွေးခြင်းတို့တွင် အဘယ်လုပ်ကျွေးခြင်းကို လုပ်ကျွေးမည်နည်း”ဟု မင်းကိုမူလည်း အကယ်၍မေးကုန်ငြားအံ့၊ ပုဏ္ဏားမင်းသည်လည်း ကောင်းစွာ ဖြေကြားပါမူ “ယင်းပုဂ္ဂိုလ်ကို လုပ်ကျွေးသောငါ့အား လုပ်ကျွေးခြင်း ဟူသော အကြောင်းကြောင့် ယုတ်မာသည် ဖြစ်ရာ၏၊ မြတ်သည် မဖြစ်ရာ၊ ငါသည် ထိုသို့သဘောရှိသော ပုဂ္ဂိုလ်ကို မလုပ်ကျွေး၊ ထို့ပြင် ယင်းပုဂ္ဂိုလ်ကို လုပ်ကျွေးသော ငါ့အားလုပ်ကျွေးခြင်းဟူသော အကြောင်း ကြောင့် မြတ်သည် ဖြစ်ရာ၏၊ ယုတ်မာသည် မဖြစ်ရာ၊့ထိုသို့သဘောရှိသော ပုဂ္ဂိုလ်ကို ငါသည် လုပ်ကျွေးအံ့”ဟု ဖြေကြားရာ၏။
ပုဏ္ဏား ပုဏ္ဏားကိုမူလည်း အကယ်၍။ပ။ ပုဏ္ဏားကုန်သည်ကိုမူလည်း အကယ်၍။ပ။ ပုဏ္ဏား"ယင်းပုဂ္ဂိုလ်ကို လုပ်ကျွေးသော သင့်အား လုပ်ကျွေးခြင်းဟူသော အကြောင်းကြောင့် ယုတ်မာသည်ဖြစ်ရာ၏၊ မြတ်သည် မဖြစ်ရာ၊ ယင်းပုဂ္ဂိုလ်ကို လုပ်ကျွေးသော သင့်အား လုပ်ကျွေးခြင်းဟူသောအကြောင်းကြောင့် မြတ်သည် ဖြစ်ရာ၏၊ ယုတ်မာသည် မဖြစ်ရာ၊ ဤနှစ်မျိုးသော လုပ်ကျွေးခြင်းတို့တွင်အဘယ်လုပ်ကျွေးခြင်းကို သင်သည် လုပ်ကျွေးမည်နည်း”ဟု သူဆင်းရဲကိုမူလည်း အကယ်၍ မေးကုန်ငြားအံ့။ ပုဏ္ဏား သူဆင်းရဲသည်လည်း ကောင်းစွာ ဖြေကြားပါမူ “ယင်းပုဂ္ဂိုလ်ကို လုပ်ကျွေးသော ငါ့အားလုပ်ကျွေးခြင်းဟူသော အကြောင်းကြောင့် ယုတ်မာသည် ဖြစ်ရာ၏၊ မြတ်သည် မဖြစ်ရာ၊ ငါသည် ထိုပုဂ္ဂိုလ်ကို မလုပ်ကျွေး၊ ထို့ပြင် ယင်းပုဂ္ဂိုလ်ကို လုပ်ကျွေးသော ငါ့အား လုပ်ကျွေးခြင်းဟူသောအကြောင်း ကြောင့် မြတ်သည် ဖြစ်ရာ၏၊ ယုတ်မာသည် မဖြစ်ရာ၊ ထိုပုဂ္ဂိုလ်ကို ငါသည်လုပ်ကျွေးပါအံ့”ဟု ဖြေကြားရာ၏။ ပုဏ္ဏား မြင့်သောအမျိုး၌ ဖြစ်ခြင်းကြောင့် မြတ်၏ဟု ငါ မဟော၊ ပုဏ္ဏား မြင့်သော အမျိုး၌ ဖြစ်ခြင်းကြောင့် ယုတ်၏ဟု ငါ မဟော။ ပုဏ္ဏား မွန်မြတ်သောအဆင်းရှိသည်၏အဖြစ်ကြောင့် မြတ်၏ဟု ငါ မဟော၊ ပုဏ္ဏား မွန်မြတ်သော အဆင်းရှိသည်၏အဖြစ်ကြောင့် ယုတ်၏ဟု ငါမဟော။ ပုဏ္ဏား မွန်မြတ်သော စည်းစိမ်ဥစ္စာရှိသည်၏အဖြစ်ကြောင့်မြတ်၏ဟု ငါမဟော၊ ပုဏ္ဏား မွန်မြတ်သော စည်းစိမ်ဥစ္စာရှိသည်၏အဖြစ်ကြောင့် ယုတ်၏ဟု ငါ မဟော။
֍ ၄၃၈
။ ပုဏ္ဏား အကြောင်းမူကား ဤလောက၌ အချို့သောသူသည် မြင့်မြတ်သော အမျိုး၌ ဖြစ်ပါလျက်လည်း သူ့အသက်ကို သတ်လေ့ရှိ၏၊ သူ့ဥစ္စာကို ခိုးယူလေ့ရှိ၏၊ ကာမတို့၌ မှားယွင်းစွာ ကျင့်လေ့ရှိ၏၊ မဟုတ်မမှန် ပြောဆိုတတ်၏၊ ကုန်းစကားကို ပြောဆိုတတ်၏၊ ကြမ်းတမ်းသော စကားကို ပြောဆိုတတ်၏၊ ပြိန်ဖျင်းသော စကားကို ပြောဆိုတတ်၏၊ သူတစ်ပါးပစ္စည်းကို မတရားရလိုခြင်းရှိ၏၊ သူတစ်ပါးပျက်စီးမှုကို ရှေးရှုကြံစည်၏၊ မှားသောအယူဝါဒရှိ၏၊ ထို့ကြောင့် ထိုသူကို မြင့်မြတ်သော အမျိုး၌ဖြစ်ခြင်းကြောင့်မြတ်၏ဟု ငါ မဟော၊ ပုဏ္ဏား ထို့ပြင် ဤလောက၌ အချို့သော သူသည် မြင့်မြတ်သောအမျိုး၌ ဖြစ်ပါလျက်လည်း သူ၏အသက်ကို သတ်ခြင်းမှ ကြဉ်ရှောင်၏၊ သူ့ဥစ္စာကို ခိုးယူခြင်းမှ ကြဉ်ရှောင်၏၊ ကာမတို့၌ မှားယွင်းစွာ ကျင့်ခြင်းမှ ကြဉ်ရှောင်၏၊ မဟုတ်မမှန် ပြောဆိုခြင်းမှ ကြဉ်ရှောင်၏၊ ကုန်းစကားမှ ကြဉ်ရှောင်၏၊ ကြမ်းတမ်းသောစကားမှ ကြဉ်ရှောင်၏၊ ပြိန်ဖျင်းသောစကားကို ပြောခြင်းမှကြဉ်ရှောင်၏၊ သူတစ်ပါးပစ္စည်းကို မတရားရလိုခြင်း မရှိ၊ သူတစ်ပါးပျက်စီးစေလိုစိတ် မရှိ၊ ဖြောင့်မှန်သောအယူရှိ၏၊ ထို့ကြောင့် ထိုသူကို မြင့်မြတ်သော အမျိုး၌ ဖြစ်ခြင်းကြောင့် ယုတ်မာ၏ဟု ငါ မဟော။ --֍ ၄၃၉
။ ပုဏ္ဏား အကြောင်းမူကား မွန်မြတ်သော အဆင်းရှိသော သူသည်လည်း။ပ။ ပုဏ္ဏား ဤလောက၌ အချို့သောသူသည် မွန်မြတ်သော စည်းစိမ်ဥစ္စာရှိသူ ဖြစ်ပါလျက်လည်း သူ၏ အသက်ကို သတ်လေ့ရှိ၏။ပ။ မှားသော အယူကို ယူ၏၊ ထို့ကြောင့် ထိုပုဂ္ဂိုလ်ကို မွန်မြတ်သော စည်းစိမ်ဥစ္စာရှိသည်၏အဖြစ်ကြောင့် မြတ်၏ဟု ငါ မဟော၊ ပုဏ္ဏား ထို့ပြင် ဤလောက၌ အချို့သောသူသည် မွန်မြတ်သောစည်းစိမ်ဥစ္စာရှိသူ ဖြစ်ပါလျက်လည်း သူ့အသက်ကို သတ်ခြင်းမှ ကြဉ်ရှောင်၏။ပ။ ဖြောင့်မှန်သောအယူရှိ၏၊ ထို့ကြောင့် ထိုသူကို မွန်မြတ်သော စည်းစိမ်ဥစ္စာရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့် ယုတ်၏ဟု ငါ မဟော။ ပုဏ္ဏား အလုံးစုံသော ပုဂ္ဂိုလ်ကို လုပ်ကျွေးအပ်၏ဟု ငါ မဟော၊ ပုဏ္ဏား အလုံးစုံသော သူကို မလုပ်ကျွေးအပ်ဟု ငါ မဟော၊ ပုဏ္ဏား ယင်းသို့ လုပ်ကျွေးသော သူအား လုပ်ကျွေးခြင်းဟူသော အကြောင်းကြောင့် သဒ္ဓါတရားသည် ပွါးများ၏၊ သီလသည် ပွါးများ၏၊ အကြားအမြင်သည် ပွါးများ၏၊ စွန့်ကြဲခြင်းသည် ပွါးများ၏၊ ပညာသည် ပွါးများ၏၊ ထိုသို့သဘောရှိသော လုပ်ကျွေးခြင်းကို လုပ်ကျွေးသင့်၏ဟု ငါဟော၏။ ပုဏ္ဏား ယင်းသို့ လုပ်ကျွေးသော သူအား လုပ်ကျွေးခြင်းဟူသော အကြောင်းကြောင့် သဒ္ဓါတရားသည် မတိုးပွါး၊ သီလသည် မတိုးပွါး၊ အကြားအမြင်သည် မတိုးပွါး၊ စွန့်ကြဲခြင်းသည် မတိုးပွါး၊့ပညာသည် မတိုးပွါး၊ ထိုသို့သဘောရှိသော လုပ်ကျွေးခြင်းကို လုပ်ကျွေးသင့်၏ဟု ငါ မဟောဟု (မိန့်တော်မူ၏)။֍ ၄၄၀
။ ဤသို့ မိန့်တော်မူသော် ဧသုကာရီပုဏ္ဏားသည် မြတ်စွာဘုရားအား ဤသို့ လျှောက်၏-"အသျှင်ဂေါတမ ပုဏ္ဏားတို့သည် လေးပါးသော ကိုယ်ပိုင်ဥစ္စာတို့ကို ပညတ်ကြပါကုန်၏၊ ပုဏ္ဏား၏ကိုယ်ပိုင်ဥစ္စာကို ပညတ်ကြပါကုန်၏၊ မင်း၏ ကိုယ်ပိုင်ဥစ္စာကို ပညတ်ကြပါကုန်၏၊ ကုန်သည်၏ ကိုယ်ပိုင်ဥစ္စာကို ပညတ်ကြပါကုန်၏၊ သူဆင်းရဲ၏ ကိုယ်ပိုင်ဥစ္စာကို ပညတ်ကြပါကုန်၏။ အသျှင်ဂေါတမ ထိုလေးပါးသော ကိုယ်ပိုင်ဥစ္စာတို့တွင် ဤသည့်ဆွမ်းခံခြင်းကို ပုဏ္ဏား၏ ကိုယ်ပိုင်ဥစ္စာဟူ၍ ပုဏ္ဏားတို့သည်ပညတ်ကြပါကုန်၏။ ဆွမ်းခံလှည့်လည်ခြင်း ဟူသော (ပုဏ္ဏားတို့၏) ကိုယ်ပိုင်ဥစ္စာကို မထီမဲ့မြင် ပြုသောပုဏ္ဏားသည် အရှင်မပေးသော သူတစ်ပါးဥစ္စာကို ခိုးယူသော နွားကျောင်းသားကဲ့သို့ ကိုယ့်ကိစ္စမဟုတ်သည်ကို ပြုသည် မည်၏။ အသျှင်ဂေါတမ ဤသို့လျှင် ပုဏ္ဏား၏ ဤကိုယ်ပိုင်ဥစ္စာကို ပုဏ္ဏားတို့သည်ပညတ်ကြပါကုန်၏။ အသျှင်ဂေါတမ ထိုလေးပါးသော ကိုယ်ပိုင် ဥစ္စာတို့တွင် ဤသည့် လေး နှင့်တောင့်ကိုမင်း၏ ကိုယ်ပိုင်ဥစ္စာဟု ပုဏ္ဏားတို့သည် ပညတ်ကြပါကုန်၏။ လေးနှင့် တောင့်ဟူသော မင်း၏ ကိုယ်ပိုင်ဥစ္စာကို မထီမဲ့မြင်ပြုသော မင်းသည် အရှင်မပေးသော သူတစ်ပါးဥစ္စာကို ခိုးယူသော နွားကျောင်းသားကဲ့သို့ ကိုယ့်ကိစ္စမဟုတ်သည်ကို ပြုသည် မည်ပါ၏။ အသျှင်ဂေါတမ ဤသို့လျှင် မင်း၏ ဤကိုယ်ပိုင်ဥစ္စာကို ပုဏ္ဏားတို့သည် ပညတ်ကြပါကုန်၏။အသျှင်ဂေါတမ ထိုလေးပါးသော ကိုယ်ပိုင်ဥစ္စာတို့တွင် ဤသည့် လယ်ထွန်ခြင်း နွားကျောင်းခြင်းကိုကုန်သည်၏ ကိုယ်ပိုင်ဥစ္စာဟု ပုဏ္ဏားတို့သည် ပညတ်ကြပါကုန်၏၊ လယ်ထွန်ခြင်း နွားကျောင်းခြင်းဟူသော ကိုယ်ပိုင် ဥစ္စာကို မထီမဲ့မြင်ပြုသော ကုန်သည်သည် အရှင်မပေးသော သူတစ်ပါးဥစ္စာကိုခိုးယူသော နွားကျောင်းသားကဲ့သို့ ကိုယ့်ကိစ္စမဟုတ်သည်ကို ပြုသည်မည်ပါ၏။ အသျှင်ဂေါတမဤသို့လျှင် ကုန် သည်၏ ဤကိုယ်ပိုင် ဥစ္စာကို ပုဏ္ဏားတို့သည် ပညတ်ကြပါကုန်၏။ အသျှင်ဂေါတမထိုလေးပါးသော ကိုယ်ပိုင်ဥစ္စာတို့တွင် ဤသည့် မြက်ရိတ်တံစဉ်နှင့် ထမ်းပိုးကို သူဆင်းရဲ၏ကိုယ်ပိုင်ဥစ္စာဟု ပုဏ္ဏားတို့သည် ပညတ်ကြပါကုန်၏၊ မြက်ရိတ်တံစဉ်နှင့် ထမ်းပိုးဟူသော ကိုယ်ပိုင်ဥစ္စာကိုမထီမဲ့မြင်ပြုသော သူဆင်းရဲ သည် အရှင်မပေးသော သူတစ်ပါးဥစ္စာကို ခိုးယူသော နွားကျောင်းသားကဲ့သို့ကိုယ့်ကိစ္စမဟုတ်သည်ကို ပြုသည် မည်ပါ၏။ အသျှင်ဂေါတမ ဤသို့လျှင် သူဆင်းရဲ၏ဤကိုယ်ပိုင်ဥစ္စာကို ပုဏ္ဏားတို့သည် ပညတ် ကြပါကုန်၏။ အသျှင်ဂေါတမ ပုဏ္ဏားတို့သည်ဤလေးပါးသော ကိုယ်ပိုင်ဥစ္စာတို့ကို ပညတ်ကြပါကုန်၏။ ဤအရာ၌ အသျှင်ဂေါတမသည် အဘယ်သို့ဆိုလိုပါသနည်း”ဟု (လျှောက်၏)။
--֍ ၄၄၁
။ ပုဏ္ဏား အလုံးစုံသော လူအပေါင်းသည် ပုဏ္ဏားတို့၏ “ဤလေးပါးသော ကိုယ်ပိုင်ဥစ္စာတို့ကိုပညတ်ကြပါကုန်လော့” ဟူသော ဤပညတ်ချက်ကို ခွင့်ပြုပါ၏လောဟု (မေးတော်မူ၏)။ အသျှင် ဂေါတမဤသို့ကား ခွင့်မပြုပါဟု (လျှောက်၏)။ ပုဏ္ဏား ဥပမာအားဖြင့် ကွမ်းစားမျှ ကိုယ်ပိုင်ဥစ္စာမရှိဆင်းရဲနွမ်းပါးသော ယောကျ်ားသည် ရှိရာ၏၊ ထိုယောကျ်ားသည် အလိုမရှိဘဲလျက် “အိုယောကျ်ားသင်သည် ဤအသားကိုလည်း စားရမည်၊ အဖိုးကိုလည်း ပေးရမည်”ဟု အဖို့အစုကို ဆွဲယူစေကုန်ရာသကဲ့သို့ ပုဏ္ဏား ဤအတူသာလျှင် ပုဏ္ဏားတို့သည် ထိုရဟန်းပုဏ္ဏားတို့က ဝန်မခံကြကုန်ဘဲလျက်ဤလေးပါးသော ကိုယ်ပိုင်ဥစ္စာတို့ကို ပညတ်ကြကုန်၏။ပုဏ္ဏား မြတ်သော လောကုတ္တရာတရားကို ယောကျ်ား၏ ကိုယ်ပိုင်ဥစ္စာဟူ၍ ငါ ပညတ်၏၊ ရှေး၌ဖြစ်သော မိဘမှ ဆင်းသက်လာသည့် အမျိုးအနွယ်ကို အောက်မေ့သော သူအား အတ္တဘောဖြစ်ရာ အမျိုးအားဖြင့်သာလျှင် ခေါ်ဝေါ်ရေတွက်ခြင်းသို့ ရောက်၏၊ မင်းမျိုး၌ အကယ်၍ အတ္တဘောဖြစ်သည် ဖြစ်အံ့၊ မင်းဟူ၍သာ ရေတွက်ခြင်းသို့ ရောက်၏။ ပုဏ္ဏားမျိုး၌ အကယ်၍ အတ္တဘောဖြစ်သည် ဖြစ်အံ့၊့ပုဏ္ဏားဟူ၍သာ ရေတွက်ခြင်းသို့ ရောက်၏။ ကုန်သည်မျိုး၌ အကယ်၍ အတ္တဘောဖြစ်သည် ဖြစ်အံ့၊ ကုန်သည်ဟူ၍သာ ရေတွက်ခြင်းသို့ ရောက်၏။ သူဆင်းရဲမျိုး၌ အကယ်၍ အတ္တဘောဖြစ်သည် ဖြစ်အံ့၊ သူဆင်းရဲဟူ၍သာ ရေတွက်ခြင်းသို့ ရောက်၏။
ပုဏ္ဏား ဥပမာအားဖြင့် မီးသည် ထိုထိုတောက်ပကြောင်းဖြင့်သာလျှင် ခေါ်ဝေါ်ရေတွက်ခြင်းသို့ရောက်၏၊ အကယ်၍ မီးသည် ထင်းကို အစွဲ ပြု၍ တောက်ပငြားအံ့၊ ထင်းမီးဟူ၍သာလျှင် ခေါ်ဝေါ်ရေတွက်ခြင်းသို့ ရောက်၏။ အကယ်၍ မီးသည် ဝါးကို စွဲ၍ တောက်ပငြားအံ့၊ ဝါးမီးဟူ၍သာလျှင် ခေါ်ဝေါ်ရေတွက်ခြင်းသို့ ရောက်၏။ အကယ်၍ မီးသည် မြက်ကို အစွဲပြု၍ တောက်ပငြားအံ့၊ မြက်မီးဟူ၍သာလျှင် ခေါ်ဝေါ်ရေတွက်ခြင်းသို့ ရောက်၏။ အကယ်၍ မီးသည် နွားချေးကို အစွဲပြု၍ တောက်ပငြားအံ့၊ နွားချေးမီးဟူ၍သာလျှင် ခေါ်ဝေါ်ရေတွက်ခြင်းသို့ ရောက်၏။ ပုဏ္ဏား ဤအတူသာလျှင် မြတ်သောလောကုတ္တရာတရားကို ယောကျ်ား၏ ကိုယ်ပိုင်ဥစ္စာဟူ၍ ငါပညတ်၏။
ရှေး၌ဖြစ်သော မိဘမှ ဆင်းသက်လာသည့် အမျိုးအနွယ်ကို အစဉ်အောက်မေ့သောသူအားအတ္တဘောဖြစ်ရာ အမျိုးအားဖြင့်သာလျှင် ခေါ်ဝေါ်ရေတွက်ခြင်းသို့ ရောက်၏၊ မင်းမျိုး၌ အကယ်၍အတ္တဘောဖြစ်သည် ဖြစ်အံ့၊ မင်းဟူ၍သာ ခေါ်ဝေါ်ရေတွက်ခြင်းသို့ ရောက်၏။ ပုဏ္ဏားမျိုး၌ အကယ်၍အတ္တဘောဖြစ်သည် ဖြစ်အံ့၊ ပုဏ္ဏားဟူ၍သာ ခေါ်ဝေါ်ရေတွက်ခြင်းသို့ ရောက်၏။ ကုန်သည်မျိုး၌အကယ် ၍ အတ္တဘောဖြစ်သည် ဖြစ်အံ့၊ ကုန်သည်ဟူ၍သာ ခေါ်ဝေါ်ရေတွက်ခြင်းသို့ ရောက်၏။ သူဆင်းရဲမျိုး၌ အကယ်၍ အတ္တဘောဖြစ်သည်ဖြစ်အံ့၊ သူဆင်းရဲဟူ၍သာ ခေါ်ဝေါ်ရေတွက်ခြင်းသို့ရောက်၏။
ပုဏ္ဏား အကယ်၍ မင်းမျိုးမှ ထွက်၍ လူ့ဘောင်မှ ရဟန်းဘောင်သို့ ဝင်ရောက်ငြားအံ့၊ ထိုသူသည်လည်း မြတ်စွာဘုရားဟောတော်မူသော သုတ် အဘိဓမ္မာ ဝိနည်းကို အစွဲပြု၍ သူ့အသက်ကို သတ်ခြင်းမှကြဉ်ရှောင်အံ့၊ သူ့ဥစ္စာကို ခိုးယူခြင်းမှ ကြဉ်ရှောင်အံ့၊ မမြတ်သော မေထုန်အကျင့်မှ ကြဉ်ရှောင်အံ့၊ မဟုတ်မမှန် ပြောဆိုခြင်းမှ ကြဉ်ရှောင်အံ့၊ ကုန်းစကားမှ ကြဉ်ရှောင်အံ့၊ ကြမ်းတမ်းသောစကားမှကြဉ်ရှောင်အံ့၊ ပြိန်ဖျင်းသော စကားမှ ကြဉ်ရှောင်အံ့၊ သူ့ဥစ္စာ မတရားလိုချင်မှုကို ရှေးရှုမကြံစည်အံ့၊ သူတစ်ပါးပျက်စီးမှုကို ရှေးရှုမကြံစည်အံ့၊ မှန်သော အယူရှိငြားအံ့၊ နည်းလမ်းမှန်သော ကုသိုလ်တရားကိုပြည့်စုံစေသူ ဖြစ်၏။
ပုဏ္ဏား အကယ်၍လည်း ပုဏ္ဏားမျိုးမှ ထွက်၍ လူ့ဘောင်မှ ရဟန်းဘောင်သို့ ဝင်ရောက်ငြားအံ့၊ ထိုသူသည်လည်း မြတ်စွာဘုရား ဟောတော်မူသော သုတ် အဘိဓမ္မာ ဝိနည်းကို အစွဲပြု၍ သူ့အသက်ကိုသတ်ခြင်းမှ ကြဉ်ရှောင်အံ့။ပ။ မှန်သော အယူရှိငြားအံ့၊ နည်းလမ်းမှန်သော ကုသိုလ်တရားကို ပြည့်စုံစေသူ ဖြစ်၏။
--ပုဏ္ဏား အကယ်၍လည်း ကုန်သည်မျိုးမှ ထွက်၍ လူ့ဘောင်မှ ရဟန်းဘောင်သို့ ဝင်ရောက်ငြားအံ့၊ ထိုသူသည်လည်း မြတ်စွာဘုရားဟောတော်မူသော သုတ် အဘိဓမ္မာ ဝိနည်းကို အစွဲပြု၍ သူ့အသက်ကိုသတ်ခြင်းမှ ကြဉ်ရှောင်အံ့။ပ။ မှန်သော အယူရှိငြားအံ့၊ နည်းလမ်းမှန်သော ကုသိုလ်တရားကို ပြည့်စုံစေသူ ဖြစ်၏။
ပုဏ္ဏား အကယ်၍လည်း သူဆင်းရဲမျိုးမှ ထွက်၍ လူ့ဘောင်မှ ရဟန်းဘောင်သို့ ဝင်ရောက်ငြားအံ့၊ ထိုသူသည်လည်း မြတ်စွာဘုရားဟောတော်မူသော သုတ် အဘိဓမ္မာ ဝိနည်းကို အစွဲပြု၍ သူ့အသက်ကိုသတ်ခြင်းမှ ကြဉ်ရှောင်အံ့။ပ။ မှန်သော အယူရှိငြားအံ့၊ နည်းလမ်းမှန်သော ကုသိုလ်တရားကို ပြည့်စုံစေသူ ဖြစ်၏။
֍ ၄၄၂
။ ပုဏ္ဏား ထိုအရာကို အဘယ်သို့ မှတ်ထင်သနည်း၊ ဤနေရာ၌ ပုဏ္ဏားသည်သာလျှင်ရန်ကင်းစေလို ဆင်းရဲကင်းစေလိုသော မေတ္တာစိတ်ကို ပွါးများခြင်းငှါ စွမ်းနိုင်သလော၊ မင်းသည် မစွမ်း့နိုင်သလော၊ ကုန်သည်သည် မစွမ်းနိုင်သလော၊ သူဆင်းရဲသည် မစွမ်းနိုင်သလောဟု (မေးတော်မူ၏)။အသျှင်ဂေါတမ ဤသို့ကား မဖြစ်သင့်ပါ။ မင်းသည်လည်း ရန်ကင်းစေလို ဆင်းရဲကင်းစေလိုသောမေတ္တာစိတ်ကို ပွါးခြင်းငှါ စွမ်းနိုင်ပါ၏၊ အသျှင်ဂေါတမ ပုဏ္ဏားသည်လည်း စွမ်းနိုင်ပါ၏၊ အသျှင်ဂေါတမကုန်သည်သည်လည်း စွမ်းနိုင်ပါ၏၊ အသျှင်ဂေါတမ သူဆင်းရဲသည်လည်း စွမ်းနိုင်ပါ၏၊ အသျှင်ဂေါတမဤနေရာ၌ အမျိုးလေးပါးလုံးတို့သည်လည်း ရန်ကင်းစေလို ဆင်းရဲကင်းစေလိုသော မေတ္တာစိတ်ကိုပွါးများခြင်းငှါ စွမ်းနိုင်ကြပါကုန်၏ဟု (လျှောက်၏)။ ပုဏ္ဏား ဤအတူသာလျှင် အကယ်၍မင်းမျိုးမှလည်း ထွက်၍ လူ့ဘောင်မှ ရဟန်းဘောင်သို့ဝင်ရောက်ငြားအံ့၊ ထိုသူသည်လည်းမြတ်စွာဘုရားဟောတော်မူသော သုတ် အဘိဓမ္မာ ဝိနည်းကို အစွဲပြု၍ သူ့အသက်ကို သတ်ခြင်းမှကြဉ်ရှောင်အံ့။ပ။ မှန်သော အယူ ရှိငြားအံ့၊ နည်းလမ်းမှန်သော ကုသိုလ် တရားကို ပြည့်စုံစေသူဖြစ်၏။ ပုဏ္ဏား ပုဏ္ဏားမျိုးမှလည်း အကယ်၍။ ပုဏ္ဏား ကုန်သည်မျိုးမှလည်း အကယ်၍။ ပုဏ္ဏားသူဆင်းရဲမျိုးမှလည်း အကယ်၍ လူ့ဘောင်မှ ရဟန်းဘောင်သို့ ဝင်ရောက်ငြားအံ့၊ ထိုသူသည်လည်းမြတ်စွာဘုရားဟောတော်မူသော သုတ် အဘိဓမ္မာ ဝိနည်းကို အစွဲပြု၍ သူ့အသက်ကိုသတ်ခြင်းမှကြဉ်ရှောင်အံ့။ပ။ မှန်သော အယူရှိငြားအံ့၊ နည်းလမ်းမှန်သော ကုသိုလ်တရားကို ပြည့်စုံစေသူ ဖြစ်၏။
֍ ၄၄၃
။ ပုဏ္ဏား ထိုအရာကို အဘယ်သို့ မှတ်ထင်သနည်း၊ ပုဏ္ဏားသည်သာ ကြေးတွန်းဆပ်ပြာကို ယူ၍မြစ်သို့သွားလျက် မြူအညစ်အကြေးကို မျှောခြင်းငှါ စွမ်းနိုင်သလော၊ မင်းမျိုးသည် မစွမ်းနိုင်သလော၊ ကုန်သည်မျိုးသည် မစွမ်းနိုင်သလော၊ သူဆင်းရဲမျိုးသည် မစွမ်းနိုင်သလောဟု (မေးတော်မူ၏)။ အသျှင်ဂေါတမ ဤသို့ကား မဖြစ်သင့်ပါ။ အသျှင်ဂေါတမ မင်းမျိုးဖြစ်သူသည်လည်း ချေးတွန်းဆပ်ပြာကိုယူ၍ မြစ်သို့သွားလျက် မြူအညစ်အကြေးကို မျှောခြင်းငှါ စွမ်းနိုင်ပါ၏။ အသျှင်ဂေါတမ ပုဏ္ဏားသည်လည်း စွမ်းနိုင်ပါ၏၊ အသျှင်ဂေါတမ ကုန်သည်သည်လည်း စွမ်းနိုင်ပါ၏၊ အသျှင်ဂေါတမ သူဆင်းရဲသည်လည်း စွမ်းနိုင်ပါ၏၊ အသျှင်ဂေါတမ အလုံးစုံလည်းဖြစ်ကုန်သော အမျိုးလေးပါးတို့သည် ကြေးတွန်းဆပ်ပြာကို ယူ၍ မြစ်သို့ သွားလျက် မြူအညစ်အကြေးကို မျှောခြင်းငှါ စွမ်းနိုင်ပါကုန်၏ဟု (လျှောက်၏)။ပုဏ္ဏား ဤအတူသာလျှင် အကယ်၍ မင်းမျိုးမှလည်း လူ့ဘောင်မှ ရဟန်းဘောင်သို့ ဝင်ရောက်ငြား အံ့၊ ထိုသူသည်လည်း မြတ်စွာဘုရားဟောတော်မူသော သုတ် အဘိဓမ္မာ ဝိနည်းကို အစွဲပြု၍ သူ့အသက်ကိုသတ်ခြင်းမှ ကြဉ်ရှောင်အံ့။ပ။ မှန်သော အယူရှိငြားအံ့၊ နည်းလမ်းမှန်သော ကုသိုလ်တရားကို ပြည့်စုံစေသူ ဖြစ်၏။
ပုဏ္ဏား ပုဏ္ဏား မျိုးမှလည်း အကယ်၍။ ပုဏ္ဏား ကုန်သည်မျိုးမှလည်း အကယ်၍။ ပုဏ္ဏားသူဆင်းရဲမျိုးမှလည်း အကယ်၍ လူ့ဘောင်မှ ရဟန်းဘောင်သို့ ဝင်ရောက်ငြားအံ့၊ ထိုသူသည်လည်းမြတ်စွာဘုရား ဟောတော်မူသော သုတ် အဘိဓမ္မာ ဝိနည်းကို အစွဲပြု၍ သူ့အသက်ကို သတ်ခြင်းမှကြဉ်ရှောင်အံ့။ပ။ မှန်သော အယူရှိငြားအံ့၊ နည်းလမ်းမှန်သော ကုသိုလ်တရားကို ပြည့်စုံစေသူ ဖြစ်၏။
--֍ ၄၄၄
။ ပုဏ္ဏား ထိုအရာကို အဘယ်သို့ မှတ်ထင်သနည်း၊ ဤလောက၌ ရေမြေကို အစိုးရသော ဦးထိပ်၌အဘိသိက်သွန်းပြီးသော မင်းသည် အထူးထူးသော ဇာတ် အမျိုးရှိကုန်သော တစ်ရာသောယောကျ်ားတို့ကို စည်းဝေးစေ၏၊ အချင်းတို့ လာကြကုန်လော့၊ မင်းမျိုး ပုဏ္ဏားမျိုး မြို့စားမျိုးဖြစ်ကုန်သော သူတို့သည် မီးပွတ်ခုံကိုယူ၍ ကျွန်းသား အင်ကြင်းသား ထင်းရှူးသား စန္ဒကူးသား ကြာပဒုမ္မာသား၏ မီးကို ဖြစ်စေကြကုန်လော့၊ တေဇောဓာတ်ကို ပြုကြကုန်လော့၊ ထိုမှတစ်ပါး အချင်းတို့ လာကြကုန်လော့၊ ဒွန်းစဏ္ဍားမျိုး မုဆိုးတံငါမျိုး နှီးသမားမျိုး ရထားလုပ်သမားမျိုး ပန်းမှိုက်သွန် (ဘင်ကျုံး) မျိုးဖြစ်ကုန်သော သူတို့သည် မီးပွတ်ခုံကို ယူ၍ ခွေးစားကျင်း ဝက်စားကျင်း ဆိုးရည်စားကျင်း ကြက်ဆူသားထင်း၏ မီးကို ဖြစ်စေကြကုန်လော့၊ တေဇောဓာတ်ကို ပြုကြကုန်လော့ဟု (အမိန့်ချမှတ်ရာ၏)။ပုဏ္ဏား ထိုအရာကို အဘယ်သို့ မှတ်ထင်ဘိသနည်း၊ မင်းမျိုး ပုဏ္ဏားမျိုး မြို့စားမျိုးဖြစ်သော သူတို့သည် မီးပွတ်ခုံကိုယူ၍ ကျွန်းသား အင်ကြင်းသား ထင်းရှူးသား စန္ဒကူးသား ကြာပဒုမ္မာသား၏မီးကို ဖြစ်စေ၏၊ တေဇောဓာတ်ကို ပြုထား၏၊ ထိုမီးတေဇောဓာတ်သည်သာလျှင် အလျှံရှိသည် အဆင်းရှိသည် အရောင်ရှိသည် ဖြစ်ရာသလော၊ ထိုမီးဖြင့်သာလျှင်လည်း မီးနှင့်ဆိုင်ရာ ကိစ္စအရပ်ရပ်ကို ပြုစွမ်းနိုင်လေသလော။
ထိုမှတစ်ပါး ဒွန်းစဏ္ဍားမျိုး မုဆိုးတံငါမျိုး နှီးသမားမျိုး ရထားလုပ်သမားမျိုး ပန်းမှိုက်သွန် (ဘင်ကျုံး) မျိုးဖြစ်ကုန်သော သူတို့သည် မီးပွတ်ခုံကိုယူ၍ ခွေးစားကျင်း ဝက်စားကျင်း ဆိုးရည်စားကျင်းကြက်ဆူသားထင်း၏ မီးကို ဖြစ်စေ၏၊ တေဇောဓာတ်ကို ပြုထား၏၊ ထိုမီးတေဇောဓာတ်သည် အလျှံမရှိသည် အဆင်းမရှိသည် အရောင်မရှိသည် ဖြစ်ရာသလော၊ ထိုမီးဖြင့်လည်း မီးနှင့်ဆိုင်ရာ ကိစ္စအရပ်ရပ်ကိုပြုခြင်းငှါလည်း မစွမ်းနိုင်လေသလောဟု (မေးတော်မူ၏)။
အသျှင်ဂေါတမ ဤသို့ကား မဖြစ်သင့်ပါ။ အသျှင်ဂေါတမ မင်းမျိုး ပုဏ္ဏားမျိုး မြို့စားမျိုးဖြစ်သောသူတို့သည် မီးပွတ်ခုံကို ယူ၍ ကျွန်းသား အင်ကြင်းသား ထင်းရှူးသား စန္ဒကူးသား ကြာပဒုမ္မာသားမီးကို ဖြစ်စေ၏၊ တေဇောဓာတ်ကို ပြုထား၏၊ ထိုမီးတေဇောဓာတ်သည် အလျှံရှိသည် အဆင်းရှိသည်အရောင်ရှိသည် ဖြစ်ရာပါ၏၊ ထိုမီးဖြင့်လည်း မီးနှင့်ဆိုင်ရာ ကိစ္စအရပ်ရပ်ကို ပြုခြင်းငှါ စွမ်းနိုင်ရာပါ၏။
ဒွန်းစဏ္ဍားမျိုး မုဆိုးတံငါမျိုး နှီးသမားမျိုး ရထားလုပ်သမားမျိုး ပန်းမှိုက်သွန် (ဘင်ကျုံး) မျိုးဖြစ်ကုန်သော သူတို့သည် မီးပွတ်ခုံကိုယူ၍ ခွေးစားကျင်း ဝက်စားကျင်း ဆိုးရည်စားကျင်း ကြက်ဆူသားထင်း မီးကို ဖြစ်စေ၏၊ တေဇောဓာတ်ကို ပြုထား၏၊ ထိုမီးတေဇောဓာတ်သည်လည်း အလျှံရှိသည်အဆင်းရှိသည် အရောင်ရှိသည်သာ ဖြစ်ရာပါ၏၊ ထိုမီးဖြင့်လည်း မီးနှင့်ဆိုင်ရာ ကိစ္စအရပ်ရပ်ကို ပြုခြင်းငှါစွမ်းနိုင်ပါ၏။ အသျှင်ဂေါတမ အလုံးစုံသော မီးသည်ပင် အလျှံရှိပါ၏၊ အဆင်းရှိပါ၏၊ အရောင်ရှိပါ၏၊ အလုံးစုံသော မီးဖြင့်ပင် မီးနှင့်ဆိုင်ရာ ကိစ္စအရပ်ရပ်ကို ပြုခြင်းငှါ စွမ်းနိုင်ပါ၏ဟု (လျှောက်၏)။
ပုဏ္ဏား ဤအတူသာလျှင် မင်းမျိုးမှလည်း အကယ်၍ လူ့ဘောင်မှ ရဟန်းဘောင်သို့ ဝင်ရောက်ငြား အံ့၊ ထိုသူသည်လည်း မြတ်စွာဘုရားဟောတော်မူသော သုတ် အဘိဓမ္မာ ဝိနည်းကို အစွဲပြု၍ သူ့အသက်ကိုသတ်ခြင်းမှ ကြဉ်ရှောင်အံ့။ပ။ မှန်သော အယူရှိငြားအံ့၊ နည်းလမ်းမှန်သော ကုသိုလ်တရားကို ပြည့်စုံစေသူ ဖြစ်၏။
--ပုဏ္ဏား ပုဏ္ဏားမျိုးမှလည်း အကယ်၍။ ပုဏ္ဏား ကုန်သည်မျိုးမှလည်း အကယ်၍။ ပုဏ္ဏားသူဆင်းရဲမျိုးမှလည်း အကယ်၍ လူ့ဘောင်မှ ရဟန်းဘောင်သို့ ဝင်ရောက်ငြားအံ့၊ ထိုသူသည်လည်းမြတ်စွာဘုရား ဟောတော်မူသော သုတ် အဘိဓမ္မာ ဝိနည်းကို အစွဲပြု၍ သူ့အသက်ကိုသတ်ခြင်းမှ ကြဉ်ရှောင်အံ့၊ သူ့ဥစ္စာကို ခိုးယူခြင်းမှ ကြဉ်ရှောင်အံ့၊ မမြတ်သော မေထုန်အကျင့်မှ ကြဉ်ရှောင်အံ့၊ မဟုတ်မမှန်ပြောဆိုခြင်းမှ ကြဉ်ရှောင်အံ့၊ ကုန်းစကားမှ ကြဉ်ရှောင်အံ့၊ ကြမ်းတမ်းသောစကားမှ ကြဉ်ရှောင်အံ့၊ ပြိန်ဖျင်းသော စကားမှ ကြဉ်ရှောင်အံ့၊ သူ့ဥစ္စာ မတရားလိုချင်မှုကို ရှေးရှုမကြံအံ့၊ သူတစ်ပါးပျက်စီးရန်မကြံအံ့၊ မှန်သော အယူရှိသည် ဖြစ်အံ့၊ နည်းလမ်းမှန်သော ကုသိုလ်တရားကို ပြည့်စုံစေသူ ဖြစ်၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။
ဤသို့ မိန့်တော်မူသည်ရှိသော် ဧသုကာရီပုဏ္ဏားသည် မြတ်စွာဘုရားကို “အသျှင်ဂေါတမ (တရားတော်သည်) အလွန်နှစ်သက်ဖွယ် ရှိပါပေစွ၊ အသျှင်ဂေါတမ (တရားတော်သည်) အလွန်နှစ်သက်ဖွယ် ရှိပါပေစွ။ပ။ အသျှင်ဂေါတမသည် အကျွန်ုပ်ကို ယနေ့မှ အစပြု၍ အသက်ထက်ဆုံး (ရတနာသုံးပါးကို) ကိုးကွယ်ဆည်းကပ်တတ်သော ဥပါသကာဟူ၍ မှတ်တော်မူပါလော့”ဟု ဤစကားကို လျှောက်ထားလေသတည်း။
ခြောက်ခုမြောက် ဧသုကာရီသုတ် ပြီး၏။
--၇-ဓနဉ္ဇာနိသုတ်
֍ ၄၄၅
။ အကျွန်ုပ်သည် ဤသို့ ကြားနာခဲ့ရပါသည်-အခါတစ်ပါး၌ မြတ်စွာဘုရားသည် ရာဇဂြိုဟ်ပြည် ရှဉ့်နက်တို့ကို အစာကျွေးရာဖြစ်သော ဝေဠုဝန်ကျောင်း၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူ၏။ ထိုအခါ အသျှင်သာရိပုတြာသည် များစွာသော ရဟန်းအပေါင်းနှင့်အတူ ဒက္ခိဏာဂိရိ ဇနပုဒ်သို့ ဒေသစာရီ ကြွချီတော်မူ၏။ ထိုအခါ တစ်ပါးသော ရဟန်းသည် ရာဇဂြိုဟ်ပြည်၌ ဝါကျွတ်ခဲ့၍ ဒက္ခိဏာဂိရိဇနပုဒ် အသျှင်သာရိပုတြာထံသို့ ချဉ်းကပ်ကာ အသျှင်သာရိပုတြာနှင့်အတူဝမ်းမြောက်ဝမ်းသာ စကား ပြောဆို၏၊ ဝမ်းမြောက်ဖွယ် အမှတ်ရဖွယ် စကားကို ပြောဆိုပြီးဆုံးစေပြီးနောက် တစ်ခုသော နေရာ၌ ထိုင်နေ၏။ တစ်ခုသော နေရာ၌ ထိုင်နေသော ထိုရဟန်းကို အသျှင်သာရိပုတြာသည် ဤသို့သော စကားကို မေးမြန်း၏- “ငါ့သျှင် အသို့ပါနည်း၊ မြတ်စွာဘုရားသည်အနာကင်းပါ၏လော၊ အားရှိပါ၏လော”ဟု (မေးမြန်း၏)။ ငါ့သျှင် မြတ်စွာဘုရားသည် အနာကင်းပါ၏အားရှိပါ၏ဟု (လျှောက်၏)။ ငါ့သျှင် အသို့ပါနည်း ရဟန်းအပေါင်းသည် အနာကင်းပါ၏လော၊ အားရှိပါ၏လောဟု (မေးမြန်း၏)။ ငါ့သျှင် ရဟန်းအပေါင်းလည်း အနာကင်းပါ၏ အားရှိပါ၏ဟု (လျှောက်၏)။ ငါ့သျှင် တဏ္ဍုလပါလီ တံခါးအနီး၌ နေသော ဓနဉ္ဇာနိပုဏ္ဏားသည် အသို့ပါနည်း၊ အနာကင်းပါ၏လော၊ အားရှိပါ၏လောဟု (မေးမြန်း၏)။ ငါ့သျှင် ဓနဉ္ဇာနိပုဏ္ဏားသည်လည်း အနာကင်းပါ၏၊ အားရှိပါ၏ဟု (လျှောက်၏)။ ငါ့သျှင် အသို့ပါနည်း၊ ဓနဉ္ဇာနီပုဏ္ဏားသည် မမေ့မလျော့ရှိပါ၏လောဟု (မေးမြန်း၏)။ ငါ့သျှင် ဓနဉ္ဇာနိပုဏ္ဏားအား မမေ့မလျော့ခြင်းသည် အဘယ်မှာ ရှိပါအံ့နည်း၊ ငါ့သျှင် ဓနဉ္ဇာနိပုဏ္ဏားသည်မင်းကို အမှီပြု၍ ပုဏ္ဏားသူကြွယ်တို့ကို လုယက်၏၊ ပုဏ္ဏားသူကြယ်တို့ကို အမှီပြု၍ မင်းကို လုယက်၏၊ ထိုဓနဉ္ဇာနီပုဏ္ဏား၏ သဒ္ဓါတရားရှိသောအမျိုးမှ ဆောင်ယူထားသော သဒ္ဓါတရားရှိသော မယားသည်လည်းသေခဲ့ပြီ။ ထိုဓနဉ္ဇာနိ ပုဏ္ဏားသည် တစ်ပါးသော သဒ္ဓါတရားမရှိသော အမျိုးမှ သဒ္ဓါတရားမရှိသောမယားကို ဆောင်ခဲ့၏။ ငါ့သျှင် ငါတို့သည် မကောင်းသဖြင့် ကြားရသည်ကို ကြားကြရပေကုန်၏၊ ငါ့သျှင် ငါတို့သည် မကောင်းသဖြင့် ကြားရသည်ကို ကြားကြရပေကုန်၏၊ ငါတို့သည် မေ့လျော့သောဓနဉ္ဇာနိ ပုဏ္ဏားကို ကြားကြကုန်၏၊ အကယ်၍ ငါတို့သည် ဓနဉ္ဇာနိပုဏ္ဏားနှင့် တစ်ရံတစ်ခါ တွေ့ဆုံကြရမူတစ်စုံတစ်ခုသော စကားပြောဆိုမှု ဖြစ်ကောင်းဖြစ်တန် ရာ၏ဟု (ဆို၏)။
֍ ၄၄၆
။ ထိုအခါ အသျှင်သာရိပုတြာမထေရ်သည် ဒက္ခိဏာဂိရိဇနပုဒ်၌ မွေ့လျော်သမျှ နေတော်မူ၍ရာဇဂြိုဟ်ပြည်သို့ ဒေသစာရီ ကြွတော်မူ၏၊ အစဉ်အတိုင်း ဒေသစာရီ ကြွတော်မူသည်ရှိသော် ရာဇဂြိုဟ်ပြည်သို့ ရောက်လေ၏၊ အသျှင်သာရိပုတြာသည် ထိုရာဇဂြိုဟ်ပြည် ရှဉ့်နက်တို့ကို အစာကျွေးရာဖြစ်သောဝေဠုဝန်ကျောင်း၌ နေတော်မူ၏၊ ထိုအခါ အသျှင်သာရိပုတြာသည် နံနက်အချိန်၌ သင်္ကန်းကို ပြင်ဝတ်၍သပိတ်သင်္ကန်းကို ယူပြီးလျှင် ရာဇဂြိုဟ်ပြည်သို့ ဆွမ်းအလို့ငှါ ဝင်လေ၏၊ ထိုအခါ ဓနဉ္ဇာနိပုဏ္ဏားသည်မြို့ပြင်နွားခြံ၌ နွားတို့ကို နို့ညစ်စေ၏။ ထိုအခါ အသျှင်သာရိပုတြာသည် ရာဇဂြိုဟ်ပြည်၌ ဆွမ်းခံ၍ဆွမ်းခံရာမှ ဖဲခဲ့ကာ ဆွမ်းစားပြီးနောက် ဓနဉ္ဇာနိပုဏ္ဏားထံသို့ ချဉ်းကပ်လေ၏၊ ဓနဉ္ဇာနိပုဏ္ဏားသည်အဝေးကသာလျှင် ကြွလာသော အသျှင်သာရိပုတြာကို မြင်လေ၍ အသျှင်သာရိပုတြာထံသို့ ချဉ်းကပ်ကာအသျှင်သာရိပုတြာကို “အသျှင်သာရိပုတြာ ဤနို့ခွက်ထဲမှ နွားနို့သစ်ကို သောက်ပါလော့၊ ထိုသောက်စဉ်ပင် ဆွမ်းစားအံ့သော အချိန်အခါသည် ဖြစ်ပါလတ္တံ့”ဟု ဤစကားကို လျှောက်၏။ ပုဏ္ဏားတော်ပြီ၊ ငါသည် ယနေ့ ဆွမ်းစားခြင်းကိစ္စကို ပြုပြီးပြီ၊ ငါသည် ဤအမည်ရှိသော သစ်ပင်ရင်း၌နေ့သန့်စင်နေအံ့၊ ထို သစ်ပင်ရင်းသို့ သင် လာခဲ့လော့ဟု (ဆို၏)။ “အသျှင် ကောင်းပါပြီ”ဟူ၍သာလျှင်ဓနဉ္ဇာနိပုဏ္ဏားသည် အသျှင်သာရိပုတြာအား ပြန်၍ လျှောက်ကြား၏။ --ထိုအခါ ဓနဉ္ဇာနိပုဏ္ဏားသည် နံနက်စာ စားပြီးနောက် အသျှင်သာရိပုတြာထံသို့ ချဉ်းကပ်၍ အသျှင်သာရိပုတြာနှင့်အတူ ဝမ်းမြောက်ဝမ်းသာ ပြောဆို၏၊ ဝမ်းမြောက်ဖွယ် အမှတ်ရဖွယ် စကားကို ပြောဆိုပြီး့ဆုံးစေပြီးနောက် သင့်လျော်ရာ၌ ထိုင်နေ၏၊ သင့်လျော်ရာ၌ ထိုင်နေပြီးသော ဓနဉ္ဇာနိပုဏ္ဏားကို အသျှင်သာရိပုတြာသည် “ဓနဉ္ဇာနိပုဏ္ဏား သင်သည် မမေ့မလျော့ ရှိပါ၏လော”ဟု (မေး၏)။ အသျှင်သာရိပုတြာအကျွန်ုပ်တို့အား မမေ့မလျော့ဘဲ အဘယ်မှာရှိပါအံ့နည်း၊ အကျွန်ုပ်တို့သည် အမိအဖကို လုပ်ကျွေးရ၏၊ သားမယားကို လုပ်ကျွေးရ၏၊ ကျွန်အမှုလုပ်တို့ကို လုပ်ကျွေးရ၏၊ မိတ်ဆွေခင်ပွန်းတို့အား မိတ်ဆွေခင်ပွန်းကိစ္စကို ပြုရ၏၊ ဆွေမျိုးသားချင်းတို့အား ဆွေမျိုးသားချင်းကိစ္စကို ပြုရ၏၊ ဧည့်သည်တို့အားဧည့်သည်ကို ပြုရသော ဝတ္တရားကို ပြုရ၏၊ ရှေးအခါက သေပြီးသူတို့အား ရှေးကသေပြီးသူ၌ ပြုရသောဝတ်ကို ပြုရ၏၊ နတ်တို့အား နတ်အလျောက် ပြုဖွယ်ကိစ္စကို ပြုရ၏၊ မင်းအား မင်းအလျောက်ပြုဖွယ်ကိစ္စကို ပြုရ၏၊ ဤခန္ဓာကိုယ်ကိုလည်း ပြည့်ဖြိုးစေရ၏၊ ပွါးစေရ၏ဟု (လျှောက်၏)။
֍ ၄၄၇
။ ဓနဉ္ဇာနိ ထိုအရာကို အဘယ်သို့ မှတ်ထင်ဘိသနည်း၊ ဤလောက၌ အချို့သော သူသည်မိဘတို့ကို အကြောင်းပြု၍ မတရားသောအကျင့် မမျှတသောအကျင့်ကို ကျင့်ငြားအံ့၊ ထိုသူကို မတရားသောအကျင့် မမျှတသောအကျင့် ကျင့်ခြင်းကို အကြောင်းပြု၍ ငရဲထိန်းတို့သည် ငရဲသို့ ဆွဲချကုန်ရာ၏။ ထိုသူသည် “ငါသည် မိဘတို့ကို အကြောင်းပြု၍ မတရားသောအကျင့် မမျှတသောအကျင့်ကိုကျင်ခဲ့ပါ၏။ ငရဲထိန်းတို့သည် ငါ့ကို ငရဲသို့ ဆွဲမချကြပါကုန်လင့်”ဟု (တောင်းပန်၍) ရကောင်းအံ့လော။ ထိုသို့မဟုတ် ထိုသူ၏ အမိအဖတို့ကသော်လည်း “ဤသူသည် ငါတို့ကို အကြောင်းပြု၍မတရားသောအကျင့် မမျှတ သောအကျင့်ကို ကျင့်ခဲ့ပါ၏၊ ငရဲထိန်းတို့သည် ထိုသူကို ငရဲသို့ဆွဲမချကြပါကုန်လင့်”ဟု (တောင်းပန်၍) ရကောင်းအံ့လောဟု (မေး၏)။ အသျှင်သာရိပုတြာ ဤသို့ကားမရနိုင်ပါ၊ စင်စစ်မှာ ထိုသူကို ငိုကြွေးစဉ် သာလျှင် ငရဲထိန်းတို့သည် ငရဲ၌ ပစ်ချကုန်ရာပါ၏ဟု (လျှောက်၏)။ဓနဉ္ဇာနိ ထိုအရာကို အဘယ်သို့ မှတ်ထင်ဘိသနည်း၊ ဤလောက၌ အချို့သောသူသည် သား မယားကိုအကြောင်းပြု၍ မတရားသောအကျင့် မမျှတသောအကျင့်ကို ကျင့်ငြားအံ့၊ ထိုသူကို မတရားသော အကျင့်မမျှတသောအကျင့် ကျင့်ခြင်းကို အကြောင်းပြု၍ ငရဲထိန်းတို့သည် ငရဲသို့ ဆွဲချကုန်ရာ၏။ ထိုသူ သည်"ငါသည်ကား သားမယားကို အကြောင်းပြု၍ မတရားသောအကျင့် မမျှတသောအကျင့်ကို ကျင့်ခဲ့ ပါ၏။ ငရဲထိန်းတို့သည် ငါ့ကို ငရဲသို့ ဆွဲမချကြပါကုန်လင့်”ဟု (တောင်းပန်၍) ရကောင်းအံ့လော။ ထိုသို့မဟုတ် သားမယားတို့ကသော်လည်း “ဤသူကား ငါတို့ကို အကြောင်းပြု၍ မတရားသောအကျင့် မမျှတသောအကျင့်ကို ကျင့်ခဲ့ပါ၏၊ ငရဲထိန်းတို့သည် ထိုသူကို ငရဲသို့ ဆွဲမချကြပါကုန်လင့်”ဟု တောင်းပန်၍ရကောင်းအံ့လောဟု (မေး၏)။ အသျှင်သာရိပုတြာ ဤသို့ကား မရနိုင်ပါ၊ စင်စစ်မှာ ထိုသူကို ငိုကြွေးစဉ်သာလျှင် ငရဲထိန်းတို့သည် ငရဲ၌ ပစ်ချကုန်ရာပါ၏ဟု (လျှောက်၏)။
ဓနဉ္ဇာနိ ထိုအရာကို အဘယ်သို့ မှတ်ထင်ဘိသနည်း၊ ဤလောက၌ အချို့သောသူသည် ကျွန်အမှု လုပ်ယောကျ်ားကို အကြောင်းပြု၍ မတရားသောအကျင့် မမျှတသောအကျင့်ကို ကျင့်ငြားအံ့၊ ထိုသူကိုမတရားသော အကျင့် မမျှတသောအကျင့် ကျင့်ခြင်းကို အကြောင်းပြု၍ ငရဲထိန်းတို့သည် ငရဲသို့ ဆွဲချကုန်ရာ၏။ ထိုသူသည် “ငါသည်ကား ကျွန်အမှုလုပ်ယောကျ်ားကို အကြောင်းပြု၍ မတရားသောအကျင့်မမျှတသောအကျင့်ကို ကျင့်ခဲ့ပါ၏။ ငရဲထိန်းတို့သည် ငါ့ကို ငရဲသို့ ဆွဲမချကြပါကုန်လင့်”ဟု (တောင်းပန်၍) ရကောင်းအံ့လော။ ထိုသို့မဟုတ် ကျွန်အမှုလုပ်ယောကျ်ားတို့ကသော်လည်း “ဤသူကား ငါတို့ကိုအကြောင်းပြု၍ မတရားသောအကျင့် မမျှတသောအကျင့်ကို ကျင့်ခဲ့ပါ၏၊ ငရဲထိန်းတို့သည် ထိုသူကို ငရဲသို့ ဆွဲမချကြပါကုန်လင့်”ဟု (တောင်းပန်၍) ရကောင်းအံ့လောဟု (မေး၏)။ အသျှင်သာရိပုတြာ ဤသို့ကား မရနိုင်ပါ၊ စင်စစ်မှာ ထိုသူကို ငိုကြွေးစဉ်သာလျှင် ငရဲထိန်းတို့သည် ငရဲ၌ ပစ်ချကုန်ရာပါ၏ဟု (လျှောက်၏)။
--ဓနဉ္ဇာနိ ထိုအရာကို အဘယ်သို့ မှတ်ထင်ဘိသနည်း၊ ဤလောက၌ အချို့သောသူသည် မိတ်ဆွေ့ခင်ပွန်းတို့ကို အကြောင်းပြု၍ မတရားသောအကျင့် မမျှတသောအကျင့်ကို ကျင့်ငြားအံ့၊ ထိုသူကို မတရားသောအကျင့် မမျှတသောအကျင့် ကျင့်ခြင်းကို အကြောင်းပြု၍ ငရဲထိန်းတို့သည် ငရဲသို့ ဆွဲချကုန်ရာ၏။ ထိုသူသည် “ငါသည်ကား မိတ်ဆွေခင်ပွန်းတို့ကို အကြောင်းပြု၍ မတရားသောအကျင့် မမျှတသောအကျင့်ကို ကျင့်ခဲ့ပါ၏။ ငရဲထိန်းတို့သည် ငါ့ကို ငရဲသို့ ဆွဲမချကြပါကုန်လင့်”ဟု (တောင်းပန်၍) ရကောင်း အံ့လော။ ထိုသို့မဟုတ် မိတ်ဆွေခင်ပွန်းတို့ကသော်လည်း “ဤသူကား ငါတို့ကိုအကြောင်းပြု၍ မတရား သောအကျင့် မမျှတသောအကျင့်ကို ကျင့်ခဲ့ပါ၏၊ ငရဲထိန်းတို့သည် ထိုသူကိုငရဲသို့ ဆွဲမချကြပါကုန် လင့်”ဟု (တောင်းပန်၍) ရကောင်းအံ့လောဟု (မေး၏)။ အသျှင်သာရိပုတြာဤသို့ကား မရနိုင်ပါ၊ စင်စစ်မှာ ထိုသူကို ငိုကြွေးစဉ်သာလျှင် ငရဲထိန်းတို့သည် ငရဲ၌ ပစ်ချကုန်ရာပါ၏ဟု (လျှောက်၏)။
ဓနဉ္ဇာနိ ထိုအရာကို အဘယ်သို့ မှတ်ထင်ဘိသနည်း၊ ဤလောက၌ အချို့သောသူသည် ဆွေမျိုးသားချင်းတို့ကို အကြောင်းပြု၍ မတရားသောအကျင့် မမျှတသောအကျင့်ကို ကျင့်ငြားအံ့၊ ထိုသူကိုမတရားသောအကျင့် မမျှတသောအကျင့် ကျင့်ခြင်းကို အကြောင်းပြု၍ ငရဲထိန်းတို့သည် ငရဲသို့ ဆွဲချကုန်ရာ၏။ ထိုသူသည် “ငါသည်ကား ဆွေမျိုးသားချင်းတို့ကို အကြောင်းပြု၍ မတရားသောအကျင့် မမျှတသောအကျင့်ကို ကျင့်ခဲ့ပါ၏။ ငရဲထိန်းတို့သည် ငါ့ကို ငရဲသို့ ဆွဲမချကြပါကုန်လင့်”ဟု (တောင်းပန်၍) ရကောင်းအံ့လော။ ထိုသို့မဟုတ် ဆွေမျိုးသားချင်းတို့ကသော်လည်း “ဤသူကား ငါတို့ကို အကြောင်းပြု၍ မတရားသောအကျင့် မမျှတသောအကျင့်ကို ကျင့်ခဲ့ပါ၏၊ ငရဲထိန်းတို့သည် ထိုသူကို ငရဲသို့ ဆွဲမချကြပါကုန်လင့်”ဟု (တောင်းပန်၍) ရကောင်းအံ့လောဟု (မေး၏)။ အသျှင်သာရိပုတြာ ဤသို့ကား မရနိုင်ပါ၊ စင်စစ်မှာ ထိုသူကို ငိုကြွေးစဉ်သာလျှင် ငရဲထိန်းတို့သည် ငရဲ၌ ပစ်ချကုန်ရာပါ၏ဟု (လျှောက်၏)။
ဓနဉ္ဇာနိ ထိုအရာကို အဘယ်သို့ မှတ်ထင်ဘိသနည်း၊ ဤလောက၌ အချို့သောသူသည် ဧည့်သည်တို့ကို အကြောင်းပြု၍ မတရားသောအကျင့် မမျှတသောအကျင့်ကို ကျင့်ငြားအံ့၊ ထိုသူကို မတရားသောအကျင့် မမျှတသောအကျင့် ကျင့်ခြင်းကို အကြောင်းပြု၍ ငရဲထိန်းတို့သည် ငရဲသို့ ဆွဲချကုန်ရာ၏။ ထိုသူသည် “ငါသည်ကား ဧည့်သည်တို့ကို အကြောင်းပြု၍ မတရားသောအကျင့် မမျှတသောအကျင့်ကိုကျင့်ခဲ့ပါ ၏။ ငရဲထိန်းတို့သည် ငါ့ကို ငရဲသို့ ဆွဲမချကြပါကုန်လင့်”ဟု (တောင်းပန်၍) ရကောင်းအံ့လော။ ထိုသို့ မဟုတ် ထိုသူ၏ ဧည့်သည်တို့ကသော်လည်း “ဤသူကား ငါတို့ကိုအကြောင်းပြု၍ မတရားသောအကျင့် မမျှတသောအကျင့်ကို ကျင့်ခဲ့ပါ၏၊ ငရဲထိန်းတို့သည် ထိုသူကိုငရဲသို့ ဆွဲမချကြပါကုန်လင့်”ဟု (တောင်း ပန်၍) ရကောင်းအံ့လောဟု (မေး၏)။ အသျှင်သာရိပုတြာဤသို့ကား မရနိုင်ပါ၊ စင်စစ်မှာ ထိုသူကို ငိုကြွေးစဉ်သာလျှင် ငရဲထိန်းတို့သည် ငရဲ၌ ပစ်ချကုန်ရာပါ၏ဟု (လျှောက်၏)။
ဓနဉ္ဇာနိ ထိုအရာကို အဘယ်သို့ မှတ်ထင်ဘိသနည်း၊ ဤ လောက၌ အချို့သော သူသည် ရှေးကသေပြီးသူတို့ကို အကြောင်းပြု၍ မတရားသောအကျင့် မမျှတသောအကျင့်ကို ကျင့်ငြားအံ့၊ ထိုသူကိုမတရားသောအကျင့် မမျှတသောအကျင့် ကျင့်ခြင်းကို အကြောင်းပြု၍ ငရဲထိန်းတို့သည် ငရဲသို့ ဆွဲချကုန်ရာ၏။ ထိုသူသည် “ငါသည်ကား ရှေးက သေပြီးသူတို့ကို အကြောင်းပြု၍ မတရားသောအကျင့် မမျှတသောအကျင့်ကို ကျင့်ခဲ့ပါ၏။ ငရဲထိန်းတို့သည် ငါ့ကို ငရဲသို့ ဆွဲမချကြပါကုန်လင့်”ဟု (တောင်းပန်၍) ရကောင်းအံ့လော။ ထိုသို့မဟုတ် ရှေးက သေပြီးသူတို့ကသော်လည်း “ဤသူကား ငါတို့ကို အကြောင်းပြု၍ မတရားသောအကျင့် မမျှတသောအကျင့်ကို ကျင့်ခဲ့ပါ၏၊ ငရဲထိန်းတို့သည် ထိုသူကို ငရဲသို့ ဆွဲမချကြပါကုန်လင့်”ဟု (တောင်းပန်၍) ရကောင်း အံ့လောဟု (မေး၏)။ အသျှင်သာရိပုတြာ ဤသို့ကား မရနိုင်ပါ၊ စင်စစ်မှာ ထိုသူကို ငိုကြွေးစဉ်သာလျှင် ငရဲ ထိန်းတို့သည် ငရဲ၌ ပစ်ချကုန်ရာပါ၏ဟု (လျှောက်၏)။
--ဓနဉ္ဇာနိ ထိုအရာကို အဘယ်သို့ မှတ်ထင်ဘိသနည်း၊ ဤလောက၌ အချို့သော သူသည် နတ်တို့ကို့အကြောင်းပြု၍ မတရားသောအကျင့် မမျှတသောအကျင့်ကို ကျင့်ငြားအံ့၊ ထိုသူကို မတရားသော အကျင့်မမျှတသောအကျင့် ကျင့်ခြင်းကို အကြောင်းပြု၍ ငရဲထိန်းတို့သည် ငရဲသို့ ဆွဲချကုန်ရာ၏။ ထို သူသည်"ငါသည်ကား နတ်တို့ကို အကြောင်းပြု၍ မတရားသောအကျင့် မမျှတသောအကျင့်ကို ကျင့်ခဲ့ပါ၏။ ငရဲထိန်းတို့သည် ငါ့ကို ငရဲသို့ ဆွဲမချကြပါကုန်လင့်”ဟု (တောင်းပန်၍) ရကောင်းအံ့လော။ ထိုသို့မဟုတ် နတ်တို့ကသော်လည်း “ဤသူကား ငါတို့ကို အကြောင်းပြု၍ မတရားသောအကျင့် မမျှတသောအကျင့်ကို ကျင့်ခဲ့ပါ၏၊ ငရဲထိန်းတို့သည် ထိုသူကို ငရဲသို့ ဆွဲမချကြပါကုန်လင့်”ဟု (တောင်းပန်၍) ရကောင်းအံ့ လောဟု (မေး၏)။ အသျှင်သာရိပုတြာ ဤသို့ကား မရနိုင်ပါ၊ စင်စစ်မှာ ထိုသူကိုငိုကြွေးစဉ် သာလျှင် ငရဲထိန်းတို့သည် ငရဲ၌ ပစ်ချကုန်ရာပါ၏ဟု (လျှောက်၏)။
ဓနဉ္ဇာနိ ထိုအရာကို အဘယ်သို့ မှတ်ထင်ဘိသနည်း၊ ဤလောက၌ အချို့သော သူသည် မင်းတို့ကိုအကြောင်းပြု၍ မတရားသောအကျင့် မမျှတသောအကျင့်ကို ကျင့်ငြားအံ့၊ ထိုသူကို မတရားသော အကျင့်မမျှတသောအကျင့် ကျင့်ခြင်းကို အကြောင်းပြု၍ ငရဲထိန်းတို့သည် ငရဲသို့ ဆွဲချကုန်ရာ၏။ ထိုသူသည်"ငါသည်ကား မင်းကို အကြောင်းပြု၍ မတရားသောအကျင့် မမျှတသောအကျင့်ကို ကျင့်ခဲ့ပါ၏။ ငရဲထိန်းတို့သည် ငါ့ကို ငရဲသို့ ဆွဲမချကြပါကုန်လင့်”ဟု (တောင်းပန်၍) ရကောင်းအံ့လော။ ထိုသို့မဟုတ် ထိုသူ၏ မင်းကသော်လည်း “ဤသူကား ငါ့ကို အကြောင်းပြု၍ မတရားသောအကျင့်မမျှတသောအကျင့် ကို ကျင့်ခဲ့ပါ၏၊ ငရဲထိန်းတို့သည် ထိုသူကို ငရဲသို့ ဆွဲမချကြပါကုန်လင့်”ဟု (တောင်းပန်၍) ရကောင်းအံ့ လောဟု (မေး၏)။ အသျှင်သာရိပုတြာ ဤသို့ကား မရနိုင်ပါ၊ စင်စစ်မှာထိုသူကို ငိုကြွေးစဉ်သာလျှင် ငရဲထိန်းတို့သည် ငရဲ၌ ပစ်ချကုန်ရာပါ၏ဟု (လျှောက်၏)။
ဓနဉ္ဇာနိ ထိုအရာကို အဘယ်သို့ မှတ်ထင်ဘိသနည်း၊ ဤလောက၌ အချို့သောသူသည် ကိုယ်ပြည့်ဖြိုးရန် အကြောင်းပြု၍ ပွါးစီးရန် အကြောင်းပြု၍ မတရားသော အကျင့် မမျှတသော အကျင့်ကိုကျင့်ငြားအံ့၊ ထိုသူကို မတရားသောအကျင့် မမျှတသောအကျင့် ကျင့်ခြင်းကို အကြောင်းပြု၍ ငရဲထိန်းတို့သည် ငရဲသို့ ဆွဲချကုန်ရာ၏။ ထိုသူသည် “ငါသည်ကား ကိုယ်ပြည့်ဖြိုးရန် အကြောင်းပြု၍ ပွါးစီးရန်အကြောင်းပြု၍ မတရားသောအကျင့် မမျှတသောအကျင့်ကို ကျင့်ခဲ့ပါ၏။ ငရဲထိန်းတို့သည် ငါ့ကို ငရဲသို့ဆွဲမချကြပါကုန်လင့်”ဟု (တောင်းပန်၍) ရကောင်းအံ့လော။ ထိုသို့မဟုတ် ထိုသူ၏တစ်ပါးသောသူတို့က သော်လည်း “ဤသူကား ကိုယ်ပြည့်ဖြိုးရန် အကြောင်းပြု၍ ပွါးစီးရန်အကြောင်းပြု၍ မတရားသော အကျင့် မမျှတသောအကျင့်ကို ကျင့်ခဲ့ပါ၏၊ ငရဲထိန်းတို့သည် ထိုသူကိုငရဲသို့ ဆွဲမချကြပါကုန်လင့်”ဟု (တောင်းပန်၍) ရကောင်းအံ့လောဟု (မေး၏)။ အသျှင်သာရိပုတြာဤသို့ကား မရနိုင်ပါ၊ စင်စစ်မှာ ထိုသူကို ငိုကြွေးစဉ်သာလျှင် ငရဲထိန်းတို့သည် ငရဲ၌ ပစ်ချကုန်ရာပါ၏ဟု (လျှောက်၏)။
֍ ၄၄၈
။ ဓနဉ္ဇာနိ ထိုအရာကို အဘယ်သို့ မှတ်ထင်ဘိသနည်း၊ အကြင်သူသည် မိဘတို့ကိုအကြောင်းပြု၍ မတရားသောအကျင့် မမျှတသောအကျင့်ကို ကျင့်ရာ၏၊ အကြင်သူသည်ကား မိဘတို့ကိုအကြောင်းပြု၍ တရားသောအကျင့် မျှတသောအကျင့်ကို ကျင့်ရာ၏၊ အဘယ်သူသည် မြတ်သနည်းဟု (မေး၏)။ အသျှင်သာရိပုတြာ အကြင်သူသည် မိဘတို့ကို အကြောင်းပြု၍ မတရားသောအကျင့် မမျှတသောအကျင့်ကို ကျင့်ရာ၏၊ ထိုသူသည် မမြတ်ပါ၊ အသျှင်သာရိပုတြာ အကြင်သူသည်ကား မိဘတို့ကိုအကြောင်းပြု၍ တရားသောအကျင့် မျှတသော အကျင့်ကို ကျင့်ရာပါ၏၊ ထိုသူသည်သာလျှင် မြတ်ပါ၏။ အသျှင်သာရိပုတြာ မတရားသောအကျင့် မမျှတသော အကျင့်ကို ကျင့်ခြင်းထက် တရားသောအကျင့် မျှတသောအကျင့်ကို ကျင့်ခြင်းသည် မြတ်ပါ၏ဟု (လျှောက်၏)။ ဓနဉ္ဇာနိ တစ်ပါးသောသူတို့အတွက် ပြုလုပ်ရကုန်သော တရားနှင့်လျော်ကုန်သော အမှုတို့သည် ရှိကုန်၏၊ ယင်းအမှုတို့ဖြင့် အမိအဖတို့ကို လုပ်ကျွေးခြင်းငှါလည်းကောင်း၊ ယုတ်မာသော အကုသိုလ်အမှုကို မပြုခြင်းငှါလည်းကောင်း၊ ကုသိုလ်ကောင်းမှု့အကျင့်ကို ကျင့်ခြင်းငှါလည်းကောင်း စွမ်းနိုင်၏။ --ဓနဉ္ဇာနိ ထိုအရာကို အဘယ်သို့ မှတ်ထင်ဘိသနည်း၊ အကြင်သူသည် သားမယားကို အကြောင်း ပြု၍မတရားသောအကျင့် မမျှတသောအကျင့်ကို ကျင့်၏၊ အကြင်သူသည်ကား သားမယားကို အကြောင်းပြု၍ တရားသောအကျင့် မျှတသောအကျင့်ကို ကျင့်ရာ၏၊ အဘယ်သူသည် မြတ်သနည်းဟု (မေး၏)။ အသျှင်သာရိပုတြာ အကြင်သူသည် သားမယားကို အကြောင်းပြု၍ မတရားသောအကျင့် မမျှတသောအကျင့်ကို ကျင့်၏၊ ထိုသူသည် မမြတ်ပါ။ အသျှင်သာရိပုတြာ အကြင်သူသည်ကား သားမယားကိုအကြောင်းပြု၍ တရားသောအကျင့် မျှတသောအကျင့်ကို ကျင့်ရာ၏၊ ထိုသူသည်သာလျှင် မြတ်ပါ၏။ အသျှင်သာရိပုတြာ မတရားသောအကျင့် မမျှတသောအကျင့်ထက် တရားသောအကျင့် မျှတသောအကျင့်သည် မြတ်ပါ၏ဟု (လျှောက်၏)။ ဓနဉ္ဇာနိ သူတစ်ပါးတို့အတွက် ပြုလုပ်ရကုန်သော တရားနှင့် လျော်ကုန်သော အမှုတို့သည် ရှိကုန်၏၊ ယင်းအမှုတို့ဖြင့် သားမယားကို လုပ်ကျွေးခြင်းငှါလည်းကောင်း၊ ယုတ်မာသော အကုသိုလ်မှုကို မပြုခြင်းငှါလည်းကောင်း၊ ကုသိုလ် ကောင်းမှုအကျင့်ကို ကျင့်ခြင်းငှါလည်းကောင်း စွမ်းနိုင်၏။
ဓနဉ္ဇာနိ ထိုအရာကို အဘယ်သို့ မှတ်ထင်ဘိသနည်း၊ အကြင်သူသည် ကျွန်အမှုလုပ်ယောကျ်ားကိုအကြောင်းပြု၍ မတရားသောအကျင့် မမျှတသောအကျင့်ကို ကျင့်၏၊ အကြင်သူသည်ကား ကျွန် အမှုလုပ်ယောကျ်ားကို အကြောင်းပြု၍ တရားသောအကျင့် မျှတသောအကျင့်ကို ကျင့်၏၊ အဘယ်သူသည် မြတ်သနည်းဟု (မေး၏)။ အသျှင်သာရိပုတြာ အကြင်သူသည် ကျွန်အမှုလုပ်ယောကျ်ားကို အကြောင်းပြု၍မတရားသောအကျင့် မမျှတသောအကျင့်ကို ကျင့်၏၊ ထိုသူသည် မြတ်သည် မဖြစ်ပါ။ အသျှင်သာရိပုတြာအကြင်သူသည်ကား ကျွန်အမှုလုပ်ယောကျ်ားကို အကြောင်းပြု၍ တရားသောအကျင့် မျှတသောအကျင့်ကိုကျင့်၏၊ ထိုသူသည်သာလျှင် မြတ်ပါ၏။ အသျှင်သာရိပုတြာ မတရားသောအကျင့်မမျှတသောအကျင့်ထက် တရားသောအကျင့် မျှတသောအကျင့်သည် မြတ်ပါ၏ဟု (လျှောက်၏)။ ဓနဉ္ဇာနိသူတစ်ပါးတို့အတွက် ပြုလုပ်ရကုန်သော တရားနှင့် လျော်ကုန်သော အမှုတို့သည် ရှိကုန်၏၊ ယင်းအမှုတို့ဖြင့် ကျွန်အမှုလုပ် ယောကျ်ားတို့ကို ကျွေးမွေးခြင်းငှါလည်းကောင်း၊ ယုတ်မာသောအကုသိုလ်မှုကို မပြုခြင်းငှါလည်းကောင်း၊ ကုသိုလ်ကောင်းမှုအကျင့်ကို ကျင့်ခြင်းငှါလည်းကောင်းစွမ်းနိုင်၏။
ဓနဉ္ဇာနိ ထိုအရာကို အဘယ်သို့ မှတ်ထင်ဘိသနည်း၊ အကြင်သူသည်ကား မိတ်ဆွေ ခင်ပွန်းတို့ကိုအကြောင်းပြု၍ မတရားသောအကျင့် မမျှတသောအကျင့်ကို ကျင့်၏၊ အကြင်သူသည်ကားမိတ်ဆွေခင်ပွန်း တို့ကို အကြောင်းပြု၍ တရားသောအကျင့် မျှတသောအကျင့်ကို ကျင့်၏၊ အဘယ်သူသည် မြတ်သနည်းဟု (မေး၏)။ အသျှင်သာရိပုတြာ အကြင်သူသည်ကားမိတ်ဆွေခင်ပွန်းတို့ကို အကြောင်းပြု၍ မတရားသော အကျင့် မမျှတသော အကျင့်ကို ကျင့်၏၊ ထိုသူသည် မမြတ်ပါ။ အသျှင်သာရိပုတြာ အကြင်သူသည်ကား မိတ်ဆွေ ခင်ပွန်းတို့ကို အကြောင်းပြု၍တရားသောအကျင့် မျှတသောအကျင့်ကို ကျင့်၏၊ ထိုသူသည် သာလျှင် မြတ်ပါ၏။ အသျှင်သာရိပုတြာမတရားသောအကျင့် မမျှတသောအကျင့်ထက် တရားသောအကျင့် မျှတသောအကျင့်သည် မြတ်ပါ၏ဟု (လျှောက်၏)။ ဓနဉ္ဇာနိ သူတစ်ပါးတို့အတွက် ပြုလုပ်ရကုန်သော တရားနှင့် လျော်ကုန်သောအမှုတို့သည် ရှိကုန်၏၊ ယင်းအမှုတို့ဖြင့် မိတ်ဆွေခင်ပွန်းတို့အားလည်း မိတ်ဆွေခင်ပွန်းကိစ္စကိုပြုခြင်းငှါလည်းကောင်း၊ ယုတ်မာသော အကုသိုလ်မှုကို မပြုခြင်းငှါလည်းကောင်း၊ ကုသိုလ်ကောင်းမှုအကျင့်ကို ကျင့်ခြင်းငှါလည်းကောင်း စွမ်းနိုင်ပါ၏။
--ဓနဉ္ဇာနိ ထိုအရာကို အဘယ်သို့ မှတ်ထင်ဘိသနည်း၊ အကြင်သူသည်ကား ဆွေမျိုး သားချင်းတို့ကိုအကြောင်းပြု၍ မတရားသောအကျင့် မမျှတသောအကျင့်ကို ကျင့်၏၊ အကြင်သူသည်ကား ဆွေမျိုး့သားချင်းတို့ကို အကြောင်းပြု၍ တရားသောအကျင့် မျှတသောအကျင့်ကို ကျင့်၏၊ အဘယ်သူသည် မြတ်သနည်းဟု (မေး၏)။ အသျှင်သာရိပုတြာ အကြင်သူသည်ကား ဆွေမျိုးသားချင်းတို့ကို အကြောင်းပြု၍မတရားသောအကျင့် မမျှတသောအကျင့်ကို ကျင့်၏၊ ထိုသူသည် မမြတ်ပါ။ အသျှင်သာရိပုတြာ အကြင်သူသည်ကား ဆွေမျိုးသားချင်းတို့ကို အကြောင်းပြု၍ တရားသောအကျင့် မျှတသောအကျင့်ကို ကျင့်၏၊ ထိုသူသည်သာလျှင် မြတ်ပါ၏။ အသျှင်သာရိပုတြာ မတရားသောအကျင့် မမျှတသောအကျင့်ထက်တရားသောအကျင့် မျှတသောအကျင့်သည် မြတ်ပါ၏ဟု (လျှောက်၏)။ ဓနဉ္ဇာနိ သူတစ်ပါးတို့အတွက်ပြုလုပ်ရကုန်သော တရားနှင့်လျော်ကုန်သော အမှုတို့သည် ရှိကုန်၏၊ ယင်းအမှုတို့ဖြင့် ဆွေမျိုးသားချင်းတို့အားလည်း ဆွေမျိုးသားချင်းကိစ္စကို ပြုခြင်းငှါလည်းကောင်း၊ ယုတ်မာသော အကုသိုလ်မှုကို မပြုခြင်းငှါလည်းကောင်း၊ ကုသိုလ်ကောင်းမှုအကျင့်ကို ကျင့်ခြင်းငှါလည်းကောင်း စွမ်းနိုင်ပါ၏။
ဓနဉ္ဇာနိ ထိုအရာကို အဘယ်သို့ မှတ်ထင်ဘိသနည်း၊ အကြင်သူသည်ကား ဧည့်သည်တို့ကိုအကြောင်းပြု၍ မတရားသောအကျင့် မမျှတသောအကျင့်ကို ကျင့်၏၊ အကြင်သူသည်ကားဧည့်သည်တို့ကို အကြောင်းပြု၍ တရားသောအကျင့် မျှတသောအကျင့်ကို ကျင့်၏၊ အဘယ်သူသည်မြတ်သနည်းဟု (မေး၏)။ အသျှင်သာရိပုတြာ အကြင်သူသည်ကား ဧည့်သည်တို့ကို အကြောင်းပြု၍မတရားသော အကျင့် မမျှတသောအကျင့်ကို ကျင့်၏၊ ထိုသူသည် မမြတ်ပါ။ အသျှင်သာရိပုတြာအကြင်သူသည်ကား ဧည့်သည်တို့ကို အကြောင်းပြု၍ တရားသောအကျင့် မျှတသောအကျင့်ကို ကျင့်၏၊ ထိုသူသည်သာ မြတ်ပါ ၏။ အသျှင်သာရိပုတြာ မတရားသောအကျင့် မမျှတသောအကျင့်ထက်တရားသောအကျင့် မျှတသော အကျင့်သည် မြတ်ပါ၏ဟု (လျှောက်၏)။ ဓနဉ္ဇာနိ သူတစ်ပါးတို့အတွက်ပြုလုပ်ရကုန်သော တရားနှင့် လျော်ကုန်သော အမှုတို့သည် ရှိကုန်၏၊ ယင်းအမှုတို့ဖြင့်ဧည့်သည်တို့အားလည်း ဧည့်သည်ကိစ္စကို ပြုခြင်းငှါလည်းကောင်း၊ ယုတ်မာသော အကုသိုလ်မှုကိုမပြုခြင်းငှါလည်းကောင်း၊ ကုသိုလ်ကောင်းမှုအကျင့် ကို ကျင့်ခြင်းငှါလည်းကောင်း စွမ်းနိုင်ပါ၏။
ဓနဉ္ဇာနိ ထိုအရာကို အဘယ်သို့ မှတ်ထင်ဘိသနည်း၊ အကြင်သူသည်ကား ရှေးက သေပြီးသူတို့ကိုအကြောင်းပြု၍ မတရားသောအကျင့် မမျှတသောအကျင့်ကို ကျင့်၏၊ အကြင်သူသည်ကား ရှေးကသေပြီးသူတို့ကို အကြောင်းပြု၍ တရားသောအကျင့် မျှတသောအကျင့်ကို ကျင့်၏၊ အဘယ်သူသည် မြတ်သနည်းဟု (မေး၏)။ အသျှင်သာရိပုတြာ အကြင်သူသည်ကား ရှေးက သေပြီးသူတို့ကို အကြောင်းပြု၍မတရားသောအကျင့် မမျှတသောအကျင့်ကို ကျင့်၏၊ ထိုသူသည် မမြတ်ပါ။ အသျှင်သာရိပုတြာ အကြင်သူသည်ကား ရှေးက သေပြီးသူတို့ကို အကြောင်းပြု၍ တရားသောအကျင့် မျှတသောအကျင့်ကို ကျင့်၏၊ ထိုသူသည်သာ မြတ်ပါ၏။ အသျှင်သာရိပုတြာ မတရားသောအကျင့် မမျှတသောအကျင့်ထက် တရားသောအကျင့် မျှတသောအကျင့်သည် မြတ်ပါ၏ဟု (လျှောက်၏)။ ဓနဉ္ဇာနိ သူတစ်ပါးတို့အတွက်ပြုလုပ်ရကုန် သော တရားနှင့် လျော်ကုန်သော အမှုတို့သည် ရှိကုန်၏၊ ယင်းအမှုတို့ဖြင့် ရှေးကသေပြီးသူတို့အား လည်း ရှေးက သေပြီးသူတို့ကိစ္စကို ပြုခြင်းငှါလည်းကောင်း၊ ယုတ်မာသောအကုသိုလ်မှုကို မပြုခြင်းငှါ လည်းကောင်း၊ ကုသိုလ်ကောင်းမှုအကျင့်ကို ကျင့်ခြင်းငှါလည်းကောင်းစွမ်းနိုင်ပါ၏။
ဓနဉ္ဇာနိ ထိုအရာကို အဘယ်သို့ မှတ်ထင်ဘိသနည်း၊ အကြင်သူသည် နတ်တို့ကို အကြောင်းပြု၍မတရားသောအကျင့် မမျှတသောအကျင့်ကို ကျင့်၏၊ အကြင်သူသည်ကား နတ်တို့ကို အကြောင်းပြု၍တရားသောအကျင့် မျှတသောအကျင့်ကို ကျင့်၏၊ အဘယ်သူသည် မြတ်သနည်းဟု (မေး၏)။ အသျှင်သာရိပုတြာ အကြင်သူသည် နတ်တို့ကို အကြောင်းပြု၍ မတရားသောအကျင့် မမျှတသောအကျင့်ကိုကျင့်၏၊ ထိုသူသည် မမြတ်ပါ။ အသျှင်သာရိပုတြာ အကြင်သူသည် နတ်တို့ကို အကြောင်းပြု၍ တရားသောအကျင့် မျှတသောအကျင့်ကို ကျင့်၏၊ ထိုသူသည်သာ မြတ်ပါ၏။ အသျှင်သာရိပုတြာ မတရားသော အကျင့် မမျှတသောအကျင့်ထက် တရားသောအကျင့် မျှတသောအကျင့်သည် မြတ်ပါ၏ဟု (လျှောက်၏)။ ဓနဉ္ဇာနိ သူတစ်ပါးတို့အတွက် ပြုလုပ်ရကုန်သော တရားနှင့်လျော်ကုန်သော အမှုတို့သည်ရှိကုန်၏၊ ယင်း အမှုတို့ဖြင့် နတ်တို့အား နတ်ကိစ္စကို ပြုခြင်းငှါလည်းကောင်း၊ ယုတ်မာသောအကုသိုလ်မှုကို မပြုခြင်းငှါ လည်းကောင်း၊ ကုသိုလ်ကောင်းမှုအကျင့်ကို ကျင့်ခြင်းငှါလည်းကောင်းစွမ်းနိုင်ပါ၏။
--ဓနဉ္ဇာနိ ထိုအရာကို အဘယ်သို့ မှတ်ထင်ဘိသနည်း၊ အကြင်သူသည် မင်းကို အကြောင်းပြု၍မတရားသောအကျင့် မမျှတသောအကျင့်ကို ကျင့်၏၊ အကြင်သူသည်ကား မင်းကို အကြောင်းပြု၍ တရားသောအကျင့် မျှတသောအကျင့်ကို ကျင့်၏၊ အဘယ်သူသည် မြတ်သနည်းဟု (မေး၏)။ အသျှင်သာရိပုတြာအကြင်သူသည် မင်းကို အကြောင်းပြု၍ မတရားသောအကျင့် မမျှတသောအကျင့်ကို ကျင့်၏၊ ထိုသူသည်မမြတ်ပါ။ အသျှင်သာရိပုတြာ အကြင်သူသည်ကား မင်းကို အကြောင်းပြု၍ တရားသောအကျင့်မျှတသော အကျင့်ကို ကျင့်၏၊ ထိုသူသည်သာ မြတ်ပါ၏။ အသျှင်သာရိပုတြာ မတရားသောအကျင့်မမျှတသော အကျင့်ထက် တရားသောအကျင့် မျှတသောအကျင့်သည် မြတ်ပါ၏ဟု (လျှောက်၏)။ ဓနဉ္ဇာနိ သူတစ်ပါး တို့အတွက် ပြုလုပ်ရကုန်သော တရားနှင့်လျော်ကုန်သော အမှုတို့သည် ရှိကုန်၏၊ ယင်းအမှုတို့ဖြင့် မင်းအား မင်းကိစ္စကို ပြုခြင်းငှါလည်းကောင်း၊ ယုတ်မာသော အကုသိုလ်မှုကိုမပြုခြင်းငှါလည်းကောင်း၊ ကုသိုလ်ကောင်းမှု အကျင့်ကို ကျင့်ခြင်းငှါလည်းကောင်း စွမ်းနိုင်ပါ၏။
ဓနဉ္ဇာနိ ထိုအရာကို အဘယ်သို့ မှတ်ထင်ဘိသနည်း၊ အကြင်သူသည်ကား ခန္ဓာကိုယ်ပြည့်ဖြိုးရန်အကြောင်းပြု၍ ပွါးစီးရန် အကြောင်းပြု၍ မတရားသောအကျင့် မမျှတသောအကျင့်ကို ကျင့်၏၊ အကြင်သူ သည်ကား ခန္ဓာကိုယ်ပြည့်ဖြိုးရန် အကြောင်းပြု၍ ပွါးစီးရန် အကြောင်းပြု၍ တရားသောအကျင့် မျှတသော အကျင့်ကိုကျင့်၏၊ အဘယ်သူသည် မြတ်သနည်းဟု (မေး၏)။ အသျှင်သာရိပုတြာအကြင်သူ သည်ကား ခန္ဓာကိုယ်ပြည့်ဖြိုးရန် အကြောင်းပြု၍ ပွါးစီးရန် အကြောင်းပြု၍မတရားသောအကျင့် မမျှ တသောအကျင့်ကို ကျင့်၏၊ ထိုသူသည် မမြတ်ပါ။ အသျှင်သာရိပုတြာအကြင်သူသည်ကား ခန္ဓာကိုယ် ပြည့်ဖြိုးရန် အကြောင်းပြု၍ ပွါးစီးရန် အကြောင်းပြု၍တရားသောအကျင့် မျှတသောအကျင့်ကို ကျင့်၏၊ ထိုသူသည်သာ မြတ်ပါ၏။ အသျှင်သာရိပုတြာမတရားသောအကျင့် မမျှတသောအကျင့်ထက် တရားသော အကျင့် မျှတသောအကျင့်သည်သာမြတ်ပါ၏ဟု (လျှောက်၏)။ ဓနဉ္ဇာနိ သူတစ်ပါးတို့အတွက် ပြုလုပ်ရ ကုန်သော တရားနှင့်လျော်ကုန်သောအမှုတို့သည် ရှိကုန်၏၊ ယင်းအမှုတို့ဖြင့် ခန္ဓာကိုယ်ကို ပြည့်ဖြိုးစေ ခြင်းငှါလည်းကောင်း၊ ပွါးစီးစေခြင်းငှါလည်းကောင်း၊ ယုတ်မာသော အကုသိုလ်မှုကို မပြုခြင်းငှါလည်း ကောင်း၊ ကုသိုလ်ကောင်းမှုအကျင့်ကို ကျင့်ခြင်းငှါလည်းကောင်း စွမ်းနိုင်ပါ၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။
֍ ၄၄၉
။ ထိုအခါ ဓနဉ္ဇာနိပုဏ္ဏားသည် အသျှင်သာရိပုတြာ ဟောတော်မူသော တရားကို အလွန်နှစ်သက်ဝမ်းမြောက်သည်ဖြစ်၍ နေရာမှထကာ ဖဲသွား၏။ ထို့နောက် ဓနဉ္ဇာနိပုဏ္ဏားသည် တစ်ပါးသောအခါ၌ ဖျားနေ၏၊ ဒုက္ခရောက်နေ၏၊ အသည်းအသန် မမာနေ၏၊ ထိုအခါ ဓနဉ္ဇာနိပုဏ္ဏားသည် တစ်ယောက်သော ယောကျ်ားကို ခေါ်၍ “အမောင်ယောကျ်ား လာပါဦး၊ မြတ်စွာဘုရားထံသို့ ချဉ်းကပ်၍ ငါ၏ စကားဖြင့် မြတ်စွာဘုရား၏ ခြေတော်တို့ကို ဦးတိုက်လေလော့၊ ‘အသျှင်ဘုရား ဓနဉ္ဇာနိပုဏ္ဏားသည် ဖျားနာနေပါ၏၊ ဒုက္ခရောက်နေပါ၏၊ အသည်းအသန် မမာနေပါ၏၊ ထိုပုဏ္ဏားသည် မြတ်စွာဘုရား၏ ခြေတော်တို့ကို ဦးတိုက်ပါ၏’ဟု လျှောက်ပါလေ။ အသျှင်သာရိပုတြာထံသို့လည်း ချဉ်းကပ်၍ ငါ၏စကားဖြင့်အသျှင်သာရိပုတြာ၏ ခြေတော်တို့ကို ဦးတိုက်လေလော့၊ ‘အသျှင်ဘုရား ဓနဉ္ဇာနိပုဏ္ဏားသည်ဖျားနေပါ၏၊ ဒုက္ခရောက်နေပါ၏၊ အသည်းအသန် မမာနေပါ၏၊ ထိုပုဏ္ဏားသည် အသျှင်သာရိပုတြာ၏ခြေတော်တို့ကို ဦးတိုက်ပါ၏’၊ ‘အသျှင်ဘုရား တောင်းပန်ပါ၏၊ အသျှင်သာရိပုတြာသည် ဓနဉ္ဇာနိပုဏ္ဏား၏့အိမ်ဆီသို့ အစဉ်သနားသဖြင့် ချဉ်းကပ်တော်မူပါလော့’ဟု ဤသို့လည်း လျှောက်ပါလေ”ဟုမှာထားပြောဆို၏။ --“အသျှင် ကောင်းပါပြီ”ဟူ၍ ထိုယောကျ်ားသည် ဓနဉ္ဇာနိပုဏ္ဏားအား ပြန်ကြား၍ မြတ်စွာဘုရားထံတော်သို့ ချဉ်းကပ်ပြီးလျှင် မြတ်စွာဘုရားကို အလွန်ရိုသေစွာ ရှိခိုး၍ သင့်လျော်ရာ၌ ထိုင်၏၊ သင့်လျော် ရာ၌ ထိုင်ပြီးသော ထိုယောကျ်ားသည် မြတ်စွာဘုရားကို “အသျှင်ဘုရား ဓနဉ္ဇာနိပုဏ္ဏားသည်ဖျားနာနေ ပါ၏၊ ဒုက္ခရောက်နေပါ၏၊ အသည်းအသန် မမာနေပါ၏၊ ထိုပုဏ္ဏားသည် မြတ်စွာဘုရား၏ခြေတော်တို့ကို ဦးတိုက်လိုက်ပါ၏”ဟု ဤစကားကို လျှောက်၏။ အသျှင်သာရိပုတြာထံသို့လည်းချဉ်းကပ်၍ အသျှင် သာရိပုတြာကို အလွန်ရိုသေစွာ ရှိခိုးပြီးလျှင် သင့်လျော်ရာ၌ ထိုင်ကာ “အသျှင်ဘုရားဓနဉ္ဇာနိပုဏ္ဏားသည် ဖျားနာနေပါ၏၊ ဒုက္ခရောက်နေပါ၏၊ အသည်းအသန် မမာနေပါ၏၊ ထိုပုဏ္ဏားသည်အသျှင်သာရိပုတြာ၏ ခြေတော်တို့ကို ဦးတိုက်ပါ၏။ ‘အသျှင်ဘုရား တောင်းပန်ပါ၏၊ အသျှင်သာရိပုတြာသည် အစဉ်သနား သဖြင့် ဓနဉ္ဇာနိပုဏ္ဏား၏ အိမ်ဆီသို့ ချဉ်းကပ်တော်မူပါ’ဟုဤသို့လည်း လျှောက်လိုက်ပါ၏”ဟူ၍ လျှောက်၏။ အသျှင်သာရိပုတြာသည် ဆိတ်ဆိတ်နေသဖြင့်လက်ခံတော်မူ၏။
֍ ၄၅၀
။ ထိုအခါ အသျှင်သာရိပုတြာသည် သင်းပိုင်ကို ပြင်ဝတ်၍ သပိတ်သင်္ကန်းကို ယူပြီးလျှင်ဓနဉ္ဇာနိပုဏ္ဏား၏အိမ်သို့ ချဉ်းကပ်၍ ခင်းထားသော နေရာ၌ ထိုင်ကာ ဓနဉ္ဇာနိပုဏ္ဏားကို “ဓနဉ္ဇာနိ အသို့နည်း၊ သင့်အား ခံ့ကျန်းပါ၏လော၊ မျှတပါ၏လော၊ ဒုက္ခဝေဒနာတို့သည် ဆုတ်ယုတ်ပါကုန်၏လော၊ မတိုးတက်ဘဲ ရှိပါကုန်၏လော၊ ဆုတ်ယုတ်သောအရာသည် ထင်ပါ၏လော၊ တိုးတက်သော အရာသည်မထင်ဘဲ ရှိပါ၏လော”ဟု ဤစကားကို မေးမြန်းပြောဆို၏။ အသျှင်သာရိပုတြာ အကျွန်ုပ် မခံ့ကျန်းပါ၊ မမျှတပါ၊ အကျွန်ုပ်အား ပြင်းထန်သော ဝေဒနာတို့သည် တိုးတက်ပါကုန်၏၊ မဆုတ်ယုတ်ပါကုန်၊ တိုးတက်သောအရာသည် ထင်ပါ၏၊ ဆုတ်ယုတ်သောအရာသည် မထင်ပါ။အသျှင်သာရိပုတြာ ဥပမာအားဖြင့် အားရှိသောယောကျ်ားသည် ထက်လှစွာသော ခက်ရင်းဖြင့်ထိပ်ကိုထိုး၍ နှိပ်ဘိသကဲ့သို့ အသျှင်သာရိပုတြာ ဤအတူသာလျှင် ပြင်းထန်သော လေတို့သည် ထိပ်၌ထိုးကျင့်ပါကုန်၏၊ အသျှင်သာရိပုတြာ အကျွန်ုပ် မခံ့ကျန်းပါ၊ မမျှတပါ၊ အကျွန်ုပ်အား ပြင်းထန်ကုန်သောဒုက္ခဝေဒနာတို့သည် ရှေ့သို့သာ တိုးတက်ပါကုန်၏၊ နောက်သို့ မဆုတ်ယုတ်ပါကုန်၊ တိုးတက်သော အရာသည်သာ ထင်ပါ၏၊ ဆုတ်ယုတ်သောအရာသည် မထင်ပါ။
အသျှင်သာရိပုတြာ ဥပမာအားဖြင့် အားရှိသောယောကျ်ားသည် မြဲမြံခိုင်ခံ့သော ကြိုးပိုင်းဖြင့် ဦးခေါင်းကိုရစ်ပတ်ခြင်းကို ပေးရာသကဲ့သို့ အသျှင်သာရိပုတြာ ဤအတူသာလျှင် ဦးခေါင်း၌ အလွန်ပြင်းထန်ကုန်သော ဦးခေါင်းကိုက်ဝေဒနာတို့သည် ဖြစ်ပါကုန်၏၊ အသျှင်သာရိပုတြာ အကျွန်ုပ် မခံ့ကျန်းပါ၊ မမျှတပါ၊ အကျွန်ုပ်အား ပြင်းထန်ကုန်သော ဒုက္ခဝေဒနာတို့သည် ရှေ့သို့သာ တိုးတက်ပါကုန်၏၊ နောက်သို့ကား မဆုတ်ယုတ်ပါကုန်၊ ရှေ့သို့တိုးတက်သော အရာသည်သာ ထင်ပါ၏၊ နောက်သို့ဆုတ်ယုတ်သောအရာသည် မထင်ပါ။
အသျှင်သာရိပုတြာ ဥပမာအားဖြင့် လိမ္မာသော နွားသတ်ယောကျ်ားသည်လည်းကောင်း နွားသတ်ယောကျ်ား၏ တပည့်သည်လည်းကောင်း ထက်လှစွာသော သားလှီးဓားဖြင့် ဝမ်းကို ရစ်၍ လှီးဘိသကဲ့သို့အသျှင်သာရိပုတြာ ဤအတူသာလျှင် ပြင်းထန်ကုန်သော လေတို့သည် ဝမ်းကို ရစ်ကုန်၏၊ အသျှင်သာရိပုတြာ အကျွန်ုပ် မခံ့ကျန်းပါ၊ မမျှတပါ၊ အကျွန်ုပ်အား ပြင်းထန်ကုန်သော ဒုက္ခဝေဒနာတို့သည် ရှေ့သို့သာ တိုးတက်ပါကုန်၏၊ နောက်သို့ကား မဆုတ်ယုတ်ပါကုန်၊ ရှေ့သို့ တိုးတက်သော အရာသည်သာထင်ပါ၏၊ နောက်သို့ ဆုတ်ယုတ်သော အရာသည် မထင်ပါ။
အသျှင်သာရိပုတြာ ဥပမာအားဖြင့် အားရှိသော ယောကျ်ားနှစ်ယောက်တို့သည် အားနည်းသော ယောကျ်ားတစ်ယောက်ကို အသီးအသီး လက်မောင်းတို့၌ ကိုင်တွယ်၍ မီးကျီးစု၌ ကင်ကုန်ရာသကဲ့သို့အပြန်အလှန် ကင်ကုန်ရာသကဲ့သို့ အသျှင်သာရိပုတြာ ဤအတူသာလျှင် ခန္ဓာကိုယ်၌ ပြင်းပြင်းထန်ထန်ပူလောင်ခြင်းသည် ဖြစ်ပါ၏၊ အသျှင်သာရိပုတြာ အကျွန်ုပ် မခံ့ကျန်းပါ၊ မမျှတပါ၊ အကျွန်ုပ်အားပြင်းထန်ကုန်သော ဒုက္ခဝေဒနာတို့သည် ရှေ့သို့သာ တိုးတက်ပါကုန်၏၊ နောက်သို့ကား မဆုတ်ယုတ်ပါကုန်။ ရှေ့သို့တိုးတက်သော အရာသည်သာ ထင်ပါ၏၊ နောက်သို့ ဆုတ်ယုတ်သောအရာသည် မထင်ပါဟု (လျှောက်၏)။
--֍ ၄၅၁
။ ဓနဉ္ဇာနိ ထိုအရာကို အဘယ်သို့ မှတ်ထင်ဘိသနည်း၊ ငရဲသားသည်လည်းကောင်း၊ တိရစ္ဆာန်သည်လည်းကောင်း အဘယ်သည် မြတ်သနည်းဟု (မေး၏)။ အသျှင်သာရိပုတြာ ငရဲသားထက်တိရစ္ဆာန် သည် မြတ်ပါ၏ဟု (လျှောက်၏)။ ဓနဉ္ဇာနိ ထိုအရာကို အဘယ်သို့ မှတ်ထင်ဘိသနည်း၊ တိရစ္ဆာန်သည် လည်းကောင်း၊ ပြိတ္တာသည်လည်းကောင်း အဘယ်သည် မြတ်သနည်းဟု (မေး၏)။ အသျှင်သာရိပုတြာ တိရစ္ဆာန်ထက် ပြိတ္တာသည် မြတ်ပါ၏ဟု (လျှောက်၏)။ ဓနဉ္ဇာနိ ထိုအရာကိုအဘယ်သို့ မှတ်ထင်ဘိ သနည်း၊ ပြိတ္တာသည်လည်းကောင်း၊ လူတို့သည်လည်းကောင်း အဘယ်သည်မြတ်သနည်းဟု (မေး၏)။ အသျှင်သာရိပုတြာ ပြိတ္တာထက် လူတို့သည် မြတ်ပါ၏ဟု (လျှောက်၏)။ ဓနဉ္ဇာနိ ထိုအရာကို အဘယ်သို့ မှတ်ထင်ဘိသနည်း၊ လူတို့သည်လည်းကောင်း၊ စာတုမဟာရာဇ်နတ်တို့သည်လည်းကောင်း အဘယ်သည် မြတ်သနည်းဟု (မေး၏)။ အသျှင်သာရိပုတြာလူတို့ထက် စာတုမဟာရာဇ်နတ်တို့သည် မြတ်ပါ၏ဟု (လျှောက်၏)။ ဓနဉ္ဇာနိ ထိုအရာကို အဘယ်သို့မှတ်ထင်ဘိသနည်း၊ စာတုမဟာရာဇ်နတ်တို့သည် လည်းကောင်း၊ တာဝတိံ သာနတ်တို့သည်လည်းကောင်းအဘယ်သည် မြတ်သနည်းဟု (မေး၏)။ အသျှင် သာရိပုတြာ စာတုမဟာရာဇ်နတ်တို့ထက်တာဝတိံ သာနတ်တို့သည် မြတ်ပါ၏ဟု (လျှောက်၏)။ဓနဉ္ဇာနိ ထိုအရာကို အဘယ်သို့ မှတ်ထင်ဘိသနည်း၊ တာဝတိံ သာနတ်တို့သည်လည်းကောင်း၊ ယာမာနတ်တို့သည်လည်းကောင်း အဘယ်သည် မြတ်သနည်းဟု (မေး၏)။ အသျှင်သာရိပုတြာတာဝတိံ သာနတ်တို့ထက် ယာမာနတ်တို့သည် မြတ်ပါ၏ဟု (လျှောက်၏)။ ဓနဉ္ဇာနိ ထိုအရာကို အဘယ်သို့ မှတ်ထင်ဘိသနည်း၊ ယာမာနတ်တို့သည်လည်းကောင်း၊ တုသိတာနတ်တို့သည်လည်းကောင်း အဘယ်သည် မြတ်သနည်းဟု (မေး၏)။ အသျှင်သာရိပုတြာ ယာမာနတ်တို့ထက် တုသိတာနတ်တို့သည် မြတ်ပါ၏ဟု (လျှောက်၏)။ ဓနဉ္ဇာနိ ထိုအရာကို အဘယ်သို့ မှတ်ထင်ဘိသနည်း၊ တုသိတာနတ်တို့သည်လည်းကောင်း၊ နိမ္မာနရတိနတ်တို့သည်လည်းကောင်း အဘယ်သည် မြတ်သနည်းဟု (မေး၏)။ အသျှင်သာရိပုတြာ တုသိတာနတ်တို့ထက် နိမ္မာနရတိနတ်တို့သည် မြတ်ပါ၏ဟု (လျှောက်၏)။ ဓနဉ္ဇာနိ ထိုအရာကို အဘယ်သို့ မှတ်ထင်ဘိသနည်း၊ နိမ္မာနရတိနတ်တို့သည်လည်းကောင်း၊ ပရနိမ္မိတဝသဝတ္တီနတ်တို့သည်လည်းကောင်း အဘယ်သည် မြတ်သနည်းဟု (မေး၏)။ အသျှင်သာရိပုတြာ နိမ္မာနရတိနတ်တို့ထက် ပရနိမ္မိတဝသဝတ္တီနတ်တို့သည် မြတ်ပါ၏ဟု (လျှောက်၏)။ ဓနဉ္ဇာနိ ထိုအရာကို အဘယ်သို့မှတ်ထင်ဘိသနည်း၊ ပရနိမ္မိတဝသဝတ္တီနတ်တို့သည်လည်းကောင်း၊ ဗြဟ္မာ့ပြည်လောကသည်လည်းကောင်းအဘယ်သည် မြတ်သနည်းဟု (မေး၏)။ အသျှင်သာရိပုတြာသည် ဗြဟ္မာ့ပြည်လောကဟူ၍ ဆိုပါသလော၊ အသျှင်သာရိပုတြာသည် ဗြဟ္မာ့ပြည်လောကဟူ၍ ဆိုပါသလောဟု (လျှောက်၏)။
ထိုအခါ အသျှင်သာရိပုတြာအား “ဤပုဏ္ဏားတို့သည်ကား ဗြဟ္မာ့ပြည်သို့ ညွတ်သော စိတ်ရှိကုန်၏၊ အကယ်၍ ငါသည် ဓနဉ္ဇာနိပုဏ္ဏားအား ဗြဟ္မာတို့၏ အပေါင်းအဖော်ဖြစ်စေခြင်းငှါ ဗြဟ္မာ့ပြည်ရောက်ကြောင်းတရားကို ဟောကြားရမူ ကောင်းလေရာ၏”ဟု ဤသို့သော အကြံသည် ဖြစ်လေ၏။ ဓနဉ္ဇာနိသင့်အား ငါသည် ဗြဟ္မာတို့၏ အပေါင်းအဖော် ဖြစ်စေခြင်းငှါ ဗြဟ္မာ့ပြည်ရောက်ကြောင်း တရားကိုဟောကြားပေအံ့၊ ထိုတရားကို သင်နာယူလော့၊ ကောင်းစွာ နှလုံးသွင်းလော့၊ ငါဟောပေအံ့ဟု (ဆို၏)။့"အသျှင် ကောင်းပါပြီ” ဟူ၍သာလျှင် ဓနဉ္ဇာနိပုဏ္ဏားသည် အသျှင်သာရိပုတြာအား ပြန်ကြား၏၊ အသျှင်သာရိပုတြာသည် ဤသို့သောစကားကို ဟောကြား၏ “ဓနဉ္ဇာနိ ဗြဟ္မာတို့၏ အပေါင်းအဖော်ဖြစ်စေခြင်းငှါ ဗြဟ္မာ့ပြည်ရောက်ကြောင်း တရားကား အဘယ်နည်းဟူမူ- ဓနဉ္ဇာနိ ဤလောက၌ရဟန်းသည် မေတ္တာနှင့် တကွဖြစ်သော စိတ်ဖြင့် တစ်ခုသောအရပ်ကို ပျံ့နှံ့စေ၍ နေ၏။ ထို့အတူနှစ်ခုမြောက်သောအရပ်ကို။ ထို့အတူ သုံးခုမြောက်သောအရပ်ကို။ ထို့အတူ လေးခုမြောက်သောအရပ်ကို။ ဤနည်းအားဖြင့် အထက် အောက် ဖီလာအရပ်ကို ပျံ့နှံ့စေ၍ နေ၏။ အလုံးစုံသောအရပ်အလုံးစုံသောသတ္တဝါတို့၌ မိမိနှင့်တူစွာ သတ္တဝါအားလုံးရှိသော သတ္တလောကကို ပြန့်ပြောသော မြတ်သောအပိုင်းအခြားမရှိသော ရန်မရှိသော ကြောင့်ကြမရှိသော ချစ်ခြင်းမေတ္တာနှင့်ယှဉ်သော စိတ်ဖြင့် ပျံ့နှံ့စေ၍နေ၏။ ဓနဉ္ဇာနိ ဤတရားကား ဗြဟ္မာတို့၏ အပေါင်းအဖော်ဖြစ်စေခြင်းငှါ ဗြဟ္မာ့ပြည်ရောက်ကြောင်းခရီးတည်း။
--֍ ၄၅၂
။ ဓနဉ္ဇာနိ တစ်ဖန်လည်း ရဟန်းသည် ကရုဏာနှင့်တကွဖြစ်သော စိတ်ဖြင့်။ပ။ မုဒိတာနှင့် တကွဖြစ်သော စိတ်ဖြင့်။ ဥပေက္ခာနှင့်တကွဖြစ်သော စိတ်ဖြင့် တစ်ခုသော အရပ်ကို ပျံ့နှံ့စေ၍ နေ၏။ ထို့အတူ နှစ်ခုမြောက်အရပ်ကို။ ထို့အတူ သုံးခုမြောက်အရပ်ကို။ ထို့အတူ လေးခုမြောက်အရပ်ကို။ ဤနည်းအားဖြင့် အထက် အောက် ဖီလာ အရပ်ကို ပျံ့နှံ့စေ၍ နေ၏။ အလုံးစုံသောအရပ် အလုံးစုံသောသတ္တဝါတို့၌ မိမိနှင့်တူစွာ သတ္တဝါအားလုံးရှိသော သတ္တလောကကို ပြန့်ပြောသော မြတ်သော အပိုင်းအခြားမရှိသော ရန်မရှိသော ကြောင့်ကြမရှိသော လျစ်လျူရှုခြင်း ဥပေက္ခာနှင့် တကွဖြစ်သော စိတ်ဖြင့်ပျံ့နှံ့စေ၍ နေ၏။ ဓနဉ္ဇာနိ ဤတရားသည်ကား ဗြဟ္မာတို့၏အပေါင်းအဖော်ဖြစ်စေခြင်းငှါ ဗြဟ္မာ့ပြည်ရောက်ကြောင်း ခရီးတည်းဟု (မိန့်ဆို၏)။ အသျှင်သာရိပုတြာ သို့ဖြစ်ပါမူ အကျွန်ုပ်၏စကားဖြင့် မြတ်စွာဘုရား၏ ခြေတော်တို့ကို ဦးတိုက်ပါလော့၊ “အသျှင်ဘုရား ဓနဉ္ဇာနိပုဏ္ဏားသည် ဖျားနာနေပါ၏၊ ဒုက္ခရောက်နေပါ၏၊ အသည်းအသန် မမာနေပါ၏၊ ထိုပုဏ္ဏားသည် မြတ်စွာဘုရား၏ ခြေတော်တို့ကို ဦးတိုက်ပါ၏”ဟု လျှောက်ထားပါဟူ၍ မှာကြားလိုက်၏။ထိုအခါ အသျှင်သာရိပုတြာသည် ဓနဉ္ဇာနိပုဏ္ဏားကို အထက်မဂ်ဖိုလ် ပြုဖွယ်ကိစ္စရှိပါလျက် ယုတ်ညံ့ သောဗြဟ္မာ့ပြည်လောကသို့ ရောက်ကြောင်းအကျင့်၌ တည်စေ၍ နေရာမှထကာ ဖဲသွား၏။ ထိုအခါဓနဉ္ဇာနိပုဏ္ဏားသည် အသျှင်သာရိပုတြာ ဖဲသွား၍ မကြာမြင့်မီ သေဆုံး၍ ဗြဟ္မာ့ပြည်သို့လည်းကပ်ရောက်၏။
֍ ၄၅၃
။ ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားသည် ရဟန်းတို့ကို “ရဟန်းတို့ ဤသာရိပုတြာသည် ဓနဉ္ဇာနိပုဏ္ဏား ကိုအထက်မဂ်ဖိုလ် ပြုဖွယ်ကိစ္စရှိပါလျက် ယုတ်ညံ့သော ဗြဟ္မာ့ပြည်လောကသို့ ရောက်ကြောင်းအကျင့်၌တည်စေ၍ နေရာမှထကာ ဖဲသွား၏”ဟု မိန့်ကြားတော်မူ၏။ ထိုအခါ အသျှင်သာရိပုတြာသည် မြတ်စွာဘုရားထံသို့ ချဉ်းကပ်၍ မြတ်စွာဘုရားကို အလွန်ရိုသေစွာ ရှိခိုးပြီးလျှင် သင့်လျော်ရာ၌ထိုင်ကာ မြတ်စွာဘုရားကို “အသျှင်ဘုရား ဓနဉ္ဇာနီပုဏ္ဏားသည် ဖျားနာနေပါ၏၊ ဒုက္ခရောက်နေပါ၏၊ အသည်းအသန်မမာနေပါ၏၊ ထိုပုဏ္ဏားသည် မြတ်စွာဘုရား၏ ခြေတော်တို့ကို ဦးတိုက်လိုက်ပါ၏”ဟု ဤသို့သောစကားကို လျှောက်၏။ သာရိပုတြာ အဘယ့်ကြောင့် သင်သည် ဓနဉ္ဇာနိပုဏ္ဏားကို အထက်မဂ်ဖိုလ်ပြုဖွယ် ကိစ္စရှိပါလျက် ယုတ်ညံ့သော ဗြဟ္မာ့ပြည်လောကသို့ ရောက်ကြောင်းအကျင့်၌ တည်စေ၍နေရာမှထကာ ဖဲလာဘိသနည်းဟု မေးတော်မူ၏)။ အသျှင်ဘုရား အကျွန်ုပ်မှာ “ဤပုဏ္ဏားတို့သည်ဗြဟ္မာ့ပြည်လောက သို့ ကိုင်းညွတ်သော စိတ်ရှိကြကုန်၏၊ အကယ်၍ ငါသည် ဓနဉ္ဇာနီ ပုဏ္ဏားအားဗြဟ္မာတို့၏ အပေါင်း အဖော်ဖြစ်စေခြင်းငှါ ဗြဟ္မာ့ပြည်ရောက်ကြောင်းတရားကို ဟောကြားရမူကောင်းလေရာ၏”ဟု ဤသို့သော အကြံဖြစ်ခဲ့ပါ၏ဟု (လျှောက်၏)။ သာရိပုတြာ ဓနဉ္ဇာနိပုဏ္ဏားသည်သေဆုံးလေပြီ၊ ဗြဟ္မာ့ပြည်လောကသို့ လည်း ရောက်လေပြီဟု (မိန့်တော်မူ၏)။ခုနစ်ခုမြောက် ဓနဉ္ဇာနိသုတ် ပြီး၏။
--၈-ဝါသေဋ္ဌသုတ်
֍ ၄၅၄
။ အကျွန်ုပ်သည် ဤသို့ ကြားနာခဲ့ရပါသည်-အခါတစ်ပါး၌ မြတ်စွာဘုရားသည် ဣ စ္ဆာနင်္ဂလနိဂုံး ဣ စ္ဆာနင်္ဂလတောအုပ်၌ သီတင်းသုံးနေတော် မူ၏။ ထိုစဉ်အခါ၌ အလွန်ထင်ရှား ကျော်စောကုန်သော ပုဏ္ဏားသူဌေး များစွာတို့သည် ဣ စ္ဆာနင်္ဂလနိဂုံး၌တည်းခို နေကုန်၏။ ဤသူတို့ကား အဘယ်နည်း။ စင်္ကီပုဏ္ဏား တာရုက္ခပုဏ္ဏား ပေါက္ခရသာတိပုဏ္ဏားဇာဏုဿောဏိ ပုဏ္ဏား တောဒေယျပုဏ္ဏားနှင့် အလွန်ထင်ရှား ကျော်စောကုန်သော အခြားပုဏ္ဏားသူဌေးတို့ပေတည်း။ ထိုအခါ အညောင်းပြေ လမ်းလျှောက်ခြင်းဖြင့် တစ်ယောက်နောက် တစ်ယောက်လိုက်ကာစင်္ကြံသွားလျက် လှည့်လည်လျက် နေကြစဉ် ဝါသေဋ္ဌနှင့် ဘာရဒွါဇလုလင်တို့အား ဤစကားအထူးသည်ဖြစ်ပေါ်၏- “အချင်း အဘယ်သို့သော အခြင်းအရာဖြင့် ဗြာဟ္မဏမည်သနည်း”ဟု (ဖြစ်ပေါ်၏)။
ဘာရဒွါဇလုလင်သည် ဤသို့ဆို၏ “အချင်း အကြင့်ကြောင့် အမိဘက် အဖဘက် နှစ်ဖက်လုံးတို့မှကောင်းသော ဇာတ်ရှိ၏၊ ဘိုးဘေးခုနစ်ဆက်တိုင်အောင် မျိုးရိုးသန့်သော အမိဝမ်းရှိ၏၊ ဇာတ်နှင့်စပ်သောစကားဖြင့် အပယ်မခံရ၊ အကဲ့ရဲ့မခံရ၊ အချင်း ဤမျှသော အတိုင်းအရှည်ဖြင့် ဗြာဟ္မဏမည်ပါ၏”ဟု (ဆို၏)။
ဝါသေဋ္ဌလုလင်သည် ဤသို့ ဆို၏ “အချင်း အကြင့်ကြောင့် သီလလည်း ရှိ၏၊ ဝတ်အကျင့်နှင့်လည်းပြည့်စုံ၏၊ အချင်း ဤမျှသောအတိုင်းအရှည်ဖြင့် ဗြာဟ္မဏမည်ပါ၏”ဟု (ဆို၏)။ ဘာရဒွါဇလုလင်သည်ဝါသေဋ္ဌလုလင်ကို သိနားလည်စေခြင်းငှါ မစွမ်းနိုင်၊ ဝါသေဋ္ဌလုလင်သည်လည်း ဘာရဒွါဇလုလင်ကိုသိနားလည်စေခြင်းငှါ မစွမ်းနိုင်။
ထိုအခါ ဝါသေဋ္ဌလုလင်သည် ဘာရဒွါဇလုလင်အား ဤသို့ ပြော၏-"အချင်းဘာရဒွါဇ သာကီဝင်မင်းမျိုးမှ ရဟန်းပြုသော သာကီဝင်မင်းသား ရဟန်းဂေါတမသည် ဣ စ္ဆာနင်္ဂလနိဂုံး ဣ စ္ဆာနင်္ဂလတောအုပ်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူ၏။ ထိုအသျှင်ဂေါတမ၏ ကောင်းသော ကျော်စောသတင်းသည် ဤသို့ပျံ့နှံ့၍ထွက်၏-'ထိုမြတ်စွာဘုရားသည် ပူဇော်အထူးကို ခံတော်မူထိုက်သော အကြောင်းကြောင့်လည်း'အရဟံ’မည်တော်မူ၏၊ (အလုံးစုံသောတရားတို့ကို) ကိုယ်တိုင်မှန်စွာ သိတော်မူသော အကြောင်းကြောင့်လည်း ‘သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓ’မည်တော်မူ၏၊ အသိဉာဏ် ‘ဝိဇ္ဇာ’ အကျင့်'စရဏ'နှင့် ပြည့်စုံတော်မူသော အကြောင်းကြောင့်လည်း ‘ဝိဇ္ဇာစရဏသမ္ပန္န’မည်တော်မူ၏၊ ကောင်းသောစကားကို ဆိုတော်မူတတ်သော အကြောင်းကြောင့်လည်း ‘သုဂတ’မည်တော်မူ၏၊ လောကကို သိတော်မူသော အကြောင်းကြောင့်လည်း ‘လောကဝိဒူ’မည်တော်မူ၏၊ ဆုံးမထိုက်သူကို ဆုံးမတတ်သည့် အတုမဲ့ပုဂ္ဂိုလ်ဖြစ်တော်မူသော အကြောင်းကြောင့်လည်း'အနုတ္တရော ပုရိသဒမ္မသာရထိ’မည်တော်မူ၏၊ နတ်လူတို့၏ ဆရာဖြစ်တော်မူသောအကြောင်းကြောင့်လည်း ‘သတ္ထာ ဒေဝမနုဿာနံ’မည်တော်မူ၏၊ (သစ္စာလေးပါး တရားတို့ကို) သိစေတော်မူသော အကြောင်းကြောင့် လည်း ‘ဗုဒ္ဓ’မည်တော်မူ၏၊ ဘုန်းတန်ခိုးကြီးတော်မူသောအကြောင်းကြောင့်လည်း ‘ဘဂဝါ’မည်တော်မူ၏’ဟု (ပျံ့နှံ့၍ ထွက်၏)။
အချင်းဘာရဒွါဇ သွားကြစို့၊ ရဟန်းဂေါတမထံသို့ ချဉ်းကပ်၍ ဤအကြောင်းကို ရဟန်းဂေါတမအားမေးကုန်အံ၊ ရဟန်းဂေါတမဖြေကြားသောအတိုင်း ထို (အကြောင်း) ကို ငါတို့ မှတ်သားကုန်အံ့”ဟု (ပြောဆို၏)။ “အချင်း ကောင်းပြီ”ဟု ဘာရဒွါဇလုလင်သည် ဝါသေဋ္ဌလုလင်အား ပြန်ကြား၏။
֍ ၄၅၅
။ ထိုအခါ ဝါသေဋ္ဌနှင့် ဘာရဒွါဇလုလင်တို့သည် မြတ်စွာဘုရားထံသို့ ချဉ်းကပ်ပြီလျှင် မြတ်စွာဘုရားနှင့်အတူ ဝမ်းမြောက်ဝမ်းသာ (နှုတ်ဆက်) ပြောဆိုကုန်၏၊ ဝမ်းမြောက်ဖွယ် အမှတ်ရဖွယ် စကားကို ပြောဆိုပြီးဆုံးစေ၍ တစ်ခုသော နေရာ၌ ထိုင်ကုန်၏၊ တစ်ခုသော နေရာ၌ ထိုင်ပြီးသော ဝါသေဋ္ဌ့လုလင်သည် မြတ်စွာဘုရားအား ဂါထာတို့ဖြင့် ရွတ်ဆိုလျှောက်ကြား၏- --“အသျှင်ဂေါတမ အကျွန်ုပ်သည် ပေါက္ခရသာတိပုဏ္ဏား၏ တပည့်ကြီးပါတည်း၊ ဤလုလင်သည်ကားတာရုက္ခပုဏ္ဏား၏ တပည့်ကြီးပါတည်း၊ အကျွန်ုပ်တို့ နှစ်ဦး လုံးကိုပင် ဗေဒင်သုံးပုံကိုတတ်မြောက်ပြီးသူများဟူ၍ ဆရာကလည်း ခွင့်ပြုပါ၏၊ အကျွန်ုပ်တို့ ကိုယ်တိုင်လည်း ဝန်ခံပါကုန်၏။
ဗေဒင်သုံးပုံတို့၏ အနက်သဘော၌ အလုံးစုံ အကြွင်းမဲ့ တတ်မြောက်ပါကုန်၏၊ အကျွန်ုပ်တို့သည်ပုဒ်ဝါကျကို ဆောင်ကုန်သည်လည်းကောင်း၊ သဒ္ဒါဗျာကရုဏ်း ကျမ်းကို ဆောင်ကုန်သည်လည်ကောင်းဖြစ်ပါကုန်၏၊ ပြောဆိုသော အရာ၌လည်း ဆရာနှင့်တူသည် ဖြစ်ပါကုန်၏။ အသျှင်ဂေါတမထိုအကျွန်ုပ်တို့အား အမျိုးဇာတ် ဝါဒကို အကြောင်းပြု၍ ပြောဆိုရာ၌ ငြင်းခုံခြင်းသည် ရှိပါ၏။
ဇာတ် အမျိုးကြောင့် ဗြာဟ္မဏမည်၏ဟု ဘာရဒွါဇသည် ဤသို့ ပြောဆိုပါ၏၊ အကျွန်ုပ်သည်ကားမိမိပြုသော အမှုကြောင့် ဗြာဟ္မဏမည်၏ဟု ပြောဆိုပါ၏၊ ငါးပါးသော စက္ခုရှိတော်မူသော မြတ်စွာဘုရားဤသို့ အကျွန်ုပ်တို့ ငြင်းခုံကြပုံကို သိတော်မူပါလော့။
ထိုအကျွနု်တို့ နှစ်ယောက်တို့သည် အချင်းချင်း နားလည်မှုရစေခြင်းငှါ မတတ် နိုင်ကြပါကုန်၊ ထိုအကျွန်ုပ်တို့သည် (အလုံးစုံသောတရားတို့ကို) ကိုယ်တိုင်မှန်စွာ သိ၏ဟု ထင်ရှားကျော်စောသောမြတ်စွာဘုရားကို မေးလျှောက်ခြင်းငှါ လာခဲ့ခြင်း ဖြစ်ပါကုန်၏။
ယုတ်လျော့ခြင်းကို လွန်သဖြင့် ပြည့်သော လပြည့်ဝန်းအတူ လောက၌ ဂေါတမ နွယ်ဖွားအသျှင်ဘုရားကို လူအများတို့သည် ချဉ်းကပ်ကြ၍ လက်အုပ်ချီမိုး ရှိခိုး ကြကုန်လျက် ရိုသေမြတ်နိုးရှိခိုးကြပါကုန်၏။
လောက၌ မျက်စိသဖွယ် ဖြစ်ထွန်းပေါ်ပေါက်တော်မူသော အသျှင်ဂေါတမကို အကျွန်ုပ်တို့သည်မေးလျှောက်ကြပါကုန်၏၊ အမျိုးဇာတ်ကြောင့် ဗြာဟ္မဏမည်သည် ဖြစ်ပါသလော၊ ထိုသို့မဟုတ်ပြုလုပ်ပြောဆိုသော အမှုကြောင့် ဗြာဟ္မဏမည်သည် ဖြစ်ပါသလော၊ ဗြာဟ္မဏ၏ အဖြစ်ကိုမသိကြကုန်သော အကျွန်ုပ်တို့အား သိနိုင် လောက်အောင် ဟောကြားတော်မူပါဘုရားဟု (လျှောက်၏)။
֍ ၄၅၆
။ ဝါသေဋ္ဌ ငါသည် ထိုသင်တို့အား သတ္တဝါတို့၏ ဇာတ် (အမျိုး) အကျယ် ကိုဟုတ်မှန်သောအတိုင်း အစဉ်အားဖြင့် ဖြေကြားပေအံ့၊ မှန်၏၊ ဇာတ် (အမျိုး) တို့သည် အချင်းချင်းကွဲပြားကြကုန်၏။မြက်သစ်ပင်တို့ကိုလည်း သိကြကုန်လော့၊ မြက်သစ်ပင်တို့သည်ကား ပြန်၍ မသိနိုင်ကြကုန်၊ ထိုမြက်သစ်ပင်တို့၏ ပုံသဏ္ဌာန်သည် အမျိုးဇာတ်အတိုင်း ဖြစ်၏၊ မှန်၏၊ ဇာတ် (အမျိုး) တို့သည်အချင်းချင်း ကွဲပြားကြကုန်၏။
ထိုမှတစ်ပါး ပေါက်ဖတ်တို့ကိုလည်းကောင်း၊ နှံကောင်တို့ကိုလည်ကောင်း၊ ပိုးရွ ခြပုန်းတိုင်အောင်သောသတ္တဝါတို့ကိုလည်းကောင်း သိကြကုန်လော့၊ ထိုသတ္တဝါတို့ ၏ ပုံသဏ္ဌာန်သည် အမျိုးဇာတ်အတိုင်းဖြစ်၏၊ မှန်၏၊ ဇာတ် (အမျိုး) တို့သည် အချင်းချင်း ကွဲပြားကြကုန်၏။
ငယ်သည်လည်း ဖြစ်ကုန်သော ကြီးသည်လည်း ဖြစ်ကုန်သော အခြေလေး ချောင်းရှိသောသတ္တဝါတို့ကိုလည်း သိကြကုန်လော့၊ ထိုအခြေလေးချောင်းရှိသော သတ္တဝါတို့၏ ပုံသဏ္ဌာန်သည်အမျိုးဇာတ်အတိုင်း ဖြစ်၏၊ မှန်၏၊ ဇာတ် (အမျိုး) တို့သည် အချင်းချင်း ကွဲပြားကြကုန်၏။
ဝမ်းရေလျှင် ခြေရှိကုန်သော ရှည်သော ကျောက်ကုန်းရှိကုန်သော မြွေတို့ကို သိကြကုန်လော့၊ ထိုမြွေတို့၏ ပုံသဏ္ဌာန်သည် အမျိုးဇာတ်အတိုင်း ဖြစ်၏၊ မှန်၏၊ ဇာတ် (အမျိုး) တို့သည် အချင်းချင်းကွဲပြားကြကုန်၏။
ထိုမှတစ်ပါး ရေ၌ ကျက်စားသော ငါးတို့ကိုလည်း သိကြကုန်လော့၊ ထိုငါးတို့၏ ပုံသဏ္ဌာန်သည်အမျိုးဇာတ်အတိုင်း ဖြစ်၏၊ မှန်၏၊ ဇာတ် (အမျိုး) တို့သည် အချင်းချင်း ကွဲပြားကြကုန်၏။
--ထိုမှတစ်ပါး အတောင်ယာဉ်ရှိ၍ ကောင်းကင်သွား ငှက်တို့ကိုလည်း သိကြကုန် လော့၊ ထိုငှက်တို့၏ပုံသဏ္ဌာန်သည် အမျိုးဇာတ်အတိုင်း ဖြစ်၏၊ မှန်၏၊ ဇာတ် (အမျိုး) တို့သည် အချင်းချင်းကွဲပြားကြကုန်၏။
ဤသတ္တဝါဇာတ်တို့၌ ပုံသဏ္ဌာန်သည် အသီးသီး အမျိုးဇာတ်အတိုင်း ဖြစ်သ ကဲ့သို့ ဤအတူ လူတို့၌ပုံသဏ္ဌာန်သည် အသီးသီး အမျိုးဇာတ်အတိုင်း ဖြစ်ခြင်း မရှိ။
ဆံပင်တို့ဖြင့်လည်း ကွဲပြားခြင်းမရှိ၊ ဦးခေါင်းတို့ဖြင့်လည်း ကွဲပြားခြင်းမရှိ၊ နား တို့ဖြင့်လည်းကွဲပြားခြင်းမရှိ၊ မျက်စိတို့ဖြင့်လည်း ကွဲပြားခြင်းမရှိ၊ ခံတွင်းဖြင့် လည်း ကွဲပြားခြင်း မရှိ၊ နှာခေါင်းဖြင့်လည်း ကွဲပြားခြင်းမရှိ၊ နှုတ်ခမ်းတို့ဖြင့်လည်း ကွဲပြားခြင်းမရှိ၊ မျက်ခုံးတို့ဖြင့်လည်းကွဲပြားခြင်းမရှိ။
လည်ပင်းဖြင့်လည်း ကွဲပြားခြင်းမရှိ၊ ပခုံးတို့ဖြင့်လည်း ကွဲပြားခြင်းမရှိ၊ ဝမ်းဖြင့် လည်း ကွဲပြားခြင်းမရှိ၊ ကျောက်ကုန်းဖြင့်လည်း ကွဲပြားခြင်းမရှိ၊ ခါးဖြင့်လည်း ကွဲပြားခြင်းမရှိ၊ ရင်ဖြင့်လည်း ကွဲပြားခြင်းမရှိ၊ ကျဉ်းမြောင်းသောအရပ် အင်္ဂါဇာတ် ဖြင့်လည်း ကွဲပြားခြင်းမရှိ၊ မေထုန်အကျင့်ဖြင့်လည်း ကွဲပြားခြင်းမရှိ။
လက်တို့ဖြင့်လည်း ကွဲပြားခြင်းမရှိ၊ ခြေတို့ဖြင့်လည်း ကွဲပြားခြင်းမရှိ၊ လက်ချောင်းတို့ဖြင့်လည်းကောင်း၊ လက်သည်းတို့ဖြင့်လည်းကောင်း ကွဲပြားခြင်းမရှိ၊ မြင်း ခေါင်းတို့ဖြင့်လည်းကွဲပြားခြင်းမရှိ၊ ပေါင်တို့ဖြင့်လည်း ကွဲပြားခြင်းမရှိ၊ အဆင်း အားဖြင့်လည်း ကွဲပြားခြင်း မရှိ၊ အသံအားဖြင့်လည်း ကွဲပြားခြင်းမရှိ၊ တစ်ပါးသော သတ္တဝါ အမျိုးဇာတ်တို့၌ကဲ့သို့ ပုံသဏ္ဌာန်သည်အမျိုးဇာတ်အတိုင်း မဖြစ်သည် သာတည်း။
֍ ၄၅၇
။ လူတို့၏ ဥစ္စာဖြစ်သော ကိုယ်တို့၌ အသီးအခြား ထိုကွဲလွဲချက်သည် မရှိ၊ လူတို့၌ ကွဲလွဲချက်ကိုအခေါ်ဝေါ်အားဖြင့်သာ ဆိုရ၏။ဝါသေဋ္ဌ လူတို့တွင် တစ်ဦးတစ်ယောက်သော သူသည် လယ်လုပ်ခြင်းအမှုကို မှီ၍ အသက်မွေး၏၊ ထိုသူသည် လယ်သမားသာ မည်၏၊ ပုဏ္ဏား မမည်နိုင်ဟု ဤသို့ သိလော့။
ဝါသေဋ္ဌ လူတို့တွင် တစ်ဦးတစ်ယောက်သောသူသည် အထူးထူး အပြားပြား များစွာသော အတတ်ဖြင့်အသက်မွေး၏၊ ထိုသူသည် အတတ်ပညာသည်သာ မည်၏၊ ဗြာဟ္မဏ မမည်နိုင်ဟု ဤသို့ သိလော့။
ဝါသေဋ္ဌ လူတို့တွင် တစ်ဦးတစ်ယောက်သောသူသည် ကုန်သွယ်ခြင်းကို မှီ၍ အသက်မွေး၏၊ ထိုသူသည်ကုန်သည်သာ မည်၏၊ ဗြာဟ္မဏ မမည်နိုင်ဟု ဤသို့ သိလော့။
ဝါသေဋ္ဌ လူတို့တွင် တစ်ဦးတစ်ယောက်သော သူသည် သူတစ်ပါးတို့ အခိုင်း အစေအဖြစ်ဖြင့်အသက်မွေး၏၊ ထိုသူသည် အစေခံသာ မည်၏၊ ဗြာဟ္မဏ မမည် နိုင်ဟု ဤသို့ သိလော့။
ဝါသေဋ္ဌ လူတို့တွင် တစ်ဦးတစ်ယောက်သော သူသည် ခိုးယူခြင်းကို မှီ၍ အသက်မွေး၏၊ ထိုသူသည်ခိုးသူသာ မည်၏၊ ဗြာဟ္မဏ မမည်နိုင်ဟု ဤသို့ သိလော့။
ဝါသေဋ္ဌ လူတို့တွင် တစ်ဦးတစ်ယောက်သော သူသည် လက်နက်ကို မှီ၍ အသက်မွေး၏၊ ထိုသူသည်စစ်သည်သာ မည်၏၊ ဗြာဟ္မဏ မမည်နိုင်ဟု ဤသို့ သိလော့။
ဝါသေဋ္ဌ လူတို့တွင် တစ်ဦးတစ်ယောက်သောသူသည် ပုရောဟိတ်အမှုဖြင့် အသက်မွေး၏၊ ထိုသူသည်ယဇ်ပူဇော်သမားသာ မည်၏၊ ဗြာဟ္မဏ မမည်နိုင်ဟု ဤသို့ သိလော့။
--ဝါသေဋ္ဌ လူတို့တွင် တစ်ဦးတစ်ယောက်သောသူသည် ရွာကိုလည်းကောင်း၊ တိုင်း နိုင်ငံကိုလည်းကောင်းအပိုင်စားရ၏၊ ထိုသူသည် မင်းသာ မည်၏၊ ဗြာဟ္မဏ မမည်နိုင်ဟု ဤသို့ သိလော့။
မျိုးရိုးအားဖြင့် ဖြစ်ကာမျှ, အမိဝမ်းတိုက်၌ ဖြစ်ကာမျှကို ဗြာဟ္မဏမည်၏ဟူ၍ ငါမဆို၊ ထိုသူသည်ကြောင့်ကြမှု ရှိနေသေးမူ ဘောဝါဒီသာ မည်၏၊ ကြောင့်ကြမှု မရှိသူ စွဲလမ်းမှု မရှိသူကို ဗြာဟ္မဏဟူ၍ငါ ဆို၏။
֍ ၄၅၈
။ အကြင်သူသည် အလုံးစုံသောသံယောဇဉ်ကို ဖြတ်တောက်၍ စင်စစ် တပ်မက်တွယ်တာမှု မရှိ၊ တပ်မက်မှုကို ကျော်လွန်သော ကိလေသာတို့မှ ကင်းသော ထိုသူကို ဗြာဟ္မဏဟူ၍ ငါဆို၏။ရန်ငြိုးဖွဲ့ခြင်းကိုလည်းကောင်း (နှောင်ဖွဲ့တတ်သော ကြိုးသဖွယ်ဖြစ်သော) တဏှာကိုလည်းကောင်းအစဉ်မပြတ် ကိန်းအောင်းတတ်သော အနုသယနှင့်တကွ ဖြစ်သော ခြောက်ဆယ့်နှစ်ပါးသောမိစ္ဆာဒိဋ္ဌိကိုလည်းကောင်း ဖြတ်၍ ပယ်အပ်ပြီး သော အဝိဇ္ဇာတံခါး ကျင်ရှိသော သိပြီးသောသစ္စာလေးပါးရှိသော ထိုသူကို ဗြာဟ္မဏဟူ၍ ငါဆို၏။
အကြင်သူသည် သူတစ်ပါးတို့ ဆဲရေးသည်ကိုလည်းကောင်း၊ ပုတ်ခတ်ခြင်း နှောင်ဖွဲ့ခြင်းကိုလည်းကောင်းအမျက်မထွက်မူ၍ သည်းခံနိုင်၏၊ သည်းခံမှုအား ရှိသော အကြိမ်ကြိမ် သည်းခံနိုင်သော ထိုသူကိုဗြာဟ္မဏဟူ၍ ငါဆို၏။
အမျက်မထွက်တတ်သော (ကိလေသာကို ခါတွက်တတ်သော ဓုတင်) အကျင့်ရှိ သော သီလဂုဏ်ရှိသောရာဂ စသည် ထူပြောခြင်း ကင်းသော ယဉ်ကျေးသော ဣန္ဒြေရှိသော အဆုံးစွန်သောကိုယ်ရှိသော ထိုသူကိုဗြာဟ္မဏဟူ၍ ငါဆို၏။
ကြာဖက်၌ ရေကဲ့သို့လည်းကောင်း၊ ပွတ်ဆောက်ဖျား၌ မုန်ညင်းစေ့ကဲ့သို့လည်း ကောင်း အကြင်သူသည်ကာမဂုဏ်တရားတို့၌ မလိမ်းကျံ မကပ်ငြိ၊ ထိုသို့ သဘောရှိသော သူကို ဗြာဟ္မဏဟူ၍ ငါဆို၏။
အကြင်သူသည် ဤဘဝ၌ပင် မိမိ၏ ဒုက္ခကုန်ရာ အရဟတ္တဖိုလ်ကို မျက်မှောက် ပြု၍ သိ၏၊ ချထားပြီးသော ဝန်ရှိသော ကိလေသာနှင့် မယှဉ်သော ထိုသူကို ဗြာဟ္မဏဟူ၍ ငါဆို၏။
နက်နဲသော အာရုံတို့၌ ဖြစ်သော ပညာဉာဏ်ရှိသော၊ (မိုးကြိုးစက်ကဲ့သို့) ပြကတေ့ ထက်မြက်သောပညာရှိသော၊ နိဗ္ဗာန်ရောက်ကြောင်း ကောင်းမြတ်သော လမ်းကြောင်းဟုတ်, မဟုတ်၌ လိမ္မာသော၊ မြတ်သောအကျိုးစီးပွါးသို့ အစဉ် ရောက်ပြီးသော ထိုသူကို ဗြာဟ္မဏဟူ၍ ငါဆို၏။
အိမ်ရာတည်ထောင်သော သူတို့နှင့်လည်းကောင်း၊ အိမ်ရာမထောင်သော ရဟန်း တို့နှင့်လည်းကောင်းနှစ်ပါးစုံသော သူတို့နှင့် မရောမယှက်သော၊ ဝတ္ထုကာမ ကိလေသာကာမတို့၌ မကပ်ငြိသော၊ နည်းသောအလိုရှိသော ထိုသူကို ဗြာဟ္မဏ ဟူ၍ ငါ ဆို၏။
အကြင်သူသည် ထိတ်လန့်တတ်သောသတ္တဝါ (ပုထုဇဉ်), မထိတ်လန့်တတ်သော သတ္ထဝါ (ရဟန္တာ) တို့၌တုတ်လက်နက်ကို ချထားပြီးဖြစ်၍ မသတ်ဖြတ် မညှဉ်းဆဲ၊ ထိုသို့သဘော ရှိသောသူကို ဗြာဟ္မဏဟူ၍ငါဆို၏။
ရန်ငြိုးဖွဲ့တတ်သော သူတို့၌ တုံ့ပြန်၍ ရန်ငြိုး မဖွဲ့တတ်သော သဘောရှိသော၊ လက်နက်လှံကန်စွဲကိုင်သူတို့တွင် လက်နက်လှံကန်စွဲကိုင်တတ်သော သဘောမရှိ သော၊ ကိလေသာရန်ငြိမ်းအေးပြီးသော၊ စွဲလမ်းတတ်သူတို့တွင် မစွဲလမ်းတတ် သော သဘောရှိသော ထိုသူကို ဗြာဟ္မဏဟူ၍ငါဆို၏။
အကြင်သူအား ရာဂသည်လည်းကောင်း၊ ဒေါသသည်လည်းကောင်း၊ မာနသည် လည်းကောင်း၊ သူ့ကျေးဇူးကို ချေဖျက်ခြင်းသည်လည်းကောင်း ပွတ်ဆောက်ဖျားမှ မုံညင်းစေ့ကဲ့သို့ လျှောကျ၏၊ ထိုသို့သဘောရှိသော သူကို ဗြာဟ္မဏဟူ၍ ငါဆို၏။
--֍ ၄၅၉
။ တစ်စုံတစ်ယောက်သော သူကိုမျှ မငြိစွန်းစေတတ်သော၊ မကြမ်းကြုတ် သော၊ အနက်ကိုသိစေတတ်သော၊ မှန်ကန်သော စကားမျိုးကို အကြင်သူသည် မြွက်ဆိုတတ်၏၊ ထိုသူကိုဗြာဟ္မဏဟူ၍ ငါဆို၏။အကြင်သူသည် လောက၌ ရှည်သည်လည်းဖြစ်သော၊ တိုသည်လည်းဖြစ်သော၊ ငယ်သည်လည်းဖြစ်သော၊ ကြီးသည်လည်းဖြစ်သော၊ ကောင်း, မကောင်းလည်းဖြစ် သော၊ အရှင်မပေးသော ဥစ္စာကို မခိုးယူတတ်၊ ထိုသူကို ဗြာဟ္မဏဟူ၍ ငါဆို၏။
အကြင်သူအား ဤလောက၌လည်းကောင်း၊ တမလွန်လောက၌လည်းကောင်း တဏှာတောင့်တမှု မရှိ၊ အာသာတဏှာကင်းသော၊ ကိလေသာနှင့်မယှဉ်သော ထို သူကို ဗြာဟ္မဏ ဟူ၍ ငါဆို၏။
အကြင်သူအား သို့လော သို့လော တွေးတောမှုမရှိသော မှန်ကန်သော သဘော ကို သိ၍တဏှာအာလယတို့သည် မရှိကြကုန်၊ အမြိုက်နိဗ္ဗာန်အတွင်းသို့ အစဉ် ဝင်ရောက် ပြီးသော ထိုသူကိုဗြာဟ္မဏဟူ၍ ငါဆို၏။
ဤသာသနာတော်၌ အကြင်သူသည် ကုသိုလ်ဟူသော ကပ်ငြိခြင်းကိုလည်း ကောင်း၊ အကုသိုလ်ဟူသောကပ်ငြိခြင်းကိုလည်းကောင်း နှစ်ပါးစုံသော ကပ်ငြိခြင်း ကို လွန်မြောက်၏၊ ပူဆွေးခြင်း မရှိသောကိလေသာ မြူကင်းသော စင်ကြယ်သော ထိုသူကို ဗြာဟ္မဏ ဟူ၍ ငါ ဆို၏။
လကဲ့သို့ အညစ်အကြေးကင်းသော၊ စင်ကြယ်သော၊ အထူးသဖြင့်ကြည်လင် သော၊ မနောက် ကျုသော၊ ကုန်ပြီးသောတဏှာဘဝရှိသော ထိုသူကို ဗြာဟ္မဏဟူ၍ ငါဆို၏။
အကြင်သူသည် လွန်မြောက်နိုင်ခဲသော ခရီးမှားဖြစ်သော အဖန်ဖန်ကျင်လည် တတ်သောတွေဝေတတ်သော မောဟကို လွန်မြောက်တတ်၏၊ ဩဃလေးပါးကို ကူးမြောက်ပြီးသူ ဖြစ်၏၊ နိဗ္ဗာန်ကမ်းတစ်ဖက်သို့ ရောက်ပြီးသူ ဖြစ်၏၊ အာရုံ, လက္ခဏာယာဉ်ကို ရှုသောအားဖြင့် ကပ်၍ရှုတတ်၏၊ တုန်လှုပ်တတ်သော တဏှာမရှိ၊ သို့လော သို့လော တွေးတောယုံမှားမှု မရှိ၊ မစွဲလမ်းမူ၍ငြိမ်းအေး၏၊ ထိုသို့သဘောရှိသော သူကို ဗြာဟ္မဏ ဟူ၍ ငါ ဆို၏။
ဤလောက၌ အကြင်သူသည် ဝတ္ထုကာမ ကိလေသာကာမ နှစ်ပါးစုံကို ပယ် ဖျောက်၍အိမ်ရာမထောင်ဘဲ ရဟန်းပြု၏၊ ကုန်ပြီးသောကာမ ကုန်ပြီးသော ဘဝ ရှိသော ထိုသူကို ဗြာဟ္မဏဟူ၍ငါ ဆို၏။
ဤလောက၌ အကြင်သူသည် တဏှာကို ပယ်ဖျောက်၍ အိမ်ရာမထောင်ဘဲ ရဟန်းပြု၏၊ ကုန်းပြီးသောတဏှာ ကုန်းပြီးသောဘဝရှိသော ထိုသူကို ဗြာဟ္မဏ ဟူ၍ ငါ ဆို၏။
အကြင်သူသည် လူ၌ဖြစ်သော ကာမဂုဏ်နှင့်ယှဉ်ခြင်း နတ်၌ဖြစ်သော ကာမဂုဏ် နှင့် ယှဉ်ခြင်းကိုပယ်၍ လူ၌ဖြစ်သော ကာမဂုဏ်နှင့်ယှဉ်ခြင်း နတ်၌ဖြစ်သော ကာမဂုဏ်နှင့် ယှဉ်ခြင်းကို လွန်မြောက်၍အလုံးစုံသော ကိလေသာယှဉ်ခြင်းဖြင့် မယှဉ်သော ထိုသူကို ဗြာဟ္မဏဟူ၍ ငါ ဆို၏။
ကာမဂုဏ်တို့၌ မွေ့လျော်ခြင်းကိုလည်းကောင်း၊ ကုသိုလ်ပွါးများခြင်း၌ မမွေ့ လျော်ခြင်းကိုလည်းကောင်းပယ်ဖျောက်၍ ငြိမ်းချမ်းပြီးသော၊ ဥပဓိကင်းပြီးသော၊ လောကအလုံးကို နှိမ်နင်း၍ တည်သော၊ လုံ့လဝီရိယရှိသောသူကို ဗြာဟ္မဏဟူ၍ ငါ ဆို၏။
အကြင်သူသည် သတ္တဝါတို့၏ စုတိကိုလည်းကောင်း၊ ပဋိသန္ဓေကိုလည်းကောင်း အချင်းခပ်သိမ်း သိ၏၊ ငြိကပ်တွယ်တာမှု မရှိသော၊ ကောင်းမြတ်သော နိဗ္ဗာန် အရပ်သို့ ရောက်ပြီးသော၊ သစ္စာလေးပါးကိုသိသော ထိုသူကို ဗြာဟ္မဏဟူ၍ ငါ ဆို၏။
--အကြင် သူ၏ လားရောက်ရမည့် ဂတိကို နတ်တို့သည်လည်းကောင်း၊ ဂန္ဓဗ္ဗတို့ သည်လည်းကောင်း၊ လူတို့သည်လည်းကောင်း မသိနိုင်ကြကုန်၊ ကုန်ပြီးသော အာသဝေါရှိသော၊ ပူဇော်အထူးကိုခံတော်မူထိုက်သော ထိုသူကို ဗြာဟ္မဏဟူ၍ ငါ ဆို၏။
အကြင်သူအား ရှေးဖြစ်သော အတိတ်၌လည်းကောင်း၊ နောက်ဖြစ်သော အနာဂတ်၌လည်းကောင်း၊ အလယ်ဖြစ်သော ပစ္စုပ္ပန်၌လည်းကောင်း ကြောင့်ကြမှု မရှိ။ ကြောင့်ကြမှု မရှိသော၊ စွဲလမ်းမှုမရှိသောထိုသူကို ဗြာဟ္မဏဟူ၍ ငါ ဆို၏။
ရှေ့ဆောင်နွားလားဥသဘနှင့်တူသော၊ မြတ်သော ဝီရိယရှိသော၊ မြတ်သော သီလက္ခန္ဓစသည့်ကျေးဇူးဂုဏ်အထူးကို ဆည်းပူးရှာမှီးပြီးသော၊ အောင်အပ်ပြီး သော အောင်ပွဲရှိသော၊ ကင်းပြီးသောတဏှာရှိသော၊ ကိလေသာအညစ်အကြေးကို ဆေးလျှော်ပြီးသော၊ သစ္စာလေးပါးကို သိပြီးဖြစ်သော ထိုသူကို ဗြာဟ္မဏဟူ၍ ငါ ဆို၏။
အကြင်သူသည် ရှေးက နေခဲ့ဖူးသော ဘဝအဆက်ကို သိ၏၊ နတ်ရွာရောက် ကြောင်းကောင်းမြတ်သော လမ်းခရီးကိုလည်း မြင်၏၊ ပဋိသန္ဓေနေမှုကုန်ရာ နိဗ္ဗာန်သို့လည်း ရောက်၏၊ ထိုသို့သဘောရှိသော သူကို ဗြာဟ္မဏဟူ၍ ငါ ဆို၏။
֍ ၄၆၀
။ ဤဗြာဟ္မဏဟူသော အမည်သည် လောက၌ ခေါ်ဝေါ်ပြောဆိုရသော အမည်မျှသာတည်း၊ ဗြာဟ္မဏ, ဝါသေဋ္ဌ, ဘာရဒွါဇစသော အမည်အနွယ်ကို လူတို့ ကြံဆထား၏၊ အဆင့်ဆင့်ခေါ်ဝေါ်ပြောဆိုသော အမည်အားဖြင့် လာ၏၊ ထိုထို မွေးဖွားရာကာလ စသည်တို့၌ ဆွေမျိုးတို့သည်ကြံဆထား၏။ဗြာဟ္မဏဟူသော အမည်သည် ခေါ်ဝေါ်ခြင်းငှါ သမုတ်ထားသော အမည်မျှသာ တည်းဟုမသိသောသူတို့၏ ရှည်မြင့်စွာသော ကာလပတ်လုံး အစဉ်ကိန်းနေသော မှားသောအယူအဆမျှသာတည်း၊ မသိသောသူတို့သည် ဗြာဟ္မဏဟူသည် ဇာတ် အားဖြင့်ဖြစ်၏ဟု အစဉ်အဆက်ပြောဆိုကြကုန်၏။
ဇာတ်ကြောင့် ဗြာဟ္မဏ မဖြစ်နိုင်၊ ဇာတ်ကြောင့် ဗြာဟ္မဏ မဟုတ်သူ မဖြစ်နိုင်၊ မိမိပြုလုပ်သော အလုပ်ကြောင့် ဗြာဟ္မဏ ဖြစ်၏၊ မိမိပြုလုပ်သော အလုပ်ကြောင့် ဗြာဟ္မဏ မဟုတ်သူဖြစ်၏။
မိမိပြုလုပ်သော အမှုကြောင့် လယ်သမား ဖြစ်၏၊ မိမိပြုလုပ်သော အလုပ် ကြောင့် အတတ်ပညာသည်ဖြစ်၏၊ မိမိပြုလုပ်သောအလုပ်ကြောင့် ကုန်သည် ဖြစ်၏၊ မိမိပြုလုပ်သော အလုပ်ကြောင့် အစေခံ ဖြစ်၏။
မိမိပြုလုပ်သောအလုပ်ကြောင့် ခိုးသူ ဖြစ်၏၊ မိမိပြုလုပ်သော အလုပ်ကြောင့် စစ်သား ဖြစ်၏၊ မိမိပြု လုပ်သောအလုပ်ကြောင့် ယဇ်ပူဇော်သမား ဖြစ်၏၊ မိမိပြု လုပ်သော အလုပ်ကြောင့် မင်းဖြစ်၏။
အကြောင်းကို စွဲ၍ အကျိုးဖြစ်၏ဟု ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ်ကို မြင်လေ့ရှိကုန်သော၊ ကံ ကံ၏ အကျိုး၌လိမ္မာကုန်သော ပညာရှိတို့သည် ဤသို့ဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ ဤ ကံတရားကို မြင်ကြကုန်၏။
လောကသည် ကံကြောင့် ဖြစ်၏၊ သတ္တဝါအပေါင်းသည် ကံကြောင့် ဖြစ်၏၊ သွားသော ရထား၏နားပန်းစွန်းကဲ့သို့ သတ္တဝါတို့ကို ကံက ဖွဲ့စပ်ထား၏။
ကိလေသာကို ခါတွက်တတ်သော ဓုတင်အကျင့်ဖြင့်လည်းကောင်း၊ မေထုန်အကျင့် ကိုရှောင်ကြဉ်ခြင်းဖြင့်လည်းကောင်း၊ စောင့်စည်းအပ်သော သီလဖြင့်လည်းကောင်း၊ ဣန္ဒြေခြောက်ပါးကိုဆုံးမခြင်းဖြင့်လည်းကောင်း ဤချီးမွမ်းအပ်သော အထူးစင် ကြယ်သော အကြောင်းကံကြောင့် ဗြာဟ္မဏမည်၏၊ ဤသို့သဘောရှိသော ပုဂ္ဂိုလ် ကို မြတ်သော ဗြာဟ္မဏဟူ၍ ငါ ဆို၏။
--ဝါသေဋ္ဌ သုံးပါးသော ဝိဇ္ဇာဉာဏ်တို့နှင့် ပြည့်စုံသော၊ ငြိမ်းအေးပြီးသော ကိလေ သာ ရှိသော၊ တစ်ဖန်ဘဝသစ်၌ ဖြစ်ခြင်းကုန်ပြီးသောသူသည် သိကြားနားလည် သူတို့၏ ဗြဟ္မာလည်း မည်၏၊ သိကြားလည်းမည်၏၊ ဤသို့ သင် သိလော့”ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။
֍ ၄၆၁
။ ဤသို့ မိန့်တော်မူသည်ရှိသော် ဝါသေဋ္ဌ, ဘာရဒွါဇလုလင်တို့သည် မြတ်စွာဘုရားကို"အသျှင်ဂေါတမ (တရားတော်သည်) အလွန်နှစ်သက်ဖွယ် ရှိပါပေစွ၊ အသျှင်ဂေါတမ (တရားတော်သည်) အလွန်နှစ်သက်ဖွယ် ရှိပါပေစွ၊ အသျှင်ဂေါတမ ဥပမာသော်ကား မှောက်ထားသည်ကို လှန်ဘိသကဲ့သို့လည်းကောင်း၊ ဖုံးလွှမ်းထားသည်ကို ဖွင့်လှစ်ဘိသကဲ့သို့လည်းကောင်း၊ မျက်စိလည်သောသူအား လမ်းမှန်ကို ပြောကြားဘိသကဲ့သို့လည်းကောင်း၊ ‘မျက်စိအမြင်ရှိသော သူတို့သည် အဆင်းတို့ကို မြင်ကြလိမ့်မည်’ဟု အမိုက်မှောင်၌ ဆီမီးတန်ဆောင်ကို ဆောင်ပြဘိသကဲ့သို့လည်းကောင်း အသျှင်ဂေါတမ ဤအတူသာလျှင် အသျှင်ဂေါတမသည် များစွာသော အကြောင်းဖြင့် တရားတော်ကို ပြတော်မူပါပေ၏၊ အသျှင်ဂေါတမ ထိုအကျွန်ုပ်တို့သည် အသျှင်ဂေါတမကို ကိုးကွယ်ရာဟူ၍ ဆည်းကပ်ပါကုန်၏၊ တရားတော်ကို့လည်း ကိုးကွယ်ရာဟူ၍ ဆည်းကပ်ပါကုန်၏၊ သံဃာတော်ကိုလည်း ကိုးကွယ်ရာဟူ၍ဆည်းကပ်ပါကုန်၏၊ အသျှင်ဂေါတမသည် အကျွန်ုပ်တို့ကို ယနေ့မှစ၍ အသက်ထက်ဆုံး (ရတနာသုံးပါးကို) ကိုးကွယ်ဆည်း ကပ်သော ဥပါသကာတို့ဟူ၍ မှတ်တော်မူပါ”ဟု (လျှောက်ထားကြလေကုန်သတည်း)။ရှစ်ခုမြောက် ဝါသေဋ္ဌသုတ် ပြီး၏။
--၉-သုဘသုတ်
֍ ၄၆၂
။ အကျွန်ုပ်သည် ဤသို့ ကြားနာခဲ့ရပါသည်-အခါတစ်ပါး၌ မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထိပြည် အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အရံဖြစ်သော ဇေတဝန်ကျောင်း၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူ၏။ ထိုအခါ တောဒေယျ၏သားဖြစ်သော သုဘလုလင်သည် သာဝတ္ထိပြည်သူကြွယ်တစ်ယောက်၏ အိမ်၌ တစ်စုံတစ်ခုသော ပြုဖွယ်ကိစ္စဖြင့် တည်းခိုနေ၏။ ထိုအခါ သူကြွယ်အိမ်၌တည်းခိုနေသော တောဒေယျ၏သား သုဘလုလင်သည် ထိုသူကြွယ်ကို “သူကြွယ် သာဝတ္ထိပြည်သည်ပူဇော်အထူးကို ခံတော်မူထိုက်ကုန်သော ရဟန္တာအသျှင်တို့ဖြင့် မဆိတ်ဟု ဤသို့သောစကားကို အကျွန်ုပ်ကြားဖူးပါ၏၊ ယနေ့ အဘယ်မည်သော သမဏ ဗြာဟ္မဏကို ဆည်းကပ်ရပါကုန်အံ့နည်း”ဟု ဤစကားကိုပြောဆို၏။ အသျှင် သာဝတ္ထိပြည်ဝယ် အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အရံဖြစ်သော ဇေတဝန်ကျောင်း၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူသော ထိုမြတ်စွာဘုရားကို ချဉ်းကပ်လေလော့ဟု (ပြောဆို၏)။
ထိုအခါ တောဒေယျ၏ သားဖြစ်သော သုဘလုလင်သည် ထိုသူကြွယ်၏ စကားကို နားထောင်ပြီးသော်မြတ်စွာဘုရားထံသို့ ချဉ်းကပ်၍ မြတ်စွာဘုရားနှင့်အတူ ဝမ်းမြောက်ဝမ်းသာ နှုတ်ဆက်ပြောဆို၏၊ ဝမ်းမြောက်ဖွယ် အမှတ်ရဖွယ် စကားကို ပြောဆိုပြီးဆုံးစေပြီးနောက် တစ်ခုသော အရပ်၌ ထိုင်ကာတောဒေယျ၏ သားဖြစ်သော သုဘလုလင်သည် မြတ်စွာဘုရားကို “အသျှင်ဂေါတမ ‘လူဝတ်ကြောင်သည်သာလျှင် နည်းလမ်းမှန်သော ကုသိုလ်တရားကို ပြည့်စုံစေနိုင်၏၊ ရဟန်းသည် နည်းလမ်းမှန်သောကုသိုလ်တရားကို မပြည့်စုံစေနိုင်’ဟု ပုဏ္ဏားတို့သည် ဤသို့ ပြောဆိုကြပါကုန်၏၊ အသျှင်ဂေါတမသည်ဤအရာ၌ အဘယ်သို့ ဆိုလိုပါသနည်း”ဟု ဤစကားကို လျှောက်၏။
֍ ၄၆၃
။ လုလင် ဤနေရာ၌ ငါသည် ခွဲခြားဝေဖန်၍ ဟောကြားလေ့ ရှိ၏၊ ဤအရာ၌ ငါသည်တစ်ဖက်သတ်အားဖြင့် ဟောကြားလေ့ မရှိ။ လုလင် ငါသည် လူဝတ်ကြောင်၏သော်လည်းကောင်း၊ ရဟန်း ၏သော်လည်းကောင်း၊ မှားသော အကျင့်ကို မချီးကျူး။ လုလင် မှန်၏၊ လူဝတ်ကြောင်သည်သော်လည်း ကောင်း၊ ရဟန်းသည်သော်လည်းကောင်း မှားသော အကျင့်ကိုကျင့်သည်ဖြစ်အံ့၊ မှားသော အကျင့်ကို ကျင့်ခြင်းဟူသော အကြောင်းကြောင့် နည်းလမ်းမှန်သောကုသိုလ်တရားကို မပြည့်စုံစေနိုင်။ လုလင် ငါသည် လူဝတ်ကြောင်၏သော်လည်းကောင်း၊ ရဟန်း၏သော်လည်းကောင်း မှန်ကန်သော အကျင့်ကို ချီးကျူး၏။ လုလင် မှန်၏၊ လူဝတ်ကြောင်သည်သော်လည်းကောင်း၊ ရဟန်းသည်သော်လည်းကောင်း မှန်ကန်သော အကျင့်ကိုကျင့်သည်ဖြစ်အံ့၊ မှန်ကန်သော အကျင့်ကို ကျင့်ခြင်းဟူသော အကြောင်းကြောင့် နည်းလမ်းမှန်သောကုသိုလ်တရားကို ပြည့်စုံစေနိုင်၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။အသျှင်ဂေါတမ ပုဏ္ဏားတို့သည် “ကြီးကျယ်များပြားသော ပြုဖွယ်ဝေယျာဝစ္စရှိသော များစွာသောပြုဖွယ်ကိစ္စရှိသော အလွန်ကြီးကျယ်သော ကြောင့်ကြဖွယ်ရှိသော များစွာသော အားထုတ်ဖွယ်ရှိသောဤ အိမ်ရာတည်ထောင် လူ့ဘောင်၌ နေသော သူတို့၏ အလုပ်သည် ကြီးကျယ်သော အကျိုးရှိ၏၊ အနည်း ငယ်သော ပြုဖွယ်ဝေယျာဝစ္စရှိသော အနည်းငယ်သော ပြုဖွယ်ကိစ္စရှိသော အနည်းငယ်သောကြောင့်ကြ ဖွယ်ရှိသော အနည်းငယ်သော အားထုတ်ဖွယ်ရှိသော ဤရဟန်းဘောင်၌ နေသော သူတို့၏့အလုပ်သည် နည်းသော အကျိုးရှိ၏”ဟု ဤသို့ ဆိုကြပါကုန်၏၊ ဤသို့ ဆိုရာ၌ အသျှင်ဂေါတမသည်အဘယ်သို့ ဆိုလိုပါသနည်းဟု (လျှောက်၏)။
--လုလင် ဤအရာ၌လည်း ငါသည် ခွဲခြားဝေဖန်၍ ဟောကြားလေ့ရှိ၏၊ ဤအရာ၌ ငါသည် တစ်ဖက်သတ်အားဖြင့် ဟောကြားလေ့မရှိ။ လုလင် ကြီးကျယ်များပြားသော ပြုဖွယ်ဝေယျာဝစ္စရှိသောများစွာသော ပြုဖွယ်ကိစ္စရှိသော အလွန်ကြီးကျယ်သော ကြောင့်ကြဖွယ်ရှိသော များစွာသောအားထုတ်ဖွယ်ရှိသော အလုပ်သည် ရှိ၏၊ ထိုအလုပ်သည် ချွတ်ယွင်းသည်ရှိသော် နည်းသော အကျိုးရှိ၏၊ လုလင် ကြီးကျယ် များပြားသော ပြုဖွယ် ဝေယျာဝစ္စရှိသော များစွာသော ပြုဖွယ်ကိစ္စရှိသောအလွန်ကြီးကျယ်သော ကြောင့် ကြဖွယ်ရှိသော များစွာသော အားထုတ်ဖွယ်ရှိသော အလုပ်သည် ရှိ၏၊ ထိုအလုပ်သည် ပြည့်စုံသည်ရှိသော် ကြီးကျယ်သော အကျိုးရှိ၏၊ လုလင် အနည်းငယ်သော ပြုဖွယ်ဝေယျာဝစ္စရှိသော အနည်းငယ်သော ပြုဖွယ်ကိစ္စရှိသော အနည်းငယ်သော ကြောင့်ကြဖွယ်ရှိသောအနည်းငယ်သော အားထုတ်ဖွယ်ရှိသော အလုပ်သည် ရှိ၏၊ ထိုအလုပ်သည် ချွတ်ယွင်းသည်ရှိသော်နည်းသော အကျိုးရှိ၏၊ လုလင် အနည်းငယ် သော ပြုဖွယ် ဝေယျာဝစ္စရှိသော အနည်းငယ်သောပြုဖွယ်ကိစ္စရှိသော အနည်းငယ်သော ကြောင့်ကြဖွယ် ရှိသော အနည်းငယ်သော အားထုတ်ဖွယ်ရှိသောအလုပ်သည် ရှိ၏၊ ထိုအလုပ်သည် ပြည့်စုံသည်ရှိသော် ကြီးကျယ်သော အကျိုးရှိ၏၊
လုလင် ကြီးကျယ်များပြားသော ပြုဖွယ်ဝေယျာဝစ္စရှိသော များစွာသော ပြုဖွယ်ကိစ္စရှိသော အလွန်ကြီးကျယ်သော ကြောင့်ကြဖွယ်ရှိသော များစွာသော အားထုတ်ဖွယ်ရှိသော အလုပ်သည် အဘယ်နည်းဟူမူ- ထိုအလုပ်သည် ချွတ်ယွင်းသည်ရှိသော် နည်းသော အကျိုးရှိ၏ဟူသည် အဘယ်နည်းဟူမူ-လုလင်လယ်လုပ်သော အလုပ်သည် ကြီးကျယ်များပြားသော ပြုဖွယ်ဝေယျာဝစ္စ ရှိ၏၊ များစွာသော ပြုဖွယ်ကိစ္စရှိ၏၊ အလွန်ကြီးကျယ်သော ကြောင့်ကြဖွယ် ရှိ၏၊ များစွာသော အားထုတ်ဖွယ် ရှိ၏၊ ထိုအလုပ်သည်ချွတ်ယွင်းသည်ရှိသော် နည်းသော အကျိုးရှိ၏။
လုလင် ကြီးကျယ်များပြားသော ပြုဖွယ်ဝေယျာဝစ္စရှိသော များစွာသော ပြုဖွယ်ကိစ္စရှိသော အလွန်ကြီးကျယ်သော ကြောင့်ကြဖွယ်ရှိသော များစွာသော အားထုတ်ဖွယ်ရှိသော အလုပ်သည် အဘယ်နည်းဟူမူ- ထိုအလုပ်သည် ပြည့်စုံသည်ရှိသော် ကြီးကျယ်သော အကျိုးရှိ၏ဟူသည် အဘယ်နည်းဟူမူ-လုလင်လယ်လုပ်သော အလုပ်သည်ပင်လျှင် ကြီးကျယ်များပြားသော ပြုဖွယ်ဝေယျာဝစ္စ ရှိ၏၊ များစွာသောပြုဖွယ်ကိစ္စ ရှိ၏၊ အလွန်ကြီးကျယ်သော ကြောင့်ကြဖွယ် ရှိ၏၊ များစွာသော အားထုတ်ဖွယ် ရှိ၏၊ ထိုအလုပ်သည် ပြည့်စုံသည်ရှိသော် ကြီးကျယ်များပြားသော အကျိုးရှိ၏။
လုလင် အနည်းငယ်သော ပြုဖွယ်ဝေယျာဝစ္စရှိသော အနည်းငယ်သော ပြုဖွယ်ကိစ္စရှိသော အနည်းငယ်သော ကြောင့်ကြဖွယ်ရှိသော အနည်းငယ်သော အားထုတ်ဖွယ်ရှိသော အလုပ်သည် အဘယ်နည်းဟူမူ- ထိုအလုပ်သည် ချွတ်ယွင်းသည်ရှိသော် နည်းသော အကျိုးရှိ၏ဟူသည် အဘယ်နည်းဟူမူ-လုလင်ကုန်သည် အလုပ်သည် အနည်းငယ်သော ပြုဖွယ်ဝေယျာဝစ္စ ရှိ၏၊ အနည်းငယ်သော ပြုဖွယ်ကိစ္စ ရှိ၏၊ အနည်းငယ်သော ကြောင့်ကြဖွယ် ရှိ၏၊ အနည်းငယ်သော အားထုတ်ဖွယ် ရှိ၏၊ ထိုအလုပ်သည်ချွတ်ယွင်း သည်ရှိသော် နည်းသော အကျိုးရှိ၏။
လုလင် အနည်းငယ်သော ပြုဖွယ်ဝေယျာဝစ္စရှိသော အနည်းငယ်သော ပြုဖွယ်ကိစ္စရှိသော အနည်းငယ်သော ကြောင့်ကြဖွယ်ရှိသော အနည်းငယ်သော အားထုတ်ဖွယ်ရှိသော အလုပ်သည် အဘယ်နည်းဟူမူ-ထိုအလုပ်သည် ပြည့်စုံသည်ရှိသော် ကြီးကျယ်သော အကျိုးရှိ၏ဟူသည် အဘယ်နည်းဟူမူ- လုလင်စင်စစ် ကုန်သည် အလုပ်သည်ပင်လျှင် အနည်းငယ်သော ပြုဖွယ်ဝေယျာဝစ္စ ရှိ၏၊ အနည်းငယ်သောပြုဖွယ်ကိစ္စ ရှိ၏၊ အနည်းငယ်သော ကြောင့်ကြဖွယ် ရှိ၏၊ အနည်းငယ်သော အားထုတ်ဖွယ် ရှိ၏၊ ထိုအလုပ်သည် ပြည့်စုံသည်ရှိသော် ကြီးကျယ်သော အကျိုးရှိ၏။
֍ ၄၆၄
။ လုလင် ဥပမာအားဖြင့် လယ်လုပ်သော အလုပ်သည် ကြီးကျယ်များပြားသော ပြုဖွယ် ဝေယျာဝစ္စရှိ၏၊ များစွာသော ပြုဖွယ်ကိစ္စ ရှိ၏၊ အလွန်ကြီးကျယ်သော ကြောင့်ကြဖွယ် ရှိ၏၊ များစွာ သောအားထုတ်ဖွယ် ရှိ၏၊ ထိုအလုပ်သည် ချွတ်ယွင်းသည်ရှိသော် နည်းသော အကျိုးရှိ၏။ လုလင် ဤဥပမာအတူသာလျှင် လူ့ဘောင်၌ နေသော သူတို့၏ အလုပ်သည် ကြီးကျယ်များပြားသော ပြုဖွယ် ဝေယျာဝစ္စရှိ၏၊ များစွာသော ပြုဖွယ်ကိစ္စ ရှိ၏၊ အလွန်ကြီးကျယ်သော ကြောင့်ကြဖွယ် ရှိ၏၊ များစွာ သောအားထုတ်ဖွယ် ရှိ၏၊ ထိုအလုပ်သည် ချွတ်ယွင်းသည်ရှိသော် နည်းသော အကျိုးရှိ၏။ --လုလင် ဥပမာအားဖြင့် လယ်လုပ်သော အလုပ်သည်ပင်လျှင် ကြီးကျယ်များပြားသော ပြုဖွယ် ဝေယျာဝစ္စရှိ၏၊ များစွာသော ပြုဖွယ်ကိစ္စ ရှိ၏၊ အလွန်ကြီးကျယ်သော ကြောင့်ကြဖွယ် ရှိ၏၊ များစွာ သောအားထုတ်ဖွယ် ရှိ၏၊ ထိုအလုပ်သည် ပြည့်စုံသည်ရှိသော် ကြီးကျယ်သော အကျိုး ရှိ၏။ လုလင်ဤဥပမာ အတူသာလျှင် လူ့ဘောင်၌ နေသော သူတို့၏ အလုပ်သည် ကြီးကျယ်များပြားသော ပြုဖွယ်ဝေယျာဝစ္စ ရှိ၏၊ များစွာသော ပြုဖွယ်ကိစ္စ ရှိ၏၊ အလွန်ကြီးကျယ်သော ကြောင့်ကြဖွယ် ရှိ၏၊ များစွာသော အားထုတ်ဖွယ် ရှိ၏၊ ထိုအလုပ်သည် ပြည့်စုံသည်ရှိသော် ကြီးကျယ်သော အကျိုးရှိ၏။
လုလင် ဥပမာအားဖြင့် ကုန်သည်အလုပ်သည် အနည်းငယ်သော ပြုဖွယ်ဝေယျာဝစ္စ ရှိ၏၊ အနည်းငယ်သော ပြုဖွယ်ကိစ္စ ရှိ၏၊ အနည်းငယ်သော ကြောင့်ကြဖွယ် ရှိ၏၊ အနည်းငယ်သော အားထုတ်ဖွယ်ရှိ၏၊ ထိုအလုပ်သည် ချွတ်ယွင်းသည်ရှိသော် နည်းသော အကျိုးရှိ၏။ လုလင် ဤဥပမာအတူသာလျှင်ရဟန်းအလုပ်သည် အနည်းငယ်သော ပြုဖွယ်ဝေယျာဝစ္စရှိ၏၊ အနည်းငယ်သော ပြုဖွယ်ကိစ္စရှိ၏၊ အနည်းငယ်သော ကြောင့်ကြဖွယ် ရှိ၏၊ အနည်းငယ်သော အားထုတ်ဖွယ်ရှိ၏၊ ထိုအလုပ်သည် ချွတ်ယွင်းသည်ရှိသော် နည်းသော အကျိုးရှိ၏။
လုလင် ဥပမာအားဖြင့် ကုန်သည်အလုပ်သည်ပင်လျှင် အနည်းငယ်သော ပြုဖွယ်ဝေယျာဝစ္စရှိ၏၊ အနည်းငယ်သော ပြုဖွယ်ကိစ္စ ရှိ၏၊ အနည်းငယ်သော ကြောင့်ကြဖွယ် ရှိ၏၊ အနည်းငယ်သောအားထုတ်ဖွယ် ရှိ၏၊ ထိုအလုပ်သည် ပြည့်စုံသည်ရှိသော် ကြီးကျယ်များပြားသော အကျိုးရှိ၏။ လုလင်ဤဥပမာအတူသာလျှင် ရဟန်းအလုပ်သည် အနည်းငယ်သော ပြုဖွယ်ဝေယျာဝစ္စ ရှိ၏၊ အနည်းငယ်သောပြုဖွယ်ကိစ္စ ရှိ၏၊ အနည်းငယ်သော ကြောင့်ကြဖွယ် ရှိ၏၊ အနည်းငယ်သော အားထုတ်ဖွယ် ရှိ၏၊ ထိုအလုပ်သည် ပြည့်စုံသည်ရှိသော် ကြီးကျယ် များပြားသော အကျိုးရှိ၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။
အသျှင်ဂေါတမ ပုဏ္ဏားတို့သည် ကောင်းမှုကို ပြုခြင်းငှါ ကုသိုလ်ကို ပြည့်စုံစေခြင်းငှါ ငါးပါးသောတရားတို့ကို ပညတ်ကြပါကုန်၏ဟု (လျှောက်၏)။ လုလင် အကယ်၍ သင် ဝန်မလေးပါမူ ကောင်းမှုကိုပြုခြင်းငှါ ကုသိုလ်ကို ပြည့်စုံစေခြင်းငှါ ပုဏ္ဏားတို့ ပညတ်ထားသော ငါးပါးသော တရားတို့ကို ဤပရိသတ်၌ ပြောဆိုပါလော့ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။ အသျှင်ဂေါတမ အသျှင်ဘုရားဖြစ်စေ အသျှင်ဘုရားကဲ့သို့သော ပုဂ္ဂိုလ်ဖြစ်စေ ထိုင်နေသော ပရိသတ်မျိုး၌ ပြောကြားရန် အကျွန်ုပ်မှာ ဝန်မလေးပါဟု (လျှောက်၏)။ လုလင် သို့ဖြစ်မူ ပြောကြားပါလော့ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။
အသျှင်ဂေါတမ ကောင်းမှုကို ပြုခြင်းငှါ ကုသိုလ်ကို ပြည့်စုံစေခြင်းငှါ ပုဏ္ဏားတို့သည် အမှန်ဆိုခြင်းကိုပဌမတရားဟူ၍ ပညတ်ကြပါကုန်၏။ အသျှင်ဂေါတမ ကောင်းမှုကို ပြုခြင်းငှါ ကုသိုလ်ကို ပြည့်စုံစေခြင်းငှါ ပုဏ္ဏားတို့သည် ခြိုးခြံသော အကျင့်ကို ဒုတိယတရားဟူ၍ ပညတ်ကြပါကုန်၏။ အသျှင်ဂေါတမကောင်းမှုကို ပြုခြင်းငှါ ကုသိုလ်ကို ပြည့်စုံစေခြင်းငှါ ပုဏ္ဏားတို့သည် မေထုန်မှ ကြဉ်ခြင်းကို တတိယတရားဟူ၍ ပညတ်ကြပါကုန်၏။ အသျှင်ဂေါတမ ကောင်းမှုကို ပြုခြင်းငှါ ကုသိုလ်ကို ပြည့်စုံစေခြင်းငှါပုဏ္ဏားတို့သည် ဗေဒင်သင်ယူခြင်းကို စတုတ္ထတရားဟူ၍ ပညတ်ကြပါကုန်၏။ အသျှင်ဂေါတမကောင်းမှုကို ပြုခြင်းငှါ ကုသိုလ်ကို ပြည့်စုံစေခြင်းငှါ ပုဏ္ဏားတို့သည် စွန့်ကြဲခြင်းကို ပဉ္စမတရားဟူ၍ပညတ်ကြပါကုန် ၏။ အသျှင်ဂေါတမ ပုဏ္ဏားတို့သည် ကောင်းမှုကို ပြုခြင်းငှါ ကုသိုလ်ကို့ပြည့်စုံစေခြင်းငှါ ဤငါးပါးသော တရားတို့ကို ပညတ်ကြပါကုန်၏။ အသျှင်ဂေါတမသည် ဤအရာ၌အဘယ်သို့ ဆိုလိုပါသနည်းဟု (လျှောက်၏)။
--֍ ၄၆၅
။ လုလင် “ဤငါးပါးသော တရားတို့၏ အကျိုးကို ကိုယ်တိုင် ထူးသောဉာဏ်ဖြင့် သိ၍မျက်မှောက်ပြု ကာ ငါဟောကြား၏”ဟု ပုဏ္ဏားတို့အထဲတွင် ဆိုစွမ်းနိုင်သော တစ်စုံတစ်ယောက်သောပုဏ္ဏားသည် ရှိသလောဟု (မေးတော်မူ၏)။ အသျှင်ဂေါတမ မရှိပါဟု (လျှောက်၏)။ လုလင် “ဤငါးပါးကုန်သော တရားတို့၏ အကျိုးကို ကိုယ်တိုင် ထူးသောဉာဏ်ဖြင့် သိ၍ မျက်မှောက် ပြုကာငါ ဟောကြား ၏”ဟု ပုဏ္ဏားတို့အထဲတွင် ဆိုစွမ်းနိုင်သော တစ်စုံတစ်ယောက်သောဆရာ၊ တစ်စုံတစ်ယောက်သော ဆရာ့ဆရာ၊ ခုနစ်ဆက်တိုင်အောင်ဖြစ်သော ဆရာ့ဆရာသည်လည်း ရှိသလောဟု (မေးတော်မူ၏)။ အသျှင် ဂေါတမ မရှိပါဟု (လျှောက်၏)။လုလင် ပုဏ္ဏားတို့၏ လက်ဦးဆရာဖြစ်ကုန်သော ဝေဒကျမ်းတို့ကို စီရင်ကုန်သော ဝေဒကျမ်းတို့ကိုပို့ချကုန်သော အကြင်ရသေ့တို့သည် ရှိကုန်၏၊ ယခုအခါ ပုဏ္ဏားတို့သည် အကြင် (ရသေ့) တို့ သီဆိုပို့ချပေါင်းစုထားသော ထိုရှေးဟောင်းဝေဒကျမ်းကို လိုက်၍ သီဆိုကုန်၏၊ လိုက်၍ ရွတ်ဆိုကုန်၏၊ ရွတ်ဆိုထားတိုင်း လိုက်၍ ရွတ်ဆိုကုန်၏၊ ပို့ချထားတိုင်း လိုက်၍ ပို့ချကုန်၏၊ ဤရသေ့တို့သည် အဘယ်နည်း။ အဋ္ဌကရသေ့ ဝါမကရသေ့ ဝါမဒေဝရသေ့ ဝေဿာမိတ္တရသေ့ ယမတဂ္ဂိရသေ့ အင်္ဂီရသရသေ့ ဘာရဒွါဇရသေ့ ဝါသေဋ္ဌရသေ့ ကဿပရသေ့ ဘဂုရသေ့တို့တည်း။ ထိုရသေ့တို့သည်လည်း “ဤငါးပါးကုန်သောတရားတို့၏ အကျိုးကို ကိုယ်တိုင် ထူးသောဉာဏ်ဖြင့် သိ၍ မျက်မှောက်ပြုကာ ငါတို့ ဟောကြားကုန်၏”ဟု ဤသို့ ဆိုကြကုန်သလောဟု (မေးတော်မူ၏)။ အသျှင်ဂေါတမ ဤသို့လည်း မဆိုကြပါကုန်ဟု (လျှောက်၏)။
လုလင် ဤသို့လျှင် “ဤငါးပါးကုန်သော တရားတို့၏ အကျိုးကို ကိုယ်တိုင် ထူးသော ဉာဏ်ဖြင့် သိ၍မျက်မှောက်ပြုကာ ငါဟောကြား၏”ဟု ပုဏ္ဏားတို့အထဲတွင် ဆိုစွမ်းနိုင်သော တစ်စုံတစ်ယောက်သောပုဏ္ဏားသည်လည်း မရှိခဲ့။ “ငါသည် ဤငါးပါးသော တရားတို့၏ အကျိုးကို ကိုယ်တိုင်ထူးသောဉာဏ်ဖြင့် သိ၍ မျက်မှောက်ပြုကာ ငါဟောကြား၏”ဟု ပုဏ္ဏားထဲတွင် ဆိုစွမ်းနိုင်သောတစ်စုံတစ်ယောက်သော ဆရာ၊ တစ်စုံတစ်ယောက် သောဆရာ့ဆရာ၊ ခုနစ်ဆက်မြောက်တိုင်အောင်ဖြစ်သော ဆရာ့ဆရာ တစ်စုံ တစ်ယောက်မျှလည်း မရှိခဲ့။ ပုဏ္ဏားတို့၏လက်ဦးဆရာဖြစ်ကုန်သော ဝေဒကျမ်းတို့ကို စီရင်ကုန်သော ဝေဒကျမ်းတို့ကို ပို့ချကုန်သောအကြင်ရသေ့တို့သည် ရှိကုန်၏၊ ယခုအခါ ပုဏ္ဏားတို့သည် အကြင် (ရသေ့) တို့သီဆိုပို့ချပေါင်းစုထားသော ထိုရှေးဟောင်းဝေဒကျမ်းကို လိုက်၍ သီဆိုကုန်၏၊ လိုက်၍ ရွတ် ဆိုကုန်၏၊ ရွတ်ဆိုထားတိုင်း လိုက်၍ ရွတ်ဆိုကုန်၏၊ ပို့ချထားတိုင်း လိုက်၍ ပို့ချကုန်၏၊ ဤရသေ့တို့ ကားအဘယ်နည်း။ အဋ္ဌကရသေ့ ဝါမကရသေ့ ဝါမဒေဝရသေ့ ဝေဿာမိတ္တရသေ့ ယမတဂ္ဂိရသေ့အင်္ဂီရသရသေ့ ဘာရဒွါဇရသေ့ ဝါသေဋ္ဌရသေ့ ကဿပရသေ့ ဘဂုရသေ့တို့တည်း။ ထိုရသေ့တို့သည်လည်း “ဤငါးပါးကုန်သော တရားတို့၏ အကျိုးကို ကိုယ်တိုင် ထူးသောဉာဏ်ဖြင့် သိ၍ မျက်မှောက်ပြုကာ ငါတို့ ဟောကြားကုန်၏”ဟူ၍လည်း မဆိုခဲ့ကြကုန်။
လုလင် ဥပမာအားဖြင့် အချင်းချင်း ဆွဲကိုင်ဆက်စပ်လျက်ရှိသော သူကန်းတို့၏ အစဉ်အတန်းတွင်ရှေ့ဆုံးလူသည်လည်း မမြင်၊ အလယ်လူသည်လည်း မမြင်၊ နောက်ဆုံးလူသည်လည်း မမြင်၊ လုလင်ဤဥပမာအတူသာလျှင် ပုဏ္ဏားတို့ ပြောဆိုသော စကားသည် သူကန်းတို့၏ အစဉ်အတန်းကဲ့သို့ဖြစ်ချေ၏၊ ရှေ့ဆုံးလူသည်လည်း မမြင်၊ အလယ်လူသည်လည်း မမြင်၊ နောက်ဆုံးလူသည်လည်းမမြင်ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။
֍ ၄၆၆
။ ဤသို့မိန့်တော်မူသော် တောဒေယျ၏သားဖြစ်သော သုဘလုလင်သည် မြတ်စွာဘုရားက သူကန်း့အစဉ် ဥပမာအားဖြင့် ဆိုသောကြောင့် စိတ်ဆိုးသည် အမျက်ထွက်သည်ဖြစ်၍ မြတ်စွာဘုရားကို သာလျှင်အပြစ်တင်လို၍ မြတ်စွာဘုရားကိုသာလျှင် ရှုတ်ချလိုသည်ဖြစ်၍ မြတ်စွာဘုရားကိုသာလျှင် ဆိုလို၍"ရဟန်းဂေါတမ အပေါ်သို့ ကျရောက်သည် ဖြစ်လတ္တံ့”ဟု (နှလုံးသွင်းကာ) မြတ်စွာဘုရားအား ဤသို့သော စကားကို ဆို၏- “အသျှင်ဂေါတမ ဩပမညအနွယ်ဖြစ်သော သုဘဂတောကို အစိုးရသောပေါက္ခရသာတိပုဏ္ဏားသည် ‘ဤလောက၌ အချို့သော ရဟန်းပုဏ္ဏားတို့သည် လူတို့၏ တရားထက် လွန်မြတ်သော အရိယာဖြစ်စွမ်းနိုင်သော ဉာဏ်အမြင်ထူးကို ဤသို့ချည်းသာ ဝန်ခံပြောဆိုကြကုန်၏၊ ထိုရဟန်းပုဏ္ဏားတို့၏ စကားသည် ရယ်ဖွယ်သာလျှင် ဖြစ်၏၊ စကားမျှသာလျှင် ဖြစ်၏၊ အကျိုးမရှိသည်သာလျှင်ဖြစ်၏၊ အချည်းနှီးသာလျှင် ဖြစ်၏၊ လူသားဖြစ်သော သူသည် လူတို့၏ တရားထက် လွန်မြတ်သောအရိယာဖြစ်စွမ်းနိုင်သော ဉာဏ်အမြင်ထူးကို အဘယ်မှာ သိနိုင် မြင်နိုင် မျက်မှောက်ပြုနိုင်ပါအံ့နည်း’။ ဤသို့ (သိနိုင် မြင်နိုင် မျက်မှောက်ပြုနိုင်သော) အကြောင်းမျိုးကား မရှိနိုင်ချေ”ဟု (ဆို၏)။ --လုလင် ဩပမည အနွယ်ဖြစ်သော သုဘဂတောကို အစိုးရသော ပေါက္ခရသာတိပုဏ္ဏားသည် အလုံးစုံသာလျှင် ဖြစ်ကုန်သော ရဟန်းပုဏ္ဏားတို့၏ စိတ်ကို မိမိ၏ စိတ်ဖြင့် ပိုင်းခြား၍ သိပါသလောဟု (မေးတော်မူ၏)။ အသျှင်ဂေါတမ ဩပမည အနွယ်ဖြစ်သော သုဘဂတောကို အစိုးရသော ပေါက္ခရသာတိပုဏ္ဏားသည် မိမိ၏ ကျွန်မဖြစ်သော ပုဏ္ဏိကာ၏ စိတ်ကိုသော်မှလည်း မိမိ၏ စိတ်ဖြင့် ပိုင်းခြား၍ မသိနိုင်ပါ၊ အလုံးစုံသာလျှင်ဖြစ်ကုန်သော ရဟန်းပုဏ္ဏားတို့၏ စိတ်ကို အဘယ်မှာ မိမိ၏ စိတ်ဖြင့် ပိုင်းခြား၍ သိနိုင်ပါလတ္တံ့နည်းဟု (လျှောက်၏)။
လုလင် ဥပမာအားဖြင့် ပဋိသန္ဓေအားဖြင့် ကန်းသော ယောကျ်ားသည် အမည်း အဖြူဖြစ်သောအဆင်းတို့ကို မမြင်ရာ၊ ညိုသောအဆင်းတို့ကိုလည်း မမြင်ရာ၊ ရွှေသောအဆင်းတို့ကိုလည်း မမြင်ရာ၊ နီသောအဆင်းတို့ကိုလည်း မမြင်ရာ၊ မောင်းသောအဆင်းတို့ကိုလည်း မမြင်ရာ၊ ညီညွတ်သည် မညီညွတ်သည်ကိုလည်း မမြင်ရာ၊ ကြယ်တာရာတို့ကိုလည်း မမြင်ရာ၊ လ နေတို့ကိုလည်း မမြင်ရာ၊ ထိုသူကန်းသည် “အမည်း အဖြူအဆင်းတို့သည် မရှိကုန်၊ အမည်း အဖြူအဆင်းတို့ကို မြင်လေ့ရှိသူတို့လည်းမရှိကုန်။ ညိုသောအဆင်းတို့သည် မရှိကုန်၊ ညိုသောအဆင်းတို့ကို မြင်လေ့ရှိသူတို့လည်း မရှိကုန်။ ရွှေသောအဆင်းတို့သည် မရှိကုန်၊ ရွှေသော အဆင်းတို့ကို မြင်လေ့ရှိသူတို့လည်း မရှိကုန်။ နီသောအဆင်းတို့သည် မရှိကုန်၊ နီသောအဆင်းတို့ကို မြင်လေ့ရှိသူတို့လည်း မရှိကုန်။ မောင်းသောအဆင်းတို့သည် မရှိကုန်၊ မောင်းသောအဆင်းတို့ကို မြင်လေ့ရှိသူတို့လည်း မရှိကုန်။ ညီညွတ် မညီညွတ်သောအရာသည် မရှိ၊ ညီညွတ် မညီညွတ်သော အရာကို မြင်လေ့ရှိသူတို့လည်း မရှိကုန်။ ကြယ်တာရာတို့သည် မရှိကုန်၊ ကြယ်တာရာတို့ကို မြင်လေ့ရှိသူတို့လည်း မရှိကုန်။ လ နေတို့သည် မရှိကုန်။ လ နေတို့ကို မြင်လေ့ရှိသူတို့လည်း မရှိကုန်။ ဤအလုံးစုံကို ငါမသိ၊ ငါမမြင်၊ ထို့ကြောင့် ထိုအလုံးစုံသည် မရှိ”ဟု ဤသို့ ဆိုရာ၏။ လုလင် ထိုသူကန်း၏ ဆိုခြင်းသည် ကောင်းစွာ ဆိုခြင်း ဖြစ်ကောင်းအံ့လော့ဟု (မေးတော်မူ၏)။
အသျှင်ဂေါတမ မဖြစ်နိုင်ပါ၊ အမည်း အဖြူအဆင်းတို့သည် ရှိပါကုန်၏၊ အမည်း အဖြူအဆင်းတို့ကိုမြင်လေ့ရှိသူတို့လည်း ရှိပါကုန်၏၊ ညိုသောအဆင်းတို့သည် ရှိပါကုန်၏၊ ညိုသောအဆင်းတို့ကို မြင်လေ့ရှိသူတို့လည်း ရှိပါကုန်၏၊ ရွှေသောအဆင်းတို့သည် ရှိပါကုန်၏၊ ရွှေသောအဆင်းတို့ကို မြင်လေ့ရှိသူတို့လည်း ရှိပါကုန်၏၊ နီသောအဆင်းတို့သည် ရှိပါကုန်၏၊ နီသောအဆင်းတို့ကို မြင်လေ့ရှိသူတို့လည်းရှိပါကုန်၏၊ မောင်းသောအဆင်းတို့သည် ရှိပါကုန်၏၊ မောင်းသောအဆင်းတို့ကို မြင်လေ့ရှိသူတို့လည်းရှိပါကုန်၏၊ ညီညွတ် မညီညွတ်သော အရာသည် ရှိပါ၏၊ ညီညွတ် မညီညွတ်သော အရာကို မြင်လေ့ရှိသူတို့လည်း ရှိပါကုန်၏။ ကြယ်တာရာတို့သည် ရှိပါကုန်၏၊ ကြယ်တာရာတို့ကို မြင်လေ့ရှိသူတို့လည်းရှိပါကုန်၏၊ လ နေတို့သည် ရှိပါကုန်၏၊ လ နေတို့ကို မြင်လေ့ရှိသူတို့လည်း ရှိပါကုန်၏။ အသျှင်ဂေါတမ့ထိုသူကန်းက “ငါသည် ဤအလုံးစုံကို မသိ၊ ငါသည် ဤအလုံးစုံကို မမြင်၊ ထို့ကြောင့် ထိုအလုံးစုံသည်မရှိ”ဟု ပြောဆိုသည်ရှိသော် ကောင်းစွာ ပြောဆိုခြင်း မဖြစ်နိုင်ပါဟု (လျှောက်၏)။
လုလင် ဤဥပမာအတူသာလျှင် ဩပမညအနွယ်ဖြစ်သော သုဘဂတောကို အစိုးရသော ပေါက္ခရသာတိပုဏ္ဏားသည် ကန်း၏၊ မျက်စိအမြင် မရှိ၊ စင်စစ် ထိုသူသည် လူတို့၏ တရားထက် လွန်မြတ်သောအရိယာဖြစ် စွမ်းနိုင်သော ဉာဏ်အမြင်ထူးကို သိလတံ့္တ မြင်လတ္တံ့ မျက်မှောက်ပြုလတ္တံ့ဟူသော ဤအကြောင်းသည် မရှိ။
--֍ ၄၆၇
။ လုလင် သင် အဘယ်သို့ မှတ်ထင်ဘိသနည်း၊ ကောသလတိုင်း၌ နေကြကုန်သော စင်္ကီ ပုဏ္ဏားတာရုက္ခပုဏ္ဏား ပေါက္ခရသာတိပုဏ္ဏား ဇာဏုဿောဏိပုဏ္ဏား သင်၏ အဖဖြစ်သော တောဒေယျပုဏ္ဏားဟူသော ပုဏ္ဏားသူဌေးကြီးတို့သည် ရှိကုန်၏၊ ထိုပုဏ္ဏားကြီးတို့၏ လောကဝေါဟာရအားဖြင့် ပြောဆိုသောစကား, လောက ဝေါဟာရ မဟုတ်ဘဲ ပြောဆိုသော စကားတို့တွင် အဘယ်စကားသည် ချီးမွမ်းအပ်သနည်းဟု (မေးတော်မူ၏)။ အသျှင်ဂေါတမ လောကဝေါဟာရအားဖြင့် ပြောဆိုသော စကားသည်ချီးမွမ်းအပ်ပါ၏ဟု (လျှောက်၏)။ ထိုပုဏ္ဏားကြီးတို့၏ နှိုင်းချိန်၍ ပြောဆိုသောစကား, မနှိုင်းချိန်ဘဲပြောဆိုသော စကားတို့တွင် အဘယ်စကားသည် ချီးမွမ်းအပ်သနည်းဟု (မေးတော်မူ၏)။ အသျှင်ဂေါတမနှိုင်းချိန်၍ ပြောဆိုသော စကားသည် ချီးမွမ်းအပ်ပါ၏ဟု (လျှောက်၏)။ထိုပုဏ္ဏားကြီးတို့၏ ဆင်ခြင်၍ ပြောဆိုသောစကား, မဆင်ခြင်ဘဲ ပြောဆိုသော စကားတို့တွင်အဘယ်စကားသည် ချီးမွမ်းအပ်သနည်းဟု (မေးတော်မူ၏)။ အသျှင်ဂေါတမ ဆင်ခြင်၍ပြောဆိုသောစကားသည် ချီးမွမ်းအပ်ပါ၏ဟု (လျှောက်၏)။
ထိုပုဏ္ဏားကြီးတို့၏ အကြောင်းခိုင်လုံစွာ ပြောဆိုသောစကား, အကြောင်းမခိုင်လုံဘဲ ပြောဆိုသောစကားတို့တွင် အဘယ်စကားသည် ချီးမွမ်းအပ်သနည်းဟု (မေးတော်မူ၏)။ အသျှင်ဂေါတမ အကြောင်းခိုင်လုံစွာ ပြောဆိုသော စကားသည် ချီးမွမ်းအပ်ပါ၏ဟု (လျှောက်၏)။
လုလင် သင် အဘယ်သို့ မှတ်ထင်ဘိသနည်း၊ အကယ်၍ ဤသို့ဖြစ်မူ ဩပမညအနွယ်ဖြစ်သောသုဘဂ တောကို အစိုးရသော ပေါက္ခရသာတိပုဏ္ဏားသည် လောကဝေါဟာရအားဖြင့် စကားကို ပြောဆိုသလော၊ လောကဝေါဟာရ မဟုတ်ဘဲ စကားကို ပြောဆိုသလောဟု (မေးတော်မူ၏)။ အသျှင်ဂေါတမလောကဝေါဟာရ မဟုတ်ဘဲ ပြောဆိုပါ၏ဟု (လျှောက်၏)။
နှိုင်းချိန်၍ စကားကို ပြောဆိုသလော၊ မနှိုင်းချိန်ဘဲ စကားကို ပြောဆိုသလောဟု (မေးတော်မူ၏)။ အသျှင်ဂေါတမ မနှိုင်းချိန်ဘဲ စကားကို ပြောဆိုပါ၏ဟု (လျှောက်၏)။
ဆင်ခြင်၍ ပြောဆိုသလော၊ မဆင်ခြင်ဘဲ ပြောဆိုသလောဟု (မေးတော်မူ၏)။ အသျှင်ဂေါတမမဆင်ခြင်ဘဲ ပြောဆိုပါ၏ဟု (လျှောက်၏)။
အကြောင်းခိုင်လုံစွာ စကားကို ပြောဆိုသလော၊ အကြောင်းမခိုင်လုံဘဲ စကားကို ပြောဆိုသလောဟု (မေးတော်မူ၏)။ အသျှင်ဂေါတမ အကြောင်းမခိုင်လုံဘဲ စကားကို ပြောဆိုပါ၏ဟု (လျှောက်၏)။
လုလင် ပိတ်ပင်တတ်သော ‘နီဝရဏ’ တရားတို့သည် ဤငါးပါးတို့တည်း။ အဘယ်ငါးပါးတို့နည်း ဟူမူ-ကာမဂုဏ်ငါးပါးတို့ ၌ လိုချင်တောင့်တမှု ‘ကာမစ္ဆန္ဒနီဝရဏ’ လည်းကောင်း၊ သူတစ်ပါးအား ပျက်စီးစေလိုမှု ‘ဗျာပါဒ နီဝရဏ’ လည်းကောင်း၊ ထိုင်းမှိုင်းမှု ‘ထိနမိဒ္ဓနီဝရဏ'လည်းကောင်း၊ ပျံ့လွင့်မှု နောင်တတစ်ဖန်ပူပန်မှုဟူသော ‘ဥဒ္ဓစ္စ ကုက္ကုစ္စနီဝရဏ'လည်းကောင်း၊ သို့လော သို့လော တွေးတောယုံမှားမှု'ဝိစိကိစ္ဆာနီဝရဏ’ လည်းကောင်း လုလင် ပိတ်ပင်တတ်ကုန်သော တရားတို့သည် ဤငါးပါးတို့တည်း။
လုလင် ဩပမညအနွယ်ဖြစ်သော သုဘဂတောကို အစိုးရသော ပေါက္ခရသာတိပုဏ္ဏားကို ဤငါးပါးကုန်သော ပိတ်ပင်တတ်သော ‘နီဝရဏ’ တရားတို့သည် ပိတ်ပင်ထား၏၊ ဖုံးလွှမ်းထား၏၊ တားမြစ်ထား၏၊ မြှေးယှက် ထား၏၊ ရစ်ပတ်ထား၏၊ စင်စစ် ထိုပေါက္ခရသာတိပုဏ္ဏားသည် လူတို့၏ တရားထက့်လွန်မြတ်သော အရိယာဖြစ်စွမ်းနိုင်သော ဉာဏ်အမြင်ထူးကို သိလတံ့္တ မြင်လတ္တံ့ မျက်မှောက် ပြုလတ္တံ့ဟူသော ဤအကြောင်းသည် မရှိနိုင်သည်သာတည်း။
--֍ ၄၆၈
။ လုလင် ကာမဂုဏ်တို့သည် ဤငါးပါးတို့တည်း။ အဘယ်ငါးပါးတို့နည်းဟူမူ- စက္ခုဝိညာဏ်စိတ်ဖြင့် သိအပ်ကုန်သော အလိုရှိအပ် နှစ်သက်အပ် နှလုံးကို ပွါးစေတတ်ကုန်သော ချစ်ဖွယ်သောသဘောရှိသော ကာမနှင့် စပ်ယှဉ်ကုန်သော တပ်နှစ်သက်ဖွယ် ဖြစ်ကုန်သော ရူပါရုံတို့လည်းကောင်း။ သောတဝိညာဏ်စိတ်ဖြင့် သိအပ်ကုန်သော သဒ္ဒါရုံတို့လည်းကောင်း။ပ။ ဃာနဝိညာဏ်စိတ်ဖြင့် သိအပ်ကုန်သော ဂန္ဓာရုံတို့လည်းကောင်း။ ဇိဝှါဝိညာဏ်စိတ်ဖြင့် သိအပ်ကုန်သော ရသာရုံတို့လည်းကောင်း။ ကာယဝိညာဏ်စိတ်ဖြင့် သိအပ်ကုန်သော အလိုရှိအပ် နှစ်သက်အပ် နှလုံးကို ပွါးစေတတ်ကုန်သောချစ်ဖွယ်သောသဘောရှိသော ကာမနှင့် စပ်ယှဉ်ကုန်သော တပ်နှစ်သက်ဖွယ် ဖြစ်ကုန်သော ဖောဋ္ဌဗ္ဗာရုံတို့လည်းကောင်း။ လုလင် ကာမဂုဏ်တို့သည် ဤငါးပါးတို့တည်း။ လုလင် ဩပမညအနွယ်ဖြစ်သောသုဘဂတောကို အစိုးရသော ပေါက္ခရသာတိပုဏ္ဏားသည် ဤငါးပါးသော ကာမဂုဏ်တို့ဖြင့် တပ်မက်သည်တွေဝေသည် လွှမ်းမိုးခြင်းသို့ ရောက်သည် အပြစ်ကို မမြင်နိုင်သည် ထွက်မြောက်ကြောင်း ပညာမရှိသည်ဖြစ်၍ သုံးဆောင်ခံစား၏။ စင်စစ် ထိုပေါက္ခရသာတိပုဏ္ဏားသည် လူတို့၏ တရားထက် လွန်မြတ်သော အရိယာဖြစ်စွမ်းနိုင်သော ဉာဏ်အမြင်ထူးကို သိလတံ့္တ မြင်လတ္တံ့ မျက်မှောက်ပြုလတ္တံ့ဟူသောဤအကြောင်းသည် မရှိသည်သာတည်း။လုလင် သင် အဘယ်သို့ မှတ်ထင်ဘိသနည်း၊ မြက်ထင်းဟူသော လောင်စာကို အစွဲပြု၍ မီးကိုတောက်ပစေရာ၏၊ မြက်ထင်းဟူသော လောင်စာမပါဘဲ မီးကို တောက်ပစေရာ၏၊ (ထိုတွင်) အဘယ်မီးသည် အလျှံရှိသည်လည်းကောင်း၊ အဆင်းရှိသည်လည်းကောင်း၊ ပြိုးပြိုးပြက် တောက်ပသည်လည်းကောင်း ဖြစ်ရာသနည်းဟု (မေးတော်မူ၏)။ အသျှင်ဂေါတမ မြက်ထင်းဟူသော လောင်စာမပါဘဲ မီးကိုတောက်ပစေရန် အကြောင်းမျိုးသည် အကယ်၍ ရှိငြားအံ့၊ ထိုမီးသည် အလျှံရှိသည်လည်းကောင်း၊ အဆင်းရှိသည်လည်းကောင်း၊ ပြိုးပြိုးပြက် တောက်ပသည်လည်းကောင်း ဖြစ်ရာပါ၏ဟု (လျှောက်၏)။ လုလင် တန်ခိုးရှိသူကို ကြဉ်၍ မြက်ထင်းဟူသော လောင်စာမပါဘဲ မီးကို တောက်ပစေနိုင်ခြင်းသည်အကြောင်းမဟုတ် အရာမဟုတ်။ လုလင် ဥပမာအားဖြင့် မြက်ထင်းဟူသော လောင်စာကို အစွဲပြု၍မီးသည် တောက်ပသကဲ့သို့ ထိုနှင့်တူစွာ ငါးပါးသော ကာမဂုဏ်တို့ကို အစွဲပြု၍ ဖြစ်သော ဤပီတိကိုငါဆို၏။ လုလင် ဥပမာအားဖြင့် မြက်ထင်းဟူသော လောင်စာမပါဘဲ မီးသည် တောက်ပသကဲ့သို့ ထိုနှင့်တူစွာ ကာမတရားတို့ကို ကြဉ်၍သာလျှင် အကုသိုလ်တရားတို့ကို ကြဉ်၍သာလျှင် ဖြစ်သော ဤပီတိကိုငါဆို၏။
လုလင် ကာမတို့ကို ကြဉ်၍သာလျှင် အကုသိုလ်တို့ကို ကြဉ်၍သာလျှင် အဘယ်သို့သဘောရှိသောပီတိသည် ဖြစ်သနည်းဟူမူ-လုလင် ဤသာသနာတော်၌ ရဟန်းသည် ကာမတို့မှ ကင်းဆိတ်၍သာလျှင်။ပ။ ပဌမဈာန်ကို ပြည့်စုံစေ၍ နေ၏။ လုလင် ဤပီတိသည်လည်း ကာမတရားတို့မှကြဉ်၍သာလျှင် အကုသိုလ် တရားတို့မှ ကြဉ်၍သာလျှင် ဖြစ်သော ပီတိပင်တည်း။ လုလင်တစ်ဖန်လည်း ဝိတက်ဝိစာရ တို့ ငြိမ်းခြင်းကြောင့် ဒုတိယဈာန်ကို ပြည့်စုံစေ၍ နေ၏။ လုလင်အမှန်အားဖြင့် ဤပီတိသည်လည်း ကာမတရားတို့မှ ကြဉ်၍သာလျှင် အကုသိုလ်တရားတို့မှကြဉ်၍သာလျှင် ဖြစ်သော ပီတိပင်တည်း။
֍ ၄၆၉
။ လုလင် ပုဏ္ဏားတို့သည် ကောင်းမှုပြုခြင်းငှါ ကုသိုလ်တရားကို ပြည့်စုံစေခြင်းငှါ ငါးပါးသောတရားတို့ကို ပညတ်ကြကုန်၏၊ ဤသို့ ပညတ်ရာ၌ အဘယ်တရားကို ကောင်းမှုပြုခြင်းငှါ ကုသိုလ်တရားကို ပြည့်စုံစေခြင်းငှါ အကျိုးအကြီးဆုံးဟူ၍ ပညတ်ကြကုန်သနည်းဟု (မေးတော်မူ၏)။ အသျှင်ဂေါတမပုဏ္ဏားတို့သည် ကောင်းမှုပြုခြင်းငှါ ကုသိုလ်တရားကို ပြည့်စုံစေခြင်းငှါ ငါးပါးသော တရားတို့ကို ပညတ့်ကြကုန်၏၊ ဤသို့ ပညတ်ရာ၌ စွန့်ကြဲခြင်းတရားကို ကောင်းမှုပြုခြင်းငှါ ကုသိုလ်တရားကို ပြည့်စုံစေခြင်းငှါ အကျိုးအကြီးဆုံးဟူ၍ ပညတ်ကြပါကုန်၏ဟု (လျှောက်၏)။ --လုလင် သင် အဘယ်သို့ မှတ်ထင်ဘိသနည်း၊ ပုဏ္ဏားတစ်ယောက်သည် ကြီးစွာသော ယဇ်ပူဇော်ပွဲကိုခင်းကျင်းစီမံထားရာ၏၊ ထိုအခါ “ဤအမည်ရှိသော ပုဏ္ဏား၏ ယဇ်ကြီးကို ခံစားကုန်အံ့”ဟု နှစ်ယောက်သော ပုဏ္ဏားတို့သည် လာကုန်ရာ၏။ ထိုပုဏ္ဏားနှစ်ယောက်တို့တွင် တစ်ယောက်သော ပုဏ္ဏားအား “ငါသည်သာလျှင် ထမင်းစားရာ၌ မြတ်သောနေရာကို မြတ်သောရေကို မြတ်သောထမင်းကို ရပါမူကောင်းလေရာ၏၊ ငါမှတစ်ပါးသော ပုဏ္ဏားသည် ထမင်းစားရာ၌ မြတ်သောနေရာကို မြတ်သောရေကိုမြတ်သောထမင်းကို မရပါမူ ကောင်းလေရာ၏”ဟု ဤသို့သော အကြံသည် ဖြစ်ရာ၏။ လုလင် မိမိမှတစ်ပါးသော ပုဏ္ဏားသည် ထမင်းစားရာ၌ မြတ်သောနေရာကို မြတ်သောရေကို မြတ်သောထမင်းကို ရ၍ထိုကြံစည်သော ပုဏ္ဏားသည် ထမင်းစားရာ၌ မြတ်သောနေရာကို မြတ်သောရေကို မြတ်သောထမင်းကိုမရရာသော အကြောင်းသည် ရှိပေ၏။ “တစ်ပါးသော ပုဏ္ဏားသည် ထမင်းစားရာ၌ မြတ်သောနေရာကိုမြတ်သောရေကို မြတ်သောထမင်းကို ရ၏၊ ငါသည်ကား ထမင်းစားရာ၌ မြတ်သောနေရာကို မြတ်သောရေကို မြတ်သောထမင်းကို မရခဲ့”ဟု ထိုပုဏ္ဏားသည် စိတ်ဆိုး၏၊ နှလုံးမသာဖြစ်၏။
လုလင် ဤယဇ်၏ အကျိုးကို ပုဏ္ဏားတို့သည် အဘယ်သို့ ပညတ်ကြကုန်သနည်းဟု (မေးတော် မူ၏)။ အသျှင်ဂေါတမ ဤအရာ၌ ပုဏ္ဏားတို့သည် “ဤအလှူဖြင့် တစ်ပါးသူသည် အမျက်ထွက်သည်နှလုံးမသာသည် ဖြစ်စေသတည်း”ဟု ဤသို့ကား အလှူကို မပေးလှူကြပါကုန်၊ ဤအရာ၌ ပုဏ္ဏားတို့သည် အစဉ်သနားခြင်း သဘောရှိသည်ဖြစ်၍သာလျှင် အလှူဒါနကို ပေးလှူကြပါကုန်၏ဟု (လျှောက်၏)။ လုလင် ဤသို့ဖြစ်သည်ရှိသော် ပုဏ္ဏားတို့မှာ ဤခြောက်ခုမြောက်ဖြစ်သောအစဉ်သနားခြင်းသဘော ရှိမှု ဟူသော ပုညကိရိယဝတ္ထုရှိသေးသည် မဟုတ်လောဟု (မေးတော်မူ၏)။ အသျှင်ဂေါတမ ဤသို့ ဖြစ်သည် ရှိသော် ပုဏ္ဏားတို့မှာ ဤခြောက်ခုမြောက်ဖြစ်သောအစဉ်သနားခြင်းသဘောရှိမှုဟူသော ပုညကိရိယဝတ္ထု ဖြစ်ပါ၏ဟု (လျှောက်၏)။
လုလင် ပုဏ္ဏားတို့သည် ကောင်းမှုပြုခြင်းငှါ ကုသိုလ်တရားကို ပြည့်စုံစေခြင်းငှါ ငါးပါးသော တရားတို့ကို ပညတ်ကြကုန်၏၊ သင်သည် ဤငါးပါးသော တရားတို့ကို လူ ရဟန်း နှစ်မျိုးတို့တွင် အဘယ်သူတို့၌ များစွာဖြစ်သည်ကို မြင်သနည်းဟု (မေးတော်မူ၏)။ အသျှင်ဂေါတမ ပုဏ္ဏားတို့သည် ကောင်းမှုကို ပြုခြင်းငှါ ကုသိုလ်တရားကို ပြည့်စုံစေခြင်းငှါ ငါးပါးသော တရားတို့ကို ပညတ်ကြပါကုန်၏၊ အကျွန်ုပ်သည် ဤငါးပါးသော တရားတို့ကို ရဟန်းတို့၌ များစွာဖြစ်သည်ကို မြင်ပါ၏၊ လူတို့၌ အနည်းငယ်သာ တွေ့မြင်ပါ၏။ အသျှင်ဂေါတမ လူသည် များစွာသော ပြုဖွယ်ဝေယျာဝစ္စ ရှိပါ၏၊ များစွာသောပြုဖွယ်ကိစ္စရှိပါ၏၊ များစွာသော ကြောင့်ကြဖွယ် ရှိပါ၏၊ များစွာသော အားထုတ်ဖွယ် ရှိပါ၏၊ အမြဲမပြတ် အမှန်ကို ဆိုလေ့ရှိသည် မဖြစ်နိုင်ပါ။ အသျှင်ဂေါတမ ထိုမှတစ်ပါး ရဟန်းသည်ကားနည်းသော ပြုဖွယ်ဝေယျာဝစ္စ ရှိ၏၊ နည်းသော ပြုဖွယ်ကိစ္စ ရှိ၏၊ အလွန်နည်းသော ကြောင့်ကြဖွယ်ရှိ၏၊ နည်း သော အားထုတ်ဖွယ် ရှိ၏၊ အမြဲမပြတ် အမှန်ကို ဆိုလေ့ရှိပါ၏။ အသျှင်ဂေါတမ လူသည်များစွာသော ပြုဖွယ်ဝေယျာဝစ္စ ရှိပါ၏၊ များစွာသော ပြုဖွယ်ကိစ္စ ရှိပါ၏၊ အလွန်များသောကြောင့်ကြဖွယ် ရှိပါ၏၊ များစွာသော အားထုတ်ဖွယ် ရှိပါ၏၊ အမြဲမပြတ် ခြိုးခြံသောအကျင့် မရှိပါ၊ မြတ်သော အကျင့်ကို ကျင့် လေ့မရှိပါ၊ ဗေဒင်ကို သရဇ္ဈာယ်ခြင်းများသည် မဖြစ်ပါ၊ စွန့်ကြဲခြင်းများသည် မဖြစ်ပါ။
အသျှင်ဂေါတမ ရဟန်းသည်ကား နည်းသော ပြုဖွယ်ဝေယျာဝစ္စ ရှိပါ၏၊ နည်းသော ပြုဖွယ်ကိစ္စ ရှိပါ၏၊ အနည်းငယ်မျှသော ကြောင့်ကြဖွယ် ရှိပါ၏၊ နည်းသော အားထုတ်ဖွယ် ရှိပါ၏၊ အမြဲမပြတ် ခြိုးခြံသောအကျင့် ရှိပါ၏၊ မြတ်သောအကျင့် ရှိပါ၏၊ ဗေဒင်ကို သရဇ္ဈာယ်ခြင်း များပါ၏၊ စွန့်ကြဲခြင်း များပါ့၏။ အသျှင်ဂေါတမ ပုဏ္ဏားတို့သည် ကောင်းမှုကို ပြုခြင်းငှါ ကုသိုလ်တရားကို ပြည့်စုံစေခြင်းငှါ ငါးပါးသော တရားတို့ကို ပညတ်ကြပါကုန်၏။ အကျွန်ုပ်သည် ဤငါးပါးသော တရားတို့ကို ရဟန်းတို့၌များစွာတွေ့မြင်ရပါ၏၊ လူတို့၌ အနည်းငယ်သာ မြင်ရပါ၏ဟု (လျှောက်၏)။ လုလင် ပုဏ္ဏားတို့သည်ကောင်းမှုကို ပြုခြင်းငှါ ကုသိုလ်တရားကို ပြည့်စုံစေခြင်းငှါ ငါးပါးသော တရားတို့ကို ပညတ်ကြကုန်၏။ ဤပုဏ္ဏားတို့ ပညတ်ပြောဆိုသော တရားငါးပါးတို့ကို ရန်ကင်းစေလိုသော ဆင်းရဲကင်းစေလိုသောစိတ်ကို ပွါးများခြင်းငှါ ထိုစိတ်၏ အခြံအရံတို့ဟူ၍ ငါ ဟော၏။
--လုလင် ဤသာသနာတော်၌ ရဟန်းသည် အမှန်ကို ဆိုလေ့ရှိ၏၊ ထိုရဟန်းသည် “ငါသည် အမှန်ဆိုခြင်းရှိသည် ဖြစ်ခဲ့ပြီ”ဟု အနက်အဓိပ္ပါယ်နားလည်မှုကို ရ၏၊ စကားနားလည်မှုကို ရ၏၊ တရားနှင့်စပ်သော ဝမ်းမြောက်မှုကို ရ၏၊ ရန်ကင်းစေလိုသော ဆင်းရဲကင်းစေလိုသော စိတ်ကို ပွါးများခြင်းငှါထိုကုသိုလ်နှင့် စပ်သော ဝမ်းမြောက်ခြင်းကို စိတ်၏ အခြံအရံဟူ၍ ငါ ဟော၏။
လုလင် ဤသာသနာတော်၌ ရဟန်းသည် ခြိုးခြံသော အကျင့် ရှိ၏။ပ။ မြတ်သော အကျင့်ကိုကျင့်လေ့ရှိ၏။ပ။ ဗေဒင်ကို သရဇ္ဈာယ်ခြင်း များ၏။ပ။ စွန့်ကြဲပေးကမ်းခြင်း များ၏။ ထိုရဟန်းသည်"ငါသည် စွန့်ကြဲပေးကမ်းခြင်းများသည် ဖြစ်ခဲ့ပြီ”ဟု အနက်အဓိပ္ပါယ်နားလည်မှုကို ရ၏၊ စကားနားလည်မှုကို ရ၏၊ တရားနှင့်စပ်သော ဝမ်းမြောက်ခြင်းကို ရ၏၊ ရန်ကင်းစေလိုသောဆင်းရဲကင်းစေလိုသော စိတ်ကို ပွါးများခြင်းငှါ ထိုကုသိုလ်နှင့် စပ်သော ဝမ်းမြောက်ခြင်းကို စိတ်၏အခြံအရံဟူ၍ ငါ ဟော၏။ လုလင် ပုဏ္ဏားတို့သည် ကောင်းမှုကို ပြုခြင်းငှါ ကုသိုလ်တရားကိုပြည့်စုံစေခြင်းငှါ ငါးပါးသောတရား တို့ကို ပညတ်ကြကုန်၏၊ ထိုတရား ငါးပါးတို့ကို ရန်ကင်းစေလိုသောဆင်းရဲကင်းစေလိုသော စိတ်ကို ပွါးများခြင်းငှါ စိတ်၏ အခြံအရံတို့ဟူ၍ ငါဟော ၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။
֍ ၄၇၀
။ ဤသို့ မိန့်တော်မူသော် တောဒေယျ၏သားဖြစ်သော သုဘလုလင်သည် မြတ်စွာဘုရားကို"အသျှင်ဂေါတမ ‘ရဟန်းဂေါတမသည် ဗြဟ္မာတို့၏ အပေါင်းအဖော်အဖြစ်သို့ ကပ်ရောက်ခြင်းငှါ ခရီးလမ်းကြောင်း အကျင့်ကို သိ၏’ဟု ဤသို့သော စကားကို ကြားဖူးပါ၏”ဟု ဤစကားကို လျှောက်၏။လုလင် သင် အဘယ်သို့ မှတ်ထင်ဘိသနည်း၊ ကျူထရံသည်ရွာသည် ဤအရပ်မှ အနီး၌ ရှိ၏၊ ဤအရပ်မှ ကျူထရံသည်ရွာသည် မဝေးသည် မဟုတ်လောဟု (မေးတော်မူ၏)။ အသျှင် ကျူထရံသည်ရွာသည် ဤအရပ်မှ နီးပါ၏၊ ကျူထရံသည်ရွာသည် ဤအရပ်မှ မဝေးသည် မှန်လှပါ၏ဟု (လျှောက်၏)။ လုလင် သင်အဘယ်သို့ မှတ်ထင်ဘိသနည်း၊ ကျူထရံသည်ရွာ၌ မွေးဖွားကြီးပြင်းသော ယောကျ်ားတစ်ယောက် ရှိရာ၏၊ ထိုခဏ၌ပင်လျှင် ကျူထရံသည်ရွာမှ ဖဲထွက်လာသော ထိုသူကို ကျူထရံသည် ရွာသို့သွားစရာခရီးကို မေးမြန်းရာ၏။ လုလင် ကျူထရံသည်ရွာ၌ မွေးဖွားကြီးပြင်းသော ထိုယောကျ်ားအားကျူထရံသည်ရွာသို့ သွားရာခရီးကို မေးမြန်းသည်ရှိသော် နုံ့နှေးဖင့်နွဲှခြင်းသည် ဖြစ်ရာသလောဟု (မေးတော်မူ၏)။ အသျှင်ဂေါတမ မဖြစ်ရာပါ။ အဘယ့်ကြောင့်နည်းဟူမူ- အသျှင်ဂေါတမ ဤယောကျ်ားသည်ကျူထရံသည်ရွာ၌ မွေးဖွားကြီးပြင်းပါ၏၊ ထိုသူသည် ကျူထရံသည်ရွာသို့ သွားရာ လမ်းခရီးအားလုံးတို့ကို ကောင်းစွာ ခွဲခြား၍ သိထားသောကြောင့်ပါတည်းဟု (လျှောက်၏)။
လုလင် ကျူထရံသည်ရွာ၌ မွေးဖွားကြီးပြင်းသော ယောကျ်ားမှာ ကျူထရံသည်ရွာသို့ သွားရာလမ်းခရီးကို မေးမြန်းသည်ရှိသော် နုံ့နှေးဖင့်နွဲှခြင်းသည် ဖြစ်မည်ဆိုသော် ဖြစ်တန်ရာ၏၊ ငါဘုရားအားဗြဟ္မာ့ပြည်ကိုလည်းကောင်း၊ ဗြဟ္မာ့ပြည်သို့ သွားရာခရီးကိုလည်းကောင်း၊ အကျင့်ကိုလည်းကောင်းမေးသည်ရှိသော် နုံ့နှေးဖင့်နွဲှခြင်းသည် မဖြစ်နိုင်သည်သာတည်း။ လုလင် ငါသည် ဗြဟ္မာကိုလည်း သိ၏၊ ဗြဟ္မာ့ပြည်လောကကိုလည်း သိ၏၊ ဗြဟ္မာ့ပြည်သို့ ရောက်ကြောင်းအကျင့်ကိုလည်း သိ၏၊ ဗြဟ္မာ့ပြည်လောကသို့ ရောက်ကြောင်းအကျင့်ကို ကျင့်ကြံပုံကိုလည်း သိ၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။ အသျှင်ဂေါတမအကျွန်ုပ်သည် “ရဟန်းဂေါတမသည် ဗြာဟ္မာ့တို့၏ အပေါင်းအဖော်အဖြစ်သို့ ရောက်ခြင်းငှါ ခရီးလမ်း့ကြောင်းအကျင့်ကို ဟောကြား၏”ဟု ဤစကားကို ကြားဖူးပါ၏။ အသျှင်ဂေါတမသည် ဗြဟ္မာတို့၏အပေါင်းအဖော်အဖြစ်သို့ ရောက်ခြင်းငှါ ခရီးလမ်းကြောင်းအကျင့်ကို အကျွန်ုပ်အား ဟောကြားတော်မူပါလော့ဟု (လျှောက်၏)။ လုလင် သို့ဖြစ်မူ နားထောင်လော့၊ ကောင်းစွာ နှလုံးသွင်းလော့၊ ဟောကြားပေအံ့ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။ “အသျှင် ကောင်းပါပြီ” ဟူ၍သာလျှင် တောဒေယျ၏ သားဖြစ်သော သုဘလုလင်သည် မြတ်စွာဘုရားအား ပြန်ကြားလျှောက်ထား၏။ မြတ်စွာဘုရားသည် ဤစကားကို မိန့်တော်မူ၏-
--֍ ၄၇၁
။ လုလင် ဗြဟ္မာတို့၏ အပေါင်းအဖော်အဖြစ်သို့ ရောက်ခြင်းငှါ ခရီးလမ်းကြောင်းအကျင့်သည်အဘယ်နည်းဟူမူ- လုလင် ဤသာသနာတော်၌ ရဟန်းသည် ချစ်ခြင်း ‘မေတ္တာ'နှင့်ယှဉ်သော စိတ်ဖြင့်တစ်ခုသော အရပ်ကို ပျံ့နံှ့စေ၍ နေ၏။ ထို့အတူ နှစ်ခုမြောက် အရပ်ကို။ ထို့အတူ သုံးခုမြောက်အရပ်ကို။ ထို့အတူ လေးခုမြောက် အရပ်ကို။ ဤနည်းအားဖြင့် အထက် အောက် ဖီလာအရပ်ကို ပျံ့နံှ့စေ၍ နေ၏။ အလုံးစုံသော အရပ် အလုံးစုံသော သတ္တဝါတို့၌ မိမိနှင့်တူစွာ သတ္တဝါအားလုံးရှိသောသတ္တလောကကို ပြန့်ပြောသော မြတ်သော အပိုင်းအခြားမရှိသော ရန်မရှိသော ကြောင့်ကြမရှိသောမေတ္တာနှင့်ယှဉ်သော စိတ်ဖြင့် ပျံ့နံှ့စေ၍ နေ၏။ လုလင် မေတ္တာဈာန်စိတ်ကို ဤသို့ ပွါးများသည်ရှိသော်အနှိုင်းယှဉ်ခံရသော ထိုကာမာဝစရကံသည် ထိုမေတ္တာ ဈာန်၌ မကြွင်းကျန်၊ ထိုကာမာဝစရကံသည်ထိုမေတ္တာဈာန်၌ မတည်။ လုလင် ဥပမာအားဖြင့် အားရှိသော ခရုသင်းမှုတ်သမားသည် အနည်းငယ်အပင်ပန်းခံ၍ မှုတ်ကာမျှဖြင့်သာလျှင် အရပ်လေးမျက်နှာတို့ကို သိစေနိုင်ရာသကဲ့သို့၊ လုလင် ဤဥပမာအတူသာလျှင်။ပ။ လုလင် မေတ္တာဈာန်စိတ်ကို ဤသို့ ပွါးများသည်ရှိသော် အနှိုင်းယှဉ်ခံရသော ထိုကာမာဝစရကံသည် ထိုမေတ္တာဈာန်၌ မကြွင်းကျန်၊ ထိုကာမာဝစရကံသည် ထိုမေတ္တာဈာန်၌ မတည်၊ လုလင် ဤတရားသည်လည်း ဗြဟ္မာတို့၏ အပေါင်းအဖော်အဖြစ်သို့ ရောက်ခြင်းငှါ ခရီးလမ်းကြောင်းအကျင့်ပေတည်း။လုလင် တစ်ဖန်လည်း ရဟန်းသည် သနားခြင်း ‘ကရုဏာ’ နှင့် ယှဉ်သော စိတ်ဖြင့်။ပ။ ဝမ်းမြောက်ခြင်း'မုဒိတာ'နှင့် ယှဉ်သော စိတ်ဖြင့်။ပ။ လျစ်လျူရှုခြင်း ‘ဥပေက္ခာ'နှင့် ယှဉ်သော စိတ်ဖြင့် တစ်ခုသောအရပ်ကို ပျံ့နံှ့စေ၍ နေ၏။ ထို့အတူ နှစ်ခုမြောက် အရပ်ကို။ ထို့အတူ သုံးခုမြောက် အရပ် ကို။ ထို့အတူ လေးခုမြောက် အရပ်ကို။ ဤနည်းအားဖြင့် အထက် အောက် ဖီလာအရပ်ကို ပျံ့နံှ့စေ၍နေ၏။ အလုံးစုံသောအရပ် အလုံးစုံသော သတ္တဝါတို့၌ မိမိနှင့်တူစွာ သတ္တဝါအားလုံးရှိသောသတ္တလောက ကို ပြန့်ပြောသော မြတ်သော အပိုင်းအခြား မရှိသော ရန်မရှိသော ကြောင့်ကြမရှိသောလျစ်လျူရှုခြင်း ‘ဥပေက္ခာ'နှင့် ယှဉ်သော စိတ်ဖြင့် ပျံ့နံှ့စေ၍ နေ၏။ လုလင် ဥပေက္ခာဈာန်စိတ်ကိုဤသို့ ပွါးများသည် ရှိသော် အနှိုင်းယှဉ်ခံရသော ထိုကာမာဝစရကံသည် ထိုဥပေက္ခာ ဈာန်၌မကြွင်းကျန်၊ ထိုကာမာဝစရကံ သည် ထိုဥပေက္ခာဈာန်၌ မတည်။ လုလင် ဥပမာအားဖြင့် အားရှိသောခရုသင်းမှုတ်သမားသည် အနည်း ငယ် အပင်ပန်းခံ၍ မှုတ်ကာမျှဖြင့်သာလျှင် အရပ်လေးမျက်နှာတို့ကိုသိစေနိုင်ရာသကဲ့သို့၊ လုလင် ဤဥပမာအတူသာလျှင်။ပ။ လုလင် ဥပေက္ခာဈာန်စိတ်ကို ဤသို့ပွါးများသည်ရှိသော် အနှိုင်းယှဉ်ခံရသော ထိုကာမာဝစရကံသည် ထိုဥပေက္ခာဈာန်၌ မကြွင်းကျန်၊ ထိုကာမာဝစရကံသည် ထိုဥပေက္ခာဈာန်၌မတည်။ လုလင် ဤတရားသည်လည်း ဗြဟ္မာတို့၏အပေါင်းအဖော်အဖြစ်သို့ ရောက်ခြင်းငှါ ခရီးလမ်းကြောင်း အကျင့်တည်းဟု (မိန့်တော်မူ၏)။
֍ ၄၇၂
။ ဤသို့ မိန့်တော်မူသော် တောဒေယျ၏သားဖြစ်သော သုဘလုလင်သည် မြတ်စွာဘုရားကို"အသျှင်ဂေါတမ (တရားတော်သည်) အလွန်နှစ်သက်ဖွယ် ရှိပါပေ၏၊ အသျှင်ဂေါတမ (တရားတော်သည်) အလွန်နှစ်သက်ဖွယ် ရှိပါပေ၏၊ အသျှင်ဂေါတမ ဥပမာသော်ကား မှောက်ထားသည်ကို လှန်ဘိသကဲ့သို့လည်းကောင်း၊ ဖုံးလွှမ်းထားသည်ကို ဖွင့်လှစ်ဘိသကဲ့သို့လည်းကောင်း၊ မျက်စိလည်သောသူအား လမ်းမှန်ကို ပြောကြားဘိသကဲ့သို့လည်းကောင်း ‘မျက်စိအမြင်ရှိသော သူတို့သည် အဆင်းတို့ကို မြင်ကြလိမ့်မည်'့ဟု အမိုက်မှောင်၌ ဆီမီးတန်ဆောင်ကို ဆောင်ပြဘိသကဲ့သို့လည်းကောင်း အသျှင်ဂေါတမ ဤအတူသာလျှင် အသျှင်ဂေါတမသည် များစွာသော အကြောင်းဖြင့် တရားတော်ကို ပြတော်မူပါပေ၏၊ အသျှင်ဂေါတမအကျွန်ုပ်သည် အသျှင်ဂေါတမကို ကိုးကွယ်ရာဟူ၍ ဆည်းကပ်ပါ၏၊ တရားတော်ကိုလည်း ကိုးကွယ်ရာဟူ၍ ဆည်းကပ်ပါ၏၊ သံဃာတော်ကိုလည်း ကိုးကွယ်ရာဟူ၍ ဆည်းကပ်ပါ၏၊ အသျှင်ဂေါတမသည်အကျွန်ုပ်ကို ယနေ့မှစ၍ အသက်ထက်ဆုံး ကိုးကွယ်ဆည်းကပ်သော ဥပါသကာဟု မှတ်တော်မူပါ။ အသျှင်ဂေါတမ ယခုအခါ အကျွန်ုပ်တို့ သွားကြပါကုန်အံ့၊ အကျွန်ုပ်တို့သည် များစွာသောကိစ္စ များစွာသော ပြုဖွယ်ရှိကြပါကုန်၏”ဟု လျှောက်၏။ --လုလင် ယခု သွားရန် အချိန်ကို သင်သိ၏ (သွားရန်မှာသင်၏ အလိုအတိုင်းပင် ဖြစ်၏)ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။ ထိုအခါ တောဒေယျ၏ သား သုဘလုလင်သည်မြတ်စွာဘုရား၏ စကားတော်ကို အလွန်နှစ်သက်ဝမ်းမြောက်၍ နေရာမှ ထကာ မြတ်စွာဘုရားကို အလွန်ရိုသေစွာ ရှိခိုးပြီးလျှင် အရိုအသေပြု၍ ဖဲသွားလေ၏။ ထိုအခါ ဇာဏုဿောဏိပုဏ္ဏားသည် အလုံးစုံသောဖြူသော အဆင်းရှိသော မြည်းကသောရထားဖြင့် နေ့လယ် မွန်းတည့်အချိန်အခါ၌ သာဝတ္ထိပြည်မှ ထွက်လာ၏။ ဇာဏုဿောဏိပုဏ္ဏားသည် အဝေးမှ လာသော တောဒေယျ၏သား သုဘလုလင်ကိုမြင်လေသည် သာတည်း၊ မြင်လေ၍ တောဒေယျ၏သား သုဘလုလင်ကို ဤသို့သော စကားကိုဆို၏-"အသျှင်ဘာရဒွါဇ သည် ယခု နေ့လယ် မွန်းတည့်ချိန်အခါ၌ အဘယ်အရပ်ဌာနမှ လာဘိသနည်း”ဟု (ဆို၏)။ ငါသည် အမှန်ပြောရလျှင် ဤရဟန်းဂေါတမ၏ အထံမှ လာခဲ့ပါ၏ဟု (ပြန်ကြားပြောဆို၏)။
အသျှင်ဘာရဒွါဇ ထိုငါမေးအံ့သော အကြောင်းကို သင် အသို့ အောက်မေ့မှတ်ထင်ဘိသနည်း၊ ရဟန်းဂေါတမ၏ ပညာဉာဏ် ပြန့်ပြောသော အဖြစ်သည် ပညာရှိလက္ခဏာနှင့် ညီညွတ်ပါ၏လောဟု (မေးမြန်း၏)။ အသျှင် အကျွန်ုပ်သည် အဘယ်သို့သဘောရှိသော သူပါနည်း၊ အဘယ်မှာ ရဟန်းဂေါတမ၏ ပညာရှိသော အဖြစ်ကို သိနိုင်ပါအံ့နည်း။ အကြင်သူသည် ရဟန်းဂေါတမ၏ ပညာရှိသော အဖြစ်ကိုသိ၏၊ ထိုသူသည်လည်း ထိုအသျှင်ဂေါတမကဲ့သို့သဘောရှိသူသာ ဖြစ်ရာသည် မဟုတ်လောဟု (ဆို၏)။ အသျှင်ဘာရဒွါဇသည် စင်စစ် ရဟန်းဂေါတမကို လွန်ကဲသော ချီးမွမ်းခြင်းဖြင့် ချီးမွမ်းလေဘိ၏တကားဟု (ဆို၏)။ အသျှင် အကျွန်ုပ်သည် အဘယ်သို့သဘောရှိသော သူပါနည်း၊ အဘယ်မှာလျှင် ရဟန်းဂေါတမကို ချီးကျူးနိုင်စွမ်းရှိအံ့နည်း၊ ထိုအသျှင် ဂေါတမသည် ချီးကျူးအပ် ချီးကျူးသင့်သော သူတို့ထက် အထူးသဖြင့် ချီးကျူးအပ် ချီးကျူးထိုက်သူသာဖြစ်၍ နတ်လူတို့ထက် ဆတက်လွန်ကျူး အထူးသဖြင့် မြတ်၏။ အသျှင် ဤပုဏ္ဏားတို့သည် ကောင်းမှု ပြုခြင်းငှါ ကုသိုလ်တရားကို ပြည့်စုံစေခြင်းငှါ ငါးပါးသော တရားတို့ကို ပညတ်ကြကုန်၏။ ထိုငါးပါးသော တရားတို့ကို ရဟန်းဂေါတမသည် ရန်ကင်းစေလိုသော ဆင်းရဲကင်းစေလိုသော မေတ္တာစိတ်ကို ပွါးများခြင်းငှါ ထိုမေတ္တာစိတ်၏ အခြံအရံတို့ဟူ၍ ဟောကြား၏ဟု (ဆို၏)။
ဤသို့ သုဘလုလင်က ပြောကြားသည်ရှိသော် ဇာဏုဿောဏိပုဏ္ဏားသည် အလုံးစုံဖြူသောအဆင်းရှိသော မြည်းကသော ရထားမှ ဆင်းသက်၍ လက်ဝဲတစ်ဖက် ပခုံးထက်၌ ကိုယ်ဝတ်ကို စံပယ်တင်ရုံသည်ကိုပြု၍ မြတ်စွာဘုရားရှင် ရှိရာဘက်သို့ လက်အုပ်ချီ၍ “ပသေနဒိကောသလမင်းကြီးအားအရတော်ပေစွ၊ ပသေနဒီကောသလမင်းကြီးအား အလွန်အရတော်ပေစွ၊ ပသေနိဒိကောသလမင်းကြီး၏တိုင်းနိုင်ငံ၌ (အလုံးစုံသောတရားတို့ကို) ကိုယ်တိုင် မှန်စွာ သိတော်မူသောဟုတ်မှန်သော အကျင့်ရှိသောဘုရားရှင်သည် သီတင်းသုံးတော်မူ ဘိ၏”ဟု ဥဒါန်းစကား မြွက်ဆိုကျူးရင့်လေ၏။
ကိုးခုမြောက် သုဘသုတ် ပြီး၏။
--၁၀-သင်္ဂါရဝသုတ်
֍ ၄၇၃
။ အကျွန်ုပ်သည် ဤသို့ ကြားနာခဲ့ရပါသည်-အခါတစ်ပါး၌ မြတ်စွာဘုရားသည် များစွာသော ရဟန်းအပေါင်းနှင့်အတူ ကောသလတိုင်း၌ ဒေသစာရီ့လှည့်လည်တော်မူ၏။ ထိုအခါ ဓနဉ္ဇာနီပုဏ္ဏေးမသည် စဉ္စလိကပ္ပရွာ၌ နေ၏။ ဘုရား တရား သံဃာ၌အလွန်ကြည် ညို၏။ ဓနဉ္ဇာနီပုဏ္ဏေးမသည် ချော်လဲသည်ဖြစ်၍ “ပူဇော်အထူးကို ခံတော်မူထိုက်သော (အလုံးစုံသောတရားတို့ကို) ကိုယ်တိုင်မှန်စွာ သိတော်မူသော ထိုမြတ်စွာဘုရားအား ရှိခိုးပါ၏၊ ပူဇော်အထူးကို ခံတော်မူထိုက်သော (အလုံးစုံသောတရားတို့ကို) ကိုယ်တိုင် မှန်စွာ သိတော်မူသော ထိုမြတ်စွာဘုရားအား ရှိခိုးပါ၏၊ ပူဇော်အထူးကို ခံတော်မူ ထိုက်သော (အလုံးစုံသောတရားတို့ကို) ကိုယ်တိုင် မှန်စွာ သိတော်မူသော ထိုမြတ်စွာဘုရားအား ရှိခိုးပါ၏”ဟု သုံးကြိမ်ဥဒါန်းကျူးရင့်၏။
ထိုအခါ သင်္ဂါရဝမည်သော လုလင်သည် စဉ္စလိကပ္ပရွာ၌ နေ၏။ (ထိုသူသည်) နိဃဏ္ဍု ‘အဘိဓာန်'ကျမ်း ကေဋုဘ ‘အလင်္ကာ’ ကျမ်း အက္ခရပ္ပဘေဒ ‘သဒ္ဒါ’ ကျမ်း ငါးခုမြောက် ဣတိဟာသကျမ်းနှင့်တကွဗေဒင်သုံးပုံတို့၏ တစ်ဖက်ကမ်းသို့ ရောက်၏၊ ဝေဒကျမ်းကို တတ်၏၊ ဗျာကရုဏ်းကျမ်းကို တတ်၏၊ လောကာယတကျမ်း မဟာပုရိသလက္ခဏာကျမ်းတို့၌ အကြွင်းမဲ့တတ်မြောက်၏။ သင်္ဂါရဝလုလင်သည်ဓနဉ္ဇာနီပုဏ္ဏေးမရွတ်ဆိုသော စကားကို ကြားသည်သာတည်း၊ ကြား၍ ဓနဉ္ဇာနီပုဏ္ဏေးမကို “ဤဓနဉ္ဇာနီပုဏ္ဏေးမသည် မင်္ဂလာမရှိလေစွ၊ ဤဓနဉ္ဇာနီပုဏ္ဏေးမသည် ကျက်သရေမရှိလေစွ၊ ဗေဒင်သုံးပုံဆောင်ပုဏ္ဏားများရှိပါလျက် ထိုဦးပြည်းရဟန်းယုတ်၏ ဂုဏ်ကို ပြောဆိုဘိ၏”ဟု ဤသို့ ပြောဆို၏။
အမောင်လုလင် သင်သည် မြတ်စွာဘုရား၏ သီလဂုဏ် ပညာဂုဏ်ကို မသိလေစွတကား။ အမောင်လုလင် သင်သည် ထိုမြတ်စွာဘုရား၏ သီလဂုဏ် ပညာဂုဏ်ကို အကယ်၍ သိငြားအံ့၊ ထိုမြတ်စွာဘုရားကို ဆဲရေး ထိုက်သူ ရေရွတ်ထိုက်သူဟု မအောက်မေ့တန်ရာဟု (ဆို၏)။ အရှင်မသို့ဖြစ်မူ စဉ္စလိကပ္ပရွာသို့ ရဟန်းဂေါတမ ရောက်လာသောအခါ အကျွန်ုပ်အား ပြောကြားပါလော့ဟု (ဆို၏)။ “အမောင်လုလင် ကောင်းပါပြီ”ဟူ၍သာလျှင် ဓနဉ္ဇာနီပုဏ္ဏေးမသည် သင်္ဂါရဝလုလင်အားပြန်ကြား၏။
ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားသည် ကောသလတိုင်း၌ အစဉ်အတိုင်း ဒေသစာရီ လှည့်လည်တော်မူသည်ရှိသော် စဉ္စလိကပ္ပရွာသို့ ရောက်တော်မူလေ၏။ မြတ်စွာဘုရားသည် ထိုစဉ္စလိကပ္ပရွာ၌ တောဒေယျပုဏ္ဏားတို့၏ သရက်ဥယျာဉ်၌ နေတော်မူ၏။ ဓနဉ္ဇာနီပုဏ္ဏေးမသည် “မြတ်စွာဘုရားသည် စဉ္စလိကပ္ပရွာသို့အစဉ်ရောက်လာပြီ၊ စဉ္စလိကပ္ပရွာ တောဒေယျပုဏ္ဏားတို့၏ သရက်ဥယျာဉ်၌ နေတော်မူ၏”ဟု ကြားသိလေသည်သာတည်း။ ထိုအခါ ဓနဉ္ဇာနီပုဏ္ဏေးမသည် သင်္ဂါရဝလုလင်ရှိရာသို့ ချဉ်းကပ်၍ သင်္ဂါရဝလုလင်ကို"အမောင်လုလင် မြတ်စွာဘုရားသည် စဉ္စလိကပ္ပရွာသို့ ရောက်လာပြီ၊ စဉ္စလိကပ္ပရွာ တောဒေယျပုဏ္ဏားတို့၏ သရက်ဥယျာဉ်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူ၏၊ အမောင်လုလင် ယခု သွားရန်အခါကို အောက်မေ့ပါလော့”ဟု ဤသို့သော စကားကို ပြောကြားလေ၏။
--֍ ၄၇၄
။ “အရှင်မ ကောင်းပါပြီ” ဟူ၍သာလျှင် သင်္ဂါရဝလုလင်သည် ဓနဉ္ဇာနီပုဏ္ဏေးမအား ပြန်ကြား၍မြတ်စွာဘုရားထံသို့ ချဉ်းကပ်ပြီးလျှင် မြတ်စွာဘုရားနှင့်အတူ ဝမ်းမြောက်ဝမ်းသာ ပြောဆို၏၊ ဝမ်းမြောက်ဖွယ် အမှတ်ရဖွယ် စကားကို ပြောဆိုပြီးဆုံးစေပြီးနောက် သင့်လျော်ရာ၌ ထိုင်ကာ မြတ်စွာဘုရားကို ဤသို့ လျှောက်ထား၏-"အသျှင်ဂေါတမ မျက်မှောက်ဘဝ၌ပင် အထူးသိ၍ အဆုံးကမ်းတစ်ဖက်သို့ ရောက်သူများဟု ဆို၍ မြတ်သောအကျင့်ကို အစဆုံးတီထွင်သူများဟု ဝန်ခံကြကုန်သောအချို့သော ရဟန်းပုဏ္ဏားတို့သည် ရှိကြပါကုန်၏။ အသျှင်ဂေါတမ မျက်မှောက်ဘဝ၌ပင် အထူးသိ၍အဆုံးကမ်းတစ်ဖက်သို့ ရောက်သူများဟု ဆို၍ မြတ်သော အကျင့်ကို အစဆုံးတီထွင်သူများ ဖြစ်ကုန်၏ဟုဝန်ခံကြကုန်သော ရဟန်းပုဏ္ဏားတို့တွင် အသျှင်ဂေါတမသည် အဘယ်သို့သော သူပါနည်း”ဟု (လျှောက်၏)။ဘာရဒွါဇ ငါသည် မျက်မှောက်ဘဝ၌ပင် အထူးသိ၍ အဆုံးကမ်းတစ်ဖက်သို့ ရောက်သူများဟု ဆို၍မြတ်သောအကျင့်ကို အစဆုံးတီထွင်သူများဟု ဝန်ခံကြကုန်သော သူတို့၏သော်လည်း အထူးအကွဲအပြားကို့ဆိုသေး၏။ ဘာရဒွါဇ ဗေဒင်သုံးပုံဆောင်ပုဏ္ဏားတို့ကဲ့သို့ တစ်ဆင့်ကြားနာမှတ်သားတတ်ကုန်သော ထိုတစ်ဆင့်ကြားဖြင့် မျက်မှောက်ဘဝ၌ပင် အထူးသိ၍ အဆုံးကမ်းတစ်ဖက်သို့ ရောက်သူများဟု ဆို၍မြတ်သောအကျင့်ကို အစဆုံး တီထွင်သူများဟု ဝန်ခံကြကုန်သော အချို့သော ရဟန်းပုဏ္ဏားတို့သည်ရှိကြကုန်၏။ ဘာရဒွါဇ ကြံစည်သူ စုံစမ်းသူများကဲ့သို့ သက်သက်ယုံကြည်ကာမျှဖြင့် မျက်မှောက်ဘဝ၌ပင်အထူးသိ၍ အဆုံးကမ်းတစ်ဖက်သို့ ရောက်သူများဟု ဆို၍ မြတ်သောအကျင့်ကို အစဆုံးတီထွင်သူများဟုဝန်ခံကြကုန်သော အချို့သော ရဟန်း ပုဏ္ဏားတို့သည် ရှိကုန်၏။
ဘာရဒွါဇ ရှေးအခါက မကြားဖူးသေးကုန်သော တရားတို့၌ ကိုယ်တိုင်သာလျှင် တရားသဘောကိုထိုးထွင်း သိ၍ မျက်မှောက်ဘဝ၌ပင် အထူးသိ၍ အဆုံးကမ်းတစ်ဖက်သို့ ရောက်သူများဟု ဆို၍မြတ်သော အကျင့်ကို အစဆုံးတီထွင်သူများဟု ဝန်ခံကြကုန်သော အချို့သော ရဟန်းပုဏ္ဏားတို့သည် ရှိကြကုန်၏။ ဘာရဒွါဇ ထိုရဟန်း ပုဏ္ဏားတို့တွင် ရှေးအခါက မကြားဖူးသေးကုန်သော တရားတို့၌ကိုယ်တိုင် သာလျှင် တရားသဘောကို ထိုးထွင်း သိ၍ မျက်မှောက်ဘဝ၌ပင် အထူးသိ၍အဆုံးကမ်းတစ်ဖက်သို့ ရောက်သူများဟု ဆို၍ မြတ်သော အကျင့်ကို အစဆုံးတီထွင်သူများဟုဝန်ခံကြကုန်သော ရဟန်းပုဏ္ဏား တို့တွင် ငါသည် တစ်ယောက်အပါအဝင် ဖြစ်၏။ ဘာရဒွါဇ ရှေးအခါကမကြားဖူးသေးကုန်သော တရား တို့၌ ကိုယ်တိုင်သာလျှင် တရားသဘောကို ထိုးထွင်းသိ၍မျက်မှောက်ဘဝ၌ပင် အဆုံးကမ်းတစ်ဖက်သို့ ရောက်သူများဟု ဆို၍ မြတ်သော အကျင့်ကိုအစဆုံးတီထွင်သူများဟု ဝန်ခံကြကုန်သော ရဟန်းပုဏ္ဏား တို့တွင် ငါသည်တစ်ယောက်အပါအဝင်ဖြစ်ပုံကို ဤဆိုလတ္တံ့သော အကြောင်းဖြင့် သိရမည်။
֍ ၄၇၅
။ ဘာရဒွါဇ ငါသည် အရိယမဂ်ကို မရမီ သစ္စာလေးပါးကို ထိုးထွင်း၍ မသိသေးသောဘုရားလောင်းမျှသာ ဖြစ်နေစဉ်က (တောမထွက်ခင်က) “လူ့ဘောင်၌ နေရခြင်းသည် ကျဉ်းမြောင်း၏၊ (ကိလေသာ) မြူ ထရာ လမ်းကြောင်း ဖြစ်၏၊ ရဟန်းအဖြစ်သည် လွင်ပြင်နှင့် တူ၏၊ လူ့ဘောင်၌ နေသူသည် စင်စစ် ပြည့်စုံစွာ စင်စစ် စင်ကြယ်စွာ ခရုသင်းပွတ်သစ်နှင့်တူစွာ ဤမြတ်သော အကျင့်ကိုကျင့်ခြင်း ငှါ မလွယ်၊ ငါသည် ဆံမုတ်ဆိတ်ကို ပယ်ပြီးလျှင် ဖန်ရည်ဆိုးသော အဝတ်တို့ကို ဝတ်၍လူ့ဘောင်မှ ရဟန်းဘောင်သို့ ဝင်ရမူ ကောင်းလေစွ”ဟု ဤသို့ အကြံအစည်သည် ဖြစ်ခဲ့၏။ဘာရဒွါဇ နောက်အခါ၌ ပျိုမျစ်သည်သာလျှင်ဖြစ်၍ ကောင်းစွာ နက်သော ဆံပင်ရှိသော ကောင်း သောအရွယ်ဖြစ်သော ပဌမအရွယ်နှင့် ပြည့်စုံသော ထိုငါသည် အမိအဖများ မလိုလားသဖြင့် မျက်ရည်စက်လက် ငိုကြွေးကုန်စဉ် ဆံမုတ်ဆိတ်ကို ပယ်၍ ဖန်ရည်ဆိုးသော အဝတ်တို့ကို ဝတ်၍ လူ့ဘောင်မှရဟန်းဘောင်သို့ ဝင်ရောက်၏၊ ထိုငါသည် ဤသို့ ရဟန်းပြုလျက် အဘယ်အရာသည် အကောင်းဆုံးနည်းဟု ရှာဖွေရင်း အဘယ်အရာသည် (အတုမရှိ) မြတ်သော ငြိမ်းအေးရာ နိဗ္ဗာန်နည်းဟု ရှာဖွေရင်းကာလာမအနွယ်ဖြစ်သော အာဠာရထံသို့ ချဉ်းကပ်မိပြီ၊ ချဉ်းကပ်ပြီးနောက် ကာလာမအနွယ် အာဠာရကို"ငါ့သျှင်ကာလာမ ငါသည် ဤသာသနာ၌ မြတ်သော အကျင့်ကို ကျင့်လို၏”ဟု ဤစကားကိုပြောဆို၏။ ဘာရဒွါဇ ဤသို့ပြောဆိုသော် ကာလာမအနွယ်ဖြစ်သော အာဠာရ သည် ငါ့ကို “အသျှင်နေပါလော့၊ ဤတရားကား ပညာရှိယောကျ်ားသည် မကြာမီပင် မိမိ၏ ဆရာ့အယူကို ကိုယ်တိုင်ထူးသောဉာဏ်ဖြင့် မျက်မှောက်ပြုကာ ပြည့်စုံစေ၍ နေနိုင်ရာသော သဘောရှိပါ၏”ဟု ဤစကားကိုပြောဆို၏။
--ဘာရဒွါဇ ထိုငါသည် မကြာမီပင် လျင်မြန်စွာသာလျှင် ထိုတရားကို သင်ယူ၏၊ ဘာရဒွါဇ ထိုငါသည်ထိုမျှလောက် နှုတ်ခမ်းလှုပ်ရုံမျှ ဆိုပြသည်ကို လိုက်ဆိုရုံမျှဖြင့်သာလျှင် သိပြီဟူသော စကားကိုလည်းကောင်း၊ ခိုင်မြဲပြီဟူသော စကားကိုလည်းကောင်း ပြောဆိုနိုင်၏၊ “သိ၏၊ မြင်၏” ဟူ၍ ငါလည်းဝန်ခံ၏၊ သူတစ်ပါးကလည်း ပြောဆို (ကြကုန်) ၏။ ဘာရဒွါဇ ထိုငါ့အား ဤအကြံသည့်ဖြစ်၏-"ကာလာမအနွယ် ဖြစ်သော အာဠာရသည် ဤတရားကို ‘ကိုယ်တိုင် ထူးသောဉာဏ်ဖြင့်မျက်မှောက်ပြုကာ ပြည့်စုံစေ၍ နေရာ၏’ဟု သက်သက်ယုံကြည်ချက်မျှဖြင့် ပြောကြားသည် မဟုတ်၊ စင်စစ် ကာလာမအနွယ်ဖြစ်သော အာဠာရသည် ဤတရားကို သိလျက် မြင်လျက် နေ၏”ဟု (အကြံဖြစ်၏)။
ဘာရဒွါဇ ထိုအခါ ငါသည် ကာလာမအနွယ်ဖြစ်သော အာဠာရထံသို့ ချဉ်းကပ်ပြီး၍ ကာလာမအနွယ်ဖြစ်သော အာဠာရကို “ငါ့သျှင်ကာလာမ အဘယ်မျှလောက်ဖြင့် ဤတရားကို ကိုယ်တိုင် ထူးသောဉာဏ်ဖြင့် မျက်မှောက်ပြုကာ ပြည့်စုံစေ၍ နေ၏ဟု ပြောကြားသနည်း”ဟု ဤစကားကို ပြောဆို၏။ ဘာရဒွါဇ ဤသို့ ပြောဆိုသော် ကာလာမအနွယ်ဖြစ်သော အာဠာရသည် အာကိဉ္စညာယတနဈာန်သမာပတ်ကို ပြောကြား၏။ ဘာရ ဒွါဇ ထိုငါ့အား ဤသို့သော အကြံသည် ဖြစ်၏-"ကာလာမအနွယ်ဖြစ်သော အာဠာရအားသာလျှင် ယုံကြည်ခြင်း ‘သဒ္ဓါ’ ရှိသည် မဟုတ်၊ ငါ့အားလည်း ယုံကြည်ခြင်း ‘သဒ္ဓါ'ရှိ၏၊ ကာလာမအနွယ်ဖြစ်သော အာဠာရအားသာလျှင် လုံ့လ ‘ဝီရိယ'ရှိသည် မဟုတ်၊ ငါ့အားလည်းလုံ့လ ‘ဝီရိယ'ရှိ၏။ ကာလာမအနွယ်ဖြစ်သော အာဠာရအားသာလျှင် အောက်မေ့ခြင်း ‘သတိ’ ရှိသည်မဟုတ်၊ ငါ့အားလည်း အောက်မေ့ခြင်း ‘သတိ’ ရှိ၏၊ ကာလာမအနွယ် ဖြစ်သော အာဠာရအားသာလျှင်တည်ကြည်ခြင်း ‘သမာဓိ'ရှိသည် မဟုတ်၊ ငါ့အားလည်း တည်ကြည်ခြင်း ‘သမာဓိ’ ရှိ၏။ ကာလာမအနွယ်ဖြစ်သော အာဠာရအားသာလျှင် အသိဉာဏ်ရှိသည် မဟုတ်၊ ငါ့အားလည်း အသိဉာဏ် ရှိ၏။ ‘ကိုယ်တိုင်ထူးသောဉာဏ်ဖြင့် မျက်မှောက်ပြုကာ ပြည့်စုံစေ၍ နေ၏’ဟု အာဠာရ ပြောကြားသော တရားကိုမျက်မှောက်ပြုခြင်းငှါ ငါ အားထုတ်ရမူ ကောင်းပေမည်”ဟု အကြံဖြစ်၏။ ဘာရဒွါဇ ထိုငါသည် မကြာမီပင် လျင်မြန်စွာသာလျှင် ထိုတရားကို ကိုယ်တိုင် ထူးသောဉာဏ်ဖြင့် မျက်မှောက်ပြုကာ ပြည့်စုံစေ၍နေ၏။
ဘာရဒွါဇ ထိုအခါ ငါသည် ကာလာမအနွယ်ဖြစ်သော အာဠာရထံသို့ ချဉ်းကပ်၍ ကာလာမအနွယ်ဖြစ်သော အာဠာရအား ဤစကားကို ပြောဆို၏-"ငါ့သျှင်ကာလာမ ကိုယ်တိုင် ထူးသောဉာဏ်ဖြင့်မျက်မှောက်ပြုကာ ပြည့်စုံစေ၍ ပြောကြားသော ဤတရားကား ဤမျှသာလော”ဟု (ပြောဆို၏)။ ငါ့သျှင်ကိုယ်တိုင် ထူးသောဉာဏ်ဖြင့် မျက်မှောက်ပြုကာ ပြည့်စုံစေ၍ ငါပြောကြားသော တရားကား ဤမျှသာတည်းဟု (ပြောဆို၏)။ ငါ့သျှင် ကိုယ်တိုင် ထူးသောဉာဏ်ဖြင့် မျက်မှောက်ပြုကာ ပြည့်စုံစေ၍ ငါနေသောတရားလည်း ဤမျှသာတည်းဟု (ပြောဆို၏)။ ငါ့သျှင် သင်ကဲ့သို့သော သီတင်းသုံးဖော် အသျှင်ကိုငါတို့ တွေ့မြင်ကြရခြင်းသည် ငါတို့အား အရတော်လေစွ၊ ငါတို့သည် ကောင်းစွာ ရအပ်လေစွ၊ ဤသို့ကိုယ်တိုင် ထူးသောဉာဏ်ဖြင့် မျက်မှောက်ပြုကာ ပြည့်စုံစေ၍ ငါပြောကြားသော တရားကို ကိုယ်တိုင်ထူးသော ဉာဏ်ဖြင့် မျက်မှောက်ပြုကာ ပြည့်စုံစေ၍ သင် နေ၏၊ ကိုယ်တိုင် ထူးသောဉာဏ်ဖြင့်မျက်မှောက်ပြုကာ ပြည့်စုံစေ၍ သင်နေသော တရားကို ကိုယ်တိုင် ထူးသောဉာဏ်ဖြင့် မျက်မှောက်ပြုကာပြည့်စုံစေ၍ ငါ ပြောကြား၏။ ဤသို့ ငါသိသော တရားကို သင်သိ၏၊ သင်သိသော တရားကို ငါ သိ၏၊ ဤသို့လျှင် ငါကဲ့သို့ပင် သင်လည်း ဖြစ်၏၊ သင်ကဲ့သို့ပင် ငါလည်း ဖြစ်၏။ ငါ့သျှင် လာလော့၊ ယခုအခါသူတော်ကောင်းဖြစ်သော ငါတို့နှစ်ဦးလုံးပင် ဤဂိုဏ်းကို (ရှေ့) ဆောင်ကြကုန်အံ့ဟု (ပြောဆို၏)။
--ဘာရဒွါဇ ဤသို့လျှင် ကာလာမအနွယ်ဖြစ်သော အာဠာရသည် ငါ၏ ဆရာဖြစ်လျက် မိမိ၏ တပည့်ဖြစ်သော ငါ့ကို မိမိနှင့် အညီအမျှ ထား၏၊ ငါ့ကို မွန်မြတ်သော ပူဇော်ခြင်းဖြင့်လည်း ပူဇော်၏၊ ဘာရဒွါဇ ထိုငါ့အား ဤသို့သော အကြံသည် ဖြစ်၏ -"ဤတရားသည် ငြီးငွေ့ခြင်းငှါ မဖြစ်၊ တပ်မက်မှုကင်းခြင်းငှါ မဖြစ်၊ ချုပ်ခြင်းငှါ မဖြစ်၊ ငြိမ်းအေးခြင်းငှါ မဖြစ်၊ ထူးသောဉာဏ်ဖြင့် သိခြင်းငှါ မဖြစ်၊ ကောင်းစွာ သိခြင်းအကျိုးငှါ မဖြစ်၊ နိဗ္ဗာန်အကျိုးငှါ မဖြစ်၊ အာကိဉ္စညာယတနဘုံ၌ ဖြစ်ရုံမျှအကျိုးငှါသာလျှင် ဖြစ်၏”ဟု (အကြံဖြစ်၏)။ ဘာရဒွါဇ ထိုငါသည် ထိုတရားကို တန်ဆာမဆင်ဘဲ့ထိုတရားမှ ငြီးငွေ့၍ ဖဲခွါခဲ့၏။
֍ ၄၇၆
။ ဘာရဒွါဇ ထိုငါသည် အဘယ်အရာသည် အကောင်းဆုံးနည်းဟု ရှာဖွေရင်း အဘယ်အရာ သည် (အတုမရှိ) မြတ်သော ငြိမ်းအေးရာ နိဗ္ဗာန်နည်းဟု ရှာဖွေရင်း ရာမ၏သား ဥဒကထံသို့ ချဉ်းကပ် မိပြီ၊ ချဉ်းကပ်ပြီးနောက် ရာမ၏သား ဥဒကကို “ငါ့သျှင် ငါသည် ဤသာသနာ၌ မြတ်သော အကျင့်ကိုကျင့်လို၏”ဟု ဤစကားကို ပြောဆို၏။ ဘာရဒွါဇ ဤသို့ ပြောဆိုသော် ရာမ၏သား ဥဒကသည် ငါ့ကို"အသျှင် နေပါလော့၊ ဤတရားကား ပညာရှိယောကျ်ားသည် မကြာမီပင် မိမိ၏ ဆရာ့အယူကို ကိုယ်တိုင်ထူးသောဉာဏ်ဖြင့် မျက်မှောက်ပြုကာ ပြည့်စုံစေ၍ နေနိုင်ရာသော သဘောရှိပါ၏”ဟု ဤစကားကိုပြောဆို၏။ ဘာရဒွါဇ ထိုငါသည် မကြာမီပင် လျင်မြန်စွာသာလျှင် ထိုတရားကို သင်ယူ၏။ ဘာရဒွါဇထိုငါသည် ထိုမျှလောက် နှုတ်ခမ်းလှုပ်ရုံမျှ ဆိုပြသည်ကို လိုက်ဆိုရုံမျှဖြင့်သာလျှင် သိပြီဟူသော စကားကိုလည်းကောင်း၊ ခိုင်မြဲပြီဟူသော စကားကိုလည်းကောင်း ပြောဆိုနိုင်၏၊ “သိ၏၊ မြင်၏” ဟူ၍ ငါလည်းဝန်ခံ၏၊ သူတစ်ပါးတို့ကလည်း ပြောဆို (ကြကုန်) ၏။ဘာရဒွါဇ ထိုငါ့အား ဤသို့သော အကြံသည် ဖြစ်၏-"ရာမသည် ဤတရားကို ‘ကိုယ်တိုင်ထူးသောဉာဏ်ဖြင့် မျက်မှောက်ပြုကာ ပြည့်စုံစေ၍ နေရာ၏’ဟု သက်သက်ယုံကြည်ချက်မျှဖြင့် ပြောကြားသည် မဟုတ်၊ စင်စစ် ရာမသည် ဤတရားကို သိလျက် မြင်လျက် နေ၏”ဟု (အကြံဖြစ်၏)။ ဘာရဒွါဇ ထိုအခါ ငါသည် ရာမ၏သား ဥဒကထံသို့ ချဉ်းကပ်၍ ရာမ၏သား ဥဒကကို “ငါ့သျှင်ရာမအဘယ်မျှ လောက်ဖြင့် ဤတရားကို ကိုယ်တိုင် ထူးသောဉာဏ်ဖြင့် မျက်မှောက်ပြုကာ ပြည့်စုံစေ၍နေ၏ဟု ပြောကြားသနည်း”ဟု ဤစကားကို ပြောဆို၏။ ဘာရဒွါဇ ဤသို့ ပြောဆိုသော် ရာမ၏သားဥဒကသည် နေဝသညာနာသညာယတနသမာပတ်ကို ပြောကြား၏။ ဘာရဒွါဇ ထိုငါ့အား ဤသို့သောအကြံသည် ဖြစ်၏-"ရာမအားသာလျှင် ယုံကြည်ခြင်း ‘သဒ္ဓါ’ ရှိသည် မဟုတ်၊ ငါ့အားလည်းယုံကြည်ခြင်း ‘သဒ္ဓါ’ ရှိ၏၊ ရာမအားသာလျှင် လုံ့လ ‘ဝီရိယ’ ရှိသည် မဟုတ်၊ ငါ့အားလည်း လုံ့လ ‘ဝီရိယ'ရှိ၏။ ရာမအားသာလျှင် အောက်မေ့ခြင်း ‘သတိ’ ရှိသည် မဟုတ်၊ ငါ့အားလည်း အောက်မေ့ခြင်း ‘သတိ’ ရှိ၏၊ ရာမအားသာလျှင် တည်ကြည်ခြင်း ‘သမာဓိ'ရှိသည် မဟုတ်၊ ငါ့အားလည်းတည်ကြည်ခြင်း ‘သမာဓိ’ ရှိ၏။ ရာမအားသာလျှင် အသိဉာဏ်ရှိသည် မဟုတ်၊ ငါ့အားလည်း အသိဉာဏ်ရှိ၏။ ‘ကိုယ်တိုင် ထူးသောဉာဏ်ဖြင့် မျက်မှောက် ပြုကာ ပြည့်စုံစေ၍ နေ၏’ဟု ရာမပြောကြားသောတရားကို မျက်မှောက်ပြုခြင်းငှါ ငါ အားထုတ်ရမူ ကောင်းပေမည်”ဟု (အကြံဖြစ်၏)။ ဘာရဒွါဇထိုငါသည် မကြာမီပင် လျင်မြန်စွာသာလျှင် ထိုတရားကို ကိုယ်တိုင် ထူးသောဉာဏ်ဖြင့် မျက်မှောက်ပြုကာပြည့်စုံစေ၍ နေ၏။
ဘာရဒွါဇ ထိုအခါ ငါသည် ရာမ၏သား ဥဒကထံသို့ ချဉ်းကပ်၍ ရာမ၏သား ဥဒကအား ဤ စကားကိုပြောဆို၏-"ငါ့သျှင်ရာမ ကိုယ်တိုင် ထူးသောဉာဏ်ဖြင့် မျက်မှောက်ပြုကာ ပြည့်စုံစေ၍ ပြော ကြားသောဤတရားကား ဤမျှသာလော”ဟု (မေး၏)။ ငါ့သျှင် ကိုယ်တိုင် ထူးသောဉာဏ်ဖြင့် မျက်မှောက်ပြုကာပြည့်စုံစေ၍ ငါပြောကြားသော တရားကား ဤမျှသာတည်းဟု (ပြောဆို၏)။ ငါ့သျှင် ကိုယ်တိုင်ထူးသောဉာဏ်ဖြင့် မျက်မှောက်ပြုကာ ပြည့်စုံစေ၍ ငါနေသော တရားလည်း ဤမျှသာတည်းဟု (ပြန်၍ပြောဆို၏)။ ငါ့သျှင် သင်ကဲ့သို့သော သီတင်းသုံးဖော်အသျှင်ကို ငါတို့ တွေ့မြင်ကြရခြင်းသည် ငါ့တို့အားအရတော်လေစွ။ ငါတို့အား အလွန်အရတော် လေစွ။ ဤသို့ကိုယ်တိုင်ထူးသောဉာဏ်ဖြင့်
--မျက်မှောက်ပြုကာ ပြည့်စုံစေ၍ ငါ ပြောကြားသော တရားကို ကိုယ်တိုင် ထူးသောဉာဏ်ဖြင့် မျက်မှောက်ပြုကာ ပြည့်စုံစေ၍ သင် နေ၏။ ကိုယ်တိုင် ထူးသောဉာဏ်ဖြင့် မျက်မှောက်ပြုကာ ပြည့်စုံစေ၍ သင်နေသော တရားကို ကိုယ်တိုင် ထူးသောဉာဏ်ဖြင့် မျက်မှောက်ပြုကာ ပြည့်စုံစေ၍ (ငါ) ပြောကြား၏။ ဤသို့ (ငါ) သိသော တရားကို သင် သိ၏။ သင် သိသော တရားကို ငါ သိ၏၊ ဤသို့လျှင် ငါကဲ့သို့ပင့်သင်လည်း ဖြစ်၏။ သင်ကဲ့သို့ပင် (ငါလည်း) ဖြစ်၏။ ငါ့သျှင် လာလော့၊ ယခုအခါ သင်သည် ဤဂိုဏ်းကို (ရှေ့) ဆောင်ပါလော့ဟု (ပြောဆို၏)။
ဘာရဒွါဇ ဤသို့လျှင် ရာမ၏သား ဥဒကသည် ငါ၏ သီတင်းသုံးဖော်ဖြစ်လျက် ငါ့ကို ဆရာ့အရာ၌ထား၏၊ ငါ့ကို မွန်မြတ်သော ပူဇော်ခြင်းဖြင့်လည်း ပူဇော်၏၊ ဘာရဒွါဇ ထိုငါ့အား ဤသို့သော အကြံသည် ဖြစ်၏ “ဤတရားသည် ငြီးငွေ့ခြင်းငှါ မဖြစ်၊ တပ်မက်မှု ကင်းခြင်းငှါ မဖြစ်၊ ချုပ်ခြင်းငှါ မဖြစ်၊ ငြိမ်းအေးခြင်းငှါ မဖြစ်၊ ထူးသောဉာဏ်ဖြင့် သိခြင်းငှါ မဖြစ်၊ ကောင်းစွာ သိခြင်းအကျိုးငှါ မဖြစ်၊ နိဗ္ဗာန်အကျိုးငှါ မဖြစ်၊ နေဝသညာနာသညာယတနဘုံ၌ ဖြစ်ရုံမျှ အကျိုးငှါသာလျှင် ဖြစ်၏”ဟု အကြံဖြစ်၏။ ဘာရဒွါဇ ထိုငါသည် ထိုတရားကို တန်ဆာမဆင်ဘဲ ထိုတရားမှ ငြီးငွေ့၍ ဖဲခွါခဲ့၏။
֍ ၄၇၇
။ ဘာရဒွါဇ ထိုငါသည် အဘယ်အရာသည် အကောင်းဆုံးနည်းဟု ရှာဖွေရင်း အဘယ်အရာ သည်အတုမရှိမြတ်သော ငြိမ်းအေးရာ နိဗ္ဗာန်နည်းဟု ရှာဖွေရင်း မဂဓတိုင်းတို့၌ အစဉ်အတိုင်း ဒေသစာရီလှည့်လည်သော် ဥရုဝေလတော သေနာနိဂုံးဆီသို့ သက်ရောက်၏၊ ထိုအရပ်၌ မွေ့လျော်ဖွယ် ရာမြေအဖို့ကိုလည်းကောင်း၊ ကြည်နူးဖွယ်ကောင်းသော တောအုပ်ကိုလည်းကောင်း၊ စီးဆင်းနေသောမြစ်ကိုလည်းကောင်း၊ မွေ့လျော်ဖွယ်ကောင်းသော သန့်ရှင်းသော ဆိပ်ကမ်းကိုလည်းကောင်း အနီးအနားမှဆွမ်းခံရွာကိုလည်းကောင်း မြင်၏၊ ဘာရဒွါဇ ထိုငါ့အား ဤသို့သော အကြံသည် ဖြစ်၏ - “အချင်းတို့မြေအဖို့သည် မွေ့လျော်ဖွယ်ကောင်းလေစွတကား၊ တောအုပ်သည်လည်း ကြည်နူးဖွယ်ကောင်းလေစွတကား၊ မြစ်သည်လည်း စီးဆင်းနေ၏၊ ဆိပ်ကမ်းသည်လည်း သန့်ရှင်း၍ မွေ့လျော်ဖွယ်ကောင်း၏၊ ဆွမ်းခံရွာသည်လည်း နီးနား၏၊ ဤအရပ်၌ ကမ္မဋ္ဌာန်း အားထုတ်လိုသော အမျိုးသားအား ကမ္မဋ္ဌာန်းအားထုတ်ခြင်းငှါ သင့်လျော်ရာ၏တကား”ဟု အကြံဖြစ်၏။ ဘာရဒွါဇ ထိုငါသည် ထိုအရပ်၌ပင်လျှင်"ဤအရပ်သည် ကမ္မဋ္ဌာန်းအားထုတ်ခြင်းငှါ သင့်လျော်၏”ဟု (နှလုံးသွင်း၍) ထိုင်နေ၏။ဘာရဒွါဇ စင်စစ် ငါ့အား ရှေးကမကြားဖူးကုန်သော အံ့ဩဖွယ်ရာ ဥပမာသုံးရပ်တို့သည် ထင်လာကုန်၏၊ ဘာရဒွါဇ ရေ၌ ချထားအပ်သည့် အစေးရှိသော ထင်းစိုသည် ရှိ၏၊ ထိုအခါ ယောကျ်ားသည်မီးပွတ်ခုံကို ယူ၍ “မီးကို ဖြစ်စေအံ့၊ တေဇောဓာတ်ကို ထင်ရှားပြုအံ့”ဟု လာရာ၏။ ဘာရဒွါဇထိုအရာကို အဘယ်သို့ မှတ်ထင်သနည်း၊ စင်စစ် ထိုယောကျ်ားသည် ဤမည်သော ရေ၌ ချထားအပ်သည့် အစေးရှိသော ထင်းစိုကို မီးပွတ်ခုံသို့ ယူ၍ ပွတ်တိုက်သော် မီးကို ဖြစ်စေနိုင်ရာသလော၊ တေဇောဓာတ်ကို ထင်ရှားပြုနိုင်ရာသလောဟု (မေးတော်မူ၏)။ အသျှင်ဂေါတမ မဖြစ်နိုင်ပါ၊ အဘယ်ကြောင့်နည်းဟူမူ- အသျှင်ဂေါတမ ဤမည်သော ထင်းသည် စို၍ အစေးရှိသည့်ပြင် ရေ၌လည်း ချထားသောကြောင့်ပါတည်း၊ ထိုယောကျ်ားသည် ကိုယ်ပင်ပန်းရုံ စိတ်ပင်ပန်းရုံသာ ဖြစ်ရာပါ၏ဟု (လျှောက်၏)။
ဘာရဒွါဇ ဤအတူပင်လျှင် အချို့သော သမဏဗြာဟ္မဏတို့သည် ကိုယ်ဖြင့်လည်းကောင်း စိတ်ဖြင့်လည်းကောင်း လိုချင်မှုတို့မှ မကင်းဆိတ်ဘဲ နေကုန်၏။ ထိုသမဏဗြာဟ္မဏတို့သည် ကိုယ်တွင်း သန္တာန်ဝယ် လိုချင်ဖွယ်ဝတ္ထုတို့၌ လိုချင်တပ်မက်မှု လိုချင်မှုအစေး လိုချင်သောအားဖြင့် တွေဝေခြင်း လိုချင်မှုမွတ်သိပ်ခြင်း လိုချင်မှု ပူဆာခြင်းကို ကောင်းစွာ မပယ်ရသေး၊ ကောင်းစွာ မငြိမ်းရသေး၊ အကယ်၍ထိုအသျှင်သမဏဗြာဟ္မဏတို့သည် လုံ့လကြောင့် ဖြစ်ကုန်သော ကြီးမားကြမ်းတမ်း စပ်ရှားကုန်သောဆင်းရဲခံစားခြင်းတို့ကို ခံစားကုန်သော်လည်း ဉာဏ်အကျိုးငှါ အမြင်အကျိုးငှါ အတုမဲ့ထိုးထွင်း၍ သိခြင်းငှါမထိုက်တန်ကုန်။ အကယ်၍ ထိုအသျှင် သမဏဗြာဟ္မဏတို့သည် လုံ့လကြောင့် ဖြစ်ကုန်သော ကြီးမားကြမ်းတမ်း စပ်ရှားကုန်သော ဆင်းရဲခံစားခြင်းတို့ကို မခံစားကုန်သော်လည်း ဉာဏ် အကျိုးငှါ အမြင်အကျိုးငှါ အတုမဲ့ထိုးထွင်း၍ သိခြင်းငှါ မထိုက်တန်ကုန်။ ဘာရဒွါဇ ငါ့အား ရှေးက မကြားဖူးသော ဤရှေးဦးစွာအံ့ဩဖွယ်ရာ ဥပမာသည် ထင်လာ၏။
--֍ ၄၇၈
။ ဘာရဒွါဇ ငါ့အား ရှေးက မကြားဖူးသော နှစ်ခုမြောက် အံ့ဩဖွယ်ရာ အခြားဥပမာသည့်ထင်လာပြန်၏။ ဘာရဒွါဇ ရေမှ ဝေးစွာ ကုန်း၌ ချထားအပ်သည့် အစေးရှိသော ထင်းစိုသည် ရှိ၏၊ ထိုအခါ ယောကျ်ားသည် မီးပွတ်ခုံကို ယူ၍ “မီးကို ဖြစ်စေအံ့၊ တေဇောဓာတ်ကို ထင်ရှားပြုအံ့”ဟုလာရာ၏။ ဘာရဒွါဇ ထိုအရာကို အဘယ်သို့ မှတ်ထင်ဘိသနည်း၊ စင်စစ် ထိုယောကျ်ားသည် ဤမည်သော ရေမှဝေးစွာ ကုန်း၌ ချထားအပ်သည့် အစေးရှိသော ထင်းစိုကို မီးပွတ်ခုံသို့ ယူ၍ ပွတ်တိုက်သော်မီးကို ဖြစ်စေနိုင်ရာသလော၊ တေဇောဓာတ်ကို ထင်ရှားပြုနိုင်ရာသလောဟု (မေးတော်မူ၏)။ အသျှင်ဂေါတမ မဖြစ်နိုင်ပါ၊ အဘယ့်ကြောင့်နည်းဟူမူ- အသျှင်ဂေါတမ ဤမည်သော ထင်းစိုသည် ရေမှ ဝေးစွာကုန်း၌ ချထားစေကာမူ အစေးရှိသေးသောကြောင့်ပါတည်း။ ထိုယောကျ်ားသည် ကိုယ်ပင်ပန်းရုံ စိတ်ပင်ပန်းရုံသာ ဖြစ်ရာပါ၏ဟု (လျှောက်၏)။ဘာရဒွါဇ ဤအတူပင်လျှင် အချို့သော သမဏဗြာဟ္မဏတို့သည် ကိုယ်ဖြင့်လည်းကောင်း၊ စိတ်ဖြင့်လည်းကောင်း လိုချင်မှုတို့မှ ကင်းဆိတ်လျက် နေကုန်၏။ ထိုသမဏဗြာဟ္မဏတို့သည် ကိုယ်တွင်းသန္တာန်ဝယ် လိုချင်ဖွယ်ဝတ္ထုတို့၌ လိုချင်တပ်မက်မှု လိုချင်မှုအစေး လိုချင်သောအားဖြင့် တွေဝေခြင်း လိုချင်မှုမွတ်သိပ်ခြင်း လိုချင်မှုပူဆာခြင်းကို ကောင်းစွာ မပယ်ရသေး၊ ကောင်းစွာ မငြိမ်းရသေး၊ အကယ်၍ထိုအသျှင်သမဏဗြာဟ္မဏတို့သည် လုံ့လကြောင့် ဖြစ်ကုန်သော ကြီးမားကြမ်းတမ်း စပ်ရှားကုန်သောဆင်းရဲခံစားခြင်းတို့ကို ခံစားကုန်သော်လည်း ဉာဏ်အကျိုးငှါ အမြင်အကျိုးငှါ အတုမဲ့ ထိုးထွင်း၍ သိခြင်းငှါ မထိုက်တန်ကုန်။ အကယ်၍ ထိုအသျှင် သမဏဗြာဟ္မဏတို့သည် လုံ့လကြောင့် ဖြစ်ကုန်သောကြီးမားကြမ်းတမ်း စပ်ရှားကုန်သော ဆင်းရဲခံစားခြင်းတို့ကို မခံစားကုန်သော်လည်း ဉာဏ်အကျိုးငှါ အမြင်အကျိုးငှါ အတုမဲ့ ထိုးထွင်း၍ သိခြင်းငှါ မထိုက်တန်ကုန်။ ဘာရဒွါဇ ငါ့အား ရှေးက မကြားဘူးသောအံ့ဩဖွယ်ရာ နှစ်ခုမြောက် ဤဥပမာသည် ထင်လာ၏။
֍ ၄၇၉
။ ဘာရဒွါဇ ငါ့အား ရှေးက မကြားဖူးသော အံ့ဩဖွယ်ရာ သုံးခုမြောက်သော အခြား ဥပမာသည်လည်း ထင်လာ၏။ ဘာရဒွါဇ ရေမှ ဝေးစွာ ကုန်း၌ ချထားအပ်သည့် ခြောက်သွေ့သော ထင်းသည်ရှိ၏။ ထိုအခါ ယောကျ်ားသည် မီးပွတ်ခုံကို ယူ၍ “မီးကို ဖြစ်စေအံ့၊ တေဇောဓာတ်ကို ထင်ရှားပြုအံ့”ဟု လာရာ၏။ ဘာရဒွါဇ ထိုအရာကို အဘယ်သို့ မှတ်ထင်ဘိသနည်း။ စင်စစ် ထိုယောကျ်ားသည်ရေမှ ဝေးစွာ ကုန်း၌ ချထားအပ်သည့် ခြောက်သွေ့သော ထင်းကို မီးပွတ်ခုံသို့ ယူ၍ ပွတ်သော် မီးကိုဖြစ်စေနိုင်ရာသလော၊ တေဇောဓာတ်ကို ထင်ရှားပြုနိုင်ရာသလောဟု (မေးတော်မူ၏)။ အသျှင်ဂေါတမဖြစ်နိုင်ပါ၏၊ အဘယ့်ကြောင့်နည်းဟူမူ- အသျှင်ဂေါတမ ဤမည်သော ထင်းသည် ခြောက်သွေ့နေ၍ ရေမှဝေးစွာ ကုန်း၌ ချထားသောကြောင့်ပါတည်းဟု (လျှောက်၏)။ဘာရဒွါဇ ဤအတူပင်လျှင် အချို့သော သမဏဗြာဟ္မဏတို့သည် ကိုယ်ဖြင့်လည်းကောင်း စိတ်ဖြင့်လည်းကောင်း လိုချင်မှုတို့မှ ကင်းဆိတ်လျက် နေကုန်၏။ ထိုသမဏဗြာဟ္မဏတို့သည် ကိုယ်တွင်းသန္တာန်ဝယ် လိုချင်ဖွယ်ဝတ္ထုတို့၌ လိုချင်တပ်မက်မှု လိုချင်မှုအစေး လိုချင်သောအားဖြင့် တွေဝေခြင်းလိုချင်မှုမွတ်သိပ်ခြင်း လိုချင်မှု ပူဆာခြင်းကို ကောင်းစွာ ပယ်ပြီးဖြစ်၏၊ ကောင်းစွာ ငြိမ်းပြီးဖြစ်၏၊ အကယ်၍ ထိုအသျှင်သမဏဗြာဟ္မဏတို့သည် လုံ့လကြောင့် ဖြစ်ကုန်သော ကြီးမားကြမ်းတမ်း စပ်ရှားကုန်သော ဆင်းရဲခံစားခြင်းတို့ကို ခံစားကုန်သော်လည်း ဉာဏ်အကျိုးငှါ အမြင်အကျိုးငှါ အတုမဲ့ ထိုးထွင်း၍ သိခြင်းငှါ ထိုက်တန်ကုန်၏။ အကယ်၍ ထိုအသျှင် သမဏဗြာဟ္မဏတို့သည် လုံ့လကြောင့် ဖြစ်ကုန်သော ကြီးမား ကြမ်းတမ်း စပ်ရှားကုန်သော ဆင်းရဲခံစားခြင်းတို့ကို မခံစားကုန်သော်လည်း ဉာဏ်အကျိုးငှါအမြင်အကျိုးငှါ အတုမဲ့ ထိုးထွင်း၍ သိခြင်းငှါ ထိုက်တန်ကုန်၏။ ဘာရဒွါဇ ငါ့အား ရှေးက မကြားဖူးသော အံ့ဩဖွယ်ရာ ဤသုံးခုမြောက်ဥပမာသည် ထင်လာ၏။ ဘာရဒွါဇ ငါ့အား ရှေးက မကြားဖူးကုန်သော ဤအံ့ဩဖွယ်ရာ ဥပမာသုံးရပ်တို့သည် ထင်လာကုန်၏။
--֍ ၄၈၀
။ ဘာရဒွါဇ ထိုငါ့အား “ငါသည် သွားတို့ဖြင့် သွားကို ကြိတ်၍ လျှာဖြင့် အာစောက်ကို ထိလျက့်စိတ်ဖြင့် စိတ်ကို ဖိနှိပ်ရမူ ဖျစ်ညှစ်ရမူ ပင်ပန်းစေရမူ ကောင်းပေမည်”ဟု ဤအကြံသည် ဖြစ်၏။ ဘာရဒွါဇ ထိုငါသည် သွားတို့ဖြင့် သွားကို ကြိတ်၍ လျှာဖြင့် အာစောက်ကို ထိလျက် စိတ်ဖြင့် စိတ်ကိုဖိနှိပ်၏၊ ဖျစ်ညှစ်၏၊ ပင်ပန်းစေ၏၊ ဘာရဒွါဇ ထိုငါသည် သွားတို့ဖြင့် သွားကို ကြိတ်၍ လျှာဖြင့်အာစောက်ကို ထိလျက် စိတ်ဖြင့် စိတ်ကို ဖိနှိပ်ဖျစ်ညှစ်ပင်ပန်းစေသော် လက်ကတီးကြားတို့မှ ချွေးတို့သည် ယိုထွက်ကုန်၏၊ ဘာရဒွါဇ အားရှိသောယောကျ်ားသည် အားနည်းသောယောကျ်ားကို ဦးခေါင်း၌ကိုင်၍ဖြစ်စေ၊ ပခုံး၌ ကိုင်၍ဖြစ်စေ ဖိနှိပ်ရာ ဖျစ်ညှစ် ပင်ပန်းစေရာသကဲ့သို့၊ ဘာရဒွါဇ ဤအတူပင်လျှင်သွားတို့ဖြင့် သွားကို ကြိတ်၍ လျှာဖြင့် အာစောက်ကို ထိလျက် စိတ်ဖြင့် စိတ်ကို ဖိနှိပ်ဖျစ်ညှစ်ပင်ပန်းစေသော် ငါ၏ လက်ကတီးကြားတို့မှ ချွေးတို့သည် ယိုထွက်ကုန်၏၊ ဘာရဒွါဇ (ငါသည်) မတွန့်တိုသော လုံ့လကို အားထုတ်ပြီးပြီ၊ ငါ့အား မေ့လျော့ခြင်းမရှိသော သတိသည် ထင်ပြီ၊ အားထုတ်ခြင်းထိုးကျင့်ထားသော ငါ၏ ကိုယ်သည် ထိုဆင်းရဲကို (ဖြစ်စေတတ်သော) အားထုတ်ခြင်းကြောင့်သာလျှင်ပူလောင်ခြင်း ရှိခဲ့၏၊ မငြိမ်းအေးခဲ့ပေ။֍ ၄၈၁
။ ဘာရဒွါဇ ထိုငါ့အား “ငါသည် ထွက်သက်ဝင်သက် မရှိအောင် ရှုဆင်ခြင်မှုကိုသာလျှင်ရှုဆင်ခြင်ရမူ ‘ဈာန်ဝင်စားရမူ’ ကောင်းပေမည်”ဟု ဤအကြံသည် ဖြစ်၏။ ဘာရဒွါဇ ထိုငါသည်ခံတွင်းမှ လည်းကောင်း၊ နှာခေါင်းမှလည်းကောင်း ထွက်သက်ဝင်သက်တို့ကို ချုပ်တည်းပိတ်ပင်ထား၏၊ ဘာရဒွါဇ ထိုငါသည် ခံတွင်းမှလည်းကောင်း၊ နှာခေါင်းမှလည်းကောင်း ထွက်သက်ဝင်သက်တို့ကိုချုပ်တည်းပိတ်ပင် ထားသော် နားတွင်းတို့မှ ထွက်သော လေတို့၏ အသံသည် လွန်ကဲပြင်းထန်စွာဖြစ်၏။ ဘာရဒွါဇ ပန်းပဲသမားတို့၏ ဖားဖို (ဆွဲ) မှုတ်သော် လွန်ကဲပြင်းထန်သော အသံသည်ဖြစ်သကဲ့သို့၊ ဤအတူပင်လျှင် ခံတွင်းမှလည်းကောင်း၊ နှာခေါင်းမှလည်းကောင်း ထွက်သက်ဝင်သက်တို့ကိုချုပ်တည်းပိတ်ပင်ထားသော် ငါ၏ နားတွင်းတို့မှ ထွက်သော လေ၏ အသံသည် လွန်ကဲပြင်းထန်စွာဖြစ်၏။ ဘာရဒွါဇ ငါသည် မတွန့်တိုသော လုံ့လကို အားထုတ်ပြီးပြီ၊ ငါ့အား မေ့လျော့ခြင်းမရှိသောသတိသည် ထင်ပြီ၊ အားထုတ် ခြင်းဖြင့် ထိုးကျင့်ထားသော ငါ၏ ကိုယ်သည် ထိုဆင်းရဲကို (ဖြစ်စေတတ်သော) အားထုတ်ခြင်းကြောင့်သာ လျှင် ပူလောင်ခြင်း ရှိခဲ့၏၊ မငြိမ်းအေးခဲ့ပေ။ဘာရဒွါဇ ထိုငါ့အား “ငါသည် ထွက်သက်ဝင်သက်မရှိအောင် ရှုဆင်ခြင်မှု ‘ဈာန်'ကိုသာလျှင် ရှုဆင်ခြင်ရမူ ‘ဈာန်ဝင်စားရမူ’ ကောင်းပေမည်”ဟု ဤအကြံသည် ဖြစ်၏။ ဘာရဒွါဇ ထိုငါသည် ခံတွင်းမှလည်းကောင်း၊ နှာခေါင်းမှလည်းကောင်း၊ နားမှလည်းကောင်း ထွက်သက်ဝင်သက်တို့ကို ချုပ်တည်းပိတ်ပင် ထား၏၊ ဘာရဒွါဇ ထိုငါသည် ခံတွင်းမှလည်းကောင်း၊ နှာခေါင်းမှလည်းကောင်း၊ နားမှလည်းကောင်း ထွက်သက်ဝင်သက်တို့ကို ချုပ်တည်းပိတ်ပင်ထားသော် လွန်ကဲပြင်းထန်သောလေတို့သည် ဦးထိပ်၌ တိုးဝှေ့ကုန်၏။ ဘာရဒွါဇ အားရှိသော ယောကျ်ားသည် ထက်သော ချွန်းဖြင့်ဦးထိပ်၌ ကြိတ်နှိပ်ရာသကဲ့ သို့၊ ဤအတူပင်လျှင် ခံတွင်းမှလည်းကောင်း၊ နှာခေါင်းမှလည်းကောင်း၊ နားမှလည်းကောင်း ထွက်သက် ဝင်သက်တို့ကို ချုပ်တည်းပိတ်ပင်ထားသော် လွန်ကဲပြင်းထန်သောလေတို့သည် ငါ၏ ဦးထိပ်၌ တိုးဝှေ့ ကုန်၏။ ဘာရဒွါဇ ငါသည် မတွန့်တိုသော လုံ့လကိုအားထုတ်ပြီးပြီ၊ ငါ့အား မေ့လျော့ခြင်း မရှိသော သတိသည် ထင်ပြီ၊ အားထုတ်ခြင်းဖြင့်ထိုးကျင့်ထားသော ငါ၏ ကိုယ်သည် ထိုဆင်းရဲကို (ဖြစ်စေတတ် သော) အားထုတ်ခြင်းကြောင့်သာလျှင်ပူလောင်ခြင်း ရှိခဲ့၏၊ မငြိမ်းအေးခဲ့ပေ။
--ဘာရဒွါဇ ထိုငါ့အား “ငါသည် ထွက်သက်ဝင်သက်မရှိအောင် ရှုဆင်ခြင်မှု ‘ဈာန်'ကိုသာလျှင် ရှုဆင်ခြင်ရမူ ‘ဈာန်ဝင်စားရမူ’ ကောင်းပေမည်”ဟု ဤအကြံသည် ဖြစ်၏။ ဘာရဒွါဇ ထိုငါသည် ခံတွင်းမှလည်းကောင်း၊ နှာခေါင်းမှလည်းကောင်း၊ နားမှလည်းကောင်း ထွက်သက်ဝင်သက်တို့ကို ချုပ်တည်းပိတ်ပင်ထား၏၊ ဘာရဒွါဇ ထိုငါသည် ခံတွင်းမှလည်းကောင်း၊ နှာခေါင်းမှလည်းကောင်း၊ နားမှလည်းကောင်း့ထွက်သက်ဝင်သက်တို့ကို ချုပ်တည်းပိတ်ပင်ထားသော် လွန်ကဲပြင်းထန်သော ဦးခေါင်းကိုက်ခဲခြင်းတို့သည်ဖြစ်ကုန်၏။ ဘာရဒွါဇ အားရှိသော ယောကျ်ားသည် ခိုင်ခံ့သော သားရေလွန်ပိုင်းဖြင့် ဦးခေါင်းကို ရစ်ပတ်ထားရာသကဲ့သို့၊ ဤအတူပင်လျှင် ခံတွင်းမှလည်းကောင်း၊ နှာခေါင်းမှလည်းကောင်း၊ နားမှလည်းကောင်းထွက်သက်ဝင်သက်တို့ကို ချုပ်တည်းပိတ်ပင်ထားသော် လွန်ကဲပြင်းထန်သော ငါ၏ ဦးခေါင်းကိုက်ခဲခြင်းတို့သည် ဖြစ်ကုန်၏။ ဘာရဒွါဇ ငါသည် မတွန့်တိုသော လုံ့လကို အားထုတ်ပြီးပြီ၊ ငါ့အားမေ့လျော့ခြင်း မရှိသော သတိသည် ထင်ပြီ၊ အားထုတ်ခြင်းဖြင့် ထိုးကျင့်ထားသော ငါ၏ ကိုယ်သည်ထိုဆင်းရဲခြင်းကို (ဖြစ်စေတတ်သော) အားထုတ်ခြင်းကြောင့်သာလျှင် ပူလောင်ခြင်း ရှိခဲ့၏၊ မငြိမ်းအေးခဲ့ပေ။
ဘာရဒွါဇ ထိုငါ့အား “ငါသည် ထွက်သက်ဝင်သက်မရှိအောင် ရှုဆင်ခြင်မှု ‘ဈာန်'ကိုသာလျှင် ရှုဆင်ခြင်ရမူ ‘ဈာန်ဝင်စားရမူ’ ကောင်းပေမည်”ဟု ဤအကြံသည် ဖြစ်၏။ ဘာရဒွါဇ ထိုငါသည် ခံတွင်းမှလည်းကောင်း၊ နှာခေါင်းမှလည်းကောင်း၊ နားမှလည်းကောင်း ထွက်သက်ဝင်သက်တို့ကို ချုပ်တည်းပိတ်ပင်ထား၏၊ ဘာရဒွါဇ ထိုငါသည် ခံတွင်းမှလည်းကောင်း၊ နှာခေါင်းမှလည်းကောင်း၊ နားမှလည်းကောင်းထွက်သက်ဝင်သက်တို့ကို ချုပ်တည်းပိတ်ပင်ထားသော် လွန်ကဲပြင်းထန်သော လေတို့သည် ဝမ်းကို ထိုးဆွရစ်မွှေကုန်၏။ ဘာရဒွါဇ ကျွမ်းကျင်သော နွားသတ်သမားသည်လည်းကောင်း၊ နွားသတ်သမား၏ တပည့်သည်လည်းကောင်း၊ ထက်သော သားလှီးဓားငယ်ဖြင့် ဝမ်းကို ထိုးဆွရစ်မွှေရာသကဲ့သို့၊ ဤအတူပင်လျှင်ခံတွင်းမှလည်းကောင်း၊ နှာခေါင်းမှလည်းကောင်း၊ နားမှလည်းကောင်း ထွက်သက်ဝင်သက်တို့ကိုချုပ်တည်း ပိတ်ပင်ထားသော် လွန်ကဲပြင်းထန်သော လေတို့သည် ငါ၏ ဝမ်းကို ထိုးဆွရစ်မွှေကုန်၏။ ဘာရဒွါဇ ငါသည် မတွန့်တိုသော လုံ့လကို အားထုတ်ပြီးပြီ၊ ငါ့အား မေ့လျော့ခြင်း မရှိသော သတိသည်ထင်ပြီ၊ အားထုတ်ခြင်းဖြင့် ထိုးကျင့်ထားသော ငါ၏ ကိုယ်သည် ထိုဆင်းရဲခြင်းကို (ဖြစ်စေတတ်သော) အားထုတ်ခြင်းကြောင့်သာလျှင် ပူလောင်ခြင်း ရှိခဲ့၏၊ မငြိမ်းအေးခဲ့ပေ။
ဘာရဒွါဇ ထိုငါ့အား “ငါသည် ထွက်သက်ဝင်သက်မရှိအောင် ရှုဆင်ခြင်မှု ‘ဈာန်'ကိုသာလျှင် ရှုဆင်ခြင်ရမူ ‘ဈာန်ဝင်စားရမူ’ ကောင်းပေမည်”ဟု ဤအကြံသည် ဖြစ်၏။ ဘာရဒွါဇ ထိုငါသည် ခံတွင်းမှလည်းကောင်း၊ နှာခေါင်းမှလည်းကောင်း၊ နားမှလည်းကောင်း ထွက်သက်ဝင်သက်တို့ကိုချုပ်တည်း ပိတ်ပင် ထား၏၊ ဘာရဒွါဇ ထိုငါသည် ခံတွင်းမှလည်းကောင်း၊ နှာခေါင်းမှလည်းကောင်း၊ နားမှလည်းကောင်း ထွက်သက်ဝင်သက်တို့ကို ချုပ်တည်း ပိတ်ပင်ထားသော် လွန်ကဲပြင်းထန်သောကိုယ်၌ ပူလောင်ခြင်းသည် ဖြစ်၏။ ဘာရဒွါဇ အားရှိသော ယောကျ်ား နှစ်ယောက်တို့သည်အားနည်းသောယောကျ်ားကို အသီး အသီး လက်မောင်းတို့၌ ကိုင်၍ မီးကျီးတွင်း၌ ကင်ကုန်ရာသကဲ့သို့အပြန်ပြန် ကင်ကုန်ရာသကဲ့သို့၊ ဤအတူပင်လျှင် ခံတွင်းမှလည်းကောင်း၊ နှာခေါင်းမှလည်းကောင်း၊ နားမှလည်းကောင်း ထွက်သက်ဝင်သက် တို့ကို ချုပ်တည်းပိတ်ပင်ထားသော် လွန်ကဲပြင်းထန်သော ငါ၏ကိုယ်၌ ပူလောင်ခြင်းသည် ဖြစ်၏။ ဘာရဒွါဇ ငါသည် မတွန့်တိုသော လုံ့လကို အားထုတ်ပြီးပြီ၊ ငါ့အားမေ့လျော့ခြင်း မရှိသော သတိသည် ထင်ပြီ၊ အားထုတ်ခြင်းဖြင့် ထိုးကျင့်ထားသော ငါ၏ ကိုယ်သည်ထိုဆင်းရဲကို (ဖြစ်စေတတ်သော) အား ထုတ်ခြင်းကြောင့်သာလျှင် ပူလောင်ခြင်း ရှိခဲ့၏၊ မငြိမ်းအေးခဲ့ပေ။ ဘာရဒွါဇ စင်စစ် ငါ့ကို နတ်တို့သည် မြင်၍ “ရဟန်းဂေါတမသည် သေပြီ”ဟု ဆိုကုန်၏။ အချို့နတ်တို့သည် “ရဟန်းဂေါတမသည် မသေ သေး၊ စင်စစ်ကား သေခါနီးနေ၏”ဟု ဆိုကုန်၏။ အချို့နတ်တို့သည် “ရဟန်းဂေါတမသည် မသေသေး၊ သေ ခါနီးလည်း မဟုတ်၊ ရဟန်းဂေါတမသည်ရဟန္တာဖြစ်၍ နေခြင်းသာ ဖြစ်၏၊ ရဟန္တာ၏ နေခြင်း ကား ဤသို့ သဘောရှိ၏”ဟု ဆိုကုန်၏။
--ဘာရဒွါဇ ထိုငါ့အား “ငါသည် လုံးဝအစာအာဟာရ ဖြတ်၍ ကျင့်ရမူ ကောင်းပေမည်”ဟု ဤအကြံသည် ဖြစ်၏။ ဘာရဒွါဇ ထိုအခါ ငါ့ထံသို့ နတ်တို့သည် ချဉ်းကပ်၍ “အသျှင် သင်သည် လုံးဝ့အစာအာဟာရကို ဖြတ်၍ မကျင့်ပါလင့်၊ အသျှင် အကယ်၍ သင်သည် လုံးဝ အစာအာဟာရကို ဖြတ်၍ကျင့်အံ့၊ သင့်အား ငါတို့သည် နတ်ဩဇာကို အမွေးတွင်းတို့မှ တစ်ဆင့်သွင်းအံ့၊ ထိုနတ်ဩဇာဖြင့်သင်သည် မျှတလတ္တံ့”ဟု ဤစကားကို ဆိုကုန်၏။ ဘာရဒွါဇ ထိုငါ့အား “ငါသည်လည်း လုံးဝမစားဟုဝန်ခံမူ ဤနတ်တို့သည်လည်း ငါ့အား နတ်ဩဇာကို အမွေးတွင်းတို့မှ တစ်ဆင့် သွင်းကုန်ငြားအံ့၊ ထိုနတ်ဩဇာဖြင့်လည်း ငါသည် မျှတငြားအံ့၊ ထိုဝန်ခံခြင်းသည် ငါ့အား မုသားသာတည်း”ဟုဤအကြံသည် ဖြစ်၏။ ဘာရဒွါဇ ထိုငါသည် ထိုနတ်တို့ကို တားမြစ်၍ မသင့်ဟု ပြောဆို၏။
ဘာရဒွါဇ ထိုငါ့အား “ငါသည် တစ်လက်ဖက် တစ်လက်ဖက်မျှသော ပဲနောက်ရည်ကိုဖြစ်စေ၊ ပဲပိစပ်ရည်ကိုဖြစ်စေ၊ ကုလားပဲရည်ကိုဖြစ်စေ၊ စားတော်ပဲရည်ကိုဖြစ်စေ အနည်းငယ် အနည်းငယ်သော အစာအာဟာရကို မျိုရမူ ကောင်းပေမည်”ဟု ဤအကြံသည် ဖြစ်၏။ ဘာရဒွါဇ ထိုငါသည် တစ်လက်ဖက်တစ်လက်ဖက်မျှသော ပဲနောက်ရည်ကိုဖြစ်စေ၊ ပဲပိစပ်ရည်ကိုဖြစ်စေ၊ ကုလားပဲရည်ကိုဖြစ်စေ၊ စားတော်ပဲရည်ကိုဖြစ်စေ အနည်းငယ် အနည်းငယ်သော အစာအာဟာရကို မျို၏။ ဘာရဒွါဇ တစ်လက်ဖက်တစ်လက်ဖက်မျှသော ပဲနောက်ရည်ကိုဖြစ်စေ၊ ပဲပိစပ်ရည်ကိုဖြစ်စေ၊ ကုလားပဲရည်ကိုဖြစ်စေ၊ စားတော်ပဲရည်ကိုဖြစ်စေ အနည်းငယ် အနည်းငယ်သော အစာအာဟာရကို မျိုသော ထိုငါ၏ ကိုယ်သည် အလွန်ပိန်ကြုံခြင်းသို့ ရောက်၏၊ ထိုအစာအာဟာရ နည်းပါးမှုကြောင့်ပင် ငါ၏ အင်္ဂါကြီးငယ်တို့သည် ကန်စွန်းနွယ်၏ အဆစ်တို့ကဲ့သို့လည်းကောင်း၊ နွယ်ပုပ်နွယ်ငန်း၏ အဆစ်တို့ကဲ့သို့လည်းကောင်း ဖြစ်ပေါ်ကုန်၏။ ထိုအစာအာဟာရနည်းပါးမှုကြောင့်ပင် ငါ၏ တင်ပါးဆုံသားသည် ကုလားအုပ် ခြေရာကဲ့သို့ ဖြစ်ပေါ်နေ၏။ ထို အစာအာဟာရ နည်းပါးမှုကြောင့်ပင် ငါ၏ ကျောက်ကုန်းရိုးသည် ပုတီးကုံးကဲ့သို့ အနိမ့်အမြင့် ဖြစ်ပေါ်နေ၏။ ထို အစာအာဟာရ နည်းပါးမှုကြောင့်ပင် ငါ၏ နံရိုးတို့သည် ဖရိုဖရဲ အထက်တင် အောက်ကျပျက်စီး၍ ကျနေသော ဇရပ်ဆွေး၏ အခြင်တို့ကဲ့သို့၊ ဖရိုဖရဲ အထက်တင် အောက်ကျ ဖြစ်နေကုန်၏။ ထိုအစာအာဟာရနည်းပါးမှုကြောင့်ပင် နက်သော ရေတွင်း၌ ရေဝန်းသည် နက်ရှိုင်း၍ အောက်သို့ ဝင်နေသည်ဟု ထင်ရာသကဲ့သို့၊ ငါ၏ မျက်တွင်းတို့၌ မျက်လုံးတို့သည် နက်ရှိုင်း၍ အောက်သို့ ဝင်နေသည်ဟုထင်ရကုန်၏။ ထိုအစာအာဟာရ နည်းပါးမှုကြောင့်ပင် အနုဆွတ်ထားသော ဘူးခါးသီးသည် လေနေပူဖြင့်တွေ့ထိကာ ရှုံ့တွနေသကဲ့သို့ ငါ၏ ဦးခေါင်းရေသည် ရှုံ့တွနေ၏။
ဘာရဒွါဇ ထိုငါသည် “ဝမ်းရေကို သုံးသပ်အံ့”ဟု သုံးသပ်သော် ကျောက်ကုန်းရိုးကိုသာလျှင် ကိုင်မိ၏၊ “ကျောက်ကုန်းရိုးကို သုံးသပ်အံ့”ဟု သုံးသပ်သော် ဝမ်းရေကိုသာလျှင် ကိုင်မိ၏။ ဘာရဒွါဇထိုအစာအာဟာရ နည်းပါးမှုကြောင့်ပင် ငါ၏ ဝမ်းရေသည် ကျောက်ကုန်းရိုးသို့ ကပ်သည်အထိ ဖြစ်ပေါ်နေ၏။ ဘာရဒွါဇ ထိုငါသည် ထိုအစာအာဟာရ နည်းပါးမှုကြောင့်ပင် “ကျင်ကြီးကိုလည်းကောင်းကျင်ငယ် ကိုလည်းကောင်း စွန့်အံ့”ဟု သွားသော် ထိုနေရာ၌သာ မှောက်ခုံလဲကျ၏။ ဘာရဒွါဇထိုငါသည် ထိုအစာ အာဟာရ နည်းပါးမှုကြောင့်ပင် ဤကိုယ်ကိုသာလျှင် သက်သာစေလို၍ လက်ဖြင့်ကိုယ်တို့ကို ပွတ်သပ်၏၊ ဘာရဒွါဇ လက်ဖြင့် ကိုယ်တို့ကို ပွတ်သပ်သော် အမြစ်ဆွေးနေကုန်သောအမွေးတို့သည် ငါ၏ ကိုယ်မှ ကျွတ်ကျကုန်၏။
ဘာရဒွါဇ စင်စစ် ငါ့ကို လူတို့သည် မြင်၍ “ရဟန်းဂေါတမသည် မည်းသော အဆင်းရှိ၏”ဟုဆိုကုန်၏၊ အချို့လူတို့သည် “ရဟန်းဂေါတမသည် မည်းသော အဆင်းရှိသည် မဟုတ်၊ ရဟန်းဂေါတမသည် ရွှေသော အဆင်းရှိ၏”ဟု ဆိုကုန်၏၊ အချို့လူတို့သည် “ရဟန်းဂေါတမသည် မည်းသောအဆင်း ရှိသည်လည်း မဟုတ်၊ ရွှေသော အဆင်းရှိသည်လည်း မဟုတ်၊ ရဟန်းဂေါတမသည် ကြမ်းပိုးကျောက်ကုန်း အရေအဆင်းရှိ၏”ဟု ဆိုကုန်၏။ ဘာရဒွါဇ ထိုအစာအာဟာရနည်းပါးမှုကြောင့်ပင် ထိုမျှလောက် စင်ကြယ်ဖြူဖွေးလျက်ရှိသော ငါ၏ အရေအဆင်းသည်အလွန်ပျက်စီးနေ၏။
--֍ ၄၈၂
။ ဘာရဒွါဇ ထိုငါ့အား “အတိတ်ကာလက အားထုတ်ခြင်းကြောင့် ဖြစ်ကုန်သော ကြီးမားကြမ်းတမ်းစပ်ရှားကုန်သော ဆင်းရဲခံစားခြင်းတို့ကို ခံစားခဲ့ကုန်သော သမဏဗြာဟ္မဏအားလုံးတို့သည်ဤခံစားခြင်းလောက်သာလျှင် ဖြစ်၏၊ ဤခံစားခြင်းထက် မပိုလွန်။ အနာဂတ်ကာလ၌လည်း အားထုတ်ခြင်းလုံ့လကြောင့် ဖြစ်ကုန်သော ကြီးမားကြမ်းတမ်းစပ်ရှားကုန်သော ဆင်းရဲခံစားခြင်းတို့ကို ခံစားလတ္တံ့ကုန်သော သမဏဗြာဟ္မဏအားလုံးတို့သည် ဤခံစားခြင်းလောက်သာလျှင် ဖြစ်လတ္တံ့၊ ဤခံစားခြင်းထက် မပိုလွန်။ ဤယခုပစ္စုပ္ပန်ကာလ၌လည်း အားထုတ်ခြင်း လုံ့လကြောင့် ဖြစ်ကုန်သော ကြီးမားကြမ်းတမ်းစပ်ရှားကုန်သော ဆင်းရဲခံစားခြင်းတို့ကို ခံစားနေကုန်သော သမဏဗြာဟ္မဏအားလုံးတို့သည်ဤခံစားခြင်းလောက်သာလျှင် ဖြစ်၏၊ ဤခံစားခြင်းထက် မပိုလွန်။ ငါသည် ဤစပ်ရှားသော ပြုနိုင်ခဲသော အမှုကို ပြုကျင့်ခြင်းဖြင့် လူတို့၏ ကုသိုလ်ကမ္မပထတရားထက် လွန်သော အရိယာဖြစ်ရန် စွမ်းနိုင်သော ဉာဏ်အမြင်ထူးကို မရခဲ့။ သစ္စာလေးပါးကို သိရန် အခြားလမ်းစဉ် ရှိသေးသလော”ဟု ဤအကြံသည် ဖြစ်၏။ဘာရဒွါဇ ထိုငါ့အား “ငါသည် ခမည်းတော်သကျမင်း၏ (လယ်ထွန်မင်္ဂလာ) အမှု၌ အေးသော သပြေပင်အရိပ်ဝယ် ထိုင်လျက် ကာမဂုဏ်တို့မှ ကင်းဆိတ်၍သာလျှင် အကုသိုလ်တရားတို့မှ ကင်းဆိတ်၍ သာလျှင်ကြံစည်ခြင်း ‘ဝိတက်’ သုံးသပ်ခြင်း ‘ဝိစာရ’ နှင့် တကွဖြစ်သော (နီဝရဏ) ကင်းဆိတ်ခြင်းကြောင့် ဖြစ်သောနှစ်သိမ့်ခြင်း ‘ပီတိ’ ချမ်းသာခြင်း ‘သုခ’ ရှိသော ပဌမဈာန်ကို ပြည့်စုံစေ၍ နေဖူးသည်ကို အမှတ်ရ၏၊ ဤပဌမဈာန်သည် သစ္စာလေးပါးကို သိခြင်းငှါ လမ်းစဉ် ဖြစ်တန်ရာ၏”ဟု ဤအကြံသည် ဖြစ်၏။ ဘာရဒွါဇ ထိုငါ့အား “ဤသည်ပင်လျှင် သစ္စာလေးပါးတို့ကို သိခြင်းငှါ လမ်းစဉ်တည်း”ဟုအောက်မေ့ခြင်းသို့ အစဉ်လိုက်သော စိတ်သည် ဖြစ်၏။ ဘာရဒွါဇ ထိုငါ့အား “ကာမဂုဏ်တို့မှကြဉ်၍သာ လျှင် အကုသိုလ်တရားတို့မှ ကြဉ်၍သာလျှင်ဖြစ်သော ပဌမဈာန် ချမ်းသာကို ငါသည်ကြောက်လေသ လော”ဟု ဤအကြံသည် ဖြစ်၏။ ဘာရဒွါဇ ထိုငါ့အား “ကာမဂုဏ်တို့မှကြဉ်၍သာလျှင် အကုသိုလ် တရားတို့မှ ကြဉ်၍သာလျှင်ဖြစ်သော ပဌမဈာန်ချမ်းသာကို ငါ မကြောက်”ဟုဤအကြံသည် ဖြစ်၏။
֍ ၄၈၃
။ ဘာရဒွါဇ ထိုငါ့အား “ဤသို့ အလွန်ပိန်ကြုံသော အဖြစ်သို့ ရောက်သော ကိုယ်ဖြင့် ထို (ပဌမဈာန်) ချမ်းသာကို ရရန် မလွယ်၊ ငါသည် ကြမ်းတမ်းသော ထမင်း မုယောမုန့် အစာအာဟာရကိုစားရမူ ကောင်းပေမည်”ဟု ဤအကြံသည် ဖြစ်၏။ ဘာရဒွါဇ ထိုငါသည် ကြမ်းတမ်းသော ထမင်းမုယောမုန့် အစာအာဟာရကို စား၏၊ ဘာရဒွါဇ ထိုအခါ ငါ၏ အထံ၌ “ရဟန်းဂေါတမသည်ရသောတရား ကို ငါတို့အား ပြောကြားလတ္တံ့”ဟု ပဉ္စဝဂ္ဂီရဟန်းတို့သည် လုပ်ကျွေးကုန်၏၊ ဘာရဒွါဇကြမ်းတမ်းသော ထမင်း မုယောမုန့် အစာအာဟာရကို ငါစားသောအခါ “ရဟန်းဂေါတမသည်ပစ္စည်းများပြားခြင်းငှါ ကျင့်၏၊ ကမ္မဋ္ဌာန်းအားထုတ်ခြင်းမှ ထွက်လာသူ ဖြစ်၏၊ ပစ္စည်းများပြားခြင်းငှါလှည့်လည်၏”ဟု ငြီးငွေ့၍ ထိုပဉ္စဝဂ္ဂီရဟန်းတို့သည် ငါ၏ထံမှ ဖဲခွါသွားကုန်၏။ဘာရဒွါဇ ငါသည် ကြမ်းတမ်းသော အစာအာဟာရကို စား၍ အားကို ယူကာ ကာမဂုဏ်တို့မှကင်းဆိတ်၍သာလျှင်။ပ။ ပဌမဈာန်သို့ ရောက်၍ နေ၏။ ဝိတက်ဝိစာရတို့ ငြိမ်းခြင်းကြောင့် မိမိသန္တာန်၌စိတ်ကို ကြည်လင်စေတတ်သော စိတ်၏ တည်ကြည်ခြင်း ‘သမာဓိ'ကို ပွါးစေတတ်သော ကြံစည်ခြင်း'ဝိတက်'မရှိသော သုံးသပ်ဆင်ခြင်ခြင်း ‘ဝိစာရ’ မရှိသော တည်ကြည်ခြင်း ‘သမာဓိ’ ကြောင့်ဖြစ်သော နှစ်သိမ့်ခြင်း ‘ပီတိ’ ချမ်းသာခြင်း ‘သုခ’ ရှိသော ဒုတိယဈာန်သို့ ရောက်၍ နေ၏။ တတိယဈာန်သို့။ စတုတ္ထဈာန်သို့ ရောက်၍ နေ၏။
ထိုငါသည် ဤသို့ တည်ကြည်သောစိတ်သည် စင်ကြယ်လတ်သော် ဖြူစင်လတ်သော် ညစ်ကြေးမရှိလတ်သော် ညစ်ညူးခြင်းကင်းလတ်သော် နူးညံ့လတ်သော် ပြုတိုင်းရလတ်သော် တည်တံ့လတ်သော့်မတုန်လှုပ်ခြင်းသို့ ရောက်လတ်သော် ရှေး၌ ဖြစ်ဖူးသော ခန္ဓာအစဉ်ကို အောက်မေ့နိုင်သော ‘ပုဗ္ဗေနိဝါသာနုဿတိ’ ဉာဏ်အလို့ငှါ စိတ်ကို ရှေးရှုဆောင်ခဲ့ပြီ၊ ရှေးရှုညွှတ်စေခဲ့ပြီ။ ထိုငါသည် များပြားသောရှေး၌ဖြစ်ဖူးသော ခန္ဓာအစဉ်ကို အောက်မေ့နိုင်၏။ ဤသည်ကား အဘယ်နည်း၊ တစ်ဘဝကိုလည်းကောင်း နှစ်ဘဝတို့ကိုလည်းကောင်း။ပ။ ဤသို့ အခြင်းအရာနှင့်တကွအဖြစ်သနစ်နှင့်တကွ များပြားသော ရှေး၌ ဖြစ်ဖူးသော ခန္ဓာအစဉ်ကို အောက်မေ့နိုင်၏။ ဘာရဒွါဇငါသည် ညဉ့်၏ ရှေးဦး ‘ပဌမ'ယာမ်၌ ရှေးဦးစွာ သော ဤ အသိဉာဏ် ‘ဝိဇ္ဇာ’ ကို ရခဲ့ပြီ၊ မသိမှု ‘အဝိဇ္ဇာ’ပျောက်ခဲ့ပြီ၊ အသိဉာဏ် ‘ဝိဇ္ဇာ’ ဖြစ်ပေါ်ခဲ့ပြီ၊ (အဝိဇ္ဇာ) အမှောင်ပျောက်ခဲ့ပြီ၊ (ဝိဇ္ဇာ) ဉာဏ်အလင်းရောင်ဖြစ်ပေါ်ခဲ့ပြီ၊ မမေ့မလျော့ဘဲ ပြင်းစွာ အား ထုတ်လျက် တည်ကြည်သော စိတ်ရှိသည်ဖြစ်၍နေသောသူအား အဝိဇ္ဇာ မှောင်ကင်း၍ ပညာဉာဏ်အရောင် အလင်း ဖြစ်ပေါ်သကဲ့သို့တည်း။
--֍ ၄၈၄
။ ထိုငါသည် ဤသို့ တည်ကြည်သောစိတ်သည် စင်ကြယ်လတ်သော် ဖြူစင်လတ်သော်ညစ်ကြေးမရှိလတ်သော် ညစ်ညူးခြင်းကင်းလတ်သော် နူးညံ့လတ်သော် ပြုတိုင်းရလတ်သော် တည်တံ့လတ်သော် မတုန်လှုပ်ခြင်းသို့ ရောက်လတ်သော် သတ္တဝါတို့၏ သေခြင်း ‘စုတိ’ ဖြစ်ခြင်း ‘ပဋိသန္ဓေ'ကိုသိသော ဉာဏ်အလို့ ငှါ စိတ်ကို ရှေးရှုဆောင်ခဲ့ပြီ၊ ရှေးရှုညွတ်စေခဲ့ပြီ။ ထိုငါသည် အထူးသဖြင့် စင်ကြယ်သော လူတို့၏ မျက်စိအမြင်ကို လွန်သော နတ်မျက်စိနှင့် တူသော မျက်စိ ‘ဒိဗ္ဗစက္ခု'ဖြင့် သေဆဲသတ္တဝါဖြစ်ပေါ်ဆဲသတ္တဝါ ယုတ်သောသတ္တဝါ မြတ်သောသတ္တဝါ အဆင်းလှသောသတ္တဝါ အဆင်းမလှသောသတ္တဝါကောင်းသောလားရာ ‘ဂတိ'ရှိသော သတ္တဝါ မကောင်းသောလားရာ ‘ဂတိ’ ရှိသော သတ္တဝါတို့ကို မြင်၏၊ ကံအားလျော်စွာဖြစ်သော သတ္တဝါတို့ကို သိ၏။ပ။ ဘာရဒွါဇ ငါသည် ညဉ့်၏ အလယ်ဖြစ်သောသန်းခေါင်ယံ၌ နှစ်ခုမြောက် ဤ အသိဉာဏ် ‘ဝိဇ္ဇာ'ကို ရခဲ့ပြီ၊ မသိမှု ‘အဝိဇ္ဇာ’ ပျောက်ခဲ့ပြီ၊ အသိဉာဏ်'ဝိဇ္ဇာ’ ဖြစ်ပေါ်ခဲ့ပြီ၊ (အဝိဇ္ဇာ) အမှောင်ပျောက်ခဲ့ပြီ။ (ဝိဇ္ဇာ) ဉာဏ်အလင်းရောင် ဖြစ်ပေါ်ခဲ့ပြီ၊ မမေ့မလျော့ ဘဲ ပြင်းစွာ အားထုတ်လျက် တည်ကြည်သော စိတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ နေသောသူအားအဝိဇ္ဇာမှောင်ကင်း၍ ပညာဉာဏ်အရောင်အလင်း ဖြစ်ပေါ်သကဲ့သို့တည်း။ထိုငါသည် ဤသို့ တည်ကြည်သော စိတ်သည် စင်ကြယ်လတ်သော် ဖြူစင်လတ်သော် ညစ်ကြေးမရှိလတ်သော် ညစ်ညူးခြင်းကင်းလတ်သော် နူးညံ့လတ်သော် ပြုတိုင်းရလတ်သော် တည်တံ့လတ်သော်မတုန် လှုပ်ခြင်းသို့ ရောက်လတ်သော် အာသဝေါတရားတို့ကို ကုန်ခန်းစေတတ်သော'အာသဝက္ခယ’ ဉာဏ် အလို့ငှါ စိတ်ကို ရှေးရှုဆောင်ခဲ့ပြီ၊ ရှေးရှုညွတ်စေခဲ့ပြီ။ ထိုငါသည် “ဤကားဆင်းရဲ”ဟုဟုတ်တိုင်း မှန်စွာ သိ၏။ “ဤကား ဆင်းရဲဖြစ်ပေါ်ခြင်း၏ အကြောင်း”ဟုဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ သိ၏။ “ဤကား ဆင်းရဲချုပ်ရာ (နိဗ္ဗာန်)”ဟုဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ သိ၏။ “ဤကားဆင်းရဲချုပ်ရာ (နိဗ္ဗာန်) သို့ ရောက် ကြောင်းအကျင့်”ဟုဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ သိ၏။ “ဤသည်တို့ကားအာသဝေါတရားတို့”ဟုဟုတ်တိုင်း မှန်စွာ သိ၏။ “ဤကား အာသဝေါတရားတို့၏ ဖြစ်ပေါ်ခြင်း၏အကြောင်း”ဟုဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ သိ၏။ “ဤကား အာသဝေါတရားတို့၏ ချုပ်ရာ (နိဗ္ဗာန်)”ဟုဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ သိ၏။ “ဤကား အာသဝေါ တရားတို့၏ ချုပ်ရာ (နိဗ္ဗာန်) သို့ရောက်ကြောင်းအကျင့်”ဟုဟုတ်တိုင်း မှန်စွာ သိ၏။ ဤသို့ သိသော ဤသို့ မြင်သော ထိုငါ၏စိတ်သည် ကာမာသဝမှလည်း လွတ်မြောက်ခဲ့ပြီ၊ ဘဝါသဝမှလည်း လွတ်မြောက် ခဲ့ပြီ၊ အဝိဇ္ဇာသဝမှလည်း လွတ်မြောက်ခဲ့ပြီ၊ လွတ်မြောက်ပြီးလတ်သော် “လွတ်မြောက်လေပြီ”ဟု အသိဉာဏ်ဖြစ်ပေါ်ခဲ့ပြီ၊ “ပဋိသန္ဓေနေမှုကုန်ပြီ၊ မြတ်သော အကျင့်ကို ကျင့်သုံးပြီးပြီ၊ (မဂ်) ကိစ္စကို ပြုပြီးပြီ၊ ဤ (မဂ်) ကိစ္စအလို့ငှါ တစ်ပါးသော ပြုဖွယ် မရှိတော့ပြီ”ဟု သိ၏။
ဘာရဒွါဇ ငါသည် ညဉ့်၏ နောက်ဆုံးဖြစ်သော မိုးသောက်ယံ၌ သုံးခုမြောက် ဤအသိဉာဏ် ‘ဝိဇ္ဇာ'ကို ရခဲ့ပြီ၊ မသိမှု ‘အဝိဇ္ဇာ’ ပျောက်ခဲ့ပြီ၊ အသိဉာဏ် ‘ဝိဇ္ဇာ’ ဖြစ်ပေါ်ခဲ့ပြီ၊ (အဝိဇ္ဇာ) အမှောင် ပျောက်ခဲ့ပြီ၊ (ဝိဇ္ဇာ) ဉာဏ် အလင်းရောင် ဖြစ်ပေါ်ခဲ့ပြီ၊ မမေ့မလျော့ဘဲ ပြင်းစွာအားထုတ်လျက် တည်ကြည်သောစိတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ နေသောသူအား အဝိဇ္ဇာမှောင်ကင်း၍ ပညာဉာဏ်အရောင်အလင်း ဖြစ်ပေါ်သကဲ့သို့တည်း။
--֍ ၄၈၅
။ ဤသို့ မိန့်တော်မူသော် သင်္ဂါရဝလုလင်သည် မြတ်စွာဘုရားအား ဤစကားကို လျှောက်၏- “အသျှင်ဂေါတမအား မည်သူအားမျှ မတည်နိုင်သော ကျင့်ဝတ်ဖြစ်သော အားထုတ်မှုမျိုး ဖြစ်ပေ၏၊ အသျှင်ဂေါတမအား သူတော်ကောင်းတို့၏ ကျင့်ဝတ်ဖြစ်သော အားထုတ်မှုသည် ဖြစ်ပေ၏၊ ပူဇော်အထူးကို ခံတော်မူထိုက်သော (အလုံးစုံသောတရားတို့ကို) ကိုယ်တိုင်မှန်စွာသိတော်မူသော မြတ်စွာဘုရားအား ဖြစ်မြဲဓမ္မတာပေတည်း။ “အသျှင်ဂေါတမ နတ်တို့သည် ရှိပါကုန်၏လော”ဟု (လျှောက်၏)။ ဘာရဒွါဇ လွန်ကဲမြင့်မြတ်သော နတ်တို့ကို အကြောင်းအားလျော်စွာ သိရ၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။ “အသျှင်ဂေါတမ နတ်တို့သည် ရှိပါကုန်၏လော”ဟု မေးပါလျက် “ဘာရဒွါဇလွန်ကဲမြင့်မြတ်သော နတ်တို့ကို အကြောင်း အားလျော်စွာ သိရ၏”ဟု ဆိုဘိ၏။ အသျှင်ဂေါတမဤသို့ဖြစ်သော် အချည်းနှီး ချွတ်ယွင်းသော စကားဖြစ်သည် မဟုတ်ပါလောဟု (လျှောက်၏)။ ဘာရဒွါဇ နတ်တို့သည် ရှိပါကုန်၏လောဟု မေးသော် နတ်တို့သည် ရှိပါကုန်၏ဟုပင် ဆိုစေကာမူ၊ အကြောင်းအားလျော်စွာ သိရ၏ဟုပင် ဆိုစေကာမူ သိကြား လိမ္မာသော ယောကျ်ားသည် “နတ်တို့ရှိကုန်၏”ဟု ဧကန်အားဖြင့် ဆုံးဖြတ်ခြင်းသို့ ရောက်ခြင်းငှါ တတ်ကောင်း၏။ အသျှင်ဂေါတမ အဘယ့်ကြောင့် အစကပင် မဖြေကြားဘိသနည်းဟု (လျှောက်၏)။ ဘာရဒွါဇ လောက၌အသံကျယ်ကျယ်ဖြင့်သာ သိအပ် မှတ်သားအပ်ပေ၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။֍ ၄၈၆
။ ဤသို့ မိန့်တော်မူသော် သင်္ဂါရဝလုလင်သည် မြတ်စွာဘုရားအား ဤစကားကို လျှောက်၏-"အသျှင်ဘုရား (တရားတော်သည်) အလွန်နှစ်သက်ဖွယ်ရှိပါပေ၏၊ အသျှင်ဘုရား (တရားတော်သည်) အလွန်နှစ်သက်ဖွယ်ရှိပါပေ၏၊ အသျှင်ဘုရား ဥပမာသော်ကား မှောက်ထားသည်ကို လှန်ဘိသကဲ့သို့လည်းကောင်း၊ ဖုံးထားသည်ကို ဖွင့်လှစ်ဘိသကဲ့သို့ လည်းကောင်း၊ မျက်စိလည်သောသူအား လမ်းမှန်ကို ပြောကြားဘိသကဲ့သို့လည်းကောင်း၊ ‘မျက်စိအမြင်ရှိသော သူတို့သည် အဆင်းတို့ကို မြင်ကြလိမ့်မည်’ဟုအမိုက်မှောင်၌ ဆီမီးတန်ဆောင်ကို ဆောင်ပြဘိသကဲ့သို့လည်းကောင်း၊ (အရှင်ဘုရား) ဤအတူသာလျှင် မြတ်စွာဘုရားသည် များစွာသော အကြောင်းဖြင့် တရားတော်ကို ပြတော်မူပါပေ၏။ အသျှင်ဘုရားအကျွန်ုပ်သည် မြတ်စွာဘုရားကို ကိုးကွယ်ရာဟူ၍ ဆည်းကပ်ပါ၏၊ တရားတော်ကိုလည်း ကိုးကွယ်ရာဟူ၍ ဆည်းကပ်ပါ၏၊ သံဃာတော်ကိုလည်း ကိုးကွယ်ရာဟူ၍ ဆည်းကပ်ပါ၏၊ မြတ်စွာဘုရားသည် အကျွန်ုပ်ကို ယနေ့မှစ၍ အသက်ထက်ဆုံး (ရတနာသုံးပါးကို) ကိုးကွယ်ဆည်းကပ်သော ဥပါသကာဟူ၍ မှတ်တော်မူပါ”ဟု (လျှောက်၏)။ဆယ်ခုမြောက် သင်္ဂါရဝသုတ် ပြီး၏။
ငါးခုမြောက် ဗြာဟ္မဏဝဂ် ပြီး၏။
မဇ္ဈိမပဏ္ဏာသပါဠိတော် မြန်မာပြန် ပြီးပြီ။
မဇ္ဈိမနိကာယေ
မဇ္ဈိမပဏ္ဏာသပါဠိ
နမော တဿ ဘဂဝတော အရဟတော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဿ
၁။ ဂဟပတိဝဂ္ဂေါ
၁။ ကန္ဒရကသုတ္တံ
၁။ ဧဝံ မေ သုတံ – ဧကံ သမယံ ဘဂဝါ စမ္ပာယံ ဝိဟရတိ ဂဂ္ဂရာယ ပေါက္ခရဏိယာ တီရေ မဟတာ ဘိက္ခုသံဃေန သဒ္ဓိံ။ အထ ခေါ ပေဿော [ပေယော (က။)] စ ဟတ္ထာရောဟပုတ္တော ကန္ဒရကော စ ပရိဗ္ဗာဇကော ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိံသု၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ပေဿော ဟတ္ထာရောဟပုတ္တော ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ကန္ဒရကော ပန ပရိဗ္ဗာဇကော ဘဂဝတာ သဒ္ဓိံ သမ္မောဒိ။ သမ္မောဒနီယံ ကထံ သာရဏီယံ [သာရာဏီယံ (သီ။ သျာ။ ကံ ပီ။)] ဝီတိသာရေတွာ ဧကမန္တံ အဋ္ဌာသိ။ ဧကမန္တံ ဌိတော ခေါ ကန္ဒရကော ပရိဗ္ဗာဇကော တုဏှီဘူတံ တုဏှီဘူတံ ဘိက္ခုသံဃံ အနုဝိလောကေတွာ ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘အစ္ဆရိယံ, ဘော ဂေါတမ, အဗ္ဘုတံ, ဘော ဂေါတမ, ယာဝဉ္စိဒံ ဘောတာ ဂေါတမေန သမ္မာ ဘိက္ခုသံဃော ပဋိပါဒိတော! ယေပိ တေ, ဘော ဂေါတမ, အဟေသုံ အတီတမဒ္ဓါနံ အရဟန္တော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓါ တေပိ ဘဂဝန္တော ဧတပရမံယေဝ သမ္မာ ဘိက္ခုသံဃံ ပဋိပါဒေသုံ – သေယျထာပိ ဧတရဟိ ဘောတာ ဂေါတမေန သမ္မာ ဘိက္ခုသံဃော ပဋိပါဒိတော။ ယေပိ တေ, ဘော ဂေါတမ, ဘဝိဿန္တိ အနာဂတမဒ္ဓါနံ အရဟန္တော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓါ တေပိ ဘဂဝန္တော ဧတပရမံယေဝ သမ္မာ ဘိက္ခုသံဃံ ပဋိပါဒေဿန္တိ – သေယျထာပိ ဧတရဟိ ဘောတာ ဂေါတမေန သမ္မာ ဘိက္ခုသံဃော ပဋိပါဒိတော’’တိ။(မ၊၂၊၂။)
မြန်֍ ၂။ ‘‘ဧဝမေတံ, ကန္ဒရက, ဧဝမေတံ, ကန္ဒရက။ ယေပိ တေ, ကန္ဒရက, အဟေသုံ အတီတမဒ္ဓါနံ အရဟန္တော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓါ တေပိ ဘဂဝန္တော ဧတပရမံယေဝ သမ္မာ ဘိက္ခုသံဃံ ပဋိပါဒေသုံ – သေယျထာပိ ဧတရဟိ မယာ သမ္မာ ဘိက္ခုသံဃော ပဋိပါဒိတော။ ယေပိ တေ, ကန္ဒရက, ဘဝိဿန္တိ အနာဂတမဒ္ဓါနံ အရဟန္တော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓါ တေပိ ဘဂဝန္တော ဧတပရမံယေဝ သမ္မာ ဘိက္ခုသံဃံ ပဋိပါဒေဿန္တိ – သေယျထာပိ ဧတရဟိ မယာ သမ္မာ ဘိက္ခုသံဃော ပဋိပါဒိတော။
‘‘သန္တိ ဟိ, ကန္ဒရက, ဘိက္ခူ ဣမသ္မိံ ဘိက္ခုသံဃေ အရဟန္တော ခီဏာသဝါ ဝုသိတဝန္တော ကတကရဏီယာ ဩဟိတဘာရာ အနုပ္ပတ္တသဒတ္ထာ ပရိက္ခီဏဘဝသံယောဇနာ သမ္မဒညာ ဝိမုတ္တာ။ သန္တိ ဟိ, ကန္ဒရက, ဘိက္ခူ ဣမသ္မိံ ဘိက္ခုသံဃေ သေက္ခာ သန္တတသီလာ သန္တတဝုတ္တိနော နိပကာ နိပကဝုတ္တိနော၊ တေ စတူသု [နိပကဝုတ္တိနော စတူသု (သီ။)] သတိပဋ္ဌာနေသု သုပ္ပတိဋ္ဌိတစိတ္တာ [သုပဋ္ဌိတစိတ္တာ (သီ။ ပီ။ က။)] ဝိဟရန္တိ။ ကတမေသု စတူသု? ဣဓ, ကန္ဒရက, ဘိက္ခု ကာယေ ကာယာနုပဿီ ဝိဟရတိ အာတာပီ သမ္ပဇာနော သတိမာ, ဝိနေယျ လောကေ အဘိဇ္ဈာဒေါမနဿံ၊ ဝေဒနာသု ဝေဒနာနုပဿီ ဝိဟရတိ အာတာပီ သမ္ပဇာနော သတိမာ, ဝိနေယျ လောကေ အဘိဇ္ဈာဒေါမနဿံ၊ စိတ္တေ စိတ္တာနုပဿီ ဝိဟရတိ အာတာပီ သမ္ပဇာနော သတိမာ, ဝိနေယျ လောကေ အဘိဇ္ဈာဒေါမနဿံ၊ ဓမ္မေသု ဓမ္မာနုပဿီ ဝိဟရတိ အာတာပီ သမ္ပဇာနော သတိမာ, ဝိနေယျ လောကေ အဘိဇ္ဈာဒေါမနဿ’’န္တိ။
မြန်֍ ၃။ ဧဝံ ဝုတ္တေ, ပေဿော ဟတ္ထာရောဟပုတ္တော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘အစ္ဆရိယံ, ဘန္တေ, အဗ္ဘုတံ, ဘန္တေ! ယာဝ သုပညတ္တာ စိမေ, ဘန္တေ, ဘဂဝတာ စတ္တာရော သတိပဋ္ဌာနာ သတ္တာနံ ဝိသုဒ္ဓိယာ သောကပရိဒေဝါနံ [သောကပရိဒ္ဒဝါနံ (သီ။ ပီ။)] သမတိက္ကမာယ ဒုက္ခဒေါမနဿာနံ အတ္ထင်္ဂမာယ ဉာယဿ အဓိဂမာယ နိဗ္ဗာနဿ သစ္ဆိကိရိယာယ။ မယမ္ပိ ဟိ, ဘန္တေ, ဂိဟီ ဩဒါတဝသနာ ကာလေန ကာလံ ဣမေသု စတူသု သတိပဋ္ဌာနေသု သုပ္ပတိဋ္ဌိတစိတ္တာ ဝိဟရာမ။ ဣဓ မယံ, ဘန္တေ, ကာယေ ကာယာနုပဿိနော ဝိဟရာမ အာတာပိနော သမ္ပဇာနာ သတိမန္တော, ဝိနေယျ လောကေ အဘိဇ္ဈာဒေါမနဿံ၊ ဝေဒနာသု ဝေဒနာနုပဿိနော ဝိဟရာမ အာတာပိနော သမ္ပဇာနာ သတိမန္တော, ဝိနေယျ လောကေ အဘိဇ္ဈာဒေါမနဿံ၊
(မ၊၂၊၃။)
စိတ္တေ စိတ္တာနုပဿိနော ဝိဟရာမ အာတာပိနော သမ္ပဇာနာ သတိမန္တော, ဝိနေယျ လောကေ အဘိဇ္ဈာဒေါမနဿံ၊ ဓမ္မေသု ဓမ္မာနုပဿိနော ဝိဟရာမ အာတာပိနော သမ္ပဇာနာ သတိမန္တော, ဝိနေယျ လောကေ အဘိဇ္ဈာဒေါမနဿံ။ အစ္ဆရိယံ, ဘန္တေ, အဗ္ဘုတံ, ဘန္တေ! ယာဝဉ္စိဒံ, ဘန္တေ, ဘဂဝါ ဧဝံ မနုဿဂဟနေ ဧဝံ မနုဿကသဋေ ဧဝံ မနုဿသာဌေယျေ ဝတ္တမာနေ သတ္တာနံ ဟိတာဟိတံ ဇာနာတိ။ ဂဟနဉှေတံ, ဘန္တေ, ယဒိဒံ မနုဿာ၊ ဥတ္တာနကဉှေတံ, ဘန္တေ, ယဒိဒံ ပသဝေါ။ အဟဉှိ, ဘန္တေ, ပဟောမိ ဟတ္ထိဒမ္မံ သာရေတုံ။ ယာဝတကေန အန္တရေန စမ္ပံ ဂတာဂတံ ကရိဿတိ သဗ္ဗာနိ တာနိ သာဌေယျာနိ ကူဋေယျာနိ ဝင်္ကေယျာနိ ဇိမှေယျာနိ ပါတုကရိဿတိ။ အမှာကံ ပန, ဘန္တေ, ဒါသာတိ ဝါ ပေဿာတိ ဝါ ကမ္မကရာတိ ဝါ အညထာဝ ကာယေန သမုဒါစရန္တိ အညထာဝ ဝါစာယ အညထာဝ နေသံ စိတ္တံ ဟောတိ။ အစ္ဆရိယံ, ဘန္တေ, အဗ္ဘုတံ, ဘန္တေ! ယာဝဉ္စိဒံ, ဘန္တေ, ဘဂဝါ ဧဝံ မနုဿဂဟနေ ဧဝံ မနုဿကသဋေ ဧဝံ မနုဿသာဌေယျေ ဝတ္တမာနေ သတ္တာနံ ဟိတာဟိတံ ဇာနာတိ။ ဂဟနဉှေတံ, ဘန္တေ, ယဒိဒံ မနုဿာ၊ ဥတ္တာနကဉှေတံ, ဘန္တေ, ယဒိဒံ ပသဝေါ’’တိ။
မြန်֍ ၄။ ‘‘ဧဝမေတံ, ပေဿ, ဧဝမေတံ, ပေဿ။ ဂဟနဉှေတံ, ပေဿ, ယဒိဒံ မနုဿာ၊ ဥတ္တာနကဉှေတံ, ပေဿ, ယဒိဒံ ပသဝေါ။ စတ္တာရောမေ, ပေဿ, ပုဂ္ဂလာ သန္တော သံဝိဇ္ဇမာနာ လောကသ္မိံ။ ကတမေ စတ္တာရော? ဣဓ, ပေဿ, ဧကစ္စော ပုဂ္ဂလော အတ္တန္တပေါ ဟောတိ အတ္တပရိတာပနာနုယောဂမနုယုတ္တော၊ ဣဓ ပန, ပေဿ, ဧကစ္စော ပုဂ္ဂလော ပရန္တပေါ ဟောတိ ပရပရိတာပနာနုယောဂမနုယုတ္တော၊ ဣဓ ပန, ပေဿ, ဧကစ္စော ပုဂ္ဂလော အတ္တန္တပေါ စ ဟောတိ အတ္တပရိတာပနာနုယောဂမနုယုတ္တော, ပရန္တပေါ စ ပရပရိတာပနာနုယောဂမနုယုတ္တော၊ ဣဓ ပန, ပေဿ, ဧကစ္စော ပုဂ္ဂလော နေဝတ္တန္တပေါ ဟောတိ နာတ္တပရိတာပနာနုယောဂမနုယုတ္တော န ပရန္တပေါ န ပရပရိတာပနာနုယောဂမနုယုတ္တော။ သော အနတ္တန္တပေါ အပရန္တပေါ ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ နိစ္ဆာတော နိဗ္ဗုတော သီတီဘူတော [သီတိဘူတော (သီ။ ပီ။ က။)] သုခပ္ပဋိသံဝေဒီ ဗြဟ္မဘူတေန အတ္တနာ ဝိဟရတိ။ ဣမေသံ, ပေဿ, စတုန္နံ ပုဂ္ဂလာနံ ကတမော တေ ပုဂ္ဂလော စိတ္တံ အာရာဓေတီ’’တိ?
‘‘ယွာယံ, ဘန္တေ, ပုဂ္ဂလော အတ္တန္တပေါ အတ္တပရိတာပနာနုယောဂမနုယုတ္တော, အယံ မေ ပုဂ္ဂလော စိတ္တံ နာရာဓေတိ။ ယောပါယံ, ဘန္တေ, ပုဂ္ဂလော ပရန္တပေါ
(မ၊၂၊၄။)
ပရပရိတာပနာနုယောဂမနုယုတ္တော, အယမ္ပိ မေ ပုဂ္ဂလော စိတ္တံ နာရာဓေတိ။ ယောပါယံ, ဘန္တေ, ပုဂ္ဂလော အတ္တန္တပေါ စ အတ္တပရိတာပနာနုယောဂမနုယုတ္တော ပရန္တပေါ စ ပရပရိတာပနာနုယောဂမနုယုတ္တော, အယမ္ပိ မေ ပုဂ္ဂလော စိတ္တံ နာရာဓေတိ။ ယော စ ခေါ အယံ, ဘန္တေ, ပုဂ္ဂလော နေဝတ္တန္တပေါ နာတ္တပရိတာပနာနုယောဂမနုယုတ္တော န ပရန္တပေါ န ပရပရိတာပနာနုယောဂမနုယုတ္တော, သော အနတ္တန္တပေါ အပရန္တပေါ ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ နိစ္ဆာတော နိဗ္ဗုတော သီတီဘူတော သုခပ္ပဋိသံဝေဒီ ဗြဟ္မဘူတေန အတ္တနာ ဝိဟရတိ – အယမေဝ [အယံ (သီ။ သျာ။ ကံ။ ပီ။)] မေ ပုဂ္ဂလော စိတ္တံ အာရာဓေတီ’’တိ။
မြန်֍ ၅။ ‘‘ကသ္မာ ပန တေ, ပေဿ, ဣမေ တယော ပုဂ္ဂလာ စိတ္တံ နာရာဓေန္တီ’’တိ? ‘‘ယွာယံ, ဘန္တေ, ပုဂ္ဂလော အတ္တန္တပေါ အတ္တပရိတာပနာနုယောဂမနုယုတ္တော သော အတ္တာနံ သုခကာမံ ဒုက္ခပဋိက္ကူလံ အာတာပေတိ ပရိတာပေတိ – ဣမိနာ မေ အယံ ပုဂ္ဂလော စိတ္တံ နာရာဓေတိ။ ယောပါယံ, ဘန္တေ, ပုဂ္ဂလော ပရန္တပေါ ပရပရိတာပနာနုယောဂမနုယုတ္တော သော ပရံ သုခကာမံ ဒုက္ခပဋိက္ကူလံ အာတာပေတိ ပရိတာပေတိ – ဣမိနာ မေ အယံ ပုဂ္ဂလော စိတ္တံ နာရာဓေတိ။ ယောပါယံ, ဘန္တေ, ပုဂ္ဂလော အတ္တန္တပေါ စ အတ္တပရိတာပနာနုယောဂမနုယုတ္တော ပရန္တပေါ စ ပရပရိတာပနာနုယောဂမနုယုတ္တော သော အတ္တာနဉ္စ ပရဉ္စ သုခကာမံ ဒုက္ခပဋိက္ကူလံ [သုခကာမေ ဒုက္ခပဋိက္ကူလေ (သီ။ ပီ။)] အာတာပေတိ ပရိတာပေတိ – ဣမိနာ မေ အယံ ပုဂ္ဂလော စိတ္တံ နာရာဓေတိ။ ယော စ ခေါ အယံ, ဘန္တေ, ပုဂ္ဂလော နေဝတ္တန္တပေါ နာတ္တပရိတာပနာနုယောဂမနုယုတ္တော န ပရန္တပေါ န ပရပရိတာပနာနုယောဂမနုယုတ္တော သော အနတ္တန္တပေါ အပရန္တပေါ ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ နိစ္ဆာတော နိဗ္ဗုတော သီတီဘူတော သုခပ္ပဋိသံဝေဒီ ဗြဟ္မဘူတေန အတ္တနာ [ဝိဟရတိ။ ဣမိနာ (သီ။ သျာ။ ကံ။ ပီ။)] ဝိဟရတိ၊ သော အတ္တာနဉ္စ ပရဉ္စ သုခကာမံ ဒုက္ခပဋိက္ကူလံ နေဝ အာတာပေတိ န ပရိတာပေတိ – ဣမိနာ [ဝိဟရတိ။ ဣမိနာ (သီ။ သျာ။ ကံ။ ပီ။)] မေ အယံ ပုဂ္ဂလော စိတ္တံ အာရာဓေတိ။ ဟန္ဒ, စ ဒါနိ မယံ, ဘန္တေ, ဂစ္ဆာမ၊ ဗဟုကိစ္စာ မယံ ဗဟုကရဏီယာ’’တိ။ ‘‘ယဿဒါနိ တွံ, ပေဿ, ကာလံ မညသီ’’တိ။ အထ ခေါ ပေဿော ဟတ္ထာရောဟပုတ္တော ဘဂဝတော ဘာသိတံ အဘိနန္ဒိတွာ အနုမောဒိတွာ ဥဋ္ဌာယာသနာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ပဒက္ခိဏံ ကတွာ ပက္ကာမိ။
(မ၊၂၊၅။)
မြန်֍ ၆။ အထ ခေါ ဘဂဝါ အစိရပက္ကန္တေ ပေဿေ ဟတ္ထာရောဟပုတ္တေ ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ – ‘‘ပဏ္ဍိတော, ဘိက္ခဝေ, ပေဿော ဟတ္ထာရောဟပုတ္တော၊ မဟာပညော, ဘိက္ခဝေ, ပေဿော ဟတ္ထာရောဟပုတ္တော။ သစေ, ဘိက္ခဝေ, ပေဿော ဟတ္ထာရောဟပုတ္တော မုဟုတ္တံ နိသီဒေယျ ယာဝဿာဟံ ဣမေ စတ္တာရော ပုဂ္ဂလေ ဝိတ္ထာရေန ဝိဘဇိဿာမိ [ဝိဘဇာမိ (သီ။ ပီ။)], မဟတာ အတ္ထေန သံယုတ္တော အဘဝိဿ။ အပိ စ, ဘိက္ခဝေ, ဧတ္တာဝတာပိ ပေဿော ဟတ္ထာရောဟပုတ္တော မဟတာ အတ္ထေန သံယုတ္တော’’တိ။ ‘‘ဧတဿ, ဘဂဝါ, ကာလော, ဧတဿ, သုဂတ, ကာလော, ယံ ဘဂဝါ ဣမေ စတ္တာရော ပုဂ္ဂလေ ဝိတ္ထာရေန ဝိဘဇေယျ။ ဘဂဝတော သုတွာ ဘိက္ခူ ဓာရေဿန္တီ’’တိ။ ‘‘တေန ဟိ, ဘိက္ခဝေ, သုဏာထ, သာဓုကံ မနသိ ကရောထ, ဘာသိဿာမီ’’တိ။ ‘‘ဧဝံ, ဘန္တေ’’တိ ခေါ တေ ဘိက္ခူ ဘဂဝတော ပစ္စဿောသုံ။ ဘဂဝါ ဧတဒဝေါစ –
မြန်֍ ၇။ ‘‘ကတမော စ, ဘိက္ခဝေ, ပုဂ္ဂလော အတ္တန္တပေါ အတ္တပရိတာပနာနုယောဂမနုယုတ္တော? ဣဓ, ဘိက္ခဝေ, ဧကစ္စော ပုဂ္ဂလော အစေလကော ဟောတိ မုတ္တာစာရော ဟတ္ထာပလေခနော [ဟတ္ထာဝလေခနော (သျာ။ ကံ။)] နဧဟိဘဒ္ဒန္တိကော နတိဋ္ဌဘဒ္ဒန္တိကော [နဧဟိဘဒန္တိကော, နတိဋ္ဌဘဒန္တိကော (သီ။ သျာ။ ကံ။ ပီ။)]၊ နာဘိဟဋံ န ဥဒ္ဒိဿကတံ န နိမန္တနံ သာဒိယတိ၊ သော န ကုမ္ဘိမုခါ ပဋိဂ္ဂဏှာတိ န ကဠောပိမုခါ [ခဠောပိမုခေါ (သီ။)] ပဋိဂ္ဂဏှာတိ န ဧဠကမန္တရံ န ဒဏ္ဍမန္တရံ န မုသလမန္တရံ န ဒွိန္နံ ဘုဉ္ဇမာနာနံ န ဂဗ္ဘိနိယာ န ပါယမာနာယ န ပုရိသန္တရဂတာယ န သင်္ကိတ္တီသု န ယတ္ထ သာ ဥပဋ္ဌိတော ဟောတိ န ယတ္ထ မက္ခိကာ သဏ္ဍသဏ္ဍစာရိနီ၊ န မစ္ဆံ န မံသံ န သုရံ န မေရယံ န ထုသောဒကံ ပိဝတိ။ သော ဧကာဂါရိကော ဝါ ဟောတိ ဧကာလောပိကော, ဒွါဂါရိကော ဝါ ဟောတိ ဒွါလောပိကော…ပေ… သတ္တာဂါရိကော ဝါ ဟောတိ သတ္တာလောပိကော၊ ဧကိဿာပိ ဒတ္တိယာ ယာပေတိ, ဒွီဟိပိ ဒတ္တီဟိ ယာပေတိ…ပေ… သတ္တဟိပိ ဒတ္တီဟိ ယာပေတိ၊ ဧကာဟိကမ္ပိ အာဟာရံ အာဟာရေတိ, ဒွီဟိကမ္ပိ အာဟာရံ အာဟာရေတိ…ပေ… သတ္တာဟိကမ္ပိ အာဟာရံ အာဟာရေတိ – ဣတိ ဧဝရူပံ အဍ္ဎမာသိကံ ပရိယာယဘတ္တဘောဇနာနုယောဂမနုယုတ္တော ဝိဟရတိ။ သော သာကဘက္ခော ဝါ ဟောတိ, သာမာကဘက္ခော ဝါ ဟောတိ, နီဝါရဘက္ခော ဝါ ဟောတိ, ဒဒ္ဒုလဘက္ခော ဝါ ဟောတိ, ဟဋဘက္ခော ဝါ ဟောတိ, ကဏဘက္ခော ဝါ ဟောတိ, အာစာမဘက္ခော ဝါ ဟောတိ, ပိညာကဘက္ခော ဝါ ဟောတိ, တိဏဘက္ခော ဝါ ဟောတိ, ဂေါမယဘက္ခော
(မ၊၂၊၆။)
ဝါ ဟောတိ၊ ဝနမူလဖလာဟာရော ယာပေတိ ပဝတ္တဖလဘောဇီ။ သော သာဏာနိပိ ဓာရေတိ, မသာဏာနိပိ ဓာရေတိ, ဆဝဒုဿာနိပိ ဓာရေတိ, ပံသုကူလာနိပိ ဓာရေတိ, တိရီဋာနိပိ ဓာရေတိ, အဇိနမ္ပိ ဓာရေတိ, အဇိနက္ခိပမ္ပိ ဓာရေတိ, ကုသစီရမ္ပိ ဓာရေတိ, ဝါကစီရမ္ပိ ဓာရေတိ, ဖလကစီရမ္ပိ ဓာရေတိ, ကေသကမ္ဗလမ္ပိ ဓာရေတိ, ဝါဠကမ္ဗလမ္ပိ ဓာရေတိ, ဥလူကပက္ခမ္ပိ ဓာရေတိ၊ ကေသမဿုလောစကောပိ ဟောတိ, ကေသမဿုလောစနာနုယောဂမနုယုတ္တော, ဥဗ္ဘဋ္ဌကောပိ ဟောတိ အာသနပဋိက္ခိတ္တော, ဥက္ကုဋိကောပိ ဟောတိ ဥက္ကုဋိကပ္ပဓာနမနုယုတ္တော, ကဏ္ဋကာပဿယိကောပိ ဟောတိ ကဏ္ဋကာပဿယေ သေယျံ ကပ္ပေတိ [ပဿ မ။ နိ။ ၁။၁၅၅ မဟာသီဟနာဒသုတ္တေ]၊ သာယတတိယကမ္ပိ ဥဒကောရောဟနာနုယောဂမနုယုတ္တော ဝိဟရတိ – ဣတိ ဧဝရူပံ အနေကဝိဟိတံ ကာယဿ အာတာပနပရိတာပနာနုယောဂမနုယုတ္တော ဝိဟရတိ။ အယံ ဝုစ္စတိ, ဘိက္ခဝေ, ပုဂ္ဂလော အတ္တန္တပေါ အတ္တပရိတာပနာနုယောဂမနုယုတ္တော။
မြန်֍ ၈။ ‘‘ကတမော စ, ဘိက္ခဝေ, ပုဂ္ဂလော ပရန္တပေါ ပရပရိတာပနာနုယောဂမနုယုတ္တော? ဣဓ, ဘိက္ခဝေ, ဧကစ္စော ပုဂ္ဂလော ဩရဗ္ဘိကော ဟောတိ သူကရိကော သာကုဏိကော မာဂဝိကော လုဒ္ဒေါ မစ္ဆဃာတကော စောရော စောရဃာတကော ဂေါဃာတကော ဗန္ဓနာဂါရိကော ယေ ဝါ ပနညေပိ ကေစိ ကုရူရကမ္မန္တာ။ အယံ ဝုစ္စတိ, ဘိက္ခဝေ, ပုဂ္ဂလော ပရန္တပေါ ပရပရိတာပနာနုယောဂမနုယုတ္တော။
မြန်֍ ၉။ ‘‘ကတမော စ, ဘိက္ခဝေ, ပုဂ္ဂလော အတ္တန္တပေါ စ အတ္တပရိတာပနာနုယောဂမနုယုတ္တော ပရန္တပေါ စ ပရပရိတာပနာနုယောဂမနုယုတ္တော? ဣဓ, ဘိက္ခဝေ, ဧကစ္စော ပုဂ္ဂလော ရာဇာ ဝါ ဟောတိ ခတ္တိယော မုဒ္ဓါဝသိတ္တော ဗြာဟ္မဏော ဝါ မဟာသာလော။ သော ပုရတ္ထိမေန နဂရဿ နဝံ သန္ထာဂါရံ [သန္ဓာဂါရံ (ဋီကာ)] ကာရာပေတွာ ကေသမဿုံ ဩဟာရေတွာ ခရာဇိနံ နိဝါသေတွာ သပ္ပိတေလေန ကာယံ အဗ္ဘဉ္ဇိတွာ မဂဝိသာဏေန ပိဋ္ဌိံ ကဏ္ဍုဝမာနော နဝံ သန္ထာဂါရံ ပဝိသတိ သဒ္ဓိံ မဟေသိယာ ဗြာဟ္မဏေန စ ပုရောဟိတေန။ သော တတ္ထ အနန္တရဟိတာယ ဘူမိယာ ဟရိတုပလိတ္တာယ သေယျံ ကပ္ပေတိ။ ဧကိဿာယ ဂါဝိယာ သရူပဝစ္ဆာယ ယံ ဧကသ္မိံ ထနေ ခီရံ ဟောတိ တေန ရာဇာ ယာပေတိ, ယံ ဒုတိယသ္မိံ ထနေ ခီရံ ဟောတိ တေန မဟေသီ ယာပေတိ, ယံ တတိယသ္မိံ ထနေ ခီရံ ဟောတိ တေန ဗြာဟ္မဏော ပုရောဟိတော
(မ၊၂၊၇။)
ယာပေတိ, ယံ စတုတ္ထသ္မိံ ထနေ ခီရံ ဟောတိ တေန အဂ္ဂိံ ဇုဟတိ, အဝသေသေန ဝစ္ဆကော ယာပေတိ။ သော ဧဝမာဟ – ‘ဧတ္တကာ ဥသဘာ ဟညန္တု ယညတ္ထာယ, ဧတ္တကာ ဝစ္ဆတရာ ဟညန္တု ယညတ္ထာယ, ဧတ္တကာ ဝစ္ဆတရိယော ဟညန္တု ယညတ္ထာယ, ဧတ္တကာ အဇာ ဟညန္တု ယညတ္ထာယ, ဧတ္တကာ ဥရဗ္ဘာ ဟညန္တု ယညတ္ထာယ, (ဧတ္တကာ အဿာ ဟညန္တု ယညတ္ထာယ) [( ) နတ္ထိ သီ။ ပီ။ ပေါတ္ထကေသု], ဧတ္တကာ ရုက္ခာ ဆိဇ္ဇန္တု ယူပတ္ထာယ, ဧတ္တကာ ဒဗ္ဘာ လူယန္တု ဗရိဟိသတ္ထာယာ’တိ [ပရိဟိံ သတ္ထာယ (က။)]။ ယေပိဿ တေ ဟောန္တိ ဒါသာတိ ဝါ ပေဿာတိ ဝါ ကမ္မကရာတိ ဝါ တေပိ ဒဏ္ဍတဇ္ဇိတာ ဘယတဇ္ဇိတာ အဿုမုခါ ရုဒမာနာ ပရိကမ္မာနိ ကရောန္တိ။ အယံ ဝုစ္စတိ, ဘိက္ခဝေ, ပုဂ္ဂလော အတ္တန္တပေါ စ အတ္တပရိတာပနာနုယောဂမနုယုတ္တော ပရန္တပေါ စ ပရပရိတာပနာနုယောဂမနုယုတ္တော။
မြန်֍ ၁၀။ ‘‘ကတမော စ, ဘိက္ခဝေ, ပုဂ္ဂလော နေဝတ္တန္တပေါ နာတ္တပရိတာပနာနုယောဂမနုယုတ္တော န ပရန္တပေါ န ပရပရိတာပနာနုယောဂမနုယုတ္တော, သော အနတ္တန္တပေါ အပရန္တပေါ ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ နိစ္ဆာတော နိဗ္ဗုတော သီတီဘူတော သုခပ္ပဋိသံဝေဒီ ဗြဟ္မဘူတေန အတ္တနာ ဝိဟရတိ? ဣဓ, ဘိက္ခဝေ, တထာဂတော လောကေ ဥပ္ပဇ္ဇတိ အရဟံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ ဝိဇ္ဇာစရဏသမ္ပန္နော သုဂတော လောကဝိဒူ အနုတ္တရော ပုရိသဒမ္မသာရထိ သတ္ထာ ဒေဝမနုဿာနံ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ။ သော ဣမံ လောကံ သဒေဝကံ သမာရကံ သဗြဟ္မကံ သဿမဏဗြာဟ္မဏိံ ပဇံ သဒေဝမနုဿံ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတွာ ပဝေဒေတိ။ သော ဓမ္မံ ဒေသေတိ အာဒိကလျာဏံ မဇ္ဈေကလျာဏံ ပရိယောသာနကလျာဏံ သာတ္ထံ သဗျဉ္ဇနံ, ကေဝလပရိပုဏ္ဏံ ပရိသုဒ္ဓံ ဗြဟ္မစရိယံ ပကာသေတိ။ တံ ဓမ္မံ သုဏာတိ ဂဟပတိ ဝါ ဂဟပတိပုတ္တော ဝါ အညတရသ္မိံ ဝါ ကုလေ ပစ္စာဇာတော။ သော တံ ဓမ္မံ သုတွာ တထာဂတေ သဒ္ဓံ ပဋိလဘတိ။ သော တေန သဒ္ဓါပဋိလာဘေန သမန္နာဂတော ဣတိ ပဋိသဉ္စိက္ခတိ – ‘သမ္ဗာဓော ဃရာဝါသော ရဇာပထော, အဗ္ဘောကာသော ပဗ္ဗဇ္ဇာ။ နယိဒံ သုကရံ အဂါရံ အဇ္ဈာဝသတာ ဧကန္တပရိပုဏ္ဏံ ဧကန္တပရိသုဒ္ဓံ သင်္ခလိခိတံ ဗြဟ္မစရိယံ စရိတုံ။ ယံနူနာဟံ ကေသမဿုံ ဩဟာရေတွာ ကာသာယာနိ ဝတ္ထာနိ အစ္ဆာဒေတွာ အဂါရသ္မာ အနဂါရိယံ ပဗ္ဗဇေယျ’န္တိ။ သော အပရေန သမယေန အပ္ပံ ဝါ ဘောဂက္ခန္ဓံ ပဟာယ, မဟန္တံ ဝါ ဘောဂက္ခန္ဓံ ပဟာယ, အပ္ပံ ဝါ ဉာတိပရိဝဋ္ဋံ
(မ၊၂၊၈။)
ပဟာယ, မဟန္တံ ဝါ ဉာတိပရိဝဋ္ဋံ ပဟာယ, ကေသမဿုံ ဩဟာရေတွာ, ကာသာယာနိ ဝတ္ထာနိ အစ္ဆာဒေတွာ အဂါရသ္မာ အနဂါရိယံ ပဗ္ဗဇတိ။
မြန်֍ ၁၁။ ‘‘သော ဧဝံ ပဗ္ဗဇိတော သမာနော ဘိက္ခူနံ သိက္ခာသာဇီဝသမာပန္နော ပါဏာတိပါတံ ပဟာယ ပါဏာတိပါတာ ပဋိဝိရတော ဟောတိ နိဟိတဒဏ္ဍော နိဟိတသတ္ထော, လဇ္ဇီ ဒယာပန္နော သဗ္ဗပါဏဘူတဟိတာနုကမ္ပီ ဝိဟရတိ။ အဒိန္နာဒါနံ ပဟာယ အဒိန္နာဒါနာ ပဋိဝိရတော ဟောတိ ဒိန္နာဒါယီ ဒိန္နပါဋိကင်္ခီ, အထေနေန သုစိဘူတေန အတ္တနာ ဝိဟရတိ။ အဗြဟ္မစရိယံ ပဟာယ ဗြဟ္မစာရီ ဟောတိ အာရာစာရီ ဝိရတော မေထုနာ ဂါမဓမ္မာ။ မုသာဝါဒံ ပဟာယ မုသာဝါဒါ ပဋိဝိရတော ဟောတိ သစ္စဝါဒီ သစ္စသန္ဓော ထေတော ပစ္စယိကော အဝိသံဝါဒကော လောကဿ။ ပိသုဏံ ဝါစံ ပဟာယ ပိသုဏာယ ဝါစာယ ပဋိဝိရတော ဟောတိ, ဣတော သုတွာ န အမုတြ အက္ခာတာ ဣမေသံ ဘေဒါယ, အမုတြ ဝါ သုတွာ န ဣမေသံ အက္ခာတာ အမူသံ ဘေဒါယ – ဣတိ ဘိန္နာနံ ဝါ သန္ဓာတာ သဟိတာနံ ဝါ အနုပ္ပဒါတာ သမဂ္ဂါရာမော သမဂ္ဂရတော သမဂ္ဂနန္ဒီ သမဂ္ဂကရဏိံ ဝါစံ ဘာသိတာ ဟောတိ။ ဖရုသံ ဝါစံ ပဟာယ ဖရုသာယ ဝါစာယ ပဋိဝိရတော ဟောတိ, ယာ သာ ဝါစာ နေလာ ကဏ္ဏသုခါ ပေမနီယာ ဟဒယင်္ဂမာ ပေါရီ ဗဟုဇနကန္တာ ဗဟုဇနမနာပါ တထာရူပိံ ဝါစံ ဘာသိတာ ဟောတိ။ သမ္ဖပ္ပလာပံ ပဟာယ သမ္ဖပ္ပလာပါ ပဋိဝိရတော ဟောတိ ကာလဝါဒီ ဘူတဝါဒီ အတ္ထဝါဒီ ဓမ္မဝါဒီ ဝိနယဝါဒီ, နိဓာနဝတိံ ဝါစံ ဘာသိတာ ကာလေန သာပဒေသံ ပရိယန္တဝတိံ အတ္ထသံဟိတံ။ သော ဗီဇဂါမဘူတဂါမသမာရမ္ဘာ ပဋိဝိရတော ဟောတိ, ဧကဘတ္တိကော ဟောတိ ရတ္တူပရတော ဝိရတော ဝိကာလဘောဇနာ၊ နစ္စဂီတဝါဒိတဝိသူကဒဿနာ ပဋိဝိရတော ဟောတိ၊ မာလာဂန္ဓဝိလေပနဓာရဏမဏ္ဍနဝိဘူသနဋ္ဌာနာ ပဋိဝိရတော ဟောတိ၊ ဥစ္စာသယနမဟာသယနာ ပဋိဝိရတော ဟောတိ၊ ဇာတရူပရဇတပဋိဂ္ဂဟဏာ ပဋိဝိရတော ဟောတိ၊ အာမကဓညပဋိဂ္ဂဟဏာ ပဋိဝိရတော ဟောတိ၊ အာမကမံသပဋိဂ္ဂဟဏာ ပဋိဝိရတော ဟောတိ၊ ဣတ္ထိကုမာရိကပဋိဂ္ဂဟဏာ ပဋိဝိရတော ဟောတိ၊ ဒါသိဒါသပဋိဂ္ဂဟဏာ ပဋိဝိရတော ဟောတိ၊ အဇေဠကပဋိဂ္ဂဟဏာ ပဋိဝိရတော ဟောတိ၊ ကုက္ကုဋသူကရပဋိဂ္ဂဟဏာ ပဋိဝိရတော ဟောတိ၊ ဟတ္ထိဂဝဿဝဠဝပဋိဂ္ဂဟဏာ ပဋိဝိရတော ဟောတိ၊ ခေတ္တဝတ္ထုပဋိဂ္ဂဟဏာ ပဋိဝိရတော ဟောတိ၊ ဒူတေယျပဟိဏဂမနာနုယောဂါ ပဋိဝိရတော ဟောတိ၊ ကယဝိက္ကယာ
(မ၊၂၊၉။)
ပဋိဝိရတော ဟောတိ၊ တုလာကူဋကံသကူဋမာနကူဋာ ပဋိဝိရတော ဟောတိ၊ ဥက္ကောဋနဝဉ္စနနိကတိသာစိယောဂါ [သာဝိယောဂါ (သျာ။ ကံ။ က။) သာစိ ကုဋိလပရိယာယော] ပဋိဝိရတော ဟောတိ၊ ဆေဒနဝဓဗန္ဓနဝိပရာမောသအာလောပသဟသာကာရာ ပဋိဝိရတော ဟောတိ [ပဿ မ။ နိ။ ၁။၂၉၃ စူဠဟတ္ထိပဒေါပမေ]။
‘‘သော သန္တုဋ္ဌော ဟောတိ ကာယပရိဟာရိကေန စီဝရေန ကုစ္ဆိပရိဟာရိကေန ပိဏ္ဍပါတေန။ သော ယေန ယေနေဝ ပက္ကမတိ, သမာဒါယေဝ ပက္ကမတိ။ သေယျထာပိ နာမ ပက္ခီ သကုဏော ယေန ယေနေဝ ဍေတိ, သပတ္တဘာရောဝ ဍေတိ၊ ဧဝမေဝ ဘိက္ခု သန္တုဋ္ဌော ဟောတိ ကာယပရိဟာရိကေန စီဝရေန ကုစ္ဆိပရိဟာရိကေန ပိဏ္ဍပါတေန။ သော ယေန ယေနေဝ ပက္ကမတိ, သမာဒါယေဝ ပက္ကမတိ။ သော ဣမိနာ အရိယေန သီလက္ခန္ဓေန သမန္နာဂတော အဇ္ဈတ္တံ အနဝဇ္ဇသုခံ ပဋိသံဝေဒေတိ။
မြန်֍ ၁၂။ ‘‘သော စက္ခုနာ ရူပံ ဒိသွာ န နိမိတ္တဂ္ဂါဟီ ဟောတိ နာနုဗျဉ္ဇနဂ္ဂါဟီ။ ယတွာဓိကရဏမေနံ စက္ခုန္ဒြိယံ အသံဝုတံ ဝိဟရန္တံ အဘိဇ္ဈာဒေါမနဿာ ပါပကာ အကုသလာ ဓမ္မာ အနွာဿဝေယျုံ တဿ သံဝရာယ ပဋိပဇ္ဇတိ, ရက္ခတိ စက္ခုန္ဒြိယံ, စက္ခုန္ဒြိယေ သံဝရံ အာပဇ္ဇတိ။ သောတေန သဒ္ဒံ သုတွာ…ပေ… ဃာနေန ဂန္ဓံ ဃာယိတွာ…ပေ… ဇိဝှါယ ရသံ သာယိတွာ…ပေ… ကာယေန ဖောဋ္ဌဗ္ဗံ ဖုသိတွာ…ပေ… မနသာ ဓမ္မံ ဝိညာယ န နိမိတ္တဂ္ဂါဟီ ဟောတိ နာနုဗျဉ္ဇနဂ္ဂါဟီ။ ယတွာဓိကရဏမေနံ မနိန္ဒြိယံ အသံဝုတံ ဝိဟရန္တံ အဘိဇ္ဈာဒေါမနဿာ ပါပကာ အကုသလာ ဓမ္မာ အနွာဿဝေယျုံ တဿ သံဝရာယ ပဋိပဇ္ဇတိ, ရက္ခတိ မနိန္ဒြိယံ, မနိန္ဒြိယေ သံဝရံ အာပဇ္ဇတိ။ သော ဣမိနာ အရိယေန ဣန္ဒြိယသံဝရေန သမန္နာဂတော အဇ္ဈတ္တံ အဗျာသေကသုခံ ပဋိသံဝေဒေတိ။
‘‘သော အဘိက္ကန္တေ ပဋိက္ကန္တေ သမ္ပဇာနကာရီ ဟောတိ, အာလောကိတေ ဝိလောကိတေ သမ္ပဇာနကာရီ ဟောတိ, သမိဉ္ဇိတေ ပသာရိတေ သမ္ပဇာနကာရီ ဟောတိ, သံဃာဋိပတ္တစီဝရဓာရဏေ သမ္ပဇာနကာရီ ဟောတိ, အသိတေ ပီတေ ခါယိတေ သာယိတေ သမ္ပဇာနကာရီ ဟောတိ, ဥစ္စာရပဿာဝကမ္မေ သမ္ပဇာနကာရီ ဟောတိ, ဂတေ ဌိတေ နိသိန္နေ သုတ္တေ ဇာဂရိတေ ဘာသိတေ တုဏှီဘာဝေ သမ္ပဇာနကာရီ ဟောတိ။
(မ၊၂၊၁၀။)
မြန်֍ ၁၃။ ‘‘သော ဣမိနာ စ အရိယေန သီလက္ခန္ဓေန သမန္နာဂတော, (ဣမာယ စ အရိယာယ သန္တုဋ္ဌိယာ သမန္နာဂတော,) [ပဿ မ။ နိ။ ၁။၂၉၆ စူဠဟတ္ထိပဒေါပမေ] ဣမိနာ စ အရိယေန ဣန္ဒြိယသံဝရေန သမန္နာဂတော, ဣမိနာ စ အရိယေန သတိသမ္ပဇညေန သမန္နာဂတော ဝိဝိတ္တံ သေနာသနံ ဘဇတိ အရညံ ရုက္ခမူလံ ပဗ္ဗတံ ကန္ဒရံ ဂိရိဂုဟံ သုသာနံ ဝနပတ္ထံ အဗ္ဘောကာသံ ပလာလပုဉ္ဇံ။ သော ပစ္ဆာဘတ္တံ ပိဏ္ဍပါတပဋိက္ကန္တော နိသီဒတိ ပလ္လင်္ကံ အာဘုဇိတွာ ဥဇုံ ကာယံ ပဏိဓာယ ပရိမုခံ သတိံ ဥပဋ္ဌပေတွာ။ သော အဘိဇ္ဈံ လောကေ ပဟာယ ဝိဂတာဘိဇ္ဈေန စေတသာ ဝိဟရတိ, အဘိဇ္ဈာယ စိတ္တံ ပရိသောဓေတိ, ဗျာပါဒပဒေါသံ ပဟာယ အဗျာပန္နစိတ္တော ဝိဟရတိ သဗ္ဗပါဏဘူတဟိတာနုကမ္ပီ, ဗျာပါဒပဒေါသာ စိတ္တံ ပရိသောဓေတိ၊ ထီနမိဒ္ဓံ ပဟာယ ဝိဂတထီနမိဒ္ဓေါ ဝိဟရတိ အာလောကသညီ သတော သမ္ပဇာနော, ထီနမိဒ္ဓါ စိတ္တံ ပရိသောဓေတိ၊ ဥဒ္ဓစ္စကုက္ကုစ္စံ ပဟာယ အနုဒ္ဓတော ဝိဟရတိ အဇ္ဈတ္တံ ဝူပသန္တစိတ္တော, ဥဒ္ဓစ္စကုက္ကုစ္စာ စိတ္တံ ပရိသောဓေတိ၊ ဝိစိကိစ္ဆံ ပဟာယ တိဏ္ဏဝိစိကိစ္ဆော ဝိဟရတိ အကထံကထီ ကုသလေသု ဓမ္မေသု, ဝိစိကိစ္ဆာယ စိတ္တံ ပရိသောဓေတိ။
‘‘သော ဣမေ ပဉ္စ နီဝရဏေ ပဟာယ စေတသော ဥပက္ကိလေသေ ပညာယ ဒုဗ္ဗလီကရဏေ, ဝိဝိစ္စေဝ ကာမေဟိ ဝိဝိစ္စ အကုသလေဟိ ဓမ္မေဟိ သဝိတက္ကံ သဝိစာရံ ဝိဝေကဇံ ပီတိသုခံ ပဌမံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ၊ ဝိတက္ကဝိစာရာနံ ဝူပသမာ အဇ္ဈတ္တံ သမ္ပသာဒနံ စေတသော ဧကောဒိဘာဝံ အဝိတက္ကံ အဝိစာရံ သမာဓိဇံ ပီတိသုခံ ဒုတိယံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ၊ ပီတိယာ စ ဝိရာဂါ ဥပေက္ခကော စ ဝိဟရတိ သတော စ သမ္ပဇာနော သုခဉ္စ ကာယေန ပဋိသံဝေဒေတိ, ယံ တံ အရိယာ အာစိက္ခန္တိ – ‘ဥပေက္ခကော သတိမာ သုခဝိဟာရီ’တိ တတိယံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ၊ သုခဿ စ ပဟာနာ ဒုက္ခဿ စ ပဟာနာ ပုဗ္ဗေဝ သောမနဿဒေါမနဿာနံ အတ္ထင်္ဂမာ အဒုက္ခမသုခံ ဥပေက္ခာသတိပါရိသုဒ္ဓိံ စတုတ္ထံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ။
မြန်֍ ၁၄။ ‘‘သော ဧဝံ သမာဟိတေ စိတ္တေ ပရိသုဒ္ဓေ ပရိယောဒါတေ အနင်္ဂဏေ ဝိဂတူပက္ကိလေသေ မုဒုဘူတေ ကမ္မနိယေ ဌိတေ အာနေဉ္ဇပ္ပတ္တေ ပုဗ္ဗေနိဝါသာနုဿတိဉာဏာယ စိတ္တံ အဘိနိန္နာမေတိ။ သော အနေကဝိဟိတံ ပုဗ္ဗေနိဝါသံ အနုဿရတိ, သေယျထိဒံ – ဧကမ္ပိ ဇာတိံ ဒွေပိ ဇာတိယော တိဿောပိ ဇာတိယော စတဿောပိ ဇာတိယော ပဉ္စပိ ဇာတိယော ဒသပိ ဇာတိယော
(မ၊၂၊၁၁။)
ဝီသမ္ပိ ဇာတိယော တိံသမ္ပိ ဇာတိယော စတ္တာလီသမ္ပိ ဇာတိယော ပညာသမ္ပိ ဇာတိယော ဇာတိသတမ္ပိ ဇာတိသဟဿမ္ပိ ဇာတိသတသဟဿမ္ပိ အနေကေပိ သံဝဋ္ဋကပ္ပေ အနေကေပိ ဝိဝဋ္ဋကပ္ပေ အနေကေပိ သံဝဋ္ဋဝိဝဋ္ဋကပ္ပေ – ‘အမုတြာသိံ ဧဝံနာမော ဧဝံဂေါတ္တော ဧဝံဝဏ္ဏော ဧဝမာဟာရော ဧဝံသုခဒုက္ခပ္ပဋိသံဝေဒီ ဧဝမာယုပရိယန္တော, သော တတော စုတော အမုတြ ဥဒပါဒိံ၊ တတြာပါသိံ ဧဝံနာမော ဧဝံဂေါတ္တော ဧဝံဝဏ္ဏော ဧဝမာဟာရော ဧဝံသုခဒုက္ခပ္ပဋိသံဝေဒီ ဧဝမာယုပရိယန္တော, သော တတော စုတော ဣဓူပပန္နော’တိ။ ဣတိ သာကာရံ သဥဒ္ဒေသံ အနေကဝိဟိတံ ပုဗ္ဗေနိဝါသံ အနုဿရတိ။
မြန်֍ ၁၅။ ‘‘သော ဧဝံ သမာဟိတေ စိတ္တေ ပရိသုဒ္ဓေ ပရိယောဒါတေ အနင်္ဂဏေ ဝိဂတူပက္ကိလေသေ မုဒုဘူတေ ကမ္မနိယေ ဌိတေ အာနေဉ္ဇပ္ပတ္တေ သတ္တာနံ စုတူပပါတဉာဏာယ စိတ္တံ အဘိနိန္နာမေတိ။ သော ဒိဗ္ဗေန စက္ခုနာ ဝိသုဒ္ဓေန အတိက္ကန္တမာနုသကေန သတ္တေ ပဿတိ စဝမာနေ ဥပပဇ္ဇမာနေ ဟီနေ ပဏီတေ သုဝဏ္ဏေ ဒုဗ္ဗဏ္ဏေ သုဂတေ ဒုဂ္ဂတေ ယထာကမ္မူပဂေ သတ္တေ ပဇာနာတိ – ‘ဣမေ ဝတ ဘောန္တော သတ္တာ ကာယဒုစ္စရိတေန သမန္နာဂတာ ဝစီဒုစ္စရိတေန သမန္နာဂတာ မနောဒုစ္စရိတေန သမန္နာဂတာ အရိယာနံ ဥပဝါဒကာ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိကာ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိကမ္မသမာဒါနာ, တေ ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ အပါယံ ဒုဂ္ဂတိံ ဝိနိပါတံ နိရယံ ဥပပန္နာ၊ ဣမေ ဝါ ပန ဘောန္တော သတ္တာ ကာယသုစရိတေန သမန္နာဂတာ ဝစီသုစရိတေန သမန္နာဂတာ မနောသုစရိတေန သမန္နာဂတာ အရိယာနံ အနုပဝါဒကာ သမ္မာဒိဋ္ဌိကာ သမ္မာဒိဋ္ဌိကမ္မသမာဒါနာ, တေ ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ သုဂတိံ သဂ္ဂံ လောကံ ဥပပန္နာ’တိ။ ဣတိ ဒိဗ္ဗေန စက္ခုနာ ဝိသုဒ္ဓေန အတိက္ကန္တမာနုသကေန သတ္တေ ပဿတိ စဝမာနေ ဥပပဇ္ဇမာနေ ဟီနေ ပဏီတေ သုဝဏ္ဏေ ဒုဗ္ဗဏ္ဏေ သုဂတေ ဒုဂ္ဂတေ ယထာကမ္မူပဂေ သတ္တေ ပဇာနာတိ။
မြန်֍ ၁၆။ ‘‘သော ဧဝံ သမာဟိတေ စိတ္တေ ပရိသုဒ္ဓေ ပရိယောဒါတေ အနင်္ဂဏေ ဝိဂတူပက္ကိလေသေ မုဒုဘူတေ ကမ္မနိယေ ဌိတေ အာနေဉ္ဇပ္ပတ္တေ အာသဝါနံ ခယဉာဏာယ စိတ္တံ အဘိနိန္နာမေတိ။ သော ‘ဣဒံ ဒုက္ခ’န္တိ ယထာဘူတံ ပဇာနာတိ။ ‘အယံ ဒုက္ခသမုဒယော’တိ ယထာဘူတံ ပဇာနာတိ။ ‘အယံ ဒုက္ခနိရောဓော’တိ ယထာဘူတံ ပဇာနာတိ။ ‘အယံ ဒုက္ခနိရောဓဂါမိနီ ပဋိပဒါ’တိ ယထာဘူတံ ပဇာနာတိ။ ‘ဣမေ အာသဝါ’တိ ယထာဘူတံ ပဇာနာတိ။ ‘အယံ အာသဝသမုဒယော’တိ ယထာဘူတံ ပဇာနာတိ။ ‘အယံ အာသဝနိရောဓော’တိ ယထာဘူတံ
(မ၊၂၊၁၂။)
ပဇာနာတိ။ ‘အယံ အာသဝနိရောဓဂါမိနီ ပဋိပဒါ’တိ ယထာဘူတံ ပဇာနာတိ။ တဿ ဧဝံ ဇာနတော ဧဝံ ပဿတော ကာမာသဝါပိ စိတ္တံ ဝိမုစ္စတိ, ဘဝါသဝါပိ စိတ္တံ ဝိမုစ္စတိ, အဝိဇ္ဇာသဝါပိ စိတ္တံ ဝိမုစ္စတိ။ ဝိမုတ္တသ္မိံ ဝိမုတ္တမိတိ ဉာဏံ ဟောတိ။ ‘ခီဏာ ဇာတိ, ဝုသိတံ ဗြဟ္မစရိယံ, ကတံ ကရဏီယံ, နာပရံ ဣတ္ထတ္တာယာ’တိ ပဇာနာတိ။ အယံ ဝုစ္စတိ, ဘိက္ခဝေ, ပုဂ္ဂလော နေဝတ္တန္တပေါ နာတ္တပရိတာပနာနုယောဂမနုယုတ္တော, န ပရန္တပေါ န ပရပရိတာပနာနုယောဂမနုယုတ္တော။ သော အတ္တန္တပေါ အပရန္တပေါ ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ နိစ္ဆာတော နိဗ္ဗုတော သီတီဘူတော သုခပ္ပဋိသံဝေဒီ ဗြဟ္မဘူတေန အတ္တနာ ဝိဟရတီ’’တိ။
ဣဒမဝေါစ ဘဂဝါ။ အတ္တမနာ တေ ဘိက္ခူ ဘဂဝတော ဘာသိတံ အဘိနန္ဒုန္တိ။
ကန္ဒရကသုတ္တံ နိဋ္ဌိတံ ပဌမံ။
၂။ အဋ္ဌကနာဂရသုတ္တံ
မြန်֍ ၁၇။ ဧဝံ မေ သုတံ – ဧကံ သမယံ အာယသ္မာ အာနန္ဒော ဝေသာလိယံ ဝိဟရတိ ဗေလုဝဂါမကေ [ဝေဠုဝဂါမကေ (သျာ။ ကံ။ က။)]။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဒသမော ဂဟပတိ အဋ္ဌကနာဂရော ပါဋလိပုတ္တံ အနုပ္ပတ္တော ဟောတိ ကေနစိဒေဝ ကရဏီယေန။ အထ ခေါ ဒသမော ဂဟပတိ အဋ္ဌကနာဂရော ယေန ကုက္ကုဋာရာမော ယေန အညတရော ဘိက္ခု တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ တံ ဘိက္ခုံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ ဒသမော ဂဟပတိ အဋ္ဌကနာဂရော တံ ဘိက္ခုံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ကဟံ နု ခေါ, ဘန္တေ, အာယသ္မာ အာနန္ဒော ဧတရဟိ ဝိဟရတိ? ဒဿနကာမာ ဟိ မယံ တံ အာယသ္မန္တံ အာနန္ဒ’’န္တိ။ ‘‘ဧသော, ဂဟပတိ, အာယသ္မာ အာနန္ဒော ဝေသာလိယံ ဝိဟရတိ ဗေလုဝဂါမကေ’’တိ။ အထ ခေါ ဒသမော ဂဟပတိ အဋ္ဌကနာဂရော ပါဋလိပုတ္တေ တံ ကရဏီယံ တီရေတွာ ယေန ဝေသာလီ ယေန ဗေလုဝဂါမကော ယေနာယသ္မာ အာနန္ဒော တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ အာယသ္မန္တံ အာနန္ဒံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။
မြန်֍ ၁၈။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ ဒသမော ဂဟပတိ အဋ္ဌကနာဂရော အာယသ္မန္တံ အာနန္ဒံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘အတ္ထိ နု ခေါ, ဘန္တေ အာနန္ဒ, တေန
(မ၊၂၊၁၃။)
ဘဂဝတာ ဇာနတာ ပဿတာ အရဟတာ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေန ဧကဓမ္မော အက္ခာတော ယတ္ထ ဘိက္ခုနော အပ္ပမတ္တဿ အာတာပိနော ပဟိတတ္တဿ ဝိဟရတော အဝိမုတ္တဉ္စေဝ စိတ္တံ ဝိမုစ္စတိ, အပရိက္ခီဏာ စ အာသဝါ ပရိက္ခယံ ဂစ္ဆန္တိ, အနနုပ္ပတ္တဉ္စ အနုတ္တရံ ယောဂက္ခေမံ အနုပါပုဏာတီ’’တိ?
‘‘အတ္ထိ ခေါ, ဂဟပတိ, တေန ဘဂဝတာ ဇာနတာ ပဿတာ အရဟတာ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေန ဧကဓမ္မော အက္ခာတော ယတ္ထ ဘိက္ခုနော အပ္ပမတ္တဿ အာတာပိနော ပဟိတတ္တဿ ဝိဟရတော အဝိမုတ္တဉ္စေဝ စိတ္တံ ဝိမုစ္စတိ, အပရိက္ခီဏာ စ အာသဝါ ပရိက္ခယံ ဂစ္ဆန္တိ, အနနုပ္ပတ္တဉ္စ အနုတ္တရံ ယောဂက္ခေမံ အနုပါပုဏာတီ’’တိ။
‘‘ကတမော ပန, ဘန္တေ အာနန္ဒ, တေန ဘဂဝတာ ဇာနတာ ပဿတာ အရဟတာ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေန ဧကဓမ္မော အက္ခာတော ယတ္ထ ဘိက္ခုနော အပ္ပမတ္တဿ အာတာပိနော ပဟိတတ္တဿ ဝိဟရတော အဝိမုတ္တဉ္စေဝ စိတ္တံ ဝိမုစ္စတိ, အပရိက္ခီဏာ စ အာသဝါ ပရိက္ခယံ ဂစ္ဆန္တိ, အနနုပ္ပတ္တဉ္စ အနုတ္တရံ ယောဂက္ခေမံ အနုပါပုဏာတီ’’တိ?
မြန်֍ ၁၉။ ‘‘ဣဓ, ဂဟပတိ, ဘိက္ခု ဝိဝိစ္စေဝ ကာမေဟိ ဝိဝိစ္စ အကုသလေဟိ ဓမ္မေဟိ သဝိတက္ကံ သဝိစာရံ ဝိဝေကဇံ ပီတိသုခံ ပဌမံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ။ သော ဣတိ ပဋိသဉ္စိက္ခတိ – ‘ဣဒမ္ပိ ပဌမံ ဈာနံ အဘိသင်္ခတံ အဘိသဉ္စေတယိတံ။ ယံ ခေါ ပန ကိဉ္စိ အဘိသင်္ခတံ အဘိသဉ္စေတယိတံ တဒနိစ္စံ နိရောဓဓမ္မ’န္တိ ပဇာနာတိ။ သော တတ္ထ ဌိတော အာသဝါနံ ခယံ ပါပုဏာတိ။ နော စေ အာသဝါနံ ခယံ ပါပုဏာတိ, တေနေဝ ဓမ္မရာဂေန တာယ ဓမ္မနန္ဒိယာ ပဉ္စန္နံ ဩရမ္ဘာဂိယာနံ သံယောဇနာနံ ပရိက္ခယာ ဩပပါတိကော ဟောတိ တတ္ထ ပရိနိဗ္ဗာယီ အနာဝတ္တိဓမ္မော တသ္မာ လောကာ။ အယမ္ပိ ခေါ, ဂဟပတိ, တေန ဘဂဝတာ ဇာနတာ ပဿတာ အရဟတာ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေန ဧကဓမ္မော အက္ခာတော ယတ္ထ ဘိက္ခုနော အပ္ပမတ္တဿ အာတာပိနော ပဟိတတ္တဿ ဝိဟရတော အဝိမုတ္တဉ္စေဝ စိတ္တံ ဝိမုစ္စတိ, အပရိက္ခီဏာ စ အာသဝါ ပရိက္ခယံ ဂစ္ဆန္တိ, အနနုပ္ပတ္တဉ္စ အနုတ္တရံ ယောဂက္ခေမံ အနုပါပုဏာတိ။
မြန်֍ ၂၀။ ‘‘ပုန စပရံ, ဂဟပတိ, ဘိက္ခု ဝိတက္ကဝိစာရာနံ ဝူပသမာ အဇ္ဈတ္တံ သမ္ပသာဒနံ…ပေ… ဒုတိယံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ။ သော ဣတိ ပဋိသဉ္စိက္ခတိ – ‘ဣဒမ္ပိ ခေါ ဒုတိယံ ဈာနံ အဘိသင်္ခတံ အဘိသဉ္စေတယိတံ… အနုတ္တရံ ယောဂက္ခေမံ အနုပါပုဏာတိ။
(မ၊၂၊၁၄။)
‘‘ပုန စပရံ, ဂဟပတိ, ဘိက္ခု ပီတိယာ စ ဝိရာဂါ…ပေ… တတိယံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ။ သော ဣတိ ပဋိသဉ္စိက္ခတိ – ‘ဣဒမ္ပိ ခေါ တတိယံ ဈာနံ အဘိသင်္ခတံ အဘိသဉ္စေတယိတံ…ပေ… အနုတ္တရံ ယောဂက္ခေမံ အနုပါပုဏာတိ။
‘‘ပုန စပရံ, ဂဟပတိ, ဘိက္ခု သုခဿ စ ပဟာနာ …ပေ… စတုတ္ထံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ။ သော ဣတိ ပဋိသဉ္စိက္ခတိ – ‘ဣဒမ္ပိ ခေါ စတုတ္ထံ ဈာနံ အဘိသင်္ခတံ အဘိသဉ္စေတယိတံ… အနုတ္တရံ ယောဂက္ခေမံ အနုပါပုဏာတိ။
‘‘ပုန စပရံ, ဂဟပတိ, ဘိက္ခု မေတ္တာသဟဂတေန စေတသာ ဧကံ ဒိသံ ဖရိတွာ ဝိဟရတိ, တထာ ဒုတိယံ, တထာ တတိယံ, တထာ စတုတ္ထံ [စတုတ္ထိံ (သီ။ ပီ။)]။ ဣတိ ဥဒ္ဓမဓော တိရိယံ သဗ္ဗဓိ သဗ္ဗတ္တတာယ သဗ္ဗာဝန္တံ လောကံ မေတ္တာသဟဂတေန စေတသာ ဝိပုလေန မဟဂ္ဂတေန အပ္ပမာဏေန အဝေရေန အဗျာဗဇ္ဈေန [အဗျာပဇ္ဈေန (သီ။ သျာ။ ပီ။), အဗျာပဇ္ဇေန (က။) အင်္ဂုတ္တရတိကနိပါတဋီကာ ဩလောကေတဗ္ဗာ] ဖရိတွာ ဝိဟရတိ။ သော ဣတိ ပဋိသဉ္စိက္ခတိ – ‘အယမ္ပိ ခေါ မေတ္တာစေတောဝိမုတ္တိ အဘိသင်္ခတာ အဘိသဉ္စေတယိတာ။ ယံ ခေါ ပန ကိဉ္စိ အဘိသင်္ခတံ အဘိသဉ္စေတယိတံ တဒနိစ္စံ နိရောဓဓမ္မ’န္တိ ပဇာနာတိ။ သော တတ္ထ ဌိတော…ပေ… အနုတ္တရံ ယောဂက္ခေမံ အနုပါပုဏာတိ။
‘‘ပုန စပရံ, ဂဟပတိ, ဘိက္ခု ကရုဏာသဟဂတေန စေတသာ…ပေ… မုဒိတာသဟဂတေန စေတသာ…ပေ… ဥပေက္ခာသဟဂတေန စေတသာ ဧကံ ဒိသံ ဖရိတွာ ဝိဟရတိ, တထာ ဒုတိယံ, တထာ တတိယံ, တထာ စတုတ္ထံ။ ဣတိ ဥဒ္ဓမဓော တိရိယံ သဗ္ဗဓိ သဗ္ဗတ္တတာယ သဗ္ဗာဝန္တံ လောကံ ဥပေက္ခာသဟဂတေန စေတသာ ဝိပုလေန မဟဂ္ဂတေန အပ္ပမာဏေန အဝေရေန အဗျာဗဇ္ဈေန ဖရိတွာ ဝိဟရတိ။ သော ဣတိ ပဋိသဉ္စိက္ခတိ – ‘အယမ္ပိ ခေါ ဥပေက္ခာစေတောဝိမုတ္တိ အဘိသင်္ခတာ အဘိသဉ္စေတယိတာ။ ယံ ခေါ ပန ကိဉ္စိ အဘိသင်္ခတံ အဘိသဉ္စေတယိတံ တဒနိစ္စံ နိရောဓဓမ္မ’န္တိ ပဇာနာတိ။ သော တတ္ထ ဌိတော… အနုတ္တရံ ယောဂက္ခေမံ အနုပါပုဏာတိ။
‘‘ပုန စပရံ, ဂဟပတိ, ဘိက္ခု သဗ္ဗသော ရူပသညာနံ သမတိက္ကမာ ပဋိဃသညာနံ အတ္ထင်္ဂမာ နာနတ္တသညာနံ အမနသိကာရာ ‘အနန္တော အာကာသော’တိ အာကာသာနဉ္စာယတနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ။ သော ဣတိ ပဋိသဉ္စိက္ခတိ – ‘အယမ္ပိ ခေါ အာကာသာနဉ္စာယတနသမာပတ္တိ အဘိသင်္ခတာ အဘိသဉ္စေတယိတာ။ ယံ ခေါ ပန ကိဉ္စိ အဘိသင်္ခတံ အဘိသဉ္စေတယိတံ
(မ၊၂၊၁၅။)
တဒနိစ္စံ နိရောဓဓမ္မ’န္တိ ပဇာနာတိ။ သော တတ္ထ ဌိတော…ပေ… အနုတ္တရံ ယောဂက္ခေမံ အနုပါပုဏာတိ။
‘‘ပုန စပရံ, ဂဟပတိ, ဘိက္ခု သဗ္ဗသော အာကာသာနဉ္စာယတနံ သမတိက္ကမ္မ ‘အနန္တံ ဝိညာဏ’န္တိ ဝိညာဏဉ္စာယတနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ။ သော ဣတိ ပဋိသဉ္စိက္ခတိ – ‘အယမ္ပိ ခေါ ဝိညာဏဉ္စာယတနသမာပတ္တိ အဘိသင်္ခတာ အဘိသဉ္စေတယိတာ။ ယံ ခေါ ပန ကိဉ္စိ အဘိသင်္ခတံ အဘိသဉ္စေတယိတံ တဒနိစ္စံ နိရောဓဓမ္မ’န္တိ ပဇာနာတိ။ သော တတ္ထ ဌိတော…ပေ… အနုတ္တရံ ယောဂက္ခေမံ အနုပါပုဏာတိ။
‘‘ပုန စပရံ, ဂဟပတိ, ဘိက္ခု သဗ္ဗသော ဝိညာဏဉ္စာယတနံ သမတိက္ကမ္မ ‘နတ္ထိ ကိဉ္စီ’တိ အာကိဉ္စညာယတနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ။ သော ဣတိ ပဋိသဉ္စိက္ခတိ – ‘အယမ္ပိ ခေါ အာကိဉ္စညာယတနသမာပတ္တိ အဘိသင်္ခတာ အဘိသဉ္စေတယိတာ။ ယံ ခေါ ပန ကိဉ္စိ အဘိသင်္ခတံ အဘိသဉ္စေတယိတံ တဒနိစ္စံ နိရောဓဓမ္မ’န္တိ ပဇာနာတိ။ သော တတ္ထ ဌိတော အာသဝါနံ ခယံ ပါပုဏာတိ။ နော စေ အာသဝါနံ ခယံ ပါပုဏာတိ, တေနေဝ ဓမ္မရာဂေန တာယ ဓမ္မနန္ဒိယာ ပဉ္စန္နံ ဩရမ္ဘာဂိယာနံ သံယောဇနာနံ ပရိက္ခယာ ဩပပါတိကော ဟောတိ တတ္ထ ပရိနိဗ္ဗာယီ အနာဝတ္တိဓမ္မော တသ္မာ လောကာ။ အယမ္ပိ ခေါ, ဂဟပတိ, တေန ဘဂဝတာ ဇာနတာ ပဿတာ အရဟတာ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေန ဧကဓမ္မော အက္ခာတော ယတ္ထ ဘိက္ခုနော အပ္ပမတ္တဿ အာတာပိနော ပဟိတတ္တဿ ဝိဟရတော အဝိမုတ္တဉ္စေဝ စိတ္တံ ဝိမုစ္စတိ, အပရိက္ခီဏာ စ အာသဝါ ပရိက္ခယံ ဂစ္ဆန္တိ, အနနုပ္ပတ္တဉ္စ အနုတ္တရံ ယောဂက္ခေမံ အနုပါပုဏာတီ’’တိ။
မြန်֍ ၂၁။ ဧဝံ ဝုတ္တေ, ဒသမော ဂဟပတိ အဋ္ဌကနာဂရော အာယသ္မန္တံ အာနန္ဒံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘သေယျထာပိ, ဘန္တေ အာနန္ဒ, ပုရိသော ဧကံဝ နိဓိမုခံ ဂဝေသန္တော သကိဒေဝ ဧကာဒသ နိဓိမုခါနိ အဓိဂစ္ဆေယျ၊ ဧဝမေဝ ခေါ အဟံ, ဘန္တေ, ဧကံ အမတဒွါရံ ဂဝေသန္တော သကိဒေဝ [သကိံ ဒေဝ (က။)] ဧကာဒသ အမတဒွါရာနိ အလတ္ထံ ဘာဝနာယ။ သေယျထာပိ, ဘန္တေ, ပုရိသဿ အဂါရံ ဧကာဒသဒွါရံ, သော တသ္မိံ အဂါရေ အာဒိတ္တေ ဧကမေကေနပိ ဒွါရေန သက္ကုဏေယျ အတ္တာနံ သောတ္ထိံ ကာတုံ၊ ဧဝမေဝ ခေါ အဟံ, ဘန္တေ, ဣမေသံ ဧကာဒသန္နံ အမတဒွါရာနံ ဧကမေကေနပိ အမတဒွါရေန သက္ကုဏိဿာမိ အတ္တာနံ သောတ္ထိံ ကာတုံ။ ဣမေဟိ နာမ, ဘန္တေ, အညတိတ္ထိယာ အာစရိယဿ အာစရိယဓနံ ပရိယေသိဿန္တိ, ကိမင်္ဂံ [ကိံ (သီ။ ပီ။)] ပနာဟံ အာယသ္မတော အာနန္ဒဿ ပူဇံ န
(မ၊၂၊၁၆။)
ကရိဿာမီ’’တိ! အထ ခေါ ဒသမော ဂဟပတိ အဋ္ဌကနာဂရော ပါဋလိပုတ္တကဉ္စ ဝေသာလိကဉ္စ ဘိက္ခုသံဃံ သန္နိပါတေတွာ ပဏီတေန ခါဒနီယေန ဘောဇနီယေန သဟတ္ထာ သန္တပ္ပေသိ သမ္ပဝါရေသိ, ဧကမေကဉ္စ ဘိက္ခုံ ပစ္စေကံ ဒုဿယုဂေန အစ္ဆာဒေသိ, အာယသ္မန္တဉ္စ အာနန္ဒံ တိစီဝရေန အစ္ဆာဒေသိ, အာယသ္မတော စ အာနန္ဒဿ ပဉ္စသတဝိဟာရံ ကာရာပေသီတိ။
အဋ္ဌကနာဂရသုတ္တံ နိဋ္ဌိတံ ဒုတိယံ။
၃။ သေခသုတ္တံ
မြန်֍ ၂၂။ ဧဝံ မေ သုတံ – ဧကံ သမယံ ဘဂဝါ သက္ကေသု ဝိဟရတိ ကပိလဝတ္ထုသ္မိံ နိဂြောဓာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ကာပိလဝတ္ထဝါနံ [ကပိလဝတ္ထုဝါသီနံ (က။)] သကျာနံ နဝံ သန္ထာဂါရံ အစိရကာရိတံ ဟောတိ အနဇ္ဈာဝုဋ္ဌံ [အနဇ္ဈာဝုတ္ထံ (သီ။ သျာ။ ကံ။ ပီ။)] သမဏေန ဝါ ဗြာဟ္မဏေန ဝါ ကေနစိ ဝါ မနုဿဘူတေန။ အထ ခေါ ကာပိလဝတ္ထဝါ သကျာ ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိံသု၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိံသု။ ဧကမန္တံ နိသိန္နာ ခေါ ကာပိလဝတ္ထဝါ သကျာ ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစုံ – ‘‘ဣဓ, ဘန္တေ, ကာပိလဝတ္ထဝါနံ သကျာနံ နဝံ သန္ထာဂါရံ အစိရကာရိတံ [အစိရကာရိတံ ဟောတိ (သျာ။ ကံ။ က။)] အနဇ္ဈာဝုဋ္ဌံ သမဏေန ဝါ ဗြာဟ္မဏေန ဝါ ကေနစိ ဝါ မနုဿဘူတေန။ တံ, ဘန္တေ, ဘဂဝါ ပဌမံ ပရိဘုဉ္ဇတု။ ဘဂဝတာ ပဌမံ ပရိဘုတ္တံ ပစ္ဆာ ကာပိလဝတ္ထဝါ သကျာ ပရိဘုဉ္ဇိဿန္တိ။ တဒဿ ကာပိလဝတ္ထဝါနံ သကျာနံ ဒီဃရတ္တံ ဟိတာယ သုခါယာ’’တိ။ အဓိဝါသေသိ ဘဂဝါ တုဏှီဘာဝေန။ အထ ခေါ ကာပိလဝတ္ထဝါ သကျာ ဘဂဝတော အဓိဝါသနံ ဝိဒိတွာ ဥဋ္ဌာယာသနာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ပဒက္ခိဏံ ကတွာ ယေန နဝံ သန္ထာဂါရံ တေနုပသင်္ကမိံသု၊ ဥပသင်္ကမိတွာ သဗ္ဗသန္ထရိံ သန္ထာဂါရံ [သဗ္ဗသန္ထရိံ သန္ထတံ (က။)] သန္ထရိတွာ အာသနာနိ ပညပေတွာ ဥဒကမဏိကံ ဥပဋ္ဌပေတွာ တေလပ္ပဒီပံ အာရောပေတွာ ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိံသု၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ အဋ္ဌံသု။ ဧကမန္တံ ဌိတာ ခေါ ကာပိလဝတ္ထဝါ သကျာ ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစုံ – ‘‘သဗ္ဗသန္ထရိံ သန္ထတံ, ဘန္တေ, သန္ထာဂါရံ, အာသနာနိ ပညတ္တာနိ, ဥဒကမဏိကော ဥပဋ္ဌာပိတော, တေလပ္ပဒီပေါ အာရောပိတော။ ယဿဒါနိ,
(မ၊၂၊၁၇။)
ဘန္တေ, ဘဂဝါ ကာလံ မညတီ’’တိ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ နိဝါသေတွာ ပတ္တစီဝရမာဒါယ သဒ္ဓိံ ဘိက္ခုသံဃေန ယေန သန္ထာဂါရံ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ပါဒေ ပက္ခာလေတွာ သန္ထာဂါရံ ပဝိသိတွာ မဇ္ဈိမံ ထမ္ဘံ နိဿာယ ပုရတ္ထာဘိမုခေါ နိသီဒိ။ ဘိက္ခုသံဃောပိ ခေါ ပါဒေ ပက္ခာလေတွာ သန္ထာဂါရံ ပဝိသိတွာ ပစ္ဆိမံ ဘိတ္တိံ နိဿာယ ပုရတ္ထာဘိမုခေါ နိသီဒိ, ဘဂဝန္တံယေဝ ပုရက္ခတွာ။ ကာပိလဝတ္ထဝါပိ ခေါ သကျာ ပါဒေ ပက္ခာလေတွာ သန္ထာဂါရံ ပဝိသိတွာ ပုရတ္ထိမံ ဘိတ္တိံ နိဿာယ ပစ္ဆိမာဘိမုခါ နိသီဒိံသု, ဘဂဝန္တံယေဝ ပုရက္ခတွာ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ကာပိလဝတ္ထဝေ သကျေ ဗဟုဒေဝ ရတ္တိံ ဓမ္မိယာ ကထာယ သန္ဒဿေတွာ သမာဒပေတွာ သမုတ္တေဇေတွာ သမ္ပဟံသေတွာ အာယသ္မန္တံ အာနန္ဒံ အာမန္တေသိ – ‘‘ပဋိဘာတု တံ, အာနန္ဒ, ကာပိလဝတ္ထဝါနံ သကျာနံ သေခေါ ပါဋိပဒေါ [ပဋိပဒေါ (သျာ။ ကံ။ က။)]။ ပိဋ္ဌိ မေ အာဂိလာယတိ၊ တမဟံ အာယမိဿာမီ’’တိ။ ‘‘ဧဝံ, ဘန္တေ’’တိ ခေါ အာယသ္မာ အာနန္ဒော ဘဂဝတော ပစ္စဿောသိ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ စတုဂ္ဂုဏံ သံဃာဋိံ ပညာပေတွာ ဒက္ခိဏေန ပဿေန သီဟသေယျံ ကပ္ပေသိ, ပါဒေ ပါဒံ အစ္စာဓာယ, သတော သမ္ပဇာနော, ဥဋ္ဌာနသညံ မနသိ ကရိတွာ။
မြန်֍ ၂၃။ အထ ခေါ အာယသ္မာ အာနန္ဒော မဟာနာမံ သက္ကံ အာမန္တေသိ – ‘‘ဣဓ, မဟာနာမ, အရိယသာဝကော သီလသမ္ပန္နော ဟောတိ, ဣန္ဒြိယေသု ဂုတ္တဒွါရော ဟောတိ, ဘောဇနေ မတ္တညူ ဟောတိ, ဇာဂရိယံ အနုယုတ္တော ဟောတိ, သတ္တဟိ သဒ္ဓမ္မေဟိ သမန္နာဂတော ဟောတိ, စတုန္နံ ဈာနာနံ အာဘိစေတသိကာနံ ဒိဋ္ဌဓမ္မသုခဝိဟာရာနံ နိကာမလာဘီ ဟောတိ အကိစ္ဆလာဘီ အကသိရလာဘီ။
မြန်֍ ၂၄။ ‘‘ကထဉ္စ, မဟာနာမ, အရိယသာဝကော သီလသမ္ပန္နော ဟောတိ? ဣဓ, မဟာနာမ, အရိယသာဝကော သီလဝါ ဟောတိ, ပါတိမောက္ခသံဝရသံဝုတော ဝိဟရတိ အာစာရဂေါစရသမ္ပန္နော အဏုမတ္တေသု ဝဇ္ဇေသု ဘယဒဿာဝီ, သမာဒါယ သိက္ခတိ သိက္ခာပဒေသု။ ဧဝံ ခေါ, မဟာနာမ, အရိယသာဝကော သီလသမ္ပန္နော ဟောတိ။
‘‘ကထဉ္စ, မဟာနာမ, အရိယသာဝကော ဣန္ဒြိယေသု ဂုတ္တဒွါရော ဟောတိ? ဣဓ, မဟာနာမ, အရိယသာဝကော စက္ခုနာ ရူပံ ဒိသွာ န နိမိတ္တဂ္ဂါဟီ ဟောတိ နာနုဗျဉ္ဇနဂ္ဂါဟီ။ ယတွာဓိကရဏမေနံ စက္ခုန္ဒြိယံ အသံဝုတံ ဝိဟရန္တံ
(မ၊၂၊၁၈။)
အဘိဇ္ဈာဒေါမနဿာ ပါပကာ အကုသလာ ဓမ္မာ အနွာဿဝေယျုံ တဿ သံဝရာယ ပဋိပဇ္ဇတိ, ရက္ခတိ စက္ခုန္ဒြိယံ, စက္ခုန္ဒြိယေ သံဝရံ အာပဇ္ဇတိ။ သောတေန သဒ္ဒံ သုတွာ…ပေ… ဃာနေန ဂန္ဓံ ဃာယိတွာ…ပေ… ဇိဝှါယ ရသံ သာယိတွာ…ပေ… ကာယေန ဖောဋ္ဌဗ္ဗံ ဖုသိတွာ…ပေ… မနသာ ဓမ္မံ ဝိညာယ န နိမိတ္တဂ္ဂါဟီ ဟောတိ နာနုဗျဉ္ဇနဂ္ဂါဟီ။ ယတွာဓိကရဏမေနံ မနိန္ဒြိယံ အသံဝုတံ ဝိဟရန္တံ အဘိဇ္ဈာဒေါမနဿာ ပါပကာ အကုသလာ ဓမ္မာ အနွာဿဝေယျုံ တဿ သံဝရာယ ပဋိပဇ္ဇတိ, ရက္ခတိ မနိန္ဒြိယံ, မနိန္ဒြိယေ သံဝရံ အာပဇ္ဇတိ။ ဧဝံ ခေါ, မဟာနာမ, အရိယသာဝကော ဣန္ဒြိယေသု ဂုတ္တဒွါရော ဟောတိ။
‘‘ကထဉ္စ, မဟာနာမ, အရိယသာဝကော ဘောဇနေ မတ္တညူ ဟောတိ? ဣဓ, မဟာနာမ, အရိယသာဝကော ပဋိသင်္ခါ ယောနိသော အာဟာရံ အာဟာရေတိ – ‘နေဝ ဒဝါယ န မဒါယ န မဏ္ဍနာယ န ဝိဘူသနာယ၊ ယာဝဒေဝ ဣမဿ ကာယဿ ဌိတိယာ ယာပနာယ ဝိဟိံသူပရတိယာ ဗြဟ္မစရိယာနုဂ္ဂဟာယ။ ဣတိ ပုရာဏဉ္စ ဝေဒနံ ပဋိဟင်္ခါမိ, နဝဉ္စ ဝေဒနံ န ဥပ္ပါဒေဿာမိ, ယာတြာ စ မေ ဘဝိဿတိ အနဝဇ္ဇတာ စ ဖာသုဝိဟာရော စာ’တိ။ ဧဝံ ခေါ, မဟာနာမ, အရိယသာဝကော ဘောဇနေ မတ္တညူ ဟောတိ။
‘‘ကထဉ္စ, မဟာနာမ, အရိယသာဝကော ဇာဂရိယံ အနုယုတ္တော ဟောတိ? ဣဓ, မဟာနာမ, အရိယသာဝကော ဒိဝသံ စင်္ကမေန နိသဇ္ဇာယ အာဝရဏီယေဟိ ဓမ္မေဟိ စိတ္တံ ပရိသောဓေတိ, ရတ္တိယာ ပဌမံ ယာမံ စင်္ကမေန နိသဇ္ဇာယ အာဝရဏီယေဟိ ဓမ္မေဟိ စိတ္တံ ပရိသောဓေတိ, ရတ္တိယာ မဇ္ဈိမံ ယာမံ ဒက္ခိဏေန ပဿေန သီဟသေယျံ ကပ္ပေတိ, ပါဒေ ပါဒံ အစ္စာဓာယ, သတော သမ္ပဇာနော, ဥဋ္ဌာနသညံ မနသိ ကရိတွာ, ရတ္တိယာ ပစ္ဆိမံ ယာမံ ပစ္စုဋ္ဌာယ စင်္ကမေန နိသဇ္ဇာယ အာဝရဏီယေဟိ ဓမ္မေဟိ စိတ္တံ ပရိသောဓေတိ။ ဧဝံ ခေါ, မဟာနာမ, အရိယသာဝကော ဇာဂရိယံ အနုယုတ္တော ဟောတိ။
မြန်֍ ၂၅။ ‘‘ကထဉ္စ, မဟာနာမ, အရိယသာဝကော သတ္တဟိ သဒ္ဓမ္မေဟိ သမန္နာဂတော ဟောတိ? ဣဓ, မဟာနာမ, အရိယသာဝကော သဒ္ဓေါ ဟောတိ, သဒ္ဒဟတိ တထာဂတဿ ဗောဓိံ – ‘ဣတိပိ သော ဘဂဝါ အရဟံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ ဝိဇ္ဇာစရဏသမ္ပန္နော သုဂတော လောကဝိဒူ အနုတ္တရော ပုရိသဒမ္မသာရထိ သတ္ထာ ဒေဝမနုဿာနံ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ’တိ။ ဟိရိမာ ဟောတိ, ဟိရီယတိ ကာယဒုစ္စရိတေန ဝစီဒုစ္စရိတေန မနောဒုစ္စရိတေန, ဟိရီယတိ ပါပကာနံ အကုသလာနံ ဓမ္မာနံ သမာပတ္တိယာ။ ဩတ္တပ္ပီ ဟောတိ, ဩတ္တပ္ပတိ
(မ၊၂၊၁၉။)
ကာယဒုစ္စရိတေန ဝစီဒုစ္စရိတေန မနောဒုစ္စရိတေန, ဩတ္တပ္ပတိ ပါပကာနံ အကုသလာနံ ဓမ္မာနံ သမာပတ္တိယာ။ ဗဟုဿုတော ဟောတိ သုတဓရော သုတသန္နိစယော။ ယေ တေ ဓမ္မာ အာဒိကလျာဏာ မဇ္ဈေကလျာဏာ ပရိယောသာနကလျာဏာ သာတ္ထာ သဗျဉ္ဇနာ ကေဝလပရိပုဏ္ဏံ ပရိသုဒ္ဓံ ဗြဟ္မစရိယံ အဘိဝဒန္တိ တထာရူပါဿ ဓမ္မာ ဗဟုဿုတာ [ဗဟူ သုတာ (?)] ဟောန္တိ ဓာတာ [ဓတာ (သီ။ သျာ။ ကံ။ ပီ။)] ဝစသာ ပရိစိတာ မနသာနုပေက္ခိတာ ဒိဋ္ဌိယာ သုပ္ပဋိဝိဒ္ဓါ။ အာရဒ္ဓဝီရိယော ဝိဟရတိ အကုသလာနံ ဓမ္မာနံ ပဟာနာယ, ကုသလာနံ ဓမ္မာနံ ဥပသမ္ပဒါယ, ထာမဝါ ဒဠှပရက္ကမော အနိက္ခိတ္တဓုရော ကုသလေသု ဓမ္မေသု။ သတိမာ ဟောတိ, ပရမေန သတိနေပက္ကေန သမန္နာဂတော, စိရကတမ္ပိ စိရဘာသိတမ္ပိ သရိတာ အနုဿရိတာ။ ပညဝါ ဟောတိ, ဥဒယတ္ထဂါမိနိယာ ပညာယ သမန္နာဂတော, အရိယာယ နိဗ္ဗေဓိကာယ သမ္မာ ဒုက္ခက္ခယဂါမိနိယာ။ ဧဝံ ခေါ, မဟာနာမ, အရိယသာဝကော သတ္တဟိ သဒ္ဓမ္မေဟိ သမန္နာဂတော ဟောတိ။
မြန်֍ ၂၆။ ‘‘ကထဉ္စ, မဟာနာမ, အရိယသာဝကော စတုန္နံ ဈာနာနံ အာဘိစေတသိကာနံ ဒိဋ္ဌဓမ္မသုခဝိဟာရာနံ နိကာမလာဘီ ဟောတိ အကိစ္ဆလာဘီ အကသိရလာဘီ? ဣဓ, မဟာနာမ, အရိယသာဝကော ဝိဝိစ္စေဝ ကာမေဟိ ဝိဝိစ္စ အကုသလေဟိ ဓမ္မေဟိ, သဝိတက္ကံ သဝိစာရံ ဝိဝေကဇံ ပီတိသုခံ ပဌမံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ၊ ဝိတက္ကဝိစာရာနံ ဝူပသမာ အဇ္ဈတ္တံ သမ္ပသာဒနံ…ပေ… ဒုတိယံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ၊ ပီတိယာ စ ဝိရာဂါ…ပေ… တတိယံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ၊ သုခဿ စ ပဟာနာ ဒုက္ခဿ စ ပဟာနာ ပုဗ္ဗေဝ သောမနဿဒေါမနဿာနံ အတ္ထင်္ဂမာ…ပေ… စတုတ္ထံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ။ ဧဝံ ခေါ, မဟာနာမ, အရိယသာဝကော စတုန္နံ ဈာနာနံ အာဘိစေတသိကာနံ ဒိဋ္ဌဓမ္မသုခဝိဟာရာနံ နိကာမလာဘီ ဟောတိ အကိစ္ဆလာဘီ အကသိရလာဘီ။
မြန်֍ ၂၇။ ‘‘ယတော ခေါ, မဟာနာမ, အရိယသာဝကော ဧဝံ သီလသမ္ပန္နော ဟောတိ, ဧဝံ ဣန္ဒြိယေသု ဂုတ္တဒွါရော ဟောတိ, ဧဝံ ဘောဇနေ မတ္တညူ ဟောတိ, ဧဝံ ဇာဂရိယံ အနုယုတ္တော ဟောတိ, ဧဝံ သတ္တဟိ သဒ္ဓမ္မေဟိ သမန္နာဂတော ဟောတိ, ဧဝံ စတုန္နံ ဈာနာနံ အာဘိစေတသိကာနံ ဒိဋ္ဌဓမ္မသုခဝိဟာရာနံ နိကာမလာဘီ ဟောတိ အကိစ္ဆလာဘီ အကသိရလာဘီ, အယံ ဝုစ္စတိ, မဟာနာမ, အရိယသာဝကော သေခေါ ပါဋိပဒေါ
(မ၊၂၊၂၀။)
အပုစ္စဏ္ဍတာယ သမာပန္နော, ဘဗ္ဗော အဘိနိဗ္ဘိဒါယ, ဘဗ္ဗော သမ္ဗောဓာယ, ဘဗ္ဗော အနုတ္တရဿ ယောဂက္ခေမဿ အဓိဂမာယ။ သေယျထာပိ, မဟာနာမ, ကုက္ကုဋိယာ အဏ္ဍာနိ အဋ္ဌ ဝါ ဒသ ဝါ ဒွါဒသ ဝါ တာနာဿု ကုက္ကုဋိယာ သမ္မာ အဓိသယိတာနိ သမ္မာ ပရိသေဒိတာနိ သမ္မာ ပရိဘာဝိတာနိ, ကိဉ္စာပိ တဿာ ကုက္ကုဋိယာ န ဧဝံ ဣစ္ဆာ ဥပ္ပဇ္ဇေယျ – ‘အဟော ဝတိမေ ကုက္ကုဋပေါတကာ ပါဒနခသိခါယ ဝါ မုခတုဏ္ဍကေန ဝါ အဏ္ဍကောသံ ပဒါလေတွာ သောတ္ထိနာ အဘိနိဗ္ဘိဇ္ဇေယျု’န္တိ, အထ ခေါ ဘဗ္ဗာဝ တေ ကုက္ကုဋပေါတကာ ပါဒနခသိခါယ ဝါ မုခတုဏ္ဍကေန ဝါ အဏ္ဍကောသံ ပဒါလေတွာ သောတ္ထိနာ အဘိနိဗ္ဘိဇ္ဇိတုံ။ ဧဝမေဝ ခေါ, မဟာနာမ, ယတော အရိယသာဝကော ဧဝံ သီလသမ္ပန္နော ဟောတိ, ဧဝံ ဣန္ဒြိယေသု ဂုတ္တဒွါရော ဟောတိ, ဧဝံ ဘောဇနေ မတ္တညူ ဟောတိ, ဧဝံ ဇာဂရိယံ အနုယုတ္တော ဟောတိ, ဧဝံ သတ္တဟိ သဒ္ဓမ္မေဟိ သမန္နာဂတော ဟောတိ, ဧဝံ စတုန္နံ ဈာနာနံ အာဘိစေတသိကာနံ ဒိဋ္ဌဓမ္မသုခဝိဟာရာနံ နိကာမလာဘီ ဟောတိ အကိစ္ဆလာဘီ အကသိရလာဘီ, အယံ ဝုစ္စတိ, မဟာနာမ, အရိယသာဝကော သေခေါ ပါဋိပဒေါ အပုစ္စဏ္ဍတာယ သမာပန္နော, ဘဗ္ဗော အဘိနိဗ္ဘိဒါယ, ဘဗ္ဗော သမ္ဗောဓာယ, ဘဗ္ဗော အနုတ္တရဿ ယောဂက္ခေမဿ အဓိဂမာယ။
မြန်֍ ၂၈။ ‘‘သ ခေါ သော, မဟာနာမ, အရိယသာဝကော ဣမံယေဝ အနုတ္တရံ ဥပေက္ခာသတိပါရိသုဒ္ဓိံ အာဂမ္မ အနေကဝိဟိတံ ပုဗ္ဗေနိဝါသံ အနုဿရတိ, သေယျထိဒံ – ဧကမ္ပိ ဇာတိံ ဒွေပိ ဇာတိယော…ပေ… ဣတိ သာကာရံ သဥဒ္ဒေသံ အနေကဝိဟိတံ ပုဗ္ဗေနိဝါသံ အနုဿရတိ, အယမဿ ပဌမာဘိနိဗ္ဘိဒါ ဟောတိ ကုက္ကုဋစ္ဆာပကဿေဝ အဏ္ဍကောသမှာ။
‘‘သ ခေါ သော, မဟာနာမ, အရိယသာဝကော ဣမံယေ အနုတ္တရံ ဥပေက္ခာသတိပါရိသုဒ္ဓိံ အာဂမ္မ ဒိဗ္ဗေန စက္ခုနာ ဝိသုဒ္ဓေန အတိက္ကန္တမာနုသကေန သတ္တေ ပဿတိ စဝမာနေ ဥပပဇ္ဇမာနေ ဟီနေ ပဏီတေ သုဝဏ္ဏေ ဒုဗ္ဗဏ္ဏေ သုဂတေ ဒုဂ္ဂတေ…ပေ… ယထာကမ္မူပဂေ သတ္တေ ပဇာနာတိ, အယမဿ ဒုတိယာဘိနိဗ္ဘိဒါ ဟောတိ ကုက္ကုဋစ္ဆာပကဿေဝ အဏ္ဍကောသမှာ။
‘‘သ ခေါ သော, မဟာနာမ, အရိယသာဝကော ဣမံယေဝ အနုတ္တရံ ဥပေက္ခာသတိပါရိသုဒ္ဓိံ အာဂမ္မ အာသဝါနံ ခယာ အနာသဝံ စေတောဝိမုတ္တိံ ပညာဝိမုတ္တိံ ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတွာ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ, အယမဿ တတိယာဘိနိဗ္ဘိဒါ ဟောတိ ကုက္ကုဋစ္ဆာပကဿေဝ အဏ္ဍကောသမှာ။
(မ၊၂၊၂၁။)
မြန်֍ ၂၉။ ‘‘ယမ္ပိ [ယမ္ပိ ခေါ (က။)], မဟာနာမ, အရိယသာဝကော သီလသမ္ပန္နော ဟောတိ, ဣဒမ္ပိဿ ဟောတိ စရဏသ္မိံ၊ ယမ္ပိ, မဟာနာမ, အရိယသာဝကော ဣန္ဒြိယေသု ဂုတ္တဒွါရော ဟောတိ, ဣဒမ္ပိဿ ဟောတိ စရဏသ္မိံ၊ ယမ္ပိ, မဟာနာမ, အရိယသာဝကော ဘောဇနေ မတ္တညူ ဟောတိ, ဣဒမ္ပိဿ ဟောတိ စရဏသ္မိံ၊ ယမ္ပိ, မဟာနာမ, အရိယသာဝကော ဇာဂရိယံ အနုယုတ္တော ဟောတိ, ဣဒမ္ပိဿ ဟောတိ စရဏသ္မိံ၊ ယမ္ပိ, မဟာနာမ, အရိယသာဝကော သတ္တဟိ သဒ္ဓမ္မေဟိ သမန္နာဂတော ဟောတိ, ဣဒမ္ပိဿ ဟောတိ စရဏသ္မိံ၊ ယမ္ပိ, မဟာနာမ, အရိယသာဝကော စတုန္နံ ဈာနာနံ အာဘိစေတသိကာနံ ဒိဋ္ဌဓမ္မသုခဝိဟာရာနံ နိကာမလာဘီ ဟောတိ အကိစ္ဆလာဘီ အကသိရလာဘီ, ဣဒမ္ပိဿ ဟောတိ စရဏသ္မိံ။
‘‘ယဉ္စ ခေါ, မဟာနာမ, အရိယသာဝကော အနေကဝိဟိတံ ပုဗ္ဗေနိဝါသံ အနုဿရတိ, သေယျထိဒံ – ဧကမ္ပိ ဇာတိံ ဒွေပိ ဇာတိယော…ပေ… ဣတိ သာကာရံ သဥဒ္ဒေသံ အနေကဝိဟိတံ ပုဗ္ဗေနိဝါသံ အနုဿရတိ, ဣဒမ္ပိဿ ဟောတိ ဝိဇ္ဇာယ၊ ယမ္ပိ, မဟာနာမ, အရိယသာဝကော ဒိဗ္ဗေန စက္ခုနာ ဝိသုဒ္ဓေန အတိက္ကန္တမာနုသကေန သတ္တေ ပဿတိ စဝမာနေ ဥပပဇ္ဇမာနေ ဟီနေ ပဏီတေ သုဝဏ္ဏေ ဒုဗ္ဗဏ္ဏေ သုဂတေ ဒုဂ္ဂတေ…ပေ… ယထာကမ္မူပဂေ သတ္တေ ပဇာနာတိ, ဣဒမ္ပိဿ ဟောတိ ဝိဇ္ဇာယ။ ယမ္ပိ, မဟာနာမ, အရိယသာဝကော အာသဝါနံ ခယာ အနာသဝံ စေတောဝိမုတ္တိံ ပညာဝိမုတ္တိံ ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတွာ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ, ဣဒမ္ပိဿ ဟောတိ ဝိဇ္ဇာယ။
‘‘အယံ ဝုစ္စတိ, မဟာနာမ, အရိယသာဝကော ဝိဇ္ဇာသမ္ပန္နော ဣတိပိ စရဏသမ္ပန္နော ဣတိပိ ဝိဇ္ဇာစရဏသမ္ပန္နော ဣတိပိ။
မြန်֍ ၃၀။ ‘‘ဗြဟ္မုနာပေသာ, မဟာနာမ, သနင်္ကုမာရေန ဂါထာ ဘာသိတာ –
‘ခတ္တိယော သေဋ္ဌော ဇနေတသ္မိံ, ယေ ဂေါတ္တပဋိသာရိနော၊
ဝိဇ္ဇာစရဏသမ္ပန္နော, သော သေဋ္ဌော ဒေဝမာနုသေ’တိ။
‘‘သာ ခေါ ပနေသာ, မဟာနာမ, ဗြဟ္မုနာ သနင်္ကုမာရေန ဂါထာ သုဂီတာ နော ဒုဂ္ဂီတာ, သုဘာသိတာ နော ဒုဗ္ဘာသိတာ, အတ္ထသံဟိတာ နော အနတ္ထသံဟိတာ, အနုမတာ ဘဂဝတာ’’တိ။
(မ၊၂၊၂၂။)
အထ ခေါ ဘဂဝါ ဥဋ္ဌဟိတွာ အာယသ္မန္တံ အာနန္ဒံ အာမန္တေသိ – ‘‘သာဓု သာဓု, အာနန္ဒ, သာဓု ခေါ တွံ, အာနန္ဒ, ကာပိလဝတ္ထဝါနံ သကျာနံ သေခံ ပါဋိပဒံ အဘာသီ’’တိ။
ဣဒမဝေါစာယသ္မာ အာနန္ဒော။ သမနုညော သတ္ထာ အဟောသိ။ အတ္တမနာ ကာပိလဝတ္ထဝါ သကျာ အာယသ္မတော အာနန္ဒဿ ဘာသိတံ အဘိနန္ဒုန္တိ။
သေခသုတ္တံ နိဋ္ဌိတံ တတိယံ။
၄။ ပေါတလိယသုတ္တံ
မြန်֍ ၃၁။ ဧဝံ မေ သုတံ – ဧကံ သမယံ ဘဂဝါ အင်္ဂုတ္တရာပေသု ဝိဟရတိ အာပဏံ နာမ အင်္ဂုတ္တရာပါနံ နိဂမော။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ပုဗ္ဗဏှသမယံ နိဝါသေတွာ ပတ္တစီဝရမာဒါယ အာပဏံ ပိဏ္ဍာယ ပါဝိသိ။ အာပဏေ ပိဏ္ဍာယ စရိတွာ ပစ္ဆာဘတ္တံ ပိဏ္ဍပါတပဋိက္ကန္တော ယေနညတရော ဝနသဏ္ဍော တေနုပသင်္ကမိ ဒိဝါဝိဟာရာယ။ တံ ဝနသဏ္ဍံ အဇ္ဈောဂါဟေတွာ [အဇ္ဈောဂဟေတွာ (သီ။ သျာ။ ကံ။), အဇ္ဈောဂါဟိတွာ (ပီ။ က။)] အညတရသ္မိံ ရုက္ခမူလေ ဒိဝါဝိဟာရံ နိသီဒိ။ ပေါတလိယောပိ ခေါ ဂဟပတိ သမ္ပန္နနိဝါသနပါဝုရဏော [ပါပုရဏော (သီ။ သျာ။ ကံ။)] ဆတ္တုပါဟနာဟိ [ဆတ္တုပါဟနော (က။)] ဇင်္ဃာဝိဟာရံ အနုစင်္ကမမာနော အနုဝိစရမာနော ယေန သော ဝနသဏ္ဍော တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ တံ ဝနသဏ္ဍံ အဇ္ဈောဂါဟေတွာ ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝတာ သဒ္ဓိံ သမ္မောဒိ။ သမ္မောဒနီယံ ကထံ သာရဏီယံ ဝီတိသာရေတွာ ဧကမန္တံ အဋ္ဌာသိ။ ဧကမန္တံ ဌိတံ ခေါ ပေါတလိယံ ဂဟပတိံ ဘဂဝါ ဧတဒဝေါစ – ‘‘သံဝိဇ္ဇန္တိ ခေါ, ဂဟပတိ, အာသနာနိ၊ သစေ အာကင်္ခသိ နိသီဒါ’’တိ။ ဧဝံ ဝုတ္တေ, ပေါတလိယော ဂဟပတိ ‘‘ဂဟပတိဝါဒေန မံ သမဏော ဂေါတမော သမုဒါစရတီ’’တိ ကုပိတော အနတ္တမနော တုဏှီ အဟောသိ။ ဒုတိယမ္ပိ ခေါ ဘဂဝါ…ပေ… တတိယမ္ပိ ခေါ ဘဂဝါ ပေါတလိယံ ဂဟပတိံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘သံဝိဇ္ဇန္တိ ခေါ, ဂဟပတိ, အာသနာနိ၊ သစေ အာကင်္ခသိ နိသီဒါ’’တိ။ ‘‘ဧဝံ ဝုတ္တေ, ပေါတလိယော ဂဟပတိ ဂဟပတိဝါဒေန မံ သမဏော ဂေါတမော သမုဒါစရတီ’’တိ ကုပိတော အနတ္တမနော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘တယိဒံ, ဘော ဂေါတမ, နစ္ဆန္နံ, တယိဒံ နပ္ပတိရူပံ, ယံ မံ တွံ ဂဟပတိဝါဒေန သမုဒါစရသီ’’တိ။ ‘‘တေ ဟိ တေ, ဂဟပတိ, အာကာရာ, တေ
(မ၊၂၊၂၃။)
လိင်္ဂါ, တေ နိမိတ္တာ ယထာ တံ ဂဟပတိဿာ’’တိ။ ‘‘တထာ ဟိ ပန မေ, ဘော ဂေါတမ, သဗ္ဗေ ကမ္မန္တာ ပဋိက္ခိတ္တာ, သဗ္ဗေ ဝေါဟာရာ သမုစ္ဆိန္နာ’’တိ။ ‘‘ယထာ ကထံ ပန တေ, ဂဟပတိ, သဗ္ဗေ ကမ္မန္တာ ပဋိက္ခိတ္တာ, သဗ္ဗေ ဝေါဟာရာ သမုစ္ဆိန္နာ’’တိ? ‘‘ဣဓ မေ, ဘော ဂေါတမ, ယံ အဟောသိ ဓနံ ဝါ ဓညံ ဝါ ရဇတံ ဝါ ဇာတရူပံ ဝါ သဗ္ဗံ တံ ပုတ္တာနံ ဒါယဇ္ဇံ နိယျာတံ, တတ္ထာဟံ အနောဝါဒီ အနုပဝါဒီ ဃာသစ္ဆာဒနပရမော ဝိဟရာမိ။ ဧဝံ ခေါ မေ [ဧဝဉ္စ မေ (သျာ။), ဧဝံ မေ (က။)], ဘော ဂေါတမ, သဗ္ဗေ ကမ္မန္တာ ပဋိက္ခိတ္တာ, သဗ္ဗေ ဝေါဟာရာ သမုစ္ဆိန္နာ’’တိ။ ‘‘အညထာ ခေါ တွံ, ဂဟပတိ, ဝေါဟာရသမုစ္ဆေဒံ ဝဒသိ, အညထာ စ ပန အရိယဿ ဝိနယေ ဝေါဟာရသမုစ္ဆေဒေါ ဟောတီ’’တိ။ ‘‘ယထာ ကထံ ပန, ဘန္တေ, အရိယဿ ဝိနယေ ဝေါဟာရသမုစ္ဆေဒေါ ဟောတိ? သာဓု မေ, ဘန္တေ, ဘဂဝါ တထာ ဓမ္မံ ဒေသေတု ယထာ အရိယဿ ဝိနယေ ဝေါဟာရသမုစ္ဆေဒေါ ဟောတီ’’တိ။ ‘‘တေန ဟိ, ဂဟပတိ, သုဏာဟိ, သာဓုကံ မနသိ ကရောဟိ, ဘာသိဿာမီ’’တိ။ ‘‘ဧဝံ, ဘန္တေ’’တိ ခေါ ပေါတလိယော ဂဟပတိ ဘဂဝတော ပစ္စဿောသိ။
မြန်֍ ၃၂။ ဘဂဝါ ဧတဒဝေါစ – ‘‘အဋ္ဌ ခေါ ဣမေ, ဂဟပတိ, ဓမ္မာ အရိယဿ ဝိနယေ ဝေါဟာရသမုစ္ဆေဒါယ သံဝတ္တန္တိ။ ကတမေ အဋ္ဌ? အပါဏာတိပါတံ နိဿာယ ပါဏာတိပါတော ပဟာတဗ္ဗော၊ ဒိန္နာဒါနံ နိဿာယ အဒိန္နာဒါနံ ပဟာတဗ္ဗံ၊ သစ္စဝါစံ [သစ္စံ ဝါစံ (သျာ။)] နိဿာယ မုသာဝါဒေါ ပဟာတဗ္ဗော၊ အပိသုဏံ ဝါစံ နိဿာယ ပိသုဏာ ဝါစာ ပဟာတဗ္ဗာ၊ အဂိဒ္ဓိလောဘံ နိဿာယ ဂိဒ္ဓိလောဘော ပဟာတဗ္ဗော၊ အနိန္ဒာရောသံ နိဿာယ နိန္ဒာရောသော ပဟာတဗ္ဗော၊ အက္ကောဓူပါယာသံ နိဿာယ ကောဓူပါယာသော ပဟာတဗ္ဗော၊ အနတိမာနံ နိဿာယ အတိမာနော ပဟာတဗ္ဗော။ ဣမေ ခေါ, ဂဟပတိ, အဋ္ဌ ဓမ္မာ သံခိတ္တေန ဝုတ္တာ, ဝိတ္ထာရေန အဝိဘတ္တာ, အရိယဿ ဝိနယေ ဝေါဟာရသမုစ္ဆေဒါယ သံဝတ္တန္တီ’’တိ။ ‘‘ယေ မေ [ယေ မေ ပန (သျာ။ က။)], ဘန္တေ, ဘဂဝတာ အဋ္ဌ ဓမ္မာ သံခိတ္တေန ဝုတ္တာ, ဝိတ္ထာရေန အဝိဘတ္တာ, အရိယဿ ဝိနယေ ဝေါဟာရသမုစ္ဆေဒါယ သံဝတ္တန္တိ, သာဓု မေ, ဘန္တေ, ဘဂဝါ ဣမေ အဋ္ဌ ဓမ္မေ ဝိတ္ထာရေန [ဝိတ္ထာရေတွာ (က။)] ဝိဘဇတု အနုကမ္ပံ ဥပါဒါယာ’’တိ။ ‘‘တေန ဟိ, ဂဟပတိ, သုဏာဟိ, သာဓုကံ မနသိ ကရောဟိ, ဘာသိဿာမီ’’တိ။ ‘‘ဧဝံ, ဘန္တေ’’တိ ခေါ ပေါတလိယော ဂဟပတိ ဘဂဝတော ပစ္စဿောသိ။ ဘဂဝါ ဧတဒဝေါစ –
(မ၊၂၊၂၄။)
မြန်֍ ၃၃။ ‘‘‘အပါဏာတိပါတံ နိဿာယ ပါဏာတိပါတော ပဟာတဗ္ဗော’တိ ဣတိ ခေါ ပနေတံ ဝုတ္တံ ကိဉ္စေတံ ပဋိစ္စ ဝုတ္တံ? ဣဓ, ဂဟပတိ, အရိယသာဝကော ဣတိ ပဋိသဉ္စိက္ခတိ – ‘ယေသံ ခေါ အဟံ သံယောဇနာနံ ဟေတု ပါဏာတိပါတီ အဿံ, တေသာဟံ သံယောဇနာနံ ပဟာနာယ သမုစ္ဆေဒါယ ပဋိပန္နော။ အဟဉ္စေဝ [အဟဉ္စေ (?)] ခေါ ပန ပါဏာတိပါတီ အဿံ, အတ္တာပိ မံ ဥပဝဒေယျ ပါဏာတိပါတပစ္စယာ, အနုဝိစ္စာပိ မံ ဝိညူ [အနုဝိစ္စ ဝိညူ (သီ။ သျာ။ ပီ။)] ဂရဟေယျုံ ပါဏာတိပါတပစ္စယာ, ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ ဒုဂ္ဂတိ ပါဋိကင်္ခါ ပါဏာတိပါတပစ္စယာ။ ဧတဒေဝ ခေါ ပန သံယောဇနံ ဧတံ နီဝရဏံ ယဒိဒံ ပါဏာတိပါတော။ ယေ စ ပါဏာတိပါတပစ္စယာ ဥပ္ပဇ္ဇေယျုံ အာသဝါ ဝိဃာတပရိဠာဟာ, ပါဏာတိပါတာ ပဋိဝိရတဿ ဧဝံသ တေ အာသဝါ ဝိဃာတပရိဠာဟာ န ဟောန္တိ’။ ‘အပါဏာတိပါတံ နိဿာယ ပါဏာတိပါတော ပဟာတဗ္ဗော’တိ – ဣတိ ယန္တံ ဝုတ္တံ ဣဒမေတံ ပဋိစ္စ ဝုတ္တံ။
မြန်֍ ၃၄။ ‘‘‘ဒိန္နာဒါနံ နိဿာယ အဒိန္နာဒါနံ ပဟာတဗ္ဗ’န္တိ ဣတိ ခေါ ပနေတံ ဝုတ္တံ, ကိဉ္စေတံ ပဋိစ္စ ဝုတ္တံ? ဣဓ, ဂဟပတိ, အရိယသာဝကော ဣတိ ပဋိသဉ္စိက္ခတိ – ‘ယေသံ ခေါ အဟံ သံယောဇနာနံ ဟေတု အဒိန္နာဒါယီ အဿံ, တေသာဟံ သံယောဇနာနံ ပဟာနာယ သမုစ္ဆေဒါယ ပဋိပန္နော။ အဟဉ္စေဝ ခေါ ပန အဒိန္နာဒါယီ အဿံ, အတ္တာပိ မံ ဥပဝဒေယျ အဒိန္နာဒါနပစ္စယာ, အနုဝိစ္စာပိ မံ ဝိညူ ဂရဟေယျုံ အဒိန္နာဒါနပစ္စယာ, ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ ဒုဂ္ဂတိ ပါဋိကင်္ခါ အဒိန္နာဒါနပစ္စယာ။ ဧတဒေဝ ခေါ ပန သံယောဇနံ ဧတံ နီဝရဏံ ယဒိဒံ အဒိန္နာဒါနံ။ ယေ စ အဒိန္နာဒါနပစ္စယာ ဥပ္ပဇ္ဇေယျုံ အာသဝါ ဝိဃာတပရိဠာဟာ အဒိန္နာဒါနာ ပဋိဝိရတဿ ဧဝံသ တေ အာသဝါ ဝိဃာတပရိဠာဟာ န ဟောန္တိ’။ ‘ဒိန္နာဒါနံ နိဿာယ အဒိန္နာဒါနံ ပဟာတဗ္ဗ’န္တိ – ဣတိ ယန္တံ ဝုတ္တံ ဣဒမေတံ ပဋိစ္စ ဝုတ္တံ။
မြန်֍ ၃၅။ ‘‘‘သစ္စဝါစံ နိဿာယ မုသာဝါဒေါ ပဟာတဗ္ဗော’တိ ဣတိ ခေါ ပနေတံ ဝုတ္တံ ကိဉ္စေတံ ပဋိစ္စ ဝုတ္တံ? ဣဓ, ဂဟပတိ, အရိယသာဝကော ဣတိ ပဋိသဉ္စိက္ခတိ – ‘ယေသံ ခေါ အဟံ သံယောဇနာနံ ဟေတု မုသာဝါဒီ အဿံ, တေသာဟံ သံယောဇနာနံ ပဟာနာယ သမုစ္ဆေဒါယ ပဋိပန္နော။ အဟဉ္စေဝ ခေါ ပန မုသာဝါဒီ အဿံ, အတ္တာပိ မံ ဥပဝဒေယျ မုသာဝါဒပစ္စယာ, အနုဝိစ္စာပိ မံ ဝိညူ ဂရဟေယျုံ မုသာဝါဒပစ္စယာ, ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ ဒုဂ္ဂတိ ပါဋိကင်္ခါ မုသာဝါဒပစ္စယာ။ ဧတဒေဝ ခေါ ပန သံယောဇနံ ဧတံ နီဝရဏံ
(မ၊၂၊၂၅။)
ယဒိဒံ မုသာဝါဒေါ။ ယေ စ မုသာဝါဒပစ္စယာ ဥပ္ပဇ္ဇေယျုံ အာသဝါ ဝိဃာတပရိဠာဟာ, မုသာဝါဒါ ပဋိဝိရတဿ ဧဝံသ တေ အာသဝါ ဝိဃာတပရိဠာဟာ န ဟောန္တိ’။ ‘သစ္စဝါစံ နိဿာယ မုသာဝါဒေါ ပဟာတဗ္ဗော’တိ – ဣတိ ယန္တံ ဝုတ္တံ ဣဒမေတံ ပဋိစ္စ ဝုတ္တံ။
မြန်֍ ၃၆။ ‘‘‘အပိသုဏံ ဝါစံ နိဿာယ ပိသုဏာ ဝါစာ ပဟာတဗ္ဗာ’တိ ဣတိ ခေါ ပနေတံ ဝုတ္တံ ကိဉ္စေတံ ပဋိစ္စ ဝုတ္တံ? ဣဓ, ဂဟပတိ, အရိယသာဝကော ဣတိ ပဋိသဉ္စိက္ခတိ – ‘ယေသံ ခေါ အဟံ သံယောဇနာနံ ဟေတု ပိသုဏဝါစော အဿံ, တေသာဟံ သံယောဇနာနံ ပဟာနာယ သမုစ္ဆေဒါယ ပဋိပန္နော။ အဟဉ္စေဝ ခေါ ပန ပိသုဏဝါစော အဿံ, အတ္တာပိ မံ ဥပဝဒေယျ ပိသုဏဝါစာပစ္စယာ, အနုဝိစ္စာပိ မံ ဝိညူ ဂရဟေယျုံ ပိသုဏဝါစာပစ္စယာ, ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ ဒုဂ္ဂတိ ပါဋိကင်္ခါ ပိသုဏဝါစာပစ္စယာ။ ဧတဒေဝ ခေါ ပန သံယောဇနံ ဧတံ နီဝရဏံ ယဒိဒံ ပိသုဏာ ဝါစာ။ ယေ စ ပိသုဏဝါစာပစ္စယာ ဥပ္ပဇ္ဇေယျုံ အာသဝါ ဝိဃာတပရိဠာဟာ, ပိသုဏာယ ဝါစာယ ပဋိဝိရတဿ ဧဝံသ တေ အာသဝါ ဝိဃာတပရိဠာဟာ န ဟောန္တိ’။ ‘အပိသုဏံ ဝါစံ နိဿာယ ပိသုဏာ ဝါစာ ပဟာတဗ္ဗာ’တိ – ဣတိ ယန္တံ ဝုတ္တံ ဣဒမေတံ ပဋိစ္စ ဝုတ္တံ။
မြန်֍ ၃၇။ ‘‘‘အဂိဒ္ဓိလောဘံ နိဿာယ ဂိဒ္ဓိလောဘော ပဟာတဗ္ဗော’တိ ဣတိ ခေါ ပနေတံ ဝုတ္တံ, ကိဉ္စေတံ ပဋိစ္စ ဝုတ္တံ? ဣဓ, ဂဟပတိ, အရိယသာဝကော ဣတိ ပဋိသဉ္စိက္ခတိ – ‘ယေသံ ခေါ အဟံ သံယောဇနာနံ ဟေတု ဂိဒ္ဓိလောဘီ အဿံ, တေသာဟံ သံယောဇနာနံ ပဟာနာယ သမုစ္ဆေဒါယ ပဋိပန္နော။ အဟဉ္စေဝ ခေါ ပန ဂိဒ္ဓိလောဘီ အဿံ, အတ္တာပိ မံ ဥပဝဒေယျ ဂိဒ္ဓိလောဘပစ္စယာ, အနုဝိစ္စာပိ မံ ဝိညူ ဂရဟေယျုံ ဂိဒ္ဓိလောဘပစ္စယာ, ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ ဒုဂ္ဂတိ ပါဋိကင်္ခါ ဂိဒ္ဓိလောဘပစ္စယာ။ ဧတဒေဝ ခေါ ပန သံယောဇနံ ဧတံ နီဝရဏံ ယဒိဒံ ဂိဒ္ဓိလောဘော။ ယေ စ ဂိဒ္ဓိလောဘပစ္စယာ ဥပ္ပဇ္ဇေယျုံ အာသဝါ ဝိဃာတပရိဠာဟာ, ဂိဒ္ဓိလောဘာ ပဋိဝိရတဿ ဧဝံသ တေ အာသဝါ ဝိဃာတပရိဠာဟာ န ဟောန္တိ’။ ‘အဂိဒ္ဓိလောဘံ နိဿာယ ဂိဒ္ဓိလောဘော ပဟာတဗ္ဗော’တိ – ဣတိ ယန္တံ ဝုတ္တံ ဣဒမေတံ ပဋိစ္စ ဝုတ္တံ။
မြန်֍ ၃၈။ ‘‘‘အနိန္ဒာရောသံ နိဿာယ နိန္ဒာရောသော ပဟာတဗ္ဗော’တိ ဣတိ ခေါ ပနေတံ ဝုတ္တံ, ကိဉ္စေတံ ပဋိစ္စ ဝုတ္တံ? ဣဓ, ဂဟပတိ, အရိယသာဝကော ဣတိ ပဋိသဉ္စိက္ခတိ – ‘ယေသံ ခေါ အဟံ သံယောဇနာနံ ဟေတု နိန္ဒာရောသီ အဿံ,
(မ၊၂၊၂၆။)
တေသာဟံ သံယောဇနာနံ ပဟာနာယ သမုစ္ဆေဒါယ ပဋိပန္နော။ အဟဉ္စေဝ ခေါ ပန နိန္ဒာရောသီ အဿံ, အတ္တာပိ မံ ဥပဝဒေယျ နိန္ဒာရောသပစ္စယာ, အနုဝိစ္စာပိ မံ ဝိညူ ဂရဟေယျုံ နိန္ဒာရောသပစ္စယာ, ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ ဒုဂ္ဂတိ ပါဋိကင်္ခါ နိန္ဒာရောသပစ္စယာ။ ဧတဒေဝ ခေါ ပန သံယောဇနံ ဧတံ နီဝရဏံ ယဒိဒံ နိန္ဒာရောသော။ ယေ စ နိန္ဒာရောသပစ္စယာ ဥပ္ပဇ္ဇေယျုံ အာသဝါ ဝိဃာတပရိဠာဟာ, အနိန္ဒာရောသိဿ ဧဝံသ တေ အာသဝါ ဝိဃာတပရိဠာဟာ န ဟောန္တိ’။ ‘အနိန္ဒာရောသံ နိဿာယ နိန္ဒာရောသော ပဟာတဗ္ဗော’တိ – ဣတိ ယန္တံ ဝုတ္တံ ဣဒမေတံ ပဋိစ္စ ဝုတ္တံ။
မြန်֍ ၃၉။ ‘‘‘အက္ကောဓူပါယာသံ နိဿာယ ကောဓူပါယာသော ပဟာတဗ္ဗော’တိ ဣတိ ခေါ ပနေတံ ဝုတ္တံ, ကိဉ္စေတံ ပဋိစ္စ ဝုတ္တံ? ဣဓ, ဂဟပတိ, အရိယသာဝကော ဣတိ ပဋိသဉ္စိက္ခတိ – ‘ယေသံ ခေါ အဟံ သံယောဇနာနံ ဟေတု ကောဓူပါယာသီ အဿံ, တေသာဟံ သံယောဇနာနံ ပဟာနာယ သမုစ္ဆေဒါယ ပဋိပန္နော။ အဟဉ္စေဝ ခေါ ပန ကောဓူပါယာသီ အဿံ, အတ္တာပိ မံ ဥပဝဒေယျ ကောဓူပါယာသပစ္စယာ, အနုဝိစ္စာပိ မံ ဝိညူ ဂရဟေယျုံ ကောဓူပါယာသပစ္စယာ, ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ ဒုဂ္ဂတိ ပါဋိကင်္ခါ ကောဓူပါယာသပစ္စယာ။ ဧတဒေဝ ခေါ ပန သံယောဇနံ ဧတံ နီဝရဏံ ယဒိဒံ ကောဓူပါယာသော။ ယေ စ ကောဓူပါယာသပစ္စယာ ဥပ္ပဇ္ဇေယျုံ အာသဝါ ဝိဃာတပရိဠာဟာ, အက္ကောဓူပါယာသိဿ ဧဝံသ တေ အာသဝါ ဝိဃာတပရိဠာဟာ န ဟောန္တိ’။ ‘အက္ကောဓူပါယာသံ နိဿာယ ကောဓူပါယာသော ပဟာတဗ္ဗော’တိ – ဣတိ ယန္တံ ဝုတ္တံ ဣဒမေတံ ပဋိစ္စ ဝုတ္တံ။
မြန်֍ ၄၀။ ‘‘‘အနတိမာနံ နိဿာယ အတိမာနော ပဟာတဗ္ဗော’တိ ဣတိ ခေါ ပနေတံ ဝုတ္တံ, ကိဉ္စေတံ ပဋိစ္စ ဝုတ္တံ? ဣဓ, ဂဟပတိ, အရိယသာဝကော ဣတိ ပဋိသဉ္စိက္ခတိ – ‘ယေသံ ခေါ အဟံ သံယောဇနာနံ ဟေတု အတိမာနီ အဿံ, တေသာဟံ သံယောဇနာနံ ပဟာနာယ သမုစ္ဆေဒါယ ပဋိပန္နော။ အဟဉ္စေဝ ခေါ ပန အတိမာနီ အဿံ, အတ္တာပိ မံ ဥပဝဒေယျ အတိမာနပစ္စယာ, အနုဝိစ္စာပိ မံ ဝိညူ ဂရဟေယျုံ အတိမာနပစ္စယာ, ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ ဒုဂ္ဂတိ ပါဋိကင်္ခါ အတိမာနပစ္စယာ။ ဧတဒေဝ ခေါ ပန သံယောဇနံ ဧတံ နီဝရဏံ ယဒိဒံ အတိမာနော။ ယေ စ အတိမာနပစ္စယာ ဥပ္ပဇ္ဇေယျုံ အာသဝါ ဝိဃာတပရိဠာဟာ, အနတိမာနိဿ ဧဝံသ တေ အာသဝါ ဝိဃာတပရိဠာဟာ န ဟောန္တိ’။ ‘အနတိမာနံ နိဿာယ အတိမာနော ပဟာတဗ္ဗော’တိ – ဣတိ ယန္တံ ဝုတ္တံ ဣဒမေတံ ပဋိစ္စ ဝုတ္တံ။
(မ၊၂၊၂၇။)
မြန်֍ ၄၁။ ‘‘ဣမေ ခေါ, ဂဟပတိ, အဋ္ဌ ဓမ္မာ သံခိတ္တေန ဝုတ္တာ, ဝိတ္ထာရေန ဝိဘတ္တာ [အဝိဘတ္တာ (သျာ။ က။)], ယေ အရိယဿ ဝိနယေ ဝေါဟာရသမုစ္ဆေဒါယ သံဝတ္တန္တိ၊ န တွေဝ တာဝ အရိယဿ ဝိနယေ သဗ္ဗေန သဗ္ဗံ သဗ္ဗထာ သဗ္ဗံ ဝေါဟာရသမုစ္ဆေဒေါ ဟောတီ’’တိ။
‘‘ယထာ ကထံ ပန, ဘန္တေ, အရိယဿ ဝိနယေ သဗ္ဗေန သဗ္ဗံ သဗ္ဗထာ သဗ္ဗံ ဝေါဟာရသမုစ္ဆေဒေါ ဟောတိ? သာဓု မေ, ဘန္တေ, ဘဂဝါ တထာ ဓမ္မံ ဒေသေတု ယထာ အရိယဿ ဝိနယေ သဗ္ဗေန သဗ္ဗံ သဗ္ဗထာ သဗ္ဗံ ဝေါဟာရသမုစ္ဆေဒေါ ဟောတီ’’တိ။ ‘‘တေန ဟိ, ဂဟပတိ, သုဏာဟိ, သာဓုကံ မနသိ ကရောဟိ, ဘာသိဿာမီ’’တိ။ ‘‘ဧဝံ, ဘန္တေ’’တိ ခေါ ပေါတလိယော ဂဟပတိ ဘဂဝတော ပစ္စဿောသိ။ ဘဂဝါ ဧတဒဝေါစ –
ကာမာဒီနဝကထာ
မြန်֍ ၄၂။ ‘‘သေယျထာပိ, ဂဟပတိ, ကုက္ကုရော ဇိဃစ္ဆာဒုဗ္ဗလျပရေတော ဂေါဃာတကသူနံ ပစ္စုပဋ္ဌိတော အဿ။ တမေနံ ဒက္ခော ဂေါဃာတကော ဝါ ဂေါဃာတကန္တေဝါသီ ဝါ အဋ္ဌိကင်္ကလံ သုနိက္ကန္တံ နိက္ကန္တံ နိမ္မံသံ လောဟိတမက္ခိတံ ဥပသုမ္ဘေယျ [ဥပစ္ဆုဘေယျ (သီ။ ပီ။), ဥပစ္ဆူဘေယျ (သျာ။ ကံ။), ဥပစ္စုမ္ဘေယျ (က။)]။ တံ ကိံ မညသိ, ဂဟပတိ, အပိ နု ခေါ သော ကုက္ကုရော အမုံ အဋ္ဌိကင်္ကလံ သုနိက္ကန္တံ နိက္ကန္တံ နိမ္မံသံ လောဟိတမက္ခိတံ ပလေဟန္တော ဇိဃစ္ဆာဒုဗ္ဗလျံ ပဋိဝိနေယျာ’’တိ? ‘‘နော ဟေတံ, ဘန္တေ’’။ ‘‘တံ ကိဿ ဟေတု’’။ ‘‘အဒုဉှိ, ဘန္တေ, အဋ္ဌိကင်္ကလံ သုနိက္ကန္တံ နိက္ကန္တံ နိမ္မံသံ လောဟိတမက္ခိတံ။ ယာဝဒေဝ ပန သော ကုက္ကုရော ကိလမထဿ ဝိဃာတဿ ဘာဂီ အဿာတိ။ ဧဝမေဝ ခေါ, ဂဟပတိ, အရိယသာဝကော ဣတိ ပဋိသဉ္စိက္ခတိ – ‘အဋ္ဌိကင်္ကလူပမာ ကာမာ ဝုတ္တာ ဘဂဝတာ ဗဟုဒုက္ခာ ဗဟုပါယာသာ [ဗဟူပါယာသာ (သီ။ သျာ။ ကံ။ ပီ။)], အာဒီနဝေါ ဧတ္ထ ဘိယျော’တိ။ ဧဝမေတံ ယထာဘူတံ သမ္မပ္ပညာယ ဒိသွာ ယာယံ ဥပေက္ခာ နာနတ္တာ နာနတ္တသိတာ တံ အဘိနိဝဇ္ဇေတွာ, ယာယံ ဥပေက္ခာ ဧကတ္တာ ဧကတ္တသိတာ ယတ္ထ သဗ္ဗသော လောကာမိသူပါဒါနာ အပရိသေသာ နိရုဇ္ဈန္တိ တမေဝူပေက္ခံ ဘာဝေတိ။
မြန်֍ ၄၃။ ‘‘သေယျထာပိ, ဂဟပတိ, ဂိဇ္ဈော ဝါ ကင်္ကော ဝါ ကုလလော ဝါ မံသပေသိံ အာဒါယ ဥဍ္ဍီယေယျ [ဥဍ္ဍယေယျ (သျာ။ ပီ။)]။ တမေနံ ဂိဇ္ဈာပိ ကင်္ကာပိ ကုလလာပိ
(မ၊၂၊၂၈။)
အနုပတိတွာ အနုပတိတွာ ဝိတစ္ဆေယျုံ ဝိဿဇ္ဇေယျုံ [ဝိရာဇေယျုံ (သီ။ သျာ။ ကံ။ ပီ။)]။ တံ ကိံ မညသိ, ဂဟပတိ, သစေ သော ဂိဇ္ဈော ဝါ ကင်္ကော ဝါ ကုလလော ဝါ တံ မံသပေသိံ န ခိပ္ပမေဝ ပဋိနိဿဇ္ဇေယျ, သော တတောနိဒါနံ မရဏံ ဝါ နိဂစ္ဆေယျ မရဏမတ္တံ ဝါ ဒုက္ခ’’န္တိ? ‘‘ဧဝံ, ဘန္တေ’’။ ‘‘ဧဝမေဝ ခေါ, ဂဟပတိ, အရိယသာဝကော ဣတိ ပဋိသဉ္စိက္ခတိ – ‘မံသပေသူပမာ ကာမာ ဝုတ္တာ ဘဂဝတာ ဗဟုဒုက္ခာ ဗဟုပါယာသာ, အာဒီနဝေါ ဧတ္ထ ဘိယျော’တိ။ ဧဝမေတံ ယထာဘူတံ သမ္မပ္ပညာယ ဒိသွာ ယာယံ ဥပေက္ခာ နာနတ္တာ နာနတ္တသိတာ တံ အဘိနိဝဇ္ဇေတွာ ယာယံ ဥပေက္ခာ ဧကတ္တာ ဧကတ္တသိတာ ယတ္ထ သဗ္ဗသော လောကာမိသူပါဒါနာ အပရိသေသာ နိရုဇ္ဈန္တိ တမေဝူပေက္ခံ ဘာဝေတိ။
မြန်֍ ၄၄။ ‘‘သေယျထာပိ, ဂဟပတိ, ပုရိသော အာဒိတ္တံ တိဏုက္ကံ အာဒါယ ပဋိဝါတံ ဂစ္ဆေယျ။ တံ ကိံ မညသိ, ဂဟပတိ, သစေ သော ပုရိသော တံ အာဒိတ္တံ တိဏုက္ကံ န ခိပ္ပမေဝ ပဋိနိဿဇ္ဇေယျ တဿ သာ အာဒိတ္တာ တိဏုက္ကာ ဟတ္ထံ ဝါ ဒဟေယျ ဗာဟုံ ဝါ ဒဟေယျ အညတရံ ဝါ အညတရံ ဝါ အင်္ဂပစ္စင်္ဂံ [ဒဟေယျ။ အညတရံ ဝါ အင်္ဂပစ္စင်္ဂ (သီ။ ပီ။)] ဒဟေယျ, သော တတောနိဒါနံ မရဏံ ဝါ နိဂစ္ဆေယျ မရဏမတ္တံ ဝါ ဒုက္ခ’’န္တိ? ‘‘ဧဝံ, ဘန္တေ’’။ ‘‘ဧဝမေဝ ခေါ, ဂဟပတိ, အရိယသာဝကော ဣတိ ပဋိသဉ္စိက္ခတိ – ‘တိဏုက္ကူပမာ ကာမာ ဝုတ္တာ ဘဂဝတာ ဗဟုဒုက္ခာ ဗဟုပါယာသာ, အာဒီနဝေါ ဧတ္ထ ဘိယျော’တိ။ ဧဝမေတံ ယထာဘူတံ သမ္မပ္ပညာယ ဒိသွာ…ပေ… တမေဝူပေက္ခံ ဘာဝေတိ။
မြန်֍ ၄၅။ ‘‘သေယျထာပိ, ဂဟပတိ, အင်္ဂါရကာသု သာဓိကပေါရိသာ, ပူရာ အင်္ဂါရာနံ ဝီတစ္စိကာနံ ဝီတဓူမာနံ။ အထ ပုရိသော အာဂစ္ဆေယျ ဇီဝိတုကာမော အမရိတုကာမော သုခကာမော ဒုက္ခပ္ပဋိက္ကူလော။ တမေနံ ဒွေ ဗလဝန္တော ပုရိသာ နာနာဗာဟာသု ဂဟေတွာ အင်္ဂါရကာသုံ ဥပကဍ္ဎေယျုံ။ တံ ကိံ မညသိ, ဂဟပတိ, အပိ နု သော ပုရိသော ဣတိစိတိစေဝ ကာယံ သန္နာမေယျာ’’တိ? ‘‘ဧဝံ, ဘန္တေ’’။ ‘‘တံ ကိဿ ဟေတု’’? ‘‘ဝိဒိတဉှိ, ဘန္တေ, တဿ ပုရိသဿ ဣမဉ္စာဟံ အင်္ဂါရကာသုံ ပပတိဿာမိ, တတောနိဒါနံ မရဏံ ဝါ နိဂစ္ဆိဿာမိ မရဏမတ္တံ ဝါ ဒုက္ခ’’န္တိ။ ‘‘ဧဝမေဝ ခေါ, ဂဟပတိ, အရိယသာဝကော ဣတိ ပဋိသဉ္စိက္ခတိ – ‘အင်္ဂါရကာသူပမာ ကာမာ ဝုတ္တာ ဘဂဝတာ ဗဟုဒုက္ခာ ဗဟုပါယာသာ, အာဒီနဝေါ ဧတ္ထ ဘိယျော’တိ။ ဧဝမေတံ ယထာဘူတံ သမ္မပ္ပညာယ ဒိသွာ…ပေ… တမေဝူပေက္ခံ ဘာဝေတိ။
(မ၊၂၊၂၉။)
မြန်֍ ၄၆။ ‘‘သေယျထာပိ, ဂဟပတိ, ပုရိသော သုပိနကံ ပဿေယျ အာရာမရာမဏေယျကံ ဝနရာမဏေယျကံ ဘူမိရာမဏေယျကံ ပေါက္ခရဏိရာမဏေယျကံ။ သော ပဋိဗုဒ္ဓေါ န ကိဉ္စိ ပဋိပဿေယျ [ပဿေယျ (သီ။ သျာ။ ကံ။ ပီ။)]။ ဧဝမေဝ ခေါ, ဂဟပတိ, အရိယသာဝကော ဣတိ ပဋိသဉ္စိက္ခတိ – ‘သုပိနကူပမာ ကာမာ ဝုတ္တာ ဘဂဝတာ ဗဟုဒုက္ခာ ဗဟုပါယာသာ, အာဒီနဝေါ ဧတ္ထ ဘိယျော’တိ…ပေ… တမေဝူပေက္ခံ ဘာဝေတိ။
မြန်֍ ၄၇။ ‘‘သေယျထာပိ, ဂဟပတိ, ပုရိသော ယာစိတကံ ဘောဂံ ယာစိတွာ ယာနံ ဝါ [ယာနံ (သျာ။ ကံ။ ပီ။)] ပေါရိသေယျံ [ပေါရောသေယျံ (သီ။ ပီ။ က။), ဩရောပေယျ (သျာ။ ကံ။)] ပဝရမဏိကုဏ္ဍလံ။ သော တေဟိ ယာစိတကေဟိ ဘောဂေဟိ ပုရက္ခတော ပရိဝုတော အန္တရာပဏံ ပဋိပဇ္ဇေယျ။ တမေနံ ဇနော ဒိသွာ ဧဝံ ဝဒေယျ – ‘ဘောဂီ ဝတ, ဘော, ပုရိသော, ဧဝံ ကိရ ဘောဂိနော ဘောဂါနိ ဘုဉ္ဇန္တီ’တိ။ တမေနံ သာမိကာ ယတ္ထ ယတ္ထေဝ ပဿေယျုံ တတ္ထ တတ္ထေဝ သာနိ ဟရေယျုံ။ တံ ကိံ မညသိ, ဂဟပတိ, အလံ နု ခေါ တဿ ပုရိသဿ အညထတ္တာယာ’’တိ? ‘‘ဧဝံ, ဘန္တေ’’။ ‘‘တံ ကိဿ ဟေတု’’? ‘‘သာမိနော ဟိ, ဘန္တေ, သာနိ ဟရန္တီ’’တိ။ ‘‘ဧဝမေဝ ခေါ, ဂဟပတိ, အရိယသာဝကော ဣတိ ပဋိသဉ္စိက္ခတိ – ‘ယာစိတကူပမာ ကာမာ ဝုတ္တာ ဘဂဝတာ ဗဟုဒုက္ခာ ဗဟုပါယာသာ, အာဒီနဝေါ ဧတ္ထ ဘိယျော’တိ…ပေ… တမေဝူပေက္ခံ ဘာဝေတိ။
မြန်֍ ၄၈။ ‘‘သေယျထာပိ, ဂဟပတိ, ဂါမဿ ဝါ နိဂမဿ ဝါ အဝိဒူရေ တိဗ္ဗော ဝနသဏ္ဍော။ တတြဿ ရုက္ခော သမ္ပန္နဖလော စ ဥပပန္နဖလော [ဥပ္ပန္နဖလော (သျာ။)] စ, န စဿု ကာနိစိ ဖလာနိ ဘူမိယံ ပတိတာနိ။ အထ ပုရိသော အာဂစ္ဆေယျ ဖလတ္ထိကော ဖလဂဝေသီ ဖလပရိယေသနံ စရမာနော။ သော တံ ဝနသဏ္ဍံ အဇ္ဈောဂါဟေတွာ တံ ရုက္ခံ ပဿေယျ သမ္ပန္နဖလဉ္စ ဥပပန္နဖလဉ္စ။ တဿ ဧဝမဿ – ‘အယံ ခေါ ရုက္ခော သမ္ပန္နဖလော စ ဥပပန္နဖလော စ, နတ္ထိ စ ကာနိစိ ဖလာနိ ဘူမိယံ ပတိတာနိ။ ဇာနာမိ ခေါ ပနာဟံ ရုက္ခံ အာရောဟိတုံ [အာရုဟိတုံ (သီ။)]။ ယံနူနာဟံ ဣမံ ရုက္ခံ အာရောဟိတွာ ယာဝဒတ္ထဉ္စ ခါဒေယျံ ဥစ္ဆင်္ဂဉ္စ ပူရေယျ’န္တိ။ သော တံ ရုက္ခံ အာရောဟိတွာ ယာဝဒတ္ထဉ္စ ခါဒေယျ ဥစ္ဆင်္ဂဉ္စ ပူရေယျ။ အထ ဒုတိယော ပုရိသော အာဂစ္ဆေယျ ဖလတ္ထိကော ဖလဂဝေသီ ဖလပရိယေသနံ စရမာနော တိဏှံ ကုဌာရိံ [ကုဓာရိံ (သျာ။ ကံ။ က။)] အာဒါယ။ သော တံ ဝနသဏ္ဍံ
(မ၊၂၊၃၀။)
အဇ္ဈောဂါဟေတွာ တံ ရုက္ခံ ပဿေယျ သမ္ပန္နဖလဉ္စ ဥပပန္နဖလဉ္စ။ တဿ ဧဝမဿ – ‘အယံ ခေါ ရုက္ခော သမ္ပန္နဖလော စ ဥပပန္နဖလော စ, နတ္ထိ စ ကာနိစိ ဖလာနိ ဘူမိယံ ပတိတာနိ။ န ခေါ ပနာဟံ ဇာနာမိ ရုက္ခံ အာရောဟိတုံ။ ယံနူနာဟံ ဣမံ ရုက္ခံ မူလတော ဆေတွာ ယာဝဒတ္ထဉ္စ ခါဒေယျံ ဥစ္ဆင်္ဂဉ္စ ပူရေယျ’န္တိ။ သော တံ ရုက္ခံ မူလတောဝ ဆိန္ဒေယျ။ တံ ကိံ မညသိ, ဂဟပတိ, အမုကော [အသု (သီ။ ပီ။)] ယော သော ပုရိသော ပဌမံ ရုက္ခံ အာရူဠှော သစေ သော န ခိပ္ပမေဝ ဩရောဟေယျ တဿ သော ရုက္ခော ပပတန္တော ဟတ္ထံ ဝါ ဘဉ္ဇေယျ ပါဒံ ဝါ ဘဉ္ဇေယျ အညတရံ ဝါ အညတရံ ဝါ အင်္ဂပစ္စင်္ဂံ ဘဉ္ဇေယျ, သော တတောနိဒါနံ မရဏံ ဝါ နိဂစ္ဆေယျ မရဏမတ္တံ ဝါ ဒုက္ခ’’န္တိ? ‘‘ဧဝံ, ဘန္တေ’’။ ‘‘ဧဝမေဝ ခေါ, ဂဟပတိ, အရိယသာဝကော ဣတိ ပဋိသဉ္စိက္ခတိ – ‘ရုက္ခဖလူပမာ ကာမာ ဝုတ္တာ ဘဂဝတာ ဗဟုဒုက္ခာ ဗဟုပါယာသာ, အာဒီနဝေါ ဧတ္ထ ဘိယျော’တိ။ ဧဝမေတံ ယထာဘူတံ သမ္မပ္ပညာယ ဒိသွာ ယာယံ ဥပေက္ခာ နာနတ္တာ နာနတ္တသိတာ တံ အဘိနိဝဇ္ဇေတွာ ယာယံ ဥပေက္ခာ ဧကတ္တာ ဧကတ္တသိတာ ယတ္ထ သဗ္ဗသော လောကာမိသူပါဒါနာ အပရိသေသာ နိရုဇ္ဈန္တိ တမေဝူပေက္ခံ ဘာဝေတိ။
မြန်֍ ၄၉။ ‘‘သ ခေါ သော, ဂဟပတိ, အရိယသာဝကော ဣမံယေဝ အနုတ္တရံ ဥပေက္ခာသတိပါရိသုဒ္ဓိံ အာဂမ္မ အနေကဝိဟိတံ ပုဗ္ဗေနိဝါသံ အနုဿရတိ, သေယျထိဒံ – ဧကမ္ပိ ဇာတိံ ဒွေပိ ဇာတိယော…ပေ… ဣတိ သာကာရံ သဥဒ္ဒေသံ အနေကဝိဟိတံ ပုဗ္ဗေနိဝါသံ အနုဿရတိ။
‘‘သ ခေါ သော, ဂဟပတိ, အရိယသာဝကော ဣမံယေဝ အနုတ္တရံ ဥပေက္ခာသတိပါရိသုဒ္ဓိံ အာဂမ္မ ဒိဗ္ဗေန စက္ခုနာ ဝိသုဒ္ဓေန အတိက္ကန္တမာနုသကေန သတ္တေ ပဿတိ စဝမာနေ ဥပပဇ္ဇမာနေ ဟီနေ ပဏီတေ သုဝဏ္ဏေ ဒုဗ္ဗဏ္ဏေ သုဂတေ ဒုဂ္ဂတေ…ပေ… ယထာကမ္မူပဂေ သတ္တေ ပဇာနာတိ။
‘‘သ ခေါ သော, ဂဟပတိ, အရိယသာဝကော ဣမံယေဝ အနုတ္တရံ ဥပေက္ခာသတိပါရိသုဒ္ဓိံ အာဂမ္မ အာသဝါနံ ခယာ အနာသဝံ စေတောဝိမုတ္တိံ ပညာဝိမုတ္တိံ ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတွာ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ။ ဧတ္တာဝတာ ခေါ, ဂဟပတိ, အရိယဿ ဝိနယေ သဗ္ဗေန သဗ္ဗံ သဗ္ဗထာ သဗ္ဗံ ဝေါဟာရသမုစ္ဆေဒေါ ဟောတိ။
(မ၊၂၊၃၁။)
မြန်֍ ၅၀။ ‘‘တံ ကိံ မညသိ, ဂဟပတိ, ယထာ အရိယဿ ဝိနယေ သဗ္ဗေန သဗ္ဗံ သဗ္ဗထာ သဗ္ဗံ ဝေါဟာရသမုစ္ဆေဒေါ ဟောတိ, အပိ နု တွံ ဧဝရူပံ ဝေါဟာရသမုစ္ဆေဒံ အတ္တနိ သမနုပဿသီ’’တိ? ‘‘ကော စာဟံ, ဘန္တေ, ကော စ အရိယဿ ဝိနယေ သဗ္ဗေန သဗ္ဗံ သဗ္ဗထာ သဗ္ဗံ ဝေါဟာရသမုစ္ဆေဒေါ! အာရကာ အဟံ, ဘန္တေ, အရိယဿ ဝိနယေ သဗ္ဗေန သဗ္ဗံ သဗ္ဗထာ သဗ္ဗံ ဝေါဟာရသမုစ္ဆေဒါ။ မယဉှိ, ဘန္တေ, ပုဗ္ဗေ အညတိတ္ထိယေ ပရိဗ္ဗာဇကေ အနာဇာနီယေဝ သမာနေ အာဇာနီယာတိ အမညိမှ, အနာဇာနီယေဝ သမာနေ အာဇာနီယဘောဇနံ ဘောဇိမှ, အနာဇာနီယေဝ သမာနေ အာဇာနီယဌာနေ ဌပိမှ၊ ဘိက္ခူ ပန မယံ, ဘန္တေ, အာဇာနီယေဝ သမာနေ အနာဇာနီယာတိ အမညိမှ, အာဇာနီယေဝ သမာနေ အနာဇာနီယဘောဇနံ ဘောဇိမှ, အာဇာနီယေဝ သမာနေ အနာဇာနီယဌာနေ ဌပိမှ၊ ဣဒါနိ ပန မယံ, ဘန္တေ, အညတိတ္ထိယေ ပရိဗ္ဗာဇကေ အနာဇာနီယေဝ သမာနေ အနာဇာနီယာတိ ဇာနိဿာမ, အနာဇာနီယေဝ သမာနေ အနာဇာနီယဘောဇနံ ဘောဇေဿာမ, အနာဇာနီယေဝ သမာနေ အနာဇာနီယဌာနေ ဌပေဿာမ။ ဘိက္ခူ ပန မယံ, ဘန္တေ, အာဇာနီယေဝ သမာနေ အာဇာနီယာတိ ဇာနိဿာမ အာဇာနီယေဝ သမာနေ အာဇာနီယဘောဇနံ ဘောဇေဿာမ, အာဇာနီယေဝ သမာနေ အာဇာနီယဌာနေ ဌပေဿာမ။ အဇနေသိ ဝတ မေ, ဘန္တေ, ဘဂဝါ သမဏေသု သမဏပ္ပေမံ, သမဏေသု သမဏပ္ပသာဒံ, သမဏေသု သမဏဂါရဝံ။ အဘိက္ကန္တံ, ဘန္တေ, အဘိက္ကန္တံ, ဘန္တေ! သေယျထာပိ, ဘန္တေ, နိက္ကုဇ္ဇိတံ ဝါ ဥက္ကုဇ္ဇေယျ, ပဋိစ္ဆန္နံ ဝါ ဝိဝရေယျ, မူဠှဿ ဝါ မဂ္ဂံ အာစိက္ခေယျ, အန္ဓကာရေ ဝါ တေလပဇ္ဇောတံ ဓာရေယျ, စက္ခုမန္တော ရူပါနိ ဒက္ခန္တီတိ၊ ဧဝမေဝံ ခေါ, ဘန္တေ, ဘဂဝတာ အနေကပရိယာယေန ဓမ္မော ပကာသိတော။ ဧသာဟံ, ဘန္တေ, ဘဂဝန္တံ သရဏံ ဂစ္ဆာမိ ဓမ္မဉ္စ ဘိက္ခုသံဃဉ္စ။ ဥပါသကံ မံ ဘဂဝါ ဓာရေတု အဇ္ဇတဂ္ဂေ ပါဏုပေတံ သရဏံ ဂတ’’န္တိ။
ပေါတလိယသုတ္တံ နိဋ္ဌိတံ စတုတ္ထံ။
၅။ ဇီဝကသုတ္တံ
မြန်֍ ၅၁။ ဧဝံ မေ သုတံ – ဧကံ သမယံ ဘဂဝါ ရာဇဂဟေ ဝိဟရတိ ဇီဝကဿ ကောမာရဘစ္စဿ အမ္ဗဝနေ။ အထ ခေါ ဇီဝကော ကောမာရဘစ္စော ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ
(မ၊၂၊၃၂။)
နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ ဇီဝကော ကောမာရဘစ္စော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘သုတံ မေတံ, ဘန္တေ – ‘သမဏံ ဂေါတမံ ဥဒ္ဒိဿ ပါဏံ အာရဘန္တိ [အာရမ္ဘန္တိ (က။)], တံ သမဏော ဂေါတမော ဇာနံ ဥဒ္ဒိဿကတံ [ဥဒ္ဒိဿကဋံ (သီ။ ပီ။)] မံသံ ပရိဘုဉ္ဇတိ ပဋိစ္စကမ္မ’န္တိ။ ယေ တေ, ဘန္တေ, ဧဝမာဟံသု – ‘သမဏံ ဂေါတမံ ဥဒ္ဒိဿ ပါဏံ အာရဘန္တိ, တံ သမဏော ဂေါတမော ဇာနံ ဥဒ္ဒိဿကတံ မံသံ ပရိဘုဉ္ဇတိ ပဋိစ္စကမ္မ’န္တိ, ကစ္စိ တေ, ဘန္တေ, ဘဂဝတော ဝုတ္တဝါဒိနော, န စ ဘဂဝန္တံ အဘူတေန အဗ္ဘာစိက္ခန္တိ, ဓမ္မဿ စာနုဓမ္မံ ဗျာကရောန္တိ, န စ ကောစိ သဟဓမ္မိကော ဝါဒါနုဝါဒေါ ဂါရယှံ ဌာနံ အာဂစ္ဆတီ’’တိ?
မြန်֍ ၅၂။ ‘‘ယေ တေ, ဇီဝက, ဧဝမာဟံသု – ‘သမဏံ ဂေါတမံ ဥဒ္ဒိဿ ပါဏံ အာရဘန္တိ, တံ သမဏော ဂေါတမော ဇာနံ ဥဒ္ဒိဿကတံ မံသံ ပရိဘုဉ္ဇတိ ပဋိစ္စကမ္မ’န္တိ န မေ တေ ဝုတ္တဝါဒိနော, အဗ္ဘာစိက္ခန္တိ စ မံ တေ အသတာ အဘူတေန။ တီဟိ ခေါ အဟံ, ဇီဝက, ဌာနေဟိ မံသံ အပရိဘောဂန္တိ ဝဒါမိ။ ဒိဋ္ဌံ, သုတံ, ပရိသင်္ကိတံ – ဣမေဟိ ခေါ အဟံ, ဇီဝက, တီဟိ ဌာနေဟိ မံသံ အပရိဘောဂန္တိ ဝဒါမိ။ တီဟိ ခေါ အဟံ, ဇီဝက, ဌာနေဟိ မံသံ ပရိဘောဂန္တိ ဝဒါမိ။ အဒိဋ္ဌံ, အသုတံ, အပရိသင်္ကိတံ – ဣမေဟိ ခေါ အဟံ, ဇီဝက, တီဟိ ဌာနေဟိ မံသံ ပရိဘောဂန္တိ ဝဒါမိ။
မြန်֍ ၅၃။ ‘‘ဣဓ, ဇီဝက, ဘိက္ခု အညတရံ ဂါမံ ဝါ နိဂမံ ဝါ ဥပနိဿာယ ဝိဟရတိ။ သော မေတ္တာသဟဂတေန စေတသာ ဧကံ ဒိသံ ဖရိတွာ ဝိဟရတိ, တထာ ဒုတိယံ, တထာ တတိယံ, တထာ စတုတ္ထံ။ ဣတိ ဥဒ္ဓမဓော တိရိယံ သဗ္ဗဓိ သဗ္ဗတ္တတာယ သဗ္ဗာဝန္တံ လောကံ မေတ္တာသဟဂတေန စေတသာ ဝိပုလေန မဟဂ္ဂတေန အပ္ပမာဏေန အဝေရေန အဗျာဗဇ္ဈေန ဖရိတွာ ဝိဟရတိ။ တမေနံ ဂဟပတိ ဝါ ဂဟပတိပုတ္တော ဝါ ဥပသင်္ကမိတွာ သွာတနာယ ဘတ္တေန နိမန္တေတိ။ အာကင်္ခမာနောဝ [အာကင်္ခမာနော (သျာ။ ကံ။)], ဇီဝက, ဘိက္ခု အဓိဝါသေတိ။ သော တဿာ ရတ္တိယာ အစ္စယေန ပုဗ္ဗဏှသမယံ နိဝါသေတွာ ပတ္တစီဝရမာဒါယ ယေန တဿ ဂဟပတိဿ ဝါ ဂဟပတိပုတ္တဿ ဝါ နိဝေသနံ တေနုပသင်္ကမတိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ပညတ္တေ အာသနေ နိသီဒတိ။ တမေနံ သော ဂဟပတိ ဝါ ဂဟပတိပုတ္တော ဝါ ပဏီတေန ပိဏ္ဍပါတေန ပရိဝိသတိ။ တဿ န ဧဝံ ဟောတိ – ‘သာဓု ဝတ မာယံ [မံ + အယံ = မာယံ] ဂဟပတိ ဝါ ဂဟပတိပုတ္တော ဝါ ပဏီတေန
(မ၊၂၊၃၃။)
ပိဏ္ဍပါတေန ပရိဝိသေယျာတိ! အဟော ဝတ မာယံ ဂဟပတိ ဝါ ဂဟပတိပုတ္တော ဝါ အာယတိမ္ပိ ဧဝရူပေန ပဏီတေန ပိဏ္ဍပါတေန ပရိဝိသေယျာ’တိ – ဧဝမ္ပိဿ န ဟောတိ။ သော တံ ပိဏ္ဍပါတံ အဂထိတော [အဂဓိတော (သျာ။ ကံ။ က။)] အမုစ္ဆိတော အနဇ္ဈောပန္နော [အနဇ္ဈာပန္နော (သျာ။ ကံ။ က။)] အာဒီနဝဒဿာဝီ နိဿရဏပညော ပရိဘုဉ္ဇတိ။ တံ ကိံ မညသိ, ဇီဝက, အပိ နု သော ဘိက္ခု တသ္မိံ သမယေ အတ္တဗျာဗာဓာယ ဝါ စေတေတိ, ပရဗျာဗာဓာယ ဝါ စေတေတိ, ဥဘယဗျာဗာဓာယ ဝါ စေတေတီ’’တိ? ‘‘နော ဟေတံ, ဘန္တေ’’။ ‘‘နနု သော, ဇီဝက, ဘိက္ခု တသ္မိံ သမယေ အနဝဇ္ဇံယေဝ အာဟာရံ အာဟာရေတီ’’တိ? ‘‘ဧဝံ, ဘန္တေ။ သုတံ မေတံ, ဘန္တေ – ‘ဗြဟ္မာ မေတ္တာဝိဟာရီ’တိ။ တံ မေ ဣဒံ, ဘန္တေ, ဘဂဝါ သက္ခိဒိဋ္ဌော၊ ဘဂဝါ ဟိ, ဘန္တေ, မေတ္တာဝိဟာရီ’’တိ။ ‘‘ယေန ခေါ, ဇီဝက, ရာဂေန ယေန ဒေါသေန ယေန မောဟေန ဗျာပါဒဝါ အဿ သော ရာဂေါ သော ဒေါသော သော မောဟော တထာဂတဿ ပဟီနော ဥစ္ဆိန္နမူလော တာလာဝတ္ထုကတော အနဘာဝံကတော [အနဘာဝကတော (သီ။ ပီ။), အနဘာဝံဂတော (သျာ။ ကံ။)] အာယတိံ အနုပ္ပါဒဓမ္မော။ သစေ ခေါ တေ, ဇီဝက, ဣဒံ သန္ဓာယ ဘာသိတံ အနုဇာနာမိ တေ ဧတ’’န္တိ။ ‘‘ဧတဒေဝ ခေါ ပန မေ, ဘန္တေ, သန္ဓာယ ဘာသိတံ’’ [ဘာသိတန္တိ (သျာ။)]။
မြန်֍ ၅၄။ ‘‘ဣဓ, ဇီဝက, ဘိက္ခု အညတရံ ဂါမံ ဝါ နိဂမံ ဝါ ဥပနိဿာယ ဝိဟရတိ။ သော ကရုဏာသဟဂတေန စေတသာ…ပေ… မုဒိတာသဟဂတေန စေတသာ…ပေ… ဥပေက္ခာသဟဂတေန စေတသာ ဧကံ ဒိသံ ဖရိတွာ ဝိဟရတိ, တထာ ဒုတိယံ, တထာ တတိယံ, တထာ စတုတ္ထံ။ ဣတိ ဥဒ္ဓမဓော တိရိယံ သဗ္ဗဓိ သဗ္ဗတ္တတာယ သဗ္ဗာဝန္တံ လောကံ ဥပေက္ခာသဟဂတေန စေတသာ ဝိပုလေန မဟဂ္ဂတေန အပ္ပမာဏေန အဝေရေန အဗျာဗဇ္ဈေန ဖရိတွာ ဝိဟရတိ။ တမေနံ ဂဟပတိ ဝါ ဂဟပတိပုတ္တော ဝါ ဥပသင်္ကမိတွာ သွာတနာယ ဘတ္တေန နိမန္တေတိ။ အာကင်္ခမာနောဝ, ဇီဝက, ဘိက္ခု အဓိဝါသေတိ။ သော တဿာ ရတ္တိယာ အစ္စယေန ပုဗ္ဗဏှသမယံ နိဝါသေတွာ ပတ္တစီဝရမာဒါယ ယေန ဂဟပတိဿ ဝါ ဂဟပတိပုတ္တဿ ဝါ နိဝေသနံ တေနုပသင်္ကမတိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ပညတ္တေ အာသနေ နိသီဒတိ။ တမေနံ သော ဂဟပတိ ဝါ ဂဟပတိပုတ္တော ဝါ ပဏီတေန ပိဏ္ဍပါတေန ပရိဝိသတိ။ တဿ န ဧဝံ ဟောတိ – ‘သာဓု ဝတ မာယံ ဂဟပတိ ဝါ ဂဟပတိပုတ္တော ဝါ ပဏီတေန ပိဏ္ဍပါတေန ပရိဝိသေယျာတိ! အဟော ဝတ မာယံ ဂဟပတိ ဝါ ဂဟပတိပုတ္တော ဝါ
(မ၊၂၊၃၄။)
အာယတိမ္ပိ ဧဝရူပေန ပဏီတေန ပိဏ္ဍပါတေန ပရိဝိသေယျာ’တိ – ဧဝမ္ပိဿ န ဟောတိ။ သော တံ ပိဏ္ဍပါတံ အဂထိတော အမုစ္ဆိတော အနဇ္ဈောပန္နော အာဒီနဝဒဿာဝီ နိဿရဏပညော ပရိဘုဉ္ဇတိ။ တံ ကိံ မညသိ, ဇီဝက, အပိ နု သော ဘိက္ခု တသ္မိံ သမယေ အတ္တဗျာဗာဓာယ ဝါ စေတေတိ, ပရဗျာဗာဓာယ ဝါ စေတေတိ, ဥဘယဗျာဗာဓာယ ဝါ စေတေတီ’’တိ? ‘‘နော ဟေတံ, ဘန္တေ’’။ ‘‘နနု သော, ဇီဝက, ဘိက္ခု တသ္မိံ သမယေ အနဝဇ္ဇံယေဝ အာဟာရံ အာဟာရေတီ’’တိ? ‘‘ဧဝံ, ဘန္တေ။ သုတံ မေတံ, ဘန္တေ – ‘ဗြဟ္မာ ဥပေက္ခာဝိဟာရီ’တိ။ တံ မေ ဣဒံ, ဘန္တေ, ဘဂဝါ သက္ခိဒိဋ္ဌော၊ ဘဂဝါ ဟိ, ဘန္တေ, ဥပေက္ခာဝိဟာရီ’’တိ။ ‘‘ယေန ခေါ, ဇီဝက, ရာဂေန ယေန ဒေါသေန ယေန မောဟေန ဝိဟေသဝါ အဿ အရတိဝါ အဿ ပဋိဃဝါ အဿ သော ရာဂေါ သော ဒေါသော သော မောဟော တထာဂတဿ ပဟီနော ဥစ္ဆိန္နမူလော တာလာဝတ္ထုကတော အနဘာဝံကတော အာယတိံ အနုပ္ပါဒဓမ္မော။ သစေ ခေါ တေ, ဇီဝက, ဣဒံ သန္ဓာယ ဘာသိတံ, အနုဇာနာမိ တေ ဧတ’’န္တိ။ ‘‘ဧတဒေဝ ခေါ ပန မေ, ဘန္တေ, သန္ဓာယ ဘာသိတံ’’။
မြန်֍ ၅၅။ ‘‘ယော ခေါ, ဇီဝက, တထာဂတံ ဝါ တထာဂတသာဝကံ ဝါ ဥဒ္ဒိဿ ပါဏံ အာရဘတိ သော ပဉ္စဟိ ဌာနေဟိ ဗဟုံ အပုညံ ပသဝတိ။ ယမ္ပိ သော, ဂဟပတိ, ဧဝမာဟ – ‘ဂစ္ဆထ, အမုကံ နာမ ပါဏံ အာနေထာ’တိ, ဣမိနာ ပဌမေန ဌာနေန ဗဟုံ အပုညံ ပသဝတိ။ ယမ္ပိ သော ပါဏော ဂလပ္ပဝေဌကေန [ဂလပ္ပဝေဓကေန (ဗဟူသု)] အာနီယမာနော ဒုက္ခံ ဒေါမနဿံ ပဋိသံဝေဒေတိ, ဣမိနာ ဒုတိယေန ဌာနေန ဗဟုံ အပုညံ ပသဝတိ။ ယမ္ပိ သော ဧဝမာဟ – ‘ဂစ္ဆထ ဣမံ ပါဏံ အာရဘထာ’တိ, ဣမိနာ တတိယေန ဌာနေန ဗဟုံ အပုညံ ပသဝတိ။ ယမ္ပိ သော ပါဏော အာရဘိယမာနော ဒုက္ခံ ဒေါမနဿံ ပဋိသံဝေဒေတိ, ဣမိနာ စတုတ္ထေန ဌာနေန ဗဟုံ အပုညံ ပသဝတိ။ ယမ္ပိ သော တထာဂတံ ဝါ တထာဂတသာဝကံ ဝါ အကပ္ပိယေန အာသာဒေတိ, ဣမိနာ ပဉ္စမေန ဌာနေန ဗဟုံ အပုညံ ပသဝတိ။ ယော ခေါ, ဇီဝက, တထာဂတံ ဝါ တထာဂတသာဝကံ ဝါ ဥဒ္ဒိဿ ပါဏံ အာရဘတိ သော ဣမေဟိ ပဉ္စဟိ ဌာနေဟိ ဗဟုံ အပုညံ ပသဝတီ’’တိ။
ဧဝံ ဝုတ္တေ, ဇီဝကော ကောမာရဘစ္စော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘အစ္ဆရိယံ, ဘန္တေ, အဗ္ဘုတံ, ဘန္တေ! ကပ္ပိယံ ဝတ, ဘန္တေ, ဘိက္ခူ အာဟာရံ
(မ၊၂၊၃၅။)
အာဟာရေန္တိ၊ အနဝဇ္ဇံ ဝတ, ဘန္တေ, ဘိက္ခူ အာဟာရံ အာဟာရေန္တိ။ အဘိက္ကန္တံ, ဘန္တေ, အဘိက္ကန္တံ, ဘန္တေ…ပေ… ဥပါသကံ မံ ဘဂဝါ ဓာရေတု အဇ္ဇတဂ္ဂေ ပါဏုပေတံ သရဏံ ဂတ’’န္တိ။
ဇီဝကသုတ္တံ နိဋ္ဌိတံ ပဉ္စမံ။
၆။ ဥပါလိသုတ္တံ
မြန်֍ ၅၆။ ဧဝံ မေ သုတံ – ဧကံ သမယံ ဘဂဝါ နာဠန္ဒာယံ ဝိဟရတိ ပါဝါရိကမ္ဗဝနေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန နိဂဏ္ဌော နာဋပုတ္တော [နာထပုတ္တော (သီ။), နာတပုတ္တော (ပီ။)] နာဠန္ဒာယံ ပဋိဝသတိ မဟတိယာ နိဂဏ္ဌပရိသာယ သဒ္ဓိံ။ အထ ခေါ ဒီဃတပဿီ နိဂဏ္ဌော နာဠန္ဒာယံ ပိဏ္ဍာယ စရိတွာ ပစ္ဆာဘတ္တံ ပိဏ္ဍပါတပဋိက္ကန္တော ယေန ပါဝါရိကမ္ဗဝနံ ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝတာ သဒ္ဓိံ သမ္မောဒိ။ သမ္မောဒနီယံ ကထံ သာရဏီယံ ဝီတိသာရေတွာ ဧကမန္တံ အဋ္ဌာသိ။ ဧကမန္တံ ဌိတံ ခေါ ဒီဃတပဿိံ နိဂဏ္ဌံ ဘဂဝါ ဧတဒဝေါစ – ‘‘သံဝိဇ္ဇန္တိ ခေါ, တပဿိ [ဒီဃတပဿိ (သျာ။ ကံ။ က။)], အာသနာနိ၊ သစေ အာကင်္ခသိ နိသီဒါ’’တိ။ ဧဝံ ဝုတ္တေ, ဒီဃတပဿီ နိဂဏ္ဌော အညတရံ နီစံ အာသနံ ဂဟေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နံ ခေါ ဒီဃတပဿိံ နိဂဏ္ဌံ ဘဂဝါ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ကတိ ပန, တပဿိ, နိဂဏ္ဌော နာဋပုတ္တော ကမ္မာနိ ပညပေတိ ပါပဿ ကမ္မဿ ကိရိယာယ ပါပဿ ကမ္မဿ ပဝတ္တိယာ’’တိ? ‘‘န ခေါ, အာဝုသော ဂေါတမ, အာစိဏ္ဏံ နိဂဏ္ဌဿ နာဋပုတ္တဿ ‘ကမ္မံ, ကမ္မ’န္တိ ပညပေတုံ၊ ‘ဒဏ္ဍံ, ဒဏ္ဍ’န္တိ ခေါ, အာဝုသော ဂေါတမ, အာစိဏ္ဏံ နိဂဏ္ဌဿ နာဋပုတ္တဿ ပညပေတု’’န္တိ။ ‘‘ကတိ ပန, တပဿိ, နိဂဏ္ဌော နာဋပုတ္တော ဒဏ္ဍာနိ ပညပေတိ ပါပဿ ကမ္မဿ ကိရိယာယ ပါပဿ ကမ္မဿ ပဝတ္တိယာ’’တိ? ‘‘တီဏိ ခေါ, အာဝုသော ဂေါတမ, နိဂဏ္ဌော နာဋပုတ္တော ဒဏ္ဍာနိ ပညပေတိ ပါပဿ ကမ္မဿ ကိရိယာယ ပါပဿ ကမ္မဿ ပဝတ္တိယာတိ, သေယျထိဒံ – ကာယဒဏ္ဍံ, ဝစီဒဏ္ဍံ, မနောဒဏ္ဍ’’န္တိ။ ‘‘ကိံ ပန, တပဿိ, အညဒေဝ ကာယဒဏ္ဍံ, အညံ ဝစီဒဏ္ဍံ, အညံ မနောဒဏ္ဍ’’န္တိ? ‘‘အညဒေဝ, အာဝုသော ဂေါတမ, ကာယဒဏ္ဍံ, အညံ ဝစီဒဏ္ဍံ, အညံ မနောဒဏ္ဍ’’န္တိ။ ‘‘ဣမေသံ ပန, တပဿိ, တိဏ္ဏံ ဒဏ္ဍာနံ ဧဝံ ပဋိဝိဘတ္တာနံ ဧဝံ ပဋိဝိသိဋ္ဌာနံ ကတမံ ဒဏ္ဍံ နိဂဏ္ဌော နာဋပုတ္တော မဟာသာဝဇ္ဇတရံ ပညပေတိ ပါပဿ ကမ္မဿ ကိရိယာယ ပါပဿ ကမ္မဿ
(မ၊၂၊၃၆။)
ပဝတ္တိယာ, ယဒိ ဝါ ကာယဒဏ္ဍံ, ယဒိ ဝါ ဝစီဒဏ္ဍံ, ယဒိ ဝါ မနောဒဏ္ဍ’’န္တိ? ‘‘ဣမေသံ ခေါ, အာဝုသော ဂေါတမ, တိဏ္ဏံ ဒဏ္ဍာနံ ဧဝံ ပဋိဝိဘတ္တာနံ ဧဝံ ပဋိဝိသိဋ္ဌာနံ ကာယဒဏ္ဍံ နိဂဏ္ဌော နာဋပုတ္တော မဟာသာဝဇ္ဇတရံ ပညပေတိ ပါပဿ ကမ္မဿ ကိရိယာယ ပါပဿ ကမ္မဿ ပဝတ္တိယာ, နော တထာ ဝစီဒဏ္ဍံ, နော တထာ မနောဒဏ္ဍ’’န္တိ။ ‘‘ကာယဒဏ္ဍန္တိ, တပဿိ, ဝဒေသိ’’? ‘‘ကာယဒဏ္ဍန္တိ, အာဝုသော ဂေါတမ, ဝဒါမိ’’။ ‘‘ကာယဒဏ္ဍန္တိ, တပဿိ, ဝဒေသိ’’? ‘‘ကာယဒဏ္ဍန္တိ, အာဝုသော ဂေါတမ, ဝဒါမိ’’။ ‘‘ကာယဒဏ္ဍန္တိ, တပဿိ, ဝဒေသိ’’? ‘‘ကာယဒဏ္ဍန္တိ, အာဝုသော ဂေါတမ, ဝဒါမီ’’တိ။ ဣတိဟ ဘဂဝါ ဒီဃတပဿိံ နိဂဏ္ဌံ ဣမသ္မိံ ကထာဝတ္ထုသ္မိံ ယာဝတတိယကံ ပတိဋ္ဌာပေသိ။
မြန်֍ ၅၇။ ဧဝံ ဝုတ္တေ, ဒီဃတပဿီ နိဂဏ္ဌော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘တွံ ပနာဝုသော ဂေါတမ, ကတိ ဒဏ္ဍာနိ ပညပေသိ ပါပဿ ကမ္မဿ ကိရိယာယ ပါပဿ ကမ္မဿ ပဝတ္တိယာ’’တိ? ‘‘န ခေါ, တပဿိ, အာစိဏ္ဏံ တထာဂတဿ ‘ဒဏ္ဍံ, ဒဏ္ဍ’န္တိ ပညပေတုံ၊ ‘ကမ္မံ, ကမ္မ’န္တိ ခေါ, တပဿိ, အာစိဏ္ဏံ တထာဂတဿ ပညပေတု’’န္တိ? ‘‘တွံ ပနာဝုသော ဂေါတမ, ကတိ ကမ္မာနိ ပညပေသိ ပါပဿ ကမ္မဿ ကိရိယာယ ပါပဿ ကမ္မဿ ပဝတ္တိယာ’’တိ? ‘‘တီဏိ ခေါ အဟံ, တပဿိ, ကမ္မာနိ ပညပေမိ ပါပဿ ကမ္မဿ ကိရိယာယ ပါပဿ ကမ္မဿ ပဝတ္တိယာ, သေယျထိဒံ – ကာယကမ္မံ, ဝစီကမ္မံ, မနောကမ္မ’’န္တိ။ ‘‘ကိံ ပနာဝုသော ဂေါတမ, အညဒေဝ ကာယကမ္မံ, အညံ ဝစီကမ္မံ, အညံ မနောကမ္မ’’န္တိ? ‘‘အညဒေဝ, တပဿိ, ကာယကမ္မံ, အညံ ဝစီကမ္မံ, အညံ မနောကမ္မ’’န္တိ။ ‘‘ဣမေသံ ပနာဝုသော ဂေါတမ, တိဏ္ဏံ ကမ္မာနံ ဧဝံ ပဋိဝိဘတ္တာနံ ဧဝံ ပဋိဝိသိဋ္ဌာနံ ကတမံ ကမ္မံ မဟာသာဝဇ္ဇတရံ ပညပေသိ ပါပဿ ကမ္မဿ ကိရိယာယ ပါပဿ ကမ္မဿ ပဝတ္တိယာ, ယဒိ ဝါ ကာယကမ္မံ, ယဒိ ဝါ ဝစီကမ္မံ, ယဒိ ဝါ မနောကမ္မ’’န္တိ? ‘‘ဣမေသံ ခေါ အဟံ, တပဿိ, တိဏ္ဏံ ကမ္မာနံ ဧဝံ ပဋိဝိဘတ္တာနံ ဧဝံ ပဋိဝိသိဋ္ဌာနံ မနောကမ္မံ မဟာသာဝဇ္ဇတရံ ပညပေမိ ပါပဿ ကမ္မဿ ကိရိယာယ ပါပဿ ကမ္မဿ ပဝတ္တိယာ, နော တထာ ကာယကမ္မံ, နော တထာ ဝစီကမ္မ’’န္တိ။ ‘‘မနောကမ္မန္တိ, အာဝုသော ဂေါတမ, ဝဒေသိ’’? ‘‘မနောကမ္မန္တိ, တပဿိ, ဝဒါမိ’’။ ‘‘မနောကမ္မန္တိ, အာဝုသော ဂေါတမ, ဝဒေသိ’’? ‘‘မနောကမ္မန္တိ, တပဿိ, ဝဒါမိ’’။ ‘‘မနောကမ္မန္တိ, အာဝုသော ဂေါတမ, ဝဒေသိ’’? ‘‘မနောကမ္မန္တိ, တပဿိ, ဝဒါမီ’’တိ။ ဣတိဟ ဒီဃတပဿီ နိဂဏ္ဌော ဘဂဝန္တံ ဣမသ္မိံ ကထာဝတ္ထုသ္မိံ ယာဝတတိယကံ ပတိဋ္ဌာပေတွာ ဥဋ္ဌာယာသနာ ယေန နိဂဏ္ဌော နာဋပုတ္တော တေနုပသင်္ကမိ။
(မ၊၂၊၃၇။)
မြန်֍ ၅၈။ တေန ခေါ ပန သမယေန နိဂဏ္ဌော နာဋပုတ္တော မဟတိယာ ဂိဟိပရိသာယ သဒ္ဓိံ နိသိန္နော ဟောတိ ဗာလကိနိယာ ပရိသာယ ဥပါလိပမုခါယ။ အဒ္ဒသာ ခေါ နိဂဏ္ဌော နာဋပုတ္တော ဒီဃတပဿိံ နိဂဏ္ဌံ ဒူရတောဝ အာဂစ္ဆန္တံ၊ ဒိသွာန ဒီဃတပဿိံ နိဂဏ္ဌံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ဟန္ဒ, ကုတော နု တွံ, တပဿိ, အာဂစ္ဆသိ ဒိဝါ ဒိဝဿာ’’တိ? ‘‘ဣတော ဟိ ခေါ အဟံ, ဘန္တေ, အာဂစ္ဆာမိ သမဏဿ ဂေါတမဿ သန္တိကာ’’တိ။ ‘‘အဟု ပန တေ, တပဿိ, သမဏေန ဂေါတမေန သဒ္ဓိံ ကောစိဒေဝ ကထာသလ္လာပေါ’’တိ? ‘‘အဟု ခေါ မေ, ဘန္တေ, သမဏေန ဂေါတမေန သဒ္ဓိံ ကောစိဒေဝ ကထာသလ္လာပေါ’’တိ။ ‘‘ယထာ ကထံ ပန တေ, တပဿိ, အဟု သမဏေန ဂေါတမေန သဒ္ဓိံ ကောစိဒေဝ ကထာသလ္လာပေါ’’တိ? အထ ခေါ ဒီဃတပဿီ နိဂဏ္ဌော ယာဝတကော အဟောသိ ဘဂဝတာ သဒ္ဓိံ ကထာသလ္လာပေါ တံ သဗ္ဗံ နိဂဏ္ဌဿ နာဋပုတ္တဿ အာရောစေသိ။ ဧဝံ ဝုတ္တေ, နိဂဏ္ဌော နာဋပုတ္တော ဒီဃတပဿိံ နိဂဏ္ဌံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘သာဓု သာဓု, တပဿိ! ယထာ တံ သုတဝတာ သာဝကေန သမ္မဒေဝ သတ္ထုသာသနံ အာဇာနန္တေန ဧဝမေဝ ဒီဃတပဿိနာ နိဂဏ္ဌေန သမဏဿ ဂေါတမဿ ဗျာကတံ။ ကိဉှိ သောဘတိ ဆဝေါ မနောဒဏ္ဍော ဣမဿ ဧဝံ ဩဠာရိကဿ ကာယဒဏ္ဍဿ ဥပနိဓာယ! အထ ခေါ ကာယဒဏ္ဍောဝ မဟာသာဝဇ္ဇတရော ပါပဿ ကမ္မဿ ကိရိယာယ ပါပဿ ကမ္မဿ ပဝတ္တိယာ, နော တထာ ဝစီဒဏ္ဍော, နော တထာ မနောဒဏ္ဍော’’တိ။
မြန်֍ ၅၉။ ဧဝံ ဝုတ္တေ, ဥပါလိ ဂဟပတိ နိဂဏ္ဌံ နာဋပုတ္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘သာဓု သာဓု, ဘန္တေ ဒီဃတပဿီ [တပဿီ (သီ။ ပီ။)]! ယထာ တံ သုတဝတာ သာဝကေန သမ္မဒေဝ သတ္ထုသာသနံ အာဇာနန္တေန ဧဝမေဝံ ဘဒန္တေန တပဿိနာ သမဏဿ ဂေါတမဿ ဗျာကတံ။ ကိဉှိ သောဘတိ ဆဝေါ မနောဒဏ္ဍော ဣမဿ ဧဝံ ဩဠာရိကဿ ကာယဒဏ္ဍဿ ဥပနိဓာယ! အထ ခေါ ကာယဒဏ္ဍောဝ မဟာသာဝဇ္ဇတရော ပါပဿ ကမ္မဿ ကိရိယာယ ပါပဿ ကမ္မဿ ပဝတ္တိယာ, နော တထာ ဝစီဒဏ္ဍော, နော တထာ မနောဒဏ္ဍော။ ဟန္ဒ စာဟံ, ဘန္တေ, ဂစ္ဆာမိ သမဏဿ ဂေါတမဿ ဣမသ္မိံ ကထာဝတ္ထုသ္မိံ ဝါဒံ အာရောပေဿာမိ။ သစေ မေ သမဏော ဂေါတမော တထာ ပတိဋ္ဌဟိဿတိ ယထာ ဘဒန္တေန တပဿိနာ ပတိဋ္ဌာပိတံ၊ သေယျထာပိ နာမ ဗလဝါ ပုရိသော ဒီဃလောမိကံ ဧဠကံ လောမေသု ဂဟေတွာ အာကဍ္ဎေယျ ပရိကဍ္ဎေယျ သမ္ပရိကဍ္ဎေယျ, ဧဝမေဝါဟံ သမဏံ ဂေါတမံ ဝါဒေန ဝါဒံ အာကဍ္ဎိဿာမိ ပရိကဍ္ဎိဿာမိ
(မ၊၂၊၃၈။)
သမ္ပရိကဍ္ဎိဿာမိ။ သေယျထာပိ နာမ ဗလဝါ သောဏ္ဍိကာကမ္မကာရော မဟန္တံ သောဏ္ဍိကာကိလဉ္ဇံ ဂမ္ဘီရေ ဥဒကရဟဒေ ပက္ခိပိတွာ ကဏ္ဏေ ဂဟေတွာ အာကဍ္ဎေယျ ပရိကဍ္ဎေယျ သမ္ပရိကဍ္ဎေယျ, ဧဝမေဝါဟံ သမဏံ ဂေါတမံ ဝါဒေန ဝါဒံ အာကဍ္ဎိဿာမိ ပရိကဍ္ဎိဿာမိ သမ္ပရိကဍ္ဎိဿာမိ။ သေယျထာပိ နာမ ဗလဝါ သောဏ္ဍိကာဓုတ္တော ဝါလံ [ထာလံ (က။)] ကဏ္ဏေ ဂဟေတွာ ဩဓုနေယျ နိဒ္ဓုနေယျ နိပ္ဖေါဋေယျ [နိစ္ဆာဒေယျ (သီ။ ပီ။ က။), နိစ္စောဋေယျ (က။), နိပ္ပေါဌေယျ (သျာ။ ကံ။)], ဧဝမေဝါဟံ သမဏံ ဂေါတမံ ဝါဒေန ဝါဒံ ဩဓုနိဿာမိ နိဒ္ဓုနိဿာမိ နိပ္ဖေါဋေဿာမိ။ သေယျထာပိ နာမ ကုဉ္ဇရော သဋ္ဌိဟာယနော ဂမ္ဘီရံ ပေါက္ခရဏိံ ဩဂါဟေတွာ သာဏဓောဝိကံ နာမ ကီဠိတဇာတံ ကီဠတိ, ဧဝမေဝါဟံ သမဏံ ဂေါတမံ သာဏဓောဝိကံ မညေ ကီဠိတဇာတံ ကီဠိဿာမိ။ ဟန္ဒ စာဟံ, ဘန္တေ, ဂစ္ဆာမိ သမဏဿ ဂေါတမဿ ဣမသ္မိံ ကထာဝတ္ထုသ္မိံ ဝါဒံ အာရောပေဿာမီ’’တိ။ ‘‘ဂစ္ဆ တွံ, ဂဟပတိ, သမဏဿ ဂေါတမဿ ဣမသ္မိံ ကထာဝတ္ထုသ္မိံ ဝါဒံ အာရောပေဟိ။ အဟံ ဝါ ဟိ, ဂဟပတိ, သမဏဿ ဂေါတမဿ ဝါဒံ အာရောပေယျံ, ဒီဃတပဿီ ဝါ နိဂဏ္ဌော, တွံ ဝါ’’တိ။
မြန်֍ ၆၀။ ဧဝံ ဝုတ္တေ, ဒီဃတပဿီ နိဂဏ္ဌော နိဂဏ္ဌံ နာဋပုတ္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘န ခေါ မေတံ, ဘန္တေ, ရုစ္စတိ ယံ ဥပါလိ ဂဟပတိ သမဏဿ ဂေါတမဿ ဝါဒံ အာရောပေယျ။ သမဏော ဟိ, ဘန္တေ, ဂေါတမော မာယာဝီ အာဝဋ္ဋနိံ မာယံ ဇာနာတိ ယာယ အညတိတ္ထိယာနံ သာဝကေ အာဝဋ္ဋေတီ’’တိ။ ‘‘အဋ္ဌာနံ ခေါ ဧတံ, တပဿိ, အနဝကာသော ယံ ဥပါလိ ဂဟပတိ သမဏဿ ဂေါတမဿ သာဝကတ္တံ ဥပဂစ္ဆေယျ။ ဌာနဉ္စ ခေါ ဧတံ ဝိဇ္ဇတိ ယံ သမဏော ဂေါတမော ဥပါလိဿ ဂဟပတိဿ သာဝကတ္တံ ဥပဂစ္ဆေယျ။ ဂစ္ဆ, တွံ, ဂဟပတိ, သမဏဿ ဂေါတမဿ ဣမသ္မိံ ကထာဝတ္ထုသ္မိံ ဝါဒံ အာရောပေဟိ။ အဟံ ဝါ ဟိ, ဂဟပတိ, သမဏဿ ဂေါတမဿ ဝါဒံ အာရောပေယျံ, ဒီဃတပဿီ ဝါ နိဂဏ္ဌော, တွံ ဝါ’’တိ။ ဒုတိယမ္ပိ ခေါ ဒီဃတပဿီ…ပေ… တတိယမ္ပိ ခေါ ဒီဃတပဿီ နိဂဏ္ဌော နိဂဏ္ဌံ နာဋပုတ္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘န ခေါ မေတံ, ဘန္တေ, ရုစ္စတိ ယံ ဥပါလိ ဂဟပတိ သမဏဿ ဂေါတမဿ ဝါဒံ အာရောပေယျ။ သမဏော ဟိ, ဘန္တေ, ဂေါတမော မာယာဝီ အာဝဋ္ဋနိံ မာယံ ဇာနာတိ ယာယ အညတိတ္ထိယာနံ သာဝကေ အာဝဋ္ဋေတီ’’တိ။ ‘‘အဋ္ဌာနံ ခေါ ဧတံ, တပဿိ, အနဝကာသော ယံ ဥပါလိ ဂဟပတိ သမဏဿ ဂေါတမဿ
(မ၊၂၊၃၉။)
သာဝကတ္တံ ဥပဂစ္ဆေယျ။ ဌာနဉ္စ ခေါ ဧတံ ဝိဇ္ဇတိ ယံ သမဏော ဂေါတမော ဥပါလိဿ ဂဟပတိဿ သာဝကတ္တံ ဥပဂစ္ဆေယျ။ ဂစ္ဆ တွံ, ဂဟပတိ, သမဏဿ ဂေါတမဿ ဣမသ္မိံ ကထာဝတ္ထုသ္မိံ ဝါဒံ အာရောပေဟိ။ အဟံ ဝါ ဟိ, ဂဟပတိ, သမဏဿ ဂေါတမဿ ဝါဒံ အာရောပေယျံ, ဒီဃတပဿီ ဝါ နိဂဏ္ဌော, တွံ ဝါ’’တိ။ ‘‘ဧဝံ, ဘန္တေ’’တိ ခေါ ဥပါလိ ဂဟပတိ နိဂဏ္ဌဿ နာဋပုတ္တဿ ပဋိဿုတွာ ဥဋ္ဌာယာသနာ နိဂဏ္ဌံ နာဋပုတ္တံ အဘိဝါဒေတွာ ပဒက္ခိဏံ ကတွာ ယေန ပါဝါရိကမ္ဗဝနံ ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ ဥပါလိ ဂဟပတိ ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘အာဂမာ နု ခွိဓ, ဘန္တေ, ဒီဃတပဿီ နိဂဏ္ဌော’’တိ? ‘‘အာဂမာ ခွိဓ, ဂဟပတိ, ဒီဃတပဿီ နိဂဏ္ဌော’’တိ။ ‘‘အဟု ခေါ ပန တေ, ဘန္တေ, ဒီဃတပဿိနာ နိဂဏ္ဌေန သဒ္ဓိံ ကောစိဒေဝ ကထာသလ္လာပေါ’’တိ? ‘‘အဟု ခေါ မေ, ဂဟပတိ, ဒီဃတပဿိနာ နိဂဏ္ဌေန သဒ္ဓိံ ကောစိဒေဝ ကထာသလ္လာပေါ’’တိ။ ‘‘ယထာ ကထံ ပန တေ, ဘန္တေ, အဟု ဒီဃတပဿိနာ နိဂဏ္ဌေန သဒ္ဓိံ ကောစိဒေဝ ကထာသလ္လာပေါ’’တိ? အထ ခေါ ဘဂဝါ ယာဝတကော အဟောသိ ဒီဃတပဿိနာ နိဂဏ္ဌေန သဒ္ဓိံ ကထာသလ္လာပေါ တံ သဗ္ဗံ ဥပါလိဿ ဂဟပတိဿ အာရောစေသိ။
မြန်֍ ၆၁။ ဧဝံ ဝုတ္တေ, ဥပါလိ ဂဟပတိ ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘သာဓု သာဓု, ဘန္တေ တပဿီ! ယထာ တံ သုတဝတာ သာဝကေန သမ္မဒေဝ သတ္ထုသာသနံ အာဇာနန္တေန ဧဝမေဝံ ဒီဃတပဿိနာ နိဂဏ္ဌေန ဘဂဝတော ဗျာကတံ။ ကိဉှိ သောဘတိ ဆဝေါ မနောဒဏ္ဍော ဣမဿ ဧဝံ ဩဠာရိကဿ ကာယဒဏ္ဍဿ ဥပနိဓာယ? အထ ခေါ ကာယဒဏ္ဍောဝ မဟာသာဝဇ္ဇတရော ပါပဿ ကမ္မဿ ကိရိယာယ ပါပဿ ကမ္မဿ ပဝတ္တိယာ, နော တထာ ဝစီဒဏ္ဍော, နော တထာ မနောဒဏ္ဍော’’တိ။ ‘‘သစေ ခေါ တွံ, ဂဟပတိ, သစ္စေ ပတိဋ္ဌာယ မန္တေယျာသိ သိယာ နော ဧတ္ထ ကထာသလ္လာပေါ’’တိ။ ‘‘သစ္စေ အဟံ, ဘန္တေ, ပတိဋ္ဌာယ မန္တေဿာမိ၊ ဟောတု နော ဧတ္ထ ကထာသလ္လာပေါ’’တိ။
မြန်֍ ၆၂။ ‘‘တံ ကိံ မညသိ, ဂဟပတိ, ဣဓဿ နိဂဏ္ဌော အာဗာဓိကော ဒုက္ခိတော ဗာဠှဂိလာနော သီတောဒကပဋိက္ခိတ္တော ဥဏှောဒကပဋိသေဝီ။ သော သီတောဒကံ အလဘမာနော ကာလင်္ကရေယျ။ ဣမဿ ပန, ဂဟပတိ, နိဂဏ္ဌော နာဋပုတ္တော ကတ္ထူပပတ္တိံ ပညပေတီ’’တိ? ‘‘အတ္ထိ, ဘန္တေ, မနောသတ္တာ နာမ ဒေဝါ တတ္ထ သော ဥပပဇ္ဇတိ’’။ ‘‘တံ ကိဿ ဟေတု’’။ ‘‘အသု ဟိ,
(မ၊၂၊၄၀။)
ဘန္တေ, မနောပဋိဗဒ္ဓေါ ကာလင်္ကရောတီ’’တိ။ ‘‘မနသိ ကရောဟိ, ဂဟပတိ [ဂဟပတိ ဂဟပတိ မနသိ ကရောဟိ (သီ။ သျာ။ ကံ။), ဂဟပတိ မနသိ ကရောဟိ (က။), ဂဟပတိ ဂဟပတိ (ပီ။)], မနသိ ကရိတွာ ခေါ, ဂဟပတိ, ဗျာကရောဟိ။ န ခေါ တေ သန္ဓိယတိ ပုရိမေန ဝါ ပစ္ဆိမံ, ပစ္ဆိမေန ဝါ ပုရိမံ။ ဘာသိတာ ခေါ ပန တေ, ဂဟပတိ, ဧသာ ဝါစာ – ‘သစ္စေ အဟံ, ဘန္တေ, ပတိဋ္ဌာယ မန္တေဿာမိ, ဟောတု နော ဧတ္ထ ကထာသလ္လာပေါ’’’တိ။ ‘‘ကိဉ္စာပိ, ဘန္တေ, ဘဂဝါ ဧဝမာဟ, အထ ခေါ ကာယဒဏ္ဍောဝ မဟာသာဝဇ္ဇတရော ပါပဿ ကမ္မဿ ကိရိယာယ ပါပဿ ကမ္မဿ ပဝတ္တိယာ, နော တထာ ဝစီဒဏ္ဍော, နော တထာ မနောဒဏ္ဍော’’တိ။
မြန်֍ ၆၃။ ‘‘တံ ကိံ မညသိ, ဂဟပတိ, ဣဓဿ နိဂဏ္ဌော နာဋပုတ္တော စာတုယာမသံဝရသံဝုတော သဗ္ဗဝါရိဝါရိတော သဗ္ဗဝါရိယုတ္တော သဗ္ဗဝါရိဓုတော သဗ္ဗဝါရိဖုဋော။ သော အဘိက္ကမန္တော ပဋိက္ကမန္တော ဗဟူ ခုဒ္ဒကေ ပါဏေ သံဃာတံ အာပါဒေတိ။ ဣမဿ ပန, ဂဟပတိ, နိဂဏ္ဌော နာဋပုတ္တော ကံ ဝိပါကံ ပညပေတီ’’တိ? ‘‘အသဉ္စေတနိကံ, ဘန္တေ, နိဂဏ္ဌော နာဋပုတ္တော နော မဟာသာဝဇ္ဇံ ပညပေတီ’’တိ။ ‘‘သစေ ပန, ဂဟပတိ, စေတေတီ’’တိ? ‘‘မဟာသာဝဇ္ဇံ, ဘန္တေ, ဟောတီ’’တိ။ ‘‘စေတနံ ပန, ဂဟပတိ, နိဂဏ္ဌော နာဋပုတ္တော ကိသ္မိံ ပညပေတီ’’တိ? ‘‘မနောဒဏ္ဍသ္မိံ, ဘန္တေ’’တိ။ ‘‘မနသိ ကရောဟိ, ဂဟပတိ, မနသိ ကရိတွာ ခေါ, ဂဟပတိ, ဗျာကရောဟိ။ န ခေါ တေ သန္ဓိယတိ ပုရိမေန ဝါ ပစ္ဆိမံ, ပစ္ဆိမေန ဝါ ပုရိမံ။ ဘာသိတာ ခေါ ပန တေ, ဂဟပတိ, ဧသာ ဝါစာ – ‘သစ္စေ အဟံ, ဘန္တေ, ပတိဋ္ဌာယ မန္တေဿာမိ၊ ဟောတု နော ဧတ္ထ ကထာသလ္လာပေါ’’’တိ။ ‘‘ကိဉ္စာပိ, ဘန္တေ, ဘဂဝါ ဧဝမာဟ, အထ ခေါ ကာယဒဏ္ဍောဝ မဟာသာဝဇ္ဇတရော ပါပဿ ကမ္မဿ ကိရိယာယ ပါပဿ ကမ္မဿ ပဝတ္တိယာ, နော တထာ ဝစီဒဏ္ဍော, နော တထာ မနောဒဏ္ဍော’’တိ။
မြန်֍ ၆၄။ ‘‘တံ ကိံ မညသိ, ဂဟပတိ, အယံ နာဠန္ဒာ ဣဒ္ဓါ စေဝ ဖီတာ စ ဗဟုဇနာ အာကိဏ္ဏမနုဿာ’’တိ? ‘‘ဧဝံ, ဘန္တေ, အယံ နာဠန္ဒာ ဣဒ္ဓါ စေဝ ဖီတာ စ ဗဟုဇနာ အာကိဏ္ဏမနုဿာ’’တိ။ ‘‘တံ ကိံ မညသိ, ဂဟပတိ, ဣဓ ပုရိသော အာဂစ္ဆေယျ ဥက္ခိတ္တာသိကော။ သော ဧဝံ ဝဒေယျ – ‘အဟံ ယာဝတိကာ ဣမိဿာ နာဠန္ဒာယ ပါဏာ တေ ဧကေန ခဏေန ဧကေန မုဟုတ္တေန ဧကံ မံသခလံ ဧကံ မံသပုဉ္ဇံ ကရိဿာမီ’တိ။ တံ ကိံ မညသိ, ဂဟပတိ, ပဟောတိ နု ခေါ သော ပုရိသော ယာဝတိကာ ဣမိဿာ နာဠန္ဒာယ ပါဏာ တေ ဧကေန ခဏေန ဧကေန
(မ၊၂၊၄၁။)
မုဟုတ္တေန ဧကံ မံသခလံ ဧကံ မံသပုဉ္ဇံ ကာတု’’န္တိ? ‘‘ဒသပိ, ဘန္တေ, ပုရိသာ, ဝီသမ္ပိ, ဘန္တေ, ပုရိသာ, တိံသမ္ပိ, ဘန္တေ, ပုရိသာ, စတ္တာရီသမ္ပိ, ဘန္တေ, ပုရိသာ, ပညာသမ္ပိ, ဘန္တေ, ပုရိသာ နပ္ပဟောန္တိ ယာဝတိကာ ဣမိဿာ နာဠန္ဒာယ ပါဏာ တေ ဧကေန ခဏေန ဧကေန မုဟုတ္တေန ဧကံ မံသခလံ ဧကံ မံသပုဉ္ဇံ ကာတုံ။ ကိဉှိ သောဘတိ ဧကော ဆဝေါ ပုရိသော’’တိ! ‘‘တံ ကိံ မညသိ, ဂဟပတိ, ဣဓ အာဂစ္ဆေယျ သမဏော ဝါ ဗြာဟ္မဏော ဝါ ဣဒ္ဓိမာ စေတောဝသိပ္ပတ္တော။ သော ဧဝံ ဝဒေယျ – ‘အဟံ ဣမံ နာဠန္ဒံ ဧကေန မနောပဒေါသေန ဘသ္မံ ကရိဿာမီ’တိ။ တံ ကိံ မညသိ, ဂဟပတိ, ပဟောတိ နု ခေါ သော သမဏော ဝါ ဗြာဟ္မဏော ဝါ ဣဒ္ဓိမာ စေတောဝသိပ္ပတ္တော ဣမံ နာဠန္ဒံ ဧကေန မနောပဒေါသေန ဘသ္မံ ကာတု’’န္တိ? ‘‘ဒသပိ, ဘန္တေ, နာဠန္ဒာ, ဝီသမ္ပိ နာဠန္ဒာ, တိံသမ္ပိ နာဠန္ဒာ, စတ္တာရီသမ္ပိ နာဠန္ဒာ, ပညာသမ္ပိ နာဠန္ဒာ ပဟောတိ သော သမဏော ဝါ ဗြာဟ္မဏော ဝါ ဣဒ္ဓိမာ စေတောဝသိပ္ပတ္တော ဧကေန မနောပဒေါသေန ဘသ္မံ ကာတုံ။ ကိဉှိ သောဘတိ ဧကာ ဆဝါ နာဠန္ဒာ’’တိ! ‘‘မနသိ ကရောဟိ, ဂဟပတိ, မနသိ ကရိတွာ ခေါ, ဂဟပတိ, ဗျာကရောဟိ။ န ခေါ တေ သန္ဓိယတိ ပုရိမေန ဝါ ပစ္ဆိမံ, ပစ္ဆိမေန ဝါ ပုရိမံ။ ဘာသိတာ ခေါ ပန တေ, ဂဟပတိ, ဧသာ ဝါစာ – ‘သစ္စေ အဟံ, ဘန္တေ, ပတိဋ္ဌာယ မန္တေဿာမိ၊ ဟောတု နော ဧတ္ထ ကထာသလ္လာပေါ’’’တိ။ ‘‘ကိဉ္စာပိ, ဘန္တေ, ဘဂဝါ ဧဝမာဟ, အထ ခေါ ကာယဒဏ္ဍောဝ မဟာသာဝဇ္ဇတရော ပါပဿ ကမ္မဿ ကိရိယာယ ပါပဿ ကမ္မဿ ပဝတ္တိယာ, နော တထာ ဝစီဒဏ္ဍော, နော တထာ မနောဒဏ္ဍော’’တိ။
မြန်֍ ၆၅။ ‘‘တံ ကိံ မညသိ, ဂဟပတိ, သုတံ တေ ဒဏ္ဍကီရညံ [ဒဏ္ဍကာရညံ (သီ။ ပီ။)] ကာလိင်္ဂါရညံ မဇ္ဈာရညံ [မေဇ္ဈာရညံ (သီ။ သျာ။ ကံ။ ပီ။)] မာတင်္ဂါရညံ အရညံ အရညဘူတ’’န္တိ? ‘‘ဧဝံ, ဘန္တေ, သုတံ မေ ဒဏ္ဍကီရညံ ကာလိင်္ဂါရညံ မဇ္ဈာရညံ မာတင်္ဂါရညံ အရညံ အရညဘူတ’’န္တိ။ ‘‘တံ ကိံ မညသိ, ဂဟပတိ, ကိန္တိ တေ သုတံ ကေန တံ ဒဏ္ဍကီရညံ ကာလိင်္ဂါရညံ မဇ္ဈာရညံ မာတင်္ဂါရညံ အရညံ အရညဘူတ’’န္တိ? ‘‘သုတံ မေတံ, ဘန္တေ, ဣသီနံ မနောပဒေါသေန တံ ဒဏ္ဍကီရညံ ကာလိင်္ဂါရညံ မဇ္ဈာရညံ မာတင်္ဂါရညံ အရညံ အရညဘူတ’’န္တိ။ ‘‘မနသိ ကရောဟိ, ဂဟပတိ, မနသိ ကရိတွာ ခေါ, ဂဟပတိ, ဗျာကရောဟိ။ န ခေါ တေ သန္ဓိယတိ ပုရိမေန ဝါ ပစ္ဆိမံ, ပစ္ဆိမေန ဝါ ပုရိမံ။ ဘာသိတာ ခေါ ပန တေ, ဂဟပတိ, ဧသာ ဝါစာ – ‘သစ္စေ အဟံ, ဘန္တေ, ပတိဋ္ဌာယ မန္တေဿာမိ၊ ဟောတု နော ဧတ္ထ ကထာသလ္လာပေါ’’’တိ။
(မ၊၂၊၄၂။)
မြန်֍ ၆၆။ ‘‘ပုရိမေနေဝါဟံ, ဘန္တေ, ဩပမ္မေန ဘဂဝတော အတ္တမနော အဘိရဒ္ဓေါ။ အပိ စာဟံ ဣမာနိ ဘဂဝတော ဝိစိတြာနိ ပဉှပဋိဘာနာနိ သောတုကာမော, ဧဝါဟံ ဘဂဝန္တံ ပစ္စနီကံ ကာတဗ္ဗံ အမညိဿံ။ အဘိက္ကန္တံ, ဘန္တေ, အဘိက္ကန္တံ, ဘန္တေ! သေယျထာပိ, ဘန္တေ, နိက္ကုဇ္ဇိတံ ဝါ ဥက္ကုဇ္ဇေယျ, ပဋိစ္ဆန္နံ ဝါ ဝိဝရေယျ, မူဠှဿ ဝါ မဂ္ဂံ အာစိက္ခေယျ, အန္ဓကာရေ ဝါ တေလပဇ္ဇောတံ ဓာရေယျ – စက္ခုမန္တော ရူပါနိ ဒက္ခန္တီတိ၊ ဧဝမေဝံ ဘဂဝတာ အနေကပရိယာယေန ဓမ္မော ပကာသိတော။ ဧသာဟံ, ဘန္တေ, ဘဂဝန္တံ သရဏံ ဂစ္ဆာမိ ဓမ္မဉ္စ ဘိက္ခုသံဃဉ္စ။ ဥပါသကံ မံ ဘဂဝါ ဓာရေတု အဇ္ဇတဂ္ဂေ ပါဏုပေတံ သရဏံ ဂတ’’န္တိ။
မြန်֍ ၆၇။ ‘‘အနုဝိစ္စကာရံ ခေါ, ဂဟပတိ, ကရောဟိ, အနုဝိစ္စကာရော တုမှာဒိသာနံ ဉာတမနုဿာနံ သာဓု ဟောတီ’’တိ။ ‘‘ဣမိနာပါဟံ, ဘန္တေ, ဘဂဝတော ဘိယျောသောမတ္တာယ အတ္တမနော အဘိရဒ္ဓေါ ယံ မံ ဘဂဝါ ဧဝမာဟ – ‘အနုဝိစ္စကာရံ ခေါ, ဂဟပတိ, ကရောဟိ, အနုဝိစ္စကာရော တုမှာဒိသာနံ ဉာတမနုဿာနံ သာဓု ဟောတီ’တိ။ မဉှိ, ဘန္တေ, အညတိတ္ထိယာ သာဝကံ လဘိတွာ ကေဝလကပ္ပံ နာဠန္ဒံ ပဋာကံ ပရိဟရေယျုံ – ‘ဥပါလိ အမှာကံ ဂဟပတိ သာဝကတ္တံ ဥပဂတော’တိ။ အထ စ ပန မံ ဘဂဝါ ဧဝမာဟ – ‘အနုဝိစ္စကာရံ ခေါ, ဂဟပတိ, ကရောဟိ, အနုဝိစ္စကာရော တုမှာဒိသာနံ ဉာတမနုဿာနံ သာဓု ဟောတီ’တိ။ ဧသာဟံ, ဘန္တေ, ဒုတိယမ္ပိ ဘဂဝန္တံ သရဏံ ဂစ္ဆာမိ ဓမ္မဉ္စ ဘိက္ခုသံဃဉ္စ။ ဥပါသကံ မံ ဘဂဝါ ဓာရေတု အဇ္ဇတဂ္ဂေ ပါဏုပေတံ သရဏံ ဂတ’’န္တိ။
မြန်֍ ၆၈။ ‘‘ဒီဃရတ္တံ ခေါ တေ, ဂဟပတိ, နိဂဏ္ဌာနံ ဩပါနဘူတံ ကုလံ ယေန နေသံ ဥပဂတာနံ ပိဏ္ဍကံ ဒါတဗ္ဗံ မညေယျာသီ’’တိ။ ‘‘ဣမိနာပါဟံ, ဘန္တေ, ဘဂဝတော ဘိယျောသောမတ္တာယ အတ္တမနော အဘိရဒ္ဓေါ ယံ မံ ဘဂဝါ ဧဝမာဟ – ‘ဒီဃရတ္တံ ခေါ တေ, ဂဟပတိ, နိဂဏ္ဌာနံ ဩပါနဘူတံ ကုလံ ယေန နေသံ ဥပဂတာနံ ပိဏ္ဍကံ ဒါတဗ္ဗံ မညေယျာသီ’တိ။ သုတံ မေတံ, ဘန္တေ, သမဏော ဂေါတမော ဧဝမာဟ – ‘မယှမေဝ ဒါနံ ဒါတဗ္ဗံ, နာညေသံ ဒါနံ ဒါတဗ္ဗံ၊ မယှမေဝ သာဝကာနံ ဒါနံ ဒါတဗ္ဗံ, နာညေသံ သာဝကာနံ ဒါနံ ဒါတဗ္ဗံ၊ မယှမေဝ ဒိန္နံ မဟပ္ဖလံ, နာညေသံ ဒိန္နံ မဟပ္ဖလံ၊ မယှမေဝ သာဝကာနံ ဒိန္နံ မဟပ္ဖလံ, နာညေသံ သာဝကာနံ ဒိန္နံ မဟပ္ဖလ’န္တိ။ အထ စ ပန မံ ဘဂဝါ နိဂဏ္ဌေသုပိ ဒါနေ သမာဒပေတိ။ အပိ စ, ဘန္တေ, မယမေတ္ထ ကာလံ ဇာနိဿာမ။ ဧသာဟံ, ဘန္တေ, တတိယမ္ပိ ဘဂဝန္တံ သရဏံ ဂစ္ဆာမိ ဓမ္မဉ္စ ဘိက္ခုသံဃဉ္စ။ ဥပါသကံ မံ ဘဂဝါ ဓာရေတု အဇ္ဇတဂ္ဂေ ပါဏုပေတံ သရဏံ ဂတ’’န္တိ။
(မ၊၂၊၄၃။)
မြန်֍ ၆၉။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ဥပါလိဿ ဂဟပတိဿ အနုပုဗ္ဗိံ ကထံ [အာနုပုဗ္ဗီကထံ (သီ။), အာနုပုဗ္ဗိကထံ (ပီ။), အနုပုဗ္ဗိကထံ (သျာ။ ကံ။ က။)] ကထေသိ, သေယျထိဒံ – ဒါနကထံ သီလကထံ သဂ္ဂကထံ, ကာမာနံ အာဒီနဝံ ဩကာရံ သံကိလေသံ, နေက္ခမ္မေ အာနိသံသံ ပကာသေသိ။ ယဒါ ဘဂဝါ အညာသိ ဥပါလိံ ဂဟပတိံ ကလ္လစိတ္တံ မုဒုစိတ္တံ ဝိနီဝရဏစိတ္တံ ဥဒဂ္ဂစိတ္တံ ပသန္နစိတ္တံ, အထ ယာ ဗုဒ္ဓါနံ သာမုက္ကံသိကာ ဓမ္မဒေသနာ တံ ပကာသေသိ – ဒုက္ခံ, သမုဒယံ, နိရောဓံ, မဂ္ဂံ။ သေယျထာပိ နာမ သုဒ္ဓံ ဝတ္ထံ အပဂတကာဠကံ သမ္မဒေဝ ရဇနံ ပဋိဂ္ဂဏှေယျ, ဧဝမေဝ ဥပါလိဿ ဂဟပတိဿ တသ္မိံယေဝ အာသနေ ဝိရဇံ ဝီတမလံ ဓမ္မစက္ခုံ ဥဒပါဒိ – ‘ယံ ကိဉ္စိ သမုဒယဓမ္မံ သဗ္ဗံ တံ နိရောဓဓမ္မ’န္တိ။ အထ ခေါ ဥပါလိ ဂဟပတိ ဒိဋ္ဌဓမ္မော ပတ္တဓမ္မော ဝိဒိတဓမ္မော ပရိယောဂါဠှဓမ္မော တိဏ္ဏဝိစိကိစ္ဆော ဝိဂတကထံကထော ဝေသာရဇ္ဇပ္ပတ္တော အပရပ္ပစ္စယော သတ္ထုသာသနေ ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ဟန္ဒ စ ဒါနိ မယံ, ဘန္တေ, ဂစ္ဆာမ, ဗဟုကိစ္စာ မယံ ဗဟုကရဏီယာ’’တိ။ ‘‘ယဿဒါနိ တွံ, ဂဟပတိ, ကာလံ မညသီ’’တိ။
မြန်֍ ၇၀။ အထ ခေါ ဥပါလိ ဂဟပတိ ဘဂဝတော ဘာသိတံ အဘိနန္ဒိတွာ အနုမောဒိတွာ ဥဋ္ဌာယာသနာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ပဒက္ခိဏံ ကတွာ ယေန သကံ နိဝေသနံ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဒေါဝါရိကံ အာမန္တေသိ – ‘‘အဇ္ဇတဂ္ဂေ, သမ္မ ဒေါဝါရိက, အာဝရာမိ ဒွါရံ နိဂဏ္ဌာနံ နိဂဏ္ဌီနံ, အနာဝဋံ ဒွါရံ ဘဂဝတော ဘိက္ခူနံ ဘိက္ခုနီနံ ဥပါသကာနံ ဥပါသိကာနံ။ သစေ ကောစိ နိဂဏ္ဌော အာဂစ္ဆတိ တမေနံ တွံ ဧဝံ ဝဒေယျာသိ – ‘တိဋ္ဌ, ဘန္တေ, မာ ပါဝိသိ။ အဇ္ဇတဂ္ဂေ ဥပါလိ ဂဟပတိ သမဏဿ ဂေါတမဿ သာဝကတ္တံ ဥပဂတော။ အာဝဋံ ဒွါရံ နိဂဏ္ဌာနံ နိဂဏ္ဌီနံ, အနာဝဋံ ဒွါရံ ဘဂဝတော ဘိက္ခူနံ ဘိက္ခုနီနံ ဥပါသကာနံ ဥပါသိကာနံ။ သစေ တေ, ဘန္တေ, ပိဏ္ဍကေန အတ္ထော, ဧတ္ထေဝ တိဋ္ဌ, ဧတ္ထေဝ တေ အာဟရိဿန္တီ’’’တိ။ ‘‘ဧဝံ, ဘန္တေ’’တိ ခေါ ဒေါဝါရိကော ဥပါလိဿ ဂဟပတိဿ ပစ္စဿောသိ။
မြန်֍ ၇၁။ အဿောသိ ခေါ ဒီဃတပဿီ နိဂဏ္ဌော – ‘‘ဥပါလိ ကိရ ဂဟပတိ သမဏဿ ဂေါတမဿ သာဝကတ္တံ ဥပဂတော’’တိ။ အထ ခေါ ဒီဃတပဿီ နိဂဏ္ဌော ယေန နိဂဏ္ဌော နာဋပုတ္တော တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ နိဂဏ္ဌံ နာဋပုတ္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘သုတံ မေတံ, ဘန္တေ, ဥပါလိ ကိရ ဂဟပတိ သမဏဿ ဂေါတမဿ သာဝကတ္တံ ဥပဂတော’’တိ။ ‘‘အဋ္ဌာနံ ခေါ ဧတံ,
(မ၊၂၊၄၄။)
တပဿိ, အနဝကာသော ယံ ဥပါလိ ဂဟပတိ သမဏဿ ဂေါတမဿ သာဝကတ္တံ ဥပဂစ္ဆေယျ။ ဌာနဉ္စ ခေါ ဧတံ ဝိဇ္ဇတိ ယံ သမဏော ဂေါတမော ဥပါလိဿ ဂဟပတိဿ သာဝကတ္တံ ဥပဂစ္ဆေယျာ’’တိ။ ဒုတိယမ္ပိ ခေါ ဒီဃတပဿီ နိဂဏ္ဌော…ပေ… တတိယမ္ပိ ခေါ ဒီဃတပဿီ နိဂဏ္ဌော နိဂဏ္ဌံ နာဋပုတ္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘သုတံ မေတံ, ဘန္တေ …ပေ… ဥပါလိဿ ဂဟပတိဿ သာဝကတ္တံ ဥပဂစ္ဆေယျာ’’တိ။ ‘‘ဟန္ဒာဟံ, ဘန္တေ, ဂစ္ဆာမိ ယာဝ ဇာနာမိ ယဒိ ဝါ ဥပါလိ ဂဟပတိ သမဏဿ ဂေါတမဿ သာဝကတ္တံ ဥပဂတော ယဒိ ဝါ နော’’တိ။ ‘‘ဂစ္ဆ တွံ, တပဿိ, ဇာနာဟိ ယဒိ ဝါ ဥပါလိ ဂဟပတိ သမဏဿ ဂေါတမဿ သာဝကတ္တံ ဥပဂတော ယဒိ ဝါ နော’’တိ။
မြန်֍ ၇၂။ အထ ခေါ ဒီဃတပဿီ နိဂဏ္ဌော ယေန ဥပါလိဿ ဂဟပတိဿ နိဝေသနံ တေနုပသင်္ကမိ။ အဒ္ဒသာ ခေါ ဒေါဝါရိကော ဒီဃတပဿိံ နိဂဏ္ဌံ ဒူရတောဝ အာဂစ္ဆန္တံ။ ဒိသွာန ဒီဃတပဿိံ နိဂဏ္ဌံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘တိဋ္ဌ, ဘန္တေ, မာ ပါဝိသိ။ အဇ္ဇတဂ္ဂေ ဥပါလိ ဂဟပတိ သမဏဿ ဂေါတမဿ သာဝကတ္တံ ဥပဂတော။ အာဝဋံ ဒွါရံ နိဂဏ္ဌာနံ နိဂဏ္ဌီနံ, အနာဝဋံ ဒွါရံ ဘဂဝတော ဘိက္ခူနံ ဘိက္ခုနီနံ ဥပါသကာနံ ဥပါသိကာနံ။ သစေ တေ, ဘန္တေ, ပိဏ္ဍကေန အတ္ထော, ဧတ္ထေဝ တိဋ္ဌ, ဧတ္ထေဝ တေ အာဟရိဿန္တီ’’တိ။ ‘‘န မေ, အာဝုသော, ပိဏ္ဍကေန အတ္ထော’’တိ ဝတွာ တတော ပဋိနိဝတ္တိတွာ ယေန နိဂဏ္ဌော နာဋပုတ္တော တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ နိဂဏ္ဌံ နာဋပုတ္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘သစ္စံယေဝ ခေါ, ဘန္တေ, ယံ ဥပါလိ ဂဟပတိ သမဏဿ ဂေါတမဿ သာဝကတ္တံ ဥပဂတော။ ဧတံ ခေါ တေ အဟံ, ဘန္တေ, နာလတ္ထံ န ခေါ မေ, ဘန္တေ, ရုစ္စတိ ယံ ဥပါလိ ဂဟပတိ သမဏဿ ဂေါတမဿ ဝါဒံ အာရောပေယျ။ သမဏော ဟိ, ဘန္တေ, ဂေါတမော မာယာဝီ အာဝဋ္ဋနိံ မာယံ ဇာနာတိ ယာယ အညတိတ္ထိယာနံ သာဝကေ အာဝဋ္ဋေတီတိ။ အာဝဋ္ဋော ခေါ တေ, ဘန္တေ, ဥပါလိ ဂဟပတိ သမဏေန ဂေါတမေန အာဝဋ္ဋနိယာ မာယာယာ’’တိ။ ‘‘အဋ္ဌာနံ ခေါ ဧတံ, တပဿိ, အနဝကာသော ယံ ဥပါလိ ဂဟပတိ သမဏဿ ဂေါတမဿ သာဝကတ္တံ ဥပဂစ္ဆေယျ။ ဌာနဉ္စ ခေါ ဧတံ ဝိဇ္ဇတိ ယံ သမဏော ဂေါတမော ဥပါလိဿ ဂဟပတိဿ သာဝကတ္တံ ဥပဂစ္ဆေယျာ’’တိ။ ဒုတိယမ္ပိ ခေါ ဒီဃတပဿီ နိဂဏ္ဌော နိဂဏ္ဌံ နာဋပုတ္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘သစ္စံယေဝ, ဘန္တေ…ပေ… ဥပါလိဿ ဂဟပတိဿ သာဝကတ္တံ ဥပဂစ္ဆေယျာ’’တိ။ တတိယမ္ပိ ခေါ ဒီဃတပဿီ နိဂဏ္ဌော နိဂဏ္ဌံ နာဋပုတ္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘သစ္စံယေဝ ခေါ, ဘန္တေ…ပေ… ဥပါလိဿ ဂဟပတိဿ သာဝကတ္တံ ဥပဂစ္ဆေယျာ’’တိ။ ‘‘ဟန္ဒ
(မ၊၂၊၄၅။)
စာဟံ, တပဿိ, ဂစ္ဆာမိ ယာဝ စာဟံ သာမံယေဝ ဇာနာမိ ယဒိ ဝါ ဥပါလိ ဂဟပတိ သမဏဿ ဂေါတမဿ သာဝကတ္တံ ဥပဂတော ယဒိ ဝါ နော’’တိ။
အထ ခေါ နိဂဏ္ဌော နာဋပုတ္တော မဟတိယာ နိဂဏ္ဌပရိသာယ သဒ္ဓိံ ယေန ဥပါလိဿ ဂဟပတိဿ နိဝေသနံ တေနုပသင်္ကမိ။ အဒ္ဒသာ ခေါ ဒေါဝါရိကော နိဂဏ္ဌံ နာဋပုတ္တံ ဒူရတောဝ အာဂစ္ဆန္တံ။ ဒိသွာန နိဂဏ္ဌံ နာဋပုတ္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘တိဋ္ဌ, ဘန္တေ, မာ ပါဝိသိ။ အဇ္ဇတဂ္ဂေ ဥပါလိ ဂဟပတိ သမဏဿ ဂေါတမဿ သာဝကတ္တံ ဥပဂတော။ အာဝဋံ ဒွါရံ နိဂဏ္ဌာနံ နိဂဏ္ဌီနံ, အနာဝဋံ ဒွါရံ ဘဂဝတော ဘိက္ခူနံ ဘိက္ခုနီနံ ဥပါသကာနံ ဥပါသိကာနံ။ သစေ တေ, ဘန္တေ, ပိဏ္ဍကေန အတ္ထော, ဧတ္ထေဝ တိဋ္ဌ, ဧတ္ထေဝ တေ အာဟရိဿန္တီ’’တိ။ ‘‘တေန ဟိ, သမ္မ ဒေါဝါရိက, ယေန ဥပါလိ ဂဟပတိ တေနုပသင်္ကမ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဥပါလိံ ဂဟပတိံ ဧဝံ ဝဒေဟိ – ‘နိဂဏ္ဌော, ဘန္တေ, နာဋပုတ္တော မဟတိယာ နိဂဏ္ဌပရိသာယ သဒ္ဓိံ ဗဟိဒွါရကောဋ္ဌကေ ဌိတော၊ သော တေ ဒဿနကာမော’’’တိ။ ‘‘ဧဝံ, ဘန္တေ’’တိ ခေါ ဒေါဝါရိကော နိဂဏ္ဌဿ နာဋပုတ္တဿ ပဋိဿုတွာ ယေန ဥပါလိ ဂဟပတိ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဥပါလိံ ဂဟပတိံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘နိဂဏ္ဌော, ဘန္တေ, နာဋပုတ္တော မဟတိယာ နိဂဏ္ဌပရိသာယ သဒ္ဓိံ ဗဟိဒွါရကောဋ္ဌကေ ဌိတော၊ သော တေ ဒဿနကာမော’’တိ။ ‘‘တေန ဟိ, သမ္မ ဒေါဝါရိက, မဇ္ဈိမာယ ဒွါရသာလာယ အာသနာနိ ပညပေဟီ’’တိ။ ‘‘ဧဝံ, ဘန္တေ’’တိ ခေါ ဒေါဝါရိကော ဥပါလိဿ ဂဟပတိဿ ပဋိဿုတွာ မဇ္ဈိမာယ ဒွါရသာလာယ အာသနာနိ ပညပေတွာ ယေန ဥပါလိ ဂဟပတိ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဥပါလိံ ဂဟပတိံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ပညတ္တာနိ ခေါ, ဘန္တေ, မဇ္ဈိမာယ ဒွါရသာလာယ အာသနာနိ။ ယဿဒါနိ ကာလံ မညသီ’’တိ။
မြန်֍ ၇၃။ အထ ခေါ ဥပါလိ ဂဟပတိ ယေန မဇ္ဈိမာ ဒွါရသာလာ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ယံ တတ္ထ အာသနံ အဂ္ဂဉ္စ သေဋ္ဌဉ္စ ဥတ္တမဉ္စ ပဏီတဉ္စ တတ္ထ သာမံ နိသီဒိတွာ ဒေါဝါရိကံ အာမန္တေသိ – ‘‘တေန ဟိ, သမ္မ ဒေါဝါရိက, ယေန နိဂဏ္ဌော နာဋပုတ္တော တေနုပသင်္ကမ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ နိဂဏ္ဌံ နာဋပုတ္တံ ဧဝံ ဝဒေဟိ – ‘ဥပါလိ, ဘန္တေ, ဂဟပတိ ဧဝမာဟ – ပဝိသ ကိရ, ဘန္တေ, သစေ အာကင်္ခသီ’’’တိ။ ‘‘ဧဝံ, ဘန္တေ’’တိ ခေါ ဒေါဝါရိကော ဥပါလိဿ ဂဟပတိဿ ပဋိဿုတွာ ယေန နိဂဏ္ဌော နာဋပုတ္တော တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ နိဂဏ္ဌံ နာဋပုတ္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ဥပါလိ, ဘန္တေ, ဂဟပတိ ဧဝမာဟ – ‘ပဝိသ ကိရ, ဘန္တေ, သစေ အာကင်္ခသီ’’’တိ။
(မ၊၂၊၄၆။)
အထ ခေါ နိဂဏ္ဌော နာဋပုတ္တော မဟတိယာ နိဂဏ္ဌပရိသာယ သဒ္ဓိံ ယေန မဇ္ဈိမာ ဒွါရသာလာ တေနုပသင်္ကမိ။ အထ ခေါ ဥပါလိ ဂဟပတိ – ယံ သုဒံ ပုဗ္ဗေ ယတော ပဿတိ နိဂဏ္ဌံ နာဋပုတ္တံ ဒူရတောဝ အာဂစ္ဆန္တံ ဒိသွာန တတော ပစ္စုဂ္ဂန္တွာ ယံ တတ္ထ အာသနံ အဂ္ဂဉ္စ သေဋ္ဌဉ္စ ဥတ္တမဉ္စ ပဏီတဉ္စ တံ ဥတ္တရာသင်္ဂေန သမ္မဇ္ဇိတွာ [ပမဇ္ဇိတွာ (သီ။ ပီ။)] ပရိဂ္ဂဟေတွာ နိသီဒါပေတိ သော – ဒါနိ ယံ တတ္ထ အာသနံ အဂ္ဂဉ္စ သေဋ္ဌဉ္စ ဥတ္တမဉ္စ ပဏီတဉ္စ တတ္ထ သာမံ နိသီဒိတွာ နိဂဏ္ဌံ နာဋပုတ္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘သံဝိဇ္ဇန္တိ ခေါ, ဘန္တေ, အာသနာနိ၊ သစေ အာကင်္ခသိ, နိသီဒါ’’တိ။ ဧဝံ ဝုတ္တေ, နိဂဏ္ဌော နာဋပုတ္တော ဥပါလိံ ဂဟပတိံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ဥမ္မတ္တောသိ တွံ, ဂဟပတိ, ဒတ္တောသိ တွံ, ဂဟပတိ! ‘ဂစ္ဆာမဟံ, ဘန္တေ, သမဏဿ ဂေါတမဿ ဝါဒံ အာရောပေဿာမီ’တိ ဂန္တွာ မဟတာသိ ဝါဒသံဃာဋေန ပဋိမုက္ကော အာဂတော။ သေယျထာပိ, ဂဟပတိ, ပုရိသော အဏ္ဍဟာရကော ဂန္တွာ ဥဗ္ဘတေဟိ အဏ္ဍေဟိ အာဂစ္ဆေယျ, သေယျထာ ဝါ ပန ဂဟပတိ ပုရိသော အက္ခိကဟာရကော ဂန္တွာ ဥဗ္ဘတေဟိ အက္ခီဟိ အာဂစ္ဆေယျ၊ ဧဝမေဝ ခေါ တွံ, ဂဟပတိ, ‘ဂစ္ဆာမဟံ, ဘန္တေ, သမဏဿ ဂေါတမဿ ဝါဒံ အာရောပေဿာမီ’တိ ဂန္တွာ မဟတာသိ ဝါဒသံဃာဋေန ပဋိမုက္ကော အာဂတော။ အာဝဋ္ဋောသိ ခေါ တွံ, ဂဟပတိ, သမဏေန ဂေါတမေန အာဝဋ္ဋနိယာ မာယာယာ’’တိ။
မြန်֍ ၇၄။ ‘‘ဘဒ္ဒိကာ, ဘန္တေ, အာဝဋ္ဋနီ မာယာ၊ ကလျာဏီ, ဘန္တေ, အာဝဋ္ဋနီ မာယာ၊ ပိယာ မေ, ဘန္တေ, ဉာတိသာလောဟိတာ ဣမာယ အာဝဋ္ဋနိယာ အာဝဋ္ဋေယျုံ၊ ပိယာနမ္ပိ မေ အဿ ဉာတိသာလောဟိတာနံ ဒီဃရတ္တံ ဟိတာယ သုခါယ၊ သဗ္ဗေ စေပိ, ဘန္တေ, ခတ္တိယာ ဣမာယ အာဝဋ္ဋနိယာ အာဝဋ္ဋေယျုံ၊ သဗ္ဗေသာနမ္ပိဿ ခတ္တိယာနံ ဒီဃရတ္တံ ဟိတာယ သုခါယ၊ သဗ္ဗေ စေပိ, ဘန္တေ, ဗြာဟ္မဏာ…ပေ… ဝေဿာ…ပေ… သုဒ္ဒါ ဣမာယ အာဝဋ္ဋနိယာ အာဝဋ္ဋေယျုံ၊ သဗ္ဗေသာနမ္ပိဿ သုဒ္ဒါနံ ဒီဃရတ္တံ ဟိတာယ သုခါယ၊ သဒေဝကော စေပိ, ဘန္တေ, လောကော သမာရကော သဗြဟ္မကော သဿမဏဗြာဟ္မဏီ ပဇာ သဒေဝမနုဿာ ဣမာယ အာဝဋ္ဋနိယာ အာဝဋ္ဋေယျုံ၊ သဒေဝကဿပိဿ လောကဿ သမာရကဿ သဗြဟ္မကဿ သဿမဏဗြာဟ္မဏိယာ ပဇာယ သဒေဝမနုဿာယ ဒီဃရတ္တံ ဟိတာယ သုခါယာတိ။ တေန ဟိ, ဘန္တေ, ဥပမံ တေ ကရိဿာမိ။ ဥပမာယ ပိဓေကစ္စေ ဝိညူ ပုရိသာ ဘာသိတဿ အတ္ထံ အာဇာနန္တိ။
(မ၊၂၊၄၇။)
မြန်֍ ၇၅။ ‘‘ဘူတပုဗ္ဗံ, ဘန္တေ, အညတရဿ ဗြာဟ္မဏဿ ဇိဏ္ဏဿ ဝုဍ္ဎဿ မဟလ္လကဿ ဒဟရာ မာဏဝိကာ ပဇာပတီ အဟောသိ ဂဗ္ဘိနီ ဥပဝိဇညာ။ အထ ခေါ, ဘန္တေ, သာ မာဏဝိကာ တံ ဗြာဟ္မဏံ ဧတဒဝေါစ – ‘ဂစ္ဆ တွံ, ဗြာဟ္မဏ, အာပဏာ မက္ကဋစ္ဆာပကံ ကိဏိတွာ အာနေဟိ, ယော မေ ကုမာရကဿ ကီဠာပနကော ဘဝိဿတီ’တိ။ ဧဝံ ဝုတ္တေ, သော ဗြာဟ္မဏော တံ မာဏဝိကံ ဧတဒဝေါစ – ‘အာဂမေဟိ တာဝ, ဘောတိ, ယာဝ ဝိဇာယတိ။ သစေ တွံ, ဘောတိ, ကုမာရကံ ဝိဇာယိဿသိ, တဿာ တေ အဟံ အာပဏာ မက္ကဋစ္ဆာပကံ ကိဏိတွာ အာနေဿာမိ, ယော တေ ကုမာရကဿ ကီဠာပနကော ဘဝိဿတိ။ သစေ ပန တွံ, ဘောတိ, ကုမာရိကံ ဝိဇာယိဿသိ, တဿာ တေ အဟံ အာပဏာ မက္ကဋစ္ဆာပိကံ ကိဏိတွာ အာနေဿာမိ, ယာ တေ ကုမာရိကာယ ကီဠာပနိကာ ဘဝိဿတီ’တိ။ ဒုတိယမ္ပိ ခေါ, ဘန္တေ, သာ မာဏဝိကာ…ပေ… တတိယမ္ပိ ခေါ, ဘန္တေ, သာ မာဏဝိကာ တံ ဗြာဟ္မဏံ ဧတဒဝေါစ – ‘ဂစ္ဆ တွံ, ဗြာဟ္မဏ, အာပဏာ မက္ကဋစ္ဆာပကံ ကိဏိတွာ အာနေဟိ, ယော မေ ကုမာရကဿ ကီဠာပနကော ဘဝိဿတီ’တိ။ အထ ခေါ, ဘန္တေ, သော ဗြာဟ္မဏော တဿာ မာဏဝိကာယ သာရတ္တော ပဋိဗဒ္ဓစိတ္တော အာပဏာ မက္ကဋစ္ဆာပကံ ကိဏိတွာ အာနေတွာ တံ မာဏဝိကံ ဧတဒဝေါစ – ‘အယံ တေ, ဘောတိ, အာပဏာ မက္ကဋစ္ဆာပကော ကိဏိတွာ အာနီတော, ယော တေ ကုမာရကဿ ကီဠာပနကော ဘဝိဿတီ’တိ။ ဧဝံ ဝုတ္တေ, ဘန္တေ, သာ မာဏဝိကာ တံ ဗြာဟ္မဏံ ဧတဒဝေါစ – ‘ဂစ္ဆ တွံ, ဗြာဟ္မဏ, ဣမံ မက္ကဋစ္ဆာပကံ အာဒါယ ယေန ရတ္တပါဏိ ရဇတပုတ္တော တေနုပသင်္ကမ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ရတ္တပါဏိံ ရဇကပုတ္တံ ဧဝံ ဝဒေဟိ – ဣစ္ဆာမဟံ, သမ္မ ရတ္တပါဏိ, ဣမံ မက္ကဋစ္ဆာပကံ ပီတာဝလေပနံ နာမ ရင်္ဂဇာတံ ရဇိတံ အာကောဋိတပစ္စာကောဋိတံ ဥဘတောဘာဂဝိမဋ္ဌ’န္တိ။
‘‘အထ ခေါ, ဘန္တေ, သော ဗြာဟ္မဏော တဿာ မာဏဝိကာယ သာရတ္တော ပဋိဗဒ္ဓစိတ္တော တံ မက္ကဋစ္ဆာပကံ အာဒါယ ယေန ရတ္တပါဏိ ရဇကပုတ္တော တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ရတ္တပါဏိံ ရဇကပုတ္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘ဣစ္ဆာမဟံ, သမ္မ ရတ္တပါဏိ, ဣမံ မက္ကဋစ္ဆာပကံ ပီတာဝလေပနံ နာမ ရင်္ဂဇာတံ ရဇိတံ အာကောဋိတပစ္စာကောဋိတံ ဥဘတောဘာဂဝိမဋ္ဌ’န္တိ။ ဧဝံ ဝုတ္တေ, ဘန္တေ, ရတ္တပါဏိ ရဇကပုတ္တော တံ ဗြာဟ္မဏံ ဧတဒဝေါစ – ‘အယံ ခေါ တေ, မက္ကဋစ္ဆာပကော ရင်္ဂက္ခမော ဟိ ခေါ, နော အာကောဋနက္ခမော, နော ဝိမဇ္ဇနက္ခမော’တိ။ ဧဝမေဝ ခေါ, ဘန္တေ, ဗာလာနံ နိဂဏ္ဌာနံ ဝါဒေါ
(မ၊၂၊၄၈။)
ရင်္ဂက္ခမော ဟိ ခေါ ဗာလာနံ နော ပဏ္ဍိတာနံ, နော အနုယောဂက္ခမော, နော ဝိမဇ္ဇနက္ခမော။ အထ ခေါ, ဘန္တေ, သော ဗြာဟ္မဏော အပရေန သမယေန နဝံ ဒုဿယုဂံ အာဒါယ ယေန ရတ္တပါဏိ ရဇကပုတ္တော တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ရတ္တပါဏိံ ရဇကပုတ္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘ဣစ္ဆာမဟံ, သမ္မ ရတ္တပါဏိ, ဣမံ နဝံ ဒုဿယုဂံ ပီတာဝလေပနံ နာမ ရင်္ဂဇာတံ ရဇိတံ အာကောဋိတပစ္စာကောဋိတံ ဥဘတောဘာဂဝိမဋ္ဌ’န္တိ။ ဧဝံ ဝုတ္တေ, ဘန္တေ, ရတ္တပါဏိ ရဇကပုတ္တော တံ ဗြာဟ္မဏံ ဧတဒဝေါစ – ‘ဣဒံ ခေါ တေ, ဘန္တေ, နဝံ ဒုဿယုဂံ ရင်္ဂက္ခမဉ္စေဝ အာကောဋနက္ခမဉ္စ ဝိမဇ္ဇနက္ခမဉ္စာ’တိ။ ဧဝမေဝ ခေါ, ဘန္တေ, တဿ ဘဂဝတော ဝါဒေါ အရဟတော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဿ ရင်္ဂက္ခမော စေဝ ပဏ္ဍိတာနံ နော ဗာလာနံ, အနုယောဂက္ခမော စ ဝိမဇ္ဇနက္ခမော စာ’’တိ။
‘‘သရာဇိကာ ခေါ, ဂဟပတိ, ပရိသာ ဧဝံ ဇာနာတိ – ‘ဥပါလိ ဂဟပတိ နိဂဏ္ဌဿ နာဋပုတ္တဿ သာဝကော’တိ။ ကဿ တံ, ဂဟပတိ, သာဝကံ ဓာရေမာ’’တိ? ဧဝံ ဝုတ္တေ, ဥပါလိ ဂဟပတိ ဥဋ္ဌာယာသနာ ဧကံသံ ဥတ္တရာသင်္ဂံ ကရိတွာ ယေန ဘဂဝါ တေနဉ္ဇလိံ ပဏာမေတွာ နိဂဏ္ဌံ နာဋပုတ္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘တေန ဟိ, ဘန္တေ, သုဏောဟိ ယဿာဟံ သာဝကော’’တိ –
မြန်֍ ၇၆။
‘‘ဓီရဿ ဝိဂတမောဟဿ, ပဘိန္နခီလဿ ဝိဇိတဝိဇယဿ၊
အနီဃဿ သုသမစိတ္တဿ, ဝုဒ္ဓသီလဿ သာဓုပညဿ၊
ဝေသမန္တရဿ [ဝေဿန္တရဿ (သီ။ ပီ။)] ဝိမလဿ, ဘဂဝတော တဿ သာဝကောဟမသ္မိ။
‘‘အကထံကထိဿ တုသိတဿ, ဝန္တလောကာမိသဿ မုဒိတဿ၊
ကတသမဏဿ မနုဇဿ, အန္တိမသာရီရဿ နရဿ၊
အနောပမဿ ဝိရဇဿ, ဘဂဝတော တဿ သာဝကောဟမသ္မိ။
‘‘အသံသယဿ ကုသလဿ, ဝေနယိကဿ သာရထိဝရဿ၊
အနုတ္တရဿ ရုစိရဓမ္မဿ, နိက္ကင်္ခဿ ပဘာသကဿ [ပဘာသကရဿ (သီ။ သျာ။ ပီ။)]၊
မာနစ္ဆိဒဿ ဝီရဿ, ဘဂဝတော တဿ သာဝကောဟမသ္မိ။
‘‘နိသဘဿ အပ္ပမေယျဿ, ဂမ္ဘီရဿ မောနပတ္တဿ၊
ခေမင်္ကရဿ ဝေဒဿ, ဓမ္မဋ္ဌဿ သံဝုတတ္တဿ၊
သင်္ဂါတိဂဿ မုတ္တဿ, ဘဂဝတော တဿ သာဝကောဟမသ္မိ။
(မ၊၂၊၄၉။)
‘‘နာဂဿ ပန္တသေနဿ, ခီဏသံယောဇနဿ မုတ္တဿ၊
ပဋိမန္တကဿ [ပဋိမန္တဿ (က။)] ဓောနဿ, ပန္နဓဇဿ ဝီတရာဂဿ၊
ဒန္တဿ နိပ္ပပဉ္စဿ, ဘဂဝတော တဿ သာဝကောဟမသ္မိ။
‘‘ဣသိသတ္တမဿ အကုဟဿ, တေဝိဇ္ဇဿ ဗြဟ္မပတ္တဿ၊
နှာတကဿ [နဟာတကဿ (သီ။ သျာ။ ပီ။)] ပဒကဿ, ပဿဒ္ဓဿ ဝိဒိတဝေဒဿ၊
ပုရိန္ဒဒဿ သက္ကဿ, ဘဂဝတော တဿ သာဝကောဟမသ္မိ။
‘‘အရိယဿ ဘာဝိတတ္တဿ, ပတ္တိပတ္တဿ ဝေယျာကရဏဿ၊
သတိမတော ဝိပဿိဿ, အနဘိနတဿ နော အပနတဿ၊
အနေဇဿ ဝသိပ္ပတ္တဿ, ဘဂဝတော တဿ သာဝကောဟမသ္မိ။
‘‘သမုဂ္ဂတဿ [သမ္မဂ္ဂတဿ (သီ။ သျာ။ ပီ။)] ဈာယိဿ, အနနုဂတန္တရဿ သုဒ္ဓဿ၊
အသိတဿ ဟိတဿ [အပ္ပဟီနဿ (သီ။ ပီ။), အပ္ပဘီတဿ (သျာ။)], ပဝိဝိတ္တဿ အဂ္ဂပ္ပတ္တဿ၊
တိဏ္ဏဿ တာရယန္တဿ, ဘဂဝတော တဿ သာဝကောဟမသ္မိ။
‘‘သန္တဿ ဘူရိပညဿ, မဟာပညဿ ဝီတလောဘဿ၊
တထာဂတဿ သုဂတဿ, အပ္ပဋိပုဂ္ဂလဿ အသမဿ၊
ဝိသာရဒဿ နိပုဏဿ, ဘဂဝတော တဿ သာဝကောဟမသ္မိ။
‘‘တဏှစ္ဆိဒဿ ဗုဒ္ဓဿ, ဝီတဓူမဿ အနုပလိတ္တဿ၊
အာဟုနေယျဿ ယက္ခဿ, ဥတ္တမပုဂ္ဂလဿ အတုလဿ၊
မဟတော ယသဂ္ဂပတ္တဿ, ဘဂဝတော တဿ သာဝကောဟမသ္မီ’’တိ။
မြန်֍ ၇၇။ ‘‘ကဒါ သညူဠှာ ပန တေ, ဂဟပတိ, ဣမေ သမဏဿ ဂေါတမဿ ဝဏ္ဏာ’’တိ? ‘‘သေယျထာပိ, ဘန္တေ, နာနာပုပ္ဖါနံ မဟာပုပ္ဖရာသိ, တမေနံ ဒက္ခော မာလာကာရော ဝါ မာလာကာရန္တေဝါသီ ဝါ ဝိစိတ္တံ မာလံ ဂန္ထေယျ၊ ဧဝမေဝ ခေါ, ဘန္တေ, သော ဘဂဝါ အနေကဝဏ္ဏော အနေကသတဝဏ္ဏော။ ကော ဟိ, ဘန္တေ, ဝဏ္ဏာရဟဿ ဝဏ္ဏံ န ကရိဿတီ’’တိ? အထ ခေါ နိဂဏ္ဌဿ နာဋပုတ္တဿ ဘဂဝတော သက္ကာရံ အသဟမာနဿ တတ္ထေဝ ဥဏှံ လောဟိတံ မုခတော ဥဂ္ဂစ္ဆီတိ [ဥဂ္ဂဉ္ဆိ (သီ။ သျာ။ ပီ။)]။
ဥပါလိသုတ္တံ နိဋ္ဌိတံ ဆဋ္ဌံ။
(မ၊၂၊၅၀။)
၇။ ကုက္ကုရဝတိကသုတ္တံ
မြန်֍ ၇၈။ ဧဝံ မေ သုတံ – ဧကံ သမယံ ဘဂဝါ ကောလိယေသု ဝိဟရတိ ဟလိဒ္ဒဝသနံ နာမ ကောလိယာနံ နိဂမော။ အထ ခေါ ပုဏ္ဏော စ ကောလိယပုတ္တော ဂေါဝတိကော အစေလော စ သေနိယော ကုက္ကုရဝတိကော ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိံသု၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ပုဏ္ဏော ကောလိယပုတ္တော ဂေါဝတိကော ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ အစေလော ပန သေနိယော ကုက္ကုရဝတိကော ဘဂဝတာ သဒ္ဓိံ သမ္မောဒိ။ သမ္မောဒနီယံ ကထံ သာရဏီယံ ဝီတိသာရေတွာ ကုက္ကုရောဝ ပလိကုဇ္ဇိတွာ [ပလိကုဏ္ဌိတွာ (သျာ။ ကံ။), ပလိဂုဏ္ဌိတွာ (က။)] ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ ပုဏ္ဏော ကောလိယပုတ္တော ဂေါဝတိကော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘အယံ, ဘန္တေ, အစေလော သေနိယော ကုက္ကုရဝတိကော ဒုက္ကရကာရကော ဆမာနိက္ခိတ္တံ ဘောဇနံ ဘုဉ္ဇတိ။ တဿ တံ ကုက္ကုရဝတံ ဒီဃရတ္တံ သမတ္တံ သမာဒိန္နံ။ တဿ ကာ ဂတိ, ကော အဘိသမ္ပရာယော’’တိ? ‘‘အလံ, ပုဏ္ဏ, တိဋ္ဌတေတံ၊ မာ မံ ဧတံ ပုစ္ဆီ’’တိ။ ဒုတိယမ္ပိ ခေါ ပုဏ္ဏော ကောလိယပုတ္တော ဂေါဝတိကော…ပေ… တတိယမ္ပိ ခေါ ပုဏ္ဏော ကောလိယပုတ္တော ဂေါဝတိကော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘အယံ, ဘန္တေ, အစေလော သေနိယော ကုက္ကုရဝတိကော ဒုက္ကရကာရကော ဆမာနိက္ခိတ္တံ ဘောဇနံ ဘုဉ္ဇတိ။ တဿ တံ ကုက္ကုရဝတံ ဒီဃရတ္တံ သမတ္တံ သမာဒိန္နံ။ တဿ ကာ ဂတိ, ကော အဘိသမ္ပရာယော’’တိ?
မြန်֍ ၇၉။ ‘‘အဒ္ဓါ ခေါ တေ အဟံ, ပုဏ္ဏ, န လဘာမိ။ အလံ, ပုဏ္ဏ, တိဋ္ဌတေတံ၊ မာ မံ ဧတံ ပုစ္ဆီတိ၊ အပိ စ တျာဟံ ဗျာကရိဿာမိ။ ဣဓ, ပုဏ္ဏ, ဧကစ္စော ကုက္ကုရဝတံ ဘာဝေတိ ပရိပုဏ္ဏံ အဗ္ဗောကိဏ္ဏံ, ကုက္ကုရသီလံ ဘာဝေတိ ပရိပုဏ္ဏံ အဗ္ဗောကိဏ္ဏံ, ကုက္ကုရစိတ္တံ ဘာဝေတိ ပရိပုဏ္ဏံ အဗ္ဗောကိဏ္ဏံ, ကုက္ကုရာကပ္ပံ ဘာဝေတိ ပရိပုဏ္ဏံ အဗ္ဗောကိဏ္ဏံ။ သော ကုက္ကုရဝတံ ဘာဝေတွာ ပရိပုဏ္ဏံ အဗ္ဗောကိဏ္ဏံ, ကုက္ကုရသီလံ ဘာဝေတွာ ပရိပုဏ္ဏံ အဗ္ဗောကိဏ္ဏံ, ကုက္ကုရစိတ္တံ ဘာဝေတွာ ပရိပုဏ္ဏံ အဗ္ဗောကိဏ္ဏံ, ကုက္ကုရာကပ္ပံ ဘာဝေတွာ ပရိပုဏ္ဏံ အဗ္ဗောကိဏ္ဏံ ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ ကုက္ကုရာနံ သဟဗျတံ ဥပပဇ္ဇတိ။ သစေ ခေါ ပနဿ ဧဝံဒိဋ္ဌိ ဟောတိ – ‘ဣမိနာဟံ သီလေန ဝါ ဝတေန ဝါ တပေန ဝါ ဗြဟ္မစရိယေန ဝါ ဒေဝေါ ဝါ ဘဝိဿာမိ ဒေဝညတရော ဝါ’တိ, သာဿ [သာယံ (က။)] ဟောတိ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ။ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိဿ [မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိကဿ (သီ။)] ခေါ အဟံ, ပုဏ္ဏ, ဒွိန္နံ ဂတီနံ အညတရံ ဂတိံ ဝဒါမိ – နိရယံ ဝါ တိရစ္ဆာနယောနိံ ဝါ။ ဣတိ ခေါ, ပုဏ္ဏ,
(မ၊၂၊၅၁။)
သမ္ပဇ္ဇမာနံ ကုက္ကုရဝတံ ကုက္ကုရာနံ သဟဗျတံ ဥပနေတိ, ဝိပဇ္ဇမာနံ နိရယ’’န္တိ။ ဧဝံ ဝုတ္တေ, အစေလော သေနိယော ကုက္ကုရဝတိကော ပရောဒိ, အဿူနိ ပဝတ္တေသိ။
အထ ခေါ ဘဂဝါ ပုဏ္ဏံ ကောလိယပုတ္တံ ဂေါဝတိကံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ဧတံ ခေါ တေ အဟံ, ပုဏ္ဏ, နာလတ္ထံ။ အလံ, ပုဏ္ဏ, တိဋ္ဌတေတံ၊ မာ မံ ဧတံ ပုစ္ဆီ’’တိ။ ‘‘နာဟံ, ဘန္တေ, ဧတံ ရောဒါမိ ယံ မံ ဘဂဝါ ဧဝမာဟ၊ အပိ စ မေ ဣဒံ, ဘန္တေ, ကုက္ကုရဝတံ ဒီဃရတ္တံ သမတ္တံ သမာဒိန္နံ။ အယံ, ဘန္တေ, ပုဏ္ဏော ကောလိယပုတ္တော ဂေါဝတိကော။ တဿ တံ ဂေါဝတံ ဒီဃရတ္တံ သမတ္တံ သမာဒိန္နံ။ တဿ ကာ ဂတိ, ကော အဘိသမ္ပရာယော’’တိ? ‘‘အလံ, သေနိယ, တိဋ္ဌတေတံ၊ မာ မံ ဧတံ ပုစ္ဆီ’’တိ။ ဒုတိယမ္ပိ ခေါ အစေလော သေနိယော…ပေ… တတိယမ္ပိ ခေါ အစေလော သေနိယော ကုက္ကုရဝတိကော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘အယံ, ဘန္တေ, ပုဏ္ဏော ကောလိယပုတ္တော ဂေါဝတိကော။ တဿ တံ ဂေါဝတံ ဒီဃရတ္တံ သမတ္တံ သမာဒိန္နံ။ တဿ ကာ ဂတိ, ကော အဘိသမ္ပရာယော’’တိ?
မြန်֍ ၈၀။ ‘‘အဒ္ဓါ ခေါ တေ အဟံ, သေနိယ, န လဘာမိ။ အလံ, သေနိယ, တိဋ္ဌတေတံ၊ မာ မံ ဧတံ ပုစ္ဆီတိ၊ အပိ စ တျာဟံ ဗျာကရိဿာမိ။ ဣဓ, သေနိယ, ဧကစ္စော ဂေါဝတံ ဘာဝေတိ ပရိပုဏ္ဏံ အဗ္ဗောကိဏ္ဏံ, ဂေါသီလံ ဘာဝေတိ ပရိပုဏ္ဏံ အဗ္ဗောကိဏ္ဏံ, ဂေါစိတ္တံ ဘာဝေတိ ပရိပုဏ္ဏံ အဗ္ဗောကိဏ္ဏံ, ဂဝါကပ္ပံ [gvာကပ္ပံ (က။)] ဘာဝေတိ ပရိပုဏ္ဏံ အဗ္ဗောကိဏ္ဏံ။ သော ဂေါဝတံ ဘာဝေတွာ ပရိပုဏ္ဏံ အဗ္ဗောကိဏ္ဏံ, ဂေါသီလံ ဘာဝေတွာ ပရိပုဏ္ဏံ အဗ္ဗောကိဏ္ဏံ, ဂေါစိတ္တံ ဘာဝေတွာ ပရိပုဏ္ဏံ အဗ္ဗောကိဏ္ဏံ, ဂဝါကပ္ပံ ဘာဝေတွာ ပရိပုဏ္ဏံ အဗ္ဗောကိဏ္ဏံ ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ ဂုန္နံ သဟဗျတံ ဥပပဇ္ဇတိ။ သစေ ခေါ ပနဿ ဧဝံဒိဋ္ဌိ ဟောတိ – ‘ဣမိနာဟံ သီလေန ဝါ ဝတေန ဝါ တပေန ဝါ ဗြဟ္မစရိယေန ဝါ ဒေဝေါ ဝါ ဘဝိဿာမိ ဒေဝညတရော ဝါ’တိ, သာဿ ဟောတိ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ။ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိဿ ခေါ အဟံ, သေနိယ, ဒွိန္နံ ဂတီနံ အညတရံ ဂတိံ ဝဒါမိ – နိရယံ ဝါ တိရစ္ဆာနယောနိံ ဝါ။ ဣတိ ခေါ, သေနိယ, သမ္ပဇ္ဇမာနံ ဂေါဝတံ ဂုန္နံ သဟဗျတံ ဥပနေတိ, ဝိပဇ္ဇမာနံ နိရယ’’န္တိ။ ဧဝံ ဝုတ္တေ, ပုဏ္ဏော ကောလိယပုတ္တော ဂေါဝတိကော ပရောဒိ, အဿူနိ ပဝတ္တေသိ။
အထ ခေါ ဘဂဝါ အစေလံ သေနိယံ ကုက္ကုရဝတိကံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ဧတံ ခေါ တေ အဟံ, သေနိယ, နာလတ္ထံ။ အလံ, သေနိယ, တိဋ္ဌတေတံ၊ မာ
(မ၊၂၊၅၂။)
မံ ဧတံ ပုစ္ဆီ’’တိ။ ‘‘နာဟံ, ဘန္တေ, ဧတံ ရောဒါမိ ယံ မံ ဘဂဝါ ဧဝမာဟ၊ အပိ စ မေ ဣဒံ, ဘန္တေ, ဂေါဝတံ ဒီဃရတ္တံ သမတ္တံ သမာဒိန္နံ။ ဧဝံ ပသန္နော အဟံ, ဘန္တေ, ဘဂဝတိ၊ ပဟောတိ ဘဂဝါ တထာ ဓမ္မံ ဒေသေတုံ ယထာ အဟံ စေဝိမံ ဂေါဝတံ ပဇဟေယျံ, အယဉ္စေဝ အစေလော သေနိယော ကုက္ကုရဝတိကော တံ ကုက္ကုရဝတံ ပဇဟေယျာ’’တိ။ ‘‘တေန ဟိ, ပုဏ္ဏ, သုဏာဟိ, သာဓုကံ မနသိ ကရောဟိ, ဘာသိဿာမီ’’တိ။ ‘‘ဧဝံ, ဘန္တေ’’တိ ခေါ ပုဏ္ဏော ကောလိယပုတ္တော ဂေါဝတိကော ဘဂဝတော ပစ္စဿောသိ။ ဘဂဝါ ဧတဒဝေါစ –
မြန်֍ ၈၁။ ‘‘စတ္တာရိမာနိ, ပုဏ္ဏ, ကမ္မာနိ မယာ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတွာ ပဝေဒိတာနိ။ ကတမာနိ စတ္တာရိ? အတ္ထိ, ပုဏ္ဏ, ကမ္မံ ကဏှံ ကဏှဝိပါကံ၊ အတ္ထိ, ပုဏ္ဏ, ကမ္မံ သုက္ကံ သုက္ကဝိပါကံ၊ အတ္ထိ, ပုဏ္ဏ, ကမ္မံ ကဏှသုက္ကံ ကဏှသုက္ကဝိပါကံ၊ အတ္ထိ, ပုဏ္ဏ, ကမ္မံ အကဏှံ အသုက္ကံ အကဏှအသုက္ကဝိပါကံ, ကမ္မက္ခယာယ သံဝတ္တတိ။
‘‘ကတမဉ္စ, ပုဏ္ဏ, ကမ္မံ ကဏှံ ကဏှဝိပါကံ? ဣဓ, ပုဏ္ဏ, ဧကစ္စော သဗျာဗဇ္ဈံ [သဗျာပဇ္ဈံ (သီ။ သျာ။ ကံ။)] ကာယသင်္ခါရံ အဘိသင်္ခရောတိ, သဗျာဗဇ္ဈံ ဝစီသင်္ခါရံ အဘိသင်္ခရောတိ, သဗျာဗဇ္ဈံ မနောသင်္ခါရံ အဘိသင်္ခရောတိ။ သော သဗျာဗဇ္ဈံ ကာယသင်္ခါရံ အဘိသင်္ခရိတွာ, သဗျာဗဇ္ဈံ ဝစီသင်္ခါရံ အဘိသင်္ခရိတွာ, သဗျာဗဇ္ဈံ မနောသင်္ခါရံ အဘိသင်္ခရိတွာ, သဗျာဗဇ္ဈံ လောကံ ဥပပဇ္ဇတိ။ တမေနံ သဗျာဗဇ္ဈံ လောကံ ဥပပန္နံ သမာနံ သဗျာဗဇ္ဈာ ဖဿာ ဖုသန္တိ။ သော သဗျာဗဇ္ဈေဟိ ဖဿေဟိ ဖုဋ္ဌော သမာနော သဗျာဗဇ္ဈံ ဝေဒနံ ဝေဒေတိ ဧကန္တဒုက္ခံ, သေယျထာပိ သတ္တာ နေရယိကာ။ ဣတိ ခေါ, ပုဏ္ဏ, ဘူတာ ဘူတဿ ဥပပတ္တိ ဟောတိ၊ ယံ ကရောတိ တေန ဥပပဇ္ဇတိ, ဥပပန္နမေနံ ဖဿာ ဖုသန္တိ။ ဧဝံပါဟံ, ပုဏ္ဏ, ‘ကမ္မဒါယာဒါ သတ္တာ’တိ ဝဒါမိ။ ဣဒံ ဝုစ္စတိ, ပုဏ္ဏ, ကမ္မံ ကဏှံ ကဏှဝိပါကံ။
‘‘ကတမဉ္စ, ပုဏ္ဏ, ကမ္မံ သုက္ကံ သုက္ကဝိပါကံ? ဣဓ, ပုဏ္ဏ, ဧကစ္စော အဗျာဗဇ္ဈံ ကာယသင်္ခါရံ အဘိသင်္ခရောတိ, အဗျာဗဇ္ဈံ ဝစီသင်္ခါရံ အဘိသင်္ခရောတိ, အဗျာဗဇ္ဈံ မနောသင်္ခါရံ အဘိသင်္ခရောတိ။ သော အဗျာဗဇ္ဈံ ကာယသင်္ခါရံ အဘိသင်္ခရိတွာ, အဗျာဗဇ္ဈံ ဝစီသင်္ခါရံ အဘိသင်္ခရိတွာ, အဗျာဗဇ္ဈံ မနောသင်္ခါရံ အဘိသင်္ခရိတွာ အဗျာဗဇ္ဈံ လောကံ ဥပပဇ္ဇတိ။ တမေနံ အဗျာဗဇ္ဈံ လောကံ
(မ၊၂၊၅၃။)
ဥပပန္နံ သမာနံ အဗျာဗဇ္ဈာ ဖဿာ ဖုသန္တိ။ သော အဗျာဗဇ္ဈေဟိ ဖဿေဟိ ဖုဋ္ဌော သမာနော အဗျာဗဇ္ဈံ ဝေဒနံ ဝေဒေတိ ဧကန္တသုခံ, သေယျထာပိ ဒေဝါ သုဘကိဏှာ။ ဣတိ ခေါ, ပုဏ္ဏ, ဘူတာ ဘူတဿ ဥပပတ္တိ ဟောတိ၊ ယံ ကရောတိ တေန ဥပပဇ္ဇတိ, ဥပပန္နမေနံ ဖဿာ ဖုသန္တိ။ ဧဝံပါဟံ, ပုဏ္ဏ, ‘ကမ္မဒါယာဒါ သတ္တာ’တိ ဝဒါမိ။ ဣဒံ ဝုစ္စတိ, ပုဏ္ဏ, ကမ္မံ သုက္ကံ သုက္ကဝိပါကံ။
‘‘ကတမဉ္စ, ပုဏ္ဏ, ကမ္မံ ကဏှသုက္ကံ ကဏှသုက္ကဝိပါကံ? ဣဓ, ပုဏ္ဏ, ဧကစ္စော သဗျာဗဇ္ဈမ္ပိ အဗျာဗဇ္ဈမ္ပိ ကာယသင်္ခါရံ အဘိသင်္ခရောတိ, သဗျာဗဇ္ဈမ္ပိ အဗျာဗဇ္ဈမ္ပိ ဝစီသင်္ခါရံ အဘိသင်္ခရောတိ, သဗျာဗဇ္ဈမ္ပိ အဗျာဗဇ္ဈမ္ပိ မနောသင်္ခါရံ အဘိသင်္ခရောတိ။ သော သဗျာဗဇ္ဈမ္ပိ အဗျာဗဇ္ဈမ္ပိ ကာယသင်္ခါရံ အဘိသင်္ခရိတွာ, သဗျာဗဇ္ဈမ္ပိ အဗျာဗဇ္ဈမ္ပိ ဝစီသင်္ခါရံ အဘိင်္ခရိတွာ, သဗျာဗဇ္ဈမ္ပိ အဗျာဗဇ္ဈမ္ပိ မနောသင်္ခါရံ အဘိသင်္ခရိတွာ သဗျာဗဇ္ဈမ္ပိ အဗျာဗဇ္ဈမ္ပိ လောကံ ဥပပဇ္ဇတိ။ တမေနံ သဗျာဗဇ္ဈမ္ပိ အဗျာဗဇ္ဈမ္ပိ လောကံ ဥပပန္နံ သမာနံ သဗျာဗဇ္ဈာပိ အဗျာဗဇ္ဈာပိ ဖဿာ ဖုသန္တိ။ သော သဗျာဗဇ္ဈေဟိပိ အဗျာဗဇ္ဈေဟိပိ ဖဿေဟိ ဖုဋ္ဌော သမာနော သဗျာဗဇ္ဈမ္ပိ အဗျာဗဇ္ဈမ္ပိ ဝေဒနံ ဝေဒေတိ ဝေါကိဏ္ဏသုခဒုက္ခံ, သေယျထာပိ မနုဿာ ဧကစ္စေ စ ဒေဝါ ဧကစ္စေ စ ဝိနိပါတိကာ။ ဣတိ ခေါ, ပုဏ္ဏ, ဘူတာ ဘူတဿ ဥပပတ္တိ ဟောတိ၊ ယံ ကရောတိ တေန ဥပပဇ္ဇတိ။ ဥပပန္နမေနံ ဖဿာ ဖုသန္တိ။ ဧဝံပါဟံ, ပုဏ္ဏ, ‘ကမ္မဒါယာဒါ သတ္တာ’တိ ဝဒါမိ။ ဣဒံ ဝုစ္စတိ, ပုဏ္ဏ, ကမ္မံ ကဏှသုက္ကံ ကဏှသုက္ကဝိပါကံ။
‘‘ကတမဉ္စ, ပုဏ္ဏ, ကမ္မံ အကဏှံ အသုက္ကံ အကဏှအသုက္ကဝိပါကံ, ကမ္မက္ခယာယ သံဝတ္တတိ? တတြ, ပုဏ္ဏ, ယမိဒံ ကမ္မံ ကဏှံ ကဏှဝိပါကံ တဿ ပဟာနာယ ယာ စေတနာ, ယမိဒံ [ယမ္ပိဒံ (သီ။ ပီ။)] ကမ္မံ သုက္ကံ သုက္ကဝိပါကံ တဿ ပဟာနာယ ယာ စေတနာ, ယမိဒံ [ယမ္ပိဒံ (သီ။ ပီ။)] ကမ္မံ ကဏှသုက္ကံ ကဏှသုက္ကဝိပါကံ တဿ ပဟာနာယ ယာ စေတနာ – ဣဒံ ဝုစ္စတိ, ပုဏ္ဏ, ကမ္မံ အကဏှံ အသုက္ကံ အကဏှအသုက္ကဝိပါကံ, ကမ္မက္ခယာယ သံဝတ္တတီတိ။ ဣမာနိ ခေါ, ပုဏ္ဏ, စတ္တာရိ ကမ္မာနိ မယာ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတွာ ပဝေဒိတာနီ’’တိ။
မြန်֍ ၈၂။ ဧဝံ ဝုတ္တေ, ပုဏ္ဏော ကောလိယပုတ္တော ဂေါဝတိကော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘အဘိက္ကန္တံ, ဘန္တေ, အဘိက္ကန္တံ, ဘန္တေ! သေယျထာပိ, ဘန္တေ…ပေ… ဥပါသကံ မံ ဘဂဝါ ဓာရေတု အဇ္ဇတဂ္ဂေ ပါဏုပေတံ သရဏံ ဂတ’’န္တိ။
(မ၊၂၊၅၄။)
အစေလော ပန သေနိယော ကုက္ကုရဝတိကော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘အဘိက္ကန္တံ, ဘန္တေ, အဘိက္ကန္တံ, ဘန္တေ! သေယျထာပိ, ဘန္တေ…ပေ… ပကာသိတော။ ဧသာဟံ, ဘန္တေ, ဘဂဝန္တံ သရဏံ ဂစ္ဆာမိ ဓမ္မဉ္စ ဘိက္ခုသံဃဉ္စ။ လဘေယျာဟံ, ဘန္တေ, ဘဂဝတော သန္တိကေ ပဗ္ဗဇ္ဇံ, လဘေယျံ ဥပသမ္ပဒ’’န္တိ။ ‘‘ယော ခေါ, သေနိယ, အညတိတ္ထိယပုဗ္ဗော ဣမသ္မိံ ဓမ္မဝိနယေ အာကင်္ခတိ ပဗ္ဗဇ္ဇံ, အာကင်္ခတိ ဥပသမ္ပဒံ သော စတ္တာရော မာသေ ပရိဝသတိ။ စတုန္နံ မာသာနံ အစ္စယေန အာရဒ္ဓစိတ္တာ ဘိက္ခူ ပဗ္ဗာဇေန္တိ, ဥပသမ္ပာဒေန္တိ ဘိက္ခုဘာဝါယ။ အပိ စ မေတ္ထ ပုဂ္ဂလဝေမတ္တတာ ဝိဒိတာ’’တိ။
‘‘သစေ, ဘန္တေ, အညတိတ္ထိယပုဗ္ဗာ ဣမသ္မိံ ဓမ္မဝိနယေ အာကင်္ခန္တာ ပဗ္ဗဇ္ဇံ အာကင်္ခန္တာ ဥပသမ္ပဒံ တေ စတ္တာရော မာသေ ပရိဝသန္တိ စတုန္နံ မာသာနံ အစ္စယေန အာရဒ္ဓစိတ္တာ ဘိက္ခူ ပဗ္ဗာဇေန္တိ ဥပသမ္ပာဒေန္တိ ဘိက္ခုဘာဝါယ, အဟံ စတ္တာရိ ဝဿာနိ ပရိဝသိဿာမိ။ စတုန္နံ ဝဿာနံ အစ္စယေန အာရဒ္ဓစိတ္တာ ဘိက္ခူ ပဗ္ဗာဇေန္တု, ဥပသမ္ပာဒေန္တု ဘိက္ခုဘာဝါယာ’’တိ။ အလတ္ထ ခေါ အစေလော သေနိယော ကုက္ကုရဝတိကော ဘဂဝတော သန္တိကေ ပဗ္ဗဇ္ဇံ, အလတ္ထ ဥပသမ္ပဒံ။ အစိရူပသမ္ပန္နော ခေါ ပနာယသ္မာ သေနိယော ဧကော ဝူပကဋ္ဌော အပ္ပမတ္တော အာတာပီ ပဟိတတ္တော ဝိဟရန္တော နစိရဿေဝ – ယဿတ္ထာယ ကုလပုတ္တာ သမ္မဒေဝ အဂါရသ္မာ အနဂါရိယံ ပဗ္ဗဇန္တိ တဒနုတ္တရံ – ဗြဟ္မစရိယပရိယောသာနံ ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတွာ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟာသိ။ ‘ခီဏာ ဇာတိ, ဝုသိတံ ဗြဟ္မစရိယံ, ကတံ ကရဏီယံ, နာပရံ ဣတ္ထတ္တာယာ’တိ အဗ္ဘညာသိ။ အညတရော ခေါ ပနာယသ္မာ သေနိယော အရဟတံ အဟောသီတိ။
ကုက္ကုရဝတိကသုတ္တံ နိဋ္ဌိတံ သတ္တမံ။
၈။ အဘယရာဇကုမာရသုတ္တံ
မြန်֍ ၈၃။ ဧဝံ မေ သုတံ – ဧကံ သမယံ ဘဂဝါ ရာဇဂဟေ ဝိဟရတိ ဝေဠုဝနေ ကလန္ဒကနိဝါပေ။ အထ ခေါ အဘယော ရာဇကုမာရော ယေန နိဂဏ္ဌော နာဋပုတ္တော တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ နိဂဏ္ဌံ နာဋပုတ္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နံ ခေါ အဘယံ ရာဇကုမာရံ နိဂဏ္ဌော နာဋပုတ္တော ဧတဒဝေါစ – ‘‘ဧဟိ တွံ, ရာဇကုမာရ, သမဏဿ ဂေါတမဿ
(မ၊၂၊၅၅။)
ဝါဒံ အာရောပေဟိ။ ဧဝံ တေ ကလျာဏော ကိတ္တိသဒ္ဒေါ အဗ္ဘုဂ္ဂစ္ဆိဿတိ – ‘အဘယေန ရာဇကုမာရေန သမဏဿ ဂေါတမဿ ဧဝံ မဟိဒ္ဓိကဿ ဧဝံ မဟာနုဘာဝဿ ဝါဒေါ အာရောပိတော’’’တိ။ ‘‘ယထာ ကထံ ပနာဟံ, ဘန္တေ, သမဏဿ ဂေါတမဿ ဧဝံ မဟိဒ္ဓိကဿ ဧဝံ မဟာနုဘာဝဿ ဝါဒံ အာရောပေဿာမီ’’တိ? ‘‘ဧဟိ တွံ, ရာဇကုမာရ, ယေန သမဏော ဂေါတမော တေနုပသင်္ကမ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ သမဏံ ဂေါတမံ ဧဝံ ဝဒေဟိ – ‘ဘာသေယျ နု ခေါ, ဘန္တေ, တထာဂတော တံ ဝါစံ ယာ သာ ဝါစာ ပရေသံ အပ္ပိယာ အမနာပါ’တိ? သစေ တေ သမဏော ဂေါတမော ဧဝံ ပုဋ္ဌော ဧဝံ ဗျာကရောတိ – ‘ဘာသေယျ, ရာဇကုမာရ, တထာဂတော တံ ဝါစံ ယာ သာ ဝါစာ ပရေသံ အပ္ပိယာ အမနာပါ’တိ, တမေနံ တွံ ဧဝံ ဝဒေယျာသိ – ‘အထ ကိဉ္စရဟိ တေ, ဘန္တေ, ပုထုဇ္ဇနေန နာနာကရဏံ? ပုထုဇ္ဇနောပိ ဟိ တံ ဝါစံ ဘာသေယျ ယာ သာ ဝါစာ ပရေသံ အပ္ပိယာ အမနာပါ’တိ။ သစေ ပန တေ သမဏော ဂေါတမော ဧဝံ ပုဋ္ဌော ဧဝံ ဗျာကရောတိ – ‘န, ရာဇကုမာရ, တထာဂတော တံ ဝါစံ ဘာသေယျ ယာ သာ ဝါစာ ပရေသံ အပ္ပိယာ အမနာပါ’တိ, တမေနံ တွံ ဧဝံ ဝဒေယျာသိ – ‘အထ ကိဉ္စရဟိ တေ, ဘန္တေ, ဒေဝဒတ္တော ဗျာကတော – ‘‘အာပါယိကော ဒေဝဒတ္တော, နေရယိကော ဒေဝဒတ္တော, ကပ္ပဋ္ဌော ဒေဝဒတ္တော, အတေကိစ္ဆော ဒေဝဒတ္တော’’တိ? တာယ စ ပန တေ ဝါစာယ ဒေဝဒတ္တော ကုပိတော အဟောသိ အနတ္တမနော’တိ။ ဣမံ ခေါ တေ, ရာဇကုမာရ, သမဏော ဂေါတမော ဥဘတောကောဋိကံ ပဉှံ ပုဋ္ဌော သမာနော နေဝ သက္ခိတိ ဥဂ္ဂိလိတုံ န သက္ခိတိ ဩဂိလိတုံ။ သေယျထာပိ နာမ ပုရိသဿ အယောသိင်္ဃာဋကံ ကဏ္ဌေ ဝိလဂ္ဂံ, သော နေဝ သက္ကုဏေယျ ဥဂ္ဂိလိတုံ န သက္ကုဏေယျ ဩဂိလိတုံ၊ ဧဝမေဝ ခေါ တေ, ရာဇကုမာရ, သမဏော ဂေါတမော ဣမံ ဥဘတောကောဋိကံ ပဉှံ ပုဋ္ဌော သမာနော နေဝ သက္ခိတိ ဥဂ္ဂိလိတုံ န သက္ခိတိ ဩဂိလိတု’’န္တိ။ ‘‘ဧဝံ, ဘန္တေ’’တိ ခေါ အဘယော ရာဇကုမာရော နိဂဏ္ဌဿ နာဋပုတ္တဿ ပဋိဿုတွာ ဥဋ္ဌာယာသနာ နိဂဏ္ဌံ နာဋပုတ္တံ အဘိဝါဒေတွာ ပဒက္ခိဏံ ကတွာ ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။
မြန်֍ ၈၄။ ဧကမန္တံ နိသိန္နဿ ခေါ အဘယဿ ရာဇကုမာရဿ သူရိယံ [သုရိယံ (သီ။ သျာ။ ကံ။ ပီ။)] ဥလ္လောကေတွာ ဧတဒဟောသိ – ‘‘အကာလော ခေါ အဇ္ဇ ဘဂဝတော ဝါဒံ
(မ၊၂၊၅၆။)
အာရောပေတုံ။ သွေ ဒါနာဟံ သကေ နိဝေသနေ ဘဂဝတော ဝါဒံ အာရောပေဿာမီ’’တိ ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘အဓိဝါသေတု မေ, ဘန္တေ, ဘဂဝါ သွာတနာယ အတ္တစတုတ္ထော ဘတ္တ’’န္တိ။ အဓိဝါသေသိ ဘဂဝါ တုဏှီဘာဝေန။ အထ ခေါ အဘယော ရာဇကုမာရော ဘဂဝတော အဓိဝါသနံ ဝိဒိတွာ ဥဋ္ဌာယာသနာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ပဒက္ခိဏံ ကတွာ ပက္ကာမိ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ တဿာ ရတ္တိယာ အစ္စယေန ပုဗ္ဗဏှသမယံ နိဝါသေတွာ ပတ္တစီဝရမာဒါယ ယေန အဘယဿ ရာဇကုမာရဿ နိဝေသနံ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ပညတ္တေ အာသနေ နိသီဒိ။ အထ ခေါ အဘယော ရာဇကုမာရော ဘဂဝန္တံ ပဏီတေန ခါဒနီယေန ဘောဇနီယေန သဟတ္ထာ သန္တပ္ပေသိ သမ္ပဝါရေသိ။ အထ ခေါ အဘယော ရာဇကုမာရော ဘဂဝန္တံ ဘုတ္တာဝိံ ဩနီတပတ္တပါဏိံ အညတရံ နီစံ အာသနံ ဂဟေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။
မြန်֍ ၈၅။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ အဘယော ရာဇကုမာရော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ဘာသေယျ နု ခေါ, ဘန္တေ, တထာဂတော တံ ဝါစံ ယာ သာ ဝါစာ ပရေသံ အပ္ပိယာ အမနာပါ’’တိ? ‘‘န ခွေတ္ထ, ရာဇကုမာရ, ဧကံသေနာ’’တိ။ ‘‘ဧတ္ထ, ဘန္တေ, အနဿုံ နိဂဏ္ဌာ’’တိ။ ‘‘ကိံ ပန တွံ, ရာဇကုမာရ, ဧဝံ ဝဒေသိ – ‘ဧတ္ထ, ဘန္တေ, အနဿုံ နိဂဏ္ဌာ’’’တိ? ‘‘ဣဓာဟံ, ဘန္တေ, ယေန နိဂဏ္ဌော နာဋပုတ္တော တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ နိဂဏ္ဌံ နာဋပုတ္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိံ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နံ ခေါ မံ, ဘန္တေ, နိဂဏ္ဌော နာဋပုတ္တော ဧတဒဝေါစ – ‘ဧဟိ တွံ, ရာဇကုမာရ, သမဏဿ ဂေါတမဿ ဝါဒံ အာရောပေဟိ။ ဧဝံ တေ ကလျာဏော ကိတ္တိသဒ္ဒေါ အဗ္ဘုဂ္ဂစ္ဆိဿတိ – အဘယေန ရာဇကုမာရေန သမဏဿ ဂေါတမဿ ဧဝံ မဟိဒ္ဓိကဿ ဧဝံ မဟာနုဘာဝဿ ဝါဒေါ အာရောပိတော’တိ။ ဧဝံ ဝုတ္တေ, အဟံ, ဘန္တေ, နိဂဏ္ဌံ နာဋပုတ္တံ ဧတဒဝေါစံ – ‘ယထာ ကထံ ပနာဟံ, ဘန္တေ, သမဏဿ ဂေါတမဿ ဧဝံ မဟိဒ္ဓိကဿ ဧဝံ မဟာနုဘာဝဿ ဝါဒံ အာရောပေဿာမီ’တိ? ‘ဧဟိ တွံ, ရာဇကုမာရ, ယေန သမဏော ဂေါတမော တေနုပသင်္ကမ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ သမဏံ ဂေါတမံ ဧဝံ ဝဒေဟိ – ဘာသေယျ နု ခေါ, ဘန္တေ, တထာဂတော တံ ဝါစံ ယာ သာ ဝါစာ ပရေသံ အပ္ပိယာ အမနာပါတိ? သစေ တေ သမဏော ဂေါတမော ဧဝံ ပုဋ္ဌော ဧဝံ ဗျာကရောတိ – ဘာသေယျ, ရာဇကုမာရ, တထာဂတော တံ ဝါစံ ယာ သာ ဝါစာ ပရေသံ အပ္ပိယာ အမနာပါတိ, တမေနံ တွံ ဧဝံ ဝဒေယျာသိ – အထ ကိဉ္စရဟိ တေ, ဘန္တေ, ပုထုဇ္ဇနေန နာနာကရဏံ? ပုထုဇ္ဇနောပိ ဟိ တံ ဝါစံ
(မ၊၂၊၅၇။)
ဘာသေယျ ယာ သာ ဝါစာ ပရေသံ အပ္ပိယာ အမနာပါတိ။ သစေ ပန တေ သမဏော ဂေါတမော ဧဝံ ပုဋ္ဌော ဧဝံ ဗျာကရောတိ – န, ရာဇကုမာရ, တထာဂတော တံ ဝါစံ ဘာသေယျ ယာ သာ ဝါစာ ပရေသံ အပ္ပိယာ အမနာပါတိ, တမေနံ တွံ ဧဝံ ဝဒေယျာသိ – အထ ကိဉ္စရဟိ တေ, ဘန္တေ, ဒေဝဒတ္တော ဗျာကတော – အာပါယိကော ဒေဝဒတ္တော, နေရယိကော ဒေဝဒတ္တော, ကပ္ပဋ္ဌော ဒေဝဒတ္တော, အတေကိစ္ဆော ဒေဝဒတ္တောတိ? တာယ စ ပန တေ ဝါစာယ ဒေဝဒတ္တော ကုပိတော အဟောသိ အနတ္တမနောတိ။ ဣမံ ခေါ တေ, ရာဇကုမာရ, သမဏော ဂေါတမော ဥဘတောကောဋိကံ ပဉှံ ပုဋ္ဌော သမာနော နေဝ သက္ခိတိ ဥဂ္ဂိလိတုံ န သက္ခိတိ ဩဂိလိတုံ။ သေယျထာပိ နာမ ပုရိသဿ အယောသိင်္ဃာဋကံ ကဏ္ဌေ ဝိလဂ္ဂံ, သော နေဝ သက္ကုဏေယျ ဥဂ္ဂိလိတုံ န သက္ကုဏေယျ ဩဂိလိတုံ၊ ဧဝမေဝ ခေါ တေ, ရာဇကုမာရ, သမဏော ဂေါတမော ဣမံ ဥဘတောကောဋိကံ ပဉှံ ပုဋ္ဌော သမာနော နေဝ သက္ခိတိ ဥဂ္ဂိလိတုံ န သက္ခိတိ ဩဂိလိတု’’’န္တိ။
မြန်֍ ၈၆။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဒဟရော ကုမာရော မန္ဒော ဥတ္တာနသေယျကော အဘယဿ ရာဇကုမာရဿ အင်္ကေ နိသိန္နော ဟောတိ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ အဘယံ ရာဇကုမာရံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘တံ ကိံ မညသိ, ရာဇကုမာရ, သစာယံ ကုမာရော တုယှံ ဝါ ပမာဒမနွာယ ဓာတိယာ ဝါ ပမာဒမနွာယ ကဋ္ဌံ ဝါ ကဌလံ [ကထလံ (က။)] ဝါ မုခေ အာဟရေယျ, ကိန္တိ နံ ကရေယျာသီ’’တိ? ‘‘အာဟရေယျဿာဟံ, ဘန္တေ။ သစေ, ဘန္တေ, န သက္ကုဏေယျံ အာဒိကေနေဝ အာဟတ္တုံ [အာဟရိတုံ (သျာ။ ကံ။)], ဝါမေန ဟတ္ထေန သီသံ ပရိဂ္ဂဟေတွာ [ပဂ္ဂဟေတွာ (သီ။)] ဒက္ခိဏေန ဟတ္ထေန ဝင်္ကင်္ဂုလိံ ကရိတွာ သလောဟိတမ္ပိ အာဟရေယျံ။ တံ ကိဿ ဟေတု? အတ္ထိ မေ, ဘန္တေ, ကုမာရေ အနုကမ္ပာ’’တိ။ ‘‘ဧဝမေဝ ခေါ, ရာဇကုမာရ, ယံ တထာဂတော ဝါစံ ဇာနာတိ အဘူတံ အတစ္ဆံ အနတ္ထသံဟိတံ သာ စ ပရေသံ အပ္ပိယာ အမနာပါ, န တံ တထာဂတော ဝါစံ ဘာသတိ။ ယမ္ပိ တထာဂတော ဝါစံ ဇာနာတိ ဘူတံ တစ္ဆံ အနတ္ထသံဟိတံ သာ စ ပရေသံ အပ္ပိယာ အမနာပါ, တမ္ပိ တထာဂတော ဝါစံ န ဘာသတိ။ ယဉ္စ ခေါ တထာဂတော ဝါစံ ဇာနာတိ ဘူတံ တစ္ဆံ အတ္ထသံဟိတံ သာ စ ပရေသံ အပ္ပိယာ အမနာပါ, တတြ ကာလညူ တထာဂတော ဟောတိ တဿာ ဝါစာယ ဝေယျာကရဏာယ။ ယံ တထာဂတော ဝါစံ ဇာနာတိ အဘူတံ
(မ၊၂၊၅၈။)
အတစ္ဆံ အနတ္ထသံဟိတံ သာ စ ပရေသံ ပိယာ မနာပါ, န တံ တထာဂတော ဝါစံ ဘာသတိ။ ယမ္ပိ တထာဂတော ဝါစံ ဇာနာတိ ဘူတံ တစ္ဆံ အနတ္ထသံဟိတံ သာ စ ပရေသံ ပိယာ မနာပါ တမ္ပိ တထာဂတော ဝါစံ န ဘာသတိ။ ယဉ္စ တထာဂတော ဝါစံ ဇာနာတိ ဘူတံ တစ္ဆံ အတ္ထသံဟိတံ သာ စ ပရေသံ ပိယာ မနာပါ, တတြ ကာလညူ တထာဂတော ဟောတိ တဿာ ဝါစာယ ဝေယျာကရဏာယ။ တံ ကိဿ ဟေတု? အတ္ထိ, ရာဇကုမာရ, တထာဂတဿ သတ္တေသု အနုကမ္ပာ’’တိ။
မြန်֍ ၈၇။ ‘‘ယေမေ, ဘန္တေ, ခတ္တိယပဏ္ဍိတာပိ ဗြာဟ္မဏပဏ္ဍိတာပိ ဂဟပတိပဏ္ဍိတာပိ သမဏပဏ္ဍိတာပိ ပဉှံ အဘိသင်္ခရိတွာ တထာဂတံ ဥပသင်္ကမိတွာ ပုစ္ဆန္တိ, ပုဗ္ဗေဝ နု ခေါ, ဧတံ, ဘန္တေ, ဘဂဝတော စေတသော ပရိဝိတက္ကိတံ ဟောတိ ‘ယေ မံ ဥပသင်္ကမိတွာ ဧဝံ ပုစ္ဆိဿန္တိ တေသာဟံ ဧဝံ ပုဋ္ဌော ဧဝံ ဗျာကရိဿာမီ’တိ, ဥဒါဟု ဌာနသောဝေတံ တထာဂတံ ပဋိဘာတီ’’တိ?
‘‘တေန ဟိ, ရာဇကုမာရ, တညေဝေတ္ထ ပဋိပုစ္ဆိဿာမိ, ယထာ တေ ခမေယျ တထာ နံ ဗျာကရေယျာသိ။ တံ ကိံ မညသိ, ရာဇကုမာရ, ကုသလော တွံ ရထဿ အင်္ဂပစ္စင်္ဂါန’’န္တိ?
‘‘ဧဝံ, ဘန္တေ, ကုသလော အဟံ ရထဿ အင်္ဂပစ္စင်္ဂါန’’န္တိ။
‘‘တံ ကိံ မညသိ, ရာဇကုမာရ, ယေ တံ ဥပသင်္ကမိတွာ ဧဝံ ပုစ္ဆေယျုံ – ‘ကိံ နာမိဒံ ရထဿ အင်္ဂပစ္စင်္ဂ’န္တိ? ပုဗ္ဗေဝ နု ခေါ တေ ဧတံ စေတသော ပရိဝိတက္ကိတံ အဿ ‘ယေ မံ ဥပသင်္ကမိတွာ ဧဝံ ပုစ္ဆိဿန္တိ တေသာဟံ ဧဝံ ပုဋ္ဌော ဧဝံ ဗျာကရိဿာမီ’တိ, ဥဒါဟု ဌာနသောဝေတံ ပဋိဘာသေယျာ’’တိ?
‘‘အဟဉှိ, ဘန္တေ, ရထိကော သညာတော ကုသလော ရထဿ အင်္ဂပစ္စင်္ဂါနံ။ သဗ္ဗာနိ မေ ရထဿ အင်္ဂပစ္စင်္ဂါနိ သုဝိဒိတာနိ။ ဌာနသောဝေတံ မံ ပဋိဘာသေယျာ’’တိ။
‘‘ဧဝမေဝ ခေါ, ရာဇကုမာရ, ယေ တေ ခတ္တိယပဏ္ဍိတာပိ ဗြာဟ္မဏပဏ္ဍိတာပိ ဂဟပတိပဏ္ဍိတာပိ သမဏပဏ္ဍိတာပိ ပဉှံ အဘိသင်္ခရိတွာ တထာဂတံ ဥပသင်္ကမိတွာ ပုစ္ဆန္တိ, ဌာနသောဝေတံ တထာဂတံ ပဋိဘာတိ။ တံ ကိဿ ဟေတု? သာ ဟိ, ရာဇကုမာရ, တထာဂတဿ ဓမ္မဓာတု သုပ္ပဋိဝိဒ္ဓါ ယဿာ ဓမ္မဓာတုယာ သုပ္ပဋိဝိဒ္ဓတ္တာ ဌာနသောဝေတံ တထာဂတံ ပဋိဘာတီ’’တိ။
ဧဝံ ဝုတ္တေ, အဘယော ရာဇကုမာရော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘အဘိက္ကန္တံ, ဘန္တေ, အဘိက္ကန္တံ, ဘန္တေ…ပေ… အဇ္ဇတဂ္ဂေ ပါဏုပေတံ သရဏံ ဂတ’’န္တိ။
အဘယရာဇကုမာရသုတ္တံ နိဋ္ဌိတံ အဋ္ဌမံ။
(မ၊၂၊၅၉။)
၉။ ဗဟုဝေဒနီယသုတ္တံ
မြန်֍ ၈၈။ ဧဝံ မေ သုတံ – ဧကံ သမယံ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ အထ ခေါ ပဉ္စကင်္ဂေါ ထပတိ ယေနာယသ္မာ ဥဒါယီ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ အာယသ္မန္တံ ဥဒါယိံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ ပဉ္စကင်္ဂေါ ထပတိ အာယသ္မန္တံ ဥဒါယိံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ကတိ နု ခေါ, ဘန္တေ ဥဒါယိ, ဝေဒနာ ဝုတ္တာ ဘဂဝတာ’’တိ? ‘‘တိဿော ခေါ, ထပတိ [ဂဟပတိ (သျာ။ ကံ။ ပီ။)], ဝေဒနာ ဝုတ္တာ ဘဂဝတာ။ သုခါ ဝေဒနာ, ဒုက္ခာ ဝေဒနာ, အဒုက္ခမသုခါ ဝေဒနာ – ဣမာ ခေါ, ထပတိ, တိဿော ဝေဒနာ ဝုတ္တာ ဘဂဝတာ’’တိ။ ဧဝံ ဝုတ္တေ, ပဉ္စကင်္ဂေါ ထပတိ အာယသ္မန္တံ ဥဒါယိံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘န ခေါ, ဘန္တေ ဥဒါယိ, တိဿော ဝေဒနာ ဝုတ္တာ ဘဂဝတာ၊ ဒွေ ဝေဒနာ ဝုတ္တာ ဘဂဝတာ – သုခါ ဝေဒနာ, ဒုက္ခာ ဝေဒနာ။ ယာယံ, ဘန္တေ, အဒုက္ခမသုခါ ဝေဒနာ သန္တသ္မိံ ဧသာ ပဏီတေ သုခေ ဝုတ္တာ ဘဂဝတာ’’တိ။ ဒုတိယမ္ပိ ခေါ အာယသ္မာ ဥဒါယီ ပဉ္စကင်္ဂံ ထပတိံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘န ခေါ, ဂဟပတိ, ဒွေ ဝေဒနာ ဝုတ္တာ ဘဂဝတာ၊ တိဿော ဝေဒနာ ဝုတ္တာ ဘဂဝတာ။ သုခါ ဝေဒနာ, ဒုက္ခာ ဝေဒနာ, အဒုက္ခမသုခါ ဝေဒနာ – ဣမာ ခေါ, ထပတိ, တိဿော ဝေဒနာ ဝုတ္တာ ဘဂဝတာ’’တိ။ ဒုတိယမ္ပိ ခေါ ပဉ္စကင်္ဂေါ ထပတိ အာယသ္မန္တံ ဥဒါယိံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘န ခေါ, ဘန္တေ ဥဒါယိ, တိဿော ဝေဒနာ ဝုတ္တာ ဘဂဝတာ၊ ဒွေ ဝေဒနာ ဝုတ္တာ ဘဂဝတာ – သုခါ ဝေဒနာ, ဒုက္ခာ ဝေဒနာ။ ယာယံ, ဘန္တေ, အဒုက္ခမသုခါ ဝေဒနာ သန္တသ္မိံ ဧသာ ပဏီတေ သုခေ ဝုတ္တာ ဘဂဝတာ’’တိ။ တတိယမ္ပိ ခေါ အာယသ္မာ ဥဒါယီ ပဉ္စကင်္ဂံ ထပတိံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘န ခေါ, ထပတိ, ဒွေ ဝေဒနာ ဝုတ္တာ ဘဂဝတာ၊ တိဿော ဝေဒနာ ဝုတ္တာ ဘဂဝတာ။ သုခါ ဝေဒနာ, ဒုက္ခာ ဝေဒနာ, အဒုက္ခမသုခါ ဝေဒနာ – ဣမာ ခေါ, ထပတိ, တိဿော ဝေဒနာ ဝုတ္တာ ဘဂဝတာ’’တိ။ တတိယမ္ပိ ခေါ ပဉ္စကင်္ဂေါ ထပတိ အာယသ္မန္တံ ဥဒါယိံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘န ခေါ, ဘန္တေ ဥဒါယိ, တိဿော ဝေဒနာ ဝုတ္တာ ဘဂဝတာ, ဒွေ ဝေဒနာ ဝုတ္တာ ဘဂဝတာ – သုခါ ဝေဒနာ, ဒုက္ခာ ဝေဒနာ။ ယာယံ, ဘန္တေ, အဒုက္ခမသုခါ ဝေဒနာ သန္တသ္မိံ ဧသာ ပဏီတေ သုခေ ဝုတ္တာ ဘဂဝတာ’’တိ။ နေဝ ခေါ သက္ခိ အာယသ္မာ ဥဒါယီ ပဉ္စကင်္ဂံ ထပတိံ သညာပေတုံ န ပနာသက္ခိ ပဉ္စကင်္ဂေါ ထပတိ အာယသ္မန္တံ ဥဒါယိံ သညာပေတုံ။
မြန်֍ ၈၉။ အဿောသိ ခေါ အာယသ္မာ အာနန္ဒော အာယသ္မတော ဥဒါယိဿ ပဉ္စကင်္ဂေန ထပတိနာ သဒ္ဓိံ ဣမံ ကထာသလ္လာပံ။ အထ ခေါ အာယသ္မာ
(မ၊၂၊၆၀။)
အာနန္ဒော ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ အာယသ္မာ အာနန္ဒော ယာဝတကော အဟောသိ အာယသ္မတော ဥဒါယိဿ ပဉ္စကင်္ဂေန ထပတိနာ သဒ္ဓိံ ကထာသလ္လာပေါ တံ သဗ္ဗံ ဘဂဝတော အာရောစေသိ။ ဧဝံ ဝုတ္တေ, ဘဂဝါ အာယသ္မန္တံ အာနန္ဒံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘သန္တညေဝ ခေါ, အာနန္ဒ, ပရိယာယံ ပဉ္စကင်္ဂေါ ထပတိ ဥဒါယိဿ နာဗ္ဘနုမောဒိ, သန္တညေဝ စ ပန ပရိယာယံ ဥဒါယီ ပဉ္စကင်္ဂဿ ထပတိဿ နာဗ္ဘနုမောဒိ။ ဒွေပါနန္ဒ, ဝေဒနာ ဝုတ္တာ မယာ ပရိယာယေန, တိဿောပိ ဝေဒနာ ဝုတ္တာ မယာ ပရိယာယေန, ပဉ္စပိ ဝေဒနာ ဝုတ္တာ မယာ ပရိယာယေန, ဆပိ ဝေဒနာ ဝုတ္တာ မယာ ပရိယာယေန, အဋ္ဌာရသပိ ဝေဒနာ ဝုတ္တာ မယာ ပရိယာယေန, ဆတ္တိံသပိ ဝေဒနာ ဝုတ္တာ မယာ ပရိယာယေန, အဋ္ဌသတမ္ပိ ဝေဒနာ ဝုတ္တာ မယာ ပရိယာယေန။ ဧဝံ ပရိယာယဒေသိတော ခေါ, အာနန္ဒ, မယာ ဓမ္မော။ ဧဝံ ပရိယာယဒေသိတေ ခေါ, အာနန္ဒ, မယာ ဓမ္မေ ယေ အညမညဿ သုဘာသိတံ သုလပိတံ န သမနုဇာနိဿန္တိ န သမနုမညိဿန္တိ န သမနုမောဒိဿန္တိ တေသမေတံ ပါဋိကင်္ခံ – ဘဏ္ဍနဇာတာ ကလဟဇာတာ ဝိဝါဒါပန္နာ အညမညံ မုခသတ္တီဟိ ဝိတုဒန္တာ ဝိဟရိဿန္တိ။ ဧဝံ ပရိယာယဒေသိတော ခေါ, အာနန္ဒ, မယာ ဓမ္မော။ ဧဝံ ပရိယာယဒေသိတေ ခေါ, အာနန္ဒ, မယာ ဓမ္မေ ယေ အညမညဿ သုဘာသိတံ သုလပိတံ သမနုဇာနိဿန္တိ သမနုမညိဿန္တိ သမနုမောဒိဿန္တိ တေသမေတံ ပါဋိကင်္ခံ – သမဂ္ဂါ သမ္မောဒမာနာ အဝိဝဒမာနာ ခီရောဒကီဘူတာ အညမညံ ပိယစက္ခူဟိ သမ္ပဿန္တာ ဝိဟရိဿန္တိ’’။
မြန်֍ ၉၀။ ‘‘ပဉ္စ ခေါ ဣမေ, အာနန္ဒ, ကာမဂုဏာ။ ကတမေ ပဉ္စ? စက္ခုဝိညေယျာ ရူပါ ဣဋ္ဌာ ကန္တာ မနာပါ ပိယရူပါ ကာမူပသံဟိတာ ရဇနီယာ, သောတဝိညေယျာ သဒ္ဒါ…ပေ… ဃာနဝိညေယျာ ဂန္ဓာ…ပေ… ဇိဝှါဝိညေယျာ ရသာ…ပေ… ကာယဝိညေယျာ ဖောဋ္ဌဗ္ဗာ ဣဋ္ဌာ ကန္တာ မနာပါ ပိယရူပါ ကာမူပသံဟိတာ ရဇနီယာ – ဣမေ ခေါ, အာနန္ဒ, ပဉ္စ ကာမဂုဏာ။ ယံ ခေါ, အာနန္ဒ, ဣမေ ပဉ္စ ကာမဂုဏေ ပဋိစ္စ ဥပ္ပဇ္ဇတိ သုခံ သောမနဿံ ဣဒံ ဝုစ္စတိ ကာမသုခံ။
‘‘ယော ခေါ, အာနန္ဒ, ဧဝံ ဝဒေယျ – ‘ဧတပရမံ သတ္တာ သုခံ သောမနဿံ ပဋိသံဝေဒေန္တီ’တိ, ဣဒမဿ နာနုဇာနာမိ။ တံ ကိဿ ဟေတု? အတ္ထာနန္ဒ, ဧတမှာ သုခါ အညံ သုခံ အဘိက္ကန္တတရဉ္စ ပဏီတတရဉ္စ။ ကတမဉ္စာနန္ဒ, ဧတမှာ သုခါ အညံ သုခံ အဘိက္ကန္တတရဉ္စ ပဏီတတရဉ္စ? ဣဓာနန္ဒ, ဘိက္ခု ဝိဝိစ္စေဝ ကာမေဟိ ဝိဝိစ္စ အကုသလေဟိ ဓမ္မေဟိ သဝိတက္ကံ သဝိစာရံ ဝိဝေကဇံ ပီတိသုခံ ပဌမံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ
(မ၊၂၊၆၁။)
ဝိဟရတိ။ ဣဒံ ခေါ, အာနန္ဒ, ဧတမှာ သုခါ အညံ သုခံ အဘိက္ကန္တတရဉ္စ ပဏီတတရဉ္စ။
‘‘ယော ခေါ, အာနန္ဒ, ဧဝံ ဝဒေယျ – ‘ဧတပရမံ သတ္တာ သုခံ သောမနဿံ ပဋိသံဝေဒေန္တီ’တိ, ဣဒမဿ နာနုဇာနာမိ။ တံ ကိဿ ဟေတု? အတ္ထာနန္ဒ, ဧတမှာ သုခါ အညံ သုခံ အဘိက္ကန္တတရဉ္စ ပဏီတတရဉ္စ။ ကတမဉ္စာနန္ဒ, ဧတမှာ သုခါ အညံ သုခံ အဘိက္ကန္တတရဉ္စ ပဏီတတရဉ္စ? ဣဓာနန္ဒ, ဘိက္ခု ဝိတက္ကဝိစာရာနံ ဝူပသမာ…ပေ… ဒုတိယံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ။ ဣဒံ ခေါ, အာနန္ဒ, ဧတမှာ သုခါ အညံ သုခံ အဘိက္ကန္တတရဉ္စ ပဏီတတရဉ္စ။
‘‘ယော ခေါ, အာနန္ဒ, ဧဝံ ဝဒေယျ…ပေ…။ ကတမဉ္စာနန္ဒ, ဧတမှာ သုခါ အညံ သုခံ အဘိက္ကန္တတရဉ္စ ပဏီတတရဉ္စ? ဣဓာနန္ဒ, ဘိက္ခု ပီတိယာ စ ဝိရာဂါ…ပေ… တတိယံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ။ ဣဒံ ခေါ, အာနန္ဒ, ဧတမှာ သုခါ အညံ သုခံ အဘိက္ကန္တတရဉ္စ ပဏီတတရဉ္စ။
‘‘ယော ခေါ, အာနန္ဒ, ဧဝံ ဝဒေယျ…ပေ…။ ကတမဉ္စာနန္ဒ, ဧတမှာ သုခါ အညံ သုခံ အဘိက္ကန္တတရဉ္စ ပဏီတတရဉ္စ? ဣဓာနန္ဒ, ဘိက္ခု သုခဿ စ ပဟာနာ…ပေ… စတုတ္ထံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ။ ဣဒံ ခေါ, အာနန္ဒ, ဧတမှာ သုခါ အညံ သုခံ အဘိက္ကန္တတရဉ္စ ပဏီတတရဉ္စ။
‘‘ယော ခေါ, အာနန္ဒ, ဧဝံ ဝဒေယျ…ပေ…။ ကတမဉ္စာနန္ဒ, ဧတမှာ သုခါ အညံ သုခံ အဘိက္ကန္တတရဉ္စ ပဏီတတရဉ္စ? ဣဓာနန္ဒ, ဘိက္ခု သဗ္ဗသော ရူပသညာနံ သမတိက္ကမာ, ပဋိဃသညာနံ အတ္ထင်္ဂမာ, နာနတ္တသညာနံ အမနသိကာရာ ‘အနန္တော အာကာသော’တိ အာကာသာနဉ္စာယတနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ။ ဣဒံ ခေါ, အာနန္ဒ, ဧတမှာ သုခါ အညံ သုခံ အဘိက္ကန္တတရဉ္စ ပဏီတတရဉ္စ။
‘‘ယော ခေါ, အာနန္ဒ, ဧဝံ ဝဒေယျ…ပေ…။ ကတမဉ္စာနန္ဒ, ဧတမှာ သုခါ အညံ သုခံ အဘိက္ကန္တတရဉ္စ ပဏီတတရဉ္စ? ဣဓာနန္ဒ, ဘိက္ခု သဗ္ဗသော အာကာသာနဉ္စာယတနံ သမတိက္ကမ္မ ‘အနန္တံ ဝိညာဏ’န္တိ ဝိညာဏဉ္စာယတနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ။ ဣဒံ ခေါ, အာနန္ဒ, ဧတမှာ သုခါ အညံ သုခံ အဘိက္ကန္တတရဉ္စ ပဏီတတရဉ္စ။
‘‘ယော ခေါ, အာနန္ဒ, ဧဝံ ဝဒေယျ…ပေ…။ ကတမဉ္စာနန္ဒ, ဧတမှာ သုခါ အညံ သုခံ အဘိက္ကန္တတရဉ္စ ပဏီတတရဉ္စ? ဣဓာနန္ဒ, ဘိက္ခု သဗ္ဗသော ဝိညာဏဉ္စာယတနံ သမတိက္ကမ္မ ‘နတ္ထိ ကိဉ္စီ’တိ အာကိဉ္စညာယတနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ။ ဣဒံ ခေါ, အာနန္ဒ, ဧတမှာ သုခါ အညံ သုခံ အဘိက္ကန္တတရဉ္စ ပဏီတတရဉ္စ။
(မ၊၂၊၆၂။)
‘‘ယော ခေါ, အာနန္ဒ, ဧဝံ ဝဒေယျ…ပေ…။ ကတမဉ္စာနန္ဒ, ဧတမှာ သုခါ အညံ သုခံ အဘိက္ကန္တတရဉ္စ ပဏီတတရဉ္စ? ဣဓာနန္ဒ, ဘိက္ခု သဗ္ဗသော အာကိဉ္စညာယတနံ သမတိက္ကမ္မ နေဝသညာနာသညာယတနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ။ ဣဒံ ခေါ, အာနန္ဒ, ဧတမှာ သုခါ အညံ သုခံ အဘိက္ကန္တတရဉ္စ ပဏီတတရဉ္စ။
‘‘ယော ခေါ, အာနန္ဒ, ဧဝံ ဝဒေယျ – ‘ဧတပရမံ သတ္တာ သုခံ သောမနဿံ ပဋိသံဝေဒေန္တီ’တိ, ဣဒမဿ နာနုဇာနာမိ။ တံ ကိဿ ဟေတု? အတ္ထာနန္ဒ, ဧတမှာ သုခါ အညံ သုခံ အဘိက္ကန္တတရဉ္စ ပဏီတတရဉ္စ။ ကတမဉ္စာနန္ဒ, ဧတမှာ သုခါ အညံ သုခံ အဘိက္ကန္တတရဉ္စ ပဏီတတရဉ္စ? ဣဓာနန္ဒ, ဘိက္ခု သဗ္ဗသော နေဝသညာနာသညာယတနံ သမတိက္ကမ္မ သညာဝေဒယိတနိရောဓံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ။ ဣဒံ ခေါ, အာနန္ဒ, ဧတမှာ သုခါ အညံ သုခံ အဘိက္ကန္တတရဉ္စ ပဏီတတရဉ္စ။
မြန်֍ ၉၁။ ‘‘ဌာနံ ခေါ ပနေတံ, အာနန္ဒ, ဝိဇ္ဇတိ ယံ အညတိတ္ထိယာ ပရိဗ္ဗာဇကာ ဧဝံ ဝဒေယျုံ – ‘သညာဝေဒယိတနိရောဓံ သမဏော ဂေါတမော အာဟ၊ တဉ္စ သုခသ္မိံ ပညပေတိ။ တယိဒံ ကိံသု, တယိဒံ ကထံသူ’တိ? ဧဝံဝါဒိနော, အာနန္ဒ, အညတိတ္ထိယာ ပရိဗ္ဗာဇကာ ဧဝမဿု ဝစနီယာ – ‘န ခေါ, အာဝုသော, ဘဂဝါ သုခံယေဝ ဝေဒနံ သန္ဓာယ သုခသ္မိံ ပညပေတိ၊ အပိ စ, အာဝုသော, ယတ္ထ ယတ္ထ သုခံ ဥပလဗ္ဘတိ ယဟိံ ယဟိံ တံ တံ တထာဂတော သုခသ္မိံ ပညပေတီ’’’တိ။
ဣဒမဝေါစ ဘဂဝါ။ အတ္တမနော အာယသ္မာ အာနန္ဒော ဘဂဝတော ဘာသိတံ အဘိနန္ဒီတိ။
ဗဟုဝေဒနီယသုတ္တံ နိဋ္ဌိတံ နဝမံ။
၁၀။ အပဏ္ဏကသုတ္တံ
မြန်֍ ၉၂။ ဧဝံ မေ သုတံ – ဧကံ သမယံ ဘဂဝါ ကောသလေသု စာရိကံ စရမာနော မဟတာ ဘိက္ခုသံဃေန သဒ္ဓိံ ယေန သာလာ နာမ ကောသလာနံ ဗြာဟ္မဏဂါမော တဒဝသရိ။ အဿောသုံ ခေါ သာလေယျကာ ဗြာဟ္မဏဂဟပတိကာ – ‘‘သမဏော ခလု ဘော ဂေါတမော သကျပုတ္တော သကျကုလာ ပဗ္ဗဇိတော ကောသလေသု စာရိကံ စရမာနော မဟတာ ဘိက္ခုသံဃေန သဒ္ဓိံ
(မ၊၂၊၆၃။)
သာလံ အနုပ္ပတ္တော။ တံ ခေါ ပန ဘဝန္တံ ဂေါတမံ ဧဝံ ကလျာဏော ကိတ္တိသဒ္ဒေါ အဗ္ဘုဂ္ဂတော – ‘ဣတိပိ သော ဘဂဝါ အရဟံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ ဝိဇ္ဇာစရဏသမ္ပန္နော သုဂတော လောကဝိဒူ အနုတ္တရော ပုရိသဒမ္မသာရထိ သတ္ထာ ဒေဝမနုဿာနံ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ’တိ။ သော ဣမံ လောကံ သဒေဝကံ သမာရကံ သဗြဟ္မကံ သဿမဏဗြာဟ္မဏိံ ပဇံ သဒေဝမနုဿံ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတွာ ပဝေဒေတိ။ သော ဓမ္မံ ဒေသေတိ အာဒိကလျာဏံ မဇ္ဈေကလျာဏံ ပရိယောသာနကလျာဏံ သာတ္ထံ သဗျဉ္ဇနံ, ကေဝလပရိပုဏ္ဏံ ပရိသုဒ္ဓံ ဗြဟ္မစရိယံ ပကာသေတိ။ သာဓု ခေါ ပန တထာရူပါနံ အရဟတံ ဒဿနံ ဟောတီ’’တိ။ အထ ခေါ သာလေယျကာ ဗြာဟ္မဏဂဟပတိကာ ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိံသု၊ ဥပသင်္ကမိတွာ အပ္ပေကစ္စေ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိံသု။ အပ္ပေကစ္စေ ဘဂဝတာ သဒ္ဓိံ သမ္မောဒိံသု၊ သမ္မောဒနီယံ ကထံ သာရဏီယံ ဝီတိသာရေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိံသု။ အပ္ပေကစ္စေ ယေန ဘဂဝါ တေနဉ္ဇလိံ ပဏာမေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိံသု။ အပ္ပေကစ္စေ ဘဂဝတော သန္တိကေ နာမဂေါတ္တံ သာဝေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိံသု။ အပ္ပေကစ္စေ တုဏှီဘူတာ ဧကမန္တံ နိသီဒိံသု။
မြန်֍ ၉၃။ ဧကမန္တံ နိသိန္နေ ခေါ သာလေယျကေ ဗြာဟ္မဏဂဟပတိကေ ဘဂဝါ ဧတဒဝေါစ – ‘‘အတ္ထိ ပန ဝေါ, ဂဟပတယော, ကောစိ မနာပေါ သတ္ထာ ယသ္မိံ ဝေါ အာကာရဝတီ သဒ္ဓါ ပဋိလဒ္ဓါ’’တိ? ‘‘နတ္ထိ ခေါ နော, ဘန္တေ, ကောစိ မနာပေါ သတ္ထာ ယသ္မိံ နော အာကာရဝတီ သဒ္ဓါ ပဋိလဒ္ဓါ’’တိ။ ‘‘မနာပံ ဝေါ, ဂဟပတယော, သတ္ထာရံ အလဘန္တေဟိ အယံ အပဏ္ဏကော ဓမ္မော သမာဒါယ ဝတ္တိတဗ္ဗော။ အပဏ္ဏကော ဟိ, ဂဟပတယော, ဓမ္မော သမတ္တော သမာဒိန္နော, သော ဝေါ ဘဝိဿတိ ဒီဃရတ္တံ ဟိတာယ သုခါယ။ ကတမော စ, ဂဟပတယော, အပဏ္ဏကော ဓမ္မော’’?
မြန်֍ ၉၄။ ‘‘သန္တိ, ဂဟပတယော, ဧကေ သမဏဗြာဟ္မဏာ ဧဝံဝါဒိနော ဧဝံဒိဋ္ဌိနော – ‘နတ္ထိ ဒိန္နံ, နတ္ထိ ယိဋ္ဌံ, နတ္ထိ ဟုတံ၊ နတ္ထိ သုကတဒုက္ကဋာနံ [သုကဋဒုက္ကဋာနံ (သီ။ သျာ။ ကံ။ ပီ။)] ကမ္မာနံ ဖလံ ဝိပါကော, နတ္ထိ အယံ လောကော, နတ္ထိ ပရော လောကော၊ နတ္ထိ မာတာ, နတ္ထိ ပိတာ၊ နတ္ထိ သတ္တာ ဩပပါတိကာ၊ နတ္ထိ လောကေ သမဏဗြာဟ္မဏာ သမ္မဂ္ဂတာ [သမဂ္ဂတာ (က။)] သမ္မာ ပဋိပန္နာ ယေ ဣမဉ္စ လောကံ ပရဉ္စ လောကံ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတွာ ပဝေဒေန္တီ’တိ။ တေသံယေဝ ခေါ, ဂဟပတယော,
(မ၊၂၊၆၄။)
သမဏဗြာဟ္မဏာနံ ဧကေ သမဏဗြာဟ္မဏာ ဥဇုဝိပစ္စနီကဝါဒါ။ တေ ဧဝမာဟံသု – ‘အတ္ထိ ဒိန္နံ, အတ္ထိ ယိဋ္ဌံ, အတ္ထိ ဟုတံ၊ အတ္ထိ သုကတဒုက္ကဋာနံ ကမ္မာနံ ဖလံ ဝိပါကော၊ အတ္ထိ အယံ လောကော, အတ္ထိ ပရော လောကော၊ အတ္ထိ မာတာ, အတ္ထိ ပိတာ၊ အတ္ထိ သတ္တာ ဩပပါတိကာ၊ အတ္ထိ လောကေ သမဏဗြာဟ္မဏာ သမ္မဂ္ဂတာ သမ္မာ ပဋိပန္နာ ယေ ဣမဉ္စ လောကံ ပရဉ္စ လောကံ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတွာ ပဝေဒေန္တီ’တိ။ တံ ကိံ မညထ, ဂဟပတယော – ‘နနုမေ သမဏဗြာဟ္မဏာ အညမညဿ ဥဇုဝိပစ္စနီကဝါဒါ’’’တိ? ‘‘ဧဝံ, ဘန္တေ’’။
မြန်֍ ၉၅။ ‘‘တတြ, ဂဟပတယော, ယေ တေ သမဏဗြာဟ္မဏာ ဧဝံဝါဒိနော ဧဝံဒိဋ္ဌိနော – ‘နတ္ထိ ဒိန္နံ, နတ္ထိ ယိဋ္ဌံ…ပေ… ယေ ဣမဉ္စ လောကံ ပရဉ္စ လောကံ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတွာ ပဝေဒေန္တီ’တိ တေသမေတံ ပါဋိကင်္ခံ? ယမိဒံ [ယဒိဒံ (က။)] ကာယသုစရိတံ, ဝစီသုစရိတံ, မနောသုစရိတံ – ဣမေ တယော ကုသလေ ဓမ္မေ အဘိနိဝဇ္ဇေတွာ [အဘိနိဗ္ဗဇ္ဇေတွာ (သျာ။ ကံ။), အဘိနိဗ္ဗိဇ္ဇိတွာ (က။)] ယမိဒံ [ယဒိဒံ (က။)] ကာယဒုစ္စရိတံ, ဝစီဒုစ္စရိတံ, မနောဒုစ္စရိတံ – ဣမေ တယော အကုသလေ ဓမ္မေ သမာဒါယ ဝတ္တိဿန္တိ။ တံ ကိဿ ဟေတု? န ဟိ တေ ဘောန္တော သမဏဗြာဟ္မဏာ ပဿန္တိ အကုသလာနံ ဓမ္မာနံ အာဒီနဝံ ဩကာရံ သံကိလေသံ, ကုသလာနံ ဓမ္မာနံ နေက္ခမ္မေ အာနိသံသံ ဝေါဒါနပက္ခံ။ သန္တံယေဝ ပန ပရံ လောကံ ‘နတ္ထိ ပရော လောကော’ တိဿ ဒိဋ္ဌိ ဟောတိ၊ သာဿ ဟောတိ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ။ သန္တံယေဝ ခေါ ပန ပရံ လောကံ ‘နတ္ထိ ပရော လောကော’တိ သင်္ကပ္ပေတိ၊ သွာဿ ဟောတိ မိစ္ဆာသင်္ကပ္ပေါ။ သန္တံယေဝ ခေါ ပန ပရံ လောကံ ‘နတ္ထိ ပရော လောကော’တိ ဝါစံ ဘာသတိ၊ သာဿ ဟောတိ မိစ္ဆာဝါစာ။ သန္တံယေဝ ခေါ ပန ပရံ လောကံ ‘နတ္ထိ ပရော လောကော’တိ အာဟ၊ ယေ တေ အရဟန္တော ပရလောကဝိဒုနော တေသမယံ ပစ္စနီကံ ကရောတိ။ သန္တံယေဝ ခေါ ပန ပရံ လောကံ ‘နတ္ထိ ပရော လောကော’တိ ပရံ သညာပေတိ [ပညာပေတိ (က။)]၊ သာဿ ဟောတိ အသဒ္ဓမ္မသညတ္တိ [အဿဒ္ဓမ္မပညတ္တိ (က။)]။ တာယ စ ပန အသဒ္ဓမ္မသညတ္တိယာ အတ္တာနုက္ကံသေတိ, ပရံ ဝမ္ဘေတိ။ ဣတိ ပုဗ္ဗေဝ ခေါ ပနဿ သုသီလျံ ပဟီနံ ဟောတိ, ဒုဿီလျံ ပစ္စုပဋ္ဌိတံ – အယဉ္စ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ မိစ္ဆာသင်္ကပ္ပေါ မိစ္ဆာဝါစာ အရိယာနံ ပစ္စနီကတာ အသဒ္ဓမ္မသညတ္တိ အတ္တုက္ကံသနာ ပရဝမ္ဘနာ။ ဧဝမဿိမေ [ဧဝံ’သိ’မေ’ (သီ။ သျာ။ ကံ။ ပီ။)] အနေကေ ပါပကာ အကုသလာ ဓမ္မာ သမ္ဘဝန္တိ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိပစ္စယာ။
(မ၊၂၊၆၅။)
‘‘တတြ, ဂဟပတယော, ဝိညူ ပုရိသော ဣတိ ပဋိသဉ္စိက္ခတိ – ‘သစေ ခေါ နတ္ထိ ပရော လောကော ဧဝမယံ ဘဝံ ပုရိသပုဂ္ဂလော ကာယဿ ဘေဒါ သောတ္ထိမတ္တာနံ ကရိဿတိ၊ သစေ ခေါ အတ္ထိ ပရော လောကော ဧဝမယံ ဘဝံ ပုရိသပုဂ္ဂလော ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ အပါယံ ဒုဂ္ဂတိံ ဝိနိပါတံ နိရယံ ဥပပဇ္ဇိဿတိ။ ကာမံ ခေါ ပန မာဟု ပရော လောကော, ဟောတု နေသံ ဘဝတံ သမဏဗြာဟ္မဏာနံ သစ္စံ ဝစနံ၊ အထ စ ပနာယံ ဘဝံ ပုရိသပုဂ္ဂလော ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ ဝိညူနံ ဂါရယှော – ဒုဿီလော ပုရိသပုဂ္ဂလော မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ နတ္ထိကဝါဒေါ’တိ။ သစေ ခေါ အတ္ထေဝ ပရော လောကော, ဧဝံ ဣမဿ ဘောတော ပုရိသပုဂ္ဂလဿ ဥဘယတ္ထ ကလိဂ္ဂဟော – ယဉ္စ ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ ဝိညူနံ ဂါရယှော, ယဉ္စ ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ အပါယံ ဒုဂ္ဂတိံ ဝိနိပါတံ နိရယံ ဥပပဇ္ဇိဿတိ။ ဧဝမဿာယံ အပဏ္ဏကော ဓမ္မော ဒုဿမတ္တော သမာဒိန္နော, ဧကံသံ ဖရိတွာ တိဋ္ဌတိ, ရိဉ္စတိ ကုသလံ ဌာနံ။
မြန်֍ ၉၆။ ‘‘တတြ, ဂဟပတယော, ယေ တေ သမဏဗြာဟ္မဏာ ဧဝံဝါဒိနော ဧဝံဒိဋ္ဌိနော – ‘အတ္ထိ ဒိန္နံ…ပေ… ယေ ဣမဉ္စ လောကံ ပရဉ္စ လောကံ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတွာ ပဝေဒေန္တီ’တိ တေသမေတံ ပါဋိကင်္ခံ? ယမိဒံ ကာယဒုစ္စရိတံ, ဝစီဒုစ္စရိတံ, မနောဒုစ္စရိတံ – ဣမေ တယော အကုသလေ ဓမ္မေ အဘိနိဝဇ္ဇေတွာ ယမိဒံ ကာယသုစရိတံ, ဝစီသုစရိတံ, မနောသုစရိတံ – ဣမေ တယော ကုသလေ ဓမ္မေ သမာဒါယ ဝတ္တိဿန္တိ။ တံ ကိဿ ဟေတု? ပဿန္တိ ဟိ တေ ဘောန္တော သမဏဗြာဟ္မဏာ အကုသလာနံ ဓမ္မာနံ အာဒီနဝံ ဩကာရံ သံကိလေသံ, ကုသလာနံ ဓမ္မာနံ နေက္ခမ္မေ အာနိသံသံ ဝေါဒါနပက္ခံ။ သန္တံယေဝ ခေါ ပန ပရံ လောကံ ‘အတ္ထိ ပရော လောကော’ တိဿ ဒိဋ္ဌိ ဟောတိ၊ သာဿ ဟောတိ သမ္မာဒိဋ္ဌိ။ သန္တံယေဝ ခေါ ပန ပရံ လောကံ ‘အတ္ထိ ပရော လောကော’တိ သင်္ကပ္ပေတိ၊ သွာဿ ဟောတိ သမ္မာသင်္ကပ္ပေါ။ သန္တံယေဝ ခေါ ပန ပရံ လောကံ ‘အတ္ထိ ပရော လောကော’တိ ဝါစံ ဘာသတိ၊ သာဿ ဟောတိ သမ္မာဝါစာ။ သန္တံယေဝ ခေါ ပန ပရံ လောကံ ‘အတ္ထိ ပရော လောကော’တိ အာဟ၊ ယေ တေ အရဟန္တော ပရလောကဝိဒုနော တေသမယံ န ပစ္စနီကံ ကရောတိ။ သန္တံယေဝ ခေါ ပန ပရံ လောကံ ‘အတ္ထိ ပရော လောကော’တိ ပရံ သညာပေတိ၊ သာဿ ဟောတိ သဒ္ဓမ္မသညတ္တိ။ တာယ စ ပန သဒ္ဓမ္မသညတ္တိယာ နေဝတ္တာနုက္ကံသေတိ, န ပရံ ဝမ္ဘေတိ။ ဣတိ ပုဗ္ဗေဝ ခေါ ပနဿ ဒုဿီလျံ ပဟီနံ ဟောတိ, သုသီလျံ ပစ္စုပဋ္ဌိတံ – အယဉ္စ သမ္မာဒိဋ္ဌိ သမ္မာသင်္ကပ္ပေါ သမ္မာဝါစာ အရိယာနံ အပစ္စနီကတာ သဒ္ဓမ္မသညတ္တိ
(မ၊၂၊၆၆။)
အနတ္တုက္ကံသနာ အပရဝမ္ဘနာ။ ဧဝမဿိမေ အနေကေ ကုသလာ ဓမ္မာ သမ္ဘဝန္တိ သမ္မာဒိဋ္ဌိပစ္စယာ။
‘‘တတြ, ဂဟပတယော, ဝိညူ ပုရိသော ဣတိ ပဋိသဉ္စိက္ခတိ – ‘သစေ ခေါ အတ္ထိ ပရော လောကော, ဧဝမယံ ဘဝံ ပုရိသပုဂ္ဂလော ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ သုဂတိံ သဂ္ဂံ လောကံ ဥပပဇ္ဇိဿတိ။ ကာမံ ခေါ ပန မာဟု ပရော လောကော, ဟောတု နေသံ ဘဝတံ သမဏဗြာဟ္မဏာနံ သစ္စံ ဝစနံ၊ အထ စ ပနာယံ ဘဝံ ပုရိသပုဂ္ဂလော ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ ဝိညူနံ ပါသံသော – သီလဝါ ပုရိသပုဂ္ဂလော သမ္မာဒိဋ္ဌိ အတ္ထိကဝါဒေါ’တိ။ သစေ ခေါ အတ္ထေဝ ပရော လောကော, ဧဝံ ဣမဿ ဘောတော ပုရိသပုဂ္ဂလဿ ဥဘယတ္ထ ကဋဂ္ဂဟော – ယဉ္စ ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ ဝိညူနံ ပါသံသော, ယဉ္စ ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ သုဂတိံ သဂ္ဂံ လောကံ ဥပပဇ္ဇိဿတိ။ ဧဝမဿာယံ အပဏ္ဏကော ဓမ္မော သုသမတ္တော သမာဒိန္နော, ဥဘယံသံ ဖရိတွာ တိဋ္ဌတိ, ရိဉ္စတိ အကုသလံ ဌာနံ။
မြန်֍ ၉၇။ ‘‘သန္တိ, ဂဟပတယော, ဧကေ သမဏဗြာဟ္မဏာ ဧဝံဝါဒိနော ဧဝံဒိဋ္ဌိနော – ‘ကရောတော ကာရယတော, ဆိန္ဒတော ဆေဒါပယတော, ပစတော ပါစာပယတော, သောစယတော သောစာပယတော, ကိလမတော ကိလမာပယတော, ဖန္ဒတော ဖန္ဒာပယတော, ပါဏမတိပါတယတော [ပါဏမတိမာပယတော (သီ။ ပီ။), ပါဏမတိပါတာပယတော (သျာ။ ကံ။), ပါဏမတိပါပယတော (က။)], အဒိန္နံ အာဒိယတော, သန္ဓိံ ဆိန္ဒတော, နိလ္လောပံ ဟရတော, ဧကာဂါရိကံ ကရောတော, ပရိပန္ထေ တိဋ္ဌတော, ပရဒါရံ ဂစ္ဆတော, မုသာ ဘဏတော၊ ကရောတော န ကရီယတိ ပါပံ။ ခုရပရိယန္တေန စေပိ စက္ကေန ယော ဣမိဿာ ပထဝိယာ ပါဏေ ဧကံ မံသခလံ ဧကံ မံသပုဉ္ဇံ ကရေယျ, နတ္ထိ တတောနိဒါနံ ပါပံ, နတ္ထိ ပါပဿ အာဂမော။ ဒက္ခိဏဉ္စေပိ ဂင်္ဂါယ တီရံ ဂစ္ဆေယျ ဟနန္တော ဃာတေန္တော, ဆိန္ဒန္တော ဆေဒါပေန္တော, ပစန္တော ပါစေန္တော၊ နတ္ထိ တတောနိဒါနံ ပါပံ, နတ္ထိ ပါပဿ အာဂမော။ ဥတ္တရဉ္စေပိ ဂင်္ဂါယ တီရံ ဂစ္ဆေယျ ဒဒန္တော ဒါပေန္တော, ယဇန္တော ယဇာပေန္တော၊ နတ္ထိ တတောနိဒါနံ ပုညံ, နတ္ထိ ပုညဿ အာဂမော။ ဒါနေန ဒမေန သံယမေန သစ္စဝဇ္ဇေန [သစ္စဝါစေန (က။)] နတ္ထိ ပုညံ, နတ္ထိ ပုညဿ အာဂမော’တိ။ တေသံယေဝ ခေါ, ဂဟပတယော, သမဏဗြာဟ္မဏာနံ ဧကေ သမဏဗြာဟ္မဏာ ဥဇုဝိပစ္စနီကဝါဒါ တေ ဧဝမာဟံသု – ‘ကရောတော ကာရယတော, ဆိန္ဒတော ဆေဒါပယတော, ပစတော ပါစာပယတော,
(မ၊၂၊၆၇။)
သောစယတော သောစာပယတော, ကိလမတော ကိလမာပယတော, ဖန္ဒတော ဖန္ဒာပယတော, ပါဏမတိပါတယတော, အဒိန္နံ အာဒိယတော, သန္ဓိံ ဆိန္ဒတော, နိလ္လောပံ ဟရတော, ဧကာဂါရိကံ ကရောတော, ပရိပန္ထေ တိဋ္ဌတော, ပရဒါရံ ဂစ္ဆတော, မုသာ ဘဏတော၊ ကရောတော ကရီယတိ ပါပံ။ ခုရပရိယန္တေန စေပိ စက္ကေန ယော ဣမိဿာ ပထဝိယာ ပါဏေ ဧကံ မံသခလံ ဧကံ မံသပုဉ္ဇံ ကရေယျ, အတ္ထိ တတောနိဒါနံ ပါပံ, အတ္ထိ ပါပဿ အာဂမော။ ဒက္ခိဏဉ္စေပိ ဂင်္ဂါယ တီရံ ဂစ္ဆေယျ ဟနန္တော ဃာတေန္တော, ဆိန္ဒန္တော ဆေဒါပေန္တော, ပစန္တော ပါစေန္တော၊ အတ္ထိ တတောနိဒါနံ ပါပံ, အတ္ထိ ပါပဿ အာဂမော။ ဥတ္တရဉ္စေပိ ဂင်္ဂါယ တီရံ ဂစ္ဆေယျ ဒဒန္တော ဒါပေန္တော, ယဇန္တော ယဇာပေန္တော၊ အတ္ထိ တတောနိဒါနံ ပုညံ, အတ္ထိ ပုညဿ အာဂမော။ ဒါနေန ဒမေန သံယမေန သစ္စဝဇ္ဇေန အတ္ထိ ပုညံ, အတ္ထိ ပုညဿ အာဂမော’တိ။ တံ ကိံ မညထ, ဂဟပတယော, နနုမေ သမဏဗြာဟ္မဏာ အညမညဿ ဥဇုဝိပစ္စနီကဝါဒါ’’တိ? ‘‘ဧဝံ, ဘန္တေ’’။
မြန်֍ ၉၈။ ‘‘တတြ, ဂဟပတယော, ယေ တေ သမဏဗြာဟ္မဏာ ဧဝံဝါဒိနော ဧဝံဒိဋ္ဌိနော – ‘ကရောတော ကာရယတော, ဆိန္ဒတော ဆေဒါပယတော, ပစတော ပါစာပယတော, သောစယတော သောစာပယတော, ကိလမတော ကိလမာပယတော, ဖန္ဒတော ဖန္ဒာပယတော, ပါဏမတိပါတယတော, အဒိန္နံ အာဒိယတော, သန္ဓိံ ဆိန္ဒတော, နိလ္လောပံ ဟရတော, ဧကာဂါရိကံ ကရောတော, ပရိပန္ထေ တိဋ္ဌတော, ပရဒါရံ ဂစ္ဆတော, မုသာ ဘဏတော၊ ကရောတော န ကရီယတိ ပါပံ။ ခုရပရိယန္တေန စေပိ စက္ကေန ယော ဣမိဿာ ပထဝိယာ ပါဏေ ဧကံ မံသခလံ ဧကံ မံသပုဉ္ဇံ ကရေယျ, နတ္ထိ တတောနိဒါနံ ပါပံ, နတ္ထိ ပါပဿ အာဂမော။ ဒက္ခိဏဉ္စေပိ ဂင်္ဂါယ တီရံ ဂစ္ဆေယျ ဟနန္တော ဃာတေန္တော…ပေ… ဒါနေန ဒမေန သံယမေန သစ္စဝဇ္ဇေန နတ္ထိ ပုညံ, နတ္ထိ ပုညဿ အာဂမော’တိ တေသမေတံ ပါဋိကင်္ခံ? ယမိဒံ ကာယသုစရိတံ, ဝစီသုစရိတံ, မနောသုစရိတံ – ဣမေ တယော ကုသလေ ဓမ္မေ အဘိနိဝဇ္ဇေတွာ ယမိဒံ ကာယဒုစ္စရိတံ, ဝစီဒုစ္စရိတံ, မနောဒုစ္စရိတံ – ဣမေ တယော အကုသလေ ဓမ္မေ သမာဒါယ ဝတ္တိဿန္တိ။ တံ ကိဿ ဟေတု? န ဟိ တေ ဘောန္တော သမဏဗြာဟ္မဏာ ပဿန္တိ အကုသလာနံ ဓမ္မာနံ အာဒီနဝံ ဩကာရံ သံကိလေသံ, ကုသလာနံ ဓမ္မာနံ နေက္ခမ္မေ အာနိသံသံ ဝေါဒါနပက္ခံ။ သန္တံယေဝ ခေါ ပန ကိရိယံ ‘နတ္ထိ ကိရိယာ’ တိဿ ဒိဋ္ဌိ ဟောတိ၊ သာဿ ဟောတိ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ။ သန္တံယေဝ ခေါ ပန ကိရိယံ ‘နတ္ထိ ကိရိယာ’တိ သင်္ကပ္ပေတိ၊ သွာဿ
(မ၊၂၊၆၈။)
ဟောတိ မိစ္ဆာသင်္ကပ္ပေါ။ သန္တံယေဝ ခေါ ပန ကိရိယံ ‘နတ္ထိ ကိရိယာ’တိ ဝါစံ ဘာသတိ၊ သာဿ ဟောတိ မိစ္ဆာဝါစာ။ သန္တံယေဝ ခေါ ပန ကိရိယံ ‘နတ္ထိ ကိရိယာ’တိ အာဟ, ယေ တေ အရဟန္တော ကိရိယဝါဒါ တေသမယံ ပစ္စနီကံ ကရောတိ။ သန္တံယေဝ ခေါ ပန ကိရိယံ ‘နတ္ထိ ကိရိယာ’တိ ပရံ သညာပေတိ၊ သာဿ ဟောတိ အသဒ္ဓမ္မသညတ္တိ။ တာယ စ ပန အသဒ္ဓမ္မသညတ္တိယာ အတ္တာနုက္ကံသေတိ, ပရံ ဝမ္ဘေတိ။ ဣတိ ပုဗ္ဗေဝ ခေါ ပနဿ သုသီလျံ ပဟီနံ ဟောတိ, ဒုဿီလျံ ပစ္စုပဋ္ဌိတံ – အယဉ္စ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ မိစ္ဆာသင်္ကပ္ပေါ မိစ္ဆာဝါစာ အရိယာနံ ပစ္စနီကတာ အသဒ္ဓမ္မသညတ္တိ အတ္တုက္ကံသနာ ပရဝမ္ဘနာ။ ဧဝမဿိမေ အနေကေ ပါပကာ အကုသလာ ဓမ္မာ သမ္ဘဝန္တိ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိပစ္စယာ။
‘‘တတြ, ဂဟပတယော, ဝိညူ ပုရိသော ဣတိ ပဋိသဉ္စိက္ခတိ – ‘သစေ ခေါ နတ္ထိ ကိရိယာ, ဧဝမယံ ဘဝံ ပုရိသပုဂ္ဂလော ကာယဿ ဘေဒါ သောတ္ထိမတ္တာနံ ကရိဿတိ၊ သစေ ခေါ အတ္ထိ ကိရိယာ ဧဝမယံ ဘဝံ ပုရိသပုဂ္ဂလော ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ အပါယံ ဒုဂ္ဂတိံ ဝိနိပါတံ နိရယံ ဥပပဇ္ဇိဿတိ။ ကာမံ ခေါ ပန မာဟု ကိရိယာ, ဟောတု နေသံ ဘဝတံ သမဏဗြာဟ္မဏာနံ သစ္စံ ဝစနံ၊ အထ စ ပနာယံ ဘဝံ ပုရိသပုဂ္ဂလော ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ ဝိညူနံ ဂါရယှော – ဒုဿီလော ပုရိသပုဂ္ဂလော မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ အကိရိယဝါဒေါ’တိ။ သစေ ခေါ အတ္ထေဝ ကိရိယာ, ဧဝံ ဣမဿ ဘောတော ပုရိသပုဂ္ဂလဿ ဥဘယတ္ထ ကလိဂ္ဂဟော – ယဉ္စ ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ ဝိညူနံ ဂါရယှော, ယဉ္စ ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ အပါယံ ဒုဂ္ဂတိံ ဝိနိပါတံ နိရယံ ဥပပဇ္ဇိဿတိ။ ဧဝမဿာယံ အပဏ္ဏကော ဓမ္မော ဒုဿမတ္တော သမာဒိန္နော, ဧကံသံ ဖရိတွာ တိဋ္ဌတိ, ရိဉ္စတိ ကုသလံ ဌာနံ။
မြန်֍ ၉၉။ ‘‘တတြ, ဂဟပတယော, ယေ တေ သမဏဗြာဟ္မဏာ ဧဝံဝါဒိနော ဧဝံဒိဋ္ဌိနော – ‘ကရောတော ကာရယတော, ဆိန္ဒတော ဆေဒါပယတော, ပစတော ပါစာပယတော, သောစယတော သောစာပယတော, ကိလမတော ကိလမာပယတော, ဖန္ဒတော ဖန္ဒာပယတော, ပါဏမတိပါတယတော, အဒိန္နံ အာဒိယတော, သန္ဓိံ ဆိန္ဒတော, နိလ္လောပံ ဟရတော, ဧကာဂါရိကံ ကရောတော, ပရိပန္ထေ တိဋ္ဌတော, ပရဒါရံ ဂစ္ဆတော, မုသာ ဘဏတော၊ ကရောတော ကရီယတိ ပါပံ။ ခုရပရိယန္တေန စေပိ စက္ကေန ယော ဣမိဿာ ပထဝိယာ ပါဏေ ဧကံ မံသခလံ ဧကံ မံသပုဉ္ဇံ ကရေယျ, အတ္ထိ တတောနိဒါနံ ပါပံ, အတ္ထိ ပါပဿ အာဂမော။ ဒက္ခိဏဉ္စေပိ ဂင်္ဂါယ တီရံ ဂစ္ဆေယျ ဟနန္တော ဃာတေန္တော,
(မ၊၂၊၆၉။)
ဆိန္ဒန္တော ဆေဒါပေန္တော, ပစန္တော ပါစေန္တော, အတ္ထိ တတောနိဒါနံ ပါပံ, အတ္ထိ ပါပဿ အာဂမော။ ဥတ္တရဉ္စေပိ ဂင်္ဂါယ တီရံ ဂစ္ဆေယျ ဒဒန္တော ဒါပေန္တော, ယဇန္တော ယဇာပေန္တော, အတ္ထိ တတောနိဒါနံ ပုညံ, အတ္ထိ ပုညဿ အာဂမော။ ဒါနေန ဒမေန သံယမေန သစ္စဝဇ္ဇေန အတ္ထိ ပုညံ, အတ္ထိ ပုညဿ အာဂမော’တိ တေသမေတံ ပါဋိကင်္ခံ? ယမိဒံ ကာယဒုစ္စရိတံ, ဝစီဒုစ္စရိတံ, မနောဒုစ္စရိတံ – ဣမေ တယော အကုသလေ ဓမ္မေ အဘိနိဝဇ္ဇေတွာ ယမိဒံ ကာယသုစရိတံ, ဝစီသုစရိတံ, မနောသုစရိတံ – ဣမေ တယော ကုသလေ ဓမ္မေ သမာဒါယ ဝတ္တိဿန္တိ။ တံ ကိဿ ဟေတု? ပဿန္တိ ဟိ တေ ဘောန္တော သမဏဗြာဟ္မဏာ အကုသလာနံ ဓမ္မာနံ အာဒီနဝံ ဩကာရံ သံကိလေသံ, ကုသလာနံ ဓမ္မာနံ နေက္ခမ္မေ အာနိသံသံ ဝေါဒါနပက္ခံ။ သန္တံယေဝ ခေါ ပန ကိရိယံ ‘အတ္ထိ ကိရိယာ’ တိဿ ဒိဋ္ဌိ ဟောတိ၊ သာဿ ဟောတိ သမ္မာဒိဋ္ဌိ။ သန္တံယေဝ ခေါ ပန ကိရိယံ ‘အတ္ထိ ကိရိယာ’တိ သင်္ကပ္ပေတိ၊ သွာဿ ဟောတိ သမ္မာသင်္ကပ္ပေါ။ သန္တံယေဝ ခေါ ပန ကိရိယံ ‘အတ္ထိ ကိရိယာ’တိ ဝါစံ ဘာသတိ၊ သာဿ ဟောတိ သမ္မာဝါစာ။ သန္တံယေဝ ခေါ ပန ကိရိယံ ‘အတ္ထိ ကိရိယာ’တိ အာဟ၊ ယေ တေ အရဟန္တော ကိရိယဝါဒါ တေသမယံ န ပစ္စနီကံ ကရောတိ။ သန္တံယေဝ ခေါ ပန ကိရိယံ ‘အတ္ထိ ကိရိယာ’တိ ပရံ သညာပေတိ၊ သာဿ ဟောတိ သဒ္ဓမ္မသညတ္တိ။ တာယ စ ပန သဒ္ဓမ္မသညတ္တိယာ နေဝတ္တာနုက္ကံသေတိ, န ပရံ ဝမ္ဘေတိ။ ဣတိ ပုဗ္ဗေဝ ခေါ ပနဿ ဒုဿီလျံ ပဟီနံ ဟောတိ, သုသီလျံ ပစ္စုပဋ္ဌိတံ – အယဉ္စ သမ္မာဒိဋ္ဌိ သမ္မာသင်္ကပ္ပေါ သမ္မာဝါစာ အရိယာနံ အပစ္စနီကတာ သဒ္ဓမ္မသညတ္တိ အနတ္တုက္ကံသနာ အပရဝမ္ဘနာ။ ဧဝမဿိမေ အနေကေ ကုသလာ ဓမ္မာ သမ္ဘဝန္တိ သမ္မာဒိဋ္ဌိပစ္စယာ။
‘‘တတြ, ဂဟပတယော, ဝိညူ ပုရိသော ဣတိ ပဋိသဉ္စိက္ခတိ – ‘သစေ ခေါ အတ္ထိ ကိရိယာ, ဧဝမယံ ဘဝံ ပုရိသပုဂ္ဂလော ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ သုဂတိံ သဂ္ဂံ လောကံ ဥပပဇ္ဇိဿတိ။ ကာမံ ခေါ ပန မာဟု ကိရိယာ, ဟောတု နေသံ ဘဝတံ သမဏဗြာဟ္မဏာနံ သစ္စံ ဝစနံ၊ အထ စ ပနာယံ ဘဝံ ပုရိသပုဂ္ဂလော ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ ဝိညူနံ ပါသံသော – သီလဝါ ပုရိသပုဂ္ဂလော သမ္မာဒိဋ္ဌိ ကိရိယဝါဒေါ’တိ။ သစေ ခေါ အတ္ထေဝ ကိရိယာ, ဧဝံ ဣမဿ ဘောတော ပုရိသပုဂ္ဂလဿ ဥဘယတ္ထ ကဋဂ္ဂဟော – ယဉ္စ ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ ဝိညူနံ ပါသံသော, ယဉ္စ ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ သုဂတိံ သဂ္ဂံ လောကံ ဥပပဇ္ဇိဿတိ။ ဧဝမဿာယံ အပဏ္ဏကော ဓမ္မော သုသမတ္တော သမာဒိန္နော, ဥဘယံသံ ဖရိတွာ တိဋ္ဌတိ, ရိဉ္စတိ အကုသလံ ဌာနံ။
(မ၊၂၊၇၀။)
မြန်֍ ၁၀၀။ ‘‘သန္တိ, ဂဟပတယော, ဧကေ သမဏဗြာဟ္မဏာ ဧဝံဝါဒိနော ဧဝံဒိဋ္ဌိနော – ‘နတ္ထိ ဟေတု, နတ္ထိ ပစ္စယော သတ္တာနံ သံကိလေသာယ၊ အဟေတူ အပ္ပစ္စယာ သတ္တာ သံကိလိဿန္တိ။ နတ္ထိ ဟေတု, နတ္ထိ ပစ္စယော သတ္တာနံ ဝိသုဒ္ဓိယာ၊ အဟေတူ အပ္ပစ္စယာ သတ္တာ ဝိသုဇ္ဈန္တိ။ နတ္ထိ ဗလံ, နတ္ထိ ဝီရိယံ [ဝိရိယံ (သီ။ သျာ။ ကံ။ ပီ။)], နတ္ထိ ပုရိသထာမော, နတ္ထိ ပုရိသပရက္ကမော၊ သဗ္ဗေ သတ္တာ သဗ္ဗေ ပါဏာ သဗ္ဗေ ဘူတာ သဗ္ဗေ ဇီဝါ အဝသာ အဗလာ အဝီရိယာ နိယတိသံဂတိဘာဝပရိဏတာ ဆသွေဝါဘိဇာတီသု သုခဒုက္ခံ ပဋိသံဝေဒေန္တီ’တိ။ တေသံယေဝ ခေါ, ဂဟပတယော, သမဏဗြာဟ္မဏာနံ ဧကေ သမဏဗြာဟ္မဏာ ဥဇုဝိပစ္စနီကဝါဒါ။ တေ ဧဝမာဟံသု – ‘အတ္ထိ ဟေတု, အတ္ထိ ပစ္စယော သတ္တာနံ သံကိလေသာယ၊ သဟေတူ သပ္ပစ္စယာ သတ္တာ သံကိလိဿန္တိ။ အတ္ထိ ဟေတု, အတ္ထိ ပစ္စယော သတ္တာနံ ဝိသုဒ္ဓိယာ၊ သဟေတူ သပ္ပစ္စယာ သတ္တာ ဝိသုဇ္ဈန္တိ။ အတ္ထိ ဗလံ, အတ္ထိ ဝီရိယံ, အတ္ထိ ပုရိသထာမော, အတ္ထိ ပုရိသပရက္ကမော၊ န သဗ္ဗေ သတ္တာ သဗ္ဗေ ပါဏာ သဗ္ဗေ ဘူတာ သဗ္ဗေ ဇီဝါ အဝသာ အဗလာ အဝီရိယာ [အတ္ထိ ပုရိသပရက္ကမော, သဗ္ဗေ သတ္တာ… သဝသာ သဗလာ သဝီရိယာ (သျာ။ ကံ။ က။)] နိယတိသံဂတိဘာဝပရိဏတာ ဆသွေဝါဘိဇာတီသု သုခဒုက္ခံ ပဋိသံဝေဒေန္တီ’တိ။ တံ ကိံ မညထ, ဂဟပတယော, နနုမေ သမဏဗြာဟ္မဏာ အညမညဿ ဥဇုဝိပစ္စနီကဝါဒါ’တိ? ‘ဧဝံ, ဘန္တေ’။
မြန်֍ ၁၀၁။ ‘‘တတြ, ဂဟပတယော, ယေ တေ သမဏဗြာဟ္မဏာ ဧဝံဝါဒိနော ဧဝံဒိဋ္ဌိနော – ‘နတ္ထိ ဟေတု, နတ္ထိ ပစ္စယော သတ္တာနံ သံကိလေသာယ၊ အဟေတူ အပ္ပစ္စယာ သတ္တာ သံကိလိဿန္တိ။ နတ္ထိ ဟေတု, နတ္ထိ ပစ္စယော သတ္တာနံ ဝိသုဒ္ဓိယာ၊ အဟေတူ အပ္ပစ္စယာ သတ္တာ ဝိသုဇ္ဈန္တိ။ နတ္ထိ ဗလံ, နတ္ထိ ဝီရိယံ, နတ္ထိ ပုရိသထာမော, နတ္ထိ ပုရိသပရက္ကမော၊ သဗ္ဗေ သတ္တာ သဗ္ဗေ ပါဏာ သဗ္ဗေ ဘူတာ သဗ္ဗေ ဇီဝါ အဝသာ အဗလာ အဝီရိယာ နိယတိသံဂတိဘာဝပရိဏတာ ဆသွေဝါဘိဇာတီသု သုခဒုက္ခံ ပဋိသံဝေဒေန္တီ’တိ တေသမေတံ ပါဋိကင်္ခံ? ယမိဒံ ကာယသုစရိတံ, ဝစီသုစရိတံ, မနောသုစရိတံ – ဣမေ တယော ကုသလေ ဓမ္မေ အဘိနိဝဇ္ဇေတွာ ယမိဒံ ကာယဒုစ္စရိတံ, ဝစီဒုစ္စရိတံ, မနောဒုစ္စရိတံ – ဣမေ တယော အကုသလေ ဓမ္မေ သမာဒါယ ဝတ္တိဿန္တိ။ တံ ကိဿ ဟေတု? န ဟိ တေ ဘောန္တော သမဏဗြာဟ္မဏာ ပဿန္တိ အကုသလာနံ ဓမ္မာနံ အာဒီနဝံ ဩကာရံ သံကိလေသံ, ကုသလာနံ ဓမ္မာနံ နေက္ခမ္မေ အာနိသံသံ ဝေါဒါနပက္ခံ။ သန္တံယေဝ ခေါ ပန ဟေတုံ
(မ၊၂၊၇၁။)
‘နတ္ထိ ဟေတူ’ တိဿ ဒိဋ္ဌိ ဟောတိ၊ သာဿ ဟောတိ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ။ သန္တံယေဝ ခေါ ပန ဟေတုံ ‘နတ္ထိ ဟေတူ’တိ သင်္ကပ္ပေတိ၊ သွာဿ ဟောတိ မိစ္ဆာသင်္ကပ္ပေါ။ သန္တံယေဝ ခေါ ပန ဟေတုံ ‘နတ္ထိ ဟေတူ’တိ ဝါစံ ဘာသတိ၊ သာဿ ဟောတိ မိစ္ဆာဝါစာ။ သန္တံယေဝ ခေါ ပန ဟေတုံ ‘နတ္ထိ ဟေတူ’တိ အာဟ၊ ယေ တေ အရဟန္တော ဟေတုဝါဒါ တေသမယံ ပစ္စနီကံ ကရောတိ။ သန္တံယေဝ ခေါ ပန ဟေတုံ ‘နတ္ထိ ဟေတူ’တိ ပရံ သညာပေတိ၊ သာဿ ဟောတိ အသဒ္ဓမ္မသညတ္တိ။ တာယ စ ပန အသဒ္ဓမ္မသညတ္တိယာ အတ္တာနုက္ကံသေတိ, ပရံ ဝမ္ဘေတိ။ ဣတိ ပုဗ္ဗေဝ ခေါ ပနဿ သုသီလျံ ပဟီနံ ဟောတိ, ဒုဿီလျံ ပစ္စုပဋ္ဌိတံ – အယဉ္စ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ မိစ္ဆာသင်္ကပ္ပေါ မိစ္ဆာဝါစာ အရိယာနံ ပစ္စနီကတာ အသဒ္ဓမ္မသညတ္တိ အတ္တာနုက္ကံသနာ ပရဝမ္ဘနာ။ ဧဝမဿိမေ အနေကေ ပါပကာ အကုသလာ ဓမ္မာ သမ္ဘဝန္တိ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိပစ္စယာ။
‘‘တတြ, ဂဟပတယော, ဝိညူ ပုရိသော ဣတိ ပဋိသဉ္စိက္ခတိ – ‘သစေ ခေါ နတ္ထိ ဟေတု, ဧဝမယံ ဘဝံ ပုရိသပုဂ္ဂလော ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ သောတ္ထိမတ္တာနံ ကရိဿတိ၊ သစေ ခေါ အတ္ထိ ဟေတု, ဧဝမယံ ဘဝံ ပုရိသပုဂ္ဂလော ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ အပါယံ ဒုဂ္ဂတိံ ဝိနိပါတံ နိရယံ ဥပပဇ္ဇိဿတိ။ ကာမံ ခေါ ပန မာဟု ဟေတု, ဟောတု နေသံ ဘဝတံ သမဏဗြာဟ္မဏာနံ သစ္စံ ဝစနံ၊ အထ စ ပနာယံ ဘဝံ ပုရိသပုဂ္ဂလော ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ ဝိညူနံ ဂါရယှော – ဒုဿီလော ပုရိသပုဂ္ဂလော မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ အဟေတုကဝါဒေါ’တိ။ သစေ ခေါ အတ္ထေဝ ဟေတု, ဧဝံ ဣမဿ ဘောတော ပုရိသပုဂ္ဂလဿ ဥဘယတ္ထ ကလိဂ္ဂဟော – ယဉ္စ ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ ဝိညူနံ ဂါရယှော, ယဉ္စ ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ အပါယံ ဒုဂ္ဂတိံ ဝိနိပါတံ နိရယံ ဥပပဇ္ဇိဿတိ။ ဧဝမဿာယံ အပဏ္ဏကော ဓမ္မော ဒုဿမတ္တော သမာဒိန္နော, ဧကံသံ ဖရိတွာ တိဋ္ဌတိ, ရိဉ္စတိ ကုသလံ ဌာနံ။
မြန်֍ ၁၀၂။ ‘‘တတြ, ဂဟပတယော, ယေ တေ သမဏဗြာဟ္မဏာ ဧဝံဝါဒိနော ဧဝံဒိဋ္ဌိနော – ‘အတ္ထိ ဟေတု, အတ္ထိ ပစ္စယော သတ္တာနံ သံကိလေသာယ၊ သဟေတူ သပ္ပစ္စယာ သတ္တာ သံကိလိဿန္တိ။ အတ္ထိ ဟေတု, အတ္ထိ ပစ္စယော သတ္တာနံ ဝိသုဒ္ဓိယာ၊ သဟေတူ သပ္ပစ္စယာ သတ္တာ ဝိသုဇ္ဈန္တိ။ အတ္ထိ ဗလံ, အတ္ထိ ဝီရိယံ, အတ္ထိ ပုရိသထာမော, အတ္ထိ ပုရိသပရက္ကမော၊ န သဗ္ဗေ သတ္တာ သဗ္ဗေ ပါဏာ သဗ္ဗေ ဘူတာ သဗ္ဗေ ဇီဝါ အဝသာ အဗလာ အဝီရိယာ နိယတိသံဂတိဘာဝပရိဏတာ ဆသွေဝါဘိဇာတီသု သုခဒုက္ခံ ပဋိသံဝေဒေန္တီ’တိ တေသမေတံ ပါဋိကင်္ခံ? ယမိဒံ ကာယဒုစ္စရိတံ, ဝစီဒုစ္စရိတံ, မနောဒုစ္စရိတံ – ဣမေ
(မ၊၂၊၇၂။)
တယော အကုသလေ ဓမ္မေ အဘိနိဝဇ္ဇေတွာ ယမိဒံ ကာယသုစရိတံ, ဝစီသုစရိတံ, မနောသုစရိတံ – ဣမေ တယော ကုသလေ ဓမ္မေ သမာဒါယ ဝတ္တိဿန္တိ။ တံ ကိဿ ဟေတု? ပဿန္တိ ဟိ တေ ဘောန္တော သမဏဗြာဟ္မဏာ အကုသလာနံ ဓမ္မာနံ အာဒီနဝံ ဩကာရံ သံကိလေသံ, ကုသလာနံ ဓမ္မာနံ နေက္ခမ္မေ အာနိသံသံ ဝေါဒါနပက္ခံ။ သန္တံယေဝ ခေါ ပန ဟေတုံ ‘အတ္ထိ ဟေတူ’ တိဿ ဒိဋ္ဌိ ဟောတိ၊ သာဿ ဟောတိ သမ္မာဒိဋ္ဌိ။ သန္တံယေဝ ခေါ ပန ဟေတုံ ‘အတ္ထိ ဟေတူ’တိ သင်္ကပ္ပေတိ၊ သွာဿ ဟောတိ သမ္မာသင်္ကပ္ပေါ။ သန္တံယေဝ ခေါ ပန ဟေတုံ ‘အတ္ထိ ဟေတူ’တိ ဝါစံ ဘာသတိ၊ သာဿ ဟောတိ သမ္မာဝါစာ။ သန္တံယေဝ ခေါ ပန ဟေတုံ ‘အတ္ထိ ဟေတူ’တိ အာဟ, ယေ တေ အရဟန္တော ဟေတုဝါဒါ တေသမယံ န ပစ္စနီကံ ကရောတိ။ သန္တံယေဝ ခေါ ပန ဟေတုံ ‘အတ္ထိ ဟေတူ’တိ ပရံ သညာပေတိ၊ သာဿ ဟောတိ သဒ္ဓမ္မသညတ္တိ။ တာယ စ ပန သဒ္ဓမ္မသညတ္တိယာ နေဝတ္တာနုက္ကံသေတိ, န ပရံ ဝမ္ဘေတိ။ ဣတိ ပုဗ္ဗေဝ ခေါ ပနဿ ဒုဿီလျံ ပဟီနံ ဟောတိ, သုသီလျံ ပစ္စုပဋ္ဌိတံ – အယဉ္စ သမ္မာဒိဋ္ဌိ သမ္မာသင်္ကပ္ပေါ သမ္မာဝါစာ အရိယာနံ အပစ္စနီကတာ သဒ္ဓမ္မသညတ္တိ အနတ္တုက္ကံသနာ အပရဝမ္ဘနာ။ ဧဝမဿိမေ အနေကေ ကုသလာ ဓမ္မာ သမ္ဘဝန္တိ သမ္မာဒိဋ္ဌိပစ္စယာ။
‘‘တတြ, ဂဟပတယော, ဝိညူ ပုရိသော ဣတိ ပဋိသဉ္စိက္ခတိ – ‘သစေ ခေါ အတ္ထိ ဟေတု, ဧဝမယံ ဘဝံ ပုရိသပုဂ္ဂလော ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ သုဂတိံ သဂ္ဂံ လောကံ ဥပပဇ္ဇိဿတိ။ ကာမံ ခေါ ပန မာဟု ဟေတု, ဟောတု နေသံ ဘဝတံ သမဏဗြာဟ္မဏာနံ သစ္စံ ဝစနံ၊ အထ စ ပနာယံ ဘဝံ ပုရိသပုဂ္ဂလော ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ ဝိညူနံ ပါသံသော – သီလဝါ ပုရိသပုဂ္ဂလော သမ္မာဒိဋ္ဌိ ဟေတုဝါဒေါ’တိ။ သစေ ခေါ အတ္ထိ ဟေတု, ဧဝံ ဣမဿ ဘောတော ပုရိသပုဂ္ဂလဿ ဥဘယတ္ထ ကဋဂ္ဂဟော – ယဉ္စ ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ ဝိညူနံ ပါသံသော, ယဉ္စ ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ သုဂတိံ သဂ္ဂံ လောကံ ဥပပဇ္ဇိဿတိ။ ဧဝမဿာယံ အပဏ္ဏကော ဓမ္မော သုသမတ္တော သမာဒိန္နော, ဥဘယံသံ ဖရိတွာ တိဋ္ဌတိ, ရိဉ္စတိ အကုသလံ ဌာနံ။
မြန်֍ ၁၀၃။ ‘‘သန္တိ, ဂဟပတယော, ဧကေ သမဏဗြာဟ္မဏာ ဧဝံဝါဒိနော ဧဝံဒိဋ္ဌိနော – ‘နတ္ထိ သဗ္ဗသော အာရုပ္ပါ’တိ။ တေသံယေဝ ခေါ, ဂဟပတယော, သမဏဗြာဟ္မဏာနံ ဧကေ သမဏဗြာဟ္မဏာ ဥဇုဝိပစ္စနီကဝါဒါ။ တေ ဧဝမာဟံသု – ‘အတ္ထိ သဗ္ဗသော အာရုပ္ပါ’တိ။ တံ ကိံ မညထ, ဂဟပတယော, နနုမေ သမဏဗြာဟ္မဏာ အညမညဿ ဥဇုဝိပစ္စနီကဝါဒါ’’တိ? ‘‘ဧဝံ, ဘန္တေ’’။
(မ၊၂၊၇၃။)
‘‘တတြ, ဂဟပတယော, ဝိညူ ပုရိသော ဣတိ ပဋိသဉ္စိက္ခတိ – ယေ ခေါ တေ ဘောန္တော သမဏဗြာဟ္မဏာ ဧဝံဝါဒိနော ဧဝံဒိဋ္ဌိနော – ‘နတ္ထိ သဗ္ဗသော အာရုပ္ပါ’တိ, ဣဒံ မေ အဒိဋ္ဌံ၊ ယေပိ တေ ဘောန္တော သမဏဗြာဟ္မဏာ ဧဝံဝါဒိနော ဧဝံဒိဋ္ဌိနော – ‘အတ္ထိ သဗ္ဗသော အာရုပ္ပါ’တိ, ဣဒံ မေ အဝိဒိတံ။ အဟဉ္စေဝ [အဟဉ္စေ (?)] ခေါ ပန အဇာနန္တော အပဿန္တော ဧကံသေန အာဒါယ ဝေါဟရေယျံ – ဣဒမေဝ သစ္စံ, မောဃမညန္တိ, န မေတံ အဿ ပတိရူပံ။ ယေ ခေါ တေ ဘောန္တော သမဏဗြာဟ္မဏာ ဧဝံဝါဒိနော ဧဝံဒိဋ္ဌိနော – ‘နတ္ထိ သဗ္ဗသော အာရုပ္ပါ’တိ, သစေ တေသံ ဘဝတံ သမဏဗြာဟ္မဏာနံ သစ္စံ ဝစနံ, ဌာနမေတံ ဝိဇ္ဇတိ – ယေ တေ ဒေဝါ ရူပိနော မနောမယာ, အပဏ္ဏကံ မေ တတြူပပတ္တိ ဘဝိဿတိ။ ယေ ပန တေ ဘောန္တော သမဏဗြာဟ္မဏာ ဧဝံဝါဒိနော ဧဝံဒိဋ္ဌိနော – ‘အတ္ထိ သဗ္ဗသော အာရုပ္ပါ’တိ, သစေ တေသံ ဘဝတံ သမဏဗြာဟ္မဏာနံ သစ္စံ ဝစနံ, ဌာနမေတံ ဝိဇ္ဇတိ – ယေ တေ ဒေဝါ အရူပိနော သညာမယာ, အပဏ္ဏကံ မေ တတြူပပတ္တိ ဘဝိဿတိ။ ဒိဿန္တိ ခေါ ပန ရူပါဓိကရဏံ [ရူပကာရဏာ (က။)] ဒဏ္ဍာဒါန-သတ္ထာဒါန-ကလဟ-ဝိဂ္ဂဟ-ဝိဝါဒ-တုဝံတုဝံ-ပေသုည-မုသာဝါဒါ။ ‘နတ္ထိ ခေါ ပနေတံ သဗ္ဗသော အရူပေ’’’တိ။ သော ဣတိ ပဋိသင်္ခါယ ရူပါနံယေဝ နိဗ္ဗိဒါယ ဝိရာဂါယ နိရောဓာယ ပဋိပန္နော ဟောတိ။
မြန်֍ ၁၀၄။ ‘‘သန္တိ, ဂဟပတယော, ဧကေ သမဏဗြာဟ္မဏာ ဧဝံဝါဒိနော ဧဝံဒိဋ္ဌိနော – ‘နတ္ထိ သဗ္ဗသော ဘဝနိရောဓော’တိ။ တေသံယေဝ ခေါ, ဂဟပတယော, သမဏဗြာဟ္မဏာနံ ဧကေ သမဏဗြာဟ္မဏာ ဥဇုဝိပစ္စနီကဝါဒါ။ တေ ဧဝမာဟံသု – ‘အတ္ထိ သဗ္ဗသော ဘဝနိရောဓော’တိ။ တံ ကိံ မညထ, ဂဟပတယော, နနုမေ သမဏဗြာဟ္မဏာ အညမညဿ ဥဇုဝိပစ္စနီကဝါဒါ’’တိ? ‘‘ဧဝံ, ဘန္တေ’’။ ‘‘တတြ, ဂဟပတယော, ဝိညူ ပုရိသော ဣတိ ပဋိသဉ္စိက္ခတိ – ယေ ခေါ တေ ဘောန္တော သမဏဗြာဟ္မဏာ ဧဝံဝါဒိနော ဧဝံဒိဋ္ဌိနော – ‘နတ္ထိ သဗ္ဗသော ဘဝနိရောဓော’တိ, ဣဒံ မေ အဒိဋ္ဌံ၊ ယေပိ တေ ဘောန္တော သမဏဗြာဟ္မဏာ ဧဝံဝါဒိနော ဧဝံဒိဋ္ဌိနော – ‘အတ္ထိ သဗ္ဗသော ဘဝနိရောဓော’တိ, ဣဒံ မေ အဝိဒိတံ။ အဟဉ္စေဝ ခေါ ပန အဇာနန္တော အပဿန္တော ဧကံသေန အာဒါယ ဝေါဟရေယျံ – ဣဒမေဝ သစ္စံ, မောဃမညန္တိ, န မေတံ အဿ ပတိရူပံ။ ယေ ခေါ တေ ဘောန္တော သမဏဗြာဟ္မဏာ ဧဝံဝါဒိနော ဧဝံဒိဋ္ဌိနော – ‘နတ္ထိ သဗ္ဗသော ဘဝနိရောဓော’တိ, သစေ တေသံ
(မ၊၂၊၇၄။)
ဘဝတံ သမဏဗြာဟ္မဏာနံ သစ္စံ ဝစနံ, ဌာနမေတံ ဝိဇ္ဇတိ – ယေ တေ ဒေဝါ အရူပိနော သညာမယာ အပဏ္ဏကံ မေ တတြူပပတ္တိ ဘဝိဿတိ။ ယေ ပန တေ ဘောန္တော သမဏဗြာဟ္မဏာ ဧဝံဝါဒိနော ဧဝံဒိဋ္ဌိနော – ‘အတ္ထိ သဗ္ဗသော ဘဝနိရောဓော’တိ, သစေ တေသံ ဘဝတံ သမဏဗြာဟ္မဏာနံ သစ္စံ ဝစနံ, ဌာနမေတံ ဝိဇ္ဇတိ – ယံ ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ ပရိနိဗ္ဗာယိဿာမိ။ ယေ ခေါ တေ ဘောန္တော သမဏဗြာဟ္မဏာ ဧဝံဝါဒိနော ဧဝံဒိဋ္ဌိနော – ‘နတ္ထိ သဗ္ဗသော ဘဝနိရောဓော’တိ, တေသမယံ ဒိဋ္ဌိ သာရာဂါယ [သရာဂါယ (သျာ။ ကံ။)] သန္တိကေ, သံယောဂါယ သန္တိကေ, အဘိနန္ဒနာယ သန္တိကေ, အဇ္ဈောသာနာယ သန္တိကေ, ဥပါဒါနာယ သန္တိကေ။ ယေ ပန တေ ဘောန္တော သမဏဗြာဟ္မဏာ ဧဝံဝါဒိနော ဧဝံဒိဋ္ဌိနော – ‘အတ္ထိ သဗ္ဗသော ဘဝနိရောဓော’တိ, တေသမယံ ဒိဋ္ဌိ အသာရာဂါယ သန္တိကေ, အသံယောဂါယ သန္တိကေ, အနဘိနန္ဒနာယ သန္တိကေ, အနဇ္ဈောသာနာယ သန္တိကေ, အနုပါဒါနာယ သန္တိကေ’’’တိ။ သော ဣတိ ပဋိသင်္ခါယ ဘဝါနံယေဝ နိဗ္ဗိဒါယ ဝိရာဂါယ နိရောဓာယ ပဋိပန္နော ဟောတိ။
မြန်֍ ၁၀၅။ ‘‘စတ္တာရောမေ, ဂဟပတယော, ပုဂ္ဂလာ သန္တော သံဝိဇ္ဇမာနာ လောကသ္မိံ။ ကတမေ စတ္တာရော? ဣဓ, ဂဟပတယော, ဧကစ္စော ပုဂ္ဂလော အတ္တန္တပေါ ဟောတိ အတ္တပရိတာပနာနုယောဂမနုယုတ္တော။ ဣဓ, ဂဟပတယော, ဧကစ္စော ပုဂ္ဂလော ပရန္တပေါ ဟောတိ ပရပရိတာပနာနုယောဂမနုယုတ္တော။ ဣဓ, ဂဟပတယော, ဧကစ္စော ပုဂ္ဂလော အတ္တန္တပေါ စ ဟောတိ အတ္တပရိတာပနာနုယောဂမနုယုတ္တော ပရန္တပေါ စ ပရပရိတာပနာနုယောဂမနုယုတ္တော။ ဣဓ, ဂဟပတယော, ဧကစ္စော ပုဂ္ဂလော နေဝတ္တန္တပေါ ဟောတိ နာတ္တပရိတာပနာနုယောဂမနုယုတ္တော န ပရန္တပေါ န ပရပရိတာပနာနုယောဂမနုယုတ္တော၊ သော အနတ္တန္တပေါ အပရန္တပေါ ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ နိစ္ဆာတော နိဗ္ဗုတော သီတီဘူတော သုခပ္ပဋိသံဝေဒီ ဗြဟ္မဘူတေန အတ္တနာ ဝိဟရတိ။
မြန်֍ ၁၀၆။ ‘‘ကတမော စ, ဂဟပတယော, ပုဂ္ဂလော အတ္တန္တပေါ အတ္တပရိတာပနာနုယောဂမနုယုတ္တော? ဣဓ, ဂဟပတယော, ဧကစ္စော ပုဂ္ဂလော အစေလကော ဟောတိ မုတ္တာစာရော ဟတ္ထာပလေခနော…ပေ… [ဝိတ္ထာရော မ။ နိ။ ၂။၆-၇ ကန္ဒရကသုတ္တေ] ဣတိ ဧဝရူပံ အနေကဝိဟိတံ ကာယဿ အာတာပနပရိတာပနာနုယောဂမနုယုတ္တော ဝိဟရတိ။ အယံ ဝုစ္စတိ, ဂဟပတယော, ပုဂ္ဂလော အတ္တန္တပေါ အတ္တပရိတာပနာနုယောဂမနုယုတ္တော။
(မ၊၂၊၇၅။)
‘‘ကတမော စ, ဂဟပတယော, ပုဂ္ဂလော ပရန္တပေါ ပရပရိတာပနာနုယောဂမနုယုတ္တော? ဣဓ, ဂဟပတယော, ဧကစ္စော ပုဂ္ဂလော ဩရဗ္ဘိကော ဟောတိ သူကရိကော…ပေ… ယေ ဝါ ပနညေပိ ကေစိ ကုရူရကမ္မန္တာ။ အယံ ဝုစ္စတိ, ဂဟပတယော, ပုဂ္ဂလော ပရန္တပေါ ပရပရိတာပနာနုယောဂမနုယုတ္တော။
‘‘ကတမော စ, ဂဟပတယော, ပုဂ္ဂလော အတ္တန္တပေါ စ အတ္တပရိတာပနာနုယောဂမနုယုတ္တော ပရန္တပေါ စ ပရပရိတာပနာနုယောဂမနုယုတ္တော? ဣဓ, ဂဟပတယော, ဧကစ္စော ပုဂ္ဂလော ရာဇာ ဝါ ဟောတိ ခတ္တိယော မုဒ္ဓါဝသိတ္တော…ပေ… တေပိ ဒဏ္ဍတဇ္ဇိတာ ဘယတဇ္ဇိတာ အဿုမုခါ ရုဒမာနာ ပရိကမ္မာနိ ကရောန္တိ။ အယံ ဝုစ္စတိ, ဂဟပတယော, ပုဂ္ဂလော အတ္တန္တပေါ စ အတ္တပရိတာပနာနုယောဂမနုယုတ္တော ပရန္တပေါ စ ပရပရိတာပနာနုယောဂမနုယုတ္တော။
‘‘ကတမော စ, ဂဟပတယော, ပုဂ္ဂလော နေဝတ္တန္တပေါ နာတ္တပရိတာပနာနုယောဂမနုယုတ္တော န ပရန္တပေါ န ပရပရိတာပနာနုယောဂမနုယုတ္တော၊ သော အနတ္တန္တပေါ အပရန္တပေါ ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ နိစ္ဆာတော နိဗ္ဗုတော သီတီဘူတော သုခပ္ပဋိသံဝေဒီ ဗြဟ္မဘူတေန အတ္တနာ ဝိဟရတိ? ဣဓ, ဂဟပတယော, တထာဂတော လောကေ ဥပ္ပဇ္ဇတိ အရဟံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ…ပေ… သော ဣမေ ပဉ္စ နီဝရဏေ ပဟာယ စေတသော ဥပက္ကိလေသေ ပညာယ ဒုဗ္ဗလီကရဏေ ဝိဝိစ္စေဝ ကာမေဟိ ဝိဝိစ္စ အကုသလေဟိ ဓမ္မေဟိ သဝိတက္ကံ သဝိစာရံ ဝိဝေကဇံ ပီတိသုခံ ပဌမံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ။ ဝိတက္ကဝိစာရာနံ ဝူပသမာ အဇ္ဈတ္တံ သမ္ပသာဒနံ စေတသော ဧကောဒိဘာဝံ အဝိတက္ကံ အဝိစာရံ သမာဓိဇံ ပီတိသုခံ ဒုတိယံ ဈာနံ…ပေ… တတိယံ ဈာနံ… စတုတ္ထံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ။
‘‘သော ဧဝံ သမာဟိတေ စိတ္တေ ပရိသုဒ္ဓေ ပရိယောဒါတေ အနင်္ဂဏေ ဝိဂတူပက္ကိလေသေ မုဒုဘူတေ ကမ္မနိယေ ဌိတေ အာနေဉ္ဇပ္ပတ္တေ ပုဗ္ဗေနိဝါသာနုဿတိဉာဏာယ စိတ္တံ အဘိနိန္နာမေတိ။ သော အနေကဝိဟိတံ ပုဗ္ဗေနိဝါသံ အနုဿရတိ သေယျထိဒံ – ဧကမ္ပိ ဇာတိံ ဒွေပိ ဇာတိယော…ပေ… ဣတိ သာကာရံ သဥဒ္ဒေသံ အနေကဝိဟိတံ ပုဗ္ဗေနိဝါသံ အနုဿရတိ။ သော ဧဝံ သမာဟိတေ စိတ္တေ ပရိသုဒ္ဓေ ပရိယောဒါတေ အနင်္ဂဏေ ဝိဂတူပက္ကိလေသေ မုဒုဘူတေ ကမ္မနိယေ ဌိတေ အာနေဉ္ဇပ္ပတ္တေ သတ္တာနံ စုတူပပါတဉာဏာယ စိတ္တံ အဘိနိန္နာမေတိ။ သော ဒိဗ္ဗေန စက္ခုနာ ဝိသုဒ္ဓေန အတိက္ကန္တမာနုသကေန သတ္တေ ပဿတိ စဝမာနေ ဥပပဇ္ဇမာနေ ဟီနေ ပဏီတေ သုဝဏ္ဏေ ဒုဗ္ဗဏ္ဏေ, သုဂတေ ဒုဂ္ဂတေ…ပေ… ယထာကမ္မူပဂေ သတ္တေ ပဇာနာတိ။ သော ဧဝံ
(မ၊၂၊၇၆။)
သမာဟိတေ စိတ္တေ ပရိသုဒ္ဓေ ပရိယောဒါတေ အနင်္ဂဏေ ဝိဂတူပက္ကိလေသေ မုဒုဘူတေ ကမ္မနိယေ ဌိတေ အာနေဉ္ဇပ္ပတ္တေ အာသဝါနံ ခယဉာဏာယ စိတ္တံ အဘိနိန္နာမေတိ။ သော ‘ဣဒံ ဒုက္ခ’န္တိ ယထာဘူတံ ပဇာနာတိ…ပေ… ‘အယံ အာသဝနိရောဓဂါမိနီ ပဋိပဒါ’တိ ယထာဘူတံ ပဇာနာတိ။ တဿ ဧဝံ ဇာနတော ဧဝံ ပဿတော ကာမာသဝါပိ စိတ္တံ ဝိမုစ္စတိ, ဘဝါသဝါပိ စိတ္တံ ဝိမုစ္စတိ, အဝိဇ္ဇာသဝါပိ စိတ္တံ ဝိမုစ္စတိ။ ဝိမုတ္တသ္မိံ ဝိမုတ္တမိတိ ဉာဏံ ဟောတိ။ ‘ခီဏာ ဇာတိ, ဝုသိတံ ဗြဟ္မစရိယံ, ကတံ ကရဏီယံ, နာပရံ ဣတ္ထတ္တာယာ’တိ ပဇာနာတိ။ အယံ ဝုစ္စတိ, ဂဟပတယော, ပုဂ္ဂလော နေဝတ္တန္တပေါ နာတ္တပရိတာပနာနုယောဂမနုယုတ္တော န ပရန္တပေါ န ပရပရိတာပနာနုယောဂမနုယုတ္တော၊ သော အနတ္တန္တပေါ အပရန္တပေါ ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ နိစ္ဆာတော နိဗ္ဗုတော သီတီဘူတော သုခပ္ပဋိသံဝေဒီ ဗြဟ္မဘူတေန အတ္တနာ ဝိဟရတီ’’တိ။
ဧဝံ ဝုတ္တေ, သာလေယျကာ ဗြာဟ္မဏဂဟပတိကာ ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစုံ – ‘‘အဘိက္ကန္တံ, ဘော ဂေါတမ, အဘိက္ကန္တံ, ဘော ဂေါတမ! သေယျထာပိ, ဘော ဂေါတမ, နိက္ကုဇ္ဇိတံ ဝါ ဥက္ကုဇ္ဇေယျ, ပဋိစ္ဆန္နံ ဝါ ဝိဝရေယျ, မူဠှဿ ဝါ မဂ္ဂံ အာစိက္ခေယျ, အန္ဓကာရေ ဝါ တေလပဇ္ဇောတံ ဓာရေယျ ‘စက္ခုမန္တော ရူပါနိ ဒက္ခန္တီ’တိ၊ ဧဝမေဝံ ဘောတာ ဂေါတမေန အနေကပရိယာယေန ဓမ္မော ပကာသိတော။ ဧတေ မယံ ဘဝန္တံ ဂေါတမံ သရဏံ ဂစ္ဆာမ ဓမ္မဉ္စ ဘိက္ခုသံဃဉ္စ။ ဥပါသကေ နော ဘဝံ ဂေါတမော ဓာရေတု အဇ္ဇတဂ္ဂေ ပါဏုပေတံ သရဏံ ဂတေ’’တိ။
အပဏ္ဏကသုတ္တံ နိဋ္ဌိတံ ဒသမံ။
ဂဟပတိဝဂ္ဂေါ နိဋ္ဌိတော ပဌမော။
တဿုဒ္ဒါနံ –
ကန္ဒရနာဂရသေခဝတော စ, ပေါတလိယော ပုန ဇီဝကဘစ္စော၊
ဥပါလိဒမထော ကုက္ကုရအဘယော, ဗဟုဝေဒနီယာပဏ္ဏကတော ဒသမော။
(မ၊၂၊၇၇။)
၂။ ဘိက္ခုဝဂ္ဂေါ
၁။ အမ္ဗလဋ္ဌိကရာဟုလောဝါဒသုတ္တံ
မြန်֍ ၁၀၇။ ဧဝံ မေ သုတံ – ဧကံ သမယံ ဘဂဝါ ရာဇဂဟေ ဝိဟရတိ ဝေဠုဝနေ ကလန္ဒကနိဝါပေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန အာယသ္မာ ရာဟုလော အမ္ဗလဋ္ဌိကာယံ ဝိဟရတိ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ သာယနှသမယံ ပဋိသလ္လာနာ ဝုဋ္ဌိတော ယေန အမ္ဗလဋ္ဌိကာ ယေနာယသ္မာ ရာဟုလော တေနုပသင်္ကမိ။ အဒ္ဒသာ ခေါ အာယသ္မာ ရာဟုလော ဘဂဝန္တံ ဒူရတောဝ အာဂစ္ဆန္တံ။ ဒိသွာန အာသနံ ပညာပေသိ, ဥဒကဉ္စ ပါဒါနံ။ နိသီဒိ ဘဂဝါ ပညတ္တေ အာသနေ။ နိသဇ္ဇ ပါဒေ ပက္ခာလေသိ။ အာယသ္မာပိ ခေါ ရာဟုလော ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။
မြန်֍ ၁၀၈။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ပရိတ္တံ ဥဒကာဝသေသံ ဥဒကာဓာနေ ဌပေတွာ အာယသ္မန္တံ ရာဟုလံ အာမန္တေသိ – ‘‘ပဿသိ နော တွံ, ရာဟုလ, ဣမံ ပရိတ္တံ ဥဒကာဝသေသံ ဥဒကာဓာနေ ဌပိတ’’န္တိ? ‘‘ဧဝံ, ဘန္တေ’’။ ‘‘ဧဝံ ပရိတ္တကံ ခေါ, ရာဟုလ, တေသံ သာမညံ ယေသံ နတ္ထိ သမ္ပဇာနမုသာဝါဒေ လဇ္ဇာ’’တိ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ပရိတ္တံ ဥဒကာဝသေသံ ဆဍ္ဍေတွာ အာယသ္မန္တံ ရာဟုလံ အာမန္တေသိ – ‘‘ပဿသိ နော တွံ, ရာဟုလ, ပရိတ္တံ ဥဒကာဝသေသံ ဆဍ္ဍိတ’’န္တိ? ‘‘ဧဝံ, ဘန္တေ’’။ ‘‘ဧဝံ ဆဍ္ဍိတံ ခေါ, ရာဟုလ, တေသံ သာမညံ ယေသံ နတ္ထိ သမ္ပဇာနမုသာဝါဒေ လဇ္ဇာ’’တိ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ တံ ဥဒကာဓာနံ နိက္ကုဇ္ဇိတွာ အာယသ္မန္တံ ရာဟုလံ အာမန္တေသိ – ‘‘ပဿသိ နော တွံ, ရာဟုလ, ဣမံ ဥဒကာဓာနံ နိက္ကုဇ္ဇိတ’’န္တိ? ‘‘ဧဝံ, ဘန္တေ’’။ ‘‘ဧဝံ နိက္ကုဇ္ဇိတံ ခေါ, ရာဟုလ, တေသံ သာမညံ ယေသံ နတ္ထိ သမ္ပဇာနမုသာဝါဒေ လဇ္ဇာ’’တိ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ တံ ဥဒကာဓာနံ ဥက္ကုဇ္ဇိတွာ အာယသ္မန္တံ ရာဟုလံ အာမန္တေသိ – ‘‘ပဿသိ နော တွံ, ရာဟုလ, ဣမံ ဥဒကာဓာနံ ရိတ္တံ တုစ္ဆ’’န္တိ? ‘‘ဧဝံ, ဘန္တေ’’။ ‘‘ဧဝံ ရိတ္တံ တုစ္ဆံ ခေါ, ရာဟုလ, တေသံ သာမညံ ယေသံ နတ္ထိ သမ္ပဇာနမုသာဝါဒေ လဇ္ဇာတိ။ သေယျထာပိ, ရာဟုလ, ရညော နာဂေါ ဤသာဒန္တော ဥရူဠှဝါ [ဥဗ္ဗူဠှဝါ (သီ။ ပီ။)] အဘိဇာတော သင်္ဂါမာဝစရော သင်္ဂါမဂတော ပုရိမေဟိပိ ပါဒေဟိ ကမ္မံ ကရောတိ, ပစ္ဆိမေဟိပိ ပါဒေဟိ ကမ္မံ ကရောတိ, ပုရိမေနပိ ကာယေန ကမ္မံ ကရောတိ, ပစ္ဆိမေနပိ ကာယေန ကမ္မံ ကရောတိ, သီသေနပိ ကမ္မံ ကရောတိ,
(မ၊၂၊၇၈။)
ကဏ္ဏေဟိပိ ကမ္မံ ကရောတိ, ဒန္တေဟိပိ ကမ္မံ ကရောတိ, နင်္ဂုဋ္ဌေနပိ ကမ္မံ ကရောတိ၊ ရက္ခတေဝ သောဏ္ဍံ။ တတ္ထ ဟတ္ထာရောဟဿ ဧဝံ ဟောတိ – ‘အယံ ခေါ ရညော နာဂေါ ဤသာဒန္တော ဥရူဠှဝါ အဘိဇာတော သင်္ဂါမာဝစရော သင်္ဂါမဂတော ပုရိမေဟိပိ ပါဒေဟိ ကမ္မံ ကရောတိ, ပစ္ဆိမေဟိပိ ပါဒေဟိ ကမ္မံ ကရောတိ…ပေ… နင်္ဂုဋ္ဌေနပိ ကမ္မံ ကရောတိ၊ ရက္ခတေဝ သောဏ္ဍံ။ အပရိစ္စတ္တံ ခေါ ရညော နာဂဿ ဇီဝိတ’န္တိ။ ယတော ခေါ, ရာဟုလ, ရညော နာဂေါ ဤသာဒန္တော ဥရူဠှဝါ အဘိဇာတော သင်္ဂါမာဝစရော သင်္ဂါမဂတော ပုရိမေဟိပိ ပါဒေဟိ ကမ္မံ ကရောတိ, ပစ္ဆိမေဟိပိ ပါဒေဟိ ကမ္မံ ကရောတိ…ပေ… နင်္ဂုဋ္ဌေနပိ ကမ္မံ ကရောတိ, သောဏ္ဍာယပိ ကမ္မံ ကရောတိ, တတ္ထ ဟတ္ထာရောဟဿ ဧဝံ ဟောတိ – ‘အယံ ခေါ ရညော နာဂေါ ဤသာဒန္တော ဥရူဠှဝါ အဘိဇာတော သင်္ဂါမာဝစရော သင်္ဂါမဂတော ပုရိမေဟိပိ ပါဒေဟိ ကမ္မံ ကရောတိ, ပစ္ဆိမေဟိပိ ပါဒေဟိ ကမ္မံ ကရောတိ, ပုရိမေနပိ ကာယေန ကမ္မံ ကရောတိ, ပစ္ဆိမေနပိ ကာယေန ကမ္မံ ကရောတိ, သီသေနပိ ကမ္မံ ကရောတိ, ကဏ္ဏေဟိပိ ကမ္မံ ကရောတိ, ဒန္တေဟိပိ ကမ္မံ ကရောတိ, နင်္ဂုဋ္ဌေနပိ ကမ္မံ ကရောတိ, သောဏ္ဍာယပိ ကမ္မံ ကရောတိ။ ပရိစ္စတ္တံ ခေါ ရညော နာဂဿ ဇီဝိတံ။ နတ္ထိ ဒါနိ ကိဉ္စိ ရညော နာဂဿ အကရဏီယ’န္တိ။ ဧဝမေဝ ခေါ, ရာဟုလ, ယဿ ကဿစိ သမ္ပဇာနမုသာဝါဒေ နတ္ထိ လဇ္ဇာ, နာဟံ တဿ ကိဉ္စိ ပါပံ အကရဏီယန္တိ ဝဒါမိ။ တသ္မာတိဟ တေ, ရာဟုလ, ‘ဟဿာပိ န မုသာ ဘဏိဿာမီ’တိ – ဧဝဉှိ တေ, ရာဟုလ, သိက္ခိတဗ္ဗံ။
မြန်֍ ၁၀၉။ ‘‘တံ ကိံ မညသိ, ရာဟုလ, ကိမတ္ထိယော အာဒါသော’’တိ? ‘‘ပစ္စဝေက္ခဏတ္ထော, ဘန္တေ’’တိ။ ‘‘ဧဝမေဝ ခေါ, ရာဟုလ, ပစ္စဝေက္ခိတွာ ပစ္စဝေက္ခိတွာ ကာယေန ကမ္မံ ကတ္တဗ္ဗံ, ပစ္စဝေက္ခိတွာ ပစ္စဝေက္ခိတွာ ဝါစာယ ကမ္မံ ကတ္တဗ္ဗံ, ပစ္စဝေက္ခိတွာ ပစ္စဝေက္ခိတွာ မနသာ ကမ္မံ ကတ္တဗ္ဗံ။ ယဒေဝ တွံ, ရာဟုလ, ကာယေန ကမ္မံ ကတ္တုကာမော အဟောသိ, တဒေဝ တေ ကာယကမ္မံ ပစ္စဝေက္ခိတဗ္ဗံ – ‘ယံ နု ခေါ အဟံ ဣဒံ ကာယေန ကမ္မံ ကတ္တုကာမော ဣဒံ မေ ကာယကမ္မံ အတ္တဗျာဗာဓာယပိ သံဝတ္တေယျ, ပရဗျာဗာဓာယပိ သံဝတ္တေယျ, ဥဘယဗျာဗာဓာယပိ သံဝတ္တေယျ – အကုသလံ ဣဒံ ကာယကမ္မံ ဒုက္ခုဒြယံ [ဒုက္ခုန္ဒြယံ, ဒုက္ခုဒယံ (က။)] ဒုက္ခဝိပါက’န္တိ? သစေ တွံ, ရာဟုလ, ပစ္စဝေက္ခမာနော ဧဝံ ဇာနေယျာသိ – ‘ယံ ခေါ အဟံ ဣဒံ ကာယေန ကမ္မံ ကတ္တုကာမော ဣဒံ မေ ကာယကမ္မံ အတ္တဗျာဗာဓာယပိ သံဝတ္တေယျ, ပရဗျာဗာဓာယပိ သံဝတ္တေယျ,
(မ၊၂၊၇၉။)
ဥဘယဗျာဗာဓာယပိ သံဝတ္တေယျ – အကုသလံ ဣဒံ ကာယကမ္မံ ဒုက္ခုဒြယံ ဒုက္ခဝိပါက’န္တိ, ဧဝရူပံ တေ, ရာဟုလ, ကာယေန ကမ္မံ သသက္ကံ န ကရဏီယံ [သံသက္ကံ န စ ကရဏီယံ (က။)]။ သစေ ပန တွံ, ရာဟုလ, ပစ္စဝေက္ခမာနော ဧဝံ ဇာနေယျာသိ – ‘ယံ ခေါ အဟံ ဣဒံ ကာယေန ကမ္မံ ကတ္တုကာမော ဣဒံ မေ ကာယကမ္မံ နေဝတ္တဗျာဗာဓာယပိ သံဝတ္တေယျ, န ပရဗျာဗာဓာယပိ သံဝတ္တေယျ, န ဥဘယဗျာဗာဓာယပိ သံဝတ္တေယျ – ကုသလံ ဣဒံ ကာယကမ္မံ သုခုဒြယံ သုခဝိပါက’န္တိ, ဧဝရူပံ တေ, ရာဟုလ, ကာယေန ကမ္မံ ကရဏီယံ။
‘‘ကရောန္တေနပိ တေ, ရာဟုလ, ကာယေန ကမ္မံ တဒေဝ တေ ကာယကမ္မံ ပစ္စဝေက္ခိတဗ္ဗံ – ‘ယံ နု ခေါ အဟံ ဣဒံ ကာယေန ကမ္မံ ကရောမိ ဣဒံ မေ ကာယကမ္မံ အတ္တဗျာဗာဓာယပိ သံဝတ္တတိ, ပရဗျာဗာဓာယပိ သံဝတ္တတိ, ဥဘယဗျာဗာဓာယပိ သံဝတ္တတိ – အကုသလံ ဣဒံ ကာယကမ္မံ ဒုက္ခုဒြယံ ဒုက္ခဝိပါက’န္တိ? သစေ ပန တွံ, ရာဟုလ, ပစ္စဝေက္ခမာနော ဧဝံ ဇာနေယျာသိ – ‘ယံ ခေါ အဟံ ဣဒံ ကာယေန ကမ္မံ ကရောမိ ဣဒံ မေ ကာယကမ္မံ အတ္တဗျာဗာဓာယပိ သံဝတ္တတိ, ပရဗျာဗာဓာယပိ သံဝတ္တတိ, ဥဘယဗျာဗာဓာယပိ သံဝတ္တတိ – အကုသလံ ဣဒံ ကာယကမ္မံ ဒုက္ခုဒြယံ ဒုက္ခဝိပါက’န္တိ, ပဋိသံဟရေယျာသိ တွံ, ရာဟုလ, ဧဝရူပံ ကာယကမ္မံ။ သစေ ပန တွံ, ရာဟုလ, ပစ္စဝေက္ခမာနော ဧဝံ ဇာနေယျာသိ – ‘ယံ ခေါ အဟံ ဣဒံ ကာယေန ကမ္မံ ကရောမိ ဣဒံ မေ ကာယကမ္မံ နေဝတ္တဗျာဗာဓာယပိ သံဝတ္တတိ, န ပရဗျာဗာဓာယပိ သံဝတ္တတိ, န ဥဘယဗျာဗာဓာယပိ သံဝတ္တတိ – ကုသလံ ဣဒံ ကာယကမ္မံ သုခုဒြယံ သုခဝိပါက’န္တိ, အနုပဒဇ္ဇေယျာသိ တွံ, ရာဟုလ, ဧဝရူပံ ကာယကမ္မံ။
‘‘ကတွာပိ တေ, ရာဟုလ, ကာယေန ကမ္မံ တဒေဝ တေ ကာယကမ္မံ ပစ္စဝေက္ခိတဗ္ဗံ – ‘ယံ နု ခေါ အဟံ ဣဒံ ကာယေန ကမ္မံ အကာသိံ ဣဒံ မေ ကာယကမ္မံ အတ္တဗျာဗာဓာယပိ သံဝတ္တတိ [သံဝတ္တိ (ပီ။)], ပရဗျာဗာဓာယပိ သံဝတ္တတိ, ဥဘယဗျာဗာဓာယပိ သံဝတ္တတိ – အကုသလံ ဣဒံ ကာယကမ္မံ ဒုက္ခုဒြယံ ဒုက္ခဝိပါက’န္တိ? သစေ ခေါ တွံ, ရာဟုလ, ပစ္စဝေက္ခမာနော ဧဝံ ဇာနေယျာသိ – ‘ယံ ခေါ အဟံ ဣဒံ ကာယေန ကမ္မံ အကာသိံ, ဣဒံ မေ ကာယကမ္မံ အတ္တဗျာဗာဓာယပိ သံဝတ္တတိ, ပရဗျာဗာဓာယပိ သံဝတ္တတိ, ဥဘယဗျာဗာဓာယပိ သံဝတ္တတိ – အကုသလံ ဣဒံ ကာယကမ္မံ ဒုက္ခုဒြယံ ဒုက္ခဝိပါက’န္တိ, ဧဝရူပံ တေ, ရာဟုလ, ကာယကမ္မံ သတ္ထရိ ဝါ ဝိညူသု ဝါ
(မ၊၂၊၈၀။)
သဗြဟ္မစာရီသု ဒေသေတဗ္ဗံ, ဝိဝရိတဗ္ဗံ, ဥတ္တာနီကာတဗ္ဗံ၊ ဒေသေတွာ ဝိဝရိတွာ ဥတ္တာနီကတွာ အာယတိံ သံဝရံ အာပဇ္ဇိတဗ္ဗံ။ သစေ ပန တွံ, ရာဟုလ, ပစ္စဝေက္ခမာနော ဧဝံ ဇာနေယျာသိ – ‘ယံ ခေါ အဟံ ဣဒံ ကာယေန ကမ္မံ အကာသိံ ဣဒံ မေ ကာယကမ္မံ နေဝတ္တဗျာဗာဓာယပိ သံဝတ္တတိ, န ပရဗျာဗာဓာယပိ သံဝတ္တတိ, န ဥဘယဗျာဗာဓာယပိ သံဝတ္တတိ – ကုသလံ ဣဒံ ကာယကမ္မံ သုခုဒြယံ သုခဝိပါက’န္တိ, တေနေဝ တွံ, ရာဟုလ, ပီတိပါမောဇ္ဇေန ဝိဟရေယျာသိ အဟောရတ္တာနုသိက္ခီ ကုသလေသု ဓမ္မေသု။
မြန်֍ ၁၁၀။ ‘‘ယဒေဝ တွံ, ရာဟုလ, ဝါစာယ ကမ္မံ ကတ္တုကာမော အဟောသိ, တဒေဝ တေ ဝစီကမ္မံ ပစ္စဝေက္ခိတဗ္ဗံ – ‘ယံ နု ခေါ အဟံ ဣဒံ ဝါစာယ ကမ္မံ ကတ္တုကာမော ဣဒံ မေ ဝစီကမ္မံ အတ္တဗျာဗာဓာယပိ သံဝတ္တေယျ, ပရဗျာဗာဓာယပိ သံဝတ္တေယျ, ဥဘယဗျာဗာဓာယပိ သံဝတ္တေယျ – အကုသလံ ဣဒံ ဝစီကမ္မံ ဒုက္ခုဒြယံ ဒုက္ခဝိပါက’န္တိ? သစေ တွံ, ရာဟုလ, ပစ္စဝေက္ခမာနော ဧဝံ ဇာနေယျာသိ – ‘ယံ ခေါ အဟံ ဣဒံ ဝါစာယ ကမ္မံ ကတ္တုကာမော ဣဒံ မေ ဝစီကမ္မံ အတ္တဗျာဗာဓာယပိ သံဝတ္တေယျ, ပရဗျာဗာဓာယပိ သံဝတ္တေယျ, ဥဘယဗျာဗာဓာယပိ သံဝတ္တေယျ – အကုသလံ ဣဒံ ဝစီကမ္မံ ဒုက္ခုဒြယံ ဒုက္ခဝိပါက’န္တိ, ဧဝရူပံ တေ, ရာဟုလ, ဝါစာယ ကမ္မံ သသက္ကံ န ကရဏီယံ။ သစေ ပန တွံ, ရာဟုလ, ပစ္စဝေက္ခမာနော ဧဝံ ဇာနေယျာသိ – ‘ယံ ခေါ အဟံ ဣဒံ ဝါစာယ ကမ္မံ ကတ္တုကာမော ဣဒံ မေ ဝစီကမ္မံ နေဝတ္တဗျာဗာဓာယပိ သံဝတ္တေယျ, န ပရဗျာဗာဓာယပိ သံဝတ္တေယျ – ကုသလံ ဣဒံ ဝစီကမ္မံ သုခုဒြယံ သုခဝိပါက’န္တိ, ဧဝရူပံ တေ, ရာဟုလ, ဝါစာယ ကမ္မံ ကရဏီယံ။
‘‘ကရောန္တေနပိ, ရာဟုလ, ဝါစာယ ကမ္မံ တဒေဝ တေ ဝစီကမ္မံ ပစ္စဝေက္ခိတဗ္ဗံ – ‘ယံ နု ခေါ အဟံ ဣဒံ ဝါစာယ ကမ္မံ ကရောမိ ဣဒံ မေ ဝစီကမ္မံ အတ္တဗျာဗာဓာယပိ သံဝတ္တတိ, ပရဗျာဗာဓာယပိ သံဝတ္တတိ, ဥဘယဗျာဗာဓာယပိ သံဝတ္တတိ – အကုသလံ ဣဒံ ဝစီကမ္မံ ဒုက္ခုဒြယံ ဒုက္ခဝိပါက’န္တိ? သစေ ပန တွံ, ရာဟုလ, ပစ္စဝေက္ခမာနော ဧဝံ ဇာနေယျာသိ – ‘ယံ ခေါ အဟံ ဣဒံ ဝါစာယ ကမ္မံ ကရောမိ ဣဒံ မေ ဝစီကမ္မံ အတ္တဗျာဗာဓာယပိ သံဝတ္တတိ, ပရဗျာဗာဓာယပိ သံဝတ္တတိ, ဥဘယဗျာဗာဓာယပိ သံဝတ္တတိ – အကုသလံ ဣဒံ ဝစီကမ္မံ ဒုက္ခုဒြယံ ဒုက္ခဝိပါက’န္တိ, ပဋိသံဟရေယျာသိ တွံ, ရာဟုလ, ဧဝရူပံ ဝစီကမ္မံ။ သစေ ပန တွံ, ရာဟုလ, ပစ္စဝေက္ခမာနော ဧဝံ ဇာနေယျာသိ – ‘ယံ ခေါ အဟံ ဣဒံ ဝါစာယ ကမ္မံ ကရောမိ ဣဒံ မေ
(မ၊၂၊၈၁။)
ဝစီကမ္မံ နေဝတ္တဗျာဗာဓာယပိ သံဝတ္တတိ, န ပရဗျာဗာဓာယပိ သံဝတ္တတိ, န ဥဘယဗျာဗာဓာယပိ သံဝတ္တတိ – ကုသလံ ဣဒံ ဝစီကမ္မံ သုခုဒြယံ သုခဝိပါက’န္တိ, အနုပဒဇ္ဇေယျာသိ, တွံ ရာဟုလ, ဧဝရူပံ ဝစီကမ္မံ။
‘‘ကတွာပိ တေ, ရာဟုလ, ဝါစာယ ကမ္မံ တဒေဝ တေ ဝစီကမ္မံ ပစ္စဝေက္ခိတဗ္ဗံ – ‘ယံ နု ခေါ အဟံ ဣဒံ ဝါစာယ ကမ္မံ အကာသိံ ဣဒံ မေ ဝစီကမ္မံ အတ္တဗျာဗာဓာယပိ သံဝတ္တတိ [သံဝတ္တိ (သီ။ ပီ။)], ပရဗျာဗာဓာယပိ သံဝတ္တတိ, ဥဘယဗျာဗာဓာယပိ သံဝတ္တတိ – အကုသလံ ဣဒံ ဝစီကမ္မံ ဒုက္ခုဒြယံ ဒုက္ခဝိပါက’န္တိ? သစေ ခေါ တွံ, ရာဟုလ, ပစ္စဝေက္ခမာနော ဧဝံ ဇာနေယျာသိ – ‘ယံ ခေါ အဟံ ဣဒံ ဝါစာယ ကမ္မံ အကာသိံ ဣဒံ မေ ဝစီကမ္မံ အတ္တဗျာဗာဓာယပိ သံဝတ္တတိ, ပရဗျာဗာဓာယပိ သံဝတ္တတိ, ဥဘယဗျာဗာဓာယပိ သံဝတ္တတိ – အကုသလံ ဣဒံ ဝစီကမ္မံ ဒုက္ခုဒြယံ ဒုက္ခဝိပါက’န္တိ, ဧဝရူပံ တေ, ရာဟုလ, ဝစီကမ္မံ သတ္ထရိ ဝါ ဝိညူသု ဝါ သဗြဟ္မစာရီသု ဒေသေတဗ္ဗံ, ဝိဝရိတဗ္ဗံ, ဥတ္တာနီကတ္တဗ္ဗံ၊ ဒေသေတွာ ဝိဝရိတွာ ဥတ္တာနီကတွာ အာယတိံ သံဝရံ အာပဇ္ဇိတဗ္ဗံ။ သစေ ပန တွံ, ရာဟုလ, ပစ္စဝေက္ခမာနော ဧဝံ ဇာနေယျာသိ – ‘ယံ ခေါ အဟံ ဣဒံ ဝါစာယ ကမ္မံ အကာသိံ ဣဒံ မေ ဝစီကမ္မံ နေဝတ္တဗျာဗာဓာယပိ သံဝတ္တတိ, န ပရဗျာဗာဓာယပိ သံဝတ္တတိ, န ဥဘယဗျာဗာဓာယပိ သံဝတ္တတိ – ကုသလံ ဣဒံ ဝစီကမ္မံ သုခုဒြယံ သုခဝိပါက’န္တိ, တေနေဝ တွံ, ရာဟုလ, ပီတိပါမောဇ္ဇေန ဝိဟရေယျာသိ အဟောရတ္တာနုသိက္ခီ ကုသလေသု ဓမ္မေသု။
မြန်֍ ၁၁၁။ ‘‘ယဒေဝ တွံ, ရာဟုလ, မနသာ ကမ္မံ ကတ္တုကာမော အဟောသိ, တဒေဝ တေ မနောကမ္မံ ပစ္စဝေက္ခိတဗ္ဗံ – ‘ယံ နု ခေါ အဟံ ဣဒံ မနသာ ကမ္မံ ကတ္တုကာမော ဣဒံ မေ မနောကမ္မံ အတ္တဗျာဗာဓာယပိ သံဝတ္တေယျ, ပရဗျာဗာဓာယပိ သံဝတ္တေယျ, ဥဘယဗျာဗာဓာယပိ သံဝတ္တေယျ – အကုသလံ ဣဒံ မနောကမ္မံ ဒုက္ခုဒြယံ ဒုက္ခဝိပါက’န္တိ? သစေ တွံ, ရာဟုလ, ပစ္စဝေက္ခမာနော ဧဝံ ဇာနေယျာသိ – ‘ယံ ခေါ အဟံ ဣဒံ မနသာ ကမ္မံ ကတ္တုကာမော ဣဒံ မေ မနောကမ္မံ အတ္တဗျာဗာဓာယပိ သံဝတ္တေယျ, ပရဗျာဗာဓာယပိ သံဝတ္တေယျ, ဥဘယဗျာဗာဓာယပိ သံဝတ္တေယျ – အကုသလံ ဣဒံ မနောကမ္မံ ဒုက္ခုဒြယံ ဒုက္ခဝိပါက’န္တိ, ဧဝရူပံ တေ, ရာဟုလ, မနသာ ကမ္မံ သသက္ကံ န ကရဏီယံ။ သစေ ပန တွံ, ရာဟုလ, ပစ္စဝေက္ခမာနော ဧဝံ ဇာနေယျာသိ – ‘ယံ ခေါ
(မ၊၂၊၈၂။)
အဟံ ဣဒံ မနသာ ကမ္မံ ကတ္တုကာမော ဣဒံ မေ မနောကမ္မံ နေဝတ္တဗျာဗာဓာယပိ သံဝတ္တေယျ, န ပရဗျာဗာဓာယပိ သံဝတ္တေယျ, န ဥဘယဗျာဗာဓာယပိ သံဝတ္တေယျ – ကုသလံ ဣဒံ မနောကမ္မံ သုခုဒြယံ သုခဝိပါက’န္တိ, ဧဝရူပံ တေ, ရာဟုလ, မနသာ ကမ္မံ ကရဏီယံ။
‘‘ကရောန္တေနပိ တေ, ရာဟုလ, မနသာ ကမ္မံ တဒေဝ တေ မနောကမ္မံ ပစ္စဝေက္ခိတဗ္ဗံ – ‘ယံ နု ခေါ အဟံ ဣဒံ မနသာ ကမ္မံ ကရောမိ ဣဒံ မေ မနောကမ္မံ အတ္တဗျာဗာဓာယပိ သံဝတ္တတိ, ပရဗျာဗာဓာယပိ သံဝတ္တတိ, ဥဘယဗျာဗာဓာယပိ သံဝတ္တတိ – အကုသလံ ဣဒံ မနောကမ္မံ ဒုက္ခုဒြယံ ဒုက္ခဝိပါက’န္တိ? သစေ ပန တွံ, ရာဟုလ, ပစ္စဝေက္ခမာနော ဧဝံ ဇာနေယျာသိ – ‘ယံ ခေါ အဟံ ဣဒံ မနသာ ကမ္မံ ကရောမိ ဣဒံ မေ မနောကမ္မံ အတ္တဗျာဗာဓာယပိ သံဝတ္တတိ, ပရဗျာဗာဓာယပိ သံဝတ္တတိ, ဥဘယဗျာဗာဓာယပိ သံဝတ္တတိ – အကုသလံ ဣဒံ မနောကမ္မံ ဒုက္ခုဒြယံ ဒုက္ခဝိပါက’န္တိ, ပဋိသံဟရေယျာသိ တွံ, ရာဟုလ, ဧဝရူပံ မနောကမ္မံ။ သစေ ပန တွံ, ရာဟုလ, ပစ္စဝေက္ခမာနော ဧဝံ ဇာနေယျာသိ – ‘ယံ ခေါ အဟံ ဣဒံ မနသာ ကမ္မံ ကရောမိ ဣဒံ မေ မနောကမ္မံ နေဝတ္တဗျာဗာဓာယပိ သံဝတ္တတိ, န ပရဗျာဗာဓာယပိ သံဝတ္တတိ, န ဥဘယဗျာဗာဓာယပိ သံဝတ္တတိ – ကုသလံ ဣဒံ မနောကမ္မံ သုခုဒြယံ သုခဝိပါက’န္တိ, အနုပဒဇ္ဇေယျာသိ တွံ, ရာဟုလ, ဧဝရူပံ မနောကမ္မံ။
‘‘ကတွာပိ တေ, ရာဟုလ, မနသာ ကမ္မံ တဒေဝ တေ မနောကမ္မံ ပစ္စဝေက္ခိတဗ္ဗံ – ‘ယံ နု ခေါ အဟံ ဣဒံ မနသာ ကမ္မံ အကာသိံ ဣဒံ မေ မနောကမ္မံ အတ္တဗျာဗာဓာယပိ သံဝတ္တတိ [သံဝတ္တိ (သီ။ ပီ။)], ပရဗျာဗာဓာယပိ သံဝတ္တတိ, ဥဘယဗျာဗာဓာယပိ သံဝတ္တတိ – အကုသလံ ဣဒံ မနောကမ္မံ ဒုက္ခုဒြယံ ဒုက္ခဝိပါက’န္တိ? သစေ ခေါ တွံ, ရာဟုလ, ပစ္စဝေက္ခမာနော ဧဝံ ဇာနေယျာသိ – ‘ယံ ခေါ အဟံ ဣဒံ မနသာ ကမ္မံ အကာသိံ ဣဒံ မေ မနောကမ္မံ အတ္တဗျာဗာဓာယပိ သံဝတ္တတိ, ပရဗျာဗာဓာယပိ သံဝတ္တတိ, ဥဘယဗျာဗာဓာယပိ သံဝတ္တတိ – အကုသလံ ဣဒံ မနောကမ္မံ ဒုက္ခုဒြယံ ဒုက္ခဝိပါက’န္တိ, ဧဝရူပံ ပန [ဧဝရူပေ (သီ။ ပီ။), ဧဝရူပေ ပန (သျာ။ ကံ။)] တေ, ရာဟုလ, မနောကမ္မံ [မနောကမ္မေ (သီ။ သျာ။ ကံ။ ပီ။)] အဋ္ဋီယိတဗ္ဗံ ဟရာယိတဗ္ဗံ ဇိဂုစ္ဆိတဗ္ဗံ၊ အဋ္ဋီယိတွာ ဟရာယိတွာ ဇိဂုစ္ဆိတွာ အာယတိံ သံဝရံ အာပဇ္ဇိတဗ္ဗံ။ သစေ ပန တွံ, ရာဟုလ, ပစ္စဝေက္ခမာနော ဧဝံ ဇာနေယျာသိ – ‘ယံ ခေါ အဟံ ဣဒံ မနသာ ကမ္မံ
(မ၊၂၊၈၃။)
အကာသိံ ဣဒံ မေ မနောကမ္မံ နေဝတ္တဗျာဗာဓာယပိ သံဝတ္တတိ, န ပရဗျာဗာဓာယပိ သံဝတ္တတိ, န ဥဘယဗျာဗာဓာယပိ သံဝတ္တတိ – ကုသလံ ဣဒံ မနောကမ္မံ သုခုဒြယံ သုခဝိပါက’န္တိ, တေနေဝ တွံ, ရာဟုလ, ပီတိပါမောဇ္ဇေန ဝိဟရေယျာသိ အဟောရတ္တာနုသိက္ခီ ကုသလေသု ဓမ္မေသု။
မြန်֍ ၁၁၂။ ‘‘ယေ ဟိ ကေစိ, ရာဟုလ, အတီတမဒ္ဓါနံ သမဏာ ဝါ ဗြာဟ္မဏာ ဝါ ကာယကမ္မံ ပရိသောဓေသုံ, ဝစီကမ္မံ ပရိသောဓေသုံ, မနောကမ္မံ ပရိသောဓေသုံ, သဗ္ဗေ တေ ဧဝမေဝံ ပစ္စဝေက္ခိတွာ ပစ္စဝေက္ခိတွာ ကာယကမ္မံ ပရိသောဓေသုံ, ပစ္စဝေက္ခိတွာ ပစ္စဝေက္ခိတွာ ဝစီကမ္မံ ပရိသောဓေသုံ, ပစ္စဝေက္ခိတွာ ပစ္စဝေက္ခိတွာ မနောကမ္မံ ပရိသောဓေသုံ။ ယေပိ ဟိ ကေစိ, ရာဟုလ, အနာဂတမဒ္ဓါနံ သမဏာ ဝါ ဗြာဟ္မဏာ ဝါ ကာယကမ္မံ ပရိသောဓေဿန္တိ, ဝစီကမ္မံ ပရိသောဓေဿန္တိ, မနောကမ္မံ ပရိသောဓေဿန္တိ, သဗ္ဗေ တေ ဧဝမေဝံ ပစ္စဝေက္ခိတွာ ပစ္စဝေက္ခိတွာ ကာယကမ္မံ ပရိသောဓေဿန္တိ, ပစ္စဝေက္ခိတွာ ပစ္စဝေက္ခိတွာ ဝစီကမ္မံ ပရိသောဓေဿန္တိ, ပစ္စဝေက္ခိတွာ ပစ္စဝေက္ခိတွာ မနောကမ္မံ ပရိသောဓေဿန္တိ။ ယေပိ ဟိ ကေစိ, ရာဟုလ, ဧတရဟိ သမဏာ ဝါ ဗြာဟ္မဏာ ဝါ ကာယကမ္မံ ပရိသောဓေန္တိ, ဝစီကမ္မံ ပရိသောဓေန္တိ, မနောကမ္မံ ပရိသောဓေန္တိ, သဗ္ဗေ တေ ဧဝမေဝံ ပစ္စဝေက္ခိတွာ ပစ္စဝေက္ခိတွာ ကာယကမ္မံ ပရိသောဓေန္တိ, ပစ္စဝေက္ခိတွာ ပစ္စဝေက္ခိတွာ ဝစီကမ္မံ ပရိသောဓေန္တိ, ပစ္စဝေက္ခိတွာ ပစ္စဝေက္ခိတွာ မနောကမ္မံ ပရိသောဓေန္တိ။ တသ္မာတိဟ, ရာဟုလ, ‘ပစ္စဝေက္ခိတွာ ပစ္စဝေက္ခိတွာ ကာယကမ္မံ ပရိသောဓေဿာမိ, ပစ္စဝေက္ခိတွာ ပစ္စဝေက္ခိတွာ ဝစီကမ္မံ ပရိသောဓေဿာမိ, ပစ္စဝေက္ခိတွာ ပစ္စဝေက္ခိတွာ မနောကမ္မံ ပရိသောဓေဿာမီ’တိ – ဧဝဉှိ တေ, ရာဟုလ, သိက္ခိတဗ္ဗ’’န္တိ။
ဣဒမဝေါစ ဘဂဝါ။ အတ္တမနော အာယသ္မာ ရာဟုလော ဘဂဝတော ဘာသိတံ အဘိနန္ဒီတိ။
အမ္ဗလဋ္ဌိကရာဟုလောဝါဒသုတ္တံ နိဋ္ဌိတံ ပဌမံ။
၂။ မဟာရာဟုလောဝါဒသုတ္တံ
မြန်֍ ၁၁၃။ ဧဝံ မေ သုတံ – ဧကံ သမယံ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ပုဗ္ဗဏှသမယံ နိဝါသေတွာ ပတ္တစီဝရမာဒါယ သာဝတ္ထိံ ပိဏ္ဍာယ ပါဝိသိ။ အာယသ္မာပိ
(မ၊၂၊၈၄။)
ခေါ ရာဟုလော ပုဗ္ဗဏှသမယံ နိဝါသေတွာ ပတ္တစီဝရမာဒါယ ဘဂဝန္တံ ပိဋ္ဌိတော ပိဋ္ဌိတော အနုဗန္ဓိ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ အပလောကေတွာ အာယသ္မန္တံ ရာဟုလံ အာမန္တေသိ – ‘‘ယံ ကိဉ္စိ, ရာဟုလ, ရူပံ – အတီတာနာဂတပစ္စုပ္ပန္နံ အဇ္ဈတ္တံ ဝါ ဗဟိဒ္ဓါ ဝါ ဩဠာရိကံ ဝါ သုခုမံ ဝါ ဟီနံ ဝါ ပဏီတံ ဝါ ယံ ဒူရေ သန္တိကေ ဝါ – သဗ္ဗံ ရူပံ ‘နေတံ မမ, နေသောဟမသ္မိ, န မေသော အတ္တာ’တိ ဧဝမေတံ ယထာဘူတံ သမ္မပ္ပညာယ ဒဋ္ဌဗ္ဗ’’န္တိ။ ‘‘ရူပမေဝ နု ခေါ, ဘဂဝါ, ရူပမေဝ နု ခေါ, သုဂတာ’’တိ? ‘‘ရူပမ္ပိ, ရာဟုလ, ဝေဒနာပိ, ရာဟုလ, သညာပိ, ရာဟုလ, သင်္ခါရာပိ, ရာဟုလ, ဝိညာဏမ္ပိ, ရာဟုလာ’’တိ။ အထ ခေါ အာယသ္မာ ရာဟုလော ‘‘ကော နဇ္ဇ [ကော နုဇ္ဇ (သျာ။ ကံ။)] ဘဂဝတာ သမ္မုခါ ဩဝါဒေန ဩဝဒိတော ဂါမံ ပိဏ္ဍာယ ပဝိသိဿတီ’’တိ တတော ပဋိနိဝတ္တိတွာ အညတရသ္မိံ ရုက္ခမူလေ နိသီဒိ ပလ္လင်္ကံ အာဘုဇိတွာ ဥဇုံ ကာယံ ပဏိဓာယ ပရိမုခံ သတိံ ဥပဋ္ဌပေတွာ။ အဒ္ဒသာ ခေါ အာယသ္မာ သာရိပုတ္တော အာယသ္မန္တံ ရာဟုလံ အညတရသ္မိံ ရုက္ခမူလေ နိသိန္နံ ပလ္လင်္ကံ အာဘုဇိတွာ ဥဇုံ ကာယံ ပဏိဓာယ ပရိမုခံ သတိံ ဥပဋ္ဌပေတွာ။ ဒိသွာန အာယသ္မန္တံ ရာဟုလံ အာမန္တေသိ – ‘‘အာနာပါနဿတိံ, ရာဟုလ, ဘာဝနံ ဘာဝေဟိ။ အာနာပါနဿတိ, ရာဟုလ, ဘာဝနာ ဘာဝိတာ ဗဟုလီကတာ မဟပ္ဖလာ ဟောတိ မဟာနိသံသာ’’တိ။
မြန်֍ ၁၁၄။ အထ ခေါ အာယသ္မာ ရာဟုလော သာယနှသမယံ ပဋိသလ္လာနာ ဝုဋ္ဌိတော ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ အာယသ္မာ ရာဟုလော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ကထံ ဘာဝိတာ နု ခေါ, ဘန္တေ, အာနာပါနဿတိ, ကထံ ဗဟုလီကတာ မဟပ္ဖလာ ဟောတိ မဟာနိသံသာ’’တိ? ‘‘ယံ ကိဉ္စိ, ရာဟုလ, အဇ္ဈတ္တံ ပစ္စတ္တံ ကက္ခဠံ ခရိဂတံ ဥပါဒိန္နံ, သေယျထိဒံ – ကေသာ လောမာ နခါ ဒန္တာ တစော မံသံ နှာရု [နဟာရု (သီ။ သျာ။ ကံ။ ပီ။)] အဋ္ဌိ အဋ္ဌိမိဉ္ဇံ ဝက္ကံ ဟဒယံ ယကနံ ကိလောမကံ ပိဟကံ ပပ္ဖါသံ အန္တံ အန္တဂုဏံ ဥဒရိယံ ကရီသံ, ယံ ဝါ ပနညမ္ပိ ကိဉ္စိ အဇ္ဈတ္တံ ပစ္စတ္တံ ကက္ခဠံ ခရိဂတံ ဥပါဒိန္နံ – အယံ ဝုစ္စတိ, ရာဟုလ, အဇ္ဈတ္တိကာ ပထဝီဓာတု [ပဌဝီဓာတု (သီ။ သျာ။ ကံ။ ပီ။)]။ ယာ စေဝ ခေါ ပန အဇ္ဈတ္တိကာ ပထဝီဓာတု ယာ စ ဗာဟိရာ ပထဝီဓာတု, ပထဝီဓာတုရေဝေသာ။ တံ ‘နေတံ မမ, နေသောဟမသ္မိ, န မေသော အတ္တာ’တိ – ဧဝမေတံ ယထာဘူတံ သမ္မပ္ပညာယ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ဧဝမေတံ ယထာဘူတံ သမ္မပ္ပညာယ ဒိသွာ ပထဝီဓာတုယာ နိဗ္ဗိန္ဒတိ, ပထဝီဓာတုယာ စိတ္တံ ဝိရာဇေတိ’’။
(မ၊၂၊၈၅။)
မြန်֍ ၁၁၅။ ‘‘ကတမာ စ, ရာဟုလ, အာပေါဓာတု? အာပေါဓာတု သိယာ အဇ္ဈတ္တိကာ, သိယာ ဗာဟိရာ။ ကတမာ စ, ရာဟုလ, အဇ္ဈတ္တိကာ အာပေါဓာတု? ယံ အဇ္ဈတ္တံ ပစ္စတ္တံ အာပေါ အာပေါဂတံ ဥပါဒိန္နံ, သေယျထိဒံ – ပိတ္တံ သေမှံ ပုဗ္ဗော လောဟိတံ သေဒေါ မေဒေါ အဿု ဝသာ ခေဠော သိင်္ဃာဏိကာ လသိကာ မုတ္တံ, ယံ ဝါ ပနညမ္ပိ ကိဉ္စိ အဇ္ဈတ္တံ ပစ္စတ္တံ အာပေါ အာပေါဂတံ ဥပါဒိန္နံ – အယံ ဝုစ္စတိ, ရာဟုလ, အဇ္ဈတ္တိကာ အာပေါဓာတု။ ယာ စေဝ ခေါ ပန အဇ္ဈတ္တိကာ အာပေါဓာတု ယာ စ ဗာဟိရာ အာပေါဓာတု အာပေါဓာတုရေဝေသာ။ တံ ‘နေတံ မမ, နေသောဟမသ္မိ, န မေသော အတ္တာ’တိ – ဧဝမေတံ ယထာဘူတံ သမ္မပ္ပညာယ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ဧဝမေတံ ယထာဘူတံ သမ္မပ္ပညာယ ဒိသွာ အာပေါဓာတုယာ နိဗ္ဗိန္ဒတိ, အာပေါဓာတုယာ စိတ္တံ ဝိရာဇေတိ။
မြန်֍ ၁၁၆။ ‘‘ကတမာ စ, ရာဟုလ, တေဇောဓာတု? တေဇောဓာတု သိယာ အဇ္ဈတ္တိကာ, သိယာ ဗာဟိရာ။ ကတမာ စ, ရာဟုလ, အဇ္ဈတ္တိကာ တေဇောဓာတု? ယံ အဇ္ဈတ္တံ ပစ္စတ္တံ တေဇော တေဇောဂတံ ဥပါဒိန္နံ, သေယျထိဒံ – ယေန စ သန္တပ္ပတိ ယေန စ ဇီရီယတိ ယေန စ ပရိဍယှတိ ယေန စ အသိတပီတခါယိတသာယိတံ သမ္မာ ပရိဏာမံ ဂစ္ဆတိ, ယံ ဝါ ပနညမ္ပိ ကိဉ္စိ အဇ္ဈတ္တံ ပစ္စတ္တံ တေဇော တေဇောဂတံ ဥပါဒိန္နံ – အယံ ဝုစ္စတိ, ရာဟုလ, အဇ္ဈတ္တိကာ တေဇောဓာတု။ ယာ စေဝ ခေါ ပန အဇ္ဈတ္တိကာ တေဇောဓာတု ယာ စ ဗာဟိရာ တေဇောဓာတု တေဇောဓာတုရေဝေသာ။ တံ ‘နေတံ မမ, နေသောဟမသ္မိ, န မေသော အတ္တာ’တိ – ဧဝမေတံ ယထာဘူတံ သမ္မပ္ပညာယ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ဧဝမေတံ ယထာဘူတံ သမ္မပ္ပညာယ ဒိသွာ တေဇောဓာတုယာ နိဗ္ဗိန္ဒတိ, တေဇောဓာတုယာ စိတ္တံ ဝိရာဇေတိ။
မြန်֍ ၁၁၇။ ‘‘ကတမာ စ, ရာဟုလ, ဝါယောဓာတု? ဝါယောဓာတု သိယာ အဇ္ဈတ္တိကာ, သိယာ ဗာဟိရာ။ ကတမာ စ, ရာဟုလ, အဇ္ဈတ္တိကာ ဝါယောဓာတု? ယံ အဇ္ဈတ္တံ ပစ္စတ္တံ ဝါယော ဝါယောဂတံ ဥပါဒိန္နံ, သေယျထိဒံ – ဥဒ္ဓင်္ဂမာ ဝါတာ, အဓောဂမာ ဝါတာ, ကုစ္ဆိသယာ ဝါတာ, ကောဋ္ဌာသယာ [ကောဋ္ဌသယာ (သီ။ ပီ။)] ဝါတာ, အင်္ဂမင်္ဂါနုသာရိနော ဝါတာ, အဿာသော ပဿာသော, ဣတိ ယံ ဝါ ပနညမ္ပိ ကိဉ္စိ အဇ္ဈတ္တံ ပစ္စတ္တံ ဝါယော ဝါယောဂတံ ဥပါဒိန္နံ – အယံ ဝုစ္စတိ, ရာဟုလ, အဇ္ဈတ္တိကာ ဝါယောဓာတု။ ယာ စေဝ ခေါ ပန အဇ္ဈတ္တိကာ ဝါယောဓာတု ယာ စ ဗာဟိရာ ဝါယောဓာတု ဝါယောဓာတုရေဝေသာ။ တံ ‘နေတံ မမ,
(မ၊၂၊၈၆။)
နေသောဟမသ္မိ, န မေသော အတ္တာ’တိ – ဧဝမေတံ ယထာဘူတံ သမ္မပ္ပညာယ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ဧဝမေတံ ယထာဘူတံ သမ္မပ္ပညာယ ဒိသွာ ဝါယောဓာတုယာ နိဗ္ဗိန္ဒတိ, ဝါယောဓာတုယာ စိတ္တံ ဝိရာဇေတိ။
မြန်֍ ၁၁၈။ ‘‘ကတမာ စ, ရာဟုလ, အာကာသဓာတု? အာကာသဓာတု သိယာ အဇ္ဈတ္တိကာ, သိယာ ဗာဟိရာ။ ကတမာ စ, ရာဟုလ, အဇ္ဈတ္တိကာ အာကာသဓာတု? ယံ အဇ္ဈတ္တံ ပစ္စတ္တံ အာကာသံ အာကာသဂတံ ဥပါဒိန္နံ, သေယျထိဒံ – ကဏ္ဏစ္ဆိဒ္ဒံ နာသစ္ဆိဒ္ဒံ မုခဒွါရံ, ယေန စ အသိတပီတခါယိတသာယိတံ အဇ္ဈောဟရတိ, ယတ္ထ စ အသိတပီတခါယိတသာယိတံ သန္တိဋ္ဌတိ, ယေန စ အသိတပီတခါယိတသာယိတံ အဓောဘာဂံ [အဓောဘာဂါ (သီ။ သျာ။ ကံ။ ပီ။)] နိက္ခမတိ, ယံ ဝါ ပနညမ္ပိ ကိဉ္စိ အဇ္ဈတ္တံ ပစ္စတ္တံ အာကာသံ အာကာသဂတံ, အဃံ အဃဂတံ, ဝိဝရံ ဝိဝရဂတံ, အသမ္ဖုဋ္ဌံ, မံသလောဟိတေဟိ ဥပါဒိန္နံ [အာကာသဂတံ ဥပါဒိန္နံ (သီ။ ပီ။)] – အယံ ဝုစ္စတိ, ရာဟုလ, အဇ္ဈတ္တိကာ အာကာသဓာတု။ ယာ စေဝ ခေါ ပန အဇ္ဈတ္တိကာ အာကာသဓာတု ယာ စ ဗာဟိရာ အာကာသဓာတု အာကာသဓာတုရေဝေသာ။ တံ ‘နေတံ မမ, နေသောဟမသ္မိ, န မေသော အတ္တာ’တိ – ဧဝမေတံ ယထာဘူတံ သမ္မပ္ပညာယ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ဧဝမေတံ ယထာဘူတံ သမ္မပ္ပညာယ ဒိသွာ အာကာသဓာတုယာ စိတ္တံ နိဗ္ဗိန္ဒတိ, အာကာသဓာတုယာ စိတ္တံ ဝိရာဇေတိ။
မြန်֍ ၁၁၉။ ‘‘ပထဝီသမံ, ရာဟုလ, ဘာဝနံ ဘာဝေဟိ။ ပထဝီသမဉှိ တေ, ရာဟုလ, ဘာဝနံ ဘာဝယတော ဥပ္ပန္နာ မနာပါမနာပါ ဖဿာ စိတ္တံ န ပရိယာဒါယ ဌဿန္တိ။ သေယျထာပိ, ရာဟုလ, ပထဝိယာ သုစိမ္ပိ နိက္ခိပန္တိ, အသုစိမ္ပိ နိက္ခိပန္တိ, ဂူထဂတမ္ပိ နိက္ခိပန္တိ, မုတ္တဂတမ္ပိ နိက္ခိပန္တိ, ခေဠဂတမ္ပိ နိက္ခိပန္တိ, ပုဗ္ဗဂတမ္ပိ နိက္ခိပန္တိ, လောဟိတဂတမ္ပိ နိက္ခိပန္တိ, န စ တေန ပထဝီ အဋ္ဋီယတိ ဝါ ဟရာယတိ ဝါ ဇိဂုစ္ဆတိ ဝါ၊ ဧဝမေဝ ခေါ တွံ, ရာဟုလ, ပထဝီသမံ ဘာဝနံ ဘာဝေဟိ။ ပထဝီသမဉှိ တေ, ရာဟုလ, ဘာဝနံ ဘာဝယတော ဥပ္ပန္နာ မနာပါမနာပါ ဖဿာ စိတ္တံ န ပရိယာဒါယ ဌဿန္တိ။
‘‘အာပေါသမံ, ရာဟုလ, ဘာဝနံ ဘာဝေဟိ။ အာပေါသမဉှိ တေ, ရာဟုလ, ဘာဝနံ ဘာဝယတော ဥပ္ပန္နာ မနာပါမနာပါ ဖဿာ စိတ္တံ န ပရိယာဒါယ ဌဿန္တိ။ သေယျထာပိ, ရာဟုလ, အာပသ္မိံ သုစိမ္ပိ ဓောဝန္တိ, အသုစိမ္ပိ ဓောဝန္တိ, ဂူထဂတမ္ပိ ဓောဝန္တိ, မုတ္တဂတမ္ပိ ဓောဝန္တိ, ခေဠဂတမ္ပိ ဓောဝန္တိ, ပုဗ္ဗဂတမ္ပိ ဓောဝန္တိ, လောဟိတဂတမ္ပိ ဓောဝန္တိ, န စ တေန အာပေါ
(မ၊၂၊၈၇။)
အဋ္ဋီယတိ ဝါ ဟရာယတိ ဝါ ဇိဂုစ္ဆတိ ဝါ၊ ဧဝမေဝ ခေါ တွံ, ရာဟုလ, အာပေါသမံ ဘာဝနံ ဘာဝေဟိ။ အာပေါသမဉှိ တေ, ရာဟုလ, ဘာဝနံ ဘာဝယတော ဥပ္ပန္နာ မနာပါမနာပါ ဖဿာ စိတ္တံ န ပရိယာဒါယ ဌဿန္တိ။
‘‘တေဇောသမံ, ရာဟုလ, ဘာဝနံ ဘာဝေဟိ။ တေဇောသမဉှိ တေ, ရာဟုလ, ဘာဝနံ ဘာဝယတော ဥပ္ပန္နာ မနာပါမနာပါ ဖဿာ စိတ္တံ န ပရိယာဒါယ ဌဿန္တိ။ သေယျထာပိ, ရာဟုလ, တေဇော သုစိမ္ပိ ဒဟတိ, အသုစိမ္ပိ ဒဟတိ, ဂူထဂတမ္ပိ ဒဟတိ, မုတ္တဂတမ္ပိ ဒဟတိ, ခေဠဂတမ္ပိ ဒဟတိ, ပုဗ္ဗဂတမ္ပိ ဒဟတိ, လောဟိတဂတမ္ပိ ဒဟတိ, န စ တေန တေဇော အဋ္ဋီယတိ ဝါ ဟရာယတိ ဝါ ဇိဂုစ္ဆတိ ဝါ၊ ဧဝမေဝ ခေါ တွံ, ရာဟုလ, တေဇောသမံ ဘာဝနံ ဘာဝေဟိ။ တေဇောသမဉှိ တေ, ရာဟုလ, ဘာဝနံ ဘာဝယတော ဥပ္ပန္နာ မနာပါမနာပါ ဖဿာ စိတ္တံ န ပရိယာဒါယ ဌဿန္တိ။
‘‘ဝါယောသမံ, ရာဟုလ, ဘာဝနံ ဘာဝေဟိ။ ဝါယောသမဉှိ တေ, ရာဟုလ, ဘာဝနံ ဘာဝယတော ဥပ္ပန္နာ မနာပါမနာပါ ဖဿာ စိတ္တံ န ပရိယာဒါယ ဌဿန္တိ။ သေယျထာပိ, ရာဟုလ, ဝါယော သုစိမ္ပိ ဥပဝါယတိ, အသုစိမ္ပိ ဥပဝါယတိ, ဂူထဂတမ္ပိ ဥပဝါယတိ, မုတ္တဂတမ္ပိ ဥပဝါယတိ, ခေဠဂတမ္ပိ ဥပဝါယတိ, ပုဗ္ဗဂတမ္ပိ ဥပဝါယတိ, လောဟိတဂတမ္ပိ ဥပဝါယတိ, န စ တေန ဝါယော အဋ္ဋီယတိ ဝါ ဟရာယတိ ဝါ ဇိဂုစ္ဆတိ ဝါ၊ ဧဝမေဝ ခေါ တွံ, ရာဟုလ, ဝါယောသမံ ဘာဝနံ ဘာဝေဟိ။ ဝါယောသမဉှိ တေ, ရာဟုလ, ဘာဝနံ ဘာဝယတော ဥပ္ပန္နာ မနာပါမနာပါ ဖဿာ စိတ္တံ န ပရိယာဒါယ ဌဿန္တိ။
‘‘အာကာသသမံ, ရာဟုလ, ဘာဝနံ ဘာဝေဟိ။ အာကာသသမဉှိ တေ, ရာဟုလ, ဘာဝနံ ဘာဝယတော ဥပ္ပန္နာ မနာပါမနာပါ ဖဿာ စိတ္တံ န ပရိယာဒါယ ဌဿန္တိ။ သေယျထာပိ, ရာဟုလ, အာကာသော န ကတ္ထစိ ပတိဋ္ဌိတော၊ ဧဝမေဝ ခေါ တွံ, ရာဟုလ, အာကာသသမံ ဘာဝနံ ဘာဝေဟိ။ အာကာသသမဉှိ တေ, ရာဟုလ, ဘာဝနံ ဘာဝယတော ဥပ္ပန္နာ မနာပါမနာပါ ဖဿာ စိတ္တံ န ပရိယာဒါယ ဌဿန္တိ။
မြန်֍ ၁၂၀။ ‘‘မေတ္တံ, ရာဟုလ, ဘာဝနံ ဘာဝေဟိ။ မေတ္တဉှိ တေ, ရာဟုလ, ဘာဝနံ ဘာဝယတော ယော ဗျာပါဒေါ သော ပဟီယိဿတိ။ ကရုဏံ, ရာဟုလ, ဘာဝနံ ဘာဝေဟိ။ ကရုဏဉှိ တေ, ရာဟုလ, ဘာဝနံ ဘာဝယတော ယာ ဝိဟေသာ သာ ပဟီယိဿတိ။ မုဒိတံ, ရာဟုလ, ဘာဝနံ ဘာဝေဟိ။ မုဒိတဉှိ တေ, ရာဟုလ, ဘာဝနံ ဘာဝယတော ယာ အရတိ သာ ပဟီယိဿတိ။
(မ၊၂၊၈၈။)
ဥပေက္ခံ, ရာဟုလ, ဘာဝနံ ဘာဝေဟိ။ ဥပေက္ခဉှိ တေ, ရာဟုလ, ဘာဝနံ ဘာဝယတော ယော ပဋိဃော သော ပဟီယိဿတိ။ အသုဘံ, ရာဟုလ, ဘာဝနံ ဘာဝေဟိ။ အသုဘဉှိ တေ, ရာဟုလ, ဘာဝနံ ဘာဝယတော ယော ရာဂေါ သော ပဟီယိဿတိ။ အနိစ္စသညံ, ရာဟုလ, ဘာဝနံ ဘာဝေဟိ။ အနိစ္စသညဉှိ တေ, ရာဟုလ, ဘာဝနံ ဘာဝယတော ယော အသ္မိမာနော သော ပဟီယိဿတိ။
မြန်֍ ၁၂၁။ ‘‘အာနာပါနဿတိံ, ရာဟုလ, ဘာဝနံ ဘာဝေဟိ။ အာနာပါနဿတိ ဟိ တေ, ရာဟုလ, ဘာဝိတာ ဗဟုလီကတာ မဟပ္ဖလာ ဟောတိ မဟာနိသံသာ။ ကထံ ဘာဝိတာ စ, ရာဟုလ, အာနာပါနဿတိ, ကထံ ဗဟုလီကတာ မဟပ္ဖလာ ဟောတိ မဟာနိသံသာ? ဣဓ, ရာဟုလ, ဘိက္ခု အရညဂတော ဝါ ရုက္ခမူလဂတော ဝါ သုညာဂါရဂတော ဝါ နိသီဒတိ ပလ္လင်္ကံ အာဘုဇိတွာ ဥဇုံ ကာယံ ပဏိဓာယ ပရိမုခံ သတိံ ဥပဋ္ဌပေတွာ။ သော သတောဝ အဿသတိ သတောဝ [သတော (သီ။ သျာ။ ကံ။ ပီ။)] ပဿသတိ။
‘‘ဒီဃံ ဝါ အဿသန္တော ‘ဒီဃံ အဿသာမီ’တိ ပဇာနာတိ, ဒီဃံ ဝါ ပဿသန္တော ‘ဒီဃံ ပဿသာမီ’တိ ပဇာနာတိ၊ ရဿံ ဝါ အဿသန္တော ‘ရဿံ အဿသာမီ’တိ ပဇာနာတိ, ရဿံ ဝါ ပဿသန္တော ‘ရဿံ ပဿသာမီ’တိ ပဇာနာတိ။ ‘သဗ္ဗကာယပ္ပဋိသံဝေဒီ အဿသိဿာမီ’တိ သိက္ခတိ၊ ‘သဗ္ဗကာယပ္ပဋိသံဝေဒီ ပဿသိဿာမီ’တိ သိက္ခတိ၊ ‘ပဿမ္ဘယံ ကာယသင်္ခါရံ အဿသိဿာမီ’တိ သိက္ခတိ၊ ‘ပဿမ္ဘယံ ကာယသင်္ခါရံ ပဿသိဿာမီ’တိ သိက္ခတိ။
‘‘‘ပီတိပ္ပဋိသံဝေဒီ အဿသိဿာမီ’တိ သိက္ခတိ၊ ‘ပီတိပ္ပဋိသံဝေဒီ ပဿသိဿာမီ’တိ သိက္ခတိ၊ ‘သုခပ္ပဋိသံဝေဒီ အဿသိဿာမီ’တိ သိက္ခတိ၊ ‘သုခပ္ပဋိသံဝေဒီ ပဿသိဿာမီ’တိ သိက္ခတိ၊ ‘စိတ္တသင်္ခါရပ္ပဋိသံဝေဒီ အဿသိဿာမီ’တိ သိက္ခတိ၊ ‘စိတ္တသင်္ခါရပ္ပဋိသံဝေဒီ ပဿသိဿာမီ’တိ သိက္ခတိ၊ ‘ပဿမ္ဘယံ စိတ္တသင်္ခါရံ အဿသိဿာမီ’တိ သိက္ခတိ၊ ‘ပဿမ္ဘယံ စိတ္တသင်္ခါရံ ပဿသိဿာမီ’တိ သိက္ခတိ။
‘‘‘စိတ္တပ္ပဋိသံဝေဒီ အဿသိဿာမီ’တိ သိက္ခတိ၊ ‘စိတ္တပ္ပဋိသံဝေဒီ ပဿသိဿာမီ’တိ သိက္ခတိ၊ ‘အဘိပ္ပမောဒယံ စိတ္တံ အဿသိဿာမီ’တိ သိက္ခတိ၊ ‘အဘိပ္ပမောဒယံ စိတ္တံ ပဿသိဿာမီ’တိ သိက္ခတိ၊ ‘သမာဒဟံ စိတ္တံ အဿသိဿာမီ’တိ သိက္ခတိ၊ ‘သမာဒဟံ စိတ္တံ ပဿသိဿာမီ’တိ သိက္ခတိ၊ ‘ဝိမောစယံ စိတ္တံ အဿသိဿာမီ’တိ သိက္ခတိ၊ ‘ဝိမောစယံ စိတ္တံ ပဿသိဿာမီ’တိ သိက္ခတိ။
(မ၊၂၊၈၉။)
‘‘‘အနိစ္စာနုပဿီ အဿသိဿာမီ’တိ သိက္ခတိ၊ ‘အနိစ္စာနုပဿီ ပဿသိဿာမီ’တိ သိက္ခတိ၊ ‘ဝိရာဂါနုပဿီ အဿသိဿာမီ’တိ သိက္ခတိ၊ ‘ဝိရာဂါနုပဿီ ပဿသိဿာမီ’တိ သိက္ခတိ၊ ‘နိရောဓာနုပဿီ အဿသိဿာမီ’တိ သိက္ခတိ၊ ‘နိရောဓာနုပဿီ ပဿသိဿာမီ’တိ သိက္ခတိ၊ ‘ပဋိနိဿဂ္ဂါနုပဿီ အဿသိဿာမီ’တိ သိက္ခတိ၊ ‘ပဋိနိဿဂ္ဂါနုပဿီ ပဿသိဿာမီ’တိ သိက္ခတိ။
‘‘ဧဝံ ဘာဝိတာ ခေါ, ရာဟုလ, အာနာပါနဿတိ, ဧဝံ ဗဟုလီကတာ မဟပ္ဖလာ ဟောတိ မဟာနိသံသာ။ ဧဝံ ဘာဝိတာယ, ရာဟုလ, အာနာပါနဿတိယာ, ဧဝံ ဗဟုလီကတာယ ယေပိ တေ စရိမကာ အဿာသာ တေပိ ဝိဒိတာဝ နိရုဇ္ဈန္တိ နော အဝိဒိတာ’’တိ။
ဣဒမဝေါစ ဘဂဝါ။ အတ္တမနော အာယသ္မာ ရာဟုလော ဘဂဝတော ဘာသိတံ အဘိနန္ဒီတိ။
မဟာရာဟုလောဝါဒသုတ္တံ နိဋ္ဌိတံ ဒုတိယံ။
၃။ စူဠမာလုကျသုတ္တံ
မြန်֍ ၁၂၂။ ဧဝံ မေ သုတံ – ဧကံ သမယံ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ အထ ခေါ အာယသ္မတော မာလုကျပုတ္တဿ [မာလုင်္ကျပုတ္တဿ (သီ။ သျာ။ ကံ။ ပီ။)] ရဟောဂတဿ ပဋိသလ္လီနဿ ဧဝံ စေတသော ပရိဝိတက္ကော ဥဒပါဒိ – ‘‘ယာနိမာနိ ဒိဋ္ဌိဂတာနိ ဘဂဝတာ အဗျာကတာနိ ဌပိတာနိ ပဋိက္ခိတ္တာနိ – ‘သဿတော လောကော’တိပိ, ‘အသဿတော လောကော’တိပိ, ‘အန္တဝါ လောကော’တိပိ, ‘အနန္တဝါ လောကော’တိပိ, ‘တံ ဇီဝံ တံ သရီရ’န္တိပိ, ‘အညံ ဇီဝံ အညံ သရီရ’န္တိပိ, ‘ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ’တိပိ, ‘န ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ’တိပိ, ‘ဟောတိ စ န စ ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ’တိပိ, ‘နေဝ ဟောတိ န န ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ’တိပိ – တာနိ မေ ဘဂဝါ န ဗျာကရောတိ။ ယာနိ မေ ဘဂဝါ န ဗျာကရောတိ တံ မေ န ရုစ္စတိ, တံ မေ နက္ခမတိ။ သောဟံ ဘဂဝန္တံ ဥပသင်္ကမိတွာ ဧတမတ္ထံ ပုစ္ဆိဿာမိ။ သစေ မေ ဘဂဝါ ဗျာကရိဿတိ – ‘သဿတော လောကော’တိ ဝါ ‘အသဿတော လောကော’တိ ဝါ…ပေ… ‘နေဝ ဟောတိ န န ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ’တိ ဝါ – ဧဝါဟံ ဘဂဝတိ
(မ၊၂၊၉၀။)
ဗြဟ္မစရိယံ စရိဿာမိ၊ နော စေ မေ ဘဂဝါ ဗျာကရိဿတိ – ‘သဿတော လောကော’တိ ဝါ ‘အသဿတော လောကော’တိ ဝါ…ပေ… ‘နေဝ ဟောတိ န န ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ’တိ ဝါ – ဧဝါဟံ သိက္ခံ ပစ္စက္ခာယ ဟီနာယာဝတ္တိဿာမီ’’တိ။
မြန်֍ ၁၂၃။ အထ ခေါ အာယသ္မာ မာလုကျပုတ္တော သာယနှသမယံ ပဋိသလ္လာနာ ဝုဋ္ဌိတော ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ အာယသ္မာ မာလုကျပုတ္တော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ –
မြန်֍ ၁၂၄။ ‘‘ဣဓ မယှံ, ဘန္တေ, ရဟောဂတဿ ပဋိသလ္လီနဿ ဧဝံ စေတသော ပရိဝိတက္ကော ဥဒပါဒိ – ယာနိမာနိ ဒိဋ္ဌိဂတာနိ ဘဂဝတာ အဗျာကတာနိ ဌပိတာနိ ပဋိက္ခိတ္တာနိ – ‘သဿတော လောကော’တိပိ, ‘အသဿတော လောကော’တိပိ…ပေ… ‘နေဝ ဟောတိ န န ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ’တိပိ – တာနိ မေ ဘဂဝါ န ဗျာကရောတိ။ ယာနိ မေ ဘဂဝါ န ဗျာကရောတိ တံ မေ န ရုစ္စတိ, တံ မေ နက္ခမတိ။ သောဟံ ဘဂဝန္တံ ဥပသင်္ကမိတွာ ဧတမတ္ထံ ပုစ္ဆိဿာမိ။ သစေ မေ ဘဂဝါ ဗျာကရိဿတိ – ‘သဿတော လောကော’တိ ဝါ, ‘အသဿတော လောကော’တိ ဝါ…ပေ… ‘နေဝ ဟောတိ န န ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ’တိ ဝါ – ဧဝါဟံ ဘဂဝတိ, ဗြဟ္မစရိယံ စရိဿာမိ။ နော စေ မေ ဘဂဝါ ဗျာကရိဿတိ – ‘သဿတော လောကော’တိ ဝါ, ‘အသဿတော လောကော’တိ ဝါ…ပေ… ‘နေဝ ဟောတိ န န ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ’တိ ဝါ – ဧဝါဟံ သိက္ခံ ပစ္စက္ခာယ ဟီနာယာဝတ္တိဿာမီတိ။ သစေ ဘဂဝါ ဇာနာတိ – ‘သဿတော လောကော’တိ, ‘သဿတော လောကော’တိ မေ ဘဂဝါ ဗျာကရောတု၊ သစေ ဘဂဝါ ဇာနာတိ – ‘အသဿတော လောကော’တိ, ‘အသဿတော လောကော’တိ မေ ဘဂဝါ ဗျာကရောတု။ နော စေ ဘဂဝါ ဇာနာတိ – ‘သဿတော လောကော’တိ ဝါ, ‘အသဿတော လောကော’တိ ဝါ, အဇာနတော ခေါ ပန အပဿတော ဧတဒေဝ ဥဇုကံ ဟောတိ ယဒိဒံ – ‘န ဇာနာမိ, န ပဿာမီ’တိ။ သစေ ဘဂဝါ ဇာနာတိ – ‘အန္တဝါ လောကော’တိ, ‘အနန္တဝါ လောကော’တိ မေ ဘဂဝါ ဗျာကရောတု၊ သစေ ဘဂဝါ ဇာနာတိ – ‘အနန္တဝါ လောကော’တိ, ‘အနန္တဝါ လောကော’တိ မေ ဘဂဝါ ဗျာကရောတု။ နော စေ ဘဂဝါ ဇာနာတိ – ‘အန္တဝါ လောကော’တိ ဝါ, ‘အနန္တဝါ လောကော’တိ ဝါ, အဇာနတော ခေါ ပန အပဿတော
(မ၊၂၊၉၁။)
ဧတဒေဝ ဥဇုကံ ဟောတိ ယဒိဒံ – ‘န ဇာနာမိ, န ပဿာမီ’တိ။ သစေ ဘဂဝါ ဇာနာတိ – ‘တံ ဇီဝံ တံ သရီရ’န္တိ, ‘တံ ဇီဝံ တံ သရီရ’န္တိ မေ ဘဂဝါ ဗျာကရောတု၊ သစေ ဘဂဝါ ဇာနာတိ – ‘အညံ ဇီဝံ အညံ သရီရ’န္တိ, ‘အညံ ဇီဝံ အညံ သရီရ’န္တိ မေ ဘဂဝါ ဗျာကရောတု။ နော စေ ဘဂဝါ ဇာနာတိ – ‘တံ ဇီဝံ တံ သရီရ’န္တိ ဝါ, ‘အညံ ဇီဝံ အညံ သရီရ’န္တိ ဝါ, အဇာနတော ခေါ ပန အပဿတော ဧတဒေဝ ဥဇုကံ ဟောတိ ယဒိဒံ – ‘န ဇာနာမိ, န ပဿာမီ’တိ။ သစေ ဘဂဝါ ဇာနာတိ – ‘ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ’တိ, ‘ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ’တိ မေ ဘဂဝါ ဗျာကရောတု၊ သစေ ဘဂဝါ ဇာနာတိ – ‘န ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ’တိ, ‘န ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ’တိ မေ ဘဂဝါ ဗျာကရောတု။ နော စေ ဘဂဝါ ဇာနာတိ – ‘ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ’တိ ဝါ, ‘န ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ’တိ ဝါ, အဇာနတော ခေါ ပန အပဿတော ဧတဒေဝ ဥဇုကံ ဟောတိ ယဒိဒံ – ‘န ဇာနာမိ န ပဿာမီ’တိ။ သစေ ဘဂဝါ ဇာနာတိ – ‘ဟောတိ စ န စ ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ’တိ, ‘ဟောတိ စ န စ ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ’တိ မေ ဘဂဝါ ဗျာကရောတု၊ သစေ ဘဂဝါ ဇာနာတိ – ‘နေဝ ဟောတိ န န ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ’တိ, ‘နေဝ ဟောတိ န န ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ’တိ မေ ဘဂဝါ ဗျာကရောတု။ နော စေ ဘဂဝါ ဇာနာတိ – ‘ဟောတိ စ န စ ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ’တိ ဝါ, ‘နေဝ ဟောတိ န န ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ’တိ ဝါ, အဇာနတော ခေါ ပန အပဿတော ဧတဒေဝ ဥဇုကံ ဟောတိ ယဒိဒံ – ‘န ဇာနာမိ, န ပဿာမီ’’’တိ။
မြန်֍ ၁၂၅။ ‘‘ကိံ နု [ကိံ နု ခေါ (သျာ။ ကံ။ က။)] တာဟံ, မာလုကျပုတ္တ, ဧဝံ အဝစံ – ‘ဧဟိ တွံ, မာလုကျပုတ္တ, မယိ ဗြဟ္မစရိယံ စရ, အဟံ တေ ဗျာကရိဿာမိ – ‘သဿတော လောကော’တိ ဝါ, ‘အသဿတော လောကော’တိ ဝါ, ‘အန္တဝါ လောကော’တိ ဝါ, ‘အနန္တဝါ လောကော’တိ ဝါ, ‘တံ ဇီဝံ တံ သရီရ’န္တိ ဝါ, ‘အညံ ဇီဝံ အညံ သရီရ’န္တိ ဝါ, ‘ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ’တိ ဝါ, ‘န ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ’တိ ဝါ, ‘ဟောတိ စ န စ ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ’တိ ဝါ, ‘နေဝ ဟောတိ န န ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ’တိ ဝါ’’တိ? ‘‘နော ဟေတံ, ဘန္တေ’’။ ‘‘တွံ ဝါ ပန မံ ဧဝံ အဝစ – အဟံ, ဘန္တေ, ဘဂဝတိ ဗြဟ္မစရိယံ
(မ၊၂၊၉၂။)
စရိဿာမိ, ဘဂဝါ မေ ဗျာကရိဿတိ – ‘သဿတော လောကော’တိ ဝါ, ‘အသဿတော လောကော’တိ ဝါ, ‘အန္တဝါ လောကော’တိ ဝါ, ‘အနန္တဝါ လောကော’တိ ဝါ, ‘တံ ဇီဝံ တံ သရီရ’န္တိ ဝါ, ‘အညံ ဇီဝံ အညံ သရီရ’န္တိ ဝါ, ‘ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ’တိ ဝါ, ‘န ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ’တိ ဝါ, ‘ဟောတိ စ န စ ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ’တိ ဝါ, ‘နေဝ ဟောတိ န န ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ’တိ ဝါ’’တိ? ‘‘နော ဟေတံ, ဘန္တေ’’။ ‘‘ဣတိ ကိရ, မာလုကျပုတ္တ, နေဝါဟံ တံ ဝဒါမိ – ဧဟိ တွံ, မာလုကျပုတ္တ, မယိ ဗြဟ္မစရိယံ စရ, အဟံ တေ ဗျာကရိဿာမိ – ‘သဿတော လောကော’တိ ဝါ, ‘အသဿတော လောကော’တိ ဝါ…ပေ… ‘နေဝ ဟောတိ န န ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာတိ ဝါ’တိ၊ နပိ ကိရ မံ တွံ ဝဒေသိ – အဟံ, ဘန္တေ, ဘဂဝတိ ဗြဟ္မစရိယံ စရိဿာမိ, ဘဂဝါ မေ ဗျာကရိဿတိ – ‘သဿတော လောကော’တိ ဝါ ‘အသဿတော လောကော’တိ ဝါ…ပေ… ‘နေဝ ဟောတိ န န ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ’တိ ဝါ’’တိ။ ဧဝံ သန္တေ, မောဃပုရိသ, ကော သန္တော ကံ ပစ္စာစိက္ခသိ?
မြန်֍ ၁၂၆။ ‘‘ယော ခေါ, မာလုကျပုတ္တ, ဧဝံ ဝဒေယျ – ‘န တာဝါဟံ ဘဂဝတိ ဗြဟ္မစရိယံ စရိဿာမိ ယာဝ မေ ဘဂဝါ န ဗျာကရိဿတိ – ‘‘သဿတော လောကော’’တိ ဝါ, ‘‘အသဿတော လောကော’’တိ ဝါ…ပေ… ‘‘နေဝ ဟောတိ န န ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ’’တိ ဝါတိ, အဗျာကတမေဝ တံ, မာလုကျပုတ္တ, တထာဂတေန အဿ, အထ သော ပုဂ္ဂလော ကာလံ ကရေယျ။ သေယျထာပိ, မာလုကျပုတ္တ, ပုရိသော သလ္လေန ဝိဒ္ဓေါ အဿ သဝိသေန ဂါဠှပလေပနေန။ တဿ မိတ္တာမစ္စာ ဉာတိသာလောဟိတာ ဘိသက္ကံ သလ္လကတ္တံ ဥပဋ္ဌပေယျုံ။ သော ဧဝံ ဝဒေယျ – ‘န တာဝါဟံ ဣမံ သလ္လံ အာဟရိဿာမိ ယာဝ န တံ ပုရိသံ ဇာနာမိ ယေနမှိ ဝိဒ္ဓေါ, ခတ္တိယော ဝါ ဗြာဟ္မဏော ဝါ ဝေဿော ဝါ သုဒ္ဒေါ ဝါ’တိ၊ သော ဧဝံ ဝဒေယျ – ‘န တာဝါဟံ ဣမံ သလ္လံ အာဟရိဿာမိ ယာဝ န တံ ပုရိသံ ဇာနာမိ ယေနမှိ ဝိဒ္ဓေါ, ဧဝံနာမော ဧဝံဂေါတ္တော ဣတိ ဝါ’တိ၊ သော ဧဝံ ဝဒေယျ – ‘န တာဝါဟံ ဣမံ သလ္လံ အာဟရိဿာမိ ယာဝ န တံ ပုရိသံ ဇာနာမိ ယေနမှိ ဝိဒ္ဓေါ, ဒီဃော ဝါ ရဿော ဝါ မဇ္ဈိမော ဝါ’တိ၊ သော ဧဝံ ဝဒေယျ – ‘န တာဝါဟံ ဣမံ သလ္လံ အာဟရိဿာမိ ယာဝ န တံ ပုရိသံ ဇာနာမိ ယေနမှိ ဝိဒ္ဓေါ, ကာဠော ဝါ သာမော ဝါ မင်္ဂုရစ္ဆဝီ ဝါ’တိ၊ သော ဧဝံ ဝဒေယျ – ‘န တာဝါဟံ ဣမံ သလ္လံ အာဟရိဿာမိ ယာဝ န တံ ပုရိသံ ဇာနာမိ ယေနမှိ ဝိဒ္ဓေါ, အမုကသ္မိံ
(မ၊၂၊၉၃။)
ဂါမေ ဝါ နိဂမေ ဝါ နဂရေ ဝါ’တိ၊ သော ဧဝံ ဝဒေယျ – ‘န တာဝါဟံ ဣမံ သလ္လံ အာဟရိဿာမိ ယာဝ န တံ ဓနုံ ဇာနာမိ ယေနမှိ ဝိဒ္ဓေါ, ယဒိ ဝါ စာပေါ ယဒိ ဝါ ကောဒဏ္ဍော’တိ၊ သော ဧဝံ ဝဒေယျ – ‘န တာဝါဟံ ဣမံ သလ္လံ အာဟရိဿာမိ ယာဝ န တံ ဇိယံ ဇာနာမိ ယာယမှိ ဝိဒ္ဓေါ, ယဒိ ဝါ အက္ကဿ ယဒိ ဝါ သဏှဿ [သဏ္ဌဿ (သီ။ သျာ။ ကံ။ ပီ။)] ယဒိ ဝါ နှာရုဿ ယဒိ ဝါ မရုဝါယ ယဒိ ဝါ ခီရပဏ္ဏိနော’တိ၊ သော ဧဝံ ဝဒေယျ – ‘န တာဝါဟံ ဣမံ သလ္လံ အာဟရိဿာမိ ယာဝ န တံ ကဏ္ဍံ ဇာနာမိ ယေနမှိ ဝိဒ္ဓေါ, ယဒိ ဝါ ဂစ္ဆံ ယဒိ ဝါ ရောပိမ’န္တိ၊ သော ဧဝံ ဝဒေယျ – ‘န တာဝါဟံ ဣမံ သလ္လံ အာဟရိဿာမိ ယာဝ န တံ ကဏ္ဍံ ဇာနာမိ ယေနမှိ ဝိဒ္ဓေါ, ယဿ ပတ္တေဟိ ဝါဇိတံ [ဝါခိတ္တံ (က။)] ယဒိ ဝါ ဂိဇ္ဈဿ ယဒိ ဝါ ကင်္ကဿ ယဒိ ဝါ ကုလလဿ ယဒိ ဝါ မောရဿ ယဒိ ဝါ သိထိလဟနုနော’တိ၊ သော ဧဝံ ဝဒေယျ – ‘န တာဝါဟံ ဣမံ သလ္လံ အာဟရိဿာမိ ယာဝ န တံ ကဏ္ဍံ ဇာနာမိ ယေနမှိ ဝိဒ္ဓေါ, ယဿ နှာရုနာ ပရိက္ခိတ္တံ ယဒိ ဝါ ဂဝဿ ယဒိ ဝါ မဟိံသဿ ယဒိ ဝါ ဘေရဝဿ [ရောရုဝဿ (သီ။ သျာ။ ကံ။ ပီ။)] ယဒိ ဝါ သေမှာရဿာ’တိ၊ သော ဧဝံ ဝဒေယျ – ‘န တာဝါဟံ ဣမံ သလ္လံ အာဟရိဿာမိ ယာဝ န တံ သလ္လံ ဇာနာမိ ယေနမှိ ဝိဒ္ဓေါ, ယဒိ ဝါ သလ္လံ ယဒိ ဝါ ခုရပ္ပံ ယဒိ ဝါ ဝေကဏ္ဍံ ယဒိ ဝါ နာရာစံ ယဒိ ဝါ ဝစ္ဆဒန္တံ ယဒိ ဝါ ကရဝီရပတ္တ’န္တိ – အညာတမေဝ တံ, မာလုကျပုတ္တ, တေန ပုရိသေန အဿ, အထ သော ပုရိသော ကာလံ ကရေယျ။ ဧဝမေဝ ခေါ, မာလုကျပုတ္တ, ယော ဧဝံ ဝဒေယျ – ‘န တာဝါဟံ ဘဂဝတိ ဗြဟ္မစရိယံ စရိဿာမိ ယာဝ မေ ဘဂဝါ န ဗျာကရိဿတိ – ‘‘သဿတော လောကော’’တိ ဝါ ‘‘အသဿတော လောကော’’တိ ဝါ…ပေ… ‘‘နေဝ ဟောတိ န န ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ’’တိ ဝါတိ – အဗျာကတမေဝ တံ, မာလုကျပုတ္တ, တထာဂတေန အဿ, အထ သော ပုဂ္ဂလော ကာလင်္ကရေယျ။
မြန်֍ ၁၂၇။ ‘‘‘သဿတော လောကော’တိ, မာလုကျပုတ္တ, ဒိဋ္ဌိယာ သတိ ဗြဟ္မစရိယဝါသော အဘဝိဿာတိ, ဧဝံ ‘နော အသဿတော လောကော’တိ, မာလုကျပုတ္တ, ဒိဋ္ဌိယာ သတိ ဗြဟ္မစရိယဝါသော အဘဝိဿာတိ, ဧဝမ္ပိ ‘နော သဿတော လောကော’တိ ဝါ, မာလုကျပုတ္တ, ဒိဋ္ဌိယာ သတိ, ‘အသဿတော လောကော’တိ ဝါ ဒိဋ္ဌိယာ သတိ အတ္ထေဝ ဇာတိ, အတ္ထိ ဇရာ, အတ္ထိ မရဏံ, သန္တိ သောကပရိဒေဝဒုက္ခဒေါမနဿုပါယာသာ၊ ယေသာဟံ ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ နိဃာတံ
(မ၊၂၊၉၄။)
ပညပေမိ။ ‘အန္တဝါ လောကော’တိ, မာလုကျပုတ္တ, ဒိဋ္ဌိယာ သတိ ဗြဟ္မစရိယဝါသော အဘဝိဿာတိ, ဧဝံ ‘နော အနန္တဝါ လောကော’တိ, မာလုကျပုတ္တ, ဒိဋ္ဌိယာ သတိ ဗြဟ္မစရိယဝါသော အဘဝိဿာတိ, ဧဝမ္ပိ ‘နော အန္တဝါ လောကော’တိ ဝါ, မာလုကျပုတ္တ, ဒိဋ္ဌိယာ သတိ, ‘အနန္တဝါ လောကော’တိ ဝါ ဒိဋ္ဌိယာ သတိ အတ္ထေဝ ဇာတိ, အတ္ထိ ဇရာ, အတ္ထိ မရဏံ, သန္တိ သောကပရိဒေဝဒုက္ခဒေါမနဿုပါယာသာ၊ ယေသာဟံ ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ နိဃာတံ ပညပေမိ။ ‘တံ ဇီဝံ တံ သရီရ’န္တိ, မာလုကျပုတ္တ, ဒိဋ္ဌိယာ သတိ ဗြဟ္မစရိယဝါသော အဘဝိဿာတိ, ဧဝံ ‘နော အညံ ဇီဝံ အညံ သရီရ’န္တိ, မာလုကျပုတ္တ, ဒိဋ္ဌိယာ သတိ ဗြဟ္မစရိယဝါသော အဘဝိဿာတိ, ဧဝမ္ပိ ‘နော တံ ဇီဝံ တံ သရီရ’န္တိ ဝါ, မာလုကျပုတ္တ, ဒိဋ္ဌိယာ သတိ, ‘အညံ ဇီဝံ အညံ သရီရ’န္တိ ဝါ ဒိဋ္ဌိယာ သတိ အတ္ထေဝ ဇာတိ…ပေ… နိဃာတံ ပညပေမိ။ ‘ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ’တိ, မာလုကျပုတ္တ, ဒိဋ္ဌိယာ သတိ ဗြဟ္မစရိယဝါသော အဘဝိဿာတိ, ဧဝံ ‘နော န ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ’တိ, မာလုကျပုတ္တ, ဒိဋ္ဌိယာ သတိ ဗြဟ္မစရိယဝါသော အဘဝိဿာတိ, ဧဝမ္ပိ ‘နော ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ’တိ ဝါ, မာလုကျပုတ္တ, ဒိဋ္ဌိယာ သတိ, ‘န ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ’တိ ဝါ ဒိဋ္ဌိယာ သတိ အတ္ထေဝ ဇာတိ…ပေ… ယေသာဟံ ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ နိဃာတံ ပညပေမိ။ ‘ဟောတိ စ န စ ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ’တိ, မာလုကျပုတ္တ, ဒိဋ္ဌိယာ သတိ ဗြဟ္မစရိယဝါသော အဘဝိဿာတိ, ဧဝံ ‘နော နေဝ ဟောတိ န န ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ’တိ, မာလုကျပုတ္တ, ဒိဋ္ဌိယာ သတိ ဗြဟ္မစရိယဝါသော အဘဝိဿာတိ, ဧဝမ္ပိ ‘နော ဟောတိ စ န စ ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ’တိ, မာလုကျပုတ္တ, ဒိဋ္ဌိယာ သတိ, ‘နေဝ ဟောတိ န န ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ’တိ ဝါ ဒိဋ္ဌိယာ သတိ အတ္ထေဝ ဇာတိ…ပေ… ယေသာဟံ ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ နိဃာတံ ပညပေမိ။
မြန်֍ ၁၂၈။ ‘‘တသ္မာတိဟ, မာလုကျပုတ္တ, အဗျာကတဉ္စ မေ အဗျာကတတော ဓာရေထ၊ ဗျာကတဉ္စ မေ ဗျာကတတော ဓာရေထ။ ကိဉ္စ, မာလုကျပုတ္တ, မယာ အဗျာကတံ? ‘သဿတော လောကော’တိ မာလုကျပုတ္တ, မယာ အဗျာကတံ၊ ‘အသဿတော လောကော’တိ – မယာ အဗျာကတံ၊ ‘အန္တဝါ လောကော’တိ – မယာ အဗျာကတံ၊ ‘အနန္တဝါ လောကော’တိ – မယာ အဗျာကတံ၊ ‘တံ ဇီဝံ တံ သရီရ’န္တိ – မယာ အဗျာကတံ၊ ‘အညံ ဇီဝံ အညံ သရီရ’န္တိ – မယာ အဗျာကတံ၊ ‘ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ’တိ – မယာ အဗျာကတံ၊ ‘န ဟောတိ တထာဂတော
(မ၊၂၊၉၅။)
ပရံ မရဏာ’တိ – မယာ အဗျာကတံ၊ ‘ဟောတိ စ န စ ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ’တိ – မယာ အဗျာကတံ၊ ‘နေဝ ဟောတိ န န ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ’တိ – မယာ အဗျာကတံ။ ကသ္မာ စေတံ, မာလုကျပုတ္တ, မယာ အဗျာကတံ? န ဟေတံ, မာလုကျပုတ္တ, အတ္ထသံဟိတံ န အာဒိဗြဟ္မစရိယကံ န [နေတံ (သီ။)] နိဗ္ဗိဒါယ န ဝိရာဂါယ န နိရောဓာယ န ဥပသမာယ န အဘိညာယ န သမ္ဗောဓာယ န နိဗ္ဗာနာယ သံဝတ္တတိ။ တသ္မာ တံ မယာ အဗျာကတံ။ ကိဉ္စ, မာလုကျပုတ္တ, မယာ ဗျာကတံ? ‘ဣဒံ ဒုက္ခ’န္တိ, မာလုကျပုတ္တ, မယာ ဗျာကတံ၊ ‘အယံ ဒုက္ခသမုဒယော’တိ – မယာ ဗျာကတံ၊ ‘အယံ ဒုက္ခနိရောဓော’တိ – မယာ ဗျာကတံ၊ ‘အယံ ဒုက္ခနိရောဓဂါမိနီ ပဋိပဒါ’တိ – မယာ ဗျာကတံ။ ကသ္မာ စေတံ, မာလုကျပုတ္တ, မယာ ဗျာကတံ? ဧတဉှိ, မာလုကျပုတ္တ, အတ္ထသံဟိတံ ဧတံ အာဒိဗြဟ္မစရိယကံ နိဗ္ဗိဒါယ ဝိရာဂါယ နိရောဓာယ ဥပသမာယ အဘိညာယ သမ္ဗောဓာယ နိဗ္ဗာနာယ သံဝတ္တတိ။ တသ္မာ တံ မယာ ဗျာကတံ။ တသ္မာတိဟ, မာလုကျပုတ္တ, အဗျာကတဉ္စ မေ အဗျာကတတော ဓာရေထ၊ ဗျာကတဉ္စ မေ ဗျာကတတော ဓာရေထာ’’တိ။
ဣဒမဝေါစ ဘဂဝါ။ အတ္တမနော အာယသ္မာ မာလုကျပုတ္တော ဘဂဝတော ဘာသိတံ အဘိနန္ဒီတိ။
စူဠမာလုကျသုတ္တံ နိဋ္ဌိတံ တတိယံ။
၄။ မဟာမာလုကျသုတ္တံ
မြန်֍ ၁၂၉။ ဧဝံ မေ သုတံ – ဧကံ သမယံ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တတြ ခေါ ဘဂဝါ ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ – ‘‘ဘိက္ခဝေါ’’တိ။ ‘‘ဘဒန္တေ’’တိ တေ ဘိက္ခူ ဘဂဝတော ပစ္စဿောသုံ။ ဘဂဝါ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ဓာရေထ နော တုမှေ, ဘိက္ခဝေ, မယာ ဒေသိတာနိ ပဉ္စောရမ္ဘာဂိယာနိ သံယောဇနာနီ’’တိ?
ဧဝံ ဝုတ္တေ, အာယသ္မာ မာလုကျပုတ္တော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘အဟံ ခေါ, ဘန္တေ, ဓာရေမိ ဘဂဝတာ ဒေသိတာနိ ပဉ္စောရမ္ဘာဂိယာနိ သံယောဇနာနီ’’တိ။ ‘‘ယထာ ကထံ ပန တွံ, မာလုကျပုတ္တ, ဓာရေသိ မယာ ဒေသိတာနိ ပဉ္စောရမ္ဘာဂိယာနိ သံယောဇနာနီ’’တိ? ‘‘သက္ကာယဒိဋ္ဌိံ ခေါ အဟံ, ဘန္တေ, ဘဂဝတာ
(မ၊၂၊၉၆။)
ဩရမ္ဘာဂိယံ သံယောဇနံ ဒေသိတံ ဓာရေမိ၊ ဝိစိကိစ္ဆံ ခေါ အဟံ, ဘန္တေ, ဘဂဝတာ ဩရမ္ဘာဂိယံ သံယောဇနံ ဒေသိတံ ဓာရေမိ၊ သီလဗ္ဗတပရာမာသံ ခေါ အဟံ, ဘန္တေ, ဘဂဝတာ ဩရမ္ဘာဂိယံ သံယောဇနံ ဒေသိတံ ဓာရေမိ၊ ကာမစ္ဆန္ဒံ ခေါ အဟံ, ဘန္တေ, ဘဂဝတာ ဩရမ္ဘာဂိယံ သံယောဇနံ ဒေသိတံ ဓာရေမိ၊ ဗျာပါဒံ ခေါ အဟံ, ဘန္တေ, ဘဂဝတာ ဩရမ္ဘာဂိယံ သံယောဇနံ ဒေသိတံ ဓာရေမိ။ ဧဝံ ခေါ အဟံ, ဘန္တေ, ဓာရေမိ ဘဂဝတာ ဒေသိတာနိ ပဉ္စောရမ္ဘာဂိယာနိ သံယောဇနာနီ’’တိ။
‘‘ကဿ ခေါ နာမ တွံ, မာလုကျပုတ္တ, ဣမာနိ ဧဝံ ပဉ္စောရမ္ဘာဂိယာနိ သံယောဇနာနိ ဒေသိတာနိ ဓာရေသိ? နနု, မာလုကျပုတ္တ, အညတိတ္ထိယာ ပရိဗ္ဗာဇကာ ဣမိနာ တရုဏူပမေန ဥပါရမ္ဘေန ဥပါရမ္ဘိဿန္တိ? ဒဟရဿ ဟိ, မာလုကျပုတ္တ, ကုမာရဿ မန္ဒဿ ဥတ္တာနသေယျကဿ သက္ကာယောတိပိ န ဟောတိ, ကုတော ပနဿ ဥပ္ပဇ္ဇိဿတိ သက္ကာယဒိဋ္ဌိ? အနုသေတွေဝဿ [အနုသေတိ တွေဝဿ (သီ။ ပီ။)] သက္ကာယဒိဋ္ဌာနုသယော။ ဒဟရဿ ဟိ, မာလုကျပုတ္တ, ကုမာရဿ မန္ဒဿ ဥတ္တာနသေယျကဿ ဓမ္မာတိပိ န ဟောတိ, ကုတော ပနဿ ဥပ္ပဇ္ဇိဿတိ ဓမ္မေသု ဝိစိကိစ္ဆာ? အနုသေတွေဝဿ ဝိစိကိစ္ဆာနုသယော။ ဒဟရဿ ဟိ, မာလုကျပုတ္တ, ကုမာရဿ မန္ဒဿ ဥတ္တာနသေယျကဿ သီလာတိပိ န ဟောတိ, ကုတော ပနဿ ဥပ္ပဇ္ဇိဿတိ သီလေသု သီလဗ္ဗတပရာမာသော? အနုသေတွေဝဿ သီလဗ္ဗတပရာမာသာနုသယော။ ဒဟရဿ ဟိ, မာလုကျပုတ္တ, ကုမာရဿ မန္ဒဿ ဥတ္တာနသေယျကဿ ကာမာတိပိ န ဟောတိ, ကုတော ပနဿ ဥပ္ပဇ္ဇိဿတိ ကာမေသု ကာမစ္ဆန္ဒော? အနုသေတွေဝဿ ကာမရာဂါနုသယော။ ဒဟရဿ ဟိ, မာလုကျပုတ္တ, ကုမာရဿ မန္ဒဿ ဥတ္တာနသေယျကဿ သတ္တာတိပိ န ဟောတိ, ကုတော ပနဿ ဥပ္ပဇ္ဇိဿတိ သတ္တေသု ဗျာပါဒေါ? အနုသေတွေဝဿ ဗျာပါဒါနုသယော။ နနု, မာလုကျပုတ္တ, အညတိတ္ထိယာ ပရိဗ္ဗာဇကာ ဣမိနာ တရုဏူပမေန ဥပါရမ္ဘေန ဥပါရမ္ဘိဿန္တီ’’တိ? ဧဝံ ဝုတ္တေ, အာယသ္မာ အာနန္ဒော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ဧတဿ, ဘဂဝါ, ကာလော, ဧတဿ, သုဂတ, ကာလော ယံ ဘဂဝါ ပဉ္စောရမ္ဘာဂိယာနိ သံယောဇနာနိ ဒေသေယျ။ ဘဂဝတော သုတွာ ဘိက္ခူ ဓာရေဿန္တီ’’တိ။ ‘‘တေန ဟာနန္ဒ, သုဏာဟိ, သာဓုကံ မနသိ ကရောဟိ၊ ဘာသိဿာမီ’’တိ။ ‘‘ဧဝံ, ဘန္တေ’’တိ ခေါ အာယသ္မာ အာနန္ဒော ဘဂဝတော ပစ္စဿောသိ။ ဘဂဝါ ဧတဒဝေါစ –
(မ၊၂၊၉၇။)
မြန်֍ ၁၃၀။ ‘‘ဣဓာနန္ဒ, အဿုတဝါ ပုထုဇ္ဇနော အရိယာနံ အဒဿာဝီ အရိယဓမ္မဿ အကောဝိဒေါ အရိယဓမ္မေ အဝိနီတော, သပ္ပုရိသာနံ အဒဿာဝီ သပ္ပုရိသဓမ္မဿ အကောဝိဒေါ သပ္ပုရိသဓမ္မေ အဝိနီတော သက္ကာယဒိဋ္ဌိပရိယုဋ္ဌိတေန စေတသာ ဝိဟရတိ သက္ကာယဒိဋ္ဌိပရေတေန၊ ဥပ္ပန္နာယ စ သက္ကာယဒိဋ္ဌိယာ နိဿရဏံ ယထာဘူတံ နပ္ပဇာနာတိ။ တဿ သာ သက္ကာယဒိဋ္ဌိ ထာမဂတာ အပ္ပဋိဝိနီတာ ဩရမ္ဘာဂိယံ သံယောဇနံ။ ဝိစိကိစ္ဆာပရိယုဋ္ဌိတေန စေတသာ ဝိဟရတိ ဝိစိကိစ္ဆာပရေတေန၊ ဥပ္ပန္နာယ စ ဝိစိကိစ္ဆာယ နိဿရဏံ ယထာဘူတံ နပ္ပဇာနာတိ။ တဿ သာ ဝိစိကိစ္ဆာ ထာမဂတာ အပ္ပဋိဝိနီတာ ဩရမ္ဘာဂိယံ သံယောဇနံ။ သီလဗ္ဗတပရာမာသပရိယုဋ္ဌိတေန စေတသာ ဝိဟရတိ သီလဗ္ဗတပရာမာသပရေတေန၊ ဥပ္ပန္နဿ စ သီလဗ္ဗတပရာမာသဿ နိဿရဏံ ယထာဘူတံ နပ္ပဇာနာတိ။ တဿ သော သီလဗ္ဗတပရာမာသော ထာမဂတော အပ္ပဋိဝိနီတော ဩရမ္ဘာဂိယံ သံယောဇနံ။ ကာမရာဂပရိယုဋ္ဌိတေန စေတသာ ဝိဟရတိ ကာမရာဂပရေတေန၊ ဥပ္ပန္နဿ စ ကာမရာဂဿ နိဿရဏံ ယထာဘူတံ နပ္ပဇာနာတိ။ တဿ သော ကာမရာဂေါ ထာမဂတော အပ္ပဋိဝိနီတော ဩရမ္ဘာဂိယံ သံယောဇနံ။ ဗျာပါဒပရိယုဋ္ဌိတေန စေတသာ ဝိဟရတိ ဗျာပါဒပရေတေန၊ ဥပ္ပန္နဿ စ ဗျာပါဒဿ နိဿရဏံ ယထာဘူတံ နပ္ပဇာနာတိ။ တဿ သော ဗျာပါဒေါ ထာမဂတော အပ္ပဋိဝိနီတော ဩရမ္ဘာဂိယံ သံယောဇနံ။
မြန်֍ ၁၃၁။ ‘‘သုတဝါ စ ခေါ, အာနန္ဒ, အရိယသာဝကော အရိယာနံ ဒဿာဝီ အရိယဓမ္မဿ ကောဝိဒေါ အရိယဓမ္မေ သုဝိနီတော, သပ္ပုရိသာနံ ဒဿာဝီ သပ္ပုရိသဓမ္မဿ ကောဝိဒေါ သပ္ပုရိသဓမ္မေ သုဝိနီတော န သက္ကာယဒိဋ္ဌိပရိယုဋ္ဌိတေန စေတသာ ဝိဟရတိ န သက္ကာယဒိဋ္ဌိပရေတေန၊ ဥပ္ပန္နာယ စ သက္ကာယဒိဋ္ဌိယာ နိဿရဏံ ယထာဘူတံ ပဇာနာတိ။ တဿ သာ သက္ကာယဒိဋ္ဌိ သာနုသယာ ပဟီယတိ။ န ဝိစိကိစ္ဆာပရိယုဋ္ဌိတေန စေတသာ ဝိဟရတိ န ဝိစိကိစ္ဆာပရေတေန၊ ဥပ္ပန္နာယ စ ဝိစိကိစ္ဆာယ နိဿရဏံ ယထာဘူတံ ပဇာနာတိ။ တဿ သာ ဝိစိကိစ္ဆာ သာနုသယာ ပဟီယတိ။ န သီလဗ္ဗတပရာမာသပရိယုဋ္ဌိတေန စေတသာ ဝိဟရတိ န သီလဗ္ဗတပရာမာသပရေတေန၊ ဥပ္ပန္နဿ စ သီလဗ္ဗတပရာမာသဿ နိဿရဏံ ယထာဘူတံ ပဇာနာတိ။ တဿ သော သီလဗ္ဗတပရာမာသော သာနုသယော ပဟီယတိ။ န ကာမရာဂပရိယုဋ္ဌိတေန စေတသာ ဝိဟရတိ န ကာမရာဂပရေတေန၊ ဥပ္ပန္နဿ စ ကာမရာဂဿ နိဿရဏံ ယထာဘူတံ ပဇာနာတိ။ တဿ သော ကာမရာဂေါ သာနုသယော
(မ၊၂၊၉၈။)
ပဟီယတိ။ န ဗျာပါဒပရိယုဋ္ဌိတေန စေတသာ ဝိဟရတိ န ဗျာပါဒပရေတေန၊ ဥပ္ပန္နဿ စ ဗျာပါဒဿ နိဿရဏံ ယထာဘူတံ ပဇာနာတိ။ တဿ သော ဗျာပါဒေါ သာနုသယော ပဟီယတိ။
မြန်֍ ၁၃၂။ ‘‘ယော, အာနန္ဒ, မဂ္ဂေါ ယာ ပဋိပဒါ ပဉ္စန္နံ ဩရမ္ဘာဂိယာနံ သံယောဇနာနံ ပဟာနာယ တံ မဂ္ဂံ တံ ပဋိပဒံ အနာဂမ္မ ပဉ္စောရမ္ဘာဂိယာနိ သံယောဇနာနိ ဉဿတိ ဝါ ဒက္ခတိ ဝါ ပဇဟိဿတိ ဝါတိ – နေတံ ဌာနံ ဝိဇ္ဇတိ။ သေယျထာပိ, အာနန္ဒ, မဟတော ရုက္ခဿ တိဋ္ဌတော သာရဝတော တစံ အစ္ဆေတွာ ဖေဂ္ဂုံ အစ္ဆေတွာ သာရစ္ဆေဒေါ ဘဝိဿတီတိ – နေတံ ဌာနံ ဝိဇ္ဇတိ၊ ဧဝမေဝ ခေါ, အာနန္ဒ, ယော မဂ္ဂေါ ယာ ပဋိပဒါ ပဉ္စန္နံ ဩရမ္ဘာဂိယာနံ သံယောဇနာနံ ပဟာနာယ တံ မဂ္ဂံ တံ ပဋိပဒံ အနာဂမ္မ ပဉ္စောရမ္ဘာဂိယာနိ သံယောဇနာနိ ဉဿတိ ဝါ ဒက္ခတိ ဝါ ပဇဟိဿတိ ဝါတိ – နေတံ ဌာနံ ဝိဇ္ဇတိ။
‘‘ယော စ ခေါ, အာနန္ဒ, မဂ္ဂေါ ယာ ပဋိပဒါ ပဉ္စန္နံ ဩရမ္ဘာဂိယာနံ သံယောဇနာနံ ပဟာနာယ တံ မဂ္ဂံ တံ ပဋိပဒံ အာဂမ္မ ပဉ္စောရမ္ဘာဂိယာနိ သံယောဇနာနိ ဉဿတိ ဝါ ဒက္ခတိ ဝါ ပဇဟိဿတိ ဝါတိ – ဌာနမေတံ ဝိဇ္ဇတိ။ သေယျထာပိ, အာနန္ဒ, မဟတော ရုက္ခဿ တိဋ္ဌတော သာရဝတော တစံ ဆေတွာ ဖေဂ္ဂုံ ဆေတွာ သာရစ္ဆေဒေါ ဘဝိဿတီတိ – ဌာနမေတံ ဝိဇ္ဇတိ၊ ဧဝမေဝ ခေါ, အာနန္ဒ, ယော မဂ္ဂေါ ယာ ပဋိပဒါ ပဉ္စန္နံ ဩရမ္ဘာဂိယာနံ သံယောဇနာနံ ပဟာနာယ တံ မဂ္ဂံ တံ ပဋိပဒံ အာဂမ္မ ပဉ္စောရမ္ဘာဂိယာနိ သံယောဇနာနိ ဉဿတိ ဝါ ဒက္ခတိ ဝါ ပဇဟိဿတိ ဝါတိ – ဌာနမေတံ ဝိဇ္ဇတိ။ သေယျထာပိ, အာနန္ဒ, ဂင်္ဂါ နဒီ ပူရာ ဥဒကဿ သမတိတ္တိကာ ကာကပေယျာ။ အထ ဒုဗ္ဗလကော ပုရိသော အာဂစ္ဆေယျ – ‘အဟံ ဣမိဿာ ဂင်္ဂါယ နဒိယာ တိရိယံ ဗာဟာယ သောတံ ဆေတွာ သောတ္ထိနာ ပါရံ ဂစ္ဆိဿာမီ’တိ [ဂစ္ဆာမီတိ (သီ။ ပီ။)]၊ သော န သက္ကုဏေယျ ဂင်္ဂါယ နဒိယာ တိရိယံ ဗာဟာယ သောတံ ဆေတွာ သောတ္ထိနာ ပါရံ ဂန္တုံ။ ဧဝမေဝ ခေါ, အာနန္ဒ, ယေသံ ကေသဉ္စိ [ယဿ ကဿစိ (သဗ္ဗတ္ထ)] သက္ကာယနိရောဓာယ ဓမ္မေ ဒေသိယမာနေ စိတ္တံ န ပက္ခန္ဒတိ နပ္ပသီဒတိ န သန္တိဋ္ဌတိ န ဝိမုစ္စတိ၊ သေယျထာပိ သော ဒုဗ္ဗလကော ပုရိသော ဧဝမေတေ ဒဋ္ဌဗ္ဗာ။ သေယျထာပိ, အာနန္ဒ, ဂင်္ဂါ နဒီ ပူရာ ဥဒကဿ သမတိတ္တိကာ ကာကပေယျာ။ အထ ဗလဝါ ပုရိသော အာဂစ္ဆေယျ – ‘အဟံ ဣမိဿာ ဂင်္ဂါယ နဒိယာ တိရိယံ
(မ၊၂၊၉၉။)
ဗာဟာယ သောတံ ဆေတွာ သောတ္ထိနာ ပါရံ ဂစ္ဆိဿာမီ’တိ၊ သော သက္ကုဏေယျ ဂင်္ဂါယ နဒိယာ တိရိယံ ဗာဟာယ သောတံ ဆေတွာ သောတ္ထိနာ ပါရံ ဂန္တုံ။ ဧဝမေဝ ခေါ, အာနန္ဒ, ယေသံ ကေသဉ္စိ သက္ကာယနိရောဓာယ ဓမ္မေ ဒေသိယမာနေ စိတ္တံ ပက္ခန္ဒတိ ပသီဒတိ သန္တိဋ္ဌတိ ဝိမုစ္စတိ၊ သေယျထာပိ သော ဗလဝါ ပုရိသော ဧဝမေတေ ဒဋ္ဌဗ္ဗာ။
မြန်֍ ၁၃၃။ ‘‘ကတမော စာနန္ဒ, မဂ္ဂေါ, ကတမာ ပဋိပဒါ ပဉ္စန္နံ ဩရမ္ဘာဂိယာနံ သံယောဇနာနံ ပဟာနာယ? ဣဓာနန္ဒ, ဘိက္ခု ဥပဓိဝိဝေကာ အကုသလာနံ ဓမ္မာနံ ပဟာနာ သဗ္ဗသော ကာယဒုဋ္ဌုလ္လာနံ ပဋိပ္ပဿဒ္ဓိယာ ဝိဝိစ္စေဝ ကာမေဟိ ဝိဝိစ္စ အကုသလေဟိ ဓမ္မေဟိ သဝိတက္ကံ သဝိစာရံ ဝိဝေကဇံ ပီတိသုခံ ပဌမံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ။ သော ယဒေဝ တတ္ထ ဟောတိ ရူပဂတံ ဝေဒနာဂတံ သညာဂတံ သင်္ခါရဂတံ ဝိညာဏဂတံ တေ ဓမ္မေ အနိစ္စတော ဒုက္ခတော ရောဂတော ဂဏ္ဍတော သလ္လတော အဃတော အာဗာဓတော ပရတော ပလောကတော သုညတော အနတ္တတော သမနုပဿတိ။ သော တေဟိ ဓမ္မေဟိ စိတ္တံ ပဋိဝါပေတိ [ပဋိပါပေတိ (သျာ။), ပတိဋ္ဌာပေတိ (က။)]။ သော တေဟိ ဓမ္မေဟိ စိတ္တံ ပဋိဝါပေတွာ အမတာယ ဓာတုယာ စိတ္တံ ဥပသံဟရတိ – ‘ဧတံ သန္တံ ဧတံ ပဏီတံ ယဒိဒံ သဗ္ဗသင်္ခါရသမထော သဗ္ဗူပဓိပဋိနိဿဂ္ဂေါ တဏှာက္ခယော ဝိရာဂေါ နိရောဓော နိဗ္ဗာန’န္တိ။ သော တတ္ထ ဌိတော အာသဝါနံ ခယံ ပါပုဏာတိ၊ နော စေ အာသဝါနံ ခယံ ပါပုဏာတိ တေနေဝ ဓမ္မရာဂေန တာယ ဓမ္မနန္ဒိယာ ပဉ္စန္နံ ဩရမ္ဘာဂိယာနံ သံယောဇနာနံ ပရိက္ခယာ ဩပပါတိကော ဟောတိ, တတ္ထ ပရိနိဗ္ဗာယီ, အနာဝတ္တိဓမ္မော တသ္မာ လောကာ။ အယမ္ပိ ခေါ, အာနန္ဒ, မဂ္ဂေါ အယံ ပဋိပဒါ ပဉ္စန္နံ ဩရမ္ဘာဂိယာနံ သံယောဇနာနံ ပဟာနာယ။
‘‘ပုန စပရံ, အာနန္ဒ, ဘိက္ခု ဝိတက္ကဝိစာရာနံ ဝူပသမာ…ပေ… ဒုတိယံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ… တတိယံ ဈာနံ… စတုတ္ထံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ။ သော ယဒေဝ တတ္ထ ဟောတိ ရူပဂတံ ဝေဒနာဂတံ သညာဂတံ သင်္ခါရဂတံ ဝိညာဏဂတံ… အနာဝတ္တိဓမ္မော တသ္မာ လောကာ။ အယမ္ပိ ခေါ, အာနန္ဒ, မဂ္ဂေါ အယံ ပဋိပဒါ ပဉ္စန္နံ ဩရမ္ဘာဂိယာနံ သံယောဇနာနံ ပဟာနာယ။
‘‘ပုန စပရံ, အာနန္ဒ, ဘိက္ခု သဗ္ဗသော ရူပသညာနံ သမတိက္ကမာ ပဋိဃသညာနံ အတ္ထင်္ဂမာ နာနတ္တသညာနံ အမနသိကာရာ ‘အနန္တော အာကာသော’တိ အာကာသာနဉ္စာယတနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ။ သော ယဒေဝ တတ္ထ ဟောတိ
(မ၊၂၊၁၀၀။)
ဝေဒနာဂတံ သညာဂတံ သင်္ခါရဂတံ ဝိညာဏဂတံ…ပေ… အနာဝတ္တိဓမ္မော တသ္မာ လောကာ။ အယမ္ပိ ခေါ, အာနန္ဒ, မဂ္ဂေါ အယံ ပဋိပဒါ ပဉ္စန္နံ ဩရမ္ဘာဂိယာနံ သံယောဇနာနံ ပဟာနာယ။
‘‘ပုန စပရံ, အာနန္ဒ, ဘိက္ခု သဗ္ဗသော အာကာသာနဉ္စာယတနံ သမတိက္ကမ္မ ‘အနန္တံ ဝိညာဏ’န္တိ ဝိညာဏဉ္စာယတနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ။ သော ယဒေဝ တတ္ထ ဟောတိ ဝေဒနာဂတံ သညာဂတံ သင်္ခါရဂတံ ဝိညာဏဂတံ…ပေ… အနာဝတ္တိဓမ္မော တသ္မာ လောကာ။ အယမ္ပိ ခေါ, အာနန္ဒ, မဂ္ဂေါ အယံ ပဋိပဒါ ပဉ္စန္နံ ဩရမ္ဘာဂိယာနံ သံယောဇနာနံ ပဟာနာယ။
‘‘ပုန စပရံ, အာနန္ဒ, ဘိက္ခု သဗ္ဗသော ဝိညာဏဉ္စာယတနံ သမတိက္ကမ္မ ‘နတ္ထိ ကိဉ္စီ’တိ အာကိဉ္စညာယတနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ။ သော ယဒေဝ တတ္ထ ဟောတိ ဝေဒနာဂတံ သညာဂတံ သင်္ခါရဂတံ ဝိညာဏဂတံ…ပေ… အနာဝတ္တိဓမ္မော တသ္မာ လောကာ။ အယမ္ပိ ခေါ, အာနန္ဒ, မဂ္ဂေါ အယံ ပဋိပဒါ ပဉ္စန္နံ ဩရမ္ဘာဂိယာနံ သံယောဇနာနံ ပဟာနာယာ’’တိ။
‘‘ဧသော စေ, ဘန္တေ, မဂ္ဂေါ ဧသာ ပဋိပဒါ ပဉ္စန္နံ ဩရမ္ဘာဂိယာနံ သံယောဇနာနံ ပဟာနာယ, အထ ကိဉ္စရဟိ ဣဓေကစ္စေ ဘိက္ခူ စေတောဝိမုတ္တိနော ဧကစ္စေ ဘိက္ခူ ပညာဝိမုတ္တိနော’’တိ? ‘‘ဧတ္ထ ခေါ ပနေသာဟံ [ဧတ္ထ ခေါ တေသာဟံ (သီ။ သျာ။ ကံ။ ပီ။)], အာနန္ဒ, ဣန္ဒြိယဝေမတ္တတံ ဝဒါမီ’’တိ။
ဣဒမဝေါစ ဘဂဝါ။ အတ္တမနော အာယသ္မာ အာနန္ဒော ဘဂဝတော ဘာသိတံ အဘိနန္ဒီတိ။
မဟာမာလုကျသုတ္တံ နိဋ္ဌိတံ စတုတ္ထံ။
၅။ ဘဒ္ဒါလိသုတ္တံ
မြန်֍ ၁၃၄။ ဧဝံ မေ သုတံ – ဧကံ သမယံ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တတြ ခေါ ဘဂဝါ ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ – ‘‘ဘိက္ခဝေါ’’တိ။ ‘‘ဘဒန္တေ’’တိ တေ ဘိက္ခူ ဘဂဝတော ပစ္စဿောသုံ။ ဘဂဝါ ဧတဒဝေါစ – ‘‘အဟံ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဧကာသနဘောဇနံ ဘုဉ္ဇာမိ၊ ဧကာသနဘောဇနံ ခေါ, အဟံ, ဘိက္ခဝေ, ဘုဉ္ဇမာနော အပ္ပါဗာဓတဉ္စ
(မ၊၂၊၁၀၁။)
သဉ္ဇာနာမိ အပ္ပါတင်္ကတဉ္စ လဟုဋ္ဌာနဉ္စ ဗလဉ္စ ဖာသုဝိဟာရဉ္စ။ ဧထ, တုမှေပိ, ဘိက္ခဝေ, ဧကာသနဘောဇနံ ဘုဉ္ဇထ၊ ဧကာသနဘောဇနံ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, တုမှေပိ ဘုဉ္ဇမာနာ အပ္ပါဗာဓတဉ္စ သဉ္ဇာနိဿထ အပ္ပါတင်္ကတဉ္စ လဟုဋ္ဌာနဉ္စ ဗလဉ္စ ဖာသုဝိဟာရဉ္စာ’’တိ။ ဧဝံ ဝုတ္တေ, အာယသ္မာ ဘဒ္ဒါလိ ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘အဟံ ခေါ, ဘန္တေ, န ဥဿဟာမိ ဧကာသနဘောဇနံ ဘုဉ္ဇိတုံ၊ ဧကာသနဘောဇနဉှိ မေ, ဘန္တေ, ဘုဉ္ဇတော သိယာ ကုက္ကုစ္စံ, သိယာ ဝိပ္ပဋိသာရော’’တိ။ ‘‘တေန ဟိ တွံ, ဘဒ္ဒါလိ, ယတ္ထ နိမန္တိတော အဿသိ တတ္ထ ဧကဒေသံ ဘုဉ္ဇိတွာ ဧကဒေသံ နီဟရိတွာပိ ဘုဉ္ဇေယျာသိ။ ဧဝမ္ပိ ခေါ တွံ, ဘဒ္ဒါလိ, ဘုဉ္ဇမာနော ဧကာသနော ယာပေဿသီ’’တိ [ဘုဉ္ဇမာနော ယာပေဿသီတိ (သီ။ သျာ။ ကံ။ ပီ။)]။ ‘‘ဧဝမ္ပိ ခေါ အဟံ, ဘန္တေ, န ဥဿဟာမိ ဘုဉ္ဇိတုံ၊ ဧဝမ္ပိ ဟိ မေ, ဘန္တေ, ဘုဉ္ဇတော သိယာ ကုက္ကုစ္စံ, သိယာ ဝိပ္ပဋိသာရော’’တိ။ အထ ခေါ အာယသ္မာ ဘဒ္ဒါလိ ဘဂဝတာ သိက္ခာပဒေ ပညာပိယမာနေ ဘိက္ခုသံဃေ သိက္ခံ သမာဒိယမာနေ အနုဿာဟံ ပဝေဒေသိ။ အထ ခေါ အာယသ္မာ ဘဒ္ဒါလိ သဗ္ဗံ တံ တေမာသံ န ဘဂဝတော သမ္မုခီဘာဝံ အဒါသိ, ယထာ တံ သတ္ထုသာသနေ သိက္ခာယ အပရိပူရကာရီ။
မြန်֍ ၁၃၅။ တေန ခေါ ပန သမယေန သမ္ဗဟုလာ ဘိက္ခူ ဘဂဝတော စီဝရကမ္မံ ကရောန္တိ – နိဋ္ဌိတစီဝရော ဘဂဝါ တေမာသစ္စယေန စာရိကံ ပက္ကမိဿတီတိ။ အထ ခေါ အာယသ္မာ ဘဒ္ဒါလိ ယေန တေ ဘိက္ခူ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ တေဟိ ဘိက္ခူဟိ သဒ္ဓိံ သမ္မောဒိ။ သမ္မောဒနီယံ ကထံ သာရဏီယံ ဝီတိသာရေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နံ ခေါ အာယသ္မန္တံ ဘဒ္ဒါလိံ တေ ဘိက္ခူ ဧတဒဝေါစုံ – ‘‘ဣဒံ ခေါ, အာဝုသော ဘဒ္ဒါလိ, ဘဂဝတော စီဝရကမ္မံ ကရီယတိ [ကရဏီယံ (က။)]။ နိဋ္ဌိတစီဝရော ဘဂဝါ တေမာသစ္စယေန စာရိကံ ပက္ကမိဿတိ။ ဣင်္ဃာဝုသော ဘဒ္ဒါလိ, ဧတံ ဒေါသကံ သာဓုကံ မနသိ ကရောဟိ, မာ တေ ပစ္ဆာ ဒုက္ကရတရံ အဟောသီ’’တိ။ ‘‘ဧဝမာဝုသော’’တိ ခေါ အာယသ္မာ ဘဒ္ဒါလိ တေသံ ဘိက္ခူနံ ပဋိဿုတွာ ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ အာယသ္မာ ဘဒ္ဒါလိ ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘အစ္စယော မံ, ဘန္တေ, အစ္စဂမာ ယထာဗာလံ ယထာမူဠှံ ယထာအကုသလံ, ယောဟံ ဘဂဝတာ သိက္ခာပဒေ ပညာပိယမာနေ ဘိက္ခုသံဃေ သိက္ခံ သမာဒိယမာနေ အနုဿာဟံ ပဝေဒေသိံ။ တဿ မေ, ဘန္တေ, ဘဂဝါ အစ္စယံ အစ္စယတော ပဋိဂ္ဂဏှာတု အာယတိံ သံဝရာယာ’’တိ။
(မ၊၂၊၁၀၂။)
‘‘တဂ္ဃ တွံ, ဘဒ္ဒါလိ, အစ္စယော အစ္စဂမာ ယထာဗာလံ ယထာမူဠှံ ယထာအကုသလံ, ယံ တွံ မယာ သိက္ခာပဒေ ပညာပိယမာနေ ဘိက္ခုသံဃေ သိက္ခံ သမာဒိယမာနေ အနုဿာဟံ ပဝေဒေသိ။ သမယောပိ ခေါ တေ, ဘဒ္ဒါလိ, အပ္ပဋိဝိဒ္ဓေါ အဟောသိ – ‘ဘဂဝါ ခေါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ, ဘဂဝါပိ မံ ဇာနိဿတိ – ဘဒ္ဒါလိ နာမ ဘိက္ခု သတ္ထုသာသနေ သိက္ခာယ အပရိပူရကာရီ’တိ။ အယမ္ပိ ခေါ တေ, ဘဒ္ဒါလိ, သမယော အပ္ပဋိဝိဒ္ဓေါ အဟောသိ။ သမယောပိ ခေါ တေ, ဘဒ္ဒါလိ, အပ္ပဋိဝိဒ္ဓေါ အဟောသိ – ‘သမ္ဗဟုလာ ခေါ ဘိက္ခု သာဝတ္ထိယံ ဝဿံ ဥပဂတာ, တေပိ မံ ဇာနိဿန္တိ – ဘဒ္ဒါလိ နာမ ဘိက္ခု သတ္ထုသာသနေ သိက္ခာယ အပရိပူရကာရီ’တိ။ အယမ္ပိ ခေါ တေ, ဘဒ္ဒါလိ, သမယော အပ္ပဋိဝိဒ္ဓေါ အဟောသိ။ သမယောပိ ခေါ တေ, ဘဒ္ဒါလိ, အပ္ပဋိဝိဒ္ဓေါ အဟောသိ – ‘သမ္ဗဟုလာ ခေါ ဘိက္ခုနိယော သာဝတ္ထိယံ ဝဿံ ဥပဂတာ, တာပိ မံ ဇာနိဿန္တိ – ဘဒ္ဒါလိ နာမ ဘိက္ခု သတ္ထုသာသနေ သိက္ခာယ အပရိပူရကာရီ’တိ။ အယမ္ပိ ခေါ တေ, ဘဒ္ဒါလိ, သမယော အပ္ပဋိဝိဒ္ဓေါ အဟောသိ။ သမယောပိ ခေါ တေ, ဘဒ္ဒါလိ, အပ္ပဋိဝိဒ္ဓေါ အဟောသိ – ‘သမ္ဗဟုလာ ခေါ ဥပါသကာ သာဝတ္ထိယံ ပဋိဝသန္တိ, တေပိ မံ ဇာနိဿန္တိ – ဘဒ္ဒါလိ နာမ ဘိက္ခု သတ္ထုသာသနေ သိက္ခာယ အပရိပူရကာရီ’တိ။ အယမ္ပိ ခေါ တေ, ဘဒ္ဒါလိ, သမယော အပ္ပဋိဝိဒ္ဓေါ အဟောသိ။ သမယောပိ ခေါ တေ, ဘဒ္ဒါလိ, အပ္ပဋိဝိဒ္ဓေါ အဟောသိ – ‘သမ္ဗဟုလာ ခေါ ဥပါသိကာ သာဝတ္ထိယံ ပဋိဝသန္တိ, တာပိ မံ ဇာနိဿန္တိ – ဘဒ္ဒါလိ နာမ ဘိက္ခု သတ္ထုသာသနေ သိက္ခာယ အပရိပူရကာရီ’တိ။ အယမ္ပိ ခေါ တေ, ဘဒ္ဒါလိ, သမယော အပ္ပဋိဝိဒ္ဓေါ အဟောသိ။ သမယောပိ ခေါ တေ, ဘဒ္ဒါလိ, အပ္ပဋိဝိဒ္ဓေါ အဟောသိ – ‘သမ္ဗဟုလာ ခေါ နာနာတိတ္ထိယာ သမဏဗြာဟ္မဏာ သာဝတ္ထိယံ ဝဿံ ဥပဂတာ, တေပိ မံ ဇာနိဿန္တိ – ဘဒ္ဒါလိ နာမ ဘိက္ခု သမဏဿ ဂေါတမဿ သာဝကော ထေရညတရော ဘိက္ခု သာသနေ သိက္ခာယ အပရိပူရကာရီ’တိ။ အယမ္ပိ ခေါ တေ, ဘဒ္ဒါလိ, သမယော အပ္ပဋိဝိဒ္ဓေါ အဟောသီ’’တိ။
‘‘အစ္စယော မံ, ဘန္တေ, အစ္စဂမာ ယထာဗာလံ ယထာမူဠှံ ယထာအကုသလံ, ယောဟံ ဘဂဝတာ သိက္ခာပဒေ ပညာပိယမာနေ ဘိက္ခုသံဃေ သိက္ခံ သမာဒိယမာနေ အနုဿာဟံ ပဝေဒေသိံ။ တဿ မေ, ဘန္တေ, ဘဂဝါ အစ္စယံ အစ္စယတော ပဋိဂ္ဂဏှာတု အာယတိံ သံဝရာယာ’’တိ။ ‘‘တဂ္ဃ တွံ, ဘဒ္ဒါလိ, အစ္စယော အစ္စဂမာ ယထာဗာလံ ယထာမူဠှံ ယထာအကုသလံ, ယံ တွံ မယာ
(မ၊၂၊၁၀၃။)
သိက္ခာပဒေ ပညာပိယမာနေ ဘိက္ခုသံဃေ သိက္ခံ သမာဒိယမာနေ အနုဿာဟံ ပဝေဒေသိ’’။
မြန်֍ ၁၃၆။ ‘‘တံ ကိံ မညသိ, ဘဒ္ဒါလိ, ဣဓဿ ဘိက္ခု ဥဘတောဘာဂဝိမုတ္တော, တမဟံ ဧဝံ ဝဒေယျံ – ‘ဧဟိ မေ တွံ, ဘိက္ခု, ပင်္ကေ သင်္ကမော ဟောဟီ’တိ, အပိ နု ခေါ သော သင်္ကမေယျ ဝါ အညေန ဝါ ကာယံ သန္နာမေယျ, ‘နော’တိ ဝါ ဝဒေယျာ’’တိ? ‘‘နော ဟေတံ, ဘန္တေ’’။ ‘‘တံ ကိံ မညသိ, ဘဒ္ဒါလိ, ဣဓဿ ဘိက္ခု ပညာဝိမုတ္တော… ကာယသက္ခိ… ဒိဋ္ဌိပ္ပတ္တော… သဒ္ဓါဝိမုတ္တော… ဓမ္မာနုသာရီ… သဒ္ဓါနုသာရီ, တမဟံ ဧဝံ ဝဒေယျံ – ‘ဧဟိ မေ တွံ, ဘိက္ခု, ပင်္ကေ သင်္ကမော ဟောဟီ’တိ, အပိ နု ခေါ သော သင်္ကမေယျ ဝါ အညေန ဝါ ကာယံ သန္နာမေယျ, ‘နော’တိ ဝါ ဝဒေယျာ’’တိ? ‘‘နော ဟေတံ, ဘန္တေ’’။ ‘‘တံ ကိံ မညသိ, ဘဒ္ဒါလိ, အပိ နု တွံ, ဘဒ္ဒါလိ, တသ္မိံ သမယေ ဥဘတောဘာဂဝိမုတ္တော ဝါ ဟောသိ ပညာဝိမုတ္တော ဝါ ကာယသက္ခိ ဝါ ဒိဋ္ဌိပ္ပတ္တော ဝါ သဒ္ဓါဝိမုတ္တော ဝါ ဓမ္မာနုသာရီ ဝါ သဒ္ဓါနုသာရီ ဝါ’’တိ? ‘‘နော ဟေတံ, ဘန္တေ’’။ ‘‘နနု တွံ, ဘဒ္ဒါလိ, တသ္မိံ သမယေ ရိတ္တော တုစ္ဆော အပရဒ္ဓေါ’’တိ? ‘‘ဧဝံ, ဘန္တေ။ အစ္စယော မံ, ဘန္တေ, အစ္စဂမာ ယထာဗာလံ ယထာမူဠှံ ယထာအကုသလံ, ယောဟံ ဘဂဝတာ သိက္ခာပဒေ ပညာပိယမာနေ ဘိက္ခုသံဃေ သိက္ခံ သမာဒိယမာနေ အနုဿာဟံ ပဝေဒေသိံ။ တဿ မေ, ဘန္တေ, ဘဂဝါ အစ္စယံ အစ္စယတော ပဋိဂ္ဂဏှာတု အာယတိံ သံဝရာယာ’’တိ။ ‘‘တဂ္ဃ တွံ, ဘဒ္ဒါလိ, အစ္စယော အစ္စဂမာ ယထာဗာလံ ယထာမူဠှံ ယထာအကုသလံ, ယံ တွံ မယာ သိက္ခာပဒေ ပညာပိယမာနေ ဘိက္ခုသံဃေ သိက္ခံ သမာဒိယမာနေ အနုဿာဟံ ပဝေဒေသိ။ ယတော စ ခေါ တွံ, ဘဒ္ဒါလိ, အစ္စယံ အစ္စယတော ဒိသွာ ယထာဓမ္မံ ပဋိကရောသိ, တံ တေ မယံ ပဋိဂ္ဂဏှာမ။ ဝုဒ္ဓိဟေသာ, ဘဒ္ဒါလိ, အရိယဿ ဝိနယေ ယော အစ္စယံ အစ္စယတော ဒိသွာ ယထာဓမ္မံ ပဋိကရောတိ, အာယတိံ သံဝရံ အာပဇ္ဇတိ’’။
မြန်֍ ၁၃၇။ ‘‘ဣဓ, ဘဒ္ဒါလိ, ဧကစ္စော ဘိက္ခု သတ္ထုသာသနေ သိက္ခာယ အပရိပူရကာရီ ဟောတိ။ တဿ ဧဝံ ဟောတိ – ‘ယံနူနာဟံ ဝိဝိတ္တံ သေနာသနံ ဘဇေယျံ အရညံ ရုက္ခမူလံ ပဗ္ဗတံ ကန္ဒရံ ဂိရိဂုဟံ သုသာနံ ဝနပတ္ထံ အဗ္ဘောကာသံ ပလာလပုဉ္ဇံ။ အပ္ပေဝ နာမာဟံ ဥတ္တရိ [ဥတ္တရိံ (သီ။ သျာ။ ကံ။ ပီ။)] မနုဿဓမ္မာ အလမရိယဉာဏဒဿနဝိသေသံ သစ္ဆိကရေယျ’န္တိ။ သော ဝိဝိတ္တံ သေနာသနံ ဘဇတိ အရညံ ရုက္ခမူလံ
(မ၊၂၊၁၀၄။)
ပဗ္ဗတံ ကန္ဒရံ ဂိရိဂုဟံ သုသာနံ ဝနပတ္ထံ အဗ္ဘောကာသံ ပလာလပုဉ္ဇံ။ တဿ တထာဝူပကဋ္ဌဿ ဝိဟရတော သတ္ထာပိ ဥပဝဒတိ, အနုဝိစ္စပိ ဝိညူ သဗြဟ္မစာရီ ဥပဝဒန္တိ, ဒေဝတာပိ ဥပဝဒန္တိ, အတ္တာပိ အတ္တာနံ ဥပဝဒတိ။ သော သတ္ထာရာပိ ဥပဝဒိတော, အနုဝိစ္စပိ ဝိညူဟိ သဗြဟ္မစာရီဟိ ဥပဝဒိတော, ဒေဝတာဟိပိ ဥပဝဒိတော, အတ္တနာပိ အတ္တာနံ ဥပဝဒိတော န ဥတ္တရိ မနုဿဓမ္မာ အလမရိယဉာဏဒဿနဝိသေသံ သစ္ဆိကရောတိ။ တံ ကိဿ ဟေတု? ဧဝဉှိ တံ, ဘဒ္ဒါလိ, ဟောတိ ယထာ တံ သတ္ထုသာသနေ သိက္ခာယ အပရိပူရကာရိဿ။
မြန်֍ ၁၃၈။ ‘‘ဣဓ ပန, ဘဒ္ဒါလိ, ဧကစ္စော ဘိက္ခု သတ္ထုသာသနေ သိက္ခာယ ပရိပူရကာရီ ဟောတိ။ တဿ ဧဝံ ဟောတိ – ‘ယံနူနာဟံ ဝိဝိတ္တံ သေနာသနံ ဘဇေယျံ အရညံ ရုက္ခမူလံ ပဗ္ဗတံ ကန္ဒရံ ဂိရိဂုဟံ သုသာနံ ဝနပတ္ထံ အဗ္ဘောကာသံ ပလာလပုဉ္ဇံ။ အပ္ပေဝ နာမာဟံ ဥတ္တရိ မနုဿဓမ္မာ အလမရိယဉာဏဒဿနဝိသေသံ သစ္ဆိကရေယျ’န္တိ။ သော ဝိဝိတ္တံ သေနာသနံ ဘဇတိ အရညံ ရုက္ခမူလံ ပဗ္ဗတံ ကန္ဒရံ ဂိရိဂုဟံ သုသာနံ ဝနပတ္ထံ အဗ္ဘောကာသံ ပလာလပုဉ္ဇံ။ တဿ တထာဝူပကဋ္ဌဿ ဝိဟရတော သတ္ထာပိ န ဥပဝဒတိ, အနုဝိစ္စပိ ဝိညူ သဗြဟ္မစာရီ န ဥပဝဒန္တိ, ဒေဝတာပိ န ဥပဝဒန္တိ, အတ္တာပိ အတ္တာနံ န ဥပဝဒတိ။ သော သတ္ထာရာပိ အနုပဝဒိတော, အနုဝိစ္စပိ ဝိညူဟိ သဗြဟ္မစာရီဟိ အနုပဝဒိတော, ဒေဝတာဟိပိ အနုပဝဒိတော, အတ္တနာပိ အတ္တာနံ အနုပဝဒိတော ဥတ္တရိ မနုဿဓမ္မာ အလမရိယဉာဏဒဿနဝိသေသံ သစ္ဆိကရောတိ။ သော ဝိဝိစ္စေဝ ကာမေဟိ ဝိဝိစ္စ အကုသလေဟိ ဓမ္မေဟိ သဝိတက္ကံ သဝိစာရံ ဝိဝေကဇံ ပီတိသုခံ ပဌမံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ။ တံ ကိဿ ဟေတု? ဧဝဉှိ တံ, ဘဒ္ဒါလိ, ဟောတိ ယထာ တံ သတ္ထုသာသနေ သိက္ခာယ ပရိပူရကာရိဿ။
မြန်֍ ၁၃၉။ ‘‘ပုန စပရံ, ဘဒ္ဒါလိ, ဘိက္ခု ဝိတက္ကဝိစာရာနံ ဝူပသမာ အဇ္ဈတ္တံ သမ္ပသာဒနံ စေတသော ဧကောဒိဘာဝံ အဝိတက္ကံ အဝိစာရံ သမာဓိဇံ ပီတိသုခံ ဒုတိယံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ။ တံ ကိဿ ဟေတု? ဧဝဉှိ တံ, ဘဒ္ဒါလိ, ဟောတိ ယထာ တံ သတ္ထုသာသနေ သိက္ခာယ ပရိပူရကာရိဿ။
‘‘ပုန စပရံ, ဘဒ္ဒါလိ, ဘိက္ခု ပီတိယာ စ ဝိရာဂါ ဥပေက္ခကော စ ဝိဟရတိ, သတော စ သမ္ပဇာနော သုခဉ္စ ကာယေန ပဋိသံဝေဒေတိ, ယံ တံ အရိယာ အာစိက္ခန္တိ – ‘ဥပေက္ခကော သတိမာ သုခဝိဟာရီ’တိ တတိယံ
(မ၊၂၊၁၀၅။)
ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ။ တံ ကိဿ ဟေတု? ဧဝဉှိ တံ, ဘဒ္ဒါလိ, ဟောတိ ယထာ တံ သတ္ထုသာသနေ သိက္ခာယ ပရိပူရကာရိဿ။
‘‘ပုန စပရံ, ဘဒ္ဒါလိ, ဘိက္ခု သုခဿ စ ပဟာနာ ဒုက္ခဿ စ ပဟာနာ ပုဗ္ဗေဝ သောမနဿဒေါမနဿာနံ အတ္ထင်္ဂမာ အဒုက္ခမသုခံ ဥပေက္ခာသတိပါရိသုဒ္ဓိံ စတုတ္ထံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ။ တံ ကိဿ ဟေတု? ဧဝဉှိ တံ, ဘဒ္ဒါလိ, ဟောတိ ယထာ တံ သတ္ထုသာသနေ သိက္ခာယ ပရိပူရကာရိဿ။
‘‘သော ဧဝံ သမာဟိတေ စိတ္တေ ပရိသုဒ္ဓေ ပရိယောဒါတေ အနင်္ဂဏေ ဝိဂတူပက္ကိလေသေ မုဒုဘူတေ ကမ္မနိယေ ဌိတေ အာနေဉ္ဇပ္ပတ္တေ ပုဗ္ဗေနိဝါသာနုဿတိဉာဏာယ စိတ္တံ အဘိနိန္နာမေတိ။ သော အနေကဝိဟိတံ ပုဗ္ဗေနိဝါသံ အနုဿရတိ, သေယျထိဒံ – ဧကမ္ပိ ဇာတိံ ဒွေပိ ဇာတိယော…ပေ… ဣတိ သာကာရံ သဥဒ္ဒေသံ အနေကဝိဟိတံ ပုဗ္ဗေနိဝါသံ အနုဿရတိ။ တံ ကိဿ ဟေတု? ဧဝဉှိ တံ, ဘဒ္ဒါလိ, ဟောတိ ယထာ တံ သတ္ထုသာသနေ သိက္ခာယ ပရိပူရကာရိဿ။
‘‘သော ဧဝံ သမာဟိတေ စိတ္တေ ပရိသုဒ္ဓေ ပရိယောဒါတေ အနင်္ဂဏေ ဝိဂတူပက္ကိလေသေ မုဒုဘူတေ ကမ္မနိယေ ဌိတေ အာနေဉ္ဇပ္ပတ္တေ သတ္တာနံ စုတူပပါတဉာဏာယ စိတ္တံ အဘိနိန္နာမေတိ။ သော ဒိဗ္ဗေန စက္ခုနာ ဝိသုဒ္ဓေန အတိက္ကန္တမာနုသကေန သတ္တေ ပဿတိ စဝမာနေ ဥပပဇ္ဇမာနေ ဟီနေ ပဏီတေ သုဝဏ္ဏေ ဒုဗ္ဗဏ္ဏေ သုဂတေ ဒုဂ္ဂတေ ယထာကမ္မူပဂေ သတ္တေ ပဇာနာတိ – ‘ဣမေ ဝတ ဘောန္တော သတ္တာ ကာယဒုစ္စရိတေန သမန္နာဂတာ…ပေ… ဝိနိပါတံ နိရယံ ဥပပန္နာ၊ ဣမေ ဝါ ပန ဘောန္တော သတ္တာ ကာယသုစရိတေန သမန္နာဂတာ…ပေ… သုဂတိံ သဂ္ဂံ လောကံ ဥပပန္နာ’တိ ဣတိ ဒိဗ္ဗေန စက္ခုနာ ဝိသုဒ္ဓေန အတိက္ကန္တမာနုသကေန…ပေ… ယထာကမ္မူပဂေ သတ္တေ ပဇာနာတိ။ တံ ကိဿ ဟေတု? ဧဝဉှိ တံ, ဘဒ္ဒါလိ, ဟောတိ ယထာ တံ သတ္ထုသာသနေ သိက္ခာယ ပရိပူရကာရိဿ။
‘‘သော ဧဝံ သမာဟိတေ စိတ္တေ ပရိသုဒ္ဓေ ပရိယောဒါတေ အနင်္ဂဏေ ဝိဂတူပက္ကိလေသေ မုဒုဘူတေ ကမ္မနိယေ ဌိတေ အာနေဉ္ဇပ္ပတ္တေ အာသဝါနံ ခယဉာဏာယ စိတ္တံ အဘိနိန္နာမေတိ။ သော ‘ဣဒံ ဒုက္ခ’န္တိ ယထာဘူတံ ပဇာနာတိ, ‘အယံ ဒုက္ခသမုဒယော’တိ ယထာဘူတံ ပဇာနာတိ, ‘အယံ ဒုက္ခနိရောဓော’တိ ယထာဘူတံ ပဇာနာတိ, ‘အယံ ဒုက္ခနိရောဓဂါမိနီ ပဋိပဒါ’တိ ယထာဘူတံ ပဇာနာတိ၊ ‘ဣမေ အာသဝါ’တိ ယထာဘူတံ ပဇာနာတိ,
(မ၊၂၊၁၀၆။)
‘အယံ အာသဝသမုဒယော’တိ ယထာဘူတံ ပဇာနာတိ, ‘အယံ အာသဝနိရောဓော’တိ ယထာဘူတံ ပဇာနာတိ, ‘အယံ အာသဝနိရောဓဂါမိနီ ပဋိပဒါ’တိ ယထာဘူတံ ပဇာနာတိ။ တဿ ဧဝံ ဇာနတော ဧဝံ ပဿတော ကာမာသဝါပိ စိတ္တံ ဝိမုစ္စတိ, ဘဝါသဝါပိ စိတ္တံ ဝိမုစ္စတိ, အဝိဇ္ဇာသဝါပိ စိတ္တံ ဝိမုစ္စတိ။ ဝိမုတ္တသ္မိံ ဝိမုတ္တမိတိ ဉာဏံ ဟောတိ။ ‘ခီဏာ ဇာတိ, ဝုသိတံ ဗြဟ္မစရိယံ, ကတံ ကရဏီယံ, နာပရံ ဣတ္ထတ္တာယာ’တိ ပဇာနာတိ။ တံ ကိဿ ဟေတု? ဧဝဉှိ တံ, ဘဒ္ဒါလိ, ဟောတိ ယထာ တံ သတ္ထုသာသနေ သိက္ခာယ ပရိပူရကာရိဿာ’’တိ။
မြန်֍ ၁၄၀။ ဧဝံ ဝုတ္တေ, အာယသ္မာ ဘဒ္ဒါလိ ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ကော နု ခေါ, ဘန္တေ, ဟေတု, ကော ပစ္စယော ယေန မိဓေကစ္စံ ဘိက္ခုံ ပသယှ ပသယှ [ပဝယှ ပဝယှ (သီ။ သျာ။ ကံ။ ပီ။)] ကာရဏံ ကရောန္တိ? ကော ပန, ဘန္တေ, ဟေတု, ကော ပစ္စယော ယေန မိဓေကစ္စံ ဘိက္ခုံ နော တထာ ပသယှ ပသယှ ကာရဏံ ကရောန္တီ’’တိ? ‘‘ဣဓ, ဘဒ္ဒါလိ, ဧကစ္စော ဘိက္ခု အဘိဏှာပတ္တိကော ဟောတိ အာပတ္တိဗဟုလော။ သော ဘိက္ခူဟိ ဝုစ္စမာနော အညေနညံ ပဋိစရတိ, ဗဟိဒ္ဓါ ကထံ အပနာမေတိ, ကောပဉ္စ ဒေါသဉ္စ အပ္ပစ္စယဉ္စ ပါတုကရောတိ, န သမ္မာ ဝတ္တတိ, န လောမံ ပါတေတိ, န နေတ္ထာရံ ဝတ္တတိ, ‘ယေန သံဃော အတ္တမနော ဟောတိ တံ ကရောမီ’တိ နာဟ။ တတြ, ဘဒ္ဒါလိ, ဘိက္ခူနံ ဧဝံ ဟောတိ – အယံ ခေါ, အာဝုသော, ဘိက္ခု အဘိဏှာပတ္တိကော အာပတ္တိဗဟုလော။ သော ဘိက္ခူဟိ ဝုစ္စမာနော အညေနညံ ပဋိစရတိ, ဗဟိဒ္ဓါ ကထံ အပနာမေတိ, ကောပဉ္စ ဒေါသဉ္စ အပ္ပစ္စယဉ္စ ပါတုကရောတိ, န သမ္မာ ဝတ္တတိ, န လောမံ ပါတေတိ, န နေတ္ထာရံ ဝတ္တတိ, ‘ယေန သံဃော အတ္တမနော ဟောတိ တံ ကရောမီ’တိ နာဟ။ သာဓု ဝတာယသ္မန္တော ဣမဿ ဘိက္ခုနော တထာ တထာ ဥပပရိက္ခထ ယထာဿိဒံ [ယထယိဒံ (သျာ။ ကံ။ က။)] အဓိကရဏံ န ခိပ္ပမေဝ ဝူပသမေယျာတိ။ တဿ ခေါ ဧဝံ, ဘဒ္ဒါလိ, ဘိက္ခုနော ဘိက္ခူ တထာ တထာ ဥပပရိက္ခန္တိ ယထာဿိဒံ အဓိကရဏံ န ခိပ္ပမေဝ ဝူပသမ္မတိ။
မြန်֍ ၁၄၁။ ‘‘ဣဓ ပန, ဘဒ္ဒါလိ, ဧကစ္စော ဘိက္ခု အဘိဏှာပတ္တိကော ဟောတိ အာပတ္တိဗဟုလော။ သော ဘိက္ခူဟိ ဝုစ္စမာနော နာညေနညံ ပဋိစရတိ, ဗဟိဒ္ဓါ ကထံ န အပနာမေတိ, န ကောပဉ္စ ဒေါသဉ္စ အပ္ပစ္စယဉ္စ ပါတုကရောတိ, သမ္မာ ဝတ္တတိ, လောမံ ပါတေတိ, နေတ္ထာရံ ဝတ္တတိ, ‘ယေန သံဃော
(မ၊၂၊၁၀၇။)
အတ္တမနော ဟောတိ တံ ကရောမီ’တိ အာဟ။ တတြ, ဘဒ္ဒါလိ, ဘိက္ခူနံ ဧဝံ ဟောတိ – အယံ ခေါ, အာဝုသော, ဘိက္ခု အဘိဏှာပတ္တိကော အာပတ္တိဗဟုလော။ သော ဘိက္ခူဟိ ဝုစ္စမာနော နာညေနညံ ပဋိစရတိ, ဗဟိဒ္ဓါ ကထံ န အပနာမေတိ, န ကောပဉ္စ ဒေါသဉ္စ အပ္ပစ္စယဉ္စ ပါတုကရောတိ, သမ္မာ ဝတ္တတိ, လောမံ ပါတေတိ, နေတ္ထာရံ ဝတ္တတိ, ‘ယေန သံဃော အတ္တမနော ဟောတိ တံ ကရောမီ’တိ အာဟ။ သာဓု ဝတာယသ္မန္တော, ဣမဿ ဘိက္ခုနော တထာ တထာ ဥပပရိက္ခထ ယထာဿိဒံ အဓိကရဏံ ခိပ္ပမေဝ ဝူပသမေယျာတိ။ တဿ ခေါ ဧဝံ, ဘဒ္ဒါလိ, ဘိက္ခုနော ဘိက္ခူ တထာ တထာ ဥပပရိက္ခန္တိ ယထာဿိဒံ အဓိကရဏံ ခိပ္ပမေဝ ဝူပသမ္မတိ။
မြန်֍ ၁၄၂။ ‘‘ဣဓ, ဘဒ္ဒါလိ, ဧကစ္စော ဘိက္ခု အဓိစ္စာပတ္တိကော ဟောတိ အနာပတ္တိဗဟုလော။ သော ဘိက္ခူဟိ ဝုစ္စမာနော အညေနညံ ပဋိစရတိ, ဗဟိဒ္ဓါ ကထံ အပနာမေတိ, ကောပဉ္စ ဒေါသဉ္စ အပ္ပစ္စယဉ္စ ပါတုကရောတိ, န သမ္မာ ဝတ္တတိ, န လောမံ ပါတေတိ, န နေတ္ထာရံ ဝတ္တတိ, ‘ယေန သံဃော အတ္တမနော ဟောတိ တံ ကရောမီ’တိ နာဟ။ တတြ, ဘဒ္ဒါလိ, ဘိက္ခူနံ ဧဝံ ဟောတိ – အယံ ခေါ, အာဝုသော, ဘိက္ခု အဓိစ္စာပတ္တိကော အနာပတ္တိဗဟုလော။ သော ဘိက္ခူဟိ ဝုစ္စမာနော အညေနညံ ပဋိစရတိ, ဗဟိဒ္ဓါ ကထံ အပနာမေတိ, ကောပဉ္စ ဒေါသဉ္စ အပ္ပစ္စယဉ္စ ပါတုကရောတိ, န သမ္မာ ဝတ္တတိ, န လောမံ ပါတေတိ, န နေတ္ထာရံ ဝတ္တတိ, ‘ယေန သံဃော အတ္တမနော ဟောတိ တံ ကရောမီ’တိ နာဟ။ သာဓု ဝတာယသ္မန္တော, ဣမဿ ဘိက္ခုနော တထာ တထာ ဥပပရိက္ခထ ယထာဿိဒံ အဓိကရဏံ န ခိပ္ပမေဝ ဝူပသမေယျာတိ။ တဿ ခေါ ဧဝံ, ဘဒ္ဒါလိ, ဘိက္ခုနော ဘိက္ခူ တထာ တထာ ဥပပရိက္ခန္တိ ယထာဿိဒံ အဓိကရဏံ န ခိပ္ပမေဝ ဝူပသမ္မတိ။
မြန်֍ ၁၄၃။ ‘‘ဣဓ ပန, ဘဒ္ဒါလိ, ဧကစ္စော ဘိက္ခု အဓိစ္စာပတ္တိကော ဟောတိ အနာပတ္တိဗဟုလော။ သော ဘိက္ခူဟိ ဝုစ္စမာနော နာညေနညံ ပဋိစရတိ, န ဗဟိဒ္ဓါ ကထံ အပနာမေတိ, န ကောပဉ္စ ဒေါသဉ္စ အပ္ပစ္စယဉ္စ ပါတုကရောတိ, သမ္မာ ဝတ္တတိ, လောမံ ပါတေတိ, နေတ္ထာရံ ဝတ္တတိ, ‘ယေန သံဃော အတ္တမနော ဟောတိ တံ ကရောမီ’တိ အာဟ။ တတြ, ဘဒ္ဒါလိ, ဘိက္ခူနံ ဧဝံ ဟောတိ – အယံ ခေါ, အာဝုသော, ဘိက္ခု အဓိစ္စာပတ္တိကော အနာပတ္တိဗဟုလော။ သော ဘိက္ခူဟိ ဝုစ္စမာနော နာညေနညံ ပဋိစရတိ, န ဗဟိဒ္ဓါ ကထံ အပနာမေတိ, န ကောပဉ္စ ဒေါသဉ္စ အပ္ပစ္စယဉ္စ ပါတုကရောတိ, သမ္မာ ဝတ္တတိ, လောမံ ပါတေတိ, နေတ္ထာရံ ဝတ္တတိ, ‘ယေန
(မ၊၂၊၁၀၈။)
သံဃော အတ္တမနော ဟောတိ တံ ကရောမီ’တိ အာဟ။ သာဓု ဝတာယသ္မန္တော, ဣမဿ ဘိက္ခုနော တထာ တထာ ဥပပရိက္ခထ ယထာဿိဒံ အဓိကရဏံ ခိပ္ပမေဝ ဝူပသမေယျာတိ။ တဿ ခေါ ဧဝံ, ဘဒ္ဒါလိ, ဘိက္ခုနော ဘိက္ခူ တထာ တထာ ဥပပရိက္ခန္တိ ယထာဿိဒံ အဓိကရဏံ ခိပ္ပမေဝ ဝူပသမ္မတိ။
မြန်֍ ၁၄၄။ ‘‘ဣဓ, ဘဒ္ဒါလိ, ဧကစ္စော ဘိက္ခု သဒ္ဓါမတ္တကေန ဝဟတိ ပေမမတ္တကေန။ တတြ, ဘဒ္ဒါလိ, ဘိက္ခူနံ ဧဝံ ဟောတိ – ‘အယံ ခေါ, အာဝုသော, ဘိက္ခု သဒ္ဓါမတ္တကေန ဝဟတိ ပေမမတ္တကေန။ သစေ မယံ ဣမံ ဘိက္ခုံ ပသယှ ပသယှ ကာရဏံ ကရိဿာမ – မာ ယမ္ပိဿ တံ သဒ္ဓါမတ္တကံ ပေမမတ္တကံ တမှာပိ ပရိဟာယီ’တိ။ သေယျထာပိ, ဘဒ္ဒါလိ, ပုရိသဿ ဧကံ စက္ခုံ, တဿ မိတ္တာမစ္စာ ဉာတိသာလောဟိတာ တံ ဧကံ စက္ခုံ ရက္ခေယျုံ – ‘မာ ယမ္ပိဿ တံ ဧကံ စက္ခုံ တမှာပိ ပရိဟာယီ’တိ၊ ဧဝမေဝ ခေါ, ဘဒ္ဒါလိ, ဣဓေကစ္စော ဘိက္ခု သဒ္ဓါမတ္တကေန ဝဟတိ ပေမမတ္တကေန။ တတြ, ဘဒ္ဒါလိ, ဘိက္ခူနံ ဧဝံ ဟောတိ – ‘အယံ ခေါ, အာဝုသော, ဘိက္ခု သဒ္ဓါမတ္တကေန ဝဟတိ ပေမမတ္တကေန။ သစေ မယံ ဣမံ ဘိက္ခုံ ပသယှ ပသယှ ကာရဏံ ကရိဿာမ – မာ ယမ္ပိဿ တံ သဒ္ဓါမတ္တကံ ပေမမတ္တကံ တမှာပိ ပရိဟာယီ’တိ။ အယံ ခေါ, ဘဒ္ဒါလိ, ဟေတု အယံ ပစ္စယော ယေန မိဓေကစ္စံ ဘိက္ခုံ ပသယှ ပသယှ ကာရဏံ ကရောန္တိ။ အယံ ပန, ဘဒ္ဒါလိ, ဟေတု အယံ ပစ္စယော, ယေန မိဓေကစ္စံ ဘိက္ခုံ နော တထာ ပသယှ ပသယှ ကာရဏံ ကရောန္တီ’’တိ။
မြန်֍ ၁၄၅။ ‘‘‘ကော နု ခေါ, ဘန္တေ, ဟေတု, ကော ပစ္စယော ယေန ပုဗ္ဗေ အပ္ပတရာနိ စေဝ သိက္ခာပဒါနိ အဟေသုံ ဗဟုတရာ စ ဘိက္ခူ အညာယ သဏ္ဌဟိံသု? ကော ပန, ဘန္တေ, ဟေတု, ကော ပစ္စယော ယေန ဧတရဟိ ဗဟုတရာနိ စေဝ သိက္ခာပဒါနိ ဟောန္တိ အပ္ပတရာ စ ဘိက္ခူ အညာယ သဏ္ဌဟန္တီ’တိ? ‘‘ဧဝမေတံ, ဘဒ္ဒါလိ, ဟောတိ သတ္တေသု ဟာယမာနေသု, သဒ္ဓမ္မေ အန္တရဓာယမာနေ, ဗဟုတရာနိ စေဝ သိက္ခာပဒါနိ ဟောန္တိ အပ္ပတရာ စ ဘိက္ခူ အညာယ သဏ္ဌဟန္တီတိ။ န တာဝ, ဘဒ္ဒါလိ, သတ္ထာ သာဝကာနံ သိက္ခာပဒံ ပညာပေတိ ယာဝ န ဣဓေကစ္စေ အာသဝဋ္ဌာနီယာ ဓမ္မာ သံဃေ ပါတုဘဝန္တိ။ ယတော စ ခေါ, ဘဒ္ဒါလိ, ဣဓေကစ္စေ အာသဝဋ္ဌာနီယာ ဓမ္မာ သံဃေ ပါတုဘဝန္တိ, အထ သတ္ထာ သာဝကာနံ သိက္ခာပဒံ ပညာပေတိ တေသံယေဝ အာသဝဋ္ဌာနီယာနံ ဓမ္မာနံ ပဋိဃာတာယ။ န တာဝ, ဘဒ္ဒါလိ, ဣဓေကစ္စေ အာသဝဋ္ဌာနီယာ ဓမ္မာ သံဃေ ပါတုဘဝန္တိ ယာဝ န သံဃော မဟတ္တံ ပတ္တော ဟောတိ။ ယတော စ ခေါ, ဘဒ္ဒါလိ, သံဃော မဟတ္တံ ပတ္တော ဟောတိ, အထ
(မ၊၂၊၁၀၉။)
ဣဓေကစ္စေ အာသဝဋ္ဌာနီယာ ဓမ္မာ သံဃေ ပါတုဘဝန္တိ။ အထ သတ္ထာ သာဝကာနံ သိက္ခာပဒံ ပညာပေတိ တေသံယေဝ အာသဝဋ္ဌာနီယာနံ ဓမ္မာနံ ပဋိဃာတာယ။ န တာဝ, ဘဒ္ဒါလိ, ဣဓေကစ္စေ အာသဝဋ္ဌာနီယာ ဓမ္မာ သံဃေ ပါတုဘဝန္တိ ယာဝ န သံဃော လာဘဂ္ဂံ ပတ္တော ဟောတိ, ယသဂ္ဂံ ပတ္တော ဟောတိ, ဗာဟုသစ္စံ ပတ္တော ဟောတိ, ရတ္တညုတံ ပတ္တော ဟောတိ။ ယတော စ ခေါ, ဘဒ္ဒါလိ, သံဃော ရတ္တညုတံ ပတ္တော ဟောတိ, အထ ဣဓေကစ္စေ အာသဝဋ္ဌာနီယာ ဓမ္မာ သံဃေ ပါတုဘဝန္တိ, အထ သတ္ထာ သာဝကာနံ သိက္ခာပဒံ ပညာပေတိ တေသံယေဝ အာသဝဋ္ဌာနီယာနံ ဓမ္မာနံ ပဋိဃာတာယ။
မြန်֍ ၁၄၆။ ‘‘အပ္ပကာ ခေါ တုမှေ, ဘဒ္ဒါလိ, တေန သမယေန အဟုဝတ္ထ ယဒါ ဝေါ အဟံ အာဇာနီယသုသူပမံ ဓမ္မပရိယာယံ ဒေသေသိံ။ တံ သရသိ [သရသိ တွံ (သီ။ ပီ။), သရသိ တံ (?)] ဘဒ္ဒါလီ’’တိ? ‘‘နော ဟေတံ, ဘန္တေ’’။ ‘‘တတြ, ဘဒ္ဒါလိ, ကံ ဟေတုံ ပစ္စေသီ’’တိ? ‘‘သော ဟိ နူနာဟံ, ဘန္တေ, ဒီဃရတ္တံ သတ္ထုသာသနေ သိက္ခာယ အပရိပူရကာရီ အဟောသိ’’န္တိ။ ‘‘န ခေါ, ဘဒ္ဒါလိ, ဧသေဝ ဟေတု, ဧသ ပစ္စယော။ အပိ စ မေ တွံ, ဘဒ္ဒါလိ, ဒီဃရတ္တံ စေတသာ စေတောပရိစ္စ ဝိဒိတော – ‘န စာယံ မောဃပုရိသော မယာ ဓမ္မေ ဒေသိယမာနေ အဋ္ဌိံ ကတွာ မနသိ ကတွာ သဗ္ဗစေတသော [သဗ္ဗံ စေတသော (က။)] သမန္နာဟရိတွာ ဩဟိတသောတော ဓမ္မံ သုဏာတီ’တိ။ အပိ စ တေ အဟံ, ဘဒ္ဒါလိ, အာဇာနီယသုသူပမံ ဓမ္မပရိယာယံ ဒေသေဿာမိ။ တံ သုဏာဟိ, သာဓုကံ မနသိ ကရောဟိ၊ ဘာသိဿာမီ’’တိ။ ‘‘ဧဝံ, ဘန္တေ’’တိ ခေါ အာယသ္မာ ဘဒ္ဒါလိ ဘဂဝတော ပစ္စဿောသိ။ ဘဂဝါ ဧတဒဝေါစ –
မြန်֍ ၁၄၇။ ‘‘သေယျထာပိ, ဘဒ္ဒါလိ, ဒက္ခော အဿဒမကော ဘဒြံ အဿာဇာနီယံ လဘိတွာ ပဌမေနေဝ မုခါဓာနေ ကာရဏံ ကာရေတိ။ တဿ မုခါဓာနေ ကာရဏံ ကာရိယမာနဿ ဟောန္တိယေဝ ဝိသူကာယိတာနိ ဝိသေဝိတာနိ ဝိပ္ဖန္ဒိတာနိ ကာနိစိ ကာနိစိ, ယထာ တံ အကာရိတပုဗ္ဗံ ကာရဏံ ကာရိယမာနဿ။ သော အဘိဏှကာရဏာ အနုပုဗ္ဗကာရဏာ တသ္မိံ ဌာနေ ပရိနိဗ္ဗာယတိ။ ယတော ခေါ, ဘဒ္ဒါလိ, ဘဒြော အဿာဇာနီယော အဘိဏှကာရဏာ အနုပုဗ္ဗကာရဏာ တသ္မိံ ဌာနေ ပရိနိဗ္ဗုတော ဟောတိ, တမေနံ အဿဒမကော ဥတ္တရိ ကာရဏံ ကာရေတိ ယုဂါဓာနေ။ တဿ ယုဂါဓာနေ ကာရဏံ ကာရိယမာနဿ ဟောန္တိယေဝ ဝိသူကာယိတာနိ ဝိသေဝိတာနိ ဝိပ္ဖန္ဒိတာနိ ကာနိစိ ကာနိစိ, ယထာ တံ အကာရိတပုဗ္ဗံ ကာရဏံ ကာရိယမာနဿ။ သော အဘိဏှကာရဏာ အနုပုဗ္ဗကာရဏာ တသ္မိံ ဌာနေ
(မ၊၂၊၁၁၀။)
ပရိနိဗ္ဗာယတိ။ ယတော ခေါ, ဘဒ္ဒါလိ, ဘဒြော အဿာဇာနီယော အဘိဏှကာရဏာ အနုပုဗ္ဗကာရဏာ တသ္မိံ ဌာနေ ပရိနိဗ္ဗုတော ဟောတိ, တမေနံ အဿဒမကော ဥတ္တရိ ကာရဏံ ကာရေတိ အနုက္ကမေ မဏ္ဍလေ ခုရကာသေ [ခုရကာယေ (သီ။ ပီ။)] ဓာဝေ ဒဝတ္တေ [ရဝတ္ထေ (သီ။ သျာ။ ကံ။ ပီ။)] ရာဇဂုဏေ ရာဇဝံသေ ဥတ္တမေ ဇဝေ ဥတ္တမေ ဟယေ ဥတ္တမေ သာခလျေ။ တဿ ဥတ္တမေ ဇဝေ ဥတ္တမေ ဟယေ ဥတ္တမေ သာခလျေ ကာရဏံ ကာရိယမာနဿ ဟောန္တိယေဝ ဝိသူကာယိတာနိ ဝိသေဝိတာနိ ဝိပ္ဖန္ဒိတာနိ ကာနိစိ ကာနိစိ, ယထာ တံ အကာရိတပုဗ္ဗံ ကာရဏံ ကာရိယမာနဿ။ သော အဘိဏှကာရဏာ အနုပုဗ္ဗကာရဏာ တသ္မိံ ဌာနေ ပရိနိဗ္ဗာယတိ။ ယတော ခေါ, ဘဒ္ဒါလိ, ဘဒြော အဿာဇာနီယော အဘိဏှကာရဏာ အနုပုဗ္ဗကာရဏာ တသ္မိံ ဌာနေ ပရိနိဗ္ဗုတော ဟောတိ, တမေနံ အဿဒမကော ဥတ္တရိ ဝဏ္ဏိယဉ္စ ပါဏိယဉ္စ [ဝလိယဉ္စ (သီ။ ပီ။), ဗလိယဉ္စ (သျာ။ ကံ။)] အနုပ္ပဝေစ္ဆတိ။ ဣမေဟိ ခေါ, ဘဒ္ဒါလိ, ဒသဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတော ဘဒြော အဿာဇာနီယော ရာဇာရဟော ဟောတိ ရာဇဘောဂ္ဂေါ ရညော အင်္ဂန္တေဝ သင်္ချံ ဂစ္ဆတိ။
‘‘ဧဝမေဝ ခေါ, ဘဒ္ဒါလိ, ဒသဟိ ဓမ္မေဟိ သမန္နာဂတော ဘိက္ခု အာဟုနေယျော ဟောတိ ပါဟုနေယျော ဒက္ခိဏေယျော အဉ္ဇလိကရဏီယော အနုတ္တရံ ပုညက္ခေတ္တံ လောကဿ။ ကတမေဟိ ဒသဟိ? ဣဓ, ဘဒ္ဒါလိ, ဘိက္ခု အသေခါယ သမ္မာဒိဋ္ဌိယာ သမန္နာဂတော ဟောတိ, အသေခေန သမ္မာသင်္ကပ္ပေန သမန္နာဂတော ဟောတိ, အသေခါယ သမ္မာဝါစာယ သမန္နာဂတော ဟောတိ, အသေခေန သမ္မာကမ္မန္တေန သမန္နာဂတော ဟောတိ, အသေခေန သမ္မာအာဇီဝေန သမန္နာဂတော ဟောတိ, အသေခေန သမ္မာဝါယာမေန သမန္နာဂတော ဟောတိ, အသေခါယ သမ္မာသတိယာ သမန္နာဂတော ဟောတိ, အသေခေန သမ္မာသမာဓိနာ သမန္နာဂတော ဟောတိ, အသေခေန သမ္မာဉာဏေန သမန္နာဂတော ဟောတိ, အသေခါယ သမ္မာဝိမုတ္တိယာ သမန္နာဂတော ဟောတိ – ဣမေဟိ ခေါ, ဘဒ္ဒါလိ, ဒသဟိ ဓမ္မေဟိ သမန္နာဂတော ဘိက္ခု အာဟုနေယျော ဟောတိ ပါဟုနေယျော ဒက္ခိဏေယျော အဉ္ဇလိကရဏီယော အနုတ္တရံ ပုညက္ခေတ္တံ လောကဿာ’’တိ။
ဣဒမဝေါစ ဘဂဝါ။ အတ္တမနော အာယသ္မာ ဘဒ္ဒါလိ ဘဂဝတော ဘာသိတံ အဘိနန္ဒီတိ။
ဘဒ္ဒါလိသုတ္တံ နိဋ္ဌိတံ ပဉ္စမံ။
(မ၊၂၊၁၁၁။)
၆။ လဋုကိကောပမသုတ္တံ
မြန်֍ ၁၄၈။ ဧဝံ မေ သုတံ – ဧကံ သမယံ ဘဂဝါ အင်္ဂုတ္တရာပေသု ဝိဟရတိ အာပဏံ နာမ အင်္ဂုတ္တရာပါနံ နိဂမော။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ပုဗ္ဗဏှသမယံ နိဝါသေတွာ ပတ္တစီဝရမာဒါယ အာပဏံ ပိဏ္ဍာယ ပါဝိသိ။ အာပဏေ ပိဏ္ဍာယ စရိတွာ ပစ္ဆာဘတ္တံ ပိဏ္ဍပါတပဋိက္ကန္တော ယေနညတရော ဝနသဏ္ဍော တေနုပသင်္ကမိ ဒိဝါဝိဟာရာယ။ တံ ဝနသဏ္ဍံ အဇ္ဈောဂါဟေတွာ အညတရသ္မိံ ရုက္ခမူလေ ဒိဝါဝိဟာရံ နိသီဒိ။ အာယသ္မာပိ ခေါ ဥဒါယီ ပုဗ္ဗဏှသမယံ နိဝါသေတွာ ပတ္တစီဝရမာဒါယ အာပဏံ ပိဏ္ဍာယ ပါဝိသိ။ အာပဏေ ပိဏ္ဍာယ စရိတွာ ပစ္ဆာဘတ္တံ ပိဏ္ဍပါတပဋိက္ကန္တော ယေန သော ဝနသဏ္ဍော တေနုပသင်္ကမိ ဒိဝါဝိဟာရာယ။ တံ ဝနသဏ္ဍံ အဇ္ဈောဂါဟေတွာ အညတရသ္မိံ ရုက္ခမူလေ ဒိဝါဝိဟာရံ နိသီဒိ။ အထ ခေါ အာယသ္မတော ဥဒါယိဿ ရဟောဂတဿ ပဋိသလ္လီနဿ ဧဝံ စေတသော ပရိဝိတက္ကော ဥဒပါဒိ – ‘‘ဗဟူနံ [ဗဟုန္နံ (သီ။ သျာ။ ကံ။ ပီ။) ဧဝမီဒိသေ အဝိညာဏကပ္ပကရဏေ] ဝတ နော ဘဂဝါ ဒုက္ခဓမ္မာနံ အပဟတ္တာ, ဗဟူနံ ဝတ နော ဘဂဝါ သုခဓမ္မာနံ ဥပဟတ္တာ၊ ဗဟူနံ ဝတ နော ဘဂဝါ အကုသလာနံ ဓမ္မာနံ အပဟတ္တာ, ဗဟူနံ ဝတ နော ဘဂဝါ ကုသလာနံ ဓမ္မာနံ ဥပဟတ္တာ’’တိ။ အထ ခေါ အာယသ္မာ ဥဒါယီ သာယနှသမယံ ပဋိသလ္လာနာ ဝုဋ္ဌိတော ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။
မြန်֍ ၁၄၉။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ အာယသ္မာ ဥဒါယီ ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ဣဓ မယှံ, ဘန္တေ, ရဟောဂတဿ ပဋိသလ္လီနဿ ဧဝံ စေတသော ပရိဝိတက္ကော ဥဒပါဒိ – ‘ဗဟူနံ ဝတ နော ဘဂဝါ ဒုက္ခဓမ္မာနံ အပဟတ္တာ, ဗဟူနံ ဝတ နော ဘဂဝါ သုခဓမ္မာနံ ဥပဟတ္တာ၊ ဗဟူနံ ဝတ နော ဘဂဝါ အကုသလာနံ ဓမ္မာနံ အပဟတ္တာ, ဗဟူနံ ဝတ နော ဘဂဝါ ကုသလာနံ ဓမ္မာနံ ဥပဟတ္တာ’တိ။ မယဉှိ, ဘန္တေ, ပုဗ္ဗေ သာယဉ္စေဝ ဘုဉ္ဇာမ ပါတော စ ဒိဝါ စ ဝိကာလေ။ အဟု ခေါ သော, ဘန္တေ, သမယော ယံ ဘဂဝါ ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ – ‘ဣင်္ဃ တုမှေ, ဘိက္ခဝေ, ဧတံ ဒိဝါဝိကာလဘောဇနံ ပဇဟထာ’တိ။ တဿ မယှံ, ဘန္တေ, အဟုဒေဝ အညထတ္တံ, အဟုဒေဝ [အဟု (သီ။ ပီ။)] ဒေါမနဿံ – ‘ယမ္ပိ နော သဒ္ဓါ ဂဟပတိကာ ဒိဝါ ဝိကာလေ ပဏီတံ ခါဒနီယံ ဘောဇနီယံ ဒေန္တိ တဿပိ နော ဘဂဝါ ပဟာနမာဟ, တဿပိ နော သုဂတော ပဋိနိဿဂ္ဂမာဟာ’တိ။
(မ၊၂၊၁၁၂။)
တေ မယံ, ဘန္တေ, ဘဂဝတိ ပေမဉ္စ ဂါရဝဉ္စ ဟိရိဉ္စ ဩတ္တပ္ပဉ္စ သမ္ပဿမာနာ ဧဝံ တံ ဒိဝါဝိကာလဘောဇနံ ပဇဟိမှာ။ တေ မယံ, ဘန္တေ, သာယဉ္စေဝ ဘုဉ္ဇာမ ပါတော စ။ အဟု ခေါ သော, ဘန္တေ, သမယော ယံ ဘဂဝါ ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ – ‘ဣင်္ဃ တုမှေ, ဘိက္ခဝေ, ဧတံ ရတ္တိံဝိကာလဘောဇနံ ပဇဟထာ’တိ။ တဿ မယှံ, ဘန္တေ, အဟုဒေဝ အညထတ္တံ အဟုဒေဝ ဒေါမနဿံ – ‘ယမ္ပိ နော ဣမေသံ ဒွိန္နံ ဘတ္တာနံ ပဏီတသင်္ခါတတရံ တဿပိ နော ဘဂဝါ ပဟာနမာဟ, တဿပိ နော သုဂတော ပဋိနိဿဂ္ဂမာဟာ’တိ။ ဘူတပုဗ္ဗံ, ဘန္တေ, အညတရော ပုရိသော ဒိဝါ သူပေယျံ လဘိတွာ ဧဝမာဟ – ‘ဟန္ဒ စ ဣမံ နိက္ခိပထ, သာယံ သဗ္ဗေဝ သမဂ္ဂါ ဘုဉ္ဇိဿာမာ’တိ။ ယာ ကာစိ, ဘန္တေ, သင်္ခတိယော သဗ္ဗာ တာ ရတ္တိံ, အပ္ပါ ဒိဝါ။ တေ မယံ, ဘန္တေ, ဘဂဝတိ ပေမဉ္စ ဂါရဝဉ္စ ဟိရိဉ္စ ဩတ္တပ္ပဉ္စ သမ္ပဿမာနာ ဧဝံ တံ ရတ္တိံဝိကာလဘောဇနံ ပဇဟိမှာ။ ဘူတပုဗ္ဗံ, ဘန္တေ, ဘိက္ခူ ရတ္တန္ဓကာရတိမိသာယံ ပိဏ္ဍာယ စရန္တာ စန္ဒနိကမ္ပိ ပဝိသန္တိ, ဩလိဂလ္လေပိ ပပတန္တိ, ကဏ္ဋကာဝါဋမ္ပိ [ကဏ္ဋကဝတ္တမ္ပိ (သီ။ ပီ။), ကဏ္ဋကရာဇိမ္ပိ (သျာ။ ကံ။)] အာရောဟန္တိ, သုတ္တမ္ပိ ဂါဝိံ အာရောဟန္တိ, မာဏဝေဟိပိ သမာဂစ္ဆန္တိ ကတကမ္မေဟိပိ အကတကမ္မေဟိပိ, မာတုဂါမောပိ တေ [တေန (က။)] အသဒ္ဓမ္မေန နိမန္တေတိ။ ဘူတပုဗ္ဗာဟံ, ဘန္တေ, ရတ္တန္ဓကာရတိမိသာယံ ပိဏ္ဍာယ စရာမိ။ အဒ္ဒသာ ခေါ မံ, ဘန္တေ, အညတရာ ဣတ္ထီ ဝိဇ္ဇန္တရိကာယ ဘာဇနံ ဓောဝန္တီ။ ဒိသွာ မံ ဘီတာ ဝိဿရမကာသိ – ‘အဘုမ္မေ [အဗ္ဘုမ္မေ (သီ။ ပီ။)] ပိသာစော ဝတ မ’န္တိ! ဧဝံ ဝုတ္တေ, အဟံ, ဘန္တေ, တံ ဣတ္ထိံ ဧတဒဝေါစံ – ‘နာဟံ, ဘဂိနိ, ပိသာစော၊ ဘိက္ခု ပိဏ္ဍာယ ဌိတော’တိ။ ‘ဘိက္ခုဿ အာတုမာရီ, ဘိက္ခုဿ မာတုမာရီ [ဌိတော’တိ။ ဘိက္ခုဿ အာတုမာတုမာရီ (က။)]! ဝရံ တေ, ဘိက္ခု, တိဏှေန ဂေါဝိကန္တနေန ကုစ္ဆိ ပရိကန္တော, န တွေဝ ဝရံ ယံ [န တွေဝ ယာ (သီ။ ပီ။)] ရတ္တန္ဓကာရတိမိသာယံ ကုစ္ဆိဟေတု ပိဏ္ဍာယ စရသီ’တိ [စရသာတိ (သီ။ ပီ။)]။ တဿ မယှံ, ဘန္တေ, တဒနုဿရတော ဧဝံ ဟောတိ – ‘ဗဟူနံ ဝတ နော ဘဂဝါ ဒုက္ခဓမ္မာနံ အပဟတ္တာ, ဗဟူနံ ဝတ နော ဘဂဝါ သုခဓမ္မာနံ ဥပဟတ္တာ၊ ဗဟူနံ ဝတ နော ဘဂဝါ အကုသလာနံ ဓမ္မာနံ အပဟတ္တာ, ဗဟူနံ ဝတ နော ဘဂဝါ ကုသလာနံ ဓမ္မာနံ ဥပဟတ္တာ’’’တိ။
မြန်֍ ၁၅၀။ ‘‘ဧဝမေဝ ပနုဒါယိ, ဣဓေကစ္စေ မောဃပုရိသာ ‘ဣဒံ ပဇဟထာ’တိ မယာ ဝုစ္စမာနာ တေ ဧဝမာဟံသု – ‘ကိံ ပနိမဿ အပ္ပမတ္တကဿ ဩရမတ္တကဿ အဓိသလ္လိခတေဝါယံ သမဏော’တိ။ တေ တဉ္စေဝ နပ္ပဇဟန္တိ,
(မ၊၂၊၁၁၃။)
မယိ စ အပ္ပစ္စယံ ဥပဋ္ဌာပေန္တိ။ ယေ စ ဘိက္ခူ သိက္ခာကာမာ တေသံ တံ, ဥဒါယိ, ဟောတိ ဗလဝံ ဗန္ဓနံ, ဒဠှံ ဗန္ဓနံ, ထိရံ ဗန္ဓနံ, အပူတိကံ ဗန္ဓနံ, ထူလော, ကလိင်္ဂရော – သေယျထာပိ, ဥဒါယိ, လဋုကိကာ သကုဏိကာ ပူတိလတာယ ဗန္ဓနေန ဗဒ္ဓါ တတ္ထေဝ ဝဓံ ဝါ ဗန္ဓံ ဝါ မရဏံ ဝါ အာဂမေတိ။ ယော နု ခေါ, ဥဒါယိ, ဧဝံ ဝဒေယျ – ‘ယေန သာ လဋုကိကာ သကုဏိကာ ပူတိလတာယ ဗန္ဓနေန ဗဒ္ဓါ တတ္ထေဝ ဝဓံ ဝါ ဗန္ဓံ ဝါ မရဏံ ဝါ အာဂမေတိ, တဉှိ တဿာ အဗလံ ဗန္ဓနံ, ဒုဗ္ဗလံ ဗန္ဓနံ, ပူတိကံ ဗန္ဓနံ, အသာရကံ ဗန္ဓန’န္တိ၊ သမ္မာ နု ခေါ သော, ဥဒါယိ, ဝဒမာနော ဝဒေယျာ’’တိ? ‘‘နော ဟေတံ, ဘန္တေ။ ယေန သာ, ဘန္တေ, လဋုကိကာ သကုဏိကာ ပူတိလတာယ ဗန္ဓနေန ဗဒ္ဓါ တတ္ထေဝ ဝဓံ ဝါ ဗန္ဓံ ဝါ မရဏံ ဝါ အာဂမေတိ, တဉှိ တဿာ ဗလဝံ ဗန္ဓနံ, ဒဠှံ ဗန္ဓနံ, ထိရံ ဗန္ဓနံ အပူတိကံ ဗန္ဓနံ, ထူလော, ကလိင်္ဂရော’’တိ။ ‘‘ဧဝမေဝ ခေါ, ဥဒါယိ, ဣဓေကစ္စေ မောဃပုရိသာ ‘ဣဒံ ပဇဟထာ’တိ မယာ ဝုစ္စမာနာ တေ ဧဝမာဟံသု – ‘ကိံ ပနိမဿ အပ္ပမတ္တကဿ ဩရမတ္တကဿ အဓိသလ္လိခတေဝါယံ သမဏော’တိ? တေ တဉ္စေဝ နပ္ပဇဟန္တိ, မယိ စ အပ္ပစ္စယံ ဥပဋ္ဌာပေန္တိ။ ယေ စ ဘိက္ခူ သိက္ခာကာမာ တေသံ တံ, ဥဒါယိ, ဟောတိ ဗလဝံ ဗန္ဓနံ, ဒဠှံ ဗန္ဓနံ, ထိရံ ဗန္ဓနံ, အပူတိကံ ဗန္ဓနံ, ထူလော, ကလိင်္ဂရော’’။
မြန်֍ ၁၅၁။ ‘‘ဣဓ ပနုဒါယိ, ဧကစ္စေ ကုလပုတ္တာ ‘ဣဒံ ပဇဟထာ’တိ မယာ ဝုစ္စမာနာ တေ ဧဝမာဟံသု – ‘ကိံ ပနိမဿ အပ္ပမတ္တကဿ ဩရမတ္တကဿ ပဟာတဗ္ဗဿ ယဿ နော ဘဂဝါ ပဟာနမာဟ, ယဿ နော သုဂတော ပဋိနိဿဂ္ဂမာဟာ’တိ? တေ တဉ္စေဝ ပဇဟန္တိ, မယိ စ န အပ္ပစ္စယံ ဥပဋ္ဌာပေန္တိ။ ယေ စ ဘိက္ခူ သိက္ခာကာမာ တေ တံ ပဟာယ အပ္ပေါဿုက္ကာ ပန္နလောမာ ပရဒတ္တဝုတ္တာ [ပရဒဝုတ္တာ (သီ။ သျာ။ ကံ။ ပီ။)] မိဂဘူတေန စေတသာ ဝိဟရန္တိ။ တေသံ တံ, ဥဒါယိ, ဟောတိ အဗလံ ဗန္ဓနံ, ဒုဗ္ဗလံ ဗန္ဓနံ, ပူတိကံ ဗန္ဓနံ, အသာရကံ ဗန္ဓနံ – သေယျထာပိ, ဥဒါယိ, ရညော နာဂေါ ဤသာဒန္တော ဥရူဠှဝါ အဘိဇာတော သင်္ဂါမာဝစရော ဒဠှေဟိ ဝရတ္တေဟိ ဗန္ဓနေဟိ ဗဒ္ဓေါ ဤသကံယေဝ ကာယံ သန္နာမေတွာ တာနိ ဗန္ဓနာနိ သံဆိန္ဒိတွာ သံပဒါလေတွာ ယေန ကာမံ ပက္ကမတိ။ ယော နု ခေါ, ဥဒါယိ, ဧဝံ ဝဒေယျ – ‘ယေဟိ သော ရညော နာဂေါ ဤသာဒန္တော ဥရူဠှဝါ အဘိဇာတော သင်္ဂါမာဝစရော ဒဠှေဟိ ဝရတ္တေဟိ ဗန္ဓနေဟိ ဗဒ္ဓေါ ဤသကံယေဝ ကာယံ သန္နာမေတွာ တာနိ ဗန္ဓနာနိ သံဆိန္ဒိတွာ သံပဒါလေတွာ ယေန ကာမံ ပက္ကမတိ, တဉှိ တဿ ဗလဝံ ဗန္ဓနံ, ဒဠှံ ဗန္ဓနံ, ထိရံ ဗန္ဓနံ,
(မ၊၂၊၁၁၄။)
အပူတိကံ ဗန္ဓနံ, ထူလော, ကလိင်္ဂရော’တိ၊ သမ္မာ နု ခေါ သော, ဥဒါယိ, ဝဒမာနော ဝဒေယျာ’’တိ? ‘‘နော ဟေတံ, ဘန္တေ။ ယေဟိ သော, ဘန္တေ, ရညော နာဂေါ ဤသာဒန္တော ဥရူဠှဝါ အဘိဇာတော သင်္ဂါမာဝစရော ဒဠှေဟိ ဝရတ္တေဟိ ဗန္ဓနေဟိ ဗဒ္ဓေါ ဤသကံယေဝ ကာယံ သန္နာမေတွာ တာနိ ဗန္ဓနာနိ သံဆိန္ဒိတွာ သံပဒါလေတွာ ယေန ကာမံ ပက္ကမတိ, တဉှိ တဿ အဗလံ ဗန္ဓနံ…ပေ… အသာရကံ ဗန္ဓန’’န္တိ။ ‘‘ဧဝမေဝ ခေါ, ဥဒါယိ, ဣဓေကစ္စေ ကုလပုတ္တာ ‘ဣဒံ ပဇဟထာ’တိ မယာ ဝုစ္စမာနာ တေ ဧဝမာဟံသု – ‘ကိံ ပနိမဿ အပ္ပမတ္တကဿ ဩရမတ္တကဿ ပဟာတဗ္ဗဿ ယဿ နော ဘဂဝါ ပဟာနမာဟ, ယဿ နော သုဂတော ပဋိနိဿဂ္ဂမာဟာ’တိ? တေ တဉ္စေဝ ပဇဟန္တိ, မယိ စ န အပ္ပစ္စယံ ဥပဋ္ဌာပေန္တိ။ ယေ စ ဘိက္ခူ သိက္ခာကာမာ တေ တံ ပဟာယ အပ္ပေါဿုက္ကာ ပန္နလောမာ ပရဒတ္တဝုတ္တာ မိဂဘူတေန စေတသာ ဝိဟရန္တိ။ တေသံ တံ, ဥဒါယိ, ဟောတိ အဗလံ ဗန္ဓနံ, ဒုဗ္ဗလံ ဗန္ဓနံ, ပူတိကံ ဗန္ဓနံ, အသာရကံ ဗန္ဓနံ’’။
မြန်֍ ၁၅၂။ ‘‘သေယျထာပိ, ဥဒါယိ, ပုရိသော ဒလိဒ္ဒေါ အဿကော အနာဠှိယော၊ တဿ’ဿ ဧကံ အဂါရကံ ဩလုဂ္ဂဝိလုဂ္ဂံ ကာကာတိဒါယိံ [ကာကာတိဍာယိံ (?)] နပရမရူပံ, ဧကာ ခဋောပိကာ [ကဠောပိကာ (က။)] ဩလုဂ္ဂဝိလုဂ္ဂါ နပရမရူပါ, ဧကိဿာ ကုမ္ဘိယာ ဓညသမဝါပကံ နပရမရူပံ, ဧကာ ဇာယိကာ နပရမရူပါ။ သော အာရာမဂတံ ဘိက္ခုံ ပဿေယျ သုဓောတဟတ္ထပါဒံ မနုညံ ဘောဇနံ ဘုတ္တာဝိံ သီတာယ ဆာယာယ နိသိန္နံ အဓိစိတ္တေ ယုတ္တံ။ တဿ ဧဝမဿ – ‘သုခံ ဝတ, ဘော, သာမညံ, အာရောဂျံ ဝတ, ဘော, သာမညံ! သော ဝတဿံ [သော ဝတဿ (က။)] ယောဟံ ကေသမဿုံ ဩဟာရေတွာ ကာသာယာနိ ဝတ္ထာနိ အစ္ဆာဒေတွာ အဂါရသ္မာ အနဂါရိယံ ပဗ္ဗဇေယျ’န္တိ။ သော န သက္ကုဏေယျ ဧကံ အဂါရကံ ဩလုဂ္ဂဝိလုဂ္ဂံ ကာကာတိဒါယိံ နပရမရူပံ ပဟာယ, ဧကံ ခဋောပိကံ ဩလုဂ္ဂဝိလုဂ္ဂံ နပရမရူပံ ပဟာယ, ဧကိဿာ ကုမ္ဘိယာ ဓညသမဝါပကံ နပရမရူပံ ပဟာယ, ဧကံ ဇာယိကံ နပရမရူပံ ပဟာယ ကေသမဿုံ ဩဟာရေတွာ ကာသာယာနိ ဝတ္ထာနိ အစ္ဆာဒေတွာ အဂါရသ္မာ အနဂါရိယံ ပဗ္ဗဇိတုံ။ ယော နု ခေါ, ဥဒါယိ, ဧဝံ ဝဒေယျ – ‘ယေဟိ သော ပုရိသော ဗန္ဓနေဟိ ဗဒ္ဓေါ န သက္ကောတိ ဧကံ အဂါရကံ ဩလုဂ္ဂဝိလုဂ္ဂံ ကာကာတိဒါယိံ နပရမရူပံ ပဟာယ, ဧကံ ခဋောပိကံ ဩလုဂ္ဂဝိလုဂ္ဂံ နပရမရူပံ ပဟာယ, ဧကိဿာ ကုမ္ဘိယာ ဓညသမဝါပကံ နပရမရူပံ ပဟာယ, ဧကံ ဇာယိကံ နပရမရူပံ ပဟာယ
(မ၊၂၊၁၁၅။)
ကေသမဿုံ ဩဟာရေတွာ ကာသာယာနိ ဝတ္ထာနိ အစ္ဆာဒေတွာ အဂါရသ္မာ အနဂါရိယံ ပဗ္ဗဇိတုံ၊ တဉှိ တဿ အဗလံ ဗန္ဓနံ, ဒုဗ္ဗလံ ဗန္ဓနံ, ပူတိကံ ဗန္ဓနံ, အသာရကံ ဗန္ဓန’န္တိ၊ သမ္မာ နု ခေါ သော, ဥဒါယိ, ဝဒမာနော ဝဒေယျာ’’တိ? ‘‘နော ဟေတံ, ဘန္တေ။ ယေဟိ သော, ဘန္တေ, ပုရိသော ဗန္ဓနေဟိ ဗဒ္ဓေါ, န သက္ကောတိ ဧကံ အဂါရကံ ဩလုဂ္ဂဝိလုဂ္ဂံ ကာကာတိဒါယိံ နပရမရူပံ ပဟာယ, ဧကံ ခဋောပိကံ ဩလုဂ္ဂဝိလုဂ္ဂံ နပရမရူပံ ပဟာယ, ဧကိဿာ ကုမ္ဘိယာ ဓညသမဝါပကံ နပရမရူပံ ပဟာယ, ဧကံ ဇာယိကံ နပရမရူပံ ပဟာယ ကေသမဿုံ ဩဟာရေတွာ ကာသာယာနိ ဝတ္ထာနိ အစ္ဆာဒေတွာ အဂါရသ္မာ အနဂါရိယံ ပဗ္ဗဇိတုံ၊ တဉှိ တဿ ဗလဝံ ဗန္ဓနံ, ဒဠှံ ဗန္ဓနံ, ထိရံ ဗန္ဓနံ, အပူတိကံ ဗန္ဓနံ, ထူလော, ကလိင်္ဂရော’’တိ။ ‘‘ဧဝမေဝ ခေါ, ဥဒါယိ, ဣဓေကစ္စေ မောဃပုရိသာ ‘ဣဒံ ပဇဟထာ’တိ မယာ ဝုစ္စမာနာ တေ ဧဝမာဟံသု – ‘ကိံ ပနိမဿ အပ္ပမတ္တကဿ ဩရမတ္တကဿ အဓိသလ္လိခတေဝါယံ သမဏော’တိ? တေ တဉ္စေဝ နပ္ပဇဟန္တိ, မယိ စ အပ္ပစ္စယံ ဥပဋ္ဌာပေန္တိ။ ယေ စ ဘိက္ခူ သိက္ခာကာမာ တေသံ တံ, ဥဒါယိ, ဟောတိ ဗလဝံ ဗန္ဓနံ, ဒဠှံ ဗန္ဓနံ, ထိရံ ဗန္ဓနံ, အပူတိကံ ဗန္ဓနံ, ထူလော, ကလိင်္ဂရော’’။
မြန်֍ ၁၅၃။ ‘‘သေယျထာပိ, ဥဒါယိ, ဂဟပတိ ဝါ ဂဟပတိပုတ္တော ဝါ အဍ္ဎော မဟဒ္ဓနော မဟာဘောဂေါ, နေကာနံ နိက္ခဂဏာနံ စယော, နေကာနံ ဓညဂဏာနံ စယော, နေကာနံ ခေတ္တဂဏာနံ စယော, နေကာနံ ဝတ္ထုဂဏာနံ စယော, နေကာနံ ဘရိယဂဏာနံ စယော, နေကာနံ ဒါသဂဏာနံ စယော, နေကာနံ ဒါသိဂဏာနံ စယော၊ သော အာရာမဂတံ ဘိက္ခုံ ပဿေယျ သုဓောတဟတ္ထပါဒံ မနုညံ ဘောဇနံ ဘုတ္တာဝိံ သီတာယ ဆာယာယ နိသိန္နံ အဓိစိတ္တေ ယုတ္တံ။ တဿ ဧဝမဿ – ‘သုခံ ဝတ, ဘော, သာမညံ, အာရောဂျံ ဝတ, ဘော, သာမညံ! သော ဝတဿံ ယောဟံ ကေသမဿုံ ဩဟာရေတွာ ကာသာယာနိ ဝတ္ထာနိ အစ္ဆာဒေတွာ အဂါရသ္မာ အနဂါရိယံ ပဗ္ဗဇေယျ’န္တိ။ သော သက္ကုဏေယျ နေကာနိ နိက္ခဂဏာနိ ပဟာယ, နေကာနိ ဓညဂဏာနိ ပဟာယ, နေကာနိ ခေတ္တဂဏာနိ ပဟာယ, နေကာနိ ဝတ္ထုဂဏာနိ ပဟာယ, နေကာနိ ဘရိယဂဏာနိ ပဟာယ, နေကာနိ ဒါသဂဏာနိ ပဟာယ, နေကာနိ ဒါသိဂဏာနိ ပဟာယ ကေသမဿုံ ဩဟာရေတွာ ကာသာယာနိ ဝတ္ထာနိ အစ္ဆာဒေတွာ အဂါရသ္မာ အနဂါရိယံ ပဗ္ဗဇိတုံ။ ယော နု ခေါ, ဥဒါယိ, ဧဝံ ဝဒေယျ – ‘ယေဟိ သော ဂဟပတိ ဝါ ဂဟပတိပုတ္တော ဝါ ဗန္ဓနေဟိ ဗဒ္ဓေါ, သက္ကောတိ နေကာနိ နိက္ခဂဏာနိ ပဟာယ, နေကာနိ ဓညဂဏာနိ ပဟာယ,
(မ၊၂၊၁၁၆။)
နေကာနိ ခေတ္တဂဏာနိ ပဟာယ, နေကာနိ ဝတ္ထုဂဏာနိ ပဟာယ, နေကာနိ ဘရိယဂဏာနိ ပဟာယ, နေကာနိ ဒါသဂဏာနိ ပဟာယ, နေကာနိ ဒါသိဂဏာနိ ပဟာယ ကေသမဿုံ ဩဟာရေတွာ ကာသာယာနိ ဝတ္ထာနိ အစ္ဆာဒေတွာ အဂါရသ္မာ အနဂါရိယံ ပဗ္ဗဇိတုံ, တဉှိ တဿ ဗလဝံ ဗန္ဓနံ, ဒဠှံ ဗန္ဓနံ, ထိရံ ဗန္ဓနံ, အပူတိကံ ဗန္ဓနံ, ထူလော, ကလိင်္ဂရော’တိ၊ သမ္မာ နု ခေါ သော, ဥဒါယိ, ဝဒမာနော ဝဒေယျာ’’တိ? ‘‘နော ဟေတံ, ဘန္တေ။ ယေဟိ သော, ဘန္တေ, ဂဟပတိ ဝါ ဂဟပတိပုတ္တော ဝါ ဗန္ဓနေဟိ ဗဒ္ဓေါ, သက္ကောတိ နေကာနိ နိက္ခဂဏာနိ ပဟာယ, နေကာနိ ဓညဂဏာနိ ပဟာယ, နေကာနိ ခေတ္တဂဏာနိ ပဟာယ, နေကာနိ ဝတ္ထုဂဏာနိ ပဟာယ, နေကာနိ ဘရိယဂဏာနိ ပဟာယ, နေကာနိ ဒါသဂဏာနိ ပဟာယ, နေကာနိ ဒါသိဂဏာနိ ပဟာယ ကေသမဿုံ ဩဟာရေတွာ ကာသာယာနိ ဝတ္ထာနိ အစ္ဆာဒေတွာ အဂါရသ္မာ အနဂါရိယံ ပဗ္ဗဇိတုံ၊ တဉှိ တဿ အဗလံ ဗန္ဓနံ, ဒုဗ္ဗလံ ဗန္ဓနံ, ပူတိကံ ဗန္ဓနံ, အသာရကံ ဗန္ဓန’’န္တိ။ ‘‘ဧဝမေဝ ခေါ, ဥဒါယိ, ဣဓေကစ္စေ ကုလပုတ္တာ ‘ဣဒံ ပဇဟထာ’တိ မယာ ဝုစ္စမာနာ တေ ဧဝမာဟံသု – ‘ကိံ ပနိမဿ အပ္ပမတ္တကဿ ဩရမတ္တကဿ ပဟာတဗ္ဗဿ ယဿ နော ဘဂဝါ ပဟာနမာဟ ယဿ, နော သုဂတော ပဋိနိဿဂ္ဂမာဟာ’တိ? တေ တဉ္စေဝ ပဇဟန္တိ, မယိ စ န အပ္ပစ္စယံ ဥပဋ္ဌာပေန္တိ။ ယေ စ ဘိက္ခူ သိက္ခာကာမာ တေ တံ ပဟာယ အပ္ပေါဿုက္ကာ ပန္နလောမာ ပရဒတ္တဝုတ္တာ မိဂဘူတေန စေတသာ ဝိဟရန္တိ။ တေသံ တံ, ဥဒါယိ, ဟောတိ အဗလံ ဗန္ဓနံ, ဒုဗ္ဗလံ ဗန္ဓနံ, ပူတိကံ ဗန္ဓနံ, အသာရကံ ဗန္ဓနံ’’။
မြန်֍ ၁၅၄။ ‘‘စတ္တာရောမေ, ဥဒါယိ, ပုဂ္ဂလာ သန္တော သံဝိဇ္ဇမာနာ လောကသ္မိံ။ ကတမေ စတ္တာရော? ဣဓုဒါယိ, ဧကစ္စော ပုဂ္ဂလော ဥပဓိပဟာနာယ ပဋိပန္နော ဟောတိ ဥပဓိပဋိနိဿဂ္ဂါယ။ တမေနံ ဥပဓိပဟာနာယ ပဋိပန္နံ ဥပဓိပဋိနိဿဂ္ဂါယ ဥပဓိပဋိသံယုတ္တာ သရသင်္ကပ္ပါ သမုဒါစရန္တိ။ သော တေ အဓိဝါသေတိ, နပ္ပဇဟတိ, န ဝိနောဒေတိ, န ဗျန္တီကရောတိ, န အနဘာဝံ ဂမေတိ။ ဣမံ ခေါ အဟံ, ဥဒါယိ, ပုဂ္ဂလံ ‘သံယုတ္တော’တိ ဝဒါမိ နော ‘ဝိသံယုတ္တော’။ တံ ကိဿ ဟေတု? ဣန္ဒြိယဝေမတ္တတာ ဟိ မေ, ဥဒါယိ, ဣမသ္မိံ ပုဂ္ဂလေ ဝိဒိတာ။
‘‘ဣဓ ပနုဒါယိ, ဧကစ္စော ပုဂ္ဂလော ဥပဓိပဟာနာယ ပဋိပန္နော ဟောတိ ဥပဓိပဋိနိဿဂ္ဂါယ။ တမေနံ ဥပဓိပဟာနာယ ပဋိပန္နံ ဥပဓိပဋိနိဿဂ္ဂါယ ဥပဓိပဋိသံယုတ္တာ သရသင်္ကပ္ပါ သမုဒါစရန္တိ။ သော တေ နာဓိဝါသေတိ, ပဇဟတိ, ဝိနောဒေတိ, ဗျန္တီကရောတိ, အနဘာဝံ ဂမေတိ။ ဣမမ္ပိ ခေါ အဟံ,
(မ၊၂၊၁၁၇။)
ဥဒါယိ, ပုဂ္ဂလံ ‘သံယုတ္တော’တိ ဝဒါမိ နော ‘ဝိသံယုတ္တော’။ တံ ကိဿ ဟေတု? ဣန္ဒြိယဝေမတ္တတာ ဟိ မေ, ဥဒါယိ, ဣမသ္မိံ ပုဂ္ဂလေ ဝိဒိတာ။
‘‘ဣဓ ပနုဒါယိ, ဧကစ္စော ပုဂ္ဂလော ဥပဓိပဟာနာယ ပဋိပန္နော ဟောတိ ဥပဓိပဋိနိဿဂ္ဂါယ။ တမေနံ ဥပဓိပဟာနာယ ပဋိပန္နံ ဥပဓိပဋိနိဿဂ္ဂါယ ကဒါစိ ကရဟစိ သတိသမ္မောသာ ဥပဓိပဋိသံယုတ္တာ သရသင်္ကပ္ပါ သမုဒါစရန္တိ၊ ဒန္ဓော, ဥဒါယိ, သတုပ္ပါဒေါ။ အထ ခေါ နံ ခိပ္ပမေဝ ပဇဟတိ, ဝိနောဒေတိ, ဗျန္တီကရောတိ, အနဘာဝံ ဂမေတိ။ သေယျထာပိ, ဥဒါယိ, ပုရိသော ဒိဝသံသန္တတ္တေ [ဒိဝသသန္တတ္တေ (သီ။ သျာ။ ကံ။ ပီ။)] အယောကဋာဟေ ဒွေ ဝါ တီဏိ ဝါ ဥဒကဖုသိတာနိ နိပါတေယျ၊ ဒန္ဓော, ဥဒါယိ, ဥဒကဖုသိတာနံ နိပါတော။ အထ ခေါ နံ ခိပ္ပမေဝ ပရိက္ခယံ ပရိယာဒါနံ ဂစ္ဆေယျ။ ဧဝမေဝ ခေါ, ဥဒါယိ, ဣဓေကစ္စော ပုဂ္ဂလော ဥပဓိပဟာနာယ ပဋိပန္နော ဟောတိ ဥပဓိပဋိနိဿဂ္ဂါယ။ တမေနံ ဥပဓိပဟာနာယ ပဋိပန္နံ ဥပဓိပဋိနိဿဂ္ဂါယ ကဒါစိ ကရဟစိ သတိသမ္မောသာ ဥပဓိပဋိသံယုတ္တာ သရသင်္ကပ္ပါ သမုဒါစရန္တိ၊ ဒန္ဓော, ဥဒါယိ, သတုပ္ပါဒေါ။ အထ ခေါ နံ ခိပ္ပမေဝ ပဇဟတိ, ဝိနောဒေတိ, ဗျန္တီကရောတိ, အနဘာဝံ ဂမေတိ။ ဣမမ္ပိ ခေါ အဟံ, ဥဒါယိ, ပုဂ္ဂလံ ‘သံယုတ္တော’တိ ဝဒါမိ နော ‘ဝိသံယုတ္တော’။ တံ ကိဿ ဟေတု? ဣန္ဒြိယဝေမတ္တတာ ဟိ မေ, ဥဒါယိ, ဣမသ္မိံ ပုဂ္ဂလေ ဝိဒိတာ။
‘‘ဣဓ ပနုဒါယိ, ဧကစ္စော ပုဂ္ဂလော ‘ဥပဓိ ဒုက္ခဿ မူလ’န္တိ – ဣတိ ဝိဒိတွာ နိရုပဓိ ဟောတိ, ဥပဓိသင်္ခယေ ဝိမုတ္တော။ ဣမံ ခေါ အဟံ, ဥဒါယိ, ပုဂ္ဂလံ ‘ဝိသံယုတ္တော’တိ ဝဒါမိ နော ‘သံယုတ္တော’တိ။ တံ ကိဿ ဟေတု? ဣန္ဒြိယဝေမတ္တတာ ဟိ မေ, ဥဒါယိ, ဣမသ္မိံ ပုဂ္ဂလေ ဝိဒိတာ။ ဣမေ ခေါ, ဥဒါယိ, စတ္တာရော ပုဂ္ဂလာ သန္တော သံဝိဇ္ဇမာနာ လောကသ္မိံ။
မြန်֍ ၁၅၅။ ‘‘ပဉ္စ ခေါ ဣမေ, ဥဒါယိ, ကာမဂုဏာ။ ကတမေ ပဉ္စ? စက္ခုဝိညေယျာ ရူပါ ဣဋ္ဌာ ကန္တာ မနာပါ ပိယရူပါ ကာမူပသံဟိတာ ရဇနီယာ, သောတဝိညေယျာ သဒ္ဒါ…ပေ… ဃာနဝိညေယျာ ဂန္ဓာ… ဇိဝှါဝိညေယျာ ရသာ… ကာယဝိညေယျာ ဖောဋ္ဌဗ္ဗာ ဣဋ္ဌာ ကန္တာ မနာပါ ပိယရူပါ ကာမူပသံဟိတာ ရဇနီယာ။ ဣမေ ခေါ, ဥဒါယိ, ပဉ္စ ကာမဂုဏာ။ ယံ ခေါ, ဥဒါယိ, ဣမေ ပဉ္စ ကာမဂုဏေ ပဋိစ္စ ဥပ္ပဇ္ဇတိ သုခံ သောမနဿံ ဣဒံ ဝုစ္စတိ ကာမသုခံ မိဠှသုခံ [မီဠှသုခံ (သီ။ ပီ။)] ပုထုဇ္ဇနသုခံ အနရိယသုခံ, န သေဝိတဗ္ဗံ, န ဘာဝေတဗ္ဗံ, န ဗဟုလီကာတဗ္ဗံ၊ ‘ဘာယိတဗ္ဗံ ဧတဿ သုခဿာ’တိ ဝဒါမိ။
(မ၊၂၊၁၁၈။)
မြန်֍ ၁၅၆။ ‘‘ဣဓုဒါယိ, ဘိက္ခု ဝိဝိစ္စေဝ ကာမေဟိ…ပေ… ပဌမံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ, ဝိတက္ကဝိစာရာနံ ဝူပသမာ… ဒုတိယံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ, ပီတိယာ စ ဝိရာဂါ… တတိယံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ, သုခဿ စ ပဟာနာ… စတုတ္ထံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ။ ဣဒံ ဝုစ္စတိ နေက္ခမ္မသုခံ ပဝိဝေကသုခံ ဥပသမသုခံ သမ္ဗောဓသုခံ, အာသေဝိတဗ္ဗံ, ဘာဝေတဗ္ဗံ, ဗဟုလီကာတဗ္ဗံ၊ ‘န ဘာယိတဗ္ဗံ ဧတဿ သုခဿာ’တိ ဝဒါမိ။
‘‘ဣဓုဒါယိ, ဘိက္ခု ဝိဝိစ္စေဝ ကာမေဟိ…ပေ… ပဌမံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ၊ ဣဒံ ခေါ အဟံ, ဥဒါယိ, ဣဉ္ဇိတသ္မိံ ဝဒါမိ။ ကိဉ္စ တတ္ထ ဣဉ္ဇိတသ္မိံ? ယဒေဝ တတ္ထ ဝိတက္ကဝိစာရာ အနိရုဒ္ဓါ ဟောန္တိ ဣဒံ တတ္ထ ဣဉ္ဇိတသ္မိံ။ ဣဓုဒါယိ, ဘိက္ခု ဝိတက္ကဝိစာရာနံ ဝူပသမာ…ပေ… ဒုတိယံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ၊ ဣဒမ္ပိ ခေါ အဟံ, ဥဒါယိ, ဣဉ္ဇိတသ္မိံ ဝဒါမိ။ ကိဉ္စ တတ္ထ ဣဉ္ဇိတသ္မိံ? ယဒေဝ တတ္ထ ပီတိသုခံ အနိရုဒ္ဓံ ဟောတိ ဣဒံ တတ္ထ ဣဉ္ဇိတသ္မိံ။ ဣဓုဒါယိ, ဘိက္ခု ပီတိယာ စ ဝိရာဂါ…ပေ… တတိယံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ၊ ဣဒမ္ပိ ခေါ အဟံ, ဥဒါယိ, ဣဉ္ဇိတသ္မိံ ဝဒါမိ။ ကိဉ္စ တတ္ထ ဣဉ္ဇိတသ္မိံ? ယဒေဝ တတ္ထ ဥပေက္ခာသုခံ အနိရုဒ္ဓံ ဟောတိ ဣဒံ တတ္ထ ဣဉ္ဇိတသ္မိံ။ ဣဓုဒါယိ, ဘိက္ခု သုခဿ စ ပဟာနာ…ပေ… စတုတ္ထံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ၊ ဣဒံ ခေါ အဟံ, ဥဒါယိ, အနိဉ္ဇိတသ္မိံ ဝဒါမိ။
‘‘ဣဓုဒါယိ, ဘိက္ခု ဝိဝိစ္စေဝ ကာမေဟိ…ပေ… ပဌမံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ၊ ဣဒံ ခေါ အဟံ, ဥဒါယိ, ‘အနလ’န္တိ ဝဒါမိ, ‘ပဇဟထာ’တိ ဝဒါမိ, ‘သမတိက္ကမထာ’တိ ဝဒါမိ။ ကော စ တဿ သမတိက္ကမော? ဣဓုဒါယိ, ဘိက္ခု ဝိတက္ကဝိစာရာနံ ဝူပသမာ… ဒုတိယံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ, အယံ တဿ သမတိက္ကမော၊ ဣဒမ္ပိ ခေါ အဟံ, ဥဒါယိ, ‘အနလ’န္တိ ဝဒါမိ, ‘ပဇဟထာ’တိ ဝဒါမိ, ‘သမတိက္ကမထာ’တိ ဝဒါမိ။ ကော စ တဿ သမတိက္ကမော? ဣဓုဒါယိ, ဘိက္ခု ပီတိယာ စ ဝိရာဂါ… တတိယံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ, အယံ တဿ သမတိက္ကမော၊ ဣဒမ္ပိ ခေါ အဟံ, ဥဒါယိ, ‘အနလ’န္တိ ဝဒါမိ, ‘ပဇဟထာ’တိ ဝဒါမိ, ‘သမတိက္ကမထာ’တိ ဝဒါမိ။ ကော စ တဿ သမတိက္ကမော? ဣဓုဒါယိ, ဘိက္ခု သုခဿ စ ပဟာနာ… စတုတ္ထံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ, အယံ တဿ သမတိက္ကမော၊ ဣဒမ္ပိ ခေါ အဟံ, ဥဒါယိ, ‘အနလ’န္တိ ဝဒါမိ, ‘ပဇဟထာ’တိ ဝဒါမိ, ‘သမတိက္ကမထာ’တိ ဝဒါမိ။ ကော စ တဿ သမတိက္ကမော? ဣဓုဒါယိ, ဘိက္ခု သဗ္ဗသော ရူပသညာနံ သမတိက္ကမာ ပဋိဃသညာနံ အတ္ထင်္ဂမာ နာနတ္တသညာနံ အမနသိကာရာ ‘အနန္တော အာကာသော’တိ အာကာသာနဉ္စာယတနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ, အယံ တဿ သမတိက္ကမော၊ ဣဒမ္ပိ ခေါ အဟံ, ဥဒါယိ,
(မ၊၂၊၁၁၉။)
‘အနလ’န္တိ ဝဒါမိ, ‘ပဇဟထာ’တိ ဝဒါမိ, ‘သမတိက္ကမထာ’တိ ဝဒါမိ။ ကော စ တဿ သမတိက္ကမော? ဣဓုဒါယိ, ဘိက္ခု သဗ္ဗသော အာကာသာနဉ္စာယတနံ သမတိက္ကမ္မ ‘အနန္တံ ဝိညာဏ’န္တိ ဝိညာဏဉ္စာယတနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ, အယံ တဿ သမတိက္ကမော၊ ဣဒမ္ပိ ခေါ အဟံ, ဥဒါယိ, ‘အနလ’န္တိ ဝဒါမိ, ‘ပဇဟထာ’တိ ဝဒါမိ, ‘သမတိက္ကမထာ’တိ ဝဒါမိ။ ကော စ တဿ သမတိက္ကမော? ဣဓုဒါယိ, ဘိက္ခု သဗ္ဗသော ဝိညာဏဉ္စာယတနံ သမတိက္ကမ္မ ‘နတ္ထိ ကိဉ္စီ’တိ အာကိဉ္စညာယတနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ, အယံ တဿ သမတိက္ကမော၊ ဣဒမ္ပိ ခေါ အဟံ, ဥဒါယိ, ‘အနလ’န္တိ ဝဒါမိ, ‘ပဇဟထာ’တိ ဝဒါမိ, ‘သမတိက္ကမထာ’တိ ဝဒါမိ။ ကော စ တဿ သမတိက္ကမော? ဣဓုဒါယိ, ဘိက္ခု သဗ္ဗသော အာကိဉ္စညာယတနံ သမတိက္ကမ္မ နေဝသညာနာသညာယတနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ, အယံ တဿ သမတိက္ကမော၊ ဣဒမ္ပိ ခေါ အဟံ, ဥဒါယိ, ‘အနလ’န္တိ ဝဒါမိ, ‘ပဇဟထာ’တိ ဝဒါမိ, ‘သမတိက္ကမထာ’တိ ဝဒါမိ။ ကော စ တဿ သမတိက္ကမော? ဣဓုဒါယိ, ဘိက္ခု သဗ္ဗသော နေဝသညာနာသညာယတနံ သမတိက္ကမ္မ သညာဝေဒယိတနိရောဓံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ, အယံ တဿ သမတိက္ကမော၊ ဣတိ ခေါ အဟံ, ဥဒါယိ, နေဝသညာနာသညာယတနဿပိ ပဟာနံ ဝဒါမိ။ ပဿသိ နော တွံ, ဥဒါယိ, တံ သံယောဇနံ အဏုံ ဝါ ထူလံ ဝါ ယဿာဟံ နော ပဟာနံ ဝဒါမီ’’တိ? ‘‘နော ဟေတံ, ဘန္တေ’’တိ။
ဣဒမဝေါစ ဘဂဝါ။ အတ္တမနော အာယသ္မာ ဥဒါယီ ဘဂဝတော ဘာသိတံ အဘိနန္ဒီတိ။
လဋုကိကောပမသုတ္တံ နိဋ္ဌိတံ ဆဋ္ဌံ။
၇။ စာတုမသုတ္တံ
မြန်֍ ၁၅၇။ ဧဝံ မေ သုတံ – ဧကံ သမယံ ဘဂဝါ စာတုမာယံ ဝိဟရတိ အာမလကီဝနေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန သာရိပုတ္တမောဂ္ဂလ္လာနပ္ပမုခါနိ ပဉ္စမတ္တာနိ ဘိက္ခုသတာနိ စာတုမံ အနုပ္ပတ္တာနိ ဟောန္တိ ဘဂဝန္တံ ဒဿနာယ။ တေ စ အာဂန္တုကာ ဘိက္ခူ နေဝါသိကေဟိ ဘိက္ခူဟိ သဒ္ဓိံ ပဋိသမ္မောဒမာနာ သေနာသနာနိ ပညာပယမာနာ ပတ္တစီဝရာနိ ပဋိသာမယမာနာ ဥစ္စာသဒ္ဒါ မဟာသဒ္ဒါ အဟေသုံ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ အာယသ္မန္တံ အာနန္ဒံ အာမန္တေသိ – ‘‘ကေ ပနေတေ, အာနန္ဒ, ဥစ္စာသဒ္ဒါ မဟာသဒ္ဒါ, ကေဝဋ္ဋာ မညေ မစ္ဆဝိလောပေ’’တိ? ‘‘ဧတာနိ, ဘန္တေ, သာရိပုတ္တမောဂ္ဂလ္လာနပ္ပမုခါနိ ပဉ္စမတ္တာနိ ဘိက္ခုသတာနိ
(မ၊၂၊၁၂၀။)
စာတုမံ အနုပ္ပတ္တာနိ ဘဂဝန္တံ ဒဿနာယ။ တေ အာဂန္တုကာ ဘိက္ခူ နေဝါသိကေဟိ ဘိက္ခူဟိ သဒ္ဓိံ ပဋိသမ္မောဒမာနာ သေနာသနာနိ ပညာပယမာနာ ပတ္တစီဝရာနိ ပဋိသာမယမာနာ ဥစ္စာသဒ္ဒါ မဟာသဒ္ဒါ’’တိ။ ‘‘တေနဟာနန္ဒ, မမ ဝစနေန တေ ဘိက္ခူ အာမန္တေဟိ – ‘သတ္ထာ အာယသ္မန္တေ အာမန္တေတီ’’’တိ။ ‘‘ဧဝံ, ဘန္တေ’’တိ ခေါ အာယသ္မာ အာနန္ဒော ဘဂဝတော ပဋိဿုတွာ ယေန တေ ဘိက္ခူ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ တေ ဘိက္ခူ ဧတဒဝေါစ – ‘‘သတ္ထာ အာယသ္မန္တေ အာမန္တေတီ’’တိ။ ‘‘ဧဝမာဝုသော’’တိ ခေါ တေ ဘိက္ခူ အာယသ္မတော အာနန္ဒဿ ပဋိဿုတွာ ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိံသု၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိံသု။ ဧကမန္တံ နိသိန္နေ ခေါ တေ ဘိက္ခူ ဘဂဝါ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ကိံ နု တုမှေ, ဘိက္ခဝေ, ဥစ္စာသဒ္ဒါ မဟာသဒ္ဒါ, ကေဝဋ္ဋာ မညေ မစ္ဆဝိလောပေ’’တိ? ‘‘ဣမာနိ, ဘန္တေ, သာရိပုတ္တမောဂ္ဂလ္လာနပ္ပမုခါနိ ပဉ္စမတ္တာနိ ဘိက္ခုသတာနိ စာတုမံ အနုပ္ပတ္တာနိ ဘဂဝန္တံ ဒဿနာယ။ တေမေ အာဂန္တုကာ ဘိက္ခူ နေဝါသိကေဟိ ဘိက္ခူဟိ သဒ္ဓိံ ပဋိသမ္မောဒမာနာ သေနာသနာနိ ပညာပယမာနာ ပတ္တစီဝရာနိ ပဋိသာမယမာနာ ဥစ္စာသဒ္ဒါ မဟာသဒ္ဒါ’’တိ။ ‘‘ဂစ္ဆထ, ဘိက္ခဝေ, ပဏာမေမိ ဝေါ, န ဝေါ မမ သန္တိကေ ဝတ္ထဗ္ဗ’’န္တိ။ ‘‘ဧဝံ, ဘန္တေ’’တိ ခေါ တေ ဘိက္ခူ ဘဂဝတော ပဋိဿုတွာ ဥဋ္ဌာယာသနာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ပဒက္ခိဏံ ကတွာ သေနာသနံ သံသာမေတွာ ပတ္တစီဝရမာဒါယ ပက္ကမိံသု။
မြန်֍ ၁၅၈။ တေန ခေါ ပန သမယေန စာတုမေယျကာ သကျာ သန္ထာဂါရေ [သန္ဓာဂါရေ (က။)] သန္နိပတိတာ ဟောန္တိ ကေနစိဒေဝ ကရဏီယေန။ အဒ္ဒသံသု ခေါ စာတုမေယျကာ သကျာ တေ ဘိက္ခူ ဒူရတောဝ အာဂစ္ဆန္တေ၊ ဒိသွာန ယေန တေ ဘိက္ခူ တေနုပသင်္ကမိံသု၊ ဥပသင်္ကမိတွာ တေ ဘိက္ခူ ဧတဒဝေါစုံ – ‘‘ဟန္ဒ, ကဟံ ပန တုမှေ အာယသ္မန္တော ဂစ္ဆထာ’’တိ? ‘‘ဘဂဝတာ ခေါ, အာဝုသော, ဘိက္ခုသံဃော ပဏာမိတော’’တိ။ ‘‘တေနဟာယသ္မန္တော မုဟုတ္တံ နိသီဒထ, အပ္ပေဝ နာမ မယံ သက္ကုဏေယျာမ ဘဂဝန္တံ ပသာဒေတု’’န္တိ။ ‘‘ဧဝမာဝုသော’’တိ ခေါ တေ ဘိက္ခူ စာတုမေယျကာနံ သကျာနံ ပစ္စဿောသုံ။ အထ ခေါ စာတုမေယျကာ သကျာ ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိံသု၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိံသု။ ဧကမန္တံ နိသိန္နာ ခေါ စာတုမေယျကာ သကျာ ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစုံ – ‘‘အဘိနန္ဒတု, ဘန္တေ, ဘဂဝါ ဘိက္ခုသံဃံ၊ အဘိဝဒတု, ဘန္တေ, ဘဂဝါ ဘိက္ခုသံဃံ။ သေယျထာပိ,
(မ၊၂၊၁၂၁။)
ဘန္တေ, ဘဂဝတာ ပုဗ္ဗေ ဘိက္ခုသံဃော အနုဂ္ဂဟိတော, ဧဝမေဝ ဘဂဝါ ဧတရဟိ အနုဂ္ဂဏှာတု ဘိက္ခုသံဃံ။ သန္တေတ္ထ, ဘန္တေ, ဘိက္ခူ နဝါ အစိရပဗ္ဗဇိတာ အဓုနာဂတာ ဣမံ ဓမ္မဝိနယံ။ တေသံ ဘဂဝန္တံ ဒဿနာယ အလဘန္တာနံ သိယာ အညထတ္တံ, သိယာ ဝိပရိဏာမော။ သေယျထာပိ, ဘန္တေ, ဗီဇာနံ တရုဏာနံ ဥဒကံ အလဘန္တာနံ သိယာ အညထတ္တံ သိယာ ဝိပရိဏာမော၊ ဧဝမေဝ ခေါ, ဘန္တေ, သန္တေတ္ထ ဘိက္ခူ နဝါ အစိရပဗ္ဗဇိတာ အဓုနာဂတာ ဣမံ ဓမ္မဝိနယံ, တေသံ ဘဂဝန္တံ ဒဿနာယ အလဘန္တာနံ သိယာ အညထတ္တံ, သိယာ ဝိပရိဏာမော။ သေယျထာပိ, ဘန္တေ, ဝစ္ဆဿ တရုဏဿ မာတရံ အပဿန္တဿ သိယာ အညထတ္တံ, သိယာ ဝိပရိဏာမော၊ ဧဝမေဝ ခေါ, ဘန္တေ, သန္တေတ္ထ ဘိက္ခူ နဝါ အစိရပဗ္ဗဇိတာ အဓုနာဂတာ ဣမံ ဓမ္မဝိနယံ, တေသံ ဘဂဝန္တံ အပဿန္တာနံ သိယာ အညထတ္တံ, သိယာ ဝိပရိဏာမော။ အဘိနန္ဒတု, ဘန္တေ, ဘဂဝါ ဘိက္ခုသံဃံ၊ အဘိဝဒတု, ဘန္တေ, ဘဂဝါ ဘိက္ခုသံဃံ။ သေယျထာပိ, ဘန္တေ, ဘဂဝတာ ပုဗ္ဗေ ဘိက္ခုသံဃော အနုဂ္ဂဟိတော၊ ဧဝမေဝ ဘဂဝါ ဧတရဟိ အနုဂ္ဂဏှာတု ဘိက္ခုသံဃ’’န္တိ။
မြန်֍ ၁၅၉။ အထ ခေါ ဗြဟ္မာ သဟမ္ပတိ ဘဂဝတော စေတသာ စေတောပရိဝိတက္ကမညာယ – သေယျထာပိ နာမ ဗလဝါ ပုရိသော သမိဉ္ဇိတံ [သမ္မိဉ္ဇိတံ (သီ။ သျာ။ ကံ။ ပီ။)] ဝါ ဗာဟံ ပသာရေယျ, ပသာရိတံ ဝါ ဗာဟံ သမိဉ္ဇေယျ, ဧဝမေဝ – ဗြဟ္မလောကေ အန္တရဟိတော ဘဂဝတော ပုရတော ပါတုရဟောသိ။ အထ ခေါ ဗြဟ္မာ သဟမ္ပတိ ဧကံသံ ဥတ္တရာသင်္ဂံ ကရိတွာ ယေန ဘဂဝါ တေနဉ္ဇလိံ ပဏာမေတွာ ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘အဘိနန္ဒတု, ဘန္တေ, ဘဂဝါ ဘိက္ခုသံဃံ၊ အဘိဝဒတု, ဘန္တေ, ဘဂဝါ ဘိက္ခုသံဃံ။ သေယျထာပိ, ဘန္တေ, ဘဂဝတာ ပုဗ္ဗေ ဘိက္ခုသံဃော အနုဂ္ဂဟိတော၊ ဧဝမေဝ ဘဂဝါ ဧတရဟိ အနုဂ္ဂဏှာတု ဘိက္ခုသံဃံ။ သန္တေတ္ထ, ဘန္တေ, ဘိက္ခူ နဝါ အစိရပဗ္ဗဇိတာ အဓုနာဂတာ ဣမံ ဓမ္မဝိနယံ, တေသံ ဘဂဝန္တံ ဒဿနာယ အလဘန္တာနံ သိယာ အညထတ္တံ, သိယာ ဝိပရိဏာမော။ သေယျထာပိ, ဘန္တေ, ဗီဇာနံ တရုဏာနံ ဥဒကံ အလဘန္တာနံ သိယာ အညထတ္တံ, သိယာ ဝိပရိဏာမော၊ ဧဝမေဝ ခေါ, ဘန္တေ, သန္တေတ္ထ ဘိက္ခူ နဝါ အစိရပဗ္ဗဇိတာ အဓုနာဂတာ ဣမံ ဓမ္မဝိနယံ, တေသံ ဘဂဝန္တံ ဒဿနာယ အလဘန္တာနံ သိယာ အညထတ္တံ, သိယာ ဝိပရိဏာမော။ သေယျထာပိ ဘန္တေ, ဝစ္ဆဿ တရုဏဿ မာတရံ အပဿန္တဿ သိယာ အညထတ္တံ, သိယာ ဝိပရိဏာမော၊ ဧဝမေဝ ခေါ, ဘန္တေ, သန္တေတ္ထ ဘိက္ခူ
(မ၊၂၊၁၂၂။)
နဝါ အစိရပဗ္ဗဇိတာ အဓုနာဂတာ ဣမံ ဓမ္မဝိနယံ, တေသံ ဘဂဝန္တံ အပဿန္တာနံ သိယာ အညထတ္တံ, သိယာ ဝိပရိဏာမော။ အဘိနန္ဒတု, ဘန္တေ, ဘဂဝါ ဘိက္ခုသံဃံ၊ အဘိဝဒတု, ဘန္တေ, ဘဂဝါ ဘိက္ခုသံဃံ။ သေယျထာပိ, ဘန္တေ, ဘဂဝတာ ပုဗ္ဗေ ဘိက္ခုသံဃော အနုဂ္ဂဟိတော၊ ဧဝမေဝ ဘဂဝါ ဧတရဟိ အနုဂ္ဂဏှာတု ဘိက္ခုသံဃ’’န္တိ။
မြန်֍ ၁၆၀။ အသက္ခိံသု ခေါ စာတုမေယျကာ စ သကျာ ဗြဟ္မာ စ သဟမ္ပတိ ဘဂဝန္တံ ပသာဒေတုံ ဗီဇူပမေန စ တရုဏူပမေန စ။ အထ ခေါ အာယသ္မာ မဟာမောဂ္ဂလ္လာနော ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ – ‘‘ဥဋ္ဌေထာဝုသော, ဂဏှထ ပတ္တစီဝရံ။ ပသာဒိတော ဘဂဝါ စာတုမေယျကေဟိ စ သကျေဟိ ဗြဟ္မုနာ စ သဟမ္ပတိနာ ဗီဇူပမေန စ တရုဏူပမေန စာ’’တိ။ ‘‘ဧဝမာဝုသော’’တိ ခေါ တေ ဘိက္ခူ အာယသ္မတော မဟာမောဂ္ဂလ္လာနဿ ပဋိဿုတွာ ဥဋ္ဌာယာသနာ ပတ္တစီဝရမာဒါယ ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိံသု၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိံသု။ ဧကမန္တံ နိသိန္နံ ခေါ အာယသ္မန္တံ သာရိပုတ္တံ ဘဂဝါ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ကိန္တိ တေ, သာရိပုတ္တ, အဟောသိ မယာ ဘိက္ခုသံဃေ ပဏာမိတေ’’တိ? ‘‘ဧဝံ ခေါ မေ, ဘန္တေ, အဟောသိ – ‘ဘဂဝတာ ဘိက္ခုသံဃော ပဏာမိတော။ အပ္ပေါဿုက္ကော ဒါနိ ဘဂဝါ ဒိဋ္ဌဓမ္မသုခဝိဟာရံ အနုယုတ္တော ဝိဟရိဿတိ, မယမ္ပိ ဒါနိ အပ္ပေါဿုက္ကာ ဒိဋ္ဌဓမ္မသုခဝိဟာရမနုယုတ္တာ ဝိဟရိဿာမာ’’’တိ။ ‘‘အာဂမေဟိ တွံ, သာရိပုတ္တ, အာဂမေဟိ တွံ, သာရိပုတ္တ, ဒိဋ္ဌဓမ္မသုခဝိဟာရ’’န္တိ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ အာယသ္မန္တံ မဟာမောဂ္ဂလ္လာနံ အာမန္တေသိ – ‘‘ကိန္တိ တေ, မောဂ္ဂလ္လာန, အဟောသိ မယာ ဘိက္ခုသံဃေ ပဏာမိတေ’’တိ? ‘‘ဧဝံ ခေါ မေ, ဘန္တေ, အဟောသိ – ‘ဘဂဝတာ ဘိက္ခုသံဃော ပဏာမိတော။ အပ္ပေါဿုက္ကော ဒါနိ ဘဂဝါ ဒိဋ္ဌဓမ္မသုခဝိဟာရံ အနုယုတ္တော ဝိဟရိဿတိ, အဟဉ္စ ဒါနိ အာယသ္မာ စ သာရိပုတ္တော ဘိက္ခုသံဃံ ပရိဟရိဿာမာ’’’တိ။ ‘‘သာဓု သာဓု, မောဂ္ဂလ္လာန! အဟံ ဝါ ဟိ, မောဂ္ဂလ္လာန, ဘိက္ခုသံဃံ ပရိဟရေယျံ သာရိပုတ္တမောဂ္ဂလ္လာနာ ဝါ’’တိ။
မြန်֍ ၁၆၁။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ – ‘‘စတ္တာရိမာနိ, ဘိက္ခဝေ, ဘယာနိ ဥဒကောရောဟန္တေ ပါဋိကင်္ခိတဗ္ဗာနိ။ ကတမာနိ စတ္တာရိ? ဦမိဘယံ [ဥမ္မီဘယံ (သျာ။ ကံ။)], ကုမ္ဘီလဘယံ, အာဝဋ္ဋဘယံ, သုသုကာဘယံ – ဣမာနိ, ဘိက္ခဝေ, စတ္တာရိ ဘယာနိ ဥဒကောရောဟန္တေ ပါဋိကင်္ခိတဗ္ဗာနိ။ ဧဝမေဝ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, စတ္တာရိမာနိ
(မ၊၂၊၁၂၃။)
ဘယာနိ ဣဓေကစ္စေ ပုဂ္ဂလေ ဣမသ္မိံ ဓမ္မဝိနယေ အဂါရသ္မာ အနဂါရိယံ ပဗ္ဗဇိတေ ပါဋိကင်္ခိတဗ္ဗာနိ။ ကတမာနိ စတ္တာရိ? ဦမိဘယံ, ကုမ္ဘီလဘယံ, အာဝဋ္ဋဘယံ, သုသုကာဘယံ။
မြန်֍ ၁၆၂။ ‘‘ကတမဉ္စ, ဘိက္ခဝေ, ဦမိဘယံ? ဣဓ, ဘိက္ခဝေ, ဧကစ္စော ကုလပုတ္တော သဒ္ဓါ အဂါရသ္မာ အနဂါရိယံ ပဗ္ဗဇိတော ဟောတိ – ‘ဩတိဏ္ဏောမှိ ဇာတိယာ ဇရာယ မရဏေန သောကေဟိ ပရိဒေဝေဟိ ဒုက္ခေဟိ ဒေါမနဿေဟိ ဥပါယာသေဟိ ဒုက္ခောတိဏ္ဏော ဒုက္ခပရေတော၊ အပ္ပေဝ နာမ ဣမဿ ကေဝလဿ ဒုက္ခက္ခန္ဓဿ အန္တကိရိယာ ပညာယေထာ’တိ။ တမေနံ တထာ ပဗ္ဗဇိတံ သမာနံ သဗြဟ္မစာရီ ဩဝဒန္တိ, အနုသာသန္တိ – ‘ဧဝံ တေ အဘိက္ကမိတဗ္ဗံ, ဧဝံ တေ ပဋိက္ကမိတဗ္ဗံ, ဧဝံ တေ အာလောကိတဗ္ဗံ, ဧဝံ တေ ဝိလောကိတဗ္ဗံ, ဧဝံ တေ သမိဉ္ဇိတဗ္ဗံ, ဧဝံ တေ ပသာရိတဗ္ဗံ, ဧဝံ တေ သံဃာဋိပတ္တစီဝရံ ဓာရေတဗ္ဗ’န္တိ။ တဿ ဧဝံ ဟောတိ – ‘မယံ ခေါ ပုဗ္ဗေ အဂါရိယဘူတာ သမာနာ အညေ ဩဝဒါမ, အနုသာသာမ [ဩဝဒါမပိ အနုသာသာမပိ (သီ။ သျာ။ ကံ။ ပီ။)]။ ဣမေ ပနမှာကံ ပုတ္တမတ္တာ မညေ, နတ္တမတ္တာ မညေ, အမှေ [ဧဝံ (က။)] ဩဝဒိတဗ္ဗံ အနုသာသိတဗ္ဗံ မညန္တီ’တိ။ သော သိက္ခံ ပစ္စက္ခာယ ဟီနာယာဝတ္တတိ။ အယံ ဝုစ္စတိ, ဘိက္ခဝေ, ဦမိဘယဿ ဘီတော သိက္ခံ ပစ္စက္ခာယ ဟီနာယာဝတ္တော။ ‘ဦမိဘယ’န္တိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ကောဓုပါယာသဿေတံ အဓိဝစနံ။
မြန်֍ ၁၆၃။ ‘‘ကတမဉ္စ, ဘိက္ခဝေ, ကုမ္ဘီလဘယံ? ဣဓ, ဘိက္ခဝေ, ဧကစ္စော ကုလပုတ္တော သဒ္ဓါ အဂါရသ္မာ အနဂါရိယံ ပဗ္ဗဇိတော ဟောတိ – ‘ဩတိဏ္ဏောမှိ ဇာတိယာ ဇရာယ မရဏေန သောကေဟိ ပရိဒေဝေဟိ ဒုက္ခေဟိ ဒေါမနဿေဟိ ဥပါယာသေဟိ ဒုက္ခောတိဏ္ဏော ဒုက္ခပရေတော၊ အပ္ပေဝ နာမ ဣမဿ ကေဝလဿ ဒုက္ခက္ခန္ဓဿ အန္တကိရိယာ ပညာယေထာ’တိ။ တမေနံ တထာ ပဗ္ဗဇိတံ သမာနံ သဗြဟ္မစာရီ ဩဝဒန္တိ အနုသာသန္တိ – ‘ဣဒံ တေ ခါဒိတဗ္ဗံ, ဣဒံ တေ န ခါဒိတဗ္ဗံ၊ ဣဒံ တေ ဘုဉ္ဇိတဗ္ဗံ, ဣဒံ တေ န ဘုဉ္ဇိတဗ္ဗံ၊ ဣဒံ တေ သာယိတဗ္ဗံ, ဣဒံ တေ န သာယိတဗ္ဗံ၊ ဣဒံ တေ ပါတဗ္ဗံ, ဣဒံ တေ န ပါတဗ္ဗံ၊ ကပ္ပိယံ တေ ခါဒိတဗ္ဗံ, အကပ္ပိယံ တေ န ခါဒိတဗ္ဗံ၊ ကပ္ပိယံ တေ ဘုဉ္ဇိတဗ္ဗံ, အကပ္ပိယံ တေ န ဘုဉ္ဇိတဗ္ဗံ၊ ကပ္ပိယံ တေ သာယိတဗ္ဗံ, အကပ္ပိယံ တေ န သာယိတဗ္ဗံ၊ ကပ္ပိယံ တေ ပါတဗ္ဗံ, အကပ္ပိယံ တေ န ပါတဗ္ဗံ၊ ကာလေ တေ ခါဒိတဗ္ဗံ, ဝိကာလေ တေ န ခါဒိတဗ္ဗံ၊ ကာလေ တေ ဘုဉ္ဇိတဗ္ဗံ, ဝိကာလေ
(မ၊၂၊၁၂၄။)
တေ န ဘုဉ္ဇိတဗ္ဗံ၊ ကာလေ တေ သာယိတဗ္ဗံ, ဝိကာလေ တေ န သာယိတဗ္ဗံ၊ ကာလေ တေ ပါတဗ္ဗံ, ဝိကာလေ တေ န ပါတဗ္ဗ’န္တိ။ တဿ ဧဝံ ဟောတိ – ‘မယံ ခေါ ပုဗ္ဗေ အဂါရိယဘူတာ သမာနာ ယံ ဣစ္ဆာမ တံ ခါဒါမ, ယံ န ဣစ္ဆာမ န တံ ခါဒါမ၊ ယံ ဣစ္ဆာမ တံ ဘုဉ္ဇာမ, ယံ န ဣစ္ဆာမ န တံ ဘုဉ္ဇာမ၊ ယံ ဣစ္ဆာမ တံ သာယာမ, ယံ န ဣစ္ဆာမ န တံ သာယာမ၊ ယံ ဣစ္ဆာမ တံ ပိဝါမ [ပိပါမ (သီ။ ပီ။)], ယံ န ဣစ္ဆာမ န တံ ပိဝါမ၊ ကပ္ပိယမ္ပိ ခါဒါမ, အကပ္ပိယမ္ပိ ခါဒါမ၊ ကပ္ပိယမ္ပိ ဘုဉ္ဇာမ, အကပ္ပိယမ္ပိ ဘုဉ္ဇာမ၊ ကပ္ပိယမ္ပိ သာယာမ, အကပ္ပိယမ္ပိ သာယာမ၊ ကပ္ပိယမ္ပိ ပိဝါမ, အကပ္ပိယမ္ပိ ပိဝါမ၊ ကာလေပိ ခါဒါမ, ဝိကာလေပိ ခါဒါမ၊ ကာလေပိ ဘုဉ္ဇာမ ဝိကာလေပိ ဘုဉ္ဇာမ၊ ကာလေပိ သာယာမ, ဝိကာလေပိ သာယာမ၊ ကာလေပိ ပိဝါမ, ဝိကာလေပိ ပိဝါမ။ ယမ္ပိ နော သဒ္ဓါ ဂဟပတိကာ ဒိဝါ ဝိကာလေ ပဏီတံ ခါဒနီယံ ဘောဇနီယံ ဒေန္တိ တတ္ထပိမေ မုခါဝရဏံ မညေ ကရောန္တီ’တိ။ သော သိက္ခံ ပစ္စက္ခာယ ဟီနာယာဝတ္တတိ။ အယံ ဝုစ္စတိ, ဘိက္ခဝေ, ကုမ္ဘီလဘယဿ ဘီတော သိက္ခံ ပစ္စက္ခာယ ဟီနာယာဝတ္တော။ ‘ကုမ္ဘီလဘယ’န္တိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဩဒရိကတ္တဿေတံ အဓိဝစနံ။
မြန်֍ ၁၆၄။ ‘‘ကတမဉ္စ, ဘိက္ခဝေ, အာဝဋ္ဋဘယံ? ဣဓ, ဘိက္ခဝေ, ဧကစ္စော ကုလပုတ္တော သဒ္ဓါ အဂါရသ္မာ အနဂါရိယံ ပဗ္ဗဇိတော ဟောတိ – ‘ဩတိဏ္ဏောမှိ ဇာတိယာ ဇရာယ မရဏေန သောကေဟိ ပရိဒေဝေဟိ ဒုက္ခေဟိ ဒေါမနဿေဟိ ဥပါယာသေဟိ ဒုက္ခောတိဏ္ဏော ဒုက္ခပရေတော၊ အပ္ပေဝ နာမ ဣမဿ ကေဝလဿ ဒုက္ခက္ခန္ဓဿ အန္တကိရိယာ ပညာယေထာ’တိ။ သော ဧဝံ ပဗ္ဗဇိတော သမာနော ပုဗ္ဗဏှသမယံ နိဝါသေတွာ ပတ္တစီဝရမာဒါယ ဂါမံ ဝါ နိဂမံ ဝါ ပိဏ္ဍာယ ပဝိသတိ။ အရက္ခိတေနေဝ ကာယေန အရက္ခိတာယ ဝါစာယ အနုပဋ္ဌိတာယ သတိယာ အသံဝုတေဟိ ဣန္ဒြိယေဟိ သော တတ္ထ ပဿတိ ဂဟပတိံ ဝါ ဂဟပတိပုတ္တံ ဝါ ပဉ္စဟိ ကာမဂုဏေဟိ သမပ္ပိတံ သမင်္ဂီဘူတံ ပရိစာရယမာနံ [ပရိစာရိယမာနံ (သျာ။ ကံ။ က။)]။ တဿ ဧဝံ ဟောတိ – ‘မယံ ခေါ ပုဗ္ဗေ အဂါရိယဘူတာ သမာနာ ပဉ္စဟိ ကာမဂုဏေဟိ သမပ္ပိတာ သမင်္ဂီဘူတာ ပရိစာရိမှာ။ သံဝိဇ္ဇန္တိ ခေါ ပန မေ ကုလေ [သံဝိဇ္ဇန္တိ ခေါ ကုလေ (သီ။ သျာ။ ကံ။ ပီ။)] ဘောဂါ။ သက္ကာ ဘောဂေ စ ဘုဉ္ဇိတုံ ပုညာနိ စ ကာတု’န္တိ။ သော သိက္ခံ ပစ္စက္ခာယ ဟီနာယာဝတ္တတိ။ အယံ ဝုစ္စတိ, ဘိက္ခဝေ, အာဝဋ္ဋဘယဿ ဘီတော သိက္ခံ ပစ္စက္ခာယ ဟီနာယာဝတ္တော။ ‘အာဝဋ္ဋဘယ’န္တိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ပဉ္စန္နေတံ ကာမဂုဏာနံ အဓိဝစနံ။
(မ၊၂၊၁၂၅။)
မြန်֍ ၁၆၅။ ‘‘ကတမဉ္စ, ဘိက္ခဝေ, သုသုကာဘယံ? ဣဓ, ဘိက္ခဝေ, ဧကစ္စော ကုလပုတ္တော သဒ္ဓါ အဂါရသ္မာ အနဂါရိယံ ပဗ္ဗဇိတော ဟောတိ – ‘ဩတိဏ္ဏောမှိ ဇာတိယာ ဇရာယ မရဏေန သောကေဟိ ပရိဒေဝေဟိ ဒုက္ခေဟိ ဒေါမနဿေဟိ ဥပါယာသေဟိ ဒုက္ခောတိဏ္ဏော ဒုက္ခပရေတော၊ အပ္ပေဝ နာမ ဣမဿ ကေဝလဿ ဒုက္ခက္ခန္ဓဿ အန္တကိရိယာ ပညာယေထာ’တိ။ သော ဧဝံ ပဗ္ဗဇိတော သမာနော ပုဗ္ဗဏှသမယံ နိဝါသေတွာ ပတ္တစီဝရမာဒါယ ဂါမံ ဝါ နိဂမံ ဝါ ပိဏ္ဍာယ ပဝိသတိ။ အရက္ခိတေနေဝ ကာယေန အရက္ခိတာယ ဝါစာယ အနုပဋ္ဌိတာယ သတိယာ အသံဝုတေဟိ ဣန္ဒြိယေဟိ သော တတ္ထ ပဿတိ မာတုဂါမံ ဒုန္နိဝတ္ထံ ဝါ ဒုပ္ပါရုတံ ဝါ။ တဿ မာတုဂါမံ ဒိသွာ ဒုန္နိဝတ္ထံ ဝါ ဒုပ္ပါရုတံ ဝါ ရာဂေါ စိတ္တံ အနုဒ္ဓံသေတိ။ သော ရာဂါနုဒ္ဓံသေန [အနုဒ္ဓသ္တေန (သီ။ ပီ။)] စိတ္တေန သိက္ခံ ပစ္စက္ခာယ ဟီနာယာဝတ္တတိ။ အယံ ဝုစ္စတိ, ဘိက္ခဝေ, သုသုကာဘယဿ ဘီတော သိက္ခံ ပစ္စက္ခာယ ဟီနာယာဝတ္တော။ ‘သုသုကာဘယ’န္တိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, မာတုဂါမဿေတံ အဓိဝစနံ။ ဣမာနိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, စတ္တာရိ ဘယာနိ, ဣဓေကစ္စေ ပုဂ္ဂလေ ဣမသ္မိံ ဓမ္မဝိနယေ အဂါရသ္မာ အနဂါရိယံ ပဗ္ဗဇိတေ ပါဋိကင်္ခိတဗ္ဗာနီ’’တိ။
ဣဒမဝေါစ ဘဂဝါ။ အတ္တမနာ တေ ဘိက္ခူ ဘဂဝတော ဘာသိတံ အဘိနန္ဒုန္တိ။
စာတုမသုတ္တံ နိဋ္ဌိတံ သတ္တမံ။
၈။ နဠကပါနသုတ္တံ
မြန်֍ ၁၆၆။ ဧဝံ မေ သုတံ – ဧကံ သမယံ ဘဂဝါ ကောသလေသု ဝိဟရတိ နဠကပါနေ ပလာသဝနေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန သမ္ဗဟုလာ အဘိညာတာ အဘိညာတာ ကုလပုတ္တာ ဘဂဝန္တံ ဥဒ္ဒိဿ သဒ္ဓါ အဂါရသ္မာ အနဂါရိယံ ပဗ္ဗဇိတာ ဟောန္တိ – အာယသ္မာ စ အနုရုဒ္ဓေါ, အာယသ္မာ စ ဘဒ္ဒိယော [နန္ဒိယော (သီ။ ပီ။) ဝိနယေ စ မ။ နိ။ ၁ စူဠဂေါသိင်္ဂေ စ], အာယသ္မာ စ ကိမိလော [ကိမ္ဗိလော (သီ။ သျာ။ ကံ။ ပီ။)], အာယသ္မာ စ ဘဂု, အာယသ္မာ စ ကောဏ္ဍညော [ကုဏ္ဍဓာနော (သီ။ ပီ။)], အာယသ္မာ စ ရေဝတော, အာယသ္မာ စ အာနန္ဒော, အညေ စ အဘိညာတာ အဘိညာတာ ကုလပုတ္တာ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဘဂဝါ ဘိက္ခုသံဃပရိဝုတော အဗ္ဘောကာသေ နိသိန္နော ဟောတိ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ တေ
(မ၊၂၊၁၂၆။)
ကုလပုတ္တေ အာရဗ္ဘ ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ – ‘‘ယေ တေ, ဘိက္ခဝေ, ကုလပုတ္တာ မမံ ဥဒ္ဒိဿ သဒ္ဓါ အဂါရသ္မာ အနဂါရိယံ ပဗ္ဗဇိတာ, ကစ္စိ တေ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခူ အဘိရတာ ဗြဟ္မစရိယေ’’တိ? ဧဝံ ဝုတ္တေ, တေ ဘိက္ခူ တုဏှီ အဟေသုံ။ ဒုတိယမ္ပိ ခေါ ဘဂဝါ တေ ကုလပုတ္တေ အာရဗ္ဘ ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ – ‘‘ယေ တေ, ဘိက္ခဝေ, ကုလပုတ္တာ မမံ ဥဒ္ဒိဿ သဒ္ဓါ အဂါရသ္မာ အနဂါရိယံ ပဗ္ဗဇိတာ, ကစ္စိ တေ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခူ အဘိရတာ ဗြဟ္မစရိယေ’’တိ? ဒုတိယမ္ပိ ခေါ တေ ဘိက္ခူ တုဏှီ အဟေသုံ။ တတိယမ္ပိ ခေါ ဘဂဝါ တေ ကုလပုတ္တေ အာရဗ္ဘ ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ – ‘‘ယေ တေ, ဘိက္ခဝေ, ကုလပုတ္တာ မမံ ဥဒ္ဒိဿ သဒ္ဓါ အဂါရသ္မာ အနဂါရိယံ ပဗ္ဗဇိတာ, ကစ္စိ တေ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခူ အဘိရတာ ဗြဟ္မစရိယေ’’တိ? တတိယမ္ပိ ခေါ တေ ဘိက္ခူ တုဏှီ အဟေသုံ။
မြန်֍ ၁၆၇။ အထ ခေါ ဘဂဝတော ဧတဒဟောသိ – ‘‘ယံနူနာဟံ တေ ကုလပုတ္တေ ပုစ္ဆေယျ’’န္တိ! အထ ခေါ ဘဂဝါ အာယသ္မန္တံ အနုရုဒ္ဓံ အာမန္တေသိ – ‘‘ကစ္စိ တုမှေ, အနုရုဒ္ဓါ, အဘိရတာ ဗြဟ္မစရိယေ’’တိ? ‘‘တဂ္ဃ မယံ, ဘန္တေ, အဘိရတာ ဗြဟ္မစရိယေ’’တိ။ ‘‘သာဓု သာဓု, အနုရုဒ္ဓါ! ဧတံ ခေါ, အနုရုဒ္ဓါ, တုမှာကံ ပတိရူပံ ကုလပုတ္တာနံ သဒ္ဓါ အဂါရသ္မာ အနဂါရိယံ ပဗ္ဗဇိတာနံ ယံ တုမှေ အဘိရမေယျာထ ဗြဟ္မစရိယေ။ ယေန တုမှေ အနုရုဒ္ဓါ, ဘဒြေန ယောဗ္ဗနေန သမန္နာဂတာ ပဌမေန ဝယသာ သုသုကာဠကေသာ ကာမေ ပရိဘုဉ္ဇေယျာထ တေန တုမှေ, အနုရုဒ္ဓါ, ဘဒြေနပိ ယောဗ္ဗနေန သမန္နာဂတာ ပဌမေန ဝယသာ သုသုကာဠကေသာ အဂါရသ္မာ အနဂါရိယံ ပဗ္ဗဇိတာ။ တေ စ ခေါ ပန တုမှေ, အနုရုဒ္ဓါ, နေဝ ရာဇာဘိနီတာ အဂါရသ္မာ အနဂါရိယံ ပဗ္ဗဇိတာ, န စောရာဘိနီတာ အဂါရသ္မာ အနဂါရိယံ ပဗ္ဗဇိတာ, န ဣဏဋ္ဋာ အဂါရသ္မာ အနဂါရိယံ ပဗ္ဗဇိတာ, န ဘယဋ္ဋာ အဂါရသ္မာ အနဂါရိယံ ပဗ္ဗဇိတာ, နာဇီဝိကာပကတာ အဂါရသ္မာ အနဂါရိယံ ပဗ္ဗဇိတာ။ အပိ စ ခေါမှိ ဩတိဏ္ဏော ဇာတိယာ ဇရာယ မရဏေန သောကေဟိ ပရိဒေဝေဟိ ဒုက္ခေဟိ ဒေါမနဿေဟိ ဥပါယာသေဟိ, ဒုက္ခောတိဏ္ဏော ဒုက္ခပရေတော၊ အပ္ပေဝ နာမ ဣမဿ ကေဝလဿ ဒုက္ခက္ခန္ဓဿ အန္တကိရိယာ ပညာယေထာတိ – နနု တုမှေ, အနုရုဒ္ဓါ, ဧဝံ သဒ္ဓါ အဂါရသ္မာ အနဂါရိယံ ပဗ္ဗဇိတာ’’တိ? ‘‘ဧဝံ, ဘန္တေ’’။ ‘‘ဧဝံ ပဗ္ဗဇိတေန စ ပန, အနုရုဒ္ဓါ, ကုလပုတ္တေန ကိမဿ ကရဏီယံ? ဝိဝေကံ, အနုရုဒ္ဓါ, ကာမေဟိ ဝိဝေကံ အကုသလေဟိ ဓမ္မေဟိ ပီတိသုခံ နာဓိဂစ္ဆတိ အညံ ဝါ [အညံ စ (က။)] တတော သန္တတရံ, တဿ အဘိဇ္ဈာပိ စိတ္တံ ပရိယာဒါယ တိဋ္ဌတိ, ဗျာပါဒေါပိ
(မ၊၂၊၁၂၇။)
စိတ္တံ ပရိယာဒါယ တိဋ္ဌတိ, ထီနမိဒ္ဓမ္ပိ [ထီနမိဒ္ဓမ္ပိ (သီ။ သျာ။ ကံ။ ပီ။)] စိတ္တံ ပရိယာဒါယ တိဋ္ဌတိ ဥဒ္ဓစ္စကုက္ကုစ္စမ္ပိ စိတ္တံ ပရိယာဒါယ တိဋ္ဌတိ, ဝိစိကိစ္ဆာပိ စိတ္တံ ပရိယာဒါယ တိဋ္ဌတိ, အရတီပိ စိတ္တံ ပရိယာဒါယ တိဋ္ဌတိ, တန္ဒီပိ စိတ္တံ ပရိယာဒါယ တိဋ္ဌတိ။ ဝိဝေကံ, အနုရုဒ္ဓါ, ကာမေဟိ ဝိဝေကံ အကုသလေဟိ ဓမ္မေဟိ ပီတိသုခံ နာဓိဂစ္ဆတိ အညံ ဝါ တတော သန္တတရံ’’။
‘‘ဝိဝေကံ, အနုရုဒ္ဓါ, ကာမေဟိ ဝိဝေကံ အကုသလေဟိ ဓမ္မေဟိ ပီတိသုခံ အဓိဂစ္ဆတိ အညံ ဝါ တတော သန္တတရံ, တဿ အဘိဇ္ဈာပိ စိတ္တံ န ပရိယာဒါယ တိဋ္ဌတိ, ဗျာပါဒေါပိ စိတ္တံ န ပရိယာဒါယ တိဋ္ဌတိ, ထီနမိဒ္ဓမ္ပိ စိတ္တံ န ပရိယာဒါယ တိဋ္ဌတိ, ဥဒ္ဓစ္စကုက္ကုစ္စမ္ပိ စိတ္တံ န ပရိယာဒါယ တိဋ္ဌတိ, ဝိစိကိစ္ဆာပိ စိတ္တံ န ပရိယာဒါယ တိဋ္ဌတိ, အရတီပိ စိတ္တံ န ပရိယာဒါယ တိဋ္ဌတိ, တန္ဒီပိ စိတ္တံ န ပရိယာဒါယ တိဋ္ဌတိ။ ဝိဝေကံ, အနုရုဒ္ဓါ, ကာမေဟိ ဝိဝေကံ အကုသလေဟိ ဓမ္မေဟိ ပီတိသုခံ အဓိဂစ္ဆတိ အညံ ဝါ တတော သန္တတရံ။
မြန်֍ ၁၆၈။ ‘‘ကိန္တိ ဝေါ, အနုရုဒ္ဓါ, မယိ ဟောတိ – ‘ယေ အာသဝါ သံကိလေသိကာ ပေါနောဗ္ဘဝိကာ [ပေါနောဘဝိကာ (သီ။ ပီ။)] သဒရာ ဒုက္ခဝိပါကာ အာယတိံ ဇာတိဇရာမရဏိယာ, အပ္ပဟီနာ တေ တထာဂတဿ၊ တသ္မာ တထာဂတော သင်္ခါယေကံ ပဋိသေဝတိ, သင်္ခါယေကံ အဓိဝါသေတိ, သင်္ခါယေကံ ပရိဝဇ္ဇေတိ, သင်္ခါယေကံ ဝိနောဒေတီ’’’တိ? ‘‘န ခေါ နော, ဘန္တေ, ဘဂဝတိ ဧဝံ ဟောတိ – ‘ယေ အာသဝါ သံကိလေသိကာ ပေါနောဗ္ဘဝိကာ သဒရာ ဒုက္ခဝိပါကာ အာယတိံ ဇာတိဇရာမရဏိယာ, အပ္ပဟီနာ တေ တထာဂတဿ၊ တသ္မာ တထာဂတော သင်္ခါယေကံ ပဋိသေဝတိ, သင်္ခါယေကံ အဓိဝါသေတိ, သင်္ခါယေကံ ပရိဝဇ္ဇေတိ, သင်္ခါယေကံ ဝိနောဒေတီ’တိ။ ဧဝံ ခေါ နော, ဘန္တေ, ဘဂဝတိ ဟောတိ – ‘ယေ အာသဝါ သံကိလေသိကာ ပေါနောဗ္ဘဝိကာ သဒရာ ဒုက္ခဝိပါကာ အာယတိံ ဇာတိဇရာမရဏိယာ, ပဟီနာ တေ တထာဂတဿ၊ တသ္မာ တထာဂတော သင်္ခါယေကံ ပဋိသေဝတိ, သင်္ခါယေကံ အဓိဝါသေတိ, သင်္ခါယေကံ ပရိဝဇ္ဇေတိ, သင်္ခါယေကံ ဝိနောဒေတီ’’’တိ။ ‘‘သာဓု သာဓု, အနုရုဒ္ဓါ! တထာဂတဿ, အနုရုဒ္ဓါ, ယေ အာသဝါ သံကိလေသိကာ ပေါနောဗ္ဘဝိကာ သဒရာ ဒုက္ခဝိပါကာ အာယတိံ ဇာတိဇရာမရဏိယာ, ပဟီနာ တေ ဥစ္ဆိန္နမူလာ တာလာဝတ္ထုကတာ အနဘာဝံကတာ အာယတိံ အနုပ္ပါဒဓမ္မာ။ သေယျထာပိ, အနုရုဒ္ဓါ, တာလော မတ္ထကစ္ဆိန္နော အဘဗ္ဗော ပုနဝိရူဠှိယာ၊ ဧဝမေဝ ခေါ,
(မ၊၂၊၁၂၈။)
အနုရုဒ္ဓါ, တထာဂတဿ ယေ အာသဝါ သံကိလေသိကာ ပေါနောဗ္ဘဝိကာ သဒရာ ဒုက္ခဝိပါကာ အာယတိံ ဇာတိဇရာမရဏိယာ, ပဟီနာ တေ ဥစ္ဆိန္နမူလာ တာလာဝတ္ထုကတာ အနဘာဝံကတာ အာယတိံ အနုပ္ပါဒဓမ္မာ၊ တသ္မာ တထာဂတော သင်္ခါယေကံ ပဋိသေဝတိ, သင်္ခါယေကံ အဓိဝါသေတိ, သင်္ခါယေကံ ပရိဝဇ္ဇေတိ, သင်္ခါယေကံ ဝိနောဒေတိ’’။
‘‘တံ ကိံ မညသိ, အနုရုဒ္ဓါ, ကံ အတ္ထဝသံ သမ္ပဿမာနော တထာဂတော သာဝကေ အဗ္ဘတီတေ ကာလင်္ကတေ ဥပပတ္တီသု ဗျာကရောတိ – ‘အသု အမုတြ ဥပပန္နော၊ အသု အမုတြ ဥပပန္နော’’’တိ? ‘‘ဘဂဝံမူလကာ နော, ဘန္တေ, ဓမ္မာ ဘဂဝံနေတ္တိကာ ဘဂဝံပဋိသရဏာ။ သာဓု ဝတ, ဘန္တေ, ဘဂဝန္တံယေဝ ပဋိဘာတု ဧတဿ ဘာသိတဿ အတ္ထော။ ဘဂဝတော သုတွာ ဘိက္ခူ ဓာရေဿန္တီ’’တိ။ ‘‘န ခေါ, အနုရုဒ္ဓါ, တထာဂတော ဇနကုဟနတ္ထံ န ဇနလပနတ္ထံ န လာဘသက္ကာရသိလောကာနိသံသတ္ထံ န ‘ဣတိ မံ ဇနော ဇာနာတူ’တိ သာဝကေ အဗ္ဘတီတေ ကာလင်္ကတေ ဥပပတ္တီသု ဗျာကရောတိ – ‘အသု အမုတြ ဥပပန္နော, အသု အမုတြ ဥပပန္နော’တိ။ သန္တိ စ ခေါ, အနုရုဒ္ဓါ, ကုလပုတ္တာ သဒ္ဓါ ဥဠာရဝေဒါ ဥဠာရပါမောဇ္ဇာ။ တေ တံ သုတွာ တဒတ္ထာယ စိတ္တံ ဥပသံဟရန္တိ။ တေသံ တံ, အနုရုဒ္ဓါ, ဟောတိ ဒီဃရတ္တံ ဟိတာယ သုခါယ’’။
မြန်֍ ၁၆၉။ ‘‘ဣဓာနုရုဒ္ဓါ, ဘိက္ခု သုဏာတိ – ‘ဣတ္ထန္နာမော ဘိက္ခု ကာလင်္ကတော [ကာလကတော (သီ။ သျာ။ ကံ။ ပီ။)]၊ သော ဘဂဝတာ ဗျာကတော – အညာယ သဏ္ဌဟီ’တိ။ သော ခေါ ပနဿ အာယသ္မာ သာမံ ဒိဋ္ဌော ဝါ ဟောတိ အနုဿဝဿုတော ဝါ – ‘ဧဝံသီလော သော အာယသ္မာ အဟောသိ ဣတိပိ, ဧဝံဓမ္မော သော အာယသ္မာ အဟောသိ ဣတိပိ, ဧဝံပညော သော အာယသ္မာ အဟောသိ ဣတိပိ, ဧဝံဝိဟာရီ သော အာယသ္မာ အဟောသိ ဣတိပိ, ဧဝံဝိမုတ္တော သော အာယသ္မာ အဟောသိ ဣတိပီ’တိ။ သော တဿ သဒ္ဓဉ္စ သီလဉ္စ သုတဉ္စ စာဂဉ္စ ပညဉ္စ အနုဿရန္တော တဒတ္ထာယ စိတ္တံ ဥပသံဟရတိ။ ဧဝမ္ပိ ခေါ, အနုရုဒ္ဓါ, ဘိက္ခုနော ဖာသုဝိဟာရော ဟောတိ။
‘‘ဣဓာနုရုဒ္ဓါ, ဘိက္ခု သုဏာတိ – ‘ဣတ္ထန္နာမော ဘိက္ခု ကာလင်္ကတော၊ သော ဘဂဝတာ ဗျာကတော – ပဉ္စန္နံ ဩရမ္ဘာဂိယာနံ သံယောဇနာနံ ပရိက္ခယာ ဩပပါတိကော တတ္ထ ပရိနိဗ္ဗာယီ အနာဝတ္တိဓမ္မော တသ္မာ လောကာ’တိ။ သော ခေါ ပနဿ အာယသ္မာ သာမံ ဒိဋ္ဌော ဝါ ဟောတိ အနုဿဝဿုတော
(မ၊၂၊၁၂၉။)
ဝါ – ‘ဧဝံသီလော သော အာယသ္မာ အဟောသိ ဣတိပိ, ဧဝံဓမ္မော…ပေ… ဧဝံပညော… ဧဝံဝိဟာရီ… ဧဝံဝိမုတ္တော သော အာယသ္မာ အဟောသိ ဣတိပီ’တိ။ သော တဿ သဒ္ဓဉ္စ သီလဉ္စ သုတဉ္စ စာဂဉ္စ ပညဉ္စ အနုဿရန္တော တဒတ္ထာယ စိတ္တံ ဥပသံဟရတိ။ ဧဝမ္ပိ ခေါ, အနုရုဒ္ဓါ, ဘိက္ခုနော ဖာသုဝိဟာရော ဟောတိ။
‘‘ဣဓာနုရုဒ္ဓါ, ဘိက္ခု သုဏာတိ – ‘ဣတ္ထန္နာမော ဘိက္ခု ကာလင်္ကတော၊ သော ဘဂဝတာ ဗျာကတော – တိဏ္ဏံ သံယောဇနာနံ ပရိက္ခယာ ရာဂဒေါသမောဟာနံ တနုတ္တာ သကဒါဂါမီ သကိဒေဝ ဣမံ လောကံ အာဂန္တွာ ဒုက္ခဿန္တံ ကရိဿတီ’တိ။ သော ခေါ ပနဿ အာယသ္မာ သာမံ ဒိဋ္ဌော ဝါ ဟောတိ အနုဿဝဿုတော ဝါ – ‘ဧဝံသီလော သော အာယသ္မာ အဟောသိ ဣတိပိ, ဧဝံဓမ္မော…ပေ… ဧဝံပညော… ဧဝံဝိဟာရီ… ဧဝံဝိမုတ္တော သော အာယသ္မာ အဟောသိ ဣတိပီ’တိ။ သော တဿ သဒ္ဓဉ္စ သီလဉ္စ သုတဉ္စ စာဂဉ္စ ပညဉ္စ အနုဿရန္တော တဒတ္ထာယ စိတ္တံ ဥပသံဟရတိ။ ဧဝမ္ပိ ခေါ, အနုရုဒ္ဓါ, ဘိက္ခုနော ဖာသုဝိဟာရော ဟောတိ။
‘‘ဣဓာနုရုဒ္ဓါ, ဘိက္ခု သုဏာတိ – ‘ဣတ္ထန္နာမော ဘိက္ခု ကာလင်္ကတော၊ သော ဘဂဝတာ ဗျာကတော – တိဏ္ဏံ သံယောဇနာနံ ပရိက္ခယာ သောတာပန္နော အဝိနိပါတဓမ္မော နိယတော သမ္ဗောဓိပရာယဏော’တိ။ သော ခေါ ပနဿ အာယသ္မာ သာမံ ဒိဋ္ဌော ဝါ ဟောတိ အနုဿဝဿုတော ဝါ – ‘ဧဝံသီလော သော အာယသ္မာ အဟောသိ ဣတိပိ, ဧဝံဓမ္မော…ပေ… ဧဝံပညော… ဧဝံဝိဟာရီ… ဧဝံဝိမုတ္တော သော အာယသ္မာ အဟောသိ ဣတိပီ’တိ။ သော တဿ သဒ္ဓဉ္စ သီလဉ္စ သုတဉ္စ စာဂဉ္စ ပညဉ္စ အနုဿရန္တော တဒတ္ထာယ စိတ္တံ ဥပသံဟရတိ။ ဧဝမ္ပိ ခေါ, အနုရုဒ္ဓါ, ဘိက္ခုနော ဖာသုဝိဟာရော ဟောတိ။
မြန်֍ ၁၇၀။ ‘‘ဣဓာနုရုဒ္ဓါ, ဘိက္ခုနီ သုဏာတိ – ‘ဣတ္ထန္နာမာ ဘိက္ခုနီ ကာလင်္ကတာ၊ သာ ဘဂဝတာ ဗျာကတာ – အညာယ သဏ္ဌဟီ’တိ။ သာ ခေါ ပနဿာ ဘဂိနီ သာမံ ဒိဋ္ဌာ ဝါ ဟောတိ အနုဿဝဿုတာ ဝါ – ‘ဧဝံသီလာ သာ ဘဂိနီ အဟောသိ ဣတိပိ, ဧဝံဓမ္မာ သာ ဘဂိနီ အဟောသိ ဣတိပိ, ဧဝံပညာ သာ ဘဂိနီ အဟောသိ ဣတိပိ, ဧဝံဝိဟာရိနီ သာ ဘဂိနီ အဟောသိ ဣတိပိ, ဧဝံဝိမုတ္တာ သာ ဘဂိနီ အဟောသိ ဣတိပီ’တိ။ သာ တဿာ သဒ္ဓဉ္စ သီလဉ္စ သုတဉ္စ စာဂဉ္စ ပညဉ္စ အနုဿရန္တီ တဒတ္ထာယ စိတ္တံ ဥပသံဟရတိ။ ဧဝမ္ပိ ခေါ, အနုရုဒ္ဓါ, ဘိက္ခုနိယာ ဖာသုဝိဟာရော ဟောတိ။
(မ၊၂၊၁၃၀။)
‘‘ဣဓာနုရုဒ္ဓါ, ဘိက္ခုနီ သုဏာတိ – ‘ဣတ္ထန္နာမာ ဘိက္ခုနီ ကာလင်္ကတာ၊ သာ ဘဂဝတာ ဗျာကတာ – ပဉ္စန္နံ ဩရမ္ဘာဂိယာနံ သံယောဇနာနံ ပရိက္ခယာ ဩပပါတိကာ တတ္ထ ပရိနိဗ္ဗာယိနီ အနာဝတ္တိဓမ္မာ တသ္မာ လောကာ’တိ။ သာ ခေါ ပနဿာ ဘဂိနီ သာမံ ဒိဋ္ဌာ ဝါ ဟောတိ အနုဿဝဿုတာ ဝါ – ‘ဧဝံသီလာ သာ ဘဂိနီ အဟောသိ ဣတိပိ, ဧဝံဓမ္မာ…ပေ… ဧဝံပညာ… ဧဝံဝိဟာရိနီ… ဧဝံဝိမုတ္တာ သာ ဘဂိနီ အဟောသိ ဣတိပီ’တိ။ သာ တဿာ သဒ္ဓဉ္စ သီလဉ္စ သုတဉ္စ စာဂဉ္စ ပညဉ္စ အနုဿရန္တီ တဒတ္ထာယ စိတ္တံ ဥပသံဟရတိ။ ဧဝမ္ပိ ခေါ, အနုရုဒ္ဓါ, ဘိက္ခုနိယာ ဖာသုဝိဟာရော ဟောတိ။
‘‘ဣဓာနုရုဒ္ဓါ, ဘိက္ခုနီ သုဏာတိ – ‘ဣတ္ထန္နာမာ ဘိက္ခုနီ ကာလင်္ကတာ၊ သာ ဘဂဝတာ ဗျာကတာ – တိဏ္ဏံ သံယောဇနာနံ ပရိက္ခယာ ရာဂဒေါသမောဟာနံ တနုတ္တာ သကဒါဂါမိနီ သကိဒေဝ ဣမံ လောကံ အာဂန္တွာ ဒုက္ခဿန္တံ ကရိဿတီ’တိ။ သာ ခေါ ပနဿာ ဘဂိနီ သာမံ ဒိဋ္ဌာ ဝါ ဟောတိ အနုဿဝဿုတာ ဝါ – ‘ဧဝံသီလာ သာ ဘဂိနီ အဟောသိ ဣတိပိ, ဧဝံဓမ္မာ…ပေ… ဧဝံပညာ… ဧဝံဝိဟာရိနီ… ဧဝံဝိမုတ္တာ သာ ဘဂိနီ အဟောသိ ဣတိပီ’တိ။ သာ တဿာ သဒ္ဓဉ္စ သီလဉ္စ သုတဉ္စ စာဂဉ္စ ပညဉ္စ အနုဿရန္တီ တဒတ္ထာယ စိတ္တံ ဥပသံဟရတိ။ ဧဝမ္ပိ ခေါ, အနုရုဒ္ဓါ, ဘိက္ခုနိယာ ဖာသုဝိဟာရော ဟောတိ။
‘‘ဣဓာနုရုဒ္ဓါ, ဘိက္ခုနီ သုဏာတိ – ‘ဣတ္ထန္နာမာ ဘိက္ခုနီ ကာလင်္ကတာ၊ သာ ဘဂဝတာ ဗျာကတာ – တိဏ္ဏံ သံယောဇနာနံ ပရိက္ခယာ သောတာပန္နာ အဝိနိပါတဓမ္မာ နိယတာ သမ္ဗောဓိပရာယဏာ’တိ။ သာ ခေါ ပနဿာ ဘဂိနီ သာမံ ဒိဋ္ဌာ ဝါ ဟောတိ အနုဿဝဿုတာ ဝါ – ‘ဧဝံသီလာ သာ ဘဂိနီ အဟောသိ ဣတိပိ, ဧဝံဓမ္မာ… ဧဝံပညာ… ဧဝံဝိဟာရိနီ… ဧဝံဝိမုတ္တာ သာ ဘဂိနီ အဟောသိ ဣတိပီ’တိ။ သာ တဿာ သဒ္ဓဉ္စ သီလဉ္စ သုတဉ္စ စာဂဉ္စ ပညဉ္စ အနုဿရန္တီ တဒတ္ထာယ စိတ္တံ ဥပသံဟရတိ။ ဧဝမ္ပိ ခေါ, အနုရုဒ္ဓါ, ဘိက္ခုနိယာ ဖာသုဝိဟာရော ဟောတိ။
မြန်֍ ၁၇၁။ ‘‘ဣဓာနုရုဒ္ဓါ, ဥပါသကော သုဏာတိ – ‘ဣတ္ထန္နာမော ဥပါသကော ကာလင်္ကတော၊ သော ဘဂဝတာ ဗျာကတော – ပဉ္စန္နံ ဩရမ္ဘာဂိယာနံ သံယောဇနာနံ ပရိက္ခယာ ဩပပါတိကော တတ္ထ ပရိနိဗ္ဗာယီ အနာဝတ္တိဓမ္မော တသ္မာ လောကာ’တိ။ သော ခေါ ပနဿ အာယသ္မာ သာမံ ဒိဋ္ဌော ဝါ ဟောတိ အနုဿဝဿုတော ဝါ – ‘ဧဝံသီလော သော အာယသ္မာ အဟောသိ ဣတိပိ,
(မ၊၂၊၁၃၁။)
ဧဝံဓမ္မော သော အာယသ္မာ အဟောသိ ဣတိပိ, ဧဝံပညော သော အာယသ္မာ အဟောသိ ဣတိပိ, ဧဝံဝိဟာရီ သော အာယသ္မာ အဟောသိ ဣတိပိ, ဧဝံဝိမုတ္တော သော အာယသ္မာ အဟောသိ ဣတိပီ’တိ။ သော တဿ သဒ္ဓဉ္စ သုတဉ္စ စာဂဉ္စ ပညဉ္စ အနုဿရန္တော တဒတ္ထာယ စိတ္တံ ဥပသံဟရတိ။ ဧဝမ္ပိ ခေါ, အနုရုဒ္ဓါ, ဥပါသကဿ ဖာသုဝိဟာရော ဟောတိ။
‘‘ဣဓာနုရုဒ္ဓါ, ဥပါသကော သုဏာတိ – ‘ဣတ္ထန္နာမော ဥပါသကော ကာလင်္ကတော၊ သော ဘဂဝတာ ဗျာကတော – တိဏ္ဏံ သံယောဇနာနံ ပရိက္ခယာ ရာဂဒေါသမောဟာနံ တနုတ္တာ သကဒါဂါမီ သကိဒေဝ ဣမံ လောကံ အာဂန္တွာ ဒုက္ခဿန္တံ ကရိဿတီ’တိ။ သော ခေါ ပနဿ အာယသ္မာ သာမံ ဒိဋ္ဌော ဝါ ဟောတိ အနုဿဝဿုတော ဝါ – ‘ဧဝံသီလော သော အာယသ္မာ အဟောသိ ဣတိပိ, ဧဝံဓမ္မော… ဧဝံပညော… ဧဝံဝိဟာရီ… ဧဝံဝိမုတ္တော သော အာယသ္မာ အဟောသိ ဣတိပီ’တိ။ သော တဿ သဒ္ဓဉ္စ သီလဉ္စ သုတဉ္စ စာဂဉ္စ ပညဉ္စ အနုဿရန္တော တဒတ္ထာယ စိတ္တံ ဥပသံဟရတိ။ ဧဝမ္ပိ ခေါ, အနုရုဒ္ဓါ, ဥပါသကဿ ဖာသုဝိဟာရော ဟောတိ။
‘‘ဣဓာနုရုဒ္ဓါ, ဥပါသကော သုဏာတိ – ‘ဣတ္ထန္နာမော ဥပါသကော ကာလင်္ကတော၊ သော ဘဂဝတာ ဗျာကတော – တိဏ္ဏံ သံယောဇနာနံ ပရိက္ခယာ သောတာပန္နော အဝိနိပါတဓမ္မော နိယတော သမ္ဗောဓိပရာယဏော’တိ။ သော ခေါ ပနဿ အာယသ္မာ သာမံ ဒိဋ္ဌော ဝါ ဟောတိ အနုဿဝဿုတော ဝါ – ‘ဧဝံသီလော သော အာယသ္မာ အဟောသိ ဣတိပိ, ဧဝံဓမ္မော…ပေ… ဧဝံပညော… ဧဝံဝိဟာရီ… ဧဝံဝိမုတ္တော သော အာယသ္မာ အဟောသိ ဣတိပီ’တိ။ သော တဿ သဒ္ဓဉ္စ သီလဉ္စ သုတဉ္စ စာဂဉ္စ ပညဉ္စ အနုဿရန္တော တဒတ္ထာယ စိတ္တံ ဥပသံဟရတိ။ ဧဝမ္ပိ ခေါ, အနုရုဒ္ဓါ ဥပါသကဿ ဖာသုဝိဟာရော ဟောတိ။
မြန်֍ ၁၇၂။ ‘‘ဣဓာနုရုဒ္ဓါ, ဥပါသိကာ သုဏာတိ – ‘ဣတ္ထန္နာမာ ဥပါသိကာ ကာလင်္ကတာ၊ သာ ဘဂဝတာ ဗျာကတာ – ပဉ္စန္နံ ဩရမ္ဘာဂိယာနံ သံယောဇနာနံ ပရိက္ခယာ ဩပပါတိကာ တတ္ထ ပရိနိဗ္ဗာယိနီ အနာဝတ္တိဓမ္မာ တသ္မာ လောကာ’တိ။ သာ ခေါ ပနဿာ ဘဂိနီ သာမံ ဒိဋ္ဌာ ဝါ ဟောတိ အနုဿဝဿုတာ ဝါ – ‘ဧဝံသီလာ သာ ဘဂိနီ အဟောသိ ဣတိပိ, ဧဝံဓမ္မာ… ဧဝံပညာ… ဧဝံဝိဟာရိနီ… ဧဝံဝိမုတ္တာ သာ ဘဂိနီ အဟောသိ ဣတိပီ’တိ။ သာ တဿာ သဒ္ဓဉ္စ သီလဉ္စ သုတဉ္စ စာဂဉ္စ ပညဉ္စ အနုဿရန္တီ တဒတ္ထာယ
(မ၊၂၊၁၃၂။)
စိတ္တံ ဥပသံဟရတိ။ ဧဝမ္ပိ ခေါ, အနုရုဒ္ဓါ, ဥပါသိကာယ ဖာသုဝိဟာရော ဟောတိ။
‘‘ဣဓာနုရုဒ္ဓါ, ဥပါသိကာ သုဏာတိ – ‘ဣတ္ထန္နာမာ ဥပါသိကာ ကာလင်္ကတာ၊ သာ ဘဂဝတာ ဗျာကတာ – တိဏ္ဏံ သံယောဇနာနံ ပရိက္ခယာ ရာဂဒေါသမောဟာနံ တနုတ္တာ သကဒါဂါမိနီ သကိဒေဝ ဣမံ လောကံ အာဂန္တွာ ဒုက္ခဿန္တံ ကရိဿတီ’တိ။ သာ ခေါ ပနဿာ ဘဂိနီ သာမံ ဒိဋ္ဌာ ဝါ ဟောတိ အနုဿဝဿုတာ ဝါ – ‘ဧဝံသီလာ သာ ဘဂိနီ အဟောသိ ဣတိပိ, ဧဝံဓမ္မာ… ဧဝံပညာ… ဧဝံဝိဟာရိနီ… ဧဝံဝိမုတ္တာ သာ ဘဂိနီ အဟောသိ ဣတိပီ’တိ။ သာ တဿာ သဒ္ဓဉ္စ သီလဉ္စ သုတဉ္စ စာဂဉ္စ ပညဉ္စ အနုဿရန္တီ တဒတ္ထာယ စိတ္တံ ဥပသံဟရတိ။ ဧဝမ္ပိ ခေါ, အနုရုဒ္ဓါ, ဥပါသိကာယ ဖာသုဝိဟာရော ဟောတိ။
‘‘ဣဓာနုရုဒ္ဓါ, ဥပါသိကာ သုဏာတိ – ‘ဣတ္ထန္နာမာ ဥပါသိကာ ကာလင်္ကတာ၊ သာ ဘဂဝတာ ဗျာကတာ – တိဏ္ဏံ သံယောဇနာနံ ပရိက္ခယာ သောတာပန္နာ အဝိနိပါတဓမ္မာ နိယတာ သမ္ဗောဓိပရာယဏာ’တိ။ သာ ခေါ ပနဿာ ဘဂိနီ သာမံ ဒိဋ္ဌာ ဝါ ဟောတိ အနုဿဝဿုတာ ဝါ – ‘ဧဝံသီလာ သာ ဘဂိနီ အဟောသိ ဣတိပိ, ဧဝံဓမ္မာ သာ ဘဂိနီ အဟောသိ ဣတိပိ, ဧဝံပညာ သာ ဘဂိနီ အဟောသိ ဣတိပိ, ဧဝံဝိဟာရိနီ သာ ဘဂိနီ အဟောသိ ဣတိပိ, ဧဝံဝိမုတ္တာ သာ ဘဂိနီ အဟောသိ ဣတိပီ’တိ။ သာ တဿာ သဒ္ဓဉ္စ သီလဉ္စ သုတဉ္စ စာဂဉ္စ ပညဉ္စ အနုဿရန္တီ တဒတ္ထာယ စိတ္တံ ဥပသံဟရတိ။ ဧဝမ္ပိ ခေါ, အနုရုဒ္ဓါ, ဥပါသိကာယ ဖာသုဝိဟာရော ဟောတိ။
‘‘ဣတိ ခေါ, အနုရုဒ္ဓါ, တထာဂတော န ဇနကုဟနတ္ထံ န ဇနလပနတ္ထံ န လာဘသက္ကာရသိလောကာနိသံသတ္ထံ န ‘ဣတိ မံ ဇနော ဇာနာတူ’တိ သာဝကေ အဗ္ဘတီတေ ကာလင်္ကတေ ဥပပတ္တီသု ဗျာကရောတိ – ‘အသု အမုတြ ဥပပန္နော, အသု အမုတြ ဥပပန္နော’တိ။ သန္တိ စ ခေါ, အနုရုဒ္ဓါ, ကုလပုတ္တာ သဒ္ဓါ ဥဠာရဝေဒါ ဥဠာရပါမောဇ္ဇာ။ တေ တံ သုတွာ တဒတ္ထာယ စိတ္တံ ဥပသံဟရန္တိ။ တေသံ တံ, အနုရုဒ္ဓါ, ဟောတိ ဒီဃရတ္တံ ဟိတာယ သုခါယာ’’တိ။
ဣဒမဝေါစ ဘဂဝါ။ အတ္တမနော အာယသ္မာ အနုရုဒ္ဓေါ ဘဂဝတော ဘာသိတံ အဘိနန္ဒီတိ။
နဠကပါနသုတ္တံ နိဋ္ဌိတံ အဋ္ဌမံ။
(မ၊၂၊၁၃၃။)
၉။ ဂေါလိယာနိသုတ္တံ
မြန်֍ ၁၇၃။ ဧဝံ မေ သုတံ – ဧကံ သမယံ ဘဂဝါ ရာဇဂဟေ ဝိဟရတိ ဝေဠုဝနေ ကလန္ဒကနိဝါပေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဂေါလိယာနိ [ဂုလိဿာနိ (သီ။ ပီ။), ဂေါလိဿာနိ (သျာ။ ကံ။)] နာမ ဘိက္ခု အာရညိကော [အာရညကော (သဗ္ဗတ္ထ)] ပဒသမာစာရော [ပဒရသမာစာရော (သီ။ သျာ။ ကံ။ ပီ။)] သံဃမဇ္ဈေ ဩသဋော ဟောတိ ကေနစိဒေဝ ကရဏီယေန။ တတြ ခေါ အာယသ္မာ သာရိပုတ္တော ဂေါလိယာနိံ ဘိက္ခုံ အာရဗ္ဘ ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ –
‘‘အာရညိကေနာဝုသော, ဘိက္ခုနာ သံဃဂတေန သံဃေ ဝိဟရန္တေန သဗြဟ္မစာရီသု သဂါရဝေန ဘဝိတဗ္ဗံ သပ္ပတိဿေန။ သစေ, အာဝုသော, အာရညိကော ဘိက္ခု သံဃဂတော သံဃေ ဝိဟရန္တော သဗြဟ္မစာရီသု အဂါရဝေါ ဟောတိ အပ္ပတိဿော, တဿ ဘဝန္တိ ဝတ္တာရော။ ‘ကိံ ပနိမဿာယသ္မတော အာရညိကဿ ဧကဿာရညေ သေရိဝိဟာရေန, ယော အယမာယသ္မာ သဗြဟ္မစာရီသု အဂါရဝေါ ဟောတိ အပ္ပတိဿော’တိ – တဿ [အပ္ပတိဿောတိဿ (သီ။ ပီ။)] ဘဝန္တိ ဝတ္တာရော။ တသ္မာ အာရညိကေန ဘိက္ခုနာ သံဃဂတေန သံဃေ ဝိဟရန္တေန သဗြဟ္မစာရီသု သဂါရဝေန ဘဝိတဗ္ဗံ သပ္ပတိဿေန။
‘‘အာရညိကေနာဝုသော, ဘိက္ခုနာ သံဃဂတေန သံဃေ ဝိဟရန္တေန အာသနကုသလေန ဘဝိတဗ္ဗံ – ‘ဣတိ ထေရေ စ ဘိက္ခူ နာနုပခဇ္ဇ နိသီဒိဿာမိ နဝေ စ ဘိက္ခူ န အာသနေန ပဋိဗာဟိဿာမီ’တိ။ သစေ, အာဝုသော, အာရညိကော ဘိက္ခု သံဃဂတော သံဃေ ဝိဟရန္တော န အာသနကုသလော ဟောတိ, တဿ ဘဝန္တိ ဝတ္တာရော။ ‘ကိံ ပနိမဿာယသ္မတော အာရညိကဿ ဧကဿာရညေ သေရိဝိဟာရေန, ယော အယမာယသ္မာ အာသနကုသလော န ဟောတီ’တိ [ယော အယမာယသ္မာ အာဘိသမာစာရိကမ္ပိ ဓမ္မံ န ဇာနာတီတိ (သီ။ သျာ။ ကံ။ ပီ။)] – တဿ ဘဝန္တိ ဝတ္တာရော။ တသ္မာ အာရညိကေန ဘိက္ခုနာ သံဃဂတေန သံဃေ ဝိဟရန္တေန အာသနကုသလေန ဘဝိတဗ္ဗံ။
‘‘အာရညိကေနာဝုသော, ဘိက္ခုနာ သံဃဂတေန သံဃေ ဝိဟရန္တေန အာဘိသမာစာရိကောပိ ဓမ္မော ဇာနိတဗ္ဗော။ သစေ, အာဝုသော, အာရညိကော ဘိက္ခု သံဃဂတော သံဃေ ဝိဟရန္တော အာဘိသမာစာရိကမ္ပိ ဓမ္မံ န ဇာနာတိ, တဿ ဘဝန္တိ ဝတ္တာရော။ ‘ကိံ ပနိမဿာယသ္မတော အာရညိကဿ ဧကဿာရညေ သေရိဝိဟာရေန ယော အယမာယသ္မာ အာဘိသမာစာရိကမ္ပိ
(မ၊၂၊၁၃၄။)
ဓမ္မံ န ဇာနာတီ’တိ – တဿ ဘဝန္တိ ဝတ္တာရော။ တသ္မာ အာရညိကေန ဘိက္ခုနာ သံဃဂတေန သံဃေ ဝိဟရန္တေန အာဘိသမာစာရိကောပိ ဓမ္မော ဇာနိတဗ္ဗော [အယံ အာဘိသမာစာရိကတတိယဝါရော သီ။ သျာ။ ကံ။ ပီ။ ပေါတ္ထကေသု န ဒိဿတိ]။
‘‘အာရညိကေနာဝုသော, ဘိက္ခုနာ သံဃဂတေန သံဃေ ဝိဟရန္တေန နာတိကာလေန ဂါမော ပဝိသိတဗ္ဗော နာတိဒိဝါ [န ဒိဝါ (သျာ။ ကံ။ ပီ။ က။)] ပဋိက္ကမိတဗ္ဗံ။ သစေ, အာဝုသော, အာရညိကော ဘိက္ခု သံဃဂတော သံဃေ ဝိဟရန္တော အတိကာလေန ဂါမံ ပဝိသတိ အတိဒိဝါ ပဋိက္ကမတိ, တဿ ဘဝန္တိ ဝတ္တာရော။ ‘ကိံ ပနိမဿာယသ္မတော အာရညိကဿ ဧကဿာရညေ သေရိဝိဟာရေန ယော အယမာယသ္မာ အတိကာလေန ဂါမံ ပဝိသတိ အတိဒိဝါ ပဋိက္ကမတီ’တိ – တဿ ဘဝန္တိ ဝတ္တာရော။ တသ္မာ အာရညိကေန ဘိက္ခုနာ သံဃဂတေန သံဃေ ဝိဟရန္တေန နာတိကာလေန ဂါမော ပဝိသိတဗ္ဗော, နာတိဒိဝါ ပဋိက္ကမိတဗ္ဗံ။
‘‘အာရညိကေနာဝုသော, ဘိက္ခုနာ သံဃဂတေန သံဃေ ဝိဟရန္တေန န ပုရေဘတ္တံ ပစ္ဆာဘတ္တံ ကုလေသု စာရိတ္တံ အာပဇ္ဇိတဗ္ဗံ။ သစေ, အာဝုသော, အာရညိကော ဘိက္ခု သံဃဂတော သံဃေ ဝိဟရန္တော ပုရေဘတ္တံ ပစ္ဆာဘတ္တံ ကုလေသု စာရိတ္တံ အာပဇ္ဇတိ, တဿ ဘဝန္တိ ဝတ္တာရော။ ‘အယံ နူနိမဿာယသ္မတော အာရညိကဿ ဧကဿာရညေ သေရိဝိဟာရေန ဝိဟရတော ဝိကာလစရိယာ ဗဟုလီကတာ, တမေနံ သံဃဂတမ္ပိ သမုဒါစရတီ’တိ – တဿ ဘဝန္တိ ဝတ္တာရော။ တသ္မာ အာရညိကေန ဘိက္ခုနာ သံဃဂတေန သံဃေ ဝိဟရန္တေန န ပုရေဘတ္တံ ပစ္ဆာဘတ္တံ ကုလေသု စာရိတ္တံ အာပဇ္ဇိတဗ္ဗံ။
‘‘အာရညိကေနာဝုသော, ဘိက္ခုနာ သံဃဂတေန သံဃေ ဝိဟရန္တေန အနုဒ္ဓတေန ဘဝိတဗ္ဗံ အစပလေန။ သစေ, အာဝုသော, အာရညိကော ဘိက္ခု သံဃဂတော သံဃေ ဝိဟရန္တော ဥဒ္ဓတော ဟောတိ စပလော, တဿ ဘဝန္တိ ဝတ္တာရော။ ‘ဣဒံ နူနိမဿာယသ္မတော အာရညိကဿ ဧကဿာရညေ သေရိဝိဟာရေန ဝိဟရတော ဥဒ္ဓစ္စံ စာပလျံ ဗဟုလီကတံ, တမေနံ သံဃဂတမ္ပိ သမုဒါစရတီ’တိ – တဿ ဘဝန္တိ ဝတ္တာရော။ တသ္မာ အာရညိကေန ဘိက္ခုနာ သံဃဂတေန သံဃေ ဝိဟရန္တေန အနုဒ္ဓတေန ဘဝိတဗ္ဗံ အစပလေန။
(မ၊၂၊၁၃၅။)
‘‘အာရညိကေနာဝုသော, ဘိက္ခုနာ သံဃဂတေန သံဃေ ဝိဟရန္တေန အမုခရေန ဘဝိတဗ္ဗံ အဝိကိဏ္ဏဝါစေန။ သစေ, အာဝုသော, အာရညိကော ဘိက္ခု သံဃဂတော သံဃေ ဝိဟရန္တော မုခရော ဟောတိ ဝိကိဏ္ဏဝါစော, တဿ ဘဝန္တိ ဝတ္တာရော။ ‘ကိံ ပနိမဿာယသ္မတော အာရညိကဿ ဧကဿာရညေ သေရိဝိဟာရေန ယော အယမာယသ္မာ မုခရော ဝိကိဏ္ဏဝါစော’တိ – တဿ ဘဝန္တိ ဝတ္တာရော။ တသ္မာ အာရညိကေန ဘိက္ခုနာ သံဃဂတေန သံဃေ ဝိဟရန္တေန အမုခရေန ဘဝိတဗ္ဗံ အဝိကိဏ္ဏဝါစေန။
‘‘အာရညိကေနာဝုသော, ဘိက္ခုနာ သံဃဂတေန သံဃေ ဝိဟရန္တေန သုဝစေန [သုဗ္ဗစေန (သီ။ က။)] ဘဝိတဗ္ဗံ ကလျာဏမိတ္တေန။ သစေ, အာဝုသော, အာရညိကော ဘိက္ခု သံဃဂတော သံဃေ ဝိဟရန္တော ဒုဗ္ဗစော ဟောတိ ပါပမိတ္တော, တဿ ဘဝန္တိ ဝတ္တာရော။ ‘ကိံ ပနိမဿာယသ္မတော အာရညိကဿ ဧကဿာရညေ သေရိဝိဟာရေန ယော အယမာယသ္မာ ဒုဗ္ဗစော ပါပမိတ္တော’တိ – တဿ ဘဝန္တိ ဝတ္တာရော။ တသ္မာ အာရညိကေန ဘိက္ခုနာ သံဃဂတေန သံဃေ ဝိဟရန္တေန သုဝစေန ဘဝိတဗ္ဗံ ကလျာဏမိတ္တေန။
‘‘အာရညိကေနာဝုသော, ဘိက္ခုနာ ဣန္ဒြိယေသု ဂုတ္တဒွါရေန ဘဝိတဗ္ဗံ။ သစေ, အာဝုသော, အာရညိကော ဘိက္ခု ဣန္ဒြိယေသု အဂုတ္တဒွါရော ဟောတိ, တဿ ဘဝန္တိ ဝတ္တာရော။ ‘ကိံ ပနိမဿာယသ္မတော အာရညိကဿ ဧကဿာရညေ သေရိဝိဟာရေန ယော အယမာယသ္မာ ဣန္ဒြိယေသု အဂုတ္တဒွါရော’တိ – တဿ ဘဝန္တိ ဝတ္တာရော။ တသ္မာ အာရညိကေန ဘိက္ခုနာ ဣန္ဒြိယေသု ဂုတ္တဒွါရေန ဘဝိတဗ္ဗံ။
‘‘အာရညိကေနာဝုသော, ဘိက္ခုနာ ဘောဇနေ မတ္တညုနာ ဘဝိတဗ္ဗံ။ သစေ, အာဝုသော, အာရညိကော ဘောဇနေ အမတ္တညူ ဟောတိ, တဿ ဘဝန္တိ ဝတ္တာရော။ ‘ကိံ ပနိမဿာယသ္မတော အာရညိကဿ ဧကဿာရညေ သေရိဝိဟာရေန ယော အယမာယသ္မာ ဘောဇနေ အမတ္တညူ’တိ – တဿ ဘဝန္တိ ဝတ္တာရော။ တသ္မာ အာရညိကေန ဘိက္ခုနာ ဘောဇနေ မတ္တညုနာ ဘဝိတဗ္ဗံ။
‘‘အာရညိကေနာဝုသော, ဘိက္ခုနာ ဇာဂရိယံ အနုယုတ္တေန ဘဝိတဗ္ဗံ။ သစေ, အာဝုသော, အာရညိကော ဘိက္ခု ဇာဂရိယံ အနနုယုတ္တော ဟောတိ,
(မ၊၂၊၁၃၆။)
တဿ ဘဝန္တိ ဝတ္တာရော။ ‘ကိံ ပနိမဿာယသ္မတော အာရညိကဿ ဧကဿာရညေ သေရိဝိဟာရေန ယော အယမာယသ္မာ ဇာဂရိယံ အနနုယုတ္တော’တိ – တဿ ဘဝန္တိ ဝတ္တာရော။ တသ္မာ အာရညိကေန ဘိက္ခုနာ ဇာဂရိယံ အနုယုတ္တေန ဘဝိတဗ္ဗံ။
‘‘အာရညိကေနာဝုသော, ဘိက္ခုနာ အာရဒ္ဓဝီရိယေန ဘဝိတဗ္ဗံ။ သစေ, အာဝုသော, အာရညိကော ဘိက္ခု ကုသီတော ဟောတိ, တဿ ဘဝန္တိ ဝတ္တာရော။ ‘ကိံ ပနိမဿာယသ္မတော အာရညိကဿ ဧကဿာရညေ သေရိဝိဟာရေန ယော အယမာယသ္မာ ကုသီတော’တိ – တဿ ဘဝန္တိ ဝတ္တာရော။ တသ္မာ အာရညိကေန ဘိက္ခုနာ အာရဒ္ဓဝီရိယေန ဘဝိတဗ္ဗံ။
‘‘အာရညိကေနာဝုသော, ဘိက္ခုနာ ဥပဋ္ဌိတဿတိနာ ဘဝိတဗ္ဗံ။ သစေ, အာဝုသော, အာရညိကော ဘိက္ခု မုဋ္ဌဿတီ ဟောတိ, တဿ ဘဝန္တိ ဝတ္တာရော။ ‘ကိံ ပနိမဿာယသ္မတော အာရညိကဿ ဧကဿာရညေ သေရိဝိဟာရေန ယော အယမာယသ္မာ မုဋ္ဌဿတီ’တိ – တဿ ဘဝန္တိ ဝတ္တာရော။ တသ္မာ အာရညိကေန ဘိက္ခုနာ ဥပဋ္ဌိတဿတိနာ ဘဝိတဗ္ဗံ။
‘‘အာရညိကေနာဝုသော, ဘိက္ခုနာ သမာဟိတေန ဘဝိတဗ္ဗံ။ သစေ, အာဝုသော, အာရညိကော ဘိက္ခု အသမာဟိတော ဟောတိ, တဿ ဘဝန္တိ ဝတ္တာရော။ ‘ကိံ ပနိမဿာယသ္မတော အာရညိကဿ ဧကဿာရညေ သေရိဝိဟာရေန ယော အယမာယသ္မာ အသမာဟိတော’တိ – တဿ ဘဝန္တိ ဝတ္တာရော။ တသ္မာ အာရညိကေန ဘိက္ခုနာ သမာဟိတေန ဘဝိတဗ္ဗံ။
‘‘အာရညိကေနာဝုသော, ဘိက္ခုနာ ပညဝတာ ဘဝိတဗ္ဗံ။ သစေ, အာဝုသော, အာရညိကော ဘိက္ခု ဒုပ္ပညော ဟောတိ, တဿ ဘဝန္တိ ဝတ္တာရော။ ‘ကိံ ပနိမဿာယသ္မတော အာရညိကဿ ဧကဿာရညေ သေရိဝိဟာရေန ယော အယမာယသ္မာ ဒုပ္ပညော’တိ – တဿ ဘဝန္တိ ဝတ္တာရော။ တသ္မာ အာရညိကေန ဘိက္ခုနာ ပညဝတာ ဘဝိတဗ္ဗံ။
‘‘အာရညိကေနာဝုသော, ဘိက္ခုနာ အဘိဓမ္မေ အဘိဝိနယေ ယောဂေါ ကရဏီယော။ သန္တာဝုသော, အာရညိကံ ဘိက္ခုံ အဘိဓမ္မေ အဘိဝိနယေ ပဉှံ ပုစ္ဆိတာရော။ သစေ, အာဝုသော, အာရညိကော ဘိက္ခု အဘိဓမ္မေ အဘိဝိနယေ ပဉှံ ပုဋ္ဌော န သမ္ပာယတိ, တဿ ဘဝန္တိ ဝတ္တာရော။ ‘ကိံ ပနိမဿာယသ္မတော အာရညိကဿ ဧကဿာရညေ သေရိဝိဟာရေန ယော အယမာယသ္မာ အဘိဓမ္မေ အဘိဝိနယေ ပဉှံ ပုဋ္ဌော န သမ္ပာယတီ’တိ – တဿ ဘဝန္တိ ဝတ္တာရော။
(မ၊၂၊၁၃၇။)
တသ္မာ အာရညိကေန ဘိက္ခုနာ အဘိဓမ္မေ အဘိဝိနယေ ယောဂေါ ကရဏီယော။
‘‘အာရညိကေနာဝုသော, ဘိက္ခုနာ ယေ တေ သန္တာ ဝိမောက္ခာ အတိက္ကမ္မ ရူပေ အာရုပ္ပါ တတ္ထ ယောဂေါ ကရဏီယော။ သန္တာဝုသော, အာရညိကံ ဘိက္ခုံ ယေ တေ သန္တာ ဝိမောက္ခာ အတိက္ကမ္မ ရူပေ အာရုပ္ပါ တတ္ထ ပဉှံ ပုစ္ဆိတာရော။ သစေ, အာဝုသော, အာရညိကော ဘိက္ခု ယေ တေ သန္တာ ဝိမောက္ခာ အတိက္ကမ္မ ရူပေ အာရုပ္ပါ တတ္ထ ပဉှံ ပုဋ္ဌော န သမ္ပာယတိ, တဿ ဘဝန္တိ ဝတ္တာရော။ ‘ကိံ ပနိမဿာယသ္မတော အာရညိကဿ ဧကဿာရညေ သေရိဝိဟာရေန ယော အယမာယသ္မာ ယေ တေ သန္တာ ဝိမောက္ခာ အတိက္ကမ္မ ရူပေ အာရုပ္ပါ တတ္ထ ပဉှံ ပုဋ္ဌော န သမ္ပာယတီ’တိ – တဿ ဘဝန္တိ ဝတ္တာရော။ တသ္မာ အာရညိကေန ဘိက္ခုနာ ယေ တေ သန္တာ ဝိမောက္ခာ အတိက္ကမ္မ ရူပေ အာရုပ္ပါ တတ္ထ ယောဂေါ ကရဏီယော။
‘‘အာရညိကေနာဝုသော, ဘိက္ခုနာ ဥတ္တရိ မနုဿဓမ္မေ ယောဂေါ ကရဏီယော။ သန္တာဝုသော, အာရညိကံ ဘိက္ခုံ ဥတ္တရိ မနုဿဓမ္မေ ပဉှံ ပုစ္ဆိတာရော။ သစေ, အာဝုသော, အာရညိကော ဘိက္ခု ဥတ္တရိ မနုဿဓမ္မေ ပဉှံ ပုဋ္ဌော န သမ္ပာယတိ, တဿ ဘဝန္တိ ဝတ္တာရော။ ‘ကိံ ပနိမဿာယသ္မတော အာရညိကဿ ဧကဿာရညေ သေရိဝိဟာရေန ယော အယမာယသ္မာ ယဿတ္ထာယ ပဗ္ဗဇိတော တမတ္ထံ န ဇာနာတီ’တိ – တဿ ဘဝန္တိ ဝတ္တာရော။ တသ္မာ အာရညိကေန ဘိက္ခုနာ ဥတ္တရိ မနုဿဓမ္မေ ယောဂေါ ကရဏီယော’’တိ။
ဧဝံ ဝုတ္တေ, အာယသ္မာ မဟာမောဂ္ဂလ္လာနော [မဟာမောဂ္ဂလာနော (က။)] အာယသ္မန္တံ သာရိပုတ္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘အာရညိကေနေဝ နု ခေါ, အာဝုသော သာရိပုတ္တ, ဘိက္ခုနာ ဣမေ ဓမ္မာ သမာဒါယ ဝတ္တိတဗ္ဗာ ဥဒါဟု ဂါမန္တဝိဟာရိနာပီ’’တိ? ‘‘အာရညိကေနာပိ ခေါ, အာဝုသော မောဂ္ဂလ္လာန, ဘိက္ခုနာ ဣမေ ဓမ္မာ သမာဒါယ ဝတ္တိတဗ္ဗာ ပဂေဝ ဂါမန္တဝိဟာရိနာ’’တိ။
ဂေါလိယာနိသုတ္တံ နိဋ္ဌိတံ နဝမံ။
(မ၊၂၊၁၃၈။)
၁၀။ ကီဋာဂိရိသုတ္တံ
မြန်֍ ၁၇၄။ ဧဝံ မေ သုတံ – ဧကံ သမယံ ဘဂဝါ ကာသီသု စာရိကံ စရတိ မဟတာ ဘိက္ခုသံဃေန သဒ္ဓိံ။ တတြ ခေါ ဘဂဝါ ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ – ‘‘အဟံ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, အညတြေဝ ရတ္တိဘောဇနာ [ရတ္တိဘောဇနံ (က။)] ဘုဉ္ဇာမိ။ အညတြ ခေါ ပနာဟံ, ဘိက္ခဝေ, ရတ္တိဘောဇနာ ဘုဉ္ဇမာနော အပ္ပါဗာဓတဉ္စ သဉ္ဇာနာမိ အပ္ပါတင်္ကတဉ္စ လဟုဋ္ဌာနဉ္စ ဗလဉ္စ ဖာသုဝိဟာရဉ္စ။ ဧထ, တုမှေပိ, ဘိက္ခဝေ, အညတြေဝ ရတ္တိဘောဇနာ ဘုဉ္ဇထ။ အညတြ ခေါ ပန, ဘိက္ခဝေ, တုမှေပိ ရတ္တိဘောဇနာ ဘုဉ္ဇမာနာ အပ္ပါဗာဓတဉ္စ သဉ္ဇာနိဿထ အပ္ပါတင်္ကတဉ္စ လဟုဋ္ဌာနဉ္စ ဗလဉ္စ ဖာသုဝိဟာရဉ္စာ’’တိ။ ‘‘ဧဝံ, ဘန္တေ’’တိ ခေါ တေ ဘိက္ခူ ဘဂဝတော ပစ္စဿောသုံ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ကာသီသု အနုပုဗ္ဗေန စာရိကံ စရမာနော ယေန ကီဋာဂိရိ နာမ ကာသီနံ နိဂမော တဒဝသရိ။ တတြ သုဒံ ဘဂဝါ ကီဋာဂိရိသ္မိံ ဝိဟရတိ ကာသီနံ နိဂမေ။
မြန်֍ ၁၇၅။ တေန ခေါ ပန သမယေန အဿဇိပုနဗ္ဗသုကာ နာမ ဘိက္ခူ ကီဋာဂိရိသ္မိံ အာဝါသိကာ ဟောန္တိ။ အထ ခေါ သမ္ဗဟုလာ ဘိက္ခူ ယေန အဿဇိပုနဗ္ဗသုကာ ဘိက္ခူ တေနုပသင်္ကမိံသု၊ ဥပသင်္ကမိတွာ အဿဇိပုနဗ္ဗသုကေ ဘိက္ခူ ဧတဒဝေါစုံ – ‘‘ဘဂဝါ ခေါ, အာဝုသော, အညတြေဝ ရတ္တိဘောဇနာ ဘုဉ္ဇတိ ဘိက္ခုသံဃော စ။ အညတြ ခေါ ပနာဝုသော, ရတ္တိဘောဇနာ ဘုဉ္ဇမာနာ အပ္ပါဗာဓတဉ္စ သဉ္ဇာနန္တိ အပ္ပါတင်္ကတဉ္စ လဟုဋ္ဌာနဉ္စ ဗလဉ္စ ဖာသုဝိဟာရဉ္စ။ ဧထ, တုမှေပိ, အာဝုသော, အညတြေဝ ရတ္တိဘောဇနာ ဘုဉ္ဇထ။ အညတြ ခေါ ပနာဝုသော, တုမှေပိ ရတ္တိဘောဇနာ ဘုဉ္ဇမာနာ အပ္ပါဗာဓတဉ္စ သဉ္ဇာနိဿထ အပ္ပါတင်္ကတဉ္စ လဟုဋ္ဌာနဉ္စ ဗလဉ္စ ဖာသုဝိဟာရဉ္စာ’’တိ။ ဧဝံ ဝုတ္တေ, အဿဇိပုနဗ္ဗသုကာ ဘိက္ခူ တေ ဘိက္ခူ ဧတဒဝေါစုံ – ‘‘မယံ ခေါ, အာဝုသော, သာယဉ္စေဝ ဘုဉ္ဇာမ ပါတော စ ဒိဝါ စ ဝိကာလေ။ တေ မယံ သာယဉ္စေဝ ဘုဉ္ဇမာနာ ပါတော စ ဒိဝါ စ ဝိကာလေ အပ္ပါဗာဓတဉ္စ သဉ္ဇာနာမ အပ္ပါတင်္ကတဉ္စ လဟုဋ္ဌာနဉ္စ ဗလဉ္စ ဖာသုဝိဟာရဉ္စ။ တေ မယံ ကိံ သန္ဒိဋ္ဌိကံ ဟိတွာ ကာလိကံ အနုဓာဝိဿာမ? သာယဉ္စေဝ မယံ ဘုဉ္ဇိဿာမ ပါတော စ ဒိဝါ စ ဝိကာလေ’’တိ။
ယတော ခေါ တေ ဘိက္ခူ နာသက္ခိံသု အဿဇိပုနဗ္ဗသုကေ ဘိက္ခူ သညာပေတုံ, အထ ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိံသု၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ
(မ၊၂၊၁၃၉။)
အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိံသု။ ဧကမန္တံ နိသိန္နာ ခေါ တေ ဘိက္ခူ ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစုံ – ‘‘ဣဓ မယံ, ဘန္တေ, ယေန အဿဇိပုနဗ္ဗသုကာ ဘိက္ခူ တေနုပသင်္ကမိမှ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ အဿဇိပုနဗ္ဗသုကေ ဘိက္ခူ ဧတဒဝေါစုမှ – ‘ဘဂဝါ ခေါ, အာဝုသော, အညတြေဝ ရတ္တိဘောဇနာ ဘုဉ္ဇတိ ဘိက္ခုသံဃော စ၊ အညတြ ခေါ ပနာဝုသော, ရတ္တိဘောဇနာ ဘုဉ္ဇမာနာ အပ္ပါဗာဓတဉ္စ သဉ္ဇာနန္တိ အပ္ပါတင်္ကတဉ္စ လဟုဋ္ဌာနဉ္စ ဗလဉ္စ ဖာသုဝိဟာရဉ္စ။ ဧထ, တုမှေပိ, အာဝုသော, အညတြေဝ ရတ္တိဘောဇနာ ဘုဉ္ဇထ။ အညတြ ခေါ ပနာဝုသော, တုမှေပိ ရတ္တိဘောဇနာ ဘုဉ္ဇမာနာ အပ္ပါဗာဓတဉ္စ သဉ္ဇာနိဿထ အပ္ပါတင်္ကတဉ္စ လဟုဋ္ဌာနဉ္စ ဗလဉ္စ ဖာသုဝိဟာရဉ္စာ’တိ။ ဧဝံ ဝုတ္တေ, ဘန္တေ, အဿဇိပုနဗ္ဗသုကာ ဘိက္ခူ အမှေ ဧတဒဝေါစုံ – ‘မယံ ခေါ, အာဝုသော, သာယဉ္စေဝ ဘုဉ္ဇာမ ပါတော စ ဒိဝါ စ ဝိကာလေ။ တေ မယံ သာယဉ္စေဝ ဘုဉ္ဇမာနာ ပါတော စ ဒိဝါ စ ဝိကာလေ အပ္ပါဗာဓတဉ္စ သဉ္ဇာနာမ အပ္ပါတင်္ကတဉ္စ လဟုဋ္ဌာနဉ္စ ဗလဉ္စ ဖာသုဝိဟာရဉ္စ။ တေ မယံ ကိံ သန္ဒိဋ္ဌိကံ ဟိတွာ ကာလိကံ အနုဓာဝိဿာမ? သာယဉ္စေဝ မယံ ဘုဉ္ဇိဿာမ ပါတော စ ဒိဝါ စ ဝိကာလေ’တိ။ ယတော ခေါ မယံ, ဘန္တေ, နာသက္ခိမှ အဿဇိပုနဗ္ဗသုကေ ဘိက္ခူ သညာပေတုံ, အထ မယံ ဧတမတ္ထံ ဘဂဝတော အာရောစေမာ’’တိ။
မြန်֍ ၁၇၆။ အထ ခေါ ဘဂဝါ အညတရံ ဘိက္ခုံ အာမန္တေသိ – ‘‘ဧဟိ တွံ, ဘိက္ခု, မမ ဝစနေန အဿဇိပုနဗ္ဗသုကေ ဘိက္ခူ အာမန္တေဟိ – ‘သတ္ထာ အာယသ္မန္တေ အာမန္တေတီ’’’တိ။ ‘‘ဧဝံ, ဘန္တေ’’တိ ခေါ သော ဘိက္ခု ဘဂဝတော ပဋိဿုတွာ ယေန အဿဇိပုနဗ္ဗသုကာ ဘိက္ခူ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ အဿဇိပုနဗ္ဗသုကေ ဘိက္ခူ ဧတဒဝေါစ – ‘‘သတ္ထာ အာယသ္မန္တေ အာမန္တေတီ’’တိ။ ‘‘ဧဝမာဝုသော’’တိ ခေါ အဿဇိပုနဗ္ဗသုကာ ဘိက္ခူ တဿ ဘိက္ခုနော ပဋိဿုတွာ ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိံသု၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိံသု။ ဧကမန္တံ နိသိန္နေ ခေါ အဿဇိပုနဗ္ဗသုကေ ဘိက္ခူ ဘဂဝါ ဧတဒဝေါစ – ‘‘သစ္စံ ကိရ, ဘိက္ခဝေ, သမ္ဗဟုလာ ဘိက္ခူ တုမှေ ဥပသင်္ကမိတွာ ဧတဒဝေါစုံ – ‘ဘဂဝါ ခေါ, အာဝုသော, အညတြေဝ ရတ္တိဘောဇနာ ဘုဉ္ဇတိ ဘိက္ခုသံဃော စ။ အညတြ ခေါ ပနာဝုသော, ရတ္တိဘောဇနာ ဘုဉ္ဇမာနာ အပ္ပါဗာဓတဉ္စ သဉ္ဇာနန္တိ အပ္ပါတင်္ကတဉ္စ လဟုဋ္ဌာနဉ္စ ဗလဉ္စ ဖာသုဝိဟာရဉ္စ။ ဧထ, တုမှေပိ, အာဝုသော, အညတြေဝ ရတ္တိဘောဇနာ ဘုဉ္ဇထ။ အညတြ ခေါ ပနာဝုသော, တုမှေပိ ရတ္တိဘောဇနာ ဘုဉ္ဇမာနာ အပ္ပါဗာဓတဉ္စ သဉ္ဇာနိဿထ အပ္ပါတင်္ကတဉ္စ လဟုဋ္ဌာနဉ္စ ဗလဉ္စ ဖာသုဝိဟာရဉ္စာ’တိ။ ဧဝံ
(မ၊၂၊၁၄၀။)
ဝုတ္တေ ကိရ [ကိံ နု (က။)], ဘိက္ခဝေ, တုမှေ တေ ဘိက္ခူ ဧဝံ အဝစုတ္ထ – ‘မယံ ခေါ ပနာဝုသော, သာယဉ္စေဝ ဘုဉ္ဇာမ ပါတော စ ဒိဝါ စ ဝိကာလေ။ တေ မယံ သာယဉ္စေဝ ဘုဉ္ဇမာနာ ပါတော စ ဒိဝါ စ ဝိကာလေ အပ္ပါဗာဓတဉ္စ သဉ္ဇာနာမ အပ္ပါတင်္ကတဉ္စ လဟုဋ္ဌာနဉ္စ ဗလဉ္စ ဖာသုဝိဟာရဉ္စ။ တေ မယံ ကိံ သန္ဒိဋ္ဌိကံ ဟိတွာ ကာလိကံ အနုဓာဝိဿာမ? သာယဉ္စေဝ မယံ ဘုဉ္ဇိဿာမ ပါတော စ ဒိဝါ စ ဝိကာလေ’’’တိ။ ‘‘ဧဝံ, ဘန္တေ’’။
မြန်֍ ၁၇၇။ ‘‘ကိံ နု မေ တုမှေ, ဘိက္ခဝေ, ဧဝံ ဓမ္မံ ဒေသိတံ အာဇာနာထ ယံ ကိဉ္စာယံ ပုရိသပုဂ္ဂလော ပဋိသံဝေဒေတိ သုခံ ဝါ ဒုက္ခံ ဝါ အဒုက္ခမသုခံ ဝါ တဿ အကုသလာ ဓမ္မာ ပရိဟာယန္တိ ကုသလာ ဓမ္မာ အဘိဝဍ္ဎန္တီ’’တိ? ‘‘နော ဟေတံ, ဘန္တေ’’။ ‘‘နနု မေ တုမှေ, ဘိက္ခဝေ, ဧဝံ ဓမ္မံ ဒေသိတံ အာဇာနာထ ဣဓေကစ္စဿ ယံ ဧဝရူပံ သုခံ ဝေဒနံ ဝေဒယတော အကုသလာ ဓမ္မာ အဘိဝဍ္ဎန္တိ ကုသလာ ဓမ္မာ ပရိဟာယန္တိ, ဣဓ ပနေကစ္စဿ ဧဝရူပံ သုခံ ဝေဒနံ ဝေဒယတော အကုသလာ ဓမ္မာ ပရိဟာယန္တိ, ကုသလာ ဓမ္မာ အဘိဝဍ္ဎန္တိ, ဣဓေကစ္စဿ ဧဝရူပံ ဒုက္ခံ ဝေဒနံ ဝေဒယတော အကုသလာ ဓမ္မာ အဘိဝဍ္ဎန္တိ ကုသလာ ဓမ္မာ ပရိဟာယန္တိ, ဣဓ ပနေကစ္စဿ ဧဝရူပံ ဒုက္ခံ ဝေဒနံ ဝေဒယတော အကုသလာ ဓမ္မာ ပရိဟာယန္တိ ကုသလာ ဓမ္မာ အဘိဝဍ္ဎန္တိ, ဣဓေကစ္စဿ ဧဝရူပံ အဒုက္ခမသုခံ ဝေဒနံ ဝေဒယတော အကုသလာ ဓမ္မာ အဘိဝဍ္ဎန္တိ ကုသလာ ဓမ္မာ ပရိဟာယန္တိ, ဣဓ ပနေကစ္စဿ ဧဝရူပံ အဒုက္ခမသုခံ ဝေဒနံ ဝေဒယတော အကုသလာ ဓမ္မာ ပရိဟာယန္တိ ကုသလာ ဓမ္မာ အဘိဝဍ္ဎန္တီ’’တိ? ‘‘ဧဝံ, ဘန္တေ’’။
မြန်֍ ၁၇၈။ ‘‘သာဓု, ဘိက္ခဝေ! မယာ စေတံ, ဘိက္ခဝေ, အညာတံ အဘဝိဿ အဒိဋ္ဌံ အဝိဒိတံ အသစ္ဆိကတံ အဖဿိတံ ပညာယ – ‘ဣဓေကစ္စဿ ဧဝရူပံ သုခံ ဝေဒနံ ဝေဒယတော အကုသလာ ဓမ္မာ အဘိဝဍ္ဎန္တိ ကုသလာ ဓမ္မာ ပရိဟာယန္တီ’တိ, ဧဝါဟံ အဇာနန္တော ‘ဧဝရူပံ သုခံ ဝေဒနံ ပဇဟထာ’တိ ဝဒေယျံ၊ အပိ နု မေ ဧတံ, ဘိက္ခဝေ, ပတိရူပံ အဘဝိဿာ’’တိ? ‘‘နော ဟေတံ, ဘန္တေ’’။ ‘‘ယသ္မာ စ ခေါ ဧတံ, ဘိက္ခဝေ, မယာ ဉာတံ ဒိဋ္ဌံ ဝိဒိတံ သစ္ဆိကတံ ဖဿိတံ ပညာယ – ‘ဣဓေကစ္စဿ ဧဝရူပံ သုခံ ဝေဒနံ ဝေဒယတော အကုသလာ ဓမ္မာ အဘိဝဍ္ဎန္တိ ကုသလာ ဓမ္မာ ပရိဟာယန္တီ’တိ, တသ္မာဟံ ‘ဧဝရူပံ သုခံ ဝေဒနံ ပဇဟထာ’တိ ဝဒါမိ။ မယာ စေတံ, ဘိက္ခဝေ, အညာတံ အဘဝိဿ အဒိဋ္ဌံ အဝိဒိတံ
(မ၊၂၊၁၄၁။)
အသစ္ဆိကတံ အဖဿိတံ ပညာယ – ‘ဣဓေကစ္စဿ ဧဝရူပံ သုခံ ဝေဒနံ ဝေဒယတော အကုသလာ ဓမ္မာ ပရိဟာယန္တိ ကုသလာ ဓမ္မာ အဘိဝဍ္ဎန္တီ’တိ, ဧဝါဟံ အဇာနန္တော ‘ဧဝရူပံ သုခံ ဝေဒနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရထာ’တိ ဝဒေယျံ၊ အပိ နု မေ ဧတံ, ဘိက္ခဝေ, ပတိရူပံ အဘဝိဿာ’’တိ? ‘‘နော ဟေတံ, ဘန္တေ’’။ ‘‘ယသ္မာ စ ခေါ ဧတံ, ဘိက္ခဝေ, မယာ ဉာတံ ဒိဋ္ဌံ ဝိဒိတံ သစ္ဆိကတံ ဖဿိတံ ပညာယ – ‘ဣဓေကစ္စဿ ဧဝရူပံ သုခံ ဝေဒနံ ဝေဒယတော အကုသလာ ဓမ္မာ ပရိဟာယန္တိ, ကုသလာ ဓမ္မာ အဘိဝဍ္ဎန္တီ’တိ, တသ္မာဟံ ‘ဧဝရူပံ သုခံ ဝေဒနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရထာ’တိ ဝဒါမိ။
မြန်֍ ၁၇၉။ ‘‘မယာ စေတံ, ဘိက္ခဝေ, အညာတံ အဘဝိဿ အဒိဋ္ဌံ အဝိဒိတံ အသစ္ဆိကတံ အဖဿိတံ ပညာယ – ‘ဣဓေကစ္စဿ ဧဝရူပံ ဒုက္ခံ ဝေဒနံ ဝေဒယတော အကုသလာ ဓမ္မာ အဘိဝဍ္ဎန္တိ ကုသလာ ဓမ္မာ ပရိဟာယန္တီ’တိ, ဧဝါဟံ အဇာနန္တော ‘ဧဝရူပံ ဒုက္ခံ ဝေဒနံ ပဇဟထာ’တိ ဝဒေယျံ၊ အပိ နု မေ ဧတံ, ဘိက္ခဝေ, ပတိရူပံ အဘဝိဿာ’’တိ? ‘‘နော ဟေတံ, ဘန္တေ’’။ ‘‘ယသ္မာ စ ခေါ ဧတံ, ဘိက္ခဝေ, မယာ ဉာတံ ဒိဋ္ဌံ ဝိဒိတံ သစ္ဆိကတံ ဖဿိတံ ပညာယ – ‘ဣဓေကစ္စဿ ဧဝရူပံ ဒုက္ခံ ဝေဒနံ ဝေဒယတော အကုသလာ ဓမ္မာ အဘိဝဍ္ဎန္တိ ကုသလာ ဓမ္မာ ပရိဟာယန္တီ’တိ, တသ္မာဟံ ‘ဧဝရူပံ ဒုက္ခံ ဝေဒနံ ပဇဟထာ’တိ ဝဒါမိ။ မယာ စေတံ, ဘိက္ခဝေ, အညာတံ အဘဝိဿ အဒိဋ္ဌံ အဝိဒိတံ အသစ္ဆိကတံ အဖဿိတံ ပညာယ – ‘ဣဓေကစ္စဿ ဧဝရူပံ ဒုက္ခံ ဝေဒနံ ဝေဒယတော အကုသလာ ဓမ္မာ ပရိဟာယန္တိ ကုသလာ ဓမ္မာ အဘိဝဍ္ဎန္တီ’တိ, ဧဝါဟံ အဇာနန္တော ‘ဧဝရူပံ ဒုက္ခံ ဝေဒနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရထာ’တိ ဝဒေယျံ၊ အပိ နု မေ ဧတံ, ဘိက္ခဝေ, ပတိရူပံ အဘဝိဿာ’’တိ? ‘‘နော ဟေတံ, ဘန္တေ’’။ ‘‘ယသ္မာ စ ခေါ ဧတံ, ဘိက္ခဝေ, မယာ ဉာတံ ဒိဋ္ဌံ ဝိဒိတံ သစ္ဆိကတံ ဖဿိတံ ပညာယ – ‘ဣဓေကစ္စဿ ဧဝရူပံ ဒုက္ခံ ဝေဒနံ ဝေဒယတော အကုသလာ ဓမ္မာ ပရိဟာယန္တိ ကုသလာ ဓမ္မာ အဘိဝဍ္ဎန္တီ’တိ, တသ္မာဟံ ‘ဧဝရူပံ ဒုက္ခံ ဝေဒနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရထာ’တိ ဝဒါမိ။
မြန်֍ ၁၈၀။ ‘‘မယာ စေတံ, ဘိက္ခဝေ, အညာတံ အဘဝိဿ အဒိဋ္ဌံ အဝိဒိတံ အသစ္ဆိကတံ အဖဿိတံ ပညာယ – ‘ဣဓေကစ္စဿ ဧဝရူပံ အဒုက္ခမသုခံ ဝေဒနံ ဝေဒယတော အကုသလာ ဓမ္မာ အဘိဝဍ္ဎန္တိ ကုသလာ ဓမ္မာ ပရိဟာယန္တီ’တိ, ဧဝါဟံ အဇာနန္တော ‘ဧဝရူပံ အဒုက္ခမသုခံ ဝေဒနံ ပဇဟထာ’တိ ဝဒေယျံ၊ အပိ နု မေ ဧတံ, ဘိက္ခဝေ, ပတိရူပံ အဘဝိဿာ’’တိ? ‘‘နော ဟေတံ, ဘန္တေ’’။ ‘‘ယသ္မာ စ ခေါ ဧတံ, ဘိက္ခဝေ, မယာ ဉာတံ ဒိဋ္ဌံ ဝိဒိတံ သစ္ဆိကတံ ဖဿိတံ
(မ၊၂၊၁၄၂။)
ပညာယ – ‘ဣဓေကစ္စဿ ဧဝရူပံ အဒုက္ခမသုခံ ဝေဒနံ ဝေဒယတော အကုသလာ ဓမ္မာ အဘိဝဍ္ဎန္တိ ကုသလာ ဓမ္မာ ပရိဟာယန္တီ’တိ, တသ္မာဟံ ‘ဧဝရူပံ အဒုက္ခမသုခံ ဝေဒနံ ပဇဟထာ’တိ ဝဒါမိ’’။ မယာ စေတံ, ဘိက္ခဝေ, အညာတံ အဘဝိဿ အဒိဋ္ဌံ အဝိဒိတံ အသစ္ဆိကတံ အဖဿိတံ ပညာယ – ‘ဣဓေကစ္စဿ ဧဝရူပံ အဒုက္ခမသုခံ ဝေဒနံ ဝေဒယတော အကုသလာ ဓမ္မာ ပရိဟာယန္တိ ကုသလာ ဓမ္မာ အဘိဝဍ္ဎန္တီ’တိ, ဧဝါဟံ အဇာနန္တော ‘ဧဝရူပံ အဒုက္ခမသုခံ ဝေဒနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရထာ’တိ ဝဒေယျံ၊ အပိ နု မေ ဧတံ, ဘိက္ခဝေ, ပတိရူပံ အဘဝိဿာ’’တိ? ‘‘နော ဟေတံ, ဘန္တေ’’။ ‘‘ယသ္မာ စ ခေါ ဧတံ, ဘိက္ခဝေ, မယာ ဉာတံ ဒိဋ္ဌံ ဝိဒိတံ သစ္ဆိကတံ ဖဿိတံ ပညာယ – ‘ဣဓေကစ္စဿ ဧဝရူပံ အဒုက္ခမသုခံ ဝေဒနံ ဝေဒယတော အကုသလာ ဓမ္မာ ပရိဟာယန္တိ ကုသလာ ဓမ္မာ အဘိဝဍ္ဎန္တီ’တိ, တသ္မာဟံ ‘ဧဝရူပံ အဒုက္ခမသုခံ ဝေဒနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရထာ’တိ ဝဒါမိ။
မြန်֍ ၁၈၁။ ‘‘နာဟံ, ဘိက္ခဝေ, သဗ္ဗေသံယေဝ ဘိက္ခူနံ ‘အပ္ပမာဒေန ကရဏီယ’န္တိ ဝဒါမိ၊ န ပနာဟံ, ဘိက္ခဝေ, သဗ္ဗေသံယေဝ ဘိက္ခူနံ ‘န အပ္ပမာဒေန ကရဏီယ’န္တိ ဝဒါမိ။ ယေ တေ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခူ အရဟန္တော ခီဏာသဝါ ဝုသိတဝန္တော ကတကရဏီယာ ဩဟိတဘာရာ အနုပ္ပတ္တသဒတ္ထာ ပရိက္ခီဏဘဝသံယောဇနာ သမ္မဒညာ ဝိမုတ္တာ, တထာရူပါနာဟံ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခူနံ ‘န အပ္ပမာဒေန ကရဏီယ’န္တိ ဝဒါမိ။ တံ ကိဿ ဟေတု? ကတံ တေသံ အပ္ပမာဒေန။ အဘဗ္ဗာ တေ ပမဇ္ဇိတုံ။ ယေ စ ခေါ တေ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခူ သေက္ခာ အပ္ပတ္တမာနသာ အနုတ္တရံ ယောဂက္ခေမံ ပတ္ထယမာနာ ဝိဟရန္တိ, တထာရူပါနာဟံ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခူနံ ‘အပ္ပမာဒေန ကရဏီယ’ntnttိ ဝဒါမိ။ တံ ကိဿ ဟေတု? အပ္ပေဝ နာမိမေ အာယသ္မန္တော အနုလောမိကာနိ သေနာသနာနိ ပဋိသေဝမာနာ ကလျာဏမိတ္တေ ဘဇမာနာ ဣန္ဒြိယာနိ သမန္နာနယမာနာ – ယဿတ္ထာယ ကုလပုတ္တာ သမ္မဒေဝ အဂါရသ္မာ အနဂါရိယံ ပဗ္ဗဇန္တိ တဒနုတ္တရံ – ဗြဟ္မစရိယပရိယောသာနံ ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတွာ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရေယျုန္တိ! ဣမံ ခေါ အဟံ, ဘိက္ခဝေ, ဣမေသံ ဘိက္ခူနံ အပ္ပမာဒဖလံ သမ္ပဿမာနော ‘အပ္ပမာဒေန ကရဏီယ’န္တိ ဝဒါမိ။
မြန်֍ ၁၈၂။ ‘‘သတ္တိမေ, ဘိက္ခဝေ, ပုဂ္ဂလာ သန္တော သံဝိဇ္ဇမာနာ လောကသ္မိံ။ ကတမေ သတ္တ? ဥဘတောဘာဂဝိမုတ္တော, ပညာဝိမုတ္တော, ကာယသက္ခိ, ဒိဋ္ဌိပ္ပတ္တော, သဒ္ဓါဝိမုတ္တော, ဓမ္မာနုသာရီ, သဒ္ဓါနုသာရီ။
(မ၊၂၊၁၄၃။)
‘‘ကတမော စ, ဘိက္ခဝေ, ပုဂ္ဂလော ဥဘတောဘာဂဝိမုတ္တော? ဣဓ, ဘိက္ခဝေ, ဧကစ္စော ပုဂ္ဂလော ယေ တေ သန္တာ ဝိမောက္ခာ အတိက္ကမ္မ ရူပေ အာရုပ္ပါ တေ ကာယေန ဖုသိတွာ [ဖဿိတွာ (သီ။ ပီ။)] ဝိဟရတိ ပညာယ စဿ ဒိသွာ အာသဝါ ပရိက္ခီဏာ ဟောန္တိ။ အယံ ဝုစ္စတိ, ဘိက္ခဝေ, ပုဂ္ဂလော ဥဘတောဘာဂဝိမုတ္တော ဣမဿ ခေါ အဟံ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနော ‘န အပ္ပမာဒေန ကရဏီယ’န္တိ ဝဒါမိ။ တံ ကိဿ ဟေတု? ကတံ တဿ အပ္ပမာဒေန။ အဘဗ္ဗော သော ပမဇ္ဇိတုံ။
‘‘ကတမော စ, ဘိက္ခဝေ, ပုဂ္ဂလော ပညာဝိမုတ္တော? ဣဓ, ဘိက္ခဝေ, ဧကစ္စော ပုဂ္ဂလော ယေ တေ သန္တာ ဝိမောက္ခာ အတိက္ကမ္မ ရူပေ အာရုပ္ပါ တေ န ကာယေန ဖုသိတွာ ဝိဟရတိ, ပညာယ စဿ ဒိသွာ အာသဝါ ပရိက္ခီဏာ ဟောန္တိ။ အယံ ဝုစ္စတိ, ဘိက္ခဝေ, ပုဂ္ဂလော ပညာဝိမုတ္တော။ ဣမဿပိ ခေါ အဟံ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနော ‘န အပ္ပမာဒေန ကရဏီယ’န္တိ ဝဒါမိ။ တံ ကိဿ ဟေတု? ကတံ တဿ အပ္ပမာဒေန။ အဘဗ္ဗော သော ပမဇ္ဇိတုံ။
‘‘ကတမော စ, ဘိက္ခဝေ, ပုဂ္ဂလော ကာယသက္ခိ? ဣဓ, ဘိက္ခဝေ, ဧကစ္စော ပုဂ္ဂလော ယေ တေ သန္တာ ဝိမောက္ခာ အတိက္ကမ္မ ရူပေ အာရုပ္ပါ တေ ကာယေန ဖုသိတွာ ဝိဟရတိ, ပညာယ စဿ ဒိသွာ ဧကစ္စေ အာသဝါ ပရိက္ခီဏာ ဟောန္တိ။ အယံ ဝုစ္စတိ, ဘိက္ခဝေ, ပုဂ္ဂလော ကာယသက္ခိ။ ဣမဿ ခေါ အဟံ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနော ‘အပ္ပမာဒေန ကရဏီယ’န္တိ ဝဒါမိ။ တံ ကိဿ ဟေတု? အပ္ပေဝ နာမ အယမာယသ္မာ အနုလောမိကာနိ သေနာသနာနိ ပဋိသေဝမာနော ကလျာဏမိတ္တေ ဘဇမာနော ဣန္ဒြိယာနိ သမန္နာနယမာနော – ယဿတ္ထာယ ကုလပုတ္တာ သမ္မဒေဝ အဂါရသ္မာ အနဂါရိယံ ပဗ္ဗဇန္တိ တဒနုတ္တရံ – ဗြဟ္မစရိယပရိယောသာနံ ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတွာ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရေယျာတိ! ဣမံ ခေါ အဟံ, ဘိက္ခဝေ, ဣမဿ ဘိက္ခုနော အပ္ပမာဒဖလံ သမ္ပဿမာနော ‘အပ္ပမာဒေန ကရဏီယ’န္တိ ဝဒါမိ။
‘‘ကတမော စ, ဘိက္ခဝေ, ပုဂ္ဂလော ဒိဋ္ဌိပ္ပတ္တော? ဣဓ, ဘိက္ခဝေ, ဧကစ္စော ပုဂ္ဂလော ယေ တေ သန္တာ ဝိမောက္ခာ အတိက္ကမ္မ ရူပေ အာရုပ္ပါ တေ န ကာယေန ဖုသိတွာ ဝိဟရတိ, ပညာယ စဿ ဒိသွာ ဧကစ္စေ အာသဝါ ပရိက္ခီဏာ ဟောန္တိ, တထာဂတပ္ပဝေဒိတာ စဿ ဓမ္မာ ပညာယ ဝေါဒိဋ္ဌာ ဟောန္တိ ဝေါစရိတာ။ အယံ ဝုစ္စတိ, ဘိက္ခဝေ, ပုဂ္ဂလော ဒိဋ္ဌိပ္ပတ္တော။ ဣမဿပိ ခေါ အဟံ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနော ‘အပ္ပမာဒေန ကရဏီယ’န္တိ ဝဒါမိ။ တံ
(မ၊၂၊၁၄၄။)
ကိဿ ဟေတု? အပ္ပေဝ နာမ အယမာယသ္မာ အနုလောမိကာနိ သေနာသနာနိ ပဋိသေဝမာနော ကလျာဏမိတ္တေ ဘဇမာနော ဣန္ဒြိယာနိ သမန္နာနယမာနော – ယဿတ္ထာယ ကုလပုတ္တာ သမ္မဒေဝ အဂါရသ္မာ အနဂါရိယံ ပဗ္ဗဇန္တိ တဒနုတ္တရံ – ဗြဟ္မစရိယပရိယောသာနံ ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတွာ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရေယျာတိ! ဣမံ ခေါ အဟံ, ဘိက္ခဝေ, ဣမဿ ဘိက္ခုနော အပ္ပမာဒဖလံ သမ္ပဿမာနော ‘အပ္ပမာဒေန ကရဏီယ’န္တိ ဝဒါမိ။
‘‘ကတမော စ, ဘိက္ခဝေ, ပုဂ္ဂလော သဒ္ဓါဝိမုတ္တော။ ဣဓ, ဘိက္ခဝေ, ဧကစ္စော ပုဂ္ဂလော ယေ တေ သန္တာ ဝိမောက္ခာ အတိက္ကမ္မ ရူပေ အာရုပ္ပါ တေ န ကာယေန ဖုသိတွာ ဝိဟရတိ, ပညာယ စဿ ဒိသွာ ဧကစ္စေ အာသဝါ ပရိက္ခီဏာ ဟောန္တိ, တထာဂတေ စဿ သဒ္ဓါ နိဝိဋ္ဌာ ဟောတိ မူလဇာတာ ပတိဋ္ဌိတာ။ အယံ ဝုစ္စတိ, ဘိက္ခဝေ, ပုဂ္ဂလော သဒ္ဓါဝိမုတ္တော။ ဣမဿပိ ခေါ အဟံ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနော ‘အပ္ပမာဒေန ကရဏီယ’န္တိ ဝဒါမိ။ တံ ကိဿ ဟေတု? အပ္ပေဝ နာမ အယမာယသ္မာ အနုလောမိကာနိ သေနာသနာနိ ပဋိသေဝမာနော ကလျာဏမိတ္တေ ဘဇမာနော ဣန္ဒြိယာနိ သမန္နာနယမာနော – ယဿတ္ထာယ ကုလပုတ္တာ သမ္မဒေဝ အဂါရသ္မာ အနဂါရိယံ ပဗ္ဗဇန္တိ တဒနုတ္တရံ – ဗြဟ္မစရိယပရိယောသာနံ ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတွာ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရေယျာတိ! ဣမံ ခေါ အဟံ, ဘိက္ခဝေ, ဣမဿ ဘိက္ခုနော အပ္ပမာဒဖလံ သမ္ပဿမာနော ‘အပ္ပမာဒေန ကရဏီယ’န္တိ ဝဒါမိ။
‘‘ကတမော စ, ဘိက္ခဝေ, ပုဂ္ဂလော ဓမ္မာနုသာရီ? ဣဓ, ဘိက္ခဝေ, ဧကစ္စော ပုဂ္ဂလော ယေ တေ သန္တာ ဝိမောက္ခာ အတိက္ကမ္မ ရူပေ အာရုပ္ပါ တေ န ကာယေန ဖုသိတွာ ဝိဟရတိ, ပညာယ စဿ ဒိသွာ ဧကစ္စေ အာသဝါ ပရိက္ခီဏာ [ဒိသွာ အာသဝါ အပရိက္ခီဏာ (သီ။ ပီ။)] ဟောန္တိ, တထာဂတပ္ပဝေဒိတာ စဿ ဓမ္မာ ပညာယ မတ္တသော နိဇ္ဈာနံ ခမန္တိ, အပိ စဿ ဣမေ ဓမ္မာ ဟောန္တိ, သေယျထိဒံ – သဒ္ဓိန္ဒြိယံ, ဝီရိယိန္ဒြိယံ, သတိန္ဒြိယံ, သမာဓိန္ဒြိယံ, ပညိန္ဒြိယံ။ အယံ ဝုစ္စတိ, ဘိက္ခဝေ, ပုဂ္ဂလော ဓမ္မာနုသာရီ။ ဣမဿပိ ခေါ အဟံ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနော ‘အပ္ပမာဒေန ကရဏီယ’န္တိ ဝဒါမိ။ တံ ကိဿ ဟေတု? အပ္ပေဝ နာမ အယမာယသ္မာ အနုလောမိကာနိ သေနာသနာနိ ပဋိသေဝမာနော ကလျာဏမိတ္တေ ဘဇမာနော ဣန္ဒြိယာနိ သမန္နာနယမာနော – ယဿတ္ထာယ ကုလပုတ္တာ သမ္မဒေဝ အဂါရသ္မာ အနဂါရိယံ ပဗ္ဗဇန္တိ တဒနုတ္တရံ – ဗြဟ္မစရိယပရိယောသာနံ ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတွာ ဥပသမ္ပဇ္ဇ
(မ၊၂၊၁၄၅။)
ဝိဟရေယျာတိ! ဣမံ ခေါ အဟံ, ဘိက္ခဝေ, ဣမဿ ဘိက္ခုနော အပ္ပမာဒဖလံ သမ္ပဿမာနော ‘အပ္ပမာဒေန ကရဏီယ’န္တိ ဝဒါမိ။
‘‘ကတမော စ, ဘိက္ခဝေ, ပုဂ္ဂလော သဒ္ဓါနုသာရီ? ဣဓ, ဘိက္ခဝေ, ဧကစ္စော ပုဂ္ဂလော ယေ တေ သန္တာ ဝိမောက္ခာ အတိက္ကမ္မ ရူပေ အာရုပ္ပါ တေ န ကာယေန ဖုသိတွာ ဝိဟရတိ, ပညာယ စဿ ဒိသွာ ဧကစ္စေ အာသဝါ ပရိက္ခီဏာ [ဒိသွာ အာသဝါ အပရိက္ခီဏာ (သီ။ ပီ။)] ဟောန္တိ, တထာဂတေ စဿ သဒ္ဓါမတ္တံ ဟောတိ ပေမမတ္တံ, အပိ စဿ ဣမေ ဓမ္မာ ဟောန္တိ, သေယျထိဒံ – သဒ္ဓိန္ဒြိယံ, ဝီရိယိန္ဒြိယံ, သတိန္ဒြိယံ, သမာဓိန္ဒြိယံ, ပညိန္ဒြိယံ။ အယံ ဝုစ္စတိ, ဘိက္ခဝေ, ပုဂ္ဂလော သဒ္ဓါနုသာရီ။ ဣမဿပိ ခေါ အဟံ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနော ‘အပ္ပမာဒေန ကရဏီယ’န္တိ ဝဒါမိ။ တံ ကိဿ ဟေတု? အပ္ပေဝ နာမ အယမာယသ္မာ အနုလောမိကာနိ သေနာသနာနိ ပဋိသေဝမာနော ကလျာဏမိတ္တေ ဘဇမာနော ဣန္ဒြိယာနိ သမန္နာနယမာနော – ယဿတ္ထာယ ကုလပုတ္တာ သမ္မဒေဝ အဂါရသ္မာ အနဂါရိယံ ပဗ္ဗဇန္တိ တဒနုတ္တရံ – ဗြဟ္မစရိယပရိယောသာနံ ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတွာ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရေယျာတိ! ဣမံ ခေါ အဟံ, ဘိက္ခဝေ, ဣမဿ ဘိက္ခုနော အပ္ပမာဒဖလံ သမ္ပဿမာနော ‘အပ္ပမာဒေန ကရဏီယ’န္တိ ဝဒါမိ။
မြန်֍ ၁၈၃။ ‘‘နာဟံ, ဘိက္ခဝေ, အာဒိကေနေဝ အညာရာဓနံ ဝဒါမိ၊ အပိ စ, ဘိက္ခဝေ, အနုပုဗ္ဗသိက္ခာ အနုပုဗ္ဗကိရိယာ အနုပုဗ္ဗပဋိပဒါ အညာရာဓနာ ဟောတိ။ ကထဉ္စ, ဘိက္ခဝေ, အနုပုဗ္ဗသိက္ခာ အနုပုဗ္ဗကိရိယာ အနုပုဗ္ဗပဋိပဒါ အညာရာဓနာ ဟောတိ? ဣဓ, ဘိက္ခဝေ, သဒ္ဓါဇာတော ဥပသင်္ကမတိ, ဥပသင်္ကမန္တော ပယိရုပါသတိ, ပယိရုပါသန္တော သောတံ ဩဒဟတိ, ဩဟိတသောတော ဓမ္မံ သုဏာတိ, သုတွာ ဓမ္မံ ဓာရေတိ, ဓတာနံ [ဓာတာနံ (က။)] ဓမ္မာနံ အတ္ထံ ဥပပရိက္ခတိ, အတ္ထံ ဥပပရိက္ခတော ဓမ္မာ နိဇ္ဈာနံ ခမန္တိ, ဓမ္မနိဇ္ဈာနက္ခန္တိယာ သတိ ဆန္ဒော ဇာယတိ, ဆန္ဒဇာတော ဥဿဟတိ, ဥဿာဟေတွာ တုလေတိ, တုလယိတွာ ပဒဟတိ, ပဟိတတ္တော သမာနော ကာယေန စေဝ ပရမသစ္စံ သစ္ဆိကရောတိ, ပညာယ စ နံ အတိဝိဇ္ဈ ပဿတိ။ သာပိ နာမ, ဘိက္ခဝေ, သဒ္ဓါ နာဟောသိ၊ တမ္ပိ နာမ, ဘိက္ခဝေ, ဥပသင်္ကမနံ နာဟောသိ၊ သာပိ နာမ, ဘိက္ခဝေ, ပယိရုပါသနာ နာဟောသိ၊ တမ္ပိ နာမ, ဘိက္ခဝေ, သောတာဝဓာနံ
(မ၊၂၊၁၄၆။)
နာဟောသိ၊ တမ္ပိ နာမ, ဘိက္ခဝေ, ဓမ္မဿဝနံ နာဟောသိ၊ သာပိ နာမ, ဘိက္ခဝေ, ဓမ္မဓာရဏာ နာဟောသိ၊ သာပိ နာမ, ဘိက္ခဝေ, အတ္ထူပပရိက္ခာ နာဟောသိ၊ သာပိ နာမ, ဘိက္ခဝေ, ဓမ္မနိဇ္ဈာနက္ခန္တိ နာဟောသိ၊ သောပိ နာမ, ဘိက္ခဝေ, ဆန္ဒော နာဟောသိ၊ သောပိ နာမ, ဘိက္ခဝေ, ဥဿာဟော နာဟောသိ၊ သာပိ နာမ, ဘိက္ခဝေ, တုလနာ နာဟောသိ၊ တမ္ပိ နာမ, ဘိက္ခဝေ, ပဓာနံ နာဟောသိ။ ဝိပ္ပဋိပန္နာတ္ထ, ဘိက္ခဝေ, မိစ္ဆာပဋိပန္နာတ္ထ, ဘိက္ခဝေ။ ကီဝ ဒူရေဝိမေ, ဘိက္ခဝေ, မောဃပုရိသာ အပက္ကန္တာ ဣမမှာ ဓမ္မဝိနယာ။
မြန်֍ ၁၈၄။ ‘‘အတ္ထိ, ဘိက္ခဝေ, စတုပ္ပဒံ ဝေယျာကရဏံ ယဿုဒ္ဒိဋ္ဌဿ ဝိညူ ပုရိသော နစိရဿေဝ ပညာယတ္ထံ အာဇာနေယျ။ ဥဒ္ဒိသိဿာမိ ဝေါ [ဥဒ္ဒိဋ္ဌဿာပိ (က။)], ဘိက္ခဝေ, အာဇာနိဿထ မေ တ’’န္တိ? ‘‘ကေ စ မယံ, ဘန္တေ, ကေ စ ဓမ္မဿ အညာတာရော’’တိ? ယောပိ သော, ဘိက္ခဝေ, သတ္ထာ အာမိသဂရု အာမိသဒါယာဒေါ အာမိသေဟိ သံသဋ္ဌော ဝိဟရတိ တဿ ပါယံ ဧဝရူပီ ပဏောပဏဝိယာ န ဥပေတိ – ‘ဧဝဉ္စ နော အဿ အထ နံ ကရေယျာမ, န စ နော ဧဝမဿ န နံ ကရေယျာမာ’တိ, ကိံ ပန, ဘိက္ခဝေ, ယံ တထာဂတော သဗ္ဗသော အာမိသေဟိ ဝိသံသဋ္ဌော ဝိဟရတိ။ သဒ္ဓဿ, ဘိက္ခဝေ, သာဝကဿ သတ္ထုသာသနေ ပရိယောဂါဟိယ [ပရိယောဂါယ (သီ။ ပီ။ က။), ပရိယောဂယှ (သျာ။ ကံ။)] ဝတ္တတော အယမနုဓမ္မော ဟောတိ – ‘သတ္ထာ ဘဂဝါ, သာဝကောဟမသ္မိ၊ ဇာနာတိ ဘဂဝါ, နာဟံ ဇာနာမီ’တိ။ သဒ္ဓဿ, ဘိက္ခဝေ, သာဝကဿ သတ္ထုသာသနေ ပရိယောဂါဟိယ ဝတ္တတော ရုဠှနီယံ [ရုမှနိယံ (သီ။ ပီ။)] သတ္ထုသာသနံ ဟောတိ ဩဇဝန္တံ။ သဒ္ဓဿ, ဘိက္ခဝေ, သာဝကဿ သတ္ထုသာသနေ ပရိယောဂါဟိယ ဝတ္တတော အယမနုဓမ္မော ဟောတိ – ‘ကာမံ တစော စ နှာရု စ အဋ္ဌိ စ အဝသိဿတု, သရီရေ ဥပသုဿတု [ဥပသုဿတု သရီရေ (သီ။), သရီရေ အဝသုဿတု (က။)] မံသလောဟိတံ, ယံ တံ ပုရိသထာမေန ပုရိသဝီရိယေန ပုရိသပရက္ကမေန ပတ္တဗ္ဗံ န တံ အပါပုဏိတွာ ဝီရိယဿ သဏ္ဌာနံ [သန္ထာနံ (သီ။ သျာ။ ပီ။)] ဘဝိဿတီ’တိ။ သဒ္ဓဿ, ဘိက္ခဝေ, သာဝကဿ သတ္ထုသာသနေ ပရိယောဂါဟိယ ဝတ္တတော ဒွိန္နံ ဖလာနံ အညတရံ ဖလံ ပါဋိကင်္ခံ – ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ အညာ, သတိ ဝါ ဥပါဒိသေသေ အနာဂါမိတာ’’တိ။
(မ၊၂၊၁၄၇။)
ဣဒမဝေါစ ဘဂဝါ။ အတ္တမနာ တေ ဘိက္ခူ ဘဂဝတော ဘာသိတံ အဘိနန္ဒုန္တိ။
ကီဋာဂိရိသုတ္တံ နိဋ္ဌိတံ ဒသမံ။
ဘိက္ခုဝဂ္ဂေါ နိဋ္ဌိတော ဒုတိယော။
တဿုဒ္ဒါနံ –
ကုဉ္ဇရ-ရာဟုလ-သဿတလောကော, မာလုကျပုတ္တော စ ဘဒ္ဒါလိ-နာမော၊
ခုဒ္ဒ-ဒိဇာထ-သဟမ္ပတိယာစံ, နာဠက-ရညိကိဋာဂိရိနာမော။
(မ၊၂၊၁၄၈။)
၃။ ပရိဗ္ဗာဇကဝဂ္ဂေါ
၁။ တေဝိဇ္ဇဝစ္ဆသုတ္တံ
မြန်֍ ၁၈၅။ ဧဝံ မေ သုတံ – ဧကံ သမယံ ဘဂဝါ ဝေသာလိယံ ဝိဟရတိ မဟာဝနေ ကူဋာဂါရသာလာယံ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဝစ္ဆဂေါတ္တော ပရိဗ္ဗာဇကော ဧကပုဏ္ဍရီကေ ပရိဗ္ဗာဇကာရာမေ ပဋိဝသတိ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ပုဗ္ဗဏှသမယံ နိဝါသေတွာ ပတ္တစီဝရမာဒါယ ဝေသာလိံ ပိဏ္ဍာယ ပါဝိသိ။ အထ ခေါ ဘဂဝတော ဧတဒဟောသိ – ‘‘အတိပ္ပဂေါ ခေါ တာဝ ဝေသာလိယံ ပိဏ္ဍာယ စရိတုံ၊ ယံနူနာဟံ ယေန ဧကပုဏ္ဍရီကော ပရိဗ္ဗာဇကာရာမော ယေန ဝစ္ဆဂေါတ္တော ပရိဗ္ဗာဇကော တေနုပသင်္ကမေယျ’’န္တိ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ယေန ဧကပုဏ္ဍရီကော ပရိဗ္ဗာဇကာရာမော ယေန ဝစ္ဆဂေါတ္တော ပရိဗ္ဗာဇကော တေနုပသင်္ကမိ။ အဒ္ဒသာ ခေါ ဝစ္ဆဂေါတ္တော ပရိဗ္ဗာဇကော ဘဂဝန္တံ ဒူရတောဝ အာဂစ္ဆန္တံ။ ဒိသွာန ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ဧတု ခေါ, ဘန္တေ, ဘဂဝါ။ သွာဂတံ [သာဂတံ (သီ။ ပီ။)], ဘန္တေ, ဘဂဝတော။ စိရဿံ ခေါ, ဘန္တေ, ဘဂဝါ ဣမံ ပရိယာယမကာသိ ယဒိဒံ ဣဓာဂမနာယ။ နိသီဒတု, ဘန္တေ, ဘဂဝါ ဣဒမာသနံ ပညတ္တ’’န္တိ။ နိသီဒိ ဘဂဝါ ပညတ္တေ အာသနေ။ ဝစ္ဆဂေါတ္တောပိ ခေါ ပရိဗ္ဗာဇကော အညတရံ နီစံ အာသနံ ဂဟေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ ဝစ္ဆဂေါတ္တော ပရိဗ္ဗာဇကော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘သုတံ မေတံ, ဘန္တေ – ‘သမဏော ဂေါတမော သဗ္ဗညူ သဗ္ဗဒဿာဝီ, အပရိသေ+သံ ဉာဏဒဿနံ ပဋိဇာနာတိ, စရတော စ မေ တိဋ္ဌတော စ သုတ္တဿ စ ဇာဂရဿ စ သတတံ သမိတံ ဉာဏဒဿနံ ပစ္စုပဋ္ဌိတ’န္တိ။ ယေ တေ, ဘန္တေ, ဧဝမာဟံသု – ‘သမဏော ဂေါတမော သဗ္ဗညူ သဗ္ဗဒဿာဝီ, အပရိသေသံ ဉာဏဒဿနံ ပဋိဇာနာတိ, စရတော စ မေ တိဋ္ဌတော စ သုတ္တဿ စ ဇာဂရဿ စ သတတံ သမိတံ ဉာဏဒဿနံ ပစ္စုပဋ္ဌိတ’န္တိ, ကစ္စိ တေ, ဘန္တေ, ဘဂဝတော ဝုတ္တဝါဒိနော, န စ ဘဂဝန္တံ အဘူတေန အဗ္ဘာစိက္ခန္တိ, ဓမ္မဿ စာနုဓမ္မံ ဗျာကရောန္တိ, န စ ကောစိ သဟဓမ္မိကော ဝါဒါနုဝါဒေါ ဂါရယှံ ဌာနံ အာဂစ္ဆတီ’’တိ? ‘‘ယေ တေ, ဝစ္ဆ, ဧဝမာဟံသု – ‘သမဏော ဂေါတမော သဗ္ဗညူ သဗ္ဗဒဿာဝီ, အပရိသေသံ ဉာဏဒဿနံ ပဋိဇာနာတိ, စရတော စ မေ တိဋ္ဌတော စ သုတ္တဿ စ ဇာဂရဿ စ သတတံ သမိတံ ဉာဏဒဿနံ ပစ္စုပဋ္ဌိတ’န္တိ, န မေ တေ ဝုတ္တဝါဒိနော, အဗ္ဘာစိက္ခန္တိ စ ပန မံ အသတာ အဘူတေနာ’’တိ။
(မ၊၂၊၁၄၉။)
မြန်֍ ၁၈၆။ ‘‘ကထံ ဗျာကရမာနာ ပန မယံ, ဘန္တေ, ဝုတ္တဝါဒိနော စေဝ ဘဂဝတော အဿာမ, န စ ဘဂဝန္တံ အဘူတေန အဗ္ဘာစိက္ခေယျာမ, ဓမ္မဿ စာနုဓမ္မံ ဗျာကရေယျာမ, န စ ကောစိ သဟဓမ္မိကော ဝါဒါနုဝါဒေါ ဂါရယှံ ဌာနံ အာဂစ္ဆေယျာ’’တိ။
‘‘‘တေဝိဇ္ဇော သမဏော ဂေါတမော’တိ ခေါ, ဝစ္ဆ, ဗျာကရမာနော ဝုတ္တဝါဒီ စေဝ မေ အဿ, န စ မံ အဘူတေန အဗ္ဘာစိက္ခေယျ, ဓမ္မဿ စာနုဓမ္မံ ဗျာကရေယျ, န စ ကောစိ သဟဓမ္မိကော ဝါဒါနုဝါဒေါ ဂါရယှံ ဌာနံ အာဂစ္ဆေယျ။ အဟဉှိ, ဝစ္ဆ, ယာဝဒေဝ အာကင်္ခါမိ အနေကဝိဟိတံ ပုဗ္ဗေနိဝါသံ အနုဿရာမိ, သေယျထိဒံ – ဧကမ္ပိ ဇာတိံ ဒွေပိ ဇာတိယော…ပေ… ဣတိ သာကာရံ သဥဒ္ဒေသံ အနေကဝိဟိတံ ပုဗ္ဗေနိဝါသံ အနုဿရာမိ။ အဟဉှိ, ဝစ္ဆ, ယာဝဒေဝ အာကင်္ခါမိ ဒိဗ္ဗေန စက္ခုနာ ဝိသုဒ္ဓေန အတိက္ကန္တမာနုသကေန သတ္တေ ပဿာမိ စဝမာနေ ဥပပဇ္ဇမာနေ ဟီနေ ပဏီတေ သုဝဏ္ဏေ ဒုဗ္ဗဏ္ဏေ သုဂတေ ဒုဂ္ဂတေ…ပေ… ယထာကမ္မူပဂေ သတ္တေ ပဇာနာမိ။ အဟဉှိ, ဝစ္ဆ, အာသဝါနံ ခယာ အနာသဝံ စေတောဝိမုတ္တိံ ပညာဝိမုတ္တိံ ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတွာ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရာမိ။
‘‘‘တေဝိဇ္ဇော သမဏော ဂေါတမော’တိ ခေါ, ဝစ္ဆ, ဗျာကရမာနော ဝုတ္တဝါဒီ စေဝ မေ အဿ, န စ မံ အဘူတေန အဗ္ဘာစိက္ခေယျ, ဓမ္မဿ စာနုဓမ္မံ ဗျာကရေယျ, န စ ကောစိ သဟဓမ္မိကော ဝါဒါနုဝါဒေါ ဂါရယှံ ဌာနံ အာဂစ္ဆေယျာ’’တိ။
ဧဝံ ဝုတ္တေ, ဝစ္ဆဂေါတ္တော ပရိဗ္ဗာဇကော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘အတ္ထိ နု ခေါ, ဘော ဂေါတမ, ကောစိ ဂိဟီ ဂိဟိသံယောဇနံ အပ္ပဟာယ ကာယဿ ဘေဒါ ဒုက္ခဿန္တကရော’’တိ? ‘‘နတ္ထိ ခေါ, ဝစ္ဆ, ကောစိ ဂိဟီ ဂိဟိသံယောဇနံ အပ္ပဟာယ ကာယဿ ဘေဒါ ဒုက္ခဿန္တကရော’’တိ။
‘‘အတ္ထိ ပန, ဘော ဂေါတမ, ကောစိ ဂိဟီ ဂိဟိသံယောဇနံ အပ္ပဟာယ ကာယဿ ဘေဒါ သဂ္ဂူပဂေါ’’တိ? ‘‘န ခေါ, ဝစ္ဆ, ဧကံယေဝ သတံ န ဒွေ သတာနိ န တီဏိ သတာနိ န စတ္တာရိ သတာနိ န ပဉ္စ သတာနိ, အထ ခေါ ဘိယျောဝ ယေ ဂိဟီ ဂိဟိသံယောဇနံ အပ္ပဟာယ ကာယဿ ဘေဒါ သဂ္ဂူပဂါ’’တိ [‘‘အတ္ထိ ခေါ ဝစ္ဆ ကောစိ ဂိဟီ ဂိဟိသံယောဇနံ အပ္ပဟာယ ကာယဿ ဘေဒါ သဂ္ဂူပဂေါတိ’’။ (က။)]။
(မ၊၂၊၁၅၀။)
‘‘အတ္ထိ နု ခေါ, ဘော ဂေါတမ, ကောစိ အာဇီဝကော [အာဇီဝိကော (က။)] ကာယဿ ဘေဒါ ဒုက္ခဿန္တကရော’’တိ? ‘‘နတ္ထိ ခေါ, ဝစ္ဆ, ကောစိ အာဇီဝကော ကာယဿ ဘေဒါ ဒုက္ခဿန္တကရော’’တိ။
‘‘အတ္ထိ ပန, ဘော ဂေါတမ, ကောစိ အာဇီဝကော ကာယဿ ဘေဒါ သဂ္ဂူပဂေါ’’တိ? ‘‘ဣတော ခေါ သော, ဝစ္ဆ, ဧကနဝုတော ကပ္ပေါ [ဣတော ကော ဝစ္ဆ ဧကနဝုတေ ကပ္ပေ (က။)] ယမဟံ အနုဿရာမိ, နာဘိဇာနာမိ ကဉ္စိ အာဇီဝကံ သဂ္ဂူပဂံ အညတြ ဧကေန၊ သောပါသိ ကမ္မဝါဒီ ကိရိယဝါဒီ’’တိ။ ‘‘ဧဝံ သန္တေ, ဘော ဂေါတမ, သုညံ အဒုံ တိတ္ထာယတနံ အန္တမသော သဂ္ဂူပဂေနပီ’’တိ? ‘‘ဧဝံ, ဝစ္ဆ, သုညံ အဒုံ တိတ္ထာယတနံ အန္တမသော သဂ္ဂူပဂေနပီ’’တိ။
ဣဒမဝေါစ ဘဂဝါ။ အတ္တမနော ဝစ္ဆဂေါတ္တော ပရိဗ္ဗာဇကော ဘဂဝတော ဘာသိတံ အဘိနန္ဒီတိ။
တေဝိဇ္ဇဝစ္ဆသုတ္တံ နိဋ္ဌိတံ ပဌမံ။
၂။ အဂ္ဂိဝစ္ဆသုတ္တံ
မြန်֍ ၁၈၇။ ဧဝံ မေ သုတံ – ဧကံ သမယံ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ အထ ခေါ ဝစ္ဆဂေါတ္တော ပရိဗ္ဗာဇကော ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝတာ သဒ္ဓိံ သမ္မောဒိ။ သမ္မောဒနီယံ ကထံ သာရဏီယံ ဝီတိသာရေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ ဝစ္ဆဂေါတ္တော ပရိဗ္ဗာဇကော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ –
‘‘ကိံ နု ခေါ, ဘော ဂေါတမ, ‘သဿတော လောကော, ဣဒမေဝ သစ္စံ မောဃမည’န္တိ – ဧဝံဒိဋ္ဌိ [ဧဝံဒိဋ္ဌီ (သီ။ သျာ။ ကံ။ က။)] ဘဝံ ဂေါတမော’’တိ? ‘‘န ခေါ အဟံ, ဝစ္ဆ, ဧဝံဒိဋ္ဌိ – ‘သဿတော လောကော, ဣဒမေဝ သစ္စံ မောဃမည’’’န္တိ။
‘‘ကိံ ပန, ဘော ဂေါတမ, ‘အသဿတော လောကော, ဣဒမေဝ သစ္စံ မောဃမည’န္တိ – ဧဝံဒိဋ္ဌိ ဘဝံ ဂေါတမော’’တိ? ‘‘န ခေါ အဟံ, ဝစ္ဆ, ဧဝံဒိဋ္ဌိ – ‘အသဿတော လောကော, ဣဒမေဝ သစ္စံ မောဃမည’’’န္တိ။
(မ၊၂၊၁၅၁။)
‘‘ကိံ နု ခေါ, ဘော ဂေါတမ, ‘အန္တဝါ လောကော, ဣဒမေဝ သစ္စံ မောဃမည’န္တိ – ဧဝံဒိဋ္ဌိ ဘဝံ ဂေါတမော’’တိ? ‘‘န ခေါ အဟံ, ဝစ္ဆ, ဧဝံဒိဋ္ဌိ – ‘အန္တဝါ လောကော, ဣဒမေဝ သစ္စံ မောဃမည’’’န္တိ။
‘‘ကိံ ပန, ဘော ဂေါတမ, ‘အနန္တဝါ လောကော, ဣဒမေဝ သစ္စံ မောဃမည’န္တိ – ဧဝံဒိဋ္ဌိ ဘဝံ ဂေါတမော’’တိ? ‘‘န ခေါ အဟံ, ဝစ္ဆ, ဧဝံဒိဋ္ဌိ – ‘အနန္တဝါ လောကော, ဣဒမေဝ သစ္စံ မောဃမည’’’န္တိ။
‘‘ကိံ နု ခေါ, ဘော ဂေါတမ, ‘တံ ဇီဝံ တံ သရီရံ, ဣဒမေဝ သစ္စံ မောဃမည’န္တိ – ဧဝံဒိဋ္ဌိ ဘဝံ ဂေါတမော’’တိ? ‘‘န ခေါ အဟံ, ဝစ္ဆ, ဧဝံဒိဋ္ဌိ – ‘တံ ဇီဝံ တံ သရီရံ, ဣဒမေဝ သစ္စံ မောဃမည’’’န္တိ။
‘‘ကိံ ပန, ဘော ဂေါတမ, ‘အညံ ဇီဝံ အညံ သရီရံ, ဣဒမေဝ သစ္စံ မောဃမည’န္တိ – ဧဝံဒိဋ္ဌိ ဘဝံ ဂေါတမော’’တိ? ‘‘န ခေါ အဟံ, ဝစ္ဆ, ဧဝံဒိဋ္ဌိ – ‘အညံ ဇီဝံ အညံ သရီရံ, ဣဒမေဝ သစ္စံ မောဃမည’’’န္တိ။
‘‘ကိံ နု ခေါ, ဘော ဂေါတမ, ‘ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ, ဣဒမေဝ သစ္စံ မောဃမည’န္တိ – ဧဝံဒိဋ္ဌိ ဘဝံ ဂေါတမော’’တိ? ‘‘န ခေါ အဟံ, ဝစ္ဆ, ဧဝံဒိဋ္ဌိ – ‘ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ, ဣဒမေဝ သစ္စံ မောဃမည’’’န္တိ။
‘‘ကိံ ပန, ဘော ဂေါတမ, ‘န ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ, ဣဒမေဝ သစ္စံ မောဃမည’န္တိ – ဧဝံဒိဋ္ဌိ ဘဝံ ဂေါတမော’’တိ? ‘‘န ခေါ အဟံ, ဝစ္ဆ, ဧဝံဒိဋ္ဌိ – ‘န ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ, ဣဒမေဝ သစ္စံ မောဃမည’’’န္တိ။
‘‘ကိံ နု ခေါ, ဘော ဂေါတမ, ‘ဟောတိ စ န စ ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ, ဣဒမေဝ သစ္စံ မောဃမည’န္တိ – ဧဝံဒိဋ္ဌိ ဘဝံ ဂေါတမော’’တိ? ‘‘န ခေါ အဟံ, ဝစ္ဆ, ဧဝံဒိဋ္ဌိ – ‘ဟောတိ စ န စ ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ, ဣဒမေဝ သစ္စံ မောဃမည’’’န္တိ။
‘‘ကိံ ပန, ဘော ဂေါတမ, ‘နေဝ ဟောတိ န န ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ, ဣဒမေဝ သစ္စံ မောဃမည’န္တိ – ဧဝံဒိဋ္ဌိ ဘဝံ ဂေါတမော’’တိ? ‘‘န ခေါ အဟံ, ဝစ္ဆ, ဧဝံဒိဋ္ဌိ – ‘နေဝ ဟောတိ န န ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ, ဣဒမေဝ သစ္စံ မောဃမည’’’န္တိ။
မြန်֍ ၁၈၈။ ‘‘‘ကိံ နု ခေါ, ဘော ဂေါတမ, သဿတော လောကော, ဣဒမေဝ သစ္စံ မောဃမညန္တိ – ဧဝံဒိဋ္ဌိ ဘဝံ ဂေါတမော’တိ ဣတိ ပုဋ္ဌော သမာနော
(မ၊၂၊၁၅၂။)
‘န ခေါ အဟံ, ဝစ္ဆ, ဧဝံဒိဋ္ဌိ – သဿတော လောကော, ဣဒမေဝ သစ္စံ မောဃမည’န္တိ ဝဒေသိ [မောဃမညန္တီတိ ဝဒေသိ (သီ။), မောဃမညန္တိ ဣတိ ဝဒေသိ (?)]။ ‘ကိံ ပန, ဘော ဂေါတမ, အသဿတော လောကော, ဣဒမေဝ သစ္စံ မောဃမညန္တိ – ဧဝံဒိဋ္ဌိ ဘဝံ ဂေါတမော’တိ ဣတိ ပုဋ္ဌော သမာနော ‘န ခေါ အဟံ, ဝစ္ဆ, ဧဝံဒိဋ္ဌိ – အသဿတော လောကော, ဣဒမေဝ သစ္စံ မောဃမည’န္တိ ဝဒေသိ။ ‘ကိံ နု ခေါ, ဘော ဂေါတမ, အန္တဝါ လောကော, ဣဒမေဝ သစ္စံ မောဃမညန္တိ – ဧဝံဒိဋ္ဌိ ဘဝံ ဂေါတမော’တိ ဣတိ ပုဋ္ဌော သမာနော ‘န ခေါ အဟံ, ဝစ္ဆ, ဧဝံဒိဋ္ဌိ – အန္တဝါ လောကော, ဣဒမေဝ သစ္စံ မောဃမည’န္တိ ဝဒေသိ။ ‘ကိံ ပန, ဘော ဂေါတမ, အနန္တဝါ လောကော, ဣဒမေဝ သစ္စံ မောဃမညန္တိ – ဧဝံဒိဋ္ဌိ ဘဝံ ဂေါတမော’တိ ဣတိ ပုဋ္ဌော သမာနော ‘န ခေါ အဟံ, ဝစ္ဆ, ဧဝံဒိဋ္ဌိ – အနန္တဝါ လောကော, ဣဒမေဝ သစ္စံ မောဃမည’န္တိ ဝဒေသိ။ ‘ကိံ နု ခေါ, ဘော ဂေါတမ, တံ ဇီဝံ တံ သရီရံ, ဣဒမေဝ သစ္စံ မောဃမညန္တိ – ဧဝံဒိဋ္ဌိ ဘဝံ ဂေါတမော’တိ ဣတိ ပုဋ္ဌော သမာနော ‘န ခေါ အဟံ, ဝစ္ဆ, ဧဝံဒိဋ္ဌိ – တံ ဇီဝံ တံ သရီရံ, ဣဒမေဝ သစ္စံ မောဃမည’န္တိ ဝဒေသိ။ ‘ကိံ ပန, ဘော ဂေါတမ, အညံ ဇီဝံ အညံ သရီရံ, ဣဒမေဝ သစ္စံ မောဃမညန္တိ – ဧဝံဒိဋ္ဌိ ဘဝံ ဂေါတမော’တိ ဣတိ ပုဋ္ဌော သမာနော ‘န ခေါ အဟံ, ဝစ္ဆ, ဧဝံဒိဋ္ဌိ – အညံ ဇီဝံ အညံ သရီရံ, ဣဒမေဝ သစ္စံ မောဃမည’န္တိ ဝဒေသိ။ ‘ကိံ နု ခေါ, ဘော ဂေါတမ, ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ, ဣဒမေဝ သစ္စံ မောဃမညန္တိ – ဧဝံဒိဋ္ဌိ ဘဝံ ဂေါတမော’တိ ဣတိ ပုဋ္ဌော သမာနော ‘န ခေါ အဟံ, ဝစ္ဆ, ဧဝံဒိဋ္ဌိ – ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ, ဣဒမေဝ သစ္စံ မောဃမည’န္တိ ဝဒေသိ။
‘‘‘ကိံ ပန, ဘော ဂေါတမ, န ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ, ဣဒမေဝ သစ္စံ မောဃမညန္တိ – ဧဝံဒိဋ္ဌိ ဘဝံ ဂေါတမော’တိ ဣတိ ပုဋ္ဌော သမာနော ‘န ခေါ အဟံ, ဝစ္ဆ, ဧဝံဒိဋ္ဌိ – န ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ, ဣဒမေဝ သစ္စံ မောဃမည’န္တိ ဝဒေသိ။ ‘ကိံ နု ခေါ, ဘော ဂေါတမ, ဟောတိ စ န စ ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ, ဣဒမေဝ သစ္စံ မောဃမညန္တိ – ဧဝံဒိဋ္ဌိ ဘဝံ ဂေါတမော’တိ ဣတိ ပုဋ္ဌော သမာနော ‘န ခေါ အဟံ, ဝစ္ဆ, ဧဝံဒိဋ္ဌိ – ဟောတိ စ န စ ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ, ဣဒမေဝ သစ္စံ မောဃမည’န္တိ ဝဒေသိ။ ‘ကိံ ပန, ဘော ဂေါတမ, နေဝ ဟောတိ န န ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ, ဣဒမေဝ သစ္စံ မောဃမညန္တိ – ဧဝံဒိဋ္ဌိ ဘဝံ ဂေါတမော’တိ ဣတိ ပုဋ္ဌော သမာနော ‘န
(မ၊၂၊၁၅၃။)
ခေါ အဟံ, ဝစ္ဆ, ဧဝံဒိဋ္ဌိ – နေဝ ဟောတိ န န ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ, ဣဒမေဝ သစ္စံ မောဃမည’န္တိ ဝဒေသိ။
‘‘ကိံ ပန ဘော ဂေါတမော အာဒီနဝံ သမ္ပဿမာနော ဧဝံ ဣမာနိ သဗ္ဗသော ဒိဋ္ဌိဂတာနိ အနုပဂတော’’တိ?
မြန်֍ ၁၈၉။ ‘‘‘သဿတော လောကော’တိ ခေါ, ဝစ္ဆ, ဒိဋ္ဌိဂတမေတံ ဒိဋ္ဌိဂဟနံ ဒိဋ္ဌိကန္တာရော [ဒိဋ္ဌိကန္တာရံ (သီ။ ပီ။)] ဒိဋ္ဌိဝိသူကံ ဒိဋ္ဌိဝိပ္ဖန္ဒိတံ ဒိဋ္ဌိသံယောဇနံ သဒုက္ခံ သဝိဃာတံ သဥပါယာသံ သပရိဠာဟံ, န နိဗ္ဗိဒါယ န ဝိရာဂါယ န နိရောဓာယ န ဥပသမာယ န အဘိညာယ န သမ္ဗောဓာယ န နိဗ္ဗာနာယ သံဝတ္တတိ။ ‘အသဿတော လောကော’တိ ခေါ, ဝစ္ဆ…ပေ… ‘အန္တဝါ လောကော’တိ ခေါ, ဝစ္ဆ…ပေ… ‘အနန္တဝါ လောကော’တိ ခေါ, ဝစ္ဆ…ပေ… ‘တံ ဇီဝံ တံ သရီရ’န္တိ ခေါ, ဝစ္ဆ…ပေ… ‘အညံ ဇီဝံ အညံ သရီရ’န္တိ ခေါ, ဝစ္ဆ…ပေ… ‘ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ’တိ ခေါ, ဝစ္ဆ …ပေ… ‘န ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ’တိ ခေါ, ဝစ္ဆ…ပေ… ‘ဟောတိ စ န စ ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ’တိ ခေါ, ဝစ္ဆ…ပေ… ‘နေဝ ဟောတိ န န ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ’တိ ခေါ, ဝစ္ဆ, ဒိဋ္ဌိဂတမေတံ ဒိဋ္ဌိဂဟနံ ဒိဋ္ဌိကန္တာရော ဒိဋ္ဌိဝိသူကံ ဒိဋ္ဌိဝိပ္ဖန္ဒိတံ ဒိဋ္ဌိသံယောဇနံ သဒုက္ခံ သဝိဃာတံ သဥပါယာသံ သပရိဠာဟံ, န နိဗ္ဗိဒါယ န ဝိရာဂါယ န နိရောဓာယ န ဥပသမာယ န အဘိညာယ န သမ္ဗောဓာယ န နိဗ္ဗာနာယ သံဝတ္တတိ။ ဣမံ ခေါ အဟံ, ဝစ္ဆ, အာဒီနဝံ သမ္ပဿမာနော ဧဝံ ဣမာနိ သဗ္ဗသော ဒိဋ္ဌိဂတာနိ အနုပဂတော’’တိ။
‘‘အတ္ထိ ပန ဘောတော ဂေါတမဿ ကိဉ္စိ ဒိဋ္ဌိဂတ’’န္တိ? ‘‘ဒိဋ္ဌိဂတန္တိ ခေါ, ဝစ္ဆ, အပနီတမေတံ တထာဂတဿ။ ဒိဋ္ဌဉှေတံ, ဝစ္ဆ, တထာဂတေန – ‘ဣတိ ရူပံ, ဣတိ ရူပဿ သမုဒယော, ဣတိ ရူပဿ အတ္ထင်္ဂမော၊ ဣတိ ဝေဒနာ, ဣတိ ဝေဒနာယ သမုဒယော, ဣတိ ဝေဒနာယ အတ္ထင်္ဂမော၊ ဣတိ သညာ, ဣတိ သညာယ သမုဒယော, ဣတိ သညာယ အတ္ထင်္ဂမော၊ ဣတိ သင်္ခါရာ, ဣတိ သင်္ခါရာနံ သမုဒယော, ဣတိ သင်္ခါရာနံ အတ္ထင်္ဂမော၊ ဣတိ ဝိညာဏံ, ဣတိ ဝိညာဏဿ သမုဒယော, ဣတိ ဝိညာဏဿ အတ္ထင်္ဂမော’တိ။ တသ္မာ တထာဂတော သဗ္ဗမညိတာနံ သဗ္ဗမထိတာနံ သဗ္ဗအဟံကာရမမံကာရမာနာနုသယာနံ ခယာ ဝိရာဂါ နိရောဓာ စာဂါ ပဋိနိဿဂ္ဂါ အနုပါဒါ ဝိမုတ္တောတိ ဝဒါမီ’’တိ။
(မ၊၂၊၁၅၄။)
မြန်֍ ၁၉၀။ ‘‘ဧဝံ ဝိမုတ္တစိတ္တော ပန, ဘော ဂေါတမ, ဘိက္ခု ကုဟိံ ဥပပဇ္ဇတီ’’တိ? ‘‘ဥပပဇ္ဇတီတိ ခေါ, ဝစ္ဆ, န ဥပေတိ’’။ ‘‘တေန ဟိ, ဘော ဂေါတမ, န ဥပပဇ္ဇတီ’’တိ? ‘‘န ဥပပဇ္ဇတီတိ ခေါ, ဝစ္ဆ, န ဥပေတိ’’။ ‘‘တေန ဟိ, ဘော ဂေါတမ, ဥပပဇ္ဇတိ စ န စ ဥပပဇ္ဇတီ’’တိ? ‘‘ဥပပဇ္ဇတိ စ န စ ဥပပဇ္ဇတီတိ ခေါ, ဝစ္ဆ, န ဥပေတိ’’။ ‘‘တေန ဟိ, ဘော ဂေါတမ, နေဝ ဥပပဇ္ဇတိ န န ဥပပဇ္ဇတီ’’တိ? ‘‘နေဝ ဥပပဇ္ဇတိ န န ဥပပဇ္ဇတီတိ ခေါ, ဝစ္ဆ, န ဥပေတိ’’။
‘‘‘ဧဝံ ဝိမုတ္တစိတ္တော ပန, ဘော ဂေါတမ, ဘိက္ခု ကုဟိံ ဥပပဇ္ဇတီ’တိ ဣတိ ပုဋ္ဌော သမာနော ‘ဥပပဇ္ဇတီတိ ခေါ, ဝစ္ဆ, န ဥပေတီ’တိ ဝဒေသိ။ ‘တေန ဟိ, ဘော ဂေါတမ, န ဥပပဇ္ဇတီ’တိ ဣတိ ပုဋ္ဌော သမာနော ‘န ဥပပဇ္ဇတီတိ ခေါ, ဝစ္ဆ, န ဥပေတီ’တိ ဝဒေသိ။ ‘တေန ဟိ, ဘော ဂေါတမ, ဥပပဇ္ဇတိ စ န စ ဥပပဇ္ဇတီ’တိ ဣတိ ပုဋ္ဌော သမာနော ‘ဥပပဇ္ဇတိ စ န စ ဥပပဇ္ဇတီတိ ခေါ, ဝစ္ဆ, န ဥပေတီ’တိ ဝဒေသိ။ ‘တေန ဟိ, ဘော ဂေါတမ, နေဝ ဥပပဇ္ဇတိ န န ဥပပဇ္ဇတီ’တိ ဣတိ ပုဋ္ဌော သမာနော ‘နေဝ ဥပပဇ္ဇတိ န န ဥပပဇ္ဇတီတိ ခေါ, ဝစ္ဆ, န ဥပေတီ’တိ ဝဒေသိ။ ဧတ္ထာဟံ, ဘော ဂေါတမ, အညာဏမာပါဒိံ, ဧတ္ထ သမ္မောဟမာပါဒိံ။ ယာပိ မေ ဧသာ ဘောတော ဂေါတမဿ ပုရိမေန ကထာသလ္လာပေန အဟု ပသာဒမတ္တာ သာပိ မေ ဧတရဟိ အန္တရဟိတာ’’တိ။ ‘‘အလဉှိ တေ, ဝစ္ဆ, အညာဏာယ, အလံ သမ္မောဟာယ။ ဂမ္ဘီရော ဟာယံ, ဝစ္ဆ, ဓမ္မော ဒုဒ္ဒသော ဒုရနုဗောဓော သန္တော ပဏီတော အတက္ကာဝစရော နိပုဏော ပဏ္ဍိတဝေဒနီယော။ သော တယာ ဒုဇ္ဇာနော အညဒိဋ္ဌိကေန အညခန္တိကေန အညရုစိကေန အညတြယောဂေန [အညတြာယောဂေန (ဒီ။ နိ။ ၁။၄၂၀)] အညတြာစရိယကေန’’ [အညတ္ထာစရိယကေန (သီ။ သျာ။ ကံ။ ပီ။)]။
မြန်֍ ၁၉၁။ ‘‘တေန ဟိ, ဝစ္ဆ, တညေဝေတ္ထ ပဋိပုစ္ဆိဿာမိ၊ ယထာ တေ ခမေယျ တထာ နံ ဗျာကရေယျာသိ။ တံ ကိံ မညသိ, ဝစ္ဆ, သစေ တေ ပုရတော အဂ္ဂိ ဇလေယျ, ဇာနေယျာသိ တွံ – ‘အယံ မေ ပုရတော အဂ္ဂိ ဇလတီ’’’တိ? ‘‘သစေ မေ, ဘော ဂေါတမ, ပုရတော အဂ္ဂိ ဇလေယျ, ဇာနေယျာဟံ – ‘အယံ မေ ပုရတော အဂ္ဂိ ဇလတီ’’’တိ။
‘‘သစေ ပန တံ, ဝစ္ဆ, ဧဝံ ပုစ္ဆေယျ – ‘ယော တေ အယံ ပုရတော အဂ္ဂိ ဇလတိ အယံ အဂ္ဂိ ကိံ ပဋိစ္စ ဇလတီ’တိ, ဧဝံ ပုဋ္ဌော တွံ, ဝစ္ဆ, ကိန္တိ ဗျာကရေယျာသီ’’တိ? ‘‘သစေ မံ, ဘော ဂေါတမ, ဧဝံ ပုစ္ဆေယျ – ‘ယော တေ အယံ ပုရတော အဂ္ဂိ ဇလတိ အယံ အဂ္ဂိ ကိံ ပဋိစ္စ ဇလတီ’တိ, ဧဝံ ပုဋ္ဌော အဟံ, ဘော ဂေါတမ, ဧဝံ
(မ၊၂၊၁၅၅။)
ဗျာကရေယျံ – ‘ယော မေ အယံ ပုရတော အဂ္ဂိ ဇလတိ အယံ အဂ္ဂိ တိဏကဋ္ဌုပါဒါနံ ပဋိစ္စ ဇလတီ’’’တိ။
‘‘သစေ တေ, ဝစ္ဆ, ပုရတော သော အဂ္ဂိ နိဗ္ဗာယေယျ, ဇာနေယျာသိ တွံ – ‘အယံ မေ ပုရတော အဂ္ဂိ နိဗ္ဗုတော’’’တိ? ‘‘သစေ မေ, ဘော ဂေါတမ, ပုရတော သော အဂ္ဂိ နိဗ္ဗာယေယျ, ဇာနေယျာဟံ – ‘အယံ မေ ပုရတော အဂ္ဂိ နိဗ္ဗုတော’’’တိ။
‘‘သစေ ပန တံ, ဝစ္ဆ, ဧဝံ ပုစ္ဆေယျ – ‘ယော တေ အယံ ပုရတော အဂ္ဂိ နိဗ္ဗုတော သော အဂ္ဂိ ဣတော ကတမံ ဒိသံ ဂတော – ပုရတ္ထိမံ ဝါ ဒက္ခိဏံ ဝါ ပစ္ဆိမံ ဝါ ဥတ္တရံ ဝါ’တိ, ဧဝံ ပုဋ္ဌော တွံ, ဝစ္ဆ, ကိန္တိ ဗျာကရေယျာသီ’’တိ? ‘‘န ဥပေတိ, ဘော ဂေါတမ, ယဉှိ သော, ဘော ဂေါတမ, အဂ္ဂိ တိဏကဋ္ဌုပါဒါနံ ပဋိစ္စ အဇလိ [ဇလတိ (သျာ။ ကံ။ က။)] တဿ စ ပရိယာဒါနာ အညဿ စ အနုပဟာရာ အနာဟာရော နိဗ္ဗုတော တွေဝ သင်္ချံ ဂစ္ဆတီ’’တိ။
မြန်֍ ၁၉၂။ ‘‘ဧဝမေဝ ခေါ, ဝစ္ဆ, ယေန ရူပေန တထာဂတံ ပညာပယမာနော ပညာပေယျ တံ ရူပံ တထာဂတဿ ပဟီနံ ဥစ္ဆိန္နမူလံ တာလာဝတ္ထုကတံ အနဘာဝံကတံ အာယတိံ အနုပ္ပါဒဓမ္မံ။ ရူပသင်္ခယဝိမုတ္တော [ရူပသင်္ခါဝိမုတ္တော (သီ။ သျာ။ ကံ။ ပီ။) ဧဝံ ဝေဒနာသင်္ခယာဒီသုပိ] ခေါ, ဝစ္ဆ, တထာဂတော ဂမ္ဘီရော အပ္ပမေယျော ဒုပ္ပရိယောဂါဠှော – သေယျထာပိ မဟာသမုဒ္ဒေါ။ ဥပပဇ္ဇတီတိ န ဥပေတိ, န ဥပပဇ္ဇတီတိ န ဥပေတိ, ဥပပဇ္ဇတိ စ န စ ဥပပဇ္ဇတီတိ န ဥပေတိ, နေဝ ဥပပဇ္ဇတိ န န ဥပပဇ္ဇတီတိ န ဥပေတိ။
‘‘ယာယ ဝေဒနာယ တထာဂတံ ပညာပယမာနော ပညာပေယျ သာ ဝေဒနာ တထာဂတဿ ပဟီနာ ဥစ္ဆိန္နမူလာ တာလာဝတ္ထုကတာ အနဘာဝံကတာ အာယတိံ အနုပ္ပါဒဓမ္မာ။ ဝေဒနာသင်္ခယဝိမုတ္တော ခေါ, ဝစ္ဆ, တထာဂတော ဂမ္ဘီရော အပ္ပမေယျော ဒုပ္ပရိယောဂါဠှော – သေယျထာပိ မဟာသမုဒ္ဒေါ။ ဥပပဇ္ဇတီတိ န ဥပေတိ, န ဥပပဇ္ဇတီတိ န ဥပေတိ, ဥပပဇ္ဇတိ စ န စ ဥပပဇ္ဇတီတိ န ဥပေတိ, နေဝ ဥပပဇ္ဇတိ န န ဥပပဇ္ဇတီတိ န ဥပေတိ။
‘‘ယာယ သညာယ တထာဂတံ ပညာပယမာနော ပညာပေယျ သာ သညာ တထာဂတဿ ပဟီနာ ဥစ္ဆိန္နမူလာ တာလာဝတ္ထုကတာ အနဘာဝံကတာ အာယတိံ အနုပ္ပါဒဓမ္မာ။ သညာသင်္ခယဝိမုတ္တော ခေါ, ဝစ္ဆ, တထာဂတော ဂမ္ဘီရော အပ္ပမေယျော ဒုပ္ပရိယောဂါဠှော – သေယျထာပိ မဟာသမုဒ္ဒေါ။
(မ၊၂၊၁၅၆။)
ဥပပဇ္ဇတီတိ န ဥပေတိ, န ဥပပဇ္ဇတီတိ န ဥပေတိ, ဥပပဇ္ဇတိ စ န စ ဥပပဇ္ဇတီတိ န ဥပေတိ, နေဝ ဥပပဇ္ဇတိ န န ဥပပဇ္ဇတီတိ န ဥပေတိ။
‘‘ယေဟိ သင်္ခါရေဟိ တထာဂတံ ပညာပယမာနော ပညာပေယျ တေ သင်္ခါရာ တထာဂတဿ ပဟီနာ ဥစ္ဆိန္နမူလာ တာလာဝတ္ထုကတာ အနဘာဝံကတာ အာယတိံ အနုပ္ပါဒဓမ္မာ။ သင်္ခါရသင်္ခယဝိမုတ္တော ခေါ, ဝစ္ဆ, တထာဂတော ဂမ္ဘီရော အပ္ပမေယျော ဒုပ္ပရိယောဂါဠှော – သေယျထာပိ မဟာသမုဒ္ဒေါ။ ဥပပဇ္ဇတီတိ န ဥပေတိ, န ဥပပဇ္ဇတီတိ န ဥပေတိ, ဥပပဇ္ဇတိ စ န စ ဥပပဇ္ဇတီတိ န ဥပေတိ, နေဝ ဥပပဇ္ဇတိ န န ဥပပဇ္ဇတီတိ န ဥပေတိ။
‘‘ယေန ဝိညာဏေန တထာဂတံ ပညာပယမာနော ပညာပေယျ တံ ဝိညာဏံ တထာဂတဿ ပဟီနံ ဥစ္ဆိန္နမူလံ တာလာဝတ္ထုကတံ အနဘာဝံကတံ အာယတိံ အနုပ္ပါဒဓမ္မံ။ ဝိညာဏသင်္ခယဝိမုတ္တော ခေါ, ဝစ္ဆ, တထာဂတော ဂမ္ဘီရော အပ္ပမေယျော ဒုပ္ပရိယောဂါဠှော – သေယျထာပိ မဟာသမုဒ္ဒေါ။ ဥပပဇ္ဇတီတိ န ဥပေတိ, န ဥပပဇ္ဇတီတိ န ဥပေတိ, ဥပပဇ္ဇတိ စ န စ ဥပပဇ္ဇတီတိ န ဥပေတိ, နေဝ ဥပပဇ္ဇတိ န န ဥပပဇ္ဇတီတိ န ဥပေတိ’’။
ဧဝံ ဝုတ္တေ, ဝစ္ဆဂေါတ္တော ပရိဗ္ဗာဇကော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘သေယျထာပိ, ဘော ဂေါတမ, ဂါမဿ ဝါ နိဂမဿ ဝါ အဝိဒူရေ မဟာသာလရုက္ခော။ တဿ အနိစ္စတာ သာခါပလာသာ ပလုဇ္ဇေယျုံ [သာခါပလာသံ ပလုဇ္ဇေယျ], တစပပဋိကာ ပလုဇ္ဇေယျုံ, ဖေဂ္ဂူ ပလုဇ္ဇေယျုံ [ဖေဂ္ဂု ပလုဇ္ဇေယျ (သီ။ သျာ။ ကံ။ ပီ။)]၊ သော အပရေန သမယေန အပဂတသာခါပလာသော အပဂတတစပပဋိကော အပဂတဖေဂ္ဂုကော သုဒ္ဓေါ အဿ, သာရေ ပတိဋ္ဌိတော၊ ဧဝမေဝ ဘောတော ဂေါတမဿ ပါဝစနံ အပဂတသာခါပလာသံ အပဂတတစပပဋိကံ အပဂတဖေဂ္ဂုကံ သုဒ္ဓံ, သာရေ ပတိဋ္ဌိတံ။ အဘိက္ကန္တံ, ဘော ဂေါတမ…ပေ… ဥပါသကံ မံ ဘဝံ ဂေါတမော ဓာရေတု အဇ္ဇတဂ္ဂေ ပါဏုပေတံ သရဏံ ဂတ’’န္တိ။
အဂ္ဂိဝစ္ဆသုတ္တံ နိဋ္ဌိတံ ဒုတိယံ။
၃။ မဟာဝစ္ဆသုတ္တံ
မြန်֍ ၁၉၃။ ဧဝံ မေ သုတံ – ဧကံ သမယံ ဘဂဝါ ရာဇဂဟေ ဝိဟရတိ ဝေဠုဝနေ ကလန္ဒကနိဝါပေ။ အထ ခေါ ဝစ္ဆဂေါတ္တော ပရိဗ္ဗာဇကော ယေန
(မ၊၂၊၁၅၇။)
ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝတာ သဒ္ဓိံ သမ္မောဒိ။ သမ္မောဒနီယံ ကထံ သာရဏီယံ ဝီတိသာရေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ ဝစ္ဆဂေါတ္တော ပရိဗ္ဗာဇကော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ဒီဃရတ္တာဟံ ဘောတာ ဂေါတမေန သဟကထီ။ သာဓု မေ ဘဝံ ဂေါတမော သံခိတ္တေန ကုသလာကုသလံ ဒေသေတူ’’တိ။ ‘‘သံခိတ္တေနပိ ခေါ တေ အဟံ, ဝစ္ဆ, ကုသလာကုသလံ ဒေသေယျံ, ဝိတ္ထာရေနပိ ခေါ တေ အဟံ, ဝစ္ဆ, ကုသလာကုသလံ ဒေသေယျံ၊ အပိ စ တေ အဟံ, ဝစ္ဆ, သံခိတ္တေန ကုသလာကုသလံ ဒေသေဿာမိ။ တံ သုဏာဟိ, သာဓုကံ မနသိ ကရောဟိ, ဘာသိဿာမီ’’တိ။ ‘‘ဧဝံ, ဘော’’တိ ခေါ ဝစ္ဆဂေါတ္တော ပရိဗ္ဗာဇကော ဘဂဝတော ပစ္စဿောသိ။ ဘဂဝါ ဧတဒဝေါစ –
မြန်֍ ၁၉၄။ ‘‘လောဘော ခေါ, ဝစ္ဆ, အကုသလံ, အလောဘော ကုသလံ၊ ဒေါသော ခေါ, ဝစ္ဆ, အကုသလံ, အဒေါသော ကုသလံ၊ မောဟော ခေါ, ဝစ္ဆ, အကုသလံ, အမောဟော ကုသလံ။ ဣတိ ခေါ, ဝစ္ဆ, ဣမေ တယော ဓမ္မာ အကုသလာ, တယော ဓမ္မာ ကုသလာ။
‘‘ပါဏာတိပါတော ခေါ, ဝစ္ဆ, အကုသလံ, ပါဏာတိပါတာ ဝေရမဏီ ကုသလံ၊ အဒိန္နာဒါနံ ခေါ, ဝစ္ဆ, အကုသလံ, အဒိန္နာဒါနာ ဝေရမဏီ ကုသလံ၊ ကာမေသုမိစ္ဆာစာရော ခေါ, ဝစ္ဆ, အကုသလံ, ကာမေသုမိစ္ဆာစာရာ ဝေရမဏီ ကုသလံ၊ မုသာဝါဒေါ ခေါ, ဝစ္ဆ, အကုသလံ, မုသာဝါဒါ ဝေရမဏီ ကုသလံ၊ ပိသုဏာ ဝါစာ ခေါ, ဝစ္ဆ, အကုသလံ, ပိသုဏာယ ဝါစာယ ဝေရမဏီ ကုသလံ၊ ဖရုသာ ဝါစာ ခေါ, ဝစ္ဆ, အကုသလံ, ဖရုသာယ ဝါစာယ ဝေရမဏီ ကုသလံ၊ သမ္ဖပ္ပလာပေါ ခေါ, ဝစ္ဆ, အကုသလံ, သမ္ဖပ္ပလာပါ ဝေရမဏီ ကုသလံ၊ အဘိဇ္ဈာ ခေါ, ဝစ္ဆ, အကုသလံ, အနဘိဇ္ဈာ ကုသလံ၊ ဗျာပါဒေါ ခေါ, ဝစ္ဆ, အကုသလံ, အဗျာပါဒေါ ကုသလံ၊ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ ခေါ, ဝစ္ဆ, အကုသလံ သမ္မာဒိဋ္ဌိ ကုသလံ။ ဣတိ ခေါ, ဝစ္ဆ, ဣမေ ဒသ ဓမ္မာ အကုသလာ, ဒသ ဓမ္မာ ကုသလာ။
‘‘ယတော ခေါ, ဝစ္ဆ, ဘိက္ခုနော တဏှာ ပဟီနာ ဟောတိ ဥစ္ဆိန္နမူလာ တာလာဝတ္ထုကတာ အနဘာဝံကတာ အာယတိံ အနုပ္ပါဒဓမ္မာ, သော ဟောတိ ဘိက္ခု အရဟံ ခီဏာသဝေါ ဝုသိတဝါ ကတကရဏီယော ဩဟိတဘာရော အနုပ္ပတ္တသဒတ္ထော ပရိက္ခီဏဘဝသံယောဇနော သမ္မဒညာ ဝိမုတ္တော’’တိ။
မြန်֍ ၁၉၅။ ‘‘တိဋ္ဌတု ဘဝံ ဂေါတမော။ အတ္ထိ ပန တေ ဘောတော ဂေါတမဿ ဧကဘိက္ခုပိ သာဝကော ယော အာသဝါနံ ခယာ [သာဝကော အာသဝါနံ ခယာ (သီ။ သျာ။ ကံ။ ပီ။) ဧဝမုပရိပိ] အနာသဝံ စေတောဝိမုတ္တိံ
(မ၊၂၊၁၅၈။)
ပညာဝိမုတ္တိံ ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတွာ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတီ’’တိ? ‘‘န ခေါ, ဝစ္ဆ, ဧကံယေဝ သတံ န ဒွေ သတာနိ န တီဏိ သတာနိ န စတ္တာရိ သတာနိ န ပဉ္စ သတာနိ, အထ ခေါ ဘိယျောဝ ယေ ဘိက္ခူ မမ သာဝကာ အာသဝါနံ ခယာ အနာသဝံ စေတောဝိမုတ္တိံ ပညာဝိမုတ္တိံ ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတွာ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရန္တီ’’တိ။
‘‘တိဋ္ဌတု ဘဝံ ဂေါတမော, တိဋ္ဌန္တု ဘိက္ခူ။ အတ္ထိ ပန ဘောတော ဂေါတမဿ ဧကာ ဘိက္ခုနီပိ သာဝိကာ ယာ အာသဝါနံ ခယာ အနာသဝံ စေတောဝိမုတ္တိံ ပညာဝိမုတ္တိံ ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတွာ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတီ’’တိ? ‘‘န ခေါ, ဝစ္ဆ, ဧကံယေဝ သတံ န ဒွေ သတာနိ န တီဏိ သတာနိ န စတ္တာရိ သတာနိ န ပဉ္စ သတာနိ, အထ ခေါ ဘိယျောဝ ယာ ဘိက္ခုနိယော မမ သာဝိကာ အာသဝါနံ ခယာ အနာသဝံ စေတောဝိမုတ္တိံ ပညာဝိမုတ္တိံ ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတွာ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရန္တီ’’တိ။
‘‘တိဋ္ဌတု ဘဝံ ဂေါတမော, တိဋ္ဌန္တု ဘိက္ခူ, တိဋ္ဌန္တု ဘိက္ခုနိယော။ အတ္ထိ ပန ဘောတော ဂေါတမဿ ဧကုပါသကောပိ သာဝကော ဂိဟီ ဩဒါတဝသနော ဗြဟ္မစာရီ ယော ပဉ္စန္နံ ဩရမ္ဘာဂိယာနံ သံယောဇနာနံ ပရိက္ခယာ ဩပပါတိကော တတ္ထ ပရိနိဗ္ဗာယီ အနာဝတ္တိဓမ္မော တသ္မာ လောကာ’’တိ? ‘‘န ခေါ, ဝစ္ဆ, ဧကံယေဝ သတံ န ဒွေ သတာနိ န တီဏိ သတာနိ န စတ္တာရိ သတာနိ န ပဉ္စ သတာနိ, အထ ခေါ ဘိယျောဝ ယေ ဥပါသကာ မမ သာဝကာ ဂိဟီ ဩဒါတဝသနာ ဗြဟ္မစာရိနော ပဉ္စန္နံ ဩရမ္ဘာဂိယာနံ သံယောဇနာနံ ပရိက္ခယာ ဩပပါတိကာ တတ္ထ ပရိနိဗ္ဗာယိနော အနာဝတ္တိဓမ္မာ တသ္မာ လောကာ’’တိ။
‘‘တိဋ္ဌတု ဘဝံ ဂေါတမော, တိဋ္ဌန္တု ဘိက္ခူ, တိဋ္ဌန္တု ဘိက္ခုနိယော, တိဋ္ဌန္တု ဥပါသကာ ဂိဟီ ဩဒါတဝသနာ ဗြဟ္မစာရိနော။ အတ္ထိ ပန ဘောတော ဂေါတမဿ ဧကုပါသကောပိ သာဝကော ဂိဟီ ဩဒါတဝသနော ကာမဘောဂီ သာသနကရော ဩဝါဒပ္ပဋိကရော ယော တိဏ္ဏဝိစိကိစ္ဆော ဝိဂတကထံကထော ဝေသာရဇ္ဇပ္ပတ္တော အပရပ္ပစ္စယော သတ္ထုသာသနေ ဝိဟရတီ’’တိ? ‘‘န ခေါ, ဝစ္ဆ, ဧကံယေဝ သတံ န ဒွေ သတာနိ န တီဏိ သတာနိ န စတ္တာရိ သတာနိ န ပဉ္စ သတာနိ, အထ ခေါ ဘိယျောဝ ယေ ဥပါသကာ မမ သာဝကာ ဂိဟီ ဩဒါတဝသနာ ကာမဘောဂိနော သာသနကရာ ဩဝါဒပ္ပဋိကရာ တိဏ္ဏဝိစိကိစ္ဆာ ဝိဂတကထံကထာ ဝေသာရဇ္ဇပ္ပတ္တာ အပရပ္ပစ္စယာ သတ္ထုသာသနေ ဝိဟရန္တီ’’တိ။
(မ၊၂၊၁၅၉။)
‘‘တိဋ္ဌတု ဘဝံ ဂေါတမော, တိဋ္ဌန္တု ဘိက္ခူ, တိဋ္ဌန္တု ဘိက္ခုနိယော, တိဋ္ဌန္တု ဥပါသကာ ဂိဟီ ဩဒါတဝသနာ ဗြဟ္မစာရိနော, တိဋ္ဌန္တု ဥပါသကာ ဂိဟီ ဩဒါတဝသနာ ကာမဘောဂိနော။ အတ္ထိ ပန ဘောတော ဂေါတမဿ ဧကုပါသိကာပိ သာဝိကာ ဂိဟိနီ ဩဒါတဝသနာ ဗြဟ္မစာရိနီ ယာ ပဉ္စန္နံ ဩရမ္ဘာဂိယာနံ သံယောဇနာနံ ပရိက္ခယာ ဩပပါတိကာ တတ္ထ ပရိနိဗ္ဗာယိနီ အနာဝတ္တိဓမ္မာ တသ္မာ လောကာ’’တိ? ‘‘န ခေါ, ဝစ္ဆ, ဧကံယေဝ သတံ န ဒွေ သတာနိ န တီဏိ သတာနိ န စတ္တာရိ သတာနိ န ပဉ္စ သတာနိ, အထ ခေါ ဘိယျောဝ ယာ ဥပါသိကာ မမ သာဝိကာ ဂိဟိနိယော ဩဒါတဝသနာ ဗြဟ္မစာရိနိယော ပဉ္စန္နံ ဩရမ္ဘာဂိယာနံ သံယောဇနာနံ ပရိက္ခယာ ဩပပါတိကာ တတ္ထ ပရိနိဗ္ဗာယိနိယော အနာဝတ္တိဓမ္မာ တသ္မာ လောကာ’’တိ။
‘‘တိဋ္ဌတု ဘဝံ ဂေါတမော, တိဋ္ဌန္တု ဘိက္ခူ, တိဋ္ဌန္တု ဘိက္ခုနိယော, တိဋ္ဌန္တု ဥပါသကာ ဂိဟီ ဩဒါတဝသနာ ဗြဟ္မစာရိနော, တိဋ္ဌန္တု ဥပါသကာ ဂိဟီ ဩဒါတဝသနာ ကာမဘောဂိနော, တိဋ္ဌန္တု ဥပါသိကာ ဂိဟိနိယော ဩဒါတဝသနာ ဗြဟ္မစာရိနိယော။ အတ္ထိ ပန ဘောတော ဂေါတမဿ ဧကုပါသိကာပိ သာဝိကာ ဂိဟိနီ ဩဒါတဝသနာ ကာမဘောဂိနီ သာသနကရာ ဩဝါဒပ္ပဋိကရာ ယာ တိဏ္ဏဝိစိကိစ္ဆာ ဝိဂတကထံကထာ ဝေသာရဇ္ဇပ္ပတ္တာ အပရပ္ပစ္စယာ သတ္ထုသာသနေ ဝိဟရတီ’’တိ? ‘‘န ခေါ, ဝစ္ဆ, ဧကံယေဝ သတံ န ဒွေ သတာနိ န တီဏိ သတာနိ န စတ္တာရိ သတာနိ န ပဉ္စ သတာနိ, အထ ခေါ ဘိယျောဝ ယာ ဥပါသိကာ မမ သာဝိကာ ဂိဟိနိယော ဩဒါတဝသနာ ကာမဘောဂိနိယော သာသနကရာ ဩဝါဒပ္ပဋိကရာ တိဏ္ဏဝိစ္ဆိကိစ္ဆာ ဝိဂတကထံကထာ ဝေသာရဇ္ဇပ္ပတ္တာ အပရပ္ပစ္စယာ သတ္ထုသာသနေ ဝိဟရန္တီ’’တိ။
မြန်֍ ၁၉၆။ ‘‘သစေ ဟိ, ဘော ဂေါတမ, ဣမံ ဓမ္မံ ဘဝံယေဝ ဂေါတမော အာရာဓကော အဘဝိဿ, နော စ ခေါ ဘိက္ခူ အာရာဓကာ အဘဝိဿံသု၊ ဧဝမိဒံ ဗြဟ္မစရိယံ အပရိပူရံ အဘဝိဿ တေနင်္ဂေန။ ယသ္မာ စ ခေါ, ဘော ဂေါတမ, ဣမံ ဓမ္မံ ဘဝဉ္စေဝ ဂေါတမော အာရာဓကော ဘိက္ခူ စ အာရာဓကာ၊ ဧဝမိဒံ ဗြဟ္မစရိယံ ပရိပူရံ တေနင်္ဂေန။
‘‘သစေ ဟိ, ဘော ဂေါတမ, ဣမံ ဓမ္မံ ဘဝဉ္စေဝ ဂေါတမော အာရာဓကော အဘဝိဿ, ဘိက္ခူ စ အာရာဓကာ အဘဝိဿံသု, နော စ ခေါ ဘိက္ခုနိယော အာရာဓိကာ အဘဝိဿံသု၊ ဧဝမိဒံ ဗြဟ္မစရိယံ အပရိပူရံ အဘဝိဿ တေနင်္ဂေန။ ယသ္မာ စ ခေါ, ဘော ဂေါတမ, ဣမံ ဓမ္မံ ဘဝဉ္စေဝ ဂေါတမော အာရာဓကော,
(မ၊၂၊၁၆၀။)
ဘိက္ခူ စ အာရာဓကာ, ဘိက္ခုနိယော စ အာရာဓိကာ၊ ဧဝမိဒံ ဗြဟ္မစရိယံ ပရိပူရံ တေနင်္ဂေန။
‘‘သစေ ဟိ, ဘော ဂေါတမ, ဣမံ ဓမ္မံ ဘဝဉ္စေဝ ဂေါတမော အာရာဓကော အဘဝိဿ, ဘိက္ခူ စ အာရာဓကာ အဘဝိဿံသု, ဘိက္ခုနိယော စ အာရာဓိကာ အဘဝိဿံသု, နော စ ခေါ ဥပါသကာ ဂိဟီ ဩဒါတဝသနာ ဗြဟ္မစာရိနော အာရာဓကာ အဘဝိဿံသု၊ ဧဝမိဒံ ဗြဟ္မစရိယံ အပရိပူရံ အဘဝိဿ တေနင်္ဂေန။ ယသ္မာ စ ခေါ, ဘော ဂေါတမ, ဣမံ ဓမ္မံ ဘဝဉ္စေဝ ဂေါတမော အာရာဓကော, ဘိက္ခူ စ အာရာဓကာ, ဘိက္ခုနိယော စ အာရာဓိကာ, ဥပါသကာ စ ဂိဟီ ဩဒါတဝသနာ ဗြဟ္မစာရိနော အာရာဓကာ၊ ဧဝမိဒံ ဗြဟ္မစရိယံ ပရိပူရံ တေနင်္ဂေန။
‘‘သစေ ဟိ, ဘော ဂေါတမ, ဣမံ ဓမ္မံ ဘဝဉ္စေဝ ဂေါတမော အာရာဓကော အဘဝိဿ, ဘိက္ခူ စ အာရာဓကာ အဘဝိဿံသု, ဘိက္ခုနိယော စ အာရာဓိကာ အဘဝိဿံသု, ဥပါသကာ စ ဂိဟီ ဩဒါတဝသနာ ဗြဟ္မစာရိနော အာရာဓကာ အဘဝိဿံသု, နော စ ခေါ ဥပါသကာ ဂိဟီ ဩဒါတဝသနာ ကာမဘောဂိနော အာရာဓကာ အဘဝိဿံသု၊ ဧဝမိဒံ ဗြဟ္မစရိယံ အပရိပူရံ အဘဝိဿ တေနင်္ဂေန။ ယသ္မာ စ ခေါ, ဘော ဂေါတမ, ဣမံ ဓမ္မံ ဘဝဉ္စေဝ ဂေါတမော အာရာဓကော, ဘိက္ခူ စ အာရာဓကာ, ဘိက္ခုနိယော စ အာရာဓိကာ, ဥပါသကာ စ ဂိဟီ ဩဒါတဝသနာ ဗြဟ္မစာရိနော အာရာဓကာ, ဥပါသကာ စ ဂိဟီ ဩဒါတဝသနာ ကာမဘောဂိနော အာရာဓကာ၊ ဧဝမိဒံ ဗြဟ္မစရိယံ ပရိပူရံ တေနင်္ဂေန။
‘‘သစေ ဟိ, ဘော ဂေါတမ, ဣမံ ဓမ္မံ ဘဝဉ္စေဝ ဂေါတမော အာရာဓကော အဘဝိဿ, ဘိက္ခူ စ အာရာဓကာ အဘဝိဿံသု, ဘိက္ခုနိယော စ အာရာဓိကာ အဘဝိဿံသု, ဥပါသကာ စ ဂိဟီ ဩဒါတဝသနာ ဗြဟ္မစာရိနော အာရာဓကာ အဘဝိဿံသု, ဥပါသကာ စ ဂိဟီ ဩဒါတဝသနာ ကာမဘောဂိနော အာရာဓကာ အဘဝိဿံသု, နော စ ခေါ ဥပါသိကာ ဂိဟိနိယော ဩဒါတဝသနာ ဗြဟ္မစာရိနိယော အာရာဓိကာ အဘဝိဿံသု၊ ဧဝမိဒံ ဗြဟ္မစရိယံ အပရိပူရံ အဘဝိဿ တေနင်္ဂေန။ ယသ္မာ စ ခေါ, ဘော ဂေါတမ, ဣမံ ဓမ္မံ ဘဝဉ္စေဝ ဂေါတမော အာရာဓကော, ဘိက္ခူ စ အာရာဓကာ, ဘိက္ခုနိယော စ အာရာဓိကာ, ဥပါသကာ စ ဂိဟီ ဩဒါတဝသနာ ဗြဟ္မစာရိနော အာရာဓကာ, ဥပါသကာ စ ဂိဟီ ဩဒါတဝသနာ ကာမဘောဂိနော အာရာဓကာ, ဥပါသိကာ စ ဂိဟိနိယော
(မ၊၂၊၁၆၁။)
ဩဒါတဝသနာ ဗြဟ္မစာရိနိယော အာရာဓိကာ၊ ဧဝမိဒံ ဗြဟ္မစရိယံ ပရိပူရံ တေနင်္ဂေန။
‘‘သစေ ဟိ, ဘော ဂေါတမ, ဣမံ ဓမ္မံ ဘဝဉ္စေဝ ဂေါတမော အာရာဓကော အဘဝိဿ, ဘိက္ခူ စ အာရာဓကာ အဘဝိဿံသု, ဘိက္ခုနိယော စ အာရာဓိကာ အဘဝိဿံသု, ဥပါသကာ စ ဂိဟီ ဩဒါတဝသနာ ဗြဟ္မစာရိနော အာရာဓကာ အဘဝိဿံသု, ဥပါသကာ စ ဂိဟီ ဩဒါတဝသနာ ကာမဘောဂိနော အာရာဓကာ အဘဝိဿံသု, ဥပါသိကာ စ ဂိဟိနိယော ဩဒါတဝသနာ ဗြဟ္မစာရိနိယော အာရာဓိကာ အဘဝိဿံသု, နော စ ခေါ ဥပါသိကာ ဂိဟိနိယော ဩဒါတဝသနာ ကာမဘောဂိနိယော အာရာဓိကာ အဘဝိဿံသု၊ ဧဝမိဒံ ဗြဟ္မစရိယံ အပရိပူရံ အဘဝိဿ တေနင်္ဂေန။ ယသ္မာ စ ခေါ, ဘော ဂေါတမ, ဣမံ ဓမ္မံ ဘဝဉ္စေဝ ဂေါတမော အာရာဓကော, ဘိက္ခူ စ အာရာဓကာ, ဘိက္ခုနိယော စ အာရာဓိကာ, ဥပါသကာ စ ဂိဟီ ဩဒါတဝသနာ ဗြဟ္မစာရိနော အာရာဓကာ, ဥပါသကာ စ ဂိဟီ ဩဒါတဝသနာ ကာမဘောဂိနော အာရာဓကာ, ဥပါသိကာ စ ဂိဟိနိယော ဩဒါတဝသနာ ဗြဟ္မစာရိနိယော အာရာဓိကာ, ဥပါသိကာ စ ဂိဟိနိယော ဩဒါတဝသနာ ကာမဘောဂိနိယော အာရာဓိကာ၊ ဧဝမိဒံ ဗြဟ္မစရိယံ ပရိပူရံ တေနင်္ဂေန။
မြန်֍ ၁၉၇။ ‘‘သေယျထာပိ, ဘော ဂေါတမ, ဂင်္ဂါ နဒီ သမုဒ္ဒနိန္နာ သမုဒ္ဒပေါဏာ သမုဒ္ဒပဗ္ဘာရာ သမုဒ္ဒံ အာဟစ္စ တိဋ္ဌတိ, ဧဝမေဝါယံ ဘောတော ဂေါတမဿ ပရိသာ သဂဟဋ္ဌပဗ္ဗဇိတာ နိဗ္ဗာနနိန္နာ နိဗ္ဗာနပေါဏာ နိဗ္ဗာနပဗ္ဘာရာ နိဗ္ဗာနံ အာဟစ္စ တိဋ္ဌတိ။ အဘိက္ကန္တံ, ဘော ဂေါတမ…ပေ… ဧသာဟံ ဘဝန္တံ ဂေါတမံ သရဏံ ဂစ္ဆာမိ ဓမ္မဉ္စ ဘိက္ခုသံဃဉ္စ။ လဘေယျာဟံ ဘောတော ဂေါတမဿ သန္တိကေ ပဗ္ဗဇ္ဇံ, လဘေယျံ ဥပသမ္ပဒ’’န္တိ။ ‘‘ယော ခေါ, ဝစ္ဆ, အညတိတ္ထိယပုဗ္ဗော ဣမသ္မိံ ဓမ္မဝိနယေ အာကင်္ခတိ ပဗ္ဗဇ္ဇံ, အာကင်္ခတိ ဥပသမ္ပဒံ, သော စတ္တာရော မာသေ ပရိဝသတိ။ စတုန္နံ မာသာနံ အစ္စယေန အာရဒ္ဓစိတ္တာ ဘိက္ခူ ပဗ္ဗာဇေန္တိ ဥပသမ္ပာဒေန္တိ ဘိက္ခုဘာဝါယ၊ အပိ စ မေတ္ထ ပုဂ္ဂလဝေမတ္တတာ ဝိဒိတာ’’တိ။ ‘‘သစေ, ဘန္တေ, အညတိတ္ထိယပုဗ္ဗာ ဣမသ္မိံ ဓမ္မဝိနယေ အာကင်္ခန္တာ ပဗ္ဗဇ္ဇံ, အာကင်္ခန္တာ ဥပသမ္ပဒံ စတ္တာရော မာသေ ပရိဝသန္တိ, စတုန္နံ မာသာနံ အစ္စယေန အာရဒ္ဓစိတ္တာ ဘိက္ခူ ပဗ္ဗာဇေန္တိ ဥပသမ္ပာဒေန္တိ ဘိက္ခုဘာဝါယ၊ အဟံ စတ္တာရိ ဝဿာနိ ပရိဝသိဿာမိ။ စတုန္နံ ဝဿာနံ အစ္စယေန အာရဒ္ဓစိတ္တာ ဘိက္ခူ ပဗ္ဗာဇေန္တု ဥပသမ္ပာဒေန္တု ဘိက္ခုဘာဝါယာ’’တိ။ အလတ္ထ ခေါ ဝစ္ဆဂေါတ္တော ပရိဗ္ဗာဇကော ဘဂဝတော သန္တိကေ ပဗ္ဗဇ္ဇံ အလတ္ထ ဥပသမ္ပဒံ။
(မ၊၂၊၁၆၂။)
အစိရူပသမ္ပန္နော ခေါ ပနာယသ္မာ ဝစ္ဆဂေါတ္တော အဒ္ဓမာသူပသမ္ပန္နော ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ အာယသ္မာ ဝစ္ဆဂေါတ္တော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ယာဝတကံ, ဘန္တေ, သေခေန ဉာဏေန သေခါယ ဝိဇ္ဇာယ ပတ္တဗ္ဗံ, အနုပ္ပတ္တံ တံ မယာ၊ ဥတ္တရိ စ မေ [ဥတ္တရိံ မေ (သီ။ သျာ။ ကံ။ ပီ။)] ဘဂဝါ ဓမ္မံ ဒေသေတူ’’တိ။ ‘‘တေန ဟိ တွံ, ဝစ္ဆ, ဒွေ ဓမ္မေ ဥတ္တရိ ဘာဝေဟိ – သမထဉ္စ ဝိပဿနဉ္စ။ ဣမေ ခေါ တေ, ဝစ္ဆ, ဒွေ ဓမ္မာ ဥတ္တရိ ဘာဝိတာ – သမထော စ ဝိပဿနာ စ – အနေကဓာတုပဋိဝေဓာယ သံဝတ္တိဿန္တိ။
မြန်֍ ၁၉၈။ ‘‘သော တွံ, ဝစ္ဆ, ယာဝဒေဝ [ယာဝဒေ (ပီ။)] အာကင်္ခိဿသိ – ‘အနေကဝိဟိတံ ဣဒ္ဓိဝိဓံ ပစ္စနုဘဝေယျံ – ဧကောပိ ဟုတွာ ဗဟုဓာ အဿံ, ဗဟုဓာပိ ဟုတွာ ဧကော အဿံ၊ အာဝိဘာဝံ, တိရောဘာဝံ၊ တိရောကုဋ္ဋံ တိရောပါကာရံ တိရောပဗ္ဗတံ အသဇ္ဇမာနော ဂစ္ဆေယျံ, သေယျထာပိ အာကာသေ၊ ပထဝိယာပိ ဥမ္မုဇ္ဇနိမုဇ္ဇံ ကရေယျံ, သေယျထာပိ ဥဒကေ၊ ဥဒကေပိ အဘိဇ္ဇမာနေ ဂစ္ဆေယျံ, သေယျထာပိ ပထဝိယံ၊ အာကာသေပိ ပလ္လင်္ကေန ကမေယျံ, သေယျထာပိ ပက္ခီ သကုဏော၊ ဣမေပိ စန္ဒိမသူရိယေ ဧဝံမဟိဒ္ဓိကေ ဧဝံမဟာနုဘာဝေ ပါဏိနာ ပရိမသေယျံ, ပရိမဇ္ဇေယျံ၊ ယာဝဗြဟ္မလောကာပိ ကာယေန ဝသံ ဝတ္တေယျ’န္တိ, တတြ တတြေဝ သက္ခိဘဗ္ဗတံ ပါပုဏိဿသိ, သတိ သတိအာယတနေ။
‘‘သော တွံ, ဝစ္ဆ, ယာဝဒေဝ အာကင်္ခိဿသိ – ‘ဒိဗ္ဗာယ သောတဓာတုယာ ဝိသုဒ္ဓါယ အတိက္ကန္တမာနုသိကာယ ဥဘော သဒ္ဒေ သုဏေယျံ – ဒိဗ္ဗေ စ မာနုသေ စ, ယေ ဒူရေ သန္တိကေ စာ’တိ, တတြ တတြေဝ သက္ခိဘဗ္ဗတံ ပါပုဏိဿသိ, သတိ သတိအာယတနေ။
‘‘သော တွံ, ဝစ္ဆ, ယာဝဒေဝ အာကင်္ခိဿသိ – ‘ပရသတ္တာနံ ပရပုဂ္ဂလာနံ စေတသာ စေတော ပရိစ္စ ပဇာနေယျံ – သရာဂံ ဝါ စိတ္တံ သရာဂံ စိတ္တန္တိ ပဇာနေယျံ, ဝီတရာဂံ ဝါ စိတ္တံ ဝီတရာဂံ စိတ္တန္တိ ပဇာနေယျံ၊ သဒေါသံ ဝါ စိတ္တံ သဒေါသံ စိတ္တန္တိ ပဇာနေယျံ, ဝီတဒေါသံ ဝါ စိတ္တံ ဝီတဒေါသံ စိတ္တန္တိ ပဇာနေယျံ၊ သမောဟံ ဝါ စိတ္တံ သမောဟံ စိတ္တန္တိ ပဇာနေယျံ, ဝီတမောဟံ ဝါ စိတ္တံ ဝီတမောဟံ စိတ္တန္တိ ပဇာနေယျံ၊ သံခိတ္တံ ဝါ စိတ္တံ သံခိတ္တံ စိတ္တန္တိ ပဇာနေယျံ, ဝိက္ခိတ္တံ ဝါ စိတ္တံ ဝိက္ခိတ္တံ စိတ္တန္တိ ပဇာနေယျံ၊ မဟဂ္ဂတံ ဝါ စိတ္တံ
(မ၊၂၊၁၆၃။)
မဟဂ္ဂတံ စိတ္တန္တိ ပဇာနေယျံ, အမဟဂ္ဂတံ ဝါ စိတ္တံ အမဟဂ္ဂတံ စိတ္တန္တိ ပဇာနေယျံ၊ သဥတ္တရံ ဝါ စိတ္တံ သဥတ္တရံ စိတ္တန္တိ ပဇာနေယျံ, အနုတ္တရံ ဝါ စိတ္တံ အနုတ္တရံ စိတ္တန္တိ ပဇာနေယျံ၊ သမာဟိတံ ဝါ စိတ္တံ သမာဟိတံ စိတ္တန္တိ ပဇာနေယျံ, အသမာဟိတံ ဝါ စိတ္တံ အသမာဟိတံ စိတ္တန္တိ ပဇာနေယျံ၊ ဝိမုတ္တံ ဝါ စိတ္တံ ဝိမုတ္တံ စိတ္တန္တိ ပဇာနေယျံ, အဝိမုတ္တံ ဝါ စိတ္တံ အဝိမုတ္တံ စိတ္တန္တိ ပဇာနေယျ’န္တိ, တတြ တတြေဝ သက္ခိဘဗ္ဗတံ ပါပုဏိဿသိ, သတိ သတိအာယတနေ။
‘‘သော တွံ, ဝစ္ဆ, ယာဝဒေဝ အာကင်္ခိဿသိ – ‘အနေကဝိဟိတံ ပုဗ္ဗေနိဝါသံ အနုဿရေယျံ, သေယျထိဒံ – ဧကမ္ပိ ဇာတိံ ဒွေပိ ဇာတိယော တိဿောပိ ဇာတိယော စတဿောပိ ဇာတိယော ပဉ္စပိ ဇာတိယော ဒသပိ ဇာတိယော ဝီသမ္ပိ ဇာတိယော တိံသမ္ပိ ဇာတိယော စတ္တာလီသမ္ပိ ဇာတိယော ပညာသမ္ပိ ဇာတိယော ဇာတိသတမ္ပိ ဇာတိသဟဿမ္ပိ ဇာတိသတသဟဿမ္ပိ၊ အနေကေပိ သံဝဋ္ဋကပ္ပေ အနေကေပိ ဝိဝဋ္ဋကပ္ပေ အနေကေပိ သံဝဋ္ဋဝိဝဋ္ဋကပ္ပေ – အမုတြာသိံ ဧဝံနာမော ဧဝံဂေါတ္တော ဧဝံဝဏ္ဏော ဧဝမာဟာရော ဧဝံသုခဒုက္ခပ္ပဋိသံဝေဒီ ဧဝမာယုပရိယန္တော, သော တတော စုတော အမုတြ ဥဒပါဒိံ၊ တတြာပါသိံ ဧဝံနာမော ဧဝံဂေါတ္တော ဧဝံဝဏ္ဏော ဧဝမာဟာရော ဧဝံသုခဒုက္ခပ္ပဋိသံဝေဒီ ဧဝမာယုပရိယန္တော, သော တတော စုတော ဣဓူပပန္နောတိ၊ ဣတိ သာကာရံ သဥဒ္ဒေသံ အနေကဝိဟိတံ ပုဗ္ဗေနိဝါသံ အနုဿရေယျ’န္တိ, တတြ တတြေဝ သက္ခိဘဗ္ဗတံ ပါပုဏိဿသိ, သတိ သတိအာယတနေ။
‘‘သော တွံ, ဝစ္ဆ, ယာဝဒေဝ အာကင်္ခိဿသိ – ‘ဒိဗ္ဗေန စက္ခုနာ ဝိသုဒ္ဓေန အတိက္ကန္တမာနုသကေန သတ္တေ ပဿေယျံ စဝမာနေ ဥပပဇ္ဇမာနေ ဟီနေ ပဏီတေ သုဝဏ္ဏေ ဒုဗ္ဗဏ္ဏေ သုဂတေ ဒုဂ္ဂတေ ယထာကမ္မူပဂေ သတ္တေ ပဇာနေယျံ – ဣမေ ဝတ ဘောန္တော သတ္တာ ကာယဒုစ္စရိတေန သမန္နာဂတာ ဝစီဒုစ္စရိတေန သမန္နာဂတာ မနောဒုစ္စရိတေန သမန္နာဂတာ အရိယာနံ ဥပဝါဒကာ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိကာ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိကမ္မသမာဒါနာ, တေ ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ အပါယံ ဒုဂ္ဂတိံ ဝိနိပါတံ နိရယံ ဥပပန္နာ၊ ဣမေ ဝါ ပန ဘောန္တော သတ္တာ ကာယသုစရိတေန သမန္နာဂတာ ဝစီသုစရိတေန သမန္နာဂတာ မနောသုစရိတေန သမန္နာဂတာ အရိယာနံ အနုပဝါဒကာ သမ္မာဒိဋ္ဌိကာ သမ္မာဒိဋ္ဌိကမ္မသမာဒါနာ, တေ ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ သုဂတိံ သဂ္ဂံ လောကံ ဥပပန္နာတိ၊ ဣတိ ဒိဗ္ဗေန စက္ခုနာ ဝိသုဒ္ဓေန အတိက္ကန္တမာနုသကေန
(မ၊၂၊၁၆၄။)
သတ္တေ ပဿေယျံ စဝမာနေ ဥပပဇ္ဇမာနေ ဟီနေ ပဏီတေ သုဝဏ္ဏေ ဒုဗ္ဗဏ္ဏေ သုဂတေ ဒုဂ္ဂတေ ယထာကမ္မူပဂေ သတ္တေ ပဇာနေယျ’န္တိ, တတြ တတြေဝ သက္ခိဘဗ္ဗတံ ပါပုဏိဿသိ, သတိ သတိအာယတနေ။
‘‘သော တွံ, ဝစ္ဆ, ယာဝဒေဝ အာကင်္ခိဿသိ – ‘အာသဝါနံ ခယာ အနာသဝံ စေတောဝိမုတ္တိံ ပညာဝိမုတ္တိံ ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတွာ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရေယျ’န္တိ, တတြ တတြေဝ သက္ခိဘဗ္ဗတံ ပါပုဏိဿသိ, သတိ သတိအာယတနေ’’တိ။
မြန်֍ ၁၉၉။ အထ ခေါ အာယသ္မာ ဝစ္ဆဂေါတ္တော ဘဂဝတော ဘာသိတံ အဘိနန္ဒိတွာ အနုမောဒိတွာ ဥဋ္ဌာယာသနာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ပဒက္ခိဏံ ကတွာ ပက္ကာမိ။ အထ ခေါ အာယသ္မာ ဝစ္ဆဂေါတ္တော ဧကော ဝူပကဋ္ဌော အပ္ပမတ္တော အာတာပီ ပဟိတတ္တော ဝိဟရန္တော နစိရဿေဝ – ယဿတ္ထာယ ကုလပုတ္တာ သမ္မဒေဝ အဂါရသ္မာ အနဂါရိယံ ပဗ္ဗဇန္တိ တဒနုတ္တရံ – ဗြဟ္မစရိယပရိယောသာနံ ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတွာ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟာသိ။ ‘ခီဏာ ဇာတိ, ဝုသိတံ ဗြဟ္မစရိယံ, ကတံ ကရဏီယံ, နာပရံ ဣတ္ထတ္တာယာ’တိ အဗ္ဘညာသိ။ အညတရော ခေါ ပနာယသ္မာ ဝစ္ဆဂေါတ္တော အရဟတံ အဟောသိ။
မြန်֍ ၂၀၀။ တေန ခေါ ပန သမယေန သမ္ဗဟုလာ ဘိက္ခူ ဘဂဝန္တံ ဒဿနာယ ဂစ္ဆန္တိ။ အဒ္ဒသာ ခေါ အာယသ္မာ ဝစ္ဆဂေါတ္တော တေ ဘိက္ခူ ဒူရတောဝ အာဂစ္ဆန္တေ။ ဒိသွာန ယေန တေ ဘိက္ခူ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ တေ ဘိက္ခူ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ဟန္ဒ! ကဟံ ပန တုမှေ အာယသ္မန္တော ဂစ္ဆထာ’’တိ? ‘‘ဘဂဝန္တံ ခေါ မယံ, အာဝုသော, ဒဿနာယ ဂစ္ဆာမာ’’တိ။ ‘‘တေနဟာယသ္မန္တော မမ ဝစနေန ဘဂဝတော ပါဒေ သိရသာ ဝန္ဒထ, ဧဝဉ္စ ဝဒေထ – ‘ဝစ္ဆဂေါတ္တော, ဘန္တေ, ဘိက္ခု ဘဂဝတော ပါဒေ သိရသာ ဝန္ဒတိ, ဧဝဉ္စ ဝဒေတိ – ပရိစိဏ္ဏော မေ ဘဂဝါ, ပရိစိဏ္ဏော မေ သုဂတော’’’တိ။ ‘‘ဧဝမာဝုသော’’တိ ခေါ တေ ဘိက္ခူ အာယသ္မတော ဝစ္ဆဂေါတ္တဿ ပစ္စဿောသုံ။ အထ ခေါ တေ ဘိက္ခူ ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိံသု၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိံသု။ ဧကမန္တံ နိသိန္နာ ခေါ တေ ဘိက္ခူ ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစုံ – ‘‘အာယသ္မာ, ဘန္တေ, ဝစ္ဆဂေါတ္တော ဘဂဝတော ပါဒေ သိရသာ ဝန္ဒတိ, ဧဝဉ္စ ဝဒေတိ – ‘ပရိစိဏ္ဏော မေ ဘဂဝါ, ပရိစိဏ္ဏော မေ သုဂတော’’’တိ။ ‘‘ပုဗ္ဗေဝ မေ, ဘိက္ခဝေ, ဝစ္ဆဂေါတ္တော ဘိက္ခု စေတသာ စေတော ပရိစ္စ ဝိဒိတော – ‘တေဝိဇ္ဇော
(မ၊၂၊၁၆၅။)
ဝစ္ဆဂေါတ္တော ဘိက္ခု မဟိဒ္ဓိကော မဟာနုဘာဝေါ’တိ။ ဒေဝတာပိ မေ ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ – ‘တေဝိဇ္ဇော, ဘန္တေ, ဝစ္ဆဂေါတ္တော ဘိက္ခု မဟိဒ္ဓိကော မဟာနုဘာဝေါ’’’တိ။
ဣဒမဝေါစ ဘဂဝါ။ အတ္တမနာ တေ ဘိက္ခူ ဘဂဝတော ဘာသိတံ အဘိနန္ဒုန္တိ။
မဟာဝစ္ဆသုတ္တံ နိဋ္ဌိတံ တတိယံ။
၄။ ဒီဃနခသုတ္တံ
မြန်֍ ၂၀၁။ ဧဝံ မေ သုတံ – ဧကံ သမယံ ဘဂဝါ ရာဇဂဟေ ဝိဟရတိ ဂိဇ္ဈကူဋေ ပဗ္ဗတေ သူကရခတာယံ။ အထ ခေါ ဒီဃနခေါ ပရိဗ္ဗာဇကော ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝတာ သဒ္ဓိံ သမ္မောဒိ။ သမ္မောဒနီယံ ကထံ သာရဏီယံ ဝီတိသာရေတွာ ဧကမန္တံ အဋ္ဌာသိ။ ဧကမန္တံ ဌိတော ခေါ ဒီဃနခေါ ပရိဗ္ဗာဇကော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘အဟဉှိ, ဘော ဂေါတမ, ဧဝံဝါဒီ ဧဝံဒိဋ္ဌိ – ‘သဗ္ဗံ မေ နက္ခမတီ’’’တိ။ ‘‘ယာပိ ခေါ တေ ဧသာ, အဂ္ဂိဝေဿန, ဒိဋ္ဌိ – ‘သဗ္ဗံ မေ နက္ခမတီ’တိ, ဧသာပိ တေ ဒိဋ္ဌိ နက္ခမတီ’’တိ? ‘‘ဧသာ စေ [ဧသာပိ (က။)] မေ, ဘော ဂေါတမ, ဒိဋ္ဌိ ခမေယျ, တံပဿ တာဒိသမေဝ, တံပဿ တာဒိသမေဝါ’’တိ။ ‘‘အတော ခေါ တေ, အဂ္ဂိဝေဿန, ဗဟူ ဟိ ဗဟုတရာ လောကသ္မိံ ယေ ဧဝမာဟံသု – ‘တံပဿ တာဒိသမေဝ, တံပဿ တာဒိသမေဝါ’တိ။ တေ တဉ္စေဝ ဒိဋ္ဌိံ နပ္ပဇဟန္တိ အညဉ္စ ဒိဋ္ဌိံ ဥပါဒိယန္တိ။ အတော ခေါ တေ, အဂ္ဂိဝေဿန, တနူ ဟိ တနုတရာ လောကသ္မိံ ယေ ဧဝမာဟံသု – ‘တံပဿ တာဒိသမေဝ, တံပဿ တာဒိသမေဝါ’တိ။ တေ တဉ္စေဝ ဒိဋ္ဌိံ ပဇဟန္တိ အညဉ္စ ဒိဋ္ဌိံ န ဥပါဒိယန္တိ။ သန္တဂ္ဂိဝေဿန, ဧကေ သမဏဗြာဟ္မဏာ ဧဝံဝါဒိနော ဧဝံဒိဋ္ဌိနော – ‘သဗ္ဗံ မေ ခမတီ’တိ၊ သန္တဂ္ဂိဝေဿန, ဧကေ သမဏဗြာဟ္မဏာ ဧဝံဝါဒိနော ဧဝံဒိဋ္ဌိနော – ‘သဗ္ဗံ မေ နက္ခမတီ’တိ၊ သန္တဂ္ဂိဝေဿန, ဧကေ သမဏဗြာဟ္မဏာ ဧဝံဝါဒိနော ဧဝံဒိဋ္ဌိနော – ‘ဧကစ္စံ မေ ခမတိ, ဧကစ္စံ မေ နက္ခမတီ’တိ။ တတြဂ္ဂိဝေဿန, ယေ တေ သမဏဗြာဟ္မဏာ ဧဝံဝါဒိနော ဧဝံဒိဋ္ဌိနော – ‘သဗ္ဗံ မေ ခမတီ’တိ တေသမယံ ဒိဋ္ဌိ သာရာဂါယ သန္တိကေ, သညောဂါယ သန္တိကေ, အဘိနန္ဒနာယ သန္တိကေ အဇ္ဈောသာနာယ
(မ၊၂၊၁၆၆။)
သန္တိကေ ဥပါဒါနာယ သန္တိကေ၊ တတြဂ္ဂိဝေဿန ယေ တေ သမဏဗြာဟ္မဏာ ဧဝံဝါဒိနော ဧဝံဒိဋ္ဌိနော – ‘သဗ္ဗံ မေ နက္ခမတီ’တိ တေသမယံ ဒိဋ္ဌိ အသာရာဂါယ သန္တိကေ, အသညောဂါယ သန္တိကေ, အနဘိနန္ဒနာယ သန္တိကေ, အနဇ္ဈောသာနာယ သန္တိကေ, အနုပါဒါနာယ သန္တိကေ’’တိ။
မြန်֍ ၂၀၂။ ဧဝံ ဝုတ္တေ, ဒီဃနခေါ ပရိဗ္ဗာဇကော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ဥက္ကံသေတိ [ဥက္ကံသတိ (သီ။ ပီ။ က။)] မေ ဘဝံ ဂေါတမော ဒိဋ္ဌိဂတံ, သမုက္ကံသေတိ [သမ္ပဟံသတိ (က။)] မေ ဘဝံ ဂေါတမော ဒိဋ္ဌိဂတ’’န္တိ။ ‘‘တတြဂ္ဂိဝေဿန, ယေ တေ သမဏဗြာဟ္မဏာ ဧဝံဝါဒိနော ဧဝံဒိဋ္ဌိနော – ‘ဧကစ္စံ မေ ခမတိ, ဧကစ္စံ မေ နက္ခမတီ’တိ။ ယာ ဟိ တေသံ ခမတိ သာယံ ဒိဋ္ဌိ သာရာဂါယ သန္တိကေ, သညောဂါယ သန္တိကေ, အဘိနန္ဒနာယ သန္တိကေ, အဇ္ဈောသာနာယ သန္တိကေ, ဥပါဒါနာယ သန္တိကေ၊ ယာ ဟိ တေသံ နက္ခမတိ သာယံ ဒိဋ္ဌိ အသာရာဂါယ သန္တိကေ, အသညောဂါယ သန္တိကေ, အနဘိနန္ဒနာယ သန္တိကေ, အနဇ္ဈောသာနာယ သန္တိကေ, အနုပါဒါနာယ သန္တိကေ။ တတြဂ္ဂိဝေဿန, ယေ တေ သမဏဗြာဟ္မဏာ ဧဝံဝါဒိနော ဧဝံဒိဋ္ဌိနော – ‘သဗ္ဗံ မေ ခမတီ’တိ တတ္ထ ဝိညူ ပုရိသော ဣတိ ပဋိသဉ္စိက္ခတိ – ‘ယာ ခေါ မေ အယံ ဒိဋ္ဌိ – သဗ္ဗံ မေ ခမတီတိ, ဣမဉ္စေ အဟံ ဒိဋ္ဌိံ ထာမသာ ပရာမာသာ အဘိနိဝိဿ ဝေါဟရေယျံ – ဣဒမေဝ သစ္စံ မောဃမညန္တိ၊ ဒွီဟိ မေ အဿ ဝိဂ္ဂဟော – ယော စာယံ သမဏော ဝါ ဗြာဟ္မဏော ဝါ ဧဝံဝါဒီ ဧဝံဒိဋ္ဌိ – သဗ္ဗံ မေ နက္ခမတီတိ, ယော စာယံ သမဏော ဝါ ဗြာဟ္မဏော ဝါ ဧဝံဝါဒီ ဧဝံဒိဋ္ဌိ – ဧကစ္စံ မေ ခမတိ, ဧကစ္စံ မေ နက္ခမတီတိ – ဣမေဟိ အဿ ဒွီဟိ ဝိဂ္ဂဟော။ ဣတိ ဝိဂ္ဂဟေ သတိ ဝိဝါဒေါ, ဝိဝါဒေ သတိ ဝိဃာတော, ဝိဃာတေ သတိ ဝိဟေသာ’။ ဣတိ သော ဝိဂ္ဂဟဉ္စ ဝိဝါဒဉ္စ ဝိဃာတဉ္စ ဝိဟေသဉ္စ အတ္တနိ သမ္ပဿမာနော တဉ္စေဝ ဒိဋ္ဌိံ ပဇဟတိ အညဉ္စ ဒိဋ္ဌိံ န ဥပါဒိယတိ။ ဧဝမေတာသံ ဒိဋ္ဌီနံ ပဟာနံ ဟောတိ, ဧဝမေတာသံ ဒိဋ္ဌီနံ ပဋိနိဿဂ္ဂေါ ဟောတိ။
မြန်֍ ၂၀၃။ ‘‘တတြဂ္ဂိဝေဿန, ယေ တေ သမဏဗြာဟ္မဏာ ဧဝံဝါဒိနော ဧဝံဒိဋ္ဌိနော – ‘သဗ္ဗံ မေ နက္ခမတီ’တိ တတ္ထ ဝိညူ ပုရိသော ဣတိ ပဋိသဉ္စိက္ခတိ – ‘ယာ ခေါ မေ အယံ ဒိဋ္ဌိ – သဗ္ဗံ မေ နက္ခမတီ’တိ, ဣမဉ္စေ အဟံ ဒိဋ္ဌိံ ထာမသာ ပရာမာသာ အဘိနိဝိဿ ဝေါဟရေယျံ – ဣဒမေဝ သစ္စံ မောဃမညန္တိ၊ ဒွီဟိ မေ အဿ ဝိဂ္ဂဟော – ယော စာယံ သမဏော ဝါ ဗြာဟ္မဏော ဝါ ဧဝံဝါဒီ
(မ၊၂၊၁၆၇။)
ဧဝံဒိဋ္ဌိ – သဗ္ဗံ မေ ခမတီတိ, ယော စာယံ သမဏော ဝါ ဗြာဟ္မဏော ဝါ ဧဝံဝါဒီ ဧဝံဒိဋ္ဌိ – ဧကစ္စံ မေ ခမတိ ဧကစ္စံ မေ နက္ခမတီတိ – ဣမေဟိ အဿ ဒွီဟိ ဝိဂ္ဂဟော။ ဣတိ ဝိဂ္ဂဟေ သတိ ဝိဝါဒေါ, ဝိဝါဒေ သတိ ဝိဃာတော, ဝိဃာတေ သတိ ဝိဟေသာ’။ ဣတိ သော ဝိဂ္ဂဟဉ္စ ဝိဝါဒဉ္စ ဝိဃာတဉ္စ ဝိဟေသဉ္စ အတ္တနိ သမ္ပဿမာနော တဉ္စေဝ ဒိဋ္ဌိံ ပဇဟတိ အညဉ္စ ဒိဋ္ဌိံ န ဥပါဒိယတိ။ ဧဝမေတာသံ ဒိဋ္ဌီနံ ပဟာနံ ဟောတိ, ဧဝမေတာသံ ဒိဋ္ဌီနံ ပဋိနိဿဂ္ဂေါ ဟောတိ။
မြန်֍ ၂၀၄။ ‘‘တတြဂ္ဂိဝေဿန, ယေ တေ သမဏဗြာဟ္မဏာ ဧဝံဝါဒိနော ဧဝံဒိဋ္ဌိနော – ‘ဧကစ္စံ မေ ခမတိ, ဧကစ္စံ မေ နက္ခမတီ’တိ တတ္ထ ဝိညူ ပုရိသော ဣတိ ပဋိသဉ္စိက္ခတိ – ‘ယာ ခေါ မေ အယံ ဒိဋ္ဌိ – ဧကစ္စံ မေ ခမတိ, ဧကစ္စံ မေ နက္ခမတီတိ, ဣမဉ္စေ အဟံ ဒိဋ္ဌိံ ထာမသာ ပရာမာသာ အဘိနိဝိဿ ဝေါဟရေယျံ – ဣဒမေဝ သစ္စံ မောဃမညန္တိ၊ ဒွီဟိ မေ အဿ ဝိဂ္ဂဟော – ယော စာယံ သမဏော ဝါ ဗြာဟ္မဏော ဝါ ဧဝံဝါဒီ ဧဝံဒိဋ္ဌိ – သဗ္ဗံ မေ ခမတီတိ, ယော စာယံ သမဏော ဝါ ဗြာဟ္မဏော ဝါ ဧဝံဝါဒီ ဧဝံဒိဋ္ဌိ – သဗ္ဗံ မေ နက္ခမတီတိ – ဣမေဟိ အဿ ဒွီဟိ ဝိဂ္ဂဟော။ ဣတိ ဝိဂ္ဂဟေ သတိ ဝိဝါဒေါ, ဝိဝါဒေ သတိ ဝိဃာတော, ဝိဃာတေ သတိ ဝိဟေသာ’။ ဣတိ သော ဝိဂ္ဂဟဉ္စ ဝိဝါဒဉ္စ ဝိဃာတဉ္စ ဝိဟေသဉ္စ အတ္တနိ သမ္ပဿမာနော တဉ္စေဝ ဒိဋ္ဌိံ ပဇဟတိ အညဉ္စ ဒိဋ္ဌိံ န ဥပါဒိယတိ။ ဧဝမေတာသံ ဒိဋ္ဌီနံ ပဟာနံ ဟောတိ, ဧဝမေတာသံ ဒိဋ္ဌီနံ ပဋိနိဿဂ္ဂေါ ဟောတိ။
မြန်֍ ၂၀၅။ ‘‘အယံ ခေါ ပနဂ္ဂိဝေဿန, ကာယော ရူပီ စာတုမဟာဘူတိကော [စာတုမ္မဟာဘူတိကော (သီ။ သျာ။)] မာတာပေတ္တိကသမ္ဘဝေါ ဩဒနကုမ္မာသုပစယော အနိစ္စုစ္ဆာဒနပရိမဒ္ဒနဘေဒနဝိဒ္ဓံသနဓမ္မော, အနိစ္စတော ဒုက္ခတော ရောဂတော ဂဏ္ဍတော သလ္လတော အဃတော အာဗာဓတော ပရတော ပလောကတော သုညတော အနတ္တတော သမနုပဿိတဗ္ဗော။ တဿိမံ ကာယံ အနိစ္စတော ဒုက္ခတော ရောဂတော ဂဏ္ဍတော သလ္လတော အဃတော အာဗာဓတော ပရတော ပလောကတော သုညတော အနတ္တတော သမနုပဿတော ယော ကာယသ္မိံ ကာယဆန္ဒော ကာယသ္နေဟော ကာယနွယတာ သာ ပဟီယတိ။
‘‘တိဿော ခေါ ဣမာ, အဂ္ဂိဝေဿန, ဝေဒနာ – သုခါ ဝေဒနာ, ဒုက္ခာ ဝေဒနာ, အဒုက္ခမသုခါ ဝေဒနာ။ ယသ္မိံ, အဂ္ဂိဝေဿန, သမယေ သုခံ ဝေဒနံ
(မ၊၂၊၁၆၈။)
ဝေဒေတိ, နေဝ တသ္မိံ သမယေ ဒုက္ခံ ဝေဒနံ ဝေဒေတိ, န အဒုက္ခမသုခံ ဝေဒနံ ဝေဒေတိ၊ သုခံယေဝ တသ္မိံ သမယေ ဝေဒနံ ဝေဒေတိ။ ယသ္မိံ, အဂ္ဂိဝေဿန, သမယေ ဒုက္ခံ ဝေဒနံ ဝေဒေတိ, နေဝ တသ္မိံ သမယေ သုခံ ဝေဒနံ ဝေဒေတိ, န အဒုက္ခမသုခံ ဝေဒနံ ဝေဒေတိ၊ ဒုက္ခံယေဝ တသ္မိံ သမယေ ဝေဒနံ ဝေဒေတိ။ ယသ္မိံ, အဂ္ဂိဝေဿန, သမယေ အဒုက္ခမသုခံ ဝေဒနံ ဝေဒေတိ, နေဝ တသ္မိံ သမယေ သုခံ ဝေဒနံ ဝေဒေတိ, န ဒုက္ခံ ဝေဒနံ ဝေဒေတိ၊ အဒုက္ခမသုခံယေဝ တသ္မိံ သမယေ ဝေဒနံ ဝေဒေတိ။ သုခါပိ ခေါ, အဂ္ဂိဝေဿန, ဝေဒနာ အနိစ္စာ သင်္ခတာ ပဋိစ္စသမုပ္ပန္နာ ခယဓမ္မာ ဝယဓမ္မာ ဝိရာဂဓမ္မာ နိရောဓဓမ္မာ၊ ဒုက္ခာပိ ခေါ, အဂ္ဂိဝေဿန, ဝေဒနာ အနိစ္စာ သင်္ခတာ ပဋိစ္စသမုပ္ပန္နာ ခယဓမ္မာ ဝယဓမ္မာ ဝိရာဂဓမ္မာ နိရောဓဓမ္မာ၊ အဒုက္ခမသုခါပိ ခေါ, အဂ္ဂိဝေဿန, ဝေဒနာ အနိစ္စာ သင်္ခတာ ပဋိစ္စသမုပ္ပန္နာ ခယဓမ္မာ ဝယဓမ္မာ ဝိရာဂဓမ္မာ နိရောဓဓမ္မာ။ ဧဝံ ပဿံ, အဂ္ဂိဝေဿန, သုတဝါ အရိယသာဝကော သုခါယပိ ဝေဒနာယ နိဗ္ဗိန္ဒတိ, ဒုက္ခာယပိ ဝေဒနာယ နိဗ္ဗိန္ဒတိ, အဒုက္ခမသုခါယပိ ဝေဒနာယ နိဗ္ဗိန္ဒတိ၊ နိဗ္ဗိန္ဒံ ဝိရဇ္ဇတိ, ဝိရာဂါ ဝိမုစ္စတိ။ ဝိမုတ္တသ္မိံ, ဝိမုတ္တမိတိ ဉာဏံ ဟောတိ။ ‘ခီဏာ ဇာတိ, ဝုသိတံ ဗြဟ္မစရိယံ, ကတံ ကရဏီယံ, နာပရံ ဣတ္ထတ္တာယာ’တိ ပဇာနာတိ။ ဧဝံ ဝိမုတ္တစိတ္တော ခေါ, အဂ္ဂိဝေဿန, ဘိက္ခု န ကေနစိ သံဝဒတိ, န ကေနစိ ဝိဝဒတိ, ယဉ္စ လောကေ ဝုတ္တံ တေန ဝေါဟရတိ, အပရာမသ’’န္တိ။
မြန်֍ ၂၀၆။ တေန ခေါ ပန သမယေန အာယသ္မာ သာရိပုတ္တော ဘဂဝတော ပိဋ္ဌိတော ဌိတော ဟောတိ ဘဂဝန္တံ ဗီဇယမာနော [ဝီဇယမာနော (သီ။ ပီ။)]။ အထ ခေါ အာယသ္မတော သာရိပုတ္တဿ ဧတဒဟောသိ – ‘‘တေသံ တေသံ ကိရ နော ဘဂဝါ ဓမ္မာနံ အဘိညာ ပဟာနမာဟ, တေသံ တေသံ ကိရ နော သုဂတော ဓမ္မာနံ အဘိညာ ပဋိနိဿဂ္ဂမာဟာ’’တိ။ ဣတိ ဟိဒံ အာယသ္မတော သာရိပုတ္တဿ ပဋိသဉ္စိက္ခတော အနုပါဒါယ အာသဝေဟိ စိတ္တံ ဝိမုစ္စိ။ ဒီဃနခဿ ပန ပရိဗ္ဗာဇကဿ ဝိရဇံ ဝီတမလံ ဓမ္မစက္ခုံ ဥဒပါဒိ – ‘‘ယံ ကိဉ္စိ သမုဒယဓမ္မံ သဗ္ဗံ တံ နိရောဓဓမ္မ’’န္တိ။ အထ ခေါ ဒီဃနခေါ ပရိဗ္ဗာဇကော ဒိဋ္ဌဓမ္မော ပတ္တဓမ္မော ဝိဒိတဓမ္မော ပရိယောဂါဠှဓမ္မော တိဏ္ဏဝိစိကိစ္ဆော ဝိဂတကထံကထော ဝေသာရဇ္ဇပ္ပတ္တော အပရပ္ပစ္စယော သတ္ထုသာသနေ ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘အဘိက္ကန္တံ, ဘော ဂေါတမ, အဘိက္ကန္တံ, ဘော ဂေါတမ! သေယျထာပိ, ဘော ဂေါတမ, နိက္ကုဇ္ဇိတံ ဝါ ဥက္ကုဇ္ဇေယျ, ပဋိစ္ဆန္နံ ဝါ ဝိဝရေယျ, မူဠှဿ ဝါ
(မ၊၂၊၁၆၉။)
မဂ္ဂံ အာစိက္ခေယျ, အန္ဓကာရေ ဝါ တေလပဇ္ဇောတံ ဓာရေယျ – စက္ခုမန္တော ရူပါနိ ဒက္ခန္တီတိ – ဧဝမေဝ ခေါ ဘောတာ ဂေါတမေန အနေကပရိယာယေန ဓမ္မော ပကာသိတော။ ဧသာဟံ ဘဝန္တံ ဂေါတမံ သရဏံ ဂစ္ဆာမိ ဓမ္မဉ္စ ဘိက္ခုသံဃဉ္စ။ ဥပါသကံ မံ ဘဝံ ဂေါတမော ဓာရေတု အဇ္ဇတဂ္ဂေ ပါဏုပေတံ သရဏံ ဂတ’’န္တိ။
ဒီဃနခသုတ္တံ နိဋ္ဌိတံ စတုတ္ထံ။
၅။ မာဂဏ္ဍိယသုတ္တံ
မြန်֍ ၂၀၇။ ဧဝံ မေ သုတံ – ဧကံ သမယံ ဘဂဝါ ကုရူသု ဝိဟရတိ ကမ္မာသဓမ္မံ နာမ ကုရူနံ နိဂမော, ဘာရဒွါဇဂေါတ္တဿ ဗြာဟ္မဏဿ အဂျာဂါရေ တိဏသန္ထာရကေ [တိဏသန္ထရကေ (သီ။ သျာ။ ကံ။ ပီ။)]။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ပုဗ္ဗဏှသမယံ နိဝါသေတွာ ပတ္တစီဝရမာဒါယ ကမ္မာသဓမ္မံ ပိဏ္ဍာယ ပါဝိသိ။ ကမ္မာသဓမ္မံ ပိဏ္ဍာယ စရိတွာ ပစ္ဆာဘတ္တံ ပိဏ္ဍပါတပဋိက္ကန္တော ယေန အညတရော ဝနသဏ္ဍော တေနုပသင်္ကမိ ဒိဝါဝိဟာရာယ။ တံ ဝနသဏ္ဍံ အဇ္ဈောဂါဟေတွာ အညတရသ္မိံ ရုက္ခမူလေ ဒိဝါဝိဟာရံ နိသီဒိ။ အထ ခေါ မာဂဏ္ဍိယော [မာဂန္ဒိယော (သီ။ ပီ။)] ပရိဗ္ဗာဇကော ဇင်္ဃာဝိဟာရံ အနုစင်္ကမမာနော အနုဝိစရမာနော ယေန ဘာရဒွါဇဂေါတ္တဿ ဗြာဟ္မဏဿ အဂျာဂါရံ တေနုပသင်္ကမိ။ အဒ္ဒသာ ခေါ မာဂဏ္ဍိယော ပရိဗ္ဗာဇကော ဘာရဒွါဇဂေါတ္တဿ ဗြာဟ္မဏဿ အဂျာဂါရေ တိဏသန္ထာရကံ ပညတ္တံ။ ဒိသွာန ဘာရဒွါဇဂေါတ္တံ ဗြာဟ္မဏံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ကဿ နွယံ ဘောတော ဘာရဒွါဇဿ အဂျာဂါရေ တိဏသန္ထာရကော ပညတ္တော, သမဏသေယျာနုရူပံ [သမဏသေယျာရူပံ (သီ။ ပီ။)] မညေ’’တိ? ‘‘အတ္ထိ, ဘော မာဂဏ္ဍိယ, သမဏော ဂေါတမော သကျပုတ္တော သကျကုလာ ပဗ္ဗဇိတော။ တံ ခေါ ပန ဘဝန္တံ ဂေါတမံ ဧဝံ ကလျာဏော ကိတ္တိသဒ္ဒေါ အဗ္ဘုဂ္ဂတော – ‘ဣတိပိ သော ဘဂဝါ အရဟံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ ဝိဇ္ဇာစရဏသမ္ပန္နော သုဂတော လောကဝိဒူ အနုတ္တရော ပုရိသဒမ္မသာရထိ သတ္ထာ ဒေဝမနုဿာနံ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ’တိ။ တဿေသာ ဘောတော ဂေါတမဿ သေယျာ ပညတ္တာ’’တိ။ ‘‘ဒုဒ္ဒိဋ္ဌံ ဝတ, ဘော ဘာရဒွါဇ, အဒ္ဒသာမ၊ ဒုဒ္ဒိဋ္ဌံ ဝတ, ဘော ဘာရဒွါဇ, အဒ္ဒသာမ! ယေ မယံ တဿ ဘောတော ဂေါတမဿ ဘူနဟုနော [ဘူနဟနဿ (သျာ။ ကံ။)] သေယျံ အဒ္ဒသာမာ’’တိ။ ‘‘ရက္ခဿေတံ, မာဂဏ္ဍိယ, ဝါစံ၊
(မ၊၂၊၁၇၀။)
ရက္ခဿေတံ, မာဂဏ္ဍိယ, ဝါစံ။ ဗဟူ ဟိ တဿ ဘောတော ဂေါတမဿ ခတ္တိယပဏ္ဍိတာပိ ဗြာဟ္မဏပဏ္ဍိတာပိ ဂဟပတိပဏ္ဍိတာပိ သမဏပဏ္ဍိတာပိ အဘိပ္ပသန္နာ ဝိနီတာ အရိယေ ဉာယေ ဓမ္မေ ကုသလေ’’တိ။ ‘‘သမ္မုခါ စေပိ မယံ, ဘော ဘာရဒွါဇ, တံ ဘဝန္တံ ဂေါတမံ ပဿေယျာမ, သမ္မုခါပိ နံ ဝဒေယျာမ – ‘ဘူနဟု [ဘူနဟနော (သျာ။ ကံ။)] သမဏော ဂေါတမော’တိ။ တံ ကိဿ ဟေတု? ဧဝဉှိ နော သုတ္တေ ဩစရတီ’’တိ။ ‘‘သစေ တံ ဘောတော မာဂဏ္ဍိယဿ အဂရု အာရောစေယျာမိ တံ [အာရောစေယျမေတံ (သီ။ ပီ။), အာရောစေဿာမိ တဿ (သျာ။ ကံ။)] သမဏဿ ဂေါတမဿာ’’တိ။ ‘‘အပ္ပေါဿုက္ကော ဘဝံ ဘာရဒွါဇော ဝုတ္တောဝ နံ ဝဒေယျာ’’တိ။
မြန်֍ ၂၀၈။ အဿောသိ ခေါ ဘဂဝါ ဒိဗ္ဗာယ သောတဓာတုယာ ဝိသုဒ္ဓါယ အတိက္ကန္တမာနုသိကာယ ဘာရဒွါဇဂေါတ္တဿ ဗြာဟ္မဏဿ မာဂဏ္ဍိယေန ပရိဗ္ဗာဇကေန သဒ္ဓိံ ဣမံ ကထာသလ္လာပံ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ သာယနှသမယံ ပဋိသလ္လာနာ ဝုဋ္ဌိတော ယေန ဘာရဒွါဇဂေါတ္တဿ ဗြာဟ္မဏဿ အဂျာဂါရံ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ နိသီဒိ ဘဂဝါ ပညတ္တေ တိဏသန္ထာရကေ။ အထ ခေါ ဘာရဒွါဇဂေါတ္တော ဗြာဟ္မဏော ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝတာ သဒ္ဓိံ သမ္မောဒိ။ သမ္မောဒနီယံ ကထံ သာရဏီယံ ဝီတိသာရေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နံ ခေါ ဘာရဒွါဇဂေါတ္တံ ဗြာဟ္မဏံ ဘဂဝါ ဧတဒဝေါစ – ‘‘အဟု ပန တေ, ဘာရဒွါဇ, မာဂဏ္ဍိယေန ပရိဗ္ဗာဇကေန သဒ္ဓိံ ဣမံယေဝ တိဏသန္ထာရကံ အာရဗ္ဘ ကောစိဒေဝ ကထာသလ္လာပေါ’’တိ? ဧဝံ ဝုတ္တေ, ဘာရဒွါဇဂေါတ္တော ဗြာဟ္မဏော သံဝိဂ္ဂေါ လောမဟဋ္ဌဇာတော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ဧတဒေဝ ခေါ ပန မယံ ဘောတော ဂေါတမဿ အာရောစေတုကာမာ။ အထ စ ပန ဘဝံ ဂေါတမော အနက္ခာတံယေဝ အက္ခာသီ’’တိ။ အယဉ္စ ဟိ [အယဉ္စ ဟိဒံ (သီ။ သျာ။ ကံ။ ပီ။)] ဘဂဝတော ဘာရဒွါဇဂေါတ္တေန ဗြာဟ္မဏေန သဒ္ဓိံ အန္တရာကထာ ဝိပ္ပကတာ ဟောတိ။ အထ ခေါ မာဂဏ္ဍိယော ပရိဗ္ဗာဇကော ဇင်္ဃာဝိဟာရံ အနုစင်္ကမမာနော အနုဝိစရမာနော ယေန ဘာရဒွါဇဂေါတ္တဿ ဗြာဟ္မဏဿ အဂျာဂါရံ ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝတာ သဒ္ဓိံ သမ္မောဒိ။ သမ္မောဒနီယံ ကထံ သာရဏီယံ ဝီတိသာရေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နံ ခေါ မာဂဏ္ဍိယံ ပရိဗ္ဗာဇကံ ဘဂဝါ ဧတဒဝေါစ –
(မ၊၂၊၁၇၁။)
မြန်֍ ၂၀၉။ ‘‘စက္ခုံ ခေါ, မာဂဏ္ဍိယ, ရူပါရာမံ ရူပရတံ ရူပသမ္မုဒိတံ။ တံ တထာဂတဿ ဒန္တံ ဂုတ္တံ ရက္ခိတံ သံဝုတံ, တဿ စ သံဝရာယ ဓမ္မံ ဒေသေတိ။ ဣဒံ နု တေ ဧတံ, မာဂဏ္ဍိယ, သန္ဓာယ ဘာသိတံ – ‘ဘူနဟု သမဏော ဂေါတမော’’’တိ? ‘‘ဧတဒေဝ ခေါ ပန မေ, ဘော ဂေါတမ, သန္ဓာယ ဘာသိတံ – ‘ဘူနဟု သမဏော ဂေါတမော’တိ။ တံ ကိဿ ဟေတု? ဧဝဉှိ နော သုတ္တေ ဩစရတီ’’တိ။ ‘‘သောတံ ခေါ, မာဂဏ္ဍိယ, သဒ္ဒါရာမံ…ပေ… ဃာနံ။၂၀၂၇၃ ခေါ, မာဂဏ္ဍိယ ဂန္ဓာရာမံ… ဇိဝှါ ခေါ, မာဂဏ္ဍိယ, ရသာရာမာ ရသရတာ ရသသမ္မုဒိတာ။ သာ တထာဂတဿ ဒန္တာ ဂုတ္တာ ရက္ခိတာ သံဝုတာ, တဿာ စ သံဝရာယ ဓမ္မံ ဒေသေတိ။ ဣဒံ နု တေ ဧတံ, မာဂဏ္ဍိယ, သန္ဓာယ ဘာသိတံ – ‘ဘူနဟု သမဏော ဂေါတမော’’’တိ? ‘‘ဧတဒေဝ ခေါ ပန မေ, ဘော ဂေါတမ, သန္ဓာယ ဘာသိတံ – ‘ဘူနဟု သမဏော ဂေါတမော’တိ။ တံ ကိဿ ဟေတု? ဧဝဉှိ နော သုတ္တေ ဩစရတီ’’တိ။ ‘‘ကာယော ခေါ, မာဂဏ္ဍိယ, ဖောဋ္ဌဗ္ဗာရာမော ဖောဋ္ဌဗ္ဗရတော…ပေ… မနော ခေါ, မာဂဏ္ဍိယ, ဓမ္မာရာမော ဓမ္မရတော ဓမ္မသမ္မုဒိတော။ သော တထာဂတဿ ဒန္တော ဂုတ္တော ရက္ခိတော သံဝုတော, တဿ စ သံဝရာယ ဓမ္မံ ဒေသေတိ။ ဣဒံ နု တေ ဧတံ, မာဂဏ္ဍိယ, သန္ဓာယ ဘာသိတံ – ‘ဘူနဟု သမဏော ဂေါတမော’’’တိ? ‘‘ဧတဒေဝ ခေါ ပန မေ, ဘော ဂေါတမ, သန္ဓာယ ဘာသိတံ – ‘ဘူနဟု သမဏော ဂေါတမော’တိ။ တံ ကိဿ ဟေတု? ဧဝဉှိ နော သုတ္တေ ဩစရတီ’’တိ။
မြန်֍ ၂၁၀။ ‘‘တံ ကိံ မညသိ, မာဂဏ္ဍိယ – ‘ဣဓေကစ္စော စက္ခုဝိညေယျေဟိ ရူပေဟိ ပရိစာရိတပုဗ္ဗော အဿ ဣဋ္ဌေဟိ ကန္တေဟိ မနာပေဟိ ပိယရူပေဟိ ကာမူပသံဟိတေဟိ ရဇနီယေဟိ, သော အပရေန သမယေန ရူပါနံယေဝ သမုဒယဉ္စ အတ္ထင်္ဂမဉ္စ အဿာဒဉ္စ အာဒီနဝဉ္စ နိဿရဏဉ္စ ယထာဘူတံ ဝိဒိတွာ ရူပတဏှံ ပဟာယ ရူပပရိဠာဟံ ပဋိဝိနောဒေတွာ ဝိဂတပိပါသော အဇ္ဈတ္တံ ဝူပသန္တစိတ္တော ဝိဟရေယျ။ ဣမဿ ပန တေ, မာဂဏ္ဍိယ, ကိမဿ ဝစနီယ’’’န္တိ? ‘‘န ကိဉ္စိ, ဘော ဂေါတမ’’။ ‘‘တံ ကိံ မညသိ, မာဂဏ္ဍိယ – ‘ဣဓေကစ္စော သောတဝိညေယျေဟိ သဒ္ဒေဟိ…ပေ… ဃာနဝိညေယျေဟိ ဂန္ဓေဟိ… ဇိဝှါဝိညေယျေဟိ ရသေဟိ… ကာယဝိညေယျေဟိ ဖောဋ္ဌဗ္ဗေဟိ ပရိစာရိတပုဗ္ဗော အဿ ဣဋ္ဌေဟိ ကန္တေဟိ မနာပေဟိ ပိယရူပေဟိ ကာမူပသံဟိတေဟိ ရဇနီယေဟိ, သော အပရေန သမယေန ဖောဋ္ဌဗ္ဗာနံယေဝ သမုဒယဉ္စ အတ္ထင်္ဂမဉ္စ အဿာဒဉ္စ အာဒီနဝဉ္စ နိဿရဏဉ္စ ယထာဘူတံ ဝိဒိတွာ ဖောဋ္ဌဗ္ဗတဏှံ ပဟာယ ဖောဋ္ဌဗ္ဗပရိဠာဟံ ပဋိဝိနောဒေတွာ ဝိဂတပိပါသော အဇ္ဈတ္တံ ဝူပသန္တစိတ္တော ဝိဟရေယျ။ ဣမဿ ပန တေ, မာဂဏ္ဍိယ, ကိမဿ ဝစနီယ’’’န္တိ? ‘‘န ကိဉ္စိ, ဘော ဂေါတမ’’။
(မ၊၂၊၁၇၂။)
မြန်֍ ၂၁၁။ ‘‘အဟံ ခေါ ပန, မာဂဏ္ဍိယ, ပုဗ္ဗေ အဂါရိယဘူတော သမာနော ပဉ္စဟိ ကာမဂုဏေဟိ သမပ္ပိတော သမင်္ဂီဘူတော ပရိစာရေသိံ စက္ခုဝိညေယျေဟိ ရူပေဟိ ဣဋ္ဌေဟိ ကန္တေဟိ မနာပေဟိ ပိယရူပေဟိ ကာမူပသံဟိတေဟိ ရဇနီယေဟိ, သောတဝိညေယျေဟိ သဒ္ဒေဟိ…ပေ… ဃာနဝိညေယျေဟိ ဂန္ဓေဟိ… ဇိဝှါဝိညေယျေဟိ ရသေဟိ… ကာယဝိညေယျေဟိ ဖောဋ္ဌဗ္ဗေဟိ ဣဋ္ဌေဟိ ကန္တေဟိ မနာပေဟိ ပိယရူပေဟိ ကာမူပသံဟိတေဟိ ရဇနီယေဟိ။ တဿ မယှံ, မာဂဏ္ဍိယ, တယော ပါသာဒါ အဟေသုံ – ဧကော ဝဿိကော, ဧကော ဟေမန္တိကော, ဧကော ဂိမှိကော။ သော ခေါ အဟံ, မာဂဏ္ဍိယ, ဝဿိကေ ပါသာဒေ ဝဿိကေ စတ္တာရော [ဝဿိကေ ပါသာဒေ စတ္တာရော (သျာ။ ကံ။)] မာသေ နိပ္ပုရိသေဟိ တူရိယေဟိ [တုရိယေဟိ (သီ။ သျာ။ ကံ။ ပီ။)] ပရိစာရယမာနော [ပရိစာရိယမာနော (သဗ္ဗတ္ထ)] န ဟေဋ္ဌာပါသာဒံ ဩရောဟာမိ။ သော အပရေန သမယေန ကာမာနံယေဝ သမုဒယဉ္စ အတ္ထင်္ဂမဉ္စ အဿာဒဉ္စ အာဒီနဝဉ္စ နိဿရဏဉ္စ ယထာဘူတံ ဝိဒိတွာ ကာမတဏှံ ပဟာယ ကာမပရိဠာဟံ ပဋိဝိနောဒေတွာ ဝိဂတပိပါသော အဇ္ဈတ္တံ ဝူပသန္တစိတ္တော ဝိဟရာမိ။ သော အညေ သတ္တေ ပဿာမိ ကာမေသု အဝီတရာဂေ ကာမတဏှာဟိ ခဇ္ဇမာနေ ကာမပရိဠာဟေန ပရိဍယှမာနေ ကာမေ ပဋိသေဝန္တေ။ သော တေသံ န ပိဟေမိ, န တတ္ထ အဘိရမာမိ။ တံ ကိဿ ဟေတု? ယာဟယံ, မာဂဏ္ဍိယ, ရတိ, အညတြေဝ ကာမေဟိ အညတြ အကုသလေဟိ ဓမ္မေဟိ – အပိ ဒိဗ္ဗံ သုခံ သမဓိဂယှ တိဋ္ဌတိ – တာယ ရတိယာ ရမမာနော ဟီနဿ န ပိဟေမိ, န တတ္ထ အဘိရမာမိ။
မြန်֍ ၂၁၂။ ‘‘သေယျထာပိ, မာဂဏ္ဍိယ, ဂဟပတိ ဝါ ဂဟပတိပုတ္တော ဝါ အဍ္ဎော မဟဒ္ဓနော မဟာဘောဂေါ ပဉ္စဟိ ကာမဂုဏေဟိ သမပ္ပိတော သမင်္ဂီဘူတော ပရိစာရေယျ စက္ခုဝိညေယျေဟိ ရူပေဟိ…ပေ… ဖောဋ္ဌဗ္ဗေဟိ ဣဋ္ဌေဟိ ကန္တေဟိ မနာပေဟိ ပိယရူပေဟိ ကာမူပသံဟိတေဟိ ရဇနီယေဟိ။ သော ကာယေန သုစရိတံ စရိတွာ ဝါစာယ သုစရိတံ စရိတွာ မနသာ သုစရိတံ စရိတွာ ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ သုဂတိံ သဂ္ဂံ လောကံ ဥပပဇ္ဇေယျ ဒေဝါနံ တာဝတိံသာနံ သဟဗျတံ။ သော တတ္ထ နန္ဒနေ ဝနေ အစ္ဆရာသံဃပရိဝုတော ဒိဗ္ဗေဟိ ပဉ္စဟိ ကာမဂုဏေဟိ သမပ္ပိတော သမင်္ဂီဘူတော ပရိစာရေယျ။ သော ပဿေယျ ဂဟပတိံ ဝါ ဂဟပတိပုတ္တံ ဝါ ပဉ္စဟိ ကာမဂုဏေဟိ သမပ္ပိတံ သမင်္ဂီဘူတံ ပရိစာရယမာနံ။
(မ၊၂၊၁၇၃။)
‘‘တံ ကိံ မညသိ, မာဂဏ္ဍိယ, အပိ နု သော ဒေဝပုတ္တော နန္ဒနေ ဝနေ အစ္ဆရာသံဃပရိဝုတော ဒိဗ္ဗေဟိ ပဉ္စဟိ ကာမဂုဏေဟိ သမပ္ပိတော သမင်္ဂီဘူတော ပရိစာရယမာနော အမုဿ ဂဟပတိဿ ဝါ ဂဟပတိပုတ္တဿ ဝါ ပိဟေယျ, မာနုသကာနံ ဝါ ပဉ္စန္နံ ကာမဂုဏာနံ မာနုသကေဟိ ဝါ ကာမေဟိ အာဝဋ္ဋေယျာ’’တိ? ‘‘နော ဟိဒံ, ဘော ဂေါတမ’’။ တံ ကိဿ ဟေတု? မာနုသကေဟိ, ဘော ဂေါတမ, ကာမေဟိ ဒိဗ္ဗကာမာ အဘိက္ကန္တတရာ စ ပဏီတတရာ စာ’’တိ။ ‘‘ဧဝမေဝ ခေါ အဟံ, မာဂဏ္ဍိယ, ပုဗ္ဗေ အဂါရိယဘူတော သမာနော ပဉ္စဟိ ကာမဂုဏေဟိ သမပ္ပိတော သမင်္ဂီဘူတော ပရိစာရေသိံ စက္ခုဝိညေယျေဟိ ရူပေဟိ ဣဋ္ဌေဟိ ကန္တေဟိ မနာပေဟိ ပိယရူပေဟိ ကာမူပသံဟိတေဟိ ရဇနီယေဟိ, သောတဝိညေယျေဟိ သဒ္ဒေဟိ…ပေ… ဃာနဝိညေယျေဟိ ဂန္ဓေဟိ… ဇိဝှါဝိညေယျေဟိ ရသေဟိ… ကာယဝိညေယျေဟိ ဖောဋ္ဌဗ္ဗေဟိ ဣဋ္ဌေဟိ ကန္တေဟိ မနာပေဟိ ပိယရူပေဟိ ကာမူပသံဟိတေဟိ ရဇနီယေဟိ။ သော အပရေန သမယေန ကာမာနံယေဝ သမုဒယဉ္စ အတ္ထင်္ဂမဉ္စ အဿာဒဉ္စ အာဒီနဝဉ္စ နိဿရဏဉ္စ ယထာဘူတံ ဝိဒိတွာ ကာမတဏှံ ပဟာယ ကာမပရိဠာဟံ ပဋိဝိနောဒေတွာ ဝိဂတပိပါသော အဇ္ဈတ္တံ ဝူပသန္တစိတ္တော ဝိဟရာမိ။ သော အညေ သတ္တေ ပဿာမိ ကာမေသု အဝီတရာဂေ ကာမတဏှာဟိ ခဇ္ဇမာနေ ကာမပရိဠာဟေန ပရိဍယှမာနေ ကာမေ ပဋိသေဝန္တေ, သော တေသံ န ပိဟေမိ, န တတ္ထ အဘိရမာမိ။ တံ ကိဿ ဟေတု? ယာဟယံ, မာဂဏ္ဍိယ, ရတိ အညတြေဝ ကာမေဟိ အညတြ အကုသလေဟိ ဓမ္မေဟိ – အပိ ဒိဗ္ဗံ သုခံ သမဓိဂယှ တိဋ္ဌတိ – တာယ ရတိယာ ရမမာနော ဟီနဿ န ပိဟေမိ, န တတ္ထ အဘိရမာမိ။
မြန်֍ ၂၁၃။ ‘‘သေယျထာပိ, မာဂဏ္ဍိယ, ကုဋ္ဌီ ပုရိသော အရုဂတ္တော ပက္ကဂတ္တော ကိမီဟိ ခဇ္ဇမာနော နခေဟိ ဝဏမုခါနိ ဝိပ္ပတစ္ဆမာနော အင်္ဂါရကာသုယာ ကာယံ ပရိတာပေယျ။ တဿ မိတ္တာမစ္စာ ဉာတိသာလောဟိတာ ဘိသက္ကံ သလ္လကတ္တံ ဥပဋ္ဌာပေယျုံ။ တဿ သော ဘိသက္ကော သလ္လကတ္တော ဘေသဇ္ဇံ ကရေယျ။ သော တံ ဘေသဇ္ဇံ အာဂမ္မ ကုဋ္ဌေဟိ ပရိမုစ္စေယျ, အရောဂေါ အဿ သုခီ သေရီ သယံဝသီ ယေန ကာမံ ဂမော။ သော အညံ ကုဋ္ဌိံ ပုရိသံ ပဿေယျ အရုဂတ္တံ ပက္ကဂတ္တံ ကိမီဟိ ခဇ္ဇမာနံ နခေဟိ ဝဏမုခါနိ ဝိပ္ပတစ္ဆမာနံ အင်္ဂါရကာသုယာ ကာယံ ပရိတာပေန္တံ။
‘‘တံ ကိံ မညသိ, မာဂဏ္ဍိယ, အပိ နု သော ပုရိသော အမုဿ ကုဋ္ဌိဿ ပုရိသဿ ပိဟေယျ အင်္ဂါရကာသုယာ ဝါ ဘေသဇ္ဇံ ပဋိသေဝနာယ ဝါ’’တိ။
(မ၊၂၊၁၇၄။)
‘‘နော ဟိဒံ, ဘော ဂေါတမ။ တံ ကိဿ ဟေတု? ရောဂေ ဟိ, ဘော ဂေါတမ, သတိ ဘေသဇ္ဇေန ကရဏီယံ ဟောတိ, ရောဂေ အသတိ န ဘေသဇ္ဇေန ကရဏီယံ ဟောတီ’’တိ။ ‘‘ဧဝမေဝ ခေါ အဟံ, မာဂဏ္ဍိယ, ပုဗ္ဗေ အဂါရိယဘူတော သမာနော ပဉ္စဟိ ကာမဂုဏေဟိ သမပ္ပိတော သမင်္ဂီဘူတော ပရိစာရေသိံ, စက္ခုဝိညေယျေဟိ ရူပေဟိ ဣဋ္ဌေဟိ ကန္တေဟိ မနာပေဟိ ပိယရူပေဟိ ကာမူပသံဟိတေဟိ ရဇနီယေဟိ, သောတဝိညေယျေဟိ သဒ္ဒေဟိ…ပေ… ဃာနဝိညေယျေဟိ ဂန္ဓေဟိ… ဇိဝှါဝိညေယျေဟိ ရသေဟိ… ကာယဝိညေယျေဟိ ဖောဋ္ဌဗ္ဗေဟိ ဣဋ္ဌေဟိ ကန္တေဟိ မနာပေဟိ ပိယရူပေဟိ ကာမူပသံဟိတေဟိ ရဇနီယေဟိ။ သော အပရေန သမယေန ကာမာနံယေဝ သမုဒယဉ္စ အတ္ထင်္ဂမဉ္စ အဿာဒဉ္စ အာဒီနဝဉ္စ နိဿရဏဉ္စ ယထာဘူတံ ဝိဒိတွာ ကာမတဏှံ ပဟာယ ကာမပရိဠာဟံ ပဋိဝိနောဒေတွာ ဝိဂတပိပါသော အဇ္ဈတ္တံ ဝူပသန္တစိတ္တော ဝိဟရာမိ။ သော အညေ သတ္တေ ပဿာမိ ကာမေသု အဝီတရာဂေ ကာမတဏှာဟိ ခဇ္ဇမာနေ ကာမပရိဠာဟေန ပရိဍယှမာနေ ကာမေ ပဋိသေဝန္တေ။ သော တေသံ န ပိဟေမိ, န တတ္ထ အဘိရမာမိ။ တံ ကိဿ ဟေတု? ယာဟယံ, မာဂဏ္ဍိယ, ရတိ, အညတြေဝ ကာမေဟိ အညတြ အကုသလေဟိ ဓမ္မေဟိ – အပိ ဒိဗ္ဗံ သုခံ သမဓိဂယှ တိဋ္ဌတိ – တာယ ရတိယာ ရမမာနော ဟီနဿ န ပိဟေမိ, န တတ္ထ အဘိရမာမိ။
မြန်֍ ၂၁၄။ ‘‘သေယျထာပိ, မာဂဏ္ဍိယ, ကုဋ္ဌီ ပုရိသော အရုဂတ္တော ပက္ကဂတ္တော ကိမီဟိ ခဇ္ဇမာနော နခေဟိ ဝဏမုခါနိ ဝိပ္ပတစ္ဆမာနော အင်္ဂါရကာသုယာ ကာယံ ပရိတာပေယျ။ တဿ မိတ္တာမစ္စာ ဉာတိသာလောဟိတာ ဘိသက္ကံ သလ္လကတ္တံ ဥပဋ္ဌာပေယျုံ။ တဿ သော ဘိသက္ကော သလ္လကတ္တော ဘေသဇ္ဇံ ကရေယျ။ သော တံ ဘေသဇ္ဇံ အာဂမ္မ ကုဋ္ဌေဟိ ပရိမုစ္စေယျ, အရောဂေါ အဿ သုခီ သေရီ သယံဝသီ ယေန ကာမံ ဂမော။ တမေနံ ဒွေ ဗလဝန္တော ပုရိသာ နာနာဗာဟာသု ဂဟေတွာ အင်္ဂါရကာသုံ ဥပကဍ္ဎေယျုံ။
‘‘တံ ကိံ မညသိ, မာဂဏ္ဍိယ, အပိ နု သော ပုရိသော ဣတိ စိတိစေဝ ကာယံ သန္နာမေယျာ’’တိ? ‘‘ဧဝံ, ဘော ဂေါတမ’’။ ‘‘တံ ကိဿ ဟေတု’’? ‘‘အသု ဟိ, ဘော ဂေါတမ, အဂ္ဂိ ဒုက္ခသမ္ဖဿော စေဝ မဟာဘိတာပေါ စ မဟာပရိဠာဟော စာ’’တိ။ ‘‘တံ ကိံ မညသိ, မာဂဏ္ဍိယ, ဣဒါနေဝ နု ခေါ သော အဂ္ဂိ ဒုက္ခသမ္ဖဿော စေဝ မဟာဘိတာပေါ စ မဟာပရိဠာဟော စ ဥဒါဟု ပုဗ္ဗေပိ သော အဂ္ဂိ ဒုက္ခသမ္ဖဿော စေဝ မဟာဘိတာပေါ စ မဟာပရိဠာဟော စာ’’တိ? ‘‘ဣဒါနိ စေဝ, ဘော ဂေါတမ, သော အဂ္ဂိ ဒုက္ခသမ္ဖဿော စေဝ
(မ၊၂၊၁၇၅။)
မဟာဘိတာပေါ စ မဟာပရိဠာဟော စ, ပုဗ္ဗေပိ သော အဂ္ဂိ ဒုက္ခသမ္ဖဿော စေဝ မဟာဘိတာပေါ စ မဟာပရိဠာဟော စ။ အသု စ [အသု ဟိ စ (သီ။ ပီ။)], ဘော ဂေါတမ, ကုဋ္ဌီ ပုရိသော အရုဂတ္တော ပက္ကဂတ္တော ကိမီဟိ ခဇ္ဇမာနော နခေဟိ ဝဏမုခါနိ ဝိပ္ပတစ္ဆမာနော ဥပဟတိန္ဒြိယော ဒုက္ခသမ္ဖဿေယေဝ အဂ္ဂိသ္မိံ သုခမိတိ ဝိပရီတသညံ ပစ္စလတ္ထာ’’တိ။ ‘‘ဧဝမေဝ ခေါ, မာဂဏ္ဍိယ, အတီတမ္ပိ အဒ္ဓါနံ ကာမာ ဒုက္ခသမ္ဖဿာ စေဝ မဟာဘိတာပါ စ မဟာပရိဠာဟာ စ, အနာဂတမ္ပိ အဒ္ဓါနံ ကာမာ ဒုက္ခသမ္ဖဿာ စေဝ မဟာဘိတာပါ စ မဟာပရိဠာဟာ စ, ဧတရဟိပိ ပစ္စုပ္ပန္နံ အဒ္ဓါနံ ကာမာ ဒုက္ခသမ္ဖဿာ စေဝ မဟာဘိတာပါ စ မဟာပရိဠာဟာ စ။ ဣမေ စ, မာဂဏ္ဍိယ, သတ္တာ ကာမေသု အဝီတရာဂါ ကာမတဏှာဟိ ခဇ္ဇမာနာ ကာမပရိဠာဟေန ပရိဍယှမာနာ ဥပဟတိန္ဒြိယာ ဒုက္ခသမ္ဖဿေသုယေဝ ကာမေသု သုခမိတိ ဝိပရီတသညံ ပစ္စလတ္ထုံ။
မြန်֍ ၂၁၅။ ‘‘သေယျထာပိ, မာဂဏ္ဍိယ, ကုဋ္ဌီ ပုရိသော အရုဂတ္တော ပက္ကဂတ္တော ကိမီဟိ ခဇ္ဇမာနော နခေဟိ ဝဏမုခါနိ ဝိပ္ပတစ္ဆမာနော အင်္ဂါရကာသုယာ ကာယံ ပရိတာပေတိ။ ယထာ ယထာ ခေါ, မာဂဏ္ဍိယ, အသု ကုဋ္ဌီ ပုရိသော အရုဂတ္တော ပက္ကဂတ္တော ကိမီဟိ ခဇ္ဇမာနော နခေဟိ ဝဏမုခါနိ ဝိပ္ပတစ္ဆမာနော အင်္ဂါရကာသုယာ ကာယံ ပရိတာပေတိ တထာ တထာ’ဿ [တထာ တထာ တဿေဝ (သျာ။ ကံ။ က။)] တာနိ ဝဏမုခါနိ အသုစိတရာနိ စေဝ ဟောန္တိ ဒုဂ္ဂန္ဓတရာနိ စ ပူတိကတရာနိ စ, ဟောတိ စေဝ ကာစိ သာတမတ္တာ အဿာဒမတ္တာ – ယဒိဒံ ဝဏမုခါနံ ကဏ္ဍူဝနဟေတု၊ ဧဝမေဝ ခေါ, မာဂဏ္ဍိယ, သတ္တာ ကာမေသု အဝီတရာဂါ ကာမတဏှာဟိ ခဇ္ဇမာနာ ကာမပရိဠာဟေန စ ပရိဍယှမာနာ ကာမေ ပဋိသေဝန္တိ။ ယထာ ယထာ ခေါ, မာဂဏ္ဍိယ, သတ္တာ ကာမေသု အဝီတရာဂါ ကာမတဏှာဟိ ခဇ္ဇမာနာ ကာမပရိဠာဟေန စ ပရိဍယှမာနာ ကာမေ ပဋိသေဝန္တိ တထာ တထာ တေသံ တေသံ သတ္တာနံ ကာမတဏှာ စေဝ ပဝဍ္ဎတိ, ကာမပရိဠာဟေန စ ပရိဍယှန္တိ, ဟောတိ စေဝ သာတမတ္တာ အဿာဒမတ္တာ – ယဒိဒံ ပဉ္စကာမဂုဏေ ပဋိစ္စ။
‘‘တံ ကိံ မညသိ, မာဂဏ္ဍိယ, အပိ နု တေ ဒိဋ္ဌော ဝါ သုတော ဝါ ရာဇာ ဝါ ရာဇမဟာမတ္တော ဝါ ပဉ္စဟိ ကာမဂုဏေဟိ သမပ္ပိတော သမင်္ဂီဘူတော ပရိစာရယမာနော ကာမတဏှံ အပ္ပဟာယ ကာမပရိဠာဟံ အပ္ပဋိဝိနောဒေတွာ ဝိဂတပိပါသော အဇ္ဈတ္တံ ဝူပသန္တစိတ္တော ဝိဟာသိ ဝါ ဝိဟရတိ ဝါ ဝိဟရိဿတိ
(မ၊၂၊၁၇၆။)
ဝါ’’တိ။ ‘‘နော ဟိဒံ, ဘော ဂေါတမ’’။ ‘‘သာဓု, မာဂဏ္ဍိယ! မယာပိ ခေါ ဧတံ, မာဂဏ္ဍိယ, နေဝ ဒိဋ္ဌံ န သုတံ ရာဇာ ဝါ ရာဇမဟာမတ္တော ဝါ ပဉ္စဟိ ကာမဂုဏေဟိ သမပ္ပိတော သမင်္ဂီဘူတော ပရိစာရယမာနော ကာမတဏှံ အပ္ပဟာယ ကာမပရိဠာဟံ အပ္ပဋိဝိနောဒေတွာ ဝိဂတပိပါသော အဇ္ဈတ္တံ ဝူပသန္တစိတ္တော ဝိဟာသိ ဝါ ဝိဟရတိ ဝါ ဝိဟရိဿတိ ဝါ။ အထ ခေါ, မာဂဏ္ဍိယ, ယေ ဟိ ကေစိ သမဏာ ဝါ ဗြာဟ္မဏာ ဝါ ဝိဂတပိပါသာ အဇ္ဈတ္တံ ဝူပသန္တစိတ္တာ ဝိဟာသုံ ဝါ ဝိဟရန္တိ ဝါ ဝိဟရိဿန္တိ ဝါ သဗ္ဗေ တေ ကာမာနံယေဝ သမုဒယဉ္စ အတ္ထင်္ဂမဉ္စ အဿာဒဉ္စ အာဒီနဝဉ္စ နိဿရဏဉ္စ ယထာဘူတံ ဝိဒိတွာ ကာမတဏှံ ပဟာယ ကာမပရိဠာဟံ ပဋိဝိနောဒေတွာ ဝိဂတပိပါသာ အဇ္ဈတ္တံ ဝူပသန္တစိတ္တာ ဝိဟာသုံ ဝါ ဝိဟရန္တိ ဝါ ဝိဟရိဿန္တိ ဝါ’’တိ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ တာယံ ဝေလာယံ ဣမံ ဥဒါနံ ဥဒါနေသိ –
‘‘အာရောဂျပရမာ လာဘာ, နိဗ္ဗာနံ ပရမံ သုခံ၊
အဋ္ဌင်္ဂိကော စ မဂ္ဂါနံ, ခေမံ အမတဂါမိန’’န္တိ။
မြန်֍ ၂၁၆။ ဧဝံ ဝုတ္တေ, မာဂဏ္ဍိယော ပရိဗ္ဗာဇကော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘အစ္ဆရိယံ, ဘော ဂေါတမ, အဗ္ဘုတံ, ဘော ဂေါတမ! ယာဝ သုဘာသိတံ စိဒံ ဘောတာ ဂေါတမေန – ‘အာရောဂျပရမာ လာဘာ, နိဗ္ဗာနံ ပရမံ သုခ’န္တိ။ မယာပိ ခေါ ဧတံ, ဘော ဂေါတမ, သုတံ ပုဗ္ဗကာနံ ပရိဗ္ဗာဇကာနံ အာစရိယပါစရိယာနံ ဘာသမာနာနံ – ‘အာရောဂျပရမာ လာဘာ, နိဗ္ဗာနံ ပရမံ သုခ’န္တိ၊ တယိဒံ, ဘော ဂေါတမ, သမေတီ’’တိ။ ‘‘ယံ ပန တေ ဧတံ, မာဂဏ္ဍိယ, သုတံ ပုဗ္ဗကာနံ ပရိဗ္ဗာဇကာနံ အာစရိယပါစရိယာနံ ဘာသမာနာနံ – ‘အာရောဂျပရမာ လာဘာ, နိဗ္ဗာနံ ပရမံ သုခ’န္တိ, ကတမံ တံ အာရောဂျံ, ကတမံ တံ နိဗ္ဗာန’’န္တိ? ဧဝံ ဝုတ္တေ, မာဂဏ္ဍိယော ပရိဗ္ဗာဇကော သကာနေဝ သုဒံ ဂတ္တာနိ ပါဏိနာ အနောမဇ္ဇတိ – ‘‘ဣဒန္တံ, ဘော ဂေါတမ, အာရောဂျံ, ဣဒန္တံ နိဗ္ဗာနံ။ အဟဉှိ, ဘော ဂေါတမ, ဧတရဟိ အရောဂေါ သုခီ, န မံ ကိဉ္စိ အာဗာဓတီ’’တိ။
မြန်֍ ၂၁၇။ ‘‘သေယျထာပိ, မာဂဏ္ဍိယ, ဇစ္စန္ဓော ပုရိသော၊ သော န ပဿေယျ ကဏှသုက္ကာနိ ရူပါနိ, န ပဿေယျ နီလကာနိ ရူပါနိ, န ပဿေယျ ပီတကာနိ ရူပါနိ, န ပဿေယျ လောဟိတကာနိ ရူပါနိ, န ပဿေယျ မဉ္ဇိဋ္ဌကာနိ [မဉ္ဇေဋ္ဌိကာနိ (သီ။ သျာ။ ကံ။ ပီ။), မဉ္ဇေဋ္ဌကာနိ (က။)] ရူပါနိ, န ပဿေယျ သမဝိသမံ, န ပဿေယျ တာရကရူပါနိ, န ပဿေယျ စန္ဒိမသူရိယေ။ သော သုဏေယျ စက္ခုမတော ဘာသမာနဿ – ‘ဆေကံ ဝတ,
(မ၊၂၊၁၇၇။)
ဘော, ဩဒါတံ ဝတ္ထံ အဘိရူပံ နိမ္မလံ သုစီ’တိ! သော ဩဒါတပရိယေသနံ စရေယျ။ တမေနံ အညတရော ပုရိသော တေလမလိကတေန သာဟုဠိစီရေန [တေလမသိကတေန သာဟုဠစီဝရေန (သီ။ သျာ။ ကံ။ ပီ။)] ဝဉ္စေယျ – ‘ဣဒံ တေ, အမ္ဘော ပုရိသ, ဩဒါတံ ဝတ္ထံ အဘိရူပံ နိမ္မလံ သုစီ’တိ။ သော တံ ပဋိဂ္ဂဏှေယျ, ပဋိဂ္ဂဟေတွာ ပါရုပေယျ, ပါရုပေတွာ အတ္တမနော အတ္တမနဝါစံ နိစ္ဆာရေယျ – ‘ဆေကံ ဝတ, ဘော, ဩဒါတံ ဝတ္ထံ အဘိရူပံ နိမ္မလံ သုစီ’တိ!
‘‘တံ ကိံ မညသိ, မာဂဏ္ဍိယ, အပိ နု သော ဇစ္စန္ဓော ပုရိသော ဇာနန္တော ပဿန္တော အမုံ တေလမလိကတံ သာဟုဠိစီရံ ပဋိဂ္ဂဏှေယျ, ပဋိဂ္ဂဟေတွာ ပါရုပေယျ, ပါရုပေတွာ အတ္တမနော အတ္တမနဝါစံ နိစ္ဆာရေယျ – ‘ဆေကံ ဝတ, ဘော, ဩဒါတံ ဝတ္ထံ အဘိရူပံ နိမ္မလံ သုစီ’တိ ဥဒါဟု စက္ခုမတော သဒ္ဓါယာ’’တိ? ‘‘အဇာနန္တော ဟိ, ဘော ဂေါတမ, အပဿန္တော သော ဇစ္စန္ဓော ပုရိသော အမုံ တေလမလိကတံ သာဟုဠိစီရံ ပဋိဂ္ဂဏှေယျ, ပဋိဂ္ဂဟေတွာ ပါရုပေယျ, ပါရုပေတွာ အတ္တမနော အတ္တမနဝါစံ နိစ္ဆာရေယျ – ‘ဆေကံ ဝတ, ဘော, ဩဒါတံ ဝတ္ထံ အဘိရူပံ နိမ္မလံ သုစီ’တိ, စက္ခုမတော သဒ္ဓါယာ’’တိ။ ‘‘ဧဝမေဝ ခေါ, မာဂဏ္ဍိယ, အညတိတ္ထိယာ ပရိဗ္ဗာဇကာ အန္ဓာ အစက္ခုကာ အဇာနန္တာ အာရောဂျံ, အပဿန္တာ နိဗ္ဗာနံ, အထ စ ပနိမံ ဂါထံ ဘာသန္တိ – ‘အာရောဂျပရမာ လာဘာ, နိဗ္ဗာနံ ပရမံ သုခ’န္တိ။ ပုဗ္ဗကေဟေသာ, မာဂဏ္ဍိယ, အရဟန္တေဟိ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေဟိ ဂါထာ ဘာသိတာ –
‘အာရောဂျပရမာ လာဘာ, နိဗ္ဗာနံ ပရမံ သုခံ၊
အဋ္ဌင်္ဂိကော စ မဂ္ဂါနံ, ခေမံ အမတဂါမိန’န္တိ။
မြန်֍ ၂၁၈။ ‘‘သာ ဧတရဟိ အနုပုဗ္ဗေန ပုထုဇ္ဇနဂါထာ [ပုထုဇ္ဇနဂတာ (သီ။ ပီ။)]။ အယံ ခေါ ပန, မာဂဏ္ဍိယ, ကာယော ရောဂဘူတော ဂဏ္ဍဘူတော သလ္လဘူတော အဃဘူတော အာဗာဓဘူတော, သော တွံ ဣမံ ကာယံ ရောဂဘူတံ ဂဏ္ဍဘူတံ သလ္လဘူတံ အဃဘူတံ အာဗာဓဘူတံ – ‘ဣဒန္တံ, ဘော ဂေါတမ, အာရောဂျံ, ဣဒန္တံ နိဗ္ဗာန’န္တိ ဝဒေသိ။ တဉှိ တေ, မာဂဏ္ဍိယ, အရိယံ စက္ခုံ နတ္ထိ ယေန တွံ အရိယေန စက္ခုနာ အာရောဂျံ ဇာနေယျာသိ, နိဗ္ဗာနံ ပဿေယျာသီ’’တိ။ ‘‘ဧဝံ ပသန္နော အဟံ ဘောတော ဂေါတမဿ! ပဟောတိ မေ ဘဝံ ဂေါတမော တထာ ဓမ္မံ ဒေသေတုံ ယထာဟံ အာရောဂျံ ဇာနေယျံ, နိဗ္ဗာနံ ပဿေယျ’’န္တိ။
(မ၊၂၊၁၇၈။)
မြန်֍ ၂၁၉။ ‘‘သေယျထာပိ, မာဂဏ္ဍိယ, ဇစ္စန္ဓော ပုရိသော၊ သော န ပဿေယျ ကဏှသုက္ကာနိ ရူပါနိ, န ပဿေယျ နီလကာနိ ရူပါနိ, န ပဿေယျ ပီတကာနိ ရူပါနိ, န ပဿေယျ လောဟိတကာနိ ရူပါနိ, န ပဿေယျ မဉ္ဇိဋ္ဌကာနိ ရူပါနိ, န ပဿေယျ သမဝိသမံ, န ပဿေယျ တာရကရူပါနိ, န ပဿေယျ စန္ဒိမသူရိယေ။ တဿ မိတ္တာမစ္စာ ဉာတိသာလောဟိတာ ဘိသက္ကံ သလ္လကတ္တံ ဥပဋ္ဌာပေယျုံ။ တဿ သော ဘိသက္ကော သလ္လကတ္တော ဘေသဇ္ဇံ ကရေယျ။ သော တံ ဘေသဇ္ဇံ အာဂမ္မ န စက္ခူနိ ဥပ္ပါဒေယျ, န စက္ခူနိ ဝိသောဓေယျ။ တံ ကိံ မညသိ, မာဂဏ္ဍိယ, နနု သော ဝေဇ္ဇော ယာဝဒေဝ ကိလမထဿ ဝိဃာတဿ ဘာဂီ အဿာ’’တိ? ‘‘ဧဝံ, ဘော ဂေါတမ’’။ ‘‘ဧဝမေဝ ခေါ, မာဂဏ္ဍိယ, အဟဉ္စေ တေ ဓမ္မံ ဒေသေယျံ – ‘ဣဒန္တံ အာရောဂျံ, ဣဒန္တံ နိဗ္ဗာန’န္တိ, သော တွံ အာရောဂျံ န ဇာနေယျာသိ, နိဗ္ဗာနံ န ပဿေယျာသိ။ သော မမဿ ကိလမထော, သာ မမဿ ဝိဟေသာ’’တိ။ ‘‘ဧဝံ ပသန္နော အဟံ ဘောတော ဂေါတမဿ။ ပဟောတိ မေ ဘဝံ ဂေါတမော တထာ ဓမ္မံ ဒေသေတုံ ယထာဟံ အာရောဂျံ ဇာနေယျံ, နိဗ္ဗာနံ ပဿေယျ’’န္တိ။
မြန်֍ ၂၂၀။ ‘‘သေယျထာပိ, မာဂဏ္ဍိယ, ဇစ္စန္ဓော ပုရိသော၊ သော န ပဿေယျ ကဏှသုက္ကာနိ ရူပါနိ, န ပဿေယျ နီလကာနိ ရူပါနိ, န ပဿေယျ ပီတကာနိ ရူပါနိ, န ပဿေယျ လောဟိတကာနိ ရူပါနိ, န ပဿေယျ မဉ္ဇိဋ္ဌကာနိ ရူပါနိ, န ပဿေယျ သမဝိသမံ, န ပဿေယျ တာရကရူပါနိ, န ပဿေယျ စန္ဒိမသူရိယေ။ သော သုဏေယျ စက္ခုမတော ဘာသမာနဿ – ‘ဆေကံ ဝတ, ဘော, ဩဒါတံ ဝတ္ထံ အဘိရူပံ နိမ္မလံ သုစီ’တိ! သော ဩဒါတပရိယေသနံ စရေယျ။ တမေနံ အညတရော ပုရိသော တေလမလိကတေန သာဟုဠိစီရေန ဝဉ္စေယျ – ‘ဣဒံ တေ, အမ္ဘော ပုရိသ, ဩဒါတံ ဝတ္ထံ အဘိရူပံ နိမ္မလံ သုစီ’တိ။ သော တံ ပဋိဂ္ဂဏှေယျ, ပဋိဂ္ဂဟေတွာ ပါရုပေယျ။ တဿ မိတ္တာမစ္စာ ဉာတိသာလောဟိတာ ဘိသက္ကံ သလ္လကတ္တံ ဥပဋ္ဌာပေယျုံ။ တဿ သော ဘိသက္ကော သလ္လကတ္တော ဘေသဇ္ဇံ ကရေယျ – ဥဒ္ဓံဝိရေစနံ အဓောဝိရေစနံ အဉ္ဇနံ ပစ္စဉ္ဇနံ နတ္ထုကမ္မံ။ သော တံ ဘေသဇ္ဇံ အာဂမ္မ စက္ခူနိ ဥပ္ပါဒေယျ, စက္ခူနိ ဝိသောဓေယျ။ တဿ သဟ စက္ခုပ္ပါဒါ ယော အမုသ္မိံ တေလမလိကတေ သာဟုဠိစီရေ ဆန္ဒရာဂေါ သော ပဟီယေထ။ တဉ္စ နံ ပုရိသံ အမိတ္တတောပိ ဒဟေယျ, ပစ္စတ္ထိကတောပိ ဒဟေယျ, အပိ စ ဇီဝိတာ ဝေါရောပေတဗ္ဗံ မညေယျ – ‘ဒီဃရတ္တံ ဝတ, ဘော, အဟံ ဣမိနာ ပုရိသေန တေလမလိကတေန သာဟုဠိစီရေန နိကတော ဝဉ္စိတော ပလုဒ္ဓေါ – ဣဒံ တေ, အမ္ဘော ပုရိသ, ဩဒါတံ
(မ၊၂၊၁၇၉။)
ဝတ္ထံ အဘိရူပံ နိမ္မလံ သုစီ’တိ။ ဧဝမေဝ ခေါ, မာဂဏ္ဍိယ, အဟဉ္စေ တေ ဓမ္မံ ဒေသေယျံ – ‘ဣဒန္တံ အာရောဂျံ, ဣဒန္တံ နိဗ္ဗာန’န္တိ။ သော တွံ အာရောဂျံ ဇာနေယျာသိ, နိဗ္ဗာနံ ပဿေယျာသိ။ တဿ တေ သဟ စက္ခုပ္ပါဒါ ယော ပဉ္စသုပါဒါနက္ခန္ဓေသု ဆန္ဒရာဂေါ သော ပဟီယေထ၊ အပိ စ တေ ဧဝမဿ – ‘ဒီဃရတ္တံ ဝတ, ဘော, အဟံ ဣမိနာ စိတ္တေန နိကတော ဝဉ္စိတော ပလုဒ္ဓေါ [ပလဒ္ဓေါ (သီ။ ပီ။)]။ အဟဉှိ ရူပံယေဝ ဥပါဒိယမာနော ဥပါဒိယိံ, ဝေဒနံယေဝ ဥပါဒိယမာနော ဥပါဒိယိံ, သညံယေဝ ဥပါဒိယမာနော ဥပါဒိယိံ, သင်္ခါရေယေဝ ဥပါဒိယမာနော ဥပါဒိယိံ, ဝိညာဏံယေဝ ဥပါဒိယမာနော ဥပါဒိယိံ။ တဿ မေ ဥပါဒါနပစ္စယာ ဘဝေါ, ဘဝပစ္စယာ ဇာတိ, ဇာတိပစ္စယာ ဇရာမရဏံ သောကပရိဒေဝဒုက္ခဒေါမနဿုပါယာသာ သမ္ဘဝန္တိ၊ ဧဝမေတဿ ကေဝလဿ ဒုက္ခက္ခန္ဓဿ သမုဒယော ဟောတီ’’’တိ။ ‘‘ဧဝံ ပသန္နော အဟံ ဘောတော ဂေါတမဿ! ပဟောတိ မေ ဘဝံ ဂေါတမော တထာ ဓမ္မံ ဒေသေတုံ ယထာဟံ ဣမမှာ အာသနာ အနန္ဓော ဝုဋ္ဌဟေယျ’’န္တိ။
မြန်֍ ၂၂၁။ ‘‘တေန ဟိ တွံ, မာဂဏ္ဍိယ, သပ္ပုရိသေ ဘဇေယျာသိ။ ယတော ခေါ တွံ, မာဂဏ္ဍိယ, သပ္ပုရိသေ ဘဇိဿသိ တတော တွံ, မာဂဏ္ဍိယ, သဒ္ဓမ္မံ သောဿသိ၊ ယတော ခေါ တွံ, မာဂဏ္ဍိယ, သဒ္ဓမ္မံ သောဿသိ တတော တွံ, မာဂဏ္ဍိယ, ဓမ္မာနုဓမ္မံ ပဋိပဇ္ဇိဿသိ၊ ယတော ခေါ တွံ, မာဂဏ္ဍိယ, ဓမ္မာနုဓမ္မံ ပဋိပဇ္ဇိဿသိ တတော တွံ, မာဂဏ္ဍိယ, သာမံယေဝ ဉဿသိ, သာမံ ဒက္ခိဿသိ – ဣမေ ရောဂါ ဂဏ္ဍာ သလ္လာ၊ ဣဓ ရောဂါ ဂဏ္ဍာ သလ္လာ အပရိသေသာ နိရုဇ္ဈန္တိ။ တဿ မေ ဥပါဒါနနိရောဓာ ဘဝနိရောဓော, ဘဝနိရောဓာ ဇာတိနိရောဓော, ဇာတိနိရောဓာ ဇရာမရဏံ သောကပရိဒေဝဒုက္ခဒေါမနဿုပါယာသာ နိရုဇ္ဈန္တိ၊ ဧဝမေတဿ ကေဝလဿ ဒုက္ခက္ခန္ဓဿ နိရောဓော ဟောတီ’’တိ။
မြန်֍ ၂၂၂။ ဧဝံ ဝုတ္တေ, မာဂဏ္ဍိယော ပရိဗ္ဗာဇကော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘အဘိက္ကန္တံ, ဘော ဂေါတမ, အဘိက္ကန္တံ, ဘော ဂေါတမ! သေယျထာပိ, ဘော ဂေါတမ, နိက္ကုဇ္ဇိတံ ဝါ ဥက္ကုဇ္ဇေယျ, ပဋိစ္ဆန္နံ ဝါ ဝိဝရေယျ, မူဠှဿ ဝါ မဂ္ဂံ အာစိက္ခေယျ, အန္ဓကာရေ ဝါ တေလပဇ္ဇောတံ ဓာရေယျ – စက္ခုမန္တော ရူပါနိ ဒက္ခန္တီတိ၊ ဧဝမေဝံ ဘောတာ ဂေါတမေန အနေကပရိယာယေန ဓမ္မော ပကာသိတော။ ဧသာဟံ ဘဝန္တံ ဂေါတမံ သရဏံ ဂစ္ဆာမိ ဓမ္မဉ္စ
(မ၊၂၊၁၈၀။)
ဘိက္ခုသံဃဉ္စ။ လဘေယျာဟံ ဘောတော ဂေါတမဿ သန္တိကေ ပဗ္ဗဇ္ဇံ, လဘေယျံ ဥပသမ္ပဒ’’န္တိ။ ‘‘ယော ခေါ, မာဂဏ္ဍိယ, အညတိတ္ထိယပုဗ္ဗော ဣမသ္မိံ ဓမ္မဝိနယေ အာကင်္ခတိ ပဗ္ဗဇ္ဇံ, အာကင်္ခတိ ဥပသမ္ပဒံ, သော စတ္တာရော မာသေ ပရိဝသတိ၊ စတုန္နံ မာသာနံ အစ္စယေန အာရဒ္ဓစိတ္တာ ဘိက္ခူ ပဗ္ဗာဇေန္တိ, ဥပသမ္ပာဒေန္တိ ဘိက္ခုဘာဝါယ။ အပိ စ မေတ္ထ ပုဂ္ဂလဝေမတ္တတာ ဝိဒိတာ’’တိ။ ‘‘သစေ, ဘန္တေ, အညတိတ္ထိယပုဗ္ဗာ ဣမသ္မိံ ဓမ္မဝိနယေ အာကင်္ခန္တာ ပဗ္ဗဇ္ဇံ, အာကင်္ခန္တာ ဥပသမ္ပဒံ စတ္တာရော မာသေ ပရိဝသန္တိ, စတုန္နံ မာသာနံ အစ္စယေန အာရဒ္ဓစိတ္တာ ဘိက္ခူ ပဗ္ဗာဇေန္တိ ဥပသမ္ပာဒေန္တိ ဘိက္ခုဘာဝါယ၊ အဟံ စတ္တာရိ ဝဿာနိ ပရိဝသိဿာမိ, စတုန္နံ ဝဿာနံ အစ္စယေန အာရဒ္ဓစိတ္တာ ဘိက္ခူ ပဗ္ဗာဇေန္တု, ဥပသမ္ပာဒေန္တု ဘိက္ခုဘာဝါယာ’’တိ။ အလတ္ထ ခေါ မာဂဏ္ဍိယော ပရိဗ္ဗာဇကော ဘဂဝတော သန္တိကေ ပဗ္ဗဇ္ဇံ, အလတ္ထ ဥပသမ္ပဒံ။ အစိရူပသမ္ပန္နော ခေါ ပနာယသ္မာ မာဂဏ္ဍိယော ဧကော ဝူပကဋ္ဌော အပ္ပမတ္တော အာတာပီ ပဟိတတ္တော ဝိဟရန္တော နစိရဿေဝ – ယဿတ္ထာယ ကုလပုတ္တာ သမ္မဒေဝ အဂါရသ္မာ အနဂါရိယံ ပဗ္ဗဇန္တိ တဒနုတ္တရံ – ဗြဟ္မစရိယပရိယောသာနံ ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတွာ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟာသိ။ ‘ခီဏာ ဇာတိ, ဝုသိတံ ဗြဟ္မစရိယံ, ကတံ ကရဏီယံ, နာပရံ ဣတ္ထတ္တာယာ’တိ အဗ္ဘညာသိ။ အညတရော ခေါ ပနာယသ္မာ မာဂဏ္ဍိယော အရဟတံ အဟောသီတိ။
မာဂဏ္ဍိယသုတ္တံ နိဋ္ဌိတံ ပဉ္စမံ။
၆။ သန္ဒကသုတ္တံ
မြန်֍ ၂၂၃။ ဧဝံ မေ သုတံ – ဧကံ သမယံ ဘဂဝါ ကောသမ္ဗိယံ ဝိဟရတိ ဃောသိတာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန သန္ဒကော ပရိဗ္ဗာဇကော ပိလက္ခဂုဟာယံ ပဋိဝသတိ မဟတိယာ ပရိဗ္ဗာဇကပရိသာယ သဒ္ဓိံ ပဉ္စမတ္တေဟိ ပရိဗ္ဗာဇကသတေဟိ။ အထ ခေါ အာယသ္မာ အာနန္ဒော သာယနှသမယံ ပဋိသလ္လာနာ ဝုဋ္ဌိတော ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ – ‘‘အာယာမာဝုသော, ယေန ဒေဝကတသောဗ္ဘော တေနုပသင်္ကမိဿာမ ဂုဟာဒဿနာယာ’’တိ။ ‘‘ဧဝမာဝုသော’’တိ ခေါ တေ ဘိက္ခူ အာယသ္မတော အာနန္ဒဿ ပစ္စဿောသုံ။ အထ ခေါ အာယသ္မာ အာနန္ဒော သမ္ဗဟုလေဟိ ဘိက္ခူဟိ သဒ္ဓိံ ယေန ဒေဝကတသောဗ္ဘော တေနုပသင်္ကမိ။ တေန ခေါ ပန သမယေန သန္ဒကော ပရိဗ္ဗာဇကော
(မ၊၂၊၁၈၁။)
မဟတိယာ ပရိဗ္ဗာဇကပရိသာယ သဒ္ဓိံ နိသိန္နော ဟောတိ ဥန္နာဒိနိယာ ဥစ္စာသဒ္ဒမဟာသဒ္ဒါယ အနေကဝိဟိတံ တိရစ္ဆာနကထံ ကထေန္တိယာ, သေယျထိဒံ – ရာဇကထံ စောရကထံ မဟာမတ္တကထံ သေနာကထံ ဘယကထံ ယုဒ္ဓကထံ အန္နကထံ ပါနကထံ ဝတ္ထကထံ သယနကထံ မာလာကထံ ဂန္ဓကထံ ဉာတိကထံ ယာနကထံ ဂါမကထံ နိဂမကထံ နဂရကထံ ဇနပဒကထံ ဣတ္ထိကထံ သူရကထံ ဝိသိခါကထံ ကုမ္ဘဋ္ဌာနကထံ ပုဗ္ဗပေတကထံ နာနတ္တကထံ လောကက္ခာယိကံ သမုဒ္ဒက္ခာယိကံ ဣတိဘဝါဘဝကထံ ဣတိ ဝါ။ အဒ္ဒသာ ခေါ သန္ဒကော ပရိဗ္ဗာဇကော အာယသ္မန္တံ အာနန္ဒံ ဒူရတောဝ အာဂစ္ဆန္တံ။ ဒိသွာန သကံ ပရိသံ သဏ္ဌာပေသိ – ‘‘အပ္ပသဒ္ဒါ ဘောန္တော ဟောန္တု, မာ ဘောန္တော သဒ္ဒမကတ္ထ၊ အယံ သမဏဿ ဂေါတမဿ သာဝကော အာဂစ္ဆတိ သမဏော အာနန္ဒော။ ယာဝတာ ခေါ ပန သမဏဿ ဂေါတမဿ သာဝကာ ကောသမ္ဗိယံ ပဋိဝသန္တိ, အယံ တေသံ အညတရော သမဏော အာနန္ဒော။ အပ္ပသဒ္ဒကာမာ ခေါ ပန တေ အာယသ္မန္တော အပ္ပသဒ္ဒဝိနီတာ အပ္ပသဒ္ဒဿ ဝဏ္ဏဝါဒိနော၊ အပ္ပေဝ နာမ အပ္ပသဒ္ဒံ ပရိသံ ဝိဒိတွာ ဥပသင်္ကမိတဗ္ဗံ မညေယျာ’’တိ။ အထ ခေါ တေ ပရိဗ္ဗာဇကာ တုဏှီ အဟေသုံ။
မြန်֍ ၂၂၄။ အထ ခေါ အာယသ္မာ အာနန္ဒော ယေန သန္ဒကော ပရိဗ္ဗာဇကော တေနုပသင်္ကမိ။ အထ ခေါ သန္ဒကော ပရိဗ္ဗာဇကော အာယသ္မန္တံ အာနန္ဒံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ဧတု ခေါ ဘဝံ အာနန္ဒော, သွာဂတံ ဘောတော အာနန္ဒဿ။ စိရဿံ ခေါ ဘဝံ အာနန္ဒော ဣမံ ပရိယာယမကာသိ ယဒိဒံ ဣဓာဂမနာယ။ နိသီဒတု ဘဝံ အာနန္ဒော, ဣဒမာသနံ ပညတ္တ’’န္တိ။ နိသီဒိ ခေါ အာယသ္မာ အာနန္ဒော ပညတ္တေ အာသနေ။ သန္ဒကောပိ ခေါ ပရိဗ္ဗာဇကော အညတရံ နီစံ အာသနံ ဂဟေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နံ ခေါ သန္ဒကံ ပရိဗ္ဗာဇကံ အာယသ္မာ အာနန္ဒော ဧတဒဝေါစ – ‘‘ကာယနုတ္ထ, သန္ဒက, ဧတရဟိ ကထာယ သန္နိသိန္နာ, ကာ စ ပန ဝေါ အန္တရာကထာ ဝိပ္ပကတာ’’တိ? ‘‘တိဋ္ဌတေသာ, ဘော အာနန္ဒ, ကထာ ယာယ မယံ ဧတရဟိ ကထာယ သန္နိသိန္နာ။ နေသာ ဘောတော အာနန္ဒဿ ကထာ ဒုလ္လဘာ ဘဝိဿတိ ပစ္ဆာပိ သဝနာယ။ သာဓု ဝတ ဘဝန္တံယေဝ အာနန္ဒံ ပဋိဘာတု သကေ အာစရိယကေ ဓမ္မီကထာ’’တိ။ ‘‘တေန ဟိ, သန္ဒက, သုဏာဟိ, သာဓုကံ မနသိ ကရောဟိ, ဘာသိဿာမီ’’တိ။ ‘‘ဧဝံ ဘော’’တိ ခေါ သန္ဒကော ပရိဗ္ဗာဇကော အာယသ္မတော အာနန္ဒဿ ပစ္စဿောသိ။ အာယသ္မာ အာနန္ဒော ဧတဒဝေါစ –
(မ၊၂၊၁၈၂။)
‘‘စတ္တာရောမေ, သန္ဒက, တေန ဘဂဝတာ ဇာနတာ ပဿတာ အရဟတာ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေန အဗြဟ္မစရိယဝါသာ အက္ခာတာ စတ္တာရိ စ အနဿာသိကာနိ ဗြဟ္မစရိယာနိ အက္ခာတာနိ, ယတ္ထ ဝိညူ ပုရိသော သသက္ကံ ဗြဟ္မစရိယံ န ဝသေယျ, ဝသန္တော စ [ဝသန္တော ဝါ (သီ။ ပီ။) ဧဝမုပရိပိ အနာရာဓနပက္ခေ] နာရာဓေယျ ဉာယံ ဓမ္မံ ကုသလ’’န္တိ။ ‘‘ကတမေ ပန တေ, ဘော အာနန္ဒ, တေန ဘဂဝတာ ဇာနတာ ပဿတာ အရဟတာ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေန စတ္တာရော အဗြဟ္မစရိယဝါသာ အက္ခာတာ, ယတ္ထ ဝိညူ ပုရိသော သသက္ကံ ဗြဟ္မစရိယံ န ဝသေယျ, ဝသန္တော စ နာရာဓေယျ ဉာယံ ဓမ္မံ ကုသလ’’န္တိ?
မြန်֍ ၂၂၅။ ‘‘ဣဓ, သန္ဒက, ဧကစ္စော သတ္ထာ ဧဝံဝါဒီ ဟောတိ ဧဝံဒိဋ္ဌိ – ‘နတ္ထိ ဒိန္နံ, နတ္ထိ ယိဋ္ဌံ, နတ္ထိ ဟုတံ, နတ္ထိ သုကတဒုက္ကဋာနံ ကမ္မာနံ ဖလံ ဝိပါကော, နတ္ထိ အယံ လောကော, နတ္ထိ ပရောလောကော, နတ္ထိ မာတာ, နတ္ထိ ပိတာ, နတ္ထိ သတ္တာ ဩပပါတိကာ, နတ္ထိ လောကေ သမဏဗြာဟ္မဏာ သမ္မဂ္ဂတာ သမ္မာပဋိပန္နာ ယေ ဣမဉ္စ လောကံ ပရဉ္စ လောကံ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတွာ ပဝေဒေန္တိ။ စာတုမဟာဘူတိကော အယံ ပုရိသော ယဒါ ကာလင်္ကရောတိ, ပထဝီ ပထဝီကာယံ အနုပေတိ အနုပဂစ္ဆတိ, အာပေါ အာပေါကာယံ အနုပေတိ အနုပဂစ္ဆတိ, တေဇော တေဇောကာယံ အနုပေတိ အနုပဂစ္ဆတိ, ဝါယော ဝါယောကာယံ အနုပေတိ အနုပဂစ္ဆတိ, အာကာသံ ဣန္ဒြိယာနိ သင်္ကမန္တိ။ အာသန္ဒိပဉ္စမာ ပုရိသာ မတံ အာဒါယ ဂစ္ဆန္တိ, ယာဝါဠာဟနာ ပဒါနိ ပညာယန္တိ။ ကာပေါတကာနိ အဋ္ဌီနိ ဘဝန္တိ။ ဘဿန္တာ အာဟုတိယော၊ ဒတ္တုပညတ္တံ ယဒိဒံ ဒါနံ။ တေသံ တုစ္ဆာ မုသာ ဝိလာပေါ ယေ ကေစိ အတ္ထိကဝါဒံ ဝဒန္တိ။ ဗာလေ စ ပဏ္ဍိတေ စ ကာယဿ ဘေဒါ ဥစ္ဆိဇ္ဇန္တိ ဝိနဿန္တိ န ဟောန္တိ ပရံ မရဏာ’တိ။
‘‘တတြ, သန္ဒက, ဝိညူ ပုရိသော ဣတိ ပဋိသဉ္စိက္ခတိ – ‘အယံ ခေါ ဘဝံ သတ္ထာ ဧဝံဝါဒီ ဧဝံဒိဋ္ဌိ – နတ္ထိ ဒိန္နံ, နတ္ထိ ယိဋ္ဌံ, နတ္ထိ ဟုတံ, နတ္ထိ သုကတဒုက္ကဋာနံ ကမ္မာနံ ဖလံ ဝိပါကော, နတ္ထိ အယံ လောကော, နတ္ထိ ပရောလောကော, နတ္ထိ မာတာ, နတ္ထိ ပိတာ, နတ္ထိ သတ္တာ ဩပပါတိကာ, နတ္ထိ လောကေ သမဏဗြာဟ္မဏာ သမ္မဂ္ဂတာ သမ္မာပဋိပန္နာ ယေ ဣမဉ္စ လောကံ ပရဉ္စ လောကံ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတွာ ပဝေဒေန္တိ။ စာတုမဟာဘူတိကော အယံ ပုရိသော ယဒါ ကာလင်္ကရောတိ, ပထဝီ ပထဝီကာယံ အနုပေတိ အနုပဂစ္ဆတိ, အာပေါ
(မ၊၂၊၁၈၃။)
အာပေါကာယံ အနုပေတိ အနုပဂစ္ဆတိ, တေဇော တေဇောကာယံ အနုပေတိ အနုပဂစ္ဆတိ, ဝါယော ဝါယောကာယံ အနုပေတိ အနုပဂစ္ဆတိ, အာကာသံ ဣန္ဒြိယာနိ သင်္ကမန္တိ။ အာသန္ဒိပဉ္စမာ ပုရိသာ မတံ အာဒါယ ဂစ္ဆန္တိ, ယာဝါဠာဟနာ ပဒါနိ ပညာယန္တိ။ ကာပေါတကာနိ အဋ္ဌီနိ ဘဝန္တိ။ ဘဿန္တာ အာဟုတိယော၊ ဒတ္တုပညတ္တံ ယဒိဒံ ဒါနံ။ တေသံ တုစ္ဆာ မုသာ ဝိလာပေါ ယေ ကေစိ အတ္ထိကဝါဒံ ဝဒန္တိ။ ဗာလေ စ ပဏ္ဍိတေ စ ကာယဿ ဘေဒါ ဥစ္ဆိဇ္ဇန္တိ ဝိနဿန္တိ န ဟောန္တိ ပရံ မရဏာ’တိ။ သစေ ဣမဿ ဘောတော သတ္ထုနော သစ္စံ ဝစနံ, အကတေန မေ ဧတ္ထ ကတံ, အဝုသိတေန မေ ဧတ္ထ ဝုသိတံ။ ဥဘောပိ မယံ ဧတ္ထ သမသမာ သာမညံ ပတ္တာ, ယော စာဟံ န ဝဒါမိ ‘ဥဘော ကာယဿ ဘေဒါ ဥစ္ဆိဇ္ဇိဿာမ, ဝိနဿိဿာမ, န ဘဝိဿာမ ပရံ မရဏာ’တိ။ အတိရေကံ ခေါ ပနိမဿ ဘောတော သတ္ထုနော နဂ္ဂိယံ မုဏ္ဍိယံ ဥက္ကုဋိကပ္ပဓာနံ ကေသမဿုလောစနံ ယောဟံ ပုတ္တသမ္ဗာဓသယနံ [ပုတ္တသမ္ဗာဓဝသနံ (သီ။)] အဇ္ဈာဝသန္တော ကာသိကစန္ဒနံ ပစ္စနုဘောန္တော မာလာဂန္ဓဝိလေပနံ ဓာရေန္တော ဇာတရူပရဇတံ သာဒိယန္တော ဣမိနာ ဘောတာ သတ္ထာရာ သမသမဂတိကော ဘဝိဿာမိ။ အဘိသမ္ပရာယံ သောဟံ ကိံ ဇာနန္တော ကိံ ပဿန္တော ဣမသ္မိံ သတ္ထရိ ဗြဟ္မစရိယံ စရိဿာမိ? ‘သော အဗြဟ္မစရိယဝါသော အယ’န္တိ – ဣတိ ဝိဒိတွာ တသ္မာ ဗြဟ္မစရိယာ နိဗ္ဗိဇ္ဇ ပက္ကမတိ [နိဗ္ဗိဇ္ဇာပက္ကမတိ (သီ။)]။ အယံ ခေါ, သန္ဒက, တေန ဘဂဝတာ ဇာနတာ ပဿတာ အရဟတာ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေန ပဌမော အဗြဟ္မစရိယဝါသော အက္ခာတော ယတ္ထ ဝိညူ ပုရိသော သသက္ကံ ဗြဟ္မစရိယံ န ဝသေယျ, ဝသန္တော စ နာရာဓေယျ ဉာယံ ဓမ္မံ ကုသလံ။
မြန်֍ ၂၂၆။ ‘‘ပုန စပရံ, သန္ဒက, ဣဓေကစ္စော သတ္ထာ ဧဝံဝါဒီ ဟောတိ ဧဝံဒိဋ္ဌိ – ‘ကရောတော ကာရယတော ဆိန္ဒတော ဆေဒါပယတော ပစတော ပါစာပယတော သောစယတော သောစာပယတော ကိလမတော ကိလမာပယတော ဖန္ဒတော ဖန္ဒာပယတော ပါဏမတိပါတယတော အဒိန္နံ အာဒိယတော သန္ဓိံ ဆိန္ဒတော နိလ္လောပံ ဟရတော ဧကာဂါရိကံ ကရောတော ပရိပန္ထေ တိဋ္ဌတော ပရဒါရံ ဂစ္ဆတော မုသာ ဘဏတော ကရောတော န ကရီယတိ ပါပံ။ ခုရပရိယန္တေန စေပိ စက္ကေန ယော ဣမိဿာ ပထဝိယာ ပါဏေ ဧကံ မံသခလံ ဧကံ မံသပုဉ္ဇံ ကရေယျ, နတ္ထိ တတောနိဒါနံ ပါပံ, နတ္ထိ ပါပဿ အာဂမော။ ဒက္ခိဏဉ္စေပိ ဂင်္ဂါယ တီရံ ဂစ္ဆေယျ ဟနန္တော ဃာတေန္တော ဆိန္ဒန္တော ဆေဒါပေန္တော ပစန္တော ပစာပေန္တော, နတ္ထိ တတောနိဒါနံ ပါပံ,
(မ၊၂၊၁၈၄။)
နတ္ထိ ပါပဿ အာဂမော။ ဥတ္တရဉ္စေပိ ဂင်္ဂါယ တီရံ ဂစ္ဆေယျ ဒဒန္တော ဒါပေန္တော ယဇန္တော ယဇာပေန္တော, နတ္ထိ တတောနိဒါနံ ပုညံ, နတ္ထိ ပုညဿ အာဂမော။ ဒါနေန ဒမေန သံယမေန သစ္စဝဇ္ဇေန နတ္ထိ ပုညံ, နတ္ထိ ပုညဿ အာဂမော’တိ။
‘‘တတြ, သန္ဒက, ဝိညူ ပုရိသော ဣတိ ပဋိသဉ္စိက္ခတိ – ‘အယံ ခေါ ဘဝံ သတ္ထာ ဧဝံဝါဒီ ဧဝံဒိဋ္ဌိ – ကရောတော ကာရယတော ဆိန္ဒတော ဆေဒါပယတော ပစတော ပါစာပယတော သောစတော သောစာပယတော ကိလမတော ကိလမာပယတော ဖန္ဒတော ဖန္ဒာပယတော ပါဏမတိပါတယတော အဒိန္နံ အာဒိယတော သန္ဓိံ ဆိန္ဒတော နိလ္လောပံ ဟရတော ဧကာဂါရိကံ ကရောတော ပရိပန္ထေ တိဋ္ဌတော ပရဒါရံ ဂစ္ဆတော မုသာ ဘဏတော ကရောတော န ကရီယတိ ပါပံ ခုရပရိယန္တေန စေပိ စက္ကေန ယော ဣမိဿာ ပထဝိယာ ပါဏေ ဧကံ မံသခလံ ဧကံ မံသပုဉ္ဇံ ကရေယျ, နတ္ထိ တတောနိဒါနံ ပါပံ, နတ္ထိ ပါပဿ အာဂမော။ ဒက္ခိဏဉ္စေပိ ဂင်္ဂါယ တီရံ ဂစ္ဆေယျ ဟနန္တော ဃာတေန္တော ဆိန္ဒန္တော ဆေဒါပေန္တော ပစန္တော ပစာပေန္တော, နတ္ထိ တတောနိဒါနံ ပါပံ, နတ္ထိ ပါပဿ အာဂမော။ ဥတ္တရဉ္စေပိ ဂင်္ဂါယ တီရံ ဂစ္ဆေယျ ဒဒန္တော ဒါပေန္တော ယဇန္တော ယဇာပေန္တော, နတ္ထိ တတောနိဒါနံ ပုညံ, နတ္ထိ ပုညဿ အာဂမော။ ဒါနေန ဒမေန သံယမေန သစ္စဝဇ္ဇေန နတ္ထိ ပုညံ, နတ္ထိ ပုညဿ အာဂမော’တိ။ သစေ ဣမဿ ဘောတော သတ္ထုနော သစ္စံ ဝစနံ, အကတေန မေ ဧတ္ထ ကတံ, အဝုသိတေန မေ ဧတ္ထ ဝုသိတံ။ ဥဘောပိ မယံ ဧတ္ထ သမသမာ သာမညံ ပတ္တာ, ယော စာဟံ န ဝဒါမိ ‘ဥဘိန္နံ ကုရုတံ န ကရီယတိ ပါပ’န္တိ။ အတိရေကံ ခေါ ပနိမဿ ဘောတော သတ္ထုနော နဂ္ဂိယံ မုဏ္ဍိယံ ဥက္ကုဋိကပ္ပဓာနံ ကေသမဿုလောစနံ ယောဟံ ပုတ္တသမ္ဗာဓသယနံ အဇ္ဈာဝသန္တော ကာသိကစန္ဒနံ ပစ္စနုဘောန္တော မာလာဂန္ဓဝိလေပနံ ဓာရေန္တော ဇာတရူပရဇတံ သာဒိယန္တော ဣမိနာ ဘောတာ သတ္ထာရာ သမသမဂတိကော ဘဝိဿာမိ။ အဘိသမ္ပရာယံ သောဟံ ကိံ ဇာနန္တော ကိံ ပဿန္တော ဣမသ္မိံ သတ္ထရိ ဗြဟ္မစရိယံ စရိဿာမိ? ‘သော အဗြဟ္မစရိယဝါသော အယ’န္တိ ဣတိ ဝိဒိတွာ တသ္မာ ဗြဟ္မစရိယာ နိဗ္ဗိဇ္ဇ ပက္ကမတိ။ အယံ ခေါ, သန္ဒက, တေန ဘဂဝတာ ဇာနတာ ပဿတာ အရဟတာ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေန ဒုတိယော အဗြဟ္မစရိယဝါသော အက္ခာတော ယတ္ထ ဝိညူ ပုရိသော သသက္ကံ ဗြဟ္မစရိယံ န ဝသေယျ, ဝသန္တော စ နာရာဓေယျ ဉာယံ ဓမ္မံ ကုသလံ။
မြန်֍ ၂၂၇။ ‘‘ပုန စပရံ, သန္ဒက, ဣဓေကစ္စော သတ္ထာ ဧဝံဝါဒီ ဟောတိ ဧဝံဒိဋ္ဌိ – ‘နတ္ထိ ဟေတု, နတ္ထိ ပစ္စယော သတ္တာနံ သံကိလေသာယ၊ အဟေတူ အပ္ပစ္စယာ
(မ၊၂၊၁၈၅။)
သတ္တာ သံကိလိဿန္တိ၊ နတ္ထိ ဟေတု, နတ္ထိ ပစ္စယော သတ္တာနံ ဝိသုဒ္ဓိယာ၊ အဟေတူ အပ္ပစ္စယာ သတ္တာ ဝိသုဇ္ဈန္တိ၊ နတ္ထိ ဗလံ, နတ္ထိ ဝီရိယံ, နတ္ထိ ပုရိသထာမော, နတ္ထိ ပုရိသပရက္ကမော၊ သဗ္ဗေ သတ္တာ သဗ္ဗေ ပါဏာ သဗ္ဗေ ဘူတာ သဗ္ဗေ ဇီဝါ အဝသာ အဗလာ အဝီရိယာ နိယတိသင်္ဂတိဘာဝပရိဏတာ ဆသွေဝါဘိဇာတီသု သုခဒုက္ခံ ပဋိသံဝေဒေန္တီ’တိ။
‘‘တတြ, သန္ဒက, ဝိညူ ပုရိသော ဣတိ ပဋိသဉ္စိက္ခတိ – ‘အယံ ခေါ ဘဝံ သတ္ထာ ဧဝံဝါဒီ ဧဝံဒိဋ္ဌိ – နတ္ထိ ဟေတု, နတ္ထိ ပစ္စယော သတ္တာနံ သံကိလေသာယ, အဟေတူ အပ္ပစ္စယာ သတ္တာ သံကိလိဿန္တိ။ နတ္ထိ ဟေတု နတ္ထိ ပစ္စယော သတ္တာနံ ဝိသုဒ္ဓိယာ, အဟေတူ အပ္ပစ္စယာ သတ္တာ ဝိသုဇ္ဈန္တိ။ နတ္ထိ ဗလံ, နတ္ထိ ဝီရိယံ, နတ္ထိ ပုရိသထာမော, နတ္ထိ ပုရိသပရက္ကမော, သဗ္ဗေ သတ္တာ သဗ္ဗေ ပါဏာ သဗ္ဗေ ဘူတာ သဗ္ဗေ ဇီဝါ အဝသာ အဗလာ အဝီရိယာ နိယတိသင်္ဂတိဘာဝပရိဏတာ ဆသွေဝါဘိဇာတီသု သုခဒုက္ခံ ပဋိသံဝေဒေန္တီ’တိ။ သစေ ဣမဿ ဘောတော သတ္ထုနော သစ္စံ ဝစနံ, အကတေန မေ ဧတ္ထ ကတံ, အဝုသိတေန မေ ဧတ္ထ ဝုသိတံ။ ဥဘောပိ မယံ ဧတ္ထ သမသမာ သာမညံ ပတ္တာ, ယော စာဟံ န ဝဒါမိ ‘ဥဘော အဟေတူ အပ္ပစ္စယာ ဝိသုဇ္ဈိဿာမာ’တိ။ အတိရေကံ ခေါ ပနိမဿ ဘောတော သတ္ထုနော နဂ္ဂိယံ မုဏ္ဍိယံ ဥက္ကုဋိကပ္ပဓာနံ ကေသမဿုလောစနံ ယောဟံ ပုတ္တသမ္ဗာဓသယနံ အဇ္ဈာဝသန္တော ကာသိကစန္ဒနံ ပစ္စနုဘောန္တော မာလာဂန္ဓဝိလေပနံ ဓာရေန္တော ဇာတရူပရဇတံ သာဒိယန္တော ဣမိနာ ဘောတာ သတ္ထာရာ သမသမဂတိကော ဘဝိဿာမိ။ အဘိသမ္ပရာယံ သောဟံ ကိံ ဇာနန္တော ကိံ ပဿန္တော ဣမသ္မိံ သတ္ထရိ ဗြဟ္မစရိယံ စရိဿာမိ? ‘သော အဗြဟ္မစရိယဝါသော အယ’န္တိ – ဣတိ ဝိဒိတွာ တသ္မာ ဗြဟ္မစရိယာ နိဗ္ဗိဇ္ဇ ပက္ကမတိ။ အယံ ခေါ, သန္ဒက, တေန ဘဂဝတာ ဇာနတာ ပဿတာ အရဟတာ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေန တတိယော အဗြဟ္မစရိယဝါသော အက္ခာတော ယတ္ထ ဝိညူ ပုရိသော သသက္ကံ ဗြဟ္မစရိယံ န ဝသေယျ, ဝသန္တော စ နာရာဓေယျ ဉာယံ ဓမ္မံ ကုသလံ။
မြန်֍ ၂၂၈။ ‘‘ပုန စပရံ, သန္ဒက, ဣဓေကစ္စော သတ္ထာ ဧဝံဝါဒီ ဟောတိ ဧဝံဒိဋ္ဌိ – ‘သတ္တိမေ ကာယာ အကဋာ အကဋဝိဓာ အနိမ္မိတာ အနိမ္မာတာ ဝဉ္ဈာ ကူဋဋ္ဌာ ဧသိကဋ္ဌာယိဋ္ဌိတာ, တေ န ဣဉ္ဇန္တိ န ဝိပရိဏမန္တိ န အညမညံ ဗျာဗာဓေန္တိ နာလံ အညမညဿ သုခါယ ဝါ ဒုက္ခာယ ဝါ သုခဒုက္ခာယ ဝါ။ ကတမေ သတ္တ? ပထဝီကာယော အာပေါကာယော တေဇောကာယော ဝါယောကာယော သုခေ ဒုက္ခေ ဇီဝေ သတ္တမေ – ဣမေ သတ္တကာယာ အကဋာ အကဋဝိဓာ
(မ၊၂၊၁၈၆။)
အနိမ္မိတာ အနိမ္မာတာ ဝဉ္ဈာ ကူဋဋ္ဌာ ဧသိကဋ္ဌာယိဋ္ဌိတာ။ တေ န ဣဉ္ဇန္တိ န ဝိပရိဏမန္တိ န အညမညံ ဗျာဗာဓေန္တိ။ နာလံ အညမညဿ သုခါယ ဝါ ဒုက္ခာယ ဝါ သုခဒုက္ခာယ ဝါ။ တတ္ထ နတ္ထိ ဟန္တာ ဝါ ဃာတေတာ ဝါ သောတာ ဝါ သာဝေတာ ဝါ ဝိညာတာ ဝါ ဝိညာပေတာ ဝါ။ ယောပိ တိဏှေန သတ္ထေန သီသံ ဆိန္ဒတိ, န ကောစိ ကဉ္စိ [ကိဉ္စိ (က။)] ဇီဝိတာ ဝေါရောပေတိ။ သတ္တန္နံတွေဝ ကာယာနမန္တရေန သတ္ထံ ဝိဝရမနုပတတိ။ စုဒ္ဒသ ခေါ ပနိမာနိ ယောနိပမုခသတသဟဿာနိ သဋ္ဌိ စ သတာနိ ဆ စ သတာနိ ပဉ္စ စ ကမ္မုနော သတာနိ ပဉ္စ စ ကမ္မာနိ တီဏိ စ ကမ္မာနိ, ကမ္မေ စ အဍ္ဎကမ္မေ စ, ဒွဋ္ဌိပဋိပဒါ, ဒွဋ္ဌန္တရကပ္ပါ, ဆဠာဘိဇာတိယော, အဋ္ဌ ပုရိသဘူမိယော, ဧကူနပညာသ အာဇီဝကသတေ, ဧကူနပညာသ ပရိဗ္ဗာဇကသတေ, ဧကူနပညာသ နာဂါဝါသသတေ, ဝီသေ ဣန္ဒြိယသတေ, တိံသေ နိရယသတေ, ဆတ္တိံသ ရဇောဓာတုယော, သတ္တ သညီဂဗ္ဘာ, သတ္တ အသညီဂဗ္ဘာ, သတ္တ နိဂဏ္ဌိဂဗ္ဘာ, သတ္တ ဒေဝါ, သတ္တ မာနုသာ, သတ္တ ပေသာစာ, သတ္တ သရာ, သတ္တ ပဝုဋာ, သတ္တ ပပါတာ, သတ္တ ပပါတသတာနိ, သတ္တ သုပိနာ, သတ္တ သုပိနသတာနိ, စုလ္လာသီတိ [စူဠာသီတိ (သီ။ သျာ။ ကံ။ ပီ။)] မဟာကပ္ပိနော [မဟာကပ္ပုနော (သီ။ ပီ။)] သတသဟဿာနိ, ယာနိ ဗာလေ စ ပဏ္ဍိတေ စ သန္ဓာဝိတွာ သံသရိတွာ ဒုက္ခဿန္တံ ကရိဿန္တိ။ တတ္ထ နတ္ထိ ဣမိနာဟံ သီလေန ဝါ ဝတေန ဝါ တပေန ဝါ ဗြဟ္မစရိယေန ဝါ အပရိပက္ကံ ဝါ ကမ္မံ ပရိပါစေဿာမိ, ပရိပက္ကံ ဝါ ကမ္မံ ဖုဿ ဖုဿ ဗျန္တိံ ကရိဿာမီတိ။ ဟေဝံ နတ္ထိ ဒေါဏမိတေ သုခဒုက္ခေ ပရိယန္တကတေ သံသာရေ, နတ္ထိ ဟာယနဝဍ္ဎနေ, နတ္ထိ ဥက္ကံသာဝကံသေ။ သေယျထာပိ နာမ သုတ္တဂုဠေ ခိတ္တေ နိဗ္ဗေဌိယမာနမေဝ ပလေတိ, ဧဝမေဝ ဗာလေ စ ပဏ္ဍိတေ စ သန္ဓာဝိတွာ သံသရိတွာ ဒုက္ခဿန္တံ ကရိဿန္တီ’တိ။
‘‘တတြ, သန္ဒက, ဝိညူ ပုရိသော ဣတိ ပဋိသဉ္စိက္ခတိ – ‘အယံ ခေါ ဘဝံ သတ္ထာ ဧဝံဝါဒီ ဧဝံဒိဋ္ဌိ – သတ္တိမေ ကာယာ အကဋာ အကဋဝိဓာ အနိမ္မိတာ အနိမ္မာတာ ဝဉ္ဈာ ကူဋဋ္ဌာ ဧသိကဋ္ဌာယိဋ္ဌိတာ။ တေ န ဣဉ္ဇန္တိ န ဝိပရိဏမန္တိ န အညမညံ ဗျာဗာဓေန္တိ။ နာလံ အညမညဿ သုခါယ ဝါ ဒုက္ခာယ ဝါ သုခဒုက္ခာယ ဝါ။ ကတမေ သတ္တ? ပထဝီကာယော အာပေါကာယော တေဇောကာယော ဝါယောကာယော သုခေ ဒုက္ခေ ဇီဝေ သတ္တမေ – ဣမေ သတ္တ ကာယာ အကဋာ အကဋဝိဓာ အနိမ္မိတာ အနိမ္မာတာ ဝဉ္ဈာ ကူဋဋ္ဌာ ဧသိကဋ္ဌာယိဋ္ဌိတာ။ တေ န ဣဉ္ဇန္တိ န ဝိပရိဏမန္တိ န အညမညံ ဗျာဗာဓေန္တိ။ နာလံ အညမညဿ သုခါယ ဝါ ဒုက္ခာယ ဝါ သုခဒုက္ခာယ ဝါ။ တတ္ထ နတ္ထိ ဟန္တာ
(မ၊၂၊၁၈၇။)
ဝါ ဃာတေတာ ဝါ သောတာ ဝါ သာဝေတာ ဝါ ဝိညာတာ ဝါ ဝိညာပေတာ ဝါ။ ယောပိ တိဏှေန သတ္ထေန သီသံ ဆိန္ဒတိ, န ကောစိ ကဉ္စိ ဇီဝိတာ ဝေါရောပေတိ။ သတ္တန္နံတွေဝ ကာယာနမန္တရေန သတ္ထံ ဝိဝရမနုပတတိ။ စုဒ္ဒသ ခေါ ပနိမာနိ ယောနိပမုခသတသဟဿာနိ သဋ္ဌိ စ သတာနိ ဆ စ သတာနိ ပဉ္စ စ ကမ္မုနော သတာနိ ပဉ္စ စ ကမ္မာနိ တီဏိ စ ကမ္မာနိ, ကမ္မေ စ အဍ္ဎကမ္မေ စ, ဒွဋ္ဌိပဋိပဒါ, ဒွဋ္ဌန္တရကပ္ပါ, ဆဠာဘိဇာတိယော, အဋ္ဌ ပုရိသဘူမိယော, ဧကူနပညာသ အာဇီဝကသတေ, ဧကူနပညာသ ပရိဗ္ဗာဇကသတေ, ဧကူနပညာသ နာဂါဝါသသတေ, ဝီသေ ဣန္ဒြိယသတေ, တိံသေ နိရယသတေ, ဆတ္တိံသ ရဇောဓာတုယော, သတ္တ သညီဂဗ္ဘာ, သတ္တ အသညီဂဗ္ဘာ, သတ္တ နိဂဏ္ဌိဂဗ္ဘာ, သတ္တ ဒေဝါ, သတ္တ မာနုသာ, သတ္တ ပေသာစာ, သတ္တ သရာ, သတ္တ ပဝုဋာ, သတ္တ ပပါတာ, သတ္တ ပပါတသတာနိ, သတ္တ သုပိနာ, သတ္တ သုပိနသတာနိ, စုလ္လာသီတိ မဟာကပ္ပိနော သတသဟဿာနိ, ယာနိ ဗာလေ စ ပဏ္ဍိတေ စ သန္ဓာဝိတွာ သံသရိတွာ ဒုက္ခဿန္တံ ကရိဿန္တိ။ တတ္ထ နတ္ထိ ဣမိနာဟံ သီလေန ဝါ ဝတေန ဝါ တပေန ဝါ ဗြဟ္မစရိယေန ဝါ အပရိပက္ကံ ဝါ ကမ္မံ ပရိပါစေဿာမိ, ပရိပက္ကံ ဝါ ကမ္မံ ဖုဿ ဖုဿ ဗျန္တိံ ကရိဿာမီတိ, ဟေဝံ နတ္ထိ ဒေါဏမိတေ သုခဒုက္ခေ ပရိယန္တကတေ သံသာရေ, နတ္ထိ ဟာယနဝဍ္ဎနေ, နတ္ထိ ဥက္ကံသာဝကံသေ။ သေယျထာပိ နာမ သုတ္တဂုဠေ ခိတ္တေ နိဗ္ဗေဌိယမာနမေဝ ပလေတိ, ဧဝမေဝ ဗာလေ စ ပဏ္ဍိတေ စ သန္ဓာဝိတွာ သံသရိတွာ ဒုက္ခဿန္တံ ကရိဿန္တီ’တိ။ သစေ ပန ဣမဿ ဘောတော သတ္ထုနော သစ္စံ ဝစနံ, အကတေန မေ ဧတ္ထ ကတံ, အဝုသိတေန မေ ဧတ္ထ ဝုသိတံ။ ဥဘောပိ မယံ ဧတ္ထ သမသမာ သာမညံ ပတ္တာ, ယော စာဟံ န ဝဒါမိ။ ‘ဥဘော သန္ဓာဝိတွာ သံသရိတွာ ဒုက္ခဿန္တံ ကရိဿာမာ’တိ။ အတိရေကံ ခေါ ပနိမဿ ဘောတော သတ္ထုနော နဂ္ဂိယံ မုဏ္ဍိယံ ဥက္ကုဋိကပ္ပဓာနံ ကေသမဿုလောစနံ ယောဟံ ပုတ္တသမ္ဗာဓသယနံ အဇ္ဈာဝသန္တော ကာသိကစန္ဒနံ ပစ္စနုဘောန္တော မာလာဂန္ဓဝိလေပနံ ဓာရေန္တော ဇာတရူပရဇတံ သာဒိယန္တော ဣမိနာ ဘောတာ သတ္ထာရာ သမသမဂတိကော ဘဝိဿာမိ။ အဘိသမ္ပရာယံ သောဟံ ကိံ ဇာနန္တော ကိံ ပဿန္တော ဣမသ္မိံ သတ္ထရိ ဗြဟ္မစရိယံ စရိဿာမိ? ‘သော အဗြဟ္မစရိယဝါသော အယ’န္တိ – ဣတိ ဝိဒိတွာ တသ္မာ ဗြဟ္မစရိယာ နိဗ္ဗိဇ္ဇ ပက္ကမတိ။ အယံ ခေါ, သန္ဒက, တေန ဘဂဝတာ ဇာနတာ ပဿတာ အရဟတာ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေန စတုတ္ထော အဗြဟ္မစရိယဝါသော အက္ခာတော ယတ္ထ ဝိညူ ပုရိသော သသက္ကံ ဗြဟ္မစရိယံ န ဝသေယျ, ဝသန္တော စ နာရာဓေယျ ဉာယံ ဓမ္မံ ကုသလံ။
(မ၊၂၊၁၈၈။)
‘‘ဣမေ ခေါ တေ, သန္ဒက, တေန ဘဂဝတာ ဇာနတာ ပဿတာ အရဟတာ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေန စတ္တာရော အဗြဟ္မစရိယဝါသာ အက္ခာတာ ယတ္ထ ဝိညူ ပုရိသော သသက္ကံ ဗြဟ္မစရိယံ န ဝသေယျ, ဝသန္တော စ နာရာဓေယျ ဉာယံ ဓမ္မံ ကုသလ’’န္တိ။
‘‘အစ္ဆရိယံ, ဘော အာနန္ဒ, အဗ္ဘုတံ, ဘော အာနန္ဒ! ယာဝဉ္စိဒံ တေန ဘဂဝတာ ဇာနတာ ပဿတာ အရဟတာ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေန စတ္တာရော အဗြဟ္မစရိယဝါသာဝ သမာနာ ‘အဗြဟ္မစရိယဝါသာ’တိ အက္ခာတာ ယတ္ထ ဝိညူ ပုရိသော သသက္ကံ ဗြဟ္မစရိယံ န ဝသေယျ, ဝသန္တော စ နာရာဓေယျ ဉာယံ ဓမ္မံ ကုသလန္တိ။ ကတမာနိ ပန တာနိ, ဘော အာနန္ဒ, တေန ဘဂဝတာ ဇာနတာ ပဿတာ အရဟတာ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေန စတ္တာရိ အနဿာသိကာနိ ဗြဟ္မစရိယာနိ အက္ခာတာနိ ယတ္ထ ဝိညူ ပုရိသော သသက္ကံ ဗြဟ္မစရိယံ န ဝသေယျ, ဝသန္တော စ နာရာဓေယျ ဉာယံ ဓမ္မံ ကုသလ’’န္တိ။
မြန်֍ ၂၂၉။ ‘‘ဣဓ, သန္ဒက, ဧကစ္စော သတ္ထာ သဗ္ဗညူ သဗ္ဗဒဿာဝီ အပရိသေသံ ဉာဏဒဿနံ ပဋိဇာနာတိ – ‘စရတော စ မေ တိဋ္ဌတော စ သုတ္တဿ စ ဇာဂရဿ စ သတတံ သမိတံ ဉာဏဒဿနံ ပစ္စုပဋ္ဌိတ’န္တိ။ သော သုညမ္ပိ အဂါရံ ပဝိသတိ, ပိဏ္ဍမ္ပိ န လဘတိ, ကုက္ကုရောပိ ဍံသတိ, စဏ္ဍေနပိ ဟတ္ထိနာ သမာဂစ္ဆတိ, စဏ္ဍေနပိ အဿေန သမာဂစ္ဆတိ, စဏ္ဍေနပိ ဂေါဏေန သမာဂစ္ဆတိ, ဣတ္ထိယာပိ ပုရိသဿပိ နာမမ္ပိ ဂေါတ္တမ္ပိ ပုစ္ဆတိ, ဂါမဿပိ နိဂမဿပိ နာမမ္ပိ မဂ္ဂမ္ပိ ပုစ္ဆတိ။ သော ‘ကိမိဒ’န္တိ ပုဋ္ဌော သမာနော ‘သုညံ မေ အဂါရံ ပဝိသိတဗ္ဗံ အဟောသိ’, တေန ပါဝိသိံ၊ ‘ပိဏ္ဍမ္ပိ အလဒ္ဓဗ္ဗံ အဟောသိ’, တေန နာလတ္ထံ၊ ‘ကုက္ကုရေန ဍံသိတဗ္ဗံ အဟောသိ’, တေနမှိ [တေန (က။), တေနာသိံ (?)] ဒဋ္ဌော၊ ‘စဏ္ဍေန ဟတ္ထိနာ သမာဂန္တဗ္ဗံ အဟောသိ’, တေန သမာဂမိံ၊ ‘စဏ္ဍေန အဿေန သမာဂန္တဗ္ဗံ အဟောသိ’, တေန သမာဂမိံ၊ ‘စဏ္ဍေန ဂေါဏေန သမာဂန္တဗ္ဗံ အဟောသိ’, တေန သမာဂမိံ၊ ‘ဣတ္ထိယာပိ ပုရိသဿပိ နာမမ္ပိ ဂေါတ္တမ္ပိ ပုစ္ဆိတဗ္ဗံ အဟောသိ’, တေန ပုစ္ဆိံ၊ ‘ဂါမဿပိ နိဂမဿပိ နာမမ္ပိ မဂ္ဂမ္ပိ ပုစ္ဆိတဗ္ဗံ အဟောသိ’, တေန ပုစ္ဆိန္တိ။ တတြ, သန္ဒက, ဝိညူ ပုရိသော ဣတိ ပဋိသဉ္စိက္ခတိ – ‘အယံ ခေါ ဘဝံ သတ္ထာ သဗ္ဗညူ သဗ္ဗဒဿာဝီ အပရိသေသံ ဉာဏဒဿနံ ပဋိဇာနာတိ…ပေ… ‘ဂါမဿပိ နိဂမဿပိ နာမမ္ပိ မဂ္ဂမ္ပိ ပုစ္ဆိတဗ္ဗံ အဟောသိ, တေန
(မ၊၂၊၁၈၉။)
ပုစ္ဆိ’န္တိ။ သော ‘အနဿာသိကံ ဣဒံ ဗြဟ္မစရိယ’န္တိ – ဣတိ ဝိဒိတွာ တသ္မာ ဗြဟ္မစရိယာ နိဗ္ဗိဇ္ဇ ပက္ကမတိ။ ဣဒံ ခေါ, သန္ဒက, တေန ဘဂဝတာ ဇာနတာ ပဿတာ အရဟတာ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေန ပဌမံ အနဿာသိကံ ဗြဟ္မစရိယံ အက္ခာတံ ယတ္ထ ဝိညူ ပုရိသော သသက္ကံ ဗြဟ္မစရိယံ န ဝသေယျ, ဝသန္တော စ နာရာဓေယျ ဉာယံ ဓမ္မံ ကုသလံ။
မြန်֍ ၂၃၀။ ‘‘ပုန စပရံ, သန္ဒက, ဣဓေကစ္စော သတ္ထာ အနုဿဝိကော ဟောတိ အနုဿဝသစ္စော။ သော အနုဿဝေန ဣတိဟိတိဟပရမ္ပရာယ ပိဋကသမ္ပဒါယ ဓမ္မံ ဒေသေတိ။ အနုဿဝိကဿ ခေါ ပန, သန္ဒက, သတ္ထုနော အနုဿဝသစ္စဿ သုဿုတမ္ပိ ဟောတိ ဒုဿုတမ္ပိ ဟောတိ တထာပိ ဟောတိ အညထာပိ ဟောတိ။ တတြ, သန္ဒက, ဝိညူ ပုရိသော ဣတိ ပဋိသဉ္စိက္ခတိ – ‘အယံ ခေါ ဘဝံ သတ္ထာ အနုဿဝိကော အနုဿဝသစ္စော သော အနုဿဝေန ဣတိဟိတိဟပရမ္ပရာယ ပိဋကသမ္ပဒါယ ဓမ္မံ ဒေသေတိ။ အနုဿဝိကဿ ခေါ ပန သတ္ထုနော အနုဿဝသစ္စဿ သုဿုတမ္ပိ ဟောတိ ဒုဿုတမ္ပိ ဟောတိ တထာပိ ဟောတိ အညထာပိ ဟောတိ’။ သော ‘အနဿာသိကံ ဣဒံ ဗြဟ္မစရိယ’န္တိ – ဣတိ ဝိဒိတွာ တသ္မာ ဗြဟ္မစရိယာ နိဗ္ဗိဇ္ဇ ပက္ကမတိ။ ဣဒံ ခေါ, သန္ဒက, တေန ဘဂဝတာ ဇာနတာ ပဿတာ အရဟတာ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေန ဒုတိယံ အနဿာသိကံ ဗြဟ္မစရိယံ အက္ခာတံ ယတ္ထ ဝိညူ ပုရိသော သသက္ကံ ဗြဟ္မစရိယံ န ဝသေယျ, ဝသန္တော စ နာရာဓေယျ ဉာယံ ဓမ္မံ ကုသလံ။
မြန်֍ ၂၃၁။ ‘‘ပုန စပရံ, သန္ဒက, ဣဓေကစ္စော သတ္ထာ တက္ကီ ဟောတိ ဝီမံသီ။ သော တက္ကပရိယာဟတံ ဝီမံသာနုစရိတံ သယံပဋိဘာနံ ဓမ္မံ ဒေသေတိ။ တက္ကိဿ ခေါ ပန, သန္ဒက, သတ္ထုနော ဝီမံသိဿ သုတက္ကိတမ္ပိ ဟောတိ ဒုတ္တက္ကိတမ္ပိ ဟောတိ တထာပိ ဟောတိ အညထာပိ ဟောတိ။ တတြ, သန္ဒက, ဝိညူ ပုရိသော ဣတိ ပဋိသဉ္စိက္ခတိ – ‘အယံ ခေါ ဘဝံ သတ္ထာ တက္ကီ ဝီမံသီ။ သော တက္ကပရိယာဟတံ ဝီမံသာနုစရိတံ သယံပဋိဘာနံ ဓမ္မံ ဒေသေတိ။ တက္ကိဿ ခေါ ပန သတ္ထုနော ဝီမံသိဿ သုတက္ကိတမ္ပိ ဟောတိ ဒုတ္တက္ကိတမ္ပိ ဟောတိ တထာပိ ဟောတိ အညထာပိ ဟောတိ’။ သော ‘အနဿာသိကံ ဣဒံ ဗြဟ္မစရိယ’န္တိ – ဣတိ ဝိဒိတွာ တသ္မာ ဗြဟ္မစရိယာ နိဗ္ဗိဇ္ဇ ပက္ကမတိ။ ဣဒံ ခေါ, သန္ဒက, တေန ဘဂဝတာ ဇာနတာ ပဿတာ အရဟတာ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေန တတိယံ အနဿာသိကံ ဗြဟ္မစရိယံ အက္ခာတံ ယတ္ထ ဝိညူ ပုရိသော သသက္ကံ ဗြဟ္မစရိယံ န ဝသေယျ, ဝသန္တော စ နာရာဓေယျ ဉာယံ ဓမ္မံ ကုသလံ။
(မ၊၂၊၁၉၀။)
မြန်֍ ၂၃၂။ ‘‘ပုန စပရံ, သန္ဒက, ဣဓေကစ္စော သတ္ထာ မန္ဒော ဟောတိ မောမူဟော။ သော မန္ဒတ္တာ မောမူဟတ္တာ တတ္ထ တတ္ထ [တထာ တထာ (သီ။ သျာ။ ကံ။ ပီ။)] ပဉှံ ပုဋ္ဌော သမာနော ဝါစာဝိက္ခေပံ အာပဇ္ဇတိ အမရာဝိက္ခေပံ – ‘ဧဝန္တိပိ [ဧဝမ္ပိ (သီ။ ပီ။)] မေ နော, တထာတိပိ [တထာပိ (သီ။ ပီ။)] မေ နော, အညထာတိပိ [အညထာပိ (သီ။ ပီ။) ( ) သဗ္ဗတ္ထ နတ္ထိ] မေ နော, နောတိပိ မေ နော, နော နောတိပိ မေ နော’တိ။ တတြ, သန္ဒက, ဝိညူ ပုရိသော ဣတိ ပဋိသဉ္စိက္ခတိ – ‘အယံ ခေါ ဘဝံ သတ္ထာ မန္ဒော မောမူဟော။ သော မန္ဒတ္တာ မောမူဟတ္တာ တတ္ထ တတ္ထ ပဉှံ ပုဋ္ဌော သမာနော ဝါစာဝိက္ခေပံ အာပဇ္ဇတိ အမရာဝိက္ခေပံ – ဧဝန္တိပိ မေ နော, တထာတိပိ မေ နော, အညထာတိပိ မေ နော, နောတိပိ မေ နော, နော နောတိပိ မေ နော’တိ။ သော ‘အနဿာသိကံ ဣဒံ ဗြဟ္မစရိယ’န္တိ – ဣတိ ဝိဒိတွာ တသ္မာ ဗြဟ္မစရိယာ နိဗ္ဗိဇ္ဇ ပက္ကမတိ။ ဣဒံ ခေါ, သန္ဒက, တေန ဘဂဝတာ ဇာနတာ ပဿတာ အရဟတာ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေန စတုတ္ထံ အနဿာသိကံ ဗြဟ္မစရိယံ အက္ခာတံ ယတ္ထ ဝိညူ ပုရိသော သသက္ကံ ဗြဟ္မစရိယံ န ဝသေယျ, ဝသန္တော စ နာရာဓေယျ ဉာယံ ဓမ္မံ ကုသလံ။
‘‘ဣမာနိ ခေါ, (တာနိ သန္ဒက, တေန ဘဂဝတာ ဇာနတာ ပဿတာ အရဟတာ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေန စတ္တာရိ အနဿာသိကာနိ ဗြဟ္မစရိယာနိ အက္ခာတာနိ ယတ္ထ ဝိညူ ပုရိသော သသက္ကံ ဗြဟ္မစရိယံ န ဝသေယျ, ဝသန္တော စ နာရာဓေယျ ဉာယံ ဓမ္မံ ကုသလ’’န္တိ။
‘‘အစ္ဆရိယံ, ဘော အာနန္ဒ, အဗ္ဘုတံ, ဘော အာနန္ဒ! ယာဝဉ္စိဒံ တေန ဘဂဝတာ ဇာနတာ ပဿတာ အရဟတာ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေန စတ္တာရိ အနဿာသိကာနေဝ ဗြဟ္မစရိယာနိ အနဿာသိကာနိ ဗြဟ္မစရိယာနီတိ အက္ခာတာနိ ယတ္ထ ဝိညူ ပုရိသော သသက္ကံ ဗြဟ္မစရိယံ န ဝသေယျ, ဝသန္တော စ နာရာဓေယျ ဉာယံ ဓမ္မံ ကုသလံ။ သော ပန, ဘော အာနန္ဒ, သတ္ထာ ကိံ ဝါဒီ ကိံ အက္ခာယီ ယတ္ထ ဝိညူ ပုရိသော သသက္ကံ ဗြဟ္မစရိယံ ဝသေယျ, ဝသန္တော စ အာရာဓေယျ ဉာယံ ဓမ္မံ ကုသလ’’န္တိ။
မြန်֍ ၂၃၃။ ‘‘ဣဓ, သန္ဒက, တထာဂတော လောကေ ဥပ္ပဇ္ဇတိ အရဟံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ ဝိဇ္ဇာစရဏသမ္ပန္နော သုဂတော လောကဝိဒူ အနုတ္တရော ပုရိသဒမ္မသာရထိ သတ္ထာ ဒေဝမနုဿာနံ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ…ပေ… [ဝိတ္ထာရော မ။ နိ။ ၂။၉-၁၀ ကန္ဒရကသုတ္တေ] သော ဣမေ ပဉ္စ နီဝရဏေ ပဟာယ စေတသော ဥပက္ကိလေသေ ပညာယ ဒုဗ္ဗလီကရဏေ ဝိဝိစ္စေဝ ကာမေဟိ ဝိဝိစ္စ
(မ၊၂၊၁၉၁။)
အကုသလေဟိ ဓမ္မေဟိ သဝိတက္ကံ သဝိစာရံ ဝိဝေကဇံ ပီတိသုခံ ပဌမံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ။ ယသ္မိံ ခေါ [ယသ္မိံ ခေါ ပန (သျာ။ ကံ။ က။)], သန္ဒက, သတ္ထရိ သာဝကော ဧဝရူပံ ဥဠာရဝိသေသံ အဓိဂစ္ဆတိ တတ္ထ ဝိညူ ပုရိသော သသက္ကံ ဗြဟ္မစရိယံ ဝသေယျ, ဝသန္တော စ အာရာဓေယျ ဉာယံ ဓမ္မံ ကုသလံ။
‘‘ပုန စပရံ, သန္ဒက, ဘိက္ခု ဝိတက္ကဝိစာရာနံ ဝူပသမာ…ပေ… ဒုတိယံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ။ ယသ္မိံ ခေါ, သန္ဒက, သတ္ထရိ သာဝကော ဧဝရူပံ ဥဠာရဝိသေသံ အဓိဂစ္ဆတိ တတ္ထ ဝိညူ ပုရိသော သသက္ကံ ဗြဟ္မစရိယံ ဝသေယျ, ဝသန္တော စ အာရာဓေယျ ဉာယံ ဓမ္မံ ကုသလံ။
‘‘ပုန စပရံ, သန္ဒက, ဘိက္ခု ပီတိယာ စ ဝိရာဂါ ဥပေက္ခကော စ ဝိဟရတိ…ပေ… တတိယံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ။ ယသ္မိံ ခေါ, သန္ဒက, သတ္ထရိ သာဝကော ဧဝရူပံ ဥဠာရဝိသေသံ အဓိဂစ္ဆတိ တတ္ထ ဝိညူ ပုရိသော သသက္ကံ ဗြဟ္မစရိယံ ဝသေယျ, ဝသန္တော စ အာရာဓေယျ ဉာယံ ဓမ္မံ ကုသလံ။
‘‘ပုန စပရံ, သန္ဒက, ဘိက္ခု သုခဿ စ ပဟာနာ…ပေ… စတုတ္ထံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ။ ယသ္မိံ ခေါ, သန္ဒက, သတ္ထရိ သာဝကော ဧဝရူပံ ဥဠာရဝိသေသံ အဓိဂစ္ဆတိ တတ္ထ ဝိညူ ပုရိသော သသက္ကံ ဗြဟ္မစရိယံ ဝသေယျ, ဝသန္တော စ အာရာဓေယျ ဉာယံ ဓမ္မံ ကုသလံ။
‘‘သော ဧဝံ သမာဟိတေ စိတ္တေ ပရိသုဒ္ဓေ ပရိယောဒါတေ အနင်္ဂဏေ ဝိဂတူပက္ကိလေသေ မုဒုဘူတေ ကမ္မနိယေ ဌိတေ အာနေဉ္ဇပ္ပတ္တေ ပုဗ္ဗေနိဝါသာနုဿတိဉာဏာယ စိတ္တံ အဘိနိန္နာမေတိ။ သော အနေကဝိဟိတံ ပုဗ္ဗေနိဝါသံ အနုဿရတိ, သေယျထိဒံ – ဧကမ္ပိ ဇာတိံ ဒွေပိ ဇာတိယော…ပေ… ဣတိ သာကာရံ သဥဒ္ဒေသံ အနေကဝိဟိတံ ပုဗ္ဗေနိဝါသံ အနုဿရတိ။ ယသ္မိံ ခေါ, သန္ဒက, သတ္ထရိ သာဝကော ဧဝရူပံ ဥဠာရဝိသေသံ အဓိဂစ္ဆတိ တတ္ထ ဝိညူ ပုရိသော သသက္ကံ ဗြဟ္မစရိယံ ဝသေယျ, ဝသန္တော စ အာရာဓေယျ ဉာယံ ဓမ္မံ ကုသလံ။
‘‘သော ဧဝံ သမာဟိတေ စိတ္တေ ပရိသုဒ္ဓေ ပရိယောဒါတေ အနင်္ဂဏေ ဝိဂတူပက္ကိလေသေ မုဒုဘူတေ ကမ္မနိယေ ဌိတေ အာနေဉ္ဇပ္ပတ္တေ သတ္တာနံ စုတူပပါတဉာဏာယ စိတ္တံ အဘိနိန္နာမေတိ။ သော ဒိဗ္ဗေန စက္ခုနာ ဝိသုဒ္ဓေန အတိက္ကန္တမာနုသကေန သတ္တေ ပဿတိ စဝမာနေ ဥပပဇ္ဇမာနေ ဟီနေ ပဏီတေ သုဝဏ္ဏေ ဒုဗ္ဗဏ္ဏေ သုဂတေ ဒုဂ္ဂတေ…ပေ… ယထာကမ္မူပဂေ သတ္တေ ပဇာနာတိ။ ယသ္မိံ ခေါ, သန္ဒက, သတ္ထရိ သာဝကော ဧဝရူပံ ဥဠာရဝိသေသံ
(မ၊၂၊၁၉၂။)
အဓိဂစ္ဆတိ တတ္ထ ဝိညူ ပုရိသော သသက္ကံ ဗြဟ္မစရိယံ ဝသေယျ, ဝသန္တော စ အာရာဓေယျ ဉာယံ ဓမ္မံ ကုသလံ။
‘‘သော ဧဝံ သမာဟိတေ စိတ္တေ ပရိသုဒ္ဓေ ပရိယောဒါတေ အနင်္ဂဏေ ဝိဂတူပက္ကိလေသေ မုဒုဘူတေ ကမ္မနိယေ ဌိတေ အာနေဉ္ဇပ္ပတ္တေ အာသဝါနံ ခယဉာဏာယ စိတ္တံ အဘိနိန္နာမေတိ။ သော ‘ဣဒံ ဒုက္ခ’န္တိ ယထာဘူတံ ပဇာနာတိ, ‘အယံ ဒုက္ခသမုဒယော’တိ ယထာဘူတံ ပဇာနာတိ, ‘အယံ ဒုက္ခနိရောဓော’တိ ယထာဘူတံ ပဇာနာတိ, ‘အယံ ဒုက္ခနိရောဓဂါမိနီ ပဋိပဒါ’တိ ယထာဘူတံ ပဇာနာတိ၊ ‘ဣမေ အာသဝါ’တိ ယထာဘူတံ ပဇာနာတိ, ‘အယံ အာသဝသမုဒယော’တိ ယထာဘူတံ ပဇာနာတိ, ‘အယံ အာသဝနိရောဓော’တိ ယထာဘူတံ ပဇာနာတိ, ‘အယံ အာသဝနိရောဓဂါမိနီ ပဋိပဒါ’တိ ယထာဘူတံ ပဇာနာတိ။ တဿ ဧဝံ ဇာနတော ဧဝံ ပဿတော ကာမာသဝါပိ စိတ္တံ ဝိမုစ္စတိ, ဘဝါသဝါပိ စိတ္တံ ဝိမုစ္စတိ, အဝိဇ္ဇာသဝါပိ စိတ္တံ ဝိမုစ္စတိ။ ဝိမုတ္တသ္မိံ ဝိမုတ္တမိတိ ဉာဏံ ဟောတိ။ ‘ခီဏာ ဇာတိ, ဝုသိတံ ဗြဟ္မစရိယံ, ကတံ ကရဏီယံ, နာပရံ ဣတ္ထတ္တာယာ’တိ ပဇာနာတိ။ ယသ္မိံ ခေါ, သန္ဒက, သတ္ထရိ သာဝကော ဧဝရူပံ ဥဠာရဝိသေသံ အဓိဂစ္ဆတိ တတ္ထ ဝိညူ ပုရိသော သသက္ကံ ဗြဟ္မစရိယံ ဝသေယျ, ဝသန္တော စ အာရာဓေယျ ဉာယံ ဓမ္မံ ကုသလ’’န္တိ။
မြန်֍ ၂၃၄။ ‘‘ယော ပန သော, ဘော အာနန္ဒ, ဘိက္ခု အရဟံ ခီဏာသဝေါ ဝုသိတဝါ ကတကရဏီယော ဩဟိတဘာရော အနုပ္ပတ္တသဒတ္ထော ပရိက္ခီဏဘဝသံယောဇနော သမ္မဒညာ ဝိမုတ္တော ပရိဘုဉ္ဇေယျ သော ကာမေ’’တိ? ‘‘ယော သော, သန္ဒက, ဘိက္ခု အရဟံ ခီဏာသဝေါ ဝုသိတဝါ ကတကရဏီယော ဩဟိတဘာရော အနုပ္ပတ္တသဒတ္ထော ပရိက္ခီဏဘဝသံယောဇနော သမ္မဒညာ ဝိမုတ္တော အဘဗ္ဗော သော ပဉ္စဋ္ဌာနာနိ အဇ္ဈာစရိတုံ။ အဘဗ္ဗော ခီဏာသဝေါ ဘိက္ခု သဉ္စိစ္စ ပါဏံ ဇီဝိတာ ဝေါရောပေတုံ, အဘဗ္ဗော ခီဏာသဝေါ ဘိက္ခု အဒိန္နံ ထေယျသင်္ခါတံ အာဒါတုံ, အဘဗ္ဗော ခီဏာသဝေါ ဘိက္ခု မေထုနံ ဓမ္မံ ပဋိသေဝေတုံ, အဘဗ္ဗော ခီဏာသဝေါ ဘိက္ခု သမ္ပဇာနမုသာ ဘာသိတုံ, အဘဗ္ဗော ခီဏာသဝေါ ဘိက္ခု သန္နိဓိကာရကံ ကာမေ ပရိဘုဉ္ဇိတုံ, သေယျထာပိ ပုဗ္ဗေ အဂါရိယဘူတော။ ယော သော, သန္ဒက, ဘိက္ခု အရဟံ ခီဏာသဝေါ ဝုသိတဝါ ကတကရဏီယော ဩဟိတဘာရော အနုပ္ပတ္တသဒတ္ထော ပရိက္ခီဏဘဝသံယောဇနော သမ္မဒညာ ဝိမုတ္တော အဘဗ္ဗော သော ဣမာနိ ပဉ္စဋ္ဌာနာနိ အဇ္ဈာစရိတု’’န္တိ။
(မ၊၂၊၁၉၃။)
မြန်֍ ၂၃၅။ ‘‘ယော ပန သော, ဘော အာနန္ဒ, ဘိက္ခု အရဟံ ခီဏာသဝေါ ဝုသိတဝါ ကတကရဏီယော ဩဟိတဘာရော အနုပ္ပတ္တသဒတ္ထော ပရိက္ခီဏဘဝသံယောဇနော သမ္မဒညာ ဝိမုတ္တော တဿ စရတော စေဝ တိဋ္ဌတော စ သုတ္တဿ စ ဇာဂရဿ စ သတတံ သမိတံ ဉာဏဒဿနံ ပစ္စုပဋ္ဌိတံ – ‘ခီဏာ မေ အာသဝါ’’’တိ? ‘‘တေန ဟိ, သန္ဒက, ဥပမံ တေ ကရိဿာမိ၊ ဥပမာယပိဓေကစ္စေ ဝိညူ ပုရိသာ ဘာသိတဿ အတ္ထံ အာဇာနန္တိ။ သေယျထာပိ, သန္ဒက, ပုရိသဿ ဟတ္ထပါဒါ ဆိန္နာ၊ တဿ စရတော စေဝ တိဋ္ဌတော စ သုတ္တဿ စ ဇာဂရဿ စ သတတံ သမိတံ (ဇာနာတိ – ‘ဆိန္နာ မေ ဟတ္ထပါဒါ’တိ, ဥဒါဟု ပစ္စဝေက္ခမာနော ဇာနာတိ – ‘ဆိန္နာ မေ ဟတ္ထပါဒါ’’’တိ? ‘‘န ခေါ, ဘော အာနန္ဒ, သော ပုရိသော သတတံ သမိတံ ဇာနာတိ – ‘ဆိန္နာ မေ ဟတ္ထပါဒါ’ တိ။) [(ဆိန္နာဝ ဟတ္ထပါဒါ,) (သီ။ သျာ။ ကံ။ ပီ။)] အပိ စ ခေါ ပန နံ ပစ္စဝေက္ခမာနော ဇာနာတိ – ‘ဆိန္နာ မေ ဟတ္ထပါဒါ’’’တိ။ ‘‘ဧဝမေဝ ခေါ, သန္ဒက, ယော သော ဘိက္ခု အရဟံ ခီဏာသဝေါ ဝုသိတဝါ ကတကရဏီယော ဩဟိတဘာရော အနုပ္ပတ္တသဒတ္ထော ပရိက္ခီဏဘဝသံယောဇနော သမ္မဒညာ ဝိမုတ္တော တဿ စရတော စေဝ တိဋ္ဌတော စ သုတ္တဿ စ ဇာဂရဿ စ သတတံ သမိတံ (ဉာဏဒဿနံ န ပစ္စုပဋ္ဌိတံ – ‘ခီဏာ မေ အာသဝါ’တိ၊) [(ခီဏာဝ အာသဝါ,) (သီ။ သျာ။ ကံ။ ပီ။)] အပိ စ ခေါ ပန နံ ပစ္စဝေက္ခမာနော ဇာနာတိ – ‘ခီဏာ မေ အာသဝါ’’’တိ။
မြန်֍ ၂၃၆။ ‘‘ကီဝဗဟုကာ ပန, ဘော အာနန္ဒ, ဣမသ္မိံ ဓမ္မဝိနယေ နိယျာတာရော’’တိ? ‘‘န ခေါ, သန္ဒက, ဧကံယေဝ သတံ န ဒွေ သတာနိ န တီဏိ သတာနိ န စတ္တာရိ သတာနိ န ပဉ္စ သတာနိ, အထ ခေါ ဘိယျောဝ ယေ ဣမသ္မိံ ဓမ္မဝိနယေ နိယျာတာရော’’တိ။ ‘‘အစ္ဆရိယံ, ဘော အာနန္ဒ, အဗ္ဘုတံ, ဘော အာနန္ဒ! န စ နာမ သဓမ္မောက္ကံသနာ ဘဝိဿတိ, န ပရဓမ္မဝမ္ဘနာ, အာယတနေ စ ဓမ္မဒေသနာ တာဝ ဗဟုကာ စ နိယျာတာရော ပညာယိဿန္တိ။ ဣမေ ပနာဇီဝကာ ပုတ္တမတာယ ပုတ္တာ အတ္တာနဉ္စေဝ ဥက္ကံသေန္တိ, ပရေ စ ဝမ္ဘေန္တိ တယော စေဝ နိယျာတာရော ပညပေန္တိ, သေယျထိဒံ – နန္ဒံ ဝစ္ဆံ, ကိသံ သံကိစ္စံ, မက္ခလိံ ဂေါသာလ’’န္တိ။ အထ ခေါ သန္ဒကော ပရိဗ္ဗာဇကော သကံ ပရိသံ အာမန္တေသိ – ‘‘စရန္တု ဘောန္တော သမဏေ ဂေါတမေ ဗြဟ္မစရိယဝါသော။ န ဒါနိ သုကရံ အမှေဟိ လာဘသက္ကာရသိလောကေ ပရိစ္စဇိတု’’န္တိ။ ဣတိ ဟိဒံ သန္ဒကော ပရိဗ္ဗာဇကော သကံ ပရိသံ ဥယျောဇေသိ ဘဂဝတိ ဗြဟ္မစရိယေတိ။
သန္ဒကသုတ္တံ နိဋ္ဌိတံ ဆဋ္ဌံ။
(မ၊၂၊၁၉၄။)
၇။ မဟာသကုလုဒါယိသုတ္တံ
မြန်֍ ၂၃၇။ ဧဝံ မေ သုတံ – ဧကံ သမယံ ဘဂဝါ ရာဇဂဟေ ဝိဟရတိ ဝေဠုဝနေ ကလန္ဒကနိဝါပေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန သမ္ဗဟုလာ အဘိညာတာ အဘိညာတာ ပရိဗ္ဗာဇကာ မောရနိဝါပေ ပရိဗ္ဗာဇကာရာမေ ပဋိဝသန္တိ, သေယျထိဒံ – အန္နဘာရော ဝရဓရော သကုလုဒါယီ စ ပရိဗ္ဗာဇကော အညေ စ အဘိညာတာ အဘိညာတာ ပရိဗ္ဗာဇကာ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ပုဗ္ဗဏှသမယံ နိဝါသေတွာ ပတ္တစီဝရမာဒါယ ရာဇဂဟံ ပိဏ္ဍာယ ပါဝိသိ။ အထ ခေါ ဘဂဝတော ဧတဒဟောသိ – ‘‘အတိပ္ပဂေါ ခေါ တာဝ ရာဇဂဟေ ပိဏ္ဍာယ စရိတုံ။ ယံနူနာဟံ ယေန မောရနိဝါပေါ ပရိဗ္ဗာဇကာရာမော ယေန သကုလုဒါယီ ပရိဗ္ဗာဇကော တေနုပသင်္ကမေယျ’’န္တိ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ယေန မောရနိဝါပေါ ပရိဗ္ဗာဇကာရာမော တေနုပသင်္ကမိ။ တေန ခေါ ပန သမယေန သကုလုဒါယီ ပရိဗ္ဗာဇကော မဟတိယာ ပရိဗ္ဗာဇကပရိသာယ သဒ္ဓိံ နိသိန္နော ဟောတိ ဥန္နာဒိနိယာ ဥစ္စာသဒ္ဒမဟာသဒ္ဒါယ အနေကဝိဟိတံ တိရစ္ဆာနကထံ ကထေန္တိယာ, သေယျထိဒံ – ရာဇကထံ စောရကထံ မဟာမတ္တကထံ သေနာကထံ ဘယကထံ ယုဒ္ဓကထံ အန္နကထံ ပါနကထံ ဝတ္ထကထံ သယနကထံ မာလာကထံ ဂန္ဓကထံ ဉာတိကထံ ယာနကထံ ဂါမကထံ နိဂမကထံ နဂရကထံ ဇနပဒကထံ ဣတ္ထိကထံ သူရကထံ ဝိသိခါကထံ ကုမ္ဘဋ္ဌာနကထံ ပုဗ္ဗပေတကထံ နာနတ္တကထံ လောကက္ခာယိကံ သမုဒ္ဒက္ခာယိကံ ဣတိဘဝါဘဝကထံ ဣတိ ဝါ။ အဒ္ဒသာ ခေါ သကုလုဒါယီ ပရိဗ္ဗာဇကော ဘဂဝန္တံ ဒူရတောဝ အာဂစ္ဆန္တံ။ ဒိသွာန သကံ ပရိသံ သဏ္ဌာပေတိ – ‘‘အပ္ပသဒ္ဒါ ဘောန္တော ဟောန္တု၊ မာ ဘောန္တော သဒ္ဒမကတ္ထ။ အယံ သမဏော ဂေါတမော အာဂစ္ဆတိ၊ အပ္ပသဒ္ဒကာမော ခေါ ပန သော အာယသ္မာ အပ္ပသဒ္ဒဿ ဝဏ္ဏဝါဒီ။ အပ္ပေဝ နာမ အပ္ပသဒ္ဒံ ပရိသံ ဝိဒိတွာ ဥပသင်္ကမိတဗ္ဗံ မညေယျာ’’တိ။ အထ ခေါ တေ ပရိဗ္ဗာဇကာ တုဏှီ အဟေသုံ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ယေန သကုလုဒါယီ ပရိဗ္ဗာဇကော တေနုပသင်္ကမိ။ အထ ခေါ သကုလုဒါယီ ပရိဗ္ဗာဇကော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ဧတု ခေါ, ဘန္တေ, ဘဂဝါ။ သွာဂတံ, ဘန္တေ, ဘဂဝတော။ စိရဿံ ခေါ, ဘန္တေ, ဘဂဝါ ဣမံ ပရိယာယမကာသိ ယဒိဒံ ဣဓာဂမနာယ။ နိသီဒတု, ဘန္တေ, ဘဂဝါ၊ ဣဒမာသနံ ပညတ္တ’’န္တိ။ နိသီဒိ ဘဂဝါ ပညတ္တေ အာသနေ။ သကုလုဒါယီပိ ခေါ ပရိဗ္ဗာဇကော အညတရံ နီစံ အာသနံ ဂဟေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နံ ခေါ သကုလုဒါယိံ ပရိဗ္ဗာဇကံ ဘဂဝါ ဧတဒဝေါစ –
(မ၊၂၊၁၉၅။)
မြန်֍ ၂၃၈။ ‘‘ကာယနုတ္ထ, ဥဒါယိ, ဧတရဟိ ကထာယ သန္နိသိန္နာ, ကာ စ ပန ဝေါ အန္တရာကထာ ဝိပ္ပကတာ’’တိ? ‘‘တိဋ္ဌတေသာ, ဘန္တေ, ကထာ ယာယ မယံ ဧတရဟိ ကထာယ သန္နိသိန္နာ။ နေသာ, ဘန္တေ, ကထာ ဘဂဝတော ဒုလ္လဘာ ဘဝိဿတိ ပစ္ဆာပိ သဝနာယ။ ပုရိမာနိ, ဘန္တေ, ဒိဝသာနိ ပုရိမတရာနိ နာနာတိတ္ထိယာနံ သမဏဗြာဟ္မဏာနံ ကုတူဟလသာလာယံ သန္နိသိန္နာနံ သန္နိပတိတာနံ အယမန္တရာကထာ ဥဒပါဒိ – ‘လာဘာ ဝတ, ဘော, အင်္ဂမဂဓာနံ, သုလဒ္ဓလာဘာ ဝတ, ဘော, အင်္ဂမဂဓာနံ! တတြိမေ [ယတ္ထိမေ (သီ။)] သမဏဗြာဟ္မဏာ သံဃိနော ဂဏိနော ဂဏာစရိယာ ဉာတာ ယသဿိနော တိတ္ထကရာ သာဓုသမ္မတာ ဗဟုဇနဿ ရာဇဂဟံ ဝဿာဝါသံ ဩသဋာ။ အယမ္ပိ ခေါ ပူရဏော ကဿပေါ သံဃီ စေဝ ဂဏီ စ ဂဏာစရိယော စ ဉာတော ယသဿီ တိတ္ထကရော သာဓုသမ္မတော ဗဟုဇနဿ၊ သောပိ ရာဇဂဟံ ဝဿာဝါသံ ဩသဋော။ အယမ္ပိ ခေါ မက္ခလိ ဂေါသာလော…ပေ… အဇိတော ကေသကမ္ဗလော… ပကုဓော ကစ္စာယနော… သဉ္ဇယော ဗေလဋ္ဌပုတ္တော… နိဂဏ္ဌော နာဋပုတ္တော သံဃီ စေဝ ဂဏီ စ ဂဏာစရိယော စ ဉာတော ယသဿီ တိတ္ထကရော သာဓုသမ္မတော ဗဟုဇနဿ၊ သောပိ ရာဇဂဟံ ဝဿာဝါသံ ဩသဋော။ အယမ္ပိ ခေါ သမဏော ဂေါတမော သံဃီ စေဝ ဂဏီ စ ဂဏာစရိယော စ ဉာတော ယသဿီ တိတ္ထကရော သာဓုသမ္မတော ဗဟုဇနဿ၊ သောပိ ရာဇဂဟံ ဝဿာဝါသံ ဩသဋော။ ကော နု ခေါ ဣမေသံ ဘဝတံ သမဏဗြာဟ္မဏာနံ သံဃီနံ ဂဏီနံ ဂဏာစရိယာနံ ဉာတာနံ ယသဿီနံ တိတ္ထကရာနံ သာဓုသမ္မတာနံ ဗဟုဇနဿ သာဝကာနံ သက္ကတော ဂရုကတော မာနိတော ပူဇိတော, ကဉ္စ ပန သာဝကာ သက္ကတွာ ဂရုံ ကတွာ [ဂရုကတွာ (သီ။ သျာ။ ကံ။ ပီ။)] ဥပနိဿာယ ဝိဟရန္တီ’’’တိ?
မြန်֍ ၂၃၉။ ‘‘တတြေကစ္စေ ဧဝမာဟံသု – ‘အယံ ခေါ ပူရဏော ကဿပေါ သံဃီ စေဝ ဂဏီ စ ဂဏာစရိယော စ ဉာတော ယသဿီ တိတ္ထကရော သာဓုသမ္မတော ဗဟုဇနဿ၊ သော စ ခေါ သာဝကာနံ န သက္ကတော န ဂရုကတော န မာနိတော န ပူဇိတော, န စ ပန ပူရဏံ ကဿပံ သာဝကာ သက္ကတွာ ဂရုံ ကတွာ ဥပနိဿာယ ဝိဟရန္တိ။ ဘူတပုဗ္ဗံ ပူရဏော ကဿပေါ အနေကသတာယ ပရိသာယ ဓမ္မံ ဒေသေတိ။ တတြညတရော ပူရဏဿ ကဿပဿ သာဝကော သဒ္ဒမကာသိ – ‘‘မာ ဘောန္တော ပူရဏံ ကဿပံ ဧတမတ္ထံ ပုစ္ဆိတ္ထ၊ နေသော ဧတံ ဇာနာတိ၊ မယမေတံ ဇာနာမ, အမှေ ဧတမတ္ထံ ပုစ္ဆထ၊ မယမေတံ ဘဝန္တာနံ ဗျာကရိဿာမာ’’တိ။ ဘူတပုဗ္ဗံ ပူရဏော
(မ၊၂၊၁၉၆။)
ကဿပေါ ဗာဟာ ပဂ္ဂယှ ကန္ဒန္တော န လဘတိ – ‘‘အပ္ပသဒ္ဒါ ဘောန္တော ဟောန္တု, မာ ဘောန္တော သဒ္ဒမကတ္ထ။ နေတေ, ဘဝန္တေ, ပုစ္ဆန္တိ, အမှေ ဧတေ ပုစ္ဆန္တိ၊ မယမေတေသံ ဗျာကရိဿာမာ’’တိ။ ဗဟူ ခေါ ပန ပူရဏဿ ကဿပဿ သာဝကာ ဝါဒံ အာရောပေတွာ အပက္ကန္တာ – ‘‘န တွံ ဣမံ ဓမ္မဝိနယံ အာဇာနာသိ, အဟံ ဣမံ ဓမ္မဝိနယံ အာဇာနာမိ, ကိံ တွံ ဣမံ ဓမ္မဝိနယံ အာဇာနိဿသိ? မိစ္ဆာပဋိပန္နော တွမသိ, အဟမသ္မိ သမ္မာပဋိပန္နော, သဟိတံ မေ, အသဟိတံ တေ, ပုရေဝစနီယံ ပစ္ဆာ အဝစ, ပစ္ဆာဝစနီယံ ပုရေ အဝစ, အဓိစိဏ္ဏံ တေ ဝိပရာဝတ္တံ, အာရောပိတော တေ ဝါဒေါ, နိဂ္ဂဟိတောသိ, စရ ဝါဒပ္ပမောက္ခာယ, နိဗ္ဗေဌေဟိ ဝါ သစေ ပဟောသီ’’တိ။ ဣတိ ပူရဏော ကဿပေါ သာဝကာနံ န သက္ကတော န ဂရုကတော န မာနိတော န ပူဇိတော, န စ ပန ပူရဏံ ကဿပံ သာဝကာ သက္ကတွာ ဂရုံ ကတွာ ဥပနိဿာယ ဝိဟရန္တိ။ အက္ကုဋ္ဌော စ ပန ပူရဏော ကဿပေါ ဓမ္မက္ကောသေနာ’’တိ။
‘‘ဧကစ္စေ ဧဝမာဟံသု – ‘အယမ္ပိ ခေါ မက္ခလိ ဂေါသာလော…ပေ… အဇိတော ကေသကမ္ဗလော… ပကုဓော ကစ္စာယနော… သဉ္ဇယော ဗေလဋ္ဌပုတ္တော… နိဂဏ္ဌော နာဋပုတ္တော သံဃီ စေဝ ဂဏီ စ ဂဏာစရိယော စ ဉာတော ယသဿီ တိတ္ထကရော သာဓုသမ္မတော ဗဟုဇနဿ၊ သော စ ခေါ သာဝကာနံ န သက္ကတော န ဂရုကတော န မာနိတော န ပူဇိတော, န စ ပန နိဂဏ္ဌံ နာဋပုတ္တံ သာဝကာ သက္ကတွာ ဂရုံ ကတွာ ဥပနိဿာယ ဝိဟရန္တိ။ ဘူတပုဗ္ဗံ နိဂဏ္ဌော နာဋပုတ္တော အနေကသတာယ ပရိသာယ ဓမ္မံ ဒေသေတိ။ တတြညတရော နိဂဏ္ဌဿ နာဋပုတ္တဿ သာဝကော သဒ္ဒမကာသိ – မာ ဘောန္တော နိဂဏ္ဌံ နာဋပုတ္တံ ဧတမတ္ထံ ပုစ္ဆိတ္ထ၊ နေသော ဧတံ ဇာနာတိ၊ မယမေတံ ဇာနာမ, အမှေ ဧတမတ္ထံ ပုစ္ဆထ၊ မယမေတံ ဘဝန္တာနံ ဗျာကရိဿာမာတိ။ ဘူတပုဗ္ဗံ နိဂဏ္ဌော နာဋပုတ္တော ဗာဟာ ပဂ္ဂယှ ကန္ဒန္တော န လဘတိ – ‘‘အပ္ပသဒ္ဒါ ဘောန္တော ဟောန္တု, မာ ဘောန္တော သဒ္ဒမကတ္ထ။ နေတေ ဘဝန္တေ ပုစ္ဆန္တိ, အမှေ ဧတေ ပုစ္ဆန္တိ၊ မယမေတေသံ ဗျာကရိဿာမာ’’တိ။ ဗဟူ ခေါ ပန နိဂဏ္ဌဿ နာဋပုတ္တဿ သာဝကာ ဝါဒံ အာရောပေတွာ အပက္ကန္တာ – ‘‘န တွံ ဣမံ ဓမ္မဝိနယံ အာဇာနာသိ, အဟံ ဣမံ ဓမ္မဝိနယံ အာဇာနာမိ။ ကိံ တွံ ဣမံ ဓမ္မဝိနယံ အာဇာနိဿသိ? မိစ္ဆာပဋိပန္နော တွမသိ။ အဟမသ္မိ သမ္မာပဋိပန္နော။ သဟိတံ မေ အသဟိတံ တေ, ပုရေဝစနီယံ ပစ္ဆာ အဝစ, ပစ္ဆာဝစနီယံ ပုရေ အဝစ, အဓိစိဏ္ဏံ တေ ဝိပရာဝတ္တံ, အာရောပိတော တေ ဝါဒေါ, နိဂ္ဂဟိတောသိ, စရ ဝါဒပ္ပမောက္ခာယ,
(မ၊၂၊၁၉၇။)
နိဗ္ဗေဌေဟိ ဝါ သစေ ပဟောသီ’’တိ။ ဣတိ နိဂဏ္ဌော နာဋပုတ္တော သာဝကာနံ န သက္ကတော န ဂရုကတော န မာနိတော န ပူဇိတော, န စ ပန နိဂဏ္ဌံ နာဋပုတ္တံ သာဝကာ သက္ကတွာ ဂရုံ ကတွာ ဥပနိဿာယ ဝိဟရန္တိ။ အက္ကုဋ္ဌော စ ပန နိဂဏ္ဌော နာဋပုတ္တော ဓမ္မက္ကောသေနာ’’’တိ။
မြန်֍ ၂၄၀။ ‘‘ဧကစ္စေ ဧဝမာဟံသု – ‘အယမ္ပိ ခေါ သမဏော ဂေါတမော သံဃီ စေဝ ဂဏီ စ ဂဏာစရိယော စ ဉာတော ယသဿီ တိတ္ထကရော သာဓုသမ္မတော ဗဟုဇနဿ၊ သော စ ခေါ သာဝကာနံ သက္ကတော ဂရုကတော မာနိတော ပူဇိတော, သမဏဉ္စ ပန ဂေါတမံ သာဝကာ သက္ကတွာ ဂရုံ ကတွာ ဥပနိဿာယ ဝိဟရန္တိ။ ဘူတပုဗ္ဗံ သမဏော ဂေါတမော အနေကသတာယ ပရိသာယ ဓမ္မံ ဒေသေသိ။ တတြညတရော သမဏဿ ဂေါတမဿ သာဝကော ဥက္ကာသိ။ တမေနာညတရော သဗြဟ္မစာရီ ဇဏ္ဏုကေန [ဇဏ္ဏုကေ (သီ။)] ဃဋ္ဋေသိ – ‘‘အပ္ပသဒ္ဒေါ အာယသ္မာ ဟောတု, မာယသ္မာ သဒ္ဒမကာသိ, သတ္ထာ နော ဘဂဝါ ဓမ္မံ ဒေသေသီ’’တိ။ ယသ္မိံ သမယေ သမဏော ဂေါတမော အနေကသတာယ ပရိသာယ ဓမ္မံ ဒေသေတိ, နေဝ တသ္မိံ သမယေ သမဏဿ ဂေါတမဿ သာဝကာနံ ခိပိတသဒ္ဒေါ ဝါ ဟောတိ ဥက္ကာသိတသဒ္ဒေါ ဝါ။ တမေနံ မဟာဇနကာယော ပစ္စာသီသမာနရူပေါ [ပစ္စာသိံ သမာနရူပေါ (သီ။ သျာ။ ကံ။ ပီ။)] ပစ္စုပဋ္ဌိတော ဟောတိ – ‘‘ယံ နော ဘဂဝါ ဓမ္မံ ဘာသိဿတိ တံ နော သောဿာမာ’’တိ။ သေယျထာပိ နာမ ပုရိသော စာတုမ္မဟာပထေ ခုဒ္ဒမဓုံ [ခုဒ္ဒံ မဓုံ (သီ။ သျာ။ ကံ။ ပီ။)] အနေလကံ ပီဠေယျ [ဥပ္ပီဠေယျ (သီ။)]။ တမေနံ မဟာဇနကာယော ပစ္စာသီသမာနရူပေါ ပစ္စုပဋ္ဌိတော အဿ။ ဧဝမေဝ ယသ္မိံ သမယေ သမဏော ဂေါတမော အနေကသတာယ ပရိသာယ ဓမ္မံ ဒေသေတိ, နေဝ တသ္မိံ သမယေ သမဏဿ ဂေါတမဿ သာဝကာနံ ခိပိတသဒ္ဒေါ ဝါ ဟောတိ ဥက္ကာသိတသဒ္ဒေါ ဝါ။ တမေနံ မဟာဇနကာယော ပစ္စာသီသမာနရူပေါ ပစ္စုပဋ္ဌိတော ဟောတိ – ‘‘ယံ နော ဘဂဝါ ဓမ္မံ ဘာသိဿတိ တံ နော သောဿာမာ’’တိ။ ယေပိ သမဏဿ ဂေါတမဿ သာဝကာ သဗြဟ္မစာရီဟိ သမ္ပယောဇေတွာ သိက္ခံ ပစ္စက္ခာယ ဟီနာယာဝတ္တန္တိ တေပိ သတ္ထု စေဝ ဝဏ္ဏဝါဒိနော ဟောန္တိ, ဓမ္မဿ စ ဝဏ္ဏဝါဒိနော ဟောန္တိ, သံဃဿ စ ဝဏ္ဏဝါဒိနော ဟောန္တိ, အတ္တဂရဟိနောယေဝ ဟောန္တိ အနညဂရဟိနော, ‘‘မယမေဝမှာ အလက္ခိကာ မယံ အပ္ပပုညာ တေ မယံ ဧဝံ သွာက္ခာတေ ဓမ္မဝိနယေ ပဗ္ဗဇိတွာ နာသက္ခိမှာ
(မ၊၂၊၁၉၈။)
ယာဝဇီဝံ ပရိပုဏ္ဏံ ပရိသုဒ္ဓံ ဗြဟ္မစရိယံ စရိတု’’န္တိ။ တေ အာရာမိကဘူတာ ဝါ ဥပါသကဘူတာ ဝါ ပဉ္စသိက္ခာပဒေ သမာဒါယ ဝတ္တန္တိ။ ဣတိ သမဏော ဂေါတမော သာဝကာနံ သက္ကတော ဂရုကတော မာနိတော ပူဇိတော, သမဏဉ္စ ပန ဂေါတမံ သာဝကာ သက္ကတွာ ဂရုံ ကတွာ ဥပနိဿာယ ဝိဟရန္တီ’’’တိ။
မြန်֍ ၂၄၁။ ‘‘ကတိ ပန တွံ, ဥဒါယိ, မယိ ဓမ္မေ သမနုပဿသိ, ယေဟိ မမံ [မမ (သဗ္ဗတ္ထ)] သာဝကာ သက္ကရောန္တိ ဂရုံ ကရောန္တိ [ဂရုကရောန္တိ (သီ။ သျာ။ ကံ။ ပီ။)] မာနေန္တိ ပူဇေန္တိ, သက္ကတွာ ဂရုံ ကတွာ ဥပနိဿာယ ဝိဟရန္တီ’’တိ? ‘‘ပဉ္စ ခေါ အဟံ, ဘန္တေ, ဘဂဝတိ ဓမ္မေ သမနုပဿာမိ ယေဟိ ဘဂဝန္တံ သာဝကာ သက္ကရောန္တိ ဂရုံ ကရောန္တိ မာနေန္တိ ပူဇေန္တိ, သက္ကတွာ ဂရုံ ကတွာ ဥပနိဿာယ ဝိဟရန္တိ။ ကတမေ ပဉ္စ? ဘဂဝါ ဟိ, ဘန္တေ, အပ္ပါဟာရော, အပ္ပါဟာရတာယ စ ဝဏ္ဏဝါဒီ။ ယမ္ပိ, ဘန္တေ, ဘဂဝါ အပ္ပါဟာရော, အပ္ပါဟာရတာယ စ ဝဏ္ဏဝါဒီ ဣမံ ခေါ အဟံ, ဘန္တေ, ဘဂဝတိ ပဌမံ ဓမ္မံ သမနုပဿာမိ ယေန ဘဂဝန္တံ သာဝကာ သက္ကရောန္တိ ဂရုံ ကရောန္တိ မာနေန္တိ ပူဇေန္တိ, သက္ကတွာ ဂရုံ ကတွာ ဥပနိဿာယ ဝိဟရန္တိ။
‘‘ပုန စပရံ, ဘန္တေ, ဘဂဝါ သန္တုဋ္ဌော ဣတရီတရေန စီဝရေန, ဣတရီတရစီဝရသန္တုဋ္ဌိယာ စ ဝဏ္ဏဝါဒီ။ ယမ္ပိ, ဘန္တေ, ဘဂဝါ သန္တုဋ္ဌော ဣတရီတရေန စီဝရေန, ဣတရီတရစီဝရသန္တုဋ္ဌိယာ စ ဝဏ္ဏဝါဒီ, ဣမံ ခေါ အဟံ, ဘန္တေ, ဘဂဝတိ ဒုတိယံ ဓမ္မံ သမနုပဿာမိ ယေန ဘဂဝန္တံ သာဝကာ သက္ကရောန္တိ ဂရုံ ကရောန္တိ မာနေန္တိ ပူဇေန္တိ, သက္ကတွာ ဂရုံ ကတွာ ဥပနိဿာယ ဝိဟရန္တိ။
‘‘ပုန စပရံ, ဘန္တေ, ဘဂဝါ သန္တုဋ္ဌော ဣတရီတရေန ပိဏ္ဍပါတေန, ဣတရီတရပိဏ္ဍပါတသန္တုဋ္ဌိယာ စ ဝဏ္ဏဝါဒီ။ ယမ္ပိ, ဘန္တေ, ဘဂဝါ သန္တုဋ္ဌော ဣတရီတရေန ပိဏ္ဍပါတေန, ဣတရီတရပိဏ္ဍပါတသန္တုဋ္ဌိယာ စ ဝဏ္ဏဝါဒီ, ဣမံ ခေါ အဟံ, ဘန္တေ, ဘဂဝတိ တတိယံ ဓမ္မံ သမနုပဿာမိ ယေန ဘဂဝန္တံ သာဝကာ သက္ကရောန္တိ ဂရုံ ကရောန္တိ မာနေန္တိ ပူဇေန္တိ, သက္ကတွာ ဂရုံ ကတွာ ဥပနိဿာယ ဝိဟရန္တိ။
‘‘ပုန စပရံ, ဘန္တေ, ဘဂဝါ သန္တုဋ္ဌော ဣတရီတရေန သေနာသနေန, ဣတရီတရသေနာသနသန္တုဋ္ဌိယာ စ ဝဏ္ဏဝါဒီ။ ယမ္ပိ, ဘန္တေ, ဘဂဝါ သန္တုဋ္ဌော ဣတရီတရေန သေနာသနေန, ဣတရီတရသေနာသနသန္တုဋ္ဌိယာ စ ဝဏ္ဏဝါဒီ,
(မ၊၂၊၁၉၉။)
ဣမံ ခေါ အဟံ, ဘန္တေ, ဘဂဝတိ စတုတ္ထံ ဓမ္မံ သမနုပဿာမိ ယေန ဘဂဝန္တံ သာဝကာ သက္ကရောန္တိ ဂရုံ ကရောန္တိ မာနေန္တိ ပူဇေန္တိ, သက္ကတွာ ဂရုံ ကတွာ ဥပနိဿာယ ဝိဟရန္တိ။
‘‘ပုန စပရံ, ဘန္တေ, ဘဂဝါ ပဝိဝိတ္တော, ပဝိဝေကဿ စ ဝဏ္ဏဝါဒီ။ ယမ္ပိ, ဘန္တေ, ဘဂဝါ ပဝိဝိတ္တော, ပဝိဝေကဿ စ ဝဏ္ဏဝါဒီ, ဣမံ ခေါ အဟံ, ဘန္တေ, ဘဂဝတိ ပဉ္စမံ ဓမ္မံ သမနုပဿာမိ ယေန ဘဂဝန္တံ သာဝကာ သက္ကရောန္တိ ဂရုံ ကရောန္တိ မာနေန္တိ ပူဇေန္တိ, သက္ကတွာ ဂရုံ ကတွာ ဥပနိဿာယ ဝိဟရန္တိ။
‘‘ဣမေ ခေါ အဟံ, ဘန္တေ, ဘဂဝတိ ပဉ္စ ဓမ္မေ သမနုပဿာမိ ယေဟိ ဘဂဝန္တံ သာဝကာ သက္ကရောန္တိ ဂရုံ ကရောန္တိ မာနေန္တိ ပူဇေန္တိ, သက္ကတွာ ဂရုံ ကတွာ ဥပနိဿာယ ဝိဟရန္တီ’’တိ။
မြန်֍ ၂၄၂။ ‘‘‘အပ္ပါဟာရော သမဏော ဂေါတမော, အပ္ပါဟာရတာယ စ ဝဏ္ဏဝါဒီ’တိ, ဣတိ စေ မံ, ဥဒါယိ, သာဝကာ သက္ကရေယျုံ ဂရုံ ကရေယျုံ မာနေယျုံ ပူဇေယျုံ, သက္ကတွာ ဂရုံ ကတွာ ဥပနိဿာယ ဝိဟရေယျုံ, သန္တိ ခေါ ပန မေ, ဥဒါယိ, သာဝကာ ကောသကာဟာရာပိ အဍ္ဎကောသကာဟာရာပိ ဗေလုဝါဟာရာပိ အဍ္ဎဗေလုဝါဟာရာပိ။ အဟံ ခေါ ပန, ဥဒါယိ, အပ္ပေကဒါ ဣမိနာ ပတ္တေန သမတိတ္တိကမ္ပိ ဘုဉ္ဇာမိ ဘိယျောပိ ဘုဉ္ဇာမိ။ ‘အပ္ပါဟာရော သမဏော ဂေါတမော, အပ္ပါဟာရတာယ စ ဝဏ္ဏဝါဒီ’တိ, ဣတိ စေ မံ, ဥဒါယိ, သာဝကာ သက္ကရေယျုံ ဂရုံ ကရေယျုံ မာနေယျုံ ပူဇေယျုံ, သက္ကတွာ ဂရုံ ကတွာ ဥပနိဿာယ ဝိဟရေယျုံ, ယေ တေ, ဥဒါယိ, မမ သာဝကာ ကောသကာဟာရာပိ အဍ္ဎကောသကာဟာရာပိ ဗေလုဝါဟာရာပိ အဍ္ဎဗေလုဝါဟာရာပိ န မံ တေ ဣမိနာ ဓမ္မေန သက္ကရေယျုံ ဂရုံ ကရေယျုံ မာနေယျုံ ပူဇေယျုံ, သက္ကတွာ ဂရုံ ကတွာ ဥပနိဿာယ ဝိဟရေယျုံ။
‘‘‘သန္တုဋ္ဌော သမဏော ဂေါတမော ဣတရီတရေန စီဝရေန, ဣတရီတရစီဝရသန္တုဋ္ဌိယာ စ ဝဏ္ဏဝါဒီ’တိ, ဣတိ စေ မံ, ဥဒါယိ, သာဝကာ သက္ကရေယျုံ ဂရုံ ကရေယျုံ မာနေယျုံ ပူဇေယျုံ, သက္ကတွာ ဂရုံ ကတွာ ဥပနိဿာယ ဝိဟရေယျုံ, သန္တိ ခေါ ပန မေ, ဥဒါယိ, သာဝကာ ပံသုကူလိကာ လူခစီဝရဓရာ တေ သုသာနာ ဝါ သင်္ကာရကူဋာ ဝါ ပါပဏိကာ ဝါ နန္တကာနိ [ပါပဏိကာနိ ဝါ နန္တကာနိ ဝါ (သီ။)] ဥစ္စိနိတွာ [ဥစ္ဆိန္ဒိတွာ (က။)] သံဃာဋိံ ကရိတွာ ဓာရေန္တိ။ အဟံ ခေါ ပနုဒါယိ, အပ္ပေကဒါ ဂဟပတိစီဝရာနိ
(မ၊၂၊၂၀၀။)
ဓာရေမိ ဒဠှာနိ သတ္ထလူခါနိ အလာဗုလောမသာနိ။ ‘သန္တုဋ္ဌော သမဏော ဂေါတမော ဣတရီတရေန စီဝရေန, ဣတရီတရစီဝရသန္တုဋ္ဌိယာ စ ဝဏ္ဏဝါဒီ’တိ, ဣတိ စေ မံ, ဥဒါယိ, သာဝကာ သက္ကရေယျုံ ဂရုံ ကရေယျုံ မာနေယျုံ ပူဇေယျုံ, သက္ကတွာ ဂရုံ ကတွာ ဥပနိဿာယ ဝိဟရေယျုံ, ယေ တေ, ဥဒါယိ, မမ သာဝကာ ပံသုကူလိကာ လူခစီဝရဓရာ တေ သုသာနာ ဝါ သင်္ကာရကူဋာ ဝါ ပါပဏိကာ ဝါ နန္တကာနိ ဥစ္စိနိတွာ သံဃာဋိံ ကရိတွာ ဓာရေန္တိ, န မံ တေ ဣမိနာ ဓမ္မေန သက္ကရေယျုံ ဂရုံ ကရေယျုံ မာနေယျုံ ပူဇေယျုံ, သက္ကတွာ ဂရုံ ကတွာ ဥပနိဿာယ ဝိဟရေယျုံ။
‘‘‘သန္တုဋ္ဌော သမဏော ဂေါတမော ဣတရီတရေန ပိဏ္ဍပါတေန, ဣတရီတရပိဏ္ဍပါတသန္တုဋ္ဌိယာ စ ဝဏ္ဏဝါဒီ’တိ, ဣတိ စေ မံ, ဥဒါယိ, သာဝကာ သက္ကရေယျုံ ဂရုံ ကရေယျုံ မာနေယျုံ ပူဇေယျုံ, သက္ကတွာ ဂရုံ ကတွာ ဥပနိဿာယ ဝိဟရေယျုံ, သန္တိ ခေါ ပန မေ, ဥဒါယိ, သာဝကာ ပိဏ္ဍပါတိကာ သပဒါနစာရိနော ဥဉ္ဆာသကေ ဝတေ ရတာ, တေ အန္တရဃရံ ပဝိဋ္ဌာ သမာနာ အာသနေနပိ နိမန္တိယမာနာ န သာဒိယန္တိ။ အဟံ ခေါ ပနုဒါယိ, အပ္ပေကဒါ နိမန္တနေပိ [နိမန္တနဿာပိ (က။)] ဘုဉ္ဇာမိ သာလီနံ ဩဒနံ ဝိစိတကာဠကံ အနေကသူပံ အနေကဗျဉ္ဇနံ။ ‘သန္တုဋ္ဌော သမဏော ဂေါတမော ဣတရီတရေန ပိဏ္ဍပါတေန, ဣတရီတရပိဏ္ဍပါတသန္တုဋ္ဌိယာ စ ဝဏ္ဏဝါဒီ’တိ, ဣတိ စေ မံ, ဥဒါယိ, သာဝကာ သက္ကရေယျုံ ဂရုံ ကရေယျုံ မာနေယျုံ ပူဇေယျုံ, သက္ကတွာ ဂရုံ ကတွာ ဥပနိဿာယ ဝိဟရေယျုံ, ယေ တေ, ဥဒါယိ, မမ သာဝကာ ပိဏ္ဍပါတိကာ သပဒါနစာရိနော ဥဉ္ဆာသကေ ဝတေ ရတာ တေ အန္တရဃရံ ပဝိဋ္ဌာ သမာနာ အာသနေနပိ နိမန္တိယမာနာ န သာဒိယန္တိ, န မံ တေ ဣမိနာ ဓမ္မေန သက္ကရေယျုံ ဂရုံ ကရေယျုံ မာနေယျုံ ပူဇေယျုံ, သက္ကတွာ ဂရုံ ကတွာ ဥပနိဿာယ ဝိဟရေယျုံ။
‘‘‘သန္တုဋ္ဌော သမဏော ဂေါတမော ဣတရီတရေန သေနာသနေန, ဣတရီတရသေနာသနသန္တုဋ္ဌိယာ စ ဝဏ္ဏဝါဒီ’တိ, ဣတိ စေ မံ, ဥဒါယိ, သာဝကာ သက္ကရေယျုံ ဂရုံ ကရေယျုံ မာနေယျုံ ပူဇေယျုံ, သက္ကတွာ ဂရုံ ကတွာ ဥပနိဿာယ ဝိဟရေယျုံ, သန္တိ ခေါ ပန မေ, ဥဒါယိ, သာဝကာ ရုက္ခမူလိကာ အဗ္ဘောကာသိကာ, တေ အဋ္ဌမာသေ ဆန္နံ န ဥပေန္တိ။ အဟံ ခေါ ပနုဒါယိ, အပ္ပေကဒါ ကူဋာဂါရေသုပိ ဝိဟရာမိ ဥလ္လိတ္တာဝလိတ္တေသု နိဝါတေသု ဖုသိတဂ္ဂဠေသု [ဖုဿိတဂ္ဂဠေသု (သီ။ ပီ။)] ပိဟိတဝါတပါနေသု။ ‘သန္တုဋ္ဌော သမဏော ဂေါတမော
(မ၊၂၊၂၀၁။)
ဣတရီတရေန သေနာသနေန, ဣတရီတရသေနာသနသန္တုဋ္ဌိယာ စ ဝဏ္ဏဝါဒီ’တိ, ဣတိ စေ မံ, ဥဒါယိ, သာဝကာ သက္ကရေယျုံ ဂရုံ ကရေယျုံ မာနေယျုံ ပူဇေယျုံ, သက္ကတွာ ဂရုံ ကတွာ ဥပနိဿာယ ဝိဟရေယျုံ, ယေ တေ, ဥဒါယိ, မမ သာဝကာ ရုက္ခမူလိကာ အဗ္ဘောကာသိကာ တေ အဋ္ဌမာသေ ဆန္နံ န ဥပေန္တိ, န မံ တေ ဣမိနာ ဓမ္မေန သက္ကရေယျုံ ဂရုံ ကရေယျုံ မာနေယျုံ ပူဇေယျုံ, သက္ကတွာ ဂရုံ ကတွာ ဥပနိဿာယ ဝိဟရေယျုံ။
‘‘‘ပဝိဝိတ္တော သမဏော ဂေါတမော, ပဝိဝေကဿ စ ဝဏ္ဏဝါဒီ’တိ, ဣတိ စေ မံ, ဥဒါယိ, သာဝကာ သက္ကရေယျုံ ဂရုံ ကရေယျုံ မာနေယျုံ ပူဇေယျုံ, သက္ကတွာ ဂရုံ ကတွာ ဥပနိဿာယ ဝိဟရေယျုံ, သန္တိ ခေါ ပန မေ, ဥဒါယိ, သာဝကာ အာရညိကာ ပန္တသေနာသနာ အရညဝနပတ္ထာနိ ပန္တာနိ သေနာသနာနိ အဇ္ဈောဂါဟေတွာ ဝိဟရန္တိ, တေ အနွဒ္ဓမာသံ သံဃမဇ္ဈေ ဩသရန္တိ ပါတိမောက္ခုဒ္ဒေသာယ။ အဟံ ခေါ ပနုဒါယိ, အပ္ပေကဒါ အာကိဏ္ဏော ဝိဟရာမိ ဘိက္ခူဟိ ဘိက္ခုနီဟိ ဥပါသကေဟိ ဥပါသိကာဟိ ရညာ ရာဇမဟာမတ္တေဟိ တိတ္ထိယေဟိ တိတ္ထိယသာဝကေဟိ။ ‘ပဝိဝိတ္တော သမဏော ဂေါတမော, ပဝိဝေကဿ စ ဝဏ္ဏဝါဒီ’တိ, ဣတိ စေ မံ, ဥဒါယိ, သာဝကာ သက္ကရေယျုံ ဂရုံ ကရေယျုံ မာနေယျုံ ပူဇေယျုံ, သက္ကတွာ ဂရုံ ကတွာ ဥပနိဿာယ ဝိဟရေယျုံ, ယေ တေ, ဥဒါယိ, မမ သာဝကာ အာရညကာ ပန္တသေနာသနာ အရညဝနပတ္ထာနိ ပန္တာနိ သေနာသနာနိ အဇ္ဈောဂါဟေတွာ ဝိဟရန္တိ တေ အနွဒ္ဓမာသံ သံဃမဇ္ဈေ ဩသရန္တိ ပါတိမောက္ခုဒ္ဒေသာယ, န မံ တေ ဣမိနာ ဓမ္မေန သက္ကရေယျုံ ဂရုံ ကရေယျုံ မာနေယျုံ ပူဇေယျုံ, သက္ကတွာ ဂရုံ ကတွာ ဥပနိဿာယ ဝိဟရေယျုံ။
‘‘ဣတိ ခေါ, ဥဒါယိ, န မမံ သာဝကာ ဣမေဟိ ပဉ္စဟိ ဓမ္မေဟိ သက္ကရောန္တိ ဂရုံ ကရောန္တိ မာနေန္တိ ပူဇေန္တိ, သက္ကတွာ ဂရုံ ကတွာ ဥပနိဿာယ ဝိဟရန္တိ။
မြန်֍ ၂၄၃။ ‘‘အတ္ထိ ခေါ, ဥဒါယိ, အညေ စ ပဉ္စ ဓမ္မာ ယေဟိ ပဉ္စဟိ ဓမ္မေဟိ မမံ သာဝကာ သက္ကရောန္တိ ဂရုံ ကရောန္တိ မာနေန္တိ ပူဇေန္တိ, သက္ကတွာ ဂရုံ ကတွာ ဥပနိဿာယ ဝိဟရန္တိ။ ကတမေ ပဉ္စ? ဣဓုဒါယိ, မမံ သာဝကာ အဓိသီလေ သမ္ဘာဝေန္တိ – ‘သီလဝါ သမဏော ဂေါတမော ပရမေန သီလက္ခန္ဓေန သမန္နာဂတော’တိ။ ယမ္ပုဒါယိ [ယမုဒါယိ (သျာ။ က။)], မမံ သာဝကာ အဓိသီလေ သမ္ဘာဝေန္တိ – ‘သီလဝါ သမဏော ဂေါတမော ပရမေန သီလက္ခန္ဓေန သမန္နာဂတော’တိ, အယံ ခေါ,
(မ၊၂၊၂၀၂။)
ဥဒါယိ, ပဌမော ဓမ္မော ယေန မမံ သာဝကာ သက္ကရောန္တိ ဂရုံ ကရောန္တိ မာနေန္တိ ပူဇေန္တိ, သက္ကတွာ ဂရုံ ကတွာ ဥပနိဿာယ ဝိဟရန္တိ။
မြန်֍ ၂၄၄။ ‘‘ပုန စပရံ, ဥဒါယိ, မမံ သာဝကာ အဘိက္ကန္တေ ဉာဏဒဿနေ သမ္ဘာဝေန္တိ – ‘ဇာနံယေဝါဟ သမဏော ဂေါတမော – ဇာနာမီတိ, ပဿံယေဝါဟ သမဏော ဂေါတမော – ပဿာမီတိ၊ အဘိညာယ သမဏော ဂေါတမော ဓမ္မံ ဒေသေတိ နော အနဘိညာယ၊ သနိဒါနံ သမဏော ဂေါတမော ဓမ္မံ ဒေသေတိ နော အနိဒါနံ၊ သပ္ပါဋိဟာရိယံ သမဏော ဂေါတမော ဓမ္မံ ဒေသေတိ နော အပ္ပါဋိဟာရိယ’န္တိ။ ယမ္ပုဒါယိ, မမံ သာဝကာ အဘိက္ကန္တေ ဉာဏဒဿနေ သမ္ဘာဝေန္တိ – ‘ဇာနံယေဝါဟ သမဏော ဂေါတမော – ဇာနာမီတိ, ပဿံယေဝါဟ သမဏော ဂေါတမော – ပဿာမီတိ၊ အဘိညာယ သမဏော ဂေါတမော ဓမ္မံ ဒေသေတိ နော အနဘိညာယ၊ သနိဒါနံ သမဏော ဂေါတမော ဓမ္မံ ဒေသေတိ နော အနိဒါနံ၊ သပ္ပါဋိဟာရိယံ သမဏော ဂေါတမော ဓမ္မံ ဒေသေတိ နော အပ္ပါဋိဟာရိယ’န္တိ, အယံ ခေါ, ဥဒါယိ, ဒုတိယော ဓမ္မော ယေန မမံ သာဝကာ သက္ကရောန္တိ ဂရုံ ကရောန္တိ မာနေန္တိ ပူဇေန္တိ, သက္ကတွာ ဂရုံ ကတွာ ဥပနိဿာယ ဝိဟရန္တိ။
မြန်֍ ၂၄၅။ ‘‘ပုန စပရံ, ဥဒါယိ, မမံ သာဝကာ အဓိပညာယ သမ္ဘာဝေန္တိ – ‘ပညဝါ သမဏော ဂေါတမော ပရမေန ပညာက္ခန္ဓေန သမန္နာဂတော၊ တံ ဝတ အနာဂတံ ဝါဒပထံ န ဒက္ခတိ, ဥပ္ပန္နံ ဝါ ပရပ္ပဝါဒံ န သဟဓမ္မေန သုနိဂ္ဂဟိတံ နိဂ္ဂဏှိဿတီတိ – နေတံ ဌာနံ ဝိဇ္ဇတိ’။ တံ ကိံ မညသိ, ဥဒါယိ, အပိ နု မေ သာဝကာ ဧဝံ ဇာနန္တာ ဧဝံ ပဿန္တာ အန္တရန္တရာ ကထံ ဩပါတေယျု’’န္တိ။ ‘‘နော ဟေတံ, ဘန္တေ’’။ ‘‘န ခေါ ပနာဟံ, ဥဒါယိ, သာဝကေသု အနုသာသနိံ ပစ္စာသီသာမိ [ပစ္စာသိံသာမိ (သီ။ သျာ။ ကံ။ ပီ။)]၊ အညဒတ္ထု မမယေဝ သာဝကာ အနုသာသနိံ ပစ္စာသီသန္တိ။ ‘‘ယမ္ပုဒါယိ, မမံ သာဝကာ အဓိပညာယ သမ္ဘာဝေန္တိ – ‘ပညဝါ သမဏော ဂေါတမော ပရမေန ပညာက္ခန္ဓေန သမန္နာဂတော၊ တံ ဝတ အနာဂတံ ဝါဒပထံ န ဒက္ခတိ, ဥပ္ပန္နံ ဝါ ပရပ္ပဝါဒံ န သဟဓမ္မေန နိဂ္ဂဟိတံ နိဂ္ဂဏှိဿတီတိ – နေတံ ဌာနံ ဝိဇ္ဇတိ’။ အယံ ခေါ, ဥဒါယိ, တတိယော ဓမ္မော ယေန မမံ သာဝကာ သက္ကရောန္တိ ဂရုံ ကရောန္တိ မာနေန္တိ ပူဇေန္တိ, သက္ကတွာ ဂရုံ ကတွာ ဥပနိဿာယ ဝိဟရန္တိ။
(မ၊၂၊၂၀၃။)
မြန်֍ ၂၄၆။ ‘‘ပုန စပရံ, ဥဒါယိ, မမ သာဝကာ ယေန ဒုက္ခေန ဒုက္ခောတိဏ္ဏာ ဒုက္ခပရေတာ တေ မံ ဥပသင်္ကမိတွာ ဒုက္ခံ အရိယသစ္စံ ပုစ္ဆန္တိ, တေသာဟံ ဒုက္ခံ အရိယသစ္စံ ပုဋ္ဌော ဗျာကရောမိ, တေသာဟံ စိတ္တံ အာရာဓေမိ ပဉှဿ ဝေယျာကရဏေန၊ တေ မံ ဒုက္ခသမုဒယံ… ဒုက္ခနိရောဓံ… ဒုက္ခနိရောဓဂါမိနိံ ပဋိပဒံ အရိယသစ္စံ ပုစ္ဆန္တိ, တေသာဟံ ဒုက္ခနိရောဓဂါမိနိံ ပဋိပဒံ အရိယသစ္စံ ပုဋ္ဌော ဗျာကရောမိ, တေသာဟံ စိတ္တံ အာရာဓေမိ ပဉှဿ ဝေယျာကရဏေန။ ယမ္ပုဒါယိ, မမ သာဝကာ ယေန ဒုက္ခေန ဒုက္ခောတိဏ္ဏာ ဒုက္ခပရေတာ တေ မံ ဥပသင်္ကမိတွာ ဒုက္ခံ အရိယသစ္စံ ပုစ္ဆန္တိ, တေသာဟံ ဒုက္ခံ အရိယသစ္စံ ပုဋ္ဌော ဗျာကရောမိ, တေသာဟံ စိတ္တံ အာရာဓေမိ ပဉှဿ ဝေယျာကရဏေန။ တေ မံ ဒုက္ခသမုဒယံ … ဒုက္ခနိရောဓံ… ဒုက္ခနိရောဓဂါမိနိံ ပဋိပဒံ အရိယသစ္စံ ပုစ္ဆန္တိ။ တေသာဟံ ဒုက္ခနိရောဓဂါမိနိံ ပဋိပဒံ အရိယသစ္စံ ပုဋ္ဌော ဗျာကရောမိ။ တေသာဟံ စိတ္တံ အာရာဓေမိ ပဉှဿ ဝေယျာကရဏေန။ အယံ ခေါ, ဥဒါယိ, စတုတ္ထော ဓမ္မော ယေန မမံ သာဝကာ သက္ကရောန္တိ ဂရုံ ကရောန္တိ မာနေန္တိ ပူဇေန္တိ, သက္ကတွာ ဂရုံ ကတွာ ဥပနိဿာယ ဝိဟရန္တိ။
မြန်֍ ၂၄၇။ ‘‘ပုန စပရံ, ဥဒါယိ, အက္ခာတာ မယာ သာဝကာနံ ပဋိပဒါ, ယထာပဋိပန္နာ မေ သာဝကာ စတ္တာရော သတိပဋ္ဌာနေ ဘာဝေန္တိ။ ဣဓုဒါယိ, ဘိက္ခု ကာယေ ကာယာနုပဿီ ဝိဟရတိ အာတာပီ သမ္ပဇာနော သတိမာ ဝိနေယျ လောကေ အဘိဇ္ဈာဒေါမနဿံ၊ ဝေဒနာသု ဝေဒနာနုပဿီ ဝိဟရတိ… စိတ္တေ စိတ္တာနုပဿီ ဝိဟရတိ… ဓမ္မေသု ဓမ္မာနုပဿီ ဝိဟရတိ အာတာပီ သမ္ပဇာနော သတိမာ ဝိနေယျ လောကေ အဘိဇ္ဈာဒေါမနဿံ။ တတြ စ ပန မေ သာဝကာ ဗဟူ အဘိညာဝေါသာနပါရမိပ္ပတ္တာ ဝိဟရန္တိ။
‘‘ပုန စပရံ, ဥဒါယိ, အက္ခာတာ မယာ သာဝကာနံ ပဋိပဒါ, ယထာပဋိပန္နာ မေ သာဝကာ စတ္တာရော သမ္မပ္ပဓာနေ ဘာဝေန္တိ။ ဣဓုဒါယိ, ဘိက္ခု အနုပ္ပန္နာနံ ပါပကာနံ အကုသလာနံ ဓမ္မာနံ အနုပ္ပါဒါယ ဆန္ဒံ ဇနေတိ, ဝါယမတိ, ဝီရိယံ အာရဘတိ, စိတ္တံ ပဂ္ဂဏှာတိ, ပဒဟတိ၊ ဥပ္ပန္နာနံ ပါပကာနံ အကုသလာနံ ဓမ္မာနံ ပဟာနာယ ဆန္ဒံ ဇနေတိ, ဝါယမတိ, ဝီရိယံ အာရဘတိ, စိတ္တံ ပဂ္ဂဏှာတိ, ပဒဟတိ၊ အနုပ္ပန္နာနံ ကုသလာနံ ဓမ္မာနံ ဥပ္ပါဒါယ ဆန္ဒံ ဇနေတိ, ဝါယမတိ, ဝီရိယံ အာရဘတိ, စိတ္တံ ပဂ္ဂဏှာတိ, ပဒဟတိ၊ ဥပ္ပန္နာနံ ကုသလာနံ ဓမ္မာနံ ဌိတိယာ အသမ္မောသာယ ဘိယျောဘာဝါယ ဝေပုလ္လာယ ဘာဝနာယ ပါရိပူရိယာ ဆန္ဒံ ဇနေတိ, ဝါယမတိ, ဝီရိယံ အာရဘတိ, စိတ္တံ ပဂ္ဂဏှာတိ, ပဒဟတိ။ တတြ စ ပန မေ သာဝကာ ဗဟူ အဘိညာဝေါသာနပါရမိပ္ပတ္တာ ဝိဟရန္တိ။
(မ၊၂၊၂၀၄။)
‘‘ပုန စပရံ, ဥဒါယိ, အက္ခာတာ မယာ သာဝကာနံ ပဋိပဒါ, ယထာပဋိပန္နာ မေ သာဝကာ စတ္တာရော ဣဒ္ဓိပါဒေ ဘာဝေန္တိ။ ဣဓုဒါယိ, ဘိက္ခု ဆန္ဒသမာဓိပဓာနသင်္ခါရသမန္နာဂတံ ဣဒ္ဓိပါဒံ ဘာဝေတိ, ဝီရိယသမာဓိပဓာနသင်္ခါရသမန္နာဂတံ ဣဒ္ဓိပါဒံ ဘာဝေတိ, စိတ္တသမာဓိပဓာနသင်္ခါရသမန္နာဂတံ ဣဒ္ဓိပါဒံ ဘာဝေတိ, ဝီမံသာသမာဓိပဓာနသင်္ခါရသမန္နာဂတံ ဣဒ္ဓိပါဒံ ဘာဝေတိ။ တတြ စ ပန မေ သာဝကာ ဗဟူ အဘိညာဝေါသာနပါရမိပ္ပတ္တာ ဝိဟရန္တိ။
‘‘ပုန စပရံ, ဥဒါယိ, အက္ခာတာ မယာ သာဝကာနံ ပဋိပဒါ, ယထာပဋိပန္နာ မေ သာဝကာ ပဉ္စိန္ဒြိယာနိ ဘာဝေန္တိ။ ဣဓုဒါယိ, ဘိက္ခု သဒ္ဓိန္ဒြိယံ ဘာဝေတိ ဥပသမဂါမိံ သမ္ဗောဓဂါမိံ၊ ဝီရိယိန္ဒြိယံ ဘာဝေတိ…ပေ… သတိန္ဒြိယံ ဘာဝေတိ… သမာဓိန္ဒြိယံ ဘာဝေတိ… ပညိန္ဒြိယံ ဘာဝေတိ ဥပသမဂါမိံ သမ္ဗောဓဂါမိံ။ တတြ စ ပန မေ သာဝကာ ဗဟူ အဘိညာဝေါသာနပါရမိပ္ပတ္တာ ဝိဟရန္တိ။
‘‘ပုန စပရံ, ဥဒါယိ, အက္ခာတာ မယာ သာဝကာနံ ပဋိပဒါ, ယထာပဋိပန္နာ မေ သာဝကာ ပဉ္စ ဗလာနိ ဘာဝေန္တိ။ ဣဓုဒါယိ, ဘိက္ခု သဒ္ဓါဗလံ ဘာဝေတိ ဥပသမဂါမိံ သမ္ဗောဓဂါမိံ၊ ဝီရိယဗလံ ဘာဝေတိ…ပေ… သတိဗလံ ဘာဝေတိ… သမာဓိဗလံ ဘာဝေတိ… ပညာဗလံ ဘာဝေတိ ဥပသမဂါမိံ သမ္ဗောဓဂါမိံ။ တတြ စ ပန မေ သာဝကာ ဗဟူ အဘိညာဝေါသာနပါရမိပ္ပတ္တာ ဝိဟရန္တိ။
‘‘ပုန စပရံ, ဥဒါယိ, အက္ခာတာ မယာ သာဝကာနံ ပဋိပဒါ, ယထာပဋိပန္နာ မေ သာဝကာ သတ္တဗောဇ္ဈင်္ဂေ ဘာဝေန္တိ။ ဣဓုဒါယိ, ဘိက္ခု သတိသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂံ ဘာဝေတိ ဝိဝေကနိဿိတံ ဝိရာဂနိဿိတံ နိရောဓနိဿိတံ ဝေါဿဂ္ဂပရိဏာမိံ၊ ဓမ္မဝိစယသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂံ ဘာဝေတိ…ပေ… ဝီရိယသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂံ ဘာဝေတိ… ပီတိသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂံ ဘာဝေတိ… ပဿဒ္ဓိသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂံ ဘာဝေတိ… သမာဓိသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂံ ဘာဝေတိ… ဥပေက္ခာသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂံ ဘာဝေတိ ဝိဝေကနိဿိတံ ဝိရာဂနိဿိတံ နိရောဓနိဿိတံ ဝေါဿဂ္ဂပရိဏာမိံ။ တတြ စ ပန မေ သာဝကာ ဗဟူ အဘိညာဝေါသာနပါရမိပ္ပတ္တာ ဝိဟရန္တိ။
‘‘ပုန စပရံ, ဥဒါယိ, အက္ခာတာ မယာ သာဝကာနံ ပဋိပဒါ, ယထာပဋိပန္နာ မေ သာဝကာ အရိယံ အဋ္ဌင်္ဂိကံ မဂ္ဂံ ဘာဝေန္တိ။ ဣဓုဒါယိ, ဘိက္ခု သမ္မာဒိဋ္ဌိံ ဘာဝေတိ, သမ္မာသင်္ကပ္ပံ ဘာဝေတိ, သမ္မာဝါစံ ဘာဝေတိ, သမ္မာကမ္မန္တံ ဘာဝေတိ, သမ္မာအာဇီဝံ ဘာဝေတိ, သမ္မာဝါယာမံ ဘာဝေတိ,
(မ၊၂၊၂၀၅။)
သမ္မာသတိံ ဘာဝေတိ, သမ္မာသမာဓိံ ဘာဝေတိ။ တတြ စ ပန မေ သာဝကာ ဗဟူ အဘိညာဝေါသာနပါရမိပ္ပတ္တာ ဝိဟရန္တိ။
မြန်֍ ၂၄၈။ ‘‘ပုန စပရံ, ဥဒါယိ, အက္ခာတာ မယာ သာဝကာနံ ပဋိပဒါ, ယထာပဋိပန္နာ မေ သာဝကာ အဋ္ဌ ဝိမောက္ခေ ဘာဝေန္တိ။ ရူပီ ရူပါနိ ပဿတိ, အယံ ပဌမော ဝိမောက္ခော၊ အဇ္ဈတ္တံ အရူပသညီ ဗဟိဒ္ဓါ ရူပါနိ ပဿတိ, အယံ ဒုတိယော ဝိမောက္ခော၊ သုဘန္တေဝ အဓိမုတ္တော ဟောတိ, အယံ တတိယော ဝိမောက္ခော၊ သဗ္ဗသော ရူပသညာနံ သမတိက္ကမာ ပဋိဃသညာနံ အတ္ထင်္ဂမာ နာနတ္တသညာနံ အမနသိကာရာ ‘အနန္တော အာကာသော’တိ အာကာသာနဉ္စာယတနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ, အယံ စတုတ္ထော ဝိမောက္ခော၊ သဗ္ဗသော အာကာသာနဉ္စာယတနံ သမတိက္ကမ္မ ‘အနန္တံ ဝိညာဏ’န္တိ ဝိညာဏဉ္စာယတနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ, အယံ ပဉ္စမော ဝိမောက္ခော၊ သဗ္ဗသော ဝိညာဏဉ္စာယတနံ သမတိက္ကမ္မ ‘နတ္ထိ ကိဉ္စီ’တိ အာကိဉ္စညာယတနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ, အယံ ဆဋ္ဌော ဝိမောက္ခော၊ သဗ္ဗသော အာကိဉ္စညာယတနံ သမတိက္ကမ္မ နေဝသညာနာသညာယတနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ, အယံ သတ္တမော ဝိမောက္ခော၊ သဗ္ဗသော နေဝသညာနာသညာယတနံ သမတိက္ကမ္မ သညာဝေဒယိတနိရောဓံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ, အယံ အဋ္ဌမော ဝိမောက္ခော။ တတြ စ ပန မေ သာဝကာ ဗဟူ အဘိညာဝေါသာနပါရမိပ္ပတ္တာ ဝိဟရန္တိ။
မြန်֍ ၂၄၉။ ‘‘ပုန စပရံ, ဥဒါယိ, အက္ခာတာ မယာ သာဝကာနံ ပဋိပဒါ, ယထာပဋိပန္နာ မေ သာဝကာ အဋ္ဌ အဘိဘာယတနာနိ ဘာဝေန္တိ။ အဇ္ဈတ္တံ ရူပသညီ ဧကော ဗဟိဒ္ဓါ ရူပါနိ ပဿတိ ပရိတ္တာနိ သုဝဏ္ဏဒုဗ္ဗဏ္ဏာနိ။ ‘တာနိ အဘိဘုယျ ဇာနာမိ, ပဿာမီ’တိ ဧဝံ သညီ ဟောတိ။ ဣဒံ ပဌမံ အဘိဘာယတနံ။
‘‘အဇ္ဈတ္တံ ရူပသညီ ဧကော ဗဟိဒ္ဓါ ရူပါနိ ပဿတိ အပ္ပမာဏာနိ သုဝဏ္ဏဒုဗ္ဗဏ္ဏာနိ။ ‘တာနိ အဘိဘုယျ ဇာနာမိ, ပဿာမီ’တိ ဧဝံ သညီ ဟောတိ။ ဣဒံ ဒုတိယံ အဘိဘာယတနံ။
‘‘အဇ္ဈတ္တံ အရူပသညီ ဧကော ဗဟိဒ္ဓါ ရူပါနိ ပဿတိ ပရိတ္တာနိ သုဝဏ္ဏဒုဗ္ဗဏ္ဏာနိ။ ‘တာနိ အဘိဘုယျ ဇာနာမိ, ပဿာမီ’တိ ဧဝံ သညီ ဟောတိ။ ဣဒံ တတိယံ အဘိဘာယတနံ။
‘‘အဇ္ဈတ္တံ အရူပသညီ ဧကော ဗဟိဒ္ဓါ ရူပါနိ ပဿတိ အပ္ပမာဏာနိ သုဝဏ္ဏဒုဗ္ဗဏ္ဏာနိ။ ‘တာနိ အဘိဘုယျ ဇာနာမိ, ပဿာမီ’တိ ဧဝံ သညီ ဟောတိ။ ဣဒံ စတုတ္ထံ အဘိဘာယတနံ။
(မ၊၂၊၂၀၆။)
‘‘အဇ္ဈတ္တံ အရူပသညီ ဧကော ဗဟိဒ္ဓါ ရူပါနိ ပဿတိ နီလာနိ နီလဝဏ္ဏာနိ နီလနိဒဿနာနိ နီလနိဘာသာနိ။ သေယျထာပိ နာမ ဥမာပုပ္ဖံ နီလံ နီလဝဏ္ဏံ နီလနိဒဿနံ နီလနိဘာသံ, သေယျထာပိ ဝါ ပန တံ ဝတ္ထံ ဗာရာဏသေယျကံ ဥဘတောဘာဂဝိမဋ္ဌံ နီလံ နီလဝဏ္ဏံ နီလနိဒဿနံ နီလနိဘာသံ၊ ဧဝမေဝ အဇ္ဈတ္တံ အရူပသညီ ဧကော ဗဟိဒ္ဓါ ရူပါနိ ပဿတိ နီလာနိ နီလဝဏ္ဏာနိ နီလနိဒဿနာနိ နီလနိဘာသာနိ။ ‘တာနိ အဘိဘုယျ ဇာနာမိ, ပဿာမီ’တိ ဧဝံ သညီ ဟောတိ။ ဣဒံ ပဉ္စမံ အဘိဘာယတနံ။
‘‘အဇ္ဈတ္တံ အရူပသညီ ဧကော ဗဟိဒ္ဓါ ရူပါနိ ပဿတိ ပီတာနိ ပီတဝဏ္ဏာနိ ပီတနိဒဿနာနိ ပီတနိဘာသာနိ။ သေယျထာပိ နာမ ကဏိကာရပုပ္ဖံ ပီတံ ပီတဝဏ္ဏံ ပီတနိဒဿနံ ပီတနိဘာသံ, သေယျထာပိ ဝါ ပန တံ ဝတ္ထံ ဗာရာဏသေယျကံ ဥဘတောဘာဂဝိမဋ္ဌံ ပီတံ ပီတဝဏ္ဏံ ပီတနိဒဿနံ ပီတနိဘာသံ၊ ဧဝမေဝ အဇ္ဈတ္တံ အရူပသညီ ဧကော ဗဟိဒ္ဓါ ရူပါနိ ပဿတိ ပီတာနိ ပီတဝဏ္ဏာနိ ပီတနိဒဿနာနိ ပီတနိဘာသာနိ။ ‘တာနိ အဘိဘုယျ ဇာနာမိ, ပဿာမီ’တိ ဧဝံ သညီ ဟောတိ။ ဣဒံ ဆဋ္ဌံ အဘိဘာယတနံ။
‘‘အဇ္ဈတ္တံ အရူပသညီ ဧကော ဗဟိဒ္ဓါ ရူပါနိ ပဿတိ လောဟိတကာနိ လောဟိတကဝဏ္ဏာနိ လောဟိတကနိဒဿနာနိ လောဟိတကနိဘာသာနိ။ သေယျထာပိ နာမ ဗန္ဓုဇီဝကပုပ္ဖံ လောဟိတကံ လောဟိတကဝဏ္ဏံ လောဟိတကနိဒဿနံ လောဟိတကနိဘာသံ, သေယျထာပိ ဝါ ပန တံ ဝတ္ထံ ဗာရာဏသေယျကံ ဥဘတောဘာဂဝိမဋ္ဌံ လောဟိတကံ လောဟိတကဝဏ္ဏံ လောဟိတကနိဒဿနံ လောဟိတကနိဘာသံ၊ ဧဝမေဝ အဇ္ဈတ္တံ အရူပသညီ ဧကော ဗဟိဒ္ဓါ ရူပါနိ ပဿတိ လောဟိတကာနိ လောဟိတကဝဏ္ဏာနိ လောဟိတကနိဒဿနာနိ လောဟိတကနိဘာသာနိ။ ‘တာနိ အဘိဘုယျ ဇာနာမိ, ပဿာမီ’တိ ဧဝံ သညီ ဟောတိ။ ဣဒံ သတ္တမံ အဘိဘာယတနံ။
‘‘အဇ္ဈတ္တံ အရူပသညီ ဧကော ဗဟိဒ္ဓါ ရူပါနိ ပဿတိ ဩဒါတာနိ ဩဒါတဝဏ္ဏာနိ ဩဒါတနိဒဿနာနိ ဩဒါတနိဘာသာနိ။ သေယျထာပိ နာမ ဩသဓိတာရကာ ဩဒါတာ ဩဒါတဝဏ္ဏာ ဩဒါတနိဒဿနာ ဩဒါတနိဘာသာ, သေယျထာပိ ဝါ ပန တံ ဝတ္ထံ ဗာရာဏသေယျကံ ဥဘတောဘာဂဝိမဋ္ဌံ ဩဒါတံ ဩဒါတဝဏ္ဏံ ဩဒါတနိဒဿနံ ဩဒါတနိဘာသံ၊ ဧဝမေဝ အဇ္ဈတ္တံ အရူပသညီ ဧကော ဗဟိဒ္ဓါ ရူပါနိ ပဿတိ ဩဒါတာနိ ဩဒါတဝဏ္ဏာနိ ဩဒါတနိဒဿနာနိ ဩဒါတနိဘာသာနိ။ ‘တာနိ အဘိဘုယျ
(မ၊၂၊၂၀၇။)
ဇာနာမိ, ပဿာမီ’တိ ဧဝံသညီ ဟောတိ။ ဣဒံ အဋ္ဌမံ အဘိဘာယတနံ။ တတြ စ ပန မေ သာဝကာ ဗဟူ အဘိညာဝေါသာနပါရမိပ္ပတ္တာ ဝိဟရန္တိ။
မြန်֍ ၂၅၀။ ‘‘ပုန စပရံ, ဥဒါယိ, အက္ခာတာ မယာ သာဝကာနံ ပဋိပဒါ, ယထာပဋိပန္နာ မေ သာဝကာ ဒသ ကသိဏာယတနာနိ ဘာဝေန္တိ။ ပထဝီကသိဏမေကော သဉ္ဇာနာတိ ဥဒ္ဓမဓော တိရိယံ အဒွယံ အပ္ပမာဏံ၊ အာပေါကသိဏမေကော သဉ္ဇာနာတိ…ပေ… တေဇောကသိဏမေကော သဉ္ဇာနာတိ… ဝါယောကသိဏမေကော သဉ္ဇာနာတိ… နီလကသိဏမေကော သဉ္ဇာနာတိ… ပီတကသိဏမေကော သဉ္ဇာနာတိ… လောဟိတကသိဏမေကော သဉ္ဇာနာတိ… ဩဒါတကသိဏမေကော သဉ္ဇာနာတိ… အာကာသကသိဏမေကော သဉ္ဇာနာတိ … ဝိညာဏကသိဏမေကော သဉ္ဇာနာတိ ဥဒ္ဓမဓော တိရိယံ အဒွယံ အပ္ပမာဏံ။ တတြ စ ပန မေ သာဝကာ ဗဟူ အဘိညာဝေါသာနပါရမိပ္ပတ္တာ ဝိဟရန္တိ။
မြန်֍ ၂၅၁။ ‘‘ပုန စပရံ, ဥဒါယိ, အက္ခာတာ မယာ သာဝကာနံ ပဋိပဒါ, ယထာပဋိပန္နာ မေ သာဝကာ စတ္တာရိ ဈာနာနိ ဘာဝေန္တိ။ ဣဓုဒါယိ, ဘိက္ခု ဝိဝိစ္စေဝ ကာမေဟိ ဝိဝိစ္စ အကုသလေဟိ ဓမ္မေဟိ သဝိတက္ကံ သဝိစာရံ ဝိဝေကဇံ ပီတိသုခံ ပဌမံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ။ သော ဣမမေဝ ကာယံ ဝိဝေကဇေန ပီတိသုခေန အဘိသန္ဒေတိ ပရိသန္ဒေတိ ပရိပူရေတိ ပရိပ္ဖရတိ, နာဿ ကိဉ္စိ သဗ္ဗာဝတော ကာယဿ ဝိဝေကဇေန ပီတိသုခေန အပ္ဖုဋံ ဟောတိ။ သေယျထာပိ, ဥဒါယိ, ဒက္ခော နှာပကော [နဟာပကော (သီ။ ပီ။)] ဝါ နှာပကန္တေဝါသီ ဝါ ကံသထာလေ နှာနီယစုဏ္ဏာနိ [နဟာနီယစုဏ္ဏာနိ (သီ။ ပီ။)] အာကိရိတွာ ဥဒကေန ပရိပ္ဖေါသကံ ပရိပ္ဖေါသကံ သန္နေယျ, သာယံ နှာနီယပိဏ္ဍိ [သာဿ နဟာနီယပိဏ္ဍီ (သီ။ သျာ။ ကံ။)] သ္နေဟာနုဂတာ သ္နေဟပရေတော သန္တရဗာဟိရာ ဖုဋာ သ္နေဟေန န စ ပဂ္ဃရိဏီ၊ ဧဝမေဝ ခေါ, ဥဒါယိ, ဘိက္ခု ဣမမေဝ ကာယံ ဝိဝေကဇေန ပီတိသုခေန အဘိသန္ဒေတိ ပရိသန္ဒေတိ ပရိပူရေတိ ပရိပ္ဖရတိ, နာဿ ကိဉ္စိ သဗ္ဗာဝတော ကာယဿ ဝိဝေကဇေန ပီတိသုခေန အပ္ဖုဋံ ဟောတိ။
‘‘ပုန စပရံ, ဥဒါယိ, ဘိက္ခု ဝိတက္ကဝိစာရာနံ ဝူပသမာ အဇ္ဈတ္တံ သမ္ပသာဒနံ…ပေ… ဒုတိယံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ။ သော ဣမမေဝ ကာယံ သမာဓိဇေန ပီတိသုခေန အဘိသန္ဒေတိ ပရိသန္ဒေတိ ပရိပူရေတိ ပရိပ္ဖရတိ, နာဿ ကိဉ္စိ သဗ္ဗာဝတော ကာယဿ သမာဓိဇေန ပီတိသုခေန အပ္ဖုဋံ
(မ၊၂၊၂၀၈။)
ဟောတိ။ သေယျထာပိ, ဥဒါယိ, ဥဒကရဟဒေါ ဂမ္ဘီရော ဥဗ္ဘိဒေါဒကော [ဥဗ္ဘိတောဒကော (သျာ။ ကံ။ က။)]။ တဿ နေဝဿ ပုရတ္ထိမာယ ဒိသာယ ဥဒကဿ အာယမုခံ, န ပစ္ဆိမာယ ဒိသာယ ဥဒကဿ အာယမုခံ, န ဥတ္တရာယ ဒိသာယ ဥဒကဿ အာယမုခံ, န ဒက္ခိဏာယ ဒိသာယ ဥဒကဿ အာယမုခံ, ဒေဝေါ စ န ကာလေန ကာလံ သမ္မာ ဓာရံ အနုပ္ပဝေစ္ဆေယျ၊ အထ ခေါ တမှာဝ ဥဒကရဟဒါ သီတာ ဝါရိဓာရာ ဥဗ္ဘိဇ္ဇိတွာ တမေဝ ဥဒကရဟဒံ သီတေန ဝါရိနာ အဘိသန္ဒေယျ ပရိသန္ဒေယျ ပရိပူရေယျ ပရိပ္ဖရေယျ, နာဿ [န နေသံ (သီ။)] ကိဉ္စိ သဗ္ဗာဝတော ဥဒကရဟဒဿ သီတေန ဝါရိနာ အပ္ဖုဋံ အဿ။ ဧဝမေဝ ခေါ, ဥဒါယိ, ဘိက္ခု ဣမမေဝ ကာယံ သမာဓိဇေန ပီတိသုခေန အဘိသန္ဒေတိ ပရိသန္ဒေတိ ပရိပူရေတိ ပရိပ္ဖရတိ, နာဿ ကိဉ္စိ သဗ္ဗာဝတော ကာယဿ သမာဓိဇေန ပီတိသုခေန အပ္ဖုဋံ ဟောတိ။
‘‘ပုန စပရံ, ဥဒါယိ, ဘိက္ခု ပီတိယာ စ ဝိရာဂါ…ပေ… တတိယံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ။ သော ဣမမေဝ ကာယံ နိပ္ပီတိကေန သုခေန အဘိသန္ဒေတိ ပရိသန္ဒေတိ ပရိပူရေတိ ပရိပ္ဖရတိ, နာဿ ကိဉ္စိ သဗ္ဗာဝတော ကာယဿ နိပ္ပီတိကေန သုခေန အပ္ဖုဋံ ဟောတိ။ သေယျထာပိ, ဥဒါယိ, ဥပ္ပလိနိယံ ဝါ ပဒုမိနိယံ ဝါ ပုဏ္ဍရီကိနိယံ ဝါ အပ္ပေကစ္စာနိ ဥပ္ပလာနိ ဝါ ပဒုမာနိ ဝါ ပုဏ္ဍရီကာနိ ဝါ ဥဒကေ ဇာတာနိ ဥဒကေ သံဝဍ္ဎာနိ ဥဒကာနုဂ္ဂတာနိ အန္တော နိမုဂ္ဂပေါသီနိ, တာနိ ယာဝ စဂ္ဂါ ယာဝ စ မူလာ သီတေန ဝါရိနာ အဘိသန္နာနိ ပရိသန္နာနိ ပရိပူရာနိ ပရိပ္ဖုဋာနိ, နာဿ ကိဉ္စိ သဗ္ဗာဝတံ, ဥပ္ပလာနံ ဝါ ပဒုမာနံ ဝါ ပုဏ္ဍရီကာနံ ဝါ သီတေန ဝါရိနာ အပ္ဖုဋံ အဿ၊ ဧဝမေဝ ခေါ, ဥဒါယိ, ဘိက္ခု ဣမမေဝ ကာယံ နိပ္ပီတိကေန သုခေန အဘိသန္ဒေတိ ပရိသန္ဒေတိ ပရိပူရေတိ ပရိပ္ဖရတိ, နာဿ ကိဉ္စိ သဗ္ဗာဝတော ကာယဿ နိပ္ပီတိကေန သုခေန အပ္ဖုဋံ ဟောတိ။
‘‘ပုန စပရံ, ဥဒါယိ, ဘိက္ခု သုခဿ စ ပဟာနာ ဒုက္ခဿ စ ပဟာနာ ပုဗ္ဗေဝ သောမနဿဒေါမနဿာနံ အတ္ထင်္ဂမာ အဒုက္ခမသုခံ ဥပေက္ခာသတိပါရိသုဒ္ဓိံ စတုတ္ထံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ။ သော ဣမမေဝ ကာယံ ပရိသုဒ္ဓေန စေတသာ ပရိယောဒါတေန ဖရိတွာ နိသိန္နော ဟောတိ, နာဿ ကိဉ္စိ သဗ္ဗာဝတော ကာယဿ ပရိသုဒ္ဓေန စေတသာ ပရိယောဒါတေန အပ္ဖုဋံ ဟောတိ။ သေယျထာပိ, ဥဒါယိ, ပုရိသော ဩဒါတေန ဝတ္ထေန သသီသံ ပါရုပိတွာ နိသိန္နော အဿ, နာဿ ကိဉ္စိ သဗ္ဗာဝတော ကာယဿ ဩဒါတေန
(မ၊၂၊၂၀၉။)
ဝတ္ထေန အပ္ဖုဋံ အဿ၊ ဧဝမေဝ ခေါ, ဥဒါယိ, ဘိက္ခု ဣမမေဝ ကာယံ ပရိသုဒ္ဓေန စေတသာ ပရိယောဒါတေန ဖရိတွာ နိသိန္နော ဟောတိ, နာဿ ကိဉ္စိ သဗ္ဗာဝတော ကာယဿ ပရိသုဒ္ဓေန စေတသာ ပရိယောဒါတေန အပ္ဖုဋံ ဟောတိ။ တတြ စ ပန မေ သာဝကာ ဗဟူ အဘိညာဝေါသာနပါရမိပ္ပတ္တာ ဝိဟရန္တိ။
မြန်֍ ၂၅၂။ ‘‘ပုန စပရံ, ဥဒါယိ, အက္ခာတာ မယာ သာဝကာနံ ပဋိပဒါ, ယထာပဋိပန္နာ မေ သာဝကာ ဧဝံ ပဇာနန္တိ – ‘အယံ ခေါ မေ ကာယော ရူပီ စာတုမဟာဘူတိကော မာတာပေတ္တိကသမ္ဘဝေါ ဩဒနကုမ္မာသူပစယော အနိစ္စုစ္ဆာဒနပရိမဒ္ဒနဘေဒနဝိဒ္ဓံသနဓမ္မော၊ ဣဒဉ္စ ပန မေ ဝိညာဏံ ဧတ္ထ သိတံ ဧတ္ထ ပဋိဗဒ္ဓံ’။ သေယျထာပိ, ဥဒါယိ, မဏိ ဝေဠုရိယော သုဘော ဇာတိမာ အဋ္ဌံသော သုပရိကမ္မကတော အစ္ဆော ဝိပ္ပသန္နော သဗ္ဗာကာရသမ္ပန္နော၊ တတြိဒံ သုတ္တံ အာဝုတံ နီလံ ဝါ ပီတံ ဝါ လောဟိတံ ဝါ ဩဒါတံ ဝါ ပဏ္ဍုသုတ္တံ ဝါ။ တမေနံ စက္ခုမာ ပုရိသော ဟတ္ထေ ကရိတွာ ပစ္စဝေက္ခေယျ – ‘အယံ ခေါ မဏိ ဝေဠုရိယော သုဘော ဇာတိမာ အဋ္ဌံသော သုပရိကမ္မကတော အစ္ဆော ဝိပ္ပသန္နော သဗ္ဗာကာရသမ္ပန္နော၊ တတြိဒံ သုတ္တံ အာဝုတံ နီလံ ဝါ ပီတံ ဝါ လောဟိတံ ဝါ ဩဒါတံ ဝါ ပဏ္ဍုသုတ္တံ ဝါ’တိ။ ဧဝမေဝ ခေါ, ဥဒါယိ, အက္ခာတာ မယာ သာဝကာနံ ပဋိပဒါ, ယထာပဋိပန္နာ မေ သာဝကာ ဧဝံ ပဇာနန္တိ – ‘အယံ ခေါ မေ ကာယော ရူပီ စာတုမဟာဘူတိကော မာတာပေတ္တိကသမ္ဘဝေါ ဩဒနကုမ္မာသူပစယော အနိစ္စုစ္ဆာဒနပရိမဒ္ဒနဘေဒနဝိဒ္ဓံသနဓမ္မော၊ ဣဒဉ္စ ပန မေ ဝိညာဏံ ဧတ္ထ သိတံ ဧတ္ထ ပဋိဗဒ္ဓ’န္တိ။ တတြ စ ပန မေ သာဝကာ ဗဟူ အဘိညာဝေါသာနပါရမိပ္ပတ္တာ ဝိဟရန္တိ။
မြန်֍ ၂၅၃။ ‘‘ပုန စပရံ, ဥဒါယိ, အက္ခာတာ မယာ သာဝကာနံ ပဋိပဒါ, ယထာပဋိပန္နာ မေ သာဝကာ ဣမမှာ ကာယာ အညံ ကာယံ အဘိနိမ္မိနန္တိ ရူပိံ မနောမယံ သဗ္ဗင်္ဂပစ္စင်္ဂိံ အဟီနိန္ဒြိယံ။ သေယျထာပိ, ဥဒါယိ, ပုရိသော မုဉ္ဇမှာ ဤသိကံ ပဗ္ဗာဟေယျ၊ တဿ ဧဝမဿ – ‘အယံ မုဉ္ဇော, အယံ ဤသိကာ၊ အညော မုဉ္ဇော, အညာ ဤသိကာ၊ မုဉ္ဇမှာတွေဝ ဤသိကာ ပဗ္ဗာဠှာ’တိ။ သေယျထာ ဝါ ပနုဒါယိ, ပုရိသော အသိံ ကောသိယာ ပဗ္ဗာဟေယျ၊ တဿ ဧဝမဿ – ‘အယံ အသိ, အယံ ကောသိ၊ အညော အသိ အညာ ကောသိ၊ ကောသိယာတွေဝ အသိ ပဗ္ဗာဠှော’တိ။ သေယျထာ ဝါ, ပနုဒါယိ, ပုရိသော အဟိံ ကရဏ္ဍာ ဥဒ္ဓရေယျ၊ တဿ ဧဝမဿ – ‘အယံ အဟိ, အယံ ကရဏ္ဍော၊
(မ၊၂၊၂၁၀။)
အညော အဟိ, အညော ကရဏ္ဍော၊ ကရဏ္ဍာတွေဝ အဟိ ဥဗ္ဘတော’တိ။ ဧဝမေဝ ခေါ, ဥဒါယိ, အက္ခာတာ မယာ သာဝကာနံ ပဋိပဒါ, ယထာပဋိပန္နာ မေ သာဝကာ ဣမမှာ ကာယာ အညံ ကာယံ အဘိနိမ္မိနန္တိ ရူပိံ မနောမယံ သဗ္ဗင်္ဂပစ္စင်္ဂိံ အဟီနိန္ဒြိယံ။ တတြ စ ပန မေ သာဝကာ ဗဟူ အဘိညာဝေါသာနပါရမိပ္ပတ္တာ ဝိဟရန္တိ။
မြန်֍ ၂၅၄။ ‘‘ပုန စပရံ, ဥဒါယိ, အက္ခာတာ မယာ သာဝကာနံ ပဋိပဒါ, ယထာပဋိပန္နာ မေ သာဝကာ အနေကဝိဟိတံ ဣဒ္ဓိဝိဓံ ပစ္စနုဘောန္တိ – ဧကောပိ ဟုတွာ ဗဟုဓာ ဟောန္တိ, ဗဟုဓာပိ ဟုတွာ ဧကော ဟောတိ၊ အာဝိဘာဝံ, တိရောဘာဝံ၊ တိရောကုဋ္ဋံ တိရောပါကာရံ တိရောပဗ္ဗတံ အသဇ္ဇမာနာ ဂစ္ဆန္တိ, သေယျထာပိ အာကာသေ၊ ပထဝိယာပိ ဥမ္မုဇ္ဇနိမုဇ္ဇံ ကရောန္တိ, သေယျထာပိ ဥဒကေ၊ ဥဒကေပိ အဘိဇ္ဇမာနေ [အဘိဇ္ဇမာနာ (က။)] ဂစ္ဆန္တိ, သေယျထာပိ ပထဝိယံ၊ အာကာသေပိ ပလ္လင်္ကေန ကမန္တိ, သေယျထာပိ ပက္ခီ သကုဏော၊ ဣမေပိ စန္ဒိမသူရိယေ ဧဝံမဟိဒ္ဓိကေ ဧဝံမဟာနုဘာဝေ ပါဏိနာ ပရိမသန္တိ ပရိမဇ္ဇန္တိ, ယာဝ ဗြဟ္မလောကာပိ ကာယေန ဝသံ ဝတ္တေန္တိ။ သေယျထာပိ, ဥဒါယိ, ဒက္ခော ကုမ္ဘကာရော ဝါ ကုမ္ဘကာရန္တေဝါသီ ဝါ သုပရိကမ္မကတာယ မတ္တိကာယ ယံ ယဒေဝ ဘာဇနဝိကတိံ အာကင်္ခေယျ တံ တဒေဝ ကရေယျ အဘိနိပ္ဖါဒေယျ၊ သေယျထာ ဝါ ပနုဒါယိ, ဒက္ခော ဒန္တကာရော ဝါ ဒန္တကာရန္တေဝါသီ ဝါ သုပရိကမ္မကတသ္မိံ ဒန္တသ္မိံ ယံ ယဒေဝ ဒန္တဝိကတိံ အာကင်္ခေယျ တံ တဒေဝ ကရေယျ အဘိနိပ္ဖါဒေယျ၊ သေယျထာ ဝါ ပနုဒါယိ, ဒက္ခော သုဝဏ္ဏကာရော ဝါ သုဝဏ္ဏကာရန္တေဝါသီ ဝါ သုပရိကမ္မကတသ္မိံ သုဝဏ္ဏသ္မိံ ယံ ယဒေဝ သုဝဏ္ဏဝိကတိံ အာကင်္ခေယျ တံ တဒေဝ ကရေယျ အဘိနိပ္ဖါဒေယျ။ ဧဝမေဝ ခေါ, ဥဒါယိ, အက္ခာတာ မယာ သာဝကာနံ ပဋိပဒါ, ယထာပဋိပန္နာ မေ သာဝကာ အနေကဝိဟိတံ ဣဒ္ဓိဝိဓံ ပစ္စနုဘောန္တိ – ဧကောပိ ဟုတွာ ဗဟုဓာ ဟောန္တိ, ဗဟုဓာပိ ဟုတွာ ဧကော ဟောတိ၊ အာဝိဘာဝံ, တိရောဘာဝံ၊ တိရောကုဋ္ဋံ တိရောပါကာရံ တိရောပဗ္ဗတံ အသဇ္ဇမာနာ ဂစ္ဆန္တိ, သေယျထာပိ အာကာသေ၊ ပထဝိယာပိ ဥမ္မုဇ္ဇနိမုဇ္ဇံ ကရောန္တိ, သေယျထာပိ ဥဒကေ၊ ဥဒကေပိ အဘိဇ္ဇမာနေ ဂစ္ဆန္တိ, သေယျထာပိ ပထဝိယံ၊ အာကာသေပိ ပလ္လင်္ကေန ကမန္တိ, သေယျထာပိ ပက္ခီ သကုဏော၊ ဣမေပိ စန္ဒိမသူရိယေ ဧဝံမဟိဒ္ဓိကေ ဧဝံမဟာနုဘာဝေ ပါဏိနာ ပရိမသန္တိ ပရိမဇ္ဇန္တိ, ယာဝ ဗြဟ္မလောကာပိ
(မ၊၂၊၂၁၁။)
ကာယေန ဝသံ ဝတ္တေန္တိ။ တတြ စ ပန မေ သာဝကာ ဗဟူ အဘိညာဝေါသာနပါရမိပ္ပတ္တာ ဝိဟရန္တိ။
မြန်֍ ၂၅၅။ ‘‘ပုန စပရံ, ဥဒါယိ, အက္ခာတာ မယာ သာဝကာနံ ပဋိပဒါ, ယထာပဋိပန္နာ မေ သာဝကာ ဒိဗ္ဗာယ သောတဓာတုယာ ဝိသုဒ္ဓါယ အတိက္ကန္တမာနုသိကာယ ဥဘော သဒ္ဒေ သုဏန္တိ – ဒိဗ္ဗေ စ မာနုသေ စ, ယေ ဒူရေ သန္တိကေ စ။ သေယျထာပိ, ဥဒါယိ, ဗလဝါ သင်္ခဓမော အပ္ပကသိရေနေဝ စာတုဒ္ဒိသာ ဝိညာပေယျ၊ ဧဝမေဝ ခေါ, ဥဒါယိ, အက္ခာတာ မယာ သာဝကာနံ ပဋိပဒါ, ယထာပဋိပန္နာ မေ သာဝကာ ဒိဗ္ဗာယ သောတဓာတုယာ ဝိသုဒ္ဓါယ အတိက္ကန္တမာနုသိကာယ ဥဘော သဒ္ဒေ သုဏန္တိ – ဒိဗ္ဗေ စ မာနုသေ စ, ယေ ဒူရေ သန္တိကေ စ။ တတြ စ ပန မေ သာဝကာ ဗဟူ အဘိညာဝေါသာနပါရမိပ္ပတ္တာ ဝိဟရန္တိ။
မြန်֍ ၂၅၆။ ‘‘ပုန စပရံ, ဥဒါယိ, အက္ခာတာ မယာ သာဝကာနံ ပဋိပဒါ, ယထာပဋိပန္နာ မေ သာဝကာ ပရသတ္တာနံ ပရပုဂ္ဂလာနံ စေတသာ စေတော ပရိစ္စ ပဇာနန္တိ – သရာဂံ ဝါ စိတ္တံ ‘သရာဂံ စိတ္တ’န္တိ ပဇာနန္တိ, ဝီတရာဂံ ဝါ စိတ္တံ ‘ဝီတရာဂံ စိတ္တ’န္တိ ပဇာနန္တိ၊ သဒေါသံ ဝါ စိတ္တံ ‘သဒေါသံ စိတ္တ’န္တိ ပဇာနန္တိ, ဝီတဒေါသံ ဝါ စိတ္တံ ‘ဝီတဒေါသံ စိတ္တ’န္တိ ပဇာနန္တိ၊ သမောဟံ ဝါ စိတ္တံ ‘သမောဟံ စိတ္တ’န္တိ ပဇာနန္တိ, ဝီတမောဟံ ဝါ စိတ္တံ ‘ဝီတမောဟံ စိတ္တ’န္တိ ပဇာနန္တိ၊ သံခိတ္တံ ဝါ စိတ္တံ ‘သင်္ခိတ္တံ စိတ္တ’န္တိ ပဇာနန္တိ, ဝိက္ခိတ္တံ ဝါ စိတ္တံ ‘ဝိက္ခိတ္တံ စိတ္တ’န္တိ ပဇာနန္တိ၊ မဟဂ္ဂတံ ဝါ စိတ္တံ ‘မဟဂ္ဂတံ စိတ္တ’န္တိ ပဇာနန္တိ, အမဟဂ္ဂတံ ဝါ စိတ္တံ ‘အမဟဂ္ဂတံ စိတ္တ’န္တိ ပဇာနန္တိ၊ သဥတ္တရံ ဝါ စိတ္တံ ‘သဥတ္တရံ စိတ္တ’န္တိ ပဇာနန္တိ, အနုတ္တရံ ဝါ စိတ္တံ ‘အနုတ္တရံ စိတ္တ’န္တိ ပဇာနန္တိ၊ သမာဟိတံ ဝါ စိတ္တံ ‘သမာဟိတံ စိတ္တ’န္တိ ပဇာနန္တိ, အသမာဟိတံ ဝါ စိတ္တံ ‘အသမာဟိတံ စိတ္တ’န္တိ ပဇာနန္တိ၊ ဝိမုတ္တံ ဝါ စိတ္တံ ‘ဝိမုတ္တံ စိတ္တ’န္တိ ပဇာနန္တိ, အဝိမုတ္တံ ဝါ စိတ္တံ ‘အဝိမုတ္တံ စိတ္တ’န္တိ ပဇာနန္တိ။ သေယျထာပိ, ဥဒါယိ, ဣတ္ထီ ဝါ ပုရိသော ဝါ ဒဟရော ယုဝါ မဏ္ဍနကဇာတိကော အာဒါသေ ဝါ ပရိသုဒ္ဓေ ပရိယောဒါတေ အစ္ဆေ ဝါ ဥဒကပတ္တေ သကံ မုခနိမိတ္တံ ပစ္စဝေက္ခမာနော သကဏိကံ ဝါ ‘သကဏိက’န္တိ [သကဏိကင်္ဂံ ဝါ သကဏိကင်္ဂန္တိ (သီ။)] ဇာနေယျ, အကဏိကံ ဝါ ‘အကဏိက’န္တိ [အကဏိကင်္ဂံ ဝါ အကဏိကင်္ဂန္တိ (သီ။)] ဇာနေယျ၊ ဧဝမေဝ ခေါ, ဥဒါယိ, အက္ခာတာ မယာ သာဝကာနံ ပဋိပဒါ, ယထာပဋိပန္နာ မေ သာဝကာ ပရသတ္တာနံ ပရပုဂ္ဂလာနံ စေတသာ စေတော ပရိစ္စ ပဇာနန္တိ –
(မ၊၂၊၂၁၂။)
သရာဂံ ဝါ စိတ္တံ ‘သရာဂံ စိတ္တ’န္တိ ပဇာနန္တိ, ဝီတရာဂံ ဝါ စိတ္တံ…ပေ… သဒေါသံ ဝါ စိတ္တံ… ဝီတဒေါသံ ဝါ စိတ္တံ… သမောဟံ ဝါ စိတ္တံ… ဝီတမောဟံ ဝါ စိတ္တံ… သင်္ခိတ္တံ ဝါ စိတ္တံ… ဝိက္ခိတ္တံ ဝါ စိတ္တံ… မဟဂ္ဂတံ ဝါ စိတ္တံ… အမဟဂ္ဂတံ ဝါ စိတ္တံ… သဥတ္တရံ ဝါ စိတ္တံ… အနုတ္တရံ ဝါ စိတ္တံ… သမာဟိတံ ဝါ စိတ္တံ… အသမာဟိတံ ဝါ စိတ္တံ… ဝိမုတ္တံ ဝါ စိတ္တံ… အဝိမုတ္တံ ဝါ စိတ္တံ ‘အဝိမုတ္တံ စိတ္တ’န္တိ ပဇာနန္တိ။ တတြ စ ပန မေ သာဝကာ ဗဟူ အဘိညာဝေါသာနပါရမိပ္ပတ္တာ ဝိဟရန္တိ။
မြန်֍ ၂၅၇။ ‘‘ပုန စပရံ, ဥဒါယိ, အက္ခာတာ မယာ သာဝကာနံ ပဋိပဒါ, ယထာပဋိပန္နာ မေ သာဝကာ အနေကဝိဟိတံ ပုဗ္ဗေနိဝါသံ အနုဿရန္တိ, သေယျထိဒံ – ဧကမ္ပိ ဇာတိံ ဒွေပိ ဇာတိယော တိဿောပိ ဇာတိယော စတဿောပိ ဇာတိယော ပဉ္စပိ ဇာတိယော ဒသပိ ဇာတိယော ဝီသမ္ပိ ဇာတိယော တိံသမ္ပိ ဇာတိယော စတ္တာလီသမ္ပိ ဇာတိယော ပညာသမ္ပိ ဇာတိယော ဇာတိသတမ္ပိ ဇာတိသဟဿမ္ပိ ဇာတိသတသဟဿမ္ပိ, အနေကေပိ သံဝဋ္ဋကပ္ပေ အနေကေပိ ဝိဝဋ္ဋကပ္ပေ အနေကေပိ သံဝဋ္ဋဝိဝဋ္ဋကပ္ပေ – ‘အမုတြာသိံ ဧဝံနာမော ဧဝံဂေါတ္တော ဧဝံဝဏ္ဏော ဧဝမာဟာရော ဧဝံသုခဒုက္ခပ္ပဋိသံဝေဒီ ဧဝမာယုပရိယန္တော, သော တတော စုတော အမုတြ ဥဒပါဒိံ၊ တတြာပါသိံ ဧဝံနာမော ဧဝံဂေါတ္တော ဧဝံဝဏ္ဏော ဧဝမာဟာရော ဧဝံသုခဒုက္ခပ္ပဋိသံဝေဒီ ဧဝမာယုပရိယန္တော, သော တတော စုတော ဣဓူပပန္နော’တိ။ ဣတိ သာကာရံ သဥဒ္ဒေသံ အနေကဝိဟိတံ ပုဗ္ဗေနိဝါသံ အနုဿရတိ။ သေယျထာပိ, ဥဒါယိ, ပုရိသော သကမှာ ဂါမာ အညံ ဂါမံ ဂစ္ဆေယျ, တမှာပိ ဂါမာ အညံ ဂါမံ ဂစ္ဆေယျ၊ သော တမှာ ဂါမာ သကံယေဝ ဂါမံ ပစ္စာဂစ္ဆေယျ၊ တဿ ဧဝမဿ – ‘အဟံ ခေါ သကမှာ ဂါမာ အညံ ဂါမံ အဂစ္ဆိံ, တတြ ဧဝံ အဋ္ဌာသိံ ဧဝံ နိသီဒိံ ဧဝံ အဘာသိံ ဧဝံ တုဏှီ အဟောသိံ၊ တမှာပိ ဂါမာ အမုံ ဂါမံ အဂစ္ဆိံ, တတြာပိ ဧဝံ အဋ္ဌာသိံ ဧဝံ နိသီဒိံ ဧဝံ အဘာသိံ ဧဝံ တုဏှီ အဟောသိံ, သောမှိ တမှာ ဂါမာ သကံယေဝ ဂါမံ ပစ္စာဂတော’တိ။ ဧဝမေဝ ခေါ, ဥဒါယိ, အက္ခာတာ မယာ သာဝကာနံ ပဋိပဒါ, ယထာပဋိပန္နာ မေ သာဝကာ အနေကဝိဟိတံ ပုဗ္ဗေနိဝါသံ အနုဿရန္တိ, သေယျထိဒံ – ဧကမ္ပိ ဇာတိံ…ပေ… ဣတိ သာကာရံ သဥဒ္ဒေသံ အနေကဝိဟိတံ ပုဗ္ဗေနိဝါသံ အနုဿရန္တိ။ တတြ စ ပန မေ သာဝကာ ဗဟူ အဘိညာဝေါသာနပါရမိပ္ပတ္တာ ဝိဟရန္တိ။
မြန်֍ ၂၅၈။ ‘‘ပုန စပရံ, ဥဒါယိ, အက္ခာတာ မယာ သာဝကာနံ ပဋိပဒါ, ယထာပဋိပန္နာ မေ သာဝကာ ဒိဗ္ဗေန စက္ခုနာ ဝိသုဒ္ဓေန အတိက္ကန္တမာနုသကေန
(မ၊၂၊၂၁၃။)
သတ္တေ ပဿန္တိ စဝမာနေ ဥပပဇ္ဇမာနေ ဟီနေ ပဏီတေ သုဝဏ္ဏေ ဒုဗ္ဗဏ္ဏေ သုဂတေ ဒုဂ္ဂတေ ယထာကမ္မူပဂေ သတ္တေ ပဇာနန္တိ – ‘ဣမေ ဝတ ဘောန္တော သတ္တာ ကာယဒုစ္စရိတေန သမန္နာဂတာ ဝစီဒုစ္စရိတေန သမန္နာဂတာ မနောဒုစ္စရိတေန သမန္နာဂတာ အရိယာနံ ဥပဝါဒကာ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိကာ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိကမ္မသမာဒါနာ, တေ ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ အပါယံ ဒုဂ္ဂတိံ ဝိနိပါတံ နိရယံ ဥပပန္နာ၊ ဣမေ ဝါ ပန ဘောန္တော သတ္တာ ကာယသုစရိတေန သမန္နာဂတာ ဝစီသုစရိတေန သမန္နာဂတာ မနောသုစရိတေန သမန္နာဂတာ အရိယာနံ အနုပဝါဒကာ သမ္မာဒိဋ္ဌိကာ သမ္မာဒိဋ္ဌိကမ္မသမာဒါနာ, တေ ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ သုဂတိံ သဂ္ဂံ လောကံ ဥပပန္နာ’တိ။ ဣတိ ဒိဗ္ဗေန စက္ခုနာ ဝိသုဒ္ဓေန အတိက္ကန္တမာနုသကေန သတ္တေ ပဿန္တိ စဝမာနေ ဥပပဇ္ဇမာနေ ဟီနေ ပဏီတေ သုဝဏ္ဏေ ဒုဗ္ဗဏ္ဏေ သုဂတေ ဒုဂ္ဂတေ ယထာကမ္မူပဂေ သတ္တေ ပဇာနန္တိ။ သေယျထာပိ, ဥဒါယိ, ဒွေ အဂါရာ သဒွါရာ [သန္နဒွါရာ (က။)]။ တတြ စက္ခုမာ ပုရိသော မဇ္ဈေ ဌိတော ပဿေယျ မနုဿေ ဂေဟံ ပဝိသန္တေပိ နိက္ခမန္တေပိ အနုစင်္ကမန္တေပိ အနုဝိစရန္တေပိ၊ ဧဝမေဝ ခေါ, ဥဒါယိ, အက္ခာတာ မယာ သာဝကာနံ ပဋိပဒါ, ယထာပဋိပန္နာ မေ သာဝကာ ဒိဗ္ဗေန စက္ခုနာ ဝိသုဒ္ဓေန အတိက္ကန္တမာနုသကေန သတ္တေ ပဿန္တိ စဝမာနေ ဥပပဇ္ဇမာနေ ဟီနေ ပဏီတေ သုဝဏ္ဏေ ဒုဗ္ဗဏ္ဏေ သုဂတေ ဒုဂ္ဂတေ ယထာကမ္မူပဂေ သတ္တေ ပဇာနန္တိ…ပေ… တတြ စ ပ မေ သာဝကာ ဗဟူ အဘိညာဝေါသာနပါရမိပ္ပတ္တာ ဝိဟရန္တိ။
မြန်֍ ၂၅၉။ ‘‘ပုန စပရံ, ဥဒါယိ, အက္ခာတာ မယာ သာဝကာနံ ပဋိပဒါ, ယထာပဋိပန္နာ မေ သာဝကာ အာသဝါနံ ခယာ အနာသဝံ စေတောဝိမုတ္တိံ ပညာဝိမုတ္တိံ ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတွာ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရန္တိ။ သေယျထာပိ, ဥဒါယိ, ပဗ္ဗတသင်္ခေပေ ဥဒကရဟဒေါ အစ္ဆော ဝိပ္ပသန္နော အနာဝိလော, တတ္ထ စက္ခုမာ ပုရိသော တီရေ ဌိတော ပဿေယျ သိပ္ပိသမ္ဗုကမ္ပိ [သိပ္ပိကသမ္ဗုကမ္ပိ (သျာ။ ကံ။ က။)] သက္ခရကဌလမ္ပိ မစ္ဆဂုမ္ဗမ္ပိ စရန္တမ္ပိ တိဋ္ဌန္တမ္ပိ။ တဿ ဧဝမဿ – ‘အယံ ခေါ ဥဒကရဟဒေါ အစ္ဆော ဝိပ္ပသန္နော အနာဝိလော, တတြိမေ သိပ္ပိသမ္ဗုကာပိ သက္ခရကဌလာပိ မစ္ဆဂုမ္ဗာပိ စရန္တိပိ တိဋ္ဌန္တိပီ’တိ။ ဧဝမေဝ ခေါ, ဥဒါယိ, အက္ခာတာ မယာ သာဝကာနံ ပဋိပဒါ, ယထာပဋိပန္နာ မေ သာဝကာ အာသဝါနံ ခယာ အနာသဝံ စေတောဝိမုတ္တိံ ပညာဝိမုတ္တိံ ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတွာ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရန္တိ။ တတြ စ ပန
(မ၊၂၊၂၁၄။)
မေ သာဝကာ ဗဟူ အဘိညာဝေါသာနပါရမိပ္ပတ္တာ ဝိဟရန္တိ။ အယံ ခေါ, ဥဒါယိ, ပဉ္စမော ဓမ္မော ယေန မမ သာဝကာ သက္ကရောန္တိ ဂရုံ ကရောန္တိ မာနေန္တိ ပူဇေန္တိ, သက္ကတွာ ဂရုံ ကတွာ ဥပနိဿာယ ဝိဟရန္တိ။
‘‘ဣမေ ခေါ, ဥဒါယိ, ပဉ္စ ဓမ္မာ ယေဟိ မမံ သာဝကာ သက္ကရောန္တိ ဂရုံ ကရောန္တိ မာနေန္တိ ပူဇေန္တိ, သက္ကတွာ ဂရုံ ကတွာ ဥပနိဿာယ ဝိဟရန္တီ’’တိ။
ဣဒမဝေါစ ဘဂဝါ။ အတ္တမနော သကုလုဒါယီ ပရိဗ္ဗာဇကော ဘဂဝတော ဘာသိတံ အဘိနန္ဒီတိ။
မဟာသကုလုဒါယိသုတ္တံ နိဋ္ဌိတံ သတ္တမံ။
၈။ သမဏမုဏ္ဍိကသုတ္တံ
မြန်֍ ၂၆၀။ ဧဝံ မေ သုတံ – ဧကံ သမယံ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဥဂ္ဂါဟမာနော ပရိဗ္ဗာဇကော သမဏမုဏ္ဍိကာပုတ္တော [သမဏမဏ္ဍိကာပုတ္တော (သီ။ ပီ။)] သမယပ္ပဝါဒကေ တိန္ဒုကာစီရေ ဧကသာလကေ မလ္လိကာယ အာရာမေ ပဋိဝသတိ မဟတိယာ ပရိဗ္ဗာဇကပရိသာယ သဒ္ဓိံ ပဉ္စမတ္တေဟိ ပရိဗ္ဗာဇကသတေဟိ။ အထ ခေါ ပဉ္စကင်္ဂေါ ထပတိ သာဝတ္ထိယာ နိက္ခမိ ဒိဝါ ဒိဝဿ ဘဂဝန္တံ ဒဿနာယ။ အထ ခေါ ပဉ္စကင်္ဂဿ ထပတိဿ ဧတဒဟောသိ – ‘‘အကာလော ခေါ တာဝ ဘဂဝန္တံ ဒဿနာယ၊ ပဋိသလ္လီနော ဘဂဝါ။ မနောဘာဝနိယာနမ္ပိ ဘိက္ခူနံ အသမယော ဒဿနာယ၊ ပဋိသလ္လီနာ မနောဘာဝနိယာ ဘိက္ခူ။ ယံနူနာဟံ ယေန သမယပ္ပဝါဒကော တိန္ဒုကာစီရော ဧကသာလကော မလ္လိကာယ အာရာမော ယေန ဥဂ္ဂါဟမာနော ပရိဗ္ဗာဇကော သမဏမုဏ္ဍိကာပုတ္တော တေနုပသင်္ကမေယျ’’န္တိ။ အထ ခေါ ပဉ္စကင်္ဂေါ ထပတိ ယေန သမယပ္ပဝါဒကော တိန္ဒုကာစီရော ဧကသာလကော မလ္လိကာယ အာရာမော ယေန ဥဂ္ဂါဟမာနော ပရိဗ္ဗာဇကော သမဏမုဏ္ဍိကာပုတ္တော တေနုပသင်္ကမိ။
တေန ခေါ ပန သမယေန ဥဂ္ဂါဟမာနော ပရိဗ္ဗာဇကော သမဏမုဏ္ဍိကာပုတ္တော မဟတိယာ ပရိဗ္ဗာဇကပရိသာယ သဒ္ဓိံ နိသိန္နော ဟောတိ ဥန္နာဒိနိယာ ဥစ္စာသဒ္ဒမဟာသဒ္ဒါယ အနေကဝိဟိတံ တိရစ္ဆာနကထံ ကထေန္တိယာ, သေယျထိဒံ – ရာဇကထံ စောရကထံ မဟာမတ္တကထံ သေနာကထံ ဘယကထံ
(မ၊၂၊၂၁၅။)
ယုဒ္ဓကထံ အန္နကထံ ပါနကထံ ဝတ္ထကထံ သယနကထံ မာလာကထံ ဂန္ဓကထံ ဉာတိကထံ ယာနကထံ ဂါမကထံ နိဂမကထံ နဂရကထံ ဇနပဒကထံ ဣတ္ထိကထံ သူရကထံ ဝိသိခါကထံ ကုမ္ဘဋ္ဌာနကထံ ပုဗ္ဗပေတကထံ နာနတ္တကထံ လောကက္ခာယိကံ သမုဒ္ဒက္ခာယိကံ ဣတိဘဝါဘဝကထံ ဣတိ ဝါ။
အဒ္ဒသာ ခေါ ဥဂ္ဂါဟမာနော ပရိဗ္ဗာဇကော သမဏမုဏ္ဍိကာပုတ္တော ပဉ္စကင်္ဂံ ထပတိံ ဒူရတောဝ အာဂစ္ဆန္တံ။ ဒိသွာန သကံ ပရိသံ သဏ္ဌာပေသိ – ‘‘အပ္ပသဒ္ဒါ ဘောန္တော ဟောန္တု, မာ ဘောန္တော သဒ္ဒမကတ္ထ၊ အယံ သမဏဿ ဂေါတမဿ သာဝကော အာဂစ္ဆတိ ပဉ္စကင်္ဂေါ ထပတိ။ ယာဝတာ ခေါ ပန သမဏဿ ဂေါတမဿ သာဝကာ ဂိဟီ ဩဒါတဝသနာ သာဝတ္ထိယံ ပဋိဝသန္တိ အယံ တေသံ အညတရော ပဉ္စကင်္ဂေါ ထပတိ။ အပ္ပသဒ္ဒကာမာ ခေါ ပန တေ အာယသ္မန္တော အပ္ပသဒ္ဒဝိနီတာ အပ္ပသဒ္ဒဿ ဝဏ္ဏဝါဒိနော၊ အပ္ပေဝ နာမ အပ္ပသဒ္ဒံ ပရိသံ ဝိဒိတွာ ဥပသင်္ကမိတဗ္ဗံ မညေယျာ’’တိ။ အထ ခေါ တေ ပရိဗ္ဗာဇကာ တုဏှီ အဟေသုံ။
မြန်֍ ၂၆၁။ အထ ခေါ ပဉ္စကင်္ဂေါ ထပတိ ယေန ဥဂ္ဂါဟမာနော ပရိဗ္ဗာဇကော သမဏမုဏ္ဍိကာပုတ္တော တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဥဂ္ဂါဟမာနေန ပရိဗ္ဗာဇကေန သမဏမုဏ္ဍိကာပုတ္တေန သဒ္ဓိံ သမ္မောဒိ။ သမ္မောဒနီယံ ကထံ သာရဏီယံ ဝီတိသာရေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နံ ခေါ ပဉ္စကင်္ဂံ ထပတိံ ဥဂ္ဂါဟမာနော ပရိဗ္ဗာဇကော သမဏမုဏ္ဍိကာပုတ္တော ဧတဒဝေါစ – ‘‘စတူဟိ ခေါ အဟံ, ဂဟပတိ, ဓမ္မေဟိ သမန္နာဂတံ ပုရိသပုဂ္ဂလံ ပညပေမိ သမ္ပန္နကုသလံ ပရမကုသလံ ဥတ္တမပတ္တိပတ္တံ သမဏံ အယောဇ္ဈံ။ ကတမေဟိ စတူဟိ? ဣဓ, ဂဟပတိ, န ကာယေန ပါပကမ္မံ ကရောတိ, န ပါပကံ ဝါစံ ဘာသတိ, န ပါပကံ သင်္ကပ္ပံ သင်္ကပ္ပေတိ, န ပါပကံ အာဇီဝံ အာဇီဝတိ – ဣမေဟိ ခေါ အဟံ, ဂဟပတိ, စတူဟိ ဓမ္မေဟိ သမန္နာဂတံ ပုရိသပုဂ္ဂလံ ပညပေမိ သမ္ပန္နကုသလံ ပရမကုသလံ ဥတ္တမပတ္တိပတ္တံ သမဏံ အယောဇ္ဈ’’န္တိ။
အထ ခေါ ပဉ္စကင်္ဂေါ ထပတိ ဥဂ္ဂါဟမာနဿ ပရိဗ္ဗာဇကဿ သမဏမုဏ္ဍိကာပုတ္တဿ ဘာသိတံ နေဝ အဘိနန္ဒိ နပ္ပဋိက္ကောသိ။ အနဘိနန္ဒိတွာ အပ္ပဋိက္ကောသိတွာ ဥဋ္ဌာယာသနာ ပက္ကာမိ – ‘‘ဘဂဝတော သန္တိကေ ဧတဿ ဘာသိတဿ အတ္ထံ အာဇာနိဿာမီ’’တိ။ အထ ခေါ ပဉ္စကင်္ဂေါ ထပတိ ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ ပဉ္စကင်္ဂေါ ထပတိ ယာဝတကော အဟောသိ
(မ၊၂၊၂၁၆။)
ဥဂ္ဂါဟမာနေန ပရိဗ္ဗာဇကေန သမဏမုဏ္ဍိကာပုတ္တေန သဒ္ဓိံ ကထာသလ္လာပေါ တံ သဗ္ဗံ ဘဂဝတော အာရောစေသိ။
မြန်֍ ၂၆၂။ ဧဝံ ဝုတ္တေ, ဘဂဝါ ပဉ္စကင်္ဂံ ထပတိံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ဧဝံ သန္တေ ခေါ, ထပတိ, ဒဟရော ကုမာရော မန္ဒော ဥတ္တာနသေယျကော သမ္ပန္နကုသလော ဘဝိဿတိ ပရမကုသလော ဥတ္တမပတ္တိပတ္တော သမဏော အယောဇ္ဈော, ယထာ ဥဂ္ဂါဟမာနဿ ပရိဗ္ဗာဇကဿ သမဏမုဏ္ဍိကာပုတ္တဿ ဝစနံ။ ဒဟရဿ ဟိ, ထပတိ, ကုမာရဿ မန္ဒဿ ဥတ္တာနသေယျကဿ ကာယောတိပိ န ဟောတိ, ကုတော ပန ကာယေန ပါပကမ္မံ ကရိဿတိ, အညတြ ဖန္ဒိတမတ္တာ! ဒဟရဿ ဟိ, ထပတိ, ကုမာရဿ မန္ဒဿ ဥတ္တာနသေယျကဿ ဝါစာတိပိ န ဟောတိ, ကုတော ပန ပါပကံ ဝါစံ ဘာသိဿတိ, အညတြ ရောဒိတမတ္တာ! ဒဟရဿ ဟိ, ထပတိ, ကုမာရဿ မန္ဒဿ ဥတ္တာနသေယျကဿ သင်္ကပ္ပေါတိပိ န ဟောတိ, ကုတော ပန ပါပကံ သင်္ကပ္ပံ သင်္ကပ္ပိဿတိ, အညတြ ဝိကူဇိတမတ္တာ [ဝိကုဇ္ဇိတမတ္တာ (သီ။ သျာ။ ကံ။ ပီ။)]! ဒဟရဿ ဟိ, ထပတိ, ကုမာရဿ မန္ဒဿ ဥတ္တာနသေယျကဿ အာဇီဝေါတိပိ န ဟောတိ, ကုတော ပန ပါပကံ အာဇီဝံ အာဇီဝိဿတိ, အညတြ မာတုထညာ! ဧဝံ သန္တေ ခေါ, ထပတိ, ဒဟရော ကုမာရော မန္ဒော ဥတ္တာနသေယျကော သမ္ပန္နကုသလော ဘဝိဿတိ ပရမကုသလော ဥတ္တမပတ္တိပတ္တော သမဏော အယောဇ္ဈော, ယထာ ဥဂ္ဂါဟမာနဿ ပရိဗ္ဗာဇကဿ သမဏမုဏ္ဍိကာပုတ္တဿ ဝစနံ။
မြန်֍ ၂၆၃။ ‘‘စတူဟိ ခေါ အဟံ, ထပတိ, ဓမ္မေဟိ သမန္နာဂတံ ပုရိသပုဂ္ဂလံ ပညပေမိ န စေဝ သမ္ပန္နကုသလံ န ပရမကုသလံ န ဥတ္တမပတ္တိပတ္တံ သမဏံ အယောဇ္ဈံ, အပိ စိမံ ဒဟရံ ကုမာရံ မန္ဒံ ဥတ္တာနသေယျကံ သမဓိဂယှ တိဋ္ဌတိ။ ကတမေဟိ စတူဟိ? ဣဓ, ထပတိ, န ကာယေန ပါပကမ္မံ ကရောတိ, န ပါပကံ ဝါစံ ဘာသတိ, န ပါပကံ သင်္ကပ္ပံ သင်္ကပ္ပေတိ, န ပါပကံ အာဇီဝံ အာဇီဝတိ – ဣမေဟိ ခေါ အဟံ, ထပတိ, စတူဟိ ဓမ္မေဟိ သမန္နာဂတံ ပုရိသပုဂ္ဂလံ ပညပေမိ န စေဝ သမ္ပန္နကုသလံ န ပရမကုသလံ န ဥတ္တမပတ္တိပတ္တံ သမဏံ အယောဇ္ဈံ, အပိ စိမံ ဒဟရံ ကုမာရံ မန္ဒံ ဥတ္တာနသေယျကံ သမဓိဂယှ တိဋ္ဌတိ။
‘‘ဒသဟိ ခေါ အဟံ, ထပတိ, ဓမ္မေဟိ သမန္နာဂတံ ပုရိသပုဂ္ဂလံ ပညပေမိ သမ္ပန္နကုသလံ ပရမကုသလံ ဥတ္တမပတ္တိပတ္တံ သမဏံ အယောဇ္ဈံ။ ဣမေ အကုသလာ သီလာ၊ တမဟံ [ကဟံ (သီ။), တဟံ (ပီ။)], ထပတိ, ဝေဒိတဗ္ဗန္တိ ဝဒါမိ။ ဣတောသမုဋ္ဌာနာ
(မ၊၂၊၂၁၇။)
အကုသလာ သီလာ၊ တမဟံ, ထပတိ, ဝေဒိတဗ္ဗန္တိ ဝဒါမိ။ ဣဓ အကုသလာ သီလာ အပရိသေသာ နိရုဇ္ဈန္တိ၊ တမဟံ, ထပတိ, ဝေဒိတဗ္ဗန္တိ ဝဒါမိ။ ဧဝံ ပဋိပန္နော အကုသလာနံ သီလာနံ နိရောဓာယ ပဋိပန္နော ဟောတိ၊ တမဟံ, ထပတိ, ဝေဒိတဗ္ဗန္တိ ဝဒါမိ။
‘‘ဣမေ ကုသလာ သီလာ၊ တမဟံ, ထပတိ, ဝေဒိတဗ္ဗန္တိ ဝဒါမိ။ ဣတောသမုဋ္ဌာနာ ကုသလာ သီလာ၊ တမဟံ, ထပတိ, ဝေဒိတဗ္ဗန္တိ ဝဒါမိ။ ဣဓ ကုသလာ သီလာ အပရိသေသာ နိရုဇ္ဈန္တိ၊ တမဟံ, ထပတိ, ဝေဒိတဗ္ဗန္တိ ဝဒါမိ။ ဧဝံ ပဋိပန္နော ကုသလာနံ သီလာနံ နိရောဓာယ ပဋိပန္နော ဟောတိ၊ တမဟံ, ထပတိ, ဝေဒိတဗ္ဗန္တိ ဝဒါမိ။
‘‘ဣမေ အကုသလာ သင်္ကပ္ပါ၊ တမဟံ, ထပတိ, ဝေဒိတဗ္ဗန္တိ ဝဒါမိ။ ဣတောသမုဋ္ဌာနာ အကုသလာ သင်္ကပ္ပါ၊ တမဟံ, ထပတိ, ဝေဒိတဗ္ဗန္တိ ဝဒါမိ။ ဣဓ အကုသလာ သင်္ကပ္ပါ အပရိသေသာ နိရုဇ္ဈန္တိ၊ တမဟံ, ထပတိ, ဝေဒိတဗ္ဗန္တိ ဝဒါမိ။ ဧဝံ ပဋိပန္နော အကုသလာနံ သင်္ကပ္ပါနံ နိရောဓာယ ပဋိပန္နော ဟောတိ၊ တမဟံ, ထပတိ, ဝေဒိတဗ္ဗန္တိ ဝဒါမိ။
‘‘ဣမေ ကုသလာ သင်္ကပ္ပါ၊ တမဟံ, ထပတိ, ဝေဒိတဗ္ဗန္တိ ဝဒါမိ။ ဣတောသမုဋ္ဌာနာ ကုသလာ သင်္ကပ္ပါ၊ တမဟံ, ထပတိ, ဝေဒိတဗ္ဗန္တိ ဝဒါမိ။ ဣဓ ကုသလာ သင်္ကပ္ပါ အပရိသေသာ နိရုဇ္ဈန္တိ၊ တမဟံ, ထပတိ, ဝေဒိတဗ္ဗန္တိ ဝဒါမိ။ ဧဝံ ပဋိပန္နော ကုသလာနံ သင်္ကပ္ပါနံ နိရောဓာယ ပဋိပန္နော ဟောတိ၊ တမဟံ, ထပတိ, ဝေဒိတဗ္ဗန္တိ ဝဒါမိ။
မြန်֍ ၂၆၄။ ‘‘ကတမေ စ, ထပတိ, အကုသလာ သီလာ? အကုသလံ ကာယကမ္မံ, အကုသလံ ဝစီကမ္မံ, ပါပကော အာဇီဝေါ – ဣမေ ဝုစ္စန္တိ, ထပတိ, အကုသလာ သီလာ။
‘‘ဣမေ စ, ထပတိ, အကုသလာ သီလာ ကိံသမုဋ္ဌာနာ? သမုဋ္ဌာနမ္ပိ နေသံ ဝုတ္တံ။ ‘စိတ္တသမုဋ္ဌာနာ’တိဿ ဝစနီယံ။ ကတမံ စိတ္တံ? စိတ္တမ္ပိ ဟိ ဗဟုံ အနေကဝိဓံ နာနပ္ပကာရကံ။ ယံ စိတ္တံ သရာဂံ သဒေါသံ သမောဟံ, ဣတောသမုဋ္ဌာနာ အကုသလာ သီလာ။
‘‘ဣမေ စ, ထပတိ, အကုသလာ သီလာ ကုဟိံ အပရိသေသာ နိရုဇ္ဈန္တိ? နိရောဓောပိ နေသံ ဝုတ္တော။ ဣဓ, ထပတိ, ဘိက္ခု ကာယဒုစ္စရိတံ ပဟာယ
(မ၊၂၊၂၁၈။)
ကာယသုစရိတံ ဘာဝေတိ, ဝစီဒုစ္စရိတံ ပဟာယ ဝစီသုစရိတံ ဘာဝေတိ, မနောဒုစ္စရိတံ ပဟာယ မနောသုစရိတံ ဘာဝေတိ, မိစ္ဆာဇီဝံ ပဟာယ သမ္မာဇီဝေန ဇီဝိတံ ကပ္ပေတိ – ဧတ္ထေတေ အကုသလာ သီလာ အပရိသေသာ နိရုဇ္ဈန္တိ။
‘‘ကထံ ပဋိပန္နော, ထပတိ, အကုသလာနံ သီလာနံ နိရောဓာယ ပဋိပန္နော ဟောတိ? ဣဓ, ထပတိ, ဘိက္ခု အနုပ္ပန္နာနံ ပါပကာနံ အကုသလာနံ ဓမ္မာနံ အနုပ္ပါဒါယ ဆန္ဒံ ဇနေတိ ဝါယမတိ ဝီရိယံ အာရဘတိ စိတ္တံ ပဂ္ဂဏှာတိ ပဒဟတိ၊ ဥပ္ပန္နာနံ ပါပကာနံ အကုသလာနံ ဓမ္မာနံ ပဟာနာယ ဆန္ဒံ ဇနေတိ ဝါယမတိ ဝီရိယံ အာရဘတိ စိတ္တံ ပဂ္ဂဏှာတိ ပဒဟတိ၊ အနုပ္ပန္နာနံ ကုသလာနံ ဓမ္မာနံ ဥပ္ပါဒါယ ဆန္ဒံ ဇနေတိ ဝါယမတိ ဝီရိယံ အာရဘတိ စိတ္တံ ပဂ္ဂဏှာတိ ပဒဟတိ၊ ဥပ္ပန္နာနံ ကုသလာနံ ဓမ္မာနံ ဌိတိယာ အသမ္မောသာယ ဘိယျောဘာဝါယ ဝေပုလ္လာယ ဘာဝနာယ ပါရိပူရိယာ ဆန္ဒံ ဇနေတိ ဝါယမတိ ဝီရိယံ အာရဘတိ စိတ္တံ ပဂ္ဂဏှာတိ ပဒဟတိ။ ဧဝံ ပဋိပန္နော ခေါ, ထပတိ, အကုသလာနံ သီလာနံ နိရောဓာယ ပဋိပန္နော ဟောတိ။
မြန်֍ ၂၆၅။ ‘‘ကတမေ စ, ထပတိ, ကုသလာ သီလာ? ကုသလံ ကာယကမ္မံ, ကုသလံ ဝစီကမ္မံ, အာဇီဝပရိသုဒ္ဓမ္ပိ ခေါ အဟံ, ထပတိ, သီလသ္မိံ ဝဒါမိ။ ဣမေ ဝုစ္စန္တိ, ထပတိ, ကုသလာ သီလာ။
‘‘ဣမေ စ, ထပတိ, ကုသလာ သီလာ ကိံသမုဋ္ဌာနာ? သမုဋ္ဌာနမ္ပိ နေသံ ဝုတ္တံ။ ‘စိတ္တသမုဋ္ဌာနာ’တိဿ ဝစနီယံ။ ကတမံ စိတ္တံ? စိတ္တမ္ပိ ဟိ ဗဟုံ အနေကဝိဓံ နာနပ္ပကာရကံ။ ယံ စိတ္တံ ဝီတရာဂံ ဝီတဒေါသံ ဝီတမောဟံ, ဣတောသမုဋ္ဌာနာ ကုသလာ သီလာ။
‘‘ဣမေ စ, ထပတိ, ကုသလာ သီလာ ကုဟိံ အပရိသေသာ နိရုဇ္ဈန္တိ? နိရောဓောပိ နေသံ ဝုတ္တော။ ဣဓ, ထပတိ, ဘိက္ခု သီလဝါ ဟောတိ နော စ သီလမယော, တဉ္စ စေတောဝိမုတ္တိံ ပညာဝိမုတ္တိံ ယထာဘူတံ ပဇာနာတိ၊ ယတ္ထဿ တေ ကုသလာ သီလာ အပရိသေသာ နိရုဇ္ဈန္တိ။
‘‘ကထံ ပဋိပန္နော စ, ထပတိ, ကုသလာနံ သီလာနံ နိရောဓာယ ပဋိပန္နော ဟောတိ? ဣဓ, ထပတိ, ဘိက္ခု အနုပ္ပန္နာနံ ပါပကာနံ အကုသလာနံ ဓမ္မာနံ အနုပ္ပါဒါယ ဆန္ဒံ ဇနေတိ ဝါယမတိ ဝီရိယံ အာရဘတိ စိတ္တံ ပဂ္ဂဏှာတိ
(မ၊၂၊၂၁၉။)
ပဒဟတိ၊ ဥပ္ပန္နာနံ ပါပကာနံ အကုသလာနံ ဓမ္မာနံ ပဟာနာယ…ပေ… အနုပ္ပန္နာနံ ကုသလာနံ ဓမ္မာနံ ဥပ္ပါဒါယ…ပေ… ဥပ္ပန္နာနံ ကုသလာနံ ဓမ္မာနံ ဌိတိယာ အသမ္မောသာယ ဘိယျောဘာဝါယ ဝေပုလ္လာယ ဘာဝနာယ ပါရိပူရိယာ ဆန္ဒံ ဇနေတိ ဝါယမတိ ဝီရိယံ အာရဘတိ စိတ္တံ ပဂ္ဂဏှာတိ ပဒဟတိ။ ဧဝံ ပဋိပန္နော ခေါ, ထပတိ, ကုသလာနံ သီလာနံ နိရောဓာယ ပဋိပန္နော ဟောတိ။
မြန်֍ ၂၆၆။ ‘‘ကတမေ စ, ထပတိ, အကုသလာ သင်္ကပ္ပါ? ကာမသင်္ကပ္ပေါ, ဗျာပါဒသင်္ကပ္ပေါ, ဝိဟိံသာသင်္ကပ္ပေါ – ဣမေ ဝုစ္စန္တိ, ထပတိ, အကုသလာ သင်္ကပ္ပါ။
‘‘ဣမေ စ, ထပတိ, အကုသလာ သင်္ကပ္ပါ ကိံသမုဋ္ဌာနာ? သမုဋ္ဌာနမ္ပိ နေသံ ဝုတ္တံ။ ‘သညာသမုဋ္ဌာနာ’တိဿ ဝစနီယံ။ ကတမာ သညာ? သညာပိ ဟိ ဗဟူ အနေကဝိဓာ နာနပ္ပကာရကာ။ ကာမသညာ, ဗျာပါဒသညာ, ဝိဟိံသာသညာ – ဣတောသမုဋ္ဌာနာ အကုသလာ သင်္ကပ္ပါ။
‘‘ဣမေ စ, ထပတိ, အကုသလာ သင်္ကပ္ပါ ကုဟိံ အပရိသေသာ နိရုဇ္ဈန္တိ? နိရောဓောပိ နေသံ ဝုတ္တော။ ဣဓ, ထပတိ, ဘိက္ခု ဝိဝိစ္စေဝ ကာမေဟိ…ပေ… ပဌမံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ၊ ဧတ္ထေတေ အကုသလာ သင်္ကပ္ပါ အပရိသေသာ နိရုဇ္ဈန္တိ။
‘‘ကထံ ပဋိပန္နော စ, ထပတိ, အကုသလာနံ သင်္ကပ္ပါနံ နိရောဓာယ ပဋိပန္နော ဟောတိ? ဣဓ, ထပတိ, ဘိက္ခု အနုပ္ပန္နာနံ ပါပကာနံ အကုသလာနံ ဓမ္မာနံ အနုပ္ပါဒါယ ဆန္ဒံ ဇနေတိ ဝါယမတိ ဝီရိယံ အာရဘတိ စိတ္တံ ပဂ္ဂဏှာတိ ပဒဟတိ၊ ဥပ္ပန္နာနံ ပါပကာနံ အကုသလာနံ ဓမ္မာနံ ပဟာနာယ…ပေ… အနုပ္ပန္နာနံ ကုသလာနံ ဓမ္မာနံ ဥပ္ပါဒါယ…ပေ… ဥပ္ပန္နာနံ ကုသလာနံ ဓမ္မာနံ ဌိတိယာ အသမ္မောသာယ ဘိယျောဘာဝါယ ဝေပုလ္လာယ ဘာဝနာယ ပါရိပူရိယာ ဆန္ဒံ ဇနေတိ ဝါယမတိ ဝီရိယံ အာရဘတိ စိတ္တံ ပဂ္ဂဏှာတိ ပဒဟတိ။ ဧဝံ ပဋိပန္နော ခေါ, ထပတိ, အကုသလာနံ သင်္ကပ္ပါနံ နိရောဓာယ ပဋိပန္နော ဟောတိ။
မြန်֍ ၂၆၇။ ‘‘ကတမေ စ, ထပတိ, ကုသလာ သင်္ကပ္ပါ? နေက္ခမ္မသင်္ကပ္ပေါ, အဗျာပါဒသင်္ကပ္ပေါ, အဝိဟိံသာသင်္ကပ္ပေါ – ဣမေ ဝုစ္စန္တိ, ထပတိ, ကုသလာ သင်္ကပ္ပါ။
‘‘ဣမေ စ, ထပတိ, ကုသလာ သင်္ကပ္ပါ ကိံသမုဋ္ဌာနာ? သမုဋ္ဌာနမ္ပိ နေသံ ဝုတ္တံ။ ‘သညာသမုဋ္ဌာနာ’တိဿ ဝစနီယံ။ ကတမာ သညာ? သညာပိ ဟိ ဗဟူ
(မ၊၂၊၂၂၀။)
အနေကဝိဓာ နာနပ္ပကာရကာ။ နေက္ခမ္မသညာ, အဗျာပါဒသညာ, အဝိဟိံသာသညာ – ဣတောသမုဋ္ဌာနာ ကုသလာ သင်္ကပ္ပါ။
‘‘ဣမေ စ, ထပတိ, ကုသလာ သင်္ကပ္ပါ ကုဟိံ အပရိသေသာ နိရုဇ္ဈန္တိ? နိရောဓောပိ နေသံ ဝုတ္တော။ ဣဓ, ထပတိ, ဘိက္ခု ဝိတက္ကဝိစာရာနံ ဝူပသမာ…ပေ… ဒုတိယံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ၊ ဧတ္ထေတေ ကုသလာ သင်္ကပ္ပါ အပရိသေသာ နိရုဇ္ဈန္တိ။
‘‘ကထံ ပဋိပန္နော စ, ထပတိ, ကုသလာနံ သင်္ကပ္ပါနံ နိရောဓာယ ပဋိပန္နော ဟောတိ? ဣဓ, ထပတိ, ဘိက္ခု အနုပ္ပန္နာနံ ပါပကာနံ အကုသလာနံ ဓမ္မာနံ အနုပ္ပါဒါယ ဆန္ဒံ ဇနေတိ ဝါယမတိ ဝီရိယံ အာရဘတိ စိတ္တံ ပဂ္ဂဏှာတိ ပဒဟတိ၊ ဥပ္ပန္နာနံ ပါပကာနံ အကုသလာနံ ဓမ္မာနံ ပဟာနာယ…ပေ… အနုပ္ပန္နာနံ ကုသလာနံ ဓမ္မာနံ ဥပ္ပါဒါယ…ပေ… ဥပ္ပန္နာနံ ကုသလာနံ ဓမ္မာနံ ဌိတိယာ အသမ္မောသာယ ဘိယျောဘာဝါယ ဝေပုလ္လာယ ဘာဝနာယ ပါရိပူရိယာ ဆန္ဒံ ဇနေတိ ဝါယမတိ ဝီရိယံ အာရဘတိ စိတ္တံ ပဂ္ဂဏှာတိ ပဒဟတိ။ ဧဝံ ပဋိပန္နော ခေါ, ထပတိ, ကုသလာနံ သင်္ကပ္ပါနံ နိရောဓာယ ပဋိပန္နော ဟောတိ။
မြန်֍ ၂၆၈။ ‘‘ကတမေဟိ စာဟံ, ထပတိ, ဒသဟိ ဓမ္မေဟိ သမန္နာဂတံ ပုရိသပုဂ္ဂလံ ပညပေမိ သမ္ပန္နကုသလံ ပရမကုသလံ ဥတ္တမပတ္တိပတ္တံ သမဏံ အယောဇ္ဈံ? ဣဓ, ထပတိ, ဘိက္ခု အသေခါယ သမ္မာဒိဋ္ဌိယာ သမန္နာဂတော ဟောတိ, အသေခေန သမ္မာသင်္ကပ္ပေန သမန္နာဂတော ဟောတိ, အသေခါယ သမ္မာဝါစာယ သမန္နာဂတော ဟောတိ, အသေခေန သမ္မာကမ္မန္တေန သမန္နာဂတော ဟောတိ, အသေခေန သမ္မာအာဇီဝေန သမန္နာဂတော ဟောတိ, အသေခေန သမ္မာဝါယာမေန သမန္နာဂတော ဟောတိ, အသေခါယ သမ္မာသတိယာ သမန္နာဂတော ဟောတိ, အသေခေန သမ္မာသမာဓိနာ သမန္နာဂတော ဟောတိ, အသေခေန သမ္မာဉာဏေန သမန္နာဂတော ဟောတိ, အသေခါယ သမ္မာဝိမုတ္တိယာ သမန္နာဂတော ဟောတိ – ဣမေဟိ ခေါ အဟံ, ထပတိ, ဒသဟိ ဓမ္မေဟိ သမန္နာဂတံ ပုရိသပုဂ္ဂလံ ပညပေမိ သမ္ပန္နကုသလံ ပရမကုသလံ ဥတ္တမပတ္တိပတ္တံ သမဏံ အယောဇ္ဈ’’န္တိ။
ဣဒမဝေါစ ဘဂဝါ။ အတ္တမနော ပဉ္စကင်္ဂေါ ထပတိ ဘဂဝတော ဘာသိတံ အဘိနန္ဒီတိ။
သမဏမုဏ္ဍိကသုတ္တံ နိဋ္ဌိတံ အဋ္ဌမံ။
(မ၊၂၊၂၂၁။)
၉။ စူဠသကုလုဒါယိသုတ္တံ
မြန်֍ ၂၆၉။ ဧဝံ မေ သုတံ – ဧကံ သမယံ ဘဂဝါ ရာဇဂဟေ ဝိဟရတိ ဝေဠုဝနေ ကလန္ဒကနိဝါပေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန သကုလုဒါယီ ပရိဗ္ဗာဇကော မောရနိဝါပေ ပရိဗ္ဗာဇကာရာမေ ပဋိဝသတိ မဟတိယာ ပရိဗ္ဗာဇကပရိသာယ သဒ္ဓိံ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ပုဗ္ဗဏှသမယံ နိဝါသေတွာ ပတ္တစီဝရမာဒါယ ရာဇဂဟံ ပိဏ္ဍာယ ပါဝိသိ။ အထ ခေါ ဘဂဝတော ဧတဒဟောသိ – ‘‘အတိပ္ပဂေါ ခေါ တာဝ ရာဇဂဟေ ပိဏ္ဍာယ စရိတုံ။ ယံနူနာဟံ ယေန မောရနိဝါပေါ ပရိဗ္ဗာဇကာရာမော ယေန သကုလုဒါယီ ပရိဗ္ဗာဇကော တေနုပသင်္ကမေယျ’’န္တိ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ယေန မောရနိဝါပေါ ပရိဗ္ဗာဇကာရာမော တေနုပသင်္ကမိ။
တေန ခေါ ပန သမယေန သကုလုဒါယီ ပရိဗ္ဗာဇကော မဟတိယာ ပရိဗ္ဗာဇကပရိသာယ သဒ္ဓိံ နိသိန္နော ဟောတိ ဥန္နာဒိနိယာ ဥစ္စာသဒ္ဒမဟာသဒ္ဒါယ အနေကဝိဟိတံ တိရစ္ဆာနကထံ ကထေန္တိယာ, သေယျထိဒံ – ရာဇကထံ စောရကထံ မဟာမတ္တကထံ သေနာကထံ ဘယကထံ ယုဒ္ဓကထံ အန္နကထံ ပါနကထံ ဝတ္ထကထံ သယနကထံ မာလာကထံ ဂန္ဓကထံ ဉာတိကထံ ယာနကထံ ဂါမကထံ နိဂမကထံ နဂရကထံ ဇနပဒကထံ ဣတ္ထိကထံ သူရကထံ ဝိသိခါကထံ ကုမ္ဘဋ္ဌာနကထံ ပုဗ္ဗပေတကထံ နာနတ္တကထံ လောကက္ခာယိကံ သမုဒ္ဒက္ခာယိကံ ဣတိဘဝါဘဝကထံ ဣတိ ဝါ။ အဒ္ဒသာ ခေါ သကုလုဒါယီ ပရိဗ္ဗာဇကော ဘဂဝန္တံ ဒူရတောဝ အာဂစ္ဆန္တံ။ ဒိသွာန သကံ ပရိသံ သဏ္ဌာပေသိ – ‘‘အပ္ပသဒ္ဒါ ဘောန္တော ဟောန္တု, မာ ဘောန္တော သဒ္ဒမကတ္ထ။ အယံ သမဏော ဂေါတမော အာဂစ္ဆတိ၊ အပ္ပသဒ္ဒကာမော ခေါ ပန သော အာယသ္မာ အပ္ပသဒ္ဒဿ ဝဏ္ဏဝါဒီ။ အပ္ပေဝ နာမ အပ္ပသဒ္ဒံ ပရိသံ ဝိဒိတွာ ဥပသင်္ကမိတဗ္ဗံ မညေယျာ’’တိ။ အထ ခေါ တေ ပရိဗ္ဗာဇကာ တုဏှီ အဟေသုံ။
မြန်֍ ၂၇၀။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ယေန သကုလုဒါယီ ပရိဗ္ဗာဇကော တေနုပသင်္ကမိ။ အထ ခေါ သကုလုဒါယီ ပရိဗ္ဗာဇကော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ဧတု ခေါ, ဘန္တေ, ဘဂဝါ။ သွာဂတံ, ဘန္တေ, ဘဂဝတော။ စိရဿံ ခေါ, ဘန္တေ, ဘဂဝါ ဣမံ ပရိယာယမကာသိ ယဒိဒံ ဣဓာဂမနာယ။ နိသီဒတု, ဘန္တေ, ဘဂဝါ၊ ဣဒမာသနံ ပညတ္တ’’န္တိ။ နိသီဒိ ဘဂဝါ ပညတ္တေ အာသနေ။ သကုလုဒါယီပိ ခေါ ပရိဗ္ဗာဇကော အညတရံ နီစံ အာသနံ ဂဟေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နံ ခေါ သကုလုဒါယိံ ပရိဗ္ဗာဇကံ ဘဂဝါ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ကာယ နုတ္ထ, ဥဒါယိ,
(မ၊၂၊၂၂၂။)
ဧတရဟိ ကထာယ သန္နိသိန္နာ, ကာ စ ပန ဝေါ အန္တရာကထာ ဝိပ္ပကတာ’’တိ? ‘‘တိဋ္ဌတေသာ, ဘန္တေ, ကထာ ယာယ မယံ ဧတရဟိ ကထာယ သန္နိသိန္နာ။ နေသာ, ဘန္တေ, ကထာ ဘဂဝတော ဒုလ္လဘာ ဘဝိဿတိ ပစ္ဆာပိ သဝနာယ။ ယဒါဟံ, ဘန္တေ, ဣမံ ပရိသံ အနုပသင်္ကန္တော ဟောမိ အထာယံ ပရိသာ အနေကဝိဟိတံ တိရစ္ဆာနကထံ ကထေန္တီ နိသိန္နာ ဟောတိ၊ ယဒါ စ ခေါ အဟံ, ဘန္တေ, ဣမံ ပရိသံ ဥပသင်္ကန္တော ဟောမိ အထာယံ ပရိသာ မမညေဝ မုခံ ဥလ္လောကေန္တီ နိသိန္နာ ဟောတိ – ‘ယံ နော သမဏော ဥဒါယီ ဓမ္မံ ဘာသိဿတိ တံ [တံ နော (သီ။ သျာ။ ကံ။ ပီ။)] သောဿာမာ’တိ၊ ယဒါ ပန, ဘန္တေ, ဘဂဝါ ဣမံ ပရိသံ ဥပသင်္ကန္တော ဟောတိ အထာဟဉ္စေဝ အယဉ္စ ပရိသာ ဘဂဝတော မုခံ ဥလ္လောကေန္တာ [ဩလောကေန္တီ (သျာ။ ကံ။ က။)] နိသိန္နာ ဟောမ – ‘ယံ နော ဘဂဝါ ဓမ္မံ ဘာသိဿတိ တံ သောဿာမာ’’’တိ။
မြန်֍ ၂၇၁။ ‘‘တေနဟုဒါယိ, တံယေဝေတ္ထ ပဋိဘာတု ယထာ မံ ပဋိဘာသေယျာ’’သိ။ ‘‘ပုရိမာနိ, ဘန္တေ, ဒိဝသာနိ ပုရိမတရာနိ သဗ္ဗညူ သဗ္ဗဒဿာဝီ အပရိသေသံ ဉာဏဒဿနံ ပဋိဇာနမာနော ‘စရတော စ မေ တိဋ္ဌတော စ သုတ္တဿ စ ဇာဂရဿ စ သတတံ သမိတံ ဉာဏဒဿနံ ပစ္စုပဋ္ဌိတ’န္တိ။ သော မယာ [ပစ္စုပဋ္ဌိတ’’န္တိ မယာ (?)] ပုဗ္ဗန္တံ အာရဗ္ဘ ပဉှံ ပုဋ္ဌော သမာနော အညေနညံ ပဋိစရိ, ဗဟိဒ္ဓါ ကထံ အပနာမေသိ, ကောပဉ္စ ဒေါသဉ္စ အပ္ပစ္စယဉ္စ ပါတွာကာသိ။ တဿ မယှံ, ဘန္တေ, ဘဂဝန္တံယေဝ အာရဗ္ဘ သတိ ဥဒပါဒိ – ‘အဟော နူန ဘဂဝါ, အဟော နူန သုဂတော! ယော ဣမေသံ ဓမ္မာနံ သုကုသလော’’’တိ။ ‘‘ကော ပန သော, ဥဒါယိ, သဗ္ဗညူ သဗ္ဗဒဿာဝီ အပရိသေသံ ဉာဏဒဿနံ ပဋိဇာနမာနော ‘စရတော စ မေ တိဋ္ဌတော စ သုတ္တဿ စ ဇာဂရဿ စ သတတံ သမိတံ ဉာဏဒဿနံ ပစ္စုပဋ္ဌိတ’န္တိ, ယော တယာ ပုဗ္ဗန္တံ အာရဗ္ဘ ပဉှံ ပုဋ္ဌော သမာနော အညေနညံ ပဋိစရိ, ဗဟိဒ္ဓါ ကထံ အပနာမေသိ ကောပဉ္စ ဒေါသဉ္စ အပ္ပစ္စယဉ္စ ပါတွာကာသီ’’တိ? ‘နိဂဏ္ဌော, ဘန္တေ, နာဋပုတ္တော’တိ။
‘‘ယော ခေါ, ဥဒါယိ, အနေကဝိဟိတံ ပုဗ္ဗေနိဝါသံ အနုဿရေယျ, သေယျထိဒံ – ဧကမ္ပိ ဇာတိံ ဒွေပိ ဇာတိယော…ပေ… ဣတိ သာကာရံ သဥဒ္ဒေသံ အနေကဝိဟိတံ ပုဗ္ဗေနိဝါသံ အနုဿရေယျ, သော ဝါ မံ ပုဗ္ဗန္တံ အာရဗ္ဘ ပဉှံ ပုစ္ဆေယျ, တံ ဝါဟံ ပုဗ္ဗန္တံ အာရဗ္ဘ ပဉှံ ပုစ္ဆေယျံ၊ သော ဝါ မေ ပုဗ္ဗန္တံ အာရဗ္ဘ
(မ၊၂၊၂၂၃။)
ပဉှဿ ဝေယျာကရဏေန စိတ္တံ အာရာဓေယျ, တဿ ဝါဟံ ပုဗ္ဗန္တံ အာရဗ္ဘ ပဉှဿ ဝေယျာကရဏေန စိတ္တံ အာရာဓေယျံ။
‘‘ယော [သော (သီ။ ပီ။)] ခေါ, ဥဒါယိ, ဒိဗ္ဗေန စက္ခုနာ ဝိသုဒ္ဓေန အတိက္ကန္တမာနုသကေန သတ္တေ ပဿေယျ စဝမာနေ ဥပပဇ္ဇမာနေ ဟီနေ ပဏီတေ သုဝဏ္ဏေ ဒုဗ္ဗဏ္ဏေ သုဂတေ ဒုဂ္ဂတေ ယထာကမ္မူပဂေ သတ္တေ ပဇာနေယျ, သော ဝါ မံ အပရန္တံ အာရဗ္ဘ ပဉှံ ပုစ္ဆေယျ, တံ ဝါဟံ အပရန္တံ အာရဗ္ဘ ပဉှံ ပုစ္ဆေယျံ၊ သော ဝါ မေ အပရန္တံ အာရဗ္ဘ ပဉှဿ ဝေယျာကရဏေန စိတ္တံ အာရာဓေယျ, တဿ ဝါဟံ အပရန္တံ အာရဗ္ဘ ပဉှဿ ဝေယျာကရဏေန စိတ္တံ အာရာဓေယျံ။
‘‘အပိ စ, ဥဒါယိ, တိဋ္ဌတု ပုဗ္ဗန္တော, တိဋ္ဌတု အပရန္တော။ ဓမ္မံ တေ ဒေသေဿာမိ – ဣမသ္မိံ သတိ ဣဒံ ဟောတိ, ဣမဿုပ္ပါဒါ ဣဒံ ဥပ္ပဇ္ဇတိ၊ ဣမသ္မိံ အသတိ ဣဒံ န ဟောတိ, ဣမဿ နိရောဓာ ဣဒံ နိရုဇ္ဈတီ’’တိ။
‘‘အဟဉှိ, ဘန္တေ, ယာဝတကမ္ပိ မေ ဣမိနာ အတ္တဘာဝေန ပစ္စနုဘူတံ တမ္ပိ နပ္ပဟောမိ သာကာရံ သဥဒ္ဒေသံ အနုဿရိတုံ, ကုတော ပနာဟံ အနေကဝိဟိတံ ပုဗ္ဗေနိဝါသံ အနုဿရိဿာမိ, သေယျထိဒံ – ဧကမ္ပိ ဇာတိံ ဒွေပိ ဇာတိယော…ပေ… ဣတိ သာကာရံ သဥဒ္ဒေသံ အနေကဝိဟိတံ ပုဗ္ဗေနိဝါသံ အနုဿရိဿာမိ, သေယျထာပိ ဘဂဝါ? အဟဉှိ, ဘန္တေ, ဧတရဟိ ပံသုပိသာစကမ္ပိ န ပဿာမိ, ကုတော ပနာဟံ ဒိဗ္ဗေန စက္ခုနာ ဝိသုဒ္ဓေန အတိက္ကန္တမာနုသကေန သတ္တေ ပဿိဿာမိ စဝမာနေ ဥပပဇ္ဇမာနေ ဟီနေ ပဏီတေ သုဝဏ္ဏေ ဒုဗ္ဗဏ္ဏေ သုဂတေ ဒုဂ္ဂတေ ယထာကမ္မူပဂေ သတ္တေ ပဇာနိဿာမိ, သေယျထာပိ ဘဂဝါ? ယံ ပန မံ, ဘန္တေ, ဘဂဝါ ဧဝမာဟ – ‘အပိ စ, ဥဒါယိ, တိဋ္ဌတု ပုဗ္ဗန္တော, တိဋ္ဌတု အပရန္တော၊ ဓမ္မံ တေ ဒေသေဿာမိ – ဣမသ္မိံ သတိ ဣဒံ ဟောတိ, ဣမဿုပ္ပါဒါ ဣဒံ ဥပ္ပဇ္ဇတိ၊ ဣမသ္မိံ အသတိ ဣဒံ န ဟောတိ, ဣမဿ နိရောဓာ ဣဒံ နိရုဇ္ဈတီ’တိ တဉ္စ ပန မေ ဘိယျောသောမတ္တာယ န ပက္ခာယတိ။ အပ္ပေဝ နာမာဟံ, ဘန္တေ, သကေ အာစရိယကေ ဘဂဝတော စိတ္တံ အာရာဓေယျံ ပဉှဿ ဝေယျာကရဏေနာ’’တိ။
မြန်֍ ၂၇၂။ ‘‘ကိန္တိ ပန တေ, ဥဒါယိ, သကေ အာစရိယကေ ဟောတီ’’တိ? ‘‘အမှာကံ, ဘန္တေ, သကေ အာစရိယကေ ဧဝံ ဟောတိ – ‘အယံ ပရမော ဝဏ္ဏော, အယံ ပရမော ဝဏ္ဏော’’’တိ။
(မ၊၂၊၂၂၄။)
‘‘ယံ ပန တေ ဧတံ, ဥဒါယိ, သကေ အာစရိယကေ ဧဝံ ဟောတိ – ‘အယံ ပရမော ဝဏ္ဏော, အယံ ပရမော ဝဏ္ဏော’တိ, ကတမော သော ပရမော ဝဏ္ဏော’’တိ? ‘‘ယသ္မာ, ဘန္တေ, ဝဏ္ဏာ အညော ဝဏ္ဏော ဥတ္တရိတရော ဝါ ပဏီတတရော ဝါ နတ္ထိ သော ပရမော ဝဏ္ဏော’’တိ။
‘‘ကတမော ပန သော ပရမော ဝဏ္ဏော ယသ္မာ ဝဏ္ဏာ အညော ဝဏ္ဏော ဥတ္တရိတရော ဝါ ပဏီတတရော ဝါ နတ္ထီ’’တိ? ‘‘ယသ္မာ, ဘန္တေ, ဝဏ္ဏာ အညော ဝဏ္ဏော ဥတ္တရိတရော ဝါ ပဏီတတရော ဝါ နတ္ထိ သော ပရမော ဝဏ္ဏော’’တိ။
‘‘ဒီဃာပိ ခေါ တေ ဧသာ, ဥဒါယိ, ဖရေယျ – ‘ယသ္မာ, ဘန္တေ, ဝဏ္ဏာ အညော ဝဏ္ဏော ဥတ္တရိတရော ဝါ ပဏီတတရော ဝါ နတ္ထိ သော ပရမော ဝဏ္ဏော’တိ ဝဒေသိ, တဉ္စ ဝဏ္ဏံ န ပညပေသိ။ သေယျထာပိ, ဥဒါယိ, ပုရိသော ဧဝံ ဝဒေယျ – ‘အဟံ ယာ ဣမသ္မိံ ဇနပဒေ ဇနပဒကလျာဏီ တံ ဣစ္ဆာမိ, တံ ကာမေမီ’တိ။ တမေနံ ဧဝံ ဝဒေယျုံ – ‘အမ္ဘော ပုရိသ, ယံ တွံ ဇနပဒကလျာဏိံ ဣစ္ဆသိ ကာမေသိ, ဇာနာသိ တံ ဇနပဒကလျာဏိံ – ခတ္တိယီ ဝါ ဗြာဟ္မဏီ ဝါ ဝေဿီ ဝါ သုဒ္ဒီ ဝါ’’တိ? ဣတိ ပုဋ္ဌော ‘နော’တိ ဝဒေယျ။ တမေနံ ဧဝံ ဝဒေယျုံ – ‘အမ္ဘော ပုရိသ, ယံ တွံ ဇနပဒကလျာဏိံ ဣစ္ဆသိ ကာမေသိ, ဇာနာသိ တံ ဇနပဒကလျာဏိံ – ဧဝံနာမာ ဧဝံဂေါတ္တာတိ ဝါတိ…ပေ… ဒီဃာ ဝါ ရဿာ ဝါ မဇ္ဈိမာ ဝါ ကာဠီ ဝါ သာမာ ဝါ မင်္ဂုရစ္ဆဝီ ဝါတိ… အမုကသ္မိံ ဂါမေ ဝါ နိဂမေ ဝါ နဂရေ ဝါ’တိ? ဣတိ ပုဋ္ဌော ‘နော’တိ ဝဒေယျ။ တမေနံ ဧဝံ ဝဒေယျုံ – ‘အမ္ဘော ပုရိသ, ယံ တွံ န ဇာနာသိ န ပဿသိ, တံ တွံ ဣစ္ဆသိ ကာမေသီ’’’တိ? ဣတိ ပုဋ္ဌော ‘အာမာ’တိ ဝဒေယျ။
‘‘တံ ကိံ မညသိ, ဥဒါယိ – နနု ဧဝံ သန္တေ, တဿ ပုရိသဿ အပ္ပါဋိဟီရကတံ ဘာသိတံ သမ္ပဇ္ဇတီ’’တိ? ‘‘အဒ္ဓါ ခေါ, ဘန္တေ, ဧဝံ သန္တေ တဿ ပုရိသဿ အပ္ပါဋိဟီရကတံ ဘာသိတံ သမ္ပဇ္ဇတီ’’တိ။
‘‘ဧဝမေဝ ခေါ တွံ, ဥဒါယိ, ‘ယသ္မာ, ဘန္တေ, ဝဏ္ဏာ အညော ဝဏ္ဏော ဥတ္တရိတရော ဝါ ပဏီတတရော ဝါ နတ္ထိ သော ပရမော ဝဏ္ဏော’တိ ဝဒေသိ, တဉ္စ ဝဏ္ဏံ န ပညပေသီ’’တိ။
‘‘သေယျထာပိ, ဘန္တေ, မဏိ ဝေဠုရိယော သုဘော ဇာတိမာ အဋ္ဌံသော သုပရိကမ္မကတော ပဏ္ဍုကမ္ဗလေ နိက္ခိတ္တော ဘာသတေ စ တပတေ စ ဝိရောစတိ စ, ဧဝံ ဝဏ္ဏော အတ္တာ ဟောတိ အရောဂေါ ပရံ မရဏာ’’တိ။
(မ၊၂၊၂၂၅။)
မြန်֍ ၂၇၃။ ‘‘တံ ကိံ မညသိ, ဥဒါယိ, ယော ဝါ မဏိ ဝေဠုရိယော သုဘော ဇာတိမာ အဋ္ဌံသော သုပရိကမ္မကတော ပဏ္ဍုကမ္ဗလေ နိက္ခိတ္တော ဘာသတေ စ တပတေ စ ဝိရောစတိ စ, ယော ဝါ ရတ္တန္ဓကာရတိမိသာယ ကိမိ ခဇ္ဇောပနကော – ဣမေသံ ဥဘိန္နံ ဝဏ္ဏာနံ ကတမော ဝဏ္ဏော အဘိက္ကန္တတရော စ ပဏီတတရော စာ’’တိ? ‘‘ယွာယံ, ဘန္တေ, ရတ္တန္ဓကာရတိမိသာယ ကိမိ ခဇ္ဇောပနကော – အယံ ဣမေသံ ဥဘိန္နံ ဝဏ္ဏာနံ အဘိက္ကန္တတရော စ ပဏီတတရော စာ’’တိ။
‘‘တံ ကိံ မညသိ, ဥဒါယိ, ယော ဝါ ရတ္တန္ဓကာရတိမိသာယ ကိမိ ခဇ္ဇောပနကော, ယော ဝါ ရတ္တန္ဓကာရတိမိသာယ တေလပ္ပဒီပေါ – ဣမေသံ ဥဘိန္နံ ဝဏ္ဏာနံ ကတမော ဝဏ္ဏော အဘိက္ကန္တတရော စ ပဏီတတရော စာ’’တိ? ‘‘ယွာယံ, ဘန္တေ, ရတ္တန္ဓကာရတိမိသာယ တေလပ္ပဒီပေါ – အယံ ဣမေသံ ဥဘိန္နံ ဝဏ္ဏာနံ အဘိက္ကန္တတရော စ ပဏီတတရော စာ’’တိ။
‘‘တံ ကိံ မညသိ, ဥဒါယိ, ယော ဝါ ရတ္တန္ဓကာရတိမိသာယ တေလပ္ပဒီပေါ, ယော ဝါ ရတ္တန္ဓကာရတိမိသာယ မဟာအဂ္ဂိက္ခန္ဓော – ဣမေသံ ဥဘိန္နံ ဝဏ္ဏာနံ ကတမော ဝဏ္ဏော အဘိက္ကန္တတရော စ ပဏီတတရော စာ’’တိ? ‘‘ယွာယံ, ဘန္တေ, ရတ္တန္ဓကာရတိမိသာယ မဟာအဂ္ဂိက္ခန္ဓော – အယံ ဣမေသံ ဥဘိန္နံ ဝဏ္ဏာနံ အဘိက္ကန္တတရော စ ပဏီတတရော စာ’’တိ။
‘‘တံ ကိံ မညသိ, ဥဒါယိ, ယော ဝါ ရတ္တန္ဓကာရတိမိသာယ မဟာအဂ္ဂိက္ခန္ဓော, ယာ ဝါ ရတ္တိယာ ပစ္စူသသမယံ ဝိဒ္ဓေ ဝိဂတဝလာဟကေ ဒေဝေ ဩသဓိတာရကာ – ဣမေသံ ဥဘိန္နံ ဝဏ္ဏာနံ ကတမော ဝဏ္ဏော အဘိက္ကန္တတရော စ ပဏီတတရော စာ’’တိ? ‘‘ယွာယံ, ဘန္တေ, ရတ္တိယာ ပစ္စူသသမယံ ဝိဒ္ဓေ ဝိဂတဝလာဟကေ ဒေဝေ ဩသဓိတာရကာ – အယံ ဣမေသံ ဥဘိန္နံ ဝဏ္ဏာနံ အဘိက္ကန္တတရော စ ပဏီတတရော စာ’’တိ။
‘‘တံ ကိံ မညသိ, ဥဒါယိ, ယာ ဝါ ရတ္တိယာ ပစ္စူသသမယံ ဝိဒ္ဓေ ဝိဂတဝလာဟကေ ဒေဝေ ဩသဓိတာရကာ, ယော ဝါ တဒဟုပေါသထေ ပန္နရသေ ဝိဒ္ဓေ ဝိဂတဝလာဟကေ ဒေဝေ အဘိဒေါ [အဘိဒေ (က။ သီ။), အဘိဒေါသံ (က။) အဘိဒေါတိ အဘိသဒ္ဒေန သမာနတ္ထနိပါတပဒံ (ဆက္ကင်္ဂုတ္တရဋီကာ မဟာဝဂ္ဂ အဋ္ဌမသုတ္တဝဏ္ဏနာ)] အဍ္ဎရတ္တသမယံ စန္ဒော – ဣမေသံ ဥဘိန္နံ ဝဏ္ဏာနံ ကတမော ဝဏ္ဏော အဘိက္ကန္တတရော စ ပဏီတတရော စာ’’တိ? ‘‘ယွာယံ, ဘန္တေ, တဒဟုပေါသထေ ပန္နရသေ ဝိဒ္ဓေ ဝိဂတဝလာဟကေ ဒေဝေ
(မ၊၂၊၂၂၆။)
အဘိဒေါ အဍ္ဎရတ္တသမယံ စန္ဒော – အယံ ဣမေသံ ဥဘိန္နံ ဝဏ္ဏာနံ အဘိက္ကန္တတရော စ ပဏီတတရော စာ’’တိ။
‘‘တံ ကိံ မညသိ, ဥဒါယိ, ယော ဝါ တဒဟုပေါသထေ ပန္နရသေ ဝိဒ္ဓေ ဝိဂတဝလာဟကေ ဒေဝေ အဘိဒေါ အဍ္ဎရတ္တသမယံ စန္ဒော, ယော ဝါ ဝဿာနံ ပစ္ဆိမေ မာသေ သရဒသမယေ ဝိဒ္ဓေ ဝိဂတဝလာဟကေ ဒေဝေ အဘိဒေါ မဇ္ဈနှိကသမယံ သူရိယော – ဣမေသံ ဥဘိန္နံ ဝဏ္ဏာနံ ကတမော ဝဏ္ဏော အဘိက္ကန္တတရော စ ပဏီတတရော စာ’’တိ? ‘‘ယွာယံ, ဘန္တေ, ဝဿာနံ ပစ္ဆိမေ မာသေ သရဒသမယေ ဝိဒ္ဓေ ဝိဂတဝလာဟကေ ဒေဝေ အဘိဒေါ မဇ္ဈနှိကသမယံ သူရိယော – အယံ ဣမေသံ ဥဘိန္နံ ဝဏ္ဏာနံ အဘိက္ကန္တတရော စ ပဏီတတရော စာ’’တိ။
‘‘အတော ခေါ တေ, ဥဒါယိ, ဗဟူ ဟိ ဗဟုတရာ ဒေဝါ ယေ ဣမေသံ စန္ဒိမသူရိယာနံ အာဘာ နာနုဘောန္တိ, တျာဟံ ပဇာနာမိ။ အထ စ ပနာဟံ န ဝဒါမိ – ‘ယသ္မာ ဝဏ္ဏာ အညော ဝဏ္ဏော ဥတ္တရိတရော ဝါ ပဏီတတရော ဝါ နတ္ထီ’တိ။ အထ စ ပန တွံ, ဥဒါယိ, ‘ယွာယံ ဝဏ္ဏော ကိမိနာ ခဇ္ဇောပနကေန နိဟီနတရော [ဟီနတရော (သီ။ ပီ။)] စ ပတိကိဋ္ဌတရော စ သော ပရမော ဝဏ္ဏော’တိ ဝဒေသိ, တဉ္စ ဝဏ္ဏံ န ပညပေသီ’’တိ။ ‘‘အစ္ဆိဒံ [အစ္ဆိရ (က။), အစ္ဆိဒ (?)] ဘဂဝါ ကထံ, အစ္ဆိဒံ သုဂတော ကထ’’တိ။
‘‘ကိံ ပန တွံ, ဥဒါယိ, ဧဝံ ဝဒေသိ – ‘အစ္ဆိဒံ ဘဂဝါ ကထံ, အစ္ဆိဒံ သုဂတော ကထံ’’’တိ? ‘‘အမှာကံ, ဘန္တေ, သကေ အာစရိယကေ ဧဝံ ဟောတိ – ‘အယံ ပရမော ဝဏ္ဏော, အယံ ပရမော ဝဏ္ဏော’တိ။ တေ မယံ, ဘန္တေ, ဘဂဝတာ သကေ အာစရိယကေ သမနုယုဉ္ဇိယမာနာ သမနုဂ္ဂါဟိယမာနာ သမနုဘာသိယမာနာ ရိတ္တာ တုစ္ဆာ အပရဒ္ဓါ’’တိ။
မြန်֍ ၂၇၄။ ‘‘ကိံ ပနုဒါယိ, အတ္ထိ ဧကန္တသုခေါ လောကော, အတ္ထိ အာကာရဝတီ ပဋိပဒါ ဧကန္တသုခဿ လောကဿ သစ္ဆိကိရိယာယာ’’တိ? ‘‘အမှာကံ, ဘန္တေ, သကေ အာစရိယကေ ဧဝံ ဟောတိ – ‘အတ္ထိ ဧကန္တသုခေါ လောကော, အတ္ထိ အာကာရဝတီ ပဋိပဒါ ဧကန္တသုခဿ လောကဿ သစ္ဆိကိရိယာယာ’’’တိ။
‘‘ကတမာ ပန သာ, ဥဒါယိ, အာကာရဝတီ ပဋိပဒါ ဧကန္တသုခဿ လောကဿ သစ္ဆိကိရိယာယာ’’တိ? ‘‘ဣဓ, ဘန္တေ, ဧကစ္စော ပါဏာတိပါတံ ပဟာယ ပါဏာတိပါတာ ပဋိဝိရတော ဟောတိ, အဒိန္နာဒါနံ ပဟာယ အဒိန္နာဒါနာ
(မ၊၂၊၂၂၇။)
ပဋိဝိရတော ဟောတိ, ကာမေသုမိစ္ဆာစာရံ ပဟာယ ကာမေသုမိစ္ဆာစာရာ ပဋိဝိရတော ဟောတိ, မုသာဝါဒံ ပဟာယ မုသာဝါဒါ ပဋိဝိရတော ဟောတိ, အညတရံ ဝါ ပန တပေါဂုဏံ သမာဒါယ ဝတ္တတိ။ အယံ ခေါ သာ, ဘန္တေ, အာကာရဝတီ ပဋိပဒါ ဧကန္တသုခဿ လောကဿ သစ္ဆိကိရိယာယာ’’တိ။
‘‘တံ ကိံ မညသိ, ဥဒါယိ, ယသ္မိံ သမယေ ပါဏာတိပါတံ ပဟာယ ပါဏာတိပါတာ ပဋိဝိရတော ဟောတိ, ဧကန္တသုခီ ဝါ တသ္မိံ သမယေ အတ္တာ ဟောတိ သုခဒုက္ခီ ဝါ’’တိ? ‘‘သုခဒုက္ခီ, ဘန္တေ’’။
‘‘တံ ကိံ မညသိ, ဥဒါယိ, ယသ္မိံ သမယေ အဒိန္နာဒါနံ ပဟာယ အဒိန္နာဒါနာ ပဋိဝိရတော ဟောတိ, ဧကန္တသုခီ ဝါ တသ္မိံ သမယေ အတ္တာ ဟောတိ သုခဒုက္ခီ ဝါ’’တိ? ‘‘သုခဒုက္ခီ, ဘန္တေ’’။
‘‘တံ ကိံ မညသိ, ဥဒါယိ, ယသ္မိံ သမယေ ကာမေသုမိစ္ဆာစာရံ ပဟာယ ကာမေသုမိစ္ဆာစာရာ ပဋိဝိရတော ဟောတိ, ဧကန္တသုခီ ဝါ တသ္မိံ သမယေ အတ္တာ ဟောတိ သုခဒုက္ခီ ဝါ’’တိ? ‘‘သုခဒုက္ခီ, ဘန္တေ’’။
‘‘တံ ကိံ မညသိ, ဥဒါယိ, ယသ္မိံ သမယေ မုသာဝါဒံ ပဟာယ မုသာဝါဒါ ပဋိဝိရတော ဟောတိ, ဧကန္တသုခီ ဝါ တသ္မိံ သမယေ အတ္တာ ဟောတိ သုခဒုက္ခီ ဝါ’’တိ? ‘‘သုခဒုက္ခီ, ဘန္တေ’’။
‘‘တံ ကိံ မညသိ, ဥဒါယိ, ယသ္မိံ သမယေ အညတရံ တပေါဂုဏံ သမာဒါယ ဝတ္တတိ, ဧကန္တသုခီ ဝါ တသ္မိံ သမယေ အတ္တာ ဟောတိ သုခဒုက္ခီ ဝါ’’တိ? ‘‘သုခဒုက္ခီ, ဘန္တေ’’။
‘‘တံ ကိံ မညသိ, ဥဒါယိ, အပိ နု ခေါ ဝေါကိဏ္ဏသုခဒုက္ခံ ပဋိပဒံ အာဂမ္မ ဧကန္တသုခဿ လောကဿ သစ္ဆိကိရိယာ ဟောတီ’’တိ [သစ္ဆိကိရိယာယာတိ (က။)]? ‘‘အစ္ဆိဒံ ဘဂဝါ ကထံ, အစ္ဆိဒံ သုဂတော ကထ’’တိ။
‘‘ကိံ ပန တွံ, ဥဒါယိ, ဝဒေသိ – ‘အစ္ဆိဒံ ဘဂဝါ ကထံ, အစ္ဆိဒံ သုဂတော ကထံ’’’တိ? ‘‘အမှာကံ, ဘန္တေ, သကေ အာစရိယကေ ဧဝံ ဟောတိ – ‘အတ္ထိ ဧကန္တသုခေါ လောကော, အတ္ထိ အာကာရဝတီ ပဋိပဒါ ဧကန္တသုခဿ လောကဿ သစ္ဆိကိရိယာယာ’တိ။ တေ မယံ, ဘန္တေ, ဘဂဝတာ သကေ အာစရိယကေ သမနုယုဉ္ဇိယမာနာ သမနုဂ္ဂါဟိယမာနာ သမနုဘာသိယမာနာ ရိတ္တာ တုစ္ဆာ အပရဒ္ဓါ’’တိ [အပရဒ္ဓါ (သီ။), အပရဒ္ဓါပိ (သျာ။ ကံ။ ပီ။)]။
(မ၊၂၊၂၂၈။)
မြန်֍ ၂၇၅။ ‘‘ကိံ ပန, ဘန္တေ, အတ္ထိ ဧကန္တသုခေါ လောကော, အတ္ထိ အာကာရဝတီ ပဋိပဒါ ဧကန္တသုခဿ လောကဿ သစ္ဆိကိရိယာယာ’’တိ? ‘‘အတ္ထိ ခေါ, ဥဒါယိ, ဧကန္တသုခေါ လောကော, အတ္ထိ အာကာရဝတီ ပဋိပဒါ ဧကန္တသုခဿ လောကဿ သစ္ဆိကိရိယာယာ’’တိ။
‘‘ကတမာ ပန သာ, ဘန္တေ, အာကာရဝတီ ပဋိပဒါ ဧကန္တသုခဿ လောကဿ သစ္ဆိကိရိယာယာ’’တိ? ‘‘ဣဓုဒါယိ, ဘိက္ခု ဝိဝိစ္စေဝ ကာမေဟိ…ပေ… ပဌမံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ၊ ဝိတက္ကဝိစာရာနံ ဝူပသမာ… ဒုတိယံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ၊ ပီတိယာ စ ဝိရာဂါ… တတိယံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ – အယံ ခေါ သာ, ဥဒါယိ, အာကာရဝတီ ပဋိပဒါ ဧကန္တသုခဿ လောကဿ သစ္ဆိကိရိယာယာ’’တိ။
‘‘န [ကိံ နု (သျာ။ ကံ။ က။)] ခေါ သာ, ဘန္တေ, အာကာရဝတီ ပဋိပဒါ ဧကန္တသုခဿ လောကဿ သစ္ဆိကိရိယာယ, သစ္ဆိကတော ဟိဿ, ဘန္တေ, ဧတ္တာဝတာ ဧကန္တသုခေါ လောကော ဟောတီ’’တိ။ ‘‘န ခွါဿ, ဥဒါယိ, ဧတ္တာဝတာ ဧကန္တသုခေါ လောကော သစ္ဆိကတော ဟောတိ၊ အာကာရဝတီတွေဝ သာ ပဋိပဒါ ဧကန္တသုခဿ လောကဿ သစ္ဆိကိရိယာယာ’’တိ။
ဧဝံ ဝုတ္တေ, သကုလုဒါယိဿ ပရိဗ္ဗာဇကဿ ပရိသာ ဥန္နာဒိနီ ဥစ္စာသဒ္ဒမဟာသဒ္ဒါ အဟောသိ – ‘‘ဧတ္ထ မယံ အနဿာမ သာစရိယကာ, ဧတ္ထ မယံ အနဿာမ [ပနဿာမ (သီ။)] သာစရိယကာ! န မယံ ဣတော ဘိယျော ဥတ္တရိတရံ ပဇာနာမာ’’တိ။
အထ ခေါ သကုလုဒါယီ ပရိဗ္ဗာဇကော တေ ပရိဗ္ဗာဇကေ အပ္ပသဒ္ဒေ ကတွာ ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ကိတ္တာဝတာ ပနာဿ, ဘန္တေ, ဧကန္တသုခေါ လောကော သစ္ဆိကတော ဟောတီ’’တိ? ‘‘ဣဓုဒါယိ, ဘိက္ခု သုခဿ စ ပဟာနာ…ပေ… စတုတ္ထံ ဈာနံ… ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ။ ယာ တာ ဒေဝတာ ဧကန္တသုခံ လောကံ ဥပပန္နာ တာဟိ ဒေဝတာဟိ သဒ္ဓိံ သန္တိဋ္ဌတိ သလ္လပတိ သာကစ္ဆံ သမာပဇ္ဇတိ။ ဧတ္တာဝတာ ခွါဿ, ဥဒါယိ, ဧကန္တသုခေါ လောကော သစ္ဆိကတော ဟောတီ’’တိ။
မြန်֍ ၂၇၆။ ‘‘ဧတဿ နူန, ဘန္တေ, ဧကန္တသုခဿ လောကဿ သစ္ဆိကိရိယာဟေတု ဘိက္ခူ ဘဂဝတိ ဗြဟ္မစရိယံ စရန္တီ’’တိ? ‘‘န ခေါ, ဥဒါယိ, ဧကန္တသုခဿ လောကဿ သစ္ဆိကိရိယာဟေတု ဘိက္ခူ မယိ ဗြဟ္မစရိယံ စရန္တိ။ အတ္ထိ ခေါ,
(မ၊၂၊၂၂၉။)
ဥဒါယိ, အညေဝ ဓမ္မာ ဥတ္တရိတရာ စ ပဏီတတရာ စ ယေသံ သစ္ဆိကိရိယာဟေတု ဘိက္ခူ မယိ ဗြဟ္မစရိယံ စရန္တီ’’တိ။
‘‘ကတမေ ပန တေ, ဘန္တေ, ဓမ္မာ ဥတ္တရိတရာ စ ပဏီတတရာ စ ယေသံ သစ္ဆိကိရိယာဟေတု ဘိက္ခူ ဘဂဝတိ ဗြဟ္မစရိယံ စရန္တီ’’တိ? ‘‘ဣဓုဒါယိ, တထာဂတော လောကေ ဥပ္ပဇ္ဇတိ အရဟံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ ဝိဇ္ဇာစရဏသမ္ပန္နော သုဂတော လောကဝိဒူ အနုတ္တရော ပုရိသဒမ္မသာရထိ သတ္ထာ ဒေဝမနုဿာနံ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ…ပေ… သော ဣမေ ပဉ္စ နီဝရဏေ ပဟာယ စေတသော ဥပက္ကိလေသေ ပညာယ ဒုဗ္ဗလီကရဏေ ဝိဝိစ္စေဝ ကာမေဟိ…ပေ… ပဌမံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ။ အယမ္ပိ ခေါ, ဥဒါယိ, ဓမ္မော ဥတ္တရိတရော စ ပဏီတတရော စ ယဿ သစ္ဆိကိရိယာဟေတု ဘိက္ခူ မယိ ဗြဟ္မစရိယံ စရန္တိ’’။
‘‘ပုန စပရံ, ဥဒါယိ, ဘိက္ခု ဝိတက္ကဝိစာရာနံ ဝူပသမာ…ပေ… ဒုတိယံ ဈာနံ… တတိယံ ဈာနံ… စတုတ္ထံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ။ အယမ္ပိ ခေါ, ဥဒါယိ, ဓမ္မော ဥတ္တရိတရော စ ပဏီတတရော စ ယဿ သစ္ဆိကိရိယာဟေတု ဘိက္ခူ မယိ ဗြဟ္မစရိယံ စရန္တိ။
‘‘သော ဧဝံ သမာဟိတေ စိတ္တေ ပရိသုဒ္ဓေ ပရိယောဒါတေ အနင်္ဂဏေ ဝိဂတူပက္ကိလေသေ မုဒုဘူတေ ကမ္မနိယေ ဌိတေ အာနေဉ္ဇပ္ပတ္တေ ပုဗ္ဗေနိဝါသာနုဿတိဉာဏာယ စိတ္တံ အဘိနိန္နာမေတိ။ သော အနေကဝိဟိတံ ပုဗ္ဗေနိဝါသံ အနုဿရတိ, သေယျထိဒံ – ဧကမ္ပိ ဇာတိံ ဒွေပိ ဇာတိယော…ပေ… ဣတိ သာကာရံ သဥဒ္ဒေသံ အနေကဝိဟိတံ ပုဗ္ဗေနိဝါသံ အနုဿရတိ။ အယမ္ပိ ခေါ, ဥဒါယိ, ဓမ္မော ဥတ္တရိတရော စ ပဏီတတရော စ ယဿ သစ္ဆိကိရိယာဟေတု ဘိက္ခူ မယိ ဗြဟ္မစရိယံ စရန္တိ။
‘‘သော ဧဝံ သမာဟိတေ စိတ္တေ ပရိသုဒ္ဓေ ပရိယောဒါတေ အနင်္ဂဏေ ဝိဂတူပက္ကိလေသေ မုဒုဘူတေ ကမ္မနိယေ ဌိတေ အာနေဉ္ဇပ္ပတ္တေ သတ္တာနံ စုတူပပါတဉာဏာယ စိတ္တံ အဘိနိန္နာမေတိ။ သော ဒိဗ္ဗေန စက္ခုနာ ဝိသုဒ္ဓေန အတိက္ကန္တမာနုသကေန သတ္တေ ပဿတိ စဝမာနေ ဥပပဇ္ဇမာနေ ဟီနေ ပဏီတေ သုဝဏ္ဏေ ဒုဗ္ဗဏ္ဏေ သုဂတေ ဒုဂ္ဂတေ…ပေ… ယထာကမ္မူပဂေ သတ္တေ ပဇာနာတိ။ အယမ္ပိ ခေါ, ဥဒါယိ, ဓမ္မော ဥတ္တရိတရော စ ပဏီတတရော စ ယဿ သစ္ဆိကိရိယာဟေတု ဘိက္ခူ မယိ ဗြဟ္မစရိယံ စရန္တိ။
‘‘သော ဧဝံ သမာဟိတေ စိတ္တေ ပရိသုဒ္ဓေ ပရိယောဒါတေ အနင်္ဂဏေ ဝိဂတူပက္ကိလေသေ မုဒုဘူတေ ကမ္မနိယေ ဌိတေ အာနေဉ္ဇပ္ပတ္တေ အာသဝါနံ
(မ၊၂၊၂၃၀။)
ခယဉာဏာယ စိတ္တံ အဘိနိန္နာမေတိ။ သော ‘ဣဒံ ဒုက္ခ’န္တိ ယထာဘူတံ ပဇာနာတိ, ‘အယံ ဒုက္ခသမုဒယော’တိ…ပေ… ‘အယံ ဒုက္ခနိရောဓော’တိ… ‘အယံ ဒုက္ခနိရောဓဂါမိနီ ပဋိပဒါ’တိ… ‘ဣမေ အာသဝါ’တိ ယထာဘူတံ ပဇာနာတိ, ‘အယံ အာသဝသမုဒယော’တိ… ‘အယံ အာသဝနိရောဓော’တိ… ‘အယံ အာသဝနိရောဓဂါမိနီ ပဋိပဒါ’တိ ယထာဘူတံ ပဇာနာတိ။ တဿ ဧဝံ ဇာနတော ဧဝံ ပဿတော ကာမာသဝါပိ စိတ္တံ ဝိမုစ္စတိ, ဘဝါသဝါပိ စိတ္တံ ဝိမုစ္စတိ, အဝိဇ္ဇာသဝါပိ စိတ္တံ ဝိမုစ္စတိ။ ဝိမုတ္တသ္မိံ ဝိမုတ္တမိတိ ဉာဏံ ဟောတိ။ ‘ခီဏာ ဇာတိ, ဝုသိတံ ဗြဟ္မစရိယံ, ကတံ ကရဏီယံ, နာပရံ ဣတ္ထတ္တာယာ’တိ ပဇာနာတိ။ အယမ္ပိ ခေါ, ဥဒါယိ, ဓမ္မော ဥတ္တရိတရော စ ပဏီတတရော စ ယဿ သစ္ဆိကိရိယာဟေတု ဘိက္ခူ မယိ ဗြဟ္မစရိယံ စရန္တိ။ ဣမေ ခေါ, ဥဒါယိ, ဓမ္မာ ဥတ္တရိတရာ စ ပဏီတတရာ စ ယေသံ သစ္ဆိကိရိယာဟေတု ဘိက္ခူ မယိ ဗြဟ္မစရိယံ စရန္တီ’’တိ။
မြန်֍ ၂၇၇။ ဧဝံ ဝုတ္တေ, သကုလုဒါယီ ပရိဗ္ဗာဇကော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘အဘိက္ကန္တံ, ဘန္တေ, အဘိက္ကန္တံ, ဘန္တေ! သေယျထာပိ, ဘန္တေ, နိက္ကုဇ္ဇိတံ ဝါ ဥက္ကုဇ္ဇေယျ, ပဋိစ္ဆန္နံ ဝါ ဝိဝရေယျ, မူဠှဿ ဝါ မဂ္ဂံ အာစိက္ခေယျ, အန္ဓကာရေ ဝါ တေလပဇ္ဇောတံ ဓာရေယျ – ‘စက္ခုမန္တော ရူပါနိ ဒက္ခန္တီ’တိ၊ ဧဝမေဝံ ဘဂဝတာ အနေကပရိယာယေန ဓမ္မော ပကာသိတော။ ဧသာဟံ, ဘန္တေ, ဘဂဝန္တံ သရဏံ ဂစ္ဆာမိ ဓမ္မဉ္စ ဘိက္ခုသံဃဉ္စ။ လဘေယျာဟံ, ဘန္တေ, ဘဂဝတော သန္တိကေ ပဗ္ဗဇ္ဇံ, လဘေယျံ ဥပသမ္ပဒ’’န္တိ။
ဧဝံ ဝုတ္တေ, သကုလုဒါယိဿ ပရိဗ္ဗာဇကဿ ပရိသာ သကုလုဒါယိံ ပရိဗ္ဗာဇကံ ဧတဒဝေါစုံ – ‘‘မာ ဘဝံ, ဥဒါယိ, သမဏေ ဂေါတမေ ဗြဟ္မစရိယံ စရိ၊ မာ ဘဝံ, ဥဒါယိ, အာစရိယော ဟုတွာ အန္တေဝါသီဝါသံ ဝသိ။ သေယျထာပိ နာမ ဥဒကမဏိကော [မဏိကော (သီ။ ပီ။ က။)] ဟုတွာ ဥဒဉ္စနိကော [ဥဒ္ဒေကနိကော (သီ။ သျာ။ ကံ။ ပီ။)] အဿ, ဧဝံ သမ္ပဒမိဒံ [ဧဝံ သမ္ပဒမေတံ (သီ။ ပီ။)] ဘောတော ဥဒါယိဿ ဘဝိဿတိ။ မာ ဘဝံ, ဥဒါယိ, သမဏေ ဂေါတမေ ဗြဟ္မစရိယံ စရိ၊ မာ ဘဝံ, ဥဒါယိ, အာစရိယော ဟုတွာ အန္တေဝါသီဝါသံ ဝသီ’’တိ။ ဣတိ ဟိဒံ သကုလုဒါယိဿ ပရိဗ္ဗာဇကဿ ပရိသာ သကုလုဒါယိံ ပရိဗ္ဗာဇကံ အန္တရာယမကာသိ ဘဂဝတိ ဗြဟ္မစရိယေတိ။
စူဠသကုလုဒါယိသုတ္တံ နိဋ္ဌိတံ နဝမံ။
(မ၊၂၊၂၃၁။)
၁၀။ ဝေခနသသုတ္တံ
မြန်֍ ၂၇၈။ ဧဝံ မေ သုတံ – ဧကံ သမယံ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ အထ ခေါ ဝေခနသော [ဝေခနဿော (သီ။ ပီ။)] ပရိဗ္ဗာဇကော ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝတာ သဒ္ဓိံ သမ္မောဒိ။ သမ္မောဒနီယံ ကထံ သာရဏီယံ ဝီတိသာရေတွာ ဧကမန္တံ အဋ္ဌာသိ။ ဧကမန္တံ ဌိတော ခေါ ဝေခနသော ပရိဗ္ဗာဇကော ဘဂဝတော သန္တိကေ ဥဒါနံ ဥဒါနေသိ – ‘‘အယံ ပရမော ဝဏ္ဏော, အယံ ပရမော ဝဏ္ဏော’’တိ။
‘‘ကိံ ပန တွံ, ကစ္စာန, ဧဝံ ဝဒေသိ – ‘အယံ ပရမော ဝဏ္ဏော, အယံ ပရမော ဝဏ္ဏော’တိ? ကတမော, ကစ္စာန, သော ပရမော ဝဏ္ဏော’’တိ? ‘‘ယသ္မာ, ဘော ဂေါတမ, ဝဏ္ဏာ အညော ဝဏ္ဏော ဥတ္တရိတရော ဝါ ပဏီတတရော ဝါ နတ္ထိ သော ပရမော ဝဏ္ဏော’’တိ။ ‘‘ကတမော ပန သော, ကစ္စာန, ဝဏ္ဏော ယသ္မာ ဝဏ္ဏာ အညော ဝဏ္ဏော ဥတ္တရိတရော ဝါ ပဏီတတရော ဝါ နတ္ထီ’’တိ။ ‘‘ယသ္မာ, ဘော ဂေါတမ, ဝဏ္ဏာ အညော ဝဏ္ဏော ဥတ္တရိတရော ဝါ ပဏီတတရော ဝါ နတ္ထိ သော ပရမော ဝဏ္ဏော’’တိ။ ‘‘ဒီဃာပိ ခေါ တေ ဧသာ, ကစ္စာန, ဖရေယျ – ‘ယသ္မာ, ဘော ဂေါတမ, ဝဏ္ဏာ အညော ဝဏ္ဏော ဥတ္တရိတရော ဝါ ပဏီတတရော ဝါ နတ္ထိ သော ပရမော ဝဏ္ဏော’တိ ဝဒေသိ, တဉ္စ ဝဏ္ဏံ န ပညပေသိ။ သေယျထာပိ, ကစ္စာန, ပုရိသော ဧဝံ ဝဒေယျ – ‘အဟံ ယာ ဣမသ္မိံ ဇနပဒေ ဇနပဒကလျာဏီ, တံ ဣစ္ဆာမိ တံ ကာမေမီ’တိ။ တမေနံ ဧဝံ ဝဒေယျုံ – ‘အမ္ဘော ပုရိသ, ယံ တွံ ဇနပဒကလျာဏိံ ဣစ္ဆသိ ကာမေသိ, ဇာနာသိ တံ ဇနပဒကလျာဏိံ – ခတ္တိယီ ဝါ ဗြာဟ္မဏီ ဝါ ဝေဿီ ဝါ သုဒ္ဒီ ဝါ’တိ? ဣတိ ပုဋ္ဌော ‘နော’တိ ဝဒေယျ။ တမေနံ ဧဝံ ဝဒေယျုံ – ‘အမ္ဘော ပုရိသ, ယံ တွံ ဇနပဒကလျာဏိံ ဣစ္ဆသိ ကာမေသိ, ဇာနာသိ တံ ဇနပဒကလျာဏိံ ‘ဧဝံနာမာ ဧဝံဂေါတ္တာတိ ဝါတိ…ပေ… ဒီဃာ ဝါ ရဿာ ဝါ မဇ္ဈိမာ ဝါ ကာဠီ ဝါ သာမာ ဝါ မင်္ဂုရစ္ဆဝီ ဝါတိ… အမုကသ္မိံ ဂါမေ ဝါ နိဂမေ ဝါ နဂရေ ဝါ’တိ? ဣတိ ပုဋ္ဌော ‘နော’တိ ဝဒေယျ။ တမေနံ ဧဝံ ဝဒေယျုံ – ‘အမ္ဘော ပုရိသ, ယံ တွံ န ဇာနာသိ န ပဿသိ, တံ တွံ ဣစ္ဆသိ ကာမေသီ’’’တိ? ဣတိ ပုဋ္ဌော ‘အာမာ’တိ ဝဒေယျ။
‘‘တံ ကိံ မညသိ, ကစ္စာန, နနု ဧဝံ သန္တေ တဿ ပုရိသဿ အပ္ပါဋိဟီရကတံ ဘာသိတံ သမ္ပဇ္ဇတီ’’တိ? ‘‘အဒ္ဓါ ခေါ, ဘော ဂေါတမ, ဧဝံ သန္တေ တဿ ပုရိသဿ
(မ၊၂၊၂၃၂။)
အပ္ပါဋိဟီရကတံ ဘာသိတံ သမ္ပဇ္ဇတီ’’တိ။ ‘‘ဧဝမေဝ ခေါ တွံ, ကစ္စာန, ‘ယသ္မာ, ဘော ဂေါတမ, ဝဏ္ဏာ အညော ဝဏ္ဏော ဥတ္တရိတရော ဝါ ပဏီတတရော ဝါ နတ္ထိ သော ပရမော ဝဏ္ဏော’တိ ဝဒေသိ၊ တဉ္စ ဝဏ္ဏံ န ပညပေသီ’’တိ။ ‘‘သေယျထာပိ, ဘော ဂေါတမ, မဏိ ဝေဠုရိယော သုဘော ဇာတိမာ အဋ္ဌံသော သုပရိကမ္မကတော ပဏ္ဍုကမ္ဗလေ နိက္ခိတ္တော ဘာသတေ စ တပတေ စ ဝိရောစတိ စ, ဧဝံ ဝဏ္ဏော အတ္တာ ဟောတိ အရောဂေါ ပရံ မရဏာ’’တိ။
မြန်֍ ၂၇၉။ ‘‘တံ ကိံ မညသိ, ကစ္စာန, ယော ဝါ မဏိ ဝေဠုရိယော သုဘော ဇာတိမာ အဋ္ဌံသော သုပရိကမ္မကတော ပဏ္ဍုကမ္ဗလေ နိက္ခိတ္တော ဘာသတေ စ တပတေ စ ဝိရောစတိ စ, ယော ဝါ ရတ္တန္ဓကာရတိမိသာယ ကိမိ ခဇ္ဇောပနကော ဣမေသံ ဥဘိန္နံ ဝဏ္ဏာနံ ကတမော ဝဏ္ဏော အဘိက္ကန္တတရော စ ပဏီတတရော စာ’’တိ? ‘‘ယွာယံ, ဘော ဂေါတမ, ရတ္တန္ဓကာရတိမိသာယ ကိမိ ခဇ္ဇောပနကော, အယံ ဣမေသံ ဥဘိန္နံ ဝဏ္ဏာနံ အဘိက္ကန္တတရော စ ပဏီတတရော စာ’’တိ။
‘‘တံ ကိံ မညသိ, ကစ္စာန, ယော ဝါ ရတ္တန္ဓကာရတိမိသာယ ကိမိ ခဇ္ဇောပနကော, ယော ဝါ ရတ္တန္ဓကာရတိမိသာယ တေလပ္ပဒီပေါ, ဣမေသံ ဥဘိန္နံ ဝဏ္ဏာနံ ကတမော ဝဏ္ဏော အဘိက္ကန္တတရော စ ပဏီတတရော စာ’’တိ? ‘‘ယွာယံ, ဘော ဂေါတမ, ရတ္တန္ဓကာရတိမိသာယ တေလပ္ပဒီပေါ, အယံ ဣမေသံ ဥဘိန္နံ ဝဏ္ဏာနံ အဘိက္ကန္တတရော စ ပဏီတတရော စာ’’တိ။
‘‘တံ ကိံ မညသိ, ကစ္စာန, ယော ဝါ ရတ္တန္ဓကာရတိမိသာယ တေလပ္ပဒီပေါ, ယော ဝါ ရတ္တန္ဓကာရတိမိသာယ မဟာအဂ္ဂိက္ခန္ဓော, ဣမေသံ ဥဘိန္နံ ဝဏ္ဏာနံ ကတမော ဝဏ္ဏော အဘိက္ကန္တတရော စ ပဏီတတရော စာ’’တိ? ‘‘ယွာယံ, ဘော ဂေါတမ, ရတ္တန္ဓကာရတိမိသာယ မဟာအဂ္ဂိက္ခန္ဓော, အယံ ဣမေသံ ဥဘိန္နံ ဝဏ္ဏာနံ အဘိက္ကန္တတရော စ ပဏီတတရော စာ’’တိ။
‘‘တံ ကိံ မညသိ, ကစ္စာန, ယော ဝါ ရတ္တန္ဓကာရတိမိသာယ မဟာအဂ္ဂိက္ခန္ဓော, ယာ ဝါ ရတ္တိယာ ပစ္စူသသမယံ ဝိဒ္ဓေ ဝိဂတဝလာဟကေ ဒေဝေ ဩသဓိတာရကာ, ဣမေသံ ဥဘိန္နံ ဝဏ္ဏာနံ ကတမော ဝဏ္ဏော အဘိက္ကန္တတရော စ ပဏီတတရော စာ’’တိ? ‘‘ယွာယံ, ဘော ဂေါတမ, ရတ္တိယာ ပစ္စူသသမယံ ဝိဒ္ဓေ ဝိဂတဝလာဟကေ ဒေဝေ ဩသဓိတာရကာ, အယံ ဣမေသံ ဥဘိန္နံ ဝဏ္ဏာနံ အဘိက္ကန္တတရော စ ပဏီတတရော စာ’’တိ။ ‘‘တံ ကိံ မညသိ, ကစ္စာန, ယာ ဝါ ရတ္တိယာ ပစ္စူသသမယံ ဝိဒ္ဓေ ဝိဂတဝလာဟကေ ဒေဝေ ဩသဓိတာရကာ, ယော ဝါ တဒဟုပေါသထေ ပန္နရသေ ဝိဒ္ဓေ
(မ၊၂၊၂၃၃။)
ဝိဂတဝလာဟကေ ဒေဝေ အဘိဒေါ အဍ္ဎရတ္တသမယံ စန္ဒော, ဣမေသံ ဥဘိန္နံ ဝဏ္ဏာနံ ကတမော ဝဏ္ဏော အဘိက္ကန္တတရော စ ပဏီတတရော စာ’’တိ? ‘‘ယွာယံ, ဘော ဂေါတမ, တဒဟုပေါသထေ ပန္နရသေ ဝိဒ္ဓေ ဝိဂတဝလာဟကေ ဒေဝေ အဘိဒေါ အဍ္ဎရတ္တသမယံ စန္ဒော, အယံ ဣမေသံ ဥဘိန္နံ ဝဏ္ဏာနံ အဘိက္ကန္တတရော စ ပဏီတတရော စာ’’တိ။ ‘‘တံ ကိံ မညသိ, ကစ္စာန, ယော ဝါ တဒဟုပေါသထေ ပန္နရသေ ဝိဒ္ဓေ ဝိဂတဝလာဟကေ ဒေဝေ အဘိဒေါ အဍ္ဎရတ္တသမယံ စန္ဒော, ယော ဝါ ဝဿာနံ ပစ္ဆိမေ မာသေ သရဒသမယေ ဝိဒ္ဓေ ဝိဂတဝလာဟကေ ဒေဝေ အဘိဒေါ မဇ္ဈနှိကသမယံ သူရိယော, ဣမေသံ ဥဘိန္နံ ဝဏ္ဏာနံ ကတမော ဝဏ္ဏော အဘိက္ကန္တတရော စ ပဏီတတရော စာ’’တိ? ‘‘ယွာယံ, ဘော ဂေါတမ, ဝဿာနံ ပစ္ဆိမေ မာသေ သရဒသမယေ ဝိဒ္ဓေ ဝိဂတဝလာဟကေ ဒေဝေ အဘိဒေါ မဇ္ဈနှိကသမယံ သူရိယော – အယံ ဣမေသံ ဥဘိန္နံ ဝဏ္ဏာနံ အဘိက္ကန္တတရော စ ပဏီတတရော စာ’’တိ။ ‘‘အတော ခေါ တေ, ကစ္စာန, ဗဟူ ဟိ ဗဟုတရာ ဒေဝါ ယေ ဣမေသံ စန္ဒိမသူရိယာနံ အာဘာ နာနုဘောန္တိ, တျာဟံ ပဇာနာမိ။ အထ စ ပနာဟံ န ဝဒါမိ – ‘ယသ္မာ ဝဏ္ဏာ အညော ဝဏ္ဏော ဥတ္တရိတရော စ ပဏီတတရော စ နတ္ထီ’တိ။ အထ စ ပန တွံ, ကစ္စာန, ‘ယွာယံ ဝဏ္ဏော ကိမိနာ ခဇ္ဇောပနကေန နိဟီနတရော စ ပတိကိဋ္ဌတရော စ သော ပရမော ဝဏ္ဏော’တိ ဝဒေသိ၊ တဉ္စ ဝဏ္ဏံ န ပညပေသိ’’။
မြန်֍ ၂၈၀။ ‘‘ပဉ္စ ခေါ ဣမေ, ကစ္စာန, ကာမဂုဏာ။ ကတမေ ပဉ္စ? စက္ခုဝိညေယျာ ရူပါ ဣဋ္ဌာ ကန္တာ မနာပါ ပိယရူပါ ကာမူပသံဟိတာ ရဇနီယာ, သောတဝိညေယျာ သဒ္ဒါ…ပေ… ဃာနဝိညေယျာ ဂန္ဓာ… ဇိဝှါဝိညေယျာ ရသာ… ကာယဝိညေယျာ ဖောဋ္ဌဗ္ဗာ ဣဋ္ဌာ ကန္တာ မနာပါ ပိယရူပါ ကာမူပသံဟိတာ ရဇနီယာ – ဣမေ ခေါ, ကစ္စာန, ပဉ္စ ကာမဂုဏာ။ ယံ ခေါ, ကစ္စာန, ဣမေ ပဉ္စ ကာမဂုဏေ ပဋိစ္စ ဥပ္ပဇ္ဇတိ သုခံ သောမနဿံ ဣဒံ ဝုစ္စတိ ကာမသုခံ။ ဣတိ ကာမေဟိ ကာမသုခံ, ကာမသုခါ ကာမဂ္ဂသုခံ တတ္ထ အဂ္ဂမက္ခာယတီ’’တိ။
ဧဝံ ဝုတ္တေ, ဝေခနသော ပရိဗ္ဗာဇကော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘အစ္ဆရိယံ, ဘော ဂေါတမ, အဗ္ဘုတံ, ဘော ဂေါတမ! ယာဝ သုဘာသိတံ စိဒံ ဘောတာ ဂေါတမေန – ‘ကာမေဟိ ကာမသုခံ, ကာမသုခါ ကာမဂ္ဂသုခံ တတ္ထ အဂ္ဂမက္ခာယတီ’တိ။ (‘ကာမေဟိ, ဘော ဂေါတမ, ကာမသုခံ, ကာမသုခါ ကာမဂ္ဂသုခံ, တတ္ထ အဂ္ဂမက္ခာယတီ’တိ) [( ) သီ။ သျာ။ ကံ။ ပီ။ ပေါတ္ထကေသု နတ္ထိ] – ‘‘ဒုဇ္ဇာနံ ခေါ ဧတံ, ကစ္စာန,
(မ၊၂၊၂၃၄။)
တယာ အညဒိဋ္ဌိကေန အညခန္တိကေန အညရုစိကေန အညတြယောဂေန အညတြာစရိယကေန – ကာမာ [ကာမံ (သီ။ သျာ။ ကံ။ ပီ။)] ဝါ ကာမသုခံ ဝါ ကာမဂ္ဂသုခံ ဝါ။ ယေ ခေါ တေ, ကစ္စာန, ဘိက္ခူ အရဟန္တော ခီဏာသဝါ ဝုသိတဝန္တော ကတကရဏီယာ ဩဟိတဘာရာ အနုပ္ပတ္တသဒတ္ထာ ပရိက္ခီဏဘဝသံယောဇနာ သမ္မဒညာ ဝိမုတ္တာ တေ ခေါ ဧတံ ဇာနေယျုံ – ကာမာ ဝါ ကာမသုခံ ဝါ ကာမဂ္ဂသုခံ ဝါ’’တိ။
မြန်֍ ၂၈၁။ ဧဝံ ဝုတ္တေ, ဝေခနသော ပရိဗ္ဗာဇကော ကုပိတော အနတ္တမနော ဘဂဝန္တံယေဝ ခုံသေန္တော ဘဂဝန္တံယေဝ ဝမ္ဘေန္တော ဘဂဝန္တံယေဝ ဝဒမာနော ‘‘သမဏော [သမဏော စ (သီ။ ပီ။)] ဂေါတမော ပါပိတော ဘဝိဿတီ’’တိ ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ဧဝမေဝ ပနိဓေကစ္စေ [ပနိဓေကေ (သီ။ ပီ။), ပနိမေကေ (ဥပရိသုဘသုတ္တေ)] သမဏဗြာဟ္မဏာ အဇာနန္တာ ပုဗ္ဗန္တံ, အပဿန္တာ အပရန္တံ အထ စ ပန ‘ခီဏာ ဇာတိ, ဝုသိတံ ဗြဟ္မစရိယံ, ကတံ ကရဏီယံ, နာပရံ ဣတ္ထတ္တာယာတိ – ပဇာနာမာ’တိ – ပဋိဇာနန္တိ [ဣတ္ထတ္တာယာတိ ပဋိဇာနန္တိ (ပီ။)]။ တေသမိဒံ ဘာသိတံ ဟဿကံယေဝ သမ္ပဇ္ဇတိ, နာမကံယေဝ သမ္ပဇ္ဇတိ, ရိတ္တကံယေဝ သမ္ပဇ္ဇတိ, တုစ္ဆကံယေဝ သမ္ပဇ္ဇတီ’’တိ။ ‘‘ယေ ခေါ တေ, ကစ္စာန, သမဏဗြာဟ္မဏာ အဇာနန္တာ ပုဗ္ဗန္တံ, အပဿန္တာ အပရန္တံ, ‘ခီဏာ ဇာတိ, ဝုသိတံ ဗြဟ္မစရိယံ, ကတံ ကရဏီယံ, နာပရံ ဣတ္ထတ္တာယာတိ – ပဇာနာမာ’တိ – ပဋိဇာနန္တိ၊ တေသံ သောယေဝ [တေသံ တေသာယံ (သီ။), တေသံယေဝ သော (?)] သဟဓမ္မိကော နိဂ္ဂဟော ဟောတိ။ အပိ စ, ကစ္စာန, တိဋ္ဌတု ပုဗ္ဗန္တော, တိဋ္ဌတု အပရန္တော။ ဧတု ဝိညူ ပုရိသော အသဌော အမာယာဝီ ဥဇုဇာတိကော, အဟမနုသာသာမိ အဟံ ဓမ္မံ ဒေသေမိ။ ယထာနုသိဋ္ဌံ တထာ ပဋိပဇ္ဇမာနော [ယထာနုသိဋ္ဌံ ပဋိပဇ္ဇမာနော (?)] နစိရဿေဝ သာမညေဝ ဉဿတိ သာမံ ဒက္ခိတိ – ဧဝံ ကိရ သမ္မာ [ဧဝံ ကိရာယသ္မာ (သျာ။ က။)] ဗန္ဓနာ ဝိပ္ပမောက္ခော ဟောတိ, ယဒိဒံ အဝိဇ္ဇာ ဗန္ဓနာ။ သေယျထာပိ, ကစ္စာန, ဒဟရော ကုမာရော မန္ဒော ဥတ္တာနသေယျကော ကဏ္ဌပဉ္စမေဟိ ဗန္ဓနေဟိ ဗဒ္ဓေါ အဿ သုတ္တဗန္ဓနေဟိ၊ တဿ ဝုဒ္ဓိမနွာယ ဣန္ဒြိယာနံ ပရိပါကမနွာယ တာနိ ဗန္ဓနာနိ မုစ္စေယျုံ၊ သော မောက္ခောမှီတိ ခေါ ဇာနေယျ နော စ ဗန္ဓနံ။ ဧဝမေဝ ခေါ, ကစ္စာန, ဧတု ဝိညူ ပုရိသော အသဌော အမာယာဝီ ဥဇုဇာတိကော, အဟမနုသာသာမိ, အဟံ ဓမ္မံ ဒေသေမိ၊ ယထာနုသိဋ္ဌံ တထာ ပဋိပဇ္ဇမာနော နစိရဿေဝ သာမညေဝ
(မ၊၂၊၂၃၅။)
ဉဿတိ, သာမံ ဒက္ခိတိ – ‘ဧဝံ ကိရ သမ္မာ ဗန္ဓနာ ဝိပ္ပမောက္ခော ဟောတိ, ယဒိဒံ အဝိဇ္ဇာ ဗန္ဓနာ’’’တိ။
ဧဝံ ဝုတ္တေ, ဝေခနသော ပရိဗ္ဗာဇကော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘အဘိက္ကန္တံ, ဘော ဂေါတမ…ပေ… ဥပါသကံ မံ ဘဝံ ဂေါတမော ဓာရေတု အဇ္ဇတဂ္ဂေ ပါဏုပေတံ သရဏံ ဂတ’’န္တိ။
ဝေခနသသုတ္တံ နိဋ္ဌိတံ ဒသမံ။
ပရိဗ္ဗာဇကဝဂ္ဂေါ နိဋ္ဌိတော တတိယော။
တဿုဒ္ဒါနံ –
ပုဏ္ဍရီ-အဂ္ဂိသဟ-ကထိနာမော, ဒီဃနခေါ ပုန ဘာရဒွါဇဂေါတ္တော၊
သန္ဒကဥဒါယိမုဏ္ဍိကပုတ္တော, မဏိကော တထာကစ္စာနော ဝရဝဂ္ဂေါ။
(မ၊၂၊၂၃၆။)
၄။ ရာဇဝဂ္ဂေါ
၁။ ဃဋိကာရသုတ္တံ
မြန်֍ ၂၈၂။ ဧဝံ မေ သုတံ – ဧကံ သမယံ ဘဂဝါ ကောသလေသု စာရိကံ စရတိ မဟတာ ဘိက္ခုသံဃေန သဒ္ဓိံ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ မဂ္ဂါ ဩက္ကမ္မ အညတရသ္မိံ ပဒေသေ သိတံ ပါတွာကာသိ။ အထ ခေါ အာယသ္မတော အာနန္ဒဿ ဧတဒဟောသိ – ‘‘ကော နု ခေါ ဟေတု, ကော ပစ္စယော ဘဂဝတော သိတဿ ပါတုကမ္မာယ? န အကာရဏေန [န အကာရဏေ (သီ။)] တထာဂတာ သိတံ ပါတုကရောန္တီ’’တိ။ အထ ခေါ အာယသ္မာ အာနန္ဒော ဧကံသံ စီဝရံ [ဥတ္တရာသင်္ဂ (သျာ။ ကံ။)] ကတွာ ယေန ဘဂဝါ တေနဉ္ဇလိံ ပဏာမေတွာ ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ကော နု ခေါ, ဘန္တေ, ဟေတု, ကော ပစ္စယော ဘဂဝတော သိတဿ ပါတုကမ္မာယ? န အကာရဏေန တထာဂတာ သိတံ ပါတုကရောန္တီ’’တိ။ ‘‘ဘူတပုဗ္ဗံ, အာနန္ဒ, ဣမသ္မိံ ပဒေသေ ဝေဂဠိင်္ဂံ [ဝေဟလိင်္ဂံ (သီ။), ဝေဘလိဂံ (သျာ။ ကံ။), ဝေဘလိင်္ဂံ (ပီ။)] နာမ ဂါမနိဂမော အဟောသိ ဣဒ္ဓေါ စေဝ ဖီတော စ ဗဟုဇနော အာကိဏ္ဏမနုဿော။ ဝေဂဠိင်္ဂံ ခေါ, အာနန္ဒ, ဂါမနိဂမံ ကဿပေါ ဘဂဝါ အရဟံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ ဥပနိဿာယ ဝိဟာသိ။ ဣဓ သုဒံ, အာနန္ဒ, ကဿပဿ ဘဂဝတော အရဟတော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဿ အာရာမော အဟောသိ။ ဣဓ သုဒံ, အာနန္ဒ, ကဿပေါ ဘဂဝါ အရဟံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ နိသိန္နကော ဘိက္ခုသံဃံ ဩဝဒတီ’’တိ။ အထ ခေါ အာယသ္မာ အာနန္ဒော စတုဂ္ဂုဏံ သံဃာဋိံ ပညပေတွာ ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘တေန ဟိ, ဘန္တေ, ဘဂဝါ နိသီဒတု ဧတ္ထ။ အယံ ဘူမိပဒေသော ဒွီဟိ အရဟန္တေဟိ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေဟိ ပရိဘုတ္တော ဘဝိဿတီ’’တိ။ နိသီဒိ ဘဂဝါ ပညတ္တေ အာသနေ။ နိသဇ္ဇ ခေါ ဘဂဝါ အာယသ္မန္တံ အာနန္ဒံ အာမန္တေသိ။
‘‘ဘူတပုဗ္ဗံ, အာနန္ဒ, ဣမသ္မိံ ပဒေသေ ဝေဂဠိင်္ဂံ နာမ ဂါမနိဂမော အဟောသိ ဣဒ္ဓေါ စေဝ ဖီတော စ ဗဟုဇနော အာကိဏ္ဏမနုဿော။ ဝေဂဠိင်္ဂံ ခေါ, အာနန္ဒ, ဂါမနိဂမံ ကဿပေါ ဘဂဝါ အရဟံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ ဥပနိဿာယ ဝိဟာသိ။ ဣဓ သုဒံ, အာနန္ဒ, ကဿပဿ ဘဂဝတော အရဟတော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဿ အာရာမော အဟောသိ။ ဣဓ သုဒံ, အာနန္ဒ, ကဿပေါ ဘဂဝါ အရဟံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ နိသိန္နကော ဘိက္ခုသံဃံ ဩဝဒတိ။
မြန်֍ ၂၈၃။ ‘‘ဝေဂဠိင်္ဂေ ခေါ, အာနန္ဒ, ဂါမနိဂမေ ဃဋိကာရော [ဃဋီကာရော (သီ။ ပီ။)] နာမ ကုမ္ဘကာရော ကဿပဿ ဘဂဝတော အရဟတော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဿ ဥပဋ္ဌာကော
(မ၊၂၊၂၃၇။)
အဟောသိ အဂ္ဂုပဋ္ဌာကော။ ဃဋိကာရဿ ခေါ, အာနန္ဒ, ကုမ္ဘကာရဿ ဇောတိပါလော နာမ မာဏဝေါ သဟာယော အဟောသိ ပိယသဟာယော။ အထ ခေါ, အာနန္ဒ, ဃဋိကာရော ကုမ္ဘကာရော ဇောတိပါလံ မာဏဝံ အာမန္တေသိ – ‘အာယာမ, သမ္မ ဇောတိပါလ, ကဿပံ ဘဂဝန္တံ အရဟန္တံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓံ ဒဿနာယ ဥပသင်္ကမိဿာမ။ သာဓုသမ္မတဉှိ မေ တဿ ဘဂဝတော ဒဿနံ အရဟတော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဿာ’တိ။ ဧဝံ ဝုတ္တေ, အာနန္ဒ, ဇောတိပါလော မာဏဝေါ ဃဋိကာရံ ကုမ္ဘကာရံ ဧတဒဝေါစ – ‘အလံ, သမ္မ ဃဋိကာရ။ ကိံ ပန တေန မုဏ္ဍကေန သမဏကေန ဒိဋ္ဌေနာ’တိ? ဒုတိယမ္ပိ ခေါ, အာနန္ဒ…ပေ… တတိယမ္ပိ ခေါ, အာနန္ဒ, ဃဋိကာရော ကုမ္ဘကာရော ဇောတိပါလံ မာဏဝံ ဧတဒဝေါစ – ‘အာယာမ, သမ္မ ဇောတိပါလ, ကဿပံ ဘဂဝန္တံ အရဟန္တံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓံ ဒဿနာယ ဥပသင်္ကမိဿာမ။ သာဓုသမ္မတဉှိ မေ တဿ ဘဂဝတော ဒဿနံ အရဟတော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဿာ’တိ။ တတိယမ္ပိ ခေါ, အာနန္ဒ, ဇောတိပါလော မာဏဝေါ ဃဋိကာရံ ကုမ္ဘကာရံ ဧတဒဝေါစ – ‘အလံ, သမ္မ ဃဋိကာရ။ ကိံ ပန တေန မုဏ္ဍကေန သမဏကေန ဒိဋ္ဌေနာ’တိ? ‘တေန ဟိ, သမ္မ ဇောတိပါလ, သောတ္တိသိနာနိံ [သောတ္တိံ သိနာနိံ (သီ။ ပီ။), သောတ္တိသိနာနံ (သျာ။ ကံ။ က။)] အာဒါယ [အာဟရ (က။)] နဒိံ ဂမိဿာမ သိနာယိတု’န္တိ။ ‘ဧဝံ သမ္မာ’တိ ခေါ, အာနန္ဒ, ဇောတိပါလော မာဏဝေါ ဃဋိကာရဿ ကုမ္ဘကာရဿ ပစ္စဿောသိ။ အထ ခေါ, အာနန္ဒ, ဃဋိကာရော စ ကုမ္ဘကာရော ဇောတိပါလော စ မာဏဝေါ သောတ္တိသိနာနိံ အာဒါယ နဒိံ အဂမံသု သိနာယိတုံ’။
မြန်֍ ၂၈၄။ ‘‘အထ ခေါ, အာနန္ဒ, ဃဋိကာရော ကုမ္ဘကာရော ဇောတိပါလံ မာဏဝံ အာမန္တေသိ – ‘အယံ, သမ္မ ဇောတိပါလ, ကဿပဿ ဘဂဝတော အရဟတော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဿ အဝိဒူရေ အာရာမော။ အာယာမ, သမ္မ ဇောတိပါလ, ကဿပံ ဘဂဝန္တံ အရဟန္တံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓံ ဒဿနာယ ဥပသင်္ကမိဿာမ။ သာဓုသမ္မတဉှိ မေ တဿ ဘဂဝတော ဒဿနံ အရဟတော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဿာ’တိ။ ဧဝံ ဝုတ္တေ, အာနန္ဒ, ဇောတိပါလော မာဏဝေါ ဃဋိကာရံ ကုမ္ဘကာရံ ဧတဒဝေါစ – ‘အလံ, သမ္မ ဃဋိကာရ။ ကိံ ပန တေန မုဏ္ဍကေန သမဏကေန ဒိဋ္ဌေနာ’တိ? ဒုတိယမ္ပိ ခေါ, အာနန္ဒ…ပေ… တတိယမ္ပိ ခေါ, အာနန္ဒ, ဃဋိကာရော ကုမ္ဘကာရော ဇောတိပါလံ မာဏဝံ ဧတဒဝေါစ – ‘အယံ, သမ္မ ဇောတိပါလ, ကဿပဿ ဘဂဝတော အရဟတော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဿ အဝိဒူရေ အာရာမော။ အာယာမ, သမ္မ ဇောတိပါလ, ကဿပံ ဘဂဝန္တံ အရဟန္တံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓံ
(မ၊၂၊၂၃၈။)
ဒဿနာယ ဥပသင်္ကမိဿာမ။ သာဓုသမ္မတဉှိ မေ တဿ ဘဂဝတော ဒဿနံ အရဟတော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဿာ’တိ။ တတိယမ္ပိ ခေါ, အာနန္ဒ, ဇောတိပါလော မာဏဝေါ ဃဋိကာရံ ကုမ္ဘကာရံ ဧတဒဝေါစ – ‘အလံ, သမ္မ ဃဋိကာရ။ ကိံ ပန တေန မုဏ္ဍကေန သမဏကေန ဒိဋ္ဌေနာ’တိ? အထ ခေါ, အာနန္ဒ, ဃဋိကာရော ကုမ္ဘကာရော ဇောတိပါလံ မာဏဝံ ဩဝဋ္ဋိကာယံ ပရာမသိတွာ ဧတဒဝေါစ – ‘အယံ, သမ္မ ဇောတိပါလ, ကဿပဿ ဘဂဝတော အရဟတော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဿ အဝိဒူရေ အာရာမော။ အာယာမ, သမ္မ ဇောတိပါလ, ကဿပံ ဘဂဝန္တံ အရဟန္တံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓံ ဒဿနာယ ဥပသင်္ကမိဿာမ။ သာဓုသမ္မတဉှိ မေ တဿ ဘဂဝတော ဒဿနံ အရဟတော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဿာ’တိ။ အထ ခေါ, အာနန္ဒ, ဇောတိပါလော မာဏဝေါ ဩဝဋ္ဋိကံ ဝိနိဝဋ္ဋေတွာ [ဝိနိဝေဌေတွာ (သီ။ သျာ။ ကံ။ ပီ။)] ဃဋိကာရံ ကုမ္ဘကာရံ ဧတဒဝေါစ – ‘အလံ, သမ္မ ဃဋိကာရ။ ကိံ ပန တေန မုဏ္ဍကေန သမဏကေန ဒိဋ္ဌေနာ’တိ? အထ ခေါ, အာနန္ဒ, ဃဋိကာရော ကုမ္ဘကာရော ဇောတိပါလံ မာဏဝံ သီသံနှာတံ [သသီသံ နဟာတံ (သီ။), သီသနှာတံ (သျာ။ ကံ။)] ကေသေသု ပရာမသိတွာ ဧတဒဝေါစ – ‘အယံ, သမ္မ ဇောတိပါလ, ကဿပဿ ဘဂဝတော အရဟတော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဿ အဝိဒူရေ အာရာမော။ အာယာမ, သမ္မ ဇောတိပါလ, ကဿပံ ဘဂဝန္တံ အရဟန္တံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓံ ဒဿနာယ ဥပသင်္ကမိဿာမ။ သာဓုသမ္မတဉှိ မေ တဿ ဘဂဝတော ဒဿနံ အရဟတော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဿာ’တိ။ အထ ခေါ, အာနန္ဒ, ဇောတိပါလဿ မာဏဝဿ ဧတဒဟောသိ – ‘အစ္ဆရိယံ ဝတ, ဘော, အဗ္ဘုတံ ဝတ, ဘော! ယတြ ဟိ နာမာယံ ဃဋိကာရော ကုမ္ဘကာရော ဣတ္တရဇစ္စော သမာနော အမှာကံ သီသံနှာတာနံ ကေသေသု ပရာမသိတဗ္ဗံ မညိဿတိ၊ န ဝတိဒံ ကိရ ဩရကံ မညေ ဘဝိဿတီ’တိ၊ ဃဋိကာရံ ကုမ္ဘကာရံ ဧတဒဝေါစ – ‘ယာဝတာဒေါဟိပိ [ယာဝေတဒေါဟိပိ (သီ။ သျာ။ ကံ။ ပီ။)], သမ္မ ဃဋိကာရာ’တိ? ‘ယာဝတာဒေါဟိပိ, သမ္မ ဇောတိပါလ။ တထာ ဟိ ပန မေ သာဓုသမ္မတံ တဿ ဘဂဝတော ဒဿနံ အရဟတော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဿာ’တိ။ ‘တေန ဟိ, သမ္မ ဃဋိကာရ, မုဉ္စ၊ ဂမိဿာမာ’တိ။
မြန်֍ ၂၈၅။ ‘‘အထ ခေါ, အာနန္ဒ, ဃဋိကာရော စ ကုမ္ဘကာရော ဇောတိပါလော စ မာဏဝေါ ယေန ကဿပေါ ဘဂဝါ အရဟံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ တေနုပသင်္ကမိံသု၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဃဋိကာရော ကုမ္ဘကာရော ကဿပံ ဘဂဝန္တံ အရဟန္တံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဇောတိပါလော ပန မာဏဝေါ
(မ၊၂၊၂၃၉။)
ကဿပေန ဘဂဝတာ အရဟတာ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေန သဒ္ဓိံ သမ္မောဒိ။ သမ္မောဒနီယံ ကထံ သာရဏီယံ ဝီတိသာရေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ, အာနန္ဒ, ဃဋိကာရော ကုမ္ဘကာရော ကဿပံ ဘဂဝန္တံ အရဟန္တံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓံ ဧတဒဝေါစ – ‘အယံ မေ, ဘန္တေ, ဇောတိပါလော မာဏဝေါ သဟာယော ပိယသဟာယော။ ဣမဿ ဘဂဝါ ဓမ္မံ ဒေသေတူ’တိ။ အထ ခေါ, အာနန္ဒ, ကဿပေါ ဘဂဝါ အရဟံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ ဃဋိကာရဉ္စ ကုမ္ဘကာရံ ဇောတိပါလဉ္စ မာဏဝံ ဓမ္မိယာ ကထာယ သန္ဒဿေသိ သမာဒပေသိ သမုတ္တေဇေသိ သမ္ပဟံသေသိ။ အထ ခေါ, အာနန္ဒ, ဃဋိကာရော စ ကုမ္ဘကာရော ဇောတိပါလော စ မာဏဝေါ ကဿပေန ဘဂဝတာ အရဟတာ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေန ဓမ္မိယာ ကထာယ သန္ဒဿိတာ သမာဒပိတာ သမုတ္တေဇိတာ သမ္ပဟံသိတာ ကဿပဿ ဘဂဝတော အရဟတော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဿ ဘာသိတံ အဘိနန္ဒိတွာ အနုမောဒိတွာ ဥဋ္ဌာယာသနာ ကဿပံ ဘဂဝန္တံ အရဟန္တံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓံ အဘိဝါဒေတွာ ပဒက္ခိဏံ ကတွာ ပက္ကမိံသု။
မြန်֍ ၂၈၆။ ‘‘အထ ခေါ, အာနန္ဒ, ဇောတိပါလော မာဏဝေါ ဃဋိကာရံ ကုမ္ဘကာရံ ဧတဒဝေါစ – ‘ဣမံ နု တွံ, သမ္မ ဃဋိကာရ, ဓမ္မံ သုဏန္တော အထ စ ပန အဂါရသ္မာ အနဂါရိယံ န ပဗ္ဗဇိဿသီ’တိ? ‘နနု မံ, သမ္မ ဇောတိပါလ, ဇာနာသိ, အန္ဓေ ဇိဏ္ဏေ မာတာပိတရော ပေါသေမီ’တိ? ‘တေန ဟိ, သမ္မ ဃဋိကာရ, အဟံ အဂါရသ္မာ အနဂါရိယံ ပဗ္ဗဇိဿာမီ’တိ။ အထ ခေါ, အာနန္ဒ, ဃဋိကာရော စ ကုမ္ဘကာရော ဇောတိပါလော စ မာဏဝေါ ယေန ကဿပေါ ဘဂဝါ အရဟံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ တေနုပသင်္ကမိံသု၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ကဿပံ ဘဂဝန္တံ အရဟန္တံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိံသု။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ, အာနန္ဒ, ဃဋိကာရော ကုမ္ဘကာရော ကဿပံ ဘဂဝန္တံ အရဟန္တံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓံ ဧတဒဝေါစ – ‘အယံ မေ, ဘန္တေ, ဇောတိပါလော မာဏဝေါ သဟာယော ပိယသဟာယော။ ဣမံ ဘဂဝါ ပဗ္ဗာဇေတူ’တိ။ အလတ္ထ ခေါ, အာနန္ဒ, ဇောတိပါလော မာဏဝေါ ကဿပဿ ဘဂဝတော အရဟတော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဿ သန္တိကေ ပဗ္ဗဇ္ဇံ, အလတ္ထ ဥပသမ္ပဒံ။
မြန်֍ ၂၈၇။ ‘‘အထ ခေါ, အာနန္ဒ, ကဿပေါ ဘဂဝါ အရဟံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ အစိရူပသမ္ပန္နေ ဇောတိပါလေ မာဏဝေ အဍ္ဎမာသုပသမ္ပန္နေ ဝေဂဠိင်္ဂေ ယထာဘိရန္တံ ဝိဟရိတွာ ယေန ဗာရာဏသီ တေန စာရိကံ ပက္ကာမိ။ အနုပုဗ္ဗေန စာရိကံ စရမာနော ယေန ဗာရာဏသီ တဒဝသရိ။ တတြ သုဒံ, အာနန္ဒ, ကဿပေါ ဘဂဝါ အရဟံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ ဗာရာဏသိယံ ဝိဟရတိ ဣသိပတနေ
(မ၊၂၊၂၄၀။)
မိဂဒါယေ။ အဿောသိ ခေါ, အာနန္ဒ, ကိကီ ကာသိရာဇာ – ‘ကဿပေါ ကိရ ဘဂဝါ အရဟံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ ဗာရာဏသိံ အနုပ္ပတ္တော ဗာရာဏသိယံ ဝိဟရတိ ဣသိပတနေ မိဂဒါယေ’တိ။ အထ ခေါ, အာနန္ဒ, ကိကီ ကာသိရာဇာ ဘဒြာနိ ဘဒြာနိ ယာနာနိ ယောဇာပေတွာ ဘဒြံ [ဘဒြံ ဘဒြံ (က။)] ယာနံ အဘိရုဟိတွာ ဘဒြေဟိ ဘဒြေဟိ ယာနေဟိ ဗာရာဏသိယာ နိယျာသိ မဟစ္စရာဇာနုဘာဝေန [မဟစ္စာ ရာဇာနုဘာဝေန (သီ။), မဟတာ ရာဇာနုဘာဝေန (ပီ။)] ကဿပံ ဘဂဝန္တံ အရဟန္တံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓံ ဒဿနာယ။ ယာဝတိကာ ယာနဿ ဘူမိ ယာနေန ဂန္တွာ ယာနာ ပစ္စောရောဟိတွာ ပတ္တိကောဝ ယေန ကဿပေါ ဘဂဝါ အရဟံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ကဿပံ ဘဂဝန္တံ အရဟန္တံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နံ ခေါ, အာနန္ဒ, ကိကိံ ကာသိရာဇာနံ ကဿပေါ ဘဂဝါ အရဟံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ ဓမ္မိယာ ကထာယ သန္ဒဿေသိ သမာဒပေသိ သမုတ္တေဇေသိ သမ္ပဟံသေသိ။ အထ ခေါ, အာနန္ဒ, ကိကီ ကာသိရာဇာ ကဿပေန ဘဂဝတာ အရဟတာ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေန ဓမ္မိယာ ကထာယ သန္ဒဿိတော သမာဒပိတော သမုတ္တေဇိတော သမ္ပဟံသိတော ကဿပံ ဘဂဝန္တံ အရဟန္တံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓံ ဧတဒဝေါစ – ‘အဓိဝါသေတု မေ, ဘန္တေ, ဘဂဝါ သွာတနာယ ဘတ္တံ သဒ္ဓိံ ဘိက္ခုသံဃေနာ’တိ။ အဓိဝါသေသိ ခေါ, အာနန္ဒ, ကဿပေါ ဘဂဝါ အရဟံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ တုဏှီဘာဝေန။ အထ ခေါ, အာနန္ဒ, ကိကီ ကာသိရာဇာ ကဿပဿ ဘဂဝတော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဿ အဓိဝါသနံ ဝိဒိတွာ ဥဋ္ဌာယာသနာ ကဿပံ ဘဂဝန္တံ အရဟန္တံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓံ အဘိဝါဒေတွာ ပဒက္ခိဏံ ကတွာ ပက္ကာမိ။ အထ ခေါ, အာနန္ဒ, ကိကီ ကာသိရာဇာ တဿာ ရတ္တိယာ အစ္စယေန သကေ နိဝေသနေ ပဏီတံ ခါဒနီယံ ဘောဇနီယံ ပဋိယာဒါပေတွာ ပဏ္ဍုပုဋကဿ [ပဏ္ဍုမုဋီကဿ (သီ။ ပီ။), ပဏ္ဍုမုဒိကဿ (သျာ။ ကံ။)] သာလိနော ဝိဂတကာဠကံ အနေကသူပံ အနေကဗျဉ္ဇနံ, ကဿပဿ ဘဂဝတော အရဟတော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဿ ကာလံ အာရောစာပေသိ – ‘ကာလော, ဘန္တေ, နိဋ္ဌိတံ ဘတ္တ’န္တိ။
မြန်֍ ၂၈၈။ ‘‘အထ ခေါ, အာနန္ဒ, ကဿပေါ ဘဂဝါ အရဟံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ ပုဗ္ဗဏှသမယံ နိဝါသေတွာ ပတ္တစီဝရမာဒါယ ယေန ကိကိဿ ကာသိရညော နိဝေသနံ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ပညတ္တေ အာသနေ နိသီဒိ သဒ္ဓိံ ဘိက္ခုသံဃေန။ အထ ခေါ, အာနန္ဒ, ကိကီ ကာသိရာဇာ ဗုဒ္ဓပ္ပမုခံ ဘိက္ခုသံဃံ ပဏီတေန ခါဒနီယေန ဘောဇနီယေန သဟတ္ထာ သန္တပ္ပေသိ သမ္ပဝါရေသိ။
(မ၊၂၊၂၄၁။)
အထ ခေါ, အာနန္ဒ, ကိကီ ကာသိရာဇာ ကဿပံ ဘဂဝန္တံ အရဟန္တံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓံ ဘုတ္တာဝိံ ဩနီတပတ္တပါဏိံ အညတရံ နီစံ အာသနံ ဂဟေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ, အာနန္ဒ, ကိကီ ကာသိရာဇာ ကဿပံ ဘဂဝန္တံ အရဟန္တံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓံ ဧတဒဝေါစ – ‘အဓိဝါသေတု မေ, ဘန္တေ, ဘဂဝါ ဗာရာဏသိယံ ဝဿာဝါသံ၊ ဧဝရူပံ သံဃဿ ဥပဋ္ဌာနံ ဘဝိဿတီ’တိ။ ‘အလံ, မဟာရာဇ။ အဓိဝုတ္ထော မေ ဝဿာဝါသော’တိ။ ဒုတိယမ္ပိ ခေါ, အာနန္ဒ… တတိယမ္ပိ ခေါ, အာနန္ဒ, ကိကီ ကာသိရာဇာ ကဿပံ ဘဂဝန္တံ အရဟန္တံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓံ ဧတဒဝေါစ – ‘အဓိဝါသေတု မေ, ဘန္တေ, ဘဂဝါ ဗာရာဏသိယံ ဝဿာဝါသံ၊ ဧဝရူပံ သံဃဿ ဥပဋ္ဌာနံ ဘဝိဿတီ’တိ။ ‘အလံ, မဟာရာဇ။ အဓိဝုတ္ထော မေ ဝဿာဝါသော’တိ။ အထ ခေါ, အာနန္ဒ, ကိကိဿ ကာသိရညော ‘န မေ ကဿပေါ ဘဂဝါ အရဟံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ အဓိဝါသေတိ ဗာရာဏသိယံ ဝဿာဝါသ’န္တိ အဟုဒေဝ အညထတ္တံ, အဟု ဒေါမနဿံ။ အထ ခေါ, အာနန္ဒ, ကိကီ ကာသိရာဇာ ကဿပံ ဘဂဝန္တံ အရဟန္တံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓံ ဧတဒဝေါစ – ‘အတ္ထိ နု ခေါ, ဘန္တေ, အညော ကောစိ မယာ ဥပဋ္ဌာကတရော’တိ။
‘‘‘အတ္ထိ, မဟာရာဇ, ဝေဂဠိင်္ဂံ နာမ ဂါမနိဂမော။ တတ္ထ ဃဋိကာရော နာမ ကုမ္ဘကာရော၊ သော မေ ဥပဋ္ဌာကော အဂ္ဂုပဋ္ဌာကော။ တုယှံ ခေါ ပန, မဟာရာဇ, န မေ ကဿပေါ ဘဂဝါ အရဟံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ အဓိဝါသေတိ ဗာရာဏသိယံ ဝဿာဝါသန္တိ အတ္ထေဝ [အတ္ထိ (သီ။ ပီ။)] အညထတ္တံ, အတ္ထိ ဒေါမနဿံ။ တယိဒံ ဃဋိကာရဿ ကုမ္ဘကာရဿ [ဃဋိကာရေ ကုမ္ဘကာရေ (သီ။ သျာ။ ကံ။ ပီ။)] နတ္ထိ စ န စ ဘဝိဿတိ။ ဃဋိကာရော ခေါ, မဟာရာဇ, ကုမ္ဘကာရော ဗုဒ္ဓံ သရဏံ ဂတော, ဓမ္မံ သရဏံ ဂတော, သံဃံ သရဏံ ဂတော။ ဃဋိကာရော ခေါ, မဟာရာဇ, ကုမ္ဘကာရော ပါဏာတိပါတာ ပဋိဝိရတော, အဒိန္နာဒါနာ ပဋိဝိရတော, ကာမေသုမိစ္ဆာစာရာ ပဋိဝိရတော, မုသာဝါဒါ ပဋိဝိရတော, သုရာမေရယမဇ္ဇပမာဒဋ္ဌာနာ ပဋိဝိရတော။ ဃဋိကာရော ခေါ, မဟာရာဇ, ကုမ္ဘကာရော ဗုဒ္ဓေ အဝေစ္စပ္ပသာဒေန သမန္နာဂတော, ဓမ္မေ အဝေစ္စပ္ပသာဒေန သမန္နာဂတော, သံဃေ အဝေစ္စပ္ပသာဒေန သမန္နာဂတော, အရိယကန္တေဟိ သီလေဟိ သမန္နာဂတော။ ဃဋိကာရော ခေါ, မဟာရာဇ, ကုမ္ဘကာရော ဒုက္ခေ နိက္ကင်္ခေါ, ဒုက္ခသမုဒယေ နိက္ကင်္ခေါ, ဒုက္ခနိရောဓေ နိက္ကင်္ခေါ, ဒုက္ခနိရောဓဂါမိနိယာ ပဋိပဒါယ နိက္ကင်္ခေါ။ ဃဋိကာရော ခေါ, မဟာရာဇ, ကုမ္ဘကာရော ဧကဘတ္တိကော ဗြဟ္မစာရီ သီလဝါ ကလျာဏဓမ္မော။ ဃဋိကာရော ခေါ, မဟာရာဇ, ကုမ္ဘကာရော နိက္ခိတ္တမဏိသုဝဏ္ဏော
(မ၊၂၊၂၄၂။)
အပေတဇာတရူပရဇတော။ ဃဋိကာရော ခေါ, မဟာရာဇ, ကုမ္ဘကာရော ပန္နမုသလော န သဟတ္ထာ ပထဝိံ ခဏတိ [ကုမ္ဘကာရော န မုသလေန န သဟတ္ထာ ပဌဝိံ ခဏတိ (သျာ။ ကံ။ ပီ။), ကုမ္ဘကာရော န မုသလေန သဟတ္ထာ ပထဝိဉ္စ ခဏတိ (က။)]။ ယံ ဟောတိ ကူလပလုဂ္ဂံ ဝါ မူသိကုက္ကရော [မူသိကုက္ကုရော (သီ။ သျာ။ ကံ။ ပီ။)] ဝါ တံ ကာဇေန အာဟရိတွာ ဘာဇနံ ကရိတွာ ဧဝမာဟ – ‘‘ဧတ္ထ ယော ဣစ္ဆတိ တဏ္ဍုလပဋိဘသ္တာနိ [တဏ္ဍုလ ပဘိဝတ္တာနိ (သီ။ ပီ။)] ဝါ မုဂ္ဂပဋိဘသ္တာနိ ဝါ ကဠာယပဋိဘသ္တာနိ ဝါ နိက္ခိပိတွာ ယံ ဣစ္ဆတိ တံ ဟရတူ’’တိ။ ဃဋိကာရော ခေါ, မဟာရာဇ, ကုမ္ဘကာရော အန္ဓေ ဇိဏ္ဏေ မာတာပိတရော ပေါသေတိ။ ဃဋိကာရော ခေါ, မဟာရာဇ, ကုမ္ဘကာရော ပဉ္စန္နံ ဩရမ္ဘာဂိယာနံ သံယောဇနာနံ ပရိက္ခယာ ဩပပါတိကော တတ္ထ ပရိနိဗ္ဗာယီ အနာဝတ္တိဓမ္မော တသ္မာ လောကာ။
မြန်֍ ၂၈၉။ ‘‘‘ဧကမိဒါဟံ, မဟာရာဇ, သမယံ ဝေဂဠိင်္ဂေ နာမ ဂါမနိဂမေ ဝိဟရာမိ။ အထ ခွါဟံ, မဟာရာဇ, ပုဗ္ဗဏှသမယံ နိဝါသေတွာ ပတ္တစီဝရမာဒါယ ယေန ဃဋိကာရဿ ကုမ္ဘကာရဿ မာတာပိတရော တေနုပသင်္ကမိံ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဃဋိကာရဿ ကုမ္ဘကာရဿ မာတာပိတရော ဧတဒဝေါစံ – ‘‘ဟန္ဒ, ကော နု ခေါ အယံ ဘဂ္ဂဝေါ ဂတော’’တိ? ‘‘နိက္ခန္တော ခေါ တေ, ဘန္တေ, ဥပဋ္ဌာကော အန္တောကုမ္ဘိယာ ဩဒနံ ဂဟေတွာ ပရိယောဂါ သူပံ ဂဟေတွာ ပရိဘုဉ္ဇာ’’တိ။ အထ ခွါဟံ, မဟာရာဇ, ကုမ္ဘိယာ ဩဒနံ ဂဟေတွာ ပရိယောဂါ သူပံ ဂဟေတွာ ပရိဘုဉ္ဇိတွာ ဥဋ္ဌာယာသနာ ပက္ကမိံ [ပက္ကာမိံ (သျာ။ ကံ။ ပီ။)]။ အထ ခေါ, မဟာရာဇ, ဃဋိကာရော ကုမ္ဘကာရော ယေန မာတာပိတရော တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ မာတာပိတရော ဧတဒဝေါစ – ‘‘ကော ကုမ္ဘိယာ ဩဒနံ ဂဟေတွာ ပရိယောဂါ သူပံ ဂဟေတွာ ပရိဘုဉ္ဇိတွာ ဥဋ္ဌာယာသနာ ပက္ကန္တော’’တိ? ‘‘ကဿပေါ, တာတ, ဘဂဝါ အရဟံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ ကုမ္ဘိယာ ဩဒနံ ဂဟေတွာ ပရိယောဂါ သူပံ ဂဟေတွာ ပရိဘုဉ္ဇိတွာ ဥဋ္ဌာယာသနာ ပက္ကန္တော’’တိ? အထ ခေါ, မဟာရာဇ, ဃဋိကာရဿ ကုမ္ဘကာရဿ ဧတဒဟောသိ – ‘‘လာဘာ ဝတ မေ, သုလဒ္ဓံ ဝတ မေ, ယဿ မေ ကဿပေါ ဘဂဝါ အရဟံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ ဧဝံ အဘိဝိဿတ္ထော’’တိ။ အထ ခေါ, မဟာရာဇ, ဃဋိကာရံ ကုမ္ဘကာရံ အဍ္ဎမာသံ ပီတိသုခံ န ဝိဇဟတိ [န ဝိဇဟိ (သီ။ သျာ။ ကံ။ ပီ။)], သတ္တာဟံ မာတာပိတူနံ။
မြန်֍ ၂၉၀။ ‘‘‘ဧကမိဒါဟံ, မဟာရာဇ, သမယံ တတ္ထေဝ ဝေဂဠိင်္ဂေ နာမ ဂါမနိဂမေ ဝိဟရာမိ။ အထ ခွါဟံ, မဟာရာဇ, ပုဗ္ဗဏှသမယံ နိဝါသေတွာ ပတ္တစီဝရမာဒါယ
(မ၊၂၊၂၄၃။)
ယေန ဃဋိကာရဿ ကုမ္ဘကာရဿ မာတာပိတရော တေနုပသင်္ကမိံ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဃဋိကာရဿ ကုမ္ဘကာရဿ မာတာပိတရော ဧတဒဝေါစံ – ‘‘ဟန္ဒ, ကော နု ခေါ အယံ ဘဂ္ဂဝေါ ဂတော’’တိ? ‘‘နိက္ခန္တော ခေါ တေ, ဘန္တေ, ဥပဋ္ဌာကော အန္တော ကဠောပိယာ ကုမ္မာသံ ဂဟေတွာ ပရိယောဂါ သူပံ ဂဟေတွာ ပရိဘုဉ္ဇာ’’တိ။ အထ ခွါဟံ, မဟာရာဇ, ကဠောပိယာ ကုမ္မာသံ ဂဟေတွာ ပရိယောဂါ သူပံ ဂဟေတွာ ပရိဘုဉ္ဇိတွာ ဥဋ္ဌာယာသနာ ပက္ကမိံ။ အထ ခေါ, မဟာရာဇ, ဃဋိကာရော ကုမ္ဘကာရော ယေန မာတာပိတရော တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ မာတာပိတရော ဧတဒဝေါစ – ‘‘ကော ကဠောပိယာ ကုမ္မာသံ ဂဟေတွာ ပရိယောဂါ သူပံ ဂဟေတွာ ပရိဘုဉ္ဇိတွာ ဥဋ္ဌာယာသနာ ပက္ကန္တော’’တိ? ‘‘ကဿပေါ, တာတ, ဘဂဝါ အရဟံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ ကဠောပိယာ ကုမ္မာသံ ဂဟေတွာ ပရိယောဂါ သူပံ ဂဟေတွာ ပရိဘုဉ္ဇိတွာ ဥဋ္ဌာယာသနာ ပက္ကန္တော’’တိ။ အထ ခေါ, မဟာရာဇ, ဃဋိကာရဿ ကုမ္ဘကာရဿ ဧတဒဟောသိ – ‘‘လာဘာ ဝတ မေ, သုလဒ္ဓံ ဝတ မေ, ယဿ မေ ကဿပေါ ဘဂဝါ အရဟံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ ဧဝံ အဘိဝိဿတ္ထော’’တိ။ အထ ခေါ, မဟာရာဇ, ဃဋိကာရံ ကုမ္ဘကာရံ အဍ္ဎမာသံ ပီတိသုခံ န ဝိဇဟတိ, သတ္တာဟံ မာတာပိတူနံ။
မြန်֍ ၂၉၁။ ‘‘‘ဧကမိဒါဟံ, မဟာရာဇ, သမယံ တတ္ထေဝ ဝေဂဠိင်္ဂေ နာမ ဂါမနိဂမေ ဝိဟရာမိ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ကုဋိ [ဂန္ဓကုဋိ (သီ။)] ဩဝဿတိ။ အထ ခွါဟံ, မဟာရာဇ, ဘိက္ခူ အာမန္တေသိံ – ‘‘ဂစ္ဆထ, ဘိက္ခဝေ, ဃဋိကာရဿ ကုမ္ဘကာရဿ နိဝေသနေ တိဏံ ဇာနာထာ’’တိ။ ဧဝံ ဝုတ္တေ, မဟာရာဇ, တေ ဘိက္ခူ မံ ဧတဒဝေါစုံ – ‘‘နတ္ထိ ခေါ, ဘန္တေ, ဃဋိကာရဿ ကုမ္ဘကာရဿ နိဝေသနေ တိဏံ, အတ္ထိ စ ခွါဿ အာဝေသနေ [အာဝေသနံ (သီ။ သျာ။ ကံ။ ပီ။)] တိဏစ္ဆဒန’’ [နဝစ္ဆဒနံ (သီ။)] န္တိ။ ‘‘ဂစ္ဆထ, ဘိက္ခဝေ, ဃဋိကာရဿ ကုမ္ဘကာရဿ အာဝေသနံ ဥတ္တိဏံ ကရောထာ’’တိ။ အထ ခေါ တေ, မဟာရာဇ, ဘိက္ခူ ဃဋိကာရဿ ကုမ္ဘကာရဿ အာဝေသနံ ဥတ္တိဏမကံသု။ အထ ခေါ, မဟာရာဇ, ဃဋိကာရဿ ကုမ္ဘကာရဿ မာတာပိတရော တေ ဘိက္ခူ ဧတဒဝေါစုံ – ‘‘ကေ အာဝေသနံ ဥတ္တိဏံ ကရောန္တီ’’တိ? ‘‘ဘိက္ခူ, ဘဂိနိ, ကဿပဿ ဘဂဝတော အရဟတော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဿ ကုဋိ ဩဝဿတီ’’တိ။ ‘‘ဟရထ, ဘန္တေ, ဟရထ, ဘဒြမုခါ’’တိ။ အထ ခေါ, မဟာရာဇ, ဃဋိကာရော ကုမ္ဘကာရော ယေန မာတာပိတရော တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ မာတာပိတရော ဧတဒဝေါစ – ‘‘ကေ အာဝေသနံ ဥတ္တိဏမကံသူ’’တိ? ‘‘ဘိက္ခူ, တာတ, ကဿပဿ ကိရ
(မ၊၂၊၂၄၄။)
ဘဂဝတော အရဟတော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဿ ကုဋိ ဩဝဿတီ’’တိ။ အထ ခေါ, မဟာရာဇ, ဃဋိကာရဿ ကုမ္ဘကာရဿ ဧတဒဟောသိ – ‘‘လာဘာ ဝတ မေ, သုလဒ္ဓံ ဝတ မေ, ယဿ မေ ကဿပေါ ဘဂဝါ အရဟံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ ဧဝံ အဘိဝိဿတ္ထော’’တိ။ အထ ခေါ, မဟာရာဇ ဃဋိကာရံ ကုမ္ဘကာရံ အဍ္ဎမာသံ ပီတိသုခံ န ဝိဇဟတိ, သတ္တာဟံ မာတာပိတူနံ။ အထ ခေါ, မဟာရာဇ, အာဝေသနံ သဗ္ဗန္တံ တေမာသံ အာကာသစ္ဆဒနံ အဋ္ဌာသိ, န ဒေဝေါတိဝဿိ [န စာတိဝဿိ (သီ။ သျာ။ ကံ။ ပီ။)]။ ဧဝရူပေါ စ, မဟာရာဇ, ဃဋိကာရော ကုမ္ဘကာရော’တိ။ ‘လာဘာ, ဘန္တေ, ဃဋိကာရဿ ကုမ္ဘကာရဿ, သုလဒ္ဓါ, ဘန္တေ, ဃဋိကာရဿ ကုမ္ဘကာရဿ ယဿ ဘဂဝါ ဧဝံ အဘိဝိဿတ္ထော’’’တိ။
မြန်֍ ၂၉၂။ ‘‘အထ ခေါ, အာနန္ဒ, ကိကီ ကာသိရာဇာ ဃဋိကာရဿ ကုမ္ဘကာရဿ ပဉ္စမတ္တာနိ တဏ္ဍုလဝါဟသတာနိ ပါဟေသိ ပဏ္ဍုပုဋကဿ သာလိနော တဒုပိယဉ္စ သူပေယျံ။ အထ ခေါ တေ, အာနန္ဒ, ရာဇပုရိသာ ဃဋိကာရံ ကုမ္ဘကာရံ ဥပသင်္ကမိတွာ ဧတဒဝေါစုံ – ‘ဣမာနိ ခေါ, ဘန္တေ, ပဉ္စမတ္တာနိ တဏ္ဍုလဝါဟသတာနိ ကိကိနာ ကာသိရာဇေန ပဟိတာနိ ပဏ္ဍုပုဋကဿ သာလိနော တဒုပိယဉ္စ သူပေယျံ။ တာနိ, ဘန္တေ, ပဋိဂ္ဂဏှထာ’တိ [ပတိဂ္ဂဏှာတူတိ (သီ။ ပီ။), ပဋိဂ္ဂဏှာတူတိ (သျာ။ ကံ။)]။ ‘ရာဇာ ခေါ ဗဟုကိစ္စော ဗဟုကရဏီယော။ အလံ မေ! ရညောဝ ဟောတူ’တိ။ သိယာ ခေါ ပန တေ, အာနန္ဒ, ဧဝမဿ – ‘အညော နူန တေန သမယေန ဇောတိပါလော မာဏဝေါ အဟောသီ’တိ။ န ခေါ ပနေတံ, အာနန္ဒ, ဧဝံ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ အဟံ တေန သမယေန ဇောတိပါလော မာဏဝေါ အဟောသိ’’န္တိ။
ဣဒမဝေါစ ဘဂဝါ။ အတ္တမနော အာယသ္မာ အာနန္ဒော ဘဂဝတော ဘာသိတံ အဘိနန္ဒီတိ။
ဃဋိကာရသုတ္တံ နိဋ္ဌိတံ ပဌမံ။
၂။ ရဋ္ဌပါလသုတ္တံ
မြန်֍ ၂၉၃။ ဧဝံ မေ သုတံ – ဧကံ သမယံ ဘဂဝါ ကုရူသု စာရိကံ စရမာနော မဟတာ ဘိက္ခုသံဃေန သဒ္ဓိံ ယေန ထုလ္လကောဋ္ဌိကံ [ထူလကောဋ္ဌိကံ (သီ။ သျာ။ ကံ။ ပီ။)] နာမ ကုရူနံ နိဂမော တဒဝသရိ။ အဿောသုံ ခေါ ထုလ္လကောဋ္ဌိကာ [ထူလကောဋ္ဌိတကာ (သီ။ သျာ။ ကံ။ ပီ။)] ဗြာဟ္မဏဂဟပတိကာ –
(မ၊၂၊၂၄၅။)
‘‘သမဏော ခလု, ဘော, ဂေါတမော သကျပုတ္တော သကျကုလာ ပဗ္ဗဇိတော ကုရူသု စာရိကံ စရမာနော မဟတာ ဘိက္ခုသံဃေန သဒ္ဓိံ ထုလ္လကောဋ္ဌိကံ အနုပ္ပတ္တော။ တံ ခေါ ပန ဘဝန္တံ ဂေါတမံ ဧဝံ ကလျာဏော ကိတ္တိသဒ္ဒေါ အဗ္ဘုဂ္ဂတော – ‘ဣတိပိ သော ဘဂဝါ အရဟံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ ဝိဇ္ဇာစရဏသမ္ပန္နော သုဂတော လောကဝိဒူ အနုတ္တရော ပုရိသဒမ္မသာရထိ သတ္ထာ ဒေဝမနုဿာနံ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ’တိ။ သော ဣမံ လောကံ သဒေဝကံ သမာရကံ သဗြဟ္မကံ သဿမဏဗြာဟ္မဏိံ ပဇံ သဒေဝမနုဿံ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတွာ ပဝေဒေတိ။ သော ဓမ္မံ ဒေသေတိ အာဒိကလျာဏံ မဇ္ဈေကလျာဏံ ပရိယောသာနကလျာဏံ သာတ္ထံ သဗျဉ္ဇနံ, ကေဝလပရိပုဏ္ဏံ ပရိသုဒ္ဓံ ဗြဟ္မစရိယံ ပကာသေတိ။ သာဓု ခေါ ပန တထာရူပါနံ အရဟတံ ဒဿနံ ဟောတီ’’တိ။ အထ ခေါ ထုလ္လကောဋ္ဌိကာ ဗြာဟ္မဏဂဟပတိကာ ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိံသု၊ ဥပသင်္ကမိတွာ အပ္ပေကစ္စေ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိံသု၊ အပ္ပေကစ္စေ ဘဂဝတာ သဒ္ဓိံ သမ္မောဒိံသု, သမ္မောဒနီယံ ကထံ သာရဏီယံ ဝီတိသာရေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိံသု၊ အပ္ပေကစ္စေ ယေန ဘဂဝါ တေနဉ္ဇလိံ ပဏာမေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိံသု၊ အပ္ပေကစ္စေ ဘဂဝတော သန္တိကေ နာမဂေါတ္တံ သာဝေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိံသု၊ အပ္ပေကစ္စေ တုဏှီဘူတာ ဧကမန္တံ နိသီဒိံသု။ ဧကမန္တံ နိသိန္နေ ခေါ ထုလ္လကောဋ္ဌိကေ ဗြာဟ္မဏဂဟပတိကေ ဘဂဝါ ဓမ္မိယာ ကထာယ သန္ဒဿေသိ သမာဒပေသိ သမုတ္တေဇေသိ သမ္ပဟံသေသိ။
မြန်֍ ၂၉၄။ တေန ခေါ ပန သမယေန ရဋ္ဌပါလော နာမ ကုလပုတ္တော တသ္မိံယေဝ ထုလ္လကောဋ္ဌိကေ အဂ္ဂကုလဿ [အဂ္ဂကုလိကဿ (သီ။ သျာ။ ကံ။ ပီ။)] ပုတ္တော တိဿံ ပရိသာယံ နိသိန္နော ဟောတိ။ အထ ခေါ ရဋ္ဌပါလဿ ကုလပုတ္တဿ ဧတဒဟောသိ – ‘‘ယထာ ယထာ ခွါဟံ ဘဂဝတာ ဓမ္မံ ဒေသိတံ အာဇာနာမိ [ယထာ ယထာ ခေါ ဘဂဝါ ဓမ္မံ ဒေသေတိ (သီ။)], နယိဒံ သုကရံ အဂါရံ အဇ္ဈာဝသတာ ဧကန္တပရိပုဏ္ဏံ ဧကန္တပရိသုဒ္ဓံ သင်္ခလိခိတံ ဗြဟ္မစရိယံ စရိတုံ။ ယံနူနာဟံ ကေသမဿုံ ဩဟာရေတွာ ကာသာယာနိ ဝတ္ထာနိ အစ္ဆာဒေတွာ အဂါရသ္မာ အနဂါရိယံ ပဗ္ဗဇေယျ’’န္တိ။ အထ ခေါ ထုလ္လကောဋ္ဌိကာ ဗြာဟ္မဏဂဟပတိကာ ဘဂဝတာ ဓမ္မိယာ ကထာယ သန္ဒဿိတာ သမာဒပိတာ သမုတ္တေဇိတာ သမ္ပဟံသိတာ ဘဂဝတော ဘာသိတံ အဘိနန္ဒိတွာ အနုမောဒိတွာ ဥဋ္ဌာယာသနာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ပဒက္ခိဏံ ကတွာ ပက္ကမိံသု။ အထ ခေါ ရဋ္ဌပါလော ကုလပုတ္တော အစိရပက္ကန္တေသု
(မ၊၂၊၂၄၆။)
ထုလ္လကောဋ္ဌိကေသု ဗြာဟ္မဏဂဟပတိကေသု ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ ရဋ္ဌပါလော ကုလပုတ္တော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ယထာ ယထာဟံ, ဘန္တေ, ဘဂဝတာ ဓမ္မံ ဒေသိတံ အာဇာနာမိ, နယိဒံ သုကရံ အဂါရံ အဇ္ဈာဝသတာ ဧကန္တပရိပုဏ္ဏံ ဧကန္တပရိသုဒ္ဓံ သင်္ခလိခိတံ ဗြဟ္မစရိယံ စရိတုံ။ ဣစ္ဆာမဟံ, ဘန္တေ, ကေသမဿုံ ဩဟာရေတွာ ကာသာယာနိ ဝတ္ထာနိ အစ္ဆာဒေတွာ အဂါရသ္မာ အနဂါရိယံ ပဗ္ဗဇိတုံ။ လဘေယျာဟံ, ဘန္တေ, ဘဂဝတော သန္တိကေ ပဗ္ဗဇ္ဇံ, လဘေယျံ ဥပသမ္ပဒံ။ ပဗ္ဗာဇေတု မံ ဘဂဝါ’’တိ [ဧတ္ထ ‘‘လဘေယျာဟံ…ပေ… ဥပသမ္ပဒံ’’တိ ဝါကျဒွယံ သဗ္ဗေသုပိ မူလပေါတ္ထကေသု ဒိဿတိ, ပါရာဇိကပါဠိယံ ပန သုဒိန္နဘာဏဝါရေ ဧတံ နတ္ထိ။ ‘‘ပဗ္ဗာဇေတု မံ ဘဂဝါ’’တိ ဣဒံ ပန ဝါကျံ မရမ္မပေါတ္ထကေ ယေဝ ဒိဿတိ, ပါရာဇိကပါဠိယဉ္စ တဒေဝ အတ္ထိ]။ ‘‘အနုညာတောသိ ပန တွံ, ရဋ္ဌပါလ, မာတာပိတူဟိ အဂါရသ္မာ အနဂါရိယံ ပဗ္ဗဇ္ဇာယာ’’တိ? ‘‘န ခေါဟံ, ဘန္တေ, အနုညာတော မာတာပိတူဟိ အဂါရသ္မာ အနဂါရိယံ ပဗ္ဗဇ္ဇာယာ’’တိ။ ‘‘န ခေါ, ရဋ္ဌပါလ, တထာဂတာ အနနုညာတံ မာတာပိတူဟိ ပုတ္တံ ပဗ္ဗာဇေန္တီ’’တိ။ ‘‘သွာဟံ, ဘန္တေ, တထာ ကရိဿာမိ ယထာ မံ မာတာပိတရော အနုဇာနိဿန္တိ အဂါရသ္မာ အနဂါရိယံ ပဗ္ဗဇ္ဇာယာ’’တိ။
မြန်֍ ၂၉၅။ အထ ခေါ ရဋ္ဌပါလော ကုလပုတ္တော ဥဋ္ဌာယာသနာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ပဒက္ခိဏံ ကတွာ ယေန မာတာပိတရော တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ မာတာပိတရော ဧတဒဝေါစ – ‘‘အမ္မတာတာ, ယထာ ယထာဟံ ဘဂဝတာ ဓမ္မံ ဒေသိတံ အာဇာနာမိ, နယိဒံ သုကရံ အဂါရံ အဇ္ဈာဝသတာ ဧကန္တပရိပုဏ္ဏံ ဧကန္တပရိသုဒ္ဓံ သင်္ခလိခိတံ ဗြဟ္မစရိယံ စရိတုံ။ ဣစ္ဆာမဟံ ကေသမဿုံ ဩဟာရေတွာ ကာသာယာနိ ဝတ္ထာနိ အစ္ဆာဒေတွာ အဂါရသ္မာ အနဂါရိယံ ပဗ္ဗဇိတုံ။ အနုဇာနာထ မံ အဂါရသ္မာ အနဂါရိယံ ပဗ္ဗဇ္ဇာယာ’’တိ။ ဧဝံ ဝုတ္တေ, ရဋ္ဌပါလဿ ကုလပုတ္တဿ မာတာပိတရော ရဋ္ဌပါလံ ကုလပုတ္တံ ဧတဒဝေါစုံ – ‘‘တွံ ခေါသိ, တာတ ရဋ္ဌပါလ, အမှာကံ ဧကပုတ္တကော ပိယော မနာပေါ သုခေဓိတော သုခပရိဘတော [သုခပရိဟတော (သျာ။ ကံ။ က။) (ဧဟိ တွံ တာတ ရဋ္ဌပါလ ဘုဉ္ဇ စ ပိဝ စ ပရိစာရေ ဟိ စ, ဘုဉ္ဇန္တော ပိဝန္တော ပရိစာရေန္တော ကာမေ ပရိဘုဉ္ဇန္တော ပုညာနိ ကရောန္တော အဘိရမဿု, န တံ မယံ အနုဇာနာမ အဂါရသ္မာ အနဂါရိယံ ပဗ္ဗဇ္ဇာယ,) သဗ္ဗတ္ထ ဒိဿတိ, သုဒိန္နကဏ္ဍေ ပန နတ္ထိ, အဋ္ဌကထာသုပိ န ဒဿိတံ]။ န တွံ, တာတ ရဋ္ဌပါလ, ကဿစိ ဒုက္ခဿ ဇာနာသိ။ မရဏေနပိ တေ မယံ အကာမကာ ဝိနာ ဘဝိဿာမ။ ကိံ ပန
(မ၊၂၊၂၄၇။)
မယံ တံ ဇီဝန္တံ အနုဇာနိဿာမ အဂါရသ္မာ အနဂါရိယံ ပဗ္ဗဇ္ဇာယာ’’တိ? ဒုတိယမ္ပိ ခေါ ရဋ္ဌပါလော ကုလပုတ္တော…ပေ… တတိယမ္ပိ ခေါ ရဋ္ဌပါလော ကုလပုတ္တော မာတာပိတရော ဧတဒဝေါစ – ‘‘အမ္မတာတာ, ယထာ ယထာဟံ ဘဂဝတာ ဓမ္မံ ဒေသိတံ အာဇာနာမိ, နယိဒံ သုကရံ အဂါရံ အဇ္ဈာဝသတာ ဧကန္တပရိပုဏ္ဏံ ဧကန္တပရိသုဒ္ဓံ သင်္ခလိခိတံ ဗြဟ္မစရိယံ စရိတုံ။ ဣစ္ဆာမဟံ ကေသမဿုံ ဩဟာရေတွာ ကာသာယာနိ ဝတ္ထာနိ အစ္ဆာဒေတွာ အဂါရသ္မာ အနဂါရိယံ ပဗ္ဗဇိတုံ။ အနုဇာနာထ မံ အဂါရသ္မာ အနဂါရိယံ ပဗ္ဗဇ္ဇာယာ’’တိ။ တတိယမ္ပိ ခေါ ရဋ္ဌပါလဿ ကုလပုတ္တဿ မာတာပိတရော ရဋ္ဌပါလံ ကုလပုတ္တံ ဧတဒဝေါစုံ – ‘‘တွံ ခေါသိ, တာတ ရဋ္ဌပါလ, အမှာကံ ဧကပုတ္တကော ပိယော မနာပေါ သုခေဓိတော သုခပရိဘတော။ န တွံ, တာတ ရဋ္ဌပါလ, ကဿစိ ဒုက္ခဿ ဇာနာသိ။ မရဏေနပိ တေ မယံ အကာမကာ ဝိနာ ဘဝိဿာမ။ ကိံ ပန မယံ တံ ဇီဝန္တံ အနုဇာနိဿာမ အဂါရသ္မာ အနဂါရိယံ ပဗ္ဗဇ္ဇာယာ’’တိ။
မြန်֍ ၂၉၆။ အထ ခေါ ရဋ္ဌပါလော ကုလပုတ္တော – ‘‘န မံ မာတာပိတရော အနုဇာနန္တိ အဂါရသ္မာ အနဂါရိယံ ပဗ္ဗဇ္ဇာယာ’’တိ တတ္ထေဝ အနန္တရဟိတာယ ဘူမိယာ နိပဇ္ဇိ – ‘‘ဣဓေဝ မေ မရဏံ ဘဝိဿတိ ပဗ္ဗဇ္ဇာ ဝါ’’တိ။ အထ ခေါ ရဋ္ဌပါလော ကုလပုတ္တော ဧကမ္ပိ ဘတ္တံ န ဘုဉ္ဇိ, ဒွေပိ ဘတ္တာနိ န ဘုဉ္ဇိ, တီဏိပိ ဘတ္တာနိ န ဘုဉ္ဇိ, စတ္တာရိပိ ဘတ္တာနိ န ဘုဉ္ဇိ, ပဉ္စပိ ဘတ္တာနိ န ဘုဉ္ဇိ, ဆပိ ဘတ္တာနိ န ဘုဉ္ဇိ, သတ္တပိ ဘတ္တာနိ န ဘုဉ္ဇိ။ အထ ခေါ ရဋ္ဌပါလဿ ကုလပုတ္တဿ မာတာပိတရော ရဋ္ဌပါလံ ကုလပုတ္တံ ဧတဒဝေါစုံ – ‘‘တွံ ခေါသိ, တာတ ရဋ္ဌပါလ, အမှာကံ ဧကပုတ္တကော ပိယော မနာပေါ သုခေဓိတော သုခပရိဘတော။ န တွံ, တာတ ရဋ္ဌပါလ, ကဿစိ, ဒုက္ခဿ ဇာနာသိ [‘‘မရဏေနပိ တေ…ပေ… ပဗ္ဗဇ္ဇာယာ’’တိ ဝါကျဒွယံ သီ။ သျာ။ ကံ။ ပီ။ ပေါတ္ထကေသု ဒုတိယဋ္ဌာနေ ယေဝ ဒိဿတိ, ပါရာဇိကပါဠိယံ ပန ပဌမဋ္ဌာနေ ယေဝ ဒိဿတိ။ တသ္မာ ဣဓ ဒုတိယဋ္ဌာနေ ပုနာဂတံ အဓိကံ ဝိယ ဒိဿတိ]။ မရဏေနပိ တေ မယံ အကာမကာ ဝိနာ ဘဝိဿာမ။ ကိံ ပန မယံ တံ ဇီဝန္တံ အနုဇာနိဿာမ အဂါရသ္မာ အနဂါရိယံ ပဗ္ဗဇ္ဇာယ။ ဥဋ္ဌေဟိ, တာတ ရဋ္ဌပါလ, ဘုဉ္ဇ စ ပိဝ စ ပရိစာရေဟိ စ၊ ဘုဉ္ဇန္တော ပိဝန္တော ပရိစာရေန္တော ကာမေ ပရိဘုဉ္ဇန္တော ပုညာနိ ကရောန္တော အဘိရမဿု။ န တံ မယံ အနုဇာနာမ အဂါရသ္မာ အနဂါရိယံ ပဗ္ဗဇ္ဇာယ [‘‘မရဏေနပိ တေ…ပေ… ပဗ္ဗဇာယာ’’တိ ဝါကျဒွယံ သီ။ သျာ။ ကံ။ ပီ။ ပေါတ္ထကေသု ဒုတိယဋ္ဌာနေ ယေဝ ဒိဿတိ, ပါရာဇိကပါဠိယံ ပန ပဌမဋ္ဌာနေ ယေဝ ဒိဿတိ။ တသ္မာ ဣဓ ဒုတိယဋ္ဌာနေ ပုနာဂတံ အဓိကံ ဝိယ ဒိဿတိ]။ မရဏေနပိ တေ မယံ အကာမကာ ဝိနာ ဘဝိဿာမ။ ကိံ ပန မယံ တံ ဇီဝန္တံ အနုဇာနိဿာမ အဂါရသ္မာ အနဂါရိယံ ပဗ္ဗဇ္ဇာယာ’’တိ? ဧဝံ ဝုတ္တေ, ရဋ္ဌပါလော ကုလပုတ္တော တုဏှီ အဟောသိ။ ဒုတိယမ္ပိ ခေါ ရဋ္ဌပါလဿ ကုလပုတ္တဿ
(မ၊၂၊၂၄၈။)
မာတာပိတရော ရဋ္ဌပါလံ ကုလပုတ္တံ ဧတဒဝေါစုံ…ပေ… ဒုတိယမ္ပိ ခေါ ရဋ္ဌပါလော ကုလပုတ္တော တုဏှီ အဟောသိ။ တတိယမ္ပိ ခေါ ရဋ္ဌပါလဿ ကုလပုတ္တဿ မာတာပိတရော ရဋ္ဌပါလံ ကုလပုတ္တံ ဧတဒဝေါစုံ – ‘‘တွံ ခေါသိ, တာတ ရဋ္ဌပါလ, အမှာကံ ဧကပုတ္တကော ပိယော မနာပေါ သုခေဓိတော သုခပရိဘတော။ န တွံ, တာတ ရဋ္ဌပါလ, ကဿစိ ဒုက္ခဿ ဇာနာသိ။ မရဏေနပိ တေ မယံ အကာမကာ ဝိနာ ဘဝိဿာမ, ကိံ ပန မယံ တံ ဇီဝန္တံ အနုဇာနိဿာမ အဂါရသ္မာ အနဂါရိယံ ပဗ္ဗဇ္ဇာယ။ ဥဋ္ဌေဟိ, တာတ ရဋ္ဌပါလ, ဘုဉ္ဇ စ ပိဝ စ ပရိစာရေဟိ စ၊ ဘုဉ္ဇန္တော ပိဝန္တော ပရိစာရေန္တော ကာမေ ပရိဘုဉ္ဇန္တော ပုညာနိ ကရောန္တော အဘိရမဿု။ န တံ မယံ အနုဇာနာမ အဂါရသ္မာ အနဂါရိယံ ပဗ္ဗဇ္ဇာယ။ မရဏေနပိ တေ မယံ အကာမကာ ဝိနာ ဘဝိဿာမ။ ကိံ ပန မယံ တံ ဇီဝန္တံ အနုဇာနိဿာမ အဂါရသ္မာ အနဂါရိယံ ပဗ္ဗဇ္ဇာယာ’’တိ? တတိယမ္ပိ ခေါ ရဋ္ဌပါလော ကုလပုတ္တော တုဏှီ အဟောသိ။
မြန်֍ ၂၉၇။ အထ ခေါ ရဋ္ဌပါလဿ ကုလပုတ္တဿ သဟာယကာ ယေန ရဋ္ဌပါလော ကုလပုတ္တော တေနုပသင်္ကမိံသု၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ရဋ္ဌပါလံ ကုလပုတ္တံ ဧတဒဝေါစုံ – ‘‘တွံ ခေါသိ [တွံ ခေါ (သီ။ ပီ။)], သမ္မ ရဋ္ဌပါလ, မာတာပိတူနံ ဧကပုတ္တကော ပိယော မနာပေါ သုခေဓိတော သုခပရိဘတော။ န တွံ, သမ္မ ရဋ္ဌပါလ, ကဿစိ ဒုက္ခဿ ဇာနာသိ။ မရဏေနပိ တေ မာတာပိတရော အကာမကာ ဝိနာ ဘဝိဿန္တိ။ ကိံ ပန တေ တံ ဇီဝန္တံ အနုဇာနိဿန္တိ အဂါရသ္မာ အနဂါရိယံ ပဗ္ဗဇ္ဇာယ။ ဥဋ္ဌေဟိ, သမ္မ ရဋ္ဌပါလ, ဘုဉ္ဇ စ ပိဝ စ ပရိစာရေဟိ စ၊ ဘုဉ္ဇန္တော ပိဝန္တော ပရိစာရေန္တော ကာမေ ပရိဘုဉ္ဇန္တော ပုညာနိ ကရောန္တော အဘိရမဿု။ န တံ မာတာပိတရော အနုဇာနိဿန္တိ [အနုဇာနန္တိ (သီ။ သျာ။ ကံ။ ပီ။)] အဂါရသ္မာ အနဂါရိယံ ပဗ္ဗဇ္ဇာယ။ မရဏေနပိ တေ မာတာပိတရော အကာမကာ ဝိနာ ဘဝိဿန္တိ။ ကိံ ပန တေ တံ ဇီဝန္တံ အနုဇာနိဿန္တိ အဂါရသ္မာ အနဂါရိယံ ပဗ္ဗဇ္ဇာယာ’’တိ? ဧဝံ ဝုတ္တေ, ရဋ္ဌပါလော ကုလပုတ္တော တုဏှီ အဟောသိ။ ဒုတိယမ္ပိ ခေါ… တတိယမ္ပိ ခေါ ရဋ္ဌပါလဿ ကုလပုတ္တဿ သဟာယကာ ရဋ္ဌပါလံ ကုလပုတ္တံ ဧတဒဝေါစုံ – ‘‘တွံ ခေါသိ, သမ္မ ရဋ္ဌပါလ, မာတာပိတူနံ ဧကပုတ္တကော ပိယော မနာပေါ သုခေဓိတော သုခပရိဘတော, န တွံ, သမ္မ ရဋ္ဌပါလ, ကဿစိ ဒုက္ခဿ ဇာနာသိ, မရဏေနပိ တေ မာတာပိတရော အကာမကာ ဝိနာ ဘဝိဿန္တိ။ ကိံ ပန တေ တံ ဇီဝန္တံ အနုဇာနိဿန္တိ အဂါရသ္မာ အနဂါရိယံ ပဗ္ဗဇ္ဇာယ? ဥဋ္ဌေဟိ, သမ္မ ရဋ္ဌပါလ, ဘုဉ္ဇ စ ပိဝ စ ပရိစာရေဟိ စ, ဘုဉ္ဇန္တော ပိဝန္တော ပရိစာရေန္တော ကာမေ ပရိဘုဉ္ဇန္တော
(မ၊၂၊၂၄၉။)
ပုညာနိ ကရောန္တော အဘိရမဿု။ န တံ မာတာပိတရော အနုဇာနိဿန္တိ အဂါရသ္မာ အနဂါရိယံ ပဗ္ဗဇ္ဇာယ, မရဏေနပိ တေ မာတာပိတရော အကာမကာ ဝိနာ ဘဝိဿန္တိ။ ကိံ ပန တေ တံ ဇီဝန္တံ အနုဇာနိဿန္တိ အဂါရသ္မာ အနဂါရိယံ ပဗ္ဗဇ္ဇာယာ’’တိ? တတိယမ္ပိ ခေါ ရဋ္ဌပါလော ကုလပုတ္တော တုဏှီ အဟောသိ။
မြန်֍ ၂၉၈။ အထ ခေါ ရဋ္ဌပါလဿ ကုလပုတ္တဿ သဟာယကာ ယေန ရဋ္ဌပါလဿ ကုလပုတ္တဿ မာတာပိတရော တေနုပသင်္ကမိံသု၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ရဋ္ဌပါလဿ ကုလပုတ္တဿ မာတာပိတရော ဧတဒဝေါစုံ – ‘‘အမ္မတာတာ, ဧသော ရဋ္ဌပါလော ကုလပုတ္တော တတ္ထေဝ အနန္တရဟိတာယ ဘူမိယာ နိပန္နော – ‘ဣဓေဝ မေ မရဏံ ဘဝိဿတိ ပဗ္ဗဇ္ဇာ ဝါ’တိ။ သစေ တုမှေ ရဋ္ဌပါလံ ကုလပုတ္တံ နာနုဇာနိဿထ အဂါရသ္မာ အနဂါရိယံ ပဗ္ဗဇ္ဇာယ, တတ္ထေဝ [တတ္ထေဝဿ (သီ။)] မရဏံ အာဂမိဿတိ။ သစေ ပန တုမှေ ရဋ္ဌပါလံ ကုလပုတ္တံ အနုဇာနိဿထ အဂါရသ္မာ အနဂါရိယံ ပဗ္ဗဇ္ဇာယ, ပဗ္ဗဇိတမ္ပိ နံ ဒက္ခိဿထ။ သစေ ရဋ္ဌပါလော ကုလပုတ္တော နာဘိရမိဿတိ အဂါရသ္မာ အနဂါရိယံ ပဗ္ဗဇ္ဇာယ, ကာ တဿ [ကာ စဿ (သီ။)] အညာ ဂတိ ဘဝိဿတိ? ဣဓေဝ ပစ္စာဂမိဿတိ။ အနုဇာနာထ ရဋ္ဌပါလံ ကုလပုတ္တံ အဂါရသ္မာ အနဂါရိယံ ပဗ္ဗဇ္ဇာယာ’’တိ။ ‘‘အနုဇာနာမ, တာတာ, ရဋ္ဌပါလံ ကုလပုတ္တံ အဂါရသ္မာ အနဂါရိယံ ပဗ္ဗဇ္ဇာယ။ ပဗ္ဗဇိတေန စ ပန [ပန တေ (သျာ။ ကံ။ က။)] မာတာပိတရော ဥဒ္ဒဿေတဗ္ဗာ’’တိ။ အထ ခေါ ရဋ္ဌပါလဿ ကုလပုတ္တဿ သဟာယကာ ယေန ရဋ္ဌပါလော ကုလပုတ္တော တေနုပသင်္ကမိံသု၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ရဋ္ဌပါလံ ကုလပုတ္တံ ဧတဒဝေါစုံ – ‘‘ဥဋ္ဌေဟိ, သမ္မ ရဋ္ဌပါလ [‘‘တွံ ခေါသိ သမ္မ ရဋ္ဌပါလ မာတာပိတူနံ ဧကပုတ္တကော ပိယော မနာပေါ သုခေဓိတော သုခပရိဟတော, န တွံ သမ္မ ရဋ္ဌပါလ ကဿစိ ဒုက္ခဿ ဇာနာသိ, ဥဋ္ဌေဟိ သမ္မ ရဋ္ဌပါလ ဘုဉ္ဇ စ ပိဝ စ ပရိစာရေဟိ စ, ဘုဉ္ဇန္တော ပိဝန္တော ပရိစာရေန္တော ကာမေ ပရိဘုဉ္ဇန္တော ပုညာနိ ကရောန္တော အဘိရမဿု, (သီ။ ပီ။ က။)], အနုညာတောသိ မာတာပိတူဟိ အဂါရသ္မာ အနဂါရိယံ ပဗ္ဗဇ္ဇာယ။ ပဗ္ဗဇိတေန စ ပန တေ မာတာပိတရော ဥဒ္ဒဿေတဗ္ဗာ’’တိ။
မြန်֍ ၂၉၉။ အထ ခေါ ရဋ္ဌပါလော ကုလပုတ္တော ဥဋ္ဌဟိတွာ ဗလံ ဂါဟေတွာ ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ ရဋ္ဌပါလော ကုလပုတ္တော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘အနုညာတော အဟံ, ဘန္တေ, မာတာပိတူဟိ အဂါရသ္မာ အနဂါရိယံ ပဗ္ဗဇ္ဇာယ။ ပဗ္ဗာဇေတု မံ ဘဂဝါ’’တိ။ အလတ္ထ ခေါ ရဋ္ဌပါလော ကုလပုတ္တော
(မ၊၂၊၂၅၀။)
ဘဂဝတော သန္တိကေ ပဗ္ဗဇ္ဇံ, အလတ္ထ ဥပသမ္ပဒံ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ အစိရူပသမ္ပန္နေ အာယသ္မန္တေ ရဋ္ဌပါလေ အဍ္ဎမာသူပသမ္ပန္နေ ထုလ္လကောဋ္ဌိကေ ယထာဘိရန္တံ ဝိဟရိတွာ ယေန သာဝတ္ထိ တေန စာရိကံ ပက္ကာမိ။ အနုပုဗ္ဗေန စာရိကံ စရမာနော ယေန သာဝတ္ထိ တဒဝသရိ။ တတြ သုဒံ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ အထ ခေါ အာယသ္မာ ရဋ္ဌပါလော ဧကော ဝူပကဋ္ဌော အပ္ပမတ္တော အာတာပီ ပဟိတတ္တော ဝိဟရန္တော နစိရဿေဝ – ယဿတ္ထာယ ကုလပုတ္တာ သမ္မဒေဝ အဂါရသ္မာ အနဂါရိယံ ပဗ္ဗဇန္တိ တဒနုတ္တရံ – ဗြဟ္မစရိယပရိယောသာနံ ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတွာ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟာသိ။ ‘ခီဏာ ဇာတိ, ဝုသိတံ ဗြဟ္မစရိယံ, ကတံ ကရဏီယံ, နာပရံ ဣတ္ထတ္တာယာ’တိ အဗ္ဘညာသိ။ အညတရော ခေါ ပနာယသ္မာ ရဋ္ဌပါလော အရဟတံ အဟောသိ။
အထ ခေါ အာယသ္မာ ရဋ္ဌပါလော ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ အာယသ္မာ ရဋ္ဌပါလော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ဣစ္ဆာမဟံ, ဘန္တေ, မာတာပိတရော ဥဒ္ဒဿေတုံ, သစေ မံ ဘဂဝါ အနုဇာနာတီ’’တိ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ အာယသ္မတော ရဋ္ဌပါလဿ စေတသာ စေတော ပရိစ္စ [စေတောပရိဝိတက္ကံ (သီ။ ပီ။)] မနသာကာသိ။ ယထာ [ယဒါ (သီ။ ပီ။)] ဘဂဝါ အညာသိ – ‘‘အဘဗ္ဗော ခေါ ရဋ္ဌပါလော ကုလပုတ္တော သိက္ခံ ပစ္စက္ခာယ ဟီနာယာဝတ္တိတု’’န္တိ, အထ ခေါ ဘဂဝါ အာယသ္မန္တံ ရဋ္ဌပါလံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ယဿဒါနိ တွံ, ရဋ္ဌပါလ, ကာလံ မညသီ’’တိ။ အထ ခေါ အာယသ္မာ ရဋ္ဌပါလော ဥဋ္ဌာယာသနာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ပဒက္ခိဏံ ကတွာ သေနာသနံ သံသာမေတွာ ပတ္တစီဝရမာဒါယ ယေန ထုလ္လကောဋ္ဌိကံ တေန စာရိကံ ပက္ကာမိ။ အနုပုဗ္ဗေန စာရိကံ စရမာနော ယေန ထုလ္လကောဋ္ဌိကော တဒဝသရိ။ တတြ သုဒံ အာယသ္မာ ရဋ္ဌပါလော ထုလ္လကောဋ္ဌိကေ ဝိဟရတိ ရညော ကောရဗျဿ မိဂစီရေ။ အထ ခေါ အာယသ္မာ ရဋ္ဌပါလော ပုဗ္ဗဏှသမယံ နိဝါသေတွာ ပတ္တစီဝရမာဒါယ ထုလ္လကောဋ္ဌိကံ ပိဏ္ဍာယ ပါဝိသိ။ ထုလ္လကောဋ္ဌိကေ သပဒါနံ ပိဏ္ဍာယ စရမာနော ယေန သကပိတု နိဝေသနံ တေနုပသင်္ကမိ။ တေန ခေါ ပန သမယေန အာယသ္မတော ရဋ္ဌပါလဿ ပိတာ မဇ္ဈိမာယ ဒွါရသာလာယ ဥလ္လိခါပေတိ။ အဒ္ဒသာ ခေါ အာယသ္မတော ရဋ္ဌပါလဿ ပိတာ အာယသ္မန္တံ ရဋ္ဌပါလံ ဒူရတောဝ အာဂစ္ဆန္တံ။ ဒိသွာန ဧတဒဝေါစ – ‘‘ဣမေဟိ မုဏ္ဍကေဟိ သမဏကေဟိ အမှာကံ ဧကပုတ္တကော ပိယော မနာပေါ ပဗ္ဗာဇိတော’’တိ။ အထ ခေါ အာယသ္မာ
(မ၊၂၊၂၅၁။)
ရဋ္ဌပါလော သကပိတု နိဝေသနေ နေဝ ဒါနံ အလတ္ထ န ပစ္စက္ခာနံ၊ အညဒတ္ထု အက္ကောသမေဝ အလတ္ထ။ တေန ခေါ ပန သမယေန အာယသ္မတော ရဋ္ဌပါလဿ ဉာတိဒါသီ အာဘိဒေါသိကံ ကုမ္မာသံ ဆဍ္ဍေတုကာမာ ဟောတိ။ အထ ခေါ အာယသ္မာ ရဋ္ဌပါလော တံ ဉာတိဒါသိံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘သစေတံ, ဘဂိနိ, ဆဍ္ဍနီယဓမ္မံ, ဣဓ မေ ပတ္တေ အာကိရာ’’တိ။ အထ ခေါ အာယသ္မတော ရဋ္ဌပါလဿ ဉာတိဒါသီ တံ အာဘိဒေါသိကံ ကုမ္မာသံ အာယသ္မတော ရဋ္ဌပါလဿ ပတ္တေ အာကိရန္တီ ဟတ္ထာနဉ္စ ပါဒါနဉ္စ သရဿ စ နိမိတ္တံ အဂ္ဂဟေသိ။
မြန်֍ ၃၀၀။ အထ ခေါ အာယသ္မတော ရဋ္ဌပါလဿ ဉာတိဒါသီ ယေနာယသ္မတော ရဋ္ဌပါလဿ မာတာ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ အာယသ္မတော ရဋ္ဌပါလဿ မာတရံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ယဂ္ဃေယျေ, ဇာနေယျာသိ – ‘အယျပုတ္တော ရဋ္ဌပါလော အနုပ္ပတ္တော’’’တိ။ ‘‘သစေ, ဇေ, သစ္စံ ဘဏသိ, အဒါသိံ တံ ကရောမီ’’တိ [သစ္စံ ဝဒသိ, အဒါသီ ဘဝသီတိ (သီ။ ပီ။), သစ္စံ ဝဒသိ, အဒါသီ ဘဝိဿသိ (က။)]။ အထ ခေါ အာယသ္မတော ရဋ္ဌပါလဿ မာတာ ယေနာယသ္မတော ရဋ္ဌပါလဿ ပိတာ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ အာယသ္မတော ရဋ္ဌပါလဿ ပိတရံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ယဂ္ဃေ, ဂဟပတိ, ဇာနေယျာသိ – ‘ရဋ္ဌပါလော ကိရ ကုလပုတ္တော အနုပ္ပတ္တော’’’တိ? တေန ခေါ ပန သမယေန အာယသ္မာ ရဋ္ဌပါလော တံ အာဘိဒေါသိကံ ကုမ္မာသံ အညတရံ ကုဋ္ဋမူလံ [ကုဍ္ဍံ (သီ။ သျာ။ ကံ။ ပီ။)] နိဿာယ ပရိဘုဉ္ဇတိ။ အထ ခေါ အာယသ္မတော ရဋ္ဌပါလဿ ပိတာ ယေနာယသ္မာ ရဋ္ဌပါလော တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ အာယသ္မန္တံ ရဋ္ဌပါလံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘အတ္ထိ နာမ, တာတ ရဋ္ဌပါလ, အာဘိဒေါသိကံ ကုမ္မာသံ ပရိဘုဉ္ဇိဿသိ? နနု, တာတ ရဋ္ဌပါလ, သကံ ဂေဟံ ဂန္တဗ္ဗ’’န္တိ? ‘‘ကုတော နော, ဂဟပတိ, အမှာကံ ဂေဟံ အဂါရသ္မာ အနဂါရိယံ ပဗ္ဗဇိတာနံ? အနဂါရာ မယံ, ဂဟပတိ။ အဂမမှ ခေါ တေ, ဂဟပတိ, ဂေဟံ, တတ္ထ နေဝ ဒါနံ အလတ္ထမှ န ပစ္စက္ခာနံ၊ အညဒတ္ထု အက္ကောသမေဝ အလတ္ထမှာ’’တိ။ ‘‘ဧဟိ, တာတ ရဋ္ဌပါလ, ဃရံ ဂမိဿာမာ’’တိ။ ‘‘အလံ, ဂဟပတိ, ကတံ မေ အဇ္ဇ ဘတ္တကိစ္စံ’’။ ‘‘တေန ဟိ, တာတ ရဋ္ဌပါလ, အဓိဝါသေဟိ သွာတနာယ ဘတ္တ’’န္တိ။ အဓိဝါသေသိ ခေါ အာယသ္မာ ရဋ္ဌပါလော တုဏှီဘာဝေန။ အထ ခေါ အာယသ္မတော ရဋ္ဌပါလဿ ပိတာ အာယသ္မတော ရဋ္ဌပါလဿ အဓိဝါသနံ ဝိဒိတွာ ယေန သကံ နိဝေသနံ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ မဟန္တံ ဟိရညသုဝဏ္ဏဿ ပုဉ္ဇံ ကာရာပေတွာ
(မ၊၂၊၂၅၂။)
ကိလဉ္ဇေဟိ ပဋိစ္ဆာဒေတွာ အာယသ္မတော ရဋ္ဌပါလဿ ပုရာဏဒုတိယိကာ အာမန္တေသိ – ‘‘ဧထ တုမှေ, ဝဓုယော, ယေန အလင်္ကာရေန အလင်္ကတာ ပုဗ္ဗေ ရဋ္ဌပါလဿ ကုလပုတ္တဿ ပိယာ ဟောထ မနာပါ တေန အလင်္ကာရေန အလင်္ကရောထာ’’တိ။
မြန်֍ ၃၀၁။ အထ ခေါ အာယသ္မတော ရဋ္ဌပါလဿ ပိတာ တဿာ ရတ္တိယာ အစ္စယေန သကေ နိဝေသနေ ပဏီတံ ခါဒနီယံ ဘောဇနီယံ ပဋိယာဒါပေတွာ အာယသ္မတော ရဋ္ဌပါလဿ ကာလံ အာရောစေသိ – ‘‘ကာလော, တာတ ရဋ္ဌပါလ, နိဋ္ဌိတံ ဘတ္တ’’န္တိ။ အထ ခေါ အာယသ္မာ ရဋ္ဌပါလော ပုဗ္ဗဏှသမယံ နိဝါသေတွာ ပတ္တစီဝရမာဒါယ ယေန သကပိတု နိဝေသနံ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ပညတ္တေ အာသနေ နိသီဒိ။ အထ ခေါ အာယသ္မတော ရဋ္ဌပါလဿ ပိတာ တံ ဟိရညသုဝဏ္ဏဿ ပုဉ္ဇံ ဝိဝရာပေတွာ အာယသ္မန္တံ ရဋ္ဌပါလံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ဣဒံ တေ, တာတ ရဋ္ဌပါလ, မာတု မတ္တိကံ ဓနံ, အညံ ပေတ္တိကံ, အညံ ပိတာမဟံ။ သက္ကာ, တာတ ရဋ္ဌပါလ, ဘောဂေ စ ဘုဉ္ဇိတုံ ပုညာနိ စ ကာတုံ။ ဧဟိ တွံ, တာတ ရဋ္ဌပါလ [ရဋ္ဌပါလ သိက္ခံ ပစ္စက္ခာယ (သဗ္ဗတ္ထ)], ဟီနာယာဝတ္တိတွာ ဘောဂေ စ ဘုဉ္ဇဿု ပုညာနိ စ ကရောဟီ’’တိ။ ‘‘သစေ မေ တွံ, ဂဟပတိ, ဝစနံ ကရေယျာသိ, ဣမံ ဟိရညသုဝဏ္ဏဿ ပုဉ္ဇံ သကဋေ အာရောပေတွာ နိဗ္ဗာဟာပေတွာ မဇ္ဈေဂင်္ဂါယ နဒိယာ သောတေ ဩပိလာပေယျာသိ။ တံ ကိဿ ဟေတု? ယေ ဥပ္ပဇ္ဇိဿန္တိ ဟိ တေ, ဂဟပတိ, တတောနိဒါနံ သောကပရိဒေဝဒုက္ခဒေါမနဿုပါယာသာ’’တိ။ အထ ခေါ အာယသ္မတော ရဋ္ဌပါလဿ ပုရာဏဒုတိယိကာ ပစ္စေကံ ပါဒေသု ဂဟေတွာ အာယသ္မန္တံ ရဋ္ဌပါလံ ဧတဒဝေါစုံ – ‘‘ကီဒိသာ နာမ တာ, အယျပုတ္တ, အစ္ဆရာယော ယာသံ တွံ ဟေတု ဗြဟ္မစရိယံ စရသီ’’တိ? ‘‘န ခေါ မယံ, ဘဂိနီ, အစ္ဆရာနံ ဟေတု ဗြဟ္မစရိယံ စရာမာ’’တိ။ ‘‘ဘဂိနိဝါဒေန နော အယျပုတ္တော ရဋ္ဌပါလော သမုဒါစရတီ’’တိ တာ တတ္ထေဝ မုစ္ဆိတာ ပပတိံသု။ အထ ခေါ အာယသ္မာ ရဋ္ဌပါလော ပိတရံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘သစေ, ဂဟပတိ, ဘောဇနံ ဒါတဗ္ဗံ, ဒေထ၊ မာ နော ဝိဟေဌေထာ’’တိ။ ‘‘ဘုဉ္ဇ, တာတ ရဋ္ဌပါလ, နိဋ္ဌိတံ ဘတ္တ’’န္တိ။ အထ ခေါ အာယသ္မတော ရဋ္ဌပါလဿ ပိတာ အာယသ္မန္တံ ရဋ္ဌပါလံ ပဏီတေန ခါဒနီယေန ဘောဇနီယေန သဟတ္ထာ သန္တပ္ပေသိ သမ္ပဝါရေသိ။
မြန်֍ ၃၀၂။ အထ ခေါ အာယသ္မာ ရဋ္ဌပါလော ဘုတ္တာဝီ ဩနီတပတ္တပါဏီ ဌိတကောဝ ဣမာ ဂါထာ အဘာသိ –
(မ၊၂၊၂၅၃။)
‘‘ပဿ စိတ္တီကတံ ဗိမ္ဗံ, အရုကာယံ သမုဿိတံ၊
အာတုရံ ဗဟုသင်္ကပ္ပံ, ယဿ နတ္ထိ ဓုဝံ ဌိတိ။
‘‘ပဿ စိတ္တီကတံ ရူပံ, မဏိနာ ကုဏ္ဍလေန စ၊
အဋ္ဌိ တစေန ဩနဒ္ဓံ, သဟ ဝတ္ထေဘိ သောဘတိ။
‘‘အလတ္တကကတာ ပါဒါ, မုခံ စုဏ္ဏကမက္ခိတံ၊
အလံ ဗာလဿ မောဟာယ, နော စ ပါရဂဝေသိနော။
‘‘အဋ္ဌာပဒကတာ ကေသာ, နေတ္တာ အဉ္ဇနမက္ခိတာ၊
အလံ ဗာလဿ မောဟာယ, နော စ ပါရဂဝေသိနော။
‘‘အဉ္ဇနီဝ နဝါ [အဉ္ဇနီဝဏ္ဏဝါ (က။)] စိတ္တာ, ပူတိကာယော အလင်္ကတော၊
အလံ ဗာလဿ မောဟာယ, နော စ ပါရဂဝေသိနော။
‘‘ဩဒဟိ မိဂဝေါ ပါသံ, နာသဒါ ဝါကရံ မိဂေါ၊
ဘုတွာ နိဝါပံ ဂစ္ဆာမ [ဂစ္ဆာမိ (သျာ။ က။)], ကန္ဒန္တေ မိဂဗန္ဓကေ’’တိ။
အထ ခေါ အာယသ္မာ ရဋ္ဌပါလော ဌိတကောဝ ဣမာ ဂါထာ ဘာသိတွာ ယေန ရညော ကောရဗျဿ မိဂစီရံ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ အညတရသ္မိံ ရုက္ခမူလေ ဒိဝါဝိဟာရံ နိသီဒိ။
မြန်֍ ၃၀၃။ အထ ခေါ ရာဇာ ကောရဗျော မိဂဝံ အာမန္တေသိ – ‘‘သောဓေဟိ, သမ္မ မိဂဝ, မိဂစီရံ ဥယျာနဘူမိံ၊ ဂစ္ဆာမ သုဘူမိံ ဒဿနာယာ’’တိ။ ‘‘ဧဝံ, ဒေဝါ’’တိ ခေါ မိဂဝေါ ရညော ကောရဗျဿ ပဋိဿုတွာ မိဂစီရံ သောဓေန္တော အဒ္ဒသ အာယသ္မန္တံ ရဋ္ဌပါလံ အညတရသ္မိံ ရုက္ခမူလေ ဒိဝါဝိဟာရံ နိသိန္နံ။ ဒိသွာန ယေန ရာဇာ ကောရဗျော တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ရာဇာနံ ကောရဗျံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘သုဒ္ဓံ ခေါ တေ, ဒေဝ, မိဂစီရံ။ အတ္ထိ စေတ္ထ ရဋ္ဌပါလော နာမ ကုလပုတ္တော ဣမသ္မိံယေဝ ထုလ္လကောဋ္ဌိကေ အဂ္ဂကုလဿ ပုတ္တော ယဿ တွံ အဘိဏှံ ကိတ္တယမာနော အဟောသိ, သော အညတရသ္မိံ ရုက္ခမူလေ ဒိဝါဝိဟာရံ နိသိန္နော’’တိ။ ‘‘တေန ဟိ, သမ္မ မိဂဝ, အလံ ဒါနဇ္ဇ ဥယျာနဘူမိယာ။ တမေဝ ဒါနိ မယံ ဘဝန္တံ ရဋ္ဌပါလံ ပယိရုပါသိဿာမာ’’တိ။ အထ ခေါ ရာဇာ ကောရဗျော ‘‘ယံ တတ္ထ ခါဒနီယံ ဘောဇနီယံ ပဋိယတ္တံ တံ သဗ္ဗံ ဝိဿဇ္ဇေထာ’’တိ ဝတွာ ဘဒြာနိ ဘဒြာနိ ယာနာနိ ယောဇာပေတွာ ဘဒြံ ယာနံ အဘိရုဟိတွာ ဘဒြေဟိ ဘဒြေဟိ ယာနေဟိ ထုလ္လကောဋ္ဌိကမှာ
(မ၊၂၊၂၅၄။)
နိယျာသိ မဟစ္စရာဇာနုဘာဝေန [မဟစ္စာ ရာဇာနုဘာဝေန (သီ။)] အာယသ္မန္တံ ရဋ္ဌပါလံ ဒဿနာယ။ ယာဝတိကာ ယာနဿ ဘူမိ ယာနေန ဂန္တွာ ယာနာ ပစ္စောရောဟိတွာ ပတ္တိကောဝ ဥဿဋာယ ဥဿဋာယ ပရိသာယ ယေနာယသ္မာ ရဋ္ဌပါလော တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ အာယသ္မတာ ရဋ္ဌပါလေန သဒ္ဓိံ သမ္မောဒိ။ သမ္မောဒနီယံ ကထံ သာရဏီယံ ဝီတိသာရေတွာ ဧကမန္တံ အဋ္ဌာသိ။ ဧကမန္တံ ဌိတော ခေါ ရာဇာ ကောရဗျော အာယသ္မန္တံ ရဋ္ဌပါလံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ဣဓ ဘဝံ ရဋ္ဌပါလ ဟတ္ထတ္ထရေ [ကဋ္ဌတ္ထရေ (သျာ။ ကံ။)] နိသီဒတူ’’တိ။ ‘‘အလံ, မဟာရာဇ, နိသီဒ တွံ၊ နိသိန္နော အဟံ သကေ အာသနေ’’တိ။ နိသီဒိ ရာဇာ ကောရဗျော ပညတ္တေ အာသနေ။ နိသဇ္ဇ ခေါ ရာဇာ ကောရဗျော အာယသ္မန္တံ ရဋ္ဌပါလံ ဧတဒဝေါစ –
မြန်֍ ၃၀၄။ ‘‘စတ္တာရိမာနိ, ဘော ရဋ္ဌပါလ, ပါရိဇုညာနိ ယေဟိ ပါရိဇုညေဟိ သမန္နာဂတာ ဣဓေကစ္စေ ကေသမဿုံ ဩဟာရေတွာ ကာသာယာနိ ဝတ္ထာနိ အစ္ဆာဒေတွာ အဂါရသ္မာ အနဂါရိယံ ပဗ္ဗဇန္တိ။ ကတမာနိ စတ္တာရိ? ဇရာပါရိဇုညံ, ဗျာဓိပါရိဇုညံ, ဘောဂပါရိဇုညံ, ဉာတိပါရိဇုညံ။ ကတမဉ္စ, ဘော ရဋ္ဌပါလ, ဇရာပါရိဇုညံ? ဣဓ, ဘော ရဋ္ဌပါလ, ဧကစ္စော ဇိဏ္ဏော ဟောတိ ဝုဍ္ဎော မဟလ္လကော အဒ္ဓဂတော ဝယောအနုပ္ပတ္တော။ သော ဣတိ ပဋိသဉ္စိက္ခတိ – ‘အဟံ ခေါမှိ ဧတရဟိ ဇိဏ္ဏော ဝုဍ္ဎော မဟလ္လကော အဒ္ဓဂတော ဝယောအနုပ္ပတ္တော။ န ခေါ ပန မယာ သုကရံ အနဓိဂတံ ဝါ ဘောဂံ အဓိဂန္တုံ အဓိဂတံ ဝါ ဘောဂံ ဖာတိံ ကာတုံ [ဖာတိကတ္တုံ (သီ။)]။ ယံနူနာဟံ ကေသမဿုံ ဩဟာရေတွာ ကာသာယာနိ ဝတ္ထာနိ အစ္ဆာဒေတွာ အဂါရသ္မာ အနဂါရိယံ ပဗ္ဗဇေယျ’န္တိ။ သော တေန ဇရာပါရိဇုညေန သမန္နာဂတော ကေသမဿုံ ဩဟာရေတွာ ကာသာယာနိ ဝတ္ထာနိ အစ္ဆာဒေတွာ အဂါရသ္မာ အနဂါရိယံ ပဗ္ဗဇတိ။ ဣဒံ ဝုစ္စတိ, ဘော ရဋ္ဌပါလ, ဇရာပါရိဇုညံ။ ဘဝံ ခေါ ပန ရဋ္ဌပါလော ဧတရဟိ ဒဟရော ယုဝါ သုသုကာဠကေသော ဘဒြေန ယောဗ္ဗနေန သမန္နာဂတော ပဌမေန ဝယသာ။ တံ ဘောတော ရဋ္ဌပါလဿ ဇရာပါရိဇုညံ နတ္ထိ။ ကိံ ဘဝံ ရဋ္ဌပါလော ဉတွာ ဝါ ဒိသွာ ဝါ သုတွာ ဝါ အဂါရသ္မာ အနဂါရိယံ ပဗ္ဗဇိတော။
‘‘ကတမဉ္စ, ဘော ရဋ္ဌပါလ, ဗျာဓိပါရိဇုညံ? ဣဓ, ဘော ရဋ္ဌပါလ, ဧကစ္စော အာဗာဓိကော ဟောတိ ဒုက္ခိတော ဗာဠှဂိလာနော။ သော ဣတိ
(မ၊၂၊၂၅၅။)
ပဋိသဉ္စိက္ခတိ – ‘အဟံ ခေါမှိ ဧတရဟိ အာဗာဓိကော ဒုက္ခိတော ဗာဠှဂိလာနော။ န ခေါ ပန မယာ သုကရံ အနဓိဂတံ ဝါ ဘောဂံ အဓိဂန္တုံ အဓိဂတံ ဝါ ဘောဂံ ဖာတိံ ကာတုံ။ ယံနူနာဟံ ကေသမဿုံ ဩဟာရေတွာ ကာသာယာနိ ဝတ္ထာနိ အစ္ဆာဒေတွာ အဂါရသ္မာ အနဂါရိယံ ပဗ္ဗဇေယျ’န္တိ။ သော တေန ဗျာဓိပါရိဇုညေန သမန္နာဂတော ကေသမဿုံ ဩဟာရေတွာ ကာသာယာနိ ဝတ္ထာနိ အစ္ဆာဒေတွာ အဂါရသ္မာ အနဂါရိယံ ပဗ္ဗဇတိ။ ဣဒံ ဝုစ္စတိ, ဘော ရဋ္ဌပါလ, ဗျာဓိပါရိဇုညံ။ ဘဝံ ခေါ ပန ရဋ္ဌပါလော ဧတရဟိ အပ္ပါဗာဓော အပ္ပါတင်္ကော သမဝေပါကိနိယာ ဂဟဏိယာ သမန္နာဂတော နာတိသီတာယ နာစ္စုဏှာယ။ တံ ဘောတော ရဋ္ဌပါလဿ ဗျာဓိပါရိဇုညံ နတ္ထိ။ ကိံ ဘဝံ ရဋ္ဌပါလော ဉတွာ ဝါ ဒိသွာ ဝါ သုတွာ ဝါ အဂါရသ္မာ အနဂါရိယံ ပဗ္ဗဇိတော?
‘‘ကတမဉ္စ, ဘော ရဋ္ဌပါလ, ဘောဂပါရိဇုညံ? ဣဓ, ဘော ရဋ္ဌပါလ, ဧကစ္စော အဍ္ဎော ဟောတိ မဟဒ္ဓနော မဟာဘောဂေါ။ တဿ တေ ဘောဂါ အနုပုဗ္ဗေန ပရိက္ခယံ ဂစ္ဆန္တိ။ သော ဣတိ ပဋိသဉ္စိက္ခတိ – ‘အဟံ ခေါ ပုဗ္ဗေ အဍ္ဎော အဟောသိံ မဟဒ္ဓနော မဟာဘောဂေါ။ တဿ မေ တေ ဘောဂါ အနုပုဗ္ဗေန ပရိက္ခယံ ဂတာ။ န ခေါ ပန မယာ သုကရံ အနဓိဂတံ ဝါ ဘောဂံ အဓိဂန္တုံ အဓိဂတံ ဝါ ဘောဂံ ဖာတိံ ကာတုံ။ ယံနူနာဟံ ကေသမဿုံ ဩဟာရေတွာ ကာသာယာနိ ဝတ္ထာနိ အစ္ဆာဒေတွာ အဂါရသ္မာ အနဂါရိယံ ပဗ္ဗဇေယျ’န္တိ။ သော တေန ဘောဂပါရိဇုညေန သမန္နာဂတော ကေသမဿုံ ဩဟာရေတွာ ကာသာယာနိ ဝတ္ထာနိ အစ္ဆာဒေတွာ အဂါရသ္မာ အနဂါရိယံ ပဗ္ဗဇတိ။ ဣဒံ ဝုစ္စတိ, ဘော ရဋ္ဌပါလ, ဘောဂပါရိဇုညံ။ ဘဝံ ခေါ ပန ရဋ္ဌပါလော ဣမသ္မိံယေဝ ထုလ္လကောဋ္ဌိကေ အဂ္ဂကုလဿ ပုတ္တော။ တံ ဘောတော ရဋ္ဌပါလဿ ဘောဂပါရိဇုညံ နတ္ထိ။ ကိံ ဘဝံ ရဋ္ဌပါလော ဉတွာ ဝါ ဒိသွာ ဝါ သုတွာ ဝါ အဂါရသ္မာ အနဂါရိယံ ပဗ္ဗဇိတော?
‘‘ကတမဉ္စ, ဘော ရဋ္ဌပါလ, ဉာတိပါရိဇုညံ? ဣဓ, ဘော ရဋ္ဌပါလ, ဧကစ္စဿ ဗဟူ ဟောန္တိ မိတ္တာမစ္စာ ဉာတိသာလောဟိတာ။ တဿ တေ ဉာတကာ အနုပုဗ္ဗေန ပရိက္ခယံ ဂစ္ဆန္တိ။ သော ဣတိ ပဋိသဉ္စိက္ခတိ – ‘မမံ ခေါ ပုဗ္ဗေ ဗဟူ အဟေသုံ မိတ္တာမစ္စာ ဉာတိသာလောဟိတာ။ တဿ မေ တေ အနုပုဗ္ဗေန ပရိက္ခယံ ဂတာ။ န ခေါ ပန မယာ သုကရံ အနဓိဂတံ ဝါ ဘောဂံ အဓိဂန္တုံ အဓိဂတံ ဝါ ဘောဂံ ဖာတိံ ကာတုံ။ ယံနူနာဟံ ကေသမဿုံ ဩဟာရေတွာ ကာသာယာနိ ဝတ္ထာနိ အစ္ဆာဒေတွာ အဂါရသ္မာ အနဂါရိယံ ပဗ္ဗဇေယျ’န္တိ။
(မ၊၂၊၂၅၆။)
သော တေန ဉာတိပါရိဇုညေန သမန္နာဂတော ကေသမဿုံ ဩဟာရေတွာ ကာသာယာနိ ဝတ္ထာနိ အစ္ဆာဒေတွာ အဂါရသ္မာ အနဂါရိယံ ပဗ္ဗဇတိ။ ဣဒံ ဝုစ္စတိ, ဘော ရဋ္ဌပါလ, ဉာတိပါရိဇုညံ။ ဘောတော ခေါ ပန ရဋ္ဌပါလဿ ဣမသ္မိံယေဝ ထုလ္လကောဋ္ဌိကေ ဗဟူ မိတ္တာမစ္စာ ဉာတိသာလောဟိတာ။ တံ ဘောတော ရဋ္ဌပါလဿ ဉာတိပါရိဇုညံ နတ္ထိ။ ကိံ ဘဝံ ရဋ္ဌပါလော ဉတွာ ဝါ ဒိသွာ ဝါ သုတွာ ဝါ အဂါရသ္မာ အနဂါရိယံ ပဗ္ဗဇိတော?
‘‘ဣမာနိ ခေါ, ဘော ရဋ္ဌပါလ, စတ္တာရိ ပါရိဇုညာနိ, ယေဟိ ပါရိဇုညေဟိ သမန္နာဂတာ ဣဓေကစ္စေ ကေသမဿုံ ဩဟာရေတွာ ကာသာယာနိ ဝတ္ထာနိ အစ္ဆာဒေတွာ အဂါရသ္မာ အနဂါရိယံ ပဗ္ဗဇန္တိ။ တာနိ ဘောတော ရဋ္ဌပါလဿ နတ္ထိ။ ကိံ ဘဝံ ရဋ္ဌပါလော ဉတွာ ဝါ ဒိသွာ ဝါ သုတွာ ဝါ အဂါရသ္မာ အနဂါရိယံ ပဗ္ဗဇိတော’’တိ။
မြန်֍ ၃၀၅။ ‘‘အတ္ထိ ခေါ, မဟာရာဇ, တေန ဘဂဝတာ ဇာနတာ ပဿတာ အရဟတာ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေန စတ္တာရော ဓမ္မုဒ္ဒေသာ ဥဒ္ဒိဋ္ဌာ, ယေ အဟံ [ယမဟံ (သျာ။ ကံ။ က။)] ဉတွာ စ ဒိသွာ စ သုတွာ စ အဂါရသ္မာ အနဂါရိယံ ပဗ္ဗဇိတော။ ကတမေ စတ္တာရော? ‘ဥပနိယျတိ လောကော အဒ္ဓုဝေါ’တိ ခေါ, မဟာရာဇ, တေန ဘဂဝတာ ဇာနတာ ပဿတာ အရဟတာ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေန ပဌမော ဓမ္မုဒ္ဒေသော ဥဒ္ဒိဋ္ဌော, ယမဟံ ဉတွာ စ ဒိသွာ သုတွာ စ အဂါရသ္မာ အနဂါရိယံ ပဗ္ဗဇိတော။ ‘အတာဏော လောကော အနဘိဿရော’တိ ခေါ, မဟာရာဇ, တေန ဘဂဝတာ ဇာနတာ ပဿတာ အရဟတာ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေန ဒုတိယော ဓမ္မုဒ္ဒေသော ဥဒ္ဒိဋ္ဌော, ယမဟံ ဉတွာ စ ဒိသွာ သုတွာ စ အဂါရသ္မာ အနဂါရိယံ ပဗ္ဗဇိတော။ ‘အဿကော လောကော, သဗ္ဗံ ပဟာယ ဂမနီယ’န္တိ ခေါ, မဟာရာဇ, တေန ဘဂဝတာ ဇာနတာ ပဿတာ အရဟတာ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေန တတိယော ဓမ္မုဒ္ဒေသော ဥဒ္ဒိဋ္ဌော, ယမဟံ ဉတွာ စ ဒိသွာ သုတွာ စ အဂါရသ္မာ အနဂါရိယံ ပဗ္ဗဇိတော။ ‘ဦနော လောကော အတိတ္တော တဏှာဒါသော’တိ ခေါ, မဟာရာဇ, တေန ဘဂဝတာ ဇာနတာ ပဿတာ အရဟတာ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေန စတုတ္ထော ဓမ္မုဒ္ဒေသော ဥဒ္ဒိဋ္ဌော, ယမဟံ ဉတွာ စ ဒိသွာ သုတွာ စ အဂါရသ္မာ အနဂါရိယံ ပဗ္ဗဇိတော။ ဣမေ ခေါ, မဟာရာဇ, တေန ဘဂဝတာ ဇာနတာ ပဿတာ အရဟတာ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေန စတ္တာရော ဓမ္မုဒ္ဒေသာ ဥဒ္ဒိဋ္ဌာ, ယေ အဟံ ဉတွာ စ ဒိသွာ သုတွာ စ အဂါရသ္မာ အနဂါရိယံ ပဗ္ဗဇိတော’’တိ။
(မ၊၂၊၂၅၇။)
မြန်֍ ၃၀၆။ ‘‘‘ဥပနိယျတိ လောကော အဒ္ဓုဝေါ’တိ – ဘဝံ ရဋ္ဌပါလော အာဟ။ ဣမဿ, ဘော ရဋ္ဌပါလ, ဘာသိတဿ ကထံ အတ္ထော ဒဋ္ဌဗ္ဗော’’တိ? ‘‘တံ ကိံ မညသိ, မဟာရာဇ, တွံ ဝီသတိဝဿုဒ္ဒေသိကောပိ ပဏ္ဏဝီသတိဝဿုဒ္ဒေသိကောပိ ဟတ္ထိသ္မိမ္ပိ ကတာဝီ အဿသ္မိမ္ပိ ကတာဝီ ရထသ္မိမ္ပိ ကတာဝီ ဓနုသ္မိမ္ပိ ကတာဝီ ထရုသ္မိမ္ပိ ကတာဝီ ဦရုဗလီ ဗာဟုဗလီ အလမတ္တော သင်္ဂါမာဝစရော’’တိ? ‘‘အဟောသိံ အဟံ, ဘော ရဋ္ဌပါလ, ဝီသတိဝဿုဒ္ဒေသိကောပိ ပဏ္ဏဝီသတိဝဿုဒ္ဒေသိကောပိ ဟတ္ထိသ္မိမ္ပိ ကတာဝီ အဿသ္မိမ္ပိ ကတာဝီ ရထသ္မိမ္ပိ ကတာဝီ ဓနုသ္မိမ္ပိ ကတာဝီ ထရုသ္မိမ္ပိ ကတာဝီ ဦရုဗလီ ဗာဟုဗလီ အလမတ္တော သင်္ဂါမာဝစရော။ အပ္ပေကဒါဟံ, ဘော ရဋ္ဌပါလ, ဣဒ္ဓိမာဝ မညေ န [ဣဒ္ဓိမာ မညေ န (သျာ။ ကံ။), ဣဒ္ဓိမာ စ မညေ (သီ။), န ဝိယ မညေ (က။)] အတ္တနော ဗလေန သမသမံ သမနုပဿာမီ’’တိ။ ‘‘တံ ကိံ မညသိ, မဟာရာဇ, ဧဝမေဝ တွံ ဧတရဟိ ဦရုဗလီ ဗာဟုဗလီ အလမတ္တော သင်္ဂါမာဝစရော’’တိ? ‘‘နော ဟိဒံ, ဘော ရဋ္ဌပါလ။ ဧတရဟိ ဇိဏ္ဏော ဝုဍ္ဎော မဟလ္လကော အဒ္ဓဂတော ဝယောအနုပ္ပတ္တော အာသီတိကော မေ ဝယော ဝတ္တတိ။ အပ္ပေကဒါဟံ, ဘော ရဋ္ဌပါလ, ‘ဣဓ ပါဒံ ကရိဿာမီ’တိ အညေနေဝ ပါဒံ ကရောမီ’’တိ။ ‘‘ဣဒံ ခေါ တံ, မဟာရာဇ, တေန ဘဂဝတာ ဇာနတာ ပဿတာ အရဟတာ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေန သန္ဓာယ ဘာသိတံ – ‘ဥပနိယျတိ လောကော အဒ္ဓုဝေါ’တိ, ယမဟံ ဉတွာ စ ဒိသွာ သုတွာ စ အဂါရသ္မာ အနဂါရိယံ ပဗ္ဗဇိတော’’တိ။ ‘‘အစ္ဆရိယံ, ဘော ရဋ္ဌပါလ, အဗ္ဘုတံ, ဘော ရဋ္ဌပါလ! ယာဝ သုဘာသိတံ စိဒံ တေန ဘဂဝတာ ဇာနတာ ပဿတာ အရဟတာ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေန – ‘ဥပနိယျတိ လောကော အဒ္ဓုဝေါ’တိ။ ဥပနိယျတိ ဟိ, ဘော ရဋ္ဌပါလ, လောကော အဒ္ဓုဝေါ။
‘‘သံဝိဇ္ဇန္တေ ခေါ, ဘော ရဋ္ဌပါလ, ဣမသ္မိံ ရာဇကုလေ ဟတ္ထိကာယာပိ အဿကာယာပိ ရထကာယာပိ ပတ္တိကာယာပိ, အမှာကံ အာပဒါသု ပရိယောဓာယ ဝတ္တိဿန္တိ။ ‘အတာဏော လောကော အနဘိဿရော’တိ – ဘဝံ ရဋ္ဌပါလော အာဟ။ ဣမဿ ပန, ဘော ရဋ္ဌပါလ, ဘာသိတဿ ကထံ အတ္ထော ဒဋ္ဌဗ္ဗော’’တိ? ‘‘တံ ကိံ မညသိ, မဟာရာဇ, အတ္ထိ တေ ကောစိ အနုသာယိကော အာဗာဓော’’တိ? ‘‘အတ္ထိ မေ, ဘော ရဋ္ဌပါလ, အနုသာယိကော အာဗာဓော။ အပ္ပေကဒါ မံ, ဘော ရဋ္ဌပါလ, မိတ္တာမစ္စာ ဉာတိသာလောဟိတာ ပရိဝါရေတွာ ဌိတာ ဟောန္တိ – ‘ဣဒါနိ ရာဇာ ကောရဗျော ကာလံ ကရိဿတိ, ဣဒါနိ ရာဇာ ကောရဗျော ကာလံ ကရိဿတီ’’’တိ။ ‘‘တံ ကိံ မညသိ, မဟာရာဇ, လဘသိ
(မ၊၂၊၂၅၈။)
တွံ တေ မိတ္တာမစ္စေ ဉာတိသာလောဟိတေ – ‘အာယန္တု မေ ဘောန္တော မိတ္တာမစ္စာ ဉာတိသာလောဟိတာ, သဗ္ဗေဝ သန္တာ ဣမံ ဝေဒနံ သံဝိဘဇထ, ယထာဟံ လဟုကတရိကံ ဝေဒနံ ဝေဒိယေယျ’န္တိ – ဥဒါဟု တွံယေဝ တံ ဝေဒနံ ဝေဒိယသီ’’တိ? ‘‘နာဟံ, ဘော ရဋ္ဌပါလ, လဘာမိ တေ မိတ္တာမစ္စေ ဉာတိသာလောဟိတေ – ‘အာယန္တု မေ ဘောန္တော မိတ္တာမစ္စာ ဉာတိသာလောဟိတာ, သဗ္ဗေဝ သန္တာ ဣမံ ဝေဒနံ သံဝိဘဇထ, ယထာဟံ လဟုကတရိကံ ဝေဒနံ ဝေဒိယေယျ’န္တိ။ အထ ခေါ အဟမေဝ တံ ဝေဒနံ ဝေဒိယာမီ’’တိ။ ‘‘ဣဒံ ခေါ တံ, မဟာရာဇ, တေန ဘဂဝတာ ဇာနတာ ပဿတာ အရဟတာ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေန သန္ဓာယ ဘာသိတံ – ‘အတာဏော လောကော အနဘိဿရော’တိ, ယမဟံ ဉတွာ စ ဒိသွာ သုတွာ စ အဂါရသ္မာ အနဂါရိယံ ပဗ္ဗဇိတော’’တိ။ ‘‘အစ္ဆရိယံ, ဘော ရဋ္ဌပါလ, အဗ္ဘုတံ, ဘော ရဋ္ဌပါလ! ယာဝ သုဘာသိတံ စိဒံ တေန ဘဂဝတာ ဇာနတာ ပဿတာ အရဟတာ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေန – ‘အတာဏော လောကော အနဘိဿရော’တိ။ အတာဏော ဟိ, ဘော ရဋ္ဌပါလ, လောကော အနဘိဿရော။
‘‘သံဝိဇ္ဇတိ ခေါ, ဘော ရဋ္ဌပါလ, ဣမသ္မိံ ရာဇကုလေ ပဟူတံ ဟိရညသုဝဏ္ဏံ ဘူမိဂတဉ္စ ဝေဟာသဂတဉ္စ။ ‘အဿကော လောကော, သဗ္ဗံ ပဟာယ ဂမနီယ’န္တိ – ဘဝံ ရဋ္ဌပါလော အာဟ။ ဣမဿ ပန, ဘော ရဋ္ဌပါလ, ဘာသိတဿ ကထံ အတ္ထော ဒဋ္ဌဗ္ဗော’’တိ? ‘‘တံ ကိံ မညသိ, မဟာရာဇ, ယထာ တွံ ဧတရဟိ ပဉ္စဟိ ကာမဂုဏေဟိ သမပ္ပိတော သမင်္ဂီဘူတော ပရိစာရေသိ, လစ္ဆသိ တွံ ပရတ္ထာပိ – ‘ဧဝမေဝါဟံ ဣမေဟေဝ ပဉ္စဟိ ကာမဂုဏေဟိ သမပ္ပိတော သမင်္ဂီဘူတော ပရိစာရေမီ’တိ, ဥဒါဟု အညေ ဣမံ ဘောဂံ ပဋိပဇ္ဇိဿန္တိ, တွံ ပန ယထာကမ္မံ ဂမိဿသီ’’တိ? ‘‘ယထာဟံ, ဘော ရဋ္ဌပါလ, ဧတရဟိ ပဉ္စဟိ ကာမဂုဏေဟိ သမပ္ပိတော သမင်္ဂီဘူတော ပရိစာရေမိ, နာဟံ လစ္ဆာမိ ပရတ္ထာပိ – ‘ဧဝမေဝ ဣမေဟေဝ ပဉ္စဟိ ကာမဂုဏေဟိ သမပ္ပိတော သမင်္ဂီဘူတော ပရိစာရေမီ’တိ။ အထ ခေါ အညေ ဣမံ ဘောဂံ ပဋိပဇ္ဇိဿန္တိ၊ အဟံ ပန ယထာကမ္မံ ဂမိဿာမီ’’တိ။ ‘‘ဣဒံ ခေါ တံ, မဟာရာဇ, တေန ဘဂဝတာ ဇာနတာ ပဿတာ အရဟတာ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေန သန္ဓာယ ဘာသိတံ – ‘အဿကော လောကော, သဗ္ဗံ ပဟာယ ဂမနီယ’န္တိ, ယမဟံ ဉတွာ စ ဒိသွာ စ သုတွာ စ အဂါရသ္မာ အနဂါရိယံ ပဗ္ဗဇိတော’’တိ။ ‘‘အစ္ဆရိယံ, ဘော ရဋ္ဌပါလ, အဗ္ဘုတံ, ဘော ရဋ္ဌပါလ! ယာဝ သုဘာသိတံ စိဒံ တေန ဘဂဝတာ ဇာနတာ ပဿတာ အရဟတာ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေန – ‘အဿကော လောကော, သဗ္ဗံ ပဟာယ
(မ၊၂၊၂၅၉။)
ဂမနီယ’န္တိ။ အဿကော ဟိ, ဘော ရဋ္ဌပါလ, လောကော သဗ္ဗံ ပဟာယ ဂမနီယံ။
‘‘‘ဦနော လောကော အတိတ္တော တဏှာဒါသော’တိ – ဘဝံ ရဋ္ဌပါလော အာဟ။ ဣမဿ, ဘော ရဋ္ဌပါလ, ဘာသိတဿ ကထံ အတ္ထော ဒဋ္ဌဗ္ဗော’’တိ? ‘‘တံ ကိံ မညသိ, မဟာရာဇ, ဖီတံ ကုရုံ အဇ္ဈာဝသသီ’’တိ? ‘‘ဧဝံ, ဘော ရဋ္ဌပါလ, ဖီတံ ကုရုံ အဇ္ဈာဝသာမီ’’တိ။ ‘‘တံ ကိံ မညသိ, မဟာရာဇ, ဣဓ ပုရိသော အာဂစ္ဆေယျ ပုရတ္ထိမာယ ဒိသာယ သဒ္ဓါယိကော ပစ္စယိကော။ သော တံ ဥပသင်္ကမိတွာ ဧဝံ ဝဒေယျ – ‘ယဂ္ဃေ, မဟာရာဇ, ဇာနေယျာသိ, အဟံ အာဂစ္ဆာမိ ပုရတ္ထိမာယ ဒိသာယ? တတ္ထဒ္ဒသံ မဟန္တံ ဇနပဒံ ဣဒ္ဓဉ္စေဝ ဖီတဉ္စ ဗဟုဇနံ အာကိဏ္ဏမနုဿံ။ ဗဟူ တတ္ထ ဟတ္ထိကာယာ အဿကာယာ ရထကာယာ ပတ္တိကာယာ၊ ဗဟု တတ္ထ ဓနဓညံ [ဒန္တာဇိနံ (သီ။ သျာ။ ကံ။ ပီ။)]၊ ဗဟု တတ္ထ ဟိရညသုဝဏ္ဏံ အကတဉ္စေဝ ကတဉ္စ၊ ဗဟု တတ္ထ ဣတ္ထိပရိဂ္ဂဟော။ သက္ကာ စ တာဝတကေနေဝ ဗလမတ္တေန [ဗလတ္ထေန (သီ။ သျာ။ ကံ။ ပီ။), ဗဟလတ္ထေန (က။)] အဘိဝိဇိနိတုံ။ အဘိဝိဇိန, မဟာရာဇာ’တိ, ကိန္တိ နံ ကရေယျာသီ’’တိ? ‘‘တမ္ပိ မယံ, ဘော ရဋ္ဌပါလ, အဘိဝိဇိယ အဇ္ဈာဝသေယျာမာ’’တိ။ ‘‘တံ ကိံ မညသိ, မဟာရာဇ, ဣဓ ပုရိသော အာဂစ္ဆေယျ ပစ္ဆိမာယ ဒိသာယ… ဥတ္တရာယ ဒိသာယ… ဒက္ခိဏာယ ဒိသာယ… ပရသမုဒ္ဒတော သဒ္ဓါယိကော ပစ္စယိကော။ သော တံ ဥပသင်္ကမိတွာ ဧဝံ ဝဒေယျ – ‘ယဂ္ဃေ, မဟာရာဇ, ဇာနေယျာသိ, အဟံ အာဂစ္ဆာမိ ပရသမုဒ္ဒတော? တတ္ထဒ္ဒသံ မဟန္တံ ဇနပဒံ ဣဒ္ဓဉ္စေဝ ဖီတဉ္စ ဗဟုဇနံ အာကိဏ္ဏမနုဿံ။ ဗဟူ တတ္ထ ဟတ္ထိကာယာ အဿကာယာ ရထကာယာ ပတ္တိကာယာ၊ ဗဟု တတ္ထ ဓနဓညံ၊ ဗဟု တတ္ထ ဟိရညသုဝဏ္ဏံ အကတဉ္စေဝ ကတဉ္စ၊ ဗဟု တတ္ထ ဣတ္ထိပရိဂ္ဂဟော။ သက္ကာ စ တာဝတကေနေဝ ဗလမတ္တေန အဘိဝိဇိနိတုံ။ အဘိဝိဇိန, မဟာရာဇာ’တိ, ကိန္တိ နံ ကရေယျာသီ’’တိ? ‘‘တမ္ပိ မယံ, ဘော ရဋ္ဌပါလ, အဘိဝိဇိယ အဇ္ဈာဝသေယျာမာ’’တိ။ ‘‘ဣဒံ ခေါ တံ, မဟာရာဇ, တေန ဘဂဝတာ ဇာနတာ ပဿတာ အရဟတာ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေန သန္ဓာယ ဘာသိတံ – ‘ဦနော လောကော အတိတ္တော တဏှာဒါသော’တိ, ယမဟံ ဉတွာ စ ဒိသွာ သုတွာ စ အဂါရသ္မာ အနဂါရိယံ ပဗ္ဗဇိတော’’တိ။ ‘‘အစ္ဆရိယံ, ဘော ရဋ္ဌပါလ, အဗ္ဘုတံ, ဘော ရဋ္ဌပါလ! ယာဝ သုဘာသိတံ စိဒံ တေန ဘဂဝတာ ဇာနတာ ပဿတာ အရဟတာ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေန – ‘ဦနော လောကော အတိတ္တော တဏှာဒါသော’တိ။ ဦနော ဟိ, ဘော ရဋ္ဌပါလ, လောကော အတိတ္တော တဏှာဒါသော’’တိ။
(မ၊၂၊၂၆၀။)
မြန်֍ ၃၀၇။ ‘‘ပဿာမိ လောကေ သဓနေ မနုဿေ,
လဒ္ဓါန ဝိတ္တံ န ဒဒန္တိ မောဟာ၊
လုဒ္ဓါ ဓနံ [လဒ္ဓါ ဓနံ (က။)] သန္နိစယံ ကရောန္တိ,
ဘိယျောဝ ကာမေ အဘိပတ္ထယန္တိ။
‘‘ရာဇာ ပသယှာ ပထဝိံ ဝိဇိတွာ,
သသာဂရန္တံ မဟိမာဝသန္တော [မဟိယာ ဝသန္တော (သီ။ က။)]၊
ဩရံ သမုဒ္ဒဿ အတိတ္တရူပေါ,
အဝီတတဏှာ [အတိတ္တတဏှာ (က။)] မရဏံ ဥပေန္တိ၊
ဦနာဝ ဟုတွာန ဇဟန္တိ ဒေဟံ,
ကာမေဟိ လောကမှိ န ဟတ္ထိ တိတ္တိ။
‘‘ကန္ဒန္တိ နံ ဉာတီ ပကိရိယ ကေသေ,
အဟောဝတာ နော အမရာတိ စာဟု၊
ဝတ္ထေန နံ ပါရုတံ နီဟရိတွာ,
စိတံ သမာဒါယ [သမာဓာယ (သီ။)] တတောဍဟန္တိ။
‘‘သော ဍယှတိ သူလေဟိ တုဇ္ဇမာနော,
ဧကေန ဝတ္ထေန ပဟာယ ဘောဂေ၊
န မီယမာနဿ ဘဝန္တိ တာဏာ,
ဉာတီဓ မိတ္တာ အထ ဝါ သဟာယာ။
သတ္တော ပန ဂစ္ဆတိ ယေန ကမ္မံ၊
န မီယမာနံ ဓနမနွေတိ ကိဉ္စိ,
ပုတ္တာ စ ဒါရာ စ ဓနဉ္စ ရဋ္ဌံ။
(မ၊၂၊၂၆၁။)
‘‘န ဒီဃမာယုံ လဘတေ ဓနေန, န စာပိ ဝိတ္တေန ဇရံ ဝိဟန္တိ၊
အပ္ပံ ဟိဒံ ဇီဝိတမာဟု ဓီရာ, အသဿတံ ဝိပ္ပရိဏာမဓမ္မံ။
‘‘အဍ္ဎာ ဒလိဒ္ဒါ စ ဖုသန္တိ ဖဿံ,
ဗာလော စ ဓီရော စ တထေဝ ဖုဋ္ဌော၊
ဗာလော စ ဗာလျာ ဝဓိတောဝ သေတိ,
ဓီရော စ [ဓီရောဝ (က။)] န ဝေဓတိ ဖဿဖုဋ္ဌော။
‘‘တသ္မာ ဟိ ပညာဝ ဓနေန သေယျော,
ယာယ ဝေါသာနမိဓာဓိဂစ္ဆတိ၊
အဗျောသိတတ္တာ [အသောသိတတ္တာ (သီ။ ပီ။)] ဟိ ဘဝါဘဝေသု,
ပါပါနိ ကမ္မာနိ ကရောန္တိ မောဟာ။
‘‘ဥပေတိ ဂဗ္ဘဉ္စ ပရဉ္စ လောကံ,
သံသာရမာပဇ္ဇ ပရမ္ပရာယ၊
တဿပ္ပပညော အဘိသဒ္ဒဟန္တော,
ဥပေတိ ဂဗ္ဘဉ္စ ပရဉ္စ လောကံ။
‘‘စောရော ယထာ သန္ဓိမုခေ ဂဟိတော,
သကမ္မုနာ ဟညတိ ပါပဓမ္မော၊
ဧဝံ ပဇာ ပေစ္စ ပရမှိ လောကေ,
သကမ္မုနာ ဟညတိ ပါပဓမ္မော။
ဝိရူပရူပေန မထေန္တိ စိတ္တံ၊
အာဒီနဝံ ကာမဂုဏေသု ဒိသွာ,
‘‘ဒုမပ္ဖလာနေဝ ပတန္တိ မာဏဝါ,
ဒဟရာ စ ဝုဍ္ဎာ စ သရီရဘေဒါ၊
ဧတမ္ပိ ဒိသွာ [ဧဝမ္ပိ ဒိသွာ (သီ။), ဧတံ ဝိဒိတွာ (သျာ။ ကံ။)] ပဗ္ဗဇိတောမှိ ရာဇ,
အပဏ္ဏကံ သာမညမေဝ သေယျော’’တိ။
ရဋ္ဌပါလသုတ္တံ နိဋ္ဌိတံ ဒုတိယံ။
(မ၊၂၊၂၆၂။)
၃။ မဃဒေဝသုတ္တံ
မြန်֍ ၃၀၈။ ဧဝံ မေ သုတံ – ဧကံ သမယံ ဘဂဝါ မိထိလာယံ ဝိဟရတိ မဃဒေဝအမ္ဗဝနေ [မခါဒေဝအမ္ဗဝနေ (သီ။ ပီ။), မဂ္ဃဒေဝအမ္ဗဝနေ (က။)]။ အထ ခေါ ဘဂဝါ အညတရသ္မိံ ပဒေသေ သိတံ ပါတွာကာသိ။ အထ ခေါ အာယသ္မတော အာနန္ဒဿ ဧတဒဟောသိ – ‘‘ကော နု ခေါ ဟေတု, ကော ပစ္စယော ဘဂဝတော သိတဿ ပါတုကမ္မာယ? န အကာရဏေန တထာဂတာ သိတံ ပါတုကရောန္တီ’’တိ။ အထ ခေါ အာယသ္မာ အာနန္ဒော ဧကံသံ စီဝရံ ကတွာ ယေန ဘဂဝါ တေနဉ္ဇလိံ ပဏာမေတွာ ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ကော နု ခေါ, ဘန္တေ, ဟေတု, ကော ပစ္စယော ဘဂဝတော သိတဿ ပါတုကမ္မာယ? န အကာရဏေန တထာဂတာ သိတံ ပါတုကရောန္တီ’’တိ။ ‘‘ဘူတပုဗ္ဗံ, အာနန္ဒ, ဣမိဿာယေဝ မိထိလာယံ ရာဇာ အဟောသိ မဃဒေဝေါ နာမ ဓမ္မိကော ဓမ္မရာဇာ ဓမ္မေ ဌိတော မဟာရာဇာ၊ ဓမ္မံ စရတိ ဗြာဟ္မဏဂဟပတိကေသု နေဂမေသု စေဝ ဇာနပဒေသု စ၊ ဥပေါသထဉ္စ ဥပဝသတိ စာတုဒ္ဒသိံ ပဉ္စဒသိံ အဋ္ဌမိဉ္စ ပက္ခဿ။ အထ ခေါ, အာနန္ဒ, ရာဇာ မဃဒေဝေါ ဗဟူနံ ဝဿာနံ ဗဟူနံ ဝဿသတာနံ ဗဟူနံ ဝဿသဟဿာနံ အစ္စယေန ကပ္ပကံ အာမန္တေသိ – ‘ယဒါ မေ, သမ္မ ကပ္ပက, ပဿေယျာသိ သိရသ္မိံ ပလိတာနိ ဇာတာနိ, အထ မေ အာရောစေယျာသီ’တိ။ ‘ဧဝံ, ဒေဝါ’တိ ခေါ, အာနန္ဒ, ကပ္ပကော ရညော မဃဒေဝဿ ပစ္စဿောသိ။ အဒ္ဒသာ ခေါ, အာနန္ဒ, ကပ္ပကော ဗဟူနံ ဝဿာနံ ဗဟူနံ ဝဿသတာနံ ဗဟူနံ ဝဿသဟဿာနံ အစ္စယေန ရညော မဃဒေဝဿ သိရသ္မိံ ပလိတာနိ ဇာတာနိ။ ဒိသွာန ရာဇာနံ မဃဒေဝံ ဧတဒဝေါစ – ‘ပါတုဘူတာ ခေါ ဒေဝဿ ဒေဝဒူတာ, ဒိဿန္တိ သိရသ္မိံ ပလိတာနိ ဇာတာနီ’တိ။ ‘တေန ဟိ, သမ္မ ကပ္ပက, တာနိ ပလိတာနိ သာဓုကံ သဏ္ဍာသေန ဥဒ္ဓရိတွာ မမ အဉ္ဇလိသ္မိံ ပတိဋ္ဌာပေဟီ’တိ။ ‘ဧဝံ, ဒေဝါ’တိ ခေါ, အာနန္ဒ, ကပ္ပကော ရညော မဃဒေဝဿ ပဋိဿုတွာ တာနိ ပလိတာနိ သာဓုကံ သဏ္ဍာသေန ဥဒ္ဓရိတွာ ရညော မဃဒေဝဿ အဉ္ဇလိသ္မိံ ပတိဋ္ဌာပေသိ။
မြန်֍ ၃၀၉။ ‘‘အထ ခေါ, အာနန္ဒ, ရာဇာ မဃဒေဝေါ ကပ္ပကဿ ဂါမဝရံ ဒတွာ ဇေဋ္ဌပုတ္တံ ကုမာရံ အာမန္တာပေတွာ ဧတဒဝေါစ – ‘ပါတုဘူတာ ခေါ မေ, တာတ ကုမာရ, ဒေဝဒူတာ၊ ဒိဿန္တိ သိရသ္မိံ ပလိတာနိ ဇာတာနိ၊ ဘုတ္တာ ခေါ ပန မေ မာနုသကာ ကာမာ၊ သမယော ဒိဗ္ဗေ ကာမေ ပရိယေသိတုံ။ ဧဟိ
(မ၊၂၊၂၆၃။)
တွံ, တာတ ကုမာရ, ဣမံ ရဇ္ဇံ ပဋိပဇ္ဇ။ အဟံ ပန ကေသမဿုံ ဩဟာရေတွာ ကာသာယာနိ ဝတ္ထာနိ အစ္ဆာဒေတွာ အဂါရသ္မာ အနဂါရိယံ ပဗ္ဗဇိဿာမိ။ တေန ဟိ, တာတ ကုမာရ, ယဒါ တွမ္ပိ ပဿေယျာသိ သိရသ္မိံ ပလိတာနိ ဇာတာနိ, အထ ကပ္ပကဿ ဂါမဝရံ ဒတွာ ဇေဋ္ဌပုတ္တံ ကုမာရံ သာဓုကံ ရဇ္ဇေ သမနုသာသိတွာ ကေသမဿုံ ဩဟာရေတွာ ကာသာယာနိ ဝတ္ထာနိ အစ္ဆာဒေတွာ အဂါရသ္မာ အနဂါရိယံ ပဗ္ဗဇေယျာသိ။ ယေန မေ ဣဒံ ကလျာဏံ ဝတ္တံ နိဟိတံ အနုပ္ပဝတ္တေယျာသိ, မာ ခေါ မေ တွံ အန္တိမပုရိသော အဟောသိ။ ယသ္မိံ ခေါ, တာတ ကုမာရ, ပုရိသယုဂေ ဝတ္တမာနေ ဧဝရူပဿ ကလျာဏဿ ဝတ္တဿ သမုစ္ဆေဒေါ ဟောတိ သော တေသံ အန္တိမပုရိသော ဟောတိ။ တံ တာဟံ, တာတ ကုမာရ, ဧဝံ ဝဒါမိ – ယေန မေ ဣဒံ ကလျာဏံ ဝတ္တံ နိဟိတံ အနုပ္ပဝတ္တေယျာသိ, မာ ခေါ မေ တွံ အန္တိမပုရိသော အဟောသီ’တိ။ အထ ခေါ, အာနန္ဒ, ရာဇာ မဃဒေဝေါ ကပ္ပကဿ ဂါမဝရံ ဒတွာ ဇေဋ္ဌပုတ္တံ ကုမာရံ သာဓုကံ ရဇ္ဇေ သမနုသာသိတွာ ဣမသ္မိံယေဝ မဃဒေဝအမ္ဗဝနေ ကေသမဿုံ ဩဟာရေတွာ ကာသာယာနိ ဝတ္ထာနိ အစ္ဆာဒေတွာ အဂါရသ္မာ အနဂါရိယံ ပဗ္ဗဇိ။ သော မေတ္တာသဟဂတေန စေတသာ ဧကံ ဒိသံ ဖရိတွာ ဝိဟာသိ, တထာ ဒုတိယံ, တထာ တတိယံ, တထာ စတုတ္ထံ၊ ဣတိ ဥဒ္ဓမဓော တိရိယံ သဗ္ဗဓိ သဗ္ဗတ္တတာယ သဗ္ဗာဝန္တံ လောကံ မေတ္တာသဟဂတေန စေတသာ ဝိပုလေန မဟဂ္ဂတေန အပ္ပမာဏေန အဝေရေန အဗျာဗဇ္ဈေန [အဗျာပဇ္ဈေန (သီ။ သျာ။ ကံ။ ပီ။), အဗျာပဇ္ဇေန (က။)] ဖရိတွာ ဝိဟာသိ။ ကရုဏာသဟဂတေန စေတသာ… မုဒိတာသဟဂတေန စေတသာ… ဥပေက္ခာသဟဂတေန စေတသာ ဧကံ ဒိသံ ဖရိတွာ ဝိဟာသိ, တထာ ဒုတိယံ, တထာ တတိယံ, တထာ စတုတ္ထံ၊ ဣတိ ဥဒ္ဓမဓော တိရိယံ သဗ္ဗဓိ သဗ္ဗတ္တတာယ သဗ္ဗာဝန္တံ လောကံ ဥပေက္ခာသဟဂတေန စေတသာ ဝိပုလေန မဟဂ္ဂတေန အပ္ပမာဏေန အဝေရေန အဗျာဗဇ္ဈေန ဖရိတွာ ဝိဟာသိ။
‘‘ရာဇာ ခေါ ပနာနန္ဒ, မဃဒေဝေါ စတုရာသီတိဝဿသဟဿာနိ ကုမာရကီဠိတံ ကီဠိ, စတုရာသီတိဝဿသဟဿာနိ ဩပရဇ္ဇံ ကာရေသိ, စတုရာသီတိဝဿသဟဿာနိ ရဇ္ဇံ ကာရေသိ, စတုရာသီတိဝဿသဟဿာနိ ဣမသ္မိံယေဝ မဃဒေဝအမ္ဗဝနေ အဂါရသ္မာ အနဂါရိယံ ပဗ္ဗဇိတော ဗြဟ္မစရိယမစရိ။ သော စတ္တာရော ဗြဟ္မဝိဟာရေ ဘာဝေတွာ ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ ဗြဟ္မလောကူပဂေါ အဟောသိ။
(မ၊၂၊၂၆၄။)
မြန်֍ ၃၁၀။ ‘‘အထ ခေါ ရညော, အာနန္ဒ, မဃဒေဝဿ ပုတ္တော ဗဟူနံ ဝဿာနံ ဗဟူနံ ဝဿသတာနံ ဗဟူနံ ဝဿသဟဿာနံ အစ္စယေန ကပ္ပကံ အာမန္တေသိ – ‘ယဒါ မေ, သမ္မ ကပ္ပက, ပဿေယျာသိ သိရသ္မိံ ပလိတာနိ ဇာတာနိ, အထ ခေါ အာရောစေယျာသီ’တိ။ ‘ဧဝံ, ဒေဝါ’တိ ခေါ, အာနန္ဒ, ကပ္ပကော ရညော မဃဒေဝဿ ပုတ္တဿ ပစ္စဿောသိ။ အဒ္ဒသာ ခေါ, အာနန္ဒ, ကပ္ပကော ဗဟူနံ ဝဿာနံ ဗဟူနံ ဝဿသတာနံ ဗဟူနံ ဝဿသဟဿာနံ အစ္စယေန ရညော မဃဒေဝဿ ပုတ္တဿ သိရသ္မိံ ပလိတာနိ ဇာတာနိ။ ဒိသွာန ရညော မဃဒေဝဿ ပုတ္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘ပါတုဘူတာ ခေါ ဒေဝဿ ဒေဝဒူတာ၊ ဒိဿန္တိ သိရသ္မိံ ပလိတာနိ ဇာတာနီ’တိ။ ‘တေန ဟိ, သမ္မ ကပ္ပက, တာနိ ပလိတာနိ သာဓုကံ သဏ္ဍာသေန ဥဒ္ဓရိတွာ မမ အဉ္ဇလိသ္မိံ ပတိဋ္ဌာပေဟီ’တိ။ ‘ဧဝံ, ဒေဝါ’တိ ခေါ, အာနန္ဒ, ကပ္ပကော ရညော မဃဒေဝဿ ပုတ္တဿ ပဋိဿုတွာ တာနိ ပလိတာနိ သာဓုကံ သဏ္ဍာသေန ဥဒ္ဓရိတွာ ရညော မဃဒေဝဿ ပုတ္တဿ အဉ္ဇလိသ္မိံ ပတိဋ္ဌာပေသိ။
‘‘အထ ခေါ, အာနန္ဒ, ရညော မဃဒေဝဿ ပုတ္တော ကပ္ပကဿ ဂါမဝရံ ဒတွာ ဇေဋ္ဌပုတ္တံ ကုမာရံ အာမန္တာပေတွာ ဧတဒဝေါစ – ‘ပါတုဘူတာ ခေါ, မေ, တာတ ကုမာရ, ဒေဝဒူတာ၊ ဒိဿန္တိ သိရသ္မိံ ပလိတာနိ ဇာတာနိ၊ ဘုတ္တာ ခေါ ပန မေ မာနုသကာ ကာမာ၊ သမယော ဒိဗ္ဗေ ကာမေ ပရိယေသိတုံ။ ဧဟိ တွံ, တာတ ကုမာရ, ဣမံ ရဇ္ဇံ ပဋိပဇ္ဇ။ အဟံ ပန ကေသမဿုံ ဩဟာရေတွာ ကာသာယာနိ ဝတ္ထာနိ အစ္ဆာဒေတွာ အဂါရသ္မာ အနဂါရိယံ ပဗ္ဗဇိဿာမိ။ တေန ဟိ, တာတ ကုမာရ, ယဒါ တွမ္ပိ ပဿေယျာသိ သိရသ္မိံ ပလိတာနိ ဇာတာနိ, အထ ကပ္ပကဿ ဂါမဝရံ ဒတွာ ဇေဋ္ဌပုတ္တံ ကုမာရံ သာဓုကံ ရဇ္ဇေ သမနုသာသိတွာ ကေသမဿုံ ဩဟာရေတွာ ကာသာယာနိ ဝတ္ထာနိ အစ္ဆာဒေတွာ အဂါရသ္မာ အနဂါရိယံ ပဗ္ဗဇေယျာသိ။ ယေန မေ ဣဒံ ကလျာဏံ ဝတ္တံ နိဟိတံ အနုပ္ပဝတ္တေယျာသိ, မာ ခေါ မေ တွံ အန္တိမပုရိသော အဟောသိ။ ယသ္မိံ ခေါ, တာတ ကုမာရ, ပုရိသယုဂေ ဝတ္တမာနေ ဧဝရူပဿ ကလျာဏဿ ဝတ္တဿ သမုစ္ဆေဒေါ ဟောတိ သော တေသံ အန္တိမပုရိသော ဟောတိ။ တံ တာဟံ, တာတ ကုမာရ, ဧဝံ ဝဒါမိ – ယေန မေ ဣဒံ ကလျာဏံ ဝတ္တံ နိဟိတံ အနုပ္ပဝတ္တေယျာသိ, မာ ခေါ မေ တွံ အန္တိမပုရိသော အဟောသီ’တိ။ အထ ခေါ, အာနန္ဒ, ရညော မဃဒေဝဿ ပုတ္တော ကပ္ပကဿ ဂါမဝရံ ဒတွာ ဇေဋ္ဌပုတ္တံ ကုမာရံ သာဓုကံ ရဇ္ဇေ သမနုသာသိတွာ ဣမသ္မိံယေဝ မဃဒေဝအမ္ဗဝနေ ကေသမဿုံ ဩဟာရေတွာ
(မ၊၂၊၂၆၅။)
ကာသာယာနိ ဝတ္ထာနိ အစ္ဆာဒေတွာ အဂါရသ္မာ အနဂါရိယံ ပဗ္ဗဇိ။ သော မေတ္တာသဟဂတေန စေတသာ ဧကံ ဒိသံ ဖရိတွာ ဝိဟာသိ, တထာ ဒုတိယံ, တထာ တတိယံ, တထာ စတုတ္ထံ၊ ဣတိ ဥဒ္ဓမဓော တိရိယံ သဗ္ဗဓိ သဗ္ဗတ္တတာယ သဗ္ဗာဝန္တံ လောကံ မေတ္တာသဟဂတေန စေတသာ ဝိပုလေန မဟဂ္ဂတေန အပ္ပမာဏေန အဝေရေန အဗျာဗဇ္ဈေန ဖရိတွာ ဝိဟာသိ။ ကရုဏာသဟဂတေန စေတသာ… မုဒိတာသဟဂတေန စေတသာ… ဥပေက္ခာသဟဂတေန စေတသာ ဧကံ ဒိသံ ဖရိတွာ ဝိဟာသိ, တထာ ဒုတိယံ, တထာ တတိယံ, တထာ စတုတ္ထံ၊ ဣတိ ဥဒ္ဓမဓော တိရိယံ သဗ္ဗဓိ သဗ္ဗတ္တတာယ သဗ္ဗာဝန္တံ လောကံ ဥပေက္ခာသဟဂတေန စေတသာ ဝိပုလေန မဟဂ္ဂတေန အပ္ပမာဏေန အဝေရေန အဗျာဗဇ္ဈေန ဖရိတွာ ဝိဟာသိ။ ရညော ခေါ ပနာနန္ဒ, မဃဒေဝဿ ပုတ္တော စတုရာသီတိဝဿသဟဿာနိ ကုမာရကီဠိတံ ကီဠိ, စတုရာသီတိဝဿသဟဿာနိ ဩပရဇ္ဇံ ကာရေသိ, စတုရာသီတိဝဿသဟဿာနိ ရဇ္ဇံ ကာရေသိ, စတုရာသီတိဝဿသဟဿာနိ ဣမသ္မိံယေဝ မဃဒေဝအမ္ဗဝနေ အဂါရသ္မာ အနဂါရိယံ ပဗ္ဗဇိတော ဗြဟ္မစရိယမစရိ။ သော စတ္တာရော ဗြဟ္မဝိဟာရေ ဘာဝေတွာ ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ ဗြဟ္မလောကူပဂေါ အဟောသိ။
မြန်֍ ၃၁၁။ ‘‘ရညော ခေါ ပနာနန္ဒ, မဃဒေဝဿ ပုတ္တပပုတ္တကာ တဿ ပရမ္ပရာ စတုရာသီတိရာဇသဟဿာနိ [စတုရာသီတိခတ္တိယသဟဿာနိ (သီ။ ပီ။), စတုရာသီတိသဟဿာနိ (သျာ။ ကံ။)] ဣမသ္မိံယေဝ မဃဒေဝအမ္ဗဝနေ ကေသမဿုံ ဩဟာရေတွာ ကာသာယာနိ ဝတ္ထာနိ အစ္ဆာဒေတွာ အဂါရသ္မာ အနဂါရိယံ ပဗ္ဗဇိံသု။ တေ မေတ္တာသဟဂတေန စေတသာ ဧကံ ဒိသံ ဖရိတွာ ဝိဟရိံသု, တထာ ဒုတိယံ, တထာ တတိယံ, တထာ စတုတ္ထံ၊ ဣတိ ဥဒ္ဓမဓော တိရိယံ သဗ္ဗဓိ သဗ္ဗတ္တတာယ သဗ္ဗာဝန္တံ လောကံ မေတ္တာသဟဂတေန စေတသာ ဝိပုလေန မဟဂ္ဂတေန အပ္ပမာဏေန အဝေရေန အဗျာဗဇ္ဈေန ဖရိတွာ ဝိဟရိံသု။ ကရုဏာသဟဂတေန စေတသာ… မုဒိတာသဟဂတေန စေတသာ… ဥပေက္ခာသဟဂတေန စေတသာ ဧကံ ဒိသံ ဖရိတွာ ဝိဟရိံသု, တထာ ဒုတိယံ, တထာ တတိယံ, တထာ စတုတ္ထံ၊ ဣတိ ဥဒ္ဓမဓော တိရိယံ သဗ္ဗဓိ သဗ္ဗတ္တတာယ သဗ္ဗာဝန္တံ လောကံ ဥပေက္ခာသဟဂတေန စေတသာ ဝိပုလေန မဟဂ္ဂတေန အပ္ပမာဏေန အဝေရေန အဗျာဗဇ္ဈေန ဖရိတွာ ဝိဟရိံသု။ စတုရာသီတိဝဿသဟဿာနိ ကုမာရကီဠိတံ ကီဠိံသု, စတုရာသီတိဝဿသဟဿာနိ ဩပရဇ္ဇံ ကာရေသုံ, စတုရာသီတိဝဿသဟဿာနိ ရဇ္ဇံ ကာရေသုံ, စတုရာသီတိဝဿသဟဿာနိ ဣမသ္မိံယေဝ မဃဒေဝအမ္ဗဝနေ
(မ၊၂၊၂၆၆။)
အဂါရသ္မာ အနဂါရိယံ ပဗ္ဗဇိတာ ဗြဟ္မစရိယမစရိံသု။ တေ စတ္တာရော ဗြဟ္မဝိဟာရေ ဘာဝေတွာ ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ ဗြဟ္မလောကူပဂါ အဟေသုံ။ နိမိ တေသံ ရာဇာ [ရာဇာနံ (သီ။ ပီ။)] ပစ္ဆိမကော အဟောသိ ဓမ္မိကော ဓမ္မရာဇာ ဓမ္မေ ဌိတော မဟာရာဇာ၊ ဓမ္မံ စရတိ ဗြာဟ္မဏဂဟပတိကေသု နေဂမေသု စေဝ ဇာနပဒေသု စ၊ ဥပေါသထဉ္စ ဥပဝသတိ စာတုဒ္ဒသိံ ပဉ္စဒသိံ အဋ္ဌမိဉ္စ ပက္ခဿ။
မြန်֍ ၃၁၂။ ‘‘ဘူတပုဗ္ဗံ, အာနန္ဒ, ဒေဝါနံ တာဝတိံသာနံ သုဓမ္မာယံ သဘာယံ သန္နိသိန္နာနံ သန္နိပတိတာနံ အယမန္တရာကထာ ဥဒပါဒိ – ‘လာဘာ ဝတ, ဘော, ဝိဒေဟာနံ, သုလဒ္ဓံ ဝတ, ဘော, ဝိဒေဟာနံ, ယေသံ နိမိ ရာဇာ ဓမ္မိကော ဓမ္မရာဇာ ဓမ္မေ ဌိတော မဟာရာဇာ၊ ဓမ္မံ စရတိ ဗြာဟ္မဏဂဟပတိကေသု နေဂမေသု စေဝ ဇာနပဒေသု စ၊ ဥပေါသထဉ္စ ဥပဝသတိ စာတုဒ္ဒသိံ ပဉ္စဒသိံ အဋ္ဌမိဉ္စ ပက္ခဿာ’တိ။ အထ ခေါ, အာနန္ဒ, သက္ကော ဒေဝါနမိန္ဒော ဒေဝေ တာဝတိံသေ အာမန္တေသိ – ‘ဣစ္ဆေယျာထ နော တုမှေ, မာရိသာ, နိမိံ ရာဇာနံ ဒဋ္ဌု’န္တိ? ‘ဣစ္ဆာမ မယံ, မာရိသ, နိမိံ ရာဇာနံ ဒဋ္ဌု’န္တိ။ တေန ခေါ ပန, အာနန္ဒ, သမယေန နိမိ ရာဇာ တဒဟုပေါသထေ ပန္နရသေ သီသံနှာတော [သသီသံ နဟာတော (သီ။), သီသနှာတော (သျာ။ ကံ။)] ဥပေါသထိကော ဥပရိပါသာဒဝရဂတော နိသိန္နော ဟောတိ။ အထ ခေါ, အာနန္ဒ, သက္ကော ဒေဝါနမိန္ဒော – သေယျထာပိ နာမ ဗလဝါ ပုရိသော သမိဉ္ဇိတံ ဝါ ဗာဟံ ပသာရေယျ, ပသာရိတံ ဝါ ဗာဟံ သမိဉ္ဇေယျ, ဧဝမေဝ – ဒေဝေသု တာဝတိံသေသု အန္တရဟိတော နိမိဿ ရညော ပမုခေ ပါတုရဟောသိ။ အထ ခေါ, အာနန္ဒ, သက္ကော ဒေဝါနမိန္ဒော နိမိံ ရာဇာနံ ဧတဒဝေါစ – ‘လာဘာ တေ, မဟာရာဇ, သုလဒ္ဓံ တေ, မဟာရာဇ။ ဒေဝါ, မဟာရာဇ, တာဝတိံသာ သုဓမ္မာယံ သဘာယံ ကိတ္တယမာနရူပါ သန္နိသိန္နာ – ‘‘လာဘာ ဝတ, ဘော, ဝိဒေဟာနံ, သုလဒ္ဓံ ဝတ, ဘော, ဝိဒေဟာနံ, ယေသံ နိမိ ရာဇာ ဓမ္မိကော ဓမ္မရာဇာ ဓမ္မေ ဌိတော မဟာရာဇာ၊ ဓမ္မံ စရတိ ဗြာဟ္မဏဂဟပတိကေသု နေဂမေသု စေဝ ဇာနပဒေသု စ၊ ဥပေါသထဉ္စ ဥပဝသတိ စာတုဒ္ဒသိံ ပဉ္စဒသိံ အဋ္ဌမိဉ္စ ပက္ခဿာ’’တိ။ ဒေဝါ တေ, မဟာရာဇ, တာဝတိံသာ ဒဿနကာမာ။ တဿ တေ အဟံ, မဟာရာဇ, သဟဿယုတ္တံ အာဇညရထံ ပဟိဏိဿာမိ၊ အဘိရုဟေယျာသိ, မဟာရာဇ, ဒိဗ္ဗံ ယာနံ အဝိကမ္ပမာနော’တိ။ အဓိဝါသေသိ ခေါ, အာနန္ဒ, နိမိ ရာဇာ တုဏှီဘာဝေန။
(မ၊၂၊၂၆၇။)
မြန်֍ ၃၁၃။ ‘‘အထ ခေါ, အာနန္ဒ, သက္ကော ဒေဝါနမိန္ဒော နိမိဿ ရညော အဓိဝါသနံ ဝိဒိတွာ – သေယျထာပိ နာမ ဗလဝါ ပုရိသော သမိဉ္ဇိတံ ဝါ ဗာဟံ ပသာရေယျ, ပသာရိတံ ဝါ ဗာဟံ သမိဉ္ဇေယျ, ဧဝမေဝ – နိမိဿ ရညော ပမုခေ အန္တရဟိတော ဒေဝေသု တာဝတိံသေသု ပါတုရဟောသိ။ အထ ခေါ, အာနန္ဒ, သက္ကော ဒေဝါနမိန္ဒော မာတလိံ သင်္ဂါဟကံ အာမန္တေသိ – ‘ဧဟိ တွံ, သမ္မ မာတလိ, သဟဿယုတ္တံ အာဇညရထံ ယောဇေတွာ နိမိံ ရာဇာနံ ဥပသင်္ကမိတွာ ဧဝံ ဝဒေဟိ – အယံ တေ, မဟာရာဇ, သဟဿယုတ္တော အာဇညရထော သက္ကေန ဒေဝါနမိန္ဒေန ပေသိတော၊ အဘိရုဟေယျာသိ, မဟာရာဇ, ဒိဗ္ဗံ ယာနံ အဝိကမ္ပမာနော’တိ။ ‘ဧဝံ, ဘဒ္ဒန္တဝါ’တိ ခေါ, အာနန္ဒ, မာတလိ သင်္ဂါဟကော သက္ကဿ ဒေဝါနမိန္ဒဿ ပဋိဿုတွာ သဟဿယုတ္တံ အာဇညရထံ ယောဇေတွာ နိမိံ ရာဇာနံ ဥပသင်္ကမိတွာ ဧတဒဝေါစ – ‘အယံ တေ, မဟာရာဇ, သဟဿယုတ္တော အာဇညရထော သက္ကေန ဒေဝါနမိန္ဒေန ပေသိတော၊ အဘိရုဟ, မဟာရာဇ, ဒိဗ္ဗံ ယာနံ အဝိကမ္ပမာနော။ အပိ စ, မဟာရာဇ, ကတမေန တံ နေမိ, ယေန ဝါ ပါပကမ္မာ ပါပကာနံ ကမ္မာနံ ဝိပါကံ ပဋိသံဝေဒေန္တိ, ယေန ဝါ ကလျာဏကမ္မာ ကလျာဏကမ္မာနံ ဝိပါကံ ပဋိသံဝေဒေန္တီ’တိ? ‘ဥဘယေနေဝ မံ, မာတလိ, နေဟီ’တိ။ သမ္ပဝေသေသိ [သမ္ပာပေသိ (သီ။ ပီ။)] ခေါ, အာနန္ဒ, မာတလိ, သင်္ဂါဟကော နိမိံ ရာဇာနံ သုဓမ္မံ သဘံ။ အဒ္ဒသာ ခေါ, အာနန္ဒ, သက္ကော ဒေဝါနမိန္ဒော နိမိံ ရာဇာနံ ဒူရတောဝ အာဂစ္ဆန္တံ။ ဒိသွာန နိမိံ ရာဇာနံ ဧတဒဝေါစ – ‘ဧဟိ ခေါ, မဟာရာဇ။ သွာဂတံ, မဟာရာဇ။ ဒေဝါ တေ ဒဿနကာမာ, မဟာရာဇ, တာဝတိံသာ သုဓမ္မာယံ သဘာယံ ကိတ္တယမာနရူပါ သန္နိသိန္နာ – ‘‘လာဘာ ဝတ, ဘော, ဝိဒေဟာနံ, သုလဒ္ဓံ ဝတ, ဘော, ဝိဒေဟာနံ, ယေသံ နိမိ ရာဇာ ဓမ္မိကော ဓမ္မရာဇာ ဓမ္မေ ဌိတော မဟာရာဇာ၊ ဓမ္မံ စရတိ ဗြာဟ္မဏဂဟပတိကေသု နေဂမေသု စေဝ ဇာနပဒေသု စ၊ ဥပေါသထဉ္စ ဥပဝသတိ စာတုဒ္ဒသိံ ပဉ္စဒသိံ အဋ္ဌမိဉ္စ ပက္ခဿာ’’တိ။ ဒေဝါ တေ, မဟာရာဇ, တာဝတိံသာ ဒဿနကာမာ။ အဘိရမ, မဟာရာဇ, ဒေဝေသု ဒေဝါနုဘာဝေနာ’တိ။ ‘အလံ, မာရိသ, တတ္ထေဝ မံ မိထိလံ ပဋိနေတု။ တထာဟံ ဓမ္မံ စရိဿာမိ ဗြာဟ္မဏဂဟပတိကေသု နေဂမေသု စေဝ ဇာနပဒေသု စ၊ ဥပေါသထဉ္စ ဥပဝသာမိ စာတုဒ္ဒသိံ ပဉ္စဒသိံ အဋ္ဌမိဉ္စ ပက္ခဿာ’တိ။
မြန်֍ ၃၁၄။ ‘‘အထ ခေါ, အာနန္ဒ, သက္ကော ဒေဝါနမိန္ဒော မာတလိံ သင်္ဂါဟကံ အာမန္တေသိ – ‘ဧဟိ တွံ, သမ္မ မာတလိ, သဟဿယုတ္တံ အာဇညရထံ ယောဇေတွာ
(မ၊၂၊၂၆၈။)
နိမိံ ရာဇာနံ တတ္ထေဝ မိထိလံ ပဋိနေဟီ’တိ။ ‘ဧဝံ, ဘဒ္ဒန္တဝါ’တိ ခေါ, အာနန္ဒ, မာတလိ သင်္ဂါဟကော သက္ကဿ ဒေဝါနမိန္ဒဿ ပဋိဿုတွာ သဟဿယုတ္တံ အာဇညရထံ ယောဇေတွာ နိမိံ ရာဇာနံ တတ္ထေဝ မိထိလံ ပဋိနေသိ။ တတြ သုဒံ, အာနန္ဒ, နိမိ ရာဇာ ဓမ္မံ စရတိ ဗြာဟ္မဏဂဟပတိကေသု နေဂမေသု စေဝ ဇာနပဒေသု စ, ဥပေါသထဉ္စ ဥပဝသတိ စာတုဒ္ဒသိံ ပဉ္စဒသိံ အဋ္ဌမိဉ္စ ပက္ခဿာတိ။ အထ ခေါ, အာနန္ဒ, နိမိ ရာဇာ ဗဟူနံ ဝဿာနံ ဗဟူနံ ဝဿသတာနံ ဗဟူနံ ဝဿသဟဿာနံ အစ္စယေန ကပ္ပကံ အာမန္တေသိ – ‘ယဒါ မေ, သမ္မ ကပ္ပက, ပဿေယျာသိ သိရသ္မိံ ပလိတာနိ ဇာတာနိ, အထ မေ အာရောစေယျာသီ’တိ။ ‘ဧဝံ, ဒေဝါ’တိ ခေါ, အာနန္ဒ, ကပ္ပကော နိမိဿ ရညော ပစ္စဿောသိ။ အဒ္ဒသာ ခေါ, အာနန္ဒ, ကပ္ပကော ဗဟူနံ ဝဿာနံ ဗဟူနံ ဝဿသတာနံ ဗဟူနံ ဝဿသဟဿာနံ အစ္စယေန နိမိဿ ရညော သိရသ္မိံ ပလိတာနိ ဇာတာနိ။ ဒိသွာန နိမိံ ရာဇာနံ ဧတဒဝေါစ – ‘ပါတုဘူတာ ခေါ ဒေဝဿ ဒေဝဒူတာ၊ ဒိဿန္တိ သိရသ္မိံ ပလိတာနိ ဇာတာနီ’တိ။ ‘တေန ဟိ, သမ္မ ကပ္ပက, တာနိ ပလိတာနိ သာဓုကံ သဏ္ဍာသေန ဥဒ္ဓရိတွာ မမ အဉ္ဇလိသ္မိံ ပတိဋ္ဌာပေဟီ’တိ။ ‘ဧဝံ, ဒေဝါ’တိ ခေါ, အာနန္ဒ, ကပ္ပကော နိမိဿ ရညော ပဋိဿုတွာ တာနိ ပလိတာနိ သာဓုကံ သဏ္ဍာသေန ဥဒ္ဓရိတွာ နိမိဿ ရညော အဉ္ဇလိသ္မိံ ပတိဋ္ဌာပေသိ။ အထ ခေါ, အာနန္ဒ, နိမိ ရာဇာ ကပ္ပကဿ ဂါမဝရံ ဒတွာ ဇေဋ္ဌပုတ္တံ ကုမာရံ အာမန္တာပေတွာ ဧတဒဝေါစ – ‘ပါတုဘူတာ ခေါ မေ, တာတ ကုမာရ, ဒေဝဒူတာ၊ ဒိဿန္တိ သိရသ္မိံ ပလိတာနိ ဇာတာနိ၊ ဘုတ္တာ ခေါ ပန မေ မာနုသကာ ကာမာ၊ သမယော ဒိဗ္ဗေ ကာမေ ပရိယေသိတုံ။ ဧဟိ တွံ, တာတ ကုမာရ, ဣမံ ရဇ္ဇံ ပဋိပဇ္ဇ။ အဟံ ပန ကေသမဿုံ ဩဟာရေတွာ ကာသာယာနိ ဝတ္ထာနိ အစ္ဆာဒေတွာ အဂါရသ္မာ အနဂါရိယံ ပဗ္ဗဇိဿာမိ။ တေန ဟိ, တာတ ကုမာရ, ယဒါ တွမ္ပိ ပဿေယျာသိ သိရသ္မိံ ပလိတာနိ ဇာတာနိ, အထ ကပ္ပကဿ ဂါမဝရံ ဒတွာ ဇေဋ္ဌပုတ္တံ ကုမာရံ သာဓုကံ ရဇ္ဇေ သမနုသာသိတွာ ကေသမဿုံ ဩဟာရေတွာ ကာသာယာနိ ဝတ္ထာနိ အစ္ဆာဒေတွာ အဂါရသ္မာ အနဂါရိယံ ပဗ္ဗဇေယျာသိ။ ယေန မေ ဣဒံ ကလျာဏံ ဝတ္တံ နိဟိတံ အနုပ္ပဝတ္တေယျာသိ, မာ ခေါ မေ တွံ အန္တိမပုရိသော အဟောသိ။ ယသ္မိံ ခေါ, တာတ ကုမာရ, ပုရိသယုဂေ ဝတ္တမာနေ ဧဝရူပဿ ကလျာဏဿ ဝတ္တဿ သမုစ္ဆေဒေါ ဟောတိ သော တေသံ အန္တိမပုရိသော ဟောတိ။ တံ တာဟံ, တာတ ကုမာရ, ဧဝံ ဝဒါမိ – ‘ယေန မေ ဣဒံ ကလျာဏံ ဝတ္တံ နိဟိတံ အနုပ္ပဝတ္တေယျာသိ, မာ ခေါ မေ တွံ အန္တိမပုရိသော အဟောသီ’တိ။
(မ၊၂၊၂၆၉။)
မြန်֍ ၃၁၅။ ‘‘အထ ခေါ, အာနန္ဒ, နိမိ ရာဇာ ကပ္ပကဿ ဂါမဝရံ ဒတွာ ဇေဋ္ဌပုတ္တံ ကုမာရံ သာဓုကံ ရဇ္ဇေ သမနုသာသိတွာ ဣမသ္မိံယေဝ မဃဒေဝအမ္ဗဝနေ ကေသမဿုံ ဩဟာရေတွာ ကာသာယာနိ ဝတ္ထာနိ အစ္ဆာဒေတွာ အဂါရသ္မာ အနဂါရိယံ ပဗ္ဗဇိ။ သော မေတ္တာသဟဂတေန စေတသာ ဧကံ ဒိသံ ဖရိတွာ ဝိဟာသိ, တထာ ဒုတိယံ, တထာ တတိယံ, တထာ စတုတ္ထံ၊ ဣတိ ဥဒ္ဓမဓော တိရိယံ သဗ္ဗဓိ သဗ္ဗတ္တတာယ သဗ္ဗာဝန္တံ လောကံ မေတ္တာသဟဂတေန စေတသာ ဝိပုလေန မဟဂ္ဂတေန အပ္ပမာဏေန အဝေရေန အဗျာဗဇ္ဈေန ဖရိတွာ ဝိဟာသိ။ ကရုဏာသဟဂတေန စေတသာ… မုဒိတာသဟဂတေန စေတသာ… ဥပေက္ခာသဟဂတေန စေတသာ ဧကံ ဒိသံ ဖရိတွာ ဝိဟာသိ, တထာ ဒုတိယံ, တထာ တတိယံ, တထာ စတုတ္ထံ၊ ဣတိ ဥဒ္ဓမဓော တိရိယံ သဗ္ဗဓိ သဗ္ဗတ္တတာယ သဗ္ဗာဝန္တံ လောကံ ဥပေက္ခာသဟဂတေန စေတသာ ဝိပုလေန မဟဂ္ဂတေန အပ္ပမာဏေန အဝေရေန အဗျာဗဇ္ဈေန ဖရိတွာ ဝိဟာသိ။ နိမိ ခေါ, ပနာနန္ဒ, ရာဇာ စတုရာသီတိဝဿသဟဿာနိ ကုမာရကီဠိတံ ကီဠိ, စတုရာသီတိဝဿသဟဿာနိ ဩပရဇ္ဇံ ကာရေသိ, စတုရာသီတိဝဿသဟဿာနိ ရဇ္ဇံ ကာရေသိ, စတုရာသီတိဝဿသဟဿာနိ ဣမသ္မိံယေဝ မဃဒေဝအမ္ဗဝနေ အဂါရသ္မာ အနဂါရိယံ ပဗ္ဗဇိတော ဗြဟ္မစရိယမစရိ။ သော စတ္တာရော ဗြဟ္မဝိဟာရေ ဘာဝေတွာ ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ ဗြဟ္မလောကူပဂေါ အဟောသိ။ နိမိဿ ခေါ ပနာနနန္ဒ, ရညော ကဠာရဇနကော နာမ ပုတ္တော အဟောသိ။ န သော အဂါရသ္မာ အနဂါရိယံ ပဗ္ဗဇိ။ သော တံ ကလျာဏံ ဝတ္တံ သမုစ္ဆိန္ဒိ။ သော တေသံ အန္တိမပုရိသော အဟောသိ။
မြန်֍ ၃၁၆။ ‘‘သိယာ ခေါ ပန တေ, အာနန္ဒ, ဧဝမဿ – ‘အညော နူန တေန သမယေန ရာဇာ မဃဒေဝေါ အဟောသိ, ယေန တံ ကလျာဏံ ဝတ္တံ နိဟိတ’န္တိ [ယော တံ ကလျာဏံ ဝတ္တံ နိဟိနီတိ (သီ။)]။ န ခေါ ပနေတံ, အာနန္ဒ, ဧဝံ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ အဟံ တေန သမယေန ရာဇာ မဃဒေဝေါ အဟောသိံ။ (အဟံ တံ ကလျာဏံ ဝတ္တံ နိဟိနိံ,) [( ) နတ္ထိ (က။)] မယာ တံ ကလျာဏံ ဝတ္တံ နိဟိတံ၊ ပစ္ဆိမာ ဇနတာ အနုပ္ပဝတ္တေသိ။ တံ ခေါ ပနာနန္ဒ, ကလျာဏံ ဝတ္တံ န နိဗ္ဗိဒါယ န ဝိရာဂါယ န နိရောဓာယ န ဥပသမာယ န အဘိညာယ န သမ္ဗောဓာယ န နိဗ္ဗာနာယ သံဝတ္တတိ, ယာဝဒေဝ ဗြဟ္မလောကူပပတ္တိယာ။ ဣဒံ ခေါ ပနာနန္ဒ, ဧတရဟိ မယာ ကလျာဏံ
(မ၊၂၊၂၇၀။)
ဝတ္တံ နိဟိတံ ဧကန္တနိဗ္ဗိဒါယ ဝိရာဂါယ နိရောဓာယ ဥပသမာယ အဘိညာယ သမ္ဗောဓာယ နိဗ္ဗာနာယ သံဝတ္တတိ။ ကတမဉ္စာနန္ဒ, ဧတရဟိ မယာ ကလျာဏံ ဝတ္တံ နိဟိတံ ဧကန္တနိဗ္ဗိဒါယ ဝိရာဂါယ နိရောဓာယ ဥပသမာယ အဘိညာယ သမ္ဗောဓာယ နိဗ္ဗာနာယ သံဝတ္တတိ? အယမေဝ အရိယော အဋ္ဌင်္ဂိကော မဂ္ဂေါ, သေယျထိဒံ – သမ္မာဒိဋ္ဌိ, သမ္မာသင်္ကပ္ပေါ, သမ္မာဝါစာ, သမ္မာကမ္မန္တော, သမ္မာအာဇီဝေါ, သမ္မာဝါယာမော, သမ္မာသတိ, သမ္မာသမာဓိ။ ဣဒံ ခေါ, အာနန္ဒ, ဧတရဟိ မယာ ကလျာဏံ ဝတ္တံ နိဟိတံ ဧကန္တနိဗ္ဗိဒါယ ဝိရာဂါယ နိရောဓာယ ဥပသမာယ အဘိညာယ သမ္ဗောဓာယ နိဗ္ဗာနာယ သံဝတ္တတိ။ တံ ဝေါ အဟံ, အာနန္ဒ, ဧဝံ ဝဒါမိ – ‘ယေန မေ ဣဒံ ကလျာဏံ ဝတ္တံ နိဟိတံ အနုပ္ပဝတ္တေယျာထ, မာ ခေါ မေ တုမှေ အန္တိမပုရိသာ အဟုဝတ္ထ’။ ယသ္မိံ ခေါ, အာနန္ဒ, ပုရိသယုဂေ ဝတ္တမာနေ ဧဝရူပဿ ကလျာဏဿ ဝတ္တဿ သမုစ္ဆေဒေါ ဟောတိ သော တေသံ အန္တိမပုရိသော ဟောတိ။ တံ ဝေါ အဟံ, အာနန္ဒ, ဧဝံ ဝဒါမိ – ‘ယေန မေ ဣဒံ ကလျာဏံ ဝတ္တံ နိဟိတံ အနုပ္ပဝတ္တေယျာထ, မာ ခေါ မေ တုမှေ အန္တိမပုရိသာ အဟုဝတ္ထာ’’’တိ။
ဣဒမဝေါစ ဘဂဝါ။ အတ္တမနော အာယသ္မာ အာနန္ဒော ဘဂဝတော ဘာသိတံ အဘိနန္ဒီတိ။
မဃဒေဝသုတ္တံ နိဋ္ဌိတံ တတိယံ။
၄။ မဓုရသုတ္တံ
မြန်֍ ၃၁၇။ ဧဝံ မေ သုတံ – ဧကံ သမယံ အာယသ္မာ မဟာကစ္စာနော မဓုရာယံ ဝိဟရတိ ဂုန္ဒာဝနေ။ အဿောသိ ခေါ ရာဇာ မာဓုရော အဝန္တိပုတ္တော – ‘‘သမဏော ခလု, ဘော, ကစ္စာနော မဓုရာယံ [မထုရာယံ (ဋီကာ)] ဝိဟရတိ ဂုန္ဒာဝနေ။ တံ ခေါ ပန ဘဝန္တံ ကစ္စာနံ ဧဝံ ကလျာဏော ကိတ္တိသဒ္ဒေါ အဗ္ဘုဂ္ဂတော – ‘ပဏ္ဍိတော ဝိယတ္တော မေဓာဝီ ဗဟုဿုတော စိတ္တကထီ ကလျာဏပဋိဘာနော ဝုဒ္ဓေါ စေဝ အရဟာ စ’။ သာဓု ခေါ ပန တထာရူပါနံ အရဟတံ ဒဿနံ ဟောတီ’’တိ။ အထ ခေါ ရာဇာ မာဓုရော အဝန္တိပုတ္တော ဘဒြာနိ ဘဒြာနိ ယာနာနိ ယောဇာပေတွာ ဘဒြံ ယာနံ အဘိရုဟိတွာ ဘဒြေဟိ ဘဒြေဟိ ယာနေဟိ မဓုရာယ နိယျာသိ မဟစ္စရာဇာနုဘာဝေန အာယသ္မန္တံ မဟာကစ္စာနံ ဒဿနာယ။ ယာဝတိကာ ယာနဿ ဘူမိ ယာနေန ဂန္တွာ ယာနာ ပစ္စောရောဟိတွာ ပတ္တိကောဝ ယေနာယသ္မာ မဟာကစ္စာနော တေနုပသင်္ကမိ၊
(မ၊၂၊၂၇၁။)
ဥပသင်္ကမိတွာ အာယသ္မတာ မဟာကစ္စာနေန သဒ္ဓိံ သမ္မောဒိ။ သမ္မောဒနီယံ ကထံ သာရဏီယံ ဝီတိသာရေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ ရာဇာ မာဓုရော အဝန္တိပုတ္တော အာယသ္မန္တံ မဟာကစ္စာနံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ဗြာဟ္မဏာ, ဘော ကစ္စာန, ဧဝမာဟံသု – ‘ဗြာဟ္မဏောဝ သေဋ္ဌော ဝဏ္ဏော, ဟီနော အညော ဝဏ္ဏော၊ ဗြာဟ္မဏောဝ သုက္ကော ဝဏ္ဏော, ကဏှော အညော ဝဏ္ဏော၊ ဗြာဟ္မဏာဝ သုဇ္ဈန္တိ, နော အဗြာဟ္မဏာ၊ ဗြာဟ္မဏာဝ ဗြဟ္မုနော ပုတ္တာ ဩရသာ မုခတော ဇာတာ ဗြဟ္မဇာ ဗြဟ္မနိမ္မိတာ ဗြဟ္မဒါယာဒါ’တိ။ ဣဓ ဘဝံ ကစ္စာနော ကိမက္ခာယီ’’တိ? ‘‘ဃောသောယေဝ ခေါ ဧသော, မဟာရာဇ, လောကသ္မိံ – ‘ဗြာဟ္မဏောဝ သေဋ္ဌော ဝဏ္ဏော, ဟီနော အညော ဝဏ္ဏော၊ ဗြာဟ္မဏောဝ သုက္ကော ဝဏ္ဏော, ကဏှော အညော ဝဏ္ဏော၊ ဗြာဟ္မဏာဝ သုဇ္ဈန္တိ, နော အဗြာဟ္မဏာ၊ ဗြာဟ္မဏာဝ ဗြဟ္မုနော ပုတ္တာ ဩရသာ မုခတော ဇာတာ ဗြဟ္မဇာ ဗြဟ္မနိမ္မိတာ ဗြဟ္မဒါယာဒါ’တိ။ တဒမိနာပေတံ, မဟာရာဇ, ပရိယာယေန ဝေဒိတဗ္ဗံ ယထာ ဃောသောယေဝေသော လောကသ္မိံ – ‘ဗြာဟ္မဏောဝ သေဋ္ဌော ဝဏ္ဏော, ဟီနော အညော ဝဏ္ဏော…ပေ… ဗြဟ္မဒါယာဒါ’’’တိ။
မြန်֍ ၃၁၈။ ‘‘တံ ကိံ မညသိ, မဟာရာဇ, ခတ္တိယဿ စေပိ ဣဇ္ဈေယျ ဓနေန ဝါ ဓညေန ဝါ ရဇတေန ဝါ ဇာတရူပေန ဝါ ခတ္တိယောပိဿာဿ ပုဗ္ဗုဋ္ဌာယီ ပစ္ဆာနိပါတီ ကိံကာရပဋိဿာဝီ မနာပစာရီ ပိယဝါဒီ… ဗြာဟ္မဏောပိဿာဿ… ဝေဿောပိဿာဿ… သုဒ္ဒေါပိဿာဿ ပုဗ္ဗုဋ္ဌာယီ ပစ္ဆာနိပါတီ ကိံကာရပဋိဿာဝီ မနာပစာရီ ပိယဝါဒီ’’တိ? ‘‘ခတ္တိယဿ စေပိ, ဘော ကစ္စာန, ဣဇ္ဈေယျ ဓနေန ဝါ ဓညေန ဝါ ရဇတေန ဝါ ဇာတရူပေန ဝါ ခတ္တိယောပိဿာဿ ပုဗ္ဗုဋ္ဌာယီ ပစ္ဆာနိပါတီ ကိံကာရပဋိဿာဝီ မနာပစာရီ ပိယဝါဒီ… ဗြာဟ္မဏောပိဿာဿ… ဝေဿောပိဿာဿ… သုဒ္ဒေါပိဿာဿ ပုဗ္ဗုဋ္ဌာယီ ပစ္ဆာနိပါတီ ကိံကာရပဋိဿာဝီ မနာပစာရီ ပိယဝါဒီ’’တိ။
‘‘တံ ကိံ မညသိ, မဟာရာဇ, ဗြာဟ္မဏဿ စေပိ ဣဇ္ဈေယျ ဓနေန ဝါ ဓညေန ဝါ ရဇတေန ဝါ ဇာတရူပေန ဝါ ဗြာဟ္မဏောပိဿာဿ ပုဗ္ဗုဋ္ဌာယီ ပစ္ဆာနိပါတီ ကိံကာရပဋိဿာဝီ မနာပစာရီ ပိယဝါဒီ… ဝေဿောပိဿာဿ… သုဒ္ဒေါပိဿာဿ … ခတ္တိယောပိဿာဿ ပုဗ္ဗုဋ္ဌာယီ ပစ္ဆာနိပါတီ ကိံကာရပဋိဿာဝီ မနာပစာရီ ပိယဝါဒီ’’တိ? ‘‘ဗြာဟ္မဏဿ စေပိ, ဘော ကစ္စာန, ဣဇ္ဈေယျ ဓနေန ဝါ ဓညေန ဝါ ရဇတေန ဝါ ဇာတရူပေန ဝါ ဗြာဟ္မဏောပိဿာဿ ပုဗ္ဗုဋ္ဌာယီ ပစ္ဆာနိပါတီ ကိံကာရပဋိဿာဝီ မနာပစာရီ ပိယဝါဒီ… ဝေဿောပိဿာဿ။
(မ၊၂၊၂၇၂။)
သုဒ္ဒေါပိဿာဿ… ခတ္တိယောပိဿာဿ ပုဗ္ဗုဋ္ဌာယီ ပစ္ဆာနိပါတီ ကိံကာရပဋိဿာဝီ မနာပစာရီ ပိယဝါဒီ’’တိ။
‘‘တံ ကိံ မညသိ, မဟာရာဇ, ဝေဿဿ စေပိ ဣဇ္ဈေယျ ဓနေန ဝါ ဓညေန ဝါ ရဇတေန ဝါ ဇာတရူပေန ဝါ ဝေဿောပိဿာဿ ပုဗ္ဗုဋ္ဌာယီ ပစ္ဆာနိပါတီ ကိံကာရပဋိဿာဝီ မနာပစာရီ ပိယဝါဒီ… သုဒ္ဒေါပိဿာဿ… ခတ္တိယောပိဿာဿ… ဗြာဟ္မဏောပိဿာဿ ပုဗ္ဗုဋ္ဌာယီ ပစ္ဆာနိပါတီ ကိံကာရပဋိဿာဝီ မနာပစာရီ ပိယဝါဒီ’’တိ? ‘‘ဝေဿဿ စေပိ, ဘော ကစ္စာန, ဣဇ္ဈေယျ ဓနေန ဝါ ဓညေန ဝါ ရဇတေန ဝါ ဇာတရူပေန ဝါ ဝေဿောပိဿာဿ ပုဗ္ဗုဋ္ဌာယီ ပစ္ဆာနိပါတီ ကိံကာရပဋိဿာဝီ မနာပစာရီ ပိယဝါဒီ… သုဒ္ဒေါပိဿာဿ… ခတ္တိယောပိဿာဿ… ဗြာဟ္မဏောပိဿာဿ ပုဗ္ဗုဋ္ဌာယီ ပစ္ဆာနိပါတီ ကိံကာရပဋိဿာဝီ မနာပစာရီ ပိယဝါဒီ’’တိ။
‘‘တံ ကိံ မညသိ, မဟာရာဇ, သုဒ္ဒဿ စေပိ ဣဇ္ဈေယျ ဓနေန ဝါ ဓညေန ဝါ ရဇတေန ဝါ ဇာတရူပေန ဝါ သုဒ္ဒေါပိဿာဿ ပုဗ္ဗုဋ္ဌာယီ ပစ္ဆာနိပါတီ ကိံကာရပဋိဿာဝီ မနာပစာရီ ပိယဝါဒီ… ခတ္တိယောပိဿာဿ… ဗြာဟ္မဏောပိဿာဿ… ဝေဿောပိဿာဿ ပုဗ္ဗုဋ္ဌာယီ ပစ္ဆာနိပါတီ ကိံကာရပဋိဿာဝီ မနာပစာရီ ပိယဝါဒီ’’တိ? ‘‘သုဒ္ဒဿ စေပိ, ဘော ကစ္စာန, ဣဇ္ဈေယျ ဓနေန ဝါ ဓညေန ဝါ ရဇတေန ဝါ ဇာတရူပေန ဝါ သုဒ္ဒေါပိဿာဿ ပုဗ္ဗုဋ္ဌာယီ ပစ္ဆာနိပါတီ ကိံကာရပဋိဿာဝီ မနာပစာရီ ပိယဝါဒီတိ… ခတ္တိယောပိဿာဿ… ဗြာဟ္မဏောပိဿာဿ… ဝေဿောပိဿာဿ ပုဗ္ဗုဋ္ဌာယီ ပစ္ဆာနိပါတီ ကိံကာရပဋိဿာဝီ မနာပစာရီ ပိယဝါဒီ’’တိ။
‘‘တံ ကိံ မညသိ, မဟာရာဇ, ယဒိ ဧဝံ သန္တေ, ဣမေ စတ္တာရော ဝဏ္ဏာ သမသမာ ဟောန္တိ နော ဝါ? ကထံ ဝါ တေ ဧတ္ထ ဟောတီ’’တိ? ‘‘အဒ္ဓါ ခေါ, ဘော ကစ္စာန, ဧဝံ သန္တေ, ဣမေ စတ္တာရော ဝဏ္ဏာ သမသမာ ဟောန္တိ။ နေသံ [နာသံ (သီ။), နာဟံ (သျာ။ ကံ။)] ဧတ္ထ ကိဉ္စိ နာနာကရဏံ သမနုပဿာမီ’’တိ။ ‘‘ဣမိနာပိ ခေါ ဧတံ, မဟာရာဇ, ပရိယာယေန ဝေဒိတဗ္ဗံ ယထာ ဃောသော ယေဝေသော လောကသ္မိံ – ‘ဗြာဟ္မဏောဝ သေဋ္ဌော ဝဏ္ဏော, ဟီနော အညော ဝဏ္ဏော…ပေ… ဗြဟ္မဒါယာဒါ’’’တိ။
(မ၊၂၊၂၇၃။)
မြန်֍ ၃၁၉။ ‘‘တံ ကိံ မညသိ, မဟာရာဇ, ဣဓဿ ခတ္တိယော ပါဏာတိပါတီ အဒိန္နာဒါယီ ကာမေသုမိစ္ဆာစာရီ မုသာဝါဒီ ပိသုဏဝါစော ဖရုသဝါစော သမ္ဖပ္ပလာပီ အဘိဇ္ဈာလု ဗျာပန္နစိတ္တော မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ [မိစ္ဆာဒိဋ္ဌီ (သဗ္ဗတ္ထ)] ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ အပါယံ ဒုဂ္ဂတိံ ဝိနိပါတံ နိရယံ ဥပပဇ္ဇေယျ နော ဝါ? ကထံ ဝါ တေ ဧတ္ထ ဟောတီ’’တိ? ‘‘ခတ္တိယောပိ ဟိ, ဘော ကစ္စာန, ပါဏာတိပါတီ အဒိန္နာဒါယီ ကာမေသုမိစ္ဆာစာရီ မုသာဝါဒီ ပိသုဏဝါစော ဖရုသဝါစော သမ္ဖပ္ပလာပီ အဘိဇ္ဈာလု ဗျာပန္နစိတ္တော မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ အပါယံ ဒုဂ္ဂတိံ ဝိနိပါတံ နိရယံ ဥပပဇ္ဇေယျ။ ဧဝံ မေ ဧတ္ထ ဟောတိ, ဧဝဉ္စ ပန မေ ဧတံ အရဟတံ သုတ’’န္တိ။
‘‘သာဓု သာဓု, မဟာရာဇ! သာဓု ခေါ တေ ဧတံ, မဟာရာဇ, ဧဝံ ဟောတိ, သာဓု စ ပန တေ ဧတံ အရဟတံ သုတံ။ တံ ကိံ မညသိ, မဟာရာဇ, ဣဓဿ ဗြာဟ္မဏော…ပေ… ဣဓဿ ဝေဿော…ပေ… ဣဓဿ သုဒ္ဒေါ ပါဏာတိပါတီ အဒိန္နာဒါယီ…ပေ… မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ အပါယံ ဒုဂ္ဂတိံ ဝိနိပါတံ နိရယံ ဥပပဇ္ဇေယျ နော ဝါ? ကထံ ဝါ တေ ဧတ္ထ ဟောတီ’’တိ? ‘‘သုဒ္ဒေါပိ ဟိ, ဘော ကစ္စာန, ပါဏာတိပါတီ အဒိန္နာဒါယီ…ပေ… မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ အပါယံ ဒုဂ္ဂတိံ ဝိနိပါတံ နိရယံ ဥပပဇ္ဇေယျ။ ဧဝံ မေ ဧတ္ထ ဟောတိ, ဧဝဉ္စ ပန မေ ဧတံ အရဟတံ သုတ’’န္တိ။
‘‘သာဓု သာဓု, မဟာရာဇ! သာဓု ခေါ တေ ဧတံ, မဟာရာဇ, ဧဝံ ဟောတိ, သာဓု စ ပန တေ ဧတံ အရဟတံ သုတံ။ တံ ကိံ မညသိ, မဟာရာဇ, ယဒိ ဧဝံ သန္တေ, ဣမေ စတ္တာရော ဝဏ္ဏာ သမသမာ ဟောန္တိ နော ဝါ? ကထံ ဝါ တေ ဧတ္ထ ဟောတီ’’တိ? ‘‘အဒ္ဓါ ခေါ, ဘော ကစ္စာန, ဧဝံ သန္တေ, ဣမေ စတ္တာရော ဝဏ္ဏာ သမသမာ ဟောန္တိ။ နေသံ ဧတ္ထ ကိဉ္စိ နာနာကရဏံ သမနုပဿာမီ’’တိ။ ‘‘ဣမိနာပိ ခေါ ဧတံ, မဟာရာဇ, ပရိယာယေန ဝေဒိတဗ္ဗံ ယထာ ဃောသော ယေဝေသော လောကသ္မိံ – ‘ဗြာဟ္မဏောဝ သေဋ္ဌော ဝဏ္ဏော, ဟီနော အညော ဝဏ္ဏော…ပေ… ဗြဟ္မဒါယာဒါ’’’တိ။
မြန်֍ ၃၂၀။ ‘‘တံ ကိံ မညသိ, မဟာရာဇ, ဣဓဿ ခတ္တိယော ပါဏာတိပါတာ ပဋိဝိရတော, အဒိန္နာဒါနာ ပဋိဝိရတော, ကာမေသုမိစ္ဆာစာရာ ပဋိဝိရတော, မုသာဝါဒါ ပဋိဝိရတော, ပိသုဏာယ ဝါစာယ ပဋိဝိရတော, ဖရုသာယ ဝါစာယ ပဋိဝိရတော, သမ္ဖပ္ပလာပါ ပဋိဝိရတော, အနဘိဇ္ဈာလု အဗျာပန္နစိတ္တော
(မ၊၂၊၂၇၄။)
သမ္မာဒိဋ္ဌိ[သမ္မာဒိဋ္ဌီ (သျာ။ ကံ။ ပီ။ က။)] ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ သုဂတိံ သဂ္ဂံ လောကံ ဥပပဇ္ဇေယျ နော ဝါ? ကထံ ဝါ တေ ဧတ္ထ ဟောတီ’’တိ? ‘‘ခတ္တိယောပိ ဟိ, ဘော ကစ္စာန, ပါဏာတိပါတာ ပဋိဝိရတော, အဒိန္နာဒါနာ ပဋိဝိရတော, ကာမေသုမိစ္ဆာစာရာ ပဋိဝိရတော, မုသာဝါဒါ ပဋိဝိရတော, ပိသုဏာယ ဝါစာယ ပဋိဝိရတော, ဖရုသာယ ဝါစာယ ပဋိဝိရတော, သမ္ဖပ္ပလာပါ ပဋိဝိရတော, အနဘိဇ္ဈာလု အဗျာပန္နစိတ္တော သမ္မာဒိဋ္ဌိ ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ သုဂတိံ သဂ္ဂံ လောကံ ဥပပဇ္ဇေယျ။ ဧဝံ မေ ဧတ္ထ ဟောတိ, ဧဝဉ္စ ပန မေ ဧတံ အရဟတံ သုတ’’န္တိ။
‘‘သာဓု သာဓု, မဟာရာဇ! သာဓု ခေါ တေ ဧတံ, မဟာရာဇ, ဧဝံ ဟောတိ, သာဓု စ ပန တေ ဧတံ အရဟတံ သုတံ။ တံ ကိံ မညသိ, မဟာရာဇ, ဣဓဿ ဗြာဟ္မဏော, ဣဓဿ ဝေဿော, ဣဓဿ သုဒ္ဒေါ ပါဏာတိပါတာ ပဋိဝိရတော အဒိန္နာဒါနာ ပဋိဝိရတော…ပေ… သမ္မာဒိဋ္ဌိ ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ သုဂတိံ သဂ္ဂံ လောကံ ဥပပဇ္ဇေယျ နော ဝါ? ကထံ ဝါ တေ ဧတ္ထ ဟောတီ’’တိ? ‘‘သုဒ္ဒေါပိ ဟိ, ဘော ကစ္စာန, ပါဏာတိပါတာ ပဋိဝိရတော, အဒိန္နာဒါနာ ပဋိဝိရတော…ပေ… သမ္မာဒိဋ္ဌိ ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ သုဂတိံ သဂ္ဂံ လောကံ ဥပပဇ္ဇေယျ။ ဧဝံ မေ ဧတ္ထ ဟောတိ, ဧဝဉ္စ ပန မေ ဧတံ အရဟတံ သုတ’’န္တိ။
‘‘သာဓု သာဓု, မဟာရာဇ! သာဓု ခေါ တေ ဧတံ, မဟာရာဇ, ဧဝံ ဟောတိ, သာဓု စ ပန တေ ဧတံ အရဟတံ သုတံ။ တံ ကိံ မညသိ, မဟာရာဇ, ယဒိ ဧဝံ သန္တေ, ဣမေ စတ္တာရော ဝဏ္ဏာ သမသမာ ဟောန္တိ နော ဝါ? ကထံ ဝါ တေ ဧတ္ထ ဟောတီ’’တိ? ‘‘အဒ္ဓါ ခေါ, ဘော ကစ္စာန, ဧဝံ သန္တေ, ဣမေ စတ္တာရော ဝဏ္ဏာ သမသမာ ဟောန္တိ။ နေသံ ဧတ္ထ ကိဉ္စိ နာနာကရဏံ သမနုပဿာမီ’’တိ။ ‘‘ဣမိနာပိ ခေါ ဧတံ, မဟာရာဇ, ပရိယာယေန ဝေဒိတဗ္ဗံ ယထာ ဃောသော ယေဝေသော လောကသ္မိံ – ‘ဗြာဟ္မဏောဝ သေဋ္ဌော ဝဏ္ဏော, ဟီနော အညော ဝဏ္ဏော…ပေ… ဗြဟ္မဒါယာဒါ’’’တိ။
မြန်֍ ၃၂၁။ ‘‘တံ ကိံ မညသိ, မဟာရာဇ, ဣဓ ခတ္တိယော သန္ဓိံ ဝါ ဆိန္ဒေယျ, နိလ္လောပံ ဝါ ဟရေယျ, ဧကာဂါရိကံ ဝါ ကရေယျ, ပရိပန္ထေ ဝါ တိဋ္ဌေယျ, ပရဒါရံ ဝါ ဂစ္ဆေယျ, တဉ္စေ တေ ပုရိသာ ဂဟေတွာ ဒဿေယျုံ – ‘အယံ တေ, ဒေဝ, စောရော အာဂုစာရီ။ ဣမဿ ယံ ဣစ္ဆသိ တံ ဒဏ္ဍံ ပဏေဟီ’တိ။
(မ၊၂၊၂၇၅။)
ကိန္တိ နံ ကရေယျာသီ’’တိ? ‘‘ဃာတေယျာမ ဝါ, ဘော ကစ္စာန, ဇာပေယျာမ ဝါ ပဗ္ဗာဇေယျာမ ဝါ ယထာပစ္စယံ ဝါ ကရေယျာမ။ တံ ကိဿ ဟေတု? ယာ ဟိဿ, ဘော ကစ္စာန, ပုဗ္ဗေ ‘ခတ္တိယော’တိ သမညာ သာဿ အန္တရဟိတာ၊ စောရောတွေဝ သင်္ချံ [သင်္ခံ (သီ။ သျာ။ ကံ။ ပီ။)] ဂစ္ဆတီ’’တိ။
‘‘တံ ကိံ မညသိ, မဟာရာဇ, ဣဓ ဗြာဟ္မဏော, ဣဓ ဝေဿော, ဣဓ သုဒ္ဒေါ သန္ဓိံ ဝါ ဆိန္ဒေယျ, နိလ္လောပံ ဝါ ဟရေယျ, ဧကာဂါရိကံ ဝါ ကရေယျ, ပရိပန္ထေ ဝါ တိဋ္ဌေယျ, ပရဒါရံ ဝါ ဂစ္ဆေယျ, တဉ္စေ တေ ပုရိသာ ဂဟေတွာ ဒဿေယျုံ – ‘အယံ တေ, ဒေဝ, စောရော အာဂုစာရီ။ ဣမဿ ယံ ဣစ္ဆသိ တံ ဒဏ္ဍံ ပဏေဟီ’တိ။ ကိန္တိ နံ ကရေယျာသီ’’တိ? ‘‘ဃာတေယျာမ ဝါ, ဘော ကစ္စာန, ဇာပေယျာမ ဝါ ပဗ္ဗာဇေယျာမ ဝါ ယထာပစ္စယံ ဝါ ကရေယျာမ။ တံ ကိဿ ဟေတု? ယာ ဟိဿ, ဘော ကစ္စာန, ပုဗ္ဗေ ‘သုဒ္ဒေါ’တိ သမညာ သာဿ အန္တရဟိတာ၊ စောရောတွေဝ သင်္ချံ ဂစ္ဆတီ’’တိ။
‘‘တံ ကိံ မညသိ, မဟာရာဇ, ယဒိ ဧဝံ သန္တေ, ဣမေ စတ္တာရော ဝဏ္ဏာ သမသမာ ဟောန္တိ နော ဝါ? ကထံ ဝါ တေ ဧတ္ထ ဟောတီ’’တိ? ‘‘အဒ္ဓါ ခေါ, ဘော ကစ္စာန, ဧဝံ သန္တေ, ဣမေ စတ္တာရော ဝဏ္ဏာ သမသမာ ဟောန္တိ။ နေသံ ဧတ္ထ ကိဉ္စိ နာနာကရဏံ သမနုပဿာမီ’’တိ။ ‘‘ဣမိနာပိ ခေါ ဧတံ, မဟာရာဇ, ပရိယာယေန ဝေဒိတဗ္ဗံ ယထာ ဃောသော ယေဝေသော လောကသ္မိံ – ‘ဗြာဟ္မဏောဝ သေဋ္ဌော ဝဏ္ဏော, ဟီနော အညော ဝဏ္ဏော…ပေ… ဗြဟ္မဒါယာဒါ’’’တိ။
မြန်֍ ၃၂၂။ ‘‘တံ ကိံ မညသိ, မဟာရာဇ, ဣဓ ခတ္တိယော ကေသမဿုံ ဩဟာရေတွာ ကာသာယာနိ ဝတ္ထာနိ အစ္ဆာဒေတွာ အဂါရသ္မာ အနဂါရိယံ ပဗ္ဗဇိတော အဿ ဝိရတော ပါဏာတိပါတာ, ဝိရတော အဒိန္နာဒါနာ, ဝိရတော မုသာဝါဒါ, ရတ္တူပရတော, ဧကဘတ္တိကော, ဗြဟ္မစာရီ, သီလဝါ, ကလျာဏဓမ္မော? ကိန္တိ နံ ကရေယျာသီ’’တိ? ‘‘အဘိဝါဒေယျာမ ဝါ [ပိ (ဒီ။ နိ။ ၁။၁၈၄, ၁၈၇ သာမညဖလေ)], ဘော ကစ္စာန, ပစ္စုဋ္ဌေယျာမ ဝါ အာသနေန ဝါ နိမန္တေယျာမ အဘိနိမန္တေယျာမ ဝါ နံ စီဝရပိဏ္ဍပါတသေနာသနဂိလာနပ္ပစ္စယဘေသဇ္ဇပရိက္ခာရေဟိ ဓမ္မိကံ ဝါ အဿ ရက္ခာဝရဏဂုတ္တိံ သံဝိဒဟေယျာမ။ တံ ကိဿ ဟေတု? ယာ ဟိဿ, ဘော ကစ္စာန, ပုဗ္ဗေ ‘ခတ္တိယော’တိ သမညာ သာဿ အန္တရဟိတာ၊ သမဏောတွေဝ သင်္ချံ ဂစ္ဆတီ’’တိ။
(မ၊၂၊၂၇၆။)
‘‘တံ ကိံ မညသိ, မဟာရာဇ, ဣဓ ဗြာဟ္မဏော, ဣဓ ဝေဿော, ဣဓ သုဒ္ဒေါ ကေသမဿုံ ဩဟာရေတွာ ကာသာယာနိ ဝတ္ထာနိ အစ္ဆာဒေတွာ အဂါရသ္မာ အနဂါရိယံ ပဗ္ဗဇိတော အဿ ဝိရတော ပါဏာတိပါတာ, ဝိရတော အဒိန္နာဒါနာ ဝိရတော မုသာဝါဒါ, ရတ္တူပရတော, ဧကဘတ္တိကော, ဗြဟ္မစာရီ, သီလဝါ, ကလျာဏဓမ္မော? ကိန္တိ နံ ကရေယျာသီ’’တိ? ‘‘အဘိဝါဒေယျာမ ဝါ, ဘော ကစ္စာန, ပစ္စုဋ္ဌေယျာမ ဝါ အာသနေန ဝါ နိမန္တေယျာမ အဘိနိမန္တေယျာမ ဝါ နံ စီဝရပိဏ္ဍပါတသေနာသနဂိလာနပ္ပစ္စယဘေသဇ္ဇပရိက္ခာရေဟိ ဓမ္မိကံ ဝါ အဿ ရက္ခာဝရဏဂုတ္တိံ သံဝိဒဟေယျာမ။ တံ ကိဿ ဟေတု? ယာ ဟိဿ, ဘော ကစ္စာန, ပုဗ္ဗေ ‘သုဒ္ဒေါ’တိ သမညာ သာဿ အန္တရဟိတာ၊ သမဏောတွေဝ သင်္ချံ ဂစ္ဆတီ’’တိ။
‘‘တံ ကိံ မညသိ, မဟာရာဇ, ယဒိ ဧဝံ သန္တေ, ဣမေ စတ္တာရော ဝဏ္ဏာ သမသမာ ဟောန္တိ နော ဝါ? ကထံ ဝါ တေ ဧတ္ထ ဟောတီ’’တိ? ‘‘အဒ္ဓါ ခေါ, ဘော ကစ္စာန, ဧဝံ သန္တေ, ဣမေ စတ္တာရော ဝဏ္ဏာ သမသမာ ဟောန္တိ။ နေသံ ဧတ္ထ ကိဉ္စိ နာနာကရဏံ သမနုပဿာမီ’’တိ။ ‘‘ဣမိနာပိ ခေါ ဧတံ, မဟာရာဇ, ပရိယာယေန ဝေဒိတဗ္ဗံ ယထာ ဃောသော ယေဝေသော လောကသ္မိံ – ‘ဗြာဟ္မဏောဝ သေဋ္ဌော ဝဏ္ဏော, ဟီနော အညော ဝဏ္ဏော၊ ဗြာဟ္မဏောဝ သုက္ကော ဝဏ္ဏော, ကဏှော အညော ဝဏ္ဏော၊ ဗြာဟ္မဏာဝ သုဇ္ဈန္တိ, နော အဗြာဟ္မဏာ၊ ဗြာဟ္မဏာဝ ဗြဟ္မုနော ပုတ္တာ ဩရသာ မုခတော ဇာတာ ဗြဟ္မဇာ ဗြဟ္မနိမ္မိတာ ဗြဟ္မဒါယာဒါ’’’တိ။
မြန်֍ ၃၂၃။ ဧဝံ ဝုတ္တေ, ရာဇာ မာဓုရော အဝန္တိပုတ္တော အာယသ္မန္တံ မဟာကစ္စာနံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘အဘိက္ကန္တံ, ဘော ကစ္စာန, အဘိက္ကန္တံ, ဘော ကစ္စာန! သေယျထာပိ, ဘော ကစ္စာန, နိက္ကုဇ္ဇိတံ ဝါ ဥက္ကုဇ္ဇေယျ, ပဋိစ္ဆန္နံ ဝါ ဝိဝရေယျ, မူဠှဿ ဝါ မဂ္ဂံ အာစိက္ခေယျ, အန္ဓကာရေ ဝါ တေလပဇ္ဇောတံ ဓာရေယျ – ‘စက္ခုမန္တော ရူပါနိ ဒက္ခန္တီ’တိ၊ ဧဝမေဝံ ဘောတာ ကစ္စာနေန အနေကပရိယာယေန ဓမ္မော ပကာသိတော။ ဧသာဟံ ဘဝန္တံ ကစ္စာနံ သရဏံ ဂစ္ဆာမိ ဓမ္မဉ္စ ဘိက္ခုသံဃဉ္စ။ ဥပါသကံ မံ ဘဝံ ကစ္စာနော ဓာရေတု အဇ္ဇတဂ္ဂေ ပါဏုပေတံ သရဏံ ဂတ’’န္တိ။ ‘‘မာ ခေါ မံ တွံ, မဟာရာဇ, သရဏံ အဂမာသိ။ တမေဝ တွံ [တမေတံ တွံ (သျာ။ ကံ။), တမေတံ (က။)] ဘဂဝန္တံ သရဏံ ဂစ္ဆ ယမဟံ သရဏံ ဂတော’’တိ။ ‘‘ကဟံ ပန, ဘော ကစ္စာန, ဧတရဟိ
(မ၊၂၊၂၇၇။)
သော ဘဂဝါ ဝိဟရတိ အရဟံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ’’တိ? ‘‘ပရိနိဗ္ဗုတော ခေါ, မဟာရာဇ, ဧတရဟိ သော ဘဂဝါ အရဟံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ’’တိ။ ‘‘သစေပိ မယံ, ဘော ကစ္စာန, သုဏေယျာမ တံ ဘဂဝန္တံ ဒသသု ယောဇနေသု, ဒသပိ မယံ ယောဇနာနိ ဂစ္ဆေယျာမ တံ ဘဂဝန္တံ ဒဿနာယ အရဟန္တံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓံ။ သစေပိ မယံ, ဘော ကစ္စာန, သုဏေယျာမ တံ ဘဂဝန္တံ ဝီသတိယာ ယောဇနေသု, တိံသာယ ယောဇနေသု, စတ္တာရီသာယ ယောဇနေသု, ပညာသာယ ယောဇနေသု, ပညာသမ္ပိ မယံ ယောဇနာနိ ဂစ္ဆေယျာမ တံ ဘဂဝန္တံ ဒဿနာယ အရဟန္တံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓံ။ ယောဇနသတေ စေပိ မယံ ဘော ကစ္စာန, သုဏေယျာမ တံ ဘဂဝန္တံ, ယောဇနသတမ္ပိ မယံ ဂစ္ဆေယျာမ တံ ဘဂဝန္တံ ဒဿနာယ အရဟန္တံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓံ။ ယတော စ, ဘော ကစ္စာန, ပရိနိဗ္ဗုတော သော ဘဂဝါ, ပရိနိဗ္ဗုတမ္ပိ မယံ ဘဂဝန္တံ သရဏံ ဂစ္ဆာမ ဓမ္မဉ္စ ဘိက္ခုသံဃဉ္စ။ ဥပါသကံ မံ ဘဝံ ကစ္စာနော ဓာရေတု အဇ္ဇတဂ္ဂေ ပါဏုပေတံ သရဏံ ဂတ’’န္တိ။
မဓုရသုတ္တံ နိဋ္ဌိတံ စတုတ္ထံ။
၅။ ဗောဓိရာဇကုမာရသုတ္တံ
မြန်֍ ၃၂၄။ ဧဝံ မေ သုတံ – ဧကံ သမယံ ဘဂဝါ ဘဂ္ဂေသု ဝိဟရတိ သုသုမာရဂိရေ ဘေသကဠာဝနေ မိဂဒါယေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဗောဓိဿ ရာဇကုမာရဿ ကောကနဒေါ [ကောကနုဒေါ (သျာ။ ကံ။ က။)] နာမ ပါသာဒေါ အစိရကာရိတော ဟောတိ အနဇ္ဈာဝုဋ္ဌော သမဏေန ဝါ ဗြာဟ္မဏေန ဝါ ကေနစိ ဝါ မနုဿဘူတေန။ အထ ခေါ ဗောဓိ ရာဇကုမာရော သဉ္ဇိကာပုတ္တံ မာဏဝံ အာမန္တေသိ – ‘‘ဧဟိ တွံ, သမ္မ သဉ္ဇိကာပုတ္တ, ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ မမ ဝစနေန ဘဂဝတော ပါဒေ သိရသာ ဝန္ဒ, အပ္ပါဗာဓံ အပ္ပါတင်္ကံ လဟုဋ္ဌာနံ ဗလံ ဖာသုဝိဟာရံ ပုစ္ဆ – ‘ဗောဓိ, ဘန္တေ, ရာဇကုမာရော ဘဂဝတော ပါဒေ သိရသာ ဝန္ဒတိ, အပ္ပါဗာဓံ အပ္ပါတင်္ကံ လဟုဋ္ဌာနံ ဗလံ ဖာသုဝိဟာရံ ပုစ္ဆတီ’တိ။ ဧဝဉ္စ ဝဒေဟိ – ‘အဓိဝါသေတု ကိရ, ဘန္တေ, ဘဂဝါ ဗောဓိဿ ရာဇကုမာရဿ သွာတနာယ ဘတ္တံ သဒ္ဓိံ ဘိက္ခုသံဃေနာ’’’တိ။ ‘‘ဧဝံ, ဘော’’တိ ခေါ သဉ္ဇိကာပုတ္တော မာဏဝေါ ဗောဓိဿ ရာဇကုမာရဿ ပဋိဿုတွာ ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝတာ သဒ္ဓိံ သမ္မောဒိ။ သမ္မောဒနီယံ ကထံ သာရဏီယံ ဝီတိသာရေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။
(မ၊၂၊၂၇၈။)
ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ သဉ္ဇိကာပုတ္တော မာဏဝေါ ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ဗောဓိ ခေါ [ဗောဓိ ဘော ဂေါတမ (သီ။ သျာ။ ကံ။ ပီ။)] ရာဇကုမာရော ဘောတော ဂေါတမဿ ပါဒေ သိရသာ ဝန္ဒတိ, အပ္ပါဗာဓံ အပ္ပါတင်္ကံ လဟုဋ္ဌာနံ ဗလံ ဖာသုဝိဟာရံ ပုစ္ဆတိ။ ဧဝဉ္စ ဝဒေတိ – ‘အဓိဝါသေတု ကိရ ဘဝံ ဂေါတမော ဗောဓိဿ ရာဇကုမာရဿ သွာတနာယ ဘတ္တံ သဒ္ဓိံ ဘိက္ခုသံဃေနာ’’’တိ။ အဓိဝါသေသိ ဘဂဝါ တုဏှီဘာဝေန။ အထ ခေါ သဉ္ဇိကာပုတ္တော မာဏဝေါ ဘဂဝတော အဓိဝါသနံ ဝိဒိတွာ ဥဋ္ဌာယာသနာ ယေန ဗောဓိ ရာဇကုမာရော တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဗောဓိံ ရာဇကုမာရံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘အဝေါစုမှ ဘောတော ဝစနေန တံ ဘဝန္တံ ဂေါတမံ – ‘ဗောဓိ ခေါ ရာဇကုမာရော ဘောတော ဂေါတမဿ ပါဒေ သိရသာ ဝန္ဒတိ, အပ္ပါဗာဓံ အပ္ပါတင်္ကံ လဟုဋ္ဌာနံ ဗလံ ဖာသုဝိဟာရံ ပုစ္ဆတိ။ ဧဝဉ္စ ဝဒေတိ – အဓိဝါသေတု ကိရ ဘဝံ ဂေါတမော ဗောဓိဿ ရာဇကုမာရဿ သွာတနာယ ဘတ္တံ သဒ္ဓိံ ဘိက္ခုသံဃေနာ’တိ။ အဓိဝုဋ္ဌဉ္စ ပန သမဏေန ဂေါတမေနာ’’တိ။
မြန်֍ ၃၂၅။ အထ ခေါ ဗောဓိ ရာဇကုမာရော တဿာ ရတ္တိယာ အစ္စယေန သကေ နိဝေသနေ ပဏီတံ ခါဒနီယံ ဘောဇနီယံ ပဋိယာဒါပေတွာ, ကောကနဒဉ္စ ပါသာဒံ ဩဒါတေဟိ ဒုဿေဟိ သန္ထရာပေတွာ ယာဝ ပစ္ဆိမသောပါနကဠေဝရာ [ကဠေဗရာ (သီ။)], သဉ္ဇိကာပုတ္တံ မာဏဝံ အာမန္တေသိ – ‘‘ဧဟိ တွံ, သမ္မ သဉ္ဇိကာပုတ္တ, ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝတော ကာလံ အာရောစေဟိ – ‘ကာလော, ဘန္တေ, နိဋ္ဌိတံ ဘတ္တ’’’န္တိ။ ‘‘ဧဝံ, ဘော’’တိ ခေါ သဉ္ဇိကာပုတ္တော မာဏဝေါ ဗောဓိဿ ရာဇကုမာရဿ ပဋိဿုတွာ ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝတော ကာလံ အာရောစေသိ – ‘‘ကာလော, ဘော ဂေါတမ, နိဋ္ဌိတံ ဘတ္တ’’န္တိ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ပုဗ္ဗဏှသမယံ နိဝါသေတွာ ပတ္တစီဝရမာဒါယ ယေန ဗောဓိဿ ရာဇကုမာရဿ နိဝေသနံ တေနုပသင်္ကမိ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဗောဓိ ရာဇကုမာရော ဗဟိဒွါရကောဋ္ဌကေ ဌိတော ဟောတိ ဘဂဝန္တံ အာဂမယမာနော။ အဒ္ဒသာ ခေါ ဗောဓိ ရာဇကုမာရော ဘဂဝန္တံ ဒူရတောဝ အာဂစ္ဆန္တံ။ ဒိသွာန ပစ္စုဂ္ဂန္တွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ပုရက္ခတွာ ယေန ကောကနဒေါ ပါသာဒေါ တေနုပသင်္ကမိ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ပစ္ဆိမံ သောပါနကဠေဝရံ နိဿာယ အဋ္ဌာသိ။ အထ ခေါ ဗောဓိ ရာဇကုမာရော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘အဘိရုဟတု [အဘိရူဟတု (သျာ။ ကံ။ ပီ။) အက္ကမတု (စူဠဝ။ ၂၆၈)], ဘန္တေ, ဘဂဝါ ဒုဿာနိ, အဘိရုဟတု သုဂတော ဒုဿာနိ၊ ယံ မမ အဿ ဒီဃရတ္တံ
(မ၊၂၊၂၇၉။)
ဟိတာယ သုခါယာ’’တိ။ ဧဝံ ဝုတ္တေ, ဘဂဝါ တုဏှီ အဟောသိ။ ဒုတိယမ္ပိ ခေါ…ပေ… တတိယမ္ပိ ခေါ ဗောဓိ ရာဇကုမာရော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘အဘိရုဟတု, ဘန္တေ, ဘဂဝါ။ ဒုဿာနိ, အဘိရုဟတု သုဂတော ဒုဿာနိ၊ ယံ မမ အဿ ဒီဃရတ္တံ ဟိတာယ သုခါယာ’’တိ။
မြန်֍ ၃၂၆။ အထ ခေါ ဘဂဝါ အာယသ္မန္တံ အာနန္ဒံ အပလောကေသိ။ အထ ခေါ အာယသ္မာ အာနန္ဒော ဗောဓိံ ရာဇကုမာရံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘သံဟရတု, ရာဇကုမာရ, ဒုဿာနိ၊ န ဘဂဝါ စေလပဋိကံ [စေလပတ္တိကံ (သီ။ ပီ။)] အက္ကမိဿတိ။ ပစ္ဆိမံ ဇနတံ တထာဂတော အနုကမ္ပတီ’’တိ [အပလောကေတီတိ (သဗ္ဗတ္ထ)]။ အထ ခေါ ဗောဓိ ရာဇကုမာရော ဒုဿာနိ သံဟရာပေတွာ ဥပရိကောကနဒပါသာဒေ [ဥပရိကောကနဒေ ပါသာဒေ (သီ။ ပီ။ ဝိနယေစ), ဥပရိကောကနဒေ (သျာ။ ကံ။)] အာသနာနိ ပညပေသိ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ကောကနဒံ ပါသာဒံ အဘိရုဟိတွာ ပညတ္တေ အာသနေ နိသီဒိ သဒ္ဓိံ ဘိက္ခုသံဃေန။ အထ ခေါ ဗောဓိ ရာဇကုမာရော ဗုဒ္ဓပ္ပမုခံ ဘိက္ခုသံဃံ ပဏီတေန ခါဒနီယေန ဘောဇနီယေန သဟတ္ထာ သန္တပ္ပေသိ သမ္ပဝါရေသိ။ အထ ခေါ ဗောဓိ ရာဇကုမာရော ဘဂဝန္တံ ဘုတ္တာဝိံ ဩနီတပတ္တပါဏိံ အညတရံ နီစံ အာသနံ ဂဟေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ ဗောဓိ ရာဇကုမာရော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘မယှံ ခေါ, ဘန္တေ, ဧဝံ ဟောတိ – ‘န ခေါ သုခေန သုခံ အဓိဂန္တဗ္ဗံ, ဒုက္ခေန ခေါ သုခံ အဓိဂန္တဗ္ဗ’’’န္တိ။
မြန်֍ ၃၂၇။ ‘‘မယှမ္ပိ ခေါ, ရာဇကုမာရ, ပုဗ္ဗေဝ သမ္ဗောဓာ အနဘိသမ္ဗုဒ္ဓဿ ဗောဓိသတ္တဿေဝ သတော ဧတဒဟောသိ – ‘န ခေါ သုခေန သုခံ အဓိဂန္တဗ္ဗံ, ဒုက္ခေန ခေါ သုခံ အဓိဂန္တဗ္ဗ’န္တိ။ သော ခေါ အဟံ, ရာဇကုမာရ, အပရေန သမယေန ဒဟရောဝ သမာနော သုသုကာဠကေသော ဘဒြေန ယောဗ္ဗနေန သမန္နာဂတော ပဌမေန ဝယသာ အကာမကာနံ မာတာပိတူနံ အဿုမုခါနံ ရုဒန္တာနံ ကေသမဿုံ ဩဟာရေတွာ ကာသာယာနိ ဝတ္ထာနိ အစ္ဆာဒေတွာ အဂါရသ္မာ အနဂါရိယံ ပဗ္ဗဇိံ။ သော ဧဝံ ပဗ္ဗဇိတော သမာနော ကိံကုသလဂဝေသီ [ကိံကုသလံဂဝေသီ (က။)] အနုတ္တရံ သန္တိဝရပဒံ ပရိယေသမာနော ယေန အာဠာရော ကာလာမော တေနုပသင်္ကမိံ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ အာဠာရံ ကာလာမံ ဧတဒဝေါစံ – ‘ဣစ္ဆာမဟံ, အာဝုသော ကာလာမ, ဣမသ္မိံ ဓမ္မဝိနယေ ဗြဟ္မစရိယံ စရိတု’န္တိ။ ဧဝံ ဝုတ္တေ, ရာဇကုမာရ, အာဠာရော ကာလာမော မံ ဧတဒဝေါစ – ‘ဝိဟရတာယသ္မာ,
(မ၊၂၊၂၈၀။)
တာဒိသော အယံ ဓမ္မော ယတ္ထ ဝိညူ ပုရိသော နစိရဿေဝ သကံ အာစရိယကံ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတွာ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရေယျာ’တိ။ သော ခေါ အဟံ, ရာဇကုမာရ, နစိရဿေဝ ခိပ္ပမေဝ တံ ဓမ္မံ ပရိယာပုဏိံ။ သော ခေါ အဟံ, ရာဇကုမာရ, တာဝတကေနေဝ ဩဋ္ဌပဟတမတ္တေန လပိတလာပနမတ္တေန ဉာဏဝါဒဉ္စ ဝဒါမိ, ထေရဝါဒဉ္စ ဇာနာမိ ပဿာမီတိ စ ပဋိဇာနာမိ, အဟဉ္စေဝ အညေ စ။ တဿ မယှံ, ရာဇကုမာရ, ဧတဒဟောသိ – ‘န ခေါ အာဠာရော ကာလာမော ဣမံ ဓမ္မံ ကေဝလံ သဒ္ဓါမတ္တကေန သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတွာ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရာမီတိ ပဝေဒေတိ၊ အဒ္ဓါ အာဠာရော ကာလာမော ဣမံ ဓမ္မံ ဇာနံ ပဿံ ဝိဟရတီ’တိ။
‘‘အထ ခွါဟံ, ရာဇကုမာရ, ယေန အာဠာရော ကာလာမော တေနုပသင်္ကမိံ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ အာဠာရံ ကာလာမံ ဧတဒဝေါစံ – ‘ကိတ္တာဝတာ နော, အာဝုသော ကာလာမ, ဣမံ ဓမ္မံ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတွာ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရာမီတိ ပဝေဒေသီ’တိ [ဥပသမ္ပဇ္ဇ ပဝေဒေသီတိ (သီ။ သျာ။ ကံ။ ပီ။)]? ဧဝံ ဝုတ္တေ, ရာဇကုမာရ, အာဠာရော ကာလာမော အာကိဉ္စညာယတနံ ပဝေဒေသိ။ တဿ မယှံ, ရာဇကုမာရ, ဧတဒဟောသိ – ‘န ခေါ အာဠာရဿေဝ ကာလာမဿ အတ္ထိ သဒ္ဓါ, မယှံပတ္ထိ သဒ္ဓါ၊ န ခေါ အာဠာရဿေဝ ကာလာမဿ အတ္ထိ ဝီရိယံ…ပေ… သတိ… သမာဓိ… ပညာ, မယှံပတ္ထိ ပညာ။ ယံနူနာဟံ ယံ ဓမ္မံ အာဠာရော ကာလာမော သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတွာ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရာမီတိ ပဝေဒေတိ တဿ ဓမ္မဿ သစ္ဆိကိရိယာယ ပဒဟေယျ’န္တိ။ သော ခေါ အဟံ, ရာဇကုမာရ, နစိရဿေဝ ခိပ္ပမေဝ တံ ဓမ္မံ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတွာ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟာသိံ။ အထ ခွါဟံ, ရာဇကုမာရ, ယေန အာဠာရော ကာလာမော တေနုပသင်္ကမိံ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ အာဠာရံ ကာလာမံ ဧတဒဝေါစံ – ‘ဧတ္တာဝတာ နော, အာဝုသော ကာလာမ, ဣမံ ဓမ္မံ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတွာ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ပဝေဒေသီ’တိ? ‘ဧတ္တာဝတာ ခေါ အဟံ, အာဝုသော, ဣမံ ဓမ္မံ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတွာ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ပဝေဒေမီ’တိ။ ‘အဟမ္ပိ ခေါ, အာဝုသော, ဧတ္တာဝတာ ဣမံ ဓမ္မံ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတွာ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရာမီ’တိ။ ‘လာဘာ နော, အာဝုသော, သုလဒ္ဓံ နော, အာဝုသော, ယေ မယံ အာယသ္မန္တံ တာဒိသံ သဗြဟ္မစာရိံ ပဿာမ။ ဣတိ ယာဟံ ဓမ္မံ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတွာ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ပဝေဒေမိ, တံ တွံ ဓမ္မံ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတွာ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရသိ။ ယံ တွံ ဓမ္မံ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတွာ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရသိ, တမဟံ ဓမ္မံ သယံ အဘိညာ
(မ၊၂၊၂၈၁။)
သစ္ဆိကတွာ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ပဝေဒေမိ။ ဣတိ ယာဟံ ဓမ္မံ ဇာနာမိ တံ တွံ ဓမ္မံ ဇာနာသိ၊ ယံ တွံ ဓမ္မံ ဇာနာသိ တမဟံ ဓမ္မံ ဇာနာမိ။ ဣတိ ယာဒိသော အဟံ, တာဒိသော တုဝံ၊ ယာဒိသော တုဝံ တာဒိသော အဟံ။ ဧဟိ ဒါနိ, အာဝုသော, ဥဘောဝ သန္တာ ဣမံ ဂဏံ ပရိဟရာမာ’တိ။ ဣတိ ခေါ, ရာဇကုမာရ, အာဠာရော ကာလာမော အာစရိယော မေ သမာနော (အတ္တနော) [( ) နတ္ထိ (သီ။ သျာ။ ကံ။ ပီ။)] အန္တေဝါသိံ မံ သမာနံ အတ္တနာ [အတ္တနော (သီ။ ပီ။)] သမသမံ ဌပေသိ, ဥဠာရာယ စ မံ ပူဇာယ ပူဇေသိ။ တဿ မယှံ, ရာဇကုမာရ, ဧတဒဟောသိ – ‘နာယံ ဓမ္မော နိဗ္ဗိဒါယ န ဝိရာဂါယ န နိရောဓာယ န ဥပသမာယ န အဘိညာယ န သမ္ဗောဓာယ န နိဗ္ဗာနာယ သံဝတ္တတိ, ယာဝဒေဝ အာကိဉ္စညာယတနူပပတ္တိယာ’တိ။ သော ခေါ အဟံ, ရာဇကုမာရ, တံ ဓမ္မံ အနလင်္ကရိတွာ တသ္မာ ဓမ္မာ နိဗ္ဗိဇ္ဇ အပက္ကမိံ။
မြန်֍ ၃၂၈။ ‘‘သော ခေါ အဟံ, ရာဇကုမာရ, ကိံကုသလဂဝေသီ အနုတ္တရံ သန္တိဝရပဒံ ပရိယေသမာနော ယေန ဥဒကော [ဥဒ္ဒကော (သီ။ သျာ။ ကံ။ ပီ။)] ရာမပုတ္တော တေနုပသင်္ကမိံ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဥဒကံ ရာမပုတ္တံ ဧတဒဝေါစံ – ‘ဣစ္ဆာမဟံ, အာဝုသော [အာဝုသော ရာမ (သီ။ သျာ။ ကံ။ က။) ပဿ မ။ နိ။ ၁။၂၇၈ ပါသရာသိသုတ္တေ], ဣမသ္မိံ ဓမ္မဝိနယေ ဗြဟ္မစရိယံ စရိတု’န္တိ။ ဧဝံ ဝုတ္တေ, ရာဇကုမာရ, ဥဒကော ရာမပုတ္တော မံ ဧတဒဝေါစ – ‘ဝိဟရတာယသ္မာ, တာဒိသော အယံ ဓမ္မော ယတ္ထ ဝိညူ ပုရိသော နစိရဿေဝ သကံ အာစရိယကံ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတွာ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရေယျာ’တိ။ သော ခေါ အဟံ, ရာဇကုမာရ, နစိရဿေဝ ခိပ္ပမေဝ တံ ဓမ္မံ ပရိယာပုဏိံ။ သော ခေါ အဟံ, ရာဇကုမာရ, တာဝတကေနေဝ ဩဋ္ဌပဟတမတ္တေန လပိတလာပနမတ္တေန ဉာဏဝါဒဉ္စ ဝဒါမိ, ထေရဝါဒဉ္စ ဇာနာမိ ပဿာမီတိ စ ပဋိဇာနာမိ, အဟဉ္စေဝ အညေ စ။ တဿ မယှံ, ရာဇကုမာရ, ဧတဒဟောသိ – ‘န ခေါ ရာမော ဣမံ ဓမ္မံ ကေဝလံ သဒ္ဓါမတ္တကေန သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတွာ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရာမီတိ ပဝေဒေသိ၊ အဒ္ဓါ ရာမော ဣမံ ဓမ္မံ ဇာနံ ပဿံ ဝိဟာသီ’တိ။ အထ ခွါဟံ, ရာဇကုမာရ, ယေန ဥဒကော ရာမပုတ္တော တေနုပသင်္ကမိံ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဥဒကံ ရာမပုတ္တံ ဧတဒဝေါစံ – ‘ကိတ္တာဝတာ နော, အာဝုသော, ရာမော ဣမံ ဓမ္မံ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတွာ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရာမီတိ ပဝေဒေသီ’တိ? ဧဝံ ဝုတ္တေ, ရာဇကုမာရ, ဥဒကော ရာမပုတ္တော နေဝသညာနာသညာယတနံ ပဝေဒေသိ။ တဿ မယှံ, ရာဇကုမာရ, ဧတဒဟောသိ – ‘န ခေါ ရာမဿေဝ အဟောသိ သဒ္ဓါ, မယှံပတ္ထိ သဒ္ဓါ၊ န ခေါ ရာမဿေဝ အဟောသိ ဝီရိယံ…ပေ… သတိ… သမာဓိ… ပညာ,
(မ၊၂၊၂၈၂။)
မယှံပတ္ထိ ပညာ။ ယံနူနာဟံ ယံ ဓမ္မံ ရာမော သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတွာ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရာမီတိ ပဝေဒေတိ တဿ ဓမ္မဿ သစ္ဆိကိရိယာယ ပဒဟေယျ’န္တိ။ သော ခေါ အဟံ, ရာဇကုမာရ, နစိရဿေဝ ခိပ္ပမေဝ တံ ဓမ္မံ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတွာ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟာသိံ။
‘‘အထ ခွါဟံ, ရာဇကုမာရ, ယေန ဥဒကော ရာမပုတ္တော တေနုပသင်္ကမိံ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဥဒကံ ရာမပုတ္တံ ဧတဒဝေါစံ – ‘ဧတ္တာဝတာ နော, အာဝုသော, ရာမော ဣမံ ဓမ္မံ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတွာ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ပဝေဒေသီ’တိ? ‘ဧတ္တာဝတာ ခေါ, အာဝုသော, ရာမော ဣမံ ဓမ္မံ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတွာ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ပဝေဒေသီ’တိ။ ‘အဟမ္ပိ ခေါ, အာဝုသော, ဧတ္တာဝတာ ဣမံ ဓမ္မံ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတွာ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရာမီ’တိ။ ‘လာဘာ နော, အာဝုသော, သုလဒ္ဓံ နော, အာဝုသော, ယေ မယံ အာယသ္မန္တံ တာဒိသံ သဗြဟ္မစာရိံ ပဿာမ။ ဣတိ ယံ ဓမ္မံ ရာမော သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတွာ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ပဝေဒေသိ တံ တွံ ဓမ္မံ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတွာ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရသိ။ ယံ တွံ ဓမ္မံ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတွာ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရသိ တံ ဓမ္မံ ရာမော သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတွာ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ပဝေဒေသိ။ ဣတိ ယံ ဓမ္မံ ရာမော အဘိညာသိ တံ တွံ ဓမ္မံ ဇာနာသိ၊ ယံ တွံ ဓမ္မံ ဇာနာသိ တံ ဓမ္မံ ရာမော အဘိညာသိ။ ဣတိ ယာဒိသော ရာမော အဟောသိ တာဒိသော တုဝံ, ယာဒိသော တုဝံ တာဒိသော ရာမော အဟောသိ။ ဧဟိ ဒါနိ, အာဝုသော, တုဝံ ဣမံ ဂဏံ ပရိဟရာ’တိ။ ဣတိ ခေါ, ရာဇကုမာရ, ဥဒကော ရာမပုတ္တော သဗြဟ္မစာရီ မေ သမာနော အာစရိယဋ္ဌာနေ မံ ဌပေသိ, ဥဠာရာယ စ မံ ပူဇာယ ပူဇေသိ။ တဿ မယှံ, ရာဇကုမာရ, ဧတဒဟောသိ – ‘နာယံ ဓမ္မော နိဗ္ဗိဒါယ န ဝိရာဂါယ န နိရောဓာယ န ဥပသမာယ န အဘိညာယ န သမ္ဗောဓာယ န နိဗ္ဗာနာယ သံဝတ္တတိ, ယာဝဒေဝ နေဝသညာနာသညာယတနူပပတ္တိယာ’တိ။ သော ခေါ အဟံ, ရာဇကုမာရ, တံ ဓမ္မံ အနလင်္ကရိတွာ တသ္မာ ဓမ္မာ နိဗ္ဗိဇ္ဇ အပက္ကမိံ။
မြန်֍ ၃၂၉။ ‘‘သော ခေါ အဟံ, ရာဇကုမာရ, ကိံကုသလဂဝေသီ အနုတ္တရံ သန္တိဝရပဒံ ပရိယေသမာနော, မဂဓေသု အနုပုဗ္ဗေန စာရိကံ စရမာနော, ယေန ဥရုဝေလာ သေနာနိဂမော တဒဝသရိံ။ တတ္ထဒ္ဒသံ ရမဏီယံ ဘူမိဘာဂံ, ပါသာဒိကဉ္စ ဝနသဏ္ဍံ, နဒီဉ္စ သန္ဒန္တိံ သေတကံ သုပတိတ္ထံ, ရမဏီယံ သမန္တာ စ ဂေါစရဂါမံ။ တဿ မယှံ, ရာဇကုမာရ, ဧတဒဟောသိ – ‘ရမဏီယော ဝတ, ဘော, ဘူမိဘာဂေါ, ပါသာဒိကော စ ဝနသဏ္ဍော, နဒိဉ္စ သန္ဒန္တိံ သေတကာ
(မ၊၂၊၂၈၃။)
သုပတိတ္ထာ, ရမဏီယာ သမန္တာ [သာမန္တာ (?) ပုရိမပိဋ္ဌေပိ] စ ဂေါစရဂါမော။ အလံ ဝတိဒံ ကုလပုတ္တဿ ပဓာနတ္ထိကဿ ပဓာနာယာ’တိ။ သော ခေါ အဟံ, ရာဇကုမာရ, တတ္ထေဝ နိသီဒိံ – ‘အလမိဒံ ပဓာနာယာ’တိ။ အပိဿု မံ, ရာဇကုမာရ, တိဿော ဥပမာ ပဋိဘံသု အနစ္ဆရိယာ ပုဗ္ဗေ အဿုတပုဗ္ဗာ -
‘‘သေယျထာပိ, ရာဇကုမာရ, အလ္လံ ကဋ္ဌံ သသ္နေဟံ ဥဒကေ နိက္ခိတ္တံ။ အထ ပုရိသော အာဂစ္ဆေယျ ဥတ္တရာရဏိံ အာဒါယ – ‘အဂ္ဂိံ အဘိနိဗ္ဗတ္တေဿာမိ, တေဇော ပါတုကရိဿာမီ’တိ။ တံ ကိံ မညသိ, ရာဇကုမာရ, အပိ နု သော ပုရိသော အမုံ အလ္လံ ကဋ္ဌံ သသ္နေဟံ ဥဒကေ နိက္ခိတ္တံ ဥတ္တရာရဏိံ အာဒါယ အဘိမန္ထေန္တော [အဘိမတ္ထန္တော (သျာ။ ကံ။ က။)] အဂ္ဂိံ အဘိနိဗ္ဗတ္တေယျ, တေဇော ပါတုကရေယျာ’’တိ? ‘‘နော ဟိဒံ, ဘန္တေ။ တံ ကိဿ ဟေတု? အဒုဉှိ, ဘန္တေ, အလ္လံ ကဋ္ဌံ သသ္နေဟံ တဉ္စ ပန ဥဒကေ နိက္ခိတ္တံ, ယာဝဒေဝ စ ပန သော ပုရိသော ကိလမထဿ ဝိဃာတဿ ဘာဂီ အဿာ’’တိ။ ‘‘ဧဝမေဝ ခေါ, ရာဇကုမာရ, ယေ ဟိ ကေစိ သမဏာ ဝါ ဗြာဟ္မဏာ ဝါ ကာယေန စေဝ စိတ္တေန စ ကာမေဟိ အဝူပကဋ္ဌာ ဝိဟရန္တိ, ယော စ နေသံ ကာမေသု ကာမစ္ဆန္ဒော ကာမသ္နေဟော ကာမမုစ္ဆာ ကာမပိပါသာ ကာမပရိဠာဟော သော စ အဇ္ဈတ္တံ န သုပ္ပဟီနော ဟောတိ, န သုပ္ပဋိပ္ပဿဒ္ဓေါ။ ဩပက္ကမိကာ စေပိ တေ ဘောန္တော သမဏဗြာဟ္မဏာ ဒုက္ခာ တိဗ္ဗာ ခရာ ကဋုကာ ဝေဒနာ ဝေဒယန္တိ, အဘဗ္ဗာဝ တေ ဉာဏာယ ဒဿနာယ အနုတ္တရာယ သမ္ဗောဓာယ။ နော စေပိ တေ ဘောန္တော သမဏဗြာဟ္မဏာ ဩပက္ကမိကာ ဒုက္ခာ တိဗ္ဗာ ခရာ ကဋုကာ ဝေဒနာ ဝေဒယန္တိ, အဘဗ္ဗာဝ တေ ဉာဏာယ ဒဿနာယ အနုတ္တရာယ သမ္ဗောဓာယ။ အယံ ခေါ မံ, ရာဇကုမာရ, ပဌမာ ဥပမာ ပဋိဘာသိ အနစ္ဆရိယာ ပုဗ္ဗေ အဿုတပုဗ္ဗာ။
မြန်֍ ၃၃၀။ ‘‘အပရာပိ ခေါ မံ, ရာဇကုမာရ, ဒုတိယာ ဥပမာ ပဋိဘာသိ အနစ္ဆရိယာ ပုဗ္ဗေ အဿုတပုဗ္ဗာ -
သေယျထာပိ, ရာဇကုမာရ, အလ္လံ ကဋ္ဌံ သသ္နေဟံ အာရကာ ဥဒကာ ထလေ နိက္ခိတ္တံ။ အထ ပုရိသော အာဂစ္ဆေယျ ဥတ္တရာရဏိံ အာဒါယ – ‘အဂ္ဂိံ အဘိနိဗ္ဗတ္တေဿာမိ, တေဇော ပါတုကရိဿာမီ’တိ။ တံ ကိံ မညသိ, ရာဇကုမာရ, အပိ နု သော ပုရိသော အမုံ အလ္လံ ကဋ္ဌံ သသ္နေဟံ အာရကာ ဥဒကာ ထလေ နိက္ခိတ္တံ ဥတ္တရာရဏိံ အာဒါယ အဘိမန္ထေန္တော အဂ္ဂိံ
(မ၊၂၊၂၈၄။)
အဘိနိဗ္ဗတ္တေယျ, တေဇော ပါတုကရေယျာ’’တိ? ‘‘နော ဟိဒံ, ဘန္တေ။ တံ ကိဿ ဟေတု? အဒုဉှိ, ဘန္တေ, အလ္လံ ကဋ္ဌံ သသ္နေဟံ ကိဉ္စာပိ အာရကာ ဥဒကာ ထလေ နိက္ခိတ္တံ, ယာဝဒေဝ စ ပန သော ပုရိသော ကိလမထဿ ဝိဃာတဿ ဘာဂီ အဿာ’’တိ။ ‘‘ဧဝမေဝ ခေါ, ရာဇကုမာရ, ယေ ဟိ ကေစိ သမဏာ ဝါ ဗြာဟ္မဏာ ဝါ ကာယေန စေဝ စိတ္တေန စ ကာမေဟိ ဝူပကဋ္ဌာ ဝိဟရန္တိ, ယော စ နေသံ ကာမေသု ကာမစ္ဆန္ဒော ကာမသ္နေဟော ကာမမုစ္ဆာ ကာမပိပါသာ ကာမပရိဠာဟော သော စ အဇ္ဈတ္တံ န သုပ္ပဟီနော ဟောတိ, န သုပ္ပဋိပ္ပဿဒ္ဓေါ။ ဩပက္ကမိကာ စေပိ တေ ဘောန္တော သမဏဗြာဟ္မဏာ ဒုက္ခာ တိဗ္ဗာ ခရာ ကဋုကာ ဝေဒနာ ဝေဒယန္တိ, အဘဗ္ဗာဝ တေ ဉာဏာယ ဒဿနာယ အနုတ္တရာယ သမ္ဗောဓာယ။ နော စေပိ တေ ဘောန္တော သမဏဗြာဟ္မဏာ ဩပက္ကမိကာ ဒုက္ခာ တိဗ္ဗာ ခရာ ကဋုကာ ဝေဒနာ ဝေဒယန္တိ, အဘဗ္ဗာဝ တေ ဉာဏာယ ဒဿနာယ အနုတ္တရာယ သမ္ဗောဓာယ။ အယံ ခေါ မံ, ရာဇကုမာရ, ဒုတိယာ ဥပမာ ပဋိဘာသိ အနစ္ဆရိယာ ပုဗ္ဗေ အဿုတပုဗ္ဗာ။
မြန်֍ ၃၃၁။ ‘‘အပရာပိ ခေါ မံ, ရာဇကုမာရ, တတိယာ ဥပမာ ပဋိဘာသိ အနစ္ဆရိယာ ပုဗ္ဗေ အဿုတပုဗ္ဗာ။ သေယျထာပိ, ရာဇကုမာရ, သုက္ခံ ကဋ္ဌံ ကောဠာပံ အာရကာ ဥဒကာ ထလေ နိက္ခိတ္တံ။ အထ ပုရိသော အာဂစ္ဆေယျ ဥတ္တရာရဏိံ အာဒါယ – ‘အဂ္ဂိံ အဘိနိဗ္ဗတ္တေဿာမိ, တေဇော ပါတုကရိဿာမီ’တိ။ တံ ကိံ မညသိ, ရာဇကုမာရ, အပိ နု သော ပုရိသော အမုံ သုက္ခံ ကဋ္ဌံ ကောဠာပံ အာရကာ ဥဒကာ ထလေ နိက္ခိတ္တံ ဥတ္တရာရဏိံ အာဒါယ အဘိမန္ထေန္တော အဂ္ဂိံ အဘိနိဗ္ဗတ္တေယျ, တေဇော ပါတုကရေယျာ’’တိ? ‘‘ဧဝံ, ဘန္တေ’’။ တံ ကိဿ ဟေတု? အဒုဉှိ, ဘန္တေ, သုက္ခံ ကဋ္ဌံ ကောဠာပံ, တဉ္စ ပန အာရကာ ဥဒကာ ထလေ နိက္ခိတ္တ’’န္တိ။ ‘‘ဧဝမေဝ ခေါ, ရာဇကုမာရ, ယေ ဟိ ကေစိ သမဏာ ဝါ ဗြာဟ္မဏာ ဝါ ကာယေန စေဝ စိတ္တေန စ ကာမေဟိ ဝူပကဋ္ဌာ ဝိဟရန္တိ, ယော စ နေသံ ကာမေသု ကာမစ္ဆန္ဒော ကာမသ္နေဟော ကာမမုစ္ဆာ ကာမပိပါသာ ကာမပရိဠာဟော သော စ အဇ္ဈတ္တံ သုပ္ပဟီနော ဟောတိ သုပ္ပဋိပ္ပဿဒ္ဓေါ။ ဩပက္ကမိကာ စေပိ တေ ဘောန္တော သမဏဗြာဟ္မဏာ ဒုက္ခာ တိဗ္ဗာ ခရာ ကဋုကာ ဝေဒနာ ဝေဒယန္တိ, ဘဗ္ဗာဝ တေ ဉာဏာယ ဒဿနာယ အနုတ္တရာယ သမ္ဗောဓာယ။ နော စေပိ တေ ဘောန္တော သမဏဗြာဟ္မဏာ ဩပက္ကမိကာ ဒုက္ခာ တိဗ္ဗာ ခရာ ကဋုကာ
(မ၊၂၊၂၈၅။)
ဝေဒနာ ဝေဒယန္တိ, ဘဗ္ဗာဝ တေ ဉာဏာယ ဒဿနာယ အနုတ္တရာယ သမ္ဗောဓာယ။ အယံ ခေါ မံ, ရာဇကုမာရ, တတိယာ ဥပမာ ပဋိဘာသိ အနစ္ဆရိယာ ပုဗ္ဗေ အဿုတပုဗ္ဗာ။ ဣမာ ခေါ မံ, ရာဇကုမာရ, တိဿော ဥပမာ ပဋိဘံသု အနစ္ဆရိယာ ပုဗ္ဗေ အဿုတပုဗ္ဗာ။
မြန်֍ ၃၃၂။ ‘‘တဿ မယှံ, ရာဇကုမာရ, ဧတဒဟောသိ – ‘ယံနူနာဟံ ဒန္တေဘိဒန္တမာဓာယ [ပဿ မ။ နိ။ ၁။၂၂၀ ဝိတက္ကသဏ္ဌာနသုတ္တေ], ဇိဝှါယ တာလုံ အာဟစ္စ, စေတသာ စိတ္တံ အဘိနိဂ္ဂဏှေယျံ အဘိနိပ္ပီဠေယျံ အဘိသန္တာပေယျ’န္တိ။ သော ခေါ အဟံ, ရာဇကုမာရ, ဒန္တေဘိဒန္တမာဓာယ, ဇိဝှါယ တာလုံ အာဟစ္စ, စေတသာ စိတ္တံ အဘိနိဂ္ဂဏှာမိ အဘိနိပ္ပီဠေမိ အဘိသန္တာပေမိ။ တဿ မယှံ, ရာဇကုမာရ, ဒန္တေဘိဒန္တမာဓာယ, ဇိဝှါယ တာလုံ အာဟစ္စ, စေတသာ စိတ္တံ အဘိနိဂ္ဂဏှတော အဘိနိပ္ပီဠယတော အဘိသန္တာပယတော ကစ္ဆေဟိ သေဒါ မုစ္စန္တိ။ သေယျထာပိ, ရာဇကုမာရ, ဗလဝါ ပုရိသော ဒုဗ္ဗလတရံ ပုရိသံ သီသေ ဝါ ဂဟေတွာ ခန္ဓေ ဝါ ဂဟေတွာ အဘိနိဂ္ဂဏှေယျ အဘိနိပ္ပီဠေယျ အဘိသန္တာပေယျ၊ ဧဝမေဝ ခေါ မေ, ရာဇကုမာရ, ဒန္တေဘိဒန္တမာဓာယ, ဇိဝှါယ တာလုံ အာဟစ္စ, စေတသာ စိတ္တံ အဘိနိဂ္ဂဏှတော အဘိနိပ္ပီဠယတော အဘိသန္တာပယတော ကစ္ဆေဟိ သေဒါ မုစ္စန္တိ။ အာရဒ္ဓံ ခေါ ပန မေ, ရာဇကုမာရ, ဝီရိယံ ဟောတိ အသလ္လီနံ, ဥပဋ္ဌိတာ သတိ အသမ္မုဋ္ဌာ, သာရဒ္ဓေါ စ ပန မေ ကာယော ဟောတိ အပ္ပဋိပ္ပဿဒ္ဓေါ, တေနေဝ ဒုက္ခပ္ပဓာနေန ပဓာနာဘိတုန္နဿ သတော။
မြန်֍ ၃၃၃။ ‘‘တဿ မယှံ, ရာဇကုမာရ, ဧတဒဟောသိ – ‘ယံနူနာဟံ အပ္ပါဏကံယေဝ ဈာနံ ဈာယေယျ’န္တိ။ သော ခေါ အဟံ, ရာဇကုမာရ, မုခတော စ နာသတော စ အဿာသပဿာသေ ဥပရုန္ဓိံ။ တဿ မယှံ, ရာဇကုမာရ, မုခတော စ နာသတော စ အဿာသပဿာသေသု ဥပရုဒ္ဓေသု ကဏ္ဏသောတေဟိ ဝါတာနံ နိက္ခမန္တာနံ အဓိမတ္တော သဒ္ဒေါ ဟောတိ။ သေယျထာပိ နာမ ကမ္မာရဂဂ္ဂရိယာ ဓမမာနာယ အဓိမတ္တော သဒ္ဒေါ ဟောတိ, ဧဝမေဝ ခေါ မေ, ရာဇကုမာရ, မုခတော စ နာသတော စ အဿာသပဿာသေသု ဥပရုဒ္ဓေသု ကဏ္ဏသောတေဟိ ဝါတာနံ နိက္ခမန္တာနံ အဓိမတ္တော သဒ္ဒေါ ဟောတိ။ အာရဒ္ဓံ ခေါ ပန မေ, ရာဇကုမာရ, ဝီရိယံ ဟောတိ အသလ္လီနံ,
(မ၊၂၊၂၈၆။)
ဥပဋ္ဌိတာ သတိ အသမ္မုဋ္ဌာ, သာရဒ္ဓေါ စ ပန မေ ကာယော ဟောတိ အပ္ပဋိပ္ပဿဒ္ဓေါ, တေနေဝ ဒုက္ခပ္ပဓာနေန ပဓာနာဘိတုန္နဿ သတော။
‘‘တဿ မယှံ, ရာဇကုမာရ, ဧတဒဟောသိ – ‘ယံနူနာဟံ အပ္ပါဏကံယေဝ ဈာနံ ဈာယေယျ’န္တိ။ သော ခေါ အဟံ, ရာဇကုမာရ, မုခတော စ နာသတော စ ကဏ္ဏတော စ အဿာသပဿာသေ ဥပရုန္ဓိံ။ တဿ မယှံ, ရာဇကုမာရ, မုခတော စ နာသတော စ ကဏ္ဏတော စ အဿာသပဿာသေသု ဥပရုဒ္ဓေသု အဓိမတ္တာ ဝါတာ မုဒ္ဓနိ ဦဟနန္တိ [ဦဟန္တိ (သီ။), ဩဟနန္တိ (သျာ။ ကံ။), ဥဟနန္တိ (က။)]။ သေယျထာပိ, ရာဇကုမာရ, ဗလဝါ ပုရိသော တိဏှေန သိခရေန မုဒ္ဓနိ အဘိမတ္ထေယျ [မုဒ္ဓါနံ အဘိမန္ထေယျ (သီ။ ပီ။), မုဒ္ဓါနံ အဘိမတ္ထေယျ (သျာ။ ကံ။)], ဧဝမေဝ ခေါ မေ, ရာဇကုမာရ, မုခတော စ နာသတော စ ကဏ္ဏတော စ အဿာသပဿာသေသု ဥပရုဒ္ဓေသု အဓိမတ္တာ ဝါတာ မုဒ္ဓနိ ဦဟနန္တိ။ အာရဒ္ဓံ ခေါ ပန မေ, ရာဇကုမာရ, ဝီရိယံ ဟောတိ အသလ္လီနံ, ဥပဋ္ဌိတာ သတိ အသမ္မုဋ္ဌာ, သာရဒ္ဓေါ စ ပန မေ ကာယော ဟောတိ အပ္ပဋိပ္ပဿဒ္ဓေါ, တေနေဝ ဒုက္ခပ္ပဓာနေန ပဓာနာဘိတုန္နဿ သတော။
‘‘တဿ မယှံ, ရာဇကုမာရ, ဧတဒဟောသိ – ‘ယံနူနာဟံ အပ္ပါဏကံယေဝ ဈာနံ ဈာယေယျ’န္တိ။ သော ခေါ အဟံ, ရာဇကုမာရ, မုခတော စ နာသတော စ ကဏ္ဏတော စ အဿာသပဿာသေ ဥပရုန္ဓိံ။ တဿ မယှံ, ရာဇကုမာရ, မုခတော စ နာသတော စ ကဏ္ဏတော စ အဿာသပဿာသေသု ဥပရုဒ္ဓေသု အဓိမတ္တာ သီသေ သီသဝေဒနာ ဟောန္တိ။ သေယျထာပိ, ရာဇကုမာရ, ဗလဝါ ပုရိသော ဒဠှေန ဝရတ္တက္ခဏ္ဍေန [ဝရတ္တကဗန္ဓနေန (သီ။)] သီသေ သီသဝေဌံ ဒဒေယျ၊ ဧဝမေဝ ခေါ မေ, ရာဇကုမာရ, မုခတော စ နာသတော စ ကဏ္ဏတော စ အဿာသပဿာသေသု ဥပရုဒ္ဓေသု အဓိမတ္တာ သီသေ သီသဝေဒနာ ဟောန္တိ။ အာရဒ္ဓံ ခေါ ပန မေ, ရာဇကုမာရ, ဝီရိယံ ဟောတိ အသလ္လီနံ, ဥပဋ္ဌိတာ သတိ အသမ္မုဋ္ဌာ, သာရဒ္ဓေါ စ ပန မေ ကာယော ဟောတိ အပ္ပဋိပ္ပဿဒ္ဓေါ, တေနေဝ ဒုက္ခပ္ပဓာနေန ပဓာနာဘိတုန္နဿ သတော။
‘‘တဿ မယှံ, ရာဇကုမာရ, ဧတဒဟောသိ – ‘ယံနူနာဟံ အပ္ပါဏကံယေဝ ဈာနံ ဈာယေယျ’န္တိ။ သော ခေါ အဟံ, ရာဇကုမာရ, မုခတော စ နာသတော စ ကဏ္ဏတော စ အဿာသပဿာသေ ဥပရုန္ဓိံ။ တဿ မယှံ, ရာဇကုမာရ, မုခတော စ နာသတော စ ကဏ္ဏတော စ အဿာသပဿာသေသု
(မ၊၂၊၂၈၇။)
ဥပရုဒ္ဓေသု အဓိမတ္တာ ဝါတာ ကုစ္ဆိံ ပရိကန္တန္တိ။ သေယျထာပိ, ရာဇကုမာရ, ဒက္ခော ဂေါဃာတကော ဝါ ဂေါဃာတကန္တေဝါသီ ဝါ တိဏှေန ဂေါဝိကန္တနေန ကုစ္ဆိံ ပရိကန္တေယျ, ဧဝမေဝ ခေါ မေ, ရာဇကုမာရ, မုခတော စ နာသတော စ ကဏ္ဏတော စ အဿာသပဿာသေသု ဥပရုဒ္ဓေသု အဓိမတ္တာ, ဝါတာ ကုစ္ဆိံ ပရိကန္တန္တိ။ အာရဒ္ဓံ ခေါ ပန မေ, ရာဇကုမာရ, ဝီရိယံ ဟောတိ အသလ္လီနံ, ဥပဋ္ဌိတာ သတိ အသမ္မုဋ္ဌာ, သာရဒ္ဓေါ စ ပန မေ ကာယော ဟောတိ အပ္ပဋိပ္ပဿဒ္ဓေါ, တေနေဝ ဒုက္ခပ္ပဓာနေန ပဓာနာဘိတုန္နဿ သတော။
‘‘တဿ မယှံ, ရာဇကုမာရ, ဧတဒဟောသိ – ‘ယံနူနာဟံ အပ္ပါဏကံယေဝ ဈာနံ ဈာယေယျ’န္တိ။ သော ခေါ အဟံ, ရာဇကုမာရ, မုခတော စ နာသတော စ ကဏ္ဏတော စ အဿာသပဿာသေ ဥပရုန္ဓိံ။ တဿ မယှံ, ရာဇကုမာရ, မုခတော စ နာသတော စ ကဏ္ဏတော စ အဿာသပဿာသေသု ဥပရုဒ္ဓေသု အဓိမတ္တော ကာယသ္မိံ ဍာဟော ဟောတိ။ သေယျထာပိ, ရာဇကုမာရ, ဒွေ ဗလဝန္တော ပုရိသာ ဒုဗ္ဗလတရံ ပုရိသံ နာနာဗာဟာသု ဂဟေတွာ အင်္ဂါရကာသုယာ သန္တာပေယျုံ သမ္ပရိတာပေယျုံ, ဧဝမေဝ ခေါ မေ, ရာဇကုမာရ, မုခတော စ နာသတော စ ကဏ္ဏတော စ အဿာသပဿာသေသု ဥပရုဒ္ဓေသု အဓိမတ္တော ကာယသ္မိံ ဍာဟော ဟောတိ။ အာရဒ္ဓံ ခေါ ပန မေ, ရာဇကုမာရ, ဝီရိယံ ဟောတိ အသလ္လီနံ, ဥပဋ္ဌိတာ သတိ အသမ္မုဋ္ဌာ, သာရဒ္ဓေါ စ ပန မေ ကာယော ဟောတိ အပ္ပဋိပ္ပဿဒ္ဓေါ, တေနေဝ ဒုက္ခပ္ပဓာနေန ပဓာနာဘိတုန္နဿ သတော။
‘‘အပိဿု မံ, ရာဇကုမာရ, ဒေဝတာ ဒိသွာ ဧဝမာဟံသု – ‘ကာလင်္ကတော သမဏော ဂေါတမော’တိ။ ဧကစ္စာ ဒေဝတာ ဧဝမာဟံသု – ‘န ကာလင်္ကတော သမဏော ဂေါတမော, အပိ စ ကာလင်္ကရောတီ’တိ။ ဧကစ္စာ ဒေဝတာ ဧဝမာဟံသု – ‘န ကာလင်္ကတော သမဏော ဂေါတမော, နာပိ ကာလင်္ကရောတိ။ အရဟံ သမဏော ဂေါတမော။ ဝိဟာရောတွေဝ သော [ဝိဟာရောတွေဝေသော (သီ။)] အရဟတော ဧဝရူပေါ ဟောတီ’တိ [ဝိဟာရောတွေဝေသော အရဟတော’’တိ (?)]။
မြန်֍ ၃၃၄။ ‘‘တဿ မယှံ, ရာဇကုမာရ, ဧတဒဟောသိ – ‘ယံနူနာဟံ သဗ္ဗသော အာဟာရုပစ္ဆေဒါယ ပဋိပဇ္ဇေယျ’န္တိ။ အထ ခေါ မံ, ရာဇကုမာရ, ဒေဝတာ
(မ၊၂၊၂၈၈။)
ဥပသင်္ကမိတွာ ဧတဒဝေါစုံ – ‘မာ ခေါ တွံ, မာရိသ, သဗ္ဗသော အာဟာရုပစ္ဆေဒါယ ပဋိပဇ္ဇိ။ သစေ ခေါ တွံ, မာရိသ, သဗ္ဗသော အာဟာရုပစ္ဆေဒါယ ပဋိပဇ္ဇိဿသိ, တဿ တေ မယံ ဒိဗ္ဗံ ဩဇံ လောမကူပေဟိ အဇ္ဈောဟာရေဿာမ [အဇ္ဈောဟရိဿာမ (သျာ။ ကံ။ ပီ။ က။)], တာယ တွံ ယာပေဿသီ’တိ။ တဿ မယှံ, ရာဇကုမာရ, ဧတဒဟောသိ – ‘အဟဉ္စေဝ ခေါ ပန သဗ္ဗသော အဇဇ္ဇိတံ [အဇဒ္ဓုကံ (သီ။ ပီ။), ဇဒ္ဓုကံ (သျာ။ ကံ။)] ပဋိဇာနေယျံ။ ဣမာ စ မေ ဒေဝတာ ဒိဗ္ဗံ ဩဇံ လောမကူပေဟိ အဇ္ဈောဟာရေယျုံ [အဇ္ဈောဟရေယျုံ (သျာ။ ကံ။ ပီ။ က။)], တာယ စာဟံ ယာပေယျံ, တံ မမဿ မုသာ’တိ။ သော ခေါ အဟံ, ရာဇကုမာရ, တာ ဒေဝတာ ပစ္စာစိက္ခာမိ။ ‘ဟလ’န္တိ ဝဒါမိ။
‘‘တဿ မယှံ, ရာဇကုမာရ, ဧတဒဟောသိ – ‘ယံနူနာဟံ ထောကံ ထောကံ အာဟာရံ အာဟာရေယျံ ပသတံ ပသတံ, ယဒိ ဝါ မုဂ္ဂယူသံ ယဒိ ဝါ ကုလတ္ထယူသံ ယဒိ ဝါ ကဠာယယူသံ ယဒိ ဝါ ဟရေဏုကယူသ’န္တိ။ သော ခေါ အဟံ, ရာဇကုမာရ, ထောကံ ထောကံ အာဟာရံ အာဟာရေသိံ ပသတံ ပသတံ, ယဒိ ဝါ မုဂ္ဂယူသံ ယဒိ ဝါ ကုလတ္ထယူသံ ယဒိ ဝါ ကဠာယယူသံ ယဒိ ဝါ ဟရေဏုကယူသံ။ တဿ မယှံ, ရာဇကုမာရ, ထောကံ ထောကံ အာဟာရံ အာဟာရယတော ပသတံ ပသတံ, ယဒိ ဝါ မုဂ္ဂယူသံ ယဒိ ဝါ ကုလတ္ထယူသံ ယဒိ ဝါ ကဠာယယူသံ ယဒိ ဝါ ဟရေဏုကယူသံ, အဓိမတ္တကသိမာနံ ပတ္တော ကာယော ဟောတိ။ သေယျထာပိ နာမ အာသီတိကပဗ္ဗာနိ ဝါ ကာဠပဗ္ဗာနိ ဝါ, ဧဝမေဝဿု မေ အင်္ဂပစ္စင်္ဂါနိ ဘဝန္တိ တာယေဝပ္ပါဟာရတာယ။ သေယျထာပိ နာမ ဩဋ္ဌပဒံ, ဧဝမေဝဿု မေ အာနိသဒံ ဟောတိ တာယေဝပ္ပါဟာရတာယ။ သေယျထာပိ နာမ ဝဋ္ဋနာဝဠီ, ဧဝမေဝဿု မေ ပိဋ္ဌိကဏ္ဋကော ဥဏ္ဏတာဝနတော ဟောတိ တာယေဝပ္ပါဟာရတာယ။ သေယျထာပိ နာမ ဇရသာလာယ ဂေါပါနသိယော ဩလုဂ္ဂဝိလုဂ္ဂါ ဘဝန္တိ, ဧဝမေဝဿု မေ ဖာသုဠိယော ဩလုဂ္ဂဝိလုဂ္ဂါ ဘဝန္တိ တာယေဝပ္ပါဟာရတာယ။ သေယျထာပိ နာမ ဂမ္ဘီရေ ဥဒပါနေ ဥဒကတာရကာ ဂမ္ဘီရဂတာ ဩက္ခာယိကာ ဒိဿန္တိ, ဧဝမေဝဿု မေ အက္ခိကူပေသု အက္ခိတာရကာ ဂမ္ဘီရဂတာ ဩက္ခာယိကာ ဒိဿန္တိ တာယေဝပ္ပါဟာရတာယ။ သေယျထာပိ နာမ တိတ္တကာလာဗု အာမကစ္ဆိန္နော ဝါတာတပေန သံဖုဋိတော [သမ္ဖုသိတော (သျာ။ ကံ။), သံပုဋီတော (က။) သံဖုဋိတောတိ ဧတ္ထ သင်္ကုစိတောတိ အတ္ထော] ဟောတိ သမ္မိလာတော, ဧဝမေဝဿု မေ သီသစ္ဆဝိ သံဖုဋိတာ ဟောတိ သမ္မိလာတာ တာယေဝပ္ပါဟာရတာယ။ သော
(မ၊၂၊၂၈၉။)
ခေါ အဟံ, ရာဇကုမာရ, ‘ဥဒရစ္ဆဝိံ ပရိမသိဿာမီ’တိ ပိဋ္ဌိကဏ္ဋကံယေဝ ပရိဂ္ဂဏှာမိ, ‘ပိဋ္ဌိကဏ္ဋကံ ပရိမသိဿာမီ’တိ ဥဒရစ္ဆဝိံယေဝ ပရိဂ္ဂဏှာမိ။ ယာဝဿု မေ, ရာဇကုမာရ, ဥဒရစ္ဆဝိ ပိဋ္ဌိကဏ္ဋကံ အလ္လီနာ ဟောတိ တာယေဝပ္ပါဟာရတာယ။ သော ခေါ အဟံ, ရာဇကုမာရ, ‘ဝစ္စံ ဝါ မုတ္တံ ဝါ ကရိဿာမီ’တိ တတ္ထေဝ အဝကုဇ္ဇော ပပတာမိ တာယေဝပ္ပါဟာရတာယ။ သော ခေါ အဟံ, ရာဇကုမာရ, ဣမမေဝ ကာယံ အဿာသေန္တော ပါဏိနာ ဂတ္တာနိ အနုမဇ္ဇာမိ။ တဿ မယှံ, ရာဇကုမာရ, ပါဏိနာ ဂတ္တာနိ အနုမဇ္ဇတော ပူတိမူလာနိ လောမာနိ ကာယသ္မာ ပပတန္တိ တာယေဝပ္ပါဟာရတာယ။ အပိဿု မံ, ရာဇကုမာရ, မနုဿာ ဒိသွာ ဧဝမာဟံသု – ‘ကာဠော သမဏော ဂေါတမော’တိ, ဧကစ္စေ မနုဿာ ဧဝမာဟံသု – ‘န ကာဠော သမဏော ဂေါတမော, သာမော သမဏော ဂေါတမော’တိ။ ဧကစ္စေ မနုဿာ ဧဝမာဟံသု – ‘န ကာဠော သမဏော ဂေါတမော, နပိ သာမော, မင်္ဂုရစ္ဆဝိ သမဏော ဂေါတမော’တိ။ ယာဝဿု မေ, ရာဇကုမာရ, တာဝ ပရိသုဒ္ဓေါ ဆဝိဝဏ္ဏော ပရိယောဒါတော ဥပဟတော ဟောတိ တာယေဝပ္ပါဟာရတာယ။
မြန်֍ ၃၃၅။ ‘‘တဿ မယှံ, ရာဇကုမာရ, ဧတဒဟောသိ – ‘ယေ ခေါ ကေစိ အတီတမဒ္ဓါနံ သမဏာ ဝါ ဗြာဟ္မဏာ ဝါ ဩပက္ကမိကာ ဒုက္ခာ တိဗ္ဗာ [တိပ္ပါ (သီ။ ပီ။)] ခရာ ကဋုကာ ဝေဒနာ ဝေဒယိံသု, ဧတာဝပရမံ နယိတော ဘိယျော။ ယေပိ ဟိ ကေစိ အနာဂတမဒ္ဓါနံ သမဏာ ဝါ ဗြာဟ္မဏာ ဝါ ဩပက္ကမိကာ ဒုက္ခာ တိဗ္ဗာ ခရာ ကဋုကာ ဝေဒနာ ဝေဒယိဿန္တိ, ဧတာဝပရမံ နယိတော ဘိယျော။ ယေပိ ဟိ ကေစိ ဧတရဟိ သမဏာ ဝါ ဗြာဟ္မဏာ ဝါ ဩပက္ကမိကာ ဒုက္ခာ တိဗ္ဗာ ခရာ ကဋုကာ ဝေဒနာ ဝေဒယန္တိ, ဧတာဝပရမံ နယိတော ဘိယျော။ န ခေါ ပနာဟံ ဣမာယ ကဋုကာယ ဒုက္ကရကာရိကာယ အဓိဂစ္ဆာမိ ဥတ္တရိမနုဿဓမ္မာ အလမရိယဉာဏဒဿနဝိသေသံ၊ သိယာ နု ခေါ အညော မဂ္ဂေါ ဗောဓာယာ’တိ။ တဿ မယှံ, ရာဇကုမာရ, ဧတဒဟောသိ – ‘အဘိဇာနာမိ ခေါ ပနာဟံ ပိတု သက္ကဿ ကမ္မန္တေ သီတာယ ဇမ္ဗုစ္ဆာယာယ နိသိန္နော ဝိဝိစ္စေဝ ကာမေဟိ ဝိဝိစ္စ အကုသလေဟိ ဓမ္မေဟိ သဝိတက္ကံ သဝိစာရံ ဝိဝေကဇံ ပီတိသုခံ ပဌမံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရိတာ၊ သိယာ နု ခေါ ဧသော မဂ္ဂေါ ဗောဓာယာ’တိ။ တဿ မယှံ, ရာဇကုမာရ, သတာနုသာရိ ဝိညာဏံ အဟောသိ – ‘ဧသေဝ မဂ္ဂေါ ဗောဓာယာ’တိ။ တဿ မယှံ, ရာဇကုမာရ, ဧတဒဟောသိ – ‘ကိံ နု ခေါ အဟံ တဿ သုခဿ ဘာယာမိ ယံ တံ သုခံ အညတြေဝ ကာမေဟိ အညတြ
(မ၊၂၊၂၉၀။)
အကုသလေဟိ ဓမ္မေဟီ’တိ။ တဿ မယှံ, ရာဇကုမာရ, ဧတဒဟောသိ – ‘န ခေါ အဟံ တဿ သုခဿ ဘာယာမိ ယံ တံ သုခံ အညတြေဝ ကာမေဟိ အညတြ အကုသလေဟိ ဓမ္မေဟီ’တိ။
‘‘တဿ မယှံ, ရာဇကုမာရ, ဧတဒဟောသိ – ‘န ခေါ တံ သုကရံ သုခံ အဓိဂန္တုံ ဧဝံ အဓိမတ္တကသိမာနံ ပတ္တကာယေန။ ယံနူနာဟံ ဩဠာရိကံ အာဟာရံ အာဟာရေယျံ ဩဒနကုမ္မာသ’န္တိ။ သော ခေါ အဟံ, ရာဇကုမာရ, ဩဠာရိကံ အာဟာရံ အာဟာရေသိံ ဩဒနကုမ္မာသံ။ တေန ခေါ ပန မံ, ရာဇကုမာရ, သမယေန ပဉ္စဝဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ ပစ္စုပဋ္ဌိတာ ဟောန္တိ – ‘ယံ ခေါ သမဏော ဂေါတမော ဓမ္မံ အဓိဂမိဿတိ တံ နော အာရောစေဿတီ’တိ။ ယတော ခေါ အဟံ, ရာဇကုမာရ, ဩဠာရိကံ အာဟာရံ အာဟာရေသိံ ဩဒနကုမ္မာသံ, အထ မေ တေ ပဉ္စဝဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ နိဗ္ဗိဇ္ဇ ပက္ကမိံသု – ‘ဗာဟုလ္လိကော [ဗာဟုလိကော (သီ။ ပီ။) သာရတ္ထဋီကာယ သံဃဘေဒသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာယ သမေတိ] သမဏော ဂေါတမော ပဓာနဝိဗ္ဘန္တော, အာဝတ္တော ဗာဟုလ္လာယာ’တိ။
မြန်֍ ၃၃၆။ ‘‘သော ခေါ အဟံ, ရာဇကုမာရ, ဩဠာရိကံ အာဟာရံ အာဟာရေတွာ ဗလံ ဂဟေတွာ ဝိဝိစ္စေဝ ကာမေဟိ…ပေ… ပဌမံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟာသိံ။ ဝိတက္ကဝိစာရာနံ ဝူပသမာ… ဒုတိယံ ဈာနံ… တတိယံ ဈာနံ… စတုတ္ထံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟာသိံ။ သော ဧဝံ သမာဟိတေ စိတ္တေ ပရိသုဒ္ဓေ ပရိယောဒါတေ အနင်္ဂဏေ ဝိဂတူပက္ကိလေသေ မုဒုဘူတေ ကမ္မနိယေ ဌိတေ အာနေဉ္ဇပ္ပတ္တေ ပုဗ္ဗေနိဝါသာနုဿတိဉာဏာယ စိတ္တံ အဘိနိန္နာမေသိံ။ သော အနေကဝိဟိတံ ပုဗ္ဗေနိဝါသံ အနုဿရာမိ, သေယျထိဒံ – ဧကမ္ပိ ဇာတိံ ဒွေပိ ဇာတိယော…ပေ… ဣတိ သာကာရံ သဥဒ္ဒေသံ အနေကဝိဟိတံ ပုဗ္ဗေနိဝါသံ အနုဿရာမိ။ အယံ ခေါ မေ, ရာဇကုမာရ, ရတ္တိယာ ပဌမေ ယာမေ ပဌမာ ဝိဇ္ဇာ အဓိဂတာ, အဝိဇ္ဇာ ဝိဟတာ, ဝိဇ္ဇာ ဥပ္ပန္နာ၊ တမော ဝိဟတော, အာလောကော ဥပ္ပန္နော – ယထာ တံ အပ္ပမတ္တဿ အာတာပိနော ပဟိတတ္တဿ ဝိဟရတော။
‘‘သော ဧဝံ သမာဟိတေ စိတ္တေ ပရိသုဒ္ဓေ ပရိယောဒါတေ အနင်္ဂဏေ ဝိဂတူပက္ကိလေသေ မုဒုဘူတေ ကမ္မနိယေ ဌိတေ အာနေဉ္ဇပ္ပတ္တေ သတ္တာနံ စုတူပပါတဉာဏာယ စိတ္တံ အဘိနိန္နာမေသိံ။ သော ဒိဗ္ဗေန စက္ခုနာ ဝိသုဒ္ဓေန အတိက္ကန္တမာနုသကေန သတ္တေ ပဿာမိ စဝမာနေ ဥပပဇ္ဇမာနေ ဟီနေ ပဏီတေ သုဝဏ္ဏေ ဒုဗ္ဗဏ္ဏေ သုဂတေ ဒုဂ္ဂတေ ယထာကမ္မူပဂေ သတ္တေ
(မ၊၂၊၂၉၁။)
ပဇာနာမိ …ပေ… အယံ ခေါ မေ, ရာဇကုမာရ, ရတ္တိယာ မဇ္ဈိမေ ယာမေ ဒုတိယာ ဝိဇ္ဇာ အဓိဂတာ, အဝိဇ္ဇာ ဝိဟတာ, ဝိဇ္ဇာ ဥပ္ပန္နာ၊ တမော ဝိဟတော, အာလောကော ဥပ္ပန္နော – ယထာ တံ အပ္ပမတ္တဿ အာတာပိနော ပဟိတတ္တဿ ဝိဟရတော။
‘‘သော ဧဝံ သမာဟိတေ စိတ္တေ ပရိသုဒ္ဓေ ပရိယောဒါတေ အနင်္ဂဏေ ဝိဂတူပက္ကိလေသေ မုဒုဘူတေ ကမ္မနိယေ ဌိတေ အာနေဉ္ဇပ္ပတ္တေ အာသဝါနံ ခယဉာဏာယ စိတ္တံ အဘိနိန္နာမေသိံ။ သော ‘ဣဒံ ဒုက္ခ’န္တိ ယထာဘူတံ အဗ္ဘညာသိံ…ပေ… ‘အယံ ဒုက္ခနိရောဓဂါမိနီ ပဋိပဒါ’တိ ယထာဘူတံ အဗ္ဘညာသိံ၊ ‘ဣမေ အာသဝါ’တိ ယထာဘူတံ အဗ္ဘညာသိံ…ပေ… ‘အယံ အာသဝနိရောဓဂါမိနီ ပဋိပဒါ’တိ ယထာဘူတံ အဗ္ဘညာသိံ။ တဿ မေ ဧဝံ ဇာနတော ဧဝံ ပဿတော ကာမာသဝါပိ စိတ္တံ ဝိမုစ္စိတ္ထ, ဘဝါသဝါပိ စိတ္တံ ဝိမုစ္စိတ္ထ, အဝိဇ္ဇာသဝါပိ စိတ္တံ ဝိမုစ္စိတ္ထ။ ဝိမုတ္တသ္မိံ ဝိမုတ္တမိတိ ဉာဏံ အဟောသိ။ ‘ခီဏာ ဇာတိ, ဝုသိတံ ဗြဟ္မစရိယံ, ကတံ ကရဏီယံ, နာပရံ ဣတ္ထတ္တာယာ’တိ အဗ္ဘညာသိံ။ အယံ ခေါ မေ, ရာဇကုမာရ, ရတ္တိယာ ပစ္ဆိမေ ယာမေ တတိယာ ဝိဇ္ဇာ အဓိဂတာ, အဝိဇ္ဇာ ဝိဟတာ, ဝိဇ္ဇာ ဥပ္ပန္နာ၊ တမော ဝိဟတော, အာလောကော ဥပ္ပန္နော – ယထာ တံ အပ္ပမတ္တဿ အာတာပိနော ပဟိတတ္တဿ ဝိဟရတော။
မြန်֍ ၃၃၇။ ‘‘တဿ မယှံ, ရာဇကုမာရ, ဧတဒဟောသိ – ‘အဓိဂတော ခေါ မျာယံ ဓမ္မော ဂမ္ဘီရော ဒုဒ္ဒသော ဒုရနုဗောဓော သန္တော ပဏီတော အတက္ကာဝစရော နိပုဏော ပဏ္ဍိတဝေဒနီယော။ အာလယရာမာ ခေါ ပနာယံ ပဇာ အာလယရတာ အာလယသမ္မုဒိတာ။ အာလယရာမာယ ခေါ ပန ပဇာယ အာလယရတာယ အာလယသမ္မုဒိတာယ ဒုဒ္ဒသံ ဣဒံ ဌာနံ ယဒိဒံ – ဣဒပ္ပစ္စယတာပဋိစ္စသမုပ္ပါဒေါ။ ဣဒမ္ပိ ခေါ ဌာနံ ဒုဒ္ဒသံ – ယဒိဒံ သဗ္ဗသင်္ခါရသမထော သဗ္ဗူပဓိပဋိနိဿဂ္ဂေါ တဏှာက္ခယော ဝိရာဂေါ နိရောဓော နိဗ္ဗာနံ။ အဟဉ္စေဝ ခေါ ပန ဓမ္မံ ဒေသေယျံ, ပရေ စ မေ န အာဇာနေယျုံ, သော မမဿ ကိလမထော, သာ မမဿ ဝိဟေသာ’တိ။ အပိဿု မံ, ရာဇကုမာရ, ဣမာ အနစ္ဆရိယာ ဂါထာယော ပဋိဘံသု ပုဗ္ဗေ အဿုတပုဗ္ဗာ –
‘ကိစ္ဆေန မေ အဓိဂတံ, ဟလံ ဒါနိ ပကာသိတုံ၊
ရာဂဒေါသပရေတေဟိ, နာယံ ဓမ္မော သုသမ္ဗုဓော။
‘ပဋိသောတဂါမိံ နိပုဏံ, ဂမ္ဘီရံ ဒုဒ္ဒသံ အဏုံ၊
ရာဂရတ္တာ န ဒက္ခန္တိ, တမောခန္ဓေန အာဝုဋာ’ [အာဝဋာ (သီ။), အာဝုတာ (သျာ။ ကံ။)] တိ။
(မ၊၂၊၂၉၂။)
‘‘ဣတိဟ မေ, ရာဇကုမာရ, ပဋိသဉ္စိက္ခတော အပ္ပေါဿုက္ကတာယ စိတ္တံ နမတိ နော ဓမ္မဒေသနာယ။
မြန်֍ ၃၃၈။ ‘‘အထ ခေါ, ရာဇကုမာရ, ဗြဟ္မုနော သဟမ္ပတိဿ မမ စေတသာ စေတောပရိဝိတက္ကမညာယ ဧတဒဟောသိ – ‘နဿတိ ဝတ, ဘော, လောကော၊ ဝိနဿတိ ဝတ, ဘော, လောကော။ ယတြ ဟိ နာမ တထာဂတဿ အရဟတော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဿ အပ္ပေါဿုက္ကတာယ စိတ္တံ နမတိ [နမိဿတိ (?)] နော ဓမ္မဒေသနာယာ’တိ။ အထ ခေါ, ရာဇကုမာရ, ဗြဟ္မာ သဟမ္ပတိ – သေယျထာပိ နာမ ဗလဝါ ပုရိသော သမိဉ္ဇိတံ ဝါ ဗာဟံ ပသာရေယျ ပသာရိတံ ဝါ ဗာဟံ သမိဉ္ဇေယျ, ဧဝမေဝ – ဗြဟ္မလောကေ အန္တရဟိတော မမ ပုရတော ပါတုရဟောသိ။ အထ ခေါ, ရာဇကုမာရ, ဗြဟ္မာ သဟမ္ပတိ ဧကံသံ ဥတ္တရာသင်္ဂံ ကရိတွာ ယေနာဟံ တေနဉ္ဇလိံ ပဏာမေတွာ မံ ဧတဒဝေါစ – ‘ဒေသေတု, ဘန္တေ, ဘဂဝါ ဓမ္မံ, ဒေသေတု သုဂတော ဓမ္မံ။ သန္တိ သတ္တာ အပ္ပရဇက္ခဇာတိကာ အဿဝနတာယ ဓမ္မဿ ပရိဟာယန္တိ၊ ဘဝိဿန္တိ ဓမ္မဿ အညာတာရော’တိ။ ဣဒမဝေါစ, ရာဇကုမာရ, ဗြဟ္မာ သဟမ္ပတိ၊ ဣဒံ ဝတွာ အထာပရံ ဧတဒဝေါစ –
‘ပါတုရဟောသိ မဂဓေသု ပုဗ္ဗေ,
ဓမ္မော အသုဒ္ဓေါ သမလေဟိ စိန္တိတော၊
အပါပုရေတံ [အဝါပုရေတံ (သီ။)] အမတဿ ဒွါရံ,
သုဏန္တု ဓမ္မံ ဝိမလေနာနုဗုဒ္ဓံ။
‘သေလေ ယထာ ပဗ္ဗတမုဒ္ဓနိဋ္ဌိတော,
ယထာပိ ပဿေ ဇနတံ သမန္တတော၊
တထူပမံ ဓမ္မမယံ သုမေဓ,
ပါသာဒမာရုယှ သမန္တစက္ခု။
‘သောကာဝတိဏ္ဏံ [သောကာဝကိဏ္ဏံ (သျာ။)] ဇနတမပေတသောကော,
အဝေက္ခဿု ဇာတိဇရာဘိဘူတံ၊
ဥဋ္ဌေဟိ ဝီရ, ဝိဇိတသင်္ဂါမ,
သတ္ထဝါဟ အဏဏ [အနဏ (သီ။ သျာ။ ကံ။ ပီ။ က။)], ဝိစရ လောကေ၊
ဒေသဿု [ဒေသေတု (သျာ။ ကံ။ က။)] ဘဂဝါ ဓမ္မံ,
အညာတာရော ဘဝိဿန္တီ’တိ။
(မ၊၂၊၂၉၃။)
မြန်֍ ၃၃၉။ ‘‘အထ ခွါဟံ, ရာဇကုမာရ, ဗြဟ္မုနော စ အဇ္ဈေသနံ ဝိဒိတွာ သတ္တေသု စ ကာရုညတံ ပဋိစ္စ ဗုဒ္ဓစက္ခုနာ လောကံ ဝေါလောကေသိံ။ အဒ္ဒသံ ခေါ အဟံ, ရာဇကုမာရ, ဗုဒ္ဓစက္ခုနာ လောကံ ဝေါလောကေန္တော သတ္တေ အပ္ပရဇက္ခေ မဟာရဇက္ခေ တိက္ခိန္ဒြိယေ မုဒိန္ဒြိယေ သွာကာရေ ဒွါကာရေ သုဝိညာပယေ ဒုဝိညာပယေ အပ္ပေကစ္စေ ပရလောကဝဇ္ဇဘယဒဿာဝိနေ [ဒဿာဝိနော (သျာ။ ကံ။ က။)] ဝိဟရန္တေ, အပ္ပေကစ္စေ န ပရလောကဝဇ္ဇဘယဒဿာဝိနေ ဝိဟရန္တေ။ သေယျထာပိ နာမ ဥပ္ပလိနိယံ ဝါ ပဒုမိနိယံ ဝါ ပုဏ္ဍရီကိနိယံ ဝါ အပ္ပေကစ္စာနိ ဥပ္ပလာနိ ဝါ ပဒုမာနိ ဝါ ပုဏ္ဍရီကာနိ ဝါ ဥဒကေ ဇာတာနိ ဥဒကေ သံဝဍ္ဎာနိ ဥဒကာနုဂ္ဂတာနိ အန္တောနိမုဂ္ဂပေါသီနိ, အပ္ပေကစ္စာနိ ဥပ္ပလာနိ ဝါ ပဒုမာနိ ဝါ ပုဏ္ဍရီကာနိ ဝါ ဥဒကေ ဇာတာနိ ဥဒကေ သံဝဍ္ဎာနိ ဥဒကာနုဂ္ဂတာနိ သမောဒကံ ဌိတာနိ, အပ္ပေကစ္စာနိ ဥပ္ပလာနိ ဝါ ပဒုမာနိ ဝါ ပုဏ္ဍရီကာနိ ဝါ ဥဒကေ ဇာတာနိ ဥဒကေ သံဝဍ္ဎာနိ ဥဒကာ အစ္စုဂ္ဂမ္မ ဌိတာနိ [တိဋ္ဌန္တိ (သီ။ သျာ။ ကံ။ ပီ။)] အနုပလိတ္တာနိ ဥဒကေန, ဧဝမေဝ ခေါ အဟံ, ရာဇကုမာရ, ဗုဒ္ဓစက္ခုနာ လောကံ ဝေါလောကေန္တော အဒ္ဒသံ သတ္တေ အပ္ပရဇက္ခေ မဟာရဇက္ခေ တိက္ခိန္ဒြိယေ မုဒိန္ဒြိယေ သွာကာရေ ဒွါကာရေ သုဝိညာပယေ ဒုဝိညာပယေ, အပ္ပေကစ္စေ ပရလောကဝဇ္ဇဘယဒဿာဝိနေ ဝိဟရန္တေ, အပ္ပေကစ္စေ န ပရလောကဝဇ္ဇဘယဒဿာဝိနေ ဝိဟရန္တေ။ အထ ခွါဟံ, ရာဇကုမာရ, ဗြဟ္မာနံ သဟမ္ပတိံ ဂါထာယ ပစ္စဘာသိံ –
‘အပါရုတာ တေသံ အမတဿ ဒွါရာ,
ယေ သောတဝန္တော ပမုဉ္စန္တု သဒ္ဓံ၊
ဝိဟိံသသညီ ပဂုဏံ န ဘာသိံ,
ဓမ္မံ ပဏီတံ မနုဇေသု ဗြဟ္မေ’တိ။
မြန်֍ ၃၄၀။ ‘‘အထ ခေါ, ရာဇကုမာရ, ဗြဟ္မာ သဟမ္ပတိ ‘ကတာဝကာသော ခေါမှိ ဘဂဝတာ ဓမ္မဒေသနာယာ’တိ မံ အဘိဝါဒေတွာ ပဒက္ခိဏံ ကတွာ တတ္ထေဝန္တရဓာယိ။
‘‘တဿ မယှံ, ရာဇကုမာရ, ဧတဒဟောသိ – ‘ကဿ နု ခေါ အဟံ ပဌမံ ဓမ္မံ ဒေသေယျံ? ကော ဣမံ ဓမ္မံ ခိပ္ပမေဝ အာဇာနိဿတီ’တိ? တဿ မယှံ, ရာဇကုမာရ, ဧတဒဟောသိ – ‘အယံ ခေါ အာဠာရော ကာလာမော ပဏ္ဍိတော ဝိယတ္တော မေဓာဝီ ဒီဃရတ္တံ အပ္ပရဇက္ခဇာတိကော။ ယံနူနာဟံ အာဠာရဿ
(မ၊၂၊၂၉၄။)
ကာလာမဿ ပဌမံ ဓမ္မံ ဒေသေယျံ၊ သော ဣမံ ဓမ္မံ ခိပ္ပမေဝ အာဇာနိဿတီ’တိ။ အထ ခေါ မံ, ရာဇကုမာရ, ဒေဝတာ ဥပသင်္ကမိတွာ ဧတဒဝေါစ – ‘သတ္တာဟကာလင်္ကတော, ဘန္တေ, အာဠာရော ကာလာမော’တိ။ ဉာဏဉ္စ ပန မေ ဒဿနံ ဥဒပါဒိ – ‘သတ္တာဟကာလင်္ကတော အာဠာရော ကာလာမော’တိ။ တဿ မယှံ, ရာဇကုမာရ, ဧတဒဟောသိ – ‘မဟာဇာနိယော ခေါ အာဠာရော ကာလာမော။ သစေ ဟိ သော ဣမံ ဓမ္မံ သုဏေယျ, ခိပ္ပမေဝ အာဇာနေယျာ’တိ။ တဿ မယှံ, ရာဇကုမာရ, ဧတဒဟောသိ – ‘ကဿ နု ခေါ အဟံ ပဌမံ ဓမ္မံ ဒေသေယျံ? ကော ဣမံ ဓမ္မံ ခိပ္ပမေဝ အာဇာနိဿတီ’တိ? တဿ မယှံ, ရာဇကုမာရ, ဧတဒဟောသိ – ‘အယံ ခေါ ဥဒကော ရာမပုတ္တော ပဏ္ဍိတော ဝိယတ္တော မေဓာဝီ ဒီဃရတ္တံ အပ္ပရဇက္ခဇာတိကော။ ယံနူနာဟံ ဥဒကဿ ရာမပုတ္တဿ ပဌမံ ဓမ္မံ ဒေသေယျံ၊ သော ဣမံ ဓမ္မံ ခိပ္ပမေဝ အာဇာနိဿတီ’တိ။ အထ ခေါ မံ, ရာဇကုမာရ, ဒေဝတာ ဥပသင်္ကမိတွာ ဧတဒဝေါစ – ‘အဘိဒေါသကာလင်္ကတော, ဘန္တေ, ဥဒကော ရာမပုတ္တော’တိ။ ဉာဏဉ္စ ပန မေ ဒဿနံ ဥဒပါဒိ – ‘အဘိဒေါသကာလင်္ကတော ဥဒကော ရာမပုတ္တော’တိ။ တဿ မယှံ, ရာဇကုမာရ, ဧတဒဟောသိ – ‘မဟာဇာနိယော ခေါ ဥဒကော ရာမပုတ္တော။ သစေ ဟိ သော ဣမံ ဓမ္မံ သုဏေယျ, ခိပ္ပမေဝ အာဇာနေယျာ’တိ။
မြန်֍ ၃၄၁။ ‘‘တဿ မယှံ, ရာဇကုမာရ, ဧတဒဟောသိ – ‘ကဿ နု ခေါ အဟံ ပဌမံ ဓမ္မံ ဒေသေယျံ? ကော ဣမံ ဓမ္မံ ခိပ္ပမေဝ အာဇာနိဿတီ’တိ? တဿ မယှံ, ရာဇကုမာရ, ဧတဒဟောသိ – ‘ဗဟုကာရာ ခေါ မေ ပဉ္စဝဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ ယေ မံ ပဓာနပဟိတတ္တံ ဥပဋ္ဌဟိံသု။ ယံနူနာဟံ ပဉ္စဝဂ္ဂိယာနံ ဘိက္ခူနံ ပဌမံ ဓမ္မံ ဒေသေယျ’န္တိ။ တဿ မယှံ, ရာဇကုမာရ, ဧတဒဟောသိ – ‘ကဟံ နု ခေါ ဧတရဟိ ပဉ္စဝဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ ဝိဟရန္တီ’တိ။ အဒ္ဒသံ ခွါဟံ, ရာဇကုမာရ, ဒိဗ္ဗေန စက္ခုနာ ဝိသုဒ္ဓေန အတိက္ကန္တမာနုသကေန ပဉ္စဝဂ္ဂိယေ ဘိက္ခူ ဗာရာဏသိယံ ဝိဟရန္တေ ဣသိပတနေ မိဂဒါယေ။ အထ ခွါဟံ, ရာဇကုမာရ, ဥရုဝေလာယံ ယထာဘိရန္တံ ဝိဟရိတွာ ယေန ဗာရာဏသီ တေန စာရိကံ ပက္ကမိံ။
‘‘အဒ္ဒသာ ခေါ မံ, ရာဇကုမာရ, ဥပကော အာဇီဝကော အန္တရာ စ ဂယံ အန္တရာ စ ဗောဓိံ အဒ္ဓါနမဂ္ဂပ္ပဋိပန္နံ။ ဒိသွာန မံ ဧတဒဝေါစ – ‘ဝိပ္ပသန္နာနိ ခေါ တေ, အာဝုသော, ဣန္ဒြိယာနိ, ပရိသုဒ္ဓေါ ဆဝိဝဏ္ဏော ပရိယောဒါတော။ ကံသိ တွံ, အာဝုသော, ဥဒ္ဒိဿ ပဗ္ဗဇိတော? ကော ဝါ တေ သတ္ထာ? ကဿ ဝါ တွံ ဓမ္မံ ရောစေသီ’တိ? ဧဝံ ဝုတ္တေ, အဟံ, ရာဇကုမာရ, ဥပကံ အာဇီဝကံ ဂါထာဟိ အဇ္ဈဘာသိံ –
(မ၊၂၊၂၉၅။)
သဗ္ဗေသု ဓမ္မေသု အနူပလိတ္တော၊
သဗ္ဗဉ္ဇဟော တဏှာက္ခယေ ဝိမုတ္တော,
သယံ အဘိညာယ ကမုဒ္ဒိသေယျံ။
‘န မေ အာစရိယော အတ္ထိ, သဒိသော မေ န ဝိဇ္ဇတိ၊
သဒေဝကသ္မိံ လောကသ္မိံ, နတ္ထိ မေ ပဋိပုဂ္ဂလော။
‘အဟဉှိ အရဟာ လောကေ, အဟံ သတ္ထာ အနုတ္တရော၊
ဧကောမှိ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ, သီတိဘူတောသ္မိ နိဗ္ဗုတော။
‘ဓမ္မစက္ကံ ပဝတ္တေတုံ, ဂစ္ဆာမိ ကာသိနံ ပုရံ၊
အန္ဓီဘူတသ္မိံ [အန္ဓဘူတသ္မိံ (သီ။ သျာ။ ပီ။)] လောကသ္မိံ, အာဟဉ္ဆံ [အာဟညိံ (သျာ။ ကံ။ က။)] အမတဒုန္ဒုဘိ’န္တိ။
‘ယထာ ခေါ တွံ, အာဝုသော, ပဋိဇာနာသိ အရဟသိ အနန္တဇိနော’တိ။
‘မာဒိသာ ဝေ ဇိနာ ဟောန္တိ, ယေ ပတ္တာ အာသဝက္ခယံ၊
ဇိတာ မေ ပါပကာ ဓမ္မာ, တသ္မာဟမုပက [တသ္မာဟံ ဥပကာ (သီ။ သျာ။ ကံ။ ပီ။)] ဇိနော’တိ။
‘‘ဧဝံ ဝုတ္တေ, ရာဇကုမာရ, ဥပကော အာဇီဝကော ‘ဟုပေယျပါဝုသော’တိ [ဟုဝေယျပါဝုသော (သီ။ ပီ။), ဟုဝေယျာဝုသော (သျာ။ ကံ။)] ဝတွာ သီသံ ဩကမ္ပေတွာ ဥမ္မဂ္ဂံ ဂဟေတွာ ပက္ကာမိ။
မြန်֍ ၃၄၂။ ‘‘အထ ခွါဟံ, ရာဇကုမာရ, အနုပုဗ္ဗေန စာရိကံ စရမာနော ယေန ဗာရာဏသီ ဣသိပတနံ မိဂဒါယော ယေန ပဉ္စဝဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ တေနုပသင်္ကမိံ။ အဒ္ဒသံသု ခေါ မံ, ရာဇကုမာရ, ပဉ္စဝဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ ဒူရတောဝ အာဂစ္ဆန္တံ။ ဒိသွာန အညမညံ သဏ္ဌပေသုံ – ‘အယံ ခေါ, အာဝုသော, သမဏော ဂေါတမော အာဂစ္ဆတိ ဗာဟုလ္လိကော ပဓာနဝိဗ္ဘန္တော အာဝတ္တော ဗာဟုလ္လာယ။ သော နေဝ အဘိဝါဒေတဗ္ဗော, န ပစ္စုဋ္ဌာတဗ္ဗော, နာဿ ပတ္တစီဝရံ ပဋိဂ္ဂဟေတဗ္ဗံ၊ အပိ စ ခေါ အာသနံ ဌပေတဗ္ဗံ – သစေ သော အာကင်္ခိဿတိ နိသီဒိဿတီ’တိ။ ယထာ ယထာ ခေါ အဟံ, ရာဇကုမာရ, ပဉ္စဝဂ္ဂိယေ ဘိက္ခူ ဥပသင်္ကမိံ [ဥပသင်္ကမာမိ (သီ။ ပီ။)], တထာ တထာ ပဉ္စဝဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ နာသက္ခိံသု သကာယ ကတိကာယ သဏ္ဌာတုံ။ အပ္ပေကစ္စေ မံ ပစ္စုဂ္ဂန္တွာ ပတ္တစီဝရံ ပဋိဂ္ဂဟေသုံ။ အပ္ပေကစ္စေ အာသနံ ပညပေသုံ။ အပ္ပေကစ္စေ ပါဒေါဒကံ ဥပဋ္ဌပေသုံ။ အပိ စ ခေါ မံ နာမေန စ
(မ၊၂၊၂၉၆။)
အာဝုသောဝါဒေန စ သမုဒါစရန္တိ။ ဧဝံ ဝုတ္တေ, အဟံ, ရာဇကုမာရ, ပဉ္စဝဂ္ဂိယေ ဘိက္ခူ ဧတဒဝေါစံ – ‘မာ, ဘိက္ခဝေ, တထာဂတံ နာမေန စ အာဝုသောဝါဒေန စ သမုဒါစရထ [သမုဒါစရိတ္ထ (သီ။ သျာ။ ကံ။ ပီ။)]၊ အရဟံ, ဘိက္ခဝေ, တထာဂတော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ။ ဩဒဟထ, ဘိက္ခဝေ, သောတံ။ အမတမဓိဂတံ။ အဟမနုသာသာမိ, အဟံ ဓမ္မံ ဒေသေမိ။ ယထာနုသိဋ္ဌံ တထာ ပဋိပဇ္ဇမာနာ နစိရဿေဝ – ယဿတ္ထာယ ကုလပုတ္တာ သမ္မဒေဝ အဂါရသ္မာ အနဂါရိယံ ပဗ္ဗဇန္တိ တဒနုတ္တရံ – ဗြဟ္မစရိယပရိယောသာနံ ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတွာ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရိဿထာ’တိ။ ဧဝံ ဝုတ္တေ, ရာဇကုမာရ, ပဉ္စဝဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ မံ ဧတဒဝေါစုံ – ‘တာယပိ ခေါ တွံ, အာဝုသော ဂေါတမ, ဣရိယာယ [စရိယာယ (သျာ။ ကံ။)] တာယ ပဋိပဒါယ တာယ ဒုက္ကရကာရိကာယ နာဇ္ဈဂမာ ဥတ္တရိမနုဿဓမ္မာ အလမရိယဉာဏဒဿနဝိသေသံ၊ ကိံ ပန တွံ ဧတရဟိ ဗာဟုလ္လိကော ပဓာနဝိဗ္ဘန္တော အာဝတ္တော ဗာဟုလ္လာယ အဓိဂမိဿသိ ဥတ္တရိမနုဿဓမ္မာ အလမရိယဉာဏဒဿနဝိသေသ’န္တိ? ဧဝံ ဝုတ္တေ, အဟံ, ရာဇကုမာရ, ပဉ္စဝဂ္ဂိယေ ဘိက္ခူ ဧတဒဝေါစံ – ‘န, ဘိက္ခဝေ, တထာဂတော ဗာဟုလ္လိကော န ပဓာနဝိဗ္ဘန္တော န အာဝတ္တော ဗာဟုလ္လာယ။ အရဟံ, ဘိက္ခဝေ, တထာဂတော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ။ ဩဒဟထ, ဘိက္ခဝေ, သောတံ။ အမတမဓိဂတံ။ အဟမနုသာသာမိ, အဟံ ဓမ္မံ ဒေသေမိ။ ယထာနုသိဋ္ဌံ တထာ ပဋိပဇ္ဇမာနာ နစိရဿေဝ – ယဿတ္ထာယ ကုလပုတ္တာ သမ္မဒေဝ အဂါရသ္မာ အနဂါရိယံ ပဗ္ဗဇန္တိ တဒနုတ္တရံ – ဗြဟ္မစရိယပရိယောသာနံ ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတွာ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရိဿထာ’တိ။ ဒုတိယမ္ပိ ခေါ, ရာဇကုမာရ, ပဉ္စဝဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ မံ ဧတဒဝေါစုံ – ‘တာယပိ ခေါ တွံ, အာဝုသော ဂေါတမ, ဣရိယာယ တာယ ပဋိပဒါယ တာယ ဒုက္ကရကာရိကာယ နာဇ္ဈဂမာ ဥတ္တရိမနုဿဓမ္မာ အလမရိယဉာဏဒဿနဝိသေသံ၊ ကိံ ပန တွံ ဧတရဟိ ဗာဟုလ္လိကော ပဓာနဝိဗ္ဘန္တော အာဝတ္တော ဗာဟုလ္လာယ အဓိဂမိဿသိ ဥတ္တရိမနုဿဓမ္မာ အလမရိယဉာဏဒဿနဝိသေသ’န္တိ? ဒုတိယမ္ပိ ခေါ အဟံ, ရာဇကုမာရ, ပဉ္စဝဂ္ဂိယေ ဘိက္ခူ ဧတဒဝေါစံ – ‘န, ဘိက္ခဝေ, တထာဂတော ဗာဟုလ္လိကော န ပဓာနဝိဗ္ဘန္တော န အာဝတ္တော ဗာဟုလ္လာယ။ အရဟံ, ဘိက္ခဝေ, တထာဂတော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ။ ဩဒဟထ, ဘိက္ခဝေ, သောတံ။ အမတမဓိဂတံ။ အဟမနုသာသာမိ, အဟံ ဓမ္မံ ဒေသေမိ။ ယထာနုသိဋ္ဌံ တထာ ပဋိပဇ္ဇမာနာ နစိရဿေဝ – ယဿတ္ထာယ ကုလပုတ္တာ သမ္မဒေဝ အဂါရသ္မာ အနဂါရိယံ ပဗ္ဗဇန္တိ တဒနုတ္တရံ – ဗြဟ္မစရိယပရိယောသာနံ ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတွာ ဥပသမ္ပဇ္ဇ
(မ၊၂၊၂၉၇။)
ဝိဟရိဿထာ’တိ။ တတိယမ္ပိ ခေါ, ရာဇကုမာရ, ပဉ္စဝဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ မံ ဧတဒဝေါစုံ – ‘တာယပိ ခေါ တွံ, အာဝုသော ဂေါတမ, ဣရိယာယ တာယ ပဋိပဒါယ တာယ ဒုက္ကရကာရိကာယ နာဇ္ဈဂမာ ဥတ္တရိမနုဿဓမ္မာ အလမရိယဉာဏဒဿနဝိသေသံ၊ ကိံ ပန တွံ ဧတရဟိ ဗာဟုလ္လိကော ပဓာနဝိဗ္ဘန္တော အာဝတ္တော ဗာဟုလ္လာယ အဓိဂမိဿသိ ဥတ္တရိမနုဿဓမ္မာ အလမရိယဉာဏဒဿနဝိသေသ’န္တိ? ဧဝံ ဝုတ္တေ, အဟံ, ရာဇကုမာရ, ပဉ္စဝဂ္ဂိယေ ဘိက္ခူ ဧတဒဝေါစံ – ‘အဘိဇာနာထ မေ နော တုမှေ, ဘိက္ခဝေ, ဣတော ပုဗ္ဗေ ဧဝရူပံ ပဘာဝိတမေတ’န္တိ [ဘာသိတမေတန္တိ (သီ။ သျာ။ ဝိနယေပိ)]? ‘နော ဟေတံ, ဘန္တေ’။ ‘အရဟံ, ဘိက္ခဝေ, တထာဂတော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ။ ဩဒဟထ, ဘိက္ခဝေ, သောတံ။ အမတမဓိဂတံ။ အဟမနုသာသာမိ, အဟံ ဓမ္မံ ဒေသေမိ။ ယထာနုသိဋ္ဌံ တထာ ပဋိပဇ္ဇမာနာ နစိရဿေဝ – ယဿတ္ထာယ ကုလပုတ္တာ သမ္မဒေဝ အဂါရသ္မာ အနဂါရိယံ ပဗ္ဗဇန္တိ တဒနုတ္တရံ – ဗြဟ္မစရိယပရိယောသာနံ ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတွာ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရိဿထာ’တိ။
‘‘အသက္ခိံ ခေါ အဟံ, ရာဇကုမာရ, ပဉ္စဝဂ္ဂိယေ ဘိက္ခူ သညာပေတုံ။ ဒွေပိ သုဒံ, ရာဇကုမာရ, ဘိက္ခူ ဩဝဒါမိ။ တယော ဘိက္ခူ ပိဏ္ဍာယ စရန္တိ။ ယံ တယော ဘိက္ခူ ပိဏ္ဍာယ စရိတွာ အာဟရန္တိ, တေန ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ [ဆဗ္ဗဂ္ဂါ (သီ။ သျာ။ ကံ။), ဆဗ္ဗဂ္ဂေါ (ပီ။)] ယာပေမ။ တယောပိ သုဒံ, ရာဇကုမာရ, ဘိက္ခူ ဩဝဒါမိ, ဒွေ ဘိက္ခူ ပိဏ္ဍာယ စရန္တိ။ ယံ ဒွေ ဘိက္ခူ ပိဏ္ဍာယ စရိတွာ အာဟရန္တိ တေန ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ယာပေမ။
မြန်֍ ၃၄၃။ ‘‘အထ ခေါ, ရာဇကုမာရ, ပဉ္စဝဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ မယာ ဧဝံ ဩဝဒိယမာနာ ဧဝံ အနုသာသိယမာနာ နစိရဿေဝ – ယဿတ္ထာယ ကုလပုတ္တာ သမ္မဒေဝ အဂါရသ္မာ အနဂါရိယံ ပဗ္ဗဇန္တိ တဒနုတ္တရံ – ဗြဟ္မစရိယပရိယောသာနံ ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတွာ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရိံသူ’’တိ။ ဧဝံ ဝုတ္တေ, ဗောဓိ ရာဇကုမာရော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ကီဝ စိရေန နု ခေါ, ဘန္တေ, ဘိက္ခု တထာဂတံ ဝိနာယကံ [နာယကံ (?)] လဘမာနော – ယဿတ္ထာယ ကုလပုတ္တာ သမ္မဒေဝ အဂါရသ္မာ အနဂါရိယံ ပဗ္ဗဇန္တိ တဒနုတ္တရံ – ဗြဟ္မစရိယပရိယောသာနံ ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတွာ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရေယျာ’’တိ? ‘‘တေန ဟိ, ရာဇကုမာရ, တံယေဝေတ္ထ ပဋိပုစ္ဆိဿာမိ။ ယထာ တေ ခမေယျ, တထာ နံ ဗျာကရေယျာသိ။ တံ ကိံ မညသိ, ရာဇကုမာရ, ကုသလော တွံ ဟတ္ထာရူဠှေ [ဟတ္ထာရူယှေ (သီ။ ပီ။)] အင်္ကုသဂယှေ [အင်္ကုသဂဏှေ (သျာ။ ကံ။)] သိပ္ပေ’’တိ? ‘‘ဧဝံ, ဘန္တေ, ကုသလော အဟံ ဟတ္ထာရူဠှေ အင်္ကုသဂယှေ
(မ၊၂၊၂၉၈။)
သိပ္ပေ’’တိ။ ‘‘တံ ကိံ မညသိ, ရာဇကုမာရ, ဣဓ ပုရိသော အာဂစ္ဆေယျ – ‘ဗောဓိ ရာဇကုမာရော ဟတ္ထာရူဠှံ အင်္ကုသဂယှံ သိပ္ပံ ဇာနာတိ၊ တဿာဟံ သန္တိကေ ဟတ္ထာရူဠှံ အင်္ကုသဂယှံ သိပ္ပံ သိက္ခိဿာမီ’တိ။ သော စဿ အဿဒ္ဓေါ၊ ယာဝတကံ သဒ္ဓေန ပတ္တဗ္ဗံ တံ န သမ္ပာပုဏေယျ။ သော စဿ ဗဟွာဗာဓော၊ ယာဝတကံ အပ္ပါဗာဓေန ပတ္တဗ္ဗံ တံ န သမ္ပာပုဏေယျ။ သော စဿ သဌော မာယာဝီ၊ ယာဝတကံ အသဌေန အမာယာဝိနာ ပတ္တဗ္ဗံ တံ န သမ္ပာပုဏေယျ။ သော စဿ ကုသီတော၊ ယာဝတကံ အာရဒ္ဓဝီရိယေန ပတ္တဗ္ဗံ တံ န သမ္ပာပုဏေယျ။ သော စဿ ဒုပ္ပညော၊ ယာဝတကံ ပညဝတာ ပတ္တဗ္ဗံ တံ န သမ္ပာပုဏေယျ။ တံ ကိံ မညသိ, ရာဇကုမာရ, အပိ နု သော ပုရိသော တဝ သန္တိကေ ဟတ္ထာရူဠှံ အင်္ကုသဂယှံ သိပ္ပံ သိက္ခေယျာ’’တိ? ‘‘ဧကမေကေနာပိ, ဘန္တေ, အင်္ဂေန သမန္နာဂတော သော ပုရိသော န မမ သန္တိကေ ဟတ္ထာရူဠှံ အင်္ကုသဂယှံ သိပ္ပံ သိက္ခေယျ, ကော ပန ဝါဒေါ ပဉ္စဟင်္ဂေဟီ’’တိ။
မြန်֍ ၃၄၄။ ‘‘တံ ကိံ မညသိ, ရာဇကုမာရ, ဣဓ ပုရိသော အာဂစ္ဆေယျ – ‘ဗောဓိ ရာဇကုမာရော ဟတ္ထာရူဠှံ အင်္ကုသဂယှံ သိပ္ပံ ဇာနာတိ၊ တဿာဟံ သန္တိကေ ဟတ္ထာရူဠှံ အင်္ကုသဂယှံ သိပ္ပံ သိက္ခိဿာမီ’တိ။ သော စဿ သဒ္ဓေါ၊ ယာဝတကံ သဒ္ဓေန ပတ္တဗ္ဗံ တံ သမ္ပာပုဏေယျ။ သော စဿ အပ္ပါဗာဓော၊ ယာဝတကံ အပ္ပါဗာဓေန ပတ္တဗ္ဗံ တံ သမ္ပာပုဏေယျ။ သော စဿ အသဌော အမာယာဝီ၊ ယာဝတကံ အသဌေန အမာယာဝိနာ ပတ္တဗ္ဗံ တံ သမ္ပာပုဏေယျ။ သော စဿ အာရဒ္ဓဝီရိယော၊ ယာဝတကံ အာရဒ္ဓဝီရိယေန ပတ္တဗ္ဗံ တံ သမ္ပာပုဏေယျ။ သော စဿ ပညဝါ၊ ယာဝတကံ ပညဝတာ ပတ္တဗ္ဗံ တံ သမ္ပာပုဏေယျ။ တံ ကိံ မညသိ, ရာဇကုမာရ, အပိ နု သော ပုရိသော တဝ သန္တိကေ ဟတ္ထာရူဠှံ အင်္ကုသဂယှံ သိပ္ပံ သိက္ခေယျာ’’တိ? ‘‘ဧကမေကေနာပိ, ဘန္တေ, အင်္ဂေန သမန္နာဂတော သော ပုရိသော မမ သန္တိကေ ဟတ္ထာရူဠှံ အင်္ကုသဂယှံ သိပ္ပံ သိက္ခေယျ, ကော ပန ဝါဒေါ ပဉ္စဟင်္ဂေဟီ’’တိ! ‘‘ဧဝမေဝ ခေါ, ရာဇကုမာရ, ပဉ္စိမာနိ ပဓာနိယင်္ဂါနိ။ ကတမာနိ ပဉ္စ? ဣဓ, ရာဇကုမာရ, ဘိက္ခု သဒ္ဓေါ ဟောတိ၊ သဒ္ဒဟတိ တထာဂတဿ ဗောဓိံ – ‘ဣတိပိ သော ဘဂဝါ အရဟံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ ဝိဇ္ဇာစရဏသမ္ပန္နော သုဂတော လောကဝိဒူ အနုတ္တရော ပုရိသဒမ္မသာရထိ သတ္ထာ ဒေဝမနုဿာနံ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ’တိ၊ အပ္ပါဗာဓော ဟောတိ အပ္ပါတင်္ကော သမဝေပါကိနိယာ ဂဟဏိယာ သမန္နာဂတော နာတိသီတာယ နာစ္စုဏှာယ မဇ္ဈိမာယ ပဓာနက္ခမာယ၊ အသဌော ဟောတိ အမာယာဝီ ယထာဘူတံ အတ္တာနံ အာဝိကတ္တာ
(မ၊၂၊၂၉၉။)
သတ္ထရိ ဝါ ဝိညူသု ဝါ သဗြဟ္မစာရီသု၊ အာရဒ္ဓဝီရိယော ဝိဟရတိ အကုသလာနံ ဓမ္မာနံ ပဟာနာယ ကုသလာနံ ဓမ္မာနံ ဥပသမ္ပဒါယ, ထာမဝါ ဒဠှပရက္ကမော အနိက္ခိတ္တဓုရော ကုသလေသု ဓမ္မေသု၊ ပညဝါ ဟောတိ ဥဒယတ္ထဂါမိနိယာ ပညာယ သမန္နာဂတော အရိယာယ နိဗ္ဗေဓိကာယ သမ္မာဒုက္ခက္ခယဂါမိနိယာ။ ဣမာနိ ခေါ, ရာဇကုမာရ, ပဉ္စ ပဓာနိယင်္ဂါနိ။
မြန်֍ ၃၄၅။ ‘‘ဣမေဟိ, ရာဇကုမာရ, ပဉ္စဟိ ပဓာနိယင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတော ဘိက္ခု တထာဂတံ ဝိနာယကံ လဘမာနော – ယဿတ္ထာယ ကုလပုတ္တာ သမ္မဒေဝ အဂါရသ္မာ အနဂါရိယံ ပဗ္ဗဇန္တိ တဒနုတ္တရံ – ဗြဟ္မစရိယပရိယောသာနံ ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတွာ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရေယျ သတ္တ ဝဿာနိ။ တိဋ္ဌန္တု, ရာဇကုမာရ, သတ္တ ဝဿာနိ။ ဣမေဟိ ပဉ္စဟိ ပဓာနိယင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတော ဘိက္ခု တထာဂတံ ဝိနာယကံ လဘမာနော – ယဿတ္ထာယ ကုလပုတ္တာ သမ္မဒေဝ အဂါရသ္မာ အနဂါရိယံ ပဗ္ဗဇန္တိ တဒနုတ္တရံ – ဗြဟ္မစရိယပရိယောသာနံ ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတွာ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရေယျ ဆဗ္ဗဿာနိ… ပဉ္စ ဝဿာနိ… စတ္တာရိ ဝဿာနိ… တီဏိ ဝဿာနိ… ဒွေ ဝဿာနိ… ဧကံ ဝဿံ။ တိဋ္ဌတု, ရာဇကုမာရ, ဧကံ ဝဿံ။ ဣမေဟိ ပဉ္စဟိ ပဓာနိယင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတော ဘိက္ခု တထာဂတံ ဝိနာယကံ လဘမာနော – ယဿတ္ထာယ ကုလပုတ္တာ သမ္မဒေဝ အဂါရသ္မာ အနဂါရိယံ ပဗ္ဗဇန္တိ တဒနုတ္တရံ – ဗြဟ္မစရိယပရိယောသာနံ ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတွာ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရေယျ သတ္တ မာသာနိ။ တိဋ္ဌန္တု, ရာဇကုမာရ, သတ္တ မာသာနိ။ ဣမေဟိ ပဉ္စဟိ ပဓာနိယင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတော ဘိက္ခု တထာဂတံ ဝိနာယကံ လဘမာနော – ယဿတ္ထာယ ကုလပုတ္တာ သမ္မဒေဝ အဂါရသ္မာ အနဂါရိယံ ပဗ္ဗဇန္တိ တဒနုတ္တရံ – ဗြဟ္မစရိယပရိယောသာနံ ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတွာ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရေယျ ဆ မာသာနိ… ပဉ္စ မာသာနိ… စတ္တာရိ မာသာနိ… တီဏိ မာသာနိ… ဒွေ မာသာနိ… ဧကံ မာသံ… အဍ္ဎမာသံ။ တိဋ္ဌတု, ရာဇကုမာရ, အဍ္ဎမာသော။ ဣမေဟိ ပဉ္စဟိ ပဓာနိယင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတော ဘိက္ခု တထာဂတံ ဝိနာယကံ လဘမာနော – ယဿတ္ထာယ ကုလပုတ္တာ သမ္မဒေဝ အဂါရသ္မာ အနဂါရိယံ ပဗ္ဗဇန္တိ တဒနုတ္တရံ – ဗြဟ္မစရိယပရိယောသာနံ ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတွာ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရေယျ သတ္တ ရတ္တိန္ဒိဝါနိ။ တိဋ္ဌန္တု, ရာဇကုမာရ, သတ္တ ရတ္တိန္ဒိဝါနိ။ ဣမေဟိ ပဉ္စဟိ ပဓာနိယင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတော ဘိက္ခု တထာဂတံ ဝိနာယကံ လဘမာနော – ယဿတ္ထာယ ကုလပုတ္တာ သမ္မဒေဝ အဂါရသ္မာ အနဂါရိယံ ပဗ္ဗဇန္တိ တဒနုတ္တရံ – ဗြဟ္မစရိယပရိယောသာနံ ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ သယံ အဘိညာ
(မ၊၂၊၃၀၀။)
သစ္ဆိကတွာ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရေယျ ဆ ရတ္တိန္ဒိဝါနိ… ပဉ္စ ရတ္တိန္ဒိဝါနိ… စတ္တာရိ ရတ္တိန္ဒိဝါနိ… တီဏိ ရတ္တိန္ဒိဝါနိ… ဒွေ ရတ္တိန္ဒိဝါနိ… ဧကံ ရတ္တိန္ဒိဝံ။ တိဋ္ဌတု, ရာဇကုမာရ, ဧကော ရတ္တိန္ဒိဝေါ။ ဣမေဟိ ပဉ္စဟိ ပဓာနိယင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတော ဘိက္ခု တထာဂတံ ဝိနာယကံ လဘမာနော သာယမနုသိဋ္ဌော ပါတော ဝိသေသံ အဓိဂမိဿတိ, ပါတမနုသိဋ္ဌော သာယံ ဝိသေသံ အဓိဂမိဿတီ’’တိ။ ဧဝံ ဝုတ္တေ, ဗောဓိ ရာဇကုမာရော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘အဟော ဗုဒ္ဓေါ, အဟော ဓမ္မော, အဟော ဓမ္မဿ သွာက္ခာတတာ! ယတြ ဟိ နာမ သာယမနုသိဋ္ဌော ပါတော ဝိသေသံ အဓိဂမိဿတိ, ပါတမနုသိဋ္ဌော သာယံ ဝိသေသံ အဓိဂမိဿတီ’’တိ။
မြန်֍ ၃၄၆။ ဧဝံ ဝုတ္တေ, သဉ္ဇိကာပုတ္တော မာဏဝေါ ဗောဓိံ ရာဇကုမာရံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ဧဝမေဝ ပနာယံ ဘဝံ ဗောဓိ – ‘အဟော ဗုဒ္ဓေါ, အဟော ဓမ္မော, အဟော ဓမ္မဿ သွာက္ခာတတာ’တိ စ ဝဒေတိ [ဝဒေသိ (သီ။), ပဝေဒေတိ (သျာ။ ကံ။)]၊ အထ စ ပန န တံ ဘဝန္တံ ဂေါတမံ သရဏံ ဂစ္ဆတိ ဓမ္မဉ္စ ဘိက္ခုသံဃဉ္စာ’’တိ။ ‘‘မာ ဟေဝံ, သမ္မ သဉ္ဇိကာပုတ္တ, အဝစ၊ မာ ဟေဝံ, သမ္မ သဉ္ဇိကာပုတ္တ, အဝစ။ သမ္မုခါ မေတံ, သမ္မ သဉ္ဇိကာပုတ္တ, အယျာယ သုတံ, သမ္မုခါ ပဋိဂ္ဂဟိတံ’’။ ‘‘ဧကမိဒံ, သမ္မ သဉ္ဇိကာပုတ္တ, သမယံ ဘဂဝါ ကောသမ္ဗိယံ ဝိဟရတိ ဃောသိတာရာမေ။ အထ ခေါ မေ အယျာ ကုစ္ဆိမတီ ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နာ ခေါ မေ အယျာ ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘ယော မေ အယံ, ဘန္တေ, ကုစ္ဆိဂတော ကုမာရကော ဝါ ကုမာရိကာ ဝါ သော ဘဂဝန္တံ သရဏံ ဂစ္ဆတိ ဓမ္မဉ္စ ဘိက္ခုသံဃဉ္စ။ ဥပါသကံ တံ ဘဂဝါ ဓာရေတု အဇ္ဇတဂ္ဂေ ပါဏုပေတံ သရဏံ ဂတ’န္တိ။ ဧကမိဒံ, သမ္မ သဉ္ဇိကာပုတ္တ, သမယံ ဘဂဝါ ဣဓေဝ ဘဂ္ဂေသု ဝိဟရတိ သုသုမာရဂိရေ ဘေသကဠာဝနေ မိဂဒါယေ။ အထ ခေါ မံ ဓာတိ အင်္ကေန ဟရိတွာ ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ အဋ္ဌာသိ။ ဧကမန္တံ ဌိတာ ခေါ မံ ဓာတိ ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘အယံ, ဘန္တေ, ဗောဓိ ရာဇကုမာရော ဘဂဝန္တံ သရဏံ ဂစ္ဆတိ ဓမ္မဉ္စ ဘိက္ခုသံဃဉ္စ။ ဥပါသကံ တံ ဘဂဝါ ဓာရေတု အဇ္ဇတဂ္ဂေ ပါဏုပေတံ သရဏံ ဂတ’န္တိ။ ဧသာဟံ, သမ္မ သဉ္ဇိကာပုတ္တ, တတိယကမ္ပိ ဘဂဝန္တံ သရဏံ ဂစ္ဆာမိ ဓမ္မဉ္စ ဘိက္ခုသံဃဉ္စ။ ဥပါသကံ မံ ဘဂဝါ ဓာရေတု အဇ္ဇတဂ္ဂေ ပါဏုပေတံ သရဏံ ဂတ’’န္တိ။
ဗောဓိရာဇကုမာရသုတ္တံ နိဋ္ဌိတံ ပဉ္စမံ။
(မ၊၂၊၃၀၁။)
၆။ အင်္ဂုလိမာလသုတ္တံ
မြန်֍ ၃၄၇။ ဧဝံ မေ သုတံ – ဧကံ သမယံ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ရညော ပသေနဒိဿ ကောသလဿ ဝိဇိတေ စောရော အင်္ဂုလိမာလော နာမ ဟောတိ လုဒ္ဒေါ လောဟိတပါဏိ ဟတပဟတေ နိဝိဋ္ဌော အဒယာပန္နော ပါဏဘူတေသု။ တေန ဂါမာပိ အဂါမာ ကတာ, နိဂမာပိ အနိဂမာ ကတာ, ဇနပဒါပိ အဇနပဒါ ကတာ။ သော မနုဿေ ဝဓိတွာ ဝဓိတွာ အင်္ဂုလီနံ မာလံ ဓာရေတိ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ပုဗ္ဗဏှသမယံ နိဝါသေတွာ ပတ္တစီဝရမာဒါယ သာဝတ္ထိံ ပိဏ္ဍာယ ပါဝိသိ။ သာဝတ္ထိယံ ပိဏ္ဍာယ စရိတွာ ပစ္ဆာဘတ္တံ ပိဏ္ဍပါတပဋိက္ကန္တော သေနာသနံ သံသာမေတွာ ပတ္တစီဝရမာဒါယ ယေန စောရော အင်္ဂုလိမာလော တေနဒ္ဓါနမဂ္ဂံ ပဋိပဇ္ဇိ။ အဒ္ဒသာသုံ ခေါ ဂေါပါလကာ ပသုပါလကာ ကဿကာ ပထာဝိနော ဘဂဝန္တံ ယေန စောရော အင်္ဂုလိမာလော တေနဒ္ဓါနမဂ္ဂပဋိပန္နံ။ ဒိသွာန ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစုံ – ‘‘မာ, သမဏ, ဧတံ မဂ္ဂံ ပဋိပဇ္ဇိ။ ဧတသ္မိံ, သမဏ, မဂ္ဂေ စောရော အင်္ဂုလိမာလော နာမ လုဒ္ဒေါ လောဟိတပါဏိ ဟတပဟတေ နိဝိဋ္ဌော အဒယာပန္နော ပါဏဘူတေသု။ တေန ဂါမာပိ အဂါမာ ကတာ, နိဂမာပိ အနိဂမာ ကတာ, ဇနပဒါပိ အဇနပဒါ ကတာ။ သော မနုဿေ ဝဓိတွာ ဝဓိတွာ အင်္ဂုလီနံ မာလံ ဓာရေတိ။ ဧတဉှိ, သမဏ, မဂ္ဂံ ဒသပိ ပုရိသာ ဝီသမ္ပိ ပုရိသာ တိံသမ္ပိ ပုရိသာ စတ္တာရီသမ္ပိ ပုရိသာ ပညာသမ္ပိ ပုရိသာ သင်္ကရိတွာ သင်္ကရိတွာ [သံဟရိတွာ သံဟရိတွာ (သီ။ ပီ။), သင်္ဂရိတွာ (သျာ။ ကံ။)] ပဋိပဇ္ဇန္တိ။ တေပိ စောရဿ အင်္ဂုလိမာလဿ ဟတ္ထတ္ထံ ဂစ္ဆန္တီ’’တိ။ ဧဝံ ဝုတ္တေ, ဘဂဝါ တုဏှီဘူတော အဂမာသိ။ ဒုတိယမ္ပိ ခေါ ဂေါပါလကာ…ပေ… တတိယမ္ပိ ခေါ ဂေါပါလကာ ပသုပါလကာ ကဿကာ ပထာဝိနော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစုံ – ‘‘မာ, သမဏ, ဧတံ မဂ္ဂံ ပဋိပဇ္ဇိ, ဧတသ္မိံ သမဏ မဂ္ဂေ စောရော အင်္ဂုလိမာလော နာမ လုဒ္ဒေါ လောဟိတပါဏိ ဟတပဟတေ နိဝိဋ္ဌော အဒယာပန္နော ပါဏဘူတေသု, တေန ဂါမာပိ အဂါမာ ကတာ, နိဂမာပိ အနိဂမာ ကတာ, ဇနပဒါပိ အဇနပဒါ ကတာ။ သော မနုဿေ ဝဓိတွာ ဝဓိတွာ အင်္ဂုလီနံ မာလံ ဓာရေတိ။ ဧတဉှိ သမဏ မဂ္ဂံ ဒသပိ ပုရိသာ ဝီသမ္ပိ ပုရိသာ တိံသမ္ပိ ပုရိသာ စတ္တာရီသမ္ပိ ပုရိသာ ပညာသမ္ပိ ပုရိသာ သင်္ကရိတွာ သင်္ကရိတွာ ပဋိပဇ္ဇန္တိ။ တေပိ စောရဿ အင်္ဂုလိမာလဿ ဟတ္ထတ္ထံ ဂစ္ဆန္တီ’’တိ။
(မ၊၂၊၃၀၂။)
မြန်֍ ၃၄၈။ အထ ခေါ ဘဂဝါ တုဏှီဘူတော အဂမာသိ။ အဒ္ဒသာ ခေါ စောရော အင်္ဂုလိမာလော ဘဂဝန္တံ ဒူရတောဝ အာဂစ္ဆန္တံ။ ဒိသွာနဿ ဧတဒဟောသိ – ‘‘အစ္ဆရိယံ ဝတ, ဘော, အဗ္ဘုတံ ဝတ, ဘော! ဣမဉှိ မဂ္ဂံ ဒသပိ ပုရိသာ ဝီသမ္ပိ ပုရိသာ တိံသမ္ပိ ပုရိသာ စတ္တာရီသမ္ပိ ပုရိသာ ပညာသမ္ပိ ပုရိသာ သင်္ကရိတွာ သင်္ကရိတွာ ပဋိပဇ္ဇန္တိ။ တေပိ မမ ဟတ္ထတ္ထံ ဂစ္ဆန္တိ။ အထ စ ပနာယံ သမဏော ဧကော အဒုတိယော ပသယှ မညေ အာဂစ္ဆတိ။ ယံနူနာဟံ ဣမံ သမဏံ ဇီဝိတာ ဝေါရောပေယျ’’န္တိ။ အထ ခေါ စောရော အင်္ဂုလိမာလော အသိစမ္မံ ဂဟေတွာ ဓနုကလာပံ သန္နယှိတွာ ဘဂဝန္တံ ပိဋ္ဌိတော ပိဋ္ဌိတော အနုဗန္ဓိ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ တထာရူပံ ဣဒ္ဓါဘိသင်္ခါရံ အဘိသင်္ခါသိ [အဘိသင်္ခါရေသိ (သျာ။ ကံ။ က။)] ယထာ စောရော အင်္ဂုလိမာလော ဘဂဝန္တံ ပကတိယာ ဂစ္ဆန္တံ သဗ္ဗထာမေန ဂစ္ဆန္တော န သက္ကောတိ သမ္ပာပုဏိတုံ။ အထ ခေါ စောရဿ အင်္ဂုလိမာလဿ ဧတဒဟောသိ – ‘‘အစ္ဆရိယံ ဝတ, ဘော, အဗ္ဘုတံ ဝတ, ဘော! အဟဉှိ ပုဗ္ဗေ ဟတ္ထိမ္ပိ ဓာဝန္တံ အနုပတိတွာ ဂဏှာမိ, အဿမ္ပိ ဓာဝန္တံ အနုပတိတွာ ဂဏှာမိ, ရထမ္ပိ ဓာဝန္တံ အနုပတိတွာ ဂဏှာမိ, မိဂမ္ပိ ဓာဝန္တံ အနုပတိတွာ ဂဏှာမိ၊ အထ စ ပနာဟံ ဣမံ သမဏံ ပကတိယာ ဂစ္ဆန္တံ သဗ္ဗထာမေန ဂစ္ဆန္တော န သက္ကောမိ သမ္ပာပုဏိတု’’န္တိ! ဌိတောဝ ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘တိဋ္ဌ, တိဋ္ဌ, သမဏာ’’တိ။ ‘‘ဌိတော အဟံ, အင်္ဂုလိမာလ, တွဉ္စ တိဋ္ဌာ’’တိ။ အထ ခေါ စောရဿ အင်္ဂုလိမာလဿ ဧတဒဟောသိ – ‘‘ဣမေ ခေါ သမဏာ သကျပုတ္တိယာ သစ္စဝါဒိနော သစ္စပဋိညာ။ အထ ပနာယံ သမဏော ဂစ္ဆံ ယေဝါဟ – ‘ဌိတော အဟံ, အင်္ဂုလိမာလ, တွဉ္စ တိဋ္ဌာ’တိ။ ယံနူနာဟံ ဣမံ သမဏံ ပုစ္ဆေယျ’’န္တိ။
မြန်֍ ၃၄၉။ အထ ခေါ စောရော အင်္ဂုလိမာလော ဘဂဝန္တံ ဂါထာယ အဇ္ဈဘာသိ –
‘‘ဂစ္ဆံ ဝဒေသိ သမဏ ဌိတောမှိ,
မမဉ္စ ဗြူသိ ဌိတမဋ္ဌိတောတိ၊
ပုစ္ဆာမိ တံ သမဏ ဧတမတ္ထံ,
ကထံ ဌိတော တွံ အဟမဋ္ဌိတောမှီ’’တိ။
(မ၊၂၊၃၀၃။)
‘‘ဌိတော အဟံ အင်္ဂုလိမာလ သဗ္ဗဒါ,
သဗ္ဗေသု ဘူတေသု နိဓာယ ဒဏ္ဍံ၊
တသ္မာ ဌိတောဟံ တုဝမဋ္ဌိတောသီ’’တိ။
မဟာဝနံ ပါပုဏိ သစ္စဝါဒီ [မဟာဝနံ သမဏောယံ ပစ္စုပါဒိ (သီ။), မဟာဝနံ သမဏ ပစ္စုပါဒိ (သျာ။ ကံ။)]၊
သောဟံ စရိဿာမိ ပဟာယ ပါပံ [သောဟံ စိရဿာပိ ပဟာဿံ ပါပံ (သီ။), သောဟံ စရိဿာမိ ပဇဟိဿံ ပါပံ (သျာ။ ကံ။)],
သုတွာန ဂါထံ တဝ ဓမ္မယုတ္တံ’’။
ဣတွေဝ စောရော အသိမာဝုဓဉ္စ,
သောဗ္ဘေ ပပါတေ နရကေ အကိရိ၊
တတ္ထေဝ နံ ပဗ္ဗဇ္ဇံ အယာစိ။
ဗုဒ္ဓေါ စ ခေါ ကာရုဏိကော မဟေသိ,
ယော သတ္ထာ လောကဿ သဒေဝကဿ၊
‘တမေဟိ ဘိက္ခူ’တိ တဒါ အဝေါစ,
ဧသေဝ တဿ အဟု ဘိက္ခုဘာဝေါတိ။
မြန်֍ ၃၅၀။ အထ ခေါ ဘဂဝါ အာယသ္မတာ အင်္ဂုလိမာလေန ပစ္ဆာသမဏေန ယေန သာဝတ္ထိ တေန စာရိကံ ပက္ကာမိ။ အနုပုဗ္ဗေန စာရိကံ စရမာနော ယေန သာဝတ္ထိ တဒဝသရိ။ တတြ သုဒံ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ရညော ပသေနဒိဿ ကောသလဿ အန္တေပုရဒွါရေ မဟာဇနကာယော သန္နိပတိတွာ ဥစ္စာသဒ္ဒေါ မဟာသဒ္ဒေါ ဟောတိ – ‘‘စောရော တေ, ဒေဝ, ဝိဇိတေ အင်္ဂုလိမာလော နာမ လုဒ္ဒေါ လောဟိတပါဏိ ဟတပဟတေ နိဝိဋ္ဌော အဒယာပန္နော ပါဏဘူတေသု။ တေန ဂါမာပိ အဂါမာ ကတာ, နိဂမာပိ အနိဂမာ ကတာ, ဇနပဒါပိ အဇနပဒါ ကတာ။ သော မနုဿေ ဝဓိတွာ ဝဓိတွာ အင်္ဂုလီနံ မာလံ ဓာရေတိ။ တံ ဒေဝေါ ပဋိသေဓေတူ’’တိ။
(မ၊၂၊၃၀၄။)
အထ ခေါ ရာဇာ ပသေနဒိ ကောသလော ပဉ္စမတ္တေဟိ အဿသတေဟိ သာဝတ္ထိယာ နိက္ခမိ ဒိဝါ ဒိဝဿ။ ယေန အာရာမော တေန ပါဝိသိ။ ယာဝတိကာ ယာနဿ ဘူမိ ယာနေန ဂန္တွာ ယာနာ ပစ္စောရောဟိတွာ ပတ္တိကောဝ ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နံ ခေါ ရာဇာနံ ပသေနဒိံ ကောသလံ ဘဂဝါ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ကိံ နု တေ, မဟာရာဇ, ရာဇာ ဝါ မာဂဓော သေနိယော ဗိမ္ဗိသာရော ကုပိတော ဝေသာလိကာ ဝါ လိစ္ဆဝီ အညေ ဝါ ပဋိရာဇာနော’’တိ? ‘‘န ခေါ မေ, ဘန္တေ, ရာဇာ မာဂဓော သေနိယော ဗိမ္ဗိသာရော ကုပိတော, နာပိ ဝေသာလိကာ လိစ္ဆဝီ, နာပိ အညေ ပဋိရာဇာနော။ စောရော မေ, ဘန္တေ, ဝိဇိတေ အင်္ဂုလိမာလော နာမ လုဒ္ဒေါ လောဟိတပါဏိ ဟတပဟတေ နိဝိဋ္ဌော အဒယာပန္နော ပါဏဘူတေသု။ တေန ဂါမာပိ အဂါမာ ကတာ, နိဂမာပိ အနိဂမာ ကတာ, ဇနပဒါပိ အဇနပဒါ ကတာ။ သော မနုဿေ ဝဓိတွာ ဝဓိတွာ အင်္ဂုလီနံ မာလံ ဓာရေတိ။ တာဟံ, ဘန္တေ, ပဋိသေဓိဿာမီ’’တိ။ ‘‘သစေ ပန တွံ, မဟာရာဇ, အင်္ဂုလိမာလံ ပဿေယျာသိ ကေသမဿုံ ဩဟာရေတွာ ကာသာယာနိ ဝတ္ထာနိ အစ္ဆာဒေတွာ အဂါရသ္မာ အနဂါရိယံ ပဗ္ဗဇိတံ, ဝိရတံ ပါဏာတိပါတာ, ဝိရတံ အဒိန္နာဒါနာ, ဝိရတံ မုသာဝါဒါ, ဧကဘတ္တိကံ, ဗြဟ္မစာရိံ, သီလဝန္တံ, ကလျာဏဓမ္မံ, ကိန္တိ နံ ကရေယျာသီ’’တိ? ‘‘အဘိဝါဒေယျာမ ဝါ, ဘန္တေ, ပစ္စုဋ္ဌေယျာမ ဝါ အာသနေန ဝါ နိမန္တေယျာမ, အဘိနိမန္တေယျာမ ဝါ နံ စီဝရပိဏ္ဍပါတသေနာသနဂိလာနပ္ပစ္စယဘေသဇ္ဇပရိက္ခာရေဟိ, ဓမ္မိကံ ဝါ အဿ ရက္ခာဝရဏဂုတ္တိံ သံဝိဒဟေယျာမ။ ကုတော ပနဿ, ဘန္တေ, ဒုဿီလဿ ပါပဓမ္မဿ ဧဝရူပေါ သီလသံယမော ဘဝိဿတီ’’တိ။ တေန ခေါ ပန သမယေန အာယသ္မာ အင်္ဂုလိမာလော ဘဂဝတော အဝိဒူရေ နိသိန္နော ဟောတိ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ဒက္ခိဏံ ဗာဟုံ ပဂ္ဂဟေတွာ ရာဇာနံ ပသေနဒိံ ကောသလံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ဧသော, မဟာရာဇ, အင်္ဂုလိမာလော’’တိ။ အထ ခေါ ရညော ပသေနဒိဿ ကောသလဿ အဟုဒေဝ ဘယံ, အဟု ဆမ္ဘိတတ္တံ, အဟု လောမဟံသော။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ရာဇာနံ ပသေနဒိံ ကောသလံ ဘီတံ သံဝိဂ္ဂံ လောမဟဋ္ဌဇာတံ ဝိဒိတွာ ရာဇာနံ ပသေနဒိံ ကောသလံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘မာ ဘာယိ, မဟာရာဇ, နတ္ထိ တေ ဣတော ဘယ’’န္တိ။ အထ ခေါ ရညော ပသေနဒိဿ ကောသလဿ ယံ အဟောသိ ဘယံ ဝါ ဆမ္ဘိတတ္တံ ဝါ လောမဟံသော ဝါ သော ပဋိပ္ပဿမ္ဘိ။ အထ ခေါ ရာဇာ ပသေနဒိ ကောသလော ယေနာယသ္မာ
(မ၊၂၊၃၀၅။)
အင်္ဂုလိမာလော တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ အာယသ္မန္တံ အင်္ဂုလိမာလံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘အယျော နော, ဘန္တေ, အင်္ဂုလိမာလော’’တိ? ‘‘ဧဝံ, မဟာရာဇာ’’တိ။ ‘‘ကထံဂေါတ္တော အယျဿ ပိတာ, ကထံဂေါတ္တာ မာတာ’’တိ? ‘‘ဂဂ္ဂေါ ခေါ, မဟာရာဇ, ပိတာ, မန္တာဏီ မာတာ’’တိ။ ‘‘အဘိရမတု, ဘန္တေ, အယျော ဂဂ္ဂေါ မန္တာဏိပုတ္တော။ အဟမယျဿ ဂဂ္ဂဿ မန္တာဏိပုတ္တဿ ဥဿုက္ကံ ကရိဿာမိ စီဝရပိဏ္ဍပါတသေနာသနဂိလာနပ္ပစ္စယဘေသဇ္ဇပရိက္ခာရာန’’န္တိ။
မြန်֍ ၃၅၁။ တေန ခေါ ပန သမယေန အာယသ္မာ အင်္ဂုလိမာလော အာရညိကော ဟောတိ ပိဏ္ဍပါတိကော ပံသုကူလိကော တေစီဝရိကော။ အထ ခေါ အာယသ္မာ အင်္ဂုလိမာလော ရာဇာနံ ပသေနဒိံ ကောသလံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘အလံ, မဟာရာဇ, ပရိပုဏ္ဏံ မေ စီဝရ’’န္တိ။ အထ ခေါ ရာဇာ ပသေနဒိ ကောသလော ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ ရာဇာ ပသေနဒိ ကောသလော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘အစ္ဆရိယံ, ဘန္တေ, အဗ္ဘုတံ, ဘန္တေ! ယာဝဉ္စိဒံ, ဘန္တေ, ဘဂဝါ အဒန္တာနံ ဒမေတာ, အသန္တာနံ သမေတာ, အပရိနိဗ္ဗုတာနံ ပရိနိဗ္ဗာပေတာ။ ယဉှိ မယံ, ဘန္တေ, နာသက္ခိမှာ ဒဏ္ဍေနပိ သတ္ထေနပိ ဒမေတုံ သော ဘဂဝတာ အဒဏ္ဍေန အသတ္ထေနေဝ [အသတ္ထေန (သျာ။ ကံ။)] ဒန္တော။ ဟန္ဒ စ ဒါနိ [ဟန္ဒ ဒါနိ (သျာ။ ကံ။ ပီ။)] မယံ, ဘန္တေ, ဂစ္ဆာမ၊ ဗဟုကိစ္စာ မယံ ဗဟုကရဏီယာ’’တိ။ ‘‘ယဿဒါနိ, မဟာရာဇ, ကာလံ မညသီ’’တိ။ အထ ခေါ ရာဇာ ပသေနဒိ ကောသလော ဥဋ္ဌာယာသနာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ပဒက္ခိဏံ ကတွာ ပက္ကာမိ။
အထ ခေါ အာယသ္မာ အင်္ဂုလိမာလော ပုဗ္ဗဏှသမယံ နိဝါသေတွာ ပတ္တစီဝရမာဒါယ သာဝတ္ထိယံ ပိဏ္ဍာယ ပါဝိသိ။ အဒ္ဒသာ ခေါ အာယသ္မာ အင်္ဂုလိမာလော သာဝတ္ထိယံ သပဒါနံ ပိဏ္ဍာယ စရမာနော အညတရံ ဣတ္ထိံ မူဠှဂဗ္ဘံ ဝိဃာတဂဗ္ဘံ [ဝိသာတဂဗ္ဘံ (သျာ။ ကံ။ ပီ။ က။)]။ ဒိသွာနဿ ဧတဒဟောသိ – ‘‘ကိလိဿန္တိ ဝတ, ဘော, သတ္တာ၊ ကိလိဿန္တိ ဝတ, ဘော, သတ္တာ’’တိ! အထ ခေါ အာယသ္မာ အင်္ဂုလိမာလော သာဝတ္ထိယံ ပိဏ္ဍာယ စရိတွာ ပစ္ဆာဘတ္တံ ပိဏ္ဍပါတပဋိက္ကန္တော ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ အာယသ္မာ အင်္ဂုလိမာလော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ဣဓာဟံ, ဘန္တေ, ပုဗ္ဗဏှသမယံ နိဝါသေတွာ ပတ္တစီဝရမာဒါယ
(မ၊၂၊၃၀၆။)
သာဝတ္ထိံ ပိဏ္ဍာယ ပါဝိသိံ။ အဒ္ဒသံ ခေါ အဟံ, ဘန္တေ, သာဝတ္ထိယံ သပဒါနံ ပိဏ္ဍာယ စရမာနော အညတရံ ဣတ္ထိံ မူဠှဂဗ္ဘံ ဝိဃာတဂဗ္ဘံ’’။ ဒိသွာန မယှံ ဧတဒဟောသိ – ‘‘ကိလိဿန္တိ ဝတ, ဘော, သတ္တာ၊ ကိလိဿန္တိ ဝတ, ဘော, သတ္တာ’’တိ။
‘‘တေန ဟိ တွံ, အင်္ဂုလိမာလ, ယေန သာ ဣတ္ထီ တေနုပသင်္ကမ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ တံ ဣတ္ထိံ ဧဝံ ဝဒေဟိ – ‘ယတောဟံ, ဘဂိနိ, ဇာတော [ဘဂိနိ ဇာတိယာ ဇာတော (သီ။)] နာဘိဇာနာမိ သဉ္စိစ္စ ပါဏံ ဇီဝိတာ ဝေါရောပေတာ, တေန သစ္စေန သောတ္ထိ တေ ဟောတု, သောတ္ထိ ဂဗ္ဘဿာ’’’တိ။
‘‘သော ဟိ နူန မေ, ဘန္တေ, သမ္ပဇာနမုသာဝါဒေါ ဘဝိဿတိ။ မယာ ဟိ, ဘန္တေ, ဗဟူ သဉ္စိစ္စ ပါဏာ ဇီဝိတာ ဝေါရောပိတာ’’တိ။ ‘‘တေန ဟိ တွံ, အင်္ဂုလိမာလ, ယေန သာ ဣတ္ထီ တေနုပသင်္ကမ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ တံ ဣတ္ထိံ ဧဝံ ဝဒေဟိ – ‘ယတောဟံ, ဘဂိနိ, အရိယာယ ဇာတိယာ ဇာတော, နာဘိဇာနာမိ သဉ္စိစ္စ ပါဏံ ဇီဝိတာ ဝေါရောပေတာ, တေန သစ္စေန သောတ္ထိ တေ ဟောတု, သောတ္ထိ ဂဗ္ဘဿာ’’’တိ။
‘‘ဧဝံ, ဘန္တေ’’တိ ခေါ အာယသ္မာ အင်္ဂုလိမာလော ဘဂဝတော ပဋိဿုတွာ ယေန သာ ဣတ္ထီ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ တံ ဣတ္ထိံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ယတောဟံ, ဘဂိနိ, အရိယာယ ဇာတိယာ ဇာတော, နာဘိဇာနာမိ သဉ္စိစ္စ ပါဏံ ဇီဝိတာ ဝေါရောပေတာ, တေန သစ္စေန သောတ္ထိ တေ ဟောတု, သောတ္ထိ ဂဗ္ဘဿာ’’တိ။ အထ ခွါဿာ ဣတ္ထိယာ သောတ္ထိ အဟောသိ, သောတ္ထိ ဂဗ္ဘဿ။
အထ ခေါ အာယသ္မာ အင်္ဂုလိမာလော ဧကော ဝူပကဋ္ဌော အပ္ပမတ္တော အာတာပီ ပဟိတတ္တော ဝိဟရန္တော နစိရဿေဝ – ယဿတ္ထာယ ကုလပုတ္တာ သမ္မဒေဝ အဂါရသ္မာ အနဂါရိယံ ပဗ္ဗဇန္တိ တဒနုတ္တရံ – ဗြဟ္မစရိယပရိယောသာနံ ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတွာ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟာသိ။ ‘ခီဏာ ဇာတိ ဝုသိတံ ဗြဟ္မစရိယံ, ကတံ ကရဏီယံ, နာပရံ ဣတ္ထတ္တာယာ’တိ အဗ္ဘညာသိ။ အညတရော ခေါ ပနာယသ္မာ အင်္ဂုလိမာလော အရဟတံ အဟောသိ။
မြန်֍ ၃၅၂။ အထ ခေါ အာယသ္မာ အင်္ဂုလိမာလော ပုဗ္ဗဏှသမယံ နိဝါသေတွာ ပတ္တစီဝရမာဒါယ သာဝတ္ထိံ ပိဏ္ဍာယ ပါဝိသိ။ တေန ခေါ ပန သမယေန အညေနပိ လေဍ္ဍု ခိတ္တော အာယသ္မတော အင်္ဂုလိမာလဿ ကာယေ နိပတတိ,
(မ၊၂၊၃၀၇။)
အညေနပိ ဒဏ္ဍော ခိတ္တော အာယသ္မတော အင်္ဂုလိမာလဿ ကာယေ နိပတတိ, အညေနပိ သက္ခရာ ခိတ္တာ အာယသ္မတော အင်္ဂုလိမာလဿ ကာယေ နိပတတိ။ အထ ခေါ အာယသ္မာ အင်္ဂုလိမာလော ဘိန္နေန သီသေန, လောဟိတေန ဂဠန္တေန, ဘိန္နေန ပတ္တေန, ဝိပ္ဖါလိတာယ သံဃာဋိယာ ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ။ အဒ္ဒသာ ခေါ ဘဂဝါ အာယသ္မန္တံ အင်္ဂုလိမာလံ ဒူရတောဝ အာဂစ္ဆန္တံ။ ဒိသွာန အာယသ္မန္တံ အင်္ဂုလိမာလံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘အဓိဝါသေဟိ တွံ, ဗြာဟ္မဏ, အဓိဝါသေဟိ တွံ, ဗြာဟ္မဏ။ ယဿ ခေါ တွံ, ဗြာဟ္မဏ, ကမ္မဿ ဝိပါကေန ဗဟူနိ ဝဿာနိ ဗဟူနိ ဝဿသတာနိ ဗဟူနိ ဝဿသဟဿာနိ နိရယေ ပစ္စေယျာသိ တဿ တွံ, ဗြာဟ္မဏ, ကမ္မဿ ဝိပါကံ ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ ပဋိသံဝေဒေသီ’’တိ။ အထ ခေါ အာယသ္မာ အင်္ဂုလိမာလော ရဟောဂတော ပဋိသလ္လီနော ဝိမုတ္တိသုခံ ပဋိသံဝေဒိ၊ တာယံ ဝေလာယံ ဣမံ ဥဒါနံ ဥဒါနေသိ –
‘‘ယော ပုဗ္ဗေဝ [ယော စ ပုဗ္ဗေ (သီ။ သျာ။ ကံ။ ပီ။)] ပမဇ္ဇိတွာ, ပစ္ဆာ သော နပ္ပမဇ္ဇတိ၊
သောမံ [သော ဣမံ (သီ။)] လောကံ ပဘာသေတိ, အဗ္ဘာ မုတ္တောဝ စန္ဒိမာ။
‘‘ယဿ ပါပံ ကတံ ကမ္မံ, ကုသလေန ပိဓီယတိ [ပိထီယတိ (သီ။ သျာ။ ကံ။ ပီ။)]၊
သောမံ လောကံ ပဘာသေတိ, အဗ္ဘာ မုတ္တောဝ စန္ဒိမာ။
‘‘ယော ဟဝေ ဒဟရော ဘိက္ခု, ယုဉ္ဇတိ ဗုဒ္ဓသာသနေ၊
သောမံ လောကံ ပဘာသေတိ, အဗ္ဘာ မုတ္တောဝ စန္ဒိမာ။
‘‘ဒိသာ ဟိ မေ ဓမ္မကထံ သုဏန္တု,
ဒိသာ ဟိ မေ ယုဉ္ဇန္တု ဗုဒ္ဓသာသနေ၊
ဒိသာ ဟိ မေ တေ မနုဇာ ဘဇန္တု,
ယေ ဓမ္မမေဝါဒပယန္တိ သန္တော။
‘‘ဒိသာ ဟိ မေ ခန္တိဝါဒါနံ, အဝိရောဓပ္ပသံသီနံ၊
သုဏန္တု ဓမ္မံ ကာလေန, တဉ္စ အနုဝိဓီယန္တု။
‘‘န ဟိ ဇာတု သော မမံ ဟိံသေ, အညံ ဝါ ပန ကိဉ္စိ နံ [ကဉ္စိ နံ (သီ။ သျာ။ ကံ။ ပီ။), ကဉ္စနံ (?)]၊
ပပ္ပုယျ ပရမံ သန္တိံ, ရက္ခေယျ တသထာဝရေ။
(မ၊၂၊၃၀၈။)
‘‘ဥဒကဉှိ နယန္တိ နေတ္တိကာ, ဥသုကာရာ နမယန္တိ [ဒမယန္တိ (က။)] တေဇနံ၊
ဒါရုံ နမယန္တိ တစ္ဆကာ, အတ္တာနံ ဒမယန္တိ ပဏ္ဍိတာ။
‘‘ဒဏ္ဍေနေကေ ဒမယန္တိ, အင်္ကုသေဟိ ကသာဟိ စ၊
အဒဏ္ဍေန အသတ္ထေန, အဟံ ဒန္တောမှိ တာဒိနာ။
‘‘အဟိံသကောတိ မေ နာမံ, ဟိံသကဿ ပုရေ သတော၊
အဇ္ဇာဟံ သစ္စနာမောမှိ, န နံ ဟိံသာမိ ကိဉ္စိ နံ [ကဉ္စိ နံ (သီ။ သျာ။ ကံ။ ပီ။), ကဉ္စနံ (?)]။
‘‘စောရော အဟံ ပုရေ အာသိံ, အင်္ဂုလိမာလောတိ ဝိဿုတော၊
ဝုယှမာနော မဟောဃေန, ဗုဒ္ဓံ သရဏမာဂမံ။
‘‘လောဟိတပါဏိ ပုရေ အာသိံ, အင်္ဂုလိမာလောတိ ဝိဿုတော၊
သရဏဂမနံ ပဿ, ဘဝနေတ္တိ သမူဟတာ။
‘‘တာဒိသံ ကမ္မံ ကတွာန, ဗဟုံ ဒုဂ္ဂတိဂါမိနံ၊
ဖုဋ္ဌော ကမ္မဝိပါကေန, အဏဏော ဘုဉ္ဇာမိ ဘောဇနံ။
‘‘ပမာဒမနုယုဉ္ဇန္တိ, ဗာလာ ဒုမ္မေဓိနော ဇနာ၊
အပ္ပမာဒဉ္စ မေဓာဝီ, ဓနံ သေဋ္ဌံဝ ရက္ခတိ။
‘‘မာ ပမာဒမနုယုဉ္ဇေထ, မာ ကာမရတိ သန္ထဝံ၊
အပ္ပမတ္တော ဟိ ဈာယန္တော, ပပ္ပေါတိ ဝိပုလံ [ပရမံ (က။)] သုခံ။
‘‘သွာဂတံ [သာဂတံ (သီ။ ပီ။)] နာပဂတံ [နာမ သဂတံ (က။)], နယိဒံ ဒုမ္မန္တိတံ မမ၊
သံဝိဘတ္တေသု [သုဝိဘတ္တေသု (သျာ။ ကံ။), သဝိဘတ္တေသု (သီ။ က။), ပဋိဘတ္တေသု (ပီ။)] ဓမ္မေသု, ယံ သေဋ္ဌံ တဒုပါဂမံ။
‘‘သွာဂတံ နာပဂတံ, နယိဒံ ဒုမ္မန္တိတံ မမ၊
တိဿော ဝိဇ္ဇာ အနုပ္ပတ္တာ, ကတံ ဗုဒ္ဓဿ သာသန’’န္တိ။
အင်္ဂုလိမာလသုတ္တံ နိဋ္ဌိတံ ဆဋ္ဌံ။
(မ၊၂၊၃၀၉။)
၇။ ပိယဇာတိကသုတ္တံ
မြန်֍ ၃၅၃။ ဧဝံ မေ သုတံ – ဧကံ သမယံ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန အညတရဿ ဂဟပတိဿ ဧကပုတ္တကော ပိယော မနာပေါ ကာလင်္ကတော ဟောတိ။ တဿ ကာလံကိရိယာယ နေဝ ကမ္မန္တာ ပဋိဘန္တိ န ဘတ္တံ ပဋိဘာတိ။ သော အာဠာဟနံ ဂန္တွာ ကန္ဒတိ – ‘‘ကဟံ, ဧကပုတ္တက, ကဟံ, ဧကပုတ္တကာ’’တိ! အထ ခေါ သော ဂဟပတိ ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နံ ခေါ တံ ဂဟပတိံ ဘဂဝါ ဧတဒဝေါစ – ‘‘န ခေါ တေ, ဂဟပတိ, သကေ စိတ္တေ ဌိတဿ ဣန္ဒြိယာနိ, အတ္ထိ တေ ဣန္ဒြိယာနံ အညထတ္တ’’န္တိ။ ‘‘ကိဉှိ မေ, ဘန္တေ, ဣန္ဒြိယာနံ နာညထတ္တံ ဘဝိဿတိ၊ မယှဉှိ, ဘန္တေ, ဧကပုတ္တော ပိယော မနာပေါ ကာလင်္ကတော။ တဿ ကာလံကိရိယာယ နေဝ ကမ္မန္တာ ပဋိဘန္တိ, န ဘတ္တံ ပဋိဘာတိ။ သောဟံ အာဠာဟနံ ဂန္တွာ ကန္ဒာမိ – ‘ကဟံ, ဧကပုတ္တက, ကဟံ, ဧကပုတ္တကာ’’’တိ! ‘‘ဧဝမေတံ, ဂဟပတိ, ဧဝမေတံ, ဂဟပတိ [ဧဝမေတံ ဂဟပတိ (ပီ။ သကိဒေဝ), ဧဝမေဝ (သီ။ သကိဒေဝ)]! ပိယဇာတိကာ ဟိ, ဂဟပတိ, သောကပရိဒေဝဒုက္ခဒေါမနဿုပါယာသာ ပိယပ္ပဘဝိကာ’’တိ။ ‘‘ကဿ ခေါ [ကိဿ နု ခေါ (သီ။)] နာမေတံ, ဘန္တေ, ဧဝံ ဘဝိဿတိ – ‘ပိယဇာတိကာ သောကပရိဒေဝဒုက္ခဒေါမနဿုပါယာသာ ပိယပ္ပဘဝိကာ’တိ? ပိယဇာတိကာ ဟိ ခေါ, ဘန္တေ, အာနန္ဒသောမနဿာ ပိယပ္ပဘဝိကာ’’တိ။ အထ ခေါ သော ဂဟပတိ ဘဂဝတော ဘာသိတံ အနဘိနန္ဒိတွာ ပဋိက္ကောသိတွာ ဥဋ္ဌာယာသနာ ပက္ကာမိ။
မြန်֍ ၃၅၄။ တေန ခေါ ပန သမယေန သမ္ဗဟုလာ အက္ခဓုတ္တာ ဘဂဝတော အဝိဒူရေ အက္ခေဟိ ဒိဗ္ဗန္တိ။ အထ ခေါ သော ဂဟပတိ ယေန တေ အက္ခဓုတ္တာ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ အက္ခဓုတ္တေ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ဣဓာဟံ, ဘောန္တော, ယေန သမဏော ဂေါတမော တေနုပသင်္ကမိံ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ သမဏံ ဂေါတမံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိံ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နံ ခေါ မံ, ဘောန္တော, သမဏော ဂေါတမော ဧတဒဝေါစ – ‘န ခေါ တေ, ဂဟပတိ, သကေ စိတ္တေ ဌိတဿ ဣန္ဒြိယာနိ, အတ္ထိ တေ ဣန္ဒြိယာနံ အညထတ္တ’န္တိ။ ဧဝံ ဝုတ္တေ, အဟံ, ဘောန္တော, သမဏံ ဂေါတမံ ဧတဒဝေါစံ – ‘ကိဉှိ မေ, ဘန္တေ, ဣန္ဒြိယာနံ နာညထတ္တံ ဘဝိဿတိ၊ မယှဉှိ, ဘန္တေ, ဧကပုတ္တကော ပိယော မနာပေါ ကာလင်္ကတော။ တဿ ကာလံကိရိယာယ နေဝ ကမ္မန္တာ ပဋိဘန္တိ, န ဘတ္တံ
(မ၊၂၊၃၁၀။)
ပဋိဘာတိ။ သောဟံ အာဠာဟနံ ဂန္တွာ ကန္ဒာမိ – ကဟံ, ဧကပုတ္တက, ကဟံ, ဧကပုတ္တကာ’တိ! ‘ဧဝမေတံ, ဂဟပတိ, ဧဝမေတံ, ဂဟပတိ! ပိယဇာတိကာ ဟိ, ဂဟပတိ, သောကပရိဒေဝဒုက္ခဒေါမနဿုပါယာသာ ပိယပ္ပဘဝိကာ’တိ။ ‘ကဿ ခေါ နာမေတံ, ဘန္တေ, ဧဝံ ဘဝိဿတိ – ပိယဇာတိကာ သောကပရိဒေဝဒုက္ခဒေါမနဿုပါယာသာ ပိယပ္ပဘဝိကာ? ပိယဇာတိကာ ဟိ ခေါ, ဘန္တေ, အာနန္ဒသောမနဿာ ပိယပ္ပဘဝိကာ’တိ။ အထ ခွါဟံ, ဘောန္တော, သမဏဿ ဂေါတမဿ ဘာသိတံ အနဘိနန္ဒိတွာ ပဋိက္ကောသိတွာ ဥဋ္ဌာယာသနာ ပက္ကမိ’’န္တိ။ ‘‘ဧဝမေတံ, ဂဟပတိ, ဧဝမေတံ, ဂဟပတိ! ပိယဇာတိကာ ဟိ, ဂဟပတိ, အာနန္ဒသောမနဿာ ပိယပ္ပဘဝိကာ’’တိ။ အထ ခေါ သော ဂဟပတိ ‘‘သမေတိ မေ အက္ခဓုတ္တေဟီ’’တိ ပက္ကာမိ။ အထ ခေါ ဣဒံ ကထာဝတ္ထု အနုပုဗ္ဗေန ရာဇန္တေပုရံ ပါဝိသိ။
မြန်֍ ၃၅၅။ အထ ခေါ ရာဇာ ပသေနဒိ ကောသလော မလ္လိကံ ဒေဝိံ အာမန္တေသိ – ‘‘ဣဒံ တေ, မလ္လိကေ, သမဏေန ဂေါတမေန ဘာသိတံ – ‘ပိယဇာတိကာ သောကပရိဒေဝဒုက္ခဒေါမနဿုပါယာသာ ပိယပ္ပဘဝိကာ’’’တိ။ ‘‘သစေတံ, မဟာရာဇ, ဘဂဝတာ ဘာသိတံ, ဧဝမေတ’’န္တိ။ ‘‘ဧဝမေဝ ပနာယံ မလ္လိကာ ယညဒေဝ သမဏော ဂေါတမော ဘာသတိ တံ တဒေဝဿ အဗ္ဘနုမောဒတိ’’။ ‘‘သစေတံ, မဟာရာဇ, ဘဂဝတာ ဘာသိတံ ဧဝမေတန္တိ။ သေယျထာပိ နာမ, ယညဒေဝ အာစရိယော အန္တေဝါသိဿ ဘာသတိ တံ တဒေဝဿ အန္တေဝါသီ အဗ္ဘနုမောဒတိ – ‘ဧဝမေတံ, အာစရိယ, ဧဝမေတံ, အာစရိယာ’’’တိ။ ‘‘ဧဝမေဝ ခေါ တွံ, မလ္လိကေ, ယညဒေဝ သမဏော ဂေါတမော ဘာသတိ တံ တဒေဝဿ အဗ္ဘနုမောဒသိ’’။ ‘‘သစေတံ, မဟာရာဇ, ဘဂဝတာ ဘာသိတံ ဧဝမေတ’’န္တိ။ ‘‘စရပိ, ရေ မလ္လိကေ, ဝိနဿာ’’တိ။ အထ ခေါ မလ္လိကာ ဒေဝီ နာဠိဇင်္ဃံ ဗြာဟ္မဏံ အာမန္တေသိ – ‘‘ဧဟိ တွံ, ဗြာဟ္မဏ, ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ မမ ဝစနေန ဘဂဝတော ပါဒေ သိရသာ ဝန္ဒာဟိ, အပ္ပါဗာဓံ အပ္ပါတင်္ကံ လဟုဋ္ဌာနံ ဗလံ ဖာသုဝိဟာရံ ပုစ္ဆ – ‘မလ္လိကာ, ဘန္တေ, ဒေဝီ ဘဂဝတော ပါဒေ သိရသာ ဝန္ဒတိ, အပ္ပါဗာဓံ အပ္ပါတင်္ကံ လဟုဋ္ဌာနံ ဗလံ ဖာသုဝိဟာရံ ပုစ္ဆတီ’တိ။ ဧဝဉ္စ ဝဒေဟိ – ‘ဘာသိတာ နု ခေါ, ဘန္တေ, ဘဂဝတာ ဧသာ ဝါစာ – ပိယဇာတိကာ သောကပရိဒေဝဒုက္ခဒေါမနဿုပါယာသာ ပိယပ္ပဘဝိကာ’တိ။ ယထာ တေ ဘဂဝါ ဗျာကရောတိ တံ သာဓုကံ ဥဂ္ဂဟေတွာ မမ အာရောစေယျာသိ။ န ဟိ တထာဂတာ ဝိတထံ ဘဏန္တီ’’တိ။ ‘‘ဧဝံ, ဘောတီ’’တိ ခေါ နာဠိဇင်္ဃော ဗြာဟ္မဏော မလ္လိကာယ ဒေဝိယာ ပဋိဿုတွာ ယေန
(မ၊၂၊၃၁၁။)
ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝတာ သဒ္ဓိံ သမ္မောဒိ။ သမ္မောဒနီယံ ကထံ သာရဏီယံ ဝီတိသာရေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ နာဠိဇင်္ဃော ဗြာဟ္မဏော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘မလ္လိကာ, ဘော ဂေါတမ, ဒေဝီ ဘောတော ဂေါတမဿ ပါဒေ သိရသာ ဝန္ဒတိ၊ အပ္ပါဗာဓံ အပ္ပါတင်္ကံ လဟုဋ္ဌာနံ ဗလံ ဖာသုဝိဟာရံ ပုစ္ဆတိ၊ ဧဝဉ္စ ဝဒေတိ – ‘ဘာသိတာ နု ခေါ, ဘန္တေ, ဘဂဝတာ ဧသာ ဝါစာ – ပိယဇာတိကာ သောကပရိဒေဝဒုက္ခဒေါမနဿုပါယာသာ ပိယပ္ပဘဝိကာ’’’တိ။
မြန်֍ ၃၅၆။ ‘‘ဧဝမေတံ, ဗြာဟ္မဏ, ဧဝမေတံ, ဗြာဟ္မဏ! ပိယဇာတိကာ ဟိ, ဗြာဟ္မဏ, သောကပရိဒေဝဒုက္ခဒေါမနဿုပါယာသာ ပိယပ္ပဘဝိကာတိ။ တဒမိနာပေတံ, ဗြာဟ္မဏ, ပရိယာယေန ဝေဒိတဗ္ဗံ ယထာ ပိယဇာတိကာ သောကပရိဒေဝဒုက္ခဒေါမနဿုပါယာသာ ပိယပ္ပဘဝိကာ။ ဘူတပုဗ္ဗံ, ဗြာဟ္မဏ, ဣမိဿာယေဝ သာဝတ္ထိယာ အညတရိဿာ ဣတ္ထိယာ မာတာ ကာလမကာသိ။ သာ တဿာ ကာလကိရိယာယ ဥမ္မတ္တိကာ ခိတ္တစိတ္တာ ရထိကာယ ရထိကံ [ရထိယာယ ရထိယံ (သီ။ သျာ။ ကံ။ ပီ။)] သိင်္ဃာဋကေန သိင်္ဃာဋကံ ဥပသင်္ကမိတွာ ဧဝမာဟ – ‘အပိ မေ မာတရံ အဒ္ဒဿထ [အဒ္ဒသထ (သီ။ ပီ။)], အပိ မေ မာတရံ အဒ္ဒဿထာ’တိ? ဣမိနာပိ ခေါ ဧတံ, ဗြာဟ္မဏ, ပရိယာယေန ဝေဒိတဗ္ဗံ ယထာ ပိယဇာတိကာ သောကပရိဒေဝဒုက္ခဒေါမနဿုပါယာသာ ပိယပ္ပဘဝိကာတိ။
‘‘ဘူတပုဗ္ဗံ, ဗြာဟ္မဏ, ဣမိဿာယေဝ သာဝတ္ထိယာ အညတရိဿာ ဣတ္ထိယာ ပိတာ ကာလမကာသိ… ဘာတာ ကာလမကာသိ… ဘဂိနီ ကာလမကာသိ… ပုတ္တော ကာလမကာသိ… ဓီတာ ကာလမကာသိ… သာမိကော ကာလမကာသိ။ သာ တဿ ကာလကိရိယာယ ဥမ္မတ္တိကာ ခိတ္တစိတ္တာ ရထိကာယ ရထိကံ သိင်္ဃာဋကေန သိင်္ဃာဋကံ ဥပသင်္ကမိတွာ ဧဝမာဟ – ‘အပိ မေ သာမိကံ အဒ္ဒဿထ, အပိ မေ သာမိကံ အဒ္ဒဿထာ’တိ? ဣမိနာပိ ခေါ ဧတံ, ဗြာဟ္မဏ, ပရိယာယေန ဝေဒိတဗ္ဗံ ယထာ ပိယဇာတိကာ သောကပရိဒေဝဒုက္ခဒေါမနဿုပါယာသာ ပိယပ္ပဘဝိကာတိ။
‘‘ဘူတပုဗ္ဗံ, ဗြာဟ္မဏ, ဣမိဿာယေဝ သာဝတ္ထိယာ အညတရဿ ပုရိသဿ မာတာ ကာလမကာသိ။ သော တဿာ ကာလကိရိယာယ ဥမ္မတ္တကော ခိတ္တစိတ္တော ရထိကာယ ရထိကံ သိင်္ဃာဋကေန သိင်္ဃာဋကံ ဥပသင်္ကမိတွာ ဧဝမာဟ – ‘အပိ မေ မာတရံ အဒ္ဒဿထ, အပိ မေ မာတရံ
(မ၊၂၊၃၁၂။)
အဒ္ဒဿထာ’တိ? ဣမိနာပိ ခေါ ဧတံ, ဗြာဟ္မဏ, ပရိယာယေန ဝေဒိတဗ္ဗံ ယထာ ပိယဇာတိကာ သောကပရိဒေဝဒုက္ခဒေါမနဿုပါယာသာ ပိယပ္ပဘဝိကာတိ။
‘‘ဘူတပုဗ္ဗံ, ဗြာဟ္မဏ, ဣမိဿာယေဝ သာဝတ္ထိယာ အညတရဿ ပုရိသဿ ပိတာ ကာလမကာသိ… ဘာတာ ကာလမကာသိ… ဘဂိနီ ကာလမကာသိ… ပုတ္တော ကာလမကာသိ… ဓီတာ ကာလမကာသိ… ပဇာပတိ ကာလမကာသိ။ သော တဿာ ကာလကိရိယာယ ဥမ္မတ္တကော ခိတ္တစိတ္တော ရထိကာယ ရထိကံ သိင်္ဃာဋကေန သိင်္ဃာဋကံ ဥပသင်္ကမိတွာ ဧဝမာဟ – ‘အပိ မေ ပဇာပတိံ အဒ္ဒဿထ, အပိ မေ ပဇာပတိံ အဒ္ဒဿထာ’တိ? ဣမိနာပိ ခေါ ဧတံ, ဗြာဟ္မဏ, ပရိယာယေန ဝေဒိတဗ္ဗံ ယထာ ပိယဇာတိကာ သောကပရိဒေဝဒုက္ခဒေါမနဿုပါယာသာ ပိယပ္ပဘဝိကာတိ။
‘‘ဘူတပုဗ္ဗံ, ဗြာဟ္မဏ, ဣမိဿာယေဝ သာဝတ္ထိယာ အညတရာ ဣတ္ထီ ဉာတိကုလံ အဂမာသိ။ တဿာ တေ ဉာတကာ သာမိကံ [သာမိကာ (သီ။)] အစ္ဆိန္ဒိတွာ အညဿ ဒါတုကာမာ။ သာ စ တံ န ဣစ္ဆတိ။ အထ ခေါ သာ ဣတ္ထီ သာမိကံ ဧတဒဝေါစ – ‘ဣမေ, မံ [မမ (သျာ။ ကံ။ ပီ။)], အယျပုတ္တ, ဉာတကာ တွံ [တယာ (သီ။), တံ (သျာ။ ကံ။ ပီ။)] အစ္ဆိန္ဒိတွာ အညဿ ဒါတုကာမာ။ အဟဉ္စ တံ န ဣစ္ဆာမီ’တိ။ အထ ခေါ သော ပုရိသော တံ ဣတ္ထိံ ဒွိဓာ ဆေတွာ အတ္တာနံ ဥပ္ဖါလေသိ [ဥပ္ပါဋေသိ (သီ။ ပီ။), ဩဖာရေသိ (က။)] – ‘ဥဘော ပေစ္စ ဘဝိဿာမာ’တိ။ ဣမိနာပိ ခေါ ဧတံ, ဗြာဟ္မဏ, ပရိယာယေန ဝေဒိတဗ္ဗံ ယထာ ပိယဇာတိကာ သောကပရိဒေဝဒုက္ခဒေါမနဿုပါယာသာ ပိယပ္ပဘဝိကာ’’တိ။
မြန်֍ ၃၅၇။ အထ ခေါ နာဠိဇင်္ဃော ဗြာဟ္မဏော ဘဂဝတော ဘာသိတံ အဘိနန္ဒိတွာ အနုမောဒိတွာ ဥဋ္ဌာယာသနာ ယေန မလ္လိကာ ဒေဝီ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ယာဝတကော အဟောသိ ဘဂဝတာ သဒ္ဓိံ ကထာသလ္လာပေါ တံ သဗ္ဗံ မလ္လိကာယ ဒေဝိယာ အာရောစေသိ။ အထ ခေါ မလ္လိကာ ဒေဝီ ယေန ရာဇာ ပသေနဒိ ကောသလော တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ရာဇာနံ ပသေနဒိံ ကောသလံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘တံ ကိံ မညသိ, မဟာရာဇ, ပိယာ တေ ဝဇိရီ ကုမာရီ’’တိ? ‘‘ဧဝံ, မလ္လိကေ, ပိယာ မေ ဝဇိရီ ကုမာရီ’’တိ။ ‘‘တံ ကိံ မညသိ, မဟာရာဇ, ဝဇိရိယာ တေ ကုမာရိယာ ဝိပရိဏာမညထာဘာဝါ ဥပ္ပဇ္ဇေယျုံ သောကပရိဒေဝဒုက္ခဒေါမနဿုပါယာသာ’’တိ? ‘‘ဝဇိရိယာ မေ, မလ္လိကေ, ကုမာရိယာ ဝိပရိဏာမညထာဘာဝါ ဇီဝိတဿပိ
(မ၊၂၊၃၁၃။)
သိယာ အညထတ္တံ, ကိံ ပန မေ န ဥပ္ပဇ္ဇိဿန္တိ သောကပရိဒေဝဒုက္ခဒေါမနဿုပါယာသာ’’တိ? ‘‘ဣဒံ ခေါ တံ, မဟာရာဇ, တေန ဘဂဝတာ ဇာနတာ ပဿတာ အရဟတာ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေန သန္ဓာယ ဘာသိတံ – ‘ပိယဇာတိကာ သောကပရိဒေဝဒုက္ခဒေါမနဿုပါယာသာ ပိယပ္ပဘဝိကာ’တိ။
‘‘တံ ကိံ မညသိ, မဟာရာဇ, ပိယာ တေ ဝါသဘာ ခတ္တိယာ’’တိ? ‘‘ဧဝံ, မလ္လိကေ, ပိယာ မေ ဝါသဘာ ခတ္တိယာ’’တိ။ ‘‘တံ ကိံ မညသိ, မဟာရာဇ, ဝါသဘာယ တေ ခတ္တိယာယ ဝိပရိဏာမညထာဘာဝါ ဥပ္ပဇ္ဇေယျုံ သောကပရိဒေဝဒုက္ခဒေါမနဿုပါယာသာ’’တိ? ‘‘ဝါသဘာယ မေ, မလ္လိကေ, ခတ္တိယာယ ဝိပရိဏာမညထာဘာဝါ ဇီဝိတဿပိ သိယာ အညထတ္တံ, ကိံ ပန မေ န ဥပ္ပဇ္ဇိဿန္တိ သောကပရိဒေဝဒုက္ခဒေါမနဿုပါယာသာ’’တိ? ‘‘ဣဒံ ခေါ တံ, မဟာရာဇ, တေန ဘဂဝတာ ဇာနတာ ပဿတာ အရဟတာ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေန သန္ဓာယ ဘာသိတံ – ‘ပိယဇာတိကာ သောကပရိဒေဝဒုက္ခဒေါမနဿုပါယာသာ ပိယပ္ပဘဝိကာ’တိ။
‘‘တံ ကိံ မညသိ, မဟာရာဇ, ပိယော တေ ဝိဋဋူဘော [ဝိဍူဍဘော (သီ။ သျာ။ ကံ။ ပီ။)] သေနာပတီ’’တိ? ‘‘ဧဝံ, မလ္လိကေ, ပိယော မေ ဝိဋဋူဘော သေနာပတီ’’တိ။ ‘‘တံ ကိံ မညသိ, မဟာရာဇ, ဝိဋဋူဘဿ တေ သေနာပတိဿ ဝိပရိဏာမညထာဘာဝါ ဥပ္ပဇ္ဇေယျုံ သောကပရိဒေဝဒုက္ခဒေါမနဿုပါယာသာ’’တိ? ‘‘ဝိဋဋူဘဿ မေ, မလ္လိကေ, သေနာပတိဿ ဝိပရိဏာမညထာဘာဝါ ဇီဝိတဿပိ သိယာ အညထတ္တံ, ကိံ ပန မေ န ဥပ္ပဇ္ဇိဿန္တိ သောကပရိဒေဝဒုက္ခဒေါမနဿုပါယာသာ’’တိ? ‘‘ဣဒံ ခေါ တံ, မဟာရာဇ, တေန ဘဂဝတာ ဇာနတာ ပဿတာ အရဟတာ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေန သန္ဓာယ ဘာသိတံ – ‘ပိယဇာတိကာ သောကပရိဒေဝဒုက္ခဒေါမနဿုပါယာသာ ပိယပ္ပဘဝိကာ’တိ။
‘‘တံ ကိံ မညသိ, မဟာရာဇ, ပိယာ တေ အဟ’’န္တိ? ‘‘ဧဝံ, မလ္လိကေ, ပိယာ မေသိ တွ’’န္တိ။ ‘‘တံ ကိံ မညသိ, မဟာရာဇ, မယှံ တေ ဝိပရိဏာမညထာဘာဝါ ဥပ္ပဇ္ဇေယျုံ သောကပရိဒေဝဒုက္ခဒေါမနဿုပါယာသာ’’တိ? ‘‘တုယှဉှိ မေ, မလ္လိကေ, ဝိပရိဏာမညထာဘာဝါ ဇီဝိတဿပိ သိယာ အညထတ္တံ, ကိံ ပန မေ န ဥပ္ပဇ္ဇိဿန္တိ သောကပရိဒေဝဒုက္ခဒေါမနဿုပါယာသာ’’တိ? ‘‘ဣဒံ ခေါ တံ, မဟာရာဇ, တေန ဘဂဝတာ ဇာနတာ ပဿတာ အရဟတာ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေန သန္ဓာယ ဘာသိတံ – ‘ပိယဇာတိကာ သောကပရိဒေဝဒုက္ခဒေါမနဿုပါယာသာ ပိယပ္ပဘဝိကာ’တိ။
(မ၊၂၊၃၁၄။)
‘‘တံ ကိံ မညသိ, မဟာရာဇ, ပိယာ တေ ကာသိကောသလာ’’တိ? ‘‘ဧဝံ, မလ္လိကေ, ပိယာ မေ ကာသိကောသလာ။ ကာသိကောသလာနံ, မလ္လိကေ, အာနုဘာဝေန ကာသိကစန္ဒနံ ပစ္စနုဘောမ, မာလာဂန္ဓဝိလေပနံ ဓာရေမာ’’တိ။ ‘‘တံ ကိံ မညသိ, မဟာရာဇ, ကာသိကောသလာနံ တေ ဝိပရိဏာမညထာဘာဝါ ဥပ္ပဇ္ဇေယျုံ သောကပရိဒေဝဒုက္ခဒေါမနဿုပါယာသာ’’တိ? ‘‘ကာသိကောသလာနဉှိ, မလ္လိကေ, ဝိပရိဏာမညထာဘာဝါ ဇီဝိတဿပိ သိယာ အညထတ္တံ, ကိံ ပန မေ န ဥပ္ပဇ္ဇိဿန္တိ သောကပရိဒေဝဒုက္ခဒေါမနဿုပါယာသာ’’တိ? ‘‘ဣဒံ ခေါ တံ, မဟာရာဇ, တေန ဘဂဝတာ ဇာနတာ ပဿတာ အရဟတာ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေန သန္ဓာယ ဘာသိတံ – ‘ပိယဇာတိကာ သောကပရိဒေဝဒုက္ခဒေါမနဿုပါယာသာ ပိယပ္ပဘဝိကာ’’’တိ။
‘‘အစ္ဆရိယံ, မလ္လိကေ, အဗ္ဘုတံ, မလ္လိကေ! ယာဝဉ္စ သော ဘဂဝါ ပညာယ အတိဝိဇ္ဈ မညေ [ပဋိဝိဇ္ဈ ပညာယ (က။)] ပဿတိ။ ဧဟိ, မလ္လိကေ, အာစမေဟီ’’တိ [အာစာမေဟီတိ (သီ။ ပီ။)]။ အထ ခေါ ရာဇာ ပသေနဒိ ကောသလော ဥဋ္ဌာယာသနာ ဧကံသံ ဥတ္တရာသင်္ဂံ ကရိတွာ ယေန ဘဂဝါ တေနဉ္ဇလိံ ပဏာမေတွာ တိက္ခတ္တုံ ဥဒါနံ ဥဒါနေသိ – ‘‘နမော တဿ ဘဂဝတော အရဟတော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဿ, နမော တဿ ဘဂဝတော အရဟတော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဿ, နမော တဿ ဘဂဝတော အရဟတော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဿာ’’တိ။
ပိယဇာတိကသုတ္တံ နိဋ္ဌိတံ သတ္တမံ။
၈။ ဗာဟိတိကသုတ္တံ
မြန်֍ ၃၅၈။ ဧဝံ မေ သုတံ – ဧကံ သမယံ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ အထ ခေါ အာယသ္မာ အာနန္ဒော ပုဗ္ဗဏှသမယံ နိဝါသေတွာ ပတ္တစီဝရမာဒါယ သာဝတ္ထိယံ ပိဏ္ဍာယ ပါဝိသိ။ သာဝတ္ထိယံ ပိဏ္ဍာယ စရိတွာ ပစ္ဆာဘတ္တံ ပိဏ္ဍပါတပဋိက္ကန္တော ယေန ပုဗ္ဗာရာမော မိဂါရမာတုပါသာဒေါ တေနုပသင်္ကမိ ဒိဝါဝိဟာရာယ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ရာဇာ ပသေနဒိ ကောသလော ဧကပုဏ္ဍရီကံ နာဂံ အဘိရုဟိတွာ သာဝတ္ထိယာ နိယျာတိ ဒိဝါ ဒိဝဿ။ အဒ္ဒသာ ခေါ ရာဇာ ပသေနဒိ ကောသလော အာယသ္မန္တံ အာနန္ဒံ ဒူရတောဝ အာဂစ္ဆန္တံ။ ဒိသွာန သိရိဝဍ္ဎံ မဟာမတ္တံ အာမန္တေသိ – ‘‘အာယသ္မာ နော ဧသော, သမ္မ သိရိဝဍ္ဎ,
(မ၊၂၊၃၁၅။)
အာနန္ဒော’’တိ။ ‘‘ဧဝံ, မဟာရာဇ, အာယသ္မာ ဧသော အာနန္ဒော’’တိ။ အထ ခေါ ရာဇာ ပသေနဒိ ကောသလော အညတရံ ပုရိသံ အာမန္တေသိ – ‘‘ဧဟိ တွံ, အမ္ဘော ပုရိသ, ယေနာယသ္မာ အာနန္ဒော တေနုပသင်္ကမ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ မမ ဝစနေန အာယသ္မတော အာနန္ဒဿ ပါဒေ သိရသာ ဝန္ဒာဟိ – ‘ရာဇာ, ဘန္တေ, ပသေနဒိ ကောသလော အာယသ္မတော အာနန္ဒဿ ပါဒေ သိရသာ ဝန္ဒတီ’တိ။ ဧဝဉ္စ ဝဒေဟိ – ‘သစေ ကိရ, ဘန္တေ, အာယသ္မတော အာနန္ဒဿ န ကိဉ္စိ အစ္စာယိကံ ကရဏီယံ, အာဂမေတု ကိရ, ဘန္တေ, အာယသ္မာ အာနန္ဒော မုဟုတ္တံ အနုကမ္ပံ ဥပါဒါယာ’’’တိ။ ‘‘ဧဝံ, ဒေဝါ’’တိ ခေါ သော ပုရိသော ရညော ပသေနဒိဿ ကောသလဿ ပဋိဿုတွာ ယေနာယသ္မာ အာနန္ဒော တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ အာယသ္မန္တံ အာနန္ဒံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ အဋ္ဌာသိ။ ဧကမန္တံ ဌိတော ခေါ သော ပုရိသော အာယသ္မန္တံ အာနန္ဒံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ရာဇာ, ဘန္တေ, ပသေနဒိ ကောသလော အာယသ္မတော အာနန္ဒဿ ပါဒေ သိရသာ ဝန္ဒတိ၊ ဧဝဉ္စ ဝဒေတိ – ‘သစေ ကိရ, ဘန္တေ, အာယသ္မတော အာနန္ဒဿ န ကိဉ္စိ အစ္စာယိကံ ကရဏီယံ, အာဂမေတု ကိရ, ဘန္တေ, အာယသ္မာ အာနန္ဒော မုဟုတ္တံ အနုကမ္ပံ ဥပါဒါယာ’’’တိ။ အဓိဝါသေသိ ခေါ အာယသ္မာ အာနန္ဒော တုဏှီဘာဝေန။ အထ ခေါ ရာဇာ ပသေနဒိ ကောသလော ယာဝတိကာ နာဂဿ ဘူမိ နာဂေန ဂန္တွာ နာဂါ ပစ္စောရောဟိတွာ ပတ္တိကောဝ ယေနာယသ္မာ အာနန္ဒော တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ အာယသ္မန္တံ အာနန္ဒံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ အဋ္ဌာသိ။ ဧကမန္တံ ဌိတော ခေါ ရာဇာ ပသေနဒိ ကောသလော အာယသ္မန္တံ အာနန္ဒံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘သစေ, ဘန္တေ, အာယသ္မတော အာနန္ဒဿ န ကိဉ္စိ အစ္စာယိကံ ကရဏီယံ, သာဓု, ဘန္တေ, အာယသ္မာ အာနန္ဒော ယေန အစိရဝတိယာ နဒိယာ တီရံ တေနုပသင်္ကမတု အနုကမ္ပံ ဥပါဒါယာ’’တိ။ အဓိဝါသေသိ ခေါ အာယသ္မာ အာနန္ဒော တုဏှီဘာဝေန။
မြန်֍ ၃၅၉။ အထ ခေါ အာယသ္မာ အာနန္ဒော ယေန အစိရဝတိယာ နဒိယာ တီရံ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ အညတရသ္မိံ ရုက္ခမူလေ ပညတ္တေ အာသနေ နိသီဒိ။ အထ ခေါ ရာဇာ ပသေနဒိ ကောသလော ယာဝတိကာ နာဂဿ ဘူမိ နာဂေန ဂန္တွာ နာဂါ ပစ္စောရောဟိတွာ ပတ္တိကောဝ ယေနာယသ္မာ အာနန္ဒော တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ အာယသ္မန္တံ အာနန္ဒံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ အဋ္ဌာသိ။ ဧကမန္တံ ဌိတော ခေါ ရာဇာ ပသေနဒိ ကောသလော အာယသ္မန္တံ အာနန္ဒံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ဣဓ, ဘန္တေ,
(မ၊၂၊၃၁၆။)
အာယသ္မာ အာနန္ဒော ဟတ္ထတ္ထရေ နိသီဒတူ’’တိ။ ‘‘အလံ, မဟာရာဇ။ နိသီဒ တွံ၊ နိသိန္နော အဟံ သကေ အာသနေ’’တိ။ နိသီဒိ ခေါ ရာဇာ ပသေနဒိ ကောသလော ပညတ္တေ အာသနေ။ နိသဇ္ဇ ခေါ ရာဇာ ပသေနဒိ ကောသလော အာယသ္မန္တံ အာနန္ဒံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ကိံ နု ခေါ, ဘန္တေ အာနန္ဒ, သော ဘဂဝါ တထာရူပံ ကာယသမာစာရံ သမာစရေယျ, ယွာဿ ကာယသမာစာရော ဩပါရမ္ဘော သမဏေဟိ ဗြာဟ္မဏေဟီ’’တိ [ဗြာဟ္မဏေဟိ ဝိညူဟီတိ (သဗ္ဗတ္ထ) အဋ္ဌကထာ ဋီကာ ဩလောကေတဗ္ဗာ]? ‘‘န ခေါ, မဟာရာဇ, သော ဘဂဝါ တထာရူပံ ကာယသမာစာရံ သမာစရေယျ, ယွာဿ ကာယသမာစာရော ဩပါရမ္ဘော သမဏေဟိ ဗြာဟ္မဏေဟိ ဝိညူဟီ’’တိ။
‘‘ကိံ ပန, ဘန္တေ အာနန္ဒ, သော ဘဂဝါ တထာရူပံ ဝစီသမာစာရံ…ပေ… မနောသမာစာရံ သမာစရေယျ, ယွာဿ မနောသမာစာရော ဩပါရမ္ဘော သမဏေဟိ ဗြာဟ္မဏေဟီ’’တိ [ဗြာဟ္မဏေဟိ ဝိညူဟီတိ (သဗ္ဗတ္ထ) အဋ္ဌကထာ ဋီကာ ဩလောကေတဗ္ဗာ]? ‘‘န ခေါ, မဟာရာဇ, သော ဘဂဝါ တထာရူပံ မနောသမာစာရံ သမာစရေယျ, ယွာဿ မနောသမာစာရော ဩပါရမ္ဘော သမဏေဟိ ဗြာဟ္မဏေဟိ ဝိညူဟီ’’တိ။
‘‘အစ္ဆရိယံ, ဘန္တေ, အဗ္ဘုတံ, ဘန္တေ! ယဉှိ မယံ, ဘန္တေ, နာသက္ခိမှာ ပဉှေန ပရိပူရေတုံ တံ, ဘန္တေ, အာယသ္မတာ အာနန္ဒေန ပဉှဿ ဝေယျာကရဏေန ပရိပူရိတံ။ ယေ တေ, ဘန္တေ, ဗာလာ အဗျတ္တာ အနနုဝိစ္စ အပရိယောဂါဟေတွာ ပရေသံ ဝဏ္ဏံ ဝါ အဝဏ္ဏံ ဝါ ဘာသန္တိ, န မယံ တံ သာရတော ပစ္စာဂစ္ဆာမ၊ ယေ ပန [ယေ စ ခေါ (သီ။ သျာ။ ကံ။ ပီ။)] တေ, ဘန္တေ, ပဏ္ဍိတာ ဝိယတ္တာ [ဗျတ္တာ (သီ။ သျာ။ ကံ။ ပီ။)] မေဓာဝိနော အနုဝိစ္စ ပရိယောဂါဟေတွာ ပရေသံ ဝဏ္ဏံ ဝါ အဝဏ္ဏံ ဝါ ဘာသန္တိ, မယံ တံ သာရတော ပစ္စာဂစ္ဆာမ’’။
မြန်֍ ၃၆၀။ ‘‘ကတမော ပန, ဘန္တေ အာနန္ဒ, ကာယသမာစာရော ဩပါရမ္ဘော သမဏေဟိ ဗြာဟ္မဏေဟိ ဝိညူဟီ’’တိ? ‘‘ယော ခေါ, မဟာရာဇ, ကာယသမာစာရော အကုသလော’’။
‘‘ကတမော ပန, ဘန္တေ, ကာယသမာစာရော အကုသလော’’? ‘‘ယော ခေါ, မဟာရာဇ, ကာယသမာစာရော သာဝဇ္ဇော’’။
‘‘ကတမော ပန, ဘန္တေ, ကာယသမာစာရော သာဝဇ္ဇော’’? ‘‘ယော ခေါ, မဟာရာဇ, ကာယသမာစာရော သဗျာဗဇ္ဈော’’ [သဗျာပဇ္ဈော (သီ။ သျာ။ ကံ။ ပီ။), သဗျာပဇ္ဇော (က။)]။
(မ၊၂၊၃၁၇။)
‘‘ကတမော ပန, ဘန္တေ, ကာယသမာစာရော သဗျာဗဇ္ဈော’’? ‘‘ယော ခေါ, မဟာရာဇ, ကာယသမာစာရော ဒုက္ခဝိပါကော’’။
‘‘ကတမော ပန, ဘန္တေ, ကာယသမာစာရော ဒုက္ခဝိပါကော’’? ‘‘ယော ခေါ, မဟာရာဇ, ကာယသမာစာရော အတ္တဗျာဗာဓာယပိ သံဝတ္တတိ, ပရဗျာဗာဓာယပိ သံဝတ္တတိ, ဥဘယဗျာဗာဓာယပိ သံဝတ္တတိ တဿ အကုသလာ ဓမ္မာ အဘိဝဍ္ဎန္တိ, ကုသလာ ဓမ္မာ ပရိဟာယန္တိ၊ ဧဝရူပေါ ခေါ, မဟာရာဇ, ကာယသမာစာရော ဩပါရမ္ဘော သမဏေဟိ ဗြာဟ္မဏေဟိ ဝိညူဟီ’’တိ။
‘‘ကတမော ပန, ဘန္တေ အာနန္ဒ, ဝစီသမာစာရော…ပေ… မနောသမာစာရော ဩပါရမ္ဘော သမဏေဟိ ဗြာဟ္မဏေဟိ ဝိညူဟီ’’တိ? ‘‘ယော ခေါ, မဟာရာဇ, မနောသမာစာရော အကုသလော’’။
‘‘ကတမော ပန, ဘန္တေ, မနောသမာစာရော အကုသလော’’? ‘‘ယော ခေါ, မဟာရာဇ, မနောသမာစာရော သာဝဇ္ဇော’’။
‘‘ကတမော ပန, ဘန္တေ, မနောသမာစာရော သာဝဇ္ဇော’’? ‘‘ယော ခေါ, မဟာရာဇ, မနောသမာစာရော သဗျာဗဇ္ဈော’’။
‘‘ကတမော ပန, ဘန္တေ, မနောသမာစာရော သဗျာဗဇ္ဈော’’? ‘‘ယော ခေါ, မဟာရာဇ, မနောသမာစာရော ဒုက္ခဝိပါကော’’။
‘‘ကတမော ပန, ဘန္တေ, မနောသမာစာရော ဒုက္ခဝိပါကော’’? ‘‘ယော ခေါ, မဟာရာဇ, မနောသမာစာရော အတ္တဗျာဗာဓာယပိ သံဝတ္တတိ, ပရဗျာဗာဓာယပိ သံဝတ္တတိ, ဥဘယဗျာဗာဓာယပိ သံဝတ္တတိ တဿ အကုသလာ ဓမ္မာ အဘိဝဍ္ဎန္တိ, ကုသလာ ဓမ္မာ ပရိဟာယန္တိ၊ ဧဝရူပေါ ခေါ, မဟာရာဇ, မနောသမာစာရော ဩပါရမ္ဘော သမဏေဟိ ဗြာဟ္မဏေဟိ ဝိညူဟီ’’တိ။
‘‘ကိံ နု ခေါ, ဘန္တေ အာနန္ဒ, သော ဘဂဝါ သဗ္ဗေသံယေဝ အကုသလာနံ ဓမ္မာနံ ပဟာနံ ဝဏ္ဏေတီ’’တိ? ‘‘သဗ္ဗာကုသလဓမ္မပဟီနော ခေါ, မဟာရာဇ, တထာဂတော ကုသလဓမ္မသမန္နာဂတော’’တိ။
မြန်֍ ၃၆၁။ ‘‘ကတမော ပန, ဘန္တေ အာနန္ဒ, ကာယသမာစာရော အနောပါရမ္ဘော သမဏေဟိ ဗြာဟ္မဏေဟိ ဝိညူဟီ’’တိ? ‘‘ယော ခေါ, မဟာရာဇ, ကာယသမာစာရော ကုသလော’’။
(မ၊၂၊၃၁၈။)
‘‘ကတမော ပန, ဘန္တေ, ကာယသမာစာရော ကုသလော’’။ ‘‘ယော ခေါ, မဟာရာဇ, ကာယသမာစာရော အနဝဇ္ဇော’’။
‘‘ကတမော ပန, ဘန္တေ, ကာယသမာစာရော အနဝဇ္ဇော’’။ ‘‘ယော ခေါ, မဟာရာဇ, ကာယသမာစာရော အဗျာဗဇ္ဈော’’။
‘‘ကတမော ပန, ဘန္တေ, ကာယသမာစာရော အဗျာဗဇ္ဈော’’။ ‘‘ယော ခေါ, မဟာရာဇ, ကာယသမာစာရော သုခဝိပါကော’’။
‘‘ကတမော ပန, ဘန္တေ, ကာယသမာစာရော သုခဝိပါကော’’။ ‘‘ယော ခေါ, မဟာရာဇ, ကာယသမာစာရော နေဝတ္တဗျာဗာဓာယပိ သံဝတ္တတိ, န ပရဗျာဗာဓာယပိ သံဝတ္တတိ, န ဥဘယဗျာဗာဓာယပိ သံဝတ္တတိ တဿ အကုသလာ ဓမ္မာ ပရိဟာယန္တိ, ကုသလာ ဓမ္မာ အဘိဝဍ္ဎန္တိ၊ ဧဝရူပေါ ခေါ, မဟာရာဇ, ကာယသမာစာရော အနောပါရမ္ဘော သမဏေဟိ ဗြာဟ္မဏေဟိ ဝိညူဟီ’’တိ။
‘‘ကတမော ပန, ဘန္တေ အာနန္ဒ, ဝစီသမာစာရော…ပေ… မနောသမာစာရော အနောပါရမ္ဘော သမဏေဟိ ဗြာဟ္မဏေဟိ ဝိညူဟီ’’တိ။ ‘‘ယော ခေါ, မဟာရာဇ, မနောသမာစာရော ကုသလော’’။
‘‘ကတမော ပန, ဘန္တေ, မနောသမာစာရော ကုသလော’’။ ‘‘ယော ခေါ, မဟာရာဇ, မနောသမာစာရော အနဝဇ္ဇော’’။
‘‘ကတမော ပန, ဘန္တေ, မနောသမာစာရော အနဝဇ္ဇော’’။ ‘‘ယော ခေါ, မဟာရာဇ, မနောသမာစာရော အဗျာဗဇ္ဈော’’။
‘‘ကတမော ပန, ဘန္တေ, မနောသမာစာရော အဗျာဗဇ္ဈော’’။ ‘‘ယော ခေါ, မဟာရာဇ, မနောသမာစာရော သုခဝိပါကော’’။
‘‘ကတမော ပန, ဘန္တေ, မနောသမာစာရော သုခဝိပါကော’’။ ‘‘ယော ခေါ, မဟာရာဇ, မနောသမာစာရော နေဝတ္တဗျာဗာဓာယပိ သံဝတ္တတိ, န ပရဗျာဗာဓာယပိ သံဝတ္တတိ, န ဥဘယဗျာဗာဓာယပိ သံဝတ္တတိ။ တဿ အကုသလာ ဓမ္မာ ပရိဟာယန္တိ, ကုသလာ ဓမ္မာ အဘိဝဍ္ဎန္တိ။ ဧဝရူပေါ ခေါ, မဟာရာဇ, မနောသမာစာရော အနောပါရမ္ဘော သမဏေဟိ ဗြာဟ္မဏေဟိ ဝိညူဟီ’’တိ။
‘‘ကိံ ပန, ဘန္တေ အာနန္ဒ, သော ဘဂဝါ သဗ္ဗေသံယေဝ ကုသလာနံ ဓမ္မာနံ ဥပသမ္ပဒံ ဝဏ္ဏေတီ’’တိ။ ‘‘သဗ္ဗာကုသလဓမ္မပဟီနော ခေါ, မဟာရာဇ, တထာဂတော ကုသလဓမ္မသမန္နာဂတော’’တိ။
(မ၊၂၊၃၁၉။)
မြန်֍ ၃၆၂။ ‘‘အစ္ဆရိယံ, ဘန္တေ, အဗ္ဘုတံ, ဘန္တေ! ယာဝ သုဘာသိတံ စိဒံ [သုဘာသိတမိဒံ (သီ။)], ဘန္တေ, အာယသ္မတာ အာနန္ဒေန။ ဣမိနာ စ မယံ, ဘန္တေ, အာယသ္မတော အာနန္ဒဿ သုဘာသိတေန အတ္တမနာဘိရဒ္ဓါ။ ဧဝံ အတ္တမနာဘိရဒ္ဓါ စ မယံ, ဘန္တေ, အာယသ္မတော အာနန္ဒဿ သုဘာသိတေန။ သစေ, ဘန္တေ, အာယသ္မတော အာနန္ဒဿ ဟတ္ထိရတနံ ကပ္ပေယျ, ဟတ္ထိရတနမ္ပိ မယံ အာယသ္မတော အာနန္ဒဿ ဒဒေယျာမ။ သစေ, ဘန္တေ, အာယသ္မတော အာနန္ဒဿ အဿရတနံ ကပ္ပေယျ, အဿရတနမ္ပိ မယံ အာယသ္မတော အာနန္ဒဿ ဒဒေယျာမ။ သစေ, ဘန္တေ, အာယသ္မတော အာနန္ဒဿ ဂါမဝရံ ကပ္ပေယျ, ဂါမဝရမ္ပိ မယံ အာယသ္မတော အာနန္ဒဿ ဒဒေယျာမ။ အပိ စ, ဘန္တေ, မယမ္ပေတံ [မယမေဝ တံ (သီ။), မယမ္ပနေတံ (သျာ။ ကံ။)] ဇာနာမ – ‘နေတံ အာယသ္မတော အာနန္ဒဿ ကပ္ပတီ’တိ။ အယံ မေ, ဘန္တေ, ဗာဟိတိကာ ရညာ မာဂဓေန အဇာတသတ္တုနာ ဝေဒေဟိပုတ္တေန ဝတ္ထနာဠိယာ [ဆတ္တနာဠိယာ (သျာ။ ကံ။ ပီ။)] ပက္ခိပိတွာ ပဟိတာ သောဠသသမာ အာယာမေန, အဋ္ဌသမာ ဝိတ္ထာရေန။ တံ, ဘန္တေ, အာယသ္မာ အာနန္ဒော ပဋိဂ္ဂဏှာတု အနုကမ္ပံ ဥပါဒါယာ’’တိ။ ‘‘အလံ, မဟာရာဇ, ပရိပုဏ္ဏံ မေ တိစီဝရ’’န္တိ။
‘‘အယံ, ဘန္တေ, အစိရဝတီ နဒီ ဒိဋ္ဌာ အာယသ္မတာ စေဝ အာနန္ဒေန အမှေဟိ စ။ ယဒါ ဥပရိပဗ္ဗတေ မဟာမေဃော အဘိပ္ပဝုဋ္ဌော ဟောတိ, အထာယံ အစိရဝတီ နဒီ ဥဘတော ကူလာနိ သံဝိဿန္ဒန္တီ ဂစ္ဆတိ၊ ဧဝမေဝ ခေါ, ဘန္တေ, အာယသ္မာ အာနန္ဒော ဣမာယ ဗာဟိတိကာယ အတ္တနော တိစီဝရံ ကရိဿတိ။ ယံ ပနာယသ္မတော အာနန္ဒဿ ပုရာဏံ တိစီဝရံ တံ သဗြဟ္မစာရီဟိ သံဝိဘဇိဿတိ။ ဧဝါယံ အမှာကံ ဒက္ခိဏာ သံဝိဿန္ဒန္တီ မညေ ဂမိဿတိ။ ပဋိဂ္ဂဏှာတု, ဘန္တေ, အာယသ္မာ အာနန္ဒော ဗာဟိတိက’’န္တိ။ ပဋိဂ္ဂဟေသိ ခေါ အာယသ္မာ အာနန္ဒော ဗာဟိတိကံ။
အထ ခေါ ရာဇာ ပသေနဒိ ကောသလော အာယသ္မန္တံ အာနန္ဒံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ဟန္ဒ စ ဒါနိ မယံ, ဘန္တေ အာနန္ဒ, ဂစ္ဆာမ၊ ဗဟုကိစ္စာ မယံ ဗဟုကရဏီယာ’’တိ။ ‘‘ယဿဒါနိ တွံ, မဟာရာဇ, ကာလံ မညသီ’’တိ။ အထ ခေါ ရာဇာ ပသေနဒိ ကောသလော အာယသ္မတော အာနန္ဒဿ ဘာသိတံ အဘိနန္ဒိတွာ အနုမောဒိတွာ ဥဋ္ဌာယာသနာ အာယသ္မန္တံ အာနန္ဒံ အဘိဝါဒေတွာ ပဒက္ခိဏံ ကတွာ ပက္ကာမိ။
(မ၊၂၊၃၂၀။)
မြန်֍ ၃၆၃။ အထ ခေါ အာယသ္မာ အာနန္ဒော အစိရပက္ကန္တဿ ရညော ပသေနဒိဿ ကောသလဿ ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ အာယသ္မာ အာနန္ဒော ယာဝတကော အဟောသိ ရညာ ပသေနဒိနာ ကောသလေန သဒ္ဓိံ ကထာသလ္လာပေါ တံ သဗ္ဗံ ဘဂဝတော အာရောစေသိ။ တဉ္စ ဗာဟိတိကံ ဘဂဝတော ပါဒါသိ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ – ‘‘လာဘာ, ဘိက္ခဝေ, ရညော ပသေနဒိဿ ကောသလဿ, သုလဒ္ဓလာဘာ, ဘိက္ခဝေ, ရညော ပသေနဒိဿ ကောသလဿ၊ ယံ ရာဇာ ပသေနဒိ ကောသလော လဘတိ အာနန္ဒံ ဒဿနာယ, လဘတိ ပယိရုပါသနာယာ’’တိ။
ဣဒမဝေါစ ဘဂဝါ။ အတ္တမနာ တေ ဘိက္ခူ ဘဂဝတော ဘာသိတံ အဘိနန္ဒုန္တိ။
ဗာဟိတိကသုတ္တံ နိဋ္ဌိတံ အဋ္ဌမံ။
၉။ ဓမ္မစေတိယသုတ္တံ
မြန်֍ ၃၆၄။ ဧဝံ မေ သုတံ – ဧကံ သမယံ ဘဂဝါ သက္ကေသု ဝိဟရတိ မေဒါဠုပံ [မေတဠူပံ (သီ။), မေဒဠုမ္ပံ (ပီ။)] နာမ သကျာနံ နိဂမော။ တေန ခေါ ပန သမယေန ရာဇာ ပသေနဒိ ကောသလော နဂရကံ အနုပ္ပတ္တော ဟောတိ ကေနစိဒေဝ ကရဏီယေန။ အထ ခေါ ရာဇာ ပသေနဒိ ကောသလော ဒီဃံ ကာရာယနံ အာမန္တေသိ – ‘‘ယောဇေဟိ, သမ္မ ကာရာယန, ဘဒြာနိ ဘဒြာနိ ယာနာနိ, ဥယျာနဘူမိံ ဂစ္ဆာမ သုဘူမိံ ဒဿနာယာ’’တိ [သုဘူမိဒဿနာယာတိ (ဒီ။ နိ။ ၂။၄၃)]။ ‘‘ဧဝံ, ဒေဝါ’’တိ ခေါ ဒီဃော ကာရာယနော ရညော ပသေနဒိဿ ကောသလဿ ပဋိဿုတွာ ဘဒြာနိ ဘဒြာနိ ယာနာနိ ယောဇာပေတွာ ရညော ပသေနဒိဿ ကောသလဿ ပဋိဝေဒေသိ – ‘‘ယုတ္တာနိ ခေါ တေ, ဒေဝ, ဘဒြာနိ ဘဒြာနိ ယာနာနိ။ ယဿဒါနိ ကာလံ မညသီ’’တိ။ အထ ခေါ ရာဇာ ပသေနဒိ ကောသလော ဘဒြံ ယာနံ အဘိရုဟိတွာ ဘဒြေဟိ ဘဒြေဟိ ယာနေဟိ နဂရကမှာ နိယျာသိ မဟစ္စာ ရာဇာနုဘာဝေန။ ယေန အာရာမော တေန ပါယာသိ။ ယာဝတိကာ ယာနဿ ဘူမိ ယာနေန ဂန္တွာ ယာနာ ပစ္စောရောဟိတွာ ပတ္တိကောဝ အာရာမံ ပါဝိသိ။ အဒ္ဒသာ ခေါ ရာဇာ ပသေနဒိ ကောသလော အာရာမေ ဇင်္ဃာဝိဟာရံ အနုစင်္ကမမာနော
(မ၊၂၊၃၂၁။)
အနုဝိစရမာနော ရုက္ခမူလာနိ ပါသာဒိကာနိ ပသာဒနီယာနိ အပ္ပသဒ္ဒါနိ အပ္ပနိဂ္ဃေါသာနိ ဝိဇနဝါတာနိ မနုဿရာဟဿေယျကာနိ [မနုဿရာဟသေယျကာနိ (သီ။ ပီ။)] ပဋိသလ္လာနသာရုပ္ပါနိ။ ဒိသွာန ဘဂဝန္တံယေဝ အာရဗ္ဘ သတိ ဥဒပါဒိ – ‘‘ဣမာနိ ခေါ တာနိ ရုက္ခမူလာနိ ပါသာဒိကာနိ ပသာဒနီယာနိ အပ္ပသဒ္ဒါနိ အပ္ပနိဂ္ဃေါသာနိ ဝိဇနဝါတာနိ မနုဿရာဟဿေယျကာနိ ပဋိသလ္လာနသာရုပ္ပါနိ, ယတ္ထ သုဒံ မယံ တံ ဘဂဝန္တံ ပယိရုပါသာမ အရဟန္တံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓ’’န္တိ။
မြန်֍ ၃၆၅။ အထ ခေါ ရာဇာ ပသေနဒိ ကောသလော ဒီဃံ ကာရာယနံ အာမန္တေသိ – ‘‘ဣမာနိ ခေါ, သမ္မ ကာရာယန, တာနိ ရုက္ခမူလာနိ ပါသာဒိကာနိ ပသာဒနီယာနိ အပ္ပသဒ္ဒါနိ အပ္ပနိဂ္ဃေါသာနိ ဝိဇနဝါတာနိ မနုဿရာဟဿေယျကာနိ ပဋိသလ္လာနသာရုပ္ပါနိ, ယတ္ထ သုဒံ မယံ တံ ဘဂဝန္တံ ပယိရုပါသာမ အရဟန္တံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓံ။ ကဟံ နု ခေါ, သမ္မ ကာရာယန, ဧတရဟိ သော ဘဂဝါ ဝိဟရတိ အရဟံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ’’တိ? ‘‘အတ္ထိ, မဟာရာဇ, မေဒါဠုပံ နာမ သကျာနံ နိဂမော။ တတ္ထ သော ဘဂဝါ ဧတရဟိ ဝိဟရတိ အရဟံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ’’တိ။ ‘‘ကီဝဒူရေ [ကီဝဒူရော (သီ။ သျာ။ ကံ။ ပီ။)] ပန, သမ္မ ကာရာယန, နဂရကမှာ မေဒါဠုပံ နာမ သကျာနံ နိဂမော ဟောတီ’’တိ? ‘‘န ဒူရေ, မဟာရာဇ၊ တီဏိ ယောဇနာနိ၊ သက္ကာ ဒိဝသာဝသေသေန ဂန္တု’’န္တိ။ ‘‘တေန ဟိ, သမ္မ ကာရာယန, ယောဇေဟိ ဘဒြာနိ ဘဒြာနိ ယာနာနိ, ဂမိဿာမ မယံ တံ ဘဂဝန္တံ ဒဿနာယ အရဟန္တံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓ’’န္တိ။ ‘‘ဧဝံ, ဒေဝါ’’တိ ခေါ ဒီဃော ကာရာယနော ရညော ပသေနဒိဿ ကောသလဿ ပဋိဿုတွာ ဘဒြာနိ ဘဒြာနိ ယာနာနိ ယောဇာပေတွာ ရညော ပသေနဒိဿ ကောသလဿ ပဋိဝေဒေသိ – ‘‘ယုတ္တာနိ ခေါ တေ, ဒေဝ, ဘဒြာနိ ဘဒြာနိ ယာနာနိ။ ယဿဒါနိ ကာလံ မညသီ’’တိ။ အထ ခေါ ရာဇာ ပသေနဒိ ကောသလော ဘဒြံ ယာနံ အဘိရုဟိတွာ ဘဒြေဟိ ဘဒြေဟိ ယာနေဟိ နဂရကမှာ ယေန မေဒါဠုပံ နာမ သကျာနံ နိဂမော တေန ပါယာသိ။ တေနေဝ ဒိဝသာဝသေသေန မေဒါဠုပံ နာမ သကျာနံ နိဂမံ သမ္ပာပုဏိ။ ယေန အာရာမော တေန ပါယာသိ။ ယာဝတိကာ ယာနဿ ဘူမိ ယာနေန ဂန္တွာ ယာနာ ပစ္စောရောဟိတွာ ပတ္တိကောဝ အာရာမံ ပါဝိသိ။
မြန်֍ ၃၆၆။ တေန ခေါ ပန သမယေန သမ္ဗဟုလာ ဘိက္ခူ အဗ္ဘောကာသေ စင်္ကမန္တိ။ အထ ခေါ ရာဇာ ပသေနဒိ ကောသလော ယေန တေ ဘိက္ခူ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ တေ ဘိက္ခူ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ကဟံ နု ခေါ, ဘန္တေ,
(မ၊၂၊၃၂၂။)
ဧတရဟိ သော ဘဂဝါ ဝိဟရတိ အရဟံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ? ဒဿနကာမာ ဟိ မယံ တံ ဘဂဝန္တံ အရဟန္တံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓ’’န္တိ။ ‘‘ဧသော, မဟာရာဇ, ဝိဟာရော သံဝုတဒွါရော။ တေန အပ္ပသဒ္ဒေါ ဥပသင်္ကမိတွာ အတရမာနော အာဠိန္ဒံ ပဝိသိတွာ ဥက္ကာသိတွာ အဂ္ဂဠံ အာကောဋေဟိ။ ဝိဝရိဿတိ ဘဂဝါ တေ ဒွါရ’’န္တိ။ အထ ခေါ ရာဇာ ပသေနဒိ ကောသလော တတ္ထေဝ ခဂ္ဂဉ္စ ဥဏှီသဉ္စ ဒီဃဿ ကာရာယနဿ ပါဒါသိ။ အထ ခေါ ဒီဃဿ ကာရာယနဿ ဧတဒဟောသိ – ‘‘ရဟာယတိ ခေါ ဒါနိ ရာဇာ [မဟာရာဇာ (သီ။ သျာ။ ကံ။ ပီ။)], ဣဓေဝ [တေနိဓေဝ (သီ။)] ဒါနိ မယာ ဌာတဗ္ဗ’’န္တိ။ အထ ခေါ ရာဇာ ပသေနဒိ ကောသလော ယေန သော ဝိဟာရော သံဝုတဒွါရော တေန အပ္ပသဒ္ဒေါ ဥပသင်္ကမိတွာ အတရမာနော အာဠိန္ဒံ ပဝိသိတွာ ဥက္ကာသိတွာ အဂ္ဂဠံ အာကောဋေသိ။ ဝိဝရိ ဘဂဝါ ဒွါရံ။ အထ ခေါ ရာဇာ ပသေနဒိ ကောသလော ဝိဟာရံ ပဝိသိတွာ ဘဂဝတော ပါဒေသု သိရသာ နိပတိတွာ ဘဂဝတော ပါဒါနိ မုခေန စ ပရိစုမ္ဗတိ, ပါဏီဟိ စ ပရိသမ္ဗာဟတိ, နာမဉ္စ သာဝေတိ – ‘‘ရာဇာဟံ, ဘန္တေ, ပသေနဒိ ကောသလော၊ ရာဇာဟံ, ဘန္တေ, ပသေနဒိ ကောသလော’’တိ။
မြန်֍ ၃၆၇။ ‘‘ကိံ ပန တွံ, မဟာရာဇ, အတ္ထဝသံ သမ္ပဿမာနော ဣမသ္မိံ သရီရေ ဧဝရူပံ ပရမနိပစ္စကာရံ ကရောသိ, မိတ္တူပဟာရံ [စိတ္တူပဟာရံ (သီ။)] ဥပဒံသေသီ’’တိ? ‘‘အတ္ထိ ခေါ မေ, ဘန္တေ, ဘဂဝတိ ဓမ္မနွယော – ‘ဟောတိ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ, သွာက္ခာတော ဘဂဝတာ ဓမ္မော, သုပ္ပဋိပန္နော ဘဂဝတော သာဝကသံဃော’တိ။ ဣဓာဟံ, ဘန္တေ, ပဿာမိ ဧကေ သမဏဗြာဟ္မဏေ ပရိယန္တကတံ ဗြဟ္မစရိယံ စရန္တေ ဒသပိ ဝဿာနိ, ဝီသမ္ပိ ဝဿာနိ, တိံသမ္ပိ ဝဿာနိ, စတ္တာရီသမ္ပိ ဝဿာနိ။ တေ အပရေန သမယေန သုနှာတာ သုဝိလိတ္တာ ကပ္ပိတကေသမဿူ ပဉ္စဟိ ကာမဂုဏေဟိ သမပ္ပိတာ သမင်္ဂီဘူတာ ပရိစာရေန္တိ။ ဣဓ ပနာဟံ, ဘန္တေ, ဘိက္ခူ ပဿာမိ ယာဝဇီဝံ အာပါဏကောဋိကံ ပရိပုဏ္ဏံ ပရိသုဒ္ဓံ ဗြဟ္မစရိယံ စရန္တေ။ န ခေါ ပနာဟံ, ဘန္တေ, ဣတော ဗဟိဒ္ဓါ အညံ ဧဝံ ပရိပုဏ္ဏံ ပရိသုဒ္ဓံ ဗြဟ္မစရိယံ သမနုပဿာမိ။ အယမ္ပိ ခေါ မေ, ဘန္တေ, ဘဂဝတိ ဓမ္မနွယော ဟောတိ – ‘သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ, သွာက္ခာတော ဘဂဝတာ ဓမ္မော, သုပ္ပဋိပန္နော ဘဂဝတော သာဝကသံဃော’’တိ။
မြန်֍ ၃၆၈။ ‘‘ပုန စပရံ, ဘန္တေ, ရာဇာနောပိ ရာဇူဟိ ဝိဝဒန္တိ, ခတ္တိယာပိ ခတ္တိယေဟိ ဝိဝဒန္တိ, ဗြာဟ္မဏာပိ ဗြာဟ္မဏေဟိ ဝိဝဒန္တိ, ဂဟပတယောပိ
(မ၊၂၊၃၂၃။)
ဂဟပတီဟိ ဝိဝဒန္တိ, မာတာပိ ပုတ္တေန ဝိဝဒတိ, ပုတ္တောပိ မာတရာ ဝိဝဒတိ, ပိတာပိ ပုတ္တေန ဝိဝဒတိ, ပုတ္တောပိ ပိတရာ ဝိဝဒတိ, ဘာတာပိ ဘဂိနိယာ ဝိဝဒတိ, ဘဂိနီပိ ဘာတရာ ဝိဝဒတိ, သဟာယောပိ သဟာယေန ဝိဝဒတိ။ ဣဓ ပနာဟံ, ဘန္တေ, ဘိက္ခူ ပဿာမိ သမဂ္ဂေ သမ္မောဒမာနေ အဝိဝဒမာနေ ခီရောဒကီဘူတေ အညမညံ ပိယစက္ခူဟိ သမ္ပဿန္တေ ဝိဟရန္တေ။ န ခေါ ပနာဟံ, ဘန္တေ, ဣတော ဗဟိဒ္ဓါ အညံ ဧဝံ သမဂ္ဂံ ပရိသံ သမနုပဿာမိ။ အယမ္ပိ ခေါ မေ, ဘန္တေ, ဘဂဝတိ ဓမ္မနွယော ဟောတိ – ‘သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ, သွာက္ခာတော ဘဂဝတာ ဓမ္မော, သုပ္ပဋိပန္နော ဘဂဝတော သာဝကသံဃော’တိ။
မြန်֍ ၃၆၉။ ‘‘ပုန စပရာဟံ, ဘန္တေ, အာရာမေန အာရာမံ, ဥယျာနေန ဥယျာနံ အနုစင်္ကမာမိ အနုဝိစရာမိ။ သောဟံ တတ္ထ ပဿာမိ ဧကေ သမဏဗြာဟ္မဏေ ကိသေ လူခေ ဒုဗ္ဗဏ္ဏေ ဥပ္ပဏ္ဍုပ္ပဏ္ဍုကဇာတေ ဓမနိသန္ထတဂတ္တေ, န ဝိယ မညေ စက္ခုံ ဗန္ဓန္တေ ဇနဿ ဒဿနာယ။ တဿ မယှံ, ဘန္တေ, ဧတဒဟောသိ – ‘အဒ္ဓါ ဣမေ အာယသ္မန္တော အနဘိရတာ ဝါ ဗြဟ္မစရိယံ စရန္တိ, အတ္ထိ ဝါ တေသံ ကိဉ္စိ ပါပံ ကမ္မံ ကတံ ပဋိစ္ဆန္နံ၊ တထာ ဟိ ဣမေ အာယသ္မန္တော ကိသာ လူခါ ဒုဗ္ဗဏ္ဏာ ဥပ္ပဏ္ဍုပ္ပဏ္ဍုကဇာတာ ဓမနိသန္ထတဂတ္တာ, န ဝိယ မညေ စက္ခုံ ဗန္ဓန္တိ ဇနဿ ဒဿနာယာ’တိ။ တျာဟံ ဥပသင်္ကမိတွာ ဧဝံ ဝဒါမိ – ‘ကိံ နု ခေါ တုမှေ အာယသ္မန္တော ကိသာ လူခါ ဒုဗ္ဗဏ္ဏာ ဥပ္ပဏ္ဍုပ္ပဏ္ဍုကဇာတာ ဓမနိသန္ထတဂတ္တာ, န ဝိယ မညေ စက္ခုံ ဗန္ဓထ ဇနဿ ဒဿနာယာ’တိ? တေ ဧဝမာဟံသု – ‘ဗန္ဓုကရောဂေါ နော [ပဏ္ဍုကရောဂိနော (က။)], မဟာရာဇာ’တိ။ ဣဓ ပနာဟံ, ဘန္တေ, ဘိက္ခူ ပဿာမိ ဟဋ္ဌပဟဋ္ဌေ ဥဒဂ္ဂုဒဂ္ဂေ အဘိရတရူပေ ပီဏိန္ဒြိယေ [ပီဏိတိန္ဒြိယေ (သီ။ ပီ။)] အပ္ပေါဿုက္ကေ ပန္နလောမေ ပရဒတ္တဝုတ္တေ မိဂဘူတေန စေတသာ ဝိဟရန္တေ။ တဿ မယှံ, ဘန္တေ, ဧတဒဟောသိ – ‘အဒ္ဓါ ဣမေ အာယသ္မန္တော တဿ ဘဂဝတော သာသနေ ဥဠာရံ ပုဗ္ဗေနာပရံ ဝိသေသံ ဇာနန္တိ၊ တထာ ဟိ ဣမေ အာယသ္မန္တော ဟဋ္ဌပဟဋ္ဌာ ဥဒဂ္ဂုဒဂ္ဂါ အဘိရတရူပါ ပီဏိန္ဒြိယာ အပ္ပေါဿုက္ကာ ပန္နလောမာ ပရဒတ္တဝုတ္တာ မိဂဘူတေန စေတသာ ဝိဟရန္တီ’တိ။ အယမ္ပိ ခေါ မေ, ဘန္တေ, ဘဂဝတိ ဓမ္မနွယော ဟောတိ – ‘သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ, သွာက္ခာတော ဘဂဝတာ ဓမ္မော, သုပ္ပဋိပန္နော ဘဂဝတော သာဝကသံဃော’တိ။
မြန်֍ ၃၇၀။ ‘‘ပုန စပရာဟံ, ဘန္တေ, ရာဇာ ခတ္တိယော မုဒ္ဓါဝသိတ္တော၊ ပဟောမိ ဃာတေတာယံ ဝါ ဃာတေတုံ, ဇာပေတာယံ ဝါ ဇာပေတုံ, ပဗ္ဗာဇေတာယံ ဝါ
(မ၊၂၊၃၂၄။)
ပဗ္ဗာဇေတုံ။ တဿ မယှံ, ဘန္တေ, အဍ္ဍကရဏေ နိသိန္နဿ အန္တရန္တရာ ကထံ ဩပါတေန္တိ။ သောဟံ န လဘာမိ – ‘မာ မေ ဘောန္တော အဍ္ဍကရဏေ နိသိန္နဿ အန္တရန္တရာ ကထံ ဩပါတေထ [ဩပါတေန္တု (သီ။) ဥပရိသေလသုတ္တေ ပန ‘‘ဩပါတေထာ’’တိယေဝ ဒိဿတိ], ကထာပရိယောသာနံ မေ ဘောန္တော အာဂမေန္တူ’တိ။ တဿ မယှံ, ဘန္တေ, အန္တရန္တရာ ကထံ ဩပါတေန္တိ။ ဣဓ ပနာဟံ, ဘန္တေ, ဘိက္ခူ ပဿာမိ၊ ယသ္မိံ သမယေ ဘဂဝါ အနေကသတာယ ပရိသာယ ဓမ္မံ ဒေသေတိ, နေဝ တသ္မိံ သမယေ ဘဂဝတော သာဝကာနံ ခိပိတသဒ္ဒေါ ဝါ ဟောတိ ဥက္ကာသိတသဒ္ဒေါ ဝါ။ ဘူတပုဗ္ဗံ, ဘန္တေ, ဘဂဝါ အနေကသတာယ ပရိသာယ ဓမ္မံ ဒေသေတိ။ တတြညတရော ဘဂဝတော သာဝကော ဥက္ကာသိ။ တမေနံ အညတရော သဗြဟ္မစာရီ ဇဏ္ဏုကေန ဃဋ္ဋေသိ – ‘အပ္ပသဒ္ဒေါ အာယသ္မာ ဟောတု, မာယသ္မာ သဒ္ဒမကာသိ၊ သတ္ထာ နော ဘဂဝါ ဓမ္မံ ဒေသေတီ’တိ။ တဿ မယှံ, ဘန္တေ, ဧတဒဟောသိ – ‘အစ္ဆရိယံ ဝတ, ဘော, အဗ္ဘုတံ ဝတ, ဘော! အဒဏ္ဍေန ဝတ ကိရ, ဘော, အသတ္ထေန ဧဝံ သုဝိနီတာ ပရိသာ ဘဝိဿတီ’တိ! န ခေါ ပနာဟံ, ဘန္တေ, ဣတော ဗဟိဒ္ဓါ အညံ ဧဝံ သုဝိနီတံ ပရိသံ သမနုပဿာမိ။ အယမ္ပိ ခေါ မေ, ဘန္တေ, ဘဂဝတိ ဓမ္မနွယော ဟောတိ – ‘သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ, သွာက္ခာတော ဘဂဝတာ ဓမ္မော, သုပ္ပဋိပန္နော ဘဂဝတော သာဝကသံဃော’တိ။
မြန်֍ ၃၇၁။ ‘‘ပုန စပရာဟံ, ဘန္တေ, ပဿာမိ ဣဓေကစ္စေ ခတ္တိယပဏ္ဍိတေ နိပုဏေ ကတပရပ္ပဝါဒေ ဝါလဝေဓိရူပေ။ တေ ဘိန္ဒန္တာ [ဝေါဘိန္ဒန္တာ (သီ။)] မညေ စရန္တိ ပညာဂတေန ဒိဋ္ဌိဂတာနိ။ တေ သုဏန္တိ – ‘သမဏော ခလု, ဘော, ဂေါတမော အမုကံ နာမ ဂါမံ ဝါ နိဂမံ ဝါ ဩသရိဿတီ’တိ။ တေ ပဉှံ အဘိသင်္ခရောန္တိ – ‘ဣမံ မယံ ပဉှံ သမဏံ ဂေါတမံ ဥပသင်္ကမိတွာ ပုစ္ဆိဿာမ။ ဧဝံ စေ နော ပုဋ္ဌော ဧဝံ ဗျာကရိဿတိ, ဧဝမဿ မယံ ဝါဒံ အာရောပေဿာမ၊ ဧဝံ စေပိ နော ပုဋ္ဌော ဧဝံ ဗျာကရိဿတိ, ဧဝမ္ပိဿ မယံ ဝါဒံ အာရောပေဿာမာ’တိ။ တေ သုဏန္တိ – ‘သမဏော ခလု, ဘော, ဂေါတမော အမုကံ နာမ ဂါမံ ဝါ နိဂမံ ဝါ ဩသဋော’တိ။ တေ ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမန္တိ။ တေ ဘဂဝါ ဓမ္မိယာ ကထာယ သန္ဒဿေတိ သမာဒပေတိ သမုတ္တေဇေတိ သမ္ပဟံသေတိ။ တေ ဘဂဝတာ ဓမ္မိယာ ကထာယ သန္ဒဿိတာ သမာဒပိတာ သမုတ္တေဇိတာ သမ္ပဟံသိတာ န စေဝ ဘဂဝန္တံ ပဉှံ ပုစ္ဆန္တိ, ကုတော ဝါဒံ အာရောပေဿန္တိ? အညဒတ္ထု ဘဂဝတော သာဝကာ သမ္ပဇ္ဇန္တိ။ အယမ္ပိ ခေါ မေ, ဘန္တေ, ဘဂဝတိ ဓမ္မနွယော ဟောတိ ‘သမ္မာ–
(မ၊၂၊၃၂၅။)
သမ္ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ, သွာက္ခာတော ဘဂဝတာ ဓမ္မော, သုပ္ပဋိပန္နော ဘဂဝတော သာဝကသံဃော’တိ။
မြန်֍ ၃၇၂။ ‘‘ပုန စပရာဟံ, ဘန္တေ, ပဿာမိ ဣဓေကစ္စေ ဗြာဟ္မဏပဏ္ဍိတေ…ပေ… ဂဟပတိပဏ္ဍိတေ…ပေ… သမဏပဏ္ဍိတေ နိပုဏေ ကတပရပ္ပဝါဒေ ဝါလဝေဓိရူပေ။ တေ ဘိန္ဒန္တာ မညေ စရန္တိ ပညာဂတေန ဒိဋ္ဌိဂတာနိ။ တေ သုဏန္တိ – ‘သမဏော ခလု, ဘော, ဂေါတမော အမုကံ နာမ ဂါမံ ဝါ နိဂမံ ဝါ ဩသရိဿတီ’တိ။ တေ ပဉှံ အဘိသင်္ခရောန္တိ – ‘ဣမံ မယံ ပဉှံ သမဏံ ဂေါတမံ ဥပသင်္ကမိတွာ ပုစ္ဆိဿာမ။ ဧဝံ စေ နော ပုဋ္ဌော ဧဝံ ဗျာကရိဿတိ, ဧဝမဿ မယံ ဝါဒံ အာရောပေဿာမ၊ ဧဝံ စေပိ နော ပုဋ္ဌော ဧဝံ ဗျာကရိဿတိ, ဧဝမ္ပိဿ မယံ ဝါဒံ အာရောပေဿာမာ’တိ။ တေ သုဏန္တိ – ‘သမဏော ခလု, ဘော, ဂေါတမော အမုကံ နာမ ဂါမံ ဝါ နိဂမံ ဝါ ဩသဋော’တိ။ တေ ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမန္တိ။ တေ ဘဂဝါ ဓမ္မိယာ ကထာယ သန္ဒဿေတိ သမာဒပေတိ သမုတ္တေဇေတိ သမ္ပဟံသေတိ။ တေ ဘဂဝတာ ဓမ္မိယာ ကထာယ သန္ဒဿိတာ သမာဒပိတာ သမုတ္တေဇိတာ သမ္ပဟံသိတာ န စေဝ ဘဂဝန္တံ ပဉှံ ပုစ္ဆန္တိ, ကုတော ဝါဒံ အာရောပေဿန္တိ? အညဒတ္ထု ဘဂဝန္တံယေဝ ဩကာသံ ယာစန္တိ အဂါရသ္မာ အနဂါရိယံ ပဗ္ဗဇ္ဇာယ။ တေ ဘဂဝါ ပဗ္ဗာဇေတိ။ တေ တထာပဗ္ဗဇိတာ သမာနာ ဧကာ ဝူပကဋ္ဌာ အပ္ပမတ္တာ အာတာပိနော ပဟိတတ္တာ ဝိဟရန္တာ နစိရဿေဝ – ယဿတ္ထာယ ကုလပုတ္တာ သမ္မဒေဝ အဂါရသ္မာ အနဂါရိယံ ပဗ္ဗဇန္တိ တဒနုတ္တရံ – ဗြဟ္မစရိယပရိယောသာနံ ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတွာ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရန္တိ။ တေ ဧဝမာဟံသု – ‘မနံ ဝတ, ဘော, အနဿာမ၊ မနံ ဝတ, ဘော, ပနဿာမ’။ မယဉှိ ပုဗ္ဗေ အဿမဏာဝ သမာနာ သမဏာမှာတိ ပဋိဇာနိမှာ, အဗြာဟ္မဏာဝ သမာနာ ဗြာဟ္မဏာမှာတိ ပဋိဇာနိမှာ, အနရဟန္တောဝ သမာနာ အရဟန္တာမှာတိ ပဋိဇာနိမှာ။ ‘ဣဒါနိ ခေါမှ သမဏာ, ဣဒါနိ ခေါမှ ဗြာဟ္မဏာ, ဣဒါနိ ခေါမှ အရဟန္တော’တိ။ အယမ္ပိ ခေါ မေ, ဘန္တေ, ဘဂဝတိ ဓမ္မနွယော ဟောတိ – ‘သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ, သွာက္ခာတော ဘဂဝတာ ဓမ္မော, သုပ္ပဋိပန္နော ဘဂဝတော သာဝကသံဃော’တိ။
မြန်֍ ၃၇၃။ ‘‘ပုန စပရာဟံ, ဘန္တေ, ဣမေ ဣသိဒတ္တပုရာဏာ ထပတယော မမဘတ္တာ မမယာနာ, အဟံ နေသံ ဇီဝိကာယ [ဇီဝိတဿ (သီ။), ဇီဝိကံ (သီ။ အဋ္ဌ။), ဇီဝိတံ (သျာ။ ကံ။ ပီ။ က။)] ဒါတာ, ယသဿ အာဟတ္တာ၊
(မ၊၂၊၃၂၆။)
အထ စ ပန နော တထာ မယိ နိပစ္စကာရံ ကရောန္တိ ယထာ ဘဂဝတိ။ ဘူတပုဗ္ဗာဟံ, ဘန္တေ, သေနံ အဗ္ဘုယျာတော သမာနော ဣမေ စ ဣသိဒတ္တပုရာဏာ ထပတယော ဝီမံသမာနော အညတရသ္မိံ သမ္ဗာဓေ အာဝသထေ ဝါသံ ဥပဂစ္ဆိံ။ အထ ခေါ, ဘန္တေ, ဣမေ ဣသိဒတ္တပုရာဏာ ထပတယော ဗဟုဒေဝ ရတ္တိံ ဓမ္မိယာ ကထာယ ဝီတိနာမေတွာ, ယတော အဟောသိ ဘဂဝါ [အဿောသုံ ခေါ ဘဂဝန္တံ (သီ။ သျာ။ ကံ။ ပီ။)] တတော သီသံ ကတွာ မံ ပါဒတော ကရိတွာ နိပဇ္ဇိံသု။ တဿ မယှံ, ဘန္တေ, ဧတဒဟောသိ – ‘အစ္ဆရိယံ ဝတ, ဘော, အဗ္ဘုတံ ဝတ, ဘော! ဣမေ ဣသိဒတ္တပုရာဏာ ထပတယော မမဘတ္တာ မမယာနာ, အဟံ နေသံ ဇီဝိကာယ ဒါတာ, ယသဿ အာဟတ္တာ၊ အထ စ ပန နော တထာ မယိ နိပစ္စကာရံ ကရောန္တိ ယထာ ဘဂဝတိ။ အဒ္ဓါ ဣမေ အာယသ္မန္တော တဿ ဘဂဝတော သာသနေ ဥဠာရံ ပုဗ္ဗေနာပရံ ဝိသေသံ ဇာနန္တီ’တိ။ အယမ္ပိ ခေါ မေ, ဘန္တေ, ဘဂဝတိ ဓမ္မနွယော ဟောတိ – ‘သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ, သွာက္ခာတော ဘဂဝတာ ဓမ္မော, သုပ္ပဋိပန္နော ဘဂဝတော သာဝကသံဃော’တိ။
မြန်֍ ၃၇၄။ ‘‘ပုန စပရံ, ဘန္တေ, ဘဂဝါပိ ခတ္တိယော, အဟမ္ပိ ခတ္တိယော၊ ဘဂဝါပိ ကောသလော, အဟမ္ပိ ကောသလော၊ ဘဂဝါပိ အာသီတိကော, အဟမ္ပိ အာသီတိကော။ ယမ္ပိ, ဘန္တေ, ဘဂဝါပိ ခတ္တိယော အဟမ္ပိ ခတ္တိယော, ဘဂဝါပိ ကောသလော အဟမ္ပိ ကောသလော, ဘဂဝါပိ အာသီတိကော အဟမ္ပိ အာသီတိကော၊ ဣမိနာဝါရဟာမေဝါဟံ [ဣမိနာပါဟံ (က။)], ဘန္တေ, ဘဂဝတိ ပရမနိပစ္စကာရံ ကာတုံ, မိတ္တူပဟာရံ ဥပဒံသေတုံ။ ဟန္ဒ, စ ဒါနိ မယံ, ဘန္တေ, ဂစ္ဆာမ၊ ဗဟုကိစ္စာ မယံ ဗဟုကရဏီယာ’’တိ။ ‘‘ယဿဒါနိ တွံ, မဟာရာဇ, ကာလံ မညသီ’’တိ။ အထ ခေါ ရာဇာ ပသေနဒိ ကောသလော ဥဋ္ဌာယာသနာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ပဒက္ခိဏံ ကတွာ ပက္ကာမိ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ အစိရပက္ကန္တဿ ရညော ပသေနဒိဿ ကောသလဿ ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ – ‘‘ဧသော, ဘိက္ခဝေ, ရာဇာ ပသေနဒိ ကောသလော ဓမ္မစေတိယာနိ ဘာသိတွာ ဥဋ္ဌာယာသနာ ပက္ကန္တော။ ဥဂ္ဂဏှထ, ဘိက္ခဝေ, ဓမ္မစေတိယာနိ၊ ပရိယာပုဏာထ, ဘိက္ခဝေ, ဓမ္မစေတိယာနိ၊ ဓာရေထ, ဘိက္ခဝေ, ဓမ္မစေတိယာနိ။ အတ္ထသံဟိတာနိ, ဘိက္ခဝေ, ဓမ္မစေတိယာနိ အာဒိဗြဟ္မစရိယကာနီ’’တိ။
ဣဒမဝေါစ ဘဂဝါ။ အတ္တမနာ တေ ဘိက္ခူ ဘဂဝတော ဘာသိတံ အဘိနန္ဒုန္တိ။
ဓမ္မစေတိယသုတ္တံ နိဋ္ဌိတံ နဝမံ။
(မ၊၂၊၃၂၇။)
၁၀။ ကဏ္ဏကတ္ထလသုတ္တံ
မြန်֍ ၃၇၅။ ဧဝံ မေ သုတံ – ဧကံ သမယံ ဘဂဝါ ဥရုညာယံ [ဥဇုညာယံ (သီ။ ပီ။), ဥဒညာယံ (သျာ။ ကံ။)] ဝိဟရတိ ကဏ္ဏကတ္ထလေ မိဂဒါယေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ရာဇာ ပသေနဒိ ကောသလော ဥရုညံ အနုပ္ပတ္တော ဟောတိ ကေနစိဒေဝ ကရဏီယေန။ အထ ခေါ ရာဇာ ပသေနဒိ ကောသလော အညတရံ ပုရိသံ အာမန္တေသိ – ‘‘ဧဟိ တွံ, အမ္ဘော ပုရိသ, ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ မမ ဝစနေန ဘဂဝတော ပါဒေ သိရသာ ဝန္ဒာဟိ, အပ္ပါဗာဓံ အပ္ပါတင်္ကံ လဟုဋ္ဌာနံ ဗလံ ဖာသုဝိဟာရံ ပုစ္ဆ – ‘ရာဇာ, ဘန္တေ, ပသေနဒိ ကောသလော ဘဂဝတော ပါဒေ သိရသာ ဝန္ဒတိ, အပ္ပါဗာဓံ အပ္ပါတင်္ကံ လဟုဋ္ဌာနံ ဗလံ ဖာသုဝိဟာရံ ပုစ္ဆတီ’တိ။ ဧဝဉ္စ ဝဒေဟိ – ‘အဇ္ဇ ကိရ, ဘန္တေ, ရာဇာ ပသေနဒိ ကောသလော ပစ္ဆာဘတ္တံ ဘုတ္တပါတရာသော ဘဂဝန္တံ ဒဿနာယ ဥပသင်္ကမိဿတီ’’’တိ။ ‘‘ဧဝံ, ဒေဝါ’’တိ ခေါ သော ပုရိသော ရညော ပသေနဒိဿ ကောသလဿ ပဋိဿုတွာ ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ သော ပုရိသော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ရာဇာ, ဘန္တေ, ပသေနဒိ ကောသလော ဘဂဝတော ပါဒေ သိရသာ ဝန္ဒတိ, အပ္ပါဗာဓံ အပ္ပါတင်္ကံ လဟုဋ္ဌာနံ ဗလံ ဖာသုဝိဟာရံ ပုစ္ဆတိ၊ ဧဝဉ္စ ဝဒေတိ – ‘အဇ္ဇ ကိရ ဘန္တေ, ရာဇာ ပသေနဒိ ကောသလော ပစ္ဆာဘတ္တံ ဘုတ္တပါတရာသော ဘဂဝန္တံ ဒဿနာယ ဥပသင်္ကမိဿတီ’’’တိ။ အဿောသုံ ခေါ သောမာ စ ဘဂိနီ သကုလာ စ ဘဂိနီ – ‘‘အဇ္ဇ ကိရ ရာဇာ ပသေနဒိ ကောသလော ပစ္ဆာဘတ္တံ ဘုတ္တပါတရာသော ဘဂဝန္တံ ဒဿနာယ ဥပသင်္ကမိဿတီ’’တိ။ အထ ခေါ သောမာ စ ဘဂိနီ သကုလာ စ ဘဂိနီ ရာဇာနံ ပသေနဒိံ ကောသလံ ဘတ္တာဘိဟာရေ ဥပသင်္ကမိတွာ ဧတဒဝေါစုံ – ‘‘တေန ဟိ, မဟာရာဇ, အမှာကမ္ပိ ဝစနေန ဘဂဝတော ပါဒေ သိရသာ ဝန္ဒာဟိ, အပ္ပါဗာဓံ အပ္ပါတင်္ကံ လဟုဋ္ဌာနံ ဗလံ ဖာသုဝိဟာရံ ပုစ္ဆ – ‘သောမာ စ, ဘန္တေ, ဘဂိနီ သကုလာ စ ဘဂိနီ ဘဂဝတော ပါဒေ သိရသာ ဝန္ဒတိ, အပ္ပါဗာဓံ အပ္ပါတင်္ကံ လဟုဋ္ဌာနံ ဗလံ ဖာသုဝိဟာရံ ပုစ္ဆတီ’’’တိ။
မြန်֍ ၃၇၆။ အထ ခေါ ရာဇာ ပသေနဒိ ကောသလော ပစ္ဆာဘတ္တံ ဘုတ္တပါတရာသော ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ ရာဇာ ပသေနဒိ
(မ၊၂၊၃၂၈။)
ကောသလော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘သောမာ စ, ဘန္တေ, ဘဂိနီ သကုလာ စ ဘဂိနီ ဘဂဝတော ပါဒေ သိရသာ ဝန္ဒတိ [ဝန္ဒန္တိ (သီ။ သျာ။ ကံ။ ပီ။)], အပ္ပါဗာဓံ အပ္ပါတင်္ကံ လဟုဋ္ဌာနံ ဗလံ ဖာသုဝိဟာရံ ပုစ္ဆတီ’’တိ [ပုစ္ဆန္တီတိ (သီ။ သျာ။ ကံ။ ပီ။)]။ ‘‘ကိံ ပန, မဟာရာဇ, သောမာ စ ဘဂိနီ သကုလာ စ ဘဂိနီ အညံ ဒူတံ နာလတ္ထု’’န္တိ? ‘‘အဿောသုံ ခေါ, ဘန္တေ, သောမာ စ ဘဂိနီ သကုလာ စ ဘဂိနီ – ‘အဇ္ဇ ကိရ ရာဇာ ပသေနဒိ ကောသလော ပစ္ဆာဘတ္တံ ဘုတ္တပါတရာသော ဘဂဝန္တံ ဒဿနာယ ဥပသင်္ကမိဿတီ’တိ။ အထ ခေါ, ဘန္တေ, သောမာ စ ဘဂိနီ သကုလာ စ ဘဂိနီ မံ ဘတ္တာဘိဟာရေ ဥပသင်္ကမိတွာ ဧတဒဝေါစုံ – ‘တေန ဟိ, မဟာရာဇ, အမှာကမ္ပိ ဝစနေန ဘဂဝတော ပါဒေ သိရသာ ဝန္ဒာဟိ, အပ္ပါဗာဓံ အပ္ပါတင်္ကံ လဟုဋ္ဌာနံ ဗလံ ဖာသုဝိဟာရံ ပုစ္ဆ – သောမာ စ ဘဂိနီ သကုလာ စ ဘဂိနီ ဘဂဝတော ပါဒေ သိရသာ ဝန္ဒတိ, အပ္ပါဗာဓံ အပ္ပါတင်္ကံ လဟုဋ္ဌာနံ ဗလံ ဖာသုဝိဟာရံ ပုစ္ဆတီ’’’တိ။ ‘‘သုခိနိယော ဟောန္တု တာ, မဟာရာဇ, သောမာ စ ဘဂိနီ သကုလာ စ ဘဂိနီ’’တိ။
မြန်֍ ၃၇၇။ အထ ခေါ ရာဇာ ပသေနဒိ ကောသလော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘သုတံ မေတံ, ဘန္တေ, သမဏော ဂေါတမော ဧဝမာဟ – ‘နတ္ထိ သော သမဏော ဝါ ဗြာဟ္မဏော ဝါ ယော သဗ္ဗညူ သဗ္ဗဒဿာဝီ အပရိသေသံ ဉာဏဒဿနံ ပဋိဇာနိဿတိ, နေတံ ဌာနံ ဝိဇ္ဇတီ’တိ။ ယေ တေ, ဘန္တေ, ဧဝမာဟံသု – ‘သမဏော ဂေါတမော ဧဝမာဟ – နတ္ထိ သော သမဏော ဝါ ဗြာဟ္မဏော ဝါ ယော သဗ္ဗညူ သဗ္ဗဒဿာဝီ အပရိသေသံ ဉာဏဒဿနံ ပဋိဇာနိဿတိ, နေတံ ဌာနံ ဝိဇ္ဇတီ’တိ၊ ကစ္စိ တေ, ဘန္တေ, ဘဂဝတော ဝုတ္တဝါဒိနော, န စ ဘဂဝန္တံ အဘူတေန အဗ္ဘာစိက္ခန္တိ, ဓမ္မဿ စာနုဓမ္မံ ဗျာကရောန္တိ, န စ ကောစိ သဟဓမ္မိကော ဝါဒါနုဝါဒေါ ဂါရယှံ ဌာနံ အာဂစ္ဆတီ’’တိ? ‘‘ယေ တေ, မဟာရာဇ, ဧဝမာဟံသု – ‘သမဏော ဂေါတမော ဧဝမာဟ – နတ္ထိ သော သမဏော ဝါ ဗြာဟ္မဏော ဝါ ယော သဗ္ဗညူ သဗ္ဗဒဿာဝီ အပရိသေသံ ဉာဏဒဿနံ ပဋိဇာနိဿတိ, နေတံ ဌာနံ ဝိဇ္ဇတီ’တိ၊ န မေ တေ ဝုတ္တဝါဒိနော, အဗ္ဘာစိက္ခန္တိ စ ပန မံ တေ အသတာ အဘူတေနာ’’တိ။
မြန်֍ ၃၇၈။ အထ ခေါ ရာဇာ ပသေနဒိ ကောသလော ဝိဋဋူဘံ သေနာပတိံ အာမန္တေသိ – ‘‘ကော နု ခေါ, သေနာပတိ, ဣမံ ကထာဝတ္ထုံ ရာဇန္တေပုရေ အဗ္ဘုဒါဟာသီ’’တိ? ‘‘သဉ္ဇယော, မဟာရာဇ, ဗြာဟ္မဏော အာကာသဂေါတ္တော’’တိ။ အထ ခေါ ရာဇာ ပသေနဒိ ကောသလော အညတရံ ပုရိသံ အာမန္တေသိ – ‘‘ဧဟိ
(မ၊၂၊၃၂၉။)
တွံ, အမ္ဘော ပုရိသ, မမ ဝစနေန သဉ္ဇယံ ဗြာဟ္မဏံ အာကာသဂေါတ္တံ အာမန္တေဟိ – ‘ရာဇာ တံ, ဘန္တေ, ပသေနဒိ ကောသလော အာမန္တေတီ’’’တိ။ ‘‘ဧဝံ, ဒေဝါ’’တိ ခေါ သော ပုရိသော ရညော ပသေနဒိဿ ကောသလဿ ပဋိဿုတွာ ယေန သဉ္ဇယော ဗြာဟ္မဏော အာကာသဂေါတ္တော တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ သဉ္ဇယံ ဗြာဟ္မဏံ အာကာသဂေါတ္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ရာဇာ တံ, ဘန္တေ, ပသေနဒိ ကောသလော အာမန္တေတီ’’တိ။ အထ ခေါ ရာဇာ ပသေနဒိ ကောသလော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘သိယာ နု ခေါ, ဘန္တေ, ဘဂဝတာ အညဒေဝ ကိဉ္စိ သန္ဓာယ ဘာသိတံ, တဉ္စ ဇနော အညထာပိ ပစ္စာဂစ္ဆေယျ [ပစ္စာဂစ္ဆေယျာတိ, အဘိဇာနာမိ မဟာရာဇ ဝါစံ ဘာသိတာတိ (သီ။)]။ ယထာ ကထံ ပန, ဘန္တေ, ဘဂဝါ အဘိဇာနာတိ ဝါစံ ဘာသိတာ’’တိ? ‘‘ဧဝံ ခေါ အဟံ, မဟာရာဇ, အဘိဇာနာမိ ဝါစံ ဘာသိတာ – ‘နတ္ထိ သော သမဏော ဝါ ဗြာဟ္မဏော ဝါ ယော သကိဒေဝ သဗ္ဗံ ဉဿတိ, သဗ္ဗံ ဒက္ခိတိ, နေတံ ဌာနံ ဝိဇ္ဇတီ’’’တိ။ ‘‘ဟေတုရူပံ, ဘန္တေ, ဘဂဝါ အာဟ၊ သဟေတုရူပံ, ဘန္တေ, ဘဂဝါ အာဟ – ‘နတ္ထိ သော သမဏော ဝါ ဗြာဟ္မဏော ဝါ ယော သကိဒေဝ သဗ္ဗံ ဉဿတိ, သဗ္ဗံ ဒက္ခိတိ, နေတံ ဌာနံ ဝိဇ္ဇတီ’’’တိ။ ‘‘စတ္တာရောမေ, ဘန္တေ, ဝဏ္ဏာ – ခတ္တိယာ, ဗြာဟ္မဏာ, ဝေဿာ, သုဒ္ဒါ။ ဣမေသံ နု ခေါ, ဘန္တေ, စတုန္နံ ဝဏ္ဏာနံ သိယာ ဝိသေသော သိယာ နာနာကရဏ’’န္တိ? ‘‘စတ္တာရောမေ, မဟာရာဇ, ဝဏ္ဏာ – ခတ္တိယာ, ဗြာဟ္မဏာ, ဝေဿာ, သုဒ္ဒါ။ ဣမေသံ ခေါ, မဟာရာဇ, စတုန္နံ ဝဏ္ဏာနံ ဒွေ ဝဏ္ဏာ အဂ္ဂမက္ခာယန္တိ – ခတ္တိယာ စ ဗြာဟ္မဏာ စ – ယဒိဒံ အဘိဝါဒနပစ္စုဋ္ဌာနအဉ္ဇလိကမ္မသာမီစိကမ္မာနီ’’တိ [သာမိစိကမ္မာနန္တိ (သီ။)]။ ‘‘နာဟံ, ဘန္တေ, ဘဂဝန္တံ ဒိဋ္ဌဓမ္မိကံ ပုစ္ဆာမိ၊ သမ္ပရာယိကာဟံ, ဘန္တေ, ဘဂဝန္တံ ပုစ္ဆာမိ။ စတ္တာရောမေ, ဘန္တေ, ဝဏ္ဏာ – ခတ္တိယာ, ဗြာဟ္မဏာ, ဝေဿာ, သုဒ္ဒါ။ ဣမေသံ နု ခေါ, ဘန္တေ, စတုန္နံ ဝဏ္ဏာနံ သိယာ ဝိသေသော သိယာ နာနာကရဏ’’န္တိ။
မြန်֍ ၃၇၉။ ‘‘ပဉ္စိမာနိ, မဟာရာဇ, ပဓာနိယင်္ဂါနိ။ ကတမာနိ ပဉ္စ? ဣဓ, မဟာရာဇ, ဘိက္ခု သဒ္ဓေါ ဟောတိ, သဒ္ဒဟတိ တထာဂတဿ ဗောဓိံ – ‘ဣတိပိ သော ဘဂဝါ အရဟံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ ဝိဇ္ဇာစရဏသမ္ပန္နော သုဂတော လောကဝိဒူ အနုတ္တရော ပုရိသဒမ္မသာရထိ သတ္ထာ ဒေဝမနုဿာနံ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ’တိ၊ အပ္ပါဗာဓော ဟောတိ အပ္ပါတင်္ကော သမဝေပါကိနိယာ ဂဟဏိယာ သမန္နာဂတော နာတိသီတာယ နာစ္စုဏှာယ မဇ္ဈိမာယ ပဓာနက္ခမာယ၊ အသဌော ဟောတိ အမာယာဝီ ယထာဘူတံ အတ္တာနံ အာဝိကတ္တာ သတ္ထရိ ဝါ ဝိညူသု ဝါ သဗြဟ္မစာရီသု၊ အာရဒ္ဓဝီရိယော ဝိဟရတိ အကုသလာနံ
(မ၊၂၊၃၃၀။)
ဓမ္မာနံ ပဟာနာယ, ကုသလာနံ ဓမ္မာနံ ဥပသမ္ပဒါယ, ထာမဝါ ဒဠှပရက္ကမော အနိက္ခိတ္တဓုရော ကုသလေသု ဓမ္မေသု၊ ပညဝါ ဟောတိ ဥဒယတ္ထဂါမိနိယာ ပညာယ သမန္နာဂတော အရိယာယ နိဗ္ဗေဓိကာယ သမ္မာဒုက္ခက္ခယဂါမိနိယာ – ဣမာနိ ခေါ, မဟာရာဇ, ပဉ္စ ပဓာနိယင်္ဂါနိ။ စတ္တာရောမေ, မဟာရာဇ, ဝဏ္ဏာ – ခတ္တိယာ, ဗြာဟ္မဏာ, ဝေဿာ, သုဒ္ဒါ။ တေ စဿု ဣမေဟိ ပဉ္စဟိ ပဓာနိယင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတာ၊ ဧတ္ထ ပန နေသံ အဿ ဒီဃရတ္တံ ဟိတာယ သုခါယာ’’တိ။ ‘‘စတ္တာရောမေ, ဘန္တေ, ဝဏ္ဏာ – ခတ္တိယာ, ဗြာဟ္မဏာ, ဝေဿာ, သုဒ္ဒါ။ တေ စဿု ဣမေဟိ ပဉ္စဟိ ပဓာနိယင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတာ၊ ဧတ္ထ ပန နေသံ, ဘန္တေ, သိယာ ဝိသေသော သိယာ နာနာကရဏ’’န္တိ? ‘‘ဧတ္ထ ခေါ နေသာဟံ, မဟာရာဇ, ပဓာနဝေမတ္တတံ ဝဒါမိ။ သေယျထာပိဿု, မဟာရာဇ, ဒွေ ဟတ္ထိဒမ္မာ ဝါ အဿဒမ္မာ ဝါ ဂေါဒမ္မာ ဝါ သုဒန္တာ သုဝိနီတာ, ဒွေ ဟတ္ထိဒမ္မာ ဝါ အဿဒမ္မာ ဝါ ဂေါဒမ္မာ ဝါ အဒန္တာ အဝိနီတာ။ တံ ကိံ မညသိ, မဟာရာဇ, ယေ တေ ဒွေ ဟတ္ထိဒမ္မာ ဝါ အဿဒမ္မာ ဝါ ဂေါဒမ္မာ ဝါ သုဒန္တာ သုဝိနီတာ, အပိ နု တေ ဒန္တာဝ ဒန္တကာရဏံ ဂစ္ဆေယျုံ, ဒန္တာဝ ဒန္တဘူမိံ သမ္ပာပုဏေယျု’’န္တိ? ‘‘ဧဝံ, ဘန္တေ’’။ ‘‘ယေ ပန တေ ဒွေ ဟတ္ထိဒမ္မာ ဝါ အဿဒမ္မာ ဝါ ဂေါဒမ္မာ ဝါ အဒန္တာ အဝိနီတာ, အပိ နု တေ အဒန္တာဝ ဒန္တကာရဏံ ဂစ္ဆေယျုံ, အဒန္တာဝ ဒန္တဘူမိံ သမ္ပာပုဏေယျုံ, သေယျထာပိ တေ ဒွေ ဟတ္ထိဒမ္မာ ဝါ အဿဒမ္မာ ဝါ ဂေါဒမ္မာ ဝါ သုဒန္တာ သုဝိနီတာ’’တိ? ‘‘နော ဟေတံ, ဘန္တေ’’။ ‘‘ဧဝမေဝ ခေါ, မဟာရာဇ, ယံ တံ သဒ္ဓေန ပတ္တဗ္ဗံ အပ္ပါဗာဓေန အသဌေန အမာယာဝိနာ အာရဒ္ဓဝီရိယေန ပညဝတာ တံ ဝတ [တံ တထာ သော (က။)] အဿဒ္ဓေါ ဗဟွာဗာဓော သဌော မာယာဝီ ကုသီတော ဒုပ္ပညော ပါပုဏိဿတီတိ – နေတံ ဌာနံ ဝိဇ္ဇတီ’’တိ။
မြန်֍ ၃၈၀။ ‘‘ဟေတုရူပံ, ဘန္တေ, ဘဂဝါ အာဟ၊ သဟေတုရူပံ, ဘန္တေ, ဘဂဝါ အာဟ။ စတ္တာရောမေ, ဘန္တေ, ဝဏ္ဏာ – ခတ္တိယာ, ဗြာဟ္မဏာ, ဝေဿာ, သုဒ္ဒါ။ တေ စဿု ဣမေဟိ ပဉ္စဟိ ပဓာနိယင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတာ တေ စဿု သမ္မပ္ပဓာနာ၊ ဧတ္ထ ပန နေသံ, ဘန္တေ, သိယာ ဝိသေသော သိယာ နာနာကရဏ’’န္တိ? ‘‘ဧတ္ထ ခေါ [ဧတ္ထ ခေါ ပန (သီ။)] နေသာဟံ, မဟာရာဇ, န ကိဉ္စိ နာနာကရဏံ ဝဒါမိ – ယဒိဒံ ဝိမုတ္တိယာ ဝိမုတ္တိံ။ သေယျထာပိ, မဟာရာဇ, ပုရိသော သုက္ခံ သာကကဋ္ဌံ အာဒါယ အဂ္ဂိံ အဘိနိဗ္ဗတ္တေယျ, တေဇော
(မ၊၂၊၃၃၁။)
ပါတုကရေယျ၊ အထာပရော ပုရိသော သုက္ခံ သာလကဋ္ဌံ အာဒါယ အဂ္ဂိံ အဘိနိဗ္ဗတ္တေယျ, တေဇော ပါတုကရေယျ၊ အထာပရော ပုရိသော သုက္ခံ အမ္ဗကဋ္ဌံ အာဒါယ အဂ္ဂိံ အဘိနိဗ္ဗတ္တေယျ, တေဇော ပါတုကရေယျ၊ အထာပရော ပုရိသော သုက္ခံ ဥဒုမ္ဗရကဋ္ဌံ အာဒါယ အဂ္ဂိံ အဘိနိဗ္ဗတ္တေယျ, တေဇော ပါတုကရေယျ။ တံ ကိံ မညသိ, မဟာရာဇ, သိယာ နု ခေါ တေသံ အဂ္ဂီနံ နာနာဒါရုတော အဘိနိဗ္ဗတ္တာနံ ကိဉ္စိ နာနာကရဏံ အစ္စိယာ ဝါ အစ္စိံ, ဝဏ္ဏေန ဝါ ဝဏ္ဏံ, အာဘာယ ဝါ အာဘ’’န္တိ? ‘‘နော ဟေတံ, ဘန္တေ’’။ ‘‘ဧဝမေဝ ခေါ, မဟာရာဇ, ယံ တံ တေဇံ ဝီရိယာ နိမ္မထိတံ ပဓာနာဘိနိဗ္ဗတ္တံ [ဝိရိယံ နိပ္ဖရတိ, တံ ပစ္ဆာဘိနိဗ္ဗတ္တံ (သီ။)], နာဟံ တတ္ထ ကိဉ္စိ နာနာကရဏံ ဝဒါမိ – ယဒိဒံ ဝိမုတ္တိယာ ဝိမုတ္တိ’’န္တိ။ ‘‘ဟေတုရူပံ, ဘန္တေ, ဘဂဝါ အာဟ၊ သဟေတုရူပံ, ဘန္တေ, ဘဂဝါ အာဟ။ ကိံ ပန, ဘန္တေ, အတ္ထိ ဒေဝါ’’တိ? ‘‘ကိံ ပန တွံ, မဟာရာဇ, ဧဝံ ဝဒေသိ – ‘ကိံ ပန, ဘန္တေ, အတ္ထိ ဒေဝါ’’’တိ? ‘‘ယဒိ ဝါ တေ, ဘန္တေ, ဒေဝါ အာဂန္တာရော ဣတ္ထတ္တံ ယဒိ ဝါ အနာဂန္တာရော ဣတ္ထတ္တံ’’? ‘‘ယေ တေ, မဟာရာဇ, ဒေဝါ သဗျာဗဇ္ဈာ တေ ဒေဝါ အာဂန္တာရော ဣတ္ထတ္တံ, ယေ တေ ဒေဝါ အဗျာဗဇ္ဈာ တေ ဒေဝါ အနာဂန္တာရော ဣတ္ထတ္တ’’န္တိ။
မြန်֍ ၃၈၁။ ဧဝံ ဝုတ္တေ, ဝိဋ္ဋူဘော သေနာပတိ ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ယေ တေ, ဘန္တေ, ဒေဝါ သဗျာဗဇ္ဈာ အာဂန္တာရော ဣတ္ထတ္တံ တေ ဒေဝါ, ယေ တေ ဒေဝါ အဗျာဗဇ္ဈာ အနာဂန္တာရော ဣတ္ထတ္တံ တေ ဒေဝေ တမှာ ဌာနာ စာဝေဿန္တိ ဝါ ပဗ္ဗာဇေဿန္တိ ဝါ’’တိ။
အထ ခေါ အာယသ္မတော အာနန္ဒဿ ဧတဒဟောသိ – ‘‘အယံ ခေါ ဝိဋဋူဘော သေနာပတိ ရညော ပသေနဒိဿ ကောသလဿ ပုတ္တော၊ အဟံ ဘဂဝတော ပုတ္တော။ အယံ ခေါ ကာလော ယံ ပုတ္တော ပုတ္တေန မန္တေယျာ’’တိ။ အထ ခေါ အာယသ္မာ အာနန္ဒော ဝိဋဋူဘံ သေနာပတိံ အာမန္တေသိ – ‘‘တေန ဟိ, သေနာပတိ, တံ ယေဝေတ္ထ ပဋိပုစ္ဆိဿာမိ၊ ယထာ တေ ခမေယျ တထာ နံ ဗျာကရေယျာသိ။ တံ ကိံ မညသိ, သေနာပတိ, ယာဝတာ ရညော ပသေနဒိဿ ကောသလဿ ဝိဇိတံ ယတ္ထ စ ရာဇာ ပသေနဒိ ကောသလော ဣဿရိယာဓိပစ္စံ ရဇ္ဇံ ကာရေတိ, ပဟောတိ တတ္ထ ရာဇာ ပသေနဒိ ကောသလော သမဏံ ဝါ ဗြာဟ္မဏံ ဝါ ပုညဝန္တံ ဝါ အပုညဝန္တံ ဝါ ဗြဟ္မစရိယဝန္တံ ဝါ အဗြဟ္မစရိယဝန္တံ ဝါ တမှာ ဌာနာ စာဝေတုံ ဝါ ပဗ္ဗာဇေတုံ ဝါ’’တိ? ‘‘ယာဝတာ, ဘော, ရညော ပသေနဒိဿ ကောသလဿ ဝိဇိတံ ယတ္ထ စ ရာဇာ ပသေနဒိ ကောသလော ဣဿရိယာဓိပစ္စံ ရဇ္ဇံ ကာရေတိ, ပဟောတိ တတ္ထ ရာဇာ ပသေနဒိ
(မ၊၂၊၃၃၂။)
ကောသလော သမဏံ ဝါ ဗြာဟ္မဏံ ဝါ ပုညဝန္တံ ဝါ အပုညဝန္တံ ဝါ ဗြဟ္မစရိယဝန္တံ ဝါ အဗြဟ္မစရိယဝန္တံ ဝါ တမှာ ဌာနာ စာဝေတုံ ဝါ ပဗ္ဗာဇေတုံ ဝါ’’တိ။
‘‘တံ ကိံ မညသိ, သေနာပတိ, ယာဝတာ ရညော ပသေနဒိဿ ကောသလဿ အဝိဇိတံ ယတ္ထ စ ရာဇာ ပသေနဒိ ကောသလော န ဣဿရိယာဓိပစ္စံ ရဇ္ဇံ ကာရေတိ, တတ္ထ ပဟောတိ ရာဇာ ပသေနဒိ ကောသလော သမဏံ ဝါ ဗြာဟ္မဏံ ဝါ ပုညဝန္တံ ဝါ အပုညဝန္တံ ဝါ ဗြဟ္မစရိယဝန္တံ ဝါ အဗြဟ္မစရိယဝန္တံ ဝါ တမှာ ဌာနာ စာဝေတုံ ဝါ ပဗ္ဗာဇေတုံ ဝါ’’တိ? ‘‘ယာဝတာ, ဘော, ရညော ပသေနဒိဿ ကောသလဿ အဝိဇိတံ ယတ္ထ စ ရာဇာ ပသေနဒိ ကောသလော န ဣဿရိယာဓိပစ္စံ ရဇ္ဇံ ကာရေတိ, န တတ္ထ ပဟောတိ ရာဇာ ပသေနဒိ ကောသလော သမဏံ ဝါ ဗြာဟ္မဏံ ဝါ ပုညဝန္တံ ဝါ အပုညဝန္တံ ဝါ ဗြဟ္မစရိယဝန္တံ ဝါ အဗြဟ္မစရိယဝန္တံ ဝါ တမှာ ဌာနာ စာဝေတုံ ဝါ ပဗ္ဗာဇေတုံ ဝါ’’တိ။
‘‘တံ ကိံ မညသိ, သေနာပတိ, သုတာ တေ ဒေဝါ တာဝတိံသာ’’တိ? ‘‘ဧဝံ, ဘော။ သုတာ မေ ဒေဝါ တာဝတိံသာ။ ဣဓာပိ ဘောတာ ရညာ ပသေနဒိနာ ကောသလေန သုတာ ဒေဝါ တာဝတိံသာ’’တိ။ ‘‘တံ ကိံ မညသိ, သေနာပတိ, ပဟောတိ ရာဇာ ပသေနဒိ ကောသလော ဒေဝေ တာဝတိံသေ တမှာ ဌာနာ စာဝေတုံ ဝါ ပဗ္ဗာဇေတုံ ဝါ’’တိ? ‘‘ဒဿနမ္ပိ, ဘော, ရာဇာ ပသေနဒိ ကောသလော ဒေဝေ တာဝတိံသေ နပ္ပဟောတိ, ကုတော ပန တမှာ ဌာနာ စာဝေဿတိ ဝါ ပဗ္ဗာဇေဿတိ ဝါ’’တိ? ‘‘ဧဝမေဝ ခေါ, သေနာပတိ, ယေ တေ ဒေဝါ သဗျာဗဇ္ဈာ အာဂန္တာရော ဣတ္ထတ္တံ တေ ဒေဝါ, ယေ တေ ဒေဝါ အဗျာဗဇ္ဈာ အနာဂန္တာရော ဣတ္ထတ္တံ တေ ဒေဝေ ဒဿနာယပိ နပ္ပဟောန္တိ၊ ကုတော ပန တမှာ ဌာနာ စာဝေဿန္တိ ဝါ ပဗ္ဗာဇေဿန္တိ ဝါ’’တိ?
မြန်֍ ၃၈၂။ အထ ခေါ ရာဇာ ပသေနဒိ ကောသလော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ကောနာမော အယံ, ဘန္တေ, ဘိက္ခူ’’တိ? ‘‘အာနန္ဒော နာမ, မဟာရာဇာ’’တိ။ ‘‘အာနန္ဒော ဝတ, ဘော, အာနန္ဒရူပေါ ဝတ, ဘော! ဟေတုရူပံ, ဘန္တေ, အာယသ္မာ အာနန္ဒော အာဟ၊ သဟေတုရူပံ, ဘန္တေ, အာယသ္မာ အာနန္ဒော အာဟ။ ကိံ ပန, ဘန္တေ, အတ္ထိ ဗြဟ္မာ’’တိ? ‘‘ကိံ ပန တွံ, မဟာရာဇ, ဧဝံ ဝဒေသိ – ‘ကိံ ပန, ဘန္တေ, အတ္ထိ ဗြဟ္မာ’’’တိ? ‘‘ယဒိ ဝါ သော, ဘန္တေ, ဗြဟ္မာ အာဂန္တာ ဣတ္ထတ္တံ, ယဒိ ဝါ အနာဂန္တာ ဣတ္ထတ္တ’’န္တိ? ‘‘ယော သော, မဟာရာဇ, ဗြဟ္မာ သဗျာဗဇ္ဈော သော ဗြဟ္မာ အာဂန္တာ ဣတ္ထတ္တံ, ယော သော ဗြဟ္မာ အဗျာဗဇ္ဈော သော ဗြဟ္မာ အနာဂန္တာ ဣတ္ထတ္တ’’န္တိ။ အထ ခေါ အညတရော ပုရိသော ရာဇာနံ
(မ၊၂၊၃၃၃။)
ပသေနဒိံ ကောသလံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘သဉ္ဇယော, မဟာရာဇ, ဗြာဟ္မဏော အာကာသဂေါတ္တော အာဂတော’’တိ။ အထ ခေါ ရာဇာ ပသေနဒိ ကောသလော သဉ္ဇယံ ဗြာဟ္မဏံ အာကာသဂေါတ္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ကော နု ခေါ, ဗြာဟ္မဏ, ဣမံ ကထာဝတ္ထုံ ရာဇန္တေပုရေ အဗ္ဘုဒါဟာသီ’’တိ? ‘‘ဝိဋဋူဘော, မဟာရာဇ, သေနာပတီ’’တိ။ ဝိဋဋူဘော သေနာပတိ ဧဝမာဟ – ‘‘သဉ္ဇယော, မဟာရာဇ, ဗြာဟ္မဏော အာကာသဂေါတ္တော’’တိ။ အထ ခေါ အညတရော ပုရိသော ရာဇာနံ ပသေနဒိံ ကောသလံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ယာနကာလော, မဟာရာဇာ’’တိ။
အထ ခေါ ရာဇာ ပသေနဒိ ကောသလော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘သဗ္ဗညုတံ မယံ, ဘန္တေ, ဘဂဝန္တံ အပုစ္ဆိမှာ, သဗ္ဗညုတံ ဘဂဝါ ဗျာကာသိ၊ တဉ္စ ပနမှာကံ ရုစ္စတိ စေဝ ခမတိ စ, တေန စမှာ အတ္တမနာ။ စာတုဝဏ္ဏိသုဒ္ဓိံ မယံ, ဘန္တေ, ဘဂဝန္တံ အပုစ္ဆိမှာ, စာတုဝဏ္ဏိသုဒ္ဓိံ ဘဂဝါ ဗျာကာသိ၊ တဉ္စ ပနမှာကံ ရုစ္စတိ စေဝ ခမတိ စ, တေန စမှာ အတ္တမနာ။ အဓိဒေဝေ မယံ, ဘန္တေ, ဘဂဝန္တံ အပုစ္ဆိမှာ, အဓိဒေဝေ ဘဂဝါ ဗျာကာသိ၊ တဉ္စ ပနမှာကံ ရုစ္စတိ စေဝ ခမတိ စ, တေန စမှာ အတ္တမနာ။ အဓိဗြဟ္မာနံ မယံ, ဘန္တေ, ဘဂဝန္တံ အပုစ္ဆိမှာ, အဓိဗြဟ္မာနံ ဘဂဝါ ဗျာကာသိ၊ တဉ္စ ပနမှာကံ ရုစ္စတိ စေဝ ခမတိ စ, တေန စမှာ အတ္တမနာ။ ယံ ယဒေဝ စ မယံ ဘဂဝန္တံ အပုစ္ဆိမှာ တံ တဒေဝ ဘဂဝါ ဗျာကာသိ၊ တဉ္စ ပနမှာကံ ရုစ္စတိ စေဝ ခမတိ စ, တေန စမှာ အတ္တမနာ။ ဟန္ဒ, စ ဒါနိ မယံ, ဘန္တေ, ဂစ္ဆာမ၊ ဗဟုကိစ္စာ မယံ ဗဟုကရဏီယာ’’တိ။ ‘‘ယဿဒါနိ တွံ, မဟာရာဇ, ကာလံ မညသီ’’တိ။ အထ ခေါ ရာဇာ ပသေနဒိ ကောသလော ဘဂဝတော ဘာသိတံ အဘိနန္ဒိတွာ အနုမောဒိတွာ ဥဋ္ဌာယာသနာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ပဒက္ခိဏံ ကတွာ ပက္ကာမီတိ။
ကဏ္ဏကတ္ထလသုတ္တံ နိဋ္ဌိတံ ဒသမံ။
ရာဇဝဂ္ဂေါ နိဋ္ဌိတော စတုတ္ထော။
တဿုဒ္ဒါနံ –
ဃဋိကာရော ရဋ္ဌပါလော, မဃဒေဝေါ မဓုရိယံ၊
ဗောဓိ အင်္ဂုလိမာလော စ, ပိယဇာတံ ဗာဟိတိကံ၊
ဓမ္မစေတိယသုတ္တဉ္စ, ဒသမံ ကဏ္ဏကတ္ထလံ။
(မ၊၂၊၃၃၄။)
၅။ ဗြာဟ္မဏဝဂ္ဂေါ
၁။ ဗြဟ္မာယုသုတ္တံ
မြန်֍ ၃၈၃။ ဧဝံ မေ သုတံ – ဧကံ သမယံ ဘဂဝါ ဝိဒေဟေသု စာရိကံ စရတိ မဟတာ ဘိက္ခုသံဃေန သဒ္ဓိံ ပဉ္စမတ္တေဟိ ဘိက္ခုသတေဟိ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဗြဟ္မာယု ဗြာဟ္မဏော မိထိလာယံ ပဋိဝသတိ ဇိဏ္ဏော ဝုဍ္ဎော မဟလ္လကော အဒ္ဓဂတော ဝယောအနုပ္ပတ္တော, ဝီသဝဿသတိကော ဇာတိယာ, တိဏ္ဏံ ဝေဒါနံ [ဗေဒါနံ (က။)] ပါရဂူ သနိဃဏ္ဍုကေဋုဘာနံ သာက္ခရပ္ပဘေဒါနံ ဣတိဟာသပဉ္စမာနံ, ပဒကော, ဝေယျာကရဏော, လောကာယတမဟာပုရိသလက္ခဏေသု အနဝယော။ အဿောသိ ခေါ ဗြဟ္မာယု ဗြာဟ္မဏော – ‘‘သမဏော ခလု ဘော, ဂေါတမော သကျပုတ္တော သကျကုလာ ပဗ္ဗဇိတော ဝိဒေဟေသု စာရိကံ စရတိ မဟတာ ဘိက္ခုသံဃေန သဒ္ဓိံ ပဉ္စမတ္တေဟိ ဘိက္ခုသတေဟိ။ တံ ခေါ ပန ဘဝန္တံ ဂေါတမံ ဧဝံ ကလျာဏော ကိတ္တိသဒ္ဒေါ အဗ္ဘုဂ္ဂတော – ‘ဣတိပိ သော ဘဂဝါ အရဟံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ ဝိဇ္ဇာစရဏသမ္ပန္နော သုဂတော လောကဝိဒူ အနုတ္တရော ပုရိသဒမ္မသာရထိ သတ္ထာ ဒေဝမနုဿာနံ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါတိ။ သော ဣမံ လောကံ သဒေဝကံ သမာရကံ သဗြဟ္မကံ သဿမဏဗြာဟ္မဏိံ ပဇံ သဒေဝမနုဿံ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတွာ ပဝေဒေတိ။ သော ဓမ္မံ ဒေသေတိ အာဒိကလျာဏံ မဇ္ဈေကလျာဏံ ပရိယောသာနကလျာဏံ သာတ္ထံ သဗျဉ္ဇနံ, ကေဝလပရိပုဏ္ဏံ ပရိသုဒ္ဓံ ဗြဟ္မစရိယံ ပကာသေတိ။ သာဓု ခေါ ပန တထာရူပါနံ အရဟတံ ဒဿနံ ဟောတီ’’’တိ။
မြန်֍ ၃၈၄။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဗြဟ္မာယုဿ ဗြာဟ္မဏဿ ဥတ္တရော နာမ မာဏဝေါ အန္တေဝါသီ ဟောတိ တိဏ္ဏံ ဝေဒါနံ ပါရဂူ သနိဃဏ္ဍုကေဋုဘာနံ သာက္ခရပ္ပဘေဒါနံ ဣတိဟာသပဉ္စမာနံ, ပဒကော, ဝေယျာကရဏော, လောကာယတမဟာပုရိသလက္ခဏေသု အနဝယော။ အထ ခေါ ဗြဟ္မာယု ဗြာဟ္မဏော ဥတ္တရံ မာဏဝံ အာမန္တေသိ – ‘‘အယံ, တာတ ဥတ္တရ, သမဏော ဂေါတမော သကျပုတ္တော သကျကုလာ ပဗ္ဗဇိတော ဝိဒေဟေသု စာရိကံ စရတိ မဟတာ ဘိက္ခုသံဃေန သဒ္ဓိံ ပဉ္စမတ္တေဟိ ဘိက္ခုသတေဟိ။ တံ ခေါ ပန ဘဝန္တံ ဂေါတမံ ဧဝံ ကလျာဏော ကိတ္တိသဒ္ဒေါ အဗ္ဘုဂ္ဂတော – ‘ဣတိပိ သော ဘဂဝါ အရဟံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ…ပေ… သာဓု ခေါ ပန တထာရူပါနံ အရဟတံ
(မ၊၂၊၃၃၅။)
ဒဿနံ ဟောတီ’တိ။ ဧဟိ တွံ, တာတ ဥတ္တရ, ယေန သမဏော ဂေါတမော တေနုပသင်္ကမ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ သမဏံ ဂေါတမံ ဇာနာဟိ ယဒိ ဝါ တံ ဘဝန္တံ ဂေါတမံ တထာ သန္တံယေဝ သဒ္ဒေါ အဗ္ဘုဂ္ဂတော, ယဒိ ဝါ နော တထာ၊ ယဒိ ဝါ သော ဘဝံ ဂေါတမော တာဒိသော, ယဒိ ဝါ န တာဒိသော။ တထာ မယံ တံ ဘဝန္တံ ဂေါတမံ ဝေဒိဿာမာ’’တိ။ ‘‘ယထာ ကထံ ပနာဟံ, ဘော, တံ ဘဝန္တံ ဂေါတမံ ဇာနိဿာမိ ယဒိ ဝါ တံ ဘဝန္တံ ဂေါတမံ တထာ သန္တံယေဝ သဒ္ဒေါ အဗ္ဘုဂ္ဂတော, ယဒိ ဝါ နော တထာ၊ ယဒိ ဝါ သော ဘဝံ ဂေါတမော တာဒိသော, ယဒိ ဝါ န တာဒိသော’’တိ။ ‘‘အာဂတာနိ ခေါ, တာတ ဥတ္တရ, အမှာကံ မန္တေသု ဒွတ္တိံသမဟာပုရိသလက္ခဏာနိ, ယေဟိ သမန္နာဂတဿ မဟာပုရိသဿ ဒွေယေဝ ဂတိယော ဘဝန္တိ အနညာ။ သစေ အဂါရံ အဇ္ဈာဝသတိ, ရာဇာ ဟောတိ စက္ကဝတ္တီ ဓမ္မိကော ဓမ္မရာဇာ စာတုရန္တော ဝိဇိတာဝီ ဇနပဒတ္ထာဝရိယပ္ပတ္တော သတ္တရတနသမန္နာဂတော။ တဿိမာနိ သတ္တ ရတနာနိ ဘဝန္တိ, သေယျထိဒံ – စက္ကရတနံ, ဟတ္ထိရတနံ, အဿရတနံ, မဏိရတနံ, ဣတ္ထိရတနံ, ဂဟပတိရတနံ, ပရိဏာယကရတနမေဝ သတ္တမံ။ ပရောသဟဿံ ခေါ ပနဿ ပုတ္တာ ဘဝန္တိ သူရာ ဝီရင်္ဂရူပါ ပရသေနပ္ပမဒ္ဒနာ။ သော ဣမံ ပထဝိံ သာဂရပရိယန္တံ အဒဏ္ဍေန အသတ္ထေန ဓမ္မေန [ဓမ္မေန သမေန (က။)] အဘိဝိဇိယ အဇ္ဈာဝသတိ။ သစေ ခေါ ပန အဂါရသ္မာ အနဂါရိယံ ပဗ္ဗဇတိ, အရဟံ ဟောတိ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ လောကေ ဝိဝဋ္ဋစ္ဆဒေါ။ အဟံ ခေါ ပန, တာတ ဥတ္တရ, မန္တာနံ ဒါတာ၊ တွံ မန္တာနံ ပဋိဂ္ဂဟေတာ’’တိ။
မြန်֍ ၃၈၅။ ‘‘ဧဝံ, ဘော’’တိ ခေါ ဥတ္တရော မာဏဝေါ ဗြဟ္မာယုဿ ဗြာဟ္မဏဿ ပဋိဿုတွာ ဥဋ္ဌာယာသနာ ဗြဟ္မာယုံ ဗြာဟ္မဏံ အဘိဝါဒေတွာ ပဒက္ခိဏံ ကတွာ ဝိဒေဟေသု ယေန ဘဂဝါ တေန စာရိကံ ပက္ကာမိ။ အနုပုဗ္ဗေန စာရိကံ စရမာနော ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝတာ သဒ္ဓိံ သမ္မောဒိ။ သမ္မောဒနီယံ ကထံ သာရဏီယံ ဝီတိသာရေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ ဥတ္တရော မာဏဝေါ ဘဂဝတော ကာယေ ဒွတ္တိံသမဟာပုရိသလက္ခဏာနိ သမန္နေသိ။ အဒ္ဒသာ ခေါ ဥတ္တရော မာဏဝေါ ဘဂဝတော ကာယေ ဒွတ္တိံသမဟာပုရိသလက္ခဏာနိ, ယေဘုယျေန ထပေတွာ ဒွေ။ ဒွီသု မဟာပုရိသလက္ခဏေသု ကင်္ခတိ ဝိစိကိစ္ဆတိ နာဓိမုစ္စတိ န သမ္ပသီဒတိ – ကောသောဟိတေ စ ဝတ္ထဂုယှေ, ပဟူတဇိဝှတာယ စ။ အထ ခေါ ဘဂဝတော ဧတဒဟောသိ – ‘‘ပဿတိ ခေါ မေ အယံ ဥတ္တရော မာဏဝေါ
(မ၊၂၊၃၃၆။)
ဒွတ္တိံသမဟာပုရိသလက္ခဏာနိ, ယေဘုယျေန ထပေတွာ ဒွေ။ ဒွီသု မဟာပုရိသလက္ခဏေသု ကင်္ခတိ ဝိစိကိစ္ဆတိ နာဓိမုစ္စတိ န သမ္ပသီဒတိ – ကောသောဟိတေ စ ဝတ္ထဂုယှေ, ပဟူတဇိဝှတာယ စာ’’တိ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ တထာရူပံ ဣဒ္ဓါဘိသင်္ခါရံ အဘိသင်္ခါသိ ယထာ အဒ္ဒသ ဥတ္တရော မာဏဝေါ ဘဂဝတော ကောသောဟိတံ ဝတ္ထဂုယှံ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ဇိဝှံ နိန္နာမေတွာ ဥဘောပိ ကဏ္ဏသောတာနိ အနုမသိ ပဋိမသိ [ပရိမသိ (သီ။ က။)]၊ ဥဘောပိ နာသိကသောတာနိ [နာသိကာသောတာနိ (သီ။)] အနုမသိ ပဋိမသိ၊ ကေဝလမ္ပိ နလာဋမဏ္ဍလံ ဇိဝှါယ ဆာဒေသိ။ အထ ခေါ ဥတ္တရဿ မာဏဝဿ ဧတဒဟောသိ – ‘‘သမန္နာဂတော ခေါ သမဏော ဂေါတမော ဒွတ္တိံသမဟာပုရိသလက္ခဏေဟိ။ ယံနူနာဟံ သမဏံ ဂေါတမံ အနုဗန္ဓေယျံ, ဣရိယာပထမဿ ပဿေယျ’’န္တိ။ အထ ခေါ ဥတ္တရော မာဏဝေါ သတ္တမာသာနိ ဘဂဝန္တံ အနုဗန္ဓိ ဆာယာဝ အနပါယိနီ [အနုပါယိနီ (သျာ။ ကံ။ က။)]။
မြန်֍ ၃၈၆။ အထ ခေါ ဥတ္တရော မာဏဝေါ သတ္တန္နံ မာသာနံ အစ္စယေန ဝိဒေဟေသု ယေန မိထိလာ တေန စာရိကံ ပက္ကာမိ။ အနုပုဗ္ဗေန စာရိကံ စရမာနော ယေန မိထိလာ ယေန ဗြဟ္မာယု ဗြာဟ္မဏော တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဗြဟ္မာယုံ ဗြာဟ္မဏံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နံ ခေါ ဥတ္တရံ မာဏဝံ ဗြဟ္မာယု ဗြာဟ္မဏော ဧတဒဝေါစ – ‘‘ကစ္စိ, တာတ ဥတ္တရ, တံ ဘဝန္တံ ဂေါတမံ တထာ သန္တံယေဝ သဒ္ဒေါ အဗ္ဘုဂ္ဂတော, နော အညထာ? ကစ္စိ ပန သော ဘဝံ ဂေါတမော တာဒိသော, နော အညာဒိသော’’တိ? ‘‘တထာ သန္တံယေဝ, ဘော, တံ ဘဝန္တံ ဂေါတမံ သဒ္ဒေါ အဗ္ဘုဂ္ဂတော, နော အညထာ၊ တာဒိသောဝ [တာဒိသောဝ ဘော (သီ။ ပီ။), တာဒိသော စ ခေါ (သျာ။ ကံ။ က။)] သော ဘဝံ ဂေါတမော, နော အညာဒိသော။ သမန္နာဂတော စ [သမန္နာဂတော စ ဘော (သဗ္ဗတ္ထ)] သော ဘဝံ ဂေါတမော ဒွတ္တိံသမဟာပုရိသလက္ခဏေဟိ။
‘‘သုပ္ပတိဋ္ဌိတပါဒေါ ခေါ ပန ဘဝံ ဂေါတမော၊ ဣဒမ္ပိ တဿ ဘောတော ဂေါတမဿ မဟာပုရိသဿ မဟာပုရိသလက္ခဏံ ဘဝတိ။
‘‘ဟေဋ္ဌာ ခေါ ပန တဿ ဘောတော ဂေါတမဿ ပါဒတလေသု စက္ကာနိ ဇာတာနိ သဟဿာရာနိ သနေမိကာနိ သနာဘိကာနိ သဗ္ဗာကာရပရိပူရာနိ။
(မ၊၂၊၃၃၇။)
‘‘အာယတပဏှိ ခေါ ပန သော ဘဝံ ဂေါတမော…
‘‘ဒီဃင်္ဂုလိ ခေါ ပန သော ဘဝံ ဂေါတမော…
‘‘မုဒုတလုနဟတ္ထပါဒေါ ခေါ ပန သော ဘဝံ ဂေါတမော…
‘‘ဇာလဟတ္ထပါဒေါ ခေါ ပန သော ဘဝံ ဂေါတမော…
‘‘ဥဿင်္ခပါဒေါ ခေါ ပန သော ဘဝံ ဂေါတမော…
‘‘ဧဏိဇင်္ဃော ခေါ ပန သော ဘဝံ ဂေါတမော…
‘‘ဌိတကော ခေါ ပန သော ဘဝံ ဂေါတမော အနောနမန္တော ဥဘောဟိ ပါဏိတလေဟိ ဇဏ္ဏုကာနိ ပရိမသတိ ပရိမဇ္ဇတိ…
‘‘ကောသောဟိတဝတ္ထဂုယှော ခေါ ပန သော ဘဝံ ဂေါတမော…
‘‘သုဝဏ္ဏဝဏ္ဏော ခေါ ပန သော ဘဝံ ဂေါတမော ကဉ္စနသန္နိဘတ္တစော…
‘‘သုခုမစ္ဆဝိ ခေါ ပန သော ဘဝံ ဂေါတမော။ သုခုမတ္တာ ဆဝိယာ ရဇောဇလ္လံ ကာယေ န ဥပလိမ္ပတိ…
‘‘ဧကေကလောမော ခေါ ပန သော ဘဝံ ဂေါတမော၊ ဧကေကာနိ လောမာနိ လောမကူပေသု ဇာတာနိ…
‘‘ဥဒ္ဓဂ္ဂလောမော ခေါ ပန သော ဘဝံ ဂေါတမော၊ ဥဒ္ဓဂ္ဂါနိ လောမာနိ ဇာတာနိ နီလာနိ အဉ္ဇနဝဏ္ဏာနိ ကုဏ္ဍလာဝဋ္ဋာနိ ဒက္ခိဏာဝဋ္ဋကဇာတာနိ…
‘‘ဗြဟ္မုဇုဂတ္တော ခေါ ပန သော ဘဝံ ဂေါတမော…
‘‘သတ္တုဿဒေါ ခေါ ပန သော ဘဝံ ဂေါတမော…
‘‘သီဟပုဗ္ဗဒ္ဓကာယော ခေါ ပန သော ဘဝံ ဂေါတမော…
‘‘စိတန္တရံသော ခေါ ပန သော ဘဝံ ဂေါတမော…
‘‘နိဂြောဓပရိမဏ္ဍလော ခေါ ပန သော ဘဝံ ဂေါတမော၊ ယာဝတကွဿ ကာယော တာဝတကွဿ ဗျာမော, ယာဝတကွဿ ဗျာမော တာဝတကွဿ ကာယော…
‘‘သမဝဋ္ဋက္ခန္ဓော ခေါ ပန သော ဘဝံ ဂေါတမော…
‘‘ရသဂ္ဂသဂ္ဂီ ခေါ ပန သော ဘဝံ ဂေါတမော…
(မ၊၂၊၃၃၈။)
‘‘သီဟဟနု ခေါ ပန သော ဘဝံ ဂေါတမော…
‘‘စတ္တာလီသဒန္တော ခေါ ပန သော ဘဝံ ဂေါတမော…
‘‘သမဒန္တော ခေါ ပန သော ဘဝံ ဂေါတမော…
‘‘အဝိရဠဒန္တော ခေါ ပန သော ဘဝံ ဂေါတမော…
‘‘သုသုက္ကဒါဌော ခေါ ပန သော ဘဝံ ဂေါတမော…
‘‘ပဟူတဇိဝှေါ ခေါ ပန သော ဘဝံ ဂေါတမော…
‘‘ဗြဟ္မဿရော ခေါ ပန သော ဘဝံ ဂေါတမော ကရဝိကဘာဏီ…
‘‘အဘိနီလနေတ္တော ခေါ ပန သော ဘဝံ ဂေါတမော…
‘‘ဂေါပခုမော ခေါ ပန သော ဘဝံ ဂေါတမော…
‘‘ဥဏ္ဏာ ခေါ ပနဿ ဘောတော ဂေါတမဿ ဘမုကန္တရေ ဇာတာ ဩဒါတာ မုဒုတူလသန္နိဘာ…
‘‘ဥဏှီသသီသော ခေါ ပန သော ဘဝံ ဂေါတမော၊ ဣဒမ္ပိ တဿ ဘောတော ဂေါတမဿ မဟာပုရိသဿ မဟာပုရိသလက္ခဏံ ဘဝတိ။
‘‘ဣမေဟိ ခေါ, ဘော, သော ဘဝံ ဂေါတမော ဒွတ္တိံသမဟာပုရိသလက္ခဏေဟိ သမန္နာဂတော။
မြန်֍ ၃၈၇။ ‘‘ဂစ္ဆန္တော ခေါ ပန သော ဘဝံ ဂေါတမော ဒက္ခိဏေနေဝ ပါဒေန ပဌမံ ပက္ကမတိ။ သော နာတိဒူရေ ပါဒံ ဥဒ္ဓရတိ, နာစ္စာသန္နေ ပါဒံ နိက္ခိပတိ၊ သော နာတိသီဃံ ဂစ္ဆတိ, နာတိသဏိကံ ဂစ္ဆတိ၊ န စ အဒ္ဒုဝေန အဒ္ဒုဝံ သံဃဋ္ဋေန္တော ဂစ္ဆတိ, န စ ဂေါပ္ဖကေန ဂေါပ္ဖကံ သံဃဋ္ဋေန္တော ဂစ္ဆတိ။ သော ဂစ္ဆန္တော န သတ္ထိံ ဥန္နာမေတိ, န သတ္ထိံ ဩနာမေတိ၊ န သတ္ထိံ သန္နာမေတိ, န သတ္ထိံ ဝိနာမေတိ။ ဂစ္ဆတော ခေါ ပန တဿ ဘောတော ဂေါတမဿ အဓရကာယောဝ [အဍ္ဎကာယောဝ (က။), အာရဒ္ဓကာယောဝ (သျာ။ ကံ။)] ဣဉ္ဇတိ, န စ ကာယဗလေန ဂစ္ဆတိ။ အပလောကေန္တော ခေါ ပန သော ဘဝံ ဂေါတမော သဗ္ဗကာယေနေဝ အပလောကေတိ၊ သော န ဥဒ္ဓံ ဥလ္လောကေတိ, န အဓော ဩလောကေတိ၊ န စ ဝိပေက္ခမာနော ဂစ္ဆတိ, ယုဂမတ္တဉ္စ ပေက္ခတိ၊ တတော စဿ ဥတ္တရိ အနာဝဋံ ဉာဏဒဿနံ ဘဝတိ။ သော အန္တရဃရံ ပဝိသန္တော န ကာယံ
(မ၊၂၊၃၃၉။)
ဥန္နာမေတိ, န ကာယံ ဩနာမေတိ၊ န ကာယံ သန္နာမေတိ, န ကာယံ ဝိနာမေတိ။ သော နာတိဒူရေ နာစ္စာသန္နေ အာသနဿ ပရိဝတ္တတိ, န စ ပါဏိနာ အာလမ္ဗိတွာ အာသနေ နိသီဒတိ, န စ အာသနသ္မိံ ကာယံ ပက္ခိပတိ။ သော အန္တရဃရေ နိသိန္နော သမာနော န ဟတ္ထကုက္ကုစ္စံ အာပဇ္ဇတိ, န ပါဒကုက္ကုစ္စံ အာပဇ္ဇတိ၊ န အဒ္ဒုဝေန အဒ္ဒုဝံ အာရောပေတွာ နိသီဒတိ၊ န စ ဂေါပ္ဖကေန ဂေါပ္ဖကံ အာရောပေတွာ နိသီဒတိ၊ န စ ပါဏိနာ ဟနုကံ ဥပဒဟိတွာ [ဥပါဒိယိတွာ (သီ။ ပီ။)] နိသီဒတိ။ သော အန္တရဃရေ နိသိန္နော သမာနော န ဆမ္ဘတိ န ကမ္ပတိ န ဝေဓတိ န ပရိတဿတိ။ သော အဆမ္ဘီ အကမ္ပီ အဝေဓီ အပရိတဿီ ဝိဂတလောမဟံသော။ ဝိဝေကဝတ္တော စ သော ဘဝံ ဂေါတမော အန္တရဃရေ နိသိန္နော ဟောတိ။ သော ပတ္တောဒကံ ပဋိဂ္ဂဏှန္တော န ပတ္တံ ဥန္နာမေတိ, န ပတ္တံ ဩနာမေတိ၊ န ပတ္တံ သန္နာမေတိ, န ပတ္တံ ဝိနာမေတိ။ သော ပတ္တောဒကံ ပဋိဂ္ဂဏှာတိ နာတိထောကံ နာတိဗဟုံ။ သော န ခုလုခုလုကာရကံ [ဗုလုဗုလုကာရကံ (သီ။)] ပတ္တံ ဓောဝတိ, န သမ္ပရိဝတ္တကံ ပတ္တံ ဓောဝတိ, န ပတ္တံ ဘူမိယံ နိက္ခိပိတွာ ဟတ္ထေ ဓောဝတိ၊ ဟတ္ထေသု ဓောတေသု ပတ္တော ဓောတော ဟောတိ, ပတ္တေ ဓောတေ ဟတ္ထာ ဓောတာ ဟောန္တိ။ သော ပတ္တောဒကံ ဆဍ္ဍေတိ နာတိဒူရေ နာစ္စာသန္နေ, န စ ဝိစ္ဆဍ္ဍယမာနော။ သော ဩဒနံ ပဋိဂ္ဂဏှန္တော န ပတ္တံ ဥန္နာမေတိ, န ပတ္တံ ဩနာမေတိ၊ န ပတ္တံ သန္နာမေတိ, န ပတ္တံ ဝိနာမေတိ။ သော ဩဒနံ ပဋိဂ္ဂဏှာတိ နာတိထောကံ နာတိဗဟုံ။ ဗျဉ္ဇနံ ခေါ ပန ဘဝံ ဂေါတမော ဗျဉ္ဇနမတ္တာယ အာဟာရေတိ, န စ ဗျဉ္ဇနေန အာလောပံ အတိနာမေတိ။ ဒွတ္တိက္ခတ္တုံ ခေါ ဘဝံ ဂေါတမော မုခေ အာလောပံ သမ္ပရိဝတ္တေတွာ အဇ္ဈောဟရတိ၊ န စဿ ကာစိ ဩဒနမိဉ္ဇာ အသမ္ဘိန္နာ ကာယံ ပဝိသတိ, န စဿ ကာစိ ဩဒနမိဉ္ဇာ မုခေ အဝသိဋ္ဌာ ဟောတိ၊ အထာပရံ အာလောပံ ဥပနာမေတိ။ ရသပဋိသံဝေဒီ ခေါ ပန သော ဘဝံ ဂေါတမော အာဟာရံ အာဟာရေတိ, နော စ ရသရာဂပဋိသံဝေဒီ။
‘‘အဋ္ဌင်္ဂသမန္နာဂတံ [အဋ္ဌင်္ဂသမန္နာဂတော (က။)] ခေါ ပန သော ဘဝံ ဂေါတမော အာဟာရံ အာဟာရေတိ – နေဝ ဒဝါယ, န မဒါယ န မဏ္ဍနာယ န ဝိဘူသနာယ, ယာဝဒေဝ ဣမဿ ကာယဿ ဌိတိယာ ယာပနာယ, ဝိဟိံသူပရတိယာ ဗြဟ္မစရိယာနုဂ္ဂဟာယ – ‘ဣတိ ပုရာဏဉ္စ ဝေဒနံ ပဋိဟင်္ခါမိ နဝဉ္စ ဝေဒနံ န ဥပ္ပါဒေဿာမိ, ယာတြာ စ မေ ဘဝိဿတိ အနဝဇ္ဇတာ စ ဖာသုဝိဟာရော
(မ၊၂၊၃၄၀။)
စာ’တိ။ သော ဘုတ္တာဝီ ပတ္တောဒကံ ပဋိဂ္ဂဏှန္တော န ပတ္တံ ဥန္နာမေတိ, န ပတ္တံ ဩနာမေတိ၊ န ပတ္တံ သန္နာမေတိ, န ပတ္တံ ဝိနာမေတိ။ သော ပတ္တောဒကံ ပဋိဂ္ဂဏှာတိ နာတိထောကံ နာတိဗဟုံ။ သော န ခုလုခုလုကာရကံ ပတ္တံ ဓောဝတိ, န သမ္ပရိဝတ္တကံ ပတ္တံ ဓောဝတိ, န ပတ္တံ ဘူမိယံ နိက္ခိပိတွာ ဟတ္ထေ ဓောဝတိ၊ ဟတ္ထေသု ဓောတေသု ပတ္တော ဓောတော ဟောတိ, ပတ္တေ ဓောတေ ဟတ္ထာ ဓောတာ ဟောန္တိ။ သော ပတ္တောဒကံ ဆဍ္ဍေတိ နာတိဒူရေ နာစ္စာသန္နေ, န စ ဝိစ္ဆဍ္ဍယမာနော။ သော ဘုတ္တာဝီ န ပတ္တံ ဘူမိယံ နိက္ခိပတိ နာတိဒူရေ နာစ္စာသန္နေ, န စ အနတ္ထိကော ပတ္တေန ဟောတိ, န စ အတိဝေလာနုရက္ခီ ပတ္တသ္မိံ။ သော ဘုတ္တာဝီ မုဟုတ္တံ တုဏှီ နိသီဒတိ, န စ အနုမောဒနဿ ကာလမတိနာမေတိ။ သော ဘုတ္တာဝီ အနုမောဒတိ, န တံ ဘတ္တံ ဂရဟတိ, န အညံ ဘတ္တံ ပဋိကင်္ခတိ၊ အညဒတ္ထု ဓမ္မိယာ ကထာယ တံ ပရိသံ သန္ဒဿေတိ သမာဒပေတိ သမုတ္တေဇေတိ သမ္ပဟံသေတိ။ သော တံ ပရိသံ ဓမ္မိယာ ကထာယ သန္ဒဿေတွာ သမာဒပေတွာ သမုတ္တေဇေတွာ သမ္ပဟံသေတွာ ဥဋ္ဌာယာသနာ ပက္ကမတိ။ သော နာတိသီဃံ ဂစ္ဆတိ, နာတိသဏိကံ ဂစ္ဆတိ, န စ မုစ္စိတုကာမော ဂစ္ဆတိ၊ န စ တဿ ဘောတော ဂေါတမဿ ကာယေ စီဝရံ အစ္စုက္ကဋ္ဌံ ဟောတိ န စ အစ္စောက္ကဋ္ဌံ, န စ ကာယသ္မိံ အလ္လီနံ န စ ကာယသ္မာ အပကဋ္ဌံ၊ န စ တဿ ဘောတော ဂေါတမဿ ကာယမှာ ဝါတော စီဝရံ အပဝဟတိ၊ န စ တဿ ဘောတော ဂေါတမဿ ကာယေ ရဇောဇလ္လံ ဥပလိမ္ပတိ။ သော အာရာမဂတော နိသီဒတိ ပညတ္တေ အာသနေ။ နိသဇ္ဇ ပါဒေ ပက္ခာလေတိ၊ န စ သော ဘဝံ ဂေါတမော ပါဒမဏ္ဍနာနုယောဂမနုယုတ္တော ဝိဟရတိ။ သော ပါဒေ ပက္ခာလေတွာ နိသီဒတိ ပလ္လင်္ကံ အာဘုဇိတွာ ဥဇုံ ကာယံ ပဏိဓာယ ပရိမုခံ သတိံ ဥပဋ္ဌပေတွာ။ သော နေဝ အတ္တဗျာဗာဓာယ စေတေတိ, န ပရဗျာဗာဓာယ စေတေတိ, န ဥဘယဗျာဗာဓာယ စေတေတိ၊ အတ္တဟိတပရဟိတဥဘယဟိတသဗ္ဗလောကဟိတမေဝ သော ဘဝံ ဂေါတမော စိန္တေန္တော နိသိန္နော ဟောတိ။ သော အာရာမဂတော ပရိသတိ ဓမ္မံ ဒေသေတိ, န တံ ပရိသံ ဥဿာဒေတိ, န တံ ပရိသံ အပသာဒေတိ၊ အညဒတ္ထု ဓမ္မိယာ ကထာယ တံ ပရိသံ သန္ဒဿေတိ သမာဒပေတိ သမုတ္တေဇေတိ သမ္ပဟံသေတိ။
‘‘အဋ္ဌင်္ဂသမန္နာဂတော ခေါ ပနဿ ဘောတော ဂေါတမဿ မုခတော ဃောသော နိစ္ဆရတိ – ဝိဿဋ္ဌော စ, ဝိညေယျော စ, မဉ္ဇု စ, သဝနီယော စ, ဗိန္ဒု စ, အဝိသာရီ စ, ဂမ္ဘီရော စ, နိန္နာဒီ စ။ ယထာပရိသံ ခေါ ပန သော
(မ၊၂၊၃၄၁။)
ဘဝံ ဂေါတမော သရေန ဝိညာပေတိ, န စဿ ဗဟိဒ္ဓါ ပရိသာယ ဃောသော နိစ္ဆရတိ။ တေ တေန ဘောတာ ဂေါတမေန ဓမ္မိယာ ကထာယ သန္ဒဿိတာ သမာဒပိတာ သမုတ္တေဇိတာ သမ္ပဟံသိတာ ဥဋ္ဌာယာသနာ ပက္ကမန္တိ အဝလောကယမာနာယေဝ [အပလောကယမာနာယေဝ (သီ။ က။)] အဝိဇဟိတတ္တာ [အဝိဇဟန္တာဘာဝေန (သီ။ သျာ။ ကံ။ ပီ။)]။ အဒ္ဒသာမ ခေါ မယံ, ဘော, တံ ဘဝန္တံ ဂေါတမံ ဂစ္ဆန္တံ, အဒ္ဒသာမ ဌိတံ, အဒ္ဒသာမ အန္တရဃရံ ပဝိသန္တံ, အဒ္ဒသာမ အန္တရဃရေ နိသိန္နံ တုဏှီဘူတံ, အဒ္ဒသာမ အန္တရဃရေ ဘုဉ္ဇန္တံ, အဒ္ဒသာမ ဘုတ္တာဝိံ နိသိန္နံ တုဏှီဘူတံ, အဒ္ဒသာမ ဘုတ္တာဝိံ အနုမောဒန္တံ, အဒ္ဒသာမ အာရာမံ ဂစ္ဆန္တံ, အဒ္ဒသာမ အာရာမဂတံ နိသိန္နံ တုဏှီဘူတံ, အဒ္ဒသာမ အာရာမဂတံ ပရိသတိ ဓမ္မံ ဒေသေန္တံ။ ဧဒိသော စ ဧဒိသော စ သော ဘဝံ ဂေါတမော, တတော စ ဘိယျော’’တိ။
မြန်֍ ၃၈၈။ ဧဝံ ဝုတ္တေ, ဗြဟ္မာယု ဗြာဟ္မဏော ဥဋ္ဌာယာသနာ ဧကံသံ ဥတ္တရာသင်္ဂံ ကရိတွာ ယေန ဘဂဝါ တေနဉ္ဇလိံ ပဏာမေတွာ တိက္ခတ္တုံ ဥဒါနံ ဥဒါနေတိ –
‘‘နမော တဿ ဘဂဝတော အရဟတော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဿ။
‘‘နမော တဿ ဘဂဝတော အရဟတော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဿ။
‘‘နမော တဿ ဘဂဝတော အရဟတော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဿာ’’တိ။
‘‘အပ္ပေဝ နာမ မယံ ကဒါစိ ကရဟစိ တေန ဘောတာ ဂေါတမေန သမာဂစ္ဆေယျာမ? အပ္ပေဝ နာမ သိယာ ကောစိဒေဝ ကထာသလ္လာပေါ’’တိ!
မြန်֍ ၃၈၉။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ဝိဒေဟေသု အနုပုဗ္ဗေန စာရိကံ စရမာနော ယေန မိထိလာ တဒဝသရိ။ တတြ သုဒံ ဘဂဝါ မိထိလာယံ ဝိဟရတိ မဃဒေဝမ္ဗဝနေ။ အဿောသုံ ခေါ မိထိလေယျကာ [မေထိလေယျကာ (သီ။ ပီ။)] ဗြာဟ္မဏဂဟပတိကာ – ‘‘သမဏော ခလု, ဘော, ဂေါတမော သကျပုတ္တော သကျကုလာ ပဗ္ဗဇိတော ဝိဒေဟေသု စာရိကံ စရမာနော မဟတာ ဘိက္ခုသံဃေန သဒ္ဓိံ ပဉ္စမတ္တေဟိ ဘိက္ခုသတေဟိ မိထိလံ အနုပ္ပတ္တော, မိထိလာယံ ဝိဟရတိ မဃဒေဝမ္ဗဝနေ။ တံ ခေါ ပန ဘဝန္တံ ဂေါတမံ ဧဝံ ကလျာဏော ကိတ္တိသဒ္ဒေါ အဗ္ဘုဂ္ဂတော – ‘ဣတိပိ သော ဘဂဝါ အရဟံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ ဝိဇ္ဇာစရဏသမ္ပန္နော သုဂတော လောကဝိဒူ အနုတ္တရော ပုရိသဒမ္မသာရထိ သတ္ထာ ဒေဝမနုဿာနံ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါတိ။ သော ဣမံ လောကံ သဒေဝကံ သမာရကံ သဗြဟ္မကံ သဿမဏ-
(မ၊၂၊၃၄၂။)
ဗြာဟ္မဏိံ ပဇံ သဒေဝမနုဿံ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတွာ ပဝေဒေတိ။ သော ဓမ္မံ ဒေသေတိ အာဒိကလျာဏံ မဇ္ဈေကလျာဏံ ပရိယောသာနကလျာဏံ သာတ္ထံ သဗျဉ္ဇနံ, ကေဝလပရိပုဏ္ဏံ ပရိသုဒ္ဓံ ဗြဟ္မစရိယံ ပကာသေတိ။ သာဓု ခေါ ပန တထာရူပါနံ အရဟတံ ဒဿနံ ဟောတီ’’’တိ။
အထ ခေါ မိထိလေယျကာ ဗြာဟ္မဏဂဟပတိကာ ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိံသု၊ ဥပသင်္ကမိတွာ အပ္ပေကစ္စေ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိံသု၊ အပ္ပေကစ္စေ ဘဂဝတာ သဒ္ဓိံ သမ္မောဒိံသု, သမ္မောဒနီယံ ကထံ သာရဏီယံ ဝီတိသာရေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိံသု၊ အပ္ပေကစ္စေ ယေန ဘဂဝါ တေနဉ္ဇလိံ ပဏာမေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိံသု၊ အပ္ပေကစ္စေ ဘဂဝတော သန္တိကေ နာမဂေါတ္တံ သာဝေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိံသု၊ အပ္ပေကစ္စေ တုဏှီဘူတာ ဧကမန္တံ နိသီဒိံသု။
မြန်֍ ၃၉၀။ အဿောသိ ခေါ ဗြဟ္မာယု ဗြာဟ္မဏော – ‘‘သမဏော ခလု, ဘော, ဂေါတမော သကျပုတ္တော သကျကုလာ ပဗ္ဗဇိတော မိထိလံ အနုပ္ပတ္တော, မိထိလာယံ ဝိဟရတိ မဃဒေဝမ္ဗဝနေ’’တိ။ အထ ခေါ ဗြဟ္မာယု ဗြာဟ္မဏော သမ္ဗဟုလေဟိ သာဝကေဟိ သဒ္ဓိံ ယေန မဃဒေဝမ္ဗဝနံ တေနုပသင်္ကမိ။ အထ ခေါ ဗြဟ္မာယုနော ဗြာဟ္မဏဿ အဝိဒူရေ အမ္ဗဝနဿ ဧတဒဟောသိ – ‘‘န ခေါ မေတံ ပတိရူပံ ယောဟံ ပုဗ္ဗေ အပ္ပဋိသံဝိဒိတော သမဏံ ဂေါတမံ ဒဿနာယ ဥပသင်္ကမေယျ’’န္တိ။ အထ ခေါ ဗြဟ္မာယု ဗြာဟ္မဏော အညတရံ မာဏဝကံ အာမန္တေသိ – ‘‘ဧဟိ တွံ, မာဏဝက, ယေန သမဏော ဂေါတမော တေနုပသင်္ကမ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ မမ ဝစနေန သမဏံ ဂေါတမံ အပ္ပါဗာဓံ အပ္ပါတင်္ကံ လဟုဋ္ဌာနံ ဗလံ ဖာသုဝိဟာရံ ပုစ္ဆ – ‘ဗြဟ္မာယု, ဘော ဂေါတမ, ဗြာဟ္မဏော ဘဝန္တံ ဂေါတမံ အပ္ပါဗာဓံ အပ္ပါတင်္ကံ လဟုဋ္ဌာနံ ဗလံ ဖာသုဝိဟာရံ ပုစ္ဆတီ’တိ။ ဧဝဉ္စ ဝဒေဟိ – ‘ဗြဟ္မာယု, ဘော ဂေါတမ, ဗြာဟ္မဏော ဇိဏ္ဏော ဝုဍ္ဎော မဟလ္လကော အဒ္ဓဂတော ဝယောအနုပ္ပတ္တော, ဝီသဝဿသတိကော ဇာတိယာ, တိဏ္ဏံ ဝေဒါနံ ပါရဂူ သနိဃဏ္ဍုကေဋုဘာနံ သာက္ခရပ္ပဘေဒါနံ ဣတိဟာသပဉ္စမာနံ, ပဒကော, ဝေယျာကရဏော, လောကာယတမဟာပုရိသလက္ခဏေသု အနဝယော။ ယာဝတာ, ဘော, ဗြာဟ္မဏဂဟပတိကာ မိထိလာယံ ပဋိဝသန္တိ, ဗြဟ္မာယု တေသံ ဗြာဟ္မဏော အဂ္ဂမက္ခာယတိ – ယဒိဒံ ဘောဂေဟိ၊ ဗြဟ္မာယု တေသံ ဗြာဟ္မဏော အဂ္ဂမက္ခာယတိ – ယဒိဒံ မန္တေဟိ၊ ဗြဟ္မာယု တေသံ ဗြာဟ္မဏော အဂ္ဂမက္ခာယတိ – ယဒိဒံ အာယုနာ စေဝ ယသသာ စ။ သော ဘောတော ဂေါတမဿ ဒဿနကာမော’’’တိ။
(မ၊၂၊၃၄၃။)
‘‘ဧဝံ, ဘော’’တိ ခေါ သော မာဏဝကော ဗြဟ္မာယုဿ ဗြာဟ္မဏဿ ပဋိဿုတွာ ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝတာ သဒ္ဓိံ သမ္မောဒိ။ သမ္မောဒနီယံ ကထံ သာရဏီယံ ဝီတိသာရေတွာ ဧကမန္တံ အဋ္ဌာသိ။ ဧကမန္တံ ဌိတော ခေါ သော မာဏဝကော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ဗြဟ္မာယု, ဘော ဂေါတမ, ဗြာဟ္မဏော ဘဝန္တံ ဂေါတမံ အပ္ပါဗာဓံ အပ္ပါတင်္ကံ လဟုဋ္ဌာနံ ဗလံ ဖာသုဝိဟာရံ ပုစ္ဆတိ၊ ဧဝဉ္စ ဝဒေတိ – ‘ဗြဟ္မာယု, ဘော ဂေါတမ, ဗြာဟ္မဏော ဇိဏ္ဏော ဝုဍ္ဎော မဟလ္လကော အဒ္ဓဂတော ဝယောအနုပ္ပတ္တော, ဝီသဝဿသတိကော ဇာတိယာ, တိဏ္ဏံ ဝေဒါနံ ပါရဂူ သနိဃဏ္ဍုကေဋုဘာနံ သာက္ခရပ္ပဘေဒါနံ ဣတိဟာသပဉ္စမာနံ, ပဒကော, ဝေယျာကရဏော, လောကာယတမဟာပုရိသလက္ခဏေသု အနဝယော။ ယာဝတာ, ဘော, ဗြာဟ္မဏဂဟပတိကာ မိထိလာယံ ပဋိဝသန္တိ, ဗြဟ္မာယု တေသံ ဗြာဟ္မဏော အဂ္ဂမက္ခာယတိ – ယဒိဒံ ဘောဂေဟိ၊ ဗြဟ္မာယု တေသံ ဗြာဟ္မဏော အဂ္ဂမက္ခာယတိ – ယဒိဒံ မန္တေဟိ၊ ဗြဟ္မာယု တေသံ ဗြာဟ္မဏော အဂ္ဂမက္ခာယတိ – ယဒိဒံ အာယုနာ စေဝ ယသသာ စ။ သော ဘောတော ဂေါတမဿ ဒဿနကာမော’’’တိ။ ‘‘ယဿဒါနိ, မာဏဝ, ဗြဟ္မာယု ဗြာဟ္မဏော ကာလံ မညတီ’’တိ။ အထ ခေါ သော မာဏဝကော ယေန ဗြဟ္မာယု ဗြာဟ္မဏော တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဗြဟ္မာယုံ ဗြာဟ္မဏံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ကတာဝကာသော ခေါမှိ ဘဝတာ သမဏေန ဂေါတမေန။ ယဿဒါနိ ဘဝံ ကာလံ မညတီ’’တိ။
မြန်֍ ၃၉၁။ အထ ခေါ ဗြဟ္မာယု ဗြာဟ္မဏော ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ။ အဒ္ဒသာ ခေါ သာ ပရိသာ ဗြဟ္မာယုံ ဗြာဟ္မဏံ ဒူရတောဝ အာဂစ္ဆန္တံ။ ဒိသွာန ဩရမိယ [ဩရမတ္ထ (သျာ။ ကံ။ ပီ။), ဩရမထ, ဩရမတိ (က။), အထ နံ (သီ။), ဩရမိယာတိ ပန တွာပစ္စယန္တတထသံဝဏ္ဏနာနုရူပံ ဝိသောဓိတပဒံ] ဩကာသမကာသိ ယထာ တံ ဉာတဿ ယသဿိနော။ အထ ခေါ ဗြဟ္မာယု ဗြာဟ္မဏော တံ ပရိသံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘အလံ, ဘော! နိသီဒထ တုမှေ သကေ အာသနေ။ ဣဓာဟံ သမဏဿ ဂေါတမဿ သန္တိကေ နိသီဒိဿာမီ’’တိ။
အထ ခေါ ဗြဟ္မာယု ဗြာဟ္မဏော ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝတာ သဒ္ဓိံ သမ္မောဒိ။ သမ္မောဒနီယံ ကထံ သာရဏီယံ ဝီတိသာရေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ ဗြဟ္မာယု ဗြာဟ္မဏော
(မ၊၂၊၃၄၄။)
ဘဂဝတော ကာယေ ဒွတ္တိံသမဟာပုရိသလက္ခဏာနိ သမန္နေသိ။ အဒ္ဒသာ ခေါ ဗြဟ္မာယု ဗြာဟ္မဏော ဘဂဝတော ကာယေ ဒွတ္တိံသမဟာပုရိသလက္ခဏာနိ, ယေဘုယျေန ဌပေတွာ ဒွေ။ ဒွီသု မဟာပုရိသလက္ခဏေသု ကင်္ခတိ ဝိစိကိစ္ဆတိ နာဓိမုစ္စတိ န သမ္ပသီဒတိ – ကောသောဟိတေ စ ဝတ္ထဂုယှေ, ပဟူတဇိဝှတာယ စ။ အထ ခေါ ဗြဟ္မာယု ဗြာဟ္မဏော ဘဂဝန္တံ ဂါထာဟိ အဇ္ဈဘာသိ –
‘‘ယေ မေ ဒွတ္တိံသာတိ သုတာ, မဟာပုရိသလက္ခဏာ၊
ဒုဝေ တေသံ န ပဿာမိ, ဘောတော ကာယသ္မိံ ဂေါတမ။
‘‘ကစ္စိ ကောသောဟိတံ ဘောတော, ဝတ္ထဂုယှံ နရုတ္တမ၊
နာရီသမာနသဝှယာ, ကစ္စိ ဇိဝှါ န ဒဿကာ [နာရီသဟနာမ သဝှယာ, ကစ္စိ ဇိဝှါ နရဿိကာ၊ (သီ။ သျာ။ ကံ။ ပီ။)]။
‘‘ကစ္စိ ပဟူတဇိဝှေါသိ, ယထာ တံ ဇာနိယာမသေ၊
နိန္နာမယေတံ ပဟူတံ, ကင်္ခံ ဝိနယ နော ဣသေ။
‘‘ဒိဋ္ဌဓမ္မဟိတတ္ထာယ, သမ္ပရာယသုခါယ စ၊
ကတာဝကာသာ ပုစ္ဆာမ, ယံ ကိဉ္စိ အဘိပတ္ထိတ’’န္တိ။
မြန်֍ ၃၉၂။ အထ ခေါ ဘဂဝတော ဧတဒဟောသိ – ‘‘ပဿတိ ခေါ မေ အယံ ဗြဟ္မာယု ဗြာဟ္မဏော ဒွတ္တိံသမဟာပုရိသလက္ခဏာနိ, ယေဘုယျေန ဌပေတွာ ဒွေ။ ဒွီသု မဟာပုရိသလက္ခဏေသု ကင်္ခတိ ဝိစိကိစ္ဆတိ နာဓိမုစ္စတိ န သမ္ပသီဒတိ – ကောသောဟိတေ စ ဝတ္ထဂုယှေ, ပဟူတဇိဝှတာယ စာ’’တိ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ တထာရူပံ ဣဒ္ဓါဘိသင်္ခါရံ အဘိသင်္ခါသိ ယထာ အဒ္ဒသ ဗြဟ္မာယု ဗြာဟ္မဏော ဘဂဝတော ကောသောဟိတံ ဝတ္ထဂုယှံ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ဇိဝှံ နိန္နာမေတွာ ဥဘောပိ ကဏ္ဏသောတာနိ အနုမသိ ပဋိမသိ၊ ဥဘောပိ နာသိကသောတာနိ အနုမသိ ပဋိမသိ၊ ကေဝလမ္ပိ နလာဋမဏ္ဍလံ ဇိဝှါယ ဆာဒေသိ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ဗြဟ္မာယုံ ဗြာဟ္မဏံ ဂါထာဟိ ပစ္စဘာသိ –
‘‘ယေ တေ ဒွတ္တိံသာတိ သုတာ, မဟာပုရိသလက္ခဏာ၊
သဗ္ဗေ တေ မမ ကာယသ္မိံ, မာ တေ [မာ ဝေါ (က။)] ကင်္ခါဟု ဗြာဟ္မဏ။
‘‘အဘိညေယျံ အဘိညာတံ, ဘာဝေတဗ္ဗဉ္စ ဘာဝိတံ၊
ပဟာတဗ္ဗံ ပဟီနံ မေ, တသ္မာ ဗုဒ္ဓေါသ္မိ ဗြာဟ္မဏ။
(မ၊၂၊၃၄၅။)
‘‘ဒိဋ္ဌဓမ္မဟိတတ္ထာယ, သမ္ပရာယသုခါယ စ၊
ကတာဝကာသော ပုစ္ဆဿု, ယံ ကိဉ္စိ အဘိပတ္ထိတ’’န္တိ။
မြန်֍ ၃၉၃။ အထ ခေါ ဗြဟ္မာယုဿ ဗြာဟ္မဏဿ ဧတဒဟောသိ – ‘‘ကတာဝကာသော ခေါမှိ သမဏေန ဂေါတမေန။ ကိံ နု ခေါ အဟံ သမဏံ ဂေါတမံ ပုစ္ဆေယျံ – ‘ဒိဋ္ဌဓမ္မိကံ ဝါ အတ္ထံ သမ္ပရာယိကံ ဝါ’’’တိ။ အထ ခေါ ဗြဟ္မာယုဿ ဗြာဟ္မဏဿ ဧတဒဟောသိ – ‘‘ကုသလော ခေါ အဟံ ဒိဋ္ဌဓမ္မိကာနံ အတ္ထာနံ။ အညေပိ မံ ဒိဋ္ဌဓမ္မိကံ အတ္ထံ ပုစ္ဆန္တိ။ ယံနူနာဟံ သမဏံ ဂေါတမံ သမ္ပရာယိကံယေဝ အတ္ထံ ပုစ္ဆေယျ’’န္တိ။ အထ ခေါ ဗြဟ္မာယု ဗြာဟ္မဏော ဘဂဝန္တံ ဂါထာဟိ အဇ္ဈဘာသိ –
‘‘ကထံ ခေါ ဗြာဟ္မဏော ဟောတိ, ကထံ ဘဝတိ ဝေဒဂူ၊
တေဝိဇ္ဇော ဘော ကထံ ဟောတိ, သောတ္ထိယော ကိန္တိ ဝုစ္စတိ။
‘‘အရဟံ ဘော ကထံ ဟောတိ, ကထံ ဘဝတိ ကေဝလီ၊
မုနိ စ ဘော ကထံ ဟောတိ, ဗုဒ္ဓေါ ကိန္တိ ပဝုစ္စတီ’’တိ။
မြန်֍ ၃၉၄။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ဗြဟ္မာယုံ ဗြာဟ္မဏံ ဂါထာဟိ ပစ္စဘာသိ –
‘‘ပုဗ္ဗေနိဝါသံ ယော ဝေဒိ, သဂ္ဂါပါယဉ္စ ပဿတိ၊
အထော ဇာတိက္ခယံ ပတ္တော, အဘိညာ ဝေါသိတော မုနိ။
‘‘စိတ္တံ ဝိသုဒ္ဓံ ဇာနာတိ, မုတ္တံ ရာဂေဟိ သဗ္ဗသော၊
ပဟီနဇာတိမရဏော, ဗြဟ္မစရိယဿ ကေဝလီ၊
ပါရဂူ သဗ္ဗဓမ္မာနံ, ဗုဒ္ဓေါ တာဒီ ပဝုစ္စတီ’’တိ။
ဧဝံ ဝုတ္တေ, ဗြဟ္မာယု ဗြာဟ္မဏော ဥဋ္ဌာယာသနာ ဧကံသံ ဥတ္တရာသင်္ဂံ ကရိတွာ ဘဂဝတော ပါဒေသု သိရသာ နိပတိတွာ ဘဂဝတော ပါဒါနိ မုခေန စ ပရိစုမ္ဗတိ, ပါဏီဟိ စ ပရိသမ္ဗာဟတိ, နာမဉ္စ သာဝေတိ – ‘‘ဗြဟ္မာယု အဟံ, ဘော ဂေါတမ, ဗြာဟ္မဏော၊ ဗြဟ္မာယု အဟံ, ဘော ဂေါတမ, ဗြာဟ္မဏော’’တိ။ အထ ခေါ သာ ပရိသာ အစ္ဆရိယဗ္ဘုတစိတ္တဇာတာ အဟောသိ – ‘‘အစ္ဆရိယံ ဝတ, ဘော, အဗ္ဘုတံ ဝတ, ဘော! ယတြ ဟိ နာမာယံ ဗြဟ္မာယု ဗြာဟ္မဏော ဉာတော ယသဿီ ဧဝရူပံ ပရမနိပစ္စကာရံ ကရိဿတီ’’တိ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ဗြဟ္မာယုံ ဗြာဟ္မဏံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘အလံ, ဗြာဟ္မဏ, ဥဋ္ဌဟ နိသီဒ တွံ သကေ အာသနေ ယတော တေ မယိ စိတ္တံ ပသန္န’’န္တိ။ အထ ခေါ ဗြဟ္မာယု ဗြာဟ္မဏော ဥဋ္ဌဟိတွာ သကေ အာသနေ နိသီဒိ။
(မ၊၂၊၃၄၆။)
မြန်֍ ၃၉၅။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ဗြဟ္မာယုဿ ဗြာဟ္မဏဿ အနုပုဗ္ဗိံ ကထံ ကထေသိ, သေယျထိဒံ – ဒါနကထံ, သီလကထံ, သဂ္ဂကထံ၊ ကာမာနံ အာဒီနဝံ ဩကာရံ သံကိလေသံ နေက္ခမ္မေ အာနိသံသံ ပကာသေသိ။ ယဒါ ဘဂဝါ အညာသိ ဗြဟ္မာယုံ ဗြာဟ္မဏံ ကလ္လစိတ္တံ မုဒုစိတ္တံ ဝိနီဝရဏစိတ္တံ ဥဒဂ္ဂစိတ္တံ ပသန္နစိတ္တံ, အထ ယာ ဗုဒ္ဓါနံ သာမုက္ကံသိကာ ဓမ္မဒေသနာ တံ ပကာသေသိ – ဒုက္ခံ, သမုဒယံ, နိရောဓံ, မဂ္ဂံ။ သေယျထာပိ နာမ သုဒ္ဓံ ဝတ္ထံ အပဂတကာဠကံ သမ္မဒေဝ ရဇနံ ပဋိဂ္ဂဏှေယျ, ဧဝမေဝ ဗြဟ္မာယုဿ ဗြာဟ္မဏဿ တသ္မိံယေဝ အာသနေ ဝိရဇံ ဝီတမလံ ဓမ္မစက္ခုံ ဥဒပါဒိ – ‘‘ယံ ကိဉ္စိ သမုဒယဓမ္မံ သဗ္ဗံ တံ နိရောဓဓမ္မ’’န္တိ။ အထ ခေါ ဗြဟ္မာယု ဗြာဟ္မဏော ဒိဋ္ဌဓမ္မော ပတ္တဓမ္မော ဝိဒိတဓမ္မော ပရိယောဂါဠှဓမ္မော တိဏ္ဏဝိစိကိစ္ဆော ဝိဂတကထံကထော ဝေသာရဇ္ဇပ္ပတ္တော အပရပ္ပစ္စယော သတ္ထုသာသနေ ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘အဘိက္ကန္တံ, ဘော ဂေါတမ, အဘိက္ကန္တံ, ဘော ဂေါတမ! သေယျထာပိ, ဘော ဂေါတမ, နိက္ကုဇ္ဇိတံ ဝါ ဥက္ကုဇ္ဇေယျ, ပဋိစ္ဆန္နံ ဝါ ဝိဝရေယျ, မူဠှဿ ဝါ မဂ္ဂံ အာစိက္ခေယျ, အန္ဓကာရေ ဝါ တေလပဇ္ဇောတံ ဓာရေယျ – စက္ခုမန္တော ရူပါနိ ဒက္ခန္တီတိ – ဧဝမေဝံ ဘောတာ ဂေါတမေန အနေကပရိယာယေန ဓမ္မော ပကာသိတော။ ဧသာဟံ ဘဝန္တံ ဂေါတမံ သရဏံ ဂစ္ဆာမိ ဓမ္မဉ္စ ဘိက္ခုသံဃဉ္စ။ ဥပါသကံ မံ ဘဝံ ဂေါတမော ဓာရေတု အဇ္ဇတဂ္ဂေ ပါဏုပေတံ သရဏံ ဂတံ။ အဓိဝါသေတု စ မေ ဘဝံ ဂေါတမော သွာတနာယ ဘတ္တံ သဒ္ဓိံ ဘိက္ခုသံဃေနာ’’တိ။ အဓိဝါသေသိ ဘဂဝါ တုဏှီဘာဝေန။ အထ ခေါ ဗြဟ္မာယု ဗြာဟ္မဏော ဘဂဝတော အဓိဝါသနံ ဝိဒိတွာ ဥဋ္ဌာယာသနာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ပဒက္ခိဏံ ကတွာ ပက္ကာမိ။ အထ ခေါ ဗြဟ္မာယု ဗြာဟ္မဏော တဿာ ရတ္တိယာ အစ္စယေန သကေ နိဝေသနေ ပဏီတံ ခါဒနီယံ ဘောဇနီယံ ပဋိယာဒါပေတွာ ဘဂဝတော ကာလံ အာရောစာပေသိ – ‘‘ကာလော, ဘော ဂေါတမ, နိဋ္ဌိတံ ဘတ္တ’’န္တိ။
အထ ခေါ ဘဂဝါ ပုဗ္ဗဏှသမယံ နိဝါသေတွာ ပတ္တစီဝရမာဒါယ ယေန ဗြဟ္မာယုဿ ဗြာဟ္မဏဿ နိဝေသနံ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ပညတ္တေ အာသနေ နိသီဒိ သဒ္ဓိံ ဘိက္ခုသံဃေန။ အထ ခေါ ဗြဟ္မာယု ဗြာဟ္မဏော သတ္တာဟံ ဗုဒ္ဓပ္ပမုခံ ဘိက္ခုသံဃံ ပဏီတေန ခါဒနီယေန ဘောဇနီယေန သဟတ္ထာ သန္တပ္ပေသိ သမ္ပဝါရေသိ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ တဿ သတ္တာဟဿ အစ္စယေန ဝိဒေဟေသု စာရိကံ ပက္ကာမိ။ အထ ခေါ ဗြဟ္မာယု ဗြာဟ္မဏော အစိရပက္ကန္တဿ ဘဂဝတော ကာလမကာသိ။ အထ ခေါ
(မ၊၂၊၃၄၇။)
သမ္ဗဟုလာ ဘိက္ခူ ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိံသု၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိံသု။ ဧကမန္တံ နိသိန္နာ ခေါ တေ ဘိက္ခူ ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစုံ – ‘‘ဗြဟ္မာယု, ဘန္တေ, ဗြာဟ္မဏော ကာလင်္ကတော။ တဿ ကာ ဂတိ, ကော အဘိသမ္ပရာယော’’တိ? ‘‘ပဏ္ဍိတော, ဘိက္ခဝေ, ဗြဟ္မာယု ဗြာဟ္မဏော ပစ္စပါဒိ ဓမ္မဿာနုဓမ္မံ, န စ မံ ဓမ္မာဓိကရဏံ ဝိဟေသေသိ။ ဗြဟ္မာယု, ဘိက္ခဝေ, ဗြာဟ္မဏော ပဉ္စန္နံ ဩရမ္ဘာဂိယာနံ သံယောဇနာနံ ပရိက္ခယာ ဩပပါတိကော ဟောတိ, တတ္ထ ပရိနိဗ္ဗာယီ, အနာဝတ္တိဓမ္မော တသ္မာ လောကာ’’တိ။
ဣဒမဝေါစ ဘဂဝါ။ အတ္တမနာ တေ ဘိက္ခူ ဘဂဝတော ဘာသိတံ အဘိနန္ဒုန္တိ။
ဗြဟ္မာယုသုတ္တံ နိဋ္ဌိတံ ပဌမံ။
၂။ သေလသုတ္တံ
မြန်֍ ၃၉၆။ ဧဝံ မေ သုတံ – ဧကံ သမယံ ဘဂဝါ အင်္ဂုတ္တရာပေသု စာရိကံ စရမာနော မဟတာ ဘိက္ခုသံဃေန သဒ္ဓိံ အဍ္ဎတေဠသေဟိ ဘိက္ခုသတေဟိ ယေန အာပဏံ နာမ အင်္ဂုတ္တရာပါနံ နိဂမော တဒဝသရိ။ အဿောသိ ခေါ ကေဏိယော ဇဋိလော – ‘‘သမဏော ခလု, ဘော, ဂေါတမော သကျပုတ္တော သကျကုလာ ပဗ္ဗဇိတော အင်္ဂုတ္တရာပေသု စာရိကံ စရမာနော မဟတာ ဘိက္ခုသံဃေန သဒ္ဓိံ အဍ္ဎတေဠသေဟိ ဘိက္ခုသတေဟိ အာပဏံ အနုပ္ပတ္တော။ တံ ခေါ ပန ဘဝန္တံ ဂေါတမံ ဧဝံ ကလျာဏော ကိတ္တိသဒ္ဒေါ အဗ္ဘုဂ္ဂတော – ‘ဣတိပိ သော ဘဂဝါ အရဟံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ ဝိဇ္ဇာစရဏသမ္ပန္နော သုဂတော လောကဝိဒူ အနုတ္တရော ပုရိသဒမ္မသာရထိ သတ္ထာ ဒေဝမနုဿာနံ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါတိ။ သော ဣမံ လောကံ သဒေဝကံ သမာရကံ သဗြဟ္မကံ သဿမဏဗြာဟ္မဏိံ ပဇံ သဒေဝမနုဿံ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတွာ ပဝေဒေတိ။ သော ဓမ္မံ ဒေသေတိ အာဒိကလျာဏံ မဇ္ဈေကလျာဏံ ပရိယောသာနကလျာဏံ သာတ္ထံ သဗျဉ္ဇနံ, ကေဝလပရိပုဏ္ဏံ ပရိသုဒ္ဓံ ဗြဟ္မစရိယံ ပကာသေတိ။ သာဓု ခေါ ပန တထာရူပါနံ အရဟတံ ဒဿနံ ဟောတီ’’’တိ။
အထ ခေါ ကေဏိယော ဇဋိလော ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝတာ သဒ္ဓိံ သမ္မောဒိ။ သမ္မောဒနီယံ ကထံ သာရဏီယံ
(မ၊၂၊၃၄၈။)
ဝီတိသာရေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နံ ခေါ ကေဏိယံ ဇဋိလံ ဘဂဝါ ဓမ္မိယာ ကထာယ သန္ဒဿေသိ သမာဒပေသိ သမုတ္တေဇေသိ သမ္ပဟံသေသိ။ အထ ခေါ ကေဏိယော ဇဋိလော ဘဂဝတာ ဓမ္မိယာ ကထာယ သန္ဒဿိတော သမာဒပိတော သမုတ္တေဇိတော သမ္ပဟံသိတော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘အဓိဝါသေတု မေ ဘဝံ ဂေါတမော သွာတနာယ ဘတ္တံ သဒ္ဓိံ ဘိက္ခုသံဃေနာ’’တိ။ ဧဝံ ဝုတ္တေ, ဘဂဝါ ကေဏိယံ ဇဋိလံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘မဟာ ခေါ, ကေဏိယ, ဘိက္ခုသံဃော အဍ္ဎတေဠသာနိ ဘိက္ခုသတာနိ, တွဉ္စ ဗြာဟ္မဏေသု အဘိပ္ပသန္နော’’တိ။ ဒုတိယမ္ပိ ခေါ ကေဏိယော ဇဋိလော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ကိဉ္စာပိ ခေါ, ဘော ဂေါတမ, မဟာ ဘိက္ခုသံဃော အဍ္ဎတေဠသာနိ ဘိက္ခုသတာနိ, အဟဉ္စ ဗြာဟ္မဏေသု အဘိပ္ပသန္နော၊ အဓိဝါသေတု မေ ဘဝံ ဂေါတမော သွာတနာယ ဘတ္တံ သဒ္ဓိံ ဘိက္ခုသံဃေနာ’’တိ။ ဒုတိယမ္ပိ ခေါ ဘဂဝါ ကေဏိယံ ဇဋိလံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘မဟာ ခေါ, ကေဏိယ, ဘိက္ခုသံဃော အဍ္ဎတေဠသာနိ ဘိက္ခုသတာနိ, တွဉ္စ ဗြာဟ္မဏေသု အဘိပ္ပသန္နော’’တိ။ တတိယမ္ပိ ခေါ ကေဏိယော ဇဋိလော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ကိဉ္စာပိ ခေါ, ဘော ဂေါတမ, မဟာ ဘိက္ခုသံဃော အဍ္ဎတေဠသာနိ ဘိက္ခုသတာနိ, အဟဉ္စ ဗြာဟ္မဏေသု အဘိပ္ပသန္နော၊ အဓိဝါသေတု မေ ဘဝံ ဂေါတမော သွာတနာယ ဘတ္တံ သဒ္ဓိံ ဘိက္ခုသံဃေနာ’’တိ။ အဓိဝါသေသိ ဘဂဝါ တုဏှီဘာဝေန။ အထ ခေါ ကေဏိယော ဇဋိလော ဘဂဝတော အဓိဝါသနံ ဝိဒိတွာ ဥဋ္ဌာယာသနာ ယေန သကော အဿမော တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ မိတ္တာမစ္စေ ဉာတိသာလောဟိတေ အာမန္တေသိ – ‘‘သုဏန္တု မေ ဘောန္တော, မိတ္တာမစ္စာ ဉာတိသာလောဟိတာ၊ သမဏော မေ ဂေါတမော နိမန္တိတော သွာတနာယ ဘတ္တံ သဒ္ဓိံ ဘိက္ခုသံဃေန။ ယေန မေ ကာယဝေယျာဝဋိကံ [ကာယဝေယာဝဋ္ဋိကံ (သီ။ သျာ။ ကံ။), ကာယဝေယျာဝတိကံ (က။)] ကရေယျာထာ’’တိ။ ‘‘ဧဝံ, ဘော’’တိ ခေါ ကေဏိယဿ ဇဋိလဿ မိတ္တာမစ္စာ ဉာတိသာလောဟိတာ ကေဏိယဿ ဇဋိလဿ ပဋိဿုတွာ အပ္ပေကစ္စေ ဥဒ္ဓနာနိ ခဏန္တိ, အပ္ပေကစ္စေ ကဋ္ဌာနိ ဖာလေန္တိ, အပ္ပေကစ္စေ ဘာဇနာနိ ဓောဝန္တိ, အပ္ပေကစ္စေ ဥဒကမဏိကံ ပတိဋ္ဌာပေန္တိ, အပ္ပေကစ္စေ အာသနာနိ ပညပေန္တိ။ ကေဏိယော ပန ဇဋိလော သာမံယေဝ မဏ္ဍလမာလံ ပဋိယာဒေတိ။
မြန်֍ ၃၉၇။ တေန ခေါ ပန သမယေန သေလော ဗြာဟ္မဏော အာပဏေ ပဋိဝသတိ တိဏ္ဏံ ဝေဒါနံ ပါရဂူ သနိဃဏ္ဍုကေဋုဘာနံ သာက္ခရပ္ပဘေဒါနံ
(မ၊၂၊၃၄၉။)
ဣတိဟာသပဉ္စမာနံ, ပဒကော, ဝေယျာကရဏော, လောကာယတမဟာပုရိသလက္ခဏေသု အနဝယော, တီဏိ စ မာဏဝကသတာနိ မန္တေ ဝါစေတိ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ကေဏိယော ဇဋိလော သေလေ ဗြာဟ္မဏေ အဘိပ္ပသန္နော ဟောတိ။ အထ ခေါ သေလော ဗြာဟ္မဏော တီဟိ မာဏဝကသတေဟိ ပရိဝုတော ဇင်္ဃာဝိဟာရံ အနုစင်္ကမမာနော အနုဝိစရမာနော ယေန ကေဏိယဿ ဇဋိလဿ အဿမော တေနုပသင်္ကမိ။ အဒ္ဒသာ ခေါ သေလော ဗြာဟ္မဏော ကေဏိယဿ ဇဋိလဿ အဿမေ အပ္ပေကစ္စေ ဥဒ္ဓနာနိ ခဏန္တေ, အပ္ပေကစ္စေ ကဋ္ဌာနိ ဖာလေန္တေ, အပ္ပေကစ္စေ ဘာဇနာနိ ဓောဝန္တေ, အပ္ပေကစ္စေ ဥဒကမဏိကံ ပတိဋ္ဌာပေန္တေ, အပ္ပေကစ္စေ အာသနာနိ ပညပေန္တေ, ကေဏိယံ ပန ဇဋိလံ သာမံယေဝ မဏ္ဍလမာလံ ပဋိယာဒေန္တံ။ ဒိသွာန ကေဏိယံ ဇဋိလံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ကိံ နု ဘောတော ကေဏိယဿ အာဝါဟော ဝါ ဘဝိဿတိ ဝိဝါဟော ဝါ ဘဝိဿတိ မဟာယညော ဝါ ပစ္စုပဋ္ဌိတော, ရာဇာ ဝါ မာဂဓော သေနိယော ဗိမ္ဗိသာရော နိမန္တိတော သွာတနာယ သဒ္ဓိံ ဗလကာယေနာ’’တိ? ‘‘န မေ, ဘော သေလ, အာဝါဟော ဘဝိဿတိ နပိ ဝိဝါဟော ဘဝိဿတိ နပိ ရာဇာ မာဂဓော သေနိယော ဗိမ္ဗိသာရော နိမန္တိတော သွာတနာယ သဒ္ဓိံ ဗလကာယေန၊ အပိ စ ခေါ မေ မဟာယညော ပစ္စုပဋ္ဌိတော။ အတ္ထိ, ဘော, သမဏော ဂေါတမော သကျပုတ္တော သကျကုလာ ပဗ္ဗဇိတော အင်္ဂုတ္တရာပေသု စာရိကံ စရမာနော မဟတာ ဘိက္ခုသံဃေန သဒ္ဓိံ အဍ္ဎတေဠသေဟိ ဘိက္ခုသတေဟိ အာပဏံ အနုပ္ပတ္တော။ တံ ခေါ ပန ဘဝန္တံ ဂေါတမံ ဧဝံ ကလျာဏော ကိတ္တိသဒ္ဒေါ အဗ္ဘုဂ္ဂတော – ‘ဣတိပိ သော ဘဂဝါ အရဟံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ ဝိဇ္ဇာစရဏသမ္ပန္နော သုဂတော လောကဝိဒူ အနုတ္တရော ပုရိသဒမ္မသာရထိ သတ္ထာ ဒေဝမနုဿာနံ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ’တိ။ သော မေ နိမန္တိတော သွာတနာယ ဘတ္တံ သဒ္ဓိံ ဘိက္ခုသံဃေနာ’’တိ။ ‘‘ဗုဒ္ဓေါတိ – ဘော ကေဏိယ, ဝဒေသိ’’။ ‘‘ဗုဒ္ဓေါတိ – ဘော သေလ, ဝဒါမိ’’။ ‘‘ဗုဒ္ဓေါတိ – ဘော ကေဏိယ, ဝဒေသိ’’။ ‘‘ဗုဒ္ဓေါတိ – ဘော သေလ, ဝဒါမီ’’တိ။
မြန်֍ ၃၉၈။ အထ ခေါ သေလဿ ဗြာဟ္မဏဿ ဧတဒဟောသိ – ‘‘ဃောသောပိ ခေါ ဧသော ဒုလ္လဘော လောကသ္မိံ – ယဒိဒံ ‘ဗုဒ္ဓေါ’တိ [ယဒိဒံ ဗုဒ္ဓေါ ဗုဒ္ဓေါတိ (က။)]။ အာဂတာနိ ခေါ ပနမှာကံ မန္တေသု ဒွတ္တိံသမဟာပုရိသလက္ခဏာနိ, ယေဟိ သမန္နာဂတဿ
(မ၊၂၊၃၅၀။)
မဟာပုရိသဿ ဒွေယေဝ ဂတိယော ဘဝန္တိ အနညာ။ သစေ အဂါရံ အဇ္ဈာဝသတိ, ရာဇာ ဟောတိ စက္ကဝတ္တီ ဓမ္မိကော ဓမ္မရာဇာ စာတုရန္တော ဝိဇိတာဝီ ဇနပဒတ္ထာဝရိယပ္ပတ္တော သတ္တရတနသမန္နာဂတော။ တဿိမာနိ သတ္တ ရတနာနိ ဘဝန္တိ, သေယျထိဒံ – စက္ကရတနံ, ဟတ္ထိရတနံ, အဿရတနံ, မဏိရတနံ, ဣတ္ထိရတနံ, ဂဟပတိရတနံ, ပရိဏာယကရတနမေဝ သတ္တမံ။ ပရောသဟဿံ ခေါ ပနဿ ပုတ္တာ ဘဝန္တိ သူရာ ဝီရင်္ဂရူပါ ပရသေနပ္ပမဒ္ဒနာ။ သော ဣမံ ပထဝိံ သာဂရပရိယန္တံ အဒဏ္ဍေန အသတ္ထေန ဓမ္မေန အဘိဝိဇိယ အဇ္ဈာဝသတိ။ သစေ ပန အဂါရသ္မာ အနဂါရိယံ ပဗ္ဗဇတိ, အရဟံ ဟောတိ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ လောကေ ဝိဝဋ္ဋစ္ဆဒေါ’’။
‘‘ကဟံ ပန, ဘော ကေဏိယ, ဧတရဟိ သော ဘဝံ ဂေါတမော ဝိဟရတိ အရဟံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ’’တိ? ဧဝံ ဝုတ္တေ, ကေဏိယော ဇဋိလော ဒက္ခိဏံ ဗာဟုံ ပဂ္ဂဟေတွာ သေလံ ဗြာဟ္မဏံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ယေနေသာ, ဘော သေလ, နီလဝနရာဇီ’’တိ။ အထ ခေါ သေလော ဗြာဟ္မဏော တီဟိ မာဏဝကသတေဟိ သဒ္ဓိံ ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ။ အထ ခေါ သေလော ဗြာဟ္မဏော တေ မာဏဝကေ အာမန္တေသိ – ‘‘အပ္ပသဒ္ဒါ ဘောန္တော အာဂစ္ဆန္တု ပဒေ ပဒံ [ပါဒေ ပါဒံ (သီ။)] နိက္ခိပန္တာ၊ ဒုရာသဒါ [ဒူရသဒ္ဒါ (က။)] ဟိ တေ ဘဂဝန္တော သီဟာဝ ဧကစရာ။ ယဒါ စာဟံ, ဘော, သမဏေန ဂေါတမေန သဒ္ဓိံ မန္တေယျံ, မာ မေ ဘောန္တော အန္တရန္တရာ ကထံ ဩပါတေထ။ ကထာပရိယောသာနံ မေ ဘဝန္တော အာဂမေန္တူ’’တိ။ အထ ခေါ သေလော ဗြာဟ္မဏော ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝတာ သဒ္ဓိံ သမ္မောဒိ။ သမ္မောဒနီယံ ကထံ သာရဏီယံ ဝီတိသာရေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ သေလော ဗြာဟ္မဏော ဘဂဝတော ကာယေ ဒွတ္တိံသမဟာပုရိသလက္ခဏာနိ သမန္နေသိ။
အဒ္ဒသာ ခေါ သေလော ဗြာဟ္မဏော ဘဂဝတော ကာယေ ဒွတ္တိံသမဟာပုရိသလက္ခဏာနိ, ယေဘုယျေန ဌပေတွာ ဒွေ။ ဒွီသု မဟာပုရိသလက္ခဏေသု ကင်္ခတိ ဝိစိကိစ္ဆတိ နာဓိမုစ္စတိ န သမ္ပသီဒတိ – ကောသောဟိတေ စ ဝတ္ထဂုယှေ, ပဟူတဇိဝှတာယ စ။ အထ ခေါ ဘဂဝတော ဧတဒဟောသိ – ‘‘ပဿတိ ခေါ မေ အယံ သေလော ဗြာဟ္မဏော ဒွတ္တိံသမဟာပုရိသလက္ခဏာနိ, ယေဘုယျေန ဌပေတွာ ဒွေ။ ဒွီသု မဟာပုရိသလက္ခဏေသု ကင်္ခတိ ဝိစိကိစ္ဆတိ နာဓိမုစ္စတိ န သမ္ပသီဒတိ
(မ၊၂၊၃၅၁။)
ကောသောဟိတေ စ ဝတ္ထဂုယှေ, ပဟူတဇိဝှတာယ စာ’’တိ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ တထာရူပံ ဣဒ္ဓါဘိသင်္ခါရံ အဘိသင်္ခါသိ, ယထာ အဒ္ဒသ သေလော ဗြာဟ္မဏော ဘဂဝတော ကောသောဟိတံ ဝတ္ထဂုယှံ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ဇိဝှံ နိန္နာမေတွာ ဥဘောပိ ကဏ္ဏသောတာနိ အနုမသိ ပဋိမသိ၊ ဥဘောပိ နာသိကသောတာနိ အနုမသိ ပဋိမသိ၊ ကေဝလမ္ပိ နလာဋမဏ္ဍလံ ဇိဝှါယ ဆာဒေသိ။ အထ ခေါ သေလဿ ဗြာဟ္မဏဿ ဧတဒဟောသိ – ‘‘သမန္နာဂတော ခေါ သမဏော ဂေါတမော ဒွတ္တိံသမဟာပုရိသလက္ခဏေဟိ ပရိပုဏ္ဏေဟိ, နော အပရိပုဏ္ဏေဟိ၊ နော စ ခေါ နံ ဇာနာမိ ဗုဒ္ဓေါ ဝါ နော ဝါ။ သုတံ ခေါ ပန မေတံ ဗြာဟ္မဏာနံ ဝုဒ္ဓါနံ မဟလ္လကာနံ အာစရိယပါစရိယာနံ ဘာသမာနာနံ – ‘ယေ တေ ဘဝန္တိ အရဟန္တော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓါ တေ သကေ ဝဏ္ဏေ ဘညမာနေ အတ္တာနံ ပါတုကရောန္တီ’တိ။ ယံနူနာဟံ သမဏံ ဂေါတမံ သမ္မုခါ သာရုပ္ပါဟိ ဂါထာဟိ အဘိတ္ထဝေယျ’’န္တိ။
မြန်֍ ၃၉၉။ အထ ခေါ သေလော ဗြာဟ္မဏော ဘဂဝန္တံ သမ္မုခါ သာရုပ္ပါဟိ ဂါထာဟိ အဘိတ္ထဝိ –
‘‘ပရိပုဏ္ဏကာယော သုရုစိ, သုဇာတော စာရုဒဿနော၊
သုဝဏ္ဏဝဏ္ဏောသိ ဘဂဝါ, သုသုက္ကဒါဌောသိ ဝီရိယဝါ [ဝိရိယဝါ (သီ။ သျာ။ ကံ။ ပီ။)]။
‘‘နရဿ ဟိ သုဇာတဿ, ယေ ဘဝန္တိ ဝိယဉ္ဇနာ၊
သဗ္ဗေ တေ တဝ ကာယသ္မိံ, မဟာပုရိသလက္ခဏာ။
‘‘ပသန္နနေတ္တော သုမုခေါ, ဗြဟာ [ဗြဟ္မာ (သျာ။ ကံ။ က။)] ဥဇု ပတာပဝါ၊
မဇ္ဈေ သမဏသံဃဿ, အာဒိစ္စောဝ ဝိရောစသိ။
‘‘ကလျာဏဒဿနော ဘိက္ခု, ကဉ္စနသန္နိဘတ္တစော၊
ကိံ တေ သမဏဘာဝေန, ဧဝံ ဥတ္တမဝဏ္ဏိနော။
‘‘ရာဇာ အရဟသိ ဘဝိတုံ, စက္ကဝတ္တီ ရထေသဘော၊
စာတုရန္တော ဝိဇိတာဝီ, ဇမ္ဗုသဏ္ဍဿ [ဇမ္ဗုမဏ္ဍဿ (က။)] ဣဿရော။
‘‘ခတ္တိယာ ဘောဂိရာဇာနော, အနုယန္တာ [အနုယုတ္တာ (သီ။ သျာ။ ကံ။ ပီ။)] ဘဝန္တု တေ၊
ရာဇာဘိရာဇာ မနုဇိန္ဒော, ရဇ္ဇံ ကာရေဟိ ဂေါတမ’’။
(မ၊၂၊၃၅၂။)
‘‘ရာဇာဟမသ္မိ သေလာတိ, ဓမ္မရာဇာ အနုတ္တရော၊
ဓမ္မေန စက္ကံ ဝတ္တေမိ, စက္ကံ အပ္ပဋိဝတ္တိယံ’’။
‘‘သမ္ဗုဒ္ဓေါ ပဋိဇာနာသိ, ဓမ္မရာဇာ အနုတ္တရော၊
‘ဓမ္မေန စက္ကံ ဝတ္တေမိ’, ဣတိ ဘာသသိ ဂေါတမ။
‘‘ကော နု သေနာပတိ ဘောတော, သာဝကော သတ္ထုရနွယော၊
ကော တေ တမနုဝတ္တေတိ, ဓမ္မစက္ကံ ပဝတ္တိတံ’’။
‘‘မယာ ပဝတ္တိတံ စက္ကံ, (သေလာတိ ဘဂဝါ ဓမ္မစက္ကံ အနုတ္တရံ၊
သာရိပုတ္တော အနုဝတ္တေတိ, အနုဇာတော တထာဂတံ။
‘‘အဘိညေယျံ အဘိညာတံ, ဘာဝေတဗ္ဗဉ္စ ဘာဝိတံ၊
ပဟာတဗ္ဗံ ပဟီနံ မေ, တသ္မာ ဗုဒ္ဓေါသ္မိ ဗြာဟ္မဏ။
‘‘ဝိနယဿု မယိ ကင်္ခံ, အဓိမုစ္စဿု ဗြာဟ္မဏ၊
ဒုလ္လဘံ ဒဿနံ ဟောတိ, သမ္ဗုဒ္ဓါနံ အဘိဏှသော။
‘‘ယေသံ ဝေ ဒုလ္လဘော လောကေ, ပါတုဘာဝေါ အဘိဏှသော၊
သောဟံ ဗြာဟ္မဏ သမ္ဗုဒ္ဓေါ, သလ္လကတ္တော အနုတ္တရော။
‘‘ဗြဟ္မဘူတော အတိတုလော, မာရသေနပ္ပမဒ္ဒနော၊
သဗ္ဗာမိတ္တေ ဝသီ ကတွာ, မောဒါမိ အကုတောဘယော’’။
‘‘ဣမံ ဘောန္တော နိသာမေထ, ယထာ ဘာသတိ စက္ခုမာ၊
သလ္လကတ္တော မဟာဝီရော, သီဟောဝ နဒတီ ဝနေ။
‘‘ဗြဟ္မဘူတံ အတိတုလံ, မာရသေနပ္ပမဒ္ဒနံ၊
ကော ဒိသွာ နပ္ပသီဒေယျ, အပိ ကဏှာဘိဇာတိကော။
‘‘ယော မံ ဣစ္ဆတိ အနွေတု, ယော ဝါ နိစ္ဆတိ ဂစ္ဆတု၊
ဣဓာဟံ ပဗ္ဗဇိဿာမိ, ဝရပညဿ သန္တိကေ’’။
‘‘ဧတဉ္စေ [ဧဝဉ္စေ (သျာ။ ကံ။)] ရုစ္စတိ ဘောတော, သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓသာသနံ [သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓသာသနေ (ကတ္ထစိ သုတ္တနိပါတေ)]၊
မယမ္ပိ ပဗ္ဗဇိဿာမ, ဝရပညဿ သန္တိကေ’’။
‘‘ဗြာဟ္မဏာ တိသတာ ဣမေ, ယာစန္တိ ပဉ္ဇလီကတာ၊
ဗြဟ္မစရိယံ စရိဿာမ, ဘဂဝါ တဝ သန္တိကေ’’။
(မ၊၂၊၃၅၃။)
‘‘သွာက္ခာတံ ဗြဟ္မစရိယံ, (သေလာတိ ဘဂဝါ သန္ဒိဋ္ဌိကမကာလိကံ၊
ယတ္ထ အမောဃာ ပဗ္ဗဇ္ဇာ, အပ္ပမတ္တဿ သိက္ခတော’’တိ။
အလတ္ထ ခေါ သေလော ဗြာဟ္မဏော သပရိသော ဘဂဝတော သန္တိကေ ပဗ္ဗဇ္ဇံ, အလတ္ထ ဥပသမ္ပဒံ။
မြန်֍ ၄၀၀။ အထ ခေါ ကေဏိယော ဇဋိလော တဿာ ရတ္တိယာ အစ္စယေန သကေ အဿမေ ပဏီတံ ခါဒနီယံ ဘောဇနီယံ ပဋိယာဒါပေတွာ ဘဂဝတော ကာလံ အာရောစာပေသိ – ‘‘ကာလော, ဘော ဂေါတမ, နိဋ္ဌိတံ ဘတ္တ’’န္တိ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ပုဗ္ဗဏှသမယံ နိဝါသေတွာ ပတ္တစီဝရမာဒါယ ယေန ကေဏိယဿ ဇဋိလဿ အဿမော တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ပညတ္တေ အာသနေ နိသီဒိ သဒ္ဓိံ ဘိက္ခုသံဃေန။ အထ ခေါ ကေဏိယော ဇဋိလော ဗုဒ္ဓပ္ပမုခံ ဘိက္ခုသံဃံ ပဏီတေန ခါဒနီယေန ဘောဇနီယေန သဟတ္ထာ သန္တပ္ပေသိ, သမ္ပဝါရေသိ။ အထ ခေါ ကေဏိယော ဇဋိလော ဘဂဝန္တံ ဘုတ္တာဝိံ ဩနီတပတ္တပါဏိံ အညတရံ နီစံ အာသနံ ဂဟေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နံ ခေါ ကေဏိယံ ဇဋိလံ ဘဂဝါ ဣမာဟိ ဂါထာဟိ အနုမောဒိ –
‘‘အဂ္ဂိဟုတ္တမုခါ ယညာ, သာဝိတ္တီ ဆန္ဒသော မုခံ၊
ရာဇာ မုခံ မနုဿာနံ, နဒီနံ သာဂရော မုခံ။
‘‘နက္ခတ္တာနံ မုခံ စန္ဒော, အာဒိစ္စော တပတံ မုခံ၊
ပုညံ အာကင်္ခမာနာနံ, သံဃော ဝေ ယဇတံ မုခ’’န္တိ။
အထ ခေါ ဘဂဝါ ကေဏိယံ ဇဋိလံ ဣမာဟိ ဂါထာဟိ အနုမောဒိတွာ ဥဋ္ဌာယာသနာ ပက္ကာမိ။
အထ ခေါ အာယသ္မာ သေလော သပရိသော ဧကော ဝူပကဋ္ဌော အပ္ပမတ္တော အာတာပီ ပဟိတတ္တော ဝိဟရန္တော နစိရဿေဝ – ယဿတ္ထာယ ကုလပုတ္တာ သမ္မဒေဝ အဂါရသ္မာ အနဂါရိယံ ပဗ္ဗဇန္တိ တဒနုတ္တရံ – ဗြဟ္မစရိယပရိယောသာနံ ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတွာ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟာသိ။ ‘ခီဏာ ဇာတိ, ဝုသိတံ ဗြဟ္မစရိယံ, ကတံ ကရဏီယံ, နာပရံ ဣတ္ထတ္တာယာ’တိ အဗ္ဘညာသိ။ အညတရော ခေါ ပနာယသ္မာ သေလော သပရိသော အရဟတံ အဟောသိ။ အထ ခေါ အာယသ္မာ သေလော သပရိသော ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဧကံသံ စီဝရံ ကတွာ ယေန ဘဂဝါ တေနဉ္ဇလိံ ပဏာမေတွာ ဘဂဝန္တံ ဂါထာဟိ အဇ္ဈဘာသိ –
(မ၊၂၊၃၅၄။)
‘‘ယံ တံ သရဏမာဂမ္မ, ဣတော အဋ္ဌမိ စက္ခုမာ၊
သတ္တရတ္တေန [အနုတ္တရေန (က။)] ဘဂဝါ, ဒန္တမှ တဝ သာသနေ။
‘‘တုဝံ ဗုဒ္ဓေါ တုဝံ သတ္ထာ, တုဝံ မာရာဘိဘူ မုနိ၊
တုဝံ အနုသယေ ဆေတွာ, တိဏ္ဏော တာရေသိမံ ပဇံ။
‘‘ဥပဓီ တေ သမတိက္ကန္တာ, အာသဝါ တေ ပဒါလိတာ၊
သီဟောဝ အနုပါဒါနော, ပဟီနဘယဘေရဝေါ။
‘‘ဘိက္ခဝေါ တိသတာ ဣမေ, တိဋ္ဌန္တိ ပဉ္ဇလီကတာ၊
ပါဒေ ဝီရ ပသာရေဟိ, နာဂါ ဝန္ဒန္တု သတ္ထုနော’’တိ။
သေလသုတ္တံ နိဋ္ဌိတံ ဒုတိယံ။
၃။ အဿလာယနသုတ္တံ
မြန်֍ ၄၀၁။ ဧဝံ မေ သုတံ – ဧကံ သမယံ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန နာနာဝေရဇ္ဇကာနံ ဗြာဟ္မဏာနံ ပဉ္စမတ္တာနိ ဗြာဟ္မဏသတာနိ သာဝတ္ထိယံ ပဋိဝသန္တိ ကေနစိဒေဝ ကရဏီယေန။ အထ ခေါ တေသံ ဗြာဟ္မဏာနံ ဧတဒဟောသိ – ‘‘အယံ ခေါ သမဏော ဂေါတမော စာတုဝဏ္ဏိံ သုဒ္ဓိံ ပညပေတိ။ ကော နု ခေါ ပဟောတိ သမဏေန ဂေါတမေန သဒ္ဓိံ အသ္မိံ ဝစနေ ပဋိမန္တေတု’’န္တိ? တေန ခေါ ပန သမယေန အဿလာယနော နာမ မာဏဝေါ သာဝတ္ထိယံ ပဋိဝသတိ ဒဟရော, ဝုတ္တသိရော, သောဠသဝဿုဒ္ဒေသိကော ဇာတိယာ, တိဏ္ဏံ ဝေဒါနံ ပါရဂူ သနိဃဏ္ဍုကေဋုဘာနံ သာက္ခရပ္ပဘေဒါနံ ဣတိဟာသပဉ္စမာနံ, ပဒကော, ဝေယျာကရဏော, လောကာယတမဟာပုရိသလက္ခဏေသု အနဝယော။ အထ ခေါ တေသံ ဗြာဟ္မဏာနံ ဧတဒဟောသိ – ‘‘အယံ ခေါ အဿလာယနော မာဏဝေါ သာဝတ္ထိယံ ပဋိဝသတိ ဒဟရော, ဝုတ္တသိရော, သောဠသဝဿုဒ္ဒေသိကော ဇာတိယာ, တိဏ္ဏံ ဝေဒါနံ ပါရဂူ…ပေ… အနဝယော။ သော ခေါ ပဟောတိ သမဏေန ဂေါတမေန သဒ္ဓိံ အသ္မိံ ဝစနေ ပဋိမန္တေတု’’န္တိ။
အထ ခေါ တေ ဗြာဟ္မဏာ ယေန အဿလာယနော မာဏဝေါ တေနုပင်္ကမိံသု၊ ဥပသင်္ကမိတွာ အဿလာယနံ မာဏဝံ ဧတဒဝေါစုံ – ‘‘အယံ, ဘော
(မ၊၂၊၃၅၅။)
အဿလာယန, သမဏော ဂေါတမော စာတုဝဏ္ဏိံ သုဒ္ဓိံ ပညပေတိ။ ဧတု ဘဝံ အဿလာယနော သမဏေန ဂေါတမေန သဒ္ဓိံ အသ္မိံ ဝစနေ ပဋိမန္တေတူ’’တိ [ပဋိမန္တေတုန္တိ (ပီ။ က။)]။
ဧဝံ ဝုတ္တေ, အဿလာယနော မာဏဝေါ တေ ဗြာဟ္မဏေ ဧတဒဝေါစ – ‘‘သမဏော ခလု, ဘော, ဂေါတမော ဓမ္မဝါဒီ၊ ဓမ္မဝါဒိနော စ ပန ဒုပ္ပဋိမန္တိယာ ဘဝန္တိ။ နာဟံ သက္ကောမိ သမဏေန ဂေါတမေန သဒ္ဓိံ အသ္မိံ ဝစနေ ပဋိမန္တေတု’’န္တိ။ ဒုတိယမ္ပိ ခေါ တေ ဗြာဟ္မဏာ အဿလာယနံ မာဏဝံ ဧတဒဝေါစုံ – ‘‘အယံ, ဘော အဿလာယန, သမဏော ဂေါတမော စာတုဝဏ္ဏိံ သုဒ္ဓိံ ပညပေတိ။ ဧတု ဘဝံ အဿလာယနော သမဏေန ဂေါတမေန သဒ္ဓိံ အသ္မိံ ဝစနေ ပဋိမန္တေတု [ပဋိမန္တေတုံ (သီ။ ပီ။ က။)]။ စရိတံ ခေါ ပန ဘောတာ အဿလာယနေန ပရိဗ္ဗာဇက’’န္တိ။ ဒုတိယမ္ပိ ခေါ အဿလာယနော မာဏဝေါ တေ ဗြာဟ္မဏေ ဧတဒဝေါစ – ‘‘သမဏော ခလု, ဘော, ဂေါတမော ဓမ္မဝါဒီ၊ ဓမ္မဝါဒိနော စ ပန ဒုပ္ပဋိမန္တိယာ ဘဝန္တိ။ နာဟံ သက္ကောမိ သမဏေန ဂေါတမေန သဒ္ဓိံ အသ္မိံ ဝစနေ ပဋိမန္တေတု’’န္တိ။ တတိယမ္ပိ ခေါ တေ ဗြာဟ္မဏာ အဿလာယနံ မာဏဝံ ဧတဒဝေါစုံ – ‘‘အယံ, ဘော အဿလာယန, သမဏော ဂေါတမော စာတုဝဏ္ဏိံ သုဒ္ဓိံ ပညပေတိ။ ဧတု ဘဝံ အဿလာယနော သမဏေန ဂေါတမေန သဒ္ဓိံ အသ္မိံ ဝစနေ ပဋိမန္တေတု [ပဋိမန္တေတုံ (သီ။ ပီ။ က။)]။ စရိတံ ခေါ ပန ဘောတာ အဿလာယနေန ပရိဗ္ဗာဇကံ။ မာ ဘဝံ အဿလာယနော အယုဒ္ဓပရာဇိတံ ပရာဇယီ’’တိ။
ဧဝံ ဝုတ္တေ, အဿလာယနော မာဏဝေါ တေ ဗြာဟ္မဏေ ဧတဒဝေါစ – ‘‘အဒ္ဓါ ခေါ အဟံ ဘဝန္တော န လဘာမိ။ သမဏော ခလု, ဘော, ဂေါတမော ဓမ္မဝါဒီ၊ ဓမ္မဝါဒိနော စ ပန ဒုပ္ပဋိမန္တိယာ ဘဝန္တိ။ နာဟံ သက္ကောမိ သမဏေန ဂေါတမေန သဒ္ဓိံ အသ္မိံ ဝစနေ ပဋိမန္တေတုန္တိ။ အပိ စာဟံ ဘဝန္တာနံ ဝစနေန ဂမိဿာမီ’’တိ။
မြန်֍ ၄၀၂။ အထ ခေါ အဿလာယနော မာဏဝေါ မဟတာ ဗြာဟ္မဏဂဏေန သဒ္ဓိံ ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝတာ သဒ္ဓိံ သမ္မောဒိ။ သမ္မောဒနီယံ ကထံ သာရဏီယံ ဝီတိသာရေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ အဿလာယနော မာဏဝေါ ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ဗြာဟ္မဏာ, ဘော ဂေါတမ, ဧဝမာဟံသု – ‘ဗြာဟ္မဏောဝ သေဋ္ဌော ဝဏ္ဏော, ဟီနော အညော ဝဏ္ဏော၊ ဗြာဟ္မဏောဝ သုက္ကော ဝဏ္ဏော, ကဏှော အညော ဝဏ္ဏော၊ ဗြာဟ္မဏောဝ သုဇ္ဈန္တိ, နော အဗြာဟ္မဏာ၊ ဗြာဟ္မဏာဝ ဗြဟ္မုနော
(မ၊၂၊၃၅၆။)
ပုတ္တာ ဩရသာ မုခတော ဇာတာ ဗြဟ္မဇာ ဗြဟ္မနိမ္မိတာ ဗြဟ္မဒါယာဒါ’တိ။ ဣဓ ဘဝံ ဂေါတမော ကိမာဟာ’’တိ? ‘‘ဒိဿန္တိ [ဒိဿန္တေ (သီ။ သျာ။ ကံ။ ပီ။)] ခေါ ပန, အဿလာယန, ဗြာဟ္မဏာနံ ဗြာဟ္မဏိယော ဥတုနိယောပိ ဂဗ္ဘိနိယောပိ ဝိဇာယမာနာပိ ပါယမာနာပိ။ တေ စ ဗြာဟ္မဏိယောနိဇာဝ သမာနာ ဧဝမာဟံသု – ‘ဗြာဟ္မဏောဝ သေဋ္ဌော ဝဏ္ဏော, ဟီနော အညော ဝဏ္ဏော၊ ဗြာဟ္မဏောဝ သုက္ကော ဝဏ္ဏော, ကဏှော အညော ဝဏ္ဏော၊ ဗြာဟ္မဏာဝ သုဇ္ဈန္တိ, နော အဗြာဟ္မဏာ၊ ဗြာဟ္မဏာဝ ဗြဟ္မုနော ပုတ္တာ ဩရသာ မုခတော ဇာတာ ဗြဟ္မဇာ ဗြဟ္မနိမ္မိတာ ဗြဟ္မဒါယာဒါ’’’တိ။ ‘‘ကိဉ္စာပိ ဘဝံ ဂေါတမော ဧဝမာဟ, အထ ခွေတ္ထ ဗြာဟ္မဏာ ဧဝမေတံ မညန္တိ – ‘ဗြာဟ္မဏောဝ သေဋ္ဌော ဝဏ္ဏော, ဟီနော အညော ဝဏ္ဏော…ပေ… ဗြဟ္မဒါယာဒါ’’’တိ။
မြန်֍ ၄၀၃။ ‘‘တံ ကိံ မညသိ, အဿလာယန, သုတံ တေ – ‘ယောနကမ္ဗောဇေသု အညေသု စ ပစ္စန္တိမေသု ဇနပဒေသု ဒွေဝ ဝဏ္ဏာ – အယျော စေဝ ဒါသော စ၊ အယျော ဟုတွာ ဒါသော ဟောတိ, ဒါသော ဟုတွာ အယျော ဟောတီ’’’တိ? ‘‘ဧဝံ, ဘော, သုတံ တံ မေ – ‘ယောနကမ္ဗောဇေသု အညေသု စ ပစ္စန္တိမေသု ဇနပဒေသု ဒွေဝ ဝဏ္ဏာ – အယျော စေဝ ဒါသော စ၊ အယျော ဟုတွာ ဒါသော ဟောတိ, ဒါသော ဟုတွာ အယျော ဟောတီ’’’တိ။ ‘‘ဧတ္ထ, အဿလာယန, ဗြာဟ္မဏာနံ ကိံ ဗလံ, ကော အဿာသော ယဒေတ္ထ ဗြာဟ္မဏာ ဧဝမာဟံသု – ‘ဗြာဟ္မဏောဝ သေဋ္ဌော ဝဏ္ဏော, ဟီနော အညော ဝဏ္ဏော…ပေ… ဗြဟ္မဒါယာဒါ’’’တိ? ‘‘ကိဉ္စာပိ ဘဝံ ဂေါတမော ဧဝမာဟ, အထ ခွေတ္ထ ဗြာဟ္မဏာ ဧဝမေတံ မညန္တိ – ‘ဗြာဟ္မဏောဝ သေဋ္ဌော ဝဏ္ဏော, ဟီနော အညော ဝဏ္ဏော…ပေ… ဗြဟ္မဒါယာဒါ’’’တိ။
မြန်֍ ၄၀၄။ ‘‘တံ ကိံ မညသိ, အဿလာယန, ခတ္တိယောဝ နု ခေါ ပါဏာတိပါတီ အဒိန္နာဒါယီ ကာမေသုမိစ္ဆာစာရီ မုသာဝါဒီ ပိသုဏဝါစော ဖရုသဝါစော သမ္ဖပ္ပလာပီ အဘိဇ္ဈာလု ဗျာပန္နစိတ္တော မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ အပါယံ ဒုဂ္ဂတိံ ဝိနိပါတံ နိရယံ ဥပပဇ္ဇေယျ, နော ဗြာဟ္မဏော? ဝေဿောဝ နု ခေါ…ပေ… သုဒ္ဒေါဝ နု ခေါ ပါဏာတိပါတီ အဒိန္နာဒါယီ ကာမေသုမိစ္ဆာစာရီ မုသာဝါဒီ ပိသုဏဝါစော ဖရုသဝါစော သမ္ဖပ္ပလာပီ အဘိဇ္ဈာလု ဗျာပန္နစိတ္တော မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ အပါယံ ဒုဂ္ဂတိံ ဝိနိပါတံ နိရယံ ဥပပဇ္ဇေယျ, နော ဗြာဟ္မဏော’’တိ? ‘‘နော ဟိဒံ, ဘော ဂေါတမ။ ခတ္တိယောပိ ဟိ,
(မ၊၂၊၃၅၇။)
ဘော ဂေါတမ, ပါဏာတိပါတီ အဒိန္နာဒါယီ ကာမေသုမိစ္ဆာစာရီ မုသာဝါဒီ ပိသုဏဝါစော ဖရုသဝါစော သမ္ဖပ္ပလာပီ အဘိဇ္ဈာလု ဗျာပန္နစိတ္တော မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ အပါယံ ဒုဂ္ဂတိံ ဝိနိပါတံ နိရယံ ဥပပဇ္ဇေယျ။ ဗြာဟ္မဏောပိ ဟိ, ဘော ဂေါတမ…ပေ… ဝေဿောပိ ဟိ, ဘော ဂေါတမ…ပေ… သုဒ္ဒေါပိ ဟိ, ဘော ဂေါတမ…ပေ… သဗ္ဗေပိ ဟိ, ဘော ဂေါတမ, စတ္တာရော ဝဏ္ဏာ ပါဏာတိပါတိနော အဒိန္နာဒါယိနော ကာမေသုမိစ္ဆာစာရိနော မုသာဝါဒိနော ပိသုဏဝါစာ ဖရုသဝါစာ သမ္ဖပ္ပလာပိနော အဘိဇ္ဈာလူ ဗျာပန္နစိတ္တာ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌီ ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ အပါယံ ဒုဂ္ဂတိံ ဝိနိပါတံ နိရယံ ဥပပဇ္ဇေယျု’’န္တိ။ ‘‘ဧတ္ထ, အဿလာယန, ဗြာဟ္မဏာနံ ကိံ ဗလံ, ကော အဿာသော ယဒေတ္ထ ဗြာဟ္မဏာ ဧဝမာဟံသု – ‘ဗြာဟ္မဏောဝ သေဋ္ဌော ဝဏ္ဏော, ဟီနော အညော ဝဏ္ဏော…ပေ… ဗြဟ္မဒါယာဒါ’’’တိ? ‘‘ကိဉ္စာပိ ဘဝံ ဂေါတမော ဧဝမာဟ, အထ ခွေတ္ထ ဗြာဟ္မဏာ ဧဝမေတံ မညန္တိ – ‘ဗြာဟ္မဏောဝ သေဋ္ဌော ဝဏ္ဏော, ဟီနော အညော ဝဏ္ဏော…ပေ… ဗြဟ္မဒါယာဒါ’’’တိ။
မြန်֍ ၄၀၅။ ‘‘တံ ကိံ မညသိ, အဿလာယန, ဗြာဟ္မဏောဝ နု ခေါ ပါဏာတိပါတာ ပဋိဝိရတော အဒိန္နာဒါနာ ပဋိဝိရတော ကာမေသုမိစ္ဆာစာရာ ပဋိဝိရတော မုသာဝါဒါ ပဋိဝိရတော ပိသုဏာယ ဝါစာယ ပဋိဝိရတော ဖရုသာယ ဝါစာယ ပဋိဝိရတော သမ္ဖပ္ပလာပါ ပဋိဝိရတော အနဘိဇ္ဈာလု အဗျာပန္နစိတ္တော သမ္မာဒိဋ္ဌိ ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ သုဂတိံ သဂ္ဂံ လောကံ ဥပပဇ္ဇေယျ, နော [နော စ (က။)] ခတ္တိယော နော ဝေဿော, နော သုဒ္ဒေါ’’တိ? ‘‘နော ဟိဒံ, ဘော ဂေါတမ! ခတ္တိယောပိ ဟိ, ဘော ဂေါတမ, ပါဏာတိပါတာ ပဋိဝိရတော အဒိန္နာဒါနာ ပဋိဝိရတော ကာမေသုမိစ္ဆာစာရာ ပဋိဝိရတော မုသာဝါဒါ ပဋိဝိရတော ပိသုဏာယ ဝါစာယ ပဋိဝိရတော ဖရုသာယ ဝါစာယ ပဋိဝိရတော သမ္ဖပ္ပလာပါ ပဋိဝိရတော အနဘိဇ္ဈာလု အဗျာပန္နစိတ္တော သမ္မာဒိဋ္ဌိ ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ သုဂတိံ သဂ္ဂံ လောကံ ဥပပဇ္ဇေယျ။ ဗြာဟ္မဏောပိ ဟိ, ဘော ဂေါတမ…ပေ… ဝေဿောပိ ဟိ, ဘော ဂေါတမ…ပေ… သုဒ္ဒေါပိ ဟိ, ဘော ဂေါတမ…ပေ… သဗ္ဗေပိ ဟိ, ဘော ဂေါတမ, စတ္တာရော ဝဏ္ဏာ ပါဏာတိပါတာ ပဋိဝိရတာ အဒိန္နာဒါနာ ပဋိဝိရတာ ကာမေသုမိစ္ဆာစာရာ ပဋိဝိရတာ မုသာဝါဒါ ပဋိဝိရတာ ပိသုဏာယ ဝါစာယ ပဋိဝိရတာ ဖရုသာယ ဝါစာယ ပဋိဝိရတာ သမ္ဖပ္ပလာပါ ပဋိဝိရတာ အနဘိဇ္ဈာလူ အဗျာပန္နစိတ္တာ သမ္မာဒိဋ္ဌီ ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ သုဂတိံ သဂ္ဂံ လောကံ ဥပပဇ္ဇေယျု’’န္တိ။ ‘‘ဧတ္ထ,
(မ၊၂၊၃၅၈။)
အဿလာယန, ဗြာဟ္မဏာနံ ကိံ ဗလံ, ကော အဿာသော ယဒေတ္ထ ဗြာဟ္မဏာ ဧဝမာဟံသု – ‘ဗြာဟ္မဏောဝ သေဋ္ဌော ဝဏ္ဏော, ဟီနော အညော ဝဏ္ဏော…ပေ… ဗြဟ္မဒါယာဒါ’’’တိ? ‘‘ကိဉ္စာပိ ဘဝံ ဂေါတမော ဧဝမာဟ, အထ ခွေတ္ထ ဗြာဟ္မဏာ ဧဝမေတံ မညန္တိ – ‘ဗြာဟ္မဏောဝ သေဋ္ဌော ဝဏ္ဏော, ဟီနော အညော ဝဏ္ဏော…ပေ… ဗြဟ္မဒါယာဒါ’’’တိ။
မြန်֍ ၄၀၆။ ‘‘တံ ကိံ မညသိ, အဿလာယန, ဗြာဟ္မဏောဝ နု ခေါ ပဟောတိ အသ္မိံ ပဒေသေ အဝေရံ အဗျာဗဇ္ဈံ မေတ္တစိတ္တံ ဘာဝေတုံ, နော ခတ္တိယော, နော ဝေဿော နော သုဒ္ဒေါ’’တိ? ‘‘နော ဟိဒံ, ဘော ဂေါတမ! ခတ္တိယောပိ ဟိ, ဘော ဂေါတမ, ပဟောတိ အသ္မိံ ပဒေသေ အဝေရံ အဗျာဗဇ္ဈံ မေတ္တစိတ္တံ ဘာဝေတုံ၊ ဗြာဟ္မဏောပိ ဟိ, ဘော ဂေါတမ… ဝေဿောပိ ဟိ, ဘော ဂေါတမ… သုဒ္ဒေါပိ ဟိ, ဘော ဂေါတမ… သဗ္ဗေပိ ဟိ, ဘော ဂေါတမ, စတ္တာရော ဝဏ္ဏာ ပဟောန္တိ အသ္မိံ ပဒေသေ အဝေရံ အဗျာဗဇ္ဈံ မေတ္တစိတ္တံ ဘာဝေတု’’န္တိ။ ‘‘ဧတ္ထ, အဿလာယန, ဗြာဟ္မဏာနံ ကိံ ဗလံ, ကော အဿာသော ယဒေတ္ထ ဗြာဟ္မဏာ ဧဝမာဟံသု – ‘ဗြာဟ္မဏောဝ သေဋ္ဌော ဝဏ္ဏော, ဟီနော အညော ဝဏ္ဏော…ပေ… ဗြဟ္မဒါယာဒါ’’’တိ? ‘‘ကိဉ္စာပိ ဘဝံ ဂေါတမော ဧဝမာဟ, အထ ခွေတ္ထ ဗြာဟ္မဏာ ဧဝမေတံ မညန္တိ – ‘ဗြာဟ္မဏောဝ သေဋ္ဌော ဝဏ္ဏော, ဟီနော အညော ဝဏ္ဏော…ပေ… ဗြဟ္မဒါယာဒါ’’’တိ။
မြန်֍ ၄၀၇။ ‘‘တံ ကိံ မညသိ, အဿလာယန, ဗြာဟ္မဏောဝ နု ခေါ ပဟောတိ သောတ္တိသိနာနိံ အာဒါယ နဒိံ ဂန္တွာ ရဇောဇလ္လံ ပဝါဟေတုံ, နော ခတ္တိယော, နော ဝေဿော, နော သုဒ္ဒေါ’’တိ? ‘‘နော ဟိဒံ, ဘော ဂေါတမ! ခတ္တိယောပိ ဟိ, ဘော ဂေါတမ, ပဟောတိ သောတ္တိသိနာနိံ အာဒါယ နဒိံ ဂန္တွာ ရဇောဇလ္လံ ပဝါဟေတုံ, ဗြာဟ္မဏောပိ ဟိ, ဘော ဂေါတမ… ဝေဿောပိ ဟိ, ဘော ဂေါတမ… သုဒ္ဒေါပိ ဟိ, ဘော ဂေါတမ… သဗ္ဗေပိ ဟိ, ဘော ဂေါတမ, စတ္တာရော ဝဏ္ဏာ ပဟောန္တိ သောတ္တိသိနာနိံ အာဒါယ နဒိံ ဂန္တွာ ရဇောဇလ္လံ ပဝါဟေတု’’န္တိ။ ‘‘ဧတ္ထ, အဿလာယန, ဗြာဟ္မဏာနံ ကိံ ဗလံ, ကော အဿာသော ယဒေတ္ထ ဗြာဟ္မဏာ ဧဝမာဟံသု – ‘ဗြာဟ္မဏောဝ သေဋ္ဌော ဝဏ္ဏော, ဟီနော အညော ဝဏ္ဏော…ပေ… ဗြဟ္မဒါယာဒါ’’’တိ? ‘‘ကိဉ္စာပိ ဘဝံ ဂေါတမော ဧဝမာဟ, အထ ခွေတ္ထ ဗြာဟ္မဏာ ဧဝမေတံ မညန္တိ – ‘ဗြာဟ္မဏောဝ သေဋ္ဌော ဝဏ္ဏော, ဟီနော အညော ဝဏ္ဏော…ပေ… ဗြဟ္မဒါယာဒါ’’’တိ။
မြန်֍ ၄၀၈။ ‘‘တံ ကိံ မညသိ, အဿလာယန, ဣဓ ရာဇာ ခတ္တိယော မုဒ္ဓါဝသိတ္တော နာနာဇစ္စာနံ ပုရိသာနံ ပုရိသသတံ သန္နိပါတေယျ – ‘အာယန္တု ဘောန္တော
(မ၊၂၊၃၅၉။)
ယေ တတ္ထ ခတ္တိယကုလာ ဗြာဟ္မဏကုလာ ရာဇညကုလာ ဥပ္ပန္နာ, သာကဿ ဝါ သာလဿ ဝါ [ဥပ္ပန္နာ သာလဿ ဝါ (သီ။ ပီ။)] သလဠဿ ဝါ စန္ဒနဿ ဝါ ပဒုမကဿ ဝါ ဥတ္တရာရဏိံ အာဒါယ, အဂ္ဂိံ အဘိနိဗ္ဗတ္တေန္တု, တေဇော ပါတုကရောန္တု။ အာယန္တု ပန ဘောန္တော ယေ တတ္ထ စဏ္ဍာလကုလာ နေသာဒကုလာ ဝေနကုလာ [ဝေဏကုလာ (သီ။ ပီ။), ဝေဏုကုလာ (သျာ။ ကံ။)] ရထကာရကုလာ ပုက္ကုသကုလာ ဥပ္ပန္နာ, သာပါနဒေါဏိယာ ဝါ သူကရဒေါဏိယာ ဝါ ရဇကဒေါဏိယာ ဝါ ဧရဏ္ဍကဋ္ဌဿ ဝါ ဥတ္တရာရဏိံ အာဒါယ, အဂ္ဂိံ အဘိနိဗ္ဗတ္တေန္တု, တေဇော ပါတုကရောန္တူ’တိ။
‘‘တံ ကိံ မညသိ, အဿလာယန, ယော ဧဝံ နု ခေါ သော [ယော စ နု ခေါ (သျာ။ ကံ။ က။)] ခတ္တိယကုလာ ဗြာဟ္မဏကုလာ ရာဇညကုလာ ဥပ္ပန္နေဟိ သာကဿ ဝါ သာလဿ ဝါ သလဠဿ ဝါ စန္ဒနဿ ဝါ ပဒုမကဿ ဝါ ဥတ္တရာရဏိံ အာဒါယ အဂ္ဂိ အဘိနိဗ္ဗတ္တော, တေဇော ပါတုကတော, သော ဧဝ နု ခွါဿ အဂ္ဂိ အစ္စိမာ စေဝ [စ (သီ။ ပီ။)] ဝဏ္ဏဝါ [ဝဏ္ဏိမာ (သျာ။ ကံ။ ပီ။ က။)] စ ပဘဿရော စ, တေန စ သက္ကာ အဂ္ဂိနာ အဂ္ဂိကရဏီယံ ကာတုံ၊ ယော ပန သော စဏ္ဍာလကုလာ နေသာဒကုလာ ဝေနကုလာ ရထကာရကုလာ ပုက္ကုသကုလာ ဥပ္ပန္နေဟိ သာပါနဒေါဏိယာ ဝါ သူကရဒေါဏိယာ ဝါ ရဇကဒေါဏိယာ ဝါ ဧရဏ္ဍကဋ္ဌဿ ဝါ ဥတ္တရာရဏိံ အာဒါယ အဂ္ဂိ အဘိနိဗ္ဗတ္တော, တေဇော ပါတုကတော သွာဿ အဂ္ဂိ န စေဝ အစ္စိမာ န စ ဝဏ္ဏဝါ န စ ပဘဿရော, န စ တေန သက္ကာ အဂ္ဂိနာ အဂ္ဂိကရဏီယံ ကာတု’’န္တိ? ‘‘နော ဟိဒံ, ဘော ဂေါတမ! ယောပိ ဟိ သော [ယော သော (သီ။ ပီ။)], ဘော ဂေါတမ, ခတ္တိယကုလာ ဗြာဟ္မဏကုလာ ရာဇညကုလာ ဥပ္ပန္နေဟိ သာကဿ ဝါ သာလဿ ဝါ သလဠဿ ဝါ စန္ဒနဿ ဝါ ပဒုမကဿ ဝါ ဥတ္တရာရဏိံ အာဒါယ အဂ္ဂိ အဘိနိဗ္ဗတ္တော, တေဇော ပါတုကတော သွာဿ [သော စဿ (သီ။ ပီ။), သောပိဿ (သျာ။ ကံ။)] အဂ္ဂိ အစ္စိမာ စေဝ ဝဏ္ဏဝါ စ ပဘဿရော စ, တေန စ သက္ကာ အဂ္ဂိနာ အဂ္ဂိကရဏီယံ ကာတုံ၊ ယောပိ သော စဏ္ဍာလကုလာ နေသာဒကုလာ ဝေနကုလာ ရထကာရကုလာ ပုက္ကုသကုလာ ဥပ္ပန္နေဟိ သာပါနဒေါဏိယာ ဝါ သူကရဒေါဏိယာ ဝါ ရဇကဒေါဏိယာ ဝါ ဧရဏ္ဍကဋ္ဌဿ ဝါ ဥတ္တရာရဏိံ အာဒါယ အဂ္ဂိ အဘိနိဗ္ဗတ္တော, တေဇော ပါတုကတော, သွာဿ အဂ္ဂိ အစ္စိမာ စေဝ ဝဏ္ဏဝါ စ ပဘဿရော စ, တေန စ သက္ကာ အဂ္ဂိနာ အဂ္ဂိကရဏီယံ ကာတုံ။ သဗ္ဗောပိ ဟိ, ဘော ဂေါတမ, အဂ္ဂိ အစ္စိမာ စေဝ ဝဏ္ဏဝါ စ ပဘဿရော စ, သဗ္ဗေနပိ
(မ၊၂၊၃၆၀။)
သက္ကာ အဂ္ဂိနာ အဂ္ဂိကရဏီယံ ကာတု’’န္တိ။ ‘‘ဧတ္ထ, အဿလာယန, ဗြာဟ္မဏာနံ ကိံ ဗလံ, ကော အဿာသော ယဒေတ္ထ ဗြာဟ္မဏာ ဧဝမာဟံသု – ‘ဗြာဟ္မဏောဝ သေဋ္ဌော ဝဏ္ဏော, ဟီနော အညော ဝဏ္ဏော၊ ဗြာဟ္မဏောဝ သုက္ကော ဝဏ္ဏော, ကဏှော အညော ဝဏ္ဏော၊ ဗြာဟ္မဏာဝ သုဇ္ဈန္တိ, နော အဗြာဟ္မဏာ၊ ဗြာဟ္မဏာဝ ဗြဟ္မုနော ပုတ္တာ ဩရသာ မုခတော ဇာတာ ဗြဟ္မဇာ ဗြဟ္မနိမ္မိတာ ဗြဟ္မဒါယာဒါ’’’တိ? ‘‘ကိဉ္စာပိ ဘဝံ ဂေါတမော ဧဝမာဟ, အထ ခွေတ္ထ ဗြာဟ္မဏာ ဧဝမေတံ မညန္တိ – ‘ဗြာဟ္မဏောဝ သေဋ္ဌော ဝဏ္ဏော, ဟီနော အညော ဝဏ္ဏော…ပေ… ဗြဟ္မဒါယာဒါ’’’တိ။
မြန်֍ ၄၀၉။ ‘‘တံ ကိံ မညသိ, အဿလာယန, ဣဓ ခတ္တိယကုမာရော ဗြာဟ္မဏကညာယ သဒ္ဓိံ သံဝါသံ ကပ္ပေယျ, တေသံ သံဝါသမနွာယ ပုတ္တော ဇာယေထ၊ ယော သော ခတ္တိယကုမာရေန ဗြာဟ္မဏကညာယ ပုတ္တော ဥပ္ပန္နော, သိယာ သော မာတုပိ သဒိသော ပိတုပိ သဒိသော, ‘ခတ္တိယော’တိပိ ဝတ္တဗ္ဗော ‘ဗြာဟ္မဏော’တိပိ ဝတ္တဗ္ဗော’’တိ? ‘‘ယော သော, ဘော ဂေါတမ, ခတ္တိယကုမာရေန ဗြာဟ္မဏကညာယ ပုတ္တော ဥပ္ပန္နော, သိယာ သော မာတုပိ သဒိသော ပိတုပိ သဒိသော, ‘ခတ္တိယော’တိပိ ဝတ္တဗ္ဗော ‘ဗြာဟ္မဏော’တိပိ ဝတ္တဗ္ဗော’’တိ။
‘‘တံ ကိံ မညသိ, အဿလာယန, ဣဓ ဗြာဟ္မဏကုမာရော ခတ္တိယကညာယ သဒ္ဓိံ သံဝါသံ ကပ္ပေယျ, တေသံ သံဝါသမနွာယ ပုတ္တော ဇာယေထ၊ ယော သော ဗြာဟ္မဏကုမာရေန ခတ္တိယကညာယ ပုတ္တော ဥပ္ပန္နော, သိယာ သော မာတုပိ သဒိသော ပိတုပိ သဒိသော, ‘ခတ္တိယော’တိပိ ဝတ္တဗ္ဗော ‘ဗြာဟ္မဏော’တိပိ ဝတ္တဗ္ဗော’’တိ? ‘‘ယော သော, ဘော ဂေါတမ, ဗြာဟ္မဏကုမာရေန ခတ္တိယကညာယ ပုတ္တော ဥပ္ပန္နော, သိယာ သော မာတုပိ သဒိသော ပိတုပိ သဒိသော, ‘ခတ္တိယော’တိပိ ဝတ္တဗ္ဗော ‘ဗြာဟ္မဏော’တိပိ ဝတ္တဗ္ဗော’’တိ။
‘‘တံ ကိံ မညသိ, အဿလာယန ဣဓ ဝဠဝံ ဂဒြဘေန သမ္ပယောဇေယျုံ [သံယောဇေယျ (က။)], တေသံ သမ္ပယောဂမနွာယ ကိသောရော ဇာယေထ၊ ယော သော ဝဠဝါယ ဂဒြဘေန ကိသောရော ဥပ္ပန္နော, သိယာ သော မာတုပိ သဒိသော ပိတုပိ သဒိသော, ‘အဿော’တိပိ ဝတ္တဗ္ဗော ‘ဂဒြဘော’တိပိ ဝတ္တဗ္ဗော’’တိ? ‘‘ကုဏ္ဍဉှိ သော [ဝေကုရဉ္ဇာယ ဟိ သော (သီ။ ပီ။), သော ကုမာရဏ္ဍုပိ သော (သျာ။ ကံ။), ဝေကုလဇော ဟိ သော (?)], ဘော ဂေါတမ, အဿတရော ဟောတိ။ ဣဒံ ဟိဿ, ဘော ဂေါတမ,
(မ၊၂၊၃၆၁။)
နာနာကရဏံ ပဿာမိ၊ အမုတြ စ ပနေသာနံ န ကိဉ္စိ နာနာကရဏံ ပဿာမီ’’တိ။
‘‘တံ ကိံ မညသိ, အဿလာယန, ဣဓာဿု ဒွေ မာဏဝကာ ဘာတရော သဥဒရိယာ, ဧကော အဇ္ဈာယကော ဥပနီတော ဧကော အနဇ္ဈာယကော အနုပနီတော။ ကမေတ္ထ ဗြာဟ္မဏာ ပဌမံ ဘောဇေယျုံ သဒ္ဓေ ဝါ ထာလိပါကေ ဝါ ယညေ ဝါ ပါဟုနေ ဝါ’’တိ? ‘‘ယော သော, ဘော ဂေါတမ, မာဏဝကော အဇ္ဈာယကော ဥပနီတော တမေတ္ထ ဗြာဟ္မဏာ ပဌမံ ဘောဇေယျုံ သဒ္ဓေ ဝါ ထာလိပါကေ ဝါ ယညေ ဝါ ပါဟုနေ ဝါ။ ကိဉှိ, ဘော ဂေါတမ, အနဇ္ဈာယကေ အနုပနီတေ ဒိန္နံ မဟပ္ဖလံ ဘဝိဿတီ’’တိ။
‘‘တံ ကိံ မညသိ, အဿလာယန, ဣဓာဿု ဒွေ မာဏဝကာ ဘာတရော သဥဒရိယာ, ဧကော အဇ္ဈာယကော ဥပနီတော ဒုဿီလော ပါပဓမ္မော, ဧကော အနဇ္ဈာယကော အနုပနီတော သီလဝါ ကလျာဏဓမ္မော။ ကမေတ္ထ ဗြာဟ္မဏာ ပဌမံ ဘောဇေယျုံ သဒ္ဓေ ဝါ ထာလိပါကေ ဝါ ယညေ ဝါ ပါဟုနေ ဝါ’’တိ? ‘‘ယော သော, ဘော ဂေါတမ, မာဏဝကော အနဇ္ဈာယကော အနုပနီတော သီလဝါ ကလျာဏဓမ္မော တမေတ္ထ ဗြာဟ္မဏာ ပဌမံ ဘောဇေယျုံ သဒ္ဓေ ဝါ ထာလိပါကေ ဝါ ယညေ ဝါ ပါဟုနေ ဝါ။ ကိဉှိ, ဘော ဂေါတမ, ဒုဿီလေ ပါပဓမ္မေ ဒိန္နံ မဟပ္ဖလံ ဘဝိဿတီ’’တိ။
‘‘ပုဗ္ဗေ ခေါ တွံ, အဿလာယန, ဇာတိံ အဂမာသိ၊ ဇာတိံ ဂန္တွာ မန္တေ အဂမာသိ၊ မန္တေ ဂန္တွာ တပေ အဂမာသိ၊ တပေ ဂန္တွာ [မန္တေ ဂန္တွာ တမေတံ တွံ (သီ။ ပီ။), မန္တေ ဂန္တွာ တမေဝ ဌပေတွာ (သျာ။ ကံ။)] စာတုဝဏ္ဏိံ သုဒ္ဓိံ ပစ္စာဂတော, ယမဟံ ပညပေမီ’’တိ။ ဧဝံ ဝုတ္တေ, အဿလာယနော မာဏဝေါ တုဏှီဘူတော မင်္ကုဘူတော ပတ္တက္ခန္ဓော အဓောမုခေါ ပဇ္ဈာယန္တော အပ္ပဋိဘာနော နိသီဒိ။
မြန်֍ ၄၁၀။ အထ ခေါ ဘဂဝါ အဿလာယနံ မာဏဝံ တုဏှီဘူတံ မင်္ကုဘူတံ ပတ္တက္ခန္ဓံ အဓောမုခံ ပဇ္ဈာယန္တံ အပ္ပဋိဘာနံ ဝိဒိတွာ အဿလာယနံ မာဏဝံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ဘူတပုဗ္ဗံ, အဿလာယန, သတ္တန္နံ ဗြာဟ္မဏိသီနံ အရညာယတနေ ပဏ္ဏကုဋီသု သမ္မန္တာနံ [ဝသန္တာနံ (သီ။)] ဧဝရူပံ ပါပကံ ဒိဋ္ဌိဂတံ ဥပ္ပန္နံ ဟောတိ – ‘ဗြာဟ္မဏောဝ သေဋ္ဌော ဝဏ္ဏော, ဟီနော အညော ဝဏ္ဏော…ပေ… ဗြဟ္မဒါယာဒါ’တိ။ အဿောသိ
(မ၊၂၊၃၆၂။)
ခေါ, အဿလာယန, အသိတော ဒေဝလော ဣသိ – ‘သတ္တန္နံ ကိရ ဗြာဟ္မဏိသီနံ အရညာယတနေ ပဏ္ဏကုဋီသု သမ္မန္တာနံ ဧဝရူပံ ပါပကံ ဒိဋ္ဌိဂတံ ဥပ္ပန္နံ – ဗြာဟ္မဏောဝ သေဋ္ဌော ဝဏ္ဏော…ပေ… ဗြဟ္မဒါယာဒါ’တိ။ အထ ခေါ, အဿလာယန, အသိတော ဒေဝလော ဣသိ ကေသမဿုံ ကပ္ပေတွာ မဉ္ဇိဋ္ဌဝဏ္ဏာနိ ဒုဿာနိ နိဝါသေတွာ ပဋလိယော [အဋလိယော (သီ။ ပီ။), အဂလိယော (သျာ။ ကံ။)] ဥပါဟနာ အာရုဟိတွာ ဇာတရူပမယံ ဒဏ္ဍံ ဂဟေတွာ သတ္တန္နံ ဗြာဟ္မဏိသီနံ ပတ္ထဏ္ဍိလေ ပါတုရဟောသိ။ အထ ခေါ, အဿလာယန, အသိတော ဒေဝလော ဣသိ သတ္တန္နံ ဗြာဟ္မဏိသီနံ ပတ္ထဏ္ဍိလေ စင်္ကမမာနော ဧဝမာဟ – ‘ဟန္ဒ, ကော နု ခေါ ဣမေ ဘဝန္တော ဗြာဟ္မဏိသယော ဂတာ [ဂန္တာ (သျာ။ ကံ။ က။)]၊ ဟန္ဒ, ကော နု ခေါ ဣမေ ဘဝန္တော ဗြာဟ္မဏိသယော ဂတာ’တိ? အထ ခေါ, အဿလာယန, သတ္တန္နံ ဗြာဟ္မဏိသီနံ ဧတဒဟောသိ – ‘ကော နာယံ ဂါမဏ္ဍလရူပေါ ဝိယ သတ္တန္နံ ဗြာဟ္မဏိသီနံ ပတ္ထဏ္ဍိလေ စင်္ကမမာနော ဧဝမာဟ – ‘ဟန္ဒ, ကော နု ခေါ ဣမေ ဘဝန္တော ဗြာဟ္မဏိသယော ဂတာ၊ ဟန္ဒ, ကော နု ခေါ ဣမေ ဘဝန္တော ဗြာဟ္မဏိသယော ဂတာတိ? ဟန္ဒ, နံ အဘိသပါမာ’တိ။ အထ ခေါ, အဿလာယန, သတ္တ ဗြာဟ္မဏိသယော အသိတံ ဒေဝလံ ဣသိံ အဘိသပိံသု – ‘ဘသ္မာ, ဝသလ [ဝသလီ (ပီ။), ဝသလိ (က။), စပလီ (သျာ။ ကံ။)], ဟောဟိ၊ ဘသ္မာ, ဝသလ, ဟောဟီ’တိ [ဘသ္မာ ဝသလ ဟောဟီတိ အဘိသပဝစနံ သီ။ ပီ။ ပေါတ္ထကေသု သကိဒေဝ အာဂတံ]။ ယထာ ယထာ ခေါ, အဿလာယန, သတ္တ ဗြာဟ္မဏိသယော အသိတံ ဒေဝလံ ဣသိံ အဘိသပိံသု တထာ တထာ အသိတော ဒေဝလော ဣသိ အဘိရူပတရော စေဝ ဟောတိ ဒဿနီယတရော စ ပါသာဒိကတရော စ။ အထ ခေါ, အဿလာယန, သတ္တန္နံ ဗြာဟ္မဏိသီနံ ဧတဒဟောသိ – ‘မောဃံ ဝတ နော တပေါ, အဖလံ ဗြဟ္မစရိယံ။ မယဉှိ ပုဗ္ဗေ ယံ အဘိသပါမ – ဘသ္မာ, ဝသလ, ဟောဟိ၊ ဘသ္မာ, ဝသလ, ဟောဟီတိ ဘသ္မာဝ ဘဝတိ ဧကစ္စော။ ဣမံ ပန မယံ ယထာ ယထာ အဘိသပါမ တထာ တထာ အဘိရူပတရော စေဝ ဟောတိ ဒဿနီယတရော စ ပါသာဒိကတရော စာ’တိ။ ‘န ဘဝန္တာနံ မောဃံ တပေါ, နာဖလံ ဗြဟ္မစရိယံ။ ဣင်္ဃ ဘဝန္တော, ယော မယိ မနောပဒေါသော တံ ပဇဟထာ’တိ။ ‘ယော ဘဝတိ မနောပဒေါသော တံ ပဇဟာမ။ ကော နု ဘဝံ ဟောတီ’တိ? ‘သုတော နု ဘဝတံ – အသိတော ဒေဝလော ဣသီ’တိ? ‘ဧဝံ, ဘော’။ ‘သော ခွါဟံ, ဘော, ဟောမီ’တိ။ အထ ခေါ, အဿလာယန, သတ္တ ဗြာဟ္မဏိသယော အသိတံ ဒေဝလံ ဣသိံ အဘိဝါဒေတုံ ဥပက္ကမိံသု။
(မ၊၂၊၃၆၃။)
မြန်֍ ၄၁၁။ ‘‘အထ ခေါ, အဿလာယန, အသိတော ဒေဝလော ဣသိ သတ္တ ဗြာဟ္မဏိသယော ဧတဒဝေါစ – ‘သုတံ မေတံ, ဘော, သတ္တန္နံ ကိရ ဗြာဟ္မဏိသီနံ အရညာယတနေ ပဏ္ဏကုဋီသု သမ္မန္တာနံ ဧဝရူပံ ပါပကံ ဒိဋ္ဌိဂတံ ဥပ္ပန္နံ – ဗြာဟ္မဏောဝ သေဋ္ဌော ဝဏ္ဏော, ဟီနော အညော ဝဏ္ဏော၊ ဗြာဟ္မဏောဝ သုက္ကော ဝဏ္ဏော, ကဏှော အညော ဝဏ္ဏော၊ ဗြာဟ္မဏာဝ သုဇ္ဈန္တိ, နော အဗြာဟ္မဏာ၊ ဗြာဟ္မဏာဝ ဗြဟ္မုနော ပုတ္တာ ဩရသာ မုခတော ဇာတာ ဗြဟ္မဇာ ဗြဟ္မနိမ္မိတာ ဗြဟ္မဒါယာဒါ’တိ။ ‘ဧဝံ, ဘော’။
‘‘‘ဇာနန္တိ ပန ဘောန္တော – ယာ ဇနိကာ မာတာ [ဇနိမာတာ (သီ။ သျာ။ ကံ။ ပီ။)] ဗြာဟ္မဏံယေဝ အဂမာသိ, နော အဗြာဟ္မဏ’န္တိ? ‘နော ဟိဒံ, ဘော’။
‘‘‘ဇာနန္တိ ပန ဘောန္တော – ယာ ဇနိကာမာတု [ဇနိမာတု (သီ။ သျာ။ ကံ။ ပီ။)] မာတာ ယာဝ သတ္တမာ မာတုမာတာမဟယုဂါ ဗြာဟ္မဏံယေဝ အဂမာသိ, နော အဗြာဟ္မဏ’န္တိ? ‘နော ဟိဒံ, ဘော’။
‘‘‘ဇာနန္တိ ပန ဘောန္တော – ယော ဇနကော ပိတာ [ဇနိပိတာ (သီ။ သျာ။ ကံ။ ပီ။)] ဗြာဟ္မဏိံယေဝ အဂမာသိ, နော အဗြာဟ္မဏိ’န္တိ? ‘နော ဟိဒံ, ဘော’။
‘‘‘ဇာနန္တိ ပန ဘောန္တော – ယော ဇနကပိတု [ဇနိပိတု (သီ။ သျာ။ ကံ။ ပီ။)] ပိတာ ယာဝ သတ္တမာ ပိတုပိတာမဟယုဂါ ဗြာဟ္မဏိံယေဝ အဂမာသိ, နော အဗြာဟ္မဏိ’န္တိ? ‘နော ဟိဒံ, ဘော’။
‘‘‘ဇာနန္တိ ပန ဘောန္တော – ယထာ ဂဗ္ဘဿ အဝက္ကန္တိ ဟောတီ’တိ [န မယံ ဇာနာမ ဘော ယထာ ဂဗ္ဘဿ အဝက္ကန္တိ ဟောတီတိ။ ယထာ ကထံ ပန ဘော ဂဗ္ဘဿ အဝက္ကန္တိ ဟောတီတိ။ (က။)]? ‘ဇာနာမ မယံ, ဘော – ယထာ ဂဗ္ဘဿ အဝက္ကန္တိ ဟောတိ [န မယံ ဇာနာမ ဘော ယထာ ဂဗ္ဘဿ အဝက္ကန္တိ ဟောတီတိ။ ယထာ ကထံ ပန ဘော ဂဗ္ဘဿ အဝက္ကန္တိ ဟောတီတိ။ (က။)]။ ဣဓ မာတာပိတရော စ သန္နိပတိတာ ဟောန္တိ, မာတာ စ ဥတုနီ ဟောတိ, ဂန္ဓဗ္ဗော စ ပစ္စုပဋ္ဌိတော ဟောတိ၊ ဧဝံ တိဏ္ဏံ သန္နိပါတာ ဂဗ္ဘဿ အဝက္ကန္တိ ဟောတီ’တိ။
‘‘‘ဇာနန္တိ ပန ဘောန္တော – တဂ္ဃ [ယဂ္ဃေ (သီ။ သျာ။ ကံ။ ပီ။)], သော ဂန္ဓဗ္ဗော ခတ္တိယော ဝါ ဗြာဟ္မဏော ဝါ ဝေဿော ဝါ သုဒ္ဒေါ ဝါ’တိ? ‘န မယံ, ဘော, ဇာနာမ – တဂ္ဃ သော ဂန္ဓဗ္ဗော ခတ္တိယော ဝါ ဗြာဟ္မဏော ဝါ ဝေဿော ဝါ သုဒ္ဒေါ ဝါ’တိ။ ‘ဧဝံ သန္တေ, ဘော, ဇာနာထ – ကေ တုမှေ ဟောထာ’တိ? ‘ဧဝံ သန္တေ, ဘော, န မယံ
(မ၊၂၊၃၆၄။)
ဇာနာမ – ကေ မယံ ဟောမာ’တိ။ တေ ဟိ နာမ, အဿလာယန, သတ္တ ဗြာဟ္မဏိသယော အသိတေန ဒေဝလေန ဣသိနာ သကေ ဇာတိဝါဒေ သမနုယုဉ္ဇီယမာနာ သမနုဂ္ဂါဟီယမာနာ သမနုဘာသီယမာနာ န သမ္ပာယိဿန္တိ၊ ကိံ ပန တွံ ဧတရဟိ မယာ သကသ္မိံ ဇာတိဝါဒေ သမနုယုဉ္ဇီယမာနော သမနုဂ္ဂါဟီယမာနော သမနုဘာသီယမာနော သမ္ပာယိဿသိ, ယေသံ တွံ သာစရိယကော န ပုဏ္ဏော ဒဗ္ဗိဂါဟော’’တိ။
ဧဝံ ဝုတ္တေ, အဿလာယနော မာဏဝေါ ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘အဘိက္ကန္တံ, ဘော ဂေါတမ…ပေ… ဥပါသကံ မံ ဘဝံ ဂေါတမော ဓာရေတု အဇ္ဇတဂ္ဂေ ပါဏုပေတံ သရဏံ ဂတ’’န္တိ။
အဿလာယနသုတ္တံ နိဋ္ဌိတံ တတိယံ။
၄။ ဃောဋမုခသုတ္တံ
မြန်֍ ၄၁၂။ ဧဝံ မေ သုတံ – ဧကံ သမယံ အာယသ္မာ ဥဒေနော ဗာရာဏသိယံ ဝိဟရတိ ခေမိယမ္ဗဝနေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဃောဋမုခေါ ဗြာဟ္မဏော ဗာရာဏသိံ အနုပ္ပတ္တော ဟောတိ ကေနစိဒေဝ ကရဏီယေန။ အထ ခေါ ဃောဋမုခေါ ဗြာဟ္မဏော ဇင်္ဃာဝိဟာရံ အနုစင်္ကမမာနော အနုဝိစရမာနော ယေန ခေမိယမ္ဗဝနံ တေနုပသင်္ကမိ။ တေန ခေါ ပန သမယေန အာယသ္မာ ဥဒေနော အဗ္ဘောကာသေ စင်္ကမတိ။ အထ ခေါ ဃောဋမုခေါ ဗြာဟ္မဏော ယေနာယသ္မာ ဥဒေနော တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ အာယသ္မတာ ဥဒေနေန သဒ္ဓိံ သမ္မောဒိ။ သမ္မောဒနီယံ ကထံ သာရဏီယံ ဝီတိသာရေတွာ အာယသ္မန္တံ ဥဒေနံ စင်္ကမန္တံ အနုစင်္ကမမာနော ဧဝမာဟ – ‘‘အမ္ဘော သမဏ, ‘နတ္ထိ ဓမ္မိကော ပရိဗ္ဗဇော’ [ပရိဗ္ဗာဇော (သီ။ ပီ။)] – ဧဝံ မေ ဧတ္ထ ဟောတိ။ တဉ္စ ခေါ ဘဝန္တရူပါနံ ဝါ အဒဿနာ, ယော ဝါ ပနေတ္ထ ဓမ္မော’’တိ။
ဧဝံ ဝုတ္တေ, အာယသ္မာ ဥဒေနော စင်္ကမာ ဩရောဟိတွာ ဝိဟာရံ ပဝိသိတွာ ပညတ္တေ အာသနေ နိသီဒိ။ ဃောဋမုခေါပိ ခေါ ဗြာဟ္မဏော စင်္ကမာ ဩရောဟိတွာ ဝိဟာရံ ပဝိသိတွာ ဧကမန္တံ အဋ္ဌာသိ။ ဧကမန္တံ ဌိတံ ခေါ ဃောဋမုခံ ဗြာဟ္မဏံ အာယသ္မာ ဥဒေနော ဧတဒဝေါစ – ‘‘သံဝိဇ္ဇန္တိ [သံဝိဇ္ဇန္တေ (ဗဟူသု)] ခေါ, ဗြာဟ္မဏ, အာသနာနိ။ သစေ အာကင်္ခသိ, နိသီဒါ’’တိ။ ‘‘ဧတဒေဝ ခေါ ပန
(မ၊၂၊၃၆၅။)
မယံ ဘောတော ဥဒေနဿ အာဂမယမာနာ (န) နိသီဒါမ။ ကထဉှိ နာမ မာဒိသော ပုဗ္ဗေ အနိမန္တိတော အာသနေ နိသီဒိတဗ္ဗံ မညေယျာ’’တိ? အထ ခေါ ဃောဋမုခေါ ဗြာဟ္မဏော အညတရံ နီစံ အာသနံ ဂဟေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ ဃောဋမုခေါ ဗြာဟ္မဏော အာယသ္မန္တံ ဥဒေနံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘အမ္ဘော သမဏ, ‘နတ္ထိ ဓမ္မိကော ပရိဗ္ဗဇော’ – ဧဝံ မေ ဧတ္ထ ဟောတိ။ တဉ္စ ခေါ ဘဝန္တရူပါနံ ဝါ အဒဿနာ, ယော ဝါ ပနေတ္ထ ဓမ္မော’’တိ။ ‘‘သစေ ခေါ ပန မေ တွံ, ဗြာဟ္မဏ, အနုညေယျံ အနုဇာနေယျာသိ, ပဋိက္ကောသိတဗ္ဗဉ္စ ပဋိက္ကောသေယျာသိ၊ ယဿ စ ပန မေ ဘာသိတဿ အတ္ထံ န ဇာနေယျာသိ, မမံယေဝ တတ္ထ ဥတ္တရိ ပဋိပုစ္ဆေယျာသိ – ‘ဣဒံ, ဘော ဥဒေန, ကထံ, ဣမဿ ကွတ္ထော’တိ? ဧဝံ ကတွာ သိယာ နော ဧတ္ထ ကထာသလ္လာပေါ’’တိ။ ‘‘အနုညေယျံ ခွါဟံ ဘောတော ဥဒေနဿ အနုဇာနိဿာမိ, ပဋိက္ကောသိတဗ္ဗဉ္စ ပဋိက္ကောသိဿာမိ၊ ယဿ စ ပနာဟံ ဘောတော ဥဒေနဿ ဘာသိတဿ အတ္ထံ န ဇာနိဿာမိ, ဘဝန္တံယေဝ တတ္ထ ဥဒေနံ ဥတ္တရိ ပဋိပုစ္ဆိဿာမိ – ‘ဣဒံ, ဘော ဥဒေန, ကထံ, ဣမဿ ကွတ္ထော’တိ? ဧဝံ ကတွာ ဟောတု နော ဧတ္ထ ကထာသလ္လာပေါ’’တိ။
မြန်֍ ၄၁၃။ ‘‘စတ္တာရောမေ, ဗြာဟ္မဏ, ပုဂ္ဂလာ သန္တော သံဝိဇ္ဇမာနာ လောကသ္မိံ။ ကတမေ စတ္တာရော? ဣဓ, ဗြာဟ္မဏ, ဧကစ္စော ပုဂ္ဂလော အတ္တန္တပေါ ဟောတိ အတ္တပရိတာပနာနုယောဂမနုယုတ္တော။ ဣဓ ပန, ဗြာဟ္မဏ, ဧကစ္စော ပုဂ္ဂလော ပရန္တပေါ ဟောတိ ပရပရိတာပနာနုယောဂမနုယုတ္တော။ ဣဓ ပန, ဗြာဟ္မဏ, ဧကစ္စော ပုဂ္ဂလော အတ္တန္တပေါ စ ဟောတိ အတ္တပရိတာပနာနုယောဂမနုယုတ္တော ပရန္တပေါ စ ပရပရိတာပနာနုယောဂမနုယုတ္တော။ ဣဓ ပန, ဗြာဟ္မဏ, ဧကစ္စော ပုဂ္ဂလော နေဝတ္တန္တပေါ ဟောတိ နာတ္တပရိတာပနာနုယောဂမနုယုတ္တော, န ပရန္တပေါ န ပရပရိတာပနာနုယောဂမနုယုတ္တော။ သော အနတ္တန္တပေါ အပရန္တပေါ ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ နိစ္ဆာတော နိဗ္ဗုတော သီတီဘူတော သုခပ္ပဋိသံဝေဒီ ဗြဟ္မဘူတေန အတ္တနာ ဝိဟရတိ။ ဣမေသံ, ဗြာဟ္မဏ, စတုန္နံ ပုဂ္ဂလာနံ ကတမော တေ ပုဂ္ဂလော စိတ္တံ အာရာဓေတီ’’တိ။
‘‘ယွာယံ, ဘော ဥဒေန, ပုဂ္ဂလော အတ္တန္တပေါ အတ္တပရိတာပနာနုယောဂမနုယုတ္တော အယံ မေ ပုဂ္ဂလော စိတ္တံ နာရာဓေတိ၊ ယောပါယံ, ဘော ဥဒေန, ပုဂ္ဂလော ပရန္တပေါ ပရပရိတာပနာနုယောဂမနုယုတ္တော အယမ္ပိ မေ ပုဂ္ဂလော စိတ္တံ နာရာဓေတိ၊ ယောပါယံ, ဘော ဥဒေန, ပုဂ္ဂလော အတ္တန္တပေါ စ
(မ၊၂၊၃၆၆။)
အတ္တပရိတာပနာနုယောဂမနုယုတ္တော ပရန္တပေါ စ ပရပရိတာပနာနုယောဂမနုယုတ္တော အယမ္ပိ မေ ပုဂ္ဂလော စိတ္တံ နာရာဓေတိ၊ ယော စ ခေါ အယံ, ဘော ဥဒေန, ပုဂ္ဂလော နေဝတ္တန္တပေါ နာတ္တပရိတာပနာနုယောဂမနုယုတ္တော န ပရန္တပေါ န ပရပရိတာပနာနုယောဂမနုယုတ္တော သော အနတ္တန္တပေါ အပရန္တပေါ ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ နိစ္ဆာတော နိဗ္ဗုတော သီတီဘူတော သုခပ္ပဋိသံဝေဒီ ဗြဟ္မဘူတေန အတ္တနာ ဝိဟရတိ။ အယမေဝ မေ ပုဂ္ဂလော စိတ္တံ အာရာဓေတီ’’တိ။
‘‘ကသ္မာ ပန တေ, ဗြာဟ္မဏ, ဣမေ တယော ပုဂ္ဂလာ စိတ္တံ နာရာဓေန္တီ’’တိ? ‘‘ယွာယံ, ဘော ဥဒေန, ပုဂ္ဂလော အတ္တန္တပေါ အတ္တပရိတာပနာနုယောဂမနုယုတ္တော သော အတ္တာနံ သုခကာမံ ဒုက္ခပဋိက္ကူလံ အာတာပေတိ ပရိတာပေတိ၊ ဣမိနာ မေ အယံ ပုဂ္ဂလော စိတ္တံ နာရာဓေတိ။ ယောပါယံ, ဘော ဥဒေန, ပုဂ္ဂလော ပရန္တပေါ ပရပရိတာပနာနုယောဂမနုယုတ္တော သော ပရံ သုခကာမံ ဒုက္ခပဋိက္ကူလံ အာတာပေတိ ပရိတာပေတိ၊ ဣမိနာ မေ အယံ ပုဂ္ဂလော စိတ္တံ နာရာဓေတိ။ ယောပါယံ, ဘော ဥဒေန, ပုဂ္ဂလော အတ္တန္တပေါ စ အတ္တပရိတာပနာနုယောဂမနုယုတ္တော ပရန္တပေါ စ ပရပရိတာပနာနုယောဂမနုယုတ္တော သော အတ္တာနဉ္စ ပရဉ္စ သုခကာမံ ဒုက္ခပဋိက္ကူလံ အာတာပေတိ ပရိတာပေတိ၊ ဣမိနာ မေ အယံ ပုဂ္ဂလော စိတ္တံ နာရာဓေတိ။ ယော စ ခေါ အယံ, ဘော ဥဒေန, ပုဂ္ဂလော နေဝတ္တန္တပေါ နာတ္တပရိတာပနာနုယောဂမနုယုတ္တော န ပရန္တပေါ န ပရပရိတာပနာနုယောဂမနုယုတ္တော သော အနတ္တန္တပေါ အပရန္တပေါ ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ နိစ္ဆာတော နိဗ္ဗုတော သီတီဘူတော သုခပ္ပဋိသံဝေဒီ ဗြဟ္မဘူတေန အတ္တနာ ဝိဟရတိ, သော အတ္တာနဉ္စ ပရဉ္စ သုခကာမံ ဒုက္ခပဋိက္ကူလံ နေဝ အာတာပေတိ န ပရိတာပေတိ၊ ဣမိနာ မေ အယံ ပုဂ္ဂလော စိတ္တံ အာရာဓေတီ’’တိ။
မြန်֍ ၄၁၄။ ‘‘ဒွေမာ, ဗြာဟ္မဏ, ပရိသာ။ ကတမာ ဒွေ? ဣဓ, ဗြာဟ္မဏ, ဧကစ္စာ ပရိသာ သာရတ္တရတ္တာ မဏိကုဏ္ဍလေသု ပုတ္တဘရိယံ ပရိယေသတိ, ဒါသိဒါသံ ပရိယေသတိ, ခေတ္တဝတ္ထုံ ပရိယေသတိ, ဇာတရူပရဇတံ ပရိယေသတိ။
‘‘ဣဓ ပန, ဗြာဟ္မဏ, ဧကစ္စာ ပရိသာ အသာရတ္တရတ္တာ မဏိကုဏ္ဍလေသု ပုတ္တဘရိယံ ပဟာယ, ဒါသိဒါသံ ပဟာယ, ခေတ္တဝတ္ထုံ ပဟာယ, ဇာတရူပရဇတံ ပဟာယ, အဂါရသ္မာ အနဂါရိယံ ပဗ္ဗဇိတာ။ သွာယံ, ဗြာဟ္မဏ, ပုဂ္ဂလော နေဝတ္တန္တပေါ နာတ္တပရိတာပနာနုယောဂမနုယုတ္တော န ပရန္တပေါ န ပရပရိတာပနာနုယောဂမနုယုတ္တော။ သော အနတ္တန္တပေါ အပရန္တပေါ ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ
(မ၊၂၊၃၆၇။)
နိစ္ဆာတော နိဗ္ဗုတော သီတီဘူတော သုခပ္ပဋိသံဝေဒီ ဗြဟ္မဘူတေန အတ္တနာ ဝိဟရတိ။ ဣဓ ကတမံ တွံ, ဗြာဟ္မဏ, ပုဂ္ဂလံ ကတမာယ ပရိသာယ ဗဟုလံ သမနုပဿသိ – ယာ စာယံ ပရိသာ သာရတ္တရတ္တာ မဏိကုဏ္ဍလေသု ပုတ္တဘရိယံ ပရိယေသတိ ဒါသိဒါသံ ပရိယေသတိ ခေတ္တဝတ္ထုံ ပရိယေသတိ ဇာတရူပရဇတံ ပရိယေသတိ, ယာ စာယံ ပရိသာ အသာရတ္တရတ္တာ မဏိကုဏ္ဍလေသု ပုတ္တဘရိယံ ပဟာယ ဒါသိဒါသံ ပဟာယ ခေတ္တဝတ္ထုံ ပဟာယ ဇာတရူပရဇတံ ပဟာယ အဂါရသ္မာ အနဂါရိယံ ပဗ္ဗဇိတာ’’တိ။
‘‘ယွာယံ, ဘော ဥဒေန, ပုဂ္ဂလော နေဝတ္တန္တပေါ နာတ္တပရိတာပနာနုယောဂမနုယုတ္တော န ပရန္တပေါ န ပရပရိတာပနာနုယောဂမနုယုတ္တော သော အနတ္တန္တပေါ အပရန္တပေါ ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ နိစ္ဆာတော နိဗ္ဗုတော သီတီဘူတော သုခပ္ပဋိသံဝေဒီ ဗြဟ္မဘူတေန အတ္တနာ ဝိဟရတိ၊ ဣမာဟံ ပုဂ္ဂလံ ယာယံ ပရိသာ အသာရတ္တရတ္တာ မဏိကုဏ္ဍလေသု ပုတ္တဘရိယံ ပဟာယ ဒါသိဒါသံ ပဟာယ ခေတ္တဝတ္ထုံ ပဟာယ ဇာတရူပရဇတံ ပဟာယ အဂါရသ္မာ အနဂါရိယံ ပဗ္ဗဇိတာ ဣမိဿံ ပရိသာယံ ဗဟုလံ သမနုပဿာမီ’’တိ။
‘‘ဣဒါနေဝ ခေါ ပန တေ, ဗြာဟ္မဏ, ဘာသိတံ – ‘မယံ ဧဝံ အာဇာနာမ – အမ္ဘော သမဏ, နတ္ထိ ဓမ္မိကော ပရိဗ္ဗဇော, ဧဝံ မေ ဧတ္ထ ဟောတိ။ တဉ္စ ခေါ ဘဝန္တရူပါနံ ဝါ အဒဿနာ, ယော ဝါ ပနေတ္ထ ဓမ္မော’’’တိ။ ‘‘အဒ္ဓါ မေသာ, ဘော ဥဒေန, သာနုဂ္ဂဟာ ဝါစာ ဘာသိတာ။ ‘အတ္ထိ ဓမ္မိကော ပရိဗ္ဗဇော’ – ဧဝံ မေ ဧတ္ထ ဟောတိ။ ဧဝဉ္စ ပန မံ ဘဝံ ဥဒေနော ဓာရေတု။ ယေ စ မေ ဘောတာ ဥဒေနေန စတ္တာရော ပုဂ္ဂလာ သံခိတ္တေန ဝုတ္တာ ဝိတ္ထာရေန အဝိဘတ္တာ, သာဓု မေ ဘဝံ, ဥဒေနော ဣမေ စတ္တာရော ပုဂ္ဂလေ ဝိတ္ထာရေန ဝိဘဇတု အနုကမ္ပံ ဥပါဒါယာ’’တိ။ ‘‘တေန ဟိ, ဗြာဟ္မဏ, သုဏာဟိ, သာဓုကံ မနသိ ကရောဟိ, ဘာသိဿာမီ’’တိ။ ‘‘ဧဝံ, ဘော’’တိ ခေါ ဃောဋမုခေါ ဗြာဟ္မဏော အာယသ္မတော ဥဒေနဿ ပစ္စဿောသိ။ အာယသ္မာ ဥဒေနော ဧတဒဝေါစ –
မြန်֍ ၄၁၅။ ‘‘ကတမော စ, ဗြာဟ္မဏ, ပုဂ္ဂလော အတ္တန္တပေါ အတ္တပရိတာပနာနုယောဂမနုယုတ္တော? ဣဓ, ဗြာဟ္မဏ, ဧကစ္စော ပုဂ္ဂလော အစေလကော ဟောတိ မုတ္တာစာရော ဟတ္ထာပလေခနော နဧဟိဘဒ္ဒန္တိကော နတိဋ္ဌဘဒ္ဒန္တိကော, နာဘိဟဋံ န ဥဒ္ဒိဿကတံ န နိမန္တနံ သာဒိယတိ။ သော န ကုမ္ဘိမုခါ ပဋိဂ္ဂဏှာတိ, န ကဠောပိမုခါ ပဋိဂ္ဂဏှာတိ, န ဧဠကမန္တရံ, န ဒဏ္ဍမန္တရံ, န မုသလမန္တရံ, န ဒွိန္နံ ဘုဉ္ဇမာနာနံ, န ဂဗ္ဘိနိယာ, န
(မ၊၂၊၃၆၈။)
ပါယမာနာယ, န ပုရိသန္တရဂတာယ, န သင်္ကိတ္တီသု, န ယတ္ထ သာ ဥပဋ္ဌိတော ဟောတိ, န ယတ္ထ မက္ခိကာ သဏ္ဍသဏ္ဍစာရိနီ, န မစ္ဆံ န မံသံ, န သုရံ န မေရယံ န ထုသောဒကံ ပိဝတိ။ သော ဧကာဂါရိကော ဝါ ဟောတိ ဧကာလောပိကော, ဒွါဂါရိကော ဝါ ဟောတိ ဒွါလောပိကော…ပေ… သတ္တာဂါရိကော ဝါ ဟောတိ သတ္တာလောပိကော၊ ဧကိဿာပိ ဒတ္တိယာ ယာပေတိ, ဒွီဟိပိ ဒတ္တီဟိ ယာပေတိ…ပေ… သတ္တဟိပိ ဒတ္တီဟိ ယာပေတိ၊ ဧကာဟိကမ္ပိ အာဟာရံ အာဟာရေတိ, ဒွီဟိကမ္ပိ အာဟာရံ အာဟာရေတိ…ပေ… သတ္တာဟိကမ္ပိ အာဟာရံ အာဟာရေတိ – ဣတိ ဧဝရူပံ အဒ္ဓမာသိကံ ပရိယာယဘတ္တဘောဇနာနုယောဂမနုယုတ္တော ဝိဟရတိ။ သော သာကဘက္ခော ဝါ ဟောတိ, သာမာကဘက္ခော ဝါ ဟောတိ, နီဝါရဘက္ခော ဝါ ဟောတိ, ဒဒ္ဒုလဘက္ခော ဝါ ဟောတိ, ဟဋဘက္ခော ဝါ ဟောတိ, ကဏဘက္ခော ဝါ ဟောတိ, အာစာမဘက္ခော ဝါ ဟောတိ, ပိညာကဘက္ခော ဝါ ဟောတိ, တိဏဘက္ခော ဝါ ဟောတိ, ဂေါမယဘက္ခော ဝါ ဟောတိ, ဝနမူလဖလာဟာရော ယာပေတိ ပဝတ္တဖလဘောဇီ။ သော သာဏာနိပိ ဓာရေတိ, မသာဏာနိပိ ဓာရေတိ, ဆဝဒုဿာနိပိ ဓာရေတိ, ပံသုကူလာနိပိ ဓာရေတိ, တိရီဋာနိပိ ဓာရေတိ, အဇိနမ္ပိ ဓာရေတိ, အဇိနက္ခိပမ္ပိ ဓာရေတိ, ကုသစီရမ္ပိ ဓာရေတိ, ဝါကစီရမ္ပိ ဓာရေတိ, ဖလကစီရမ္ပိ ဓာရေတိ, ကေသကမ္ဗလမ္ပိ ဓာရေတိ, ဝါဠကမ္ဗလမ္ပိ ဓာရေတိ, ဥလူကပက္ခမ္ပိ ဓာရေတိ၊ ကေသမဿုလောစကောပိ ဟောတိ ကေသမဿုလောစနာနုယောဂမနုယုတ္တော, ဥဗ္ဘဋ္ဌကောပိ ဟောတိ အာသနပဋိက္ခိတ္တော, ဥက္ကုဋိကောပိ ဟောတိ ဥက္ကုဋိကပ္ပဓာနမနုယုတ္တော, ကဏ္ဋကာပဿယိကောပိ ဟောတိ ကဏ္ဋကာပဿယေ သေယျံ ကပ္ပေတိ၊ သာယတတိယကမ္ပိ ဥဒကောရောဟနာနုယောဂမနုယုတ္တော ဝိဟရတိ – ဣတိ ဧဝရူပံ အနေကဝိဟိတံ ကာယဿ အာတာပနပရိတာပနာနုယောဂမနုယုတ္တော ဝိဟရတိ။ အယံ ဝုစ္စတိ, ဗြာဟ္မဏ, ပုဂ္ဂလော အတ္တန္တပေါ အတ္တပရိတာပနာနုယောဂမနုယုတ္တော။
မြန်֍ ၄၁၆။ ‘‘ကတမော စ, ဗြာဟ္မဏ, ပုဂ္ဂလော ပရန္တပေါ ပရပရိတာပနာနုယောဂမနုယုတ္တော? ဣဓ, ဗြာဟ္မဏ, ဧကစ္စော ပုဂ္ဂလော ဩရဗ္ဘိကော ဟောတိ သူကရိကော သာကုဏိကော မာဂဝိကော လုဒ္ဒေါ မစ္ဆဃာတကော စောရော စောရဃာတကော ဂေါဃာတကော ဗန္ဓနာဂါရိကော – ယေ ဝါ ပနညေပိ ကေစိ ကုရူရကမ္မန္တာ။ အယံ ဝုစ္စတိ, ဗြာဟ္မဏ, ပုဂ္ဂလော ပရန္တပေါ ပရပရိတာပနာနုယောဂမနုယုတ္တော။
(မ၊၂၊၃၆၉။)
မြန်֍ ၄၁၇။ ‘‘ကတမော စ, ဗြာဟ္မဏ, ပုဂ္ဂလော အတ္တန္တပေါ စ အတ္တပရိတာပနာနုယောဂမနုယုတ္တော, ပရန္တပေါ စ ပရပရိတာပနာနုယောဂမနုယုတ္တော? ဣဓ, ဗြာဟ္မဏ, ဧကစ္စော ပုဂ္ဂလော ရာဇာ ဝါ ဟောတိ ခတ္တိယော မုဒ္ဓါဝသိတ္တော, ဗြာဟ္မဏော ဝါ မဟာသာလော။ သော ပုရတ္ထိမေန နဂရဿ နဝံ သန္ထာဂါရံ ကာရာပေတွာ ကေသမဿုံ ဩဟာရေတွာ ခရာဇိနံ နိဝါသေတွာ သပ္ပိတေလေန ကာယံ အဗ္ဘဉ္ဇိတွာ မဂဝိသာဏေန ပိဋ္ဌိံ ကဏ္ဍုဝမာနော နဝံ သန္ထာဂါရံ ပဝိသတိ သဒ္ဓိံ မဟေသိယာ ဗြာဟ္မဏေန စ ပုရောဟိတေန။ သော တတ္ထ အနန္တရဟိတာယ ဘူမိယာ ဟရိတုပလိတ္တာယ သေယျံ ကပ္ပေတိ။ ဧကိဿာယ ဂါဝိယာ သရူပဝစ္ဆာယ ယံ ဧကသ္မိံ ထနေ ခီရံ ဟောတိ တေန ရာဇာ ယာပေတိ, ယံ ဒုတိယသ္မိံ ထနေ ခီရံ ဟောတိ တေန မဟေသီ ယာပေတိ, ယံ တတိယသ္မိံ ထနေ ခီရံ ဟောတိ တေန ဗြာဟ္မဏော ပုရောဟိတော ယာပေတိ, ယံ စတုတ္ထသ္မိံ ထနေ ခီရံ ဟောတိ တေန အဂ္ဂိံ ဇုဟတိ, အဝသေသေန ဝစ္ဆကော ယာပေတိ။ သော ဧဝမာဟ – ‘ဧတ္တကာ ဥသဘာ ဟညန္တု ယညတ္ထာယ, ဧတ္တကာ ဝစ္ဆတရာ ဟညန္တု ယညတ္ထာယ, ဧတ္တကာ ဝစ္ဆတရိယော ဟညန္တု ယညတ္ထာယ, ဧတ္တကာ အဇာ ဟညန္တု ယညတ္ထာယ’, ဧတ္တကာ ဥရဗ္ဘာ ဟညန္တု ယညတ္ထာယ, ဧတ္တကာ အဿာ ဟညန္တု ယညတ္ထာယ, ဧတ္တကာ ရုက္ခာ ဆိဇ္ဇန္တု ယူပတ္ထာယ, ဧတ္တကာ ဒဗ္ဘာ လူယန္တု ဗရိဟိသတ္ထာယာ’တိ။ ယေပိဿ တေ ဟောန္တိ ‘ဒါသာ’တိ ဝါ ‘ပေဿာ’တိ ဝါ ‘ကမ္မကရာ’တိ ဝါ တေပိ ဒဏ္ဍတဇ္ဇိတာ ဘယတဇ္ဇိတာ အဿုမုခါ ရုဒမာနာ ပရိကမ္မာနိ ကရောန္တိ။ အယံ ဝုစ္စတိ, ဗြာဟ္မဏ, ပုဂ္ဂလော အတ္တန္တပေါ စ အတ္တပရိတာပနာနုယောဂမနုယုတ္တော, ပရန္တပေါ စ ပရပရိတာပနာနုယောဂမနုယုတ္တော။
မြန်֍ ၄၁၈။ ‘‘ကတမော စ, ဗြာဟ္မဏ, ပုဂ္ဂလော နေဝတ္တန္တပေါ နာတ္တပရိတာပနာနုယောဂမနုယုတ္တော, န ပရန္တပေါ န ပရပရိတာပနာနုယောဂမနုယုတ္တော၊ သော အနတ္တန္တပေါ အပရန္တပေါ ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ နိစ္ဆာတော နိဗ္ဗုတော သီတီဘူတော သုခပ္ပဋိသံဝေဒီ ဗြဟ္မဘူတေန အတ္တနာ ဝိဟရတိ? ဣဓ, ဗြာဟ္မဏ, တထာဂတော လောကေ ဥပ္ပဇ္ဇတိ အရဟံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ ဝိဇ္ဇာစရဏသမ္ပန္နော သုဂတော လောကဝိဒူ အနုတ္တရော ပုရိသဒမ္မသာရထိ သတ္ထာ ဒေဝမနုဿာနံ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ။ သော ဣမံ လောကံ သဒေဝကံ သမာရကံ သဗြဟ္မကံ သဿမဏဗြာဟ္မဏိံ ပဇံ သဒေဝမနုဿံ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတွာ ပဝေဒေတိ။ သော ဓမ္မံ ဒေသေတိ အာဒိကလျာဏံ
(မ၊၂၊၃၇၀။)
မဇ္ဈေကလျာဏံ ပရိယောသာနကလျာဏံ သာတ္ထံ သဗျဉ္ဇနံ, ကေဝလပရိပုဏ္ဏံ ပရိသုဒ္ဓံ ဗြဟ္မစရိယံ ပကာသေတိ။ တံ ဓမ္မံ သုဏာတိ ဂဟပတိ ဝါ ဂဟပတိပုတ္တော ဝါ အညတရသ္မိံ ဝါ ကုလေ ပစ္စာဇာတော။ သော တံ ဓမ္မံ သုတွာ တထာဂတေ သဒ္ဓံ ပဋိလဘတိ။ သော တေန သဒ္ဓါပဋိလာဘေန သမန္နာဂတော ဣတိ ပဋိသဉ္စိက္ခတိ – ‘သမ္ဗာဓော ဃရာဝါသော ရဇောပထော အဗ္ဘောကာသော ပဗ္ဗဇ္ဇာ။ နယိဒံ သုကရံ အဂါရံ အဇ္ဈာဝသတာ ဧကန္တပရိပုဏ္ဏံ ဧကန္တပရိသုဒ္ဓံ သင်္ခလိခိတံ ဗြဟ္မစရိယံ စရိတုံ။ ယံနူနာဟံ ကေသမဿုံ ဩဟာရေတွာ ကာသာယာနိ ဝတ္ထာနိ အစ္ဆာဒေတွာ အဂါရသ္မာ အနဂါရိယံ ပဗ္ဗဇေယျ’န္တိ။ သော အပရေန သမယေန အပ္ပံ ဝါ ဘောဂက္ခန္ဓံ ပဟာယ မဟန္တံ ဝါ ဘောဂက္ခန္ဓံ ပဟာယ, အပ္ပံ ဝါ ဉာတိပရိဝဋ္ဋံ ပဟာယ မဟန္တံ ဝါ ဉာတိပရိဝဋ္ဋံ ပဟာယ, ကေသမဿုံ ဩဟာရေတွာ ကာသာယာနိ ဝတ္ထာနိ အစ္ဆာဒေတွာ အဂါရသ္မာ အနဂါရိယံ ပဗ္ဗဇတိ။ သော ဧဝံ ပဗ္ဗဇိတော သမာနော ဘိက္ခူနံ သိက္ခာသာဇီဝသမာပန္နော ပါဏာတိပါတံ ပဟာယ ပါဏာတိပါတာ ပဋိဝိရတော ဟောတိ, နိဟိတဒဏ္ဍော နိဟိတသတ္ထော လဇ္ဇီ ဒယာပန္နော သဗ္ဗပါဏဘူတဟိတာနုကမ္ပီ ဝိဟရတိ။
‘‘အဒိန္နာဒါနံ ပဟာယ အဒိန္နာဒါနာ ပဋိဝိရတော ဟောတိ ဒိန္နာဒါယီ ဒိန္နပါဋိကင်္ခီ။ အထေနေန သုစိဘူတေန အတ္တနာ ဝိဟရတိ။
‘‘အဗြဟ္မစရိယံ ပဟာယ ဗြဟ္မစာရီ ဟောတိ အာရာစာရီ ဝိရတော မေထုနာ ဂါမဓမ္မာ။
‘‘မုသာဝါဒံ ပဟာယ မုသာဝါဒါ ပဋိဝိရတော ဟောတိ သစ္စဝါဒီ သစ္စသန္ဓော ထေတော ပစ္စယိကော အဝိသံဝါဒကော လောကဿ။
‘‘ပိသုဏံ ဝါစံ ပဟာယ ပိသုဏာယ ဝါစာယ ပဋိဝိရတော ဟောတိ၊ ဣတော သုတွာ န အမုတြ အက္ခာတာ ဣမေသံ ဘေဒါယ, အမုတြ ဝါ သုတွာ န ဣမေသံ အက္ခာတာ အမူသံ ဘေဒါယ။ ဣတိ ဘိန္နာနံ ဝါ သန္ဓာတာ သဟိတာနံ ဝါ အနုပ္ပဒါတာ, သမဂ္ဂါရာမော သမဂ္ဂရတော သမဂ္ဂနန္ဒီ သမဂ္ဂကရဏိံ ဝါစံ ဘာသိတာ ဟောတိ။
‘‘ဖရုသံ ဝါစံ ပဟာယ ဖရုသာယ ဝါစာယ ပဋိဝိရတော ဟောတိ။ ယာ သာ ဝါစာ နေလာ ကဏ္ဏသုခါ ပေမနီယာ ဟဒယင်္ဂမာ ပေါရီ ဗဟုဇနကန္တာ ဗဟုဇနမနာပါ တထာရူပိံ ဝါစံ ဘာသိတာ ဟောတိ။
(မ၊၂၊၃၇၁။)
‘‘သမ္ဖပ္ပလာပံ ပဟာယ သမ္ဖပ္ပလာပါ ပဋိဝိရတော ဟောတိ, ကာလဝါဒီ ဘူတဝါဒီ အတ္ထဝါဒီ ဓမ္မဝါဒီ ဝိနယဝါဒီ, နိဓာနဝတိံ ဝါစံ ဘာသိတာ ကာလေန သာပဒေသံ ပရိယန္တဝတိံ အတ္ထသံဟိတံ။
‘‘သော ဗီဇဂါမဘူတဂါမသမာရမ္ဘာ ပဋိဝိရတော ဟောတိ။ ဧကဘတ္တိကော ဟောတိ ရတ္တူပရတော ဝိရတော ဝိကာလဘောဇနာ။ နစ္စဂီတဝါဒိတဝိသူကဒဿနာ ပဋိဝိရတော ဟောတိ။ မာလာဂန္ဓဝိလေပနဓာရဏမဏ္ဍနဝိဘူသနဋ္ဌာနာ ပဋိဝိရတော ဟောတိ။ ဥစ္စာသယနမဟာသယနာ ပဋိဝိရတော ဟောတိ။ ဇာတရူပရဇတပဋိဂ္ဂဟဏာ ပဋိဝိရတော ဟောတိ။ အာမကဓညပဋိဂ္ဂဟဏာ ပဋိဝိရတော ဟောတိ။ အာမကမံသပဋိဂ္ဂဟဏာ ပဋိဝိရတော ဟောတိ။ ဣတ္ထိကုမာရိကပဋိဂ္ဂဟဏာ ပဋိဝိရတော ဟောတိ။ ဒါသိဒါသပဋိဂ္ဂဟဏာ ပဋိဝိရတော ဟောတိ။ အဇေဠကပဋိဂ္ဂဟဏာ ပဋိဝိရတော ဟောတိ။ ကုက္ကုဋသူကရပဋိဂ္ဂဟဏာ ပဋိဝိရတော ဟောတိ။ ဟတ္ထိဂဝဿဝဠဝပဋိဂ္ဂဟဏာ ပဋိဝိရတော ဟောတိ။ ခေတ္တဝတ္ထုပဋိဂ္ဂဟဏာ ပဋိဝိရတော ဟောတိ။ ဒူတေယျပဟိဏဂမနာနုယောဂါ ပဋိဝိရတော ဟောတိ။ ကယဝိက္ကယာ ပဋိဝိရတော ဟောတိ။ တုလာကူဋကံသကူဋမာနကူဋာ ပဋိဝိရတော ဟောတိ။ ဥက္ကောဋနဝဉ္စနနိကတိသာစိယောဂါ ပဋိဝိရတော ဟောတိ။ ဆေဒနဝဓဗန္ဓနဝိပရာမောသအာလောပသဟသာကာရာ ပဋိဝိရတော ဟောတိ။
‘‘သော သန္တုဋ္ဌော ဟောတိ ကာယပရိဟာရိကေန စီဝရေန, ကုစ္ဆိပရိဟာရိကေန ပိဏ္ဍပါတေန။ သော ယေန ယေနေဝ ပက္ကမတိ သမာဒါယေဝ ပက္ကမတိ။ သေယျထာပိ နာမ ပက္ခီ သကုဏော ယေန ယေနေဝ ဍေတိ သပတ္တဘာရောဝ ဍေတိ, ဧဝမေဝ ဘိက္ခု သန္တုဋ္ဌော ဟောတိ ကာယပရိဟာရိကေန စီဝရေန, ကုစ္ဆိပရိဟာရိကေန ပိဏ္ဍပါတေန။ သော ယေန ယေနေဝ ပက္ကမတိ သမာဒါယေဝ ပက္ကမတိ။ သော ဣမိနာ အရိယေန သီလက္ခန္ဓေန သမန္နာဂတော အဇ္ဈတ္တံ အနဝဇ္ဇသုခံ ပဋိသံဝေဒေတိ။
မြန်֍ ၄၁၉။ ‘‘သော စက္ခုနာ ရူပံ ဒိသွာ န နိမိတ္တဂ္ဂါဟီ ဟောတိ နာနုဗျဉ္ဇနဂ္ဂါဟီ။ ယတွာဓိကရဏမေနံ စက္ခုန္ဒြိယံ အသံဝုတံ ဝိဟရန္တံ အဘိဇ္ဈာဒေါမနဿာ ပါပကာ အကုသလာ ဓမ္မာ အနွာဿဝေယျုံ တဿ သံဝရာယ ပဋိပဇ္ဇတိ, ရက္ခတိ စက္ခုန္ဒြိယံ, စက္ခုန္ဒြိယေ သံဝရံ အာပဇ္ဇတိ။ သောတေန သဒ္ဒံ သုတွာ…ပေ… ဃာနေန ဂန္ဓံ ဃာယိတွာ… ဇိဝှါယ ရသံ သာယိတွာ… ကာယေန ဖောဋ္ဌဗ္ဗံ ဖုသိတွာ… မနသာ ဓမ္မံ ဝိညာယန န နိမိတ္တဂ္ဂါဟီ ဟောတိ နာနုဗျဉ္ဇနဂ္ဂါဟီ။
(မ၊၂၊၃၇၂။)
ယတွာဓိကရဏမေနံ မနိန္ဒြိယံ အသံဝုတံ ဝိဟရန္တံ အဘိဇ္ဈာဒေါမနဿာ ပါပကာ အကုသလာ ဓမ္မာ အနွာဿဝေယျုံ တဿ သံဝရာယ ပဋိပဇ္ဇတိ, ရက္ခတိ မနိန္ဒြိယံ, မနိန္ဒြိယေ သံဝရံ အာပဇ္ဇတိ။ သော ဣမိနာ အရိယေန ဣန္ဒြိယသံဝရေန သမန္နာဂတော အဇ္ဈတ္တံ အဗျာသေကသုခံ ပဋိသံဝေဒေတိ။
‘‘သော အဘိက္ကန္တေ ပဋိက္ကန္တေ သမ္ပဇာနကာရီ ဟောတိ, အာလောကိတေ ဝိလောကိတေ သမ္ပဇာနကာရီ ဟောတိ, သမိဉ္ဇိတေ ပသာရိတေ သမ္ပဇာနကာရီ ဟောတိ, သံဃာဋိပတ္တစီဝရဓာရဏေ သမ္ပဇာနကာရီ ဟောတိ, အသိတေ ပီတေ ခါယိတေ သာယိတေ သမ္ပဇာနကာရီ ဟောတိ, ဥစ္စာရပဿာဝကမ္မေ သမ္ပဇာနကာရီ ဟောတိ, ဂတေ ဌိတေ နိသိန္နေ သုတ္တေ ဇာဂရိတေ ဘာသိတေ တုဏှီဘာဝေ သမ္ပဇာနကာရီ ဟောတိ။
‘‘သော ဣမိနာ စ အရိယေန သီလက္ခန္ဓေန သမန္နာဂတော, (ဣမာယ စ အရိယာယ သန္တုဋ္ဌိယာ သမန္နာဂတော,) [ပဿ မ။ နိ။ ၁။၂၉၆] ဣမိနာ စ အရိယေန ဣန္ဒြိယသံဝရေန သမန္နာဂတော, ဣမိနာ စ အရိယေန သတိသမ္ပဇညေန သမန္နာဂတော ဝိဝိတ္တံ သေနာသနံ ဘဇတိ အရညံ ရုက္ခမူလံ ပဗ္ဗတံ ကန္ဒရံ ဂိရိဂုဟံ သုသာနံ ဝနပတ္ထံ အဗ္ဘောကာသံ ပလာလပုဉ္ဇံ။ သော ပစ္ဆာဘတ္တံ ပိဏ္ဍပါတပဋိက္ကန္တော နိသီဒတိ ပလ္လင်္ကံ အာဘုဇိတွာ, ဥဇုံ ကာယံ ပဏိဓာယ, ပရိမုခံ သတိံ ဥပဋ္ဌပေတွာ။ သော အဘိဇ္ဈံ လောကေ ပဟာယ ဝိဂတာဘိဇ္ဈေန စေတသာ ဝိဟရတိ, အဘိဇ္ဈာယ စိတ္တံ ပရိသောဓေတိ၊ ဗျာပါဒပဒေါသံ ပဟာယ အဗျာပန္နစိတ္တော ဝိဟရတိ သဗ္ဗပါဏဘူတဟိတာနုကမ္ပီ, ဗျာပါဒပဒေါသာ စိတ္တံ ပရိသောဓေတိ၊ ထိနမိဒ္ဓံ ပဟာယ ဝိဂတထီနမိဒ္ဓေါ ဝိဟရတိ အာလောကသညီ သတော သမ္ပဇာနော, ထီနမိဒ္ဓါ စိတ္တံ ပရိသောဓေတိ၊ ဥဒ္ဓစ္စကုက္ကုစ္စံ ပဟာယ အနုဒ္ဓတော ဝိဟရတိ အဇ္ဈတ္တံ ဝူပသန္တစိတ္တော, ဥဒ္ဓစ္စကုက္ကုစ္စာ စိတ္တံ ပရိသောဓေတိ၊ ဝိစိကိစ္ဆံ ပဟာယ တိဏ္ဏဝိစိကိစ္ဆော ဝိဟရတိ အကထံကထီ ကုသလေသု ဓမ္မေသု, ဝိစိကိစ္ဆာယ စိတ္တံ ပရိသောဓေတိ။
‘‘သော ဣမေ ပဉ္စ နီဝရဏေ ပဟာယ စေတသော ဥပက္ကိလေသေ ပညာယ ဒုဗ္ဗလီကရဏေ ဝိဝိစ္စေဝ ကာမေဟိ ဝိဝိစ္စ အကုသလေဟိ ဓမ္မေဟိ သဝိတက္ကံ သဝိစာရံ ဝိဝေကဇံ ပီတိသုခံ ပဌမံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ။ ဝိတက္ကဝိစာရာနံ ဝူပသမာ အဇ္ဈတ္တံ သမ္ပသာဒနံ စေတသော ဧကောဒိဘာဝံ အဝိတက္ကံ အဝိစာရံ သမာဓိဇံ ပီတိသုခံ ဒုတိယံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ။ ပီတိယာ စ ဝိရာဂါ ဥပေက္ခကော စ ဝိဟရတိ သတော စ သမ္ပဇာနော, သုခဉ္စ ကာယေန
(မ၊၂၊၃၇၃။)
ပဋိသံဝေဒေတိ, ယံ တံ အရိယာ အာစိက္ခန္တိ – ‘ဥပေက္ခကော သတိမာ သုခဝိဟာရီ’တိ တတိယံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ။ သုခဿ စ ပဟာနာ ဒုက္ခဿ စ ပဟာနာ, ပုဗ္ဗေဝ သောမနဿဒေါမနဿာနံ အတ္ထင်္ဂမာ, အဒုက္ခမသုခံ ဥပေက္ခာသတိပါရိသုဒ္ဓိံ စတုတ္ထံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ။
မြန်֍ ၄၂၀။ ‘‘သော ဧဝံ သမာဟိတေ စိတ္တေ ပရိသုဒ္ဓေ ပရိယောဒါတေ အနင်္ဂဏေ ဝိဂတူပက္ကိလေသေ မုဒုဘူတေ ကမ္မနိယေ ဌိတေ အာနေဉ္ဇပ္ပတ္တေ ပုဗ္ဗေနိဝါသာနုဿတိဉာဏာယ စိတ္တံ အဘိနိန္နာမေတိ။ သော အနေကဝိဟိတံ ပုဗ္ဗေနိဝါသံ အနုဿရတိ, သေယျထိဒံ – ဧကမ္ပိ ဇာတိံ ဒွေပိ ဇာတိယော တိဿောပိ ဇာတိယော စတဿောပိ ဇာတိယော ပဉ္စပိ ဇာတိယော ဒသပိ ဇာတိယော ဝီသမ္ပိ ဇာတိယော တိံသမ္ပိ ဇာတိယော စတ္တာလီသမ္ပိ ဇာတိယော ပညာသမ္ပိ ဇာတိယော ဇာတိသတမ္ပိ ဇာတိသဟဿမ္ပိ ဇာတိသတသဟဿမ္ပိ, အနေကေပိ သံဝဋ္ဋကပ္ပေ အနေကေပိ ဝိဝဋ္ဋကပ္ပေ အနေကေပိ သံဝဋ္ဋဝိဝဋ္ဋကပ္ပေ – ‘အမုတြာသိံ ဧဝံနာမော ဧဝံဂေါတ္တော ဧဝံဝဏ္ဏော ဧဝမာဟာရော ဧဝံသုခဒုက္ခပ္ပဋိသံဝေဒီ ဧဝမာယုပရိယန္တော၊ သော တတော စုတော အမုတြ ဥဒပါဒိံ၊ တတြာပါသိံ ဧဝံနာမော ဧဝံဂေါတ္တော ဧဝံဝဏ္ဏော ဧဝမာဟာရော ဧဝံသုခဒုက္ခပ္ပဋိသံဝေဒီ ဧဝမာယုပရိယန္တော၊ သော တတော စုတော ဣဓူပပန္နော’တိ။ ဣတိ သာကာရံ သဥဒ္ဒေသံ အနေကဝိဟိတံ ပုဗ္ဗေနိဝါသံ အနုဿရတိ။
‘‘သော ဧဝံ သမာဟိတေ စိတ္တေ ပရိသုဒ္ဓေ ပရိယောဒါတေ အနင်္ဂဏေ ဝိဂတူပက္ကိလေသေ မုဒုဘူတေ ကမ္မနိယေ ဌိတေ အာနေဉ္ဇပ္ပတ္တေ သတ္တာနံ စုတူပပါတဉာဏာယ စိတ္တံ အဘိနိန္နာမေတိ။ သော ဒိဗ္ဗေန စက္ခုနာ ဝိသုဒ္ဓေန အတိက္ကန္တမာနုသကေန သတ္တေ ပဿတိ စဝမာနေ ဥပပဇ္ဇမာနေ ဟီနေ ပဏီတေ သုဝဏ္ဏေ ဒုဗ္ဗဏ္ဏေ သုဂတေ ဒုဂ္ဂတေ ယထာကမ္မူပဂေ သတ္တေ ပဇာနာတိ – ‘ဣမေ ဝတ ဘောန္တော သတ္တာ ကာယဒုစ္စရိတေန သမန္နာဂတာ…ပေ… အရိယာနံ ဥပဝါဒကာ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိကာ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိကမ္မသမာဒါနာ, တေ ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ အပါယံ ဒုဂ္ဂတိံ ဝိနိပါတံ နိရယံ ဥပပန္နာ။ ဣမေ ဝါ ပန ဘောန္တော သတ္တာ ကာယသုစရိတေန သမန္နာဂတာ…ပေ… အရိယာနံ အနုပဝါဒကာ သမ္မာဒိဋ္ဌိကာ သမ္မာဒိဋ္ဌိကမ္မသမာဒါနာ, တေ ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ သုဂတိံ သဂ္ဂံ လောကံ ဥပပန္နာ’တိ။ ဣတိ ဒိဗ္ဗေန စက္ခုနာ ဝိသုဒ္ဓေန အတိက္ကန္တမာနုသကေန သတ္တေ ပဿတိ စဝမာနေ ဥပပဇ္ဇမာနေ ဟီနေ ပဏီတေ သုဝဏ္ဏေ ဒုဗ္ဗဏ္ဏေ သုဂတေ ဒုဂ္ဂတေ ယထာကမ္မူပဂေ သတ္တေ ပဇာနာတိ။
(မ၊၂၊၃၇၄။)
‘‘သော ဧဝံ သမာဟိတေ စိတ္တေ ပရိသုဒ္ဓေ ပရိယောဒါတေ အနင်္ဂဏေ ဝိဂတူပက္ကိလေသေ မုဒုဘူတေ ကမ္မနိယေ ဌိတေ အာနေဉ္ဇပ္ပတ္တေ အာသဝါနံ ခယဉာဏာယ စိတ္တံ အဘိနိန္နာမေတိ။ သော ‘ဣဒံ ဒုက္ခ’န္တိ ယထာဘူတံ ပဇာနာတိ, ‘အယံ ဒုက္ခသမုဒယော’တိ ယထာဘူတံ ပဇာနာတိ, ‘အယံ ဒုက္ခနိရောဓော’တိ ယထာဘူတံ ပဇာနာတိ, ‘အယံ ဒုက္ခနိရောဓဂါမိနီ ပဋိပဒါ’တိ ယထာဘူတံ ပဇာနာတိ၊ ‘ဣမေ အာသဝါ’တိ ယထာဘူတံ ပဇာနာတိ, ‘အယံ အာသဝသမုဒယော’တိ ယထာဘူတံ ပဇာနာတိ, ‘အယံ အာသဝနိရောဓော’တိ ယထာဘူတံ ပဇာနာတိ, ‘အယံ အာသဝနိရောဓဂါမိနီ ပဋိပဒါ’တိ ယထာဘူတံ ပဇာနာတိ။ တဿ ဧဝံ ဇာနတော ဧဝံ ပဿတော ကာမာသဝါပိ စိတ္တံ ဝိမုစ္စတိ, ဘဝါသဝါပိ စိတ္တံ ဝိမုစ္စတိ, အဝိဇ္ဇာသဝါပိ စိတ္တံ ဝိမုစ္စတိ။ ဝိမုတ္တသ္မိံ ဝိမုတ္တမိတိ ဉာဏံ ဟောတိ။ ‘ခီဏာ ဇာတိ, ဝုသိတံ ဗြဟ္မစရိယံ, ကတံ ကရဏီယံ, နာပရံ ဣတ္ထတ္တာယာ’တိ ပဇာနာတိ။
‘‘အယံ ဝုစ္စတိ, ဗြာဟ္မဏ, ပုဂ္ဂလော နေဝတ္တန္တပေါ နာတ္တပရိတာပနာနုယောဂမနုယုတ္တော, န ပရန္တပေါ န ပရပရိတာပနာနုယောဂမနုယုတ္တော။ သော အနတ္တန္တပေါ အပရန္တပေါ ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ နိစ္ဆာတော နိဗ္ဗုတော သီတီဘူတော သုခပ္ပဋိသံဝေဒီ ဗြဟ္မဘူတေန အတ္တနာ ဝိဟရတီ’’တိ။
မြန်֍ ၄၂၁။ ဧဝံ ဝုတ္တေ, ဃောဋမုခေါ ဗြာဟ္မဏော အာယသ္မန္တံ ဥဒေနံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘အဘိက္ကန္တံ, ဘော ဥဒေန, အဘိက္ကန္တံ, ဘော ဥဒေန! သေယျထာပိ, ဘော ဥဒေန, နိက္ကုဇ္ဇိတံ ဝါ ဥက္ကုဇ္ဇေယျ, ပဋိစ္ဆန္နံ ဝါ ဝိဝရေယျ, မူဠှဿ ဝါ မဂ္ဂံ အာစိက္ခေယျ, အန္ဓကာရေ ဝါ တေလပဇ္ဇောတံ ဓာရေယျ – စက္ခုမန္တော ရူပါနိ ဒက္ခန္တီတိ – ဧဝမေဝံ ဘောတာ ဥဒေနေန အနေကပရိယာယေန ဓမ္မော ပကာသိတော။ ဧသာဟံ ဘဝန္တံ ဥဒေနံ သရဏံ ဂစ္ဆာမိ ဓမ္မဉ္စ ဘိက္ခုသံဃဉ္စ။ ဥပါသကံ မံ ဘဝံ ဥဒေနော ဓာရေတု အဇ္ဇတဂ္ဂေ ပါဏုပေတံ သရဏံ ဂတ’’န္တိ။ ‘‘မာ ခေါ မံ တွံ, ဗြာဟ္မဏ, သရဏံ အဂမာသိ။ တမေဝ ဘဂဝန္တံ သရဏံ ဂစ္ဆာဟိ ယမဟံ သရဏံ ဂတော’’တိ။ ‘‘ကဟံ ပန, ဘော ဥဒေန, ဧတရဟိ သော ဘဝံ ဂေါတမော ဝိဟရတိ အရဟံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ’’တိ? ‘‘ပရိနိဗ္ဗုတော ခေါ, ဗြာဟ္မဏ, ဧတရဟိ သော ဘဂဝါ အရဟံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ’’တိ။
‘‘သစေပိ [သစေ ဟိ (သီ။ သျာ။ ကံ။ ပီ။)] မယံ, ဘော ဥဒေန, သုဏေယျာမ တံ ဘဝန္တံ ဂေါတမံ ဒသသု ယောဇနေသု, ဒသပိ မယံ ယောဇနာနိ ဂစ္ဆေယျာမ တံ ဘဝန္တံ ဂေါတမံ
(မ၊၂၊၃၇၅။)
ဒဿနာယ အရဟန္တံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓံ။ သစေပိ [သစေ (သီ။ ပီ။), သစေ ဟိ (သျာ။ ကံ။)] မယံ, ဘော ဥဒေန, သုဏေယျာမ တံ ဘဝန္တံ ဂေါတမံ ဝီသတိယာ ယောဇနေသု… တိံသာယ ယောဇနေသု… စတ္တာရီသာယ ယောဇနေသု… ပညာသာယ ယောဇနေသု, ပညာသမ္ပိ မယံ ယောဇနာနိ ဂစ္ဆေယျာမ တံ ဘဝန္တံ ဂေါတမံ ဒဿနာယ အရဟန္တံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓံ။ ယောဇနသတေ စေပိ [ယောဇနသတေပိ (သီ။ သျာ။ ကံ။ ပီ။)] မယံ, ဘော ဥဒေန, သုဏေယျာမ တံ ဘဝန္တံ ဂေါတမံ, ယောဇနသတမ္ပိ မယံ ဂစ္ဆေယျာမ တံ ဘဝန္တံ ဂေါတမံ ဒဿနာယ အရဟန္တံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓံ။
‘‘ယတော စ ခေါ, ဘော ဥဒေန, ပရိနိဗ္ဗုတော သော ဘဝံ ဂေါတမော, ပရိနိဗ္ဗုတမ္ပိ မယံ တံ ဘဝန္တံ ဂေါတမံ သရဏံ ဂစ္ဆာမ ဓမ္မဉ္စ ဘိက္ခုသံဃဉ္စ။ ဥပါသကံ မံ ဘဝံ ဥဒေနော ဓာရေတု အဇ္ဇတဂ္ဂေ ပါဏုပေတံ သရဏံ ဂတံ။ အတ္ထိ စ မေ, ဘော ဥဒေန, အင်္ဂရာဇာ ဒေဝသိကံ နိစ္စဘိက္ခံ ဒဒါတိ, တတော အဟံ ဘောတော ဥဒေနဿ ဧကံ နိစ္စဘိက္ခံ ဒဒါမီ’’တိ။ ‘‘ကိံ ပန တေ, ဗြာဟ္မဏ, အင်္ဂရာဇာ ဒေဝသိကံ နိစ္စဘိက္ခံ ဒဒါတီ’’တိ? ‘‘ပဉ္စ, ဘော ဥဒေန, ကဟာပဏသတာနီ’’တိ။ ‘‘န ခေါ နော, ဗြာဟ္မဏ, ကပ္ပတိ ဇာတရူပရဇတံ ပဋိဂ္ဂဟေတု’’န္တိ။ ‘‘သစေ တံ ဘောတော ဥဒေနဿ န ကပ္ပတိ ဝိဟာရံ ဘောတော ဥဒေနဿ ကာရာပေဿာမီ’’တိ။ ‘‘သစေ ခေါ မေ တွံ, ဗြာဟ္မဏ, ဝိဟာရံ, ကာရာပေတုကာမော, ပါဋလိပုတ္တေ သံဃဿ ဥပဋ္ဌာနသာလံ ကာရာပေဟီ’’တိ။ ‘‘ဣမိနာပါဟံ ဘောတော ဥဒေနဿ ဘိယျောသောမတ္တာယ အတ္တမနော အဘိရဒ္ဓေါ ယံ မံ ဘဝံ ဥဒေနော သံဃေ ဒါနေ သမာဒပေတိ။ ဧသာဟံ, ဘော ဥဒေန, ဧတိဿာ စ နိစ္စဘိက္ခာယ အပရာယ စ နိစ္စဘိက္ခာယ ပါဋလိပုတ္တေ သံဃဿ ဥပဋ္ဌာနသာလံ ကာရာပေဿာမီ’’တိ။ အထ ခေါ ဃောဋမုခေါ ဗြာဟ္မဏော ဧတိဿာ စ နိစ္စဘိက္ခာယ အပရာယ စ နိစ္စဘိက္ခာယ ပါဋလိပုတ္တေ သံဃဿ ဥပဋ္ဌာနသာလံ ကာရာပေသိ။ သာ ဧတရဟိ ‘ဃောဋမုခီ’တိ ဝုစ္စတီတိ။
ဃောဋမုခသုတ္တံ နိဋ္ဌိတံ စတုတ္ထံ။
၅။ စင်္ကီသုတ္တံ
မြန်֍ ၄၂၂။ ဧဝံ မေ သုတံ – ဧကံ သမယံ ဘဂဝါ ကောသလေသု စာရိကံ စရမာနော မဟတာ ဘိက္ခုသံဃေန သဒ္ဓိံ ယေန ဩပါသာဒံ နာမ
(မ၊၂၊၃၇၆။)
ကောသလာနံ ဗြာဟ္မဏဂါမော တဒဝသရိ။ တတြ သုဒံ ဘဂဝါ ဩပါသာဒေ ဝိဟရတိ ဥတ္တရေန ဩပါသာဒံ ဒေဝဝနေ သာလဝနေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန စင်္ကီ ဗြာဟ္မဏော ဩပါသာဒံ အဇ္ဈာဝသတိ သတ္တုဿဒံ သတိဏကဋ္ဌောဒကံ သဓညံ ရာဇဘောဂ္ဂံ ရညာ ပသေနဒိနာ ကောသလေန ဒိန္နံ ရာဇဒါယံ ဗြဟ္မဒေယျံ။ အဿောသုံ ခေါ ဩပါသာဒကာ ဗြာဟ္မဏဂဟပတိကာ – ‘‘သမဏော ခလု, ဘော, ဂေါတမော သကျပုတ္တော သကျကုလာ ပဗ္ဗဇိတော ကောသလေသု စာရိကံ စရမာနော မဟတာ ဘိက္ခုသံဃေန သဒ္ဓိံ ဩပါသာဒံ အနုပ္ပတ္တော, ဩပါသာဒေ ဝိဟရတိ ဥတ္တရေန ဩပါသာဒံ ဒေဝဝနေ သာလဝနေ။ တံ ခေါ ပန ဘဝန္တံ ဂေါတမံ ဧဝံ ကလျာဏော ကိတ္တိသဒ္ဒေါ အဗ္ဘုဂ္ဂတော – ‘ဣတိပိ သော ဘဂဝါ အရဟံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ ဝိဇ္ဇာစရဏသမ္ပန္နော သုဂတော လောကဝိဒူ အနုတ္တရော ပုရိသဒမ္မသာရထိ သတ္ထာ ဒေဝမနုဿာနံ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ’တိ။ သော ဣမံ လောကံ သဒေဝကံ သမာရကံ သဗြဟ္မကံ သဿမဏဗြာဟ္မဏိံ ပဇံ သဒေဝမနုဿံ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတွာ ပဝေဒေတိ။ သော ဓမ္မံ ဒေသေတိ အာဒိကလျာဏံ မဇ္ဈေကလျာဏံ ပရိယောသာနကလျာဏံ သာတ္ထံ သဗျဉ္ဇနံ, ကေဝလပရိပုဏ္ဏံ ပရိသုဒ္ဓံ ဗြဟ္မစရိယံ ပကာသေတိ။ သာဓု ခေါ ပန တထာရူပါနံ အရဟတံ ဒဿနံ ဟောတီ’’တိ။
မြန်֍ ၄၂၃။ အထ ခေါ ဩပါသာဒကာ ဗြာဟ္မဏဂဟပတိကာ ဩပါသာဒါ နိက္ခမိတွာ သံဃသံဃီ ဂဏီဘူတာ ဥတ္တရေနမုခါ ဂစ္ဆန္တိ ယေန ဒေဝဝနံ သာလဝနံ။ တေန ခေါ ပန သမယေန စင်္ကီ ဗြာဟ္မဏော ဥပရိပါသာဒေ ဒိဝါသေယျံ ဥပဂတော။ အဒ္ဒသာ ခေါ စင်္ကီ ဗြာဟ္မဏော ဩပါသာဒကေ ဗြာဟ္မဏဂဟပတိကေ ဩပါသာဒါ နိက္ခမိတွာ သံဃသံဃီ ဂဏီဘူတေ ဥတ္တရေန မုခံ ယေန ဒေဝဝနံ သာလဝနံ တေနုပသင်္ကမန္တေ။ ဒိသွာ ခတ္တံ အာမန္တေသိ – ‘‘ကိံ နု ခေါ, ဘော ခတ္တေ, ဩပါသာဒကာ ဗြာဟ္မဏဂဟပတိကာ ဩပါသာဒါ နိက္ခမိတွာ သံဃသံဃီ ဂဏီဘူတာ ဥတ္တရေနမုခါ ဂစ္ဆန္တိ ယေန ဒေဝဝနံ သာလဝန’’န္တိ? ‘‘အတ္ထိ, ဘော စင်္ကီ, သမဏော ဂေါတမော သကျပုတ္တော သကျကုလာ ပဗ္ဗဇိတော ကောသလေသု စာရိကံ စရမာနော မဟတာ ဘိက္ခုသံဃေန သဒ္ဓိံ ဩပါသာဒံ အနုပ္ပတ္တော, ဩပါသာဒေ ဝိဟရတိ ဥတ္တရေန ဩပါသာဒံ ဒေဝဝနေ သာလဝနေ။ တံ ခေါ ပန ဘဝန္တံ ဂေါတမံ ဧဝံ ကလျာဏော ကိတ္တိသဒ္ဒေါ အဗ္ဘုဂ္ဂတော – ‘ဣတိပိ သော ဘဂဝါ အရဟံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ ဝိဇ္ဇာစရဏသမ္ပန္နော သုဂတော လောကဝိဒူ အနုတ္တရော ပုရိသဒမ္မသာရထိ သတ္ထာ ဒေဝမနုဿာနံ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ’တိ။ တမေတေ
(မ၊၂၊၃၇၇။)
ဘဝန္တံ ဂေါတမံ ဒဿနာယ ဂစ္ဆန္တီ’’တိ။ ‘‘တေန ဟိ, ဘော ခတ္တေ, ယေန ဩပါသာဒကာ ဗြာဟ္မဏဂဟပတိကာ တေနုပသင်္ကမ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဩပါသာဒကေ ဗြာဟ္မဏဂဟပတိကေ ဧဝံ ဝဒေဟိ – ‘စင်္ကီ, ဘော, ဗြာဟ္မဏော ဧဝမာဟ – အာဂမေန္တု ကိရ ဘောန္တော, စင်္ကီပိ ဗြာဟ္မဏော သမဏံ ဂေါတမံ ဒဿနာယ ဥပသင်္ကမိဿတီ’’’တိ။ ‘‘ဧဝံ, ဘော’’တိ ခေါ သော ခတ္တော စင်္ကိဿ ဗြာဟ္မဏဿ ပဋိဿုတွာ ယေန ဩပါသာဒကာ ဗြာဟ္မဏဂဟပတိကာ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဩပါသာဒကေ ဗြာဟ္မဏဂဟပတိကေ ဧတဒဝေါစ – ‘‘စင်္ကီ, ဘော, ဗြာဟ္မဏော ဧဝမာဟ – ‘အာဂမေန္တု ကိရ ဘောန္တော, စင်္ကီပိ ဗြာဟ္မဏော သမဏံ ဂေါတမံ ဒဿနာယ ဥပသင်္ကမိဿတီ’’’တိ။
မြန်֍ ၄၂၄။ တေန ခေါ ပန သမယေန နာနာဝေရဇ္ဇကာနံ ဗြာဟ္မဏာနံ ပဉ္စမတ္တာနိ ဗြာဟ္မဏသတာနိ ဩပါသာဒေ ပဋိဝသန္တိ ကေနစိဒေဝ ကရဏီယေန။ အဿောသုံ ခေါ တေ ဗြာဟ္မဏာ – ‘‘စင်္ကီ ကိရ ဗြာဟ္မဏော သမဏံ ဂေါတမံ ဒဿနာယ ဥပသင်္ကမိဿတီ’’တိ။ အထ ခေါ တေ ဗြာဟ္မဏာ ယေန စင်္ကီ ဗြာဟ္မဏော တေနုပသင်္ကမိံသု၊ ဥပသင်္ကမိတွာ စင်္ကိံ ဗြာဟ္မဏံ ဧတဒဝေါစုံ – ‘‘သစ္စံ ကိရ ဘဝံ စင်္ကီ သမဏံ ဂေါတမံ ဒဿနာယ ဥပသင်္ကမိဿတီ’’တိ? ‘‘ဧဝံ ခေါ မေ, ဘော, ဟောတိ – ‘အဟံ သမဏံ ဂေါတမံ ဒဿနာယ ဥပသင်္ကမိဿာမီ’’’တိ။ ‘‘မာ ဘဝံ စင်္ကီ သမဏံ ဂေါတမံ ဒဿနာယ ဥပသင်္ကမိ။ န အရဟတိ ဘဝံ စင်္ကီ သမဏံ ဂေါတမံ ဒဿနာယ ဥပသင်္ကမိတုံ၊ သမဏောတွေဝ ဂေါတမော အရဟတိ ဘဝန္တံ စင်္ကိံ ဒဿနာယ ဥပသင်္ကမိတုံ။ ဘဝဉှိ စင်္ကီ ဥဘတော သုဇာတော မာတိတော စ ပိတိတော စ သံသုဒ္ဓဂဟဏိကော ယာဝ သတ္တမာ ပိတာမဟယုဂါ အက္ခိတ္တော အနုပက္ကုဋ္ဌော ဇာတိဝါဒေန။ ယမ္ပိ ဘဝံ စင်္ကီ ဥဘတော သုဇာတော မာတိတော စ ပိတိတော စ သံသုဒ္ဓဂဟဏိကော ယာဝ သတ္တမာ ပိတာမဟယုဂါ အက္ခိတ္တော အနုပက္ကုဋ္ဌော ဇာတိဝါဒေန, ဣမိနာပင်္ဂေန န အရဟတိ ဘဝံ စင်္ကီ သမဏံ ဂေါတမံ ဒဿနာယ ဥပသင်္ကမိတုံ၊ သမဏောတွေဝ ဂေါတမော အရဟတိ ဘဝန္တံ စင်္ကိံ ဒဿနာယ ဥပသင်္ကမိတုံ။ ဘဝဉှိ စင်္ကီ အဍ္ဎော မဟဒ္ဓနော မဟာဘောဂေါ…ပေ… ဘဝဉှိ စင်္ကီ တိဏ္ဏံ ဝေဒါနံ ပါရဂူ သနိဃဏ္ဍုကေဋုဘာနံ သာက္ခရပ္ပဘေဒါနံ ဣတိဟာသပဉ္စမာနံ, ပဒကော, ဝေယျာကရဏော, လောကာယတမဟာပုရိသလက္ခဏေသု အနဝယော…ပေ… ဘဝဉှိ စင်္ကီ အဘိရူပေါ ဒဿနီယော ပါသာဒိကော ပရမာယ ဝဏ္ဏပေါက္ခရတာယ
(မ၊၂၊၃၇၈။)
သမန္နာဂတော ဗြဟ္မဝဏ္ဏီ ဗြဟ္မဝစ္ဆသီ [ဗြဟ္မဝစ္စသီ (သီ။ ပီ။)] အခုဒ္ဒါဝကာသော ဒဿနာယ…ပေ… ဘဝဉှိ စင်္ကီ သီလဝါ ဝုဒ္ဓသီလီ ဝုဒ္ဓသီလေန သမန္နာဂတော…ပေ… ဘဝဉှိ စင်္ကီ ကလျာဏဝါစော ကလျာဏဝါက္ကရဏော ပေါရိယာ ဝါစာယ သမန္နာဂတော ဝိဿဋ္ဌာယ အနေလဂလာယ အတ္ထဿ ဝိညာပနိယာ…ပေ… ဘဝဉှိ စင်္ကီ ဗဟူနံ အာစရိယပါစရိယော, တီဏိ မာဏဝကသတာနိ မန္တေ ဝါစေတိ…ပေ… ဘဝဉှိ စင်္ကီ ရညော ပသေနဒိဿ ကောသလဿ သက္ကတော ဂရုကတော မာနိတော ပူဇိတော အပစိတော…ပေ… ဘဝဉှိ စင်္ကီ ဗြာဟ္မဏဿ ပေါက္ခရသာတိဿ သက္ကတော ဂရုကတော မာနိတော ပူဇိတော အပစိတော…ပေ… ဘဝဉှိ စင်္ကီ ဩပါသာဒံ အဇ္ဈာဝသတိ သတ္တုဿဒံ သတိဏကဋ္ဌောဒကံ သဓညံ ရာဇဘောဂ္ဂံ ရညာ ပသေနဒိနာ ကောသလေန ဒိန္နံ ရာဇဒါယံ ဗြဟ္မဒေယျံ။ ယမ္ပိ ဘဝံ စင်္ကီ ဩပါသာဒံ အဇ္ဈာဝသတိ သတ္တုဿဒံ သတိဏကဋ္ဌောဒကံ သဓညံ ရာဇဘောဂ္ဂံ ရညာ ပသေနဒိနာ ကောသလေန ဒိန္နံ ရာဇဒါယံ ဗြဟ္မဒေယျံ, ဣမိနာပင်္ဂေန န အရဟတိ ဘဝံ စင်္ကီ သမဏံ ဂေါတမံ ဒဿနာယ ဥပသင်္ကမိတုံ၊ သမဏောတွေဝ ဂေါတမော အရဟတိ ဘဝန္တံ စင်္ကိံ ဒဿနာယ ဥပသင်္ကမိတု’’န္တိ။
မြန်֍ ၄၂၅။ ဧဝံ ဝုတ္တေ, စင်္ကီ ဗြာဟ္မဏော တေ ဗြာဟ္မဏေ ဧတဒဝေါစ – ‘‘တေန ဟိ, ဘော, မမပိ သုဏာထ, ယထာ မယမေဝ အရဟာမ တံ သမဏံ ဂေါတမံ ဒဿနာယ ဥပသင်္ကမိတုံ၊ နတွေဝ အရဟတိ သော ဘဝံ ဂေါတမော အမှာကံ ဒဿနာယ ဥပသင်္ကမိတုံ။ သမဏော ခလု, ဘော, ဂေါတမော ဥဘတော သုဇာတော မာတိတော စ ပိတိတော စ သံသုဒ္ဓဂဟဏိကော ယာဝ သတ္တမာ ပိတာမဟယုဂါ အက္ခိတ္တော အနုပက္ကုဋ္ဌော ဇာတိဝါဒေန။ ယမ္ပိ, ဘော, သမဏော ဂေါတမော ဥဘတော သုဇာတော မာတိတော စ ပိတိတော စ သံသုဒ္ဓဂဟဏိကော ယာဝ သတ္တမာ ပိတာမဟယုဂါ အက္ခိတ္တော အနုပက္ကုဋ္ဌော ဇာတိဝါဒေန, ဣမိနာပင်္ဂေန န အရဟတိ သော ဘဝံ ဂေါတမော အမှာကံ ဒဿနာယ ဥပသင်္ကမိတုံ၊ အထ ခေါ မယမေဝ အရဟာမ တံ ဘဝန္တံ ဂေါတမံ ဒဿနာယ ဥပသင်္ကမိတုံ [ဧတ္ထ ဒီ။ နိ။ ၁။၃၀၄ အညမ္ပိ ဂုဏပဒံ ဒိဿတိ]။ သမဏော ခလု, ဘော, ဂေါတမော ပဟူတံ ဟိရညသုဝဏ္ဏံ ဩဟာယ ပဗ္ဗဇိတော ဘူမိဂတဉ္စ ဝေဟာသဋ္ဌဉ္စ…ပေ… သမဏော ခလု, ဘော, ဂေါတမော ဒဟရောဝ သမာနော ယုဝါ သုသုကာဠကေသော ဘဒြေန ယောဗ္ဗနေန သမန္နာဂတော ပဌမေန ဝယသာ အဂါရသ္မာ အနဂါရိယံ ပဗ္ဗဇိတော…ပေ… သမဏော ခလု, ဘော, ဂေါတမော
(မ၊၂၊၃၇၉။)
အကာမကာနံ မာတာပိတူနံ အဿုမုခါနံ ရုဒန္တာနံ ကေသမဿုံ ဩဟာရေတွာ ကာသာယာနိ ဝတ္ထာနိ အစ္ဆာဒေတွာ အဂါရသ္မာ အနဂါရိယံ ပဗ္ဗဇိတော…ပေ… သမဏော ခလု, ဘော, ဂေါတမော အဘိရူပေါ ဒဿနီယော ပါသာဒိကော ပရမာယ ဝဏ္ဏပေါက္ခရတာယ သမန္နာဂတော ဗြဟ္မဝဏ္ဏီ ဗြဟ္မဝစ္ဆသီ အခုဒ္ဒါဝကာသော ဒဿနာယ…ပေ… သမဏော ခလု, ဘော, ဂေါတမော သီလဝါ အရိယသီလီ ကုသလသီလီ ကုသလေန သီလေန သမန္နာဂတော…ပေ… သမဏော ခလု, ဘော, ဂေါတမော ကလျာဏဝါစော ကလျာဏဝါက္ကရဏော ပေါရိယာ ဝါစာယ သမန္နာဂတော ဝိဿဋ္ဌာယ အနေလဂလာယ အတ္ထဿ ဝိညာပနိယာ…ပေ… သမဏော ခလု, ဘော, ဂေါတမော ဗဟူနံ အာစရိယပါစရိယော…ပေ… သမဏော ခလု, ဘော, ဂေါတမော ခီဏကာမရာဂေါ ဝိဂတစာပလ္လော…ပေ… သမဏော ခလု, ဘော, ဂေါတမော ကမ္မဝါဒီ ကိရိယဝါဒီ အပါပပုရေက္ခာရော ဗြဟ္မညာယ ပဇာယ…ပေ… သမဏော ခလု, ဘော, ဂေါတမော ဥစ္စာ ကုလာ ပဗ္ဗဇိတော အသမ္ဘိန္နာ ခတ္တိယကုလာ…ပေ… သမဏော ခလု, ဘော, ဂေါတမော အဍ္ဎာ ကုလာ ပဗ္ဗဇိတော မဟဒ္ဓနာ မဟာဘောဂါ…ပေ… သမဏံ ခလု, ဘော, ဂေါတမံ တိရောရဋ္ဌာ တိရောဇနပဒါ သံပုစ္ဆိတုံ အာဂစ္ဆန္တိ…ပေ… သမဏံ ခလု, ဘော, ဂေါတမံ အနေကာနိ ဒေဝတာသဟဿာနိ ပါဏေဟိ သရဏံ ဂတာနိ…ပေ… သမဏံ ခလု, ဘော, ဂေါတမံ ဧဝံ ကလျာဏော ကိတ္တိသဒ္ဒေါ အဗ္ဘုဂ္ဂတော – ‘ဣတိပိ သော ဘဂဝါ အရဟံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ ဝိဇ္ဇာစရဏသမ္ပန္နော သုဂတော လောကဝိဒူ အနုတ္တရော ပုရိသဒမ္မသာရထိ သတ္ထာ ဒေဝမနုဿာနံ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ’တိ…ပေ… သမဏော ခလု, ဘော, ဂေါတမော ဒွတ္တိံသမဟာပုရိသလက္ခဏေဟိ သမန္နာဂတော…ပေ… [ဧတ္ထာပိ ဒီ။ နိ။ ၁။၃၀၄ အညာနိပိ ဂုဏပဒါနံ ဒိဿန္တိ] သမဏံ ခလု, ဘော, ဂေါတမံ ရာဇာ မာဂဓော သေနိယော ဗိမ္ဗိသာရော သပုတ္တဒါရော ပါဏေဟိ သရဏံ ဂတော…ပေ… သမဏံ ခလု, ဘော, ဂေါတမံ ရာဇာ ပသေနဒိ ကောသလော သပုတ္တဒါရော ပါဏေဟိ သရဏံ ဂတော…ပေ… သမဏံ ခလု, ဘော, ဂေါတမံ ဗြာဟ္မဏော ပေါက္ခရသာတိ သပုတ္တဒါရော ပါဏေဟိ သရဏံ ဂတော…ပေ… သမဏော ခလု, ဘော, ဂေါတမော ဩပါသာဒံ အနုပ္ပတ္တော ဩပါသာဒေ ဝိဟရတိ ဥတ္တရေန ဩပါသာဒံ ဒေဝဝနေ သာလဝနေ။ ယေ ခေါ တေ သမဏာ ဝါ ဗြာဟ္မဏာ ဝါ အမှာကံ ဂါမက္ခေတ္တံ အာဂစ္ဆန္တိ, အတိထီ နော တေ ဟောန္တိ။ အတိထီ ခေါ ပနမှေဟိ သက္ကာတဗ္ဗာ ဂရုကာတဗ္ဗာ မာနေတဗ္ဗာ ပူဇေတဗ္ဗာ။ ယမ္ပိ သမဏော ဂေါတမော ဩပါသာဒံ
(မ၊၂၊၃၈၀။)
အနုပ္ပတ္တော ဩပါသာဒေ ဝိဟရတိ ဥတ္တရေန ဩပါသာဒံ ဒေဝဝနေ သာလဝနေ, အတိထိမှာကံ သမဏော ဂေါတမော။ အတိထိ ခေါ ပနမှေဟိ သက္ကာတဗ္ဗော ဂရုကာတဗ္ဗော မာနေတဗ္ဗော ပူဇေတဗ္ဗော။ ဣမိနာပင်္ဂေန န အရဟတိ သော ဘဝံ ဂေါတမော အမှာကံ ဒဿနာယ ဥပသင်္ကမိတုံ၊ အထ ခေါ မယမေဝ အရဟာမ တံ ဘဝန္တံ ဂေါတမံ ဒဿနာယ ဥပသင်္ကမိတုံ။ ဧတ္တကေ ခေါ အဟံ, ဘော, တဿ ဘောတော ဂေါတမဿ ဝဏ္ဏေ ပရိယာပုဏာမိ, နော စ ခေါ သော ဘဝံ ဂေါတမော ဧတ္တကဝဏ္ဏော၊ အပရိမာဏဝဏ္ဏော ဟိ သော ဘဝံ ဂေါတမော။ ဧကမေကေနပိ တေန [ဧကမေကေနပိ ဘော (သီ။ သျာ။ ကံ။ ပီ။)] အင်္ဂေန သမန္နာဂတော န အရဟတိ, သော, ဘဝံ ဂေါတမော အမှာကံ ဒဿနာယ ဥပသင်္ကမိတုံ၊ အထ ခေါ မယမေဝ အရဟာမ တံ ဘဝန္တံ ဂေါတမံ ဒဿနာယ ဥပသင်္ကမိတုန္တိ။ တေန ဟိ, ဘော, သဗ္ဗေဝ မယံ သမဏံ ဂေါတမံ ဒဿနာယ ဥပသင်္ကမိဿာမာ’’တိ။
မြန်֍ ၄၂၆။ အထ ခေါ စင်္ကီ ဗြာဟ္မဏော မဟတာ ဗြာဟ္မဏဂဏေန သဒ္ဓိံ ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝတာ သဒ္ဓိံ သမ္မောဒိ။ သမ္မောဒနီယံ ကထံ သာရဏီယံ ဝီတိသာရေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဘဂဝါ ဝုဒ္ဓေဟိ ဝုဒ္ဓေဟိ ဗြာဟ္မဏေဟိ သဒ္ဓိံ ကိဉ္စိ ကိဉ္စိ ကထံ သာရဏီယံ ဝီတိသာရေတွာ နိသိန္နော ဟောတိ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ကာပဋိကော [ကာပဌိကော (သီ။ ပီ။), ကာပဒိကော (သျာ။ ကံ။)] နာမ မာဏဝေါ ဒဟရော ဝုတ္တသိရော သောဠသဝဿုဒ္ဒေသိကော ဇာတိယာ, တိဏ္ဏံ ဝေဒါနံ ပါရဂူ သနိဃဏ္ဍုကေဋုဘာနံ သာက္ခရပ္ပဘေဒါနံ ဣတိဟာသပဉ္စမာနံ, ပဒကော, ဝေယျာကရဏော, လောကာယတမဟာပုရိသလက္ခဏေသု အနဝယော တဿံ ပရိသာယံ နိသိန္နော ဟောတိ။ သော ဝုဒ္ဓါနံ ဝုဒ္ဓါနံ ဗြာဟ္မဏာနံ ဘဂဝတာ သဒ္ဓိံ မန္တယမာနာနံ အန္တရန္တရာ ကထံ ဩပါတေတိ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ကာပဋိကံ မာဏဝံ အပသာဒေတိ – ‘‘မာယသ္မာ ဘာရဒွါဇော ဝုဒ္ဓါနံ ဝုဒ္ဓါနံ ဗြာဟ္မဏာနံ မန္တယမာနာနံ အန္တရန္တရာ ကထံ ဩပါတေတု။ ကထာပရိယောသာနံ အာယသ္မာ ဘာရဒွါဇော အာဂမေတူ’’တိ။ ဧဝံ ဝုတ္တေ, စင်္ကီ ဗြာဟ္မဏော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘မာ ဘဝံ ဂေါတမော ကာပဋိကံ မာဏဝံ အပသာဒေသိ။ ကုလပုတ္တော စ ကာပဋိကော မာဏဝေါ, ဗဟုဿုတော စ ကာပဋိကော မာဏဝေါ, ပဏ္ဍိတော စ ကာပဋိကော မာဏဝေါ, ကလျာဏဝါက္ကရဏော စ ကာပဋိကော မာဏဝေါ, ပဟောတိ စ ကာပဋိကော မာဏဝေါ ဘောတာ ဂေါတမေန သဒ္ဓိံ အသ္မိံ ဝစနေ ပဋိမန္တေတု’’န္တိ။ အထ ခေါ
(မ၊၂၊၃၈၁။)
ဘဂဝတော ဧတဒဟောသိ – ‘‘အဒ္ဓါ ခေါ ကာပဋိကဿ [ဧတဒဟောသိ ‘‘ကာပဋိကဿ (က။)] မာဏဝဿ တေဝိဇ္ဇကေ ပါဝစနေ ကထာ [ကထံ (သီ။ က။), ကထံ (သျာ။ ကံ။ ပီ။)] ဘဝိဿတိ။ တထာ ဟိ နံ ဗြာဟ္မဏာ သံပုရေက္ခရောန္တီ’’တိ။ အထ ခေါ ကာပဋိကဿ မာဏဝဿ ဧတဒဟောသိ – ‘‘ယဒါ မေ သမဏော ဂေါတမော စက္ခုံ ဥပသံဟရိဿတိ, အထာဟံ သမဏံ ဂေါတမံ ပဉှံ ပုစ္ဆိဿာမီ’’တိ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ကာပဋိကဿ မာဏဝဿ စေတသာ စေတောပရိဝိတက္ကမညာယ ယေန ကာပဋိကော မာဏဝေါ တေန စက္ခူနိ ဥပသံဟာသိ။
မြန်֍ ၄၂၇။ အထ ခေါ ကာပဋိကဿ မာဏဝဿ ဧတဒဟောသိ – ‘‘သမန္နာဟရတိ ခေါ မံ သမဏော ဂေါတမော။ ယံနူနာဟံ သမဏံ ဂေါတမံ ပဉှံ ပုစ္ဆေယျ’’န္တိ။ အထ ခေါ ကာပဋိကော မာဏဝေါ ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ယဒိဒံ, ဘော ဂေါတမ, ဗြာဟ္မဏာနံ ပေါရာဏံ မန္တပဒံ ဣတိဟိတိဟပရမ္ပရာယ ပိဋကသမ္ပဒါယ, တတ္ထ စ ဗြာဟ္မဏာ ဧကံသေန နိဋ္ဌံ ဂစ္ဆန္တိ – ‘ဣဒမေဝ သစ္စံ, မောဃမည’န္တိ။ ဣဓ ဘဝံ ဂေါတမော ကိမာဟာ’’တိ? ‘‘ကိံ ပန, ဘာရဒွါဇ, အတ္ထိ ကောစိ ဗြာဟ္မဏာနံ ဧကဗြာဟ္မဏောပိ ယော ဧဝမာဟ – ‘အဟမေတံ ဇာနာမိ, အဟမေတံ ပဿာမိ။ ဣဒမေဝ သစ္စံ, မောဃမည’’’န္တိ? ‘‘နော ဟိဒံ, ဘော ဂေါတမ’’။ ‘‘ကိံ ပန, ဘာရဒွါဇ, အတ္ထိ ကောစိ ဗြာဟ္မဏာနံ ဧကာစရိယောပိ, ဧကာစရိယပါစရိယောပိ, ယာဝ သတ္တမာ အာစရိယမဟယုဂါပိ, ယော ဧဝမာဟ – ‘အဟမေတံ ဇာနာမိ, အဟမေတံ ပဿာမိ။ ဣဒမေဝ သစ္စံ, မောဃမည’’’န္တိ? ‘‘နော ဟိဒံ, ဘော ဂေါတမ’’။ ‘‘ကိံ ပန, ဘာရဒွါဇ, ယေပိ တေ ဗြာဟ္မဏာနံ ပုဗ္ဗကာ ဣသယော မန္တာနံ ကတ္တာရော မန္တာနံ ပဝတ္တာရော ယေသမိဒံ ဧတရဟိ ဗြာဟ္မဏာ ပေါရာဏံ မန္တပဒံ ဂီတံ ပဝုတ္တံ သမိဟိတံ တဒနုဂါယန္တိ တဒနုဘာသန္တိ ဘာသိတမနုဘာသန္တိ ဝါစိတမနုဝါစေန္တိ သေယျထိဒံ – အဋ္ဌကော ဝါမကော ဝါမဒေဝေါ ဝေဿာမိတ္တော ယမတဂ္ဂိ အင်္ဂီရသော ဘာရဒွါဇော ဝါသေဋ္ဌော ကဿပေါ ဘဂု, တေပိ ဧဝမာဟံသု – ‘မယမေတံ ဇာနာမ, မယမေတံ ပဿာမ။ ဣဒမေဝ သစ္စံ, မောဃမည’’’န္တိ? ‘‘နော ဟိဒံ, ဘော ဂေါတမ’’။
‘‘ဣတိ ကိရ, ဘာရဒွါဇ, နတ္ထိ ကောစိ ဗြာဟ္မဏာနံ ဧကဗြာဟ္မဏောပိ ယော ဧဝမာဟ – ‘အဟမေတံ ဇာနာမိ, အဟမေတံ ပဿာမိ။ ဣဒမေဝ သစ္စံ, မောဃမည’န္တိ၊ နတ္ထိ ကောစိ ဗြာဟ္မဏာနံ ဧကာစရိယောပိ ဧကာစရိယပါစရိယောပိ, ယာဝ သတ္တမာ အာစရိယမဟယုဂါပိ, ယော ဧဝမာဟ –
(မ၊၂၊၃၈၂။)
‘အဟမေတံ ဇာနာမိ, အဟမေတံ ပဿာမိ။ ဣဒမေဝ သစ္စံ, မောဃမည’န္တိ၊ ယေပိ တေ ဗြာဟ္မဏာနံ ပုဗ္ဗကာ ဣသယော မန္တာနံ ကတ္တာရော မန္တာနံ ပဝတ္တာရော ယေသမိဒံ ဧတရဟိ ဗြာဟ္မဏာ ပေါရာဏံ မန္တပဒံ ဂီတံ ပဝုတ္တံ သမိဟိတံ တဒနုဂါယန္တိ တဒနုဘာသန္တိ ဘာသိတမနုဘာသန္တိ ဝါစိတမနုဝါစေန္တိ သေယျထိဒံ – အဋ္ဌကော ဝါမကော ဝါမဒေဝေါ ဝေဿာမိတ္တော ယမတဂ္ဂိ အင်္ဂီရသော ဘာရဒွါဇော ဝါသေဋ္ဌော ကဿပေါ ဘဂု, တေပိ န ဧဝမာဟံသု – ‘မယမေတံ ဇာနာမ, မယမေတံ ပဿာမ။ ဣဒမေဝ သစ္စံ, မောဃမည’န္တိ။
မြန်֍ ၄၂၈။ ‘‘သေယျထာပိ, ဘာရဒွါဇ, အန္ဓဝေဏိ ပရမ္ပရာသံသတ္တာ ပုရိမောပိ န ပဿတိ မဇ္ဈိမောပိ န ပဿတိ ပစ္ဆိမောပိ န ပဿတိ၊ ဧဝမေဝ ခေါ, ဘာရဒွါဇ, အန္ဓဝေဏူပမံ မညေ ဗြာဟ္မဏာနံ ဘာသိတံ သမ္ပဇ္ဇတိ – ပုရိမောပိ န ပဿတိ မဇ္ဈိမောပိ န ပဿတိ ပစ္ဆိမောပိ န ပဿတိ။ တံ ကိံ မညသိ, ဘာရဒွါဇ, နနု ဧဝံ သန္တေ ဗြာဟ္မဏာနံ အမူလိကာ သဒ္ဓါ သမ္ပဇ္ဇတီ’’တိ? ‘‘န ခွေတ္ထ, ဘော ဂေါတမ, ဗြာဟ္မဏာ သဒ္ဓါယေဝ ပယိရုပါသန္တိ, အနုဿဝါပေတ္ထ ဗြာဟ္မဏာ ပယိရုပါသန္တီ’’တိ။ ‘‘ပုဗ္ဗေဝ ခေါ တွံ, ဘာရဒွါဇ, သဒ္ဓံ အဂမာသိ, အနုဿဝံ ဣဒါနိ ဝဒေသိ။ ပဉ္စ ခေါ ဣမေ, ဘာရဒွါဇ, ဓမ္မာ ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ ဒွေဓာ ဝိပါကာ။ ကတမေ ပဉ္စ? သဒ္ဓါ, ရုစိ, အနုဿဝေါ, အာကာရပရိဝိတက္ကော, ဒိဋ္ဌိနိဇ္ဈာနက္ခန္တိ – ဣမေ ခေါ, ဘာရဒွါဇ, ပဉ္စ ဓမ္မာ ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ ဒွေဓာ ဝိပါကာ။ အပိ စ, ဘာရဒွါဇ, သုသဒ္ဒဟိတံယေဝ ဟောတိ, တဉ္စ ဟောတိ ရိတ္တံ တုစ္ဆံ မုသာ၊ နော စေပိ သုသဒ္ဒဟိတံ ဟောတိ, တဉ္စ ဟောတိ ဘူတံ တစ္ဆံ အနညထာ။ အပိ စ, ဘာရဒွါဇ, သုရုစိတံယေဝ ဟောတိ…ပေ… သွာနုဿုတံယေဝ ဟောတိ…ပေ… သုပရိဝိတက္ကိတံယေဝ ဟောတိ…ပေ… သုနိဇ္ဈာယိတံယေဝ ဟောတိ, တဉ္စ ဟောတိ ရိတ္တံ တုစ္ဆံ မုသာ၊ နော စေပိ သုနိဇ္ဈာယိတံ ဟောတိ, တဉ္စ ဟောတိ ဘူတံ တစ္ဆံ အနညထာ။ သစ္စမနုရက္ခတာ, ဘာရဒွါဇ, ဝိညုနာ ပုရိသေန နာလမေတ္ထ ဧကံသေန နိဋ္ဌံ ဂန္တုံ – ‘ဣဒမေဝ သစ္စံ, မောဃမည’’’န္တိ။
မြန်֍ ၄၂၉။ ‘‘ကိတ္တာဝတာ ပန, ဘော ဂေါတမ, သစ္စာနုရက္ခဏာ ဟောတိ, ကိတ္တာဝတာ သစ္စမနုရက္ခတိ? သစ္စာနုရက္ခဏံ မယံ ဘဝန္တံ ဂေါတမံ ပုစ္ဆာမာ’’တိ။ ‘‘သဒ္ဓါ စေပိ, ဘာရဒွါဇ, ပုရိသဿ ဟောတိ၊ ‘ဧဝံ မေ သဒ္ဓါ’တိ – ဣတိ ဝဒံ သစ္စမနုရက္ခတိ [ဧဝမေဝ သိဇ္ဈတီတိ ဣတိ ဝါ, တံ သစ္စမနုရက္ခတိ (က။)], နတွေဝ တာဝ ဧကံသေန နိဋ္ဌံ ဂစ္ဆတိ – ‘ဣဒမေဝ သစ္စံ,
(မ၊၂၊၃၈၃။)
မောဃမည’န္တိ ( ) [(ဧတ္တာဝတာ ခေါ ဘာရဒွါဇ သစ္စာနုရက္ခဏာ ဟောတိ, ဧတ္တာဝတာ သစ္စမနုရက္ခတိ, ဧတ္တာဝတာ စ မယံ သစ္စာနုရက္ခဏံ ပညာပေမ, န တွေဝ တာဝ သစ္စာနုဗောဓော ဟောတိ) (သီ။ သျာ။ ကံ။ ပီ။)]။ ရုစိ စေပိ, ဘာရဒွါဇ, ပုရိသဿ ဟောတိ…ပေ… အနုဿဝေါ စေပိ, ဘာရဒွါဇ, ပုရိသဿ ဟောတိ…ပေ… အာကာရပရိဝိတက္ကော စေပိ, ဘာရဒွါဇ, ပုရိသဿ ဟောတိ…ပေ… ဒိဋ္ဌိနိဇ္ဈာနက္ခန္တိ စေပိ, ဘာရဒွါဇ, ပုရိသဿ ဟောတိ၊ ‘ဧဝံ မေ ဒိဋ္ဌိနိဇ္ဈာနက္ခန္တီ’တိ – ဣတိ ဝဒံ သစ္စမနုရက္ခတိ, နတွေဝ တာဝ ဧကံသေန နိဋ္ဌံ ဂစ္ဆတိ – ‘ဣဒမေဝ သစ္စံ, မောဃမည’န္တိ။ ဧတ္တာဝတာ ခေါ, ဘာရဒွါဇ, သစ္စာနုရက္ခဏာ ဟောတိ, ဧတ္တာဝတာ သစ္စမနုရက္ခတိ, ဧတ္တာဝတာ စ မယံ သစ္စာနုရက္ခဏံ ပညပေမ၊ န တွေဝ တာဝ သစ္စာနုဗောဓော ဟောတီ’’တိ။
မြန်֍ ၄၃၀။ ‘‘ဧတ္တာဝတာ, ဘော ဂေါတမ, သစ္စာနုရက္ခဏာ ဟောတိ, ဧတ္တာဝတာ သစ္စမနုရက္ခတိ, ဧတ္တာဝတာ စ မယံ သစ္စာနုရက္ခဏံ ပေက္ခာမ။ ကိတ္တာဝတာ ပန, ဘော ဂေါတမ, သစ္စာနုဗောဓော ဟောတိ, ကိတ္တာဝတာ သစ္စမနုဗုဇ္ဈတိ? သစ္စာနုဗောဓံ မယံ ဘဝန္တံ ဂေါတမံ ပုစ္ဆာမာ’’တိ။ ‘‘ဣဓ [ဣဓ ကိရ (သျာ။ ကံ။ က။)], ဘာရဒွါဇ, ဘိက္ခု အညတရံ ဂါမံ ဝါ နိဂမံ ဝါ ဥပနိဿာယ ဝိဟရတိ။ တမေနံ ဂဟပတိ ဝါ ဂဟပတိပုတ္တော ဝါ ဥပသင်္ကမိတွာ တီသု ဓမ္မေသု သမန္နေသတိ – လောဘနီယေသု ဓမ္မေသု, ဒေါသနီယေသု ဓမ္မေသု, မောဟနီယေသု ဓမ္မေသု။ အတ္ထိ နု ခေါ ဣမဿာယသ္မတော တထာရူပါ လောဘနီယာ ဓမ္မာ ယထာရူပေဟိ လောဘနီယေဟိ ဓမ္မေဟိ ပရိယာဒိန္နစိတ္တော အဇာနံ ဝါ ဝဒေယျ – ဇာနာမီတိ, အပဿံ ဝါ ဝဒေယျ – ပဿာမီတိ, ပရံ ဝါ တဒတ္ထာယ သမာဒပေယျ ယံ ပရေသံ အဿ ဒီဃရတ္တံ အဟိတာယ ဒုက္ခာယာတိ? တမေနံ သမန္နေသမာနော ဧဝံ ဇာနာတိ – ‘နတ္ထိ ခေါ ဣမဿာယသ္မတော တထာရူပါ လောဘနီယာ ဓမ္မာ ယထာရူပေဟိ လောဘနီယေဟိ ဓမ္မေဟိ ပရိယာဒိန္နစိတ္တော အဇာနံ ဝါ ဝဒေယျ – ဇာနာမီတိ, အပဿံ ဝါ ဝဒေယျ – ပဿာမီတိ, ပရံ ဝါ တဒတ္ထာယ သမာဒပေယျ ယံ ပရေသံ အဿ ဒီဃရတ္တံ အဟိတာယ ဒုက္ခာယ [ဒုက္ခာယာတိ (သဗ္ဗတ္ထ)]။ တထာရူပေါ [တထာ (သီ။ သျာ။ ကံ။ ပီ။)] ခေါ ပနိမဿာယသ္မတော ကာယသမာစာရော တထာရူပေါ [တထာ (သီ။ သျာ။ ကံ။ ပီ။)] ဝစီသမာစာရော ယထာ တံ အလုဒ္ဓဿ။ ယံ ခေါ ပန အယမာယသ္မာ ဓမ္မံ ဒေသေတိ, ဂမ္ဘီရော သော ဓမ္မော ဒုဒ္ဒသော
(မ၊၂၊၃၈၄။)
ဒုရနုဗောဓော သန္တော ပဏီတော အတက္ကာဝစရော နိပုဏော ပဏ္ဍိတဝေဒနီယော၊ န သော ဓမ္မော သုဒေသိယော လုဒ္ဓေနာ’’’တိ။
မြန်֍ ၄၃၁။ ‘‘ယတော နံ သမန္နေသမာနော ဝိသုဒ္ဓံ လောဘနီယေဟိ ဓမ္မေဟိ သမနုပဿတိ တတော နံ ဥတ္တရိ သမန္နေသတိ ဒေါသနီယေသု ဓမ္မေသု။ အတ္ထိ နု ခေါ ဣမဿာယသ္မတော တထာရူပါ ဒေါသနီယာ ဓမ္မာ ယထာရူပေဟိ ဒေါသနီယေဟိ ဓမ္မေဟိ ပရိယာဒိန္နစိတ္တော အဇာနံ ဝါ ဝဒေယျ – ဇာနာမီတိ, အပဿံ ဝါ ဝဒေယျ – ပဿာမီတိ, ပရံ ဝါ တဒတ္ထာယ သမာဒပေယျ ယံ ပရေသံ အဿ ဒီဃရတ္တံ အဟိတာယ ဒုက္ခာယာတိ? တမေနံ သမန္နေသမာနော ဧဝံ ဇာနာတိ – ‘နတ္ထိ ခေါ ဣမဿာယသ္မတော တထာရူပါ ဒေါသနီယာ ဓမ္မာ ယထာရူပေဟိ ဒေါသနီယေဟိ ဓမ္မေဟိ ပရိယာဒိန္နစိတ္တော အဇာနံ ဝါ ဝဒေယျ – ဇာနာမီတိ, အပဿံ ဝါ ဝဒေယျ – ပဿာမီတိ, ပရံ ဝါ တဒတ္ထာယ သမာဒပေယျ ယံ ပရေသံ အဿ ဒီဃရတ္တံ အဟိတာယ ဒုက္ခာယ။ တထာရူပေါ ခေါ ပနိမဿာယသ္မတော ကာယသမာစာရော တထာရူပေါ ဝစီသမာစာရော ယထာ တံ အဒုဋ္ဌဿ။ ယံ ခေါ ပန အယမာယသ္မာ ဓမ္မံ ဒေသေတိ, ဂမ္ဘီရော သော ဓမ္မော ဒုဒ္ဒသော ဒုရနုဗောဓော သန္တော ပဏီတော အတက္ကာဝစရော နိပုဏော ပဏ္ဍိတဝေဒနီယော၊ န သော ဓမ္မော သုဒေသိယော ဒုဋ္ဌေနာ’’’တိ။
မြန်֍ ၄၃၂။ ‘‘ယတော နံ သမန္နေသမာနော ဝိသုဒ္ဓံ ဒေါသနီယေဟိ ဓမ္မေဟိ သမနုပဿတိ, တတော နံ ဥတ္တရိ သမန္နေသတိ မောဟနီယေသု ဓမ္မေသု။ အတ္ထိ နု ခေါ ဣမဿာယသ္မတော တထာရူပါ မောဟနီယာ ဓမ္မာ ယထာရူပေဟိ မောဟနီယေဟိ ဓမ္မေဟိ ပရိယာဒိန္နစိတ္တော အဇာနံ ဝါ ဝဒေယျ – ဇာနာမီတိ, အပဿံ ဝါ ဝဒေယျ – ပဿာမီတိ, ပရံ ဝါ တဒတ္ထာယ သမာဒပေယျ ယံ ပရေသံ အဿ ဒီဃရတ္တံ အဟိတာယ ဒုက္ခာယာတိ? တမေနံ သမန္နေသမာနော ဧဝံ ဇာနာတိ – ‘နတ္ထိ ခေါ ဣမဿာယသ္မတော တထာရူပါ မောဟနီယာ ဓမ္မာ ယထာရူပေဟိ မောဟနီယေဟိ ဓမ္မေဟိ ပရိယာဒိန္နစိတ္တော အဇာနံ ဝါ ဝဒေယျ – ဇာနာမီတိ, အပဿံ ဝါ ဝဒေယျ – ပဿာမီတိ, ပရံ ဝါ တဒတ္ထာယ သမာဒပေယျ ယံ ပရေသံ အဿ ဒီဃရတ္တံ အဟိတာယ ဒုက္ခာယ။ တထာရူပေါ ခေါ ပနိမဿာယသ္မတော ကာယသမာစာရော တထာရူပေါ ဝစီသမာစာရော ယထာ တံ အမူဠှဿ။ ယံ ခေါ ပန အယမာယသ္မာ ဓမ္မံ ဒေသေတိ, ဂမ္ဘီရော သော ဓမ္မော ဒုဒ္ဒသော ဒုရနုဗောဓော သန္တော
(မ၊၂၊၃၈၅။)
ပဏီတော အတက္ကာဝစရော နိပုဏော ပဏ္ဍိတဝေဒနီယော၊ န သော ဓမ္မော သုဒေသိယော မူဠှေနာ’’’တိ။
‘‘ယတော နံ သမန္နေသမာနော ဝိသုဒ္ဓံ မောဟနီယေဟိ ဓမ္မေဟိ သမနုပဿတိ၊ အထ တမှိ သဒ္ဓံ နိဝေသေတိ, သဒ္ဓါဇာတော ဥပသင်္ကမတိ, ဥပသင်္ကမန္တော ပယိရုပါသတိ, ပယိရုပါသန္တော သောတံ ဩဒဟတိ, ဩဟိတသောတော ဓမ္မံ သုဏာတိ, သုတွာ ဓမ္မံ ဓာရေတိ, ဓတာနံ [ဓာရိတာနံ (က။)] ဓမ္မာနံ အတ္ထံ ဥပပရိက္ခတိ, အတ္ထံ ဥပပရိက္ခတော ဓမ္မာ နိဇ္ဈာနံ ခမန္တိ, ဓမ္မနိဇ္ဈာနက္ခန္တိယာ သတိ ဆန္ဒော ဇာယတိ, ဆန္ဒဇာတော ဥဿဟတိ, ဥဿဟိတွာ တုလေတိ, တုလယိတွာ ပဒဟတိ, ပဟိတတ္တော သမာနော ကာယေန စေဝ ပရမသစ္စံ သစ္ဆိကရောတိ ပညာယ စ နံ အတိဝိဇ္ဈ ပဿတိ။ ဧတ္တာဝတာ ခေါ, ဘာရဒွါဇ, သစ္စာနုဗောဓော ဟောတိ, ဧတ္တာဝတာ သစ္စမနုဗုဇ္ဈတိ, ဧတ္တာဝတာ စ မယံ သစ္စာနုဗောဓံ ပညပေမ၊ န တွေဝ တာဝ သစ္စာနုပ္ပတ္တိ ဟောတီ’’တိ။
မြန်֍ ၄၃၃။ ‘‘ဧတ္တာဝတ္တာ, ဘော ဂေါတမ, သစ္စာနုဗောဓော ဟောတိ, ဧတ္တာဝတာ သစ္စမနုဗုဇ္ဈတိ, ဧတ္တာဝတာ စ မယံ သစ္စာနုဗောဓံ ပေက္ခာမ။ ကိတ္တာဝတာ ပန, ဘော ဂေါတမ, သစ္စာနုပ္ပတ္တိ ဟောတိ, ကိတ္တာဝတာ သစ္စမနုပါပုဏာတိ? သစ္စာနုပ္ပတ္တိံ မယံ ဘဝန္တံ ဂေါတမံ ပုစ္ဆာမာ’’တိ။ ‘‘တေသံယေ, ဘာရဒွါဇ, ဓမ္မာနံ အာသေဝနာ ဘာဝနာ ဗဟုလီကမ္မံ သစ္စာနုပ္ပတ္တိ ဟောတိ။ ဧတ္တာဝတာ ခေါ, ဘာရဒွါဇ, သစ္စာနုပ္ပတ္တိ ဟောတိ, ဧတ္တာဝတာ သစ္စမနုပါပုဏာတိ, ဧတ္တာဝတာ စ မယံ သစ္စာနုပ္ပတ္တိံ ပညပေမာ’’တိ။
မြန်֍ ၄၃၄။ ‘‘ဧတ္တာဝတာ, ဘော ဂေါတမ, သစ္စာနုပ္ပတ္တိ ဟောတိ, ဧတ္တာဝတာ သစ္စမနုပါပုဏာတိ, ဧတ္တာဝတာ စ မယံ သစ္စာနုပ္ပတ္တိံ ပေက္ခာမ။ သစ္စာနုပ္ပတ္တိယာ ပန, ဘော ဂေါတမ, ကတမော ဓမ္မော ဗဟုကာရော? သစ္စာနုပ္ပတ္တိယာ ဗဟုကာရံ ဓမ္မံ မယံ ဘဝန္တံ ဂေါတမံ ပုစ္ဆာမာ’’တိ။ ‘‘သစ္စာနုပ္ပတ္တိယာ ခေါ, ဘာရဒွါဇ, ပဓာနံ ဗဟုကာရံ။ နော စေတံ ပဒဟေယျ, နယိဒံ သစ္စမနုပါပုဏေယျ။ ယသ္မာ စ ခေါ ပဒဟတိ တသ္မာ သစ္စမနုပါပုဏာတိ။ တသ္မာ သစ္စာနုပ္ပတ္တိယာ ပဓာနံ ဗဟုကာရ’’န္တိ။
‘‘ပဓာနဿ ပန, ဘော ဂေါတမ, ကတမော ဓမ္မော ဗဟုကာရော? ပဓာနဿ ဗဟုကာရံ ဓမ္မံ မယံ ဘဝန္တံ ဂေါတမံ ပုစ္ဆာမာ’’တိ။ ‘‘ပဓာနဿ ခေါ, ဘာရဒွါဇ,
(မ၊၂၊၃၈၆။)
တုလနာ ဗဟုကာရာ။ နော စေတံ တုလေယျ, နယိဒံ ပဒဟေယျ။ ယသ္မာ စ ခေါ တုလေတိ တသ္မာ ပဒဟတိ။ တသ္မာ ပဓာနဿ တုလနာ ဗဟုကာရာ’’တိ။
‘‘တုလနာယ ပန, ဘော ဂေါတမ, ကတမော ဓမ္မော ဗဟုကာရော? တုလနာယ ဗဟုကာရံ ဓမ္မံ မယံ ဘဝန္တံ ဂေါတမံ ပုစ္ဆာမာ’’တိ။ ‘‘တုလနာယ ခေါ, ဘာရဒွါဇ, ဥဿာဟော ဗဟုကာရော။ နော စေတံ ဥဿဟေယျ, နယိဒံ တုလေယျ။ ယသ္မာ စ ခေါ ဥဿဟတိ တသ္မာ တုလေတိ။ တသ္မာ တုလနာယ ဥဿာဟော ဗဟုကာရော’’တိ။
‘‘ဥဿာဟဿ ပန, ဘော ဂေါတမ, ကတမော ဓမ္မော ဗဟုကာရော? ဥဿာဟဿ ဗဟုကာရံ ဓမ္မံ မယံ ဘဝန္တံ ဂေါတမံ ပုစ္ဆာမာ’’တိ။ ‘‘ဥဿာဟဿ ခေါ, ဘာရဒွါဇ, ဆန္ဒော ဗဟုကာရော။ နော စေတံ ဆန္ဒော ဇာယေထ, နယိဒံ ဥဿဟေယျ။ ယသ္မာ စ ခေါ ဆန္ဒော ဇာယတိ တသ္မာ ဥဿဟတိ။ တသ္မာ ဥဿာဟဿ ဆန္ဒော ဗဟုကာရော’’တိ။
‘‘ဆန္ဒဿ ပန, ဘော ဂေါတမ, ကတမော ဓမ္မော ဗဟုကာရော? ဆန္ဒဿ ဗဟုကာရံ ဓမ္မံ မယံ ဘဝန္တံ ဂေါတမံ ပုစ္ဆာမာ’’တိ။ ‘‘ဆန္ဒဿ ခေါ, ဘာရဒွါဇ, ဓမ္မနိဇ္ဈာနက္ခန္တိ ဗဟုကာရာ။ နော စေတေ ဓမ္မာ နိဇ္ဈာနံ ခမေယျုံ, နယိဒံ ဆန္ဒော ဇာယေထ။ ယသ္မာ စ ခေါ ဓမ္မာ နိဇ္ဈာနံ ခမန္တိ တသ္မာ ဆန္ဒော ဇာယတိ။ တသ္မာ ဆန္ဒဿ ဓမ္မနိဇ္ဈာနက္ခန္တိ ဗဟုကာရာ’’တိ။
‘‘ဓမ္မနိဇ္ဈာနက္ခန္တိယာ ပန, ဘော ဂေါတမ, ကတမော ဓမ္မော ဗဟုကာရော? ဓမ္မနိဇ္ဈာနက္ခန္တိယာ ဗဟုကာရံ ဓမ္မံ မယံ ဘဝန္တံ ဂေါတမံ ပုစ္ဆာမာ’’တိ။ ‘‘ဓမ္မနိဇ္ဈာနက္ခန္တိယာ ခေါ, ဘာရဒွါဇ, အတ္ထူပပရိက္ခာ ဗဟုကာရာ။ နော စေတံ အတ္ထံ ဥပပရိက္ခေယျ, နယိဒံ ဓမ္မာ နိဇ္ဈာနံ ခမေယျုံ။ ယသ္မာ စ ခေါ အတ္ထံ ဥပပရိက္ခတိ တသ္မာ ဓမ္မာ နိဇ္ဈာနံ ခမန္တိ။ တသ္မာ ဓမ္မနိဇ္ဈာနက္ခန္တိယာ အတ္ထူပပရိက္ခာ ဗဟုကာရာ’’တိ။
‘‘အတ္ထူပပရိက္ခာယ ပန, ဘော ဂေါတမ, ကတမော ဓမ္မော ဗဟုကာရော? အတ္ထူပပရိက္ခာယ ဗဟုကာရံ ဓမ္မံ မယံ ဘဝန္တံ ဂေါတမံ ပုစ္ဆာမာ’’တိ။ ‘‘အတ္ထူပပရိက္ခာယ ခေါ, ဘာရဒွါဇ, ဓမ္မဓာရဏာ ဗဟုကာရာ။ နော စေတံ ဓမ္မံ ဓာရေယျ, နယိဒံ အတ္ထံ ဥပပရိက္ခေယျ။ ယသ္မာ စ ခေါ ဓမ္မံ ဓာရေတိ တသ္မာ အတ္ထံ ဥပပရိက္ခတိ။ တသ္မာ အတ္ထူပပရိက္ခာယ ဓမ္မဓာရဏာ ဗဟုကာရာ’’တိ။
‘‘ဓမ္မဓာရဏာယ ပန, ဘော ဂေါတမ, ကတမော ဓမ္မော ဗဟုကာရော? ဓမ္မဓာရဏာယ ဗဟုကာရံ ဓမ္မံ မယံ ဘဝန္တံ ဂေါတမံ ပုစ္ဆာမာ’’တိ။
(မ၊၂၊၃၈၇။)
‘‘ဓမ္မဓာရဏာယ ခေါ, ဘာရဒွါဇ, ဓမ္မဿဝနံ ဗဟုကာရံ။ နော စေတံ ဓမ္မံ သုဏေယျ, နယိဒံ ဓမ္မံ ဓာရေယျ။ ယသ္မာ စ ခေါ ဓမ္မံ သုဏာတိ တသ္မာ ဓမ္မံ ဓာရေတိ။ တသ္မာ ဓမ္မဓာရဏာယ ဓမ္မဿဝနံ ဗဟုကာရ’’န္တိ။
‘‘ဓမ္မဿဝနဿ ပန, ဘော ဂေါတမ, ကတမော ဓမ္မော ဗဟုကာရော? ဓမ္မဿဝနဿ ဗဟုကာရံ ဓမ္မံ မယံ ဘဝန္တံ ဂေါတမံ ပုစ္ဆာမာ’’တိ။ ‘‘ဓမ္မဿဝနဿ ခေါ, ဘာရဒွါဇ, သောတာဝဓာနံ ဗဟုကာရံ။ နော စေတံ သောတံ ဩဒဟေယျ, နယိဒံ ဓမ္မံ သုဏေယျ။ ယသ္မာ စ ခေါ သောတံ ဩဒဟတိ တသ္မာ ဓမ္မံ သုဏာတိ။ တသ္မာ ဓမ္မဿဝနဿ သောတာဝဓာနံ ဗဟုကာရ’’န္တိ။
‘‘သောတာဝဓာနဿ ပန, ဘော ဂေါတမ, ကတမော ဓမ္မော ဗဟုကာရော? သောတာဝဓာနဿ ဗဟုကာရံ ဓမ္မံ မယံ ဘဝန္တံ ဂေါတမံ ပုစ္ဆာမာ’’တိ။ ‘‘သောတာဝဓာနဿ ခေါ, ဘာရဒွါဇ, ပယိရုပါသနာ ဗဟုကာရာ။ နော စေတံ ပယိရုပါသေယျ, နယိဒံ သောတံ ဩဒဟေယျ။ ယသ္မာ စ ခေါ ပယိရုပါသတိ တသ္မာ သောတံ ဩဒဟတိ။ တသ္မာ သောတာဝဓာနဿ ပယိရုပါသနာ ဗဟုကာရာ’’တိ။
‘‘ပယိရုပါသနာယ ပန, ဘော ဂေါတမ, ကတမော ဓမ္မော ဗဟုကာရော? ပယိရုပါသနာယ ဗဟုကာရံ ဓမ္မံ မယံ ဘဝန္တံ ဂေါတမံ ပုစ္ဆာမာ’’တိ။ ‘‘ပယိရုပါသနာယ ခေါ, ဘာရဒွါဇ, ဥပသင်္ကမနံ ဗဟုကာရံ။ နော စေတံ ဥပသင်္ကမေယျ, နယိဒံ ပယိရုပါသေယျ။ ယသ္မာ စ ခေါ ဥပသင်္ကမတိ တသ္မာ ပယိရုပါသတိ။ တသ္မာ ပယိရုပါသနာယ ဥပသင်္ကမနံ ဗဟုကာရ’’န္တိ။
‘‘ဥပသင်္ကမနဿ ပန, ဘော ဂေါတမ, ကတမော ဓမ္မော ဗဟုကာရော? ဥပသင်္ကမနဿ ဗဟုကာရံ ဓမ္မံ မယံ ဘဝန္တံ ဂေါတမံ ပုစ္ဆာမာ’’တိ။ ‘‘ဥပသင်္ကမနဿ ခေါ, ဘာရဒွါဇ, သဒ္ဓါ ဗဟုကာရာ။ နော စေတံ သဒ္ဓါ ဇာယေထ, နယိဒံ ဥပသင်္ကမေယျ။ ယသ္မာ စ ခေါ သဒ္ဓါ ဇာယတိ တသ္မာ ဥပသင်္ကမတိ။ တသ္မာ ဥပသင်္ကမနဿ သဒ္ဓါ ဗဟုကာရာ’’တိ။
မြန်֍ ၄၃၅။ ‘‘သစ္စာနုရက္ခဏံ မယံ ဘဝန္တံ ဂေါတမံ အပုစ္ဆိမှ, သစ္စာနုရက္ခဏံ ဘဝံ ဂေါတမော ဗျာကာသိ၊ တဉ္စ ပနမှာကံ ရုစ္စတိ စေဝ ခမတိ စ တေန စမှ အတ္တမနာ။ သစ္စာနုဗောဓံ မယံ ဘဝန္တံ ဂေါတမံ အပုစ္ဆိမှ, သစ္စာနုဗောဓံ ဘဝံ ဂေါတမော ဗျာကာသိ၊ တဉ္စ ပနမှာကံ ရုစ္စတိ စေဝ ခမတိ စ တေန စမှ အတ္တမနာ။ သစ္စာနုပ္ပတ္တိံ မယံ ဘဝန္တံ ဂေါတမံ အပုစ္ဆိမှ, သစ္စာနုပ္ပတ္တိံ ဘဝံ ဂေါတမော ဗျာကာသိ၊ တဉ္စ ပနမှာကံ ရုစ္စတိ စေဝ ခမတိ စ တေန စမှ
(မ၊၂၊၃၈၈။)
အတ္တမနာ။ သစ္စာနုပ္ပတ္တိယာ ဗဟုကာရံ ဓမ္မံ မယံ ဘဝန္တံ ဂေါတမံ အပုစ္ဆိမှ, သစ္စာနုပ္ပတ္တိယာ ဗဟုကာရံ ဓမ္မံ ဘဝံ ဂေါတမော ဗျာကာသိ၊ တဉ္စ ပနမှာကံ ရုစ္စတိ စေဝ ခမတိ စ တေန စမှ အတ္တမနာ။ ယံယဒေဝ စ မယံ ဘဝန္တံ ဂေါတမံ အပုစ္ဆိမှ တံတဒေဝ ဘဝံ ဂေါတမော ဗျာကာသိ၊ တဉ္စ ပနမှာကံ ရုစ္စတိ စေဝ ခမတိ စ တေန စမှ အတ္တမနာ။ မယဉှိ, ဘော ဂေါတမ, ပုဗ္ဗေ ဧဝံ ဇာနာမ – ‘ကေ စ မုဏ္ဍကာ သမဏကာ ဣဗ္ဘာ ကဏှာ ဗန္ဓုပါဒါပစ္စာ, ကေ စ ဓမ္မဿ အညာတာရော’တိ? အဇနေသိ ဝတ မေ ဘဝံ ဂေါတမော သမဏေသု သမဏပေမံ, သမဏေသု သမဏပသာဒံ, သမဏေသု သမဏဂါရဝံ။ အဘိက္ကန္တံ, ဘော ဂေါတမ…ပေ… ဥပါသကံ မံ ဘဝံ ဂေါတမော ဓာရေတု အဇ္ဇတဂ္ဂေ ပါဏုပေတံ သရဏံ ဂတ’’န္တိ။
စင်္ကီသုတ္တံ နိဋ္ဌိတံ ပဉ္စမံ။
၆။ ဧသုကာရီသုတ္တံ
မြန်֍ ၄၃၆။ ဧဝံ မေ သုတံ – ဧကံ သမယံ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ အထ ခေါ ဧသုကာရီ ဗြာဟ္မဏော ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝတာ သဒ္ဓိံ သမ္မောဒိ။ သမ္မောဒနီယံ ကထံ သာရဏီယံ ဝီတိသာရေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ ဧသုကာရီ ဗြာဟ္မဏော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ဗြာဟ္မဏာ, ဘော ဂေါတမ, စတဿော ပါရိစရိယာ ပညပေန္တိ – ဗြာဟ္မဏဿ ပါရိစရိယံ ပညပေန္တိ, ခတ္တိယဿ ပါရိစရိယံ ပညပေန္တိ, ဝေဿဿ ပါရိစရိယံ ပညပေန္တိ, သုဒ္ဒဿ ပါရိစရိယံ ပညပေန္တိ။ တတြိဒံ, ဘော ဂေါတမ, ဗြာဟ္မဏာ ဗြာဟ္မဏဿ ပါရိစရိယံ ပညပေန္တိ – ‘ဗြာဟ္မဏော ဝါ ဗြာဟ္မဏံ ပရိစရေယျ, ခတ္တိယော ဝါ ဗြာဟ္မဏံ ပရိစရေယျ, ဝေဿော ဝါ ဗြာဟ္မဏံ ပရိစရေယျ, သုဒ္ဒေါ ဝါ ဗြာဟ္မဏံ ပရိစရေယျာ’တိ။ ဣဒံ ခေါ, ဘော ဂေါတမ, ဗြာဟ္မဏာ ဗြာဟ္မဏဿ ပါရိစရိယံ ပညပေန္တိ။ တတြိဒံ, ဘော ဂေါတမ, ဗြာဟ္မဏာ ခတ္တိယဿ ပါရိစရိယံ ပညပေန္တိ – ‘ခတ္တိယော ဝါ ခတ္တိယံ ပရိစရေယျ, ဝေဿော ဝါ ခတ္တိယံ ပရိစရေယျ, သုဒ္ဒေါ ဝါ ခတ္တိယံ ပရိစရေယျာ’တိ။ ဣဒံ ခေါ, ဘော ဂေါတမ, ဗြာဟ္မဏာ ခတ္တိယဿ ပါရိစရိယံ ပညပေန္တိ။ တတြိဒံ, ဘော ဂေါတမ, ဗြာဟ္မဏာ ဝေဿဿ ပါရိစရိယံ ပညပေန္တိ – ‘ဝေဿော ဝါ ဝေဿံ ပရိစရေယျ, သုဒ္ဒေါ ဝါ ဝေဿံ ပရိစရေယျာ’တိ။ ဣဒံ ခေါ, ဘော ဂေါတမ, ဗြာဟ္မဏာ ဝေဿဿ ပါရိစရိယံ
(မ၊၂၊၃၈၉။)
ပညပေန္တိ။ တတြိဒံ, ဘော ဂေါတမ, ဗြာဟ္မဏာ သုဒ္ဒဿ ပါရိစရိယံ ပညပေန္တိ – ‘သုဒ္ဒေါဝ သုဒ္ဒံ ပရိစရေယျ။ ကော ပနညော သုဒ္ဒံ ပရိစရိဿတီ’တိ? ဣဒံ ခေါ, ဘော ဂေါတမ, ဗြာဟ္မဏာ သုဒ္ဒဿ ပါရိစရိယံ ပညပေန္တိ။ ဗြာဟ္မဏာ, ဘော ဂေါတမ, ဣမာ စတဿော ပါရိစရိယာ ပညပေန္တိ။ ဣဓ ဘဝံ ဂေါတမော ကိမာဟာ’’တိ။
မြန်֍ ၄၃၇။ ‘‘ကိံ ပန, ဗြာဟ္မဏ, သဗ္ဗော လောကော ဗြာဟ္မဏာနံ ဧတဒဗ္ဘနုဇာနာတိ – ‘ဣမာ စတဿော ပါရိစရိယာ ပညပေန္တူ’’’တိ [ပညပေန္တီတိ (သီ။ က။)]? ‘‘နော ဟိဒံ, ဘော ဂေါတမ’’။ ‘‘သေယျထာပိ, ဗြာဟ္မဏ, ပုရိသော ဒလိဒ္ဒေါ [ဒဠိဒ္ဒေါ (သီ။ သျာ။ ကံ။ ပီ။)] အဿကော အနာဠှိယော။ တဿ အကာမဿ ဗိလံ ဩလဂ္ဂေယျုံ – ‘ဣဒံ တေ, အမ္ဘော ပုရိသ, မံသံ ခါဒိတဗ္ဗံ, မူလဉ္စ အနုပ္ပဒါတဗ္ဗ’န္တိ။ ဧဝမေဝ ခေါ, ဗြာဟ္မဏ, ဗြာဟ္မဏာ အပ္ပဋိညာယ တေသံ သမဏဗြာဟ္မဏာနံ, အထ စ ပနိမာ စတဿော ပါရိစရိယာ ပညပေန္တိ။ နာဟံ, ဗြာဟ္မဏ, ‘သဗ္ဗံ ပရိစရိတဗ္ဗ’န္တိ ဝဒါမိ၊ နာဟံ, ဗြာဟ္မဏ, ‘သဗ္ဗံ န ပရိစရိတဗ္ဗ’န္တိ ဝဒါမိ။ ယံ ဟိဿ, ဗြာဟ္မဏ, ပရိစရတော ပါရိစရိယာဟေတု ပါပိယော အဿ န သေယျော, နာဟံ တံ ‘ပရိစရိတဗ္ဗ’န္တိ ဝဒါမိ၊ ယဉ္စ ခွါဿ, ဗြာဟ္မဏ, ပရိစရတော ပါရိစရိယာဟေတု သေယျော အဿ န ပါပိယော တမဟံ ‘ပရိစရိတဗ္ဗ’န္တိ ဝဒါမိ။ ခတ္တိယံ စေပိ, ဗြာဟ္မဏ, ဧဝံ ပုစ္ဆေယျုံ – ‘ယံ ဝါ တေ ပရိစရတော ပါရိစရိယာဟေတု ပါပိယော အဿ န သေယျော, ယံ ဝါ တေ ပရိစရတော ပါရိစရိယာဟေတု သေယျော အဿ န ပါပိယော၊ ကမေတ္ထ ပရိစရေယျာသီ’တိ, ခတ္တိယောပိ ဟိ, ဗြာဟ္မဏ, သမ္မာ ဗျာကရမာနော ဧဝံ ဗျာကရေယျ – ‘ယဉှိ မေ ပရိစရတော ပါရိစရိယာဟေတု ပါပိယော အဿ န သေယျော, နာဟံ တံ ပရိစရေယျံ၊ ယဉ္စ ခေါ မေ ပရိစရတော ပါရိစရိယာဟေတု သေယျော အဿ န ပါပိယော တမဟံ ပရိစရေယျ’န္တိ။ ဗြာဟ္မဏံ စေပိ, ဗြာဟ္မဏ…ပေ… ဝေဿံ စေပိ, ဗြာဟ္မဏ…ပေ… သုဒ္ဒံ စေပိ, ဗြာဟ္မဏ, ဧဝံ ပုစ္ဆေယျုံ – ‘ယံ ဝါ တေ ပရိစရတော ပါရိစရိယာဟေတု ပါပိယော အဿ န သေယျော, ယံ ဝါ တေ ပရိစရတော ပါရိစရိယာဟေတု သေယျော အဿ န ပါပိယော၊ ကမေတ္ထ ပရိစရေယျာသီ’တိ, သုဒ္ဒေါပိ ဟိ, ဗြာဟ္မဏ, သမ္မာ ဗျာကရမာနော ဧဝံ ဗျာကရေယျ – ‘ယဉှိ မေ ပရိစရတော ပါရိစရိယာဟေတု ပါပိယော အဿ န သေယျော, နာဟံ တံ ပရိစရေယျံ၊ ယဉ္စ ခေါ မေ ပရိစရတော ပါရိစရိယာဟေတု သေယျော အဿ န ပါပိယော တမဟံ ပရိစရေယျ’န္တိ။ နာဟံ, ဗြာဟ္မဏ, ‘ဥစ္စာကုလီနတာ သေယျံသော’တိ ဝဒါမိ, န ပနာဟံ, ဗြာဟ္မဏ, ‘ဥစ္စာကုလီနတာ
(မ၊၂၊၃၉၀။)
ပါပိယံသော’တိ ဝဒါမိ၊ နာဟံ, ဗြာဟ္မဏ, ‘ဥဠာရဝဏ္ဏတာ သေယျံသော’တိ ဝဒါမိ, န ပနာဟံ, ဗြာဟ္မဏ, ‘ဥဠာရဝဏ္ဏတာ ပါပိယံသော’တိ ဝဒါမိ၊ နာဟံ, ဗြာဟ္မဏ, ‘ဥဠာရဘောဂတာ သေယျံသော’တိ ဝဒါမိ, န ပနာဟံ, ဗြာဟ္မဏ, ‘ဥဠာရဘောဂတာ ပါပိယံသော’တိ ဝဒါမိ။
မြန်֍ ၄၃၈။ ‘‘ဥစ္စာကုလီနောပိ ဟိ, ဗြာဟ္မဏ, ဣဓေကစ္စော ပါဏာတိပါတီ ဟောတိ, အဒိန္နာဒါယီ ဟောတိ, ကာမေသုမိစ္ဆာစာရီ ဟောတိ, မုသာဝါဒီ ဟောတိ, ပိသုဏာဝါစော ဟောတိ, ဖရုသာဝါစော ဟောတိ, သမ္ဖပ္ပလာပီ ဟောတိ, အဘိဇ္ဈာလု ဟောတိ, ဗျာပန္နစိတ္တော ဟောတိ, မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ ဟောတိ။ တသ္မာ ‘န ဥစ္စာကုလီနတာ သေယျံသော’တိ ဝဒါမိ။ ဥစ္စာကုလီနောပိ ဟိ, ဗြာဟ္မဏ, ဣဓေကစ္စော ပါဏာတိပါတာ ပဋိဝိရတော ဟောတိ, အဒိန္နာဒါနာ ပဋိဝိရတော ဟောတိ, ကာမေသုမိစ္ဆာစာရာ ပဋိဝိရတော ဟောတိ, မုသာဝါဒါ ပဋိဝိရတော ဟောတိ, ပိသုဏာယ ဝါစာယ ပဋိဝိရတော ဟောတိ, ဖရုသာယ ဝါစာယ ပဋိဝိရတော ဟောတိ, သမ္ဖပ္ပလာပါ ပဋိဝိရတော ဟောတိ, အနဘိဇ္ဈာလု ဟောတိ, အဗျာပန္နစိတ္တော ဟောတိ, သမ္မာဒိဋ္ဌိ ဟောတိ။ တသ္မာ ‘န ဥစ္စာကုလီနတာ ပါပိယံသော’တိ ဝဒါမိ။
မြန်֍ ၄၃၉။ ‘‘ဥဠာရဝဏ္ဏောပိ ဟိ, ဗြာဟ္မဏ…ပေ… ဥဠာရဘောဂေါပိ ဟိ, ဗြာဟ္မဏ, ဣဓေကစ္စော ပါဏာတိပါတီ ဟောတိ…ပေ… မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ ဟောတိ။ တသ္မာ ‘န ဥဠာရဘောဂတာ သေယျံသော’တိ ဝဒါမိ။ ဥဠာရဘောဂေါပိ ဟိ, ဗြာဟ္မဏ, ဣဓေကစ္စော ပါဏာတိပါတာ ပဋိဝိရတော ဟောတိ…ပေ… သမ္မာဒိဋ္ဌိ ဟောတိ။ တသ္မာ ‘န ဥဠာရဘောဂတာ ပါပိယံသော’တိ ဝဒါမိ။ နာဟံ, ဗြာဟ္မဏ, ‘သဗ္ဗံ ပရိစရိတဗ္ဗ’န္တိ ဝဒါမိ, န ပနာဟံ, ဗြာဟ္မဏ, ‘သဗ္ဗံ န ပရိစရိတဗ္ဗ’န္တိ ဝဒါမိ။ ယံ ဟိဿ, ဗြာဟ္မဏ, ပရိစရတော ပါရိစရိယာဟေတု သဒ္ဓါ ဝဍ္ဎတိ, သီလံ ဝဍ္ဎတိ, သုတံ ဝဍ္ဎတိ, စာဂေါ ဝဍ္ဎတိ, ပညာ ဝဍ္ဎတိ, တမဟံ ‘ပရိစရိတဗ္ဗ’န္တိ (ဝဒါမိ။ ယံ ဟိဿ, ဗြာဟ္မဏ, ပရိစရတော ပါရိစရိယာဟေတု န သဒ္ဓါ ဝဍ္ဎတိ, န သီလံ ဝဍ္ဎတိ, န သုတံ ဝဍ္ဎတိ, န စာဂေါ ဝဍ္ဎတိ, န ပညာ ဝဍ္ဎတိ, နာဟံ တံ ‘ပရိစရိတဗ္ဗ’န္တိ) [( ) ဧတ္ထန္တရေ ပါဌော သီ။ သျာ။ ကံ။ ပီ။ ပေါတ္ထကေသု နတ္ထိ] ဝဒါမီ’’တိ။
မြန်֍ ၄၄၀။ ဧဝံ ဝုတ္တေ, ဧသုကာရီ ဗြာဟ္မဏော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ဗြာဟ္မဏာ, ဘော ဂေါတမ, စတ္တာရိ ဓနာနိ ပညပေန္တိ – ဗြာဟ္မဏဿ သန္ဓနံ ပညပေန္တိ, ခတ္တိယဿ သန္ဓနံ ပညပေန္တိ, ဝေဿဿ သန္ဓနံ ပညပေန္တိ,
(မ၊၂၊၃၉၁။)
သုဒ္ဒဿ သန္ဓနံ ပညပေန္တိ။ တတြိဒံ, ဘော ဂေါတမ, ဗြာဟ္မဏာ ဗြာဟ္မဏဿ သန္ဓနံ ပညပေန္တိ ဘိက္ခာစရိယံ၊ ဘိက္ခာစရိယဉ္စ ပန ဗြာဟ္မဏော သန္ဓနံ အတိမညမာနော အကိစ္စကာရီ ဟောတိ ဂေါပေါဝ အဒိန္နံ အာဒိယမာနောတိ။ ဣဒံ ခေါ, ဘော ဂေါတမ, ဗြာဟ္မဏာ ဗြာဟ္မဏဿ သန္ဓနံ ပညပေန္တိ။ တတြိဒံ, ဘော ဂေါတမ, ဗြာဟ္မဏာ ခတ္တိယဿ သန္ဓနံ ပညပေန္တိ ဓနုကလာပံ၊ ဓနုကလာပဉ္စ ပန ခတ္တိယော သန္ဓနံ အတိမညမာနော အကိစ္စကာရီ ဟောတိ ဂေါပေါဝ အဒိန္နံ အာဒိယမာနောတိ။ ဣဒံ ခေါ, ဘော ဂေါတမ, ဗြာဟ္မဏာ ခတ္တိယဿ သန္ဓနံ ပညပေန္တိ။ တတြိဒံ, ဘော ဂေါတမ, ဗြာဟ္မဏာ ဝေဿဿ သန္ဓနံ ပညပေန္တိ ကသိဂေါရက္ခံ၊ ကသိဂေါရက္ခဉ္စ ပန ဝေဿော သန္ဓနံ အတိမညမာနော အကိစ္စကာရီ ဟောတိ ဂေါပေါဝ အဒိန္နံ အာဒိယမာနောတိ။ ဣဒံ ခေါ, ဘော ဂေါတမ, ဗြာဟ္မဏာ ဝေဿဿ သန္ဓနံ ပညပေန္တိ။ တတြိဒံ, ဘော ဂေါတမ, ဗြာဟ္မဏာ သုဒ္ဒဿ သန္ဓနံ ပညပေန္တိ အသိတဗျာဘင်္ဂိံ၊ အသိတဗျာဘင်္ဂိဉ္စ ပန သုဒ္ဒေါ သန္ဓနံ အတိမညမာနော အကိစ္စကာရီ ဟောတိ ဂေါပေါဝ အဒိန္နံ အာဒိယမာနောတိ။ ဣဒံ ခေါ, ဘော ဂေါတမ, ဗြာဟ္မဏာ သုဒ္ဒဿ သန္ဓနံ ပညပေန္တိ။ ဗြာဟ္မဏာ, ဘော ဂေါတမ, ဣမာနိ စတ္တာရိ ဓနာနိ ပညပေန္တိ။ ဣဓ ဘဝံ ဂေါတမော ကိမာဟာ’’တိ?
မြန်֍ ၄၄၁။ ‘‘ကိံ ပန, ဗြာဟ္မဏ, သဗ္ဗော လောကော ဗြာဟ္မဏာနံ ဧတဒဗ္ဘနုဇာနာတိ – ‘ဣမာနိ စတ္တာရိ ဓနာနိ ပညပေန္တူ’’’တိ? ‘‘နော ဟိဒံ, ဘော ဂေါတမ’’။ ‘‘သေယျထာပိ, ဗြာဟ္မဏ, ပုရိသော ဒလိဒ္ဒေါ အဿကော အနာဠှိယော။ တဿ အကာမဿ ဗိလံ ဩလဂ္ဂေယျုံ – ‘ဣဒံ တေ, အမ္ဘော ပုရိသ, မံသံ ခါဒိတဗ္ဗံ, မူလဉ္စ အနုပ္ပဒါတဗ္ဗ’န္တိ။ ဧဝမေဝ ခေါ, ဗြာဟ္မဏ, ဗြာဟ္မဏာ အပ္ပဋိညာယ တေသံ သမဏဗြာဟ္မဏာနံ, အထ စ ပနိမာနိ စတ္တာရိ ဓနာနိ ပညပေန္တိ။ အရိယံ ခေါ အဟံ, ဗြာဟ္မဏ, လောကုတ္တရံ ဓမ္မံ ပုရိသဿ သန္ဓနံ ပညပေမိ။ ပေါရာဏံ ခေါ ပနဿ မာတာပေတ္တိကံ ကုလဝံသံ အနုဿရတော ယတ္ထ ယတ္ထေဝ အတ္တဘာဝဿ အဘိနိဗ္ဗတ္တိ ဟောတိ တေန တေနေဝ သင်္ချံ ဂစ္ဆတိ။ ခတ္တိယကုလေ စေ အတ္တဘာဝဿ အဘိနိဗ္ဗတ္တိ ဟောတိ ‘ခတ္တိယော’တွေဝ သင်္ချံ ဂစ္ဆတိ၊ ဗြာဟ္မဏကုလေ စေ အတ္တဘာဝဿ အဘိနိဗ္ဗတ္တိ ဟောတိ ‘ဗြာဟ္မဏော’တွေဝ သင်္ချံ ဂစ္ဆတိ၊ ဝေဿကုလေ စေ အတ္တဘာဝဿ အဘိနိဗ္ဗတ္တိ ဟောတိ ‘ဝေဿော’တွေဝ သင်္ချံ ဂစ္ဆတိ၊ သုဒ္ဒကုလေ စေ အတ္တဘာဝဿ အဘိနိဗ္ဗတ္တိ ဟောတိ
(မ၊၂၊၃၉၂။)
‘သုဒ္ဒေါ’တွေဝ သင်္ချံ ဂစ္ဆတိ။ သေယျထာပိ, ဗြာဟ္မဏ, ယံယဒေဝ ပစ္စယံ ပဋိစ္စ အဂ္ဂိ ဇလတိ တေန တေနေဝ သင်္ချံ ဂစ္ဆတိ။ ကဋ္ဌဉ္စေ ပဋိစ္စ အဂ္ဂိ ဇလတိ ‘ကဋ္ဌဂ္ဂိ’တွေဝ သင်္ချံ ဂစ္ဆတိ၊ သကလိကဉ္စေ ပဋိစ္စ အဂ္ဂိ ဇလတိ ‘သကလိကဂ္ဂိ’တွေဝ သင်္ချံ ဂစ္ဆတိ၊ တိဏဉ္စေ ပဋိစ္စ အဂ္ဂိ ဇလတိ ‘တိဏဂ္ဂိ’တွေဝ သင်္ချံ ဂစ္ဆတိ၊ ဂေါမယဉ္စေ ပဋိစ္စ အဂ္ဂိ ဇလတိ ‘ဂေါမယဂ္ဂိ’တွေဝ သင်္ချံ ဂစ္ဆတိ။ ဧဝမေဝ ခေါ အဟံ, ဗြာဟ္မဏ, အရိယံ လောကုတ္တရံ ဓမ္မံ ပုရိသဿ သန္ဓနံ ပညပေမိ။ ပေါရာဏံ ခေါ ပနဿ မာတာပေတ္တိကံ ကုလဝံသံ အနုဿရတော ယတ္ထ ယတ္ထေဝ အတ္တဘာဝဿ အဘိနိဗ္ဗတ္တိ ဟောတိ တေန တေနေဝ သင်္ချံ ဂစ္ဆတိ။
‘‘ခတ္တိယကုလေ စေ အတ္တဘာဝဿ အဘိနိဗ္ဗတ္တိ ဟောတိ ‘ခတ္တိယော’တွေဝ သင်္ချံ ဂစ္ဆတိ၊ ဗြာဟ္မဏကုလေ စေ အတ္တဘာဝဿ အဘိနိဗ္ဗတ္တိ ဟောတိ ‘ဗြာဟ္မဏော’တွေဝ သင်္ချံ ဂစ္ဆတိ၊ ဝေဿကုလေ စေ အတ္တဘာဝဿ အဘိနိဗ္ဗတ္တိ ဟောတိ ‘ဝေဿော’တွေဝ သင်္ချံ ဂစ္ဆတိ၊ သုဒ္ဒကုလေ စေ အတ္တဘာဝဿ အဘိနိဗ္ဗတ္တိ ဟောတိ ‘သုဒ္ဒေါ’တွေဝ သင်္ချံ ဂစ္ဆတိ။
‘‘ခတ္တိယကုလာ စေပိ, ဗြာဟ္မဏ, အဂါရသ္မာ အနဂါရိယံ ပဗ္ဗဇိတော ဟောတိ, သော စ တထာဂတပ္ပဝေဒိတံ ဓမ္မဝိနယံ အာဂမ္မ ပါဏာတိပါတာ ပဋိဝိရတော ဟောတိ, အဒိန္နာဒါနာ ပဋိဝိရတော ဟောတိ, အဗြဟ္မစရိယာ ပဋိဝိရတော ဟောတိ, မုသာဝါဒါ ပဋိဝိရတော ဟောတိ, ပိသုဏာယ ဝါစာယ ပဋိဝိရတော ဟောတိ, ဖရုသာယ ဝါစာယ ပဋိဝိရတော ဟောတိ, သမ္ဖပ္ပလာပါ ပဋိဝိရတော ဟောတိ, အနဘိဇ္ဈာလု ဟောတိ, အဗျာပန္နစိတ္တော ဟောတိ, သမ္မာဒိဋ္ဌိ ဟောတိ, အာရာဓကော ဟောတိ ဉာယံ ဓမ္မံ ကုသလံ။
‘‘ဗြာဟ္မဏကုလာ စေပိ, ဗြာဟ္မဏ, အဂါရသ္မာ အနဂါရိယံ ပဗ္ဗဇိတော ဟောတိ, သော စ တထာဂတပ္ပဝေဒိတံ ဓမ္မဝိနယံ အာဂမ္မ ပါဏာတိပါတာ ပဋိဝိရတော ဟောတိ…ပေ… သမ္မာဒိဋ္ဌိ ဟောတိ, အာရာဓကော ဟောတိ ဉာယံ ဓမ္မံ ကုသလံ။
‘‘ဝေဿကုလာ စေပိ, ဗြာဟ္မဏ, အဂါရသ္မာ အနဂါရိယံ ပဗ္ဗဇိတော ဟောတိ, သော စ တထာဂတပ္ပဝေဒိတံ ဓမ္မဝိနယံ အာဂမ္မ ပါဏာတိပါတာ ပဋိဝိရတော ဟောတိ…ပေ… သမ္မာဒိဋ္ဌိ ဟောတိ, အာရာဓကော ဟောတိ ဉာယံ ဓမ္မံ ကုသလံ။
‘‘သုဒ္ဒကုလာ စေပိ, ဗြာဟ္မဏ, အဂါရသ္မာ အနဂါရိယံ ပဗ္ဗဇိတော ဟောတိ, သော စ တထာဂတပ္ပဝေဒိတံ ဓမ္မဝိနယံ အာဂမ္မ ပါဏာတိပါတာ ပဋိဝိရတော ဟောတိ…ပေ… သမ္မာဒိဋ္ဌိ ဟောတိ, အာရာဓကော ဟောတိ ဉာယံ ဓမ္မံ ကုသလံ။
(မ၊၂၊၃၉၃။)
မြန်֍ ၄၄၂။ ‘‘တံ ကိံ မညသိ, ဗြာဟ္မဏ, ဗြာဟ္မဏောဝ နု ခေါ ပဟောတိ အသ္မိံ ပဒေသေ အဝေရံ အဗျာဗဇ္ဈံ မေတ္တစိတ္တံ ဘာဝေတုံ, နော ခတ္တိယော နော ဝေဿော နော သုဒ္ဒေါ’’တိ? ‘‘နော ဟိဒံ, ဘော ဂေါတမ။ ခတ္တိယောပိ ဟိ, ဘော ဂေါတမ, ပဟောတိ အသ္မိံ ပဒေသေ အဝေရံ အဗျာဗဇ္ဈံ မေတ္တစိတ္တံ ဘာဝေတုံ၊ ဗြာဟ္မဏောပိ ဟိ, ဘော ဂေါတမ… ဝေဿောပိ ဟိ, ဘော ဂေါတမ… သုဒ္ဒေါပိ ဟိ, ဘော ဂေါတမ… သဗ္ဗေပိ ဟိ, ဘော ဂေါတမ, စတ္တာရော ဝဏ္ဏာ ပဟောန္တိ အသ္မိံ ပဒေသေ အဝေရံ အဗျာဗဇ္ဈံ မေတ္တစိတ္တံ ဘာဝေတု’’န္တိ။ ‘‘ဧဝမေဝ ခေါ, ဗြာဟ္မဏ, ခတ္တိယကုလာ စေပိ အဂါရသ္မာ အနဂါရိယံ ပဗ္ဗဇိတော ဟောတိ, သော စ တထာဂတပ္ပဝေဒိတံ ဓမ္မဝိနယံ အာဂမ္မ ပါဏာတိပါတာ ပဋိဝိရတော ဟောတိ…ပေ… သမ္မာဒိဋ္ဌိ ဟောတိ, အာရာဓကော ဟောတိ ဉာယံ ဓမ္မံ ကုသလံ။
‘‘ဗြာဟ္မဏကုလာ စေပိ, ဗြာဟ္မဏ… ဝေဿကုလာ စေပိ, ဗြာဟ္မဏ… သုဒ္ဒကုလာ စေပိ, ဗြာဟ္မဏ, အဂါရသ္မာ အနဂါရိယံ ပဗ္ဗဇိတော ဟောတိ, သော စ တထာဂတပ္ပဝေဒိတံ ဓမ္မဝိနယံ အာဂမ္မ ပါဏာတိပါတာ ပဋိဝိရတော ဟောတိ…ပေ… သမ္မာဒိဋ္ဌိ ဟောတိ, အာရာဓကော ဟောတိ ဉာယံ ဓမ္မံ ကုသလံ။
မြန်֍ ၄၄၃။ ‘‘တံ ကိံ မညသိ, ဗြာဟ္မဏ, ဗြာဟ္မဏောဝ နု ခေါ ပဟောတိ သောတ္တိသိနာနိံ အာဒါယ နဒိံ ဂန္တွာ ရဇောဇလ္လံ ပဝါဟေတုံ, နော ခတ္တိယော နော ဝေဿော နော သုဒ္ဒေါ’’တိ? ‘‘နော ဟိဒံ, ဘော ဂေါတမ။ ခတ္တိယောပိ ဟိ, ဘော ဂေါတမ, ပဟောတိ သောတ္တိသိနာနိံ အာဒါယ နဒိံ ဂန္တွာ ရဇောဇလ္လံ ပဝါဟေတုံ၊ ဗြာဟ္မဏောပိ ဟိ, ဘော ဂေါတမ… ဝေဿောပိ ဟိ, ဘော ဂေါတမ … သုဒ္ဒေါပိ ဟိ, ဘော ဂေါတမ… သဗ္ဗေပိ ဟိ, ဘော ဂေါတမ, စတ္တာရော ဝဏ္ဏာ ပဟောန္တိ သောတ္တိသိနာနိံ အာဒါယ နဒိံ ဂန္တွာ ရဇောဇလ္လံ ပဝါဟေတု’’န္တိ။ ‘‘ဧဝမေဝ ခေါ, ဗြာဟ္မဏ, ခတ္တိယကုလာ စေပိ အဂါရသ္မာ အနဂါရိယံ ပဗ္ဗဇိတော ဟောတိ, သော စ တထာဂတပ္ပဝေဒိတံ ဓမ္မဝိနယံ အာဂမ္မ ပါဏာတိပါတာ ပဋိဝိရတော ဟောတိ…ပေ… သမ္မာဒိဋ္ဌိ ဟောတိ, အာရာဓကော ဟောတိ ဉာယံ ဓမ္မံ ကုသလံ။
‘‘ဗြာဟ္မဏကုလာ စေပိ, ဗြာဟ္မဏ… ဝေဿကုလာ စေပိ, ဗြာဟ္မဏ… သုဒ္ဒကုလာ စေပိ, ဗြာဟ္မဏ, အဂါရသ္မာ အနဂါရိယံ ပဗ္ဗဇိတော ဟောတိ, သော စ တထာဂတပ္ပဝေဒိတံ ဓမ္မဝိနယံ အာဂမ္မ ပါဏာတိပါတာ ပဋိဝိရတော ဟောတိ…ပေ… သမ္မာဒိဋ္ဌိ ဟောတိ, အာရာဓကော ဟောတိ ဉာယံ ဓမ္မံ ကုသလံ။
(မ၊၂၊၃၉၄။)
မြန်֍ ၄၄၄။ ‘‘တံ ကိံ မညသိ, ဗြာဟ္မဏ, ဣဓ ရာဇာ ခတ္တိယော မုဒ္ဓါဝသိတ္တော နာနာဇစ္စာနံ ပုရိသာနံ ပုရိသသတံ သန္နိပါတေယျ – ‘အာယန္တု ဘောန္တော ယေ တတ္ထ ခတ္တိယကုလာ ဗြာဟ္မဏကုလာ ရာဇညကုလာ ဥပ္ပန္နာ သာကဿ ဝါ သာလဿ ဝါ သလဠဿ ဝါ စန္ဒနဿ ဝါ ပဒုမကဿ ဝါ ဥတ္တရာရဏိံ အာဒါယ အဂ္ဂိံ အဘိနိဗ္ဗတ္တေန္တု, တေဇော ပါတုကရောန္တု၊ အာယန္တု ပန ဘောန္တော ယေ တတ္ထ စဏ္ဍာလကုလာ နေသာဒကုလာ ဝေနကုလာ ရထကာရကုလာ ပုက္ကုသကုလာ ဥပ္ပန္နာ သာပါနဒေါဏိယာ ဝါ သူကရဒေါဏိယာ ဝါ ရဇကဒေါဏိယာ ဝါ ဧရဏ္ဍကဋ္ဌဿ ဝါ ဥတ္တရာရဏိံ အာဒါယ အဂ္ဂိံ အဘိနိဗ္ဗတ္တေန္တု, တေဇော ပါတုကရောန္တူ’’’တိ?
‘‘တံ ကိံ မညသိ, ဗြာဟ္မဏ, ယော ဧဝံ နု ခေါ သော ခတ္တိယကုလာ ဗြာဟ္မဏကုလာ ရာဇညကုလာ ဥပ္ပန္နေဟိ သာကဿ ဝါ သာလဿ ဝါ သလဠဿ ဝါ စန္ဒနဿ ဝါ ပဒုမကဿ ဝါ ဥတ္တရာရဏိံ အာဒါယ အဂ္ဂိ အဘိနိဗ္ဗတ္တော တေဇော ပါတုကတော သော ဧဝ နု ခွါဿ အဂ္ဂိ အစ္စိမာ စေဝ ဝဏ္ဏဝါ စ ပဘဿရော စ တေန စ သက္ကာ အဂ္ဂိနာ အဂ္ဂိကရဏီယံ ကာတုံ၊ ယော ပန သော စဏ္ဍာလကုလာ နေသာဒကုလာ ဝေနကုလာ ရထကာရကုလာ ပုက္ကုသကုလာ ဥပ္ပန္နေဟိ သာပါနဒေါဏိယာ ဝါ သူကရဒေါဏိယာ ဝါ ရဇကဒေါဏိယာ ဝါ ဧရဏ္ဍကဋ္ဌဿ ဝါ ဥတ္တရာရဏိံ အာဒါယ အဂ္ဂိ အဘိနိဗ္ဗတ္တော တေဇော ပါတုကတော သွာဿ အဂ္ဂိ န စေဝ အစ္စိမာ န စ ဝဏ္ဏဝါ န စ ပဘဿရော န စ တေန သက္ကာ အဂ္ဂိနာ အဂ္ဂိကရဏီယံ ကာတု’’န္တိ? ‘‘နော ဟိဒံ, ဘော ဂေါတမ။ ယောပိ ဟိ သော, ဘော ဂေါတမ, ခတ္တိယကုလာ ဗြာဟ္မဏကုလာ ရာဇညကုလာ ဥပ္ပန္နေဟိ သာကဿ ဝါ သာလဿ ဝါ သလဠဿ ဝါ စန္ဒနဿ ဝါ ပဒုမကဿ ဝါ ဥတ္တရာရဏိံ အာဒါယ အဂ္ဂိ အဘိနိဗ္ဗတ္တော တေဇော ပါတုကတော သွာဿ အဂ္ဂိ အစ္စိမာ စေဝ ဝဏ္ဏဝါ စ ပဘဿရော စ တေန စ သက္ကာ အဂ္ဂိနာ အဂ္ဂိကရဏီယံ ကာတုံ၊ ယောပိ သော စဏ္ဍာလကုလာ နေသာဒကုလာ ဝေနကုလာ ရထကာရကုလာ ပုက္ကုသကုလာ ဥပ္ပန္နေဟိ သာပါနဒေါဏိယာ ဝါ သူကရဒေါဏိယာ ဝါ ရဇကဒေါဏိယာ ဝါ ဧရဏ္ဍကဋ္ဌဿ ဝါ ဥတ္တရာရဏိံ အာဒါယ အဂ္ဂိ အဘိနိဗ္ဗတ္တော တေဇော ပါတုကတော သွာဿ အဂ္ဂိ အစ္စိမာ စေဝ ဝဏ္ဏဝါ စ ပဘဿရော စ တေန စ သက္ကာ အဂ္ဂိနာ အဂ္ဂိကရဏီယံ ကာတုံ။ သဗ္ဗောပိ ဟိ, ဘော ဂေါတမ, အဂ္ဂိ အစ္စိမာ စေဝ ဝဏ္ဏဝါ စ ပဘဿရော စ သဗ္ဗေနပိ သက္ကာ အဂ္ဂိနာ အဂ္ဂိကရဏီယံ ကာတု’’န္တိ။
(မ၊၂၊၃၉၅။)
‘‘ဧဝမေဝ ခေါ, ဗြာဟ္မဏ, ခတ္တိယကုလာ စေပိ အဂါရသ္မာ အနဂါရိယံ ပဗ္ဗဇိတော ဟောတိ, သော စ တထာဂတပ္ပဝေဒိတံ ဓမ္မဝိနယံ အာဂမ္မ ပါဏာတိပါတာ ပဋိဝိရတော ဟောတိ…ပေ… သမ္မာဒိဋ္ဌိ ဟောတိ, အာရာဓကော ဟောတိ ဉာယံ ဓမ္မံ ကုသလံ။ ဗြာဟ္မဏကုလာ စေပိ, ဗြာဟ္မဏ… ဝေဿကုလာ စေပိ, ဗြာဟ္မဏ… သုဒ္ဒကုလာ စေပိ, ဗြာဟ္မဏ, အဂါရသ္မာ အနဂါရိယံ ပဗ္ဗဇိတော ဟောတိ, သော စ တထာဂတပ္ပဝေဒိတံ ဓမ္မဝိနယံ အာဂမ္မ ပါဏာတိပါတာ ပဋိဝိရတော ဟောတိ, အဒိန္နာဒါနာ ပဋိဝိရတော ဟောတိ, အဗြဟ္မစရိယာ ပဋိဝိရတော ဟောတိ, မုသာဝါဒါ ပဋိဝိရတော ဟောတိ, ပိသုဏာယ ဝါစာယ ပဋိဝိရတော ဟောတိ, ဖရုသာယ ဝါစာယ ပဋိဝိရတော ဟောတိ, သမ္ဖပ္ပလာပါ ပဋိဝိရတော ဟောတိ, အနဘိဇ္ဈာလု ဟောတိ, အဗျာပန္နစိတ္တော ဟောတိ, သမ္မာဒိဋ္ဌိ ဟောတိ, အာရာဓကော ဟောတိ ဉာယံ ဓမ္မံ ကုသလ’’န္တိ။
ဧဝံ ဝုတ္တေ, ဧသုကာရီ ဗြာဟ္မဏော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘အဘိက္ကန္တံ, ဘော ဂေါတမ, အဘိက္ကန္တံ, ဘော ဂေါတမ…ပေ… ဥပါသကံ မံ ဘဝံ ဂေါတမော ဓာရေတု အဇ္ဇတဂ္ဂေ ပါဏုပေတံ သရဏံ ဂတ’’န္တိ။
ဧသုကာရီသုတ္တံ နိဋ္ဌိတံ ဆဋ္ဌံ။
၇။ ဓနဉ္ဇာနိသုတ္တံ
မြန်֍ ၄၄၅။ ဧဝံ မေ သုတံ – ဧကံ သမယံ ဘဂဝါ ရာဇဂဟေ ဝိဟရတိ ဝေဠုဝနေ ကလန္ဒကနိဝါပေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန အာယသ္မာ သာရိပုတ္တော ဒက္ခိဏာဂိရိသ္မိံ စာရိကံ စရတိ မဟတာ ဘိက္ခုသံဃေန သဒ္ဓိံ။ အထ ခေါ အညတရော ဘိက္ခု ရာဇဂဟေ ဝဿံဝုဋ္ဌော [ဝဿံဝုတ္ထော (သီ။ သျာ။ ကံ။ ပီ။)] ယေန ဒက္ခိဏာဂိရိ ယေနာယသ္မာ သာရိပုတ္တော တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ အာယသ္မတာ သာရိပုတ္တေန သဒ္ဓိံ သမ္မောဒိ။ သမ္မောဒနီယံ ကထံ သာရဏီယံ ဝီတိသာရေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နံ ခေါ တံ ဘိက္ခုံ အာယသ္မာ သာရိပုတ္တော ဧတဒဝေါစ – ‘‘ကစ္စာဝုသော, ဘဂဝါ အရောဂေါ စ ဗလဝါ စာ’’တိ? ‘‘အရောဂေါ စာဝုသော, ဘဂဝါ ဗလဝါ စာ’’တိ။ ‘‘ကစ္စိ ပနာဝုသော, ဘိက္ခုသံဃော အရောဂေါ စ ဗလဝါ စာ’’တိ? ‘‘ဘိက္ခုသံဃောပိ ခေါ, အာဝုသော, အရောဂေါ စ ဗလဝါ စာ’’တိ။ ‘‘ဧတ္ထ, အာဝုသော, တဏ္ဍုလပါလိဒွါရာယ ဓနဉ္ဇာနိ [ဓာနဉ္ဇာနိ (သီ။ ပီ။)] နာမ ဗြာဟ္မဏော အတ္ထိ။
(မ၊၂၊၃၉၆။)
ကစ္စာဝုသော, ဓနဉ္ဇာနိ ဗြာဟ္မဏော အရောဂေါ စ ဗလဝါ စာ’’တိ? ‘‘ဓနဉ္ဇာနိပိ ခေါ, အာဝုသော, ဗြာဟ္မဏော အရောဂေါ စ ဗလဝါ စာ’’တိ။ ‘‘ကစ္စိ ပနာဝုသော, ဓနဉ္ဇာနိ ဗြာဟ္မဏော အပ္ပမတ္တော’’တိ? ‘‘ကုတော ပနာဝုသော, ဓနဉ္ဇာနိဿ ဗြာဟ္မဏဿ အပ္ပမာဒေါ? ဓနဉ္ဇာနိ, အာဝုသော, ဗြာဟ္မဏော ရာဇာနံ နိဿာယ ဗြာဟ္မဏဂဟပတိကေ ဝိလုမ္ပတိ, ဗြာဟ္မဏဂဟပတိကေ နိဿာယ ရာဇာနံ ဝိလုမ္ပတိ။ ယာပိဿ ဘရိယာ သဒ္ဓါ သဒ္ဓကုလာ အာနီတာ သာပိ ကာလင်္ကတာ၊ အညာဿ ဘရိယာ အဿဒ္ဓါ အဿဒ္ဓကုလာ အာနီတာ’’။ ‘‘ဒုဿုတံ ဝတာဝုသော, အဿုမှ, ဒုဿုတံ ဝတာဝုသော, အဿုမှ၊ ယေ မယံ ဓနဉ္ဇာနိံ ဗြာဟ္မဏံ ပမတ္တံ အဿုမှ။ အပ္ပေဝ စ နာမ မယံ ကဒါစိ ကရဟစိ ဓနဉ္ဇာနိနာ ဗြာဟ္မဏေန သဒ္ဓိံ သမာဂစ္ဆေယျာမ, အပ္ပေဝ နာမ သိယာ ကောစိဒေဝ ကထာသလ္လာပေါ’’တိ?
မြန်֍ ၄၄၆။ အထ ခေါ အာယသ္မာ သာရိပုတ္တော ဒက္ခိဏာဂိရိသ္မိံ ယထာဘိရန္တံ ဝိဟရိတွာ ယေန ရာဇဂဟံ တေန စာရိကံ ပက္ကာမိ။ အနုပုဗ္ဗေန စာရိကံ စရမာနော ယေန ရာဇဂဟံ တဒဝသရိ။ တတြ သုဒံ အာယသ္မာ သာရိပုတ္တော ရာဇဂဟေ ဝိဟရတိ ဝေဠုဝနေ ကလန္ဒကနိဝါပေ။ အထ ခေါ အာယသ္မာ သာရိပုတ္တော ပုဗ္ဗဏှသမယံ နိဝါသေတွာ ပတ္တစီဝရမာဒါယ ရာဇဂဟံ ပိဏ္ဍာယ ပါဝိသိ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဓနဉ္ဇာနိ ဗြာဟ္မဏော ဗဟိနဂရေ ဂါဝေါ ဂေါဋ္ဌေ ဒုဟာပေတိ။ အထ ခေါ အာယသ္မာ သာရိပုတ္တော ရာဇဂဟေ ပိဏ္ဍာယ စရိတွာ ပစ္ဆာဘတ္တံ ပိဏ္ဍပါတပဋိက္ကန္တော ယေန ဓနဉ္ဇာနိ ဗြာဟ္မဏော တေနုပသင်္ကမိ။ အဒ္ဒသာ ခေါ ဓနဉ္ဇာနိ ဗြာဟ္မဏော အာယသ္မန္တံ သာရိပုတ္တံ ဒူရတောဝ အာဂစ္ဆန္တံ။ ဒိသွာန ယေနာယသ္မာ သာရိပုတ္တော တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ အာယသ္မန္တံ သာရိပုတ္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ဣတော, ဘော သာရိပုတ္တ, ပယော, ပီယတံ တာဝ ဘတ္တဿ ကာလော ဘဝိဿတီ’’တိ။ ‘‘အလံ, ဗြာဟ္မဏ။ ကတံ မေ အဇ္ဇ ဘတ္တကိစ္စံ။ အမုကသ္မိံ မေ ရုက္ခမူလေ ဒိဝါဝိဟာရော ဘဝိဿတိ။ တတ္ထ အာဂစ္ဆေယျာသီ’’တိ။ ‘‘ဧဝံ, ဘော’’တိ ခေါ ဓနဉ္ဇာနိ ဗြာဟ္မဏော အာယသ္မတော သာရိပုတ္တဿ ပစ္စဿောသိ။ အထ ခေါ ဓနဉ္ဇာနိ ဗြာဟ္မဏော ပစ္ဆာဘတ္တံ ဘုတ္တပါတရာသော ယေနာယသ္မာ သာရိပုတ္တော တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ အာယသ္မတာ သာရိပုတ္တေန သဒ္ဓိံ သမ္မောဒိ။ သမ္မောဒနီယံ ကထံ သာရဏီယံ ဝီတိသာရေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နံ ခေါ ဓနဉ္ဇာနိံ ဗြာဟ္မဏံ အာယသ္မာ သာရိပုတ္တော ဧတဒဝေါစ – ‘‘ကစ္စာသိ, ဓနဉ္ဇာနိ, အပ္ပမတ္တော’’တိ? ‘‘ကုတော, ဘော သာရိပုတ္တ, အမှာကံ အပ္ပမာဒေါ ယေသံ နော
(မ၊၂၊၃၉၇။)
မာတာပိတရော ပေါသေတဗ္ဗာ, ပုတ္တဒါရော ပေါသေတဗ္ဗော, ဒါသကမ္မကရာ ပေါသေတဗ္ဗာ, မိတ္တာမစ္စာနံ မိတ္တာမစ္စကရဏီယံ ကာတဗ္ဗံ, ဉာတိသာလောဟိတာနံ ဉာတိသာလောဟိတကရဏီယံ ကာတဗ္ဗံ, အတိထီနံ အတိထိကရဏီယံ ကာတဗ္ဗံ, ပုဗ္ဗပေတာနံ ပုဗ္ဗပေတကရဏီယံ ကာတဗ္ဗံ, ဒေဝတာနံ ဒေဝတာကရဏီယံ ကာတဗ္ဗံ, ရညော ရာဇကရဏီယံ ကာတဗ္ဗံ, အယမ္ပိ ကာယော ပီဏေတဗ္ဗော ဗြူဟေတဗ္ဗော’’တိ။
မြန်֍ ၄၄၇။ ‘‘တံ ကိံ မညသိ, ဓနဉ္ဇာနိ, ဣဓေကစ္စော မာတာပိတူနံ ဟေတု အဓမ္မစာရီ ဝိသမစာရီ အဿ, တမေနံ အဓမ္မစရိယာဝိသမစရိယာဟေတု နိရယံ နိရယပါလာ ဥပကဍ္ဎေယျုံ။ လဘေယျ နု ခေါ သော ‘အဟံ ခေါ မာတာပိတူနံ ဟေတု အဓမ္မစာရီ ဝိသမစာရီ အဟောသိံ, မာ မံ နိရယံ နိရယပါလာ’တိ, မာတာပိတရော ဝါ ပနဿ လဘေယျုံ ‘ဧသော ခေါ အမှာကံ ဟေတု အဓမ္မစာရီ ဝိသမစာရီ အဟောသိ, မာ နံ နိရယံ နိရယပါလာ’’’တိ? ‘‘နော ဟိဒံ, ဘော သာရိပုတ္တ။ အထ ခေါ နံ ဝိက္ကန္ဒန္တံယေဝ နိရယေ နိရယပါလာ ပက္ခိပေယျုံ’’။
‘‘တံ ကိံ မညသိ, ဓနဉ္ဇာနိ, ဣဓေကစ္စော ပုတ္တဒါရဿ ဟေတု အဓမ္မစာရီ ဝိသမစာရီ အဿ, တမေနံ အဓမ္မစရိယာဝိသမစရိယာဟေတု နိရယံ နိရယပါလာ ဥပကဍ္ဎေယျုံ။ လဘေယျ နု ခေါ သော ‘အဟံ ခေါ ပုတ္တဒါရဿ ဟေတု အဓမ္မစာရီ ဝိသမစာရီ အဟောသိံ, မာ မံ နိရယံ နိရယပါလာ’တိ, ပုတ္တဒါရော ဝါ ပနဿ လဘေယျ ‘ဧသော ခေါ အမှာကံ ဟေတု အဓမ္မစာရီ ဝိသမစာရီ အဟောသိ မာ နံ နိရယံ နိရယပါလာ’’’တိ? ‘‘နော ဟိဒံ, ဘော သာရိပုတ္တ။ အထ ခေါ နံ ဝိက္ကန္ဒန္တံယေဝ နိရယေ နိရယပါလာ ပက္ခိပေယျုံ’’။
‘‘တံ ကိံ မညသိ, ဓနဉ္ဇာနိ, ဣဓေကစ္စော ဒါသကမ္မကရပေါရိသဿ ဟေတု အဓမ္မစာရီ ဝိသမစာရီ အဿ, တမေနံ အဓမ္မစရိယာဝိသမစရိယာဟေတု နိရယံ နိရယပါလာ ဥပကဍ္ဎေယျုံ။ လဘေယျ နု ခေါ သော ‘အဟံ ခေါ ဒါသကမ္မကရပေါရိသဿ ဟေတု အဓမ္မစာရီ ဝိသမစာရီ အဟောသိံ, မာ မံ နိရယံ နိရယပါလာ’တိ, ဒါသကမ္မကရပေါရိသာ ဝါ ပနဿ လဘေယျုံ ‘ဧသော ခေါ အမှာကံ ဟေတု အဓမ္မစာရီ ဝိသမစာရီ အဟောသိ, မာ နံ နိရယံ နိရယပါလာ’’’တိ? ‘‘နော ဟိဒံ, ဘော သာရိပုတ္တ။ အထ ခေါ နံ ဝိက္ကန္ဒန္တံယေဝ နိရယေ နိရယပါလာ ပက္ခိပေယျုံ’’။
‘‘တံ ကိံ မညသိ, ဓနဉ္ဇာနိ, ဣဓေကစ္စော မိတ္တာမစ္စာနံ ဟေတု အဓမ္မစာရီ ဝိသမစာရီ အဿ, တမေနံ အဓမ္မစရိယာဝိသမစရိယာဟေတု
(မ၊၂၊၃၉၈။)
နိရယံ နိရယပါလာ ဥပကဍ္ဎေယျုံ။ လဘေယျ နု ခေါ သော ‘အဟံ ခေါ မိတ္တာမစ္စာနံ ဟေတု အဓမ္မစာရီ ဝိသမစာရီ အဟောသိံ, မာ မံ နိရယံ နိရယပါလာ’တိ, မိတ္တာမစ္စာ ဝါ ပနဿ လဘေယျုံ ‘ဧသော ခေါ အမှာကံ ဟေတု အဓမ္မစာရီ ဝိသမစာရီ အဟောသိ, မာ နံ နိရယံ နိရယပါလာ’’’တိ? ‘‘နော ဟိဒံ, ဘော သာရိပုတ္တ။ အထ ခေါ နံ ဝိက္ကန္ဒန္တံယေဝ နိရယေ နိရယပါလာ ပက္ခိပေယျုံ’’။
‘‘တံ ကိံ မညသိ, ဓနဉ္ဇာနိ, ဣဓေကစ္စော ဉာတိသာလောဟိတာနံ ဟေတု အဓမ္မစာရီ ဝိသမစာရီ အဿ, တမေနံ အဓမ္မစရိယာဝိသမစရိယာဟေတု နိရယံ နိရယပါလာ ဥပကဍ္ဎေယျုံ။ လဘေယျ နု ခေါ သော ‘အဟံ ခေါ ဉာတိသာလောဟိတာနံ ဟေတု အဓမ္မစာရီ ဝိသမစာရီ အဟောသိံ, မာ မံ နိရယံ နိရယပါလာ’တိ, ဉာတိသာလောဟိတာ ဝါ ပနဿ လဘေယျုံ ‘ဧသော ခေါ အမှာကံ ဟေတု အဓမ္မစာရီ ဝိသမစာရီ အဟောသိ, မာ နံ နိရယံ နိရယပါလာ’’’တိ? ‘‘နော ဟိဒံ, ဘော သာရိပုတ္တ။ အထ ခေါ နံ ဝိက္ကန္ဒန္တံယေဝ နိရယေ နိရယပါလာ ပက္ခိပေယျုံ’’။
‘‘တံ ကိံ မညသိ, ဓနဉ္ဇာနိ, ဣဓေကစ္စော အတိထီနံ ဟေတု အဓမ္မစာရီ ဝိသမစာရီ အဿ, တမေနံ အဓမ္မစရိယာဝိသမစရိယာဟေတု နိရယံ နိရယပါလာ ဥပကဍ္ဎေယျုံ။ လဘေယျ နု ခေါ သော ‘အဟံ ခေါ အတိထီနံ ဟေတု အဓမ္မစာရီ ဝိသမစာရီ အဟောသိံ, မာ မံ နိရယံ နိရယပါလာ’တိ, အတိထီ ဝါ ပနဿ လဘေယျုံ ‘ဧသော ခေါ အမှာကံ ဟေတု အဓမ္မစာရီ ဝိသမစာရီ အဟောသိ, မာ နံ နိရယံ နိရယပါလာ’’’တိ? ‘‘နော ဟိဒံ, ဘော သာရိပုတ္တ။ အထ ခေါ နံ ဝိက္ကန္ဒန္တံယေဝ နိရယေ နိရယပါလာ ပက္ခိပေယျုံ’’။
‘‘တံ ကိံ မညသိ, ဓနဉ္ဇာနိ, ဣဓေကစ္စော ပုဗ္ဗပေတာနံ ဟေတု အဓမ္မစာရီ ဝိသမစာရီ အဿ, တမေနံ အဓမ္မစရိယာဝိသမစရိယာဟေတု နိရယံ နိရယပါလာ ဥပကဍ္ဎေယျုံ။ လဘေယျ နု ခေါ သော ‘အဟံ ခေါ ပုဗ္ဗပေတာနံ ဟေတု အဓမ္မစာရီ ဝိသမစာရီ အဟောသိံ, မာ မံ နိရယံ နိရယပါလာ’တိ, ပုဗ္ဗပေတာ ဝါ ပနဿ လဘေယျုံ ‘ဧသော ခေါ အမှာကံ ဟေတု အဓမ္မစာရီ ဝိသမစာရီ အဟောသိ, မာ နံ နိရယံ နိရယပါလာ’’’တိ? ‘‘နော ဟိဒံ, ဘော သာရိပုတ္တ။ အထ ခေါ နံ ဝိက္ကန္ဒန္တံယေဝ နိရယေ နိရယပါလာ ပက္ခိပေယျုံ’’။
(မ၊၂၊၃၉၉။)
‘‘တံ ကိံ မညသိ, ဓနဉ္ဇာနိ, ဣဓေကစ္စော ဒေဝတာနံ ဟေတု အဓမ္မစာရီ ဝိသမစာရီ အဿ, တမေနံ အဓမ္မစရိယာဝိသမစရိယာဟေတု နိရယံ နိရယပါလာ ဥပကဍ္ဎေယျုံ။ လဘေယျ နု ခေါ သော ‘အဟံ ခေါ ဒေဝတာနံ ဟေတု အဓမ္မစာရီ ဝိသမစာရီ အဟောသိံ, မာ မံ နိရယံ နိရယပါလာ’တိ, ဒေဝတာ ဝါ ပနဿ လဘေယျုံ ‘ဧသော ခေါ အမှာကံ ဟေတု အဓမ္မစာရီ ဝိသမစာရီ အဟောသိ, မာ နံ နိရယံ နိရယပါလာ’’’တိ? ‘‘နော ဟိဒံ, ဘော သာရိပုတ္တ။ အထ ခေါ နံ ဝိက္ကန္ဒန္တံယေဝ နိရယေ နိရယပါလာ ပက္ခိပေယျုံ’’။
‘‘တံ ကိံ မညသိ, ဓနဉ္ဇာနိ, ဣဓေကစ္စော ရညော ဟေတု အဓမ္မစာရီ ဝိသမစာရီ အဿ, တမေနံ အဓမ္မစရိယာဝိသမစရိယာဟေတု နိရယံ နိရယပါလာ ဥပကဍ္ဎေယျုံ။ လဘေယျ နု ခေါ သော ‘အဟံ ခေါ ရညော ဟေတု အဓမ္မစာရီ ဝိသမစာရီ အဟောသိံ, မာ မံ နိရယံ နိရယပါလာ’တိ, ရာဇာ ဝါ ပနဿ လဘေယျ ‘ဧသော ခေါ အမှာကံ ဟေတု အဓမ္မစာရီ ဝိသမစာရီ အဟောသိ, မာ နံ နိရယံ နိရယပါလာ’’’တိ? ‘‘နော ဟိဒံ, ဘော သာရိပုတ္တ။ အထ ခေါ နံ ဝိက္ကန္ဒန္တံယေဝ နိရယေ နိရယပါလာ ပက္ခိပေယျုံ’’။
‘‘တံ ကိံ မညသိ, ဓနဉ္ဇာနိ, ဣဓေကစ္စော ကာယဿ ပီဏနာဟေတု ဗြူဟနာဟေတု အဓမ္မစာရီ ဝိသမစာရီ အဿ, တမေနံ အဓမ္မစရိယာဝိသမစရိယာဟေတု နိရယံ နိရယပါလာ ဥပကဍ္ဎေယျုံ။ လဘေယျ နု ခေါ သော ‘အဟံ ခေါ ကာယဿ ပီဏနာဟေတု ဗြူဟနာဟေတု အဓမ္မစာရီ ဝိသမစာရီ အဟောသိံ, မာ မံ နိရယံ နိရယပါလာ’တိ, ပရေ ဝါ ပနဿ လဘေယျုံ ‘ဧသော ခေါ ကာယဿ ပီဏနာဟေတု ဗြူဟနာဟေတု အဓမ္မစာရီ ဝိသမစာရီ အဟောသိ, မာ နံ နိရယံ နိရယပါလာ’’’တိ? ‘‘နော ဟိဒံ, ဘော သာရိပုတ္တ။ အထ ခေါ နံ ဝိက္ကန္ဒန္တံယေဝ နိရယေ နိရယပါလာ ပက္ခိပေယျုံ’’။
မြန်֍ ၄၄၈။ ‘‘တံ ကိံ မညသိ, ဓနဉ္ဇာနိ, ယော ဝါ မာတာပိတူနံ ဟေတု အဓမ္မစာရီ ဝိသမစာရီ အဿ, ယော ဝါ မာတာပိတူနံ ဟေတု ဓမ္မစာရီ သမစာရီ အဿ၊ ကတမံ သေယျော’’တိ? ‘‘ယော ဟိ, ဘော သာရိပုတ္တ, မာတာပိတူနံ ဟေတု အဓမ္မစာရီ ဝိသမစာရီ အဿ, န တံ သေယျော၊ ယော စ ခေါ, ဘော သာရိပုတ္တ, မာတာပိတူနံ ဟေတု ဓမ္မစာရီ သမစာရီ အဿ, တဒေဝေတ္ထ သေယျော။ အဓမ္မစရိယာဝိသမစရိယာဟိ, ဘော သာရိပုတ္တ, ဓမ္မစရိယာသမစရိယာ သေယျော’’တိ။ ‘‘အတ္ထိ ခေါ, ဓနဉ္ဇာနိ, အညေသံ ဟေတုကာ
(မ၊၂၊၄၀၀။)
ဓမ္မိကာ ကမ္မန္တာ, ယေဟိ သက္ကာ မာတာပိတရော စေဝ ပေါသေတုံ, န စ ပါပကမ္မံ ကာတုံ, ပုညဉ္စ ပဋိပဒံ ပဋိပဇ္ဇိတုံ။
‘‘တံ ကိံ မညသိ, ဓနဉ္ဇာနိ, ယော ဝါ ပုတ္တဒါရဿ ဟေတု အဓမ္မစာရီ ဝိသမစာရီ အဿ, ယော ဝါ ပုတ္တဒါရဿ ဟေတု ဓမ္မစာရီ သမစာရီ အဿ၊ ကတမံ သေယျော’’တိ? ‘‘ယော ဟိ, ဘော သာရိပုတ္တ, ပုတ္တဒါရဿ ဟေတု အဓမ္မစာရီ ဝိသမစာရီ အဿ, န တံ သေယျော၊ ယော စ ခေါ, ဘော သာရိပုတ္တ, ပုတ္တဒါရဿ ဟေတု ဓမ္မစာရီ သမစာရီ အဿ, တဒေဝေတ္ထ သေယျော။ အဓမ္မစရိယာဝိသမစရိယာဟိ, ဘော သာရိပုတ္တ, ဓမ္မစရိယာသမစရိယာ သေယျော’’တိ။ ‘‘အတ္ထိ ခေါ, ဓနဉ္ဇာနိ, အညေသံ ဟေတုကာ ဓမ္မိကာ ကမ္မန္တာ ယေဟိ သက္ကာ ပုတ္တဒါရဉ္စေဝ ပေါသေတုံ, န စ ပါပကမ္မံ ကာတုံ, ပုညဉ္စ ပဋိပဒံ ပဋိပဇ္ဇိတုံ။
‘‘တံ ကိံ မညသိ, ဓနဉ္ဇာနိ, ယော ဝါ ဒါသကမ္မကရပေါရိသဿ ဟေတု အဓမ္မစာရီ ဝိသမစာရီ အဿ, ယော ဝါ ဒါသကမ္မကရပေါရိသဿ ဟေတု ဓမ္မစာရီ သမစာရီ အဿ၊ ကတမံ သေယျော’’တိ? ‘‘ယော ဟိ, ဘော သာရိပုတ္တ, ဒါသကမ္မကရပေါရိသဿ ဟေတု အဓမ္မစာရီ ဝိသမစာရီ အဿ, န တံ သေယျော၊ ယော စ ခေါ, ဘော သာရိပုတ္တ, ဒါသကမ္မကရပေါရိသဿ ဟေတု ဓမ္မစာရီ သမစာရီ အဿ, တဒေဝေတ္ထ သေယျော။ အဓမ္မစရိယာဝိသမစရိယာဟိ, ဘော သာရိပုတ္တ, ဓမ္မစရိယာသမစရိယာ သေယျော’’တိ။ ‘‘အတ္ထိ ခေါ, ဓနဉ္ဇာနိ, အညေသံ ဟေတုကာ ဓမ္မိကာ ကမ္မန္တာ, ယေဟိ သက္ကာ ဒါသကမ္မကရပေါရိသေ စေဝ ပေါသေတုံ, န စ ပါပကမ္မံ ကာတုံ, ပုညဉ္စ ပဋိပဒံ ပဋိပဇ္ဇိတုံ။
‘‘တံ ကိံ မညသိ, ဓနဉ္ဇာနိ, ယော ဝါ မိတ္တာမစ္စာနံ ဟေတု အဓမ္မစာရီ ဝိသမစာရီ အဿ, ယော ဝါ မိတ္တာမစ္စာနံ ဟေတု ဓမ္မစာရီ သမစာရီ အဿ၊ ကတမံ သေယျော’’တိ? ‘‘ယော ဟိ, ဘော သာရိပုတ္တ, မိတ္တာမစ္စာနံ ဟေတု အဓမ္မစာရီ ဝိသမစာရီ အဿ, န တံ သေယျော၊ ယော စ ခေါ, ဘော သာရိပုတ္တ, မိတ္တာမစ္စာနံ ဟေတု ဓမ္မစာရီ သမစာရီ အဿ, တဒေဝေတ္ထ သေယျော။ အဓမ္မစရိယာဝိသမစရိယာဟိ, ဘော သာရိပုတ္တ, ဓမ္မစရိယာသမစရိယာ သေယျော’’တိ။ ‘‘အတ္ထိ ခေါ, ဓနဉ္ဇာနိ, အညေသံ ဟေတုကာ ဓမ္မိကာ ကမ္မန္တာ, ယေဟိ သက္ကာ မိတ္တာမစ္စာနဉ္စေဝ မိတ္တာမစ္စကရဏီယံ ကာတုံ, န စ ပါပကမ္မံ ကာတုံ, ပုညဉ္စ ပဋိပဒံ ပဋိပဇ္ဇိတုံ။
(မ၊၂၊၄၀၁။)
‘‘တံ ကိံ မညသိ, ဓနဉ္ဇာနိ, ယော ဝါ ဉာတိသာလောဟိတာနံ ဟေတု အဓမ္မစာရီ ဝိသမစာရီ အဿ, ယော ဝါ ဉာတိသာလောဟိတာနံ ဟေတု ဓမ္မစာရီ သမစာရီ အဿ၊ ကတမံ သေယျော’’တိ? ‘‘ယော ဟိ, ဘော သာရိပုတ္တ, ဉာတိသာလောဟိတာနံ ဟေတု အဓမ္မစာရီ ဝိသမစာရီ အဿ, န တံ သေယျော၊ ယော စ ခေါ, ဘော သာရိပုတ္တ, ဉာတိသာလောဟိတာနံ ဟေတု ဓမ္မစာရီ သမစာရီ အဿ, တဒေဝေတ္ထ သေယျော။ အဓမ္မစရိယာဝိသမစရိယာဟိ, ဘော သာရိပုတ္တ, ဓမ္မစရိယာသမစရိယာ သေယျော’’တိ။ ‘‘အတ္ထိ ခေါ, ဓနဉ္ဇာနိ, အညေသံ ဟေတုကာ ဓမ္မိကာ ကမ္မန္တာ, ယေဟိ သက္ကာ ဉာတိသာလောဟိတာနဉ္စေဝ ဉာတိသာလောဟိတကရဏီယံ ကာတုံ, န စ ပါပကမ္မံ ကာတုံ, ပုညဉ္စ ပဋိပဒံ ပဋိပဇ္ဇိတုံ။
‘‘တံ ကိံ မညသိ, ဓနဉ္ဇာနိ, ယော ဝါ အတိထီနံ ဟေတု အဓမ္မစာရီ ဝိသမစာရီ အဿ, ယော ဝါ အတိထီနံ ဟေတု ဓမ္မစာရီ သမစာရီ အဿ၊ ကတမံ သေယျော’’တိ? ‘‘ယော ဟိ, ဘော သာရိပုတ္တ, အတိထီနံ ဟေတု အဓမ္မစာရီ ဝိသမစာရီ အဿ, န တံ သေယျော၊ ယော စ ခေါ, ဘော သာရိပုတ္တ, အတိထီနံ ဟေတု ဓမ္မစာရီ သမစာရီ အဿ, တဒေဝေတ္ထ သေယျော။ အဓမ္မစရိယာဝိသမစရိယာဟိ, ဘော သာရိပုတ္တ, ဓမ္မစရိယာသမစရိယာ သေယျော’’တိ။ ‘‘အတ္ထိ ခေါ, ဓနဉ္ဇာနိ, အညေသံ ဟေတုကာ ဓမ္မိကာ ကမ္မန္တာ, ယေဟိ သက္ကာ အတိထီနဉ္စေဝ အတိထိကရဏီယံ ကာတုံ, န စ ပါပကမ္မံ ကာတုံ, ပုညဉ္စ ပဋိပဒံ ပဋိပဇ္ဇိတုံ။
‘‘တံ ကိံ မညသိ, ဓနဉ္ဇာနိ, ယော ဝါ ပုဗ္ဗပေတာနံ ဟေတု အဓမ္မစာရီ ဝိသမစာရီ အဿ, ယော ဝါ ပုဗ္ဗပေတာနံ ဟေတု ဓမ္မစာရီ သမစာရီ အဿ၊ ကတမံ သေယျော’’တိ? ‘‘ယော ဟိ, ဘော သာရိပုတ္တ, ပုဗ္ဗပေတာနံ ဟေတု အဓမ္မစာရီ ဝိသမစာရီ အဿ, န တံ သေယျော၊ ယော စ ခေါ, ဘော သာရိပုတ္တ, ပုဗ္ဗပေတာနံ ဟေတု ဓမ္မစာရီ သမစာရီ အဿ, တဒေဝေတ္ထ သေယျော။ အဓမ္မစရိယာဝိသမစရိယာဟိ, ဘော သာရိပုတ္တ, ဓမ္မစရိယာသမစရိယာ သေယျော’’တိ။ ‘‘အတ္ထိ ခေါ, ဓနဉ္ဇာနိ, အညေသံ ဟေတုကာ ဓမ္မိကာ ကမ္မန္တာ, ယေဟိ သက္ကာ ပုဗ္ဗပေတာနဉ္စေဝ ပုဗ္ဗပေတကရဏီယံ ကာတုံ, န စ ပါပကမ္မံ ကာတုံ, ပုညဉ္စ ပဋိပဒံ ပဋိပဇ္ဇိတုံ။
‘‘တံ ကိံ မညသိ, ဓနဉ္ဇာနိ, ယော ဝါ ဒေဝတာနံ ဟေတု အဓမ္မစာရီ ဝိသမစာရီ အဿ, ယော ဝါ ဒေဝတာနံ ဟေတု ဓမ္မစာရီ သမစာရီ အဿ၊
(မ၊၂၊၄၀၂။)
ကတမံ သေယျော’’တိ။ ‘‘ယော ဟိ, ဘော သာရိပုတ္တ, ဒေဝတာနံ ဟေတု အဓမ္မစာရီ ဝိသမစာရီ အဿ, န တံ သေယျော၊ ယော စ ခေါ, ဘော သာရိပုတ္တ, ဒေဝတာနံ ဟေတု ဓမ္မစာရီ သမစာရီ အဿ, တဒေဝေတ္ထ သေယျော။ အဓမ္မစရိယာဝိသမစရိယာဟိ, ဘော သာရိပုတ္တ, ဓမ္မစရိယာသမစရိယာ သေယျော’’တိ။ ‘‘အတ္ထိ ခေါ, ဓနဉ္ဇာနိ, အညေသံ ဟေတုကာ ဓမ္မိကာ ကမ္မန္တာ, ယေဟိ သက္ကာ ဒေဝတာနဉ္စေဝ ဒေဝတာကရဏီယံ ကာတုံ, န စ ပါပကမ္မံ ကာတုံ, ပုညဉ္စ ပဋိပဒံ ပဋိပဇ္ဇိတုံ။
‘‘တံ ကိံ မညသိ, ဓနဉ္ဇာနိ, ယော ဝါ ရညော ဟေတု အဓမ္မစာရီ ဝိသမစာရီ အဿ, ယော ဝါ ရညော ဟေတု ဓမ္မစာရီ သမစာရီ အဿ၊ ကတမံ သေယျော’’တိ? ‘‘ယော ဟိ, ဘော သာရိပုတ္တ, ရညော ဟေတု အဓမ္မစာရီ ဝိသမစာရီ အဿ, န တံ သေယျော၊ ယော စ ခေါ, ဘော သာရိပုတ္တ, ရညော ဟေတု ဓမ္မစာရီ သမစာရီ အဿ, တဒေဝေတ္ထ သေယျော။ အဓမ္မစရိယာဝိသမစရိယာဟိ, ဘော သာရိပုတ္တ, ဓမ္မစရိယာသမစရိယာ သေယျော’’တိ။ ‘‘အတ္ထိ ခေါ, ဓနဉ္ဇာနိ, အညေသံ ဟေတုကာ ဓမ္မိကာ ကမ္မန္တာ, ယေဟိ သက္ကာ ရညော စေဝ ရာဇကရဏီယံ ကာတုံ, န စ ပါပကမ္မံ ကာတုံ, ပုညဉ္စ ပဋိပဒံ ပဋိပဇ္ဇိတုံ။
‘‘တံ ကိံ မညသိ, ဓနဉ္ဇာနိ, ယော ဝါ ကာယဿ ပီဏနာဟေတု ဗြူဟနာဟေတု အဓမ္မစာရီ ဝိသမစာရီ အဿ, ယော ဝါ ကာယဿ ပီဏနာဟေတု ဗြူဟနာဟေတု ဓမ္မစာရီ သမစာရီ အဿ၊ ကတမံ သေယျော’’တိ? ‘‘ယော ဟိ, ဘော သာရိပုတ္တ, ကာယဿ ပီဏနာဟေတု ဗြူဟနာဟေတု အဓမ္မစာရီ ဝိသမစာရီ အဿ, န တံ သေယျော၊ ယော စ ခေါ, ဘော သာရိပုတ္တ, ကာယဿ ပီဏနာဟေတု ဗြူဟနာဟေတု ဓမ္မစာရီ သမစာရီ အဿ, တဒေဝေတ္ထ သေယျော။ အဓမ္မစရိယာဝိသမစရိယာဟိ, ဘော သာရိပုတ္တ, ဓမ္မစရိယာသမစရိယာ သေယျော’’တိ။ ‘‘အတ္ထိ ခေါ, ဓနဉ္ဇာနိ, အညေသံ ဟေတုကာ ဓမ္မိကာ ကမ္မန္တာ, ယေဟိ သက္ကာ ကာယဉ္စေဝ ပီဏေတုံ ဗြူဟေတုံ, န စ ပါပကမ္မံ ကာတုံ, ပုညဉ္စ ပဋိပဒံ ပဋိပဇ္ဇိတု’’န္တိ။
မြန်֍ ၄၄၉။ အထ ခေါ ဓနဉ္ဇာနိ ဗြာဟ္မဏော အာယသ္မတော သာရိပုတ္တဿ ဘာသိတံ အဘိနန္ဒိတွာ အနုမောဒိတွာ ဥဋ္ဌာယာသနာ ပက္ကာမိ။ အထ ခေါ ဓနဉ္ဇာနိ ဗြာဟ္မဏော အပရေန သမယေန အာဗာဓိကော အဟောသိ ဒုက္ခိတော ဗာဠှဂိလာနော။ အထ ခေါ ဓနဉ္ဇာနိ ဗြာဟ္မဏော အညတရံ ပုရိသံ
(မ၊၂၊၄၀၃။)
အာမန္တေသိ – ‘‘ဧဟိ တွံ, အမ္ဘော ပုရိသ, ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ မမ ဝစနေန ဘဂဝတော ပါဒေ သိရသာ ဝန္ဒာဟိ – ‘ဓနဉ္ဇာနိ, ဘန္တေ, ဗြာဟ္မဏော အာဗာဓိကော ဒုက္ခိတော ဗာဠှဂိလာနော။ သော ဘဂဝတော ပါဒေ သိရသာ ဝန္ဒတီ’တိ။ ယေန စာယသ္မာ သာရိပုတ္တော တေနုပသင်္ကမ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ မမ ဝစနေန အာယသ္မတော သာရိပုတ္တဿ ပါဒေ သိရသာ ဝန္ဒာဟိ – ‘ဓနဉ္ဇာနိ, ဘန္တေ, ဗြာဟ္မဏော အာဗာဓိကော ဒုက္ခိတော ဗာဠှဂိလာနော။ သော အာယသ္မတော သာရိပုတ္တဿ ပါဒေ သိရသာ ဝန္ဒတီ’တိ။ ဧဝဉ္စ ဝဒေဟိ – ‘သာဓု ကိရ, ဘန္တေ, အာယသ္မာ သာရိပုတ္တော ယေန ဓနဉ္ဇာနိဿ ဗြာဟ္မဏဿ နိဝေသနံ တေနုပသင်္ကမတု အနုကမ္ပံ ဥပါဒါယာ’’’တိ။ ‘‘ဧဝံ, ဘန္တေ’’တိ ခေါ သော ပုရိသော ဓနဉ္ဇာနိဿ ဗြာဟ္မဏဿ ပဋိဿုတွာ ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ သော ပုရိသော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ဓနဉ္ဇာနိ, ဘန္တေ, ဗြာဟ္မဏော အာဗာဓိကော ဒုက္ခိတော ဗာဠှဂိလာနော။ သော ဘဂဝတော ပါဒေ သိရသာ ဝန္ဒတီ’’တိ။ ယေန စာယသ္မာ သာရိပုတ္တော တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ အာယသ္မန္တံ သာရိပုတ္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ သော ပုရိသော အာယသ္မန္တံ သာရိပုတ္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ဓနဉ္ဇာနိ, ဘန္တေ, ဗြာဟ္မဏော အာဗာဓိကော ဒုက္ခိတော ဗာဠှဂိလာနော။ သော အာယသ္မတော သာရိပုတ္တဿ ပါဒေ သိရသာ ဝန္ဒတိ, ဧဝဉ္စ ဝဒေတိ – ‘သာဓု ကိရ, ဘန္တေ, အာယသ္မာ သာရိပုတ္တော ယေန ဓနဉ္ဇာနိဿ ဗြာဟ္မဏဿ နိဝေသနံ တေနုပသင်္ကမတု အနုကမ္ပံ ဥပါဒါယာ’’’တိ။ အဓိဝါသေသိ ခေါ အာယသ္မာ သာရိပုတ္တော တုဏှီဘာဝေန။
မြန်֍ ၄၅၀။ အထ ခေါ အာယသ္မာ သာရိပုတ္တော နိဝါသေတွာ ပတ္တစီဝရမာဒါယ ယေန ဓနဉ္ဇာနိဿ ဗြာဟ္မဏဿ နိဝေသနံ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ပညတ္တေ အာသနေ နိသီဒိ။ နိသဇ္ဇ ခေါ အာယသ္မာ သာရိပုတ္တော ဓနဉ္ဇာနိံ ဗြာဟ္မဏံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ကစ္စိ တေ, ဓနဉ္ဇာနိ, ခမနီယံ, ကစ္စိ ယာပနီယံ? ကစ္စိ ဒုက္ခာ ဝေဒနာ ပဋိက္ကမန္တိ, နော အဘိက္ကမန္တိ? ပဋိက္ကမောသာနံ ပညာယတိ, နော အဘိက္ကမော’’တိ? ‘‘န မေ, ဘော သာရိပုတ္တ, ခမနီယံ န ယာပနီယံ။ ဗာဠှာ မေ ဒုက္ခာ ဝေဒနာ အဘိက္ကမန္တိ, နော ပဋိက္ကမန္တိ။ အဘိက္ကမောသာနံ ပညာယတိ, နော ပဋိက္ကမော။ သေယျထာပိ, ဘော သာရိပုတ္တ, ဗလဝါ ပုရိသော တိဏှေန သိခရေန မုဒ္ဓနိ [မုဒ္ဓါနံ (သီ။ သျာ။ ကံ။ ပီ။)] အဘိမတ္ထေယျ၊ ဧဝမေဝ
(မ၊၂၊၄၀၄။)
ခေါ, ဘော သာရိပုတ္တ, အဓိမတ္တာ ဝါတာ မုဒ္ဓနိ စ ဦဟနန္တိ။ န မေ, ဘော သာရိပုတ္တ, ခမနီယံ, န ယာပနီယံ။ ဗာဠှာ မေ ဒုက္ခာ ဝေဒနာ အဘိက္ကမန္တိ, နော ပဋိက္ကမန္တိ။ အဘိက္ကမောသာနံ ပညာယတိ, နော ပဋိက္ကမော။ သေယျထာပိ, ဘော သာရိပုတ္တ, ဗလဝါ ပုရိသော ဒဠှေန ဝရတ္တက္ခဏ္ဍေန [ဝရတ္တဗန္ဓနေန (သီ။ ပီ။)] သီသေ သီသဝေဌံ ဒဒေယျ၊ ဧဝမေဝ ခေါ, ဘော သာရိပုတ္တ, အဓိမတ္တာ သီသေ သီသဝေဒနာ။ န မေ, ဘော သာရိပုတ္တ, ခမနီယံ န ယာပနီယံ။ ဗာဠှာ မေ ဒုက္ခာ ဝေဒနာ အဘိက္ကမန္တိ, နော ပဋိက္ကမန္တိ။ အဘိက္ကမောသာနံ ပညာယတိ, နော ပဋိက္ကမော။ သေယျထာပိ, ဘော သာရိပုတ္တ, ဒက္ခော ဂေါဃာတကော ဝါ ဂေါဃာတကန္တေဝါသီ ဝါ တိဏှေန ဂေါဝိကန္တနေန ကုစ္ဆိံ ပရိကန္တေယျ၊ ဧဝမေဝ ခေါ, ဘော သာရိပုတ္တ, အဓိမတ္တာ ဝါတာ ကုစ္ဆိံ ပရိကန္တန္တိ။ န မေ, ဘော သာရိပုတ္တ, ခမနီယံ, န ယာပနီယံ။ ဗာဠှာ မေ ဒုက္ခာ ဝေဒနာ အဘိက္ကမန္တိ, နော ပဋိက္ကမန္တိ။ အဘိက္ကမောသာနံ ပညာယတိ, နော ပဋိက္ကမော။ သေယျထာပိ, ဘော သာရိပုတ္တ, ဒွေ ဗလဝန္တော ပုရိသာ ဒုဗ္ဗလတရံ ပုရိသံ နာနာဗာဟာသု ဂဟေတွာ အင်္ဂါရကာသုယာ သန္တာပေယျုံ သမ္ပရိတာပေယျုံ၊ ဧဝမေဝ ခေါ, ဘော သာရိပုတ္တ, အဓိမတ္တော ကာယသ္မိံ ဍာဟော။ န မေ, ဘော သာရိပုတ္တ, ခမနီယံ န ယာပနီယံ။ ဗာဠှာ မေ ဒုက္ခာ ဝေဒနာ အဘိက္ကမန္တိ, နော ပဋိက္ကမန္တိ။ အဘိက္ကမောသာနံ ပညာယတိ, နော ပဋိက္ကမော’’တိ။
မြန်֍ ၄၅၁။ ‘‘တံ ကိံ မညသိ, ဓနဉ္ဇာနိ, ကတမံ သေယျော – နိရယော ဝါ တိရစ္ဆာနယောနိ ဝါ’’တိ? ‘‘နိရယာ, ဘော သာရိပုတ္တ, တိရစ္ဆာနယောနိ သေယျော’’တိ။ ‘‘တံ ကိံ မညသိ, ဓနဉ္ဇာနိ, ကတမံ သေယျော – တိရစ္ဆာနယောနိ ဝါ ပေတ္တိဝိသယော ဝါ’’တိ? ‘‘တိရစ္ဆာနယောနိယာ, ဘော သာရိပုတ္တ, ပေတ္တိဝိသယော သေယျော’’တိ။ ‘‘တံ ကိံ မညသိ, ဓနဉ္ဇာနိ, ကတမံ သေယျော – ပေတ္တိဝိသယော ဝါ မနုဿာ ဝါ’’တိ? ‘‘ပေတ္တိဝိသယာ, ဘော သာရိပုတ္တ, မနုဿာ သေယျော’’တိ။ ‘‘တံ ကိံ မညသိ, ဓနဉ္ဇာနိ, ကတမံ သေယျော – မနုဿာ ဝါ စာတုမဟာရာဇိကာ [စာတုမ္မဟာရာဇိကာ (သီ။ သျာ။ ကံ။ ပီ။)] ဝါ ဒေဝါ’’တိ။ ‘‘မနုဿေဟိ, ဘော သာရိပုတ္တ, စာတုမဟာရာဇိကာ ဒေဝါ သေယျော’’တိ။ ‘‘တံ ကိံ မညသိ, ဓနဉ္ဇာနိ, ကတမံ သေယျော – စာတုမဟာရာဇိကာ ဝါ ဒေဝါ တာဝတိံသာ ဝါ ဒေဝါ’’တိ? ‘‘စာတုမဟာရာဇိကေဟိ, ဘော သာရိပုတ္တ, ဒေဝေဟိ တာဝတိံသာ ဒေဝါ သေယျော’’တိ။ ‘‘တံ ကိံ မညသိ, ဓနဉ္ဇာနိ, ကတမံ သေယျော – တာဝတိံသာ ဝါ ဒေဝါ ယာမာ ဝါ ဒေဝါ’’တိ?
(မ၊၂၊၄၀၅။)
‘‘တာဝတိံသေဟိ, ဘော သာရိပုတ္တ, ဒေဝေဟိ ယာမာ ဒေဝါ သေယျော’’တိ။ ‘‘တံ ကိံ မညသိ, ဓနဉ္ဇာနိ, ကတမံ သေယျော – ယာမာ ဝါ ဒေဝါ တုသိတာ ဝါ ဒေဝါ’’တိ? ‘‘ယာမေဟိ, ဘော သာရိပုတ္တ, ဒေဝေဟိ တုသိတာ ဒေဝါ သေယျော’’တိ။ ‘‘တံ ကိံ မညသိ, ဓနဉ္ဇာနိ, ကတမံ သေယျော – တုသိတာ ဝါ ဒေဝါ နိမ္မာနရတီ ဝါ ဒေဝါ’’တိ? ‘‘တုသိတေဟိ, ဘော သာရိပုတ္တ, ဒေဝေဟိ နိမ္မာနရတီ ဒေဝါ သေယျော’’တိ။ ‘‘တံ ကိံ မညသိ, ဓနဉ္ဇာနိ, ကတမံ သေယျော – နိမ္မာနရတီ ဝါ ဒေဝါ ပရနိမ္မိတဝသဝတ္တီ ဝါ ဒေဝါ’’တိ? ‘‘နိမ္မာနရတီဟိ, ဘော သာရိပုတ္တ, ဒေဝေဟိ ပရနိမ္မိတဝသဝတ္တီ ဒေဝါ သေယျော’’တိ။ ‘‘တံ ကိံ မညသိ, ဓနဉ္ဇာနိ, ကတမံ သေယျော ပရနိမ္မိတဝသဝတ္တီ ဝါ ဒေဝါ ဗြဟ္မလောကော ဝါ’’တိ? ‘‘‘ဗြဟ္မလောကော’တိ [ဘဝံ သာရိပုတ္တော အာဟာတိ, ကတမံ သာရိပုတ္တော အာဟ ဗြဟ္မလောကောတိ။ (က။)] – ဘဝံ သာရိပုတ္တော အာဟ၊ ‘ဗြဟ္မလောကော’တိ – ဘဝံ သာရိပုတ္တော အာဟာ’’တိ [ဘဝံ သာရိပုတ္တော အာဟာတိ, ကတမံ သာရိပုတ္တော အာဟ ဗြဟ္မလောကောတိ။ (က။)]။
အထ ခေါ အာယသ္မတော သာရိပုတ္တဿ ဧတဒဟောသိ – ‘‘ဣမေ ခေါ ဗြာဟ္မဏာ ဗြဟ္မလောကာဓိမုတ္တာ။ ယံနူနာဟံ ဓနဉ္ဇာနိဿ ဗြာဟ္မဏဿ ဗြဟ္မာနံ သဟဗျတာယ မဂ္ဂံ ဒေသေယျ’’န္တိ။ ‘‘ဗြဟ္မာနံ တေ, ဓနဉ္ဇာနိ, သဟဗျတာယ မဂ္ဂံ ဒေသေဿာမိ၊ တံ သုဏာဟိ, သာဓုကံ မနသိ ကရောဟိ, ဘာသိဿာမီ’’တိ။ ‘‘ဧဝံ, ဘော’’တိ ခေါ ဓနဉ္ဇာနိ ဗြာဟ္မဏော အာယသ္မတော သာရိပုတ္တဿ ပစ္စဿောသိ။ အာယသ္မာ သာရိပုတ္တော ဧတဒဝေါစ – ‘‘ကတမော စ, ဓနဉ္ဇာနိ, ဗြဟ္မာနံ သဟဗျတာယ မဂ္ဂေါ? ဣဓ, ဓနဉ္ဇာနိ, ဘိက္ခု မေတ္တာသဟဂတေန စေတသာ ဧကံ ဒိသံ ဖရိတွာ ဝိဟရတိ, တထာ ဒုတိယံ, တထာ တတိယံ, တထာ စတုတ္ထံ၊ ဣတိ ဥဒ္ဓမဓော တိရိယံ သဗ္ဗဓိ သဗ္ဗတ္တတာယ သဗ္ဗာဝန္တံ လောကံ မေတ္တာသဟဂတေန စေတသာ ဝိပုလေန မဟဂ္ဂတေန အပ္ပမာဏေန အဝေရေန အဗျာဗဇ္ဈေန ဖရိတွာ ဝိဟရတိ။ အယံ ခေါ, ဓနဉ္ဇာနိ, ဗြဟ္မာနံ သဟဗျတာယ မဂ္ဂေါ’’။
မြန်֍ ၄၅၂။ ‘‘ပုန စပရံ, ဓနဉ္ဇာနိ, ဘိက္ခု ကရုဏာသဟဂတေန စေတသာ…ပေ… မုဒိတာသဟဂတေန စေတသာ… ဥပေက္ခာသဟဂတေန စေတသာ ဧကံ ဒိသံ ဖရိတွာ ဝိဟရတိ, တထာ ဒုတိယံ, တထာ တတိယံ, တထာ စတုတ္ထံ၊ ဣတိ ဥဒ္ဓမဓော တိရိယံ သဗ္ဗဓိ သဗ္ဗတ္တတာယ သဗ္ဗာဝန္တံ လောကံ ဥပေက္ခာသဟဂတေန စေတသာ ဝိပုလေန မဟဂ္ဂတေန အပ္ပမာဏေန အဝေရေန အဗျာဗဇ္ဈေန ဖရိတွာ ဝိဟရတိ။ အယံ ခေါ, ဓနဉ္ဇာနိ, ဗြဟ္မာနံ သဟဗျတာယ မဂ္ဂေါ’’တိ။ တေန ဟိ, ဘော သာရိပုတ္တ, မမ ဝစနေန ဘဂဝတော ပါဒေ သိရသာ ဝန္ဒာဟိ –
(မ၊၂၊၄၀၆။)
‘ဓနဉ္ဇာနိ, ဘန္တေ, ဗြာဟ္မဏော အာဗာဓိကော ဒုက္ခိတော ဗာဠှဂိလာနော။ သော ဘဂဝတော ပါဒေ သိရသာ ဝန္ဒတီ’တိ။ အထ ခေါ အာယသ္မာ သာရိပုတ္တော ဓနဉ္ဇာနိံ ဗြာဟ္မဏံ သတိ ဥတ္တရိကရဏီယေ ဟီနေ ဗြဟ္မလောကေ ပတိဋ္ဌာပေတွာ ဥဋ္ဌာယာသနာ ပက္ကာမိ။ အထ ခေါ ဓနဉ္ဇာနိ ဗြာဟ္မဏော အစိရပက္ကန္တေ အာယသ္မန္တေ သာရိပုတ္တေ ကာလမကာသိ, ဗြဟ္မလောကဉ္စ ဥပပဇ္ဇိ။
မြန်֍ ၄၅၃။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ – ‘‘ဧသော, ဘိက္ခဝေ, သာရိပုတ္တော ဓနဉ္ဇာနိံ ဗြာဟ္မဏံ သတိ ဥတ္တရိကရဏီယေ ဟီနေ ဗြဟ္မလောကေ ပတိဋ္ဌာပေတွာ ဥဋ္ဌာယာသနာ ပက္ကန္တော’’တိ။ အထ ခေါ အာယသ္မာ သာရိပုတ္တော ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ, ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ, ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ အာယသ္မာ သာရိပုတ္တော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ဓနဉ္ဇာနိ, ဘန္တေ, ဗြာဟ္မဏော အာဗာဓိကော ဒုက္ခိတော ဗာဠှဂိလာနော, သော ဘဂဝတော ပါဒေ သိရသာ ဝန္ဒတီ’’တိ။ ‘‘ကိံ ပန တွံ သာရိပုတ္တ ဓနဉ္ဇာနိံ ဗြာဟ္မဏံ သတိ ဥတ္တရိကရဏီယေ ဟီနေ ဗြဟ္မလောကေ ပတိဋ္ဌာပေတွာ ဥဋ္ဌာယာသနာ ပက္ကန္တော’’တိ? ‘‘မယှံ ခေါ, ဘန္တေ, ဧဝံ အဟောသိ – ‘ဣမေ ခေါ ဗြာဟ္မဏာ ဗြဟ္မလောကာဓိမုတ္တာ, ယံနူနာဟံ ဓနဉ္ဇာနိဿ ဗြာဟ္မဏဿ ဗြဟ္မာနံ သဟဗျတာယ မဂ္ဂံ ဒေသေယျ’န္တိ။ ‘‘ကာလင်္ကတောစ [ကာလင်္ကတောဝ (သျာ။ ကံ။ က။)], သာရိပုတ္တ, ဓနဉ္ဇာနိ ဗြာဟ္မဏော, ဗြဟ္မလောကဉ္စ ဥပပန္နော’’တိ။
ဓနဉ္ဇာနိသုတ္တံ နိဋ္ဌိတံ သတ္တမံ။
၈။ ဝါသေဋ္ဌသုတ္တံ
မြန်֍ ၄၅၄။ ဧဝံ မေ သုတံ – ဧကံ သမယံ ဘဂဝါ ဣစ္ဆာနင်္ဂလေ [ဣစ္ဆာနင်္ကလေ (သီ။ ပီ။)] ဝိဟရတိ ဣစ္ဆာနင်္ဂလဝနသဏ္ဍေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန သမ္ဗဟုလာ အဘိညာတာ အဘိညာတာ ဗြာဟ္မဏမဟာသာလာ ဣစ္ဆာနင်္ဂလေ ပဋိဝသန္တိ, သေယျထိဒံ – စင်္ကီ ဗြာဟ္မဏော, တာရုက္ခော ဗြာဟ္မဏော, ပေါက္ခရသာတိ ဗြာဟ္မဏော, ဇာဏုဿောဏိ [ဇာဏုဿောဏီ (ပီ။), ဇာဏုသောဏီ (က။)] ဗြာဟ္မဏော, တောဒေယျော ဗြာဟ္မဏော, အညေ စ အဘိညာတာ အဘိညာတာ ဗြာဟ္မဏမဟာသာလာ။ အထ ခေါ ဝါသေဋ္ဌဘာရဒွါဇာနံ မာဏဝါနံ ဇင်္ဃာဝိဟာရံ အနုစင်္ကမန္တာနံ အနုဝိစရန္တာနံ [အနုစင်္ကမမာနာနံ အနုဝိစရမာနာနံ (သီ။ ပီ။)]
(မ၊၂၊၄၀၇။)
အယမန္တရာကထာ ဥဒပါဒိ – ‘‘ကထံ, ဘော, ဗြာဟ္မဏော ဟောတီ’’တိ? ဘာရဒွါဇော မာဏဝေါ ဧဝမာဟ – ‘‘ယတော ခေါ, ဘော, ဥဘတော သုဇာတော မာတိတော စ ပိတိတော စ သံသုဒ္ဓဂဟဏိကော ယာဝ သတ္တမာ ပိတာမဟယုဂါ အက္ခိတ္တော အနုပက္ကုဋ္ဌော ဇာတိဝါဒေန – ဧတ္တာဝတာ ခေါ, ဘော, ဗြာဟ္မဏော ဟောတီ’’တိ။ ဝါသေဋ္ဌော မာဏဝေါ ဧဝမာဟ – ‘‘ယတော ခေါ, ဘော, သီလဝါ စ ဟောတိ ဝတ္တသမ္ပန္နော [ဝတသမ္ပန္နော (ပီ။)] စ – ဧတ္တာဝတာ ခေါ, ဘော, ဗြာဟ္မဏော ဟောတီ’’တိ။ နေဝ ခေါ အသက္ခိ ဘာရဒွါဇော မာဏဝေါ ဝါသေဋ္ဌံ မာဏဝံ သညာပေတုံ, န ပန အသက္ခိ ဝါသေဋ္ဌော မာဏဝေါ ဘာရဒွါဇံ မာဏဝံ သညာပေတုံ။ အထ ခေါ ဝါသေဋ္ဌော မာဏဝေါ ဘာရဒွါဇံ မာဏဝံ အာမန္တေသိ – ‘‘အယံ ခေါ, ဘော ဘာရဒွါဇ, သမဏော ဂေါတမော သကျပုတ္တော သကျကုလာ ပဗ္ဗဇိတော ဣစ္ဆာနင်္ဂလေ ဝိဟရတိ ဣစ္ဆာနင်္ဂလဝနသဏ္ဍေ။ တံ ခေါ ပန ဘဝန္တံ ဂေါတမံ ဧဝံ ကလျာဏော ကိတ္တိသဒ္ဒေါ အဗ္ဘုဂ္ဂတော – ‘ဣတိပိ သော ဘဂဝါ အရဟံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ ဝိဇ္ဇာစရဏသမ္ပန္နော သုဂတော လောကဝိဒူ အနုတ္တရော ပုရိသဒမ္မသာရထိ သတ္ထာ ဒေဝမနုဿာနံ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ’တိ။ အာယာမ, ဘော ဘာရဒွါဇ, ယေန သမဏော ဂေါတမော တေနုပသင်္ကမိဿာမ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ သမဏံ ဂေါတမံ ဧတမတ္ထံ ပုစ္ဆိဿာမ။ ယထာ နော သမဏော ဂေါတမော ဗျာကရိဿတိ တထာ နံ ဓာရေဿာမာ’’တိ။ ‘‘ဧဝံ, ဘော’’တိ ခေါ ဘာရဒွါဇော မာဏဝေါ ဝါသေဋ္ဌဿ မာဏဝဿ ပစ္စဿောသိ။
မြန်֍ ၄၅၅။ အထ ခေါ ဝါသေဋ္ဌဘာရဒွါဇာ မာဏဝါ ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိံသု၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝတာ သဒ္ဓိံ သမ္မောဒိံသု။ သမ္မောဒနီယံ ကထံ သာရဏီယံ ဝီတိသာရေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိံသု။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ ဝါသေဋ္ဌော မာဏဝေါ ဘဂဝန္တံ ဂါထာဟိ အဇ္ဈဘာသိ –
‘‘အနုညာတပဋိညာတာ, တေဝိဇ္ဇာ မယမသ္မုဘော၊
အဟံ ပေါက္ခရသာတိဿ, တာရုက္ခဿာယံ မာဏဝေါ။
‘‘တေဝိဇ္ဇာနံ ယဒက္ခာတံ, တတြ ကေဝလိနောသ္မသေ၊
ပဒကသ္မာ ဝေယျာကရဏာ [နော ဗျာကရဏာ (သျာ။ ကံ။ က။)], ဇပ္ပေ အာစရိယသာဒိသာ၊
တေသံ နော ဇာတိဝါဒသ္မိံ, ဝိဝါဒေါ အတ္ထိ ဂေါတမ။
(မ၊၂၊၄၀၈။)
‘‘ဇာတိယာ ဗြာဟ္မဏော ဟောတိ, ဘာရဒွါဇော ဣတိ ဘာသတိ၊
အဟဉ္စ ကမ္မုနာ [ကမ္မနာ (သီ။ ပီ။)] ဗြူမိ, ဧဝံ ဇာနာဟိ စက္ခုမ။
‘‘တေ န သက္ကောမ ဉာပေတုံ [သညတ္တုံ (ပီ။), သညာပေတုံ (က။)], အညမညံ မယံ ဥဘော၊
ဘဝန္တံ ပုဋ္ဌုမာဂမာ, သမ္ဗုဒ္ဓံ ဣတိ ဝိဿုတံ။
‘‘စန္ဒံ ယထာ ခယာတီတံ, ပေစ္စ ပဉ္ဇလိကာ ဇနာ၊
ဝန္ဒမာနာ နမဿန္တိ, လောကသ္မိံ ဂေါတမံ။
‘‘စက္ခုံ လောကေ သမုပ္ပန္နံ, မယံ ပုစ္ဆာမ ဂေါတမံ၊
ဇာတိယာ ဗြာဟ္မဏော ဟောတိ, ဥဒါဟု ဘဝတိ ကမ္မုနာ [ကမ္မနာ (သီ။ ပီ။)]၊
အဇာနတံ နော ပဗြူဟိ, ယထာ ဇာနေမု ဗြာဟ္မဏ’’န္တိ။
မြန်֍ ၄၅၆။
‘‘တေသံ ဝေါ အဟံ ဗျက္ခိဿံ, (ဝါသေဋ္ဌာတိ ဘဂဝါ)
အနုပုဗ္ဗံ ယထာတထံ၊
ဇာတိဝိဘင်္ဂံ ပါဏာနံ, အညမညာဟိ ဇာတိယော။
‘‘တိဏရုက္ခေပိ ဇာနာထ, န စာပိ ပဋိဇာနရေ၊
လိင်္ဂံ ဇာတိမယံ တေသံ, အညမညာ ဟိ ဇာတိယော။
‘‘တတော ကီဋေ ပဋင်္ဂေ စ, ယာဝ ကုန္ထကိပိလ္လိကေ၊
လိင်္ဂံ ဇာတိမယံ တေသံ, အညမညာ ဟိ ဇာတိယော။
‘‘စတုပ္ပဒေပိ ဇာနာထ, ခုဒ္ဒကေ စ မဟလ္လကေ၊
လိင်္ဂံ ဇာတိမယံ တေသံ, အညမညာ ဟိ ဇာတိယော။
‘‘ပါဒုဒရေပိ ဇာနာထ, ဥရဂေ ဒီဃပိဋ္ဌိကေ၊
လိင်္ဂံ ဇာတိမယံ တေသံ, အညမညာ ဟိ ဇာတိယော။
‘‘တတော မစ္ဆေပိ ဇာနာထ, ဥဒကေ ဝါရိဂေါစရေ၊
လိင်္ဂံ ဇာတိမယံ တေသံ, အညမညာ ဟိ ဇာတိယော။
‘‘တတော ပက္ခီပိ ဇာနာထ, ပတ္တယာနေ ဝိဟင်္ဂမေ၊
လိင်္ဂံ ဇာတိမယံ တေသံ, အညမညာ ဟိ ဇာတိယော။
‘‘ယထာ ဧတာသု ဇာတီသု, လိင်္ဂံ ဇာတိမယံ ပုထု၊
ဧဝံ နတ္ထိ မနုဿေသု, လိင်္ဂံ ဇာတိမယံ ပုထု။
(မ၊၂၊၄၀၉။)
‘‘န ကေသေဟိ န သီသေဟိ, န ကဏ္ဏေဟိ န အက္ခီဟိ၊
န မုခေန န နာသာယ, န ဩဋ္ဌေဟိ ဘမူဟိ ဝါ။
‘‘န ဂီဝါယ န အံသေဟိ, န ဥဒရေန န ပိဋ္ဌိယာ၊
န သောဏိယာ န ဥရသာ, န သမ္ဗာဓေ န မေထုနေ [န သမ္ဗာဓာ န မေထုနာ (က။)]။
‘‘န ဟတ္ထေဟိ န ပါဒေဟိ, နင်္ဂုလီဟိ နခေဟိ ဝါ၊
န ဇင်္ဃာဟိ န ဦရူဟိ, န ဝဏ္ဏေန သရေန ဝါ၊
လိင်္ဂံ ဇာတိမယံ နေဝ, ယထာ အညာသု ဇာတိသု။
မြန်֍ ၄၅၇။
‘‘ပစ္စတ္တဉ္စ သရီရေသု [ပစ္စတ္တံ သသရီရေသု (သီ။ ပီ။)], မနုဿေသွေတံ န ဝိဇ္ဇတိ၊
ဝေါကာရဉ္စ မနုဿေသု, သမညာယ ပဝုစ္စတိ။
‘‘ယော ဟိ ကောစိ မနုဿေသု, ဂေါရက္ခံ ဥပဇီဝတိ၊
ဧဝံ ဝါသေဋ္ဌ ဇာနာဟိ, ကဿကော သော န ဗြာဟ္မဏော။
‘‘ယော ဟိ ကောစိ မနုဿေသု, ပုထုသိပ္ပေန ဇီဝတိ၊
ဧဝံ ဝါသေဋ္ဌ ဇာနာဟိ, သိပ္ပိကော သော န ဗြာဟ္မဏော။
‘‘ယော ဟိ ကောစိ မနုဿေသု, ဝေါဟာရံ ဥပဇီဝတိ၊
ဧဝံ ဝါသေဋ္ဌ ဇာနာဟိ, ဝါဏိဇော သော န ဗြာဟ္မဏော။
‘‘ယော ဟိ ကောစိ မနုဿေသု, ပရပေဿေန ဇီဝတိ၊
ဧဝံ ဝါသေဋ္ဌ ဇာနာဟိ, ပေဿကော [ပေဿိကော (သီ။ သျာ။ ကံ။ ပီ။)] သော န ဗြာဟ္မဏော။
‘‘ယော ဟိ ကောစိ မနုဿေသု, အဒိန္နံ ဥပဇီဝတိ၊
ဧဝံ ဝါသေဋ္ဌ ဇာနာဟိ, စောရော ဧသော န ဗြာဟ္မဏော။
‘‘ယော ဟိ ကောစိ မနုဿေသု, ဣဿတ္ထံ ဥပဇီဝတိ၊
ဧဝံ ဝါသေဋ္ဌ ဇာနာဟိ, ယောဓာဇီဝေါ န ဗြာဟ္မဏော။
‘‘ယော ဟိ ကောစိ မနုဿေသု, ပေါရောဟိစ္စေန ဇီဝတိ၊
ဧဝံ ဝါသေဋ္ဌ ဇာနာဟိ, ယာဇကော သော န ဗြာဟ္မဏော။
‘‘ယော ဟိ ကောစိ မနုဿေသု, ဂါမံ ရဋ္ဌဉ္စ ဘုဉ္ဇတိ၊
ဧဝံ ဝါသေဋ္ဌ ဇာနာဟိ, ရာဇာ ဧသော န ဗြာဟ္မဏော။
(မ၊၂၊၄၁၀။)
‘‘န စာဟံ ဗြာဟ္မဏံ ဗြူမိ, ယောနိဇံ မတ္တိသမ္ဘဝံ၊
ဘောဝါဒိ [ဘောဝါဒီ (သျာ။ ကံ။)] နာမ သော ဟောတိ, သစေ ဟောတိ သကိဉ္စနော၊
အကိဉ္စနံ အနာဒါနံ, တမဟံ ဗြူမိ ဗြာဟ္မဏံ။
မြန်֍ ၄၅၈။
‘‘သဗ္ဗသံယောဇနံ ဆေတွာ, ယော ဝေ န ပရိတဿတိ၊
သင်္ဂါတိဂံ ဝိသံယုတ္တံ [ဝိသညုတ္တံ (က။)], တမဟံ ဗြူမိ ဗြာဟ္မဏံ။
‘‘ဆေတွာ နဒ္ဓိံ [နဒ္ဓိံ (သီ။ ပီ။)] ဝရတ္တဉ္စ, သန္ဒာနံ သဟနုက္ကမံ၊
ဥက္ခိတ္တပလိဃံ ဗုဒ္ဓံ, တမဟံ ဗြူမိ ဗြာဟ္မဏံ။
‘‘အက္ကောသံ ဝဓဗန္ဓဉ္စ, အဒုဋ္ဌော ယော တိတိက္ခတိ၊
ခန္တီဗလံ ဗလာနီကံ, တမဟံ ဗြူမိ ဗြာဟ္မဏံ။
‘‘အက္ကောဓနံ ဝတဝန္တံ, သီလဝန္တံ အနုဿဒံ၊
ဒန္တံ အန္တိမသာရီရံ, တမဟံ ဗြူမိ ဗြာဟ္မဏံ။
‘‘ဝါရိပေါက္ခရပတ္တေဝ, အာရဂ္ဂေရိဝ သာသပေါ၊
ယော န လိမ္ပတိ ကာမေသု, တမဟံ ဗြူမိ ဗြာဟ္မဏံ။
‘‘ယော ဒုက္ခဿ ပဇာနာတိ, ဣဓေဝ ခယမတ္တနော၊
ပန္နဘာရံ ဝိသံယုတ္တံ, တမဟံ ဗြူမိ ဗြာဟ္မဏံ။
‘‘ဂမ္ဘီရပညံ မေဓာဝိံ, မဂ္ဂါမဂ္ဂဿ ကောဝိဒံ၊
ဥတ္တမတ္ထမနုပ္ပတ္တံ, တမဟံ ဗြူမိ ဗြာဟ္မဏံ။
‘‘အသံသဋ္ဌံ ဂဟဋ္ဌေဟိ, အနာဂါရေဟိ စူဘယံ၊
အနောကသာရိမပ္ပိစ္ဆံ, တမဟံ ဗြူမိ ဗြာဟ္မဏံ။
‘‘နိဓာယ ဒဏ္ဍံ ဘူတေသု, တသေသု ထာဝရေသု စ၊
ယော န ဟန္တိ န ဃာတေတိ, တမဟံ ဗြူမိ ဗြာဟ္မဏံ။
‘‘အဝိရုဒ္ဓံ ဝိရုဒ္ဓေသု, အတ္တဒဏ္ဍေသု နိဗ္ဗုတံ၊
သာဒါနေသု အနာဒါနံ, တမဟံ ဗြူမိ ဗြာဟ္မဏံ။
‘‘ယဿ ရာဂေါ စ ဒေါသော စ, မာနော မက္ခော စ ဩဟိတော၊
သာသပေါရိဝ အာရဂ္ဂါ, တမဟံ ဗြူမိ ဗြာဟ္မဏံ။
(မ၊၂၊၄၁၁။)
မြန်֍ ၄၅၉။
‘‘အကက္ကသံ ဝိညာပနိံ, ဂိရံ သစ္စံ ဥဒီရယေ၊
ယာယ နာဘိသဇ္ဇေ ကိဉ္စိ, တမဟံ ဗြူမိ ဗြာဟ္မဏံ။
‘‘ယော စ ဒီဃံ ဝ ရဿံ ဝါ, အဏုံ ထူလံ သုဘာသုဘံ၊
လောကေ အဒိန္နံ နာဒေတိ [နာဒိယတိ (သီ။ ပီ။)], တမဟံ ဗြူမိ ဗြာဟ္မဏံ။
‘‘အာသာ ယဿ န ဝိဇ္ဇန္တိ, အသ္မိံ လောကေ ပရမှိ စ၊
နိရာသာသံ [နိရာသယံ (သီ။ ပီ။)] ဝိသံယုတ္တံ, တမဟံ ဗြူမိ ဗြာဟ္မဏံ။
‘‘ယဿာလယာ န ဝိဇ္ဇန္တိ, အညာယ အကထံကထိံ၊
အမတောဂဓံ အနုပ္ပတ္တံ, တမဟံ ဗြူမိ ဗြာဟ္မဏံ။
‘‘ယောဓပုညဉ္စ ပါပဉ္စ, ဥဘော သင်္ဂံ ဥပစ္စဂါ၊
အသောကံ ဝိရဇံ သုဒ္ဓံ, တမဟံ ဗြူမိ ဗြာဟ္မဏံ။
‘‘စန္ဒံ ဝ ဝိမလံ သုဒ္ဓံ, ဝိပ္ပသန္နံ အနာဝိလံ၊
နန္ဒီဘဝပရိက္ခီဏံ, တမဟံ ဗြူမိ ဗြာဟ္မဏံ။
‘‘ယော ဣမံ ပလိပထံ ဒုဂ္ဂံ, သံသာရံ မောဟမစ္စဂါ၊
တိဏ္ဏော ပါရင်္ဂတော ဈာယီ, အနေဇော အကထံကထီ၊
အနုပါဒါယ နိဗ္ဗုတော, တမဟံ ဗြူမိ ဗြာဟ္မဏံ။
‘‘ယောဓကာမေ ပဟန္တွာန [ပဟတွာန (သီ။)], အနာဂါရော ပရိဗ္ဗဇေ၊
ကာမဘဝပရိက္ခီဏံ, တမဟံ ဗြူမိ ဗြာဟ္မဏံ။
‘‘ယောဓတဏှံ ပဟန္တွာန, အနာဂါရော ပရိဗ္ဗဇေ၊
တဏှာဘဝပရိက္ခီဏံ, တမဟံ ဗြူမိ ဗြာဟ္မဏံ။
‘‘ဟိတွာ မာနုသကံ ယောဂံ, ဒိဗ္ဗံ ယောဂံ ဥပစ္စဂါ၊
သဗ္ဗယောဂဝိသံယုတ္တံ, တမဟံ ဗြူမိ ဗြာဟ္မဏံ။
‘‘ဟိတွာ ရတိဉ္စ အရတိံ, သီတီဘူတံ နိရူပဓိံ၊
သဗ္ဗလောကာဘိဘုံ ဝီရံ, တမဟံ ဗြူမိ ဗြာဟ္မဏံ။
‘‘စုတိံ ယော ဝေဒိ သတ္တာနံ, ဥပပတ္တိဉ္စ သဗ္ဗသော၊
အသတ္တံ သုဂတံ ဗုဒ္ဓံ, တမဟံ ဗြူမိ ဗြာဟ္မဏံ။
‘‘ယဿ ဂတိံ န ဇာနန္တိ, ဒေဝါ ဂန္ဓဗ္ဗမာနုသာ၊
ခီဏာသဝံ အရဟန္တံ, တမဟံ ဗြူမိ ဗြာဟ္မဏံ။
(မ၊၂၊၄၁၂။)
‘‘ယဿ ပုရေ စ ပစ္ဆာ စ, မဇ္ဈေ စ နတ္ထိ ကိဉ္စနံ၊
အကိဉ္စနံ အနာဒါနံ, တမဟံ ဗြူမိ ဗြာဟ္မဏံ။
‘‘ဥသဘံ ပဝရံ ဝီရံ, မဟေသိံ ဝိဇိတာဝိနံ၊
အနေဇံ နှာတကံ [နဟာတကံ (သီ။ ပီ။)] ဗုဒ္ဓံ, တမဟံ ဗြူမိ ဗြာဟ္မဏံ။
‘‘ပုဗ္ဗေနိဝါသံ ယော ဝေဒိ, သဂ္ဂါပါယဉ္စ ပဿတိ၊
အထော ဇာတိက္ခယံ ပတ္တော, တမဟံ ဗြူမိ ဗြာဟ္မဏံ။
မြန်֍ ၄၆၀။
‘‘သမညာ ဟေသာ လောကသ္မိံ, နာမဂေါတ္တံ ပကပ္ပိတံ၊
သမ္မုစ္စာ သမုဒါဂတံ, တတ္ထ တတ္ထ ပကပ္ပိတံ။
‘‘ဒီဃရတ္တာနုသယိတံ, ဒိဋ္ဌိဂတမဇာနတံ၊
အဇာနန္တာ နော [အဇာနန္တာ နောတိ အဇာနန္တာ ဧဝ (ဋီကာ)] ပဗြုန္တိ [ပဗြုဝန္တိ (သီ။ ပီ။)], ဇာတိယာ ဟောတိ ဗြာဟ္မဏော။
‘‘န ဇစ္စာ ဗြာဟ္မဏော [ဝသလော (သျာ။ ကံ။ က။)] ဟောတိ, န ဇစ္စာ ဟောတိ အဗြာဟ္မဏော [ဗြာဟ္မဏော (သျာ။ ကံ။ က။)]၊
ကမ္မုနာ ဗြာဟ္မဏော [ဝသလော (သျာ။ ကံ။ က။)] ဟောတိ, ကမ္မုနာ ဟောတိ အဗြာဟ္မဏော [ဗြာဟ္မဏော (သျာ။ ကံ။ က။)]။
‘‘ကဿကော ကမ္မုနာ ဟောတိ, သိပ္ပိကော ဟောတိ ကမ္မုနာ၊
ဝါဏိဇော ကမ္မုနာ ဟောတိ, ပေဿကော ဟောတိ ကမ္မုနာ။
‘‘စောရောပိ ကမ္မုနာ ဟောတိ, ယောဓာဇီဝေါပိ ကမ္မုနာ၊
ယာဇကော ကမ္မုနာ ဟောတိ, ရာဇာပိ ဟောတိ ကမ္မုနာ။
‘‘ဧဝမေတံ ယထာဘူတံ, ကမ္မံ ပဿန္တိ ပဏ္ဍိတာ၊
ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒဒဿာ, ကမ္မဝိပါကကောဝိဒါ။
‘‘ကမ္မုနာ ဝတ္တတိ လောကော, ကမ္မုနာ ဝတ္တတိ ပဇာ၊
ကမ္မနိဗန္ဓနာ သတ္တာ, ရထဿာဏီဝ ယာယတော။
‘‘တပေန ဗြဟ္မစရိယေန, သံယမေန ဒမေန စ၊
ဧတေန ဗြာဟ္မဏော ဟောတိ, ဧတံ ဗြာဟ္မဏမုတ္တမံ။
‘‘တီဟိ ဝိဇ္ဇာဟိ သမ္ပန္နော, သန္တော ခီဏပုနဗ္ဘဝေါ၊
ဧဝံ ဝါသေဋ္ဌ ဇာနာဟိ, ဗြဟ္မာ သက္ကော ဝိဇာနတ’’န္တိ။
(မ၊၂၊၄၁၃။)
မြန်֍ ၄၆၁။ ဧဝံ ဝုတ္တေ, ဝါသေဋ္ဌဘာရဒွါဇာ မာဏဝါ ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစုံ – ‘‘အဘိက္ကန္တံ, ဘော ဂေါတမ, အဘိက္ကန္တံ, ဘော ဂေါတမ! သေယျထာပိ, ဘော ဂေါတမ, နိက္ကုဇ္ဇိတံ ဝါ ဥက္ကုဇ္ဇေယျ, ပဋိစ္ဆန္နံ ဝါ ဝိဝရေယျ, မူဠှဿ ဝါ မဂ္ဂံ အာစိက္ခေယျ, အန္ဓကာရေ ဝါ တေလပဇ္ဇောတံ ဓာရေယျ – စက္ခုမန္တော ရူပါနိ ဒက္ခန္တီတိ – ဧဝမေဝံ ဘောတာ ဂေါတမေန အနေကပရိယာယေန ဓမ္မော ပကာသိတော။ ဧတေ မယံ ဘဝန္တံ ဂေါတမံ သရဏံ ဂစ္ဆာမ ဓမ္မဉ္စ ဘိက္ခုသံဃဉ္စ။ ဥပါသကေ နော ဘဝံ ဂေါတမော ဓာရေတု အဇ္ဇတဂ္ဂေ ပါဏုပေတံ သရဏံ ဂတေ’’တိ။
ဝါသေဋ္ဌသုတ္တံ နိဋ္ဌိတံ အဋ္ဌမံ။
၉။ သုဘသုတ္တံ
မြန်֍ ၄၆၂။ ဧဝံ မေ သုတံ – ဧကံ သမယံ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန သုဘော မာဏဝေါ တောဒေယျပုတ္တော သာဝတ္ထိယံ ပဋိဝသတိ အညတရဿ ဂဟပတိဿ နိဝေသနေ ကေနစိဒေဝ ကရဏီယေန။ အထ ခေါ သုဘော မာဏဝေါ တောဒေယျပုတ္တော ယဿ ဂဟပတိဿ နိဝေသနေ ပဋိဝသတိ တံ ဂဟပတိံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘သုတံ မေတံ, ဂဟပတိ – ‘အဝိဝိတ္တာ သာဝတ္ထီ အရဟန္တေဟီ’တိ။ ကံ နု ခွဇ္ဇ သမဏံ ဝါ ဗြာဟ္မဏံ ဝါ ပယိရုပါသေယျာမာ’’တိ? ‘‘အယံ, ဘန္တေ, ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တံ, ဘန္တေ, ဘဂဝန္တံ ပယိရုပါသဿူ’’တိ။ အထ ခေါ သုဘော မာဏဝေါ တောဒေယျပုတ္တော တဿ ဂဟပတိဿ ပဋိဿုတွာ ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝတာ သဒ္ဓိံ သမ္မောဒိ။ သမ္မောဒနီယံ ကထံ သာရဏီယံ ဝီတိသာရေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ သုဘော မာဏဝေါ တောဒေယျပုတ္တော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ဗြာဟ္မဏာ, ဘော ဂေါတမ, ဧဝမာဟံသု – ‘ဂဟဋ္ဌော အာရာဓကော ဟောတိ ဉာယံ ဓမ္မံ ကုသလံ, န ပဗ္ဗဇိတော အာရာဓကော ဟောတိ ဉာယံ ဓမ္မံ ကုသလ’န္တိ။ ဣဓ ဘဝံ ဂေါတမော ကိမာဟာ’’တိ?
မြန်֍ ၄၆၃။ ‘‘ဝိဘဇ္ဇဝါဒေါ ခေါ အဟမေတ္ထ, မာဏဝ၊ နာဟမေတ္ထ ဧကံသဝါဒေါ။ ဂိဟိဿ ဝါဟံ, မာဏဝ, ပဗ္ဗဇိတဿ ဝါ မိစ္ဆာပဋိပတ္တိံ န ဝဏ္ဏေမိ။ ဂိဟီ
(မ၊၂၊၄၁၄။)
ဝါ ဟိ, မာဏဝ, ပဗ္ဗဇိတော ဝါ မိစ္ဆာပဋိပန္နော မိစ္ဆာပဋိပတ္တာဓိကရဏဟေတု န အာရာဓကော ဟောတိ ဉာယံ ဓမ္မံ ကုသလံ။ ဂိဟိဿ ဝါဟံ, မာဏဝ, ပဗ္ဗဇိတဿ ဝါ သမ္မာပဋိပတ္တိံ ဝဏ္ဏေမိ။ ဂိဟီ ဝါ ဟိ, မာဏဝ, ပဗ္ဗဇိတော ဝါ သမ္မာပဋိပန္နော သမ္မာပဋိပတ္တာဓိကရဏဟေတု အာရာဓကော ဟောတိ ဉာယံ ဓမ္မံ ကုသလ’’န္တိ။
‘‘ဗြာဟ္မဏာ, ဘော ဂေါတမ, ဧဝမာဟံသု – ‘မဟဋ္ဌမိဒံ မဟာကိစ္စံ မဟာဓိကရဏံ မဟာသမာရမ္ဘံ ဃရာဝါသကမ္မဋ္ဌာနံ မဟပ္ဖလံ ဟောတိ၊ အပ္ပဋ္ဌမိဒံ အပ္ပကိစ္စံ အပ္ပါဓိကရဏံ အပ္ပသမာရမ္ဘံ ပဗ္ဗဇ္ဇာ ကမ္မဋ္ဌာနံ အပ္ပဖလံ ဟောတီ’တိ။ ဣဓ ဘဝံ ဂေါတမော ကိမာဟာ’’တိ။
‘‘ဧတ္ထာပိ ခေါ အဟံ, မာဏဝ, ဝိဘဇ္ဇဝါဒေါ၊ နာဟမေတ္ထ ဧကံသဝါဒေါ။ အတ္ထိ, မာဏဝ, ကမ္မဋ္ဌာနံ မဟဋ္ဌံ မဟာကိစ္စံ မဟာဓိကရဏံ မဟာသမာရမ္ဘံ ဝိပဇ္ဇမာနံ အပ္ပဖလံ ဟောတိ၊ အတ္ထိ, မာဏဝ, ကမ္မဋ္ဌာနံ မဟဋ္ဌံ မဟာကိစ္စံ မဟာဓိကရဏံ မဟာသမာရမ္ဘံ သမ္ပဇ္ဇမာနံ မဟပ္ဖလံ ဟောတိ၊ အတ္ထိ, မာဏဝ, ကမ္မဋ္ဌာနံ အပ္ပဋ္ဌံ အပ္ပကိစ္စံ အပ္ပါဓိကရဏံ အပ္ပသမာရမ္ဘံ ဝိပဇ္ဇမာနံ အပ္ပဖလံ ဟောတိ၊ အတ္ထိ, မာဏဝ, ကမ္မဋ္ဌာနံ အပ္ပဋ္ဌံ အပ္ပကိစ္စံ အပ္ပါဓိကရဏံ အပ္ပသမာရမ္ဘံ သမ္ပဇ္ဇမာနံ မဟပ္ဖလံ ဟောတိ။ ကတမဉ္စ, မာဏဝ, ကမ္မဋ္ဌာနံ မဟဋ္ဌံ မဟာကိစ္စံ မဟာဓိကရဏံ မဟာသမာရမ္ဘံ ဝိပဇ္ဇမာနံ အပ္ပဖလံ ဟောတိ? ကသိ ခေါ, မာဏဝ, ကမ္မဋ္ဌာနံ မဟဋ္ဌံ မဟာကိစ္စံ မဟာဓိကရဏံ မဟာသမာရမ္ဘံ ဝိပဇ္ဇမာနံ အပ္ပဖလံ ဟောတိ။ ကတမဉ္စ, မာဏဝ, ကမ္မဋ္ဌာနံ မဟဋ္ဌံ မဟာကိစ္စံ မဟာဓိကရဏံ မဟာသမာရမ္ဘံ သမ္ပဇ္ဇမာနံ မဟပ္ဖလံ ဟောတိ? ကသိယေဝ ခေါ, မာဏဝ, ကမ္မဋ္ဌာနံ မဟဋ္ဌံ မဟာကိစ္စံ မဟာဓိကရဏံ မဟာသမာရမ္ဘံ သမ္ပဇ္ဇမာနံ မဟပ္ဖလံ ဟောတိ။ ကတမဉ္စ, မာဏဝ, ကမ္မဋ္ဌာနံ အပ္ပဋ္ဌံ အပ္ပကိစ္စံ အပ္ပါဓိကရဏံ အပ္ပသမာရမ္ဘံ ဝိပဇ္ဇမာနံ အပ္ပဖလံ ဟောတိ? ဝဏိဇ္ဇာ ခေါ, မာဏဝ, ကမ္မဋ္ဌာနံ အပ္ပဋ္ဌံ အပ္ပကိစ္စံ အပ္ပါဓိကရဏံ အပ္ပသမာရမ္ဘံ ဝိပဇ္ဇမာနံ အပ္ပဖလံ ဟောတိ။ ကတမဉ္စ မာဏဝ, ကမ္မဋ္ဌာနံ အပ္ပဋ္ဌံ အပ္ပကိစ္စံ အပ္ပါဓိကရဏံ အပ္ပသမာရမ္ဘံ သမ္ပဇ္ဇမာနံ မဟပ္ဖလံ ဟောတိ? ဝဏိဇ္ဇာယေဝ ခေါ, မာဏဝ, ကမ္မဋ္ဌာနံ အပ္ပဋ္ဌံ အပ္ပကိစ္စံ အပ္ပါဓိကရဏံ အပ္ပသမာရမ္ဘံ သမ္ပဇ္ဇမာနံ မဟပ္ဖလံ ဟောတိ။
မြန်֍ ၄၆၄။ ‘‘သေယျထာပိ, မာဏဝ, ကသိ ကမ္မဋ္ဌာနံ မဟဋ္ဌံ မဟာကိစ္စံ မဟာဓိကရဏံ မဟာသမာရမ္ဘံ ဝိပဇ္ဇမာနံ အပ္ပဖလံ ဟောတိ၊ ဧဝမေဝ ခေါ, မာဏဝ, ဃရာဝါသကမ္မဋ္ဌာနံ မဟဋ္ဌံ မဟာကိစ္စံ မဟာဓိကရဏံ မဟာသမာရမ္ဘံ
(မ၊၂၊၄၁၅။)
ဝိပဇ္ဇမာနံ အပ္ပဖလံ ဟောတိ။ သေယျထာပိ, မာဏဝ, ကသိယေဝ ကမ္မဋ္ဌာနံ မဟဋ္ဌံ မဟာကိစ္စံ မဟာဓိကရဏံ မဟာသမာရမ္ဘံ သမ္ပဇ္ဇမာနံ မဟပ္ဖလံ ဟောတိ၊ ဧဝမေဝ ခေါ, မာဏဝ, ဃရာဝါသကမ္မဋ္ဌာနံ မဟဋ္ဌံ မဟာကိစ္စံ မဟာဓိကရဏံ မဟာသမာရမ္ဘံ သမ္ပဇ္ဇမာနံ မဟပ္ဖလံ ဟောတိ။ သေယျထာပိ, မာဏဝ, ဝဏိဇ္ဇာ ကမ္မဋ္ဌာနံ အပ္ပဋ္ဌံ အပ္ပကိစ္စံ အပ္ပါဓိကရဏံ အပ္ပသမာရမ္ဘံ ဝိပဇ္ဇမာနံ အပ္ပဖလံ ဟောတိ၊ ဧဝမေဝ ခေါ, မာဏဝ, ပဗ္ဗဇ္ဇာ ကမ္မဋ္ဌာနံ အပ္ပဋ္ဌံ အပ္ပကိစ္စံ အပ္ပါဓိကရဏံ အပ္ပသမာရမ္ဘံ ဝိပဇ္ဇမာနံ အပ္ပဖလံ ဟောတိ။ သေယျထာပိ, မာဏဝ, ဝဏိဇ္ဇာယေဝ ကမ္မဋ္ဌာနံ အပ္ပဋ္ဌံ အပ္ပကိစ္စံ အပ္ပါဓိကရဏံ အပ္ပသမာရမ္ဘံ သမ္ပဇ္ဇမာနံ မဟပ္ဖလံ ဟောတိ၊ ဧဝမေဝ ခေါ, မာဏဝ, ပဗ္ဗဇ္ဇာ ကမ္မဋ္ဌာနံ အပ္ပဋ္ဌံ အပ္ပကိစ္စံ အပ္ပါဓိကရဏံ အပ္ပသမာရမ္ဘံ သမ္ပဇ္ဇမာနံ မဟပ္ဖလံ ဟောတီ’’တိ။
‘‘ဗြာဟ္မဏာ, ဘော ဂေါတမ, ပဉ္စ ဓမ္မေ ပညပေန္တိ ပုညဿ ကိရိယာယ, ကုသလဿ အာရာဓနာယာ’’တိ။ ‘‘ယေ တေ, မာဏဝ, ဗြာဟ္မဏာ ပဉ္စ ဓမ္မေ ပညပေန္တိ ပုညဿ ကိရိယာယ, ကုသလဿ အာရာဓနာယ – သစေ တေ အဂရု – သာဓု တေ ပဉ္စ ဓမ္မေ ဣမသ္မိံ ပရိသတိ ဘာသဿူ’’တိ။ ‘‘န ခေါ မေ, ဘော ဂေါတမ, ဂရု ယတ္ထဿု ဘဝန္တော ဝါ နိသိန္နော ဘဝန္တရူပေါ ဝါ’’တိ [နိသိန္နာ ဘဝန္တရူပါ ဝါတိ (သီ။ သျာ။ ကံ။ ပီ။)]။ ‘‘တေန ဟိ, မာဏဝ, ဘာသဿူ’’တိ။ ‘‘သစ္စံ ခေါ, ဘော ဂေါတမ, ဗြာဟ္မဏာ ပဌမံ ဓမ္မံ ပညပေန္တိ ပုညဿ ကိရိယာယ, ကုသလဿ အာရာဓနာယ။ တပံ ခေါ, ဘော ဂေါတမ, ဗြာဟ္မဏာ ဒုတိယံ ဓမ္မံ ပညပေန္တိ ပုညဿ ကိရိယာယ, ကုသလဿ အာရာဓနာယ။ ဗြဟ္မစရိယံ ခေါ, ဘော ဂေါတမ, ဗြာဟ္မဏာ တတိယံ ဓမ္မံ ပညပေန္တိ ပုညဿ ကိရိယာယ, ကုသလဿ အာရာဓနာယ။ အဇ္ဈေနံ ခေါ, ဘော ဂေါတမ, ဗြာဟ္မဏာ စတုတ္ထံ ဓမ္မံ ပညပေန္တိ ပုညဿ ကိရိယာယ, ကုသလဿ အာရာဓနာယ။ စာဂံ ခေါ, ဘော ဂေါတမ, ဗြာဟ္မဏာ ပဉ္စမံ ဓမ္မံ ပညပေန္တိ ပုညဿ ကိရိယာယ, ကုသလဿ အာရာဓနာယ။ ဗြာဟ္မဏာ, ဘော ဂေါတမ, ဣမေ ပဉ္စ ဓမ္မေ ပညပေန္တိ ပုညဿ ကိရိယာယ, ကုသလဿ အာရာဓနာယာတိ။ ဣဓ ဘဝံ ဂေါတမော ကိမာဟာ’’တိ?
မြန်֍ ၄၆၅။ ‘‘ကိံ ပန, မာဏဝ, အတ္ထိ ကောစိ ဗြာဟ္မဏာနံ ဧကဗြာဟ္မဏောပိ ယော ဧဝမာဟ – ‘အဟံ ဣမေသံ ပဉ္စန္နံ ဓမ္မာနံ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတွာ ဝိပါကံ ပဝေဒေမီ’’’တိ? ‘‘နော ဟိဒံ, ဘော ဂေါတမ’’။ ‘‘ကိံ ပန, မာဏဝ, အတ္ထိ ကောစိ ဗြာဟ္မဏာနံ ဧကာစရိယောပိ ဧကာစရိယပါစရိယောပိ ယာဝ သတ္တမာ အာစရိယမဟယုဂါပိ ယော ဧဝမာဟ – ‘အဟံ ဣမေသံ ပဉ္စန္နံ ဓမ္မာနံ သယံ အဘိညာ
(မ၊၂၊၄၁၆။)
သစ္ဆိကတွာ ဝိပါကံ ပဝေဒေမီ’’’တိ? ‘‘နော ဟိဒံ, ဘော ဂေါတမ’’။ ‘‘ကိံ ပန, မာဏဝ, ယေပိ တေ ဗြာဟ္မဏာနံ ပုဗ္ဗကာ ဣသယော မန္တာနံ ကတ္တာရော မန္တာနံ ပဝတ္တာရော ယေသမိဒံ ဧတရဟိ ဗြာဟ္မဏာ ပေါရာဏံ မန္တပဒံ ဂီတံ ပဝုတ္တံ သမိဟိတံ တဒနုဂါယန္တိ တဒနုဘာသန္တိ ဘာသိတမနုဘာသန္တိ ဝါစိတမနုဝါစေန္တိ, သေယျထိဒံ – အဋ္ဌကော ဝါမကော ဝါမဒေဝေါ ဝေဿာမိတ္တော ယမတဂ္ဂိ အင်္ဂီရသော ဘာရဒွါဇော ဝါသေဋ္ဌော ကဿပေါ ဘဂု, တေပိ ဧဝမာဟံသု – ‘မယံ ဣမေသံ ပဉ္စန္နံ ဓမ္မာနံ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတွာ ဝိပါကံ ပဝေဒေမာ’’’တိ? ‘‘နော ဟိဒံ, ဘော ဂေါတမ’’။
‘‘ဣတိ ကိရ, မာဏဝ, နတ္ထိ ကောစိ ဗြာဟ္မဏာနံ ဧကဗြာဟ္မဏောပိ ယော ဧဝမာဟ – ‘အဟံ ဣမေသံ ပဉ္စန္နံ ဓမ္မာနံ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတွာ ဝိပါကံ ပဝေဒေမီ’တိ၊ နတ္ထိ ကောစိ ဗြာဟ္မဏာနံ ဧကာစရိယောပိ ဧကာစရိယပါစရိယောပိ ယာဝ သတ္တမာ အာစရိယမဟယုဂါပိ ယော ဧဝမာဟ – ‘အဟံ ဣမေသံ ပဉ္စန္နံ ဓမ္မာနံ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတွာ ဝိပါကံ ပဝေဒေမီ’တိ၊ ယေပိ တေ ဗြာဟ္မဏာနံ ပုဗ္ဗကာ ဣသယော မန္တာနံ ကတ္တာရော မန္တာနံ ပဝတ္တာရော, ယေသမိဒံ ဧတရဟိ ဗြာဟ္မဏာ ပေါရာဏံ မန္တပဒံ ဂီတံ ပဝုတ္တံ သမိဟိတံ, တဒနုဂါယန္တိ တဒနုဘာသန္တိ ဘာသိတမနုဘာသန္တိ ဝါစိတမနုဝါစေန္တိ, သေယျထိဒံ – အဋ္ဌကော ဝါမကော ဝါမဒေဝေါ ဝေဿာမိတ္တော ယမတဂ္ဂိ အင်္ဂီရသော ဘာရဒွါဇော ဝါသေဋ္ဌော ကဿပေါ ဘဂု။ တေပိ န ဧဝမာဟံသု – ‘မယံ ဣမေသံ ပဉ္စန္နံ ဓမ္မာနံ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတွာ ဝိပါကံ ပဝေဒေမာ’တိ။
‘‘သေယျထာပိ, မာဏဝ, အန္ဓဝေဏိ ပရမ္ပရာသံသတ္တာ ပုရိမောပိ န ပဿတိ မဇ္ဈိမောပိ န ပဿတိ ပစ္ဆိမောပိ န ပဿတိ၊ ဧဝမေဝ ခေါ, မာဏဝ, အန္ဓဝေဏူပမံ မညေ ဗြာဟ္မဏာနံ ဘာသိတံ သမ္ပဇ္ဇတိ – ပုရိမောပိ န ပဿတိ မဇ္ဈိမောပိ န ပဿတိ ပစ္ဆိမောပိ န ပဿတီ’’တိ။
မြန်֍ ၄၆၆။ ဧဝံ ဝုတ္တေ, သုဘော မာဏဝေါ တောဒေယျပုတ္တော ဘဂဝတာ အန္ဓဝေဏူပမေန ဝုစ္စမာနော ကုပိတော အနတ္တမနော ဘဂဝန္တံယေဝ ခုံသေန္တော ဘဂဝန္တံယေဝ ဝမ္ဘေန္တော ဘဂဝန္တံယေဝ ဝဒမာနော – ‘သမဏော ဂေါတမော ပါပိတော ဘဝိဿတီ’တိ ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ဗြာဟ္မဏော, ဘော ဂေါတမ, ပေါက္ခရသာတိ ဩပမညော သုဘဂဝနိကော ဧဝမာဟ –
(မ၊၂၊၄၁၇။)
‘ဧဝမေဝ ပနိဓေကစ္စေ [ပနိမေကေ (သဗ္ဗတ္ထ)] သမဏဗြာဟ္မဏာ ဥတ္တရိမနုဿဓမ္မာ အလမရိယဉာဏဒဿနဝိသေသံ ပဋိဇာနန္တိ။ တေသမိဒံ ဘာသိတံ ဟဿကံယေဝ သမ္ပဇ္ဇတိ, နာမကံယေဝ သမ္ပဇ္ဇတိ, ရိတ္တကံယေဝ သမ္ပဇ္ဇတိ, တုစ္ဆကံယေဝ သမ္ပဇ္ဇတိ။ ကထဉှိ နာမ မနုဿဘူတော ဥတ္တရိမနုဿဓမ္မာ အလမရိယဉာဏဒဿနဝိသေသံ ဉဿတိ ဝါ ဒက္ခတိ ဝါ သစ္ဆိ ဝါ ကရိဿတီတိ – နေတံ ဌာနံ ဝိဇ္ဇတီ’’’တိ?
‘‘ကိံ ပန, မာဏဝ, ဗြာဟ္မဏော ပေါက္ခရသာတိ ဩပမညော သုဘဂဝနိကော သဗ္ဗေသံယေဝ သမဏဗြာဟ္မဏာနံ စေတသာ စေတော ပရိစ္စ ပဇာနာတီ’’တိ? ‘‘သကာယပိ ဟိ, ဘော ဂေါတမ, ပုဏ္ဏိကာယ ဒါသိယာ ဗြာဟ္မဏော ပေါက္ခရသာတိ ဩပမညော သုဘဂဝနိကော စေတသာ စေတော ပရိစ္စ န ပဇာနာတိ, ကုတော ပန သဗ္ဗေသံယေဝ သမဏဗြာဟ္မဏာနံ စေတသာ စေတော ပရိစ္စ ပဇာနိဿတီ’’တိ?
‘‘သေယျထာပိ, မာဏဝ, ဇစ္စန္ဓော ပုရိသော န ပဿေယျ ကဏှသုက္ကာနိ ရူပါနိ, န ပဿေယျ နီလကာနိ ရူပါနိ, န ပဿေယျ ပီတကာနိ ရူပါနိ, န ပဿေယျ လောဟိတကာနိ ရူပါနိ, န ပဿေယျ မဉ္ဇိဋ္ဌကာနိ ရူပါနိ, န ပဿေယျ သမဝိသမံ, န ပဿေယျ တာရကရူပါနိ, န ပဿေယျ စန္ဒိမသူရိယေ။ သော ဧဝံ ဝဒေယျ – ‘နတ္ထိ ကဏှသုက္ကာနိ ရူပါနိ, နတ္ထိ ကဏှသုက္ကာနံ ရူပါနံ ဒဿာဝီ၊ နတ္ထိ နီလကာနိ ရူပါနိ, နတ္ထိ နီလကာနံ ရူပါနံ ဒဿာဝီ၊ နတ္ထိ ပီတကာနိ ရူပါနိ, နတ္ထိ ပီတကာနံ ရူပါနံ ဒဿာဝီ၊ နတ္ထိ လောဟိတကာနိ ရူပါနိ, နတ္ထိ လောဟိတကာနံ ရူပါနံ ဒဿာဝီ၊ နတ္ထိ မဉ္ဇိဋ္ဌကာနိ ရူပါနိ, နတ္ထိ မဉ္ဇိဋ္ဌကာနံ ရူပါနံ ဒဿာဝီ၊ နတ္ထိ သမဝိသမံ, နတ္ထိ သမဝိသမဿ ဒဿာဝီ၊ နတ္ထိ တာရကရူပါနိ, နတ္ထိ တာရကရူပါနံ ဒဿာဝီ၊ နတ္ထိ စန္ဒိမသူရိယာ, နတ္ထိ စန္ဒိမသူရိယာနံ ဒဿာဝီ။ အဟမေတံ န ဇာနာမိ, အဟမေတံ န ပဿာမိ၊ တသ္မာ တံ နတ္ထီ’တိ။ သမ္မာ နု ခေါ သော, မာဏဝ, ဝဒမာနော ဝဒေယျာ’’တိ?
‘‘နော ဟိဒံ, ဘော ဂေါတမ။ အတ္ထိ ကဏှသုက္ကာနိ ရူပါနိ, အတ္ထိ ကဏှသုက္ကာနံ ရူပါနံ ဒဿာဝီ၊ အတ္ထိ နီလကာနိ ရူပါနိ, အတ္ထိ နီလကာနံ ရူပါနံ ဒဿာဝီ၊ အတ္ထိ ပီတကာနိ ရူပါနိ, အတ္ထိ ပီတကာနံ ရူပါနံ ဒဿာဝီ၊ အတ္ထိ လောဟိတကာနိ ရူပါနိ, အတ္ထိ လောဟိတကာနံ ရူပါနံ ဒဿာဝီ၊ အတ္ထိ မဉ္ဇိဋ္ဌကာနိ ရူပါနိ, အတ္ထိ မဉ္ဇိဋ္ဌကာနံ ရူပါနံ ဒဿာဝီ၊ အတ္ထိ သမဝိသမံ, အတ္ထိ သမဝိသမဿ ဒဿာဝီ၊ အတ္ထိ တာရကရူပါနိ, အတ္ထိ တာရကရူပါနံ
(မ၊၂၊၄၁၈။)
ဒဿာဝီ၊ အတ္ထိ စန္ဒိမသူရိယာ, အတ္ထိ စန္ဒိမသူရိယာနံ ဒဿာဝီ။ ‘အဟမေတံ န ဇာနာမိ, အဟမေတံ န ပဿာမိ၊ တသ္မာ တံ နတ္ထီ’တိ၊ န ဟိ သော, ဘော ဂေါတမ, သမ္မာ ဝဒမာနော ဝဒေယျာ’’တိ။
‘‘ဧဝမေဝ ခေါ, မာဏဝ, ဗြာဟ္မဏော ပေါက္ခရသာတိ ဩပမညော သုဘဂဝနိကော အန္ဓော အစက္ခုကော။ သော ဝတ ဥတ္တရိမနုဿဓမ္မာ အလမရိယဉာဏဒဿနဝိသေသံ ဉဿတိ ဝါ ဒက္ခတိ ဝါ သစ္ဆိ ဝါ ကရိဿတီတိ – နေတံ ဌာနံ ဝိဇ္ဇတိ’’။
မြန်֍ ၄၆၇။ ‘‘တံ ကိံ မညသိ, မာဏဝ, ယေ တေ ကောသလကာ ဗြာဟ္မဏမဟာသာလာ, သေယျထိဒံ – စင်္ကီ ဗြာဟ္မဏော တာရုက္ခော ဗြာဟ္မဏော ပေါက္ခရသာတိ ဗြာဟ္မဏော ဇာဏုဿောဏိ ဗြာဟ္မဏော ပိတာ စ [ဝါ (သီ။ သျာ။ ကံ။ ပီ။)] တေ တောဒေယျော, ကတမာ နေသံ သေယျော [သေယျာ (သျာ။ ကံ။)], ယံ ဝါ တေ သမ္မုစ္စာ [သမ္မုသာ (သီ။ ပီ။)] ဝါစံ ဘာသေယျုံ ယံ ဝါ အသမ္မုစ္စာ’’တိ? ‘‘သမ္မုစ္စာ, ဘော ဂေါတမ’’။
‘‘ကတမာ နေသံ သေယျော, ယံ ဝါ တေ မန္တာ ဝါစံ ဘာသေယျုံ ယံ ဝါ အမန္တာ’’တိ? ‘‘မန္တာ, ဘော ဂေါတမ’’။
‘‘ကတမာ နေသံ သေယျော, ယံ ဝါ တေ ပဋိသင်္ခါယ ဝါစံ ဘာသေယျုံ ယံ ဝါ အပ္ပဋိသင်္ခါယာ’’တိ? ‘‘ပဋိသင်္ခါယ, ဘော ဂေါတမ’’။
‘‘ကတမာ နေသံ သေယျော, ယံ ဝါ တေ အတ္ထသံဟိတံ ဝါစံ ဘာသေယျုံ ယံ ဝါ အနတ္ထသံဟိတ’’န္တိ? ‘‘အတ္ထသံဟိတံ, ဘော ဂေါတမ’’။
‘‘တံ ကိံ မညသိ, မာဏဝ, ယဒိ ဧဝံ သန္တေ, ဗြာဟ္မဏေန ပေါက္ခရသာတိနာ ဩပမညေန သုဘဂဝနိကေန သမ္မုစ္စာ ဝါစာ ဘာသိတာ အသမ္မုစ္စာ’’တိ [အသမ္မုသာ ဝါတိ (ပီ။) ဧဝမိတရပဉှတ္တယေပိ ဝါသဒ္ဒေန သဟ ဒိဿတိ]? ‘‘အသမ္မုစ္စာ, ဘော ဂေါတမ’’။
‘‘မန္တာ ဝါစာ ဘာသိတာ အမန္တာ ဝါ’’တိ? ‘‘အမန္တာ, ဘော ဂေါတမ’’။
‘‘ပဋိသင်္ခါယ ဝါစာ ဘာသိတာ အပ္ပဋိသင်္ခါယာ’’တိ? ‘‘အပ္ပဋိသင်္ခါယ, ဘော ဂေါတမ’’။
‘‘အတ္ထသံဟိတာ ဝါစာ ဘာသိတာ အနတ္ထသံဟိတာ’’တိ? ‘‘အနတ္ထသံဟိတာ, ဘော ဂေါတမ’’။
(မ၊၂၊၄၁၉။)
‘‘ပဉ္စ ခေါ ဣမေ, မာဏဝ, နီဝရဏာ။ ကတမေ ပဉ္စ? ကာမစ္ဆန္ဒနီဝရဏံ, ဗျာပါဒနီဝရဏံ, ထီနမိဒ္ဓနီဝရဏံ ဥဒ္ဓစ္စကုက္ကုစ္စနီဝရဏံ, ဝိစိကိစ္ဆာနီဝရဏံ – ဣမေ ခေါ, မာဏဝ, ပဉ္စ နီဝရဏာ။ ဣမေဟိ ခေါ မာဏဝ, ပဉ္စဟိ နီဝရဏေဟိ ဗြာဟ္မဏော ပေါက္ခရသာတိ ဩပမညော သုဘဂဝနိကော အာဝုတော နိဝုတော ဩဖုဋော [ဩဝုတော (သီ။), ဩဖုတော (သျာ။ ကံ။ ပီ။)] ပရိယောနဒ္ဓေါ။ သော ဝတ ဥတ္တရိမနုဿဓမ္မာ အလမရိယဉာဏဒဿနဝိသေသံ ဉဿတိ ဝါ ဒက္ခတိ ဝါ သစ္ဆိ ဝါ ကရိဿတီတိ – နေတံ ဌာနံ ဝိဇ္ဇတိ။
မြန်֍ ၄၆၈။ ‘‘ပဉ္စ ခေါ ဣမေ, မာဏဝ, ကာမဂုဏာ။ ကတမေ ပဉ္စ? စက္ခုဝိညေယျာ ရူပါ ဣဋ္ဌာ ကန္တာ မနာပါ ပိယရူပါ ကာမူပသံဟိတာ ရဇနီယာ, သောတဝိညေယျာ သဒ္ဒါ…ပေ… ဃာနဝိညေယျာ ဂန္ဓာ… ဇိဝှါ ဝိညေယျာ ရသာ… ကာယဝိညေယျာ ဖောဋ္ဌဗ္ဗာ ဣဋ္ဌာ ကန္တာ မနာပါ ပိယရူပါ ကာမူပသံဟိတာ ရဇနီယာ – ဣမေ ခေါ, မာဏဝ, ပဉ္စ ကာမဂုဏာ။ ဣမေဟိ ခေါ, မာဏဝ, ပဉ္စဟိ ကာမဂုဏေဟိ ဗြာဟ္မဏော ပေါက္ခရသာတိ ဩပမညော သုဘဂဝနိကော ဂထိတော မုစ္ဆိတော အဇ္ဈောပန္နော အနာဒီနဝဒဿာဝီ အနိဿရဏပညော ပရိဘုဉ္ဇတိ။ သော ဝတ ဥတ္တရိမနုဿဓမ္မာ အလမရိယဉာဏဒဿနဝိသေသံ ဉဿတိ ဝါ ဒက္ခတိ ဝါ သစ္ဆိ ဝါ ကရိဿတီတိ – နေတံ ဌာနံ ဝိဇ္ဇတိ။
‘‘တံ ကိံ မညသိ, မာဏဝ, ယံ ဝါ တိဏကဋ္ဌုပါဒါနံ ပဋိစ္စ အဂ္ဂိံ ဇာလေယျ ယံ ဝါ နိဿဋ္ဌတိဏကဋ္ဌုပါဒါနံ အဂ္ဂိံ ဇာလေယျ, ကတမော နု ခွါဿ အဂ္ဂိ အစ္စိမာ စေဝ ဝဏ္ဏဝါ စ ပဘဿရော စာ’’တိ? ‘‘သစေ တံ, ဘော ဂေါတမ, ဌာနံ နိဿဋ္ဌတိဏကဋ္ဌုပါဒါနံ အဂ္ဂိံ ဇာလေတုံ, သွာဿ အဂ္ဂိ အစ္စိမာ စေဝ ဝဏ္ဏဝါ စ ပဘဿရော စာ’’တိ။ ‘‘အဋ္ဌာနံ ခေါ ဧတံ, မာဏဝ, အနဝကာသော ယံ နိဿဋ္ဌတိဏကဋ္ဌုပါဒါနံ အဂ္ဂိံ ဇာလေယျ အညတြ ဣဒ္ဓိမတာ။ သေယျထာပိ, မာဏဝ, တိဏကဋ္ဌုပါဒါနံ ပဋိစ္စ အဂ္ဂိ ဇလတိ တထူပမာဟံ, မာဏဝ, ဣမံ ပီတိံ ဝဒါမိ ယာယံ ပီတိ ပဉ္စ ကာမဂုဏေ ပဋိစ္စ။ သေယျထာပိ, မာဏဝ, နိဿဋ္ဌတိဏကဋ္ဌုပါဒါနော [နိဿဋ္ဌတိဏကဋ္ဌုပါဒါနံ ပဋိစ္စ (သီ။ ပီ။ က။)] အဂ္ဂိ ဇလတိ တထူပမာဟံ, မာဏဝ, ဣမံ ပီတိံ ဝဒါမိ ယာယံ ပီတိ အညတြေဝ ကာမေဟိ အညတြ အကုသလေဟိ ဓမ္မေဟိ။
‘‘ကတမာ စ, မာဏဝ, ပီတိ အညတြေဝ ကာမေဟိ အညတြ အကုသလေဟိ ဓမ္မေဟိ? ဣဓ, မာဏဝ, ဘိက္ခု ဝိဝိစ္စေဝ ကာမေဟိ…ပေ… ပဌမံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ။ အယမ္ပိ ခေါ, မာဏဝ, ပီတိ အညတြေဝ ကာမေဟိ အညတြ
(မ၊၂၊၄၂၀။)
အကုသလေဟိ ဓမ္မေဟိ။ ပုန စပရံ, မာဏဝ, ဘိက္ခု ဝိတက္ကဝိစာရာနံ ဝူပသမာ…ပေ… ဒုတိယံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ။ အယမ္ပိ ခေါ, မာဏဝ, ပီတိ အညတြေဝ ကာမေဟိ အညတြ အကုသလေဟိ ဓမ္မေဟိ။
မြန်֍ ၄၆၉။ ‘‘ယေ တေ, မာဏဝ, ဗြာဟ္မဏာ ပဉ္စ ဓမ္မေ ပညပေန္တိ ပုညဿ ကိရိယာယ ကုသလဿ အာရာဓနာယ, ကတမေတ္ထ [ကမေတ္ထ (က။ သီ။ သျာ။ ကံ။ ပီ။)] ဗြာဟ္မဏာ ဓမ္မံ မဟပ္ဖလတရံ ပညပေန္တိ ပုညဿ ကိရိယာယ ကုသလဿ အာရာဓနာယာ’’တိ? ‘‘ယေမေ, ဘော ဂေါတမ, ဗြာဟ္မဏာ ပဉ္စ ဓမ္မေ ပညပေန္တိ ပုညဿ ကိရိယာယ ကုသလဿ အာရာဓနာယ, စာဂမေတ္ထ ဗြာဟ္မဏာ ဓမ္မံ မဟပ္ဖလတရံ ပညပေန္တိ ပုညဿ ကိရိယာယ ကုသလဿ အာရာဓနာယာ’’တိ။
‘‘တံ ကိ မညသိ, မာဏဝ, ဣဓ အညတရဿ ဗြာဟ္မဏဿ မဟာယညော ပစ္စုပဋ္ဌိတော အဿ။ အထ ဒွေ ဗြာဟ္မဏာ အာဂစ္ဆေယျုံ – ‘ဣတ္ထန္နာမဿ ဗြာဟ္မဏဿ မဟာယညံ အနုဘဝိဿာမာ’တိ။ တတြေကဿ [တတ္ထေကဿ (ပီ။)] ဗြာဟ္မဏဿ ဧဝမဿ – ‘အဟော ဝတ! အဟမေဝ လဘေယျံ ဘတ္တဂ္ဂေ အဂ္ဂါသနံ အဂ္ဂေါဒကံ အဂ္ဂပိဏ္ဍံ, န အညော ဗြာဟ္မဏော လဘေယျ ဘတ္တဂ္ဂေ အဂ္ဂါသနံ အဂ္ဂေါဒကံ အဂ္ဂပိဏ္ဍ’န္တိ။ ဌာနံ ခေါ ပနေတံ, မာဏဝ, ဝိဇ္ဇတိ ယံ အညော ဗြာဟ္မဏော လဘေယျ ဘတ္တဂ္ဂေ အဂ္ဂါသနံ အဂ္ဂေါဒကံ အဂ္ဂပိဏ္ဍံ, န သော ဗြာဟ္မဏော လဘေယျ ဘတ္တဂ္ဂေ အဂ္ဂါသနံ အဂ္ဂေါဒကံ အဂ္ဂပိဏ္ဍံ။ ‘အညော ဗြာဟ္မဏော လဘတိ ဘတ္တဂ္ဂေ အဂ္ဂါသနံ အဂ္ဂေါဒကံ အဂ္ဂပိဏ္ဍံ, နာဟံ လဘာမိ ဘတ္တဂ္ဂေ အဂ္ဂါသနံ အဂ္ဂေါဒကံ အဂ္ဂပိဏ္ဍ’န္တိ – ဣတိ သော ကုပိတော ဟောတိ အနတ္တမနော။ ဣမဿ ပန, မာဏဝ, ဗြာဟ္မဏာ ကိံ ဝိပါကံ ပညပေန္တီ’’တိ? ‘‘န ခွေတ္ထ, ဘော ဂေါတမ, ဗြာဟ္မဏာ ဧဝံ ဒါနံ ဒေန္တိ – ‘ဣမိနာ ပရော ကုပိတော ဟောတု အနတ္တမနော’တိ။ အထ ခွေတ္ထ ဗြာဟ္မဏာ အနုကမ္ပာဇာတိကံယေဝ [အနုကမ္ပဇာတိကံယေဝ (သျာ။ ကံ။ က။)] ဒါနံ ဒေန္တီ’’တိ။ ‘‘ဧဝံ သန္တေ, ခေါ, မာဏဝ, ဗြာဟ္မဏာနံ ဣဒံ ဆဋ္ဌံ ပုညကိရိယဝတ္ထု ဟောတိ – ယဒိဒံ အနုကမ္ပာဇာတိက’’န္တိ။ ‘‘ဧဝံ သန္တေ, ဘော ဂေါတမ, ဗြာဟ္မဏာနံ ဣဒံ ဆဋ္ဌံ ပုညကိရိယဝတ္ထု ဟောတိ – ယဒိဒံ အနုကမ္ပာဇာတိက’’န္တိ။
‘‘ယေ တေ, မာဏဝ, ဗြာဟ္မဏာ ပဉ္စ ဓမ္မေ ပညပေန္တိ ပုညဿ ကိရိယာယ ကုသလဿ အာရာဓနာယ, ဣမေ တွံ ပဉ္စ ဓမ္မေ ကတ္ထ ဗဟုလံ သမနုပဿသိ – ဂဟဋ္ဌေသု ဝါ ပဗ္ဗဇိတေသု ဝါ’’တိ? ‘‘ယေမေ, ဘော ဂေါတမ, ဗြာဟ္မဏာ ပဉ္စ ဓမ္မေ ပညပေန္တိ ပုညဿ ကိရိယာယ ကုသလဿ အာရာဓနာယ, ဣမာဟံ ပဉ္စ ဓမ္မေ
(မ၊၂၊၄၂၁။)
ပဗ္ဗဇိတေသု ဗဟုလံ သမနုပဿာမိ အပ္ပံ ဂဟဋ္ဌေသု။ ဂဟဋ္ဌော ဟိ, ဘော ဂေါတမ, မဟဋ္ဌော မဟာကိစ္စော မဟာဓိကရဏော မဟာသမာရမ္ဘော, န သတတံ သမိတံ သစ္စဝါဒီ ဟောတိ၊ ပဗ္ဗဇိတော ခေါ ပန, ဘော ဂေါတမ, အပ္ပဋ္ဌော အပ္ပကိစ္စော အပ္ပါဓိကရဏော အပ္ပသမာရမ္ဘော, သတတံ သမိတံ သစ္စဝါဒီ ဟောတိ။ ဂဟဋ္ဌော ဟိ, ဘော ဂေါတမ, မဟဋ္ဌော မဟာကိစ္စော မဟာဓိကရဏော မဟာသမာရမ္ဘော န သတတံ သမိတံ တပဿီ ဟောတိ… ဗြဟ္မစာရီ ဟောတိ… သဇ္ဈာယဗဟုလော ဟောတိ… စာဂဗဟုလော ဟောတိ၊ ပဗ္ဗဇိတော ခေါ ပန, ဘော ဂေါတမ, အပ္ပဋ္ဌော အပ္ပကိစ္စော အပ္ပါဓိကရဏော အပ္ပသမာရမ္ဘော သတတံ သမိတံ တပဿီ ဟောတိ… ဗြဟ္မစာရီ ဟောတိ… သဇ္ဈာယဗဟုလော ဟောတိ… စာဂဗဟုလော ဟောတိ။ ယေမေ, ဘော ဂေါတမ, ဗြာဟ္မဏာ ပဉ္စ ဓမ္မေ ပညပေန္တိ ပုညဿ ကိရိယာယ ကုသလဿ အာရာဓနာယ, ဣမာဟံ ပဉ္စ ဓမ္မေ ပဗ္ဗဇိတေသု ဗဟုလံ သမနုပဿာမိ အပ္ပံ ဂဟဋ္ဌေသူ’’တိ။
‘‘ယေ တေ, မာဏဝ, ဗြာဟ္မဏာ ပဉ္စ ဓမ္မေ ပညပေန္တိ ပုညဿ ကိရိယာယ ကုသလဿ အာရာဓနာယ စိတ္တဿာဟံ ဧတေ ပရိက္ခာရေ ဝဒါမိ – ယဒိဒံ စိတ္တံ အဝေရံ အဗျာဗဇ္ဈံ တဿ ဘာဝနာယ။ ဣဓ, မာဏဝ, ဘိက္ခု သစ္စဝါဒီ ဟောတိ။ သော ‘သစ္စဝါဒီမှီ’တိ လဘတိ အတ္ထဝေဒံ, လဘတိ ဓမ္မဝေဒံ, လဘတိ ဓမ္မူပသံဟိတံ ပါမောဇ္ဇံ။ ယံ တံ ကုသလူပသံဟိတံ ပါမောဇ္ဇံ, စိတ္တဿာဟံ ဧတံ ပရိက္ခာရံ ဝဒါမိ – ယဒိဒံ စိတ္တံ အဝေရံ အဗျာဗဇ္ဈံ တဿ ဘာဝနာယ။ ဣဓ, မာဏဝ, ဘိက္ခု တပဿီ ဟောတိ…ပေ… ဗြဟ္မစာရီ ဟောတိ…ပေ… သဇ္ဈာယဗဟုလော ဟောတိ…ပေ… စာဂဗဟုလော ဟောတိ။ သော ‘စာဂဗဟုလောမှီ’တိ လဘတိ အတ္ထဝေဒံ, လဘတိ ဓမ္မဝေဒံ, လဘတိ ဓမ္မူပသံဟိတံ ပါမောဇ္ဇံ။ ယံ တံ ကုသလူပသံဟိတံ ပါမောဇ္ဇံ, စိတ္တဿာဟံ ဧတံ ပရိက္ခာရံ ဝဒါမိ – ယဒိဒံ စိတ္တံ အဝေရံ အဗျာဗဇ္ဈံ တဿ ဘာဝနာယ။ ယေ တေ မာဏဝ, ဗြာဟ္မဏာ, ပဉ္စ ဓမ္မေ ပညပေန္တိ ပုညဿ ကိရိယာယ ကုသလဿ အာရာဓနာယ, စိတ္တဿာဟံ ဧတေ ပရိက္ခာရေ ဝဒါမိ – ယဒိဒံ စိတ္တံ အဝေရံ အဗျာဗဇ္ဈံ တဿ ဘာဝနာယာ’’တိ။
မြန်֍ ၄၇၀။ ဧဝံ ဝုတ္တေ, သုဘော မာဏဝေါ တောဒေယျပုတ္တော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘သုတံ မေတံ, ဘော ဂေါတမ – ‘သမဏော ဂေါတမော ဗြဟ္မာနံ သဟဗျတာယ မဂ္ဂံ ဇာနာတီ’’’တိ။
‘‘တံ ကိံ မညသိ, မာဏဝ, အာသန္နေ ဣတော နဠကာရဂါမော, န ယိတော ဒူရေ နဠကာရဂါမော’’တိ။ ‘‘ဧဝံ, ဘော, အာသန္နေ ဣတော
(မ၊၂၊၄၂၂။)
နဠကာရဂါမော, န ယိတော ဒူရေ နဠကာရဂါမော’’တိ။ ‘‘တံ, ကိံ မညသိ မာဏဝ, ဣဓဿ ပုရိသော နဠကာရဂါမေ ဇာတဝဒ္ဓေါ [ဇာတဝဍ္ဎော (သျာ။ ကံ။ က။)]၊ တမေနံ နဠကာရဂါမတော တာဝဒေဝ အဝသဋံ [အပသက္ကံ (သျာ။ ကံ။ က။)] နဠကာရဂါမဿ မဂ္ဂံ ပုစ္ဆေယျုံ၊ သိယာ နု ခေါ, မာဏဝ, တဿ ပုရိသဿ နဠကာရဂါမေ ဇာတဝဒ္ဓဿ နဠကာရဂါမဿ မဂ္ဂံ ပုဋ္ဌဿ ဒန္ဓာယိတတ္တံ ဝါ ဝိတ္ထာယိတတ္တံ ဝါ’’တိ။ ‘‘နော ဟိဒံ, ဘော ဂေါတမ’’။ ‘‘တံ ကိဿ ဟေတု’’။ ‘‘အမု ဟိ, ဘော ဂေါတမ, ပုရိသော နဠကာရဂါမေ ဇာတဝဒ္ဓေါ။ တဿ သဗ္ဗာနေဝ နဠကာရဂါမဿ မဂ္ဂါနိ သုဝိဒိတာနီ’’တိ။ ‘‘သိယာ နု ခေါ, မာဏဝ, တဿ ပုရိသဿ နဠကာရဂါမေ ဇာတဝဒ္ဓဿ နဠကာရဂါမဿ မဂ္ဂံ ပုဋ္ဌဿ ဒန္ဓာယိတတ္တံ ဝါ ဝိတ္ထာယိတတ္တံ ဝါတိ, န တွေဝ တထာဂတဿ ဗြဟ္မလောကံ ဝါ ဗြဟ္မလောကဂါမိနိံ ဝါ ပဋိပဒံ ပုဋ္ဌဿ ဒန္ဓာယိတတ္တံ ဝါ ဝိတ္ထာယိတတ္တံ ဝါ။ ဗြဟ္မာနဉ္စာဟံ, မာဏဝ, ပဇာနာမိ ဗြဟ္မလောကဉ္စ ဗြဟ္မလောကဂါမိနိဉ္စ ပဋိပဒံ၊ ယထာပဋိပန္နော စ ဗြဟ္မလောကံ ဥပပန္နော တဉ္စ ပဇာနာမီ’’တိ။ ‘‘သုတံ မေတံ, ဘော ဂေါတမ – ‘သမဏော ဂေါတမော ဗြဟ္မာနံ သဟဗျတာယ မဂ္ဂံ ဒေသေတီ’တိ။ သာဓု မေ ဘဝံ ဂေါတမော ဗြဟ္မာနံ သဟဗျတာယ မဂ္ဂံ ဒေသေတူ’’တိ။ ‘‘တေန ဟိ, မာဏဝ, သုဏာဟိ, သာဓုကံ မနသိ ကရောဟိ, ဘာသိဿာမီ’’တိ။ ‘‘ဧဝံ ဘော’’တိ ခေါ သုဘော မာဏဝေါ တောဒေယျပုတ္တော ဘဂဝတော ပစ္စဿောသိ။ ဘဂဝါ ဧတဒဝေါစ –
မြန်֍ ၄၇၁။ ‘‘ကတမော စ, မာဏဝ, ဗြဟ္မာနံ သဟဗျတာယ မဂ္ဂေါ? ဣဓ, မာဏဝ, ဘိက္ခု မေတ္တာသဟဂတေန စေတသာ ဧကံ ဒိသံ ဖရိတွာ ဝိဟရတိ, တထာ ဒုတိယံ, တထာ တတိယံ, တထာ စတုတ္ထံ၊ ဣတိ ဥဒ္ဓမဓော တိရိယံ သဗ္ဗဓိ သဗ္ဗတ္တတာယ သဗ္ဗာဝန္တံ လောကံ မေတ္တာသဟဂတေန စေတသာ ဝိပုလေန မဟဂ္ဂတေန အပ္ပမာဏေန အဝေရေန အဗျာဗဇ္ဈေန ဖရိတွာ ဝိဟရတိ။ ဧဝံ ဘာဝိတာယ ခေါ, မာဏဝ, မေတ္တာယ စေတောဝိမုတ္တိယာ ယံ ပမာဏကတံ ကမ္မံ န တံ တတြာဝသိဿတိ, န တံ တတြာဝတိဋ္ဌတိ။ သေယျထာပိ, မာဏဝ, ဗလဝါ သင်္ခဓမော အပ္ပကသိရေနေဝ စာတုဒ္ဒိသာ ဝိညာပေယျ [ဧဝမေဝ ခေါ မာဏဝ ဧဝံ ဘာဝိတာယ မေတ္တာယ (သီ။ သျာ။ ကံ။ ပီ။ ဒီ။ နိ။ ၁။၅၅၆) တထာပိ ဣဓ ပါဌောယေဝ ဥပမာယ သံသန္ဒိယမာနော ပရိပုဏ္ဏော ဝိယ ဒိဿတိ]၊ ဧဝမေဝ ခေါ, မာဏဝ…ပေ… ဧဝံ ဘာဝိတာယ ခေါ, မာဏဝ, မေတ္တာယ [ဧဝမေဝ ခေါ မာဏဝ ဧဝံ ဘာဝိတာယ မေတ္တာယ (သီ။ သျာ။ ကံ။ ပီ။ ဒီ။ နိ။ ၁။၅၅၆) တထာပိ ဣဓ ပါဌောယေဝ ဥပမာယ သံသန္ဒိယမာနော ပရိပုဏ္ဏော ဝိယ ဒိဿတိ] စေတောဝိမုတ္တိယာ ယံ ပမာဏကတံ ကမ္မံ န တံ တတြာဝသိဿတိ, န တံ တတြာဝတိဋ္ဌတိ။ အယမ္ပိ ခေါ, မာဏဝ, ဗြဟ္မာနံ သဟဗျတာယ မဂ္ဂေါ။
(မ၊၂၊၄၂၃။)
‘‘ပုန စပရံ, မာဏဝ, ဘိက္ခု ကရုဏာသဟဂတေန စေတသာ…ပေ… မုဒိတာသဟဂတေန စေတသာ…ပေ… ဥပေက္ခာသဟဂတေန စေတသာ ဧကံ ဒိသံ ဖရိတွာ ဝိဟရတိ, တထာ ဒုတိယံ, တထာ တတိယံ, တထာ စတုတ္ထံ၊ ဣတိ ဥဒ္ဓမဓော တိရိယံ သဗ္ဗဓိ သဗ္ဗတ္တတာယ သဗ္ဗာဝန္တံ လောကံ ဥပေက္ခာသဟဂတေန စေတသာ ဝိပုလေန မဟဂ္ဂတေန အပ္ပမာဏေန အဝေရေန အဗျာဗဇ္ဈေန ဖရိတွာ ဝိဟရတိ။ ဧဝံ ဘာဝိတာယ ခေါ, မာဏဝ, ဥပေက္ခာယ စေတောဝိမုတ္တိယာ ယံ ပမာဏကတံ ကမ္မံ န တံ တတြာဝသိဿတိ, န တံ တတြာဝတိဋ္ဌတိ။ သေယျထာပိ, မာဏဝ, ဗလဝါ သင်္ခဓမော အပ္ပကသိရေနေဝ စာတုဒ္ဒိသာ ဝိညာပေယျ၊ ဧဝမေဝ ခေါ, မာဏဝ…ပေ… ဧဝံ ဘာဝိတာယ ခေါ, မာဏဝ, ဥပေက္ခာယ စေတောဝိမုတ္တိယာ ယံ ပမာဏကတံ ကမ္မံ န တံ တတြာဝသိဿတိ, န တံ တတြာဝတိဋ္ဌတိ။ အယမ္ပိ ခေါ, မာဏဝ, ဗြဟ္မာနံ သဟဗျတာယ မဂ္ဂေါ’’တိ။
မြန်֍ ၄၇၂။ ဧဝံ ဝုတ္တေ, သုဘော မာဏဝေါ တောဒေယျပုတ္တော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘အဘိက္ကန္တံ, ဘော ဂေါတမ, အဘိက္ကန္တံ, ဘော ဂေါတမ! သေယျထာပိ, ဘော ဂေါတမ, နိက္ကုဇ္ဇိတံ ဝါ ဥက္ကုဇ္ဇေယျ, ပဋိစ္ဆန္နံ ဝါ ဝိဝရေယျ, မူဠှဿ ဝါ မဂ္ဂံ အာစိက္ခေယျ, အန္ဓကာရေ ဝါ တေလပဇ္ဇောတံ ဓာရေယျ – စက္ခုမန္တော ရူပါနိ ဒက္ခန္တီတိ – ဧဝမေဝံ ဘောတာ ဂေါတမေန အနေကပရိယာယေန ဓမ္မော ပကာသိတော။ ဧသာဟံ ဘဝန္တံ ဂေါတမံ သရဏံ ဂစ္ဆာမိ ဓမ္မဉ္စ ဘိက္ခုသံဃဉ္စ။ ဥပါသကံ မံ ဘဝံ ဂေါတမော ဓာရေတု အဇ္ဇတဂ္ဂေ ပါဏုပေတံ သရဏံ ဂတံ။ ဟန္ဒ, စ ဒါနိ မယံ, ဘော ဂေါတမ, ဂစ္ဆာမ၊ ဗဟုကိစ္စာ မယံ ဗဟုကရဏီယာ’’တိ။ ‘‘ယဿဒါနိ တွံ, မာဏဝ, ကာလံ မညသီ’’တိ။ အထ ခေါ သုဘော မာဏဝေါ တောဒေယျပုတ္တော ဘဂဝတော ဘာသိတံ အဘိနန္ဒိတွာ အနုမောဒိတွာ ဥဋ္ဌာယာသနာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ပဒက္ခိဏံ ကတွာ ပက္ကာမိ။
တေန ခေါ ပန သမယေန ဇာဏုဿောဏိ ဗြာဟ္မဏော သဗ္ဗသေတေန ဝဠဝါဘိရထေန [ဝဠဘီရထေန (သီ။)] သာဝတ္ထိယာ နိယျာတိ ဒိဝါ ဒိဝဿ။ အဒ္ဒသာ ခေါ ဇာဏုဿောဏိ ဗြာဟ္မဏော သုဘံ မာဏဝံ တောဒေယျပုတ္တံ ဒူရတောဝ အာဂစ္ဆန္တံ။ ဒိသွာန သုဘံ မာဏဝံ တောဒေယျပုတ္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ဟန္ဒ, ကုတော နု ဘဝံ ဘာရဒွါဇော အာဂစ္ဆတိ ဒိဝါ ဒိဝဿာ’’တိ? ‘‘ဣတော ဟိ ခေါ အဟံ,
(မ၊၂၊၄၂၄။)
ဘော, အာဂစ္ဆာမိ သမဏဿ ဂေါတမဿ သန္တိကာ’’တိ။ ‘‘တံ ကိံ မညသိ, ဘဝံ ဘာရဒွါဇော, သမဏဿ ဂေါတမဿ ပညာဝေယျတ္တိယံ ပဏ္ဍိတော မညေတိ’’? ‘‘ကော စာဟံ, ဘော, ကော စ သမဏဿ ဂေါတမဿ ပညာဝေယျတ္တိယံ ဇာနိဿာမိ? သောပိ နူနဿ တာဒိသောဝ ယော သမဏဿ ဂေါတမဿ ပညာဝေယျတ္တိယံ ဇာနေယျာ’’တိ။ ‘‘ဥဠာရာယ ခလု, ဘဝံ ဘာရဒွါဇော, သမဏံ ဂေါတမံ ပသံသာယ ပသံသတီ’’တိ။ ‘‘ကော စာဟံ, ဘော, ကော စ သမဏံ ဂေါတမံ ပသံသိဿာမိ? ပသတ္ထပသတ္ထောဝ သော ဘဝံ ဂေါတမော သေဋ္ဌော ဒေဝမနုဿာနံ။ ယေ စိမေ, ဘော, ဗြာဟ္မဏာ ပဉ္စ ဓမ္မေ ပညပေန္တိ ပုညဿ ကိရိယာယ ကုသလဿ အာရာဓနာယ၊ စိတ္တဿေတေ သမဏော ဂေါတမော ပရိက္ခာရေ ဝဒေတိ – ယဒိဒံ စိတ္တံ အဝေရံ အဗျာဗဇ္ဈံ တဿ ဘာဝနာယာ’’တိ။
ဧဝံ ဝုတ္တေ, ဇာဏုဿောဏိ ဗြာဟ္မဏော သဗ္ဗသေတာ ဝဠဝါဘိရထာ ဩရောဟိတွာ ဧကံသံ ဥတ္တရာသင်္ဂံ ကရိတွာ ယေန ဘဂဝါ တေနဉ္ဇလိံ ပဏာမေတွာ ဥဒါနံ ဥဒါနေသိ – ‘‘လာဘာ ရညော ပသေနဒိဿ ကောသလဿ, သုလဒ္ဓလာဘာ ရညော ပသေနဒိဿ ကောသလဿ ယဿ ဝိဇိတေ တထာဂတော ဝိဟရတိ အရဟံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ’’တိ။
သုဘသုတ္တံ နိဋ္ဌိတံ နဝမံ။
၁၀။ သင်္ဂါရဝသုတ္တံ
မြန်֍ ၄၇၃။ ဧဝံ မေ သုတံ – ဧကံ သမယံ ဘဂဝါ ကောသလေသု စာရိကံ စရတိ မဟတာ ဘိက္ခုသံဃေန သဒ္ဓိံ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဓနဉ္ဇာနီ [ဓာနဉ္ဇာနီ (သီ။ ပီ။)] နာမ ဗြာဟ္မဏီ စဉ္စလိကပ္ပေ [မဏ္ဍလကပ္ပေ (သီ။), ပစ္စလကပ္ပေ (သျာ။ ကံ။), စဏ္ဍလကပ္ပေ (ပီ။)] ပဋိဝသတိ အဘိပ္ပသန္နာ ဗုဒ္ဓေ စ ဓမ္မေ စ သံဃေ စ။ အထ ခေါ ဓနဉ္ဇာနီ ဗြာဟ္မဏီ ဥပက္ခလိတွာ တိက္ခတ္တုံ ဥဒါနံ ဥဒါနေသိ – ‘‘နမော တဿ ဘဂဝတော အရဟတော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဿ။ နမော တဿ ဘဂဝတော အရဟတော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဿ။ နမော တဿ ဘဂဝတော အရဟတော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဿာ’’တိ။
တေန ခေါ ပန သမယေန သင်္ဂါရဝေါ နာမ မာဏဝေါ စဉ္စလိကပ္ပေ ပဋိဝသတိ တိဏ္ဏံ ဝေဒါနံ ပါရဂူ သနိဃဏ္ဍုကေဋုဘာနံ သာက္ခရပ္ပဘေဒါနံ
(မ၊၂၊၄၂၅။)
ဣတိဟာသပဉ္စမာနံ, ပဒကော, ဝေယျာကရဏော, လောကာယတမဟာပုရိသလက္ခဏေသု အနဝယော။ အဿောသိ ခေါ သင်္ဂါရဝေါ မာဏဝေါ ဓနဉ္ဇာနိယာ ဗြာဟ္မဏိယာ ဧဝံ ဝါစံ ဘာသမာနာယ။ သုတွာ ဓနဉ္ဇာနိံ ဗြာဟ္မဏိံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘အဝဘူတာဝ အယံ [အဝဘူတာ စယံ (သီ။ သျာ။ ကံ။ ပီ။)] ဓနဉ္ဇာနီ ဗြာဟ္မဏီ, ပရဘူတာဝ အယံ [ပရာဘူတာ စယံ (သီ။ သျာ။ ကံ။ ပီ။)] ဓနဉ္ဇာနီ ဗြာဟ္မဏီ, ဝိဇ္ဇမာနာနံ (တေဝိဇ္ဇာနံ) [( ) သီ။ သျာ။ ကံ။ ပီ။ ပေါတ္ထကေသု နတ္ထိ] ဗြာဟ္မဏာနံ, အထ စ ပန တဿ မုဏ္ဍကဿ သမဏကဿ ဝဏ္ဏံ ဘာသိဿတီ’’တိ [ဘာသတီတိ (သီ။ သျာ။ ကံ။ ပီ)]။ ‘‘န ဟိ ပန တွံ, တာတ ဘဒြမုခ, တဿ ဘဂဝတော သီလပညာဏံ ဇာနာသိ။ သစေ တွံ, တာတ ဘဒြမုခ, တဿ ဘဂဝတော သီလပညာဏံ ဇာနေယျာသိ, န တွံ, တာတ ဘဒြမုခ, တံ ဘဂဝန္တံ အက္ကောသိတဗ္ဗံ ပရိဘာသိတဗ္ဗံ မညေယျာသီ’’တိ။ ‘‘တေန ဟိ, ဘောတိ, ယဒါ သမဏော ဂေါတမော စဉ္စလိကပ္ပံ အနုပ္ပတ္တော ဟောတိ အထ မေ အာရောစေယျာသီ’’တိ။ ‘‘ဧဝံ, ဘဒြမုခါ’’တိ ခေါ ဓနဉ္ဇာနီ ဗြာဟ္မဏီ သင်္ဂါရဝဿ မာဏဝဿ ပစ္စဿောသိ။
အထ ခေါ ဘဂဝါ ကောသလေသု အနုပုဗ္ဗေန စာရိကံ စရမာနော ယေန စဉ္စလိကပ္ပံ တဒဝသရိ။ တတြ သုဒံ ဘဂဝါ စဉ္စလိကပ္ပေ ဝိဟရတိ တောဒေယျာနံ ဗြာဟ္မဏာနံ အမ္ဗဝနေ။ အဿောသိ ခေါ ဓနဉ္ဇာနီ ဗြာဟ္မဏီ – ‘‘ဘဂဝါ ကိရ စဉ္စလိကပ္ပံ အနုပ္ပတ္တော, စဉ္စလိကပ္ပေ ဝိဟရတိ တောဒေယျာနံ ဗြာဟ္မဏာနံ အမ္ဗဝနေ’’တိ။ အထ ခေါ ဓနဉ္ဇာနီ ဗြာဟ္မဏီ ယေန သင်္ဂါရဝေါ မာဏဝေါ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ သင်္ဂါရဝံ မာဏဝံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘အယံ, တာတ ဘဒြမုခ, သော ဘဂဝါ စဉ္စလိကပ္ပံ အနုပ္ပတ္တော, စဉ္စလိကပ္ပေ ဝိဟရတိ တောဒေယျာနံ ဗြာဟ္မဏာနံ အမ္ဗဝနေ။ ယဿဒါနိ, တာတ ဘဒြမုခ, ကာလံ မညသီ’’တိ။
မြန်֍ ၄၇၄။ ‘‘ဧဝံ, ဘော’’တိ ခေါ သင်္ဂါရဝေါ မာဏဝေါ ဓနဉ္ဇာနိယာ ဗြာဟ္မဏိယာ ပဋိဿုတွာ ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝတာ သဒ္ဓိံ သမ္မောဒိ။ သမ္မောဒနီယံ ကထံ သာရဏီယံ ဝီတိသာရေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ သင်္ဂါရဝေါ မာဏဝေါ ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘သန္တိ ခေါ, ဘော ဂေါတမ, ဧကေ သမဏဗြာဟ္မဏာ ဒိဋ္ဌဓမ္မာဘိညာဝေါသာနပါရမိပ္ပတ္တာ, အာဒိဗြဟ္မစရိယံ ပဋိဇာနန္တိ။ တတြ, ဘော ဂေါတမ,
(မ၊၂၊၄၂၆။)
ယေ တေ သမဏဗြာဟ္မဏာ ဒိဋ္ဌဓမ္မာဘိညာဝေါသာနပါရမိပ္ပတ္တာ, အာဒိဗြဟ္မစရိယံ ပဋိဇာနန္တိ, တေသံ ဘဝံ ဂေါတမော ကတမော’’တိ? ‘‘ဒိဋ္ဌဓမ္မာဘိညာဝေါသာနပါရမိပ္ပတ္တာနံ, အာဒိဗြဟ္မစရိယံ ပဋိဇာနန္တာနမ္ပိ ခေါ အဟံ, ဘာရဒွါဇ, ဝေမတ္တံ ဝဒါမိ။ သန္တိ, ဘာရဒွါဇ, ဧကေ သမဏဗြာဟ္မဏာ အနုဿဝိကာ။ တေ အနုဿဝေန ဒိဋ္ဌဓမ္မာဘိညာဝေါသာနပါရမိပ္ပတ္တာ, အာဒိဗြဟ္မစရိယံ ပဋိဇာနန္တိ၊ သေယျထာပိ ဗြာဟ္မဏာ တေဝိဇ္ဇာ။ သန္တိ ပန, ဘာရဒွါဇ, ဧကေ သမဏဗြာဟ္မဏာ ကေဝလံ သဒ္ဓါမတ္တကေန ဒိဋ္ဌဓမ္မာဘိညာဝေါသာနပါရမိပ္ပတ္တာ, အာဒိဗြဟ္မစရိယံ ပဋိဇာနန္တိ၊ သေယျထာပိ တက္ကီ ဝီမံသီ။ သန္တိ, ဘာရဒွါဇ, ဧကေ သမဏဗြာဟ္မဏာ ပုဗ္ဗေ အနနုဿုတေသု ဓမ္မေသု သာမံယေဝ ဓမ္မံ အဘိညာယ ဒိဋ္ဌဓမ္မာဘိညာဝေါသာနပါရမိပ္ပတ္တာ, အာဒိဗြဟ္မစရိယံ ပဋိဇာနန္တိ။ တတြ, ဘာရဒွါဇ, ယေ တေ သမဏဗြာဟ္မဏာ ပုဗ္ဗေ အနနုဿုတေသု ဓမ္မေသု သာမံယေဝ ဓမ္မံ အဘိညာယ ဒိဋ္ဌဓမ္မာဘိညာဝေါသာနပါရမိပ္ပတ္တာ, အာဒိဗြဟ္မစရိယံ ပဋိဇာနန္တိ, တေသာဟမသ္မိ။ တဒမိနာပေတံ, ဘာရဒွါဇ, ပရိယာယေန ဝေဒိတဗ္ဗံ, ယထာ ယေ တေ သမဏဗြာဟ္မဏာ ပုဗ္ဗေ အနနုဿုတေသု ဓမ္မေသု သာမံယေဝ ဓမ္မံ အဘိညာယ ဒိဋ္ဌဓမ္မာဘိညာဝေါသာနပါရမိပ္ပတ္တာ, အာဒိဗြဟ္မစရိယံ ပဋိဇာနန္တိ, တေသာဟမသ္မိ။
မြန်֍ ၄၇၅။ ‘‘ဣဓ မေ, ဘာရဒွါဇ, ပုဗ္ဗေဝ သမ္ဗောဓာ အနဘိသမ္ဗုဒ္ဓဿ ဗောဓိသတ္တဿေဝ သတော ဧတဒဟောသိ – ‘သမ္ဗာဓော ဃရာဝါသော ရဇာပထော, အဗ္ဘောကာသော ပဗ္ဗဇ္ဇာ။ နယိဒံ သုကရံ အဂါရံ အဇ္ဈာဝသတာ ဧကန္တပရိပုဏ္ဏံ ဧကန္တပရိသုဒ္ဓံ သင်္ခလိခိတံ ဗြဟ္မစရိယံ စရိတုံ။ ယံနူနာဟံ ကေသမဿုံ ဩဟာရေတွာ ကာသာယာနိ ဝတ္ထာနိ အစ္ဆာဒေတွာ အဂါရသ္မာ အနဂါရိယံ ပဗ္ဗဇေယျ’န္တိ။ သော ခေါ အဟံ, ဘာရဒွါဇ, အပရေန သမယေန ဒဟရောဝ သမာနော သုသုကာဠကေသော ဘဒြေန ယောဗ္ဗနေန သမန္နာဂတော ပဌမေန ဝယသာ အကာမကာနံ မာတာပိတူနံ အဿုမုခါနံ ရုဒန္တာနံ ကေသမဿုံ ဩဟာရေတွာ ကာသာယာနိ ဝတ္ထာနိ အစ္ဆာဒေတွာ အဂါရသ္မာ အနဂါရိယံ ပဗ္ဗဇိံ။ သော ဧဝံ ပဗ္ဗဇိတော သမာနော ကိံကုသလဂဝေသီ အနုတ္တရံ သန္တိဝရပဒံ ပရိယေသမာနော ယေန အာဠာရော ကာလာမော တေနုပသင်္ကမိံ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ အာဠာရံ ကာလာမံ ဧတဒဝေါစံ – ‘ဣစ္ဆာမဟံ, အာဝုသော ကာလာမ, ဣမသ္မိံ ဓမ္မဝိနယေ ဗြဟ္မစရိယံ စရိတု’န္တိ။ ဧဝံ ဝုတ္တေ, ဘာရဒွါဇ, အာဠာရော ကာလာမော မံ ဧတဒဝေါစ – ‘ဝိဟရတာယသ္မာ။ တာဒိသော အယံ ဓမ္မော ယတ္ထ ဝိညူ ပုရိသော နစိရဿေဝ သကံ အာစရိယကံ
(မ၊၂၊၄၂၇။)
သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတွာ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရေယျာ’တိ။ သော ခေါ အဟံ, ဘာရဒွါဇ, နစိရဿေဝ ခိပ္ပမေဝ တံ ဓမ္မံ ပရိယာပုဏိံ။ သော ခေါ အဟံ, ဘာရဒွါဇ, တာဝတကေနေဝ ဩဋ္ဌပဟတမတ္တေန လပိတလာပနမတ္တေန ‘ဉာဏဝါဒဉ္စ ဝဒါမိ, ထေရဝါဒဉ္စ ဇာနာမိ, ပဿာမီ’တိ စ ပဋိဇာနာမိ, အဟဉ္စေဝ အညေ စ။ တဿ မယှံ, ဘာရဒွါဇ, ဧတဒဟောသိ – ‘န ခေါ အာဠာရော ကာလာမော ဣမံ ဓမ္မံ ကေဝလံ သဒ္ဓါမတ္တကေန သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတွာ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရာမီတိ ပဝေဒေတိ၊ အဒ္ဓါ အာဠာရော ကာလာမော ဣမံ ဓမ္မံ ဇာနံ ပဿံ ဝိဟရတီ’တိ။
‘‘အထ ခွါဟံ, ဘာရဒွါဇ, ယေန အာဠာရော ကာလာမော တေနုပသင်္ကမိံ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ အာဠာရံ ကာလာမံ ဧတဒဝေါစံ – ‘ကိတ္တာဝတာ နော, အာဝုသော ကာလာမ, ဣမံ ဓမ္မံ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတွာ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရာမီတိ ပဝေဒေသီ’တိ? ဧဝံ ဝုတ္တေ, ဘာရဒွါဇ, အာဠာရော ကာလာမော အာကိဉ္စညာယတနံ ပဝေဒေသိ။ တဿ မယှံ, ဘာရဒွါဇ, ဧတဒဟောသိ – ‘န ခေါ အာဠာရဿေဝ ကာလာမဿ အတ္ထိ သဒ္ဓါ, မယှံပတ္ထိ သဒ္ဓါ၊ န ခေါ အာဠာရဿေဝ ကာလာမဿ အတ္ထိ ဝီရိယံ…ပေ… သတိ… သမာဓိ… ပညာ, မယှံပတ္ထိ ပညာ။ ယံနူနာဟံ ယံ ဓမ္မံ အာဠာရော ကာလာမော သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတွာ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရာမီတိ ပဝေဒေတိ တဿ ဓမ္မဿ သစ္ဆိကိရိယာယ ပဒဟေယျ’န္တိ။ သော ခေါ အဟံ, ဘာရဒွါဇ, နစိရဿေဝ ခိပ္ပမေဝ တံ ဓမ္မံ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတွာ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟာသိံ။ အထ ခွါဟံ, ဘာရဒွါဇ, ယေန အာဠာရော ကာလာမော တေနုပသင်္ကမိံ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ အာဠာရံ ကာလာမံ ဧတဒဝေါစံ – ‘ဧတ္တာဝတာ နော, အာဝုသော ကာလာမ, ဣမံ ဓမ္မံ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတွာ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ပဝေဒေသီ’တိ? ‘ဧတ္တာဝတာ ခေါ အဟံ, အာဝုသော, ဣမံ ဓမ္မံ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတွာ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ပဝေဒေမီ’တိ။ ‘အဟမ္ပိ ခေါ, အာဝုသော, ဧတ္တာဝတာ ဣမံ ဓမ္မံ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတွာ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရာမီ’တိ။ ‘လာဘာ နော, အာဝုသော, သုလဒ္ဓံ နော, အာဝုသော, ယေ မယံ အာယသ္မန္တံ တာဒိသံ သဗြဟ္မစာရိံ ပဿာမ။ ဣတိ ယာဟံ ဓမ္မံ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတွာ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ပဝေဒေမိ တံ တွံ ဓမ္မံ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတွာ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရသိ၊ ယံ တွံ ဓမ္မံ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတွာ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရသိ တမဟံ ဓမ္မံ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတွာ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ပဝေဒေမိ။ ဣတိ ယာဟံ ဓမ္မံ ဇာနာမိ တံ တွံ ဓမ္မံ ဇာနာသိ, ယံ တွံ ဓမ္မံ ဇာနာသိ တမဟံ ဓမ္မံ
(မ၊၂၊၄၂၈။)
ဇာနာမိ။ ဣတိ ယာဒိသော အဟံ တာဒိသော တုဝံ, ယာဒိသော တုဝံ တာဒိသော အဟံ။ ဧဟိ ဒါနိ, အာဝုသော, ဥဘောဝ သန္တာ ဣမံ ဂဏံ ပရိဟရာမာ’တိ။ ဣတိ ခေါ, ဘာရဒွါဇ, အာဠာရော ကာလာမော အာစရိယော မေ သမာနော အတ္တနော အန္တေဝါသိံ မံ သမာနံ အတ္တနာ သမသမံ ဌပေသိ, ဥဠာရာယ စ မံ ပူဇာယ ပူဇေသိ။ တဿ မယှံ, ဘာရဒွါဇ, ဧတဒဟောသိ – ‘နာယံ ဓမ္မော နိဗ္ဗိဒါယ န ဝိရာဂါယ န နိရောဓာယ န ဥပသမာယ န အဘိညာယ န သမ္ဗောဓာယ န နိဗ္ဗာနာယ သံဝတ္တတိ, ယာဝဒေဝ အာကိဉ္စညာယတနူပပတ္တိယာ’တိ။ သော ခေါ အဟံ, ဘာရဒွါဇ, တံ ဓမ္မံ အနလင်္ကရိတွာ တသ္မာ ဓမ္မာ နိဗ္ဗိဇ္ဇ အပက္ကမိံ။
မြန်֍ ၄၇၆။ ‘‘သော ခေါ အဟံ, ဘာရဒွါဇ, ကိံကုသလဂဝေသီ အနုတ္တရံ သန္တိဝရပဒံ ပရိယေသမာနော ယေန ဥဒကော ရာမပုတ္တော တေနုပသင်္ကမိံ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဥဒကံ ရာမပုတ္တံ ဧတဒဝေါစံ – ‘ဣစ္ဆာမဟံ, အာဝုသော [ပဿ မ။ နိ။ ၁။၂၇၈ ပါသရာသိသုတ္တေ], ဣမသ္မိံ ဓမ္မဝိနယေ ဗြဟ္မစရိယံ စရိတု’န္တိ။ ဧဝံ ဝုတ္တေ, ဘာရဒွါဇ, ဥဒကော ရာမပုတ္တော မံ ဧတဒဝေါစ – ‘ဝိဟရတာယသ္မာ။ တာဒိသော အယံ ဓမ္မော ယတ္ထ ဝိညူ ပုရိသော နစိရဿေဝ သကံ အာစရိယကံ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတွာ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရေယျာ’တိ။ သော ခေါ အဟံ, ဘာရဒွါဇ, နစိရဿေဝ ခိပ္ပမေဝ တံ ဓမ္မံ ပရိယာပုဏိံ။ သော ခေါ အဟံ, ဘာရဒွါဇ, တာဝတကေနေဝ ဩဋ္ဌပဟတမတ္တေန လပိတလာပနမတ္တေန ‘ဉာဏဝါဒဉ္စ ဝဒါမိ, ထေရဝါဒဉ္စ ဇာနာမိ, ပဿာမီ’တိ စ ပဋိဇာနာမိ, အဟဉ္စေဝ အညေ စ။ တဿ မယှံ, ဘာရဒွါဇ, ဧတဒဟောသိ – ‘န ခေါ ရာမော ဣမံ ဓမ္မံ ကေဝလံ သဒ္ဓါမတ္တကေန သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတွာ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရာမီတိ ပဝေဒေသိ၊ အဒ္ဓါ ရာမော ဣမံ ဓမ္မံ ဇာနံ ပဿံ ဝိဟာသီ’တိ။ အထ ခွါဟံ, ဘာရဒွါဇ, ယေန ဥဒကော ရာမပုတ္တော တေနုပသင်္ကမိံ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဥဒကံ ရာမပုတ္တံ ဧတဒဝေါစံ – ‘ကိတ္တာဝတာ နော, အာဝုသော, ရာမော ဣမံ ဓမ္မံ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတွာ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရာမီတိ ပဝေဒေသီ’တိ? ဧဝံ ဝုတ္တေ, ဘာရဒွါဇ, ဥဒကော ရာမပုတ္တော နေဝသညာနာသညာယတနံ ပဝေဒေသိ။ တဿ မယှံ, ဘာရဒွါဇ, ဧတဒဟောသိ – ‘န ခေါ ရာမဿေဝ အဟောသိ သဒ္ဓါ, မယှံပတ္ထိ သဒ္ဓါ၊ န ခေါ ရာမဿေဝ အဟောသိ ဝီရိယံ…ပေ… သတိ… သမာဓိ… ပညာ, မယှံပတ္ထိ ပညာ။ ယံနူနာဟံ ယံ ဓမ္မံ ရာမော သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတွာ
(မ၊၂၊၄၂၉။)
ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရာမီတိ ပဝေဒေသိ တဿ ဓမ္မဿ သစ္ဆိကိရိယာယ ပဒဟေယျ’န္တိ။ သော ခေါ အဟံ, ဘာရဒွါဇ, နစိရဿေဝ ခိပ္ပမေဝ တံ ဓမ္မံ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတွာ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟာသိံ။
‘‘အထ ခွါဟံ, ဘာရဒွါဇ, ယေန ဥဒကော ရာမပုတ္တော တေနုပသင်္ကမိံ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဥဒကံ ရာမပုတ္တံ ဧတဒဝေါစံ – ‘ဧတ္တာဝတာ နော, အာဝုသော, ရာမော ဣမံ ဓမ္မံ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတွာ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ပဝေဒေသီ’တိ? ‘ဧတ္တာဝတာ ခေါ, အာဝုသော, ရာမော ဣမံ ဓမ္မံ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတွာ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ပဝေဒေသီ’တိ။ ‘အဟမ္ပိ ခေါ, အာဝုသော, ဧတ္တာဝတာ ဣမံ ဓမ္မံ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတွာ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရာမီ’တိ။ ‘လာဘာ နော, အာဝုသော, သုလဒ္ဓံ နော, အာဝုသော, ယေ မယံ အာယသ္မန္တံ တာဒိသံ သဗြဟ္မစာရိံ ပဿာမ။ ဣတိ ယံ ဓမ္မံ ရာမော သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတွာ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ပဝေဒေသိ တံ တွံ ဓမ္မံ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတွာ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရသိ၊ ယံ တွံ ဓမ္မံ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတွာ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရသိ တံ ဓမ္မံ ရာမော သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတွာ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ပဝေဒေသိ။ ဣတိ ယံ ဓမ္မံ ရာမော အဘိညာသိ တံ တွံ ဓမ္မံ ဇာနာသိ, ယံ တွံ ဓမ္မံ ဇာနာသိ တံ ဓမ္မံ ရာမော အဘိညာသိ။ ဣတိ ယာဒိသော ရာမော အဟောသိ တာဒိသော တုဝံ, ယာဒိသော တုဝံ တာဒိသော ရာမော အဟောသိ။ ဧဟိ ဒါနိ, အာဝုသော, တုဝံ ဣမံ ဂဏံ ပရိဟရာ’တိ။ ဣတိ ခေါ, ဘာရဒွါဇ, ဥဒကော ရာမပုတ္တော သဗြဟ္မစာရီ မေ သမာနော အာစရိယဋ္ဌာနေ မံ ဌပေသိ, ဥဠာရာယ စ မံ ပူဇာယ ပူဇေသိ။ တဿ မယှံ, ဘာရဒွါဇ, ဧတဒဟောသိ – ‘နာယံ ဓမ္မော နိဗ္ဗိဒါယ န ဝိရာဂါယ န နိရောဓာယ န ဥပသမာယ န အဘိညာယ န သမ္ဗောဓာယ န နိဗ္ဗာနာယ သံဝတ္တတိ, ယာဝဒေဝ နေဝသညာနာသညာယတနူပပတ္တိယာ’တိ။ သော ခေါ အဟံ, ဘာရဒွါဇ, တံ ဓမ္မံ အနလင်္ကရိတွာ တသ္မာ ဓမ္မာ နိဗ္ဗိဇ္ဇ အပက္ကမိံ။
မြန်֍ ၄၇၇။ ‘‘သော ခေါ အဟံ, ဘာရဒွါဇ, ကိံကုသလဂဝေသီ အနုတ္တရံ သန္တိဝရပဒံ ပရိယေသမာနော မဂဓေသု အနုပုဗ္ဗေန စာရိကံ စရမာနော ယေန ဥရုဝေဠာ သေနာနိဂမော တဒဝသရိံ။ တတ္ထဒ္ဒသံ ရမဏီယံ ဘူမိဘာဂံ, ပါသာဒိကဉ္စ ဝနသဏ္ဍံ, နဒိဉ္စ သန္ဒန္တိံ သေတကံ သုပတိတ္ထံ ရမဏီယံ, သမန္တာ စ ဂေါစရဂါမံ။ တဿ မယှံ, ဘာရဒွါဇ, ဧတဒဟောသိ – ‘ရမဏီယော ဝတ, ဘော, ဘူမိဘာဂေါ, ပါသာဒိကော စ ဝနသဏ္ဍော, နဒီ စ သန္ဒတိ သေတကာ သုပတိတ္ထာ ရမဏီယာ, သမန္တာ စ ဂေါစရဂါမော။ အလံ ဝတိဒံ ကုလပုတ္တဿ ပဓာနတ္ထိကဿ
(မ၊၂၊၄၃၀။)
ပဓာနာယာ’တိ။ သော ခေါ အဟံ, ဘာရဒွါဇ, တတ္ထေဝ နိသီဒိံ – ‘အလမိဒံ ပဓာနာယာ’တိ။ အပိဿု မံ, ဘာရဒွါဇ, တိဿော ဥပမာ ပဋိဘံသု အနစ္ဆရိယာ ပုဗ္ဗေ အဿုတပုဗ္ဗာ -
‘‘သေယျထာပိ, ဘာရဒွါဇ, အလ္လံ ကဋ္ဌံ သသ္နေဟံ ဥဒကေ နိက္ခိတ္တံ။ အထ ပုရိသော အာဂစ္ဆေယျ ဥတ္တရာရဏိံ အာဒါယ – ‘အဂ္ဂိံ အဘိနိဗ္ဗတ္တေဿာမိ, တေဇော ပါတုကရိဿာမီ’တိ။ တံ ကိံ မညသိ, ဘာရဒွါဇ, အပိ နု သော ပုရိသော အမုံ အလ္လံ ကဋ္ဌံ သသ္နေဟံ ဥဒကေ နိက္ခိတ္တံ ဥတ္တရာရဏိံ အာဒါယ အဘိမန္ထေန္တော အဂ္ဂိံ အဘိနိဗ္ဗတ္တေယျ, တေဇော ပါတုကရေယျာ’’တိ? ‘‘နော ဟိဒံ, ဘော ဂေါတမ။ တံ ကိဿ ဟေတု? အဒုဉှိ, ဘော ဂေါတမ, အလ္လံ ကဋ္ဌံ သသ္နေဟံ, တဉ္စ ပန ဥဒကေ နိက္ခိတ္တံ၊ ယာဝဒေဝ စ ပန သော ပုရိသော ကိလမထဿ ဝိဃာတဿ ဘာဂီ အဿာ’’တိ။ ‘‘ဧဝမေဝ ခေါ, ဘာရဒွါဇ, ယေ ဟိ ကေစိ သမဏာ ဝါ ဗြာဟ္မဏာ ဝါ ကာယေန စေဝ စိတ္တေန စ ကာမေဟိ အဝူပကဋ္ဌာ ဝိဟရန္တိ, ယော စ နေသံ ကာမေသု ကာမစ္ဆန္ဒော ကာမသ္နေဟော ကာမမုစ္ဆာ ကာမပိပါသာ ကာမပရိဠာဟော သော စ အဇ္ဈတ္တံ န သုပ္ပဟီနော ဟောတိ န သုပ္ပဋိပ္ပဿဒ္ဓေါ, ဩပက္ကမိကာ စေပိ တေ ဘောန္တော သမဏဗြာဟ္မဏာ ဒုက္ခာ တိဗ္ဗာ ခရာ ကဋုကာ ဝေဒနာ ဝေဒယန္တိ, အဘဗ္ဗာဝ တေ ဉာဏာယ ဒဿနာယ အနုတ္တရာယ သမ္ဗောဓာယ။ နော စပိ တေ ဘောန္တော သမဏဗြာဟ္မဏာ ဩပက္ကမိကာ ဒုက္ခာ တိဗ္ဗာ ခရာ ကဋုကာ ဝေဒနာ ဝေဒယန္တိ အဘဗ္ဗာဝ တေ ဉာဏာယ ဒဿနာယ အနုတ္တရာယ သမ္ဗောဓာယ။ အယံ ခေါ မံ, ဘာရဒွါဇ, ပဌမာ ဥပမာ ပဋိဘာသိ အနစ္ဆရိယာ ပုဗ္ဗေ အဿုတပုဗ္ဗာ။
မြန်֍ ၄၇၈။ ‘‘အပရာပိ ခေါ မံ, ဘာရဒွါဇ, ဒုတိယာ ဥပမာ ပဋိဘာသိ အနစ္ဆရိယာ ပုဗ္ဗေ အဿုတပုဗ္ဗာ -
သေယျထာပိ, ဘာရဒွါဇ, အလ္လံ ကဋ္ဌံ သသ္နေဟံ အာရကာ ဥဒကာ ထလေ နိက္ခိတ္တံ။ အထ ပုရိသော အာဂစ္ဆေယျ ဥတ္တရာရဏိံ အာဒါယ – ‘အဂ္ဂိံ အဘိနိဗ္ဗတ္တေဿာမိ, တေဇော ပါတုကရိဿာမီ’တိ။ တံ ကိံ မညသိ, ဘာရဒွါဇ, အပိ နု သော ပုရိသော အမုံ အလ္လံ ကဋ္ဌံ သသ္နေဟံ အာရကာ ဥဒကာ ထလေ နိက္ခိတ္တံ ဥတ္တရာရဏိံ အာဒါယ အဘိမန္ထေန္တော အဂ္ဂိံ အဘိနိဗ္ဗတ္တေယျ တေဇော ပါတုကရေယျာ’’တိ? ‘‘နော ဟိဒံ, ဘော ဂေါတမ။ တံ ကိဿ ဟေတု? အဒုဉှိ, ဘော ဂေါတမ, အလ္လံ ကဋ္ဌံ သသ္နေဟံ, ကိဉ္စာပိ အာရကာ ဥဒကာ ထလေ နိက္ခိတ္တံ၊ ယာဝဒေဝ စ ပန သော ပုရိသော ကိလမထဿ
(မ၊၂၊၄၃၁။)
ဝိဃာတဿ ဘာဂီ အဿာ’’တိ။ ‘‘ဧဝမေဝ ခေါ, ဘာရဒွါဇ, ယေ ဟိ ကေစိ သမဏာ ဝါ ဗြာဟ္မဏာ ဝါ ကာယေန စေဝ စိတ္တေန စ ကာမေဟိ ဝူပကဋ္ဌာ ဝိဟရန္တိ, ယော စ နေသံ ကာမေသု ကာမစ္ဆန္ဒော ကာမသ္နေဟော ကာမမုစ္ဆာ ကာမပိပါသာ ကာမပရိဠာဟော သော စ အဇ္ဈတ္တံ န သုပ္ပဟီနော ဟောတိ န သုပ္ပဋိပ္ပဿဒ္ဓေါ, ဩပက္ကမိကာ စေပိ တေ ဘောန္တော သမဏဗြာဟ္မဏာ ဒုက္ခာ တိဗ္ဗာ ခရာ ကဋုကာ ဝေဒနာ ဝေဒယန္တိ, အဘဗ္ဗာဝ တေ ဉာဏာယ ဒဿနာယ အနုတ္တရာယ သမ္ဗောဓာယ။ နော စေပိ တေ ဘောန္တော သမဏဗြာဟ္မဏာ ဩပက္ကမိကာ ဒုက္ခာ တိဗ္ဗာ ခရာ ကဋုကာ ဝေဒနာ ဝေဒယန္တိ, အဘဗ္ဗာဝ တေ ဉာဏာယ ဒဿနာယ အနုတ္တရာယ သမ္ဗောဓာယ။ အယံ ခေါ မံ, ဘာရဒွါဇ, ဒုတိယာ ဥပမာ ပဋိဘာသိ အနစ္ဆရိယာ ပုဗ္ဗေ အဿုတပုဗ္ဗာ။
မြန်֍ ၄၇၉။ ‘‘အပရာပိ ခေါ မံ, ဘာရဒွါဇ, တတိယာ ဥပမာ ပဋိဘာသိ အနစ္ဆရိယာ ပုဗ္ဗေ အဿုတပုဗ္ဗာ။ သေယျထာပိ, ဘာရဒွါဇ, သုက္ခံ ကဋ္ဌံ ကောဠာပံ အာရကာ ဥဒကာ ထလေ နိက္ခိတ္တံ။ အထ ပုရိသော အာဂစ္ဆေယျ ဥတ္တရာရဏိံ အာဒါယ – ‘အဂ္ဂိံ အဘိနိဗ္ဗတ္တေဿာမိ, တေဇော ပါတုကရိဿာမီ’တိ။ တံ ကိံ မညသိ, ဘာရဒွါဇ, အပိ နု သော ပုရိသော အမုံ သုက္ခံ ကဋ္ဌံ ကောဠာပံ အာရကာ ဥဒကာ ထလေ နိက္ခိတ္တံ ဥတ္တရာရဏိံ အာဒါယ အဘိမန္ထေန္တော အဂ္ဂိံ အဘိနိဗ္ဗတ္တေယျ, တေဇော ပါတုကရေယျာ’’တိ? ‘‘ဧဝံ ဘော ဂေါတမ။ တံ ကိဿ ဟေတု? အဒုဉှိ, ဘော ဂေါတမ, သုက္ခံ ကဋ္ဌံ ကောဠာပံ, တဉ္စ ပန အာရကာ ဥဒကာ ထလေ နိက္ခိတ္တ’’န္တိ။ ‘‘ဧဝမေဝ ခေါ, ဘာရဒွါဇ, ယေ ဟိ ကေစိ သမဏာ ဝါ ဗြာဟ္မဏာ ဝါ ကာယေန စေဝ စိတ္တေန စ ကာမေဟိ ဝူပကဋ္ဌာ ဝိဟရန္တိ, ယော စ နေသံ ကာမေသု ကာမစ္ဆန္ဒော ကာမသ္နေဟော ကာမမုစ္ဆာ ကာမပိပါသာ ကာမပရိဠာဟော သော စ အဇ္ဈတ္တံ သုပ္ပဟီနော ဟောတိ သုပ္ပဋိပ္ပဿဒ္ဓေါ, ဩပက္ကမိကာ စေပိ တေ ဘောန္တော သမဏဗြာဟ္မဏာ ဒုက္ခာ တိဗ္ဗာ ခရာ ကဋုကာ ဝေဒနာ ဝေဒယန္တိ, ဘဗ္ဗာဝ တေ ဉာဏာယ ဒဿနာယ အနုတ္တရာယ သမ္ဗောဓာယ။ နော စေပိ တေ ဘောန္တော သမဏဗြာဟ္မဏာ ဩပက္ကမိကာ ဒုက္ခာ တိဗ္ဗာ ခရာ ကဋုကာ ဝေဒနာ ဝေဒယန္တိ, ဘဗ္ဗာဝ တေ ဉာဏာယ ဒဿနာယ အနုတ္တရာယ သမ္ဗောဓာယ။ အယံ ခေါ မံ, ဘာရဒွါဇ, တတိယာ ဥပမာ ပဋိဘာသိ အနစ္ဆရိယာ ပုဗ္ဗေ အဿုတပုဗ္ဗာ။ ဣမာ ခေါ မံ, ဘာရဒွါဇ, တိဿော ဥပမာ ပဋိဘံသု အနစ္ဆရိယာ ပုဗ္ဗေ အဿုတပုဗ္ဗာ။
(မ၊၂၊၄၃၂။)
မြန်֍ ၄၈၀။ ‘‘တဿ မယှံ, ဘာရဒွါဇ, ဧတဒဟောသိ – ‘ယံနူနာဟံ ဒန္တေဘိဒန္တမာဓာယ, ဇိဝှါယ တာလုံ အာဟစ္စ, စေတသာ စိတ္တံ အဘိနိဂ္ဂဏှေယျံ အဘိနိပ္ပီဠေယျံ အဘိသန္တာပေယျ’န္တိ။ သော ခေါ အဟံ, ဘာရဒွါဇ, ဒန္တေဘိဒန္တမာဓာယ, ဇိဝှါယ တာလုံ အာဟစ္စ, စေတသာ စိတ္တံ အဘိနိဂ္ဂဏှာမိ အဘိနိပ္ပီဠေမိ အဘိသန္တာပေမိ။ တဿ မယှံ, ဘာရဒွါဇ, ဒန္တေဘိဒန္တမာဓာယ, ဇိဝှါယ တာလုံ အာဟစ္စ, စေတသာ စိတ္တံ အဘိနိဂ္ဂဏှတော အဘိနိပ္ပီဠယတော အဘိသန္တာပယတော ကစ္ဆေဟိ သေဒါ မုစ္စန္တိ။ သေယျထာပိ, ဘာရဒွါဇ, ဗလဝါ ပုရိသော ဒုဗ္ဗလတရံ ပုရိသံ သီသေ ဝါ ဂဟေတွာ ခန္ဓေ ဝါ ဂဟေတွာ အဘိနိဂ္ဂဏှေယျ အဘိနိပ္ပီဠေယျ အဘိသန္တာပေယျ, ဧဝမေဝ ခေါ မေ, ဘာရဒွါဇ, ဒန္တေဘိဒန္တမာဓာယ, ဇိဝှါယ တာလုံ အာဟစ္စ, စေတသာ စိတ္တံ အဘိနိဂ္ဂဏှတော အဘိနိပ္ပီဠယတော အဘိသန္တာပယတော ကစ္ဆေဟိ သေဒါ မုစ္စန္တိ။ အာရဒ္ဓံ ခေါ ပန မေ, ဘာရဒွါဇ, ဝီရိယံ ဟောတိ အသလ္လီနံ, ဥပဋ္ဌိတာ သတိ အသမ္မုဋ္ဌာ၊ သာရဒ္ဓေါ စ ပန မေ ကာယော ဟောတိ အပ္ပဋိပ္ပဿဒ္ဓေါ, တေနေဝ ဒုက္ခပ္ပဓာနေန ပဓာနာဘိတုန္နဿ သတော။
မြန်֍ ၄၈၁။ ‘‘တဿ မယှံ, ဘာရဒွါဇ, ဧတဒဟောသိ – ‘ယံနူနာဟံ အပ္ပါဏကံယေဝ ဈာနံ ဈာယေယျ’န္တိ။ သော ခေါ အဟံ, ဘာရဒွါဇ, မုခတော စ နာသတော စ အဿာသပဿာသေ ဥပရုန္ဓိံ။ တဿ မယှံ, ဘာရဒွါဇ, မုခတော စ နာသတော စ အဿာသပဿာသေသု ဥပရုဒ္ဓေသု ကဏ္ဏသောတေဟိ ဝါတာနံ နိက္ခမန္တာနံ အဓိမတ္တော သဒ္ဒေါ ဟောတိ။ သေယျထာပိ နာမ ကမ္မာရဂဂ္ဂရိယာ ဓမမာနာယ အဓိမတ္တော သဒ္ဒေါ ဟောတိ, ဧဝမေဝ ခေါ မေ, ဘာရဒွါဇ, မုခတော စ နာသတော စ အဿာသပဿာသေသု ဥပရုဒ္ဓေသု ကဏ္ဏသောတေဟိ ဝါတာနံ နိက္ခမန္တာနံ အဓိမတ္တော သဒ္ဒေါ ဟောတိ။ အာရဒ္ဓံ ခေါ ပန မေ, ဘာရဒွါဇ, ဝီရိယံ ဟောတိ အသလ္လီနံ, ဥပဋ္ဌိတာ သတိ အသမ္မုဋ္ဌာ၊ သာရဒ္ဓေါ စ ပန မေ ကာယော ဟောတိ အပ္ပဋိပ္ပဿဒ္ဓေါ, တေနေဝ ဒုက္ခပ္ပဓာနေန ပဓာနာဘိတုန္နဿ သတော။
‘‘တဿ မယှံ, ဘာရဒွါဇ, ဧတဒဟောသိ – ‘ယံနူနာဟံ အပ္ပါဏကံယေဝ ဈာနံ ဈာယေယျ’န္တိ။ သော ခေါ အဟံ, ဘာရဒွါဇ, မုခတော စ နာသတော စ ကဏ္ဏတော စ အဿာသပဿာသေ ဥပရုန္ဓိံ။ တဿ မယှံ, ဘာရဒွါဇ, မုခတော စ နာသတော စ ကဏ္ဏတော စ အဿာသပဿာသေသု ဥပရုဒ္ဓေသု အဓိမတ္တာ ဝါတာ မုဒ္ဓနိ ဦဟနန္တိ။ သေယျထာပိ, ဘာရဒွါဇ, ဗလဝါ ပုရိသော, တိဏှေန သိခရေန မုဒ္ဓနိ အဘိမတ္ထေယျ, ဧဝမေဝ ခေါ မေ, ဘာရဒွါဇ, မုခတော စ
(မ၊၂၊၄၃၃။)
နာသတော စ ကဏ္ဏတော စ အဿာသပဿာသေသု ဥပရုဒ္ဓေသု အဓိမတ္တာ ဝါတာ မုဒ္ဓနိ ဦဟနန္တိ။ အာရဒ္ဓံ ခေါ ပန မေ, ဘာရဒွါဇ, ဝီရိယံ ဟောတိ အသလ္လီနံ, ဥပဋ္ဌိတာ သတိ အသမ္မုဋ္ဌာ၊ သာရဒ္ဓေါ စ ပန မေ ကာယော ဟောတိ အပ္ပဋိပ္ပဿဒ္ဓေါ, တေနေဝ ဒုက္ခပ္ပဓာနေန ပဓာနာဘိတုန္နဿ သတော။
‘‘တဿ မယှံ, ဘာရဒွါဇ, ဧတဒဟောသိ – ‘ယံနူနာဟံ အပ္ပါဏကံယေဝ ဈာနံ ဈာယေယျ’န္တိ။ သော ခေါ အဟံ, ဘာရဒွါဇ, မုခတော စ နာသတော စ ကဏ္ဏတော စ အဿာသပဿာသေ ဥပရုန္ဓိံ။ တဿ မယှံ, ဘာရဒွါဇ, မုခတော စ နာသတော စ ကဏ္ဏတော စ အဿာသပဿာသေသု ဥပရုဒ္ဓေသု အဓိမတ္တာ သီသေ သီသဝေဒနာ ဟောန္တိ။ သေယျထာပိ, ဘာရဒွါဇ, ဗလဝါ ပုရိသော ဒဠှေန ဝရတ္တက္ခဏ္ဍေန သီသေ သီသဝေဌံ ဒဒေယျ, ဧဝမေဝ ခေါ, ဘာရဒွါဇ, မုခတော စ နာသတော စ ကဏ္ဏတော စ အဿာသပဿာသေသု ဥပရုဒ္ဓေသု အဓိမတ္တာ သီသေ သီသဝေဒနာ ဟောန္တိ။ အာရဒ္ဓံ ခေါ ပန မေ, ဘာရဒွါဇ, ဝီရိယံ ဟောတိ အသလ္လီနံ, ဥပဋ္ဌိတာ သတိ အသမ္မုဋ္ဌာ၊ သာရဒ္ဓေါ စ ပန မေ ကာယော ဟောတိ အပ္ပဋိပ္ပဿဒ္ဓေါ, တေနေဝ ဒုက္ခပ္ပဓာနေန ပဓာနာဘိတုန္နဿ သတော။
‘‘တဿ မယှံ, ဘာရဒွါဇ, ဧတဒဟောသိ – ‘ယံနူနာဟံ အပ္ပါဏကံယေဝ ဈာနံ ဈာယေယျ’န္တိ။ သော ခေါ အဟံ, ဘာရဒွါဇ, မုခတော စ နာသတော စ ကဏ္ဏတော စ အဿာသပဿာသေ ဥပရုန္ဓိံ။ တဿ မယှံ, ဘာရဒွါဇ, မုခတော စ နာသတော စ ကဏ္ဏတော စ အဿာသပဿာသေသု ဥပရုဒ္ဓေသု အဓိမတ္တာ ဝါတာ ကုစ္ဆိံ ပရိကန္တန္တိ။ သေယျထာပိ, ဘာရဒွါဇ, ဒက္ခော ဂေါဃာတကော ဝါ ဂေါဃာတကန္တေဝါသီ ဝါ တိဏှေန ဂေါဝိကန္တနေန ကုစ္ဆိံ ပရိကန္တေယျ, ဧဝမေဝ ခေါ မေ, ဘာရဒွါဇ, မုခတော စ နာသတော စ ကဏ္ဏတော စ အဿာသပဿာသေသု ဥပရုဒ္ဓေသု အဓိမတ္တာ ဝါတာ ကုစ္ဆိံ ပရိကန္တန္တိ။ အာရဒ္ဓံ ခေါ ပန မေ, ဘာရဒွါဇ, ဝီရိယံ ဟောတိ အသလ္လီနံ ဥပဋ္ဌိတာ သတိ အသမ္မုဋ္ဌာ၊ သာရဒ္ဓေါ စ ပန မေ ကာယော ဟောတိ အပ္ပဋိပ္ပဿဒ္ဓေါ, တေနေဝ ဒုက္ခပ္ပဓာနေန ပဓာနာဘိတုန္နဿ သတော။
‘‘တဿ မယှံ, ဘာရဒွါဇ, ဧတဒဟောသိ – ‘ယံနူနာဟံ အပ္ပါဏကံယေဝ ဈာနံ ဈာယေယျ’န္တိ။ သော ခေါ အဟံ, ဘာရဒွါဇ, မုခတော စ နာသတော စ ကဏ္ဏတော စ အဿာသပဿာသေ ဥပရုန္ဓိံ။ တဿ မယှံ, ဘာရဒွါဇ, မုခတော
(မ၊၂၊၄၃၄။)
စ နာသတော စ ကဏ္ဏတော စ အဿာသပဿာသေသု ဥပရုဒ္ဓေသု အဓိမတ္တော ကာယသ္မိံ ဍာဟော ဟောတိ။ သေယျထာပိ, ဘာရဒွါဇ, ဒွေ ဗလဝန္တော ပုရိသာ ဒုဗ္ဗလတရံ ပုရိသံ နာနာဗာဟာသု ဂဟေတွာ အင်္ဂါရကာသုယာ သန္တာပေယျုံ သမ္ပရိတာပေယျုံ, ဧဝမေဝ ခေါ မေ, ဘာရဒွါဇ, မုခတော စ နာသတော စ ကဏ္ဏတော စ အဿာသပဿာသေသု ဥပရုဒ္ဓေသု အဓိမတ္တော ကာယသ္မိံ ဍာဟော ဟောတိ။ အာရဒ္ဓံ ခေါ ပန မေ, ဘာရဒွါဇ, ဝီရိယံ ဟောတိ အသလ္လီနံ, ဥပဋ္ဌိတာ သတိ အသမ္မုဋ္ဌာ, သာရဒ္ဓေါ စ ပန မေ ကာယော ဟောတိ အပ္ပဋိပ္ပဿဒ္ဓေါ, တေနေဝ ဒုက္ခပ္ပဓာနေန ပဓာနာဘိတုန္နဿ သတော။ အပိဿု မံ, ဘာရဒွါဇ, ဒေဝတာ ဒိသွာ ဧဝမာဟံသု – ‘ကာလင်္ကတော သမဏော ဂေါတမော’တိ။ ဧကစ္စာ ဒေဝတာ ဧဝမာဟံသု – ‘န ကာလင်္ကတော သမဏော ဂေါတမော, အပိ စ ကာလင်္ကရောတီ’တိ။ ဧကစ္စာ ဒေဝတာ ဧဝမာဟံသု – ‘န ကာလင်္ကတော သမဏော ဂေါတမော, နာပိ ကာလင်္ကရောတိ၊ အရဟံ သမဏော ဂေါတမော, ဝိဟာရောတွေဝ သော အရဟတော ဧဝရူပေါ ဟောတီ’တိ။
‘‘တဿ မယှံ, ဘာရဒွါဇ, ဧတဒဟောသိ – ‘ယံနူနာဟံ သဗ္ဗသော အာဟာရုပစ္ဆေဒါယ ပဋိပဇ္ဇေယျ’န္တိ။ အထ ခေါ မံ, ဘာရဒွါဇ, ဒေဝတာ ဥပသင်္ကမိတွာ ဧတဒဝေါစုံ – ‘မာ ခေါ တွံ, မာရိသ, သဗ္ဗသော အာဟာရုပစ္ဆေဒါယ ပဋိပဇ္ဇိ။ သစေ ခေါ တွံ, မာရိသ, သဗ္ဗသော အာဟာရုပစ္ဆေဒါယ ပဋိပဇ္ဇိဿသိ, တဿ တေ မယံ ဒိဗ္ဗံ ဩဇံ လောမကူပေဟိ အဇ္ဈောဟာရေဿာမ။ တာယ တွံ ယာပေဿသီ’တိ။ တဿ မယှံ, ဘာရဒွါဇ, ဧတဒဟောသိ – ‘အဟဉ္စေဝ ခေါ ပန သဗ္ဗသော အဇဇ္ဇိတံ ပဋိဇာနေယျံ, ဣမာ စ မေ ဒေဝတာ ဒိဗ္ဗံ ဩဇံ လောမကူပေဟိ အဇ္ဈောဟာရေယျုံ, တာယ စာဟံ ယာပေယျံ။ တံ မမဿ မုသာ’တိ။ သော ခေါ အဟံ, ဘာရဒွါဇ, တာ ဒေဝတာ ပစ္စာစိက္ခာမိ, ‘ဟလ’န္တိ ဝဒါမိ။
‘‘တဿ မယှံ, ဘာရဒွါဇ, ဧတဒဟောသိ – ‘ယံနူနာဟံ ထောကံ ထောကံ အာဟာရံ အာဟာရေယျံ ပသတံ ပသတံ, ယဒိ ဝါ မုဂ္ဂယူသံ, ယဒိ ဝါ ကုလတ္ထယူသံ, ယဒိ ဝါ ကဠာယယူသံ, ယဒိ ဝါ ဟရေဏုကယူသ’န္တိ။ သော ခေါ အဟံ, ဘာရဒွါဇ, ထောကံ ထောကံ အာဟာရံ အာဟာရေသိံ ပသတံ ပသတံ, ယဒိ ဝါ မုဂ္ဂယူသံ, ယဒိ ဝါ ကုလတ္ထယူသံ, ယဒိ ဝါ ကဠာယယူသံ, ယဒိ ဝါ ဟရေဏုကယူသံ။ တဿ မယှံ, ဘာရဒွါဇ, ထောကံ ထောကံ
(မ၊၂၊၄၃၅။)
အာဟာရံ အာဟာရယတော ပသတံ ပသတံ, ယဒိ ဝါ မုဂ္ဂယူသံ, ယဒိ ဝါ ကုလတ္ထယူသံ, ယဒိ ဝါ ကဠာယယူသံ, ယဒိ ဝါ ဟရေဏုကယူသံ, အဓိမတ္တကသိမာနံ ပတ္တော ကာယော ဟောတိ။ သေယျထာပိ နာမ အာသီတိကပဗ္ဗာနိ ဝါ ကာဠပဗ္ဗာနိ ဝါ, ဧဝမေဝဿု မေ အင်္ဂပစ္စင်္ဂါနိ ဘဝန္တိ တာယေဝပ္ပါဟာရတာယ၊ သေယျထာပိ နာမ ဩဋ္ဌပဒံ, ဧဝမေဝဿု မေ အာနိသဒံ ဟောတိ တာယေဝပ္ပါဟာရတာယ၊ သေယျထာပိ နာမ ဝဋ္ဋနာဝဠီ, ဧဝမေဝဿု မေ ပိဋ္ဌိကဏ္ဋကော ဥဏ္ဏတာဝနတော ဟောတိ တာယေဝပ္ပါဟာရတာယ၊ သေယျထာပိ နာမ ဇရသာလာယ ဂေါပါနသိယော ဩလုဂ္ဂဝိလုဂ္ဂါ ဘဝန္တိ, ဧဝမေဝဿု မေ ဖာသုဠိယော ဩလုဂ္ဂဝိလုဂ္ဂါ ဘဝန္တိ တာယေဝပ္ပါဟာရတာယ၊ သေယျထာပိ နာမ ဂမ္ဘီရေ ဥဒပါနေ ဥဒကတာရကာ ဂမ္ဘီရဂတာ ဩက္ခာယိကာ ဒိဿန္တိ, ဧဝမေဝဿု မေ အက္ခိကူပေသု အက္ခိတာရကာ ဂမ္ဘီရဂတာ ဩက္ခာယိကာ ဒိဿန္တိ တာယေဝပ္ပါဟာရတာယ၊ သေယျထာပိ နာမ တိတ္တကာလာဗု အာမကစ္ဆိန္နော ဝါတာတပေန သံဖုဋိတော ဟောတိ သမ္မိလာတော, ဧဝမေဝဿု မေ သီသစ္ဆဝိ သံဖုဋိတာ ဟောတိ သမ္မိလာတာ တာယေဝပ္ပါဟာရတာယ။ သော ခေါ အဟံ, ဘာရဒွါဇ, ‘ဥဒရစ္ဆဝိံ ပရိမသိဿာမီ’တိ ပိဋ္ဌိကဏ္ဋကံယေဝ ပရိဂ္ဂဏှာမိ, ‘ပိဋ္ဌိကဏ္ဋကံ ပရိမသိဿာမီ’တိ ဥဒရစ္ဆဝိံယေဝ ပရိဂ္ဂဏှာမိ၊ ယာဝဿု မေ, ဘာရဒွါဇ, ဥဒရစ္ဆဝိ ပိဋ္ဌိကဏ္ဋကံ အလ္လီနာ ဟောတိ တာယေဝပ္ပါဟာရတာယ။ သော ခေါ အဟံ, ဘာရဒွါဇ, ‘ဝစ္စံ ဝါ မုတ္တံ ဝါ ကရိဿာမီ’တိ တတ္ထေဝ အဝကုဇ္ဇော ပပတာမိ တာယေဝပ္ပါဟာရတာယ။ သော ခေါ အဟံ, ဘာရဒွါဇ, ဣမမေဝ ကာယံ အဿာသေန္တော ပါဏိနာ ဂတ္တာနိ အနုမဇ္ဇာမိ။ တဿ မယှံ, ဘာရဒွါဇ, ပါဏိနာ ဂတ္တာနိ အနုမဇ္ဇတော ပူတိမူလာနိ လောမာနိ ကာယသ္မာ ပပတန္တိ တာယေဝပ္ပါဟာရတာယ။ အပိဿု မံ, ဘာရဒွါဇ, မနုဿာ ဒိသွာ ဧဝမာဟံသု – ‘ကာဠော သမဏော ဂေါတမော’တိ။ ဧကစ္စေ မနုဿာ ဧဝမာဟံသု – ‘န ကာဠော သမဏော ဂေါတမော, သာမော သမဏော ဂေါတမော’တိ။ ဧကစ္စေ မနုဿာ ဧဝမာဟံသု – ‘န ကာဠော သမဏော ဂေါတမော နပိ သာမော, မင်္ဂုရစ္ဆဝိ သမဏော ဂေါတမော’တိ၊ ယာဝဿု မေ, ဘာရဒွါဇ, တာဝ ပရိသုဒ္ဓေါ ဆဝိဝဏ္ဏော ပရိယောဒါတော ဥပဟတော ဟောတိ တာယေဝပ္ပါဟာရတာယ။
မြန်֍ ၄၈၂။ ‘‘တဿ မယှံ, ဘာရဒွါဇ, ဧတဒဟောသိ – ‘ယေ ခေါ ကေစိ အတီတမဒ္ဓါနံ သမဏာ ဝါ ဗြာဟ္မဏာ ဝါ ဩပက္ကမိကာ ဒုက္ခာ တိဗ္ဗာ ခရာ ကဋုကာ ဝေဒနာ
(မ၊၂၊၄၃၆။)
ဝေဒယိံသု, ဧတာဝပရမံ, နယိတော ဘိယျော၊ ယေပိ ဟိ ကေစိ အနာဂတမဒ္ဓါနံ သမဏာ ဝါ ဗြာဟ္မဏာ ဝါ ဩပက္ကမိကာ ဒုက္ခာ တိဗ္ဗာ ခရာ ကဋုကာ ဝေဒနာ ဝေဒယိဿန္တိ, ဧတာဝပရမံ, နယိတော ဘိယျော၊ ယေပိ ဟိ ကေစိ ဧတရဟိ သမဏာ ဝါ ဗြာဟ္မဏာ ဝါ ဩပက္ကမိကာ ဒုက္ခာ တိဗ္ဗာ ခရာ ကဋုကာ ဝေဒနာ ဝေဒယန္တိ, ဧတာဝပရမံ, နယိတော ဘိယျော။ န ခေါ ပနာဟံ ဣမာယ ကဋုကာယ ဒုက္ကရကာရိကာယ အဓိဂစ္ဆာမိ ဥတ္တရိ မနုဿဓမ္မာ အလမရိယဉာဏဒဿနဝိသေသံ။ သိယာ နု ခေါ အညော မဂ္ဂေါ ဗောဓာယာ’တိ? တဿ မယှံ ဘာရဒွါဇ, ဧတဒဟောသိ – ‘အဘိဇာနာမိ ခေါ ပနာဟံ ပိတု သက္ကဿ ကမ္မန္တေ သီတာယ ဇမ္ဗုစ္ဆာယာယ နိသိန္နော ဝိဝိစ္စေဝ ကာမေဟိ ဝိဝိစ္စ အကုသလေဟိ ဓမ္မေဟိ သဝိတက္ကံ သဝိစာရံ ဝိဝေကဇံ ပီတိသုခံ ပဌမံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရိတာ။ သိယာ နု ခေါ ဧသော မဂ္ဂေါ ဗောဓာယာ’တိ? တဿ မယှံ, ဘာရဒွါဇ, သတာနုသာရိ ဝိညာဏံ အဟောသိ – ‘ဧသေဝ မဂ္ဂေါ ဗောဓာယာ’တိ။ တဿ မယှံ, ဘာရဒွါဇ, ဧတဒဟောသိ – ‘ကိံ နု ခေါ အဟံ တဿ သုခဿ ဘာယာမိ ယံ တံ သုခံ အညတြေဝ ကာမေဟိ အညတြ အကုသလေဟိ ဓမ္မေဟီ’တိ? တဿ မယှံ, ဘာရဒွါဇ, ဧတဒဟောသိ – ‘န ခေါ အဟံ တဿ သုခဿ ဘာယာမိ ယံ တံ သုခံ အညတြေဝ ကာမေဟိ အညတြ အကုသလေဟိ ဓမ္မေဟီ’တိ။
မြန်֍ ၄၈၃။ ‘‘တဿ မယှံ, ဘာရဒွါဇ, ဧတဒဟောသိ – ‘န ခေါ တံ သုကရံ သုခံ အဓိဂန္တုံ ဧဝံ အဓိမတ္တကသိမာနံ ပတ္တကာယေန။ ယံနူနာဟံ ဩဠာရိကံ အာဟာရံ အာဟာရေယျံ ဩဒနကုမ္မာသ’န္တိ။ သော ခေါ အဟံ, ဘာရဒွါဇ, ဩဠာရိကံ အာဟာရံ အာဟာရေသိံ ဩဒနကုမ္မာသံ။ တေန ခေါ ပန မံ, ဘာရဒွါဇ, သမယေန ပဉ္စဝဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ ပစ္စုပဋ္ဌိတာ ဟောန္တိ – ‘ယံ ခေါ သမဏော ဂေါတမော ဓမ္မံ အဓိဂမိဿတိ တံ နော အာရောစေဿတီ’တိ။ ယတော ခေါ အဟံ, ဘာရဒွါဇ, ဩဠာရိကံ အာဟာရံ အာဟာရေသိံ ဩဒနကုမ္မာသံ, အထ မေ တေ ပဉ္စဝဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ နိဗ္ဗိဇ္ဇ ပက္ကမိံသု – ‘ဗာဟုလ္လိကော သမဏော ဂေါတမော ပဓာနဝိဗ္ဘန္တော အာဝတ္တော ဗာဟုလ္လာယာ’တိ။
‘‘သော ခေါ အဟံ, ဘာရဒွါဇ, ဩဠာရိကံ အာဟာရံ အာဟာရေတွာ ဗလံ ဂဟေတွာ ဝိဝိစ္စေဝ ကာမေဟိ…ပေ… ပဌမံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟာသိံ။ ဝိတက္ကဝိစာရာနံ ဝူပသမာ အဇ္ဈတ္တံ သမ္ပသာဒနံ စေတသော ဧကောဒိဘာဝံ အဝိတက္ကံ
(မ၊၂၊၄၃၇။)
အဝိစာရံ သမာဓိဇံ ပီတိသုခံ ဒုတိယံ ဈာနံ… တတိယံ ဈာနံ… စတုတ္ထံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟာသိံ။
‘‘သော ဧဝံ သမာဟိတေ စိတ္တေ ပရိသုဒ္ဓေ ပရိယောဒါတေ အနင်္ဂဏေ ဝိဂတူပက္ကိလေသေ မုဒုဘူတေ ကမ္မနိယေ ဌိတေ အာနေဉ္ဇပ္ပတ္တေ ပုဗ္ဗေနိဝါသာနုဿတိဉာဏာယ စိတ္တံ အဘိနိန္နာမေသိံ။ သော အနေကဝိဟိတံ ပုဗ္ဗေနိဝါသံ အနုဿရာမိ, သေယျထိဒံ – ဧကမ္ပိ ဇာတိံ ဒွေပိ ဇာတိယော…ပေ… ဣတိ သာကာရံ သဥဒ္ဒေသံ အနေကဝိဟိတံ ပုဗ္ဗေနိဝါသံ အနုဿရာမိ။ အယံ ခေါ မေ, ဘာရဒွါဇ, ရတ္တိယာ ပဌမေ ယာမေ ပဌမာ ဝိဇ္ဇာ အဓိဂတာ, အဝိဇ္ဇာ ဝိဟတာ, ဝိဇ္ဇာ ဥပ္ပန္နာ၊ တမော ဝိဟတော, အာလောကော ဥပ္ပန္နော၊ ယထာ တံ အပ္ပမတ္တဿ အာတာပိနော ပဟိတတ္တဿ ဝိဟရတော။
မြန်֍ ၄၈၄။ ‘‘သော ဧဝံ သမာဟိတေ စိတ္တေ ပရိသုဒ္ဓေ ပရိယောဒါတေ အနင်္ဂဏေ ဝိဂတူပက္ကိလေသေ မုဒုဘူတေ ကမ္မနိယေ ဌိတေ အာနေဉ္ဇပ္ပတ္တေ သတ္တာနံ စုတူပပါတဉာဏာယ စိတ္တံ အဘိနိန္နာမေသိံ။ သော ဒိဗ္ဗေန စက္ခုနာ ဝိသုဒ္ဓေန အတိက္ကန္တမာနုသကေန သတ္တေ ပဿာမိ စဝမာနေ ဥပပဇ္ဇမာနေ ဟီနေ ပဏီတေ သုဝဏ္ဏေ ဒုဗ္ဗဏ္ဏေ သုဂတေ ဒုဂ္ဂတေ ယထာကမ္မူပဂေ သတ္တေ ပဇာနာမိ…ပေ… အယံ ခေါ မေ, ဘာရဒွါဇ, ရတ္တိယာ မဇ္ဈိမေ ယာမေ ဒုတိယာ ဝိဇ္ဇာ အဓိဂတာ, အဝိဇ္ဇာ ဝိဟတာ, ဝိဇ္ဇာ ဥပ္ပန္နာ၊ တမော ဝိဟတော, အာလောကော ဥပ္ပန္နော၊ ယထာ တံ အပ္ပမတ္တဿ အာတာပိနော ပဟိတတ္တဿ ဝိဟရတော။
‘‘သော ဧဝံ သမာဟိတေ စိတ္တေ ပရိသုဒ္ဓေ ပရိယောဒါတေ အနင်္ဂဏေ ဝိဂတူပက္ကိလေသေ မုဒုဘူတေ ကမ္မနိယေ ဌိတေ အာနေဉ္ဇပ္ပတ္တေ အာသဝါနံ ခယဉာဏာယ စိတ္တံ အဘိနိန္နာမေသိံ။ သော ‘ဣဒံ ဒုက္ခ’န္တိ ယထာဘူတံ အဗ္ဘညာသိံ, ‘အယံ ဒုက္ခသမုဒယော’တိ ယထာဘူတံ အဗ္ဘညာသိံ, ‘အယံ ဒုက္ခနိရောဓော’တိ ယထာဘူတံ အဗ္ဘညာသိံ, ‘အယံ ဒုက္ခနိရောဓဂါမိနီ ပဋိပဒါ’တိ ယထာဘူတံ အဗ္ဘညာသိံ၊ ‘ဣမေ အာသဝါ’တိ ယထာဘူတံ အဗ္ဘညာသိံ, ‘အယံ အာသဝသမုဒယော’တိ ယထာဘူတံ အဗ္ဘညာသိံ, ‘အယံ အာသဝနိရောဓော’တိ ယထာဘူတံ အဗ္ဘညာသိံ, ‘အယံ အာသဝနိရောဓဂါမိနီ ပဋိပဒါ’တိ ယထာဘူတံ အဗ္ဘညာသိံ။ တဿ မေ ဧဝံ ဇာနတော ဧဝံ ပဿတော ကာမာသဝါပိ စိတ္တံ ဝိမုစ္စိတ္ထ, ဘဝါသဝါပိ စိတ္တံ ဝိမုစ္စိတ္ထ,
(မ၊၂၊၄၃၈။)
အဝိဇ္ဇာသဝါပိ စိတ္တံ ဝိမုစ္စိတ္ထ။ ဝိမုတ္တသ္မိံ ဝိမုတ္တမိတိ ဉာဏံ အဟောသိ။ ‘ခီဏာ ဇာတိ, ဝုသိတံ ဗြဟ္မစရိယံ, ကတံ ကရဏီယံ, နာပရံ ဣတ္ထတ္တာယာ’တိ အဗ္ဘညာသိံ။ အယံ ခေါ မေ, ဘာရဒွါဇ, ရတ္တိယာ ပစ္ဆိမေ ယာမေ တတိယာ ဝိဇ္ဇာ အဓိဂတာ, အဝိဇ္ဇာ ဝိဟတာ, ဝိဇ္ဇာ ဥပ္ပန္နာ၊ တမော ဝိဟတော, အာလောကော ဥပ္ပန္နော၊ ယထာ တံ အပ္ပမတ္တဿ အာတာပိနော ပဟိတတ္တဿ ဝိဟရတော’’တိ။
မြန်֍ ၄၈၅။ ဧဝံ ဝုတ္တေ, သင်္ဂါရဝေါ မာဏဝေါ ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘အဋ္ဌိတဝတံ [အဋ္ဌိတ ဝတ (သီ။ သျာ။ ကံ။ ပီ။)] ဘောတော ဂေါတမဿ ပဓာနံ အဟောသိ, သပ္ပုရိသဝတံ [သပ္ပုရိသ ဝတ (သီ။ သျာ။ ကံ။ ပီ။)] ဘောတော ဂေါတမဿ ပဓာနံ အဟောသိ၊ ယထာ တံ အရဟတော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဿ။ ကိံ နု ခေါ, ဘော ဂေါတမ, အတ္ထိ ဒေဝါ’’တိ [အဓိဒေဝါတိ (က။) ဧဝံ သဗ္ဗေသု ‘အတ္ထိ ဒေဝါ’တိပဒေသု]? ‘‘ဌာနသော မေတံ [ခေါ ပနေတံ (သျာ။ ကံ။ က။)], ဘာရဒွါဇ, ဝိဒိတံ ယဒိဒံ – အဓိဒေဝါ’’တိ [အတ္ထိ ဒေဝါတိ (သီ။ သျာ။ ကံ။ ပီ။), အတိဒေဝါတိ (?) ဧဝံ သဗ္ဗေသု ‘အဓိဒေဝါ’တိပဒေသု]။ ‘‘ကိံ နု ခေါ, ဘော ဂေါတမ, ‘အတ္ထိ ဒေဝါ’တိ ပုဋ္ဌော သမာနော ‘ဌာနသော မေတံ, ဘာရဒွါဇ, ဝိဒိတံ ယဒိဒံ အဓိဒေဝါ’တိ ဝဒေသိ။ နနု, ဘော ဂေါတမ, ဧဝံ သန္တေ တုစ္ဆာ မုသာ ဟောတီ’’တိ? ‘‘‘အတ္ထိ ဒေဝါ’တိ, ဘာရဒွါဇ, ပုဋ္ဌော သမာနော ‘အတ္ထိ ဒေဝါ’တိ ယော ဝဒေယျ, ‘ဌာနသော မေ ဝိဒိတာ’တိ [ဌာနသော ဝိဒိတာ မေ ဝိဒိတာတိ (သီ။ သျာ။ ကံ။ ပီ။), ဌာနသော မေ ဝိဒိတာ အတိဒေဝါတိ (?)] ယော ဝဒေယျ၊ အထ ခွေတ္ထ ဝိညုနာ ပုရိသေန ဧကံသေန နိဋ္ဌံ ဂန္တဗ္ဗံ [ဂန္တုံ (က။), ဂန္တုံ ဝါ (သျာ။ ကံ။)] ယဒိဒံ – ‘အတ္ထိ ဒေဝါ’’’တိ။ ‘‘ကိဿ ပန မေ ဘဝံ ဂေါတမော အာဒိကေနေဝ န ဗျာကာသီ’’တိ [ဂေါတမော အာဒိကေနေဝ ဗျာကာသီတိ (က။), ဂေါတမော အတ္ထိ ဒေဝါတိ န ဗျာကာသီတိ (?)]? ‘‘ဥစ္စေန သမ္မတံ ခေါ ဧတံ, ဘာရဒွါဇ, လောကသ္မိံ ယဒိဒံ – ‘အတ္ထိ ဒေဝါ’’’တိ။
မြန်֍ ၄၈၆။ ဧဝံ ဝုတ္တေ, သင်္ဂါရဝေါ မာဏဝေါ ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘အဘိက္ကန္တံ, ဘော ဂေါတမ, အဘိက္ကန္တံ, ဘော ဂေါတမ! သေယျထာပိ, ဘော ဂေါတမ, နိက္ကုဇ္ဇိတံ ဝါ ဥက္ကုဇ္ဇေယျ, ပဋိစ္ဆန္နံ ဝါ ဝိဝရေယျ, မူဠှဿ ဝါ မဂ္ဂံ အာစိက္ခေယျ, အန္ဓကာရေ ဝါ တေလပဇ္ဇောတံ ဓာရေယျ – စက္ခုမန္တော ရူပါနိ ဒက္ခန္တီတိ – ဧဝမေဝံ ဘောတာ ဂေါတမေန အနေကပရိယာယေန ဓမ္မော ပကာသိတော။
(မ၊၂၊၄၃၉။)
ဧသာဟံ ဘဝန္တံ ဂေါတမံ သရဏံ ဂစ္ဆာမိ ဓမ္မဉ္စ ဘိက္ခုသံဃဉ္စ။ ဥပါသကံ မံ ဘဝံ ဂေါတမော ဓာရေတု အဇ္ဇတဂ္ဂေ ပါဏုပေတံ သရဏံ ဂတ’’န္တိ။
သင်္ဂါရဝသုတ္တံ နိဋ္ဌိတံ ဒသမံ။
ဗြာဟ္မဏဝဂ္ဂေါ နိဋ္ဌိတော ပဉ္စမော။
တဿုဒ္ဒါနံ –
ဗြဟ္မာယု သေလဿလာယနော, ဃောဋမုခေါ စ ဗြာဟ္မဏော၊
စင်္ကီ ဧသု ဓနဉ္ဇာနိ, ဝါသေဋ္ဌော သုဘဂါရဝေါတိ။
ဣဒံ ဝဂ္ဂါနမုဒ္ဒါနံ –
ဝဂ္ဂေါ ဂဟပတိ ဘိက္ခု, ပရိဗ္ဗာဇကနာမကော၊
ရာဇဝဂ္ဂေါ ဗြာဟ္မဏောတိ, ပဉ္စ မဇ္ဈိမအာဂမေ။
မဇ္ဈိမပဏ္ဏာသကံ သမတ္တံ။