ဒီဃနိကာယော
ပါထိကဝဂ္ဂပါဠိ
နမော တဿ ဘဂဝတော အရဟတော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဿ
၁။ ပါထိကသုတ္တံ
သုနက္ခတ္တဝတ္ထု
မြန်֍ ဋ္ဌ ၁။ ဧဝံ မေ သုတံ – ဧကံ သမယံ ဘဂဝါ မလ္လေသု ဝိဟရတိ အနုပိယံ နာမ [အနုပ္ပိယံ နာမ (သျာ။)] မလ္လာနံ နိဂမော။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ပုဗ္ဗဏှသမယံ နိဝါသေတွာ ပတ္တစီဝရမာဒါယ အနုပိယံ ပိဏ္ဍာယ ပါဝိသိ။ အထ ခေါ ဘဂဝတော ဧတဒဟောသိ – ‘‘အတိပ္ပဂေါ ခေါ တာဝ အနုပိယာယံ [အနုပိယံ (က။)] ပိဏ္ဍာယ စရိတုံ။ ယံနူနာဟံ ယေန ဘဂ္ဂဝဂေါတ္တဿ ပရိဗ္ဗာဇကဿ အာရာမော, ယေန ဘဂ္ဂဝဂေါတ္တော ပရိဗ္ဗာဇကော တေနုပသင်္ကမေယျ’’န္တိ။
မြန်֍ ဋ္ဌ ၂။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ယေန ဘဂ္ဂဝဂေါတ္တဿ ပရိဗ္ဗာဇကဿ အာရာမော, ယေန ဘဂ္ဂဝဂေါတ္တော ပရိဗ္ဗာဇကော တေနုပသင်္ကမိ။ အထ ခေါ ဘဂ္ဂဝဂေါတ္တော ပရိဗ္ဗာဇကော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ဧတု ခေါ, ဘန္တေ, ဘဂဝါ။ သွာဂတံ, ဘန္တေ, ဘဂဝတော။ စိရဿံ ခေါ, ဘန္တေ, ဘဂဝါ ဣမံ ပရိယာယမကာသိ ယဒိဒံ ဣဓာဂမနာယ။ နိသီဒတု, ဘန္တေ, ဘဂဝါ, ဣဒမာသနံ ပညတ္တ’’န္တိ။ နိသီဒိ ဘဂဝါ ပညတ္တေ အာသနေ။ ဘဂ္ဂဝဂေါတ္တောပိ ခေါ ပရိဗ္ဗာဇကော အညတရံ နီစံ အာသနံ ဂဟေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ ဘဂ္ဂဝဂေါတ္တော ပရိဗ္ဗာဇကော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ပုရိမာနိ, ဘန္တေ,
ဒိဝသာနိ ပုရိမတရာနိ သုနက္ခတ္တော လိစ္ဆဝိပုတ္တော ယေနာဟံ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ မံ ဧတဒဝေါစ – ‘ပစ္စက္ခာတော ဒါနိ မယာ, ဘဂ္ဂဝ, ဘဂဝါ။ န ဒါနာဟံ ဘဂဝန္တံ ဥဒ္ဒိဿ ဝိဟရာမီ’တိ။ ကစ္စေတံ, ဘန္တေ, တထေဝ, ယထာ သုနက္ခတ္တော လိစ္ဆဝိပုတ္တော အဝစာ’’တိ? ‘‘တထေဝ ခေါ ဧတံ, ဘဂ္ဂဝ, ယထာ သုနက္ခတ္တော လိစ္ဆဝိပုတ္တော အဝစ’’။
မြန်֍ ဋ္ဌ ၃။ ပုရိမာနိ, ဘဂ္ဂဝ, ဒိဝသာနိ ပုရိမတရာနိ သုနက္ခတ္တော လိစ္ဆဝိပုတ္တော ယေနာဟံ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ မံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ, ဘဂ္ဂဝ, သုနက္ခတ္တော လိစ္ဆဝိပုတ္တော မံ ဧတဒဝေါစ – ‘ပစ္စက္ခာမိ ဒါနာဟံ, ဘန္တေ, ဘဂဝန္တံ။ န ဒါနာဟံ, ဘန္တေ, ဘဂဝန္တံ ဥဒ္ဒိဿ ဝိဟရိဿာမီ’တိ။ ‘ဧဝံ ဝုတ္တေ, အဟံ, ဘဂ္ဂဝ, သုနက္ခတ္တံ လိစ္ဆဝိပုတ္တံ ဧတဒဝေါစံ – ‘အပိ နု တာဟံ, သုနက္ခတ္တ, ဧဝံ အဝစံ, ဧဟိ တွံ, သုနက္ခတ္တ, မမံ ဥဒ္ဒိဿ ဝိဟရာဟီ’တိ? ‘နော ဟေတံ, ဘန္တေ’။ ‘တွံ ဝါ ပန မံ ဧဝံ အဝစ – အဟံ, ဘန္တေ, ဘဂဝန္တံ ဥဒ္ဒိဿ ဝိဟရိဿာမီ’တိ? ‘နော ဟေတံ, ဘန္တေ’။ ‘ဣတိ ကိရ, သုနက္ခတ္တ, နေဝါဟံ တံ ဝဒါမိ – ဧဟိ တွံ, သုနက္ခတ္တ, မမံ ဥဒ္ဒိဿ ဝိဟရာဟီတိ။ နပိ ကိရ မံ တွံ ဝဒေသိ – အဟံ, ဘန္တေ, ဘဂဝန္တံ ဥဒ္ဒိဿ ဝိဟရိဿာမီတိ။ ဧဝံ သန္တေ, မောဃပုရိသ, ကော သန္တော ကံ ပစ္စာစိက္ခသိ? ပဿ, မောဃပုရိသ, ယာဝဉ္စ [ယာဝ စ (က။)] တေ ဣဒံ အပရဒ္ဓ’န္တိ။
မြန်֍ ဋ္ဌ ၄။ ‘န ဟိ ပန မေ, ဘန္တေ, ဘဂဝါ ဥတ္တရိမနုဿဓမ္မာ ဣဒ္ဓိပါဋိဟာရိယံ ကရောတီ’တိ။ ‘အပိ နု တာဟံ, သုနက္ခတ္တ, ဧဝံ အဝစံ – ဧဟိ တွံ, သုနက္ခတ္တ, မမံ ဥဒ္ဒိဿ ဝိဟရာဟိ, အဟံ တေ ဥတ္တရိမနုဿဓမ္မာ ဣဒ္ဓိပါဋိဟာရိယံ ကရိဿာမီ’တိ? ‘နော ဟေတံ, ဘန္တေ’။ ‘တွံ ဝါ ပန မံ ဧဝံ အဝစ – အဟံ, ဘန္တေ, ဘဂဝန္တံ ဥဒ္ဒိဿ ဝိဟရိဿာမိ, ဘဂဝါ မေ ဥတ္တရိမနုဿဓမ္မာ ဣဒ္ဓိပါဋိဟာရိယံ ကရိဿတီ’တိ? ‘နော ဟေတံ, ဘန္တေ’။ ‘ဣတိ ကိရ, သုနက္ခတ္တ, နေဝါဟံ တံ ဝဒါမိ – ဧဟိ တွံ, သုနက္ခတ္တ, မမံ ဥဒ္ဒိဿ ဝိဟရာဟိ, အဟံ တေ ဥတ္တရိမနုဿဓမ္မာ ဣဒ္ဓိပါဋိဟာရိယံ ကရိဿာမီ’တိ၊ နပိ ကိရ မံ တွံ ဝဒေသိ – အဟံ, ဘန္တေ, ဘဂဝန္တံ ဥဒ္ဒိဿ ဝိဟရိဿာမိ, ဘဂဝါ မေ ဥတ္တရိမနုဿဓမ္မာ ဣဒ္ဓိပါဋိဟာရိယံ ကရိဿတီ’တိ။ ဧဝံ သန္တေ, မောဃပုရိသ, ကော သန္တော ကံ ပစ္စာစိက္ခသိ? တံ ကိံ မညသိ, သုနက္ခတ္တ, ကတေ ဝါ ဥတ္တရိမနုဿဓမ္မာ ဣဒ္ဓိပါဋိဟာရိယေ အကတေ ဝါ
ဥတ္တရိ မနုဿဓမ္မာ ဣဒ္ဓိပါဋိဟာရိယေ ယဿတ္ထာယ မယာ ဓမ္မော ဒေသိတော သော နိယျာတိ တက္ကရဿ သမ္မာ ဒုက္ခက္ခယာယာ’တိ? ‘ကတေ ဝါ, ဘန္တေ, ဥတ္တရိမနုဿဓမ္မာ ဣဒ္ဓိပါဋိဟာရိယေ အကတေ ဝါ ဥတ္တရိမနုဿဓမ္မာ ဣဒ္ဓိပါဋိဟာရိယေ ယဿတ္ထာယ ဘဂဝတာ ဓမ္မော ဒေသိတော သော နိယျာတိ တက္ကရဿ သမ္မာ ဒုက္ခက္ခယာယာ’တိ။ ‘ဣတိ ကိရ, သုနက္ခတ္တ, ကတေ ဝါ ဥတ္တရိမနုဿဓမ္မာ ဣဒ္ဓိပါဋိဟာရိယေ, အကတေ ဝါ ဥတ္တရိမနုဿဓမ္မာ ဣဒ္ဓိပါဋိဟာရိယေ, ယဿတ္ထာယ မယာ ဓမ္မော ဒေသိတော, သော နိယျာတိ တက္ကရဿ သမ္မာ ဒုက္ခက္ခယာယ။ တတြ, သုနက္ခတ္တ, ကိံ ဥတ္တရိမနုဿဓမ္မာ ဣဒ္ဓိပါဋိဟာရိယံ ကတံ ကရိဿတိ? ပဿ, မောဃပုရိသ, ယာဝဉ္စ တေ ဣဒံ အပရဒ္ဓ’န္တိ။
မြန်֍ ဋ္ဌ ၅။ ‘န ဟိ ပန မေ, ဘန္တေ, ဘဂဝါ အဂ္ဂညံ ပညပေတီ’တိ [ပညာပေတီတိ (ပီ။)]? ‘အပိ နု တာဟံ, သုနက္ခတ္တ, ဧဝံ အဝစံ – ဧဟိ တွံ, သုနက္ခတ္တ, မမံ ဥဒ္ဒိဿ ဝိဟရာဟိ, အဟံ တေ အဂ္ဂညံ ပညပေဿာမီ’တိ? ‘နော ဟေတံ, ဘန္တေ’။ ‘တွံ ဝါ ပန မံ ဧဝံ အဝစ – အဟံ, ဘန္တေ, ဘဂဝန္တံ ဥဒ္ဒိဿ ဝိဟရိဿာမိ, ဘဂဝါ မေ အဂ္ဂညံ ပညပေဿတီ’တိ? ‘နော ဟေတံ, ဘန္တေ’။ ‘ဣတိ ကိရ, သုနက္ခတ္တ, နေဝါဟံ တံ ဝဒါမိ – ဧဟိ တွံ, သုနက္ခတ္တ, မမံ ဥဒ္ဒိဿ ဝိဟရာဟိ, အဟံ တေ အဂ္ဂညံ ပညပေဿာမီတိ။ နပိ ကိရ မံ တွံ ဝဒေသိ – အဟံ, ဘန္တေ, ဘဂဝန္တံ ဥဒ္ဒိဿ ဝိဟရိဿာမိ, ဘဂဝါ မေ အဂ္ဂညံ ပညပေဿတီ’တိ။ ဧဝံ သန္တေ, မောဃပုရိသ, ကော သန္တော ကံ ပစ္စာစိက္ခသိ? တံ ကိံ မညသိ, သုနက္ခတ္တ, ပညတ္တေ ဝါ အဂ္ဂညေ, အပညတ္တေ ဝါ အဂ္ဂညေ, ယဿတ္ထာယ မယာ ဓမ္မော ဒေသိတော, သော နိယျာတိ တက္ကရဿ သမ္မာ ဒုက္ခက္ခယာယာ’တိ? ‘ပညတ္တေ ဝါ, ဘန္တေ, အဂ္ဂညေ, အပညတ္တေ ဝါ အဂ္ဂညေ, ယဿတ္ထာယ ဘဂဝတာ ဓမ္မော ဒေသိတော, သော နိယျာတိ တက္ကရဿ သမ္မာ ဒုက္ခက္ခယာယာ’တိ။ ‘ဣတိ ကိရ, သုနက္ခတ္တ, ပညတ္တေ ဝါ အဂ္ဂညေ, အပညတ္တေ ဝါ အဂ္ဂညေ, ယဿတ္ထာယ မယာ ဓမ္မော ဒေသိတော, သော နိယျာတိ တက္ကရဿ သမ္မာ ဒုက္ခက္ခယာယ။ တတြ, သုနက္ခတ္တ, ကိံ အဂ္ဂညံ ပညတ္တံ ကရိဿတိ? ပဿ, မောဃပုရိသ, ယာဝဉ္စ တေ ဣဒံ အပရဒ္ဓံ’။
မြန်֍ ဋ္ဌ ၆။ ‘အနေကပရိယာယေန ခေါ တေ, သုနက္ခတ္တ, မမ ဝဏ္ဏော ဘာသိတော ဝဇ္ဇိဂါမေ – ဣတိပိ သော ဘဂဝါ အရဟံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ ဝိဇ္ဇာစရဏသမ္ပန္နော
သုဂတော လောကဝိဒူ အနုတ္တရော ပုရိသဒမ္မသာရထိ သတ္ထာ ဒေဝမနုဿာနံ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါတိ။ ဣတိ ခေါ တေ, သုနက္ခတ္တ, အနေကပရိယာယေန မမ ဝဏ္ဏော ဘာသိတော ဝဇ္ဇိဂါမေ။
‘အနေကပရိယာယေန ခေါ တေ, သုနက္ခတ္တ, ဓမ္မဿ ဝဏ္ဏော ဘာသိတော ဝဇ္ဇိဂါမေ – သွာက္ခာတော ဘဂဝတာ ဓမ္မော သန္ဒိဋ္ဌိကော အကာလိကော ဧဟိပဿိကော ဩပနေယျိကော ပစ္စတ္တံ ဝေဒိတဗ္ဗော ဝိညူဟီတိ။ ဣတိ ခေါ တေ, သုနက္ခတ္တ, အနေကပရိယာယေန ဓမ္မဿ ဝဏ္ဏော ဘာသိတော ဝဇ္ဇိဂါမေ။
‘အနေကပရိယာယေန ခေါ တေ, သုနက္ခတ္တ, သံဃဿ ဝဏ္ဏော ဘာသိတော ဝဇ္ဇိဂါမေ – သုပ္ပဋိပန္နော ဘဂဝတော သာဝကသံဃော, ဥဇုပ္ပဋိပန္နော ဘဂဝတော သာဝကသံဃော, ဉာယပ္ပဋိပန္နော ဘဂဝတော သာဝကသံဃော, သာမီစိပ္ပဋိပန္နော ဘဂဝတော သာဝကသံဃော, ယဒိဒံ စတ္တာရိ ပုရိသယုဂါနိ အဋ္ဌ ပုရိသပုဂ္ဂလာ, ဧသ ဘဂဝတော သာဝကသံဃော, အာဟုနေယျော ပါဟုနေယျော ဒက္ခိဏေယျော အဉ္ဇလိကရဏီယော အနုတ္တရံ ပုညက္ခေတ္တံ လောကဿာတိ။ ဣတိ ခေါ တေ, သုနက္ခတ္တ, အနေကပရိယာယေန သံဃဿ ဝဏ္ဏော ဘာသိတော ဝဇ္ဇိဂါမေ။
‘အာရောစယာမိ ခေါ တေ, သုနက္ခတ္တ, ပဋိဝေဒယာမိ ခေါ တေ, သုနက္ခတ္တ။ ဘဝိဿန္တိ ခေါ တေ, သုနက္ခတ္တ, ဝတ္တာရော, နော ဝိသဟိ သုနက္ခတ္တော လိစ္ဆဝိပုတ္တော သမဏေ ဂေါတမေ ဗြဟ္မစရိယံ စရိတုံ, သော အဝိသဟန္တော သိက္ခံ ပစ္စက္ခာယ ဟီနာယာဝတ္တောတိ။ ဣတိ ခေါ တေ, သုနက္ခတ္တ, ဘဝိဿန္တိ ဝတ္တာရော’တိ။
ဧဝံ ပိ ခေါ, ဘဂ္ဂဝ, သုနက္ခတ္တော လိစ္ဆဝိပုတ္တော မယာ ဝုစ္စမာနော အပက္ကမေဝ ဣမသ္မာ ဓမ္မဝိနယာ, ယထာ တံ အာပါယိကော နေရယိကော။
ကောရက္ခတ္တိယဝတ္ထု
မြန်֍ ဋ္ဌ ၇။ ‘‘ဧကမိဒါဟံ, ဘဂ္ဂဝ, သမယံ ထူလူသု [ဗုမူသု (သီ။ ပီ။)] ဝိဟရာမိ ဥတ္တရကာ နာမ ထူလူနံ နိဂမော။ အထ ခွါဟံ, ဘဂ္ဂဝ, ပုဗ္ဗဏှသမယံ နိဝါသေတွာ ပတ္တစီဝရမာဒါယ သုနက္ခတ္တေန လိစ္ဆဝိပုတ္တေန ပစ္ဆာသမဏေန ဥတ္တရကံ ပိဏ္ဍာယ ပါဝိသိံ။ တေန ခေါ ပန သမယေန အစေလော ကောရက္ခတ္တိယော ကုက္ကုရဝတိကော စတုက္ကုဏ္ဍိကော [စတုကုဏ္ဍိကော (သီ။ ပီ။) စတုကောဏ္ဍိကော (သျာ။ က။)] ဆမာနိကိဏ္ဏံ ဘက္ခသံ မုခေနေဝ ခါဒတိ, မုခေနေဝ ဘုဉ္ဇတိ။ အဒ္ဒသာ ခေါ, ဘဂ္ဂဝ, သုနက္ခတ္တော လိစ္ဆဝိပုတ္တော အစေလံ ကောရက္ခတ္တိယံ
ကုက္ကုရဝတိကံ စတုက္ကုဏ္ဍိကံ ဆမာနိကိဏ္ဏံ ဘက္ခသံ မုခေနေဝ ခါဒန္တံ မုခေနေဝ ဘုဉ္ဇန္တံ။ ဒိသွာနဿ ဧတဒဟောသိ – ‘သာဓုရူပေါ ဝတ, ဘော, အယံ [အရဟံ (သီ။ သျာ။ ပီ။)] သမဏော စတုက္ကုဏ္ဍိကော ဆမာနိကိဏ္ဏံ ဘက္ခသံ မုခေနေဝ ခါဒတိ, မုခေနေဝ ဘုဉ္ဇတီ’တိ။
‘‘အထ ခွါဟံ, ဘဂ္ဂဝ, သုနက္ခတ္တဿ လိစ္ဆဝိပုတ္တဿ စေတသာ စေတောပရိဝိတက္ကမညာယ သုနက္ခတ္တံ လိစ္ဆဝိပုတ္တံ ဧတဒဝေါစံ – ‘တွမ္ပိ နာမ, မောဃပုရိသ, သမဏော သကျပုတ္တိယော [မောဃပုရိသ သကျပုတ္တိယော (သီ။ သျာ။ ပီ။)] ပဋိဇာနိဿသီ’တိ! ‘ကိံ ပန မံ, ဘန္တေ, ဘဂဝါ ဧဝမာဟ – ‘တွမ္ပိ နာမ, မောဃပုရိသ, သမဏော သကျပုတ္တိယော [မောဃပုရိသ သကျပုတ္တိယော (သီ။ သျာ။ ပီ။)] ပဋိဇာနိဿသီ’တိ? ‘နနု တေ, သုနက္ခတ္တ, ဣမံ အစေလံ ကောရက္ခတ္တိယံ ကုက္ကုရဝတိကံ စတုက္ကုဏ္ဍိကံ ဆမာနိကိဏ္ဏံ ဘက္ခသံ မုခေနေဝ ခါဒန္တံ မုခေနေဝ ဘုဉ္ဇန္တံ ဒိသွာန ဧတဒဟောသိ – သာဓုရူပေါ ဝတ, ဘော, အယံ သမဏော စတုက္ကုဏ္ဍိကော ဆမာနိကိဏ္ဏံ ဘက္ခသံ မုခေနေဝ ခါဒတိ, မုခေနေဝ ဘုဉ္ဇတီ’တိ? ‘ဧဝံ, ဘန္တေ။ ကိံ ပန, ဘန္တေ, ဘဂဝါ အရဟတ္တဿ မစ္ဆရာယတီ’တိ? ‘န ခေါ အဟံ, မောဃပုရိသ, အရဟတ္တဿ မစ္ဆရာယာမိ။ အပိ စ, တုယှေဝေတံ ပါပကံ ဒိဋ္ဌိဂတံ ဥပ္ပန္နံ, တံ ပဇဟ။ မာ တေ အဟောသိ ဒီဃရတ္တံ အဟိတာယ ဒုက္ခာယ။ ယံ ခေါ ပနေတံ, သုနက္ခတ္တ, မညသိ အစေလံ ကောရက္ခတ္တိယံ – သာဓုရူပေါ အယံ သမဏောတိ [မညသိ ‘‘အစေလော ကောရခတ္တိယော သာဓုရူပေါ အရဟံ သမဏောတိ’’ (သျာ။)]။ သော သတ္တမံ ဒိဝသံ အလသကေန ကာလင်္ကရိဿတိ။ ကာလင်္ကတော [ကာလကတော (သီ။ သျာ။ ပီ။)] စ ကာလကဉ္စိကာ [ကာလကဉ္ဇာ (သီ။ ပီ။), ကာလကဉ္ဇိကာ (သျာ။)] နာမ အသုရာ သဗ္ဗနိဟီနော အသုရကာယော, တတြ ဥပပဇ္ဇိဿတိ။ ကာလင်္ကတဉ္စ နံ ဗီရဏတ္ထမ္ဗကေ သုသာနေ ဆဍ္ဍေဿန္တိ။ အာကင်္ခမာနော စ တွံ, သုနက္ခတ္တ, အစေလံ ကောရက္ခတ္တိယံ ဥပသင်္ကမိတွာ ပုစ္ဆေယျာသိ – ဇာနာသိ, အာဝုသော ကောရက္ခတ္တိယ [အစေလ ကောရခတ္တိယ (က။)], အတ္တနော ဂတိန္တိ? ဌာနံ ခေါ ပနေတံ, သုနက္ခတ္တ, ဝိဇ္ဇတိ ယံ တေ အစေလော ကောရက္ခတ္တိယော ဗျာကရိဿတိ – ဇာနာမိ, အာဝုသော သုနက္ခတ္တ, အတ္တနော ဂတိံ၊ ကာလကဉ္စိကာ နာမ အသုရာ သဗ္ဗနိဟီနော အသုရကာယော, တတြာမှိ ဥပပန္နောတိ။
‘‘အထ ခေါ, ဘဂ္ဂဝ, သုနက္ခတ္တော လိစ္ဆဝိပုတ္တော ယေန အစေလော ကောရက္ခတ္တိယော တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ အစေလံ ကောရက္ခတ္တိယံ
ဧတဒဝေါစ – ‘ဗျာကတော ခေါသိ, အာဝုသော ကောရက္ခတ္တိယ, သမဏေန ဂေါတမေန – အစေလော ကောရက္ခတ္တိယော သတ္တမံ ဒိဝသံ အလသကေန ကာလင်္ကရိဿတိ။ ကာလင်္ကတော စ ကာလကဉ္စိကာ နာမ အသုရာ သဗ္ဗနိဟီနော အသုရကာယော, တတြ ဥပပဇ္ဇိဿတိ။ ကာလင်္ကတဉ္စ နံ ဗီရဏတ္ထမ္ဗကေ သုသာနေ ဆဍ္ဍေဿန္တီ’တိ။ ယေန တွံ, အာဝုသော ကောရက္ခတ္တိယ, မတ္တံ မတ္တဉ္စ ဘတ္တံ ဘုဉ္ဇေယျာသိ, မတ္တံ မတ္တဉ္စ ပါနီယံ ပိဝေယျာသိ။ ယထာ သမဏဿ ဂေါတမဿ မိစ္ဆာ အဿ ဝစန’န္တိ။
မြန်֍ ဋ္ဌ ၈။ ‘‘အထ ခေါ, ဘဂ္ဂဝ, သုနက္ခတ္တော လိစ္ဆဝိပုတ္တော ဧကဒွီဟိကာယ သတ္တရတ္တိန္ဒိဝါနိ ဂဏေသိ, ယထာ တံ တထာဂတဿ အသဒ္ဒဟမာနော။ အထ ခေါ, ဘဂ္ဂဝ, အစေလော ကောရက္ခတ္တိယော သတ္တမံ ဒိဝသံ အလသကေန ကာလမကာသိ။ ကာလင်္ကတော စ ကာလကဉ္စိကာ နာမ အသုရာ သဗ္ဗနိဟီနော အသုရကာယော, တတြ ဥပပဇ္ဇိ။ ကာလင်္ကတဉ္စ နံ ဗီရဏတ္ထမ္ဗကေ သုသာနေ ဆဍ္ဍေသုံ။
မြန်֍ ဋ္ဌ ၉။ ‘‘အဿောသိ ခေါ, ဘဂ္ဂဝ, သုနက္ခတ္တော လိစ္ဆဝိပုတ္တော – ‘အစေလော ကိရ ကောရက္ခတ္တိယော အလသကေန ကာလင်္ကတော ဗီရဏတ္ထမ္ဗကေ သုသာနေ ဆဍ္ဍိတော’တိ။ အထ ခေါ, ဘဂ္ဂဝ, သုနက္ခတ္တော လိစ္ဆဝိပုတ္တော ယေန ဗီရဏတ္ထမ္ဗကံ သုသာနံ, ယေန အစေလော ကောရက္ခတ္တိယော တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ အစေလံ ကောရက္ခတ္တိယံ တိက္ခတ္တုံ ပါဏိနာ အာကောဋေသိ – ‘ဇာနာသိ, အာဝုသော ကောရက္ခတ္တိယ, အတ္တနော ဂတိ’န္တိ? အထ ခေါ, ဘဂ္ဂဝ, အစေလော ကောရက္ခတ္တိယော ပါဏိနာ ပိဋ္ဌိံ ပရိပုဉ္ဆန္တော ဝုဋ္ဌာသိ။ ‘ဇာနာမိ, အာဝုသော သုနက္ခတ္တ, အတ္တနော ဂတိံ။ ကာလကဉ္စိကာ နာမ အသုရာ သဗ္ဗနိဟီနော အသုရကာယော, တတြာမှိ ဥပပန္နော’တိ ဝတွာ တတ္ထေဝ ဥတ္တာနော ပပတိ [ပရိပတိ (သျာ။ က။)]။
မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၀။ ‘‘အထ ခေါ, ဘဂ္ဂဝ, သုနက္ခတ္တော လိစ္ဆဝိပုတ္တော ယေနာဟံ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ မံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နံ ခေါ အဟံ, ဘဂ္ဂဝ, သုနက္ခတ္တံ လိစ္ဆဝိပုတ္တံ ဧတဒဝေါစံ – ‘တံ ကိံ မညသိ, သုနက္ခတ္တ, ယထေဝ တေ အဟံ အစေလံ ကောရက္ခတ္တိယံ အာရဗ္ဘ ဗျာကာသိံ, တထေဝ တံ ဝိပါကံ, အညထာ ဝါ’တိ? ‘ယထေဝ မေ, ဘန္တေ, ဘဂဝါ အစေလံ ကောရက္ခတ္တိယံ အာရဗ္ဘ ဗျာကာသိ, တထေဝ တံ ဝိပါကံ, နော အညထာ’တိ။
‘တံ ကိံ မညသိ, သုနက္ခတ္တ, ယဒိ ဧဝံ သန္တေ ကတံ ဝါ ဟောတိ ဥတ္တရိမနုဿဓမ္မာ ဣဒ္ဓိပါဋိဟာရိယံ, အကတံ ဝါတိ? ‘အဒ္ဓါ ခေါ, ဘန္တေ, ဧဝံ သန္တေ ကတံ ဟောတိ ဥတ္တရိမနုဿဓမ္မာ ဣဒ္ဓိပါဋိဟာရိယံ, နော အကတ’န္တိ။ ‘ဧဝမ္ပိ ခေါ မံ တွံ, မောဃပုရိသ, ဥတ္တရိမနုဿဓမ္မာ ဣဒ္ဓိပါဋိဟာရိယံ ကရောန္တံ ဧဝံ ဝဒေသိ – န ဟိ ပန မေ, ဘန္တေ, ဘဂဝါ ဥတ္တရိမနုဿဓမ္မာ ဣဒ္ဓိပါဋိဟာရိယံ ကရောတီတိ။ ပဿ, မောဃပုရိသ, ယာဝဉ္စ တေ ဣဒံ အပရဒ္ဓ’န္တိ။ ‘‘ဧဝမ္ပိ ခေါ, ဘဂ္ဂဝ, သုနက္ခတ္တော လိစ္ဆဝိပုတ္တော မယာ ဝုစ္စမာနော အပက္ကမေဝ ဣမသ္မာ ဓမ္မဝိနယာ, ယထာ တံ အာပါယိကော နေရယိကော။
အစေလကဠာရမဋ္ဋကဝတ္ထု
မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၁။ ‘‘ဧကမိဒါဟံ, ဘဂ္ဂဝ, သမယံ ဝေသာလိယံ ဝိဟရာမိ မဟာဝနေ ကူဋာဂါရသာလာယံ။ တေန ခေါ ပန သမယေန အစေလော ကဠာရမဋ္ဋကော ဝေသာလိယံ ပဋိဝသတိ လာဘဂ္ဂပ္ပတ္တော စေဝ ယသဂ္ဂပ္ပတ္တော စ ဝဇ္ဇိဂါမေ။ တဿ သတ္တဝတပဒါနိ [သတ္တဝတ္တပဒါနိ (သျာ။ ပီ။)] သမတ္တာနိ သမာဒိန္နာနိ ဟောန္တိ – ‘ယာဝဇီဝံ အစေလကော အဿံ, န ဝတ္ထံ ပရိဒဟေယျံ, ယာဝဇီဝံ ဗြဟ္မစာရီ အဿံ, န မေထုနံ ဓမ္မံ ပဋိသေဝေယျံ, ယာဝဇီဝံ သုရာမံသေနေဝ ယာပေယျံ, န ဩဒနကုမ္မာသံ ဘုဉ္ဇေယျံ။ ပုရတ္ထိမေန ဝေသာလိံ ဥဒေနံ နာမ စေတိယံ, တံ နာတိက္ကမေယျံ, ဒက္ခိဏေန ဝေသာလိံ ဂေါတမကံ နာမ စေတိယံ, တံ နာတိက္ကမေယျံ, ပစ္ဆိမေန ဝေသာလိံ သတ္တမ္ဗံ နာမ စေတိယံ, တံ နာတိက္ကမေယျံ, ဥတ္တရေန ဝေသာလိံ ဗဟုပုတ္တံ နာမ [ဗဟုပုတ္တကံ နာမ (သျာ။)] စေတိယံ တံ နာတိက္ကမေယျ’န္တိ။ သော ဣမေသံ သတ္တန္နံ ဝတပဒါနံ သမာဒါနဟေတု လာဘဂ္ဂပ္ပတ္တော စေဝ ယသဂ္ဂပ္ပတ္တော စ ဝဇ္ဇိဂါမေ။
မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၂။ ‘‘အထ ခေါ, ဘဂ္ဂဝ, သုနက္ခတ္တော လိစ္ဆဝိပုတ္တော ယေန အစေလော ကဠာရမဋ္ဋကော တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ အစေလံ ကဠာရမဋ္ဋကံ ပဉှံ အပုစ္ဆိ။ တဿ အစေလော ကဠာရမဋ္ဋကော ပဉှံ ပုဋ္ဌော န သမ္ပာယာသိ။ အသမ္ပာယန္တော ကောပဉ္စ ဒေါသဉ္စ အပ္ပစ္စယဉ္စ ပါတွာကာသိ။ အထ ခေါ, ဘဂ္ဂဝ, သုနက္ခတ္တဿ လိစ္ဆဝိပုတ္တဿ ဧတဒဟောသိ – ‘သာဓုရူပံ ဝတ ဘော အရဟန္တံ သမဏံ အာသာဒိမှသေ [အသာဒိယိမှသေ (သျာ။)]။ မာ ဝတ နော အဟောသိ ဒီဃရတ္တံ အဟိတာယ ဒုက္ခာယာ’တိ။
မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၃။ ‘‘အထ ခေါ, ဘဂ္ဂဝ, သုနက္ခတ္တော လိစ္ဆဝိပုတ္တော ယေနာဟံ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ မံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နံ ခေါ အဟံ, ဘဂ္ဂဝ, သုနက္ခတ္တံ လိစ္ဆဝိပုတ္တံ ဧတဒဝေါစံ – ‘တွမ္ပိ နာမ, မောဃပုရိသ, သမဏော သကျပုတ္တိယော ပဋိဇာနိဿသီ’တိ! ‘ကိံ ပန မံ, ဘန္တေ, ဘဂဝါ ဧဝမာဟ – တွမ္ပိ နာမ, မောဃပုရိသ, သမဏော သကျပုတ္တိယော ပဋိဇာနိဿသီ’တိ? ‘နနု တွံ, သုနက္ခတ္တ, အစေလံ ကဠာရမဋ္ဋကံ ဥပသင်္ကမိတွာ ပဉှံ အပုစ္ဆိ။ တဿ တေ အစေလော ကဠာရမဋ္ဋကော ပဉှံ ပုဋ္ဌော န သမ္ပာယာသိ။ အသမ္ပာယန္တော ကောပဉ္စ ဒေါသဉ္စ အပ္ပစ္စယဉ္စ ပါတွာကာသိ။ တဿ တေ ဧတဒဟောသိ – ‘‘သာဓုရူပံ ဝတ, ဘော, အရဟန္တံ သမဏံ အာသာဒိမှသေ။ မာ ဝတ နော အဟောသိ ဒီဃရတ္တံ အဟိတာယ ဒုက္ခာယာ’တိ။ ‘ဧဝံ, ဘန္တေ။ ကိံ ပန, ဘန္တေ, ဘဂဝါ အရဟတ္တဿ မစ္ဆရာယတီ’တိ? ‘န ခေါ အဟံ, မောဃပုရိသ, အရဟတ္တဿ မစ္ဆရာယာမိ, အပိ စ တုယှေဝေတံ ပါပကံ ဒိဋ္ဌိဂတံ ဥပ္ပန္နံ, တံ ပဇဟ။ မာ တေ အဟောသိ ဒီဃရတ္တံ အဟိတာယ ဒုက္ခာယ။ ယံ ခေါ ပနေတံ, သုနက္ခတ္တ, မညသိ အစေလံ ကဠာရမဋ္ဋကံ – သာဓုရူပေါ အယံ [အရဟံ (သျာ။)] သမဏောတိ, သော နစိရဿေဝ ပရိဟိတော သာနုစာရိကော ဝိစရန္တော ဩဒနကုမ္မာသံ ဘုဉ္ဇမာနော သဗ္ဗာနေဝ ဝေသာလိယာနိ စေတိယာနိ သမတိက္ကမိတွာ ယသာ နိဟီနော [ယသာနိကိဏ္ဏော (က။)] ကာလံ ကရိဿတီ’တိ။
‘‘‘အထ ခေါ, ဘဂ္ဂဝ, အစေလော ကဠာရမဋ္ဋကော နစိရဿေဝ ပရိဟိတော သာနုစာရိကော ဝိစရန္တော ဩဒနကုမ္မာသံ ဘုဉ္ဇမာနော သဗ္ဗာနေဝ ဝေသာလိယာနိ စေတိယာနိ သမတိက္ကမိတွာ ယသာ နိဟီနော ကာလမကာသိ။
မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၄။ ‘‘အဿောသိ ခေါ, ဘဂ္ဂဝ, သုနက္ခတ္တော လိစ္ဆဝိပုတ္တော – ‘အစေလော ကိရ ကဠာရမဋ္ဋကော ပရိဟိတော သာနုစာရိကော ဝိစရန္တော ဩဒနကုမ္မာသံ ဘုဉ္ဇမာနော သဗ္ဗာနေဝ ဝေသာလိယာနိ စေတိယာနိ သမတိက္ကမိတွာ ယသာ နိဟီနော ကာလင်္ကတော’တိ။ အထ ခေါ, ဘဂ္ဂဝ, သုနက္ခတ္တော လိစ္ဆဝိပုတ္တော ယေနာဟံ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ မံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နံ ခေါ အဟံ, ဘဂ္ဂဝ, သုနက္ခတ္တံ လိစ္ဆဝိပုတ္တံ ဧတဒဝေါစံ – ‘တံ ကိံ မညသိ, သုနက္ခတ္တ, ယထေဝ တေ အဟံ အစေလံ ကဠာရမဋ္ဋကံ အာရဗ္ဘ ဗျာကာသိံ, တထေဝ တံ ဝိပါကံ, အညထာ ဝါ’တိ? ‘ယထေဝ မေ, ဘန္တေ, ဘဂဝါ အစေလံ ကဠာရမဋ္ဋကံ အာရဗ္ဘ ဗျာကာသိ, တထေဝ တံ ဝိပါကံ,
နော အညထာ’တိ။ ‘တံ ကိံ မညသိ, သုနက္ခတ္တ, ယဒိ ဧဝံ သန္တေ ကတံ ဝါ ဟောတိ ဥတ္တရိမနုဿဓမ္မာ ဣဒ္ဓိပါဋိဟာရိယံ အကတံ ဝါ’တိ? ‘အဒ္ဓါ ခေါ, ဘန္တေ, ဧဝံ သန္တေ ကတံ ဟောတိ ဥတ္တရိမနုဿဓမ္မာ ဣဒ္ဓိပါဋိဟာရိယံ, နော အကတ’န္တိ။ ‘ဧဝမ္ပိ ခေါ မံ တွံ, မောဃပုရိသ, ဥတ္တရိမနုဿဓမ္မာ ဣဒ္ဓိပါဋိဟာရိယံ ကရောန္တံ ဧဝံ ဝဒေသိ – န ဟိ ပန မေ, ဘန္တေ, ဘဂဝါ ဥတ္တရိမနုဿဓမ္မာ ဣဒ္ဓိပါဋိဟာရိယံ ကရောတီ’’တိ။ ပဿ, မောဃပုရိသ, ယာဝဉ္စ တေ ဣဒံ အပရဒ္ဓ’န္တိ။ ‘‘ဧဝ’မ္ပိ ခေါ, ဘဂ္ဂဝ, သုနက္ခတ္တော လိစ္ဆဝိပုတ္တော မယာ ဝုစ္စမာနော အပက္ကမေဝ ဣမသ္မာ ဓမ္မဝိနယာ, ယထာ တံ အာပါယိကော နေရယိကော။
အစေလပါထိကပုတ္တဝတ္ထု
မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၅။ ‘‘ဧကမိဒါဟံ, ဘဂ္ဂဝ, သမယံ တတ္ထေဝ ဝေသာလိယံ ဝိဟရာမိ မဟာဝနေ ကူဋာဂါရသာလာယံ။ တေန ခေါ ပန သမယေန အစေလော ပါထိကပုတ္တော [ပါဋိကပုတ္တော (သီ။ သျာ။ ပီ။)] ဝေသာလိယံ ပဋိဝသတိ လာဘဂ္ဂပ္ပတ္တော စေဝ ယသဂ္ဂပ္ပတ္တော စ ဝဇ္ဇိဂါမေ။ သော ဝေသာလိယံ ပရိသတိ ဧဝံ ဝါစံ ဘာသတိ – ‘သမဏောပိ ဂေါတမော ဉာဏဝါဒေါ, အဟမ္ပိ ဉာဏဝါဒေါ။ ဉာဏဝါဒေါ ခေါ ပန ဉာဏဝါဒေန အရဟတိ ဥတ္တရိမနုဿဓမ္မာ ဣဒ္ဓိပါဋိဟာရိယံ ဒဿေတုံ။ သမဏော ဂေါတမော ဥပဍ္ဎပထံ အာဂစ္ဆေယျ, အဟမ္ပိ ဥပဍ္ဎပထံ ဂစ္ဆေယျံ။ တေ တတ္ထ ဥဘောပိ ဥတ္တရိမနုဿဓမ္မာ ဣဒ္ဓိပါဋိဟာရိယံ ကရေယျာမ။ ဧကံ စေ သမဏော ဂေါတမော ဥတ္တရိမနုဿဓမ္မာ ဣဒ္ဓိပါဋိဟာရိယံ ကရိဿတိ, ဒွါဟံ ကရိဿာမိ။ ဒွေ စေ သမဏော ဂေါတမော ဥတ္တရိမနုဿဓမ္မာ ဣဒ္ဓိပါဋိဟာရိယာနိ ကရိဿတိ, စတ္တာရာဟံ ကရိဿာမိ။ စတ္တာရိ စေ သမဏော ဂေါတမော ဥတ္တရိမနုဿဓမ္မာ ဣဒ္ဓိပါဋိဟာရိယာနိ ကရိဿတိ, အဋ္ဌာဟံ ကရိဿာမိ။ ဣတိ ယာဝတကံ ယာဝတကံ သမဏော ဂေါတမော ဥတ္တရိမနုဿဓမ္မာ ဣဒ္ဓိပါဋိဟာရိယံ ကရိဿတိ, တဒ္ဒိဂုဏံ တဒ္ဒိဂုဏာဟံ ကရိဿာမီ’တိ။
မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၆။ ‘‘အထ ခေါ, ဘဂ္ဂဝ, သုနက္ခတ္တော လိစ္ဆဝိပုတ္တော ယေနာဟံ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ မံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ, ဘဂ္ဂဝ, သုနက္ခတ္တော လိစ္ဆဝိပုတ္တော မံ ဧတဒဝေါစ – ‘အစေလော, ဘန္တေ, ပါထိကပုတ္တော ဝေသာလိယံ ပဋိဝသတိ လာဘဂ္ဂပ္ပတ္တော စေဝ ယသဂ္ဂပ္ပတ္တော စ ဝဇ္ဇိဂါမေ။ သော ဝေသာလိယံ ပရိသတိ ဧဝံ ဝါစံ ဘာသတိ – သမဏော
ဂေါတမော ဉာဏဝါဒေါ, အဟမ္ပိ ဉာဏဝါဒေါ။ ဉာဏဝါဒေါ ခေါ ပန ဉာဏဝါဒေန အရဟတိ ဥတ္တရိမနုဿဓမ္မာ ဣဒ္ဓိပါဋိဟာရိယံ ဒဿေတုံ။ သမဏော ဂေါတမော ဥပဍ္ဎပထံ အာဂစ္ဆေယျ, အဟမ္ပိ ဥပဍ္ဎပထံ ဂစ္ဆေယျံ။ တေ တတ္ထ ဥဘောပိ ဥတ္တရိမနုဿဓမ္မာ ဣဒ္ဓိပါဋိဟာရိယံ ကရေယျာမ။ ဧကံ စေ သမဏော ဂေါတမော ဥတ္တရိမနုဿဓမ္မာ ဣဒ္ဓိပါဋိဟာရိယံ ကရိဿတိ, ဒွါဟံ ကရိဿာမိ။ ဒွေ စေ သမဏော ဂေါတမော ဥတ္တရိမနုဿဓမ္မာ ဣဒ္ဓိပါဋိဟာရိယာနိ ကရိဿတိ, စတ္တာရာဟံ ကရိဿာမိ။ စတ္တာရိ စေ သမဏော ဂေါတမော ဥတ္တရိမနုဿဓမ္မာ ဣဒ္ဓိပါဋိဟာရိယာနိ ကရိဿတိ, အဋ္ဌာဟံ ကရိဿာမိ။ ဣတိ ယာဝတကံ ယာဝတကံ သမဏော ဂေါတမော ဥတ္တရိ မနုဿဓမ္မာ ဣဒ္ဓိပါဋိဟာရိယံ ကရိဿတိ, တဒ္ဒိဂုဏံ တဒ္ဒိဂုဏာဟံ ကရိဿာမီ’’တိ။
‘‘ဧဝံ ဝုတ္တေ, အဟံ, ဘဂ္ဂဝ, သုနက္ခတ္တံ လိစ္ဆဝိပုတ္တံ ဧတဒဝေါစံ – ‘အဘဗ္ဗော ခေါ, သုနက္ခတ္တ, အစေလော ပါထိကပုတ္တော တံ ဝါစံ အပ္ပဟာယ တံ စိတ္တံ အပ္ပဟာယ တံ ဒိဋ္ဌိံ အပ္ပဋိနိဿဇ္ဇိတွာ မမ သမ္မုခီဘာဝံ အာဂန္တုံ။ သစေပိဿ ဧဝမဿ – အဟံ တံ ဝါစံ အပ္ပဟာယ တံ စိတ္တံ အပ္ပဟာယ တံ ဒိဋ္ဌိံ အပ္ပဋိနိဿဇ္ဇိတွာ သမဏဿ ဂေါတမဿ သမ္မုခီဘာဝံ ဂစ္ဆေယျန္တိ, မုဒ္ဓါပိ တဿ ဝိပတေယျာ’တိ။
မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၇။ ‘ရက္ခတေတံ, ဘန္တေ, ဘဂဝါ ဝါစံ, ရက္ခတေတံ သုဂတော ဝါစ’န္တိ။ ‘ကိံ ပန မံ တွံ, သုနက္ခတ္တ, ဧဝံ ဝဒေသိ – ရက္ခတေတံ, ဘန္တေ, ဘဂဝါ ဝါစံ, ရက္ခတေတံ သုဂတော ဝါစ’န္တိ? ‘ဘဂဝတာ စဿ, ဘန္တေ, ဧသာ ဝါစာ ဧကံသေန ဩဓာရိတာ [ဩဝါဒိတာ (က။)] – အဘဗ္ဗော အစေလော ပါထိကပုတ္တော တံ ဝါစံ အပ္ပဟာယ တံ စိတ္တံ အပ္ပဟာယ တံ ဒိဋ္ဌိံ အပ္ပဋိနိဿဇ္ဇိတွာ မမ သမ္မုခီဘာဝံ အာဂန္တုံ။ သစေပိဿ ဧဝမဿ – အဟံ တံ ဝါစံ အပ္ပဟာယ တံ စိတ္တံ အပ္ပဟာယ တံ ဒိဋ္ဌိံ အပ္ပဋိနိဿဇ္ဇိတွာ သမဏဿ ဂေါတမဿ သမ္မုခီဘာဝံ ဂစ္ဆေယျန္တိ, မုဒ္ဓါပိ တဿ ဝိပတေယျာတိ။ အစေလော စ, ဘန္တေ, ပါထိကပုတ္တော ဝိရူပရူပေန ဘဂဝတော သမ္မုခီဘာဝံ အာဂစ္ဆေယျ, တဒဿ ဘဂဝတော မုသာ’တိ။
မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၈။ ‘အပိ နု, သုနက္ခတ္တ, တထာဂတော တံ ဝါစံ ဘာသေယျ ယာ သာ ဝါစာ ဒွယဂါမိနီ’တိ? ‘ကိံ ပန, ဘန္တေ, ဘဂဝတာ အစေလော ပါထိကပုတ္တော
စေတသာ စေတော ပရိစ္စ ဝိဒိတော – အဘဗ္ဗော အစေလော ပါထိကပုတ္တော တံ ဝါစံ အပ္ပဟာယ တံ စိတ္တံ အပ္ပဟာယ တံ ဒိဋ္ဌိံ အပ္ပဋိနိဿဇ္ဇိတွာ မမ သမ္မုခီဘာဝံ အာဂန္တုံ။ သစေပိဿ ဧဝမဿ – အဟံ တံ ဝါစံ အပ္ပဟာယ တံ စိတ္တံ အပ္ပဟာယ တံ ဒိဋ္ဌိံ အပ္ပဋိနိဿဇ္ဇိတွာ သမဏဿ ဂေါတမဿ သမ္မုခီဘာဝံ ဂစ္ဆေယျန္တိ, မုဒ္ဓါပိ တဿ ဝိပတေယျာ’တိ?
‘ဥဒါဟု, ဒေဝတာ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ – အဘဗ္ဗော, ဘန္တေ, အစေလော ပါထိကပုတ္တော တံ ဝါစံ အပ္ပဟာယ တံ စိတ္တံ အပ္ပဟာယ တံ ဒိဋ္ဌိံ အပ္ပဋိနိဿဇ္ဇိတွာ ဘဂဝတော သမ္မုခီဘာဝံ အာဂန္တုံ။ သစေပိဿ ဧဝမဿ – အဟံ တံ ဝါစံ အပ္ပဟာယ တံ စိတ္တံ အပ္ပဟာယ တံ ဒိဋ္ဌိံ အပ္ပဋိနိဿဇ္ဇိတွာ သမဏဿ ဂေါတမဿ သမ္မုခီဘာဝံ ဂစ္ဆေယျန္တိ, မုဒ္ဓါပိ တဿ ဝိပတေယျာ’တိ?
မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၉။ ‘စေတသာ စေတော ပရိစ္စ ဝိဒိတော စေဝ မေ, သုနက္ခတ္တ, အစေလော ပါထိကပုတ္တော အဘဗ္ဗော အစေလော ပါထိကပုတ္တော တံ ဝါစံ အပ္ပဟာယ တံ စိတ္တံ အပ္ပဟာယ တံ ဒိဋ္ဌိံ အပ္ပဋိနိဿဇ္ဇိတွာ မမ သမ္မုခီဘာဝံ အာဂန္တုံ။ သစေပိဿ ဧဝမဿ – အဟံ တံ ဝါစံ အပ္ပဟာယ တံ စိတ္တံ အပ္ပဟာယ တံ ဒိဋ္ဌိံ အပ္ပဋိနိဿဇ္ဇိတွာ သမဏဿ ဂေါတမဿ သမ္မုခီဘာဝံ ဂစ္ဆေယျန္တိ, မုဒ္ဓါပိ တဿ ဝိပတေယျာ’တိ။
‘ဒေဝတာပိ မေ ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ – အဘဗ္ဗော, ဘန္တေ, အစေလော ပါထိကပုတ္တော တံ ဝါစံ အပ္ပဟာယ တံ စိတ္တံ အပ္ပဟာယ တံ ဒိဋ္ဌိံ အပ္ပဋိနိဿဇ္ဇိတွာ ဘဂဝတော သမ္မုခီဘာဝံ အာဂန္တုံ။ သစေပိဿ ဧဝမဿ – အဟံ တံ ဝါစံ အပ္ပဟာယ တံ စိတ္တံ အပ္ပဟာယ တံ ဒိဋ္ဌိံ အပ္ပဋိနိဿဇ္ဇိတွာ သမဏဿ ဂေါတမဿ သမ္မုခီဘာဝံ ဂစ္ဆေယျန္တိ, မုဒ္ဓါပိ တဿ ဝိပတေယျာ’တိ။
‘အဇိတောပိ နာမ လိစ္ဆဝီနံ သေနာပတိ အဓုနာ ကာလင်္ကတော တာဝတိံသကာယံ ဥပပန္နော။ သောပိ မံ ဥပသင်္ကမိတွာ ဧဝမာရောစေသိ – အလဇ္ဇီ, ဘန္တေ, အစေလော ပါထိကပုတ္တော၊ မုသာဝါဒီ, ဘန္တေ, အစေလော ပါထိကပုတ္တော။ မမ္ပိ, ဘန္တေ, အစေလော ပါထိကပုတ္တော ဗျာကာသိ ဝဇ္ဇိဂါမေ – အဇိတော လိစ္ဆဝီနံ သေနာပတိ မဟာနိရယံ ဥပပန္နောတိ။ န ခေါ ပနာဟံ, ဘန္တေ, မဟာနိရယံ ဥပပန္နော၊ တာဝတိံသကာယမှိ ဥပပန္နော။ အလဇ္ဇီ, ဘန္တေ, အစေလော ပါထိကပုတ္တော၊ မုသာဝါဒီ, ဘန္တေ, အစေလော ပါထိကပုတ္တော၊ အဘဗ္ဗော စ, ဘန္တေ, အစေလော ပါထိကပုတ္တော တံ ဝါစံ အပ္ပဟာယ တံ စိတ္တံ အပ္ပဟာယ တံ ဒိဋ္ဌိံ အပ္ပဋိနိဿဇ္ဇိတွာ ဘဂဝတော သမ္မုခီဘာဝံ အာဂန္တုံ။
သစေပိဿ ဧဝမဿ – အဟံ တံ ဝါစံ အပ္ပဟာယ တံ စိတ္တံ အပ္ပဟာယ တံ ဒိဋ္ဌိံ အပ္ပဋိနိဿဇ္ဇိတွာ သမဏဿ ဂေါတမဿ သမ္မုခီဘာဝံ ဂစ္ဆေယျန္တိ, မုဒ္ဓါပိ တဿ ဝိပတေယျာ’တိ။
‘ဣတိ ခေါ, သုနက္ခတ္တ, စေတသာ စေတော ပရိစ္စ ဝိဒိတော စေဝ မေ အစေလော ပါထိကပုတ္တော အဘဗ္ဗော အစေလော ပါထိကပုတ္တော တံ ဝါစံ အပ္ပဟာယ တံ စိတ္တံ အပ္ပဟာယ တံ ဒိဋ္ဌိံ အပ္ပဋိနိဿဇ္ဇိတွာ မမ သမ္မုခီဘာဝံ အာဂန္တုံ။ သစေပိဿ ဧဝမဿ – အဟံ တံ ဝါစံ အပ္ပဟာယ တံ စိတ္တံ အပ္ပဟာယ တံ ဒိဋ္ဌိံ အပ္ပဋိနိဿဇ္ဇိတွာ သမဏဿ ဂေါတမဿ သမ္မုခီဘာဝံ ဂစ္ဆေယျန္တိ, မုဒ္ဓါပိ တဿ ဝိပတေယျာတိ။ ဒေဝတာပိ မေ ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ – အဘဗ္ဗော, ဘန္တေ, အစေလော ပါထိကပုတ္တော တံ ဝါစံ အပ္ပဟာယ တံ စိတ္တံ အပ္ပဟာယ တံ ဒိဋ္ဌိံ အပ္ပဋိနိဿဇ္ဇိတွာ ဘဂဝတော သမ္မုခီဘာဝံ အာဂန္တုံ။ သစေပိဿ ဧဝမဿ – အဟံ တံ ဝါစံ အပ္ပဟာယ တံ စိတ္တံ အပ္ပဟာယ တံ ဒိဋ္ဌိံ အပ္ပဋိနိဿဇ္ဇိတွာ သမဏဿ ဂေါတမဿ သမ္မုခီဘာဝံ ဂစ္ဆေယျန္တိ, မုဒ္ဓါပိ တဿ ဝိပတေယျာ’တိ။
‘သော ခေါ ပနာဟံ, သုနက္ခတ္တ, ဝေသာလိယံ ပိဏ္ဍာယ စရိတွာ ပစ္ဆာဘတ္တံ ပိဏ္ဍပါတပ္ပဋိက္ကန္တော ယေန အစေလဿ ပါထိကပုတ္တဿ အာရာမော တေနုပသင်္ကမိဿာမိ ဒိဝါဝိဟာရာယ။ ယဿဒါနိ တွံ, သုနက္ခတ္တ, ဣစ္ဆသိ, တဿ အာရောစေဟီ’တိ။
ဣဒ္ဓိပါဋိဟာရိယကထာ
မြန်֍ ဋ္ဌ ၂၀။ ‘‘အထ ခွါဟံ [အထ ခေါ သွာဟံ (သျာ။)], ဘဂ္ဂဝ, ပုဗ္ဗဏှသမယံ နိဝါသေတွာ ပတ္တစီဝရမာဒါယ ဝေသာလိံ ပိဏ္ဍာယ ပါဝိသိံ။ ဝေသာလိယံ ပိဏ္ဍာယ စရိတွာ ပစ္ဆာဘတ္တံ ပိဏ္ဍပါတပ္ပဋိက္ကန္တော ယေန အစေလဿ ပါထိကပုတ္တဿ အာရာမော တေနုပသင်္ကမိံ ဒိဝါဝိဟာရာယ။ အထ ခေါ, ဘဂ္ဂဝ, သုနက္ခတ္တော လိစ္ဆဝိပုတ္တော တရမာနရူပေါ ဝေသာလိံ ပဝိသိတွာ ယေန အဘိညာတာ အဘိညာတာ လိစ္ဆဝီ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ အဘိညာတေ အဘိညာတေ လိစ္ဆဝီ ဧတဒဝေါစ – ‘ဧသာဝုသော, ဘဂဝါ ဝေသာလိယံ ပိဏ္ဍာယ စရိတွာ ပစ္ဆာဘတ္တံ ပိဏ္ဍပါတပ္ပဋိက္ကန္တော ယေန အစေလဿ ပါထိကပုတ္တဿ အာရာမော တေနုပသင်္ကမိ ဒိဝါဝိဟာရာယ။ အဘိက္ကမထာယသ္မန္တော အဘိက္ကမထာယသ္မန္တော, သာဓုရူပါနံ သမဏာနံ ဥတ္တရိမနုဿဓမ္မာ ဣဒ္ဓိပါဋိဟာရိယံ
ဘဝိဿတီ’တိ။ အထ ခေါ, ဘဂ္ဂဝ, အဘိညာတာနံ အဘိညာတာနံ လိစ္ဆဝီနံ ဧတဒဟောသိ – ‘သာဓုရူပါနံ ကိရ, ဘော, သမဏာနံ ဥတ္တရိမနုဿဓမ္မာ ဣဒ္ဓိပါဋိဟာရိယံ ဘဝိဿတိ၊ ဟန္ဒ ဝတ, ဘော, ဂစ္ဆာမာ’တိ။
ယေန စ အဘိညာတာ အဘိညာတာ ဗြာဟ္မဏမဟာသာလာ ဂဟပတိနေစယိကာ နာနာတိတ္ထိယာ [နာနာတိတ္ထိယ (သျာ။)] သမဏဗြာဟ္မဏာ တေနုပသင်္ကမိ။ ဥပသင်္ကမိတွာ အဘိညာတေ အဘိညာတေ နာနာတိတ္ထိယေ [နာနာတိတ္ထိယ (သျာ။)] သမဏဗြာဟ္မဏေ ဧတဒဝေါစ – ‘ဧသာဝုသော, ဘဂဝါ ဝေသာလိယံ ပိဏ္ဍာယ စရိတွာ ပစ္ဆာဘတ္တံ ပိဏ္ဍပါတပ္ပဋိက္ကန္တော ယေန အစေလဿ ပါထိကပုတ္တဿ အာရာမော တေနုပသင်္ကမိ ဒိဝါဝိဟာရာယ။ အဘိက္ကမထာယသ္မန္တော အဘိက္ကမထာယသ္မန္တော, သာဓုရူပါနံ သမဏာနံ ဥတ္တရိမနုဿဓမ္မာ ဣဒ္ဓိပါဋိဟာရိယံ ဘဝိဿတီ’တိ။ အထ ခေါ, ဘဂ္ဂဝ, အဘိညာတာနံ အဘိညာတာနံ နာနာတိတ္ထိယာနံ သမဏဗြာဟ္မဏာနံ ဧတဒဟောသိ – ‘သာဓုရူပါနံ ကိရ, ဘော, သမဏာနံ ဥတ္တရိမနုဿဓမ္မာ ဣဒ္ဓိပါဋိဟာရိယံ ဘဝိဿတိ၊ ဟန္ဒ ဝတ, ဘော, ဂစ္ဆာမာ’တိ။
‘‘အထ ခေါ, ဘဂ္ဂဝ, အဘိညာတာ အဘိညာတာ လိစ္ဆဝီ, အဘိညာတာ အဘိညာတာ စ ဗြာဟ္မဏမဟာသာလာ ဂဟပတိနေစယိကာ နာနာတိတ္ထိယာ သမဏဗြာဟ္မဏာ ယေန အစေလဿ ပါထိကပုတ္တဿ အာရာမော တေနုပသင်္ကမိံသု။ သာ ဧသာ, ဘဂ္ဂဝ, ပရိသာ မဟာ ဟောတိ [ပရိသာ ဟောတိ (သီ။ သျာ။ ပီ။)] အနေကသတာ အနေကသဟဿာ။
မြန်֍ ဋ္ဌ ၂၁။ ‘‘အဿောသိ ခေါ, ဘဂ္ဂဝ, အစေလော ပါထိကပုတ္တော – ‘အဘိက္ကန္တာ ကိရ အဘိညာတာ အဘိညာတာ လိစ္ဆဝီ, အဘိက္ကန္တာ အဘိညာတာ အဘိညာတာ စ ဗြာဟ္မဏမဟာသာလာ ဂဟပတိနေစယိကာ နာနာတိတ္ထိယာ သမဏဗြာဟ္မဏာ။ သမဏောပိ ဂေါတမော မယှံ အာရာမေ ဒိဝါဝိဟာရံ နိသိန္နော’တိ။ သုတွာနဿ ဘယံ ဆမ္ဘိတတ္တံ လောမဟံသော ဥဒပါဒိ။ အထ ခေါ, ဘဂ္ဂဝ, အစေလော ပါထိကပုတ္တော ဘီတော သံဝိဂ္ဂေါ လောမဟဋ္ဌဇာတော ယေန တိန္ဒုကခါဏုပရိဗ္ဗာဇကာရာမော တေနုပသင်္ကမိ။
‘‘အဿောသိ ခေါ, ဘဂ္ဂဝ, သာ ပရိသာ – ‘အစေလော ကိရ ပါထိကပုတ္တော ဘီတော သံဝိဂ္ဂေါ လောမဟဋ္ဌဇာတော ယေန တိန္ဒုကခါဏုပရိဗ္ဗာဇကာ-
ရာမော တေနုပသင်္ကန္တော’တိ [တေနုပသင်္ကမန္တော (သီ။ ပီ။ က။)]။ အထ ခေါ, ဘဂ္ဂဝ, သာ ပရိသာ အညတရံ ပုရိသံ အာမန္တေသိ –
‘ဧဟိ တွံ, ဘော ပုရိသ, ယေန တိန္ဒုကခါဏုပရိဗ္ဗာဇကာရာမော, ယေန အစေလော ပါထိကပုတ္တော တေနုပသင်္ကမ။ ဥပသင်္ကမိတွာ အစေလံ ပါထိကပုတ္တံ ဧဝံ ဝဒေဟိ – အဘိက္ကမာဝုသော, ပါထိကပုတ္တ, အဘိက္ကန္တာ အဘိညာတာ အဘိညာတာ လိစ္ဆဝီ, အဘိက္ကန္တာ အဘိညာတာ အဘိညာတာ စ ဗြာဟ္မဏမဟာသာလာ ဂဟပတိနေစယိကာ နာနာတိတ္ထိယာ သမဏဗြာဟ္မဏာ, သမဏောပိ ဂေါတမော အာယသ္မတော အာရာမေ ဒိဝါဝိဟာရံ နိသိန္နော၊ ဘာသိတာ ခေါ ပန တေ ဧသာ, အာဝုသော ပါထိကပုတ္တ, ဝေသာလိယံ ပရိသတိ ဝါစာ သမဏောပိ ဂေါတမော ဉာဏဝါဒေါ, အဟမ္ပိ ဉာဏဝါဒေါ။ ဉာဏဝါဒေါ ခေါ ပန ဉာဏဝါဒေန အရဟတိ ဥတ္တရိမနုဿဓမ္မာ ဣဒ္ဓိပါဋိဟာရိယံ ဒဿေတုံ။ သမဏော ဂေါတမော ဥပဍ္ဎပထံ အာဂစ္ဆေယျ အဟမ္ပိ ဥပဍ္ဎပထံ ဂစ္ဆေယျံ။ တေ တတ္ထ ဥဘောပိ ဥတ္တရိမနုဿဓမ္မာ ဣဒ္ဓိပါဋိဟာရိယံ ကရေယျာမ။ ဧကံ စေ သမဏော ဂေါတမော ဥတ္တရိမနုဿဓမ္မာ ဣဒ္ဓိပါဋိဟာရိယံ ကရိဿတိ, ဒွါဟံ ကရိဿာမိ။ ဒွေ စေ သမဏော ဂေါတမော ဥတ္တရိမနုဿဓမ္မာ ဣဒ္ဓိပါဋိဟာရိယာနိ ကရိဿတိ, စတ္တာရာဟံ ကရိဿာမိ။ စတ္တာရိ စေ သမဏော ဂေါတမော ဥတ္တရိမနုဿဓမ္မာ ဣဒ္ဓိပါဋိဟာရိယာနိ ကရိဿတိ, အဋ္ဌာဟံ ကရိဿာမိ။ ဣတိ ယာဝတကံ ယာဝတကံ သမဏော ဂေါတမော ဥတ္တရိမနုဿဓမ္မာ ဣဒ္ဓိပါဋိဟာရိယံ ကရိဿတိ, တဒ္ဒိဂုဏံ တဒ္ဒိဂုဏာဟံ ကရိဿာမီ’တိ အဘိက္ကမဿေဝ [အဘိက္ကမယေဝ (သီ။ သျာ။ ပီ။)] ခေါ၊ အာဝုသော ပါထိကပုတ္တ, ဥပဍ္ဎပထံ။ သဗ္ဗပဌမံယေဝ အာဂန္တွာ သမဏော ဂေါတမော အာယသ္မတော အာရာမေ ဒိဝါဝိဟာရံ နိသိန္နော’တိ။
မြန်֍ ဋ္ဌ ၂၂။ ‘‘ဧဝံ, ဘောတိ ခေါ, ဘဂ္ဂဝ, သော ပုရိသော တဿာ ပရိသာယ ပဋိဿုတွာ ယေန တိန္ဒုကခါဏုပရိဗ္ဗာဇကာရာမော, ယေန အစေလော ပါထိကပုတ္တော တေနုပသင်္ကမိ။ ဥပသင်္ကမိတွာ အစေလံ ပါထိကပုတ္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘အဘိက္ကမာဝုသော ပါထိကပုတ္တ, အဘိက္ကန္တာ အဘိညာတာ အဘိညာတာ လိစ္ဆဝီ, အဘိက္ကန္တာ အဘိညာတာ အဘိညာတာ စ ဗြာဟ္မဏမဟာသာလာ ဂဟပတိနေစယိကာ နာနာတိတ္ထိယာ သမဏဗြာဟ္မဏာ။ သမဏောပိ ဂေါတမော အာယသ္မတော အာရာမေ ဒိဝါဝိဟာရံ နိသိန္နော။
ဘာသိတာ ခေါ ပန တေ ဧသာ, အာဝုသော ပါထိကပုတ္တ, ဝေသာလိယံ ပရိသတိ ဝါစာ – သမဏောပိ ဂေါတမော ဉာဏဝါဒေါ၊ အဟမ္ပိ ဉာဏဝါဒေါ။ ဉာဏဝါဒေါ ခေါ ပန ဉာဏဝါဒေန အရဟတိ ဥတ္တရိမနုဿဓမ္မာ ဣဒ္ဓိပါဋိဟာရိယံ ဒဿေတုံ…ပေ… တဒ္ဒိဂုဏံ တဒ္ဒိဂုဏာဟံ ကရိဿာမီတိ။ အဘိက္ကမဿေဝ ခေါ, အာဝုသော ပါထိကပုတ္တ, ဥပဍ္ဎပထံ။ သဗ္ဗပဌမံယေဝ အာဂန္တွာ သမဏော ဂေါတမော အာယသ္မတော အာရာမေ ဒိဝါဝိဟာရံ နိသိန္နော’တိ။
‘‘ဧဝံ ဝုတ္တေ, ဘဂ္ဂဝ, အစေလော ပါထိကပုတ္တော ‘အာယာမိ အာဝုသော, အာယာမိ အာဝုသော’တိ ဝတွာ တတ္ထေဝ သံသပ္ပတိ [သံသဗ္ဗတိ (က။)], န သက္ကောတိ အာသနာပိ ဝုဋ္ဌာတုံ။ အထ ခေါ သော, ဘဂ္ဂဝ, ပုရိသော အစေလံ ပါထိကပုတ္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘ကိံ သု နာမ တေ, အာဝုသော ပါထိကပုတ္တ, ပါဝဠာ သု နာမ တေ ပီဌကသ္မိံ အလ္လီနာ, ပီဌကံ သု နာမ တေ ပါဝဠာသု အလ္လီနံ? အာယာမိ အာဝုသော, အာယာမိ အာဝုသောတိ ဝတွာ တတ္ထေဝ သံသပ္ပသိ, န သက္ကောသိ အာသနာပိ ဝုဋ္ဌာတု’န္တိ။ ဧဝမ္ပိ ခေါ, ဘဂ္ဂဝ, ဝုစ္စမာနော အစေလော ပါထိကပုတ္တော ‘အာယာမိ အာဝုသော, အာယာမိ အာဝုသော’တိ ဝတွာ တတ္ထေဝ သံသပ္ပတိ, န သက္ကောတိ အာသနာပိ ဝုဋ္ဌာတုံ။
မြန်֍ ဋ္ဌ ၂၃။ ‘‘ယဒါ ခေါ သော, ဘဂ္ဂဝ, ပုရိသော အညာသိ – ‘ပရာဘူတရူပေါ အယံ အစေလော ပါထိကပုတ္တော။ အာယာမိ အာဝုသော, အာယာမိ အာဝုသောတိ ဝတွာ တတ္ထေဝ သံသပ္ပတိ, န သက္ကောတိ အာသနာပိ ဝုဋ္ဌာတု’န္တိ။ အထ တံ ပရိသံ အာဂန္တွာ ဧဝမာရောစေသိ – ‘ပရာဘူတရူပေါ, ဘော [ပရာဘူတရူပေါ ဘော အယံ (သျာ။ က။), ပရာဘူတရူပေါ (သီ။ ပီ။)], အစေလော ပါထိကပုတ္တော။ အာယာမိ အာဝုသော, အာယာမိ အာဝုသောတိ ဝတွာ တတ္ထေဝ သံသပ္ပတိ, န သက္ကောတိ အာသနာပိ ဝုဋ္ဌာတု’န္တိ။ ဧဝံ ဝုတ္တေ, အဟံ, ဘဂ္ဂဝ, တံ ပရိသံ ဧတဒဝေါစံ – ‘အဘဗ္ဗော ခေါ, အာဝုသော, အစေလော ပါထိကပုတ္တော တံ ဝါစံ အပ္ပဟာယ တံ စိတ္တံ အပ္ပဟာယ တံ ဒိဋ္ဌိံ အပ္ပဋိနိဿဇ္ဇိတွာ မမ သမ္မုခီဘာဝံ အာဂန္တုံ။ သစေပိဿ ဧဝမဿ – ‘အဟံ တံ ဝါစံ အပ္ပဟာယ တံ စိတ္တံ အပ္ပဟာယ တံ ဒိဋ္ဌိံ အပ္ပဋိနိဿဇ္ဇိတွာ သမဏဿ ဂေါတမဿ သမ္မုခီဘာဝံ ဂစ္ဆေယျ’န္တိ, မုဒ္ဓါပိ တဿ ဝိပတေယျာတိ။
ပဌမဘာဏဝါရော နိဋ္ဌိတော။
မြန်֍ ဋ္ဌ ၂၄။ ‘‘အထ ခေါ, ဘဂ္ဂဝ, အညတရော လိစ္ဆဝိမဟာမတ္တော ဥဋ္ဌာယာသနာ တံ ပရိသံ ဧတဒဝေါစ – ‘တေန ဟိ, ဘော, မုဟုတ္တံ တာဝ အာဂမေထ, ယာဝါဟံ ဂစ္ဆာမိ [ပစ္စာဂစ္ဆာမိ (?)]။ အပ္ပေဝ နာမ အဟမ္ပိ သက္ကုဏေယျံ အစေလံ ပါထိကပုတ္တံ ဣမံ ပရိသံ အာနေတု’န္တိ။
‘‘အထ ခေါ သော, ဘဂ္ဂဝ, လိစ္ဆဝိမဟာမတ္တော ယေန တိန္ဒုကခါဏုပရိဗ္ဗာဇကာရာမော, ယေန အစေလော ပါထိကပုတ္တော တေနုပသင်္ကမိ။ ဥပသင်္ကမိတွာ အစေလံ ပါထိကပုတ္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘အဘိက္ကမာဝုသော ပါထိကပုတ္တ, အဘိက္ကန္တံ တေ သေယျော, အဘိက္ကန္တာ အဘိညာတာ အဘိညာတာ လိစ္ဆဝီ, အဘိက္ကန္တာ အဘိညာတာ အဘိညာတာ စ ဗြာဟ္မဏမဟာသာလာ ဂဟပတိနေစယိကာ နာနာတိတ္ထိယာ သမဏဗြာဟ္မဏာ။ သမဏောပိ ဂေါတမော အာယသ္မတော အာရာမေ ဒိဝါဝိဟာရံ နိသိန္နော။ ဘာသိတာ ခေါ ပန တေ ဧသာ, အာဝုသော ပါထိကပုတ္တ, ဝေသာလိယံ ပရိသတိ ဝါစာ – သမဏောပိ ဂေါတမော ဉာဏဝါဒေါ…ပေ… တဒ္ဒိဂုဏံ တဒ္ဒိဂုဏာဟံ ကရိဿာမီတိ။ အဘိက္ကမဿေဝ ခေါ, အာဝုသော ပါထိကပုတ္တ, ဥပဍ္ဎပထံ။ သဗ္ဗပဌမံယေဝ အာဂန္တွာ သမဏော ဂေါတမော အာယသ္မတော အာရာမေ ဒိဝါဝိဟာရံ နိသိန္နော။ ဘာသိတာ ခေါ ပနေသာ, အာဝုသော ပါထိကပုတ္တ, သမဏေန ဂေါတမေန ပရိသတိ ဝါစာ – အဘဗ္ဗော ခေါ အစေလော ပါထိကပုတ္တော တံ ဝါစံ အပ္ပဟာယ တံ စိတ္တံ အပ္ပဟာယ တံ ဒိဋ္ဌိံ အပ္ပဋိနိဿဇ္ဇိတွာ မမ သမ္မုခီဘာဝံ အာဂန္တုံ။ သစေပိဿ ဧဝမဿ – အဟံ တံ ဝါစံ အပ္ပဟာယ တံ စိတ္တံ အပ္ပဟာယ တံ ဒိဋ္ဌိံ အပ္ပဋိနိဿဇ္ဇိတွာ သမဏဿ ဂေါတမဿ သမ္မုခီဘာဝံ ဂစ္ဆေယျန္တိ, မုဒ္ဓါပိ တဿ ဝိပတေယျာတိ။ အဘိက္ကမာဝုသော ပါထိကပုတ္တ, အဘိက္ကမနေနေဝ တေ ဇယံ ကရိဿာမ, သမဏဿ ဂေါတမဿ ပရာဇယ’န္တိ။
‘‘ဧဝံ ဝုတ္တေ, ဘဂ္ဂဝ, အစေလော ပါထိကပုတ္တော ‘အာယာမိ အာဝုသော, အာယာမိ အာဝုသော’တိ ဝတွာ တတ္ထေဝ သံသပ္ပတိ, န သက္ကောတိ အာသနာပိ ဝုဋ္ဌာတုံ။ အထ ခေါ သော, ဘဂ္ဂဝ, လိစ္ဆဝိမဟာမတ္တော အစေလံ ပါထိကပုတ္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘ကိံ သု နာမ တေ, အာဝုသော ပါထိကပုတ္တ, ပါဝဠာ သု နာမ တေ ပီဌကသ္မိံ အလ္လီနာ, ပီဌကံ သု နာမ တေ ပါဝဠာသု
အလ္လီနံ။ အာယာမိ အာဝုသော, အာယာမိ အာဝုသောတိ ဝတွာ တတ္ထေဝ သံသပ္ပသိ, န သက္ကောသိ အာသနာပိ ဝုဋ္ဌာတု’န္တိ။ ဧဝမ္ပိ ခေါ, ဘဂ္ဂဝ, ဝုစ္စမာနော အစေလော ပါထိကပုတ္တော ‘အာယာမိ အာဝုသော, အာယာမိ အာဝုသော’တိ ဝတွာ တတ္ထေဝ သံသပ္ပတိ, န သက္ကောတိ အာသနာပိ ဝုဋ္ဌာတုံ။
မြန်֍ ဋ္ဌ ၂၅။ ‘‘ယဒါ ခေါ သော, ဘဂ္ဂဝ, လိစ္ဆဝိမဟာမတ္တော အညာသိ – ‘ပရာဘူတရူပေါ အယံ အစေလော ပါထိကပုတ္တော အာယာမိ အာဝုသော, အာယာမိ အာဝုသောတိ ဝတွာ တတ္ထေဝ သံသပ္ပတိ, န သက္ကောတိ အာသနာပိ ဝုဋ္ဌာတု’န္တိ။ အထ တံ ပရိသံ အာဂန္တွာ ဧဝမာရောစေသိ – ‘ပရာဘူတရူပေါ, ဘော [ပရာဘူတရူပေါ (သီ။ ပီ။), ပရာဘူတရူပေါ အယံ (သျာ။)], အစေလော ပါထိကပုတ္တော အာယာမိ အာဝုသော, အာယာမိ အာဝုသောတိ ဝတွာ တတ္ထေဝ သံသပ္ပတိ, န သက္ကောတိ အာသနာပိ ဝုဋ္ဌာတု’န္တိ။ ဧဝံ ဝုတ္တေ, အဟံ, ဘဂ္ဂဝ, တံ ပရိသံ ဧတဒဝေါစံ – ‘အဘဗ္ဗော ခေါ, အာဝုသော, အစေလော ပါထိကပုတ္တော တံ ဝါစံ အပ္ပဟာယ တံ စိတ္တံ အပ္ပဟာယ တံ ဒိဋ္ဌိံ အပ္ပဋိနိဿဇ္ဇိတွာ မမ သမ္မုခီဘာဝံ အာဂန္တုံ။ သစေပိဿ ဧဝမဿ – အဟံ တံ ဝါစံ အပ္ပဟာယ တံ စိတ္တံ အပ္ပဟာယ တံ ဒိဋ္ဌိံ အပ္ပဋိနိဿဇ္ဇိတွာ သမဏဿ ဂေါတမဿ သမ္မုခီဘာဝံ ဂစ္ဆေယျန္တိ, မုဒ္ဓါပိ တဿ ဝိပတေယျ။ သစေ ပါယသ္မန္တာနံ လိစ္ဆဝီနံ ဧဝမဿ – မယံ အစေလံ ပါထိကပုတ္တံ ဝရတ္တာဟိ [ယာဟိ ဝရတ္တာဟိ (သျာ။ က။)] ဗန္ဓိတွာ ဂေါယုဂေဟိ အာဝိဉ္ဆေယျာမာတိ [အာဝိဉ္ဇေယျာမာတိ (သျာ။), အာဝိဇ္ဈေယျာမာတိ (သီ။ ပီ။)], တာ ဝရတ္တာ ဆိဇ္ဇေယျုံ ပါထိကပုတ္တော ဝါ။ အဘဗ္ဗော ပန အစေလော ပါထိကပုတ္တော တံ ဝါစံ အပ္ပဟာယ တံ စိတ္တံ အပ္ပဟာယ တံ ဒိဋ္ဌိံ အပ္ပဋိနိဿဇ္ဇိတွာ မမ သမ္မုခီဘာဝံ အာဂန္တုံ။ သစေပိဿ ဧဝမဿ – အဟံ တံ ဝါစံ အပ္ပဟာယ တံ စိတ္တံ အပ္ပဟာယ တံ ဒိဋ္ဌိံ အပ္ပဋိနိဿဇ္ဇိတွာ သမဏဿ ဂေါတမဿ သမ္မုခီဘာဝံ ဂစ္ဆေယျန္တိ, မုဒ္ဓါပိ တဿ ဝိပတေယျာ’တိ။
မြန်֍ ဋ္ဌ ၂၆။ ‘‘အထ ခေါ, ဘဂ္ဂဝ, ဇာလိယော ဒါရုပတ္တိကန္တေဝါသီ ဥဋ္ဌာယာသနာ တံ ပရိသံ ဧတဒဝေါစ – ‘တေန ဟိ, ဘော, မုဟုတ္တံ တာဝ အာဂမေထ, ယာဝါဟံ ဂစ္ဆာမိ၊ အပ္ပေဝ နာမ အဟမ္ပိ သက္ကုဏေယျံ အစေလံ ပါထိကပုတ္တံ ဣမံ ပရိသံ အာနေတု’’န္တိ။
‘‘အထ ခေါ, ဘဂ္ဂဝ, ဇာလိယော ဒါရုပတ္တိကန္တေဝါသီ ယေန တိန္ဒုကခါဏုပရိဗ္ဗာဇကာရာမော, ယေန အစေလော ပါထိကပုတ္တော တေနုပသင်္ကမိ။ ဥပသင်္ကမိတွာ အစေလံ ပါထိကပုတ္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘အဘိက္ကမာဝုသော ပါထိကပုတ္တ, အဘိက္ကန္တံ တေ သေယျော။ အဘိက္ကန္တာ အဘိညာတာ အဘိညာတာ လိစ္ဆဝီ, အဘိက္ကန္တာ အဘိညာတာ အဘိညာတာ စ ဗြာဟ္မဏမဟာသာလာ ဂဟပတိနေစယိကာ နာနာတိတ္ထိယာ သမဏဗြာဟ္မဏာ။ သမဏောပိ ဂေါတမော အာယသ္မတော အာရာမေ ဒိဝါဝိဟာရံ နိသိန္နော။ ဘာသိတာ ခေါ ပန တေ ဧသာ, အာဝုသော ပါထိကပုတ္တ, ဝေသာလိယံ ပရိသတိ ဝါစာ – သမဏောပိ ဂေါတမော ဉာဏဝါဒေါ…ပေ… တဒ္ဒိဂုဏံ တဒ္ဒိဂုဏာဟံ ကရိဿာမီတိ။ အဘိက္ကမဿေဝ, ခေါ အာဝုသော ပါထိကပုတ္တ, ဥပဍ္ဎပထံ။ သဗ္ဗပဌမံယေဝ အာဂန္တွာ သမဏော ဂေါတမော အာယသ္မတော အာရာမေ ဒိဝါဝိဟာရံ နိသိန္နော။ ဘာသိတာ ခေါ ပနေသာ, အာဝုသော ပါထိကပုတ္တ, သမဏေန ဂေါတမေန ပရိသတိ ဝါစာ – အဘဗ္ဗော အစေလော ပါထိကပုတ္တော တံ ဝါစံ အပ္ပဟာယ တံ စိတ္တံ အပ္ပဟာယ တံ ဒိဋ္ဌိံ အပ္ပဋိနိဿဇ္ဇိတွာ မမ သမ္မုခီဘာဝံ အာဂန္တုံ။ သစေပိဿ ဧဝမဿ – အဟံ တံ ဝါစံ အပ္ပဟာယ တံ စိတ္တံ အပ္ပဟာယ တံ ဒိဋ္ဌိံ အပ္ပဋိနိဿဇ္ဇိတွာ သမဏဿ ဂေါတမဿ သမ္မုခီဘာဝံ ဂစ္ဆေယျန္တိ, မုဒ္ဓါပိ တဿ ဝိပတေယျ။ သစေ ပါယသ္မန္တာနံ လိစ္ဆဝီနံ ဧဝမဿ – မယံ အစေလံ ပါထိကပုတ္တံ ဝရတ္တာဟိ ဗန္ဓိတွာ ဂေါယုဂေဟိ အာဝိဉ္ဆေယျာမာတိ။ တာ ဝရတ္တာ ဆိဇ္ဇေယျုံ ပါထိကပုတ္တော ဝါ။ အဘဗ္ဗော ပန အစေလော ပါထိကပုတ္တော တံ ဝါစံ အပ္ပဟာယ တံ စိတ္တံ အပ္ပဟာယ တံ ဒိဋ္ဌိံ အပ္ပဋိနိဿဇ္ဇိတွာ မမ သမ္မုခီဘာဝံ အာဂန္တုံ။ သစေပိဿ ဧဝမဿ – အဟံ တံ ဝါစံ အပ္ပဟာယ တံ စိတ္တံ အပ္ပဟာယ တံ ဒိဋ္ဌိံ အပ္ပဋိနိဿဇ္ဇိတွာ သမဏဿ ဂေါတမဿ သမ္မုခီဘာဝံ အာဂစ္ဆေယျန္တိ, မုဒ္ဓါပိ တဿ ဝိပတေယျာတိ။ အဘိက္ကမာဝုသော ပါထိကပုတ္တ, အဘိက္ကမနေနေဝ တေ ဇယံ ကရိဿာမ, သမဏဿ ဂေါတမဿ ပရာဇယ’န္တိ။
‘‘ဧဝံ ဝုတ္တေ, ဘဂ္ဂဝ, အစေလော ပါထိကပုတ္တော ‘အာယာမိ အာဝုသော, အာယာမိ အာဝုသော’တိ ဝတွာ တတ္ထေဝ သံသပ္ပတိ, န သက္ကောတိ အာသနာပိ ဝုဋ္ဌာတုံ။ အထ ခေါ, ဘဂ္ဂဝ, ဇာလိယော ဒါရုပတ္တိကန္တေဝါသီ အစေလံ ပါထိကပုတ္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘ကိံ သု နာမ တေ, အာဝုသော ပါထိကပုတ္တ, ပါဝဠာ သု နာမ တေ ပီဌကသ္မိံ အလ္လီနာ, ပီဌကံ သု နာမ တေ ပါဝဠာသု အလ္လီနံ? အာယာမိ အာဝုသော, အာယာမိ အာဝုသောတိ ဝတွာ
တတ္ထေဝ သံသပ္ပသိ, န သက္ကောသိ အာသနာပိ ဝုဋ္ဌာတု’န္တိ။ ဧဝမ္ပိ ခေါ, ဘဂ္ဂဝ, ဝုစ္စမာနော အစေလော ပါထိကပုတ္တော ‘‘အာယာမိ အာဝုသော, အာယာမိ အာဝုသော’’တိ ဝတွာ တတ္ထေဝ သံသပ္ပတိ, န သက္ကောတိ အာသနာပိ ဝုဋ္ဌာတုန္တိ။
မြန်֍ ဋ္ဌ ၂၇။ ‘‘ယဒါ ခေါ, ဘဂ္ဂဝ, ဇာလိယော ဒါရုပတ္တိကန္တေဝါသီ အညာသိ – ‘ပရာဘူတရူပေါ အယံ အစေလော ပါထိကပုတ္တော ‘အာယာမိ အာဝုသော, အာယာမိ အာဝုသောတိ ဝတွာ တတ္ထေဝ သံသပ္ပတိ, န သက္ကောတိ အာသနာပိ ဝုဋ္ဌာတု’န္တိ, အထ နံ ဧတဒဝေါစ –
‘ဘူတပုဗ္ဗံ, အာဝုသော ပါထိကပုတ္တ, သီဟဿ မိဂရညော ဧတဒဟောသိ – ယံနူနာဟံ အညတရံ ဝနသဏ္ဍံ နိဿာယ အာသယံ ကပ္ပေယျံ။ တတြာသယံ ကပ္ပေတွာ သာယနှသမယံ အာသယာ နိက္ခမေယျံ, အာသယာ နိက္ခမိတွာ ဝိဇမ္ဘေယျံ, ဝိဇမ္ဘိတွာ သမန္တာ စတုဒ္ဒိသာ အနုဝိလောကေယျံ, သမန္တာ စတုဒ္ဒိသာ အနုဝိလောကေတွာ တိက္ခတ္တုံ သီဟနာဒံ နဒေယျံ, တိက္ခတ္တုံ သီဟနာဒံ နဒိတွာ ဂေါစရာယ ပက္ကမေယျံ။ သော ဝရံ ဝရံ မိဂသံဃေ [မိဂသံဃံ (သျာ။ က။)] ဝဓိတွာ မုဒုမံသာနိ မုဒုမံသာနိ ဘက္ခယိတွာ တမေဝ အာသယံ အဇ္ဈုပေယျ’န္တိ။
‘အထ ခေါ, အာဝုသော, သော သီဟော မိဂရာဇာ အညတရံ ဝနသဏ္ဍံ နိဿာယ အာသယံ ကပ္ပေသိ။ တတြာသယံ ကပ္ပေတွာ သာယနှသမယံ အာသယာ နိက္ခမိ, အာသယာ နိက္ခမိတွာ ဝိဇမ္ဘိ, ဝိဇမ္ဘိတွာ သမန္တာ စတုဒ္ဒိသာ အနုဝိလောကေသိ, သမန္တာ စတုဒ္ဒိသာ အနုဝိလောကေတွာ တိက္ခတ္တုံ သီဟနာဒံ နဒိ, တိက္ခတ္တုံ သီဟနာဒံ နဒိတွာ ဂေါစရာယ ပက္ကာမိ။ သော ဝရံ ဝရံ မိဂသံဃေ ဝဓိတွာ မုဒုမံသာနိ မုဒုမံသာနိ ဘက္ခယိတွာ တမေဝ အာသယံ အဇ္ဈုပေသိ။
မြန်֍ ဋ္ဌ ၂၈။ ‘တဿေဝ ခေါ, အာဝုသော ပါထိကပုတ္တ, သီဟဿ မိဂရညော ဝိဃာသသံဝဍ္ဎော ဇရသိင်္ဂါလော [ဇရသိဂါလော (သီ။ သျာ။ ပီ။)] ဒိတ္တော စေဝ ဗလဝါ စ။ အထ ခေါ, အာဝုသော, တဿ ဇရသိင်္ဂါလဿ ဧတဒဟောသိ – ကော စာဟံ, ကော သီဟော မိဂရာဇာ။ ယံနူနာဟမ္ပိ အညတရံ ဝနသဏ္ဍံ နိဿာယ အာသယံ ကပ္ပေယျံ။ တတြာသယံ ကပ္ပေတွာ သာယနှသမယံ အာသယာ နိက္ခမေယျံ,
အာသယာ နိက္ခမိတွာ ဝိဇမ္ဘေယျံ, ဝိဇမ္ဘိတွာ သမန္တာ စတုဒ္ဒိသာ အနုဝိလောကေယျံ, သမန္တာ စတုဒ္ဒိသာ အနုဝိလောကေတွာ တိက္ခတ္တုံ သီဟနာဒံ နဒေယျံ, တိက္ခတ္တုံ သီဟနာဒံ နဒိတွာ ဂေါစရာယ ပက္ကမေယျံ။ သော ဝရံ ဝရံ မိဂသံဃေ ဝဓိတွာ မုဒုမံသာနိ မုဒုမံသာနိ ဘက္ခယိတွာ တမေဝ အာသယံ အဇ္ဈုပေယျ’န္တိ။
‘အထ ခေါ သော, အာဝုသော, ဇရသိင်္ဂါလော အညတရံ ဝနသဏ္ဍံ နိဿာယ အာသယံ ကပ္ပေသိ။ တတြာသယံ ကပ္ပေတွာ သာယနှသမယံ အာသယာ နိက္ခမိ, အာသယာ နိက္ခမိတွာ ဝိဇမ္ဘိ, ဝိဇမ္ဘိတွာ သမန္တာ စတုဒ္ဒိသာ အနုဝိလောကေသိ, သမန္တာ စတုဒ္ဒိသာ အနုဝိလောကေတွာ တိက္ခတ္တုံ သီဟနာဒံ နဒိဿာမီတိ သိင်္ဂါလကံယေဝ အနဒိ ဘေရဏ္ဍကံယေဝ [ဘေဒဏ္ဍကံယေဝ (က။)] အနဒိ, ကေ စ ဆဝေ သိင်္ဂါလေ, ကေ ပန သီဟနာဒေတိ [သီဟနာဒေ (?)]။
‘ဧဝမေဝ ခေါ တွံ, အာဝုသော ပါထိကပုတ္တ, သုဂတာပဒါနေသု ဇီဝမာနော သုဂတာတိရိတ္တာနိ ဘုဉ္ဇမာနော တထာဂတေ အရဟန္တေ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေ အာသာဒေတဗ္ဗံ မညသိ။ ကေ စ ဆဝေ ပါထိကပုတ္တေ, ကာ စ တထာဂတာနံ အရဟန္တာနံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓါနံ အာသာဒနာ’တိ။
မြန်֍ ဋ္ဌ ၂၉။ ‘‘ယတော ခေါ, ဘဂ္ဂဝ, ဇာလိယော ဒါရုပတ္တိကန္တေဝါသီ ဣမိနာ ဩပမ္မေန နေဝ အသက္ခိ အစေလံ ပါထိကပုတ္တံ တမှာ အာသနာ စာဝေတုံ။ အထ နံ ဧတဒဝေါစ –
အမညိ ကောတ္ထု မိဂရာဇာဟမသ္မိ၊
တထေဝ [တမေဝ (သျာ။)] သော သိင်္ဂါလကံ အနဒိ,
ကေ စ ဆဝေ သိင်္ဂါလေ ကေ ပန သီဟနာဒေ’တိ။
‘ဧဝမေဝ ခေါ တွံ, အာဝုသော ပါထိကပုတ္တ, သုဂတာပဒါနေသု ဇီဝမာနော သုဂတာတိရိတ္တာနိ ဘုဉ္ဇမာနော တထာဂတေ အရဟန္တေ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေ အာသာဒေတဗ္ဗံ မညသိ။ ကေ စ ဆဝေ ပါထိကပုတ္တေ, ကာ စ တထာဂတာနံ အရဟန္တာနံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓါနံ အာသာဒနာ’တိ။
မြန်֍ ဋ္ဌ ၃၀။ ‘‘ယတော ခေါ, ဘဂ္ဂဝ, ဇာလိယော ဒါရုပတ္တိကန္တေဝါသီ ဣမိနာပိ ဩပမ္မေန နေဝ အသက္ခိ အစေလံ ပါထိကပုတ္တံ တမှာ အာသနာ စာဝေတုံ။ အထ နံ ဧတဒဝေါစ –
‘အညံ အနုစင်္ကမနံ, အတ္တာနံ ဝိဃာသေ သမေက္ခိယ၊
ယာဝ အတ္တာနံ န ပဿတိ, ကောတ္ထု တာဝ ဗျဂ္ဃေါတိ မညတိ။
ကေ စ ဆဝေ သိင်္ဂါလေ ကေ ပန သီဟနာဒေ’တိ။
‘ဧဝမေဝ ခေါ တွံ, အာဝုသော ပါထိကပုတ္တ, သုဂတာပဒါနေသု ဇီဝမာနော သုဂတာတိရိတ္တာနိ ဘုဉ္ဇမာနော တထာဂတေ အရဟန္တေ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေ အာသာဒေတဗ္ဗံ မညသိ။ ကေ စ ဆဝေ ပါထိကပုတ္တေ, ကာ စ တထာဂတာနံ အရဟန္တာနံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓါနံ အာသာဒနာ’တိ။
မြန်֍ ဋ္ဌ ၃၁။ ‘‘ယတော ခေါ, ဘဂ္ဂဝ, ဇာလိယော ဒါရုပတ္တိကန္တေဝါသီ ဣမိနာပိ ဩပမ္မေန နေဝ အသက္ခိ အစေလံ ပါထိကပုတ္တံ တမှာ အာသနာ စာဝေတုံ။ အထ နံ ဧတဒဝေါစ –
‘ဘုတွာန ဘေကေ [ဘိင်္ဂေ (က။)] ခလမူသိကာယော,
ကဋသီသု ခိတ္တာနိ စ ကောဏပါနိ [ကူဏပါနိ (သျာ။)]၊
မဟာဝနေ သုညဝနေ ဝိဝဍ္ဎော,
အမညိ ကောတ္ထု မိဂရာဇာဟမသ္မိ။
တထေဝ သော သိင်္ဂါလကံ အနဒိ၊
ကေ စ ဆဝေ သိင်္ဂါလေ ကေ ပန သီဟနာဒေ’တိ။
‘ဧဝမေဝ ခေါ တွံ, အာဝုသော ပါထိကပုတ္တ, သုဂတာပဒါနေသု ဇီဝမာနော သုဂတာတိရိတ္တာနိ ဘုဉ္ဇမာနော တထာဂတေ အရဟန္တေ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေ အာသာဒေတဗ္ဗံ မညသိ။ ကေ စ ဆဝေ ပါထိကပုတ္တေ, ကာ စ တထာဂတာနံ အရဟန္တာနံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓါနံ အာသာဒနာ’တိ။
မြန်֍ ဋ္ဌ ၃၂။ ‘‘ယတော ခေါ, ဘဂ္ဂဝ, ဇာလိယော ဒါရုပတ္တိကန္တေဝါသီ ဣမိနာပိ ဩပမ္မေန နေဝ အသက္ခိ အစေလံ ပါထိကပုတ္တံ တမှာ အာသနာ စာဝေတုံ။ အထ တံ ပရိသံ အာဂန္တွာ ဧဝမာရောစေသိ – ‘ပရာဘူတရူပေါ, ဘော, အစေလော ပါထိကပုတ္တော အာယာမိ အာဝုသော, အာယာမိ အာဝုသောတိ ဝတွာ တတ္ထေဝ သံသပ္ပတိ, န သက္ကောတိ အာသနာပိ ဝုဋ္ဌာတု’န္တိ။
မြန်֍ ဋ္ဌ ၃၃။ ‘‘ဧဝံ ဝုတ္တေ, အဟံ, ဘဂ္ဂဝ, တံ ပရိသံ ဧတဒဝေါစံ – ‘အဘဗ္ဗော ခေါ, အာဝုသော, အစေလော ပါထိကပုတ္တော တံ ဝါစံ အပ္ပဟာယ တံ စိတ္တံ အပ္ပဟာယ တံ ဒိဋ္ဌိံ အပ္ပဋိနိဿဇ္ဇိတွာ မမ သမ္မုခီဘာဝံ အာဂန္တုံ။ သစေပိဿ ဧဝမဿ – အဟံ တံ ဝါစံ အပ္ပဟာယ တံ စိတ္တံ အပ္ပဟာယ တံ ဒိဋ္ဌိံ အပ္ပဋိနိဿဇ္ဇိတွာ သမဏဿ ဂေါတမဿ သမ္မုခီဘာဝံ ဂစ္ဆေယျန္တိ, မုဒ္ဓါပိ တဿ ဝိပတေယျ။ သစေပါယသ္မန္တာနံ လိစ္ဆဝီနံ ဧဝမဿ – မယံ အစေလံ ပါထိကပုတ္တံ ဝရတ္တာဟိ ဗန္ဓိတွာ နာဂေဟိ [ဂေါယုဂေဟိ (သဗ္ဗတ္ထ) အဋ္ဌကထာ ပဿိတဗ္ဗာ] အာဝိဉ္ဆေယျာမာတိ။ တာ ဝရတ္တာ ဆိဇ္ဇေယျုံ ပါထိကပုတ္တော ဝါ။ အဘဗ္ဗော ပန အစေလော ပါထိကပုတ္တော တံ ဝါစံ အပ္ပဟာယ တံ စိတ္တံ အပ္ပဟာယ တံ ဒိဋ္ဌိံ အပ္ပဋိနိဿဇ္ဇိတွာ မမ သမ္မုခီဘာဝံ အာဂန္တုံ။ သစေပိဿ ဧဝမဿ – အဟံ တံ ဝါစံ အပ္ပဟာယ တံ စိတ္တံ အပ္ပဟာယ တံ ဒိဋ္ဌိံ အပ္ပဋိနိဿဇ္ဇိတွာ သမဏဿ ဂေါတမဿ သမ္မုခီဘာဝံ ဂစ္ဆေယျန္တိ, မုဒ္ဓါပိ တဿ ဝိပတေယျာ’တိ။
မြန်֍ ဋ္ဌ ၃၄။ ‘‘အထ ခွါဟံ, ဘဂ္ဂဝ, တံ ပရိသံ ဓမ္မိယာ ကထာယ သန္ဒဿေသိံ သမာဒပေသိံ သမုတ္တေဇေသိံ သမ္ပဟံသေသိံ, တံ ပရိသံ ဓမ္မိယာ ကထာယ သန္ဒဿေတွာ သမာဒပေတွာ သမုတ္တေဇေတွာ သမ္ပဟံသေတွာ မဟာဗန္ဓနာ မောက္ခံ ကရိတွာ စတုရာသီတိပါဏသဟဿာနိ မဟာဝိဒုဂ္ဂါ ဥဒ္ဓရိတွာ တေဇောဓာတုံ သမာပဇ္ဇိတွာ သတ္တတာလံ ဝေဟာသံ အဗ္ဘုဂ္ဂန္တွာ အညံ သတ္တတာလမ္ပိ အစ္စိံ [အဂ္ဂိံ (သျာ။)] အဘိနိမ္မိနိတွာ ပဇ္ဇလိတွာ ဓူမာယိတွာ [ဓူပါယိတွာ (သီ။ ပီ။)] မဟာဝနေ ကူဋာဂါရသာလာယံ ပစ္စုဋ္ဌာသိံ။
မြန်֍ ဋ္ဌ ၃၅။ ‘‘အထ ခေါ, ဘဂ္ဂဝ, သုနက္ခတ္တော လိစ္ဆဝိပုတ္တော ယေနာဟံ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ မံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နံ ခေါ အဟံ, ဘဂ္ဂဝ, သုနက္ခတ္တံ လိစ္ဆဝိပုတ္တံ ဧတဒဝေါစံ – ‘တံ ကိံ မညသိ, သုနက္ခတ္တ, ယထေဝ တေ အဟံ အစေလံ ပါထိကပုတ္တံ အာရဗ္ဘ ဗျာကာသိံ, တထေဝ တံ ဝိပါကံ အညထာ ဝါ’တိ? ‘ယထေဝ မေ, ဘန္တေ, ဘဂဝါ အစေလံ ပါထိကပုတ္တံ အာရဗ္ဘ ဗျာကာသိ, တထေဝ တံ ဝိပါကံ, နော အညထာ’တိ။
‘တံ ကိံ မညသိ, သုနက္ခတ္တ, ယဒိ ဧဝံ သန္တေ ကတံ ဝါ ဟောတိ ဥတ္တရိမနုဿဓမ္မာ ဣဒ္ဓိပါဋိဟာရိယံ, အကတံ ဝါ’တိ? ‘အဒ္ဓါ ခေါ, ဘန္တေ, ဧဝံ သန္တေ ကတံ ဟောတိ ဥတ္တရိမနုဿဓမ္မာ ဣဒ္ဓိပါဋိဟာရိယံ, နော အကတ’န္တိ။ ‘ဧဝမ္ပိ
ခေါ မံ တွံ, မောဃပုရိသ, ဥတ္တရိမနုဿဓမ္မာ ဣဒ္ဓိပါဋိဟာရိယံ ကရောန္တံ ဧဝံ ဝဒေသိ – န ဟိ ပန မေ, ဘန္တေ, ဘဂဝါ ဥတ္တရိမနုဿဓမ္မာ ဣဒ္ဓိပါဋိဟာရိယံ ကရောတီတိ။ ပဿ, မောဃပုရိသ, ယာဝဉ္စ တေ ဣဒံ အပရဒ္ဓံ’တိ။
‘‘ဧဝမ္ပိ ခေါ, ဘဂ္ဂဝ, သုနက္ခတ္တော လိစ္ဆဝိပုတ္တော မယာ ဝုစ္စမာနော အပက္ကမေဝ ဣမသ္မာ ဓမ္မဝိနယာ, ယထာ တံ အာပါယိကော နေရယိကော။
အဂ္ဂညပညတ္တိကထာ
မြန်֍ ဋ္ဌ ၃၆။ ‘‘အဂ္ဂညဉ္စာဟံ, ဘဂ္ဂဝ, ပဇာနာမိ။ တဉ္စ ပဇာနာမိ [‘‘တဉ္စပဇာနာမီ’’တိ ဣဒံ သျာပေါတ္ထကေနတ္ထိ], တတော စ ဥတ္တရိတရံ ပဇာနာမိ, တဉ္စ ပဇာနံ [ပဇာနနံ (သျာ။ က။) အဋ္ဌကထာသံဝဏ္ဏနာ ပဿိတဗ္ဗာ] န ပရာမသာမိ, အပရာမသတော စ မေ ပစ္စတ္တညေဝ နိဗ္ဗုတိ ဝိဒိတာ, ယဒဘိဇာနံ တထာဂတော နော အနယံ အာပဇ္ဇတိ။
မြန်֍ ဋ္ဌ ၃၇။ ‘‘သန္တိ, ဘဂ္ဂဝ, ဧကေ သမဏဗြာဟ္မဏာ ဣဿရကုတ္တံ ဗြဟ္မကုတ္တံ အာစရိယကံ အဂ္ဂညံ ပညပေန္တိ။ တျာဟံ ဥပသင်္ကမိတွာ ဧဝံ ဝဒါမိ – ‘သစ္စံ ကိရ တုမှေ အာယသ္မန္တော ဣဿရကုတ္တံ ဗြဟ္မကုတ္တံ အာစရိယကံ အဂ္ဂညံ ပညပေထာ’တိ? တေ စ မေ ဧဝံ ပုဋ္ဌာ, ‘အာမော’တိ [အာမာတိ (သျာ။)] ပဋိဇာနန္တိ။ တျာဟံ ဧဝံ ဝဒါမိ – ‘ကထံဝိဟိတကံ ပန [ကထံ ဝိဟိတကံနော ပန (က။)] တုမှေ အာယသ္မန္တော ဣဿရကုတ္တံ ဗြဟ္မကုတ္တံ အာစရိယကံ အဂ္ဂညံ ပညပေထာ’တိ? တေ မယာ ပုဋ္ဌာ န သမ္ပာယန္တိ, အသမ္ပာယန္တာ မမညေဝ ပဋိပုစ္ဆန္တိ။ တေသာဟံ ပုဋ္ဌော ဗျာကရောမိ –
မြန်֍ ဋ္ဌ ၃၈။ ‘ဟောတိ ခေါ သော, အာဝုသော, သမယော ယံ ကဒါစိ ကရဟစိ ဒီဃဿ အဒ္ဓုနော အစ္စယေန အယံ လောကော သံဝဋ္ဋတိ။ သံဝဋ္ဋမာနေ လောကေ ယေဘုယျေန သတ္တာ အာဘဿရသံဝတ္တနိကာ ဟောန္တိ။ တေ တတ္ထ ဟောန္တိ မနောမယာ ပီတိဘက္ခာ သယံပဘာ အန္တလိက္ခစရာ သုဘဋ္ဌာယိနော စိရံ ဒီဃမဒ္ဓါနံ တိဋ္ဌန္တိ။
‘ဟောတိ ခေါ သော, အာဝုသော, သမယော ယံ ကဒါစိ ကရဟစိ ဒီဃဿ အဒ္ဓုနော အစ္စယေန အယံ လောကော ဝိဝဋ္ဋတိ။ ဝိဝဋ္ဋမာနေ လောကေ သုညံ ဗြဟ္မဝိမာနံ ပါတုဘဝတိ။ အထ ခေါ [အထ (သီ။ သျာ။ ပီ။)] အညတရော သတ္တော အာယုက္ခယာ ဝါ ပုညက္ခယာ ဝါ အာဘဿရကာယာ စဝိတွာ သုညံ ဗြဟ္မဝိမာနံ ဥပပဇ္ဇတိ။
သော တတ္ထ ဟောတိ မနောမယော ပီတိဘက္ခော သယံပဘော အန္တလိက္ခစရော သုဘဋ္ဌာယီ, စိရံ ဒီဃမဒ္ဓါနံ တိဋ္ဌတိ။
‘တဿ တတ္ထ ဧကကဿ ဒီဃရတ္တံ နိဝုသိတတ္တာ အနဘိရတိ ပရိတဿနာ ဥပ္ပဇ္ဇတိ – အဟော ဝတ အညေပိ သတ္တာ ဣတ္ထတ္တံ အာဂစ္ဆေယျုန္တိ။ အထ အညေပိ သတ္တာ အာယုက္ခယာ ဝါ ပုညက္ခယာ ဝါ အာဘဿရကာယာ စဝိတွာ ဗြဟ္မဝိမာနံ ဥပပဇ္ဇန္တိ တဿ သတ္တဿ သဟဗျတံ။ တေပိ တတ္ထ ဟောန္တိ မနောမယာ ပီတိဘက္ခာ သယံပဘာ အန္တလိက္ခစရာ သုဘဋ္ဌာယိနော, စိရံ ဒီဃမဒ္ဓါနံ တိဋ္ဌန္တိ။
မြန်֍ ဋ္ဌ ၃၉။ ‘တတြာဝုသော, ယော သော သတ္တော ပဌမံ ဥပပန္နော, တဿ ဧဝံ ဟောတိ – အဟမသ္မိ ဗြဟ္မာ မဟာဗြဟ္မာ အဘိဘူ အနဘိဘူတော အညဒတ္ထုဒသော ဝသဝတ္တီ ဣဿရော ကတ္တာ နိမ္မာတာ သေဋ္ဌော သဇိတာ [သဉ္ဇိတာ (သီ။ ပီ။), သဇ္ဇိတာ (သျာ။ ကံ။)] ဝသီ ပိတာ ဘူတဘဗျာနံ, မယာ ဣမေ သတ္တာ နိမ္မိတာ။ တံ ကိဿ ဟေတု? မမဉှိ ပုဗ္ဗေ ဧတဒဟောသိ – အဟော ဝတ အညေပိ သတ္တာ ဣတ္ထတ္တံ အာဂစ္ဆေယျုန္တိ၊ ဣတိ မမ စ မနောပဏိဓိ။ ဣမေ စ သတ္တာ ဣတ္ထတ္တံ အာဂတာတိ။
‘ယေပိ တေ သတ္တာ ပစ္ဆာ ဥပပန္နာ, တေသမ္ပိ ဧဝံ ဟောတိ – အယံ ခေါ ဘဝံ ဗြဟ္မာ မဟာဗြဟ္မာ အဘိဘူ အနဘိဘူတော အညဒတ္ထုဒသော ဝသဝတ္တီ ဣဿရော ကတ္တာ နိမ္မာတာ သေဋ္ဌော သဇိတာ ဝသီ ပိတာ ဘူတဘဗျာနံ၊ ဣမိနာ မယံ ဘောတာ ဗြဟ္မုနာ နိမ္မိတာ။ တံ ကိဿ ဟေတု? ဣမဉှိ မယံ အဒ္ဒသာမ ဣဓ ပဌမံ ဥပပန္နံ၊ မယံ ပနာမှ ပစ္ဆာ ဥပပန္နာတိ။
မြန်֍ ဋ္ဌ ၄၀။ ‘တတြာဝုသော, ယော သော သတ္တော ပဌမံ ဥပပန္နော, သော ဒီဃာယုကတရော စ ဟောတိ ဝဏ္ဏဝန္တတရော စ မဟေသက္ခတရော စ။ ယေ ပန တေ သတ္တာ ပစ္ဆာ ဥပပန္နာ, တေ အပ္ပါယုကတရာ စ ဟောန္တိ ဒုဗ္ဗဏ္ဏတရာ စ အပ္ပေသက္ခတရာ စ။
‘ဌာနံ ခေါ ပနေတံ, အာဝုသော, ဝိဇ္ဇတိ, ယံ အညတရော သတ္တော တမှာ ကာယာ စဝိတွာ ဣတ္ထတ္တံ အာဂစ္ဆတိ။ ဣတ္ထတ္တံ အာဂတော သမာနော အဂါရသ္မာ အနဂါရိယံ ပဗ္ဗဇတိ။ အဂါရသ္မာ အနဂါရိယံ ပဗ္ဗဇိတော
သမာနော အာတပ္ပမနွာယ ပဓာနမနွာယ အနုယောဂမနွာယ အပ္ပမာဒမနွာယ သမ္မာမနသိကာရမနွာယ တထာရူပံ စေတောသမာဓိံ ဖုသတိ, ယထာသမာဟိတေ စိတ္တေ တံ ပုဗ္ဗေနိဝါသံ အနုဿရတိ၊ တတော ပရံ နာနုဿရတိ။
‘သော ဧဝမာဟ – ယော ခေါ သော ဘဝံ ဗြဟ္မာ မဟာဗြဟ္မာ အဘိဘူ အနဘိဘူတော အညဒတ္ထုဒသော ဝသဝတ္တီ ဣဿရော ကတ္တာ နိမ္မာတာ သေဋ္ဌော သဇိတာ ဝသီ ပိတာ ဘူတဘဗျာနံ, ယေန မယံ ဘောတာ ဗြဟ္မုနာ နိမ္မိတာ။ သော နိစ္စော ဓုဝေါ [သဿတော ဒီဃာယုကော (သျာ။ က။)] သဿတော အဝိပရိဏာမဓမ္မော သဿတိသမံ တထေဝ ဌဿတိ။ ယေ ပန မယံ အဟုမှာ တေန ဘောတာ ဗြဟ္မုနာ နိမ္မိတာ, တေ မယံ အနိစ္စာ အဒ္ဓုဝါ [အဒ္ဓုဝါ အသဿတာ (သျာ။ က။)] အပ္ပါယုကာ စဝနဓမ္မာ ဣတ္ထတ္တံ အာဂတာ’တိ။ ဧဝံဝိဟိတကံ နော တုမှေ အာယသ္မန္တော ဣဿရကုတ္တံ ဗြဟ္မကုတ္တံ အာစရိယကံ အဂ္ဂညံ ပညပေထာတိ။ ‘တေ ဧဝမာဟံသု – ဧဝံ ခေါ နော, အာဝုသော ဂေါတမ, သုတံ, ယထေဝါယသ္မာ ဂေါတမော အာဟာ’တိ။ ‘‘အဂ္ဂညဉ္စာဟံ, ဘဂ္ဂဝ, ပဇာနာမိ။ တဉ္စ ပဇာနာမိ, တတော စ ဥတ္တရိတရံ ပဇာနာမိ, တဉ္စ ပဇာနံ န ပရာမသာမိ, အပရာမသတော စ မေ ပစ္စတ္တညေဝ နိဗ္ဗုတိ ဝိဒိတာ။ ယဒဘိဇာနံ တထာဂတော နော အနယံ အာပဇ္ဇတိ။
မြန်֍ ဋ္ဌ ၄၁။ ‘‘သန္တိ, ဘဂ္ဂဝ, ဧကေ သမဏဗြာဟ္မဏာ ခိဍ္ဍာပဒေါသိကံ အာစရိယကံ အဂ္ဂညံ ပညပေန္တိ။ တျာဟံ ဥပသင်္ကမိတွာ ဧဝံ ဝဒါမိ – ‘သစ္စံ ကိရ တုမှေ အာယသ္မန္တော ခိဍ္ဍာပဒေါသိကံ အာစရိယကံ အဂ္ဂညံ ပညပေထာ’တိ? တေ စ မေ ဧဝံ ပုဋ္ဌာ ‘အာမော’တိ ပဋိဇာနန္တိ။ တျာဟံ ဧဝံ ဝဒါမိ – ‘ကထံဝိဟိတကံ ပန တုမှေ အာယသ္မန္တော ခိဍ္ဍာပဒေါသိကံ အာစရိယကံ အဂ္ဂညံ ပညပေထာ’တိ? တေ မယာ ပုဋ္ဌာ န သမ္ပာယန္တိ, အသမ္ပာယန္တာ မမညေဝ ပဋိပုစ္ဆန္တိ, တေသာဟံ ပုဋ္ဌော ဗျာကရောမိ –
မြန်֍ ဋ္ဌ ၄၂။ ‘သန္တာဝုသော, ခိဍ္ဍာပဒေါသိကာ နာမ ဒေဝါ။ တေ အတိဝေလံ ဟဿခိဍ္ဍာရတိဓမ္မသမာပန္နာ [ဟသခိဍ္ဍာရတိဓမ္မသမာပန္နာ (က။)] ဝိဟရန္တိ။ တေသံ အတိဝေလံ ဟဿခိဍ္ဍာရတိဓမ္မသမာပန္နာနံ ဝိဟရတံ သတိ သမ္မုဿတိ, သတိယာ သမ္မောသာ [သတိယာ သမ္မောသာယ (သျာ။)] တေ ဒေဝါ တမှာ ကာယာ စဝန္တိ။
‘ဌာနံ ခေါ ပနေတံ, အာဝုသော, ဝိဇ္ဇတိ, ယံ အညတရော သတ္တော တမှာ ကာယာ စဝိတွာ ဣတ္ထတ္တံ အာဂစ္ဆတိ, ဣတ္ထတ္တံ အာဂတော သမာနော အဂါရသ္မာ အနဂါရိယံ ပဗ္ဗဇတိ, အဂါရသ္မာ အနဂါရိယံ ပဗ္ဗဇိတော သမာနော အာတပ္ပမနွာယ ပဓာနမနွာယ အနုယောဂမနွာယ အပ္ပမာဒမနွာယ သမ္မာမနသိကာရမနွာယ တထာရူပံ စေတောသမာဓိံ ဖုသတိ, ယထာသမာဟိတေ စိတ္တေ တံ ပုဗ္ဗေနိဝါသံ အနုဿရတိ၊ တတော ပရံ နာနုဿရတိ။
‘သော ဧဝမာဟ – ယေ ခေါ တေ ဘောန္တော ဒေဝါ န ခိဍ္ဍာပဒေါသိကာ တေ န အတိဝေလံ ဟဿခိဍ္ဍာရတိဓမ္မသမာပန္နာ ဝိဟရန္တိ။ တေသံ နာတိဝေလံ ဟဿခိဍ္ဍာရတိဓမ္မသမာပန္နာနံ ဝိဟရတံ သတိ န သမ္မုဿတိ, သတိယာ အသမ္မောသာ တေ ဒေဝါ တမှာ ကာယာ န စဝန္တိ, နိစ္စာ ဓုဝါ သဿတာ အဝိပရိဏာမဓမ္မာ သဿတိသမံ တထေဝ ဌဿန္တိ။ ယေ ပန မယံ အဟုမှာ ခိဍ္ဍာပဒေါသိကာ တေ မယံ အတိဝေလံ ဟဿခိဍ္ဍာရတိဓမ္မသမာပန္နာ ဝိဟရိမှာ, တေသံ နော အတိဝေလံ ဟဿခိဍ္ဍာရတိဓမ္မသမာပန္နာနံ ဝိဟရတံ သတိ သမ္မုဿတိ, သတိယာ သမ္မောသာ ဧဝံ [သမ္မောသာ ဧဝ (သီ။ ပီ။) သမ္မောသာ တေ (သျာ။ က။)] မယံ တမှာ ကာယာ စုတာ, အနိစ္စာ အဒ္ဓုဝါ အပ္ပါယုကာ စဝနဓမ္မာ ဣတ္ထတ္တံ အာဂတာတိ။ ဧဝံဝိဟိတကံ နော တုမှေ အာယသ္မန္တော ခိဍ္ဍာပဒေါသိကံ အာစရိယကံ အဂ္ဂညံ ပညပေထာ’တိ။ ‘တေ ဧဝမာဟံသု – ဧဝံ ခေါ နော, အာဝုသော ဂေါတမ, သုတံ, ယထေဝါယသ္မာ ဂေါတမော အာဟာ’တိ။ ‘‘အဂ္ဂညဉ္စာဟံ, ဘဂ္ဂဝ, ပဇာနာမိ…ပေ… ယဒဘိဇာနံ တထာဂတော နော အနယံ အာပဇ္ဇတိ။
မြန်֍ ဋ္ဌ ၄၃။ ‘‘သန္တိ, ဘဂ္ဂဝ, ဧကေ သမဏဗြာဟ္မဏာ မနောပဒေါသိကံ အာစရိယကံ အဂ္ဂညံ ပညပေန္တိ။ တျာဟံ ဥပသင်္ကမိတွာ ဧဝံ ဝဒါမိ – ‘သစ္စံ ကိရ တုမှေ အာယသ္မန္တော မနောပဒေါသိကံ အာစရိယကံ အဂ္ဂညံ ပညပေထာ’တိ? တေ စ မေ ဧဝံ ပုဋ္ဌာ ‘အာမော’တိ ပဋိဇာနန္တိ။ တျာဟံ ဧဝံ ဝဒါမိ – ‘ကထံဝိဟိတကံ ပန တုမှေ အာယသ္မန္တော မနောပဒေါသိကံ အာစရိယကံ အဂ္ဂညံ ပညပေထာ’တိ? တေ မယာ ပုဋ္ဌာ န သမ္ပာယန္တိ, အသမ္ပာယန္တာ မမညေဝ ပဋိပုစ္ဆန္တိ။ တေသာဟံ ပုဋ္ဌော ဗျာကရောမိ –
မြန်֍ ဋ္ဌ ၄၄။ ‘သန္တာဝုသော, မနောပဒေါသိကာ နာမ ဒေဝါ။ တေ အတိဝေလံ အညမညံ ဥပနိဇ္ဈာယန္တိ။ တေ အတိဝေလံ အညမညံ ဥပနိဇ္ဈာယန္တာ အညမညမှိ
စိတ္တာနိ ပဒူသေန္တိ။ တေ အညမညံ ပဒုဋ္ဌစိတ္တာ ကိလန္တကာယာ ကိလန္တစိတ္တာ။ တေ ဒေဝါ တမှာ ကာယာ စဝန္တိ။
‘ဌာနံ ခေါ ပနေတံ, အာဝုသော, ဝိဇ္ဇတိ, ယံ အညတရော သတ္တော တမှာ ကာယာ စဝိတွာ ဣတ္ထတ္တံ အာဂစ္ဆတိ။ ဣတ္ထတ္တံ အာဂတော သမာနော အဂါရသ္မာ အနဂါရိယံ ပဗ္ဗဇတိ။ အဂါရသ္မာ အနဂါရိယံ ပဗ္ဗဇိတော သမာနော အာတပ္ပမနွာယ ပဓာနမနွာယ အနုယောဂမနွာယ အပ္ပမာဒမနွာယ သမ္မာမနသိကာရမနွာယ တထာရူပံ စေတောသမာဓိံ ဖုသတိ, ယထာသမာဟိတေ စိတ္တေ တံ ပုဗ္ဗေနိဝါသံ အနုဿရတိ, တတော ပရံ နာနုဿရတိ။
‘သော ဧဝမာဟ – ယေ ခေါ တေ ဘောန္တော ဒေဝါ န မနောပဒေါသိကာ တေ နာတိဝေလံ အညမညံ ဥပနိဇ္ဈာယန္တိ။ တေ နာတိဝေလံ အညမညံ ဥပနိဇ္ဈာယန္တာ အညမညမှိ စိတ္တာနိ နပ္ပဒူသေန္တိ။ တေ အညမညံ အပ္ပဒုဋ္ဌစိတ္တာ အကိလန္တကာယာ အကိလန္တစိတ္တာ။ တေ ဒေဝါ တမှာ [အကိလန္တစိတ္တာ တမှာ (က။)] ကာယာ န စဝန္တိ, နိစ္စာ ဓုဝါ သဿတာ အဝိပရိဏာမဓမ္မာ သဿတိသမံ တထေဝ ဌဿန္တိ။ ယေ ပန မယံ အဟုမှာ မနောပဒေါသိကာ, တေ မယံ အတိဝေလံ အညမညံ ဥပနိဇ္ဈာယိမှာ။ တေ မယံ အတိဝေလံ အညမညံ ဥပနိဇ္ဈာယန္တာ အညမညမှိ စိတ္တာနိ ပဒူသိမှာ [ပဒေါသိယိမှာ (သျာ။), ပဒူသယိမှာ (?)]။ တေ မယံ အညမညံ ပဒုဋ္ဌစိတ္တာ ကိလန္တကာယာ ကိလန္တစိတ္တာ။ ဧဝံ မယံ [ကိလန္တစိတ္တာဧဝ မယံ (သီ။ ပီ။), ကိလန္တစိတ္တာ (က။)] တမှာ ကာယာ စုတာ, အနိစ္စာ အဒ္ဓုဝါ အပ္ပါယုကာ စဝနဓမ္မာ ဣတ္ထတ္တံ အာဂတာတိ။ ဧဝံဝိဟိတကံ နော တုမှေ အာယသ္မန္တော မနောပဒေါသိကံ အာစရိယကံ အဂ္ဂညံ ပညပေထာ’တိ။ ‘တေ ဧဝမာဟံသု – ဧဝံ ခေါ နော, အာဝုသော ဂေါတမ, သုတံ, ယထေဝါယသ္မာ ဂေါတမော အာဟာ’တိ။ ‘‘အဂ္ဂညဉ္စာဟံ, ဘဂ္ဂဝ, ပဇာနာမိ…ပေ… ယဒဘိဇာနံ တထာဂတော နော အနယံ အာပဇ္ဇတိ။
မြန်֍ ဋ္ဌ ၄၅။ ‘‘သန္တိ, ဘဂ္ဂဝ, ဧကေ သမဏဗြာဟ္မဏာ အဓိစ္စသမုပ္ပန္နံ အာစရိယကံ အဂ္ဂညံ ပညပေန္တိ။ တျာဟံ ဥပသင်္ကမိတွာ ဧဝံ ဝဒါမိ – ‘သစ္စံ ကိရ တုမှေ အာယသ္မန္တော အဓိစ္စသမုပ္ပန္နံ အာစရိယကံ အဂ္ဂညံ ပညပေထာ’တိ? တေ စ မေ ဧဝံ ပုဋ္ဌာ ‘အာမော’တိ ပဋိဇာနန္တိ။ တျာဟံ ဧဝံ ဝဒါမိ – ‘ကထံဝိဟိတကံ ပန တုမှေ အာယသ္မန္တော အဓိစ္စသမုပ္ပန္နံ အာစရိယကံ အဂ္ဂညံ ပညပေထာ’တိ။
တေ မယာ ပုဋ္ဌာ န သမ္ပာယန္တိ, အသမ္ပာယန္တာ မမညေဝ ပဋိပုစ္ဆန္တိ။ တေသာဟံ ပုဋ္ဌော ဗျာကရောမိ –
မြန်֍ ဋ္ဌ ၄၆။ ‘သန္တာဝုသော, အသညသတ္တာ နာမ ဒေဝါ။ သညုပ္ပါဒါ စ ပန တေ ဒေဝါ တမှာ ကာယာ စဝန္တိ။
‘ဌာနံ ခေါ ပနေတံ, အာဝုသော, ဝိဇ္ဇတိ။ ယံ အညတရော သတ္တော တမှာ ကာယာ စဝိတွာ ဣတ္ထတ္တံ အာဂစ္ဆတိ။ ဣတ္ထတ္တံ အာဂတော သမာနော အဂါရသ္မာ အနဂါရိယံ ပဗ္ဗဇတိ။ အဂါရသ္မာ အနဂါရိယံ ပဗ္ဗဇိတော သမာနော အာတပ္ပမနွာယ ပဓာနမနွာယ အနုယောဂမနွာယ အပ္ပမာဒမနွာယ သမ္မာမနသိကာရမနွာယ တထာရူပံ စေတောသမာဓိံ ဖုသတိ, ယထာသမာဟိတေ စိတ္တေ တံ [ဣဒံ ပဒံ ဗြဟ္မဇာလသုတ္တေ န ဒိဿတိ။ ဧဝံ (ပီ။ က။)] သညုပ္ပါဒံ အနုဿရတိ, တတော ပရံ နာနုဿရတိ။
‘သော ဧဝမာဟ – အဓိစ္စသမုပ္ပန္နော အတ္တာ စ လောကော စ။ တံ ကိဿ ဟေတု? အဟဉှိ ပုဗ္ဗေ နာဟောသိံ, သောမှိ ဧတရဟိ အဟုတွာ သန္တတာယ [သတ္တကာယ (သီ။ ပီ။), သတ္တာယ (က။ သီ။)] ပရိဏတောတိ။ ဧဝံဝိဟိတကံ နော တုမှေ အာယသ္မန္တော အဓိစ္စသမုပ္ပန္နံ အာစရိယကံ အဂ္ဂညံ ပညပေထာ’တိ? ‘တေ ဧဝမာဟံသု – ဧဝံ ခေါ နော, အာဝုသော ဂေါတမ, သုတံ ယထေဝါယသ္မာ ဂေါတမော အာဟာ’တိ။ ‘‘အဂ္ဂညဉ္စာဟံ, ဘဂ္ဂဝ, ပဇာနာမိ တဉ္စ ပဇာနာမိ, တတော စ ဥတ္တရိတရံ ပဇာနာမိ, တဉ္စ ပဇာနံ န ပရာမသာမိ, အပရာမသတော စ မေ ပစ္စတ္တညေဝ နိဗ္ဗုတိ ဝိဒိတာ။ ယဒဘိဇာနံ တထာဂတော နော အနယံ အာပဇ္ဇတိ။
မြန်֍ ဋ္ဌ ၄၇။ ‘‘ဧဝံဝါဒိံ ခေါ မံ, ဘဂ္ဂဝ, ဧဝမက္ခာယိံ ဧကေ သမဏဗြာဟ္မဏာ အသတာ တုစ္ဆာ မုသာ အဘူတေန အဗ္ဘာစိက္ခန္တိ – ‘ဝိပရီတော သမဏော ဂေါတမော ဘိက္ခဝေါ စ။ သမဏော ဂေါတမော ဧဝမာဟ – ယသ္မိံ သမယေ သုဘံ ဝိမောက္ခံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ, သဗ္ဗံ တသ္မိံ သမယေ အသုဘန္တေွဝ [အသုဘန္တေဝ (သီ။ သျာ။ ပီ။)] ပဇာနာတီ’တိ [သဉ္ဇာနာတီတိ (သီ။ ပီ။)]။ န ခေါ ပနာဟံ, ဘဂ္ဂဝ, ဧဝံ ဝဒါမိ – ‘ယသ္မိံ သမယေ သုဘံ ဝိမောက္ခံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ, သဗ္ဗံ တသ္မိံ သမယေ အသုဘန္တေွဝ ပဇာနာတီ’တိ။ ဧဝဉ္စ ခွါဟံ, ဘဂ္ဂဝ, ဝဒါမိ – ‘ယသ္မိံ သမယေ သုဘံ ဝိမောက္ခံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ, သုဘန္တေွဝ တသ္မိံ သမယေ ပဇာနာတီ’တိ။
‘‘တေ စ, ဘန္တေ, ဝိပရီတာ, ယေ ဘဂဝန္တံ ဝိပရီတတော ဒဟန္တိ ဘိက္ခဝေါ စ။ ဧဝံပသန္နော အဟံ, ဘန္တေ, ဘဂဝတိ။ ပဟောတိ မေ ဘဂဝါ တထာ ဓမ္မံ ဒေသေတုံ, ယထာ အဟံ သုဘံ ဝိမောက္ခံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရေယျ’’န္တိ။
မြန်֍ ဋ္ဌ ၄၈။ ‘‘ဒုက္ကရံ ခေါ ဧတံ, ဘဂ္ဂဝ, တယာ အညဒိဋ္ဌိကေန အညခန္တိကေန အညရုစိကေန အညတြာယောဂေန အညတြာစရိယကေန သုဘံ ဝိမောက္ခံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရိတုံ။ ဣင်္ဃ တွံ, ဘဂ္ဂဝ, ယော စ တေ အယံ မယိ ပသာဒေါ, တမေဝ တွံ သာဓုကမနုရက္ခာ’’တိ။ ‘‘သစေ တံ, ဘန္တေ, မယာ ဒုက္ကရံ အညဒိဋ္ဌိကေန အညခန္တိကေန အညရုစိကေန အညတြာယောဂေန အညတြာစရိယကေန သုဘံ ဝိမောက္ခံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရိတုံ။ ယော စ မေ အယံ, ဘန္တေ, ဘဂဝတိ ပသာဒေါ, တမေဝါဟံ သာဓုကမနုရက္ခိဿာမီ’’တိ။ ဣဒမဝေါစ ဘဂဝါ။ အတ္တမနော ဘဂ္ဂဝဂေါတ္တော ပရိဗ္ဗာဇကော ဘဂဝတော ဘာသိတံ အဘိနန္ဒီတိ။
ပါထိကသုတ္တံ [ပါဋိကသုတ္တန္တံ (သီ။ သျာ။ ကံ။ ပီ။)] နိဋ္ဌိတံ ပဌမံ။
၂။ ဥဒုမ္ဗရိကသုတ္တံ
နိဂြောဓပရိဗ္ဗာဇကဝတ္ထု
မြန်֍ ဋ္ဌ ၄၉။ ဧဝံ မေ သုတံ – ဧကံ သမယံ ဘဂဝါ ရာဇဂဟေ ဝိဟရတိ ဂိဇ္ဈကူဋေ ပဗ္ဗတေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန နိဂြောဓော ပရိဗ္ဗာဇကော ဥဒုမ္ဗရိကာယ ပရိဗ္ဗာဇကာရာမေ ပဋိဝသတိ မဟတိယာ ပရိဗ္ဗာဇကပရိသာယ သဒ္ဓိံ တိံသမတ္တေဟိ ပရိဗ္ဗာဇကသတေဟိ။ အထ ခေါ သန္ဓာနော ဂဟပတိ ဒိဝါ ဒိဝဿ [ဒိဝါဒိဝဿေဝ (သီ။ သျာ။ ပီ။)] ရာဇဂဟာ နိက္ခမိ ဘဂဝန္တံ ဒဿနာယ။ အထ ခေါ သန္ဓာနဿ ဂဟပတိဿ ဧတဒဟောသိ – ‘‘အကာလော ခေါ ဘဂဝန္တံ ဒဿနာယ။ ပဋိသလ္လီနော ဘဂဝါ။ မနောဘာဝနီယာနမ္ပိ ဘိက္ခူနံ အသမယော ဒဿနာယ။ ပဋိသလ္လီနာ မနောဘာဝနီယာ ဘိက္ခူ။ ယံနူနာဟံ ယေန ဥဒုမ္ဗရိကာယ ပရိဗ္ဗာဇကာရာမော, ယေန နိဂြောဓော ပရိဗ္ဗာဇကော တေနုပသင်္ကမေယျ’’န္တိ။ အထ ခေါ သန္ဓာနော ဂဟပတိ ယေန ဥဒုမ္ဗရိကာယ ပရိဗ္ဗာဇကာရာမော, တေနုပသင်္ကမိ။
မြန်֍ ဋ္ဌ ၅၀။ တေန ခေါ ပန သမယေန နိဂြောဓော ပရိဗ္ဗာဇကော မဟတိယာ ပရိဗ္ဗာဇကပရိသာယ သဒ္ဓိံ နိသိန္နော ဟောတိ ဥန္နာဒိနိယာ ဥစ္စာသဒ္ဒမဟာသဒ္ဒါယ အနေကဝိဟိတံ တိရစ္ဆာနကထံ ကထေန္တိယာ။ သေယျထိဒံ – ရာဇကထံ စောရကထံ မဟာမတ္တကထံ သေနာကထံ ဘယကထံ ယုဒ္ဓကထံ အန္နကထံ ပါနကထံ ဝတ္ထကထံ သယနကထံ မာလာကထံ ဂန္ဓကထံ ဉာတိကထံ ယာနကထံ ဂါမကထံ နိဂမကထံ နဂရကထံ ဇနပဒကထံ ဣတ္ထိကထံ သူရကထံ ဝိသိခါကထံ ကုမ္ဘဋ္ဌာနကထံ ပုဗ္ဗပေတကထံ နာနတ္တကထံ လောကက္ခာယိကံ သမုဒ္ဒက္ခာယိကံ ဣတိဘဝါဘဝကထံ ဣတိ ဝါ။
မြန်֍ ဋ္ဌ ၅၁။ အဒ္ဒသာ ခေါ နိဂြောဓော ပရိဗ္ဗာဇကော သန္ဓာနံ ဂဟပတိံ ဒူရတောဝ အာဂစ္ဆန္တံ။ ဒိသွာ သကံ ပရိသံ သဏ္ဌာပေသိ – ‘‘အပ္ပသဒ္ဒါ ဘောန္တော ဟောန္တု, မာ ဘောန္တော သဒ္ဒမကတ္ထ။ အယံ သမဏဿ ဂေါတမဿ သာဝကော အာဂစ္ဆတိ သန္ဓာနော ဂဟပတိ။ ယာဝတာ ခေါ ပန သမဏဿ ဂေါတမဿ သာဝကာ ဂိဟီ ဩဒါတဝသနာ ရာဇဂဟေ ပဋိဝသန္တိ, အယံ တေသံ အညတရော သန္ဓာနော ဂဟပတိ။ အပ္ပသဒ္ဒကာမာ ခေါ ပနေတေ အာယသ္မန္တော
အပ္ပသဒ္ဒဝိနီတာ, အပ္ပသဒ္ဒဿ ဝဏ္ဏဝါဒိနော။ အပ္ပေဝ နာမ အပ္ပသဒ္ဒံ ပရိသံ ဝိဒိတွာ ဥပသင်္ကမိတဗ္ဗံ မညေယျာ’’တိ။ ဧဝံ ဝုတ္တေ တေ ပရိဗ္ဗာဇကာ တုဏှီ အဟေသုံ။
မြန်֍ ဋ္ဌ ၅၂။ အထ ခေါ သန္ဓာနော ဂဟပတိ ယေန နိဂြောဓော ပရိဗ္ဗာဇကော တေနုပသင်္ကမိ, ဥပသင်္ကမိတွာ နိဂြောဓေန ပရိဗ္ဗာဇကေန သဒ္ဓိံ သမ္မောဒိ။ သမ္မောဒနီယံ ကထံ သာရဏီယံ ဝီတိသာရေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ သန္ဓာနော ဂဟပတိ နိဂြောဓံ ပရိဗ္ဗာဇကံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘အညထာ ခေါ ဣမေ ဘောန္တော အညတိတ္ထိယာ ပရိဗ္ဗာဇကာ သင်္ဂမ္မ သမာဂမ္မ ဥန္နာဒိနော ဥစ္စာသဒ္ဒမဟာသဒ္ဒါ အနေကဝိဟိတံ တိရစ္ဆာနကထံ အနုယုတ္တာ ဝိဟရန္တိ။ သေယျထိဒံ – ရာဇကထံ…ပေ… ဣတိဘဝါဘဝကထံ ဣတိ ဝါ။ အညထာ ခေါ [စ (သီ။ ပီ။)] ပန သော ဘဂဝါ အရညဝနပတ္ထာနိ ပန္တာနိ သေနာသနာနိ ပဋိသေဝတိ အပ္ပသဒ္ဒါနိ အပ္ပနိဂ္ဃေါသာနိ ဝိဇနဝါတာနိ မနုဿရာဟဿေယျကာနိ ပဋိသလ္လာနသာရုပ္ပါနီ’’တိ။
မြန်֍ ဋ္ဌ ၅၃။ ဧဝံ ဝုတ္တေ နိဂြောဓော ပရိဗ္ဗာဇကော သန္ဓာနံ ဂဟပတိံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ယဂ္ဃေ ဂဟပတိ, ဇာနေယျာသိ, ကေန သမဏော ဂေါတမော သဒ္ဓိံ သလ္လပတိ, ကေန သာကစ္ဆံ သမာပဇ္ဇတိ, ကေန ပညာဝေယျတ္တိယံ သမာပဇ္ဇတိ? သုညာဂါရဟတာ သမဏဿ ဂေါတမဿ ပညာ အပရိသာဝစရော သမဏော ဂေါတမော နာလံ သလ္လာပါယ။ သော အန္တမန္တာနေဝ သေဝတိ [အန္တပန္တာနေဝ (သျာ။)]။ သေယျထာပိ နာမ ဂေါကာဏာ ပရိယန္တစာရိနီ အန္တမန္တာနေဝ သေဝတိ။ ဧဝမေဝ သုညာဂါရဟတာ သမဏဿ ဂေါတမဿ ပညာ၊ အပရိသာဝစရော သမဏော ဂေါတမော၊ နာလံ သလ္လာပါယ။ သော အန္တမန္တာနေဝ သေဝတိ။ ဣင်္ဃ, ဂဟပတိ, သမဏော ဂေါတမော ဣမံ ပရိသံ အာဂစ္ဆေယျ, ဧကပဉှေနေဝ နံ သံသာဒေယျာမ [သံဟရေယျာမ (က။)], တုစ္ဆကုမ္ဘီဝ နံ မညေ ဩရောဓေယျာမာ’’တိ။
မြန်֍ ဋ္ဌ ၅၄။ အဿောသိ ခေါ ဘဂဝါ ဒိဗ္ဗာယ သောတဓာတုယာ ဝိသုဒ္ဓါယ အတိက္ကန္တမာနုသိကာယ သန္ဓာနဿ ဂဟပတိဿ နိဂြောဓေန ပရိဗ္ဗာဇကေန သဒ္ဓိံ ဣမံ ကထာသလ္လာပံ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ဂိဇ္ဈကူဋာ ပဗ္ဗတာ ဩရောဟိတွာ ယေန သုမာဂဓာယ တီရေ မောရနိဝါပေါ တေနုပသင်္ကမိ၊
ဥပသင်္ကမိတွာ သုမာဂဓာယ တီရေ မောရနိဝါပေ အဗ္ဘောကာသေ စင်္ကမိ။ အဒ္ဒသာ ခေါ နိဂြောဓော ပရိဗ္ဗာဇကော ဘဂဝန္တံ သုမာဂဓာယ တီရေ မောရနိဝါပေ အဗ္ဘောကာသေ စင်္ကမန္တံ။ ဒိသွာန သကံ ပရိသံ သဏ္ဌာပေသိ – ‘‘အပ္ပသဒ္ဒါ ဘောန္တော ဟောန္တု, မာ ဘောန္တော သဒ္ဒမကတ္ထ, အယံ သမဏော ဂေါတမော သုမာဂဓာယ တီရေ မောရနိဝါပေ အဗ္ဘောကာသေ စင်္ကမတိ။ အပ္ပသဒ္ဒကာမော ခေါ ပန သော အာယသ္မာ, အပ္ပသဒ္ဒဿ ဝဏ္ဏဝါဒီ။ အပ္ပေဝ နာမ အပ္ပသဒ္ဒံ ပရိသံ ဝိဒိတွာ ဥပသင်္ကမိတဗ္ဗံ မညေယျ။ သစေ သမဏော ဂေါတမော ဣမံ ပရိသံ အာဂစ္ဆေယျ, ဣမံ တံ ပဉှံ ပုစ္ဆေယျာမ – ‘ကော နာမ သော, ဘန္တေ, ဘဂဝတော ဓမ္မော, ယေန ဘဂဝါ သာဝကေ ဝိနေတိ, ယေန ဘဂဝတာ သာဝကာ ဝိနီတာ အဿာသပ္ပတ္တာ ပဋိဇာနန္တိ အဇ္ဈာသယံ အာဒိဗြဟ္မစရိယ’န္တိ? ဧဝံ ဝုတ္တေ တေ ပရိဗ္ဗာဇကာ တုဏှီ အဟေသုံ။
တပေါဇိဂုစ္ဆာဝါဒေါ
မြန်֍ ဋ္ဌ ၅၅။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ယေန နိဂြောဓော ပရိဗ္ဗာဇကော တေနုပသင်္ကမိ။ အထ ခေါ နိဂြောဓော ပရိဗ္ဗာဇကော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ဧတု ခေါ, ဘန္တေ, ဘဂဝါ, သွာဂတံ, ဘန္တေ, ဘဂဝတော။ စိရဿံ ခေါ, ဘန္တေ, ဘဂဝါ ဣမံ ပရိယာယမကာသိ ယဒိဒံ ဣဓာဂမနာယ။ နိသီဒတု, ဘန္တေ, ဘဂဝါ, ဣဒမာသနံ ပညတ္တ’’န္တိ။ နိသီဒိ ဘဂဝါ ပညတ္တေ အာသနေ။ နိဂြောဓောပိ ခေါ ပရိဗ္ဗာဇကော အညတရံ နီစာသနံ ဂဟေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နံ ခေါ နိဂြောဓံ ပရိဗ္ဗာဇကံ ဘဂဝါ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ကာယ နုတ္ထ, နိဂြောဓ, ဧတရဟိ ကထာယ သန္နိသိန္နာ, ကာ စ ပန ဝေါ အန္တရာကထာ ဝိပ္ပကတာ’’တိ? ဧဝံ ဝုတ္တေ, နိဂြောဓော ပရိဗ္ဗာဇကော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ, ‘‘ဣဓ မယံ, ဘန္တေ, အဒ္ဒသာမ ဘဂဝန္တံ သုမာဂဓာယ တီရေ မောရနိဝါပေ အဗ္ဘောကာသေ စင်္ကမန္တံ, ဒိသွာန ဧဝံ အဝေါစုမှာ – ‘သစေ သမဏော ဂေါတမော ဣမံ ပရိသံ အာဂစ္ဆေယျ, ဣမံ တံ ပဉှံ ပုစ္ဆေယျာမ – ကော နာမ သော, ဘန္တေ, ဘဂဝတော ဓမ္မော, ယေန ဘဂဝါ သာဝကေ ဝိနေတိ, ယေန ဘဂဝတာ သာဝကာ ဝိနီတာ အဿာသပ္ပတ္တာ ပဋိဇာနန္တိ အဇ္ဈာသယံ အာဒိဗြဟ္မစရိယ’န္တိ? အယံ ခေါ နော, ဘန္တေ, အန္တရာကထာ ဝိပ္ပကတာ၊ အထ ဘဂဝါ အနုပ္ပတ္တော’’တိ။
မြန်֍ ဋ္ဌ ၅၆။ ‘‘ဒုဇ္ဇာနံ ခေါ ဧတံ, နိဂြောဓ, တယာ အညဒိဋ္ဌိကေန အညခန္တိကေန အညရုစိကေန အညတြာယောဂေန အညတြာစရိယကေန, ယေနာဟံ သာဝကေ
ဝိနေမိ, ယေန မယာ သာဝကာ ဝိနီတာ အဿာသပ္ပတ္တာ ပဋိဇာနန္တိ အဇ္ဈာသယံ အာဒိဗြဟ္မစရိယံ။ ဣင်္ဃ တွံ မံ, နိဂြောဓ, သကေ အာစရိယကေ အဓိဇေဂုစ္ဆေ ပဉှံ ပုစ္ဆ – ‘ကထံ သန္တာ နု ခေါ, ဘန္တေ, တပေါဇိဂုစ္ဆာ ပရိပုဏ္ဏာ ဟောတိ, ကထံ အပရိပုဏ္ဏာ’တိ? ဧဝံ ဝုတ္တေ တေ ပရိဗ္ဗာဇကာ ဥန္နာဒိနော ဥစ္စာသဒ္ဒမဟာသဒ္ဒါ အဟေသုံ – ‘‘အစ္ဆရိယံ ဝတ ဘော, အဗ္ဘုတံ ဝတ ဘော, သမဏဿ ဂေါတမဿ မဟိဒ္ဓိကတာ မဟာနုဘာဝတာ, ယတြ ဟိ နာမ သကဝါဒံ ဌပေဿတိ, ပရဝါဒေန ပဝါရေဿတီ’’တိ။
မြန်֍ ဋ္ဌ ၅၇။ အထ ခေါ နိဂြောဓော ပရိဗ္ဗာဇကော တေ ပရိဗ္ဗာဇကေ အပ္ပသဒ္ဒေ ကတွာ ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘မယံ ခေါ, ဘန္တေ, တပေါဇိဂုစ္ဆာဝါဒါ [တရောဇိဂုစ္ဆံသာရောဒါ (က။)] တပေါဇိဂုစ္ဆာသာရာ တပေါဇိဂုစ္ဆာအလ္လီနာ ဝိဟရာမ။ ကထံ သန္တာ နု ခေါ, ဘန္တေ, တပေါဇိဂုစ္ဆာ ပရိပုဏ္ဏာ ဟောတိ, ကထံ အပရိပုဏ္ဏာ’’တိ?
‘‘ဣဓ, နိဂြောဓ, တပဿီ အစေလကော ဟောတိ မုတ္တာစာရော, ဟတ္ထာပလေခနော [ဟတ္ထာဝလေခနော (သျာ။)], န ဧဟိဘဒ္ဒန္တိကော, န တိဋ္ဌဘဒ္ဒန္တိကော, နာဘိဟဋံ, န ဥဒ္ဒိဿကတံ, န နိမန္တနံ သာဒိယတိ, သော န ကုမ္ဘိမုခါ ပဋိဂ္ဂဏှာတိ, န ကဠောပိမုခါ ပဋိဂ္ဂဏှာတိ, န ဧဠကမန္တရံ, န ဒဏ္ဍမန္တရံ, န မုသလမန္တရံ, န ဒွိန္နံ ဘုဉ္ဇမာနာနံ, န ဂဗ္ဘိနိယာ, န ပါယမာနာယ, န ပုရိသန္တရဂတာယ, န သင်္ကိတ္တီသု, န ယတ္ထ သာ ဥပဋ္ဌိတော ဟောတိ, န ယတ္ထ မက္ခိကာ သဏ္ဍသဏ္ဍစာရိနီ, န မစ္ဆံ, န မံသံ, န သုရံ, န မေရယံ, န ထုသောဒကံ ပိဝတိ, သော ဧကာဂါရိကော ဝါ ဟောတိ ဧကာလောပိကော, ဒွါဂါရိကော ဝါ ဟောတိ ဒွါလောပိကော, သတ္တာဂါရိကော ဝါ ဟောတိ သတ္တာလောပိကော, ဧကိဿာပိ ဒတ္တိယာ ယာပေတိ, ဒွီဟိပိ ဒတ္တီဟိ ယာပေတိ, သတ္တဟိပိ ဒတ္တီဟိ ယာပေတိ၊ ဧကာဟိကမ္ပိ အာဟာရံ အာဟာရေတိ, ဒွီဟိကမ္ပိ [ဒွါဟိကံပိ (သီ။ သျာ။)] အာဟာရံ အာဟာရေတိ, သတ္တာဟိကမ္ပိ အာဟာရံ အာဟာရေတိ, ဣတိ ဧဝရူပံ အဒ္ဓမာသိကမ္ပိ ပရိယာယဘတ္တဘောဇနာနုယောဂမနုယုတ္တော ဝိဟရတိ။ သော သာကဘက္ခော ဝါ ဟောတိ, သာမာကဘက္ခော ဝါ ဟောတိ, နီဝါရဘက္ခော ဝါ ဟောတိ, ဒဒ္ဒုလဘက္ခော ဝါ ဟောတိ, ဟဋဘက္ခော ဝါ ဟောတိ, ကဏဘက္ခော ဝါ ဟောတိ, အာစာမဘက္ခော ဝါ ဟောတိ, ပိညာကဘက္ခော ဝါ ဟောတိ, တိဏဘက္ခော ဝါ ဟောတိ, ဂေါမယဘက္ခော ဝါ ဟောတိ၊ ဝနမူလဖလာဟာရော ယာပေတိ ပဝတ္တဖလဘောဇီ။ သော သာဏာနိပိ
ဓာရေတိ, မသာဏာနိပိ ဓာရေတိ, ဆဝဒုဿာနိပိ ဓာရေတိ, ပံသုကူလာနိပိ ဓာရေတိ, တိရီဋာနိပိ ဓာရေတိ, အဇိနမ္ပိ ဓာရေတိ, အဇိနက္ခိပမ္ပိ ဓာရေတိ, ကုသစီရမ္ပိ ဓာရေတိ, ဝါကစီရမ္ပိ ဓာရေတိ, ဖလကစီရမ္ပိ ဓာရေတိ, ကေသကမ္ဗလမ္ပိ ဓာရေတိ, ဝါဠကမ္ဗလမ္ပိ ဓာရေတိ, ဥလူကပက္ခမ္ပိ ဓာရေတိ, ကေသမဿုလောစကောပိ ဟောတိ ကေသမဿုလောစနာနုယောဂမနုယုတ္တော, ဥဗ္ဘဋ္ဌကောပိ [ဥဘဋ္ဌကောပိ (သျာ။), ဥဗ္ဘဋ္ဌိကောပိ (က။)] ဟောတိ အာသနပဋိက္ခိတ္တော, ဥက္ကုဋိကောပိ ဟောတိ ဥက္ကုဋိကပ္ပဓာနမနုယုတ္တော, ကဏ္ဋကာပဿယိကောပိ ဟောတိ ကဏ္ဋကာပဿယေ သေယျံ ကပ္ပေတိ, ဖလကသေယျမ္ပိ ကပ္ပေတိ, ထဏ္ဍိလသေယျမ္ပိ ကပ္ပေတိ, ဧကပဿယိကောပိ ဟောတိ ရဇောဇလ္လဓရော, အဗ္ဘောကာသိကောပိ ဟောတိ ယထာသန္ထတိကော, ဝေကဋိကောပိ ဟောတိ ဝိကဋဘောဇနာနုယောဂမနုယုတ္တော, အပါနကောပိ ဟောတိ အပါနကတ္တမနုယုတ္တော, သာယတတိယကမ္ပိ ဥဒကောရောဟနာနုယောဂမနုယုတ္တော ဝိဟရတိ။ တံ ကိံ မညသိ, နိဂြောဓ, ယဒိ ဧဝံ သန္တေ တပေါဇိဂုစ္ဆာ ပရိပုဏ္ဏာ ဝါ ဟောတိ အပရိပုဏ္ဏာ ဝါ’’တိ? ‘‘အဒ္ဓါ ခေါ, ဘန္တေ, ဧဝံ သန္တေ တပေါဇိဂုစ္ဆာ ပရိပုဏ္ဏာ ဟောတိ, နော အပရိပုဏ္ဏာ’’တိ။ ‘‘ဧဝံ ပရိပုဏ္ဏာယပိ ခေါ အဟံ, နိဂြောဓ, တပေါဇိဂုစ္ဆာယ အနေကဝိဟိတေ ဥပက္ကိလေသေ ဝဒါမီ’’တိ။
ဥပက္ကိလေသော
မြန်֍ ဋ္ဌ ၅၈။ ‘‘ယထာ ကထံ ပန, ဘန္တေ, ဘဂဝါ ဧဝံ ပရိပုဏ္ဏာယ တပေါဇိဂုစ္ဆာယ အနေကဝိဟိတေ ဥပက္ကိလေသေ ဝဒတီ’’တိ? ‘‘ဣဓ, နိဂြောဓ, တပဿီ တပံ သမာဒိယတိ, သော တေန တပသာ အတ္တမနော ဟောတိ ပရိပုဏ္ဏသင်္ကပ္ပေါ။ ယမ္ပိ, နိဂြောဓ, တပဿီ တပံ သမာဒိယတိ, သော တေန တပသာ အတ္တမနော ဟောတိ ပရိပုဏ္ဏသင်္ကပ္ပေါ။ အယမ္ပိ ခေါ, နိဂြောဓ, တပဿိနော ဥပက္ကိလေသော ဟောတိ။
‘‘ပုန စပရံ, နိဂြောဓ, တပဿီ တပံ သမာဒိယတိ, သော တေန တပသာ အတ္တာနုက္ကံသေတိ ပရံ ဝမ္ဘေတိ။ ယမ္ပိ, နိဂြောဓ, တပဿီ တပံ သမာဒိယတိ, သော တေန တပသာ အတ္တာနုက္ကံသေတိ ပရံ ဝမ္ဘေတိ။ အယမ္ပိ ခေါ, နိဂြောဓ, တပဿိနော ဥပက္ကိလေသော ဟောတိ။
‘‘ပုန စပရံ, နိဂြောဓ, တပဿီ တပံ သမာဒိယတိ, သော တေန တပသာ မဇ္ဇတိ မုစ္ဆတိ ပမာဒမာပဇ္ဇတိ [မဒမာပဇ္ဇတိ (သျာ။)]။ ယမ္ပိ, နိဂြောဓ, တပဿီ တပံ သမာဒိယတိ,
သော တေန တပသာ မဇ္ဇတိ မုစ္ဆတိ ပမာဒမာပဇ္ဇတိ။ အယမ္ပိ ခေါ, နိဂြောဓ, တပဿိနော ဥပက္ကိလေသော ဟောတိ။
မြန်֍ ဋ္ဌ ၅၉။ ‘‘ပုန စပရံ, နိဂြောဓ, တပဿီ တပံ သမာဒိယတိ, သော တေန တပသာ လာဘသက္ကာရသိလောကံ အဘိနိဗ္ဗတ္တေတိ, သော တေန လာဘသက္ကာရသိလောကေန အတ္တမနော ဟောတိ ပရိပုဏ္ဏသင်္ကပ္ပေါ။ ယမ္ပိ, နိဂြောဓ, တပဿီ တပံ သမာဒိယတိ, သော တေန တပသာ လာဘသက္ကာရသိလောကံ အဘိနိဗ္ဗတ္တေတိ, သော တေန လာဘသက္ကာရသိလောကေန အတ္တမနော ဟောတိ ပရိပုဏ္ဏသင်္ကပ္ပေါ။ အယမ္ပိ ခေါ, နိဂြောဓ, တပဿိနော ဥပက္ကိလေသော ဟောတိ။
‘‘ပုန စပရံ, နိဂြောဓ, တပဿီ တပံ သမာဒိယတိ, သော တေန တပသာ လာဘသက္ကာရသိလောကံ အဘိနိဗ္ဗတ္တေတိ, သော တေန လာဘသက္ကာရသိလောကေန အတ္တာနုက္ကံသေတိ ပရံ ဝမ္ဘေတိ။ ယမ္ပိ, နိဂြောဓ, တပဿီ တပံ သမာဒိယတိ, သော တေန တပသာ လာဘသက္ကာရသိလောကံ အဘိနိဗ္ဗတ္တေတိ, သော တေန လာဘသက္ကာရသိလောကေန အတ္တာနုက္ကံသေတိ ပရံ ဝမ္ဘေတိ။ အယမ္ပိ ခေါ, နိဂြောဓ, တပဿိနော ဥပက္ကိလေသော ဟောတိ။
‘‘ပုန စပရံ, နိဂြောဓ, တပဿီ တပံ သမာဒိယတိ, သော တေန တပသာ လာဘသက္ကာရသိလောကံ အဘိနိဗ္ဗတ္တေတိ, သော တေန လာဘသက္ကာရသိလောကေန မဇ္ဇတိ မုစ္ဆတိ ပမာဒမာပဇ္ဇတိ။ ယမ္ပိ, နိဂြောဓ, တပဿီ တပံ သမာဒိယတိ, သော တေန တပသာ လာဘသက္ကာရသိလောကံ အဘိနိဗ္ဗတ္တေတိ, သော တေန လာဘသက္ကာရသိလောကေန မဇ္ဇတိ မုစ္ဆတိ ပမာဒမာပဇ္ဇတိ။ အယမ္ပိ ခေါ, နိဂြောဓ, တပဿိနော ဥပက္ကိလေသော ဟောတိ။
မြန်֍ ဋ္ဌ ၆၀။ ‘‘ပုန စပရံ, နိဂြောဓ, တပဿီ ဘောဇနေသု ဝေါဒါသံ အာပဇ္ဇတိ – ‘ဣဒံ မေ ခမတိ, ဣဒံ မေ နက္ခမတီ’တိ။ သော ယဉ္စ [ယံ ဟိ (သီ။ ပီ။)] ခွဿ နက္ခမတိ, တံ သာပေက္ခော ပဇဟတိ။ ယံ ပနဿ ခမတိ, တံ ဂဓိတော [ဂထိတော (သီ။ ပီ။)] မုစ္ဆိတော အဇ္ဈာပန္နော အနာဒီနဝဒဿာဝီ အနိဿရဏပညော ပရိဘုဉ္ဇတိ…ပေ… အယမ္ပိ ခေါ, နိဂြောဓ, တပဿိနော ဥပက္ကိလေသော ဟောတိ။
‘‘ပုန စပရံ, နိဂြောဓ, တပဿီ တပံ သမာဒိယတိ လာဘသက္ကာရသိလောကနိကန္တိဟေတု – ‘သက္ကရိဿန္တိ မံ ရာဇာနော ရာဇမဟာမတ္တာ ခတ္တိယာ
ဗြာဟ္မဏာ ဂဟပတိကာ တိတ္ထိယာ’တိ…ပေ… အယမ္ပိ ခေါ, နိဂြောဓ, တပဿိနော ဥပက္ကိလေသော ဟောတိ။
မြန်֍ ဋ္ဌ ၆၁။ ‘‘ပုန စပရံ, နိဂြောဓ, တပဿီ အညတရံ သမဏံ ဝါ ဗြာဟ္မဏံ ဝါ အပသာဒေတာ [အပသာရေတာ (က။)] ဟောတိ – ‘ကိံ ပနာယံ သမ္ဗဟုလာဇီဝေါ [ဗဟုလာဇီဝေါ (သီ။ ပီ။)] သဗ္ဗံ သံဘက္ခေတိ။ သေယျထိဒံ – မူလဗီဇံ ခန္ဓဗီဇံ ဖဠုဗီဇံ အဂ္ဂဗီဇံ ဗီဇဗီဇမေဝ ပဉ္စမံ, အသနိဝိစက္ကံ ဒန္တကူဋံ, သမဏပ္ပဝါဒေနာ’တိ…ပေ… အယမ္ပိ ခေါ, နိဂြောဓ, တပဿိနော ဥပက္ကိလေသော ဟောတိ။
‘‘ပုန စပရံ, နိဂြောဓ, တပဿီ ပဿတိ အညတရံ သမဏံ ဝါ ဗြာဟ္မဏံ ဝါ ကုလေသု သက္ကရိယမာနံ ဂရုကရိယမာနံ မာနိယမာနံ ပူဇိယမာနံ။ ဒိသွာ တဿ ဧဝံ ဟောတိ – ‘ဣမဉှိ နာမ သမ္ဗဟုလာဇီဝံ ကုလေသု သက္ကရောန္တိ ဂရုံ ကရောန္တိ မာနေန္တိ ပူဇေန္တိ။ မံ ပန တပဿိံ လူခါဇီဝိံ ကုလေသု န သက္ကရောန္တိ န ဂရုံ ကရောန္တိ န မာနေန္တိ န ပူဇေန္တီ’တိ, ဣတိ သော ဣဿာမစ္ဆရိယံ ကုလေသု ဥပ္ပါဒေတာ ဟောတိ…ပေ… အယမ္ပိ ခေါ, နိဂြောဓ, တပဿိနော ဥပက္ကိလေသော ဟောတိ။
မြန်֍ ဋ္ဌ ၆၂။ ‘‘ပုန စပရံ, နိဂြောဓ, တပဿီ အာပါထကနိသာဒီ ဟောတိ…ပေ… အယမ္ပိ ခေါ, နိဂြောဓ, တပဿိနော ဥပက္ကိလေသော ဟောတိ။
‘‘ပုန စပရံ, နိဂြောဓ, တပဿီ အတ္တာနံ အဒဿယမာနော ကုလေသု စရတိ – ‘ဣဒမ္ပိ မေ တပသ္မိံ ဣဒမ္ပိ မေ တပသ္မိ’န္တိ…ပေ… အယမ္ပိ ခေါ, နိဂြောဓ, တပဿိနော ဥပက္ကိလေသော ဟောတိ။
‘‘ပုန စပရံ, နိဂြောဓ, တပဿီ ကိဉ္စိဒေဝ ပဋိစ္ဆန္နံ သေဝတိ။ သော ‘ခမတိ တေ ဣဒ’န္တိ ပုဋ္ဌော သမာနော အက္ခမမာနံ အာဟ – ‘ခမတီ’တိ။ ခမမာနံ အာဟ – ‘နက္ခမတီ’တိ။ ဣတိ သော သမ္ပဇာနမုသာ ဘာသိတာ ဟောတိ…ပေ… အယမ္ပိ ခေါ, နိဂြောဓ, တပဿိနော ဥပက္ကိလေသော ဟောတိ။
‘‘ပုန စပရံ, နိဂြောဓ, တပဿီ တထာဂတဿ ဝါ တထာဂတသာဝကဿ ဝါ ဓမ္မံ ဒေသေန္တဿ သန္တံယေဝ ပရိယာယံ အနုညေယျံ နာနုဇာနာတိ…ပေ… အယမ္ပိ ခေါ, နိဂြောဓ, တပဿိနော ဥပက္ကိလေသော ဟောတိ။
မြန်֍ ဋ္ဌ ၆၃။ ‘‘ပုန စပရံ, နိဂြောဓ, တပဿီ ကောဓနော ဟောတိ ဥပနာဟီ။ ယမ္ပိ, နိဂြောဓ, တပဿီ ကောဓနော ဟောတိ ဥပနာဟီ။ အယမ္ပိ ခေါ, နိဂြောဓ, တပဿိနော ဥပက္ကိလေသော ဟောတိ။
‘‘ပုန စပရံ, နိဂြောဓ, တပဿီ မက္ခီ ဟောတိ ပဠာသီ [ပလာသီ (သီ။ သျာ။ ပီ။)] …ပေ… ဣဿုကီ ဟောတိ မစ္ဆရီ… သဌော ဟောတိ မာယာဝီ… ထဒ္ဓေါ ဟောတိ အတိမာနီ… ပါပိစ္ဆော ဟောတိ ပါပိကာနံ ဣစ္ဆာနံ ဝသံ ဂတော… မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိကော ဟောတိ အန္တဂ္ဂါဟိကာယ ဒိဋ္ဌိယာ သမန္နာဂတော… သန္ဒိဋ္ဌိပရာမာသီ ဟောတိ အာဓာနဂ္ဂါဟီ ဒုပ္ပဋိနိဿဂ္ဂီ။ ယမ္ပိ, နိဂြောဓ, တပဿီ သန္ဒိဋ္ဌိပရာမာသီ ဟောတိ အာဓာနဂ္ဂါဟီ ဒုပ္ပဋိနိဿဂ္ဂီ။ အယမ္ပိ ခေါ, နိဂြောဓ, တပဿိနော ဥပက္ကိလေသော ဟောတိ။
‘‘တံ ကိံ မညသိ, နိဂြောဓ, ယဒိမေ တပေါဇိဂုစ္ဆာ [တပေါဇိဂုစ္ဆာယ (?)] ဥပက္ကိလေသာ ဝါ အနုပက္ကိလေသာ ဝါ’’တိ? ‘‘အဒ္ဓါ ခေါ ဣမေ, ဘန္တေ, တပေါဇိဂုစ္ဆာ [တပေါဇိဂုစ္ဆာယ (?)] ဥပက္ကိလေသာ [ဥပက္ကိလေသာ ဟောတိ (က။)], နော အနုပက္ကိလေသာ။ ဌာနံ ခေါ ပနေတံ, ဘန္တေ, ဝိဇ္ဇတိ ယံ ဣဓေကစ္စော တပဿီ သဗ္ဗေဟေဝ ဣမေဟိ ဥပက္ကိလေသေဟိ သမန္နာဂတော အဿ၊ ကော ပန ဝါဒေါ အညတရညတရေနာ’’တိ။
ပရိသုဒ္ဓပပဋိကပ္ပတ္တကထာ
မြန်֍ ဋ္ဌ ၆၄။ ‘‘ဣဓ, နိဂြောဓ, တပဿီ တပံ သမာဒိယတိ, သော တေန တပသာ န အတ္တမနော ဟောတိ န ပရိပုဏ္ဏသင်္ကပ္ပေါ။ ယမ္ပိ, နိဂြောဓ, တပဿီ တပံ သမာဒိယတိ, သော တေန တပသာ န အတ္တမနော ဟောတိ န ပရိပုဏ္ဏသင်္ကပ္ပေါ။ ဧဝံ သော တသ္မိံ ဌာနေ ပရိသုဒ္ဓေါ ဟောတိ။
‘‘ပုန စပရံ, နိဂြောဓ, တပဿီ တပံ သမာဒိယတိ, သော တေန တပသာ န အတ္တာနုက္ကံသေတိ န ပရံ ဝမ္ဘေတိ…ပေ… ဧဝံ သော တသ္မိံ ဌာနေ ပရိသုဒ္ဓေါ ဟောတိ။
‘‘ပုန စပရံ, နိဂြောဓ, တပဿီ တပံ သမာဒိယတိ, သော တေန တပသာ န မဇ္ဇတိ န မုစ္ဆတိ န ပမာဒမာပဇ္ဇတိ…ပေ… ဧဝံ သော တသ္မိံ ဌာနေ ပရိသုဒ္ဓေါ ဟောတိ။
မြန်֍ ဋ္ဌ ၆၅။ ‘‘ပုန စပရံ, နိဂြောဓ, တပဿီ တပံ သမာဒိယတိ, သော တေန တပသာ လာဘသက္ကာရသိလောကံ အဘိနိဗ္ဗတ္တေတိ, သော တေန လာဘသက္ကာရသိလောကေန န အတ္တမနော ဟောတိ န ပရိပုဏ္ဏသင်္ကပ္ပေါ…ပေ… ဧဝံ သော တသ္မိံ ဌာနေ ပရိသုဒ္ဓေါ ဟောတိ။
‘‘ပုန စပရံ, နိဂြောဓ, တပဿီ တပံ သမာဒိယတိ, သော တေန တပသာ လာဘသက္ကာရသိလောကံ အဘိနိဗ္ဗတ္တေတိ, သော တေန လာဘသက္ကာရသိလောကေန န အတ္တာနုက္ကံသေတိ န ပရံ ဝမ္ဘေတိ…ပေ… ဧဝံ သော တသ္မိံ ဌာနေ ပရိသုဒ္ဓေါ ဟောတိ။
‘‘ပုန စပရံ, နိဂြောဓ, တပဿီ တပံ သမာဒိယတိ, သော တေန တပသာ လာဘသက္ကာရသိလောကံ အဘိနိဗ္ဗတ္တေတိ, သော တေန လာဘသက္ကာရသိလောကေန န မဇ္ဇတိ န မုစ္ဆတိ န ပမာဒမာပဇ္ဇတိ…ပေ… ဧဝံ သော တသ္မိံ ဌာနေ ပရိသုဒ္ဓေါ ဟောတိ။
မြန်֍ ဋ္ဌ ၆၆။ ‘‘ပုန စပရံ, နိဂြောဓ, တပဿီ ဘောဇနေသု န ဝေါဒါသံ အာပဇ္ဇတိ – ‘ဣဒံ မေ ခမတိ, ဣဒံ မေ နက္ခမတီ’တိ။ သော ယဉ္စ ခွဿ နက္ခမတိ, တံ အနပေက္ခော ပဇဟတိ။ ယံ ပနဿ ခမတိ, တံ အဂဓိတော အမုစ္ဆိတော အနဇ္ဈာပန္နော အာဒီနဝဒဿာဝီ နိဿရဏပညော ပရိဘုဉ္ဇတိ…ပေ… ဧဝံ သော တသ္မိံ ဌာနေ ပရိသုဒ္ဓေါ ဟောတိ။
‘‘ပုန စပရံ, နိဂြောဓ, တပဿီ န တပံ သမာဒိယတိ လာဘသက္ကာရသိလောကနိကန္တိဟေတု – ‘သက္ကရိဿန္တိ မံ ရာဇာနော ရာဇမဟာမတ္တာ ခတ္တိယာ ဗြာဟ္မဏာ ဂဟပတိကာ တိတ္ထိယာ’တိ…ပေ… ဧဝံ သော တသ္မိံ ဌာနေ ပရိသုဒ္ဓေါ ဟောတိ။
မြန်֍ ဋ္ဌ ၆၇။ ‘‘ပုန စပရံ, နိဂြောဓ, တပဿီ အညတရံ သမဏံ ဝါ ဗြာဟ္မဏံ ဝါ နာပသာဒေတာ ဟောတိ – ‘ကိံ ပနာယံ သမ္ဗဟုလာဇီဝေါ သဗ္ဗံ သံဘက္ခေတိ။ သေယျထိဒံ – မူလဗီဇံ ခန္ဓဗီဇံ ဖဠုဗီဇံ အဂ္ဂဗီဇံ ဗီဇဗီဇမေဝ ပဉ္စမံ, အသနိဝိစက္ကံ ဒန္တကူဋံ, သမဏပ္ပဝါဒေနာ’တိ…ပေ… ဧဝံ သော တသ္မိံ ဌာနေ ပရိသုဒ္ဓေါ ဟောတိ။
‘‘ပုန စပရံ, နိဂြောဓ, တပဿီ ပဿတိ အညတရံ သမဏံ ဝါ ဗြာဟ္မဏံ ဝါ ကုလေသု သက္ကရိယမာနံ ဂရု ကရိယမာနံ မာနိယမာနံ ပူဇိယမာနံ။ ဒိသွာ တဿ န
ဧဝံ ဟောတိ – ‘ဣမဉှိ နာမ သမ္ဗဟုလာဇီဝံ ကုလေသု သက္ကရောန္တိ ဂရုံ ကရောန္တိ မာနေန္တိ ပူဇေန္တိ။ မံ ပန တပဿိံ လူခါဇီဝိံ ကုလေသု န သက္ကရောန္တိ န ဂရုံ ကရောန္တိ န မာနေန္တိ န ပူဇေန္တီ’တိ, ဣတိ သော ဣဿာမစ္ဆရိယံ ကုလေသု နုပ္ပါဒေတာ ဟောတိ…ပေ… ဧဝံ သော တသ္မိံ ဌာနေ ပရိသုဒ္ဓေါ ဟောတိ။
မြန်֍ ဋ္ဌ ၆၈။ ‘‘ပုန စပရံ, နိဂြောဓ, တပဿီ န အာပါထကနိသာဒီ ဟောတိ…ပေ… ဧဝံ သော တသ္မိံ ဌာနေ ပရိသုဒ္ဓေါ ဟောတိ။
‘‘ပုန စပရံ, နိဂြောဓ, တပဿီ န အတ္တာနံ အဒဿယမာနော ကုလေသု စရတိ – ‘ဣဒမ္ပိ မေ တပသ္မိံ, ဣဒမ္ပိ မေ တပသ္မိ’န္တိ…ပေ… ဧဝံ သော တသ္မိံ ဌာနေ ပရိသုဒ္ဓေါ ဟောတိ။
‘‘ပုန စပရံ, နိဂြောဓ, တပဿီ န ကဉ္စိဒေဝ ပဋိစ္ဆန္နံ သေဝတိ, သော – ‘ခမတိ တေ ဣဒ’န္တိ ပုဋ္ဌော သမာနော အက္ခမမာနံ အာဟ – ‘နက္ခမတီ’တိ။ ခမမာနံ အာဟ – ‘ခမတီ’တိ။ ဣတိ သော သမ္ပဇာနမုသာ န ဘာသိတာ ဟောတိ…ပေ… ဧဝံ သော တသ္မိံ ဌာနေ ပရိသုဒ္ဓေါ ဟောတိ။
‘‘ပုန စပရံ, နိဂြောဓ, တပဿီ တထာဂတဿ ဝါ တထာဂတသာဝကဿ ဝါ ဓမ္မံ ဒေသေန္တဿ သန္တံယေဝ ပရိယာယံ အနုညေယျံ အနုဇာနာတိ…ပေ… ဧဝံ သော တသ္မိံ ဌာနေ ပရိသုဒ္ဓေါ ဟောတိ။
မြန်֍ ဋ္ဌ ၆၉။ ‘‘ပုန စပရံ, နိဂြောဓ, တပဿီ အက္ကောဓနော ဟောတိ အနုပနာဟီ။ ယမ္ပိ, နိဂြောဓ, တပဿီ အက္ကောဓနော ဟောတိ အနုပနာဟီ ဧဝံ သော တသ္မိံ ဌာနေ ပရိသုဒ္ဓေါ ဟောတိ။
‘‘ပုန စပရံ, နိဂြောဓ, တပဿီ အမက္ခီ ဟောတိ အပဠာသီ…ပေ… အနိဿုကီ ဟောတိ အမစ္ဆရီ… အသဌော ဟောတိ အမာယာဝီ… အတ္ထဒ္ဓေါ ဟောတိ အနတိမာနီ… န ပါပိစ္ဆော ဟောတိ န ပါပိကာနံ ဣစ္ဆာနံ ဝသံ ဂတော… န မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိကော ဟောတိ န အန္တဂ္ဂါဟိကာယ ဒိဋ္ဌိယာ သမန္နာဂတော… န သန္ဒိဋ္ဌိပရာမာသီ ဟောတိ န အာဓာနဂ္ဂါဟီ သုပ္ပဋိနိဿဂ္ဂီ။ ယမ္ပိ, နိဂြောဓ, တပဿီ န သန္ဒိဋ္ဌိပရာမာသီ ဟောတိ န အာဓာနဂ္ဂါဟီ သုပ္ပဋိနိဿဂ္ဂီ။ ဧဝံ သော တသ္မိံ ဌာနေ ပရိသုဒ္ဓေါ ဟောတိ။
‘‘တံ ကိံ မညသိ, နိဂြောဓ, ယဒိ ဧဝံ သန္တေ တပေါဇိဂုစ္ဆာ ပရိသုဒ္ဓါ ဝါ ဟောတိ အပရိသုဒ္ဓါ ဝါ’’တိ? ‘‘အဒ္ဓါ ခေါ, ဘန္တေ, ဧဝံ သန္တေ တပေါဇိဂုစ္ဆာ
ပရိသုဒ္ဓါ ဟောတိ နော အပရိသုဒ္ဓါ, အဂ္ဂပ္ပတ္တာ စ သာရပ္ပတ္တာ စာ’’တိ။ ‘‘န ခေါ, နိဂြောဓ, ဧတ္တာဝတာ တပေါဇိဂုစ္ဆာ အဂ္ဂပ္ပတ္တာ စ ဟောတိ သာရပ္ပတ္တာ စ၊ အပိ စ ခေါ ပပဋိကပ္ပတ္တာ [ပပ္ပဋိကပတ္တာ (က။)] ဟောတီ’’တိ။
ပရိသုဒ္ဓတစပ္ပတ္တကထာ
မြန်֍ ဋ္ဌ ၇၀။ ‘‘ကိတ္တာဝတာ ပန, ဘန္တေ, တပေါဇိဂုစ္ဆာ အဂ္ဂပ္ပတ္တာ စ ဟောတိ သာရပ္ပတ္တာ စ? သာဓု မေ, ဘန္တေ, ဘဂဝါ တပေါဇိဂုစ္ဆာယ အဂ္ဂညေဝ ပါပေတု, သာရညေဝ ပါပေတူ’’တိ။ ‘‘ဣဓ, နိဂြောဓ, တပဿီ စာတုယာမသံဝရသံဝုတော ဟောတိ။ ကထဉ္စ, နိဂြောဓ, တပဿီ စာတုယာမသံဝရသံဝုတော ဟောတိ? ဣဓ, နိဂြောဓ, တပဿီ န ပါဏံ အတိပါတေတိ [အတိပါပေတိ (က။ သီ။ ပီ။ က။)], န ပါဏံ အတိပါတယတိ, န ပါဏမတိပါတယတော သမနုညော ဟောတိ။ န အဒိန္နံ အာဒိယတိ, န အဒိန္နံ အာဒိယာပေတိ, န အဒိန္နံ အာဒိယတော သမနုညော ဟောတိ။ န မုသာ ဘဏတိ, န မုသာ ဘဏာပေတိ, န မုသာ ဘဏတော သမနုညော ဟောတိ။ န ဘာဝိတမာသီသတိ [န ဘာဝိတမာသိံ သတိ (သီ။ သျာ။ ပီ။)], န ဘာဝိတမာသီသာပေတိ, န ဘာဝိတမာသီသတော သမနုညော ဟောတိ။ ဧဝံ ခေါ, နိဂြောဓ, တပဿီ စာတုယာမသံဝရသံဝုတော ဟောတိ။
‘‘ယတော ခေါ, နိဂြောဓ, တပဿီ စာတုယာမသံဝရသံဝုတော ဟောတိ, အဒုံ စဿ ဟောတိ တပဿိတာယ။ သော အဘိဟရတိ နော ဟီနာယာဝတ္တတိ။ သော ဝိဝိတ္တံ သေနာသနံ ဘဇတိ အရညံ ရုက္ခမူလံ ပဗ္ဗတံ ကန္ဒရံ ဂိရိဂုဟံ သုသာနံ ဝနပတ္ထံ အဗ္ဘောကာသံ ပလာလပုဉ္ဇံ။ သော ပစ္ဆာဘတ္တံ ပိဏ္ဍပါတပ္ပဋိက္ကန္တော နိသီဒတိ ပလ္လင်္ကံ အာဘုဇိတွာ ဥဇုံ ကာယံ ပဏိဓာယ ပရိမုခံ သတိံ ဥပဋ္ဌပေတွာ။ သော အဘိဇ္ဈံ လောကေ ပဟာယ ဝိဂတာဘိဇ္ဈေန စေတသာ ဝိဟရတိ, အဘိဇ္ဈာယ စိတ္တံ ပရိသောဓေတိ။ ဗျာပါဒပ္ပဒေါသံ ပဟာယ အဗျာပန္နစိတ္တော ဝိဟရတိ သဗ္ဗပါဏဘူတဟိတာနုကမ္ပီ, ဗျာပါဒပ္ပဒေါသာ စိတ္တံ ပရိသောဓေတိ။ ထိနမိဒ္ဓံ [ထီနမိဒ္ဓံ (သီ။ သျာ။ ပီ။)] ပဟာယ ဝိဂတထိနမိဒ္ဓေါ ဝိဟရတိ အာလောကသညီ သတော သမ္ပဇာနော, ထိနမိဒ္ဓါ စိတ္တံ ပရိသောဓေတိ။ ဥဒ္ဓစ္စကုက္ကုစ္စံ ပဟာယ အနုဒ္ဓတော ဝိဟရတိ အဇ္ဈတ္တံ ဝူပသန္တစိတ္တော, ဥဒ္ဓစ္စကုက္ကုစ္စာ စိတ္တံ ပရိသောဓေတိ။ ဝိစိကိစ္ဆံ ပဟာယ တိဏ္ဏဝိစိကိစ္ဆော ဝိဟရတိ အကထံကထီ ကုသလေသု ဓမ္မေသု, ဝိစိကိစ္ဆာယ စိတ္တံ ပရိသောဓေတိ။
မြန်֍ ဋ္ဌ ၇၁။ ‘‘သော ဣမေ ပဉ္စ နီဝရဏေ ပဟာယ စေတသော ဥပက္ကိလေသေ ပညာယ ဒုဗ္ဗလီကရဏေ မေတ္တာသဟဂတေန စေတသာ ဧကံ ဒိသံ ဖရိတွာ ဝိဟရတိ။ တထာ ဒုတိယံ။ တထာ တတိယံ။ တထာ စတုတ္ထံ။ ဣတိ ဥဒ္ဓမဓော တိရိယံ သဗ္ဗဓိ သဗ္ဗတ္တတာယ သဗ္ဗာဝန္တံ လောကံ မေတ္တာသဟဂတေန စေတသာ ဝိပုလေန မဟဂ္ဂတေန အပ္ပမာဏေန အဝေရေန အဗျာပဇ္ဇေန ဖရိတွာ ဝိဟရတိ။ ကရုဏာသဟဂတေန စေတသာ…ပေ… မုဒိတာသဟဂတေန စေတသာ…ပေ… ဥပေက္ခာသဟဂတေန စေတသာ ဧကံ ဒိသံ ဖရိတွာ ဝိဟရတိ။ တထာ ဒုတိယံ။ တထာ တတိယံ။ တထာ စတုတ္ထံ။ ဣတိ ဥဒ္ဓမဓော တိရိယံ သဗ္ဗဓိ သဗ္ဗတ္တတာယ သဗ္ဗာဝန္တံ လောကံ ဥပေက္ခာသဟဂတေန စေတသာ ဝိပုလေန မဟဂ္ဂတေန အပ္ပမာဏေန အဝေရေန အဗျာပဇ္ဇေန ဖရိတွာ ဝိဟရတိ။
‘‘တံ ကိံ မညသိ, နိဂြောဓ။ ယဒိ ဧဝံ သန္တေ တပေါဇိဂုစ္ဆာ ပရိသုဒ္ဓါ ဝါ ဟောတိ အပရိသုဒ္ဓါ ဝါ’’တိ? ‘‘အဒ္ဓါ ခေါ, ဘန္တေ, ဧဝံ သန္တေ တပေါဇိဂုစ္ဆာ ပရိသုဒ္ဓါ ဟောတိ နော အပရိသုဒ္ဓါ, အဂ္ဂပ္ပတ္တာ စ သာရပ္ပတ္တာ စာ’’တိ။ ‘‘န ခေါ, နိဂြောဓ, ဧတ္တာဝတာ တပေါဇိဂုစ္ဆာ အဂ္ဂပ္ပတ္တာ စ ဟောတိ သာရပ္ပတ္တာ စ၊ အပိ စ ခေါ တစပ္ပတ္တာ ဟောတီ’’တိ။
ပရိသုဒ္ဓဖေဂ္ဂုပ္ပတ္တကထာ
မြန်֍ ဋ္ဌ ၇၂။ ‘‘ကိတ္တာဝတာ ပန, ဘန္တေ, တပေါဇိဂုစ္ဆာ အဂ္ဂပ္ပတ္တာ စ ဟောတိ သာရပ္ပတ္တာ စ? သာဓု မေ, ဘန္တေ, ဘဂဝါ တပေါဇိဂုစ္ဆာယ အဂ္ဂညေဝ ပါပေတု, သာရညေဝ ပါပေတူ’’တိ။ ‘‘ဣဓ, နိဂြောဓ, တပဿီ စာတုယာမသံဝရသံဝုတော ဟောတိ။ ကထဉ္စ, နိဂြောဓ, တပဿီ စာတုယာမသံဝရသံဝုတော ဟောတိ…ပေ… ယတော ခေါ, နိဂြောဓ, တပဿီ စာတုယာမသံဝရသံဝုတော ဟောတိ, အဒုံ စဿ ဟောတိ တပဿိတာယ။ သော အဘိဟရတိ နော ဟီနာယာဝတ္တတိ။ သော ဝိဝိတ္တံ သေနာသနံ ဘဇတိ…ပေ… သော ဣမေ ပဉ္စ နီဝရဏေ ပဟာယ စေတသော ဥပက္ကိလေသေ ပညာယ ဒုဗ္ဗလီကရဏေ မေတ္တာသဟဂတေန စေတသာ…ပေ… ကရုဏာသဟဂတေန စေတသာ…ပေ… မုဒိတာသဟဂတေန စေတသာ…ပေ… ဥပေက္ခာသဟဂတေန စေတသာ ဝိပုလေန မဟဂ္ဂတေန အပ္ပမာဏေန အဝေရေန အဗျာပဇ္ဇေန ဖရိတွာ ဝိဟရတိ။ သော အနေကဝိဟိတံ ပုဗ္ဗေနိဝါသံ အနုဿရတိ သေယျထိဒံ – ဧကမ္ပိ ဇာတိံ ဒွေပိ ဇာတိယော တိဿောပိ ဇာတိယော စတဿောပိ ဇာတိယော ပဉ္စပိ ဇာတိယော ဒသပိ ဇာတိယော ဝီသမ္ပိ ဇာတိယော တိံသမ္ပိ ဇာတိယော
စတ္တာလီသမ္ပိ ဇာတိယော ပညာသမ္ပိ ဇာတိယော ဇာတိသတမ္ပိ ဇာတိသဟဿမ္ပိ ဇာတိသတသဟဿမ္ပိ အနေကေပိ သံဝဋ္ဋကပ္ပေ အနေကေပိ ဝိဝဋ္ဋကပ္ပေ အနေကေပိ သံဝဋ္ဋဝိဝဋ္ဋကပ္ပေ – ‘အမုတြာသိံ ဧဝံနာမော ဧဝံဂေါတ္တော ဧဝံဝဏ္ဏော ဧဝမာဟာရော ဧဝံသုခဒုက္ခပ္ပဋိသံဝေဒီ ဧဝမာယုပရိယန္တော, သော တတော စုတော အမုတြ ဥဒပါဒိံ, တတြာပါသိံ ဧဝံနာမော ဧဝံဂေါတ္တော ဧဝံဝဏ္ဏော ဧဝမာဟာရော ဧဝံသုခဒုက္ခပ္ပဋိသံဝေဒီ ဧဝမာယုပရိယန္တော, သော တတော စုတော ဣဓူပပန္နော’တိ။ ဣတိ သာကာရံ သဥဒ္ဒေသံ အနေကဝိဟိတံ ပုဗ္ဗေနိဝါသံ အနုဿရတိ။
‘‘တံ ကိံ မညသိ, နိဂြောဓ, ယဒိ ဧဝံ သန္တေ တပေါဇိဂုစ္ဆာ ပရိသုဒ္ဓါ ဝါ ဟောတိ အပရိသုဒ္ဓါ ဝါ’’တိ? ‘‘အဒ္ဓါ ခေါ, ဘန္တေ, ဧဝံ သန္တေ တပေါဇိဂုစ္ဆာ ပရိသုဒ္ဓါ ဟောတိ, နော အပရိသုဒ္ဓါ, အဂ္ဂပ္ပတ္တာ စ သာရပ္ပတ္တာ စာ’’တိ။ ‘‘န ခေါ, နိဂြောဓ, ဧတ္တာဝတာ တပေါဇိဂုစ္ဆာ အဂ္ဂပ္ပတ္တာ စ ဟောတိ သာရပ္ပတ္တာ စ၊ အပိ စ ခေါ ဖေဂ္ဂုပ္ပတ္တာ ဟောတီ’’တိ။
ပရိသုဒ္ဓအဂ္ဂပ္ပတ္တသာရပ္ပတ္တကထာ
မြန်֍ ဋ္ဌ ၇၃။ ‘‘ကိတ္တာဝတာ ပန, ဘန္တေ, တပေါဇိဂုစ္ဆာ အဂ္ဂပ္ပတ္တာ စ ဟောတိ သာရပ္ပတ္တာ စ? သာဓု မေ, ဘန္တေ, ဘဂဝါ တပေါဇိဂုစ္ဆာယ အဂ္ဂညေဝ ပါပေတု, သာရညေဝ ပါပေတူ’’တိ။ ‘‘ဣဓ, နိဂြောဓ, တပဿီ စာတုယာမသံဝရသံဝုတော ဟောတိ။ ကထဉ္စ, နိဂြောဓ, တပဿီ စာတုယာမသံဝရသံဝုတော ဟောတိ…ပေ… ယတော ခေါ, နိဂြောဓ, တပဿီ စာတုယာမသံဝရသံဝုတော ဟောတိ, အဒုံ စဿ ဟောတိ တပဿိတာယ။ သော အဘိဟရတိ နော ဟီနာယာဝတ္တတိ။ သော ဝိဝိတ္တံ သေနာသနံ ဘဇတိ…ပေ… သော ဣမေ ပဉ္စ နီဝရဏေ ပဟာယ စေတသော ဥပက္ကိလေသေ ပညာယ ဒုဗ္ဗလီကရဏေ မေတ္တာသဟဂတေန စေတသာ…ပေ… ဥပေက္ခာသဟဂတေန စေတသာ ဝိပုလေန မဟဂ္ဂတေန အပ္ပမာဏေန အဝေရေန အဗျာပဇ္ဇေန ဖရိတွာ ဝိဟရတိ။ သော အနေကဝိဟိတံ ပုဗ္ဗေနိဝါသံ အနုဿရတိ။ သေယျထိဒံ – ဧကမ္ပိ ဇာတိံ ဒွေပိ ဇာတိယော တိဿောပိ ဇာတိယော စတဿောပိ ဇာတိယော ပဉ္စပိ ဇာတိယော…ပေ… ဣတိ သာကာရံ သဥဒ္ဒေသံ အနေကဝိဟိတံ ပုဗ္ဗေနိဝါသံ အနုဿရတိ။ သော ဒိဗ္ဗေန စက္ခုနာ ဝိသုဒ္ဓေန အတိက္ကန္တမာနုသကေန သတ္တေ ပဿတိ စဝမာနေ ဥပပဇ္ဇမာနေ ဟီနေ ပဏီတေ သုဝဏ္ဏေ ဒုဗ္ဗဏ္ဏေ သုဂတေ ဒုဂ္ဂတေ, ယထာကမ္မူပဂေ သတ္တေ ပဇာနာတိ – ‘ဣမေ ဝတ ဘောန္တော သတ္တာ
ကာယဒုစ္စရိတေန သမန္နာဂတာ ဝစီဒုစ္စရိတေန သမန္နာဂတာ မနောဒုစ္စရိတေန သမန္နာဂတာ အရိယာနံ ဥပဝါဒကာ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိကာ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိကမ္မသမာဒါနာ။ တေ ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ အပါယံ ဒုဂ္ဂတိံ ဝိနိပါတံ နိရယံ ဥပပန္နာ။ ဣမေ ဝါ ပန ဘောန္တော သတ္တာ ကာယသုစရိတေန သမန္နာဂတာ ဝစီသုစရိတေန သမန္နာဂတာ မနောသုစရိတေန သမန္နာဂတာ အရိယာနံ အနုပဝါဒကာ သမ္မာဒိဋ္ဌိကာ သမ္မာဒိဋ္ဌိကမ္မသမာဒါနာ။ တေ ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ သုဂတိံ သဂ္ဂံ လောကံ ဥပပန္နာ’တိ။ ဣတိ ဒိဗ္ဗေန စက္ခုနာ ဝိသုဒ္ဓေန အတိက္ကန္တမာနုသကေန သတ္တေ ပဿတိ စဝမာနေ ဥပပဇ္ဇမာနေ ဟီနေ ပဏီတေ သုဝဏ္ဏေ ဒုဗ္ဗဏ္ဏေ သုဂတေ ဒုဂ္ဂတေ, ယထာကမ္မူပဂေ သတ္တေ ပဇာနာတိ။
‘‘တံ ကိံ မညသိ, နိဂြောဓ, ယဒိ ဧဝံ သန္တေ တပေါဇိဂုစ္ဆာ ပရိသုဒ္ဓါ ဝါ ဟောတိ အပရိသုဒ္ဓါ ဝါ’’တိ? ‘‘အဒ္ဓါ ခေါ, ဘန္တေ, ဧဝံ သန္တေ တပေါဇိဂုစ္ဆာ ပရိသုဒ္ဓါ ဟောတိ နော အပရိသုဒ္ဓါ, အဂ္ဂပ္ပတ္တာ စ သာရပ္ပတ္တာ စာ’’တိ။
မြန်֍ ဋ္ဌ ၇၄။ ‘‘ဧတ္တာဝတာ ခေါ, နိဂြောဓ, တပေါဇိဂုစ္ဆာ အဂ္ဂပ္ပတ္တာ စ ဟောတိ သာရပ္ပတ္တာ စ။ ဣတိ ခေါ, နိဂြောဓ [ဣတိ နိဂြောဓ (သျာ။)], ယံ မံ တွံ အဝစာသိ – ‘ကော နာမ သော, ဘန္တေ, ဘဂဝတော ဓမ္မော, ယေန ဘဂဝါ သာဝကေ ဝိနေတိ, ယေန ဘဂဝတာ သာဝကာ ဝိနီတာ အဿာသပ္ပတ္တာ ပဋိဇာနန္တိ အဇ္ဈာသယံ အာဒိဗြဟ္မစရိယ’န္တိ။ ဣတိ ခေါ တံ, နိဂြောဓ, ဌာနံ ဥတ္တရိတရဉ္စ ပဏီတတရဉ္စ, ယေနာဟံ သာဝကေ ဝိနေမိ, ယေန မယာ သာဝကာ ဝိနီတာ အဿာသပ္ပတ္တာ ပဋိဇာနန္တိ အဇ္ဈာသယံ အာဒိဗြဟ္မစရိယ’’န္တိ။
ဧဝံ ဝုတ္တေ, တေ ပရိဗ္ဗာဇကာ ဥန္နာဒိနော ဥစ္စာသဒ္ဒမဟာသဒ္ဒါ အဟေသုံ – ‘‘ဧတ္ထ မယံ အနဿာမ သာစရိယကာ, န မယံ ဣတော ဘိယျော ဥတ္တရိတရံ ပဇာနာမာ’’တိ။
နိဂြောဓဿ ပဇ္ဈာယနံ
မြန်֍ ဋ္ဌ ၇၅။ ယဒါ အညာသိ သန္ဓာနော ဂဟပတိ – ‘‘အညဒတ္ထု ခေါ ဒါနိမေ အညတိတ္ထိယာ ပရိဗ္ဗာဇကာ ဘဂဝတော ဘာသိတံ သုဿူသန္တိ, သောတံ ဩဒဟန္တိ, အညာစိတ္တံ ဥပဋ္ဌာပေန္တီ’’တိ။ အထ [အထ နံ (က။)] နိဂြောဓံ ပရိဗ္ဗာဇကံ
ဧတဒဝေါစ – ‘‘ဣတိ ခေါ, ဘန္တေ နိဂြောဓ, ယံ မံ တွံ အဝစာသိ – ‘ယဂ္ဃေ, ဂဟပတိ, ဇာနေယျာသိ, ကေန သမဏော ဂေါတမော သဒ္ဓိံ သလ္လပတိ, ကေန သာကစ္ဆံ သမာပဇ္ဇတိ, ကေန ပညာဝေယျတ္တိယံ သမာပဇ္ဇတိ, သုညာဂါရဟတာ သမဏဿ ဂေါတမဿ ပညာ, အပရိသာဝစရော သမဏော ဂေါတမော နာလံ သလ္လာပါယ, သော အန္တမန္တာနေဝ သေဝတိ၊ သေယျထာပိ နာမ ဂေါကာဏာ ပရိယန္တစာရိနီ အန္တမန္တာနေဝ သေဝတိ။ ဧဝမေဝ သုညာဂါရဟတာ သမဏဿ ဂေါတမဿ ပညာ, အပရိသာဝစရော သမဏော ဂေါတမော နာလံ သလ္လာပါယ၊ သော အန္တမန္တာနေဝ သေဝတိ၊ ဣင်္ဃ, ဂဟပတိ, သမဏော ဂေါတမော ဣမံ ပရိသံ အာဂစ္ဆေယျ, ဧကပဉှေနေဝ နံ သံသာဒေယျာမ, တုစ္ဆကုမ္ဘီဝ နံ မညေ ဩရောဓေယျာမာ’တိ။ အယံ ခေါ သော, ဘန္တေ, ဘဂဝါ အရဟံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ ဣဓာနုပ္ပတ္တော, အပရိသာဝစရံ ပန နံ ကရောထ, ဂေါကာဏံ ပရိယန္တစာရိနိံ ကရောထ, ဧကပဉှေနေဝ နံ သံသာဒေထ, တုစ္ဆကုမ္ဘီဝ နံ ဩရောဓေထာ’’တိ။ ဧဝံ ဝုတ္တေ, နိဂြောဓော ပရိဗ္ဗာဇကော တုဏှီဘူတော မင်္ကုဘူတော ပတ္တက္ခန္ဓော အဓောမုခေါ ပဇ္ဈာယန္တော အပ္ပဋိဘာနော နိသီဒိ။
မြန်֍ ဋ္ဌ ၇၆။ အထ ခေါ ဘဂဝါ နိဂြောဓံ ပရိဗ္ဗာဇကံ တုဏှီဘူတံ မင်္ကုဘူတံ ပတ္တက္ခန္ဓံ အဓောမုခံ ပဇ္ဈာယန္တံ အပ္ပဋိဘာနံ ဝိဒိတွာ နိဂြောဓံ ပရိဗ္ဗာဇကံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘သစ္စံ ကိရ, နိဂြောဓ, ဘာသိတာ တေ ဧသာ ဝါစာ’’တိ? ‘‘သစ္စံ, ဘန္တေ, ဘာသိတာ မေ ဧသာ ဝါစာ, ယထာဗာလေန ယထာမူဠှေန ယထာအကုသလေနာ’’တိ။ ‘‘တံ ကိံ မညသိ, နိဂြောဓ။ ကိန္တိ တေ သုတံ ပရိဗ္ဗာဇကာနံ ဝုဍ္ဎာနံ မဟလ္လကာနံ အာစရိယပါစရိယာနံ ဘာသမာနာနံ – ‘ယေ တေ အဟေသုံ အတီတမဒ္ဓါနံ အရဟန္တော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓါ, ဧဝံ သု တေ ဘဂဝန္တော သံဂမ္မ သမာဂမ္မ ဥန္နာဒိနော ဥစ္စာသဒ္ဒမဟာသဒ္ဒါ အနေကဝိဟိတံ တိရစ္ဆာနကထံ အနုယုတ္တာ ဝိဟရန္တိ။ သေယျထိဒံ – ရာဇကထံ စောရကထံ…ပေ… ဣတိဘဝါဘဝကထံ ဣတိ ဝါ။ သေယျထာပိ တွံ ဧတရဟိ သာစရိယကော။ ဥဒါဟု, ဧဝံ သု တေ ဘဂဝန္တော အရညဝနပတ္ထာနိ ပန္တာနိ သေနာသနာနိ ပဋိသေဝန္တိ အပ္ပသဒ္ဒါနိ အပ္ပနိဂ္ဃေါသာနိ ဝိဇနဝါတာနိ မနုဿရာဟဿေယျကာနိ ပဋိသလ္လာနသာရုပ္ပါနိ, သေယျထာပါဟံ ဧတရဟီ’တိ။
‘‘သုတံ မေတံ, ဘန္တေ။ ပရိဗ္ဗာဇကာနံ ဝုဍ္ဎာနံ မဟလ္လကာနံ အာစရိယပါစရိယာနံ ဘာသမာနာနံ – ‘ယေ တေ အဟေသုံ အတီတမဒ္ဓါနံ အရဟန္တော
သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓါ, န ဧဝံ သု [နာဿု (သီ။ ပီ။)] တေ ဘဂဝန္တော သံဂမ္မ သမာဂမ္မ ဥန္နာဒိနော ဥစ္စာသဒ္ဒမဟာသဒ္ဒါ အနေကဝိဟိတံ တိရစ္ဆာနကထံ အနုယုတ္တာ ဝိဟရန္တိ။ သေယျထိဒံ – ရာဇကထံ စောရကထံ…ပေ… ဣတိဘဝါဘဝကထံ ဣတိ ဝါ, သေယျထာပါဟံ ဧတရဟိ သာစရိယကော။ ဧဝံ သု တေ ဘဂဝန္တော အရညဝနပတ္ထာနိ ပန္တာနိ သေနာသနာနိ ပဋိသေဝန္တိ အပ္ပသဒ္ဒါနိ အပ္ပနိဂ္ဃေါသာနိ ဝိဇနဝါတာနိ မနုဿရာဟဿေယျကာနိ ပဋိသလ္လာနသာရုပ္ပါနိ, သေယျထာပိ ဘဂဝါ ဧတရဟီ’’’တိ။
‘‘တဿ တေ, နိဂြောဓ, ဝိညုဿ သတော မဟလ္လကဿ န ဧတဒဟောသိ – ‘ဗုဒ္ဓေါ သော ဘဂဝါ ဗောဓာယ ဓမ္မံ ဒေသေတိ, ဒန္တော သော ဘဂဝါ ဒမထာယ ဓမ္မံ ဒေသေတိ, သန္တော သော ဘဂဝါ သမထာယ ဓမ္မံ ဒေသေတိ, တိဏ္ဏော သော ဘဂဝါ တရဏာယ ဓမ္မံ ဒေသေတိ, ပရိနိဗ္ဗုတော သော ဘဂဝါ ပရိနိဗ္ဗာနာယ ဓမ္မံ ဒေသေတီ’’’တိ?
ဗြဟ္မစရိယပရိယောသာနသစ္ဆိကိရိယာ
မြန်֍ ဋ္ဌ ၇၇။ ဧဝံ ဝုတ္တေ, နိဂြောဓော ပရိဗ္ဗာဇကော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘အစ္စယော မံ, ဘန္တေ, အစ္စဂမာ ယထာဗာလံ ယထာမူဠှံ ယထာအကုသလံ, ယွာဟံ ဧဝံ ဘဂဝန္တံ အဝစာသိံ။ တဿ မေ, ဘန္တေ, ဘဂဝါ အစ္စယံ အစ္စယတော ပဋိဂ္ဂဏှာတု အာယတိံ သံဝရာယာ’’တိ။ ‘‘တဂ္ဃ တွံ [တံ (သီ။ သျာ။ ပီ။)], နိဂြောဓ, အစ္စယော အစ္စဂမာ ယထာဗာလံ ယထာမူဠှံ ယထာအကုသလံ, ယော မံ တွံ ဧဝံ အဝစာသိ။ ယတော စ ခေါ တွံ, နိဂြောဓ, အစ္စယံ အစ္စယတော ဒိသွာ ယထာဓမ္မံ ပဋိကရောသိ, တံ တေ မယံ ပဋိဂ္ဂဏှာမ။ ဝုဒ္ဓိ ဟေသာ, နိဂြောဓ, အရိယဿ ဝိနယေ, ယော အစ္စယံ အစ္စယတော ဒိသွာ ယထာဓမ္မံ ပဋိကရောတိ အာယတိံ သံဝရံ အာပဇ္ဇတိ။ အဟံ ခေါ ပန, နိဂြောဓ, ဧဝံ ဝဒါမိ –
‘ဧတု ဝိညူ ပုရိသော အသဌော အမာယာဝီ ဥဇုဇာတိကော, အဟမနုသာသာမိ အဟံ ဓမ္မံ ဒေသေမိ။ ယထာနုသိဋ္ဌံ တထာ [ယထာနုသိဋ္ဌံ (?)] ပဋိပဇ္ဇမာနော, ယဿတ္ထာယ ကုလပုတ္တာ သမ္မဒေဝ အဂါရသ္မာ အနဂါရိယံ ပဗ္ဗဇန္တိ, တဒနုတ္တရံ ဗြဟ္မစရိယပရိယောသာနံ ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတွာ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရိဿတိ သတ္တဝဿာနိ။ တိဋ္ဌန္တု, နိဂြောဓ, သတ္တ ဝဿာနိ။ ဧတု ဝိညူ ပုရိသော အသဌော အမာယာဝီ ဥဇုဇာတိကော, အဟမနုသာသာမိ အဟံ ဓမ္မံ ဒေသေမိ။ ယထာနုသိဋ္ဌံ တထာ ပဋိပဇ္ဇမာနော, ယဿတ္ထာယ
ကုလပုတ္တာ သမ္မဒေဝ အဂါရသ္မာ အနဂါရိယံ ပဗ္ဗဇန္တိ, တဒနုတ္တရံ ဗြဟ္မစရိယပရိယောသာနံ ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတွာ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရိဿတိ ဆ ဝဿာနိ။ ပဉ္စ ဝဿာနိ… စတ္တာရိ ဝဿာနိ… တီဏိ ဝဿာနိ… ဒွေ ဝဿာနိ… ဧကံ ဝဿံ။ တိဋ္ဌတု, နိဂြောဓ, ဧကံ ဝဿံ။ ဧတု ဝိညူ ပုရိသော အသဌော အမာယာဝီ ဥဇုဇာတိကော အဟမနုသာသာမိ အဟံ ဓမ္မံ ဒေသေမိ။ ယထာနုသိဋ္ဌံ တထာ ပဋိပဇ္ဇမာနော, ယဿတ္ထာယ ကုလပုတ္တာ သမ္မဒေဝ အဂါရသ္မာ အနဂါရိယံ ပဗ္ဗဇန္တိ, တဒနုတ္တရံ ဗြဟ္မစရိယပရိယောသာနံ ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတွာ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရိဿတိ သတ္တ မာသာနိ။ တိဋ္ဌန္တု, နိဂြောဓ, သတ္တ မာသာနိ… ဆ မာသာနိ… ပဉ္စ မာသာနိ … စတ္တာရိ မာသာနိ… တီဏိ မာသာနိ… ဒွေ မာသာနိ… ဧကံ မာသံ… အဍ္ဎမာသံ။ တိဋ္ဌတု, နိဂြောဓ, အဍ္ဎမာသော။ ဧတု ဝိညူ ပုရိသော အသဌော အမာယာဝီ ဥဇုဇာတိကော, အဟမနုသာသာမိ အဟံ ဓမ္မံ ဒေသေမိ။ ယထာနုသိဋ္ဌံ တထာ ပဋိပဇ္ဇမာနော, ယဿတ္ထာယ ကုလပုတ္တာ သမ္မဒေဝ အဂါရသ္မာ အနဂါရိယံ ပဗ္ဗဇန္တိ, တဒနုတ္တရံ ဗြဟ္မစရိယပရိယောသာနံ ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတွာ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရိဿတိ သတ္တာဟံ’။
ပရိဗ္ဗာဇကာနံ ပဇ္ဈာယနံ
မြန်֍ ဋ္ဌ ၇၈။ ‘‘သိယာ ခေါ ပန တေ, နိဂြောဓ, ဧဝမဿ – ‘အန္တေဝါသိကမျတာ နော သမဏော ဂေါတမော ဧဝမာဟာ’တိ။ န ခေါ ပနေတံ, နိဂြောဓ, ဧဝံ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ယော ဧဝ ဝေါ [တေ (သီ။ သျာ။)] အာစရိယော, သော ဧဝ ဝေါ အာစရိယော ဟောတု။ သိယာ ခေါ ပန တေ, နိဂြောဓ, ဧဝမဿ – ‘ဥဒ္ဒေသာ နော စာဝေတုကာမော သမဏော ဂေါတမော ဧဝမာဟာ’တိ။ န ခေါ ပနေတံ, နိဂြောဓ, ဧဝံ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ယော ဧဝ ဝေါ ဥဒ္ဒေသော သော ဧဝ ဝေါ ဥဒ္ဒေသော ဟောတု။ သိယာ ခေါ ပန တေ, နိဂြောဓ, ဧဝမဿ – ‘အာဇီဝါ နော စာဝေတုကာမော သမဏော ဂေါတမော ဧဝမာဟာ’တိ။ န ခေါ ပနေတံ, နိဂြောဓ, ဧဝံ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ယော ဧဝ ဝေါ အာဇီဝေါ, သော ဧဝ ဝေါ အာဇီဝေါ ဟောတု။ သိယာ ခေါ ပန တေ, နိဂြောဓ, ဧဝမဿ – ‘ယေ နော ဓမ္မာ အကုသလာ အကုသလသင်္ခါတာ သာစရိယကာနံ, တေသု ပတိဋ္ဌာပေတုကာမော သမဏော ဂေါတမော ဧဝမာဟာ’တိ။ န ခေါ ပနေတံ, နိဂြောဓ, ဧဝံ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ အကုသလာ စေဝ ဝေါ တေ ဓမ္မာ [ဝေါဓမ္မာ (က။), တေ ဓမ္မာ (သျာ။)] ဟောန္တု အကုသလသင်္ခါတာ စ သာစရိယကာနံ။ သိယာ ခေါ ပန
တေ, နိဂြောဓ, ဧဝမဿ – ‘ယေ နော ဓမ္မာ ကုသလာ ကုသလသင်္ခါတာ သာစရိယကာနံ, တေဟိ ဝိဝေစေတုကာမော သမဏော ဂေါတမော ဧဝမာဟာ’တိ။ န ခေါ ပနေတံ, နိဂြောဓ, ဧဝံ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ကုသလာ စေဝ ဝေါ တေ ဓမ္မာ ဟောန္တု ကုသလသင်္ခါတာ စ သာစရိယကာနံ။ ဣတိ ခွါဟံ, နိဂြောဓ, နေဝ အန္တေဝါသိကမျတာ ဧဝံ ဝဒါမိ, နပိ ဥဒ္ဒေသာ စာဝေတုကာမော ဧဝံ ဝဒါမိ, နပိ အာဇီဝါ စာဝေတုကာမော ဧဝံ ဝဒါမိ, နပိ ယေ ဝေါ ဓမ္မာ [နပိ ယေ ခေါ ဓမ္မာ (သီ။), နပိ ယေ တေ ဓမ္မာ (သျာ။), နပိ ယေ စ ဝေါ ဓမ္မာ (က။)] အကုသလာ အကုသလသင်္ခါတာ သာစရိယကာနံ, တေသု ပတိဋ္ဌာပေတုကာမော ဧဝံ ဝဒါမိ, နပိ ယေ ဝေါ ဓမ္မာ [နပိ ယေ ခေါ ဓမ္မာ (သီ။), နပိ ယေ တေ ဓမ္မာ (သျာ။), နပိ ယေ စ ဝေါ ဓမ္မာ (က။)] ကုသလာ ကုသလသင်္ခါတာ သာစရိယကာနံ, တေဟိ ဝိဝေစေတုကာမော ဧဝံ ဝဒါမိ။ သန္တိ စ ခေါ, နိဂြောဓ, အကုသလာ ဓမ္မာ အပ္ပဟီနာ သံကိလေသိကာ ပေါနောဗ္ဘဝိကာ [ပေါနောဘဝိကာ (က။)] သဒရာ [သဒ္ဒရာ (ပီ။ က။), သဒရထာ (သျာ။ က။)] ဒုက္ခဝိပါကာ အာယတိံ ဇာတိဇရာမရဏိယာ, ယေသာဟံ ပဟာနာယ ဓမ္မံ ဒေသေမိ။ ယထာပဋိပန္နာနံ ဝေါ သံကိလေသိကာ ဓမ္မာ ပဟီယိဿန္တိ, ဝေါဒါနီယာ ဓမ္မာ အဘိဝဍ္ဎိဿန္တိ, ပညာပါရိပူရိံ ဝေပုလ္လတ္တဉ္စ ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတွာ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရိဿထာ’’တိ။
မြန်֍ ဋ္ဌ ၇၉။ ဧဝံ ဝုတ္တေ, တေ ပရိဗ္ဗာဇကာ တုဏှီဘူတာ မင်္ကုဘူတာ ပတ္တက္ခန္ဓာ အဓောမုခါ ပဇ္ဈာယန္တာ အပ္ပဋိဘာနာ နိသီဒိံသု ယထာ တံ မာရေန ပရိယုဋ္ဌိတစိတ္တာ။ အထ ခေါ ဘဂဝတော ဧတဒဟောသိ – ‘‘သဗ္ဗေ ပိမေ မောဃပုရိသာ ဖုဋ္ဌာ ပါပိမတာ။ ယတြ ဟိ နာမ ဧကဿပိ န ဧဝံ ဘဝိဿတိ – ‘ဟန္ဒ မယံ အညာဏတ္ထမ္ပိ သမဏေ ဂေါတမေ ဗြဟ္မစရိယံ စရာမ, ကိံ ကရိဿတိ သတ္တာဟော’’’တိ? အထ ခေါ ဘဂဝါ ဥဒုမ္ဗရိကာယ ပရိဗ္ဗာဇကာရာမေ သီဟနာဒံ နဒိတွာ ဝေဟာသံ အဗ္ဘုဂ္ဂန္တွာ ဂိဇ္ဈကူဋေ ပဗ္ဗတေ ပစ္စုပဋ္ဌာသိ [ပစ္စုဋ္ဌာသိ (သီ။ သျာ။ ပီ။)]။ သန္ဓာနော ပန ဂဟပတိ တာဝဒေဝ ရာဇဂဟံ ပါဝိသီတိ။
ဥဒုမ္ဗရိကသုတ္တံ နိဋ္ဌိတံ ဒုတိယံ။
၃။ စက္ကဝတ္တိသုတ္တံ
အတ္တဒီပသရဏတာ
မြန်֍ ဋ္ဌ ၈၀။ ဧဝံ မေ သုတံ – ဧကံ သမယံ ဘဂဝါ မဂဓေသု ဝိဟရတိ မာတုလာယံ။ တတြ ခေါ ဘဂဝါ ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ – ‘‘ဘိက္ခဝေါ’’တိ။ ‘‘ဘဒ္ဒန္တေ’’တိ တေ ဘိက္ခူ ဘဂဝတော ပစ္စဿောသုံ။ ဘဂဝါ ဧတဒဝေါစ – ‘‘အတ္တဒီပါ, ဘိက္ခဝေ, ဝိဟရထ အတ္တသရဏာ အနညသရဏာ, ဓမ္မဒီပါ ဓမ္မသရဏာ အနညသရဏာ။ ကထဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု အတ္တဒီပေါ ဝိဟရတိ အတ္တသရဏော အနညသရဏော, ဓမ္မဒီပေါ ဓမ္မသရဏော အနညသရဏော? ဣဓ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု ကာယေ ကာယာနုပဿီ ဝိဟရတိ အာတာပီ သမ္ပဇာနော သတိမာ ဝိနေယျ လောကေ အဘိဇ္ဈာဒေါမနဿံ။ ဝေဒနာသု ဝေဒနာနုပဿီ…ပေ… စိတ္တေ စိတ္တာနုပဿီ…ပေ… ဓမ္မေသု ဓမ္မာနုပဿီ ဝိဟရတိ အာတာပီ သမ္ပဇာနော သတိမာ ဝိနေယျ လောကေ အဘိဇ္ဈာဒေါမနဿံ။ ဧဝံ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု အတ္တဒီပေါ ဝိဟရတိ အတ္တသရဏော အနညသရဏော, ဓမ္မဒီပေါ ဓမ္မသရဏော အနညသရဏော။
‘‘ဂေါစရေ, ဘိက္ခဝေ, စရထ သကေ ပေတ္တိကေ ဝိသယေ။ ဂေါစရေ, ဘိက္ခဝေ, စရတံ သကေ ပေတ္တိကေ ဝိသယေ န လစ္ဆတိ မာရော ဩတာရံ, န လစ္ဆတိ မာရော အာရမ္မဏံ [အာရမဏံ (?)]။ ကုသလာနံ, ဘိက္ခဝေ, ဓမ္မာနံ သမာဒါနဟေတု ဧဝမိဒံ ပုညံ ပဝဍ္ဎတိ။
ဒဠှနေမိစက္ကဝတ္တိရာဇာ
မြန်֍ ဋ္ဌ ၈၁။ ‘‘ဘူတပုဗ္ဗံ, ဘိက္ခဝေ, ရာဇာ ဒဠှနေမိ နာမ အဟောသိ စက္ကဝတ္တီ [စက္ကဝတ္တိ (သျာ။ ပီ။)] ဓမ္မိကော ဓမ္မရာဇာ စာတုရန္တော ဝိဇိတာဝီ ဇနပဒတ္ထာဝရိယပ္ပတ္တော သတ္တရတနသမန္နာဂတော။ တဿိမာနိ သတ္တ ရတနာနိ အဟေသုံ သေယျထိဒံ – စက္ကရတနံဥ ဟတ္ထိရတနံ အဿရတနံ မဏိရတနံ ဣတ္ထိရတနံ ဂဟပတိရတနံ ပရိဏာယကရတနမေဝ သတ္တမံ။ ပရောသဟဿံ ခေါ ပနဿ ပုတ္တာ အဟေသုံ သူရာ ဝီရင်္ဂရူပါ ပရသေနပ္ပမဒ္ဒနာ။ သော ဣမံ ပထဝိံ သာဂရပရိယန္တံ အဒဏ္ဍေန အသတ္ထေန ဓမ္မေန [ဓမ္မေန သမေန (သျာ။ က။)] အဘိဝိဇိယ အဇ္ဈာဝသိ။
မြန်֍ ဋ္ဌ ၈၂။ ‘‘အထ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ရာဇာ ဒဠှနေမိ ဗဟုန္နံ ဝဿာနံ ဗဟုန္နံ ဝဿသတာနံ ဗဟုန္နံ ဝဿသဟဿာနံ အစ္စယေန အညတရံ ပုရိသံ အာမန္တေသိ – ‘ယဒါ တွံ, အမ္ဘော ပုရိသ, ပဿေယျာသိ ဒိဗ္ဗံ စက္ကရတနံ ဩသက္ကိတံ ဌာနာ စုတံ, အထ မေ အာရောစေယျာသီ’တိ။ ‘ဧဝံ, ဒေဝါ’တိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, သော ပုရိသော ရညော ဒဠှနေမိဿ ပစ္စဿောသိ။ အဒ္ဒသာ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, သော ပုရိသော ဗဟုန္နံ ဝဿာနံ ဗဟုန္နံ ဝဿသတာနံ ဗဟုန္နံ ဝဿသဟဿာနံ အစ္စယေန ဒိဗ္ဗံ စက္ကရတနံ ဩသက္ကိတံ ဌာနာ စုတံ, ဒိသွာန ယေန ရာဇာ ဒဠှနေမိ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ရာဇာနံ ဒဠှနေမိံ ဧတဒဝေါစ – ‘ယဂ္ဃေ, ဒေဝ, ဇာနေယျာသိ, ဒိဗ္ဗံ တေ စက္ကရတနံ ဩသက္ကိတံ ဌာနာ စုတ’န္တိ။ အထ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ရာဇာ ဒဠှနေမိ ဇေဋ္ဌပုတ္တံ ကုမာရံ အာမန္တာပေတွာ [အာမန္တေတွာ (သျာ။ က။)] ဧတဒဝေါစ – ‘ဒိဗ္ဗံ ကိရ မေ, တာတ ကုမာရ, စက္ကရတနံ ဩသက္ကိတံ ဌာနာ စုတံ။ သုတံ ခေါ ပန မေတံ – ယဿ ရညော စက္ကဝတ္တိဿ ဒိဗ္ဗံ စက္ကရတနံ ဩသက္ကတိ ဌာနာ စဝတိ, န ဒါနိ တေန ရညာ စိရံ ဇီဝိတဗ္ဗံ ဟောတီတိ။ ဘုတ္တာ ခေါ ပန မေ မာနုသကာ ကာမာ, သမယော ဒါနိ မေ ဒိဗ္ဗေ ကာမေ ပရိယေသိတုံ။ ဧဟိ တွံ, တာတ ကုမာရ, ဣမံ သမုဒ္ဒပရိယန္တံ ပထဝိံ ပဋိပဇ္ဇ။ အဟံ ပန ကေသမဿုံ ဩဟာရေတွာ ကာသာယာနိ ဝတ္ထာနိ အစ္ဆာဒေတွာ အဂါရသ္မာ အနဂါရိယံ ပဗ္ဗဇိဿာမီ’တိ။
မြန်֍ ဋ္ဌ ၈၃။ ‘‘အထ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ရာဇာ ဒဠှနေမိ ဇေဋ္ဌပုတ္တံ ကုမာရံ သာဓုကံ ရဇ္ဇေ သမနုသာသိတွာ ကေသမဿုံ ဩဟာရေတွာ ကာသာယာနိ ဝတ္ထာနိ အစ္ဆာဒေတွာ အဂါရသ္မာ အနဂါရိယံ ပဗ္ဗဇိ။ သတ္တာဟပဗ္ဗဇိတေ ခေါ ပန, ဘိက္ခဝေ, ရာဇိသိမှိ ဒိဗ္ဗံ စက္ကရတနံ အန္တရဓာယိ။
‘‘အထ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, အညတရော ပုရိသော ယေန ရာဇာ ခတ္တိယော မုဒ္ဓါဘိသိတ္တော [မုဒ္ဓါဝသိတ္တော (သီ။ သျာ။ ပီ။) ဧဝမုပရိပိ] တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ရာဇာနံ ခတ္တိယံ မုဒ္ဓါဘိသိတ္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘ယဂ္ဃေ, ဒေဝ, ဇာနေယျာသိ, ဒိဗ္ဗံ စက္ကရတနံ အန္တရဟိတ’န္တိ။ အထ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ရာဇာ ခတ္တိယော မုဒ္ဓါဘိသိတ္တော ဒိဗ္ဗေ စက္ကရတနေ အန္တရဟိတေ အနတ္တမနော အဟောသိ, အနတ္တမနတဉ္စ ပဋိသံဝေဒေသိ။ သော ယေန ရာဇိသိ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ရာဇိသိံ ဧတဒဝေါစ – ‘ယဂ္ဃေ, ဒေဝ, ဇာနေယျာသိ, ဒိဗ္ဗံ စက္ကရတနံ အန္တရဟိတ’န္တိ။ ဧဝံ ဝုတ္တေ, ဘိက္ခဝေ, ရာဇိသိ ရာဇာနံ ခတ္တိယံ မုဒ္ဓါဘိသိတ္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘မာ ခေါ တွံ, တာတ,
ဒိဗ္ဗေ စက္ကရတနေ အန္တရဟိတေ အနတ္တမနော အဟောသိ, မာ အနတ္တမနတဉ္စ ပဋိသံဝေဒေသိ, န ဟိ တေ, တာတ, ဒိဗ္ဗံ စက္ကရတနံ ပေတ္တိကံ ဒါယဇ္ဇံ။ ဣင်္ဃ တွံ, တာတ, အရိယေ စက္ကဝတ္တိဝတ္တေ ဝတ္တာဟိ။ ဌာနံ ခေါ ပနေတံ ဝိဇ္ဇတိ, ယံ တေ အရိယေ စက္ကဝတ္တိဝတ္တေ ဝတ္တမာနဿ တဒဟုပေါသထေ ပန္နရသေ သီသံနှာတဿ [သီသံ နဟာတဿ (သီ။ ပီ။), သီသနှာတဿ (သျာ။)] ဥပေါသထိကဿ ဥပရိပါသာဒဝရဂတဿ ဒိဗ္ဗံ စက္ကရတနံ ပါတုဘဝိဿတိ သဟဿာရံ သနေမိကံ သနာဘိကံ သဗ္ဗာကာရပရိပူရ’န္တိ။
စက္ကဝတ္တိအရိယဝတ္တံ
မြန်֍ ဋ္ဌ ၈၄။ ‘‘‘ကတမံ ပန တံ, ဒေဝ, အရိယံ စက္ကဝတ္တိဝတ္တ’န္တိ? ‘တေန ဟိ တွံ, တာတ, ဓမ္မံယေဝ နိဿာယ ဓမ္မံ သက္ကရောန္တော ဓမ္မံ ဂရုံ ကရောန္တော [ဂရုကရောန္တော (သီ။ သျာ။ ပီ။)] ဓမ္မံ မာနေန္တော ဓမ္မံ ပူဇေန္တော ဓမ္မံ အပစာယမာနော ဓမ္မဒ္ဓဇော ဓမ္မကေတု ဓမ္မာဓိပတေယျော ဓမ္မိကံ ရက္ခာဝရဏဂုတ္တိံ သံဝိဒဟဿု အန္တောဇနသ္မိံ ဗလကာယသ္မိံ ခတ္တိယေသု အနုယန္တေသု [အနုယုတ္တေသု (သီ။ ပီ။)] ဗြာဟ္မဏဂဟပတိကေသု နေဂမဇာနပဒေသု သမဏဗြာဟ္မဏေသု မိဂပက္ခီသု။ မာ စ တေ, တာတ, ဝိဇိတေ အဓမ္မကာရော ပဝတ္တိတ္ထ။ ယေ စ တေ, တာတ, ဝိဇိတေ အဓနာ အဿု, တေသဉ္စ ဓနမနုပ္ပဒေယျာသိ [ဓနမနုပ္ပဒဇ္ဇေယျာသိ (သီ။ သျာ။ ပီ။)]။ ယေ စ တေ, တာတ, ဝိဇိတေ သမဏဗြာဟ္မဏာ မဒပ္ပမာဒါ ပဋိဝိရတာ ခန္တိသောရစ္စေ နိဝိဋ္ဌာ ဧကမတ္တာနံ ဒမေန္တိ, ဧကမတ္တာနံ သမေန္တိ, ဧကမတ္တာနံ ပရိနိဗ္ဗာပေန္တိ, တေ ကာလေန ကာလံ ဥပသင်္ကမိတွာ ပရိပုစ္ဆေယျာသိ ပရိဂ္ဂဏှေယျာသိ – ‘‘ကိံ, ဘန္တေ, ကုသလံ, ကိံ အကုသလံ, ကိံ သာဝဇ္ဇံ, ကိံ အနဝဇ္ဇံ, ကိံ သေဝိတဗ္ဗံ, ကိံ န သေဝိတဗ္ဗံ, ကိံ မေ ကရီယမာနံ ဒီဃရတ္တံ အဟိတာယ ဒုက္ခာယ အဿ, ကိံ ဝါ ပန မေ ကရီယမာနံ ဒီဃရတ္တံ ဟိတာယ သုခါယ အဿာ’’တိ? တေသံ သုတွာ ယံ အကုသလံ တံ အဘိနိဝဇ္ဇေယျာသိ, ယံ ကုသလံ တံ သမာဒါယ ဝတ္တေယျာသိ။ ဣဒံ ခေါ, တာတ, တံ အရိယံ စက္ကဝတ္တိဝတ္တ’န္တိ။
စက္ကရတနပါတုဘာဝေါ
မြန်֍ ဋ္ဌ ၈၅။ ‘‘‘ဧဝံ, ဒေဝါ’တိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ရာဇာ ခတ္တိယော မုဒ္ဓါဘိသိတ္တော ရာဇိသိဿ ပဋိဿုတွာ အရိယေ စက္ကဝတ္တိဝတ္တေ [အရိယံ စက္ကဝတ္တိဝတ္တံ (က။)] ဝတ္တိ။ တဿ အရိယေ စက္ကဝတ္တိဝတ္တေ ဝတ္တမာနဿ တဒဟုပေါသထေ ပန္နရသေ သီသံနှာတဿ
ဥပေါသထိကဿ ဥပရိပါသာဒဝရဂတဿ ဒိဗ္ဗံ စက္ကရတနံ ပါတုရဟောသိ သဟဿာရံ သနေမိကံ သနာဘိကံ သဗ္ဗာကာရပရိပူရံ။ ဒိသွာန ရညော ခတ္တိယဿ မုဒ္ဓါဘိသိတ္တဿ ဧတဒဟောသိ – ‘သုတံ ခေါ ပန မေတံ – ယဿ ရညော ခတ္တိယဿ မုဒ္ဓါဘိသိတ္တဿ တဒဟုပေါသထေ ပန္နရသေ သီသံနှာတဿ ဥပေါသထိကဿ ဥပရိပါသာဒဝရဂတဿ ဒိဗ္ဗံ စက္ကရတနံ ပါတုဘဝတိ သဟဿာရံ သနေမိကံ သနာဘိကံ သဗ္ဗာကာရပရိပူရံ, သော ဟောတိ ရာဇာ စက္ကဝတ္တီ’တိ။ အဿံ နု ခေါ အဟံ ရာဇာ စက္ကဝတ္တီတိ။
‘‘အထ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ရာဇာ ခတ္တိယော မုဒ္ဓါဘိသိတ္တော ဥဋ္ဌာယာသနာ ဧကံသံ ဥတရာသင်္ဂံ ကရိတွာ ဝါမေန ဟတ္ထေန ဘိင်္ကာရံ ဂဟေတွာ ဒက္ခိဏေန ဟတ္ထေန စက္ကရတနံ အဗ္ဘုက္ကိရိ – ‘ပဝတ္တတု ဘဝံ စက္ကရတနံ, အဘိဝိဇိနာတု ဘဝံ စက္ကရတန’န္တိ။
‘‘အထ ခေါ တံ, ဘိက္ခဝေ, စက္ကရတနံ ပုရတ္ထိမံ ဒိသံ ပဝတ္တိ, အနွဒေဝ ရာဇာ စက္ကဝတ္တီ သဒ္ဓိံ စတုရင်္ဂိနိယာ သေနာယ။ ယသ္မိံ ခေါ ပန, ဘိက္ခဝေ, ပဒေသေ စက္ကရတနံ ပတိဋ္ဌာသိ, တတ္ထ ရာဇာ စက္ကဝတ္တီ ဝါသံ ဥပဂစ္ဆိ သဒ္ဓိံ စတုရင်္ဂိနိယာ သေနာယ။ ယေ ခေါ ပန, ဘိက္ခဝေ, ပုရတ္ထိမာယ ဒိသာယ ပဋိရာဇာနော, တေ ရာဇာနံ စက္ကဝတ္တိံ ဥပသင်္ကမိတွာ ဧဝမာဟံသု – ‘ဧဟိ ခေါ, မဟာရာဇ, သွာဂတံ တေ [သာဂတံ (သီ။ ပီ။)] မဟာရာဇ, သကံ တေ, မဟာရာဇ, အနုသာသ, မဟာရာဇာ’တိ။ ရာဇာ စက္ကဝတ္တီ ဧဝမာဟ – ‘ပါဏော န ဟန္တဗ္ဗော, အဒိန္နံ နာဒါတဗ္ဗံ, ကာမေသုမိစ္ဆာ န စရိတဗ္ဗာ, မုသာ န ဘာသိတဗ္ဗာ, မဇ္ဇံ န ပါတဗ္ဗံ, ယထာဘုတ္တဉ္စ ဘုဉ္ဇထာ’တိ။ ယေ ခေါ ပန, ဘိက္ခဝေ, ပုရတ္ထိမာယ ဒိသာယ ပဋိရာဇာနော, တေ ရညော စက္ကဝတ္တိဿ အနုယန္တာ [အနုယုတ္တာ (သီ။ ပီ။)] အဟေသုံ။
မြန်֍ ဋ္ဌ ၈၆။ ‘‘အထ ခေါ တံ, ဘိက္ခဝေ, စက္ကရတနံ ပုရတ္ထိမံ သမုဒ္ဒံ အဇ္ဈောဂါဟေတွာ [အဇ္ဈောဂဟေတွာ (သီ။ သျာ။ ပီ။)] ပစ္စုတ္တရိတွာ ဒက္ခိဏံ ဒိသံ ပဝတ္တိ…ပေ… ဒက္ခိဏံ သမုဒ္ဒံ အဇ္ဈောဂါဟေတွာ ပစ္စုတ္တရိတွာ ပစ္ဆိမံ ဒိသံ ပဝတ္တိ, အနွဒေဝ ရာဇာ စက္ကဝတ္တီ သဒ္ဓိံ စတုရင်္ဂိနိယာ သေနာယ။ ယသ္မိံ ခေါ ပန, ဘိက္ခဝေ, ပဒေသေ စက္ကရတနံ ပတိဋ္ဌာသိ, တတ္ထ ရာဇာ စက္ကဝတ္တီ ဝါသံ ဥပဂစ္ဆိ သဒ္ဓိံ စတုရင်္ဂိနိယာ သေနာယ။ ယေ ခေါ ပန, ဘိက္ခဝေ, ပစ္ဆိမာယ ဒိသာယ ပဋိရာဇာနော, တေ ရာဇာနံ စက္ကဝတ္တိံ ဥပသင်္ကမိတွာ ဧဝမာဟံသု – ‘ဧဟိ ခေါ, မဟာရာဇ, သွာဂတံ တေ, မဟာရာဇ, သကံ တေ, မဟာရာဇ, အနုသာသ, မဟာရာဇာ’တိ။ ရာဇာ
စက္ကဝတ္တီ ဧဝမာဟ – ‘ပါဏော န ဟန္တဗ္ဗော, အဒိန္နံ နာဒါတဗ္ဗံ, ကာမေသုမိစ္ဆာ န စရိတဗ္ဗာ, မုသာ န ဘာသိတဗ္ဗာ, မဇ္ဇံ န ပါတဗ္ဗံ, ယထာဘုတ္တဉ္စ ဘုဉ္ဇထာ’တိ။ ယေ ခေါ ပန, ဘိက္ခဝေ, ပစ္ဆိမာယ ဒိသာယ ပဋိရာဇာနော, တေ ရညော စက္ကဝတ္တိဿ အနုယန္တာ အဟေသုံ။
မြန်֍ ဋ္ဌ ၈၇။ ‘‘အထ ခေါ တံ, ဘိက္ခဝေ, စက္ကရတနံ ပစ္ဆိမံ သမုဒ္ဒံ အဇ္ဈောဂါဟေတွာ ပစ္စုတ္တရိတွာ ဥတ္တရံ ဒိသံ ပဝတ္တိ, အနွဒေဝ ရာဇာ စက္ကဝတ္တီ သဒ္ဓိံ စတုရင်္ဂိနိယာ သေနာယ။ ယသ္မိံ ခေါ ပန, ဘိက္ခဝေ, ပဒေသေ စက္ကရတနံ ပတိဋ္ဌာသိ, တတ္ထ ရာဇာ စက္ကဝတ္တီ ဝါသံ ဥပဂစ္ဆိ သဒ္ဓိံ စတုရင်္ဂိနိယာ သေနာယ။ ယေ ခေါ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဥတ္တရာယ ဒိသာယ ပဋိရာဇာနော, တေ ရာဇာနံ စက္ကဝတ္တိံ ဥပသင်္ကမိတွာ ဧဝမာဟံသု – ‘ဧဟိ ခေါ, မဟာရာဇ, သွာဂတံ တေ, မဟာရာဇ, သကံ တေ, မဟာရာဇ, အနုသာသ, မဟာရာဇာ’တိ။ ရာဇာ စက္ကဝတ္တီ ဧဝမာဟ – ‘ပါဏော န ဟန္တဗ္ဗော, အဒိန္နံ နာဒါတဗ္ဗံ, ကာမေသုမိစ္ဆာ န စရိတဗ္ဗာ, မုသာ န ဘာသိတဗ္ဗာ, မဇ္ဇံ န ပါတဗ္ဗံ, ယထာဘုတ္တဉ္စ ဘုဉ္ဇထာ’တိ။ ယေ ခေါ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဥတ္တရာယ ဒိသာယ ပဋိရာဇာနော, တေ ရညော စက္ကဝတ္တိဿ အနုယန္တာ အဟေသုံ။
‘‘အထ ခေါ တံ, ဘိက္ခဝေ, စက္ကရတနံ သမုဒ္ဒပရိယန္တံ ပထဝိံ အဘိဝိဇိနိတွာ တမေဝ ရာဇဓာနိံ ပစ္စာဂန္တွာ ရညော စက္ကဝတ္တိဿ အန္တေပုရဒွါရေ အတ္ထကရဏပမုခေ [အဍ္ဍကရဏပမုခေ (က။)] အက္ခာဟတံ မညေ အဋ္ဌာသိ ရညော စက္ကဝတ္တိဿ အန္တေပုရံ ဥပသောဘယမာနံ။
ဒုတိယာဒိစက္ကဝတ္တိကထာ
မြန်֍ ဋ္ဌ ၈၈။ ‘‘ဒုတိယောပိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ရာဇာ စက္ကဝတ္တီ…ပေ… တတိယောပိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ရာဇာ စက္ကဝတ္တီ… စတုတ္ထောပိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ရာဇာ စက္ကဝတ္တီ… ပဉ္စမောပိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ရာဇာ စက္ကဝတ္တီ… ဆဋ္ဌောပိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ရာဇာ စက္ကဝတ္တီ… သတ္တမောပိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ရာဇာ စက္ကဝတ္တီ ဗဟုန္နံ ဝဿာနံ ဗဟုန္နံ ဝဿသတာနံ ဗဟုန္နံ ဝဿသဟဿာနံ အစ္စယေန အညတရံ ပုရိသံ အာမန္တေသိ – ‘ယဒါ တွံ, အမ္ဘော ပုရိသ, ပဿေယျာသိ ဒိဗ္ဗံ စက္ကရတနံ ဩသက္ကိတံ ဌာနာ စုတံ, အထ မေ အာရောစေယျာသီ’တိ။ ‘ဧဝံ, ဒေဝါ’တိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, သော ပုရိသော ရညော စက္ကဝတ္တိဿ ပစ္စဿောသိ။ အဒ္ဒသာ
ခေါ, ဘိက္ခဝေ, သော ပုရိသော ဗဟုန္နံ ဝဿာနံ ဗဟုန္နံ ဝဿသတာနံ ဗဟုန္နံ ဝဿသဟဿာနံ အစ္စယေန ဒိဗ္ဗံ စက္ကရတနံ ဩသက္ကိတံ ဌာနာ စုတံ။ ဒိသွာန ယေန ရာဇာ စက္ကဝတ္တီ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ရာဇာနံ စက္ကဝတ္တိံ ဧတဒဝေါစ – ‘ယဂ္ဃေ, ဒေဝ, ဇာနေယျာသိ, ဒိဗ္ဗံ တေ စက္ကရတနံ ဩသက္ကိတံ ဌာနာ စုတ’န္တိ?
မြန်֍ ဋ္ဌ ၈၉။ ‘‘အထ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ရာဇာ စက္ကဝတ္တီ ဇေဋ္ဌပုတ္တံ ကုမာရံ အာမန္တာပေတွာ ဧတဒဝေါစ – ‘ဒိဗ္ဗံ ကိရ မေ, တာတ ကုမာရ, စက္ကရတနံ ဩသက္ကိတံ, ဌာနာ စုတံ, သုတံ ခေါ ပန မေတံ – ယဿ ရညော စက္ကဝတ္တိဿ ဒိဗ္ဗံ စက္ကရတနံ ဩသက္ကတိ, ဌာနာ စဝတိ, န ဒါနိ တေန ရညာ စိရံ ဇီဝိတဗ္ဗံ ဟောတီတိ။ ဘုတ္တာ ခေါ ပန မေ မာနုသကာ ကာမာ, သမယော ဒါနိ မေ ဒိဗ္ဗေ ကာမေ ပရိယေသိတုံ, ဧဟိ တွံ, တာတ ကုမာရ, ဣမံ သမုဒ္ဒပရိယန္တံ ပထဝိံ ပဋိပဇ္ဇ။ အဟံ ပန ကေသမဿုံ ဩဟာရေတွာ ကာသာယာနိ ဝတ္ထာနိ အစ္ဆာဒေတွာ အဂါရသ္မာ အနဂါရိယံ ပဗ္ဗဇိဿာမီ’တိ။
‘‘အထ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ရာဇာ စက္ကဝတ္တီ ဇေဋ္ဌပုတ္တံ ကုမာရံ သာဓုကံ ရဇ္ဇေ သမနုသာသိတွာ ကေသမဿုံ ဩဟာရေတွာ ကာသာယာနိ ဝတ္ထာနိ အစ္ဆာဒေတွာ အဂါရသ္မာ အနဂါရိယံ ပဗ္ဗဇိ။ သတ္တာဟပဗ္ဗဇိတေ ခေါ ပန, ဘိက္ခဝေ, ရာဇိသိမှိ ဒိဗ္ဗံ စက္ကရတနံ အန္တရဓာယိ။
မြန်֍ ဋ္ဌ ၉၀။ ‘‘အထ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, အညတရော ပုရိသော ယေန ရာဇာ ခတ္တိယော မုဒ္ဓါဘိသိတ္တော တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ရာဇာနံ ခတ္တိယံ မုဒ္ဓါဘိသိတ္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘ယဂ္ဃေ, ဒေဝ, ဇာနေယျာသိ, ဒိဗ္ဗံ စက္ကရတနံ အန္တရဟိတ’န္တိ? အထ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ရာဇာ ခတ္တိယော မုဒ္ဓါဘိသိတ္တော ဒိဗ္ဗေ စက္ကရတနေ အန္တရဟိတေ အနတ္တမနော အဟောသိ။ အနတ္တမနတဉ္စ ပဋိသံဝေဒေသိ၊ နော စ ခေါ ရာဇိသိံ ဥပသင်္ကမိတွာ အရိယံ စက္ကဝတ္တိဝတ္တံ ပုစ္ဆိ။ သော သမတေနေဝ သုဒံ ဇနပဒံ ပသာသတိ။ တဿ သမတေန ဇနပဒံ ပသာသတော ပုဗ္ဗေနာပရံ ဇနပဒါ န ပဗ္ဗန္တိ, ယထာ တံ ပုဗ္ဗကာနံ ရာဇူနံ အရိယေ စက္ကဝတ္တိဝတ္တေ ဝတ္တမာနာနံ။
‘‘အထ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, အမစ္စာ ပါရိသဇ္ဇာ ဂဏကမဟာမတ္တာ အနီကဋ္ဌာ ဒေါဝါရိကာ မန္တဿာဇီဝိနော သန္နိပတိတွာ ရာဇာနံ ခတ္တိယံ မုဒ္ဓါဘိသိတ္တံ ဧတဒဝေါစုံ – ‘န ခေါ တေ, ဒေဝ, သမတေန (သုဒံ) ဇနပဒံ ပသာသတော
ပုဗ္ဗေနာပရံ ဇနပဒါ ပဗ္ဗန္တိ, ယထာ တံ ပုဗ္ဗကာနံ ရာဇူနံ အရိယေ စက္ကဝတ္တိဝတ္တေ ဝတ္တမာနာနံ။ သံဝိဇ္ဇန္တိ ခေါ တေ, ဒေဝ, ဝိဇိတေ အမစ္စာ ပါရိသဇ္ဇာ ဂဏကမဟာမတ္တာ အနီကဋ္ဌာ ဒေါဝါရိကာ မန္တဿာဇီဝိနော မယဉ္စေဝ အညေ စ [အညေ စ ပဏ္ဍိတေ သမဏဗြာဟ္မဏေ ပုစ္ဆေယျာသိ (က။)] ယေ မယံ အရိယံ စက္ကဝတ္တိဝတ္တံ ဓာရေမ။ ဣင်္ဃ တွံ, ဒေဝ, အမှေ အရိယံ စက္ကဝတ္တိဝတ္တံ ပုစ္ဆ။ တဿ တေ မယံ အရိယံ စက္ကဝတ္တိဝတ္တံ ပုဋ္ဌာ ဗျာကရိဿာမာ’တိ။
အာယုဝဏ္ဏာဒိပရိယာနိကထာ
မြန်֍ ဋ္ဌ ၉၁။ ‘‘အထ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ရာဇာ ခတ္တိယော မုဒ္ဓါဘိသိတ္တော အမစ္စေ ပါရိသဇ္ဇေ ဂဏကမဟာမတ္တေ အနီကဋ္ဌေ ဒေါဝါရိကေ မန္တဿာဇီဝိနော သန္နိပါတေတွာ အရိယံ စက္ကဝတ္တိဝတ္တံ ပုစ္ဆိ။ တဿ တေ အရိယံ စက္ကဝတ္တိဝတ္တံ ပုဋ္ဌာ ဗျာကရိံသု။ တေသံ သုတွာ ဓမ္မိကဉှိ ခေါ ရက္ခာဝရဏဂုတ္တိံ သံဝိဒဟိ, နော စ ခေါ အဓနာနံ ဓနမနုပ္ပဒါသိ။ အဓနာနံ ဓနေ အနနုပ္ပဒိယမာနေ ဒါလိဒ္ဒိယံ ဝေပုလ္လမဂမာသိ။ ဒါလိဒ္ဒိယေ ဝေပုလ္လံ ဂတေ အညတရော ပုရိသော ပရေသံ အဒိန္နံ ထေယျသင်္ခါတံ အာဒိယိ။ တမေနံ အဂ္ဂဟေသုံ။ ဂဟေတွာ ရညော ခတ္တိယဿ မုဒ္ဓါဘိသိတ္တဿ ဒဿေသုံ – ‘အယံ, ဒေဝ, ပုရိသော ပရေသံ အဒိန္နံ ထေယျသင်္ခါတံ အာဒိယီ’တိ။ ဧဝံ ဝုတ္တေ, ဘိက္ခဝေ, ရာဇာ ခတ္တိယော မုဒ္ဓါဘိသိတ္တော တံ ပုရိသံ ဧတဒဝေါစ – ‘သစ္စံ ကိရ တွံ, အမ္ဘော ပုရိသ, ပရေသံ အဒိန္နံ ထေယျသင်္ခါတံ အာဒိယီ’တိ [အာဒိယသီတိ (သျာ။)]? ‘သစ္စံ, ဒေဝါ’တိ။ ‘ကိံ ကာရဏာ’တိ? ‘န ဟိ, ဒေဝ, ဇီဝါမီ’တိ။ အထ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ရာဇာ ခတ္တိယော မုဒ္ဓါဘိသိတ္တော တဿ ပုရိသဿ ဓနမနုပ္ပဒါသိ – ‘ဣမိနာ တွံ, အမ္ဘော ပုရိသ, ဓနေန အတ္တနာ စ ဇီဝါဟိ, မာတာပိတရော စ ပေါသေဟိ, ပုတ္တဒါရဉ္စ ပေါသေဟိ, ကမ္မန္တေ စ ပယောဇေဟိ, သမဏဗြာဟ္မဏေသု [သမဏေသု ဗြာဟ္မဏေသု (ဗဟူသု)] ဥဒ္ဓဂ္ဂိကံ ဒက္ခိဏံ ပတိဋ္ဌာပေဟိ သောဝဂ္ဂိကံ သုခဝိပါကံ သဂ္ဂသံဝတ္တနိက’န္တိ။ ‘ဧဝံ, ဒေဝါ’တိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, သော ပုရိသော ရညော ခတ္တိယဿ မုဒ္ဓါဘိသိတ္တဿ ပစ္စဿောသိ။
‘‘အညတရောပိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ပုရိသော ပရေသံ အဒိန္နံ ထေယျသင်္ခါတံ အာဒိယိ။ တမေနံ အဂ္ဂဟေသုံ။ ဂဟေတွာ ရညော ခတ္တိယဿ မုဒ္ဓါဘိသိတ္တဿ ဒဿေသုံ – ‘အယံ, ဒေဝ, ပုရိသော ပရေသံ အဒိန္နံ ထေယျသင်္ခါတံ အာဒိယီ’တိ။ ဧဝံ ဝုတ္တေ, ဘိက္ခဝေ, ရာဇာ ခတ္တိယော မုဒ္ဓါဘိသိတ္တော တံ ပုရိသံ ဧတဒဝေါစ –
‘သစ္စံ ကိရ တွံ, အမ္ဘော ပုရိသ, ပရေသံ အဒိန္နံ ထေယျသင်္ခါတံ အာဒိယီ’တိ? ‘သစ္စံ, ဒေဝါ’တိ။ ‘ကိံ ကာရဏာ’တိ? ‘န ဟိ, ဒေဝ, ဇီဝါမီ’တိ။ အထ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ရာဇာ ခတ္တိယော မုဒ္ဓါဘိသိတ္တော တဿ ပုရိသဿ ဓနမနုပ္ပဒါသိ – ‘ဣမိနာ တွံ, အမ္ဘော ပုရိသ, ဓနေန အတ္တနာ စ ဇီဝါဟိ, မာတာပိတရော စ ပေါသေဟိ, ပုတ္တဒါရဉ္စ ပေါသေဟိ, ကမ္မန္တေ စ ပယောဇေဟိ, သမဏဗြာဟ္မဏေသု ဥဒ္ဓဂ္ဂိကံ ဒက္ခိဏံ ပတိဋ္ဌာပေဟိ သောဝဂ္ဂိကံ သုခဝိပါကံ သဂ္ဂသံဝတ္တနိက’န္တိ။ ‘ဧဝံ, ဒေဝါ’တိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, သော ပုရိသော ရညော ခတ္တိယဿ မုဒ္ဓါဘိသိတ္တဿ ပစ္စဿောသိ။
မြန်֍ ဋ္ဌ ၉၂။ ‘‘အဿောသုံ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, မနုဿာ – ‘ယေ ကိရ, ဘော, ပရေသံ အဒိန္နံ ထေယျသင်္ခါတံ အာဒိယန္တိ, တေသံ ရာဇာ ဓနမနုပ္ပဒေတီ’တိ။ သုတွာန တေသံ ဧတဒဟောသိ – ‘ယံနူန မယမ္ပိ ပရေသံ အဒိန္နံ ထေယျသင်္ခါတံ အာဒိယေယျာမာ’တိ။ အထ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, အညတရော ပုရိသော ပရေသံ အဒိန္နံ ထေယျသင်္ခါတံ အာဒိယိ။ တမေနံ အဂ္ဂဟေသုံ။ ဂဟေတွာ ရညော ခတ္တိယဿ မုဒ္ဓါဘိသိတ္တဿ ဒဿေသုံ – ‘အယံ, ဒေဝ, ပုရိသော ပရေသံ အဒိန္နံ ထေယျသင်္ခါတံ အာဒိယီ’တိ။ ဧဝံ ဝုတ္တေ, ဘိက္ခဝေ, ရာဇာ ခတ္တိယော မုဒ္ဓါဘိသိတ္တော တံ ပုရိသံ ဧတဒဝေါစ – ‘သစ္စံ ကိရ တွံ, အမ္ဘော ပုရိသ, ပရေသံ အဒိန္နံ ထေယျသင်္ခါတံ အာဒိယီ’တိ? ‘သစ္စံ, ဒေဝါ’တိ။ ‘ကိံ ကာရဏာ’တိ? ‘န ဟိ, ဒေဝ, ဇီဝါမီ’တိ။ အထ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ရညော ခတ္တိယဿ မုဒ္ဓါဘိသိတ္တဿ ဧတဒဟောသိ – ‘သစေ ခေါ အဟံ ယော ယော ပရေသံ အဒိန္နံ ထေယျသင်္ခါတံ အာဒိယိဿတိ, တဿ တဿ ဓနမနုပ္ပဒဿာမိ, ဧဝမိဒံ အဒိန္နာဒါနံ ပဝဍ္ဎိဿတိ။ ယံနူနာဟံ ဣမံ ပုရိသံ သုနိသေဓံ နိသေဓေယျံ, မူလဃစ္စံ [မူလဃစ္ဆံ (သျာ။), မူလဆေဇ္ဇ (က။)] ကရေယျံ, သီသမဿ ဆိန္ဒေယျ’န္တိ။ အထ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ရာဇာ ခတ္တိယော မုဒ္ဓါဘိသိတ္တော ပုရိသေ အာဏာပေသိ – ‘တေန ဟိ, ဘဏေ, ဣမံ ပုရိသံ ဒဠှာယ ရဇ္ဇုယာ ပစ္ဆာဗာဟံ [ပစ္ဆာဗာဟုံ (သျာ။)] ဂါဠှဗန္ဓနံ ဗန္ဓိတွာ ခုရမုဏ္ဍံ ကရိတွာ ခရဿရေန ပဏဝေန ရထိကာယ ရထိကံ သိင်္ဃာဋကေန သိင်္ဃာဋကံ ပရိနေတွာ ဒက္ခိဏေန ဒွါရေန နိက္ခမိတွာ ဒက္ခိဏတော နဂရဿ သုနိသေဓံ နိသေဓေထ, မူလဃစ္စံ ကရောထ, သီသမဿ ဆိန္ဒထာ’တိ။ ‘ဧဝံ, ဒေဝါ’တိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, တေ ပုရိသာ ရညော ခတ္တိယဿ မုဒ္ဓါဘိသိတ္တဿ ပဋိဿုတွာ တံ ပုရိသံ ဒဠှာယ ရဇ္ဇုယာ ပစ္ဆာဗာဟံ ဂါဠှဗန္ဓနံ ဗန္ဓိတွာ ခုရမုဏ္ဍံ ကရိတွာ ခရဿရေန ပဏဝေန ရထိကာယ ရထိကံ သိင်္ဃာဋကေန သိင်္ဃာဋကံ
ပရိနေတွာ ဒက္ခိဏေန ဒွါရေန နိက္ခမိတွာ ဒက္ခိဏတော နဂရဿ သုနိသေဓံ နိသေဓေသုံ, မူလဃစ္စံ အကံသု, သီသမဿ ဆိန္ဒိံသု။
မြန်֍ ဋ္ဌ ၉၃။ ‘‘အဿောသုံ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, မနုဿာ – ‘ယေ ကိရ, ဘော, ပရေသံ အဒိန္နံ ထေယျသင်္ခါတံ အာဒိယန္တိ, တေ ရာဇာ သုနိသေဓံ နိသေဓေတိ, မူလဃစ္စံ ကရောတိ, သီသာနိ တေသံ ဆိန္ဒတီ’တိ။ သုတွာန တေသံ ဧတဒဟောသိ – ‘ယံနူန မယမ္ပိ တိဏှာနိ သတ္ထာနိ ကာရာပေဿာမ [ကာရာပေယျာမ (သျာ။ ပီ။) ကာရာပေယျာမာတိ (က။ သီ။)], တိဏှာနိ သတ္ထာနိ ကာရာပေတွာ ယေသံ အဒိန္နံ ထေယျသင်္ခါတံ အာဒိယိဿာမ, တေ သုနိသေဓံ နိသေဓေဿာမ, မူလဃစ္စံ ကရိဿာမ, သီသာနိ တေသံ ဆိန္ဒိဿာမာ’တိ။ တေ တိဏှာနိ သတ္ထာနိ ကာရာပေသုံ, တိဏှာနိ သတ္ထာနိ ကာရာပေတွာ ဂါမဃာတမ္ပိ ဥပက္ကမိံသု ကာတုံ, နိဂမဃာတမ္ပိ ဥပက္ကမိံသု ကာတုံ, နဂရဃာတမ္ပိ ဥပက္ကမိံသု ကာတုံ, ပန္ထဒုဟနမ္ပိ [ပန္ထဒူဟနံပိ (သီ။ သျာ။ ပီ။)] ဥပက္ကမိံသု ကာတုံ။ ယေသံ တေ အဒိန္နံ ထေယျသင်္ခါတံ အာဒိယန္တိ, တေ သုနိသေဓံ နိသေဓေန္တိ, မူလဃစ္စံ ကရောန္တိ, သီသာနိ တေသံ ဆိန္ဒန္တိ။
မြန်֍ ဋ္ဌ ၉၄။ ‘‘ဣတိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, အဓနာနံ ဓနေ အနနုပ္ပဒိယမာနေ ဒါလိဒ္ဒိယံ ဝေပုလ္လမဂမာသိ, ဒါလိဒ္ဒိယေ ဝေပုလ္လံ ဂတေ အဒိန္နာဒါနံ ဝေပုလ္လမဂမာသိ, အဒိန္နာဒါနေ ဝေပုလ္လံ ဂတေ သတ္ထံ ဝေပုလ္လမဂမာသိ, သတ္ထေ ဝေပုလ္လံ ဂတေ ပါဏာတိပါတော ဝေပုလ္လမဂမာသိ, ပါဏာတိပါတေ ဝေပုလ္လံ ဂတေ တေသံ သတ္တာနံ အာယုပိ ပရိဟာယိ, ဝဏ္ဏောပိ ပရိဟာယိ။ တေသံ အာယုနာပိ ပရိဟာယမာနာနံ ဝဏ္ဏေနပိ ပရိဟာယမာနာနံ အသီတိဝဿသဟဿာယုကာနံ မနုဿာနံ စတ္တာရီသဝဿသဟဿာယုကာ ပုတ္တာ အဟေသုံ။
‘‘စတ္တာရီသဝဿသဟဿာယုကေသု, ဘိက္ခဝေ, မနုဿေသု အညတရော ပုရိသော ပရေသံ အဒိန္နံ ထေယျသင်္ခါတံ အာဒိယိ။ တမေနံ အဂ္ဂဟေသုံ။ ဂဟေတွာ ရညော ခတ္တိယဿ မုဒ္ဓါဘိသိတ္တဿ ဒဿေသုံ – ‘အယံ, ဒေဝ, ပုရိသော ပရေသံ အဒိန္နံ ထေယျသင်္ခါတံ အာဒိယီ’တိ။ ဧဝံ ဝုတ္တေ, ဘိက္ခဝေ, ရာဇာ ခတ္တိယော မုဒ္ဓါဘိသိတ္တော တံ ပုရိသံ ဧတဒဝေါစ – ‘သစ္စံ ကိရ တွံ, အမ္ဘော ပုရိသ, ပရေသံ အဒိန္နံ ထေယျသင်္ခါတံ အာဒိယီ’တိ? ‘န ဟိ, ဒေဝါ’တိ သမ္ပဇာနမုသာ အဘာသိ။
မြန်֍ ဋ္ဌ ၉၅။ ‘‘ဣတိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, အဓနာနံ ဓနေ အနနုပ္ပဒိယမာနေ ဒါလိဒ္ဒိယံ ဝေပုလ္လမဂမာသိ။ ဒါလိဒ္ဒိယေ ဝေပုလ္လံ ဂတေ အဒိန္နာဒါနံ ဝေပုလ္လမဂမာသိ, အဒိန္နာဒါနေ ဝေပုလ္လံ ဂတေ သတ္ထံ ဝေပုလ္လမဂမာသိ။ သတ္ထေ ဝေပုလ္လံ ဂတေ ပါဏာတိပါတော ဝေပုလ္လမဂမာသိ, ပါဏာတိပါတေ ဝေပုလ္လံ ဂတေ မုသာဝါဒေါ ဝေပုလ္လမဂမာသိ, မုသာဝါဒေ ဝေပုလ္လံ ဂတေ တေသံ သတ္တာနံ အာယုပိ ပရိဟာယိ, ဝဏ္ဏောပိ ပရိဟာယိ။ တေသံ အာယုနာပိ ပရိဟာယမာနာနံ ဝဏ္ဏေနပိ ပရိဟာယမာနာနံ စတ္တာရီသဝဿသဟဿာယုကာနံ မနုဿာနံ ဝီသတိဝဿသဟဿာယုကာ ပုတ္တာ အဟေသုံ။
‘‘ဝီသတိဝဿသဟဿာယုကေသု, ဘိက္ခဝေ, မနုဿေသု အညတရော ပုရိသော ပရေသံ အဒိန္နံ ထေယျသင်္ခါတံ အာဒိယိ။ တမေနံ အညတရော ပုရိသော ရညော ခတ္တိယဿ မုဒ္ဓါဘိသိတ္တဿ အာရောစေသိ – ‘ဣတ္ထန္နာမော, ဒေဝ, ပုရိသော ပရေသံ အဒိန္နံ ထေယျသင်္ခါတံ အာဒိယီ’တိ ပေသုညမကာသိ။
မြန်֍ ဋ္ဌ ၉၆။ ‘‘ဣတိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, အဓနာနံ ဓနေ အနနုပ္ပဒိယမာနေ ဒါလိဒ္ဒိယံ ဝေပုလ္လမဂမာသိ။ ဒါလိဒ္ဒိယေ ဝေပုလ္လံ ဂတေ အဒိန္နာဒါနံ ဝေပုလ္လမဂမာသိ, အဒိန္နာဒါနေ ဝေပုလ္လံ ဂတေ သတ္ထံ ဝေပုလ္လမဂမာသိ, သတ္ထေ ဝေပုလ္လံ ဂတေ ပါဏာတိပါတော ဝေပုလ္လမဂမာသိ, ပါဏာတိပါတေ ဝေပုလ္လံ ဂတေ မုသာဝါဒေါ ဝေပုလ္လမဂမာသိ, မုသာဝါဒေ ဝေပုလ္လံ ဂတေ ပိသုဏာ ဝါစာ ဝေပုလ္လမဂမာသိ, ပိသုဏာယ ဝါစာယ ဝေပုလ္လံ ဂတာယ တေသံ သတ္တာနံ အာယုပိ ပရိဟာယိ, ဝဏ္ဏောပိ ပရိဟာယိ။ တေသံ အာယုနာပိ ပရိဟာယမာနာနံ ဝဏ္ဏေနပိ ပရိဟာယမာနာနံ ဝီသတိဝဿသဟဿာယုကာနံ မနုဿာနံ ဒသဝဿသဟဿာယုကာ ပုတ္တာ အဟေသုံ။
‘‘ဒသဝဿသဟဿာယုကေသု, ဘိက္ခဝေ, မနုဿေသု ဧကိဒံ သတ္တာ ဝဏ္ဏဝန္တော ဟောန္တိ, ဧကိဒံ သတ္တာ ဒုဗ္ဗဏ္ဏာ။ တတ္ထ ယေ တေ သတ္တာ ဒုဗ္ဗဏ္ဏာ, တေ ဝဏ္ဏဝန္တေ သတ္တေ အဘိဇ္ဈာယန္တာ ပရေသံ ဒါရေသု စာရိတ္တံ အာပဇ္ဇိံသု။
မြန်֍ ဋ္ဌ ၉၇။ ‘‘ဣတိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, အဓနာနံ ဓနေ အနနုပ္ပဒိယမာနေ ဒါလိဒ္ဒိယံ ဝေပုလ္လမဂမာသိ။ ဒါလိဒ္ဒိယေ ဝေပုလ္လံ ဂတေ…ပေ… ကာမေသုမိစ္ဆာစာရော ဝေပုလ္လမဂမာသိ, ကာမေသုမိစ္ဆာစာရေ ဝေပုလ္လံ ဂတေ တေသံ သတ္တာနံ အာယုပိ ပရိဟာယိ, ဝဏ္ဏောပိ ပရိဟာယိ။ တေသံ အာယုနာပိ ပရိဟာယမာနာနံ
ဝဏ္ဏေနပိ ပရိဟာယမာနာနံ ဒသဝဿသဟဿာယုကာနံ မနုဿာနံ ပဉ္စဝဿသဟဿာယုကာ ပုတ္တာ အဟေသုံ။
မြန်֍ ဋ္ဌ ၉၈။ ‘‘ပဉ္စဝဿသဟဿာယုကေသု, ဘိက္ခဝေ, မနုဿေသု ဒွေ ဓမ္မာ ဝေပုလ္လမဂမံသု – ဖရုသာဝါစာ သမ္ဖပ္ပလာပေါ စ။ ဒွီသု ဓမ္မေသု ဝေပုလ္လံ ဂတေသု တေသံ သတ္တာနံ အာယုပိ ပရိဟာယိ, ဝဏ္ဏောပိ ပရိဟာယိ။ တေသံ အာယုနာပိ ပရိဟာယမာနာနံ ဝဏ္ဏေနပိ ပရိဟာယမာနာနံ ပဉ္စဝဿသဟဿာယုကာနံ မနုဿာနံ အပ္ပေကစ္စေ အဍ္ဎတေယျဝဿသဟဿာယုကာ, အပ္ပေကစ္စေ ဒွေဝဿသဟဿာယုကာ ပုတ္တာ အဟေသုံ။
မြန်֍ ဋ္ဌ ၉၉။ ‘‘အဍ္ဎတေယျဝဿသဟဿာယုကေသု, ဘိက္ခဝေ, မနုဿေသု အဘိဇ္ဈာဗျာပါဒါ ဝေပုလ္လမဂမံသု။ အဘိဇ္ဈာဗျာပါဒေသု ဝေပုလ္လံ ဂတေသု တေသံ သတ္တာနံ အာယုပိ ပရိဟာယိ, ဝဏ္ဏောပိ ပရိဟာယိ။ တေသံ အာယုနာပိ ပရိဟာယမာနာနံ ဝဏ္ဏေနပိ ပရိဟာယမာနာနံ အဍ္ဎတေယျဝဿသဟဿာယုကာနံ မနုဿာနံ ဝဿသဟဿာယုကာ ပုတ္တာ အဟေသုံ။
မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၀၀။ ‘‘ဝဿသဟဿာယုကေသု, ဘိက္ခဝေ, မနုဿေသု မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ ဝေပုလ္လမဂမာသိ။ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိယာ ဝေပုလ္လံ ဂတာယ တေသံ သတ္တာနံ အာယုပိ ပရိဟာယိ, ဝဏ္ဏောပိ ပရိဟာယိ။ တေသံ အာယုနာပိ ပရိဟာယမာနာနံ ဝဏ္ဏေနပိ ပရိဟာယမာနာနံ ဝဿသဟဿာယုကာနံ မနုဿာနံ ပဉ္စဝဿသတာယုကာ ပုတ္တာ အဟေသုံ။
မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၀၁။ ‘‘ပဉ္စဝဿသတာယုကေသု, ဘိက္ခဝေ, မနုဿေသု တယော ဓမ္မာ ဝေပုလ္လမဂမံသု။ အဓမ္မရာဂေါ ဝိသမလောဘော မိစ္ဆာဓမ္မော။ တီသု ဓမ္မေသု ဝေပုလ္လံ ဂတေသု တေသံ သတ္တာနံ အာယုပိ ပရိဟာယိ, ဝဏ္ဏောပိ ပရိဟာယိ။ တေသံ အာယုနာပိ ပရိဟာယမာနာနံ ဝဏ္ဏေနပိ ပရိဟာယမာနာနံ ပဉ္စဝဿသတာယုကာနံ မနုဿာနံ အပ္ပေကစ္စေ အဍ္ဎတေယျဝဿသတာယုကာ, အပ္ပေကစ္စေ ဒွေဝဿသတာယုကာ ပုတ္တာ အဟေသုံ။
‘‘အဍ္ဎတေယျဝဿသတာယုကေသု, ဘိက္ခဝေ, မနုဿေသု ဣမေ ဓမ္မာ ဝေပုလ္လမဂမံသု။ အမတ္တေယျတာ အပေတ္တေယျတာ အသာမညတာ အဗြဟ္မညတာ န ကုလေ ဇေဋ္ဌာပစာယိတာ။
မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၀၂။ ‘‘ဣတိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, အဓနာနံ ဓနေ အနနုပ္ပဒိယမာနေ ဒါလိဒ္ဒိယံ ဝေပုလ္လမဂမာသိ။ ဒါလိဒ္ဒိယေ ဝေပုလ္လံ ဂတေ အဒိန္နာဒါနံ ဝေပုလ္လမဂမာသိ။ အဒိန္နာဒါနေ ဝေပုလ္လံ ဂတေ သတ္ထံ ဝေပုလ္လမဂမာသိ။ သတ္ထေ ဝေပုလ္လံ ဂတေ ပါဏာတိပါတော ဝေပုလ္လမဂမာသိ။ ပါဏာတိပါတေ ဝေပုလ္လံ ဂတေ မုသာဝါဒေါ ဝေပုလ္လမဂမာသိ။ မုသာဝါဒေ ဝေပုလ္လံ ဂတေ ပိသုဏာ ဝါစာ ဝေပုလ္လမဂမာသိ။ ပိသုဏာယ ဝါစာယ ဝေပုလ္လံ ဂတာယ ကာမေသုမိစ္ဆာစာရော ဝေပုလ္လမဂမာသိ။ ကာမေသုမိစ္ဆာစာရေ ဝေပုလ္လံ ဂတေ ဒွေ ဓမ္မာ ဝေပုလ္လမဂမံသု, ဖရုသာ ဝါစာ သမ္ဖပ္ပလာပေါ စ။ ဒွီသု ဓမ္မေသု ဝေပုလ္လံ ဂတေသု အဘိဇ္ဈာဗျာပါဒါ ဝေပုလ္လမဂမံသု။ အဘိဇ္ဈာဗျာပါဒေသု ဝေပုလ္လံ ဂတေသု မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ ဝေပုလ္လမဂမာသိ။ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိယာ ဝေပုလ္လံ ဂတာယ တယော ဓမ္မာ ဝေပုလ္လမဂမံသု, အဓမ္မရာဂေါ ဝိသမလောဘော မိစ္ဆာဓမ္မော။ တီသု ဓမ္မေသု ဝေပုလ္လံ ဂတေသု ဣမေ ဓမ္မာ ဝေပုလ္လမဂမံသု, အမတ္တေယျတာ အပေတ္တေယျတာ အသာမညတာ အဗြဟ္မညတာ န ကုလေ ဇေဋ္ဌာပစာယိတာ။ ဣမေသု ဓမ္မေသု ဝေပုလ္လံ ဂတေသု တေသံ သတ္တာနံ အာယုပိ ပရိဟာယိ, ဝဏ္ဏောပိ ပရိဟာယိ။ တေသံ အာယုနာပိ ပရိဟာယမာနာနံ ဝဏ္ဏေနပိ ပရိဟာယမာနာနံ အဍ္ဎတေယျဝဿသတာယုကာနံ မနုဿာနံ ဝဿသတာယုကာ ပုတ္တာ အဟေသုံ။
ဒသဝဿာယုကသမယော
မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၀၃။ ‘‘ဘဝိဿတိ, ဘိက္ခဝေ, သော သမယော, ယံ ဣမေသံ မနုဿာနံ ဒသဝဿာယုကာ ပုတ္တာ ဘဝိဿန္တိ။ ဒသဝဿာယုကေသု, ဘိက္ခဝေ, မနုဿေသု ပဉ္စဝဿိကာ [ပဉ္စမာသိကာ (က။ သီ။)] ကုမာရိကာ အလံပတေယျာ ဘဝိဿန္တိ။ ဒသဝဿာယုကေသု, ဘိက္ခဝေ, မနုဿေသု ဣမာနိ ရသာနိ အန္တရဓာယိဿန္တိ, သေယျထိဒံ, သပ္ပိ နဝနီတံ တေလံ မဓု ဖာဏိတံ လောဏံ။ ဒသဝဿာယုကေသု, ဘိက္ခဝေ, မနုဿေသု ကုဒြူသကော အဂ္ဂံ ဘောဇနာနံ [အဂ္ဂဘောဇနံ (သျာ။)] ဘဝိဿတိ။ သေယျထာပိ, ဘိက္ခဝေ, ဧတရဟိ သာလိမံသောဒနော အဂ္ဂံ ဘောဇနာနံ၊ ဧဝမေဝ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဒသဝဿာယုကေသု မနုဿေသု ကုဒြူသကော အဂ္ဂံ ဘောဇနာနံ ဘဝိဿတိ။
‘‘ဒသဝဿာယုကေသု, ဘိက္ခဝေ, မနုဿေသု ဒသ ကုသလကမ္မပထာ သဗ္ဗေန သဗ္ဗံ အန္တရဓာယိဿန္တိ, ဒသ အကုသလကမ္မပထာ အတိဗျာဒိပ္ပိဿန္တိ [အတိဝိယ ဒိပ္ပိဿန္တိ (သျာ။ ပီ။), အတိဗျာဒိပ္ပိဿန္တိ (သီ။)]။
ဒသဝဿာယုကေသု, ဘိက္ခဝေ, မနုဿေသု ကုသလန္တိပိ န ဘဝိဿတိ, ကုတော ပန ကုသလဿ ကာရကော။ ဒသဝဿာယုကေသု, ဘိက္ခဝေ, မနုဿေသု ယေ တေ ဘဝိဿန္တိ အမတ္တေယျာ အပေတ္တေယျာ အသာမညာ အဗြဟ္မညာ န ကုလေ ဇေဋ္ဌာပစာယိနော, တေ ပုဇ္ဇာ စ ဘဝိဿန္တိ ပါသံသာ စ။ သေယျထာပိ, ဘိက္ခဝေ, ဧတရဟိ မတ္တေယျာ ပေတ္တေယျာ သာမညာ ဗြဟ္မညာ ကုလေ ဇေဋ္ဌာပစာယိနော ပုဇ္ဇာ စ ပါသံသာ စ၊ ဧဝမေဝ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဒသဝဿာယုကေသု မနုဿေသု ယေ တေ ဘဝိဿန္တိ အမတ္တေယျာ အပေတ္တေယျာ အသာမညာ အဗြဟ္မညာ န ကုလေ ဇေဋ္ဌာပစာယိနော, တေ ပုဇ္ဇာ စ ဘဝိဿန္တိ ပါသံသာ စ။
‘‘ဒသဝဿာယုကေသု, ဘိက္ခဝေ, မနုဿေသု န ဘဝိဿတိ မာတာတိ ဝါ မာတုစ္ဆာတိ ဝါ မာတုလာနီတိ ဝါ အာစရိယဘရိယာတိ ဝါ ဂရူနံ ဒါရာတိ ဝါ။ သမ္ဘေဒံ လောကော ဂမိဿတိ ယထာ အဇေဠကာ ကုက္ကုဋသူကရာ သောဏသိင်္ဂါလာ [သောဏသိဂါလာ (သီ။ ပီ။)]။
‘‘ဒသဝဿာယုကေသု, ဘိက္ခဝေ, မနုဿေသု တေသံ သတ္တာနံ အညမညမှိ တိဗ္ဗော အာဃာတော ပစ္စုပဋ္ဌိတော ဘဝိဿတိ တိဗ္ဗော ဗျာပါဒေါ တိဗ္ဗော မနောပဒေါသော တိဗ္ဗံ ဝဓကစိတ္တံ။ မာတုပိ ပုတ္တမှိ ပုတ္တဿပိ မာတရိ၊ ပိတုပိ ပုတ္တမှိ ပုတ္တဿပိ ပိတရိ၊ ဘာတုပိ ဘဂိနိယာ ဘဂိနိယာပိ ဘာတရိ တိဗ္ဗော အာဃာတော ပစ္စုပဋ္ဌိတော ဘဝိဿတိ တိဗ္ဗော ဗျာပါဒေါ တိဗ္ဗော မနောပဒေါသော တိဗ္ဗံ ဝဓကစိတ္တံ။ သေယျထာပိ, ဘိက္ခဝေ, မာဂဝိကဿ မိဂံ ဒိသွာ တိဗ္ဗော အာဃာတော ပစ္စုပဋ္ဌိတော ဟောတိ တိဗ္ဗော ဗျာပါဒေါ တိဗ္ဗော မနောပဒေါသော တိဗ္ဗံ ဝဓကစိတ္တံ၊ ဧဝမေဝ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဒသဝဿာယုကေသု မနုဿေသု တေသံ သတ္တာနံ အညမညမှိ တိဗ္ဗော အာဃာတော ပစ္စုပဋ္ဌိတော ဘဝိဿတိ တိဗ္ဗော ဗျာပါဒေါ တိဗ္ဗော မနောပဒေါသော တိဗ္ဗံ ဝဓကစိတ္တံ။ မာတုပိ ပုတ္တမှိ ပုတ္တဿပိ မာတရိ၊ ပိတုပိ ပုတ္တမှိ ပုတ္တဿပိ ပိတရိ၊ ဘာတုပိ ဘဂိနိယာ ဘဂိနိယာပိ ဘာတရိ တိဗ္ဗော အာဃာတော ပစ္စုပဋ္ဌိတော ဘဝိဿတိ တိဗ္ဗော ဗျာပါဒေါ တိဗ္ဗော မနောပဒေါသော တိဗ္ဗံ ဝဓကစိတ္တံ။
မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၀၄။ ‘‘ဒသဝဿာယုကေသု, ဘိက္ခဝေ, မနုဿေသု သတ္တာဟံ သတ္ထန္တရကပ္ပေါ ဘဝိဿတိ။ တေ အညမညမှိ မိဂသညံ ပဋိလဘိဿန္တိ။ တေသံ တိဏှာနိ
သတ္ထာနိ ဟတ္ထေသု ပါတုဘဝိဿန္တိ။ တေ တိဏှေန သတ္ထေန ‘ဧသ မိဂေါ ဧသ မိဂေါ’တိ အညမညံ ဇီဝိတာ ဝေါရောပေဿန္တိ။
‘‘အထ ခေါ တေသံ, ဘိက္ခဝေ, သတ္တာနံ ဧကစ္စာနံ ဧဝံ ဘဝိဿတိ – ‘မာ စ မယံ ကဉ္စိ [ကိဉ္စိ (က။)], မာ စ အမှေ ကောစိ, ယံနူန မယံ တိဏဂဟနံ ဝါ ဝနဂဟနံ ဝါ ရုက္ခဂဟနံ ဝါ နဒီဝိဒုဂ္ဂံ ဝါ ပဗ္ဗတဝိသမံ ဝါ ပဝိသိတွာ ဝနမူလဖလာဟာရာ ယာပေယျာမာ’တိ။ တေ တိဏဂဟနံ ဝါ ဝနဂဟနံ ဝါ ရုက္ခဂဟနံ ဝါ နဒီဝိဒုဂ္ဂံ ဝါ ပဗ္ဗတဝိသမံ ဝါ [တေ တိဏဂဟနံ ဝနဂဟနံ ရုက္ခဂဟနံ နဒီဝိဒုဂ္ဂံ ပဗ္ဗတဝိသမံ (သီ။ ပီ။)] ပဝိသိတွာ သတ္တာဟံ ဝနမူလဖလာဟာရာ ယာပေဿန္တိ။ တေ တဿ သတ္တာဟဿ အစ္စယေန တိဏဂဟနာ ဝနဂဟနာ ရုက္ခဂဟနာ နဒီဝိဒုဂ္ဂါ ပဗ္ဗတဝိသမာ နိက္ခမိတွာ အညမညံ အာလိင်္ဂိတွာ သဘာဂါယိဿန္တိ သမဿာသိဿန္တိ – ‘ဒိဋ္ဌာ, ဘော, သတ္တာ ဇီဝသိ, ဒိဋ္ဌာ, ဘော, သတ္တာ ဇီဝသီ’တိ။
အာယုဝဏ္ဏာဒိဝဍ္ဎနကထာ
မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၀၅။ ‘‘အထ ခေါ တေသံ, ဘိက္ခဝေ, သတ္တာနံ ဧဝံ ဘဝိဿတိ – ‘မယံ ခေါ အကုသလာနံ ဓမ္မာနံ သမာဒါနဟေတု ဧဝရူပံ အာယတံ ဉာတိက္ခယံ ပတ္တာ။ ယံနူန မယံ ကုသလံ ကရေယျာမ။ ကိံ ကုသလံ ကရေယျာမ? ယံနူန မယံ ပါဏာတိပါတာ ဝိရမေယျာမ, ဣဒံ ကုသလံ ဓမ္မံ သမာဒါယ ဝတ္တေယျာမာ’တိ။ တေ ပါဏာတိပါတာ ဝိရမိဿန္တိ, ဣဒံ ကုသလံ ဓမ္မံ သမာဒါယ ဝတ္တိဿန္တိ။ တေ ကုသလာနံ ဓမ္မာနံ သမာဒါနဟေတု အာယုနာပိ ဝဍ္ဎိဿန္တိ, ဝဏ္ဏေနပိ ဝဍ္ဎိဿန္တိ။ တေသံ အာယုနာပိ ဝဍ္ဎမာနာနံ ဝဏ္ဏေနပိ ဝဍ္ဎမာနာနံ ဒသဝဿာယုကာနံ မနုဿာနံ ဝီသတိဝဿာယုကာ ပုတ္တာ ဘဝိဿန္တိ။
‘‘အထ ခေါ တေသံ, ဘိက္ခဝေ, သတ္တာနံ ဧဝံ ဘဝိဿတိ – ‘မယံ ခေါ ကုသလာနံ ဓမ္မာနံ သမာဒါနဟေတု အာယုနာပိ ဝဍ္ဎာမ, ဝဏ္ဏေနပိ ဝဍ္ဎာမ။ ယံနူန မယံ ဘိယျောသောမတ္တာယ ကုသလံ ကရေယျာမ။ ကိံ ကုသလံ ကရေယျာမ? ယံနူန မယံ အဒိန္နာဒါနာ ဝိရမေယျာမ… ကာမေသုမိစ္ဆာစာရာ ဝိရမေယျာမ… မုသာဝါဒါ ဝိရမေယျာမ… ပိသုဏာယ ဝါစာယ ဝိရမေယျာမ… ဖရုသာယ ဝါစာယ ဝိရမေယျာမ… သမ္ဖပ္ပလာပါ ဝိရမေယျာမ… အဘိဇ္ဈံ ပဇဟေယျာမ… ဗျာပါဒံ ပဇဟေယျာမ… မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိံ ပဇဟေယျာမ… တယော ဓမ္မေ ပဇဟေယျာမ – အဓမ္မရာဂံ ဝိသမလောဘံ မိစ္ဆာဓမ္မံ… ယံနူန မယံ မတ္တေယျာ အဿာမ ပေတ္တေယျာ သာမညာ ဗြဟ္မညာ ကုလေ ဇေဋ္ဌာပစာယိနော, ဣဒံ ကုသလံ ဓမ္မံ သမာဒါယ ဝတ္တေယျာမာ’တိ။ တေ မတ္တေယျာ ဘဝိဿန္တိ ပေတ္တေယျာ
သာမညာ ဗြဟ္မညာ ကုလေ ဇေဋ္ဌာပစာယိနော, ဣဒံ ကုသလံ ဓမ္မံ သမာဒါယ ဝတ္တိဿန္တိ။
‘‘တေ ကုသလာနံ ဓမ္မာနံ သမာဒါနဟေတု အာယုနာပိ ဝဍ္ဎိဿန္တိ, ဝဏ္ဏေနပိ ဝဍ္ဎိဿန္တိ။ တေသံ အာယုနာပိ ဝဍ္ဎမာနာနံ ဝဏ္ဏေနပိ ဝဍ္ဎမာနာနံ ဝီသတိဝဿာယုကာနံ မနုဿာနံ စတ္တာရီသဝဿာယုကာ ပုတ္တာ ဘဝိဿန္တိ… စတ္တာရီသဝဿာယုကာနံ မနုဿာနံ အသီတိဝဿာယုကာ ပုတ္တာ ဘဝိဿန္တိ… အသီတိဝဿာယုကာနံ မနုဿာနံ သဋ္ဌိဝဿသတာယုကာ ပုတ္တာ ဘဝိဿန္တိ… သဋ္ဌိဝဿသတာယုကာနံ မနုဿာနံ ဝီသတိတိဝဿသတာယုကာ ပုတ္တာ ဘဝိဿန္တိ… ဝီသတိတိဝဿသတာယုကာနံ မနုဿာနံ စတ္တာရီသဆဗ္ဗဿသတာယုကာ ပုတ္တာ ဘဝိဿန္တိ။ စတ္တာရီသဆဗ္ဗဿသတာယုကာနံ မနုဿာနံ ဒွေဝဿသဟဿာယုကာ ပုတ္တာ ဘဝိဿန္တိ… ဒွေဝဿသဟဿာယုကာနံ မနုဿာနံ စတ္တာရိဝဿသဟဿာယုကာ ပုတ္တာ ဘဝိဿန္တိ… စတ္တာရိဝဿသဟဿာယုကာနံ မနုဿာနံ အဋ္ဌဝဿသဟဿာယုကာ ပုတ္တာ ဘဝိဿန္တိ… အဋ္ဌဝဿသဟဿာယုကာနံ မနုဿာနံ ဝီသတိဝဿသဟဿာယုကာ ပုတ္တာ ဘဝိဿန္တိ… ဝီသတိဝဿသဟဿာယုကာနံ မနုဿာနံ စတ္တာရီသဝဿသဟဿာယုကာ ပုတ္တာ ဘဝိဿန္တိ… စတ္တာရီသဝဿသဟဿာယုကာနံ မနုဿာနံ အသီတိဝဿသဟဿာယုကာ ပုတ္တာ ဘဝိဿန္တိ… အသီတိဝဿသဟဿာယုကေသု, ဘိက္ခဝေ, မနုဿေသု ပဉ္စဝဿသတိကာ ကုမာရိကာ အလံပတေယျာ ဘဝိဿန္တိ။
သင်္ခရာဇဥပ္ပတ္တိ
မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၀၆။ ‘‘အသီတိဝဿသဟဿာယုကေသု, ဘိက္ခဝေ, မနုဿေသု တယော အာဗာဓာ ဘဝိဿန္တိ, ဣစ္ဆာ, အနသနံ, ဇရာ။ အသီတိဝဿသဟဿာယုကေသု, ဘိက္ခဝေ, မနုဿေသု အယံ ဇမ္ဗုဒီပေါ ဣဒ္ဓေါ စေဝ ဘဝိဿတိ ဖီတော စ, ကုက္ကုဋသမ္ပာတိကာ ဂါမနိဂမရာဇဓာနိယော [ဂါမနိဂမဇနပဒါ ရာဇဓာနိယော (က။)]။ အသီတိဝဿသဟဿာယုကေသု, ဘိက္ခဝေ, မနုဿေသု အယံ ဇမ္ဗုဒီပေါ အဝီစိ မညေ ဖုဋော ဘဝိဿတိ မနုဿေဟိ, သေယျထာပိ နဠဝနံ ဝါ သရဝနံ [သာရဝနံ (သျာ။)] ဝါ။ အသီတိဝဿသဟဿာယုကေသု, ဘိက္ခဝေ, မနုဿေသု အယံ ဗာရာဏသီ ကေတုမတီ နာမ ရာဇဓာနီ ဘဝိဿတိ ဣဒ္ဓါ စေဝ ဖီတာ စ ဗဟုဇနာ စ အာကိဏ္ဏမနုဿာ စ သုဘိက္ခာ စ။ အသီတိဝဿသဟဿာယုကေသု, ဘိက္ခဝေ,
မနုဿေသု ဣမသ္မိံ ဇမ္ဗုဒီပေ စတုရာသီတိနဂရသဟဿာနိ ဘဝိဿန္တိ ကေတုမတီရာဇဓာနီပမုခါနိ။ အသီတိဝဿသဟဿာယုကေသု, ဘိက္ခဝေ, မနုဿေသု ကေတုမတိယာ ရာဇဓာနိယာ သင်္ခေါ နာမ ရာဇာ ဥပ္ပဇ္ဇိဿတိ စက္ကဝတ္တီ ဓမ္မိကော ဓမ္မရာဇာ စာတုရန္တော ဝိဇိတာဝီ ဇနပဒတ္ထာဝရိယပ္ပတ္တော သတ္တရတနသမန္နာဂတော။ တဿိမာနိ သတ္တ ရတနာနိ ဘဝိဿန္တိ, သေယျထိဒံ, စက္ကရတနံ ဟတ္ထိရတနံ အဿရတနံ မဏိရတနံ ဣတ္ထိရတနံ ဂဟပတိရတနံ ပရိဏာယကရတနမေဝ သတ္တမံ။ ပရောသဟဿံ ခေါ ပနဿ ပုတ္တာ ဘဝိဿန္တိ သူရာ ဝီရင်္ဂရူပါ ပရသေနပ္ပမဒ္ဒနာ။ သော ဣမံ ပထဝိံ သာဂရပရိယန္တံ အဒဏ္ဍေန အသတ္ထေန ဓမ္မေန အဘိဝိဇိယ အဇ္ဈာဝသိဿတိ။
မေတ္တေယျဗုဒ္ဓုပ္ပါဒေါ
မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၀၇။ ‘‘အသီတိဝဿသဟဿာယုကေသု, ဘိက္ခဝေ, မနုဿေသု မေတ္တေယျော နာမ ဘဂဝါ လောကေ ဥပ္ပဇ္ဇိဿတိ အရဟံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ ဝိဇ္ဇာစရဏသမ္ပန္နော သုဂတော လောကဝိဒူ အနုတ္တရော ပုရိသဒမ္မသာရထိ သတ္ထာ ဒေဝမနုဿာနံ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ။ သေယျထာပါဟမေတရဟိ လောကေ ဥပ္ပန္နော အရဟံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ ဝိဇ္ဇာစရဏသမ္ပန္နော သုဂတော လောကဝိဒူ အနုတ္တရော ပုရိသဒမ္မသာရထိ သတ္ထာ ဒေဝမနုဿာနံ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ။ သော ဣမံ လောကံ သဒေဝကံ သမာရကံ သဗြဟ္မကံ သဿမဏဗြာဟ္မဏိံ ပဇံ သဒေဝမနုဿံ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတွာ ပဝေဒေဿတိ, သေယျထာပါဟမေတရဟိ ဣမံ လောကံ သဒေဝကံ သမာရကံ သဗြဟ္မကံ သဿမဏဗြာဟ္မဏိံ ပဇံ သဒေဝမနုဿံ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတွာ ပဝေဒေမိ။ သော ဓမ္မံ ဒေသေဿတိ အာဒိကလျာဏံ မဇ္ဈေကလျာဏံ ပရိယောသာနကလျာဏံ သာတ္ထံ သဗျဉ္ဇနံ ကေဝလပရိပုဏ္ဏံ ပရိသုဒ္ဓံ ဗြဟ္မစရိယံ ပကာသေဿတိ၊ သေယျထာပါဟမေတရဟိ ဓမ္မံ ဒေသေမိ အာဒိကလျာဏံ မဇ္ဈေကလျာဏံ ပရိယောသာနကလျာဏံ သာတ္ထံ သဗျဉ္ဇနံ ကေဝလပရိပုဏ္ဏံ ပရိသုဒ္ဓံ ဗြဟ္မစရိယံ ပကာသေမိ။ သော အနေကသဟဿံ [အနေကသတသဟဿံ (က။)] ဘိက္ခုသံဃံ ပရိဟရိဿတိ, သေယျထာပါဟမေတရဟိ အနေကသတံ ဘိက္ခုသံဃံ ပရိဟရာမိ။
မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၀၈။ ‘‘အထ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, သင်္ခေါ နာမ ရာဇာ ယော သော ယူပေါ ရညာ မဟာပနာဒေန ကာရာပိတော။ တံ ယူပံ ဥဿာပေတွာ အဇ္ဈာဝသိတွာ တံ
ဒတွာ ဝိဿဇ္ဇိတွာ သမဏဗြာဟ္မဏကပဏဒ္ဓိကဝဏိဗ္ဗကယာစကာနံ ဒါနံ ဒတွာ မေတ္တေယျဿ ဘဂဝတော အရဟတော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဿ သန္တိကေ ကေသမဿုံ ဩဟာရေတွာ ကာသာယာနိ ဝတ္ထာနိ အစ္ဆာဒေတွာ အဂါရသ္မာ အနဂါရိယံ ပဗ္ဗဇိဿတိ။ သော ဧဝံ ပဗ္ဗဇိတော သမာနော ဧကော ဝူပကဋ္ဌော အပ္ပမတ္တော အာတာပီ ပဟိတတ္တော ဝိဟရန္တော နစိရဿေဝ ယဿတ္ထာယ ကုလပုတ္တာ သမ္မဒေဝ အဂါရသ္မာ အနဂါရိယံ ပဗ္ဗဇန္တိ, တဒနုတ္တရံ ဗြဟ္မစရိယပရိယောသာနံ ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတွာ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရိဿတိ။
မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၀၉။ ‘‘အတ္တဒီပါ, ဘိက္ခဝေ, ဝိဟရထ အတ္တသရဏာ အနညသရဏာ, ဓမ္မဒီပါ ဓမ္မသရဏာ အနညသရဏာ။ ကထဉ္စ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု အတ္တဒီပေါ ဝိဟရတိ အတ္တသရဏော အနညသရဏော ဓမ္မဒီပေါ ဓမ္မသရဏော အနညသရဏော? ဣဓ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု ကာယေ ကာယာနုပဿီ ဝိဟရတိ အာတာပီ သမ္ပဇာနော သတိမာ ဝိနေယျ လောကေ အဘိဇ္ဈာဒေါမနဿံ။ ဝေဒနာသု ဝေဒနာနုပဿီ…ပေ… စိတ္တေ စိတ္တာနုပဿီ…ပေ… ဓမ္မေသု ဓမ္မာနုပဿီ ဝိဟရတိ အာတာပီ သမ္ပဇာနော သတိမာ ဝိနေယျ လောကေ အဘိဇ္ဈာဒေါမနဿံ။ ဧဝံ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု အတ္တဒီပေါ ဝိဟရတိ အတ္တသရဏော အနညသရဏော ဓမ္မဒီပေါ ဓမ္မသရဏော အနညသရဏော။
ဘိက္ခုနောအာယုဝဏ္ဏာဒိဝဍ္ဎနကထာ
မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၁၀။ ‘‘ဂေါစရေ, ဘိက္ခဝေ, စရထ သကေ ပေတ္တိကေ ဝိသယေ။ ဂေါစရေ, ဘိက္ခဝေ, စရန္တာ သကေ ပေတ္တိကေ ဝိသယေ အာယုနာပိ ဝဍ္ဎိဿထ, ဝဏ္ဏေနပိ ဝဍ္ဎိဿထ, သုခေနပိ ဝဍ္ဎိဿထ, ဘောဂေနပိ ဝဍ္ဎိဿထ, ဗလေနပိ ဝဍ္ဎိဿထ။
‘‘ကိဉ္စ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနော အာယုသ္မိံ? ဣဓ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု ဆန္ဒသမာဓိပဓာနသင်္ခါရသမန္နာဂတံ ဣဒ္ဓိပါဒံ ဘာဝေတိ, ဝီရိယသမာဓိပဓာနသင်္ခါရသမန္နာဂတံ ဣဒ္ဓိပါဒံ ဘာဝေတိ, စိတ္တသမာဓိပဓာနသင်္ခါရသမန္နာဂတံ ဣဒ္ဓိပါဒံ ဘာဝေတိ, ဝီမံသာသမာဓိပဓာနသင်္ခါရသမန္နာဂတံ ဣဒ္ဓိပါဒံ ဘာဝေတိ။ သော ဣမေသံ စတုန္နံ ဣဒ္ဓိပါဒါနံ ဘာဝိတတ္တာ ဗဟုလီကတတ္တာ အာကင်္ခမာနော ကပ္ပံ ဝါ တိဋ္ဌေယျ ကပ္ပါဝသေသံ ဝါ။ ဣဒံ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနော အာယုသ္မိံ။
‘‘ကိဉ္စ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနော ဝဏ္ဏသ္မိံ? ဣဓ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု သီလဝါ ဟောတိ, ပါတိမောက္ခသံဝရသံဝုတော ဝိဟရတိ အာစာရဂေါစရသမ္ပန္နော, အဏုမတ္တေသု
ဝဇ္ဇေသု ဘယဒဿာဝီ, သမာဒါယ သိက္ခတိ သိက္ခာပဒေသု။ ဣဒံ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနော ဝဏ္ဏသ္မိံ။
‘‘ကိဉ္စ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနော သုခသ္မိံ? ဣဓ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု ဝိဝိစ္စေဝ ကာမေဟိ ဝိဝိစ္စ အကုသလေဟိ ဓမ္မေဟိ သဝိတက္ကံ သဝိစာရံ ဝိဝေကဇံ ပီတိသုခံ ပဌမံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ။ ဝိတက္ကဝိစာရာနံ ဝူပသမာ…ပေ… ဒုတိယံ ဈာနံ…ပေ… တတိယံ ဈာနံ…ပေ… စတုတ္ထံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ။ ဣဒံ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနော, သုခသ္မိံ။
‘‘ကိဉ္စ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနော ဘောဂသ္မိံ? ဣဓ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု မေတ္တာသဟဂတေန စေတသာ ဧကံ ဒိသံ ဖရိတွာ ဝိဟရတိ တထာ ဒုတိယံ။ တထာ တတိယံ။ တထာ စတုတ္ထံ။ ဣတိ ဥဒ္ဓမဓော တိရိယံ သဗ္ဗဓိ သဗ္ဗတ္တတာယ သဗ္ဗာဝန္တံ လောကံ မေတ္တာသဟဂတေန စေတသာ ဝိပုလေန မဟဂ္ဂတေန အပ္ပမာဏေန အဝေရေန အဗျာပဇ္ဇေန ဖရိတွာ ဝိဟရတိ။ ကရုဏာသဟဂတေန စေတသာ…ပေ… မုဒိတာသဟဂတေန စေတသာ…ပေ… ဥပေက္ခာသဟဂတေန စေတသာ ဧကံ ဒိသံ ဖရိတွာ ဝိဟရတိ။ တထာ ဒုတိယံ။ တထာ တတိယံ။ တထာ စတုတ္ထံ။ ဣတိ ဥဒ္ဓမဓော တိရိယံ သဗ္ဗဓိ သဗ္ဗတ္တတာယ သဗ္ဗာဝန္တံ လောကံ ဥပေက္ခာသဟဂတေန စေတသာ ဝိပုလေန မဟဂ္ဂတေန အပ္ပမာဏေန အဝေရေန အဗျာပဇ္ဇေန ဖရိတွာ ဝိဟရတိ။ ဣဒံ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနော ဘောဂသ္မိံ။
‘‘ကိဉ္စ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနော ဗလသ္မိံ? ဣဓ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု အာသဝါနံ ခယာ အနာသဝံ စေတောဝိမုတ္တိံ ပညာဝိမုတ္တိံ ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတွာ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ။ ဣဒံ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနော ဗလသ္မိံ။
‘‘နာဟံ, ဘိက္ခဝေ, အညံ ဧကဗလမ္ပိ သမနုပဿာမိ ယံ ဧဝံ ဒုပ္ပသဟံ, ယထယိဒံ, ဘိက္ခဝေ, မာရဗလံ။ ကုသလာနံ, ဘိက္ခဝေ, ဓမ္မာနံ သမာဒါနဟေတု ဧဝမိဒံ ပုညံ ပဝဍ္ဎတီ’’တိ။ ဣဒမဝေါစ ဘဂဝါ။ အတ္တမနာ တေ ဘိက္ခူ ဘဂဝတော ဘာသိတံ အဘိနန္ဒုန္တိ။
စက္ကဝတ္တိသုတ္တံ နိဋ္ဌိတံ တတိယံ။
၄။ အဂ္ဂညသုတ္တံ
ဝါသေဋ္ဌဘာရဒွါဇာ
မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၁၁။ ဧဝံ မေ သုတံ – ဧကံ သမယံ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ပုဗ္ဗာရာမေ မိဂါရမာတုပါသာဒေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဝါသေဋ္ဌဘာရဒွါဇာ ဘိက္ခူသု ပရိဝသန္တိ ဘိက္ခုဘာဝံ အာကင်္ခမာနာ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ သာယနှသမယံ ပဋိသလ္လာနာ ဝုဋ္ဌိတော ပါသာဒါ ဩရောဟိတွာ ပါသာဒပစ္ဆာယာယံ [ပါသာဒစ္ဆာယာယံ (က။)] အဗ္ဘောကာသေ စင်္ကမတိ။
မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၁၂။ အဒ္ဒသာ ခေါ ဝါသေဋ္ဌော ဘဂဝန္တံ သာယနှသမယံ ပဋိသလ္လာနာ ဝုဋ္ဌိတံ ပါသာဒါ ဩရောဟိတွာ ပါသာဒပစ္ဆာယာယံ အဗ္ဘောကာသေ စင်္ကမန္တံ။ ဒိသွာန ဘာရဒွါဇံ အာမန္တေသိ – ‘‘အယံ, အာဝုသော ဘာရဒွါဇ, ဘဂဝါ သာယနှသမယံ ပဋိသလ္လာနာ ဝုဋ္ဌိတော ပါသာဒါ ဩရောဟိတွာ ပါသာဒပစ္ဆာယာယံ အဗ္ဘောကာသေ စင်္ကမတိ။ အာယာမာဝုသော ဘာရဒွါဇ, ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိဿာမ၊ အပ္ပေဝ နာမ လဘေယျာမ ဘဂဝတော သန္တိကာ [သမ္မုခါ (သျာ။ က။)] ဓမ္မိံ ကထံ သဝနာယာ’’တိ။ ‘‘ဧဝမာဝုသော’’တိ ခေါ ဘာရဒွါဇော ဝါသေဋ္ဌဿ ပစ္စဿောသိ။
မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၁၃။ အထ ခေါ ဝါသေဋ္ဌဘာရဒွါဇာ ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိံသု၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဘဂဝန္တံ စင်္ကမန္တံ အနုစင်္ကမိံသု။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ဝါသေဋ္ဌံ အာမန္တေသိ – ‘‘တုမှေ ခွတ္ထ, ဝါသေဋ္ဌ, ဗြာဟ္မဏဇစ္စာ ဗြာဟ္မဏကုလီနာ ဗြာဟ္မဏကုလာ အဂါရသ္မာ အနဂါရိယံ ပဗ္ဗဇိတာ, ကစ္စိ ဝေါ, ဝါသေဋ္ဌ, ဗြာဟ္မဏာ န အက္ကောသန္တိ န ပရိဘာသန္တီ’’တိ? ‘‘တဂ္ဃ နော, ဘန္တေ, ဗြာဟ္မဏာ အက္ကောသန္တိ ပရိဘာသန္တိ အတ္တရူပါယ ပရိဘာသာယ ပရိပုဏ္ဏာယ, နော အပရိပုဏ္ဏာယာ’’တိ။ ‘‘ယထာ ကထံ ပန ဝေါ, ဝါသေဋ္ဌ, ဗြာဟ္မဏာ အက္ကောသန္တိ ပရိဘာသန္တိ အတ္တရူပါယ ပရိဘာသာယ ပရိပုဏ္ဏာယ, နော အပရိပုဏ္ဏာယာ’’တိ? ‘‘ဗြာဟ္မဏာ, ဘန္တေ, ဧဝမာဟံသု – ‘ဗြာဟ္မဏောဝ သေဋ္ဌော ဝဏ္ဏော, ဟီနာ အညေ ဝဏ္ဏာ [ဟီနော အညော ဝဏ္ဏော (သီ။ ပီ။ မ။ နိ။ ၂ မဓုရသုတ္တ)]။ ဗြာဟ္မဏောဝ သုက္ကော
ဝဏ္ဏော, ကဏှာ အညေ ဝဏ္ဏာ [ကဏှော အညော ဝဏ္ဏော (သီ။ ပီ။ မ။ နိ။ ၂ မဓုရသုတ္တ)]။ ဗြာဟ္မဏာဝ သုဇ္ဈန္တိ, နော အဗြာဟ္မဏာ။ ဗြာဟ္မဏာဝ [ဗြာဟ္မဏာ (သျာ။)] ဗြဟ္မုနော ပုတ္တာ ဩရသာ မုခတော ဇာတာ ဗြဟ္မဇာ ဗြဟ္မနိမ္မိတာ ဗြဟ္မဒါယာဒါ။ တေ တုမှေ သေဋ္ဌံ ဝဏ္ဏံ ဟိတွာ ဟီနမတ္ထ ဝဏ္ဏံ အဇ္ဈုပဂတာ, ယဒိဒံ မုဏ္ဍကေ သမဏကေ ဣဗ္ဘေ ကဏှေ ဗန္ဓုပါဒါပစ္စေ။ တယိဒံ န သာဓု, တယိဒံ နပ္ပတိရူပံ, ယံ တုမှေ သေဋ္ဌံ ဝဏ္ဏံ ဟိတွာ ဟီနမတ္ထ ဝဏ္ဏံ အဇ္ဈုပဂတာ ယဒိဒံ မုဏ္ဍကေ သမဏကေ ဣဗ္ဘေ ကဏှေ ဗန္ဓုပါဒါပစ္စေ’တိ။ ဧဝံ ခေါ နော, ဘန္တေ, ဗြာဟ္မဏာ အက္ကောသန္တိ ပရိဘာသန္တိ အတ္တရူပါယ ပရိဘာသာယ ပရိပုဏ္ဏာယ, နော အပရိပုဏ္ဏာယာ’’တိ။
မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၁၄။ ‘‘တဂ္ဃ ဝေါ, ဝါသေဋ္ဌ, ဗြာဟ္မဏာ ပေါရာဏံ အဿရန္တာ ဧဝမာဟံသု – ‘ဗြာဟ္မဏောဝ သေဋ္ဌော ဝဏ္ဏော, ဟီနာ အညေ ဝဏ္ဏာ၊ ဗြာဟ္မဏောဝ သုက္ကော ဝဏ္ဏော, ကဏှာ အညေ ဝဏ္ဏာ၊ ဗြာဟ္မဏာဝ သုဇ္ဈန္တိ, နော အဗြာဟ္မဏာ၊ ဗြာဟ္မဏာဝ ဗြဟ္မုနော ပုတ္တာ ဩရသာ မုခတော ဇာတာ ဗြဟ္မဇာ ဗြဟ္မနိမ္မိတာ ဗြဟ္မဒါယာဒါ’တိ။ ဒိဿန္တိ ခေါ ပန, ဝါသေဋ္ဌ, ဗြာဟ္မဏာနံ ဗြာဟ္မဏိယော ဥတုနိယောပိ ဂဗ္ဘိနိယောပိ ဝိဇာယမာနာပိ ပါယမာနာပိ။ တေ စ ဗြာဟ္မဏာ ယောနိဇာဝ သမာနာ ဧဝမာဟံသု – ‘ဗြာဟ္မဏောဝ သေဋ္ဌော ဝဏ္ဏော, ဟီနာ အညေ ဝဏ္ဏာ၊ ဗြာဟ္မဏောဝ သုက္ကော ဝဏ္ဏော, ကဏှာ အညေ ဝဏ္ဏာ၊ ဗြာဟ္မဏာဝ သုဇ္ဈန္တိ, နော အဗြာဟ္မဏာ၊ ဗြာဟ္မဏာဝ ဗြဟ္မုနော ပုတ္တာ ဩရသာ မုခတော ဇာတာ ဗြဟ္မဇာ ဗြဟ္မနိမ္မိတာ ဗြဟ္မဒါယာဒါ’တိ။ တေ [တေ စ (သျာ။ က။)] ဗြဟ္မာနဉ္စေဝ အဗ္ဘာစိက္ခန္တိ, မုသာ စ ဘာသန္တိ, ဗဟုဉ္စ အပုညံ ပသဝန္တိ။
စတုဝဏ္ဏသုဒ္ဓိ
မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၁၅။ ‘‘စတ္တာရောမေ, ဝါသေဋ္ဌ, ဝဏ္ဏာ – ခတ္တိယာ, ဗြာဟ္မဏာ, ဝေဿာ, သုဒ္ဒါ။ ခတ္တိယောပိ ခေါ, ဝါသေဋ္ဌ, ဣဓေကစ္စော ပါဏာတိပါတီ ဟောတိ အဒိန္နာဒါယီ ကာမေသုမိစ္ဆာစာရီ မုသာဝါဒီ ပိသုဏဝါစော ဖရုသဝါစော သမ္ဖပ္ပလာပီ အဘိဇ္ဈာလု ဗျာပန္နစိတ္တော မိစ္ဆာဒိဋ္ဌီ။ ဣတိ ခေါ, ဝါသေဋ္ဌ, ယေမေ ဓမ္မာ အကုသလာ အကုသလသင်္ခါတာ သာဝဇ္ဇာ သာဝဇ္ဇသင်္ခါတာ အသေဝိတဗ္ဗာ အသေဝိတဗ္ဗသင်္ခါတာ နအလမရိယာ နအလမရိယသင်္ခါတာ ကဏှာ ကဏှဝိပါကာ ဝိညုဂရဟိတာ, ခတ္တိယေပိ တေ [ခေါ ဝါသေဋ္ဌ (က။)] ဣဓေကစ္စေ သန္ဒိဿန္တိ။ ဗြာဟ္မဏောပိ ခေါ, ဝါသေဋ္ဌ…ပေ… ဝေဿောပိ ခေါ, ဝါသေဋ္ဌ…ပေ… သုဒ္ဒေါပိ ခေါ, ဝါသေဋ္ဌ,
ဣဓေကစ္စော ပါဏာတိပါတီ ဟောတိ အဒိန္နာဒါယီ ကာမေသုမိစ္ဆာစာရီ မုသာဝါဒီ ပိသုဏဝါစော ဖရုသဝါစော သမ္ဖပ္ပလာပီ အဘိဇ္ဈာလု ဗျာပန္နစိတ္တော မိစ္ဆာဒိဋ္ဌီ။ ဣတိ ခေါ, ဝါသေဋ္ဌ, ယေမေ ဓမ္မာ အကုသလာ အကုသလသင်္ခါတာ…ပေ… ကဏှာ ကဏှဝိပါကာ ဝိညုဂရဟိတာ၊ သုဒ္ဒေပိ တေ ဣဓေကစ္စေ သန္ဒိဿန္တိ။
‘‘ခတ္တိယောပိ ခေါ, ဝါသေဋ္ဌ, ဣဓေကစ္စော ပါဏာတိပါတာ ပဋိဝိရတော ဟောတိ, အဒိန္နာဒါနာ ပဋိဝိရတော, ကာမေသုမိစ္ဆာစာရာ ပဋိဝိရတော, မုသာဝါဒါ ပဋိဝိရတော, ပိသုဏာယ ဝါစာယ ပဋိဝိရတော, ဖရုသာယ ဝါစာယ ပဋိဝိရတော, သမ္ဖပ္ပလာပါ ပဋိဝိရတော, အနဘိဇ္ဈာလု အဗျာပန္နစိတ္တော, သမ္မာဒိဋ္ဌီ။ ဣတိ ခေါ, ဝါသေဋ္ဌ, ယေမေ ဓမ္မာ ကုသလာ ကုသလသင်္ခါတာ အနဝဇ္ဇာ အနဝဇ္ဇသင်္ခါတာ သေဝိတဗ္ဗာ သေဝိတဗ္ဗသင်္ခါတာ အလမရိယာ အလမရိယသင်္ခါတာ သုက္ကာ သုက္ကဝိပါကာ ဝိညုပ္ပသတ္ထာ, ခတ္တိယေပိ တေ ဣဓေကစ္စေ သန္ဒိဿန္တိ။ ဗြာဟ္မဏောပိ ခေါ, ဝါသေဋ္ဌ…ပေ… ဝေဿောပိ ခေါ, ဝါသေဋ္ဌ…ပေ… သုဒ္ဒေါပိ ခေါ, ဝါသေဋ္ဌ, ဣဓေကစ္စော ပါဏာတိပါတာ ပဋိဝိရတော ဟောတိ…ပေ… အနဘိဇ္ဈာလု, အဗျာပန္နစိတ္တော, သမ္မာဒိဋ္ဌီ။ ဣတိ ခေါ, ဝါသေဋ္ဌ, ယေမေ ဓမ္မာ ကုသလာ ကုသလသင်္ခါတာ အနဝဇ္ဇာ အနဝဇ္ဇသင်္ခါတာ သေဝိတဗ္ဗာ သေဝိတဗ္ဗသင်္ခါတာ အလမရိယာ အလမရိယသင်္ခါတာ သုက္ကာ သုက္ကဝိပါကာ ဝိညုပ္ပသတ္ထာ၊ သုဒ္ဒေပိ တေ ဣဓေကစ္စေ သန္ဒိဿန္တိ။
မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၁၆။ ‘‘ဣမေသု ခေါ, ဝါသေဋ္ဌ, စတူသု ဝဏ္ဏေသု ဧဝံ ဥဘယဝေါကိဏ္ဏေသု ဝတ္တမာနေသု ကဏှသုက္ကေသု ဓမ္မေသု ဝိညုဂရဟိတေသု စေဝ ဝိညုပ္ပသတ္ထေသု စ ယဒေတ္ထ ဗြာဟ္မဏာ ဧဝမာဟံသု – ‘ဗြာဟ္မဏောဝ သေဋ္ဌော ဝဏ္ဏော, ဟီနာ အညေ ဝဏ္ဏာ၊ ဗြာဟ္မဏောဝ သုက္ကော ဝဏ္ဏော, ကဏှာ အညေ ဝဏ္ဏာ၊ ဗြာဟ္မဏာဝ သုဇ္ဈန္တိ, နော အဗြာဟ္မဏာ၊ ဗြာဟ္မဏာဝ ဗြဟ္မုနော ပုတ္တာ ဩရသာ မုခတော ဇာတာ ဗြဟ္မဇာ ဗြဟ္မနိမ္မိတာ ဗြဟ္မဒါယာဒါ’တိ။ တံ တေသံ ဝိညူ နာနုဇာနန္တိ။ တံ ကိဿ ဟေတု? ဣမေသဉှိ, ဝါသေဋ္ဌ, စတုန္နံ ဝဏ္ဏာနံ ယော ဟောတိ ဘိက္ခု အရဟံ ခီဏာသဝေါ ဝုသိတဝါ ကတကရဏီယော ဩဟိတဘာရော အနုပ္ပတ္တသဒတ္ထော ပရိက္ခီဏဘဝသံယောဇနော သမ္မဒညာဝိမုတ္တော, သော နေသံ အဂ္ဂမက္ခာယတိ ဓမ္မေနေဝ, နော အဓမ္မေန။ ဓမ္မော ဟိ, ဝါသေဋ္ဌ, သေဋ္ဌော ဇနေတသ္မိံ, ဒိဋ္ဌေ စေဝ ဓမ္မေ အဘိသမ္ပရာယဉ္စ။
မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၁၇။ ‘‘တဒမိနာပေတံ, ဝါသေဋ္ဌ, ပရိယာယေန ဝေဒိတဗ္ဗံ, ယထာ ဓမ္မောဝ သေဋ္ဌော ဇနေတသ္မိံ, ဒိဋ္ဌေ စေဝ ဓမ္မေ အဘိသမ္ပရာယဉ္စ။
‘‘ဇာနာတိ ခေါ [ခေါ ပန (က။)], ဝါသေဋ္ဌ, ရာဇာ ပသေနဒိ ကောသလော – ‘သမဏော ဂေါတမော အနန္တရာ [အနုတ္တရော (ဗဟူသု)] သကျကုလာ ပဗ္ဗဇိတော’တိ။ သကျာ ခေါ ပန, ဝါသေဋ္ဌ, ရညော ပသေနဒိဿ ကောသလဿ အနုယုတ္တာ [အနန္တရာ အနုယန္တာ (သျာ။), အနန္တရာ အနုယုတ္တာ (က။)] ဘဝန္တိ။ ကရောန္တိ ခေါ, ဝါသေဋ္ဌ, သကျာ ရညေ ပသေနဒိမှိ ကောသလေ နိပစ္စကာရံ အဘိဝါဒနံ ပစ္စုဋ္ဌာနံ အဉ္ဇလိကမ္မံ သာမီစိကမ္မံ။ ဣတိ ခေါ, ဝါသေဋ္ဌ, ယံ ကရောန္တိ သကျာ ရညေ ပသေနဒိမှိ ကောသလေ နိပစ္စကာရံ အဘိဝါဒနံ ပစ္စုဋ္ဌာနံ အဉ္ဇလိကမ္မံ သာမီစိကမ္မံ, ကရောတိ တံ ရာဇာ ပသေနဒိ ကောသလော တထာဂတေ နိပစ္စကာရံ အဘိဝါဒနံ ပစ္စုဋ္ဌာနံ အဉ္ဇလိကမ္မံ သာမီစိကမ္မံ, န နံ [နနု (ဗဟူသု)] ‘သုဇာတော သမဏော ဂေါတမော, ဒုဇ္ဇာတောဟမသ္မိ။ ဗလဝါ သမဏော ဂေါတမော, ဒုဗ္ဗလောဟမသ္မိ။ ပါသာဒိကော သမဏော ဂေါတမော, ဒုဗ္ဗဏ္ဏောဟမသ္မိ။ မဟေသက္ခော သမဏော ဂေါတမော, အပ္ပေသက္ခောဟမသ္မီ’တိ။ အထ ခေါ နံ ဓမ္မံယေဝ သက္ကရောန္တော ဓမ္မံ ဂရုံ ကရောန္တော ဓမ္မံ မာနေန္တော ဓမ္မံ ပူဇေန္တော ဓမ္မံ အပစာယမာနော ဧဝံ ရာဇာ ပသေနဒိ ကောသလော တထာဂတေ နိပစ္စကာရံ ကရောတိ, အဘိဝါဒနံ ပစ္စုဋ္ဌာနံ အဉ္ဇလိကမ္မံ သာမီစိကမ္မံ။ ဣမိနာပိ ခေါ ဧတံ, ဝါသေဋ္ဌ, ပရိယာယေန ဝေဒိတဗ္ဗံ, ယထာ ဓမ္မောဝ သေဋ္ဌော ဇနေတသ္မိံ, ဒိဋ္ဌေ စေဝ ဓမ္မေ အဘိသမ္ပရာယဉ္စ။
မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၁၈။ ‘‘တုမှေ ခွတ္ထ, ဝါသေဋ္ဌ, နာနာဇစ္စာ နာနာနာမာ နာနာဂေါတ္တာ နာနာကုလာ အဂါရသ္မာ အနဂါရိယံ ပဗ္ဗဇိတာ။ ‘ကေ တုမှေ’တိ – ပုဋ္ဌာ သမာနာ ‘သမဏာ သကျပုတ္တိယာမှာ’တိ – ပဋိဇာနာထ။ ယဿ ခေါ ပနဿ, ဝါသေဋ္ဌ, တထာဂတေ သဒ္ဓါ နိဝိဋ္ဌာ မူလဇာတာ ပတိဋ္ဌိတာ ဒဠှာ အသံဟာရိယာ သမဏေန ဝါ ဗြာဟ္မဏေန ဝါ ဒေဝေန ဝါ မာရေန ဝါ ဗြဟ္မုနာ ဝါ ကေနစိ ဝါ လောကသ္မိံ, တဿေတံ ကလ္လံ ဝစနာယ – ‘ဘဂဝတောမှိ ပုတ္တော ဩရသော မုခတော ဇာတော ဓမ္မဇော ဓမ္မနိမ္မိတော ဓမ္မဒါယာဒေါ’တိ။ တံ ကိဿ ဟေတု? တထာဂတဿ ဟေတံ, ဝါသေဋ္ဌ, အဓိဝစနံ ‘ဓမ္မကာယော’ ဣတိပိ, ‘ဗြဟ္မကာယော’ ဣတိပိ, ‘ဓမ္မဘူတော’ ဣတိပိ, ‘ဗြဟ္မဘူတော’ ဣတိပိ။
မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၁၉။ ‘‘ဟောတိ ခေါ သော, ဝါသေဋ္ဌ, သမယော ယံ ကဒါစိ ကရဟစိ ဒီဃဿ အဒ္ဓုနော အစ္စယေန အယံ လောကော သံဝဋ္ဋတိ။ သံဝဋ္ဋမာနေ လောကေ ယေဘုယျေန သတ္တာ အာဘဿရသံဝတ္တနိကာ ဟောန္တိ။ တေ တတ္ထ
ဟောန္တိ မနောမယာ ပီတိဘက္ခာ သယံပဘာ အန္တလိက္ခစရာ သုဘဋ္ဌာယိနော စိရံ ဒီဃမဒ္ဓါနံ တိဋ္ဌန္တိ။
‘‘ဟောတိ ခေါ သော, ဝါသေဋ္ဌ, သမယော ယံ ကဒါစိ ကရဟစိ ဒီဃဿ အဒ္ဓုနော အစ္စယေန အယံ လောကော ဝိဝဋ္ဋတိ။ ဝိဝဋ္ဋမာနေ လောကေ ယေဘုယျေန သတ္တာ အာဘဿရကာယာ စဝိတွာ ဣတ္ထတ္တံ အာဂစ္ဆန္တိ။ တေဓ ဟောန္တိ မနောမယာ ပီတိဘက္ခာ သယံပဘာ အန္တလိက္ခစရာ သုဘဋ္ဌာယိနော စိရံ ဒီဃမဒ္ဓါနံ တိဋ္ဌန္တိ။
ရသပထဝိပါတုဘာဝေါ
မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၂၀။ ‘‘ဧကောဒကီဘူတံ ခေါ ပန, ဝါသေဋ္ဌ, တေန သမယေန ဟောတိ အန္ဓကာရော အန္ဓကာရတိမိသာ။ န စန္ဒိမသူရိယာ ပညာယန္တိ, န နက္ခတ္တာနိ တာရကရူပါနိ ပညာယန္တိ, န ရတ္တိန္ဒိဝါ ပညာယန္တိ, န မာသဍ္ဎမာသာ ပညာယန္တိ, န ဥတုသံဝစ္ဆရာ ပညာယန္တိ, န ဣတ္ထိပုမာ ပညာယန္တိ, သတ္တာ သတ္တာတွေဝ သင်္ချံ ဂစ္ဆန္တိ။ အထ ခေါ တေသံ, ဝါသေဋ္ဌ, သတ္တာနံ ကဒါစိ ကရဟစိ ဒီဃဿ အဒ္ဓုနော အစ္စယေန ရသပထဝီ ဥဒကသ္မိံ သမတနိ [သမတာနိ (ဗဟူသု)]၊ သေယျထာပိ နာမ ပယသော တတ္တဿ [ပယတတ္တဿ (သျာ။)] နိဗ္ဗာယမာနဿ ဥပရိ သန္တာနကံ ဟောတိ, ဧဝမေဝ ပါတုရဟောသိ။ သာ အဟောသိ ဝဏ္ဏသမ္ပန္နာ ဂန္ဓသမ္ပန္နာ ရသသမ္ပန္နာ, သေယျထာပိ နာမ သမ္ပန္နံ ဝါ သပ္ပိ သမ္ပန္နံ ဝါ နဝနီတံ ဧဝံဝဏ္ဏာ အဟောသိ။ သေယျထာပိ နာမ ခုဒ္ဒမဓုံ [ခုဒ္ဒံ မဓုံ (က။ သီ။)] အနေဠကံ [အနေလကံ (သီ။ ပီ။)], ဧဝမဿာဒါ အဟောသိ။ အထ ခေါ, ဝါသေဋ္ဌ, အညတရော သတ္တော လောလဇာတိကော – ‘အမ္ဘော, ကိမေဝိဒံ ဘဝိဿတီ’တိ ရသပထဝိံ အင်္ဂုလိယာ သာယိ။ တဿ ရသပထဝိံ အင်္ဂုလိယာ သာယတော အစ္ဆာဒေသိ, တဏှာ စဿ ဩက္ကမိ။ အညေပိ ခေါ, ဝါသေဋ္ဌ, သတ္တာ တဿ သတ္တဿ ဒိဋ္ဌာနုဂတိံ အာပဇ္ဇမာနာ ရသပထဝိံ အင်္ဂုလိယာ သာယိံသု။ တေသံ ရသပထဝိံ အင်္ဂုလိယာ သာယတံ အစ္ဆာဒေသိ, တဏှာ စ တေသံ ဩက္ကမိ။
စန္ဒိမသူရိယာဒိပါတုဘာဝေါ
မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၂၁။ ‘‘အထ ခေါ တေ, ဝါသေဋ္ဌ, သတ္တာ ရသပထဝိံ ဟတ္ထေဟိ အာလုပ္ပကာရကံ ဥပက္ကမိံသု ပရိဘုဉ္ဇိတုံ။ ယတော ခေါ တေ [ယတော ခေါ (သီ။ သျာ။ ပီ။)], ဝါသေဋ္ဌ, သတ္တာ
ရသပထဝိံ ဟတ္ထေဟိ အာလုပ္ပကာရကံ ဥပက္ကမိံသု ပရိဘုဉ္ဇိတုံ။ အထ တေသံ သတ္တာနံ သယံပဘာ အန္တရဓာယိ။ သယံပဘာယ အန္တရဟိတာယ စန္ဒိမသူရိယာ ပါတုရဟေသုံ။ စန္ဒိမသူရိယေသု ပါတုဘူတေသု နက္ခတ္တာနိ တာရကရူပါနိ ပါတုရဟေသုံ။ နက္ခတ္တေသု တာရကရူပေသု ပါတုဘူတေသု ရတ္တိန္ဒိဝါ ပညာယိံသု။ ရတ္တိန္ဒိဝေသု ပညာယမာနေသု မာသဍ္ဎမာသာ ပညာယိံသု။ မာသဍ္ဎမာသေသု ပညာယမာနေသု ဥတုသံဝစ္ဆရာ ပညာယိံသု။ ဧတ္တာဝတာ ခေါ, ဝါသေဋ္ဌ, အယံ လောကော ပုန ဝိဝဋ္ဋော ဟောတိ။
မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၂၂။ ‘‘အထ ခေါ တေ, ဝါသေဋ္ဌ, သတ္တာ ရသပထဝိံ ပရိဘုဉ္ဇန္တာ တံဘက္ခာ [တဗ္ဘက္ခာ (သျာ။)] တဒါဟာရာ စိရံ ဒီဃမဒ္ဓါနံ အဋ္ဌံသု။ ယထာ ယထာ ခေါ တေ, ဝါသေဋ္ဌ, သတ္တာ ရသပထဝိံ ပရိဘုဉ္ဇန္တာ တံဘက္ခာ တဒါဟာရာ စိရံ ဒီဃမဒ္ဓါနံ အဋ္ဌံသု, တထာ တထာ တေသံ သတ္တာနံ (ရသပထဝိံ ပရိဘုဉ္ဇန္တာနံ) [( ) သီ။ သျာ။ ပီ။ ပေါတ္ထကေသု နတ္ထိ] ခရတ္တဉ္စေဝ ကာယသ္မိံ ဩက္ကမိ, ဝဏ္ဏဝေဝဏ္ဏတာ [ဝဏ္ဏဝေဝဇ္ဇတာ (ဋီကာ)] စ ပညာယိတ္ထ။ ဧကိဒံ သတ္တာ ဝဏ္ဏဝန္တော ဟောန္တိ, ဧကိဒံ သတ္တာ ဒုဗ္ဗဏ္ဏာ။ တတ္ထ ယေ တေ သတ္တာ ဝဏ္ဏဝန္တော, တေ ဒုဗ္ဗဏ္ဏေ သတ္တေ အတိမညန္တိ – ‘မယမေတေဟိ ဝဏ္ဏဝန္တတရာ, အမှေဟေတေ ဒုဗ္ဗဏ္ဏတရာ’တိ။ တေသံ ဝဏ္ဏာတိမာနပစ္စယာ မာနာတိမာနဇာတိကာနံ ရသပထဝီ အန္တရဓာယိ။ ရသာယ ပထဝိယာ အန္တရဟိတာယ သန္နိပတိံသု။ သန္နိပတိတွာ အနုတ္ထုနိံသု – ‘အဟော ရသံ, အဟော ရသ’န္တိ! တဒေတရဟိပိ မနုဿာ ကဉ္စိဒေဝ သုရသံ [သာဓုရသံ (သီ။ သျာ။ ပီ။)] လဘိတွာ ဧဝမာဟံသု – ‘အဟော ရသံ, အဟော ရသ’န္တိ! တဒေဝ ပေါရာဏံ အဂ္ဂညံ အက္ခရံ အနုသရန္တိ, န တွေဝဿ အတ္ထံ အာဇာနန္တိ။
ဘူမိပပ္ပဋကပါတုဘာဝေါ
မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၂၃။ ‘‘အထ ခေါ တေသံ, ဝါသေဋ္ဌ, သတ္တာနံ ရသာယ ပထဝိယာ အန္တရဟိတာယ ဘူမိပပ္ပဋကော ပါတုရဟောသိ။ သေယျထာပိ နာမ အဟိစ္ဆတ္တကော, ဧဝမေဝ ပါတုရဟောသိ။ သော အဟောသိ ဝဏ္ဏသမ္ပန္နော ဂန္ဓသမ္ပန္နော ရသသမ္ပန္နော, သေယျထာပိ နာမ သမ္ပန္နံ ဝါ သပ္ပိ သမ္ပန္နံ ဝါ နဝနီတံ ဧဝံဝဏ္ဏော အဟောသိ။ သေယျထာပိ နာမ ခုဒ္ဒမဓုံ အနေဠကံ, ဧဝမဿာဒေါ အဟောသိ။
‘‘အထ ခေါ တေ, ဝါသေဋ္ဌ, သတ္တာ ဘူမိပပ္ပဋကံ ဥပက္ကမိံသု ပရိဘုဉ္ဇိတုံ။ တေ တံ ပရိဘုဉ္ဇန္တာ တံဘက္ခာ တဒါဟာရာ စိရံ ဒီဃမဒ္ဓါနံ အဋ္ဌံသု။ ယထာ ယထာ ခေါ တေ, ဝါသေဋ္ဌ, သတ္တာ ဘူမိပပ္ပဋကံ ပရိဘုဉ္ဇန္တာ တံဘက္ခာ တဒါဟာရာ စိရံ ဒီဃမဒ္ဓါနံ အဋ္ဌံသု, တထာ တထာ တေသံ သတ္တာနံ ဘိယျောသော မတ္တာယ ခရတ္တဉ္စေဝ ကာယသ္မိံ ဩက္ကမိ, ဝဏ္ဏဝေဝဏ္ဏတာ စ ပညာယိတ္ထ။ ဧကိဒံ သတ္တာ ဝဏ္ဏဝန္တော ဟောန္တိ, ဧကိဒံ သတ္တာ ဒုဗ္ဗဏ္ဏာ။ တတ္ထ ယေ တေ သတ္တာ ဝဏ္ဏဝန္တော, တေ ဒုဗ္ဗဏ္ဏေ သတ္တေ အတိမညန္တိ – ‘မယမေတေဟိ ဝဏ္ဏဝန္တတရာ, အမှေဟေတေ ဒုဗ္ဗဏ္ဏတရာ’တိ။ တေသံ ဝဏ္ဏာတိမာနပစ္စယာ မာနာတိမာနဇာတိကာနံ ဘူမိပပ္ပဋကော အန္တရဓာယိ။
ပဒါလတာပါတုဘာဝေါ
မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၂၄။ ‘‘ဘူမိပပ္ပဋကေ အန္တရဟိတေ ပဒါလတာ [သဒ္ဒါလတာ (သီ။)] ပါတုရဟောသိ, သေယျထာပိ နာမ ကလမ္ဗုကာ [ကလမ္ဗကာ (သျာ။)], ဧဝမေဝ ပါတုရဟောသိ။ သာ အဟောသိ ဝဏ္ဏသမ္ပန္နာ ဂန္ဓသမ္ပန္နာ ရသသမ္ပန္နာ, သေယျထာပိ နာမ သမ္ပန္နံ ဝါ သပ္ပိ သမ္ပန္နံ ဝါ နဝနီတံ ဧဝံဝဏ္ဏာ အဟောသိ။ သေယျထာပိ နာမ ခုဒ္ဒမဓုံ အနေဠကံ, ဧဝမဿာဒါ အဟောသိ။
‘‘အထ ခေါ တေ, ဝါသေဋ္ဌ, သတ္တာ ပဒါလတံ ဥပက္ကမိံသု ပရိဘုဉ္ဇိတုံ။ တေ တံ ပရိဘုဉ္ဇန္တာ တံဘက္ခာ တဒါဟာရာ စိရံ ဒီဃမဒ္ဓါနံ အဋ္ဌံသု။ ယထာ ယထာ ခေါ တေ, ဝါသေဋ္ဌ, သတ္တာ ပဒါလတံ ပရိဘုဉ္ဇန္တာ တံဘက္ခာ တဒါဟာရာ စိရံ ဒီဃမဒ္ဓါနံ အဋ္ဌံသု, တထာ တထာ တေသံ သတ္တာနံ ဘိယျောသောမတ္တာယ ခရတ္တဉ္စေဝ ကာယသ္မိံ ဩက္ကမိ, ဝဏ္ဏဝေဝဏ္ဏတာ စ ပညာယိတ္ထ။ ဧကိဒံ သတ္တာ ဝဏ္ဏဝန္တော ဟောန္တိ, ဧကိဒံ သတ္တာ ဒုဗ္ဗဏ္ဏာ။ တတ္ထ ယေ တေ သတ္တာ ဝဏ္ဏဝန္တော, တေ ဒုဗ္ဗဏ္ဏေ သတ္တေ အတိမညန္တိ – ‘မယမေတေဟိ ဝဏ္ဏဝန္တတရာ, အမှေဟေတေ ဒုဗ္ဗဏ္ဏတရာ’တိ။ တေသံ ဝဏ္ဏာတိမာနပစ္စယာ မာနာတိမာနဇာတိကာနံ ပဒါလတာ အန္တရဓာယိ။
‘‘ပဒါလတာယ အန္တရဟိတာယ သန္နိပတိံသု။ သန္နိပတိတွာ အနုတ္ထုနိံသု – ‘အဟု ဝတ နော, အဟာယိ ဝတ နော ပဒါလတာ’တိ! တဒေတရဟိပိ မနုဿာ ကေနစိ [ကေနစိဒေဝ (သီ။ သျာ။ ပီ။)] ဒုက္ခဓမ္မေန ဖုဋ္ဌာ ဧဝမာဟံသု – ‘အဟု ဝတ နော,
အဟာယိ ဝတ နော’တိ! တဒေဝ ပေါရာဏံ အဂ္ဂညံ အက္ခရံ အနုသရန္တိ, န တွေဝဿ အတ္ထံ အာဇာနန္တိ။
အကဋ္ဌပါကသာလိပါတုဘာဝေါ
မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၂၅။ ‘‘အထ ခေါ တေသံ, ဝါသေဋ္ဌ, သတ္တာနံ ပဒါလတာယ အန္တရဟိတာယ အကဋ္ဌပါကော သာလိ ပါတုရဟောသိ အကဏော အထုသော သုဒ္ဓေါ သုဂန္ဓော တဏ္ဍုလပ္ဖလော။ ယံ တံ သာယံ သာယမာသာယ အာဟရန္တိ, ပါတော တံ ဟောတိ ပက္ကံ ပဋိဝိရူဠှံ။ ယံ တံ ပါတော ပါတရာသာယ အာဟရန္တိ, သာယံ တံ ဟောတိ ပက္ကံ ပဋိဝိရူဠှံ၊ နာပဒါနံ ပညာယတိ။ အထ ခေါ တေ, ဝါသေဋ္ဌ, သတ္တာ အကဋ္ဌပါကံ သာလိံ ပရိဘုဉ္ဇန္တာ တံဘက္ခာ တဒါဟာရာ စိရံ ဒီဃမဒ္ဓါနံ အဋ္ဌံသု။
ဣတ္ထိပုရိသလိင်္ဂပါတုဘာဝေါ
မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၂၆။ ‘‘ယထာ ယထာ ခေါ တေ, ဝါသေဋ္ဌ, သတ္တာ အကဋ္ဌပါကံ သာလိံ ပရိဘုဉ္ဇန္တာ တံဘက္ခာ တဒါဟာရာ စိရံ ဒီဃမဒ္ဓါနံ အဋ္ဌံသု, တထာ တထာ တေသံ သတ္တာနံ ဘိယျောသောမတ္တာယ ခရတ္တဉ္စေဝ ကာယသ္မိံ ဩက္ကမိ, ဝဏ္ဏဝေဝဏ္ဏတာ စ ပညာယိတ္ထ, ဣတ္ထိယာ စ ဣတ္ထိလိင်္ဂံ ပါတုရဟောသိ ပုရိသဿ စ ပုရိသလိင်္ဂံ။ ဣတ္ထီ စ ပုရိသံ အတိဝေလံ ဥပနိဇ္ဈာယတိ ပုရိသော စ ဣတ္ထိံ။ တေသံ အတိဝေလံ အညမညံ ဥပနိဇ္ဈာယတံ သာရာဂေါ ဥဒပါဒိ, ပရိဠာဟော ကာယသ္မိံ ဩက္ကမိ။ တေ ပရိဠာဟပစ္စယာ မေထုနံ ဓမ္မံ ပဋိသေဝိံသု။
‘‘ယေ ခေါ ပန တေ, ဝါသေဋ္ဌ, တေန သမယေန သတ္တာ ပဿန္တိ မေထုနံ ဓမ္မံ ပဋိသေဝန္တေ, အညေ ပံသုံ ခိပန္တိ, အညေ သေဋ္ဌိံ ခိပန္တိ, အညေ ဂေါမယံ ခိပန္တိ – ‘နဿ အသုစိ [ဝသလိ (သျာ။), ဝသလီ (က။)], နဿ အသုစီ’တိ။ ‘ကထဉှိ နာမ သတ္တော သတ္တဿ ဧဝရူပံ ကရိဿတီ’တိ! တဒေတရဟိပိ မနုဿာ ဧကစ္စေသု ဇနပဒေသု ဝဓုယာ နိဗ္ဗုယှမာနာယ [နိဝယှမာနာယ, နိဂ္ဂယှမာနာယ (က။)] အညေ ပံသုံ ခိပန္တိ, အညေ သေဋ္ဌိံ ခိပန္တိ, အညေ ဂေါမယံ ခိပန္တိ။ တဒေဝ ပေါရာဏံ အဂ္ဂညံ အက္ခရံ အနုသရန္တိ, န တွေဝဿ အတ္ထံ အာဇာနန္တိ။
မေထုနဓမ္မသမာစာရော
မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၂၇။ ‘‘အဓမ္မသမ္မတံ ခေါ ပန [အဓမ္မသမ္မတံ တံ ခေါ ပန (သျာ။), အဓမ္မသမ္မတံ ခေါ ပန တံ (?)], ဝါသေဋ္ဌ, တေန သမယေန ဟောတိ, တဒေတရဟိ ဓမ္မသမ္မတံ။ ယေ ခေါ ပန, ဝါသေဋ္ဌ, တေန သမယေန သတ္တာ မေထုနံ ဓမ္မံ ပဋိသေဝန္တိ, တေ မာသမ္ပိ ဒွေမာသမ္ပိ န လဘန္တိ ဂါမံ ဝါ နိဂမံ ဝါ ပဝိသိတုံ။ ယတော ခေါ တေ, ဝါသေဋ္ဌ, သတ္တာ တသ္မိံ အသဒ္ဓမ္မေ အတိဝေလံ ပါတဗျတံ အာပဇ္ဇိံသု။ အထ အဂါရာနိ ဥပက္ကမိံသု ကာတုံ တဿေဝ အသဒ္ဓမ္မဿ ပဋိစ္ဆာဒနတ္ထံ။ အထ ခေါ, ဝါသေဋ္ဌ, အညတရဿ သတ္တဿ အလသဇာတိကဿ ဧတဒဟောသိ – ‘အမ္ဘော, ကိမေဝါဟံ ဝိဟညာမိ သာလိံ အာဟရန္တော သာယံ သာယမာသာယ ပါတော ပါတရာသာယ! ယံနူနာဟံ သာလိံ အာဟရေယျံ သကိံဒေဝ [သကိံဒေဝ (က။)] သာယပါတရာသာယာ’တိ!
‘‘အထ ခေါ သော, ဝါသေဋ္ဌ, သတ္တော သာလိံ အာဟာသိ သကိံဒေဝ သာယပါတရာသာယ။ အထ ခေါ, ဝါသေဋ္ဌ, အညတရော သတ္တော ယေန သော သတ္တော တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ တံ သတ္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘ဧဟိ, ဘော သတ္တ, သာလာဟာရံ ဂမိဿာမာ’တိ။ ‘အလံ, ဘော သတ္တ, အာဟတော [အာဟဋော (သျာ။)] မေ သာလိ သကိံဒေဝ သာယပါတရာသာယာ’တိ။ အထ ခေါ သော, ဝါသေဋ္ဌ, သတ္တော တဿ သတ္တဿ ဒိဋ္ဌာနုဂတိံ အာပဇ္ဇမာနော သာလိံ အာဟာသိ သကိံဒေဝ ဒွီဟာယ။ ‘ဧဝမ္ပိ ကိရ, ဘော, သာဓူ’တိ။
‘‘အထ ခေါ, ဝါသေဋ္ဌ, အညတရော သတ္တော ယေန သော သတ္တော တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ တံ သတ္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘ဧဟိ, ဘော သတ္တ, သာလာဟာရံ ဂမိဿာမာ’တိ။ ‘အလံ, ဘော သတ္တ, အာဟတော မေ သာလိ သကိံဒေဝ ဒွီဟာယာ’တိ။ အထ ခေါ သော, ဝါသေဋ္ဌ, သတ္တော တဿ သတ္တဿ ဒိဋ္ဌာနုဂတိံ အာပဇ္ဇမာနော သာလိံ အာဟာသိ သကိံဒေဝ စတူဟာယ, ‘ဧဝမ္ပိ ကိရ, ဘော, သာဓူ’တိ။
‘‘အထ ခေါ, ဝါသေဋ္ဌ, အညတရော သတ္တော ယေန သော သတ္တော တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ တံ သတ္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘ဧဟိ, ဘော သတ္တ, သာလာဟာရံ ဂမိဿာမာ’တိ။ ‘အလံ, ဘော သတ္တ, အာဟတော မေ သာလိ သကိဒေဝ စတူဟာယာ’တိ။ အထ ခေါ သော, ဝါသေဋ္ဌ, သတ္တော တဿ
သတ္တဿ ဒိဋ္ဌာနုဂတိံ အာပဇ္ဇမာနော သာလိံ အာဟာသိ သကိဒေဝ အဋ္ဌာဟာယ, ‘ဧဝမ္ပိ ကိရ, ဘော, သာဓူ’တိ။
‘‘ယတော ခေါ တေ, ဝါသေဋ္ဌ, သတ္တာ သန္နိဓိကာရကံ သာလိံ ဥပက္ကမိံသု ပရိဘုဉ္ဇိတုံ။ အထ ကဏောပိ တဏ္ဍုလံ ပရိယောနန္ဓိ, ထုသောပိ တဏ္ဍုလံ ပရိယောနန္ဓိ၊ လူနမ္ပိ နပ္ပဋိဝိရူဠှံ, အပဒါနံ ပညာယိတ္ထ, သဏ္ဍသဏ္ဍာ သာလယော အဋ္ဌံသု။
သာလိဝိဘာဂေါ
မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၂၈။ ‘‘အထ ခေါ တေ, ဝါသေဋ္ဌ, သတ္တာ သန္နိပတိံသု, သန္နိပတိတွာ အနုတ္ထုနိံသု – ‘ပါပကာ ဝတ, ဘော, ဓမ္မာ သတ္တေသု ပါတုဘူတာ။ မယဉှိ ပုဗ္ဗေ မနောမယာ အဟုမှာ ပီတိဘက္ခာ သယံပဘာ အန္တလိက္ခစရာ သုဘဋ္ဌာယိနော, စိရံ ဒီဃမဒ္ဓါနံ အဋ္ဌမှာ။ တေသံ နော အမှာကံ ကဒါစိ ကရဟစိ ဒီဃဿ အဒ္ဓုနော အစ္စယေန ရသပထဝီ ဥဒကသ္မိံ သမတနိ။ သာ အဟောသိ ဝဏ္ဏသမ္ပန္နာ ဂန္ဓသမ္ပန္နာ ရသသမ္ပန္နာ။ တေ မယံ ရသပထဝိံ ဟတ္ထေဟိ အာလုပ္ပကာရကံ ဥပက္ကမိမှ ပရိဘုဉ္ဇိတုံ, တေသံ နော ရသပထဝိံ ဟတ္ထေဟိ အာလုပ္ပကာရကံ ဥပက္ကမတံ ပရိဘုဉ္ဇိတုံ သယံပဘာ အန္တရဓာယိ။ သယံပဘာယ အန္တရဟိတာယ စန္ဒိမသူရိယာ ပါတုရဟေသုံ, စန္ဒိမသူရိယေသု ပါတုဘူတေသု နက္ခတ္တာနိ တာရကရူပါနိ ပါတုရဟေသုံ, နက္ခတ္တေသု တာရကရူပေသု ပါတုဘူတေသု ရတ္တိန္ဒိဝါ ပညာယိံသု, ရတ္တိန္ဒိဝေသု ပညာယမာနေသု မာသဍ္ဎမာသာ ပညာယိံသု။ မာသဍ္ဎမာသေသု ပညာယမာနေသု ဥတုသံဝစ္ဆရာ ပညာယိံသု။ တေ မယံ ရသပထဝိံ ပရိဘုဉ္ဇန္တာ တံဘက္ခာ တဒါဟာရာ စိရံ ဒီဃမဒ္ဓါနံ အဋ္ဌမှာ။ တေသံ နော ပါပကာနံယေဝ အကုသလာနံ ဓမ္မာနံ ပါတုဘာဝါ ရသပထဝီ အန္တရဓာယိ။ ရသပထဝိယာ အန္တရဟိတာယ ဘူမိပပ္ပဋကော ပါတုရဟောသိ။ သော အဟောသိ ဝဏ္ဏသမ္ပန္နော ဂန္ဓသမ္ပန္နော ရသသမ္ပန္နော။ တေ မယံ ဘူမိပပ္ပဋကံ ဥပက္ကမိမှ ပရိဘုဉ္ဇိတုံ။ တေ မယံ တံ ပရိဘုဉ္ဇန္တာ တံဘက္ခာ တဒါဟာရာ စိရံ ဒီဃမဒ္ဓါနံ အဋ္ဌမှာ။ တေသံ နော ပါပကာနံယေဝ အကုသလာနံ ဓမ္မာနံ ပါတုဘာဝါ ဘူမိပပ္ပဋကော အန္တရဓာယိ။ ဘူမိပပ္ပဋကေ အန္တရဟိတေ ပဒါလတာ ပါတုရဟောသိ။ သာ အဟောသိ ဝဏ္ဏသမ္ပန္နာ ဂန္ဓသမ္ပန္နာ ရသသမ္ပန္နာ။ တေ မယံ ပဒါလတံ ဥပက္ကမိမှ ပရိဘုဉ္ဇိတုံ။ တေ မယံ တံ ပရိဘုဉ္ဇန္တာ တံဘက္ခာ တဒါဟာရာ စိရံ ဒီဃမဒ္ဓါနံ အဋ္ဌမှာ။ တေသံ နော ပါပကာနံယေဝ အကုသလာနံ ဓမ္မာနံ
ပါတုဘာဝါ ပဒါလတာ အန္တရဓာယိ။ ပဒါလတာယ အန္တရဟိတာယ အကဋ္ဌပါကော သာလိ ပါတုရဟောသိ အကဏော အထုသော သုဒ္ဓေါ သုဂန္ဓော တဏ္ဍုလပ္ဖလော။ ယံ တံ သာယံ သာယမာသာယ အာဟရာမ, ပါတော တံ ဟောတိ ပက္ကံ ပဋိဝိရူဠှံ။ ယံ တံ ပါတော ပါတရာသာယ အာဟရာမ, သာယံ တံ ဟောတိ ပက္ကံ ပဋိဝိရူဠှံ။ နာပဒါနံ ပညာယိတ္ထ။ တေ မယံ အကဋ္ဌပါကံ သာလိံ ပရိဘုဉ္ဇန္တာ တံဘက္ခာ တဒါဟာရာ စိရံ ဒီဃမဒ္ဓါနံ အဋ္ဌမှာ။ တေသံ နော ပါပကာနံယေဝ အကုသလာနံ ဓမ္မာနံ ပါတုဘာဝါ ကဏောပိ တဏ္ဍုလံ ပရိယောနန္ဓိ, ထုသောပိ တဏ္ဍုလံ ပရိယောနန္ဓိ, လူနမ္ပိ နပ္ပဋိဝိရူဠှံ, အပဒါနံ ပညာယိတ္ထ, သဏ္ဍသဏ္ဍာ သာလယော ဌိတာ။ ယံနူန မယံ သာလိံ ဝိဘဇေယျာမ, မရိယာဒံ ဌပေယျာမာ’တိ! အထ ခေါ တေ, ဝါသေဋ္ဌ, သတ္တာ သာလိံ ဝိဘဇိံသု, မရိယာဒံ ဌပေသုံ။
မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၂၉။ ‘‘အထ ခေါ, ဝါသေဋ္ဌ, အညတရော သတ္တော လောလဇာတိကော သကံ ဘာဂံ ပရိရက္ခန္တော အညတရံ [အညဿ (?)] ဘာဂံ အဒိန္နံ အာဒိယိတွာ ပရိဘုဉ္ဇိ။ တမေနံ အဂ္ဂဟေသုံ, ဂဟေတွာ ဧတဒဝေါစုံ – ‘ပါပကံ ဝတ, ဘော သတ္တ, ကရောသိ, ယတြ ဟိ နာမ သကံ ဘာဂံ ပရိရက္ခန္တော အညတရံ ဘာဂံ အဒိန္နံ အာဒိယိတွာ ပရိဘုဉ္ဇသိ။ မာဿု, ဘော သတ္တ, ပုနပိ ဧဝရူပမကာသီ’တိ။ ‘ဧဝံ, ဘော’တိ ခေါ, ဝါသေဋ္ဌ, သော သတ္တော တေသံ သတ္တာနံ ပစ္စဿောသိ။ ဒုတိယမ္ပိ ခေါ, ဝါသေဋ္ဌ, သော သတ္တော…ပေ… တတိယမ္ပိ ခေါ, ဝါသေဋ္ဌ, သော သတ္တော သကံ ဘာဂံ ပရိရက္ခန္တော အညတရံ ဘာဂံ အဒိန္နံ အာဒိယိတွာ ပရိဘုဉ္ဇိ။ တမေနံ အဂ္ဂဟေသုံ, ဂဟေတွာ ဧတဒဝေါစုံ – ‘ပါပကံ ဝတ, ဘော သတ္တ, ကရောသိ, ယတြ ဟိ နာမ သကံ ဘာဂံ ပရိရက္ခန္တော အညတရံ ဘာဂံ အဒိန္နံ အာဒိယိတွာ ပရိဘုဉ္ဇသိ။ မာဿု, ဘော သတ္တ, ပုနပိ ဧဝရူပမကာသီ’တိ။ အညေ ပါဏိနာ ပဟရိံသု, အညေ လေဍ္ဍုနာ ပဟရိံသု, အညေ ဒဏ္ဍေန ပဟရိံသု။ တဒဂ္ဂေ ခေါ, ဝါသေဋ္ဌ, အဒိန္နာဒါနံ ပညာယတိ, ဂရဟာ ပညာယတိ, မုသာဝါဒေါ ပညာယတိ, ဒဏ္ဍာဒါနံ ပညာယတိ။
မဟာသမ္မတရာဇာ
မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၃၀။ ‘‘အထ ခေါ တေ, ဝါသေဋ္ဌ, သတ္တာ သန္နိပတိံသု, သန္နိပတိတွာ အနုတ္ထုနိံသု – ‘ပါပကာ ဝတ ဘော ဓမ္မာ သတ္တေသု ပါတုဘူတာ, ယတြ ဟိ
နာမ အဒိန္နာဒါနံ ပညာယိဿတိ, ဂရဟာ ပညာယိဿတိ, မုသာဝါဒေါ ပညာယိဿတိ, ဒဏ္ဍာဒါနံ ပညာယိဿတိ။ ယံနူန မယံ ဧကံ သတ္တံ သမ္မန္နေယျာမ, ယော နော သမ္မာ ခီယိတဗ္ဗံ ခီယေယျ, သမ္မာ ဂရဟိတဗ္ဗံ ဂရဟေယျ, သမ္မာ ပဗ္ဗာဇေတဗ္ဗံ ပဗ္ဗာဇေယျ။ မယံ ပနဿ သာလီနံ ဘာဂံ အနုပ္ပဒဿာမာ’တိ။
‘‘အထ ခေါ တေ, ဝါသေဋ္ဌ, သတ္တာ ယော နေသံ သတ္တော အဘိရူပတရော စ ဒဿနီယတရော စ ပါသာဒိကတရော စ မဟေသက္ခတရော စ တံ သတ္တံ ဥပသင်္ကမိတွာ ဧတဒဝေါစုံ – ‘ဧဟိ, ဘော သတ္တ, သမ္မာ ခီယိတဗ္ဗံ ခီယ, သမ္မာ ဂရဟိတဗ္ဗံ ဂရဟ, သမ္မာ ပဗ္ဗာဇေတဗ္ဗံ ပဗ္ဗာဇေဟိ။ မယံ ပန တေ သာလီနံ ဘာဂံ အနုပ္ပဒဿာမာ’တိ။ ‘ဧဝံ, ဘော’တိ ခေါ, ဝါသေဋ္ဌ, သော သတ္တော တေသံ သတ္တာနံ ပဋိဿုဏိတွာ သမ္မာ ခီယိတဗ္ဗံ ခီယိ, သမ္မာ ဂရဟိတဗ္ဗံ ဂရဟိ, သမ္မာ ပဗ္ဗာဇေတဗ္ဗံ ပဗ္ဗာဇေသိ။ တေ ပနဿ သာလီနံ ဘာဂံ အနုပ္ပဒံသု။
မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၃၁။ ‘‘မဟာဇနသမ္မတောတိ ခေါ, ဝါသေဋ္ဌ, ‘မဟာသမ္မတော, မဟာသမ္မတော’ တွေဝ ပဌမံ အက္ခရံ ဥပနိဗ္ဗတ္တံ။ ခေတ္တာနံ အဓိပတီတိ ခေါ, ဝါသေဋ္ဌ, ‘ခတ္တိယော, ခတ္တိယော’ တွေဝ ဒုတိယံ အက္ခရံ ဥပနိဗ္ဗတ္တံ။ ဓမ္မေန ပရေ ရဉ္ဇေတီတိ ခေါ, ဝါသေဋ္ဌ, ‘ရာဇာ, ရာဇာ’ တွေဝ တတိယံ အက္ခရံ ဥပနိဗ္ဗတ္တံ။ ဣတိ ခေါ, ဝါသေဋ္ဌ, ဧဝမေတဿ ခတ္တိယမဏ္ဍလဿ ပေါရာဏေန အဂ္ဂညေန အက္ခရေန အဘိနိဗ္ဗတ္တိ အဟောသိ တေသံယေဝ သတ္တာနံ, အနညေသံ။ သဒိသာနံယေဝ, နော အသဒိသာနံ။ ဓမ္မေနေဝ, နော အဓမ္မေန။ ဓမ္မော ဟိ, ဝါသေဋ္ဌ, သေဋ္ဌော ဇနေတသ္မိံ ဒိဋ္ဌေ စေဝ ဓမ္မေ အဘိသမ္ပရာယဉ္စ။
ဗြာဟ္မဏမဏ္ဍလံ
မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၃၂။ ‘‘အထ ခေါ တေသံ, ဝါသေဋ္ဌ, သတ္တာနံယေဝ [တေသံ ယေဝ ခေါ ဝါသေဋ္ဌ သတ္တာနံ (သီ။ ပီ။)] ဧကစ္စာနံ ဧတဒဟောသိ – ‘ပါပကာ ဝတ, ဘော, ဓမ္မာ သတ္တေသု ပါတုဘူတာ, ယတြ ဟိ နာမ အဒိန္နာဒါနံ ပညာယိဿတိ, ဂရဟာ ပညာယိဿတိ, မုသာဝါဒေါ ပညာယိဿတိ, ဒဏ္ဍာဒါနံ ပညာယိဿတိ, ပဗ္ဗာဇနံ ပညာယိဿတိ။ ယံနူန မယံ ပါပကေ အကုသလေ ဓမ္မေ ဝါဟေယျာမာ’တိ။ တေ ပါပကေ အကုသလေ ဓမ္မေ ဝါဟေသုံ။ ပါပကေ အကုသလေ ဓမ္မေ ဝါဟေန္တီတိ ခေါ, ဝါသေဋ္ဌ, ‘ဗြာဟ္မဏာ, ဗြာဟ္မဏာ’ တွေဝ ပဌမံ အက္ခရံ ဥပနိဗ္ဗတ္တံ။ တေ အရညာယတနေ
ပဏ္ဏကုဋိယော ကရိတွာ ပဏ္ဏကုဋီသု ဈာယန္တိ ဝီတင်္ဂါရာ ဝီတဓူမာ ပန္နမုသလာ သာယံ သာယမာသာယ ပါတော ပါတရာသာယ ဂါမနိဂမရာဇဓာနိယော ဩသရန္တိ ဃာသမေသမာနာ [ဃာသမေသနာ (သီ။ သျာ။ ပီ။)]။ တေ ဃာသံ ပဋိလဘိတွာ ပုနဒေဝ အရညာယတနေ ပဏ္ဏကုဋီသု ဈာယန္တိ။ တမေနံ မနုဿာ ဒိသွာ ဧဝမာဟံသု – ‘ဣမေ ခေါ, ဘော, သတ္တာ အရညာယတနေ ပဏ္ဏကုဋိယော ကရိတွာ ပဏ္ဏကုဋီသု ဈာယန္တိ, ဝီတင်္ဂါရာ ဝီတဓူမာ ပန္နမုသလာ သာယံ သာယမာသာယ ပါတော ပါတရာသာယ ဂါမနိဂမရာဇဓာနိယော ဩသရန္တိ ဃာသမေသမာနာ။ တေ ဃာသံ ပဋိလဘိတွာ ပုနဒေဝ အရညာယတနေ ပဏ္ဏကုဋီသု ဈာယန္တီ’တိ, ဈာယန္တီတိ ခေါ [ပဏ္ဏကုဋီသု ဈာယန္တိ ဈာယန္တီတိ ခေါ (သီ။ ပီ။), ပဏ္ဏကုဋီသု ဈာယန္တီတိ ခေါ (က။)], ဝါသေဋ္ဌ, ‘ဈာယကာ, ဈာယကာ’ တွေဝ ဒုတိယံ အက္ခရံ ဥပနိဗ္ဗတ္တံ။ တေသံယေဝ ခေါ, ဝါသေဋ္ဌ, သတ္တာနံ ဧကစ္စေ သတ္တာ အရညာယတနေ ပဏ္ဏကုဋီသု တံ ဈာနံ အနဘိသမ္ဘုဏမာနာ [အနဘိသံဘူနမာနာ (ကတ္ထစိ)] ဂါမသာမန္တံ နိဂမသာမန္တံ ဩသရိတွာ ဂန္ထေ ကရောန္တာ အစ္ဆန္တိ။ တမေနံ မနုဿာ ဒိသွာ ဧဝမာဟံသု – ‘ဣမေ ခေါ, ဘော, သတ္တာ အရညာယတနေ ပဏ္ဏကုဋီသု တံ ဈာနံ အနဘိသမ္ဘုဏမာနာ ဂါမသာမန္တံ နိဂမသာမန္တံ ဩသရိတွာ ဂန္ထေ ကရောန္တာ အစ္ဆန္တိ, န ဒါနိမေ ဈာယန္တီ’တိ။ န ဒါနိမေ [န ဒါနိမေ ဈာယန္တီ န ဒါနိမေ (သီ။ ပီ။ က။)] ဈာယန္တီတိ ခေါ, ဝါသေဋ္ဌ, ‘အဇ္ဈာယကာ အဇ္ဈာယကာ’ တွေဝ တတိယံ အက္ခရံ ဥပနိဗ္ဗတ္တံ။ ဟီနသမ္မတံ ခေါ ပန, ဝါသေဋ္ဌ, တေန သမယေန ဟောတိ, တဒေတရဟိ သေဋ္ဌသမ္မတံ။ ဣတိ ခေါ, ဝါသေဋ္ဌ, ဧဝမေတဿ ဗြာဟ္မဏမဏ္ဍလဿ ပေါရာဏေန အဂ္ဂညေန အက္ခရေန အဘိနိဗ္ဗတ္တိ အဟောသိ တေသံယေဝ သတ္တာနံ, အနညေသံ သဒိသာနံယေဝ နော အသဒိသာနံ ဓမ္မေနေဝ, နော အဓမ္မေန။ ဓမ္မော ဟိ, ဝါသေဋ္ဌ, သေဋ္ဌော ဇနေတသ္မိံ ဒိဋ္ဌေ စေဝ ဓမ္မေ အဘိသမ္ပရာယဉ္စ။
ဝေဿမဏ္ဍလံ
မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၃၃။ ‘‘တေသံယေဝ ခေါ, ဝါသေဋ္ဌ, သတ္တာနံ ဧကစ္စေ သတ္တာ မေထုနံ ဓမ္မံ သမာဒါယ ဝိသုကမ္မန္တေ [ဝိဿုတကမ္မန္တေ (သီ။ ပီ။), ဝိဿုကမ္မန္တေ (က။ သီ။), ဝိသုံ ကမ္မန္တေ (သျာ။ က။)] ပယောဇေသုံ။ မေထုနံ ဓမ္မံ သမာဒါယ ဝိသုကမ္မန္တေ ပယောဇေန္တီတိ ခေါ, ဝါသေဋ္ဌ, ‘ဝေဿာ, ဝေဿာ’ တွေဝ အက္ခရံ ဥပနိဗ္ဗတ္တံ။ ဣတိ ခေါ, ဝါသေဋ္ဌ, ဧဝမေတဿ ဝေဿမဏ္ဍလဿ ပေါရာဏေန အဂ္ဂညေန အက္ခရေန အဘိနိဗ္ဗတ္တိ အဟောသိ တေသညေဝ သတ္တာနံ အနညေသံ။
သဒိသာနံယေဝ, နော အသဒိသာနံ, ဓမ္မေနေဝ နော အဓမ္မေန။ ဓမ္မော ဟိ, ဝါသေဋ္ဌ, သေဋ္ဌော ဇနေတသ္မိံ ဒိဋ္ဌေ စေဝ ဓမ္မေ အဘိသမ္ပရာယဉ္စ။
သုဒ္ဒမဏ္ဍလံ
မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၃၄။ ‘‘တေသညေဝ ခေါ, ဝါသေဋ္ဌ, သတ္တာနံ ယေ တေ သတ္တာ အဝသေသာ တေ လုဒ္ဒါစာရာ ခုဒ္ဒါစာရာ အဟေသုံ။ လုဒ္ဒါစာရာ ခုဒ္ဒါစာရာတိ ခေါ, ဝါသေဋ္ဌ, ‘သုဒ္ဒါ, သုဒ္ဒါ’ တွေဝ အက္ခရံ ဥပနိဗ္ဗတ္တံ။ ဣတိ ခေါ, ဝါသေဋ္ဌ, ဧဝမေတဿ သုဒ္ဒမဏ္ဍလဿ ပေါရာဏေန အဂ္ဂညေန အက္ခရေန အဘိနိဗ္ဗတ္တိ အဟောသိ တေသံယေဝ သတ္တာနံ အနညေသံ, သဒိသာနံယေဝ နော အသဒိသာနံ, ဓမ္မေနေဝ, နော အဓမ္မေန။ ဓမ္မော ဟိ, ဝါသေဋ္ဌ, သေဋ္ဌော ဇနေတသ္မိံ ဒိဋ္ဌေ စေဝ ဓမ္မေ အဘိသမ္ပရာယဉ္စ။
မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၃၅။ ‘‘အဟု ခေါ သော, ဝါသေဋ္ဌ, သမယော, ယံ ခတ္တိယောပိ သကံ ဓမ္မံ ဂရဟမာနော အဂါရသ္မာ အနဂါရိယံ ပဗ္ဗဇတိ – ‘သမဏော ဘဝိဿာမီ’တိ။ ဗြာဟ္မဏောပိ ခေါ, ဝါသေဋ္ဌ…ပေ… ဝေဿောပိ ခေါ, ဝါသေဋ္ဌ…ပေ… သုဒ္ဒေါပိ ခေါ, ဝါသေဋ္ဌ, သကံ ဓမ္မံ ဂရဟမာနော အဂါရသ္မာ အနဂါရိယံ ပဗ္ဗဇတိ – ‘သမဏော ဘဝိဿာမီ’တိ။ ဣမေဟိ ခေါ, ဝါသေဋ္ဌ, စတူဟိ မဏ္ဍလေဟိ သမဏမဏ္ဍလဿ အဘိနိဗ္ဗတ္တိ အဟောသိ, တေသံယေဝ သတ္တာနံ အနညေသံ, သဒိသာနံယေဝ နော အသဒိသာနံ, ဓမ္မေနေဝ နော အဓမ္မေန။ ဓမ္မော ဟိ, ဝါသေဋ္ဌ, သေဋ္ဌော ဇနေတသ္မိံ ဒိဋ္ဌေ စေဝ ဓမ္မေ အဘိသမ္ပရာယဉ္စ။
ဒုစ္စရိတာဒိကထာ
မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၃၆။ ‘‘ခတ္တိယောပိ ခေါ, ဝါသေဋ္ဌ, ကာယေန ဒုစ္စရိတံ စရိတွာ ဝါစာယ ဒုစ္စရိတံ စရိတွာ မနသာ ဒုစ္စရိတံ စရိတွာ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိကော မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိကမ္မသမာဒါနော [ဣဒံ ပဒံ သီ။ ဣပေါတ္ထကေသု နတ္ထိ] မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိကမ္မသမာဒါနဟေတု ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ အပါယံ ဒုဂ္ဂတိံ ဝိနိပါတံ နိရယံ ဥပပဇ္ဇတိ။ ဗြာဟ္မဏောပိ ခေါ, ဝါသေဋ္ဌ…ပေ… ဝေဿောပိ ခေါ, ဝါသေဋ္ဌ… သုဒ္ဒေါပိ ခေါ, ဝါသေဋ္ဌ… သမဏောပိ ခေါ, ဝါသေဋ္ဌ, ကာယေန ဒုစ္စရိတံ စရိတွာ ဝါစာယ ဒုစ္စရိတံ စရိတွာ မနသာ ဒုစ္စရိတံ စရိတွာ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိကော မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိကမ္မသမာဒါနော မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိကမ္မသမာဒါနဟေတု ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ အပါယံ ဒုဂ္ဂတိံ ဝိနိပါတံ နိရယံ ဥပပဇ္ဇတိ။
‘‘ခတ္တိယောပိ ခေါ, ဝါသေဋ္ဌ, ကာယေန သုစရိတံ စရိတွာ ဝါစာယ သုစရိတံ စရိတွာ မနသာ သုစရိတံ စရိတွာ သမ္မာဒိဋ္ဌိကော သမ္မာဒိဋ္ဌိကမ္မသမာဒါနော [ဣဒံ ပဒံ သီ။ ပီ။ ပေါတ္ထကေသု နတ္ထိ] သမ္မာဒိဋ္ဌိကမ္မသမာဒါနဟေတု ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ သုဂတိံ သဂ္ဂံ လောကံ ဥပပဇ္ဇတိ။ ဗြာဟ္မဏောပိ ခေါ, ဝါသေဋ္ဌ…ပေ… ဝေဿောပိ ခေါ, ဝါသေဋ္ဌ… သုဒ္ဒေါပိ ခေါ, ဝါသေဋ္ဌ… သမဏောပိ ခေါ, ဝါသေဋ္ဌ, ကာယေန သုစရိတံ စရိတွာ ဝါစာယ သုစရိတံ စရိတွာ မနသာ သုစရိတံ စရိတွာ သမ္မာဒိဋ္ဌိကော သမ္မာဒိဋ္ဌိကမ္မသမာဒါနော သမ္မာဒိဋ္ဌိကမ္မသမာဒါနဟေတု ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ သုဂတိံ သဂ္ဂံ လောကံ ဥပပဇ္ဇတိ။
မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၃၇။ ‘‘ခတ္တိယောပိ ခေါ, ဝါသေဋ္ဌ, ကာယေန ဒွယကာရီ, ဝါစာယ ဒွယကာရီ, မနသာ ဒွယကာရီ, ဝိမိဿဒိဋ္ဌိကော ဝိမိဿဒိဋ္ဌိကမ္မသမာဒါနော ဝိမိဿဒိဋ္ဌိကမ္မသမာဒါနဟေတု [ဝိမိဿဒိဋ္ဌိကော ဝိမိဿကမ္မသမာဒါနော ဝိမိဿကမ္မသမာဒါနဟေတု (သျာ။), ဝီတိမိဿဒိဋ္ဌိကော ဝီတိမိဿဒိဋ္ဌိကမ္မသမာဒါနဟေတု (သီ။ ပီ။)] ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ သုခဒုက္ခပ္ပဋိသံဝေဒီ ဟောတိ။ ဗြာဟ္မဏောပိ ခေါ, ဝါသေဋ္ဌ …ပေ… ဝေဿောပိ ခေါ, ဝါသေဋ္ဌ… သုဒ္ဒေါပိ ခေါ, ဝါသေဋ္ဌ… သမဏောပိ ခေါ, ဝါသေဋ္ဌ, ကာယေန ဒွယကာရီ, ဝါစာယ ဒွယကာရီ, မနသာ ဒွယကာရီ, ဝိမိဿဒိဋ္ဌိကော ဝိမိဿဒိဋ္ဌိကမ္မသမာဒါနော ဝိမိဿဒိဋ္ဌိကမ္မသမာဒါနဟေတု ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ သုခဒုက္ခပ္ပဋိသံဝေဒီ ဟောတိ။
ဗောဓိပက္ခိယဘာဝနာ
မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၃၈။ ‘‘ခတ္တိယောပိ ခေါ, ဝါသေဋ္ဌ, ကာယေန သံဝုတော ဝါစာယ သံဝုတော မနသာ သံဝုတော သတ္တန္နံ ဗောဓိပက္ခိယာနံ ဓမ္မာနံ ဘာဝနမနွာယ ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ ပရိနိဗ္ဗာယတိ [ပရိနိဗ္ဗာတိ (က။)]။ ဗြာဟ္မဏောပိ ခေါ, ဝါသေဋ္ဌ…ပေ… ဝေဿောပိ ခေါ ဝါသေဋ္ဌ… သုဒ္ဒေါပိ ခေါ, ဝါသေဋ္ဌ … သမဏောပိ ခေါ, ဝါသေဋ္ဌ, ကာယေန သံဝုတော ဝါစာယ သံဝုတော မနသာ သံဝုတော သတ္တန္နံ ဗောဓိပက္ခိယာနံ ဓမ္မာနံ ဘာဝနမနွာယ ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ ပရိနိဗ္ဗာယတိ။
မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၃၉။ ‘‘ဣမေသဉှိ, ဝါသေဋ္ဌ, စတုန္နံ ဝဏ္ဏာနံ ယော ဟောတိ ဘိက္ခု အရဟံ ခီဏာသဝေါ ဝုသိတဝါ ကတကရဏီယော ဩဟိတဘာရော အနုပ္ပတ္တသဒတ္ထော
ပရိက္ခီဏဘဝသံယောဇနော သမ္မဒညာ ဝိမုတ္တော သော နေသံ အဂ္ဂမက္ခာယတိ ဓမ္မေနေဝ။ နော အဓမ္မေန။ ဓမ္မော ဟိ, ဝါသေဋ္ဌ, သေဋ္ဌော ဇနေတသ္မိံ ဒိဋ္ဌေ စေဝ ဓမ္မေ အဘိသမ္ပရာယဉ္စ။
မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၄၀။ ‘‘ဗြဟ္မုနာ ပေသာ, ဝါသေဋ္ဌ, သနင်္ကုမာရေန ဂါထာ ဘာသိတာ –
‘ခတ္တိယော သေဋ္ဌော ဇနေတသ္မိံ, ယေ ဂေါတ္တပဋိသာရိနော၊
ဝိဇ္ဇာစရဏသမ္ပန္နော, သော သေဋ္ဌော ဒေဝမာနုသေ’တိ။
‘‘သာ ခေါ ပနေသာ, ဝါသေဋ္ဌ, ဗြဟ္မုနာ သနင်္ကုမာရေန ဂါထာ သုဂီတာ, နော ဒုဂ္ဂီတာ။ သုဘာသိတာ, နော ဒုဗ္ဘာသိတာ။ အတ္ထသံဟိတာ, နော အနတ္ထသံဟိတာ။ အနုမတာ မယာ။ အဟမ္ပိ, ဝါသေဋ္ဌ, ဧဝံ ဝဒါမိ –
‘ခတ္တိယော သေဋ္ဌော ဇနေတသ္မိံ, ယေ ဂေါတ္တပဋိသာရိနော၊
ဝိဇ္ဇာစရဏသမ္ပန္နော, သော သေဋ္ဌော ဒေဝမာနုသေ’တိ။
ဣဒမဝေါစ ဘဂဝါ။ အတ္တမနာ ဝါသေဋ္ဌဘာရဒွါဇာ ဘဂဝတော ဘာသိတံ အဘိနန္ဒုန္တိ။
အဂ္ဂညသုတ္တံ နိဋ္ဌိတံ စတုတ္ထံ။
၅။ သမ္ပသာဒနီယသုတ္တံ
သာရိပုတ္တသီဟနာဒေါ
မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၄၁။ ဧဝံ မေ သုတံ – ဧကံ သမယံ ဘဂဝါ နာဠန္ဒာယံ ဝိဟရတိ ပါဝါရိကမ္ဗဝနေ။ အထ ခေါ အာယသ္မာ သာရိပုတ္တော ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ အာယသ္မာ သာရိပုတ္တော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ဧဝံပသန္နော အဟံ, ဘန္တေ, ဘဂဝတိ, န စာဟု န စ ဘဝိဿတိ န စေတရဟိ ဝိဇ္ဇတိ အညော သမဏော ဝါ ဗြာဟ္မဏော ဝါ ဘဂဝတာ ဘိယျောဘိညတရော ယဒိဒံ သမ္ဗောဓိယ’’န္တိ။
မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၄၂။ ‘‘ဥဠာရာ ခေါ တေ အယံ, သာရိပုတ္တ, အာသဘီ ဝါစာ ဘာသိတာ, ဧကံသော ဂဟိတော, သီဟနာဒေါ နဒိတော – ‘ဧဝံပသန္နော အဟံ, ဘန္တေ, ဘဂဝတိ၊ န စာဟု န စ ဘဝိဿတိ န စေတရဟိ ဝိဇ္ဇတိ အညော သမဏော ဝါ ဗြာဟ္မဏော ဝါ ဘဂဝတာ ဘိယျောဘိညတရော ယဒိဒံ သမ္ဗောဓိယ’န္တိ။ ကိံ တေ [ကိံ နု (သီ။ ပီ။), ကိံ နု ခေါ တေ (သျာ။)], သာရိပုတ္တ, ယေ တေ အဟေသုံ အတီတမဒ္ဓါနံ အရဟန္တော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓါ, သဗ္ဗေ တေ ဘဂဝန္တော စေတသာ စေတော ပရိစ္စ ဝိဒိတာ – ‘ဧဝံသီလာ တေ ဘဂဝန္တော အဟေသုံ ဣတိပိ, ဧဝံဓမ္မာ တေ ဘဂဝန္တော အဟေသုံ ဣတိပိ, ဧဝံပညာ တေ ဘဂဝန္တော အဟေသုံ ဣတိပိ, ဧဝံဝိဟာရီ တေ ဘဂဝန္တော အဟေသုံ ဣတိပိ, ဧဝံဝိမုတ္တာ တေ ဘဂဝန္တော အဟေသုံ ဣတိပီ’’’တိ? ‘‘နော ဟေတံ, ဘန္တေ’’။
‘‘ကိံ ပန တေ [ကိံ ပန (သီ။ ပီ။)], သာရိပုတ္တ, ယေ တေ ဘဝိဿန္တိ အနာဂတမဒ္ဓါနံ အရဟန္တော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓါ, သဗ္ဗေ တေ ဘဂဝန္တော စေတသာ စေတော ပရိစ္စ ဝိဒိတာ, ‘ဧဝံသီလာ တေ ဘဂဝန္တော ဘဝိဿန္တိ ဣတိပိ, ဧဝံဓမ္မာ…ပေ… ဧဝံပညာ… ဧဝံဝိဟာရီ… ဧဝံဝိမုတ္တာ တေ ဘဂဝန္တော ဘဝိဿန္တိ ဣတိပီ’’’တိ? ‘‘နော ဟေတံ, ဘန္တေ’’။
‘‘ကိံ ပန တေ [ကိံ ပန (သီ။ ပီ။)], သာရိပုတ္တ, အဟံ ဧတရဟိ အရဟံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ စေတသာ စေတော ပရိစ္စ ဝိဒိတော – ‘ဧဝံသီလော ဘဂဝါ ဣတိပိ, ဧဝံဓမ္မော…ပေ…
ဧဝံပညော… ဧဝံဝိဟာရီ… ဧဝံဝိမုတ္တော ဘဂဝါ ဣတိပီ’’’တိ? ‘‘နော ဟေတံ, ဘန္တေ’’။
‘‘ဧတ္ထ စ ဟိ တေ, သာရိပုတ္တ, အတီတာနာဂတပစ္စုပ္ပန္နေသု အရဟန္တေသု သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေသု စေတောပရိယဉာဏံ နတ္ထိ။ အထ ကိံ စရဟိ တေ အယံ, သာရိပုတ္တ, ဥဠာရာ အာသဘီ ဝါစာ ဘာသိတာ, ဧကံသော ဂဟိတော, သီဟနာဒေါ နဒိတော – ‘ဧဝံပသန္နော အဟံ, ဘန္တေ, ဘဂဝတိ, န စာဟု န စ ဘဝိဿတိ န စေတရဟိ ဝိဇ္ဇတိ အညော သမဏော ဝါ ဗြာဟ္မဏော ဝါ ဘဂဝတာ ဘိယျောဘိညတရော ယဒိဒံ သမ္ဗောဓိယ’’’န္တိ?
မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၄၃။ ‘‘န ခေါ မေ [န ခေါ ပနေတံ (သျာ။ က။)], ဘန္တေ, အတီတာနာဂတပစ္စုပ္ပန္နေသု အရဟန္တေသု သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေသု စေတောပရိယဉာဏံ အတ္ထိ။ အပိ စ, မေ [မေ ဘန္တေ (သီ။ ပီ။ က။)] ဓမ္မနွယော ဝိဒိတော။ သေယျထာပိ, ဘန္တေ, ရညော ပစ္စန္တိမံ နဂရံ ဒဠှုဒ္ဓါပံ [ဒဠှုဒ္ဒါပံ (သီ။ ပီ။ က။)] ဒဠှပါကာရတောရဏံ ဧကဒွါရံ။ တတြဿ ဒေါဝါရိကော ပဏ္ဍိတော ဗျတ္တော မေဓာဝီ အညာတာနံ နိဝါရေတာ, ဉာတာနံ ပဝေသေတာ။ သော တဿ နဂရဿ သမန္တာ အနုပရိယာယပထံ အနုက္ကမမာနော န ပဿေယျ ပါကာရသန္ဓိံ ဝါ ပါကာရဝိဝရံ ဝါ အန္တမသော ဗိဠာရနိက္ခမနမတ္တမ္ပိ။ တဿ ဧဝမဿ – ‘ယေ ခေါ ကေစိ ဩဠာရိကာ ပါဏာ ဣမံ နဂရံ ပဝိသန္တိ ဝါ နိက္ခမန္တိ ဝါ, သဗ္ဗေ တေ ဣမိနာဝ ဒွါရေန ပဝိသန္တိ ဝါ နိက္ခမန္တိ ဝါ’တိ။ ဧဝမေဝ ခေါ မေ, ဘန္တေ, ဓမ္မနွယော ဝိဒိတော။ ယေ တေ, ဘန္တေ, အဟေသုံ အတီတမဒ္ဓါနံ အရဟန္တော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓါ, သဗ္ဗေ တေ ဘဂဝန္တော ပဉ္စ နီဝရဏေ ပဟာယ စေတသော ဥပက္ကိလေသေ ပညာယ ဒုဗ္ဗလီကရဏေ စတူသု သတိပဋ္ဌာနေသု သုပ္ပတိဋ္ဌိတစိတ္တာ, သတ္တ သမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေ ယထာဘူတံ ဘာဝေတွာ အနုတ္တရံ သမ္မာသမ္ဗောဓိံ အဘိသမ္ဗုဇ္ဈိံသု။ ယေပိ တေ, ဘန္တေ, ဘဝိဿန္တိ အနာဂတမဒ္ဓါနံ အရဟန္တော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓါ, သဗ္ဗေ တေ ဘဂဝန္တော ပဉ္စ နီဝရဏေ ပဟာယ စေတသော ဥပက္ကိလေသေ ပညာယ ဒုဗ္ဗလီကရဏေ စတူသု သတိပဋ္ဌာနေသု သုပ္ပတိဋ္ဌိတစိတ္တာ, သတ္တ သမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေ ယထာဘူတံ ဘာဝေတွာ အနုတ္တရံ သမ္မာသမ္ဗောဓိံ အဘိသမ္ဗုဇ္ဈိဿန္တိ။ ဘဂဝါပိ, ဘန္တေ, ဧတရဟိ အရဟံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ ပဉ္စ နီဝရဏေ ပဟာယ စေတသော ဥပက္ကိလေသေ ပညာယ ဒုဗ္ဗလီကရဏေ စတူသု သတိပဋ္ဌာနေသု
သုပ္ပတိဋ္ဌိတစိတ္တော သတ္တ သမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေ ယထာဘူတံ ဘာဝေတွာ အနုတ္တရံ သမ္မာသမ္ဗောဓိံ အဘိသမ္ဗုဒ္ဓေါ။
မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၄၄။ ‘‘ဣဓာဟံ, ဘန္တေ, ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိံ ဓမ္မဿဝနာယ။ တဿ မေ, ဘန္တေ, ဘဂဝါ ဓမ္မံ ဒေသေတိ ဥတ္တရုတ္တရံ ပဏီတပဏီတံ ကဏှသုက္ကသပ္ပဋိဘာဂံ။ ယထာ ယထာ မေ, ဘန္တေ, ဘဂဝါ ဓမ္မံ ဒေသေသိ ဥတ္တရုတ္တရံ ပဏီတပဏီတံ ကဏှသုက္ကသပ္ပဋိဘာဂံ, တထာ တထာဟံ တသ္မိံ ဓမ္မေ အဘိညာ ဣဓေကစ္စံ ဓမ္မံ ဓမ္မေသု နိဋ္ဌမဂမံ၊ သတ္ထရိ ပသီဒိံ – ‘သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ, သွာက္ခာတော ဘဂဝတာ ဓမ္မော, သုပ္ပဋိပန္နော သာဝကသံဃော’တိ။
ကုသလဓမ္မဒေသနာ
မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၄၅။ ‘‘အပရံ ပန, ဘန္တေ, ဧတဒါနုတ္တရိယံ, ယထာ ဘဂဝါ ဓမ္မံ ဒေသေတိ ကုသလေသု ဓမ္မေသု။ တတြိမေ ကုသလာ ဓမ္မာ သေယျထိဒံ, စတ္တာရော သတိပဋ္ဌာနာ, စတ္တာရော သမ္မပ္ပဓာနာ, စတ္တာရော ဣဒ္ဓိပါဒါ, ပဉ္စိန္ဒြိယာနိ, ပဉ္စ ဗလာနိ, သတ္တ ဗောဇ္ဈင်္ဂါ, အရိယော အဋ္ဌင်္ဂိကော မဂ္ဂေါ။ ဣဓ, ဘန္တေ, ဘိက္ခု အာသဝါနံ ခယာ အနာသဝံ စေတောဝိမုတ္တိံ ပညာဝိမုတ္တိံ ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတွာ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ။ ဧတဒါနုတ္တရိယံ, ဘန္တေ, ကုသလေသု ဓမ္မေသု။ တံ ဘဂဝါ အသေသမဘိဇာနာတိ, တံ ဘဂဝတော အသေသမဘိဇာနတော ဥတ္တရိ အဘိညေယျံ နတ္ထိ, ယဒဘိဇာနံ အညော သမဏော ဝါ ဗြာဟ္မဏော ဝါ ဘဂဝတာ ဘိယျောဘိညတရော အဿ, ယဒိဒံ ကုသလေသု ဓမ္မေသု။
အာယတနပဏ္ဏတ္တိဒေသနာ
မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၄၆။ ‘‘အပရံ ပန, ဘန္တေ, ဧတဒါနုတ္တရိယံ, ယထာ ဘဂဝါ ဓမ္မံ ဒေသေတိ အာယတနပဏ္ဏတ္တီသု။ ဆယိမာနိ, ဘန္တေ, အဇ္ဈတ္တိကဗာဟိရာနိ အာယတနာနိ။ စက္ခုဉ္စေဝ ရူပါ [ရူပါနိ (က။)] စ, သောတဉ္စေဝ သဒ္ဒါ စ, ဃာနဉ္စေဝ ဂန္ဓာ စ, ဇိဝှါ စေဝ ရသာ စ, ကာယော စေဝ ဖောဋ္ဌဗ္ဗာ စ, မနော စေဝ ဓမ္မာ စ။ ဧတဒါနုတ္တရိယံ, ဘန္တေ, အာယတနပဏ္ဏတ္တီသု။ တံ ဘဂဝါ အသေသမဘိဇာနာတိ, တံ ဘဂဝတော အသေသမဘိဇာနတော ဥတ္တရိ အဘိညေယျံ နတ္ထိ, ယဒဘိဇာနံ အညော သမဏော ဝါ ဗြာဟ္မဏော ဝါ ဘဂဝတာ ဘိယျောဘိညတရော အဿ ယဒိဒံ အာယတနပဏ္ဏတ္တီသု။
ဂဗ္ဘာဝက္ကန္တိဒေသနာ
မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၄၇။ ‘‘အပရံ ပန, ဘန္တေ, ဧတဒါနုတ္တရိယံ, ယထာ ဘဂဝါ ဓမ္မံ ဒေသေတိ ဂဗ္ဘာဝက္ကန္တီသု။ စတဿော ဣမာ, ဘန္တေ, ဂဗ္ဘာဝက္ကန္တိယော။ ဣဓ, ဘန္တေ, ဧကစ္စော အသမ္ပဇာနော မာတုကုစ္ဆိံ ဩက္ကမတိ၊ အသမ္ပဇာနော မာတုကုစ္ဆိသ္မိံ ဌာတိ၊ အသမ္ပဇာနော မာတုကုစ္ဆိမှာ နိက္ခမတိ။ အယံ ပဌမာ ဂဗ္ဘာဝက္ကန္တိ။
‘‘ပုန စပရံ, ဘန္တေ, ဣဓေကစ္စော သမ္ပဇာနော မာတုကုစ္ဆိံ ဩက္ကမတိ၊ အသမ္ပဇာနော မာတုကုစ္ဆိသ္မိံ ဌာတိ၊ အသမ္ပဇာနော မာတုကုစ္ဆိမှာ နိက္ခမတိ။ အယံ ဒုတိယာ ဂဗ္ဘာဝက္ကန္တိ။
‘‘ပုန စပရံ, ဘန္တေ, ဣဓေကစ္စော သမ္ပဇာနော မာတုကုစ္ဆိံ ဩက္ကမတိ၊ သမ္ပဇာနော မာတုကုစ္ဆိသ္မိံ ဌာတိ၊ အသမ္ပဇာနော မာတုကုစ္ဆိမှာ နိက္ခမတိ။ အယံ တတိယာ ဂဗ္ဘာဝက္ကန္တိ။
‘‘ပုန စပရံ, ဘန္တေ, ဣဓေကစ္စော သမ္ပဇာနော မာတုကုစ္ဆိံ ဩက္ကမတိ၊ သမ္ပဇာနော မာတုကုစ္ဆိသ္မိံ ဌာတိ၊ သမ္ပဇာနော မာတုကုစ္ဆိမှာ နိက္ခမတိ။ အယံ စတုတ္ထာ ဂဗ္ဘာဝက္ကန္တိ။ ဧတဒါနုတ္တရိယံ, ဘန္တေ, ဂဗ္ဘာဝက္ကန္တီသု။
အာဒေသနဝိဓာဒေသနာ
မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၄၈။ ‘‘အပရံ ပန, ဘန္တေ, ဧတဒါနုတ္တရိယံ, ယထာ ဘဂဝါ ဓမ္မံ ဒေသေတိ အာဒေသနဝိဓာသု။ စတဿော ဣမာ, ဘန္တေ, အာဒေသနဝိဓာ။ ဣဓ, ဘန္တေ, ဧကစ္စော နိမိတ္တေန အာဒိသတိ – ‘ဧဝမ္ပိ တေ မနော, ဣတ္ထမ္ပိ တေ မနော, ဣတိပိ တေ စိတ္တ’န္တိ။ သော ဗဟုံ စေပိ အာဒိသတိ, တထေဝ တံ ဟောတိ, နော အညထာ။ အယံ ပဌမာ အာဒေသနဝိဓာ။
‘‘ပုန စပရံ, ဘန္တေ, ဣဓေကစ္စော န ဟေဝ ခေါ နိမိတ္တေန အာဒိသတိ။ အပိ စ ခေါ မနုဿာနံ ဝါ အမနုဿာနံ ဝါ ဒေဝတာနံ ဝါ သဒ္ဒံ သုတွာ အာဒိသတိ – ‘ဧဝမ္ပိ တေ မနော, ဣတ္ထမ္ပိ တေ မနော, ဣတိပိ တေ စိတ္တ’န္တိ။ သော ဗဟုံ စေပိ အာဒိသတိ, တထေဝ တံ ဟောတိ, နော အညထာ။ အယံ ဒုတိယာ အာဒေသနဝိဓာ။
‘‘ပုန စပရံ, ဘန္တေ, ဣဓေကစ္စော န ဟေဝ ခေါ နိမိတ္တေန အာဒိသတိ, နာပိ မနုဿာနံ ဝါ အမနုဿာနံ ဝါ ဒေဝတာနံ ဝါ သဒ္ဒံ သုတွာ အာဒိသတိ။ အပိ စ ခေါ ဝိတက္ကယတော ဝိစာရယတော ဝိတက္ကဝိပ္ဖါရသဒ္ဒံ သုတွာ
အာဒိသတိ – ‘ဧဝမ္ပိ တေ မနော, ဣတ္ထမ္ပိ တေ မနော, ဣတိပိ တေ စိတ္တ’န္တိ။ သော ဗဟုံ စေပိ အာဒိသတိ, တထေဝ တံ ဟောတိ, နော အညထာ။ အယံ တတိယာ အာဒေသနဝိဓာ။
‘‘ပုန စပရံ, ဘန္တေ, ဣဓေကစ္စော န ဟေဝ ခေါ နိမိတ္တေန အာဒိသတိ, နာပိ မနုဿာနံ ဝါ အမနုဿာနံ ဝါ ဒေဝတာနံ ဝါ သဒ္ဒံ သုတွာ အာဒိသတိ, နာပိ ဝိတက္ကယတော ဝိစာရယတော ဝိတက္ကဝိပ္ဖါရသဒ္ဒံ သုတွာ အာဒိသတိ။ အပိ စ ခေါ အဝိတက္ကံ အဝိစာရံ သမာဓိံ သမာပန္နဿ [ဝိတက္ကဝိစာရသမာဓိသမာပန္နဿ (သျာ။ က။) အ။ နိ။ ၃။၆၁ ပဿိတဗ္ဗံ] စေတသာ စေတော ပရိစ္စ ပဇာနာတိ – ‘ယထာ ဣမဿ ဘောတော မနောသင်္ခါရာ ပဏိဟိတာ။ တထာ ဣမဿ စိတ္တဿ အနန္တရာ ဣမံ နာမ ဝိတက္ကံ ဝိတက္ကေဿတီ’တိ။ သော ဗဟုံ စေပိ အာဒိသတိ, တထေဝ တံ ဟောတိ, နော အညထာ။ အယံ စတုတ္ထာ အာဒေသနဝိဓာ။ ဧတဒါနုတ္တရိယံ, ဘန္တေ, အာဒေသနဝိဓာသု။
ဒဿနသမာပတ္တိဒေသနာ
မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၄၉။ ‘‘အပရံ ပန, ဘန္တေ, ဧတဒါနုတ္တရိယံ, ယထာ ဘဂဝါ ဓမ္မံ ဒေသေတိ ဒဿနသမာပတ္တီသု။ စတဿော ဣမာ, ဘန္တေ, ဒဿနသမာပတ္တိယော။ ဣဓ, ဘန္တေ, ဧကစ္စော သမဏော ဝါ ဗြာဟ္မဏော ဝါ အာတပ္ပမနွာယ ပဓာနမနွာယ အနုယောဂမနွာယ အပ္ပမာဒမနွာယ သမ္မာမနသိကာရမနွာယ တထာရူပံ စေတောသမာဓိံ ဖုသတိ, ယထာသမာဟိတေ စိတ္တေ ဣမမေဝ ကာယံ ဥဒ္ဓံ ပါဒတလာ အဓော ကေသမတ္ထကာ တစပရိယန္တံ ပူရံ နာနပ္ပကာရဿ အသုစိနော ပစ္စဝေက္ခတိ – ‘အတ္ထိ ဣမသ္မိံ ကာယေ ကေသာ လောမာ နခါ ဒန္တာ တစော မံသံ နှာရု အဋ္ဌိ အဋ္ဌိမိဉ္ဇံ ဝက္ကံ ဟဒယံ ယကနံ ကိလောမကံ ပိဟကံ ပပ္ဖါသံ အန္တံ အန္တဂုဏံ ဥဒရိယံ ကရီသံ ပိတ္တံ သေမှံ ပုဗ္ဗော လောဟိတံ သေဒေါ မေဒေါ အဿု ဝသာ ခေဠော သိင်္ဃာနိကာ လသိကာ မုတ္တ’န္တိ။ အယံ ပဌမာ ဒဿနသမာပတ္တိ။
‘‘ပုန စပရံ, ဘန္တေ, ဣဓေကစ္စော သမဏော ဝါ ဗြာဟ္မဏော ဝါ အာတပ္ပမနွာယ…ပေ… တထာရူပံ စေတောသမာဓိံ ဖုသတိ, ယထာသမာဟိတေ စိတ္တေ ဣမမေဝ ကာယံ ဥဒ္ဓံ ပါဒတလာ အဓော ကေသမတ္ထကာ တစပရိယန္တံ ပူရံ နာနပ္ပကာရဿ အသုစိနော ပစ္စဝေက္ခတိ – ‘အတ္ထိ ဣမသ္မိံ ကာယေ
ကေသာ လောမာ…ပေ… လသိကာ မုတ္တ’န္တိ။ အတိက္ကမ္မ စ ပုရိသဿ ဆဝိမံသလောဟိတံ အဋ္ဌိံ ပစ္စဝေက္ခတိ။ အယံ ဒုတိယာ ဒဿနသမာပတ္တိ။
‘‘ပုန စပရံ, ဘန္တေ, ဣဓေကစ္စော သမဏော ဝါ ဗြာဟ္မဏော ဝါ အာတပ္ပမနွာယ…ပေ… တထာရူပံ စေတောသမာဓိံ ဖုသတိ, ယထာသမာဟိတေ စိတ္တေ ဣမမေဝ ကာယံ ဥဒ္ဓံ ပါဒတလာ အဓော ကေသမတ္ထကာ တစပရိယန္တံ ပူရံ နာနပ္ပကာရဿ အသုစိနော ပစ္စဝေက္ခတိ – ‘အတ္ထိ ဣမသ္မိံ ကာယေ ကေသာ လောမာ…ပေ… လသိကာ မုတ္တ’န္တိ။ အတိက္ကမ္မ စ ပုရိသဿ ဆဝိမံသလောဟိတံ အဋ္ဌိံ ပစ္စဝေက္ခတိ။ ပုရိသဿ စ ဝိညာဏသောတံ ပဇာနာတိ, ဥဘယတော အဗ္ဗောစ္ဆိန္နံ ဣဓ လောကေ ပတိဋ္ဌိတဉ္စ ပရလောကေ ပတိဋ္ဌိတဉ္စ။ အယံ တတိယာ ဒဿနသမာပတ္တိ။
‘‘ပုန စပရံ, ဘန္တေ, ဣဓေကစ္စော သမဏော ဝါ ဗြာဟ္မဏော ဝါ အာတပ္ပမနွာယ…ပေ… တထာရူပံ စေတောသမာဓိံ ဖုသတိ, ယထာသမာဟိတေ စိတ္တေ ဣမမေဝ ကာယံ ဥဒ္ဓံ ပါဒတလာ အဓော ကေသမတ္ထကာ တစပရိယန္တံ ပူရံ နာနပ္ပကာရဿ အသုစိနော ပစ္စဝေက္ခတိ – ‘အတ္ထိ ဣမသ္မိံ ကာယေ ကေသာ လောမာ…ပေ… လသိကာ မုတ္တ’န္တိ။ အတိက္ကမ္မ စ ပုရိသဿ ဆဝိမံသလောဟိတံ အဋ္ဌိံ ပစ္စဝေက္ခတိ။ ပုရိသဿ စ ဝိညာဏသောတံ ပဇာနာတိ, ဥဘယတော အဗ္ဗောစ္ဆိန္နံ ဣဓ လောကေ အပ္ပတိဋ္ဌိတဉ္စ ပရလောကေ အပ္ပတိဋ္ဌိတဉ္စ။ အယံ စတုတ္ထာ ဒဿနသမာပတ္တိ။ ဧတဒါနုတ္တရိယံ, ဘန္တေ, ဒဿနသမာပတ္တီသု။
ပုဂ္ဂလပဏ္ဏတ္တိဒေသနာ
မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၅၀။ ‘‘အပရံ ပန, ဘန္တေ, ဧတဒါနုတ္တရိယံ, ယထာ ဘဂဝါ ဓမ္မံ ဒေသေတိ ပုဂ္ဂလပဏ္ဏတ္တီသု။ သတ္တိမေ, ဘန္တေ, ပုဂ္ဂလာ။ ဥဘတောဘာဂဝိမုတ္တော ပညာဝိမုတ္တော ကာယသက္ခီ ဒိဋ္ဌိပ္ပတ္တော သဒ္ဓါဝိမုတ္တော ဓမ္မာနုသာရီ သဒ္ဓါနုသာရီ။ ဧတဒါနုတ္တရိယံ, ဘန္တေ, ပုဂ္ဂလပဏ္ဏတ္တီသု။
ပဓာနဒေသနာ
မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၅၁။ ‘‘အပရံ ပန, ဘန္တေ, ဧတဒါနုတ္တရိယံ, ယထာ ဘဂဝါ ဓမ္မံ ဒေသေတိ ပဓာနေသု။ သတ္တိမေ, ဘန္တေ သမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂါ သတိသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေါ ဓမ္မဝိစယသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေါ ဝီရိယသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေါ ပီတိသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေါ ပဿဒ္ဓိသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေါ
သမာဓိသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေါ ဥပေက္ခာသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေါ။ ဧတဒါနုတ္တရိယံ, ဘန္တေ, ပဓာနေသု။
ပဋိပဒါဒေသနာ
မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၅၂။ ‘‘အပရံ ပန, ဘန္တေ, ဧတဒါနုတ္တရိယံ, ယထာ ဘဂဝါ ဓမ္မံ ဒေသေတိ ပဋိပဒါသု။ စတဿော ဣမာ, ဘန္တေ, ပဋိပဒါ ဒုက္ခာ ပဋိပဒါ ဒန္ဓာဘိညာ, ဒုက္ခာ ပဋိပဒါ ခိပ္ပါဘိညာ, သုခါ ပဋိပဒါ ဒန္ဓာဘိညာ, သုခါ ပဋိပဒါ ခိပ္ပါဘိညာတိ။ တတြ, ဘန္တေ, ယာယံ ပဋိပဒါ ဒုက္ခာ ဒန္ဓာဘိညာ, အယံ, ဘန္တေ, ပဋိပဒါ ဥဘယေနေဝ ဟီနာ အက္ခာယတိ ဒုက္ခတ္တာ စ ဒန္ဓတ္တာ စ။ တတြ, ဘန္တေ, ယာယံ ပဋိပဒါ ဒုက္ခာ ခိပ္ပါဘိညာ, အယံ ပန, ဘန္တေ, ပဋိပဒါ ဒုက္ခတ္တာ ဟီနာ အက္ခာယတိ။ တတြ, ဘန္တေ, ယာယံ ပဋိပဒါ သုခါ ဒန္ဓာဘိညာ, အယံ ပန, ဘန္တေ, ပဋိပဒါ ဒန္ဓတ္တာ ဟီနာ အက္ခာယတိ။ တတြ, ဘန္တေ, ယာယံ ပဋိပဒါ သုခါ ခိပ္ပါဘိညာ, အယံ ပန, ဘန္တေ, ပဋိပဒါ ဥဘယေနေဝ ပဏီတာ အက္ခာယတိ သုခတ္တာ စ ခိပ္ပတ္တာ စ။ ဧတဒါနုတ္တရိယံ, ဘန္တေ, ပဋိပဒါသု။
ဘဿသမာစာရာဒိဒေသနာ
မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၅၃။ ‘‘အပရံ ပန, ဘန္တေ, ဧတဒါနုတ္တရိယံ, ယထာ ဘဂဝါ ဓမ္မံ ဒေသေတိ ဘဿသမာစာရေ။ ဣဓ, ဘန္တေ, ဧကစ္စော န စေဝ မုသာဝါဒုပသဉှိတံ ဝါစံ ဘာသတိ န စ ဝေဘူတိယံ န စ ပေသုဏိယံ န စ သာရမ္ဘဇံ ဇယာပေက္ခော၊ မန္တာ မန္တာ စ ဝါစံ ဘာသတိ နိဓာနဝတိံ ကာလေန။ ဧတဒါနုတ္တရိယံ, ဘန္တေ, ဘဿသမာစာရေ။
‘‘အပရံ ပန, ဘန္တေ, ဧတဒါနုတ္တရိယံ, ယထာ ဘဂဝါ ဓမ္မံ ဒေသေတိ ပုရိသသီလသမာစာရေ။ ဣဓ, ဘန္တေ, ဧကစ္စော သစ္စော စဿ သဒ္ဓေါ စ, န စ ကုဟကော, န စ လပကော, န စ နေမိတ္တိကော, န စ နိပ္ပေသိကော, န စ လာဘေန လာဘံ နိဇိဂီသနကော [ဇိဇိဂိံသနကော (သျာ။), နိဇိဂိံသိတာ (သီ။ ပီ။)], ဣန္ဒြိယေသု ဂုတ္တဒွါရော, ဘောဇနေ မတ္တညူ, သမကာရီ, ဇာဂရိယာနုယောဂမနုယုတ္တော, အတန္ဒိတော, အာရဒ္ဓဝီရိယော, ဈာယီ, သတိမာ, ကလျာဏပဋိဘာနော, ဂတိမာ, ဓိတိမာ, မတိမာ, န စ ကာမေသု ဂိဒ္ဓေါ, သတော စ နိပကော စ။ ဧတဒါနုတ္တရိယံ, ဘန္တေ, ပုရိသသီလသမာစာရေ။
အနုသာသနဝိဓာဒေသနာ
မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၅၄။ ‘‘အပရံ ပန, ဘန္တေ, ဧတဒါနုတ္တရိယံ, ယထာ ဘဂဝါ ဓမ္မံ ဒေသေတိ အနုသာသနဝိဓာသု။ စတဿော ဣမာ ဘန္တေ အနုသာသနဝိဓာ – ဇာနာတိ, ဘန္တေ, ဘဂဝါ အပရံ ပုဂ္ဂလံ ပစ္စတ္တံ ယောနိသောမနသိကာရာ ‘အယံ ပုဂ္ဂလော ယထာနုသိဋ္ဌံ တထာ ပဋိပဇ္ဇမာနော တိဏ္ဏံ သံယောဇနာနံ ပရိက္ခယာ သောတာပန္နော ဘဝိဿတိ အဝိနိပါတဓမ္မော နိယတော သမ္ဗောဓိပရာယဏော’တိ။ ဇာနာတိ, ဘန္တေ, ဘဂဝါ ပရံ ပုဂ္ဂလံ ပစ္စတ္တံ ယောနိသောမနသိကာရာ – ‘အယံ ပုဂ္ဂလော ယထာနုသိဋ္ဌံ တထာ ပဋိပဇ္ဇမာနော တိဏ္ဏံ သံယောဇနာနံ ပရိက္ခယာ ရာဂဒေါသမောဟာနံ တနုတ္တာ သကဒါဂါမီ ဘဝိဿတိ, သကိဒေဝ ဣမံ လောကံ အာဂန္တွာ ဒုက္ခဿန္တံ ကရိဿတီ’တိ။ ဇာနာတိ, ဘန္တေ, ဘဂဝါ ပရံ ပုဂ္ဂလံ ပစ္စတ္တံ ယောနိသောမနသိကာရာ – ‘အယံ ပုဂ္ဂလော ယထာနုသိဋ္ဌံ တထာ ပဋိပဇ္ဇမာနော ပဉ္စန္နံ ဩရမ္ဘာဂိယာနံ သံယောဇနာနံ ပရိက္ခယာ ဩပပါတိကော ဘဝိဿတိ တတ္ထ ပရိနိဗ္ဗာယီ အနာဝတ္တိဓမ္မော တသ္မာ လောကာ’တိ။ ဇာနာတိ, ဘန္တေ, ဘဂဝါ ပရံ ပုဂ္ဂလံ ပစ္စတ္တံ ယောနိသောမနသိကာရာ – ‘အယံ ပုဂ္ဂလော ယထာနုသိဋ္ဌံ တထာ ပဋိပဇ္ဇမာနော အာသဝါနံ ခယာ အနာသဝံ စေတောဝိမုတ္တိံ ပညာဝိမုတ္တိံ ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတွာ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရိဿတီ’တိ။ ဧတဒါနုတ္တရိယံ, ဘန္တေ, အနုသာသနဝိဓာသု။
ပရပုဂ္ဂလဝိမုတ္တိဉာဏဒေသနာ
မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၅၅။ ‘‘အပရံ ပန, ဘန္တေ, ဧတဒါနုတ္တရိယံ, ယထာ ဘဂဝါ ဓမ္မံ ဒေသေတိ ပရပုဂ္ဂလဝိမုတ္တိဉာဏေ။ ဇာနာတိ, ဘန္တေ, ဘဂဝါ ပရံ ပုဂ္ဂလံ ပစ္စတ္တံ ယောနိသောမနသိကာရာ – ‘အယံ ပုဂ္ဂလော တိဏ္ဏံ သံယောဇနာနံ ပရိက္ခယာ သောတာပန္နော ဘဝိဿတိ အဝိနိပါတဓမ္မော နိယတော သမ္ဗောဓိပရာယဏော’တိ။ ဇာနာတိ, ဘန္တေ, ဘဂဝါ ပရံ ပုဂ္ဂလံ ပစ္စတ္တံ ယောနိသောမနသိကာရာ – ‘အယံ ပုဂ္ဂလော တိဏ္ဏံ သံယောဇနာနံ ပရိက္ခယာ ရာဂဒေါသမောဟာနံ တနုတ္တာ သကဒါဂါမီ ဘဝိဿတိ, သကိဒေဝ ဣမံ လောကံ အာဂန္တွာ ဒုက္ခဿန္တံ ကရိဿတီ’တိ။ ဇာနာတိ, ဘန္တေ, ဘဂဝါ ပရံ ပုဂ္ဂလံ ပစ္စတ္တံ ယောနိသောမနသိကာရာ – ‘အယံ ပုဂ္ဂလော ပဉ္စန္နံ ဩရမ္ဘာဂိယာနံ သံယောဇနာနံ ပရိက္ခယာ ဩပပါတိကော ဘဝိဿတိ တတ္ထ ပရိနိဗ္ဗာယီ အနာဝတ္တိဓမ္မော တသ္မာ လောကာ’တိ။ ဇာနာတိ, ဘန္တေ, ဘဂဝါ ပရံ ပုဂ္ဂလံ ပစ္စတ္တံ ယောနိသောမနသိကာရာ – ‘အယံ ပုဂ္ဂလော အာသဝါနံ ခယာ အနာသဝံ စေတောဝိမုတ္တိံ
ပညာဝိမုတ္တိံ ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတွာ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရိဿတီ’တိ။ ဧတဒါနုတ္တရိယံ, ဘန္တေ, ပရပုဂ္ဂလဝိမုတ္တိဉာဏေ။
သဿတဝါဒဒေသနာ
မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၅၆။ ‘‘အပရံ ပန, ဘန္တေ, ဧတဒါနုတ္တရိယံ, ယထာ ဘဂဝါ ဓမ္မံ ဒေသေတိ သဿတဝါဒေသု။ တယောမေ, ဘန္တေ, သဿတဝါဒါ။ ဣဓ, ဘန္တေ, ဧကစ္စော သမဏော ဝါ ဗြာဟ္မဏော ဝါ အာတပ္ပမနွာယ…ပေ… တထာရူပံ စေတောသမာဓိံ ဖုသတိ, ယထာသမာဟိတေ စိတ္တေ အနေကဝိဟိတံ ပုဗ္ဗေနိဝါသံ အနုဿရတိ။ သေယျထိဒံ, ဧကမ္ပိ ဇာတိံ ဒွေပိ ဇာတိယော တိဿောပိ ဇာတိယော စတဿောပိ ဇာတိယော ပဉ္စပိ ဇာတိယော ဒသပိ ဇာတိယော ဝီသမ္ပိ ဇာတိယော တိံသမ္ပိ ဇာတိယော စတ္တာလီသမ္ပိ ဇာတိယော ပညာသမ္ပိ ဇာတိယော ဇာတိသတမ္ပိ ဇာတိသဟဿမ္ပိ ဇာတိသတသဟဿမ္ပိ အနေကာနိပိ ဇာတိသတာနိ အနေကာနိပိ ဇာတိသဟဿာနိ အနေကာနိပိ ဇာတိသတသဟဿာနိ, ‘အမုတြာသိံ ဧဝံနာမော ဧဝံဂေါတ္တော ဧဝံဝဏ္ဏော ဧဝမာဟာရော ဧဝံသုခဒုက္ခပ္ပဋိသံဝေဒီ ဧဝမာယုပရိယန္တော, သော တတော စုတော အမုတြ ဥဒပါဒိံ၊ တတြာပါသိံ ဧဝံနာမော ဧဝံဂေါတ္တော ဧဝံဝဏ္ဏော ဧဝမာဟာရော ဧဝံသုခဒုက္ခပ္ပဋိသံဝေဒီ ဧဝမာယုပရိယန္တော, သော တတော စုတော ဣဓူပပန္နော’တိ။ ဣတိ သာကာရံ သဥဒ္ဒေသံ အနေကဝိဟိတံ ပုဗ္ဗေနိဝါသံ အနုဿရတိ။ သော ဧဝမာဟ – ‘အတီတံပါဟံ အဒ္ဓါနံ ဇာနာမိ – သံဝဋ္ဋိ ဝါ လောကော ဝိဝဋ္ဋိ ဝါတိ။ အနာဂတံပါဟံ အဒ္ဓါနံ ဇာနာမိ – သံဝဋ္ဋိဿတိ ဝါ လောကော ဝိဝဋ္ဋိဿတိ ဝါတိ။ သဿတော အတ္တာ စ လောကော စ ဝဉ္ဈော ကူဋဋ္ဌော ဧသိကဋ္ဌာယိဋ္ဌိတော။ တေ စ သတ္တာ သန္ဓာဝန္တိ သံသရန္တိ စဝန္တိ ဥပပဇ္ဇန္တိ, အတ္ထိတွေဝ သဿတိသမ’န္တိ။ အယံ ပဌမော သဿတဝါဒေါ။
‘‘ပုန စပရံ, ဘန္တေ, ဣဓေကစ္စော သမဏော ဝါ ဗြာဟ္မဏော ဝါ အာတပ္ပမနွာယ…ပေ… တထာရူပံ စေတောသမာဓိံ ဖုသတိ, ယထာသမာဟိတေ စိတ္တေ အနေကဝိဟိတံ ပုဗ္ဗေနိဝါသံ အနုဿရတိ။ သေယျထိဒံ, ဧကမ္ပိ သံဝဋ္ဋဝိဝဋ္ဋံ ဒွေပိ သံဝဋ္ဋဝိဝဋ္ဋာနိ တီဏိပိ သံဝဋ္ဋဝိဝဋ္ဋာနိ စတ္တာရိပိ သံဝဋ္ဋဝိဝဋ္ဋာနိ ပဉ္စပိ သံဝဋ္ဋဝိဝဋ္ဋာနိ ဒသပိ သံဝဋ္ဋဝိဝဋ္ဋာနိ, ‘အမုတြာသိံ ဧဝံနာမော
ဧဝံဂေါတ္တော ဧဝံဝဏ္ဏော ဧဝမာဟာရော ဧဝံသုခဒုက္ခပ္ပဋိသံဝေဒီ ဧဝမာယုပရိယန္တော, သော တတော စုတော အမုတြ ဥဒပါဒိံ၊ တတြာပါသိံ ဧဝံနာမော ဧဝံဂေါတ္တော ဧဝံဝဏ္ဏော ဧဝမာဟာရော ဧဝံသုခဒုက္ခပ္ပဋိသံဝေဒီ ဧဝမာယုပရိယန္တော, သော တတော စုတော ဣဓူပပန္နော’တိ။ ဣတိ သာကာရံ သဥဒ္ဒေသံ အနေကဝိဟိတံ ပုဗ္ဗေနိဝါသံ အနုဿရတိ။ သော ဧဝမာဟ – ‘အတီတံပါဟံ အဒ္ဓါနံ ဇာနာမိ သံဝဋ္ဋိ ဝါ လောကော ဝိဝဋ္ဋိ ဝါတိ။ အနာဂတံပါဟံ အဒ္ဓါနံ ဇာနာမိ သံဝဋ္ဋိဿတိ ဝါ လောကော ဝိဝဋ္ဋိဿတိ ဝါတိ။ သဿတော အတ္တာ စ လောကော စ ဝဉ္ဈော ကူဋဋ္ဌော ဧသိကဋ္ဌာယိဋ္ဌိတော။ တေ စ သတ္တာ သန္ဓာဝန္တိ သံသရန္တိ စဝန္တိ ဥပပဇ္ဇန္တိ, အတ္ထိတွေဝ သဿတိသမ’န္တိ။ အယံ ဒုတိယော သဿတဝါဒေါ။
‘‘ပုန စပရံ, ဘန္တေ, ဣဓေကစ္စော သမဏော ဝါ ဗြာဟ္မဏော ဝါ အာတပ္ပမနွာယ…ပေ… တထာရူပံ စေတောသမာဓိံ ဖုသတိ, ယထာသမာဟိတေ စိတ္တေ အနေကဝိဟိတံ ပုဗ္ဗေနိဝါသံ အနုဿရတိ။ သေယျထိဒံ, ဒသပိ သံဝဋ္ဋဝိဝဋ္ဋာနိ ဝီသမ္ပိ သံဝဋ္ဋဝိဝဋ္ဋာနိ တိံသမ္ပိ သံဝဋ္ဋဝိဝဋ္ဋာနိ စတ္တာလီသမ္ပိ သံဝဋ္ဋဝိဝဋ္ဋာနိ, ‘အမုတြာသိံ ဧဝံနာမော ဧဝံဂေါတ္တော ဧဝံဝဏ္ဏော ဧဝမာဟာရော ဧဝံသုခဒုက္ခပ္ပဋိသံဝေဒီ ဧဝမာယုပရိယန္တော, သော တတော စုတော အမုတြ ဥဒပါဒိံ၊ တတြာပါသိံ ဧဝံနာမော ဧဝံဂေါတ္တော ဧဝံဝဏ္ဏော ဧဝမာဟာရော ဧဝံသုခဒုက္ခပ္ပဋိသံဝေဒီ ဧဝမာယုပရိယန္တော, သော တတော စုတော ဣဓူပပန္နော’တိ။ ဣတိ သာကာရံ သဥဒ္ဒေသံ အနေကဝိဟိတံ ပုဗ္ဗေနိဝါသံ အနုဿရတိ။ သော ဧဝမာဟ – ‘အတီတံပါဟံ အဒ္ဓါနံ ဇာနာမိ သံဝဋ္ဋိပိ လောကော ဝိဝဋ္ဋိပီတိ၊ အနာဂတံပါဟံ အဒ္ဓါနံ ဇာနာမိ သံဝဋ္ဋိဿတိပိ လောကော ဝိဝဋ္ဋိဿတိပီတိ။ သဿတော အတ္တာ စ လောကော စ ဝဉ္ဈော ကူဋဋ္ဌော ဧသိကဋ္ဌာယိဋ္ဌိတော။ တေ စ သတ္တာ သန္ဓာဝန္တိ သံသရန္တိ စဝန္တိ ဥပပဇ္ဇန္တိ, အတ္ထိတွေဝ သဿတိသမ’န္တိ။ အယံ တတိယော သဿတဝါဒေါ, ဧတဒါနုတ္တရိယံ, ဘန္တေ, သဿတဝါဒေသု။
ပုဗ္ဗေနိဝါသာနုဿတိဉာဏဒေသနာ
မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၅၇။ ‘‘အပရံ ပန, ဘန္တေ, ဧတဒါနုတ္တရိယံ, ယထာ ဘဂဝါ ဓမ္မံ ဒေသေတိ ပုဗ္ဗေနိဝါသာနုဿတိဉာဏေ။ ဣဓ, ဘန္တေ, ဧကစ္စော သမဏော ဝါ ဗြာဟ္မဏော ဝါ အာတပ္ပမနွာယ…ပေ… တထာရူပံ စေတောသမာဓိံ ဖုသတိ, ယထာသမာဟိတေ စိတ္တေ အနေကဝိဟိတံ ပုဗ္ဗေနိဝါသံ အနုဿရတိ။ သေယျထိဒံ, ဧကမ္ပိ ဇာတိံ ဒွေပိ ဇာတိယော တိဿောပိ ဇာတိယော စတဿောပိ ဇာတိယော ပဉ္စပိ ဇာတိယော ဒသပိ ဇာတိယော ဝီသမ္ပိ ဇာတိယော တိံသမ္ပိ ဇာတိယော
စတ္တာလီသမ္ပိ ဇာတိယော ပညာသမ္ပိ ဇာတိယော ဇာတိသတမ္ပိ ဇာတိသဟဿမ္ပိ ဇာတိသတသဟဿမ္ပိ အနေကေပိ သံဝဋ္ဋကပ္ပေ အနေကေပိ ဝိဝဋ္ဋကပ္ပေ အနေကေပိ သံဝဋ္ဋဝိဝဋ္ဋကပ္ပေ, ‘အမုတြာသိံ ဧဝံနာမော ဧဝံဂေါတ္တော ဧဝံဝဏ္ဏော ဧဝမာဟာရော ဧဝံသုခဒုက္ခပ္ပဋိသံဝေဒီ ဧဝမာယုပရိယန္တော, သော တတော စုတော အမုတြ ဥဒပါဒိံ၊ တတြာပါသိံ ဧဝံနာမော ဧဝံဂေါတ္တော ဧဝံဝဏ္ဏော ဧဝမာဟာရော ဧဝံသုခဒုက္ခပ္ပဋိသံဝေဒီ ဧဝမာယုပရိယန္တော, သော တတော စုတော ဣဓူပပန္နော’တိ။ ဣတိ သာကာရံ သဥဒ္ဒေသံ အနေကဝိဟိတံ ပုဗ္ဗေနိဝါသံ အနုဿရတိ။ သန္တိ, ဘန္တေ, ဒေဝါ [သတ္တာ (သျာ။)], ယေသံ န သက္ကာ ဂဏနာယ ဝါ သင်္ခါနေန ဝါ အာယု သင်္ခါတုံ။ အပိ စ, ယသ္မိံ ယသ္မိံ အတ္တဘာဝေ အဘိနိဝုဋ္ဌပုဗ္ဗော [အဘိနိဝုတ္ထပုဗ္ဗော (သီ။ သျာ။ ပီ။)] ဟောတိ ယဒိ ဝါ ရူပီသု ယဒိ ဝါ အရူပီသု ယဒိ ဝါ သညီသု ယဒိ ဝါ အသညီသု ယဒိ ဝါ နေဝသညီနာသညီသု။ ဣတိ သာကာရံ သဥဒ္ဒေသံ အနေကဝိဟိတံ ပုဗ္ဗေနိဝါသံ အနုဿရတိ။ ဧတဒါနုတ္တရိယံ, ဘန္တေ, ပုဗ္ဗေနိဝါသာနုဿတိဉာဏေ။
စုတူပပါတဉာဏဒေသနာ
မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၅၈။ ‘‘အပရံ ပန, ဘန္တေ, ဧတဒါနုတ္တရိယံ, ယထာ ဘဂဝါ ဓမ္မံ ဒေသေတိ သတ္တာနံ စုတူပပါတဉာဏေ။ ဣဓ, ဘန္တေ, ဧကစ္စော သမဏော ဝါ ဗြာဟ္မဏော ဝါ အာတပ္ပမနွာယ…ပေ… တထာရူပံ စေတောသမာဓိံ ဖုသတိ, ယထာသမာဟိတေ စိတ္တေ ဒိဗ္ဗေန စက္ခုနာ ဝိသုဒ္ဓေန အတိက္ကန္တမာနုသကေန သတ္တေ ပဿတိ စဝမာနေ ဥပပဇ္ဇမာနေ ဟီနေ ပဏီတေ သုဝဏ္ဏေ ဒုဗ္ဗဏ္ဏေ သုဂတေ ဒုဂ္ဂတေ ယထာကမ္မူပဂေ သတ္တေ ပဇာနာတိ – ‘ဣမေ ဝတ ဘောန္တော သတ္တာ ကာယဒုစ္စရိတေန သမန္နာဂတာ ဝစီဒုစ္စရိတေန သမန္နာဂတာ မနောဒုစ္စရိတေန သမန္နာဂတာ အရိယာနံ ဥပဝါဒကာ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိကာ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိကမ္မသမာဒါနာ။ တေ ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ အပါယံ ဒုဂ္ဂတိံ ဝိနိပါတံ နိရယံ ဥပပန္နာ။ ဣမေ ဝါ ပန ဘောန္တော သတ္တာ ကာယသုစရိတေန သမန္နာဂတာ ဝစီသုစရိတေန သမန္နာဂတာ မနောသုစရိတေန သမန္နာဂတာ အရိယာနံ အနုပဝါဒကာ သမ္မာဒိဋ္ဌိကာ သမ္မာဒိဋ္ဌိကမ္မသမာဒါနာ။ တေ ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ သုဂတိံ သဂ္ဂံ လောကံ ဥပပန္နာ’တိ။ ဣတိ ဒိဗ္ဗေန စက္ခုနာ ဝိသုဒ္ဓေန အတိက္ကန္တမာနုသကေန သတ္တေ ပဿတိ စဝမာနေ ဥပပဇ္ဇမာနေ ဟီနေ
ပဏီတေ သုဝဏ္ဏေ ဒုဗ္ဗဏ္ဏေ သုဂတေ ဒုဂ္ဂတေ ယထာကမ္မူပဂေ သတ္တေ ပဇာနာတိ။ ဧတဒါနုတ္တရိယံ, ဘန္တေ, သတ္တာနံ စုတူပပါတဉာဏေ။
ဣဒ္ဓိဝိဓဒေသနာ
မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၅၉။ ‘‘အပရံ ပန, ဘန္တေ, ဧတဒါနုတ္တရိယံ, ယထာ ဘဂဝါ ဓမ္မံ ဒေသေတိ ဣဒ္ဓိဝိဓာသု။ ဒွေမာ, ဘန္တေ, ဣဒ္ဓိဝိဓာယော – အတ္ထိ, ဘန္တေ, ဣဒ္ဓိ သာသဝါ သဥပဓိကာ, ‘နော အရိယာ’တိ ဝုစ္စတိ။ အတ္ထိ, ဘန္တေ, ဣဒ္ဓိ အနာသဝါ အနုပဓိကာ ‘အရိယာ’တိ ဝုစ္စတိ။ ‘‘ကတမာ စ, ဘန္တေ, ဣဒ္ဓိ သာသဝါ သဥပဓိကာ, ‘နော အရိယာ’တိ ဝုစ္စတိ? ဣဓ, ဘန္တေ, ဧကစ္စော သမဏော ဝါ ဗြာဟ္မဏော ဝါ အာတပ္ပမနွာယ…ပေ… တထာရူပံ စေတောသမာဓိံ ဖုသတိ, ယထာသမာဟိတေ စိတ္တေ အနေကဝိဟိတံ ဣဒ္ဓိဝိဓံ ပစ္စနုဘောတိ။ ဧကောပိ ဟုတွာ ဗဟုဓာ ဟောတိ, ဗဟုဓာပိ ဟုတွာ ဧကော ဟောတိ၊ အာဝိဘာဝံ တိရောဘာဝံ တိရောကုဋ္ဋံ တိရောပါကာရံ တိရောပဗ္ဗတံ အသဇ္ဇမာနော ဂစ္ဆတိ သေယျထာပိ အာကာသေ။ ပထဝိယာပိ ဥမ္မုဇ္ဇနိမုဇ္ဇံ ကရောတိ, သေယျထာပိ ဥဒကေ။ ဥဒကေပိ အဘိဇ္ဇမာနေ ဂစ္ဆတိ, သေယျထာပိ ပထဝိယံ။ အာကာသေပိ ပလ္လင်္ကေန ကမတိ, သေယျထာပိ ပက္ခီ သကုဏော။ ဣမေပိ စန္ဒိမသူရိယေ ဧဝံမဟိဒ္ဓိကေ ဧဝံမဟာနုဘာဝေ ပါဏိနာ ပရာမသတိ ပရိမဇ္ဇတိ။ ယာဝ ဗြဟ္မလောကာပိ ကာယေန ဝသံ ဝတ္တေတိ။ အယံ, ဘန္တေ, ဣဒ္ဓိ သာသဝါ သဥပဓိကာ, ‘နော အရိယာ’တိ ဝုစ္စတိ။
‘‘ကတမာ ပန, ဘန္တေ, ဣဒ္ဓိ အနာသဝါ အနုပဓိကာ, ‘အရိယာ’တိ ဝုစ္စတိ? ဣဓ, ဘန္တေ, ဘိက္ခု သစေ အာကင်္ခတိ – ‘ပဋိကူလေ အပ္ပဋိကူလသညီ ဝိဟရေယျ’န္တိ, အပ္ပဋိကူလသညီ တတ္ထ ဝိဟရတိ။ သစေ အာကင်္ခတိ – ‘အပ္ပဋိကူလေ ပဋိကူလသညီ ဝိဟရေယျ’န္တိ, ပဋိကူလသညီ တတ္ထ ဝိဟရတိ။ သစေ အာကင်္ခတိ – ‘ပဋိကူလေ စ အပ္ပဋိကူလေ စ အပ္ပဋိကူလသညီ ဝိဟရေယျ’န္တိ, အပ္ပဋိကူလသညီ တတ္ထ ဝိဟရတိ။ သစေ အာကင်္ခတိ – ‘ပဋိကူလေ စ အပ္ပဋိကူလေ စ ပဋိကူလသညီ ဝိဟရေယျ’န္တိ, ပဋိကူလသညီ တတ္ထ ဝိဟရတိ။ သစေ အာကင်္ခတိ – ‘ပဋိကူလဉ္စ အပ္ပဋိကူလဉ္စ တဒုဘယံ အဘိနိဝဇ္ဇေတွာ ဥပေက္ခကော ဝိဟရေယျံ သတော သမ္ပဇာနော’တိ, ဥပေက္ခကော တတ္ထ ဝိဟရတိ သတော သမ္ပဇာနော။ အယံ, ဘန္တေ, ဣဒ္ဓိ အနာသဝါ အနုပဓိကာ ‘အရိယာ’တိ ဝုစ္စတိ။ ဧတဒါနုတ္တရိယံ, ဘန္တေ, ဣဒ္ဓိဝိဓာသု။ တံ ဘဂဝါ အသေသမဘိဇာနာတိ, တံ ဘဂဝတော အသေသမဘိဇာနတော ဥတ္တရိ အဘိညေယျံ နတ္ထိ, ယဒဘိဇာနံ အညော
သမဏော ဝါ ဗြာဟ္မဏော ဝါ ဘဂဝတာ ဘိယျောဘိညတရော အဿ ယဒိဒံ ဣဒ္ဓိဝိဓာသု။
အညထာသတ္ထုဂုဏဒဿနံ
မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၆၀။ ‘‘ယံ တံ, ဘန္တေ, သဒ္ဓေန ကုလပုတ္တေန ပတ္တဗ္ဗံ အာရဒ္ဓဝီရိယေန ထာမဝတာ ပုရိသထာမေန ပုရိသဝီရိယေန ပုရိသပရက္ကမေန ပုရိသဓောရယှေန, အနုပ္ပတ္တံ တံ ဘဂဝတာ။ န စ, ဘန္တေ, ဘဂဝါ ကာမေသု ကာမသုခလ္လိကာနုယောဂမနုယုတ္တော ဟီနံ ဂမ္မံ ပေါထုဇ္ဇနိကံ အနရိယံ အနတ္ထသံဟိတံ, န စ အတ္တကိလမထာနုယောဂမနုယုတ္တော ဒုက္ခံ အနရိယံ အနတ္ထသံဟိတံ။ စတုန္နဉ္စ ဘဂဝါ ဈာနာနံ အာဘိစေတသိကာနံ ဒိဋ္ဌဓမ္မသုခဝိဟာရာနံ နိကာမလာဘီ အကိစ္ဆလာဘီ အကသိရလာဘီ။
အနုယောဂဒါနပ္ပကာရော
မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၆၁။ ‘‘သစေ မံ, ဘန္တေ, ဧဝံ ပုစ္ဆေယျ – ‘ကိံ နု ခေါ, အာဝုသော သာရိပုတ္တ, အဟေသုံ အတီတမဒ္ဓါနံ အညေ သမဏာ ဝါ ဗြာဟ္မဏာ ဝါ ဘဂဝတာ ဘိယျောဘိညတရာ သမ္ဗောဓိယ’န္တိ, ဧဝံ ပုဋ္ဌော အဟံ, ဘန္တေ, ‘နော’တိ ဝဒေယျံ။ ‘ကိံ ပနာဝုသော သာရိပုတ္တ, ဘဝိဿန္တိ အနာဂတမဒ္ဓါနံ အညေ သမဏာ ဝါ ဗြာဟ္မဏာ ဝါ ဘဂဝတာ ဘိယျောဘိညတရာ သမ္ဗောဓိယ’န္တိ, ဧဝံ ပုဋ္ဌော အဟံ, ဘန္တေ, ‘နော’တိ ဝဒေယျံ။ ‘ကိံ ပနာဝုသော သာရိပုတ္တ, အတ္ထေတရဟိ အညော သမဏော ဝါ ဗြာဟ္မဏော ဝါ ဘဂဝတာ ဘိယျောဘိညတရော သမ္ဗောဓိယ’န္တိ, ဧဝံ ပုဋ္ဌော အဟံ, ဘန္တေ, ‘နော’တိ ဝဒေယျံ။
‘‘သစေ ပန မံ, ဘန္တေ, ဧဝံ ပုစ္ဆေယျ – ‘ကိံ နု ခေါ, အာဝုသော သာရိပုတ္တ, အဟေသုံ အတီတမဒ္ဓါနံ အညေ သမဏာ ဝါ ဗြာဟ္မဏာ ဝါ ဘဂဝတာ သမသမာ သမ္ဗောဓိယ’န္တိ, ဧဝံ ပုဋ္ဌော အဟံ, ဘန္တေ, ‘ဧဝ’န္တိ ဝဒေယျံ။ ‘ကိံ ပနာဝုသော သာရိပုတ္တ, ဘဝိဿန္တိ အနာဂတမဒ္ဓါနံ အညေ သမဏာ ဝါ ဗြာဟ္မဏာ ဝါ ဘဂဝတာ သမသမာ သမ္ဗောဓိယ’န္တိ, ဧဝံ ပုဋ္ဌော အဟံ, ဘန္တေ, ‘‘ဧဝ’’န္တိ ဝဒေယျံ။ ‘ကိံ ပနာဝုသော သာရိပုတ္တ, အတ္ထေတရဟိ အညေ သမဏာ ဝါ ဗြာဟ္မဏာ ဝါ ဘဂဝတာ သမသမာ သမ္ဗောဓိယ’န္တိ, ဧဝံ ပုဋ္ဌော အဟံ ဘန္တေ ‘နော’တိ ဝဒေယျံ။
‘‘သစေ ပန မံ, ဘန္တေ, ဧဝံ ပုစ္ဆေယျ – ‘ကိံ ပနာယသ္မာ သာရိပုတ္တော ဧကစ္စံ အဗ္ဘနုဇာနာတိ, ဧကစ္စံ န အဗ္ဘနုဇာနာတီ’တိ, ဧဝံ ပုဋ္ဌော အဟံ, ဘန္တေ, ဧဝံ
ဗျာကရေယျံ – ‘သမ္မုခါ မေတံ, အာဝုသော, ဘဂဝတော သုတံ, သမ္မုခါ ပဋိဂ္ဂဟိတံ – ‘‘အဟေသုံ အတီတမဒ္ဓါနံ အရဟန္တော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓါ မယာ သမသမာ သမ္ဗောဓိယ’’န္တိ။ သမ္မုခါ မေတံ, အာဝုသော, ဘဂဝတော သုတံ, သမ္မုခါ ပဋိဂ္ဂဟိတံ – ‘‘ဘဝိဿန္တိ အနာဂတမဒ္ဓါနံ အရဟန္တော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓါ မယာ သမသမာ သမ္ဗောဓိယ’’န္တိ။ သမ္မုခါ မေတံ, အာဝုသော, ဘဂဝတော သုတံ သမ္မုခါ ပဋိဂ္ဂဟိတံ – ‘‘အဋ္ဌာနမေတံ အနဝကာသော ယံ ဧကိဿာ လောကဓာတုယာ ဒွေ အရဟန္တော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓါ အပုဗ္ဗံ အစရိမံ ဥပ္ပဇ္ဇေယျုံ, နေတံ ဌာနံ ဝိဇ္ဇတီ’’’တိ။
‘‘ကစ္စာဟံ, ဘန္တေ, ဧဝံ ပုဋ္ဌော ဧဝံ ဗျာကရမာနော ဝုတ္တဝါဒီ စေဝ ဘဂဝတော ဟောမိ, န စ ဘဂဝန္တံ အဘူတေန အဗ္ဘာစိက္ခာမိ, ဓမ္မဿ စာနုဓမ္မံ ဗျာကရောမိ, န စ ကောစိ သဟဓမ္မိကော ဝါဒါနုဝါဒေါ [ဝါဒါနုပါတော (သီ။)] ဂါရယှံ ဌာနံ အာဂစ္ဆတီ’’တိ? ‘‘တဂ္ဃ တွံ, သာရိပုတ္တ, ဧဝံ ပုဋ္ဌော ဧဝံ ဗျာကရမာနော ဝုတ္တဝါဒီ စေဝ မေ ဟောသိ, န စ မံ အဘူတေန အဗ္ဘာစိက္ခသိ, ဓမ္မဿ စာနုဓမ္မံ ဗျာကရောသိ, န စ ကောစိ သဟဓမ္မိကော ဝါဒါနုဝါဒေါ ဂါရယှံ ဌာနံ အာဂစ္ဆတီ’’တိ။
အစ္ဆရိယအဗ္ဘုတံ
မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၆၂။ ဧဝံ ဝုတ္တေ, အာယသ္မာ ဥဒါယီ ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘အစ္ဆရိယံ, ဘန္တေ, အဗ္ဘုတံ, ဘန္တေ, တထာဂတဿ အပ္ပိစ္ဆတာ သန္တုဋ္ဌိတာ သလ္လေခတာ။ ယတြ ဟိ နာမ တထာဂတော ဧဝံမဟိဒ္ဓိကော ဧဝံမဟာနုဘာဝေါ, အထ စ ပန နေဝတ္တာနံ ပါတုကရိဿတိ! ဧကမေကဉ္စေပိ ဣတော, ဘန္တေ, ဓမ္မံ အညတိတ္ထိယာ ပရိဗ္ဗာဇကာ အတ္တနိ သမနုပဿေယျုံ, တေ တာဝတကေနေဝ ပဋာကံ ပရိဟရေယျုံ။ အစ္ဆရိယံ, ဘန္တေ, အဗ္ဘုတံ, ဘန္တေ, တထာဂတဿ အပ္ပိစ္ဆတာ သန္တုဋ္ဌိတာ သလ္လေခတာ။ ယတြ ဟိ နာမ တထာဂတော ဧဝံ မဟိဒ္ဓိကော ဧဝံမဟာနုဘာဝေါ။ အထ စ ပန နေဝတ္တာနံ ပါတုကရိဿတီ’’တိ!
‘‘ပဿ ခေါ တွံ, ဥဒါယိ, ‘တထာဂတဿ အပ္ပိစ္ဆတာ သန္တုဋ္ဌိတာ သလ္လေခတာ။ ယတြ ဟိ နာမ တထာဂတော ဧဝံမဟိဒ္ဓိကော ဧဝံမဟာနုဘာဝေါ, အထ စ ပန နေဝတ္တာနံ ပါတုကရိဿတိ’! ဧကမေကဉ္စေပိ ဣတော, ဥဒါယိ, ဓမ္မံ အညတိတ္ထိယာ ပရိဗ္ဗာဇကာ အတ္တနိ သမနုပဿေယျုံ, တေ တာဝတကေနေဝ
ပဋာကံ ပရိဟရေယျုံ။ ပဿ ခေါ တွံ, ဥဒါယိ, ‘တထာဂတဿ အပ္ပိစ္ဆတာ သန္တုဋ္ဌိတာ သလ္လေခတာ။ ယတြ ဟိ နာမ တထာဂတော ဧဝံမဟိဒ္ဓိကော ဧဝံမဟာနုဘာဝေါ, အထ စ ပန နေဝတ္တာနံ ပါတုကရိဿတီ’’’တိ!
မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၆၃။ အထ ခေါ ဘဂဝါ အာယသ္မန္တံ သာရိပုတ္တံ အာမန္တေသိ – ‘‘တသ္မာ တိဟ တွံ, သာရိပုတ္တ, ဣမံ ဓမ္မပရိယာယံ အဘိက္ခဏံ ဘာသေယျာသိ ဘိက္ခူနံ ဘိက္ခုနီနံ ဥပါသကာနံ ဥပါသိကာနံ။ ယေသမ္ပိ ဟိ, သာရိပုတ္တ, မောဃပုရိသာနံ ဘဝိဿတိ တထာဂတေ ကင်္ခါ ဝါ ဝိမတိ ဝါ, တေသမိမံ ဓမ္မပရိယာယံ သုတွာ တထာဂတေ ကင်္ခါ ဝါ ဝိမတိ ဝါ, သာ ပဟီယိဿတီ’’တိ။ ဣတိ ဟိဒံ အာယသ္မာ သာရိပုတ္တော ဘဂဝတော သမ္မုခါ သမ္ပသာဒံ ပဝေဒေသိ။ တသ္မာ ဣမဿ ဝေယျာကရဏဿ သမ္ပသာဒနီယံ တွေဝ အဓိဝစနန္တိ။
သမ္ပသာဒနီယသုတ္တံ နိဋ္ဌိတံ ပဉ္စမံ။
၆။ ပါသာဒိကသုတ္တံ
မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၆၄။ ဧဝံ မေ သုတံ – ဧကံ သမယံ ဘဂဝါ သက္ကေသု ဝိဟရတိ ဝေဓညာ နာမ သကျာ, တေသံ အမ္ဗဝနေ ပါသာဒေ။
နိဂဏ္ဌနာဋပုတ္တကာလင်္ကိရိယာ
တေန ခေါ ပန သမယေန နိဂဏ္ဌော နာဋပုတ္တော [နာထပုတ္တော (သီ။ ပီ။)] ပါဝါယံ အဓုနာကာလင်္ကတော ဟောတိ။ တဿ ကာလင်္ကိရိယာယ ဘိန္နာ နိဂဏ္ဌာ ဒွေဓိကဇာတာ ဘဏ္ဍနဇာတာ ကလဟဇာတာ ဝိဝါဒါပန္နာ အညမညံ မုခသတ္တီဟိ ဝိတုဒန္တာ ဝိဟရန္တိ – ‘‘န တွံ ဣမံ ဓမ္မဝိနယံ အာဇာနာသိ, အဟံ ဣမံ ဓမ္မဝိနယံ အာဇာနာမိ, ကိံ တွံ ဣမံ ဓမ္မဝိနယံ အာဇာနိဿသိ? မိစ္ဆာပဋိပန္နော တွမသိ, အဟမသ္မိ သမ္မာပဋိပန္နော။ သဟိတံ မေ, အသဟိတံ တေ။ ပုရေဝစနီယံ ပစ္ဆာ အဝစ, ပစ္ဆာဝစနီယံ ပုရေ အဝစ။ အဓိစိဏ္ဏံ တေ ဝိပရာဝတ္တံ, အာရောပိတော တေ ဝါဒေါ, နိဂ္ဂဟိတော တွမသိ, စရ ဝါဒပ္ပမောက္ခာယ, နိဗ္ဗေဌေဟိ ဝါ သစေ ပဟောသီ’’တိ။ ဝဓောယေဝ ခေါ [ဝဓောယေဝေကော (က။)] မညေ နိဂဏ္ဌေသု နာဋပုတ္တိယေသု ဝတ္တတိ [အနုဝတ္တတိ (သျာ။ က။)]။ ယေပိ နိဂဏ္ဌဿ နာဋပုတ္တဿ သာဝကာ ဂိဟီ ဩဒါတဝသနာ, တေပိ [တေ တေသု (က။)] နိဂဏ္ဌေသု နာဋပုတ္တိယေသု နိဗ္ဗိန္နရူပါ [နိဗ္ဗိန္ဒရူပါ (က။)] ဝိရတ္တရူပါ ပဋိဝါနရူပါ, ယထာ တံ ဒုရက္ခာတေ ဓမ္မဝိနယေ ဒုပ္ပဝေဒိတေ အနိယျာနိကေ အနုပသမသံဝတ္တနိကေ အသမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓပ္ပဝေဒိတေ ဘိန္နထူပေ အပ္ပဋိသရဏေ။
မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၆၅။ အထ ခေါ စုန္ဒော သမဏုဒ္ဒေသော ပါဝါယံ ဝဿံဝုဋ္ဌော [ဝဿံဝုတ္ထော (သီ။ သျာ။ ပီ။)] ယေန သာမဂါမော, ယေနာယသ္မာ အာနန္ဒော တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ အာယသ္မန္တံ အာနန္ဒံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ စုန္ဒော သမဏုဒ္ဒေသော အာယသ္မန္တံ အာနန္ဒံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘နိဂဏ္ဌော, ဘန္တေ, နာဋပုတ္တော ပါဝါယံ အဓုနာကာလင်္ကတော။ တဿ ကာလင်္ကိရိယာယ ဘိန္နာ နိဂဏ္ဌာ ဒွေဓိကဇာတာ…ပေ… ဘိန္နထူပေ အပ္ပဋိသရဏေ’’တိ။
ဧဝံ ဝုတ္တေ, အာယသ္မာ အာနန္ဒော စုန္ဒံ သမဏုဒ္ဒေသံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘အတ္ထိ ခေါ ဣဒံ, အာဝုသော စုန္ဒ, ကထာပါဘတံ ဘဂဝန္တံ ဒဿနာယ။
အာယာမာဝုသော စုန္ဒ, ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိဿာမ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဧတမတ္ထံ ဘဂဝတော အာရောစေဿာမာ’’တိ [အာရောစေယျာမာတိ (သျာ။)]။ ‘‘ဧဝံ, ဘန္တေ’’တိ ခေါ စုန္ဒော သမဏုဒ္ဒေသော အာယသ္မတော အာနန္ဒဿ ပစ္စဿောသိ။
အထ ခေါ အာယသ္မာ စ အာနန္ဒော စုန္ဒော စ သမဏုဒ္ဒေသော ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိံသု၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိံသု။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ အာယသ္မာ အာနန္ဒော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘အယံ, ဘန္တေ, စုန္ဒော သမဏုဒ္ဒေသော ဧဝမာဟ, ‘နိဂဏ္ဌော, ဘန္တေ, နာဋပုတ္တော ပါဝါယံ အဓုနာကာလင်္ကတော, တဿ ကာလင်္ကိရိယာယ ဘိန္နာ နိဂဏ္ဌာ…ပေ… ဘိန္နထူပေ အပ္ပဋိသရဏေ’’’တိ။
အသမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓပ္ပဝေဒိတဓမ္မဝိနယော
မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၆၆။ ‘‘ဧဝံ ဟေတံ, စုန္ဒ, ဟောတိ ဒုရက္ခာတေ ဓမ္မဝိနယေ ဒုပ္ပဝေဒိတေ အနိယျာနိကေ အနုပသမသံဝတ္တနိကေ အသမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓပ္ပဝေဒိတေ။ ဣဓ, စုန္ဒ, သတ္ထာ စ ဟောတိ အသမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ, ဓမ္မော စ ဒုရက္ခာတော ဒုပ္ပဝေဒိတော အနိယျာနိကော အနုပသမသံဝတ္တနိကော အသမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓပ္ပဝေဒိတော, သာဝကော စ တသ္မိံ ဓမ္မေ န ဓမ္မာနုဓမ္မပ္ပဋိပန္နော ဝိဟရတိ န သာမီစိပ္ပဋိပန္နော န အနုဓမ္မစာရီ, ဝေါက္ကမ္မ စ တမှာ ဓမ္မာ ဝတ္တတိ။ သော ဧဝမဿ ဝစနီယော – ‘တဿ တေ, အာဝုသော, လာဘာ, တဿ တေ သုလဒ္ဓံ, သတ္ထာ စ တေ အသမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ, ဓမ္မော စ ဒုရက္ခာတော ဒုပ္ပဝေဒိတော အနိယျာနိကော အနုပသမသံဝတ္တနိကော အသမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓပ္ပဝေဒိတော။ တွဉ္စ တသ္မိံ ဓမ္မေ န ဓမ္မာနုဓမ္မပ္ပဋိပန္နော ဝိဟရသိ, န သာမီစိပ္ပဋိပန္နော, န အနုဓမ္မစာရီ, ဝေါက္ကမ္မ စ တမှာ ဓမ္မာ ဝတ္တသီ’တိ။ ဣတိ ခေါ, စုန္ဒ, သတ္ထာပိ တတ္ထ ဂါရယှော, ဓမ္မောပိ တတ္ထ ဂါရယှော, သာဝကော စ တတ္ထ ဧဝံ ပါသံသော။ ယော ခေါ, စုန္ဒ, ဧဝရူပံ သာဝကံ ဧဝံ ဝဒေယျ – ‘ဧတာယသ္မာ တထာ ပဋိပဇ္ဇတု, ယထာ တေ သတ္ထာရာ ဓမ္မော ဒေသိတော ပညတ္တော’တိ။ ယော စ သမာဒပေတိ [သမာဒါပေတိ (သီ။ ဋ္ဌ။)], ယဉ္စ သမာဒပေတိ, ယော စ သမာဒပိတော [သမာဒါပိတော (သီ။ ဋ္ဌ။)] တထတ္တာယ ပဋိပဇ္ဇတိ။ သဗ္ဗေ တေ ဗဟုံ အပုညံ ပသဝန္တိ။ တံ ကိဿ ဟေတု? ဧဝံ ဟေတံ, စုန္ဒ, ဟောတိ ဒုရက္ခာတေ ဓမ္မဝိနယေ ဒုပ္ပဝေဒိတေ အနိယျာနိကေ အနုပသမသံဝတ္တနိကေ အသမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓပ္ပဝေဒိတေ။
မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၆၇။ ‘‘ဣဓ ပန, စုန္ဒ, သတ္ထာ စ ဟောတိ အသမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ, ဓမ္မော စ ဒုရက္ခာတော ဒုပ္ပဝေဒိတော အနိယျာနိကော အနုပသမသံဝတ္တနိကော အသမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓပ္ပဝေဒိတော, သာဝကော စ တသ္မိံ ဓမ္မေ ဓမ္မာနုဓမ္မပ္ပဋိပန္နော ဝိဟရတိ သာမီစိပ္ပဋိပန္နော အနုဓမ္မစာရီ, သမာဒါယ တံ ဓမ္မံ ဝတ္တတိ။ သော ဧဝမဿ ဝစနီယော – ‘တဿ တေ, အာဝုသော, အလာဘာ, တဿ တေ ဒုလ္လဒ္ဓံ, သတ္ထာ စ တေ အသမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ, ဓမ္မော စ ဒုရက္ခာတော ဒုပ္ပဝေဒိတော အနိယျာနိကော အနုပသမသံဝတ္တနိကော အသမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓပ္ပဝေဒိတော။ တွဉ္စ တသ္မိံ ဓမ္မေ ဓမ္မာနုဓမ္မပ္ပဋိပန္နော ဝိဟရသိ သာမီစိပ္ပဋိပန္နော အနုဓမ္မစာရီ, သမာဒါယ တံ ဓမ္မံ ဝတ္တသီ’တိ။ ဣတိ ခေါ, စုန္ဒ, သတ္ထာပိ တတ္ထ ဂါရယှော, ဓမ္မောပိ တတ္ထ ဂါရယှော, သာဝကောပိ တတ္ထ ဧဝံ ဂါရယှော။ ယော ခေါ, စုန္ဒ, ဧဝရူပံ သာဝကံ ဧဝံ ဝဒေယျ – ‘အဒ္ဓါယသ္မာ ဉာယပ္ပဋိပန္နော ဉာယမာရာဓေဿတီ’တိ။ ယော စ ပသံသတိ, ယဉ္စ ပသံသတိ, ယော စ ပသံသိတော ဘိယျောသော မတ္တာယ ဝီရိယံ အာရဘတိ။ သဗ္ဗေ တေ ဗဟုံ အပုညံ ပသဝန္တိ။ တံ ကိဿ ဟေတု? ဧဝဉှေတံ, စုန္ဒ, ဟောတိ ဒုရက္ခာတေ ဓမ္မဝိနယေ ဒုပ္ပဝေဒိတေ အနိယျာနိကေ အနုပသမသံဝတ္တနိကေ အသမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓပ္ပဝေဒိတေ။
သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓပ္ပဝေဒိတဓမ္မဝိနယော
မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၆၈။ ‘‘ဣဓ ပန, စုန္ဒ, သတ္ထာ စ ဟောတိ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ, ဓမ္မော စ သွာက္ခာတော သုပ္ပဝေဒိတော နိယျာနိကော ဥပသမသံဝတ္တနိကော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓပ္ပဝေဒိတော, သာဝကော စ တသ္မိံ ဓမ္မေ န ဓမ္မာနုဓမ္မပ္ပဋိပန္နော ဝိဟရတိ, န သာမီစိပ္ပဋိပန္နော, န အနုဓမ္မစာရီ, ဝေါက္ကမ္မ စ တမှာ ဓမ္မာ ဝတ္တတိ။ သော ဧဝမဿ ဝစနီယော – ‘တဿ တေ, အာဝုသော, အလာဘာ, တဿ တေ ဒုလ္လဒ္ဓံ, သတ္ထာ စ တေ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ, ဓမ္မော စ သွာက္ခာတော သုပ္ပဝေဒိတော နိယျာနိကော ဥပသမသံဝတ္တနိကော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓပ္ပဝေဒိတော။ တွဉ္စ တသ္မိံ ဓမ္မေ န ဓမ္မာနုဓမ္မပ္ပဋိပန္နော ဝိဟရသိ, န သာမီစိပ္ပဋိပန္နော, န အနုဓမ္မစာရီ, ဝေါက္ကမ္မ စ တမှာ ဓမ္မာ ဝတ္တသီ’တိ။ ဣတိ ခေါ, စုန္ဒ, သတ္ထာပိ တတ္ထ ပါသံသော, ဓမ္မောပိ တတ္ထ ပါသံသော, သာဝကော စ တတ္ထ ဧဝံ ဂါရယှော။ ယော ခေါ, စုန္ဒ, ဧဝရူပံ သာဝကံ ဧဝံ ဝဒေယျ – ‘ဧတာယသ္မာ တထာ ပဋိပဇ္ဇတု ယထာ တေ သတ္ထာရာ ဓမ္မော ဒေသိတော ပညတ္တော’တိ။ ယော စ သမာဒပေတိ, ယဉ္စ သမာဒပေတိ, ယော စ သမာဒပိတော တထတ္တာယ ပဋိပဇ္ဇတိ။ သဗ္ဗေ တေ ဗဟုံ ပုညံ ပသဝန္တိ။ တံ ကိဿ ဟေတု?
ဧဝဉှေတံ, စုန္ဒ, ဟောတိ သွာက္ခာတေ ဓမ္မဝိနယေ သုပ္ပဝေဒိတေ နိယျာနိကေ ဥပသမသံဝတ္တနိကေ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓပ္ပဝေဒိတေ။
မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၆၉။ ‘‘ဣဓ ပန, စုန္ဒ, သတ္ထာ စ ဟောတိ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ, ဓမ္မော စ သွာက္ခာတော သုပ္ပဝေဒိတော နိယျာနိကော ဥပသမသံဝတ္တနိကော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓပ္ပဝေဒိတော, သာဝကော စ တသ္မိံ ဓမ္မေ ဓမ္မာနုဓမ္မပ္ပဋိပန္နော ဝိဟရတိ သာမီစိပ္ပဋိပန္နော အနုဓမ္မစာရီ, သမာဒါယ တံ ဓမ္မံ ဝတ္တတိ။ သော ဧဝမဿ ဝစနီယော – ‘တဿ တေ, အာဝုသော, လာဘာ, တဿ တေ သုလဒ္ဓံ, သတ္ထာ စ တေ [သတ္ထာ စ တေ အရဟံ (သျာ။)] သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ, ဓမ္မော စ သွာက္ခာတော သုပ္ပဝေဒိတော နိယျာနိကော ဥပသမသံဝတ္တနိကော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓပ္ပဝေဒိတော။ တွဉ္စ တသ္မိံ ဓမ္မေ ဓမ္မာနုဓမ္မပ္ပဋိပန္နော ဝိဟရသိ သာမီစိပ္ပဋိပန္နော အနုဓမ္မစာရီ, သမာဒါယ တံ ဓမ္မံ ဝတ္တသီ’တိ။ ဣတိ ခေါ, စုန္ဒ, သတ္ထာပိ တတ္ထ ပါသံသော, ဓမ္မောပိ တတ္ထ ပါသံသော, သာဝကောပိ တတ္ထ ဧဝံ ပါသံသော။ ယော ခေါ, စုန္ဒ, ဧဝရူပံ သာဝကံ ဧဝံ ဝဒေယျ – ‘အဒ္ဓါယသ္မာ ဉာယပ္ပဋိပန္နော ဉာယမာရာဓေဿတီ’တိ။ ယော စ ပသံသတိ, ယဉ္စ ပသံသတိ, ယော စ ပသံသိတော [ပသတ္ထော (သျာ။)] ဘိယျောသော မတ္တာယ ဝီရိယံ အာရဘတိ။ သဗ္ဗေ တေ ဗဟုံ ပုညံ ပသဝန္တိ။ တံ ကိဿ ဟေတု? ဧဝဉှေတံ, စုန္ဒ, ဟောတိ သွာက္ခာတေ ဓမ္မဝိနယေ သုပ္ပဝေဒိတေ နိယျာနိကေ ဥပသမသံဝတ္တနိကေ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓပ္ပဝေဒိတေ။
သာဝကာနုတပ္ပသတ္ထု
မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၇၀။ ‘‘ဣဓ ပန, စုန္ဒ, သတ္ထာ စ လောကေ ဥဒပါဒိ အရဟံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ, ဓမ္မော စ သွာက္ခာတော သုပ္ပဝေဒိတော နိယျာနိကော ဥပသမသံဝတ္တနိကော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓပ္ပဝေဒိတော, အဝိညာပိတတ္ထာ စဿ ဟောန္တိ သာဝကာ သဒ္ဓမ္မေ, န စ တေသံ ကေဝလံ ပရိပူရံ ဗြဟ္မစရိယံ အာဝိကတံ ဟောတိ ဥတ္တာနီကတံ သဗ္ဗသင်္ဂါဟပဒကတံ သပ္ပါဋိဟီရကတံ ယာဝ ဒေဝမနုဿေဟိ သုပ္ပကာသိတံ။ အထ နေသံ သတ္ထုနော အန္တရဓာနံ ဟောတိ။ ဧဝရူပေါ ခေါ, စုန္ဒ, သတ္ထာ သာဝကာနံ ကာလင်္ကတော အနုတပ္ပေါ ဟောတိ။ တံ ကိဿ ဟေတု? သတ္ထာ စ နော လောကေ ဥဒပါဒိ အရဟံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ, ဓမ္မော စ သွာက္ခာတော သုပ္ပဝေဒိတော နိယျာနိကော ဥပသမသံဝတ္တနိကော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓပ္ပဝေဒိတော, အဝိညာပိတတ္ထာ စမှ သဒ္ဓမ္မေ, န စ နော ကေဝလံ ပရိပူရံ ဗြဟ္မစရိယံ အာဝိကတံ
ဟောတိ ဥတ္တာနီကတံ သဗ္ဗသင်္ဂါဟပဒကတံ သပ္ပါဋိဟီရကတံ ယာဝ ဒေဝမနုဿေဟိ သုပ္ပကာသိတံ။ အထ နော သတ္ထုနော အန္တရဓာနံ ဟောတီတိ။ ဧဝရူပေါ ခေါ, စုန္ဒ, သတ္ထာ သာဝကာနံ ကာလင်္ကတော အနုတပ္ပေါ ဟောတိ။
သာဝကာနနုတပ္ပသတ္ထု
မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၇၁။ ‘‘ဣဓ ပန, စုန္ဒ, သတ္ထာ စ လောကေ ဥဒပါဒိ အရဟံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ။ ဓမ္မော စ သွာက္ခာတော သုပ္ပဝေဒိတော နိယျာနိကော ဥပသမသံဝတ္တနိကော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓပ္ပဝေဒိတော။ ဝိညာပိတတ္ထာ စဿ ဟောန္တိ သာဝကာ သဒ္ဓမ္မေ, ကေဝလဉ္စ တေသံ ပရိပူရံ ဗြဟ္မစရိယံ အာဝိကတံ ဟောတိ ဥတ္တာနီကတံ သဗ္ဗသင်္ဂါဟပဒကတံ သပ္ပါဋိဟီရကတံ ယာဝ ဒေဝမနုဿေဟိ သုပ္ပကာသိတံ။ အထ နေသံ သတ္ထုနော အန္တရဓာနံ ဟောတိ။ ဧဝရူပေါ ခေါ, စုန္ဒ, သတ္ထာ သာဝကာနံ ကာလင်္ကတော အနနုတပ္ပေါ ဟောတိ။ တံ ကိဿ ဟေတု? သတ္ထာ စ နော လောကေ ဥဒပါဒိ အရဟံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ။ ဓမ္မော စ သွာက္ခာတော သုပ္ပဝေဒိတော နိယျာနိကော ဥပသမသံဝတ္တနိကော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓပ္ပဝေဒိတော။ ဝိညာပိတတ္ထာ စမှ သဒ္ဓမ္မေ, ကေဝလဉ္စ နော ပရိပူရံ ဗြဟ္မစရိယံ အာဝိကတံ ဟောတိ ဥတ္တာနီကတံ သဗ္ဗသင်္ဂါဟပဒကတံ သပ္ပါဋိဟီရကတံ ယာဝ ဒေဝမနုဿေဟိ သုပ္ပကာသိတံ။ အထ နော သတ္ထုနော အန္တရဓာနံ ဟောတီတိ။ ဧဝရူပေါ ခေါ, စုန္ဒ, သတ္ထာ သာဝကာနံ ကာလင်္ကတော အနနုတပ္ပေါ ဟောတိ။
ဗြဟ္မစရိယအပရိပူရာဒိကထာ
မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၇၂။ ‘‘ဧတေဟိ စေပိ, စုန္ဒ, အင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတံ ဗြဟ္မစရိယံ ဟောတိ, နော စ ခေါ သတ္ထာ ဟောတိ ထေရော ရတ္တညူ စိရပဗ္ဗဇိတော အဒ္ဓဂတော ဝယောအနုပ္ပတ္တော။ ဧဝံ တံ ဗြဟ္မစရိယံ အပရိပူရံ ဟောတိ တေနင်္ဂေန။
‘‘ယတော စ ခေါ, စုန္ဒ, ဧတေဟိ စေဝ အင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတံ ဗြဟ္မစရိယံ ဟောတိ, သတ္ထာ စ ဟောတိ ထေရော ရတ္တညူ စိရပဗ္ဗဇိတော အဒ္ဓဂတော ဝယောအနုပ္ပတ္တော။ ဧဝံ တံ ဗြဟ္မစရိယံ ပရိပူရံ ဟောတိ တေနင်္ဂေန။
မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၇၃။ ‘‘ဧတေဟိ စေပိ, စုန္ဒ, အင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတံ ဗြဟ္မစရိယံ ဟောတိ, သတ္ထာ စ ဟောတိ ထေရော ရတ္တညူ စိရပဗ္ဗဇိတော အဒ္ဓဂတော ဝယောအနုပ္ပတ္တော, နော စ ခွဿ ထေရာ ဘိက္ခူ သာဝကာ ဟောန္တိ ဝိယတ္တာ ဝိနီတာ ဝိသာရဒါ ပတ္တယောဂက္ခေမာ။ အလံ သမက္ခာတုံ သဒ္ဓမ္မဿ, အလံ
ဥပ္ပန္နံ ပရပ္ပဝါဒံ သဟဓမ္မေဟိ သုနိဂ္ဂဟိတံ နိဂ္ဂဟေတွာ သပ္ပါဋိဟာရိယံ ဓမ္မံ ဒေသေတုံ။ ဧဝံ တံ ဗြဟ္မစရိယံ အပရိပူရံ ဟောတိ တေနင်္ဂေန။
‘‘ယတော စ ခေါ, စုန္ဒ, ဧတေဟိ စေဝ အင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတံ ဗြဟ္မစရိယံ ဟောတိ, သတ္ထာ စ ဟောတိ ထေရော ရတ္တညူ စိရပဗ္ဗဇိတော အဒ္ဓဂတော ဝယောအနုပ္ပတ္တော, ထေရာ စဿ ဘိက္ခူ သာဝကာ ဟောန္တိ ဝိယတ္တာ ဝိနီတာ ဝိသာရဒါ ပတ္တယောဂက္ခေမာ။ အလံ သမက္ခာတုံ သဒ္ဓမ္မဿ, အလံ ဥပ္ပန္နံ ပရပ္ပဝါဒံ သဟဓမ္မေဟိ သုနိဂ္ဂဟိတံ နိဂ္ဂဟေတွာ သပ္ပါဋိဟာရိယံ ဓမ္မံ ဒေသေတုံ။ ဧဝံ တံ ဗြဟ္မစရိယံ ပရိပူရံ ဟောတိ တေနင်္ဂေန။
မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၇၄။ ‘‘ဧတေဟိ စေပိ, စုန္ဒ, အင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတံ ဗြဟ္မစရိယံ ဟောတိ, သတ္ထာ စ ဟောတိ ထေရော ရတ္တညူ စိရပဗ္ဗဇိတော အဒ္ဓဂတော ဝယောအနုပ္ပတ္တော, ထေရာ စဿ ဘိက္ခူ သာဝကာ ဟောန္တိ ဝိယတ္တာ ဝိနီတာ ဝိသာရဒါ ပတ္တယောဂက္ခေမာ။ အလံ သမက္ခာတုံ သဒ္ဓမ္မဿ, အလံ ဥပ္ပန္နံ ပရပ္ပဝါဒံ သဟဓမ္မေဟိ သုနိဂ္ဂဟိတံ နိဂ္ဂဟေတွာ သပ္ပါဋိဟာရိယံ ဓမ္မံ ဒေသေတုံ။ နော စ ခွဿ မဇ္ဈိမာ ဘိက္ခူ သာဝကာ ဟောန္တိ…ပေ… မဇ္ဈိမာ စဿ ဘိက္ခူ သာဝကာ ဟောန္တိ, နော စ ခွဿ နဝါ ဘိက္ခူ သာဝကာ ဟောန္တိ…ပေ… နဝါ စဿ ဘိက္ခူ သာဝကာ ဟောန္တိ, နော စ ခွဿ ထေရာ ဘိက္ခုနိယော သာဝိကာ ဟောန္တိ…ပေ… ထေရာ စဿ ဘိက္ခုနိယော သာဝိကာ ဟောန္တိ, နော စ ခွဿ မဇ္ဈိမာ ဘိက္ခုနိယော သာဝိကာ ဟောန္တိ…ပေ… မဇ္ဈိမာ စဿ ဘိက္ခုနိယော သာဝိကာ ဟောန္တိ, နော စ ခွဿ နဝါ ဘိက္ခုနိယော သာဝိကာ ဟောန္တိ…ပေ… နဝါ စဿ ဘိက္ခုနိယော သာဝိကာ ဟောန္တိ, နော စ ခွဿ ဥပါသကာ သာဝကာ ဟောန္တိ ဂိဟီ ဩဒါတဝသနာ ဗြဟ္မစာရိနော…ပေ… ဥပါသကာ စဿ သာဝကာ ဟောန္တိ ဂိဟီ ဩဒါတဝသနာ ဗြဟ္မစာရိနော, နော စ ခွဿ ဥပါသကာ သာဝကာ ဟောန္တိ ဂိဟီ ဩဒါတဝသနာ ကာမဘောဂိနော…ပေ… ဥပါသကာ စဿ သာဝကာ ဟောန္တိ ဂိဟီ ဩဒါတဝသနာ ကာမဘောဂိနော, နော စ ခွဿ ဥပါသိကာ သာဝိကာ ဟောန္တိ ဂိဟိနိယော ဩဒါတဝသနာ ဗြဟ္မစာရိနိယော…ပေ… ဥပါသိကာ စဿ သာဝိကာ ဟောန္တိ ဂိဟိနိယော ဩဒါတဝသနာ ဗြဟ္မစာရိနိယော, နော စ ခွဿ ဥပါသိကာ သာဝိကာ ဟောန္တိ ဂိဟိနိယော ဩဒါတဝသနာ ကာမဘောဂိနိယော…ပေ… ဥပါသိကာ စဿ သာဝိကာ ဟောန္တိ ဂိဟိနိယော ဩဒါတဝသနာ ကာမဘောဂိနိယော, နော စ ခွဿ ဗြဟ္မစရိယံ ဟောတိ ဣဒ္ဓဉ္စေဝ ဖီတဉ္စ ဝိတ္ထာရိကံ ဗာဟုဇညံ ပုထုဘူတံ ယာဝ ဒေဝမနုဿေဟိ သုပ္ပကာသိတံ…ပေ… ဗြဟ္မစရိယဉ္စဿ ဟောတိ ဣဒ္ဓဉ္စေဝ ဖီတဉ္စ ဝိတ္ထာရိကံ ဗာဟုဇညံ ပုထုဘူတံ
ယာဝ ဒေဝမနုဿေဟိ သုပ္ပကာသိတံ, နော စ ခေါ လာဘဂ္ဂယသဂ္ဂပ္ပတ္တံ။ ဧဝံ တံ ဗြဟ္မစရိယံ အပရိပူရံ ဟောတိ တေနင်္ဂေန။
‘‘ယတော စ ခေါ, စုန္ဒ, ဧတေဟိ စေဝ အင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတံ ဗြဟ္မစရိယံ ဟောတိ, သတ္ထာ စ ဟောတိ ထေရော ရတ္တညူ စိရပဗ္ဗဇိတော အဒ္ဓဂတော ဝယောအနုပ္ပတ္တော, ထေရာ စဿ ဘိက္ခူ သာဝကာ ဟောန္တိ ဝိယတ္တာ ဝိနီတာ ဝိသာရဒါ ပတ္တယောဂက္ခေမာ။ အလံ သမက္ခာတုံ သဒ္ဓမ္မဿ, အလံ ဥပ္ပန္နံ ပရပ္ပဝါဒံ သဟဓမ္မေဟိ သုနိဂ္ဂဟိတံ နိဂ္ဂဟေတွာ သပ္ပါဋိဟာရိယံ ဓမ္မံ ဒေသေတုံ။ မဇ္ဈိမာ စဿ ဘိက္ခူ သာဝကာ ဟောန္တိ…ပေ… နဝါ စဿ ဘိက္ခူ သာဝကာ ဟောန္တိ…ပေ… ထေရာ စဿ ဘိက္ခုနိယော သာဝိကာ ဟောန္တိ…ပေ… မဇ္ဈိမာ စဿ ဘိက္ခုနိယော သာဝိကာ ဟောန္တိ…ပေ… နဝါ စဿ ဘိက္ခုနိယော သာဝိကာ ဟောန္တိ…ပေ… ဥပါသကာ စဿ သာဝကာ ဟောန္တိ…ပေ… ဂိဟီ ဩဒါတဝသနာ ဗြဟ္မစာရိနော။ ဥပါသကာ စဿ သာဝကာ ဟောန္တိ ဂိဟီ ဩဒါတဝသနာ ကာမဘောဂိနော…ပေ… ဥပါသိကာ စဿ သာဝိကာ ဟောန္တိ ဂိဟိနိယော ဩဒါတဝသနာ ဗြဟ္မစာရိနိယော…ပေ… ဥပါသိကာ စဿ သာဝိကာ ဟောန္တိ ဂိဟိနိယော ဩဒါတဝသနာ ကာမဘောဂိနိယော…ပေ… ဗြဟ္မစရိယဉ္စဿ ဟောတိ ဣဒ္ဓဉ္စေဝ ဖီတဉ္စ ဝိတ္ထာရိကံ ဗာဟုဇညံ ပုထုဘူတံ ယာဝ ဒေဝမနုဿေဟိ သုပ္ပကာသိတံ, လာဘဂ္ဂပ္ပတ္တဉ္စ ယသဂ္ဂပ္ပတ္တဉ္စ။ ဧဝံ တံ ဗြဟ္မစရိယံ ပရိပူရံ ဟောတိ တေနင်္ဂေန။
မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၇၅။ ‘‘အဟံ ခေါ ပန, စုန္ဒ, ဧတရဟိ သတ္ထာ လောကေ ဥပ္ပန္နော အရဟံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ။ ဓမ္မော စ သွာက္ခာတော သုပ္ပဝေဒိတော နိယျာနိကော ဥပသမသံဝတ္တနိကော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓပ္ပဝေဒိတော။ ဝိညာပိတတ္ထာ စ မေ သာဝကာ သဒ္ဓမ္မေ, ကေဝလဉ္စ တေသံ ပရိပူရံ ဗြဟ္မစရိယံ အာဝိကတံ ဥတ္တာနီကတံ သဗ္ဗသင်္ဂါဟပဒကတံ သပ္ပါဋိဟီရကတံ ယာဝ ဒေဝမနုဿေဟိ သုပ္ပကာသိတံ။ အဟံ ခေါ ပန, စုန္ဒ, ဧတရဟိ သတ္ထာ ထေရော ရတ္တညူ စိရပဗ္ဗဇိတော အဒ္ဓဂတော ဝယောအနုပ္ပတ္တော။
‘‘သန္တိ ခေါ ပန မေ, စုန္ဒ, ဧတရဟိ ထေရာ ဘိက္ခူ သာဝကာ ဟောန္တိ ဝိယတ္တာ ဝိနီတာ ဝိသာရဒါ ပတ္တယောဂက္ခေမာ။ အလံ သမက္ခာတုံ သဒ္ဓမ္မဿ, အလံ ဥပ္ပန္နံ ပရပ္ပဝါဒံ သဟဓမ္မေဟိ သုနိဂ္ဂဟိတံ နိဂ္ဂဟေတွာ သပ္ပါဋိဟာရိယံ ဓမ္မံ ဒေသေတုံ။ သန္တိ ခေါ ပန မေ, စုန္ဒ, ဧတရဟိ မဇ္ဈိမာ ဘိက္ခူ သာဝကာ…ပေ… သန္တိ ခေါ ပန မေ, စုန္ဒ, ဧတရဟိ နဝါ ဘိက္ခူ သာဝကာ…ပေ… သန္တိ ခေါ ပန မေ, စုန္ဒ, ဧတရဟိ ထေရာ ဘိက္ခုနိယော သာဝိကာ…ပေ… သန္တိ
ခေါ ပန မေ, စုန္ဒ, ဧတရဟိ မဇ္ဈိမာ ဘိက္ခုနိယော သာဝိကာ…ပေ… သန္တိ ခေါ ပန မေ, စုန္ဒ, ဧတရဟိ နဝါ ဘိက္ခုနိယော သာဝိကာ…ပေ… သန္တိ ခေါ ပန မေ, စုန္ဒ, ဧတရဟိ ဥပါသကာ သာဝကာ ဂိဟီ ဩဒါတဝသနာ ဗြဟ္မစာရိနော…ပေ… သန္တိ ခေါ ပန မေ, စုန္ဒ, ဧတရဟိ ဥပါသကာ သာဝကာ ဂိဟီ ဩဒါတဝသနာ ကာမဘောဂိနော…ပေ… သန္တိ ခေါ ပန မေ, စုန္ဒ, ဧတရဟိ ဥပါသိကာ သာဝိကာ ဂိဟိနိယော ဩဒါတဝသနာ ဗြဟ္မစာရိနိယော…ပေ… သန္တိ ခေါ ပန မေ, စုန္ဒ, ဧတရဟိ ဥပါသိကာ သာဝိကာ ဂိဟိနိယော ဩဒါတဝသနာ ကာမဘောဂိနိယော…ပေ… ဧတရဟိ ခေါ ပန မေ, စုန္ဒ, ဗြဟ္မစရိယံ ဣဒ္ဓဉ္စေဝ ဖီတဉ္စ ဝိတ္ထာရိကံ ဗာဟုဇညံ ပုထုဘူတံ ယာဝ ဒေဝမနုဿေဟိ သုပ္ပကာသိတံ။
မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၇၆။ ‘‘ယာဝတာ ခေါ, စုန္ဒ, ဧတရဟိ သတ္ထာရော လောကေ ဥပ္ပန္နာ, နာဟံ, စုန္ဒ, အညံ ဧကသတ္ထာရမ္ပိ သမနုပဿာမိ ဧဝံလာဘဂ္ဂယသဂ္ဂပ္ပတ္တံ ယထရိဝါဟံ။ ယာဝတာ ခေါ ပန, စုန္ဒ, ဧတရဟိ သံဃော ဝါ ဂဏော ဝါ လောကေ ဥပ္ပန္နော၊ နာဟံ, စုန္ဒ, အညံ ဧကံ သံဃမ္ပိ သမနုပဿာမိ ဧဝံလာဘဂ္ဂယသဂ္ဂပ္ပတ္တံ ယထရိဝါယံ, စုန္ဒ, ဘိက္ခုသံဃော။ ယံ ခေါ တံ, စုန္ဒ, သမ္မာ ဝဒမာနော ဝဒေယျ – ‘သဗ္ဗာကာရသမ္ပန္နံ သဗ္ဗာကာရပရိပူရံ အနူနမနဓိကံ သွာက္ခာတံ ကေဝလံ ပရိပူရံ ဗြဟ္မစရိယံ သုပ္ပကာသိတ’န္တိ။ ဣဒမေဝ တံ သမ္မာ ဝဒမာနော ဝဒေယျ – ‘သဗ္ဗာကာရသမ္ပန္နံ…ပေ… သုပ္ပကာသိတ’န္တိ။
‘‘ဥဒကော [ဥဒ္ဒကော (သီ။ သျာ။ ပီ။)] သုဒံ, စုန္ဒ, ရာမပုတ္တော ဧဝံ ဝါစံ ဘာသတိ – ‘ပဿံ န ပဿတီ’တိ။ ကိဉ္စ ပဿံ န ပဿတီတိ? ခုရဿ သာဓုနိသိတဿ တလမဿ ပဿတိ, ဓာရဉ္စ ခွဿ န ပဿတိ။ ဣဒံ ဝုစ္စတိ – ‘ပဿံ န ပဿတီ’တိ။ ယံ ခေါ ပနေတံ, စုန္ဒ, ဥဒကေန ရာမပုတ္တေန ဘာသိတံ ဟီနံ ဂမ္မံ ပေါထုဇ္ဇနိကံ အနရိယံ အနတ္ထသံဟိတံ ခုရမေဝ သန္ဓာယ။ ယဉ္စ တံ [ယဉ္စေတံ (သျာ။ က။)], စုန္ဒ, သမ္မာ ဝဒမာနော ဝဒေယျ – ‘ပဿံ န ပဿတီ’တိ, ဣဒမေဝ တံ [ဣဒမေဝေတံ (က။)] သမ္မာ ဝဒမာနော ဝဒေယျ – ‘ပဿံ န ပဿတီ’တိ။ ကိဉ္စ ပဿံ န ပဿတီတိ? ဧဝံ သဗ္ဗာကာရသမ္ပန္နံ သဗ္ဗာကာရပရိပူရံ အနူနမနဓိကံ သွာက္ခာတံ ကေဝလံ ပရိပူရံ ဗြဟ္မစရိယံ သုပ္ပကာသိတန္တိ, ဣတိ ဟေတံ ပဿတိ [သုပ္ပကာသိတံ, ဣတိ ဟေတံ န ပဿတီတိ (သျာ။ က။)]။ ဣဒမေတ္ထ အပကဍ္ဎေယျ, ဧဝံ တံ ပရိသုဒ္ဓတရံ အဿာတိ, ဣတိ ဟေတံ န ပဿတိ [န ပဿတီတိ (သျာ။ က။)]။ ဣဒမေတ္ထ ဥပကဍ္ဎေယျ, ဧဝံ တံ ပရိပူရံ [ပရိသုဒ္ဓတရံ (သျာ။ က။), ပရိပူရတရံ (?)] အဿာတိ,
ဣတိ ဟေတံ န ပဿတိ။ ဣဒံ ဝုစ္စတိ စုန္ဒ – ‘ပဿံ န ပဿတီ’တိ။ ယံ ခေါ တံ, စုန္ဒ, သမ္မာ ဝဒမာနော ဝဒေယျ – ‘သဗ္ဗာကာရသမ္ပန္နံ…ပေ… ဗြဟ္မစရိယံ သုပ္ပကာသိတ’န္တိ။ ဣဒမေဝ တံ သမ္မာ ဝဒမာနော ဝဒေယျ – ‘သဗ္ဗာကာရသမ္ပန္နံ သဗ္ဗာကာရပရိပူရံ အနူနမနဓိကံ သွာက္ခာတံ ကေဝလံ ပရိပူရံ ဗြဟ္မစရိယံ သုပ္ပကာသိတ’န္တိ။
သင်္ဂါယိတဗ္ဗဓမ္မော
မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၇၇။ တသ္မာတိဟ, စုန္ဒ, ယေ ဝေါ မယာ ဓမ္မာ အဘိညာ ဒေသိတာ, တတ္ထ သဗ္ဗေဟေဝ သင်္ဂမ္မ သမာဂမ္မ အတ္ထေန အတ္ထံ ဗျဉ္ဇနေန ဗျဉ္ဇနံ သင်္ဂါယိတဗ္ဗံ န ဝိဝဒိတဗ္ဗံ, ယထယိဒံ ဗြဟ္မစရိယံ အဒ္ဓနိယံ အဿ စိရဋ္ဌိတိကံ, တဒဿ ဗဟုဇနဟိတာယ ဗဟုဇနသုခါယ လောကာနုကမ္ပာယ အတ္ထာယ ဟိတာယ သုခါယ ဒေဝမနုဿာနံ။ ကတမေ စ တေ, စုန္ဒ, ဓမ္မာ မယာ အဘိညာ ဒေသိတာ, ယတ္ထ သဗ္ဗေဟေဝ သင်္ဂမ္မ သမာဂမ္မ အတ္ထေန အတ္ထံ ဗျဉ္ဇနေန ဗျဉ္ဇနံ သင်္ဂါယိတဗ္ဗံ န ဝိဝဒိတဗ္ဗံ, ယထယိဒံ ဗြဟ္မစရိယံ အဒ္ဓနိယံ အဿ စိရဋ္ဌိတိကံ, တဒဿ ဗဟုဇနဟိတာယ ဗဟုဇနသုခါယ လောကာနုကမ္ပာယ အတ္ထာယ ဟိတာယ သုခါယ ဒေဝမနုဿာနံ? သေယျထိဒံ – စတ္တာရော သတိပဋ္ဌာနာ, စတ္တာရော သမ္မပ္ပဓာနာ, စတ္တာရော ဣဒ္ဓိပါဒါ, ပဉ္စိန္ဒြိယာနိ, ပဉ္စ ဗလာနိ, သတ္တ ဗောဇ္ဈင်္ဂါ, အရိယော အဋ္ဌင်္ဂိကော မဂ္ဂေါ။ ဣမေ ခေါ တေ, စုန္ဒ, ဓမ္မာ မယာ အဘိညာ ဒေသိတာ။ ယတ္ထ သဗ္ဗေဟေဝ သင်္ဂမ္မ သမာဂမ္မ အတ္ထေန အတ္ထံ ဗျဉ္ဇနေန ဗျဉ္ဇနံ သင်္ဂါယိတဗ္ဗံ န ဝိဝဒိတဗ္ဗံ, ယထယိဒံ ဗြဟ္မစရိယံ အဒ္ဓနိယံ အဿ စိရဋ္ဌိတိကံ, တဒဿ ဗဟုဇနဟိတာယ ဗဟုဇနသုခါယ လောကာနုကမ္ပာယ အတ္ထာယ ဟိတာယ သုခါယ ဒေဝမနုဿာနံ။
သညာပေတဗ္ဗဝိဓိ
မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၇၈။ ‘‘တေသဉ္စ ဝေါ, စုန္ဒ, သမဂ္ဂါနံ သမ္မောဒမာနာနံ အဝိဝဒမာနာနံ သိက္ခတံ [သိက္ခိတဗ္ဗံ (ဗဟူသု)] အညတရော သဗြဟ္မစာရီ သံဃေ ဓမ္မံ ဘာသေယျ။ တတြ စေ တုမှာကံ ဧဝမဿ – ‘အယံ ခေါ အာယသ္မာ အတ္ထဉ္စေဝ မိစ္ဆာ ဂဏှာတိ, ဗျဉ္ဇနာနိ စ မိစ္ဆာ ရောပေတီ’တိ။ တဿ နေဝ အဘိနန္ဒိတဗ္ဗံ န ပဋိက္ကောသိတဗ္ဗံ, အနဘိနန္ဒိတွာ အပ္ပဋိက္ကောသိတွာ သော ဧဝမဿ ဝစနီယော – ‘ဣမဿ နု ခေါ, အာဝုသော, အတ္ထဿ ဣမာနိ ဝါ ဗျဉ္ဇနာနိ ဧတာနိ ဝါ ဗျဉ္ဇနာနိ ကတမာနိ ဩပါယိကတရာနိ, ဣမေသဉ္စ [ဣမေသံ ဝါ (သျာ။ ပီ။ က။), ဣမေသံ (သီ။)] ဗျဉ္ဇနာနံ အယံ ဝါ အတ္ထော ဧသော ဝါ
အတ္ထော ကတမော ဩပါယိကတရော’တိ? သော စေ ဧဝံ ဝဒေယျ – ‘ဣမဿ ခေါ, အာဝုသော, အတ္ထဿ ဣမာနေဝ ဗျဉ္ဇနာနိ ဩပါယိကတရာနိ, ယာ စေဝ [ယဉ္စေဝ (သီ။ က။), ဋီကာ ဩလောကေတဗ္ဗာ] ဧတာနိ၊ ဣမေသဉ္စ [ဣမေဒံ (သဗ္ဗတ္ထ)] ဗျဉ္ဇနာနံ အယမေဝ အတ္ထော ဩပါယိကတရော, ယာ စေဝ [ယဉ္စေဝ (သီ။ က။), ဋီကာ ဩလောကေတဗ္ဗာ] ဧသော’တိ။ သော နေဝ ဥဿာဒေတဗ္ဗော န အပသာဒေတဗ္ဗော, အနုဿာဒေတွာ အနပသာဒေတွာ သွေဝ သာဓုကံ သညာပေတဗ္ဗော တဿ စ အတ္ထဿ တေသဉ္စ ဗျဉ္ဇနာနံ နိသန္တိယာ။
မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၇၉။ ‘‘အပရောပိ စေ, စုန္ဒ, သဗြဟ္မစာရီ သံဃေ ဓမ္မံ ဘာသေယျ။ တတြ စေ တုမှာကံ ဧဝမဿ – ‘အယံ ခေါ အာယသ္မာ အတ္ထဉှိ ခေါ မိစ္ဆာ ဂဏှာတိ ဗျဉ္ဇနာနိ သမ္မာ ရောပေတီ’တိ။ တဿ နေဝ အဘိနန္ဒိတဗ္ဗံ န ပဋိက္ကောသိတဗ္ဗံ, အနဘိနန္ဒိတွာ အပ္ပဋိက္ကောသိတွာ သော ဧဝမဿ ဝစနီယော – ‘ဣမေသံ နု ခေါ, အာဝုသော, ဗျဉ္ဇနာနံ အယံ ဝါ အတ္ထော ဧသော ဝါ အတ္ထော ကတမော ဩပါယိကတရော’တိ? သော စေ ဧဝံ ဝဒေယျ – ‘ဣမေသံ ခေါ, အာဝုသော, ဗျဉ္ဇနာနံ အယမေဝ အတ္ထော ဩပါယိကတရော, ယာ စေဝ ဧသော’တိ။ သော နေဝ ဥဿာဒေတဗ္ဗော န အပသာဒေတဗ္ဗော, အနုဿာဒေတွာ အနပသာဒေတွာ သွေဝ သာဓုကံ သညာပေတဗ္ဗော တဿေဝ အတ္ထဿ နိသန္တိယာ။
မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၈၀။ ‘‘အပရောပိ စေ, စုန္ဒ, သဗြဟ္မစာရီ သံဃေ ဓမ္မံ ဘာသေယျ။ တတြ စေ တုမှာကံ ဧဝမဿ – ‘အယံ ခေါ အာယသ္မာ အတ္ထဉှိ ခေါ သမ္မာ ဂဏှာတိ ဗျဉ္ဇနာနိ မိစ္ဆာ ရောပေတီ’တိ။ တဿ နေဝ အဘိနန္ဒိတဗ္ဗံ န ပဋိက္ကောသိတဗ္ဗံ၊ အနဘိနန္ဒိတွာ အပ္ပဋိက္ကောသိတွာ သော ဧဝမဿ ဝစနီယော – ‘ဣမဿ နု ခေါ, အာဝုသော, အတ္ထဿ ဣမာနိ ဝါ ဗျဉ္ဇနာနိ ဧတာနိ ဝါ ဗျဉ္ဇနာနိ ကတမာနိ ဩပါယိကတရာနီ’တိ? သော စေ ဧဝံ ဝဒေယျ – ‘ဣမဿ ခေါ, အာဝုသော, အတ္ထဿ ဣမာနေဝ ဗျဉ္ဇနာနိ ဩပယိကတရာနိ, ယာနိ စေဝ ဧတာနီ’တိ။ သော နေဝ ဥဿာဒေတဗ္ဗော န အပသာဒေတဗ္ဗော၊ အနုဿာဒေတွာ အနပသာဒေတွာ သွေဝ သာဓုကံ သညာပေတဗ္ဗော တေသညေဝ ဗျဉ္ဇနာနံ နိသန္တိယာ။
မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၈၁။ ‘‘အပရောပိ စေ, စုန္ဒ, သဗြဟ္မစာရီ သံဃေ ဓမ္မံ ဘာသေယျ။ တတြ စေ တုမှာကံ ဧဝမဿ – ‘အယံ ခေါ အာယသ္မာ အတ္ထဉ္စေဝ သမ္မာ ဂဏှာတိ
ဗျဉ္ဇနာနိ စ သမ္မာ ရောပေတီ’တိ။ တဿ ‘သာဓူ’တိ ဘာသိတံ အဘိနန္ဒိတဗ္ဗံ အနုမောဒိတဗ္ဗံ၊ တဿ ‘သာဓူ’တိ ဘာသိတံ အဘိနန္ဒိတွာ အနုမောဒိတွာ သော ဧဝမဿ ဝစနီယော – ‘လာဘာ နော အာဝုသော, သုလဒ္ဓံ နော အာဝုသော, ယေ မယံ အာယသ္မန္တံ တာဒိသံ သဗြဟ္မစာရိံ ပဿာမ ဧဝံ အတ္ထုပေတံ ဗျဉ္ဇနုပေတ’န္တိ။
ပစ္စယာနုညာတကာရဏံ
မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၈၂။ ‘‘န ဝေါ အဟံ, စုန္ဒ, ဒိဋ္ဌဓမ္မိကာနံယေဝ အာသဝါနံ သံဝရာယ ဓမ္မံ ဒေသေမိ။ န ပနာဟံ, စုန္ဒ, သမ္ပရာယိကာနံယေဝ အာသဝါနံ ပဋိဃာတာယ ဓမ္မံ ဒေသေမိ။ ဒိဋ္ဌဓမ္မိကာနံ စေဝါဟံ, စုန္ဒ, အာသဝါနံ သံဝရာယ ဓမ္မံ ဒေသေမိ၊ သမ္ပရာယိကာနဉ္စ အာသဝါနံ ပဋိဃာတာယ။ တသ္မာတိဟ, စုန္ဒ, ယံ ဝေါ မယာ စီဝရံ အနုညာတံ, အလံ ဝေါ တံ – ယာဝဒေဝ သီတဿ ပဋိဃာတာယ, ဥဏှဿ ပဋိဃာတာယ, ဍံသမကသဝါတာတပသရီသပ [သိရိံသပ (သျာ။)] သမ္ဖဿာနံ ပဋိဃာတာယ, ယာဝဒေဝ ဟိရိကောပီနပဋိစ္ဆာဒနတ္ထံ။ ယော ဝေါ မယာ ပိဏ္ဍပါတော အနုညာတော, အလံ ဝေါ သော ယာဝဒေဝ ဣမဿ ကာယဿ ဌိတိယာ ယာပနာယ ဝိဟိံသူပရတိယာ ဗြဟ္မစရိယာနုဂ္ဂဟာယ, ဣတိ ပုရာဏဉ္စ ဝေဒနံ ပဋိဟင်္ခါမိ, နဝဉ္စ ဝေဒနံ န ဥပ္ပါဒေဿာမိ, ယာတြာ စ မေ ဘဝိဿတိ အနဝဇ္ဇတာ စ ဖာသုဝိဟာရော စ [စာတိ (ဗဟူသု)]။ ယံ ဝေါ မယာ သေနာသနံ အနုညာတံ, အလံ ဝေါ တံ ယာဝဒေဝ သီတဿ ပဋိဃာတာယ, ဥဏှဿ ပဋိဃာတာယ, ဍံသမကသဝါတာတပသရီသပသမ္ဖဿာနံ ပဋိဃာတာယ, ယာဝဒေဝ ဥတုပရိဿယဝိနောဒန ပဋိသလ္လာနာရာမတ္ထံ။ ယော ဝေါ မယာ ဂိလာနပစ္စယဘေသဇ္ဇ ပရိက္ခာရော အနုညာတော, အလံ ဝေါ သော ယာဝဒေဝ ဥပ္ပန္နာနံ ဝေယျာဗာဓိကာနံ ဝေဒနာနံ ပဋိဃာတာယ အဗျာပဇ္ဇပရမတာယ [အဗျာပဇ္ဈပရမတာယာတိ (သီ။ သျာ။ ပီ။), အဗျာဗဇ္ဈပရမတာယ (?)]။
သုခလ္လိကာနုယောဂေါ
မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၈၃။ ‘‘ဌာနံ ခေါ ပနေတံ, စုန္ဒ, ဝိဇ္ဇတိ ယံ အညတိတ္ထိယာ ပရိဗ္ဗာဇကာ ဧဝံ ဝဒေယျုံ – ‘သုခလ္လိကာနုယောဂမနုယုတ္တာ သမဏာ သကျပုတ္တိယာ ဝိဟရန္တီ’တိ။ ဧဝံဝါဒိနော [ဝဒမာနာ (သျာ။)], စုန္ဒ, အညတိတ္ထိယာ ပရိဗ္ဗာဇကာ ဧဝမဿု ဝစနီယာ – ‘ကတမော
သော, အာဝုသော, သုခလ္လိကာနုယောဂေါ? သုခလ္လိကာနုယောဂါ ဟိ ဗဟူ အနေကဝိဟိတာ နာနပ္ပကာရကာ’တိ။
‘‘စတ္တာရောမေ, စုန္ဒ, သုခလ္လိကာနုယောဂါ ဟီနာ ဂမ္မာ ပေါထုဇ္ဇနိကာ အနရိယာ အနတ္ထသံဟိတာ န နိဗ္ဗိဒါယ န ဝိရာဂါယ န နိရောဓာယ န ဥပသမာယ န အဘိညာယ န သမ္ဗောဓာယ န နိဗ္ဗာနာယ သံဝတ္တန္တိ။ ကတမေ စတ္တာရော?
‘‘ဣဓ, စုန္ဒ, ဧကစ္စော ဗာလော ပါဏေ ဝဓိတွာ ဝဓိတွာ အတ္တာနံ သုခေတိ ပီဏေတိ။ အယံ ပဌမော သုခလ္လိကာနုယောဂေါ။
‘‘ပုန စပရံ, စုန္ဒ, ဣဓေကစ္စော အဒိန္နံ အာဒိယိတွာ အာဒိယိတွာ အတ္တာနံ သုခေတိ ပီဏေတိ။ အယံ ဒုတိယော သုခလ္လိကာနုယောဂေါ။
‘‘ပုန စပရံ, စုန္ဒ, ဣဓေကစ္စော မုသာ ဘဏိတွာ ဘဏိတွာ အတ္တာနံ သုခေတိ ပီဏေတိ။ အယံ တတိယော သုခလ္လိကာနုယောဂေါ။
‘‘ပုန စပရံ, စုန္ဒ, ဣဓေကစ္စော ပဉ္စဟိ ကာမဂုဏေဟိ သမပ္ပိတော သမင်္ဂီဘူတော ပရိစာရေတိ။ အယံ စတုတ္ထော သုခလ္လိကာနုယောဂေါ။
‘‘ဣမေ ခေါ, စုန္ဒ, စတ္တာရော သုခလ္လိကာနုယောဂါ ဟီနာ ဂမ္မာ ပေါထုဇ္ဇနိကာ အနရိယာ အနတ္ထသံဟိတာ န နိဗ္ဗိဒါယ န ဝိရာဂါယ န နိရောဓာယ န ဥပသမာယ န အဘိညာယ န သမ္ဗောဓာယ န နိဗ္ဗာနာယ သံဝတ္တန္တိ။
‘‘ဌာနံ ခေါ ပနေတံ, စုန္ဒ, ဝိဇ္ဇတိ ယံ အညတိတ္ထိယာ ပရိဗ္ဗာဇကာ ဧဝံ ဝဒေယျုံ – ‘‘ဣမေ စတ္တာရော သုခလ္လိကာနုယောဂေ အနုယုတ္တာ သမဏာ သကျပုတ္တိယာ ဝိဟရန္တီ’တိ။ တေ ဝေါ [တေ (သီ။ ပီ။)] ‘မာဟေဝံ’ တိဿု ဝစနီယာ။ န တေ ဝေါ သမ္မာ ဝဒမာနာ ဝဒေယျုံ, အဗ္ဘာစိက္ခေယျုံ အသတာ အဘူတေန။
မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၈၄။ ‘‘စတ္တာရောမေ, စုန္ဒ, သုခလ္လိကာနုယောဂါ ဧကန္တနိဗ္ဗိဒါယ ဝိရာဂါယ နိရောဓာယ ဥပသမာယ အဘိညာယ သမ္ဗောဓာယ နိဗ္ဗာနာယ သံဝတ္တန္တိ။ ကတမေ စတ္တာရော?
‘‘ဣဓ, စုန္ဒ, ဘိက္ခု ဝိဝိစ္စေဝ ကာမေဟိ ဝိဝိစ္စ အကုသလေဟိ ဓမ္မေဟိ သဝိတက္ကံ သဝိစာရံ ဝိဝေကဇံ ပီတိသုခံ ပဌမံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ။ အယံ ပဌမော သုခလ္လိကာနုယောဂေါ။
‘‘ပုန စပရံ, စုန္ဒ, ဘိက္ခု ဝိတက္ကဝိစာရာနံ ဝူပသမာ…ပေ… ဒုတိယံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ။ အယံ ဒုတိယော သုခလ္လိကာနုယောဂေါ။
‘‘ပုန စပရံ, စုန္ဒ, ဘိက္ခု ပီတိယာ စ ဝိရာဂါ…ပေ… တတိယံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ။ အယံ တတိယော သုခလ္လိကာနုယောဂေါ။
‘‘ပုန စပရံ, စုန္ဒ, ဘိက္ခု သုခဿ စ ပဟာနာ ဒုက္ခဿ စ ပဟာနာ…ပေ… စတုတ္ထံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ။ အယံ စတုတ္ထော သုခလ္လိကာနုယောဂေါ။
‘‘ဣမေ ခေါ, စုန္ဒ, စတ္တာရော သုခလ္လိကာနုယောဂါ ဧကန္တနိဗ္ဗိဒါယ ဝိရာဂါယ နိရောဓာယ ဥပသမာယ အဘိညာယ သမ္ဗောဓာယ နိဗ္ဗာနာယ သံဝတ္တန္တိ။
‘‘ဌာနံ ခေါ ပနေတံ, စုန္ဒ, ဝိဇ္ဇတိ ယံ အညတိတ္ထိယာ ပရိဗ္ဗာဇကာ ဧဝံ ဝဒေယျုံ – ‘‘ဣမေ စတ္တာရော သုခလ္လိကာနုယောဂေ အနုယုတ္တာ သမဏာ သကျပုတ္တိယာ ဝိဟရန္တီ’တိ။ တေ ဝေါ ‘ဧဝံ’ တိဿု ဝစနီယာ။ သမ္မာ တေ ဝေါ ဝဒမာနာ ဝဒေယျုံ, န တေ ဝေါ အဗ္ဘာစိက္ခေယျုံ အသတာ အဘူတေန။
သုခလ္လိကာနုယောဂါနိသံသော
မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၈၅။ ‘‘ဌာနံ ခေါ ပနေတံ, စုန္ဒ, ဝိဇ္ဇတိ, ယံ အညတိတ္ထိယာ ပရိဗ္ဗာဇကာ ဧဝံ ဝဒေယျုံ – ‘ဣမေ ပနာဝုသော, စတ္တာရော သုခလ္လိကာနုယောဂေ အနုယုတ္တာနံ ဝိဟရတံ ကတိ ဖလာနိ ကတာနိသံသာ ပါဋိကင်္ခါ’တိ? ဧဝံဝါဒိနော, စုန္ဒ, အညတိတ္ထိယာ ပရိဗ္ဗာဇကာ ဧဝမဿု ဝစနီယာ – ‘ဣမေ ခေါ, အာဝုသော, စတ္တာရော သုခလ္လိကာနုယောဂေ အနုယုတ္တာနံ ဝိဟရတံ စတ္တာရိ ဖလာနိ စတ္တာရော အာနိသံသာ ပါဋိကင်္ခါ။ ကတမေ စတ္တာရော? ဣဓာဝုသော, ဘိက္ခု တိဏ္ဏံ သံယောဇနာနံ ပရိက္ခယာ သောတာပန္နော ဟောတိ အဝိနိပါတဓမ္မော နိယတော သမ္ဗောဓိပရာယဏော။ ဣဒံ ပဌမံ ဖလံ, ပဌမော အာနိသံသော။ ပုန စပရံ, အာဝုသော, ဘိက္ခု တိဏ္ဏံ သံယောဇနာနံ ပရိက္ခယာ ရာဂဒေါသမောဟာနံ တနုတ္တာ သကဒါဂါမီ ဟောတိ, သကိဒေဝ ဣမံ လောကံ အာဂန္တွာ ဒုက္ခဿန္တံ ကရောတိ။ ဣဒံ ဒုတိယံ ဖလံ, ဒုတိယော အာနိသံသော။ ပုန စပရံ, အာဝုသော, ဘိက္ခု ပဉ္စန္နံ ဩရမ္ဘာဂိယာနံ သံယောဇနာနံ ပရိက္ခယာ ဩပပါတိကော ဟောတိ, တတ္ထ ပရိနိဗ္ဗာယီ အနာဝတ္တိဓမ္မော တသ္မာ လောကာ။ ဣဒံ တတိယံ ဖလံ, တတိယော အာနိသံသော။ ပုန စပရံ, အာဝုသော, ဘိက္ခု အာသဝါနံ ခယာ အနာသဝံ စေတောဝိမုတ္တိံ ပညာဝိမုတ္တိံ ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတွာ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ။ ဣဒံ စတုတ္ထံ ဖလံ စတုတ္ထော အာနိသံသော။
ဣမေ ခေါ, အာဝုသော, စတ္တာရော သုခလ္လိကာနုယောဂေ အနုယုတ္တာနံ ဝိဟရတံ ဣမာနိ စတ္တာရိ ဖလာနိ, စတ္တာရော အာနိသံသာ ပါဋိကင်္ခါ’’တိ။
ခီဏာသဝအဘဗ္ဗဌာနံ
မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၈၆။ ‘‘ဌာနံ ခေါ ပနေတံ, စုန္ဒ, ဝိဇ္ဇတိ ယံ အညတိတ္ထိယာ ပရိဗ္ဗာဇကာ ဧဝံ ဝဒေယျုံ – ‘အဋ္ဌိတဓမ္မာ သမဏာ သကျပုတ္တိယာ ဝိဟရန္တီ’တိ။ ဧဝံဝါဒိနော, စုန္ဒ, အညတိတ္ထိယာ ပရိဗ္ဗာဇကာ ဧဝမဿု ဝစနီယာ – ‘အတ္ထိ ခေါ, အာဝုသော, တေန ဘဂဝတာ ဇာနတာ ပဿတာ အရဟတာ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေန သာဝကာနံ ဓမ္မာ ဒေသိတာ ပညတ္တာ ယာဝဇီဝံ အနတိက္ကမနီယာ။ သေယျထာပိ, အာဝုသော, ဣန္ဒခီလော ဝါ အယောခီလော ဝါ ဂမ္ဘီရနေမော သုနိခါတော အစလော အသမ္ပဝေဓီ။ ဧဝမေဝ ခေါ, အာဝုသော, တေန ဘဂဝတာ ဇာနတာ ပဿတာ အရဟတာ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေန သာဝကာနံ ဓမ္မာ ဒေသိတာ ပညတ္တာ ယာဝဇီဝံ အနတိက္ကမနီယာ။ ယော သော, အာဝုသော, ဘိက္ခု အရဟံ ခီဏာသဝေါ ဝုသိတဝါ ကတကရဏီယော ဩဟိတဘာရော အနုပ္ပတ္တသဒတ္ထော ပရိက္ခီဏဘဝသံယောဇနော သမ္မဒညာ ဝိမုတ္တော, အဘဗ္ဗော သော နဝ ဌာနာနိ အဇ္ဈာစရိတုံ။ အဘဗ္ဗော, အာဝုသော, ခီဏာသဝေါ ဘိက္ခု သဉ္စိစ္စ ပါဏံ ဇီဝိတာ ဝေါရောပေတုံ၊ အဘဗ္ဗော ခီဏာသဝေါ ဘိက္ခု အဒိန္နံ ထေယျသင်္ခါတံ အာဒိယိတုံ၊ အဘဗ္ဗော ခီဏာသဝေါ ဘိက္ခု မေထုနံ ဓမ္မံ ပဋိသေဝိတုံ၊ အဘဗ္ဗော ခီဏာသဝေါ ဘိက္ခု သမ္ပဇာနမုသာ ဘာသိတုံ၊ အဘဗ္ဗော ခီဏာသဝေါ ဘိက္ခု သန္နိဓိကာရကံ ကာမေ ပရိဘုဉ္ဇိတုံ သေယျထာပိ ပုဗ္ဗေ အာဂါရိကဘူတော၊ အဘဗ္ဗော ခီဏာသဝေါ ဘိက္ခု ဆန္ဒာဂတိံ ဂန္တုံ၊ အဘဗ္ဗော ခီဏာသဝေါ ဘိက္ခု ဒေါသာဂတိံ ဂန္တုံ၊ အဘဗ္ဗော ခီဏာသဝေါ ဘိက္ခု မောဟာဂတိံ ဂန္တုံ၊ အဘဗ္ဗော ခီဏာသဝေါ ဘိက္ခု ဘယာဂတိံ ဂန္တုံ။ ယော သော, အာဝုသော, ဘိက္ခု အရဟံ ခီဏာသဝေါ ဝုသိတဝါ ကတကရဏီယော ဩဟိတဘာရော အနုပ္ပတ္တသဒတ္ထော ပရိက္ခီဏဘဝသံယောဇနော သမ္မဒညာ ဝိမုတ္တော, အဘဗ္ဗော သော ဣမာနိ နဝ ဌာနာနိ အဇ္ဈာစရိတု’’န္တိ။
ပဉှာဗျာကရဏံ
မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၈၇။ ‘‘ဌာနံ ခေါ ပနေတံ, စုန္ဒ, ဝိဇ္ဇတိ, ယံ အညတိတ္ထိယာ ပရိဗ္ဗာဇကာ ဧဝံ ဝဒေယျုံ – ‘အတီတံ ခေါ အဒ္ဓါနံ အာရဗ္ဘ သမဏော ဂေါတမော အတီရကံ ဉာဏဒဿနံ ပညပေတိ, နော စ ခေါ အနာဂတံ အဒ္ဓါနံ အာရဗ္ဘ အတီရကံ ဉာဏဒဿနံ ပညပေတိ, တယိဒံ ကိံသု တယိဒံ ကထံသူ’တိ? တေ စ
အညတိတ္ထိယာ ပရိဗ္ဗာဇကာ အညဝိဟိတကေန ဉာဏဒဿနေန အညဝိဟိတကံ ဉာဏဒဿနံ ပညပေတဗ္ဗံ မညန္တိ ယထရိဝ ဗာလာ အဗျတ္တာ။ အတီတံ ခေါ, စုန္ဒ, အဒ္ဓါနံ အာရဗ္ဘ တထာဂတဿ သတာနုသာရိ ဉာဏံ ဟောတိ၊ သော ယာဝတကံ အာကင်္ခတိ တာဝတကံ အနုဿရတိ။ အနာဂတဉ္စ ခေါ အဒ္ဓါနံ အာရဗ္ဘ တထာဂတဿ ဗောဓိဇံ ဉာဏံ ဥပ္ပဇ္ဇတိ – ‘အယမန္တိမာ ဇာတိ, နတ္ထိဒါနိ ပုနဗ္ဘဝေါ’တိ။ ‘အတီတံ စေပိ, စုန္ဒ, ဟောတိ အဘူတံ အတစ္ဆံ အနတ္ထသံဟိတံ, န တံ တထာဂတော ဗျာကရောတိ။ အတီတံ စေပိ, စုန္ဒ, ဟောတိ ဘူတံ တစ္ဆံ အနတ္ထသံဟိတံ, တမ္ပိ တထာဂတော န ဗျာကရောတိ။ အတီတံ စေပိ စုန္ဒ, ဟောတိ ဘူတံ တစ္ဆံ အတ္ထသံဟိတံ, တတြ ကာလညူ တထာဂတော ဟောတိ တဿ ပဉှဿ ဝေယျာကရဏာယ။ အနာဂတံ စေပိ, စုန္ဒ, ဟောတိ အဘူတံ အတစ္ဆံ အနတ္ထသံဟိတံ, န တံ တထာဂတော ဗျာကရောတိ…ပေ… တဿ ပဉှဿ ဝေယျာကရဏာယ။ ပစ္စုပ္ပန္နံ စေပိ, စုန္ဒ, ဟောတိ အဘူတံ အတစ္ဆံ အနတ္ထသံဟိတံ, န တံ တထာဂတော ဗျာကရောတိ။ ပစ္စုပ္ပန္နံ စေပိ, စုန္ဒ, ဟောတိ ဘူတံ တစ္ဆံ အနတ္ထသံဟိတံ, တမ္ပိ တထာဂတော န ဗျာကရောတိ။ ပစ္စုပ္ပန္နံ စေပိ, စုန္ဒ, ဟောတိ ဘူတံ တစ္ဆံ အတ္ထသံဟိတံ, တတြ ကာလညူ တထာဂတော ဟောတိ တဿ ပဉှဿ ဝေယျာကရဏာယ။
မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၈၈။ ‘‘ဣတိ ခေါ, စုန္ဒ, အတီတာနာဂတပစ္စုပ္ပန္နေသု ဓမ္မေသု တထာဂတော ကာလဝါဒီ [ကာလဝါဒီ သစ္စဝါဒီ (သျာ။)] ဘူတဝါဒီ အတ္ထဝါဒီ ဓမ္မဝါဒီ ဝိနယဝါဒီ, တသ္မာ ‘တထာဂတော’တိ ဝုစ္စတိ။ ယဉ္စ ခေါ, စုန္ဒ, သဒေဝကဿ လောကဿ သမာရကဿ သဗြဟ္မကဿ သဿမဏဗြာဟ္မဏိယာ ပဇာယ သဒေဝမနုဿာယ ဒိဋ္ဌံ သုတံ မုတံ ဝိညာတံ ပတ္တံ ပရိယေသိတံ အနုဝိစရိတံ မနသာ, သဗ္ဗံ တထာဂတေန အဘိသမ္ဗုဒ္ဓံ, တသ္မာ ‘တထာဂတော’တိ ဝုစ္စတိ။ ယဉ္စ, စုန္ဒ, ရတ္တိံ တထာဂတော အနုတ္တရံ သမ္မာသမ္ဗောဓိံ အဘိသမ္ဗုဇ္ဈတိ, ယဉ္စ ရတ္တိံ အနုပါဒိသေသာယ နိဗ္ဗာနဓာတုယာ ပရိနိဗ္ဗာယတိ, ယံ ဧတသ္မိံ အန္တရေ ဘာသတိ လပတိ နိဒ္ဒိသတိ။ သဗ္ဗံ တံ တထေဝ ဟောတိ နော အညထာ, တသ္မာ ‘တထာဂတော’တိ ဝုစ္စတိ။ ယထာဝါဒီ, စုန္ဒ, တထာဂတော တထာကာရီ, ယထာကာရီ တထာဝါဒီ။ ဣတိ ယထာဝါဒီ တထာကာရီ, ယထာကာရီ တထာဝါဒီ, တသ္မာ ‘တထာဂတော’တိ ဝုစ္စတိ။ သဒေဝကေ လောကေ, စုန္ဒ, သမာရကေ သဗြဟ္မကေ သဿမဏဗြာဟ္မဏိယာ ပဇာယ သဒေဝမနုဿာယ တထာဂတော အဘိဘူ အနဘိဘူတော အညဒတ္ထုဒသော ဝသဝတ္တီ, တသ္မာ ‘တထာဂတော’တိ ဝုစ္စတိ။
အဗျာကတဋ္ဌာနံ
မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၈၉။ ‘‘ဌာနံ ခေါ ပနေတံ, စုန္ဒ, ဝိဇ္ဇတိ ယံ အညတိတ္ထိယာ ပရိဗ္ဗာဇကာ ဧဝံ ဝဒေယျုံ – ‘ကိံ နု ခေါ, အာဝုသော, ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ, ဣဒမေဝ သစ္စံ မောဃမည’န္တိ? ဧဝံဝါဒိနော, စုန္ဒ, အညတိတ္ထိယာ ပရိဗ္ဗာဇကာ ဧဝမဿု ဝစနီယာ – ‘အဗျာကတံ ခေါ, အာဝုသော, ဘဂဝတာ – ‘‘ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ, ဣဒမေဝ သစ္စံ မောဃမည’’’န္တိ။
‘‘ဌာနံ ခေါ ပနေတံ, စုန္ဒ, ဝိဇ္ဇတိ, ယံ အညတိတ္ထိယာ ပရိဗ္ဗာဇကာ ဧဝံ ဝဒေယျုံ – ‘ကိံ ပနာဝုသော, န ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ, ဣဒမေဝ သစ္စံ မောဃမည’န္တိ? ဧဝံဝါဒိနော, စုန္ဒ, အညတိတ္ထိယာ ပရိဗ္ဗာဇကာ ဧဝမဿု ဝစနီယာ – ‘ဧတမ္ပိ ခေါ, အာဝုသော, ဘဂဝတာ အဗျာကတံ – ‘‘န ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ, ဣဒမေဝ သစ္စံ မောဃမည’’’န္တိ။
‘‘ဌာနံ ခေါ ပနေတံ, စုန္ဒ, ဝိဇ္ဇတိ, ယံ အညတိတ္ထိယာ ပရိဗ္ဗာဇကာ ဧဝံ ဝဒေယျုံ – ‘ကိံ ပနာဝုသော, ဟောတိ စ န စ ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ, ဣဒမေဝ သစ္စံ မောဃမည’န္တိ? ဧဝံဝါဒိနော, စုန္ဒ, အညတိတ္ထိယာ ပရိဗ္ဗာဇကာ ဧဝမဿု ဝစနီယာ – ‘အဗျာကတံ ခေါ ဧတံ, အာဝုသော, ဘဂဝတာ – ‘‘ဟောတိ စ န စ ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ, ဣဒမေဝ သစ္စံ မောဃမည’’’န္တိ။
‘‘ဌာနံ ခေါ ပနေတံ, စုန္ဒ, ဝိဇ္ဇတိ, ယံ အညတိတ္ထိယာ ပရိဗ္ဗာဇကာ ဧဝံ ဝဒေယျုံ – ‘ကိံ ပနာဝုသော, နေဝ ဟောတိ န န ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ, ဣဒမေဝ သစ္စံ မောဃမည’န္တိ? ဧဝံဝါဒိနော, စုန္ဒ, အညတိတ္ထိယာ ပရိဗ္ဗာဇကာ ဧဝမဿု ဝစနီယာ – ‘ဧတမ္ပိ ခေါ, အာဝုသော, ဘဂဝတာ အဗျာကတံ – ‘‘နေဝ ဟောတိ န န ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ, ဣဒမေဝ သစ္စံ မောဃမည’’’န္တိ။
‘‘ဌာနံ ခေါ ပနေတံ, စုန္ဒ, ဝိဇ္ဇတိ, ယံ အညတိတ္ထိယာ ပရိဗ္ဗာဇကာ ဧဝံ ဝဒေယျုံ – ‘ကသ္မာ ပနေတံ, အာဝုသော, သမဏေန ဂေါတမေန အဗျာကတ’န္တိ? ဧဝံဝါဒိနော, စုန္ဒ, အညတိတ္ထိယာ ပရိဗ္ဗာဇကာ ဧဝမဿု ဝစနီယာ – ‘န ဟေတံ, အာဝုသော, အတ္ထသံဟိတံ န ဓမ္မသံဟိတံ န အာဒိဗြဟ္မစရိယကံ န နိဗ္ဗိဒါယ န ဝိရာဂါယ န နိရောဓာယ န ဥပသမာယ န အဘိညာယ န သမ္ဗောဓာယ န နိဗ္ဗာနာယ သံဝတ္တတိ, တသ္မာ တံ ဘဂဝတာ အဗျာကတ’န္တိ။
ဗျာကတဋ္ဌာနံ
မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၉၀။ ‘‘ဌာနံ ခေါ ပနေတံ, စုန္ဒ, ဝိဇ္ဇတိ, ယံ အညတိတ္ထိယာ ပရိဗ္ဗာဇကာ ဧဝံ ဝဒေယျုံ – ‘ကိံ ပနာဝုသော, သမဏေန ဂေါတမေန ဗျာကတ’န္တိ? ဧဝံဝါဒိနော, စုန္ဒ, အညတိတ္ထိယာ ပရိဗ္ဗာဇကာ ဧဝမဿု ဝစနီယာ – ‘ဣဒံ ဒုက္ခန္တိ ခေါ, အာဝုသော, ဘဂဝတာ ဗျာကတံ, အယံ ဒုက္ခသမုဒယောတိ ခေါ, အာဝုသော, ဘဂဝတာ ဗျာကတံ, အယံ ဒုက္ခနိရောဓောတိ ခေါ, အာဝုသော, ဘဂဝတာ ဗျာကတံ, အယံ ဒုက္ခနိရောဓဂါမိနီ ပဋိပဒါတိ ခေါ, အာဝုသော, ဘဂဝတာ ဗျာကတ’န္တိ။
‘‘ဌာနံ ခေါ ပနေတံ, စုန္ဒ, ဝိဇ္ဇတိ, ယံ အညတိတ္ထိယာ ပရိဗ္ဗာဇကာ ဧဝံ ဝဒေယျုံ – ‘ကသ္မာ ပနေတံ, အာဝုသော, သမဏေန ဂေါတမေန ဗျာကတ’န္တိ? ဧဝံဝါဒိနော, စုန္ဒ, အညတိတ္ထိယာ ပရိဗ္ဗာဇကာ ဧဝမဿု ဝစနီယာ – ‘ဧတဉှိ, အာဝုသော, အတ္ထသံဟိတံ, ဧတံ ဓမ္မသံဟိတံ, ဧတံ အာဒိဗြဟ္မစရိယကံ ဧကန္တနိဗ္ဗိဒါယ ဝိရာဂါယ နိရောဓာယ ဥပသမာယ အဘိညာယ သမ္ဗောဓာယ နိဗ္ဗာနာယ သံဝတ္တတိ။ တသ္မာ တံ ဘဂဝတာ ဗျာကတ’န္တိ။
ပုဗ္ဗန္တသဟဂတဒိဋ္ဌိနိဿယာ
မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၉၁။ ‘‘ယေပိ တေ, စုန္ဒ, ပုဗ္ဗန္တသဟဂတာ ဒိဋ္ဌိနိဿယာ, တေပိ ဝေါ မယာ ဗျာကတာ, ယထာ တေ ဗျာကာတဗ္ဗာ။ ယထာ စ တေ န ဗျာကာတဗ္ဗာ, ကိံ ဝေါ အဟံ တေ တထာ [တတ္ထ (သျာ။ က။)] ဗျာကရိဿာမိ? ယေပိ တေ, စုန္ဒ, အပရန္တသဟဂတာ ဒိဋ္ဌိနိဿယာ, တေပိ ဝေါ မယာ ဗျာကတာ, ယထာ တေ ဗျာကာတဗ္ဗာ။ ယထာ စ တေ န ဗျာကာတဗ္ဗာ, ကိံ ဝေါ အဟံ တေ တထာ ဗျာကရိဿာမိ? ကတမေ စ တေ, စုန္ဒ, ပုဗ္ဗန္တသဟဂတာ ဒိဋ္ဌိနိဿယာ, ယေ ဝေါ မယာ ဗျာကတာ, ယထာ တေ ဗျာကာတဗ္ဗာ။ (ယထာ စ တေ န ဗျာကာတဗ္ဗာ, ကိံ ဝေါ အဟံ တေ တထာ ဗျာကရိဿာမိ) [(ယထာ စ တေ န ဗျာကာတဗ္ဗာ) သဗ္ဗတ္ထ]? သန္တိ ခေါ, စုန္ဒ, ဧကေ သမဏဗြာဟ္မဏာ ဧဝံဝါဒိနော ဧဝံဒိဋ္ဌိနော – ‘သဿတော အတ္တာ စ လောကော စ, ဣဒမေဝ သစ္စံ မောဃမည’န္တိ။ သန္တိ ပန, စုန္ဒ, ဧကေ သမဏဗြာဟ္မဏာ ဧဝံဝါဒိနော ဧဝံဒိဋ္ဌိနော – ‘အသဿတော အတ္တာ စ လောကော စ…ပေ… သဿတော စ အသဿတော စ အတ္တာ စ လောကော စ… နေဝ သဿတော နာသဿတော အတ္တာ စ လောကော စ… သယံကတော အတ္တာ စ လောကော စ… ပရံကတော အတ္တာ စ လောကော စ… သယံကတော
စ ပရံကတော စ အတ္တာ စ လောကော စ… အသယံကာရော အပရံကာရော အဓိစ္စသမုပ္ပန္နော အတ္တာ စ လောကော စ, ဣဒမေဝ သစ္စံ မောဃမည’န္တိ။ သဿတံ သုခဒုက္ခံ… အသဿတံ သုခဒုက္ခံ… သဿတဉ္စ အသဿတဉ္စ သုခဒုက္ခံ… နေဝသဿတံ နာသဿတံ သုခဒုက္ခံ… သယံကတံ သုခဒုက္ခံ… ပရံကတံ သုခဒုက္ခံ… သယံကတဉ္စ ပရံကတဉ္စ သုခဒုက္ခံ… အသယံကာရံ အပရံကာရံ အဓိစ္စသမုပ္ပန္နံ သုခဒုက္ခံ, ဣဒမေဝ သစ္စံ မောဃမည’န္တိ။
မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၉၂။ ‘‘တတြ, စုန္ဒ, ယေ တေ သမဏဗြာဟ္မဏာ ဧဝံဝါဒိနော ဧဝံဒိဋ္ဌိနော – ‘သဿတော အတ္တာ စ လောကော စ, ဣဒမေဝ သစ္စံ မောဃမည’န္တိ။ တျာဟံ ဥပသင်္ကမိတွာ ဧဝံ ဝဒါမိ – ‘အတ္ထိ နု ခေါ ဣဒံ, အာဝုသော, ဝုစ္စတိ – ‘‘သဿတော အတ္တာ စ လောကော စာ’’တိ? ယဉ္စ ခေါ တေ ဧဝမာဟံသု – ‘ဣဒမေဝ သစ္စံ မောဃမည’န္တိ။ တံ တေသံ နာနုဇာနာမိ။ တံ ကိဿ ဟေတု? အညထာသညိနောပိ ဟေတ္ထ, စုန္ဒ, သန္တေကေ သတ္တာ။ ဣမာယပိ ခေါ အဟံ, စုန္ဒ, ပညတ္တိယာ နေဝ အတ္တနာ သမသမံ သမနုပဿာမိ ကုတော ဘိယျော။ အထ ခေါ အဟမေဝ တတ္ထ ဘိယျော ယဒိဒံ အဓိပညတ္တိ။
မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၉၃။ ‘‘တတြ, စုန္ဒ, ယေ တေ သမဏဗြာဟ္မဏာ ဧဝံဝါဒိနော ဧဝံဒိဋ္ဌိနော – ‘အသဿတော အတ္တာ စ လောကော စ…ပေ… သဿတော စ အသဿတော စ အတ္တာ စ လောကော စ… နေဝသဿတော နာသဿတော အတ္တာ စ လောကော စ… သယံကတော အတ္တာ စ လောကော စ… ပရံကတော အတ္တာ စ လောကော စ… သယံကတော စ ပရံကတော စ အတ္တာ စ လောကော စ… အသယံကာရော အပရံကာရော အဓိစ္စသမုပ္ပန္နော အတ္တာ စ လောကော စ… သဿတံ သုခဒုက္ခံ… အသဿတံ သုခဒုက္ခံ… သဿတဉ္စ အသဿတဉ္စ သုခဒုက္ခံ… နေဝသဿတံ နာသဿတံ သုခဒုက္ခံ… သယံကတံ သုခဒုက္ခံ… ပရံကတံ သုခဒုက္ခံ… သယံကတဉ္စ ပရံကတဉ္စ သုခဒုက္ခံ… အသယံကာရံ အပရံကာရံ အဓိစ္စသမုပ္ပန္နံ သုခဒုက္ခံ, ဣဒမေဝ သစ္စံ မောဃမည’န္တိ။ တျာဟံ ဥပသင်္ကမိတွာ ဧဝံ ဝဒါမိ – ‘အတ္ထိ နု ခေါ ဣဒံ, အာဝုသော, ဝုစ္စတိ – ‘‘အသယံကာရံ အပရံကာရံ အဓိစ္စသမုပ္ပန္နံ သုခဒုက္ခ’’’န္တိ? ယဉ္စ ခေါ တေ ဧဝမာဟံသု – ‘ဣဒမေဝ သစ္စံ မောဃမည’န္တိ။ တံ တေသံ နာနုဇာနာမိ။ တံ ကိဿ ဟေတု? အညထာသညိနောပိ ဟေတ္ထ, စုန္ဒ, သန္တေကေ သတ္တာ။ ဣမာယပိ ခေါ အဟံ, စုန္ဒ, ပညတ္တိယာ နေဝ အတ္တနာ သမသမံ သမနုပဿာမိ ကုတော ဘိယျော။ အထ ခေါ အဟမေဝ
တတ္ထ ဘိယျော ယဒိဒံ အဓိပညတ္တိ။ ဣမေ ခေါ တေ, စုန္ဒ, ပုဗ္ဗန္တသဟဂတာ ဒိဋ္ဌိနိဿယာ, ယေ ဝေါ မယာ ဗျာကတာ, ယထာ တေ ဗျာကာတဗ္ဗာ။ ယထာ စ တေ န ဗျာကာတဗ္ဗာ, ကိံ ဝေါ အဟံ တေ တထာ ဗျာကရိဿာမီတိ [ဗျာကရိဿာမီတိ (သီ။ က။)]?
အပရန္တသဟဂတဒိဋ္ဌိနိဿယာ
မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၉၄။ ‘‘ကတမေ စ တေ, စုန္ဒ, အပရန္တသဟဂတာ ဒိဋ္ဌိနိဿယာ, ယေ ဝေါ မယာ ဗျာကတာ, ယထာ တေ ဗျာကာတဗ္ဗာ။ (ယထာ စ တေ န ဗျာကာတဗ္ဗာ, ကိံ ဝေါ အဟံ တေ တထာ ဗျာကရိဿာမီ) [( ) ဧတ္ထန္တရေ ပါဌော သဗ္ဗတ္ထပိ ပရိပုဏ္ဏော ဒိဿတိ]? သန္တိ, စုန္ဒ, ဧကေ သမဏဗြာဟ္မဏာ ဧဝံဝါဒိနော ဧဝံဒိဋ္ဌိနော – ‘ရူပီ အတ္တာ ဟောတိ အရောဂေါ ပရံ မရဏာ, ဣဒမေဝ သစ္စံ မောဃမည’န္တိ။ သန္တိ ပန, စုန္ဒ, ဧကေ သမဏဗြာဟ္မဏာ ဧဝံဝါဒိနော ဧဝံဒိဋ္ဌိနော – ‘အရူပီ အတ္တာ ဟောတိ…ပေ… ရူပီ စ အရူပီ စ အတ္တာ ဟောတိ… နေဝရူပီ နာရူပီ အတ္တာ ဟောတိ… သညီ အတ္တာ ဟောတိ… အသညီ အတ္တာ ဟောတိ… နေဝသညီနာသညီ အတ္တာ ဟောတိ… အတ္တာ ဥစ္ဆိဇ္ဇတိ ဝိနဿတိ န ဟောတိ ပရံ မရဏာ, ဣဒမေဝ သစ္စံ မောဃမည’န္တိ။ တတြ, စုန္ဒ, ယေ တေ သမဏဗြာဟ္မဏာ ဧဝံဝါဒိနော ဧဝံဒိဋ္ဌိနော – ‘ရူပီ အတ္တာ ဟောတိ အရောဂေါ ပရံ မရဏာ, ဣဒမေဝ သစ္စံ မောဃမည’န္တိ။ တျာဟံ ဥပသင်္ကမိတွာ ဧဝံ ဝဒါမိ – ‘အတ္ထိ နု ခေါ ဣဒံ, အာဝုသော, ဝုစ္စတိ – ‘‘ရူပီ အတ္တာ ဟောတိ အရောဂေါ ပရံ မရဏာ’’’တိ? ယဉ္စ ခေါ တေ ဧဝမာဟံသု – ‘ဣဒမေဝ သစ္စံ မောဃမည’န္တိ။ တံ တေသံ နာနုဇာနာမိ။ တံ ကိဿ ဟေတု? အညထာသညိနောပိ ဟေတ္ထ, စုန္ဒ, သန္တေကေ သတ္တာ။ ဣမာယပိ ခေါ အဟံ, စုန္ဒ, ပညတ္တိယာ နေဝ အတ္တနာ သမသမံ သမနုပဿာမိ ကုတော ဘိယျော။ အထ ခေါ အဟမေဝ တတ္ထ ဘိယျော ယဒိဒံ အဓိပညတ္တိ။
မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၉၅။ ‘‘တတြ, စုန္ဒ, ယေ တေ သမဏဗြာဟ္မဏာ ဧဝံဝါဒိနော ဧဝံဒိဋ္ဌိနော – ‘အရူပီ အတ္တာ ဟောတိ…ပေ… ရူပီ စ အရူပီ စ အတ္တာ ဟောတိ… နေဝရူပီနာရူပီ အတ္တာ ဟောတိ… သညီ အတ္တာ ဟောတိ… အသညီ အတ္တာ ဟောတိ… နေဝသညီနာသညီ အတ္တာ ဟောတိ… အတ္တာ ဥစ္ဆိဇ္ဇတိ ဝိနဿတိ န ဟောတိ ပရံ မရဏာ, ဣဒမေဝ သစ္စံ မောဃမည’န္တိ။ တျာဟံ ဥပသင်္ကမိတွာ ဧဝံ ဝဒါမိ – ‘အတ္ထိ နု ခေါ ဣဒံ, အာဝုသော, ဝုစ္စတိ – ‘‘အတ္တာ ဥစ္ဆိဇ္ဇတိ ဝိနဿတိ န ဟောတိ ပရံ မရဏာ’’’တိ? ယဉ္စ ခေါ တေ, စုန္ဒ, ဧဝမာဟံသု – ‘ဣဒမေဝ သစ္စံ မောဃမည’န္တိ။ တံ တေသံ နာနုဇာနာမိ။ တံ ကိဿ ဟေတု? အညထာသညိနောပိ ဟေတ္ထ, စုန္ဒ, သန္တေကေ သတ္တာ။ ဣမာယပိ ခေါ အဟံ, စုန္ဒ, ပညတ္တိယာ နေဝ
အတ္တနာ သမသမံ သမနုပဿာမိ, ကုတော ဘိယျော။ အထ ခေါ အဟမေဝ တတ္ထ ဘိယျော ယဒိဒံ အဓိပညတ္တိ။ ဣမေ ခေါ တေ, စုန္ဒ, အပရန္တသဟဂတာ ဒိဋ္ဌိနိဿယာ, ယေ ဝေါ မယာ ဗျာကတာ, ယထာ တေ ဗျာကာတဗ္ဗာ။ ယထာ စ တေ န ဗျာကာတဗ္ဗာ, ကိံ ဝေါ အဟံ တေ တထာ ဗျာကရိဿာမီတိ [ဗျာကရိဿာမီတိ (သီ။ က။)]?
မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၉၆။ ‘‘ဣမေသဉ္စ, စုန္ဒ, ပုဗ္ဗန္တသဟဂတာနံ ဒိဋ္ဌိနိဿယာနံ ဣမေသဉ္စ အပရန္တသဟဂတာနံ ဒိဋ္ဌိနိဿယာနံ ပဟာနာယ သမတိက္ကမာယ ဧဝံ မယာ စတ္တာရော သတိပဋ္ဌာနာ ဒေသိတာ ပညတ္တာ။ ကတမေ စတ္တာရော? ဣဓ, စုန္ဒ, ဘိက္ခု ကာယေ ကာယာနုပဿီ ဝိဟရတိ အာတာပီ သမ္ပဇာနော သတိမာ ဝိနေယျ လောကေ အဘိဇ္ဈာဒေါမနဿံ။ ဝေဒနာသု ဝေဒနာနုပဿီ…ပေ… စိတ္တေ စိတ္တာနုပဿီ… ဓမ္မေသု ဓမ္မာနုပဿီ ဝိဟရတိ အာတာပီ သမ္ပဇာနော သတိမာ, ဝိနေယျ လောကေ အဘိဇ္ဈာဒေါမနဿံ။ ဣမေသဉ္စ စုန္ဒ, ပုဗ္ဗန္တသဟဂတာနံ ဒိဋ္ဌိနိဿယာနံ ဣမေသဉ္စ အပရန္တသဟဂတာနံ ဒိဋ္ဌိနိဿယာနံ ပဟာနာယ သမတိက္ကမာယ။ ဧဝံ မယာ ဣမေ စတ္တာရော သတိပဋ္ဌာနာ ဒေသိတာ ပညတ္တာ’’တိ။
မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၉၇။ တေန ခေါ ပန သမယေန အာယသ္မာ ဥပဝါဏော ဘဂဝတော ပိဋ္ဌိတော ဌိတော ဟောတိ ဘဂဝန္တံ ဗီဇယမာနော။ အထ ခေါ အာယသ္မာ ဥပဝါဏော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘အစ္ဆရိယံ, ဘန္တေ, အဗ္ဘုတံ, ဘန္တေ! ပါသာဒိကော ဝတာယံ, ဘန္တေ, ဓမ္မပရိယာယော၊ သုပါသာဒိကော ဝတာယံ ဘန္တေ, ဓမ္မပရိယာယော, ကော နာမာယံ ဘန္တေ ဓမ္မပရိယာယော’’တိ? ‘‘တသ္မာတိဟ တွံ, ဥပဝါဏ, ဣမံ ဓမ္မပရိယာယံ ‘ပါသာဒိကော’ တွေဝ နံ ဓာရေဟီ’’တိ။ ဣဒမဝေါစ ဘဂဝါ။ အတ္တမနော အာယသ္မာ ဥပဝါဏော ဘဂဝတော ဘာသိတံ အဘိနန္ဒီတိ။
ပါသာဒိကသုတ္တံ နိဋ္ဌိတံ ဆဋ္ဌံ။
၇။ လက္ခဏသုတ္တံ
ဒွတ္တိံသမဟာပုရိသလက္ခဏာနိ
မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၉၈။ ဧဝံ မေ သုတံ – ဧကံ သမယံ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တတြ ခေါ ဘဂဝါ ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ – ‘‘ဘိက္ခဝေါ’’တိ။ ‘‘ဘဒ္ဒန္တေ’’တိ [ဘဒန္တေတိ (သီ။ သျာ။ ပီ။)] တေ ဘိက္ခူ ဘဂဝတော ပစ္စဿောသုံ။ ဘဂဝါ ဧတဒဝေါစ –
မြန်֍ ဋ္ဌ ၁၉၉။ ‘‘ဒွတ္တိံသိမာနိ, ဘိက္ခဝေ, မဟာပုရိသဿ မဟာပုရိသလက္ခဏာနိ, ယေဟိ သမန္နာဂတဿ မဟာပုရိသဿ ဒွေဝ ဂတိယော ဘဝန္တိ အနညာ။ သစေ အဂါရံ အဇ္ဈာဝသတိ, ရာဇာ ဟောတိ စက္ကဝတ္တီ ဓမ္မိကော ဓမ္မရာဇာ စာတုရန္တော ဝိဇိတာဝီ ဇနပဒတ္ထာဝရိယပ္ပတ္တော သတ္တရတနသမန္နာဂတော။ တဿိမာနိ သတ္တ ရတနာနိ ဘဝန္တိ၊ သေယျထိဒံ, စက္ကရတနံ ဟတ္ထိရတနံ အဿရတနံ မဏိရတနံ ဣတ္ထိရတနံ ဂဟပတိရတနံ ပရိဏာယကရတနမေဝ သတ္တမံ။ ပရောသဟဿံ ခေါ ပနဿ ပုတ္တာ ဘဝန္တိ သူရာ ဝီရင်္ဂရူပါ ပရသေနပ္ပမဒ္ဒနာ။ သော ဣမံ ပထဝိံ သာဂရပရိယန္တံ အဒဏ္ဍေန အသတ္ထေန ဓမ္မေန အဘိဝိဇိယ အဇ္ဈာဝသတိ။ သစေ ခေါ ပန အဂါရသ္မာ အနဂါရိယံ ပဗ္ဗဇတိ, အရဟံ ဟောတိ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ လောကေ ဝိဝဋ္ဋစ္ဆဒေါ [ဝိဝဋစ္ဆဒေါ (သျာ။ က။), ဝိဝတ္တစ္ဆဒေါ (သီ။ ပီ။)]။
မြန်֍ ဋ္ဌ ၂၀၀။ ‘‘ကတမာနိ စ တာနိ, ဘိက္ခဝေ, ဒွတ္တိံသ မဟာပုရိသဿ မဟာပုရိသလက္ခဏာနိ, ယေဟိ သမန္နာဂတဿ မဟာပုရိသဿ ဒွေဝ ဂတိယော ဘဝန္တိ အနညာ? သစေ အဂါရံ အဇ္ဈာဝသတိ, ရာဇာ ဟောတိ စက္ကဝတ္တီ…ပေ… သစေ ခေါ ပန အဂါရသ္မာ အနဂါရိယံ ပဗ္ဗဇတိ, အရဟံ ဟောတိ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ လောကေ ဝိဝဋ္ဋစ္ဆဒေါ။
‘‘ဣဓ, ဘိက္ခဝေ, မဟာပုရိသော သုပ္ပတိဋ္ဌိတပါဒေါ ဟောတိ။ ယမ္ပိ, ဘိက္ခဝေ, မဟာပုရိသော သုပ္ပတိဋ္ဌိတပါဒေါ ဟောတိ, ဣဒမ္ပိ, ဘိက္ခဝေ, မဟာပုရိသဿ မဟာပုရိသလက္ခဏံ ဘဝတိ။
‘‘ပုန စပရံ, ဘိက္ခဝေ, မဟာပုရိသဿ ဟေဋ္ဌာပါဒတလေသု စက္ကာနိ ဇာတာနိ ဟောန္တိ သဟဿာရာနိ သနေမိကာနိ သနာဘိကာနိ သဗ္ဗာကာရပရိပူရာနိ [သဗ္ဗာကာရပရိပူရာနိ သုဝိဘတ္တန္တရာနိ (သီ။ ပီ။)]။
ယမ္ပိ, ဘိက္ခဝေ, မဟာပုရိသဿ ဟေဋ္ဌာပါဒတလေသု စက္ကာနိ ဇာတာနိ ဟောန္တိ သဟဿာရာနိ သနေမိကာနိ သနာဘိကာနိ သဗ္ဗာကာရပရိပူရာနိ, ဣဒမ္ပိ, ဘိက္ခဝေ, မဟာပုရိသဿ မဟာပုရိသလက္ခဏံ ဘဝတိ။
‘‘ပုန စပရံ, ဘိက္ခဝေ, မဟာပုရိသော အာယတပဏှိ ဟောတိ…ပေ… ဒီဃင်္ဂုလိ ဟောတိ… မုဒုတလုနဟတ္ထပါဒေါ ဟောတိ… ဇာလဟတ္ထပါဒေါ ဟောတိ… ဥဿင်္ခပါဒေါ ဟောတိ… ဧဏိဇင်္ဃော ဟောတိ… ဌိတကောဝ အနောနမန္တော ဥဘောဟိ ပါဏိတလေဟိ ဇဏ္ဏုကာနိ ပရိမသတိ ပရိမဇ္ဇတိ… ကောသောဟိတဝတ္ထဂုယှော ဟောတိ… သုဝဏ္ဏဝဏ္ဏော ဟောတိ ကဉ္စနသန္နိဘတ္တစော… သုခုမစ္ဆဝိ ဟောတိ, သုခုမတ္တာ ဆဝိယာ ရဇောဇလ္လံ ကာယေ န ဥပလိမ္ပတိ… ဧကေကလောမော ဟောတိ, ဧကေကာနိ လောမာနိ လောမကူပေသု ဇာတာနိ… ဥဒ္ဓဂ္ဂလောမော ဟောတိ, ဥဒ္ဓဂ္ဂါနိ လောမာနိ ဇာတာနိ နီလာနိ အဉ္ဇနဝဏ္ဏာနိ ကုဏ္ဍလာဝဋ္ဋာနိ [ကုဏ္ဍလာဝတ္တာနိ (ဗဟူသု)] ဒက္ခိဏာဝဋ္ဋကဇာတာနိ [ဒက္ခိဏာဝတ္တကဇာတာနိ (သီ။ သျာ။ ပီ။)] … ဗြဟ္မုဇုဂတ္တော ဟောတိ… သတ္တုဿဒေါ ဟောတိ… သီဟပုဗ္ဗဒ္ဓကာယော ဟောတိ… စိတန္တရံသော [ပိတန္တရံသော (သျာ။)] ဟောတိ… နိဂြောဓပရိမဏ္ဍလော ဟောတိ, ယာဝတကွဿ ကာယော တာဝတကွဿ ဗျာမော ယာဝတကွဿ ဗျာမော တာဝတကွဿ ကာယော… သမဝဋ္ဋက္ခန္ဓော ဟောတိ… ရသဂ္ဂသဂ္ဂီ ဟောတိ… သီဟဟနု ဟောတိ… စတ္တာလီသဒန္တော ဟောတိ … သမဒန္တော ဟောတိ… အဝိရဠဒန္တော ဟောတိ… သုသုက္ကဒါဌော ဟောတိ… ပဟူတဇိဝှေါ ဟောတိ… ဗြဟ္မဿရော ဟောတိ ကရဝီကဘာဏီ… အဘိနီလနေတ္တော ဟောတိ… ဂေါပခုမော ဟောတိ… ဥဏ္ဏာ ဘမုကန္တရေ ဇာတာ ဟောတိ, ဩဒါတာ မုဒုတူလသန္နိဘာ။ ယမ္ပိ, ဘိက္ခဝေ, မဟာပုရိသဿ ဥဏ္ဏာ ဘမုကန္တရေ ဇာတာ ဟောတိ, ဩဒါတာ မုဒုတူလသန္နိဘာ, ဣဒမ္ပိ, ဘိက္ခဝေ, မဟာပုရိသဿ မဟာပုရိသလက္ခဏံ ဘဝတိ။
‘‘ပုန စပရံ, ဘိက္ခဝေ, မဟာပုရိသော ဥဏှီသသီသော ဟောတိ။ ယမ္ပိ, ဘိက္ခဝေ, မဟာပုရိသော ဥဏှီသသီသော ဟောတိ, ဣဒမ္ပိ, ဘိက္ခဝေ, မဟာပုရိသဿ မဟာပုရိသလက္ခဏံ ဘဝတိ။
‘‘ဣမာနိ ခေါ တာနိ, ဘိက္ခဝေ, ဒွတ္တိံသ မဟာပုရိသဿ မဟာပုရိသလက္ခဏာနိ, ယေဟိ သမန္နာဂတဿ မဟာပုရိသဿ ဒွေဝ ဂတိယော ဘဝန္တိ အနညာ။
သစေ အဂါရံ အဇ္ဈာဝသတိ, ရာဇာ ဟောတိ စက္ကဝတ္တီ…ပေ… သစေ ခေါ ပန အဂါရသ္မာ အနဂါရိယံ ပဗ္ဗဇတိ, အရဟံ ဟောတိ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ လောကေ ဝိဝဋ္ဋစ္ဆဒေါ။
‘‘ဣမာနိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဒွတ္တိံသ မဟာပုရိသဿ မဟာပုရိသလက္ခဏာနိ ဗာဟိရကာပိ ဣသယော ဓာရေန္တိ, နော စ ခေါ တေ ဇာနန္တိ – ‘ဣမဿ ကမ္မဿ ကဋတ္တာ ဣဒံ လက္ခဏံ ပဋိလဘတီ’တိ။
(၁) သုပ္ပတိဋ္ဌိတပါဒတာလက္ခဏံ
မြန်֍ ဋ္ဌ ၂၀၁။ ‘‘ယမ္ပိ, ဘိက္ခဝေ, တထာဂတော ပုရိမံ ဇာတိံ ပုရိမံ ဘဝံ ပုရိမံ နိကေတံ ပုဗ္ဗေ မနုဿဘူတော သမာနော ဒဠှသမာဒါနော အဟောသိ ကုသလေသု ဓမ္မေသု, အဝတ္ထိတသမာဒါနော ကာယသုစရိတေ ဝစီသုစရိတေ မနောသုစရိတေ ဒါနသံဝိဘာဂေ သီလသမာဒါနေ ဥပေါသထုပဝါသေ မတ္တေယျတာယ ပေတ္တေယျတာယ သာမညတာယ ဗြဟ္မညတာယ ကုလေ ဇေဋ္ဌာပစာယိတာယ အညတရညတရေသု စ အဓိကုသလေသု ဓမ္မေသု။ သော တဿ ကမ္မဿ ကဋတ္တာ ဥပစိတတ္တာ ဥဿန္နတ္တာ ဝိပုလတ္တာ ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ သုဂတိံ သဂ္ဂံ လောကံ ဥပပဇ္ဇတိ။ သော တတ္ထ အညေ ဒေဝေ ဒသဟိ ဌာနေဟိ အဓိဂ္ဂဏှာတိ ဒိဗ္ဗေန အာယုနာ ဒိဗ္ဗေန ဝဏ္ဏေန ဒိဗ္ဗေန သုခေန ဒိဗ္ဗေန ယသေန ဒိဗ္ဗေန အာဓိပတေယျေန ဒိဗ္ဗေဟိ ရူပေဟိ ဒိဗ္ဗေဟိ သဒ္ဒေဟိ ဒိဗ္ဗေဟိ ဂန္ဓေဟိ ဒိဗ္ဗေဟိ ရသေဟိ ဒိဗ္ဗေဟိ ဖောဋ္ဌဗ္ဗေဟိ။ သော တတော စုတော ဣတ္ထတ္တံ အာဂတော သမာနော ဣမံ မဟာပုရိသလက္ခဏံ ပဋိလဘတိ။ သုပ္ပတိဋ္ဌိတပါဒေါ ဟောတိ။ သမံ ပါဒံ ဘူမိယံ နိက္ခိပတိ, သမံ ဥဒ္ဓရတိ, သမံ သဗ္ဗာဝန္တေဟိ ပါဒတလေဟိ ဘူမိံ ဖုသတိ။
မြန်֍ ဋ္ဌ ၂၀၂။ ‘‘သော တေန လက္ခဏေန သမန္နာဂတော သစေ အဂါရံ အဇ္ဈာဝသတိ, ရာဇာ ဟောတိ စက္ကဝတ္တီ ဓမ္မိကော ဓမ္မရာဇာ စာတုရန္တော ဝိဇိတာဝီ ဇနပဒတ္ထာဝရိယပ္ပတ္တော သတ္တရတနသမန္နာဂတော။ တဿိမာနိ သတ္တ ရတနာနိ ဘဝန္တိ၊ သေယျထိဒံ, စက္ကရတနံ ဟတ္ထိရတနံ အဿရတနံ မဏိရတနံ ဣတ္ထိရတနံ ဂဟပတိရတနံ ပရိဏာယကရတနမေဝ သတ္တမံ။ ပရောသဟဿံ ခေါ ပနဿ ပုတ္တာ ဘဝန္တိ သူရာ ဝီရင်္ဂရူပါ ပရသေနပ္ပမဒ္ဒနာ။ သော ဣမံ ပထဝိံ သာဂရပရိယန္တံ အခိလမနိမိတ္တမကဏ္ဋကံ ဣဒ္ဓံ ဖီတံ ခေမံ သိဝံ နိရဗ္ဗုဒံ အဒဏ္ဍေန အသတ္ထေန ဓမ္မေန အဘိဝိဇိယ
အဇ္ဈာဝသတိ။ ရာဇာ သမာနော ကိံ လဘတိ? အက္ခမ္ဘိယော [အဝိက္ခမ္ဘိယော (သီ။ ပီ။)] ဟောတိ ကေနစိ မနုဿဘူတေန ပစ္စတ္ထိကေန ပစ္စာမိတ္တေန။ ရာဇာ သမာနော ဣဒံ လဘတိ။ ‘‘သစေ ခေါ ပန အဂါရသ္မာ အနဂါရိယံ ပဗ္ဗဇတိ, အရဟံ ဟောတိ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ လောကေ ဝိဝဋ္ဋစ္ဆဒေါ။ ဗုဒ္ဓေါ သမာနော ကိံ လဘတိ? အက္ခမ္ဘိယော ဟောတိ အဗ္ဘန္တရေဟိ ဝါ ဗာဟိရေဟိ ဝါ ပစ္စတ္ထိကေဟိ ပစ္စာမိတ္တေဟိ ရာဂေန ဝါ ဒေါသေန ဝါ မောဟေန ဝါ သမဏေန ဝါ ဗြာဟ္မဏေန ဝါ ဒေဝေန ဝါ မာရေန ဝါ ဗြဟ္မုနာ ဝါ ကေနစိ ဝါ လောကသ္မိံ။ ဗုဒ္ဓေါ သမာနော ဣဒံ လဘတိ’’။ ဧတမတ္ထံ ဘဂဝါ အဝေါစ။
မြန်֍ ဋ္ဌ ၂၀၃။ တတ္ထေတံ ဝုစ္စတိ –
‘‘သစ္စေ စ ဓမ္မေ စ ဒမေ စ သံယမေ,
သောစေယျသီလာလယုပေါသထေသု စ၊
ဒါနေ အဟိံသာယ အသာဟသေ ရတော,
ဒဠှံ သမာဒါယ သမတ္တမာစရိ [သမန္တမာစရိ (သျာ။ က။)]။
‘‘သော တေန ကမ္မေန ဒိဝံ သမက္ကမိ [အပက္ကမိ (သျာ။ က။)],
သုခဉ္စ ခိဍ္ဍာရတိယော စ အနွဘိ [အံနွဘိ (ဋီကာ)]၊
တတော စဝိတွာ ပုနရာဂတော ဣဓ,
သမေဟိ ပါဒေဟိ ဖုသီ ဝသုန္ဓရံ။
‘‘ဗျာကံသု ဝေယျဉ္ဇနိကာ သမာဂတာ,
သမပ္ပတိဋ္ဌဿ န ဟောတိ ခမ္ဘနာ၊
ဂိဟိဿ ဝါ ပဗ္ဗဇိတဿ ဝါ ပုန [ပန (သျာ။)],
တံ လက္ခဏံ ဘဝတိ တဒတ္ထဇောတကံ။
‘‘အက္ခမ္ဘိယော ဟောတိ အဂါရမာဝသံ,
ပရာဘိဘူ သတ္တုဘိ နပ္ပမဒ္ဒနော၊
မနုဿဘူတေနိဓ ဟောတိ ကေနစိ,
အက္ခမ္ဘိယော တဿ ဖလေန ကမ္မုနော။
‘‘သစေ စ ပဗ္ဗဇ္ဇမုပေတိ တာဒိသော,
နေက္ခမ္မဆန္ဒာဘိရတော ဝိစက္ခဏော၊
အဂ္ဂေါ န သော ဂစ္ဆတိ ဇာတု ခမ္ဘနံ,
နရုတ္တမော ဧသ ဟိ တဿ ဓမ္မတာ’’တိ။
(၂) ပါဒတလစက္ကလက္ခဏံ
မြန်֍ ဋ္ဌ ၂၀၄။ ‘‘ယမ္ပိ, ဘိက္ခဝေ, တထာဂတော ပုရိမံ ဇာတိံ ပုရိမံ ဘဝံ ပုရိမံ နိကေတံ ပုဗ္ဗေ မနုဿဘူတော သမာနော ဗဟုဇနဿ သုခါဝဟော အဟောသိ, ဥဗ္ဗေဂဥတ္တာသဘယံ အပနုဒိတာ, ဓမ္မိကဉ္စ ရက္ခာဝရဏဂုတ္တိံ သံဝိဓာတာ, သပရိဝါရဉ္စ ဒါနံ အဒါသိ။ သော တဿ ကမ္မဿ ကဋတ္တာ ဥပစိတတ္တာ ဥဿန္နတ္တာ ဝိပုလတ္တာ ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ သုဂတိံ သဂ္ဂံ လောကံ ဥပပဇ္ဇတိ…ပေ… သော တတော စုတော ဣတ္ထတ္တံ အာဂတော သမာနော ဣမံ မဟာပုရိသလက္ခဏံ ပဋိလဘတိ။ ဟေဋ္ဌာပါဒတလေသု စက္ကာနိ ဇာတာနိ ဟောန္တိ သဟဿာရာနိ သနေမိကာနိ သနာဘိကာနိ သဗ္ဗာကာရပရိပူရာနိ သုဝိဘတ္တန္တရာနိ။
‘‘သော တေန လက္ခဏေန သမန္နာဂတော သစေ အဂါရံ အဇ္ဈာဝသတိ, ရာဇာ ဟောတိ စက္ကဝတ္တီ…ပေ… ရာဇာ သမာနော ကိံ လဘတိ? မဟာပရိဝါရော ဟောတိ၊ မဟာဿ ဟောန္တိ ပရိဝါရာ ဗြာဟ္မဏဂဟပတိကာ နေဂမဇာနပဒါ ဂဏကမဟာမတ္တာ အနီကဋ္ဌာ ဒေါဝါရိကာ အမစ္စာ ပါရိသဇ္ဇာ ရာဇာနော ဘောဂိယာ ကုမာရာ။ ရာဇာ သမာနော ဣဒံ လဘတိ။ သစေ ခေါ ပန အဂါရသ္မာ အနဂါရိယံ ပဗ္ဗဇတိ, အရဟံ ဟောတိ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ လောကေ ဝိဝဋ္ဋစ္ဆဒေါ။ ဗုဒ္ဓေါ သမာနော ကိံ လဘတိ? မဟာပရိဝါရော ဟောတိ၊ မဟာဿ ဟောန္တိ ပရိဝါရာ ဘိက္ခူ ဘိက္ခုနိယော ဥပါသကာ ဥပါသိကာယော ဒေဝါ မနုဿာ အသုရာ နာဂါ ဂန္ဓဗ္ဗာ။ ဗုဒ္ဓေါ သမာနော ဣဒံ လဘတိ’’။ ဧတမတ္ထံ ဘဂဝါ အဝေါစ။
မြန်֍ ဋ္ဌ ၂၀၅။ တတ္ထေတံ ဝုစ္စတိ –
‘‘ပုရေ ပုရတ္ထာ ပုရိမာသု ဇာတိသု,
မနုဿဘူတော ဗဟုနံ သုခါဝဟော၊
ဥဗ္ဘေဂဥတ္တာသဘယာပနူဒနော,
ဂုတ္တီသု ရက္ခာဝရဏေသု ဥဿုကော။
‘‘သော တေန ကမ္မေန ဒိဝံ သမက္ကမိ,
သုခဉ္စ ခိဍ္ဍာရတိယော စ အနွဘိ၊
တတော စဝိတွာ ပုနရာဂတော ဣဓ,
စက္ကာနိ ပါဒေသု ဒုဝေသု ဝိန္ဒတိ။
‘‘သမန္တနေမီနိ သဟဿရာနိ စ,
ဗျာကံသု ဝေယျဉ္ဇနိကာ သမာဂတာ၊
ပရိဝါရဝါ ဟေဿတိ သတ္တုမဒ္ဒနော။
တထာ ဟီ စက္ကာနိ သမန္တနေမိနိ,
ဝတ္တေတိ စက္ကံ ပထဝိံ ပသာသတိ,
တဿာနုယန္တာဓ [တဿာနုယုတ္တာ ဣဓ (သီ။ ပီ။), တဿာနုယန္တာ ဣဓ (သျာ။ က။)] ဘဝန္တိ ခတ္တိယာ။
‘‘မဟာယသံ သံပရိဝါရယန္တိ နံ,
သစေ စ ပဗ္ဗဇ္ဇမုပေတိ တာဒိသော၊
နေက္ခမ္မဆန္ဒာဘိရတော ဝိစက္ခဏော,
ဒေဝါမနုဿာသုရသက္ကရက္ခသာ [သတ္တရက္ခသာ (က။) သီ။ သျာအဋ္ဌကထာ ဩလောကေတဗ္ဗာ]။
‘‘ဂန္ဓဗ္ဗနာဂါ ဝိဟဂါ စတုပ္ပဒါ,
အနုတ္တရံ ဒေဝမနုဿပူဇိတံ၊
မဟာယသံ သံပရိဝါရယန္တိ န’’န္တိ။
(၃-၅) အာယတပဏှိတာဒိတိလက္ခဏံ
မြန်֍ ဋ္ဌ ၂၀၆။ ‘‘ယမ္ပိ, ဘိက္ခဝေ, တထာဂတော ပုရိမံ ဇာတိံ ပုရိမံ ဘဝံ ပုရိမံ နိကေတံ ပုဗ္ဗေ မနုဿဘူတော သမာနော ပါဏာတိပါတံ ပဟာယ ပါဏာတိပါတာ ပဋိဝိရတော အဟောသိ နိဟိတဒဏ္ဍော နိဟိတသတ္ထော လဇ္ဇီ ဒယာပန္နော, သဗ္ဗပါဏဘူတဟိတာနုကမ္ပီ ဝိဟာသိ။ သော တဿ ကမ္မဿ ကဋတ္တာ ဥပစိတတ္တာ ဥဿန္နတ္တာ ဝိပုလတ္တာ…ပေ… သော တတော စုတော ဣတ္ထတ္တံ အာဂတော သမာနော ဣမာနိ တီဏိ မဟာပုရိသလက္ခဏာနိ ပဋိလဘတိ။ အာယတပဏှိ စ ဟောတိ, ဒီဃင်္ဂုလိ စ ဗြဟ္မုဇုဂတ္တော စ။
‘‘သော တေဟိ လက္ခဏေဟိ သမန္နာဂတော သစေ အဂါရံ အဇ္ဈာဝသတိ, ရာဇာ ဟောတိ စက္ကဝတ္တီ…ပေ… ရာဇာ သမာနော ကိံ လဘတိ? ဒီဃာယုကော ဟောတိ စိရဋ္ဌိတိကော, ဒီဃမာယုံ ပါလေတိ, န သက္ကာ ဟောတိ အန္တရာ ဇီဝိတာ ဝေါရောပေတုံ ကေနစိ မနုဿဘူတေန ပစ္စတ္ထိကေန ပစ္စာမိတ္တေန။ ရာဇာ သမာနော ဣဒံ လဘတိ… ဗုဒ္ဓေါ သမာနော ကိံ လဘတိ? ဒီဃာယုကော ဟောတိ စိရဋ္ဌိတိကော, ဒီဃမာယုံ ပါလေတိ, န သက္ကာ ဟောတိ အန္တရာ ဇီဝိတာ ဝေါရောပေတုံ ပစ္စတ္ထိကေဟိ ပစ္စာမိတ္တေဟိ သမဏေန ဝါ ဗြာဟ္မဏေန ဝါ ဒေဝေန ဝါ မာရေန ဝါ ဗြဟ္မုနာ ဝါ ကေနစိ ဝါ လောကသ္မိံ။ ဗုဒ္ဓေါ သမာနော ဣဒံ လဘတိ’’။ ဧတမတ္ထံ ဘဂဝါ အဝေါစ။
မြန်֍ ဋ္ဌ ၂၀၇။ တတ္ထေတံ ဝုစ္စတိ –
‘‘မာရဏဝဓဘယတ္တနော [မရဏဝဓဘယတ္တနော (သီ။ ပီ။ က။), မရဏဝဓဘယမတ္တနော (သျာ။)] ဝိဒိတွာ,
ပဋိဝိရတော ပရံ မာရဏာယဟောသိ၊
တေန သုစရိတေန သဂ္ဂမဂမာ [တေန သော သုစရိတေန သဂ္ဂမဂမာသိ (သျာ။)],
သုကတဖလဝိပါကမနုဘောသိ။
‘‘စဝိယ ပုနရိဓာဂတော သမာနော,
ပဋိလဘတိ ဣဓ တီဏိ လက္ခဏာနိ၊
ဘဝတိ ဝိပုလဒီဃပါသဏှိကော,
ဗြဟ္မာဝ သုဇု သုဘော သုဇာတဂတ္တော။
‘‘သုဘုဇော သုသု သုသဏ္ဌိတော သုဇာတော,
မုဒုတလုနင်္ဂုလိယဿ ဟောန္တိ၊
စိရယပနာယ [စိရယာပနာယ (သျာ။)] ကုမာရမာဒိသန္တိ။
‘‘ဘဝတိ ယဒိ ဂိဟီ စိရံ ယပေတိ,
စိရတရံ ပဗ္ဗဇတိ ယဒိ တတော ဟိ၊
ဣတိ ဒီဃာယုကတာယ တံ နိမိတ္တ’’န္တိ။
(၆) သတ္တုဿဒတာလက္ခဏံ
မြန်֍ ဋ္ဌ ၂၀၈။ ‘‘ယမ္ပိ, ဘိက္ခဝေ, တထာဂတော ပုရိမံ ဇာတိံ ပုရိမံ ဘဝံ ပုရိမံ နိကေတံ ပုဗ္ဗေ မနုဿဘူတော သမာနော ဒါတာ အဟောသိ ပဏီတာနံ ရသိတာနံ ခါဒနီယာနံ ဘောဇနီယာနံ သာယနီယာနံ လေဟနီယာနံ ပါနာနံ။ သော တဿ ကမ္မဿ ကဋတ္တာ…ပေ… သော တတော စုတော ဣတ္ထတ္တံ အာဂတော သမာနော ဣမံ မဟာပုရိသလက္ခဏံ ပဋိလဘတိ, သတ္တုဿဒေါ ဟောတိ, သတ္တဿ ဥဿဒါ ဟောန္တိ၊ ဥဘောသု ဟတ္ထေသု ဥဿဒါ ဟောန္တိ, ဥဘောသု ပါဒေသု ဥဿဒါ ဟောန္တိ, ဥဘောသု အံသကူဋေသု ဥဿဒါ ဟောန္တိ, ခန္ဓေ ဥဿဒေါ ဟောတိ။
‘‘သော တေန လက္ခဏေန သမန္နာဂတော သစေ အဂါရံ အဇ္ဈာဝသတိ, ရာဇာ ဟောတိ စက္ကဝတ္တီ…ပေ… ရာဇာ သမာနော ကိံ လဘတိ? လာဘီ ဟောတိ ပဏီတာနံ ရသိတာနံ ခါဒနီယာနံ ဘောဇနီယာနံ သာယနီယာနံ လေဟနီယာနံ ပါနာနံ။ ရာဇာ သမာနော ဣဒံ လဘတိ… ဗုဒ္ဓေါ သမာနော ကိံ လဘတိ? လာဘီ ဟောတိ ပဏီတာနံ ရသိတာနံ ခါဒနီယာနံ ဘောဇနီယာနံ သာယနီယာနံ လေဟနီယာနံ ပါနာနံ။ ဗုဒ္ဓေါ သမာနော ဣဒံ လဘတိ’’။ ဧတမတ္ထံ ဘဂဝါ အဝေါစ။
မြန်֍ ဋ္ဌ ၂၀၉။ တတ္ထေတံ ဝုစ္စတိ –
‘‘ခဇ္ဇဘောဇ္ဇမထ လေယျ သာယိယံ,
ဥတ္တမဂ္ဂရသဒါယကော အဟု၊
တေန သော သုစရိတေန ကမ္မုနာ,
နန္ဒနေ စိရမဘိပ္ပမောဒတိ။
ဟတ္ထပါဒမုဒုတဉ္စ ဝိန္ဒတိ၊
အာဟု ဗျဉ္ဇနနိမိတ္တကောဝိဒါ,
ခဇ္ဇဘောဇ္ဇရသလာဘိတာယ နံ။
‘‘ယံ ဂိဟိဿပိ [န တံ ဂိဟိဿာပိ (သျာ။)] တဒတ္ထဇောတကံ,
ပဗ္ဗဇ္ဇမ္ပိ စ တဒါဓိဂစ္ဆတိ၊
ခဇ္ဇဘောဇ္ဇရသလာဘိရုတ္တမံ,
အာဟု သဗ္ဗဂိဟိဗန္ဓနစ္ဆိဒ’’န္တိ။
(၇-၈) ကရစရဏမုဒုဇာလတာလက္ခဏာနိ
မြန်֍ ဋ္ဌ ၂၁၀။ ‘‘ယမ္ပိ, ဘိက္ခဝေ, တထာဂတော ပုရိမံ ဇာတိံ ပုရိမံ ဘဝံ ပုရိမံ နိကေတံ ပုဗ္ဗေ မနုဿဘူတော သမာနော စတူဟိ သင်္ဂဟဝတ္ထူဟိ ဇနံ သင်္ဂါဟကော အဟောသိ – ဒါနေန ပေယျဝဇ္ဇေန [ပိယဝါစေန (သျာ။ က။)] အတ္ထစရိယာယ သမာနတ္တတာယ။ သော တဿ ကမ္မဿ ကဋတ္တာ…ပေ… သော တတော စုတော ဣတ္ထတ္တံ အာဂတော သမာနော ဣမာနိ ဒွေ မဟာပုရိသလက္ခဏာနိ ပဋိလဘတိ။ မုဒုတလုနဟတ္ထပါဒေါ စ ဟောတိ ဇာလဟတ္ထပါဒေါ စ။
‘‘သော တေဟိ လက္ခဏေဟိ သမန္နာဂတော သစေ အဂါရံ အဇ္ဈာဝသတိ, ရာဇာ ဟောတိ စက္ကဝတ္တီ…ပေ… ရာဇာ သမာနော ကိံ လဘတိ? သုသင်္ဂဟိတပရိဇနော ဟောတိ, သုသင်္ဂဟိတာဿ ဟောန္တိ ဗြာဟ္မဏဂဟပတိကာ နေဂမဇာနပဒါ ဂဏကမဟာမတ္တာ အနီကဋ္ဌာ ဒေါဝါရိကာ အမစ္စာ ပါရိသဇ္ဇာ ရာဇာနော ဘောဂိယာ ကုမာရာ။ ရာဇာ သမာနော ဣဒံ လဘတိ… ဗုဒ္ဓေါ သမာနော ကိံ လဘတိ? သုသင်္ဂဟိတပရိဇနော ဟောတိ, သုသင်္ဂဟိတာဿ ဟောန္တိ ဘိက္ခူ ဘိက္ခုနိယော ဥပါသကာ ဥပါသိကာယော ဒေဝါ မနုဿာ အသုရာ နာဂါ ဂန္ဓဗ္ဗာ။ ဗုဒ္ဓေါ သမာနော ဣဒံ လဘတိ’’။ ဧတမတ္ထံ ဘဂဝါ အဝေါစ။
မြန်֍ ဋ္ဌ ၂၁၁။ တတ္ထေတံ ဝုစ္စတိ –
‘‘ဒါနမ္ပိ စတ္ထစရိယတဉ္စ [ဒါနမ္ပိ စ အတ္ထစရိယတမ္ပိ စ (သီ။ ပီ။)],
ပိယဝါဒိတဉ္စ သမာနတ္တတဉ္စ [ပိယဝဒတဉ္စ သမာနဆန္ဒတဉ္စ (သီ။ ပီ။)]၊
ကရိယစရိယသုသင်္ဂဟံ ဗဟူနံ,
အနဝမတေန ဂုဏေန ယာတိ သဂ္ဂံ။
‘‘စဝိယ ပုနရိဓာဂတော သမာနော,
ကရစရဏမုဒုတဉ္စ ဇာလိနော စ၊
အတိရုစိရသုဝဂ္ဂုဒဿနေယျံ,
ပဋိလဘတိ ဒဟရော သုသု ကုမာရော။
မဟိမံ အာဝသိတော သုသင်္ဂဟိတော၊
ပိယဝဒူ ဟိတသုခတံ ဇိဂီသမာနော [ဇိဂိံ သမာနော (သီ။ သျာ။ ပီ။)],
အဘိရုစိတာနိ ဂုဏာနိ အာစရတိ။
‘‘ယဒိ စ ဇဟတိ သဗ္ဗကာမဘောဂံ,
ကထယတိ ဓမ္မကထံ ဇိနော ဇနဿ၊
သုတွာန ဓမ္မာနုဓမ္မမာစရန္တီ’’တိ။
(၉-၁၀) ဥဿင်္ခပါဒဥဒ္ဓဂ္ဂလောမတာလက္ခဏာနိ
မြန်֍ ဋ္ဌ ၂၁၂။ ‘‘ယမ္ပိ, ဘိက္ခဝေ, တထာဂတော ပုရိမံ ဇာတိံ ပုရိမံ ဘဝံ ပုရိမံ နိကေတံ ပုဗ္ဗေ မနုဿဘူတော သမာနော [သမာနော ဗဟုနော ဇနဿ (သီ။ ပီ။)] အတ္ထူပသံဟိတံ ဓမ္မူပသံဟိတံ ဝါစံ ဘာသိတာ အဟောသိ, ဗဟုဇနံ နိဒံသေသိ, ပါဏီနံ ဟိတသုခါဝဟော ဓမ္မယာဂီ။ သော တဿ ကမ္မဿ ကဋတ္တာ…ပေ… သော တတော စုတော ဣတ္ထတ္တံ အာဂတော သမာနော ဣမာနိ ဒွေ မဟာပုရိသလက္ခဏာနိ ပဋိလဘတိ။ ဥဿင်္ခပါဒေါ စ ဟောတိ, ဥဒ္ဓဂ္ဂလောမော စ။
‘‘သော တေဟိ လက္ခဏေဟိ သမန္နာဂတော, သစေ အဂါရံ အဇ္ဈာဝသတိ, ရာဇာ ဟောတိ စက္ကဝတ္တီ…ပေ… ရာဇာ သမာနော ကိံ လဘတိ? အဂ္ဂေါ စ ဟောတိ သေဋ္ဌော စ ပါမောက္ခော စ ဥတ္တမော စ ပဝရော စ ကာမဘောဂီနံ။ ရာဇာ သမာနော ဣဒံ လဘတိ… ဗုဒ္ဓေါ သမာနော ကိံ လဘတိ? အဂ္ဂေါ စ ဟောတိ သေဋ္ဌော စ ပါမောက္ခော စ ဥတ္တမော စ ပဝရော စ သဗ္ဗသတ္တာနံ။ ဗုဒ္ဓေါ သမာနော ဣဒံ လဘတိ’’။ ဧတမတ္ထံ ဘဂဝါ အဝေါစ။
မြန်֍ ဋ္ဌ ၂၁၃။ တတ္ထေတံ ဝုစ္စတိ –
‘‘အတ္ထဓမ္မသဟိတံ [အတ္ထဓမ္မသံဟိတံ (က။ သီ။ ပီ။), အတ္ထဓမ္မုပသံဟိတံ (က။)] ပုရေ ဂိရံ,
ဧရယံ ဗဟုဇနံ နိဒံသယိ၊
ပါဏိနံ ဟိတသုခါဝဟော အဟု,
ဓမ္မယာဂမယဇီ [ဓမ္မယာဂံ အဿဇိ (က။)] အမစ္ဆရီ။
လက္ခဏာနိ စ ဒုဝေ ဣဓာဂတော,
ဥတ္တမပ္ပမုခတာယ [ဥတ္တမသုခတာယ (သျာ။), ဥတ္တမပမုက္ခတာယ (က။)] ဝိန္ဒတိ။
‘‘ဥဗ္ဘမုပ္ပတိတလောမဝါ သသော,
ပါဒဂဏ္ဌိရဟု သာဓုသဏ္ဌိတာ၊
မံသလောဟိတာစိတာ တစောတ္ထတာ,
ဥပရိစရဏသောဘနာ [ဥပရိဇာနုသောဘနာ (သျာ။), ဥပရိ စ ပန သောဘနာ (သီ။ ပီ။)] အဟု။
‘‘ဂေဟမာဝသတိ စေ တထာဝိဓော,
အဂ္ဂတံ ဝဇတိ ကာမဘောဂိနံ၊
တေန ဥတ္တရိတရော န ဝိဇ္ဇတိ,
ဇမ္ဗုဒီပမဘိဘုယျ ဣရိယတိ။
အဂ္ဂတံ ဝဇတိ သဗ္ဗပါဏိနံ၊
တေန ဥတ္တရိတရော န ဝိဇ္ဇတိ,
သဗ္ဗလောကမဘိဘုယျ ဝိဟရတီ’’တိ။
(၁၁) ဧဏိဇင်္ဃလက္ခဏံ
မြန်֍ ဋ္ဌ ၂၁၄။ ‘‘ယမ္ပိ, ဘိက္ခဝေ, တထာဂတော ပုရိမံ ဇာတိံ ပုရိမံ ဘဝံ ပုရိမံ နိကေတံ ပုဗ္ဗေ မနုဿဘူတော သမာနော သက္ကစ္စံ ဝါစေတာ အဟောသိ သိပ္ပံ ဝါ ဝိဇ္ဇံ ဝါ စရဏံ ဝါ ကမ္မံ ဝါ – ‘ကိံ တိမေ ခိပ္ပံ ဝိဇာနေယျုံ, ခိပ္ပံ ပဋိပဇ္ဇေယျုံ, န စိရံ ကိလိဿေယျု’’န္တိ။ သော တဿ ကမ္မဿ ကဋတ္တာ…ပေ… သော တတော စုတော ဣတ္ထတ္တံ အာဂတော သမာနော ဣမံ မဟာပုရိသလက္ခဏံ ပဋိလဘတိ။ ဧဏိဇင်္ဃော ဟောတိ။
‘‘သော တေန လက္ခဏေန သမန္နာဂတော သစေ အဂါရံ အဇ္ဈာဝသတိ, ရာဇာ ဟောတိ စက္ကဝတ္တီ…ပေ… ရာဇာ သမာနော ကိံ လဘတိ? ယာနိ တာနိ ရာဇာရဟာနိ ရာဇင်္ဂါနိ ရာဇူပဘောဂါနိ ရာဇာနုစ္ဆဝိကာနိ တာနိ ခိပ္ပံ ပဋိလဘတိ။ ရာဇာ သမာနော ဣဒံ လဘတိ… ဗုဒ္ဓေါ သမာနော ကိံ လဘတိ။
ယာနိ တာနိ သမဏာရဟာနိ သမဏင်္ဂါနိ သမဏူပဘောဂါနိ သမဏာနုစ္ဆဝိကာနိ, တာနိ ခိပ္ပံ ပဋိလဘတိ။ ဗုဒ္ဓေါ သမာနော ဣဒံ လဘတိ’’။ ဧတမတ္ထံ ဘဂဝါ အဝေါစ။
မြန်֍ ဋ္ဌ ၂၁၅။ တတ္ထေတံ ဝုစ္စတိ –
‘‘သိပ္ပေသု ဝိဇ္ဇာစရဏေသု ကမ္မေသု [ကမ္မသု (သီ။ ပီ။)],
ကထံ ဝိဇာနေယျုံ [ဝိဇာနေယျ (သီ။ ပီ။), ဝိဇာနေယျု (သျာ။)] လဟုန္တိ ဣစ္ဆတိ၊
ဝါစေတိ ခိပ္ပံ န စိရံ ကိလိဿတိ။
‘‘တံ ကမ္မံ ကတွာ ကုသလံ သုခုဒြယံ [သုခိန္ဒြိယံ (က။)],
ဇင်္ဃာ မနုညာ လဘတေ သုသဏ္ဌိတာ၊
ဝဋ္ဋာ သုဇာတာ အနုပုဗ္ဗမုဂ္ဂတာ,
ဥဒ္ဓဂ္ဂလောမာ သုခုမတ္တစောတ္ထတာ။
‘‘ဧဏေယျဇင်္ဃောတိ တမာဟု ပုဂ္ဂလံ,
သမ္ပတ္တိယာ ခိပ္ပမိဓာဟု [ခိပ္ပမိဒါဟု (?)] လက္ခဏံ၊
ဂေဟာနုလောမာနိ ယဒါဘိကင်္ခတိ,
အပဗ္ဗဇံ ခိပ္ပမိဓာဓိဂစ္ဆတိ [ခိပ္ပမိဒါဓိဂစ္ဆတိ (?)]။
‘‘သစေ စ ပဗ္ဗဇ္ဇမုပေတိ တာဒိသော,
နေက္ခမ္မဆန္ဒာဘိရတော ဝိစက္ခဏော၊
အနုစ္ဆဝိကဿ ယဒါနုလောမိကံ,
တံ ဝိန္ဒတိ ခိပ္ပမနောမဝိက္ကမော [နိက္ကမော (သီ။ သျာ။ ပီ။)]’’တိ။
(၁၂) သုခုမစ္ဆဝိလက္ခဏံ
မြန်֍ ဋ္ဌ ၂၁၆။ ‘‘ယမ္ပိ, ဘိက္ခဝေ, တထာဂတော ပုရိမံ ဇာတိံ ပုရိမံ ဘဝံ ပုရိမံ နိကေတံ ပုဗ္ဗေ မနုဿဘူတော သမာနော သမဏံ ဝါ ဗြာဟ္မဏံ ဝါ ဥပသင်္ကမိတွာ ပရိပုစ္ဆိတာ အဟောသိ – ‘‘ကိံ, ဘန္တေ, ကုသလံ, ကိံ အကုသလံ, ကိံ သာဝဇ္ဇံ, ကိံ အနဝဇ္ဇံ, ကိံ သေဝိတဗ္ဗံ, ကိံ န သေဝိတဗ္ဗံ, ကိံ မေ ကရီယမာနံ ဒီဃရတ္တံ အဟိတာယ ဒုက္ခာယ အဿ, ကိံ ဝါ ပန မေ ကရီယမာနံ ဒီဃရတ္တံ ဟိတာယ
သုခါယ အဿာ’’တိ။ သော တဿ ကမ္မဿ ကဋတ္တာ…ပေ… သော တတော စုတော ဣတ္ထတ္တံ အာဂတော သမာနော ဣမံ မဟာပုရိသလက္ခဏံ ပဋိလဘတိ။ သုခုမစ္ဆဝိ ဟောတိ, သုခုမတ္တာ ဆဝိယာ ရဇောဇလ္လံ ကာယေ န ဥပလိမ္ပတိ။
‘‘သော တေန လက္ခဏေန သမန္နာဂတော သစေ အဂါရံ အဇ္ဈာဝသတိ, ရာဇာ ဟောတိ စက္ကဝတ္တီ…ပေ… ရာဇာ သမာနော ကိံ လဘတိ? မဟာပညော ဟောတိ, နာဿ ဟောတိ ကောစိ ပညာယ သဒိသော ဝါ သေဋ္ဌော ဝါ ကာမဘောဂီနံ။ ရာဇာ သမာနော ဣဒံ လဘတိ… ဗုဒ္ဓေါ သမာနော ကိံ လဘတိ? မဟာပညော ဟောတိ ပုထုပညော ဟာသပညော [ဟာသုပညော (သီ။ ပီ။)] ဇဝနပညော တိက္ခပညော နိဗ္ဗေဓိကပညော, နာဿ ဟောတိ ကောစိ ပညာယ သဒိသော ဝါ သေဋ္ဌော ဝါ သဗ္ဗသတ္တာနံ။ ဗုဒ္ဓေါ သမာနော ဣဒံ လဘတိ’’။ ဧတမတ္ထံ ဘဂဝါ အဝေါစ။
မြန်֍ ဋ္ဌ ၂၁၇။ တတ္ထေတံ ဝုစ္စတိ –
‘‘ပုရေ ပုရတ္ထာ ပုရိမာသု ဇာတိသု,
အညာတုကာမော ပရိပုစ္ဆိတာ အဟု၊
သုဿူသိတာ ပဗ္ဗဇိတံ ဥပါသိတာ,
အတ္ထန္တရော အတ္ထကထံ နိသာမယိ။
‘‘ပညာပဋိလာဘဂတေန [ပညာပဋိလာဘကတေန (သီ။ ပီ။) ဋီကာ ဩလောကေတဗ္ဗာ] ကမ္မုနာ,
မနုဿဘူတော သုခုမစ္ဆဝီ အဟု၊
ဗျာကံသု ဥပ္ပါဒနိမိတ္တကောဝိဒါ,
သုခုမာနိ အတ္ထာနိ အဝေစ္စ ဒက္ခိတိ။
‘‘သစေ န ပဗ္ဗဇ္ဇမုပေတိ တာဒိသော,
ဝတ္တေတိ စက္ကံ ပထဝိံ ပသာသတိ၊
အတ္ထာနုသိဋ္ဌီသု ပရိဂ္ဂဟေသု စ,
န တေန သေယျော သဒိသော စ ဝိဇ္ဇတိ။
‘‘သစေ စ ပဗ္ဗဇ္ဇမုပေတိ တာဒိသော,
နေက္ခမ္မဆန္ဒာဘိရတော ဝိစက္ခဏော၊
ပညာဝိသိဋ္ဌံ လဘတေ အနုတ္တရံ,
ပပ္ပေါတိ ဗောဓိံ ဝရဘူရိမေဓသော’’တိ။
(၁၃) သုဝဏ္ဏဝဏ္ဏလက္ခဏံ
မြန်֍ ဋ္ဌ ၂၁၈။ ‘‘ယမ္ပိ, ဘိက္ခဝေ, တထာဂတော ပုရိမံ ဇာတိံ ပုရိမံ ဘဝံ ပုရိမံ နိကေတံ ပုဗ္ဗေ မနုဿဘူတော သမာနော အက္ကောဓနော အဟောသိ အနုပါယာသဗဟုလော, ဗဟုမ္ပိ ဝုတ္တော သမာနော နာဘိသဇ္ဇိ န ကုပ္ပိ န ဗျာပဇ္ဇိ န ပတိတ္ထီယိ, န ကောပဉ္စ ဒေါသဉ္စ အပ္ပစ္စယဉ္စ ပါတွာကာသိ။ ဒါတာ စ အဟောသိ သုခုမာနံ မုဒုကာနံ အတ္ထရဏာနံ ပါဝုရဏာနံ [ပါပုရဏာနံ (သီ။ သျာ။ ပီ။)] ခေါမသုခုမာနံ ကပ္ပါသိကသုခုမာနံ ကောသေယျသုခုမာနံ ကမ္ဗလသုခုမာနံ။ သော တဿ ကမ္မဿ ကဋတ္တာ ဥပစိတတ္တာ…ပေ… သော တတော စုတော ဣတ္ထတ္တံ အာဂတော သမာနော ဣမံ မဟာပုရိသလက္ခဏံ ပဋိလဘတိ။ သုဝဏ္ဏဝဏ္ဏော ဟောတိ ကဉ္စနသန္နိဘတ္တစော။
‘‘သော တေန လက္ခဏေန သမန္နာဂတော သစေ အဂါရံ အဇ္ဈာဝသတိ, ရာဇာ ဟောတိ စက္ကဝတ္တီ…ပေ… ရာဇာ သမာနော ကိံ လဘတိ? လာဘီ ဟောတိ သုခုမာနံ မုဒုကာနံ အတ္ထရဏာနံ ပါဝုရဏာနံ ခေါမသုခုမာနံ ကပ္ပါသိကသုခုမာနံ ကောသေယျသုခုမာနံ ကမ္ဗလသုခုမာနံ။ ရာဇာ သမာနော ဣဒံ လဘတိ… ဗုဒ္ဓေါ သမာနော ကိံ လဘတိ? လာဘီ ဟောတိ သုခုမာနံ မုဒုကာနံ အတ္ထရဏာနံ ပါဝုရဏာနံ ခေါမသုခုမာနံ ကပ္ပါသိကသုခုမာနံ ကောသေယျသုခုမာနံ ကမ္ဗလသုခုမာနံ။ ဗုဒ္ဓေါ သမာနော ဣဒံ လဘတိ’’။ ဧတမတ္ထံ ဘဂဝါ အဝေါစ။
မြန်֍ ဋ္ဌ ၂၁၉။ တတ္ထေတံ ဝုစ္စတိ –
‘‘အက္ကောဓဉ္စ အဓိဋ္ဌဟိ အဒါသိ [အဒါသိ စ (သီ။ ပီ။)],
ဒါနဉ္စ ဝတ္ထာနိ သုခုမာနိ သုစ္ဆဝီနိ၊
မဟိမိဝ သုရော အဘိဝဿံ။
ဥပပဇ္ဇိ [ဥပပဇ္ဇ (သီ။ ပီ။)] သုကတဖလဝိပါကမနုဘုတွာ၊
ကနကတနုသန္နိဘော ဣဓာဘိဘဝတိ,
သုရဝရတရောရိဝ ဣန္ဒော။
မိစ္ဆံ မဟတိမဟိံ အနုသာသတိ [ပသာသတိ (သျာ။)]၊
ပသယှ သဟိဓ သတ္တရတနံ [ပသယှ အဘိဝသန-ဝရတရံ (သီ။ ပီ။)],
ပဋိလဘတိ ဝိမလ [ဝိပုလ (သျာ။), ဝိပုလံ (သီ။ ပီ။)] သုခုမစ္ဆဝိံ သုစိဉ္စ။
‘‘လာဘီ အစ္ဆာဒနဝတ္ထမောက္ခပါဝုရဏာနံ,
ဘဝတိ ယဒိ အနာဂါရိယတံ ဥပေတိ၊
သဟိတော [သုဟိတ (သျာ။), သ ဟိ (သီ။ ပီ။)] ပုရိမကတဖလံ အနုဘဝတိ,
န ဘဝတိ ကတဿ ပနာသော’’တိ။
(၁၄) ကောသောဟိတဝတ္ထဂုယှလက္ခဏံ
မြန်֍ ဋ္ဌ ၂၂၀။ ယမ္ပိ, ဘိက္ခဝေ, တထာဂတော ပုရိမံ ဇာတိံ ပုရိမံ ဘဝံ ပုရိမံ နိကေတံ ပုဗ္ဗေ မနုဿဘူတော သမာနော စိရပ္ပနဋ္ဌေ သုစိရပ္ပဝါသိနော ဉာတိမိတ္တေ သုဟဇ္ဇေ သခိနော သမာနေတာ အဟောသိ။ မာတရမ္ပိ ပုတ္တေန သမာနေတာ အဟောသိ, ပုတ္တမ္ပိ မာတရာ သမာနေတာ အဟောသိ, ပိတရမ္ပိ ပုတ္တေန သမာနေတာ အဟောသိ, ပုတ္တမ္ပိ ပိတရာ သမာနေတာ အဟောသိ, ဘာတရမ္ပိ ဘာတရာ သမာနေတာ အဟောသိ, ဘာတရမ္ပိ ဘဂိနိယာ သမာနေတာ အဟောသိ, ဘဂိနိမ္ပိ ဘာတရာ သမာနေတာ အဟောသိ, ဘဂိနိမ္ပိ ဘဂိနိယာ သမာနေတာ အဟောသိ, သမင်္ဂီကတွာ [သမဂ္ဂိံ ကတွာ (သီ။ သျာ။ ပီ။)] စ အဗ္ဘနုမောဒိတာ အဟောသိ။ သော တဿ ကမ္မဿ ကဋတ္တာ…ပေ… သော တတော စုတော ဣတ္ထတ္တံ အာဂတော သမာနော ဣမံ မဟာပုရိသလက္ခဏံ ပဋိလဘတိ – ကောသောဟိတဝတ္ထဂုယှော ဟောတိ။
‘‘သော တေန လက္ခဏေန သမန္နာဂတော သစေ အဂါရံ အဇ္ဈာဝသတိ, ရာဇာ ဟောတိ စက္ကဝတ္တီ…ပေ… ရာဇာ သမာနော ကိံ လဘတိ? ပဟူတပုတ္တော ဟောတိ, ပရောသဟဿံ ခေါ ပနဿ ပုတ္တာ ဘဝန္တိ သူရာ ဝီရင်္ဂရူပါ ပရသေနပ္ပမဒ္ဒနာ။ ရာဇာ သမာနော ဣဒံ လဘတိ… ဗုဒ္ဓေါ သမာနော ကိံ လဘတိ? ပဟူတပုတ္တော ဟောတိ, အနေကသဟဿံ ခေါ ပနဿ ပုတ္တာ ဘဝန္တိ သူရာ ဝီရင်္ဂရူပါ ပရသေနပ္ပမဒ္ဒနာ။ ဗုဒ္ဓေါ သမာနော ဣဒံ လဘတိ’’။ ဧတမတ္ထံ ဘဂဝါ အဝေါစ။
မြန်֍ ဋ္ဌ ၂၂၁။ တတ္ထေတံ ဝုစ္စတိ –
‘‘ပုရေ ပုရတ္ထာ ပုရိမာသု ဇာတိသု,
စိရပ္ပနဋ္ဌေ သုစိရပ္ပဝါသိနော၊
ဉာတီ သုဟဇ္ဇေ သခိနော သမာနယိ,
သမင်္ဂိကတွာ အနုမောဒိတာ အဟု။
‘‘သော တေန [သ တေန (က။)] ကမ္မေန ဒိဝံ သမက္ကမိ,
သုခဉ္စ ခိဍ္ဍာရတိယော စ အနွဘိ၊
တတော စဝိတွာ ပုနရာဂတော ဣဓ,
ကောသောဟိတံ ဝိန္ဒတိ ဝတ္ထဆာဒိယံ။
ပရောသဟဿဉ္စ [ပရောသဟဿဿ (သီ။ ပီ။)] ဘဝန္တိ အတြဇာ၊
သူရာ စ ဝီရာ စ [သူရာ စ ဝီရင်္ဂရူပါ (က။)] အမိတ္တတာပနာ,
ဂိဟိဿ ပီတိံဇနနာ ပိယံဝဒါ။
‘‘ဗဟူတရာ ပဗ္ဗဇိတဿ ဣရိယတော,
ဘဝန္တိ ပုတ္တာ ဝစနာနုသာရိနော၊
ဂိဟိဿ ဝါ ပဗ္ဗဇိတဿ ဝါ ပုန,
တံ လက္ခဏံ ဇာယတိ တဒတ္ထဇောတက’’န္တိ။
ပဌမဘာဏဝါရော နိဋ္ဌိတော။
(၁၅-၁၆) ပရိမဏ္ဍလအနောနမဇဏ္ဏုပရိမသနလက္ခဏာနိ
မြန်֍ ဋ္ဌ ၂၂၂။ ‘‘ယမ္ပိ, ဘိက္ခဝေ, တထာဂတော ပုရိမံ ဇာတိံ ပုရိမံ ဘဝံ ပုရိမံ နိကေတံ ပုဗ္ဗေ မနုဿဘူတော သမာနော မဟာဇနသင်္ဂဟံ [မဟာဇနသင်္ဂါဟကံ (က။)] သမေက္ခမာနော [သမပေက္ခမာနော (က။)] သမံ ဇာနာတိ သာမံ ဇာနာတိ, ပုရိသံ ဇာနာတိ ပုရိသဝိသေသံ ဇာနာတိ – ‘အယမိဒမရဟတိ အယမိဒမရဟတီ’တိ တတ္ထ တတ္ထ ပုရိသဝိသေသကရော အဟောသိ။ သော တဿ ကမ္မဿ ကဋတ္တာ…ပေ… သော တတော စုတော
ဣတ္ထတ္တံ အာဂတော သမာနော ဣမာနိ ဒွေ မဟာပုရိသလက္ခဏာနိ ပဋိလဘတိ။ နိဂြောဓ ပရိမဏ္ဍလော စ ဟောတိ, ဌိတကောယေဝ စ အနောနမန္တော ဥဘောဟိ ပါဏိတလေဟိ ဇဏ္ဏုကာနိ ပရိမသတိ ပရိမဇ္ဇတိ။
‘‘သော တေဟိ လက္ခဏေဟိ သမန္နာဂတော သစေ အဂါရံ အဇ္ဈာဝသတိ, ရာဇာ ဟောတိ စက္ကဝတ္တီ…ပေ… ရာဇာ သမာနော ကိံ လဘတိ? အဍ္ဎော ဟောတိ မဟဒ္ဓနော မဟာဘောဂေါ ပဟူတဇာတရူပရဇတော ပဟူတဝိတ္တူပကရဏော ပဟူတဓနဓညော ပရိပုဏ္ဏကောသကောဋ္ဌာဂါရော။ ရာဇာ သမာနော ဣဒံ လဘတိ…ပေ… ဗုဒ္ဓေါ သမာနော ကိံ လဘတိ? အဍ္ဎော ဟောတိ မဟဒ္ဓနော မဟာဘောဂေါ။ တဿိမာနိ ဓနာနိ ဟောန္တိ, သေယျထိဒံ, သဒ္ဓါဓနံ သီလဓနံ ဟိရိဓနံ ဩတ္တပ္ပဓနံ သုတဓနံ စာဂဓနံ ပညာဓနံ။ ဗုဒ္ဓေါ သမာနော ဣဒံ လဘတိ’’။ ဧတမတ္ထံ ဘဂဝါ အဝေါစ။
မြန်֍ ဋ္ဌ ၂၂၃။ တတ္ထေတံ ဝုစ္စတိ –
‘‘တုလိယ ပဋိဝိစယ စိန္တယိတွာ,
မဟာဇနသင်္ဂဟနံ [မဟာဇနံ သင်္ဂါဟကံ (က။)] သမေက္ခမာနော၊
အယမိဒမရဟတိ တတ္ထ တတ္ထ,
ပုရိသဝိသေသကရော ပုရေ အဟောသိ။
‘‘မဟိဉ္စ ပန [သမာ စ ပန (သျာ။), သ ဟိ စ ပန (သီ။ ပီ။)] ဌိတော အနောနမန္တော,
ဖုသတိ ကရေဟိ ဥဘောဟိ ဇဏ္ဏုကာနိ၊
မဟိရုဟပရိမဏ္ဍလော အဟောသိ,
သုစရိတကမ္မဝိပါကသေသကေန။
‘‘ဗဟုဝိဝိဓနိမိတ္တလက္ခဏညူ,
အတိနိပုဏာ မနုဇာ ဗျာကရိံသု၊
ပဋိလဘတိ ဒဟရော သုသု ကုမာရော။
ဂိဟိပတိရူပကာ ဗဟူ ဘဝန္တိ၊
ယဒိ စ ဇဟတိ သဗ္ဗကာမဘောဂံ,
လဘတိ အနုတ္တရံ ဥတ္တမဓနဂ္ဂ’’န္တိ။
(၁၇-၁၉) သီဟပုဗ္ဗဒ္ဓကာယာဒိတိလက္ခဏံ
မြန်֍ ဋ္ဌ ၂၂၄။ ‘‘ယမ္ပိ, ဘိက္ခဝေ, တထာဂတော ပုရိမံ ဇာတိံ ပုရိမံ ဘဝံ ပုရိမံ နိကေတံ ပုဗ္ဗေ မနုဿဘူတော သမာနော ဗဟုဇနဿ အတ္ထကာမော အဟောသိ ဟိတကာမော ဖာသုကာမော ယောဂက္ခေမကာမော – ‘ကိန္တိမေ သဒ္ဓါယ ဝဍ္ဎေယျုံ, သီလေန ဝဍ္ဎေယျုံ, သုတေန ဝဍ္ဎေယျုံ [သုတေန ဝဍ္ဎေယျုံ, ဗုဒ္ဓိယာ ဝဍ္ဎေယျုံ (သျာ။)], စာဂေန ဝဍ္ဎေယျုံ, ဓမ္မေန ဝဍ္ဎေယျုံ, ပညာယ ဝဍ္ဎေယျုံ, ဓနဓညေန ဝဍ္ဎေယျုံ, ခေတ္တဝတ္ထုနာ ဝဍ္ဎေယျုံ, ဒွိပဒစတုပ္ပဒေဟိ ဝဍ္ဎေယျုံ, ပုတ္တဒါရေဟိ ဝဍ္ဎေယျုံ, ဒါသကမ္မကရပေါရိသေဟိ ဝဍ္ဎေယျုံ, ဉာတီဟိ ဝဍ္ဎေယျုံ, မိတ္တေဟိ ဝဍ္ဎေယျုံ, ဗန္ဓဝေဟိ ဝဍ္ဎေယျု’န္တိ။ သော တဿ ကမ္မဿ ကဋတ္တာ…ပေ… သော တတော စုတော ဣတ္ထတ္တံ အာဂတော သမာနော ဣမာနိ တီဏိ မဟာပုရိသလက္ခဏာနိ ပဋိလဘတိ။ သီဟပုဗ္ဗဒ္ဓကာယော စ ဟောတိ စိတန္တရံသော စ သမဝဋ္ဋက္ခန္ဓော စ။
‘‘သော တေဟိ လက္ခဏေဟိ သမန္နာဂတော သစေ အဂါရံ အဇ္ဈာဝသတိ, ရာဇာ ဟောတိ စက္ကဝတ္တီ…ပေ… ရာဇာ သမာနော ကိံ လဘတိ? အပရိဟာနဓမ္မော ဟောတိ, န ပရိဟာယတိ ဓနဓညေန ခေတ္တဝတ္ထုနာ ဒွိပဒစတုပ္ပဒေဟိ ပုတ္တဒါရေဟိ ဒါသကမ္မကရပေါရိသေဟိ ဉာတီဟိ မိတ္တေဟိ ဗန္ဓဝေဟိ, န ပရိဟာယတိ သဗ္ဗသမ္ပတ္တိယာ။ ရာဇာ သမာနော ဣဒံ လဘတိ… ဗုဒ္ဓေါ သမာနော ကိံ လဘတိ? အပရိဟာနဓမ္မော ဟောတိ, န ပရိဟာယတိ သဒ္ဓါယ သီလေန သုတေန စာဂေန ပညာယ, န ပရိဟာယတိ သဗ္ဗသမ္ပတ္တိယာ။ ဗုဒ္ဓေါ သမာနော ဣဒံ လဘတိ’’။ ဧတမတ္ထံ ဘဂဝါ အဝေါစ။
မြန်֍ ဋ္ဌ ၂၂၅။ တတ္ထေတံ ဝုစ္စတိ –
‘‘သဒ္ဓါယ သီလေန သုတေန ဗုဒ္ဓိယာ,
စာဂေန ဓမ္မေန ဗဟူဟိ သာဓုဟိ၊
ပုတ္တေဟိ ဒါရေဟိ စတုပ္ပဒေဟိ စ။
‘‘ဉာတီဟိ မိတ္တေဟိ စ ဗန္ဓဝေဟိ စ,
ဗလေန ဝဏ္ဏေန သုခေန စူဘယံ၊
ကထံ န ဟာယေယျုံ ပရေတိ ဣစ္ဆတိ,
အတ္ထဿ မိဒ္ဓီ စ [ဣဒံ သမိဒ္ဓဉ္စ (က။), အဒ္ဓံ သမိဒ္ဓဉ္စ (သျာ။)] ပနာဘိကင်္ခတိ။
‘‘သ သီဟပုဗ္ဗဒ္ဓသုသဏ္ဌိတော အဟု,
ပုဗ္ဗေ သုစိဏ္ဏေန ကတေန ကမ္မုနာ,
အဟာနိယံ ပုဗ္ဗနိမိတ္တမဿ တံ။
‘‘ဂိဟီပိ ဓညေန ဓနေန ဝဍ္ဎတိ,
ပုတ္တေဟိ ဒါရေဟိ စတုပ္ပဒေဟိ စ၊
အကိဉ္စနော ပဗ္ဗဇိတော အနုတ္တရံ,
ပပ္ပေါတိ ဗောဓိံ အသဟာနဓမ္မတ’’န္တိ [သမ္ဗောဓိမဟာနဓမ္မတန္တိ (သျာ။ က။) ဋီကာ ဩလောကေတဗ္ဗာ]။
(၂၀) ရသဂ္ဂသဂ္ဂိတာလက္ခဏံ
မြန်֍ ဋ္ဌ ၂၂၆။ ‘‘ယမ္ပိ, ဘိက္ခဝေ, တထာဂတော ပုရိမံ ဇာတိံ ပုရိမံ ဘဝံ ပုရိမံ နိကေတံ ပုဗ္ဗေ မနုဿဘူတော သမာနော သတ္တာနံ အဝိဟေဌကဇာတိကော အဟောသိ ပါဏိနာ ဝါ လေဍ္ဍုနာ ဝါ ဒဏ္ဍေန ဝါ သတ္ထေန ဝါ။ သော တဿ ကမ္မဿ ကဋတ္တာ ဥပစိတတ္တာ…ပေ… သော တတော စုတော ဣတ္ထတ္တံ အာဂတော သမာနော ဣမံ မဟာပုရိသလက္ခဏံ ပဋိလဘတိ, ရသဂ္ဂသဂ္ဂီ ဟောတိ, ဥဒ္ဓဂ္ဂါဿ ရသဟရဏီယော ဂီဝါယ ဇာတာ ဟောန္တိ သမာဘိဝါဟိနိယော [သမဝါဟရသဟရဏိယော (သျာ။)]။
‘‘သော တေန လက္ခဏေန သမန္နာဂတော သစေ အဂါရံ အဇ္ဈာဝသတိ, ရာဇာ ဟောတိ စက္ကဝတ္တီ…ပေ… ရာဇာ သမာနော ကိံ လဘတိ? အပ္ပါဗာဓော ဟောတိ အပ္ပါတင်္ကော, သမဝေပါကိနိယာ ဂဟဏိယာ သမန္နာဂတော နာတိသီတာယ နာစ္စုဏှာယ။ ရာဇာ သမာနော ဣဒံ လဘတိ… ဗုဒ္ဓေါ သမာနော ကိံ လဘတိ? အပ္ပါဗာဓော ဟောတိ အပ္ပါတင်္ကော သမဝေပါကိနိယာ ဂဟဏိယာ သမန္နာဂတော နာတိသီတာယ နာစ္စုဏှာယ မဇ္ဈိမာယ ပဓာနက္ခမာယ။ ဗုဒ္ဓေါ သမာနော ဣဒံ လဘတိ’’။ ဧတမတ္ထံ ဘဂဝါ အဝေါစ။
မြန်֍ ဋ္ဌ ၂၂၇။ တတ္ထေတံ ဝုစ္စတိ –
‘‘န ပါဏိဒဏ္ဍေဟိ ပနာထ လေဍ္ဍုနာ,
သတ္ထေန ဝါ မရဏဝဓေန [မာရဏဝဓေန (က။)] ဝါ ပန၊
ဥဗ္ဗာဓနာယ ပရိတဇ္ဇနာယ ဝါ,
န ဟေဌယီ ဇနတမဟေဌကော အဟု။
‘‘တေနေဝ သော သုဂတိမုပေစ္စ မောဒတိ,
သုခပ္ဖလံ ကရိယ သုခါနိ ဝိန္ဒတိ၊
သမောဇသာ [သမ္ပဇ္ဇသာ (သီ။ ပီ။), ပါမုဉ္ဇသာ (သျာ။), သာမဉ္စ သာ (က။)] ရသဟရဏီ သုသဏ္ဌိတာ,
ဣဓာဂတော လဘတိ ရသဂ္ဂသဂ္ဂိတံ။
‘‘တေနာဟု နံ အတိနိပုဏာ ဝိစက္ခဏာ,
အယံ နရော သုခဗဟုလော ဘဝိဿတိ၊
ဂိဟိဿ ဝါ ပဗ္ဗဇိတဿ ဝါ ပုန [ပန (သျာ။)],
တံ လက္ခဏံ ဘဝတိ တဒတ္ထဇောတက’’န္တိ။
(၂၁-၂၂) အဘိနီလနေတ္တဂေါပခုမလက္ခဏာနိ
မြန်֍ ဋ္ဌ ၂၂၈။ ‘‘ယမ္ပိ, ဘိက္ခဝေ, တထာဂတော ပုရိမံ ဇာတိံ ပုရိမံ ဘဝံ ပုရိမံ နိကေတံ ပုဗ္ဗေ မနုဿဘူတော သမာနော န စ ဝိသဋံ, န စ ဝိသာစိ [န စ ဝိသာစိတံ (သီ။ ပီ။), န စ ဝိသာဝိ (သျာ။)], န စ ပန ဝိစေယျ ပေက္ခိတာ, ဥဇုံ တထာ ပသဋမုဇုမနော, ပိယစက္ခုနာ ဗဟုဇနံ ဥဒိက္ခိတာ အဟောသိ။ သော တဿ ကမ္မဿ ကဋတ္တာ…ပေ… သော တတော စုတော ဣတ္ထတ္တံ အာဂတော သမာနော ဣမာနိ ဒွေ မဟာပုရိသလက္ခဏာနိ ပဋိလဘတိ။ အဘိနီလနေတ္တော စ ဟောတိ ဂေါပခုမော စ။
‘‘သော တေဟိ လက္ခဏေဟိ သမန္နာဂတော, သစေ အဂါရံ အဇ္ဈာဝသတိ, ရာဇာ ဟောတိ စက္ကဝတ္တီ…ပေ… ရာဇာ သမာနော ကိံ လဘတိ? ပိယဒဿနော ဟောတိ ဗဟုနော ဇနဿ, ပိယော ဟောတိ မနာပေါ ဗြာဟ္မဏဂဟပတိကာနံ နေဂမဇာနပဒါနံ ဂဏကမဟာမတ္တာနံ အနီကဋ္ဌာနံ ဒေါဝါရိကာနံ အမစ္စာနံ ပါရိသဇ္ဇာနံ ရာဇူနံ ဘောဂိယာနံ ကုမာရာနံ။ ရာဇာ သမာနော ဣဒံ လဘတိ…ပေ… ဗုဒ္ဓေါ သမာနော ကိံ လဘတိ? ပိယဒဿနော ဟောတိ ဗဟုနော ဇနဿ, ပိယော ဟောတိ မနာပေါ ဘိက္ခူနံ ဘိက္ခုနီနံ ဥပါသကာနံ ဥပါသိကာနံ ဒေဝါနံ မနုဿာနံ အသုရာနံ နာဂါနံ ဂန္ဓဗ္ဗာနံ။ ဗုဒ္ဓေါ သမာနော ဣဒံ လဘတိ’’။ ဧတမတ္ထံ ဘဂဝါ အဝေါစ။
မြန်֍ ဋ္ဌ ၂၂၉။ တတ္ထေတံ ဝုစ္စတိ –
‘‘န စ ဝိသဋံ န စ ဝိသာစိ [ဝိသာစိတံ (သီ။ ပီ။), ဝိသာဝိ (သျာ။)], န စ ပန ဝိစေယျပေက္ခိတာ၊
ဥဇုံ တထာ ပသဋမုဇုမနော, ပိယစက္ခုနာ ဗဟုဇနံ ဥဒိက္ခိတာ။
အနုဘဝတိ တတ္ထ မောဒတိ၊
ဣဓ စ ပန ဘဝတိ ဂေါပခုမော,
အဘိနီလနေတ္တနယနော သုဒဿနော။
‘‘အဘိယောဂိနော စ နိပုဏာ,
ဗဟူ ပန နိမိတ္တကောဝိဒါ၊
သုခုမနယနကုသလာ မနုဇာ,
‘‘ပိယဒဿနော ဂိဟီပိ သန္တော စ,
ဘဝတိ ဗဟုဇနပိယာယိတော၊
ယဒိ စ န ဘဝတိ ဂိဟီ သမဏော ဟောတိ,
ပိယော ဗဟူနံ သောကနာသနော’’တိ။
(၂၃) ဥဏှီသသီသလက္ခဏံ
မြန်֍ ဋ္ဌ ၂၃၀။ ‘‘ယမ္ပိ, ဘိက္ခဝေ, တထာဂတော ပုရိမံ ဇာတိံ ပုရိမံ ဘဝံ ပုရိမံ နိကေတံ ပုဗ္ဗေ မနုဿဘူတော သမာနော ဗဟုဇနပုဗ္ဗင်္ဂမော အဟောသိ ကုသလေသု ဓမ္မေသု ဗဟုဇနပါမောက္ခော ကာယသုစရိတေ ဝစီသုစရိတေ မနောသုစရိတေ ဒါနသံဝိဘာဂေ သီလသမာဒါနေ ဥပေါသထုပဝါသေ မတ္တေယျတာယ ပေတ္တေယျတာယ သာမညတာယ ဗြဟ္မညတာယ ကုလေ ဇေဋ္ဌာပစာယိတာယ အညတရညတရေသု စ အဓိကုသလေသု ဓမ္မေသု။ သော တဿ ကမ္မဿ ကဋတ္တာ…ပေ… သော တတော စုတော ဣတ္ထတ္တံ အာဂတော သမာနော ဣမံ မဟာပုရိသလက္ခဏံ ပဋိလဘတိ – ဥဏှီသသီသော ဟောတိ။
‘‘သော တေန လက္ခဏေန သမန္နာဂတော သစေ အဂါရံ အဇ္ဈာဝသတိ, ရာဇာ ဟောတိ စက္ကဝတ္တီ…ပေ… ရာဇာ သမာနော ကိံ လဘတိ? မဟာဿ ဇနော အနွာယိကော ဟောတိ, ဗြာဟ္မဏဂဟပတိကာ နေဂမဇာနပဒါ ဂဏကမဟာမတ္တာ အနီကဋ္ဌာ ဒေါဝါရိကာ အမစ္စာ ပါရိသဇ္ဇာ ရာဇာနော ဘောဂိယာ ကုမာရာ။ ရာဇာ သမာနော ဣဒံ လဘတိ… ဗုဒ္ဓေါ သမာနော ကိံ လဘတိ? မဟာဿ ဇနော အနွာယိကော ဟောတိ, ဘိက္ခူ ဘိက္ခုနိယော ဥပါသကာ ဥပါသိကာယော ဒေဝါ မနုဿာ အသုရာ နာဂါ ဂန္ဓဗ္ဗာ။ ဗုဒ္ဓေါ သမာနော ဣဒံ လဘတိ’’။ ဧတမတ္ထံ ဘဂဝါ အဝေါစ။
မြန်֍ ဋ္ဌ ၂၃၁။ တတ္ထေတံ ဝုစ္စတိ –
‘‘ပုဗ္ဗင်္ဂမော သုစရိတေသု အဟု,
ဓမ္မေသု ဓမ္မစရိယာဘိရတော၊
အနွာယိကော ဗဟုဇနဿ အဟု,
သဂ္ဂေသု ဝေဒယိတ္ထ ပုညဖလံ။
ဥဏှီသသီသတ္တမိဓဇ္ဈဂမာ၊
ဗျာကံသု ဗျဉ္ဇနနိမိတ္တဓရာ,
ပုဗ္ဗင်္ဂမော ဗဟုဇနံ ဟေဿတိ။
‘‘ပဋိဘောဂိယာ မနုဇေသု ဣဓ,
ပုဗ္ဗေဝ တဿ အဘိဟရန္တိ တဒါ၊
ယဒိ ခတ္တိယော ဘဝတိ ဘူမိပတိ,
ပဋိဟာရကံ ဗဟုဇနေ လဘတိ။
ဓမ္မေသု ဟောတိ ပဂုဏော ဝိသဝီ၊
တဿာနုသာသနိဂုဏာဘိရတော,
အနွာယိကော ဗဟုဇနော ဘဝတီ’’တိ။
(၂၄-၂၅) ဧကေကလောမတာဥဏ္ဏာလက္ခဏာနိ
မြန်֍ ဋ္ဌ ၂၃၂။ ‘‘ယမ္ပိ, ဘိက္ခဝေ, တထာဂတော ပုရိမံ ဇာတိံ ပုရိမံ ဘဝံ ပုရိမံ နိကေတံ ပုဗ္ဗေ မနုဿဘူတော သမာနော မုသာဝါဒံ ပဟာယ မုသာဝါဒါ ပဋိဝိရတော အဟောသိ, သစ္စဝါဒီ သစ္စသန္ဓော ထေတော ပစ္စယိကော အဝိသံဝါဒကော လောကဿ။ သော တဿ ကမ္မဿ ကဋတ္တာ ဥပစိတတ္တာ…ပေ… သော တတော စုတော ဣတ္ထတ္တံ အာဂတော သမာနော ဣမာနိ ဒွေ မဟာပုရိသလက္ခဏာနိ ပဋိလဘတိ။ ဧကေကလောမော စ ဟောတိ, ဥဏ္ဏာ စ ဘမုကန္တရေ ဇာတာ ဟောတိ ဩဒါတာ မုဒုတူလသန္နိဘာ။
‘‘သော တေဟိ လက္ခဏေဟိ သမန္နာဂတော, သစေ အဂါရံ အဇ္ဈာဝသတိ, ရာဇာ ဟောတိ စက္ကဝတ္တီ…ပေ… ရာဇာ သမာနော ကိံ လဘတိ? မဟာဿ ဇနော ဥပဝတ္တတိ, ဗြာဟ္မဏဂဟပတိကာ နေဂမဇာနပဒါ ဂဏကမဟာမတ္တာ အနီကဋ္ဌာ ဒေါဝါရိကာ အမစ္စာ ပါရိသဇ္ဇာ ရာဇာနော ဘောဂိယာ ကုမာရာ။
ရာဇာ သမာနော ဣဒံ လဘတိ… ဗုဒ္ဓေါ သမာနော ကိံ လဘတိ? မဟာဿ ဇနော ဥပဝတ္တတိ, ဘိက္ခူ ဘိက္ခုနိယော ဥပါသကာ ဥပါသိကာယော ဒေဝါ မနုဿာ အသုရာ နာဂါ ဂန္ဓဗ္ဗာ။ ဗုဒ္ဓေါ သမာနော ဣဒံ လဘတိ’’။ ဧတမတ္ထံ ဘဂဝါ အဝေါစ။
မြန်֍ ဋ္ဌ ၂၃၃။ တတ္ထေတံ ဝုစ္စတိ –
‘‘သစ္စပ္ပဋိညော ပုရိမာသု ဇာတိသု,
အဒွေဇ္ဈဝါစော အလိကံ ဝိဝဇ္ဇယိ၊
န သော ဝိသံဝါဒယိတာပိ ကဿစိ,
ဘူတေန တစ္ဆေန တထေန ဘာသယိ [တောသယိ (သီ။ ပီ။)]။
‘‘သေတာ သုသုက္ကာ မုဒုတူလသန္နိဘာ,
ဥဏ္ဏာ သုဇာတာ [ဥဏ္ဏာဿ ဇာတာ (က။ သီ။)] ဘမုကန္တရေ အဟု၊
ဧကေကလောမူပစိတင်္ဂဝါ အဟု။
‘‘တံ လက္ခဏညူ ဗဟဝေါ သမာဂတာ,
ဥဏ္ဏာ စ လောမာ စ ယထာ သုသဏ္ဌိတာ,
ဥပဝတ္တတီ ဤဒိသကံ ဗဟုဇ္ဇနော။
‘‘ဂိဟိမ္ပိ သန္တံ ဥပဝတ္တတီ ဇနော,
ဗဟု ပုရတ္ထာပကတေန ကမ္မုနာ၊
အကိဉ္စနံ ပဗ္ဗဇိတံ အနုတ္တရံ,
ဗုဒ္ဓမ္ပိ သန္တံ ဥပဝတ္တတိ ဇနော’’တိ။
(၂၆-၂၇) စတ္တာလီသအဝိရဠဒန္တလက္ခဏာနိ
မြန်֍ ဋ္ဌ ၂၃၄။ ‘‘ယမ္ပိ, ဘိက္ခဝေ တထာဂတော ပုရိမံ ဇာတိံ ပုရိမံ ဘဝံ ပုရိမံ နိကေတံ ပုဗ္ဗေ မနုဿဘူတော သမာနော ပိသုဏံ ဝါစံ ပဟာယ ပိသုဏာယ ဝါစာယ ပဋိဝိရတော အဟောသိ။ ဣတော သုတွာ န အမုတြ အက္ခာတာ ဣမေသံ ဘေဒါယ, အမုတြ ဝါ သုတွာ န ဣမေသံ အက္ခာတာ အမူသံ
ဘေဒါယ, ဣတိ ဘိန္နာနံ ဝါ သန္ဓာတာ, သဟိတာနံ ဝါ အနုပ္ပဒါတာ, သမဂ္ဂါရာမော သမဂ္ဂရတော သမဂ္ဂနန္ဒီ သမဂ္ဂကရဏိံ ဝါစံ ဘာသိတာ အဟောသိ။ သော တဿ ကမ္မဿ ကဋတ္တာ…ပေ… သော တတော စုတော ဣတ္ထတ္တံ အာဂတော သမာနော ဣမာနိ ဒွေ မဟာပုရိသလက္ခဏာနိ ပဋိလဘတိ။ စတ္တာလီသဒန္တော စ ဟောတိ အဝိရဠဒန္တော စ။
‘‘သော တေဟိ လက္ခဏေဟိ သမန္နာဂတော သစေ အဂါရံ အဇ္ဈာဝသတိ, ရာဇာ ဟောတိ စက္ကဝတ္တီ…ပေ… ရာဇာ သမာနော ကိံ လဘတိ? အဘေဇ္ဇပရိသော ဟောတိ, အဘေဇ္ဇာဿ ဟောန္တိ ပရိသာ, ဗြာဟ္မဏဂဟပတိကာ နေဂမဇာနပဒါ ဂဏကမဟာမတ္တာ အနီကဋ္ဌာ ဒေါဝါရိကာ အမစ္စာ ပါရိသဇ္ဇာ ရာဇာနော ဘောဂိယာ ကုမာရာ။ ရာဇာ သမာနော ဣဒံ လဘတိ … ဗုဒ္ဓေါ သမာနော ကိံ လဘတိ? အဘေဇ္ဇပရိသော ဟောတိ, အဘေဇ္ဇာဿ ဟောန္တိ ပရိသာ, ဘိက္ခူ ဘိက္ခုနိယော ဥပါသကာ ဥပါသိကာယော ဒေဝါ မနုဿာ အသုရာ နာဂါ ဂန္ဓဗ္ဗာ။ ဗုဒ္ဓေါ သမာနော ဣဒံ လဘတိ’’။ ဧတမတ္ထံ ဘဂဝါ အဝေါစ။
မြန်֍ ဋ္ဌ ၂၃၅။ တတ္ထေတံ ဝုစ္စတိ –
‘‘ဝေဘူတိယံ သဟိတဘေဒကာရိံ,
ဘေဒပ္ပဝဍ္ဎနဝိဝါဒကာရိံ၊
ကလဟပ္ပဝဍ္ဎနအာကိစ္စကာရိံ,
သဟိတာနံ ဘေဒဇနနိံ န ဘဏိ။
‘‘အဝိဝါဒဝဍ္ဎနကရိံ သုဂိရံ,
ဘိန္နာနုသန္ဓိဇနနိံ အဘဏိ၊
သဟိတေဟိ နန္ဒတိ ပမောဒတိ စ။
‘‘သုဂတီသု သော ဖလဝိပါကံ,
အနုဘဝတိ တတ္ထ မောဒတိ၊
ဒန္တာ ဣဓ ဟောန္တိ အဝိရဠာ သဟိတာ,
စတုရော ဒသဿ မုခဇာ သုသဏ္ဌိတာ။
အဝိဘေဒိယာဿ ပရိသာ ဘဝတိ၊
သမဏော စ ဟောတိ ဝိရဇော ဝိမလော,
ပရိသာဿ ဟောတိ အနုဂတာ အစလာ’’တိ။
(၂၈-၂၉) ပဟူတဇိဝှါဗြဟ္မဿရလက္ခဏာနိ
မြန်֍ ဋ္ဌ ၂၃၆။ ‘‘ယမ္ပိ, ဘိက္ခဝေ, တထာဂတော ပုရိမံ ဇာတိံ ပုရိမံ ဘဝံ ပုရိမံ နိကေတံ ပုဗ္ဗေ မနုဿဘူတော သမာနော ဖရုသံ ဝါစံ ပဟာယ ဖရုသာယ ဝါစာယ ပဋိဝိရတော အဟောသိ။ ယာ သာ ဝါစာ နေလာ ကဏ္ဏသုခါ ပေမနီယာ ဟဒယင်္ဂမာ ပေါရီ ဗဟုဇနကန္တာ ဗဟုဇနမနာပါ, တထာရူပိံ ဝါစံ ဘာသိတာ အဟောသိ။ သော တဿ ကမ္မဿ ကဋတ္တာ ဥပစိတတ္တာ…ပေ… သော တတော စုတော ဣတ္ထတ္တံ အာဂတော သမာနော ဣမာနိ ဒွေ မဟာပုရိသလက္ခဏာနိ ပဋိလဘတိ။ ပဟူတဇိဝှေါ စ ဟောတိ ဗြဟ္မဿရော စ ကရဝီကဘာဏီ။
‘‘သော တေဟိ လက္ခဏေဟိ သမန္နာဂတော သစေ အဂါရံ အဇ္ဈာဝသတိ, ရာဇာ ဟောတိ စက္ကဝတ္တီ…ပေ… ရာဇာ သမာနော ကိံ လဘတိ? အာဒေယျဝါစော ဟောတိ, အာဒိယန္တိဿ ဝစနံ ဗြာဟ္မဏဂဟပတိကာ နေဂမဇာနပဒါ ဂဏကမဟာမတ္တာ အနီကဋ္ဌာ ဒေါဝါရိကာ အမစ္စာ ပါရိသဇ္ဇာ ရာဇာနော ဘောဂိယာ ကုမာရာ။ ရာဇာ သမာနော ဣဒံ လဘတိ… ဗုဒ္ဓေါ သမာနော ကိံ လဘတိ? အာဒေယျဝါစော ဟောတိ, အာဒိယန္တိဿ ဝစနံ ဘိက္ခူ ဘိက္ခုနိယော ဥပါသကာ ဥပါသိကာယော ဒေဝါ မနုဿာ အသုရာ နာဂါ ဂန္ဓဗ္ဗာ။ ဗုဒ္ဓေါ သမာနော ဣဒံ လဘတိ’’။ ဧတမတ္ထံ ဘဂဝါ အဝေါစ။
မြန်֍ ဋ္ဌ ၂၃၇။ တတ္ထေတံ ဝုစ္စတိ –
‘‘အက္ကောသဘဏ္ဍနဝိဟေသကာရိံ,
ဥဗ္ဗာဓိကံ [ဥဗ္ဗာဓကရံ (သျာ။)] ဗဟုဇနပ္ပမဒ္ဒနံ၊
အဗာဠှံ ဂိရံ သော န ဘဏိ ဖရုသံ,
မဓုရံ ဘဏိ သုသံဟိတံ [သုသဟိတံ (သျာ။)] သခိလံ။
ဝါစာ သော ဧရယတိ ကဏ္ဏသုခါ၊
ဝါစာသုစိဏ္ဏဖလမနုဘဝိ,
သဂ္ဂေသု ဝေဒယထ [ဝေဒယတိ (?) ဋီကာ ဩလောကေတဗ္ဗာ] ပုညဖလံ။
‘‘ဝေဒိတွာ သော သုစရိတဿ ဖလံ,
ဗြဟ္မဿရတ္တမိဓမဇ္ဈဂမာ၊
ဇိဝှါဿ ဟောတိ ဝိပုလာ ပုထုလာ,
အာဒေယျဝါကျဝစနော ဘဝတိ။
‘‘ဂိဟိနောပိ ဣဇ္ဈတိ ယထာ ဘဏတော,
အထ စေ ပဗ္ဗဇတိ သော မနုဇော၊
ဗဟုနော ဗဟုံ သုဘဏိတံ ဘဏတော’’တိ။
(၃၀) သီဟဟနုလက္ခဏံ
မြန်֍ ဋ္ဌ ၂၃၈။ ‘‘ယမ္ပိ, ဘိက္ခဝေ, တထာဂတော ပုရိမံ ဇာတိံ ပုရိမံ ဘဝံ ပုရိမံ နိကေတံ ပုဗ္ဗေ မနုဿဘူတော သမာနော သမ္ဖပ္ပလာပံ ပဟာယ သမ္ဖပ္ပလာပါ ပဋိဝိရတော အဟောသိ ကာလဝါဒီ ဘူတဝါဒီ အတ္ထဝါဒီ ဓမ္မဝါဒီ ဝိနယဝါဒီ, နိဓာနဝတိံ ဝါစံ ဘာသိတာ အဟောသိ ကာလေန သာပဒေသံ ပရိယန္တဝတိံ အတ္ထသံဟိတံ။ သော တဿ ကမ္မဿ ကဋတ္တာ…ပေ… သော တတော စုတော ဣတ္ထတ္တံ အာဂတော သမာနော ဣမံ မဟာပုရိသလက္ခဏံ ပဋိလဘတိ, သီဟဟနု ဟောတိ။
‘‘သော တေန လက္ခဏေန သမန္နာဂတော သစေ အဂါရံ အဇ္ဈာဝသတိ, ရာဇာ ဟောတိ စက္ကဝတ္တီ…ပေ… ရာဇာ သမာနော ကိံ လဘတိ? အပ္ပဓံသိယော ဟောတိ ကေနစိ မနုဿဘူတေန ပစ္စတ္ထိကေန ပစ္စာမိတ္တေန။ ရာဇာ သမာနော ဣဒံ လဘတိ… ဗုဒ္ဓေါ သမာနော ကိံ လဘတိ? အပ္ပဓံသိယော ဟောတိ အဗ္ဘန္တရေဟိ ဝါ ဗာဟိရေဟိ ဝါ ပစ္စတ္ထိကေဟိ ပစ္စာမိတ္တေဟိ, ရာဂေန ဝါ ဒေါသေန ဝါ မောဟေန ဝါ သမဏေန ဝါ ဗြာဟ္မဏေန ဝါ ဒေဝေန ဝါ မာရေန ဝါ ဗြဟ္မုနာ ဝါ ကေနစိ ဝါ လောကသ္မိံ။ ဗုဒ္ဓေါ သမာနော ဣဒံ လဘတိ’’။ ဧတမတ္ထံ ဘဂဝါ အဝေါစ။
မြန်֍ ဋ္ဌ ၂၃၉။ တတ္ထေတံ ဝုစ္စတိ –
‘‘န သမ္ဖပ္ပလာပံ န မုဒ္ဓတံ [ဗုဒ္ဓတန္တိ (က။)],
အဝိကိဏ္ဏဝစနဗျပ္ပထော အဟောသိ၊
အဟိတမပိ စ အပနုဒိ,
ဟိတမပိ စ ဗဟုဇနသုခဉ္စ အဘဏိ။
‘‘တံ ကတွာ ဣတော စုတော ဒိဝမုပပဇ္ဇိ,
သုကတဖလဝိပါကမနုဘောသိ၊
စဝိယ ပုနရိဓာဂတော သမာနော,
ဒွိဒုဂမဝရတရဟနုတ္တမလတ္ထ။
‘‘ရာဇာ ဟောတိ သုဒုပ္ပဓံသိယော,
မနုဇိန္ဒော မနုဇာဓိပတိ မဟာနုဘာဝေါ၊
သုရဝရတရောရိဝ ဣန္ဒော။
‘‘ဂန္ဓဗ္ဗာသုရယက္ခရက္ခသေဘိ [သုရသက္ကရက္ခသေဘိ (သျာ။)],
သုရေဟိ န ဟိ ဘဝတိ သုပ္ပဓံသိယော၊
တထတ္တော ယဒိ ဘဝတိ တထာဝိဓော,
ဣဓ ဒိသာ စ ပဋိဒိသာ စ ဝိဒိသာ စာ’’တိ။
(၃၁-၃၂) သမဒန္တသုသုက္ကဒါဌာလက္ခဏာနိ
မြန်֍ ဋ္ဌ ၂၄၀။ ‘‘ယမ္ပိ, ဘိက္ခဝေ, တထာဂတော ပုရိမံ ဇာတိံ ပုရိမံ ဘဝံ ပုရိမံ နိကေတံ ပုဗ္ဗေ မနုဿဘူတော သမာနော မိစ္ဆာဇီဝံ ပဟာယ သမ္မာအာဇီဝေန ဇီဝိကံ ကပ္ပေသိ, တုလာကူဋ ကံသကူဋ မာနကူဋ ဥက္ကောဋန ဝဉ္စန နိကတိ သာစိယောဂ ဆေဒန ဝဓ ဗန္ဓန ဝိပရာမောသ အာလောပ သဟသာကာရာ [သာဟသာကာရာ (သီ။ သျာ။ ပီ။)] ပဋိဝိရတော အဟောသိ။ သော တဿ ကမ္မဿ ကဋတ္တာ ဥပစိတတ္တာ ဥဿန္နတ္တာ ဝိပုလတ္တာ ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ သုဂတိံ သဂ္ဂံ လောကံ ဥပပဇ္ဇတိ။ သော တတ္ထ အညေ ဒေဝေ ဒသဟိ ဌာနေဟိ အဓိဂဏှာတိ ဒိဗ္ဗေန အာယုနာ ဒိဗ္ဗေန ဝဏ္ဏေန ဒိဗ္ဗေန သုခေန ဒိဗ္ဗေန ယသေန ဒိဗ္ဗေန အာဓိပတေယျေန ဒိဗ္ဗေဟိ ရူပေဟိ ဒိဗ္ဗေဟိ သဒ္ဒေဟိ ဒိဗ္ဗေဟိ ဂန္ဓေဟိ ဒိဗ္ဗေဟိ
ရသေဟိ ဒိဗ္ဗေဟိ ဖောဋ္ဌဗ္ဗေဟိ။ သော တတော စုတော ဣတ္ထတ္တံ အာဂတော သမာနော ဣမာနိ ဒွေ မဟာပုရိသလက္ခဏာနိ ပဋိလဘတိ, သမဒန္တော စ ဟောတိ သုသုက္ကဒါဌော စ။
‘‘သော တေဟိ လက္ခဏေဟိ သမန္နာဂတော သစေ အဂါရံ အဇ္ဈာဝသတိ, ရာဇာ ဟောတိ စက္ကဝတ္တီ ဓမ္မိကော ဓမ္မရာဇာ စာတုရန္တော ဝိဇိတာဝီ ဇနပဒတ္ထာဝရိယပ္ပတ္တော သတ္တရတနသမန္နာဂတော။ တဿိမာနိ သတ္တ ရတနာနိ ဘဝန္တိ, သေယျထိဒံ – စက္ကရတနံ ဟတ္ထိရတနံ အဿရတနံ မဏိရတနံ ဣတ္ထိရတနံ ဂဟပတိရတနံ ပရိဏာယကရတနမေဝ သတ္တမံ။ ပရောသဟဿံ ခေါ ပနဿ ပုတ္တာ ဘဝန္တိ သူရာ ဝီရင်္ဂရူပါ ပရသေနပ္ပမဒ္ဒနာ။ သော ဣမံ ပထဝိံ သာဂရပရိယန္တံ အခိလမနိမိတ္တမကဏ္ဋကံ ဣဒ္ဓံ ဖီတံ ခေမံ သိဝံ နိရဗ္ဗုဒံ အဒဏ္ဍေန အသတ္ထေန ဓမ္မေန အဘိဝိဇိယ အဇ္ဈာဝသတိ။ ရာဇာ သမာနော ကိံ လဘတိ? သုစိပရိဝါရော ဟောတိ သုစိဿ ဟောန္တိ ပရိဝါရာ ဗြာဟ္မဏဂဟပတိကာ နေဂမဇာနပဒါ ဂဏကမဟာမတ္တာ အနီကဋ္ဌာ ဒေါဝါရိကာ အမစ္စာ ပါရိသဇ္ဇာ ရာဇာနော ဘောဂိယာ ကုမာရာ။ ရာဇာ သမာနော ဣဒံ လဘတိ။
‘‘သစေ ခေါ ပန အဂါရသ္မာ အနဂါရိယံ ပဗ္ဗဇတိ, အရဟံ ဟောတိ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ လောကေ ဝိဝဋ္ဋစ္ဆဒေါ။ ဗုဒ္ဓေါ သမာနော ကိံ လဘတိ? သုစိပရိဝါရော ဟောတိ, သုစိဿ ဟောန္တိ ပရိဝါရာ, ဘိက္ခူ ဘိက္ခုနိယော ဥပါသကာ ဥပါသိကာယော ဒေဝါ မနုဿာ အသုရာ နာဂါ ဂန္ဓဗ္ဗာ။ ဗုဒ္ဓေါ သမာနော ဣဒံ လဘတိ’’။ ဧတမတ္ထံ ဘဂဝါ အဝေါစ။
မြန်֍ ဋ္ဌ ၂၄၁။ တတ္ထေတံ ဝုစ္စတိ –
‘‘မိစ္ဆာဇီဝဉ္စ အဝဿဇိ သမေန ဝုတ္တိံ,
သုစိနာ သော ဇနယိတ္ထ ဓမ္မိကေန၊
ဟိတမပိ စ ဗဟုဇနသုခဉ္စ အစရိ။
‘‘သဂ္ဂေ ဝေဒယတိ နရော သုခပ္ဖလာနိ,
ကရိတွာ နိပုဏေဘိ ဝိဒူဟိ သဗ္ဘိ၊
ဝဏ္ဏိတာနိ တိဒိဝပုရဝရသမော,
အဘိရမတိ ရတိခိဍ္ဍာသမင်္ဂီ။
စဝိတွာန သုကတဖလဝိပါကံ၊
သေသကေန ပဋိလဘတိ လပနဇံ,
သမမပိ သုစိသုသုက္ကံ [လဒ္ဓါန မနုဿကံ ဘဝံ တတော စဝိယ, ပုန သုကတဖလဝိပါကသေသကေန၊ ပဋိလဘတိ လပနဇံ သမမပိ, သုစိ စ သုဝိသုဒ္ဓသုသုက္ကံ (သျာ။)]။
‘‘တံ ဝေယျဉ္ဇနိကာ သမာဂတာ ဗဟဝေါ,
ဗျာကံသု နိပုဏသမ္မတာ မနုဇာ၊
သုစိဇနပရိဝါရဂဏော ဘဝတိ,
ဒိဇသမသုက္ကသုစိသောဘနဒန္တော။
‘‘ရညော ဟောတိ ဗဟုဇနော,
သုစိပရိဝါရော မဟတိံ မဟိံ အနုသာသတော၊
ဟိတမပိ စ ဗဟုဇနသုခဉ္စ စရန္တိ။
‘‘အထ စေ ပဗ္ဗဇတိ ဘဝတိ ဝိပါပေါ,
သမဏော သမိတရဇော ဝိဝဋ္ဋစ္ဆဒေါ၊
ဝိဂတဒရထကိလမထော,
ဣမမပိ စ ပရမပိ စ [ဣမမ္ပိ စ ပရမ္ပိ စ (ပီ။), ပရံပိ ပရမံပိ စ (သျာ။)] ပဿတိ လောကံ။
‘‘တဿောဝါဒကရာ ဗဟုဂိဟီ စ ပဗ္ဗဇိတာ စ,
အသုစိံ ဂရဟိတံ ဓုနန္တိ ပါပံ၊
သ ဟိ သုစိဘိ ပရိဝုတော ဘဝတိ,
မလခိလကလိကိလေသေ ပနုဒေဟီ’’တိ [တဿောဝါဒကရာ ဗဟုဂိဟီ စ, ပဗ္ဗဇိတာ စ အသုစိဝိဂရဟိတ၊ ပနုဒိပါပဿ ဟိ သုစိဘိပရိဝုတော, ဘဝတိ မလခိလကကိလေသေ ပနုဒေတိ (သျာ။)]။
ဣဒမဝေါစ ဘဂဝါ။ အတ္တမနာ တေ ဘိက္ခူ ဘဂဝတော ဘာသိတံ အဘိနန္ဒုန္တိ။
လက္ခဏသုတ္တံ နိဋ္ဌိတံ သတ္တမံ။
၈။ သိင်္ဂါလသုတ္တံ
မြန်֍ ဋ္ဌ ၂၄၂။ ဧဝံ မေ သုတံ – ဧကံ သမယံ ဘဂဝါ ရာဇဂဟေ ဝိဟရတိ ဝေဠုဝနေ ကလန္ဒကနိဝါပေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန သိင်္ဂါလကော [သိဂါလကော (သီ။)] ဂဟပတိပုတ္တော ကာလဿေဝ ဥဋ္ဌာယ ရာဇဂဟာ နိက္ခမိတွာ အလ္လဝတ္ထော အလ္လကေသော ပဉ္ဇလိကော ပုထုဒိသာ [ပုထုဒ္ဒိသာ (သီ။ သျာ။ ပီ။)] နမဿတိ – ပုရတ္ထိမံ ဒိသံ ဒက္ခိဏံ ဒိသံ ပစ္ဆိမံ ဒိသံ ဥတ္တရံ ဒိသံ ဟေဋ္ဌိမံ ဒိသံ ဥပရိမံ ဒိသံ။
မြန်֍ ဋ္ဌ ၂၄၃။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ပုဗ္ဗဏှသမယံ နိဝါသေတွာ ပတ္တစီဝရမာဒါယ ရာဇဂဟံ ပိဏ္ဍာယ ပါဝိသိ။ အဒ္ဒသာ ခေါ ဘဂဝါ သိင်္ဂါလကံ ဂဟပတိပုတ္တံ ကာလဿေဝ ဝုဋ္ဌာယ ရာဇဂဟာ နိက္ခမိတွာ အလ္လဝတ္ထံ အလ္လကေသံ ပဉ္ဇလိကံ ပုထုဒိသာ နမဿန္တံ – ပုရတ္ထိမံ ဒိသံ ဒက္ခိဏံ ဒိသံ ပစ္ဆိမံ ဒိသံ ဥတ္တရံ ဒိသံ ဟေဋ္ဌိမံ ဒိသံ ဥပရိမံ ဒိသံ။ ဒိသွာ သိင်္ဂါလကံ ဂဟပတိပုတ္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ကိံ နု ခေါ တွံ, ဂဟပတိပုတ္တ, ကာလဿေဝ ဥဋ္ဌာယ ရာဇဂဟာ နိက္ခမိတွာ အလ္လဝတ္ထော အလ္လကေသော ပဉ္ဇလိကော ပုထုဒိသာ နမဿသိ – ပုရတ္ထိမံ ဒိသံ ဒက္ခိဏံ ဒိသံ ပစ္ဆိမံ ဒိသံ ဥတ္တရံ ဒိသံ ဟေဋ္ဌိမံ ဒိသံ ဥပရိမံ ဒိသ’’န္တိ? ‘‘ပိတာ မံ, ဘန္တေ, ကာလံ ကရောန္တော ဧဝံ အဝစ – ‘ဒိသာ, တာတ, နမဿေယျာသီ’တိ။ သော ခေါ အဟံ, ဘန္တေ, ပိတုဝစနံ သက္ကရောန္တော ဂရုံ ကရောန္တော မာနေန္တော ပူဇေန္တော ကာလဿေဝ ဥဋ္ဌာယ ရာဇဂဟာ နိက္ခမိတွာ အလ္လဝတ္ထော အလ္လကေသော ပဉ္ဇလိကော ပုထုဒိသာ နမဿာမိ – ပုရတ္ထိမံ ဒိသံ ဒက္ခိဏံ ဒိသံ ပစ္ဆိမံ ဒိသံ ဥတ္တရံ ဒိသံ ဟေဋ္ဌိမံ ဒိသံ ဥပရိမံ ဒိသ’’န္တိ။
ဆ ဒိသာ
မြန်֍ ဋ္ဌ ၂၄၄။ ‘‘န ခေါ, ဂဟပတိပုတ္တ, အရိယဿ ဝိနယေ ဧဝံ ဆ ဒိသာ [ဆဒ္ဒိသာ (သီ။ ပီ။)] နမဿိတဗ္ဗာ’’တိ။ ‘‘ယထာ ကထံ ပန, ဘန္တေ, အရိယဿ ဝိနယေ ဆ ဒိသာ [ဆဒ္ဒိသာ (သီ။ ပီ။)] နမဿိတဗ္ဗာ? သာဓု မေ, ဘန္တေ, ဘဂဝါ တထာ ဓမ္မံ ဒေသေတု, ယထာ အရိယဿ ဝိနယေ ဆ ဒိသာ [ဆဒ္ဒိသာ (သီ။ ပီ။)] နမဿိတဗ္ဗာ’’တိ။
‘‘တေန ဟိ, ဂဟပတိပုတ္တ သုဏောဟိ သာဓုကံ မနသိကရောဟိ ဘာသိဿာမီ’’တိ။ ‘‘ဧဝံ, ဘန္တေ’’တိ ခေါ သိင်္ဂါလကော ဂဟပတိပုတ္တော ဘဂဝတော ပစ္စဿောသိ။ ဘဂဝါ ဧတဒဝေါစ –
‘‘ယတော ခေါ, ဂဟပတိပုတ္တ, အရိယသာဝကဿ စတ္တာရော ကမ္မကိလေသာ ပဟီနာ ဟောန္တိ, စတူဟိ စ ဌာနေဟိ ပါပကမ္မံ န ကရောတိ, ဆ စ ဘောဂါနံ အပါယမုခါနိ န သေဝတိ, သော ဧဝံ စုဒ္ဒသ ပါပကာပဂတော ဆဒ္ဒိသာပဋိစ္ဆာဒီ [ပဋိစ္ဆာဒီ ဟောတိ (သျာ။)] ဥဘောလောကဝိဇယာယ ပဋိပန္နော ဟောတိ။ တဿ အယဉ္စေဝ လောကော အာရဒ္ဓေါ ဟောတိ ပရော စ လောကော။ သော ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ သုဂတိံ သဂ္ဂံ လောကံ ဥပပဇ္ဇတိ။
စတ္တာရောကမ္မကိလေသာ
မြန်֍ ဋ္ဌ ၂၄၅။ ‘‘ကတမဿ စတ္တာရော ကမ္မကိလေသာ ပဟီနာ ဟောန္တိ? ပါဏာတိပါတော ခေါ, ဂဟပတိပုတ္တ, ကမ္မကိလေသော, အဒိန္နာဒါနံ ကမ္မကိလေသော, ကာမေသုမိစ္ဆာစာရော ကမ္မကိလေသော, မုသာဝါဒေါ ကမ္မကိလေသော။ ဣမဿ စတ္တာရော ကမ္မကိလေသာ ပဟီနာ ဟောန္တီ’’တိ။ ဣဒမဝေါစ ဘဂဝါ, ဣဒံ ဝတွာန [ဣဒံ ဝတွာ (သီ။ ပီ။) ဧဝမီဒိသေသု ဌာနေသု] သုဂတော အထာပရံ ဧတဒဝေါစ သတ္ထာ –
‘‘ပါဏာတိပါတော အဒိန္နာဒါနံ, မုသာဝါဒေါ စ ဝုစ္စတိ၊
ပရဒါရဂမနဉ္စေဝ, နပ္ပသံသန္တိ ပဏ္ဍိတာ’’တိ။
စတုဋ္ဌာနံ
မြန်֍ ဋ္ဌ ၂၄၆။ ‘‘ကတမေဟိ စတူဟိ ဌာနေဟိ ပါပကမ္မံ န ကရောတိ? ဆန္ဒာဂတိံ ဂစ္ဆန္တော ပါပကမ္မံ ကရောတိ, ဒေါသာဂတိံ ဂစ္ဆန္တော ပါပကမ္မံ ကရောတိ, မောဟာဂတိံ ဂစ္ဆန္တော ပါပကမ္မံ ကရောတိ, ဘယာဂတိံ ဂစ္ဆန္တော ပါပကမ္မံ ကရောတိ။ ယတော ခေါ, ဂဟပတိပုတ္တ, အရိယသာဝကော နေဝ ဆန္ဒာဂတိံ ဂစ္ဆတိ, န ဒေါသာဂတိံ ဂစ္ဆတိ, န မောဟာဂတိံ ဂစ္ဆတိ, န ဘယာဂတိံ ဂစ္ဆတိ၊ ဣမေဟိ စတူဟိ ဌာနေဟိ ပါပကမ္မံ န ကရောတီ’’တိ။ ဣဒမဝေါစ ဘဂဝါ, ဣဒံ ဝတွာန သုဂတော အထာပရံ ဧတဒဝေါစ သတ္ထာ –
‘‘ဆန္ဒာ ဒေါသာ ဘယာ မောဟာ, ယော ဓမ္မံ အတိဝတ္တတိ၊
နိဟီယတိ ယသော တဿ [တဿ ယေသော (ဗဟူသု, ဝိနယေပိ)], ကာဠပက္ခေဝ စန္ဒိမာ။
‘‘ဆန္ဒာ ဒေါသာ ဘယာ မောဟာ, ယော ဓမ္မံ နာတိဝတ္တတိ၊
အာပူရတိ ယသော တဿ [တဿ ယေသော (ဗဟူသု, ဝိနယေပိ)], သုက္ကပက္ခေဝ [ဇုဏှပက္ခေဝ (က။)] စန္ဒိမာ’’တိ။
ဆ အပါယမုခါနိ
မြန်֍ ဋ္ဌ ၂၄၇။ ‘‘ကတမာနိ ဆ ဘောဂါနံ အပါယမုခါနိ န သေဝတိ? သုရာမေရယမဇ္ဇပ္ပမာဒဋ္ဌာနာနုယောဂေါ ခေါ, ဂဟပတိပုတ္တ, ဘောဂါနံ အပါယမုခံ, ဝိကာလဝိသိခါစရိယာနုယောဂေါ ဘောဂါနံ အပါယမုခံ, သမဇ္ဇာဘိစရဏံ ဘောဂါနံ အပါယမုခံ, ဇူတပ္ပမာဒဋ္ဌာနာနုယောဂေါ ဘောဂါနံ အပါယမုခံ, ပါပမိတ္တာနုယောဂေါ ဘောဂါနံ အပါယမုခံ, အာလသျာနုယောဂေါ [အာလသာနုယောဂေါ (သီ။ သျာ။ ပီ။)] ဘောဂါနံ အပါယမုခံ။
သုရာမေရယဿ ဆ အာဒီနဝါ
မြန်֍ ဋ္ဌ ၂၄၈။ ‘‘ဆ ခေါမေ, ဂဟပတိပုတ္တ, အာဒီနဝါ သုရာမေရယမဇ္ဇပ္ပမာဒဋ္ဌာနာနုယောဂေ။ သန္ဒိဋ္ဌိကာ ဓနဇာနိ [ဓနဉ္ဇာနိ (သီ။ ပီ။)], ကလဟပ္ပဝဍ္ဎနီ, ရောဂါနံ အာယတနံ, အကိတ္တိသဉ္ဇနနီ, ကောပီနနိဒံသနီ, ပညာယ ဒုဗ္ဗလိကရဏီတွေဝ ဆဋ္ဌံ ပဒံ ဘဝတိ။ ဣမေ ခေါ, ဂဟပတိပုတ္တ, ဆ အာဒီနဝါ သုရာမေရယမဇ္ဇပ္ပမာဒဋ္ဌာနာနုယောဂေ။
ဝိကာလစရိယာယ ဆ အာဒီနဝါ
မြန်֍ ဋ္ဌ ၂၄၉။ ‘‘ဆ ခေါမေ, ဂဟပတိပုတ္တ, အာဒီနဝါ ဝိကာလဝိသိခါစရိယာနုယောဂေ။ အတ္တာပိဿ အဂုတ္တော အရက္ခိတော ဟောတိ, ပုတ္တဒါရောပိဿ အဂုတ္တော အရက္ခိတော ဟောတိ, သာပတေယျံပိဿ အဂုတ္တံ အရက္ခိတံ ဟောတိ, သင်္ကိယော စ ဟောတိ ပါပကေသု ဌာနေသု [တေသု တေသု ဌာနေသု (သျာ။)], အဘူတဝစနဉ္စ တသ္မိံ ရူဟတိ, ဗဟူနဉ္စ ဒုက္ခဓမ္မာနံ ပုရက္ခတော ဟောတိ။ ဣမေ ခေါ, ဂဟပတိပုတ္တ, ဆ အာဒီနဝါ ဝိကာလဝိသိခါစရိယာနုယောဂေ။
သမဇ္ဇာဘိစရဏဿ ဆ အာဒီနဝါ
မြန်֍ ဋ္ဌ ၂၅၀။ ‘‘ဆ ခေါမေ, ဂဟပတိပုတ္တ, အာဒီနဝါ သမဇ္ဇာဘိစရဏေ။ ကွ [ကုဝံ (က။ သီ။ ပီ။)] နစ္စံ, ကွ ဂီတံ, ကွ ဝါဒိတံ, ကွ အက္ခာနံ, ကွ ပါဏိဿရံ, ကွ ကုမ္ဘထုနန္တိ။ ဣမေ ခေါ, ဂဟပတိပုတ္တ, ဆ အာဒီနဝါ သမဇ္ဇာဘိစရဏေ။
ဇူတပ္ပမာဒဿ ဆ အာဒီနဝါ
မြန်֍ ဋ္ဌ ၂၅၁။ ‘‘ဆ ခေါမေ, ဂဟပတိပုတ္တ, အာဒီနဝါ ဇူတပ္ပမာဒဋ္ဌာနာနုယောဂေ။ ဇယံ ဝေရံ ပသဝတိ, ဇိနော ဝိတ္တမနုသောစတိ, သန္ဒိဋ္ဌိကာ ဓနဇာနိ, သဘာဂတဿ [သဘာယေ တဿ (က။)] ဝစနံ န ရူဟတိ, မိတ္တာမစ္စာနံ ပရိဘူတော ဟောတိ, အာဝါဟဝိဝါဟကာနံ အပတ္ထိတော ဟောတိ – ‘အက္ခဓုတ္တော အယံ ပုရိသပုဂ္ဂလော နာလံ ဒါရဘရဏာယာ’တိ။ ဣမေ ခေါ, ဂဟပတိပုတ္တ, ဆ အာဒီနဝါ ဇူတပ္ပမာဒဋ္ဌာနာနုယောဂေ။
ပါပမိတ္တတာယ ဆ အာဒီနဝါ
မြန်֍ ဋ္ဌ ၂၅၂။ ‘‘ဆ ခေါမေ, ဂဟပတိပုတ္တ, အာဒီနဝါ ပါပမိတ္တာနုယောဂေ။ ယေ ဓုတ္တာ, ယေ သောဏ္ဍာ, ယေ ပိပါသာ, ယေ နေကတိကာ, ယေ ဝဉ္စနိကာ, ယေ သာဟသိကာ။ တျာဿ မိတ္တာ ဟောန္တိ တေ သဟာယာ။ ဣမေ ခေါ, ဂဟပတိပုတ္တ, ဆ အာဒီနဝါ ပါပမိတ္တာနုယောဂေ။
အာလသျဿ ဆ အာဒီနဝါ
မြန်֍ ဋ္ဌ ၂၅၃။ ‘‘ဆ ခေါမေ, ဂဟပတိပုတ္တ, အာဒီနဝါ အာလသျာနုယောဂေ။ အတိသီတန္တိ ကမ္မံ န ကရောတိ, အတိဥဏှန္တိ ကမ္မံ န ကရောတိ, အတိသာယန္တိ ကမ္မံ န ကရောတိ, အတိပါတောတိ ကမ္မံ န ကရောတိ, အတိဆာတောသ္မီတိ ကမ္မံ န ကရောတိ, အတိဓာတောသ္မီတိ ကမ္မံ န ကရောတိ။ တဿ ဧဝံ ကိစ္စာပဒေသဗဟုလဿ ဝိဟရတော အနုပ္ပန္နာ စေဝ ဘောဂါ နုပ္ပဇ္ဇန္တိ, ဥပ္ပန္နာ စ ဘောဂါ ပရိက္ခယံ ဂစ္ဆန္တိ။ ဣမေ ခေါ, ဂဟပတိပုတ္တ, ဆ အာဒီနဝါ အာလသျာနုယောဂေ’’တိ။ ဣဒမဝေါစ ဘဂဝါ, ဣဒံ ဝတွာန သုဂတော အထာပရံ ဧတဒဝေါစ သတ္ထာ –
‘‘ဟောတိ ပါနသခါ နာမ,
ဟောတိ သမ္မိယသမ္မိယော၊
ယော စ အတ္ထေသု ဇာတေသု,
သဟာယော ဟောတိ သော သခါ။
ဝေရပ္ပသဝေါ [ဝေရပ္ပသင်္ဂေါ (သီ။ သျာ။ ပီ။)] စ အနတ္ထတာ စ၊
ဧတေ ဆ ဌာနာ ပုရိသံ ဓံသယန္တိ။
‘‘ပါပမိတ္တော ပါပသခေါ,
ပါပအာစာရဂေါစရော၊
အသ္မာ လောကာ ပရမှာ စ,
ဥဘယာ ဓံသတေ နရော။
‘‘အက္ခိတ္ထိယော ဝါရုဏီ နစ္စဂီတံ,
ဒိဝါ သောပ္ပံ ပါရိစရိယာ အကာလေ၊
ပါပါ စ မိတ္တာ သုကဒရိယတာ စ,
ဧတေ ဆ ဌာနာ ပုရိသံ ဓံသယန္တိ။
‘‘အက္ခေဟိ ဒိဗ္ဗန္တိ သုရံ ပိဝန္တိ,
နိဟီနသေဝီ န စ ဝုဒ္ဓသေဝီ [ဝုဒ္ဓိသေဝီ (သျာ။), ဗုဒ္ဓိသေဝီ (က။)],
နိဟီယတေ ကာဠပက္ခေဝ စန္ဒော။
‘‘ယော ဝါရုဏီ အဒ္ဓနော အကိဉ္စနော,
ပိပါသော ပိဝံ ပပါဂတော [ပိပါသောသိ အတ္ထပါဂတော (သျာ။), ပိပါသောပိ သမပ္ပပါဂတော (က။)]၊
ဥဒကမိဝ ဣဏံ ဝိဂါဟတိ,
အကုလံ [အာကုလံ (သျာ။ က။)] ကာဟိတိ ခိပ္ပမတ္တနော။
‘‘န ဒိဝါ သောပ္ပသီလေန, ရတ္တိမုဋ္ဌာနဒေဿိနာ [ရတ္တိနုဋ္ဌာနဒဿိနာ (သီ။ ပီ။), ရတ္တိနုဋ္ဌာနသီလိနာ (?)]၊
နိစ္စံ မတ္တေန သောဏ္ဍေန, သက္ကာ အာဝသိတုံ ဃရံ။
‘‘အတိသီတံ အတိဥဏှံ, အတိသာယမိဒံ အဟု၊
ဣတိ ဝိဿဋ္ဌကမ္မန္တေ, အတ္ထာ အစ္စေန္တိ မာဏဝေ။
‘‘ယောဓ သီတဉ္စ ဥဏှဉ္စ, တိဏာ ဘိယျော န မညတိ၊
ကရံ ပုရိသကိစ္စာနိ, သော သုခံ [သုခါ (သဗ္ဗတ္ထ) အဋ္ဌကထာ ဩလောကေတဗ္ဗာ] န ဝိဟာယတီ’’တိ။
မိတ္တပတိရူပကာ
မြန်֍ ဋ္ဌ ၂၅၄။ ‘‘စတ္တာရောမေ, ဂဟပတိပုတ္တ, အမိတ္တာ မိတ္တပတိရူပကာ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ အညဒတ္ထုဟရော အမိတ္တော မိတ္တပတိရူပကော ဝေဒိတဗ္ဗော, ဝစီပရမော အမိတ္တော မိတ္တပတိရူပကော ဝေဒိတဗ္ဗော, အနုပ္ပိယဘာဏီ အမိတ္တော မိတ္တပတိရူပကော ဝေဒိတဗ္ဗော, အပါယသဟာယော အမိတ္တော မိတ္တပတိရူပကော ဝေဒိတဗ္ဗော။
မြန်֍ ဋ္ဌ ၂၅၅။ ‘‘စတူဟိ ခေါ, ဂဟပတိပုတ္တ, ဌာနေဟိ အညဒတ္ထုဟရော အမိတ္တော မိတ္တပတိရူပကော ဝေဒိတဗ္ဗော။
‘‘အညဒတ္ထုဟရော ဟောတိ, အပ္ပေန ဗဟုမိစ္ဆတိ၊
ဘယဿ ကိစ္စံ ကရောတိ, သေဝတိ အတ္ထကာရဏာ။
‘‘ဣမေဟိ ခေါ, ဂဟပတိပုတ္တ, စတူဟိ ဌာနေဟိ အညဒတ္ထုဟရော အမိတ္တော မိတ္တပတိရူပကော ဝေဒိတဗ္ဗော။
မြန်֍ ဋ္ဌ ၂၅၆။ ‘‘စတူဟိ ခေါ, ဂဟပတိပုတ္တ, ဌာနေဟိ ဝစီပရမော အမိတ္တော မိတ္တပတိရူပကော ဝေဒိတဗ္ဗော။ အတီတေန ပဋိသန္ထရတိ [ပဋိသန္ဓရတိ (က။)], အနာဂတေန ပဋိသန္ထရတိ, နိရတ္ထကေန သင်္ဂဏှာတိ, ပစ္စုပ္ပန္နေသု ကိစ္စေသု ဗျသနံ ဒဿေတိ။ ဣမေဟိ ခေါ, ဂဟပတိပုတ္တ, စတူဟိ ဌာနေဟိ ဝစီပရမော အမိတ္တော မိတ္တပတိရူပကော ဝေဒိတဗ္ဗော။
မြန်֍ ဋ္ဌ ၂၅၇။ ‘‘စတူဟိ ခေါ, ဂဟပတိပုတ္တ, ဌာနေဟိ အနုပ္ပိယဘာဏီ အမိတ္တော မိတ္တပတိရူပကော ဝေဒိတဗ္ဗော။ ပါပကံပိဿ [ပါပကမ္မံပိဿ (သျာ။)] အနုဇာနာတိ, ကလျာဏံပိဿ အနုဇာနာတိ, သမ္မုခါဿ ဝဏ္ဏံ ဘာသတိ, ပရမ္မုခါဿ အဝဏ္ဏံ ဘာသတိ။ ဣမေဟိ ခေါ, ဂဟပတိပုတ္တ, စတူဟိ ဌာနေဟိ အနုပ္ပိယဘာဏီ အမိတ္တော မိတ္တပတိရူပကော ဝေဒိတဗ္ဗော။
မြန်֍ ဋ္ဌ ၂၅၈။ ‘‘စတူဟိ ခေါ, ဂဟပတိပုတ္တ, ဌာနေဟိ အပါယသဟာယော အမိတ္တော မိတ္တပတိရူပကော ဝေဒိတဗ္ဗော။ သုရာမေရယ မဇ္ဇပ္ပမာဒဋ္ဌာနာနုယောဂေ သဟာယော ဟောတိ, ဝိကာလ ဝိသိခါ စရိယာနုယောဂေ သဟာယော ဟောတိ, သမဇ္ဇာဘိစရဏေ သဟာယော ဟောတိ, ဇူတပ္ပမာဒဋ္ဌာနာနုယောဂေ သဟာယော ဟောတိ။ ဣမေဟိ ခေါ, ဂဟပတိပုတ္တ, စတူဟိ ဌာနေဟိ အပါယသဟာယော အမိတ္တော မိတ္တပတိရူပကော ဝေဒိတဗ္ဗော’’တိ။
မြန်֍ ဋ္ဌ ၂၅၉။ ဣဒမဝေါစ ဘဂဝါ, ဣဒံ ဝတွာန သုဂတော အထာပရံ ဧတဒဝေါစ သတ္ထာ –
‘‘အညဒတ္ထုဟရော မိတ္တော, ယော စ မိတ္တော ဝစီပရော [ဝစီပရမော (သျာ။)]၊
အနုပ္ပိယဉ္စ ယော အာဟ, အပါယေသု စ ယော သခါ။
ဧတေ အမိတ္တေ စတ္တာရော, ဣတိ ဝိညာယ ပဏ္ဍိတော၊
အာရကာ ပရိဝဇ္ဇေယျ, မဂ္ဂံ ပဋိဘယံ ယထာ’’တိ။
သုဟဒမိတ္တော
မြန်֍ ဋ္ဌ ၂၆၀။ ‘‘စတ္တာရောမေ, ဂဟပတိပုတ္တ, မိတ္တာ သုဟဒါ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ ဥပကာရော [ဥပကာရကော (သျာ။)] မိတ္တော သုဟဒေါ ဝေဒိတဗ္ဗော, သမာနသုခဒုက္ခော မိတ္တော သုဟဒေါ ဝေဒိတဗ္ဗော, အတ္ထက္ခာယီ မိတ္တော သုဟဒေါ ဝေဒိတဗ္ဗော, အနုကမ္ပကော မိတ္တော သုဟဒေါ ဝေဒိတဗ္ဗော။
မြန်֍ ဋ္ဌ ၂၆၁။ ‘‘စတူဟိ ခေါ, ဂဟပတိပုတ္တ, ဌာနေဟိ ဥပကာရော မိတ္တော သုဟဒေါ ဝေဒိတဗ္ဗော။ ပမတ္တံ ရက္ခတိ, ပမတ္တဿ သာပတေယျံ ရက္ခတိ, ဘီတဿ သရဏံ ဟောတိ, ဥပ္ပန္နေသု ကိစ္စကရဏီယေသု တဒ္ဒိဂုဏံ ဘောဂံ အနုပ္ပဒေတိ။ ဣမေဟိ ခေါ, ဂဟပတိပုတ္တ, စတူဟိ ဌာနေဟိ ဥပကာရော မိတ္တော သုဟဒေါ ဝေဒိတဗ္ဗော။
မြန်֍ ဋ္ဌ ၂၆၂။ ‘‘စတူဟိ ခေါ, ဂဟပတိပုတ္တ, ဌာနေဟိ သမာနသုခဒုက္ခော မိတ္တော သုဟဒေါ ဝေဒိတဗ္ဗော။ ဂုယှမဿ အာစိက္ခတိ, ဂုယှမဿ ပရိဂူဟတိ, အာပဒါသု န ဝိဇဟတိ, ဇီဝိတံပိဿ အတ္ထာယ ပရိစ္စတ္တံ ဟောတိ။ ဣမေဟိ ခေါ, ဂဟပတိပုတ္တ, စတူဟိ ဌာနေဟိ သမာနသုခဒုက္ခော မိတ္တော သုဟဒေါ ဝေဒိတဗ္ဗော။
မြန်֍ ဋ္ဌ ၂၆၃။ ‘‘စတူဟိ ခေါ, ဂဟပတိပုတ္တ, ဌာနေဟိ အတ္ထက္ခာယီ မိတ္တော သုဟဒေါ ဝေဒိတဗ္ဗော။ ပါပါ နိဝါရေတိ, ကလျာဏေ နိဝေသေတိ, အဿုတံ သာဝေတိ, သဂ္ဂဿ မဂ္ဂံ အာစိက္ခတိ။ ဣမေဟိ ခေါ, ဂဟပတိပုတ္တ, စတူဟိ ဌာနေဟိ အတ္ထက္ခာယီ မိတ္တော သုဟဒေါ ဝေဒိတဗ္ဗော။
မြန်֍ ဋ္ဌ ၂၆၄။ ‘‘စတူဟိ ခေါ, ဂဟပတိပုတ္တ, ဌာနေဟိ အနုကမ္ပကော မိတ္တော သုဟဒေါ ဝေဒိတဗ္ဗော။ အဘဝေနဿ န နန္ဒတိ, ဘဝေနဿ နန္ဒတိ, အဝဏ္ဏံ ဘဏမာနံ နိဝါရေတိ, ဝဏ္ဏံ ဘဏမာနံ ပသံသတိ။ ဣမေဟိ ခေါ, ဂဟပတိပုတ္တ, စတူဟိ ဌာနေဟိ အနုကမ္ပကော မိတ္တော သုဟဒေါ ဝေဒိတဗ္ဗော’’တိ။
မြန်֍ ဋ္ဌ ၂၆၅။ ဣဒမဝေါစ ဘဂဝါ, ဣဒံ ဝတွာန သုဂတော အထာပရံ ဧတဒဝေါစ သတ္ထာ –
‘‘ဥပကာရော စ ယော မိတ္တော, သုခေ ဒုက္ခေ [သုခဒုက္ခော (သျာ။ က။)] စ ယော သခါ [ယော စ မိတ္တော သုခေ ဒုက္ခေ (သီ။ ပီ။)]၊
အတ္ထက္ခာယီ စ ယော မိတ္တော, ယော စ မိတ္တာနုကမ္ပကော။
‘‘ဧတေပိ မိတ္တေ စတ္တာရော, ဣတိ ဝိညာယ ပဏ္ဍိတော၊
သက္ကစ္စံ ပယိရုပါသေယျ, မာတာ ပုတ္တံ ဝ ဩရသံ၊
ပဏ္ဍိတော သီလသမ္ပန္နော, ဇလံ အဂ္ဂီဝ ဘာသတိ။
‘‘ဘောဂေ သံဟရမာနဿ, ဘမရဿေဝ ဣရီယတော၊
ဘောဂါ သန္နိစယံ ယန္တိ, ဝမ္မိကောဝုပစီယတိ။
‘‘ဧဝံ ဘောဂေ သမာဟတွာ [သမာဟရိတွာ (သျာ။)], အလမတ္တော ကုလေ ဂိဟီ၊
စတုဓာ ဝိဘဇေ ဘောဂေ, သ ဝေ မိတ္တာနိ ဂန္ထတိ။
‘‘ဧကေန ဘောဂေ ဘုဉ္ဇေယျ, ဒွီဟိ ကမ္မံ ပယောဇယေ၊
စတုတ္ထဉ္စ နိဓာပေယျ, အာပဒါသု ဘဝိဿတီ’’တိ။
ဆဒ္ဒိသာပဋိစ္ဆာဒနကဏ္ဍံ
မြန်֍ ဋ္ဌ ၂၆၆။ ‘‘ကထဉ္စ, ဂဟပတိပုတ္တ, အရိယသာဝကော ဆဒ္ဒိသာပဋိစ္ဆာဒီ ဟောတိ? ဆ ဣမာ, ဂဟပတိပုတ္တ, ဒိသာ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ ပုရတ္ထိမာ ဒိသာ မာတာပိတရော ဝေဒိတဗ္ဗာ, ဒက္ခိဏာ ဒိသာ အာစရိယာ ဝေဒိတဗ္ဗာ, ပစ္ဆိမာ
ဒိသာ ပုတ္တဒါရာ ဝေဒိတဗ္ဗာ, ဥတ္တရာ ဒိသာ မိတ္တာမစ္စာ ဝေဒိတဗ္ဗာ, ဟေဋ္ဌိမာ ဒိသာ ဒါသကမ္မကရာ ဝေဒိတဗ္ဗာ, ဥပရိမာ ဒိသာ သမဏဗြာဟ္မဏာ ဝေဒိတဗ္ဗာ။
မြန်֍ ဋ္ဌ ၂၆၇။ ‘‘ပဉ္စဟိ ခေါ, ဂဟပတိပုတ္တ, ဌာနေဟိ ပုတ္တေန ပုရတ္ထိမာ ဒိသာ မာတာပိတရော ပစ္စုပဋ္ဌာတဗ္ဗာ – ဘတော နေ [နေသံ (ဗဟူသု)] ဘရိဿာမိ, ကိစ္စံ နေသံ ကရိဿာမိ, ကုလဝံသံ ဌပေဿာမိ, ဒါယဇ္ဇံ ပဋိပဇ္ဇာမိ, အထ ဝါ ပန ပေတာနံ ကာလင်္ကတာနံ ဒက္ခိဏံ အနုပ္ပဒဿာမီတိ။ ဣမေဟိ ခေါ, ဂဟပတိပုတ္တ, ပဉ္စဟိ ဌာနေဟိ ပုတ္တေန ပုရတ္ထိမာ ဒိသာ မာတာပိတရော ပစ္စုပဋ္ဌိတာ ပဉ္စဟိ ဌာနေဟိ ပုတ္တံ အနုကမ္ပန္တိ။ ပါပါ နိဝါရေန္တိ, ကလျာဏေ နိဝေသေန္တိ, သိပ္ပံ သိက္ခာပေန္တိ, ပတိရူပေန ဒါရေန သံယောဇေန္တိ, သမယေ ဒါယဇ္ဇံ နိယျာဒေန္တိ [နိယျာတေန္တိ (က။ သီ။)]။ ဣမေဟိ ခေါ, ဂဟပတိပုတ္တ, ပဉ္စဟိ ဌာနေဟိ ပုတ္တေန ပုရတ္ထိမာ ဒိသာ မာတာပိတရော ပစ္စုပဋ္ဌိတာ ဣမေဟိ ပဉ္စဟိ ဌာနေဟိ ပုတ္တံ အနုကမ္ပန္တိ။ ဧဝမဿ ဧသာ ပုရတ္ထိမာ ဒိသာ ပဋိစ္ဆန္နာ ဟောတိ ခေမာ အပ္ပဋိဘယာ။
မြန်֍ ဋ္ဌ ၂၆၈။ ‘‘ပဉ္စဟိ ခေါ, ဂဟပတိပုတ္တ, ဌာနေဟိ အန္တေဝါသိနာ ဒက္ခိဏာ ဒိသာ အာစရိယာ ပစ္စုပဋ္ဌာတဗ္ဗာ – ဥဋ္ဌာနေန ဥပဋ္ဌာနေန သုဿုသာယ ပါရိစရိယာယ သက္ကစ္စံ သိပ္ပပဋိဂ္ဂဟဏေန [သိပ္ပံ ပဋိဂ္ဂဟဏေန (သျာ။), သိပ္ပဥဂ္ဂဟဏေန (က။)]။ ဣမေဟိ ခေါ, ဂဟပတိပုတ္တ, ပဉ္စဟိ ဌာနေဟိ အန္တေဝါသိနာ ဒက္ခိဏာ ဒိသာ အာစရိယာ ပစ္စုပဋ္ဌိတာ ပဉ္စဟိ ဌာနေဟိ အန္တေဝါသိံ အနုကမ္ပန္တိ – သုဝိနီတံ ဝိနေန္တိ, သုဂ္ဂဟိတံ ဂါဟာပေန္တိ, သဗ္ဗသိပ္ပဿုတံ သမက္ခာယိနော ဘဝန္တိ, မိတ္တာမစ္စေသု ပဋိယာဒေန္တိ [ပဋိဝေဒေန္တိ (သျာ။)], ဒိသာသု ပရိတ္တာဏံ ကရောန္တိ။ ဣမေဟိ ခေါ, ဂဟပတိပုတ္တ, ပဉ္စဟိ ဌာနေဟိ အန္တေဝါသိနာ ဒက္ခိဏာ ဒိသာ အာစရိယာ ပစ္စုပဋ္ဌိတာ ဣမေဟိ ပဉ္စဟိ ဌာနေဟိ အန္တေဝါသိံ အနုကမ္ပန္တိ။ ဧဝမဿ ဧသာ ဒက္ခိဏာ ဒိသာ ပဋိစ္ဆန္နာ ဟောတိ ခေမာ အပ္ပဋိဘယာ။
မြန်֍ ဋ္ဌ ၂၆၉။ ‘‘ပဉ္စဟိ ခေါ, ဂဟပတိပုတ္တ, ဌာနေဟိ သာမိကေန ပစ္ဆိမာ ဒိသာ ဘရိယာ ပစ္စုပဋ္ဌာတဗ္ဗာ – သမ္မာနနာယ အနဝမာနနာယ [အဝိမာနနာယ (သျာ။ ပီ။)] အနတိစရိယာယ ဣဿရိယဝေါဿဂ္ဂေန အလင်္ကာရာနုပ္ပဒါနေန။ ဣမေဟိ ခေါ, ဂဟပတိပုတ္တ, ပဉ္စဟိ ဌာနေဟိ သာမိကေန ပစ္ဆိမာ ဒိသာ ဘရိယာ ပစ္စုပဋ္ဌိတာ ပဉ္စဟိ
ဌာနေဟိ သာမိကံ အနုကမ္ပတိ – သုသံဝိဟိတကမ္မန္တာ စ ဟောတိ, သင်္ဂဟိတပရိဇနာ [သုသင်္ဂဟိတပရိဇနာ (သီ။ သျာ။ ပီ။)] စ, အနတိစာရိနီ စ, သမ္ဘတဉ္စ အနုရက္ခတိ, ဒက္ခာ စ ဟောတိ အနလသာ သဗ္ဗကိစ္စေသု။ ဣမေဟိ ခေါ, ဂဟပတိပုတ္တ, ပဉ္စဟိ ဌာနေဟိ သာမိကေန ပစ္ဆိမာ ဒိသာ ဘရိယာ ပစ္စုပဋ္ဌိတာ ဣမေဟိ ပဉ္စဟိ ဌာနေဟိ သာမိကံ အနုကမ္ပတိ။ ဧဝမဿ ဧသာ ပစ္ဆိမာ ဒိသာ ပဋိစ္ဆန္နာ ဟောတိ ခေမာ အပ္ပဋိဘယာ။
မြန်֍ ဋ္ဌ ၂၇၀။ ‘‘ပဉ္စဟိ ခေါ, ဂဟပတိပုတ္တ, ဌာနေဟိ ကုလပုတ္တေန ဥတ္တရာ ဒိသာ မိတ္တာမစ္စာ ပစ္စုပဋ္ဌာတဗ္ဗာ – ဒါနေန ပေယျဝဇ္ဇေန [ဝိယဝဇ္ဇေန (သျာ။ က။)] အတ္ထစရိယာယ သမာနတ္တတာယ အဝိသံဝါဒနတာယ။ ဣမေဟိ ခေါ, ဂဟပတိပုတ္တ, ပဉ္စဟိ ဌာနေဟိ ကုလပုတ္တေန ဥတ္တရာ ဒိသာ မိတ္တာမစ္စာ ပစ္စုပဋ္ဌိတာ ပဉ္စဟိ ဌာနေဟိ ကုလပုတ္တံ အနုကမ္ပန္တိ – ပမတ္တံ ရက္ခန္တိ, ပမတ္တဿ သာပတေယျံ ရက္ခန္တိ, ဘီတဿ သရဏံ ဟောန္တိ, အာပဒါသု န ဝိဇဟန္တိ, အပရပဇာ စဿ ပဋိပူဇေန္တိ။ ဣမေဟိ ခေါ, ဂဟပတိပုတ္တ, ပဉ္စဟိ ဌာနေဟိ ကုလပုတ္တေန ဥတ္တရာ ဒိသာ မိတ္တာမစ္စာ ပစ္စုပဋ္ဌိတာ ဣမေဟိ ပဉ္စဟိ ဌာနေဟိ ကုလပုတ္တံ အနုကမ္ပန္တိ။ ဧဝမဿ ဧသာ ဥတ္တရာ ဒိသာ ပဋိစ္ဆန္နာ ဟောတိ ခေမာ အပ္ပဋိဘယာ။
မြန်֍ ဋ္ဌ ၂၇၁။ ‘‘ပဉ္စဟိ ခေါ, ဂဟပတိပုတ္တ, ဌာနေဟိ အယျိရကေန [အယိရကေန (သီ။ သျာ။ ပီ။)] ဟေဋ္ဌိမာ ဒိသာ ဒါသကမ္မကရာ ပစ္စုပဋ္ဌာတဗ္ဗာ – ယထာဗလံ ကမ္မန္တသံဝိဓာနေန ဘတ္တဝေတနာနုပ္ပဒါနေန ဂိလာနုပဋ္ဌာနေန အစ္ဆရိယာနံ ရသာနံ သံဝိဘာဂေန သမယေ ဝေါဿဂ္ဂေန။ ဣမေဟိ ခေါ, ဂဟပတိပုတ္တ, ပဉ္စဟိ ဌာနေဟိ အယျိရကေန ဟေဋ္ဌိမာ ဒိသာ ဒါသကမ္မကရာ ပစ္စုပဋ္ဌိတာ ပဉ္စဟိ ဌာနေဟိ အယျိရကံ အနုကမ္ပန္တိ – ပုဗ္ဗုဋ္ဌာယိနော စ ဟောန္တိ, ပစ္ဆာ နိပါတိနော စ, ဒိန္နာဒါယိနော စ, သုကတကမ္မကရာ စ, ကိတ္တိဝဏ္ဏဟရာ စ။ ဣမေဟိ ခေါ, ဂဟပတိပုတ္တ, ပဉ္စဟိ ဌာနေဟိ အယျိရကေန ဟေဋ္ဌိမာ ဒိသာ ဒါသကမ္မကရာ ပစ္စုပဋ္ဌိတာ ဣမေဟိ ပဉ္စဟိ ဌာနေဟိ အယျိရကံ အနုကမ္ပန္တိ။ ဧဝမဿ ဧသာ ဟေဋ္ဌိမာ ဒိသာ ပဋိစ္ဆန္နာ ဟောတိ ခေမာ အပ္ပဋိဘယာ။
မြန်֍ ဋ္ဌ ၂၇၂။ ‘‘ပဉ္စဟိ ခေါ, ဂဟပတိပုတ္တ, ဌာနေဟိ ကုလပုတ္တေန ဥပရိမာ ဒိသာ သမဏဗြာဟ္မဏာ ပစ္စုပဋ္ဌာတဗ္ဗာ – မေတ္တေန ကာယကမ္မေန မေတ္တေန ဝစီကမ္မေန
မေတ္တေန မနောကမ္မေန အနာဝဋဒွါရတာယ အာမိသာနုပ္ပဒါနေန။ ဣမေဟိ ခေါ, ဂဟပတိပုတ္တ, ပဉ္စဟိ ဌာနေဟိ ကုလပုတ္တေန ဥပရိမာ ဒိသာ သမဏဗြာဟ္မဏာ ပစ္စုပဋ္ဌိတာ ဆဟိ ဌာနေဟိ ကုလပုတ္တံ အနုကမ္ပန္တိ – ပါပါ နိဝါရေန္တိ, ကလျာဏေ နိဝေသေန္တိ, ကလျာဏေန မနသာ အနုကမ္ပန္တိ, အဿုတံ သာဝေန္တိ, သုတံ ပရိယောဒါပေန္တိ, သဂ္ဂဿ မဂ္ဂံ အာစိက္ခန္တိ။ ဣမေဟိ ခေါ, ဂဟပတိပုတ္တ, ပဉ္စဟိ ဌာနေဟိ ကုလပုတ္တေန ဥပရိမာ ဒိသာ သမဏဗြာဟ္မဏာ ပစ္စုပဋ္ဌိတာ ဣမေဟိ ဆဟိ ဌာနေဟိ ကုလပုတ္တံ အနုကမ္ပန္တိ။ ဧဝမဿ ဧသာ ဥပရိမာ ဒိသာ ပဋိစ္ဆန္နာ ဟောတိ ခေမာ အပ္ပဋိဘယာ’’တိ။
မြန်֍ ဋ္ဌ ၂၇၃။ ဣဒမဝေါစ ဘဂဝါ။ ဣဒံ ဝတွာန သုဂတော အထာပရံ ဧတဒဝေါစ သတ္ထာ –
‘‘မာတာပိတာ ဒိသာ ပုဗ္ဗာ, အာစရိယာ ဒက္ခိဏာ ဒိသာ၊
ပုတ္တဒါရာ ဒိသာ ပစ္ဆာ, မိတ္တာမစ္စာ စ ဥတ္တရာ။
‘‘ဒါသကမ္မကရာ ဟေဋ္ဌာ, ဥဒ္ဓံ သမဏဗြာဟ္မဏာ၊
ဧတာ ဒိသာ နမဿေယျ, အလမတ္တော ကုလေ ဂိဟီ။
‘‘ပဏ္ဍိတော သီလသမ္ပန္နော, သဏှော စ ပဋိဘာနဝါ၊
နိဝါတဝုတ္တိ အတ္ထဒ္ဓေါ, တာဒိသော လဘတေ ယသံ။
‘‘ဥဋ္ဌာနကော အနလသော, အာပဒါသု န ဝေဓတိ၊
အစ္ဆိန္နဝုတ္တိ မေဓာဝီ, တာဒိသော လဘတေ ယသံ။
‘‘သင်္ဂါဟကော မိတ္တကရော, ဝဒညူ ဝီတမစ္ဆရော၊
နေတာ ဝိနေတာ အနုနေတာ, တာဒိသော လဘတေ ယသံ။
‘‘ဒါနဉ္စ ပေယျဝဇ္ဇဉ္စ, အတ္ထစရိယာ စ ယာ ဣဓ၊
သမာနတ္တတာ စ ဓမ္မေသု, တတ္ထ တတ္ထ ယထာရဟံ၊
ဧတေ ခေါ သင်္ဂဟာ လောကေ, ရထဿာဏီဝ ယာယတော။
‘‘ဧတေ စ သင်္ဂဟာ နာဿု, န မာတာ ပုတ္တကာရဏာ၊
လဘေထ မာနံ ပူဇံ ဝါ, ပိတာ ဝါ ပုတ္တကာရဏာ။
‘‘ယသ္မာ စ သင်္ဂဟာ [သင်္ဂဟေ (က။) အဋ္ဌကထာယံ ဣစ္ဆိတပါဌော] ဧတေ, သမ္မပေက္ခန္တိ [သမဝေက္ခန္တိ (သီ။ ပီ။ က။)] ပဏ္ဍိတာ၊
တသ္မာ မဟတ္တံ ပပ္ပေါန္တိ, ပါသံသာ စ ဘဝန္တိ တေ’’တိ။
မြန်֍ ဋ္ဌ ၂၇၄။ ဧဝံ ဝုတ္တေ, သိင်္ဂါလကော ဂဟပတိပုတ္တော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘အဘိက္ကန္တံ, ဘန္တေ! အဘိက္ကန္တံ, ဘန္တေ! သေယျထာပိ, ဘန္တေ, နိက္ကုဇ္ဇိတံ ဝါ ဥက္ကုဇ္ဇေယျ, ပဋိစ္ဆန္နံ ဝါ ဝိဝရေယျ, မူဠှဿ ဝါ မဂ္ဂံ အာစိက္ခေယျ, အန္ဓကာရေ ဝါ တေလပဇ္ဇောတံ ဓာရေယျ ‘စက္ခုမန္တော ရူပါနိ ဒက္ခန္တီ’တိ။ ဧဝမေဝံ ဘဂဝတာ အနေကပရိယာယေန ဓမ္မော ပကာသိတော။ ဧသာဟံ, ဘန္တေ, ဘဂဝန္တံ သရဏံ ဂစ္ဆာမိ ဓမ္မဉ္စ ဘိက္ခုသံဃဉ္စ။ ဥပါသကံ မံ ဘဂဝါ ဓာရေတု, အဇ္ဇတဂ္ဂေ ပါဏုပေတံ သရဏံ ဂတ’’န္တိ။
သိင်္ဂါလသုတ္တံ [သိင်္ဂါလောဝါဒသုတ္တန္တံ (ပီ။)] နိဋ္ဌိတံ အဋ္ဌမံ။
၉။ အာဋာနာဋိယသုတ္တံ
ပဌမဘာဏဝါရော
မြန်֍ ဋ္ဌ ၂၇၅။ ဧဝံ မေ သုတံ – ဧကံ သမယံ ဘဂဝါ ရာဇဂဟေ ဝိဟရတိ ဂိဇ္ဈကူဋေ ပဗ္ဗတေ။ အထ ခေါ စတ္တာရော မဟာရာဇာ [မဟာရာဇာနော (က။)] မဟတိယာ စ ယက္ခသေနာယ မဟတိယာ စ ဂန္ဓဗ္ဗသေနာယ မဟတိယာ စ ကုမ္ဘဏ္ဍသေနာယ မဟတိယာ စ နာဂသေနာယ စတုဒ္ဒိသံ ရက္ခံ ဌပေတွာ စတုဒ္ဒိသံ ဂုမ္ဗံ ဌပေတွာ စတုဒ္ဒိသံ ဩဝရဏံ ဌပေတွာ အဘိက္ကန္တာယ ရတ္တိယာ အဘိက္ကန္တဝဏ္ဏာ ကေဝလကပ္ပံ ဂိဇ္ဈကူဋံ ပဗ္ဗတံ ဩဘာသေတွာ [ဂိဇ္ဈကူဋံ ဩဘာသေတွာ (သီ။ သျာ။ ပီ။)] ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိံသု၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိံသု။ တေပိ ခေါ ယက္ခာ အပ္ပေကစ္စေ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိံသု, အပ္ပေကစ္စေ ဘဂဝတာ သဒ္ဓိံ သမ္မောဒိံသု, သမ္မောဒနီယံ ကထံ သာရဏီယံ ဝီတိသာရေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိံသု, အပ္ပေကစ္စေ ယေန ဘဂဝါ တေနဉ္ဇလိံ ပဏာမေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိံသု, အပ္ပေကစ္စေ နာမဂေါတ္တံ သာဝေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိံသု, အပ္ပေကစ္စေ တုဏှီဘူတာ ဧကမန္တံ နိသီဒိံသု။
မြန်֍ ဋ္ဌ ၂၇၆။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ ဝေဿဝဏော မဟာရာဇာ ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘သန္တိ ဟိ, ဘန္တေ, ဥဠာရာ ယက္ခာ ဘဂဝတော အပ္ပသန္နာ။ သန္တိ ဟိ, ဘန္တေ, ဥဠာရာ ယက္ခာ ဘဂဝတော ပသန္နာ။ သန္တိ ဟိ, ဘန္တေ, မဇ္ဈိမာ ယက္ခာ ဘဂဝတော အပ္ပသန္နာ။ သန္တိ ဟိ, ဘန္တေ, မဇ္ဈိမာ ယက္ခာ ဘဂဝတော ပသန္နာ။ သန္တိ ဟိ, ဘန္တေ, နီစာ ယက္ခာ ဘဂဝတော အပ္ပသန္နာ။ သန္တိ ဟိ, ဘန္တေ, နီစာ ယက္ခာ ဘဂဝတော ပသန္နာ။ ယေဘုယျေန ခေါ ပန, ဘန္တေ, ယက္ခာ အပ္ပသန္နာယေဝ ဘဂဝတော။ တံ ကိဿ ဟေတု? ဘဂဝါ ဟိ, ဘန္တေ, ပါဏာတိပါတာ ဝေရမဏိယာ ဓမ္မံ ဒေသေတိ, အဒိန္နာဒါနာ ဝေရမဏိယာ ဓမ္မံ ဒေသေတိ, ကာမေသုမိစ္ဆာစာရာ ဝေရမဏိယာ ဓမ္မံ ဒေသေတိ, မုသာဝါဒါ ဝေရမဏိယာ ဓမ္မံ ဒေသေတိ, သုရာမေရယမဇ္ဇပ္ပမာဒဋ္ဌာနာ ဝေရမဏိယာ ဓမ္မံ ဒေသေတိ။ ယေဘုယျေန ခေါ ပန, ဘန္တေ, ယက္ခာ အပ္ပဋိဝိရတာယေဝ ပါဏာတိပါတာ, အပ္ပဋိဝိရတာ အဒိန္နာဒါနာ, အပ္ပဋိဝိရတာ ကာမေသုမိစ္ဆာစာရာ, အပ္ပဋိဝိရတာ မုသာဝါဒါ, အပ္ပဋိဝိရတာ သုရာမေရယမဇ္ဇပ္ပမာဒဋ္ဌာနာ။ တေသံ တံ ဟောတိ အပ္ပိယံ အမနာပံ။ သန္တိ ဟိ, ဘန္တေ, ဘဂဝတော သာဝကာ အရညဝနပတ္ထာနိ
ပန္တာနိ သေနာသနာနိ ပဋိသေဝန္တိ အပ္ပသဒ္ဒါနိ အပ္ပနိဂ္ဃေါသာနိ ဝိဇနဝါတာနိ မနုဿရာဟဿေယျကာနိ [မနုဿရာဟသေယျကာနိ (သီ။ သျာ။ ပီ။)] ပဋိသလ္လာနသာရုပ္ပါနိ။ တတ္ထ သန္တိ ဥဠာရာ ယက္ခာ နိဝါသိနော, ယေ ဣမသ္မိံ ဘဂဝတော ပါဝစနေ အပ္ပသန္နာ။ တေသံ ပသာဒါယ ဥဂ္ဂဏှာတု, ဘန္တေ, ဘဂဝါ အာဋာနာဋိယံ ရက္ခံ ဘိက္ခူနံ ဘိက္ခုနီနံ ဥပါသကာနံ ဥပါသိကာနံ ဂုတ္တိယာ ရက္ခာယ အဝိဟိံသာယ ဖာသုဝိဟာရာယာ’’တိ။ အဓိဝါသေသိ ဘဂဝါ တုဏှီဘာဝေန။
အထ ခေါ ဝေဿဝဏော မဟာရာဇာ ဘဂဝတော အဓိဝါသနံ ဝိဒိတွာ တာယံ ဝေလာယံ ဣမံ အာဋာနာဋိယံ ရက္ခံ အဘာသိ –
မြန်֍ ဋ္ဌ ၂၇၇။ ‘‘ဝိပဿိဿ စ [ဣမေ စကာရာ ပေါရာဏပေါတ္ထကေသု နတ္ထိ] နမတ္ထု, စက္ခုမန္တဿ သိရီမတော။
သိခိဿပိ စ [ဣမေ စကာရာ ပေါရာဏပေါတ္ထကေသု နတ္ထိ] နမတ္ထု, သဗ္ဗဘူတာနုကမ္ပိနော။
‘‘ဝေဿဘုဿ စ [ဣမေ စကာရာ ပေါရာဏပေါတ္ထကေသု နတ္ထိ] နမတ္ထု, နှာတကဿ တပဿိနော၊
နမတ္ထု ကကုသန္ဓဿ, မာရသေနာပမဒ္ဒိနော။
‘‘ကောဏာဂမနဿ နမတ္ထု, ဗြာဟ္မဏဿ ဝုသီမတော၊
ကဿပဿ စ [ဣမေ စကာရာ ပေါရာဏပေါတ္ထကေသု နတ္ထိ] နမတ္ထု, ဝိပ္ပမုတ္တဿ သဗ္ဗဓိ။
‘‘အင်္ဂီရသဿ နမတ္ထု, သကျပုတ္တဿ သိရီမတော၊
ယော ဣမံ ဓမ္မံ ဒေသေသိ [ဓမ္မမဒေသေသိ (သီ။ သျာ။ ပီ။), ဓမ္မံ ဒေသေတိ (?)], သဗ္ဗဒုက္ခာပနူဒနံ။
‘‘ယေ စာပိ နိဗ္ဗုတာ လောကေ, ယထာဘူတံ ဝိပဿိသုံ၊
တေ ဇနာ အပိသုဏာထ [အပိသုဏာ (သီ။ သျာ။ ပီ။)], မဟန္တာ ဝီတသာရဒါ။
‘‘ဟိတံ ဒေဝမနုဿာနံ, ယံ နမဿန္တိ ဂေါတမံ၊
ဝိဇ္ဇာစရဏသမ္ပန္နံ, မဟန္တံ ဝီတသာရဒံ။
မြန်֍ ဋ္ဌ ၂၇၈။ ‘‘ယတော ဥဂ္ဂစ္ဆတိ သူရိယော [သုရိယော (သီ။ သျာ။ ပီ။)], အာဒိစ္စော မဏ္ဍလီ မဟာ။
ယဿ စုဂ္ဂစ္ဆမာနဿ, သံဝရီပိ နိရုဇ္ဈတိ၊
ယဿ စုဂ္ဂတေ သူရိယေ, ‘ဒိဝသော’တိ ပဝုစ္စတိ။
‘‘ရဟဒေါပိ တတ္ထ ဂမ္ဘီရော, သမုဒ္ဒေါ သရိတောဒကော၊
ဧဝံ တံ တတ္ထ ဇာနန္တိ, ‘သမုဒ္ဒေါ သရိတောဒကော’။
‘‘ဣတော ‘သာ ပုရိမာ ဒိသာ’, ဣတိ နံ အာစိက္ခတီ ဇနော၊
ယံ ဒိသံ အဘိပါလေတိ, မဟာရာဇာ ယသဿိ သော။
‘‘ဂန္ဓဗ္ဗာနံ အဓိပတိ [အာဓိပတိ (သီ။ သျာ။ ပီ။) ဧဝမုပရိပိ], ‘ဓတရဋ္ဌော’တိ နာမသော၊
ရမတီ နစ္စဂီတေဟိ, ဂန္ဓဗ္ဗေဟိ ပုရက္ခတော။
‘‘ပုတ္တာပိ တဿ ဗဟဝေါ, ဧကနာမာတိ မေ သုတံ၊
အသီတိ ဒသ ဧကော စ, ဣန္ဒနာမာ မဟဗ္ဗလာ။
တေ စာပိ ဗုဒ္ဓံ ဒိသွာန, ဗုဒ္ဓံ အာဒိစ္စဗန္ဓုနံ၊
ဒူရတောဝ နမဿန္တိ, မဟန္တံ ဝီတသာရဒံ။
‘‘နမော တေ ပုရိသာဇည, နမော တေ ပုရိသုတ္တမ၊
ကုသလေန သမေက္ခသိ, အမနုဿာပိ တံ ဝန္ဒန္တိ၊
သုတံ နေတံ အဘိဏှသော, တသ္မာ ဧဝံ ဝဒေမသေ။
‘‘‘ဇိနံ ဝန္ဒထ ဂေါတမံ, ဇိနံ ဝန္ဒာမ ဂေါတမံ၊
ဝိဇ္ဇာစရဏသမ္ပန္နံ, ဗုဒ္ဓံ ဝန္ဒာမ ဂေါတမံ’။
မြန်֍ ဋ္ဌ ၂၇၉။ ‘‘ယေန ပေတာ ပဝုစ္စန္တိ, ပိသုဏာ ပိဋ္ဌိမံသိကာ။
ပါဏာတိပါတိနော လုဒ္ဒါ [လုဒ္ဓါ (ပီ။ က။)], စောရာ နေကတိကာ ဇနာ။
‘‘ဣတော ‘သာ ဒက္ခိဏာ ဒိသာ’, ဣတိ နံ အာစိက္ခတီ ဇနော၊
ယံ ဒိသံ အဘိပါလေတိ, မဟာရာဇာ ယသဿိ သော။
‘‘ကုမ္ဘဏ္ဍာနံ အဓိပတိ, ‘ဝိရူဠှော’ ဣတိ နာမသော၊
ရမတီ နစ္စဂီတေဟိ, ကုမ္ဘဏ္ဍေဟိ ပုရက္ခတော။
‘‘ပုတ္တာပိ တဿ ဗဟဝေါ, ဧကနာမာတိ မေ သုတံ၊
အသီတိ ဒသ ဧကော စ, ဣန္ဒနာမာ မဟဗ္ဗလာ။
တေ စာပိ ဗုဒ္ဓံ ဒိသွာန, ဗုဒ္ဓံ အာဒိစ္စဗန္ဓုနံ၊
ဒူရတောဝ နမဿန္တိ, မဟန္တံ ဝီတသာရဒံ။
‘‘နမော တေ ပုရိသာဇည, နမော တေ ပုရိသုတ္တမ၊
ကုသလေန သမေက္ခသိ, အမနုဿာပိ တံ ဝန္ဒန္တိ၊
သုတံ နေတံ အဘိဏှသော, တသ္မာ ဧဝံ ဝဒေမသေ။
‘‘‘ဇိနံ ဝန္ဒထ ဂေါတမံ, ဇိနံ ဝန္ဒာမ ဂေါတမံ၊
ဝိဇ္ဇာစရဏသမ္ပန္နံ, ဗုဒ္ဓံ ဝန္ဒာမ ဂေါတမံ’။
မြန်֍ ဋ္ဌ ၂၈၀။ ‘‘ယတ္ထ စောဂ္ဂစ္ဆတိ သူရိယော, အာဒိစ္စော မဏ္ဍလီ မဟာ။
ယဿ စောဂ္ဂစ္ဆမာနဿ, ဒိဝသောပိ နိရုဇ္ဈတိ၊
ယဿ စောဂ္ဂတေ သူရိယေ, ‘သံဝရီ’တိ ပဝုစ္စတိ။
‘‘ရဟဒေါပိ တတ္ထ ဂမ္ဘီရော, သမုဒ္ဒေါ သရိတောဒကော၊
ဧဝံ တံ တတ္ထ ဇာနန္တိ, ‘သမုဒ္ဒေါ သရိတောဒကော’။
‘‘ဣတော ‘သာ ပစ္ဆိမာ ဒိသာ’, ဣတိ နံ အာစိက္ခတီ ဇနော၊
ယံ ဒိသံ အဘိပါလေတိ, မဟာရာဇာ ယသဿိ သော။
‘‘နာဂါနဉ္စ အဓိပတိ, ‘ဝိရူပက္ခော’တိ နာမသော၊
ရမတီ နစ္စဂီတေဟိ, နာဂေဟေဝ ပုရက္ခတော။
‘‘ပုတ္တာပိ တဿ ဗဟဝေါ, ဧကနာမာတိ မေ သုတံ၊
အသီတိ ဒသ ဧကော စ, ဣန္ဒနာမာ မဟဗ္ဗလာ။
တေ စာပိ ဗုဒ္ဓံ ဒိသွာန, ဗုဒ္ဓံ အာဒိစ္စဗန္ဓုနံ၊
ဒူရတောဝ နမဿန္တိ, မဟန္တံ ဝီတသာရဒံ။
‘‘နမော တေ ပုရိသာဇည, နမော တေ ပုရိသုတ္တမ၊
ကုသလေန သမေက္ခသိ, အမနုဿာပိ တံ ဝန္ဒန္တိ၊
သုတံ နေတံ အဘိဏှသော, တသ္မာ ဧဝံ ဝဒေမသေ။
‘‘‘ဇိနံ ဝန္ဒထ ဂေါတမံ, ဇိနံ ဝန္ဒာမ ဂေါတမံ၊
ဝိဇ္ဇာစရဏသမ္ပန္နံ, ဗုဒ္ဓံ ဝန္ဒာမ ဂေါတမံ’။
မြန်֍ ဋ္ဌ ၂၈၁။ ‘‘ယေန ဥတ္တရကုရုဝှေါ [ဥတ္တရကုရူ ရမ္မာ (သီ။ သျာ။ ပီ။)], မဟာနေရု သုဒဿနော။
မနုဿာ တတ္ထ ဇာယန္တိ, အမမာ အပရိဂ္ဂဟာ။
‘‘န တေ ဗီဇံ ပဝပန္တိ, နပိ နီယန္တိ နင်္ဂလာ၊
အကဋ္ဌပါကိမံ သာလိံ, ပရိဘုဉ္ဇန္တိ မာနုသာ။
‘‘အကဏံ အထုသံ သုဒ္ဓံ, သုဂန္ဓံ တဏ္ဍုလပ္ဖလံ၊
တုဏ္ဍိကီရေ ပစိတွာန, တတော ဘုဉ္ဇန္တိ ဘောဇနံ။
‘‘ဂါဝိံ ဧကခုရံ ကတွာ, အနုယန္တိ ဒိသောဒိသံ၊
ပသုံ ဧကခုရံ ကတွာ, အနုယန္တိ ဒိသောဒိသံ။
‘‘ဣတ္ထိံ ဝါ ဝါဟနံ [ဣတ္ထီ-ဝါဟနံ (သီ။ ပီ။), ဣတ္ထိံ ဝါဟနံ (သျာ။)] ကတွာ, အနုယန္တိ ဒိသောဒိသံ၊
ပုရိသံ ဝါဟနံ ကတွာ, အနုယန္တိ ဒိသောဒိသံ။
‘‘ကုမာရိံ ဝါဟနံ ကတွာ, အနုယန္တိ ဒိသောဒိသံ၊
ကုမာရံ ဝါဟနံ ကတွာ, အနုယန္တိ ဒိသောဒိသံ။
‘‘တေ ယာနေ အဘိရုဟိတွာ,
သဗ္ဗာ ဒိသာ အနုပရိယာယန္တိ [အနုပရိယန္တိ (သျာ။)]၊
ပစာရာ တဿ ရာဇိနော။
‘‘ဟတ္ထိယာနံ အဿယာနံ, ဒိဗ္ဗံ ယာနံ ဥပဋ္ဌိတံ၊
ပါသာဒါ သိဝိကာ စေဝ, မဟာရာဇဿ ယသဿိနော။
‘‘တဿ စ နဂရာ အဟု,
အန္တလိက္ခေ သုမာပိတာ၊
အာဋာနာဋာ ကုသိနာဋာ ပရကုသိနာဋာ,
နာဋသုရိယာ [နာဋပုရိယာ (သီ။ ပီ။), နာဋပရိယာ (သျာ။)] ပရကုသိဋနာဋာ။
‘‘ဥတ္တရေန ကသိဝန္တော [ကပိဝန္တော (သီ။ သျာ။ ပီ)],
ဇနောဃမပရေန စ၊
နဝနဝုတိယော အမ္ဗရအမ္ဗရဝတိယော,
အာဠကမန္ဒာ နာမ ရာဇဓာနီ။
‘‘ကုဝေရဿ ခေါ ပန, မာရိသ, မဟာရာဇဿ ဝိသာဏာ နာမ ရာဇဓာနီ၊
တသ္မာ ကုဝေရော မဟာရာဇာ, ‘ဝေဿဝဏော’တိ ပဝုစ္စတိ။
‘‘ပစ္စေသန္တော ပကာသေန္တိ, တတောလာ တတ္တလာ တတောတလာ၊
ဩဇသိ တေဇသိ တတောဇသီ, သူရော ရာဇာ အရိဋ္ဌော နေမိ။
‘‘ရဟဒေါပိ တတ္ထ ဓရဏီ နာမ, ယတော မေဃာ ပဝဿန္တိ၊
ဝဿာ ယတော ပတာယန္တိ, သဘာပိ တတ္ထ သာလဝတီ [ဘဂလဝတီ (သီ။ သျာ။ ပီ။)] နာမ။
‘‘ယတ္ထ ယက္ခာ ပယိရုပါသန္တိ, တတ္ထ နိစ္စဖလာ ရုက္ခာ၊
နာနာ ဒိဇဂဏာ ယုတာ, မယူရကောဉ္စာဘိရုဒါ၊
ကောကိလာဒီဟိ ဝဂ္ဂုဟိ။
‘‘ဇီဝဉ္ဇီဝကသဒ္ဒေတ္ထ, အထော ဩဋ္ဌဝစိတ္တကာ၊
ကုက္ကုဋကာ [ကုကုတ္ထကာ (သီ။ ပီ။)] ကုဠီရကာ, ဝနေ ပေါက္ခရသာတကာ။
‘‘သုကသာဠိကသဒ္ဒေတ္ထ, ဒဏ္ဍမာဏဝကာနိ စ၊
သောဘတိ သဗ္ဗကာလံ သာ, ကုဝေရနဠိနီ သဒါ။
‘‘ဣတော ‘သာ ဥတ္တရာ ဒိသာ’, ဣတိ နံ အာစိက္ခတီ ဇနော၊
ယံ ဒိသံ အဘိပါလေတိ, မဟာရာဇာ ယသဿိ သော။
‘‘ယက္ခာနဉ္စ အဓိပတိ, ‘ကုဝေရော’ ဣတိ နာမသော၊
ရမတီ နစ္စဂီတေဟိ, ယက္ခေဟေဝ ပုရက္ခတော။
‘‘ပုတ္တာပိ တဿ ဗဟဝေါ, ဧကနာမာတိ မေ သုတံ၊
အသီတိ ဒသ ဧကော စ, ဣန္ဒနာမာ မဟဗ္ဗလာ။
‘‘တေ စာပိ ဗုဒ္ဓံ ဒိသွာန, ဗုဒ္ဓံ အာဒိစ္စဗန္ဓုနံ၊
ဒူရတောဝ နမဿန္တိ, မဟန္တံ ဝီတသာရဒံ။
‘‘နမော တေ ပုရိသာဇည, နမော တေ ပုရိသုတ္တမ၊
ကုသလေန သမေက္ခသိ, အမနုဿာပိ တံ ဝန္ဒန္တိ၊
သုတံ နေတံ အဘိဏှသော, တသ္မာ ဧဝံ ဝဒေမသေ။
‘‘‘ဇိနံ ဝန္ဒထ ဂေါတမံ, ဇိနံ ဝန္ဒာမ ဂေါတမံ၊
ဝိဇ္ဇာစရဏသမ္ပန္နံ, ဗုဒ္ဓံ ဝန္ဒာမ ဂေါတမ’’’န္တိ။
‘‘အယံ ခေါ သာ, မာရိသ, အာဋာနာဋိယာ ရက္ခာ ဘိက္ခူနံ ဘိက္ခုနီနံ ဥပါသကာနံ ဥပါသိကာနံ ဂုတ္တိယာ ရက္ခာယ အဝိဟိံသာယ ဖာသုဝိဟာရာယ။
မြန်֍ ဋ္ဌ ၂၈၂။ ‘‘ယဿ ကဿစိ, မာရိသ, ဘိက္ခုဿ ဝါ ဘိက္ခုနိယာ ဝါ ဥပါသကဿ ဝါ ဥပါသိကာယ ဝါ အယံ အာဋာနာဋိယာ ရက္ခာ သုဂ္ဂဟိတာ ဘဝိဿတိ သမတ္တာ ပရိယာပုတာ [ပရိယာပုဋာ (က။)]။ တံ စေ အမနုဿော ယက္ခော ဝါ ယက္ခိနီ ဝါ ယက္ခပေါတကော ဝါ ယက္ခပေါတိကာ ဝါ ယက္ခမဟာမတ္တော ဝါ ယက္ခပါရိသဇ္ဇော ဝါ ယက္ခပစာရော ဝါ, ဂန္ဓဗ္ဗော ဝါ ဂန္ဓဗ္ဗီ ဝါ ဂန္ဓဗ္ဗပေါတကော ဝါ ဂန္ဓဗ္ဗပေါတိကာ ဝါ ဂန္ဓဗ္ဗမဟာမတ္တော ဝါ ဂန္ဓဗ္ဗပါရိသဇ္ဇော ဝါ ဂန္ဓဗ္ဗပစာရော ဝါ, ကုမ္ဘဏ္ဍော ဝါ ကုမ္ဘဏ္ဍီ ဝါ ကုမ္ဘဏ္ဍပေါတကော ဝါ ကုမ္ဘဏ္ဍပေါတိကာ ဝါ ကုမ္ဘဏ္ဍမဟာမတ္တော ဝါ ကုမ္ဘဏ္ဍပါရိသဇ္ဇော ဝါ ကုမ္ဘဏ္ဍပစာရော ဝါ, နာဂေါ ဝါ နာဂီ ဝါ နာဂပေါတကော ဝါ နာဂပေါတိကာ ဝါ နာဂမဟာမတ္တော ဝါ နာဂပါရိသဇ္ဇော ဝါ နာဂပစာရော ဝါ, ပဒုဋ္ဌစိတ္တော ဘိက္ခုံ ဝါ ဘိက္ခုနိံ ဝါ ဥပါသကံ ဝါ ဥပါသိကံ ဝါ ဂစ္ဆန္တံ ဝါ အနုဂစ္ဆေယျ, ဌိတံ ဝါ ဥပတိဋ္ဌေယျ, နိသိန္နံ ဝါ ဥပနိသီဒေယျ, နိပန္နံ ဝါ ဥပနိပဇ္ဇေယျ။ န မေ သော, မာရိသ, အမနုဿော လဘေယျ ဂါမေသု ဝါ နိဂမေသု ဝါ သက္ကာရံ ဝါ ဂရုကာရံ ဝါ။ န မေ သော, မာရိသ, အမနုဿော လဘေယျ အာဠကမန္ဒာယ နာမ ရာဇဓာနိယာ ဝတ္ထုံ ဝါ ဝါသံ ဝါ။ န မေ သော, မာရိသ, အမနုဿော လဘေယျ ယက္ခာနံ သမိတိံ ဂန္တုံ။ အပိဿု နံ, မာရိသ, အမနုဿာ အနာဝယှမ္ပိ နံ ကရေယျုံ အဝိဝယှံ။ အပိဿု နံ, မာရိသ, အမနုဿာ အတ္တာဟိပိ ပရိပုဏ္ဏာဟိ ပရိဘာသာဟိ ပရိဘာသေယျုံ။ အပိဿု နံ, မာရိသ, အမနုဿာ ရိတ္တံပိဿ ပတ္တံ သီသေ နိက္ကုဇ္ဇေယျုံ။ အပိဿု နံ, မာရိသ, အမနုဿာ သတ္တဓာပိဿ မုဒ္ဓံ ဖာလေယျုံ။
‘‘သန္တိ ဟိ, မာရိသ, အမနုဿာ စဏ္ဍာ ရုဒ္ဓါ [ရုဒ္ဒါ (သီ။ ပီ။)] ရဘသာ, တေ နေဝ မဟာရာဇာနံ အာဒိယန္တိ, န မဟာရာဇာနံ ပုရိသကာနံ အာဒိယန္တိ, န မဟာရာဇာနံ ပုရိသကာနံ ပုရိသကာနံ အာဒိယန္တိ။ တေ ခေါ တေ, မာရိသ, အမနုဿာ မဟာရာဇာနံ အဝရုဒ္ဓါ နာမ ဝုစ္စန္တိ။ သေယျထာပိ, မာရိသ, ရညော မာဂဓဿ ဝိဇိတေ မဟာစောရာ။ တေ နေဝ ရညော မာဂဓဿ အာဒိယန္တိ, န ရညော မာဂဓဿ ပုရိသကာနံ အာဒိယန္တိ, န ရညော မာဂဓဿ ပုရိသကာနံ ပုရိသကာနံ အာဒိယန္တိ။ တေ ခေါ တေ, မာရိသ, မဟာစောရာ ရညော မာဂဓဿ အဝရုဒ္ဓါ နာမ ဝုစ္စန္တိ။ ဧဝမေဝ ခေါ, မာရိသ, သန္တိ အမနုဿာ စဏ္ဍာ ရုဒ္ဓါ ရဘသာ, တေ နေဝ မဟာရာဇာနံ အာဒိယန္တိ, န မဟာရာဇာနံ ပုရိသကာနံ အာဒိယန္တိ, န မဟာရာဇာနံ ပုရိသကာနံ ပုရိသကာနံ အာဒိယန္တိ။
တေ ခေါ တေ, မာရိသ, အမနုဿာ မဟာရာဇာနံ အဝရုဒ္ဓါ နာမ ဝုစ္စန္တိ။ ယော ဟိ ကောစိ, မာရိသ, အမနုဿော ယက္ခော ဝါ ယက္ခိနီ ဝါ…ပေ… ဂန္ဓဗ္ဗော ဝါ ဂန္ဓဗ္ဗီ ဝါ … ကုမ္ဘဏ္ဍော ဝါ ကုမ္ဘဏ္ဍီ ဝါ… နာဂေါ ဝါ နာဂီ ဝါ နာဂပေါတကော ဝါ နာဂပေါတိကာ ဝါ နာဂမဟာမတ္တော ဝါ နာဂပါရိသဇ္ဇော ဝါ နာဂပစာရော ဝါ ပဒုဋ္ဌစိတ္တော ဘိက္ခုံ ဝါ ဘိက္ခုနိံ ဝါ ဥပါသကံ ဝါ ဥပါသိကံ ဝါ ဂစ္ဆန္တံ ဝါ အနုဂစ္ဆေယျ, ဌိတံ ဝါ ဥပတိဋ္ဌေယျ, နိသိန္နံ ဝါ ဥပနိသီဒေယျ, နိပန္နံ ဝါ ဥပနိပဇ္ဇေယျ။ ဣမေသံ ယက္ခာနံ မဟာယက္ခာနံ သေနာပတီနံ မဟာသေနာပတီနံ ဥဇ္ဈာပေတဗ္ဗံ ဝိက္ကန္ဒိတဗ္ဗံ ဝိရဝိတဗ္ဗံ – ‘အယံ ယက္ခော ဂဏှာတိ, အယံ ယက္ခော အာဝိသတိ, အယံ ယက္ခော ဟေဌေတိ, အယံ ယက္ခော ဝိဟေဌေတိ, အယံ ယက္ခော ဟိံသတိ, အယံ ယက္ခော ဝိဟိံသတိ, အယံ ယက္ခော န မုဉ္စတီ’တိ။
မြန်֍ ဋ္ဌ ၂၈၃။ ‘‘ကတမေသံ ယက္ခာနံ မဟာယက္ခာနံ သေနာပတီနံ မဟာသေနာပတီနံ?
‘‘ဣန္ဒော သောမော ဝရုဏော စ, ဘာရဒွါဇော ပဇာပတိ၊
စန္ဒနော ကာမသေဋ္ဌော စ, ကိန္နုဃဏ္ဍု နိဃဏ္ဍု စ။
‘‘ပနာဒေါ ဩပမညော စ, ဒေဝသူတော စ မာတလိ၊
စိတ္တသေနော စ ဂန္ဓဗ္ဗော, နဠော ရာဇာ ဇနေသဘော [ဇနောသဘော (သျာ။)]။
‘‘သာတာဂိရော ဟေမဝတော, ပုဏ္ဏကော ကရတိယော ဂုဠော၊
သိဝကော မုစလိန္ဒော စ, ဝေဿာမိတ္တော ယုဂန္ဓရော။
‘‘ဂေါပါလော သုပ္ပရောဓော စ [သုပ္ပဂေဓော စ (သီ။ သျာ။ ပီ။)], ဟိရိ နေတ္တိ [ဟိရီ နေတ္တီ (သီ။ ပီ။)] စ မန္ဒိယော၊
ပဉ္စာလစဏ္ဍော အာဠဝကော, ပဇ္ဇုန္နော သုမနော သုမုခေါ၊
ဒဓိမုခေါ မဏိ မာဏိဝရော [မဏိ မာနိစရော (သျာ။ ပီ။)] ဒီဃော, အထော သေရီသကော သဟ။
‘‘ဣမေသံ ယက္ခာနံ မဟာယက္ခာနံ သေနာပတီနံ မဟာသေနာပတီနံ ဥဇ္ဈာပေတဗ္ဗံ ဝိက္ကန္ဒိတဗ္ဗံ ဝိရဝိတဗ္ဗံ – ‘အယံ ယက္ခော ဂဏှာတိ, အယံ ယက္ခော အာဝိသတိ, အယံ ယက္ခော ဟေဌေတိ, အယံ ယက္ခော ဝိဟေဌေတိ, အယံ ယက္ခော ဟိံသတိ, အယံ ယက္ခော ဝိဟိံသတိ, အယံ ယက္ခော န မုဉ္စတီ’တိ။
‘‘အယံ ခေါ သာ, မာရိသ, အာဋာနာဋိယာ ရက္ခာ ဘိက္ခူနံ ဘိက္ခုနီနံ ဥပါသကာနံ ဥပါသိကာနံ ဂုတ္တိယာ ရက္ခာယ အဝိဟိံသာယ ဖာသုဝိဟာရာယ။ ဟန္ဒ စ ဒါနိ မယံ, မာရိသ, ဂစ္ဆာမ ဗဟုကိစ္စာ မယံ ဗဟုကရဏီယာ’’တိ။ ‘‘ယဿဒါနိ တုမှေ မဟာရာဇာနော ကာလံ မညထာ’’တိ။
မြန်֍ ဋ္ဌ ၂၈၄။ အထ ခေါ စတ္တာရော မဟာရာဇာ ဥဋ္ဌာယာသနာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ပဒက္ခိဏံ ကတွာ တတ္ထေဝန္တရဓာယိံသု။ တေပိ ခေါ ယက္ခာ ဥဋ္ဌာယာသနာ အပ္ပေကစ္စေ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ပဒက္ခိဏံ ကတွာ တတ္ထေဝန္တရဓာယိံသု။ အပ္ပေကစ္စေ ဘဂဝတာ သဒ္ဓိံ သမ္မောဒိံသု, သမ္မောဒနီယံ ကထံ သာရဏီယံ ဝီတိသာရေတွာ တတ္ထေဝန္တရဓာယိံသု။ အပ္ပေကစ္စေ ယေန ဘဂဝါ တေနဉ္ဇလိံ ပဏာမေတွာ တတ္ထေဝန္တရဓာယိံသု။ အပ္ပေကစ္စေ နာမဂေါတ္တံ သာဝေတွာ တတ္ထေဝန္တရဓာယိံသု။ အပ္ပေကစ္စေ တုဏှီဘူတာ တတ္ထေဝန္တရဓာယိံသူတိ။
ပဌမဘာဏဝါရော နိဋ္ဌိတော။
ဒုတိယဘာဏဝါရော
မြန်֍ ဋ္ဌ ၂၈၅။ အထ ခေါ ဘဂဝါ တဿာ ရတ္တိယာ အစ္စယေန ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ – ‘‘ဣမံ, ဘိက္ခဝေ, ရတ္တိံ စတ္တာရော မဟာရာဇာ မဟတိယာ စ ယက္ခသေနာယ မဟတိယာ စ ဂန္ဓဗ္ဗသေနာယ မဟတိယာ စ ကုမ္ဘဏ္ဍသေနာယ မဟတိယာ စ နာဂသေနာယ စတုဒ္ဒိသံ ရက္ခံ ဌပေတွာ စတုဒ္ဒိသံ ဂုမ္ဗံ ဌပေတွာ စတုဒ္ဒိသံ ဩဝရဏံ ဌပေတွာ အဘိက္ကန္တာယ ရတ္တိယာ အဘိက္ကန္တဝဏ္ဏာ ကေဝလကပ္ပံ ဂိဇ္ဈကူဋံ ပဗ္ဗတံ ဩဘာသေတွာ ယေနာဟံ တေနုပသင်္ကမိံသု၊ ဥပသင်္ကမိတွာ မံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိံသု။ တေပိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ယက္ခာ အပ္ပေကစ္စေ မံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိံသု။ အပ္ပေကစ္စေ မယာ သဒ္ဓိံ သမ္မောဒိံသု, သမ္မောဒနီယံ ကထံ သာရဏီယံ ဝီတိသာရေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိံသု။ အပ္ပေကစ္စေ ယေနာဟံ တေနဉ္ဇလိံ ပဏာမေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိံသု။ အပ္ပေကစ္စေ နာမဂေါတ္တံ သာဝေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိံသု။ အပ္ပေကစ္စေ တုဏှီဘူတာ ဧကမန္တံ နိသီဒိံသု။
မြန်֍ ဋ္ဌ ၂၈၆။ ‘‘ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဝေဿဝဏော မဟာရာဇာ မံ ဧတဒဝေါစ – ‘သန္တိ ဟိ, ဘန္တေ, ဥဠာရာ ယက္ခာ ဘဂဝတော အပ္ပသန္နာ…ပေ… သန္တိ
ဟိ, ဘန္တေ နီစာ ယက္ခာ ဘဂဝတော ပသန္နာ။ ယေဘုယျေန ခေါ ပန, ဘန္တေ, ယက္ခာ အပ္ပသန္နာယေဝ ဘဂဝတော။ တံ ကိဿ ဟေတု? ဘဂဝါ ဟိ, ဘန္တေ, ပါဏာတိပါတာ ဝေရမဏိယာ ဓမ္မံ ဒေသေတိ… သုရာမေရယမဇ္ဇပ္ပမာဒဋ္ဌာနာ ဝေရမဏိယာ ဓမ္မံ ဒေသေတိ။ ယေဘုယျေန ခေါ ပန, ဘန္တေ, ယက္ခာ အပ္ပဋိဝိရတာယေဝ ပါဏာတိပါတာ… အပ္ပဋိဝိရတာ သုရာမေရယမဇ္ဇပ္ပမာဒဋ္ဌာနာ။ တေသံ တံ ဟောတိ အပ္ပိယံ အမနာပံ။ သန္တိ ဟိ, ဘန္တေ, ဘဂဝတော သာဝကာ အရညဝနပတ္ထာနိ ပန္တာနိ သေနာသနာနိ ပဋိသေဝန္တိ အပ္ပသဒ္ဒါနိ အပ္ပနိဂ္ဃေါသာနိ ဝိဇနဝါတာနိ မနုဿရာဟဿေယျကာနိ ပဋိသလ္လာနသာရုပ္ပါနိ။ တတ္ထ သန္တိ ဥဠာရာ ယက္ခာ နိဝါသိနော, ယေ ဣမသ္မိံ ဘဂဝတော ပါဝစနေ အပ္ပသန္နာ, တေသံ ပသာဒါယ ဥဂ္ဂဏှာတု, ဘန္တေ, ဘဂဝါ အာဋာနာဋိယံ ရက္ခံ ဘိက္ခူနံ ဘိက္ခုနီနံ ဥပါသကာနံ ဥပါသိကာနံ ဂုတ္တိယာ ရက္ခာယ အဝိဟိံသာယ ဖာသုဝိဟာရာယာ’တိ။ အဓိဝါသေသိံ ခေါ အဟံ, ဘိက္ခဝေ, တုဏှီဘာဝေန။ အထ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဝေဿဝဏော မဟာရာဇာ မေ အဓိဝါသနံ ဝိဒိတွာ တာယံ ဝေလာယံ ဣမံ အာဋာနာဋိယံ ရက္ခံ အဘာသိ –
မြန်֍ ဋ္ဌ ၂၈၇။ ‘ဝိပဿိဿ စ နမတ္ထု, စက္ခုမန္တဿ သိရီမတော။
သိခိဿပိ စ နမတ္ထု, သဗ္ဗဘူတာနုကမ္ပိနော။
‘ဝေဿဘုဿ စ နမတ္ထု, နှာတကဿ တပဿိနော၊
နမတ္ထု ကကုသန္ဓဿ, မာရသေနာပမဒ္ဒိနော။
‘ကောဏာဂမနဿ နမတ္ထု, ဗြာဟ္မဏဿ ဝုသီမတော၊
ကဿပဿ စ နမတ္ထု, ဝိပ္ပမုတ္တဿ သဗ္ဗဓိ။
‘အင်္ဂီရသဿ နမတ္ထု, သကျပုတ္တဿ သိရီမတော၊
ယော ဣမံ ဓမ္မံ ဒေသေသိ, သဗ္ဗဒုက္ခာပနူဒနံ။
‘ယေ စာပိ နိဗ္ဗုတာ လောကေ, ယထာဘူတံ ဝိပဿိသုံ၊
တေ ဇနာ အပိသုဏာထ, မဟန္တာ ဝီတသာရဒါ။
‘ဟိတံ ဒေဝမနုဿာနံ, ယံ နမဿန္တိ ဂေါတမံ၊
ဝိဇ္ဇာစရဏသမ္ပန္နံ, မဟန္တံ ဝီတသာရဒံ။
မြန်֍ ဋ္ဌ ၂၈၈။ ‘ယတော ဥဂ္ဂစ္ဆတိ သူရိယော, အာဒိစ္စော မဏ္ဍလီ မဟာ။
ယဿ စုဂ္ဂစ္ဆမာနဿ, သံဝရီပိ နိရုဇ္ဈတိ၊
ယဿ စုဂ္ဂတေ သူရိယေ, ‘‘ဒိဝသော’’တိ ပဝုစ္စတိ။
‘ရဟဒေါပိ တတ္ထ ဂမ္ဘီရော, သမုဒ္ဒေါ သရိတောဒကော၊
ဧဝံ တံ တတ္ထ ဇာနန္တိ, ‘‘သမုဒ္ဒေါ သရိတောဒကော’’။
‘ဣတော ‘‘သာ ပုရိမာ ဒိသာ’’, ဣတိ နံ အာစိက္ခတီ ဇနော၊
ယံ ဒိသံ အဘိပါလေတိ, မဟာရာဇာ ယသဿိ သော။
‘ဂန္ဓဗ္ဗာနံ အဓိပတိ, ‘‘ဓတရဋ္ဌော’’တိ နာမသော၊
ရမတီ နစ္စဂီတေဟိ, ဂန္ဓဗ္ဗေဟိ ပုရက္ခတော။
‘ပုတ္တာပိ တဿ ဗဟဝေါ, ဧကနာမာတိ မေ သုတံ၊
အသီတိ ဒသ ဧကော စ, ဣန္ဒနာမာ မဟဗ္ဗလာ။
‘တေ စာပိ ဗုဒ္ဓံ ဒိသွာန, ဗုဒ္ဓံ အာဒိစ္စဗန္ဓုနံ၊
ဒူရတောဝ နမဿန္တိ, မဟန္တံ ဝီတသာရဒံ။
‘နမော တေ ပုရိသာဇည, နမော တေ ပုရိသုတ္တမ၊
ကုသလေန သမေက္ခသိ, အမနုဿာပိ တံ ဝန္ဒန္တိ၊
သုတံ နေတံ အဘိဏှသော, တဿာ ဧဝံ ဝဒေမသေ။
‘‘ဇိနံ ဝန္ဒထ ဂေါတမံ, ဇိနံ ဝန္ဒာမ ဂေါတမံ၊
ဝိဇ္ဇာစရဏသမ္ပန္နံ, ဗုဒ္ဓံ ဝန္ဒာမ ဂေါတမံ’’။
မြန်֍ ဋ္ဌ ၂၈၉။ ‘ယေန ပေတာ ပဝုစ္စန္တိ, ပိသုဏာ ပိဋ္ဌိမံသိကာ။
ပါဏာတိပါတိနော လုဒ္ဒါ, စောရာ နေကတိကာ ဇနာ။
‘ဣတော ‘‘သာ ဒက္ခိဏာ ဒိသာ’’, ဣတိ နံ အာစိက္ခတီ ဇနော၊
ယံ ဒိသံ အဘိပါလေတိ, မဟာရာဇာ ယသဿိ သော။
‘ကုမ္ဘဏ္ဍာနံ အဓိပတိ, ‘‘ဝိရူဠှော’’ ဣတိ နာမသော၊
ရမတီ နစ္စဂီတေဟိ, ကုမ္ဘဏ္ဍေဟိ ပုရက္ခတော။
‘ပုတ္တာပိ တဿ ဗဟဝေါ, ဧကနာမာတိ မေ သုတံ၊
အသီတိ ဒသ ဧကော စ, ဣန္ဒနာမာ မဟဗ္ဗလာ။
‘တေ စာပိ ဗုဒ္ဓံ ဒိသွာန, ဗုဒ္ဓံ အာဒိစ္စဗန္ဓုနံ၊
ဒူရတောဝ နမဿန္တိ, မဟန္တံ ဝီတသာရဒံ။
‘နမော တေ ပုရိသာဇည, နမော တေ ပုရိသုတ္တမ၊
ကုသလေန သမေက္ခသိ, အမနုဿာပိ တံ ဝန္ဒန္တိ၊
သုတံ နေတံ အဘိဏှသော, တသ္မာ ဧဝံ ဝဒေမသေ။
‘‘ဇိနံ ဝန္ဒထ ဂေါတမံ, ဇိနံ ဝန္ဒာမ ဂေါတမံ၊
ဝိဇ္ဇာစရဏသမ္ပန္နံ, ဗုဒ္ဓံ ဝန္ဒာမ ဂေါတမံ’’။
မြန်֍ ဋ္ဌ ၂၉၀။ ‘ယတ္ထ စောဂ္ဂစ္ဆတိ သူရိယော, အာဒိစ္စော မဏ္ဍလီ မဟာ။
ယဿ စောဂ္ဂစ္ဆမာနဿ, ဒိဝသောပိ နိရုဇ္ဈတိ၊
ယဿ စောဂ္ဂတေ သူရိယေ, ‘‘သံဝရီ’’တိ ပဝုစ္စတိ။
‘ရဟဒေါပိ တတ္ထ ဂမ္ဘီရော, သမုဒ္ဒေါ သရိတောဒကော၊
ဧဝံ တံ တတ္ထ ဇာနန္တိ, သမုဒ္ဒေါ သရိတောဒကော။
‘ဣတော ‘‘သာ ပစ္ဆိမာ ဒိသာ’’, ဣတိ နံ အာစိက္ခတီ ဇနော၊
ယံ ဒိသံ အဘိပါလေတိ, မဟာရာဇာ ယသဿိ သော။
‘နာဂါနဉ္စ အဓိပတိ, ‘‘ဝိရူပက္ခော’’တိ နာမသော၊
ရမတီ နစ္စဂီတေဟိ, နာဂေဟေဝ ပုရက္ခတော။
‘ပုတ္တာပိ တဿ ဗဟဝေါ, ဧကနာမာတိ မေ သုတံ၊
အသီတိ ဒသ ဧကော စ, ဣန္ဒနာမာ မဟဗ္ဗလာ။
‘တေ စာပိ ဗုဒ္ဓံ ဒိသွာန, ဗုဒ္ဓံ အာဒိစ္စဗန္ဓုနံ၊
ဒူရတောဝ နမဿန္တိ, မဟန္တံ ဝီတသာရဒံ။
‘နမော တေ ပုရိသာဇည, နမော တေ ပုရိသုတ္တမ၊
ကုသလေန သမေက္ခသိ, အမနုဿာပိ တံ ဝန္ဒန္တိ၊
သုတံ နေတံ အဘိဏှသော, တသ္မာ ဧဝံ ဝဒေမသေ။
‘‘ဇိနံ ဝန္ဒထ ဂေါတမံ, ဇိနံ ဝန္ဒာမ ဂေါတမံ၊
ဝိဇ္ဇာစရဏသမ္ပန္နံ, ဗုဒ္ဓံ ဝန္ဒာမ ဂေါတမံ’’။
မြန်֍ ဋ္ဌ ၂၉၁။ ‘ယေန ဥတ္တရကုရုဝှေါ, မဟာနေရု သုဒဿနော။
မနုဿာ တတ္ထ ဇာယန္တိ, အမမာ အပရိဂ္ဂဟာ။
‘န တေ ဗီဇံ ပဝပန္တိ, နာပိ နီယန္တိ နင်္ဂလာ၊
အကဋ္ဌပါကိမံ သာလိံ, ပရိဘုဉ္ဇန္တိ မာနုသာ။
‘အကဏံ အထုသံ သုဒ္ဓံ, သုဂန္ဓံ တဏ္ဍုလပ္ဖလံ၊
တုဏ္ဍိကီရေ ပစိတွာန, တတော ဘုဉ္ဇန္တိ ဘောဇနံ။
‘ဂါဝိံ ဧကခုရံ ကတွာ, အနုယန္တိ ဒိသောဒိသံ၊
ပသုံ ဧကခုရံ ကတွာ, အနုယန္တိ ဒိသောဒိသံ။
‘ဣတ္ထိံ ဝါ ဝါဟနံ ကတွာ, အနုယန္တိ ဒိသောဒိသံ၊
ပုရိသံ ဝါဟနံ ကတွာ, အနုယန္တိ ဒိသောဒိသံ။
‘ကုမာရိံ ဝါဟနံ ကတွာ, အနုယန္တိ ဒိသောဒိသံ၊
ကုမာရံ ဝါဟနံ ကတွာ, အနုယန္တိ ဒိသောဒိသံ။
‘တေ ယာနေ အဘိရုဟိတွာ,
သဗ္ဗာ ဒိသာ အနုပရိယာယန္တိ၊
ပစာရာ တဿ ရာဇိနော။
‘ဟတ္ထိယာနံ အဿယာနံ,
ဒိဗ္ဗံ ယာနံ ဥပဋ္ဌိတံ၊
ပါသာဒါ သိဝိကာ စေဝ,
မဟာရာဇဿ ယသဿိနော။
‘တဿ စ နဂရာ အဟု,
အန္တလိက္ခေ သုမာပိတာ၊
အာဋာနာဋာ ကုသိနာဋာ ပရကုသိနာဋာ,
နာဋသုရိယာ ပရကုသိဋနာဋာ။
‘ဥတ္တရေန ကသိဝန္တော,
ဇနောဃမပရေန စ၊
နဝနဝုတိယော အမ္ဗရအမ္ဗရဝတိယော,
အာဠကမန္ဒာ နာမ ရာဇဓာနီ။
‘ကုဝေရဿ ခေါ ပန, မာရိသ, မဟာရာဇဿ ဝိသာဏာ နာမ ရာဇဓာနီ၊
တသ္မာ ကုဝေရော မဟာရာဇာ, ‘‘ဝေဿဝဏော’’တိ ပဝုစ္စတိ။
‘ပစ္စေသန္တော ပကာသေန္တိ, တတောလာ တတ္တလာ တတောတလာ၊
ဩဇသိ တေဇသိ တတောဇသီ, သူရော ရာဇာ အရိဋ္ဌော နေမိ။
‘ရဟဒေါပိ တတ္ထ ဓရဏီ နာမ, ယတော မေဃာ ပဝဿန္တိ၊
ဝဿာ ယတော ပတာယန္တိ, သဘာပိ တတ္ထ သာလဝတီ နာမ။
‘ယတ္ထ ယက္ခာ ပယိရုပါသန္တိ, တတ္ထ နိစ္စဖလာ ရုက္ခာ၊
နာနာ ဒိဇဂဏာ ယုတာ, မယူရကောဉ္စာဘိရုဒါ၊
ကောကိလာဒီဟိ ဝဂ္ဂုဟိ။
‘ဇီဝဉ္ဇီဝကသဒ္ဒေတ္ထ, အထော ဩဋ္ဌဝစိတ္တကာ၊
ကုက္ကုဋကာ ကုဠီရကာ, ဝနေ ပေါက္ခရသာတကာ။
‘သုကသာဠိက သဒ္ဒေတ္ထ, ဒဏ္ဍမာဏဝကာနိ စ၊
သောဘတိ သဗ္ဗကာလံ သာ, ကုဝေရနဠိနီ သဒါ။
‘ဣတော ‘‘သာ ဥတ္တရာ ဒိသာ’’, ဣတိ နံ အာစိက္ခတီ ဇနော၊
ယံ ဒိသံ အဘိပါလေတိ, မဟာရာဇာ ယသဿိ သော။
‘ယက္ခာနဉ္စ အဓိပတိ, ‘‘ကုဝေရော’’ ဣတိ နာမသော၊
ရမတီ နစ္စဂီတေဟိ, ယက္ခေဟေဝ ပုရက္ခတော။
‘ပုတ္တာပိ တဿ ဗဟဝေါ, ဧကနာမာတိ မေ သုတံ၊
အသီတိ ဒသ ဧကော စ, ဣန္ဒနာမာ မဟဗ္ဗလာ။
‘တေ စာပိ ဗုဒ္ဓံ ဒိသွာန, ဗုဒ္ဓံ အာဒိစ္စဗန္ဓုနံ၊
ဒူရတောဝ နမဿန္တိ, မဟန္တံ ဝီတသာရဒံ။
‘နမော တေ ပုရိသာဇည, နမော တေ ပုရိသုတ္တမ၊
ကုသလေန သမေက္ခသိ, အမနုဿာပိ တံ ဝန္ဒန္တိ၊
သုတံ နေတံ အဘိဏှသော, တသ္မာ ဧဝံ ဝဒေမသေ။
‘‘ဇိနံ ဝန္ဒထ ဂေါတမံ, ဇိနံ ဝန္ဒာမ ဂေါတမံ၊
ဝိဇ္ဇာစရဏသမ္ပန္နံ, ဗုဒ္ဓံ ဝန္ဒာမ ဂေါတမ’’န္တိ။
မြန်֍ ဋ္ဌ ၂၉၂။ ‘အယံ ခေါ သာ, မာရိသ, အာဋာနာဋိယာ ရက္ခာ ဘိက္ခူနံ ဘိက္ခုနီနံ ဥပါသကာနံ ဥပါသိကာနံ ဂုတ္တိယာ ရက္ခာယ အဝိဟိံသာယ ဖာသုဝိဟာရာယ။ ယဿ ကဿစိ, မာရိသ, ဘိက္ခုဿ ဝါ ဘိက္ခုနိယာ ဝါ ဥပါသကဿ ဝါ
ဥပါသိကာယ ဝါ အယံ အာဋာနာဋိယာ ရက္ခာ သုဂ္ဂဟိတာ ဘဝိဿတိ သမတ္တာ ပရိယာပုတာ တံ စေ အမနုဿော ယက္ခော ဝါ ယက္ခိနီ ဝါ…ပေ… ဂန္ဓဗ္ဗော ဝါ ဂန္ဓဗ္ဗီ ဝါ…ပေ… ကုမ္ဘဏ္ဍော ဝါ ကုမ္ဘဏ္ဍီ ဝါ…ပေ… နာဂေါ ဝါ နာဂီ ဝါ နာဂပေါတကော ဝါ နာဂပေါတိကာ ဝါ နာဂမဟာမတ္တော ဝါ နာဂပါရိသဇ္ဇော ဝါ နာဂပစာရော ဝါ, ပဒုဋ္ဌစိတ္တော ဘိက္ခုံ ဝါ ဘိက္ခုနိံ ဝါ ဥပါသကံ ဝါ ဥပါသိကံ ဝါ ဂစ္ဆန္တံ ဝါ အနုဂစ္ဆေယျ, ဌိတံ ဝါ ဥပတိဋ္ဌေယျ, နိသိန္နံ ဝါ ဥပနိသီဒေယျ, နိပန္နံ ဝါ ဥပနိပဇ္ဇေယျ။ န မေ သော, မာရိသ, အမနုဿော လဘေယျ ဂါမေသု ဝါ နိဂမေသု ဝါ သက္ကာရံ ဝါ ဂရုကာရံ ဝါ။ န မေ သော, မာရိသ, အမနုဿော လဘေယျ အာဠကမန္ဒာယ နာမ ရာဇဓာနိယာ ဝတ္ထုံ ဝါ ဝါသံ ဝါ။ န မေ သော, မာရိသ, အမနုဿော လဘေယျ ယက္ခာနံ သမိတိံ ဂန္တုံ။ အပိဿု နံ, မာရိသ, အမနုဿာ အနာဝယှမ္ပိ နံ ကရေယျုံ အဝိဝယှံ။ အပိဿု နံ, မာရိသ, အမနုဿာ အတ္တာဟိ ပရိပုဏ္ဏာဟိ ပရိဘာသာဟိ ပရိဘာသေယျုံ။ အပိဿု နံ, မာရိသ, အမနုဿာ ရိတ္တံပိဿ ပတ္တံ သီသေ နိက္ကုဇ္ဇေယျုံ။ အပိဿု နံ, မာရိသ, အမနုဿာ သတ္တဓာပိဿ မုဒ္ဓံ ဖာလေယျုံ။ သန္တိ ဟိ, မာရိသ, အမနုဿာ စဏ္ဍာ ရုဒ္ဓါ ရဘသာ, တေ နေဝ မဟာရာဇာနံ အာဒိယန္တိ, န မဟာရာဇာနံ ပုရိသကာနံ အာဒိယန္တိ, န မဟာရာဇာနံ ပုရိသကာနံ ပုရိသကာနံ အာဒိယန္တိ။ တေ ခေါ တေ, မာရိသ, အမနုဿာ မဟာရာဇာနံ အဝရုဒ္ဓါ နာမ ဝုစ္စန္တိ။ သေယျထာပိ, မာရိသ, ရညော မာဂဓဿ ဝိဇိတေ မဟာစောရာ။ တေ နေဝ ရညော မာဂဓဿ အာဒိယန္တိ, န ရညော မာဂဓဿ ပုရိသကာနံ အာဒိယန္တိ, န ရညော မာဂဓဿ ပုရိသကာနံ ပုရိသကာနံ အာဒိယန္တိ။ တေ ခေါ တေ, မာရိသ, မဟာစောရာ ရညော မာဂဓဿ အဝရုဒ္ဓါ နာမ ဝုစ္စန္တိ။ ဧဝမေဝ ခေါ, မာရိသ, သန္တိ အမနုဿာ စဏ္ဍာ ရုဒ္ဓါ ရဘသာ, တေ နေဝ မဟာရာဇာနံ အာဒိယန္တိ, န မဟာရာဇာနံ ပုရိသကာနံ အာဒိယန္တိ, န မဟာရာဇာနံ ပုရိသကာနံ ပုရိသကာနံ အာဒိယန္တိ။ တေ ခေါ တေ, မာရိသ, အမနုဿာ မဟာရာဇာနံ အဝရုဒ္ဓါ နာမ ဝုစ္စန္တိ။ ယော ဟိ ကောစိ, မာရိသ, အမနုဿော ယက္ခော ဝါ ယက္ခိနီ ဝါ…ပေ… ဂန္ဓဗ္ဗော ဝါ ဂန္ဓဗ္ဗီ ဝါ…ပေ… ကုမ္ဘဏ္ဍော ဝါ ကုမ္ဘဏ္ဍီ ဝါ…ပေ… နာဂေါ ဝါ နာဂီ ဝါ…ပေ… ပဒုဋ္ဌစိတ္တော ဘိက္ခုံ ဝါ ဘိက္ခုနိံ ဝါ ဥပါသကံ ဝါ ဥပါသိကံ ဝါ ဂစ္ဆန္တံ ဝါ ဥပဂစ္ဆေယျ, ဌိတံ ဝါ ဥပတိဋ္ဌေယျ, နိသိန္နံ ဝါ ဥပနိသီဒေယျ, နိပန္နံ ဝါ ဥပနိပဇ္ဇေယျ။ ဣမေသံ ယက္ခာနံ မဟာယက္ခာနံ သေနာပတီနံ မဟာသေနာပတီနံ ဥဇ္ဈာပေတဗ္ဗံ ဝိက္ကန္ဒိတဗ္ဗံ ဝိရဝိတဗ္ဗံ – ‘အယံ ယက္ခော ဂဏှာတိ, အယံ ယက္ခော အာဝိသတိ, အယံ
ယက္ခော ဟေဌေတိ, အယံ ယက္ခော ဝိဟေဌေတိ, အယံ ယက္ခော ဟိံသတိ, အယံ ယက္ခော ဝိဟိံသတိ, အယံ ယက္ခော န မုဉ္စတီ’တိ။
မြန်֍ ဋ္ဌ ၂၉၃။ ‘ကတမေသံ ယက္ခာနံ မဟာယက္ခာနံ သေနာပတီနံ မဟာသေနာပတီနံ?
‘ဣန္ဒော သောမော ဝရုဏော စ, ဘာရဒွါဇော ပဇာပတိ၊
စန္ဒနော ကာမသေဋ္ဌော စ, ကိန္နုဃဏ္ဍု နိဃဏ္ဍု စ။
‘ပနာဒေါ ဩပမညော စ, ဒေဝသူတော စ မာတလိ၊
စိတ္တသေနော စ ဂန္ဓဗ္ဗော, နဠော ရာဇာ ဇနေသဘော။
‘သာတာဂိရော ဟေဝမတော, ပုဏ္ဏကော ကရတိယော ဂုဠော၊
သိဝကော မုစလိန္ဒော စ, ဝေဿာမိတ္တော ယုဂန္ဓရော။
‘ဂေါပါလော သုပ္ပရောဓော စ, ဟိရိ နေတ္တိ စ မန္ဒိယော၊
ပဉ္စာလစဏ္ဍော အာဠဝကော, ပဇ္ဇုန္နော သုမနော သုမုခေါ၊
ဒဓိမုခေါ မဏိ မာဏိဝရော ဒီဃော, အထော သေရီသကော သဟ။
‘ဣမေသံ ယက္ခာနံ မဟာယက္ခာနံ သေနာပတီနံ မဟာသေနာပတီနံ ဥဇ္ဈာပေတဗ္ဗံ ဝိက္ကန္ဒိတဗ္ဗံ ဝိရဝိတဗ္ဗံ – ‘‘အယံ ယက္ခော ဂဏှာတိ, အယံ ယက္ခော အာဝိသတိ, အယံ ယက္ခော ဟေဌေတိ, အယံ ယက္ခော ဝိဟေဌေတိ, အယံ ယက္ခော ဟိံသတိ, အယံ ယက္ခော ဝိဟိံသတိ, အယံ ယက္ခော န မုဉ္စတီ’’တိ။ အယံ ခေါ, မာရိသ, အာဋာနာဋိယာ ရက္ခာ ဘိက္ခူနံ ဘိက္ခုနီနံ ဥပါသကာနံ ဥပါသိကာနံ ဂုတ္တိယာ ရက္ခာယ အဝိဟိံသာယ ဖာသုဝိဟာရာယ။ ဟန္ဒ စ ဒါနိ မယံ, မာရိသ, ဂစ္ဆာမ, ဗဟုကိစ္စာ မယံ ဗဟုကရဏီယာ’’’တိ။ ‘‘‘ယဿ ဒါနိ တုမှေ မဟာရာဇာနော ကာလံ မညထာ’’’တိ။
မြန်֍ ဋ္ဌ ၂၉၄။ ‘‘အထ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, စတ္တာရော မဟာရာဇာ ဥဋ္ဌာယာသနာ မံ အဘိဝါဒေတွာ ပဒက္ခိဏံ ကတွာ တတ္ထေဝန္တရဓာယိံသု။ တေပိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ယက္ခာ ဥဋ္ဌာယာသနာ အပ္ပေကစ္စေ မံ အဘိဝါဒေတွာ ပဒက္ခိဏံ ကတွာ တတ္ထေဝန္တရဓာယိံသု။ အပ္ပေကစ္စေ မယာ သဒ္ဓိံ သမ္မောဒိံသု, သမ္မောဒနီယံ ကထံ သာရဏီယံ ဝီတိသာရေတွာ တတ္ထေဝန္တရဓာယိံသု။ အပ္ပေကစ္စေ ယေနာဟံ တေနဉ္ဇလိံ ပဏာမေတွာ တတ္ထေဝန္တရဓာယိံသု။ အပ္ပေကစ္စေ
နာမဂေါတ္တံ သာဝေတွာ တတ္ထေဝန္တရဓာယိံသု။ အပ္ပေကစ္စေ တုဏှီဘူတာ တတ္ထေဝန္တရဓာယိံသု။
မြန်֍ ဋ္ဌ ၂၉၅။ ‘‘ဥဂ္ဂဏှာထ, ဘိက္ခဝေ, အာဋာနာဋိယံ ရက္ခံ။ ပရိယာပုဏာထ, ဘိက္ခဝေ, အာဋာနာဋိယံ ရက္ခံ။ ဓာရေထ, ဘိက္ခဝေ, အာဋာနာဋိယံ ရက္ခံ။ အတ္ထသံဟိတာ [အတ္ထသံဟိတာယံ (သျာ။)], ဘိက္ခဝေ, အာဋာနာဋိယာ ရက္ခာ ဘိက္ခူနံ ဘိက္ခုနီနံ ဥပါသကာနံ ဥပါသိကာနံ ဂုတ္တိယာ ရက္ခာယ အဝိဟိံသာယ ဖာသုဝိဟာရာယာ’’တိ။ ဣဒမဝေါစ ဘဂဝါ။ အတ္တမနာ တေ ဘိက္ခူ ဘဂဝတော ဘာသိတံ အဘိနန္ဒုန္တိ။
အာဋာနာဋိယသုတ္တံ နိဋ္ဌိတံ နဝမံ။
၁၀။ သင်္ဂီတိသုတ္တံ
မြန်֍ ဋ္ဌ ၂၉၆။ ဧဝံ မေ သုတံ – ဧကံ သမယံ ဘဂဝါ မလ္လေသု စာရိကံ စရမာနော မဟတာ ဘိက္ခုသံဃေန သဒ္ဓိံ ပဉ္စမတ္တေဟိ ဘိက္ခုသတေဟိ ယေန ပါဝါ နာမ မလ္လာနံ နဂရံ တဒဝသရိ။ တတြ သုဒံ ဘဂဝါ ပါဝါယံ ဝိဟရတိ စုန္ဒဿ ကမ္မာရပုတ္တဿ အမ္ဗဝနေ။
ဥဗ္ဘတကနဝသန္ဓာဂါရံ
မြန်֍ ဋ္ဌ ၂၉၇။ တေန ခေါ ပန သမယေန ပါဝေယျကာနံ မလ္လာနံ ဥဗ္ဘတကံ နာမ နဝံ သန္ဓာဂါရံ [သန္ထာဂါရံ (သီ။ ပီ။), သဏ္ဌာဂါရံ (သျာ။ ကံ။)] အစိရကာရိတံ ဟောတိ အနဇ္ဈာဝုဋ္ဌံ [အနဇ္ဈာဝုတ္ထံ (သီ။ သျာ။ ပီ။ က။)] သမဏေန ဝါ ဗြာဟ္မဏေန ဝါ ကေနစိ ဝါ မနုဿဘူတေန။ အဿောသုံ ခေါ ပါဝေယျကာ မလ္လာ – ‘‘ဘဂဝါ ကိရ မလ္လေသု စာရိကံ စရမာနော မဟတာ ဘိက္ခုသံဃေန သဒ္ဓိံ ပဉ္စမတ္တေဟိ ဘိက္ခုသတေဟိ ပါဝံ အနုပ္ပတ္တော ပါဝါယံ ဝိဟရတိ စုန္ဒဿ ကမ္မာရပုတ္တဿ အမ္ဗဝနေ’’တိ။ အထ ခေါ ပါဝေယျကာ မလ္လာ ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိံသု၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိံသု။ ဧကမန္တံ နိသိန္နာ ခေါ ပါဝေယျကာ မလ္လာ ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစုံ – ‘‘ဣဓ, ဘန္တေ, ပါဝေယျကာနံ မလ္လာနံ ဥဗ္ဘတကံ နာမ နဝံ သန္ဓာဂါရံ အစိရကာရိတံ ဟောတိ အနဇ္ဈာဝုဋ္ဌံ သမဏေန ဝါ ဗြာဟ္မဏေန ဝါ ကေနစိ ဝါ မနုဿဘူတေန။ တဉ္စ ခေါ, ဘန္တေ, ဘဂဝါ ပဌမံ ပရိဘုဉ္ဇတု, ဘဂဝတာ ပဌမံ ပရိဘုတ္တံ ပစ္ဆာ ပါဝေယျကာ မလ္လာ ပရိဘုဉ္ဇိဿန္တိ။ တဒဿ ပါဝေယျကာနံ မလ္လာနံ ဒီဃရတ္တံ ဟိတာယ သုခါယာ’’တိ။ အဓိဝါသေသိ ခေါ ဘဂဝါ တုဏှီဘာဝေန။
မြန်֍ ဋ္ဌ ၂၉၈။ အထ ခေါ ပါဝေယျကာ မလ္လာ ဘဂဝတော အဓိဝါသနံ ဝိဒိတွာ ဥဋ္ဌာယာသနာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ပဒက္ခိဏံ ကတွာ ယေန သန္ဓာဂါရံ တေနုပသင်္ကမိံသု၊ ဥပသင်္ကမိတွာ သဗ္ဗသန္ထရိံ [သဗ္ဗသန္ထရိံ သန္ထတံ (က။)] သန္ဓာဂါရံ သန္ထရိတွာ ဘဂဝတော အာသနာနိ ပညာပေတွာ ဥဒကမဏိကံ ပတိဋ္ဌပေတွာ တေလပဒီပံ အာရောပေတွာ ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိံသု၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ အဋ္ဌံသု။ ဧကမန္တံ ဌိတာ ခေါ တေ ပါဝေယျကာ မလ္လာ ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစုံ – ‘‘သဗ္ဗသန္ထရိသန္ထတံ [သဗ္ဗသန္ထရိံ သန္ထတံ (သီ။ ပီ။ က။)], ဘန္တေ, သန္ဓာဂါရံ, ဘဂဝတော
အာသနာနိ ပညတ္တာနိ, ဥဒကမဏိကော ပတိဋ္ဌာပိတော, တေလပဒီပေါ အာရောပိတော။ ယဿဒါနိ, ဘန္တေ, ဘဂဝါ ကာလံ မညတီ’’တိ။
မြန်֍ ဋ္ဌ ၂၉၉။ အထ ခေါ ဘဂဝါ နိဝါသေတွာ ပတ္တစီဝရမာဒါယ သဒ္ဓိံ ဘိက္ခုသံဃေန ယေန သန္ဓာဂါရံ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ပါဒေ ပက္ခာလေတွာ သန္ဓာဂါရံ ပဝိသိတွာ မဇ္ဈိမံ ထမ္ဘံ နိဿာယ ပုရတ္ထာဘိမုခေါ နိသီဒိ။ ဘိက္ခုသံဃောပိ ခေါ ပါဒေ ပက္ခာလေတွာ သန္ဓာဂါရံ ပဝိသိတွာ ပစ္ဆိမံ ဘိတ္တိံ နိဿာယ ပုရတ္ထာဘိမုခေါ နိသီဒိ ဘဂဝန္တံယေဝ ပုရက္ခတွာ။ ပါဝေယျကာပိ ခေါ မလ္လာ ပါဒေ ပက္ခာလေတွာ သန္ဓာဂါရံ ပဝိသိတွာ ပုရတ္ထိမံ ဘိတ္တိံ နိဿာယ ပစ္ဆိမာဘိမုခါ နိသီဒိံသု ဘဂဝန္တံယေဝ ပုရက္ခတွာ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ပါဝေယျကေ မလ္လေ ဗဟုဒေဝ ရတ္တိံ ဓမ္မိယာ ကထာယ သန္ဒဿေတွာ သမာဒပေတွာ သမုတ္တေဇေတွာ သမ္ပဟံသေတွာ ဥယျောဇေသိ – ‘‘အဘိက္ကန္တာ ခေါ, ဝါသေဋ္ဌာ, ရတ္တိ။ ယဿဒါနိ တုမှေ ကာလံ မညထာ’’တိ။ ‘‘ဧဝံ, ဘန္တေ’’တိ ခေါ ပါဝေယျကာ မလ္လာ ဘဂဝတော ပဋိဿုတွာ ဥဋ္ဌာယာသနာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ပဒက္ခိဏံ ကတွာ ပက္ကမိံသု။
မြန်֍ ဋ္ဌ ၃၀၀။ အထ ခေါ ဘဂဝါ အစိရပက္ကန္တေသု ပါဝေယျကေသု မလ္လေသု တုဏှီဘူတံ တုဏှီဘူတံ ဘိက္ခုသံဃံ အနုဝိလောကေတွာ အာယသ္မန္တံ သာရိပုတ္တံ အာမန္တေသိ – ‘‘ဝိဂတထိနမိဒ္ဓေါ [ဝိဂတထီနမိဒ္ဓေါ (သီ။ သျာ။ ကံ။ ပီ။)] ခေါ, သာရိပုတ္တ, ဘိက္ခုသံဃော။ ပဋိဘာတု တံ, သာရိပုတ္တ, ဘိက္ခူနံ ဓမ္မီကထာ။ ပိဋ္ဌိ မေ အာဂိလာယတိ။ တမဟံ အာယမိဿာမီ’’တိ [အာယမေယျာမီတိ (သျာ။ ကံ။)]။ ‘‘ဧဝံ, ဘန္တေ’’တိ ခေါ အာယသ္မာ သာရိပုတ္တော ဘဂဝတော ပစ္စဿောသိ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ စတုဂ္ဂုဏံ သံဃာဋိံ ပညပေတွာ ဒက္ခိဏေန ပဿေန သီဟသေယျံ ကပ္ပေသိ ပါဒေ ပါဒံ အစ္စာဓာယ, သတော သမ္ပဇာနော ဥဋ္ဌာနသညံ မနသိ ကရိတွာ။
ဘိန္နနိဂဏ္ဌဝတ္ထု
မြန်֍ ဋ္ဌ ၃၀၁။ တေန ခေါ ပန သမယေန နိဂဏ္ဌော နာဋပုတ္တော ပါဝါယံ အဓုနာကာလင်္ကတော ဟောတိ။ တဿ ကာလင်္ကိရိယာယ ဘိန္နာ နိဂဏ္ဌာ ဒွေဓိကဇာတာ [ဒ္ဓေဠှကဇာတာ (သျာ။ ကံ။)] ဘဏ္ဍနဇာတာ ကလဟဇာတာ ဝိဝါဒါပန္နာ
အညမညံ မုခသတ္တီဟိ ဝိတုဒန္တာ ဝိဟရန္တိ [ဝိစရန္တိ (သျာ။ ကံ။)] – ‘‘န တွံ ဣမံ ဓမ္မဝိနယံ အာဇာနာသိ, အဟံ ဣမံ ဓမ္မဝိနယံ အာဇာနာမိ, ကိံ တွံ ဣမံ ဓမ္မဝိနယံ အာဇာနိဿသိ! မိစ္ဆာပဋိပန္နော တွမသိ, အဟမသ္မိ သမ္မာပဋိပန္နော။ သဟိတံ မေ, အသဟိတံ တေ။ ပုရေဝစနီယံ ပစ္ဆာ အဝစ, ပစ္ဆာဝစနီယံ ပုရေ အဝစ။ အဓိစိဏ္ဏံ တေ ဝိပရာဝတ္တံ, အာရောပိတော တေ ဝါဒေါ, နိဂ္ဂဟိတော တွမသိ, စရ ဝါဒပ္ပမောက္ခာယ, နိဗ္ဗေဌေဟိ ဝါ သစေ ပဟောသီ’’တိ။ ဝဓောယေဝ ခေါ မညေ နိဂဏ္ဌေသု နာဋပုတ္တိယေသု ဝတ္တတိ။ ယေပိ [ယေပိ တေ (သီ။ ပီ။)] နိဂဏ္ဌဿ နာဋပုတ္တဿ သာဝကာ ဂိဟီ ဩဒါတဝသနာ, တေပိ နိဂဏ္ဌေသု နာဋပုတ္တိယေသု နိဗ္ဗိန္နရူပါ ဝိရတ္တရူပါ ပဋိဝါနရူပါ, ယထာ တံ ဒုရက္ခာတေ ဓမ္မဝိနယေ ဒုပ္ပဝေဒိတေ အနိယျာနိကေ အနုပသမသံဝတ္တနိကေ အသမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓပ္ပဝေဒိတေ ဘိန္နထူပေ အပ္ပဋိသရဏေ။
မြန်֍ ဋ္ဌ ၃၀၂။ အထ ခေါ အာယသ္မာ သာရိပုတ္တော ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ – ‘‘နိဂဏ္ဌော, အာဝုသော, နာဋပုတ္တော ပါဝါယံ အဓုနာကာလင်္ကတော, တဿ ကာလင်္ကိရိယာယ ဘိန္နာ နိဂဏ္ဌာ ဒွေဓိကဇာတာ…ပေ… ဘိန္နထူပေ အပ္ပဋိသရဏေ’’။ ‘‘ဧဝဉှေတံ, အာဝုသော, ဟောတိ ဒုရက္ခာတေ ဓမ္မဝိနယေ ဒုပ္ပဝေဒိတေ အနိယျာနိကေ အနုပသမသံဝတ္တနိကေ အသမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓပ္ပဝေဒိတေ။ အယံ ခေါ ပနာဝုသော အမှာကံ [အသ္မာကံ (ပီ။)] ဘဂဝတာ [ဘဂဝတော (က။ သီ။)] ဓမ္မော သွာက္ခာတော သုပ္ပဝေဒိတော နိယျာနိကော ဥပသမသံဝတ္တနိကော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓပ္ပဝေဒိတော။ တတ္ထ သဗ္ဗေဟေဝ သင်္ဂါယိတဗ္ဗံ, န ဝိဝဒိတဗ္ဗံ, ယထယိဒံ ဗြဟ္မစရိယံ အဒ္ဓနိယံ အဿ စိရဋ္ဌိတိကံ, တဒဿ ဗဟုဇနဟိတာယ ဗဟုဇနသုခါယ လောကာနုကမ္ပာယ အတ္ထာယ ဟိတာယ သုခါယ ဒေဝမနုဿာနံ။
‘‘ကတမော စာဝုသော, အမှာကံ ဘဂဝတာ [ဘဂဝတော (က။ သီ။)] ဓမ္မော သွာက္ခာတော သုပ္ပဝေဒိတော နိယျာနိကော ဥပသမသံဝတ္တနိကော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓပ္ပဝေဒိတော၊ ယတ္ထ သဗ္ဗေဟေဝ သင်္ဂါယိတဗ္ဗံ, န ဝိဝဒိတဗ္ဗံ, ယထယိဒံ ဗြဟ္မစရိယံ အဒ္ဓနိယံ အဿ စိရဋ္ဌိတိကံ, တဒဿ ဗဟုဇနဟိတာယ ဗဟုဇနသုခါယ လောကာနုကမ္ပာယ အတ္ထာယ ဟိတာယ သုခါယ ဒေဝမနုဿာနံ။
ဧကကံ
မြန်֍ ဋ္ဌ ၃၀၃။ ‘‘အတ္ထိ ခေါ, အာဝုသော, တေန ဘဂဝတာ ဇာနတာ ပဿတာ အရဟတာ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေန ဧကော ဓမ္မော သမ္မဒက္ခာတော။ တတ္ထ သဗ္ဗေဟေဝ သင်္ဂါယိတဗ္ဗံ, န ဝိဝဒိတဗ္ဗံ, ယထယိဒံ ဗြဟ္မစရိယံ အဒ္ဓနိယံ အဿ စိရဋ္ဌိတိကံ, တဒဿ ဗဟုဇနဟိတာယ ဗဟုဇနသုခါယ လောကာနုကမ္ပာယ အတ္ထာယ ဟိတာယ သုခါယ ဒေဝမနုဿာနံ။ ကတမော ဧကော ဓမ္မော? သဗ္ဗေ သတ္တာ အာဟာရဋ္ဌိတိကာ။ သဗ္ဗေ သတ္တာ သင်္ခါရဋ္ဌိတိကာ။ အယံ ခေါ, အာဝုသော, တေန ဘဂဝတာ ဇာနတာ ပဿတာ အရဟတာ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေန ဧကော ဓမ္မော သမ္မဒက္ခာတော။ တတ္ထ သဗ္ဗေဟေဝ သင်္ဂါယိတဗ္ဗံ, န ဝိဝဒိတဗ္ဗံ, ယထယိဒံ ဗြဟ္မစရိယံ အဒ္ဓနိယံ အဿ စိရဋ္ဌိတိကံ, တဒဿ ဗဟုဇနဟိတာယ ဗဟုဇနသုခါယ လောကာနုကမ္ပာယ အတ္ထာယ ဟိတာယ သုခါယ ဒေဝမနုဿာနံ။
ဒုကံ
မြန်֍ ဋ္ဌ ၃၀၄။ ‘‘အတ္ထိ ခေါ, အာဝုသော, တေန ဘဂဝတာ ဇာနတာ ပဿတာ အရဟတာ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေန ဒွေ ဓမ္မာ သမ္မဒက္ခာတာ။ တတ္ထ သဗ္ဗေဟေဝ သင်္ဂါယိတဗ္ဗံ, န ဝိဝဒိတဗ္ဗံ, ယထယိဒံ ဗြဟ္မစရိယံ အဒ္ဓနိယံ အဿ စိရဋ္ဌိတိကံ, တဒဿ ဗဟုဇနဟိတာယ ဗဟုဇနသုခါယ လောကာနုကမ္ပာယ အတ္ထာယ ဟိတာယ သုခါယ ဒေဝမနုဿာနံ။ ကတမေ ဒွေ [ဒွေ ဓမ္မော (သျာ။ ကံ။) ဧဝမုပရိပိ]?
‘‘နာမဉ္စ ရူပဉ္စ။
‘‘အဝိဇ္ဇာ စ ဘဝတဏှာ စ။
‘‘ဘဝဒိဋ္ဌိ စ ဝိဘဝဒိဋ္ဌိ စ။
‘‘အဟိရိကဉ္စ [အဟိရီကဉ္စ (ကတ္ထစိ)] အနောတ္တပ္ပဉ္စ။
‘‘ဟိရီ စ ဩတ္တပ္ပဉ္စ။
‘‘ဒေါဝစဿတာ စ ပါပမိတ္တတာ စ။
‘‘သောဝစဿတာ စ ကလျာဏမိတ္တတာ စ။
‘‘အာပတ္တိကုသလတာ စ အာပတ္တိဝုဋ္ဌာနကုသလတာ စ။
‘‘သမာပတ္တိကုသလတာ စ သမာပတ္တိဝုဋ္ဌာနကုသလတာ စ။
‘‘ဓာတုကုသလတာ စ မနသိကာရကုသလတာ စ။
‘‘အာယတနကုသလတာ စ ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒကုသလတာ စ။
‘‘ဌာနကုသလတာ စ အဋ္ဌာနကုသလတာ စ။
‘‘ခန္တိ စ သောရစ္စဉ္စ။
‘‘သာခလျဉ္စ ပဋိသန္ထာရော စ။
‘‘အဝိဟိံသာ စ သောစေယျဉ္စ။
‘‘မုဋ္ဌဿစ္စဉ္စ အသမ္ပဇညဉ္စ။
‘‘ဣန္ဒြိယေသု အဂုတ္တဒွါရတာ စ ဘောဇနေ အမတ္တညုတာ စ။
‘‘ဣန္ဒြိယေသု ဂုတ္တဒွါရတာ စ ဘောဇနေ မတ္တညုတာ စ။
‘‘ပဋိသင်္ခါနဗလဉ္စ [ပဋိသန္ဓာနဗလဉ္စ (သျာ။)] ဘာဝနာဗလဉ္စ။
‘‘သတိဗလဉ္စ သမာဓိဗလဉ္စ။
‘‘သမထော စ ဝိပဿနာ စ။
‘‘သမထနိမိတ္တဉ္စ ပဂ္ဂဟနိမိတ္တဉ္စ။
‘‘ပဂ္ဂဟော စ အဝိက္ခေပေါ စ။
‘‘သီလဝိပတ္တိ စ ဒိဋ္ဌိဝိပတ္တိ စ။
‘‘သီလသမ္ပဒါ စ ဒိဋ္ဌိသမ္ပဒါ စ။
‘‘သီလဝိသုဒ္ဓိ စ ဒိဋ္ဌိဝိသုဒ္ဓိ စ။
‘‘ဒိဋ္ဌိဝိသုဒ္ဓိ ခေါ ပန ယထာ ဒိဋ္ဌိဿ စ ပဓာနံ။
‘‘သံဝေဂေါ စ သံဝေဇနီယေသု ဌာနေသု သံဝိဂ္ဂဿ စ ယောနိသော ပဓာနံ။
‘‘အသန္တုဋ္ဌိတာ စ ကုသလေသု ဓမ္မေသု အပ္ပဋိဝါနိတာ စ ပဓာနသ္မိံ။
‘‘ခယေဉာဏံ အနုပ္ပါဒေဉာဏံ။
‘‘ဣမေ ခေါ, အာဝုသော, တေန ဘဂဝတာ ဇာနတာ ပဿတာ အရဟတာ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေန ဒွေ ဓမ္မာ သမ္မဒက္ခာတာ။ တတ္ထ သဗ္ဗေဟေဝ သင်္ဂါယိတဗ္ဗံ, န ဝိဝဒိတဗ္ဗံ, ယထယိဒံ ဗြဟ္မစရိယံ အဒ္ဓနိယံ အဿ စိရဋ္ဌိတိကံ, တဒဿ ဗဟုဇနဟိတာယ ဗဟုဇနသုခါယ လောကာနုကမ္ပာယ အတ္ထာယ ဟိတာယ သုခါယ ဒေဝမနုဿာနံ။
တိကံ
မြန်֍ ဋ္ဌ ၃၀၅။ ‘‘အတ္ထိ ခေါ, အာဝုသော, တေန ဘဂဝတာ ဇာနတာ ပဿတာ အရဟတာ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေန တယော ဓမ္မာ သမ္မဒက္ခာတာ။ တတ္ထ သဗ္ဗေဟေဝ သင်္ဂါယိတဗ္ဗံ…ပေ… အတ္ထာယ ဟိတာယ သုခါယ ဒေဝမနုဿာနံ။ ကတမေ တယော?
‘‘တီဏိ အကုသလမူလာနိ – လောဘော အကုသလမူလံ, ဒေါသော အကုသလမူလံ, မောဟော အကုသလမူလံ။
‘‘တီဏိ ကုသလမူလာနိ – အလောဘော ကုသလမူလံ, အဒေါသော ကုသလမူလံ, အမောဟော ကုသလမူလံ။
‘‘တီဏိ ဒုစ္စရိတာနိ – ကာယဒုစ္စရိတံ, ဝစီဒုစ္စရိတံ, မနောဒုစ္စရိတံ။
‘‘တီဏိ သုစရိတာနိ – ကာယသုစရိတံ, ဝစီသုစရိတံ, မနောသုစရိတံ။
‘‘တယော အကုသလဝိတက္ကာ – ကာမဝိတက္ကော, ဗျာပါဒဝိတက္ကော, ဝိဟိံသာဝိတက္ကော။
‘‘တယော ကုသလဝိတက္ကာ – နေက္ခမ္မဝိတက္ကော, အဗျာပါဒဝိတက္ကော, အဝိဟိံသာဝိတက္ကော။
‘‘တယော အကုသလသင်္ကပ္ပါ – ကာမသင်္ကပ္ပေါ, ဗျာပါဒသင်္ကပ္ပေါ, ဝိဟိံသာသင်္ကပ္ပေါ။
‘‘တယော ကုသလသင်္ကပ္ပါ – နေက္ခမ္မသင်္ကပ္ပေါ, အဗျာပါဒသင်္ကပ္ပေါ, အဝိဟိံသာသင်္ကပ္ပေါ။
‘‘တိဿော အကုသလသညာ – ကာမသညာ, ဗျာပါဒသညာ, ဝိဟိံသာသညာ။
‘‘တိဿော ကုသလသညာ – နေက္ခမ္မသညာ, အဗျာပါဒသညာ, အဝိဟိံသာသညာ။
‘‘တိဿော အကုသလဓာတုယော – ကာမဓာတု, ဗျာပါဒဓာတု, ဝိဟိံသာဓာတု။
‘‘တိဿော ကုသလဓာတုယော – နေက္ခမ္မဓာတု, အဗျာပါဒဓာတု, အဝိဟိံသာဓာတု။
‘‘အပရာပိ တိဿော ဓာတုယော – ကာမဓာတု, ရူပဓာတု, အရူပဓာတု။
‘‘အပရာပိ တိဿော ဓာတုယော – ရူပဓာတု, အရူပဓာတု, နိရောဓဓာတု။
‘‘အပရာပိ တိဿော ဓာတုယော – ဟီနဓာတု, မဇ္ဈိမဓာတု, ပဏီတဓာတု။
‘‘တိဿော တဏှာ – ကာမတဏှာ, ဘဝတဏှာ, ဝိဘဝတဏှာ။
‘‘အပရာပိ တိဿော တဏှာ – ကာမတဏှာ, ရူပတဏှာ, အရူပတဏှာ။
‘‘အပရာပိ တိဿော တဏှာ – ရူပတဏှာ, အရူပတဏှာ, နိရောဓတဏှာ။
‘‘တီဏိ သံယောဇနာနိ – သက္ကာယဒိဋ္ဌိ, ဝိစိကိစ္ဆာ, သီလဗ္ဗတပရာမာသော။
‘‘တယော အာသဝါ – ကာမာသဝေါ, ဘဝါသဝေါ, အဝိဇ္ဇာသဝေါ။
‘‘တယော ဘဝါ – ကာမဘဝေါ, ရူပဘဝေါ, အရူပဘဝေါ။
‘‘တိဿော ဧသနာ – ကာမေသနာ, ဘဝေသနာ, ဗြဟ္မစရိယေသနာ။
‘‘တိဿော ဝိဓာ – သေယျောဟမသ္မီတိ ဝိဓာ, သဒိသောဟမသ္မီတိ ဝိဓာ, ဟီနောဟမသ္မီတိ ဝိဓာ။
‘‘တယော အဒ္ဓါ – အတီတော အဒ္ဓါ, အနာဂတော အဒ္ဓါ, ပစ္စုပ္ပန္နော အဒ္ဓါ။
‘‘တယော အန္တာ – သက္ကာယော အန္တော, သက္ကာယသမုဒယော အန္တော, သက္ကာယနိရောဓော အန္တော။
‘‘တိဿော ဝေဒနာ – သုခါ ဝေဒနာ, ဒုက္ခာ ဝေဒနာ, အဒုက္ခမသုခါ ဝေဒနာ။
‘‘တိဿော ဒုက္ခတာ – ဒုက္ခဒုက္ခတာ, သင်္ခါရဒုက္ခတာ, ဝိပရိဏာမဒုက္ခတာ။
‘‘တယော ရာသီ – မိစ္ဆတ္တနိယတော ရာသိ, သမ္မတ္တနိယတော ရာသိ, အနိယတော ရာသိ။
‘‘တယော တမာ [တိဿော ကင်္ခါ (ဗဟူသု) အဋ္ဌကထာ ဩလောကေတဗ္ဗာ] – အတီတံ ဝါ အဒ္ဓါနံ အာရဗ္ဘ ကင်္ခတိ ဝိစိကိစ္ဆတိ နာဓိမုစ္စတိ န သမ္ပသီဒတိ, အနာဂတံ ဝါ အဒ္ဓါနံ အာရဗ္ဘ ကင်္ခတိ ဝိစိကိစ္ဆတိ နာဓိမုစ္စတိ န သမ္ပသီဒတိ, ဧတရဟိ ဝါ ပစ္စုပ္ပန္နံ အဒ္ဓါနံ အာရဗ္ဘ ကင်္ခတိ ဝိစိကိစ္ဆတိ နာဓိမုစ္စတိ န သမ္ပသီဒတိ။
‘‘တီဏိ တထာဂတဿ အရက္ခေယျာနိ – ပရိသုဒ္ဓကာယသမာစာရော အာဝုသော တထာဂတော, နတ္ထိ တထာဂတဿ ကာယဒုစ္စရိတံ, ယံ တထာဂတော ရက္ခေယျ – ‘မာ မေ ဣဒံ ပရော အညာသီ’တိ။ ပရိသုဒ္ဓဝစီသမာစာရော အာဝုသော, တထာဂတော, နတ္ထိ တထာဂတဿ ဝစီဒုစ္စရိတံ, ယံ တထာဂတော ရက္ခေယျ – ‘မာ မေ ဣဒံ ပရော အညာသီ’တိ။ ပရိသုဒ္ဓမနောသမာစာရော, အာဝုသော, တထာဂတော, နတ္ထိ တထာဂတဿ မနောဒုစ္စရိတံ ယံ တထာဂတော ရက္ခေယျ – ‘မာ မေ ဣဒံ ပရော အညာသီ’တိ။
‘‘တယော ကိဉ္စနာ – ရာဂေါ ကိဉ္စနံ, ဒေါသော ကိဉ္စနံ, မောဟော ကိဉ္စနံ။
‘‘တယော အဂ္ဂီ – ရာဂဂ္ဂိ, ဒေါသဂ္ဂိ, မောဟဂ္ဂိ။
‘‘အပရေပိ တယော အဂ္ဂီ – အာဟုနေယျဂ္ဂိ, ဂဟပတဂ္ဂိ, ဒက္ခိဏေယျဂ္ဂိ။
‘‘တိဝိဓေန ရူပသင်္ဂဟော – သနိဒဿနသပ္ပဋိဃံ ရူပံ [သနိဒဿနသပ္ပဋိဃရူပံ (သျာ။ ကံ။) ဧဝမိတရဒွယေပိ], အနိဒဿနသပ္ပဋိဃံ ရူပံ, အနိဒဿနအပ္ပဋိဃံ ရူပံ။
‘‘တယော သင်္ခါရာ – ပုညာဘိသင်္ခါရော, အပုညာဘိသင်္ခါရော, အာနေဉ္ဇာဘိသင်္ခါရော။
‘‘တယော ပုဂ္ဂလာ – သေက္ခော ပုဂ္ဂလော, အသေက္ခော ပုဂ္ဂလော, နေဝသေက္ခောနာသေက္ခော ပုဂ္ဂလော။
‘‘တယော ထေရာ – ဇာတိထေရော, ဓမ္မထေရော, သမ္မုတိထေရော [သမ္မတိထေရော (သျာ။ ကံ။)]။
‘‘တီဏိ ပုညကိရိယဝတ္ထူနိ – ဒါနမယံ ပုညကိရိယဝတ္ထု, သီလမယံ ပုညကိရိယဝတ္ထု, ဘာဝနာမယံ ပုညကိရိယဝတ္ထု။
‘‘တီဏိ စောဒနာဝတ္ထူနိ – ဒိဋ္ဌေန, သုတေန, ပရိသင်္ကာယ။
‘‘တိဿော ကာမူပပတ္တိယော [ကာမုပ္ပတ္တိယော (သီ။), ကာမုပပတ္တိယော (သျာ။ ပီ။ က။)] – သန္တာဝုသော သတ္တာ ပစ္စုပဋ္ဌိတကာမာ, တေ ပစ္စုပဋ္ဌိတေသု ကာမေသု ဝသံ ဝတ္တေန္တိ, သေယျထာပိ မနုဿာ ဧကစ္စေ စ ဒေဝါ ဧကစ္စေ စ ဝိနိပါတိကာ။ အယံ ပဌမာ ကာမူပပတ္တိ။ သန္တာဝုသော, သတ္တာ နိမ္မိတကာမာ, တေ နိမ္မိနိတွာ နိမ္မိနိတွာ ကာမေသု ဝသံ ဝတ္တေန္တိ, သေယျထာပိ ဒေဝါ နိမ္မာနရတီ။ အယံ ဒုတိယာ ကာမူပပတ္တိ။ သန္တာဝုသော သတ္တာ ပရနိမ္မိတကာမာ, တေ ပရနိမ္မိတေသု ကာမေသု ဝသံ ဝတ္တေန္တိ, သေယျထာပိ ဒေဝါ ပရနိမ္မိတဝသဝတ္တီ။ အယံ တတိယာ ကာမူပပတ္တိ။
‘‘တိဿော သုခူပပတ္တိယော [သုခုပပတ္တိယော (သျာ။ ပီ။ က။)] – သန္တာဝုသော သတ္တာ [သတ္တာ သုခံ (သျာ။ ကံ။)] ဥပ္ပါဒေတွာ ဥပ္ပါဒေတွာ သုခံ ဝိဟရန္တိ, သေယျထာပိ ဒေဝါ ဗြဟ္မကာယိကာ။ အယံ ပဌမာ သုခူပပတ္တိ။ သန္တာဝုသော, သတ္တာ သုခေန အဘိသန္နာ ပရိသန္နာ ပရိပူရာ ပရိပ္ဖုဋာ။ တေ ကဒါစိ ကရဟစိ ဥဒါနံ ဥဒါနေန္တိ – ‘အဟော သုခံ, အဟော သုခ’န္တိ, သေယျထာပိ ဒေဝါ အာဘဿရာ။ အယံ ဒုတိယာ သုခူပပတ္တိ။ သန္တာဝုသော, သတ္တာ သုခေန အဘိသန္နာ ပရိသန္နာ ပရိပူရာ ပရိပ္ဖုဋာ။ တေ သန္တံယေဝ တုသိတာ [သန္တုသိတာ (သျာ။ ကံ။)] သုခံ [စိတ္တသုခံ (သျာ။ က။)] ပဋိသံဝေဒေန္တိ, သေယျထာပိ ဒေဝါ သုဘကိဏှာ။ အယံ တတိယာ သုခူပပတ္တိ။
‘‘တိဿော ပညာ – သေက္ခာ ပညာ, အသေက္ခာ ပညာ, နေဝသေက္ခာနာသေက္ခာ ပညာ။
‘‘အပရာပိ တိဿော ပညာ – စိန္တာမယာ ပညာ, သုတမယာ ပညာ, ဘာဝနာမယာ ပညာ။
‘‘တီဏာဝုဓာနိ – သုတာဝုဓံ, ပဝိဝေကာဝုဓံ, ပညာဝုဓံ။
‘‘တီဏိန္ဒြိယာနိ – အနညာတညဿာမီတိန္ဒြိယံ, အညိန္ဒြိယံ, အညာတာဝိန္ဒြိယံ။
‘‘တီဏိ စက္ခူနိ – မံသစက္ခု, ဒိဗ္ဗစက္ခု, ပညာစက္ခု။
‘‘တိဿော သိက္ခာ – အဓိသီလသိက္ခာ, အဓိစိတ္တသိက္ခာ, အဓိပညာသိက္ခာ။
‘‘တိဿော ဘာဝနာ – ကာယဘာဝနာ, စိတ္တဘာဝနာ, ပညာဘာဝနာ။
‘‘တီဏိ အနုတ္တရိယာနိ – ဒဿနာနုတ္တရိယံ, ပဋိပဒါနုတ္တရိယံ, ဝိမုတ္တာနုတ္တရိယံ။
‘‘တယော သမာဓီ – သဝိတက္ကသဝိစာရော သမာဓိ, အဝိတက္ကဝိစာရမတ္တော သမာဓိ, အဝိတက္ကအဝိစာရော သမာဓိ။
‘‘အပရေပိ တယော သမာဓီ – သုညတော သမာဓိ, အနိမိတ္တော သမာဓိ, အပ္ပဏိဟိတော သမာဓိ။
‘‘တီဏိ သောစေယျာနိ – ကာယသောစေယျံ, ဝစီသောစေယျံ, မနောသောစေယျံ။
‘‘တီဏိ မောနေယျာနိ – ကာယမောနေယျံ, ဝစီမောနေယျံ, မနောမောနေယျံ။
‘‘တီဏိ ကောသလ္လာနိ – အာယကောသလ္လံ, အပါယကောသလ္လံ, ဥပါယကောသလ္လံ။
‘‘တယော မဒါ – အာရောဂျမဒေါ, ယောဗ္ဗနမဒေါ, ဇီဝိတမဒေါ။
‘‘တီဏိ အာဓိပတေယျာနိ – အတ္တာဓိပတေယျံ, လောကာဓိပတေယျံ, ဓမ္မာဓိပတေယျံ။
‘‘တီဏိ ကထာဝတ္ထူနိ – အတီတံ ဝါ အဒ္ဓါနံ အာရဗ္ဘ ကထံ ကထေယျ – ‘ဧဝံ အဟောသိ အတီတမဒ္ဓါန’န္တိ၊ အနာဂတံ ဝါ အဒ္ဓါနံ အာရဗ္ဘ ကထံ ကထေယျ – ‘ဧဝံ ဘဝိဿတိ အနာဂတမဒ္ဓါန’န္တိ၊ ဧတရဟိ ဝါ ပစ္စုပ္ပန္နံ အဒ္ဓါနံ အာရဗ္ဘ ကထံ ကထေယျ – ‘ဧဝံ ဟောတိ ဧတရဟိ ပစ္စုပ္ပန္နံ အဒ္ဓါန’န္တိ။
‘‘တိဿော ဝိဇ္ဇာ – ပုဗ္ဗေနိဝါသာနုဿတိဉာဏံ ဝိဇ္ဇာ, သတ္တာနံ စုတူပပါတေဉာဏံ ဝိဇ္ဇာ, အာသဝါနံ ခယေဉာဏံ ဝိဇ္ဇာ။
‘‘တယော ဝိဟာရာ – ဒိဗ္ဗော ဝိဟာရော, ဗြဟ္မာ ဝိဟာရော, အရိယော ဝိဟာရော။
‘‘တီဏိ ပါဋိဟာရိယာနိ – ဣဒ္ဓိပါဋိဟာရိယံ, အာဒေသနာပါဋိဟာရိယံ, အနုသာသနီပါဋိဟာရိယံ။
‘‘ဣမေ ခေါ, အာဝုသော, တေန ဘဂဝတာ ဇာနတာ ပဿတာ အရဟတာ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေန တယော ဓမ္မာ သမ္မဒက္ခာတာ။ တတ္ထ သဗ္ဗေဟေဝ သင်္ဂါယိတဗ္ဗံ…ပေ… အတ္ထာယ ဟိတာယ သုခါယ ဒေဝမနုဿာနံ။
စတုက္ကံ
မြန်֍ ဋ္ဌ ၃၀၆။ ‘‘အတ္ထိ ခေါ, အာဝုသော, တေန ဘဂဝတာ ဇာနတာ ပဿတာ အရဟတာ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေန စတ္တာရော ဓမ္မာ သမ္မဒက္ခာတာ။ တတ္ထ သဗ္ဗေဟေဝ သင်္ဂါယိတဗ္ဗံ, န ဝိဝဒိတဗ္ဗံ…ပေ… အတ္ထာယ ဟိတာယ သုခါယ ဒေဝမနုဿာနံ။ ကတမေ စတ္တာရော?
‘‘စတ္တာရော သတိပဋ္ဌာနာ။ ဣဓာဝုသော, ဘိက္ခု ကာယေ ကာယာနုပဿီ ဝိဟရတိ အာတာပီ သမ္ပဇာနော သတိမာ, ဝိနေယျ လောကေ အဘိဇ္ဈာဒေါမနဿံ။ ဝေဒနာသု ဝေဒနာနုပဿီ…ပေ… စိတ္တေ စိတ္တာနုပဿီ…ပေ… ဓမ္မေသု ဓမ္မာနုပဿီ ဝိဟရတိ အာတာပီ သမ္ပဇာနော သတိမာ ဝိနေယျ လောကေ အဘိဇ္ဈာဒေါမနဿံ။
‘‘စတ္တာရော သမ္မပ္ပဓာနာ။ ဣဓာဝုသော, ဘိက္ခု အနုပ္ပန္နာနံ ပါပကာနံ အကုသလာနံ ဓမ္မာနံ အနုပ္ပါဒါယ ဆန္ဒံ ဇနေတိ ဝါယမတိ ဝီရိယံ အာရဘတိ စိတ္တံ ပဂ္ဂဏှာတိ ပဒဟတိ။ ဥပ္ပန္နာနံ ပါပကာနံ အကုသလာနံ ဓမ္မာနံ ပဟာနာယ ဆန္ဒံ ဇနေတိ ဝါယမတိ ဝီရိယံ အာရဘတိ စိတ္တံ ပဂ္ဂဏှာတိ ပဒဟတိ။ အနုပ္ပန္နာနံ ကုသလာနံ ဓမ္မာနံ ဥပ္ပါဒါယ ဆန္ဒံ ဇနေတိ ဝါယမတိ ဝီရိယံ အာရဘတိ စိတ္တံ ပဂ္ဂဏှာတိ ပဒဟတိ။ ဥပ္ပန္နာနံ ကုသလာနံ ဓမ္မာနံ ဌိတိယာ အသမ္မောသာယ ဘိယျောဘာဝါယ ဝေပုလ္လာယ ဘာဝနာယ ပါရိပူရိယာ ဆန္ဒံ ဇနေတိ ဝါယမတိ ဝီရိယံ အာရဘတိ စိတ္တံ ပဂ္ဂဏှာတိ ပဒဟတိ။
‘‘စတ္တာရော ဣဒ္ဓိပါဒါ။ ဣဓာဝုသော, ဘိက္ခု ဆန္ဒသမာဓိပဓာနသင်္ခါရသမန္နာဂတံ ဣဒ္ဓိပါဒံ ဘာဝေတိ။ စိတ္တသမာဓိပဓာနသင်္ခါရသမန္နာဂတံ ဣဒ္ဓိပါဒံ ဘာဝေတိ။ ဝီရိယသမာဓိပဓာနသင်္ခါရသမန္နာဂတံ ဣဒ္ဓိပါဒံ ဘာဝေတိ။ ဝီမံသာသမာဓိပဓာနသင်္ခါရသမန္နာဂတံ ဣဒ္ဓိပါဒံ ဘာဝေတိ။
‘‘စတ္တာရိ ဈာနာနိ။ ဣဓာဝုသော, ဘိက္ခု ဝိဝိစ္စေဝ ကာမေဟိ ဝိဝိစ္စ အကုသလေဟိ ဓမ္မေဟိ သဝိတက္ကံ သဝိစာရံ ဝိဝေကဇံ ပီတိသုခံ ပဌမံ ဈာနံ [ပဌမဇ္ဈာနံ (သျာ။ ကံ။)] ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ။ ဝိတက္ကဝိစာရာနံ ဝူပသမာ အဇ္ဈတ္တံ သမ္ပသာဒနံ စေတသော ဧကောဒိဘာဝံ အဝိတက္ကံ အဝိစာရံ သမာဓိဇံ ပီတိသုခံ ဒုတိယံ ဈာနံ [ဒုတိယဇ္ဈာနံ (သျာ။ ကံ။)] ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ။ ပီတိယာ စ ဝိရာဂါ ဥပေက္ခကော စ ဝိဟရတိ သတော စ သမ္ပဇာနော,
သုခဉ္စ ကာယေန ပဋိသံဝေဒေတိ, ယံ တံ အရိယာ အာစိက္ခန္တိ – ‘ဥပေက္ခကော သတိမာ သုခဝိဟာရီ’တိ တတိယံ ဈာနံ [တတိယဇ္ဈာနံ (သျာ။ ကံ။)] ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ။ သုခဿ စ ပဟာနာ ဒုက္ခဿ စ ပဟာနာ, ပုဗ္ဗေဝ သောမနဿဒေါမနဿာနံ အတ္ထင်္ဂမာ, အဒုက္ခမသုခံ ဥပေက္ခာသတိပါရိသုဒ္ဓိံ စတုတ္ထံ ဈာနံ [စတုတ္ထဇ္ဈာနံ (သျာ။ ကံ။)] ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ။
မြန်֍ ဋ္ဌ ၃၀၇။ ‘‘စတဿော သမာဓိဘာဝနာ။ အတ္ထာဝုသော, သမာဓိဘာဝနာ ဘာဝိတာ ဗဟုလီကတာ ဒိဋ္ဌဓမ္မသုခဝိဟာရာယ သံဝတ္တတိ။ အတ္ထာဝုသော, သမာဓိဘာဝနာ ဘာဝိတာ ဗဟုလီကတာ ဉာဏဒဿနပဋိလာဘာယ သံဝတ္တတိ။ အတ္ထာဝုသော သမာဓိဘာဝနာ ဘာဝိတာ ဗဟုလီကတာ သတိသမ္ပဇညာယ သံဝတ္တတိ။ အတ္ထာဝုသော သမာဓိဘာဝနာ ဘာဝိတာ ဗဟုလီကတာ အာသဝါနံ ခယာယ သံဝတ္တတိ။
‘‘ကတမာ စာဝုသော, သမာဓိဘာဝနာ ဘာဝိတာ ဗဟုလီကတာ ဒိဋ္ဌဓမ္မသုခဝိဟာရာယ သံဝတ္တတိ? ဣဓာဝုသော, ဘိက္ခု ဝိဝိစ္စေဝ ကာမေဟိ ဝိဝိစ္စ အကုသလေဟိ ဓမ္မေဟိ သဝိတက္ကံ…ပေ… စတုတ္ထံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ။ အယံ, အာဝုသော, သမာဓိဘာဝနာ ဘာဝိတာ ဗဟုလီကတာ ဒိဋ္ဌဓမ္မသုခဝိဟာရာယ သံဝတ္တတိ။
‘‘ကတမာ စာဝုသော, သမာဓိဘာဝနာ ဘာဝိတာ ဗဟုလီကတာ ဉာဏဒဿနပဋိလာဘာယ သံဝတ္တတိ? ဣဓာဝုသော, ဘိက္ခု အာလောကသညံ မနသိ ကရောတိ, ဒိဝါသညံ အဓိဋ္ဌာတိ ယထာ ဒိဝါ တထာ ရတ္တိံ, ယထာ ရတ္တိံ တထာ ဒိဝါ။ ဣတိ ဝိဝဋေန စေတသာ အပရိယောနဒ္ဓေန သပ္ပဘာသံ စိတ္တံ ဘာဝေတိ။ အယံ, အာဝုသော သမာဓိဘာဝနာ ဘာဝိတာ ဗဟုလီကတာ ဉာဏဒဿနပဋိလာဘာယ သံဝတ္တတိ။
‘‘ကတမာ စာဝုသော, သမာဓိဘာဝနာ ဘာဝိတာ ဗဟုလီကတာ သတိသမ္ပဇညာယ သံဝတ္တတိ? ဣဓာဝုသော, ဘိက္ခုနော ဝိဒိတာ ဝေဒနာ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ, ဝိဒိတာ ဥပဋ္ဌဟန္တိ, ဝိဒိတာ အဗ္ဘတ္ထံ ဂစ္ဆန္တိ။ ဝိဒိတာ သညာ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ, ဝိဒိတာ ဥပဋ္ဌဟန္တိ, ဝိဒိတာ အဗ္ဘတ္ထံ ဂစ္ဆန္တိ။ ဝိဒိတာ ဝိတက္ကာ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ, ဝိဒိတာ ဥပဋ္ဌဟန္တိ, ဝိဒိတာ အဗ္ဘတ္ထံ ဂစ္ဆန္တိ။ အယံ, အာဝုသော, သမာဓိဘာဝနာ ဘာဝိတာ ဗဟုလီကတာ သတိသမ္ပဇညာယ သံဝတ္တတိ။
‘‘ကတမာ စာဝုသော, သမာဓိဘာဝနာ ဘာဝိတာ ဗဟုလီကတာ အာသဝါနံ ခယာယ သံဝတ္တတိ? ဣဓာဝုသော, ဘိက္ခု ပဉ္စသု ဥပါဒါနက္ခန္ဓေသု ဥဒယဗ္ဗယာနုပဿီ ဝိဟရတိ။ ဣတိ ရူပံ, ဣတိ ရူပဿ သမုဒယော, ဣတိ ရူပဿ အတ္ထင်္ဂမော။ ဣတိ ဝေဒနာ…ပေ… ဣတိ သညာ… ဣတိ သင်္ခါရာ… ဣတိ ဝိညာဏံ, ဣတိ ဝိညာဏဿ သမုဒယော, ဣတိ ဝိညာဏဿ အတ္ထင်္ဂမော။ အယံ, အာဝုသော, သမာဓိဘာဝနာ ဘာဝိတာ ဗဟုလီကတာ အာသဝါနံ ခယာယ သံဝတ္တတိ။
မြန်֍ ဋ္ဌ ၃၀၈။ ‘‘စတဿော အပ္ပမညာ။ ဣဓာဝုသော, ဘိက္ခု မေတ္တာသဟဂတေန စေတသာ ဧကံ ဒိသံ ဖရိတွာ ဝိဟရတိ။ တထာ ဒုတိယံ။ တထာ တတိယံ။ တထာ စတုတ္ထံ။ ဣတိ ဥဒ္ဓမဓော တိရိယံ သဗ္ဗဓိ သဗ္ဗတ္တတာယ သဗ္ဗာဝန္တံ လောကံ မေတ္တာသဟဂတေန စေတသာ ဝိပုလေန မဟဂ္ဂတေန အပ္ပမာဏေန အဝေရေန အဗျာပဇ္ဇေန [အဗျာပဇ္ဈေန (သီ။ သျာ။ ကံ။ ပီ။)] ဖရိတွာ ဝိဟရတိ။ ကရုဏာသဟဂတေန စေတသာ…ပေ… မုဒိတာသဟဂတေန စေတသာ…ပေ… ဥပေက္ခာသဟဂတေန စေတသာ ဧကံ ဒိသံ ဖရိတွာ ဝိဟရတိ။ တထာ ဒုတိယံ။ တထာ တတိယံ။ တထာ စတုတ္ထံ။ ဣတိ ဥဒ္ဓမဓော တိရိယံ သဗ္ဗဓိ သဗ္ဗတ္တတာယ သဗ္ဗာဝန္တံ လောကံ ဥပေက္ခာသဟဂတေန စေတသာ ဝိပုလေန မဟဂ္ဂတေန အပ္ပမာဏေန အဝေရေန အဗျာပဇ္ဇေန ဖရိတွာ ဝိဟရတိ။
‘‘စတ္တာရော အာရုပ္ပါ။[အရူပါ (သျာ။ ကံ။ ပီ။)] ဣဓာဝုသော, ဘိက္ခု သဗ္ဗသော ရူပသညာနံ သမတိက္ကမာ ပဋိဃသညာနံ အတ္ထင်္ဂမာ နာနတ္တသညာနံ အမနသိကာရာ ‘အနန္တော အာကာသော’တိ အာကာသာနဉ္စာယတနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ။ သဗ္ဗသော အာကာသာနဉ္စာယတနံ သမတိက္ကမ္မ ‘အနန္တံ ဝိညာဏ’န္တိ ဝိညာဏဉ္စာယတနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ။ သဗ္ဗသော ဝိညာဏဉ္စာယတနံ သမတိက္ကမ္မ ‘နတ္ထိ ကိဉ္စီ’တိ အာကိဉ္စညာယတနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ။ သဗ္ဗသော အာကိဉ္စညာယတနံ သမတိက္ကမ္မ နေဝသညာနာသညာယတနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ။
‘‘စတ္တာရိ အပဿေနာနိ။ ဣဓာဝုသော, ဘိက္ခု သင်္ခါယေကံ ပဋိသေဝတိ, သင်္ခါယေကံ အဓိဝါသေတိ, သင်္ခါယေကံ ပရိဝဇ္ဇေတိ, သင်္ခါယေကံ ဝိနောဒေတိ။
မြန်֍ ဋ္ဌ ၃၀၉။ ‘‘စတ္တာရော အရိယဝံသာ။ ဣဓာဝုသော, ဘိက္ခု သန္တုဋ္ဌော ဟောတိ ဣတရီတရေန စီဝရေန, ဣတရီတရစီဝရသန္တုဋ္ဌိယာ စ ဝဏ္ဏဝါဒီ, န စ စီဝရဟေတု အနေသနံ အပ္ပတိရူပံ အာပဇ္ဇတိ၊ အလဒ္ဓါ စ စီဝရံ န ပရိတဿတိ, လဒ္ဓါ စ စီဝရံ အဂဓိတော [အဂထိတော (သီ။ ပီ။)] အမုစ္ဆိတော အနဇ္ဈာပန္နော အာဒီနဝဒဿာဝီ နိဿရဏပညော ပရိဘုဉ္ဇတိ၊ တာယ စ ပန ဣတရီတရစီဝရသန္တုဋ္ဌိယာ နေဝတ္တာနုက္ကံသေတိ န ပရံ ဝမ္ဘေတိ။ ယော ဟိ တတ္ထ ဒက္ခော အနလသော သမ္ပဇာနော ပဋိဿတော, အယံ ဝုစ္စတာဝုသော – ‘ဘိက္ခု ပေါရာဏေ အဂ္ဂညေ အရိယဝံသေ ဌိတော’။
‘‘ပုန စပရံ, အာဝုသော, ဘိက္ခု သန္တုဋ္ဌော ဟောတိ ဣတရီတရေန ပိဏ္ဍပါတေန, ဣတရီတရပိဏ္ဍပါတသန္တုဋ္ဌိယာ စ ဝဏ္ဏဝါဒီ, န စ ပိဏ္ဍပါတဟေတု အနေသနံ အပ္ပတိရူပံ အာပဇ္ဇတိ၊ အလဒ္ဓါ စ ပိဏ္ဍပါတံ န ပရိတဿတိ, လဒ္ဓါ စ ပိဏ္ဍပါတံ အဂဓိတော အမုစ္ဆိတော အနဇ္ဈာပန္နော အာဒီနဝဒဿာဝီ နိဿရဏပညော ပရိဘုဉ္ဇတိ၊ တာယ စ ပန ဣတရီတရပိဏ္ဍပါတသန္တုဋ္ဌိယာ နေဝတ္တာနုက္ကံသေတိ န ပရံ ဝမ္ဘေတိ။ ယော ဟိ တတ္ထ ဒက္ခော အနလသော သမ္ပဇာနော ပဋိဿတော, အယံ ဝုစ္စတာဝုသော – ‘ဘိက္ခု ပေါရာဏေ အဂ္ဂညေ အရိယဝံသေ ဌိတော’။
‘‘ပုန စပရံ, အာဝုသော, ဘိက္ခု သန္တုဋ္ဌော ဟောတိ ဣတရီတရေန သေနာသနေန, ဣတရီတရသေနာသနသန္တုဋ္ဌိယာ စ ဝဏ္ဏဝါဒီ, န စ သေနာသနဟေတု အနေသနံ အပ္ပတိရူပံ အာပဇ္ဇတိ၊ အလဒ္ဓါ စ သေနာသနံ န ပရိတဿတိ, လဒ္ဓါ စ သေနာသနံ အဂဓိတော အမုစ္ဆိတော အနဇ္ဈာပန္နော အာဒီနဝဒဿာဝီ နိဿရဏပညော ပရိဘုဉ္ဇတိ၊ တာယ စ ပန ဣတရီတရသေနာသနသန္တုဋ္ဌိယာ နေဝတ္တာနုက္ကံသေတိ န ပရံ ဝမ္ဘေတိ။ ယော ဟိ တတ္ထ ဒက္ခော အနလသော သမ္ပဇာနော ပဋိဿတော, အယံ ဝုစ္စတာဝုသော – ‘ဘိက္ခု ပေါရာဏေ အဂ္ဂညေ အရိယဝံသေ ဌိတော’။
‘‘ပုန စပရံ, အာဝုသော, ဘိက္ခု ပဟာနာရာမော ဟောတိ ပဟာနရတော, ဘာဝနာရာမော ဟောတိ ဘာဝနာရတော၊ တာယ စ ပန ပဟာနာရာမတာယ ပဟာနရတိယာ ဘာဝနာရာမတာယ ဘာဝနာရတိယာ နေဝတ္တာနုက္ကံသေတိ န ပရံ ဝမ္ဘေတိ။ ယော ဟိ တတ္ထ ဒက္ခော အနလသော သမ္ပဇာနော ပဋိဿတော အယံ ဝုစ္စတာဝုသော – ‘ဘိက္ခု ပေါရာဏေ အဂ္ဂညေ အရိယဝံသေ ဌိတောတိ’။
မြန်֍ ဋ္ဌ ၃၁၀။ ‘‘စတ္တာရိ ပဓာနာနိ။ သံဝရပဓာနံ ပဟာနပဓာနံ ဘာဝနာပဓာနံ [ဘာဝနာပ္ပဓာနံ (သျာ။)] အနုရက္ခဏာပဓာနံ [အနုရက္ခနာပ္ပဓာနံ (သျာ။)]။ ကတမဉ္စာဝုသော, သံဝရပဓာနံ? ဣဓာဝုသော, ဘိက္ခု စက္ခုနာ ရူပံ ဒိသွာ န နိမိတ္တဂ္ဂါဟီ ဟောတိ နာနုဗျဉ္ဇနဂ္ဂါဟီ။ ယတွာဓိကရဏမေနံ စက္ခုန္ဒြိယံ အသံဝုတံ ဝိဟရန္တံ အဘိဇ္ဈာဒေါမနဿာ ပါပကာ အကုသလာ ဓမ္မာ အနွာဿဝေယျုံ, တဿ သံဝရာယ ပဋိပဇ္ဇတိ, ရက္ခတိ စက္ခုန္ဒြိယံ, စက္ခုန္ဒြိယေ သံဝရံ အာပဇ္ဇတိ။ သောတေန သဒ္ဒံ သုတွာ… ဃာနေန ဂန္ဓံ ဃာယိတွာ… ဇိဝှါယ ရသံ သာယိတွာ… ကာယေန ဖောဋ္ဌဗ္ဗံ ဖုသိတွာ… မနသာ ဓမ္မံ ဝိညာယ န နိမိတ္တဂ္ဂါဟီ ဟောတိ နာနုဗျဉ္ဇနဂ္ဂါဟီ။ ယတွာဓိကရဏမေနံ မနိန္ဒြိယံ အသံဝုတံ ဝိဟရန္တံ အဘိဇ္ဈာဒေါမနဿာ ပါပကာ အကုသလာ ဓမ္မာ အနွာဿဝေယျုံ, တဿ သံဝရာယ ပဋိပဇ္ဇတိ, ရက္ခတိ မနိန္ဒြိယံ, မနိန္ဒြိယေ သံဝရံ အာပဇ္ဇတိ။ ဣဒံ ဝုစ္စတာဝုသော, သံဝရပဓာနံ။
‘‘ကတမဉ္စာဝုသော, ပဟာနပဓာနံ? ဣဓာဝုသော, ဘိက္ခု ဥပ္ပန္နံ ကာမဝိတက္ကံ နာဓိဝါသေတိ ပဇဟတိ ဝိနောဒေတိ ဗျန္တိံ ကရောတိ [ဗျန္တီ ကရောတိ (သျာ။ ကံ။)] အနဘာဝံ ဂမေတိ။ ဥပ္ပန္နံ ဗျာပါဒဝိတက္ကံ…ပေ… ဥပ္ပန္နံ ဝိဟိံသာဝိတက္ကံ… ဥပ္ပန္နုပ္ပန္နေ ပါပကေ အကုသလေ ဓမ္မေ နာဓိဝါသေတိ ပဇဟတိ ဝိနောဒေတိ ဗျန္တိံ ကရောတိ အနဘာဝံ ဂမေတိ။ ဣဒံ ဝုစ္စတာဝုသော, ပဟာနပဓာနံ။
‘‘ကတမဉ္စာဝုသော, ဘာဝနာပဓာနံ? ဣဓာဝုသော, ဘိက္ခု သတိသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂံ ဘာဝေတိ ဝိဝေကနိဿိတံ ဝိရာဂနိဿိတံ နိရောဓနိဿိတံ ဝေါဿဂ္ဂပရိဏာမိံ။ ဓမ္မဝိစယသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂံ ဘာဝေတိ… ဝီရိယသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂံ ဘာဝေတိ… ပီတိသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂံ ဘာဝေတိ… ပဿဒ္ဓိသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂံ ဘာဝေတိ… သမာဓိသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂံ ဘာဝေတိ… ဥပေက္ခာသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂံ ဘာဝေတိ ဝိဝေကနိဿိတံ ဝိရာဂနိဿိတံ နိရောဓနိဿိတံ ဝေါဿဂ္ဂပရိဏာမိံ။ ဣဒံ ဝုစ္စတာဝုသော, ဘာဝနာပဓာနံ။
‘‘ကတမဉ္စာဝုသော, အနုရက္ခဏာပဓာနံ? ဣဓာဝုသော, ဘိက္ခု ဥပ္ပန္နံ ဘဒြကံ [ဘဒ္ဒကံ (သျာ။ ကံ။ ပီ။)] သမာဓိနိမိတ္တံ အနုရက္ခတိ – အဋ္ဌိကသညံ, ပုဠုဝကသညံ [ပုဠဝကသညံ (သီ။ ပီ။)], ဝိနီလကသညံ, ဝိစ္ဆိဒ္ဒကသညံ, ဥဒ္ဓုမာတကသညံ။ ဣဒံ ဝုစ္စတာဝုသော, အနုရက္ခဏာပဓာနံ။
‘‘စတ္တာရိ ဉာဏာနိ – ဓမ္မေ ဉာဏံ, အနွယေ ဉာဏံ, ပရိယေ [ပရိစ္စေ (သီ။ က။), ပရိစ္ဆေဒေ (သျာ။ ပီ။ က။) ဋီကာ ဩလောကေတဗ္ဗာ] ဉာဏံ, သမ္မုတိယာ ဉာဏံ [သမ္မတိဉာဏံ (သျာ။ ကံ။)]။
‘‘အပရာနိပိ စတ္တာရိ ဉာဏာနိ – ဒုက္ခေ ဉာဏံ, ဒုက္ခသမုဒယေ ဉာဏံ, ဒုက္ခနိရောဓေ ဉာဏံ, ဒုက္ခနိရောဓဂါမိနိယာ ပဋိပဒါယ ဉာဏံ။
မြန်֍ ဋ္ဌ ၃၁၁။ ‘‘စတ္တာရိ သောတာပတ္တိယင်္ဂါနိ – သပ္ပုရိသသံသေဝေါ, သဒ္ဓမ္မဿဝနံ, ယောနိသောမနသိကာရော, ဓမ္မာနုဓမ္မပ္ပဋိပတ္တိ။
‘‘စတ္တာရိ သောတာပန္နဿ အင်္ဂါနိ။ ဣဓာဝုသော, အရိယသာဝကော ဗုဒ္ဓေ အဝေစ္စပ္ပသာဒေန သမန္နာဂတော ဟောတိ – ‘ဣတိပိ သော ဘဂဝါ အရဟံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ ဝိဇ္ဇာစရဏသမ္ပန္နော သုဂတော လောကဝိဒူ အနုတ္တရော ပုရိသဒမ္မသာရထိ သတ္ထာ ဒေဝမနုဿာနံ ဗုဒ္ဓေါ, ဘဂဝါ’တိ။ ဓမ္မေ အဝေစ္စပ္ပသာဒေန သမန္နာဂတော ဟောတိ – ‘သွာက္ခာတော ဘဂဝတာ ဓမ္မော သန္ဒိဋ္ဌိကော အကာလိကော ဧဟိပဿိကော ဩပနေယျိကော [ဩပနယိကော (သျာ။ ကံ။)] ပစ္စတ္တံ ဝေဒိတဗ္ဗော ဝိညူဟီ’တိ။ သံဃေ အဝေစ္စပ္ပသာဒေန သမန္နာဂတော ဟောတိ – ‘သုပ္ပဋိပန္နော ဘဂဝတော သာဝကသံဃော ဥဇုပ္ပဋိပန္နော ဘဂဝတော သာဝကသံဃော ဉာယပ္ပဋိပန္နော ဘဂဝတော သာဝကသံဃော သာမီစိပ္ပဋိပန္နော ဘဂဝတော သာဝကသံဃော ယဒိဒံ စတ္တာရိ ပုရိသယုဂါနိ အဋ္ဌ ပုရိသပုဂ္ဂလာ, ဧသ ဘဂဝတော သာဝကသံဃော အာဟုနေယျော ပါဟုနေယျော ဒက္ခိဏေယျော အဉ္ဇလိကရဏီယော အနုတ္တရံ ပုညက္ခေတ္တံ လောကဿာ’တိ။ အရိယကန္တေဟိ သီလေဟိ သမန္နာဂတော ဟောတိ အခဏ္ဍေဟိ အစ္ဆိဒ္ဒေဟိ အသဗလေဟိ အကမ္မာသေဟိ ဘုဇိဿေဟိ ဝိညုပ္ပသတ္ထေဟိ အပရာမဋ္ဌေဟိ သမာဓိသံဝတ္တနိကေဟိ။
‘‘စတ္တာရိ သာမညဖလာနိ – သောတာပတ္တိဖလံ, သကဒါဂါမိဖလံ, အနာဂါမိဖလံ, အရဟတ္တဖလံ။
‘‘စတဿော ဓာတုယော – ပထဝီဓာတု, အာပေါဓာတု, တေဇောဓာတု, ဝါယောဓာတု။
‘‘စတ္တာရော အာဟာရာ – ကဗဠီကာရော အာဟာရော ဩဠာရိကော ဝါ သုခုမော ဝါ, ဖဿော ဒုတိယော, မနောသဉ္စေတနာ တတိယာ, ဝိညာဏံ စတုတ္ထံ။
‘‘စတဿော ဝိညာဏဋ္ဌိတိယော။ ရူပူပါယံ ဝါ, အာဝုသော, ဝိညာဏံ တိဋ္ဌမာနံ တိဋ္ဌတိ ရူပါရမ္မဏံ [ရူပါရမဏံ (?)] ရူပပ္ပတိဋ္ဌံ နန္ဒူပသေစနံ ဝုဒ္ဓိံ ဝိရူဠှိံ ဝေပုလ္လံ အာပဇ္ဇတိ၊
ဝေဒနူပါယံ ဝါ အာဝုသော…ပေ… သညူပါယံ ဝါ, အာဝုသော…ပေ… သင်္ခါရူပါယံ ဝါ, အာဝုသော, ဝိညာဏံ တိဋ္ဌမာနံ တိဋ္ဌတိ သင်္ခါရာရမ္မဏံ သင်္ခါရပ္ပတိဋ္ဌံ နန္ဒူပသေစနံ ဝုဒ္ဓိံ ဝိရူဠှိံ ဝေပုလ္လံ အာပဇ္ဇတိ။
‘‘စတ္တာရိ အဂတိဂမနာနိ – ဆန္ဒာဂတိံ ဂစ္ဆတိ, ဒေါသာဂတိ ဂစ္ဆတိ, မောဟာဂတိံ ဂစ္ဆတိ, ဘယာဂတိံ ဂစ္ဆတိ။
‘‘စတ္တာရော တဏှုပ္ပါဒါ – စီဝရဟေတု ဝါ, အာဝုသော, ဘိက္ခုနော တဏှာ ဥပ္ပဇ္ဇမာနာ ဥပ္ပဇ္ဇတိ၊ ပိဏ္ဍပါတဟေတု ဝါ, အာဝုသော, ဘိက္ခုနော တဏှာ ဥပ္ပဇ္ဇမာနာ ဥပ္ပဇ္ဇတိ၊ သေနာသနဟေတု ဝါ, အာဝုသော, ဘိက္ခုနော တဏှာ ဥပ္ပဇ္ဇမာနာ ဥပ္ပဇ္ဇတိ၊ ဣတိဘဝါဘဝဟေတု ဝါ, အာဝုသော, ဘိက္ခုနော တဏှာ ဥပ္ပဇ္ဇမာနာ ဥပ္ပဇ္ဇတိ။
‘‘စတဿော ပဋိပဒါ – ဒုက္ခာ ပဋိပဒါ ဒန္ဓာဘိညာ, ဒုက္ခာ ပဋိပဒါ ခိပ္ပါဘိညာ, သုခါ ပဋိပဒါ ဒန္ဓာဘိညာ, သုခါ ပဋိပဒါ ခိပ္ပါဘိညာ။
‘‘အပရာပိ စတဿော ပဋိပဒါ – အက္ခမာ ပဋိပဒါ, ခမာ ပဋိပဒါ, ဒမာ ပဋိပဒါ, သမာ ပဋိပဒါ။
‘‘စတ္တာရိ ဓမ္မပဒါနိ – အနဘိဇ္ဈာ ဓမ္မပဒံ, အဗျာပါဒေါ ဓမ္မပဒံ, သမ္မာသတိ ဓမ္မပဒံ, သမ္မာသမာဓိ ဓမ္မပဒံ။
‘‘စတ္တာရိ ဓမ္မသမာဒါနာနိ – အတ္ထာဝုသော, ဓမ္မသမာဒါနံ ပစ္စုပ္ပန္နဒုက္ခဉ္စေဝ အာယတိဉ္စ ဒုက္ခဝိပါကံ။ အတ္ထာဝုသော, ဓမ္မသမာဒါနံ ပစ္စုပ္ပန္နဒုက္ခံ အာယတိံ သုခဝိပါကံ။ အတ္ထာဝုသော, ဓမ္မသမာဒါနံ ပစ္စုပ္ပန္နသုခံ အာယတိံ ဒုက္ခဝိပါကံ။ အတ္ထာဝုသော, ဓမ္မသမာဒါနံ ပစ္စုပ္ပန္နသုခဉ္စေဝ အာယတိဉ္စ သုခဝိပါကံ။
‘‘စတ္တာရော ဓမ္မက္ခန္ဓာ – သီလက္ခန္ဓော, သမာဓိက္ခန္ဓော, ပညာက္ခန္ဓော, ဝိမုတ္တိက္ခန္ဓော။
‘‘စတ္တာရိ ဗလာနိ – ဝီရိယဗလံ, သတိဗလံ, သမာဓိဗလံ, ပညာဗလံ။
‘‘စတ္တာရိ အဓိဋ္ဌာနာနိ – ပညာဓိဋ္ဌာနံ, သစ္စာဓိဋ္ဌာနံ, စာဂါဓိဋ္ဌာနံ, ဥပသမာဓိဋ္ဌာနံ။
မြန်֍ ဋ္ဌ ၃၁၂။ ‘‘စတ္တာရိ ပဉှဗျာကရဏာနိ –[စတ္တာရော ပဉှာဗျာကရဏာ (သီ။ သျာ။ ကံ။ ပီ။)] ဧကံသဗျာကရဏီယော ပဉှော, ပဋိပုစ္ဆာဗျာကရဏီယော ပဉှော, ဝိဘဇ္ဇဗျာကရဏီယော ပဉှော, ဌပနီယော ပဉှော။
‘‘စတ္တာရိ ကမ္မာနိ – အတ္ထာဝုသော, ကမ္မံ ကဏှံ ကဏှဝိပါကံ၊ အတ္ထာဝုသော, ကမ္မံ သုက္ကံ သုက္ကဝိပါကံ၊ အတ္ထာဝုသော, ကမ္မံ ကဏှသုက္ကံ ကဏှသုက္ကဝိပါကံ၊ အတ္ထာဝုသော, ကမ္မံ အကဏှအသုက္ကံ အကဏှအသုက္ကဝိပါကံ ကမ္မက္ခယာယ သံဝတ္တတိ။
‘‘စတ္တာရော သစ္ဆိကရဏီယာ ဓမ္မာ – ပုဗ္ဗေနိဝါသော သတိယာ သစ္ဆိကရဏီယော၊ သတ္တာနံ စုတူပပါတော စက္ခုနာ သစ္ဆိကရဏီယော၊ အဋ္ဌ ဝိမောက္ခာ ကာယေန သစ္ဆိကရဏီယာ၊ အာသဝါနံ ခယော ပညာယ သစ္ဆိကရဏီယော။
‘‘စတ္တာရော ဩဃာ – ကာမောဃော, ဘဝေါဃော, ဒိဋ္ဌောဃော, အဝိဇ္ဇောဃော။
‘‘စတ္တာရော ယောဂါ – ကာမယောဂေါ, ဘဝယောဂေါ, ဒိဋ္ဌိယောဂေါ, အဝိဇ္ဇာယောဂေါ။
‘‘စတ္တာရော ဝိသညောဂါ – ကာမယောဂဝိသညောဂေါ, ဘဝယောဂဝိသညောဂေါ, ဒိဋ္ဌိယောဂဝိသညောဂေါ, အဝိဇ္ဇာယောဂဝိသညောဂေါ။
‘‘စတ္တာရော ဂန္ထာ – အဘိဇ္ဈာ ကာယဂန္ထော, ဗျာပါဒေါ ကာယဂန္ထော, သီလဗ္ဗတပရာမာသော ကာယဂန္ထော, ဣဒံသစ္စာဘိနိဝေသော ကာယဂန္ထော။
‘‘စတ္တာရိ ဥပါဒါနာနိ – ကာမုပါဒါနံ [ကာမူပါဒါနံ (သီ။ ပီ။) ဧဝမိတရေသုပိ], ဒိဋ္ဌုပါဒါနံ, သီလဗ္ဗတုပါဒါနံ, အတ္တဝါဒုပါဒါနံ။
‘‘စတဿော ယောနိယော – အဏ္ဍဇယောနိ, ဇလာဗုဇယောနိ, သံသေဒဇယောနိ, ဩပပါတိကယောနိ။
‘‘စတဿော ဂဗ္ဘာဝက္ကန္တိယော။ ဣဓာဝုသော, ဧကစ္စော အသမ္ပဇာနော မာတုကုစ္ဆိံ ဩက္ကမတိ, အသမ္ပဇာနော မာတုကုစ္ဆိသ္မိံ ဌာတိ, အသမ္ပဇာနော မာတုကုစ္ဆိမှာ နိက္ခမတိ, အယံ ပဌမာ ဂဗ္ဘာဝက္ကန္တိ။ ပုန စပရံ, အာဝုသော,
ဣဓေကစ္စော သမ္ပဇာနော မာတုကုစ္ဆိံ ဩက္ကမတိ, အသမ္ပဇာနော မာတုကုစ္ဆိသ္မိံ ဌာတိ, အသမ္ပဇာနော မာတုကုစ္ဆိမှာ နိက္ခမတိ, အယံ ဒုတိယာ ဂဗ္ဘာဝက္ကန္တိ။ ပုန စပရံ, အာဝုသော, ဣဓေကစ္စော သမ္ပဇာနော မာတုကုစ္ဆိံ ဩက္ကမတိ, သမ္ပဇာနော မာတုကုစ္ဆိသ္မိံ ဌာတိ, အသမ္ပဇာနော မာတုကုစ္ဆိမှာ နိက္ခမတိ, အယံ တတိယာ ဂဗ္ဘာဝက္ကန္တိ။ ပုန စပရံ, အာဝုသော, ဣဓေကစ္စော သမ္ပဇာနော မာတုကုစ္ဆိံ ဩက္ကမတိ, သမ္ပဇာနော မာတုကုစ္ဆိသ္မိံ ဌာတိ, သမ္ပဇာနော မာတုကုစ္ဆိမှာ နိက္ခမတိ, အယံ စတုတ္ထာ ဂဗ္ဘာဝက္ကန္တိ။
‘‘စတ္တာရော အတ္တဘာဝပဋိလာဘာ။ အတ္ထာဝုသော, အတ္တဘာဝပဋိလာဘော, ယသ္မိံ အတ္တဘာဝပဋိလာဘေ အတ္တသဉ္စေတနာယေဝ ကမတိ, နော ပရသဉ္စေတနာ။ အတ္ထာဝုသော, အတ္တဘာဝပဋိလာဘော, ယသ္မိံ အတ္တဘာဝပဋိလာဘေ ပရသဉ္စေတနာယေဝ ကမတိ, နော အတ္တသဉ္စေတနာ။ အတ္ထာဝုသော, အတ္တဘာဝပဋိလာဘော, ယသ္မိံ အတ္တဘာဝပဋိလာဘေ အတ္တသဉ္စေတနာ စေဝ ကမတိ ပရသဉ္စေတနာ စ။ အတ္ထာဝုသော, အတ္တဘာဝပဋိလာဘော, ယသ္မိံ အတ္တဘာဝပဋိလာဘေ နေဝ အတ္တသဉ္စေတနာ ကမတိ, နော ပရသဉ္စေတနာ။
မြန်֍ ဋ္ဌ ၃၁၃။ ‘‘စတဿော ဒက္ခိဏာဝိသုဒ္ဓိယော။ အတ္ထာဝုသော, ဒက္ခိဏာ ဒါယကတော ဝိသုဇ္ဈတိ နော ပဋိဂ္ဂါဟကတော။ အတ္ထာဝုသော, ဒက္ခိဏာ ပဋိဂ္ဂါဟကတော ဝိသုဇ္ဈတိ နော ဒါယကတော။ အတ္ထာဝုသော, ဒက္ခိဏာ နေဝ ဒါယကတော ဝိသုဇ္ဈတိ နော ပဋိဂ္ဂါဟကတော။ အတ္ထာဝုသော, ဒက္ခိဏာ ဒါယကတော စေဝ ဝိသုဇ္ဈတိ ပဋိဂ္ဂါဟကတော စ။
‘‘စတ္တာရိ သင်္ဂဟဝတ္ထူနိ – ဒါနံ, ပေယျဝဇ္ဇံ [ပိယဝဇ္ဇံ (သျာ။ ကံ။ က။)], အတ္ထစရိယာ, သမာနတ္တတာ။
‘‘စတ္တာရော အနရိယဝေါဟာရာ – မုသာဝါဒေါ, ပိသုဏာဝါစာ, ဖရုသာဝါစာ, သမ္ဖပ္ပလာပေါ။
‘‘စတ္တာရော အရိယဝေါဟာရာ – မုသာဝါဒါ ဝေရမဏီ [ဝေရမဏိ (က။)], ပိသုဏာယ ဝါစာယ ဝေရမဏီ, ဖရုသာယ ဝါစာယ ဝေရမဏီ, သမ္ဖပ္ပလာပါ ဝေရမဏီ။
‘‘အပရေပိ စတ္တာရော အနရိယဝေါဟာရာ – အဒိဋ္ဌေ ဒိဋ္ဌဝါဒိတာ, အဿုတေ သုတဝါဒိတာ, အမုတေ မုတဝါဒိတာ, အဝိညာတေ ဝိညာတဝါဒိတာ။
‘‘အပရေပိ စတ္တာရော အရိယဝေါဟာရာ – အဒိဋ္ဌေ အဒိဋ္ဌဝါဒိတာ, အဿုတေ အဿုတဝါဒိတာ, အမုတေ အမုတဝါဒိတာ, အဝိညာတေ အဝိညာတဝါဒိတာ။
‘‘အပရေပိ စတ္တာရော အနရိယဝေါဟာရာ – ဒိဋ္ဌေ အဒိဋ္ဌဝါဒိတာ, သုတေ အဿုတဝါဒိတာ, မုတေ အမုတဝါဒိတာ, ဝိညာတေ အဝိညာတဝါဒိတာ။
‘‘အပရေပိ စတ္တာရော အရိယဝေါဟာရာ – ဒိဋ္ဌေ ဒိဋ္ဌဝါဒိတာ, သုတေ သုတဝါဒိတာ, မုတေ မုတဝါဒိတာ, ဝိညာတေ ဝိညာတဝါဒိတာ။
မြန်֍ ဋ္ဌ ၃၁၄။ ‘‘စတ္တာရော ပုဂ္ဂလာ။ ဣဓာဝုသော, ဧကစ္စော ပုဂ္ဂလော အတ္တန္တပေါ ဟောတိ အတ္တပရိတာပနာနုယောဂမနုယုတ္တော။ ဣဓာဝုသော, ဧကစ္စော ပုဂ္ဂလော ပရန္တပေါ ဟောတိ ပရပရိတာပနာနုယောဂမနုယုတ္တော။ ဣဓာဝုသော, ဧကစ္စော ပုဂ္ဂလော အတ္တန္တပေါ စ ဟောတိ အတ္တပရိတာပနာနုယောဂမနုယုတ္တော, ပရန္တပေါ စ ပရပရိတာပနာနုယောဂမနုယုတ္တော။ ဣဓာဝုသော, ဧကစ္စော ပုဂ္ဂလော နေဝ အတ္တန္တပေါ ဟောတိ န အတ္တပရိတာပနာနုယောဂမနုယုတ္တော န ပရန္တပေါ န ပရပရိတာပနာနုယောဂမနုယုတ္တော။ သော အနတ္တန္တပေါ အပရန္တပေါ ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ နိစ္ဆာတော နိဗ္ဗုတော သီတီဘူတော [သီတိဘူတော (က။)] သုခပ္ပဋိသံဝေဒီ ဗြဟ္မဘူတေန အတ္တနာ ဝိဟရတိ။
‘‘အပရေပိ စတ္တာရော ပုဂ္ဂလာ။ ဣဓာဝုသော, ဧကစ္စော ပုဂ္ဂလော အတ္တဟိတာယ ပဋိပန္နော ဟောတိ နော ပရဟိတာယ။ ဣဓာဝုသော, ဧကစ္စော ပုဂ္ဂလော ပရဟိတာယ ပဋိပန္နော ဟောတိ နော အတ္တဟိတာယ။ ဣဓာဝုသော, ဧကစ္စော ပုဂ္ဂလော နေဝ အတ္တဟိတာယ ပဋိပန္နော ဟောတိ နော ပရဟိတာယ။ ဣဓာဝုသော, ဧကစ္စော ပုဂ္ဂလော အတ္တဟိတာယ စေဝ ပဋိပန္နော ဟောတိ ပရဟိတာယ စ။
‘‘အပရေပိ စတ္တာရော ပုဂ္ဂလာ – တမော တမပရာယနော, တမော ဇောတိပရာယနော, ဇောတိ တမပရာယနော, ဇောတိ ဇောတိပရာယနော။
‘‘အပရေပိ စတ္တာရော ပုဂ္ဂလာ – သမဏမစလော, သမဏပဒုမော, သမဏပုဏ္ဍရီကော, သမဏေသု သမဏသုခုမာလော။
‘‘ဣမေ ခေါ, အာဝုသော, တေန ဘဂဝတာ ဇာနတာ ပဿတာ အရဟတာ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေန စတ္တာရော ဓမ္မာ သမ္မဒက္ခာတာ၊ တတ္ထ သဗ္ဗေဟေဝ သင်္ဂါယိတဗ္ဗံ…ပေ… အတ္ထာယ ဟိတာယ သုခါယ ဒေဝမနုဿာနံ။
ပဌမဘာဏဝါရော နိဋ္ဌိတော။
ပဉ္စကံ
မြန်֍ ဋ္ဌ ၃၁၅။ ‘‘အတ္ထိ ခေါ, အာဝုသော, တေန ဘဂဝတာ ဇာနတာ ပဿတာ အရဟတာ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေန ပဉ္စ ဓမ္မာ သမ္မဒက္ခာတာ။ တတ္ထ သဗ္ဗေဟေဝ သင်္ဂါယိတဗ္ဗံ…ပေ… အတ္ထာယ ဟိတာယ သုခါယ ဒေဝမနုဿာနံ။ ကတမေ ပဉ္စ?
‘‘ပဉ္စက္ခန္ဓာ။ ရူပက္ခန္ဓော ဝေဒနာက္ခန္ဓော သညာက္ခန္ဓော သင်္ခါရက္ခန္ဓော ဝိညာဏက္ခန္ဓော။
‘‘ပဉ္စုပါဒါနက္ခန္ဓာ။ ရူပုပါဒါနက္ခန္ဓော [ရူပူပါဒါနက္ခန္ဓော (သီ။ သျာ။ ကံ။ ပီ။) ဧဝမိတရေသုပိ] ဝေဒနုပါဒါနက္ခန္ဓော သညုပါဒါနက္ခန္ဓော သင်္ခါရုပါဒါနက္ခန္ဓော ဝိညာဏုပါဒါနက္ခန္ဓော။
‘‘ပဉ္စ ကာမဂုဏာ။ စက္ခုဝိညေယျာ ရူပါ ဣဋ္ဌာ ကန္တာ မနာပါ ပိယရူပါ ကာမူပသဉှိတာ ရဇနီယာ, သောတဝိညေယျာ သဒ္ဒါ… ဃာနဝိညေယျာ ဂန္ဓာ… ဇိဝှါဝိညေယျာ ရသာ… ကာယဝိညေယျာ ဖောဋ္ဌဗ္ဗာ ဣဋ္ဌာ ကန္တာ မနာပါ ပိယရူပါ ကာမူပသဉှိတာ ရဇနီယာ။
‘‘ပဉ္စ ဂတိယော – နိရယော, တိရစ္ဆာနယောနိ, ပေတ္တိဝိသယော, မနုဿာ, ဒေဝါ။
‘‘ပဉ္စ မစ္ဆရိယာနိ – အာဝါသမစ္ဆရိယံ, ကုလမစ္ဆရိယံ, လာဘမစ္ဆရိယံ, ဝဏ္ဏမစ္ဆရိယံ, ဓမ္မမစ္ဆရိယံ။
‘‘ပဉ္စ နီဝရဏာနိ – ကာမစ္ဆန္ဒနီဝရဏံ, ဗျာပါဒနီဝရဏံ, ထိနမိဒ္ဓနီဝရဏံ, ဥဒ္ဓစ္စကုက္ကုစ္စနီဝရဏံ, ဝိစိကိစ္ဆာနီဝရဏံ။
‘‘ပဉ္စ ဩရမ္ဘာဂိယာနိ သညောဇနာနိ – သက္ကာယဒိဋ္ဌိ, ဝိစိကိစ္ဆာ, သီလဗ္ဗတပရာမာသော, ကာမစ္ဆန္ဒော, ဗျာပါဒေါ။
‘‘ပဉ္စ ဥဒ္ဓမ္ဘာဂိယာနိ သညောဇနာနိ – ရူပရာဂေါ, အရူပရာဂေါ, မာနော, ဥဒ္ဓစ္စံ, အဝိဇ္ဇာ။
‘‘ပဉ္စ သိက္ခာပဒါနိ – ပါဏာတိပါတာ ဝေရမဏီ, အဒိန္နာဒါနာ ဝေရမဏီ, ကာမေသုမိစ္ဆာစာရာ ဝေရမဏီ, မုသာဝါဒါ ဝေရမဏီ, သုရာမေရယမဇ္ဇပ္ပမာဒဋ္ဌာနာ ဝေရမဏီ။
မြန်֍ ဋ္ဌ ၃၁၆။ ‘‘ပဉ္စ အဘဗ္ဗဋ္ဌာနာနိ။ အဘဗ္ဗော, အာဝုသော, ခီဏာသဝေါ ဘိက္ခု သဉ္စိစ္စ ပါဏံ ဇီဝိတာ ဝေါရောပေတုံ။ အဘဗ္ဗော ခီဏာသဝေါ ဘိက္ခု အဒိန္နံ ထေယျသင်္ခါတံ အာဒိယိတုံ [အာဒါတုံ (သျာ။ ကံ။ ပီ။)]။ အဘဗ္ဗော ခီဏာသဝေါ ဘိက္ခု မေထုနံ ဓမ္မံ ပဋိသေဝိတုံ။ အဘဗ္ဗော ခီဏာသဝေါ ဘိက္ခု သမ္ပဇာနမုသာ ဘာသိတုံ။ အဘဗ္ဗော ခီဏာသဝေါ ဘိက္ခု သန္နိဓိကာရကံ ကာမေ ပရိဘုဉ္ဇိတုံ, သေယျထာပိ ပုဗ္ဗေ အာဂါရိကဘူတော။
‘‘ပဉ္စ ဗျသနာနိ – ဉာတိဗျသနံ, ဘောဂဗျသနံ, ရောဂဗျသနံ, သီလဗျသနံ, ဒိဋ္ဌိဗျသနံ။ နာဝုသော, သတ္တာ ဉာတိဗျသနဟေတု ဝါ ဘောဂဗျသနဟေတု ဝါ ရောဂဗျသနဟေတု ဝါ ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ အပါယံ ဒုဂ္ဂတိံ ဝိနိပါတံ နိရယံ ဥပပဇ္ဇန္တိ။ သီလဗျသနဟေတု ဝါ, အာဝုသော, သတ္တာ ဒိဋ္ဌိဗျသနဟေတု ဝါ ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ အပါယံ ဒုဂ္ဂတိံ ဝိနိပါတံ နိရယံ ဥပပဇ္ဇန္တိ။
‘‘ပဉ္စ သမ္ပဒါ – ဉာတိသမ္ပဒါ, ဘောဂသမ္ပဒါ, အာရောဂျသမ္ပဒါ, သီလသမ္ပဒါ, ဒိဋ္ဌိသမ္ပဒါ။ နာဝုသော, သတ္တာ ဉာတိသမ္ပဒါဟေတု ဝါ ဘောဂသမ္ပဒါဟေတု ဝါ အာရောဂျသမ္ပဒါဟေတု ဝါ ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ သုဂတိံ သဂ္ဂံ လောကံ ဥပပဇ္ဇန္တိ။ သီလသမ္ပဒါဟေတု ဝါ, အာဝုသော, သတ္တာ ဒိဋ္ဌိသမ္ပဒါဟေတု ဝါ ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ သုဂတိံ သဂ္ဂံ လောကံ ဥပပဇ္ဇန္တိ။
‘‘ပဉ္စ အာဒီနဝါ ဒုဿီလဿ သီလဝိပတ္တိယာ။ ဣဓာဝုသော, ဒုဿီလော သီလဝိပန္နော ပမာဒါဓိကရဏံ မဟတိံ ဘောဂဇာနိံ နိဂစ္ဆတိ, အယံ ပဌမော အာဒီနဝေါ ဒုဿီလဿ သီလဝိပတ္တိယာ။ ပုန စပရံ, အာဝုသော, ဒုဿီလဿ သီလဝိပန္နဿ ပါပကော ကိတ္တိသဒ္ဒေါ အဗ္ဘုဂ္ဂစ္ဆတိ, အယံ ဒုတိယော အာဒီနဝေါ ဒုဿီလဿ သီလဝိပတ္တိယာ။ ပုန စပရံ, အာဝုသော, ဒုဿီလော
သီလဝိပန္နော ယညဒေဝ ပရိသံ ဥပသင်္ကမတိ ယဒိ ခတ္တိယပရိသံ ယဒိ ဗြာဟ္မဏပရိသံ ယဒိ ဂဟပတိပရိသံ ယဒိ သမဏပရိသံ, အဝိသာရဒေါ ဥပသင်္ကမတိ မင်္ကုဘူတော, အယံ တတိယော အာဒီနဝေါ ဒုဿီလဿ သီလဝိပတ္တိယာ။ ပုန စပရံ, အာဝုသော, ဒုဿီလော သီလဝိပန္နော သမ္မူဠှော ကာလံ ကရောတိ, အယံ စတုတ္ထော အာဒီနဝေါ ဒုဿီလဿ သီလဝိပတ္တိယာ။ ပုန စပရံ, အာဝုသော, ဒုဿီလော သီလဝိပန္နော ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ အပါယံ ဒုဂ္ဂတိံ ဝိနိပါတံ နိရယံ ဥပပဇ္ဇတိ, အယံ ပဉ္စမော အာဒီနဝေါ ဒုဿီလဿ သီလဝိပတ္တိယာ။
‘‘ပဉ္စ အာနိသံသာ သီလဝတော သီလသမ္ပဒါယ။ ဣဓာဝုသော, သီလဝါ သီလသမ္ပန္နော အပ္ပမာဒါဓိကရဏံ မဟန္တံ ဘောဂက္ခန္ဓံ အဓိဂစ္ဆတိ, အယံ ပဌမော အာနိသံသော သီလဝတော သီလသမ္ပဒါယ။ ပုန စပရံ, အာဝုသော, သီလဝတော သီလသမ္ပန္နဿ ကလျာဏော ကိတ္တိသဒ္ဒေါ အဗ္ဘုဂ္ဂစ္ဆတိ, အယံ ဒုတိယော အာနိသံသော သီလဝတော သီလသမ္ပဒါယ။ ပုန စပရံ, အာဝုသော, သီလဝါ သီလသမ္ပန္နော ယညဒေဝ ပရိသံ ဥပသင်္ကမတိ ယဒိ ခတ္တိယပရိသံ ယဒိ ဗြာဟ္မဏပရိသံ ယဒိ ဂဟပတိပရိသံ ယဒိ သမဏပရိသံ, ဝိသာရဒေါ ဥပသင်္ကမတိ အမင်္ကုဘူတော, အယံ တတိယော အာနိသံသော သီလဝတော သီလသမ္ပဒါယ။ ပုန စပရံ, အာဝုသော, သီလဝါ သီလသမ္ပန္နော အသမ္မူဠှော ကာလံ ကရောတိ, အယံ စတုတ္ထော အာနိသံသော သီလဝတော သီလသမ္ပဒါယ။ ပုန စပရံ, အာဝုသော, သီလဝါ သီလသမ္ပန္နော ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ သုဂတိံ သဂ္ဂံ လောကံ ဥပပဇ္ဇတိ, အယံ ပဉ္စမော အာနိသံသော သီလဝတော သီလသမ္ပဒါယ။
‘‘စောဒကေန, အာဝုသော, ဘိက္ခုနာ ပရံ စောဒေတုကာမေန ပဉ္စ ဓမ္မေ အဇ္ဈတ္တံ ဥပဋ္ဌပေတွာ ပရော စောဒေတဗ္ဗော။ ကာလေန ဝက္ခာမိ နော အကာလေန, ဘူတေန ဝက္ခာမိ နော အဘူတေန, သဏှေန ဝက္ခာမိ နော ဖရုသေန, အတ္ထသံဟိတေန ဝက္ခာမိ နော အနတ္ထသံဟိတေန, မေတ္တစိတ္တေန [မေတ္တာစိတ္တေန (ကတ္ထစိ)] ဝက္ခာမိ နော ဒေါသန္တရေနာတိ။ စောဒကေန, အာဝုသော, ဘိက္ခုနာ ပရံ စောဒေတုကာမေန ဣမေ ပဉ္စ ဓမ္မေ အဇ္ဈတ္တံ ဥပဋ္ဌပေတွာ ပရော စောဒေတဗ္ဗော။
မြန်֍ ဋ္ဌ ၃၁၇။ ‘‘ပဉ္စ ပဓာနိယင်္ဂါနိ။ ဣဓာဝုသော, ဘိက္ခု သဒ္ဓေါ ဟောတိ, သဒ္ဒဟတိ တထာဂတဿ ဗောဓိံ – ‘ဣတိပိ သော ဘဂဝါ အရဟံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ ဝိဇ္ဇာစရဏသမ္ပန္နော သုဂတော, လောကဝိဒူ အနုတ္တရော ပုရိသဒမ္မသာရထိ သတ္ထာ ဒေဝမနုဿာနံ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ’တိ။ အပ္ပါဗာဓော ဟောတိ အပ္ပါတင်္ကော, သမဝေပါကိနိယာ ဂဟဏိယာ သမန္နာဂတော နာတိသီတာယ နာစ္စုဏှာယ မဇ္ဈိမာယ ပဓာနက္ခမာယ။ အသဌော ဟောတိ အမာယာဝီ, ယထာဘူတံ အတ္တာနံ အာဝိကတ္တာ သတ္ထရိ ဝါ ဝိညူသု ဝါ သဗြဟ္မစာရီသု။ အာရဒ္ဓဝီရိယော ဝိဟရတိ အကုသလာနံ ဓမ္မာနံ ပဟာနာယ ကုသလာနံ ဓမ္မာနံ ဥပသမ္ပဒါယ ထာမဝါ ဒဠှပရက္ကမော အနိက္ခိတ္တဓုရော ကုသလေသု ဓမ္မေသု။ ပညဝါ ဟောတိ ဥဒယတ္ထဂါမိနိယာ ပညာယ သမန္နာဂတော အရိယာယ နိဗ္ဗေဓိကာယ သမ္မာဒုက္ခက္ခယဂါမိနိယာ။
မြန်֍ ဋ္ဌ ၃၁၈။ ‘‘ပဉ္စ သုဒ္ဓါဝါသာ – အဝိဟာ, အတပ္ပါ, သုဒဿာ, သုဒဿီ, အကနိဋ္ဌာ။
‘‘ပဉ္စ အနာဂါမိနော – အန္တရာပရိနိဗ္ဗာယီ, ဥပဟစ္စပရိနိဗ္ဗာယီ, အသင်္ခါရပရိနိဗ္ဗာယီ, သသင်္ခါရပရိနိဗ္ဗာယီ, ဥဒ္ဓံသောတောအကနိဋ္ဌဂါမီ။
မြန်֍ ဋ္ဌ ၃၁၉။ ‘‘ပဉ္စ စေတောခိလာ။ ဣဓာဝုသော, ဘိက္ခု သတ္ထရိ ကင်္ခတိ ဝိစိကိစ္ဆတိ နာဓိမုစ္စတိ န သမ္ပသီဒတိ။ ယော သော, အာဝုသော, ဘိက္ခု သတ္ထရိ ကင်္ခတိ ဝိစိကိစ္ဆတိ နာဓိမုစ္စတိ န သမ္ပသီဒတိ, တဿ စိတ္တံ န နမတိ အာတပ္ပါယ အနုယောဂါယ သာတစ္စာယ ပဓာနာယ, ယဿ စိတ္တံ န နမတိ အာတပ္ပါယ အနုယောဂါယ သာတစ္စာယ ပဓာနာယ, အယံ ပဌမော စေတောခိလော။ ပုန စပရံ, အာဝုသော, ဘိက္ခု ဓမ္မေ ကင်္ခတိ ဝိစိကိစ္ဆတိ…ပေ… သံဃေ ကင်္ခတိ ဝိစိကိစ္ဆတိ… သိက္ခာယ ကင်္ခတိ ဝိစိကိစ္ဆတိ… သဗြဟ္မစာရီသု ကုပိတော ဟောတိ အနတ္တမနော အာဟတစိတ္တော ခိလဇာတော။ ယော သော, အာဝုသော, ဘိက္ခု သဗြဟ္မစာရီသု ကုပိတော ဟောတိ အနတ္တမနော အာဟတစိတ္တော ခိလဇာတော, တဿ စိတ္တံ န နမတိ အာတပ္ပါယ အနုယောဂါယ သာတစ္စာယ ပဓာနာယ, ယဿ စိတ္တံ န နမတိ အာတပ္ပါယ အနုယောဂါယ သာတစ္စာယ ပဓာနာယ, အယံ ပဉ္စမော စေတောခိလော။
မြန်֍ ဋ္ဌ ၃၂၀။ ‘‘ပဉ္စ စေတသောဝိနိဗန္ဓာ။ ဣဓာဝုသော, ဘိက္ခု ကာမေသု အဝီတရာဂေါ ဟောတိ အဝိဂတစ္ဆန္ဒော အဝိဂတပေမော အဝိဂတပိပါသော
အဝိဂတပရိဠာဟော အဝိဂတတဏှော။ ယော သော, အာဝုသော, ဘိက္ခု ကာမေသု အဝီတရာဂေါ ဟောတိ အဝိဂတစ္ဆန္ဒော အဝိဂတပေမော အဝိဂတပိပါသော အဝိဂတပရိဠာဟော အဝိဂတတဏှော, တဿ စိတ္တံ န နမတိ အာတပ္ပါယ အနုယောဂါယ သာတစ္စာယ ပဓာနာယ။ ယဿ စိတ္တံ န နမတိ အာတပ္ပါယ အနုယောဂါယ သာတစ္စာယ ပဓာနာယ။ အယံ ပဌမော စေတသော ဝိနိဗန္ဓော။ ပုန စပရံ, အာဝုသော, ဘိက္ခု ကာယေ အဝီတရာဂေါ ဟောတိ…ပေ… ရူပေ အဝီတရာဂေါ ဟောတိ…ပေ… ပုန စပရံ, အာဝုသော, ဘိက္ခု ယာဝဒတ္ထံ ဥဒရာဝဒေဟကံ ဘုဉ္ဇိတွာ သေယျသုခံ ပဿသုခံ မိဒ္ဓသုခံ အနုယုတ္တော ဝိဟရတိ…ပေ… ပုန စပရံ, အာဝုသော, ဘိက္ခု အညတရံ ဒေဝနိကာယံ ပဏိဓာယ ဗြဟ္မစရိယံ စရတိ – ‘ဣမိနာဟံ သီလေန ဝါ ဝတေန ဝါ တပေန ဝါ ဗြဟ္မစရိယေန ဝါ ဒေဝေါ ဝါ ဘဝိဿာမိ ဒေဝညတရော ဝါ’တိ။ ယော သော, အာဝုသော, ဘိက္ခု အညတရံ ဒေဝနိကာယံ ပဏိဓာယ ဗြဟ္မစရိယံ စရတိ – ‘ဣမိနာဟံ သီလေန ဝါ ဝတေန ဝါ တပေန ဝါ ဗြဟ္မစရိယေန ဝါ ဒေဝေါ ဝါ ဘဝိဿာမိ ဒေဝညတရော ဝါ’တိ, တဿ စိတ္တံ န နမတိ အာတပ္ပါယ အနုယောဂါယ သာတစ္စာယ ပဓာနာယ။ ယဿ စိတ္တံ န နမတိ အာတပ္ပါယ အနုယောဂါယ သာတစ္စာယ ပဓာနာယ။ အယံ ပဉ္စမော စေတသော ဝိနိဗန္ဓော။
‘‘ပဉ္စိန္ဒြိယာနိ – စက္ခုန္ဒြိယံ, သောတိန္ဒြိယံ, ဃာနိန္ဒြိယံ, ဇိဝှိန္ဒြိယံ, ကာယိန္ဒြိယံ။
‘‘အပရာနိပိ ပဉ္စိန္ဒြိယာနိ – သုခိန္ဒြိယံ, ဒုက္ခိန္ဒြိယံ, သောမနဿိန္ဒြိယံ, ဒေါမနဿိန္ဒြိယံ, ဥပေက္ခိန္ဒြိယံ။
‘‘အပရာနိပိ ပဉ္စိန္ဒြိယာနိ – သဒ္ဓိန္ဒြိယံ, ဝီရိယိန္ဒြိယံ, သတိန္ဒြိယံ, သမာဓိန္ဒြိယံ, ပညိန္ဒြိယံ။
မြန်֍ ဋ္ဌ ၃၂၁။ ‘‘ပဉ္စ နိဿရဏိယာ[နိဿာရဏီယာ (သီ။ သျာ။ ကံ။ ပီ။) ဋီကာ ဩလောကေတဗ္ဗာ]ဓာတုယော။ ဣဓာဝုသော, ဘိက္ခုနော ကာမေ မနသိကရောတော ကာမေသု စိတ္တံ န ပက္ခန္ဒတိ န ပသီဒတိ န သန္တိဋ္ဌတိ န ဝိမုစ္စတိ။ နေက္ခမ္မံ ခေါ ပနဿ မနသိကရောတော နေက္ခမ္မေ စိတ္တံ ပက္ခန္ဒတိ ပသီဒတိ သန္တိဋ္ဌတိ ဝိမုစ္စတိ။ တဿ တံ စိတ္တံ သုဂတံ သုဘာဝိတံ သုဝုဋ္ဌိတံ သုဝိမုတ္တံ ဝိသံယုတ္တံ ကာမေဟိ။ ယေ စ ကာမပစ္စယာ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ အာသဝါ ဝိဃာတာ ပရိဠာဟာ [ဝိဃာတပရိဠာဟာ (သျာ။ ကံ။)], မုတ္တော သော တေဟိ, န သော တံ ဝေဒနံ ဝေဒေတိ။ ဣဒမက္ခာတံ ကာမာနံ နိဿရဏံ။
‘‘ပုန စပရံ, အာဝုသော, ဘိက္ခုနော ဗျာပါဒံ မနသိကရောတော ဗျာပါဒေ စိတ္တံ န ပက္ခန္ဒတိ န ပသီဒတိ န သန္တိဋ္ဌတိ န ဝိမုစ္စတိ။ အဗျာပါဒံ ခေါ ပနဿ မနသိကရောတော အဗျာပါဒေ စိတ္တံ ပက္ခန္ဒတိ ပသီဒတိ သန္တိဋ္ဌတိ ဝိမုစ္စတိ။ တဿ တံ စိတ္တံ သုဂတံ သုဘာဝိတံ သုဝုဋ္ဌိတံ သုဝိမုတ္တံ ဝိသံယုတ္တံ ဗျာပါဒေန။ ယေ စ ဗျာပါဒပစ္စယာ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ အာသဝါ ဝိဃာတာ ပရိဠာဟာ, မုတ္တော သော တေဟိ, န သော တံ ဝေဒနံ ဝေဒေတိ။ ဣဒမက္ခာတံ ဗျာပါဒဿ နိဿရဏံ။
‘‘ပုန စပရံ, အာဝုသော, ဘိက္ခုနော ဝိဟေသံ မနသိကရောတော ဝိဟေသာယ စိတ္တံ န ပက္ခန္ဒတိ န ပသီဒတိ န သန္တိဋ္ဌတိ န ဝိမုစ္စတိ။ အဝိဟေသံ ခေါ ပနဿ မနသိကရောတော အဝိဟေသာယ စိတ္တံ ပက္ခန္ဒတိ ပသီဒတိ သန္တိဋ္ဌတိ ဝိမုစ္စတိ။ တဿ တံ စိတ္တံ သုဂတံ သုဘာဝိတံ သုဝုဋ္ဌိတံ သုဝိမုတ္တံ ဝိသံယုတ္တံ ဝိဟေသာယ။ ယေ စ ဝိဟေသာပစ္စယာ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ အာသဝါ ဝိဃာတာ ပရိဠာဟာ, မုတ္တော သော တေဟိ, န သော တံ ဝေဒနံ ဝေဒေတိ။ ဣဒမက္ခာတံ ဝိဟေသာယ နိဿရဏံ။
‘‘ပုန စပရံ, အာဝုသော, ဘိက္ခုနော ရူပေ မနသိကရောတော ရူပေသု စိတ္တံ န ပက္ခန္ဒတိ န ပသီဒတိ န သန္တိဋ္ဌတိ န ဝိမုစ္စတိ။ အရူပံ ခေါ ပနဿ မနသိကရောတော အရူပေ စိတ္တံ ပက္ခန္ဒတိ ပသီဒတိ သန္တိဋ္ဌတိ ဝိမုစ္စတိ။ တဿ တံ စိတ္တံ သုဂတံ သုဘာဝိတံ သုဝုဋ္ဌိတံ သုဝိမုတ္တံ ဝိသံယုတ္တံ ရူပေဟိ။ ယေ စ ရူပပစ္စယာ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ အာသဝါ ဝိဃာတာ ပရိဠာဟာ, မုတ္တော သော တေဟိ, န သော တံ ဝေဒနံ ဝေဒေတိ။ ဣဒမက္ခာတံ ရူပါနံ နိဿရဏံ။
‘‘ပုန စပရံ, အာဝုသော, ဘိက္ခုနော သက္ကာယံ မနသိကရောတော သက္ကာယေ စိတ္တံ န ပက္ခန္ဒတိ န ပသီဒတိ န သန္တိဋ္ဌတိ န ဝိမုစ္စတိ။ သက္ကာယနိရောဓံ ခေါ ပနဿ မနသိကရောတော သက္ကာယနိရောဓေ စိတ္တံ ပက္ခန္ဒတိ ပသီဒတိ သန္တိဋ္ဌတိ ဝိမုစ္စတိ။ တဿ တံ စိတ္တံ သုဂတံ သုဘာဝိတံ သုဝုဋ္ဌိတံ သုဝိမုတ္တံ ဝိသံယုတ္တံ သက္ကာယေန။ ယေ စ သက္ကာယပစ္စယာ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ အာသဝါ ဝိဃာတာ ပရိဠာဟာ, မုတ္တော သော တေဟိ, န သော တံ ဝေဒနံ ဝေဒေတိ။ ဣဒမက္ခာတံ သက္ကာယဿ နိဿရဏံ။
မြန်֍ ဋ္ဌ ၃၂၂။ ‘‘ပဉ္စ ဝိမုတ္တာယတနာနိ။ ဣဓာဝုသော, ဘိက္ခုနော သတ္ထာ ဓမ္မံ ဒေသေတိ အညတရော ဝါ ဂရုဋ္ဌာနိယော သဗြဟ္မစာရီ။ ယထာ ယထာ, အာဝုသော, ဘိက္ခုနော သတ္ထာ ဓမ္မံ ဒေသေတိ အညတရော ဝါ ဂရုဋ္ဌာနိယော
သဗြဟ္မစာရီ။ တထာ တထာ သော တသ္မိံ ဓမ္မေ အတ္ထပဋိသံဝေဒီ စ ဟောတိ ဓမ္မပဋိသံဝေဒီ စ။ တဿ အတ္ထပဋိသံဝေဒိနော ဓမ္မပဋိသံဝေဒိနော ပါမောဇ္ဇံ ဇာယတိ, ပမုဒိတဿ ပီတိ ဇာယတိ, ပီတိမနဿ ကာယော ပဿမ္ဘတိ, ပဿဒ္ဓကာယော သုခံ ဝေဒေတိ, သုခိနော စိတ္တံ သမာဓိယတိ။ ဣဒံ ပဌမံ ဝိမုတ္တာယတနံ။
‘‘ပုန စပရံ, အာဝုသော, ဘိက္ခုနော န ဟေဝ ခေါ သတ္ထာ ဓမ္မံ ဒေသေတိ အညတရော ဝါ ဂရုဋ္ဌာနိယော သဗြဟ္မစာရီ, အပိ စ ခေါ ယထာသုတံ ယထာပရိယတ္တံ ဓမ္မံ ဝိတ္ထာရေန ပရေသံ ဒေသေတိ…ပေ… အပိ စ ခေါ ယထာသုတံ ယထာပရိယတ္တံ ဓမ္မံ ဝိတ္ထာရေန သဇ္ဈာယံ ကရောတိ…ပေ… အပိ စ ခေါ ယထာသုတံ ယထာပရိယတ္တံ ဓမ္မံ စေတသာ အနုဝိတက္ကေတိ အနုဝိစာရေတိ မနသာနုပေက္ခတိ…ပေ… အပိ စ ခွဿ အညတရံ သမာဓိနိမိတ္တံ သုဂ္ဂဟိတံ ဟောတိ သုမနသိကတံ သူပဓာရိတံ သုပ္ပဋိဝိဒ္ဓံ ပညာယ။ ယထာ ယထာ, အာဝုသော, ဘိက္ခုနော အညတရံ သမာဓိနိမိတ္တံ သုဂ္ဂဟိတံ ဟောတိ သုမနသိကတံ သူပဓာရိတံ သုပ္ပဋိဝိဒ္ဓံ ပညာယ တထာ တထာ သော တသ္မိံ ဓမ္မေ အတ္ထပဋိသံဝေဒီ စ ဟောတိ ဓမ္မပဋိသံဝေဒီ စ။ တဿ အတ္ထပဋိသံဝေဒိနော ဓမ္မပဋိသံဝေဒိနော ပါမောဇ္ဇံ ဇာယတိ, ပမုဒိတဿ ပီတိ ဇာယတိ, ပီတိမနဿ ကာယော ပဿမ္ဘတိ, ပဿဒ္ဓကာယော သုခံ ဝေဒေတိ, သုခိနော စိတ္တံ သမာဓိယတိ။ ဣဒံ ပဉ္စမံ ဝိမုတ္တာယတနံ။
‘‘ပဉ္စ ဝိမုတ္တိပရိပါစနီယာ သညာ – အနိစ္စသညာ, အနိစ္စေ ဒုက္ခသညာ, ဒုက္ခေ အနတ္တသညာ, ပဟာနသညာ, ဝိရာဂသညာ။
‘‘ဣမေ ခေါ, အာဝုသော, တေန ဘဂဝတာ ဇာနတာ ပဿတာ အရဟတာ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေန ပဉ္စ ဓမ္မာ သမ္မဒက္ခာတာ၊ တတ္ထ သဗ္ဗေဟေဝ သင်္ဂါယိတဗ္ဗံ…ပေ… အတ္ထာယ ဟိတာယ သုခါယ ဒေဝမနုဿာနံ [သင်္ဂိတိယပဉ္စကံ နိဋ္ဌိတံ (သျာ။ ကံ။)]။
ဆက္ကံ
မြန်֍ ဋ္ဌ ၃၂၃။ ‘‘အတ္ထိ ခေါ, အာဝုသော, တေန ဘဂဝတာ ဇာနတာ ပဿတာ အရဟတာ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေန ဆ ဓမ္မာ သမ္မဒက္ခာတာ၊ တတ္ထ သဗ္ဗေဟေဝ သင်္ဂါယိတဗ္ဗံ…ပေ… အတ္ထာယ ဟိတာယ သုခါယ ဒေဝမနုဿာနံ။ ကတမေ ဆ။
‘‘ဆ အဇ္ဈတ္တိကာနိအာယတနာနိ – စက္ခာယတနံ, သောတာယတနံ, ဃာနာယတနံ, ဇိဝှါယတနံ, ကာယာယတနံ, မနာယတနံ။
‘‘ဆ ဗာဟိရာနိ အာယတနာနိ – ရူပါယတနံ, သဒ္ဒါယတနံ, ဂန္ဓာယတနံ, ရသာယတနံ, ဖောဋ္ဌဗ္ဗာယတနံ, ဓမ္မာယတနံ။
‘‘ဆ ဝိညာဏကာယာ – စက္ခုဝိညာဏံ, သောတဝိညာဏံ, ဃာနဝိညာဏံ, ဇိဝှါဝိညာဏံ, ကာယဝိညာဏံ, မနောဝိညာဏံ။
‘‘ဆ ဖဿကာယာ – စက္ခုသမ္ဖဿော, သောတသမ္ဖဿော, ဃာနသမ္ဖဿော, ဇိဝှါသမ္ဖဿော, ကာယသမ္ဖဿော, မနောသမ္ဖဿော။
‘‘ဆ ဝေဒနာကာယာ – စက္ခုသမ္ဖဿဇာ ဝေဒနာ, သောတသမ္ဖဿဇာ ဝေဒနာ, ဃာနသမ္ဖဿဇာ ဝေဒနာ, ဇိဝှါသမ္ဖဿဇာ ဝေဒနာ, ကာယသမ္ဖဿဇာ ဝေဒနာ, မနောသမ္ဖဿဇာ ဝေဒနာ။
‘‘ဆ သညာကာယာ – ရူပသညာ, သဒ္ဒသညာ, ဂန္ဓသညာ, ရသသညာ, ဖောဋ္ဌဗ္ဗသညာ, ဓမ္မသညာ။
‘‘ဆ သဉ္စေတနာကာယာ – ရူပသဉ္စေတနာ, သဒ္ဒသဉ္စေတနာ, ဂန္ဓသဉ္စေတနာ, ရသသဉ္စေတနာ, ဖောဋ္ဌဗ္ဗသဉ္စေတနာ, ဓမ္မသဉ္စေတနာ။
‘‘ဆ တဏှာကာယာ – ရူပတဏှာ, သဒ္ဒတဏှာ, ဂန္ဓတဏှာ, ရသတဏှာ, ဖောဋ္ဌဗ္ဗတဏှာ, ဓမ္မတဏှာ။
မြန်֍ ဋ္ဌ ၃၂၄။ ‘‘ဆ အဂါရဝါ။ ဣဓာဝုသော, ဘိက္ခု သတ္ထရိ အဂါရဝေါ ဝိဟရတိ အပ္ပတိဿော၊ ဓမ္မေ အဂါရဝေါ ဝိဟရတိ အပ္ပတိဿော၊ သံဃေ အဂါရဝေါ ဝိဟရတိ အပ္ပတိဿော၊ သိက္ခာယ အဂါရဝေါ ဝိဟရတိ အပ္ပတိဿော၊ အပ္ပမာဒေ အဂါရဝေါ ဝိဟရတိ အပ္ပတိဿော၊ ပဋိသန္ထာရေ [ပဋိသန္ဓာရေ (က။)] အဂါရဝေါ ဝိဟရတိ အပ္ပတိဿော။
‘‘ဆ ဂါရဝါ။ ဣဓာဝုသော, ဘိက္ခု သတ္ထရိ သဂါရဝေါ ဝိဟရတိ သပ္ပတိဿော၊ ဓမ္မေ သဂါရဝေါ ဝိဟရတိ သပ္ပတိဿော၊ သံဃေ သဂါရဝေါ ဝိဟရတိ သပ္ပတိဿော၊ သိက္ခာယ သဂါရဝေါ ဝိဟရတိ သပ္ပတိဿော၊ အပ္ပမာဒေ သဂါရဝေါ ဝိဟရတိ သပ္ပတိဿော၊ ပဋိသန္ထာရေ သဂါရဝေါ ဝိဟရတိ သပ္ပတိဿော။
‘‘ဆ သောမနဿူပဝိစာရာ။ စက္ခုနာ ရူပံ ဒိသွာ သောမနဿဋ္ဌာနိယံ ရူပံ ဥပဝိစရတိ၊ သောတေန သဒ္ဒံ သုတွာ… ဃာနေန ဂန္ဓံ ဃာယိတွာ… ဇိဝှါယ ရသံ သာယိတွာ… ကာယေန ဖောဋ္ဌဗ္ဗံ ဖုသိတွာ။ မနသာ ဓမ္မံ ဝိညာယ သောမနဿဋ္ဌာနိယံ ဓမ္မံ ဥပဝိစရတိ။
‘‘ဆ ဒေါမနဿူပဝိစာရာ။ စက္ခုနာ ရူပံ ဒိသွာ ဒေါမနဿဋ္ဌာနိယံ ရူပံ ဥပဝိစရတိ…ပေ… မနသာ ဓမ္မံ ဝိညာယ ဒေါမနဿဋ္ဌာနိယံ ဓမ္မံ ဥပဝိစရတိ။
‘‘ဆ ဥပေက္ခူပဝိစာရာ။ စက္ခုနာ ရူပံ ဒိသွာ ဥပေက္ခာဋ္ဌာနိယံ [ဥပေက္ခာဌာနိယံ (က။)] ရူပံ ဥပဝိစရတိ…ပေ… မနသာ ဓမ္မံ ဝိညာယ ဥပေက္ခာဋ္ဌာနိယံ ဓမ္မံ ဥပဝိစရတိ။
‘‘ဆ သာရဏီယာ ဓမ္မာ။ ဣဓာဝုသော, ဘိက္ခုနော မေတ္တံ ကာယကမ္မံ ပစ္စုပဋ္ဌိတံ ဟောတိ သဗြဟ္မစာရီသု အာဝိ [အာဝီ (က။ သီ။ ပီ။ က။)] စေဝ ရဟော စ။ အယမ္ပိ ဓမ္မော သာရဏီယော ပိယကရဏော ဂရုကရဏော သင်္ဂဟာယ အဝိဝါဒါယ သာမဂ္ဂိယာ ဧကီဘာဝါယ သံဝတ္တတိ။
‘‘ပုန စပရံ, အာဝုသော, ဘိက္ခုနော မေတ္တံ ဝစီကမ္မံ ပစ္စုပဋ္ဌိတံ ဟောတိ သဗြဟ္မစာရီသု အာဝိ စေဝ ရဟော စ။ အယမ္ပိ ဓမ္မော သာရဏီယော…ပေ… ဧကီဘာဝါယ သံဝတ္တတိ။
‘‘ပုန စပရံ, အာဝုသော, ဘိက္ခုနော မေတ္တံ မနောကမ္မံ ပစ္စုပဋ္ဌိတံ ဟောတိ သဗြဟ္မစာရီသု အာဝိ စေဝ ရဟော စ။ အယမ္ပိ ဓမ္မော သာရဏီယော…ပေ… ဧကီဘာဝါယ သံဝတ္တတိ။
‘‘ပုန စပရံ, အာဝုသော, ဘိက္ခု ယေ တေ လာဘာ ဓမ္မိကာ ဓမ္မလဒ္ဓါ အန္တမသော ပတ္တပရိယာပန္နမတ္တမ္ပိ, တထာရူပေဟိ လာဘေဟိ အပ္ပဋိဝိဘတ္တဘောဂီ ဟောတိ သီလဝန္တေဟိ သဗြဟ္မစာရီဟိ သာဓာရဏဘောဂီ။ အယမ္ပိ ဓမ္မော သာရဏီယော…ပေ… ဧကီဘာဝါယ သံဝတ္တတိ။
‘‘ပုန စပရံ, အာဝုသော, ဘိက္ခု ယာနိ တာနိ သီလာနိ အခဏ္ဍာနိ အစ္ဆိဒ္ဒါနိ အသဗလာနိ အကမ္မာသာနိ ဘုဇိဿာနိ ဝိညုပ္ပသတ္ထာနိ အပရာမဋ္ဌာနိ သမာဓိသံဝတ္တနိကာနိ, တထာရူပေသု သီလေသု သီလသာမညဂတော ဝိဟရတိ သဗြဟ္မစာရီဟိ အာဝိ စေဝ ရဟော စ။ အယမ္ပိ ဓမ္မော သာရဏီယော…ပေ… ဧကီဘာဝါယ သံဝတ္တတိ။
‘‘ပုန စပရံ, အာဝုသော, ဘိက္ခု ယာယံ ဒိဋ္ဌိ အရိယာ နိယျာနိကာ နိယျာတိ တက္ကရဿ သမ္မာ ဒုက္ခက္ခယာယ, တထာရူပါယ ဒိဋ္ဌိယာ ဒိဋ္ဌိသာမညဂတော ဝိဟရတိ သဗြဟ္မစာရီဟိ အာဝိ စေဝ ရဟော စ။ အယမ္ပိ ဓမ္မော သာရဏီယော ပိယကရဏော ဂရုကရဏော သင်္ဂဟာယ အဝိဝါဒါယ သာမဂ္ဂိယာ ဧကီဘာဝါယ သံဝတ္တတိ။
မြန်֍ ဋ္ဌ ၃၂၅။ ဆ ဝိဝါဒမူလာနိ။ ဣဓာဝုသော, ဘိက္ခု ကောဓနော ဟောတိ ဥပနာဟီ။ ယော သော, အာဝုသော, ဘိက္ခု ကောဓနော ဟောတိ ဥပနာဟီ, သော သတ္ထရိပိ အဂါရဝေါ ဝိဟရတိ အပ္ပတိဿော, ဓမ္မေပိ အဂါရဝေါ ဝိဟရတိ အပ္ပတိဿော, သံဃေပိ အဂါရဝေါ ဝိဟရတိ အပ္ပတိဿော, သိက္ခာယပိ န ပရိပူရကာရီ [ပရိပူရီကာရီ (သျာ။ ကံ။)] ဟောတိ။ ယော သော, အာဝုသော, ဘိက္ခု သတ္ထရိ အဂါရဝေါ ဝိဟရတိ အပ္ပတိဿော, ဓမ္မေ အဂါရဝေါ ဝိဟရတိ အပ္ပတိဿော, သံဃေ အဂါရဝေါ ဝိဟရတိ အပ္ပတိဿော, သိက္ခာယ န ပရိပူရကာရီ, သော သံဃေ ဝိဝါဒံ ဇနေတိ။ ယော ဟောတိ ဝိဝါဒေါ ဗဟုဇနအဟိတာယ ဗဟုဇနအသုခါယ အနတ္ထာယ အဟိတာယ ဒုက္ခာယ ဒေဝမနုဿာနံ။ ဧဝရူပံ စေ တုမှေ, အာဝုသော, ဝိဝါဒမူလံ အဇ္ဈတ္တံ ဝါ ဗဟိဒ္ဓါ ဝါ သမနုပဿေယျာထ။ တတြ တုမှေ, အာဝုသော, တဿေဝ ပါပကဿ ဝိဝါဒမူလဿ ပဟာနာယ ဝါယမေယျာထ။ ဧဝရူပံ စေ တုမှေ, အာဝုသော, ဝိဝါဒမူလံ အဇ္ဈတ္တံ ဝါ ဗဟိဒ္ဓါ ဝါ န သမနုပဿေယျာထ။ တတြ တုမှေ, အာဝုသော, တဿေဝ ပါပကဿ ဝိဝါဒမူလဿ အာယတိံ အနဝဿဝါယ ပဋိပဇ္ဇေယျာထ။ ဧဝမေတဿ ပါပကဿ ဝိဝါဒမူလဿ ပဟာနံ ဟောတိ။ ဧဝမေတဿ ပါပကဿ ဝိဝါဒမူလဿ အာယတိံ အနဝဿဝေါ ဟောတိ။
‘‘ပုန စပရံ, အာဝုသော, ဘိက္ခု မက္ခီ ဟောတိ ပဠာသီ…ပေ… ဣဿုကီ ဟောတိ မစ္ဆရီ…ပေ… သဌော ဟောတိ မာယာဝီ… ပါပိစ္ဆော ဟောတိ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌီ… သန္ဒိဋ္ဌိပရာမာသီ ဟောတိ အာဓာနဂ္ဂါဟီ ဒုပ္ပဋိနိဿဂ္ဂီ…ပေ… ယော သော, အာဝုသော, ဘိက္ခု သန္ဒိဋ္ဌိပရာမာသီ ဟောတိ အာဓာနဂ္ဂါဟီ ဒုပ္ပဋိနိဿဂ္ဂီ, သော သတ္ထရိပိ အဂါရဝေါ ဝိဟရတိ အပ္ပတိဿော, ဓမ္မေပိ အဂါရဝေါ ဝိဟရတိ အပ္ပတိဿော, သံဃေပိ အဂါရဝေါ ဝိဟရတိ အပ္ပတိဿော, သိက္ခာယပိ န ပရိပူရကာရီ ဟောတိ။ ယော သော, အာဝုသော, ဘိက္ခု သတ္ထရိ အဂါရဝေါ ဝိဟရတိ အပ္ပတိဿော, ဓမ္မေ အဂါရဝေါ ဝိဟရတိ အပ္ပတိဿော, သံဃေ အဂါရဝေါ ဝိဟရတိ
အပ္ပတိဿော, သိက္ခာယ န ပရိပူရကာရီ, သော သံဃေ ဝိဝါဒံ ဇနေတိ။ ယော ဟောတိ ဝိဝါဒေါ ဗဟုဇနအဟိတာယ ဗဟုဇနအသုခါယ အနတ္ထာယ အဟိတာယ ဒုက္ခာယ ဒေဝမနုဿာနံ။ ဧဝရူပံ စေ တုမှေ, အာဝုသော, ဝိဝါဒမူလံ အဇ္ဈတ္တံ ဝါ ဗဟိဒ္ဓါ ဝါ သမနုပဿေယျာထ။ တတြ တုမှေ, အာဝုသော, တဿေဝ ပါပကဿ ဝိဝါဒမူလဿ ပဟာနာယ ဝါယမေယျာထ။ ဧဝရူပံ စေ တုမှေ, အာဝုသော, ဝိဝါဒမူလံ အဇ္ဈတ္တံ ဝါ ဗဟိဒ္ဓါ ဝါ န သမနုပဿေယျာထ။ တတြ တုမှေ, အာဝုသော, တဿေဝ ပါပကဿ ဝိဝါဒမူလဿ အာယတိံ အနဝဿဝါယ ပဋိပဇ္ဇေယျာထ။ ဧဝမေတဿ ပါပကဿ ဝိဝါဒမူလဿ ပဟာနံ ဟောတိ။ ဧဝမေတဿ ပါပကဿ ဝိဝါဒမူလဿ အာယတိံ အနဝဿဝေါ ဟောတိ။
‘‘ဆ ဓာတုယော – ပထဝီဓာတု, အာပေါဓာတု, တေဇောဓာတု, ဝါယောဓာတု, အာကာသဓာတု, ဝိညာဏဓာတု။
မြန်֍ ဋ္ဌ ၃၂၆။ ‘‘ဆ နိဿရဏိယာ ဓာတုယော။ ဣဓာဝုသော, ဘိက္ခု ဧဝံ ဝဒေယျ – ‘မေတ္တာ ဟိ ခေါ မေ စေတောဝိမုတ္တိ ဘာဝိတာ ဗဟုလီကတာ ယာနီကတာ ဝတ္ထုကတာ အနုဋ္ဌိတာ ပရိစိတာ သုသမာရဒ္ဓါ, အထ စ ပန မေ ဗျာပါဒေါ စိတ္တံ ပရိယာဒါယ တိဋ္ဌတီ’တိ။ သော ‘မာ ဟေဝံ’, တိဿ ဝစနီယော, ‘မာယသ္မာ ဧဝံ အဝစ, မာ ဘဂဝန္တံ အဗ္ဘာစိက္ခိ, န ဟိ သာဓု ဘဂဝတော အဗ္ဘက္ခာနံ, န ဟိ ဘဂဝါ ဧဝံ ဝဒေယျ။ အဋ္ဌာနမေတံ, အာဝုသော, အနဝကာသော, ယံ မေတ္တာယ စေတောဝိမုတ္တိယာ ဘာဝိတာယ ဗဟုလီကတာယ ယာနီကတာယ ဝတ္ထုကတာယ အနုဋ္ဌိတာယ ပရိစိတာယ သုသမာရဒ္ဓါယ။ အထ စ ပနဿ ဗျာပါဒေါ စိတ္တံ ပရိယာဒါယ ဌဿတိ, နေတံ ဌာနံ ဝိဇ္ဇတိ။ နိဿရဏံ ဟေတံ, အာဝုသော, ဗျာပါဒဿ, ယဒိဒံ မေတ္တာ စေတောဝိမုတ္တီ’တိ။
‘‘ဣဓ ပနာဝုသော, ဘိက္ခု ဧဝံ ဝဒေယျ – ‘ကရုဏာ ဟိ ခေါ မေ စေတောဝိမုတ္တိ ဘာဝိတာ ဗဟုလီကတာ ယာနီကတာ ဝတ္ထုကတာ အနုဋ္ဌိတာ ပရိစိတာ သုသမာရဒ္ဓါ။ အထ စ ပန မေ ဝိဟေသာ စိတ္တံ ပရိယာဒါယ တိဋ္ဌတီ’တိ, သော ‘မာ ဟေဝံ’ တိဿ ဝစနီယော ‘မာယသ္မာ ဧဝံ အဝစ, မာ ဘဂဝန္တံ အဗ္ဘာစိက္ခိ, န ဟိ သာဓု ဘဂဝတော အဗ္ဘက္ခာနံ, န ဟိ ဘဂဝါ ဧဝံ ဝဒေယျ။ အဋ္ဌာနမေတံ အာဝုသော, အနဝကာသော, ယံ ကရုဏာယ စေတောဝိမုတ္တိယာ ဘာဝိတာယ ဗဟုလီကတာယ ယာနီကတာယ
ဝတ္ထုကတာယ အနုဋ္ဌိတာယ ပရိစိတာယ သုသမာရဒ္ဓါယ, အထ စ ပနဿ ဝိဟေသာ စိတ္တံ ပရိယာဒါယ ဌဿတိ, နေတံ ဌာနံ ဝိဇ္ဇတိ။ နိဿရဏံ ဟေတံ, အာဝုသော, ဝိဟေသာယ, ယဒိဒံ ကရုဏာ စေတောဝိမုတ္တီ’တိ။
‘‘ဣဓ ပနာဝုသော, ဘိက္ခု ဧဝံ ဝဒေယျ – ‘မုဒိတာ ဟိ ခေါ မေ စေတောဝိမုတ္တိ ဘာဝိတာ ဗဟုလီကတာ ယာနီကတာ ဝတ္ထုကတာ အနုဋ္ဌိတာ ပရိစိတာ သုသမာရဒ္ဓါ။ အထ စ ပန မေ အရတိ စိတ္တံ ပရိယာဒါယ တိဋ္ဌတီ’တိ, သော ‘မာ ဟေဝံ’ တိဿ ဝစနီယော ‘‘မာယသ္မာ ဧဝံ အဝစ, မာ ဘဂဝန္တံ အဗ္ဘာစိက္ခိ, န ဟိ သာဓု ဘဂဝတော အဗ္ဘက္ခာနံ, န ဟိ ဘဂဝါ ဧဝံ ဝဒေယျ။ အဋ္ဌာနမေတံ, အာဝုသော, အနဝကာသော, ယံ မုဒိတာယ စေတောဝိမုတ္တိယာ ဘာဝိတာယ ဗဟုလီကတာယ ယာနီကတာယ ဝတ္ထုကတာယ အနုဋ္ဌိတာယ ပရိစိတာယ သုသမာရဒ္ဓါယ, အထ စ ပနဿ အရတိ စိတ္တံ ပရိယာဒါယ ဌဿတိ, နေတံ ဌာနံ ဝိဇ္ဇတိ။ နိဿရဏံ ဟေတံ, အာဝုသော, အရတိယာ, ယဒိဒံ မုဒိတာ စေတောဝိမုတ္တီ’တိ။
‘‘ဣဓ ပနာဝုသော, ဘိက္ခု ဧဝံ ဝဒေယျ – ‘ဥပေက္ခာ ဟိ ခေါ မေ စေတောဝိမုတ္တိ ဘာဝိတာ ဗဟုလီကတာ ယာနီကတာ ဝတ္ထုကတာ အနုဋ္ဌိတာ ပရိစိတာ သုသမာရဒ္ဓါ။ အထ စ ပန မေ ရာဂေါ စိတ္တံ ပရိယာဒါယ တိဋ္ဌတီ’တိ။ သော ‘မာ ဟေဝံ’ တိဿ ဝစနီယော ‘မာယသ္မာ ဧဝံ အဝစ, မာ ဘဂဝန္တံ အဗ္ဘာစိက္ခိ, န ဟိ သာဓု ဘဂဝတော အဗ္ဘက္ခာနံ, န ဟိ ဘဂဝါ ဧဝံ ဝဒေယျ။ အဋ္ဌာနမေတံ, အာဝုသော, အနဝကာသော, ယံ ဥပေက္ခာယ စေတောဝိမုတ္တိယာ ဘာဝိတာယ ဗဟုလီကတာယ ယာနီကတာယ ဝတ္ထုကတာယ အနုဋ္ဌိတာယ ပရိစိတာယ သုသမာရဒ္ဓါယ, အထ စ ပနဿ ရာဂေါ စိတ္တံ ပရိယာဒါယ ဌဿတိ နေတံ ဌာနံ ဝိဇ္ဇတိ။ နိဿရဏံ ဟေတံ, အာဝုသော, ရာဂဿ, ယဒိဒံ ဥပေက္ခာ စေတောဝိမုတ္တီ’တိ။
‘‘ဣဓ ပနာဝုသော, ဘိက္ခု ဧဝံ ဝဒေယျ – ‘အနိမိတ္တာ ဟိ ခေါ မေ စေတောဝိမုတ္တိ ဘာဝိတာ ဗဟုလီကတာ ယာနီကတာ ဝတ္ထုကတာ အနုဋ္ဌိတာ ပရိစိတာ သုသမာရဒ္ဓါ။ အထ စ ပန မေ နိမိတ္တာနုသာရိ ဝိညာဏံ ဟောတီ’တိ။ သော ‘မာ ဟေဝံ’ တိဿ ဝစနီယော ‘မာယသ္မာ ဧဝံ အဝစ, မာ ဘဂဝန္တံ အဗ္ဘာစိက္ခိ, န ဟိ သာဓု ဘဂဝတော အဗ္ဘက္ခာနံ, န ဟိ ဘဂဝါ ဧဝံ ဝဒေယျ။ အဋ္ဌာနမေတံ, အာဝုသော, အနဝကာသော, ယံ အနိမိတ္တာယ စေတောဝိမုတ္တိယာ ဘာဝိတာယ ဗဟုလီကတာယ ယာနီကတာယ ဝတ္ထုကတာယ အနုဋ္ဌိတာယ ပရိစိတာယ သုသမာရဒ္ဓါယ, အထ စ ပနဿ
နိမိတ္တာနုသာရိ ဝိညာဏံ ဘဝိဿတိ, နေတံ ဌာနံ ဝိဇ္ဇတိ။ နိဿရဏံ ဟေတံ, အာဝုသော, သဗ္ဗနိမိတ္တာနံ, ယဒိဒံ အနိမိတ္တာ စေတောဝိမုတ္တီ’တိ။
‘‘ဣဓ ပနာဝုသော, ဘိက္ခု ဧဝံ ဝဒေယျ – ‘အသ္မီတိ ခေါ မေ ဝိဂတံ [ဝိဃာတံ (သီ။ ပီ။), ဝိဂတေ (သျာ။ က။)], အယမဟမသ္မီတိ န သမနုပဿာမိ, အထ စ ပန မေ ဝိစိကိစ္ဆာကထင်္ကထာသလ္လံ စိတ္တံ ပရိယာဒါယ တိဋ္ဌတီ’တိ။ သော ‘မာ ဟေဝံ’ တိဿ ဝစနီယော ‘မာယသ္မာ ဧဝံ အဝစ, မာ ဘဂဝန္တံ အဗ္ဘာစိက္ခိ, န ဟိ သာဓု ဘဂဝတော အဗ္ဘက္ခာနံ, န ဟိ ဘဂဝါ ဧဝံ ဝဒေယျ။ အဋ္ဌာနမေတံ, အာဝုသော, အနဝကာသော, ယံ အသ္မီတိ ဝိဂတေ [ဝိဃာတေ (သီ။ ပီ။)] အယမဟမသ္မီတိ အသမနုပဿတော, အထ စ ပနဿ ဝိစိကိစ္ဆာကထင်္ကထာသလ္လံ စိတ္တံ ပရိယာဒါယ ဌဿတိ, နေတံ ဌာနံ ဝိဇ္ဇတိ။ နိဿရဏံ ဟေတံ, အာဝုသော, ဝိစိကိစ္ဆာကထင်္ကထာသလ္လဿ, ယဒိဒံ အသ္မိမာနသမုဂ္ဃါတော’တိ။
မြန်֍ ဋ္ဌ ၃၂၇။ ‘‘ဆ အနုတ္တရိယာနိ – ဒဿနာနုတ္တရိယံ, သဝနာနုတ္တရိယံ, လာဘာနုတ္တရိယံ, သိက္ခာနုတ္တရိယံ, ပါရိစရိယာနုတ္တရိယံ, အနုဿတာနုတ္တရိယံ။
‘‘ဆ အနုဿတိဋ္ဌာနာနိ – ဗုဒ္ဓါနုဿတိ, ဓမ္မာနုဿတိ, သံဃာနုဿတိ, သီလာနုဿတိ, စာဂါနုဿတိ, ဒေဝတာနုဿတိ။
မြန်֍ ဋ္ဌ ၃၂၈။ ‘‘ဆ သတတဝိဟာရာ။ ဣဓာဝုသော, ဘိက္ခု စက္ခုနာ ရူပံ ဒိသွာ နေဝ သုမနော ဟောတိ န ဒုမ္မနော, ဥပေက္ခကော [ဥပေက္ခကော စ (သျာ။ က။)] ဝိဟရတိ သတော သမ္ပဇာနော။ သောတေန သဒ္ဒံ သုတွာ…ပေ… မနသာ ဓမ္မံ ဝိညာယ နေဝ သုမနော ဟောတိ န ဒုမ္မနော, ဥပေက္ခကော ဝိဟရတိ သတော သမ္ပဇာနော။
မြန်֍ ဋ္ဌ ၃၂၉။ ‘‘ဆဠာဘိဇာတိယော။ ဣဓာဝုသော, ဧကစ္စော ကဏှာဘိဇာတိကော သမာနော ကဏှံ ဓမ္မံ အဘိဇာယတိ။ ဣဓ ပနာဝုသော, ဧကစ္စော ကဏှာဘိဇာတိကော သမာနော သုက္ကံ ဓမ္မံ အဘိဇာယတိ။ ဣဓ ပနာဝုသော, ဧကစ္စော ကဏှာဘိဇာတိကော သမာနော အကဏှံ အသုက္ကံ နိဗ္ဗာနံ အဘိဇာယတိ။ ဣဓ ပနာဝုသော, ဧကစ္စော သုက္ကာဘိဇာတိကော သမာနော သုက္ကံ ဓမ္မံ အဘိဇာယတိ။ ဣဓ ပနာဝုသော, ဧကစ္စော သုက္ကာဘိဇာတိကော သမာနော ကဏှံ ဓမ္မံ အဘိဇာယတိ။ ဣဓ ပနာဝုသော, ဧကစ္စော သုက္ကာဘိဇာတိကော
သမာနော အကဏှံ အသုက္ကံ နိဗ္ဗာနံ အဘိဇာယတိ။
‘‘ဆ နိဗ္ဗေဓဘာဂိယာ သညာ [နိဗ္ဗေဓဘာဂိယသညာ (သျာ။ ကံ။)] – အနိစ္စသညာ အနိစ္စေ, ဒုက္ခသညာ ဒုက္ခေ, အနတ္တသညာ, ပဟာနသညာ, ဝိရာဂသညာ, နိရောဓသညာ။
‘‘ဣမေ ခေါ, အာဝုသော, တေန ဘဂဝတာ ဇာနတာ ပဿတာ အရဟတာ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေန ဆ ဓမ္မာ သမ္မဒက္ခာတာ၊ တတ္ထ သဗ္ဗေဟေဝ သင်္ဂါယိတဗ္ဗံ…ပေ… အတ္ထာယ ဟိတာယ သုခါယ ဒေဝမနုဿာနံ။
သတ္တကံ
မြန်֍ ဋ္ဌ ၃၃၀။ ‘‘အတ္ထိ ခေါ, အာဝုသော, တေန ဘဂဝတာ ဇာနတာ ပဿတာ အရဟတာ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေန သတ္တ ဓမ္မာ သမ္မဒက္ခာတာ၊ တတ္ထ သဗ္ဗေဟေဝ သင်္ဂါယိတဗ္ဗံ…ပေ… အတ္ထာယ ဟိတာယ သုခါယ ဒေဝမနုဿာနံ။ ကတမေ သတ္တ?
‘‘သတ္တ အရိယဓနာနိ – သဒ္ဓါဓနံ, သီလဓနံ, ဟိရိဓနံ, ဩတ္တပ္ပဓနံ, သုတဓနံ, စာဂဓနံ, ပညာဓနံ။
‘‘သတ္တ ဗောဇ္ဈင်္ဂါ – သတိသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေါ, ဓမ္မဝိစယသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေါ, ဝီရိယသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေါ, ပီတိသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေါ, ပဿဒ္ဓိသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေါ, သမာဓိသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေါ, ဥပေက္ခာသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေါ။
‘‘သတ္တ သမာဓိပရိက္ခာရာ – သမ္မာဒိဋ္ဌိ, သမ္မာသင်္ကပ္ပေါ, သမ္မာဝါစာ, သမ္မာကမ္မန္တော, သမ္မာအာဇီဝေါ, သမ္မာဝါယာမော, သမ္မာသတိ။
‘‘သတ္တ အသဒ္ဓမ္မာ – ဣဓာဝုသော, ဘိက္ခု အဿဒ္ဓေါ ဟောတိ, အဟိရိကော ဟောတိ, အနောတ္တပ္ပီ ဟောတိ, အပ္ပဿုတော ဟောတိ, ကုသီတော ဟောတိ, မုဋ္ဌဿတိ ဟောတိ, ဒုပ္ပညော ဟောတိ။
‘‘သတ္တ သဒ္ဓမ္မာ – ဣဓာဝုသော, ဘိက္ခု သဒ္ဓေါ ဟောတိ, ဟိရိမာ ဟောတိ, ဩတ္တပ္ပီ ဟောတိ, ဗဟုဿုတော ဟောတိ, အာရဒ္ဓဝီရိယော ဟောတိ, ဥပဋ္ဌိတဿတိ ဟောတိ, ပညဝါ ဟောတိ။
‘‘သတ္တ သပ္ပုရိသဓမ္မာ – ဣဓာဝုသော, ဘိက္ခု ဓမ္မညူ စ ဟောတိ အတ္ထညူ စ အတ္တညူ စ မတ္တညူ စ ကာလညူ စ ပရိသညူ စ ပုဂ္ဂလညူ စ။
မြန်֍ ဋ္ဌ ၃၃၁။ ‘‘သတ္တ နိဒ္ဒသဝတ္ထူနိ။ ဣဓာဝုသော, ဘိက္ခု သိက္ခာသမာဒါနေ တိဗ္ဗစ္ဆန္ဒော ဟောတိ, အာယတိဉ္စ သိက္ခာသမာဒါနေ အဝိဂတပေမော။ ဓမ္မနိသန္တိယာ တိဗ္ဗစ္ဆန္ဒော ဟောတိ, အာယတိဉ္စ ဓမ္မနိသန္တိယာ အဝိဂတပေမော။ ဣစ္ဆာဝိနယေ တိဗ္ဗစ္ဆန္ဒော ဟောတိ, အာယတိဉ္စ ဣစ္ဆာဝိနယေ အဝိဂတပေမော။ ပဋိသလ္လာနေ တိဗ္ဗစ္ဆန္ဒော ဟောတိ, အာယတိဉ္စ ပဋိသလ္လာနေ အဝိဂတပေမော။ ဝီရိယာရမ္ဘေ တိဗ္ဗစ္ဆန္ဒော ဟောတိ, အာယတိဉ္စ ဝီရိယာရမ္ဘေ အဝိဂတပေမော။ သတိနေပက္ကေ တိဗ္ဗစ္ဆန္ဒော ဟောတိ, အာယတိဉ္စ သတိနေပက္ကေ အဝိဂတပေမော။ ဒိဋ္ဌိပဋိဝေဓေ တိဗ္ဗစ္ဆန္ဒော ဟောတိ, အာယတိဉ္စ ဒိဋ္ဌိပဋိဝေဓေ အဝိဂတပေမော။
‘‘သတ္တ သညာ – အနိစ္စသညာ, အနတ္တသညာ, အသုဘသညာ, အာဒီနဝသညာ, ပဟာနသညာ, ဝိရာဂသညာ, နိရောဓသညာ။
‘‘သတ္တဗလာနိ – သဒ္ဓါဗလံ, ဝီရိယဗလံ, ဟိရိဗလံ, ဩတ္တပ္ပဗလံ, သတိဗလံ, သမာဓိဗလံ, ပညာဗလံ။
မြန်֍ ဋ္ဌ ၃၃၂။ ‘‘သတ္တ ဝိညာဏဋ္ဌိတိယော။ သန္တာဝုသော, သတ္တာ နာနတ္တကာယာ နာနတ္တသညိနော, သေယျထာပိ မနုဿာ ဧကစ္စေ စ ဒေဝါ ဧကစ္စေ စ ဝိနိပါတိကာ။ အယံ ပဌမာ ဝိညာဏဋ္ဌိတိ။
‘‘သန္တာဝုသော, သတ္တာ နာနတ္တကာယာ ဧကတ္တသညိနော သေယျထာပိ ဒေဝါ ဗြဟ္မကာယိကာ ပဌမာဘိနိဗ္ဗတ္တာ။ အယံ ဒုတိယာ ဝိညာဏဋ္ဌိတိ။
‘‘သန္တာဝုသော, သတ္တာ ဧကတ္တကာယာ နာနတ္တသညိနော သေယျထာပိ ဒေဝါ အာဘဿရာ။ အယံ တတိယာ ဝိညာဏဋ္ဌိတိ။
‘‘သန္တာဝုသော, သတ္တာ ဧကတ္တကာယာ ဧကတ္တသညိနော သေယျထာပိ ဒေဝါ သုဘကိဏှာ။ အယံ စတုတ္ထီ ဝိညာဏဋ္ဌိတိ။
‘‘သန္တာဝုသော, သတ္တာ သဗ္ဗသော ရူပသညာနံ သမတိက္ကမာ ပဋိဃသညာနံ အတ္ထင်္ဂမာ နာနတ္တသညာနံ အမနသိကာရာ ‘အနန္တော အာကာသော’တိ အာကာသာနဉ္စာယတနူပဂါ။ အယံ ပဉ္စမီ ဝိညာဏဋ္ဌိတိ။
‘‘သန္တာဝုသော, သတ္တာ သဗ္ဗသော အာကာသာနဉ္စာယတနံ သမတိက္ကမ္မ ‘အနန္တံ ဝိညာဏ’န္တိ ဝိညာဏဉ္စာယတနူပဂါ။ အယံ ဆဋ္ဌီ ဝိညာဏဋ္ဌိတိ။
‘‘သန္တာဝုသော, သတ္တာ သဗ္ဗသော ဝိညာဏဉ္စာယတနံ သမတိက္ကမ္မ ‘နတ္ထိ ကိဉ္စီ’တိ အာကိဉ္စညာယတနူပဂါ။ အယံ သတ္တမီ ဝိညာဏဋ္ဌိတိ။
‘‘သတ္တ ပုဂ္ဂလာ ဒက္ခိဏေယျာ – ဥဘတောဘာဂဝိမုတ္တော, ပညာဝိမုတ္တော, ကာယသက္ခိ, ဒိဋ္ဌိပ္ပတ္တော, သဒ္ဓါဝိမုတ္တော, ဓမ္မာနုသာရီ, သဒ္ဓါနုသာရီ။
‘‘သတ္တ အနုသယာ – ကာမရာဂါနုသယော, ပဋိဃာနုသယော, ဒိဋ္ဌာနုသယော, ဝိစိကိစ္ဆာနုသယော, မာနာနုသယော, ဘဝရာဂါနုသယော, အဝိဇ္ဇာနုသယော။
‘‘သတ္တ သညောဇနာနိ – အနုနယသညောဇနံ [ကာမသညောဇနံ (သျာ။ ကံ။)], ပဋိဃသညောဇနံ, ဒိဋ္ဌိသညောဇနံ, ဝိစိကိစ္ဆာသညောဇနံ, မာနသညောဇနံ, ဘဝရာဂသညောဇနံ, အဝိဇ္ဇာသညောဇနံ။
‘‘သတ္တ အဓိကရဏသမထာ – ဥပ္ပန္နုပ္ပန္နာနံ အဓိကရဏာနံ သမထာယ ဝူပသမာယ သမ္မုခါဝိနယော ဒါတဗ္ဗော, သတိဝိနယော ဒါတဗ္ဗော, အမူဠှဝိနယော ဒါတဗ္ဗော, ပဋိညာယ ကာရေတဗ္ဗံ, ယေဘုယျသိကာ, တဿပါပိယသိကာ, တိဏဝတ္ထာရကော။
‘‘ဣမေ ခေါ, အာဝုသော, တေန ဘဂဝတာ ဇာနတာ ပဿတာ အရဟတာ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေန သတ္တ ဓမ္မာ သမ္မဒက္ခာတာ၊ တတ္ထ သဗ္ဗေဟေဝ သင်္ဂါယိတဗ္ဗံ…ပေ… အတ္ထာယ ဟိတာယ သုခါယ ဒေဝမနုဿာနံ။
ဒုတိယဘာဏဝါရော နိဋ္ဌိတော။
အဋ္ဌကံ
မြန်֍ ဋ္ဌ ၃၃၃။ ‘‘အတ္ထိ ခေါ, အာဝုသော, တေန ဘဂဝတာ ဇာနတာ ပဿတာ အရဟတာ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေန အဋ္ဌ ဓမ္မာ သမ္မဒက္ခာတာ၊ တတ္ထ သဗ္ဗေဟေဝ သင်္ဂါယိတဗ္ဗံ…ပေ… အတ္ထာယ ဟိတာယ သုခါယ ဒေဝမနုဿာနံ။ ကတမေ အဋ္ဌ?
‘‘အဋ္ဌ မိစ္ဆတ္တာ – မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ, မိစ္ဆာသင်္ကပ္ပေါ, မိစ္ဆာဝါစာ, မိစ္ဆာကမ္မန္တော, မိစ္ဆာအာဇီဝေါ, မိစ္ဆာဝါယာမော မိစ္ဆာသတိ, မိစ္ဆာသမာဓိ။
‘‘အဋ္ဌ သမ္မတ္တာ – သမ္မာဒိဋ္ဌိ, သမ္မာသင်္ကပ္ပေါ, သမ္မာဝါစာ, သမ္မာကမ္မန္တော, သမ္မာအာဇီဝေါ, သမ္မာဝါယာမော, သမ္မာသတိ, သမ္မာသမာဓိ။
‘‘အဋ္ဌ ပုဂ္ဂလာ ဒက္ခိဏေယျာ – သောတာပန္နော, သောတာပတ္တိဖလသစ္ဆိကိရိယာယ ပဋိပန္နော၊ သကဒါဂါမီ, သကဒါဂါမိဖလသစ္ဆိကိရိယာယ ပဋိပန္နော၊ အနာဂါမီ, အနာဂါမိဖလသစ္ဆိကိရိယာယ ပဋိပန္နော၊ အရဟာ, အရဟတ္တဖလသစ္ဆိကိရိယာယ ပဋိပန္နော။
မြန်֍ ဋ္ဌ ၃၃၄။ ‘‘အဋ္ဌ ကုသီတဝတ္ထူနိ။ ဣဓာဝုသော, ဘိက္ခုနာ ကမ္မံ ကာတဗ္ဗံ ဟောတိ။ တဿ ဧဝံ ဟောတိ – ‘ကမ္မံ ခေါ မေ ကာတဗ္ဗံ ဘဝိဿတိ, ကမ္မံ ခေါ ပန မေ ကရောန္တဿ ကာယော ကိလမိဿတိ, ဟန္ဒာဟံ နိပဇ္ဇာမီ’တိ! သော နိပဇ္ဇတိ န ဝီရိယံ အာရဘတိ အပ္ပတ္တဿ ပတ္တိယာ အနဓိဂတဿ အဓိဂမာယ အသစ္ဆိကတဿ သစ္ဆိကိရိယာယ။ ဣဒံ ပဌမံ ကုသီတဝတ္ထု။
‘‘ပုန စပရံ, အာဝုသော, ဘိက္ခုနာ ကမ္မံ ကတံ ဟောတိ။ တဿ ဧဝံ ဟောတိ – ‘အဟံ ခေါ ကမ္မံ အကာသိံ, ကမ္မံ ခေါ ပန မေ ကရောန္တဿ ကာယော ကိလန္တော, ဟန္ဒာဟံ နိပဇ္ဇာမီ’တိ! သော နိပဇ္ဇတိ န ဝီရိယံ အာရဘတိ…ပေ… ဣဒံ ဒုတိယံ ကုသီတဝတ္ထု။
‘‘ပုန စပရံ, အာဝုသော, ဘိက္ခုနာ မဂ္ဂေါ ဂန္တဗ္ဗော ဟောတိ။ တဿ ဧဝံ ဟောတိ – ‘မဂ္ဂေါ ခေါ မေ ဂန္တဗ္ဗော ဘဝိဿတိ, မဂ္ဂံ ခေါ ပန မေ ဂစ္ဆန္တဿ ကာယော ကိလမိဿတိ, ဟန္ဒာဟံ နိပဇ္ဇာမီ’တိ! သော နိပဇ္ဇတိ န ဝီရိယံ အာရဘတိ… ဣဒံ တတိယံ ကုသီတဝတ္ထု။
‘‘ပုန စပရံ, အာဝုသော, ဘိက္ခုနာ မဂ္ဂေါ ဂတော ဟောတိ။ တဿ ဧဝံ ဟောတိ – ‘အဟံ ခေါ မဂ္ဂံ အဂမာသိံ, မဂ္ဂံ ခေါ ပန မေ ဂစ္ဆန္တဿ ကာယော ကိလန္တော, ဟန္ဒာဟံ နိပဇ္ဇာမီ’တိ! သော နိပဇ္ဇတိ န ဝီရိယံ အာရဘတိ… ဣဒံ စတုတ္ထံ ကုသီတဝတ္ထု။
‘‘ပုန စပရံ, အာဝုသော, ဘိက္ခု ဂါမံ ဝါ နိဂမံ ဝါ ပိဏ္ဍာယ စရန္တော န လဘတိ လူခဿ ဝါ ပဏီတဿ ဝါ ဘောဇနဿ ယာဝဒတ္ထံ ပါရိပူရိံ။ တဿ ဧဝံ ဟောတိ – ‘အဟံ ခေါ ဂါမံ ဝါ နိဂမံ ဝါ ပိဏ္ဍာယ စရန္တော နာလတ္ထံ လူခဿ ဝါ ပဏီတဿ ဝါ ဘောဇနဿ ယာဝဒတ္ထံ ပါရိပူရိံ, တဿ မေ ကာယော ကိလန္တော အကမ္မညော, ဟန္ဒာဟံ နိပဇ္ဇာမီ’တိ! သော နိပဇ္ဇတိ န ဝီရိယံ အာရဘတိ… ဣဒံ ပဉ္စမံ ကုသီတဝတ္ထု။
‘‘ပုန စပရံ, အာဝုသော, ဘိက္ခု ဂါမံ ဝါ နိဂမံ ဝါ ပိဏ္ဍာယ စရန္တော လဘတိ လူခဿ ဝါ ပဏီတဿ ဝါ ဘောဇနဿ ယာဝဒတ္ထံ ပါရိပူရိံ။ တဿ ဧဝံ ဟောတိ – ‘အဟံ ခေါ ဂါမံ ဝါ နိဂမံ ဝါ ပိဏ္ဍာယ စရန္တော အလတ္ထံ လူခဿ ဝါ ပဏီတဿ ဝါ ဘောဇနဿ ယာဝဒတ္ထံ ပါရိပူရိံ, တဿ မေ ကာယော ဂရုကော အကမ္မညော, မာသာစိတံ မညေ, ဟန္ဒာဟံ နိပဇ္ဇာမီ’တိ! သော နိပဇ္ဇတိ န ဝီရိယံ အာရဘတိ… ဣဒံ ဆဋ္ဌံ ကုသီတဝတ္ထု။
‘‘ပုန စပရံ, အာဝုသော, ဘိက္ခုနော ဥပ္ပန္နော ဟောတိ အပ္ပမတ္တကော အာဗာဓော။ တဿ ဧဝံ ဟောတိ – ‘ဥပ္ပန္နော ခေါ မေ အယံ အပ္ပမတ္တကော အာဗာဓော၊ အတ္ထိ ကပ္ပေါ နိပဇ္ဇိတုံ, ဟန္ဒာဟံ နိပဇ္ဇာမီ’တိ! သော နိပဇ္ဇတိ န ဝီရိယံ အာရဘတိ… ဣဒံ သတ္တမံ ကုသီတဝတ္ထု။
‘‘ပုန စပရံ, အာဝုသော, ဘိက္ခု ဂိလာနာ ဝုဋ္ဌိတော [ဂိလာနဝုဋ္ဌိတော (သဒ္ဒနီတိ) အ။ နိ။ ၆။၁၆ နကုလပိတုသုတ္တဋီကာ ပဿိတဗ္ဗာ] ဟောတိ အစိရဝုဋ္ဌိတော ဂေလညာ။ တဿ ဧဝံ ဟောတိ – ‘အဟံ ခေါ ဂိလာနာ ဝုဋ္ဌိတော အစိရဝုဋ္ဌိတော ဂေလညာ, တဿ မေ ကာယော ဒုဗ္ဗလော အကမ္မညော, ဟန္ဒာဟံ နိပဇ္ဇာမီ’တိ! သော နိပဇ္ဇတိ န ဝီရိယံ အာရဘတိ အပ္ပတ္တဿ ပတ္တိယာ အနဓိဂတဿ အဓိဂမာယ အသစ္ဆိကတဿ သစ္ဆိကိရိယာယ။ ဣဒံ အဋ္ဌမံ ကုသီတဝတ္ထု။
မြန်֍ ဋ္ဌ ၃၃၅။ ‘‘အဋ္ဌ အာရမ္ဘဝတ္ထူနိ။ ဣဓာဝုသော, ဘိက္ခုနာ ကမ္မံ ကာတဗ္ဗံ ဟောတိ။ တဿ ဧဝံ ဟောတိ – ‘ကမ္မံ ခေါ မေ ကာတဗ္ဗံ ဘဝိဿတိ, ကမ္မံ ခေါ ပန မေ ကရောန္တေန န သုကရံ ဗုဒ္ဓါနံ သာသနံ မနသိ ကာတုံ, ဟန္ဒာဟံ ဝီရိယံ အာရဘာမိ အပ္ပတ္တဿ ပတ္တိယာ အနဓိဂတဿ အဓိဂမာယ, အသစ္ဆိကတဿ သစ္ဆိကိရိယာယာ’တိ! သော ဝီရိယံ အာရဘတိ အပ္ပတ္တဿ ပတ္တိယာ, အနဓိဂတဿ အဓိဂမာယ အသစ္ဆိကတဿ သစ္ဆိကိရိယာယ။ ဣဒံ ပဌမံ အာရမ္ဘဝတ္ထု။
‘‘ပုန စပရံ, အာဝုသော, ဘိက္ခုနာ ကမ္မံ ကတံ ဟောတိ။ တဿ ဧဝံ ဟောတိ – ‘အဟံ ခေါ ကမ္မံ အကာသိံ, ကမ္မံ ခေါ ပနာဟံ ကရောန္တော နာသက္ခိံ ဗုဒ္ဓါနံ သာသနံ မနသိ ကာတုံ, ဟန္ဒာဟံ ဝီရိယံ အာရဘာမိ…ပေ… သော ဝီရိယံ အာရဘတိ… ဣဒံ ဒုတိယံ အာရမ္ဘဝတ္ထု။
‘‘ပုန စပရံ, အာဝုသော, ဘိက္ခုနာ မဂ္ဂေါ ဂန္တဗ္ဗော ဟောတိ။ တဿ ဧဝံ ဟောတိ – ‘မဂ္ဂေါ ခေါ မေ ဂန္တဗ္ဗော ဘဝိဿတိ, မဂ္ဂံ ခေါ ပန မေ ဂစ္ဆန္တေန န သုကရံ ဗုဒ္ဓါနံ သာသနံ မနသိ ကာတုံ။ ဟန္ဒာဟံ ဝီရိယံ အာရဘာမိ…ပေ… သော ဝီရိယံ အာရဘတိ… ဣဒံ တတိယံ အာရမ္ဘဝတ္ထု။
‘‘ပုန စပရံ, အာဝုသော, ဘိက္ခုနာ မဂ္ဂေါ ဂတော ဟောတိ။ တဿ ဧဝံ ဟောတိ – ‘အဟံ ခေါ မဂ္ဂံ အဂမာသိံ, မဂ္ဂံ ခေါ ပနာဟံ ဂစ္ဆန္တော နာသက္ခိံ ဗုဒ္ဓါနံ သာသနံ မနသိ ကာတုံ, ဟန္ဒာဟံ ဝီရိယံ အာရဘာမိ…ပေ… သော ဝီရိယံ အာရဘတိ… ဣဒံ စတုတ္ထံ အာရမ္ဘဝတ္ထု။
‘‘ပုန စပရံ, အာဝုသော, ဘိက္ခု ဂါမံ ဝါ နိဂမံ ဝါ ပိဏ္ဍာယ စရန္တော န လဘတိ လူခဿ ဝါ ပဏီတဿ ဝါ ဘောဇနဿ ယာဝဒတ္ထံ ပါရိပူရိံ။ တဿ ဧဝံ ဟောတိ – ‘အဟံ ခေါ ဂါမံ ဝါ နိဂမံ ဝါ ပိဏ္ဍာယ စရန္တော နာလတ္ထံ လူခဿ ဝါ ပဏီတဿ ဝါ ဘောဇနဿ ယာဝဒတ္ထံ ပါရိပူရိံ, တဿ မေ ကာယော လဟုကော ကမ္မညော, ဟန္ဒာဟံ ဝီရိယံ အာရဘာမိ…ပေ… သော ဝီရိယံ အာရဘတိ… ဣဒံ ပဉ္စမံ အာရမ္ဘဝတ္ထု။
‘‘ပုန စပရံ, အာဝုသော, ဘိက္ခု ဂါမံ ဝါ နိဂမံ ဝါ ပိဏ္ဍာယ စရန္တော လဘတိ လူခဿ ဝါ ပဏီတဿ ဝါ ဘောဇနဿ ယာဝဒတ္ထံ ပါရိပူရိံ။ တဿ ဧဝံ ဟောတိ – ‘အဟံ ခေါ ဂါမံ ဝါ နိဂမံ ဝါ ပိဏ္ဍာယ စရန္တော အလတ္ထံ လူခဿ ဝါ ပဏီတဿ ဝါ ဘောဇနဿ ယာဝဒတ္ထံ ပါရိပူရိံ, တဿ မေ ကာယော ဗလဝါ ကမ္မညော, ဟန္ဒာဟံ ဝီရိယံ အာရဘာမိ…ပေ… သော ဝီရိယံ အာရဘတိ… ဣဒံ ဆဋ္ဌံ အာရမ္ဘဝတ္ထု။
‘‘ပုန စပရံ, အာဝုသော, ဘိက္ခုနော ဥပ္ပန္နော ဟောတိ အပ္ပမတ္တကော အာဗာဓော။ တဿ ဧဝံ ဟောတိ – ‘ဥပ္ပန္နော ခေါ မေ အယံ အပ္ပမတ္တကော အာဗာဓော, ဌာနံ ခေါ ပနေတံ ဝိဇ္ဇတိ ယံ မေ အာဗာဓော ပဝဍ္ဎေယျ, ဟန္ဒာဟံ ဝီရိယံ အာရဘာမိ…ပေ… သော ဝီရိယံ အာရဘတိ… ဣဒံ သတ္တမံ အာရမ္ဘဝတ္ထု။
‘‘ပုန စပရံ, အာဝုသော, ဘိက္ခု ဂိလာနာ ဝုဋ္ဌိတော ဟောတိ အစိရဝုဋ္ဌိတော ဂေလညာ။ တဿ ဧဝံ ဟောတိ – ‘အဟံ ခေါ ဂိလာနာ ဝုဋ္ဌိတော အစိရဝုဋ္ဌိတော ဂေလညာ, ဌာနံ ခေါ ပနေတံ ဝိဇ္ဇတိ ယံ မေ အာဗာဓော ပစ္စုဒါဝတ္တေယျ, ဟန္ဒာဟံ ဝီရိယံ အာရဘာမိ အပ္ပတ္တဿ ပတ္တိယာ အနဓိဂတဿ အဓိဂမာယ အသစ္ဆိကတဿ သစ္ဆိကိရိယာယာ’’တိ! သော ဝီရိယံ အာရဘတိ အပ္ပတ္တဿ
ပတ္တိယာ အနဓိဂတဿ အဓိဂမာယ အသစ္ဆိကတဿ သစ္ဆိကိရိယာယ။ ဣဒံ အဋ္ဌမံ အာရမ္ဘဝတ္ထု။
မြန်֍ ဋ္ဌ ၃၃၆။ ‘‘အဋ္ဌ ဒါနဝတ္ထူနိ။ အာသဇ္ဇ ဒါနံ ဒေတိ, ဘယာ ဒါနံ ဒေတိ, ‘အဒါသိ မေ’တိ ဒါနံ ဒေတိ, ‘ဒဿတိ မေ’တိ ဒါနံ ဒေတိ, ‘သာဟု ဒါန’န္တိ ဒါနံ ဒေတိ, ‘အဟံ ပစာမိ, ဣမေ န ပစန္တိ, နာရဟာမိ ပစန္တော အပစန္တာနံ ဒါနံ န ဒါတု’န္တိ ဒါနံ ဒေတိ, ‘ဣဒံ မေ ဒါနံ ဒဒတော ကလျာဏော ကိတ္တိသဒ္ဒေါ အဗ္ဘုဂ္ဂစ္ဆတီ’တိ ဒါနံ ဒေတိ။ စိတ္တာလင်္ကာရ-စိတ္တပရိက္ခာရတ္ထံ ဒါနံ ဒေတိ။
မြန်֍ ဋ္ဌ ၃၃၇။ ‘‘အဋ္ဌ ဒါနူပပတ္တိယော။ ဣဓာဝုသော, ဧကစ္စော ဒါနံ ဒေတိ သမဏဿ ဝါ ဗြာဟ္မဏဿ ဝါ အန္နံ ပါနံ ဝတ္ထံ ယာနံ မာလာဂန္ဓဝိလေပနံ သေယျာဝသထပဒီပေယျံ။ သော ယံ ဒေတိ တံ ပစ္စာသီသတိ [ပစ္စာသိံသတိ (သီ။ သျာ။ ကံ။ ပီ။)]။ သော ပဿတိ ခတ္တိယမဟာသာလံ ဝါ ဗြာဟ္မဏမဟာသာလံ ဝါ ဂဟပတိမဟာသာလံ ဝါ ပဉ္စဟိ ကာမဂုဏေဟိ သမပ္ပိတံ သမင်္ဂီဘူတံ ပရိစာရယမာနံ။ တဿ ဧဝံ ဟောတိ – ‘အဟော ဝတာဟံ ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ ခတ္တိယမဟာသာလာနံ ဝါ ဗြာဟ္မဏမဟာသာလာနံ ဝါ ဂဟပတိမဟာသာလာနံ ဝါ သဟဗျတံ ဥပပဇ္ဇေယျ’န္တိ! သော တံ စိတ္တံ ဒဟတိ, တံ စိတ္တံ အဓိဋ္ဌာတိ, တံ စိတ္တံ ဘာဝေတိ, တဿ တံ စိတ္တံ ဟီနေ ဝိမုတ္တံ ဥတ္တရိ အဘာဝိတံ တတြူပပတ္တိယာ သံဝတ္တတိ။ တဉ္စ ခေါ သီလဝတော ဝဒါမိ နော ဒုဿီလဿ။ ဣဇ္ဈတာဝုသော, သီလဝတော စေတောပဏိဓိ ဝိသုဒ္ဓတ္တာ။
‘‘ပုန စပရံ, အာဝုသော, ဣဓေကစ္စော ဒါနံ ဒေတိ သမဏဿ ဝါ ဗြာဟ္မဏဿ ဝါ အန္နံ ပါနံ…ပေ… သေယျာဝသထပဒီပေယျံ။ သော ယံ ဒေတိ တံ ပစ္စာသီသတိ။ တဿ သုတံ ဟောတိ – ‘စာတုမဟာရာဇိကာ [စာတုမ္မဟာရာဇိကာ (သီ။ သျာ။ ပီ။)] ဒေဝါ ဒီဃာယုကာ ဝဏ္ဏဝန္တော သုခဗဟုလာ’’တိ။ တဿ ဧဝံ ဟောတိ – ‘အဟော ဝတာဟံ ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ စာတုမဟာရာဇိကာနံ ဒေဝါနံ သဟဗျတံ ဥပပဇ္ဇေယျ’’န္တိ! သော တံ စိတ္တံ ဒဟတိ, တံ စိတ္တံ အဓိဋ္ဌာတိ, တံ စိတ္တံ ဘာဝေတိ, တဿ တံ စိတ္တံ ဟီနေ ဝိမုတ္တံ ဥတ္တရိ အဘာဝိတံ တတြူပပတ္တိယာ သံဝတ္တတိ။ တဉ္စ ခေါ သီလဝတော ဝဒါမိ နော ဒုဿီလဿ။ ဣဇ္ဈတာဝုသော, သီလဝတော စေတောပဏိဓိ ဝိသုဒ္ဓတ္တာ။
‘‘ပုန စပရံ, အာဝုသော, ဣဓေကစ္စော ဒါနံ ဒေတိ သမဏဿ ဝါ ဗြာဟ္မဏဿ ဝါ အန္နံ ပါနံ…ပေ… သေယျာဝသထပဒီပေယျံ။ သော ယံ ဒေတိ တံ ပစ္စာသီသတိ။ တဿ သုတံ ဟောတိ – ‘တာဝတိံသာ ဒေဝါ…ပေ… ယာမာ ဒေဝါ…ပေ… တုသိတာ ဒေဝါ …ပေ… နိမ္မာနရတီ ဒေဝါ…ပေ… ပရနိမ္မိတဝသဝတ္တီ ဒေဝါ ဒီဃာယုကာ ဝဏ္ဏဝန္တော သုခဗဟုလာ’တိ။ တဿ ဧဝံ ဟောတိ – ‘အဟော ဝတာဟံ ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ ပရနိမ္မိတဝသဝတ္တီနံ ဒေဝါနံ သဟဗျတံ ဥပပဇ္ဇေယျ’’န္တိ! သော တံ စိတ္တံ ဒဟတိ, တံ စိတ္တံ အဓိဋ္ဌာတိ, တံ စိတ္တံ ဘာဝေတိ, တဿ တံ စိတ္တံ ဟီနေ ဝိမုတ္တံ ဥတ္တရိ အဘာဝိတံ တတြူပပတ္တိယာ သံဝတ္တတိ။ တဉ္စ ခေါ သီလဝတော ဝဒါမိ နော ဒုဿီလဿ။ ဣဇ္ဈတာဝုသော, သီလဝတော စေတောပဏိဓိ ဝိသုဒ္ဓတ္တာ။
‘‘ပုန စပရံ, အာဝုသော, ဣဓေကစ္စော ဒါနံ ဒေတိ သမဏဿ ဝါ ဗြာဟ္မဏဿ ဝါ အန္နံ ပါနံ ဝတ္ထံ ယာနံ မာလာဂန္ဓဝိလေပနံ သေယျာဝသထပဒီပေယျံ။ သော ယံ ဒေတိ တံ ပစ္စာသီသတိ။ တဿ သုတံ ဟောတိ – ‘ဗြဟ္မကာယိကာ ဒေဝါ ဒီဃာယုကာ ဝဏ္ဏဝန္တော သုခဗဟုလာ’တိ။ တဿ ဧဝံ ဟောတိ – ‘အဟော ဝတာဟံ ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ ဗြဟ္မကာယိကာနံ ဒေဝါနံ သဟဗျတံ ဥပပဇ္ဇေယျ’န္တိ! သော တံ စိတ္တံ ဒဟတိ, တံ စိတ္တံ အဓိဋ္ဌာတိ, တံ စိတ္တံ ဘာဝေတိ, တဿ တံ စိတ္တံ ဟီနေ ဝိမုတ္တံ ဥတ္တရိ အဘာဝိတံ တတြူပပတ္တိယာ သံဝတ္တတိ။ တဉ္စ ခေါ သီလဝတော ဝဒါမိ နော ဒုဿီလဿ၊ ဝီတရာဂဿ နော သရာဂဿ။ ဣဇ္ဈတာဝုသော, သီလဝတော စေတောပဏိဓိ ဝီတရာဂတ္တာ။
‘‘အဋ္ဌ ပရိသာ – ခတ္တိယပရိသာ, ဗြာဟ္မဏပရိသာ, ဂဟပတိပရိသာ, သမဏပရိသာ, စာတုမဟာရာဇိကပရိသာ, တာဝတိံသပရိသာ, မာရပရိသာ, ဗြဟ္မပရိသာ။
‘‘အဋ္ဌ လောကဓမ္မာ – လာဘော စ, အလာဘော စ, ယသော စ, အယသော စ, နိန္ဒာ စ, ပသံသာ စ, သုခဉ္စ, ဒုက္ခဉ္စ။
မြန်֍ ဋ္ဌ ၃၃၈။ ‘‘အဋ္ဌ အဘိဘာယတနာနိ။ အဇ္ဈတ္တံ ရူပသညီ ဧကော ဗဟိဒ္ဓါ ရူပါနိ ပဿတိ ပရိတ္တာနိ သုဝဏ္ဏဒုဗ္ဗဏ္ဏာနိ, ‘တာနိ အဘိဘုယျ ဇာနာမိ ပဿာမီ’တိ ဧဝံသညီ ဟောတိ။ ဣဒံ ပဌမံ အဘိဘာယတနံ။
‘‘အဇ္ဈတ္တံ ရူပသညီ ဧကော ဗဟိဒ္ဓါ ရူပါနိ ပဿတိ အပ္ပမာဏာနိ သုဝဏ္ဏဒုဗ္ဗဏ္ဏာနိ, ‘တာနိ အဘိဘုယျ ဇာနာမိ ပဿာမီ’တိ – ဧဝံသညီ ဟောတိ။ ဣဒံ ဒုတိယံ အဘိဘာယတနံ။
‘‘အဇ္ဈတ္တံ အရူပသညီ ဧကော ဗဟိဒ္ဓါ ရူပါနိ ပဿတိ ပရိတ္တာနိ သုဝဏ္ဏဒုဗ္ဗဏ္ဏာနိ, ‘တာနိ အဘိဘုယျ ဇာနာမိ ပဿာမီ’တိ ဧဝံသညီ ဟောတိ။ ဣဒံ တတိယံ အဘိဘာယတနံ။
‘‘အဇ္ဈတ္တံ အရူပသညီ ဧကော ဗဟိဒ္ဓါ ရူပါနိ ပဿတိ အပ္ပမာဏာနိ သုဝဏ္ဏဒုဗ္ဗဏ္ဏာနိ, ‘တာနိ အဘိဘုယျ ဇာနာမိ ပဿာမီ’တိ ဧဝံသညီ ဟောတိ။ ဣဒံ စတုတ္ထံ အဘိဘာယတနံ။
‘‘အဇ္ဈတ္တံ အရူပသညီ ဧကော ဗဟိဒ္ဓါ ရူပါနိ ပဿတိ နီလာနိ နီလဝဏ္ဏာနိ နီလနိဒဿနာနိ နီလနိဘာသာနိ။ သေယျထာပိ နာမ ဥမာပုပ္ဖံ နီလံ နီလဝဏ္ဏံ နီလနိဒဿနံ နီလနိဘာသံ, သေယျထာ ဝါ ပန တံ ဝတ္ထံ ဗာရာဏသေယျကံ ဥဘတောဘာဂဝိမဋ္ဌံ နီလံ နီလဝဏ္ဏံ နီလနိဒဿနံ နီလနိဘာသံ။ ဧဝမေဝ [ဧဝမေဝံ (က။)] အဇ္ဈတ္တံ အရူပသညီ ဧကော ဗဟိဒ္ဓါ ရူပါနိ ပဿတိ နီလာနိ နီလဝဏ္ဏာနိ နီလနိဒဿနာနိ နီလနိဘာသာနိ, ‘တာနိ အဘိဘုယျ ဇာနာမိ ပဿာမီ’တိ ဧဝံသညီ ဟောတိ။ ဣဒံ ပဉ္စမံ အဘိဘာယတနံ။
‘‘အဇ္ဈတ္တံ အရူပသညီ ဧကော ဗဟိဒ္ဓါ ရူပါနိ ပဿတိ ပီတာနိ ပီတဝဏ္ဏာနိ ပီတနိဒဿနာနိ ပီတနိဘာသာနိ။ သေယျထာပိ နာမ ကဏိကာရပုပ္ဖံ [ကဏ္ဏိကာရပုပ္ဖံ (သျာ။ ကံ။)] ပီတံ ပီတဝဏ္ဏံ ပီတနိဒဿနံ ပီတနိဘာသံ, သေယျထာ ဝါ ပန တံ ဝတ္ထံ ဗာရာဏသေယျကံ ဥဘတောဘာဂဝိမဋ္ဌံ ပီတံ ပီတဝဏ္ဏံ ပီတနိဒဿနံ ပီတနိဘာသံ။ ဧဝမေဝ အဇ္ဈတ္တံ အရူပသညီ ဧကော ဗဟိဒ္ဓါ ရူပါနိ ပဿတိ ပီတာနိ ပီတဝဏ္ဏာနိ ပီတနိဒဿနာနိ ပီတနိဘာသာနိ, ‘တာနိ အဘိဘုယျ ဇာနာမိ ပဿာမီ’တိ ဧဝံသညီ ဟောတိ။ ဣဒံ ဆဋ္ဌံ အဘိဘာယတနံ။
‘‘အဇ္ဈတ္တံ အရူပသညီ ဧကော ဗဟိဒ္ဓါ ရူပါနိ ပဿတိ လောဟိတကာနိ လောဟိတကဝဏ္ဏာနိ လောဟိတကနိဒဿနာနိ လောဟိတကနိဘာသာနိ။ သေယျထာပိ နာမ ဗန္ဓုဇီဝကပုပ္ဖံ လောဟိတကံ လောဟိတကဝဏ္ဏံ လောဟိတကနိဒဿနံ လောဟိတကနိဘာသံ, သေယျထာ ဝါ ပန တံ ဝတ္ထံ ဗာရာဏသေယျကံ ဥဘတောဘာဂဝိမဋ္ဌံ လောဟိတကံ လောဟိတကဝဏ္ဏံ လောဟိတကနိဒဿနံ လောဟိတကနိဘာသံ။ ဧဝမေဝ အဇ္ဈတ္တံ အရူပသညီ
ဧကော ဗဟိဒ္ဓါ ရူပါနိ ပဿတိ လောဟိတကာနိ လောဟိတကဝဏ္ဏာနိ လောဟိတကနိဒဿနာနိ လောဟိတကနိဘာသာနိ, ‘တာနိ အဘိဘုယျ ဇာနာမိ ပဿာမီ’တိ ဧဝံသညီ ဟောတိ။ ဣဒံ သတ္တမံ အဘိဘာယတနံ။
‘‘အဇ္ဈတ္တံ အရူပသညီ ဧကော ဗဟိဒ္ဓါ ရူပါနိ ပဿတိ ဩဒါတာနိ ဩဒါတဝဏ္ဏာနိ ဩဒါတနိဒဿနာနိ ဩဒါတနိဘာသာနိ။ သေယျထာပိ နာမ ဩသဓိတာရကာ ဩဒါတာ ဩဒါတဝဏ္ဏာ ဩဒါတနိဒဿနာ ဩဒါတနိဘာသာ, သေယျထာ ဝါ ပန တံ ဝတ္ထံ ဗာရာဏသေယျကံ ဥဘတောဘာဂဝိမဋ္ဌံ ဩဒါတံ ဩဒါတဝဏ္ဏံ ဩဒါတနိဒဿနံ ဩဒါတနိဘာသံ။ ဧဝမေဝ အဇ္ဈတ္တံ အရူပသညီ ဧကော ဗဟိဒ္ဓါ ရူပါနိ ပဿတိ ဩဒါတာနိ ဩဒါတဝဏ္ဏာနိ ဩဒါတနိဒဿနာနိ ဩဒါတနိဘာသာနိ, ‘တာနိ အဘိဘုယျ ဇာနာမိ ပဿာမီ’တိ ဧဝံသညီ ဟောတိ။ ဣဒံ အဋ္ဌမံ အဘိဘာယတနံ။
မြန်֍ ဋ္ဌ ၃၃၉။ ‘‘အဋ္ဌ ဝိမောက္ခာ။ ရူပီ ရူပါနိ ပဿတိ။ အယံ ပဌမော ဝိမောက္ခော။
‘‘အဇ္ဈတ္တံ အရူပသညီ ဗဟိဒ္ဓါ ရူပါနိ ပဿတိ။ အယံ ဒုတိယော ဝိမောက္ခော။
‘‘သုဘန္တေဝ အဓိမုတ္တော ဟောတိ။ အယံ တတိယော ဝိမောက္ခော။
‘‘သဗ္ဗသော ရူပသညာနံ သမတိက္ကမာ ပဋိဃသညာနံ အတ္ထင်္ဂမာ နာနတ္တသညာနံ အမနသိကာရာ ‘အနန္တော အာကာသော’တိ အာကာသာနဉ္စာယတနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ။ အယံ စတုတ္ထော ဝိမောက္ခော။
‘‘သဗ္ဗသော အာကာသာနဉ္စာယတနံ သမတိက္ကမ္မ ‘အနန္တံ ဝိညာဏ’န္တိ ဝိညာဏဉ္စာယတနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ။ အယံ ပဉ္စမော ဝိမောက္ခော။
‘‘သဗ္ဗသော ဝိညာဏဉ္စာယတနံ သမတိက္ကမ္မ ‘နတ္ထိ ကိဉ္စီ’တိ အာကိဉ္စညာယတနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ။ အယံ ဆဋ္ဌော ဝိမောက္ခော။
‘‘သဗ္ဗသော အာကိဉ္စညာယတနံ သမတိက္ကမ္မ နေဝသညာနာသညာယတနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ။ အယံ သတ္တမော ဝိမောက္ခော။
‘‘သဗ္ဗသော နေဝသညာနာသညာယတနံ သမတိက္ကမ္မ သညာဝေဒယိတ နိရောဓံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ။ အယံ အဋ္ဌမော ဝိမောက္ခော။
‘‘ဣမေ ခေါ, အာဝုသော, တေန ဘဂဝတာ ဇာနတာ ပဿတာ အရဟတာ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေန အဋ္ဌ ဓမ္မာ သမ္မဒက္ခာတာ၊ တတ္ထ သဗ္ဗေဟေဝ သင်္ဂါယိတဗ္ဗံ…ပေ… အတ္ထာယ ဟိတာယ သုခါယ ဒေဝမနုဿာနံ။
နဝကံ
မြန်֍ ဋ္ဌ ၃၄၀။ ‘‘အတ္ထိ ခေါ, အာဝုသော, တေန ဘဂဝတာ ဇာနတာ ပဿတာ အရဟတာ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေန နဝ ဓမ္မာ သမ္မဒက္ခာတာ၊ တတ္ထ သဗ္ဗေဟေဝ သင်္ဂါယိတဗ္ဗံ…ပေ… အတ္ထာယ ဟိတာယ သုခါယ ဒေဝမနုဿာနံ။ ကတမေ နဝ?
‘‘နဝ အာဃာတဝတ္ထူနိ။ ‘အနတ္ထံ မေ အစရီ’တိ အာဃာတံ ဗန္ဓတိ၊ ‘အနတ္ထံ မေ စရတီ’တိ အာဃာတံ ဗန္ဓတိ၊ ‘အနတ္ထံ မေ စရိဿတီ’တိ အာဃာတံ ဗန္ဓတိ၊ ‘ပိယဿ မေ မနာပဿ အနတ္ထံ အစရီ’တိ အာဃာတံ ဗန္ဓတိ…ပေ… အနတ္ထံ စရတီတိ အာဃာတံ ဗန္ဓတိ…ပေ… အနတ္ထံ စရိဿတီတိ အာဃာတံ ဗန္ဓတိ၊ ‘အပ္ပိယဿ မေ အမနာပဿ အတ္ထံ အစရီ’တိ အာဃာတံ ဗန္ဓတိ…ပေ… အတ္ထံ စရတီတိ အာဃာတံ ဗန္ဓတိ…ပေ… အတ္ထံ စရိဿတီတိ အာဃာတံ ဗန္ဓတိ။
‘‘နဝ အာဃာတပဋိဝိနယာ။ ‘အနတ္ထံ မေ အစရိ [အစရီတိ (သျာ။ က။) ဧဝံ ‘‘စရတိ စရိဿတိ’’ ပဒေသုပိ], တံ ကုတေတ္ထ လဗ္ဘာ’တိ အာဃာတံ ပဋိဝိနေတိ၊ ‘အနတ္ထံ မေ စရတိ, တံ ကုတေတ္ထ လဗ္ဘာ’တိ အာဃာတံ ပဋိဝိနေတိ၊ ‘အနတ္ထံ မေ စရိဿတိ, တံ ကုတေတ္ထ လဗ္ဘာ’တိ အာဃာတံ ပဋိဝိနေတိ၊ ‘ပိယဿ မေ မနာပဿ အနတ္ထံ အစရိ…ပေ… အနတ္ထံ စရတိ…ပေ… အနတ္ထံ စရိဿတိ, တံ ကုတေတ္ထ လဗ္ဘာ’တိ အာဃာတံ ပဋိဝိနေတိ၊ ‘အပ္ပိယဿ မေ အမနာပဿ အတ္ထံ အစရိ…ပေ… အတ္ထံ စရတိ…ပေ… အတ္ထံ စရိဿတိ, တံ ကုတေတ္ထ လဗ္ဘာ’တိ အာဃာတံ ပဋိဝိနေတိ။
မြန်֍ ဋ္ဌ ၃၄၁။ ‘‘နဝ သတ္တာဝါသာ။ သန္တာဝုသော, သတ္တာ နာနတ္တကာယာ နာနတ္တသညိနော, သေယျထာပိ မနုဿာ ဧကစ္စေ စ ဒေဝါ ဧကစ္စေ စ ဝိနိပါတိကာ။ အယံ ပဌမော သတ္တာဝါသော။
‘‘သန္တာဝုသော, သတ္တာ နာနတ္တကာယာ ဧကတ္တသညိနော, သေယျထာပိ ဒေဝါ ဗြဟ္မကာယိကာ ပဌမာဘိနိဗ္ဗတ္တာ။ အယံ ဒုတိယော သတ္တာဝါသော။
‘‘သန္တာဝုသော, သတ္တာ ဧကတ္တကာယာ နာနတ္တသညိနော, သေယျထာပိ ဒေဝါ အာဘဿရာ။ အယံ တတိယော သတ္တာဝါသော။
‘‘သန္တာဝုသော, သတ္တာ ဧကတ္တကာယာ ဧကတ္တသညိနော, သေယျထာပိ ဒေဝါ သုဘကိဏှာ။ အယံ စတုတ္ထော သတ္တာဝါသော။
‘‘သန္တာဝုသော, သတ္တာ အသညိနော အပ္ပဋိသံဝေဒိနော, သေယျထာပိ ဒေဝါ အသညသတ္တာ [အသညိသတ္တာ (သျာ။ ကံ။)]။ အယံ ပဉ္စမော သတ္တာဝါသော။
‘‘သန္တာဝုသော, သတ္တာ သဗ္ဗသော ရူပသညာနံ သမတိက္ကမာ ပဋိဃသညာနံ အတ္ထင်္ဂမာ နာနတ္တသညာနံ အမနသိကာရာ ‘အနန္တော အာကာသော’တိ အာကာသာနဉ္စာယတနူပဂါ။ အယံ ဆဋ္ဌော သတ္တာဝါသော။
‘‘သန္တာဝုသော, သတ္တာ သဗ္ဗသော အာကာသာနဉ္စာယတနံ သမတိက္ကမ္မ ‘အနန္တံ ဝိညာဏ’န္တိ ဝိညာဏဉ္စာယတနူပဂါ။ အယံ သတ္တမော သတ္တာဝါသော။
‘‘သန္တာဝုသော, သတ္တာ သဗ္ဗသော ဝိညာဏဉ္စာယတနံ သမတိက္ကမ္မ ‘နတ္ထိ ကိဉ္စီ’တိ အာကိဉ္စာညာယတနူပဂါ။ အယံ အဋ္ဌမော သတ္တာဝါသော။
‘‘သန္တာဝုသော, သတ္တာ သဗ္ဗသော အာကိဉ္စညာယတနံ သမတိက္ကမ္မ [သမတိက္ကမ္မ သန္တမေတံ ပဏီတမေတန္တိ (သျာ။ ကံ။)] နေဝသညာနာသညာယတနူပဂါ။ အယံ နဝမော သတ္တာဝါသော။
မြန်֍ ဋ္ဌ ၃၄၂။ ‘‘နဝ အက္ခဏာ အသမယာ ဗြဟ္မစရိယဝါသာယ။ ဣဓာဝုသော, တထာဂတော စ လောကေ ဥပ္ပန္နော ဟောတိ အရဟံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ, ဓမ္မော စ ဒေသိယတိ ဩပသမိကော ပရိနိဗ္ဗာနိကော သမ္ဗောဓဂါမီ သုဂတပ္ပဝေဒိတော။ အယဉ္စ ပုဂ္ဂလော နိရယံ ဥပပန္နော ဟောတိ။ အယံ ပဌမော အက္ခဏော အသမယော ဗြဟ္မစရိယဝါသာယ။
‘‘ပုန စပရံ, အာဝုသော, တထာဂတော စ လောကေ ဥပ္ပန္နော ဟောတိ အရဟံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ, ဓမ္မော စ ဒေသိယတိ ဩပသမိကော ပရိနိဗ္ဗာနိကော သမ္ဗောဓဂါမီ သုဂတပ္ပဝေဒိတော။ အယဉ္စ ပုဂ္ဂလော တိရစ္ဆာနယောနိံ ဥပပန္နော ဟောတိ။ အယံ ဒုတိယော အက္ခဏော အသမယော ဗြဟ္မစရိယဝါသာယ။
‘‘ပုန စပရံ…ပေ… ပေတ္တိဝိသယံ ဥပပန္နော ဟောတိ။ အယံ တတိယော အက္ခဏော အသမယော ဗြဟ္မစရိယဝါသာယ။
‘‘ပုန စပရံ…ပေ… အသုရကာယံ ဥပပန္နော ဟောတိ။ အယံ စတုတ္ထော အက္ခဏော အသမယော ဗြဟ္မစရိယဝါသာယ။
‘‘ပုန စပရံ…ပေ… အညတရံ ဒီဃာယုကံ ဒေဝနိကာယံ ဥပပန္နော ဟောတိ။ အယံ ပဉ္စမော အက္ခဏော အသမယော ဗြဟ္မစရိယဝါသာယ။
‘‘ပုန စပရံ…ပေ… ပစ္စန္တိမေသု ဇနပဒေသု ပစ္စာဇာတော ဟောတိ မိလက္ခေသု [မိလက္ခကေသု (သျာ။ ကံ။) မိလက္ခူသု (က။)] အဝိညာတာရေသု, ယတ္ထ နတ္ထိ ဂတိ ဘိက္ခူနံ ဘိက္ခုနီနံ ဥပါသကာနံ ဥပါသိကာနံ။ အယံ ဆဋ္ဌော အက္ခဏော အသမယော ဗြဟ္မစရိယဝါသာယ။
‘‘ပုန စပရံ…ပေ… မဇ္ဈိမေသု ဇနပဒေသု ပစ္စာဇာတော ဟောတိ။ သော စ ဟောတိ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိကော ဝိပရီတဒဿနော – ‘နတ္ထိ ဒိန္နံ, နတ္ထိ ယိဋ္ဌံ, နတ္ထိ ဟုတံ, နတ္ထိ သုကတဒုက္ကဋာနံ [သုကဋ ဒုက္ကဋာနံ (သီ။ ပီ။)] ကမ္မာနံ ဖလံ ဝိပါကော, နတ္ထိ အယံ လောကော, နတ္ထိ ပရော လောကော, နတ္ထိ မာတာ, နတ္ထိ ပိတာ, နတ္ထိ သတ္တာ ဩပပါတိကာ, နတ္ထိ လောကေ သမဏဗြာဟ္မဏာ သမ္မဂ္ဂတာ သမ္မာပဋိပန္နာ ယေ ဣမဉ္စ လောကံ ပရဉ္စ လောကံ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတွာ ပဝေဒေန္တီ’တိ။ အယံ သတ္တမော အက္ခဏော အသမယော ဗြဟ္မစရိယဝါသာယ။
‘‘ပုန စပရံ…ပေ… မဇ္ဈိမေသု ဇနပဒေသု ပစ္စာဇာတော ဟောတိ။ သော စ ဟောတိ ဒုပ္ပညော ဇဠော ဧဠမူဂေါ, နပ္ပဋိဗလော သုဘာသိတဒုဗ္ဘာသိတာနမတ္ထမညာတုံ။ အယံ အဋ္ဌမော အက္ခဏော အသမယော ဗြဟ္မစရိယဝါသာယ။
‘‘ပုန စပရံ, အာဝုသော, တထာဂတော စ လောကေ န [ကတ္ထစိ နကာရော န ဒိဿတိ] ဥပ္ပန္နော ဟောတိ အရဟံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ, ဓမ္မော စ န ဒေသိယတိ ဩပသမိကော ပရိနိဗ္ဗာနိကော သမ္ဗောဓဂါမီ သုဂတပ္ပဝေဒိတော။ အယဉ္စ ပုဂ္ဂလော မဇ္ဈိမေသု ဇနပဒေသု ပစ္စာဇာတော ဟောတိ, သော စ ဟောတိ ပညဝါ အဇဠော အနေဠမူဂေါ, ပဋိဗလော သုဘာသိတ-ဒုဗ္ဘာသိတာနမတ္ထမညာတုံ။ အယံ နဝမော အက္ခဏော အသမယော ဗြဟ္မစရိယဝါသာယ။
မြန်֍ ဋ္ဌ ၃၄၃။ ‘‘နဝ အနုပုဗ္ဗဝိဟာရာ။ ဣဓာဝုသော, ဘိက္ခု ဝိဝိစ္စေဝ ကာမေဟိ ဝိဝိစ္စ အကုသလေဟိ ဓမ္မေဟိ သဝိတက္ကံ သဝိစာရံ ဝိဝေကဇံ ပီတိသုခံ ပဌမံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ။ ဝိတက္ကဝိစာရာနံ ဝူပသမာ…ပေ… ဒုတိယံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ။ ပီတိယာ စ ဝိရာဂါ…ပေ… တတိယံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ။ သုခဿ စ
ပဟာနာ …ပေ… စတုတ္ထံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ။ သဗ္ဗသော ရူပသညာနံ သမတိက္ကမာ…ပေ… အာကာသာနဉ္စာယတနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ။ သဗ္ဗသော အာကာသာနဉ္စာယတနံ သမတိက္ကမ္မ ‘အနန္တံ ဝိညာဏ’န္တိ ဝိညာဏဉ္စာယတနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ။ သဗ္ဗသော ဝိညာဏဉ္စာယတနံ သမတိက္ကမ္မ ‘နတ္ထိ ကိဉ္စီ’တိ အာကိဉ္စညာယတနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ။ သဗ္ဗသော အာကိဉ္စညာယတနံ သမတိက္ကမ္မ နေဝသညာနာသညာယတနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ။ သဗ္ဗသော နေဝသညာနာသညာယတနံ သမတိက္ကမ္မ သညာဝေဒယိတနိရောဓံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ။
မြန်֍ ဋ္ဌ ၃၄၄။ ‘‘နဝ အနုပုဗ္ဗနိရောဓာ။ ပဌမံ ဈာနံ သမာပန္နဿ ကာမသညာ နိရုဒ္ဓါ ဟောတိ။ ဒုတိယံ ဈာနံ သမာပန္နဿ ဝိတက္ကဝိစာရာ နိရုဒ္ဓါ ဟောန္တိ။ တတိယံ ဈာနံ သမာပန္နဿ ပီတိ နိရုဒ္ဓါ ဟောတိ။ စတုတ္ထံ ဈာနံ သမာပန္နဿ အဿာသပဿာဿာ နိရုဒ္ဓါ ဟောန္တိ။ အာကာသာနဉ္စာယတနံ သမာပန္နဿ ရူပသညာ နိရုဒ္ဓါ ဟောတိ။ ဝိညာဏဉ္စာယတနံ သမာပန္နဿ အာကာသာနဉ္စာယတနသညာ နိရုဒ္ဓါ ဟောတိ။ အာကိဉ္စညာယတနံ သမာပန္နဿ ဝိညာဏဉ္စာယတနသညာ နိရုဒ္ဓါ ဟောတိ။ နေဝသညာနာသညာယတနံ သမာပန္နဿ အာကိဉ္စညာယတနသညာ နိရုဒ္ဓါ ဟောတိ။ သညာဝေဒယိတနိရောဓံ သမာပန္နဿ သညာ စ ဝေဒနာ စ နိရုဒ္ဓါ ဟောန္တိ။
‘‘ဣမေ ခေါ, အာဝုသော, တေန ဘဂဝတာ ဇာနတာ ပဿတာ အရဟတာ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေန နဝ ဓမ္မာ သမ္မဒက္ခာတာ။ တတ္ထ သဗ္ဗေဟေဝ သင်္ဂါယိတဗ္ဗံ…ပေ… အတ္ထာယ ဟိတာယ သုခါယ ဒေဝမနုဿာနံ။
ဒသကံ
မြန်֍ ဋ္ဌ ၃၄၅။ ‘‘အတ္ထိ ခေါ, အာဝုသော, တေန ဘဂဝတာ ဇာနတာ ပဿတာ အရဟတာ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေန ဒသ ဓမ္မာ သမ္မဒက္ခာတာ။ တတ္ထ သဗ္ဗေဟေဝ သင်္ဂါယိတဗ္ဗံ…ပေ… အတ္ထာယ ဟိတာယ သုခါယ ဒေဝမနုဿာနံ။ ကတမေ ဒသ?
‘‘ဒသ နာထကရဏာ ဓမ္မာ။ ဣဓာဝုသော, ဘိက္ခု သီလဝါ ဟောတိ။ ပါတိမောက္ခသံဝရသံဝုတော ဝိဟရတိ အာစာရဂေါစရသမ္ပန္နော, အဏုမတ္တေသု ဝဇ္ဇေသု ဘယဒဿာဝီ သမာဒါယ သိက္ခတိ သိက္ခာပဒေသု။ ယံပါဝုသော,
ဘိက္ခု သီလဝါ ဟောတိ, ပါတိမောက္ခသံဝရသံဝုတော ဝိဟရတိ, အာစာရဂေါစရသမ္ပန္နော, အဏုမတ္တေသု ဝဇ္ဇေသု ဘယဒဿာဝီ သမာဒါယ သိက္ခတိ သိက္ခာပဒေသု။ အယမ္ပိ ဓမ္မော နာထကရဏော။
‘‘ပုန စပရံ, အာဝုသော, ဘိက္ခု ဗဟုဿုတော ဟောတိ သုတဓရော သုတသန္နိစယော။ ယေ တေ ဓမ္မာ အာဒိကလျာဏာ မဇ္ဈေကလျာဏာ ပရိယောသာနကလျာဏာ သာတ္ထာ သဗျဉ္ဇနာ [သာတ္ထံ သဗျဉ္ဇနံ (သီ။ သျာ။ ပီ။)] ကေဝလပရိပုဏ္ဏံ ပရိသုဒ္ဓံ ဗြဟ္မစရိယံ အဘိဝဒန္တိ, တထာရူပါဿ ဓမ္မာ ဗဟုဿုတာ ဟောန္တိ [ဓတာ (က။ သီ။ သျာ။ ကံ။)] ဓာတာ ဝစသာ ပရိစိတာ မနသာနုပေက္ခိတာ ဒိဋ္ဌိယာ သုပ္ပဋိဝိဒ္ဓါ, ယံပါဝုသော, ဘိက္ခု ဗဟုဿုတော ဟောတိ…ပေ… ဒိဋ္ဌိယာ သုပ္ပဋိဝိဒ္ဓါ။ အယမ္ပိ ဓမ္မော နာထကရဏော။
‘‘ပုန စပရံ, အာဝုသော, ဘိက္ခု ကလျာဏမိတ္တော ဟောတိ ကလျာဏသဟာယော ကလျာဏသမ္ပဝင်္ကော။ ယံပါဝုသော, ဘိက္ခု ကလျာဏမိတ္တော ဟောတိ ကလျာဏသဟာယော ကလျာဏသမ္ပဝင်္ကော။ အယမ္ပိ ဓမ္မော နာထကရဏော။
‘‘ပုန စပရံ, အာဝုသော, ဘိက္ခု သုဝစော ဟောတိ သောဝစဿကရဏေဟိ ဓမ္မေဟိ သမန္နာဂတော ခမော ပဒက္ခိဏဂ္ဂါဟီ အနုသာသနိံ။ ယံပါဝုသော, ဘိက္ခု သုဝစော ဟောတိ…ပေ… ပဒက္ခိဏဂ္ဂါဟီ အနုသာသနိံ။ အယမ္ပိ ဓမ္မော နာထကရဏော။
‘‘ပုန စပရံ, အာဝုသော, ဘိက္ခု ယာနိ တာနိ သဗြဟ္မစာရီနံ ဥစ္စာဝစာနိ ကိံကရဏီယာနိ, တတ္ထ ဒက္ခော ဟောတိ အနလသော တတြုပါယာယ ဝီမံသာယ သမန္နာဂတော, အလံ ကာတုံ အလံ သံဝိဓာတုံ။ ယံပါဝုသော, ဘိက္ခု ယာနိ တာနိ သဗြဟ္မစာရီနံ…ပေ… အလံ သံဝိဓာတုံ။ အယမ္ပိ ဓမ္မော နာထကရဏော။
‘‘ပုန စပရံ, အာဝုသော, ဘိက္ခု ဓမ္မကာမော ဟောတိ ပိယသမုဒါဟာရော, အဘိဓမ္မေ အဘိဝိနယေ ဥဠာရပါမောဇ္ဇော [ဥဠာရပါမုဇ္ဇော (သီ။ ပီ။), ဩဠာရပါမောဇ္ဇော (သျာ။ ကံ။)]။ ယံပါဝုသော, ဘိက္ခု ဓမ္မကာမော ဟောတိ…ပေ… ဥဠာရပါမောဇ္ဇော [ဥဠာရပါမုဇ္ဇော (သီ။ ပီ။), ဩဠာရပါမောဇ္ဇော (သျာ။ ကံ။)]။ အယမ္ပိ ဓမ္မော နာထကရဏော။
‘‘ပုန စပရံ, အာဝုသော, ဘိက္ခု သန္တုဋ္ဌော ဟောတိ ဣတရီတရေဟိ စီဝရပိဏ္ဍပါတသေနာသနဂိလာနပ္ပစ္စယဘေသဇ္ဇပရိက္ခာရေဟိ။ ယံပါဝုသော, ဘိက္ခု သန္တုဋ္ဌော ဟောတိ…ပေ… ပရိက္ခာရေဟိ။ အယမ္ပိ ဓမ္မော နာထကရဏော။
‘‘ပုန စပရံ, အာဝုသော, ဘိက္ခု အာရဒ္ဓဝီရိယော ဝိဟရတိ အကုသလာနံ ဓမ္မာနံ ပဟာနာယ ကုသလာနံ ဓမ္မာနံ ဥပသမ္ပဒါယ, ထာမဝါ ဒဠှပရက္ကမော အနိက္ခိတ္တဓုရော ကုသလေသု ဓမ္မေသု။ ယံပါဝုသော, ဘိက္ခု အာရဒ္ဓဝီရိယော ဝိဟရတိ…ပေ… အနိက္ခိတ္တဓုရော ကုသလေသု ဓမ္မေသု။ အယမ္ပိ ဓမ္မော နာထကရဏော။
‘‘ပုန စပရံ, အာဝုသော, ဘိက္ခု သတိမာ ဟောတိ ပရမေန သတိနေပက္ကေန သမန္နာဂတော စိရကတမ္ပိ စိရဘာသိတမ္ပိ သရိတာ အနုဿရိတာ။ ယံပါဝုသော, ဘိက္ခု သတိမာ ဟောတိ…ပေ… သရိတာ အနုဿရိတာ။ အယမ္ပိ ဓမ္မော နာထကရဏော။
‘‘ပုန စပရံ, အာဝုသော, ဘိက္ခု ပညဝါ ဟောတိ, ဥဒယတ္ထဂါမိနိယာ ပညာယ သမန္နာဂတော အရိယာယ နိဗ္ဗေဓိကာယ သမ္မာဒုက္ခက္ခယဂါမိနိယာ။ ယံပါဝုသော, ဘိက္ခု ပညဝါ ဟောတိ…ပေ… သမ္မာဒုက္ခက္ခယဂါမိနိယာ။ အယမ္ပိ ဓမ္မော နာထကရဏော။
မြန်֍ ဋ္ဌ ၃၄၆။ ဒသ ကသိဏာယတနာနိ။ ပထဝီကသိဏမေကော သဉ္ဇာနာတိ, ဥဒ္ဓံ အဓော တိရိယံ အဒွယံ အပ္ပမာဏံ။ အာပေါကသိဏမေကော သဉ္ဇာနာတိ…ပေ… တေဇောကသိဏမေကော သဉ္ဇာနာတိ… ဝါယောကသိဏမေကော သဉ္ဇာနာတိ… နီလကသိဏမေကော သဉ္ဇာနာတိ… ပီတကသိဏမေကော သဉ္ဇာနာတိ… လောဟိတကသိဏမေကော သဉ္ဇာနာတိ… ဩဒါတကသိဏမေကော သဉ္ဇာနာတိ… အာကာသကသိဏမေကော သဉ္ဇာနာတိ… ဝိညာဏကသိဏမေကော သဉ္ဇာနာတိ, ဥဒ္ဓံ အဓော တိရိယံ အဒွယံ အပ္ပမာဏံ။
မြန်֍ ဋ္ဌ ၃၄၇။ ‘‘ဒသ အကုသလကမ္မပထာ – ပါဏာတိပါတော, အဒိန္နာဒါနံ, ကာမေသုမိစ္ဆာစာရော, မုသာဝါဒေါ, ပိသုဏာ ဝါစာ, ဖရုသာ ဝါစာ, သမ္ဖပ္ပလာပေါ, အဘိဇ္ဈာ, ဗျာပါဒေါ, မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ။
‘‘ဒသ ကုသလကမ္မပထာ – ပါဏာတိပါတာ ဝေရမဏီ, အဒိန္နာဒါနာ ဝေရမဏီ, ကာမေသုမိစ္ဆာစာရာ ဝေရမဏီ, မုသာဝါဒါ ဝေရမဏီ, ပိသုဏာယ ဝါစာယ ဝေရမဏီ, ဖရုသာယ ဝါစာယ ဝေရမဏီ, သမ္ဖပ္ပလာပါ ဝေရမဏီ, အနဘိဇ္ဈာ, အဗျာပါဒေါ, သမ္မာဒိဋ္ဌိ။
မြန်֍ ဋ္ဌ ၃၄၈။ ‘‘ဒသ အရိယဝါသာ။ ဣဓာဝုသော, ဘိက္ခု ပဉ္စင်္ဂဝိပ္ပဟီနော ဟောတိ, ဆဠင်္ဂသမန္နာဂတော, ဧကာရက္ခော, စတုရာပဿေနော, ပဏုန္နပစ္စေကသစ္စော, သမဝယသဋ္ဌေသနော, အနာဝိလသင်္ကပ္ပေါ, ပဿဒ္ဓကာယသင်္ခါရော, သုဝိမုတ္တစိတ္တော, သုဝိမုတ္တပညော။
‘‘ကထဉ္စာဝုသော, ဘိက္ခု ပဉ္စင်္ဂဝိပ္ပဟီနော ဟောတိ? ဣဓာဝုသော, ဘိက္ခုနော ကာမစ္ဆန္ဒော ပဟီနော ဟောတိ, ဗျာပါဒေါ ပဟီနော ဟောတိ, ထိနမိဒ္ဓံ ပဟီနံ ဟောတိ, ဥဒ္ဓစ္စကုကုစ္စံ ပဟီနံ ဟောတိ, ဝိစိကိစ္ဆာ ပဟီနာ ဟောတိ။ ဧဝံ ခေါ, အာဝုသော, ဘိက္ခု ပဉ္စင်္ဂဝိပ္ပဟီနော ဟောတိ။
‘‘ကထဉ္စာဝုသော, ဘိက္ခု ဆဠင်္ဂသမန္နာဂတော ဟောတိ? ဣဓာဝုသော, ဘိက္ခု စက္ခုနာ ရူပံ ဒိသွာ နေဝ သုမနော ဟောတိ န ဒုမ္မနော, ဥပေက္ခကော ဝိဟရတိ သတော သမ္ပဇာနော။ သောတေန သဒ္ဒံ သုတွာ…ပေ… မနသာ ဓမ္မံ ဝိညာယ နေဝ သုမနော ဟောတိ န ဒုမ္မနော, ဥပေက္ခကော ဝိဟရတိ သတော သမ္ပဇာနော။ ဧဝံ ခေါ, အာဝုသော, ဘိက္ခု ဆဠင်္ဂသမန္နာဂတော ဟောတိ။
‘‘ကထဉ္စာဝုသော, ဘိက္ခု ဧကာရက္ခော ဟောတိ? ဣဓာဝုသော, ဘိက္ခု သတာရက္ခေန စေတသာ သမန္နာဂတော ဟောတိ။ ဧဝံ ခေါ, အာဝုသော, ဘိက္ခု ဧကာရက္ခော ဟောတိ။
‘‘ကထဉ္စာဝုသော, ဘိက္ခု စတုရာပဿေနော ဟောတိ? ဣဓာဝုသော, ဘိက္ခု သင်္ခါယေကံ ပဋိသေဝတိ, သင်္ခါယေကံ အဓိဝါသေတိ, သင်္ခါယေကံ ပရိဝဇ္ဇေတိ, သင်္ခါယေကံ ဝိနောဒေတိ။ ဧဝံ ခေါ, အာဝုသော, ဘိက္ခု စတုရာပဿေနော ဟောတိ။
‘‘ကထဉ္စာဝုသော, ဘိက္ခု ပဏုန္နပစ္စေကသစ္စော ဟောတိ? ဣဓာဝုသော, ဘိက္ခုနော ယာနိ တာနိ ပုထုသမဏဗြာဟ္မဏာနံ ပုထုပစ္စေကသစ္စာနိ, သဗ္ဗာနိ တာနိ နုန္နာနိ ဟောန္တိ ပဏုန္နာနိ စတ္တာနိ ဝန္တာနိ မုတ္တာနိ ပဟီနာနိ ပဋိနိဿဋ္ဌာနိ။ ဧဝံ ခေါ, အာဝုသော, ဘိက္ခု ပဏုန္နပစ္စေကသစ္စော ဟောတိ။
‘‘ကထဉ္စာဝုသော, ဘိက္ခု သမဝယသဋ္ဌေသနော ဟောတိ? ဣဓာဝုသော, ဘိက္ခုနော ကာမေသနာ ပဟီနာ ဟောတိ, ဘဝေသနာ ပဟီနာ ဟောတိ, ဗြဟ္မစရိယေသနာ ပဋိပ္ပဿဒ္ဓါ။ ဧဝံ ခေါ, အာဝုသော, ဘိက္ခု သမဝယသဋ္ဌေသနော ဟောတိ။
‘‘ကထဉ္စာဝုသော, ဘိက္ခု အနာဝိလသင်္ကပ္ပေါ ဟောတိ? ဣဓာဝုသော, ဘိက္ခုနော ကာမသင်္ကပ္ပေါ ပဟီနော ဟောတိ, ဗျာပါဒသင်္ကပ္ပေါ ပဟီနော ဟောတိ, ဝိဟိံသာသင်္ကပ္ပေါ ပဟီနော ဟောတိ။ ဧဝံ ခေါ, အာဝုသော, ဘိက္ခု အနာဝိလသင်္ကပ္ပေါ ဟောတိ။
‘‘ကထဉ္စာဝုသော, ဘိက္ခု ပဿဒ္ဓကာယသင်္ခါရော ဟောတိ? ဣဓာဝုသော, ဘိက္ခု သုခဿ စ ပဟာနာ ဒုက္ခဿ စ ပဟာနာ ပုဗ္ဗေဝ သောမနဿဒေါမနဿာနံ အတ္ထင်္ဂမာ အဒုက္ခမသုခံ ဥပေက္ခာသတိပါရိသုဒ္ဓိံ စတုတ္ထံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ။ ဧဝံ ခေါ, အာဝုသော, ဘိက္ခု ပဿဒ္ဓကာယသင်္ခါရော ဟောတိ။
‘‘ကထဉ္စာဝုသော, ဘိက္ခု သုဝိမုတ္တစိတ္တော ဟောတိ? ဣဓာဝုသော, ဘိက္ခုနော ရာဂါ စိတ္တံ ဝိမုတ္တံ ဟောတိ, ဒေါသာ စိတ္တံ ဝိမုတ္တံ ဟောတိ, မောဟာ စိတ္တံ ဝိမုတ္တံ ဟောတိ။ ဧဝံ ခေါ, အာဝုသော, ဘိက္ခု သုဝိမုတ္တစိတ္တော ဟောတိ။
‘‘ကထဉ္စာဝုသော, ဘိက္ခု သုဝိမုတ္တပညော ဟောတိ? ဣဓာဝုသော, ဘိက္ခု ‘ရာဂေါ မေ ပဟီနော ဥစ္ဆိန္နမူလော တာလာဝတ္ထုကတော အနဘာဝံကတော အာယတိံ အနုပ္ပါဒဓမ္မော’တိ ပဇာနာတိ။ ‘ဒေါသော မေ ပဟီနော ဥစ္ဆိန္နမူလော တာလာဝတ္ထုကတော အနဘာဝံကတော အာယတိံ အနုပ္ပါဒဓမ္မော’တိ ပဇာနာတိ။ ‘မောဟော မေ ပဟီနော ဥစ္ဆိန္နမူလော တာလာဝတ္ထုကတော အနဘာဝံကတော အာယတိံ အနုပ္ပါဒဓမ္မော’တိ ပဇာနာတိ။ ဧဝံ ခေါ, အာဝုသော, ဘိက္ခု သုဝိမုတ္တပညော ဟောတိ။
‘‘ဒသ အသေက္ခာ ဓမ္မာ – အသေက္ခာ သမ္မာဒိဋ္ဌိ, အသေက္ခော သမ္မာသင်္ကပ္ပေါ, အသေက္ခာ သမ္မာဝါစာ, အသေက္ခော သမ္မာကမ္မန္တော, အသေက္ခော သမ္မာအာဇီဝေါ, အသေက္ခော သမ္မာဝါယာမော, အသေက္ခာ သမ္မာသတိ, အသေက္ခော သမ္မာသမာဓိ, အသေက္ခံ သမ္မာဉာဏံ, အသေက္ခာ သမ္မာဝိမုတ္တိ။
‘‘ဣမေ ခေါ, အာဝုသော, တေန ဘဂဝတာ ဇာနတာ ပဿတာ အရဟတာ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေန ဒသ ဓမ္မာ သမ္မဒက္ခာတာ။ တတ္ထ သဗ္ဗေဟေဝ သင်္ဂါယိတဗ္ဗံ
န ဝိဝဒိတဗ္ဗံ, ယထယိဒံ ဗြဟ္မစရိယံ အဒ္ဓနိယံ အဿ စိရဋ္ဌိတိကံ, တဒဿ ဗဟုဇနဟိတာယ ဗဟုဇနသုခါယ လောကာနုကမ္ပာယ အတ္ထာယ ဟိတာယ သုခါယ ဒေဝမနုဿာန’’န္တိ။
မြန်֍ ဋ္ဌ ၃၄၉။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ဥဋ္ဌဟိတွာ အာယသ္မန္တံ သာရိပုတ္တံ အာမန္တေသိ – ‘သာဓု သာဓု, သာရိပုတ္တ, သာဓု ခေါ တွံ, သာရိပုတ္တ, ဘိက္ခူနံ သင်္ဂီတိပရိယာယံ အဘာသီ’တိ။ ဣဒမဝေါစာယသ္မာ သာရိပုတ္တော, သမနုညော သတ္ထာ အဟောသိ။ အတ္တမနာ တေ ဘိက္ခူ အာယသ္မတော သာရိပုတ္တဿ ဘာသိတံ အဘိနန္ဒုန္တိ။
သင်္ဂီတိသုတ္တံ နိဋ္ဌိတံ ဒသမံ။
၁၁။ ဒသုတ္တရသုတ္တံ
မြန်֍ ဋ္ဌ ၃၅၀။ ဧဝံ မေ သုတံ – ဧကံ သမယံ ဘဂဝါ စမ္ပာယံ ဝိဟရတိ ဂဂ္ဂရာယ ပေါက္ခရဏိယာ တီရေ မဟတာ ဘိက္ခုသံဃေန သဒ္ဓိံ ပဉ္စမတ္တေဟိ ဘိက္ခုသတေဟိ။ တတြ ခေါ အာယသ္မာ သာရိပုတ္တော ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ – ‘‘အာဝုသော ဘိက္ခဝေ’’တိ! ‘‘အာဝုသော’’တိ ခေါ တေ ဘိက္ခူ အာယသ္မတော သာရိပုတ္တဿ ပစ္စဿောသုံ။ အာယသ္မာ သာရိပုတ္တော ဧတဒဝေါစ –
‘‘ဒသုတ္တရံ ပဝက္ခာမိ, ဓမ္မံ နိဗ္ဗာနပတ္တိယာ၊
ဒုက္ခဿန္တကိရိယာယ, သဗ္ဗဂန္ထပ္ပမောစနံ’’။
ဧကော ဓမ္မော
မြန်֍ ဋ္ဌ ၃၅၁။ ‘‘ဧကော, အာဝုသော, ဓမ္မော ဗဟုကာရော, ဧကော ဓမ္မော ဘာဝေတဗ္ဗော, ဧကော ဓမ္မော ပရိညေယျော, ဧကော ဓမ္မော ပဟာတဗ္ဗော, ဧကော ဓမ္မော ဟာနဘာဂိယော, ဧကော ဓမ္မော ဝိသေသဘာဂိယော, ဧကော ဓမ္မော ဒုပ္ပဋိဝိဇ္ဈော, ဧကော ဓမ္မော ဥပ္ပါဒေတဗ္ဗော, ဧကော ဓမ္မော အဘိညေယျော, ဧကော ဓမ္မော သစ္ဆိကာတဗ္ဗော။
(က) ‘‘ကတမော ဧကော ဓမ္မော ဗဟုကာရော? အပ္ပမာဒေါ ကုသလေသု ဓမ္မေသု။ အယံ ဧကော ဓမ္မော ဗဟုကာရော။
(ခ) ‘‘ကတမော ဧကော ဓမ္မော ဘာဝေတဗ္ဗော? ကာယဂတာသတိ သာတသဟဂတာ။ အယံ ဧကော ဓမ္မော ဘာဝေတဗ္ဗော။
(ဂ) ‘‘ကတမော ဧကော ဓမ္မော ပရိညေယျော? ဖဿော သာသဝေါ ဥပါဒါနိယော။ အယံ ဧကော ဓမ္မော ပရိညေယျော။
(ဃ) ‘‘ကတမော ဧကော ဓမ္မော ပဟာတဗ္ဗော? အသ္မိမာနော။ အယံ ဧကော ဓမ္မော ပဟာတဗ္ဗော။
(င) ‘‘ကတမော ဧကော ဓမ္မော ဟာနဘာဂိယော? အယောနိသော မနသိကာရော။ အယံ ဧကော ဓမ္မော ဟာနဘာဂိယော။
(စ) ‘‘ကတမော ဧကော ဓမ္မော ဝိသေသဘာဂိယော? ယောနိသော မနသိကာရော။ အယံ ဧကော ဓမ္မော ဝိသေသဘာဂိယော။
(ဆ) ‘‘ကတမော ဧကော ဓမ္မော ဒုပ္ပဋိဝိဇ္ဈော? အာနန္တရိကော စေတောသမာဓိ။ အယံ ဧကော ဓမ္မော ဒုပ္ပဋိဝိဇ္ဈော။
(ဇ) ‘‘ကတမော ဧကော ဓမ္မော ဥပ္ပါဒေတဗ္ဗော? အကုပ္ပံ ဉာဏံ။ အယံ ဧကော ဓမ္မော ဥပ္ပါဒေတဗ္ဗော။
(ဈ) ‘‘ကတမော ဧကော ဓမ္မော အဘိညေယျော? သဗ္ဗေ သတ္တာ အာဟာရဋ္ဌိတိကာ။ အယံ ဧကော ဓမ္မော အဘိညေယျော။
(ဉ) ‘‘ကတမော ဧကော ဓမ္မော သစ္ဆိကာတဗ္ဗော? အကုပ္ပါ စေတောဝိမုတ္တိ။ အယံ ဧကော ဓမ္မော သစ္ဆိကာတဗ္ဗော။
‘‘ဣတိ ဣမေ ဒသ ဓမ္မာ ဘူတာ တစ္ဆာ တထာ အဝိတထာ အနညထာ သမ္မာ တထာဂတေန အဘိသမ္ဗုဒ္ဓါ။
ဒွေ ဓမ္မာ
မြန်֍ ဋ္ဌ ၃၅၂။ ‘‘ဒွေ ဓမ္မာ ဗဟုကာရာ, ဒွေ ဓမ္မာ ဘာဝေတဗ္ဗာ, ဒွေ ဓမ္မာ ပရိညေယျာ, ဒွေ ဓမ္မာ ပဟာတဗ္ဗာ, ဒွေ ဓမ္မာ ဟာနဘာဂိယာ, ဒွေ ဓမ္မာ ဝိသေသဘာဂိယာ, ဒွေ ဓမ္မာ ဒုပ္ပဋိဝိဇ္ဈာ, ဒွေ ဓမ္မာ ဥပ္ပါဒေတဗ္ဗာ, ဒွေ ဓမ္မာ အဘိညေယျာ, ဒွေ ဓမ္မာ သစ္ဆိကာတဗ္ဗာ။
(က) ‘‘ကတမေ ဒွေ ဓမ္မာ ဗဟုကာရာ? သတိ စ သမ္ပဇညဉ္စ။ ဣမေ ဒွေ ဓမ္မာ ဗဟုကာရာ။
(ခ) ‘‘ကတမေ ဒွေ ဓမ္မာ ဘာဝေတဗ္ဗာ? သမထော စ ဝိပဿနာ စ။ ဣမေ ဒွေ ဓမ္မာ ဘာဝေတဗ္ဗာ။
(ဂ) ‘‘ကတမေ ဒွေ ဓမ္မာ ပရိညေယျာ? နာမဉ္စ ရူပဉ္စ။ ဣမေ ဒွေ ဓမ္မာ ပရိညေယျာ။
(ဃ) ‘‘ကတမေ ဒွေ ဓမ္မာ ပဟာတဗ္ဗာ? အဝိဇ္ဇာ စ ဘဝတဏှာ စ။ ဣမေ ဒွေ ဓမ္မာ ပဟာတဗ္ဗာ။
(င) ‘‘ကတမေ ဒွေ ဓမ္မာ ဟာနဘာဂိယာ? ဒေါဝစဿတာ စ ပါပမိတ္တတာ စ။ ဣမေ ဒွေ ဓမ္မာ ဟာနဘာဂိယာ။
(စ) ‘‘ကတမေ ဒွေ ဓမ္မာ ဝိသေသဘာဂိယာ? သောဝစဿတာ စ ကလျာဏမိတ္တတာ စ။ ဣမေ ဒွေ ဓမ္မာ ဝိသေသဘာဂိယာ။
(ဆ) ‘‘ကတမေ ဒွေ ဓမ္မာ ဒုပ္ပဋိဝိဇ္ဈာ? ယော စ ဟေတု ယော စ ပစ္စယော သတ္တာနံ သံကိလေသာယ, ယော စ ဟေတု ယော စ ပစ္စယော သတ္တာနံ ဝိသုဒ္ဓိယာ။ ဣမေ ဒွေ ဓမ္မာ ဒုပ္ပဋိဝိဇ္ဈာ။
(ဇ) ‘‘ကတမေ ဒွေ ဓမ္မာ ဥပ္ပါဒေတဗ္ဗာ? ဒွေ ဉာဏာနိ – ခယေ ဉာဏံ, အနုပ္ပါဒေ ဉာဏံ။ ဣမေ ဒွေ ဓမ္မာ ဥပ္ပါဒေတဗ္ဗာ။
(ဈ) ‘‘ကတမေ ဒွေ ဓမ္မာ အဘိညေယျာ? ဒွေ ဓာတုယော – သင်္ခတာ စ ဓာတု အသင်္ခတာ စ ဓာတု။ ဣမေ ဒွေ ဓမ္မာ အဘိညေယျာ။
(ဉ) ‘‘ကတမေ ဒွေ ဓမ္မာ သစ္ဆိကာတဗ္ဗာ? ဝိဇ္ဇာ စ ဝိမုတ္တိ စ။ ဣမေ ဒွေ ဓမ္မာ သစ္ဆိကာတဗ္ဗာ။
‘‘ဣတိ ဣမေ ဝီသတိ ဓမ္မာ ဘူတာ တစ္ဆာ တထာ အဝိတထာ အနညထာ သမ္မာ တထာဂတေန အဘိသမ္ဗုဒ္ဓါ။
တယော ဓမ္မာ
မြန်֍ ဋ္ဌ ၃၅၃။ ‘‘တယော ဓမ္မာ ဗဟုကာရာ, တယော ဓမ္မာ ဘာဝေတဗ္ဗာ…ပေ… တယော ဓမ္မာ သစ္ဆိကာတဗ္ဗာ။
(က) ‘‘ကတမေ တယော ဓမ္မာ ဗဟုကာရာ? သပ္ပုရိသသံသေဝေါ, သဒ္ဓမ္မဿဝနံ, ဓမ္မာနုဓမ္မပ္ပဋိပတ္တိ။ ဣမေ တယော ဓမ္မာ ဗဟုကာရာ။
(ခ) ‘‘ကတမေ တယော ဓမ္မာ ဘာဝေတဗ္ဗာ? တယော သမာဓီ – သဝိတက္ကော သဝိစာရော သမာဓိ, အဝိတက္ကော ဝိစာရမတ္တော သမာဓိ, အဝိတက္ကော အဝိစာရော သမာဓိ။ ဣမေ တယော ဓမ္မာ ဘာဝေတဗ္ဗာ။
(ဂ) ‘‘ကတမေ တယော ဓမ္မာ ပရိညေယျာ? တိဿော ဝေဒနာ – သုခါ ဝေဒနာ, ဒုက္ခာ ဝေဒနာ, အဒုက္ခမသုခါ ဝေဒနာ။ ဣမေ တယော ဓမ္မာ ပရိညေယျာ။
(ဃ) ‘‘ကတမေ တယော ဓမ္မာ ပဟာတဗ္ဗာ? တိဿော တဏှာ – ကာမတဏှာ, ဘဝတဏှာ, ဝိဘဝတဏှာ။ ဣမေ တယော ဓမ္မာ ပဟာတဗ္ဗာ။
(င) ‘‘ကတမေ တယော ဓမ္မာ ဟာနဘာဂိယာ? တီဏိ အကုသလမူလာနိ – လောဘော အကုသလမူလံ, ဒေါသော အကုသလမူလံ, မောဟော အကုသလမူလံ။ ဣမေ တယော ဓမ္မာ ဟာနဘာဂိယာ။
(စ) ‘‘ကတမေ တယော ဓမ္မာ ဝိသေသဘာဂိယာ? တီဏိ ကုသလမူလာနိ – အလောဘော ကုသလမူလံ, အဒေါသော ကုသလမူလံ, အမောဟော ကုသလမူလံ။ ဣမေ တယော ဓမ္မာ ဝိသေသဘာဂိယာ။
(ဆ) ‘‘ကတမေ တယော ဓမ္မာ ဒုပ္ပဋိဝိဇ္ဈာ? တိဿော နိဿရဏိယာ ဓာတုယော – ကာမာနမေတံ နိဿရဏံ ယဒိဒံ နေက္ခမ္မံ, ရူပါနမေတံ နိဿရဏံ ယဒိဒံ အရူပံ, ယံ ခေါ ပန ကိဉ္စိ ဘူတံ သင်္ခတံ ပဋိစ္စသမုပ္ပန္နံ, နိရောဓော တဿ နိဿရဏံ။ ဣမေ တယော ဓမ္မာ ဒုပ္ပဋိဝိဇ္ဈာ။
(ဇ) ‘‘ကတမေ တယော ဓမ္မာ ဥပ္ပါဒေတဗ္ဗာ? တီဏိ ဉာဏာနိ – အတီတံသေ ဉာဏံ, အနာဂတံသေ ဉာဏံ, ပစ္စုပ္ပန္နံသေ ဉာဏံ။ ဣမေ တယော ဓမ္မာ ဥပ္ပါဒေတဗ္ဗာ။
(ဈ) ‘‘ကတမေ တယော ဓမ္မာ အဘိညေယျာ? တိဿော ဓာတုယော – ကာမဓာတု, ရူပဓာတု, အရူပဓာတု။ ဣမေ တယော ဓမ္မာ အဘိညေယျာ။
(ဉ) ‘‘ကတမေ တယော ဓမ္မာ သစ္ဆိကာတဗ္ဗာ? တိဿော ဝိဇ္ဇာ – ပုဗ္ဗေနိဝါသာနုဿတိဉာဏံ ဝိဇ္ဇာ, သတ္တာနံ စုတူပပါတေ ဉာဏံ ဝိဇ္ဇာ, အာသဝါနံ ခယေ ဉာဏံ ဝိဇ္ဇာ။ ဣမေ တယော ဓမ္မာ သစ္ဆိကာတဗ္ဗာ။
‘‘ဣတိ ဣမေ တိံသ ဓမ္မာ ဘူတာ တစ္ဆာ တထာ အဝိတထာ အနညထာ သမ္မာ တထာဂတေန အဘိသမ္ဗုဒ္ဓါ။
စတ္တာရော ဓမ္မာ
မြန်֍ ဋ္ဌ ၃၅၄။ ‘‘စတ္တာရော ဓမ္မာ ဗဟုကာရာ, စတ္တာရော ဓမ္မာ ဘာဝေတဗ္ဗာ…ပေ… စတ္တာရော ဓမ္မာ သစ္ဆိကာတဗ္ဗာ။
(က) ‘‘ကတမေ စတ္တာရော ဓမ္မာ ဗဟုကာရာ? စတ္တာရိ စက္ကာနိ – ပတိရူပဒေသဝါသော, သပ္ပုရိသူပနိဿယော [သပ္ပုရိသုပဿယော (သျာ။ ကံ။)], အတ္တသမ္မာပဏိဓိ, ပုဗ္ဗေ စ ကတပုညတာ။ ဣမေ စတ္တာရော ဓမ္မာ ဗဟုကာရာ။
(ခ) ‘‘ကတမေ စတ္တာရော ဓမ္မာ ဘာဝေတဗ္ဗာ? စတ္တာရော သတိပဋ္ဌာနာ – ဣဓာဝုသော, ဘိက္ခု ကာယေ ကာယာနုပဿီ ဝိဟရတိ အာတာပီ သမ္ပဇာနော သတိမာ ဝိနေယျ လောကေ အဘိဇ္ဈာဒေါမနဿံ။ ဝေဒနာသု…ပေ… စိတ္တေ…
ဓမ္မေသု ဓမ္မာနုပဿီ ဝိဟရတိ အာတာပီ သမ္ပဇာနော သတိမာ ဝိနေယျ လောကေ အဘိဇ္ဈာဒေါမနဿံ။ ဣမေ စတ္တာရော ဓမ္မာ ဘာဝေတဗ္ဗာ။
(ဂ) ‘‘ကတမေ စတ္တာရော ဓမ္မာ ပရိညေယျာ? စတ္တာရော အာဟာရာ – ကဗဠီကာရော [ကဝဠီကာရော (သျာ။ ကံ။)] အာဟာရော ဩဠာရိကော ဝါ သုခုမော ဝါ, ဖဿော ဒုတိယော, မနောသဉ္စေတနာ တတိယာ, ဝိညာဏံ စတုတ္ထံ။ ဣမေ စတ္တာရော ဓမ္မာ ပရိညေယျာ။
(ဃ) ‘‘ကတမေ စတ္တာရော ဓမ္မာ ပဟာတဗ္ဗာ? စတ္တာရော ဩဃာ – ကာမောဃော, ဘဝေါဃော, ဒိဋ္ဌောဃော, အဝိဇ္ဇောဃော။ ဣမေ စတ္တာရော ဓမ္မာ ပဟာတဗ္ဗာ။
(င) ‘‘ကတမေ စတ္တာရော ဓမ္မာ ဟာနဘာဂိယာ? စတ္တာရော ယောဂါ – ကာမယောဂေါ, ဘဝယောဂေါ, ဒိဋ္ဌိယောဂေါ, အဝိဇ္ဇာယောဂေါ။ ဣမေ စတ္တာရော ဓမ္မာ ဟာနဘာဂိယာ။
(စ) ‘‘ကတမေ စတ္တာရော ဓမ္မာ ဝိသေသဘာဂိယာ? စတ္တာရော ဝိသညောဂါ – ကာမယောဂဝိသံယောဂေါ, ဘဝယောဂဝိသံယောဂေါ, ဒိဋ္ဌိယောဂဝိသံယောဂေါ, အဝိဇ္ဇာယောဂဝိသံယောဂေါ။ ဣမေ စတ္တာရော ဓမ္မာ ဝိသေသဘာဂိယာ။
(ဆ) ‘‘ကတမေ စတ္တာရော ဓမ္မာ ဒုပ္ပဋိဝိဇ္ဈာ? စတ္တာရော သမာဓီ – ဟာနဘာဂိယော သမာဓိ, ဌိတိဘာဂိယော သမာဓိ, ဝိသေသဘာဂိယော သမာဓိ, နိဗ္ဗေဓဘာဂိယော သမာဓိ။ ဣမေ စတ္တာရော ဓမ္မာ ဒုပ္ပဋိဝိဇ္ဈာ။
(ဇ) ‘‘ကတမေ စတ္တာရော ဓမ္မာ ဥပ္ပါဒေတဗ္ဗာ? စတ္တာရိ ဉာဏာနိ – ဓမ္မေ ဉာဏံ, အနွယေ ဉာဏံ, ပရိယေ ဉာဏံ, သမ္မုတိယာ ဉာဏံ။ ဣမေ စတ္တာရော ဓမ္မာ ဥပ္ပါဒေတဗ္ဗာ။
(ဈ) ‘‘ကတမေ စတ္တာရော ဓမ္မာ အဘိညေယျာ? စတ္တာရိ အရိယသစ္စာနိ – ဒုက္ခံ အရိယသစ္စံ, ဒုက္ခသမုဒယံ [ဒုက္ခသမုဒယော (သျာ။ ကံ။)] အရိယသစ္စံ, ဒုက္ခနိရောဓံ [ဒုက္ခနိရောဓော (သျာ။ ကံ။)] အရိယသစ္စံ, ဒုက္ခနိရောဓဂါမိနီ ပဋိပဒါ အရိယသစ္စံ။ ဣမေ စတ္တာရော ဓမ္မာ အဘိညေယျာ။
(ဉ) ‘‘ကတမေ စတ္တာရော ဓမ္မာ သစ္ဆိကာတဗ္ဗာ? စတ္တာရိ သာမညဖလာနိ – သောတာပတ္တိဖလံ, သကဒါဂါမိဖလံ, အနာဂါမိဖလံ, အရဟတ္တဖလံ။ ဣမေ စတ္တာရော ဓမ္မာ သစ္ဆိကာတဗ္ဗာ။
‘‘ဣတိ ဣမေ စတ္တာရီသဓမ္မာ ဘူတာ တစ္ဆာ တထာ အဝိတထာ အနညထာ သမ္မာ တထာဂတေန အဘိသမ္ဗုဒ္ဓါ။
ပဉ္စ ဓမ္မာ
မြန်֍ ဋ္ဌ ၃၅၅။ ‘‘ပဉ္စ ဓမ္မာ ဗဟုကာရာ…ပေ… ပဉ္စ ဓမ္မာ သစ္ဆိကာတဗ္ဗာ။
(က) ‘‘ကတမေ ပဉ္စ ဓမ္မာ ဗဟုကာရာ? ပဉ္စ ပဓာနိယင်္ဂါနိ – ဣဓာဝုသော, ဘိက္ခု သဒ္ဓေါ ဟောတိ, သဒ္ဒဟတိ တထာဂတဿ ဗောဓိံ – ‘ဣတိပိ သော ဘဂဝါ အရဟံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ ဝိဇ္ဇာစရဏသမ္ပန္နော သုဂတော လောကဝိဒူ အနုတ္တရော ပုရိသဒမ္မသာရထိ သတ္ထာ ဒေဝမနုဿာနံ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ’တိ။ အပ္ပါဗာဓော ဟောတိ အပ္ပါတင်္ကော သမဝေပါကိနိယာ ဂဟဏိယာ သမန္နာဂတော နာတိသီတာယ နာစ္စုဏှာယ မဇ္ဈိမာယ ပဓာနက္ခမာယ။ အသဌော ဟောတိ အမာယာဝီ ယထာဘူတမတ္တာနံ အာဝီကတ္တာ သတ္ထရိ ဝါ ဝိညူသု ဝါ သဗြဟ္မစာရီသု။ အာရဒ္ဓဝီရိယော ဝိဟရတိ အကုသလာနံ ဓမ္မာနံ ပဟာနာယ, ကုသလာနံ ဓမ္မာနံ ဥပသမ္ပဒါယ, ထာမဝါ ဒဠှပရက္ကမော အနိက္ခိတ္တဓုရော ကုသလေသု ဓမ္မေသု။ ပညဝါ ဟောတိ ဥဒယတ္ထဂါမိနိယာ ပညာယ သမန္နာဂတော အရိယာယ နိဗ္ဗေဓိကာယ သမ္မာ ဒုက္ခက္ခယဂါမိနိယာ။ ဣမေ ပဉ္စ ဓမ္မာ ဗဟုကာရာ။
(ခ) ‘‘ကတမေ ပဉ္စ ဓမ္မာ ဘာဝေတဗ္ဗာ? ပဉ္စင်္ဂိကော သမ္မာသမာဓိ – ပီတိဖရဏတာ, သုခဖရဏတာ, စေတောဖရဏတာ, အာလောကဖရဏတာ, ပစ္စဝေက္ခဏနိမိတ္တံ [ပစ္စဝေက္ခဏာနိမိတ္တံ (သျာ။ ကံ။)]။ ဣမေ ပဉ္စ ဓမ္မာ ဘာဝေတဗ္ဗာ။
(ဂ) ‘‘ကတမေ ပဉ္စ ဓမ္မာ ပရိညေယျာ? ပဉ္စုပါဒါနက္ခန္ဓာ [သေယျထီဒံ (သီ။ သျာ။ ကံ။ ပီ။)] – ရူပုပါဒါနက္ခန္ဓော, ဝေဒနုပါဒါနက္ခန္ဓော, သညုပါဒါနက္ခန္ဓော, သင်္ခါရုပါဒါနက္ခန္ဓော ဝိညာဏုပါဒါနက္ခန္ဓော။ ဣမေ ပဉ္စ ဓမ္မာ ပရိညေယျာ။
(ဃ) ‘‘ကတမေ ပဉ္စ ဓမ္မာ ပဟာတဗ္ဗာ? ပဉ္စ နီဝရဏာနိ – ကာမစ္ဆန္ဒနီဝရဏံ, ဗျာပါဒနီဝရဏံ, ထိနမိဒ္ဓနီဝရဏံ, ဥဒ္ဓစ္စကုကုစ္စနီဝရဏံ, ဝိစိကိစ္ဆာနီဝရဏံ။ ဣမေ ပဉ္စ ဓမ္မာ ပဟာတဗ္ဗာ။
(င) ‘‘ကတမေ ပဉ္စ ဓမ္မာ ဟာနဘာဂိယာ? ပဉ္စ စေတောခိလာ – ဣဓာဝုသော, ဘိက္ခု သတ္ထရိ ကင်္ခတိ ဝိစိကိစ္ဆတိ နာဓိမုစ္စတိ န သမ္ပသီဒတိ။ ယော သော, အာဝုသော, ဘိက္ခု သတ္ထရိ ကင်္ခတိ ဝိစိကိစ္ဆတိ နာဓိမုစ္စတိ န သမ္ပသီဒတိ,
တဿ စိတ္တံ န နမတိ အာတပ္ပါယ အနုယောဂါယ သာတစ္စာယ ပဓာနာယ။ ယဿ စိတ္တံ န နမတိ အာတပ္ပါယ အနုယောဂါယ သာတစ္စာယ ပဓာနာယ။ အယံ ပဌမော စေတောခိလော။ ပုန စပရံ, အာဝုသော, ဘိက္ခု ဓမ္မေ ကင်္ခတိ ဝိစိကိစ္ဆတိ…ပေ… သံဃေ ကင်္ခတိ ဝိစိကိစ္ဆတိ…ပေ… သိက္ခာယ ကင်္ခတိ ဝိစိကိစ္ဆတိ…ပေ… သဗြဟ္မစာရီသု ကုပိတော ဟောတိ အနတ္တမနော အာဟတစိတ္တော ခိလဇာတော, ယော သော, အာဝုသော, ဘိက္ခု သဗြဟ္မစာရီသု ကုပိတော ဟောတိ အနတ္တမနော အာဟတစိတ္တော ခိလဇာတော, တဿ စိတ္တံ န နမတိ အာတပ္ပါယ အနုယောဂါယ သာတစ္စာယ ပဓာနာယ။ ယဿ စိတ္တံ န နမတိ အာတပ္ပါယ အနုယောဂါယ သာတစ္စာယ ပဓာနာယ။ အယံ ပဉ္စမော စေတောခိလော။ ဣမေ ပဉ္စ ဓမ္မာ ဟာနဘာဂိယာ။
(စ) ‘‘ကတမေ ပဉ္စ ဓမ္မာ ဝိသေသဘာဂိယာ? ပဉ္စိန္ဒြိယာနိ – သဒ္ဓိန္ဒြိယံ, ဝီရိယိန္ဒြိယံ, သတိန္ဒြိယံ, သမာဓိန္ဒြိယံ, ပညိန္ဒြိယံ။ ဣမေ ပဉ္စ ဓမ္မာ ဝိသေသဘာဂိယာ။
(ဆ) ‘‘ကတမေ ပဉ္စ ဓမ္မာ ဒုပ္ပဋိဝိဇ္ဈာ? ပဉ္စ နိဿရဏိယာ ဓာတုယော – ဣဓာဝုသော, ဘိက္ခုနော ကာမေ မနသိကရောတော ကာမေသု စိတ္တံ န ပက္ခန္ဒတိ န ပသီဒတိ န သန္တိဋ္ဌတိ န ဝိမုစ္စတိ။ နေက္ခမ္မံ ခေါ ပနဿ မနသိကရောတော နေက္ခမ္မေ စိတ္တံ ပက္ခန္ဒတိ ပသီဒတိ သန္တိဋ္ဌတိ ဝိမုစ္စတိ။ တဿ တံ စိတ္တံ သုဂတံ သုဘာဝိတံ သုဝုဋ္ဌိတံ သုဝိမုတ္တံ ဝိသံယုတ္တံ ကာမေဟိ။ ယေ စ ကာမပစ္စယာ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ အာသဝါ ဝိဃာတာ ပရိဠာဟာ, မုတ္တော သော တေဟိ။ န သော တံ ဝေဒနံ ဝေဒေတိ။ ဣဒမက္ခာတံ ကာမာနံ နိဿရဏံ။
‘‘ပုန စပရံ, အာဝုသော, ဘိက္ခုနော ဗျာပါဒံ မနသိကရောတော ဗျာပါဒေ စိတ္တံ န ပက္ခန္ဒတိ န ပသီဒတိ န သန္တိဋ္ဌတိ န ဝိမုစ္စတိ။ အဗျာပါဒံ ခေါ ပနဿ မနသိကရောတော အဗျာပါဒေ စိတ္တံ ပက္ခန္ဒတိ ပသီဒတိ သန္တိဋ္ဌတိ ဝိမုစ္စတိ။ တဿ တံ စိတ္တံ သုဂတံ သုဘာဝိတံ သုဝုဋ္ဌိတံ သုဝိမုတ္တံ ဝိသံယုတ္တံ ဗျာပါဒေန။ ယေ စ ဗျာပါဒပစ္စယာ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ အာသဝါ ဝိဃာတာ ပရိဠာဟာ, မုတ္တော သော တေဟိ။ န သော တံ ဝေဒနံ ဝေဒေတိ။ ဣဒမက္ခာတံ ဗျာပါဒဿ နိဿရဏံ။
‘‘ပုန စပရံ, အာဝုသော, ဘိက္ခုနော ဝိဟေသံ မနသိကရောတော ဝိဟေသာယ စိတ္တံ န ပက္ခန္ဒတိ န ပသီဒတိ န သန္တိဋ္ဌတိ န ဝိမုစ္စတိ။ အဝိဟေသံ ခေါ ပနဿ မနသိကရောတော အဝိဟေသာယ စိတ္တံ ပက္ခန္ဒတိ ပသီဒတိ သန္တိဋ္ဌတိ
ဝိမုစ္စတိ။ တဿ တံ စိတ္တံ သုဂတံ သုဘာဝိတံ သုဝုဋ္ဌိတံ သုဝိမုတ္တံ ဝိသံယုတ္တံ ဝိဟေသာယ။ ယေ စ ဝိဟေသာပစ္စယာ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ အာသဝါ ဝိဃာတာ ပရိဠာဟာ, မုတ္တော သော တေဟိ။ န သော တံ ဝေဒနံ ဝေဒေတိ။ ဣဒမက္ခာတံ ဝိဟေသာယ နိဿရဏံ။
‘‘ပုန စပရံ, အာဝုသော, ဘိက္ခုနော ရူပေ မနသိကရောတော ရူပေသု စိတ္တံ န ပက္ခန္ဒတိ န ပသီဒတိ န သန္တိဋ္ဌတိ န ဝိမုစ္စတိ။ အရူပံ ခေါ ပနဿ မနသိကရောတော အရူပေ စိတ္တံ ပက္ခန္ဒတိ ပသီဒတိ သန္တိဋ္ဌတိ ဝိမုစ္စတိ။ တဿ တံ စိတ္တံ သုဂတံ သုဘာဝိတံ သုဝုဋ္ဌိတံ သုဝိမုတ္တံ ဝိသံယုတ္တံ ရူပေဟိ။ ယေ စ ရူပပစ္စယာ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ အာသဝါ ဝိဃာတာ ပရိဠာဟာ, မုတ္တော သော တေဟိ။ န သော တံ ဝေဒနံ ဝေဒေတိ။ ဣဒမက္ခာတံ ရူပါနံ နိဿရဏံ။
‘‘ပုန စပရံ, အာဝုသော, ဘိက္ခုနော သက္ကာယံ မနသိကရောတော သက္ကာယေ စိတ္တံ န ပက္ခန္ဒတိ န ပသီဒတိ န သန္တိဋ္ဌတိ န ဝိမုစ္စတိ။ သက္ကာယနိရောဓံ ခေါ ပနဿ မနသိကရောတော သက္ကာယနိရောဓေ စိတ္တံ ပက္ခန္ဒတိ ပသီဒတိ သန္တိဋ္ဌတိ ဝိမုစ္စတိ။ တဿ တံ စိတ္တံ သုဂတံ သုဘာဝိတံ သုဝုဋ္ဌိတံ သုဝိမုတ္တံ ဝိသံယုတ္တံ သက္ကာယေန။ ယေ စ သက္ကာယပစ္စယာ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ အာသဝါ ဝိဃာတာ ပရိဠာဟာ, မုတ္တော သော တေဟိ။ န သော တံ ဝေဒနံ ဝေဒေတိ။ ဣဒမက္ခာတံ သက္ကာယဿ နိဿရဏံ။ ဣမေ ပဉ္စ ဓမ္မာ ဒုပ္ပဋိဝိဇ္ဈာ။
(ဇ) ‘‘ကတမေ ပဉ္စ ဓမ္မာ ဥပ္ပါဒေတဗ္ဗာ? ပဉ္စ ဉာဏိကော သမ္မာသမာဓိ – ‘အယံ သမာဓိ ပစ္စုပ္ပန္နသုခေါ စေဝ အာယတိဉ္စ သုခဝိပါကော’တိ ပစ္စတ္တံယေဝ ဉာဏံ ဥပ္ပဇ္ဇတိ။ ‘အယံ သမာဓိ အရိယော နိရာမိသော’တိ ပစ္စတ္တညေဝ ဉာဏံ ဥပ္ပဇ္ဇတိ။ ‘အယံ သမာဓိ အကာပုရိသသေဝိတော’တိ ပစ္စတ္တံယေဝ ဉာဏံ ဥပ္ပဇ္ဇတိ။ ‘အယံ သမာဓိ သန္တော ပဏီတော ပဋိပ္ပဿဒ္ဓလဒ္ဓေါ ဧကောဒိဘာဝါဓိဂတော, န သသင်္ခါရနိဂ္ဂယှဝါရိတဂတော’တိ [န စ သသင်္ခါရနိဂ္ဂယှ ဝါရိတဝတောတိ (သီ။ သျာ။ ကံ။ ပီ။), န သသင်္ခါရနိဂ္ဂယှဝါရိဝါဝတော (က။), န သသင်္ခါရနိဂ္ဂယှဝါရိယာဓိဂတော (?)] ပစ္စတ္တံယေဝ ဉာဏံ ဥပ္ပဇ္ဇတိ။ ‘သော ခေါ ပနာဟံ ဣမံ သမာဓိံ သတောဝ သမာပဇ္ဇာမိ သတော ဝုဋ္ဌဟာမီ’တိ ပစ္စတ္တံယေဝ ဉာဏံ ဥပ္ပဇ္ဇတိ။ ဣမေ ပဉ္စ ဓမ္မာ ဥပ္ပါဒေတဗ္ဗာ။
(ဈ) ‘‘ကတမေ ပဉ္စ ဓမ္မာ အဘိညေယျာ? ပဉ္စ ဝိမုတ္တာယတနာနိ – ဣဓာဝုသော, ဘိက္ခုနော သတ္ထာ ဓမ္မံ ဒေသေတိ အညတရော ဝါ ဂရုဋ္ဌာနိယော သဗြဟ္မစာရီ။
ယထာ ယထာ, အာဝုသော, ဘိက္ခုနော သတ္ထာ ဓမ္မံ ဒေသေတိ, အညတရော ဝါ ဂရုဋ္ဌာနိယော သဗြဟ္မစာရီ, တထာ တထာ သော [ဘိက္ခု (သျာ။ ကံ။)] တသ္မိံ ဓမ္မေ အတ္ထပ္ပဋိသံဝေဒီ စ ဟောတိ ဓမ္မပဋိသံဝေဒီ စ။ တဿ အတ္ထပ္ပဋိသံဝေဒိနော ဓမ္မပဋိသံဝေဒိနော ပါမောဇ္ဇံ ဇာယတိ, ပမုဒိတဿ ပီတိ ဇာယတိ, ပီတိမနဿ ကာယော ပဿမ္ဘတိ, ပဿဒ္ဓကာယော သုခံ ဝေဒေတိ, သုခိနော စိတ္တံ သမာဓိယတိ။ ဣဒံ ပဌမံ ဝိမုတ္တာယတနံ။
‘‘ပုန စပရံ, အာဝုသော, ဘိက္ခုနော န ဟေဝ ခေါ သတ္ထာ ဓမ္မံ ဒေသေတိ, အညတရော ဝါ ဂရုဋ္ဌာနိယော သဗြဟ္မစာရီ, အပိ စ ခေါ ယထာသုတံ ယထာပရိယတ္တံ ဓမ္မံ ဝိတ္ထာရေန ပရေသံ ဒေသေတိ ယထာ ယထာ, အာဝုသော, ဘိက္ခု ယထာသုတံ ယထာပရိယတ္တံ ဓမ္မံ ဝိတ္ထာရေန ပရေသံ ဒေသေတိ။ တထာ တထာ သော တသ္မိံ ဓမ္မေ အတ္ထပ္ပဋိသံဝေဒီ စ ဟောတိ ဓမ္မပဋိသံဝေဒီ စ။ တဿ အတ္ထပ္ပဋိသံဝေဒိနော ဓမ္မပဋိသံဝေဒိနော ပါမောဇ္ဇံ ဇာယတိ, ပမုဒိတဿ ပီတိ ဇာယတိ, ပီတိမနဿ ကာယော ပဿမ္ဘတိ, ပဿဒ္ဓကာယော သုခံ ဝေဒေတိ, သုခိနော စိတ္တံ သမာဓိယတိ။ ဣဒံ ဒုတိယံ ဝိမုတ္တာယတနံ။
‘‘ပုန စပရံ, အာဝုသော, ဘိက္ခုနော န ဟေဝ ခေါ သတ္ထာ ဓမ္မံ ဒေသေတိ, အညတရော ဝါ ဂရုဋ္ဌာနိယော သဗြဟ္မစာရီ, နာပိ ယထာသုတံ ယထာပရိယတ္တံ ဓမ္မံ ဝိတ္ထာရေန ပရေသံ ဒေသေတိ။ အပိ စ ခေါ, ယထာသုတံ ယထာပရိယတ္တံ ဓမ္မံ ဝိတ္ထာရေန သဇ္ဈာယံ ကရောတိ။ ယထာ ယထာ, အာဝုသော, ဘိက္ခု ယထာသုတံ ယထာပရိယတ္တံ ဓမ္မံ ဝိတ္ထာရေန သဇ္ဈာယံ ကရောတိ တထာ တထာ သော တသ္မိံ ဓမ္မေ အတ္ထပ္ပဋိသံဝေဒီ စ ဟောတိ ဓမ္မပဋိသံဝေဒီ စ။ တဿ အတ္ထပ္ပဋိသံဝေဒိနော ဓမ္မပဋိသံဝေဒိနော ပါမောဇ္ဇံ ဇာယတိ, ပမုဒိတဿ ပီတိ ဇာယတိ, ပီတိမနဿ ကာယော ပဿမ္ဘတိ, ပဿဒ္ဓကာယော သုခံ ဝေဒေတိ, သုခိနော စိတ္တံ သမာဓိယတိ။ ဣဒံ တတိယံ ဝိမုတ္တာယတနံ။
‘‘ပုန စပရံ, အာဝုသော, ဘိက္ခုနော န ဟေဝ ခေါ သတ္ထာ ဓမ္မံ ဒေသေတိ, အညတရော ဝါ ဂရုဋ္ဌာနိယော သဗြဟ္မစာရီ, နာပိ ယထာသုတံ ယထာပရိယတ္တံ ဓမ္မံ ဝိတ္ထာရေန ပရေသံ ဒေသေတိ, နာပိ ယထာသုတံ ယထာပရိယတ္တံ ဓမ္မံ ဝိတ္ထာရေန သဇ္ဈာယံ ကရောတိ။ အပိ စ ခေါ, ယထာသုတံ ယထာပရိယတ္တံ ဓမ္မံ စေတသာ အနုဝိတက္ကေတိ အနုဝိစာရေတိ မနသာနုပေက္ခတိ။ ယထာ
ယထာ, အာဝုသော, ဘိက္ခု ယထာသုတံ ယထာပရိယတ္တံ ဓမ္မံ စေတသာ အနုဝိတက္ကေတိ အနုဝိစာရေတိ မနသာနုပေက္ခတိ တထာ တထာ သော တသ္မိံ ဓမ္မေ အတ္ထပ္ပဋိသံဝေဒီ စ ဟောတိ ဓမ္မပဋိသံဝေဒီ စ။ တဿ အတ္ထပ္ပဋိသံဝေဒိနော ဓမ္မပဋိသံဝေဒိနော ပါမောဇ္ဇံ ဇာယတိ, ပမုဒိတဿ ပီတိ ဇာယတိ, ပီတိမနဿ ကာယော ပဿမ္ဘတိ, ပဿဒ္ဓကာယော သုခံ ဝေဒေတိ, သုခိနော စိတ္တံ သမာဓိယတိ။ ဣဒံ စတုတ္ထံ ဝိမုတ္တာယတနံ။
‘‘ပုန စပရံ, အာဝုသော, ဘိက္ခုနော န ဟေဝ ခေါ သတ္ထာ ဓမ္မံ ဒေသေတိ, အညတရော ဝါ ဂရုဋ္ဌာနိယော သဗြဟ္မစာရီ, နာပိ ယထာသုတံ ယထာပရိယတ္တံ ဓမ္မံ ဝိတ္ထာရေန ပရေသံ ဒေသေတိ, နာပိ ယထာသုတံ ယထာပရိယတ္တံ ဓမ္မံ ဝိတ္ထာရေန သဇ္ဈာယံ ကရောတိ, နာပိ ယထာသုတံ ယထာပရိယတ္တံ ဓမ္မံ စေတသာ အနုဝိတက္ကေတိ အနုဝိစာရေတိ မနသာနုပေက္ခတိ၊ အပိ စ ခွဿ အညတရံ သမာဓိနိမိတ္တံ သုဂ္ဂဟိတံ ဟောတိ သုမနသိကတံ သူပဓာရိတံ သုပ္ပဋိဝိဒ္ဓံ ပညာယ။ ယထာ ယထာ, အာဝုသော, ဘိက္ခုနော အညတရံ သမာဓိနိမိတ္တံ သုဂ္ဂဟိတံ ဟောတိ သုမနသိကတံ သူပဓာရိတံ သုပ္ပဋိဝိဒ္ဓံ ပညာယ တထာ တထာ သော တသ္မိံ ဓမ္မေ အတ္ထပ္ပဋိသံဝေဒီ စ ဟောတိ ဓမ္မပ္ပဋိသံဝေဒီ စ။ တဿ အတ္ထပ္ပဋိသံဝေဒိနော ဓမ္မပ္ပဋိသံဝေဒိနော ပါမောဇ္ဇံ ဇာယတိ, ပမုဒိတဿ ပီတိ ဇာယတိ, ပီတိမနဿ ကာယော ပဿမ္ဘတိ, ပဿဒ္ဓကာယော သုခံ ဝေဒေတိ, သုခိနော စိတ္တံ သမာဓိယတိ။ ဣဒံ ပဉ္စမံ ဝိမုတ္တာယတနံ။ ဣမေ ပဉ္စ ဓမ္မာ အဘိညေယျာ။
(ဉ) ‘‘ကတမေ ပဉ္စ ဓမ္မာ သစ္ဆိကာတဗ္ဗာ? ပဉ္စ ဓမ္မက္ခန္ဓာ – သီလက္ခန္ဓော, သမာဓိက္ခန္ဓော, ပညာက္ခန္ဓော, ဝိမုတ္တိက္ခန္ဓော, ဝိမုတ္တိဉာဏဒဿနက္ခန္ဓော။ ဣမေ ပဉ္စ ဓမ္မာ သစ္ဆိကာတဗ္ဗာ။
‘‘ဣတိ ဣမေ ပညာသ ဓမ္မာ ဘူတာ တစ္ဆာ တထာ အဝိတထာ အနညထာ သမ္မာ တထာဂတေန အဘိသမ္ဗုဒ္ဓါ။
ဆ ဓမ္မာ
မြန်֍ ဋ္ဌ ၃၅၆။ ‘‘ဆ ဓမ္မာ ဗဟုကာရာ…ပေ… ဆ ဓမ္မာ သစ္ဆိကာတဗ္ဗာ။
(က) ‘‘ကတမေ ဆ ဓမ္မာ ဗဟုကာရာ? ဆ သာရဏီယာ ဓမ္မာ။ ဣဓာဝုသော, ဘိက္ခုနော မေတ္တံ ကာယကမ္မံ ပစ္စုပဋ္ဌိတံ ဟောတိ သဗြဟ္မစာရီသု အာဝိ စေဝ
ရဟော စ, အယမ္ပိ ဓမ္မော သာရဏီယော ပိယကရဏော ဂရုကရဏော သင်္ဂဟာယ အဝိဝါဒါယ သာမဂ္ဂိယာ ဧကီဘာဝါယ သံဝတ္တတိ။
‘‘ပုန စပရံ, အာဝုသော, ဘိက္ခုနော မေတ္တံ ဝစီကမ္မံ…ပေ… ဧကီဘာဝါယ သံဝတ္တတိ။
‘‘ပုန စပရံ, အာဝုသော, ဘိက္ခုနော မေတ္တံ မနောကမ္မံ…ပေ… ဧကီဘာဝါယ သံဝတ္တတိ။
‘‘ပုန စပရံ, အာဝုသော, ဘိက္ခု ယေ တေ လာဘာ ဓမ္မိကာ ဓမ္မလဒ္ဓါ အန္တမသော ပတ္တပရိယာပန္နမတ္တမ္ပိ, တထာရူပေဟိ လာဘေဟိ အပ္ပဋိဝိဘတ္တဘောဂီ ဟောတိ သီလဝန္တေဟိ သဗြဟ္မစာရီဟိ သာဓာရဏဘောဂီ, အယမ္ပိ ဓမ္မော သာရဏီယော…ပေ… ဧကီဘာဝါယ သံဝတ္တတိ။
‘‘ပုန စပရံ, အာဝုသော, ဘိက္ခု, ယာနိ တာနိ သီလာနိ အခဏ္ဍာနိ အစ္ဆိဒ္ဒါနိ အသဗလာနိ အကမ္မာသာနိ ဘုဇိဿာနိ ဝိညုပ္ပသတ္ထာနိ အပရာမဋ္ဌာနိ သမာဓိသံဝတ္တနိကာနိ, တထာရူပေသု သီလေသု သီလသာမညဂတော ဝိဟရတိ သဗြဟ္မစာရီဟိ အာဝိ စေဝ ရဟော စ, အယမ္ပိ ဓမ္မော သာရဏီယော…ပေ… ဧကီဘာဝါယ သံဝတ္တတိ။
‘‘ပုန စပရံ, အာဝုသော, ဘိက္ခု ယာယံ ဒိဋ္ဌိ အရိယာ နိယျာနိကာ နိယျာတိ တက္ကရဿ သမ္မာ ဒုက္ခက္ခယာယ, တထာရူပါယ ဒိဋ္ဌိယာ ဒိဋ္ဌိ သာမညဂတော ဝိဟရတိ သဗြဟ္မစာရီဟိ အာဝိ စေဝ ရဟော စ, အယမ္ပိ ဓမ္မော သာရဏီယော ပိယကရဏော ဂရုကရဏော, သင်္ဂဟာယ အဝိဝါဒါယ သာမဂ္ဂိယာ ဧကီဘာဝါယ သံဝတ္တတိ။ ဣမေ ဆ ဓမ္မာ ဗဟုကာရာ။
(ခ) ‘‘ကတမေ ဆ ဓမ္မာ ဘာဝေတဗ္ဗာ? ဆ အနုဿတိဋ္ဌာနာနိ – ဗုဒ္ဓါနုဿတိ, ဓမ္မာနုဿတိ, သံဃာနုဿတိ, သီလာနုဿတိ, စာဂါနုဿတိ, ဒေဝတာနုဿတိ။ ဣမေ ဆ ဓမ္မာ ဘာဝေတဗ္ဗာ။
(ဂ) ‘‘ကတမေ ဆ ဓမ္မာ ပရိညေယျာ? ဆ အဇ္ဈတ္တိကာနိ အာယတနာနိ – စက္ခာယတနံ, သောတာယတနံ, ဃာနာယတနံ, ဇိဝှါယတနံ, ကာယာယတနံ, မနာယတနံ။ ဣမေ ဆ ဓမ္မာ ပရိညေယျာ။
(ဃ) ‘‘ကတမေ ဆ ဓမ္မာ ပဟာတဗ္ဗာ? ဆ တဏှာကာယာ – ရူပတဏှာ, သဒ္ဒတဏှာ, ဂန္ဓတဏှာ, ရသတဏှာ, ဖောဋ္ဌဗ္ဗတဏှာ, ဓမ္မတဏှာ။ ဣမေ ဆ ဓမ္မာ ပဟာတဗ္ဗာ။
(င) ‘‘ကတမေ ဆ ဓမ္မာ ဟာနဘာဂိယာ? ဆ အဂါရဝါ – ဣဓာဝုသော, ဘိက္ခု သတ္ထရိ အဂါရဝေါ ဝိဟရတိ အပ္ပတိဿော။ ဓမ္မေ…ပေ… သံဃေ… သိက္ခာယ… အပ္ပမာဒေ… ပဋိသန္ထာရေ အဂါရဝေါ ဝိဟရတိ အပ္ပတိဿော။ ဣမေ ဆ ဓမ္မာ ဟာနဘာဂိယာ။
(စ) ‘‘ကတမေ ဆ ဓမ္မာ ဝိသေသဘာဂိယာ? ဆ ဂါရဝါ – ဣဓာဝုသော, ဘိက္ခု သတ္ထရိ သဂါရဝေါ ဝိဟရတိ သပ္ပတိဿော ဓမ္မေ…ပေ… သံဃေ… သိက္ခာယ… အပ္ပမာဒေ… ပဋိသန္ထာရေ သဂါရဝေါ ဝိဟရတိ သပ္ပတိဿော။ ဣမေ ဆ ဓမ္မာ ဝိသေသဘာဂိယာ။
(ဆ) ‘‘ကတမေ ဆ ဓမ္မာ ဒုပ္ပဋိဝိဇ္ဈာ? ဆ နိဿရဏိယာ ဓာတုယော – ဣဓာဝုသော, ဘိက္ခု ဧဝံ ဝဒေယျ – ‘မေတ္တာ ဟိ ခေါ မေ, စေတောဝိမုတ္တိ ဘာဝိတာ ဗဟုလီကတာ ယာနီကတာ ဝတ္ထုကတာ အနုဋ္ဌိတာ ပရိစိတာ သုသမာရဒ္ဓါ, အထ စ ပန မေ ဗျာပါဒေါ စိတ္တံ ပရိယာဒါယ တိဋ္ဌတီ’တိ။ သော ‘မာ ဟေဝံ’ တိဿ ဝစနီယော ‘မာယသ္မာ ဧဝံ အဝစ, မာ ဘဂဝန္တံ အဗ္ဘာစိက္ခိ။ န ဟိ သာဓု ဘဂဝတော အဗ္ဘက္ခာနံ, န ဟိ ဘဂဝါ ဧဝံ ဝဒေယျ။ အဋ္ဌာနမေတံ အာဝုသော အနဝကာသော ယံ မေတ္တာယ စေတောဝိမုတ္တိယာ ဘာဝိတာယ ဗဟုလီကတာယ ယာနီကတာယ ဝတ္ထုကတာယ အနုဋ္ဌိတာယ ပရိစိတာယ သုသမာရဒ္ဓါယ။ အထ စ ပနဿ ဗျာပါဒေါ စိတ္တံ ပရိယာဒါယ ဌဿတီတိ, နေတံ ဌာနံ ဝိဇ္ဇတိ။ နိဿရဏံ ဟေတံ, အာဝုသော, ဗျာပါဒဿ, ယဒိဒံ မေတ္တာစေတောဝိမုတ္တီ’တိ။
‘‘ဣဓ ပနာဝုသော, ဘိက္ခု ဧဝံ ဝဒေယျ – ‘ကရုဏာ ဟိ ခေါ မေ စေတောဝိမုတ္တိ ဘာဝိတာ ဗဟုလီကတာ ယာနီကတာ ဝတ္ထုကတာ အနုဋ္ဌိတာ ပရိစိတာ သုသမာရဒ္ဓါ။ အထ စ ပန မေ ဝိဟေသာ စိတ္တံ ပရိယာဒါယ တိဋ္ဌတီ’တိ။ သော – ‘မာ ဟေဝံ’ တိဿ ဝစနီယော, ‘မာယသ္မာ ဧဝံ အဝစ, မာ ဘဂဝန္တံ အဗ္ဘာစိက္ခိ…ပေ… နိဿရဏံ ဟေတံ, အာဝုသော, ဝိဟေသာယ, ယဒိဒံ ကရုဏာစေတောဝိမုတ္တီ’တိ။
‘‘ဣဓ ပနာဝုသော, ဘိက္ခု ဧဝံ ဝဒေယျ – ‘မုဒိတာ ဟိ ခေါ မေ စေတောဝိမုတ္တိ ဘာဝိတာ…ပေ… အထ စ ပန မေ အရတိ စိတ္တံ ပရိယာဒါယ တိဋ္ဌတီ’တိ။ သော – ‘မာ ဟေဝံ’ တိဿ ဝစနီယော ‘မာယသ္မာ ဧဝံ အဝစ…ပေ… နိဿရဏံ ဟေတံ, အာဝုသော အရတိယာ, ယဒိဒံ မုဒိတာစေတောဝိမုတ္တီ’တိ။
‘‘ဣဓ ပနာဝုသော, ဘိက္ခု ဧဝံ ဝဒေယျ – ‘ဥပေက္ခာ ဟိ ခေါ မေ စေတောဝိမုတ္တိ ဘာဝိတာ…ပေ… အထ စ ပန မေ ရာဂေါ စိတ္တံ ပရိယာဒါယ တိဋ္ဌတီ’တိ။ သော – ‘မာ ဟေဝံ’ တိဿ ဝစနီယော ‘မာယသ္မာ ဧဝံ အဝစ…ပေ… နိဿရဏံ ဟေတံ, အာဝုသော, ရာဂဿ ယဒိဒံ ဥပေက္ခာစေတောဝိမုတ္တီ’တိ။
‘‘ဣဓ ပနာဝုသော, ဘိက္ခု ဧဝံ ဝဒေယျ – ‘အနိမိတ္တာ ဟိ ခေါ မေ စေတောဝိမုတ္တိ ဘာဝိတာ…ပေ… အထ စ ပန မေ နိမိတ္တာနုသာရိ ဝိညာဏံ ဟောတီ’တိ။ သော – ‘မာ ဟေဝံ’ တိဿ ဝစနီယော ‘မာယသ္မာ ဧဝံ အဝစ…ပေ… နိဿရဏံ ဟေတံ, အာဝုသော, သဗ္ဗနိမိတ္တာနံ ယဒိဒံ အနိမိတ္တာ စေတောဝိမုတ္တီ’တိ။
‘‘ဣဓ ပနာဝုသော, ဘိက္ခု ဧဝံ ဝဒေယျ – ‘အသ္မီတိ ခေါ မေ ဝိဂတံ, အယမဟမသ္မီတိ န သမနုပဿာမိ, အထ စ ပန မေ ဝိစိကိစ္ဆာကထံကထာသလ္လံ စိတ္တံ ပရိယာဒါယ တိဋ္ဌတီ’တိ။ သော – ‘မာ ဟေဝံ’ တိဿ ဝစနီယော ‘မာယသ္မာ ဧဝံ အဝစ, မာ ဘဂဝန္တံ အဗ္ဘာစိက္ခိ, န ဟိ သာဓု ဘဂဝတော အဗ္ဘက္ခာနံ, န ဟိ ဘဂဝါ ဧဝံ ဝဒေယျ။ အဋ္ဌာနမေတံ, အာဝုသော, အနဝကာသော ယံ အသ္မီတိ ဝိဂတေ အယမဟမသ္မီတိ အသမနုပဿတော။ အထ စ ပနဿ ဝိစိကိစ္ဆာကထံကထာသလ္လံ စိတ္တံ ပရိယာဒါယ ဌဿတိ, နေတံ ဌာနံ ဝိဇ္ဇတိ။ နိဿရဏံ ဟေတံ, အာဝုသော, ဝိစိကိစ္ဆာကထံကထာသလ္လဿ, ယဒိဒံ အသ္မိမာနသမုဂ္ဃါဋော’တိ။ ဣမေ ဆ ဓမ္မာ ဒုပ္ပဋိဝိဇ္ဈာ။
(ဇ) ‘‘ကတမေ ဆ ဓမ္မာ ဥပ္ပါဒေတဗ္ဗာ? ဆ သတတဝိဟာရာ။ ဣဓာဝုသော, ဘိက္ခု စက္ခုနာ ရူပံ ဒိသွာ နေဝ သုမနော ဟောတိ န ဒုမ္မနော, ဥပေက္ခကော ဝိဟရတိ သတော သမ္ပဇာနော။ သောတေန သဒ္ဒံ သုတွာ…ပေ… ဃာနေန ဂန္ဓံ ဃာယိတွာ… ဇိဝှါယ ရသံ သာယိတွာ… ကာယေန ဖောဋ္ဌဗ္ဗံ ဖုသိတွာ… မနသာ ဓမ္မံ ဝိညာယ နေဝ သုမနော ဟောတိ န ဒုမ္မနော, ဥပေက္ခကော ဝိဟရတိ သတော သမ္ပဇာနော။ ဣမေ ဆ ဓမ္မာ ဥပ္ပါဒေတဗ္ဗာ။
(ဈ) ‘‘ကတမေ ဆ ဓမ္မာ အဘိညေယျာ? ဆ အနုတ္တရိယာနိ – ဒဿနာနုတ္တရိယံ, သဝနာနုတ္တရိယံ, လာဘာနုတ္တရိယံ, သိက္ခာနုတ္တရိယံ, ပါရိစရိယာနုတ္တရိယံ, အနုဿတာနုတ္တရိယံ။ ဣမေ ဆ ဓမ္မာ အဘိညေယျာ။
(ဉ) ‘‘ကတမေ ဆ ဓမ္မာ သစ္ဆိကာတဗ္ဗာ? ဆ အဘိညာ – ဣဓာဝုသော, ဘိက္ခု အနေကဝိဟိတံ ဣဒ္ဓိဝိဓံ ပစ္စနုဘောတိ – ဧကောပိ ဟုတွာ ဗဟုဓာ ဟောတိ, ဗဟုဓာပိ ဟုတွာ ဧကော ဟောတိ။ အာဝိဘာဝံ တိရောဘာဝံ။ တိရောကုဋ္ဋံ တိရောပါကာရံ တိရောပဗ္ဗတံ အသဇ္ဇမာနော ဂစ္ဆတိ သေယျထာပိ
အာကာသေ။ ပထဝိယာပိ ဥမ္မုဇ္ဇနိမုဇ္ဇံ ကရောတိ သေယျထာပိ ဥဒကေ။ ဥဒကေပိ အဘိဇ္ဇမာနေ ဂစ္ဆတိ သေယျထာပိ ပထဝိယံ။ အာကာသေပိ ပလ္လင်္ကေန ကမတိ သေယျထာပိ ပက္ခီ သကုဏော။ ဣမေပိ စန္ဒိမသူရိယေ ဧဝံမဟိဒ္ဓိကေ ဧဝံမဟာနုဘာဝေ ပါဏိနာ ပရာမသတိ ပရိမဇ္ဇတိ။ ယာဝ ဗြဟ္မလောကာပိ ကာယေန ဝသံ ဝတ္တေတိ။
‘‘ဒိဗ္ဗာယ သောတဓာတုယာ ဝိသုဒ္ဓါယ အတိက္ကန္တမာနုသိကာယ ဥဘော သဒ္ဒေ သုဏာတိ ဒိဗ္ဗေ စ မာနုသေ စ, ယေ ဒူရေ သန္တိကေ စ။
‘‘ပရသတ္တာနံ ပရပုဂ္ဂလာနံ စေတသာ စေတော ပရိစ္စ ပဇာနာတိ [ဇာနာတိ (သျာ။ ကံ။)], သရာဂံ ဝါ စိတ္တံ သရာဂံ စိတ္တန္တိ ပဇာနာတိ …ပေ… အဝိမုတ္တံ ဝါ စိတ္တံ အဝိမုတ္တံ စိတ္တန္တိ ပဇာနာတိ။
‘‘သော အနေကဝိဟိတံ ပုဗ္ဗေနိဝါသံ အနုဿရတိ, သေယျထိဒံ ဧကမ္ပိ ဇာတိံ…ပေ… ဣတိ သာကာရံ သဥဒ္ဒေသံ အနေကဝိဟိတံ ပုဗ္ဗေနိဝါသံ အနုဿရတိ။
‘‘ဒိဗ္ဗေန စက္ခုနာ ဝိသုဒ္ဓေန အတိက္ကန္တမာနုသကေန သတ္တေ ပဿတိ စဝမာနေ ဥပပဇ္ဇမာနေ ဟီနေ ပဏီတေ သုဝဏ္ဏေ ဒုဗ္ဗဏ္ဏေ သုဂတေ ဒုဂ္ဂတေ ယထာကမ္မူပဂေ သတ္တေ ပဇာနာတိ …ပေ…
‘‘အာသဝါနံ ခယာ အနာသဝံ စေတောဝိမုတ္တိံ ပညာဝိမုတ္တိံ ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတွာ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ။ ဣမေ ဆ ဓမ္မာ သစ္ဆိကာတဗ္ဗာ။
‘‘ဣတိ ဣမေ သဋ္ဌိ ဓမ္မာ ဘူတာ တစ္ဆာ တထာ အဝိတထာ အနညထာ သမ္မာ တထာဂတေန အဘိသမ္ဗုဒ္ဓါ။
သတ္တ ဓမ္မာ
မြန်֍ ဋ္ဌ ၃၅၇။ ‘‘သတ္တ ဓမ္မာ ဗဟုကာရာ…ပေ… သတ္တ ဓမ္မာ သစ္ဆိကာတဗ္ဗာ။
(က) ‘‘ကတမေ သတ္တ ဓမ္မာ ဗဟုကာရာ? သတ္တ အရိယဓနာနိ – သဒ္ဓါဓနံ, သီလဓနံ, ဟိရိဓနံ, ဩတ္တပ္ပဓနံ, သုတဓနံ, စာဂဓနံ, ပညာဓနံ။ ဣမေ သတ္တ ဓမ္မာ ဗဟုကာရာ။
(ခ) ‘‘ကတမေ သတ္တ ဓမ္မာ ဘာဝေတဗ္ဗာ? သတ္တ သမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂါ – သတိသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေါ, ဓမ္မဝိစယသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေါ, ဝီရိယသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေါ, ပီတိသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေါ, ပဿဒ္ဓိသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေါ, သမာဓိသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေါ, ဥပေက္ခာသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေါ။ ဣမေ သတ္တ ဓမ္မာ ဘာဝေတဗ္ဗာ။
(ဂ) ‘‘ကတမေ သတ္တ ဓမ္မာ ပရိညေယျာ? သတ္တ ဝိညာဏဋ္ဌိတိယော – သန္တာဝုသော, သတ္တာ နာနတ္တကာယာ နာနတ္တသညိနော, သေယျထာပိ မနုဿာ ဧကစ္စေ စ ဒေဝါ ဧကစ္စေ စ ဝိနိပါတိကာ။ အယံ ပဌမာ ဝိညာဏဋ္ဌိတိ။
‘‘သန္တာဝုသော, သတ္တာ နာနတ္တကာယာ ဧကတ္တသညိနော, သေယျထာပိ ဒေဝါ ဗြဟ္မကာယိကာ ပဌမာဘိနိဗ္ဗတ္တာ။ အယံ ဒုတိယာ ဝိညာဏဋ္ဌိတိ။
‘‘သန္တာဝုသော, သတ္တာ ဧကတ္တကာယာ နာနတ္တသညိနော, သေယျထာပိ ဒေဝါ အာဘဿရာ။ အယံ တတိယာ ဝိညာဏဋ္ဌိတိ။
‘‘သန္တာဝုသော, သတ္တာ ဧကတ္တကာယာ ဧကတ္တသညိနော, သေယျထာပိ ဒေဝါ သုဘကိဏှာ။ အယံ စတုတ္ထီ ဝိညာဏဋ္ဌိတိ။
‘‘သန္တာဝုသော, သတ္တာ သဗ္ဗသော ရူပသညာနံ သမတိက္ကမာ…ပေ… ‘အနန္တော အာကာသော’တိ အာကာသာနဉ္စာယတနူပဂါ။ အယံ ပဉ္စမီ ဝိညာဏဋ္ဌိတိ။
‘‘သန္တာဝုသော, သတ္တာ သဗ္ဗသော အာကာသာနဉ္စာယတနံ သမတိက္ကမ္မ ‘အနန္တံ ဝိညာဏ’န္တိ ဝိညာဏဉ္စာယတနူပဂါ။ အယံ ဆဋ္ဌီ ဝိညာဏဋ္ဌိတိ။
‘‘သန္တာဝုသော, သတ္တာ သဗ္ဗသော ဝိညာဏဉ္စာယတနံ သမတိက္ကမ္မ ‘နတ္ထိ ကိဉ္စီ’တိ အာကိဉ္စညာယတနူပဂါ။ အယံ သတ္တမီ ဝိညာဏဋ္ဌိတိ။ ဣမေ သတ္တ ဓမ္မာ ပရိညေယျာ။
(ဃ) ‘‘ကတမေ သတ္တ ဓမ္မာ ပဟာတဗ္ဗာ? သတ္တာနုသယာ – ကာမရာဂါနုသယော, ပဋိဃာနုသယော, ဒိဋ္ဌာနုသယော, ဝိစိကိစ္ဆာနုသယော, မာနာနုသယော, ဘဝရာဂါနုသယော, အဝိဇ္ဇာနုသယော။ ဣမေ သတ္တ ဓမ္မာ ပဟာတဗ္ဗာ။
(င) ‘‘ကတမေ သတ္တ ဓမ္မာ ဟာနဘာဂိယာ? သတ္တ အသဒ္ဓမ္မာ – ဣဓာဝုသော, ဘိက္ခု အဿဒ္ဓေါ ဟောတိ, အဟိရိကော ဟောတိ, အနောတ္တပ္ပီ ဟောတိ,
အပ္ပဿုတော ဟောတိ, ကုသီတော ဟောတိ, မုဋ္ဌဿတိ ဟောတိ, ဒုပ္ပညော ဟောတိ။ ဣမေ သတ္တ ဓမ္မာ ဟာနဘာဂိယာ။
(စ) ‘‘ကတမေ သတ္တ ဓမ္မာ ဝိသေသဘာဂိယာ? သတ္တ သဒ္ဓမ္မာ – ဣဓာဝုသော, ဘိက္ခု သဒ္ဓေါ ဟောတိ, ဟိရိမာ [ဟိရိကော (သျာ။ ကံ။)] ဟောတိ, ဩတ္တပ္ပီ ဟောတိ, ဗဟုဿုတော ဟောတိ, အာရဒ္ဓဝီရိယော ဟောတိ, ဥပဋ္ဌိတဿတိ ဟောတိ, ပညဝါ ဟောတိ။ ဣမေ သတ္တ ဓမ္မာ ဝိသေသဘာဂိယာ။
(ဆ) ‘‘ကတမေ သတ္တ ဓမ္မာ ဒုပ္ပဋိဝိဇ္ဈာ? သတ္တ သပ္ပုရိသဓမ္မာ – ဣဓာဝုသော, ဘိက္ခု ဓမ္မညူ စ ဟောတိ အတ္ထညူ စ အတ္တညူ စ မတ္တညူ စ ကာလညူ စ ပရိသညူ စ ပုဂ္ဂလညူ စ။ ဣမေ သတ္တ ဓမ္မာ ဒုပ္ပဋိဝိဇ္ဈာ။
(ဇ) ‘‘ကတမေ သတ္တ ဓမ္မာ ဥပ္ပါဒေတဗ္ဗာ? သတ္တ သညာ – အနိစ္စသညာ, အနတ္တသညာ, အသုဘသညာ, အာဒီနဝသညာ, ပဟာနသညာ, ဝိရာဂသညာ, နိရောဓသညာ။ ဣမေ သတ္တ ဓမ္မာ ဥပ္ပါဒေတဗ္ဗာ။
(ဈ) ‘‘ကတမေ သတ္တ ဓမ္မာ အဘိညေယျာ? သတ္တ နိဒ္ဒသဝတ္ထူနိ – ဣဓာဝုသော, ဘိက္ခု သိက္ခာသမာဒါနေ တိဗ္ဗစ္ဆန္ဒော ဟောတိ, အာယတိဉ္စ သိက္ခာသမာဒါနေ အဝိဂတပေမော။ ဓမ္မနိသန္တိယာ တိဗ္ဗစ္ဆန္ဒော ဟောတိ, အာယတိဉ္စ ဓမ္မနိသန္တိယာ အဝိဂတပေမော။ ဣစ္ဆာဝိနယေ တိဗ္ဗစ္ဆန္ဒော ဟောတိ, အာယတိဉ္စ ဣစ္ဆာဝိနယေ အဝိဂတပေမော။ ပဋိသလ္လာနေ တိဗ္ဗစ္ဆန္ဒော ဟောတိ, အာယတိဉ္စ ပဋိသလ္လာနေ အဝိဂတပေမော။ ဝီရိယာရမ္မေ တိဗ္ဗစ္ဆန္ဒော ဟောတိ, အာယတိဉ္စ ဝီရိယာရမ္မေ အဝိဂတပေမော။ သတိနေပက္ကေ တိဗ္ဗစ္ဆန္ဒော ဟောတိ, အာယတိဉ္စ သတိနေပက္ကေ အဝိဂတပေမော။ ဒိဋ္ဌိပဋိဝေဓေ တိဗ္ဗစ္ဆန္ဒော ဟောတိ, အာယတိဉ္စ ဒိဋ္ဌိပဋိဝေဓေ အဝိဂတပေမော။ ဣမေ သတ္တ ဓမ္မာ အဘိညေယျာ။
(ဉ) ‘‘ကတမေ သတ္တ ဓမ္မာ သစ္ဆိကာတဗ္ဗာ? သတ္တ ခီဏာသဝဗလာနိ – ဣဓာဝုသော, ခီဏာသဝဿ ဘိက္ခုနော အနိစ္စတော သဗ္ဗေ သင်္ခါရာ ယထာဘူတံ သမ္မပ္ပညာယ သုဒိဋ္ဌာ ဟောန္တိ။ ယံပါဝုသော, ခီဏာသဝဿ ဘိက္ခုနော အနိစ္စတော သဗ္ဗေ သင်္ခါရာ ယထာဘူတံ သမ္မပ္ပညာယ သုဒိဋ္ဌာ ဟောန္တိ, ဣဒမ္ပိ ခီဏာသဝဿ ဘိက္ခုနော ဗလံ ဟောတိ, ယံ ဗလံ အာဂမ္မ ခီဏာသဝေါ ဘိက္ခု အာသဝါနံ ခယံ ပဋိဇာနာတိ – ‘ခီဏာ မေ အာသဝါ’တိ။
‘‘ပုန စပရံ, အာဝုသော, ခီဏာသဝဿ ဘိက္ခုနော အင်္ဂါရကာသူပမာ ကာမာ ယထာဘူတံ သမ္မပ္ပညာယ သုဒိဋ္ဌာ ဟောန္တိ။ ယံပါဝုသော…ပေ… ‘ခီဏာ မေ အာသဝါ’တိ။
‘‘ပုန စပရံ, အာဝုသော, ခီဏာသဝဿ ဘိက္ခုနော ဝိဝေကနိန္နံ စိတ္တံ ဟောတိ ဝိဝေကပေါဏံ ဝိဝေကပဗ္ဘာရံ ဝိဝေကဋ္ဌံ နေက္ခမ္မာဘိရတံ ဗျန္တီဘူတံ သဗ္ဗသော အာသဝဋ္ဌာနိယေဟိ ဓမ္မေဟိ။ ယံပါဝုသော…ပေ… ‘ခီဏာ မေ အာသဝါ’တိ။
‘‘ပုန စပရံ, အာဝုသော, ခီဏာသဝဿ ဘိက္ခုနော စတ္တာရော သတိပဋ္ဌာနာ ဘာဝိတာ ဟောန္တိ သုဘာဝိတာ။ ယံပါဝုသော…ပေ… ‘ခီဏာ မေ အာသဝါ’တိ။
‘‘ပုန စပရံ, အာဝုသော, ခီဏာသဝဿ ဘိက္ခုနော ပဉ္စိန္ဒြိယာနိ ဘာဝိတာနိ ဟောန္တိ သုဘာဝိတာနိ။ ယံပါဝုသော…ပေ… ‘ခီဏာ မေ အာသဝါ’တိ။
‘‘ပုန စပရံ, အာဝုသော, ခီဏာသဝဿ ဘိက္ခုနော သတ္တ ဗောဇ္ဈင်္ဂါ ဘာဝိတာ ဟောန္တိ သုဘာဝိတာ။ ယံပါဝုသော…ပေ… ‘ခီဏာ မေ အာသဝါ’တိ။
‘‘ပုန စပရံ, အာဝုသော, ခီဏာသဝဿ ဘိက္ခုနော အရိယော အဋ္ဌင်္ဂိကော မဂ္ဂေါ ဘာဝိတော ဟောတိ သုဘာဝိတော။ ယံပါဝုသော, ခီဏာသဝဿ ဘိက္ခုနော အရိယော အဋ္ဌင်္ဂိကော မဂ္ဂေါ ဘာဝိတော ဟောတိ သုဘာဝိတော, ဣဒမ္ပိ ခီဏာသဝဿ ဘိက္ခုနော ဗလံ ဟောတိ, ယံ ဗလံ အာဂမ္မ ခီဏာသဝေါ ဘိက္ခု အာသဝါနံ ခယံ ပဋိဇာနာတိ – ‘ခီဏာ မေ အာသဝါ’တိ။ ဣမေ သတ္တ ဓမ္မာ သစ္ဆိကာတဗ္ဗာ။
‘‘ဣတိမေ သတ္တတိ ဓမ္မာ ဘူတာ တစ္ဆာ တထာ အဝိတထာ အနညထာ သမ္မာ တထာဂတေန အဘိသမ္ဗုဒ္ဓါ။
ပဌမဘာဏဝါရော နိဋ္ဌိတော။
အဋ္ဌ ဓမ္မာ
မြန်֍ ဋ္ဌ ၃၅၈။ ‘‘အဋ္ဌ ဓမ္မာ ဗဟုကာရာ…ပေ… အဋ္ဌ ဓမ္မာ သစ္ဆိကာတဗ္ဗာ။
(က) ‘‘ကတမေ အဋ္ဌ ဓမ္မာ ဗဟုကာရာ? အဋ္ဌ ဟေတူ အဋ္ဌ ပစ္စယာ အာဒိဗြဟ္မစရိယိကာယ ပညာယ အပ္ပဋိလဒ္ဓါယ ပဋိလာဘာယ ပဋိလဒ္ဓါယ
ဘိယျောဘာဝါယ ဝေပုလ္လာယ ဘာဝနာယ ပါရိပူရိယာ သံဝတ္တန္တိ။ ကတမေ အဋ္ဌ? ဣဓာဝုသော, ဘိက္ခု သတ္ထာရံ [သတ္ထာရံ ဝါ (သျာ။ က။)] ဥပနိဿာယ ဝိဟရတိ အညတရံ ဝါ ဂရုဋ္ဌာနိယံ သဗြဟ္မစာရိံ, ယတ္ထဿ တိဗ္ဗံ ဟိရောတ္တပ္ပံ ပစ္စုပဋ္ဌိတံ ဟောတိ ပေမဉ္စ ဂါရဝေါ စ။ အယံ ပဌမော ဟေတု ပဌမော ပစ္စယော အာဒိဗြဟ္မစရိယိကာယ ပညာယ အပ္ပဋိလဒ္ဓါယ ပဋိလာဘာယ။ ပဋိလဒ္ဓါယ ဘိယျောဘာဝါယ ဝေပုလ္လာယ ဘာဝနာယ ပါရိပူရိယာ သံဝတ္တတိ။
‘‘တံ ခေါ ပန သတ္ထာရံ ဥပနိဿာယ ဝိဟရတိ အညတရံ ဝါ ဂရုဋ္ဌာနိယံ သဗြဟ္မစာရိံ, ယတ္ထဿ တိဗ္ဗံ ဟိရောတ္တပ္ပံ ပစ္စုပဋ္ဌိတံ ဟောတိ ပေမဉ္စ ဂါရဝေါ စ။ တေ ကာလေန ကာလံ ဥပသင်္ကမိတွာ ပရိပုစ္ဆတိ ပရိပဉှတိ – ‘ဣဒံ, ဘန္တေ, ကထံ? ဣမဿ ကော အတ္ထော’တိ? တဿ တေ အာယသ္မန္တော အဝိဝဋဉ္စေဝ ဝိဝရန္တိ, အနုတ္တာနီကတဉ္စ ဥတ္တာနီ [အနုတ္တာနိကတဉ္စ ဥတ္တာနိံ (က။)] ကရောန္တိ, အနေကဝိဟိတေသု စ ကင်္ခါဋ္ဌာနိယေသု ဓမ္မေသု ကင်္ခံ ပဋိဝိနောဒေန္တိ။ အယံ ဒုတိယော ဟေတု ဒုတိယော ပစ္စယော အာဒိဗြဟ္မစရိယိကာယ ပညာယ အပ္ပဋိလဒ္ဓါယ ပဋိလာဘာယ, ပဋိလဒ္ဓါယ ဘိယျောဘာဝါယ, ဝေပုလ္လာယ ဘာဝနာယ ပါရိပူရိယာ သံဝတ္တတိ။
‘‘တံ ခေါ ပန ဓမ္မံ သုတွာ ဒွယေန ဝူပကာသေန သမ္ပာဒေတိ – ကာယဝူပကာသေန စ စိတ္တဝူပကာသေန စ။ အယံ တတိယော ဟေတု တတိယော ပစ္စယော အာဒိဗြဟ္မစရိယိကာယ ပညာယ အပ္ပဋိလဒ္ဓါယ ပဋိလာဘာယ, ပဋိလဒ္ဓါယ ဘိယျောဘာဝါယ ဝေပုလ္လာယ ဘာဝနာယ ပါရိပူရိယာ သံဝတ္တတိ။
‘‘ပုန စပရံ, အာဝုသော, ဘိက္ခု သီလဝါ ဟောတိ, ပါတိမောက္ခသံဝရသံဝုတော ဝိဟရတိ အာစာရဂေါစရသမ္ပန္နော, အဏုမတ္တေသု ဝဇ္ဇေသု ဘယဒဿာဝီ သမာဒါယ သိက္ခတိ သိက္ခာပဒေသု။ အယံ စတုတ္ထော ဟေတု စတုတ္ထော ပစ္စယော အာဒိဗြဟ္မစရိယိကာယ ပညာယ အပ္ပဋိလဒ္ဓါယ ပဋိလာဘာယ, ပဋိလဒ္ဓါယ ဘိယျောဘာဝါယ ဝေပုလ္လာယ ဘာဝနာယ ပါရိပူရိယာ သံဝတ္တတိ။
‘‘ပုန စပရံ, အာဝုသော, ဘိက္ခု ဗဟုဿုတော ဟောတိ သုတဓရော သုတသန္နိစယော။ ယေ တေ ဓမ္မာ အာဒိကလျာဏာ မဇ္ဈေကလျာဏာ ပရိယောသာနကလျာဏာ သာတ္ထာ သဗျဉ္ဇနာ ကေဝလပရိပုဏ္ဏံ ပရိသုဒ္ဓံ ဗြဟ္မစရိယံ အဘိဝဒန္တိ, တထာရူပါဿ ဓမ္မာ ဗဟုဿုတာ ဟောန္တိ ဓာတာ
ဝစသာ ပရိစိတာ မနသာနုပေက္ခိတာ ဒိဋ္ဌိယာ သုပ္ပဋိဝိဒ္ဓါ။ အယံ ပဉ္စမော ဟေတု ပဉ္စမော ပစ္စယော အာဒိဗြဟ္မစရိယိကာယ ပညာယ အပ္ပဋိလဒ္ဓါယ ပဋိလာဘာယ, ပဋိလဒ္ဓါယ ဘိယျောဘာဝါယ ဝေပုလ္လာယ ဘာဝနာယ ပါရိပူရိယာ သံဝတ္တတိ။
‘‘ပုန စပရံ, အာဝုသော, ဘိက္ခု အာရဒ္ဓဝီရိယော ဝိဟရတိ အကုသလာနံ ဓမ္မာနံ ပဟာနာယ, ကုသလာနံ ဓမ္မာနံ ဥပသမ္ပဒါယ, ထာမဝါ ဒဠှပရက္ကမော အနိက္ခိတ္တဓုရော ကုသလေသု ဓမ္မေသု။ အယံ ဆဋ္ဌော ဟေတု ဆဋ္ဌော ပစ္စယော အာဒိဗြဟ္မစရိယိကာယ ပညာယ အပ္ပဋိလဒ္ဓါယ ပဋိလာဘာယ, ပဋိလဒ္ဓါယ ဘိယျောဘာဝါယ ဝေပုလ္လာယ ဘာဝနာယ ပါရိပူရိယာ သံဝတ္တတိ။
‘‘ပုန စပရံ, အာဝုသော, ဘိက္ခု သတိမာ ဟောတိ ပရမေန သတိနေပက္ကေန သမန္နာဂတော။ စိရကတမ္ပိ စိရဘာသိတမ္ပိ သရိတာ အနုဿရိတာ။ အယံ သတ္တမော ဟေတု သတ္တမော ပစ္စယော အာဒိဗြဟ္မစရိယိကာယ ပညာယ အပ္ပဋိလဒ္ဓါယ ပဋိလာဘာယ, ပဋိလဒ္ဓါယ ဘိယျောဘာဝါယ ဝေပုလ္လာယ ဘာဝနာယ ပါရိပူရိယာ သံဝတ္တတိ။
‘‘ပုန စပရံ, အာဝုသော, ဘိက္ခု ပဉ္စသု ဥပါဒါနက္ခန္ဓေသု, ဥဒယဗ္ဗယာနုပဿီ ဝိဟရတိ – ‘ဣတိ ရူပံ ဣတိ ရူပဿ သမုဒယော ဣတိ ရူပဿ အတ္ထင်္ဂမော၊ ဣတိ ဝေဒနာ ဣတိ ဝေဒနာယ သမုဒယော ဣတိ ဝေဒနာယ အတ္ထင်္ဂမော၊ ဣတိ သညာ ဣတိ သညာယ သမုဒယော ဣတိ သညာယ အတ္ထင်္ဂမော၊ ဣတိ သင်္ခါရာ ဣတိ သင်္ခါရာနံ သမုဒယော ဣတိ သင်္ခါရာနံ အတ္ထင်္ဂမော၊ ဣတိ ဝိညာဏံ ဣတိ ဝိညာဏဿ သမုဒယော ဣတိ ဝိညာဏဿ အတ္ထင်္ဂမော’တိ။ အယံ အဋ္ဌမော ဟေတု အဋ္ဌမော ပစ္စယော အာဒိဗြဟ္မစရိယိကာယ ပညာယ အပ္ပဋိလဒ္ဓါယ ပဋိလာဘာယ, ပဋိလဒ္ဓါယ ဘိယျောဘာဝါယ ဝေပုလ္လာယ ဘာဝနာယ ပါရိပူရိယာ သံဝတ္တတိ။ ဣမေ အဋ္ဌ ဓမ္မာ ဗဟုကာရာ။
(ခ) ‘‘ကတမေ အဋ္ဌ ဓမ္မာ ဘာဝေတဗ္ဗာ? အရိယော အဋ္ဌင်္ဂိကော မဂ္ဂေါ သေယျထိဒံ – သမ္မာဒိဋ္ဌိ, သမ္မာသင်္ကပ္ပေါ, သမ္မာဝါစာ, သမ္မာကမ္မန္တော, သမ္မာအာဇီဝေါ, သမ္မာဝါယာမော, သမ္မာသတိ, သမ္မာသမာဓိ။ ဣမေ အဋ္ဌ ဓမ္မာ ဘာဝေတဗ္ဗာ။
(ဂ) ‘‘ကတမေ အဋ္ဌ ဓမ္မာ ပရိညေယျာ? အဋ္ဌ လောကဓမ္မာ – လာဘော စ, အလာဘော စ, ယသော စ, အယသော စ, နိန္ဒာ စ, ပသံသာ စ, သုခဉ္စ, ဒုက္ခဉ္စ။ ဣမေ အဋ္ဌ ဓမ္မာ ပရိညေယျာ။
(ဃ) ‘‘ကတမေ အဋ္ဌ ဓမ္မာ ပဟာတဗ္ဗာ? အဋ္ဌ မိစ္ဆတ္တာ – မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ, မိစ္ဆာသင်္ကပ္ပေါ, မိစ္ဆာဝါစာ, မိစ္ဆာကမ္မန္တော, မိစ္ဆာအာဇီဝေါ, မိစ္ဆာဝါယာမော, မိစ္ဆာသတိ, မိစ္ဆာသမာဓိ။ ဣမေ အဋ္ဌ ဓမ္မာ ပဟာတဗ္ဗာ။
(င) ‘‘ကတမေ အဋ္ဌ ဓမ္မာ ဟာနဘာဂိယာ? အဋ္ဌ ကုသီတဝတ္ထူနိ။ ဣဓာဝုသော, ဘိက္ခုနာ ကမ္မံ ကာတဗ္ဗံ ဟောတိ, တဿ ဧဝံ ဟောတိ – ‘ကမ္မံ ခေါ မေ ကာတဗ္ဗံ ဘဝိဿတိ, ကမ္မံ ခေါ ပန မေ ကရောန္တဿ ကာယော ကိလမိဿတိ, ဟန္ဒာဟံ နိပဇ္ဇာမီ’တိ။ သော နိပဇ္ဇတိ, န ဝီရိယံ အာရဘတိ အပ္ပတ္တဿ ပတ္တိယာ အနဓိဂတဿ အဓိဂမာယ အသစ္ဆိကတဿ သစ္ဆိကိရိယာယ။ ဣဒံ ပဌမံ ကုသီတဝတ္ထု။
‘‘ပုန စပရံ, အာဝုသော, ဘိက္ခုနာ ကမ္မံ ကတံ ဟောတိ။ တဿ ဧဝံ ဟောတိ – ‘အဟံ ခေါ ကမ္မံ အကာသိံ, ကမ္မံ ခေါ ပန မေ ကရောန္တဿ ကာယော ကိလန္တော, ဟန္ဒာဟံ နိပဇ္ဇာမီ’တိ။ သော နိပဇ္ဇတိ, န ဝီရိယံ အာရဘတိ…ပေ… ဣဒံ ဒုတိယံ ကုသီတဝတ္ထု။
‘‘ပုန စပရံ, အာဝုသော, ဘိက္ခုနာ မဂ္ဂေါ ဂန္တဗ္ဗော ဟောတိ။ တဿ ဧဝံ ဟောတိ – ‘မဂ္ဂေါ ခေါ မေ ဂန္တဗ္ဗော ဘဝိဿတိ, မဂ္ဂံ ခေါ ပန မေ ဂစ္ဆန္တဿ ကာယော ကိလမိဿတိ, ဟန္ဒာဟံ နိပဇ္ဇာမီ’တိ။ သော နိပဇ္ဇတိ, န ဝီရိယံ အာရဘတိ…ပေ… ဣဒံ တတိယံ ကုသီတဝတ္ထု။
‘‘ပုန စပရံ, အာဝုသော, ဘိက္ခုနာ မဂ္ဂေါ ဂတော ဟောတိ။ တဿ ဧဝံ ဟောတိ – ‘အဟံ ခေါ မဂ္ဂံ အဂမာသိံ, မဂ္ဂံ ခေါ ပန မေ ဂစ္ဆန္တဿ ကာယော ကိလန္တော, ဟန္ဒာဟံ နိပဇ္ဇာမီ’တိ။ သော နိပဇ္ဇတိ, န ဝီရိယံ အာရဘတိ…ပေ… ဣဒံ စတုတ္ထံ ကုသီတဝတ္ထု။
‘‘ပုန စပရံ, အာဝုသော, ဘိက္ခု ဂါမံ ဝါ နိဂမံ ဝါ ပိဏ္ဍာယ စရန္တော န လဘတိ လူခဿ ဝါ ပဏီတဿ ဝါ ဘောဇနဿ ယာဝဒတ္ထံ ပါရိပူရိံ။ တဿ ဧဝံ ဟောတိ – ‘အဟံ ခေါ ဂါမံ ဝါ နိဂမံ ဝါ ပိဏ္ဍာယ စရန္တော နာလတ္ထံ လူခဿ ဝါ ပဏီတဿ ဝါ ဘောဇနဿ ယာဝဒတ္ထံ ပါရိပူရိံ, တဿ မေ ကာယော ကိလန္တော အကမ္မညော, ဟန္ဒာဟံ နိပဇ္ဇာမီ’တိ…ပေ… ဣဒံ ပဉ္စမံ ကုသီတဝတ္ထု။
‘‘ပုန စပရံ, အာဝုသော, ဘိက္ခု ဂါမံ ဝါ နိဂမံ ဝါ ပိဏ္ဍာယ စရန္တော လဘတိ လူခဿ ဝါ ပဏီတဿ ဝါ ဘောဇနဿ ယာဝဒတ္ထံ ပါရိပူရိံ။ တဿ ဧဝံ ဟောတိ – ‘အဟံ ခေါ ဂါမံ ဝါ နိဂမံ ဝါ ပိဏ္ဍာယ စရန္တော အလတ္ထံ
လူခဿ ဝါ ပဏီတဿ ဝါ ဘောဇနဿ ယာဝဒတ္ထံ ပါရိပူရိံ, တဿ မေ ကာယော ဂရုကော အကမ္မညော, မာသာစိတံ မညေ, ဟန္ဒာဟံ နိပဇ္ဇာမီ’တိ။ သော နိပဇ္ဇတိ…ပေ… ဣဒံ ဆဋ္ဌံ ကုသီတဝတ္ထု။
‘‘ပုန စပရံ, အာဝုသော, ဘိက္ခုနော ဥပ္ပန္နော ဟောတိ အပ္ပမတ္တကော အာဗာဓော, တဿ ဧဝံ ဟောတိ – ‘ဥပ္ပန္နော ခေါ မေ အယံ အပ္ပမတ္တကော အာဗာဓော အတ္ထိ ကပ္ပေါ နိပဇ္ဇိတုံ, ဟန္ဒာဟံ နိပဇ္ဇာမီ’တိ။ သော နိပဇ္ဇတိ…ပေ… ဣဒံ သတ္တမံ ကုသီတဝတ္ထု။
‘‘ပုန စပရံ, အာဝုသော, ဘိက္ခု ဂိလာနာဝုဋ္ဌိတော ဟောတိ အစိရဝုဋ္ဌိတော ဂေလညာ။ တဿ ဧဝံ ဟောတိ – ‘အဟံ ခေါ ဂိလာနာဝုဋ္ဌိတော အစိရဝုဋ္ဌိတော ဂေလညာ။ တဿ မေ ကာယော ဒုဗ္ဗလော အကမ္မညော, ဟန္ဒာဟံ နိပဇ္ဇာမီ’တိ။ သော နိပဇ္ဇတိ…ပေ… ဣဒံ အဋ္ဌမံ ကုသီတဝတ္ထု။ ဣမေ အဋ္ဌ ဓမ္မာ ဟာနဘာဂိယာ။
(စ) ‘‘ကတမေ အဋ္ဌ ဓမ္မာ ဝိသေသဘာဂိယာ? အဋ္ဌ အာရမ္ဘဝတ္ထူနိ။ ဣဓာဝုသော, ဘိက္ခုနာ ကမ္မံ ကာတဗ္ဗံ ဟောတိ, တဿ ဧဝံ ဟောတိ – ‘ကမ္မံ ခေါ မေ ကာတဗ္ဗံ ဘဝိဿတိ, ကမ္မံ ခေါ ပန မေ ကရောန္တေန န သုကရံ ဗုဒ္ဓါနံ သာသနံ မနသိကာတုံ, ဟန္ဒာဟံ ဝီရိယံ အာရဘာမိ အပ္ပတ္တဿ ပတ္တိယာ အနဓိဂတဿ အဓိဂမာယ အသစ္ဆိကတဿ သစ္ဆိကိရိယာယာ’တိ။ သော ဝီရိယံ အာရဘတိ အပ္ပတ္တဿ ပတ္တိယာ အနဓိဂတဿ အဓိဂမာယ အသစ္ဆိကတဿ သစ္ဆိကိရိယာယ။ ဣဒံ ပဌမံ အာရမ္ဘဝတ္ထု။
‘‘ပုန စပရံ, အာဝုသော, ဘိက္ခုနာ ကမ္မံ ကတံ ဟောတိ။ တဿ ဧဝံ ဟောတိ – ‘အဟံ ခေါ ကမ္မံ အကာသိံ, ကမ္မံ ခေါ ပနာဟံ ကရောန္တော နာသက္ခိံ ဗုဒ္ဓါနံ သာသနံ မနသိကာတုံ, ဟန္ဒာဟံ ဝီရိယံ အာရဘာမိ…ပေ… ဣဒံ ဒုတိယံ အာရမ္ဘဝတ္ထု။
‘‘ပုန စပရံ, အာဝုသော, ဘိက္ခုနာ မဂ္ဂေါ ဂန္တဗ္ဗော ဟောတိ။ တဿ ဧဝံ ဟောတိ – ‘မဂ္ဂေါ ခေါ မေ ဂန္တဗ္ဗော ဘဝိဿတိ, မဂ္ဂံ ခေါ ပန မေ ဂစ္ဆန္တေန န သုကရံ ဗုဒ္ဓါနံ သာသနံ မနသိကာတုံ, ဟန္ဒာဟံ ဝီရိယံ အာရဘာမိ…ပေ… ဣဒံ တတိယံ အာရမ္ဘဝတ္ထု။
‘‘ပုန စပရံ, အာဝုသော, ဘိက္ခုနာ မဂ္ဂေါ ဂတော ဟောတိ။ တဿ ဧဝံ ဟောတိ – ‘အဟံ ခေါ မဂ္ဂံ အဂမာသိံ, မဂ္ဂံ ခေါ ပနာဟံ ဂစ္ဆန္တော နာသက္ခိံ ဗုဒ္ဓါနံ သာသနံ မနသိကာတုံ, ဟန္ဒာဟံ ဝီရိယံ အာရဘာမိ…ပေ… ဣဒံ စတုတ္ထံ အာရမ္ဘဝတ္ထု။
‘‘ပုန စပရံ, အာဝုသော, ဘိက္ခု ဂါမံ ဝါ နိဂမံ ဝါ ပိဏ္ဍာယ စရန္တော န လဘတိ လူခဿ ဝါ ပဏီတဿ ဝါ ဘောဇနဿ ယာဝဒတ္ထံ ပါရိပူရိံ။ တဿ ဧဝံ ဟောတိ – ‘အဟံ ခေါ ဂါမံ ဝါ နိဂမံ ဝါ ပိဏ္ဍာယ စရန္တော နာလတ္ထံ လူခဿ ဝါ ပဏီတဿ ဝါ ဘောဇနဿ ယာဝဒတ္ထံ ပါရိပူရိံ, တဿ မေ ကာယော လဟုကော ကမ္မညော, ဟန္ဒာဟံ ဝီရိယံ အာရဘာမိ…ပေ… ဣဒံ ပဉ္စမံ အာရမ္ဘဝတ္ထု။
‘‘ပုန စပရံ, အာဝုသော, ဘိက္ခု ဂါမံ ဝါ နိဂမံ ဝါ ပိဏ္ဍာယ စရန္တော လဘတိ လူခဿ ဝါ ပဏီတဿ ဝါ ဘောဇနဿ ယာဝဒတ္ထံ ပါရိပူရိံ။ တဿ ဧဝံ ဟောတိ – ‘အဟံ ခေါ ဂါမံ ဝါ နိဂမံ ဝါ ပိဏ္ဍာယ စရန္တော အလတ္ထံ လူခဿ ဝါ ပဏီတဿ ဝါ ဘောဇနဿ ယာဝဒတ္ထံ ပါရိပူရိံ။ တဿ မေ ကာယော ဗလဝါ ကမ္မညော, ဟန္ဒာဟံ ဝီရိယံ အာရဘာမိ…ပေ… ဣဒံ ဆဋ္ဌံ အာရမ္ဘဝတ္ထု။
‘‘ပုန စပရံ, အာဝုသော, ဘိက္ခုနော ဥပ္ပန္နော ဟောတိ အပ္ပမတ္တကော အာဗာဓော။ တဿ ဧဝံ ဟောတိ – ‘ဥပ္ပန္နော ခေါ မေ အယံ အပ္ပမတ္တကော အာဗာဓော ဌာနံ ခေါ ပနေတံ ဝိဇ္ဇတိ, ယံ မေ အာဗာဓော ပဝဍ္ဎေယျ, ဟန္ဒာဟံ ဝီရိယံ အာရဘာမိ…ပေ… ဣဒံ သတ္တမံ အာရမ္ဘဝတ္ထု။
‘‘ပုန စပရံ, အာဝုသော, ဘိက္ခု ဂိလာနာ ဝုဋ္ဌိတော ဟောတိ အစိရဝုဋ္ဌိတော ဂေလညာ။ တဿ ဧဝံ ဟောတိ – ‘အဟံ ခေါ ဂိလာနာ ဝုဋ္ဌိတော အစိရဝုဋ္ဌိတော ဂေလညာ, ဌာနံ ခေါ ပနေတံ ဝိဇ္ဇတိ, ယံ မေ အာဗာဓော ပစ္စုဒါဝတ္တေယျ, ဟန္ဒာဟံ ဝီရိယံ အာရဘာမိ အပ္ပတ္တဿ ပတ္တိယာ အနဓိဂတဿ အဓိဂမာယ အသစ္ဆိကတဿ သစ္ဆိကိရိယာယာ’တိ။ သော ဝီရိယံ အာရဘတိ အပ္ပတ္တဿ ပတ္တိယာ အနဓိဂတဿ အဓိဂမာယ အသစ္ဆိကတဿ သစ္ဆိကိရိယာယ။ ဣဒံ အဋ္ဌမံ အာရမ္ဘဝတ္ထု။ ဣမေ အဋ္ဌ ဓမ္မာ ဝိသေသဘာဂိယာ။
(ဆ) ‘‘ကတမေ အဋ္ဌ ဓမ္မာ ဒုပ္ပဋိဝိဇ္ဈာ? အဋ္ဌ အက္ခဏာ အသမယာ ဗြဟ္မစရိယဝါသာယ။ ဣဓာဝုသော, တထာဂတော စ လောကေ ဥပ္ပန္နော ဟောတိ အရဟံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ, ဓမ္မော စ ဒေသိယတိ ဩပသမိကော ပရိနိဗ္ဗာနိကော သမ္ဗောဓဂါမီ သုဂတပ္ပဝေဒိတော။ အယဉ္စ ပုဂ္ဂလော နိရယံ ဥပပန္နော ဟောတိ။ အယံ ပဌမော အက္ခဏော အသမယော ဗြဟ္မစရိယဝါသာယ။
‘‘ပုန စပရံ, အာဝုသော, တထာဂတော စ လောကေ ဥပ္ပန္နော ဟောတိ အရဟံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ, ဓမ္မော စ ဒေသိယတိ ဩပသမိကော ပရိနိဗ္ဗာနိကော
သမ္ဗောဓဂါမီ သုဂတပ္ပဝေဒိတော, အယဉ္စ ပုဂ္ဂလော တိရစ္ဆာနယောနိံ ဥပပန္နော ဟောတိ။ အယံ ဒုတိယော အက္ခဏော အသမယော ဗြဟ္မစရိယဝါသာယ။
‘‘ပုန စပရံ…ပေ… ပေတ္တိဝိသယံ ဥပပန္နော ဟောတိ။ အယံ တတိယော အက္ခဏော အသမယော ဗြဟ္မစရိယဝါသာယ။
‘‘ပုန စပရံ…ပေ… အညတရံ ဒီဃာယုကံ ဒေဝနိကာယံ ဥပပန္နော ဟောတိ။ အယံ စတုတ္ထော အက္ခဏော အသမယော ဗြဟ္မစရိယဝါသာယ။
‘‘ပုန စပရံ…ပေ… ပစ္စန္တိမေသု ဇနပဒေသု ပစ္စာဇာတော ဟောတိ မိလက္ခေသု အဝိညာတာရေသု, ယတ္ထ နတ္ထိ ဂတိ ဘိက္ခူနံ ဘိက္ခုနီနံ ဥပါသကာနံ ဥပါသိကာနံ။ အယံ ပဉ္စမော အက္ခဏော အသမယော ဗြဟ္မစရိယဝါသာယ။
‘‘ပုန စပရံ…ပေ… အယဉ္စ ပုဂ္ဂလော မဇ္ဈိမေသု ဇနပဒေသု ပစ္စာဇာတော ဟောတိ, သော စ ဟောတိ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိကော ဝိပရီတဒဿနော – ‘နတ္ထိ ဒိန္နံ, နတ္ထိ ယိဋ္ဌံ, နတ္ထိ ဟုတံ, နတ္ထိ သုကတဒုက္ကဋာနံ ကမ္မာနံ ဖလံ ဝိပါကော, နတ္ထိ အယံ လောကော, နတ္ထိ ပရော လောကော, နတ္ထိ မာတာ, နတ္ထိ ပိတာ, နတ္ထိ သတ္တာ ဩပပါတိကာ, နတ္ထိ လောကေ သမဏဗြာဟ္မဏာ သမ္မဂ္ဂတာ သမ္မာပဋိပန္နာ ယေ ဣမဉ္စ လောကံ ပရဉ္စ လောကံ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတွာ ပဝေဒေန္တီ’တိ။ အယံ ဆဋ္ဌော အက္ခဏော အသမယော ဗြဟ္မစရိယဝါသာယ။
‘‘ပုန စပရံ…ပေ… အယဉ္စ ပုဂ္ဂလော မဇ္ဈိမေသု ဇနပဒေသု ပစ္စာဇာတော ဟောတိ, သော စ ဟောတိ ဒုပ္ပညော ဇဠော ဧဠမူဂေါ, နပ္ပဋိဗလော သုဘာသိတဒုဗ္ဘာသိတာနမတ္ထမညာတုံ။ အယံ သတ္တမော အက္ခဏော အသမယော ဗြဟ္မစရိယဝါသာယ။
‘‘ပုန စပရံ…ပေ… အယဉ္စ ပုဂ္ဂလော မဇ္ဈိမေသု ဇနပဒေသု ပစ္စာဇာတော ဟောတိ, သော စ ဟောတိ ပညဝါ အဇဠော အနေဠမူဂေါ, ပဋိဗလော သုဘာသိတဒုဗ္ဘာသိတာနမတ္ထမညာတုံ။ အယံ အဋ္ဌမော အက္ခဏော အသမယော ဗြဟ္မစရိယဝါသာယ။ ဣမေ အဋ္ဌ ဓမ္မာ ဒုပ္ပဋိဝိဇ္ဈာ။
(ဇ) ‘‘ကတမေ အဋ္ဌ ဓမ္မာ ဥပ္ပါဒေတဗ္ဗာ? အဋ္ဌ မဟာပုရိသဝိတက္ကာ – အပ္ပိစ္ဆဿာယံ ဓမ္မော, နာယံ ဓမ္မော မဟိစ္ဆဿ။ သန္တုဋ္ဌဿာယံ ဓမ္မော, နာယံ ဓမ္မော အသန္တုဋ္ဌဿ။ ပဝိဝိတ္တဿာယံ ဓမ္မော, နာယံ ဓမ္မော သင်္ဂဏိကာရာမဿ။ အာရဒ္ဓဝီရိယဿာယံ ဓမ္မော, နာယံ ဓမ္မော ကုသီတဿ။ ဥပဋ္ဌိတသတိဿာယံ ဓမ္မော, နာယံ ဓမ္မော မုဋ္ဌဿတိဿ။ သမာဟိတဿာယံ ဓမ္မော, နာယံ ဓမ္မော
အသမာဟိတဿ။ ပညဝတော [ပညာဝတော (သီ။ ပီ။)] အယံ ဓမ္မော, နာယံ ဓမ္မော ဒုပ္ပညဿ။ နိပ္ပပဉ္စဿာယံ ဓမ္မော, နာယံ ဓမ္မော ပပဉ္စာရာမဿာတိ [နိပ္ပပဉ္စာရာမဿ အယံ ဓမ္မော နိပ္ပပဉ္စရတိနော, နာယံ ဓမ္မော ပပဉ္စာရာမဿ ပပဉ္စရတိနောတိ (သီ။ သျာ။ ပီ။) အင်္ဂုတ္တရေပိ တထေဝ ဒိဿတိ။ အဋ္ဌကထာဋီကာ ပန ဩလောကေတဗ္ဗာ] ဣမေ အဋ္ဌ ဓမ္မာ ဥပ္ပါဒေတဗ္ဗာ။
(ဈ) ‘‘ကတမေ အဋ္ဌ ဓမ္မာ အဘိညေယျာ? အဋ္ဌ အဘိဘာယတနာနိ – အဇ္ဈတ္တံ ရူပသညီ ဧကော ဗဟိဒ္ဓါ ရူပါနိ ပဿတိ ပရိတ္တာနိ သုဝဏ္ဏဒုဗ္ဗဏ္ဏာနိ, ‘တာနိ အဘိဘုယျ ဇာနာမိ ပဿာမီ’တိ – ဧဝံသညီ ဟောတိ။ ဣဒံ ပဌမံ အဘိဘာယတနံ။
‘‘အဇ္ဈတ္တံ ရူပသညီ ဧကော ဗဟိဒ္ဓါ ရူပါနိ ပဿတိ အပ္ပမာဏာနိ သုဝဏ္ဏဒုဗ္ဗဏ္ဏာနိ, ‘တာနိ အဘိဘုယျ ဇာနာမိ ပဿာမီ’တိ – ဧဝံသညီ ဟောတိ။ ဣဒံ ဒုတိယံ အဘိဘာယတနံ။
‘‘အဇ္ဈတ္တံ အရူပသညီ ဧကော ဗဟိဒ္ဓါ ရူပါနိ ပဿတိ ပရိတ္တာနိ သုဝဏ္ဏဒုဗ္ဗဏ္ဏာနိ, ‘တာနိ အဘိဘုယျ ဇာနာမိ ပဿာမီ’တိ ဧဝံသညီ ဟောတိ။ ဣဒံ တတိယံ အဘိဘာယတနံ။
‘‘အဇ္ဈတ္တံ အရူပသညီ ဧကော ဗဟိဒ္ဓါ ရူပါနိ ပဿတိ အပ္ပမာဏာနိ သုဝဏ္ဏဒုဗ္ဗဏ္ဏာနိ, ‘တာနိ အဘိဘုယျ ဇာနာမိ ပဿာမီ’တိ ဧဝံသညီ ဟောတိ။ ဣဒံ စတုတ္ထံ အဘိဘာယတနံ။
‘‘အဇ္ဈတ္တံ အရူပသညီ ဧကော ဗဟိဒ္ဓါ ရူပါနိ ပဿတိ နီလာနိ နီလဝဏ္ဏာနိ နီလနိဒဿနာနိ နီလနိဘာသာနိ။ သေယျထာပိ နာမ ဥမာပုပ္ဖံ နီလံ နီလဝဏ္ဏံ နီလနိဒဿနံ နီလနိဘာသံ။ သေယျထာ ဝါ ပန တံ ဝတ္ထံ ဗာရာဏသေယျကံ ဥဘတောဘာဂဝိမဋ္ဌံ နီလံ နီလဝဏ္ဏံ နီလနိဒဿနံ နီလနိဘာသံ, ဧဝမေဝ အဇ္ဈတ္တံ အရူပသညီ ဧကော ဗဟိဒ္ဓါ ရူပါနိ ပဿတိ နီလာနိ နီလဝဏ္ဏာနိ နီလနိဒဿနာနိ နီလနိဘာသာနိ, ‘တာနိ အဘိဘုယျ ဇာနာမိ ပဿာမီ’တိ ဧဝံသညီ ဟောတိ။ ဣဒံ ပဉ္စမံ အဘိဘာယတနံ။
‘‘အဇ္ဈတ္တံ အရူပသညီ ဧကော ဗဟိဒ္ဓါ ရူပါနိ ပဿတိ ပီတာနိ ပီတဝဏ္ဏာနိ ပီတနိဒဿနာနိ ပီတနိဘာသာနိ။ သေယျထာပိ နာမ ကဏိကာရပုပ္ဖံ ပီတံ ပီတဝဏ္ဏံ ပီတနိဒဿနံ ပီတနိဘာသံ။ သေယျထာ ဝါ ပန တံ ဝတ္ထံ ဗာရာဏ-
သေယျကံ ဥဘတောဘာဂဝိမဋ္ဌံ ပီတံ ပီတဝဏ္ဏံ ပီတနိဒဿနံ ပီတနိဘာသံ, ဧဝမေဝ အဇ္ဈတ္တံ အရူပသညီ ဧကော ဗဟိဒ္ဓါ ရူပါနိ ပဿတိ ပီတာနိ ပီတဝဏ္ဏာနိ ပီတနိဒဿနာနိ ပီတနိဘာသာနိ, ‘တာနိ အဘိဘုယျ ဇာနာမိ ပဿာမီ’တိ ဧဝံသညီ ဟောတိ။ ဣဒံ ဆဋ္ဌံ အဘိဘာယတနံ။
‘‘အဇ္ဈတ္တံ အရူပသညီ ဧကော ဗဟိဒ္ဓါ ရူပါနိ ပဿတိ လောဟိတကာနိ လောဟိတကဝဏ္ဏာနိ လောဟိတကနိဒဿနာနိ လောဟိတကနိဘာသာနိ။ သေယျထာပိ နာမ ဗန္ဓုဇီဝကပုပ္ဖံ လောဟိတကံ လောဟိတကဝဏ္ဏံ လောဟိတကနိဒဿနံ လောဟိတကနိဘာသံ, သေယျထာ ဝါ ပန တံ ဝတ္ထံ ဗာရာဏသေယျကံ ဥဘတောဘာဂဝိမဋ္ဌံ လောဟိတကံ လောဟိတကဝဏ္ဏံ လောဟိတကနိဒဿနံ လောဟိတကနိဘာသံ, ဧဝမေဝ အဇ္ဈတ္တံ အရူပသညီ ဧကော ဗဟိဒ္ဓါ ရူပါနိ ပဿတိ လောဟိတကာနိ လောဟိတကဝဏ္ဏာနိ လောဟိတကနိဒဿနာနိ လောဟိတကနိဘာသာနိ, ‘တာနိ အဘိဘုယျ ဇာနာမိ ပဿာမီ’တိ ဧဝံသညီ ဟောတိ။ ဣဒံ သတ္တမံ အဘိဘာယတနံ။
‘‘အဇ္ဈတ္တံ အရူပသညီ ဧကော ဗဟိဒ္ဓါ ရူပါနိ ပဿတိ ဩဒါတာနိ ဩဒါတဝဏ္ဏာနိ ဩဒါတနိဒဿနာနိ ဩဒါတနိဘာသာနိ။ သေယျထာပိ နာမ ဩသဓိတာရကာ ဩဒါတာ ဩဒါတဝဏ္ဏာ ဩဒါတနိဒဿနာ ဩဒါတနိဘာသာ, သေယျထာ ဝါ ပန တံ ဝတ္ထံ ဗာရာဏသေယျကံ ဥဘတောဘာဂဝိမဋ္ဌံ ဩဒါတံ ဩဒါတဝဏ္ဏံ ဩဒါတနိဒဿနံ ဩဒါတနိဘာသံ, ဧဝမေဝ အဇ္ဈတ္တံ အရူပသညီ ဧကော ဗဟိဒ္ဓါ ရူပါနိ ပဿတိ ဩဒါတာနိ ဩဒါတဝဏ္ဏာနိ ဩဒါတနိဒဿနာနိ ဩဒါတနိဘာသာနိ, ‘တာနိ အဘိဘုယျ ဇာနာမိ ပဿာမီ’တိ ဧဝံသညီ ဟောတိ။ ဣဒံ အဋ္ဌမံ အဘိဘာယတနံ။ ဣမေ အဋ္ဌ ဓမ္မာ အဘိညေယျာ။
(ဉ) ‘‘ကတမေ အဋ္ဌ ဓမ္မာ သစ္ဆိကာတဗ္ဗာ? အဋ္ဌ ဝိမောက္ခာ – ရူပီ ရူပါနိ ပဿတိ။ အယံ ပဌမော ဝိမောက္ခော။
‘‘အဇ္ဈတ္တံ အရူပသညီ ဧကော ဗဟိဒ္ဓါ ရူပါနိ ပဿတိ။ အယံ ဒုတိယော ဝိမောက္ခော။
‘‘သုဘန္တေဝ အဓိမုတ္တော ဟောတိ။ အယံ တတိယော ဝိမောက္ခော။
‘‘သဗ္ဗသော ရူပသညာနံ သမတိက္ကမာ ပဋိဃသညာနံ အတ္ထင်္ဂမာ နာနတ္တသညာနံ အမနသိကာရာ ‘အနန္တော အာကာသော’တိ အာကာသာနဉ္စာယတနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ။ အယံ စတုတ္ထော ဝိမောက္ခော။
‘‘သဗ္ဗသော အာကာသာနဉ္စာယတနံ သမတိက္ကမ္မ ‘အနန္တံ ဝိညာဏ’န္တိ ဝိညာဏဉ္စာယတနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ။ အယံ ပဉ္စမော ဝိမောက္ခော။
‘‘သဗ္ဗသော ဝိညာဏဉ္စာယတနံ သမတိက္ကမ္မ ‘နတ္ထိ ကိဉ္စီ’တိ အာကိဉ္စညာယတနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ။ အယံ ဆဋ္ဌော ဝိမောက္ခော။
‘‘သဗ္ဗသော အာကိဉ္စညာယတနံ သမတိက္ကမ္မ နေဝသညာနာသညာယတနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ။ အယံ သတ္တမော ဝိမောက္ခော။
‘‘သဗ္ဗသော နေဝသညာနာသညာယတနံ သမတိက္ကမ္မ သညာဝေဒယိတနိရောဓံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ။ အယံ အဋ္ဌမော ဝိမောက္ခော။ ဣမေ အဋ္ဌ ဓမ္မာ သစ္ဆိကာတဗ္ဗာ။
‘‘ဣတိ ဣမေ အသီတိ ဓမ္မာ ဘူတာ တစ္ဆာ တထာ အဝိတထာ အနညထာ သမ္မာ တထာဂတေန အဘိသမ္ဗုဒ္ဓါ။
နဝ ဓမ္မာ
မြန်֍ ဋ္ဌ ၃၅၉။ ‘‘နဝ ဓမ္မာ ဗဟုကာရာ…ပေ… နဝ ဓမ္မာ သစ္ဆိကာတဗ္ဗာ။
(က) ‘‘ကတမေ နဝ ဓမ္မာ ဗဟုကာရာ? နဝ ယောနိသောမနသိကာရမူလကာ ဓမ္မာ, ယောနိသောမနသိကရောတော ပါမောဇ္ဇံ ဇာယတိ, ပမုဒိတဿ ပီတိ ဇာယတိ, ပီတိမနဿ ကာယော ပဿမ္ဘတိ, ပဿဒ္ဓကာယော သုခံ ဝေဒေတိ, သုခိနော စိတ္တံ သမာဓိယတိ, သမာဟိတေ စိတ္တေ ယထာဘူတံ ဇာနာတိ ပဿတိ, ယထာဘူတံ ဇာနံ ပဿံ နိဗ္ဗိန္ဒတိ, နိဗ္ဗိန္ဒံ ဝိရဇ္ဇတိ, ဝိရာဂါ ဝိမုစ္စတိ။ ဣမေ နဝ ဓမ္မာ ဗဟုကာရာ။
(ခ) ‘‘ကတမေ နဝ ဓမ္မာ ဘာဝေတဗ္ဗာ? နဝ ပါရိသုဒ္ဓိပဓာနိယင်္ဂါနိ – သီလဝိသုဒ္ဓိ ပါရိသုဒ္ဓိပဓာနိယင်္ဂံ, စိတ္တဝိသုဒ္ဓိ ပါရိသုဒ္ဓိပဓာနိယင်္ဂံ, ဒိဋ္ဌိဝိသုဒ္ဓိ ပါရိသုဒ္ဓိပဓာနိယင်္ဂံ, ကင်္ခါဝိတရဏဝိသုဒ္ဓိ ပါရိသုဒ္ဓိပဓာနိယင်္ဂံ, မဂ္ဂါမဂ္ဂဉာဏဒဿန – ဝိသုဒ္ဓိ ပါရိသုဒ္ဓိပဓာနိယင်္ဂံ, ပဋိပဒါဉာဏဒဿနဝိသုဒ္ဓိ ပါရိသုဒ္ဓိပဓာနိယင်္ဂံ, ဉာဏဒဿနဝိသုဒ္ဓိ ပါရိသုဒ္ဓိပဓာနိယင်္ဂံ, ပညာဝိသုဒ္ဓိ ပါရိသုဒ္ဓိပဓာနိယင်္ဂံ, ဝိမုတ္တိဝိသုဒ္ဓိ ပါရိသုဒ္ဓိပဓာနိယင်္ဂံ။ ဣမေ နဝ ဓမ္မာ ဘာဝေတဗ္ဗာ။
(ဂ) ‘‘ကတမေ နဝ ဓမ္မာ ပရိညေယျာ? နဝ သတ္တာဝါသာ – သန္တာဝုသော, သတ္တာ နာနတ္တကာယာ နာနတ္တသညိနော, သေယျထာပိ မနုဿာ ဧကစ္စေ စ ဒေဝါ ဧကစ္စေ စ ဝိနိပါတိကာ။ အယံ ပဌမော သတ္တာဝါသော။
‘‘သန္တာဝုသော, သတ္တာ နာနတ္တကာယာ ဧကတ္တသညိနော, သေယျထာပိ ဒေဝါ ဗြဟ္မကာယိကာ ပဌမာဘိနိဗ္ဗတ္တာ။ အယံ ဒုတိယော သတ္တာဝါသော။
‘‘သန္တာဝုသော, သတ္တာ ဧကတ္တကာယာ နာနတ္တသညိနော, သေယျထာပိ ဒေဝါ အာဘဿရာ။ အယံ တတိယော သတ္တာဝါသော။
‘‘သန္တာဝုသော, သတ္တာ ဧကတ္တကာယာ ဧကတ္တသညိနော, သေယျထာပိ ဒေဝါ သုဘကိဏှာ။ အယံ စတုတ္ထော သတ္တာဝါသော။
‘‘သန္တာဝုသော, သတ္တာ အသညိနော အပ္ပဋိသံဝေဒိနော, သေယျထာပိ ဒေဝါ အသညသတ္တာ။ အယံ ပဉ္စမော သတ္တာဝါသော။
‘‘သန္တာဝုသော, သတ္တာ သဗ္ဗသော ရူပသညာနံ သမတိက္ကမာ ပဋိဃသညာနံ အတ္ထင်္ဂမာ နာနတ္တသညာနံ အမနသိကာရာ ‘အနန္တော အာကာသော’တိ အာကာသာနဉ္စာယတနူပဂါ။ အယံ ဆဋ္ဌော သတ္တာဝါသော။
‘‘သန္တာဝုသော, သတ္တာ သဗ္ဗသော အာကာသာနဉ္စာယတနံ သမတိက္ကမ္မ ‘အနန္တံ ဝိညာဏ’န္တိ ဝိညာဏဉ္စာယတနူပဂါ။ အယံ သတ္တမော သတ္တာဝါသော။
‘‘သန္တာဝုသော, သတ္တာ သဗ္ဗသော ဝိညာဏဉ္စာယတနံ သမတိက္ကမ္မ ‘နတ္ထိ ကိဉ္စီ’တိ အာကိဉ္စညာယတနူပဂါ။ အယံ အဋ္ဌမော သတ္တာဝါသော။
‘‘သန္တာဝုသော, သတ္တာ သဗ္ဗသော အာကိဉ္စညာယတနံ သမတိက္ကမ္မ နေဝသညာနာသညာယတနူပဂါ။ အယံ နဝမော သတ္တာဝါသော။ ဣမေ နဝ ဓမ္မာ ပရိညေယျာ။
(ဃ) ‘‘ကတမေ နဝ ဓမ္မာ ပဟာတဗ္ဗာ? နဝ တဏှာမူလကာ ဓမ္မာ – တဏှံ ပဋိစ္စ ပရိယေသနာ, ပရိယေသနံ ပဋိစ္စ လာဘော, လာဘံ ပဋိစ္စ ဝိနိစ္ဆယော, ဝိနိစ္ဆယံ ပဋိစ္စ ဆန္ဒရာဂေါ, ဆန္ဒရာဂံ ပဋိစ္စ အဇ္ဈောသာနံ, အဇ္ဈောသာနံ ပဋိစ္စ ပရိဂ္ဂဟော, ပရိဂ္ဂဟံ ပဋိစ္စ မစ္ဆရိယံ, မစ္ဆရိယံ ပဋိစ္စ အာရက္ခော, အာရက္ခာဓိကရဏံ [အာရက္ခာဓိကရဏံ ပဋိစ္စ (သျာ။ ပီ။ က။)] ဒဏ္ဍာဒါနသတ္ထာဒါနကလဟဝိဂ္ဂဟဝိဝါဒတုဝံတုဝံပေသုညမုသာဝါဒါ အနေကေ ပါပကာ အကုသလာ ဓမ္မာ သမ္ဘဝန္တိ။ ဣမေ နဝ ဓမ္မာ ပဟာတဗ္ဗာ။
(င) ‘‘ကတမေ နဝ ဓမ္မာ ဟာနဘာဂိယာ? နဝ အာဃာတဝတ္ထူနိ – ‘အနတ္ထံ မေ အစရီ’တိ အာဃာတံ ဗန္ဓတိ, ‘အနတ္ထံ မေ စရတီ’တိ အာဃာတံ ဗန္ဓတိ, ‘အနတ္ထံ မေ စရိဿတီ’တိ အာဃာတံ ဗန္ဓတိ၊ ‘ပိယဿ မေ မနာပဿ အနတ္ထံ အစရီ’တိ အာဃာတံ ဗန္ဓတိ…ပေ… ‘အနတ္ထံ စရတီ’တိ အာဃာတံ ဗန္ဓတိ…ပေ… ‘အနတ္ထံ စရိဿတီ’တိ အာဃာတံ ဗန္ဓတိ၊ ‘အပ္ပိယဿ မေ အမနာပဿ အတ္ထံ အစရီ’တိ အာဃာတံ ဗန္ဓတိ…ပေ… ‘အတ္ထံ စရတီ’တိ အာဃာတံ ဗန္ဓတိ…ပေ… ‘အတ္ထံ စရိဿတီ’တိ အာဃာတံ ဗန္ဓတိ။ ဣမေ နဝ ဓမ္မာ ဟာနဘာဂိယာ။
(စ) ‘‘ကတမေ နဝ ဓမ္မာ ဝိသေသဘာဂိယာ? နဝ အာဃာတပဋိဝိနယာ – ‘အနတ္ထံ မေ အစရိ, တံ ကုတေတ္ထ လဗ္ဘာ’တိ အာဃာတံ ပဋိဝိနေတိ၊ ‘အနတ္ထံ မေ စရတိ, တံ ကုတေတ္ထ လဗ္ဘာ’တိ အာဃာတံ ပဋိဝိနေတိ၊ ‘အနတ္ထံ မေ စရိဿတိ, တံ ကုတေတ္ထ လဗ္ဘာ’တိ အာဃာတံ ပဋိဝိနေတိ၊ ‘ပိယဿ မေ မနာပဿ အနတ္ထံ အစရိ…ပေ… အနတ္ထံ စရတိ…ပေ… အနတ္ထံ စရိဿတိ, တံ ကုတေတ္ထ လဗ္ဘာ’တိ အာဃာတံ ပဋိဝိနေတိ၊ ‘အပ္ပိယဿ မေ အမနာပဿ အတ္ထံ အစရိ…ပေ… အတ္ထံ စရတိ…ပေ… အတ္ထံ စရိဿတိ, တံ ကုတေတ္ထ လဗ္ဘာ’တိ အာဃာတံ ပဋိဝိနေတိ။ ဣမေ နဝ ဓမ္မာ ဝိသေသဘာဂိယာ။
(ဆ) ‘‘ကတမေ နဝ ဓမ္မာ ဒုပ္ပဋိဝိဇ္ဈာ? နဝ နာနတ္တာ – ဓာတုနာနတ္တံ ပဋိစ္စ ဥပ္ပဇ္ဇတိ ဖဿနာနတ္တံ, ဖဿနာနတ္တံ ပဋိစ္စ ဥပ္ပဇ္ဇတိ ဝေဒနာနာနတ္တံ, ဝေဒနာနာနတ္တံ ပဋိစ္စ ဥပ္ပဇ္ဇတိ သညာနာနတ္တံ, သညာနာနတ္တံ ပဋိစ္စ ဥပ္ပဇ္ဇတိ သင်္ကပ္ပနာနတ္တံ, သင်္ကပ္ပနာနတ္တံ ပဋိစ္စ ဥပ္ပဇ္ဇတိ ဆန္ဒနာနတ္တံ, ဆန္ဒနာနတ္တံ ပဋိစ္စ ဥပ္ပဇ္ဇတိ ပရိဠာဟနာနတ္တံ, ပရိဠာဟနာနတ္တံ ပဋိစ္စ ဥပ္ပဇ္ဇတိ ပရိယေသနာနာနတ္တံ, ပရိယေသနာနာနတ္တံ ပဋိစ္စ ဥပ္ပဇ္ဇတိ လာဘနာနတ္တံ။ ဣမေ နဝ ဓမ္မာ ဒုပ္ပဋိဝိဇ္ဈာ။
(ဇ) ‘‘ကတမေ နဝ ဓမ္မာ ဥပ္ပါဒေတဗ္ဗာ? နဝ သညာ – အသုဘသညာ, မရဏသညာ, အာဟာရေပဋိကူလသညာ, သဗ္ဗလောကေအနဘိရတိသညာ [အနဘိရတသညာ (သျာ။ က။)], အနိစ္စသညာ, အနိစ္စေ ဒုက္ခသညာ, ဒုက္ခေ အနတ္တသညာ, ပဟာနသညာ, ဝိရာဂသညာ။ ဣမေ နဝ ဓမ္မာ ဥပ္ပါဒေတဗ္ဗာ။
(ဈ) ‘‘ကတမေ နဝ ဓမ္မာ အဘိညေယျာ? နဝ အနုပုဗ္ဗဝိဟာရာ – ဣဓာဝုသော, ဘိက္ခု ဝိဝိစ္စေဝ ကာမေဟိ ဝိဝိစ္စ အကုသလေဟိ ဓမ္မေဟိ သဝိတက္ကံ သဝိစာရံ
ဝိဝေကဇံ ပီတိသုခံ ပဌမံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ။ ဝိတက္ကဝိစာရာနံ ဝူပသမာ…ပေ… ဒုတိယံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ။ ပီတိယာ စ ဝိရာဂါ …ပေ… တတိယံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ။ သုခဿ စ ပဟာနာ…ပေ… စတုတ္ထံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ။ သဗ္ဗသော ရူပသညာနံ သမတိက္ကမာ…ပေ… အာကာသာနဉ္စာယတနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ။ သဗ္ဗသော အာကာသာနဉ္စာယတနံ သမတိက္ကမ္မ ‘အနန္တံ ဝိညာဏ’န္တိ ဝိညာဏဉ္စာယတနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ။ သဗ္ဗသော ဝိညာဏဉ္စာယတနံ သမတိက္ကမ္မ ‘နတ္ထိ ကိဉ္စီ’တိ အာကိဉ္စညာယတနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ။ သဗ္ဗသော အာကိဉ္စညာယတနံ သမတိက္ကမ္မ နေဝသညာနာသညာယတနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ။ သဗ္ဗသော နေဝသညာနာသညာယတနံ သမတိက္ကမ္မ သညာဝေဒယိတနိရောဓံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ။ ဣမေ နဝ ဓမ္မာ အဘိညေယျာ။
(ဉ) ‘‘ကတမေ နဝ ဓမ္မာ သစ္ဆိကာတဗ္ဗာ? နဝ အနုပုဗ္ဗနိရောဓာ – ပဌမံ ဈာနံ သမာပန္နဿ ကာမသညာ နိရုဒ္ဓါ ဟောတိ, ဒုတိယံ ဈာနံ သမာပန္နဿ ဝိတက္ကဝိစာရာ နိရုဒ္ဓါ ဟောန္တိ, တတိယံ ဈာနံ သမာပန္နဿ ပီတိ နိရုဒ္ဓါ ဟောတိ, စတုတ္ထံ ဈာနံ သမာပန္နဿ အဿာသပဿာဿာ နိရုဒ္ဓါ ဟောန္တိ, အာကာသာနဉ္စာယတနံ သမာပန္နဿ ရူပသညာ နိရုဒ္ဓါ ဟောတိ, ဝိညာဏဉ္စာယတနံ သမာပန္နဿ အာကာသာနဉ္စာယတနသညာ နိရုဒ္ဓါ ဟောတိ, အာကိဉ္စညာယတနံ သမာပန္နဿ ဝိညာဏဉ္စာယတနသညာ နိရုဒ္ဓါ ဟောတိ, နေဝသညာနာသညာယတနံ သမာပန္နဿ အာကိဉ္စညာယတနသညာ နိရုဒ္ဓါ ဟောတိ, သညာဝေဒယိတနိရောဓံ သမာပန္နဿ သညာ စ ဝေဒနာ စ နိရုဒ္ဓါ ဟောန္တိ။ ဣမေ နဝ ဓမ္မာ သစ္ဆိကာတဗ္ဗာ။
‘‘ဣတိ ဣမေ နဝုတိ ဓမ္မာ ဘူတာ တစ္ဆာ တထာ အဝိတထာ အနညထာ သမ္မာ တထာဂတေန အဘိသမ္ဗုဒ္ဓါ။
ဒသ ဓမ္မာ
မြန်֍ ဋ္ဌ ၃၆၀။ ‘‘ဒသ ဓမ္မာ ဗဟုကာရာ…ပေ… ဒသ ဓမ္မာ သစ္ဆိကာတဗ္ဗာ။
(က) ‘‘ကတမေ ဒသ ဓမ္မာ ဗဟုကာရာ? ဒသ နာထကရဏာဓမ္မာ – ဣဓာဝုသော, ဘိက္ခု သီလဝါ ဟောတိ, ပါတိမောက္ခသံဝရသံဝုတော ဝိဟရတိ အာစာရဂေါစရသမ္ပန္နော, အဏုမတ္တေသု ဝဇ္ဇေသု ဘယဒဿာဝီ သမာဒါယ သိက္ခတိ သိက္ခာပဒေသု, ယံပါဝုသော, ဘိက္ခု သီလဝါ ဟောတိ…ပေ… သိက္ခတိ သိက္ခာပဒေသု။ အယမ္ပိ ဓမ္မော နာထကရဏော။
‘‘ပုန စပရံ, အာဝုသော, ဘိက္ခု ဗဟုဿုတော …ပေ… ဒိဋ္ဌိယာ သုပ္ပဋိဝိဒ္ဓါ, ယံပါဝုသော, ဘိက္ခု ဗဟုဿုတော…ပေ… အယမ္ပိ ဓမ္မော နာထကရဏော။
‘‘ပုန စပရံ, အာဝုသော, ဘိက္ခု ကလျာဏမိတ္တော ဟောတိ ကလျာဏသဟာယော ကလျာဏသမ္ပဝင်္ကော။ ယံပါဝုသော, ဘိက္ခု…ပေ… ကလျာဏသမ္ပဝင်္ကော။ အယမ္ပိ ဓမ္မော နာထကရဏော။
‘‘ပုန စပရံ, အာဝုသော, ဘိက္ခု သုဝစော ဟောတိ သောဝစဿကရဏေဟိ ဓမ္မေဟိ သမန္နာဂတော, ခမော ပဒက္ခိဏဂ္ဂါဟီ အနုသာသနိံ။ ယံပါဝုသော, ဘိက္ခု…ပေ… အနုသာသနိံ။ အယမ္ပိ ဓမ္မော နာထကရဏော။
‘‘ပုန စပရံ, အာဝုသော, ဘိက္ခု ယာနိ တာနိ သဗြဟ္မစာရီနံ ဥစ္စာဝစာနိ ကိံကရဏီယာနိ တတ္ထ ဒက္ခော ဟောတိ အနလသော တတြုပါယာယ ဝီမံသာယ သမန္နာဂတော, အလံ ကာတုံ, အလံ သံဝိဓာတုံ။ ယံပါဝုသော, ဘိက္ခု…ပေ… အလံ သံဝိဓာတုံ။ အယမ္ပိ ဓမ္မော နာထကရဏော။
‘‘ပုန စပရံ, အာဝုသော, ဘိက္ခု ဓမ္မကာမော ဟောတိ ပိယသမုဒါဟာရော အဘိဓမ္မေ အဘိဝိနယေ ဥဠာရပါမောဇ္ဇော။ ယံပါဝုသော, ဘိက္ခု…ပေ… ဥဠာရပါမောဇ္ဇော။ အယမ္ပိ ဓမ္မော နာထကရဏော။
‘‘ပုန စပရံ, အာဝုသော, ဘိက္ခု သန္တုဋ္ဌော ဟောတိ ဣတရီတရေဟိ စီဝရပိဏ္ဍပါတသေနာသနဂိလာနပ္ပစ္စယဘေသဇ္ဇပရိက္ခာရေဟိ။ ယံပါဝုသော, ဘိက္ခု …ပေ… အယမ္ပိ ဓမ္မော နာထကရဏော။
‘‘ပုန စပရံ, အာဝုသော, ဘိက္ခု အာရဒ္ဓဝီရိယော ဝိဟရတိ…ပေ… ကုသလေသု ဓမ္မေသု။ ယံပါဝုသော, ဘိက္ခု…ပေ… အယမ္ပိ ဓမ္မော နာထကရဏော။
‘‘ပုန စပရံ, အာဝုသော, ဘိက္ခု သတိမာ ဟောတိ, ပရမေန သတိနေပက္ကေန သမန္နာဂတော, စိရကတမ္ပိ စိရဘာသိတမ္ပိ သရိတာ အနုဿရိတာ။ ယံပါဝုသော, ဘိက္ခု…ပေ… အယမ္ပိ ဓမ္မော နာထကရဏော။
‘‘ပုန စပရံ, အာဝုသော, ဘိက္ခု ပညဝါ ဟောတိ ဥဒယတ္ထဂါမိနိယာ ပညာယ သမန္နာဂတော, အရိယာယ နိဗ္ဗေဓိကာယ သမ္မာ ဒုက္ခက္ခယဂါမိနိယာ။ ယံပါဝုသော, ဘိက္ခု…ပေ… အယမ္ပိ ဓမ္မော နာထကရဏော။ ဣမေ ဒသ ဓမ္မာ ဗဟုကာရာ။
(ခ) ‘‘ကတမေ ဒသ ဓမ္မာ ဘာဝေတဗ္ဗာ? ဒသ ကသိဏာယတနာနိ – ပထဝီကသိဏမေကော သဉ္ဇာနာတိ ဥဒ္ဓံ အဓော တိရိယံ အဒွယံ အပ္ပမာဏံ။ အာပေါကသိဏမေကော သဉ္ဇာနာတိ…ပေ… တေဇောကသိဏမေကော သဉ္ဇာနာတိ… ဝါယောကသိဏမေကော သဉ္ဇာနာတိ… နီလကသိဏမေကော သဉ္ဇာနာတိ… ပီတကသိဏမေကော သဉ္ဇာနာတိ… လောဟိတကသိဏမေကော သဉ္ဇာနာတိ… ဩဒါတကသိဏမေကော သဉ္ဇာနာတိ… အာကာသကသိဏမေကော သဉ္ဇာနာတိ… ဝိညာဏကသိဏမေကော သဉ္ဇာနာတိ ဥဒ္ဓံ အဓော တိရိယံ အဒွယံ အပ္ပမာဏံ။ ဣမေ ဒသ ဓမ္မာ ဘာဝေတဗ္ဗာ။
(ဂ) ‘‘ကတမေ ဒသ ဓမ္မာ ပရိညေယျာ? ဒသာယတနာနိ – စက္ခာယတနံ, ရူပါယတနံ, သောတာယတနံ, သဒ္ဒါယတနံ, ဃာနာယတနံ, ဂန္ဓာယတနံ, ဇိဝှါယတနံ, ရသာယတနံ, ကာယာယတနံ, ဖောဋ္ဌဗ္ဗာယတနံ။ ဣမေ ဒသ ဓမ္မာ ပရိညေယျာ။
(ဃ) ‘‘ကတမေ ဒသ ဓမ္မာ ပဟာတဗ္ဗာ? ဒသ မိစ္ဆတ္တာ – မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ, မိစ္ဆာသင်္ကပ္ပေါ, မိစ္ဆာဝါစာ, မိစ္ဆာကမ္မန္တော, မိစ္ဆာအာဇီဝေါ, မိစ္ဆာဝါယာမော, မိစ္ဆာသတိ, မိစ္ဆာသမာဓိ, မိစ္ဆာဉာဏံ, မိစ္ဆာဝိမုတ္တိ။ ဣမေ ဒသ ဓမ္မာ ပဟာတဗ္ဗာ။
(င) ‘‘ကတမေ ဒသ ဓမ္မာ ဟာနဘာဂိယာ? ဒသ အကုသလကမ္မပထာ – ပါဏာတိပါတော, အဒိန္နာဒါနံ, ကာမေသုမိစ္ဆာစာရော, မုသာဝါဒေါ, ပိသုဏာ ဝါစာ, ဖရုသာ ဝါစာ, သမ္ဖပ္ပလာပေါ, အဘိဇ္ဈာ, ဗျာပါဒေါ, မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ။ ဣမေ ဒသ ဓမ္မာ ဟာနဘာဂိယာ။
(စ) ‘‘ကတမေ ဒသ ဓမ္မာ ဝိသေသဘာဂိယာ? ဒသ ကုသလကမ္မပထာ – ပါဏာတိပါတာ ဝေရမဏီ, အဒိန္နာဒါနာ ဝေရမဏီ, ကာမေသုမိစ္ဆာစာရာ ဝေရမဏီ, မုသာဝါဒါ ဝေရမဏီ, ပိသုဏာယ ဝါစာယ ဝေရမဏီ, ဖရုသာယ ဝါစာယ ဝေရမဏီ, သမ္ဖပ္ပလာပါ ဝေရမဏီ, အနဘိဇ္ဈာ, အဗျာပါဒေါ, သမ္မာဒိဋ္ဌိ။ ဣမေ ဒသ ဓမ္မာ ဝိသေသဘာဂိယာ။
(ဆ) ‘‘ကတမေ ဒသ ဓမ္မာ ဒုပ္ပဋိဝိဇ္ဈာ? ဒသ အရိယဝါသာ – ဣဓာဝုသော, ဘိက္ခု ပဉ္စင်္ဂဝိပ္ပဟီနော ဟောတိ, ဆဠင်္ဂသမန္နာဂတော, ဧကာရက္ခော, စတုရာပဿေနော, ပဏုန္နပစ္စေကသစ္စော, သမဝယသဋ္ဌေသနော, အနာဝိလသင်္ကပ္ပေါ, ပဿဒ္ဓကာယသင်္ခါရော, သုဝိမုတ္တစိတ္တော, သုဝိမုတ္တပညော။
‘‘ကထဉ္စာဝုသော, ဘိက္ခု ပဉ္စင်္ဂဝိပ္ပဟီနော ဟောတိ? ဣဓာဝုသော, ဘိက္ခုနော ကာမစ္ဆန္ဒော ပဟီနော ဟောတိ, ဗျာပါဒေါ ပဟီနော ဟောတိ, ထိနမိဒ္ဓံ ပဟီနံ ဟောတိ, ဥဒ္ဓစ္စကုက္ကုစ္စံ ပဟီနံ ဟောတိ, ဝိစိကိစ္ဆာ ပဟီနာ ဟောတိ။ ဧဝံ ခေါ, အာဝုသော, ဘိက္ခု ပဉ္စင်္ဂဝိပ္ပဟီနော ဟောတိ။
‘‘ကထဉ္စာဝုသော, ဘိက္ခု ဆဠင်္ဂသမန္နာဂတော ဟောတိ? ဣဓာဝုသော, ဘိက္ခု စက္ခုနာ ရူပံ ဒိသွာ နေဝ သုမနော ဟောတိ န ဒုမ္မနော, ဥပေက္ခကော ဝိဟရတိ သတော သမ္ပဇာနော။ သောတေန သဒ္ဒံ သုတွာ…ပေ… ဃာနေန ဂန္ဓံ ဃာယိတွာ… ဇိဝှါယ ရသံ သာယိတွာ… ကာယေန ဖောဋ္ဌဗ္ဗံ ဖုသိတွာ… မနသာ ဓမ္မံ ဝိညာယ နေဝ သုမနော ဟောတိ န ဒုမ္မနော, ဥပေက္ခကော ဝိဟရတိ သတော သမ္ပဇာနော။ ဧဝံ ခေါ, အာဝုသော, ဘိက္ခု ဆဠင်္ဂသမန္နာဂတော ဟောတိ။
‘‘ကထဉ္စာဝုသော, ဘိက္ခု ဧကာရက္ခော ဟောတိ? ဣဓာဝုသော, ဘိက္ခု သတာရက္ခေန စေတသာ သမန္နာဂတော ဟောတိ။ ဧဝံ ခေါ, အာဝုသော, ဘိက္ခု ဧကာရက္ခော ဟောတိ။
‘‘ကထဉ္စာဝုသော, ဘိက္ခု စတုရာပဿေနော ဟောတိ? ဣဓာဝုသော, ဘိက္ခု သင်္ခါယေကံ ပဋိသေဝတိ, သင်္ခါယေကံ အဓိဝါသေတိ, သင်္ခါယေကံ ပရိဝဇ္ဇေတိ, သင်္ခါယေကံ ဝိနောဒေတိ။ ဧဝံ ခေါ, အာဝုသော, ဘိက္ခု စတုရာပဿေနော ဟောတိ။
‘‘ကထဉ္စာဝုသော, ဘိက္ခု ပဏုန္နပစ္စေကသစ္စော ဟောတိ? ဣဓာဝုသော, ဘိက္ခုနော ယာနိ တာနိ ပုထုသမဏဗြာဟ္မဏာနံ ပုထုပစ္စေကသစ္စာနိ, သဗ္ဗာနိ တာနိ နုန္နာနိ ဟောန္တိ ပဏုန္နာနိ စတ္တာနိ ဝန္တာနိ မုတ္တာနိ ပဟီနာနိ ပဋိနိဿဋ္ဌာနိ။ ဧဝံ ခေါ, အာဝုသော, ဘိက္ခု ပဏုန္နပစ္စေကသစ္စော ဟောတိ။
‘‘ကထဉ္စာဝုသော, ဘိက္ခု သမဝယသဋ္ဌေသနော ဟောတိ? ဣဓာဝုသော, ဘိက္ခုနော ကာမေသနာ ပဟီနာ ဟောတိ, ဘဝေသနာ ပဟီနာ ဟောတိ, ဗြဟ္မစရိယေသနာ ပဋိပ္ပဿဒ္ဓါ။ ဧဝံ ခေါ, အာဝုသော, ဘိက္ခု သမဝယသဋ္ဌေသနော ဟောတိ။
‘‘ကထဉ္စာဝုသော, ဘိက္ခု အနာဝိလသင်္ကပ္ပါ ဟောတိ? ဣဓာဝုသော, ဘိက္ခုနော ကာမသင်္ကပ္ပေါ ပဟီနော ဟောတိ, ဗျာပါဒသင်္ကပ္ပေါ ပဟီနော ဟောတိ, ဝိဟိံသာသင်္ကပ္ပေါ ပဟီနော ဟောတိ။ ဧဝံ ခေါ, အာဝုသော, ဘိက္ခု အနာဝိလသင်္ကပ္ပေါ ဟောတိ။
‘‘ကထဉ္စာဝုသော, ဘိက္ခု ပဿဒ္ဓကာယသင်္ခါရော ဟောတိ? ဣဓာဝုသော, ဘိက္ခု သုခဿ စ ပဟာနာ ဒုက္ခဿ စ ပဟာနာ ပုဗ္ဗေဝ သောမနဿဒေါမနဿာနံ အတ္ထင်္ဂမာ အဒုက္ခမသုခံ ဥပေက္ခာသတိပါရိသုဒ္ဓိံ စတုတ္ထံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ။ ဧဝံ ခေါ, အာဝုသော, ဘိက္ခု ပဿဒ္ဓကာယသင်္ခါရော ဟောတိ။
‘‘ကထဉ္စာဝုသော, ဘိက္ခု သုဝိမုတ္တစိတ္တော ဟောတိ? ဣဓာဝုသော, ဘိက္ခုနော ရာဂါ စိတ္တံ ဝိမုတ္တံ ဟောတိ, ဒေါသာ စိတ္တံ ဝိမုတ္တံ ဟောတိ, မောဟာ စိတ္တံ ဝိမုတ္တံ ဟောတိ။ ဧဝံ ခေါ, အာဝုသော, ဘိက္ခု သုဝိမုတ္တစိတ္တော ဟောတိ။
‘‘ကထဉ္စာဝုသော, ဘိက္ခု သုဝိမုတ္တပညော ဟောတိ? ဣဓာဝုသော, ဘိက္ခု ‘ရာဂေါ မေ ပဟီနော ဥစ္ဆိန္နမူလော တာလာဝတ္ထုကတော အနဘာဝံကတော အာယတိံ အနုပ္ပါဒဓမ္မော’တိ ပဇာနာတိ။ ‘ဒေါသော မေ ပဟီနော…ပေ… အာယတိံ အနုပ္ပါဒဓမ္မော’တိ ပဇာနာတိ။ ‘မောဟော မေ ပဟီနော …ပေ… အာယတိံ အနုပ္ပါဒဓမ္မော’တိ ပဇာနာတိ။ ဧဝံ ခေါ, အာဝုသော, ဘိက္ခု သုဝိမုတ္တပညော ဟောတိ။ ဣမေ ဒသ ဓမ္မာ ဒုပ္ပဋိဝိဇ္ဈာ။
(ဇ) ‘‘ကတမေ ဒသ ဓမ္မာ ဥပ္ပါဒေတဗ္ဗာ? ဒသ သညာ – အသုဘသညာ, မရဏသညာ, အာဟာရေပဋိကူလသညာ, သဗ္ဗလောကေအနဘိရတိသညာ, အနိစ္စသညာ, အနိစ္စေ ဒုက္ခသညာ, ဒုက္ခေ အနတ္တသညာ, ပဟာနသညာ, ဝိရာဂသညာ, နိရောဓသညာ။ ဣမေ ဒသ ဓမ္မာ ဥပ္ပါဒေတဗ္ဗာ။
(ဈ) ‘‘ကတမေ ဒသ ဓမ္မာ အဘိညေယျာ? ဒသ နိဇ္ဇရဝတ္ထူနိ – သမ္မာဒိဋ္ဌိဿ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ နိဇ္ဇိဏ္ဏာ ဟောတိ။ ယေ စ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိပစ္စယာ အနေကေ ပါပကာ အကုသလာ ဓမ္မာ သမ္ဘဝန္တိ, တေ စဿ နိဇ္ဇိဏ္ဏာ ဟောန္တိ။ သမ္မာသင်္ကပ္ပဿ မိစ္ဆာသင်္ကပ္ပေါ…ပေ… သမ္မာဝါစဿ မိစ္ဆာဝါစာ… သမ္မာကမ္မန္တဿ မိစ္ဆာကမ္မန္တော… သမ္မာအာဇီဝဿ မိစ္ဆာအာဇီဝေါ… သမ္မာဝါယာမဿ မိစ္ဆာဝါယာမော… သမ္မာသတိဿ မိစ္ဆာသတိ… သမ္မာသမာဓိဿ မိစ္ဆာသမာဓိ… သမ္မာဉာဏဿ မိစ္ဆာဉာဏံ နိဇ္ဇိဏ္ဏံ ဟောတိ။ သမ္မာဝိမုတ္တိဿ
မိစ္ဆာဝိမုတ္တိ နိဇ္ဇိဏ္ဏာ ဟောတိ။ ယေ စ မိစ္ဆာဝိမုတ္တိပစ္စယာ အနေကေ ပါပကာ အကုသလာ ဓမ္မာ သမ္ဘဝန္တိ, တေ စဿ နိဇ္ဇိဏ္ဏာ ဟောန္တိ။ ဣမေ ဒသ ဓမ္မာ အဘိညေယျာ။
(ဉ) ‘‘ကတမေ ဒသ ဓမ္မာ သစ္ဆိကာတဗ္ဗာ? ဒသ အသေက္ခာ ဓမ္မာ – အသေက္ခာ သမ္မာဒိဋ္ဌိ, အသေက္ခော သမ္မာသင်္ကပ္ပေါ, အသေက္ခာ သမ္မာဝါစာ, အသေက္ခော သမ္မာကမ္မန္တော, အသေက္ခော သမ္မာအာဇီဝေါ, အသေက္ခော သမ္မာဝါယာမော, အသေက္ခာ သမ္မာသတိ, အသေက္ခော သမ္မာသမာဓိ, အသေက္ခံ သမ္မာဉာဏံ, အသေက္ခာ သမ္မာဝိမုတ္တိ။ ဣမေ ဒသ ဓမ္မာ သစ္ဆိကာတဗ္ဗာ။
‘‘ဣတိ ဣမေ သတဓမ္မာ ဘူတာ တစ္ဆာ တထာ အဝိတထာ အနညထာ သမ္မာ တထာဂတေန အဘိသမ္ဗုဒ္ဓါ’’တိ။ ဣဒမဝေါစာယသ္မာ သာရိပုတ္တော။ အတ္တမနာ တေ ဘိက္ခူ အာယသ္မတော သာရိပုတ္တဿ ဘာသိတံ အဘိနန္ဒုန္တိ။
ဒသုတ္တရသုတ္တံ နိဋ္ဌိတံ ဧကာဒသမံ။
ပါထိကဝဂ္ဂေါ [ပါဋိကဝဂ္ဂေါ (သီ။ သျာ။ ပီ။)] နိဋ္ဌိတော။
တဿုဒ္ဒါနံ –
ပါထိကော စ [ပါဋိကဉ္စ (သျာ။ ကံ။)] ဥဒုမ္ဗရံ [ပါဋိကောဒုမ္ဗရီစေဝ (သီ။ ပီ။)], စက္ကဝတ္တိ အဂ္ဂညကံ၊
သမ္ပသာဒနပါသာဒံ [သမ္ပသာဒဉ္စ ပါသာဒံ (သီ။ သျာ။ ကံ။ ပီ။)], မဟာပုရိသလက္ခဏံ။
သိင်္ဂါလာဋာနာဋိယကံ, သင်္ဂီတိ စ ဒသုတ္တရံ၊
ဧကာဒသဟိ သုတ္တေဟိ, ပါထိကဝဂ္ဂေါတိ ဝုစ္စတိ။
ပါထိကဝဂ္ဂပါဠိ နိဋ္ဌိတာ။
တီဟိ ဝဂ္ဂေဟိ ပဋိမဏ္ဍိတော သကလော
ဒီဃနိကာယော သမတ္တော။
ဒီဃနိကာယ်
ပါထိကဝဂ်ပါဠိတော်
မြန်မာပြန်
နမော တဿ ဘဂဝတော အရဟတော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဿ
၁-ပါထိကသုတ်
သုနက္ခတ်ရဟန်း ဝတ္ထု
֍ ၁
။ အကျွန်ုပ်သည် ဤသို့ ကြားနာခဲ့ရပါသည် -အခါတစ်ပါး၌ မြတ်စွာဘုရားသည် မလ္လတိုင်း မလ္လမင်းတို့၏ အနုပိယမည်သော နိဂုံး၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူ၏။ ထိုစဉ်အခါ၌ မြတ်စွာဘုရားသည် နံနက်အချိန်၌ သင်္ကန်းကို ပြင်ဝတ်၍ သပိတ်သင်္ကန်းကိုယူလျက် အနုပိယနိဂုံးသို့ ဆွမ်းအလို့ငှါ ဝင်တော်မူ၏၊ ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားအား ဤသို့သော အကြံသည် ဖြစ်၏ -
“အနုပိယနိဂုံး၌ ဆွမ်းခံလှည့်လည်ရန် စောလွန်းသေး၏၊ ငါသည် ဘဂ္ဂဝအနွယ်ဖြစ်သော ဘဂ္ဂဝပရိဗိုဇ်၏အရံ ဘဂ္ဂဝပရိဗိုဇ်ရှိရာသို့ ချဉ်းကပ်ရမူ ကောင်းလေစွ”ဟု (အကြံဖြစ်၏)။
֍ ၂
။ ထို့နောက် မြတ်စွာဘုရားသည် ဘဂ္ဂဝအနွယ်ဖြစ်သော ဘဂ္ဂဝပရိဗိုဇ်၏ အရံဘဂ္ဂဝပရိဗိုဇ်ရှိရာသို့ ချဉ်းကပ်တော်မူ၏။ ထိုအခါ ဘဂ္ဂဝပရိဗိုဇ်သည် မြတ်စွာဘုရားအား ဤစကားကို လျှောက်၏ -“မြတ်စွာဘုရား ကြွလာတော်မူပါ အသျှင်ဘုရား၊ မြတ်စွာဘုရား၏ ကြွလာခြင်းသည် ကောင်းသော ကြွလာခြင်းဖြစ်ပါသည် အသျှင်ဘုရား၊ မြတ်စွာဘုရားသည် ကြာမြင့်မှ ဤအရပ်သို့ ကြွလာတော်မူရန် အလှည့်ကို ပေးတော်မူဘိ၏ အသျှင်ဘုရား၊ မြတ်စွာဘုရား ထိုင်တော်မူပါ၊ ဤနေရာကို ပြင်ထားပါသည် အသျှင်ဘုရား”ဟု (လျှောက်၏)။
မြတ်စွာဘုရားသည် ခင်းထားသောနေရာ၌ ထိုင်တော်မူ၏။ ဘဂ္ဂဝပရိဗိုဇ်သည်လည်း နိမ့်သော ထိုင်စရာတစ်ခုကိုယူ၍ တစ်ခုသောနေရာ၌ ထိုင်၏၊ တစ်ခုသောနေရာ၌ ထိုင်လျက် ဘဂ္ဂဝပရိဗိုဇ်သည် မြတ်စွာဘုရားအား ဤစကားကို လျှောက်၏ -
“မြတ်စွာဘုရား ယခင့်ယခင်နေ့တို့၌ လိစ္ဆဝီမင်းသား သုနက္ခတ်သည် အကျွန်ုပ်ထံသို့ ချဉ်းကပ်ပြီးလျှင် ‘ဘဂ္ဂဝ ယခု ငါသည် မြတ်စွာဘုရားကို စွန့်လိုက်ပြီ၊ ယခု ငါသည် မြတ်စွာဘုရားကို (ဆရာဟု) ရည်ညွှန်း၍ မနေတော့ပါ’ဟု အကျွန်ုပ်အား ဤစကားကို ဆိုပါ၏၊ မြတ်စွာဘုရား လိစ္ဆဝီမင်းသား သုနက္ခတ်ဆိုသည့်အတိုင်း ဤစကားသည် မှန်ပါသလော”ဟု (လျှောက်၏)။
ဘဂ္ဂဝ လိစ္ဆဝီမင်းသား သုနက္ခတ်ဆိုသည့်အတိုင်း ဤစကားသည် မှန်၏။
--֍ ၃
။ ဘဂ္ဂဝ ယခင့် ယခင်နေ့တို့၌ လိစ္ဆဝီမင်းသား သုနက္ခတ်သည် ငါ့ထံသို့ ချဉ်းကပ်ပြီးလျှင် ငါ့ကို ရှိခိုး၍ တစ်ခုသောနေရာ၌ ထိုင်လျက် “မြတ်စွာဘုရား ယခု အကျွန်ုပ်သည် မြတ်စွာဘုရားကို စွန့်ပါအံ့၊ ယခု အကျွန်ုပ်သည် မြတ်စွာဘုရားကို (ဆရာဟု) ရည်ညွှန်း၍ နေတော့မည် မဟုတ်ပါ”ဟု ငါ့အား ဤစကားကို ဆို၏။ဘဂ္ဂဝ ဤသို့ဆိုသော် ငါသည် လိစ္ဆဝီမင်းသား သုနက္ခတ်အား ဤစကားကို ဆို၏။
“သုနက္ခတ် သင်လာလော့၊ ငါ့ကို (ဆရာဟု) ရည်ညွှန်း၍ နေလော့ဟု သင့်ကို ငါ ဆိုဖူးသလော”ဟု (ဆို၏)။
မဆိုဖူးပါ မြတ်စွာဘုရား (ဟု လျှောက်၏)။
“မြတ်စွာဘုရား မြတ်စွာဘုရားကို (ဆရာဟု) ရည်ညွှန်း၍ အကျွန်ုပ်နေပါအံ့”ဟု သင်ကလည်း ငါ့ကို ဆိုဖူးသလောဟု (ဆို၏)။
မဆိုဖူးပါ မြတ်စွာဘုရား (ဟု လျှောက်၏)။
သုနက္ခတ် ငါကလည်း သင့်ကို “သုနက္ခတ် သင်လာလော့၊ ငါ့ကို (ဆရာဟု) ရည်ညွှန်း၍ နေလော့”ဟု မဆိုစဖူး၊ သင်ကလည်း ငါ့ကို “မြတ်စွာဘုရား မြတ်စွာဘုရားကို (ဆရာဟု) ရည်ညွှန်း၍ အကျွန်ုပ် နေပါအံ့”ဟု မဆိုစဖူး၊ (မဂ်ဖိုလ်မှ) အချည်းနှီးဖြစ်သောယောကျ်ား ဤသို့ဖြစ်လျှင် သင်သည် အဘယ်သူဖြစ်၍ အဘယ်သူကို စွန့်သနည်း၊ (မဂ်ဖိုလ်မှ) အချည်းနှီးဖြစ်သောယောကျ်ား သင်အဘယ်မျှ လွန်ကျူးပြစ်မှားသည်ကို ရှုဘိလော့ဟု (ဆို၏)။
֍ ၄
။ မြတ်စွာဘုရား မြတ်စွာဘုရားသည် အကျွန်ုပ်အား လူတို့၏ ကုသိုလ်ကမ္မပထတရား ဆယ်ပါးထက် လွန်မြတ်သော တန်ခိုးပြာဋိဟာကို ပြတော်မမူပါဟု (လျှောက်၏)။“သုနက္ခတ် သင်လာလော့၊ ငါ့ကို (ဆရာဟု) ရည်ညွှန်း၍ နေလော့၊ သင့်ကို ငါသည် လူတို့၏ ကုသိုလ်ကမ္မပထတရား ဆယ်ပါးထက် လွန်မြတ်သော တန်ခိုးပြာဋိဟာကို ပြမည်”ဟု ငါသည် သင့်ကို ဆိုဖူးသလောဟု (ဆို၏)။
မဆိုဖူးပါ မြတ်စွာဘုရား (ဟု လျှောက်၏)။
“မြတ်စွာဘုရား မြတ်စွာဘုရားသည် အကျွန်ုပ်အား လူတို့၏ ကုသိုလ်ကမ္မပထတရား ဆယ်ပါးထက် လွန်မြတ်သော တန်ခိုးပြာဋိဟာကို ပြမည်ဆိုလျှင် အကျွန်ုပ်သည် မြတ်စွာဘုရားကို (ဆရာဟု) ရည်ညွှန်း၍ နေပါအံ့”ဟု သင်ကလည်း ငါ့အား ဆိုဖူးသလောဟု (ဆို၏)။
မဆိုဖူးပါ မြတ်စွာဘုရား (ဟု လျှောက်၏)။
သုနက္ခတ် ငါကလည်း သင့်ကို “သုနက္ခတ် သင်လာလော့၊ ငါ့ကို (ဆရာဟု) ရည်ညွှန်း၍ နေလော့၊ သင့်ကို ငါသည် လူတို့၏ ကုသိုလ်ကမ္မပထတရား ဆယ်ပါးထက် လွန်မြတ်သော တန်ခိုး ပြာဋိဟာကို ပြမည်”ဟု မဆိုစဖူး၊ သင်ကလည်း ငါ့ကို “မြတ်စွာဘုရား မြတ်စွာဘုရားသည် အကျွန်ုပ် အား လူတို့၏ ကုသိုလ်ကမ္မပထတရား ဆယ်ပါးထက် လွန်မြတ်သော တန်ခိုးပြာဋိဟာကို ပြမည်ဆိုလျှင် အကျွန်ုပ်သည် မြတ်စွာဘုရားကို (ဆရာဟု) ရည်ညွှန်း၍ နေပါအံ့”ဟု မဆိုစဖူး၊ (မဂ်ဖိုလ်မှ) အချည်း နှီးဖြစ်သောယောကျ်ား ဤသို့ဖြစ်လျှင် သင်သည် အဘယ်သူ ဖြစ်၍ အဘယ်သူကို စွန့်သနည်း။ သုနက္ခတ် ထိုအရာကို အဘယ်သို့ ထင်သနည်း၊ လူတို့၏ ကုသိုလ်ကမ္မပထတရား ဆယ်ပါးထက် လွန်မြတ်သော တန်ခိုးပြာဋိဟာကို ပြသည်ဖြစ်စေ၊ မပြသည်ဖြစ်စေ ဆင်းရဲကုန်ခြင်းအကျိုးငှါ ငါ ဟောအပ်သော ထိုတရားသည် ထိုဟောသည့်အတိုင်း ကျင့်သူ၏ အလုံးစုံသော ဆင်းရဲကုန်ခြင်း အကျိုးငှါ ဖြစ်သည် မဟုတ်လောဟု (ဆို၏)။
မြတ်စွာဘုရား လူတို့၏ ကုသိုလ်ကမ္မပထတရား ဆယ်ပါးထက် လွန်မြတ်သော တန်ခိုးပြာဋိဟာကို ပြသည်ဖြစ်စေ၊ မပြသည်ဖြစ်စေ ဆင်းရဲကုန်ခြင်းအကျိုးငှါ မြတ်စွာဘုရားဟောအပ်သော ထိုတရားသည် ထိုဟောသည့်အတိုင်း ကျင့်သူ၏ အလုံးစုံသော ဆင်းရဲကုန်ခြင်းအကျိုးငှါ ဖြစ်ပါ၏ဟု (လျှောက်၏)။
--သုနက္ခတ် လူတို့၏ ကုသိုလ်ကမ္မပထတရားဆယ်ပါးထက် လွန်မြတ်သော တန်ခိုးပြာဋိဟာကို ပြသည်ဖြစ်စေ၊ မပြသည်ဖြစ်စေ ဆင်းရဲကုန်ခြင်းအကျိုးငှါ ငါဟောအပ်သော ထိုတရားသည် ထိုဟောသည့်အတိုင်း ကျင့်သူ၏ အလုံးစုံသော ဆင်းရဲကုန်ခြင်းအကျိုးငှါ ဖြစ်၏။ သုနက္ခတ် ဤသို့ဖြစ်သော် လူတို့၏ ကုသိုလ်ကမ္မပထတရား ဆယ်ပါးထက် လွန်မြတ်သော တန်ခိုးပြာဋိဟာကို ပြခြင်းသည် အဘယ်ပြုအံ့နည်း၊ (မဂ်ဖိုလ်မှ) အချည်းနှီးဖြစ်သောယောကျ်ား သင်အဘယ်မျှ လွန်ကျူးပြစ်မှားသည်ကို ရှုဘိလော့ဟု (ဆို၏)။
֍ ၅
။ မြတ်စွာဘုရား မြတ်စွာဘုရားသည် အကျွန်ုပ်အား လောက၏ အစဟု သိအပ်သော အဂ္ဂညတရားကို ဟောတော်မမူပါဟု (လျှောက်၏)။“သုနက္ခတ် သင်လာလော့၊ ငါ့ကို (ဆရာဟု) ရည်ညွှန်း၍ နေလော့၊ ငါသည် လောက၏ အစဟု သိအပ်သော အဂ္ဂညတရားကို ဟောမည်”ဟု ငါသည် သင့်အား ဆိုဖူးသလော (ဟု ဆို၏)။
မဆိုဖူးပါ မြတ်စွာဘုရား (ဟု လျှောက်၏)။
“မြတ်စွာဘုရား မြတ်စွာဘုရားသည် အကျွန်ုပ်အား လောက၏ အစဟု သိအပ်သော အဂ္ဂညတရား ကို ဟောတော်မူမည်ဆိုလျှင် အကျွန်ုပ်သည် မြတ်စွာဘုရားကို (ဆရာဟု) ရည်ညွှန်း၍ နေပါအံ့”ဟု သင်ကလည်း ငါ့အား ဆိုဖူးသလောဟု (ဆို၏)။
မဆိုဖူးပါ မြတ်စွာဘုရား (ဟု လျှောက်၏)။
သုနက္ခတ် ငါကလည်း သင့်ကို “သုနက္ခတ် သင်လာလော့၊ ငါ့ကို (ဆရာဟု) ရည်ညွှန်း၍ နေလော့၊ ငါသည် လောက၏ အစဟု သိအပ်သော အဂ္ဂညတရားကို ဟောမည်”ဟု သင့်အား မဆိုစဖူး၊ သင်ကလည်း ငါ့ကို “မြတ်စွာဘုရား မြတ်စွာဘုရားသည် အကျွန်ုပ်အား လောက၏ အစဟု သိအပ်သော အဂ္ဂညတရားကို ဟောမည်ဆိုလျှင် အကျွန်ုပ်သည် မြတ်စွာဘုရားကို (ဆရာဟု) ရည်ညွှန်း၍ နေပါအံ့”ဟု မဆိုစဖူး၊ (မဂ်ဖိုလ်မှ) အချည်းနှီးဖြစ်သောယောကျ်ား ဤသို့ဖြစ်လျှင် သင်သည် အဘယ်သူဖြစ်၍ အဘယ်သူကို စွန့်သနည်း။ သုနက္ခတ် ထိုအရာကို အဘယ်သို့ မှတ်ထင်သနည်း၊ လောက၏ အစဟု သိအပ်သော အဂ္ဂညတရားကို ဟောသည်ဖြစ်စေ၊ မဟောသည်ဖြစ်စေ ဆင်းရဲကုန်ခြင်းအကျိုးငှါ ငါဟောအပ်သော ထိုတရားသည် ထိုဟောသည့်အတိုင်း ကျင့်သူ၏ အလုံးစုံသော ဆင်းရဲကုန်ခြင်းအကျိုးငှါ ဖြစ် သည် မဟုတ်လောဟု (ဆို၏)။
မြတ်စွာဘုရား လောက၏ အစဟု သိအပ်သော အဂ္ဂညတရားကို ဟောသည်ဖြစ်စေ၊ မဟောသည် ဖြစ်စေ ဆင်းရဲကုန်ခြင်းအကျိုးငှါ မြတ်စွာဘုရားဟောအပ်သော ထိုတရားသည် ထိုဟောသည့်အတိုင်း ကျင့်သူ၏ အလုံးစုံသော ဆင်းရဲကုန်ခြင်းအကျိုးငှါ ဖြစ်ပါ၏ဟု (လျှောက်၏)။
သုနက္ခတ် လောက၏ အစဟု သိအပ်သော အဂ္ဂညတရားကို ဟောသည်ဖြစ်စေ၊ မဟောသည်ဖြစ်စေ ဆင်းရဲကုန်ခြင်းအကျိုးငှါ ငါဟောအပ်သော ထိုတရားသည် ထိုဟောသည့်အတိုင်း ကျင့်သူ၏ အလုံးစုံသော ဆင်းရဲကုန်ခြင်းအကျိုးငှါ ဖြစ်၏။ သုနက္ခတ် ဤသို့ဖြစ်သော် လောက၏ အစဟု သိအပ်သော အဂ္ဂညတရားကို ဟောခြင်းသည် အဘယ်ပြုအံ့နည်း၊ (မဂ်ဖိုလ်မှ) အချည်းနှီးဖြစ်သောယောကျ်ား သင်အဘယ်မျှ လွန်ကျူးပြစ်မှားသည်ကို ရှုဘိလော့။
֍ ၆
။ သုနက္ခတ် အကြောင်းအမျိုးမျိုးဖြင့် ငါ၏ ဂုဏ်ကို ဝဇ္ဇီမင်းတို့၏ ရွာ၌ သင်ပြောဆိုချီးကျူးဖူး၏ -“ထိုမြတ်စွာဘုရားသည် ပူဇော်အထူးကို ခံတော်မူထိုက်သော အကြောင်းကြောင့်လည်း ‘အရဟံ’ မည်တော်မူပါပေ၏၊ (အလုံးစုံသောတရားတို့ကို) ကိုယ်တိုင်မှန်စွာ သိတော်မူသော အကြောင်းကြောင့်လည်း ‘သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓ’ မည်တော်မူပါပေ၏၊ အသိဉာဏ် ‘ဝိဇ္ဇာ’ အကျင့် ‘စရဏ'နှင့် ပြည့်စုံတော်မူသော အကြောင်းကြောင့်လည်း ‘ဝိဇ္ဇာစရဏသမ္ပန္န’ မည်တော်မူပါပေ၏၊ ကောင်းသောစကားကို ဆိုတော်မူတတ်သော အကြောင်းကြောင့်လည်း
--'သုဂတ’ မည်တော်မူပါပေ၏၊ လောကကို သိတော်မူသော အကြောင်းကြောင့်လည်း ‘လောကဝိဒူ’ မည်တော်မူပါပေ၏၊ ဆုံးမထိုက်သူကို ဆုံးမတတ်သည့် အတုမဲ့ပုဂ္ဂိုလ်ဖြစ်တော်မူသော အကြောင်းကြောင့်လည်း ‘အနုတ္တရောပုရိသ ဒမ္မသာရထိ’ မည်တော်မူပါပေ၏၊ နတ်လူတို့၏ ဆရာဖြစ်တော်မူသော အကြောင်းကြောင့်လည်း ‘သတ္ထာ ဒေဝမနုဿာနံ’ မည်တော်မူပါပေ၏၊ (သစ္စာလေးပါးတရားတို့ကို) သိစေတော်မူသော အကြောင်းကြောင့်လည်း ‘ဗုဒ္ဓ’ မည်တော်မူပါပေ၏၊ ဘုန်းတန်ခိုးကြီးတော်မူသော အကြောင်းကြောင့်လည်း ‘ဘဂဝါ’ မည်တော်မူပါပေ၏”ဟု (သင်ပြောဆိုချီးကျူးဖူး၏)။
သုနက္ခတ် ဤသို့လျှင် အကြောင်းအမျိုးမျိုးဖြင့် ငါ၏ ဂုဏ်ကို ဝဇ္ဇီမင်းတို့၏ ရွာ၌ သင်ပြောဆို ချီးကျူးဖူး၏။
သုနက္ခတ် အကြောင်းအမျိုးမျိုးဖြင့် တရားတော်၏ ဂုဏ်ကို ဝဇ္ဇီမင်းတို့၏ ရွာ၌ သင်ပြောဆို ချီးကျူးဖူး၏ -
“မြတ်စွာဘုရား ဟောအပ်သော တရားတော်သည် ကောင်းစွာဟောအပ်သော တရားတော်ပါပေတည်း၊ ကိုယ်တိုင် သိမြင်နိုင်သော တရားတော်ပါပေတည်း၊ အခါမလင့် အကျိုးပေးတတ်သော တရားတော်ပါပေတည်း၊ လာလှည့် ရှုလှည့်ဟု ပြထိုက်သော တရားတော်ပါပေတည်း၊ မိမိ၏ ကိုယ်ထဲ စိတ်ထဲ၌ ဆောင်ယူထားထိုက်သော တရားတော်ပါပေတည်း။ (အရိယာ) ပညာရှိတို့သာ ကိုယ်စီ ကိုယ်င သိနိုင် ခံစားနိုင်သော တရားတော်ပါပေတည်း”ဟု (သင်ပြောဆိုချီးကျူးဖူး၏)။
သုနက္ခတ် ဤသို့လျှင် အကြောင်းအမျိုးမျိုးဖြင့် တရားတော်၏ ဂုဏ်ကို ဝဇ္ဇီမင်းတို့၏ ရွာ၌ သင်ပြောဆို ချီးကျူးဖူး၏။
သုနက္ခတ် အကြောင်းအမျိုးမျိုးဖြင့် သံဃာတော်၏ ဂုဏ်ကို ဝဇ္ဇီမင်းတို့၏ ရွာ၌ သင်ပြောဆို ချီးကျူးဖူး၏ -
“မြတ်စွာဘုရား၏ တပည့်သား ‘သာဝက’ သံဃာတော်သည် ကောင်းသော အကျင့်ရှိတော်မူပါပေ၏၊ မြတ်စွာဘုရား၏ တပည့်သား ‘သာဝက’ သံဃာတော်သည် ဖြောင့်မတ်သော အကျင့်ရှိတော်မူပါပေ၏၊ မြတ်စွာဘုရား၏ တပည့်သား ‘သာဝက’ သံဃာတော်သည် မှန်သော အကျင့်ရှိတော်မူပါပေ၏၊ မြတ်စွာဘုရား၏ တပည့်သား ‘သာဝက’ သံဃာတော်သည် လျော်ကန်သော အကျင့်ရှိတော် မူပါပေ၏၊ အစုံအားဖြင့် လေးစုံ ပုဂ္ဂိုလ်အားဖြင့် ရှစ်ပါးအရေအတွက်ရှိသော မြတ်စွာဘုရား၏ တပည့်သား ‘သာဝက’ သံဃာတော်သည် (အရပ်ဝေးမှ) ဆောင်လာ၍သော်လည်း ပေးလှူပူဇော်ရန် ထိုက်တန်တော်မူပါပေ၏၊ ဧည့်သည်တို့အလို့ငှါ စီမံထားသော ပစ္စည်းဝတ္ထုကိုသော်လည်း ပေးလှူ ပူဇော်ရန် ထိုက်တန်တော်မူပါပေ၏၊ တမလွန်အတွက် ရည်ညွှန်းသော အလှူကို ခံတော်မူထိုက် ပါပေ၏၊ လက်အုပ်ချီခြင်းကို ခံတော်မူထိုက်ပါပေ၏၊ သတ္တဝါအပေါင်း၏ ကောင်းမှုပြုရန် အမြတ်ဆုံးလယ်မြေ ဖြစ်တော်မူပါပေ၏”ဟု (သင်ပြောဆိုချီးကျူးဖူး၏)။
သုနက္ခတ် ဤသို့လျှင် အကြောင်းအမျိုးမျိုးဖြင့် သံဃာတော်၏ ဂုဏ်ကို ဝဇ္ဇီမင်းတို့၏ ရွာ၌ သင်ပြောဆိုချီးကျူးဖူး၏။
သုနက္ခတ် သင့်ကို ငါ ပြောကြားအံ့၊ သုနက္ခတ် သင့်ကို ငါ သိစေအံ့၊ သုနက္ခတ် “လိစ္ဆဝီမင်းသား သုနက္ခတ်သည် ရဟန်းဂေါတမထံ၌ မြတ်သော အကျင့်ကို ကျင့်ရန် မစွမ်းနိုင်သဖြင့် သိက္ခာချ၍ လူ ထွက်၏”ဟု သင့်ကို ကဲ့ရဲ့ကုန်လတ္တံ့။ သုနက္ခတ် ဤသို့လျှင် သင့်ကို ကဲ့ရဲ့ကုန်လတ္တံ့ဟု သုနက္ခတ်အား ငါပြော၏၊ ဘဂ္ဂဝ ဤသို့ ငါပြောသော်လည်း အပါယ်ငရဲလားထိုက်သူသည် ဖဲသွားသကဲ့သို့ ဤလိစ္ဆဝီ မင်းသား သုနက္ခတ်သည် ဤသာသနာတော်မှ ဖဲသွားသည်သာလျှင်တည်း။
--ကောရခတ္တိယ ဝတ္ထု
֍ ၇
။ ဘဂ္ဂဝ အခါတစ်ပါး၌ ငါသည် ထူလုဇနပုဒ် ဥတ္တရကာ မည်သော နိဂုံး၌ နေ၏၊ ဘဂ္ဂဝ ထိုအခါ ငါသည် နံနက်အချိန်၌ သင်္ကန်းကို ပြင်ဝတ်၍ သပိတ်သင်္ကန်းကို ယူလျက် နောက်လိုက်ရဟန်း လိစ္ဆဝီ မင်းသား သုနက္ခတ်နှင့်အတူ ဥတ္တရကာနိဂုံးသို့ ဆွမ်းခံဝင်၏။ ထိုအခါ အဝတ်မဝတ်သော ကောရခတ္တိယ တက္ကတွန်းသည် ခွေးကျင့် ကျင့်၏၊ လေးဘက်ထောက် သွား၏၊ မြေ၌ ချထားသည့် အစာကို ပါးစပ်ဖြင့်သာ ဟပ်၏၊ ပါးစပ်ဖြင့်သာ စား၏။ ဘဂ္ဂဝလိစ္ဆဝီမင်းသား သုနက္ခတ်သည် ခွေးကျင့်ကျင့်လျက် လေးဘက်ထောက် သွားနေသော မြေ၌ ချထားသည့် အစာကို ပါးစပ်ဖြင့်သာ ဟပ်၍ ပါးစပ်ဖြင့်သာ စားနေသော အဝတ်မဝတ်သော ကောရခတ္တိယ တက္ကတွန်းကို မြင်၍ ဤသို့သော အကြံသည် ဖြစ်၏ -“အချင်းတို့ လေးဘက်ထောက်လျက် သွားသော မြေ၌ ချထားသည့် အစာကို ပါးစပ်ဖြင့်သာ ဟပ်၍ ပါးစပ်ဖြင့်သာ စားသော ဤရဟန်းကား ချီးမွမ်းအံ့ဩဖွယ် ကောင်းလေစွတကား”ဟု (အကြံဖြစ်၏)။
ဘဂ္ဂဝ ထိုအခါ ငါသည် ငါ၏ စိတ်ဖြင့် လိစ္ဆဝီမင်းသား သုနက္ခတ်၏ စိတ်အကြံကို သိ၍ လိစ္ဆဝီ မင်းသား သုနက္ခတ်အား ဤစကားကို ဆို၏ -
“ (မဂ်ဖိုလ်မှ) အချည်းနှီးဖြစ်သောယောကျ်ား သင်သည် သာကီဝင်မင်းသား ဘုရား၏ တပည့်သား ရဟန်းဟု ဝန်ခံဘိ၏”ဟု (ဆို၏)။
မြတ်စွာဘုရား မြတ်စွာဘုရားသည် အကျွန်ုပ်ကို “ (မဂ်ဖိုလ်မှ) အချည်းနှီးဖြစ်သောယောကျ်ား သင်သည် သာကီဝင်မင်းသား ဘုရား၏ တပည့်သား ရဟန်းဟု ဝန်ခံဘိ၏”ဟု အဘယ့်ကြောင့် ဆိုတော်မူပါသနည်းဟု (လျှောက်၏)။
သုနက္ခတ် သင်သည် ခွေးကျင့် ကျင့်လျက် လေးဘက်ထောက် သွားသော မြေ၌ ချထားသည့် အစာကို ပါးစပ်ဖြင့်သာ ဟပ်၍ ပါးစပ်ဖြင့်သာ စားသော ဤကောရခတ္တိယ တက္ကတွန်းကို မြင်၍ “အချင်းတို့ လေးဘက်ထောက် သွားသော မြေ၌ ချထားသည့် အစာကို ပါးစပ်ဖြင့်သာ ဟပ်၍ ပါးစပ်ဖြင့်သာ စားသော ဤရဟန်းကား ချီးမွမ်းအံ့ဩဖွယ် ကောင်းလေစွတကား”ဟု အကြံဖြစ်သည် မဟုတ်လောဟု (ဆို၏)။
“မှန်ပါသည် မြတ်စွာဘုရား၊ မြတ်စွာဘုရားသည် အဘယ့်ကြောင့် အရဟတ္တဖိုလ်ကို ဝန်တိုပါ သနည်း”ဟု (လျှောက်၏)။
(မဂ်ဖိုလ်မှ) အချည်းနှီးဖြစ်သောယောကျ်ား ငါသည် အရဟတ္တဖိုလ်ကို ဝန်မတို၊ စင်စစ် သင့်အား သာလျှင် ဤယုတ်မာသော မိစ္ဆာအယူသည် ဖြစ်ပေါ်နေ၏၊ ထိုအယူကို စွန့်လော့။ သင့်အား ကြာမြင့်စွာ အစီးအပွါးမဲ့ခြင်းငှါ ဆင်းရဲခြင်းငှါ မဖြစ်စေလင့်။ သုနက္ခတ် အဝတ်မဝတ်သော ကောရခတ္တိယတက္ကတွန်းကို “ဤရဟန်းကား ချီးမွမ်းအံ့ဩဖွယ် ကောင်းလေစွတကား”ဟု သင်ထင်ဘိ၏၊ ထိုသူသည် ခုနစ်ရက်မြောက်သောနေ့၌ စားပိုးနင့်သော ရောဂါဖြင့် သေလတ္တံ့၊ သေပြီးသော် အယုတ်ဆုံးသော အသုရာဘုံ၌ ကာလကဉ္စိကာမည်သော အသုရာ ဖြစ်လတ္တံ့။ သေပြီးသော် ထိုသူကို ပြိတ်မြက်တောရှိသော သင်္ချိုင်း၌ စွန့်ကုန်လတ္တံ့။ သုနက္ခတ် သင်အလိုရှိခဲ့လျှင် အဝတ်မဝတ်သော ကောရခတ္တိယတက္ကတွန်းထံသို့ ချဉ်းကပ်၍ “အဝတ်မဝတ်သော ငါ့သျှင် ကောရခတ္တိယ မိမိလားရာကို သိ၏လော”ဟု မေးလော့။ သုနက္ခတ် အဝတ်မဝတ်သော ကောရခတ္တိယတက္ကတွန်းသည် “ငါ့သျှင် သုနက္ခတ် မိမိလားရာကို သိပါ၏၊
--အယုတ်ဆုံးသော အသုရာဘုံ၌ ကာလကဉ္စိကာအသုရာ ဖြစ်နေ၏”ဟု ဖြေလတ္တံ့သော အကြောင်းသည် ရှိ၏ဟု (ဆို၏)။
ဘဂ္ဂဝ ထိုအခါ လိစ္ဆဝီမင်းသား သုနက္ခတ်သည် အဝတ်မဝတ်သော ကောရခတ္တိယတက္ကတွန်းထံသို့ ချဉ်းကပ်ပြီးလျှင် ဤစကားကို ဆို၏ “ငါ့သျှင် ကောရခတ္တိယ ‘အဝတ်မဝတ်သော ကောရခတ္တိယ တက္ကတွန်းသည် ခုနစ်ရက်မြောက်သောနေ့၌ စားပိုးနင့်သော ရောဂါဖြင့် သေလတ္တံ့၊ သေပြီးသော် အယုတ်ဆုံးသော အသုရာဘုံ၌ ကာလကဉ္စိကာမည်သော အသုရာဖြစ်လတ္တံ့၊ သေပြီးသော ထိုသူကို ပြိတ်မြက် တောရှိသော သင်္ချိုင်း၌ စွန့်ကုန်လတ္တံ့ ‘ဟု ရဟန်းဂေါတမသည် ပြောထား၏၊ ငါ့သျှင် ကောရခတ္တိယ ယင်းသို့ဖြစ်သောကြောင့် ရဟန်းဂေါတမ၏ စကားလွဲမှားစေခြင်းငှါ အတိုင်းအရှည်နှင့်ယှဉ်၍ အစာကို စားလော့၊ အတိုင်းအရှည်နှင့်ယှဉ်၍ ရေကို သောက်လော့”ဟု (ဆို၏)။
֍ ၈
။ ဘဂ္ဂဝ ထို့နောက် လိစ္ဆဝီမင်းသား သုနက္ခတ်သည် ငါ၏စကားကို မယုံသည်ဖြစ်၍ တစ်ရက် နှစ်ရက်ဟု ဆို၍ ခုနစ်ရက်တို့တိုင်အောင် ရေတွက်၏။ဘဂ္ဂဝ စင်စစ်သော်ကား အဝတ်မဝတ်သော ကောရခတ္တိယတက္ကတွန်းသည် ခုနစ်ရက်မြောက်သောနေ့၌ စားပိုးနင့်သော ရောဂါဖြင့် သေလေ၏၊ သေပြီးသော် အယုတ်ဆုံးသော အသုရာဘုံ၌ ကာလကဉ္စိကာ မည်သော အသုရာဖြစ်၏၊ သေပြီးသော် ထိုသူကို ပြိတ်မြက်တောရှိသော သင်္ချိုင်း၌ စွန့်ကြကုန်၏။
֍ ၉
။ ဘဂ္ဂဝ လိစ္ဆဝီမင်းသား သုနက္ခတ်သည် “အဝတ်မဝတ်သော ကောရခတ္တိယတက္ကတွန်းကို စားပိုး နင့်သော ရောဂါဖြင့် သေ၍ ပြိတ်မြက်တောရှိသော သင်္ချိုင်း၌ စွန့်ထားသည်”ဟု ကြား၏။ ဘဂ္ဂဝ ထိုအခါ လိစ္ဆဝီမင်းသား သုနက္ခတ်သည် ပြိတ်မြက်တောရှိသော သင်္ချိုင်း၌ အဝတ်မဝတ်သော ကောရခတ္တိယ တက္ကတွန်းထံသို့ ချဉ်းကပ်ပြီးလျှင် “ငါ့သျှင် ကောရခတ္တိယ မိမိလားရာကို သိ၏လော”ဟု လက်ဖြင့် သုံးကြိမ်ပုတ်၍ အဝတ်မဝတ်သော ကောရခတ္တိယတက္ကတွန်းကို မေး၏။ ဘဂ္ဂဝ ထိုအခါ အဝတ်မဝတ်သော ကောရခတ္တိယတက္ကတွန်းသည် လက်ဖြင့် ကျောကိုပွတ်လျက် ထပြီးလျှင် “ငါ့သျှင် သုနက္ခတ် မိမိလားရာကို သိပါ၏၊ အယုတ်ဆုံးသော အသုရာဘုံ၌ ကာလကဉ္စိကာမည်သော အသုရာဖြစ်နေပါ၏”ဟု ဆို၍ ထိုနေရာ၌ပင်လျှင် ပက်လက်လဲလေ၏။֍ ၁၀
။ ဘဂ္ဂဝ ထို့နောက် လိစ္ဆဝီမင်းသား သုနက္ခတ်သည် ငါ့ထံသို့ ချဉ်းကပ်ပြီးလျှင် ငါ့ကို ရှိခိုး၍ တစ်ခုသောနေရာ၌ ထိုင်၏။ ဘဂ္ဂဝ တစ်ခုသောနေရာ၌ ထိုင်ပြီးသော လိစ္ဆဝီမင်းသား သုနက္ခတ်အား ငါသည် ဤစကားကို ဆို၏ -သုနက္ခတ် ထိုအရာကို အဘယ်သို့ ထင်သနည်း၊ အဝတ်မဝတ်သော ကောရခတ္တိယတက္ကတွန်းကို အကြောင်းပြု၍ ငါ ပြောကြားသည့်အတိုင်း ထိုစကား၏ အကျိုးသည် ဖြစ်သလော၊ သို့မဟုတ် တစ်နည်း တစ်ဖုံအားဖြင့် ဖြစ်သလောဟု (ဆို၏)။
မြတ်စွာဘုရား အဝတ်မဝတ်သော ကောရခတ္တိယတက္ကတွန်းကို အကြောင်းပြု၍ မြတ်စွာဘုရား ပြောကြားတော်မူသည့်အတိုင်း ထိုစကား၏ အကျိုးသည် ဖြစ်ပါ၏၊ တစ်နည်းတစ်ဖုံအားဖြင့် မဖြစ်ပါဟု (လျှောက်၏)။
သုနက္ခတ် ထိုအရာကို အဘယ်သို့ ထင်သနည်း၊ ယင်းသို့ဖြစ်သော် လူတို့၏ ကုသိုလ်ကမ္မပထတရား ဆယ်ပါးထက် လွန်မြတ်သော တန်ခိုးပြာဋိဟာကို ပြသည်မည်သလော၊ မပြသည်မည်သလောဟု (ဆို၏)။
မြတ်စွာဘုရား ဤသို့ဖြစ်သော် လူတို့၏ ကုသိုလ်ကမ္မပထတရား ဆယ်ပါးထက် လွန်မြတ်သော တန်ခိုးပြာဋိဟာကို စင်စစ် ပြသည် မည်ပါ၏၊ မပြသည် မမည်ပါဟု (လျှောက်၏)။
--(မဂ်ဖိုလ်မှ) အချည်းနှီးဖြစ်သောယောကျ်ား လူတို့၏ ကုသိုလ်ကမ္မပထတရား ဆယ်ပါးထက် လွန်မြတ်သော တန်ခိုးပြာဋိဟာကို ဤသို့ပြသော ငါ့ကို “မြတ်စွာဘုရား မြတ်စွာဘုရားသည် အကျွန်ုပ်အား လူတို့၏ ကုသိုလ်ကမ္မပထတရား ဆယ်ပါးထက် လွန်မြတ်သော တန်ခိုးပြာဋိဟာကို ပြတော်မမူ”ဟု သင်ဆိုဘိ၏။ (မဂ်ဖိုလ်မှ) အချည်းနှီးဖြစ်သောယောကျ်ား သင်အဘယ်မျှ လွန်ကျူးပြစ်မှားသည်ကို ရှုဘိလော့ဟု (ဆို၏)။
ဘဂ္ဂဝ ဤသို့ပင် ငါဆိုသော်လည်း အပါယ်ငရဲ လားထိုက်သူသည် ဖဲသွားသကဲ့သို့ လိစ္ဆဝီမင်းသား သုနက္ခတ်သည် ဤသာသနာတော်မှ ဖဲသွားသည်သာလျှင်တည်း။
ကဠာရမဋ္ဋက တက္ကတွန်း ဝတ္ထု
֍ ၁၁
။ ဘဂ္ဂဝ ငါသည် အခါတစ်ပါး၌ ဝေသာလီပြည် မဟာဝုန်တော ပြာသာဒ်ဆောင်ပေါက်သော ကျောင်းကြီး၌ နေ၏။ ထိုစဉ်အခါ၌ အဝတ်မဝတ်သော ကဠာရမဋ္ဋက တက္ကတွန်းသည် ဝေသာလီပြည် ဝဇ္ဇီမင်းတို့၏ ရွာ၌ လာဘ်များခြင်း အခြံအရံများခြင်း အထွတ်အထိပ်သို့ ရောက်၍ နေ၏။ သူသည် ကျင့်ဝတ်ခုနစ်မျိုးတို့ကို ဆောက်တည်ကျင့်သုံး၏။(၁) အသက်ထက်ဆုံး အဝတ်မဝတ်သူ ဖြစ်အံ့၊ အဝတ်ကို မဝတ်အံ့။
(၂) အသက်ထက်ဆုံး မြတ်သောအကျင့်ကို ကျင့်သူ ဖြစ်အံ့၊ မေထုန်အကျင့်ကို မမှီဝဲအံ့။
(၃) အသက်ထက်ဆုံး သေရည်နှင့် အသားတို့ဖြင့်သာ မျှတအံ့၊ ထမင်း မုန့်ကို မစားအံ့။
(၄) ဝေသာလီပြည်၏ အရှေ့အရပ် ဥဒေနစေတီ (နတ်ကွန်း) ကို လွန်၍ မသွားအံ့။
(၅) ဝေသာလီပြည်၏ တောင်အရပ် ဂေါတမကစေတီ (နတ်ကွန်း) ကို လွန်၍ မသွားအံ့။
(၆) ဝေသာလီပြည်၏ အနောက်အရပ် သတ္တမ္ဗစေတီ (နတ်ကွန်း) ကို လွန်၍ မသွားအံ့။
(၇) ဝေသာလီပြည်၏ မြောက်အရပ် ဗဟုပုတ္တစေတီ (နတ်ကွန်း) ကို လွန်၍ မသွားအံ့ဟု (ဆောက်တည်ကျင့်သုံး၏)။
ထိုသူသည် ဤကျင့်ဝတ်ခုနစ်မျိုးတို့ကို ဆောက်တည်ကျင့်သုံးသောကြောင့် ဝဇ္ဇီမင်းတို့၏ ရွာ၌ လာဘ်များခြင်း အခြံအရံများခြင်း အထွတ်အထိပ်သို့ ရောက်၍ နေ၏။
֍ ၁၂
။ ဘဂ္ဂဝ ထိုအခါ လိစ္ဆဝီမင်းသား သုနက္ခတ်သည် အဝတ်မဝတ်သော ကဠာရမဋ္ဋကတက္ကတွန်းထံသို့ ချဉ်းကပ်ပြီးလျှင် အဝတ်မဝတ်သော ကဠာရမဋ္ဋကတက္ကတွန်းအား ပြဿနာကို မေး၏။ထိုသုနက္ခတ် မေးလတ်သော် အဝတ်မဝတ်သော ကဠာရမဋ္ဋက တက္ကတွန်းသည် ပြဿနာကို မဖြေနိုင်၊ မဖြေနိုင်သောကြောင့် အမျက်ထွက်မှု စိတ်ပျက်မှု မနှစ်သက်မှုကို ဖော်ပြ၏။
--ဘဂ္ဂဝ ထိုအခါ လိစ္ဆဝီမင်းသား သုနက္ခတ်အား ဤသို့ အကြံဖြစ်၏ -
“အချင်းတို့ ချီးမွမ်း အံ့ဩဖွယ်ကောင်းသော ရဟန္တာကို ထိပါးမိလေစွတကား၊ ငါတို့အား ကြာမြင့်စွာ အစီးအပွါးမဲ့ခြင်းငှါ ဆင်းရဲခြင်းငှါ မဖြစ်စေလင့်”ဟု (အကြံဖြစ်၏)။
֍ ၁၃
။ ဘဂ္ဂဝ ထို့နောက် လိစ္ဆဝီမင်းသား သုနက္ခတ်သည် ငါ့ထံသို့ ချဉ်းကပ်ပြီးလျှင် ငါ့ကို ရှိခိုး၍ တစ်ခုသောနေရာ၌ ထိုင်၏။ ဘဂ္ဂဝ တစ်ခုသောနေရာ၌ ထိုင်ပြီးသော လိစ္ဆဝီမင်းသား သုနက္ခတ်ကို ငါသည် ဤသို့ ဆို၏၊ “ (မဂ်ဖိုလ်မှ) အချည်းနှီးဖြစ်သောယောကျ်ား သင်သည် သာကီဝင်မင်းသား ဘုရား၏ တပည့်သား ရဟန်းဟု ဝန်ခံဘိ၏”ဟု (ဆို၏)။မြတ်စွာဘုရား မြတ်စွာဘုရားသည် အကျွန်ုပ်ကို “ (မဂ်ဖိုလ်မှ) အချည်းနှီးဖြစ်သောယောကျ်ား သင်သည် သာကီဝင်မင်းသား ဘုရား၏တပည့်သား ရဟန်းဟု ဝန်ခံဘိ၏”ဟု အဘယ့်ကြောင့် မိန့်တော်မူပါသနည်းဟု (လျှောက်၏)။
သုနက္ခတ် သင်သည် အဝတ်မဝတ်သော ကဠာရမဋ္ဋကတက္ကတွန်းထံသို့ ချဉ်းကပ်ပြီးလျှင် ပြဿနာ မေး၏၊ သင်မေးလတ်သော် အဝတ်မဝတ်သော ကဠာရမဋ္ဋက တက္ကတွန်းသည် ပြဿနာကို မဖြေနိုင်၊ မဖြေနိုင်သောကြောင့် အမျက်ထွက်မှု စိတ်ပျက်မှု မနှစ်သက်မှုများကို ဖော်ပြသည် မဟုတ်လော၊ ထို့ပြင် “အချင်းတို့ ချီးမွမ်းအံ့ဩဖွယ်ကောင်းသော ရဟန္တာကို ထိပါးမိလေစွတကား၊ ငါတို့အား ကြာမြင့်စွာ အစီးအပွါးမဲ့ခြင်းငှါ ဆင်းရဲခြင်းငှါ မဖြစ်ပါစေလင့်”ဟု သင့်အား အကြံသည် ဖြစ်သည် မဟုတ်လောဟု (ဆို၏)။
မှန်ပါသည် မြတ်စွာဘုရား၊ မြတ်စွာဘုရားသည် အဘယ့်ကြောင့် အရဟတ္တဖိုလ်ကို ဝန်တိုဘိသနည်းဟု (လျှောက်၏)။
(မဂ်ဖိုလ်မှ) အချည်းနှီးဖြစ်သောယောကျ်ား ငါသည် အရဟတ္တဖိုလ်ကို ဝန်မတို၊ စင်စစ် သင့်အား သာလျှင် ဤယုတ်မာသော မိစ္ဆာအယူသည် ဖြစ်ပေါ်နေ၏၊ ထိုအယူကို စွန့်လော့။ သင့်အား ကြာမြင့်စွာ အစီးအပွါးမဲ့ခြင်းငှါ မဖြစ်စေလင့်။ သုနက္ခတ် သင်သည် အဝတ်မဝတ်သော ကဠာရမဋ္ဋကတက္ကတွန်းကို “ဤရဟန်းကား ချီးမွမ်းအံ့ဩဖွယ်ကောင်း၏”ဟု ထင်၏၊ ထိုသူသည် မကြာမီပင် လူအဝတ်ကို ဝတ်လျက် ခင်ပွန်းမနှင့် အတူလှည့်လည်ကာ ထမင်း မုန့်ကို စားပြီးလျှင် အားလုံးသော ဝေသာလီပြည်ရှိ စေတီ နတ်ကွန်းတို့ကို လွန်၍ အခြံအရံ ဆုတ်ယုတ်လျက် သေလတ္တံ့ဟု (ငါဆို၏)။
ဘဂ္ဂဝ ထို့နောက် မကြာမီပင် ကဠာရမဋ္ဋကတက္ကတွန်းသည် လူဝတ်ကို ဝတ်၍ ခင်ပွန်းမနှင့်အတူ လှည့်လည်ကာ ထမင်း မုန့်ကို စားပြီးလျှင် အားလုံးသော ဝေသာလီပြည်ရှိ စေတီနတ်ကွန်းတို့ကို လွန်၍ အခြံအရံ ဆုတ်ယုတ်လျက် သေလေ၏။
֍ ၁၄
။ ဘဂ္ဂဝ လိစ္ဆဝီမင်းသား သုနက္ခတ်သည် “အဝတ်မဝတ်သော ကဠာရမဋ္ဋကတက္ကတွန်းသည် လူဝတ်ကို ဝတ်၍ ခင်ပွန်းမနှင့်အတူ လှည့်လည်ကာ ထမင်း မုန့်ကို စားပြီးလျှင် အားလုံးသော ဝေသာလီ ပြည်ရှိ စေတီနတ်ကွန်းတို့ကို လွန်၍ အခြံအရံ ဆုတ်ယုတ်လျက် သေလေသတတ်”ဟု ကြားလေ၏။ ဘဂ္ဂဝ ထိုအခါ လိစ္ဆဝီမင်းသား သုနက္ခတ်သည် ငါ့ထံသို့ ချဉ်းကပ်ပြီးလျှင် ငါ့ကို ရှိခိုး၍ တစ်ခုသောနေရာ၌ ထိုင်၏။ ဘဂ္ဂဝ တစ်ခုသောနေရာ၌ ထိုင်ပြီးသော လိစ္ဆဝီမင်းသား သုနက္ခတ်အား ငါသည် ဤစကားကို ဆို၏။“သုနက္ခတ် ထိုအရာကို အဘယ်သို့ ထင်သနည်း၊ အဝတ်မဝတ်သော ကဠာရမဋ္ဋကတက္ကတွန်းကို အကြောင်းပြု၍ ငါပြောကြားသည့်အတိုင်း ထိုစကား၏ အကျိုးသည် ဖြစ်သလော၊ သို့မဟုတ် တစ်မျိုး တစ်ဖုံအားဖြင့် ဖြစ်သလော”ဟု (ဆို၏)။
--မြတ်စွာဘုရား အဝတ်မဝတ်သော ကဠာရမဋ္ဋကတက္ကတွန်းကို အကြောင်းပြု၍ မြတ်စွာဘုရား ပြော ကြားတော်မူသည့်အတိုင်း ထိုစကား၏ အကျိုးသည် ဖြစ်ပါ၏၊ တစ်မျိုးတစ်ဖုံအားဖြင့် မဖြစ်ပါဟု (လျှောက်၏)။
သုနက္ခတ် ထိုအရာကို အဘယ်သို့ ထင်သနည်း၊ ယင်းသို့ဖြစ်သော် လူတို့၏ ကုသိုလ်ကမ္မပထ တရား ဆယ်ပါးထက် လွန်မြတ်သော တန်ခိုးပြာဋိဟာကို ပြသည် မည်သလော၊ မပြသည် မည်သလောဟု (ဆို၏)။
မြတ်စွာဘုရား ဤသို့ဖြစ်သော် လူတို့၏ ကုသိုလ်ကမ္မပထတရားဆယ်ပါးထက် လွန်မြတ်သော တန်ခိုးပြာဋိဟာကို စင်စစ် ပြသည် မည်ပါ၏၊ မပြသည် မမည်ပါဟု (လျှောက်၏)။
(မဂ်ဖိုလ်မှ) အချည်းနှီးဖြစ်သောယောကျ်ား လူတို့၏ ကုသိုလ်ကမ္မပထတရားဆယ်ပါးထက် လွန်မြတ်သော တန်ခိုးပြာဋိဟာကို ဤသို့ပြသော ငါ့ကို “မြတ်စွာဘုရား မြတ်စွာဘုရားသည် အကျွန်ုပ်အား လူတို့၏ ကုသိုလ်ကမ္မပထတရား ဆယ်ပါးထက် လွန်မြတ်သော တန်ခိုးပြာဋိဟာကို ပြတော်မမူပါ”ဟု သင်ဆို၏၊ (မဂ်ဖိုလ်မှ) အချည်းနှီးဖြစ်သောယောကျ်ား သင်အဘယ်မျှ လွန်ကျူးပြစ်မှားသည်ကို ရှုဘိလော့ဟု (ဆို၏)။
ဘဂ္ဂဝ ဤသို့ပင် ငါ ဆိုသော်လည်း အပါယ်ငရဲ လားထိုက်သူသည် ဖဲသွားသကဲ့သို့ လိစ္ဆဝီမင်းသား သုနက္ခတ်သည် ဤသာသနာတော်မှ ဖဲသွားသည်သာလျှင်တည်း။
--ပါထိကပုတ္တ တက္ကတွန်း ဝတ္ထု
֍ ၁၅
။ ဘဂ္ဂဝ အခါတစ်ပါး၌ ငါသည် ထိုဝေသာလီပြည် မဟာဝုန်တော ပြာသာဒ်ဆောင်ပေါက်သော ကျောင်းကြီး၌ပင် နေ၏။ ထိုအခါ အဝတ်မဝတ်သော ပါထိကပုတ္တတက္ကတွန်းသည် ဝေသာလီပြည် ဝဇ္ဇီမင်းတို့၏ ရွာ၌ လာဘ်များခြင်း အခြံအရံများခြင်း အထွတ်အထိပ်သို့ ရောက်၍ နေ၏။ ထိုသူသည် ဝေသာလီပြည်ပရိသတ်၌ ဤသို့သော စကားကို ပြော၏ -“ရဟန်းဂေါတမသည် သဗ္ဗညုတဉာဏ်ကို ဝန်ခံ၏၊ ငါသည်လည်း သဗ္ဗညုတဉာဏ်ကို ဝန်ခံ၏၊ သဗ္ဗညုတဉာဏ်ကို ဝန်ခံသော ပုဂ္ဂိုလ်သည် သဗ္ဗညုတဉာဏ်ကို ဝန်ခံသော ပုဂ္ဂိုလ်နှင့် လူတို့၏ ကုသိုလ် ကမ္မပထတရား ဆယ်ပါးထက် လွန်မြတ်သော တန်ခိုးပြာဋိဟာကို ပြရန်ထိုက်၏၊ ရဟန်းဂေါတမသည် ခရီးထက်ဝက်သို့လာလျှင် ငါသည်လည်း ခရီးထက်ဝက်သို့ သွားအံ့၊ ထိုနေရာ၌ ထို (ငါတို့) နှစ်ဦးလုံး လူတို့၏ ကုသိုလ်ကမ္မပထတရား ဆယ်ပါးထက် လွန်မြတ်သော တန်ခိုးပြာဋိဟာကို ပြကြကုန်အံ့၊ အကယ် ၍ ရဟန်းဂေါတမသည် လူတို့၏ ကုသိုလ်ကမ္မပထတရား ဆယ်ပါးထက် လွန်မြတ်သော တန်ခိုးပြာဋိဟာ တစ်ခုကို ပြလျှင် ငါသည် နှစ်ခုပြအံ့၊ ရဟန်းဂေါတမသည် လူတို့၏ ကုသိုလ်ကမ္မပထတရား ဆယ်ပါးထက် လွန်မြတ်သော တန်ခိုးပြာဋိဟာ နှစ်ခုကို ပြလျှင် ငါသည် လေးခုပြအံ့၊ ရဟန်းဂေါတမသည် လူတို့၏ ကုသိုလ်ကမ္မပထတရား ဆယ်ပါးထက် လွန်မြတ်သော တန်ခိုးပြာဋိဟာ လေးခုကိုပြလျှင် ငါသည် ရှစ်ခုပြအံ့၊ လူတို့၏ ကုသိုလ်ကမ္မပထတရား ဆယ်ပါးထက် လွန်မြတ်သော တန်ခိုးပြာဋိဟာကို ရဟန်း ဂေါတမ ပြတိုင်း ပြတိုင်းထက် ငါသည် ဤသို့ နှစ်ဆ နှစ်ဆ တက်၍ ပြအံ့”ဟု (ပြော၏)။
֍ ၁၆
။ ဘဂ္ဂဝ ထိုအခါ လိစ္ဆဝီမင်းသား သုနက္ခတ်သည် ငါ့ထံသို့ ချဉ်းကပ်ပြီးလျှင် ငါ့ကို ရှိခိုး၍့တစ်ခုသောနေရာ၌ ထိုင်၍ ငါ့အား ဤစကားကို လျှောက်၏။မြတ်စွာဘုရား အဝတ်မဝတ်သော ပါထိကပုတ္တတက္ကတွန်းသည် ဝေသာလီပြည် ဝဇ္ဇီမင်းတို့၏ ရွာ၌ လာဘ်များခြင်း အခြံအရံများခြင်း အထွတ်အထိပ်သို့ ရောက်၍ နေ၏၊ ထိုသူသည် ဝေသာလီပြည် ပရိသတ်၌ ဤသို့သော စကားကို ဆိုပါ၏ - “ရဟန်းဂေါတမသည်လည်း သဗ္ဗညုတဉာဏ်ကို ဝန်ခံ၏၊ ငါသည်လည်း သဗ္ဗညုတဉာဏ်ကို ဝန်ခံ၏။ သဗ္ဗညုတဉာဏ်ကို ဝန်ခံသော ပုဂ္ဂိုလ်သည် သဗ္ဗညုတဉာဏ်ကို ဝန်ခံသော ပုဂ္ဂိုလ်နှင့် လူတို့၏ ကုသိုလ်ကမ္မပထတရား ဆယ်ပါးထက် လွန်မြတ်သော တန်ခိုးပြာဋိဟာကို ပြရန် ထိုက်၏။ ရဟန်းဂေါတမသည် ခရီးထက်ဝက်သို့ လာလျှင် ငါသည်လည်း ခရီးထက်ဝက်သို့ သွားအံ့၊ ထိုနေရာ၌ ထို (ငါတို့) နှစ်ဦးလုံး လူတို့၏ ကုသိုလ်ကမ္မပထတရား ဆယ်ပါးထက် လွန်မြတ်သော တန်ခိုးပြာဋိဟာကို ပြကုန်အံ့၊ အကယ်၍ ရဟန်းဂေါတမသည် လူတို့၏ ကုသိုလ်ကမ္မပထတရား ဆယ်ပါး ထက် လွန်မြတ်သော တန်ခိုးပြာဋိဟာ တစ်ခုကို ပြလျှင် ငါသည် နှစ်ခုပြအံ့၊ ရဟန်းဂေါတမသည် လူတို့၏ ကုသိုလ်ကမ္မပထတရားဆယ်ပါးထက် လွန်မြတ်သော တန်ခိုးပြာဋိဟာ နှစ်ခုကို ပြလျှင် ငါသည် လေးခုပြ အံ့၊ ရဟန်းဂေါတမသည် လူတို့၏ ကုသိုလ်ကမ္မပထတရားဆယ်ပါးထက် လွန်မြတ်သော တန်ခိုးပြာဋိဟာ လေးခုကို ပြလျှင် ငါသည် ရှစ်ခုပြအံ့၊ လူတို့၏ ကုသိုလ်ကမ္မပထတရားဆယ်ပါးထက် လွန်မြတ်သော တန်ခိုးပြာဋိဟာကို ရဟန်းဂေါတမ ပြတိုင်း ပြတိုင်းထက် ငါသည် ဤသို့ နှစ်ဆ နှစ်ဆ တက်၍ ပြအံ့”ဟု (ပြောပါသည်ဟူ၍ လျှောက်၏)။
ဘဂ္ဂဝ ဤသို့ လျှောက်သော် ငါသည် လိစ္ဆဝီမင်းသား သုနက္ခတ်အား ဤစကားကို ဆို၏ -
“သုနက္ခတ် အဝတ်မဝတ်သော ပါထိကပုတ္တတက္ကတွန်းသည် ထိုစကားကို မရုပ်သိမ်းမူ၍ ထိုစိတ်ကို မပယ်မူ၍ ထိုအယူကို မစွန့်မူ၍ ငါ၏ မျက်မှောက်သို့ လာရန် မထိုက်၊ ‘ထိုစကားကို မရုပ်သိမ်းမူ၍
--ထိုစိတ်ကို မပယ်မူ၍ ထိုအယူကို မစွန့်မူ၍ ရဟန်းဂေါတမ၏ မျက်မှောက်သို့ ငါသွားအံ့’ဟု အကယ်၍ ထိုသူအား ဤသို့သော အကြံသည် ဖြစ်ငြားအံ့၊ ထိုသူ၏ ဦးခေါင်းသော်လည်း ပြတ်၍ ကျရာ၏”ဟု (ဆို၏)။
֍ ၁၇
။ မြတ်စွာဘုရား ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် ဤစကားကို စောင့်စည်းတော်မူပါ၊ ကောင်းသောစကားကို ဆိုတော်မူတတ်သော မြတ်စွာဘုရားသည် ဤစကားကို စောင့်စည်းတော်မူပါဟု (လျှောက်၏)။သုနက္ခတ် သင်သည် အဘယ့်ကြောင့် ဤစကားကို ဆိုသနည်း၊ “မြတ်စွာဘုရား ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် ဤစကားကို စောင့်စည်းတော်မူပါ၊ ကောင်းသောစကားကို ဆိုတော်မူတတ်သော မြတ်စွာဘုရားသည် ဤစကားကို စောင့်စည်းတော်မူပါ”ဟု (ဆိုသနည်းဟု မေး၏)။
မြတ်စွာဘုရား မြတ်စွာဘုရားသည် ဤစကားကို မုချအားဖြင့် ဆိုတော်မူ၏၊ “ပါထိကပုတ္တ တက္ကတွန်းသည် ထိုစကားကို မရုပ်သိမ်းမူ၍ ထိုစိတ်ကို မပယ်မူ၍ ထိုအယူကို မစွန့်မူ၍ ငါ၏ မျက် မှောက်သို့ လာရန် မထိုက်၊ ‘ထိုစကားကို မရုပ်သိမ်းမူ၍ ထိုစိတ်ကို မပယ်မူ၍ ထိုအယူကို မစွန့်မူ၍ ရဟန်းဂေါတမ၏ မျက်မှောက်သို့ ငါသွားအံ့’ဟု အကယ်၍ ထိုသူအား ဤသို့သော အကြံသည် ဖြစ်ငြား အံ့၊ ထိုသူ၏ ဦးခေါင်းသော်လည်း ပြတ်၍ ကျရာ၏”ဟု ဆိုတော်မူ၏။ မြတ်စွာဘုရား အဝတ်မဝတ်သော ပါထိကပုတ္တတက္ကတွန်းသည် ပြောင်းလွဲသော ရုပ်ဖြင့် မြတ်စွာဘုရား မျက်မှောက်သို့ လာခဲ့သော် မြတ်စွာ ဘုရား၏ ထိုစကားသည် မှားရာ၏ဟု (လျှောက်၏)။
֍ ၁၈
။ “သုနက္ခတ် ဘုရားသည် နှစ်ခွဖြစ်သော စကားကို ပြောရာသလော”ဟု (ဆို၏)။မြတ်စွာဘုရား မြတ်စွာဘုရားသည် အဝတ်မဝတ်သော ပါထိကပုတ္တ တက္ကတွန်းကို “အဝတ်မဝတ်သော ပါထိကပုတ္တတက္ကတွန်းသည် ထိုစကားကို မရုပ်သိမ်းမူ၍ ထိုစိတ်ကို မပယ်မူ၍ ထိုအယူကို မစွန့် မူ၍ ငါ၏ မျက်မှောက်သို့ လာရန် မထိုက်၊ ‘ထိုစကားကို မရုပ်သိမ်းမူ၍ ထိုစိတ်ကို မပယ်မူ၍ ထိုအယူကို မစွန့်မူ၍့ရဟန်းဂေါတမ၏ မျက်မှောက်သို့ ငါသွားအံ့’ဟု အကယ်၍ ထိုသူအား ဤသို့သော အကြံသည် ဖြစ်ငြားအံ့၊ ထိုသူ၏ ဦးခေါင်းသော်လည်း ပြတ်၍ ကျရာ၏”ဟု (အဝတ်မဝတ်သော ပါထိကပုတ္တ တက္ကတွန်း၏) စိတ်ကို (မြတ်စွာဘုရား၏ စိတ်ဖြင့်) ပိုင်းခြား၍ သိတော်မူပါသလော။
သို့မဟုတ် ထိုအကြောင်းကို နတ်တို့ကသော်လည်း မြတ်စွာဘုရားအား -"မြတ်စွာဘုရား အဝတ် မဝတ်သော ပါထိကပုတ္တတက္ကတွန်းသည် ထိုစကားကို မရုပ်သိမ်းမူ၍ ထိုစိတ်ကို မပယ်မူ၍ ထိုအယူကို မစွန့်မူ၍ မြတ်စွာဘုရား၏ မျက်မှောက်သို့ လာရန် မထိုက်၊ ‘ထိုစကားကို မရုပ်သိမ်းမူ၍ ထိုစိတ်ကို မပယ်မူ၍ ထိုအယူကို မစွန့်မူ၍ ရဟန်းဂေါတမ၏ မျက်မှောက်သို့ ငါသွားအံ့’ဟု အကယ်၍ ထိုသူအား ဤသို့သော အကြံသည် ဖြစ်ငြားအံ့၊ ထိုသူ၏ ဦးခေါင်းသော်လည်း ပြတ်၍ ကျရာ၏ ဟူ၍ လျှောက်ထားပါ ကုန်သလော”ဟု (လျှောက်၏)။
֍ ၁၉
။ သုနက္ခတ် “အဝတ်မဝတ်သော ပါထိကပုတ္တတက္ကတွန်းသည် ထိုစကားကို မရုပ်သိမ်းမူ၍ ထိုစိတ်ကို မပယ်မူ၍ ထိုအယူကို မစွန့်မူ၍ ငါ၏ မျက်မှောက်သို့ လာရန် မထိုက်၊ ‘ထိုစကားကို မရုပ် သိမ်းမူ၍ ထိုစိတ်ကို မပယ်မူ၍ ထိုအယူကို မစွန့်မူ၍ ရဟန်းဂေါတမ၏ မျက်မှောက်သို့ ငါသွားအံ့’ဟု အကယ်၍ ထိုသူအား ဤသို့သော အကြံသည် ဖြစ်ငြားအံ့၊ ထိုသူ၏ ဦးခေါင်းသော်လည်း ပြတ်၍ ကျရာ၏”ဟု ပါထိကပုတ္တ၏ စိတ်ကို ငါ၏ စိတ်ဖြင့် ပိုင်းခြား၍လည်း သိ၏၊ ထိုအကြောင်းကို နတ်တို့သည် လည်း လျှောက်ထားကုန်၏ -"မြတ်စွာဘုရား အဝတ်မဝတ်သော ပါထိကပုတ္တတက္ကတွန်းသည် ထိုစကားကို မရုပ်သိမ်းမူ၍ ထိုစိတ်ကို မပယ်မူ၍ ထိုအယူကို မစွန့်မူ၍ မြတ်စွာဘုရား၏ မျက်မှောက်သို့ လာရန် မထိုက်ပါ၊ ‘ထိုစကားကို မရုပ်သိမ်းမူ၍ ထိုစိတ်ကို မပယ်မူ၍ ထိုအယူကို မစွန့်မူ၍ ရဟန်းဂေါတမ၏ မျက်မှောက်သို့ ငါသွားအံ့’ဟု အကယ်၍ ထိုသူအား ဤသို့သော အကြံသည် ဖြစ်ငြားအံ့၊ ထိုသူ၏ ဦးခေါင်းသော်လည်း ပြတ်၍ကျရာ၏”ဟု (လျှောက်ထားကုန်၏)။ --အဇိတမည်သော လိစ္ဆဝီစစ်သူကြီးသည် သေလွန်၍ ယခုတာဝတိံသာဘုံ၌ ဖြစ်နေ၏။ ထိုသူသည် လည်း ငါ့ထံသို့ ချဉ်းကပ်၍ “မြတ်စွာဘုရား အဝတ်မဝတ်သော ပါထိကပုတ္တတက္ကတွန်းသည် အရှက်မရှိသူ ဖြစ်ပါ၏၊ မြတ်စွာဘုရား အဝတ်မဝတ်သော ပါထိကပုတ္တတက္ကတွန်းသည် မုသားပြောတတ်သူ ဖြစ်ပါ၏၊ မြတ်စွာဘုရား အဝတ်မဝတ်သော ပါထိကပုတ္တတက္ကတွန်းသည် အကျွန်ုပ်ကိုလည်း ‘အဇိတလိစ္ဆဝီ စစ်သူကြီး သည် ကြီးစွာသော ငရဲ၌ ဖြစ်၏ ‘ဟု ဝဇ္ဇီမင်းတို့၏ ရွာ၌ ပြောကြားပါ၏။ မြတ်စွာဘုရား အကျွန်ုပ်သည် ကြီးစွာသော ငရဲ၌ မဖြစ်ပါ၊ တာဝတိံသာဘုံ၌ ဖြစ်ပါ၏။ မြတ်စွာဘုရား အဝတ်မဝတ်သော ပါထိကပုတ္တ တက္ကတွန်းသည် အရှက်မရှိသူ ဖြစ်ပါ၏၊ မြတ်စွာဘုရား အဝတ်မဝတ်သော ပါထိကပုတ္တတက္ကတွန်းသည် မုသားပြောတတ်သူ ဖြစ်ပါ၏၊ “မြတ်စွာဘုရား အဝတ်မဝတ်သော ပါထိကပုတ္တတက္ကတွန်းသည် ထိုစကား ကို မရုပ်သိမ်းမူ၍ ထိုစိတ်ကို မပယ်မူ၍ ထိုအယူကို မစွန့်မူ၍ မြတ်စွာဘုရား၏ မျက်မှောက်သို့ လာရန် မထိုက်ပါ၊ ‘ထိုစကားကို မရုပ်သိမ်းမူ၍ ထိုစိတ်ကို မပယ်မူ၍ ထိုအယူကို မစွန့်မူ၍ ရဟန်းဂေါတမ၏ မျက် မှောက်သို့ ငါ သွားအံ့’ဟု အကယ်၍ ထိုသူအား ဤသို့သော အကြံသည် ဖြစ်ငြားအံ့၊ ထိုသူ၏ ဦးခေါင်းသော်လည်း ပြတ်၍ ကျရာ၏”ဟု လျှောက်၏။
သုနက္ခတ် ဤသို့လျှင် ငါဘုရားသည် အဝတ်မဝတ်သော ပါထိကပုတ္တတက္ကတွန်းကို “အဝတ်မဝတ်သော ပါထိကပုတ္တတက္ကတွန်းသည် ထိုစကားကို မရုပ်သိမ်းမူ၍ ထိုစိတ်ကို မပယ်မူ၍ ထိုအယူကို မစွန့်မူ၍ ငါ၏ မျက်မှောက်သို့ လာရန် မထိုက်၊ ‘ထိုစကားကို မရုပ်သိမ်းမူ၍ ထိုစိတ်ကို မပယ်မူ၍ ထိုအယူကို မစွန့်မူ၍ ရဟန်းဂေါတမ၏ မျက်မှောက်သို့ ငါသွားအံ့’ဟု အကယ်၍ ထိုသူအား ဤသို့သော အကြံသည် ဖြစ်ငြားအံ့၊ ထိုသူ၏ ဦးခေါင်းသော်လည်း ပြတ်၍ကျရာ၏”ဟု ပါထိကပုတ္တ၏ စိတ်ကို ငါ၏ စိတ်ဖြင့် ပိုင်းခြား၍လည်း သိ၏၊ ထိုအကြောင်းကို နတ်တို့သည်လည်း လျှောက်ထားကုန်၏ -"မြတ်စွာဘုရား့အဝတ်မဝတ်သော ပါထိကပုတ္တတက္ကတွန်းသည် ထိုစကားကို မရုပ်သိမ်းမူ၍ ထိုစိတ်ကို မပယ်မူ၍ ထိုအယူ ကို မစွန့်မူ၍ မြတ်စွာဘုရား၏ မျက်မှောက်သို့ လာရန် မထိုက်ပါ၊ ‘ထိုစကားကို မရုပ်သိမ်းမူ၍ ထိုစိတ်ကို မပယ်မူ၍ ထိုအယူကို မစွန့်မူ၍ ရဟန်းဂေါတမ၏ မျက်မှောက်သို့ ငါသွားအံ့ ‘ဟု အကယ်၍ ထိုသူအား ဤသို့သော အကြံသည် ဖြစ်ငြားအံ့၊ ထိုသူ၏ ဦးခေါင်းသော်လည်း ပြတ်၍ကျရာ၏”ဟု (လျှောက်ထား ကုန်၏)။
သုနက္ခတ် ငါသည် ဝေသာလီပြည်၌ ဆွမ်းခံလှည့်လည်၍ ဆွမ်းစားပြီးသော် ဆွမ်းခံရွာမှ ဖဲခွါခဲ့လျက် နေ့သန့်စင်နေခြင်းငှါ အဝတ်မဝတ်သော ပါထိကပုတ္တ တက္ကတွန်း၏ အရံသို့ ချဉ်းကပ်အံ့၊ သုနက္ခတ် ယခု သင်ပြောကြားလိုသူကို ပြောကြားလော့ဟု (ဆို၏)။
--တန်ခိုးပြာဋိဟာကို ပြခန်း
֍ ၂၀
။ ဘဂ္ဂဝ ထို့နောက် ငါသည် နံနက်အချိန်၌ သင်္ကန်းကို ပြင်ဝတ်၍ သပိတ်သင်္ကန်းကို ယူလျက် ဝေသာလီပြည်သို့ ဆွမ်းခံဝင်၏၊ ဝေသာလီပြည်၌ ဆွမ်းခံလှည့်လည်၍ ဆွမ်းစားပြီးသော် ဆွမ်းခံရွာမှ ဖဲခွါခဲ့လျက် နေ့သန့်စင်နေခြင်းငှါ အဝတ်မဝတ်သော ပါထိကပုတ္တတက္ကတွန်း၏ အရံသို့ ချဉ်းကပ်၏။ဘဂ္ဂဝ ထိုအခါ လိစ္ဆဝီမင်းသား သုနက္ခတ်သည် လျင်လျင်မြန်မြန် ဝေသာလီပြည်သို့ ဝင်၍ ထင်ရှား ကုန် ထင်ရှားကုန်သော လိစ္ဆဝီမင်းတို့ထံ ချဉ်းကပ်ပြီးလျှင် ဤစကားကို ဆို၏၊ “ငါ့သျှင်တို့ မြတ်စွာ ဘုရားသည် ဝေသာလီပြည်၌ ဆွမ်းခံလှည့်လည်၍ ဆွမ်းစားပြီးသော် ဆွမ်းခံရွာမှ ဖဲခဲ့လျက် နေ့သန့်စင် နေခြင်းငှါ အဝတ်မဝတ်သော ပါထိကပုတ္တတက္ကတွန်း၏ အရံသို့ ချဉ်းကပ်၏။ ငါ့သျှင်တို့ သွားကြကုန်လော့၊ ငါ့သျှင်တို့ သွားကြကုန်လော့၊ ချီးမွမ်းအံ့ဩဖွယ်ကောင်းကုန်သော ရဟန်းတို့၏ လူတို့၏ ကုသိုလ်ကမ္မပထတရား ဆယ်ပါးထက် လွန်မြတ်သော တန်ခိုးပြာဋိဟာသည် ဖြစ်လတ္တံ့”ဟု (ဆို၏)။
ဘဂ္ဂဝ ထိုအခါ ထင်ရှားကုန် ထင်ရှားကုန်သော လိစ္ဆဝီမင်းတို့အား ဤသို့သော အကြံသည် ဖြစ်၏ -
“အချင်းတို့ အံ့ဩချီးမွမ်းဖွယ်ကောင်းကုန်သော ရဟန်းတို့၏ လူတို့၏ ကုသိုလ်ကမ္မပထ တရား ဆယ်ပါးထက် လွန်မြတ်သော တန်ခိုးပြာဋိဟာသည် ဖြစ်လိမ့်သတတ်၊ အချင်းတို့ ယခုသွားကြ ကုန်အံ့”ဟု (အကြံဖြစ်၏)။
ထင်ရှားကုန် ထင်ရှားကုန်သော ပုဏ္ဏားသူဌေး အမျိုးသားသူဌေးများနှင့် အယူအမျိုးမျိုးရှိကုန်သော သမဏဗြာဟ္မဏတို့ထံသို့လည်း ချဉ်းကပ်၍ “ငါ့သျှင်တို့ မြတ်စွာဘုရားသည် ဝေသာလီပြည်၌ ဆွမ်းခံ လှည့်လည်၍ ဆွမ်းစားပြီးသော် ဆွမ်းခံရွာမှ ဖဲခဲ့လျက် နေ့သန့်စင်နေခြင်းငှါ အဝတ်မဝတ်သော ပါထိက ပုတ္တတက္ကတွန်း၏ အရံသို့ ချဉ်းကပ်၏။ ငါ့သျှင်တို့ သွားကြကုန်လော့၊ ငါ့သျှင်တို့ သွားကြကုန်လော့၊ ချီးမွမ်းအံ့ဩဖွယ်ကောင်းကုန်သော ရဟန်းတို့၏ လူတို့၏ ကုသိုလ်ကမ္မပထတရား ဆယ်ပါးထက် လွန်မြတ်သော တန်ခိုးပြာဋိဟာသည် ဖြစ်လတ္တံ့”ဟု ထင်ရှားကုန် ထင်ရှားကုန်သော ပုဏ္ဏားသူဌေး အမျိုးသား သူဌေးများနှင့် အယူအမျိုးမျိုးရှိကုန်သော သမဏဗြာဟ္မဏ တို့အားလည်း ဤစကားကို ဆို၏။
ဘဂ္ဂဝ ထိုအခါ ထင်ရှားကုန် ထင်ရှားကုန်သော ပုဏ္ဏားသူဌေး အမျိုးသားသူဌေးများနှင့် အယူ အမျိုးမျိုးရှိကုန်သော သမဏဗြာဟ္မဏတို့အားလည်း ဤသို့သော အကြံသည် ဖြစ်၏ -
“အချင်းတို့ ချီးမွမ်းအံ့ဩဖွယ်ကောင်းကုန်သော ရဟန်းတို့၏ လူတို့၏ ကုသိုလ်ကမ္မပထ တရား ဆယ်ပါးထက် လွန်မြတ်သော တန်ခိုးပြာဋိဟာသည် ဖြစ်လိမ့်သတတ်၊ အချင်းတို့ ယခု သွားကြကုန်အံ့”ဟု (အကြံဖြစ်၏)။
ဘဂ္ဂဝ ထိုအခါ ထင်ရှားကုန် ထင်ရှားကုန်သော လိစ္ဆဝီမင်းများ ထင်ရှားကုန် ထင်ရှားကုန်သော ပုဏ္ဏား သူဌေး အမျိုးသားသူဌေးများနှင့် အယူအမျိုးမျိုးရှိကုန်သော သမဏဗြာဟ္မဏတို့သည် အဝတ် မဝတ်သော ပါထိကပုတ္တ တက္ကတွန်း၏ အရံသို့ ချဉ်းကပ်ကြကုန်၏၊ ဘဂ္ဂဝ ထိုပရိသတ်ကား များလှ၏၊ အရာမက့အထောင်မက ဖြစ်၏။
֍ ၂၁
။ ဘဂ္ဂဝ အဝတ်မဝတ်သော ပါထိကပုတ္တတက္ကတွန်းသည် “ထင်ရှားကုန် ထင်ရှားကုန်သော လိစ္ဆဝီမင်းတို့ ကြွလာကုန်သတတ်၊ ထင်ရှားကုန် ထင်ရှားကုန်သော ပုဏ္ဏားသူဌေးများ အမျိုးသားသူဌေး များနှင့် အယူအမျိုးမျိုးရှိကုန်သော သမဏဗြာဟ္မဏတို့လည်း ကြွလာကုန်သတတ်၊ ရဟန်းဂေါတမသည် --ငါ၏ အရံ၌ နေ့သန့်စင်နေသတတ်”ဟု ကြားလေ၏၊ ကြားသောကြောင့် ထိုသူ့အား ကြောက်လန့်ခြင်း တုန်လှုပ်ခြင်း ကြက်သီးမွေးညင်း ထခြင်းသည် ဖြစ်၏။ ဘဂ္ဂဝ ထိုအခါ အဝတ်မဝတ်သော ပါထိကပုတ္တ တက္ကတွန်းသည် ကြောက်လန့်သည်ဖြစ်၍ တုန်လှုပ်သည်ဖြစ်၍ ကြက်သီးမွေးညင်းထသည်ဖြစ်၍ တိန္ဒုကခါ ဏုပရိဗိုဇ်အရံရှိရာသို့ ချဉ်းကပ်၏။
ဘဂ္ဂဝ “အဝတ်မဝတ်သော ပါထိကပုတ္တတက္ကတွန်းသည် ကြောက်လန့်သည်ဖြစ်၍ တုန်လှုပ်သည် ဖြစ်၍ ကြက်သီးမွေးညင်းထသည်ဖြစ်၍ တိန္ဒုကခါဏုပရိဗိုဇ်အရံသို့ သွားလေသတတ်”ဟု ထိုပရိသတ်သည် ကြားလေ၏။ ဘဂ္ဂဝ ထိုအခါ ထိုပရိသတ်သည် ယောကျ်ားတစ်ယောက်ကို စေခိုင်း၏ -
အချင်းယောကျ်ား လာလော့၊ တိန္ဒုကခါဏုပရိဗိုဇ်အရံ၌ အဝတ်မဝတ်သော ပါထိကပုတ္တတက္ကတွန်း ထံသို့ ချဉ်းကပ်ပြီးလျှင် အဝတ်မဝတ်သော ပါထိကပုတ္တတက္ကတွန်းကို “ငါ့သျှင် ပါထိကပုတ္တ ကြွလာပါလော့၊ ထင်ရှားကုန် ထင်ရှားကုန်သော လိစ္ဆဝီမင်းတို့သည် ကြွလာကြပါကုန်၏၊ ထင်ရှားကုန် ထင်ရှားကုန်သော ပုဏ္ဏားသူဌေးများ အမျိုးသားသူဌေးများနှင့် အယူအမျိုးမျိုးရှိကုန်သော သမဏဗြာဟ္မဏတို့လည်း ကြွလာကြပါကုန်၏၊ ရဟန်းဂေါတမသည်လည်း အသျှင်၏ အရံ၌ နေ့သန့်စင်နေပါ၏၊ ငါ့သျှင် ပါထိကပုတ္တ သင်သည် ဝေသာလီပရိသတ်၌ ဤစကားကို ပြောဖူး၏၊ ‘ရဟန်းဂေါတမသည်လည်း သဗ္ဗညုတဉာဏ်ကို ဝန်ခံ၏၊ ငါသည်လည်း သဗ္ဗညုတဉာဏ်ကို ဝန်ခံ၏၊ သဗ္ဗညုတဉာဏ်ကို ဝန်ခံသောသူသည် သဗ္ဗညုတဉာဏ် ကို ဝန်ခံသောသူနှင့်အတူ လူတို့၏ ကုသိုလ်ကမ္မပထတရား ဆယ်ပါးထက် လွန်မြတ်သော တန်ခိုးပြာဋိဟာ ကို ပြရန်ထိုက်၏၊ ရဟန်းဂေါတမသည် ခရီးထက်ဝက်သို့ လာလျှင် ငါသည်လည်း ခရီးထက်ဝက်သို့ သွားအံ့၊ ထိုနေရာ၌ ထို (ငါတို့) နှစ်ဦးလုံး လူတို့၏ ကုသိုလ်ကမ္မပထတရား ဆယ်ပါးထက် လွန်မြတ်သော တန်ခိုးပြာဋိဟာကို ပြကုန်အံ့၊ အကယ်၍ ရဟန်းဂေါတမသည် လူတို့၏ ကုသိုလ်ကမ္မပထတရား ဆယ်ပါး ထက် လွန်မြတ်သော တန်ခိုးပြာဋိဟာ တစ်ခုကို ပြလျှင် ငါသည် နှစ်ခု ပြအံ့၊ အကယ်၍ ရဟန်းဂေါတမ သည် လူတို့၏ ကုသိုလ်ကမ္မပထတရားဆယ်ပါးထက် လွန်မြတ်သော တန်ခိုးပြာဋိဟာ နှစ်ခုကို ပြလျှင် ငါသည် လေးခုပြအံ့၊ အကယ်၍ ရဟန်းဂေါတမသည် လူတို့၏ ကုသိုလ်ကမ္မပထတရား ဆယ်ပါးထက် လွန်မြတ်သော တန်ခိုးပြာဋိဟာ လေးခုကို ပြလျှင် ငါသည် ရှစ်ခုပြအံ့၊ လူတို့၏ ကုသိုလ် ကမ္မပထတရား ဆယ်ပါးထက် လွန်မြတ်သော တန်ခိုးပြာဋိဟာကို ရဟန်းဂေါတမ ပြတိုင်း ပြတိုင်းထက် ငါသည် ဤသို့ နှစ်ဆ နှစ်ဆ တက်၍ ပြအံ့ ‘ဟူသော (စကားကို သင်ပြောဖူး၏)၊ ငါ့သျှင် ပါထိကပုတ္တ ခရီးထက်ဝက်တိုင် အောင်သာ ကြွပါ၊ ရဟန်းဂေါတမသည် ရှေးဦးစွာပင် ကြွလာ၍ အသျှင်၏ အရံ၌ နေ့သန့်စင်နေပါသည်”ဟု (ပြောချေလော့ဟူ၍ စေခိုင်း၏)။
֍ ၂၂
။ ဘဂ္ဂဝ ထိုယောကျ်ားသည် “အသျှင် ကောင်းပါပြီ”ဟု ထိုပရိသတ်အား ဝန်ခံ၍ တိန္ဒုကခါဏု ပရိဗိုဇ် အရံ၌ အဝတ်မဝတ်သော ပါထိကပုတ္တတက္ကတွန်းထံသို့ ချဉ်းကပ်ပြီးလျှင် အဝတ်မဝတ်သော ပါထိကပုတ္တတက္ကတွန်းကို ဤသို့ ဆို၏ -“ငါ့သျှင် ပါထိကပုတ္တ လာပါလော့၊ ထင်ရှားကုန် ထင်ရှားကုန်သော လိစ္ဆဝီမင်းတို့သည် ကြွလာပါကုန်၏၊ ထင်ရှားကုန် ထင်ရှားကုန်သော ပုဏ္ဏားသူဌေးများ အမျိုးသားသူဌေးများနှင့် အယူအမျိုးမျိုးရှိကုန်သော သမဏဗြာဟ္မဏတို့လည်း ကြွလာပါကုန်၏၊ ရဟန်းဂေါတမသည်လည်း အသျှင်၏ အရံ၌ နေ့သန့်စင်နေပါ၏၊ ငါ့သျှင် ပါထိကပုတ္တ သင်သည် ဝေသာလီပရိသတ်၌ ဤစကားကို့ပြောဖူး၏၊ ‘ရဟန်းဂေါတမသည်လည်း သဗ္ဗညုတဉာဏ်ကို ဝန်ခံ၏၊ ငါသည်လည်း သဗ္ဗညုတဉာဏ်ကို ဝန်ခံ၏၊ သဗ္ဗညုတဉာဏ်ကို ဝန်ခံသောသူသည် သဗ္ဗညုတဉာဏ်ကို ဝန်ခံသော သူနှင့်အတူ လူတို့၏ ကုသိုလ်ကမ္မ ပထတရားဆယ်ပါးထက် လွန်မြတ်သော တန်ခိုးပြာဋိဟာကို ပြရန် ထိုက်၏။ပ။ ငါသည် နှစ်ဆ နှစ်ဆ တက်၍ ပြအံ့ ‘ဟူသော (စကားကို သင်ပြောဖူး၏)၊ ငါ့သျှင် ပါထိကပုတ္တ ခရီးထက်ဝက်တိုင်အောင် ကြွသာကြွပါ၊ ရဟန်းဂေါတမသည် ရှေးဦးစွာ ကြွလာ၍ အသျှင်၏ အရံ၌ နေ့သန့်စင်နေပါသည်”ဟု (ဆို၏)။
--ဘဂ္ဂဝ ဤသို့ဆိုသော် အဝတ်မဝတ်သော ပါထိကပုတ္တတက္ကတွန်းသည် “ငါ့သျှင် လာပါအံ့၊ ငါ့သျှင် လာပါအံ့”ဟု ဆို၍ ထိုနေရာ၌သာလျှင် လူးလွန့်၍ နေ၏၊ နေရာမှ ထရန်ပင် မစွမ်းနိုင်။
ဘဂ္ဂဝ ထိုအခါ ထိုယောကျ်ားသည် အဝတ်မဝတ်သော ပါထိကပုတ္တတက္ကတွန်းအား “ငါ့သျှင် ပါထိကပုတ္တ သင်၏ တင်ပါးတို့သည် ထိုင်ခုံ၌ ငြိကပ်နေပါသလော၊ ထိုင်ခုံသည် သင်၏ တင်ပါးတို့၌ ငြိကပ်နေပါသလော၊ ‘ငါ့သျှင် လာပါအံ့၊ ငါ့သျှင် လာပါအံ့ ‘ဟု ဆို၍ ထိုနေရာ၌သာလျှင် လူးလွန့်၍ နေ၏၊ နေရာမှ ထရန်ပင် မစွမ်းနိုင်”ဟု ဆို၏။
ဘဂ္ဂဝ ဤသို့ပင် ဆိုသော်လည်း အဝတ်မဝတ်သော ပါထိကပုတ္တတက္ကတွန်းသည် “ငါ့သျှင် လာပါအံ့၊ ငါ့သျှင် လာပါအံ့”ဟု ဆို၍ ထိုနေရာ၌သာလျှင် လူးလွန့်၍ နေ၏၊ နေရာမှ ထရန်ပင် မစွမ်းနိုင်။
֍ ၂၃
။ ဘဂ္ဂဝ ထိုယောကျ်ားသည် “ဤအဝတ်မဝတ်သော ပါထိကပုတ္တတက္ကတွန်းကား ‘ငါ့သျှင် လာပါအံ့၊ ငါ့သျှင် လာပါအံ့ ‘ဟု ဆို၍ ထိုနေရာ၌သာလျှင် လူးလွန့်၍ နေ၏၊ နေရာမှ ထရန်ပင် မစွမ်းနိုင်၊ ရှုံးပုံပေါ်၏”ဟု သိသောအခါ ပရိသတ်ထံသို့ ပြန်လာ၍ “အသျှင်တို့ ဤအဝတ်မဝတ်သော ပါထိက ပုတ္တ တက္ကတွန်းသည် ‘ငါ့သျှင် လာပါအံ့၊ ငါ့သျှင် လာပါအံ့ ‘ဟု ဆို၍ ထိုနေရာ၌သာလျှင် လူးလွန့်၍ နေ၏၊ နေရာမှ ထရန်ပင် မစွမ်းနိုင်၊ ရှုံးပုံပေါ်၏”ဟု ပြောကြား၏။ဘဂ္ဂဝ ဤသို့ဆိုသော် ငါသည် ထိုပရိသတ်အား ဤစကားကို ဆို၏ -
“ငါ့သျှင်တို့ အဝတ်မဝတ်သော ပါထိကပုတ္တတက္ကတွန်းသည် ထိုစကားကို မရုပ်သိမ်းမူ၍ ထို စိတ်ကို မပယ်မူ၍ ထိုအယူကို မစွန့်မူ၍ ငါ၏ မျက်မှောက်သို့ လာရန် မထိုက်၊ ‘ထိုစကားကို မရုပ်သိမ်းမူ၍ ထိုစိတ်ကို မပယ်မူ၍ ထိုအယူကို မစွန့်မူ၍ ရဟန်းဂေါတမ၏ မျက်မှောက်သို့ ငါသွားအံ့’ဟု အကယ်၍ ထိုသူအား ဤသို့သော အကြံသည် ဖြစ်ငြားအံ့၊ ထိုသူ၏ ဦးခေါင်းသော် လည်း ပြတ်၍ ကျရာ၏”ဟု (ဆို၏)။
ပဌမခန်းပြီး၏။
֍ ၂၄
။ ထိုအခါ လိစ္ဆဝီအမတ်ကြီးတစ်ဦးသည် နေရာမှ ထ၍ ထိုပရိသတ်အား ဤစကားကို ဆို၏ -“အသျှင်တို့ သို့ဖြစ်လျှင် အကျွန်ုပ် ပြန်လာသည့်တိုင်အောင် ခဏမျှ ဆိုင့်ငံ့ကြပါဦး၊ အကျွန်ုပ်သည် အဝတ်မဝတ်သော ပါထိကပုတ္တတက္ကတွန်းကို ဤပရိသတ်သို့ ခေါ်လာရန် တတ်နိုင် ကောင်း တတ်နိုင်ပါလိမ့်မည်”ဟု (ဆို၏)။
ဘဂ္ဂဝ ထို လိစ္ဆဝီအမတ်ကြီးသည် တိန္ဒုကခါဏုပရိဗိုဇ် အရံ၌ အဝတ်မဝတ်သော ပါထိကပုတ္တ တက္ကတွန်းထံသို့ ချဉ်းကပ်ပြီးလျှင် အဝတ်မဝတ်သော ပါထိကပုတ္တတက္ကတွန်းအား ဤစကားကို ဆို၏ -
ငါ့သျှင် ပါထိကပုတ္တ ကြွလာပါလော့၊ ကြွလာခြင်းသည် သင့်အား ကောင်းမြတ်၏၊ ထင်ရှားကုန် ထင်ရှားကုန်သော လိစ္ဆဝီမင်းတို့ ကြွလာပါကုန်၏။
ထင်ရှားကုန် ထင်ရှားကုန်သော ပုဏ္ဏားသူဌေးများ အမျိုးသားသူဌေးများ နှင့် အယူအမျိုးမျိုး ရှိကုန်သော သမဏဗြာဟ္မဏတို့လည်း ကြွလာပါကုန်၏၊
ရဟန်းဂေါတမသည်လည်း အသင်၏အရံ၌ နေ့သန့်စင်နေပါ၏၊ ငါ့သျှင် ပါထိကပုတ္တ သင်သည် ဝေသာလီ့ပရိသတ်၌ ဤစကားကို ပြောဖူး၏၊ ‘ရဟန်းဂေါတမသည်လည်း သဗ္ဗညုတဉာဏ်ကို ဝန်ခံ၏။ပ။ ငါသည် နှစ်ဆ နှစ်ဆ တက်၍ ပြအံ့ ‘ဟူသော (စကားကို သင်ပြောဖူး၏)။ ငါ့သျှင် ပါထိကပုတ္တ ခရီး ထက်ဝက်တိုင်အောင် ကြွလာပါ။ ရဟန်းဂေါတမသည် ရှေးဦးစွာ ကြွလာ၍ အသျှင်၏ အရံ၌ နေ့သန့်စင် နေပါသည်၊ ငါ့သျှင်ပါထိကပုတ္တ ရဟန်းဂေါတမသည် ပရိသတ်၌ ဤစကားကို ပြော၏၊
--“အဝတ်မဝတ်သော ပါထိကပုတ္တတက္ကတွန်းသည် ထိုစကားကို မရုပ်သိမ်းမူ၍ ထိုစိတ်ကို မပယ်မူ၍ ထိုအယူကို မစွန့်မူ၍ ငါ၏မျက်မှောက်သို့ လာရန်မထိုက်၊ ‘ထိုစကားကို မရုပ်သိမ်းမူ၍ ထိုစိတ်ကို မပယ်မူ၍ ထိုအယူကို မစွန့်မူ၍ ရဟန်းဂေါတမ၏ မျက်မှောက်သို့ ငါသွားအံ့’ဟု အကယ်၍ ထိုသူအား ဤသို့သော အကြံသည် ဖြစ်ငြားအံ့၊ ထိုသူ၏ ဦးခေါင်းသော်လည်း ပြတ်၍ ကျရာ၏”ဟု (ဤစကားကို ပြော၏)။ ငါ့သျှင် ပါထိက ပုတ္တ ကြွလာလော့၊ ကြွလာရုံဖြင့်ပင် သင့်ကို အနိုင်၊ ရဟန်းဂေါတမကို အရှုံးပြုကြပါကုန်အံ့ဟု (ဆို၏)။
ဘဂ္ဂဝ ဤသို့ဆိုသော် အဝတ်မဝတ်သော ပါထိကပုတ္တတက္ကတွန်းသည် “ငါ့သျှင် လာပါအံ့၊ ငါ့သျှင် လာပါအံ့”ဟု ဆို၍ ထိုနေရာ၌သာလျှင် လူးလွန့်၍ နေ၏၊ နေရာမှ ထရန်ပင် မစွမ်းနိုင်။
ဘဂ္ဂဝ ထိုအခါလိစ္ဆဝီအမတ်ကြီးသည် အဝတ်မဝတ်သော ပါထိကပုတ္တတက္ကတွန်းအား “ငါ့သျှင် ပါထိကပုတ္တ သင်၏ တင်ပါးတို့သည် ထိုင်ခုံ၌ ငြိကပ်နေပါသလော၊ ထိုင်ခုံသည် သင်၏ တင်ပါးတို့၌ ငြိကပ်၍ နေသလော၊ ‘ငါ့သျှင် လာပါအံ့၊ ငါ့သျှင် လာပါအံ့ ‘ဟု ဆို၍ ထိုနေရာ၌သာလျှင် လူးလွန့်၍ နေ၏၊ နေရာမှ ထရန်ပင် မစွမ်းနိုင်”ဟု ဆို၏။
ဘဂ္ဂဝ ဤသို့ပင် ပြောသော်လည်း ပါထိကပုတ္တတက္ကတွန်းသည် “ငါ့သျှင် လာပါအံ့၊ ငါ့သျှင် လာပါ အံ့”ဟု ဆို၍ ထိုနေရာ၌သာလျှင် လူးလွန့်၍ နေ၏၊ နေရာမှ ထရန်ပင် မစွမ်းနိုင်။
֍ ၂၅
။ ဘဂ္ဂဝ ထိုလိစ္ဆဝီအမတ်ကြီးသည် “ဤအဝတ်မဝတ်သော ပါထိကပုတ္တတက္ကတွန်းကား ‘ငါ့သျှင် လာပါအံ့၊ ငါ့သျှင် လာပါအံ့’ဟု ဆို၍ ထိုနေရာ၌သာလျှင် လူးလွန့်၍ နေ၏၊ နေရာမှ ထရန်ပင် မစွမ်းနိုင်၊ ရှုံးပုံပေါ်၏”ဟု သိသောအခါ ထိုပရိသတ်ထံသို့ ပြန်လာ၍ “အသျှင်တို့ အဝတ်မဝတ်သော ပါထိက ပုတ္တတက္ကတွန်းကား ‘ငါ့သျှင် လာပါအံ့၊ ငါ့သျှင် လာပါအံ့’ဟု ဆို၍ ထိုနေရာ၌သာလျှင် လူးလွန့်၍ နေ၏၊ နေရာမှ ထရန်ပင် မစွမ်းနိုင်၊ ရှုံးပုံပေါ်၏”ဟု ပြောကြား၏။ဘဂ္ဂဝ ဤသို့ပြောကြားသော် ငါသည် ထိုပရိသတ်အား ဤစကားကို ဆို၏ -
“ငါ့သျှင်တို့ အဝတ်မဝတ်သော ပါထိကပုတ္တတက္ကတွန်းသည် ထိုစကားကို မရုပ်သိမ်းမူ၍ ထို စိတ်ကို မပယ်မူ၍ ထိုအယူကို မစွန့်မူ၍ ငါ၏ မျက်မှောက်သို့ လာရန် မထိုက်။ ‘ထိုစကားကို မရုပ်သိမ်းမူ၍ ထိုစိတ်ကို မပယ်မူ၍ ထိုအယူကို မစွန့်မူ၍ ရဟန်းဂေါတမ၏ မျက်မှောက်သို့ ငါသွားအံ့’ဟု အကယ်၍ ထိုသူအား ဤသို့သော အကြံသည် ဖြစ်ငြားအံ့၊ ထိုသူ၏ ဦးခေါင်းသည် ပြတ်၍ ကျရာ၏၊ အကယ်၍ ငါ့သျှင် လိစ္ဆဝီတို့အား ‘ငါတို့သည် အဝတ်မဝတ်သော ပါထိကပုတ္ထ တက္ကတွန်းကို လွန်ကြိုးတို့ဖြင့် ချည်၍ နွားအရှဉ်းများစွာတို့ဖြင့် ဆွဲယူကုန်အံ့’ဟု ဤသို့သော အကြံသည် ဖြစ်ငြားအံ့၊ ထိုလွန်ကြိုးတို့သော်လည်း ပြတ်ကုန်ရာ၏၊ ပါထိကပုတ္ထတက္ကတွန်းသော် လည်း ပြတ်ရာ၏၊ အဝတ်မဝတ်သော ပါထိကပုတ္ထ တက္ကတွန်းသည် ထိုစကားကို မရုပ်သိမ်းမူ၍ ထိုစိတ်ကို မပယ်မူ၍ ထိုအယူကို မစွန်မူ၍ ငါ၏ မျက်မှောက်သို့ လာရန် မထိုက်၊ ‘ထိုစကားကို မရုပ်သိမ်းမူ၍ ထိုစိတ်ကို မပယ်မူ၍ ထိုအယူကို မစွန့်မူ၍ ရဟန်းဂေါတမ၏ မျက်မှောက်သို့ ငါ သွားအံ့’ဟု အကယ်၍ ထိုသူအား ဤသို့သော အကြံသည် ဖြစ်ငြားအံ့၊ ထိုသူ၏ ဦးခေါင်းသည် ပြတ်၍ ကျရာ၏”ဟု (ဆို၏)။
֍ ၂၆
။ ဘဂ္ဂဝ ထိုအခါ ဒါရုပတ္တိက၏တပည့် ဇာလိယသည် နေရာမှ ထ၍ ထိုပရိသတ်ကို ဤသို့ ဆို၏၊ “အသျှင်တို့ သို့ဖြစ်လျှင် အကျွန်ုပ် ပြန်လာသည့်တိုင်အောင် ခဏမျှ ဆိုင်းငံ့ကြပါဦး၊ အဝတ်မဝတ်သော ပါထိကပုတ္ထတက္ကတွန်းကို ဤပရိသတ်သို့ ခေါ်လာရန် တတ်နိုင်ကောင်း တတ်နိုင်ပါလိမ့်မည်”ဟု (ဆို၏)။ဘဂ္ဂဝ ထို့နောက် ထိုဒါရုပတ္တိက၏တပည့် ဇာလိယသည် တိန္ဒုကခါဏုပရိဗိုဇ်အရံ၌ အဝတ်မဝတ်သော ပါထိကပုတ္ထတက္ကတွန်းထံသို့ ချဉ်ကပ်ပြီးလျှင် ဤစကားကို ဆို၏ -
--ငါ့သျှင် ပါထိကပုတ္တ ကြွလာပါလော့၊ ကြွလာခြင်းသည် သင့်အား ကောင်းမြတ်၏၊ ထင်ရှားကုန် ထင်ရှားကုန်သော လိစ္ဆဝီမင်းတို့သည် ကြွလာပါကုန်၏၊ ထင်ရှားကုန် ထင်ရှားကုန်သော ပုဏ္ဏားသူဌေးများ အမျိုးသား သူဌေးများနှင့် အယူအမျိုးမျိုးရှိကုန်သော သမဏ ဗြာဟ္မဏတို့လည်း ကြွလာပါကုန်၏။ ရဟန်းဂေါတမသည်လည်း အသျှင်၏ အရံ၌ နေ့သန့်စင်နေပါ၏။ ငါ့သျှင် ပါထိကပုတ္တ သင်သည် ဝေသာလီပရိသတ်၌ ဤစကားကို ပြောဖူး၏ “ဂေါတမသည်လည်း သဗ္ဗညုတဉာဏ်ကို ဝန်ခံ၏။ပ။ ငါသည် နှစ်ဆ နှစ်ဆ တက်၍ ပြအံ့” ဟူသော (စကားကို သင်ပြောဖူး၏)။ ငါ့ရှင် ပါထိကပုတ္တ ခရီးထက်ဝက် တိုင်အောင် ကြွသာ ကြွလာပါ၊ ရဟန်းဂေါတမသည် ရှေးဦးစွာပင် လာ၍ အသျှင်၏ အရံ၌ နေ့သန့်စင်နေ ပါသည်၊ ငါ့သျှင် ပါထိကပုတ္တ ရဟန်းဂေါတမသည် ပရိသတ်၌ ဤစကားကို ဆို၏၊ “အဝတ်မဝတ်သော ပါထိက ပုတ္တတက္ကတွန်းသည် ‘ထိုစကားကို မရုပ်သိမ်းမူ၍ ထိုစိတ်ကို မပယ်မူ၍ ထိုအယူကို မစွန့်မူ၍ ရဟန်းဂေါတမ၏ မျက်မှောက်သို့ ငါသွားအံ့’ဟု ထိုသူ့အား ဤသို့သော အကြံသည် ဖြစ်ငြားအံ့၊ ထိုသူ၏ ဦးခေါင်းသည် ပြတ်၍ ကျရာ၏၊ အကယ်၍ ငါ့သျှင် လိစ္ဆဝီတို့အား ‘ငါတို့သည် အဝတ်မဝတ်သော ပါထိကပုတ္တတက္ကတွန်းကို လွန်ကြိုးတို့ဖြင့် ချည်၍ နွားအရှဉ်းများစွာတို့ဖြင့် ဆွဲယူကုန်အံ့’ဟု ဤသို့သော အကြံသည် ဖြစ်ငြားအံ့။ ထိုလွန်ကြိုးတို့သော်လည်း ပြတ်ကုန်ရာ၏၊ ပါထိကပုတ္တသော်လည်း ပြတ်ရာ၏၊ ပါထိကပုတ္တတက္ကတွန်းသည်ကား ထိုစကားကို မရုပ်သိမ်းမူ၍ ထိုစိတ်ကို မပယ်မူ၍ ထိုအယူကို မစွန့်မူ၍ ငါ၏ မျက်မှောက်သို့ လာရန် မထိုက်၊ ‘ထိုစကားကို မရုပ်သိမ်းမူ၍ ထိုစိတ်ကို မပယ်မူ၍ ထိုအယူကို မစွန့်မူ၍ ရဟန်းဂေါတမ၏ မျက်မှောက်သို့ ငါသွားအံ့’ဟု အကယ်၍ ထိုသူ့အား ဤသို့သော အကြံသည် ဖြစ်ငြားအံ့၊ ထိုသူ၏ ဦးခေါင်းသည် ပြတ်၍ ကျရာ၏”ဟု (ဆို၏)။ ငါ့သျှင် ပါထိကပုတ္တ ကြွလာပါလော့၊ ကြွလာရုံဖြင့်ပင် သင့်ကို အနိုင်၊ ရဟန်းဂေါတမကို အရှုံးပြုပါကုန်အံ့ဟု (ဆို၏)။
ဘဂ္ဂဝ ဤသို့ဆိုသော် အဝတ်မဝတ်သော ပါထိကပုတ္တတက္ကတွန်းသည် “ငါ့သျှင် လာပါအံ့၊ ငါ့သျှင် လာပါအံ့”ဟု ဆို၍ ထိုနေရာ၌သာလျှင် လူးလွန့်၍ နေ၏၊ နေရာမှ ထရန်ပင် မစွမ်းနိုင်။
ဘဂ္ဂဝ ထို့နောက် ဒါရုပတ္တိက၏ တပည့် ဇာလိယသည် အဝတ်မဝတ်သော ပါထိကပုတ္တတက္ကတွန်း အား ဤစကားကို ဆို၏၊ “ငါ့ရှင် ပါထိကပုတ္တ သင်၏ တင်ပါးတို့သည် ထိုင်ခုံ၌ ငြိကပ်၍ နေသလော၊ ထိုင်ခုံသည် သင်၏ တင်ပါးတို့နှင့် ငြိကပ်၍နေသလော၊ ‘ငါ့သျှင် လာပါအံ့၊ ငါ့သျှင် လာပါအံ့’ဟု ဆို၍ ထိုနေရာ၌သာလျှင် လူးလွန့်၍ နေ၏၊ နေရာမှ ထရန်ပင် မစွမ်းနိုင်”ဟု (ဆို၏)။
ဘဂ္ဂဝ ဤသို့ပင် ဆိုသော်လည်း အဝတ်မဝတ်သော ပါထိကပုတ္တတက္ကတွန်းသည် “ငါ့သျှင် လာပါအံ့၊ ငါ့သျှင် လာပါအံ့”ဟု ဆို၍ ထိုနေရာ၌သာလျှင် လူးလွန့်၍ နေ၏၊ နေရာမှ ထရန်ပင် မစွမ်းနိုင်။
֍ ၂၇
။ ဘဂ္ဂဝ ဒါရုပတ္တိက၏တပည့် ဇာလိယသည် “ဤပါထိကပုတ္တ တက္ကတွန်းသည် ‘ငါ့သျှင် လာပါအံ့၊ ငါ့သျှင် လာပါအံ့”ဟု ဆို၍ ထိုနေရာ၌သာလျှင် လူးလွန့်၍ နေ၏၊ နေရာမှပင် ထရန် မစွမ်းနိုင်၊ ရှုံးပုံ ပေါ်၏ ‘ဟု သိသောအခါ ထို (ပါထိကပုတ္တ) အား ဤစကားကို ဆို၏ -ငါ့သျှင် ပါထိကပုတ္တ ရှေး၌ ဖြစ်ဖူးသည်ကား သားများဘုရင် ခြင်္သေ့မင်းအား ဤသို့သော အကြံ သည် ဖြစ်၏ -
“ငါသည် တောအုပ်တစ်ခုကို မှီ၍ ခိုအောင်းရာပြုအံ့၊ ထိုတောအုပ်၌ ခိုအောင်းရာပြုပြီးလျှင် ညနေချမ်းအခါ ထိုနေရာမှ ထွက်အံ့၊ ကိုယ်လက်ဆန့်တန်းပြီးလျှင် ထက်ဝန်းကျင် အရပ်လေး မျက်နှာသို့ လှည့်လည်ကြည့်ရှုအံ့၊ ထက်ဝန်းကျင် အရပ်လေးမျက်နှာသို့ လှည့်လည်ကြည့်ရှုပြီးလျှင် ရဲရင့်သော ဟောက်ခြင်းကို သုံးကြိမ်ဟောက်အံ့၊ ရဲရင့်သော ဟောက်ခြင်းကို သုံးကြိမ်ဟောက် ပြီးလျှင့်အစာရှာခြင်းငှါ ထွက်အံ့၊ ကောင်းကုန် ကောင်းကုန်သော သားအပေါင်းတို့ကို သတ်၍ နူးညံ့ကုန် နူးညံ့ကုန်သော အသားတို့ကို စားပြီးလျှင် ခိုအောင်းရာသို့သာလျှင် ကပ်အံ့၊ (ဤသို့ ပြုရမူ) ကောင်းလေစွ”ဟု (အကြံဖြစ်၏)။
--ငါ့သျှင် ထို့နောက် ထိုသားများဘုရင် ခြင်္သေ့မင်းသည် တောအုပ်တစ်ခုကို မှီ၍ ခိုအောင်းရာ ပြု၏၊ ထိုတောအုပ်၌ ခိုအောင်းရာပြုပြီးလျှင် ညနေချမ်းအခါ ခိုအောင်းရာမှ ထွက်၏၊ ခိုအောင်းရာမှ ထွက် ပြီးလျှင် ကိုယ်လက်ဆန့်တန်း၏၊ ကိုယ်လက်ဆန့်တန်းပြီးလျှင် ထက်ဝန်းကျင် အရပ်လေးမျက်နှာတို့ကို လှည့်လည်ကြည့်ရှု၏၊ ထက်ဝန်းကျင် အရပ်လေးမျက်နှာသို့ လှည့်လည်ကြည့်ရှုပြီးလျှင် ရဲရင့်သော ဟောက်ခြင်းကို သုံးကြိမ်ဟောက်၏၊ ရဲရင့်သော ဟောက်ခြင်းကို သုံးကြိမ်ဟောက်ပြီးလျှင် အစာရှာခြင်းငှါ ထွက်၏၊ ကောင်းကုန် ကောင်းကုန်သော သားအပေါင်းတို့ကို သတ်၍ နူးညံ့ကုန် နူးညံ့ကုန်သော အသား တို့ကို စားပြီးလျှင် ထိုခိုအောင်းရာသို့ ကပ်၏။
֍ ၂၈
။ ငါ့သျှင် ပါထိကပုတ္တ ထို သားများဘုရင် ခြင်္သေ့မင်း၏ စားကြွင်းဖြင့်သာ ကြီးပွားလာသော ဝလည်းဝ အားလည်းကောင်းသော မြေခွေးအိုသည် ရှိ၏၊ ငါ့သျှင် ထိုအခါ ထိုမြေခွေးအိုအား ဤသို့သော အကြံသည် ဖြစ်၏ -“ငါကား အဘယ်သူနည်း၊ သားများဘုရင် ခြင်္သေ့မင်းကား အဘယ်သူနည်း၊ ငါလည်း တောအုပ်တစ်ခုကို မှီ၍ ခိုအောင်းရာပြုအံ့၊ ထိုတောအုပ်၌ ခိုအောင်းရာပြုပြီးလျှင် ညနေချမ်းအခါ ခိုအောင်းရာမှ ထွက်အံ့၊ ခိုအောင်းရာမှ ထွက်ပြီးလျှင် ကိုယ်လက်ဆန့်တန်းအံ့၊ ကိုယ်လက် ဆန့် တန်းပြီးလျှင် ထက်ဝန်းကျင် အရပ်လေးမျက်နှာသို့ လှည့်လည်ကြည့်ရှုအံ့၊ ထက်ဝန်းကျင် အရပ် လေးမျက်နှာသို့ လှည့်လည်ကြည့်ရှုပြီးလျှင် ရဲရင့်သော ဟောက်ခြင်းကို သုံးကြိမ်ဟောက်အံ့၊ ရဲရင့်သော ဟောက်ခြင်းကို သုံးကြိမ်ဟောက်ပြီးလျှင် အစာရှာခြင်းငှါ ထွက်အံ့၊ ကောင်းကုန် ကောင်းကုန်သော သားအပေါင်းတို့ကို သတ်၍ နူးညံ့ကုန် နူးညံ့ကုန်သော အသားတို့ကို စားပြီးလျှင် ထိုခို အောင်းရာသို့သာ ကပ်အံ့၊ ဤသို့ ပြုရမူ ကောင်းလေစွ”ဟု (အကြံဖြစ်၏)။
ငါ့သျှင် ထို့နောက် ထိုမြေခွေးအိုသည် တောအုပ်တစ်ခုကို မှီ၍ ခိုအောင်းရာပြု၏၊ ထိုတောအုပ်၌ ခိုအောင်းရာပြုပြီးလျှင် ညနေချမ်းအခါ ခိုအောင်းရာမှ ထွက်၏၊ ခိုအောင်းရာမှ ထွက်ပြီးလျှင် ကိုယ်လက် ဆန့်တန်း၏၊ ကိုယ်လက်ဆန့်တန်းပြီးလျှင် ထက်ဝန်းကျင် အရပ်လေးမျက်နှာသို့ လှည့်လည်ကြည့်ရှု၏၊ ထက်ဝန်းကျင် အရပ်လေးမျက်နှာသို့ လှည့်လည်ကြည့်ရှုပြီးလျှင် ရဲရင့်သော ဟောက်ခြင်းကို “သုံးကြိမ် ဟောက်အံ့”ဟု ဟောက်သော်လည်း မြေခွေးဟောင်ခြင်းကိုသာ ဟောင်၏၊ ငှက်ဆိုးသံကိုသာ မြည်၏၊ မြေခွေးယုတ်ကား အဘယ်သူနည်း၁၊ ခြင်္သေ့သံကား အဘယ်သူနည်း၂။
ငါ့သျှင် ပါထိကပုတ္တ သင်သည် ဤအတူ ဘုရားသာသနာတော်ဖြစ်သော သိက္ခာတို့၌ (မှီ၍) အသက် ရှင်လျက် ဘုရား၏ စားကြွင်းများကို စားလျက် ပူဇော်အထူးကို ခံတော်မူထိုက်သော (အလုံးစုံသော တရားတို့ကို) ကိုယ်တိုင် မှန်စွာ သိတော်မူသော ဘုရားကို ပုတ်ခတ်ထိုက်သည်ဟု ထင်ဘိ၏၊ ယုတ်သော ပါထိကပုတ္တကား အဘယ်သူနည်း၃၊ ပူဇော်အထူးကို ခံတော်မူထိုက်သော (အလုံးစုံသော တရားတို့ကို) ကိုယ်တိုင် မှန်စွာ သိတော်မူသော ဘုရားတို့ကို ပုတ်ခတ်ခြင်းကား အဘယ်နည်း၄ဟု ဆို၏။
֍ ၂၉
။ ဘဂ္ဂဝ ဒါရုပတ္တိက၏တပည့် ဇာလိယသည် ဤဥပမာဖြင့် အဝတ်မဝတ်သော ပါထိကပုတ္တ တက္ကတွန်းကို ထိုနေရာမှ ရွေ့အောင် မတတ်နိုင်သောအခါ ထို (ပါထိကပုတ္တ) အား ဤစကားကို ဆို၏ -“မြေခွေးသည် မိမိကိုယ်ကို ခြင်္သေ့ဟု ထင်သည်သာမက ငါကား သားတကာတို့၏ ဘုရင် ဖြစ်၏ဟု ထင်၏၊ ယင်းသို့ ထင်သော်လည်း ထို မြေခွေးသည် ထို ငယ်စဉ်ကအတိုင်း မြေခွေးဟောင် ခြင်းကိုသာ ဟောင်၏၊ မြေခွေးယုတ်ကား အဘယ်သူနည်း၊ ခြင်္သေ့သံကား အဘယ်နည်း”ဟု (ဆို၏)။
ငါ့သျှင် ပါထိကပုတ္တ သင်သည် ဤအတူ ဘုရားသာသနာတော်ဖြစ်သော သိက္ခာတို့၌ (မှီ၍)့အသက်ရှင်နေပါလျက် ဘုရား၏ စားကြွင်းများကို စားနေပါလျက် ပူဇော်အထူးကို ခံတော်မူထိုက်သော (အလုံးစုံသော တရားတို့ကို) ကိုယ်တိုင် မှန်စွာ သိတော်မူသော ဘုရားကို ပုတ်ခတ်ထိုက်သည်ဟု ထင်ဘိ၏၊ ယုတ်သော ပါထိကပုတ္တကား အဘယ်သူနည်း၊ ပူဇော်အထူးကို ခံတော်မူထိုက်သော (အလုံးစုံသော တရားတို့ကို) ကိုယ်တိုင် မှန်စွာ သိတော်မူသော ဘုရားတို့ကို ပုတ်ခတ်ခြင်းကား အဘယ်နည်းဟု (ဆို၏)။
--֍ ၃၀
။ ဘဂ္ဂဝ ဒါရုပတ္တိက၏ တပည့် ဇာလိယသည် ဤဥပမာဖြင့်လည်း အဝတ်မဝတ်သော ပါထိကပုတ္တကို ထိုနေရာမှ ရွေ့အောင် မတတ်နိုင်သောအခါ ထိုပါထိကပုတ္တအား ဤစကားကို ဆို၏ -“မြေခွေးသည် သူတစ်ပါးနောက်လိုက် ဖြစ်သော မိမိကိုယ်ကို ရေကြွင်းရေကျန်၌ ကြည့်၍ မိမိ ကိုယ်ကိုဟုတ်မှန်သည့်အတိုင်း မမြင်သမျှ ခြင်္သေ့ဟု ထင်၏၊ ယင်းသို့ ထင်သော်လည်း ထိုမြေခွေးသည် ထိုငယ်စဉ်ကအတိုင်း မြေခွေးဟောင်ခြင်းကိုသာ ဟောင်၏၊ မြေခွေးယုတ်ကား အဘယ်သူနည်း၊ ခြင်္သေ့သံ ကား အဘယ်နည်း”ဟု (ဆို၏)။
ငါ့သျှင် ပါထိကပုတ္တ သင်သည် ဤအတူပင် ဘုရားသာသနာတော်ဖြစ်သော သိက္ခာတို့၌ (မှီ၍) အသက်ရှင်နေပါလျက် ဘုရား၏ စားကြွင်းများကို စားနေပါလျက် ပူဇော်အထူးကို ခံတော်မူထိုက်သော (အလုံးစုံသော တရားတို့ကို) ကိုယ်တိုင် မှန်စွာ သိတော်မူသော ဘုရားတို့ကို ပုတ်ခတ်ထိုက်သည်ဟု ထင် ဘိ၏၊ “ယုတ်သော ပါထိကပုတ္တကား အဘယ်သူနည်း၊ ပူဇော်အထူးကို ခံတော်မူထိုက်သော (အလုံးစုံသော တရားတို့ကို) ကိုယ်တိုင်မှန်စွာ သိတော်မူသော ဘုရားတို့ကို ပုတ်ခတ်ခြင်းကား အဘယ်နည်း”ဟု (ဆို၏)။
֍ ၃၁
။ ဘဂ္ဂဝ ဒါရုပတ္တိက၏ တပည့် ဇာလိယသည် ဤဥပမာဖြင့်လည်း အဝတ်မဝတ်သော ပါထိက ပုတ္တ တတ္ကတွန်းကို ထိုနေရာမှ ရွေ့အောင် မတတ်နိုင်သောအခါ ထိုပါထိကပုတ္တအား ဤစကားကို ဆို၏ -“ဖားများ လယ်ကြွက်များကိုလည်းကောင်း သင်းချိုင်း၌ ပစ်ထားသော အကောင်ပုပ်များကို လည်းကောင်း စား၍ တောကြီးဆိတ်ညံ၌ ကြီးပွါးနေသော မြေခွေးသည် ငါကား ခြင်္သေ့ဟု ထင်၏၊ ယင်းသို့ ထင်သော်လည်း ထိုမြေခွေးသည် ထိုငယ်စဉ်ကအတိုင်း မြေခွေးဟောင်ခြင်းကိုသာ ဟောင်၏၊ မြေခွေးယုတ်ကား အဘယ်သူနည်း၊ ခြင်္သေ့သံကား အဘယ်နည်း”ဟု (ဆို၏)။
ငါ့သျှင် ပါထိကပုတ္တ သင်သည် ဤအတူပင် ဘုရားသာသနာတော်ဖြစ်သော သိက္ခာတို့ ၌ (မှီ၍) အသက်ရှင်နေပါလျက် ဘုရား၏ စားကြွင်းများကို စားနေပါလျက် ပူဇော်အထူးကို ခံတော်မူထိုက်သော (အလုံးစုံသော တရားတို့ကို) ကိုယ်တိုင် မှန်စွာ သိတော်မူသော ဘုရားကို ပုတ်ခတ်ထိုက်သည်ဟု ထင်ဘိ၏၊ ယုတ်သော ပါထိကပုတ္တကား အဘယ်သူနည်း၊ ပူဇော်အထူးကို ခံတော်မူထိုက်သော (အလုံးစုံသော တရားတို့ကို) ကိုယ်တိုင် မှန်စွာ သိတော်မူသော ဘုရားတို့ကို ပုတ်ခတ်ခြင်းကား အဘယ်နည်း”ဟု (ဆို၏)။
֍ ၃၂
။ ဘဂ္ဂဝ ဒါရုပတ္တိက၏ တပည့် ဇာလိယသည် ဤဥပမာဖြင့်လည်း အဝတ်မဝတ်သော ပါထိကပုတ္တ တတ္ကတွန်းကို ထိုနေရာမှ ရွေ့အောင် မတတ်နိုင်သောအခါ ထိုပရိသတ်ထံသို့ ပြန်လာ၍ “အသျှင်တို့ ဤအဝတ် မဝတ်သော ပါထိကပုတ္တတက္ကတွန်းကား ‘ငါ့သျှင် လာပါအံ့၊ ငါ့သျှင် လာပါအံ့”ဟု ဆို၍ ထိုနေရာ၌သာလျှင် လူးလွန့် ၍ နေ၏၊ နေရာမှ ထရန်ပင် မစွမ်းနိုင်၊ ရှုံးပုံပေါ်၏”ဟု ပြောကြား၏။֍ ၃၃
။ ဘဂ္ဂဝ ဤသို့ ပြောကြားသော် ငါသည် ထိုပရိသတ်အား ဤစကားကို ဆို၏ -“ငါ့သျှင်တို့ အဝတ်မဝတ်သော ပါထိကပုတ္တတက္ကတွန်းသည် ထိုစကားကို မရုပ်သိမ်းမူ၍ ထိုစိတ်ကို မပယ်မူ၍ ထိုအယူကို မစွန့်မူ၍ ငါ၏ မျက်မှောက်သို့ လာရန် မထိုက်။ ‘ထိုစကားကို မရုပ်သိမ်းမူ၍ ထိုစိတ်ကို မပယ်မူ၍ ထိုအယူကို မစွန့်မူ၍ ရဟန်းဂေါတမ၏ မျက်မှောက်သို့ ငါ သွားအံ့’ဟု အကယ်၍ ထိုသူအား ဤသို့သော အကြံသည် ဖြစ်ငြားအံ့၊ ထိုသူ၏ ဦးခေါင်းသည် ပြတ်၍ ကျရာ၏၊ အကယ်၍့ငါ့သျှင် လိစ္ဆဝီတို့အား ‘ငါတို့သည် အဝတ်မဝတ်သော ပါထိကပုတ္တ တက္ကတွန်းကို လွန်ကြိုးတို့ဖြင့် ချည်၍ နွားအရှဉ်းများစွာတို့ဖြင့် ဆွဲယူကုန်အံ့ ‘ဟု ဤသို့သော အကြံသည် ဖြစ်ငြားအံ့၊ ထိုလွန်ကြိုးတို့သော်လည်း ပြတ်ကုန်ရာ၏၊ ပါထိကပုတ္တသော်လည်း ပြတ်ရာ၏၊
--အဝတ်မဝတ်သော ပါထိကပုတ္တတက္ကတွန်းသည်ကား ထိုစကားကို မရုပ်သိမ်းမူ၍ ထို စိတ်ကို မပယ်မူ၍ ထိုအယူကို မစွန့်မူ၍ ငါ၏ မျက်မှောက်သို့ လာရန် မထိုက်။ ‘ထိုစကားကို မရုပ်သိမ်းမူ၍ ထိုစိတ်ကို မပယ်မူ၍ ထိုအယူကို မစွန့်မူ၍ ရဟန်းဂေါတမ၏ မျက်မှောက်သို့ ငါ သွားအံ့ ‘ဟု အကယ်၍ ထိုသူ့အား ဤသို့သော အကြံသည် ဖြစ်ငြားအံ့၊ ထိုသူ၏ ဦးခေါင်းသည် ပြတ်၍ ကျရာ၏”ဟု (ဆို၏)။
֍ ၃၄
။ ဘဂ္ဂဝ ထို့နောက် ငါသည် ထိုပရိသတ်ကို တရားစကားဖြင့် (အကျိုးစီးပွါးကို) သိမြင်စေလျက် (တရားကို) ဆောက်တည်စေကာ (တရားကျင့်သုံးရန်) ထက်သန်ရွှင်လန်းစေ၏၊ ထိုပရိသတ်ကို တရားစကားဖြင့် (အကျိုးစီးပွါးကို) သိမြင်စေလျက် (တရားကို) ဆောက်တည်စေကာ (တရားကျင့်သုံးရန်) ထက်သန် ရွှင်လန်းစေပြီးသော် ရှစ်သောင်းလေးထောင်သော သတ္တဝါတို့ကို (ကိလေသာ) အနှောင်အဖွဲ့မှ လွတ်စေ၍ (ဩဃလေးပါး) ခရီးခဲမှ ထုတ်ဆောင်ပြီးလျှင် တေဇောဓာတ်ကို ဝင်စား၍ ကောင်းကင်သို့ ထန်းခုနစ်ဆင့်တိုင်အောင် တက်၍ အထက်သို့ အခြားထန်းခုနစ်ဆင့်တိုင်အောင်လည်း မီးလျှံဖန်ဆင်း၍ ပြောင်ပြောင်တောက်စေ၍ အခိုးထွက်စေ၍ မဟာဝုန်တော ပြာသာဒ်ဆောင်ပေါက်သော ကျောင်းကြီးသို့ ပြန်၍ တည်၏ ‘ရောက်၏’။֍ ၃၅
။ ဘဂ္ဂဝ ထိုအခါ လိစ္ဆဝီမင်းသား သုနက္ခတ်သည် ငါ့ထံသို့ ချဉ်းကပ်ပြီးလျှင် ငါ့ကို ရှိခိုး၍ တစ်ခုသောနေရာ၌ ထိုင်၏။ ဘဂ္ဂဝ တစ်ခုသောနေရာ၌ ထိုင်သော လိစ္ဆဝီမင်းသား သုနက္ခတ်အား ဤသို့သော စကားကို ငါဆို၏ -“သုနက္ခတ် ထိုအရာကို အဘယ်သို့ ထင်သနည်း၊ အဝတ်မဝတ်သော ပါထိကပုတ္တတက္ကတွန်းကို အကြောင်းပြု၍ ငါဟောသည့်အတိုင်း ထိုစကား၏ အကျိုးသည် ဖြစ်သလော၊ သို့မဟုတ် တစ်မျိုးတစ်ဖုံအားဖြင့် ဖြစ်သလော”ဟု (ဆို၏)။
မြတ်စွာဘုရား အဝတ်မဝတ်သော ပါထိကပုတ္တတက္ကတွန်းကို အကြောင်းပြု၍ မြတ်စွာဘုရား ဟော တော်မူသည့်အတိုင်း ထိုစကား၏ အကျိုးသည် ဖြစ်ပါ၏၊ တစ်မျိုးတစ်ဖုံအားဖြင့် မဖြစ်ပါဟု (လျှောက်၏)။
သုနက္ခတ် ထိုအရာကို အဘယ်သို့ ထင်သနည်း၊ ယင်းသို့ဖြစ်သော် လူတို့၏ ကုသိုလ်ကမ္မပထ တရား ဆယ်ပါးထက် လွန်မြတ်သော တန်ခိုးပြာဋိဟာကို ပြသည် မည်သလော၊ မပြသည် မည်သလောဟု (ဆို၏)။
မြတ်စွာဘုရား ဤသို့ဖြစ်သော် လူတို့၏ ကုသိုလ်ကမ္မပထတရား ဆယ်ပါးထက် လွန်မြတ်သော တန်ခိုးပြာဋိဟာကို စင်စစ် ပြသည် မည်ပါ၏၊ မပြသည် မမည်ပါဟု (လျှောက်၏)။
(မဂ်ဖိုလ်မှ) အချည်းနှီးဖြစ်သော ယောကျ်ား လူတို့၏ ကုသိုလ်ကမ္မပထတရား ဆယ်ပါးထက် လွန်မြတ်သော တန်ခိုးပြာဋိဟာကို ဤသို့ပြသော ငါ့ကို “မြတ်စွာဘုရား မြတ်စွာဘုရားသည် အကျွန်ုပ်အား လူတို့၏ ကုသိုလ်ကမ္မပထတရား ဆယ်ပါးထက် လွန်မြတ်သော တန်ခိုးပြာဋိဟာကို ပြတော်မမူပါ”ဟု သင်ဆို၏။ (မဂ်ဖိုလ်မှ) အချည်းနှီးဖြစ်သော ယောကျ်ား သင်အဘယ်မျှ လွန်ကျူးပြစ်မှားသည်ကို ရှုဘိ လော့။ ဘဂ္ဂဝ ဤသို့ပင် ငါပြောသော်လည်း အပါယ်ငရဲ လားထိုက်သူသည် ဖဲသွားသကဲ့သို့ လိစ္ဆဝီ မင်းသား သုနက္ခတ်သည် ဤသာသနာတော်မှ ဖဲသွားသည်သာလျှင်တည်း။
၁-၂။ မြေခွေးယုတ် နှင့် ခြင်္သေ့ သံကား အဘယ်မှာ သက်ဆိုင်ပါအံ့နည်း။
မြေခွေးယုတ် နှင့် ခြင်္သေ့ သံကား မတန်မရာလေစွဟု အဓိပ္ပါယ်ရနိုင်သည်။
၃-၄။ မြတ်စွာဘုရားကို ယုတ်သော ပါထိကပုတ္တ၏ ပုတ်ခတ်ခြင်းကား အဘယ်မှာ ထိရောက်ပါအံ့နည်း။ လပြည့်ဝန်းကို ဟောင်သကဲ့သို့သာ ရှိလေစွ ထင်အပ်လေစွဟု အဓိပ္ပါယ်ရနိုင်သည်။
--အစဟုသိအပ်သော တရားကို ပညတ်ခြင်း
֍ ၃၆
။ ငါသည် လောက၏အစဟု သိအပ်သော အဂ္ဂညတရားကိုလည်း သိ၏၊ ထို (အဂ္ဂညတရား) ကိုလည်း သိ၏၊ ထို့ထက် လွန်မြတ်သော တရားကိုလည်း သိ၏၊ ထိုသို့ သိသော်လည်း မှားသောအား ဖြင့် မသုံးသပ်၊ မှားသောအားဖြင့် မသုံးသပ်သောကြောင့် ငါသည် မိမိ၌ ကိလေသာငြိမ်းခြင်းကို ကိုယ်တိုင် သာလျှင် သိ၏၊ ယင်းသို့ သိသော ဘုရားသည် ဆင်းရဲခြင်းသို့ မရောက်။֍ ၃၇
။ ဘဂ္ဂဝ အစိုးရသူဖန်ဆင်းခြင်းဟူသော ဗြဟ္မာဖန်ဆင်းခြင်းဟူသော ဆရာ့ဝါဒဖြစ်သော လောက၏ အစဟု သိအပ်သော အဂ္ဂညတရားကို ဟောကုန်သော သမဏဗြာဟ္မဏတို့သည် ရှိကုန်၏။ ငါသည် ထိုသူတို့ ထံသို့ ချဉ်းကပ်၍ “ငါ့သျှင်တို့ သင်တို့သည် အစိုးရသူဖန်ဆင်းခြင်းဟူသော ဗြဟ္မာဖန်ဆင်းခြင်း ဟူသော ဆရာ့ဝါဒဖြစ်သော လောက၏ အစဟု သိအပ်သော အဂ္ဂညတရားကို ဟောကုန်၏ ဟူသည် မှန်သလော”ဟု မေး၏။ ငါသည် ဤသို့ မေးသော် ထိုသူတို့သည်လည်း “မှန်ပါသည်”ဟု ဝန်ခံကုန်၏။ “ငါ့သျှင်တို့ အစိုးရသူဖန်ဆင်းခြင်းဟူသော ဗြဟ္မာဖန်ဆင်းခြင်းဟူသော ဆရာ့ဝါဒဖြစ်သော လောက၏ အစဟု သိအပ်သော အဂ္ဂညတရားကို အဘယ်အစီအရင်ဖြင့် သင်တို့ ဟောကုန်သနည်း”ဟု ထိုသူတို့ကို ငါမေး၏။ ထိုသူတို့သည် ဤသို့ ငါမေးသော် မဖြေနိုင်ကြကုန်၊ မဖြေနိုင်ကုန်၍ ငါ့ကိုသာ ပြန်၍ မေးကြ ကုန်၏၊ ငါသည် မေးလတ်သော် ထိုသူတို့အား ဤသို့ ဖြေကြား၏ -֍ ၃၈
။ ငါ့သျှင်တို့ ရှည်သော ကာလလွန်သော် တစ်ရံတစ်ခါ၌ ဤလောကသည် ပျက်၏၊ ထိုအခါသည် ရှိသည်သာတည်း၊ လောကပျက်လတ်သော် သတ္တဝါတို့သည် များသောအားဖြင့် အာဘဿရဘုံ၁ ၌ ဖြစ်ကုန်၏၊ ထိုသူတို့သည် ထိုဘုံ၌ ဈာန်စိတ်ကြောင့် ဖြစ်ကုန်၏၊ နှစ်သိမ့်ခြင်း ‘ပီတိ’ လျှင် အစာရှိကုန်၏၊ မိမိတို့ ကိုယ်ရောင်ဖြင့် လင်းလျက် ရှိကုန်၏၊ ကောင်းကင်၌ ကျက်စားကုန်၏၊ တင့်တယ်သောနေရာ ရှိကုန်၏၊ ကြာရှည်စွာသော ကာလပတ်လုံး တည်ကုန်၏။ငါ့သျှင်တို့ ရှည်သော ကာလလွန်သော် တစ်ခါတစ်ရံ၌ ဤလောကသည် ဖြစ်၏၊ ထိုအခါသည် ရှိသည်သာတည်း၊ လောကဖြစ်လတ်သော် (သတ္တဝါမှ) ဆိတ်သော ဗြဟ္မာ့ဗိမာန်သည် ထင်ရှား ဖြစ်ပေါ်၏၊ ထိုအခါ တစ်ဦးတစ်ယောက်သော သတ္တဝါသည် အသက်ကုန်သောကြောင့်ဖြစ်စေ ကောင်းမှုကံကုန်သော ကြောင့်ဖြစ်စေ အာဘဿရဘုံမှ သေခဲ့၍ (သတ္တဝါမှ) ဆိတ်သော ဗြဟ္မာ့ဗိမာန်၌ ဖြစ်ပေါ်၏၊ ထိုသူသည် ထိုဘုံ၌ ဈာန်စိတ်ကြောင့်ဖြစ်၏၊ နှစ်သိမ့်ခြင်း ‘ပီတိ’ လျှင် အစာရှိ၏၊ မိမိကိုယ်ရောင်ဖြင့် လင်းလျက် ရှိ၏၊ ကောင်းကင်၌ ကျက်စား၏၊ တင့်တယ်သောနေရာရှိ၏၊ ကြာရှည်စွာသော ကာလပတ်လုံး တည်၏။
ထိုဘုံ၌ ထိုသူသည် တစ်ယောက်ထီးတည်း ကာလရှည်စွာနေရသောကြောင့် မမွေ့လျော်သည် ဖြစ်၍ “တစ်ပါးသော သတ္တဝါတို့လည်း ဤဘုံသို့ ရောက်လာဘိမူ ကောင်းလေစွ”ဟု တောင့်တ၏။ ထိုအခါ တစ်ပါးသော သတ္တဝါတို့လည်း အသက်ကုန်သောကြောင့်ဖြစ်စေ ကောင်းမှုကံကုန်သောကြောင့် ဖြစ်စေ အာဘဿရဘုံမှ သေခဲ့ကုန်၍ ထိုသတ္တဝါ၏ အပေါင်းအဖော်အဖြစ်ဖြင့် ဗြဟ္မာ့ဘုံ၌ ဖြစ်ပေါ်ကုန်၏၊ ထိုသူတို့သည်လည်း ထိုဘုံ၌ ဈာန် စိတ်ကြောင့် ဖြစ်ကုန်၏၊ နှစ်သိမ့်ခြင်း ‘ပီတိ'လျှင် အစာရှိကုန်၏၊ မိမိတို့ကိုယ်ရောင်ဖြင့် လင်းလျက် ရှိကုန်၏၊ ကောင်းကင်၌ ကျက်စားကုန်၏၊ တင့်တယ်သောနေရာရှိကုန်၏၊ ကြာရှည်စွာသော ကာလပတ်လုံး တည်ကုန်၏။
֍ ၃၉
။ ငါ့သျှင်တို့ ထိုသတ္တဝါတို့တွင် ရှေးဦးဖြစ်ပေါ်နှင့်သော သတ္တဝါအား ဤသို့သော အကြံသည် ဖြစ်၏ - --“ငါသည် ဗြဟ္မာ ဖြစ်၏၊ မဟာဗြဟ္မာ ဖြစ်၏၊ လွှမ်းမိုးနိုင်သူ ဖြစ်၏၊ မည်သူကမျှ မလွှမ်း မိုးနိုင်သူ ဖြစ်၏၊ စင်စစ် (အလုံးစုံကို) မြင်သူ ဖြစ်၏၊ အလိုအတိုင်း ဖြစ်စေနိုင်သူ ဖြစ်၏၊ အစိုးရ သူ ဖြစ်၏၊ ပြုသူ ဖြစ်၏၊ ဖန်ဆင်းသူ ဖြစ်၏၊ အမြတ်ဆုံး ဖြစ်၏၊ စီမံသူ ဖြစ်၏၊ (ဈာန်၌) လေ့လာပြီးသူ ဖြစ်၏၊့ဖြစ်ပြီး ဖြစ်ဆဲသော သတ္တဝါတို့၏ အဖ ဖြစ်၏၊ ဤသတ္တဝါတို့ကို ငါ ဖန်ဆင်းထား၏၊ အဘယ်ကြောင့်ဆိုသော် ‘တစ်ပါးသော သတ္တဝါတို့သည်လည်း ဤဘုံသို့ ရောက် လာဘိမူ ကောင်းလေစွ’ဟု ငါ့အား ရှေး၌ အကြံဖြစ်ခဲ့၏၊ ဤသို့ ငါ့အားလည်း တောင့်တခြင်း သည် ဖြစ်၏၊ ဤသတ္တဝါတို့သည်လည်း ဤဗြဟ္မာဘုံသို့ ရောက်လာကုန်၏”ဟု (အကြံဖြစ်၏)။ နောက်မှ ဖြစ်ပေါ်လာသော ထိုသတ္တဝါတို့အားလည်း ဤသို့သော အကြံသည် ဖြစ်၏ -
“ဤအသျှင်သည် ဗြဟ္မာ ဖြစ်၏၊ မဟာဗြဟ္မာ ဖြစ်၏၊ လွှမ်းမိုးနိုင်သူ ဖြစ်၏၊ မည်သူကမျှ မလွှမ်းမိုးနိုင်သူ ဖြစ်၏၊ စင်စစ် (အလုံးစုံကို) မြင်သူ ဖြစ်၏၊ အလိုအတိုင်း ဖြစ်စေနိုင်သူ ဖြစ်၏၊ အစိုးရသူ ဖြစ်၏၊ ပြုသူ ဖြစ်၏၊ ဖန်ဆင်းသူ ဖြစ်၏၊ အမြတ်ဆုံး ဖြစ်၏၊ စီမံသူ ဖြစ်၏၊ (ဈာန်၌) လေ့လာပြီးသူ ဖြစ်၏၊ ဖြစ်ပြီး ဖြစ်ဆဲသော သတ္တဝါတို့၏ အဖ ဖြစ်၏၊ ငါတို့ကို ဤအသျှင်ဗြဟ္မာ ဖန်ဆင်းထား၏၊ အဘယ်ကြောင့်ဆိုသော် ဤဘုံ၌ ဤဗြဟ္မာကြီး ရှေးဦးစွာ ဖြစ်ပေါ် နေနှင့်သည်ကို ငါတို့ မြင်ရကုန်၏၊ ငါတို့သည်ကား နောက်မှ ဖြစ်ပေါ်လာကုန်၏”ဟု (အကြံ ဖြစ်၏)။
֍ ၄၀
။ ငါ့သျှင်တို့ ထိုသတ္တဝါတို့တွင် ရှေးဦးစွာ ဖြစ်ပေါ်နှင့်သော ထိုသတ္တဝါသည် အသက်လည်း သာလွန်၍ ရှည်၏၊ အဆင်းလည်း သာလွန်၍ လှ၏၊ တန်ခိုးလည်း သာလွန်၍ ကြီး၏၊ နောက်မှ ဖြစ်ပေါ် လာကုန်သော သတ္တဝါတို့ကား (ရှေးဦးစွာ ဖြစ်ပေါ်နှင့်သော သတ္တဝါနှင့် နှိုင်းစာလျှင်) အသက်လည်း တိုကုန်၏၊ အဆင်းလည်း မလှကုန်၊ တန်ခိုးလည်း နည်းကုန်၏။ငါ့သျှင်တို့ ဤသို့သော အကြောင်းသည် ရှိသေး၏၊ တစ်ဦးတစ်ယောက်သော သတ္တဝါသည် ထို (ဗြဟ္မာ)ဘုံမှ စုတေခဲ့၍ ဤ (လူ့) ဘုံသို့ ရောက်လာသော် လူ့ဘောင်မှ ရသေ့ရဟန်းဘောင်သို့ ဝင်ပြီးလျှင် ပြင်းစွာ အားထုတ်ခြင်းကို စွဲ၍ မြဲမြံစွာ အားထုတ်ခြင်းကို စွဲ၍ အဖန်ဖန် အားထုတ်ခြင်းကို စွဲ၍ မမေ့ မလျော့ခြင်းကို စွဲ၍ ကောင်းစွာ နှလုံးသွင်းခြင်းကို စွဲ၍ ထိုသို့သော သဘောရှိသော စိတ်တည်ကြည်ခြင်း ကို ရ၏၊ ယင်းသို့ စိတ်တည်ကြည်လတ်သော် ရှေး၌နေဖူးသော ထို (ဗြဟ္မာ) ဘဝကို အောက်မေ့နိုင်၏၊ ထို့ထက်လွန်၍ မအောက်မေ့နိုင်။ ထိုသူသည် ဤသို့ ဆို၏ -
“အကြင် အသျှင်သည် ဗြဟ္မာ ဖြစ်၏၊ မဟာ ဗြဟ္မာ ဖြစ်၏၊ လွှမ်းမိုးနိုင်သူ ဖြစ်၏၊ မည်သူ ကမျှ မလွှမ်းမိုးနိုင်သူ ဖြစ်၏၊ စင်စစ် (အလုံးစုံကို) မြင်သူ ဖြစ်၏၊ အလိုအတိုင်း ဖြစ်စေနိုင်သူ ဖြစ်၏၊ အစိုးရသူ ဖြစ်၏၊ ပြုသူ ဖြစ်၏၊ ဖန်ဆင်းသူ ဖြစ်၏၊ အမြတ်ဆုံး ဖြစ်၏၊ စီမံသူ ဖြစ်၏၊ (ဈာန်၌) လေ့လာပြီးသူ ဖြစ်၏၊ ဖြစ်ပြီး ဖြစ်ဆဲသော သတ္တဝါတို့၏ အဖ ဖြစ်၏၊ ငါတို့ကို ယင်း အသျှင်ဗြဟ္မာသည် ဖန်ဆင်းထား၏၊ ထိုဗြဟ္မာသည် (ဖြစ်ပေါ်ခြင်း မရှိမူ၍) မြဲ၏၊ (သေခြင်း မရှိမူ ၍) ခိုင်မြဲ၏၊ (ထာဝစဉ်ရှိနေ၍) တည်မြဲ၏၊ ဖောက်ပြန်ခြင်းသဘောမရှိ၊ ထို့ကြောင့် မြဲသောအရာ တို့နှင့်တူစွာ တည်မြဲတိုင်းပင် တည်လတ္တံ့၊ ထိုအသျှင်ဗြဟ္မာ ဖန်ဆင်းထားသော ငါတို့သည်ကား (ဖြစ်ပေါ်ခြင်းရှိ၍) မမြဲကုန်၊ (သေခြင်းရှိ၍) မခိုင်ကုန်၊ (ထာဝစဉ်မရှိ၍) မတည်မြဲကုန်၊ အသက် တိုကုန်၏၊ သေခြင်းသဘောရှိကုန်၏၊ ထို့ကြောင့် ဤလူ့ဘုံသို့ ရောက်လာကုန်၏”ဟု (ဆို၏)။
ငါ့သျှင်တို့ အစိုးရသူဖန်ဆင်းခြင်းဟူသော ဗြဟ္မာဖန်ဆင်းခြင်းဟူသော ဆရာ့ဝါဒဖြစ်သော လောက၏ အစဟု သိအပ်သော အဂ္ဂညတရားကို သင်တို့သည် ဤသို့သော အစီအရင်ဖြင့် ဟောကုန်သလောဟု (မေး၏)။
“ငါ့သျှင်ဂေါတမ အသျှင်ဂေါတမဟောကြားသည့်အတိုင်း ငါတို့ ကြားဖူးကြပါကုန်၏”ဟု ထိုသူတို့ သည် ဤသို့ ဆိုကြကုန်၏။
--ဘဂ္ဂဝ ငါသည် လောက၏အစဟု သိအပ်သော အဂ္ဂညတရားကိုလည်း သိ၏၊ ထို (အဂ္ဂညတရား) ကိုလည်း သိ၏၊ ထို့ထက်လွန်မြတ်သော တရားကိုလည်း သိ၏၊ ထိုသို့သိသော်လည်း မှားသောအားဖြင့်မသုံးသပ်၊ မှားသောအားဖြင့် မသုံးသပ်သောကြောင့် ငါသည် မိမိ၌ ကိလေသာငြိမ်းခြင်းကို ကိုယ်တိုင်သာ လျှင် သိ၏၊ ယင်းသို့သိသော ဘုရားသည် ဆင်းရဲခြင်းသို့ မရောက်။
֍ ၄၁
။ ဘဂ္ဂဝ ခိဍ္ဍာပဒေါသိကနတ်လျှင် အကြောင်းရင်းရှိသော ဆရာ့ဝါဒဖြစ်သော လောက၏အစဟု သိအပ်သော အဂ္ဂညတရားကို ဟောကုန်သော အချို့သော သမဏဗြာဟ္မဏတို့သည် ရှိကုန်၏။ ငါသည် ထိုသူတို့ထံသို့ ချဉ်းကပ်၍"ငါ့သျှင်တို့ သင်တို့သည် ခိဍ္ဍာပဒေါသိကနတ်လျှင် အကြောင်းရင်းရှိသော ဆရာ့ ဝါဒဖြစ်သော လောက၏ အစဟု သိအပ်သော အဂ္ဂညတရားကို ဟောကုန်၏ ဟူသည် မှန်သလော”ဟု မေး၏။ ငါသည် ဤသို့မေးသော် ထိုသူတို့သည်လည်း “မှန်ပါသည်”ဟု ဝန်ခံကုန်၏။ “ငါ့သျှင်တို့ သင်တို့သည် ခိဍ္ဍာပဒေါသိကနတ်လျှင် အကြောင်းရင်းရှိသော ဆရာ့ဝါဒဖြစ်သော လောက၏အစဟု သိအပ်သော အဂ္ဂညတရားကို အဘယ်အစီအရင်ဖြင့် ဟောကုန်သနည်း”ဟု ထိုသူတို့ကို ငါ မေး၏။ ဤသို့ ငါ မေးသော် ထိုသူတို့သည် မဖြေနိုင်ကြကုန်၊ မဖြေနိုင်ကြကုန်၍ ငါ့ကိုသာ ပြန်၍ မေးကြကုန်၏၊ ငါသည် မေးလတ်သော် ထိုသူတို့အား ဤသို့ ဖြေကြား၏ -֍ ၄၂
။ ငါ့သျှင်တို့ ခိဍ္ဍာပဒေါသိကနတ် မည်သော နတ်တို့သည် ရှိကုန်၏၊ ထိုနတ်တို့သည် အလွန် ကြာမြင့်စွာ ကျီစယ်ပျော်ပါးလျက် နေကုန်၍ (စားသောက်ရန်) သတိမေ့သောကြောင့် ထိုနတ်ဘဝမှ စုတေ ကုန်၏။ငါ့သျှင်တို့ ဤသို့သော အကြောင်းသည် ရှိသေး၏၊ တစ်ဦးတစ်ယောက်သော သတ္တဝါသည် ထို (နတ်)ဘုံမှ စုတေခဲ့၍ ဤ (လူ့ဘုံ) သို့ ရောက်လာသော် လူ့ဘောင်မှ ရသေ့ရဟန်းဘောင်သို့ ဝင်ပြီးလျှင် ပြင်းစွာ အားထုတ်ခြင်းကို စွဲ၍ မြဲမြံစွာ အားထုတ်ခြင်းကို စွဲ၍ အဖန်ဖန် အားထုတ်ခြင်းကို စွဲ၍ မမေ့ မလျော့ခြင်းကို စွဲ၍ ကောင်းစွာ နှလုံးသွင်းခြင်းကို စွဲ၍ ထိုသို့သဘောရှိသော စိတ်တည်ကြည်ခြင်းကို ရ၏၊ ယင်းသို့ စိတ်တည်ကြည်လတ်သော် ရှေး၌ နေဖူးသော ထို (နတ်) ဘဝကို အောက်မေ့နိုင်၏၊ ထို့ထက် လွန်၍ မအောက်မေ့နိုင်။
ထိုသူသည် ဤသို့ ဆို၏ -
“အကြင် အသျှင် နတ်တို့သည် ခိဍ္ဍာပဒေါသိက၂ မဟုတ်ကုန်၊ ထိုနတ်တို့သည် အလွန်ကြာ မြင့်စွာ ကျီစယ်ပျော်ပါးလျက် မနေကုန်၍ (စားသောက်ရန်) သတိမမေ့သောကြောင့် ထိုနတ်ဘဝမှ မစုတေကုန်၊ (ဖြစ်ပေါ်ခြင်း မရှိ၍) မြဲကုန်၏၊ (သေခြင်း မရှိ၍) ခိုင်မြဲကုန်၏၊ (ထာဝစဉ် ရှိနေ၍) တည်မြဲကုန်၏၊ ဖောက်ပြန်ခြင်းသဘော မရှိကုန်၊ ထို့ကြောင့် မြဲသော အရာတို့နှင့် တူစွာ တည်မြဲ တိုင်းပင် တည်ကုန်လတ္တံ့။ ခိဍ္ဍာပဒေါသိကဖြစ်သော ငါတို့သည်ကား အလွန်ကြာမြင့်စွာ ကျီစယ် ပျော်ပါးလျက် နေကုန်၍ (စားသောက်ရန်) သတိမေ့သောကြောင့် ထိုနတ်ဘဝမှ စုတေခဲ့ကုန်၏၊ (ဖြစ်ပေါ်ခြင်းရှိ၍) မမြဲကုန်၊ (သေခြင်းရှိ၍) မခိုင်မြဲကုန်၊ (ထာဝစဉ်မရှိ၍) မတည်မြဲကုန်၊ အသက် တိုကုန်၏၊ သေခြင်းသဘောရှိကုန်၏၊ ထို့ကြောင့် ဤလူ့ဘုံသို့ ရောက်လာကုန်၏”ဟု (ဆို၏)။
ငါ့သျှင်တို့ သင်တို့သည် ခိဍ္ဍာပဒေါသိကနတ်လျှင် အကြောင်းရင်းရှိသော ဆရာ့ဝါဒဖြစ်သော လောက၏ အစဟု သိအပ်သော အဂ္ဂညတရားကို ဤသို့သော အစီအရင်ဖြင့် ဟောကုန်သလောဟု (မေး၏)။
“ငါ့သျှင်ဂေါတမ အသျှင် ဂေါတမဟောကြားသည့်အတိုင်း ငါတို့ ကြားဖူးကြပါကုန်၏”ဟု ထိုသူတို့ သည် ဤသို့ ဆိုကြကုန်၏။
ဘဂ္ဂဝ ငါသည် လောက၏ အစဟု သိအပ်သော အဂ္ဂညတရားကိုလည်း သိ၏။ပ။ ယင်းသို့ သိသောဘုရားသည် ဆင်းရဲခြင်းသို့ မရောက်။
--֍ ၄၃
။ ဘဂ္ဂဝ မနောပဒေါသိက၃ နတ်လျှင် အကြောင်းရင်းရှိသော ဆရာ့ဝါဒဖြစ်သော လောက၏ အစဟု သိအပ်သော အဂ္ဂညတရားကို ဟောကုန်သော အချို့သော သမဏဗြာမဟ္မဏတို့သည် ရှိကုန်၏၊ ထိုသူတို့ကို ချဉ်းကပ်၍ “ငါ့သျှင်တို့ သင်တို့သည် မနောပဒေါသိကနတ်လျှင် အကြောင်းရင်းရှိသော ဆရာ့ဝါဒဖြစ်သော လောက၏ အစဟု သိအပ်သော အဂ္ဂညတရားကို ဟောကုန်၏ ဟူသည် မှန်သလော”ဟု ငါ မေး၏။ ငါသည် ဤသို့ မေးသော် ထိုသူတို့သည်လည်း “မှန်ပါသည်”ဟု ဝန်ခံကြကုန်၏။ “ငါ့သျှင်တို့ သင်တို့သည် မနောပဒေါသိကနတ်လျှင် အကြောင်းရင်းရှိသော ဆရာ့ဝါဒဖြစ်သော လောက၏ အစဟု သိအပ်သော အဂ္ဂညတရားကို အဘယ်အစီအရင်ဖြင့် ဟောကုန်သနည်း”ဟု ထိုသူတို့ကို ငါမေး၏။ ထို သူတို့သည် ဤသို့ ငါမေးသော် မဖြေနိုင်ကြကုန်၊ မဖြေနိုင်ကြကုန်၍ ငါ့ကိုသာ ပြန်၍ မေးကြကုန်၏၊ မေးလတ်သော် ထိုသူတို့အား ဤသို့ ငါ ဖြေကြား၏ -֍ ၄၄
။ ငါ့သျှင်တို့ မနောပဒေါသိကနတ်တို့သည် ရှိကုန်၏၊ ထိုနတ်တို့သည် အလွန်ကြာမြင့်စွာ အချင်းချင်း တစိန်းစိန်း ကြည့်ကုန်သဖြင့် အချင်းချင်း ဒေါသစိတ် ဖြစ်ကုန်၍ ကိုယ်စိတ်ပင်ပန်းသောကြောင့် ထိုနတ်ဘဝမှ စုတေကုန်၏။ငါ့သျှင်တို့ ဤသို့သော အကြောင်းသည် ရှိသေး၏၊ တစ်ဦးတစ်ယောက်သော သတ္တဝါသည် ထို (နတ်)ဘုံမှ စုတေခဲ့၍ ဤ (လူ့ဘုံ) သို့ ရောက်လာသော် လူ့ဘောင်မှ ရသေ့ရဟန်းဘောင်သို့ ဝင်ပြီးလျှင် ပြင်းစွာ အားထုတ်ခြင်းကို စွဲ၍ မြဲမြံစွာ အားထုတ်ခြင်းကို စွဲ၍ အဖန်ဖန် အားထုတ်ခြင်းကို စွဲ၍ မမေ့ မလျော့ခြင်းကို စွဲ၍ ကောင်းစွာ နှလုံးသွင်းခြင်းကို စွဲ၍ ထိုသို့သဘောရှိသော စိတ်တည်ကြည်ခြင်းကိုရ၏၊ ယင်းသို့ စိတ်တည်ကြည်လတ်သော် ရှေး၌ နေဖူးသော ထို (နတ်) ဘဝကို အောက်မေ့နိုင်၏၊ ထို့ထက်လွန် ၍ မအောက်မေ့နိုင်။
ထိုသူသည် ဤသို့ ဆို၏ -
“အကြင် အသျှင် နတ်တို့သည် မနောပဒေါသိက မဟုတ်ကုန်၊ ထိုနတ်တို့သည် အလွန်ကြာ မြင့်စွာ အချင်းချင်း တစိန်းစိန်း မကြည့်ကုန်သဖြင့် အချင်းချင်း ဒေါသစိတ် မဖြစ်ကုန်၍ ကိုယ်စိတ် မပင်ပန်း ကုန်သောကြောင့် ထိုနတ်ဘဝမှ မစုတေကုန်၊ (ဖြစ်ပေါ်ခြင်းမရှိ၍) မြဲကုန်၏၊ (သေခြင်း မရှိ၍) ခိုင်မြဲကုန်၏၊ (ထာဝစဉ်ရှိနေ၍) တည်မြဲကုန်၏၊ ဖောက်ပြန်ခြင်းသဘော မရှိကုန်၊ ထို့ ကြောင့် မြဲသောအရာတို့နှင့် တူစွာ တည်မြဲတိုင်းပင် တည်ကုန်လတ္တံ့။ မနောပဒေါသိကဖြစ်သော ငါတို့သည်ကား အလွန်ကြာမြင့်စွာ အချင်းချင်း တစိန်းစိန်း ကြည့်ကုန်သဖြင့် အချင်းချင်း ဒေါသ စိတ်ဖြစ်ကုန်၍ ကိုယ်စိတ်၏ ပင်ပန်းသောကြောင့် ထိုနတ်ဘဝမှ စုတေကုန်၏၊ (ဖြစ်ပေါ်ခြင်းရှိ၍) မမြဲကုန်၊ (သေခြင်းရှိ၍) မခိုင်မြဲကုန်၊ (ထာဝစဉ်မရှိ၍) မတည်မြဲကုန်၊ အသက်တိုကုန်၏၊ သေခြင်း သဘော ရှိကုန်၏၊ ထို့ကြောင့် ဤလူ့ဘုံသို့ ရောက်လာကုန်၏”ဟု (ဆို၏)။
ငါ့သျှင်တို့ သင်တို့သည် မနောပဒေါသိကနတ်လျှင် အကြောင်းရင်းရှိသော ဆရာ့ဝါဒဖြစ်သော လောက၏ အစဟု သိအပ်သော အဂ္ဂညတရားကို ဤသို့သော အစီအရင်ဖြင့် ဟောကုန်သလောဟု (မေး၏)။
“ငါ့သျှင်ဂေါတမ အသျှင်ဂေါတ မဟောကြားသည့်အတိုင်း ငါတို့ ကြားဖူးကြပါကုန်၏”ဟု ထိုသူတို့ သည် ဤသို့ ဆိုကြကုန်၏။
ဘဂ္ဂဝ ငါသည် လောက၏ အစဟု သိအပ်သော အဂ္ဂညတရားကိုလည်း သိ၏။ပ။ ယင်းသို့ သိသော ဘုရားသည် ဆင်းရဲခြင်းသို့ မရောက်။
֍ ၄၅
။ ဘဂ္ဂဝ အကြောင်းမဲ့ ဖြစ်ပေါ်ခြင်းဟူသော ဆရာ့ဝါဒဖြစ်သော လောက၏ အစဟု သိအပ်သော အဂ္ဂညတရားကို ဟောကုန်သော အချို့သော သမဏဗြာဟ္မဏတို့သည် ရှိကုန်၏။ ငါသည် ထိုသူတို့ ထံသို့ ချဉ်းကပ်၍ “ငါ့သျှင်တို့ သင်တို့သည် အကြောင်းမဲ့ ဖြစ်ပေါ်ခြင်းဟူသော ဆရာ့ဝါဒဖြစ်သော --လောက၏ အစဟု သိအပ်သော အဂ္ဂညတရားကို ဟောကုန်၏ ဟူသည် မှန်သလော”ဟု မေး၏။ ငါသည် ဤသို့ မေးလတ်သော် ထိုသူတို့သည်လည်း “မှန်ပါသည်”ဟု ဝန်ခံကုန်၏။ “ငါ့သျှင်တို့ သင်တို့သည် အကြောင်းမဲ့ ဖြစ်ခြင်းဟူသော ဆရာ့ဝါဒဖြစ်သော လောက၏ အစဟု သိအပ်သော အဂ္ဂညတရားကို အဘယ်အစီအရင်ဖြင့် ဟောကုန်သနည်း”ဟု ထိုသူတို့ကို ငါမေး၏။ ဤသို့ ငါ မေးသော့်ထိုသူတို့သည် မဖြေနိုင်ကြကုန်၊ မဖြေနိုင်ကြကုန်၍ ငါ့ကိုသာ ပြန်၍ မေးကြကုန်၏၊ မေးလတ်သော် ထိုသူတို့အား ဤသို့ ငါ ဖြေကြား၏ -
֍ ၄၆
။ ငါ့သျှင်တို့ အသညသတ်မည်သော ဗြဟ္မာတို့သည် ရှိကုန်၏၊ ထိုဗြဟ္မာတို့သည် ပဋိသန္ဓေသညာ ဖြစ်ပေါ်ခြင်းကြောင့် ထိုဗြဟ္မာ့ဘုံမှ စုတေကုန်၏။ငါ့သျှင်တို့ ဤသို့သော အကြောင်းသည် ရှိသေး၏၊ တစ်ဦးတစ်ယောက်သော သတ္တဝါသည် ထို (ဗြဟ္မာ့)ဘုံမှ စုတေ၍ ဤ (လူ့) ဘုံ သို့ ရောက်လာသော် လူ့ဘောင်မှ ရသေ့ရဟန်းဘောင်သို့ ဝင်ပြီးလျှင် ပြင်းစွာ အားထုတ်ခြင်းကို စွဲ၍ မြဲမြံစွာ အားထုတ်ခြင်းကို စွဲ၍ အဖန်ဖန် အားထုတ်ခြင်းကို စွဲ၍ မမေ့ မလျော့ခြင်းကို စွဲ၍ ကောင်းစွာ နှလုံးသွင်းခြင်းကို စွဲ၍ ထိုသို့သဘောရှိသော စိတ်တည်ကြည်ခြင်းကို ရ၏၊ ယင်းသို့ စိတ်တည်ကြည်လတ်သော် ပဋိသန္ဓေသညာဖြစ်ပေါ်ခြင်းကို အောက်မေ့နိုင်၏၊ ထို့ထက်အလွန် မအောက်မေ့နိုင်။
ထိုသူသည် ဤသို့ ဆို၏ -
“အတ္တသည်လည်ကောင်း လောကသည်လည်းကောင်း အကြောင်းမဲ့ ဖြစ်ပေါ်၏၊ အဘယ် ကြောင့်ဆိုသော် ငါသည် ရှေး၌ မရှိခဲ့၊ ထိုငါသည် မရှိခဲ့ဘဲလျက် ယခု ထင်ရှားရှိလာ၏”ဟု (ဆို၏)။
ငါ့သျှင်တို့ သင်တို့သည် အကြောင်းမဲ့ ဖြစ်ပေါ်ခြင်းဟူသော ဆရာ့ဝါဒဖြစ်သော လောက၏အစဟု သိအပ်သော အဂ္ဂညတရားကို ဤသို့သော အစီအရင်ဖြင့် ဟောကုန်သလောဟု (မေး၏)။
“ငါ့သျှင် ဂေါတမ အသျှင်ဂေါတမဟောကြားသည့်အတိုင်း ငါတို့ ကြားဖူးကြပါကုန်၏”ဟု ထိုသူတို့ သည် ဤသို့ ဆိုကြကုန်၏။
ဘဂ္ဂဝ ငါသည် လောက၏ အစဟု သိအပ်သော အဂ္ဂညတရားကိုလည်း သိ၏၊ ထို (အဂ္ဂညတရား) ကိုလည်း သိ၏၊ ထို့ထက်လွန်မြတ်သော တရားကိုလည်း သိ၏၊ ထိုသို့သိသော်လည်း မှားသောအားဖြင့် မသုံးသပ်သောကြောင့် ငါသည် မိမိသန္တာန်၌ ကိလေသာငြိမ်းခြင်းကို သိ၏၊ ယင်းသို့ သိသော ဘုရားသည် ဆင်းရဲခြင်းသို့ မရောက်။
֍ ၄၇
။ ဘဂ္ဂဝ ဤသို့ဆိုလေ့ရှိသော ဤသို့ဟောလေ့ရှိသော ငါ့ကို အချို့သော သမဏဗြာဟ္မဏတို့သည် ထင်ရှားမရှိသော အချည်းနှီးသော ချွတ်လွဲသော မဟုတ်မမှန်သော စကားဖြင့် စွပ်စွဲကုန်၏၊ “ရဟန်းဂေါတမသည် ဖောက်ပြန်သော သညာရှိ၏၊ ရဟန်းတို့သည်လည်း ဖောက်ပြန်သော သညာရှိကုန်၏၊ ရဟန်းဂေါတမသည် ‘တင့်တယ်သည်ဟု ဆိုအပ်သော ဝိမောက္ခဈာန်ကို ဝင်စား၍ နေသောအခါ အလုံး စုံ (တင့်တယ် မတင့်တယ်သော အာရုံ) ကို မတင့်တယ် ‘ဟုသာ သိမှတ်၏ဟူ၍ ဟော၏”ဟု စွပ်စွဲကုန်၏။ဘဂ္ဂဝ “တင့်တယ်သည်ဟု ဆိုအပ်သော ဝိမောက္ခဈာန်ကို ဝင်စား၍ နေသောအခါ အလုံးစုံ (တင့် တယ် မတင့်တယ်သော အာရုံ) ကို မတင့်တယ်ဟုသာ သိမှတ်၏”ဟု ဤသို့ မဟော၊ ဘဂ္ဂဝ “တင့်တယ် သည်ဟု ဆိုအပ်သော ဝိမောက္ခဈာန်ကို ဝင်စား၍ နေသောအခါ တင့်တယ်၏ ဟူ၍သာ သိမှတ်၏”ဟု ဤသို့သာ ငါ ဟော၏ (ဟု မိန့်တော်မူ၏)။
မြတ်စွာဘုရား မြတ်စွာဘုရားကိုလည်းကောင်း ရဟန်းတို့ကိုလည်းကောင်း ဖောက်ပြန်သောအားဖြင့် စွပ်စွဲကြသော ထိုသူတို့သာ ဖောက်ပြန်ကုန်၏။ မြတ်စွာဘုရား မြတ်စွာဘုရား၌ အကျွန်ုပ်သည် ဤသို့ ကြည်ညိုပါ၏ “အကျွန်ုပ်သည် တင့်တယ်သည်ဟု ဆိုအပ်သော ဝိမောက္ခဈာန်ကို ဝင်စား၍ နေနိုင်သည့် တိုင်အောင် မြတ်စွာဘုရားသည် အကျွန်ုပ်အား တရားဟောရန် စွမ်းနိုင်ပါ၏”ဟု (ကြည်ညိုပါ၏ ဟူ၍ လျှောက်၏)။
--֍ ၄၈
။ ဘဂ္ဂဝ အယူတစ်မျိုး အလိုတစ်မျိုး အကြိုက်တစ်မျိုး အားထုတ်မှုတစ်မျိုး ဆရာတစ်မျိုးရှိသော သင်သည် တင့်တယ်သည်ဟု ဆိုအပ်သော ထိုဝိမောက္ခဈာန်ကို ဝင်စား၍ နေရန် ခဲယဉ်း၏။ ဘဂ္ဂဝ ငါ့တိုက်တွန်း၏၊ သင်သည် ငါ၌ ကြည်ညိုခြင်းကိုသာ ကောင်းစွာ စောင့်ထိန်းလော့ဟု (မိန့်တော် မူ၏)။မြတ်စွာဘုရား အယူတစ်မျိုး အလိုတစ်မျိုး အကြိုက်တစ်မျိုး အားထုတ်မှုတစ်မျိုး ဆရာတစ်မျိုး ရှိသော အကျွန်ုပ်သည် တင့်တယ်သည်ဟု ဆိုအပ်သော ထိုဝိမောက္ခဈာန်ကို ဝင်စား၍ နေရန် အကယ်၍ ခဲယဉ်းပါလျှင် မြတ်စွာဘုရား၌ အကျွန်ုပ်၏ ကြည်ညိုခြင်းကိုသာ အကျွန်ုပ် ကောင်းစွာ စောင့်ထိန်းပါအံ့ဟု (လျှောက်၏)။
မြတ်စွာဘုရားသည် ဤတရားတော်ကို မိန့်တော်မူ၏၊ ဘဂ္ဂဝအနွယ် ပရိဗိုဇ်သည် မြတ်စွာဘုရား ဟောကြားတော်မူသော တရားတော်ကို နှစ်လိုသည်ဖြစ်၍ ဝမ်းမြောက်စွာ ခံယူလေသတည်း။
ရှေးဦးစွာသော ပါထိကသုတ် ပြီး၏။
၁။ ဒုတိယဈာန်သုံးဘုံတွင် တတိယဘုံ၊ အရောင်အဝါထွက်သော ဗြဟ္မာတို့၏ နေရာ။
၂။ ခိဍ္ဍာပဒေါသိက (ပါဠိ) ခိဍာ၊ ပျော်ပါးခြင်းကြောင့်။ ပဒေါသိက၊ ပျက်စီးသောနတ်။
၃။ မနော၊ စိတ်ကြောင့်။ ပဒေါသိက၊ ပျက်စီးသောနတ်။
--၂-ဥဒုမ္ဗရိကသုတ်
နိဂြောဓပရိဗိုဇ် ဝတ္တု
֍ ၄၉
။ အကျွန်ုပ်သည် ဤသို့ ကြားနာခဲ့ရပါသည် -အခါတစ်ပါး၌ မြတ်စွာဘုရားသည် ရာဇဂြိုဟ်ပြည် ဂိဇ္ဈကုဋ်တောင်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူ၏။ ထိုအခါ နိဂြောဓပရိဗိုဇ်သည် ဥဒုမ္ဗရိကာမိဖုရား၏ ပရိဗိုဇ်အရံ၌ သုံးထောင်မျှသော များစွာသော ပရိသတ် နှင့်အတူ နေ၏။ ထိုအခါ သန္ဓာနသူကြွယ်သည် မြတ်စွာဘုရားကို ဖူးမြော်ရန် နေမွန်းလွဲအချိန်၌ ရာဇဂြိုဟ်မှ ထွက်ခဲ့၏၊ သို့ထွက်ခဲ့စဉ် သန္ဓာနသူကြွယ်အား ဤသို့ အကြံဖြစ်၏။
“မြတ်စွာဘုရားကို ဖူးမြော်ရန် အခါမဟုတ်သေး၊ မြတ်စွာဘုရားသည် (ဈာန်ဝင်စားလျက်) တစ်ပါးတည်း ကိန်းအောင်းနေတော်မူ၏၊ နှလုံးကို ပွါးစေနိုင်ကုန်သော ရဟန်းတို့ကိုလည်း ဖူးမြော် ရန် အခါမဟုတ်သေး၊ နှလုံးကို ပွါးစေနိုင်ကုန်သော ရဟန်းတို့လည်း (ဈာန်ဝင်စားလျက်) တစ်ပါးတည်း ကိန်းအောင်းနေကုန်၏၊ ငါသည် ဥဒုမ္ဗရိကာ မိဖုရား၏ ပရိဗိုဇ်အရံ၌ နိဂြောဓ ပရိဗိုဇ်ထံသို့ ချဉ်းကပ်ရမူ ကောင်းလေစွ”ဟု (အကြံဖြစ်၏)။
ထို့နောက် သန္ဓာနသူကြွယ်သည် ဥဒုမ္ဗရိကာ မိဖုရား၏ ပရိဗိုဇ်အရံ၌ နိဂြောဓပရိဗိုဇ်ထံသို့ ချဉ်း ကပ်၏။
֍ ၅၀
။ ထိုစဉ်အခါ၌ နိဂြောဓပရိဗိုဇ်သည် များစွာသော ဖီလာစကားကို ပြင်းပြကျယ်လောင်စွာ ပဲ့တင် ထပ်မျှ ပြောဆိုနေကြသော များစွာသော ပရိဗိုဇ်ပရိသတ်နှင့် အတူ ထိုင်နေလျက် ရှိ၏၊ ဤဖီလာ စကားတို့ကား အဘယ်နည်း -“မင်းနှင့် စပ်သော စကား၊ ခိုးသူနှင့် စပ်သော စကား၊ အမတ်ကြီးနှင့် စပ်သော စကား၊ စစ်သည်နှင့် စပ်သော စကား၊ ကြောက်ဖွယ်နှင့် စပ်သော စကား၊ စစ်ထိုးခြင်းနှင့် စပ်သော စကား၊ စားဖွယ်နှင့် စပ်သော စကား၊ သောက်ဖွယ်နှင့် စပ်သော စကား၊ အဝတ်နှင့် စပ်သောစကား၊ အိပ်ရာနှင့် စပ်သော စကား၊ ပန်းနှင့် စပ်သောစကား၊ နံ့သာနှင့် စပ်သော စကား၊ ဆွေမျိုးနှင့် စပ်သော စကား၊ ယာဉ်နှင့် စပ်သော စကား၊ ရွာနှင့် စပ်သော စကား၊ နိဂုံးနှင့် စပ်သော စကား၊ မြို့နှင့် စပ်သော စကား၊ နယ်နှင့် စပ်သော စကား၊ မိန်းမနှင့် စပ်သော စကား၊ ယောကျ်ားနှင့် စပ်သော စကား၊ သူရဲကောင်းနှင့် စပ်သော စကား၊ လမ်း၁ နှင့် စပ်သော စကား၊ ရေခပ်ဆိပ်နှင့် စပ်သော စကား၊ သေလွန်သူနှင့် စပ်သော စကား၊ အထွေထွေနှင့် စပ်သော စကား၊ လောက (အကြောင်း)နှင့် စပ်သော စကား၊့သမုဒ္ဒရာ (အကြောင်း) နှင့် စပ်သော စကား၊ ကြီးပွါးခြင်း ဆုတ်ယုတ်ခြင်းနှင့် စပ်သော စကားတို့တည်း။
֍ ၅၁
။ နိဂြောဓပရိဗိုဇ်သည် လာသော သန္ဓာနသူကြွယ်ကို အဝေးမှပင် မြင်၍ မိမိပရိသတ်ကို သေဝပ်စွာ နေရန် ပြောဆို၏ -“ အသျှင်တို့ အသံ မပြုကုန်လင့်၊ ရဟန်းဂေါတမ၏ တပည့်ဖြစ်သော ဤသန္ဓာနသူကြွယ်သည် လာနေ၏။ ရဟန်းဂေါတမ၏ တပည့်ဖြစ်ကုန်သော အဝတ်ဖြူ၂၀တ်ကုန်သော အကြင်မျှ လောက်သော လူတို့သည် ရာဇဂြိုဟ်ပြည်၌ နေကုန်၏၊ ဤသန္ဓာနသူကြွယ်သည် ထိုတပည့်တို့တွင် တစ်ယောက် အပါအဝင်ဖြစ်၏၊ ထိုအသျှင်တို့သည် တိတ်ဆိတ်ခြင်းကို အလိုရှိကုန်၏၊ တိတ်ဆိတ် ခြင်း၌ ဆုံးမသွန်သင်ပြီးဖြစ်ကုန်၏၊ တိတ်ဆိတ်ခြင်းကို ချီးမွမ်းလေ့ရှိကုန်၏၊ ပရိသတ် အသံ တိတ်ဆိတ်နေသည်ကို သိလျှင် ချဉ်းကပ်သင့်သည်ဟု အောက်မေ့တန်ရာ၏”ဟူ၍ (ပြောဆို၏)။
--ဤသို့ ပြောဆိုသော် ထိုပရိဗိုဇ်တို့သည် တိတ်ဆိတ်စွာ နေကုန်၏။
֍ ၅၂
။ ထိုအခါ သန္ဓာနသူကြွယ်သည် နိဂြောဓပရိဗိုဇ်ထံသို့ ချဉ်းကပ်ပြီးလျှင် နိဂြောဓပရိဗိုဇ်နှင့် အတူ ဝမ်းမြောက်ဝမ်းသာ နှုတ်ဆက်ပြောဆို၏၊ ဝမ်းမြောက်ဖွယ် အမှတ်ရဖွယ် စကားကို ပြောဆိုပြီး၍ တစ်ခုသောနေရာ၌ ထိုင်၏။ တစ်ခုသောနေရာ၌ ထိုင်ပြီးသော သန္ဓာနသူကြွယ်သည် နိဂြောဓပရိဗိုဇ် အား ဤစကားကို ဆို၏ -“ဂိုဏ်းတစ်ပါးဖြစ်ကုန်သော ဤအသျှင်ပရိဗိုဇ်တို့သည် မြတ်စွာဘုရားတို့နှင့်မတူ အမူခြားနားသော အားဖြင့် ပေါင်းဆုံစည်းဝေးကုန်၍ ပြင်းပြကျယ်လောင်သော အသံဖြင့် ပဲ့တင်ထပ်မျှ အမျိုးမျိုးသော (မဂ်ဖိုလ်မှ) ဖီလာစကားကို ပြောဆိုလျက် နေကြကုန်၏။ ဤဖီလာစကားတို့ကား အဘယ်နည်း၊ မင်းနှင့် စပ်သော စကား။ပ။ ကြီးပွါးခြင်း ဆုတ်ယုတ်ခြင်းနှင့် စပ်သော စကားများ ဖြစ်၏။ သို့သော် ထိုမြတ်စွာ ဘုရားသည်ကား ပရိဗိုဇ်တို့နှင့် မတူ အမူခြားနားသောအားဖြင့် ဆူညံသောအသံ နည်းကုန်သော တိုးတိုး တိတ်တိတ်အသံလည်း နည်းကုန်သော လူစော်မနံ လူတို့၏ အနံ့အသက်မှ ကင်းကုန်သော လူတို့၏ လျှို့ ဝှက်သော အမှုကို ပြုခြင်းငှါထိုက်ကုန်သော တစ်ပါးတည်း ကိန်းအောင်း၍ နေခြင်းငှါ လျောက်ပတ်ကုန်သော ဝေးကွာသော တောကျောင်းတို့ကို မှီဝဲနေထိုင်တော်မူ၏”ဟု (ဆို၏)။
֍ ၅၃
။ ဤသို့ ပြောသော် နိဂြောဓပရိဗိုဇ်သည် သန္ဓာနသူကြွယ်အား ဤစကားကို ဆို၏ -“သန္ဓာနသူကြွယ် သင်သိပါ၏လော့၊ ရဟန်းဂေါတမသည် အဘယ်သူနှင့် စကားပြောသနည်း၊ အဘယ်သူနှင့် ဆွေးနွေးသနည်း၊ အဘယ်သူနှင့် စကားယှဉ်ပြိုင်ခြင်းဖြင့် ပညာအရာ၌ ထင်ရှားခြင်းသို့ ရောက်သနည်း၊ ရဟန်းဂေါတမ၏ ပညာသည် ဆိတ်ငြိမ်ရာ၌ တစ်ပါးတည်းနေသဖြင့် ပျောက်ပျက်၏၊ ရဟန်းဂေါတမသည် ပရိသတ်ထဲ ဝင်ဝံ့သူ မဟုတ်၊ စကားပြောခြင်းငှါ မစွမ်းနိုင်၊ ထို (ရဟန်းဂေါတမ) သည် ဝေးကွာသော တောကျောင်းတို့ကိုသာ မှီဝဲနေထိုင်၏။ ဥပမာအားဖြင့် ကန်းသော နွားမသည် (နွားတို့၏) အစွန်အဖျား၌ ကျက်စားလေ့ရှိသည် ဖြစ်၍ အစွန်အဖျားအရပ်တို့ကိုသာ မှီဝဲသကဲ့သို့ ဤအတူသာလျင် ရဟန်းဂေါတမ၏ ပညာသည် ဆိတ်ငြိမ်ရာ၌ တစ်ပါးတည်းနေသဖြင့် ပျောက်ပျက်၏၊ ရဟန်းဂေါတမသည် ပရိသတ်ထဲ ဝင်ဝံ့သူမဟုတ်၊ စကား ပြောခြင်းငှါ မစွမ်းနိုင်၊ ထိုသူသည် ဝေးကွာသော တောကျောင်းတို့ကိုသာ မှီဝဲနေထိုင်၏၊ သူကြွယ် စင်စစ်သော်ကား ရဟန်းဂေါတမသည် ဤပရိသတ် ရှိရာသို့ လာငြားအံ့၊ ထို (ရဟန်းဂေါတမ) ကို ပြဿနာတစ်ချက်တည်းဖြင့် ချောက်ချားစေနိုင်ကုန်ရာသည်၊ ရေမရှိသော အိုးကဲ့သို့ လှည့်ပတ်ဖွဲ့ချည်နိုင်ကုန်ရာသည်ဟု ထင်၏”ဟူ၍ (ဆို၏)။
֍ ၅၄
။ မြတ်စွာဘုရားသည် အထူးသဖြင့် စင်ကြယ်သော လူတို့၏ နားထက် သာလွန်သောနား ‘ဒိဗ္ဗသောတအဘိညာဉ် ‘ဖြင့် နိဂြောဓပရိဗိုဇ်နှင့် အတူ သန္ဓာနသူကြွယ်၏ ဤစကားပြောဆိုခြင်းကို ကြား တော်မူ၏။ ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားသည် ဂိဇ္ဈကုဋ်တောင်မှ ဆင်းသက်တော်မူ၍ သုမာဂဓာရေကန်၏ ကမ်း့နား ဥဒေါင်းတို့ကို (ဘေးမဲ့ပေး၍) အစာကျွေးရာအရပ်သို့ ချဉ်းကပ်၍ သုမာဂဓာရေကန်၏ ကမ်းနား ဥဒေါင်းတို့ကို (ဘေးမဲ့ပေး၍) အစာကျွေးရာ လွင်ပြင်၌ စင်္ကြံကြွတော်မူ၏။ နိဂြောဓပရိဗိုဇ်သည် သုမာဂဓာရေကန်၏ ကမ်းနား ဥဒေါင်းတို့ကို (ဘေးမဲ့ပေး၍) အစာကျွေးရာ လွင်ပြင်၌ စင်္ကြံကြွတော်မူသော မြတ်စွာဘုရားကို မြင်လတ်သော် “အသျှင်တို့ တိတ်ဆိတ်စွာ နေကြပါကုန်လော့၊ အသျှင်တို့ အသံ မပြုပါကုန်လင့်၊ ဤရဟန်းဂေါတမသည် စင်္ကြံကြွနေ၏၊ ထိုအသျှင် (ဂေါတမ) သည် တိတ်ဆိတ်ခြင်းကို အလိုရှိ၏၊ တိတ်ဆိတ်ခြင်းကို ချီးမွမ်းလေ့ရှိ၏၊ ‘ပရိသတ်အသံ တိတ်ဆိတ်နေသည်ကို သိလျှင် ချဉ်း ကပ်သင့်သည် ‘ဟု အောက်မေ့တန်ရာ၏၊ ရဟန်းဂေါတမသည် ဤပရိသတ်သို့ အကယ်၍ လာငြားအံ့၊ ဤရဟန်းဂေါတမအား ထိုပြဿနာကို မေးကုန်ရာ၏ -'မြတ်စွာဘုရား မြတ်စွာဘုရားသည် ယင်းတရားဖြင့် တပည့်တို့ကို ဆုံးမဟောကြား၏၊ ယင်း တရားဖြင့် မြတ်စွာဘုရား ဆုံးမဟောကြားအပ်ကုန်သော တပည့်တို့သည် (အရဟတ္တမဂ်ကို ရသည်၏ အစွမ်းဖြင့်) နှစ်သိမ့်ဝမ်းသာခြင်းသို့ ရောက်ကုန်၍ ဤကား မြတ်သော မှီရာဖြစ်သော ရှေးဟောင်းအရိယ မဂ်တည်းဟု ဝန်ခံကုန်၏၊ မြတ်စွာဘုရား ဆုံးမဟောကြားကြောင်းဖြစ်သော ထိုတရားကား အဘယ်ပါ နည်း’ဟု မေးကုန်ရာ၏”ဟု ဆိုပြီးလျှင် မိမိပရိသတ်ကို သေဝပ်စွာ နေစေ၏။ ဤသို့ဆိုသော် ထိုပရိဗိုဇ် တို့သည် တိတ်ဆိတ်စွာ နေကြကုန်၏။
--֍ ၅၅
။ ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားသည် နိဂြောဓပရိဗိုဇ်ထံသို့ ချဉ်းကပ်တော်မူ၏။ ထိုအခါ နိဂြောဓ ပရိဗိုဇ်သည် မြတ်စွာဘုရားအား ဤစကားကို လျှောက်၏ -“မြတ်စွာဘုရား ကြွလာတော်မူပါ၊ အသျှင်ဘုရား မြတ်စွာဘုရား၏ ကြွလာခြင်းသည် ကောင်းသော ကြွလာခြင်းဖြစ်ပါသည်၊ အသျှင်ဘုရား မြတ်စွာဘုရားသည် ကြာမြင့်မှ ဤအရပ်သို့ ကြွလာတော်မူရန် အလှည့်ကို ပေးတော်မူဘိ၏။ အသျှင်ဘုရား မြတ်စွာဘုရားသည် ထိုင်တော်မူပါ၊ ဤနေရာကို ခင်းထားပါသည် အသျှင်ဘုရား”ဟု (လျှောက်၏)။
မြတ်စွာဘုရားသည် ခင်းထားသောနေရာ၌ ထိုင်တော်မူ၏။ နိဂြောဓပရိဗိုဇ်သည်လည်း နိမ့်သော ထိုင်စရာတစ်ခုကို ယူ၍ တစ်ခုသောနေရာ၌ ထိုင်၏။ တစ်ခုသောနေရာ၌ ထိုင်ပြီးသော နိဂြောဓပရိဗိုဇ် အား မြတ်စွာဘုရားသည် ဤစကားကို မိန့်တော်မူ၏ -
“နိဂြောဓ ယခုအခါ အဘယ်စကားဖြင့် စုဝေးထိုင်နေကုန်သနည်း၊ သင်တို့ မပြီးသေးသော အကြားစကားသည်ကား အဘယ်နည်း”ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။ ဤသို့ မိန့်တော်မူသော နိဂြောဓပရိဗိုဇ်သည် မြတ်စွာဘုရားအား ဤစကားကို လျှောက်၏ -
မြတ်စွာဘုရား အကျွန်ုပ်တို့သည် သုမာဂဓာရေကန်၏ ကမ်းနား ဥဒေါင်းတို့ကို (ဘေးမဲ့ပေး၍) အစာကျွေးရာ ဤလွင်ပြင်၌ စင်္ကြံကြွနေသော မြတ်စွာဘုရားကို မြင်၍ ဤသို့ ဆိုပါကုန်၏ -
“ရဟန်းဂေါတမသည် အကယ်၍ ဤပရိသတ်သို့ လာငြားအံ့၊ ဤရဟန်းဂေါတမအား ထိုပြဿနာကို မေးကုန်ရာ၏၊ ‘မြတ်စွာဘုရား မြတ်စွာဘုရားသည် ယင်းတရားဖြင့် တပည့်တို့ကို ဆုံးမဟောကြား၏၊ ယင်းတရားဖြင့် မြတ်စွာဘုရား ဆုံးမဟောကြားအပ်ကုန်သော တပည့်တို့သည် (အရဟတ္တမဂ်ကို ရသည်၏ အစွမ်းဖြင့်) နှစ်သိမ့်ဝမ်းသာခြင်းသို့ ရောက်ကုန်၍ ဤကား မြတ်သော မှီရာဖြစ်သော ရှေးဟောင်း အရိယမဂ်တည်း’ဟု ဝန်ခံကုန်၏။ မြတ်စွာဘုရား ဆုံးမဟောကြား ကြောင်းဖြစ်သော ထိုတရားကား အဘယ်နည်း”ဟု မေးကုန်အံ့ဟူ၍ ဆိုပါကုန်၏။
“မြတ်စွာဘုရား အကျွန်ုပ်တို့၏ မပြီးသေးသော စကားကား ဤစကားပါတည်း၊ ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရား ကြွရောက်တော်မူလာပါသည်”ဟု (လျှောက်၏)။
֍ ၅၆
။ နိဂြောဓ ငါသည် ယင်းတရားဖြင့် တပည့်တို့ကို ဆုံးမဟောကြား၍ ယင်းတရားဖြင့် ငါဆုံး မဟောကြားအပ်ကုန်သော တပည့်တို့သည် (အရဟတ္တမဂ်ကို ရသည်၏ အစွမ်းဖြင့်) နှစ်သိမ့်ဝမ်းသာ့ခြင်းသို့ ရောက်ကုန်၍ ဤကား မြတ်သော မှီရာဖြစ်သော ရှေးဟောင်းအရိယမဂ်တည်းဟု ဝန်ခံကုန်၏၊ ငါ ဆုံးမဟောကြားကြောင်းဖြစ်သော ထိုတရားကို အယူဝါဒ၌ ထင်မြင်ခြင်းတစ်မျိုး နှစ်သက်ခြင်းတစ်မျိုး သဘောကျခြင်းတစ်မျိုး အားထုတ်လေ့ လာခြင်းတစ်မျိုး ဆရာတစ်မျိုးရှိသော သင်သည် သိနိုင်ခဲ၏၊ နိဂြောဓ သင်သည် မိမိ၏ ဆရာ့ဝါဒဖြစ်သော အဓိဇေဂုစ္ဆာဝါဒ၌၃ ငါ့အား ပြဿနာကို မေးလော့ - “မြတ်စွာဘုရား အဓိဇေဂုစ္ဆာဝါဒသည် အဘယ်သို့ဖြစ်လျှင် စင်ကြယ်ပါသနည်း၊ အဘယ်သို့ဖြစ်လျှင် မစင်ကြယ်ပါသနည်း”ဟု (မေးလော့ဟု ဆို၏)။ဤသို့ ဆိုသော် ထို ပရိဗိုဇ်တို့သည် “အချင်းတို့ ရဟန်းဂေါတမ၏ တန်ခိုးကြီးပုံ အာနုဘော်ကြီး ပုံကား အံ့ဖွယ်ရှိပေစွ၊ မဖြစ်ဖူးမြဲ ဖြစ်ပေစွ၊ မိမိဝါဒကို ထား၍ သူတစ်ပါးဝါဒဖြင့် ဖိတ်ပါပေ၏”ဟု ပြင်းပြကျယ်လောင်စွာ ပဲ့တင်ထပ်မျှ ကြွေးကြော်ကြကုန်၏။
--֍ ၅၇
။ ထိုအခါ နိဂြောဓပရိဗိုဇ်သည် ထိုပရိသတ်တို့ကို အသံတိတ်စေ၍ မြတ်စွာဘုရားအား ဤစကားကို လျှောက်၏ -“မြတ်စွာဘုရား အကျွန်ုပ်တို့သည် တပေါဇိဂုစ္ဆာဝါဒကို၄ နှုတ်ဖြင့် ပြောဆိုလေ့ရှိပါကုန်၏၊ တပေါ ဇိဂုစ္ဆာဝါဒကို စိတ်ဖြင့် အနှစ်သာရဟု မှတ်ယူလေ့ရှိပါကုန်၏၊ တပေါဇိဂုစ္ဆာဝါဒကို ကိုယ်ဖြင့် စွဲမြဲစွာ ကျင့်သုံးလေ့ရှိပါကုန်၏။
မြတ်စွာဘုရား တပေါဇိဂုစ္ဆာဝါဒသည် အဘယ်သို့ဖြစ်လျှင် စင်ကြယ်ပါသနည်း၊ အဘယ်သို့ဖြစ်လျှင် မစင်ကြယ်ပါသနည်း”ဟု (လျှောက်၏)။
နိဂြောဓ ဤလောက၌ တပဿီပုဂ္ဂိုလ်သည်၅ အဝတ် မဝတ်မူ၍ ကျင့်၏၊ လွတ်လပ်စွာကျင့်၏၆၊ လက်ဖြင့် (မစင်ကို) သုတ်လေ့ရှိ၏၊ အသျှင် လာပါလော့ ဆိုသူ၏ ဆွမ်းကို မခံ၊ အသျှင် ရပ်ပါဦးလော့ ဆိုသူ၏ ဆွမ်းကို မခံ၊ မိမိမကပ်ရောက်မီ ယူဆောင်လာသော ဆွမ်းကို မခံ၊ ရည်စူး၍ပြုသော ဆွမ်းကို မခံ၊ ပင့်ဖိတ်ဆွမ်းကို မခံ၊ အိုးဝမှ (ကော်၍ လောင်းသော) ဆွမ်းကို မခံ၊ တောင်းဝမှ (ကော်၍ လောင်းသော) ဆွမ်းကို မခံ၊ တံခါးခုံခြား၍ (လောင်းသော) ဆွမ်းကို မခံ၊ တုတ်ခြား၍ (လောင်းသော) ဆွမ်းကို မခံ၊ ကျည်ပွေ့ခြား၍ (လောင်းသော) ဆွမ်းကို မခံ၊ နှစ်ယောက်စားနေစဉ်မှ (လောင်းသော) ဆွမ်းကို မခံ၊ ကိုယ်ဝန်ဆောင်မိန်းမ၏ (လောင်းသော) ဆွမ်းကို မခံ၊ နို့တိုက်ဆဲ မိန်းမ၏ (လောင်းသော) ဆွမ်းကို မခံ၊ ယောကျ်ားနှင့် နှီးနှောနေသော မိန်းမ၏ (လောင်းသော) ဆွမ်းကို မခံ၊ ဆော်အော စုဆောင်း၍ (လောင်းသော) ဆွမ်းတို့ကို မခံ၊ ခွေးမျှော်နေရာမှ ဆွမ်းကို မခံ၊ ယင်အုံရာမှ ဆွမ်းကို မခံ၊ ငါးမစား၊ အမဲမစား၊ သေမသောက် အရက်မသောက်၊ ဖွဲ၌မြုပ်သော ဆေးရည်ကို မသောက်၊ တစ်အိမ်၌သာ ဆွမ်းခံ၏၊ တစ်လုပ်သာ စား၏၊ နှစ်အိမ်၌သာ ဆွမ်းခံ၏၊ နှစ်လုပ်သာ စား၏၊ ခုနစ်အိမ်၌သာ ဆွမ်းခံ၏၊ ခုနစ်လုပ်သာ စား၏၊ ဆွမ်းလောင်းခွက်ငယ် တစ်ခုစာဖြင့်လည်း ရောင့်ရဲ၏၊ ဆွမ်းလောင်း ခွက်ငယ် နှစ်ခုစာဖြင့်လည်း ရောင့်ရဲ၏၊ တစ်ရက်ခြားလည်း အစာစား၏၊ နှစ်ရက်ခြားလည်း အစာစား၏၊ ခုနစ်ရက်ခြားလည်း အစာစား၏၊ ဤနည်းဖြင့် လခွဲတစ်ကြိမ်တိုင်အောင်လည်း ဤသို့သဘောရှိသော ရက်ပိုင်းခြား၍ အစာစားခြင်းကို ကျင့်လျက်နေ၏။
သူသည် ဟင်းရွက်စိမ်းကိုသော်လည်း စားနေ၏၊ ပြောင်း၇ဆန်ကိုသော်လည်း စားနေ၏၊ ကျိတ်သီး၈ ဆန်ကိုသော်လည်း စားနေ၏၊ သားရေဖတ်အစအနကိုသော်လည်း စားနေ၏၊ မှော်ကိုသော်လည်း စားနေ၏၊ ဖွဲနု၉ကိုသော်လည်း စားနေ၏၊ ထမင်းရည်၁၀ကိုသော်လည်း သောက်စားနေ၏၊ နှမ်းမှုန့်ညက် ကိုလည်း စားနေ၏၊ မြက်ကိုသော်လည်း စားနေ၏၊ နွားချေးကိုသော်လည်း စားနေ၏၊ တောသစ်မြစ် သစ်သီးကို စားလျက် မျှတ၏၊ ကြွေကျသော သစ်သီးကိုစားလျက် မျှတ၏။
သူသည် ပိုက်ဆံလျှော်အဝတ်တို့ကိုလည်း ဝတ်၏၊ ပိုက်ဆံလျှော်နှင့် ရောနှောရက်သော အဝတ်တို့ကို လည်း ဝတ်၏၊ သူသေကောင်မှ အဝတ်တို့ကိုလည်း ဝတ်၏၊ ပံ့သကူအဝတ်တို့ကိုလည်း ဝတ်၏၊့သစ်ခေါက်အဝတ်တို့ကိုလည်း ဝတ်၏၊ သစ်နက်ရေကိုလည်း ဝတ်၏၊ သစ်နက်ရေမျှင်အဝတ်ကိုလည်း ဝတ်၏၊ သမန်းမြက်အဝတ်ကိုလည်း ဝတ်၏၊ လျှော်တေအဝတ်ကိုလည်း ဝတ်၏၊ ပျဉ်ချပ်အဝတ်ကိုလည်း ဝတ်၏၊ ဆံခြည်ကမ္ဗလာကိုလည်း ဝတ်၏၊ သားမြီးကမ္ဗလာကိုလည်း ဝတ်၏၊ ခင်ပုတ်ငှက်တောင်အဝတ် ကိုလည်း ဝတ်၏၊ ဆံမုတ်ဆိတ်ကိုလည်း နုတ်၏၊ ဆံမုတ်ဆိတ်နုတ်ခြင်း အမှုကိုလည်း အားထုတ်၏၊ ထိုင် ရန်နေရာကို ပယ်၍ ရပ်လျက်လည်း နေ၏၊ ဆောင့်ကြောင့်လည်း ထိုင်နေ၏၊ ဆောင့်ကြောင့်ထိုင် နေခြင်း အမှုကိုလည်း အားထုတ်၏၊ ဆူးအခင်းပေါ်၌လည်း နေ၏၊ ဆူးအခင်းပေါ်၌ အိပ်၏၊ ပျဉ်ပြားပေါ်၌လည်း အိပ်၏၊ ကြမ်းတမ်းသော မြေပြင်၌လည်း အိပ်၏၊ နံပါးတစ်ဖက်တည်းဖြင့်လည်း အိပ်၏၊ မြူအညစ် အကြေးကိုလည်း ဆောင်၏၊ လွင်ပြင်၌လည်း နေ၏၊ ရတိုင်းသောနေရာ၌လည်း နေ၏၊ မစင်ကိုလည်း စား၏၊ မစင်စားခြင်းအမှုကိုလည်း အားထုတ်၏၊ ရေမသောက်မှု၍လည်း နေ၏၊ ရေမသောက်ခြင်းအမှု ကိုလည်း အားထုတ်၏၊ ညနေချမ်းလျှင် သုံးကြိမ်မြောက် ရေသို့ သက်ဆင်းခြင်းအမှုကိုလည်း အားထုတ် ၍ နေ၏။
--နိဂြောဓ ထိုအရာကို အဘယ်သို့ ထင်သနည်း၊ ယင်းသို့ဖြစ်သော် တပေါဇိဂုစ္ဆာဝါဒသည် စင်ကြယ် သလော မစင်ကြယ်သလောဟု (မေးတော်မူ၏)။
မြတ်စွာဘုရား ဤသို့ဖြစ်သော် တပေါဇိဂုစ္ဆာဝါဒသည် ဧကန် စင်ကြယ်ပါ၏၊ မစင်ကြယ်သည် မဟုတ်ပါဟု (လျှောက်၏)။
နိဂြောဓ ဤသို့သော စင်ကြယ်သော တပေါဇိဂုစ္ဆာဝါဒ၌လည်း ညစ်ညူးခြင်း အမျိုးမျိုးတို့ကို ငါ ဟော၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။
၁။ မြို့တွင်းရှိလမ်းကို ဆိုသည်။
၂။ ထိုခေတ်တွင် ထိုဒေသ၌နေသော လူတို့သည် အဝတ်ဖြူကို ဝတ်လေ့ရှိ၍ ရသေ့ ရဟန်းတို့သည် ဖန်ရည်ဆိုးအဝတ်ကို ဝတ်လေ့ရှိသည်။
၃။ အားထုတ်လုံးလဖြင့် မကောင်းမှုကို ပယ်ခြင်းဟု အဋ္ဌကထာပြဆိုသည်၊ စင်စစ်သော်ကား ကိလေသာကုန်ခန်းစေရန် ဆို၍ အဝတ်မဝတ်ခြင်း အစာမစားခြင်း ရေချိုးခြင်း မီးလှုံခြင်း စသည်ဖြင့် မိမိကိုယ်ကို ညှဉ်းပန်းသော အတ္တကိလမထာအကျင့်မျိုးကို စွဲယူကျင့်သုံးသော ဝါဒဖြစ်သည်။
၄။ အဓိဇေဂုစ္ဆာဝါဒနှင့် အလားတူ ဖြစ်သည်
၅။ အမျိုးကောင်းသားတို့၏ အလေ့အထဟူသမျှကို ပယ်၍ ရပ်လျက် ကျင်ကြီးကျင်ငယ်စွန့်ခြင်း စသည်ကို ပြု ခြင်းပင်တည်း။
၆။ တိတ္ထိတက္ကတွန်းများ ပရိဗိုဇ်များကို ဆိုလိုသည်။
၇။ ဂျုံဆန် သို့မဟုတ် ဆန်စိမ်းဟု အချို့မူများ၌ ပြန်၏။
၈။ မြက်သီးဆန် သို့မဟုတ် ဆန်တစ်မျိုးဟု အချို့မူများ၌ ပြန်၏။
၉။ ကဏောပိတဏ္ဍုလံ ပရိယောနန္ဓိ = ဖွဲနုသည်လည်း ဆန်ကို မြှေးရှက်၏၊ (ပါထိကဝဂ် အဂ္ဂညသုတ်) နှင့်အညီ ကဏကို ဖွဲနုဟု ပြန်သည်။
၁၀။ ထမင်းချိုးလည်းဟူ၏။
--ညစ်ညူးခြင်း အမျိုးမျိုး
֍ ၅၈
။ မြတ်စွာဘုရား ဤသို့စင်ကြယ်သော တပေါဇိဂုစ္ဆာဝါဒ၌ ညစ်ညူးခြင်းအမျိုးမျိုးတို့ကို မြတ်စွာ ဘုရားသည် အဘယ်သို့ ဟောပါသနည်းဟု (လျှောက်၏)။နိဂြောဓ ဤလောက၌ တပဿီ၁ ပုဂ္ဂိုလ်သည် တပအကျင့်ကို၂ ဆောက်တည်၍ ကျင့်၏၊ ထိုသူသည် ထိုအကျင့်ဖြင့် ဝမ်းမြောက်၏၊ ပြည့်စုံပြီဟု ထင်၏။ နိဂြောဓ တပဿီပုဂ္ဂိုလ်သည် တပအကျင့်ကို ဆောက်တည်၍ ကျင့်၏၊ ထိုသူအား ထိုအကျင့်ဖြင့် အကြင်ဝမ်းမြောက်ခြင်း ပြည့်စုံပြီဟု ထင်ခြင်းသည် ဖြစ်၏၊ နိဂြောဓ ဤ (ဝမ်းမြောက်ခြင်း ပြည့်စုံပြီဟု ထင်ခြင်း) သည် တပဿီပုဂ္ဂိုလ်၏ ညစ်ညူးခြင်းဖြစ်၏။
နိဂြောဓ တစ်ဖန် ထို့ ပြင်လည်း တပဿီပုဂ္ဂိုလ်သည် တပအကျင့်ကို ဆောက်တည်၍ ကျင့်၏၊ ထိုသူသည် ထိုအကျင့်ဖြင့် မိမိကို မြှင့်တင်၏၊ သူတစ်ပါးကို ရှုတ်ချ၏။ နိဂြောဓ တပဿီပုဂ္ဂိုလ်သည် တပအကျင့်ကို ဆောက်တည်၍ ကျင့်၏၊ ထိုသူအား ထိုအကျင့်ဖြင့် အကြင်မိမိကို မြှင့်တင်ခြင်း သူတစ်ပါးကို ရှုတ်ချခြင်းသည် ဖြစ်၏၊ နိဂြောဓ ဤ (မိမိကိုယ်ကို မြှင့်တင်ခြင်း သူတစ်ပါးကို ရှုတ်ချခြင်း) သည်လည်း တပဿီပုဂ္ဂိုလ်၏ ညစ်ညူးခြင်း ဖြစ်၏။
နိဂြောဓ တစ်ဖန် ထို့ ပြင်လည်း တပဿီပုဂ္ဂိုလ်သည် တပအကျင့်ကို ဆောက်တည်၍ ကျင့်၏၊ ထိုသူသည် ထိုအကျင့်ဖြင့် မာန်ယစ်၏၊ တွေဝေ၏၊ မေ့လျော့ခြင်းသို့ ရောက်၏။ နိဂြောဓ တပဿီ ပုဂ္ဂိုလ်သည် တပအကျင့်ကို ဆောက်တည်၍ ကျင့်၏၊ ထိုသူအား ထိုအကျင့်ဖြင့် အကြင်မာန်ယစ်ခြင်း တွေ ဝေခြင်း မေ့လျော့ခြင်းသည် ဖြစ်၏၊ နိဂြောဓ ဤ (မာန်ယစ်ခြင်း တွေဝေခြင်း မေ့လျော့ခြင်း) သည်လည်း တပဿီပုဂ္ဂိုလ်၏ ညစ်ညူးခြင်း ဖြစ်၏။
֍ ၅၉
။ နိဂြောဓ တစ်ဖန် ထို့ ပြင်လည်း တပဿီပုဂ္ဂိုလ်သည် တပအကျင့်ကို ဆောက်တည်၍ ကျင့်၏၊ ထိုသူသည် ထိုအကျင့်ဖြင့် လာဘ်ရမှု အရိုအသေပြုမှု ကျော်ကြားမှုကို ဖြစ်စေ၏၊ ထိုသူသည် ထို လာဘ်ရမှု အရိုအသေပြုမှု ကျော်ကြားမှုဖြင့် ဝမ်းမြောက်၏၊ ပြည့်စုံပြီဟု ထင်၏။ နိဂြောဓ တပဿီ ပုဂ္ဂိုလ်သည် တပအကျင့်ကို ဆောက်တည်၍ ကျင့်၏၊ ထိုသူသည် ထိုအကျင့်ဖြင့် လာဘ်ရမှု အရိုအသေပြုမှု ကျော်ကြားမှုကို ဖြစ်စေ၏၊ ထိုသူအား ထိုလာဘ်ရမှု အရိုအသေပြုမှု ကျော်ကြားမှုဖြင့် အကြင် ဝမ်း မြောက်ခြင်း ပြည့်စုံပြီဟု ထင်ခြင်းသည် ဖြစ်၏၊ နိဂြောဓ ဤ (ဝမ်းမြောက်ခြင်း ပြည့်စုံပြီဟု ထင်ခြင်း) သည်လည်း တပဿီပုဂ္ဂိုလ်၏ ညစ်ညူးခြင်း ဖြစ်၏။နိဂြောဓ တစ်ဖန် ထို့ ပြင်လည်း တပဿီပုဂ္ဂိုလ်သည် တပအကျင့်ကို ဆောက်တည်၍ ကျင့်၏၊ ထိုသူသည် ထိုအကျင့်ဖြင့် လာဘ်ရမှု အရိုအသေပြုမှု ကျော်ကြားမှုကို ဖြစ်စေ၏၊ ထိုသူသည် ထိုလာဘ်ရ မှု အရိုအသေပြုမှု ကျော်ကြားမှုဖြင့် မိမိကို မြှင့်တင်၏၊ သူတစ်ပါးကို ရှုတ်ချ၏။ နိဂြောဓ တပဿီ ပုဂ္ဂိုလ်သည် တပအကျင့်ကို ဆောက်တည်၍ ကျင့်၏၊ ထိုအကျင့်ဖြင့် လာဘ်ရမှု အရိုအသေပြုမှု ကျော်ကြားမှုကို ဖြစ်စေ၏၊ ထိုသူအား ထိုလာဘ်ရမှု အရိုအသေပြုမှု ကျော်ကြားမှုဖြင့် အကြင် မိမိကို မြှင့်တင်ခြင်း သူတစ်ပါးကို ရှုတ်ချခြင်းသည် ဖြစ်၏၊ နိဂြောဓ ဤ (မိမိကို မြှင့်တင်ခြင်း သူတစ်ပါးကို ရှုတ်ချခြင်း) သည်လည်း တပဿီပုဂ္ဂိုလ်၏ ညစ်ညူးခြင်း ဖြစ်၏။
နိဂြောဓ တစ်ဖန် ထို့ ပြင်လည်း တပဿီပုဂ္ဂိုလ်သည် တပအကျင့်ကို ဆောက်တည်၍ ကျင့်၏၊ ထိုသူသည် ထိုအကျင့်ဖြင့် လာဘ်ရမှု အရိုအသေပြုမှု ကျော်ကြားမှုကို ဖြစ်စေ၏၊ ထိုသူသည် ထို လာဘ်ရမှု အရိုအသေပြုမှု ကျော်ကြားမှုဖြင့် မာန်ယစ်၏၊ တွေဝေ၏၊ မေ့လျော့ခြင်းသို့ ရောက်၏။
--နိဂြောဓ တပဿီပုဂ္ဂိုလ်သည် တပအကျင့်ကို ဆောက်တည်၍ ကျင့်၏၊ ထိုသူသည် ထိုအကျင့်ဖြင့် လာဘ်ရ မှု အရိုအသေပြုမှု ကျော်ကြားမှုကို ဖြစ်စေ၏၊ ထိုသူအား ထိုလာဘ်ရမှု အရိုအသေပြုမှု ကျော်ကြားမှုဖြင့် အကြင် မာန်ယစ်ခြင်း တွေဝေခြင်း မေ့လျော့ခြင်းသည် ဖြစ်၏၊ နိဂြောဓ ဤ (မာန်ယစ်ခြင်း တွေဝေခြင်း မေ့လျော့ခြင်း) သည်လည်း တပဿီပုဂ္ဂိုလ်၏ ညစ်ညူးခြင်း ဖြစ်၏။
֍ ၆၀
။ နိဂြောဓ တစ်ဖန် ထို့ ပြင်လည်း တပဿီပုဂ္ဂိုလ်သည် တပအကျင့်ကို ဆောက်တည်၍ ကျင့်၏၊ အစားအစာတို့၌ “ဤအစာကို ငါနှစ်သက်၏၊ ဤအစာကို ငါမနှစ်သက်”ဟု နှစ်မျိုး ခွဲခြားခြင်းသို့ ရောက့်၏။ ထိုသူသည် မနှစ်သက်သောအစာကို တပ်မက်ခြင်းရှိလျက် စွန့်၏၊ နှစ်သက်သောအစာကို မက်မောလျက် တွေဝေလျက် ငြိတွယ်လျက် အပြစ်ကို မရှုမူ၍ ပစ္စဝေက္ခဏာဉာဏ်ဖြင့် မဆင်ခြင်မူ၍ သုံးဆောင်၏။ပ။ နိဂြောဓ ဤ (မက်မောခြင်းစသည်ဖြင့် သုံးဆောင်ခြင်း) သည်လည်း တပဿီပုဂ္ဂိုလ်၏ ညစ်ညူးခြင်း ဖြစ်၏။နိဂြောဓ တစ်ဖန် ထို့ ပြင်လည်း တပဿီပုဂ္ဂိုလ်သည် “ဘုရင်များ အမတ်ကြီးများ မင်းမျိုးများ ပုဏ္ဏားများ သူကြွယ်များနှင့် ဂိုဏ်းဆရာများတို့သည် ငါ့ကို ရိုသေကုန်လတ္တံ့”ဟု လာဘ်ရမှု အရိုအသေ ပြုမှု ကျော်ကြားမှုကို တပ်နှစ်သက်ခြင်းဟူသော အကြောင်းကြောင့် တပအကျင့်ကို ဆောက်တည်၍ ကျင့်၏။ပ။ နိဂြောဓ ဤ (လာဘ်ရမှုစသည်ကို တပ်နှစ်သက်ခြင်း) သည်လည်း တပဿီပုဂ္ဂိုလ်၏ ညစ်ညူးခြင်း ဖြစ်၏။
֍ ၆၁
။ နိဂြောဓ တစ်ဖန် ထို့ ပြင်လည်း တပဿီပုဂ္ဂိုလ်သည် တစ်ဦးဦးသော သမဏကိုသော်လည်း ကောင်း ဗြာဟ္မဏကိုသော်လည်းကောင်း ရှုတ်ချကဲ့ရဲ့၏၊ “ဤသူသည် အမျိုးမျိုးအဖုံဖုံ စားသောက်လေ့ ရှိ၏၊ အမြစ်မျိုးစေ့ ပင်စည်မျိုးစေ့ အဆစ်မျိုးစေ့ အညွန့်မျိုးစေ့ ငါးခုမြောက် အစေ့မျိုးစေ့ဟူသော အစာအားလုံးကို စား၏၊ သို့ပါလျက် မိုးကြိုးစက်နှင့် တူသော သွားရှိသော ထိုသူကို သမဏဗြာဟ္မဏဟု ခေါ်သဖြင့် အဘယ်အကျိုးရှိမည်နည်း”ဟု ရှုတ်ချကဲ့ရဲ့၏။ပ။ နိဂြောဓ ဤ (ရှုတ်ချကဲ့ရဲ့ခြင်း) သည်လည်း တပဿီပုဂ္ဂိုလ်၏ ညစ်ညူးခြင်း ဖြစ်၏။နိဂြောဓ တစ်ဖန် ထို့ ပြင်လည်း တပဿီပုဂ္ဂိုလ်သည် ဒါယကာတို့ အရိုအသေပြုသော အလေးပြုသော မြတ်နိုးသော ပူဇော်သော တစ်ဦးဦးသော သမဏကိုသော်လည်းကောင်း ဗြာဟ္မဏကိုသော်လည်း ကောင်း မြင်၏၊ မြင်သောကြောင့် ထိုသူအား ဤသို့သော အကြံသည် ဖြစ်၏၊ “အမျိုးမျိုး အဖုံဖုံ စားသောက်လေ့ရှိသော ဤသူကို ဒါယကာတို့သည် ရိုသေကုန်၏၊ အလေးပြုကုန်၏၊ မြတ်နိုးကုန်၏၊ ပူဇော် ကုန်၏၊ ခြိုးခြံသော အကျင့်ရှိသော ခေါင်းပါးသော အသက်မွေးခြင်းရှိသော ငါ့ကိုကား ဒါယကာတို့သည် မရိုသေကုန်၊ မလေးစားကုန်၊ မမြတ်နိုးကုန်၊ မပူဇော်ကုန်”ဟု (အကြံဖြစ်၏)၊ ဤသို့ ထိုသူသည် ဒါယကာ တို့၌ မနာလိုဝန်တိုစိတ်ကို ဖြစ်စေ၏။ပ။ နိဂြောဓ ဤ (မနာလိုဝန်တိုခြင်း) သည်လည်း တပဿီပုဂ္ဂိုလ်၏ ညစ်ညူးခြင်း ဖြစ်၏။
֍ ၆၂
။ နိဂြောဓ တစ်ဖန် ထို့ ပြင်လည်း တပဿီပုဂ္ဂိုလ်သည် (ကျင့်ဝတ်ပြုဟန်ဆောင်လျက်) လူမြင်သော အရပ်၌ နေလေ့ရှိ၏။ပ။ နိဂြောဓ ဤ (မိမိအကျင့်ကို လူမြင်အောင်နေခြင်း) သည်လည်း တပဿီ ပုဂ္ဂိုလ်၏ ညစ်ညူးခြင်း ဖြစ်၏။နိဂြောဓ တစ်ဖန် ထို့ ပြင်လည်း တပဿီပုဂ္ဂိုလ်သည် “ဤသည်လည်း ငါ၏ အကျင့်ဖြစ်၏၊ ဤသည်လည်း ငါ၏ အကျင့်ဖြစ်၏”ဟု ဒါယကာတို့၌ မိမိ (ဂုဏ်) ကို ပြလျက် လှည့်လည်၏။ပ။ နိဂြောဓ ဤ (မိမိဂုဏ်ကို ပြ၍ လှည့်လည်ခြင်း) သည်လည်း တပဿီပုဂ္ဂိုလ်၏ ညစ်ညူးခြင်း ဖြစ်၏။
နိဂြောဓ တစ်ဖန် ထို့ပြင်လည်း တပဿီပုဂ္ဂိုလ်သည် မည်သည့်အရာကိုမဆို လျှို့ဝှက်၍သာလျှင် ပြုကျင့်၏၊ ထိုသူသည် “သင်ဤအရာကို နှစ်သက်သလော”ဟု မေးလျှင် မနှစ်သက်သည်ကို “နှစ်သက်၏”ဟု ဆို၏။ နှစ်သက်သည်ကို “မနှစ်သက်”ဟု ဆို၏၊ ဤသို့လျှင် သိလျက် မဟုတ်မမှန် ပြော တတ်၏။ပ။
--နိဂြောဓ ဤ (သိလျက် မဟုတ်မမှန်ပြောခြင်း) သည်လည်း တပဿီပုဂ္ဂိုလ်၏ ညစ်ညူးခြင်း ဖြစ်၏။
နိဂြောဓ တစ်ဖန် ထို့ ပြင်လည်း တပဿီပုဂ္ဂိုလ်သည် မြတ်စွာဘုရားဖြစ်စေ မြတ်စွာဘုရား၏ တပည့်ဖြစ်စေ တရားဟောသောအခါဟုတ်မှန်သည်သာဖြစ်သော ဝန်ခံသင့်သောအကြောင်းကို (ဟုတ်မှန်ပါ ပေသည်ဟု) ဝန်မခံ။ပ။ နိဂြောဓ ဤ (ဝန်ခံသင့်သော အကြောင်းကို ဝန်မခံခြင်း) သည်လည်း တပဿီ ပုဂ္ဂိုလ်၏ ညစ်ညူးခြင်း ဖြစ်၏။
֍ ၆၃
။ နိဂြောဓ တစ်ဖန် ထို့ ပြင်လည်း တပဿီပုဂ္ဂိုလ်သည် အမျက်ထွက်၏၊ ရန်ငြိုးဖွဲ့၏။ နိဂြောဓ တပဿီပုဂ္ဂိုလ်အား အကြင်အမျက်ထွက်ခြင်း ရန်ငြိုးဖွဲ့ခြင်းသည် ဖြစ်၏၊ ဤ (အမျက်ထွက်ခြင်း ရန်ငြိုး ဖွဲ့ခြင်း) သည်လည်း တပဿီပုဂ္ဂိုလ်၏ ညစ်ညူးခြင်း ဖြစ်၏။နိဂြောဓ တစ်ဖန် ထို့ ပြင်လည်း တပဿီပုဂ္ဂိုလ်သည် သူတစ်ပါးဂုဏ်ကို ချေဖျက်၏၊ ဂုဏ်ပြိုင်၏။ပ။ မနာလိုစိတ်ရှိ၏၊ နှမြော (ဝန်တို)၏။ စဉ်းလဲ၏၊ လှည့်စား၏။ စိတ်ခက်ထန်၏၊ မာန်ထောင်လွှား၏။ ယုတ်မာသော အလိုရှိ၏၊ ယုတ်မာသော အလိုသို့ လိုက်ပါ၏။ ကောင်းမှု မကောင်းမှု၏ အကျိုး မရှိ ဟူသော (မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ) အယူရှိ၏၊ သေလျှင်ဆုံး၏ ပြတ်၏ဟူသော (အန္တဂ္ဂါဟိက) အယူရှိ၏။ မိမိအယူကို မှားသောအားဖြင့် သုံးသပ်လေ့ရှိ၏၊ မှားသောအယူကို မြဲမြံစွာယူလေ့ရှိ၏၊ စွန့်နိုင်ခဲ၏။ နိဂြောဓ တပဿီ ပုဂ္ဂိုလ်အား အကြင် မိမိအယူကို မှားသောအားဖြင့် သုံးသပ်ခြင်း မှားသော အယူကို မြဲမြံစွာ ယူလေ့ရှိခြင်း စွန့်နိုင်ခဲခြင်းသည် ရှိ၏၊ နိဂြောဓ ဤ (မိမိ အယူကို မှားသောအားဖြင့် သုံးသပ်ခြင်းစသည်)သည်လည်း တပဿီပုဂ္ဂိုလ်၏ ညစ်ညူးခြင်း ဖြစ်၏။
နိဂြောဓ ထိုအရာကို အဘယ်သို့ ထင်သနည်း၊ “ဤတပေါဇိဂုစ္ဆာဝါဒတို့သည် ညစ်ညူးကုန်သလော၊ မညစ်ညူးကုန်သလော”ဟု (မေးတော်မူ၏)။
မြတ်စွာဘုရား ဤတပေါဇိဂုစ္ဆာဝါဒတို့သည် ဧကန်ညစ်ညူးပါကုန်၏၊ မညစ်ညူးသည် မဟုတ်ပါကုန်။ မြတ်စွာဘုရား “ဤလောက၌ အချို့သော တပဿီပုဂ္ဂိုလ်သည် ဤညစ်ညူးခြင်း အားလုံးတို့နှင့်ပင် ပြည့်စုံပါမူ အခြား အခြား ညစ်ညူးခြင်းနှင့် မပြည့်စုံဟု အဘယ်ဆိုဖွယ်ရာ ရှိပါမည်နည်း” ဟူသော ထို အကြောင်းသည် ရှိပါ၏ဟု (လျှောက်၏)။
၁။ တိတ္ထိတက္ကတွန်းများ ပရိဗိုဇ်များအပြင် ဤသာသနာတော်က ဓုတင်ဆောင် ပုဂ္ဂိုလ်များကိုပါ ဆိုလိုသည်။
၂။ မိမိကိုယ်တိုင် ပင်ပန်းဆင်းရဲစေသည့် အတ္တကိလမထအကျင့်များ ခြိုးခြံသော ဓုတင်အကျင့်များကို ဆိုလိုသည်။
--အခွံအပွေးနှင့်တူသော စင်ကြယ်ခြင်းကို ပြဆိုရာ
֍ ၆၄
။ နိဂြောဓ ဤလောက၌ တပဿီပုဂ္ဂိုလ်သည် တပအကျင့်ကို ဆောက်တည်၍ ကျင့်၏၊ ထိုသူသည် ထိုအကျင့်ဖြင့် ဝမ်းမမြောက်၊ ပြည့်စုံပြီဟု မထင်။ နိဂြောဓ တပဿီပုဂ္ဂိုလ်သည် တပအကျင့်ကို ဆောက်တည်၍ ကျင့်၏၊ ထိုသူအား ထိုအကျင့်ဖြင့် အကြင် ဝမ်းမမြောက်ခြင်း၊ ပြည့်စုံပြီဟု မထင်ခြင်းသည် ဖြစ်၏။ ဤအကြောင်းကြောင့် ထိုသူသည် ထိုအဆင့်၌ စင်ကြယ်၏။နိဂြောဓ တစ်ဖန် ထို့ ပြင်လည်း တပဿီပုဂ္ဂိုလ်သည် တပအကျင့်ကို ဆောက်တည်၍ ကျင့်၏၊ ထို သူသည် ထိုအကျင့်ဖြင့် မိမိကို မမြှင့်တင်၊ သူတစ်ပါးကို မရှုတ်ချ။ပ။ ဤအကြောင်းကြောင့် ထိုသူသည် ထိုအဆင့်၌ စင်ကြယ်၏။
နိဂြောဓ တစ်ဖန် ထို့ ပြင်လည်း တပဿီပုဂ္ဂိုလ်သည် တပအကျင့်ကို ဆောက်တည်၍ ကျင့်၏၊ ထို သူသည် ထိုအကျင့်ဖြင့် မာန်မယစ်၊ မတွေဝေ၊ မေ့လျော့ခြင်းသို့ မရောက်။ပ။ ဤအကြောင်းကြောင့် ထိုသူ သည် ထိုအဆင့်၌ စင်ကြယ်၏။
֍ ၆၅
။ နိဂြောဓ တစ်ဖန် ထို့ ပြင်လည်း တပဿီပုဂ္ဂိုလ်သည် တပအကျင့်ကို ဆောက်တည်၍ ကျင့်၏၊ ထိုသူသည် ထိုအကျင့်ဖြင့် လာဘ်ရမှု အရိုအသေပြုမှု ကျော်ကြားမှုကို ဖြစ်စေ၏၊ ထိုသူသည် ထိုလာဘ် ရမှု အရိုအသေပြုမှု ကျော်ကြားမှုဖြင့် ဝမ်းမမြောက်၊ ပြည့်စုံပြီဟု မထင်။ပ။ ဤအကြောင်းကြောင့် ထိုသူ သည် ထိုအဆင့်၌ စင်ကြယ်၏။နိဂြောဓ တစ်ဖန် ထို့ ပြင်လည်း တပဿီပုဂ္ဂိုလ်သည် တပအကျင့်ကို ဆောက်တည်၍ ကျင့်၏၊ ထို သူသည် ထိုအကျင့်ဖြင့် လာဘ်ရမှု အရိုအသေပြုမှု ကျော်ကြားမှုကို ဖြစ်စေ၏၊ ထိုသူသည် ထိုလာဘ်ရမှု အရိုအသေပြုမှု ကျော်ကြားမှုဖြင့် မိမိကို မမြှင့်တင်၊ သူတစ်ပါးကို မရှုတ်ချ။ပ။ ဤအကြောင်းကြောင့် ထိုသူသည် ထိုအဆင့်၌ စင်ကြယ်၏။
နိဂြောဓ တစ်ဖန် ထို့ ပြင်လည်း တပဿီပုဂ္ဂိုလ်သည် တပအကျင့်ကို ဆောက်တည်၍ ကျင့်၏၊ ထိုသူသည် ထိုအကျင့်ဖြင့် လာဘ်ရမှု အရိုအသေပြုမှု ကျော်ကြားမှုကို ဖြစ်စေ၏၊ ထိုသူသည် ထိုလာဘ်ရ မှု အရိုအသေပြုမှု ကျော်ကြားမှုဖြင့် မာန်မယစ်၊ မတွေဝေ၊ မေ့လျော့ခြင်းသို့ မရောက်။ပ။ ဤအကြောင်း ကြောင့် ထိုသူသည် ထိုအဆင့်၌ စင်ကြယ်၏။
֍ ၆၆
။ နိဂြောဓ တစ်ဖန် ထို့ ပြင်လည်း တပဿီပုဂ္ဂိုလ်သည် အစားအစာတို့၌ “ဤ (အစာ) ကို ငါ နှစ်သက်၏၊ ဤ (အစာ) ကို ငါမနှစ်သက်”ဟု နှစ်မျိုးခွဲခြားခြင်းသို့ မရောက်၊ ထိုသူသည် မနှစ်သက်သော အစာကို တပ်မက်ခြင်း မရှိသည်ဖြစ်၍ စွန့်၏။ နှစ်သက်သော အစာကို မမက်မော မတွေဝေ မငြိ တွယ်မူ၍ အပြစ်ကို ရှုလေ့ရှိသည်ဖြစ်၍ ပစ္စဝေက္ခဏာ ဆင်ခြင်လျက် သုံးဆောင်၏။ပ။ ဤအကြောင်း ကြောင့် ထိုသူသည် ထိုအဆင့်၌ စင်ကြယ်၏။နိဂြောဓ တစ်ဖန် ထို့ ပြင်လည်း တပဿီပုဂ္ဂိုလ်သည် “ဘုရင်များ အမတ်ကြီးများ မင်းမျိုးများ ပုဏ္ဏားများ သူကြွယ်များ ဂိုဏ်းဆရာများတို့သည် ငါ့ကို ရိုသေကုန်လတ္တံ့”ဟု လာဘ်ရမှု အရိုအသေပြုမှု ကျော်ကြားမှုကို နှစ်သက်ခြင်းဟူသော အကြောင်းကြောင့် တပအကျင့်ကို ဆောက်တည်၍ မကျင့်။ပ။ ဤအကြောင်းကြောင့် ထိုသူသည် ထိုအဆင့်၌ စင်ကြယ်၏။
--֍ ၆၇
။ နိဂြောဓ တစ်ဖန် ထို့ ပြင်လည်း တပဿီပုဂ္ဂိုလ်သည် တစ်ဦးဦးသော သမဏကိုသော်လည်း ကောင်း ဗြာဟ္မဏကိုသော်လည်းကောင်း မရှုတ်ချ မကဲ့ရဲ့ “ဤသူသည် အမျိုးမျိုးအဖုံဖုံ စားသောက်လေ့ ရှိ၏၊ အမြစ်မျိုးစေ့ ပင်စည်မျိုးစေ့ အဆစ်မျိုးစေ့ အညွန့်မျိုးစေ့ ငါးခုမြောက် အစေ့မျိုးစေ့ဟူသော အစာအားလုံးကို စား၏၊ မိုးကြိုးစက်နှင့် တူသော သွားရှိသော ထိုသူကို သမဏဗြာဟ္မဏဟု ခေါ်သဖြင့် အဘယ် အကျိုးရှိမည်နည်း”ဟု (မရှုတ်ချ မကဲ့ရဲ့)။ပ။ ဤအကြောင်းကြောင့် ထိုသူသည် ထိုအဆင့်၌ စင်ကြယ်၏။နိဂြောဓ တစ်ဖန် ထို့ ပြင်လည်း တပဿီပုဂ္ဂိုလ်သည် ဒါယကာတို့ အရိုအသေပြုသော အလေးပြုသော မြတ်နိုးသော ပူဇော်သော တစ်ဦးဦးသော သမဏကိုသော်လည်းကောင်း ဗြာဟ္မဏကိုသော်လည်း ကောင်း မြင်၏၊ မြင်သောကြောင့် ထိုသူအား ဤသို့ အကြံမဖြစ်၊ “အမျိုးမျိုးအဖုံဖုံ စားသောက်လေ့ရှိသော ဤသူကို ဒါယကာတို့သည် ရိုသေကုန်၏၊ အလေးပြုကုန်၏၊ မြတ်နိုးကုန်၏၊ ပူဇော်ကုန်၏၊ ခြိုးခြံသော အကျင့်ကိုကျင့်သော ခေါင်းပါးစွာ စားသောက်လေ့ရှိသော ငါ့ကိုကား ဒါယကာတို့သည် မရိုသေကုန်၊ မလေးစားကုန်၊ မမြတ်နိုးကုန်၊ မပူဇော်ကုန်”ဟု (အကြံမဖြစ်)၊ ဤသို့ ထိုသူသည် ဒါယကာတို့၌ မနာလို ဝန်တိုစိတ်ကို မဖြစ်စေ။ပ။ ဤအကြောင်းကြောင့် ထိုသူသည် ထိုအဆင့်၌ စင်ကြယ်၏။
֍ ၆၈
။ နိဂြောဓ တစ်ဖန် ထို့ ပြင်လည်း တပဿီပုဂ္ဂိုလ်သည် ကျင့်ဝတ်ပြုဟန်ဆောင်၍ လူမြင်သော အရပ်၌ နေလေ့မရှိ။ပ။ ဤအကြောင်းကြောင့် ထိုသူသည် ထိုအဆင့်၌ စင်ကြယ်၏။နိဂြောဓ တစ်ဖန် ထို့ ပြင်လည်း တပဿီပုဂ္ဂိုလ်သည် “ဤသည်လည်း ငါ၏ အကျင့်တည်း၊ ဤသည်လည်း ငါ၏ အကျင့်တည်း”ဟု ဒါယကာတို့၌ မိမိ (ဂုဏ်) ကို ပြလျက် မလှည့်လည်။ပ။ ဤအ ကြောင်းကြောင့် ထိုသူသည် ထိုအဆင့်၌ စင်ကြယ်၏။
နိဂြောဓ တစ်ဖန် ထို့ ပြင်လည်း တပဿီပုဂ္ဂိုလ်သည် မည်သည့်အရာကိုမဆို လျှို့ဝှက်၍ မပြုကျင့်၊ ထိုသူသည် “သင်ဤအရာကို နှစ်သက်သလော”ဟု မေးလျှင် မနှစ်သက်သည်ကို “မနှစ်သက်”ဟု ဆို၏၊ နှစ်သက်သည်ကို “နှစ်သက်၏”ဟု ဆို၏။ ဤသို့ ထိုသူသည် သိလျက် မဟုတ်မမှန် မပြော။ပ။့ဤအကြောင်းကြောင့် ထိုသူသည် ထိုအဆင့်၌ စင်ကြယ်၏။
နိဂြောဓ တစ်ဖန် ထို့ ပြင်လည်း တပဿီပုဂ္ဂိုလ်သည် မြတ်စွာဘုရားသည်လည်းကောင်း မြတ်စွာ ဘုရား၏ တပည့်သည်လည်းကောင်း တရားဟောသောအခါဟုတ်မှန်သည်သာဖြစ်သော ဝန်ခံသင့်သော အ ကြောင်းကို (ဟုတ်မှန်ပါပေသည်)ဟု ဝန်ခံ၏။ပ။ ဤအကြောင်းကြောင့် ထိုသူသည် ထိုအဆင့်၌ စင်ကြယ်၏။
֍ ၆၉
။ နိဂြောဓ တစ်ဖန် ထို့ ပြင်လည်း တပဿီပုဂ္ဂိုလ်သည် အမျက်မထွက်၊ ရန်ငြိုးမဖွဲ့။ နိဂြောဓ တပဿီပုဂ္ဂိုလ်အား အကြင် အမျက်မထွက်ခြင်း ရန်ငြိုးမဖွဲ့ခြင်းသည် ဖြစ်၏။ပ။ ဤအကြောင်းကြောင့် ထို သူသည် ထိုအဆင့်၌ စင်ကြယ်၏။နိဂြောဓ တစ်ဖန် ထို့ ပြင်လည်း တပဿီပုဂ္ဂိုလ်သည် သူတစ်ပါး၏ ဂုဏ်ကို မချေဖျက် ဂုဏ် မပြိုင်။ပ။ မနာလိုစိတ်မရှိ၊ ဝန်မတို။ မစဉ်းလဲ၊ မလှည့်စား။ စိတ်မခက်ထန်၊ မာန်မထောင်လွှား။ ယုတ်မာသော အလိုမရှိ၊ ယုတ်မာသော အလိုသို့ မလိုက်ပါ။ ကောင်းမှု မကောင်းမှု၏ အကျိုးမရှိ ဟူသော (မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ) အယူမရှိ၊ သေလျှင် ဆုံး၏ ပြတ်၏ဟူသော (အန္တဂ္ဂါဟိက) အယူမရှိ။ မိမိအယူကို မှားသော အားဖြင့် မသုံးသပ်၊ မှားသောအယူကို မြဲမြံစွာ ယူလေ့မရှိ၊ စွန့်နိုင်လွယ်၏။ နိဂြောဓ တပဿီပုဂ္ဂိုလ်အား အကြင် မိမိအယူကို မှားသောအားဖြင့် မသုံးသပ်ခြင်း၊ မှားသောအယူကို မြဲမြံစွာ ယူလေ့မရှိခြင်း၊ စွန့်နိုင် လွယ်ခြင်းသည် ဖြစ်၏။ ဤအကြောင်းကြောင့် ထိုသူသည် ထိုအဆင့်၌ စင်ကြယ်၏။
--နိဂြောဓ ထိုအရာကို အဘယ်သို့ ထင်သနည်း၊ “ဤသို့ ဖြစ်သော် တပေါဇိဂုစ္ဆာဝါဒသည် စင်ကြယ် သလော၊ မစင်ကြယ်သလော”ဟု (မေးတော်မူ၏)။
မြတ်စွာဘုရား ဤသို့ ဖြစ်သော် တပေါဇိဂုစ္ဆာဝါဒသည် ဧကန် စင်ကြယ်ပါ၏၊ မစင်ကြယ်သည် မဟုတ်ပါ၊ အထွတ်အထိပ်သို့လည်း ရောက်ပါ၏၊ အနှစ်သာရသို့လည်း ရောက်ပါ၏ဟု (လျှောက်၏)။
နိဂြောဓ တပေါဇိဂုစ္ဆာဝါဒသည် ဤမျှဖြင့် အထွတ်အထိပ်သို့လည်း မရောက်သေး၊ အနှစ်သာရသို့ လည်း မရောက်သေး၊ စင်စစ်သော်ကား အခွံအပွေးသို့ ရောက်ရုံသာ ရှိသေး၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။
အခေါက်နှင့်တူသော စင်ကြယ်ခြင်းကို ပြဆိုရာ
֍ ၇၀
။ မြတ်စွာဘုရား တပေါဇိဂုစ္ဆာဝါဒသည် အဘယ်မျှဖြင့် အထွတ်အထိပ်သို့လည်း ရောက်ပါသနည်း၊ အနှစ်သာရသို့လည်း ရောက်ပါသနည်း၊ မြတ်စွာဘုရား တောင်းပန်ပါ၏၊ မြတ်စွာဘုရားသည် တပေါဇိဂုစ္ဆာဝါဒ၏ အထွတ်အထိပ်သို့သာ ရောက်အောင် ဟောတော်မူပါ၊ အနှစ်သာရသို့သာ ရောက်အောင် ဟောတော်မူပါဟု (လျှောက်၏)။နိဂြောဓ ဤလောက၌ တပဿီ၁ ပုဂ္ဂိုလ်သည် စောင့်စည်းခြင်း လေးမျိုးဖြင့် စောင့်စည်း၏။ နိဂြောဓ တပဿီပုဂ္ဂိုလ်သည် အဘယ်သို့လျှင် စောင့်စည်းခြင်း လေးမျိုးဖြင့် စောင့်စည်းသနည်း၊ နိဂြောဓ ဤလောက၌ တပဿီပုဂ္ဂိုလ်သည် အသက်ကို မသတ်၊ အသက်ကို မသတ်စေ၊ အသက် သတ်သောသူအား အလိုမတူ။ မပေးသော ဥစ္စာကို မယူ၊ မပေးသော ဥစ္စာကို မယူစေ၊ မပေးသော ဥစ္စာကို ယူသောသူအား အလိုမတူ။ မဟုတ် မမှန်သောစကားကို မပြော၊ မဟုတ်မမှန်သောစကားကို မပြောစေ၊ မဟုတ်မမှန်သော စကားကို ပြောသောသူအား အလိုမတူ။ ကာမဂုဏ်ငါးပါးကို မခံစား၊ ကာမဂုဏ်ငါးပါးကို မခံစားစေ၊ ကာမဂုဏ်ငါးပါးကို ခံစားသောသူအား အလိုမတူ။ နိဂြောဓ တပဿီပုဂ္ဂိုလ်သည် ဤသို့ စောင့်စည်းခြင်း လေးမျိုးဖြင့် စောင့်စည်း၏။
နိဂြောဓ တပဿီ၂ ပုဂ္ဂိုလ်သည် စောင့်စည်းခြင်း လေးမျိုးဖြင့် စောင့်စည်းသောအခါ ထက်သန်သော လုံ့လရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့် ဤဆိုလတ္တံ့သော လက္ခဏာသည် ဖြစ်၏၊ ထိုသူသည် (ထိုသီလကို) ပွါးစေ၏၊ လူ့ဘောင်သို့ ပြန်၍ မလည်။ ထိုသူသည် ဆိတ်ငြိမ်သော ကျောင်းအိပ်ရာ နေရာကို မှီဝဲ၏၊ တော, သစ်ပင်ရင်း, တောင်, ချောက်, တောင်ခေါင်း, သင်္ချိုင်း, တောအုပ်, လွင်ပြင်, ကောက်ရိုးပုံဟူသော ဆိတ်ငြိမ်သော ကျောင်းအိပ်ရာ နေရာကို မှီဝဲ၏။
ထိုသူသည် ဆွမ်းခံရာမှ ပြန်ခဲ့၍ ဆွမ်းစားပြီးနောက် ထက်ဝယ်ဖွဲ့ခွေပြီးလျှင် ကိုယ်ကို ဖြောင့်မတ်စွာ ထား၍ ကမ္မဋ္ဌာန်းသို့ ရှေးရှု သတိကို ဖြစ်စေလျက် ထိုင်၏၊ ထိုသူသည် (ဥပါဒါနက္ခန္ဓာငါးပါးဟူသော) လောက၌ မက်မောခြင်း ‘အဘိဇ္ဈာ'ကို ပယ်၍ မက်မောခြင်း ‘အဘိဇ္ဈာ’ ကင်းသော စိတ်ဖြင့်နေ၏၊ မက်မောခြင်း ‘အဘိဇ္ဈာ’ မှ စိတ်ကို စင်ကြယ်စေ၏။ ပျက်စီးစေလိုခြင်း ‘ဒေါသ’ ကို ပယ်စွန့်၍
--မပျက်စီးစေ လိုသော စိတ်ရှိသည် ဖြစ်၍ ခပ်သိမ်းသော သတ္တဝါတို့၏ အစီးအပွါးကို လိုလားလျက် နေ၏၊ ပျက်စီး စေလိုခြင်း ‘ဒေါသ’ မှ စိတ်ကို စင်ကြယ်စေ၏။ လေးလံထိုင်းမှိုင်းခြင်း ‘ထိနမိဒ္ဓ’ ကို ပယ်၍ လေးလံထိုင်း မှိုင်းခြင်း ‘ထိနမိဒ္ဓ’ မှ ကင်းသည် ဖြစ်၍ အောက်မေ့ဆင်ခြင်လျက် အလင်းရောင်ကို မှတ်ခြင်းရှိသည် ဖြစ်၍ နေ၏၊ လေးလံထိုင်းမှိုင်းခြင်း ‘ထိနမိဒ္ဓ’ မှ စိတ်ကို စင်ကြယ်စေ၏။ ပျံ့လွင့်ခြင်း ‘ဥဒ္ဓစ္စ’ နောင်တတစ်ဖန် ပူပန်ခြင်း ‘ကုက္ကုစ္စ’ ကို ပယ်၍ မိမိသန္တာန်၌ ငြိမ်းအေးသော စိတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ မပျံ့လွင့်သည် ဖြစ်၍ နေ၏၊ ပျံ့လွင့်ခြင်း ‘ဥဒ္ဓစ္စ’ နောင်တတစ်ဖန် ပူပန်ခြင်း ‘ကုက္ကုစ္စ’ မှ စိတ်ကို စင်ကြယ်စေ၏။ ယုံမှားခြင်း ‘ဝိစိကိစ္ဆာ’ ကို ပယ်၍ ယုံမှားခြင်း ‘ဝိစိကိစ္ဆာ'ကို လွန်မြောက်သည် ဖြစ်၍ ကုသိုလ်တရားတို့၌ သို့လော သို့လော မရှိသည်ဖြစ်၍ နေ၏၊ ယုံမှားခြင်း ‘ဝိစိကိစ္ဆာ’ မှ စိတ်ကို စင်ကြယ်စေ၏။
֍ ၇၁
။ ထိုသူသည် စိတ်ညစ်ညူးကြောင်းဖြစ်သော ပညာအားနည်းအောင် ပြုတတ်သော ဤအပိတ် အပင် ‘နီဝရဏ’ ငါးမျိုးတို့ကို ပယ်ပြီး၍ မေတ္တာနှင့်ယှဉ်သော စိတ်ဖြင့် တစ်ခုသော အရပ်မျက်နှာကို ပျံ့နှံ့စေ၍ နေ၏။ ထို့အတူ နှစ်ခုမြောက် အရပ်မျက်နှာကို။ သုံးခုမြောက် အရပ်မျက်နှာကို။ လေးခုမြောက် အရပ်မျက်နှာကို ပျံ့နှံ့စေ၍ နေ၏။ ဤနည်းဖြင့် အထက် အောက် ဖီလာ အရပ်မျက်နှာကို ပျံ့နံှ့စေ၍ နေ၏။ အလုံးစုံသော အရပ်မျက်နှာတို့၌ (ရှိသော) သတ္တဝါအားလုံးကို မိမိနှင့် အတူ ပြု၍ သတ္တဝါ အားလုံးပါဝင်သော သတ္တလောကကို ပြန့်ပြောသော မြင့်မြတ်သော အတိုင်းအရှည်မရှိသော ရန်မရှိသော ငြိုငြင်ခြင်းမရှိသော မေတ္တာနှင့် ယှဉ်သော စိတ်ဖြင့် ပျံ့နှံ့စေ၍ နေ၏။ သနားခြင်း ‘ကရုဏာ’ နှင့်ယှဉ်သော စိတ်ဖြင့်။ပ။ ဝမ်းမြောက်ခြင်း ‘မုဒိတာ’ နှင့်ယှဉ်သော စိတ်ဖြင့်။ပ။ လျစ်လျူရှုခြင်း ‘ဥပေက္ခာ’ နှင့်ယှဉ်သော စိတ်ဖြင့် တစ်ခုသော အရပ်မျက်နှာကို ပျံ့နှံ့စေ၍ နေ၏။ ထို့အတူ နှစ်ခုမြောက် အရပ် မျက်နှာကို။ သုံးခုမြောက် အရပ်မျက်နှာကို။ လေးခုမြောက် အရပ်မျက်နှာကို ပျံ့နှံ့စေ၍ နေ၏။ ဤနည်းဖြင့် အထက် အောက် ဖီလာ အရပ်မျက်နှာကို ပျံ့နှံ့စေ၍ နေ၏။ အလုံးစုံသော အရပ်မျက်နှာတို့၌ (ရှိသော) သတ္တဝါ အားလုံးတို့ကို မိမိနှင့် အတူပြု၍ သတ္တဝါအားလုံးပါဝင်သော သတ္တလောကကို ပြန့်ပြောသော မြင့်မြတ်သော အတိုင်းအရှည် မရှိသော ရန်မရှိသော ငြိုငြင်ခြင်းမရှိသော ဥပေက္ခာနှင့် ယှဉ်သော စိတ်ဖြင့် ပျံ့နှံ့စေ၍ နေ၏။နိဂြောဓ ထိုအရာကို အဘယ်သို့ ထင်သနည်း၊ “ဤသို့ ဖြစ်သော် တပေါဇိဂုစ္ဆာဝါဒသည် စင်ကြယ် သလော၊ မစင်ကြယ်သလော”ဟု (မေးတော်မူ၏)။
မြတ်စွာဘုရား ဤသို့ဖြစ်သော် တပေါဇိဂုစ္ဆာဝါဒသည် ဧကန်စင်ကြယ်ပါ၏၊ မစင်ကြယ်သည် မဟုတ် ပါ၊ အထွတ်အထိပ်သို့လည်း ရောက်ပါ၏၊ အနှစ်သာရသို့လည်း ရောက်ပါ၏ဟု (လျှောက်၏)။
နိဂြောဓ ဤမျှဖြင့် တပေါဇိဂုစ္ဆာဝါဒသည် အထွတ်အထိပ်သို့လည်း မရောက်သေး၊ အနှစ်သာရသို့ လည်း မရောက်သေး၊ စင်စစ်သော်ကား အခေါက်သို့ ရောက်ရုံသာ ရှိသေး၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။
၁။ သီလကို လုံခြုံအောင် လုံ့လပြုသော သီလသံဝရပုဂ္ဂိုလ်ကို ဆိုလိုသည်။
၂။ ပလိဗောဓမှ ကင်းဝေးအောင် လုံ့လပြုသော ယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ် ဈာန်ရပုဂ္ဂိုလ်နှင့် အဘိညာဉ်ရပုဂ္ဂိုလ်များကို ဆိုလိုသည်။
--အကာနှင့်တူသော စင်ကြယ်ခြင်းကို ပြဆိုရာ
֍ ၇၂
။ မြတ်စွာဘုရား တပေါဇိဂုစ္ဆာဝါဒသည် အဘယ်မျှဖြင့် အထွတ်အထိပ်သို့လည်း ရောက်ပါသနည်း၊ အနှစ်သာရသို့လည်း ရောက်ပါသနည်း၊ မြတ်စွာဘုရား တောင်းပန်ပါ၏၊ မြတ်စွာဘုရားသည် တပေါဇိဂုစ္ဆာဝါဒ၏ အထွတ်အထိပ်သို့သာ ရောက်အောင် ဟောတော်မူပါ၊ အနှစ်သာရသို့သာ ရောက်အောင် ဟောတော်မူပါဟု (လျှောက်၏)။နိဂြောဓ ဤလောက၌ တပဿီပုဂ္ဂိုလ်သည် စောင့်စည်းခြင်း လေးမျိုးဖြင့် စောင့်စည်း၏။ နိဂြောဓ တပဿီပုဂ္ဂိုလ်သည် အဘယ်သို့လျှင် စောင့်စည်းခြင်း လေးမျိုးဖြင့် စောင့်စည်းသနည်း။ပ။ နိဂြောဓ တပဿီပုဂ္ဂိုလ်သည် ဤသို့ စောင့်စည်းခြင်းလေးမျိုးဖြင့် စောင့်စည်းသောအခါ ထက်သန်သော လုံ့လရှိ သည်၏ အဖြစ်ကြောင့် ဤဆိုလတ္တံ့သော လက္ခဏာသည် ဖြစ်၏။ ထိုသူသည် (ထိုသီလကို) ပွါးစေ၏၊ လူ့ဘောင်သို့ ပြန်၍ မလည်၊ ထိုသူသည် ဆိတ်ငြိမ်သော ကျောင်းအိပ်ရာနေရာကို မှီဝဲ၏။ပ။ ထိုသူသည် စိတ်ညစ်ညူးကြောင်း ဖြစ်ကုန်သော ပညာကို အားနည်းအောင် ပြုတတ်ကုန်သော ဤအပိတ်အပင် ‘နီဝရဏ’ ငါးမျိုးတို့ကို ပယ်ဖျောက်၍ မေတ္တာနှင့် ယှဉ်သော စိတ်ဖြင့်။ပ။ ကရုဏာနှင့် ယှဉ်သော စိတ်ဖြင့်။ပ။ မုဒိတာနှင့်ယှဉ်သော စိတ်ဖြင့်။ပ။ ပြန့်ပြောသော မြင့်မြတ်သော အတိုင်းအရှည်မရှိသော ရန်မရှိသော ငြိုငြင်ခြင်းမရှိသော ဥပေက္ခာနှင့်ယှဉ်သော စိတ်ဖြင့် ပျံ့နှံ့စေ၍ နေ၏၊ ထိုသူသည် များပြားသော ရှေး၌ ဖြစ်ဖူးသော ဘဝကို အောက်မေ့နိုင်၏။
ဤသည်ကား အဘယ်နည်း -
တစ်ဘဝကိုလည်းကောင်း နှစ်ဘဝတို့ကိုလည်းကောင်း သုံးဘဝတို့ကိုလည်းကောင်း လေး ဘဝတို့ကိုလည်းကောင်း ငါးဘဝတို့ကိုလည်းကောင်း ဆယ်ဘဝတို့ကိုလည်းကောင်း ဘဝနှစ်ဆယ် တို့ကိုလည်းကောင်း ဘဝသုံးဆယ်တို့ကိုလည်းကောင်း ဘဝလေးဆယ်တို့ကိုလည်းကောင်း ဘဝ ငါးဆယ်တို့ကိုလည်းကောင်း ဘဝတစ်ရာကိုလည်းကောင်း ဘဝတစ်ထောင်ကိုလည်းကောင်း ဘဝ တစ်သိန်းကိုလည်းကောင်း များပြားသော ပျက်ကပ်တို့ကိုလည်းကောင်း များပြားသော ဖြစ်ကပ် တို့ကိုလည်းကောင်း များပြားသော ပျက်ကပ်ဖြစ်ကပ်တို့ကိုလည်းကောင်း “ဤမည်သော ဘဝ၌ (ငါသည်) ဤသို့သော အမည်ရှိခဲ့၏၊ ဤသို့သော အနွယ်ရှိခဲ့၏၊ ဤသို့သော အဆင်းရှိခဲ့၏၊ ဤသို့သော အစာရှိခဲ့၏၊ ဤသို့သော ချမ်းသာဆင်းရဲကို ခံစားခဲ့၏၊ ဤသို့သော အသက်အပိုင်း အခြား ရှိခဲ့၏၊ ထို (ငါ) သည် ထိုဘဝမှ သေခဲ့၍ ဤမည်သော ဘဝ၌ ဖြစ်ပြန်၏၊ ထိုဘဝ၌လည်း (ငါသည်) ဤသို့သော အမည်ရှိခဲ့၏၊ ဤသို့သော အနွယ်ရှိခဲ့၏၊ ဤသို့သော အဆင်းရှိခဲ့၏၊ ဤသို့သော အစာရှိခဲ့၏၊ ဤသို့သော ချမ်းသာဆင်းရဲကို ခံစားခဲ့၏၊ ဤသို့သော အသက်အပိုင်း အခြား ရှိခဲ့၏၊ ထို (ငါ) သည် ထိုဘဝမှ သေခဲ့၍ ဤဘဝ၌ ဖြစ်ပြန်၏”ဟု ဤသို့ အခြင်းအရာနှင့် တကွ ညွှန်းပြဖွယ် (အမည်အနွယ်) နှင့်တကွ များပြားသော ရှေး၌ ဖြစ်ဖူးသော ဘဝကို အောက် မေ့နိုင်၏။
နိဂြောဓ ထိုအရာကို အဘယ်သို့ ထင်သနည်း၊ “ဤသို့ ဖြစ်သော် တပေါဇိဂုစ္ဆာဝါဒသည် စင်ကြယ် သလော၊ မစင်ကြယ်သလော”ဟု (မေးတော်မူ၏)။
မြတ်စွာဘုရား ဤသို့ဖြစ်သော် တပေါဇိဂုစ္ဆာဝါဒသည် ဧကန် စင်ကြယ်ပါ၏၊ မစင်ကြယ်သည် မဟုတ်ပါ၊ အထွတ်အထိပ်သို့လည်း ရောက်ပါ၏ အနှစ်သာရသို့လည်း ရောက်ပါ၏ဟု (လျှောက်၏)။
နိဂြောဓ ဤမျှဖြင့် တပေါဇိဂုစ္ဆာဝါဒသည် အထွတ်အထိပ်သို့လည်း မရောက်သေး၊ အနှစ်သာရသို့ လည်း မရောက်သေး၊ စင်စစ်သော်ကား အကာသို့ ရောက်ရုံသာ ရှိသေး၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။
--အထွတ်အထိပ် အနှစ်သာရနှင့် တူသော စင်ကြယ်ခြင်းကို ပြဆိုရာ
֍ ၇၃
။ မြတ်စွာဘုရား တပေါဇိဂုစ္ဆာဝါဒသည် အဘယ်မျှဖြင့် အထွတ်အထိပ်သို့လည်း ရောက်ပါသနည်း၊ အနှစ်သာရသို့လည်း ရောက်ပါသနည်း၊ မြတ်စွာဘုရား တောင်းပန်ပါ၏၊ မြတ်စွာဘုရားသည် တပေါဇိဂုစ္ဆာဝါဒ၏ အထွတ်အထိပ်သို့သာ ရောက်အောင် ဟောတော်မူပါ၊ အနှစ်သာရသို့သာ ရောက်အောင် ဟောတော်မူပါဟု (လျှောက်၏)။နိဂြောဓ ဤလောက၌ တပဿီပုဂ္ဂိုလ်သည် စောင့်စည်းခြင်း လေးမျိုးဖြင့် စောင့်စည်း၏။ နိဂြောဓ တပဿီပုဂ္ဂိုလ်သည် အဘယ်သို့လျှင် စောင့်စည်းခြင်း လေးမျိုးဖြင့် စောင့်စည်းသနည်း။ပ။ နိဂြောဓ တပဿီပုဂ္ဂိုလ်သည် စောင့်စည်းခြင်း လေးမျိုးဖြင့် စောင့်စည်းသောအခါ ထက်သန်သော လုံ့လရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့် ဤဆိုလတ္တံ့သော လက္ခဏာသည် ဖြစ်၏။ ထိုသူသည် (ထိုသီလကို) ပွါးစေ၏၊ လူ့ဘောင် သို့ ပြန်၍မလည်။ ထိုသူသည် ဆိတ်ငြိမ်သော ကျောင်းအိပ်ရာနေရာကို မှီဝဲ၏။ပ။ ထိုသူသည် စိတ် ညစ်ညူးကြောင်း ဖြစ်ကုန်သော ပညာကို အားနည်းအောင် ပြုတတ်ကုန်သော ဤအပိတ်အပင် ‘နီဝရဏ’ ငါးမျိုးတို့ကို ပယ်ဖျောက်၍ မေတ္တာနှင့် ယှဉ်သော စိတ်ဖြင့်။ပ။ ပြန့်ပြောသော မြတ်သော အတိုင်းအရှည် မရှိသော ရန်မရှိသော ငြိုငြင်ခြင်းမရှိသော ဥပေက္ခာနှင့်ယှဉ်သော စိတ်ဖြင့် ပျံ့နှံ့၍ နေ၏။ ထိုသူသည် များပြားသော ရှေး၌ နေဖူးသော ဘဝကို အောက်မေ့နိုင်၏။
ဤသည်ကား အဘယ်နည်း -
တစ်ဘဝကိုလည်းကောင်း နှစ်ဘဝတို့ကိုလည်းကောင်း သုံးဘဝတို့ကိုလည်းကောင်း လေး ဘဝတို့ကိုလည်းကောင်း ငါးဘဝတို့ကိုလည်းကောင်း။ပ။ ဤသို့ အခြင်းအရာနှင့်တကွ ညွှန်းပြဖွယ် (အမည်အနွယ်) နှင့်တကွ များပြားသော ရှေး၌ဖြစ်ဖူးသော ဘဝကို အောက်မေ့၏။
ထိုသူသည် အထူးသဖြင့် စင်ကြယ်သော လူတို့၏ မျက်စိထက် သာလွန်သော နတ်တို့၏ မျက်စိနှင့် တူသော ‘ဒိဗ္ဗစက္ခု’ ဉာဏ်ဖြင့် သေဆဲသတ္တဝါ ဖြစ်ပေါ်ဆဲသတ္တဝါ ယုတ်သောသတ္တဝါ မြတ်သောသတ္တဝါ အဆင်းလှသောသတ္တဝါ အဆင်းမလှသောသတ္တဝါ ကောင်းသော လားရာရှိသောသတ္တဝါ မကောင်းသော လားရာရှိသော သတ္တဝါတို့ကို မြင်၏၊ ကံအားလျော်စွာ ဖြစ်ပေါ်သော သတ္တဝါတို့ကို သိ၏။
“အချင်းတို့ ဤသတ္တဝါတို့သည် ကိုယ်ဖြင့်ပြုသော မကောင်းသော အကျင့် ‘ကာယဒုစရိုက်’ နှင့် ပြည့်စုံကုန်၏၊ နှုတ်ဖြင့်ပြုသော မကောင်းသော အကျင့် ‘ဝစီဒုစရိုက်’ နှင့် ပြည့်စုံကုန်၏၊ စိတ်ဖြင့်ပြုသော မကောင်းသော အကျင့် ‘မနောဒုစရိုက်’ နှင့် ပြည့်စုံကုန်၏၊ အရိယာတို့ကို စွပ်စွဲတတ်ကုန်၏၊ မှားသော အယူရှိကုန်၏၊ မှားသော အယူဖြင့် ပြုသော ကံရှိကုန်၏၊ ထို (သတ္တဝါ) တို့သည် ခန္ဓာကိုယ်ပျက်စီး၍ သေပြီးသည်မှ နောက်၌ ချမ်းသာကင်းသော မကောင်းသော လားရာ ပျက်စီးလျက် ကျရောက်ရာ ငရဲ၌ ဖြစ်ပေါ်ကုန်၏။ အချင်းတို့ ဤသတ္တဝါတို့သည်ကား ကိုယ်ဖြင့် ပြုသော ကောင်းသော အကျင့် ‘ကာယ သုစရိုက်’ နှင့် ပြည့်စုံကုန်၏၊ နှုတ်ဖြင့် ပြုသော ကောင်းသော အကျင့် ‘ဝစီသုစရိုက်’ နှင့် ပြည့်စုံကုန်၏၊ စိတ်ဖြင့် ပြုသော ကောင်းသောအကျင့် ‘မနောသုစရိုက်’ နှင့် ပြည့်စုံကုန်၏၊ အရိယာတို့ကို မစွပ်စွဲ တတ်ကုန်၊ မှန်သော အယူရှိကုန်၏၊ မှန်သောအယူဖြင့် ပြုသောကံ ရှိကုန်၏၊ ထို (သတ္တဝါ) တို့သည် ခန္ဓာကိုယ်ပျက်စီး၍ သေပြီးသည်မှ နောက်၌ ကောင်းသော လားရာ နတ်ပြည်၌ ဖြစ်ပေါ်ကုန်၏”ဟု (သိ၏)။
--ဤသို့လျှင် အထူးသဖြင့် စင်ကြယ်သော လူတို့၏ မျက်စိထက် သာလွန်သော နတ်မျက်စိနှင့် တူသော ‘ဒိဗ္ဗစက္ခု’ ဉာဏ်ဖြင့် သေဆဲသတ္တဝါ ဖြစ်ပေါ်ဆဲသတ္တဝါ ယုတ်သောသတ္တဝါ မြတ်သောသတ္တဝါ အဆင်းလှသောသတ္တဝါ အဆင်းမလှသောသတ္တဝါ ကောင်းသော လားရာရှိသောသတ္တဝါ မကောင်းသော လားရာရှိသောသတ္တဝါတို့ကို မြင်၏၊ ကံအားလျော်စွာ ဖြစ်ပေါ်သော သတ္တဝါတို့ကို သိ၏။
နိဂြောဓ ထိုအရာကို အဘယ်သို့ ထင်သနည်း၊ “ဤသို့ ဖြစ်သော် တပေါဇိဂုစ္ဆာဝါဒသည် စင်ကြယ် သလော၊ မစင်ကြယ်သလော”ဟု (မေးတော်မူ၏)။
မြတ်စွာဘုရား ဤသို့ဖြစ်သော် တပေါဇိဂုစ္ဆာဝါဒသည် ဧကန်စင်ကြယ်ပါ၏၊ မစင်ကြယ်သည် မဟုတ်ပါ အထွတ်အထိပ်သို့လည်း ရောက်ပါ၏၊ အနှစ်သာရသို့လည်း ရောက်ပါ၏ဟု (လျှောက်၏)။
֍ ၇၄
။ နိဂြောဓ တပေါဇိဂုစ္ဆာဝါဒသည် ဤမျှဖြင့် အထွတ်အထိပ်သို့လည်း ရောက်၏၊ အနှစ်သာရသို့ လည်း ရောက်၏။ နိဂြောဓ သင်သည် ငါ့အား “မြတ်စွာဘုရား မြတ်စွာဘုရားသည် ယင်းတရားဖြင့် တပည့်တို့ကို ဆုံးမဟောကြား၏၊ ယင်းတရားဖြင့် မြတ်စွာဘုရား ဆုံးမဟောကြားအပ်ကုန်သော တပည့် တို့သည် (အရဟတ္တမဂ်ကို ရသည်၏ အစွမ်းဖြင့်) နှစ်သိမ့်ဝမ်းသာခြင်းသို့ ရောက်ကုန်၍ ဤကား မြတ်သော မှီရာဖြစ်သော ရှေးဟောင်း အရိယမဂ်တည်းဟု ဝန်ခံကုန်၏၊ မြတ်စွာဘုရား ဆုံးမဟောကြား ကြောင်း ဖြစ်သော ထိုတရားကား အဘယ်ပါနည်း”ဟု အကြင် အမေးစကားကို ဆိုခဲ့၏၊ နိဂြောဓ ငါသည် ယင်း တရားဖြင့် တပည့်တို့ကို ဆုံးမဟောကြား၏၊ ယင်းတရားဖြင့် ငါဆုံးမဟောကြားအပ်ကုန်သော တပည့်တို့သည် (အရဟတ္တမဂ်ကို ရသည်၏ အစွမ်းဖြင့်) နှစ်သိမ့်ဝမ်းသာခြင်းသို့ ရောက်ကုန်၍ ဤကား မြတ်သော မှီရာဖြစ်သော ရှေးဟောင်း အရိယမဂ်တည်းဟု ဝန်ခံကုန်၏၊ ငါဆုံးမ ဟောကြားကြောင်း ဖြစ်သော သင်မေးသည့် ထိုတရားကား (တပေါဇိဂုစ္ဆာဝါဒ၏ အထွတ်အထိပ်တရားထက်) လွန်လည်းလွန်ကဲ၏၊ မွန်လည်းမွန်မြတ်၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။ဤသို့ မိန့်တော်မူသော် “ဆရာနှင့် တကွသော ငါတို့သည် ဤ (လွန်ကဲမြင့်မြတ်သောတရား) ၌ ဆုံးရှုံးကြရကုန်ပြီ၊ ငါတို့သည် ဤ (ဒိဗ္ဗစက္ခုဉာဏ်ထက်) လွန်မြတ်သော တရားကို မသိကြရကုန်”ဟု ပဲ့တင် ထပ်မျှ ပြင်းပြကျယ်လောင်စွာ ကြွေးကြော်ကြကုန်၏။
--နိဂြောဓပရိဗိုဇ်၏ မှိုင်တွေခြင်း
֍ ၇၅
။ “ဂိုဏ်းတစ်ပါး ဖြစ်ကုန်သော ဤပရိဗိုဇ်တို့သည် ယခုအခါ မြတ်စွာဘုရား၏ စကားကို စင်စစ် နာကြားလိုကုန်၏၊ နားစိုက်ကုန်၏၊ သိလိုစိတ်ကို ဖြစ်စေကုန်၏”ဟု သန္ဓာနသူကြွယ်သည် သိသောအခါ ထိုနိဂြောဓပရိဗိုဇ်အား ဤစကားကို ဆို၏ -“အသျှင်နိဂြောဓ သင်သည် အကျွန်ုပ်အား ဤစကားကို ဆိုခဲ့ပါ၏၊ ‘သူကြွယ် သင်သိပါ၏လော၊ ရဟန်းဂေါတမသည် အဘယ်သူနှင့်အတူ စကားပြောသနည်း၊ အဘယ်သူနှင့် ဆွေးနွေးသနည်း၊ အဘယ် သူနှင့် စကားယှဉ်ပြိုင်ခြင်းဖြင့် ပညာအရာ၌ ထင်ရှားခြင်းသို့ ရောက်သနည်း၊ ရဟန်းဂေါတမ၏ ပညာသည် ဆိတ်ငြိမ်ရာ၌ တစ်ပါးတည်းနေခြင်းဖြင့် ပျောက်ပျက်၏၊ ရဟန်းဂေါတမသည် ပရိသတ်ထဲသို့ ဝင်ဝံ့သူ မဟုတ်၊ စကားပြောခြင်းငှါ မစွမ်းနိုင်၊ ထို (ရဟန်းဂေါတမ) သည် အစွန်အဖျား အရပ်တို့ကိုသာ မှီဝဲ၏၊ ဥပမာအားဖြင့် ကန်းသော နွားမသည် အစွန်အဖျား၌ ကျက်စားလေ့ရှိသည်ဖြစ်၍ အစွန်အဖျား အရပ်တို့ကိုသာ မှီဝဲသကဲ့သို့ ဤအတူ ရဟန်းဂေါတမ၏ ပညာသည် ဆိတ်ငြိမ်ရာ၌ တစ်ပါးတည်းနေခြင်း ဖြင့် ပျောက်ပျက်၏၊ ရဟန်းဂေါတမသည် ပရိသတ်ထဲသို့ ဝင်ဝံ့သူမဟုတ်၊ စကားပြောခြင်းငှါ မစွမ်းနိုင်၊ ထို (ရဟန်းဂေါတမ)သည် အစွန်အဖျား အရပ်တို့ကိုသာ မှီဝဲ၏၊ သူကြွယ် စင်စစ်သော်ကား ရဟန်း ဂေါတမသည် ဤပရိသတ်သို့ လာငြားအံ့၊ ထို (ရဟန်းဂေါတမ) ကို ပြဿနာ တစ်ချက်တည်းဖြင့် ချောက် ချားစေနိုင်ကုန်ရာသည်၊ ရေမရှိသော အိုးကဲ့သို့ လှည့်ပတ်ဖွဲ့ချည်နိုင်ကုန်ရာသည်ဟု ငါထင်၏ ‘ဟူ၍ ဆိုခဲ့ပါ၏၊ အသျှင်ပူဇော်အထူးကို ခံတော်မူထိုက်သော (အလုံးစုံသော တရားတို့ကို) ကိုယ်တိုင် မှန်စွာ သိတော် မူသော ထိုမြတ်စွာဘုရားသည် ဤအရပ်သို့ ရောက်လာပါပြီ၊ ထိုမြတ်စွာဘုရားကို ပရိသတ်ထဲသို့ မဝင်ဝံ့ သူဖြစ်အောင် ပြုပါလော့၊ အစွန်အဖျား၌ ကျက်စားသော နွားမကန်းကဲ့သို့ ပရိသတ်အစွန် အဖျားရောက် သွားအောင် ပြုပါလော့၊ ထို (မြတ်စွာဘုရား)ကို ပြဿနာတစ်ချက်တည်းဖြင့် ချောက်ချားအောင့်ပြုပါလော့၊ ထိုမြတ်စွာဘုရားကို ရေမရှိသော အိုးကဲ့သို့ လှည့်ပတ်ဖွဲ့ချည်ပါလော့”ဟု (ဆို၏)။
ဤသို့ဆိုသော် နိဂြောဓပရိဗိုဇ်သည် တိတ်ဆိတ်ညှိုးငယ်စွာ ဦးခေါင်းငိုက်စိုက် မျက်နှာအောက်ချ၍ မိုင်တွေလျက် စကားတုံ့မဆိုနိုင်ဘဲ ထိုင်နေ၏။
֍ ၇၆
။ ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားသည် နိဂြောဓပရိဗိုဇ်ကို တိတ်ဆိတ်ညှိုးငယ်စွာ ဦးခေါင်းငိုက်စိုက် မျက်နှာအောက်ချ၍ မှိုင်တွေလျက် စကားတုံ့မဆိုနိုင်ဘဲ ထိုင်နေသည်ကို သိတော်မူ၍ နိဂြောဓပရိဗိုဇ်အား “နိဂြောဓ ဤစကားကို သင်ပြောဆိုခြင်းသည် မှန်သလော”ဟု မိန့်တော်မူ၏။မြတ်စွာဘုရား အကျွန်ုပ်သည် မိုက်သည့်အလျောက် တွေဝေသည့်အလျောက် မလိမ္မာသည့် အလျောက် ဤစကားကို ပြောမိသည် မှန်ပါ၏ဟု (လျှောက်၏)။
နိဂြောဓ ထိုအရာကို အဘယ်သို့ ထင်သနည်း၊ အသက်ကြီးကုန်သော အရွယ်ရင့်ကုန်သော ဆရာ ဖြစ်ကုန်သော ဆရာ့ဆရာဖြစ်ကုန်သော ပရိဗိုဇ်တို့ပြောဆိုသည်ကို သင်အဘယ်သို့ ကြားဖူးသနည်း “အတိတ်အခါက ပွင့်ကုန်ပြီးသော ပူဇော်အထူးကို ခံတော်မူထိုက်ကုန်သော (အလုံးစုံသော တရားတို့ကို) ကိုယ်တိုင် မှန်စွာ သိတော်မူကုန်သော မြတ်စွာဘုရားတို့သည် ယခုအခါ ဆရာနှင့် တကွသော သင်ကဲ့သို့ ပေါင်းဆုံစည်းဝေး၍ ပဲ့တင်ထပ်မျှ ပြင်းပြကျယ်လောင်သော အသံရှိကုန်လျက် မင်းနှင့်စပ်သောစကား ခိုးသူ နှင့်စပ်သောစကား။ပ။ ကြီးပွါးခြင်း ဆုတ်ယုတ်ခြင်းနှင့်စပ်သော စကားဟူသော အမျိုးမျိုးသော (မဂ်ဖိုလ် မှ) ဖီလာဖြစ်သော စကားကို ပြောဆိုလျက် နေတော်မူကုန်သလော၊ ထိုသို့မဟုတ် ထိုမြတ်စွာ ဘုရားတို့ သည် ယခုအခါ ငါကဲ့သို့ ဆူညံသောအသံ နည်းကုန်သော တိုးတိုးတိတ်တိတ်အသံလည်း နည်းကုန်သော
--လူစော်မနံ ‘လူတို့၏ အနံ့အသက်မှ ကင်း’ ကုန်သော လူတို့၏ လျှို့ဝှက်သော အမှုကို ပြုခြင်းငှါ ထိုက် ကုန်သော တစ်ပါးတည်း ကိန်းအောင်း၍ နေခြင်းငှါ လျောက်ပတ်ကုန်သော ဝေးကွာသော တောကျောင်း တို့ကို မှီဝဲနေထိုင်တော်မူကုန်သလော၊ အဘယ်သို့ ကြားဖူးသနည်း”ဟု (မေးတော်မူ၏)။
မြတ်စွာဘုရား အသက်ကြီးကုန်သော အရွယ်ရင့်ကုန်သော ဆရာဖြစ်ကုန်သော ဆရာ့ဆရာ ဖြစ်ကုန်သော ပရိဗိုဇ်တို့ ပြောဆိုကြသည်ကို ဤသို့ ကြားဖူးပါ၏၊ “အတိတ်အခါက ပွင့်ပြီးကုန်သော ပူဇော်အထူး ကို ခံတော်မူထိုက်ကုန်သော (အလုံးစုံသောတရားတို့ကို) ကိုယ်တိုင် မှန်စွာ သိတော်မူကုန်သော မြတ်စွာ ဘုရားတို့သည် ယခုအခါ ဆရာနှင့်တကွသော အကျွန်ုပ်ကဲ့သို့ ပေါင်းဆုံစည်းဝေး၍ ပဲ့တင်ထပ်မျှ ပြင်းပြ ကျယ်လောင်သော အသံရှိကုန်လျက် မင်းနှင့်စပ်သောစကား ခိုးသူနှင့်စပ်သောစကား။ပ။ ကြီးပွါးဆုတ်ယုတ် ခြင်းနှင့် စပ်သောစကား ဟူသော အမျိုးမျိုးသော (မဂ်ဖိုလ်မှ) ဖီလာဖြစ်သော စကားကို ပြောဆိုလျက် နေတော်မမူကုန်၊ ထိုမြတ်စွာဘုရားတို့သည် ယခုအခါ မြတ်စွာဘုရားကဲ့သို့ ဆူညံသော အသံနည်းကုန်သော တိုးတိုးတိတ်တိတ်အသံလည်း နည်းကုန်သော လူစော်မနံ ‘လူတို့၏ အနံ့အသက်မှ ကင်း ‘ကုန်သော လူတို့၏ လျှို့ဝှက်သော အမှုကို ပြုခြင်းငှါ ထိုက်ကုန်သော တစ်ပါးတည်း ကိန်းအောင်း၍ နေခြင်းငှါ လျောက်ပတ်ကုန်သော ဝေးကွာသော တောကျောင်းတို့ကို မှီဝဲနေထိုင်တော်မူကုန်၏ဟု ကြားဖူးပါ၏”ဟု (လျှောက်၏)။
နိဂြောဓ သင်သည် ပညာရှိသူ အရွယ်ကြီးသူ ဖြစ်လျက် ဤသို့သော အကြံသည် မဖြစ်၊ “ထို မြတ်စွာဘုရားသည် (သစ္စာလေးပါးကို) သိပြီးသည်ဖြစ်၍ (သစ္စာလေးပါးကို) သိစေခြင်းငှါ တရားကို ဟော၏၊ ထိုမြတ်စွာဘုရားသည် ယဉ်ကျေးပြီးသည်ဖြစ်၍ ယဉ်ကျေးစေခြင်းငှါ တရားကို ဟော၏၊ ထို မြတ်စွာဘုရားသည် ငြိမ်းအေးပြီးသည်ဖြစ်၍ ငြိမ်းအေးစေခြင်းငှါ တရားကို ဟော၏၊ ထိုမြတ်စွာဘုရား သည် ကူးမြောက်ပြီးသည် ဖြစ်၍ ကူးမြောက်စေခြင်းငှါ တရားကို ဟော၏၊ ထိုမြတ်စွာဘုရားသည် နိဗ္ဗာန် ရောက်ပြီးသည်ဖြစ်၍ နိဗ္ဗာန်သို့ ရောက်စေခြင်းငှါ တရားကို ဟော၏”ဟု အကြံမဖြစ် (ဟူ၍ မိန့်တော် မူ၏)။
--အရဟတ္တဖိုလ်ကို မျက်မှောက်ပြုနိုင်ခြင်း
֍ ၇၇
။ ဤသို့ မိန့်တော်မူသော် နိဂြောဓပရိဗိုဇ်သည် မြတ်စွာဘုရားအား ဤစကားကို လျှောက်၏ -“မြတ်စွာဘုရား အကျွန်ုပ်သည် မိုက်သည့်အလျောက် တွေဝေသည့်အလျောက် မလိမ္မာသည့် အလျောက် အပြစ်သည် အကျွန်ုပ်ကို လွှမ်းမိုးခဲ့ပါ၏၊ မြတ်စွာဘုရားကို အကျွန်ုပ်သည် ဤသို့ ပြောမိပါ၏၊ မြတ်စွာဘုရားသည် ထိုအကျွန်ုပ်၏ အပြစ်ကို နောင်အခါ စောင့်စည်းခြင်းငှါ အပြစ်ဟု သည်းခံတော်မူပါ” ဟူ၍ (လျှောက်၏)။
နိဂြောဓ သင်သည် မိုက်သည့်အလျောက် တွေဝေသည့်အလျောက် မလိမ္မာသည့်အလျောက် အပြစ် သည် သင့်ကို စင်စစ် လွှမ်းမိုးခဲ့၏၊ သင်သည် ငါ့ကို ဤသို့ ဆိုခဲ့၏။ နိဂြောဓ သင်သည် အပြစ်ကို အပြစ်ဟု သိမြင်၍ တရားအားလျော်စွာ ကုစားသောကြောင့် သင်၏ ထိုအပြစ်ကို အပြစ်ဟု ငါတို့ သည်းခံ ကုန်၏။ နိဂြောဓ အကြင်သူသည် အပြစ်ကို အပြစ်ဟု မြင်၍ အကြောင်းအားလျော်စွာ ကုစား၏၊ နောင်အခါ စောင့်စည်း၏၊ (ထိုသူ၏) ဤ (ကုစား,စောင့်စည်းခြင်း) သည် အရိယာ၏ ဝိနည်း ‘အဆုံးအမ’ ၌ ကြီးပွါးကြောင်းသာလျှင် ဖြစ်၏။ နိဂြောဓ ငါသည် စင်စစ် ဤသို့ မိန့်ဆို၏ -
မစဉ်းလဲ မလှည့်စား ဖြောင့်မတ်သော သဘောရှိသော ပညာရှိသော ပုဂ္ဂိုလ်သည် လာပါစေ၊ ငါသည် ဆုံးမသွန်သင်အံ့၊ ငါသည် တရားဟောအံ့၊ ဆုံးမသွန်သင်သည့်အတိုင်း ကျင့်သော သူသည် လူ့ဘောင်မှ ရဟန်းဘောင်သို့ ဝင်ရောက်ကြသည့် အမျိုးကောင်းသားတို့ လိုလားအပ်သော သာသနာတော်၏ အထွတ်အထိပ်ဖြစ်သော အတုမဲ့သော အရဟတ္တဖိုလ်အကျိုးကို ခုနစ်နှစ်အတွင်း ကိုယ်တိုင် ထူးသော ဉာဏ်ဖြင့် မျက်မှောက်ပြုကာ ကပ်ရောက်၍ နေရလတ္တံ့။
နိဂြောဓ ခုနစ်နှစ်တို့ကို ထားဘိဦး၊ မစဉ်းလဲ မလှည့်စား ဖြောင့်မတ်သော သဘောရှိသော ပညာ ရှိသော ပုဂ္ဂိုလ်သည် လာပါစေ၊ ငါသည် ဆုံးမသွန်သင်အံ့၊ ငါသည် တရားဟောအံ့၊ ဆုံးမသွန်သင်သည့် အတိုင်း ကျင့်သောသူသည် လူ့ဘောင်မှ ရဟန်းဘောင်သို့ ဝင်ရောက်ကြသည့် အမျိုးကောင်းသားတို့ လိုလားအပ်သော သာသနာတော်၏ အထွတ်အထိပ်ဖြစ်သော အတုမဲ့သော အရဟတ္တဖိုလ်အကျိုးကို ခြောက်နှစ်၊ ငါးနှစ်၊ လေးနှစ်၊ သုံးနှစ်၊ နှစ်နှစ်၊ တစ်နှစ်အတွင်း ကိုယ်တိုင် ထူးသောဉာဏ်ဖြင့် မျက် မှောက်ပြုကာ ကပ်ရောက်၍ နေရလတ္တံ့။ နိဂြောဓ တစ်နှစ်ကို ထားဘိဦး၊ မစဉ်းလဲ မလှည့်စား ဖြောင့် မတ်သော သဘောရှိသော ပညာရှိသော ပုဂ္ဂိုလ်သည် လာပါစေ၊ ငါသည် ဆုံးမသွန်သင်အံ့၊ ငါသည် တရားဟောအံ့၊ ဆုံးမသွန်သင်သည့်အတိုင်း ကျင့်သောသူသည် လူ့ဘောင်မှ ရဟန်းဘောင်သို့ ဝင်ရောက် ကြသည့် အမျိုးကောင်းသားတို့ လိုလားအပ်သော သာသနာတော်၏ အထွတ်အထိပ်ဖြစ်သော အတုမဲ့သော အရဟတ္တဖိုလ်အကျိုးကို ခုနစ်လအတွင်း ကိုယ်တိုင် ထူးသောဉာဏ်ဖြင့် မျက်မှောက်ပြုကာ ကပ်ရောက်၍ နေရလတ္တံ့။
နိဂြောဓ ခုနစ်လကို ထားဘိဦး။ ခြောက်လ၊ ငါးလ၊ လေးလ၊ သုံးလ၊ နှစ်လ၊ တစ်လ၊ လဝက် အတွင်း ကိုယ်တိုင် ထူးသောဉာဏ်ဖြင့် မျက်မှောက်ပြုကာ ကပ်ရောက်၍ နေရလတ္တံ့။ နိဂြောဓ လဝက်ကို ထားဘိဦး၊ မစဉ်းလဲ မလှည့်စား ဖြောင့်မတ်သော သဘောရှိသော ပညာရှိသော ပုဂ္ဂိုလ်သည် လာပါစေ၊ ငါသည် ဆုံးမသွန်သင်အံ့၊ ငါသည် တရားဟောအံ့၊ ဆုံးမသွန်သင်သည့်အတိုင်း ကျင့်သောသူသည် လူ့ဘောင်မှ ရဟန်းဘောင်သို့ ဝင်ရောက်ကြသည့် အမျိုးကောင်းသားတို့ လိုလားအပ်သော သာသနာတော်၏ အထွတ်အထိပ် ဖြစ်သော အတုမဲ့သော အရဟတ္တဖိုလ်အကျိုးကို ခုနစ်ရက်အတွင်း ကိုယ်တိုင် ထူးသော ဉာဏ်ဖြင့် မျက်မှောက်ပြုကာ ကပ်ရောက်၍ နေရလတ္တံ့။
--ပရိဗိုဇ်တို့၏ မှိုင်တွေခြင်း
֍ ၇၈
။ နိဂြောဓ “ရဟန်းဂေါတမသည် ငါတို့ကို တပည့်ခံစေလိုသဖြင့် ဤ (လာပါစေ စသော) စကားကို့ဆို၏”ဟု တစ်ရံတစ်ခါ သင့်အား ဤသို့သော အကြံသည် ဖြစ်ရာ၏၊ နိဂြောဓ ဤ (လာပါစေ စသော) စကားကို ဤသို့ မမှတ်အပ်။ သင်တို့၏ ဆရာသည်သာလျှင် သင်တို့၏ ဆရာ ဖြစ်ပါစေ။ နိဂြောဓ “ရဟန်းဂေါတမသည် ငါတို့၏ ကျမ်းစာမှ ငါတို့ကို ရွေ့ရှားစေလို၍ ဤ (လာပါစေ စသော) စကားကို ဆို၏”ဟု တစ်ရံတစ်ခါ သင့်အား ဤသို့သော အကြံသည် ဖြစ်ရာ၏၊ နိဂြောဓ ဤ (လာပါစေ စသော) စကားကို ဤသို့ မမှတ်အပ်၊ သင်တို့၏ ကျမ်းစာ သည်သာလျှင် သင်တို့၏ ကျမ်းစာ ဖြစ်ပါစေ။ နိဂြောဓ “ရဟန်းဂေါတမသည် ငါတို့၏ ကျင့်စဉ်မှ ငါတို့ကို ရွေ့ရှား စေလို၍ ဤ (လာပါစေ စသော) စကားကို ဆို၏”ဟု တစ်ရံတစ်ခါ သင်အား ဤသို့သော အကြံသည် ဖြစ်ရာ၏၊ နိဂြောဓ ဤ (လာပါစေ စသော) စကားကို ဤသို့ မမှတ်အပ်။ သင်တို့၏ ကျင့်စဉ်သည်သာလျှင် သင်တို့၏ ကျင့်စဉ် ဖြစ်ပါစေ။ နိဂြောဓ “ရဟန်းဂေါတမသည် ငါတို့ကို ဆရာနှင့်တကွသော ငါတို့၏ အကုသိုလ်တရားတို့၌လည်းကောင်း အကုသိုလ်အစုသို့ ရောက်သော တရားတို့၌လည်းကောင်း တည်စေလို၍ ဤ (လာပါစေ စသော) စကားကို ဆို၏”ဟု တစ်ရံတစ်ခါ သင့်အား ဤသို့သော အကြံသည် ဖြစ်ရာ၏၊ နိဂြောဓ ဤ (လာပါစေ စသော) စကားကို ဤသို့ မမှတ်အပ်၊ ထိုတရားတို့သည် ဆရာနှင့်တကွသော သင်တို့၏ အကုသိုလ်တရားတို့ သည်လည်းကောင်း အကုသိုလ်အစုသို့ရောက်သော တရားတို့သည်လည်းကောင်း ဖြစ်ပါစေကုန်။ နိဂြောဓ “ရဟန်းဂေါတမသည် ငါတို့ကို ဆရာနှင့်တကွသော ငါတို့၏ ကုသိုလ်တရားတို့မှလည်းကောင်း ကုသိုလ် အစုသို့ ရောက်သောတရားတို့မှလည်းကောင်း ကင်းကွာစေလို၍ ဤ (လာပါစေ စသော) စကားကို ဆို၏”ဟု တစ်ရံတစ်ခါ သင့်အား ဤသို့သော အကြံသည် ဖြစ်ရာ၏၊ နိဂြောဓ ဤ (လာပါစေ စသော) စကားကို ဤသို့ မမှတ်အပ်၊ ထိုတရားတို့သည် ဆရာနှင့်တကွသော သင်တို့၏ ကုသိုလ်တရားတို့သည်လည်းကောင်း ကုသိုလ်အစုသို့ ရောက်သော တရားတို့သည်လည်းကောင်း ဖြစ်ပါစေကုန်။ နိဂြောဓ ဤသို့ သင်တို့ကို တပည့်ဖြစ်စေလို၍ ဤ (လာပါစေ စသော) စကားကို ငါ မဆို၊ သင်တို့၏ ကျမ်းစာမှ ရွေ့ရှားစေလို၍လည်း ဤ (လာပါစေ စသော) စကားကို ငါ မဆို၊ သင်တို့၏ ကျင့်စဉ်မှ ရွေ့ရှားစေလို၍လည်း ဤ (လာပါစေ စသော) စကားကို ငါမဆို၊ ဆရာနှင့်တကွသော သင်တို့ကို အကုသိုလ်တရားတို့၌လည်းကောင်း အကုသိုလ် အစုသို့ ရောက်သော တရားတို့၌လည်းကောင်း တည်စေလို၍လည်း ဤ (လာပါစေ စသော) စကားကို ငါမဆို၊ ဆရာနှင့် တကွသော သင်တို့ကို ကုသိုလ်တရားတို့မှလည်းကောင်း ကုသိုလ်အစုသို့ရောက်သော တရားတို့မှလည်းကောင်း ကင်းကွာစေလို၍လည်း ဤ (လာပါစေ စသော) စကားကို ငါ မဆို။ နိဂြောဓ စင်စစ်သော်ကား “မပယ်ရကုန်သေးသော ညစ်ညူးခြင်း (ကိလေသာ)၏ အာရုံဖြစ်ကုန်သော ဘဝသစ်ကို ဖြစ်စေတတ်ကုန်သော ပူပန်ခြင်းနှင့် ယှဉ်ကုန်သော ဆင်းရဲကျိုးကို ပေးတတ်ကုန်သော နောင်အခါ ပဋိသန္ဓေနေခြင်း အိုခြင်း သေခြင်းကို ဖြစ်စေတတ်ကုန်သော အကုသိုလ်တရားတို့သည် ရှိကုန်၏၊ ယင်း တရားတို့ကို ပယ်ရန် ငါသည် တရားကို ဟော၏၊ ဟောသည့်အတိုင်း ကျင့်ကုန်သော သင်တို့သည် ညစ်ညူးခြင်း (ကိလေသာ)၏ အာရုံဖြစ်သော တရားတို့ကို ပယ်ဖျောက်ကုန်လတ္တံ့၊ ဖြူစင်ခြင်းကို ဖြစ်စေ တတ်သော (သမထဝိပဿနာ) တရားတို့သည် တိုးပွါးကုန်လတ္တံ့၊ မဂ်ပညာ၏ ပြည့်စုံခြင်း ဖိုလ်ပညာ၏ ပြန့်ပြောခြင်းကိုလည်း မျက်မှောက်ဘဝ၌ ကိုယ်တိုင် ထူးသော ဉာဏ်ဖြင့် မျက်မှောက်ပြုကာ ကပ်ရောက်၍ နေရကုန်လတ္တံ့”ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။ --֍ ၇၉
။ ဤသို့ မိန့်တော်မူသော် မာရ်နတ် အနှောင့်အယှက်ခံရသည့် စိတ်ရှိသော သူတို့သည် ထိုင်နေ ကုန်သကဲ့သို့ ဤအတူ ထိုပရိဗိုဇ်တို့သည် တိတ်ဆိတ်ညှိုးငယ်စွာ ဦးခေါင်းငိုက်စိုက် မျက်နှာအောက်ချ၍ မှိုင်တွေကုန်လျက် စကားမဆိုနိုင်ကုန်ဘဲ ထိုင်နေကြကုန်၏။ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားအား ဤသို့သော အကြံသည် ဖြစ်၏၊ “ (မဂ်ဖိုလ်မှ) အချည်းနှီးဖြစ်သော ဤသူအားလုံးတို့သည် မာရ်နတ် ပူးဝင်နေကုန်၏၊ ထို့ကြောင့် တစ်ယောက်သော သူအားမျှလည်း ဤသို့သော အကြံသည် မဖြစ်လတ္တံ့ ‘ခုနစ်ရက်အတွင်း အရဟတ္တဖိုလ် ရနိုင် မရနိုင် စုံစမ်းသိရှိရန် အလို့ငှါသော် လည်း ငါတို့သည် ရဟန်းဂေါတမအထံ၌ အကျင့်မြတ် ‘ဗြဟ္မစရိယ'ကို ကျင့်ကုန်အံ့၊ ခုနစ်ရက်သည် အဘယ်ပြုအံ့နည်း’ဟု အကြံမဖြစ်လတ္တံ့” ဟူ၍ (အကြံဖြစ်၏)။
ထို့နောက် မြတ်စွာဘုရားသည် ဥဒုမ္ဗရိကာ မိဖုရား၏ ပရိဗိုဇ်အရံ၌ (သူတစ်ပါး၏ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိဝါဒကို တိုက်ဖျက်၍ မိမိ၏ သမ္မာဒိဋ္ဌိဝါဒကို ထူထောင်သည့် တရားတော်ကို) ရဲရင့်သော အသံဖြင့် ကျူးရင့် မိန့်ကြားတော်မူ၍ ကောင်းကင်သို့ ပျံတက်ပြီးလျှင် ဂိဇ္ဈကုဋ်တောင်၌ တည်နေတော်မူ၏။
သန္ဓာနသူကြွယ်သည်ကား ထိုခဏ၌ပင် ရာဇဂြိုဟ်ပြည်သို့ ဝင်လေသတည်း။
နှစ်ခုမြောက် ဥဒုမ္ဘရိကသုတ် ပြီး၏။
--၃-စက္ကဝတ္တိသုတ်
မိမိသာလျှင် ကျွန်းကြီးသဖွယ် မှီခိုရာအဖြစ်
֍ ၈၀
။ အကျွန်ု်ပ်သည် ဤသို့ ကြားနာခဲ့ရပါသည် -အခါတစ်ပါး၌ မြတ်စွာဘုရားသည် မဂဓတိုင်း မာတုလမြို့၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူ၏။ ထို (မာတုလမြို့) ၌ မြတ်စွာဘုရားသည် ရဟန်းတို့ကို “ရဟန်းတို့”ဟု ခေါ်တော်မူ၏။ ထိုရဟန်းတို့သည် မြတ်စွာ ဘုရားအား “အသျှင်ဘုရား” ဟူ၍ ရိုသေစွာ ပြန်ကြားလျှောက်ထားကုန်၏။
မြတ်စွာဘုရားသည် ဤစကားကို မိန့်တော်မူ၏ -
ရဟန်းတို့ သင်တို့သည် မိမိသာလျှင် ကျွန်းကြီးသဖွယ် မှီခိုရာရှိကုန်သည်ဖြစ်၍ မိမိသာလျှင် ကိုး ကွယ်ရာရှိကုန်သည်ဖြစ်၍ မိမိမှ တစ်ပါး အခြားကိုးကွယ်ရာ မရှိကုန်သည်ဖြစ်၍ နေကုန်လော့၊ တရားသာ လျှင် ကျွန်းကြီးသဖွယ် မှီခိုရာရှိကုန်သည်ဖြစ်၍ တရားသာလျှင် ကိုးကွယ်ရာရှိကုန်သည်ဖြစ်၍ တရားမှ တစ်ပါး အခြားကိုးကွယ်ရာ မရှိကုန်သည်ဖြစ်၍ နေကုန်လော့။ ရဟန်းတို့ အဘယ်သို့လျှင် ရဟန်းသည် မိမိသာလျှင် ကျွန်းကြီးသဖွယ် မှီခိုရာရှိသည်ဖြစ်၍ မိမိသာလျှင် ကိုးကွယ်ရာရှိသည်ဖြစ်၍ မိမိမှတစ်ပါး အခြားကိုးကွယ်ရာ မရှိသည်ဖြစ်၍ တရားသာလျှင် ကျွန်းကြီးသဖွယ် မှီခိုရာရှိသည်ဖြစ်၍ တရားသာလျှင် ကိုးကွယ်ရာရှိသည်ဖြစ်၍ တရားမှ တစ်ပါး အခြား ကိုးကွယ်ရာမရှိသည်ဖြစ်၍ နေသနည်း။ ရဟန်းတို့ ဤ (သာသနာတော်) ၌ ရဟန်းသည် ပြင်းစွာအားထုတ်လျက် ဆင်ခြင်လျက် သတိရှိလျက် ရုပ်အပေါင်း၌ ရုပ် အပေါင်းဟု အဖန်ဖန်ရှုလျက် လောက၌ လိုချင်တပ်မက်ခြင်းနှင့် နှလုံးမသာခြင်းကို ပယ်ဖျောက်၍ နေ၏။ ခံစားမှု ‘ဝေဒနာ’ တို့၌ ခံစားမှု ‘ဝေဒနာ’ဟု အဖန်ဖန်ရှုလျက်။ပ။ စိတ်၌ စိတ်ဟု အဖန်ဖန်ရှုလျက်။ပ။ ပြင်းစွာအားထုတ်လျက် ဆင်ခြင်လျက် သတိရှိလျက် သဘောတရားတို့၌ သဘောတရားဟု အဖန်ဖန်ရှုလျက် လောက၌ လိုချင်တပ်မက်ခြင်းနှင့် နှလုံးမသာခြင်းကို ပယ်ဖျောက်၍ နေ၏။ ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် ရဟန်းသည် မိမိသာလျှင် ကျွန်းကြီးသဖွယ် မှီခိုရာရှိသည်ဖြစ်၍ မိမိသာလျှင် ကိုးကွယ်ရာရှိသည်ဖြစ်၍ မိမိမှတစ်ပါး အခြားကိုးကွယ်ရာ မရှိသည်ဖြစ်၍ တရားသာလျှင် ကျွန်းကြီးသဖွယ် မှီခိုရာရှိသည်ဖြစ်၍ တရားသာလျှင် ကိုးကွယ်ရာရှိသည်ဖြစ်၍ တရားမှ တစ်ပါး အခြားကိုးကွယ်ရာ မရှိသည်ဖြစ်၍ နေ၏။
ရဟန်းတို့ (သင်ချစ်သားတို့သည်) အဖ (ဘုရား) မှ လာသည့် အမွေဖြစ်ကုန်သော မိမိတို့ (ရဟန်း များ)၏ ကျက်စားရာအာရုံ၌ ကျက်စားကြကုန်လော့။ ရဟန်းတို့ အဖ (ဘုရား) မှ လာသည့် အမွေဖြစ်သော မိမိတို့ (ရဟန်းများ)၏ ကျက်စားရာ အာရုံ၌ ကျက်စားကုန်သော သင်ချစ်သားတို့၏ သန္တာန်၌ (ကိလေသာစသော) မာရ်သည် အခွင့်ကို မရလတ္တံ့၊ (ကိလေသာစသော) မာရ်သည် အကြောင်းကို မရ လတ္တံ့။ ရဟန်းတို့ ကုသိုလ်တရားတို့ကို ဆောက်တည်ခြင်းကြောင့် ဤဆိုခဲ့သည့်အတိုင်း ဤကုသိုလ် ဤကုသိုလ်၏ အကျိုးသည် တိုးပွါး၏။
--ဒဠှနေမိစကြဝတေးမင်း
֍ ၈၁
။ ရဟန်းတို့ ရှေး၌ ဖြစ်ဖူးသည်ကား တရားစောင့်သော တရားနှင့်အညီ မင်းပြုသော သမုဒ္ဒရာ လေးစင်း အပိုင်းအခြားရှိသည့် လေးကျွန်းလုံးကို အစိုးရသော ရန်အပေါင်းကို အောင်မြင်သော တိုင်းနိုင်ငံ ကို တည်ငြိမ်စေသော ရတနာခုနစ်ပါးနှင့် ပြည့်စုံသော ဒဠှနေမိအမည်ရှိသော စကြဝတေးမင်းသည် ရှိ၏။ ထို (ဒဠှနေမိစကြဝတေးမင်း) အား ဤရတနာခုနစ်ပါးတို့သည် ရှိကုန်၏။ ဤ (ရတနာခုနစ်ပါး) တို့ကား အဘယ်နည်း၊ စကြာရတနာ၊ ဆင်ရတနာ၊ မြင်းရတနာ၊ ပတ္တမြားရတနာ၊ မိန်းမရတနာ၊ သူဌေးရတနာ၊ ခုနစ်ခုမြောက် သားကြီးရတနာတို့ပေတည်း။ ထို (ဒဠှနေမိစကြဝတေးမင်း) အား ရဲရင့်ကုန်သော သူရဲ ကောင်း အင်္ဂရုပ်ရှိကုန်သော တစ်ဖက်စစ်သည်တို့ကို နှိမ်နင်းနိုင်ကုန်သော အထောင်မကသော သားတော် တို့သည် ရှိကုန်၏။ ထို (စကြဝတေးမင်း) သည် သမုဒ္ဒရာအဆုံး ရှိသော ဤမြေကို တုတ်မဆောင်မူ၍ လက်နက်မဆောင်မူ၍ တရားသဖြင့် အောင်မြင်လျက် အုပ်စိုး၏။֍ ၈၂
။ ရဟန်းတို့ ထိုအခါ ဒဠှနေမိ (စကြဝတေးမင်း) သည် များစွာသောနှစ် များစွာသောနှစ်အရာ များစွာသောနှစ်အထောင်တို့ ကုန်လွန်သောအခါ မင်းချင်းယောကျ်ားတစ်ယောက်ကို မိန့်ဆို၏ -“အချင်းယောကျ်ား မြတ်သော (လိုရာအရပ်သို့ အပိတ်အပင်မရှိ သွားနိုင်သော) စကြာရတနာကို တည်နေရာမှ အနည်းငယ်မျှသော်လည်း လျှောကျသက်ဆင်းသည်ကို သင်မြင်သောအခါ ငါ့အား ပြောကြား လော့”ဟု (မိန့်ဆို၏)။
ရဟန်းတို့ ထို (မင်းချင်း) ယောကျ်ားသည် “မင်းမြတ် ကောင်းပါပြီ”ဟု ဒဠှနေမိ (စကြဝတေး) မင်းအား ဝန်ခံ၏။
ရဟန်းတို့ ထို (မင်းချင်း) ယောကျ်ားသည် နှစ်ပေါင်းများစွာ နှစ်အရာပေါင်းများစွာ နှစ်အထောင် ပေါင်းများစွာတို့ ကုန်လွန်သောအခါ မြတ်သော (လိုရာအရပ်သို့ အပိတ်အပင်မရှိ သွားနိုင်သော) စကြာ ရတနာကို တည်နေရာမှ အနည်းငယ် လျှောကျသက်ဆင်းသည်ကို မြင်၏၊ မြင်လတ်သော် ဒဠှနေမိ (စကြဝတေး) မင်းထံသို့ ချဉ်းကပ်၍ ဒဠှနေမိ (စကြဝတေးမင်း) အား ဤစကားကို လျှောက်၏ -
“မင်းမြတ် အမှန်ပင် သိတော်မူပါလော့၊ သင် (မင်းမြတ်)၏ မြတ်သော (လိုရာအရပ်သို့ အပိတ်အပင်မရှိ သွားနိုင်သော) စကြာရတနာသည် တည်နေရာမှ အနည်းငယ် လျှောကျသက်ဆင်း ပါပြီ”ဟု (လျှောက်၏)။
ရဟန်းတို့ ထိုအခါ ဒဠှနေမိ (စကြဝတေး) မင်းသည် သားကြီး (အိမ်ရှေ့) မင်းသားကို ခေါ်၍ ဤစကားကို မိန့်ဆို၏ -
“ချစ်သား ငါ၏ မြတ်သော (လိုရာအရပ်သို့ အပိတ်အပင်မရှိ သွားနိုင်သော) စကြာရတနာသည် တည်နေရာမှ အနည်းငယ် လျှောကျသက်ဆင်းသတတ်၊ ‘အကြင် စကြာမင်း၏ မြတ်သော (လိုရာအရပ်သို့ အပိတ်အပင်မရှိ သွားနိုင်သော) စကြာရတနာသည် တည်နေရာမှ အနည်းငယ် လျှောကျသက်ဆင်း၏၊ ထိုစကြာမင်းသည် ကြာမြင့်စွာ အသက်မရှည်ရာ’ဟု ငါ ကြားဖူး၏။
ငါသည် လူ့စည်းစိမ်ချမ်းသာတို့ကို ခံစားခဲ့ပြီ၊ ယခုအခါ ငါသည် နတ်စည်းစိမ်ချမ်းသာတို့ကို ရှာဖွေရန် အချိန်တန်ပြီ၊ ချစ်သား လာလော့၊ သင်သည် သမုဒ္ဒရာလေးစင်း အဆုံးရှိသော ဤမြေကြီးကို သိမ်းဆည်း (အုပ်စိုး) လော့၊ ငါမူကား ဆံမုတ်ဆိတ်တို့ကို ရိတ်၍ ဖန်ရည်စွန်းသော အဝတ်တို့ကို ဝတ်ပြီးလျှင် လူ့ဘောင်မှ ရသေ့ဘောင်သို့ ဝင်ရောက်အံ့”ဟု (မိန့်ဆို၏)။
--֍ ၈၃
။ ရဟန်းတို့ ထိုအခါ ဒဠှနေမိ (စကြဝတေး) မင်းသည် သားကြီး အိမ်ရှေ့မင်းသားကို မင်းအဖြစ် အုပ်ချုပ်မှု၌ ကောင်းစွာ သွန်သင်ဆုံးမပြီးလျှင် ဆံမုတ်ဆိတ်ကို ရိတ်၍ ဖန်ရည်စွန်းသော အဝတ်တို့ကို ဝတ်ပြီးလျှင် လူ့ဘောင်မှ ရသေ့ဘောင်သို့ ဝင်ရောက်၏။ ရဟန်းတို့ ဒဠှနေမိ (စကြဝတေး) မင်း ရသေ့ သည် ရသေ့ပြုပြီး၍ ခုနစ်ရက်မြောက်နေ့ ၌ မြတ်သော (လိုရာအရပ်သို့ အပိတ်အပင်မရှိ သွားနိုင်သော) စကြာရတနာသည် ကွယ်ပျောက်လေ၏။ရဟန်းတို့ ထိုအခါ မင်းချင်းယောကျ်ားတစ်ယောက်သည် မင်းမျိုးဖြစ်သော ဦးထိပ်၌ အဘိသိက် သွန်းပြီးသော မင်းထံ ချဉ်းကပ်ပြီး။ မင်းမျိုးဖြစ်သော ဦးထိပ်၌ အဘိသိက်သွန်းပြီးသော မင်းအား “မင်းမြတ် အမှန်သိတော်မူပါလော့၊ မြတ်သော (လိုရာအရပ်သို့ အပိတ်အပင်မရှိသွားနိုင်သော)စကြာရတနာ သည် ကွယ်ပျောက်ပါပြီ”ဟု လျှောက်၏။
ရဟန်းတို့ ထိုအခါ မင်းမျိုးဖြစ်သော ဦးထိပ်၌ အဘိသိက်သွန်းပြီးသော မင်းသည် မြတ်သော (လိုရာအရပ်သို့ အပိတ်အပင်မရှိ သွားနိုင်သော) စကြာရတနာ ကွယ်ပျောက်သည်ရှိသော် နှလုံးမသာ ဖြစ် လေ၏၊ နှလုံးမသာဖြစ်ခြင်းကိုလည်း (သူတစ်ပါးအား) ပြောကြားလေ၏။ ထိုမင်းသည် မင်းရသေ့ထံ ချဉ်း ကပ်၍ မင်းရသေ့အား ဤစကားကို လျှောက်၏။ “မင်းမြတ် အမှန်သိတော်မူပါလော့၊ မြတ်သော (လိုရာ အရပ်သို့ အပိတ်အပင်မရှိ သွားနိုင်သော) စကြာရတနာသည် ကွယ်ပျောက်ပါပြီ”ဟု (လျှောက်၏)။
ရဟန်းတို့ ဤသို့ လျှောက်သော် မင်းရသေ့သည် မင်းမျိုးဖြစ်သော ဦးထိပ်၌ အဘိသိက်သွန်း ပြီးသော မင်းအား ဤစကားကို ပြောကြား၏။
“ချစ်သား မြတ်သော (လိုရာအရပ်သို့ အပိတ်အပင်မရှိ သွားနိုင်သော) စကြာရတနာ ကွယ်ပျောက်သောကြောင့် နှလုံးမသာ မဖြစ်လင့်၊ နှလုံးမသာ ဖြစ်ခြင်းကိုလည်း (သူတစ်ပါးအား) မပြောကြားလင့်၊ ချစ်သား မြတ်သော (လိုရာအရပ်သို့ အပိတ်အပင်မရှိ သွားနိုင်သော) စကြာရတနာသည် သင့်ဖခင်မှ ဆင်း သက်လာသော အမွေပစ္စည်း မဟုတ်၊ ချစ်သား သင်ချစ်သားသည် အပြစ်ကင်းသော စကြာမင်းတို့၏ ကျင့်ဝတ်တို့ကို ကျင့်ဘိလော့၊ တစ်ဆယ့်ငါးရက်မြောက်သော (လပြည့်) ဥပုသ်နေ့၌ ဦးခေါင်းဆေး မင်္ဂလာ ပြုပြီးလျှင် မြတ်သော ပြာသာဒ်ထက်သို့ တက်၍ ဥပုသ်ဆောက်တည်လျက် အပြစ်ကင်းသော စကြဝတေး မင်း ကျင့်ဝတ်ကို ကျင့်နေသော သင် (ချစ်သား) အား အကန့်တစ်ထောင်ရှိသော အကွပ်ပုံတောင်းနှင့် တကွသော အခြင်းအရာအလုံးစုံရှိသော မြတ်သော (လိုရာအရပ်သို့ အပိတ်အပင်မရှိသွားနိုင်သော) စကြာရတနာ သည် ထင်ရှားဖြစ်ပေါ်လတ္တံ့သော အကြောင်းသည် ရှိသည်သာတည်း”ဟု (ပြောကြား၏)။
--မြတ်သော စကြာမင်းတို့၏ ကျင့်ဝတ်
֍ ၈၄
။ မင်းမြတ် မြတ်သော စကြာမင်းတို့၏ ကျင့်ဝတ်ဟူသည် အဘယ်ပါနည်းဟု (လျှောက်၏)။ချစ်သား သို့ဖြစ်လျှင် သင် (ချစ်သား) သည် တရားကိုသာလျှင် အမှီပြု၍ တရားကိုသာလျှင် အရို အသေပြုလျက် တရားကိုသာလျှင် အလေးပြုလျက် တရားကိုသာလျှင် မြတ်နိုးလျက် တရားကိုသာလျှင် ပူဇော်လျက် တရားကိုသာလျှင် တုပ်ဝပ်လျက် တရားကိုသာလျှင် တံခွန်သဖွယ်ပြုလျက် တရားကိုသာလျှင် မှန်ကင်းကဲ့သို့ ပြုလျက် တရားကိုသာလျှင် အကြီးအမှူးပြုလျက် အတွင်း သားမယားစသည်၌လည်း ကောင်း၊ စစ်သည်ဗိုလ်ပါ၌လည်းကောင်း၊ အရံမင်းတို့၌လည်းကောင်း၊ ပုဏ္ဏားနှင့် အမျိုးသားတို့၌လည်း ကောင်း၊ နိဂုံးဇနပုဒ်သားတို့၌လည်းကောင်း၊ သမဏဗြာဟ္မဏတို့၌လည်းကောင်း၊ သားငှက်တို့၌လည်း ကောင်း တရားနှင့်လျော်သော စောင့်ရှောက်မှု ကာကွယ်မှု လုံခြုံစေမှုကို စီရင်လော့။
ချစ်သား သင်၏ နိုင်ငံတော်၌ အနိုင်အထက် နှိပ်စက်မှုများ မဖြစ်စေလင့်၊ ချစ်သား သင်၏ နိုင်ငံ တော်၌ ပစ္စည်းဥစ္စာ မရှိသူတို့အားလည်း ပစ္စည်းဥစ္စာကို ပေးကမ်းလော့၊ ချစ်သား သင်၏ နိုင်ငံတော်၌ အကြင်သမဏဗြာဟ္မဏတို့သည် မာန်ယစ်ခြင်း မေ့လျော့ခြင်းတို့မှ ရှောင်ကြဉ်ကြကုန်၏၊ သည်းခံခြင်း ကောင်းသော မွေ့လျော်ခြင်း၌ တည်ကြကုန်၏၊ မိမိ၏ စိတ်ကို ဆုံးမကြကုန်၏၊ မိမိ၏ စိတ်ကို ငြိမ်သက် စေကြကုန်၏၊ မိမိ၏ စိတ်ကို ငြိမ်းအေးစေကြကုန်၏၊ ထိုသမဏဗြာဟ္မဏတို့ထံ လျောက်ပတ်သောအခါ ချဉ်းကပ်၍ မေးမြန်းလေလော့၊ စုံစမ်းလေလော့ -
“အသျှင်ဘုရားတို့ အဘယ်သည် ကုသိုလ်ပါနည်း၊ အဘယ်သည် အကုသိုလ်ပါနည်း၊ အဘယ်သည် အပြစ်ရှိပါသနည်း၊ အဘယ်သည် အပြစ်မရှိပါသနည်း၊ အဘယ်ကို မှီဝဲအပ်ပါသနည်း၊ အဘယ်ကို မမှီဝဲ အပ်ပါသနည်း၊ အကျွန်ုပ် ပြုအပ်သော အဘယ်တရားသည် ရှည်စွာသော ကာလပတ်လုံး အစီးအပွါးမဲ့ ခြင်းငှါ ဆင်းရဲ ခြင်းငှါ ဖြစ်ပါသနည်း၊ အကျွန်ုပ် ပြုအပ်သော အဘယ်တရားသည် ရှည်စွာသော ကာလ ပတ်လုံး အစီးအပွါးရှိခြင်းငှါ ချမ်းသာခြင်းငှါ ဖြစ်ပါသနည်း”ဟု (မေးမြန်းလေလော့၊ စုံစမ်းလေလော့)။ ထို (သမဏဗြာဟ္မဏ) တို့၏ စကားကို ကြားနာ၍ အကုသိုလ်တရားကို ကြဉ်ရှောင်လော့၊ ကုသိုလ်တရားကို ဆောက်တည်၍ ကျင့်လေလော့၊ ချစ်သား ဤသည်ကား စကြဝတေးမင်းတို့၏ အပြစ်ကင်းသော ကျင့်ဝတ် တည်းဟု (ပြောကြား၏)။
--စကြာရတနာ ဖြစ်ပေါ်လာခြင်း
֍ ၈၅
။ ရဟန်းတို့ မင်းမျိုးဖြစ်သော ဦးထိပ်၌ အဘိသိက်သွန်းပြီးသော မင်းသည် “မင်းမြတ် ကောင်းပါပြီ”ဟု မင်းရသေ့၏ စကားကို ဝန်ခံ၍ စကြဝတေးမင်းတို့၏ အပြစ်ကင်းသော ကျင့်ဝတ်ကို ကျင့် လေ၏။တစ်ဆယ့်ငါးရက်မြောက်ဥပုသ်နေ့၌ ဦးခေါင်းဆေးမင်္ဂလာ ပြုပြီးလျှင် မြတ်သော ပြာသာဒ်ထက်သို့ တက်၍ ဥပုသ်ဆောက်တည်လျက် အပြစ်ကင်းသော စကြဝတေးကျင့်ဝတ်ကို ကျင့်သော ထိုမင်းအား အကန့်တစ်ထောင်ရှိသော အကွပ်ပုံတောင်းနှင့်တကွသော အခြင်းအရာ အလုံးစုံရှိသော မြတ်သော (လိုရာ အရပ်သို့ အပိတ်အပင်မရှိ သွားနိုင်သော) စကြာရတနာသည် ဖြစ်ပေါ်လာ၏၊ (ထိုစကြာရတနာကို) မြင် လတ်သော် မင်းမျိုးဖြစ်သော အဘိသိက်သွန်းပြီးသော မင်းအား ဤသို့ အကြံဖြစ်၏ -
“တစ်ဆယ့်ငါးရက်မြောက် (လပြည့်) ဥပုသ်နေ့၌ ဦးခေါင်းဆေးမင်္ဂလာ ပြုပြီးလျှင် မြတ်သော ပြာသာဒ်ထက်သို့ တက်၍ ဥပုသ်ဆောက်တည်နေသော မင်းမျိုးဖြစ်သော ဦးထိပ်၌ အဘိသိက် သွန်းပြီးသော ‘အကြင်မင်းအား အကန့်တစ်ထောင်ရှိသော အကွပ်ပုံတောင်းနှင့်တကွသော အခြင်းအရာ အလုံးစုံရှိသော မြတ်သော (လိုရာအရပ်သို့ အပိတ်အပင်မရှိ သွားနိုင်သော) စကြာ ရတနာသည် ဖြစ်ပေါ်လာငြားအံ့၊ ထိုမင်းသည် စကြဝတေးမင်း ဖြစ်၏ ‘ဟူသော ဤစကားကို ငါ ကြားဖူး၏၊ ငါသည် စကြဝတေးမင်း ဖြစ်ရာသလော”ဟု (အကြံဖြစ်၏)။
ရဟန်းတို့ ထိုအခါ မင်းမျိုးဖြစ်သော ဦးထိပ်၌ အဘိသိက်သွန်းပြီးသော မင်းသည် နေရာမှထပြီးလျှင် အပေါ်ရုံစုလျားကို ပခုံးတစ်ဖက်၌ တင်၍ လက်ဝဲလက်ဖြင့် ရေကရားကို ကိုင်လျက် “အသျှင် စကြာ ရတနာသည် လည်စေသတည်း၊ အသျှင် စကြာရတနာသည် အောင်စေသတည်း”ဟု (ဆို၍) စကြာ ရတနာကို လကျ်ာလက်ဖြင့် ရေသွန်းဖျန်း၏။
ရဟန်းတို့ ထိုအခါ ထိုစကြာရတနာသည် အရှေ့အရပ်သို့ လည်သွားလေ၏၊ စစ်အင်္ဂါလေးပါးနှင့် တကွ စကြဝတေးမင်းသည်လည်း တပါတည်း လိုက်ပါသွားလေ၏၊ ရဟန်းတို့ စကြာရတနာရပ်တန့်ရာ အရပ်၌ စစ်အင်္ဂါလေးပါးနှင့် တကွသော စကြဝတေးမင်းသည် စခန်းချနေ၏။
ရဟန်းတို့ အရှေ့အရပ်၌ ရှိသော ထီးပြိုင်မင်းတို့သည် စကြဝတေးမင်းထံသို့ ချဉ်းကပ်ပြီးလျှင် “မင်းကြီး ကြွလာတော်မူပါ၊ မင်းကြီး အရှင်၏ လာခြင်းသည် ကောင်းသော လာခြင်း ဖြစ်ပါသည်၊ မင်းကြီး (ဤနိုင်ငံသည်) အရှင်၏ နိုင်ငံပါတည်း၊ မင်းကြီး ဆုံးမတော်မူပါ”ဟု ဆိုကုန်၏။
စကြဝတေးမင်းသည် ဤသို့ မိန့်ဆို၏၊ “အသက်ကို မသတ်အပ်၊ မပေးသည်ကို မယူအပ်၊ ကာမဂုဏ်တို့၌ မှားယွင်းစွာ မကျင့်အပ်၊ မဟုတ်မမှန်သော စကားကို မပြောအပ်၊ သေရည်သေရက်ကို မသောက်အပ်၊ ကောက်ခံမြဲ အခွန်အတုတ်ကိုလည်း ကောက်ခံသုံးစွဲကြကုန်လော့”ဟု (မိန့်ဆို၏)။
ရဟန်းတို့ အရှေ့အရပ်၌ရှိသော ထီးပြိုင်မင်းတို့သည် စကြဝတေးမင်း၏ ဩဇာခံမင်းတို့ ဖြစ်လေ့ကုန်၏။
֍ ၈၆
။ ရဟန်းတို့ ထိုအခါ စကြာရတနာသည် အရှေ့သမုဒ္ဒရာသို့ ဆင်းသက်၍ တစ်ဖန် ပြန်တက် ပြီးလျှင် တောင်အရပ်သို့ လည်သွားလေ၏။ပ။ တောင်သမုဒ္ဒရာသို့ ဆင်းသက်၍ တစ်ဖန် ပြန်တက်ပြီးလျှင် အနောက်အရပ်သို့လည် သွားလေ၏။ စစ်အင်္ဂါလေးပါးနှင့်တကွ စကြဝတေးမင်းသည်လည်း တပါတည်း လိုက်ပါသွားလေ၏။ ရဟန်းတို့ စကြာရတနာ ရပ်တန့်သော အရပ်၌ စစ်အင်္ဂါလေးပါးနှင့်တကွ စကြဝတေးမင်းသည် စခန်းချနေ၏။ --ထိုအနောက်အရပ်၌ရှိသော ထီးပြိုင်မင်းတို့သည် စကြဝတေးမင်းထံသို့ ချဉ်းကပ်ပြီးလျှင် “မင်းကြီး ကြွလာတော်မူပါ၊ မင်းကြီး အရှင်၏ လာခြင်းသည် ကောင်းသော လာခြင်းဖြစ်ပါသည်၊ မင်းကြီး (ဤနိုင်ငံ သည်) အရှင်၏ နိုင်ငံပါတည်း၊ မင်းကြီး ဆုံးမတော်မူပါ”ဟု ဆိုကုန်၏။
စကြဝတေးမင်းသည် ဤသို့ မိန့်ဆို၏၊ “အသက်ကို မသတ်အပ်၊ မပေးသည်ကို မယူအပ်၊ ကာမဂုဏ်တို့၌ မှားယွင်းစွာ မကျင့်အပ်၊ မဟုတ်မမှန်သော စကားကို မပြောအပ်၊ သေရည်သေရက်ကို မသောက်အပ်၊ ကောက်ခံမြဲ အခွန်အတုတ်ကိုလည်း ကောက်ခံသုံးစွဲကြကုန်လော့”ဟု (မိန့်ဆို၏)။
ရဟန်းတို့ အနောက်အရပ်၌ရှိသော ထီးပြိုင်မင်းတို့သည် စကြဝတေးမင်း၏ ဩဇာခံမင်းတို့ ဖြစ် လေကုန်၏။
֍ ၈၇
။ ရဟန်းတို့ ထိုအခါ စကြာရတနာသည် အနောက်သမုဒ္ဒရာသို့ ဆင်းသက်၍ တစ်ဖန် ပြန်တက်ပြီးလျှင် မြောက်အရပ်သို့ လည်သွားလေ၏၊ စစ်အင်္ဂါလေးပါးနှင့်တကွ စကြဝတေးမင်းသည်လည်း တပါတည်း လိုက်ပါသွားလေ၏၊ ရဟန်းတို့ စကြာရတနာ ရပ်တန့်ရာ အရပ်၌ စစ်အင်္ဂါလေးပါးနှင့်တကွ စကြဝတေးမင်းသည် စခန်းချနေ၏။ရဟန်းတို့ မြောက်အရပ်၌ရှိသော ထီးပြိုင်မင်းတို့သည် စကြဝတေးမင်းထံ ချဉ်းကပ်၍ ဤသို့ ဆိုကုန်၏၊ “မင်းကြီး ကြွလာတော်မူပါ၊ မင်းကြီး အရှင်၏ လာခြင်းသည် ကောင်းသော လာခြင်းဖြစ်ပါ သည်၊ မင်းကြီး (ဤနိုင်ငံသည်) အရှင်၏ နိုင်ငံပါတည်း၊ မင်းကြီး ဆုံးမတော်မူပါ”ဟု ဆိုကုန်၏။
စကြဝတေးမင်းသည် ဤသို့ မိန့်ဆို၏၊ “အသက်ကို မသတ်အပ်၊ မပေးသည်ကို မယူအပ်၊ ကာမဂုဏ်တို့ ၌ မှားယွင်းစွာ မကျင့်အပ်၊ မဟုတ်မမှန်သော စကားကို မပြောအပ်၊ သေရည်သေရက်ကို မသောက်အပ်၊ ကောက်ခံမြဲ အခွန်အတုတ်ကိုလည်း ကောက်ခံသုံးစွဲကြကုန်လော့”ဟု (ဆို၏)။
ရဟန်းတို့ မြောက်အရပ်၌ရှိသော ထီးပြိုင်မင်းတို့သည် စကြဝတေးမင်း၏ ဩဇာခံမင်းတို့ ဖြစ်လေ ကုန်၏။
ရဟန်းတို့ ထိုအခါ ထိုစကြာရတနာသည် သမုဒ္ဒရာအပိုင်းအခြားရှိသော မြေကို အောင်မြင်ပြီး၍ ထိုစကြဝတေးမင်း၏ နေပြည်တော်သို့သာလျှင် တစ်ဖန် ပြန်လည်၍ စကြဝတေးမင်း၏ နန်းတော်တံခါး လွှတ်ရုံးတော်မုခ်ဦး၌ စကြဝတေးမင်း၏ နန်းတော်ကို တင့်တယ်စေလျက် ဝင်ရိုးတပ်ထားဘိသကဲ့သို့ တည်နေ၏။
--ဒုတိယ စကြာမင်း စသည် အကြောင်း
֍ ၈၈
။ ရဟန်းတို့ နှစ်ယောက်မြောက် စကြာမင်းသည်လည်း။ပ။ သုံးယောက်မြောက် စကြာမင်းသည် လည်း။ လေးယောက်မြောက် စကြာမင်းသည်လည်း။ ငါးယောက်မြောက် စကြာမင်းသည်လည်း။ ခြောက် ယောက်မြောက် စကြာမင်းသည်လည်း။ ခုနစ်ယောက်မြောက် စကြာမင်းသည်လည်း နှစ်ပေါင်းများစွာ နှစ် ရာပေါင်းများစွာ နှစ်ထောင်ပေါင်းများစွာ ကုန်လွန်သောအခါ၌ မင်းချင်းယောကျ်ားတစ်ယောက်ကို အမိန့် ပေး၏ -“အချင်းယောကျ်ား သင်သည် မြတ်သော (လိုရာအရပ်သို့ အပိတ်အပင် မရှိသွားနိုင်သော) စကြာ့ရတနာကို တည်နေရာမှ အနည်းငယ် လျှောကျသက်ဆင်းသည်ကို မြင်သောအခါ ငါ့အား ပြောကြားလော့”ဟု (အမိန့်ပေး၏)။
ရဟန်းတို့ ထို (မင်းချင်း) ယောကျ်ားသည် “မင်းမြတ် ကောင်းပါပြီ”ဟု စကြဝတေးမင်းအား ဝန်ခံ၏။
ရဟန်းတို့ ထို (မင်းချင်း) ယောကျ်ားသည် နှစ်ပေါင်းများစွာ နှစ်ရာပေါင်းများစွာ နှစ်ထောင်ပေါင်း များစွာ ကုန်လွန်သောအခါ မြတ်သော (လိုရာအရပ်သို့ အပိတ်အပင်မရှိ သွားနိုင်သော) စကြာရတနာကို တည်နေရာမှ အနည်းငယ် လျှောကျသက်ဆင်းသည်ကို မြင်၏၊ မြင်လတ်သော် စကြဝတေးမင်းထံ ချဉ်း ကပ်၍ စကြဝတေးမင်းအား ဤစကားကို လျှောက်၏ -
“မင်းမြတ် အမှန်သိတော်မူပါလော့၊ သင် (မင်းမြတ်)၏ မြတ်သော (လိုရာအရပ်သို့ အပိတ်အပင် မရှိ သွားနိုင်သော) စကြာရတနာသည် တည်နေရာမှ အနည်းငယ် လျှောကျသက်ဆင်းပါပြီ”ဟု (လျှောက်၏)။
֍ ၈၉
။ ရဟန်းတို့ ထိုအခါ စကြဝတေးမင်းသည် သားကြီးအိမ်ရှေ့မင်းသားကို ခေါ်၍ ဤစကားကို မိန့်ဆို၏ -“ချစ်သား ငါ၏ မြတ်သော (လိုရာအရပ်သို့ အပိတ်အပင်မရှိ သွားနိုင်သော) စကြာရတနာသည် တည်နေရာမှ လျှောကျသက်ဆင်းသတတ်၊ ‘အကြင် စကြဝတေးမင်း၏ မြတ်သော (လိုရာ အရပ်သို့ အပိတ်အပင်မရှိ သွားနိုင်သော) စကြာရတနာသည် တည်နေရာမှ လျှောကျသက်ဆင်း၏၊ ထို စကြဝတေးမင်းသည် ကြာမြင့်စွာ အသက်မရှည်ရာ ‘ဟု ငါကြားဖူး၏၊ ငါသည် လူ့စည်းစိမ် ချမ်းသာကို စံစားခဲ့ပြီ၊ ယခုအခါ ငါသည် နတ်စည်းစိမ်းချမ်းသာတို့ကို ရှာဖွေရန် အချိန်တန်ပြီ၊ ချစ်သား လာလော့၊ သင်သည် သမုဒ္ဒရာ လေးစင်းအဆုံးရှိသော ဤမြေကြီးကို သိမ်းဆည်း (အုပ်စိုး)လော့။ ငါမူကား ဆံမုတ်ဆိတ်ကို ရိတ်၍ ဖန်ရည်စွန်းသော အဝတ်တို့ကို ဝတ်ပြီးလျှင် လူ့ဘောင်မှ ရသေ့ဘောင်သို့ ဝင်ရောက်အံ့”ဟု (မိန့်ဆို၏)။
ရဟန်းတို့ ထိုအခါ စကြဝတေးမင်းသည် သားကြီး အိမ်ရှေ့မင်းသားကို မင်းအဖြစ်အုပ်စိုးမှု၌ ကောင်းစွာ ဆုံးမသွန်သင်ပြီးလျှင် ဆံမုတ်ဆိတ်ကို ရိတ်၍ ဖန်ရည်စွန်းသော အဝတ်တို့ကို ဝတ်ပြီးလျှင် လူ့ဘောင်မှ ရသေ့ဘောင်သို့ ဝင်ရောက်၏၊ ရဟန်းတို့ မင်းရသေ့သည် ရသေ့ပြုပြီး၍ ခုနစ်ရက်မြောက်သော နေ့၌ မြတ်သော (လိုရာအရပ်သို့ အပိတ်အပင်မရှိ သွားနိုင်သော) စကြာရတနာသည် ကွယ်ပျောက် လေ၏။
--֍ ၉၀
။ ရဟန်းတို့ ထိုအခါ မင်းချင်းယောကျ်ားတစ်ယောက်သည် မင်းမျိုးဖြစ်သော ဦးထိပ်၌ အဘိသိက်သွန်းပြီးသော မင်းထံ ချဉ်းကပ်ပြီးလျှင် မင်းမျိုးဖြစ်သော ဦးထိပ်၌ အဘိသိက်သွန်းပြီးသော မင်းအား “ မင်းမြတ် အမှန်သိတော်မူပါလော့၊ မြတ်သော (လိုရာအရပ်သို့ အပိတ်အပင်မရှိ သွားနိုင်သော) စကြာရတနာသည် ကွယ်ပျောက်ပါပြီ”ဟု လျှောက်၏။ရဟန်းတို့ ထိုအခါ မင်းမျိုးဖြစ်သော ဦးထိပ်၌ အဘိသိက်သွန်းပြီးသော မင်းသည် မြတ်သော (လိုရာအရပ်သို့ အပိတ်အပင်မရှိ သွားနိုင်သော) စကြာရတနာ ကွယ်ပျောက်သည်ရှိသော် နှလုံးမသာ ဖြစ် လေ၏၊ နှလုံးမသာ ဖြစ်ခြင်းကိုလည်း (သူတစ်ပါးအား) ပြောကြားလေ၏၊ ထိုမင်းသည် မင်းရသေ့ထံ ချဉ်းကပ်၍ မြတ်သော စကြဝတေးမင်းတို့၏ ကျင့်ဝတ်ကို မမေး၊ ထိုမင်းသည် မိမိပညာဖြင့်သာ နိုင်ငံကို ဆုံးမအုပ်စိုး၏၊ မိမိပညာဖြင့်သာ နိုင်ငံကို ဆုံးမအုပ်စိုးသော် ထိုမင်း၏ နိုင်ငံတို့သည် မြတ်သော စကြဝတေးမင်းတို့၏ ကျင့်ဝတ်တို့ကို ကျင့်ကုန်သော ရှေးမင်းတို့၏ နိုင်ငံတို့ကဲ့သို့ ရှေ့နောက် ညီညွတ်စွာ မတိုးပွါးကုန်။
ရဟန်းတို့ ထိုအခါ အမှုဆောင်အမတ်များ မင်းတိုင်ပင်အမတ်များ ဘဏ္ဍာရေးအမတ်များ အမတ် ချုပ်များ စစ်သည်ဗိုလ်ပါများ တံခါးမှူးများ ပညာရှိ (ပုရောဟိတ်) အမတ်များတို့သည် စည်းဝေးကြကုန်၍ မင်းမျိုးဖြစ်သော ဦးထိပ်၌ အဘိသိက်သွန်းပြီးသော မင်းအား ဤစကားကို လျှောက်ကုန်၏ -
“မင်းမြတ် မြတ်သော စကြဝတေးမင်းတို့၏ ကျင့်ဝတ်တို့ကို ကျင့်ကုန်သော မင်းတို့၏ ဇနပုဒ်တို့ သည့်တိုးပွါးကုန်သကဲ့သို့ မိမိစိတ်အလိုဖြင့် နိုင်ငံကို ဆုံးမသော သင် (မင်းမြတ်)၏ နိုင်ငံတို့သည် ရှေ့နောက် ညီညွတ်စွာ မတိုးပွါးကုန်၊ မင်းမြတ် သင် (မင်းမြတ်)၏ နိုင်ငံတော်၌ အမှုဆောင်အမတ်များ မင်းတိုင်ပင်အမတ်များ ဘဏ္ဍာရေးအမတ်များ အမတ်ချုပ်များ စစ်သည်ဗိုလ်ပါများ တံခါးမှူးများနှင့် ပညာ ရှိ (ပုရောဟိတ်) အမတ်များ ဖြစ်ကုန်သော အကျွန်ုပ်တို့သည်လည်းကောင်း တစ်ပါးသူတို့သည်လည်း ကောင်း ရှိပါကုန်၏၊ အကြင် အကျွန်ုပ်တို့သည် အပြစ်ကင်းသော စကြဝတေးမင်း ကျင့်ဝတ်ကို မှတ်သား ထားပါကုန်၏၊ မင်းမြတ် သင် (မင်းမြတ်) သည် အကျွန်ုပ်တို့အား အပြစ်ကင်းသော စကြဝတေးမင်း ကျင့် ဝတ်ကို မေးပါလော့၊ မေးသည်ရှိသော် ထိုအကျွန်ုပ်တို့သည် အပြစ်ကင်းသော စကြဝတေးမင်း ကျင့်ဝတ် ကို သင် (မင်းမြတ်) အား ဖြေကြားပါကုန်အံ့”ဟု (လျှောက်ကုန်၏)။
--အသက်အဆင်း စသည် ယုတ်လျော့ခြင်း အကြောင်း
֍ ၉၁
။ ရဟန်းတို့ ထိုအခါ မင်းမျိုးဖြစ်သော ဦးထိပ်၌ အဘိသိက်သွန်းပြီးသော မင်းသည် အမှုဆောင် အမတ်များ မင်းတိုင်ပင်အမတ်များ ဘဏ္ဍာရေးအမတ်များ အမတ်ချုပ်များ စစ်သည်ဗိုလ်ပါများ တံခါးမှူးများနှင့် ပညာရှိ (ပုရောဟိတ်) အမတ်များတို့ကို စည်းဝေးစေ၍ အပြစ်ကင်းသော စကြဝတေးမင်း ကျင့်ဝတ်ကို မေး၏။ မေးသည်ရှိသော် ထိုအမတ်တို့သည် အပြစ်ကင်းသော စကြဝတေးမင်း ကျင့်ဝတ်ကို ထိုမင်းအား ဖြေကြားကုန်၏။ထိုအမတ်တို့၏ (စကားကို) ကြား၍တရားနှင့်လျော်သော စောင့်ရှောက်မှု ကာကွယ်မှု လုံခြုံစေမှုကို စီရင်၏၊ ပစ္စည်းဥစ္စာ မရှိသူတို့အား ပစ္စည်းဥစ္စာကိုကား မပေး။ ပစ္စည်းဥစ္စာ မရှိသူတို့အား ပစ္စည်းဥစ္စာ မပေးသည်ရှိသော် ဆင်းရဲခြင်း ပွါးများလာ၏။ ဆင်းရဲခြင်း ပွါးများလာသောအခါ ယောကျ်ားတစ်ယောက် သည် သူတစ်ပါးတို့ မပေးသော ဥစ္စာကို ခိုးလိုသော စိတ်ဖြင့် ခိုးယူ၏။ ထို (ယောကျ်ား) ကို ဖမ်းကုန်၏။ ဖမ်းပြီးလျှင် မင်းမျိုးဖြစ်သော ဦးထိပ်၌ အဘိသိက်သွန်းပြီးသော မင်းအား “မင်းမြတ် ဤယောကျ်ားသည် သူတစ်ပါးတို့ မပေးသော ဥစ္စာကို ခိုးလိုသော စိတ်ဖြင့် ယူပါ၏”ဟု ဆို၍ ပြကုန်၏။
ရဟန်းတို့ ဤသို့ ဆို၍ပြသော် မင်းမျိုးဖြစ်သော ဦးထိပ်၌ အဘိသိက်သွန်းပြီးသော မင်းသည် ထို ယောကျ်ားအား ဤစကားကို ဆို၏၊ “အချင်းယောကျ်ား သင်သည် သူတစ်ပါးတို့ မပေးသော ဥစ္စာကို ခိုးလိုသော စိတ်ဖြင့် ယူ၏ဟူသည် မှန်သလော”ဟု (ဆို၏)။
မှန်ပါသည် မင်းမြတ်ဟု (လျှောက်၏)။
အဘယ့်ကြောင့် (ခိုးယူသနည်း)ဟု (ဆို၏)။
မင်းမြတ် အသက်မွေးမှု မလုံလောက်သောကြောင့်ပါတည်းဟု (လျှောက်၏)။
ရဟန်းတို့ ထိုအခါ မင်းမျိုးဖြစ်သော ဦးထိပ်၌ အဘိသိက်သွန်းပြီးသော မင်းသည် “ယောကျ်ား သင်သည် ဤဥစ္စာဖြင့် ကိုယ်တိုင်လည်း အသက်မွေးလော့၊ မိဘကိုလည်း ကျွေးမွေးလော့၊ သားမယား ကိုလည်း ကျွေးမွေးလော့၊ အလုပ်အကိုင်ကိုတို့လည်း လုပ်ကိုင်လော့၊ အထက်အထက်ဘုံသို့ ရောက်စေ သည့် အကျိုးရှိသော ကောင်းမြတ်သော အကျိုးဆယ်ပါးကို ဖြစ်စေတတ်သော ချမ်းသာသော အကျိုးရှိသော နတ်ပြည်၌ ဖြစ်စေတတ်သော အလှူကို သမဏဗြာဟ္မဏတို့၌ တည်စေလော့”ဟု ဆို၍ ထိုယောကျ်ား အား ဥစ္စာကို ပေး၏။ ရဟန်းတို့ ထိုယောကျ်ားသည် “မင်းမြတ် ကောင်းပါပြီ”ဟု မင်းမျိုးဖြစ်သော ဦးထိပ်၌ အဘိသိက်သွန်းပြီးသော မင်းအား ဝန်ခံ၏။
ရဟန်းတို့ ယောကျ်ား တစ်ယောက်သည်လည်း သူတစ်ပါးတို့ မပေးသော ဥစ္စာကို ခိုးလိုသော စိတ် ဖြင့် ယူ၏။ ထိုယောကျ်ားကို ဖမ်းကုန်၏၊ ဖမ်းပြီးလျှင် မင်းမျိုးဖြစ်သော ဦးထိပ်၌ အဘိသိက်သွန်းပြီးသော မင်းအား “မင်းမြတ် ဤယောကျ်ားသည် သူတစ်ပါးတို့ မပေးသော ဥစ္စာကို ခိုးလိုသော စိတ်ဖြင့် ယူပါ၏”ဟု ဆို၍ပြ ကုန်၏။ ရဟန်းတို့ ဤသို့ ဆို၍ပြသော် မင်းမျိုးဖြစ်သော ဦးထိပ်၌ အဘိသိက်သွန်း့ပြီးသော မင်းသည် ထိုယောကျ်ားအား ဤစကားကို ဆို၏၊ “အချင်းယောကျ်ား သင်သည် သူတစ်ပါးတို့ မပေးသော ဥစ္စာကို ခိုးလိုသော စိတ်ဖြင့် ယူ၏ဟူသည် မှန်သလော”ဟု (ဆို၏)။
မှန်ပါသည် မင်းမြတ်ဟု (လျှောက်၏)။
အဘယ့်ကြောင့် (ခိုးယူသနည်း)ဟု (ဆို၏)။
--မင်းမြတ် အသက်မွေးမှု မလုံလောက်သောကြောင့်ပါတည်းဟု (လျှောက်၏)။
ရဟန်းတို့ ထိုအခါ မင်းမျိုးဖြစ်သော ဦးထိပ်၌ အဘိသိက်သွန်းပြီးသော မင်းသည် “ယောကျ်ား သင်သည် ဤဥစ္စာဖြင့် ကိုယ်တိုင်လည်း အသက်မွေးလော့၊ မိဘကိုလည်း ကျွေးမွေးလော့၊ သားမယားကို လည်း ကျွေးမွေးလော့၊ အလုပ်အကိုင်တို့ကိုလည်း လုပ်ကိုင်လော့၊ အထက် အထက်ဘုံသို့ ရောက်စေ သည့် အကျိုးရှိသော ကောင်းမြတ်သော အကျိုးဆယ်ပါးကို ဖြစ်စေတတ်သော ချမ်းသာသော အကျိုးရှိသော နတ်ပြည်၌ ဖြစ်စေတတ်သော အလှူကို သမဏဗြာဟ္မဏတို့၌ တည်စေလော့”ဟု ဆို၍ ထိုယောကျ်ား အား ဥစ္စာကို ပေး၏။ ရဟန်းတို့ ထိုယောကျ်ားသည် “မင်းမြတ် ကောင်းပါပြီ”ဟု မင်းမျိုးဖြစ်သော ဦးထိပ်၌ အဘိသိက်သွန်းပြီးသော မင်းအား ဝန်ခံ၏။
֍ ၉၂
။ ရဟန်းတို့ လူတို့သည် “အချင်းတို့ သူတစ်ပါးတို့ မပေးသော ဥစ္စာကို ခိုးလိုသော စိတ်ဖြင့် ယူသော သူတို့အား မင်းသည် ဥစ္စာကို ပေးသတတ်”ဟု ကြားကြကုန်၏။ ယင်းသို့ ကြားသဖြင့် “ငါတို့ သည်လည်း သူတစ်ပါးတို့ မပေးသော ဥစ္စာကို ခိုးလိုသော စိတ်ဖြင့် ယူရမူ ကောင်းလေစွ”ဟု အကြံ ဖြစ်၏။ရဟန်းတို့ ထိုအခါ တစ်ယောက်သော ယောကျ်ားသည် သူတစ်ပါးတို့ မပေးသော ဥစ္စာကို ခိုးလိုသော စိတ်ဖြင့် ယူလေ၏။ ထိုခိုးသူယောကျ်ားကို ဖမ်းကုန်၏၊ ဖမ်းပြီးလျှင် မင်းမျိုးဖြစ်သော ဦးထိပ်၌ အဘိသိက်သွန်းပြီးသော မင်းအား “မင်းမြတ် ဤယောကျ်ားသည် သူတစ်ပါးတို့မပေးသော ဥစ္စာကို ခိုး လိုသော စိတ်ဖြင့် ယူပါ၏”ဟု ဆို၍ ပြကုန်၏။
ရဟန်းတို့ ဤသို့ဆို၍ပြသော် မင်းမျိုးဖြစ်သော ဦးထိပ်၌ အဘိသိက်သွန်းပြီးသော မင်းသည် ထို (ခိုးသူ)ယောကျ်ားအား ဤစကားကို ဆို၏၊ “အချင်းယောကျ်ား သင်သည် သူတစ်ပါးတို့ မပေးသော ဥစ္စာကို ခိုးလိုသော စိတ်ဖြင့် ယူ၏ဟူသည် မှန်သလော”ဟု (ဆို၏)။
မှန်ပါသည် မင်းမြတ်ဟု (လျှောက်၏)။
အဘယ့်ကြောင့် (ခိုးယူသနည်း)ဟု (ဆို၏)။
မင်းမြတ် အသက်မွေးမှု မလုံလောက်သောကြောင့်ပါတည်းဟု (လျှောက်၏)။
ရဟန်းတို့ ထိုအခါ မင်းမျိုးဖြစ်သော ဦးထိပ်၌ အဘိသိက်သွန်းပြီးသော မင်းအား ဤသို့သော အကြံသည် ဖြစ်၏ -
“သူတစ်ပါးတို့ မပေးသော ဥစ္စာကို ခိုးလိုသော စိတ်ဖြင့် ယူသော သူအား အကယ်၍ ငါသည် ဥစ္စာကို ပေးအံ့၊ ဤသို့ ပေးနေခဲ့လျှင် ဤခိုးမှုသည် တိုးပွါးလတ္တံ့၊ ငါသည် ဤ (ခိုးသူ) ယောကျ်ားကို ကောင်းစွာ နှိပ်ကွပ်ခြင်းဖြင့် နှိပ်ကွပ်ရမူ ကောင်းလေစွ၊ ခိုးမှုအမြစ်ပြတ်အောင် ပြုရမူ ကောင်းလေစွ၊ ထိုသူ၏ ဦးခေါင်းကို ဖြတ်ရမူ ကောင်းလေစွ”ဟု (အကြံဖြစ်၏)။
ရဟန်းတို့ ထိုအခါ မင်းမျိုးဖြစ်သော ဦးထိပ်၌ အဘိသိက်သွန်းပြီးသော မင်းသည် (မင်းချင်း) ယောကျ်ားတို့ကို အမိန့်ပေး၏။
“အချင်းတို့ ထိုသို့ဖြစ်လျှင် ဤ (ခိုးသူ) ယောကျ်ားကို မြဲမြံခိုင်ခံ့သော ကြိုးဖြင့် မြဲမြံစွာ လက်ပြန် ကြိုးတုပ်နှောင်လျက် ခေါင်းတုံးရိတ်ပြီးလျှင် အသံပြင်းသော ထက်စည်ကို တီးကာ လမ်းမတစ်ခုမှ လမ်းမ တစ်ခုသို့ လမ်းဆုံတစ်ခုမှ လမ်းဆုံတစ်ခုသို့ ခေါ်ဆောင်၍ တောင်တံခါးမှ ထွက်ပြီးသော် မြို့၏ တောင် ဘက်၌ ကောင်းစွာ နှိပ်ကွပ်ခြင်းဖြင့် နှိပ်ကွပ်ကုန်လော့၊ (အဆုံးစီရင်ခြင်းဖြင့်) အမြစ်ပြတ်အောင် ပြုကုန့်လော့၊ ထို (ခိုးသူ) ယောကျ်ား၏ ဦးခေါင်းကို ဖြတ်ကုန်လော့”ဟု (အမိန့်ပေး၏)။
ရဟန်းတို့ ထို (မင်းချင်း) ယောကျ်ားတို့သည် “မင်းမြတ် ကောင်းပါပြီ”ဟု မင်းမျိုးဖြစ်သော ဦးထိပ်၌ အဘိသိက်သွန်းပြီးသော မင်းအား ဝန်ခံ၍ ထို (ခိုးသူ) ယောကျ်ားကို မြဲမြံခိုင်ခံ့သော ကြိုးဖြင့် မြဲမြံစွာ
--လက်ပြန်ကြိုး တုပ်နှောင်လျက် သင်တုံးဖြင့် ခေါင်းတုံးရိတ်ပြီးလျှင် အသံပြင်းသော ထက်စည်ကို တီးကာ လမ်းမတစ်ခုမှ လမ်းမတစ်ခုသို့ လမ်းဆုံတစ်ခုမှ လမ်းဆုံတစ်ခုသို့ ခေါ်ဆောင်၍ တောင်တံခါးမှ ထွက်ပြီးလျှင် မြို့၏ တောင်ဘက်၌ ကောင်းစွာ နှိပ်ကွပ်ခြင်းဖြင့် နှိပ်ကွပ်ကုန်၏၊ (အဆုံးစီရင်ခြင်းဖြင့်) အမြစ်ပြတ်အောင် ပြုကုန်၏၊ ထို (ခိုးသူ) ယောကျ်ား၏ ဦးခေါင်းကို ဖြတ်ကုန်၏။
֍ ၉၃
။ ရဟန်းတို့ လူတို့သည် “အချင်းတို့ သူတစ်ပါးတို့ မပေးသော ဥစ္စာကို ခိုးလိုသော စိတ်ဖြင့် ယူသောသူတို့ကို မင်းသည် အပြီးတိုင် နှိပ်ကွပ်၏၊ (အဆုံးစီရင်ခြင်းဖြင့်) အမြစ်ပြတ်အောင် ပြု၏၊ ထို (ခိုးသူ) ယောကျ်ား၏ ဦးခေါင်းကို ဖြတ်၏”ဟု ကြားကုန်၏။ ယင်းသို့ ကြားသဖြင့် “ငါတို့သည်လည်း ထက်သော လက်နက်တို့ကို ပြုလုပ်စေကုန်အံ့၊ ထက်သော လက်နက်တို့ကို ပြုလုပ်စေပြီးလျှင် အကြင် သူတို့ မပေးသော ဥစ္စာကို ခိုးလိုသော စိတ်ဖြင့် ခိုးယူကုန်အံ့၊ ထိုဥစ္စာရှင်တို့ကို အပြီးတိုင် နှိပ်ကွပ် ကုန်အံ့၊ (အဆုံးစီရင်ခြင်းဖြင့်) အမြစ်ပြတ်အောင် ပြုကုန်အံ့၊ ထို (ဥစ္စာရှင်) တို့၏ ဦးခေါင်းကို ဖြတ်ကုန် အံ့”ဟု အကြံဖြစ်၏။ ထိုသူတို့သည် ထက်သော လက်နက်တို့ကို ပြုလုပ်စေကုန်၏၊ ထက်သော လက်နက် တို့ကို ပြုလုပ်စေပြီးလျှင် ရွာကို လုယက်ဖျက်ဆီးခြင်းငှါလည်း အားထုတ်ကုန်၏၊ နိဂုံးကို လုယက်ဖျက်ဆီး ခြင်းငှါလည်း အားထုတ်ကုန်၏၊ မြို့ကို လုယက်ဖျက်ဆီးခြင်းငှါလည်း အားထုတ်ကုန်၏၊ လမ်း၌ (စောင့်၍) လုယက်ဖျက်ဆီးခြင်းငှါလည်း အားထုတ်ကုန်၏။ထိုသူတို့သည် အကြင်သူတို့ မပေးသော ဥစ္စာကို ခိုးလိုသော စိတ်ဖြင့် ယူကြကုန်၏၊ ထို (ဥစ္စာရှင်) တို့ကို အပြီးတိုင် နှိပ်ကွပ်ကုန်၏၊ (အဆုံးစီရင်ခြင်းဖြင့်) အမြစ်ပြတ်အောင် ပြုကုန်၏၊ ထို (ဥစ္စာရှင်) တို့၏ ဦးခေါင်းကို ဖြတ်ကုန်၏။
֍ ၉၄
။ ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် ပစ္စည်းဥစ္စာမရှိသူတို့အား ပစ္စည်းဥစ္စာကို မပေးသော် ဆင်းရဲခြင်း ပွါးများလာ၏၊ ဆင်းရဲခြင်း ပွါးများလာသော် မပေးသော ဥစ္စာကို ခိုးယူမှု ပွါးများလာ၏၊ ခိုးယူမှု ပွါး များလာသော် လက်နက်ပွါးများလာ၏၊ လက်နက်ပွါးများလာသော် အသက်သတ်မှု ပွါးများလာ၏၊ အသက် သတ်မှု ပွါးများလာသော် ထိုသတ္တဝါတို့၏ အသက်သည်လည်း ဆုတ်ယုတ်လာ၏၊ အဆင်းသည်လည်း ဆုတ်ယုတ်လာ၏၊ အသက်အားဖြင့်လည်း ဆုတ်ယုတ်ကုန်သော အဆင်းအားဖြင့်လည်း ဆုတ်ယုတ်ကုန်သော အနှစ်ရှစ်သောင်း အသက်ရှည်ကုန်သော ထိုသူတို့၏ သားသမီးတို့သည် အနှစ်လေးသောင်း အသက်ရှည်ကုန်၏။ရဟန်းတို့ အနှစ်လေးသောင်း အသက်ရှည်ကုန်သော လူတို့တွင် တစ်ယောက်သော ယောကျ်ားသည် သူတစ်ပါးတို့ မပေးသော ဥစ္စာကို ခိုးလိုသော စိတ်ဖြင့် ယူ၏၊ ထိုခိုးသူကို ဖမ်းကုန်၏။ ဖမ်းပြီးလျှင် မင်းမျိုးဖြစ်သော ဦးထိပ်၌ အဘိသိက်သွန်းပြီးသော မင်းအား “မင်းမြတ် ဤယောကျ်ားသည် သူတစ်ပါးတို့ မပေးသော ဥစ္စာကို ခိုးလိုသော စိတ်ဖြင့် ယူပါ၏”ဟု ဆို၍ ပြကုန်၏။ ရဟန်းတို့ ဤသို့ ဆို၍ပြသော် မင်းမျိုးဖြစ်သော ဦးထိပ်၌ အဘိသိက်သွန်းပြီးသော မင်းသည် ထိုယောကျ်ားအား ဤစကားကို ဆို၏၊ “အချင်းယောကျ်ား သင်သည် သူတစ်ပါးတို့ မပေးသော ဥစ္စာကို ခိုးလိုသော စိတ်ဖြင့် ယူ၏ ဟူသည် မှန်သလော”ဟု (ဆို၏)။
“မမှန်ပါ မင်းမြတ်”ဟု သိလျက် မဟုတ်မမှန်သော စကားကို ဆို၏။
֍ ၉၅
။ ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် ပစ္စည်းဥစ္စာမရှိသူတို့အား ပစ္စည်းဥစ္စာကို မပေးသော် ဆင်းရဲခြင်း ပွါး များလာ၏၊ ဆင်းရဲခြင်း ပွါးများလာသော် မပေးသော ဥစ္စာကို ခိုးယူမှု ပွါးများလာ၏၊ ခိုးယူမှု ပွါးများ လာသော် လက်နက်ပွါးများလာ၏၊ လက်နက်ပွါးများလာသော် အသက်သတ်မှု ပွါးများလာ၏၊ အသက့်သတ်မှု ပွါးများလာသော် မဟုတ်မမှန်ပြောမှု ပွါးများလာ၏၊ မဟုတ်မမှန်ပြောမှု ပွါးများလာသော် ထို သတ္တဝါတို့၏ အသက်သည်လည်း ဆုတ်ယုတ်၏၊ အဆင်းသည်လည်း ဆုတ်ယုတ်၏၊ အသက်အားဖြင့် လည်း ဆုတ်ယုတ်ကုန်သော အဆင်းအားဖြင့်လည်း ဆုတ်ယုတ်ကုန်သော အနှစ်လေးသောင်း အသက်ရှည် ကုန်သော ထိုသူတို့၏ သားသမီးတို့သည် အနှစ်နှစ်သောင်း အသက်ရှည်ကုန်၏။ --ရဟန်းတို့ အနှစ်နှစ်သောင်း အသက်ရှည်သော လူတို့တွင် တစ်ယောက်သော ယောကျ်ားသည် သူတစ်ပါးတို့ မပေးသော ဥစ္စာကို ခိုးလိုသော စိတ်ဖြင့် ယူ၏၊ ထိုသူကို တစ်ယောက်သော ယောကျ်ား သည် မင်းမျိုးဖြစ်သော ဦးထိပ်၌ အဘိသိက်သွန်းပြီးသော မင်းအား"မင်းမြတ် ဤမည်သော ယောကျ်ား သည် သူတစ်ပါးတို့ မပေးသော ဥစ္စာကို ခိုးလိုသော စိတ်ဖြင့် ယူပါ၏”ဟု ကုန်းချောခြင်းကို ပြု၏။
֍ ၉၆
။ ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် ပစ္စည်းဥစ္စာမရှိသူတို့အား ပစ္စည်းဥစ္စာကို မပေးသော် ဆင်းရဲမှု ပွါးများလာ၏၊ ဆင်းရဲမှု ပွါးများလာသော် မပေးသော ဥစ္စာကို ခိုးယူမှု ပွါးများလာ၏၊ ခိုးယူမှု ပွါးများ လာသော် လက်နက်ပွါးများလာ၏၊ လက်နက်ပွါးများလာသော် အသက်သတ်မှု ပွါးများလာ၏၊ အသက် သတ်မှု ပွါးများလာသော် မဟုတ်မမှန်ပြောမှု ပွါးများလာ၏၊ မဟုတ်မမှန်ပြောမှု ပွါးများလာသော် ကုန်း ချောမှု ပွါးများလာ၏၊ ကုန်းချောမှု ပွါးများလာသော် ထိုသတ္တဝါတို့၏ အသက်သည်လည်း ဆုတ်ယုတ်၏၊ အဆင်းသည်လည်း ဆုတ်ယုတ်၏။ အသက်အားဖြင့်လည်း ဆုတ်ယုတ်ကုန်သော အဆင်းအားဖြင့်လည်း ဆုတ်ယုတ်ကုန်သော အနှစ်နှစ်သောင်း အသက်ရှည်ကုန်သော ထိုသူတို့၏ သားသမီးတို့သည် အနှစ် တစ်သောင်း အသက်ရှည်ကုန်၏။ရဟန်းတို့ အနှစ်တစ်သောင်း အသက်ရှည်ကုန်သော လူတို့တွင် အချို့သတ္တဝါတို့သည် အဆင်းလှ ကုန်၏၊ အချို့သတ္တဝါတို့သည် အဆင်းမလှကုန်၊ ထိုသူတို့တွင် အဆင်းမလှသော သတ္တဝါတို့သည် အဆင်းလှသော သတ္တဝါတို့ကို တပ်မက်ကုန်၍ သူတစ်ပါးတို့၏ သားမယားတို့ကို လွန်ကျူးကုန်၏။
֍ ၉၇
။ ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် ပစ္စည်းဥစ္စာမရှိသူတို့အား ပစ္စည်းဥစ္စာကို မပေးသော် ဆင်းရဲမှု ပွါး များလာ၏၊ ဆင်းရဲမှု ပွါးများလာသော်။ပ။ ကာမဂုဏ်တို့၌ မှားယွင်းစွာ ကျင့်မှု ပွါးများလာ၏၊ ကာမဂုဏ် တို့၌ မှားယွင်းစွာ ကျင့်မှု ပွါးများလာသော် ထိုသတ္တဝါတို့၏ အသက်သည်လည်း ဆုတ်ယုတ်၏၊ အဆင်း သည်လည်း ဆုတ်ယုတ်၏၊ အသက်အားဖြင့်လည်း ဆုတ်ယုတ်ကုန်သော အဆင်းအားဖြင့်လည်း ဆုတ်ယုတ် ကုန်သော အနှစ်တစ်သောင်း အသက်ရှည်ကုန်သော ထိုလူတို့၏ သားသမီးတို့သည် အနှစ်ငါးထောင် အသက်ရှည်ကုန်၏။֍ ၉၈
။ ရဟန်းတို့ အနှစ်ငါးထောင် အသက်ရှည်ကုန်သော လူတို့တွင် ကြမ်းတမ်းသောစကား ပြိန် ဖျင်းသောစကားဟူသော တရားနှစ်ပါးတို့သည် ပွါးများလာကုန်၏၊ တရားနှစ်ပါး ပွါးများလာကုန်သော် ထိုလူတို့၏ အသက်သည်လည်း ဆုတ်ယုတ်၏၊ အဆင်းသည်လည်း ဆုတ်ယုတ်၏။ အသက်အားဖြင့်လည်း ဆုတ်ယုတ်ကုန်သော အဆင်းအားဖြင့်လည်း ဆုတ်ယုတ်ကုန်သော အနှစ်ငါးထောင် အသက်ရှည်ကုန်သော ထိုလူတို့၏ သားသမီး အချို့တို့သည် အနှစ်နှစ်ထောင့်ငါးရာ အသက်ရှည်ကုန်၏၊ အချို့သော သားသမီး တို့သည် အနှစ်နှစ်ထောင် အသက်ရှည်ကုန်၏။֍ ၉၉
။ ရဟန်းတို့ အနှစ်နှစ်ထောင့်ငါးရာ အသက်ရှည်ကုန်သော လူတို့၌ လိုချင်တပ်မက်ခြင်း ‘အဘိဇ္ဈာ’၊ ပျက်စီးစေလိုခြင်း ‘ဗျာပါဒ’ တရားတို့ ပွါးများလာကုန်၏။ လိုချင်တပ်မက်ခြင်း ‘အဘိဇ္ဈာ’၊ ပျက်စီးစေလိုခြင်း ‘ဗျာပါဒ’ တရားတို့ ပွါးများလာကုန်သော် ထိုသတ္တဝါတို့၏ အသက်သည်လည်း ဆုတ် ယုတ်၏၊ အဆင်းသည်လည်း ဆုတ်ယုတ်၏၊ အသက်အားဖြင့်လည်း ဆုတ်ယုတ်ကုန်သော အဆင်းအားဖြင့် လည်း ဆုတ်ယုတ်ကုန်သော အနှစ်နှစ်ထောင့်ငါးရာ အသက်ရှည်ကုန်သော ထိုလူတို့၏ သားသမီးတို့သည် အနှစ်တစ်ထောင် အသက်ရှည်ကုန်၏။֍ ၁၀၀
။ ရဟန်းတို့ အနှစ်တစ်ထောင် အသက်ရှည်ကုန်သော လူတို့၌ မှားသော အယူဝါဒတို့ပွါးများလာ၏၊ မှားသော အယူဝါဒတို့ ပွါးများလာသော် ထိုလူတို့၏ အသက်သည်လည်း ဆုတ်ယုတ်၏၊ အဆင်းသည်လည်း ဆုတ်ယုတ်၏၊ အသက်အားဖြင့်လည်း ဆုတ်ယုတ်ကုန်သော အဆင်းအားဖြင့်လည်း ဆုတ်ယုတ်ကုန်သော အနှစ်တစ်ထောင် အသက်ရှည်ကုန်သော ထိုလူတို့၏ သားသမီးတို့သည် အနှစ်ငါးရာ အသက်ရှည်ကုန်၏။ --֍ ၁၀၁
။ ရဟန်းတို့ အနှစ်ငါးရာ အသက်ရှည်ကုန်သော လူတို့၌ မတရားသော တပ်မက်ခြင်း ‘အဓမ္မရာဂ'၁၊ အလွန်အကြူးတပ်မက်ခြင်း ‘ဝိသမလောဘ'၂၊ မှားသော အကျင့်တရား ‘မိစ္ဆာဓမ္မ'၃ ဟူသော တရားသုံးပါးတို့ များပြားကုန်၏၊ တရားသုံးပါးတို့ များပြားကုန်သော် ထိုသတ္တဝါတို့၏ အသက်သည်လည်း ဆုတ်ယုတ်၏၊ အဆင်းသည်လည်း ဆုတ်ယုတ်၏၊ အသက်အားဖြင့်လည်း ဆုတ်ယုတ် ကုန်သော အဆင်းအားဖြင့်လည်း ဆုတ်ယုတ်ကုန်သော အနှစ်ငါးရာ အသက်ရှည်ကုန်သော ထိုလူတို့၏ သားသမီး အချို့တို့သည် အနှစ်နှစ်ရာ့ငါးဆယ် အသက်ရှည်ကုန်၏။ အချို့သော သားသမီးတို့သည် အနှစ်နှစ်ရာ အသက်ရှည်ကုန်၏။ရဟန်းတို့ အနှစ်နှစ်ရာ့ငါးဆယ်သာ အသက်ရှည်ကုန်သော လူတို့၌ -
အမိ၌ ကောင်းစွာ ပြုသင့်သော ဝတ်ကို မပြုခြင်း၊
အဖ၌ ကောင်းစွာ ပြုသင့်သော ဝတ်ကို မပြုခြင်း၊
သမဏတို့၌ ကောင်းစွာ ပြုသင့်သော ဝတ်ကို မပြုခြင်း၊
ဗြာဟ္မဏတို့၌ ကောင်းစွာ ပြုသင့်သော ဝတ်ကို မပြုခြင်း၊
အမျိုး၌ ကြီးသောသူတို့ကို ရိုသေတုပ်ဝပ်မှု မပြုခြင်းဟူသော ဤတရားတို့သည် ပွါးများလာကုန်၏။
֍ ၁၀၂
။ ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် ပစ္စည်းဥစ္စာမရှိသူတို့အား ပစ္စည်းဥစ္စာကို မပေးသော် ဆင်းရဲခြင်း ပွါးများလာ၏၊ ဆင်းရဲခြင်းပွါးများလာသော် သူတစ်ပါးတို့ မပေးသော ဥစ္စာကို ခိုးယူမှု ပွါးများလာ၏၊ ခိုးယူမှု ပွါးများလာသော် လက်နက်ပွါးများလာ၏၊ လက်နက်ပွါးများလာသော် အသက်သတ်မှု ပွါးများလာ၏၊ အသက်သတ်မှု ပွါးများလာသော် မဟုတ်မမှန်ပြောမှု ပွါးများလာ၏၊ မဟုတ်မမှန်ပြောမှု ပွါးများလာသော် ကုန်းချောမှု ပွါးများလာ၏၊ ကုန်းချောမှု ပွါးများလာသော် ကာမဂုဏ်တို့၌ မှားယွင်းစွာ ကျင့်မှု ပွါးများလာ၏၊ ကာမဂုဏ်တို့၌ မှားယွင်းစွာ ကျင့်မှု ပွါးများလာသော် ကြမ်းတမ်းသောစကား ပြိန်ဖျင်းသောစကား တရားနှစ်ပါးတို့ ပွါးများလာကုန်၏၊ တရားနှစ်ပါးတို့ ပွါးများလာကုန်သော် လိုချင်တပ်မက် ခြင်း'အဘိဇ္ဈာ’ ပျက်စီးစေလိုခြင်း ‘ဗျာပါဒ’ တို့ ပွါးများလာကုန်၏၊ လိုချင်တပ်မက်ခြင်း ‘အဘိဇ္ဈာ’ ပျက်စီး စေလိုခြင်း ‘ဗျာပါဒ'တို့ ပွါးများလာကုန်သော် မှားသော အယူဝါဒ ပွါးများလာ၏၊ မှားသော အယူဝါဒ ပွါးများလာသော် မတရားသော တပ်မက်ခြင်း ‘အဓမ္မရာဂ’၊ အလွန်အကြူး တပ်မက်ခြင်း ‘ဝိသမလောဘ’၊ မှားသော အကျင့်တရား ‘မိစ္ဆာဓမ္မ’ တရားသုံးပါးတို့ ပွါးများလာကုန်၏၊ တရားသုံးပါးတို့ ပွါးများလာ ကုန်သော် -အမိ၌ ကောင်းစွာ ပြုသင့်သော ဝတ်ကို မပြုခြင်း၊
အဖ၌ ကောင်းစွာ ပြုသင့်သော ဝတ်ကို မပြုခြင်း၊
သမဏတို့၌ ကောင်းစွာ ပြုသင့်သော ဝတ်ကို မပြုခြင်း၊
ဗြာဟ္မဏတို့၌ ကောင်းစွာ ပြုသင့်သော ဝတ်ကို မပြုခြင်း၊
အမျိုး၌ ကြီးသောသူတို့ကို ရိုသေတုပ်ဝပ်မှု မပြုခြင်းဟူသော ဤတရားတို့သည် ပွါးများလာကုန်၏။
ဤတရားတို့ ပွါးများလာကုန်သော် ထိုလူတို့၏ အသက်သည်လည်း ဆုတ်ယုတ်၏၊ အဆင်းသည် လည်း ဆုတ်ယုတ်၏၊ အသက်အားဖြင့်လည်း ဆုတ်ယုတ်ကုန်သော အဆင်းအားဖြင့်လည်း ဆုတ်ယုတ်ကုန်သော အနှစ်နှစ်ရာ့ငါးဆယ် အသက်ရှည်ကုန်သော ထိုလူတို့၏ သားသမီးတို့သည် အနှစ်တစ်ရာ အသက် ရှည်ကုန်၏။
၁။ အမိ အဒေါ် စသည်၌ တပ်မက်မှု။
၂။ လောကထုံးတမ်းအားဖြင့် သုံးဆောင်မှီဝဲသင့်သော သူတို့၌ အလွန်အကြူးလိုက်စားမှု။
၃။ ယောကျ်ားချင်း မိန်းမချင်း တပ်မက်မှု။
--ဆယ်နှစ် သက်တမ်း အချိန်
֍ ၁၀၃
။ ရဟန်းတို့ ဤလူတို့၏ သားသမီးတို့သည် ဆယ်နှစ် အသက်ရှည်အံ့သော အခါမျိုးသည် ဖြစ်လတ္တံ့။ရဟန်းတို့ လူတို့သည် ဆယ်နှစ်သာ အသက်ရှည်ကုန်လတ်သော် ငါးနှစ်အရွယ်ရှိ သတို့သမီးတို့သည် လက်ထပ်ထိမ်းမြားနိုင်သော အရွယ်ရောက်သူတို့ ဖြစ်ကုန်လတ္တံ့။ ရဟန်းတို့ ဆယ်နှစ်အသက်ရှည်သော လူတို့၌ ဤမြတ်သော အရသာတို့သည် ကွယ်ပျောက်ကုန်လတ္တံ့။
ဤသည်တို့ကား အဘယ်နည်းဟူမူ -
ထောပတ် ဆီဦး ဆီ ပျား တင်လဲ ဆား ဤသည်တို့တည်း။
ရဟန်းတို့ ဆယ်နှစ်အသက်ရှည်ကုန်သော လူတို့၌ လူးထမင်းသည် စားဖွယ်တို့တွင် အမြတ်ဆုံး ဖြစ်လတ္တံ့။ ရဟန်းတို့ ယခုအခါ စားဖွယ်တို့တွင် အသားရောသော သလေးထမင်းသည် အမြတ်ဆုံးဖြစ် သကဲ့သို့ ရဟန်းတို့ ဤအတူ ရဟန်းတို့ ဆယ်နှစ်အသက်ရှည်သော လူတို့ ၌ လူးထမင်းသည် စားဖွယ် တို့တွင် အမြတ်ဆုံးဖြစ်လတ္တံ့။
ရဟန်းတို့ ဆယ်နှစ်အသက်ရှည်သော လူတို့၌ ကုသိုလ်ကမ္မပထတရား ဆယ်ပါးတို့သည် အကြွင်းမဲ့ ကွယ်ပျောက်ကုန်လတ္တံ့၊ အကုသိုလ်ကမ္မပထတရား ဆယ်ပါးတို့သည် အလွန်လျှင် ထွန်းပကုန်လတ္တံ့။ ရဟန်းတို့ ဆယ်နှစ်အသက်ရှည်သော လူတို့၌ ကောင်းမှုဟူသော အမည်မျှသည်လည်း မရှိလတ္တံ့၊ ကောင်းမှုကို ပြုသူကား အဘယ်မှာ ရှိလတ္တံ့နည်း။ ရဟန်းတို့ ဆယ်နှစ်အသက်ရှည်သော လူတို့တွင် အမိ၌ ကောင်းစွာ ပြုသင့်သော ဝတ်ကို မပြုသူ အဖ၌ ကောင်းစွာ ပြုသင့်သော ဝတ်ကို မပြုသူ သမဏတို့၌ ကောင်းစွာ ပြုသင့်သော ဝတ်ကို မပြုသူ ဗြာဟ္မဏတို့၌ ကောင်းစွာ ပြုသင့်သော ဝတ်ကို မပြုသူ အမျိုးတို့၌ ကြီးသောသူတို့ကို ရိုသေတုပ်ဝပ်မှု မပြုသူတို့သည် ပူဇော်ခံထိုက်သူတို့ ဖြစ်ကုန် လတ္တံ့၊ ချီးမွမ်းခံထိုက်သူတို့ ဖြစ်ကုန်လတ္တံ့။ ရဟန်းတို့ ယခုအခါ အမိ၌ ကောင်းစွာ ပြုသင့်သော ဝတ်ကို ပြုသူ အဖ၌ ကောင်းစွာ ပြုသင့်သော ဝတ်ကို ပြုသူ သမဏတို့၌ ကောင်းစွာ ပြုသင့်သော ဝတ်ကို ပြုသူ ဗြာဟ္မဏတို့၌ ကောင်းစွာ ပြုသင့်သော ဝတ်ကို ပြုသူ အမျိုးတို့၌ ကြီးသော သူတို့ကို ရိုသေတုပ်ဝပ်မှု ပြုသူတို့သည် ပူဇော်ခံထိုက်သူ ချီးမွမ်းခံထိုက်သူတို့ ဖြစ်ကုန်သကဲ့သို့ ရဟန်းတို့ ဤအတူ ဆယ်နှစ် အသက်ရှည်သော လူတို့တွင် အမိ၌ ကောင်းစွာ ပြုသင့်သော ဝတ်ကို မပြုသူ အဖ၌ ကောင်းစွာ ပြုသင့်သော ဝတ်ကို မပြုသူ သမဏတို့၌ ကောင်းစွာ ပြုသင့်သော ဝတ်ကို မပြုသူ ဗြာဟ္မဏတို့၌ ကောင်းစွာ ပြုသင့်သော ဝတ်ကို မပြုသူ အမျိုး၌ ကြီးသော သူတို့ကို ရိုသေတုပ်ဝတ်မှု မပြုသူ တို့သည် ပူဇော်ခံထိုက်သူတို့ ဖြစ်ကုန်လတ္တံ့၊ ချီးမွမ်းခံထိုက်သူတို့ ဖြစ်ကုန်လတ္တံ့။
ရဟန်းတို့ ဆယ်နှစ်အသက်ရှည်သော လူတို့၌ အမိဟူ၍လည်းကောင်း မိကြီး မိထွေးဟူ၍လည်း ကောင်း အရီးကြီး အရီးလေးဟူ၍လည်းကောင်း ဆရာ့မယားဟူ၍လည်းကောင်း အလေးအမြတ် ပြုထိုက်သူ (ဘကြီး ဘထွေးစသည်) တို့၏ မယားဟူ၍လည်းကောင်း (ရိုသေလေးမြတ်သော စိတ်) မဖြစ်လတ္တံ့၊ ဆိတ် သိုး ကြက် ဝက် ခွေး မြေခွေးတို့ကဲ့သို့ လောကသည် ရောယှက်ရှုပ်ထွေး (စည်းကမ်းပျက်) ခြင်းသို့ ရောက်လတ္တံ့။
ရဟန်းတို့ ဆယ်နှစ်အသက်ရှည်သော လူတို့၌ အချင်းချင်း ပြင်းထန်သော အမျက်ထွက်ခြင်း ပြင်း ထန်သော ပျက်စီးစေလိုခြင်း ပြင်းထန်သော မလိုမုန်းထားခြင်း ပြင်းထန်သော သတ်လိုသည့်စိတ် ရှိခြင်းသည်
--ထင်ရှားဖြစ်လတ္တံ့။ အမိကလည်း သား၌ သားကလည်း အမိ၌၊ အဖကလည်း သား၌ သား ကလည်း အဖ၌၊ မောင်ကလည်း နှမ၌ နှမကလည်း မောင်၌ ပြင်းထန်သော အမျက်ထွက်ခြင်း ပြင်းထန်သော ပျက်စီးစေလိုခြင်း ပြင်းထန်သော မလိုမုန်းထားခြင်း ပြင်းထန်သော သတ်လိုစိတ်ရှိခြင်းသည် ဖြစ် ပေါ်လတ္တံ့။ ရဟန်းတို့ သား သမင်ကို တွေ့မြင်သော် သားမုဆိုးအား ပြင်းထန်သော အမျက်ထွက်ခြင်း ပြင်းထန်သော ပျက်စီးစေလိုခြင်း ပြင်းထန်သော မလိုမုန်းထားခြင်း ပြင်းထန်သော သတ်လိုစိတ်ရှိခြင်း သည် ဖြစ်ပေါ်သကဲ့သို့၊ ရဟန်းတို့ ဤအတူ ဆယ်နှစ်အသက်ရှည်သော လူတို့၌ ထိုသတ္တဝါတို့ အချင်း ချင်း ပြင်းထန်သော အမျက်ထွက်ခြင်း ပြင်းထန်သော ပျက်စီးစေလိုခြင်း ပြင်းထန်သော မလိုမုန်းထားခြင်း ပြင်းထန်သော သတ်လိုစိတ်ရှိခြင်းသည် ဖြစ်ပေါ်လတ္တံ့။ အမိကလည်း သား၌ သားကလည်း အမိ၌၊ အဖကလည်း သား၌ သားကလည်း အဖ၌၊ မောင်ကလည်း နှမ၌ နှမကလည်း မောင်၌ ပြင်းထန်သော အမျက်ထွက်ခြင်း ပြင်းထန်သော ပျက်စီးစေလိုခြင်း ပြင်းထန်သော မလိုမုန်းထားခြင်း ပြင်းထန်သော သတ်လိုစိတ်ရှိခြင်းသည် ဖြစ်ပေါ်လတ္တံ့။
֍ ၁၀၄
။ ရဟန်းတို့ ဆယ်နှစ်အသက်ရှည်ကုန်သော လူတို့၌ ခုနစ်ရက်ပတ်လုံး သတ္ထန္တရကပ် ဆိုက်လတ္တံ့။ ထိုသူတို့ အချင်းချင်း သားကောင်ဟု မှတ်ကြကုန်လတ္တံ့။ ပြင်းထန်သော လက်နက်တို့သည် ထိုသူတို့၏ လက်တို့၌ ထင်ရှားဖြစ်ကုန်လတ္တံ့။ ထိုသူတို့သည် ပြင်းထန်သော လက်နက်ဖြင့် “ဤသည် ကား သားကောင်တည်း၊ ဤသည်ကား သားကောင်တည်း”ဟု အချင်းချင်း သတ်ဖြတ်ကုန်လတ္တံ့။ရဟန်းတို့ ထိုအခါ ထိုသတ္တဝါတို့တွင် အချို့သော သတ္တဝါတို့အား ဤသို့ အကြံဖြစ်လတ္တံ့၊ “ငါတို့ သည် တစ်စုံတစ်ယောက်ကိုမျှ မသတ်ကုန်အံ့၊ ငါတို့ကိုလည်း တစ်စုံတစ်ယောက်သည် မသတ်စေသတည်း၊ ငါတို့သည် မြက်တောသို့လည်းကောင်း ချုံနွယ်တောသို့လည်းကောင်း သစ်ပင်တောသို့လည်းကောင်း ရောက်နိုင်ခဲသော မြစ်လယ်ကျွန်းသို့လည်းကောင်း တောင်ချောက်ကြားသို့လည်းကောင်း ဝင်၍ တောသစ် မြစ် တောသစ်သီးလျှင် အစာရှိကုန်သည်ဖြစ်၍ မျှတနေရပါကုန်မူကား ကောင်းလေစွ”ဟု (အကြံ ဖြစ် လတ္တံ့)။ ထိုသူတို့သည် မြက်တောသို့လည်းကောင်း ချုံနွယ်တောသို့လည်းကောင်း သစ်ပင်တောသို့လည်း ကောင်း ရောက်နိုင်ခဲသော မြစ်လယ်ကျွန်းသို့လည်းကောင်း တောင်ချောက်ကြားသို့လည်းကောင်း ဝင်၍ ခုနစ်ရက်ပတ်လုံး တောသစ်မြစ် တောသစ်သီးလျှင် အစာရှိကုန်သည်ဖြစ်၍ မျှတနေကုန်လတ္တံ့။ ထိုသူတို့ သည် ခုနစ်ရက်လွန်သဖြင့် မြက်တော ချုံနွယ်တော သစ်ပင်တော ရောက်နိုင်ခဲသော မြစ်လယ်ကျွန်း တောင်ချောက်ကြားမှ ထွက်ကုန်၍ အချင်းချင်း ပွေ့ဖက်ကုန်လျက် “အချင်းတို့ သတ္တဝါတို့ကို မြင်ရကုန် သေး၏၊ ငါ အသက်ရှင်သကဲ့သို့ သင်လည်း အသက်ရှင်ပေ၏၊ သတ္တဝါတို့ကို မြင်ရကုန်သေး၏၊ ငါ အသက် ရှင်သကဲ့သို့ သင်လည်း အသက်ရှင်ပေ၏”ဟု မိမိနှင့် သဘောတူသည်ကို ပြုကုန်လတ္တံ့၊ သက်သာရာ ရကုန်လတ္တံ့။
--အသက် အဆင်း စသည် တိုးပွါးခြင်း အကြောင်း
֍ ၁၀၅
။ ရဟန်းတို့ ထိုအခါ ထိုသတ္တဝါတို့အား ဤသို့ အကြံဖြစ်လတ္တံ့၊ “ငါတို့သည် အကုသိုလ် တရားတို့ကို ဆောက်တည်၍ ကျင့်ခြင်းကြောင့် ဤသို့ သဘောရှိသော များစွာသော အဆွေအမျိုးတို့၏ ဆုံးရှုံးခြင်းသို့ ရောက်ကုန်၏၊ ငါတို့သည် ကုသိုလ်ကို ပြုကြရမူ ကောင်းလေစွ၊ အဘယ်ကုသိုလ်ကို ပြုကြရပါမည်နည်း၊ ငါတို့သည် အသက်သတ်ခြင်းမှ ရှောင်ကြဉ်ကြရမူ ကောင်းလေစွ၊ ဤကုသိုလ်တရား ကို ကျင့်ကြံရမူ ကောင်းလေစွ”ဟု (အကြံဖြစ်လတ္တံ့)။ ထိုသူတို့သည် အသက်သတ်ခြင်းမှ ရှောင်ကြဉ်ကုန့်လတ္တံ့၊ ကုသိုလ်တရားတို့ကို ဆောက်တည်၍ ကျင့်ကုန်လတ္တံ့၊ ထိုသူတို့သည် ကုသိုလ်တရားတို့ကို ဆောက်တည်၍ ကျင့်ခြင်းကြောင့် အသက်အားဖြင့်လည်း တိုးပွါးကုန်လတ္တံ့၊ အဆင်းအားဖြင့်လည်း တိုးပွါး ကုန်လတ္တံ့၊ အသက်အားဖြင့်လည်း တိုးပွါးကုန်သော အဆင်းအားဖြင့်လည်း တိုးပွါးကုန်သော ဆယ်နှစ် အသက်ရှည်ကုန်သော ထိုသူတို့၏ သားသမီးတို့သည် အသက်နှစ်ဆယ် ရှည်ကုန်လတ္တံ့။ရဟန်းတို့ ထိုအခါ ထိုသတ္တဝါတို့အား ဤသို့ အကြံဖြစ်လတ္တံ့၊ “ငါတို့သည် ကုသိုလ်တရားတို့ကို ဆောက်တည်ခြင်းကြောင့် အသက်အားဖြင့်လည်း တိုးပွါးကုန်၏၊ အဆင်းအားဖြင့်လည်း တိုးပွါးကုန်၏၊ ငါတို့သည် ကုသိုလ်ကို တိုးတက်ပိုမို၍ ပြုကြရမူ ကောင်းလေစွ အဘယ်ကုသိုလ်ကို ပြုကြရပါကုန်အံ့ နည်း၊ ငါတို့သည် သူတစ်ပါးတို့ မပေးသော ဥစ္စာကို ခိုးယူခြင်းမှ ရှောင်ကြဉ်ကြရမူ၊ ကာမဂုဏ်တို့၌ မှားယွင်းစွာ ကျင့်ခြင်းမှ ရှောင်ကြဉ်ကြရမူ၊ မဟုတ်မမှန်ပြောခြင်းမှ ရှောင်ကြဉ်ကြရမူ၊ ကုန်းချောခြင်းမှ ရှောင်ကြဉ်ကြရမူ၊ ကြမ်းတမ်းသော စကားကို ပြောခြင်းမှ ရှောင်ကြဉ်ကြရမူ၊ ပြိန်ဖျင်းသော စကားကို ပြောခြင်းမှ ရှောင်ကြဉ်ကြရမူ၊ သူတစ်ပါးစည်းစိမ်၌ ရှေးရှုကြံခြင်းကို စွန့်ကြရမူ၊ ပျက်စီးစေလိုခြင်းကို စွန့်ကြရမူ၊ မှားသော အယူကို စွန့်ကြရမူ၊ မတရားသော တပ်မက်ခြင်း ‘အဓမ္မရာဂ’၊ အလွန်အကြူး တပ်မက်ခြင်း ‘ဝိသမလောဘ’၊ မှားသော အကျင့်တရား ‘မိစ္ဆာဓမ္မ’ဟူသော တရားသုံးမျိုးတို့ကို စွန့်ကြရ မူ ကောင်းလေစွ၊ ငါတို့သည် အမိ၌ ကောင်းစွာ ပြုသင့်သော ဝတ်ကို ပြုကြရမူ၊ အဖ၌ ကောင်းစွာ ပြုသင့်သော ဝတ်ကို ပြုကြရမူ၊ သမဏတို့၌ ကောင်းစွာ ပြုသင့်သော ဝတ်ကို ပြုကြရမူ၊ ဗြာဟ္မဏတို့၌ ကောင်းစွာ ပြုသင့်သော ဝတ်ကို ပြုကြရမူ၊ အမျိုး၌ကြီးသော သူတို့ကို ရိုသေတုပ်ဝပ်မှု ပြုကြရမူ၊ ဤသို့ ဆိုခဲ့သော ကုသိုလ်တရားကို ဆောက်တည်၍ ကျင့်ကြရမူ ကောင်းလေစွ”ဟု (အကြံဖြစ်လတ္တံ့)။ ထိုသူတို့သည် အမိ၌ ကောင်းစွာ ပြုသင့်သော ဝတ်ကို ပြုသူတို့ ဖြစ်ကုန်လတ္တံ့၊ အဖ၌ ကောင်းစွာ ပြုသင့်သော ဝတ်ကို ပြုသူတို့ ဖြစ်ကုန်လတ္တံ့၊ သမဏတို့၌ ကောင်းစွာ ပြုသင့်သော ဝတ်ကို ပြုသူတို့ ဖြစ်ကုန်လတ္တံ့၊ ဗြာဟ္မဏတို့၌ ကောင်းစွာ ပြုသင့်သော ဝတ်ကို ပြုသူတို့ ဖြစ်ကုန်လတ္တံ့၊ အမျိုး၌ ကြီးသောသူတို့ကို ရိုသေတုပ်ဝပ်မှု ပြုသူတို့ ဖြစ်ကုန်လတ္တံ့၊ ဤဆိုခဲ့သော ကုသိုလ်တရားကို ဆောက် တည်၍ ကျင့်ကုန်လတ္တံ့။
ထိုသူတို့သည် ကုသိုလ်တရားတို့ကို ဆောက်တည်၍ ကျင့်ခြင်းကြောင့် အသက်အားဖြင့်လည်း တိုးပွါးကုန်လတ္တံ့၊ အဆင်းအားဖြင့်လည်း တိုးပွါးကုန်လတ္တံ့၊ အသက်အားဖြင့်လည်း တိုးပွါးကုန်သော အဆင်းအားဖြင့်လည်း တိုးပွါးကုန်သော အနှစ်နှစ်ဆယ် အသက်ရှည်ကုန်သော ထိုလူတို့၏ သားသမီးတို့ သည် အနှစ်လေးဆယ် အသက်ရှည်ကုန်လတ္တံ့၊ အနှစ်လေးဆယ် အသက်ရှည်ကုန်သော ထိုလူတို့၏ သား သမီးတို့သည် အနှစ်ရှစ်ဆယ် အသက်ရှည်ကုန်လတ္တံ့၊ အနှစ်ရှစ်ဆယ် အသက်ရှည်ကုန်သော ထိုလူတို့၏ သားသမီးတို့သည် အနှစ်တစ်ရာ့ခြောက်ဆယ် အသက်ရှည်ကုန်လတ္တံ့၊ အနှစ်တစ်ရာ့ခြောက်ဆယ် အသက် ရှည်ကုန်သော ထိုလူတို့၏ သားသမီးတို့သည် အနှစ်သုံးရာနှစ်ဆယ် အသက်ရှည်ကုန်လတ္တံ့၊ အနှစ် သုံးရာ့နှစ်ဆယ် အသက်ရှည်ကုန်သော ထိုလူတို့၏ သားသမီးတို့သည်
--အနှစ်ခြောက်ရာ့လေးဆယ် အသက် ရှည်ကုန်လတ္တံ့၊ အနှစ်ခြောက်ရာ့လေးဆယ် အသက်ရှည်ကုန်သော ထိုလူတို့၏ သားသမီးတို့သည် အနှစ် နှစ်ထောင် အသက်ရှည်ကုန်လတ္တံ့၊ အနှစ်နှစ်ထောင် အသက်ရှည်ကုန်သော ထိုလူတို့၏ သားသမီးတို့သည် အနှစ်လေးထောင် အသက်ရှည်ကုန်လတ္တံ့၊ အနှစ်လေးထောင် အသက်ရှည်ကုန်သော ထိုလူတို့၏ သား သမီးတို့သည် အနှစ်ရှစ်ထောင် အသက်ရှည်ကုန်လတ္တံ့၊ အနှစ်ရှစ်ထောင် အသက်ရှည်ကုန်သော ထိုလူတို့၏ သားသမီးတို့သည် အနှစ်နှစ်သောင်း အသက်ရှည်ကုန်လတ္တံ့၊ အနှစ်နှစ်သောင်း အသက်ရှည်ကုန်သော ထိုလူတို့၏ သားသမီးတို့သည် အနှစ်လေးသောင်း အသက်ရှည်ကုန်လတ္တံ့၊ အနှစ်လေးသောင်း အသက် ရှည်ကုန်သော လူတို့၏ သားသမီးတို့သည် အနှစ်ရှစ်သောင်း အသက်ရှည်ကုန်လတ္တံ့၊ ရဟန်းတို့ အနှစ် ရှစ်သောင်း အသက်ရှည်ကုန်သော လူတို့၌ အနှစ်ငါးရာ အသက်ရှိသော သတို့သမီးတို့သည် လက်ထပ့်ထိမ်းမြားနိုင်သော အရွယ်ရောက်သူတို့ ဖြစ်ကုန်လတ္တံ့။
သင်္ခစကြဝတေးမင်း ဖြစ်ခြင်း
֍ ၁၀၆
။ ရဟန်းတို့ အနှစ်ရှစ်သောင်း အသက်ရှည်ကုန်သော လူတို့၌ တပ်မက်ခြင်း၊ ဆာလောင်ခြင်း၊ အိုခြင်း ဟူသော အနာသုံးမျိုးတို့သာ ဖြစ်ကုန်လတ္တံ့။ ရဟန်းတို့ အနှစ်ရှစ်သောင်း အသက်ရှည်ကုန်သော လူတို့၌ ဤဇမ္ဗူဒီပါကျွန်းသည် ပြည့်စုံကြွယ်ဝလတ္တံ့၊ စည်ပင်ဝပြောလတ္တံ့၊ ရွာ နိဂုံး ဇနပုဒ် မင်းနေပြည်တို့ သည် ကြက်ပျံတကျ ဖြစ်ကုန်လတ္တံ့။ ရဟန်းတို့ အနှစ်ရှစ်သောင်း အသက်ရှည်ကုန်သော လူတို့ခေတ်၌ ဤဇမ္ဗူဒိပ်ကျွန်းသည် ကျူတောမြက်တောကဲ့သို့ လူတို့ဖြင့် အကြားမလပ် ပြည့်နှက်စည်ကားနေလတ္တံ့။ ရဟန်းတို့ အနှစ်ရှစ်သောင်း အသက်ရှည်သော လူတို့ခေတ်၌ ဤဗာရာဏသီပြည်သည် ပြည့်စုံကြွယ်ဝ သည်လည်းဖြစ်သော စည်ပင်ဝပြောသည်လည်းဖြစ်သော များသော လူရှိသည်လည်းဖြစ်သော လူမျိုးစုံတို့ ဖြင့် ပြွမ်းသည်လည်းဖြစ်သော အစားအစာပေါများသည်လည်းဖြစ်သော ကေတုမတီမည်သော မင်းနေပြည် ဖြစ်လတ္တံ့။ ရဟန်းတို့ အနှစ်ရှစ်သောင်း အသက်ရှည်သော လူတို့ခေတ်၌ ဤဇမ္ဗူဒိပ်ကျွန်းဝယ် ကေတုမတီမင်းနေပြည်လျှင် အချုပ်အခြာရှိသော ရှစ်သောင်းလေးထောင်သော မြို့တို့သည် ဖြစ်ကုန်လတ္တံ့။ ရဟန်းတို့ အနှစ်ရှစ်သောင်း အသက်ရှည်သော လူတို့ခေတ်၌ ကေတုမတီမင်းနေပြည်ဝယ် တရားစောင့်သော တရားနှင့်အညီ မင်းပြုသော သမုဒ္ဒရာလေးစင်း အပိုင်းအခြားရှိသည့် လေးကျွန်းလုံးကို အစိုးရသော ရန်အပေါင်းကို အောင်သော တိုင်းနိုင်ငံကို တည်ငြိမ်စေသော ရတနာခုနစ်ပါးနှင့် ပြည့်စုံသော သင်္ခမည်သော စကြဝတေးမင်း ဖြစ်လတ္တံ့၊ ထို (စကြဝတေးမင်း) အား ဤရတနာခုနစ်ပါးတို့သည် ဖြစ်ပေါ်ကုန်လတ္တံ့၊ ဤ (ရတနာခုနစ်ပါးတို့)ကား အဘယ်နည်း၊ စကြာရတနာ ဆင်ရတနာ မြင်းရတနာ ပတ္တမြားရတနာ မိန်းမ ရတနာ သူဌေးရတနာ ခုနစ်ခုမြောက် သားကြီးရတနာတို့ပေတည်း။ ထို (သင်္ခစကြဝတေးမင်း)၌ ရဲရင့်ကုန်သော သူရဲကောင်းအင်္ဂရုပ်ရှိကုန်သော တစ်ဖက်စစ်သည်တို့ကို နှိမ်နှင်းနိုင်ကုန်သော အထောင်မကသော သားတော်တို့သည် ရှိကုန်လတ္တံ့၊ ထို (စကြဝတေးမင်း)သည် သမုဒ္ဒရာအဆုံးရှိသော ဤမြေကို တုတ်မ ဆောင်မူ၍ လက်နက်မဆောင်မူ၍ တရားသဖြင့် အောင်မြင်လျက် အုပ်စိုးလတ္တံ့။မေတ္တေယျဘုရား ပွင့်တော်မူခြင်း
֍ ၁၀၇
။ ပူဇော်အထူးကို ခံတော်မူထိုက်သော အကြောင်းကြောင့်လည်း ‘အရဟံ’ မည်တော်မူသော၊ (အလုံးစုံသော တရားတို့ကို) ကိုယ်တိုင် မှန်စွာ သိတော်မူသော အကြောင်းကြောင့်လည်း ‘သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓ’ မည်တော်မူသော၊ အသိဉာဏ် ‘ဝိဇ္ဇာ’ အကျင့် ‘စရဏ'နှင့် ပြည့်စုံတော်မူသော အကြောင်းကြောင့်လည်း ‘ဝိဇ္ဇာစရဏသမ္ပန္န’ မည်တော်မူသော၊ ကောင်းသောစကားကို ဆိုတော်မူတတ်သော အကြောင်းကြောင့်လည်း ‘သုဂတ’မည်တော်မူသော၊ လောကကို သိတော်မူသော အကြောင်းကြောင့်လည်း ‘လောကဝိဒူ’ မည်တော်မူသော၊ ဆုံးမထိုက်သူကို ဆုံးမတတ်သည့် အတုမဲ့ပုဂ္ဂိုလ် ဖြစ်တော်မူသော အကြောင်းကြောင့်လည်း ‘အနုတ္တရော ပုရိသဒမ္မသာရထိ’ မည်တော်မူသော၊ နတ်လူတို့၏ ဆရာဖြစ်တော်မူသော အကြောင်းကြောင့် လည်း ‘သတ္ထာ ဒေဝမနုဿာနံ’ မည်တော်မူသော၊ (သစ္စာလေးပါးတရားတို့ကို) သိစေတော်မူသော အကြောင်းကြောင့်လည်း ‘ဗုဒ္ဓ’ မည်တော်မူသော၊ ဘုန်းတန်ခိုးကြီးတော်မူသော အကြောင်းကြောင့်လည်း ‘ဘဂဝါ’ မည်တော်မူသော ငါသည် ယခုအခါ လောက၌ ပွင့်တော်မူသကဲ့သို့၊ ရဟန်းတို့ အနှစ် ရှစ်သောင်း အသက်ရှည်သော လူတို့ခေတ်၌ ပူဇော်အထူးကို ခံတော်မူထိုက်သော အကြောင်းကြောင့်လည်း ‘အရဟံ’ မည်တော်မူသော၊့ (အလုံးစုံသောတရားတို့ကို) ကိုယ်တိုင် မှန်စွာ သိတော်မူသော အကြောင်းကြောင့်လည်း ‘သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓ’ မည်တော်မူသော၊ အသိဉာဏ် ‘ဝိဇ္ဇာ’ အကျင့် ‘စရဏ'နှင့် ပြည့်စုံတော်မူသော အကြောင်း ကြောင့်လည်း ‘ဝိဇ္ဇာစရဏသမ္ပန္န’ မည်တော်မူသော၊ ကောင်းသောစကားကို ဆိုတော်မူတတ်သော အကြောင်းကြောင့်လည်း ‘သုဂတ’ မည်တော်မူသော၊ လောကကို သိတော်မူသော အကြောင်းကြောင့်လည်း ‘လောကဝိဒူ’ မည်တော်မူသော၊ ဆုံးမထိုက်သူကို ဆုံးမတတ်သည့် အတုမဲ့ပုဂ္ဂိုလ် ဖြစ်တော်မူသော အကြောင်းကြောင့်လည်း ‘အနုတ္တရောပုရိသဒမ္မသာရထိ’ မည်တော်မူသော၊ နတ်လူတို့၏ ဆရာဖြစ်တော် မူသော အကြောင်းကြောင့်လည်း ‘သတ္ထာဒေဝမနုဿာနံ’ မည်တော်မူသော၊ (သစ္စာလေးပါးတရားတို့ကို) သိ စေတော်မူသော အကြောင်းကြောင့်လည်း ‘ဗုဒ္ဓ’မည်တော်မူသော၊ ဘုန်းတန်ခိုးကြီးတော်မူသော အကြောင်း ကြောင့်လည်း ‘ဘဂဝါ’မည်တော်မူသော ‘မေတ္တေယျ’ မည်သော မြတ်စွာဘုရားသည် ပွင့်တော်မူလတ္တံ့။ --ယခုအခါ ငါသည် နတ် မာရ်နတ် ဗြဟ္မာတို့နှင့်တကွသော (နတ်)လောကနှင့် သမဏဗြာဟ္မဏ မင်းများ လူများနှင့်တကွသော လူ့လောက၌ ကိုယ်တိုင် ထူးသောဉာဏ်ဖြင့် သိ၍ မျက်မှောက်ပြုလျက် ဟောကြားသကဲ့သို့၊ ထိုမေတ္တေယျမြတ်စွာဘုရားသည် နတ် မာရ်နတ် ဗြဟ္မာတို့နှင့် တကွသော (နတ်) လောကနှင့် သမဏဗြာဟ္မဏ မင်းများ လူများနှင့်တကွသော လူ့လောက၌ ကိုယ်တိုင် ထူးသောဉာဏ်ဖြင့် သိ၍ မျက်မှောက်ပြုလျက် ဟောကြားလတ္တံ့။ ယခုအခါ ငါသည် အစ၏ကောင်းခြင်း အလယ်၏ကောင်း ခြင်းအဆုံး၏ကောင်းခြင်းရှိသော အနက်နှင့် ပြည့်စုံသော သဒ္ဒါနှင့် ပြည့်စုံသော တရားကို ဟောတော်မူသကဲ့ သို့၊ အလုံးစုံပြည့်စုံသော စင်ကြယ်သော မြတ်သော အကျင့်ကို ပြတော်မူသကဲ့သို့၊ ထိုမေတ္တေယျ မြတ်စွာ ဘုရားသည် အစ၏ကောင်းခြင်း အလယ်၏ကောင်းခြင်း အဆုံး၏ကောင်း ခြင်းရှိသော အနက်နှင့် ပြည့်စုံသော သဒ္ဒါနှင့်ပြည့်စုံသော တရားကို ဟောတော်မူလတ္တံ့၊ အလုံးစုံပြည့်စုံသော စင်ကြယ်သော မြတ်သော အကျင့်ကို ပြတော်မူလတ္တံ့။ ယခုအခါ ငါသည် အရာမက များစွာသော ရဟန်းသံဃာ ပရိသတ်ကို ဆောင်လျက် ဒေသစာရီကြွသကဲ့သို့၊ ထို (မေတ္တေယျမြတ်စွာဘုရား) သည် ထောင်ပေါင်းများစွာသော ရဟန်း သံဃာပရိသတ်ကို ဆောင်လျက် ဒေသစာရီ ကြွတော်မူလတ္တံ့။
֍ ၁၀၈
။ ရဟန်းတို့ ထိုအခါ သင်္ခစကြဝတေးမင်းသည် မဟာပနာဒမင်း၏ ဘုန်းကံကြောင့် သိကြား မင်းသည် ဝိသကြုံအား ဆောက်လုပ်စေအပ်သော ပြာသာဒ်ကို ထွက်ပေါ်စေ၍ (ထိုပြာသာဒ်၌) စိုးအုပ်နေပြီးသော် --ထိုပြာသာဒ်ကို ပေးစွန့်၍ သမဏဗြာဟ္မဏ အထီးကျန်သူ ခရီးသွားဧည့်သည် ဖုန်းတောင်းယာ စကာတို့အား အလှူကို ပေးလျက် ဘုန်းတန်ခိုးနှင့် ပြည့်စုံတော်မူသော မေတ္တေယျ မြတ်စွာဘုရား အထံ တော်၌ ဆံမုတ်ဆိတ်ကို ရိတ်၍ ဖန်ရည်စွန်းသော အဝတ်တို့ကို ဝတ်ပြီးလျှင် လူ့ဘောင်မှ ရဟန်း ဘောင်သို့ ဝင်ရောက်လတ္တံ့။ ဤသို့ ဝင်ရောက်ပြီးသော် ထို (ရဟန်း)သည် တစ်ပါးတည်း ဆိတ်ငြိမ်ရာသို့ ချဉ်းကပ်ပြီးလျှင် မမေ့မလျော့သော ‘သတိ’ ပြင်းစွာ အားထုတ်သော ‘ဝီရိယ’ တည်ကြည်သော ‘သမာဓိ’ ရှိသည်ဖြစ်၍ နေသည်ရှိသော် လူ့ဘောင်မှ ရဟန်းဘောင်သို့ ဝင်ရောက်သော အမျိုးကောင်းသားများ လိုလားအပ်သော မြတ်သောအကျင့်၏ အဆုံးဖြစ်သော အရဟတ္တဖိုလ်သို့ မကြာမီ ယခုဘဝ၌ပင် ထူးသော ဉာဏ်ဖြင့် ကိုယ်တိုင်မျက်မှောက်ပြုလျက် ရောက်၍ နေရလတ္တံ့။
֍ ၁၀၉
။ ရဟန်းတို့ မိမိသာလျှင် ကျွန်းကြီးသဖွယ် မှီခိုရာရှိသည်ဖြစ်၍ မိမိသာလျှင် ကိုးကွယ်ရာရှိ သည်ဖြစ်၍ မိမိမှတစ်ပါးသော အခြားကိုးကွယ်ရာမရှိသည်ဖြစ်၍ နေကြကုန်လော့။ တရားသာလျှင် ကျွန်း ကြီးသဖွယ် မှီခိုရာရှိသည်ဖြစ်၍ တရားသာလျှင် ကိုးကွယ်ရာရှိသည်ဖြစ်၍ တရားမှတစ်ပါး အခြား ကိုးကွယ်ရာမရှိသည်ဖြစ်၍ နေကြကုန်လော့။ ရဟန်းတို့ အဘယ်သို့လျှင် ရဟန်းသည် မိမိသာလျှင် ကျွန်းကြီးသဖွယ် မှီခိုရာရှိသည်ဖြစ်၍ မိမိမှတစ်ပါး အခြားကိုးကွယ်ရာမရှိသည်ဖြစ်၍ နေရမည်နည်း။့တရားသာလျှင် ကျွန်းကြီးသဖွယ် မှီခိုရာရှိသည်ဖြစ်၍ တရားသာလျှင် ကိုးကွယ်ရာရှိသည်ဖြစ်၍ တရားမှ တစ်ပါး အခြားကိုးကွယ်ရာမရှိသည်ဖြစ်၍ နေရမည်နည်း။ ရဟန်းတို့ ဤ (သာသနာတော်)၌ ရဟန်း သည် ပြင်းစွာအားထုတ်လျက် ဆင်ခြင်လျက် သတိရှိလျက် ရုပ်အပေါင်း၌ ရုပ်အပေါင်းဟု အဖန်ဖန်ရှုလျက် လောက၌ လိုချင်တပ်မက်ခြင်းနှင့် နှလုံးမသာခြင်းကို ပယ်ဖျောက်၍ နေ၏။ ခံစားမှု ဝေဒနာတို့၌ ခံစားမှု ဝေဒနာဟု အဖန်ဖန်ရှုလျက်။ပ။ စိတ်၌ စိတ်ဟု အဖန်ဖန်ရှုလျက် သဘောတရားတို့၌ သဘောတရားဟု အဖန်ဖန်ရှုလျက် လောက၌ လိုချင်တပ်မက်ခြင်းနှင့် နှလုံးမသာခြင်းကို ပယ်ဖျောက်၍ နေ၏။ ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် ရဟန်းသည် မိမိသာလျှင် ကျွန်းကြီးသဖွယ် မှီခိုရာရှိသည်ဖြစ်၍ မိမိသာလျှင် ကိုးကွယ်ရာ ရှိသည်ဖြစ်၍ မိမိမှ တစ်ပါး အခြားကိုးကွယ်ရာမရှိသည်ဖြစ်၍ နေ၏။ တရားသာလျှင် ကျွန်းကြီးသဖွယ် မှီခိုရာရှိသည်ဖြစ်၍ တရားသာလျှင် ကိုးကွယ်ရာရှိသည်ဖြစ်၍ တရားမှ တစ်ပါး အခြားကိုးကွယ်ရာ မရှိ သည်ဖြစ်၍ နေ၏။ --ရဟန်း၏ အသက် အဆင်း စသည် တိုးပွါးခြင်း အကြောင်း
֍ ၁၁၀
။ ရဟန်းတို့ (သင်ချစ်သားတို့သည်) အဖ (ဘုရား)မှ လာသော မိမိတို့ (ရဟန်းများ၏) ကျက်စားရာအာရုံ၌ ကျက်စားကြကုန်လော့။ ရဟန်းတို့ အဖ (ဘုရား)မှ လာသော မိမိတို့ (ရဟန်းများ၏) ကျက်စားရာအာရုံ၌ ကျက်စားကုန်သော (သင်ချစ်သားတို့အား) အသက်အားဖြင့်လည်း တိုးပွါးကုန် လတ္တံ့၊ အဆင်းအားဖြင့်လည်း တိုးပွါးကုန်လတ္တံ့၊ ချမ်းသာအားဖြင့်လည်း တိုးပွါးကုန်လတ္တံ့၊ စည်းစိမ် အားဖြင့်လည်း တိုးပွါးကုန်လတ္တံ့၊ အားခွန်အားဖြင့်လည်း တိုးပွါးကုန်လတ္တံ့။ရဟန်းတို့ ရဟန်းတို့၏ အသက် (တိုးပွါးခြင်း၏အကြောင်း) သည် အဘယ်နည်း၊ ရဟန်းတို့ ဤ (သာသနာတော်)၌ ရဟန်းသည် ဆန္ဒကြီးမှူးသော သမာဓိနှင့်လည်းကောင်း၊ သမ္မပ္ပဓာန်ဝီရိယနှင့်လည်း ကောင်း ပြည့်စုံသော ဣဒ္ဓိပါဒ်တရားကို ပွါးများ၏။ ဝီရိယကြီးမှူးသော သမာဓိနှင့်လည်းကောင်း၊ သမ္မပ္ပဓာန်ဝီရိယနှင့်လည်းကောင်း ပြည့်စုံသော ဣဒ္ဓိပါဒ်တရားကို ပွါးများ၏။ စိတ်ကြီးမှူးသော သမာဓိနှင့် လည်းကောင်း၊ သမ္မပ္ပဓာန်ဝီရိယနှင့်လည်းကောင်း ပြည့်စုံသော ဣဒ္ဓိပါဒ်တရားကို ပွါးများ၏။ ပညာကြီး မှူးသော သမာဓိနှင့်လည်းကောင်း၊ သမ္မပ္ပဓာန်ဝီရိယနှင့်လည်းကောင်း ပြည့်စုံသော ဣဒ္ဓိပါဒ်ကို ပွါးများ၏။ ထိုရဟန်းသည် ဤ (ဣဒ္ဓိပါဒ်လေးပါး) တို့ကို ပွါးများခြင်းကြောင့် အဖန်ဖန် အလေ့အလာပြုခြင်းကြောင့် အလိုရှိခဲ့သော် အာယုကပ်ပတ်လုံးလည်းကောင်း၊ အာယုကပ်အကြွင်းပတ်လုံးလည်းကောင်း တည်နေရာ၏။ ရဟန်းတို့ ဤကား ရဟန်း၏ အသက် (တိုးပွါးခြင်း၏ အကြောင်း) တည်း။
ရဟန်းတို့ ရဟန်း၏ အဆင်း (တိုးပွါးခြင်း၏အကြောင်း) သည် အဘယ်နည်း၊ ရဟန်းတို့ ဤ (သာသနာတော်) ၌ ရဟန်းသည် သီလရှိ၏၊ ပါတိမောက္ခသံဝရသီလကို စောင့်ထိန်းလျက် နေ၏၊ အကျင့် ‘အာစာရ', ကျက်စားရာ ‘ဂေါစရ’ နှင့် ပြည့်စုံသည်ဖြစ်၍ အနည်းငယ်မျှသော အပြစ်တို့၌ ‘ဘေး’ဟု ရှုသည်ဖြစ်၍ နေ၏၊ သိက္ခာပုဒ်တို့၌ ကောင်းစွာ ဆောက်တည်၍ ကျင့်၏။ ရဟန်းတို့ ဤကား ရဟန်း၏ အဆင်း (တိုးပွါးခြင်း၏ အကြောင်း) တည်း။
ရဟန်းတို့ ရဟန်း၏ ချမ်းသာ (တိုးပွါးခြင်း၏ အကြောင်း) သည် အဘယ်နည်း၊ ရဟန်းတို့ ဤ (သာသနာတော်)၌ ရဟန်းသည် ကာမဂုဏ်တို့မှ ကင်းဆိတ်၍သာလျှင် အကုသိုလ်တရားတို့မှ ကင်းဆိတ်၍ သာလျှင် ကြံစည်ခြင်း ‘ဝိတက်’ နှင့် တကွဖြစ်သော သုံးသပ်ခြင်း ‘ဝိစာရ’ နှင့် တကွဖြစ်သော (နီဝရဏ) ကင်းဆိတ်ခြင်းကြောင့်ဖြစ်သော နှစ်သိမ့်ခြင်း ‘ပီတိ’ ချမ်းသာခြင်း ‘သုခ’ ရှိသော ပဌမဈာန်သို့ ရောက်၍ နေ၏။ ကြံစည်ခြင်း ‘ဝိတက်’ သုံးသပ်ခြင်း ‘ဝိစာရ’ တို့၏ ငြိမ်းခြင်းကြောင့်။ပ။ ဒုတိယဈာန်သို့။ တတိယ ဈာန်သို့။ စတုတ္ထဈာန်သို့ ရောက်၍နေ၏။ ရဟန်းတို့ ဤကား ရဟန်း၏ ချမ်းသာ (တိုးပွါးခြင်း၏ အကြောင်း) တည်း။
ရဟန်းတို့ ရဟန်း၏ စည်းစိမ် (တိုးပွါးခြင်း၏အကြောင်း) သည် အဘယ်နည်း၊ ရဟန်းတို့ ဤ (သာသနာတော်)၌ ရဟန်းသည် ချမ်းသာစေလိုခြင်း ‘မေတ္တာ'နှင့်ယှဉ်သော စိတ်ဖြင့် တစ်ခုသော အရပ် မျက်နှာကို ပျံ့နှံ့စေ၍ နေ၏။ ထို့အတူ နှစ်ခုမြောက် အရပ်မျက်နှာကို။ သုံးခုမြောက် အရပ်မျက်နှာကို။ လေးခုမြောက် အရပ်မျက်နှာကို ပျံ့နှံ့စေ၍ နေ၏။ ဤနည်းဖြင့် အထက် အောက် ဖီလာ အရပ်မျက်နှာကို ပျံ့နှံ့စေ၍ နေ၏။ အလုံးစုံသော အရပ်မျက်နှာတို့၌ ရှိသော သတ္တဝါအားလုံးကို မိမိနှင့်အတူပြု၍ သတ္တဝါ အားလုံးပါဝင်သော သတ္တလောကကို ပြန့်ပြောသော မြင့်မြတ်သော အတိုင်းအရှည်မရှိသော ရန်မရှိသော ငြိုငြင်ခြင်းမရှိသော မေတ္တာနှင့်ယှဉ်သော စိတ်ဖြင့် ပျံ့နှံ့စေ၍ နေ၏။
--သနားခြင်း ‘ကရုဏာ’ နှင့်ယှဉ်သော စိတ်ဖြင့်။ပ။
ဝမ်းမြောက်ခြင်း ‘မုဒိတာ’ နှင့်ယှဉ်သော စိတ်ဖြင့်။ပ။
လျစ်လျူရှုခြင်း ‘ဥပေက္ခာ’ နှင့်ယှဉ်သော စိတ်ဖြင့် တစ်ခုသော အရပ်မျက်နှာကို ပျံ့နှံ့စေ၍ နေ၏။ ထို့အတူ နှစ်ခုမြောက် အရပ်မျက်နှာကို။ သုံးခုမြောက် အရပ်မျက်နှာကို။ လေးခုမြောက် အရပ်မျက်နှာကို ပျံ့နှံ့စေ၍ နေ၏။ ဤနည်းဖြင့် အထက် အောက် ဖီလာ အရပ်မျက်နှာကို ပျံ့နှံ့စေ၍ နေ၏။ အလုံးစုံသော အရပ်မျက်နှာတို့၌ ရှိသော သတ္တဝါအားလုံးကို မိမိနှင့် အတူပြု၍ အလုံးစုံသော အရပ်မျက်နှာတို့၌ ရှိသော သတ္တဝါအားလုံးကို မိမိနှင့် အတူပြု၍ သတ္တဝါအားလုံးပါဝင်သော သတ္တလောကကို ပြန့်ပြောသော မြတ်သော အတိုင်းအရှည်မရှိသော ငြိုငြင်ခြင်းမရှိသော လျစ်လျူရှုခြင်း ‘ဥပေက္ခာ’ နှင့်ယှဉ်သော စိတ်ဖြင့် ပျံ့နှံ့စေ၍ နေ၏။ ရဟန်းတို့ ဤကား ရဟန်း၏ စည်းစိမ် (တိုးပွါးခြင်း၏အကြောင်း) တည်း။
ရဟန်းတို့ ရဟန်း၏ ခွန်အား (တိုးပွါးခြင်း၏ အကြောင်း) သည် အဘယ်နည်း၊ ရဟန်းတို့ ဤ (သာသနာတော်) ၌ ရဟန်းသည် အာသဝေါတရားတို့၏ ကုန်ခြင်းကြောင့် အာသဝေါကင်းသော လွတ် မြောက်သော (အရဟတ္တဖိုလ်) စိတ်နှင့် လွတ်မြောက်သော (အရဟတ္တဖိုလ်) ပညာကို ယခုဘဝ၌ပင် ကိုယ် တိုင် ထူးသောဉာဏ်ဖြင့် သိ၍ မျက်မှောက်ပြုလျက် ရောက်၍ နေ၏။ ရဟန်းတို့ ဤကား ရဟန်း၏ ကိုယ်အား ဉာဏ်အား (တိုးပွါးခြင်း၏ အကြောင်း) တည်း။
ရဟန်းတို့ နှိပ်ကွပ်အောင်မြင်နိုင်ခဲသော ဤ (ဒေဝပုတ္တစသော) မာရ်၏ ခွန်အားနှင့် တူသော အခြားသော တစ်ခုသော ခွန်အားကိုမျှလည်း ငါ မြင်တော်မမူ။ အရဟတ္တဖိုလ်ခွန်အားသည်သာလျှင် (ဒေဝပုတ္တ စသော) မာရ်၏ ခွန်အားကို နှိပ်ကွပ်အောင်မြင်နိုင်၏။ ရဟန်းတို့ ကုသိုလ်တရားတို့ကို ဆောက်တည်၍ ကျင့်ခြင်းကြောင့် ဤ (ဆိုခဲ့သည့်) အတိုင်း ဤကုသိုလ် ဤကုသိုလ်၏ အကျိုးသည် တိုးပွါး၏။
မြတ်စွာဘုရားသည် ဤတရားကို ဟောတော်မူ၏။ ရဟန်းတို့သည် မြတ်စွာဘုရား ဟောတော်မူသော တရားတော်ကို နှစ်လိုကုန်သည်ဖြစ်၍ ဝမ်းမြောက်စွာ ခံယူကြလေကုန်သတည်း။
သုံးခုမြောက် စက္ကဝတ္တိသုတ် ပြီး၏။
--၄-အဂ္ဂညသုတ်
ဝါသေဋ္ဌနှင့် ဘာရဒွါဇ
֍ ၁၁၁
။ အကျွန်ုပ်သည် ဤသို့ ကြားနာခဲ့ရပါသည် -အခါတစ်ပါး၌ မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထိပြည် ပုဗ္ဗာရုံကျောင်း မိဂါရမာတာ ‘ဝိသာခါ’ ပြာသာဒ်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူ၏။ ထိုအခါ ဝါသေဋ္ဌ (သာမဏေ)နှင့် ဘာရဒွါဇ (သာမဏေ)တို့သည် ရဟန်းတို့ထံ၌ ရဟန်းအဖြစ်ကို တောင့်တကုန်သည် ဖြစ်၍ နေကြကုန်၏။ ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားသည် ညချမ်းအခါ၌ (သမာပတ်ဝင်စားလျက်) တစ်ပါးတည်း ကိန်းအောင်းတော်မူရာမှ ထ၍ ပြာသာဒ်မှ သက်ဆင်းတော်မူပြီး လျှင် ပြာသာဒ်ရိပ် လွင်တီးခေါင်၌ စင်္ကြံကြွတော်မူ၏။
֍ ၁၁၂
။ ဝါသေဋ္ဌသည် ညချမ်းအခါ၌ (သမာပတ်ဝင်စားလျက်) တစ်ပါးတည်း ကိန်းအောင်းတော် မူရာမှ့ထ၍ ပြာသာဒ်မှ သက်ဆင်းတော်မူပြီးလျှင် ပြာသာဒ်ရိပ် လွင်တီးခေါင်၌ စင်္ကြံကြွနေတော်မူသော မြတ်စွာဘုရားကို မြင်လေ၏၊ မြင်သောကြောင့် ဘာရဒွါဇအား ပြော၏ -“ငါ့သျှင် ဘာရဒွါဇ မြတ်စွာဘုရားသည် ညချမ်းအခါ၌ (သမာပတ်ဝင်စားလျက်) တစ်ပါးတည်း ကိန်းအောင်းတော်မူရာမှ ထ၍ ပြာသာဒ်မှ သက်ဆင်းပြီးလျှင် ပြာသာဒ်ရိပ် လွင်တီးခေါင်၌ စင်္ကြံကြွနေ တော်မူ၏။ ငါ့သျှင် ဘာရဒွါဇ သွားကုန်စို့၊ မြတ်စွာဘုရားထံသို့ ချဉ်းကပ်ကြကုန်စို့၊ မြတ်စွာဘုရား အထံ တော်မှ တရားစကားနာရန် ရကောင်းရရာ၏”ဟု (ပြော၏)။
“ငါ့သျှင် ကောင်းပါပြီ”ဟု ဘာရဒွါဇသည် ဝါသေဋ္ဌအား ဝန်ခံ၏။
֍ ၁၁၃
။ ထိုအခါ ဝါသေဋ္ဌနှင့် ဘာရဒွါဇတို့သည် မြတ်စွာဘုရားထံသို့ ချဉ်းကပ်ကြကုန်၍ မြတ်စွာ ဘုရားကို ရှိခိုးကြပြီးလျှင် စင်္ကြံကြွတော်မူသော မြတ်စွာဘုရားသို့ နောက်မှ လိုက်၍ စင်္ကြံသွားကုန်၏။ ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားသည် ဝါသေဋ္ဌအား မေးတော်မူ၏ -“ဝါသေဋ္ဌ ပုဏ္ဏားဇာတ်ရှိကုန်သော ပုဏ္ဏားအမျိုးကောင်းသား ဖြစ်ကုန်သော သင်တို့သည် ပုဏ္ဏားမျိုးမှ ထွက်၍ လူ့ဘောင်မှ ရဟန်းဘောင်သို့ ဝင်ရောက်ကြကုန်၏၊ ဝါသေဋ္ဌ အသို့နည်း သင်တို့ကို ပုဏ္ဏားတို့သည် မဆဲရေးကုန်သလော၊ မရေရွတ်ကုန်သလော”ဟု (မေးတော်မူ၏)။
မြတ်စွာဘုရား စင်စစ်အားဖြင့် ပုဏ္ဏားတို့သည် အကျွန်ုပ်တို့ကို မိမိအလိုအားလျော်သော ပြည့်စုံ စေ့စပ်သော ဆဲရေးရေရွတ်ခြင်းဖြင့် ဆဲရေးကြပါကုန်၏၊ ရေရွတ်ကြပါကုန်၏ဟု (လျှောက်၏)။
ဝါသေဋ္ဌ ပုဏ္ဏားတို့သည် သင်တို့ကို မိမိ၏ အလိုအားလျော်သော ပြည့်စုံစေ့စပ်သော ဆဲရေးရေရွတ် ခြင်းဖြင့် အဘယ်သို့ ဆဲရေးကြကုန်သနည်း၊ အဘယ်သို့ ရေရွတ်ကြကုန်သနည်းဟု (မေးတော်မူ၏)။
မြတ်စွာဘုရား ပုဏ္ဏားတို့သည် ဤသို့ ဆိုကြပါကုန်၏ -
“ ပုဏ္ဏားမျိုးသာလျှင် မြတ်၏၊ တစ်ပါးသော အမျိုးတို့သည် ယုတ်ကုန်၏၊ ပုဏ္ဏားမျိုးသာ လျှင် ဖြူစင်၏၊ တစ်ပါးသော အမျိုးတို့သည် မည်းနက်ကုန်၏၊ ပုဏ္ဏားတို့သာလျှင် (အမျိုးအနွယ် စသည်အားဖြင့်) စင်ကြယ်ကုန်၏၊ ပုဏ္ဏားမဟုတ်သော သူတို့သည် မစင်ကြယ်ကုန်၊ ပုဏ္ဏားတို့သာ လျှင် ဗြဟ္မာ၏ ရင်၌ ဖြစ်ကုန်သော ဗြဟ္မာ့ခံတွင်းမှ ဖွားကုန်သော ဗြဟ္မာကြောင့် ဖြစ်ကုန်သော ဗြဟ္မာဖန်ဆင်းကုန်သော ဗြဟ္မာ့အမွေခံဖြစ်ကုန်သော ဗြဟ္မာ၏ သားတို့တည်း။
--သင်တို့သည် မြတ်သော (ပုဏ္ဏား)အမျိုးကို စွန့်၍ မာရ်မင်း၏ အသင်းဝင်ဖြစ်ကုန်သော ဗြဟ္မာ၏ ခြေဖမိုးမှ ဖွားသော သားဖြစ်ကုန်သော ဇာတ်နိမ့်ကုန်သော မည်းညစ်ကုန်သော ဦးပြည်း ရဟန်းညံ့တို့ထံသို့ ကပ်ရောက်ခြင်းသည် မကောင်းသည်သာတည်း။
သင်တို့သည် မြတ်သော ပုဏ္ဏား အမျိုးကို စွန့်၍ မာရ်မင်း၏ အသင်းဝင်ဖြစ်ကုန်သော ဗြဟ္မာ၏ ခြေဖမိုးမှ ဖွားသော သားဖြစ်ကုန်သော ဇာတ်နိမ့်ကုန်သော မည်းညစ်ကုန်သော ဦးပြည်း ရဟန်းညံ့တို့ထံသို့ ကပ်ရောက်ခြင်းသည် မလျောက်ပတ်သည်သာတည်း”ဟု (ဆိုကြပါကုန်၏)။
မြတ်စွာဘုရား ပုဏ္ဏားတို့သည် ဤသို့လျှင် အကျွန်ုပ်တို့ကို မိမိ၏ အလိုအားလျော်သော ပြည့်စုံ စေ့စပ်သော ဆဲရေးရေရွတ်ခြင်းဖြင့် နှိပ်စက်၍ ဆဲရေးကြပါကုန်၏၊ ရေရွတ်ကြပါကုန်၏ဟု (လျှောက်၏)။
֍ ၁၁၄
။ ဝါသေဋ္ဌ စင်စစ်အားဖြင့် ပုဏ္ဏားတို့သည် ရှေးလောကဖြစ်စဉ်ကို မအောက်မေ့နိုင်ကုန်၍သာ ဤသို့ ဆိုကုန်၏။“ ပုဏ္ဏားမျိုးသာလျှင် မြတ်၏၊ တစ်ပါးသော အမျိုးတို့သည် ယုတ်ကုန်၏၊ ပုဏ္ဏားမျိုးသာလျှင် ဖြူစင်၏၊ တစ်ပါးသော အမျိုးတို့သည် မည်းနက်ကုန်၏၊ ပုဏ္ဏားတို့သာလျှင် စင်ကြယ်ကုန်၏၊ ပုဏ္ဏား မဟုတ်သူတို့သည် မစင်ကြယ်ကုန်၊ ပုဏ္ဏားတို့သာလျှင် ဗြဟ္မာ၏ ရင်၌ ဖြစ်ကုန်သော ဗြဟ္မာ၏ ခံတွင်းမှ ဖွားကုန်သော ဗြဟ္မာကြောင့် ဖြစ်ကုန်သော ဗြဟ္မာဖန်ဆင်းအပ်ကုန်သော ဗြဟ္မာ၏ အမွေခံဖြစ်ကုန်သော သားတို့တည်း”ဟု (ဆိုကုန်၏)။ ဝါသေဋ္ဌ ပုဏ္ဏားတို့၏ ကြင်ရာ ပုဏ္ဏေးမတို့ ဥတုလာသည်ကိုလည်း့ကောင်း၊ ကိုယ်ဝန်ဆောင်သည်ကိုလည်းကောင်း၊ သားဖွားသည်ကိုလည်းကောင်း၊ နို့တိုက်သည်ကိုလည်း ကောင်း သိမြင်ရကုန်၏။ ထိုပုဏ္ဏားတို့သည် အင်္ဂါဇာတ်မှ မွေးဖွားသည် ဖြစ်ကုန်လျက် “ပုဏ္ဏားမျိုး သာလျှင် မြတ်၏၊ တစ်ပါးသော အမျိုးတို့သည် ယုတ်ကုန်၏၊ ပုဏ္ဏားမျိုးသာလျှင် ဖြူစင်၏၊ တစ်ပါးသော အမျိုးတို့သည် မည်းနက်ကုန်၏၊ ပုဏ္ဏားတို့သည်သာလျှင် စင်ကြယ်ကုန်၏၊ ပုဏ္ဏားမဟုတ်သူတို့သည် မစင်ကြယ်ကုန်၊ ပုဏ္ဏားတို့သည်သာလျှင် ဗြဟ္မာ၏ ရင်၌ ဖြစ်ကုန်သော ဗြဟ္မာ၏ ခံတွင်းမှ ဖွားကုန်သော ဗြဟ္မာကြောင့် ဖြစ်ကုန်သော ဗြဟ္မာဖန်ဆင်းအပ်ကုန်သော ဗြဟ္မာ၏ အမွေခံဖြစ်ကုန်သော သားတို့တည်း”ဟု ဆိုကြကုန်၏၊ ထိုပုဏ္ဏားတို့သည် ဗြဟ္မာကိုလည်း ရှုတ်ချရာရောက်ကုန်၏၊ မမှန်သော စကားကိုလည်း ဆိုရာရောက်ကုန်၏၊ များစွာသော မကောင်းမှုကိုလည်း ပွါးစေရာရောက်ကုန်၏။
--အမျိုး လေးပါး
֍ ၁၁၅
။ ဝါသေဋ္ဌ မင်းမျိုး၊ ပုဏ္ဏားမျိုး၊ ကုန်သည်မျိုး၊ သူဆင်းရဲမျိုးအားဖြင့် ဤလေးပါးသော အမျိုးတို့သည် ရှိကုန်၏။ဝါသေဋ္ဌ ဤလူ့ပြည်၌ အချို့မင်းမျိုးသည်လည်း အသက်ကို သတ်လေ့ရှိ၏၊ သူတစ်ပါး မပေး သည်ကို ယူလေ့ရှိ၏၊ ကာမတို့၌ မှားယွင်းစွာ ကျင့်လေ့ရှိ၏၊ မဟုတ်မမှန်သည်ကို ဆိုလေ့ရှိ၏၊ ကုန်း စကားကို ပြောတတ်၏၊ ကြမ်းတမ်းသော စကားကို ပြောတတ်၏၊ ပြိန်ဖျင်းသော စကားကို ပြောလေ့ ရှိ၏၊ မက်မောခြင်းများ၏၊ ပျက်စီးစေလိုသောစိတ်ရှိ၏၊ မှားသောအယူဝါဒရှိ၏။ ဝါသေဋ္ဌ ဤသို့လျှင် အကုသိုလ်ဖြစ်ကုန်သော အကုသိုလ်ဟု ဆိုအပ်ကုန်သော အပြစ်ရှိကုန်သော အပြစ်ရှိသည်ဟု ဆိုအပ် ကုန်သော မမှီဝဲအပ်ကုန်သော မမှီဝဲအပ်ဟု ဆိုအပ်ကုန်သော အရိယာမဖြစ်နိုင်ကုန်သော အရိယာမဖြစ် နိုင်ဟု ဆိုအပ်ကုန်သော မည်းညစ်ကုန်သော မည်းညစ် (ဆင်းရဲ) သော အကျိုးရှိကုန်သော ပညာရှိတို့ ကဲ့ရဲ့အပ်ကုန်သော တရားတို့သည် ရှိကုန်၏။ ယင်းတရားတို့ကို ဤလူ့ပြည်၌ အချို့သော မင်းမျိုး၌ လည်း တွေ့မြင်ရကုန်။ ဝါသေဋ္ဌ ဤလူ့ပြည်၌ အချို့ပုဏ္ဏားမျိုးသည်လည်း။ပ။ ဝါသေဋ္ဌ ဤလူ့ပြည်၌ အချို့လယ်လုပ်ကုန်သည်မျိုးသည်လည်း။ပ။ ဝါသေဋ္ဌ ဤလူ့ပြည်၌ အချို့ဆင်းရဲသားမျိုးသည်လည်း အသက်ကို သတ်လေ့ရှိ၏၊ သူတစ်ပါးမပေးသည်ကို ယူလေ့ရှိ၏၊ ကာမတို့၌ မှားယွင်းစွာ ကျင့်လေ့ရှိ၏၊ မဟုတ်မမှန်သည်ကို ဆိုလေ့ရှိ၏၊ ကုန်းစကားကို ပြောတတ်၏၊ ကြမ်းတမ်းသော စကားကို ပြောတတ်၏၊ ပြိန်ဖျင်းသော စကားကို ပြောလေ့ရှိ၏၊ မက်မောခြင်းများ၏၊ ပျက်စီးစေလိုသော စိတ်ရှိ၏၊ မှားသော အယူဝါဒ ရှိ၏။ ဝါသေဋ္ဌ ဤသို့လျှင် အကုသိုလ်ဖြစ်ကုန်သော အကုသိုလ်ဟု ဆိုအပ်ကုန်သော။ပ။ မည်း ညစ်ကုန်သော မည်းညစ် (ဆင်းရဲ) သော အကျိုးရှိကုန်သော ပညာရှိတို့ ကဲ့ရဲ့အပ်ကုန်သော တရားတို့ သည် ရှိကုန်၏။ ယင်းတရားတို့ကို ဤလူ့ပြည်၌ အချို့ဆင်းရဲသားမျိုး၌လည်း တွေ့မြင်ရကုန်၏။
ဝါသေဋ္ဌ ဤလူ့ပြည်၌ အချို့သော မင်းမျိုးသည်လည်း အသက်သတ်ခြင်းမှ ရှောင်ကြဉ်၏၊ သူတစ်ပါး မပေးသည်ကို ယူခြင်းမှ ရှောင်ကြဉ်၏၊ ကာမတို့၌ မှားယွင်းစွာ ကျင့်ခြင်းမှ ရှောင်ကြဉ်၏၊ မဟုတ် မမှန်စကား ပြောခြင်းမှ ရှောင်ကြဉ်၏၊ ကုန်းစကားမှ ရှောင်ကြဉ်၏၊ ကြမ်းတမ်းသော စကားမှ ရှောင်ကြဉ်၏၊ ပြိန်ဖျင်းသော စကားမှ ရှောင်ကြဉ်၏၊ မက်မောခြင်း မများ၊ ပျက်စီးစေလိုသော စိတ်မရှိ၊ မှန်သော အယူဝါဒရှိ၏။
ဝါသေဋ္ဌ ဤသို့လျှင် ကုသိုလ်ဖြစ်ကုန်သော ကုသိုလ်ဟု ဆိုအပ်ကုန်သော အပြစ်မရှိကုန်သော အပြစ်မရှိဟု ဆိုအပ်ကုန်သော မှီဝဲအပ်ကုန်သော မှီဝဲအပ်သည်ဟု ဆိုအပ်ကုန်သော အရိယာဖြစ်နိုင် ကုန်သော အရိယာဖြစ်နိုင်သည်ဟု ဆိုအပ်ကုန်သော ဖြူစင်ကုန်သော ဖြူစင် (ချမ်းသာ)သော အကျိုးရှိ ကုန်သော ပညာရှိတို့ ချီးမွမ်းအပ်ကုန်သော တရားတို့သည် ရှိကုန်၏။ ယင်းတရားတို့ကို ဤလူ့ပြည်၌့အချို့သော မင်းမျိုး၌လည်း တွေ့မြင်ရကုန်၏။ ဝါသေဋ္ဌ ဤလူ့ပြည်၌ အချို့သော ပုဏ္ဏားမျိုး သည်လည်း။ပ။ ဝါသေဋ္ဌ ဤလူ့ပြည်၌ အချို့သော ကုန်သည်မျိုးသည်လည်း။ပ။ ဝါသေဋ္ဌ ဤလူ့ပြည်၌ အချို့သော ဆင်းရဲသားမျိုးသည်လည်း အသက်သတ်ခြင်းမှ ရှောင်ကြဉ်၏။ပ။ မက်မောခြင်းမများ၊ ပျက်စီးစေလိုသော စိတ်မရှိ၊ မှန်သော အယူဝါဒရှိ၏။
ဝါသေဋ္ဌ ဤသို့လျှင် ကုသိုလ်ဖြစ်ကုန်သော ကုသိုလ်ဟု ဆိုအပ်ကုန်သော အပြစ်မရှိကုန်သော အပြစ်မရှိဟု ဆိုအပ်ကုန်သော မှီဝဲအပ်ကုန်သော မှီဝဲအပ်သည်ဟု ဆိုအပ်ကုန်သော အရိယာဖြစ်နိုင် ကုန်သော အရိယာဖြစ်နိုင်သည်ဟု ဆိုအပ်ကုန်သော ဖြူစင်ကုန်သော ဖြူစင် (ချမ်းသာ)သော အကျိုးရှိ ကုန်သော ပညာရှိတို့ ချီးမွမ်းအပ်ကုန်သော တရားတို့သည် ရှိကုန်၏။ ယင်းတရားတို့ကို ဤလူ့ပြည်၌ အချို့သော ဆင်းရဲသားမျိုး၌လည်း တွေ့မြင်ရကုန်၏။
--֍ ၁၁၆
။ ဝါသေဋ္ဌ ဤအမျိုးလေးပါးတို့၌ ဤသို့ ပညာရှိတို့ ကဲ့ရဲ့အပ်သည်လည်းဖြစ်ကုန်သော ပညာရှိတို့ ချီးမွမ်းအပ်သည်လည်းဖြစ်ကုန်သော အမည်း အဖြူဖြစ်ကုန်သော တရားနှစ်ပါးတို့ ရောပြွမ်း သည် ဖြစ်ပါလျက် ပုဏ္ဏားတို့သည် ဤသို့ ဆိုကုန်၏ -“ ပုဏ္ဏားမျိုးသည်သာလျှင် မြတ်၏၊ တစ်ပါးသော အမျိုးတို့သည် ယုတ်ကုန်၏၊ ပုဏ္ဏားမျိုးသည် သာလျှင် ဖြူစင်၏၊ တစ်ပါးသော အမျိုးတို့သည် မည်းနက်ကုန်၏၊ ပုဏ္ဏားတို့သာလျှင် (အမျိုးအနွယ် စသည်ဖြင့်) စင်ကြယ်ကုန်၏၊ တစ်ပါးသော သူတို့သည် မစင်ကြယ်ကုန်၊ ပုဏ္ဏားတို့သာလျှင် ဗြဟ္မာ၏ ရင်၌ ဖြစ်ကုန်သော ဗြဟ္မာခံတွင်းမှ ဖွားကုန်သော ဗြဟ္မာကြောင့် ဖြစ်ကုန်သော ဗြဟ္မာဖန်ဆင်းအပ် ကုန်သော ဗြဟ္မာ၏ အမွေခံဖြစ်ကုန်သော သားတို့တည်း”ဟု (ဆိုကုန်၏)။ ထို (ပုဏ္ဏား)တို့၏ ထိုစကားကို (ပညာရှိတို့သည်) ဝန်မခံကြကုန်၊ အဘယ့်ကြောင့်ဆိုသော် -
ဝါသေဋ္ဌ ဤအမျိုးလေးပါးတို့တွင် အကြင် ရဟန်းသည် ပူဇော်အထူးကို ခံထိုက်၏၊ အာသဝေါတရား ကုန်ပြီးဖြစ်၏၊ (မဂ်အကျင့်ကို) ကျင့်သုံးပြီးဖြစ်၏၊ (မဂ်ကိစ္စကို) ပြုပြီးဖြစ်၏၊ ခန္ဓာဝန်ကို ချပြီးဖြစ်၏၊ မိမိ အကျိုး (အရဟတ္တဖိုလ်) သို့ ရောက်ပြီးဖြစ်၏၊ ဘဝသံယောဇဉ် ကုန်ပြီးဖြစ်၏၊ ကောင်းစွာ သိ၍ လွတ် မြောက်ပြီးဖြစ်၏၊ ထို (ရဟန်း)ကို (အမျိုးလေးပါး)တို့တွင် အမြတ်ဆုံးဟူ၍ တရားသဖြင့်သာလျှင် ဆိုအပ်၏၊ မတရားသဖြင့် မဆိုအပ်။
ဝါသေဋ္ဌ ဤသတ္တလောက၌ တရားသည်သာလျှင် ဤလောက၌လည်းကောင်း တစ်ပါးသော လောက ၌လည်းကောင်း အမြတ်ဆုံးဖြစ်၏။
֍ ၁၁၇
။ ဝါသေဋ္ဌ အကြင် အကြောင်းကြောင့် ဤလူအပေါင်း၌ တရားသဘောသည်သာလျှင် မျက် မှောက်ဘဝ၌လည်းကောင်း၊ တမလွန်ဘဝ၌လည်းကောင်း အမြတ်ဆုံးဖြစ်၏၊ ထို (တရား)၏ အမြတ်ဆုံး အဖြစ်ကို ဤသို့ ဆိုလတ္တံ့သော အကြောင်းဖြင့်လည်း သိအပ်၏။ဝါသေဋ္ဌ “မိမိထက် လွန်မြတ်သူမရှိသော ရဟန်းဂေါတမသည် သာကီဝင်မင်းမျိုးမှ ရဟန်းပြု၏” ဟူ၍ ပသေနဒီကောသလမင်းသည် စင်စစ် သိ၏၊ ဝါသေဋ္ဌ သာကီဝင်မင်းမျိုးတို့သည် ပသေနဒီကောသလ မင်း၏ အလိုသို့ လိုက်ကြရကုန်၏။ ဝါသေဋ္ဌ သာကီဝင်မင်းမျိုးတို့သည် ပသေနဒီကောသလမင်း၌ နှိမ့်ချ ခြင်း ရှိခိုးခြင်း ခရီးဦးကြိုဆိုခြင်း လက်အုပ်ချီခြင်း ရိုသေခြင်းကို ပြုကြရကုန်၏၊ ဝါသေဋ္ဌ ဤသို့လျှင် သာကီဝင်မင်းမျိုးတို့သည် ပသေနဒီကောသလမင်း၌ အကြင် နှိမ့်ချခြင်း ရှိခိုးခြင်း ခရီးဦးကြိုဆိုခြင်း လက်အုပ်ချီခြင်း အရိုအသေပြုခြင်းကို ပြုကြရကုန်၏၊ ပသေနဒီကောသလမင်းသည် ထိုနှိမ့်ချခြင်း ရှိခိုးခြင်း ခရီးဦးကြိုဆိုခြင်း လက်အုပ်ချီခြင်း ရိုသေခြင်းကို မြတ်စွာဘုရား၌ ပြု၏။
“ရဟန်းဂေါတမသည် ကောင်းမြတ်သော ဇာတ်ရှိ၏၊ ငါသည် ယုတ်ညံ့သော ဇာတ်ရှိ၏၊ ရဟန်းဂေါတမသည် အားနှင့် ပြည့်စုံ၏၊ ငါသည် အားနှင့် မပြည့်စုံ၊ ရဟန်းဂေါတမသည် ကြည် ညိုဖွယ် ရှိ၏၊ ငါသည် ကြည်ညိုဖွယ် မရှိ၊ ရဟန်းဂေါတမသည် ကြီးကျယ်သော ဘုန်းတန်ခိုး ရှိ၏၊ ငါသည့်အနည်းငယ်သော ဘုန်းတန်ခိုးရှိ၏”ဟု (နှလုံးသွင်း၍ ပြု၏)။
စင်စစ်သော်ကား တရားကိုသာလျှင် အရိုအသေပြုသည်ဖြစ်၍ တရားကိုသာလျှင် အလေးအမြတ် ပြုသည်ဖြစ်၍ တရားကိုသာလျှင် မြတ်နိုးသည်ဖြစ်၍ တရားကိုသာလျှင် ပူဇော်သည်ဖြစ်၍ တရားကိုသာ လျှင် တုပ်ဝပ်ခြင်း ပြုသည်ဖြစ်၍ ဤသို့ ပသေနဒီကောသလမင်းသည် ငါ၌ ထိုနှိမ့်ချခြင်း ရှိခိုးခြင်း ခရီးဦး ကြိုဆိုခြင်း လက်အုပ်ချီခြင်း ရိုသေခြင်းကို ပြု၏။
--ဝါသေဋ္ဌ အကြင့်ကြောင့် ဤသတ္တလောက၌ တရားသည်သာလျှင် ဤလောက၌လည်းကောင်း တစ်ပါးသော လောက၌လည်းကောင်း အမြတ်ဆုံးဖြစ်၏၊ (တရား၏) အမြတ်ဆုံးအဖြစ်ကို ဤဆိုအပ်ပြီးသော အကြောင်းဖြင့်လည်း သိအပ်၏။
֍ ၁၁၈
။ ဝါသေဋ္ဌ အသီးသီးသောဇာတ် အသီးသီးသောအမည် အသီးသီးသောအနွယ် အသီးသီးသော အမျိုးရှိကုန်သော သင်တို့သည် လူ့ဘောင်မှ ရဟန်းဘောင်သို့ ဝင်ရောက်ကြကုန်၏။ ယင်းသို့ ဖြစ်သော် လည်း သင်တို့သည် “အဘယ်သူတို့နည်း”ဟု မေးကြကုန်သော် ငါတို့သည် “သာကီဝင်မင်းသား ဘုရား သားတော် ရဟန်းတို့တည်း” ဟူ၍ ဝန်ခံကြကုန်လော့။ဝါသေဋ္ဌ စင်စစ် အကြင်သူ၏ ယုံကြည်ခြင်းသည် မြတ်စွာဘုရား၌ မတုန်မလှုပ် တည်၏၊ မဂ်အမြင် ပေါ်ခြင်းကြောင့် ဖြစ်၏၊ ထိုမဂ်အမြင်ဖြင့် တည်၏၊ မြဲမြံ၏၊ ရဟန်းသည်လည်းကောင်း၊ ပုဏ္ဏားသည်လည်း ကောင်း၊ နတ်သည်လည်းကောင်း၊ မာရ်သည်လည်းကောင်း၊ ဗြဟ္မာသည်လည်းကောင်း၊ လောက၌ တစ်စုံ တစ်ယောက်သောသူသည်လည်းကောင်း လှုပ်ရှားခြင်းငှါ မတတ်နိုင်၊ ထိုသူသည် ထိုအခါ (ငါသည် ရင်၌ တည်၍ ခံတွင်းမှ ထွက်သော တရား၏ အစွမ်းဖြင့် တည်သောကြောင့်) “မြတ်စွာဘုရား၏ ရင်မှဖြစ်သော မြတ်စွာဘုရား၏ ခံတွင်းမှ ဖွားသော တရားကြောင့်ဖြစ်သော တရားသည် ဖန်ဆင်းအပ်သော တရား အမွေခံဖြစ်သော သားတည်း”ဟု ဆိုခြင်းငှါ သင့်၏၊ အဘယ့်ကြောင့် ဆိုခြင်းငှါ သင့်သနည်း၊ ဝါသေဋ္ဌ “ဓမ္မကာယ ဗြဟ္မကာယ ဓမ္မဘူတ ဗြဟ္မဘူတ”ဟူသော ဤအမည်သည် ငါ၏ အမည်ဖြစ်သောကြောင့် တည်း။
֍ ၁၁၉
။ ဝါသေဋ္ဌ ရှည်သောကာလလွန်လတ်သော် တစ်ရံတစ်ခါ၌ ဤလောကသည် ပျက်၏၊ ထိုအခါ သည် ရှိသည်သာတည်း၊ လောကပျက်လတ်သော် သတ္တဝါတို့သည် များသောအားဖြင့် အာဘဿရဘုံ၁၌ ဖြစ်ကုန်၏၊ ထိုသူတို့သည် ထို (ဘုံ)၌ (ဈာန်)စိတ်ကြောင့် ဖြစ်ကုန်၏၊ နှစ်သိမ့်ခြင်း ‘ပီတိ’ လျှင် အစာရှိ ကုန်၏၊ မိမိတို့ကိုယ် ရောင်ဖြင့် လင်းလျက်ရှိကုန်၏၊ ကောင်းကင်၌ ကျက်စားကုန်၏၊ တင့်တယ်သောနေရာရှိကုန်၏၊ ကြာရှည်စွာသော ကာလပတ်လုံး တည်ကုန်၏။ဝါသေဋ္ဌ ရှည်သောကာလလွန်လတ်သော် တစ်ရံတစ်ခါ၌ ဤလောကသည် တည်၏၊ ထိုအခါသည် ရှိသည်သာတည်း၊ လောကဖြစ်လတ်သော် သတ္တဝါတို့သည် များသောအားဖြင့် အာဘဿရဘုံမှ စုတေ၍ ဤ (လူ့ဘုံ)သို့ ရောက်လာကုန်၏။ ထိုသူတို့သည် ဤလူ့ဘုံ၌ (ဥပစာရဈာန်) စိတ်ကြောင့် ဖြစ်ကုန်၏၊ နှစ်သိမ့်ခြင်း ‘ပီတိ'လျှင် အစာရှိကုန်၏၊ မိမိတို့ကိုယ်ရောင်ဖြင့် လင်းလျက်ရှိကုန်၏၊ ကောင်းကင်၌ ကျက်စားကုန်၏၊ တင့်တယ်သောနေရာရှိကုန်၏၊ ကြာရှည်စွာသော ကာလပတ်လုံး တည်ကုန်၏။
၁။ ဒုတိယဈာန်သုံးဘုံတွင် အရောင်အဝါထွက်သော ဗြဟ္မာတို့၏နေရာ တတိယဘုံ
--မြေဆီ ဖြစ်ပေါ်လာခြင်း
֍ ၁၂၀
။ ဝါသေဋ္ဌ ထိုအခါ (စကြဝဠာကုဋေတစ်သိန်းလုံးသည်) တစ်ခုတည်းသော ရေပြင်ကြီးသာ ဖြစ်၏၊ မှောင်အတိဖြစ်၏၊ တစ်ခဲနက် မှောင်အတိဖြစ်၏၊ လနေတို့သည် ထင်ရှားမရှိကုန်၊ နက္ခတ်တာရာ့သဏ္ဌာန်တို့သည် ထင်ရှားမရှိကုန်၊ ညဉ့်နေ့တို့သည် ထင်ရှားမရှိကုန်၊ လ, လခွဲတို့သည် ထင်ရှားမရှိကုန်၊ ဥတု, နှစ်တို့သည် ထင်ရှားမရှိကုန်၊ မိန်းမ, ယောကျ်ားတို့သည် ထင်ရှားမရှိကုန်၊ သတ္တဝါတို့သည် ‘သတ္တဝါ’ ဟူ၍သာ ခေါ်ဝေါ်ခြင်းသို့ ရောက်ကုန်၏။ဝါသေဋ္ဌ ရှည်သော ကာလလွန်လတ်သော် တစ်ရံတစ်ခါ၌ ထိုသတ္တဝါတို့အား အရသာနှင့် ပြည့်စုံသော မြေဆီသည် ရေ၌ ထက်ဝန်းကျင်အနှံ့ တည်၏၊ ဥပမာ ပူသော နို့သည် အေးသည်ရှိသော် အထက်၌ အမြှေးဖြစ်သကဲ့သို့၊ ဤအတူ မြေဆီသည် ထင်ရှားဖြစ်၏၊ ထို (မြေဆီ)သည် အဆင်းနှင့် ပြည့်စုံ၏၊ အနံ့နှင့် ပြည့်စုံ၏၊ အရသာနှင့် ပြည့်စုံ၏၊ ထောပတ်ဆီဦးသည် (အဆင်းနှင့်) ပြည့်စုံသကဲ့သို့၊ ဤအတူ အဆင်းနှင့် ပြည့်စုံ၏၊ (ပျားချေးစသည့်) အပြစ်ကင်းသော ပျားငယ်ရည်သည် အရသာနှင့် ပြည့်စုံသကဲ့သို့၊ ဤအတူ အရသာနှင့် ပြည့်စုံ၏။
ဝါသေဋ္ဌ ထိုအခါ လျှပ်ပေါ်သော သဘောရှိသော သတ္တဝါတစ်ယောက်သည် “အချင်းတို့ ဤအရာ သည် အဘယ်သို့ အရသာ ဖြစ်လိမ့်မည်နည်း”ဟု မြေဆီကို လက်ချောင်းဖြင့် (ယူ၍) လျက်၏၊ မြေဆီ ကို လက်ချောင်းဖြင့် (ယူ၍) လျက်သော ထိုသတ္တဝါအား (အရသာသည် ခုနစ်ထောင်သော အကြောတို့ကို) ပျံ့နှံ့၍ တည်၏၊ ထိုသတ္တဝါအား တပ်ခြင်း တဏှာသည်လည်း ဖြစ်၏။ ဝါသေဋ္ဌ တစ်ပါးသော သတ္တဝါတို့ သည်လည်း ထိုသတ္တဝါကို အတုလိုက်၍ မြေဆီကို လက်ချောင်းဖြင့် (ယူ၍) လျက်ကုန်၏၊ မြေဆီကို လက်ချောင်းဖြင့် (ယူ၍) လျက်ကုန်သော ထိုသတ္တဝါတို့အား (အရသာသည် ခုနစ်ထောင်သော အကြောတို့ ကို) ပျံ့နှံ့၍ တည်၏၊ ထိုသတ္တဝါတို့အား တပ်ခြင်း တဏှာသည်လည်း ဖြစ်၏။
--လ နေ စသည်တို့ ဖြစ်ပေါ်လာခြင်း
֍ ၁၂၁
။ ဝါသေဋ္ဌ ထိုအခါ ထိုသတ္တဝါတို့သည် မြေဆီကို လက်တို့ဖြင့် အလုတ်အလွေးပြု၍ စားရန် အားထုတ်ကုန်၏၊ ဝါသေဋ္ဌ ထိုသတ္တဝါတို့သည် မြေဆီကို လက်တို့ဖြင့် အလုတ်အလွေးပြု၍ စားရန် အား ထုတ်ကြသောအခါ ထိုသတ္တဝါတို့အား မိမိတို့ ကိုယ်ရောင်သည် ကွယ်၏၊ မိမိတို့ ကိုယ်ရောင် ကွယ်သည် ရှိသော် လနေတို့ ထင်ရှားဖြစ်ကုန်၏၊ လနေတို့ ထင်ရှားဖြစ်ကုန်သော် နက္ခတ် တာရာတို့ ထင်ရှားဖြစ် ကုန်၏၊ နက္ခတ် တာရာ သဏ္ဌာန်တို့ ထင်ရှားဖြစ်ကုန်သော် ညဉ့်နေ့တို့ ထင်ရှားဖြစ်ကုန်၏၊ ညဉ့်နေ့တို့ ထင်ရှားဖြစ်ကုန်သော် လ, လခွဲတို့ ထင်ရှားဖြစ်ကုန်၏၊ ဥတု, နှစ်တို့ ထင်ရှားဖြစ်ကုန်၏။ ဝါသေဋ္ဌ ဤမျှသော အပိုင်းအခြားဖြင့် ဤလောကသည် တစ်ဖန် ဖြစ်၏။֍ ၁၂၂
။ ဝါသေဋ္ဌ ထိုအခါ ထိုသတ္တဝါတို့သည် မြေဆီကို စားကုန်လျက် ထိုမြေဆီလျှင် အစာရှိကုန်လျက် ထိုမြေဆီလျှင် အာဟာရရှိကုန်လျက် ရှည်စွာသော ကာလပတ်လုံး တည်ကုန်၏။ ဝါသေဋ္ဌ ထို သတ္တဝါတို့သည် အကြင်အကြင်အခြင်းအရာအားဖြင့် မြေဆီကို စားကုန်လျက် ထိုမြေဆီလျှင် အစာရှိကုန်လျက် ထိုမြေဆီလျှင် အာဟာရရှိကုန်လျက် ရှည်စွာသော ကာလပတ်လုံး တည်ကုန်၏၊ ဝါသေဋ္ဌ ထိုထို အခြင်းအရာအားဖြင့် မြေဆီကို စားကုန်သော ထိုသတ္တဝါတို့၏ ကိုယ်၌ ကြမ်းတမ်းခြင်းသည်လည်း ဖြစ်၏၊ အဆင်းဖောက်ပြန်ခြင်းသည်လည်း ထင်၏။အ ချို့သတ္တဝါတို့သည် အဆင်းလှကုန်၏၊ အချို့သတ္တဝါတို့သည် အဆင်းမလှကုန်၊ ထိုသတ္တဝါတို့တွင် အဆင်းလှသော သတ္တဝါတို့သည် အဆင်းမလှသော သတ္တဝါတို့ကို “ငါတို့သည် ဤသတ္တဝါတို့ထက် ပိုလွန်၍ အဆင်းလှကုန်၏၊ ဤသတ္တဝါတို့သည် ငါတို့ထက် ပိုလွန်၍ အရုပ်ဆိုးကုန်၏”ဟု အလွန်မာန်မူ ကုန်၏၊ အဆင်းလှခြင်းကိုစွဲ၍ အလွန်မာန်မူသော အကြောင်းကြောင့် အလွန်မာန်မူတတ်သော သဘောရှိ ကုန်သော ထိုသတ္တဝါတို့အား မြေဆီသည် ကွယ်လေ၏၊ မြေဆီကွယ်သည်ရှိသော် စည်းဝေးကုန်၏၊ စည်း ဝေးကုန်ပြီး၍ “အဟောရသံ အဟောရသံ မြေဆီကွယ်ခဲ့ပြီတကား၊ မြေဆီကွယ်ခဲ့ပြီတကား”ဟု ညည်းတွား ကြကုန်၏၊ ထိုစကားကို (စွဲ၍) ယခုအခါ၌လည်း လူတို့သည် တစ်စုံတစ်ခုသောအရသာကောင်းကို ရလတ်သောအခါ “အဟောရသံ အဟောရသံ”ဟု ဆိုကြကုန်၏၊ ထို (အဟောရသံ အဟောရသံဟူသော) ရှေးကျသော ဦးစွာသိအပ်သော စကားကိုသာ အတုလိုက်၍ ဆိုကြကုန်သော်လည်း ထိုစကား၏ အနက် အဓိပ္ပါယ်ကိုကား မသိကြကုန်။
--မြေလွှာ ဖြစ်ပေါ် လာခြင်း
֍ ၁၂၃
။ ဝါသေဋ္ဌ ထိုအခါ ထိုသတ္တဝါတို့အား အရသာနှင့် ပြည့်စုံသော မြေဆီကွယ်သည်ရှိသော် မြေလွှာသည် ထင်ရှားဖြစ်၏၊ မှိုသည် ထင်ရှားဖြစ်သကဲ့သို့ ဤအတူ မြေလွှာသည် ထင်ရှားဖြစ်၏။ ထို (မြေလွှာ)သည် အဆင်း အနံ့ အရသာနှင့် ပြည့်စုံ၏၊ ထောပတ် ဆီဦးသည် အဆင်းနှင့် ပြည့်စုံသကဲ့သို့၊ ဤအတူ အဆင်းနှင့် ပြည့်စုံ၏၊ အပြစ်ကင်းသော ပျားငယ်ရည်သည် အရသာနှင့် ပြည့်စုံသကဲ့သို့၊ ဤအတူ အရသာနှင့် ပြည့်စုံ၏။ ဝါသေဋ္ဌ ထိုအခါ ထိုသတ္တဝါတို့သည် မြေလွှာကို စားရန် အားထုတ်ကုန်၏။ ထို (သတ္တဝါ) တို့သည် ထို (မြေလွှာ)ကို စားကုန်လျက် ထိုမြေလွှာလျှင် အစာရှိကုန်လျက် ထိုမြေလွှာလျှင် အာဟာရရှိကုန်လျက် ရှည်စွာသော ကာလပတ်လုံး တည်ကုန်၏။ဝါသေဋ္ဌ အကြင် အကြင် အခြင်းအရာအားဖြင့် ထိုသတ္တဝါတို့သည် ထိုမြေလွှာကို စားကုန်လျက် ထို မြေလွှာလျှင် အစာရှိကုန်လျက် ထိုမြေလွှာလျှင် အာဟာရရှိကုန်လျက် ရှည်စွာသော ကာလပတ်လုံး တည် ကုန်၏၊ ထိုထို အခြင်းအရာအားဖြင့် ထိုသတ္တဝါတို့၏ ကိုယ်၌ ရှေးကထက် ပိုမို၍ ကြမ်းတမ်းသည်၏ အဖြစ်သည်လည်း ကျရောက်၏၊ အဆင်းဖောက်ပြန်ခြင်းသည်လည်း ထင်ရှား၏၊ အချို့သတ္တဝါတို့သည် အဆင်းလှကုန်၏၊ အချို့သတ္တဝါတို့သည် အဆင်းမလှကုန်၊ ထိုသတ္တဝါတို့တွင် အဆင်းလှသော သတ္တဝါ တို့သည် အဆင်းမလှသော သတ္တဝါတို့ကို “ငါတို့သည် ဤသူတို့ထက် ပိုလွန်၍ အဆင်းလှကုန်၏၊ ဤသူတို့သည် ငါတို့ထက် ပိုလွန်၍ အရုပ်ဆိုးကုန်၏”ဟု အလွန်မာန်မူကြကုန်၏၊ အဆင်းလှခြင်းကို (စွဲ၍) အလွန်မာန်မူသော အကြောင်းကြောင့် အလွန်မာန်မူခြင်းသဘော ရှိကုန်သော ထိုသတ္တဝါတို့အား မြေလွှာသည် ကွယ်လေ၏။
--နွယ်ချို ဖြစ်ပေါ် လာခြင်း
֍ ၁၂၄
။ မြေလွှာကွယ်သည်ရှိသော် အလွန်ချိုသော နွယ်သည် ထင်ရှားဖြစ်၏၊ အလွန်ချိုသော ကန်စွန်းနွယ်သည် ထင်ရှားဖြစ်သကဲ့သို့ ဤအတူ ထင်ရှားဖြစ်၏၊ ထို (နွယ်)သည် အဆင်း အနံ့ အရသာနှင့် ပြည့်စုံ၏၊ ဥပမာ ထောပတ်ဆီဦးသည် အဆင်းနှင့် ပြည့်စုံသကဲ့သို့၊ ဤအတူ အဆင်းနှင့် ပြည့်စုံ၏၊ အပြစ်ကင်းသော ပျားငယ်ရည်သည် အရသာနှင့် ပြည့်စုံသကဲ့သို့၊ ဤအတူ အရသာနှင့် ပြည့်စုံ၏။ဝါသေဋ္ဌ ထိုအခါ ထိုသတ္တဝါတို့သည် အလွန်ချိုသော နွယ်ကို စားရန် အားထုတ်ကုန်၏၊ ထို (သတ္တဝါ)တို့သည် ထို (အလွန်ချိုသောနွယ်) ကို စားကုန်လျက် ထိုအလွန်ချိုသော နွယ်လျှင် အစာရှိကုန်လျက် ထိုအလွန်ချိုသော နွယ်လျှင် အာဟာရရှိကုန်လျက် ရှည်စွာသော ကာလပတ်လုံး တည်ကုန်၏။ ဝါသေဋ္ဌ အကြင် အကြင်အခြင်းအရာအားဖြင့် ထိုသတ္တဝါတို့သည် ထိုအလွန်ချိုသော နွယ်ကို စားကုန်လျက် ထိုအလွန်ချိုသော နွယ်လျှင် အစာရှိကုန်လျက် ထိုအလွန်ချိုသော နွယ်လျှင် အာဟာရရှိကုန်လျက် ရှည်စွာသော ကာလပတ်လုံး တည်ကုန်၏၊ ထိုထိုအခြင်းအရာအားဖြင့် ထိုသတ္တဝါတို့၏ ကိုယ်၌ ရှေးကထက် ပိုမို၍ ကြမ်းတမ်းသည်၏ အဖြစ်သည်လည်း ကျရောက်၏၊ အဆင်းဖောက်ပြန်ခြင်းသည်လည်း ထင်ရှား၏။
အ ချို့သော သတ္တဝါတို့သည် အဆင်းလှကုန်၏၊ အချို့သော သတ္တဝါတို့သည် အဆင်းမလှကုန်၊ ထိုသတ္တဝါတို့တွင် အဆင်းလှသော သတ္တဝါတို့သည် အဆင်းမလှသော သတ္တဝါတို့ကို “ငါတို့သည် ဤသူ တို့ထက် အဆင်းလှကုန်၏၊ ဤသူတို့သည် ငါတို့ထက် ပိုလွန်၍ အရုပ်ဆိုးကုန်၏”ဟု အလွန်မာန်မူကုန့်၏၊ အဆင်းကို စွဲ၍ မာန်မူသောအကြောင်းကြောင့် အလွန်မာန်မူခြင်းသဘောရှိကုန်သော ထိုသတ္တဝါတို့ အား အလွန်ချိုသော နွယ်သည် ကွယ်လေ၏။
အလွန်ချိုသောနွယ် ကွယ်သည်ရှိသော် စည်းဝေးကြကုန်၏၊ စည်းဝေးကြကုန်ပြီး၍ “အဟု ဝတ နော, အဟာယိ ဝတ နော ငါတို့အား ချိုသော နွယ်သည် ဖြစ်ခဲ့၏တကား၊ ချိုသော နွယ်သည် ငါတို့အား ကွယ်ခဲ့ပြီတကား”ဟု ညည်းတွားကြကုန်၏။ ထိုစကားကို (စွဲ၍) ယခုအခါ၌လည်း လူတို့သည် တစ်စုံတစ်ခု ဆင်းရဲနှင့် တွေ့ကြကုန်လတ်သော် “ငါတို့အား (ချမ်းသာမှုသည်) ဖြစ်ခဲ့၏တကား၊ ငါတို့အား (ချမ်းသာမှုသည်) ကွယ်ခဲ့ပြီတကား”ဟု ဆိုကြကုန်၏၊ ထို ‘အဟု ဝတ နော, အဟာယိ ဝတ နော’ ဟူသော ရှေးကျသော ဦးစွာသိအပ်သော စကားကိုသာ အတုလိုက်၍ ဆိုကြသော်လည်း ထိုစကား၏ အနက်အဓိပ္ပါယ်ကိုကား မသိကြကုန်။
--အလိုအလျောက် သလေးဆန် ဖြစ်ပေါ်လာခြင်း
֍ ၁၂၅
။ ဝါသေဋ္ဌ ထိုအခါ ထိုသတ္တဝါတို့အား အလွန်ချိုသောနွယ် ကွယ်သည်ရှိသော် ထင်းဖြင့် မချက် ရသော ဖွဲနုမပါသော ဖွဲမပါသော ဖြူစင်သော ကောင်းသော အနံ့ရှိသော ဆန်လုံးသာအသီးရှိသော သလေးပင်သည် ထင်ရှားဖြစ်၏။အကြင် (သလေးဆန်) ကို ညအခါ ညစာအလို့ငှါ ဆောင်ယူကုန်၏၊ ထို (သလေးဆန်) သည် နံနက် အခါ မှည့်လျက် တစ်ဖန် ပေါက်၏၊ အကြင် (သလေးဆန်) ကို နံနက်အခါ နံနက်စာအလို့ငှါ ဆောင်ယူ ကုန်၏၊ ထိုသလေးဆန်သည် ညဉ့်အခါ မှည့်သည်ဖြစ်၍ တစ်ဖန် ပေါက်၏၊ ယူရာအရပ်သည် မထင်၊ ဝါသေဋ္ဌ ထိုအခါ သတ္တဝါတို့သည် ထင်းဖြင့် မချက်ရသော သလေးဆန်ကို စားကုန်လျက် ထိုသလေးဆန် လျှင် အစာရှိကုန်လျက် ထိုသလေးဆန်လျှင် အာဟာရရှိကုန်လျက် ရှည်စွာသော ကာလပတ်လုံး တည် ကုန်၏။
မိန်းမ ယောကျာ်း လိင်ထင်ရှား ဖြစ်ခြင်း
֍ ၁၂၆
။ ဝါသေဋ္ဌ အကြင် အကြင်အခြင်းအရာအားဖြင့် ထိုသတ္တဝါတို့သည် ထင်းဖြင့် မချက်ရသော သလေးဆန်ကို စားကုန်လျက် ထိုသလေးဆန်လျှင် အစာရှိကုန်လျက် ထိုသလေးဆန်လျှင် အာဟာရရှိကုန်လျက် ရှည်စွာသော ကာလပတ်လုံး တည်ကုန်၏၊ ထိုထို အခြင်းအရာအားဖြင့် ရှေးကထက် ပိုမို၍ ထို သတ္တဝါတို့၏ ကိုယ်၌ ကြမ်းတမ်းသည်၏ အဖြစ်သည်လည်း ကျရောက်၏၊ အဆင်းဖောက်ပြန်ခြင်းသည် လည်း ထင်ရှား၏၊ မိန်းမအားလည်း မိန်းမလိင်သည် ထင်ရှားဖြစ်၏၊ ယောကျ်ားအားလည်း ယောကျ်ား လိင်သည် ထင်ရှားဖြစ်၏၊ မိန်းမသည်လည်း ယောကျ်ားကို တစိန်းစိန်း ကြည့်၏၊ ယောကျ်ားသည်လည်း မိန်းမကို တစိန်းစိန်း ကြည့်၏၊ အချင်းချင်း တစိန်းစိန်း ကြည့်ကုန်သော ထိုမိန်းမ, ယောကျ်ားတို့အား ပြင်းစွာ တပ်မက်ခြင်း ‘ရာဂ’ သည် ထင်ရှားဖြစ်လေ၏၊ ရာဂကြောင့်ဖြစ်သော ပူပန်ခြင်းသည် ကိုယ်၌ ကျရောက်၏၊ ထို (မိန်းမ, ယောကျ်ား) တို့သည် ရာဂကြောင့် ဖြစ်သော ပူပန်ခြင်းကြောင့် မေထုန်အကျင့် ကို မှီဝဲကုန်၏။ဝါသေဋ္ဌ ထိုအခါ မေထုန်အကျင့်မှီဝဲသော သူတို့ကို မြင်ကြသောအခါ တစ်ပါးသော သူတို့သည် “ညစ်သောသူ ပျက်လေလော့၊ ညစ်သောသူ ပျက်လေလော့၊ သတ္တဝါတစ်ယောက်သည် သတ္တဝါတစ်ယောက် အား ဤသို့သော အမှုကို အဘယ့်ကြောင့် ပြုရသနည်း”ဟု ဆို၍ မြေမှုန့်ဖြင့် ပစ်ကုန်၏၊ တစ်ပါးသော သူတို့သည် ပြာဖြင့် ပစ်ကုန်၏၊ တစ်ပါးသော သူတို့သည် နွားချေးဖြင့် ပစ်ကုန်၏၊ ယခုအခါ၌လည်း လူတို့သည် အချို့သော ဇနပုဒ်တို့၌ သတို့သမီးကို ဆောင်ယူလတ်သော် မြေမှုန့်ဖြင့် ပစ်ကုန်၏၊ အချို့ လူတို့သည် ပြာဖြင့် ပစ်ကုန်၏၊ အချို့လူတို့သည် နွားချေးဖြင့် ပစ်ကုန်၏။ ရှေးကျသော ဦးစွာသိအပ်သော ထိုအကျင့်အမူကို အတုလိုက်၍ ပြုလုပ်ကြသော်လည်း့ထိုအကျင့်အမူ၏ အနက်အဓိပ္ပါယ်ကိုကား မသိကြကုန်။
--မေထုန် အကျင့်
֍ ၁၂၇
။ ဝါသေဋ္ဌ ထို (ကမ္ဘာတည်စ) အခါ၌ ထို (အိမ်ထောင်မှု) ကို အဓမ္မဟူ၍ သမုတ်အပ်၏၊ ယခုအခါ ထို (အိမ်ထောင်မှု) ကို ဓမ္မဟူ၍ သမုတ်အပ်၏။ ဝါသေဋ္ဌ ထို (ကမ္ဘာတည်စ) အခါ၌ အကြင်သတ္တဝါတို့သည် မေထုန်အကျင့်ကို မှီဝဲကုန်၏၊ ထိုသတ္တဝါတို့သည် တစ်လလုံးလုံးလည်းကောင်း၊ နှစ်လလုံးလုံးလည်း ကောင်း ရွာနိဂုံးသို့ ဝင်ခွင့်မရကြကုန်။ဝါသေဋ္ဌ အကြင် (ကမ္ဘာတည်စ) အခါ၌ ထိုသတ္တဝါတို့သည် ထို မေထုန်အကျင့်၌ အပိုင်းအခြားမရှိ မှီဝဲခြင်းသို့ ရောက်ကုန်၏၊ ထိုအခါ ထိုမေထုန်အကျင့်ကို ဖုံးကွယ်ရန် အလို့ငှါ အိမ်ဆောက်ရန် အားထုတ်ကြကုန်၏၊ ဝါသေဋ္ဌ ထိုအခါ ပျင်းရိသော သဘောရှိသော သတ္တဝါ တစ်ယောက်အား ဤသို့သော အကြံသည် ဖြစ်၏၊ “အချင်းတို့ ငါသည် သလေးဆန်ကို ညဉ့်အခါ ညဉ့်စာ, နံနက်အခါ နံနက်စာအလို့ငှါ ယူလျက် အဘယ့်ကြောင့် ပင်ပန်းခံနေမည်နည်း၊ ငါသည် သလေး ဆန်ကို တစ်ကြိမ်တည်းဖြင့်သာ ညဉ့်စာ, နံနက်စာအလို့ငှါ ဆောင်ရမူ ကောင်းလေစွ”ဟု (အကြံဖြစ်၏)။ဝါသေဋ္ဌ ထိုအခါ ထိုသတ္တဝါသည် သလေးဆန်ကို တစ်ကြိမ်တည်းဖြင့်သာ ညဉ့်စာ, နံနက်စာ အလို့ငှါ ဆောင်ယူ၏။ ဝါသေဋ္ဌ ထိုအခါ တစ်ပါးသော သတ္တဝါသည် ထိုသတ္တဝါထံ ချဉ်းကပ်၍ ထိုသတ္တဝါ အား “အချင်း လာလော့၊ သလေးဆန်ယူရန် သွားကုန်အံ့”ဟု ဆို၏။ “အချင်းလူ တော်ပြီ၊ ငါသည် သလေးဆန်ကို တစ်ကြိမ်တည်းဖြင့်သာ ညဉ့်စာ, နံနက်စာအလို့ငှါ ယူခဲ့ပြီ”ဟု ဆို၏။ ဝါသေဋ္ဌ ထိုအခါ ထိုသတ္တဝါသည် ထိုသတ္တဝါအတုကို လိုက်၍ “အချင်းလူ ဤသို့ (နှစ်ရက်စာ ယူထားခြင်းသည်) လည်း ကောင်း၏”ဟု သလေးဆန်ကို တစ်ကြိမ်တည်းဖြင့်သာ နှစ်ရက်စာအလို့ငှါ ဆောင်ယူ၏။
ဝါသေဋ္ဌ ထိုအခါ တစ်ပါးသော သတ္တဝါသည် ထိုသတ္တဝါထံ ချဉ်းကပ်၍ “ အချင်းလူ လာလော့၊ သလေးဆန်ယူရန် သွားကုန်အံ့”ဟု ဆို၏။ အချင်းလူ တော်ပြီ၊ ငါသည် သလေးဆန်ကို တစ်ကြိမ်တည်း ဖြင့်သာ နှစ်ရက် စာယူခဲ့ပြီဟု ဆို၏။ ဝါသေဋ္ဌ ထိုအခါ ထိုသတ္တဝါသည် ထိုသတ္တဝါအတုကို လိုက်၍ အချင်းလူ ဤသို့ (လေးရက်စာ ယူထားခြင်းသည်) လည်း ကောင်း၏ဟု သလေးဆန်ကို တစ်ကြိမ်တည်း ဖြင့်သာ လေးရက်စာအလို့ငှါ ဆောင်ယူ၏။
ဝါသေဋ္ဌ ထိုအခါ တစ်ပါးသော သတ္တဝါသည် ထိုသတ္တဝါထံ ချဉ်းကပ်၍ “အချင်းလူ လာလော့၊ သလေးဆန်ယူရန် သွားကုန်အံ့”ဟု ဆို၏။ အချင်းလူ တော်ပြီ၊ ငါသည် သလေးဆန်ကို တစ်ကြိမ်တည်း ဖြင့်သာ လေးရက်စာ ယူခဲ့ပြီဟု ဆို၏။ ဝါသေဋ္ဌ ထိုအခါ ထိုသတ္တဝါသည် ထိုသတ္တဝါအတုကို လိုက်၍ အချင်းလူ ဤသို့ (ရှစ်ရက်စာ ယူထားခြင်းသည်) လည်း ကောင်း၏ဟု သလေးဆန်ကို တစ်ကြိမ်တည်းဖြင့် သာ ရှစ်ရက်စာအလို့ငှါ ဆောင်ယူ၏။
ဝါသေဋ္ဌ အကြင်အခါ ထိုသတ္တဝါတို့သည် သလေးဆန်ကို သိုမှီး၍ စားရန် အားထုတ်ကုန်၏၊ ထိုအခါ ဖွဲနုသည်လည်း ဆန်ကို မြှေးယှက်၏၊ ဖွဲသည်လည်း ဆန်ကို ဖုံးအုပ်၏၊ ရိုးပြတ်သည်လည်း ပြန်၍ မစည်ပင်၊ ဖြတ်ရာအရပ်သည် ထင်ရှား၏၊ သလေးပင်တို့သည် အစုလိုက် အစုလိုက် တည်ကုန်၏။
--သလေးဆန် ခွဲဝေခြင်း
֍ ၁၂၈
။ ဝါသေဋ္ဌ ထိုအခါ ထိုသတ္တဝါတို့သည် စည်းဝေးကြကုန်၏၊ စည်းဝေးကြကုန်ပြီးသော် ညည်းတွားကြကုန်၏၊ “အချင်းတို့ သတ္တဝါတို့၌ အယုတ်တရားတို့သည် ထင်ရှားဖြစ်ခဲ့ကုန်ပြီတကား၊ ငါတို့သည် ရှေးက (ဥပစာရဈာန်) စိတ်ဖြင့် ပြီးကုန်၏၊ နှစ်သိမ့်ခြင်း ‘ပီတိ’ လျှင် အစာရှိကုန်၏၊ မိမိတို့ ကိုယ်ရောင်ဖြင့် တောက်ပကုန်၏၊ ကောင်းကင်၌ သွားလာနိုင်ကုန်၏၊ တင့်တယ်သောနေရာရှိကုန်၏၊ ရှည်စွာသော ကာလပတ်လုံးတည်ကုန်၏။ ရှည်စွာသော ကာလလွန်လတ်သော် တစ်ရံရောအခါ၌ ထိုငါတို့အား အရသာနှင့် ပြည့်စုံသော မြေဆီသည် ရေ၌ ထက်ဝန်းကျင်အနှံ့ တည်၏၊ ထိုမြေဆီသည် အဆင်း အနံ့အရသာနှင့် ပြည့်စုံ၏၊ ထိုငါတို့သည် မြေဆီကို လက်တို့ဖြင့် အလုတ်အလွေးပြု၍ စားရန် အားထုတ် ခဲ့ကုန်၏၊ မြေဆီကို လက်တို့ဖြင့် အလုပ်အလွေးပြုကာ စားရန် လုံ့လပြုကုန်သော ထိုငါတို့အား မိမိတို့ ကိုယ်ရောင်သည် ကွယ်ခဲ့၏၊ မိမိတို့ ကိုယ်ရောင်ကွယ်သည်ရှိသော် လနေတို့ ထင်ရှားဖြစ်ကုန်၏၊ လနေတို့ ထင်ရှားဖြစ်သော် နက္ခတ် တာရာတို့ ထင်ရှားဖြစ်ကုန်၏၊ နက္ခတ် တာရာ သဏ္ဌာန်တို့ ထင်ရှားဖြစ်ကုန်သော် ညဉ့်နေ့တို့ ထင်ရှားဖြစ်ကုန်၏၊ ညဉ့်နေ့တို့ ထင်ရှားဖြစ်ကုန်သော် လ, လခွဲတို့ ထင်ရှားဖြစ်ကုန်၏၊ လ, လခွဲတို့ ထင်ရှားဖြစ်ကုန်သော် ဥတု, နှစ်တို့သည် ထင်ကုန်၏၊ ထို ငါတို့သည် မြေဆီကို စားကုန်လျက် ထိုမြေဆီလျှင် အစာရှိကုန်လျက် ထိုမြေဆီလျှင် အာဟာရရှိကုန်လျက် ရှည်စွာသော ကာလပတ်လုံး တည်ခဲ့ ကြကုန်၏။ထိုငါတို့အား ယုတ်ညံ့သော အကုသိုလ်တရားတို့ ထင်ရှားဖြစ်ခြင်းကြောင့် မြေဆီသည် ကွယ်ခဲ့၏၊ မြေဆီကွယ်သည်ရှိသော် မြေလွှာသည် ထင်ရှားဖြစ်ခဲ့၏၊ ထိုမြေလွှာသည် အဆင်း အနံ့ အရသာနှင့် ပြည့်စုံ၏၊ ထိုငါတို့သည် မြေလွှာကို စားရန် အားထုတ်ခဲ့ကြကုန်၏၊ ထိုငါတို့သည် ထိုမြေလွှာကို စားကုန်လျက် ထိုမြေလွှာလျှင် အစာရှိကုန်လျက် ထိုမြေလွှာလျှင် အာဟာရရှိကုန်လျက် ရှည်စွာသော ကာလပတ်လုံး တည် ခဲ့ကြကုန်၏။
ယုတ်ညံ့သော အကုသိုလ်တရားတို့၏ ထင်ရှားဖြစ်ခြင်းကြောင့် ထိုငါတို့အား မြေလွှာသည် ကွယ်ခဲ့၏၊ မြေလွှာကွယ်သည်ရှိသော် ချိုသော နွယ်သည် ထင်ရှားဖြစ်ခဲ့၏၊ ထို (ချိုသောနွယ်) သည် အဆင်း အနံ့ အရသာနှင့် ပြည့်စုံ၏၊ ထိုငါတို့သည် ချိုသော နွယ်တို့ကို စားရန် အားထုတ်ခဲ့ကြကုန်၏၊ ထိုငါတို့သည် ချိုသော နွယ်ကို စားကုန်လျက် ထိုချိုသော နွယ်လျှင် အစာရှိကုန်လျက် ထိုချိုသော နွယ်လျှင် အာဟာရ ရှိကုန်လျက် ရှည်စွာသော ကာလပတ်လုံး တည်ခဲ့ကြကုန်၏။
ထိုငါတို့အား ယုတ်ညံ့သော အကုသိုလ်တရားတို့၏ ထင်ရှားဖြစ်ခြင်းကြောင့် ချိုသောနွယ်သည် ကွယ်ခဲ့၏၊ ချိုသောနွယ် ကွယ်သည်ရှိသော် ထင်းဖြင့် မချက်ရသော ဆန်ကွဲမရှိသော ဖွဲမရှိသော စင်ကြယ်သော ကောင်းသော အနံ့ရှိသော ဆန်လုံးသာသီးသော သလေးပင်သည် ထင်ရှားဖြစ်ခဲ့၏။ အကြင် (သလေးဆန်) ကို ညဉ့်အခါ ညဉ့်စာအလို့ငှါ ယူကုန်၏၊ နံနက်အခါ ထို (သလေးဆန်) သည် မှည့်သည် ဖြစ်၍ တစ်ဖန် ပေါက်၏၊ အကြင် သလေးဆန်ကို နံနက်အခါ နံနက်စာအလို့ငှါ ယူကုန်၏၊ ညဉ့်အခါ ထို သလေးဆန်သည် မှည့်သည်ဖြစ်၍ တစ်ဖန် ပေါက်၏၊ ရိတ်ဖြတ် (ယူ) ရာ အရပ်သည် မထင်ကုန်။ ထို ငါ တို့သည် ထင်းဖြင့် မချက်ရသော သလေးဆန်ကို စားကုန်လျက် ထိုသလေးဆန်လျှင် အစာရှိကုန်လျက် ထိုသလေးဆန်လျှင် အာဟာရရှိကုန်လျက် ရှည်စွာသော ကာလပတ်လုံး တည်ခဲ့ကြကုန်၏။
--ထိုငါတို့အား ယုတ်ညံ့သော အကုသိုလ်တရားတို့ ထင်ရှားဖြစ်ခြင်းကြောင့် ဖွဲနုသည်လည်း ဆန်ကို မြှေးယှက်၏၊ ဖွဲသည်လည်း ဆန်ကို ဖုံးအုပ်၏၊ ရိုးပြတ်သည်လည်း တစ်ဖန် မစည်ပင်၊ ဖြတ်ရာယူရာ အရပ်သည် ထင်ရှားလေ၏၊ သလေးပင်တို့သည် အစုလိုက် အစုလိုက် တည်ကုန်၏။ “ငါတို့သည် သလေးပင်ကို ဝေကြရမူ အပိုင်းအခြား ထားကြရမူ ကောင်းလေစွ”ဟု (ညည်းတွားကြကုန်၏)။ ဝါသေဋ္ဌ ထိုအခါ ထိုသတ္တဝါတို့သည် သလေးပင်ကို ဝေကုန်၏၊ အပိုင်းအခြားကို ထားကုန်၏။
֍ ၁၂၉
။ ဝါသေဋ္ဌ ထိုအခါ လျှပ်ပေါ်သော သဘောရှိသော သတ္တဝါတစ်ယောက်သည် မိမိအဖို့ကို စောင့်ရှောက်၍ သူတစ်ပါးအဖို့ကို မပေးဘဲ ယူ၍ သုံးစား၏၊ ထိုသူကို ဖမ်းကုန်၏၊ ဖမ်းပြီးသော် ဤသို့ ဆိုကုန်၏ -“အချင်းသတ္တဝါ သင်သည် ယုတ်ညံ့သော အမှုကို ပြုဘိ၏တကား၊ သင်သည် မိမိအဖို့ကို စောင့် ရှောက်၍ သူတစ်ပါးအဖို့ကို မပေးဘဲ ယူ၍ သုံးစားဘိ၏၊ အချင်းသတ္တဝါ သင်သည် နောက်တစ်ဖန် ဤသို့သော အမှုကို မပြုလင့်”ဟု (ဆိုကုန်၏)။
ဝါသေဋ္ဌ ထိုသတ္တဝါသည် “အရှင်တို့ ကောင်းပါပြီ”ဟု ထိုသတ္တဝါတို့အား ဝန်ခံ၏၊ ဝါသေဋ္ဌ ထို သတ္တဝါသည် နှစ်ကြိမ်မြောက်လည်း။ပ။ ဝါသေဋ္ဌ ထိုသတ္တဝါသည် သုံးကြိမ်မြောက်လည်း မိမိအဖို့ကို စောင့်ရှောက်၍ သူတစ်ပါးဥစ္စာအဖို့ကို မပေးဘဲ ယူ၍ သုံးစား၏၊ ထိုသူကို ဖမ်းကုန်၏၊ ဖမ်းပြီးသော် ဤသို့ ဆိုကုန်၏ -
“အချင်းသတ္တဝါ သင်သည် ယုတ်ညံ့သောအမှုကို ပြုဘိ၏တကား၊ သင်သည် မိမိအဖို့ကို စောင့် ရှောက်၍ သူတစ်ပါးအဖို့ကို မပေးဘဲ ယူ၍ သုံးစားဘိ၏၊ အချင်းသတ္တဝါ သင်သည် နောက်တစ်ဖန် ဤသို့သော အမှုကို မပြုလင့်”ဟု (ဆိုကုန်၍) တစ်ပါးသော သူတို့သည် ထိုခိုးသော သူကို လက်ဖြင့် ပုတ်ခတ်ကုန်၏၊ အချို့သူတို့သည် ခဲဖြင့် ပေါက်ကုန်၏၊ အချို့သူတို့သည် တုတ်ဖြင့် ရိုက်ကုန်၏။ ဝါသေဋ္ဌ ထိုအခါက အစပြု၍ မပေးသည်ကို ယူခြင်းသည် ထင်ရှား၏၊ ကဲ့ရဲ့ခြင်းသည် ထင်ရှား၏၊ မဟုတ်မမှန် ပြောခြင်းသည် ထင်ရှား၏၊ တုတ် (လက်နက်) ကိုင်ခြင်းသည် ထင်ရှား၏။
--မဟာသမ္မတမင်း
֍ ၁၃၀
။ ဝါသေဋ္ဌ ထိုအခါ သတ္တဝါတို့သည် စည်းဝေးကုန်၏၊ စည်းဝေးကုန်ပြီးသော် ညည်းတွားကြ ကုန်၏ -“အချင်းတို့ သတ္တဝါတို့၌ အယုတ်တရားတို့သည် ထင်ရှားဖြစ်ကုန်ပြီတကား၊ အကြင့်ကြောင့် မပေး ဘဲယူခြင်းသည် ထင်ရှား၏၊ ကဲ့ရဲ့ခြင်းသည် ထင်ရှား၏၊ မဟုတ်မမှန်ပြောခြင်းသည် ထင်ရှား၏၊ တုတ်ကိုင် ခြင်းသည် ထင်ရှား၏၊ ထို့ကြောင့် ရှုတ်ချထိုက်သူကို တရားသဖြင့် ရှုတ်ချသော ကဲ့ရဲ့ထိုက်သူကို တရား သဖြင့် ကဲ့ရဲ့သော နှင်ထုတ်ထိုက်သူကို တရားသဖြင့် နှင်ထုတ်သော တစ်ယောက်သောသူကို ငါတို့ သမုတ် ကုန်အံ့၊ ထို့ပြင် ငါတို့သည် ထိုသူအား သလေးဆန်တို့၏ အဖို့အစုကို ပေးကုန်အံ့”ဟု (ညည်းတွား ပြောဆိုကြကုန်၏)။
ဝါသေဋ္ဌ ထိုအခါ ထိုသတ္တဝါတို့သည် ထိုသတ္တဝါတို့တွင် အလွန်အဆင်းလှသော အလွန်ရှုချင်ဖွယ် ရှိသော အလွန်ကြည်ညိုဖွယ်ရှိသော အလွန်တန်ခိုးကြီးသော သတ္တဝါထံ ချဉ်းကပ်၍ ဤစကားကို ဆိုကြ ကုန်၏ -
“အရှင်လူ လာပါလော့၊ ရှုတ်ချထိုက်သူကို တရားသဖြင့် ရှုတ်ချပါလော့၊ ကဲ့ရဲ့ထိုက်သူကို တရား သဖြင့် ကဲ့ရဲ့ပါလော့၊ နှင်ထုတ်ထိုက်သူကို တရားသဖြင့် နှင်ထုတ်ပါလော့၊ အကျွန်ုပ်တို့ကား သင့်အား သလေးဆန်တို့၏ အဖို့အစုကို ပေးပါကုန်အံ့”ဟု (ဆိုကြကုန်၏)။
ဝါသေဋ္ဌ ထိုသတ္တဝါသည် “ အချင်းတို့ ကောင်းပါပြီ”ဟု ထိုသတ္တဝါတို့အား ဝန်ခံ၍ ရှုတ်ချထိုက် သူကို တရားသဖြင့် ရှုတ်ချ၏၊ ကဲ့ရဲ့ထိုက်သူကို တရားသဖြင့် ကဲ့ရဲ့၏၊ နှင်ထုတ်ထိုက်သူကို တရားသဖြင့် နှင်ထုတ်၏၊ ထိုသူတို့သည်ကား ထိုသူအား သလေးဆန်တို့၏ အဖို့အစုကို ပေးကြကုန်၏။
֍ ၁၃၁
။ ဝါသေဋ္ဌ လူအများတို့သည် သမုတ်အပ်သောကြောင့် “မဟာသမ္မတ မဟာသမ္မတ” ဟူသော ပဌမဝေါဟာရ ‘ရှေးဦးစွာ ခေါ်ဆိုခြင်း ‘သည် ဖြစ်၏၊ ဝါသေဋ္ဌ လယ်မြေတို့၏ အရှင်ဖြစ်သောကြောင့် “ခတ္တိယခတ္တိယ”ဟူသော ဒုတိယဝေါဟာရ ‘နှစ်ဆင့်မြောက် ခေါ်ဆိုခြင်း’ သည် ဖြစ်၏၊ ဝါသေဋ္ဌ တရား သဖြင့် သူတစ်ပါးတို့ကို နှစ်သက်စေတတ်သောကြောင့် “ရာဇာ ရာဇာ”ဟူသော တတိယဝေါဟာရ ‘သုံးဆင့် မြောက်ခေါ်ဆိုခြင်း'သည် ဖြစ်၏။ ဝါသေဋ္ဌ ဤသို့လျှင် ရှေးကျသော ရှေးဦးစွာ သိအပ်သော ထိုမင်းမျိုး၏ အမည်သည် ဖြစ်လေ၏၊ ထိုသတ္တဝါတို့၏သာလျှင် (ထိုအမည်သည်) ဖြစ်၏၊ တစ်ပါးသော သတ္တဝါတို့၏ (အမည်) မဖြစ်၊ တူသောသတ္တဝါတို့၏သာလျှင် (အမည်) ဖြစ်၏၊ မတူသော သတ္တဝါတို့၏ (အမည်) မဖြစ်၊ တရားသဖြင့်သာလျှင် (အမည်) ဖြစ်၏၊ မတရားသဖြင့် (အမည်) မဖြစ်။ ဝါသေဋ္ဌ မှန်၏၊ ဤလူ အပေါင်း၌ တရားသည်သာလျှင် မျက်မှောက်ဘဝ၌လည်းကောင်း တမလွန်ဘဝ၌လည်းကောင်း အမြတ်ဆုံး ဖြစ်၏။ --ပုဏ္ဏား အစု
֍ ၁၃၂
။ ဝါသေဋ္ဌ ထိုအခါ ထိုသတ္တဝါတို့တွင် အချို့သတ္တဝါတို့အား ဤသို့သော အကြံသည် ဖြစ်၏ -“အချင်းတို့ သတ္တဝါတို့၌ အယုတ်တရားတို့သည် ထင်ရှား ဖြစ်ကုန်ပြီတကား၊ အကြင့်ကြောင့် မပေးဘဲယူခြင်းသည် ထင်ရှား၏၊ ကဲ့ရဲ့ခြင်းသည် ထင်ရှား၏၊ မဟုတ်မမှန်ပြောခြင်းသည် ထင်ရှား၏၊ တုတ်ကိုင်ခြင်းသည် ထင်ရှား၏၊ နှင်ထုတ်ခြင်းသည် ထင်ရှား၏၊ ငါတို့သည် ယုတ်ညံ့သော အကုသိုလ် တရားတို့ကို မျှောကြရမူ ကောင်းလေစွ”ဟု (အကြံဖြစ်၏)။ ထိုသတ္တဝါတို့သည် ထိုယုတ်ညံ့သော အကုသိုလ်တရားတို့ကို မျှောကြကုန်၏။ ဝါသေဋ္ဌ ယုတ်ညံ့သော အကုသိုလ်တရားတို့ကို မျှောကြသော ကြောင့် “ဗြာဟ္မဏ ဗြာဟ္မဏ”ဟူသော ပဌမဝေါဟာရ ‘ရှေးဦးစွာ ခေါ်ဆိုခြင်း'သည် ဖြစ်၏၊ ထို (ဗြာဟ္မဏ) တို့သည် တောအရပ်၌ သစ်ရွက်မိုး ကျောင်းတို့ကို ပြု၍ သစ်ရွက်မိုးကျောင်းတို့၌ ဈာန်ဝင်စားကုန်၏၊ (ချက်ပြုတ်၍ စားခြင်းမရှိသောကြောင့်) မီးခဲ မီးခိုးမှ ကင်းကုန်သည်ဖြစ်၍၊ (ထောင်း၍ ချက်ပြုတ်ဖွယ် မရှိသောကြောင့်) ကျည်ပွေ့တို့ကို ချထားကုန်သည်ဖြစ်၍ ညဉ့်အခါ ညဉ့်စာအလို့ငှါ နံနက်အခါ နံနက်စာ အလို့ငှါ ရွာနိဂုံး မင်းနေပြည်တို့သို့ အစာရှာရန် ဝင်ကုန်၏။
ထို (ဗြာဟ္မဏ) တို့သည် အစာကို ရသော် တောအရပ် သစ်ရွက်မိုးကျောင်းတို့၌ တစ်ဖန် ဈာန် ဝင်စားကုန်၏၊ ထိုသူကို လူတို့မြင်လတ်သော် ဤသို့ ဆိုကုန်၏ -
“အချင်းတို့ ဤသတ္တဝါတို့သည် တောအရပ်၌ သစ်ရွက်မိုးကျောင်းတို့ကို ပြု၍ သစ်ရွက်မိုးကျောင်း တို့၌ ဈာန်ဝင်စားကုန်၏၊ (ချက်ပြုတ်၍ စားခြင်း မရှိသောကြောင့်) မီးခဲ မီးခိုးမှ ကင်းကုန်သည် ဖြစ်၍၊ (ထောင်း၍ ချက်ပြုတ်ဖွယ် မရှိသောကြောင့်) ကျည်ပွေ့တို့ကို ချထားကုန်သည် ဖြစ်၍၊ ညဉ့်အခါ ညဉ့်စာ အလို့ငှါ နံနက်အခါ နံနက်စာအလို့ငှါ ရွာ နိဂုံး မင်းနေပြည်တို့သို့ အစာရှာရန် ဝင်ကုန်၏၊ ထိုသတ္တဝါ တို့သည် အစာကို ရကုန်၍ တစ်ဖန်လျှင် တောအရပ် သစ်ရွက်မိုးကျောင်းတို့၌ ဈာန်ဝင်စားကုန်၏”ဟု (ဆိုကုန်၏)။ ဝါသေဋ္ဌ ဤသို့ ဈာန်ဝင်စားသောကြောင့်သာလျှင် “ဈာယက ဈာယက” ဟူသော ဒုတိယ ဝေါဟာရ ‘နှစ်ဆင့်မြောက်ခေါ်ဆိုခြင်း’ သည် ဖြစ်၏။
ဝါသေဋ္ဌ ထို (သတ္တဝါ) တို့တွင် အချို့သော သတ္တဝါတို့သည် တောအရပ် သစ်ရွက်မိုးကျောင်းတို့၌ ထိုဈာန်ကို မရနိုင်ကုန်သည်ဖြစ်၍ ရွာနိဂုံးအနီးသို့ ဝင်ကာ ဝေဒကျမ်းတို့ကို ပြုစုပို့ချလျက် နေကြကုန်၏။ ထိုသူတို့ကို လူတို့ မြင်သော် ဤသို့ ဆိုကုန်၏၊ “အချင်းတို့ ဤသတ္တဝါတို့သည် တောအရပ် သစ်ရွက်မိုး ကျောင်းတို့၌ ထိုဈာန်ကို မရနိုင်ကုန်သည်ဖြစ်၍ ရွာနိဂုံးအနီးသို့ ဝင်ကာ ဝေဒကျမ်းတို့ကို ပြုစုပို့ချလျက် နေကြကုန်၏၊ ယခုအခါ၌ ဤသူတို့သည် ဈာန်မရနိုင်ကုန်”ဟု (ဆိုကုန်၏)။ ဝါသေဋ္ဌ ယခုအခါ ဤသူတို့ သည် ဈာန်မရနိုင်သောကြောင့် “အဇ္ဈာယက အဇ္ဈာယက” ဟူသော တတိယဝေါဟာရ ‘သုံးဆင့်မြောက် ခေါ်ဆိုခြင်း’ သည် ဖြစ်၏။
ဝါသေဋ္ဌ ရှေးအခါက ထိုဝေဒကျမ်းများ ပို့ချပြုစုမှုကို ယုတ်သည်ဟု သမုတ်၏၊ ယခုအခါ ထိုဝေဒ ကျမ်းများ ပြုစုပို့ချမှုကို မြတ်သည်ဟု သမုတ်၏။ ဝါသေဋ္ဌ ဤသို့လျှင် ထိုပုဏ္ဏားမျိုး၏ ရှေးကျသော ရှေးဦးစွာ သိအပ်သော ဝေါဟာရဖြင့် (ဗြာဟ္မဏ ဈာယက အဇ္ဈာယက ဟူသော) အမည်သည် ဖြစ်လေ၏၊ ထိုသတ္တဝါတို့၏သာလျှင် (ထိုအမည်သည်) ဖြစ်၏၊ တစ်ပါးသော သတ္တဝါတို့၏ (အမည်) မဖြစ်၊ တူသော သတ္တဝါတို့၏သာလျှင် (အမည်) ဖြစ်၏၊ မတူသော သတ္တဝါတို့၏ (အမည်) မဖြစ်၊ တရားသဖြင့်သာလျှင် (အမည်) ဖြစ်၏၊ မတရားသဖြင့် (အမည်) မဖြစ်။ ဝါသေဋ္ဌ မှန်၏၊ ဤလူအပေါင်း၌ တရားသည်သာလျှင် မျက်မှောက်ဘဝ၌လည်းကောင်း တမလွန်ဘဝ၌လည်းကောင်း အမြတ်ဆုံးဖြစ်၏။
--အသည် (ကုန်သွယ်လယ်လုပ်) အစု
֍ ၁၃၃
။ ဝါသေဋ္ဌ ထိုသတ္တဝါတို့တွင် အချို့သတ္တဝါတို့သည် အိမ်ထောင်ပြုကုန်၍ အသီးအခြား (ကုန် သွယ်ခြင်း နွားမွေးခြင်း လယ်လုပ်ခြင်းစသည့်) အလုပ်တို့ကို အားထုတ်ကုန်၏၊ ဝါသေဋ္ဌ အိမ်ထောင်ပြုကုန် ၍ အသီးအခြား (ကုန်သွယ်ခြင်း နွားမွေးခြင်း လယ်လုပ်ခြင်းစသော) အလုပ်တို့ကို အားထုတ်ခြင်းကြောင့် “ဝေဿ ဝေဿ”ဟူသော ဝေါဟာရ ‘ခေါ်ဝေါ်ခြင်း’ သည် ဖြစ်၏။ဝါသေဋ္ဌ ဤသို့လျှင် ဤအသည်မျိုး၏ ရှေးကျသော ဦးစွာသိအပ်သော ဝေါဟာရဖြင့် ‘ဝေဿ’ ဟူသော အမည်သည် ဖြစ်လေ၏၊ ထိုသတ္တဝါတို့၏သာလျှင် (ထိုအမည်သည်) ဖြစ်၏၊ တစ်ပါးသောသတ္တဝါ တို့၏ (အမည်) မဖြစ်၊ တူသောသတ္တဝါတို့၏သာလျှင် (အမည်) ဖြစ်၏၊ မတူသောသတ္တဝါတို့၏ (အမည်) မဖြစ်။ တရားသဖြင့်သာလျှင် (အမည်) ဖြစ်၏၊ မတရားသဖြင့် (အမည်) မဖြစ်။ ဝါသေဋ္ဌ မှန်၏၊ ဤလူ အပေါင်း၌ တရားသည်သာလျှင် မျက်မှောက်ဘဝ၌လည်းကောင်း တမလွန်ဘဝ၌လည်းကောင်း အမြတ်ဆုံး ဖြစ်၏။
--သူဆင်းရဲ အစု
֍ ၁၃၄
။ ဝါသေဋ္ဌ ထိုသတ္တဝါတို့တွင် အကြင်သတ္တဝါတို့သည် ကြွင်းကျန်ကုန်၏၊ ထို (ကြွင်းကျန်သော သတ္တဝါ)တို့သည် ကြမ်းသော အလုပ်ဖြင့် အသက်မွေးမှုရှိကုန်၏၊ သေးနုတ်သော အလုပ်ဖြင့် အသက်မွေး မှုရှိကုန်၏။ ဝါသေဋ္ဌ ကြမ်းသောအလုပ်ဖြင့် အသက်မွေးမှု သေးနုတ်သော အလုပ်ဖြင့် အသက်မွေးမှုရှိကြသောကြောင့် “သုဒ္ဒ သုဒ္ဒ”ဟူသော အမည်သည် ဖြစ်၏။ဝါသေဋ္ဌ ဤသို့လျှင် ထို သူဆင်းရဲမျိုး၏ ရှေးလောကဖြစ်စဉ် အမည်ဖြစ်သောကြောင့် ထိုသတ္တဝါတို့၏သာလျှင် (ထိုအမည်သည်) ဖြစ်၏၊ တစ်ပါးသော သတ္တဝါတို့၏ (အမည်) မဖြစ်။ တူသော သတ္တဝါတို့၏သာလျှင် (အမည်) ဖြစ်၏၊ မတူသော သတ္တဝါတို့၏ (အမည်) မဖြစ်၊ တရားသဖြင့်သာလျှင် (အမည်) ဖြစ်၏၊ မတရားသဖြင့် (အမည်) မဖြစ်။ ဝါသေဋ္ဌ မှန်၏၊ ဤလူအပေါင်း၌ တရားသည်သာလျှင် မျက် မှောက်ဘဝ၌လည်းကောင်း တမလွန်ဘဝ၌လည်းကောင်း အမြတ်ဆုံးဖြစ်၏။
֍ ၁၃၅
။ ဝါသေဋ္ဌ အကြင်အခါ၌ မင်းမျိုးသည်လည်း မိမိတို့၏ ကျင့်ဝတ်တရားကို ကဲ့ရဲ့လျက် “ငါသည် ရဟန်းဖြစ်အံ့”ဟု လူ့ဘောင်မှ ရဟန်းဘောင်သို့ ဝင်ရောက်၏။ဝါသေဋ္ဌ ပုဏ္ဏားမျိုးသည်လည်း။ပ။
ဝါသေဋ္ဌ အသည်မျိုးသည်လည်း။ပ။
ဝါသေဋ္ဌ သူဆင်းရဲမျိုးသည်လည်း မိမိတို့၏ ကျင့်ဝတ်တရားကို ကဲ့ရဲ့လျက် “ငါသည် ရဟန်းဖြစ် အံ့”ဟု လူ့ဘောင်မှ ရဟန်းဘောင်သို့ ဝင်ရောက်၏၊ ထိုအခါသည် ရှိသည်သာတည်း။
ဝါသေဋ္ဌ ဤအမျိုးလေးပါးတို့မှ ရဟန်း မျိုး၏ အမည်သည် ဖြစ်သောကြောင့် ထိုသတ္တဝါတို့၏ (အမည်သည်) သာလျှင် ဖြစ်၏၊ တစ်ပါးသော သတ္တဝါတို့၏ (အမည်) မဖြစ်၊ တူသော သတ္တဝါတို့၏ (အမည်) သာလျှင် ဖြစ်၏၊ မတူသော သတ္တဝါတို့၏ (အမည်) မဖြစ်။ တရားသဖြင့်သာလျှင် (အမည်)ဖြစ်၏၊ မတရားသဖြင့် (အမည်) မဖြစ်။ ဝါသေဋ္ဌ မှန်၏၊ ဤသတ္တလောက၌ တရားသည်သာလျှင် မျက် မှောက် ဘဝ၌လည်းကောင်း တမလွန်ဘဝ၌လည်းကောင်း အမြတ်ဆုံးဖြစ်၏။
--ဒုစရိုက် စသည် အကြောင်း
֍ ၁၃၆
။ ဝါသေဋ္ဌ မင်းမျိုးသည်လည်း ကိုယ်ဖြင့် ပြုသော မကောင်းသော အကျင့် ‘ကာယဒုစရိုက်’ ကို ကျင့်၍ နှုတ်ဖြင့် ပြုသော မကောင်းသော အကျင့် ‘ဝစီဒုစရိုက်’ ကို ကျင့်၍ စိတ်ဖြင့် ပြုသော မကောင်းသော အကျင့် ‘မနောဒုစရိုက်’ ကို ကျင့်၍ မှားသော အယူဝါဒရှိ၏၊ မှားသော အယူဝါဒဖြင့် ပြုသောကံရှိ၏၊ မှားသောအယူဝါဒဖြင့် ပြုသော ကံကြောင့် ခန္ဓာကိုယ်ပျက်စီး၍ သေပြီးသည်မှ နောက်၌ ချမ်းသာ ကင်းသော မကောင်းသော လားရာ ပျက်စီးလျက် ကျရောက်ရာ ငရဲသို့ ရောက်ရ၏။ဝါသေဋ္ဌ ပုဏ္ဏားမျိုးသည်လည်း။ပ။
ဝါသေဋ္ဌ အသည်မျိုးသည်လည်း။ပ။
ဝါသေဋ္ဌ သူဆင်းရဲမျိုးသည်လည်း။ပ။
ဝါသေဋ္ဌ ရဟန်းမျိုးသည်လည်း ကိုယ်ဖြင့် ပြုသော မကောင်းသော အကျင့် ‘ကာယဒုစရိုက်’ ကို ကျင့်၍ နှုတ်ဖြင့် ပြုသော မကောင်းသော အကျင့် ‘ဝစီဒုစရိုက်'ကို ကျင့်၍ စိတ်ဖြင့် ပြုသော မကောင်းသော အကျင့် ‘မနောဒုစရိုက်’ ကို ကျင့်၍ မှားသော အယူဝါဒရှိ၏၊ မှားသော အယူဝါဒဖြင့် ပြုသော ကံရှိ၏၊ မှားသော အယူဝါဒဖြင့် ပြုသော ကံကြောင့် ခန္ဓာကိုယ်ပျက်စီး၍ သေပြီးသည်မှ နောက်၌ ချမ်းသာကင်းသော မကောင်းသော လားရာ ပျက်စီးလျက် ကျရောက်ရာ ငရဲသို့ ရောက်ရ၏။
ဝါသေဋ္ဌ မင်းမျိုးသည်လည်း ကိုယ်ဖြင့် ပြုသော ကောင်းသော အကျင့် ‘ကာယသုစရိုက်’ ကို ကျင့်၍ နှုတ်ဖြင့်ပြုသော ကောင်းသော အကျင့် ‘ဝစီသုစရိုက်’ ကို ကျင့်၍ စိတ်ဖြင့် ပြုသော ကောင်းသော အကျင့် ‘မနောသုစရိုက်'ကို ကျင့်၍ မှန်သော အယူဝါဒရှိ၏၊ မှန်သော အယူဝါဒဖြင့် ပြုသော ကံရှိ၏၊ မှန်သော အယူဝါဒဖြင့် ပြုသောကံကြောင့် ခန္ဓာကိုယ်ပျက်စီး၍ သေပြီးသည်မှ နောက်၌ ကောင်းသော လားရာ နတ် ပြည်သို့ ရောက်ရ၏။
ဝါသေဋ္ဌ ပုဏ္ဏားမျိုးသည်လည်း။ပ။
ဝါသေဋ္ဌ အသည်မျိုးသည်လည်း။ပ။
ဝါသေဋ္ဌ သူဆင်းရဲမျိုးသည်လည်း။ပ။
ဝါသေဋ္ဌ ရဟန်းမျိုးသည်လည်း ကိုယ်ဖြင့် ပြုသော ကောင်းသော အကျင့် ‘ကာယသုစရိုက်’ ကို ကျင့်၍ နှုတ်ဖြင့် ပြုသော ကောင်းသော အကျင့် ‘ဝစီသုစရိုက်’ ကို ကျင့်၍ စိတ်ဖြင့် ပြုသော ကောင်းသော အကျင့် ‘မနောသုစရိုက်’ ကို ကျင့်၍ မှန်သော အယူဝါဒရှိ၏၊ မှန်သော အယူဝါဒဖြင့် ပြုသော ကံရှိ၏၊ မှန်သော အယူဝါဒဖြင့် ပြုသောကံကြောင့် ခန္ဓာကိုယ်ပျက်စီး၍ သေပြီးသည်မှ နောက်၌ ကောင်းသော လားရာ နတ်ပြည်သို့ ရောက်ရ၏။
֍ ၁၃၇
။ ဝါသေဋ္ဌ မင်း မျိုးသည်လည်း ကိုယ်ဖြင့် (သုစရိုက် ဒုစရိုက်) နှစ်မျိုးစုံကို ကျင့်လေ့ရှိ၏၊ နှုတ်ဖြင့် (သုစရိုက် ဒုစရိုက်) နှစ်မျိုးစုံကို ကျင့်လေ့ရှိ၏၊ စိတ်ဖြင့် (သုစရိုက် ဒုစရိုက်) နှစ်မျိုးစုံကို ကျင့် လေ့ရှိ၏၊ (သမ္မာအယူ မိစ္ဆာအယူ) နှစ်မျိုးစုံရောသော အယူရှိ၏၊ (သမ္မာအယူ မိစ္ဆာအယူ) နှစ်မျိုးစုံရောသော အယူဖြင့် ဆောက်တည်အပ်သော ကံရှိ၏၊ (သမ္မာအယူ မိစ္ဆာအယူ) နှစ်မျိုးစုံရောသော အယူဖြင့် ဆောက် တည်အပ်သော ကံကြောင့် ခန္ဓာကိုယ်ပျက်စီး၍ သေပြီးသည်မှ နောက်၌ ချမ်းသာဆင်းရဲကို ခံစား ရ၏။ --ဝါသေဋ္ဌ ပုဏ္ဏားမျိုးသည်လည်း။ပ။
ဝါသေဋ္ဌ အသည်မျိုးသည်လည်း။ပ။
ဝါသေဋ္ဌ သူဆင်းရဲမျိုးသည်လည်း။ပ။
ဝါသေဋ္ဌ ရဟန်းမျိုးသည်လည်း ကိုယ်ဖြင့် (သုစရိုက် ဒုစရိုက်) နှစ်မျိုးစုံကို ကျင့်လေ့ရှိ၏၊ နှုတ်ဖြင့် (သုစရိုက် ဒုစရိုက်) နှစ်မျိုးစုံကို ကျင့်လေ့ရှိ၏၊ စိတ်ဖြင့် (သုစရိုက် ဒုစရိုက်) နှစ်မျိုးစုံကို ကျင့်လေ့ရှိ၏၊ (သမ္မာအယူ မိစ္ဆာအယူ) နှစ်မျိုးစုံရောသော အယူရှိ၏၊ (သမ္မာအယူ မိစ္ဆာအယူ) နှစ်မျိုးစုံရောသော အယူ ဖြင့် ဆောက်တည်အပ်သော ကံရှိ၏၊ (သမ္မာအယူ မိစ္ဆာအယူ) နှစ်မျိုးစုံရောသော အယူဖြင့် ဆောက် တည်အပ်သော ကံကြောင့် ခန္ဓာကိုယ်ပျက်စီး၍ သေပြီးသည်မှ နောက်၌ ချမ်းသာဆင်းရဲကို ခံစားရ၏။ ဗောဓိပက္ခိယတရား ပွါးများခြင်း
֍ ၁၃၈
။ ဝါသေဋ္ဌ မင်းမျိုးသည်လည်း ကိုယ်ဖြင့် စောင့်စည်းသည်ဖြစ်၍ နှုတ်ဖြင့် စောင့်စည်းသည်ဖြစ်၍ စိတ်ဖြင့် စောင့်စည်းသည်ဖြစ်၍ ခုနစ်ပါးသော၁ ဗောဓိပက္ခိယတရားတို့ကို ပွါးများအားထုတ်၍ ဤမျက်မှောက်ဘဝ၌ပင် ကိလေသပရိနိဗ္ဗာန်ပြု၏။ဝါသေဋ္ဌ ပုဏ္ဏားမျိုးသည်လည်း။ပ။
ဝါသေဋ္ဌ အသည်မျိုးသည်လည်း။ပ။
ဝါသေဋ္ဌ သူဆင်းရဲမျိုးသည်လည်း။ပ။
ဝါသေဋ္ဌ ရဟန်းမျိုးသည်လည်း ကိုယ်ဖြင့် စောင့်စည်းသည်ဖြစ်၍ နှုတ်ဖြင့် စောင့်စည်းသည်ဖြစ်၍ စိတ်ဖြင့် စောင့်စည်းသည် ဖြစ်၍ ခုနစ်ပါးသော ဗောဓိပက္ခိယတရားတို့ကို ပွါးများအားထုတ်၍ ဤမျက် မှောက်ဘဝ၌ပင် ကိလေသပရိနိဗ္ဗာန်ပြု၏။
֍ ၁၃၉
။ ဝါသေဋ္ဌ ဤအမျိုးလေးပါးတို့တွင် အကြင်ရဟန်းသည် ပူဇော်အထူးကို ခံထိုက်၏၊ အာသဝေါတရား ကုန်ပြီးဖြစ်၏၊ (မဂ်အကျင့်ကို) ကျင့်သုံးပြီးဖြစ်၏၊ (မဂ်ကိစ္စကို) ပြုပြီးဖြစ်၏၊ ခန္ဓာဝန်ကို ချပြီးဖြစ်၏၊ မိမိအကျိုး (အရဟတ္တဖိုလ်) သို့ ရောက်ပြီးဖြစ်၏၊ ဘဝသံယောဇဉ်ကုန်ပြီးဖြစ်၏၊ ကောင်းစွာ သိ၍ လွတ်မြောက်ပြီး ဖြစ်၏၊ ထို (ရဟန်း) ကို ထိုအမျိုးလေးပါးတို့တွင် တရားသဖြင့်သာလျှင် မြတ်၏ ဟူ၍ ဆိုအပ်၏၊ မတရားသဖြင့် (မြတ်၏ ဟူ၍) မဆိုအပ်။ ဝါသေဋ္ဌ မှန်၏၊ ဤလူအပေါင်း၌ တရားသည် သာလျှင် မျက်မှောက်ဘဝ၌လည်းကောင်း တမလွန်ဘဝ၌လည်းကောင်း အမြတ်ဆုံး ဖြစ်၏။֍ ၁၄၀
။ ဝါသေဋ္ဌ သနင်္ကုမာရဗြဟ္မာသည်လည်း ဤဂါထာကို ဆို၏ -“လူအပေါင်း၌ အကြင်သူတို့သည် အမျိုးအနွယ်ကို အားကိုးလေ့ရှိကုန်၏၊ (ထိုသူ တို့တွင်) မင်းမျိုးသည် မြတ်၏၊နတ်လူအပေါင်း၌ (အကြင်သူသည်) အသိဉာဏ် ‘ဝိဇ္ဇာ’ အကျင့်'စရဏ'နှင့် ပြည့်စုံ၏၊ ထိုသူသည် မြတ်၏”ဟု (ဆို၏)။
ဝါသေဋ္ဌ သနင်္ကုမာရဗြဟ္မာသည် ထိုဂါထာကို ကောင်းစွာ သီဆိုပေ၏၊ မကောင်းသဖြင့် သီဆိုသည် မဟုတ်ပေ၊ ကောင်းစွာ ရွတ်ဆိုပေ၏၊ မကောင်းသဖြင့် ရွတ်ဆိုသည် မဟုတ်ပေ၊ အကျိုးနှင့် စပ်ပေ၏၊ အကျိုးနှင့်မစပ်သည် မဟုတ်ပေ၊ ငါသဘောတူ၏၊ ဝါသေဋ္ဌ ငါသည်လည်း ဤအတူပင် ဆို၏ -
“လူအပေါင်း၌ အကြင်သူတို့သည် အမျိုးအနွယ်ကို အားကိုးလေ့ရှိကုန်၏၊ (ထိုသူ တို့တွင်) မင်းမျိုးသည် မြတ်၏၊ နတ်လူအပေါင်း၌ (အကြင်သူသည်) အသိဉာဏ် ‘ဝိဇ္ဇာ’ အကျင့် ‘စရဏ'နှင့် ပြည့်စုံ၏၊ ထိုသူသည် မြတ်၏”ဟု (ဆို၏)။
မြတ်စွာဘုရားသည် ဤတရားတော်ကို ဟောတော်မူ၏၊ ဝါသေဋ္ဌနှင့် ဘာရဒွါဇတို့သည် မြတ်စွာ ဘုရား ဟောတော်မူသော တရားတော်ကို နှစ်လိုကုန်သည်ဖြစ်၍ ဝမ်းမြောက်စွာ ခံယူလေကုန်သတည်း။
လေးခုမြောက် အဂ္ဂညသုတ် ပြီး၏။
၁။ ခုနစ်ပါး= သတိပဋ္ဌာန်၊ သမ္မပ္ပဓာန်၊ ဣဒ္ဓိပါဒ်၊ ဣန္ဒြေ၊ ဗိုလ်၊ ဗောဇ္ဈင်၊ မဂ္ဂင်အစုအားဖြင့် ခုနစ်ပါးတည်း။
--၅-သမ္ပသာဒနီယသုတ်
အသျှင်သာရိပုတြာ၏ ရဲရင့်သော စကားသံ
֍ ၁၄၁
။ အကျွန်ုပ်သည် ဤသို့ ကြားနာခဲ့ရပါသည် -အခါတစ်ပါး၌ မြတ်စွာဘုရားသည် နာဠန္ဒာမြို့ ပါဝါရိကသူဌေး၏ သရက်ဥယျာဉ်၌ သီတင်းသုံး နေတော်မူ၏။ ထိုအခါ အသျှင်သာရိပုတြာသည် မြတ်စွာဘုရားထံသို့ ချဉ်းကပ်၍ မြတ်စွာဘုရားကို ရှိခိုးပြီး လျှင် တစ်ခုသောနေရာ၌ ထိုင်နေ၏။ တစ်ခုသောနေရာ၌ ထိုင်ပြီးသောအသျှင်သာရိပုတြာသည် မြတ်စွာဘုရားအား ဤစကားကို လျှောက်၏ -
“မြတ်စွာဘုရား အကျွန်ုပ်သည် မြတ်စွာဘုရား၌ ဤသို့ ကြည်ညိုပါ၏၊ (အလုံးစုံသော တရားတို့ကို) ပိုင်းခြား၍ သိတော်မူခြင်း၌ မြတ်စွာဘုရားထက် လွန်ကဲသော အသိဉာဏ်ရှိသော တစ်ပါးသော သမဏသည်လည်းကောင်း ဗြာဟ္မဏသည်လည်းကောင်း (ရှေးကလည်း) မရှိစဖူး၊ (နောင်လည်း) မရှိလတ္တံ့၊ ယခုလည်း မရှိ၊ ဤသို့ ကြည်ညိုပါ၏”ဟု (လျှောက်၏)။
֍ ၁၄၂
။ သာရိပုတြာ ချီးမွမ်းအပ်သော တုန်လှုပ်ခြင်းမရှိသော ဤစကားကို ဆိုပေ၏၊ ကိုယ်တိုင် သိသကဲ့သို့ ဧကန္တသန္နိဋ္ဌာန်စကားကို ဆိုပေ၏၊ ခြင်္သေ့မင်းကဲ့သို့ ရဲရင့်သော စကားကို ကြုံးဝါးပေ၏-'မြတ်စွာဘုရား မြတ်စွာဘုရား၌ အကျွန်ုပ်သည် ဤသို့ ကြည်ညိုပါ၏၊ (အလုံးစုံသော တရားတို့ကို) ပိုင်း ခြား၍ သိတော်မူခြင်း၌ မြတ်စွာဘုရားထက် လွန်ကဲသော အသိဉာဏ်ရှိသော တစ်ပါးသော သမဏသည် လည်းကောင်း၊ ဗြာဟ္မဏသည်လည်းကောင်း (ရှေးကလည်း) မရှိစဖူး၊ (နောင်လည်း) မရှိလတ္တံ့၊ ယခု လည်းမရှိ၊ (ဤသို့ ကြည်ညိုပါ၏ ‘ဟု ရဲရင့်သော စကားကို ဆိုဘိ၏)။သာရိပုတြာ ရှေးလွန်ပြီးသော အခါ၌ ပူဇော်အထူးကို ခံတော်မူထိုက်ကုန်သော (အလုံးစုံသော တရားတို့ကို) ကိုယ်တိုင် မှန်စွာ သိတော်မူကုန်သော အကြင်မြတ်စွာဘုရားတို့သည် ပွင့်တော်မူခဲ့ကုန်၏၊ အလုံးစုံကုန်သော ထိုမြတ်စွာဘုရားတို့ကို (သင်၏) စိတ်ဖြင့် (ထိုဘုရားသျှင်တို့၏) စိတ်ကို ပိုင်းခြား၍ သင်သိသလော။ “ထို (ပွင့်တော်မူပြီးသော) မြတ်စွာဘုရားတို့သည် ဤသို့သော သီလရှိကုန်၏”ဟူ၍ လည်းကောင်း၊ “ထို (ပွင့်တော်မူပြီးသော) မြတ်စွာဘုရားတို့သည် ဤသို့သော (သမာဓိ) တရားရှိကုန်၏”ဟူ၍လည်းကောင်း၊ “ထို (ပွင့်တော်မူပြီးသော) မြတ်စွာဘုရားတို့သည် ဤသို့သော ပညာရှိကုန်၏” ဟူ၍လည်းကောင်း၊ “ (ထိုပွင့်တော်မူပြီးသော) မြတ်စွာဘုရားတို့သည် ဤသို့သော နေခြင်း ရှိကုန်၏”ဟူ ၍လည်းကောင်း၊ “ထို (ပွင့်တော်မူပြီးသော) မြတ်စွာဘုရားတို့သည် ဤသို့သော လွတ်မြောက်ခြင်း ရှိကုန်၏”ဟူ၍လည်းကောင်း (ပိုင်းခြား၍ သင်သိသလောဟု မိန့်တော်မူ၏)။
“ဤသို့ မသိပါ မြတ်စွာဘုရား” (ဟု လျှောက်၏)။
သာရိပုတြာ သို့ဖြစ်လျှင် နောင်အခါ၌ ပူဇော်အထူးကို ခံတော်မူထိုက်ကုန်သော (အလုံးစုံသောတရား တို့ကို) ကိုယ်တိုင် မှန်စွာ သိတော်မူကုန်သော အကြင် မြတ်စွာဘုရားတို့သည် ပွင့်တော်မူကုန်လတ္တံ့၊ အလုံးစုံသော ထိုမြတ်စွာဘုရားတို့ကိုကား (သင်၏) စိတ်ဖြင့် (ထိုဘုရားသျှင်တို့၏) စိတ်ကို ပိုင်းခြား၍ သင်သိသလော။ “ထို (ပွင့်တော်မူလတ္တံ့ကုန်သော) မြတ်စွာဘုရားတို့သည် ဤသို့သော သီလရှိကုန်လတ္တံ့” ဟူ၍လည်ကောင်း “ဤသို့သော (သမာဓိ) တရားရှိကုန်လတ္တံ့”ဟူ၍လည်ကောင်း “ဤသို့သော ပညာရှိ ကုန်လတ္တံ့”ဟူ၍လည်းကောင်း “ဤသို့သော နေခြင်းရှိကုန်လတ္တံ့”ဟူ၍လည်းကောင်း “ထို (ပွင့်တော်မူလတ္တံ့ ကုန်သော) မြတ်စွာဘုရားတို့သည် ဤသို့သော လွတ်မြောက်ခြင်း ရှိကုန်လတ္တံ့” ဟူ၍လည်းကောင်း (ပိုင်း ခြား၍ သင်သိသလောဟု မိန့်တော်မူ၏)။
--“ဤသို့ မသိပါ မြတ်စွာဘုရား” (ဟု လျှောက်၏)။
သာရိပုတြာ သို့ဖြစ်လျှင် ပူဇော်အထူးကို ခံတော်မူထိုက်သော (အလုံးစုံသောတရားတို့ကို) ကိုယ်တိုင် မှန်စွာ သိတော်မူသော ယခုထင်ရှားရှိသော ငါ့ကို သင်၏ စိတ်ဖြင့် (ငါ၏) စိတ်ကို ပိုင်းခြား၍ သင်သိ သလော “မြတ်စွာဘုရားသည် ဤသို့သော သီလရှိတော်မူ၏” ဟူ၍လည်ကောင်း “ဤသို့သော (သမာဓိ) တရားရှိတော်မူ၏”ဟူ၍လည်ကောင်း “ဤသို့သော ပညာရှိတော်မူ၏”ဟူ၍လည်းကောင်း “ဤသို့သော နေခြင်းရှိတော်မူ၏” ဟူ၍လည်းကောင်း “မြတ်စွာဘုရားသည် ဤသို့သော လွတ်မြောက်ခြင်း ရှိတော်မူ၏” ဟူ၍လည်းကောင်း (ပိုင်းခြား၍ သင်သိသလောဟု မိန့်တော်မူ၏)။
“ဤသို့ မသိပါ မြတ်စွာဘုရား” (ဟု လျှောက်၏)။
သာရိပုတြာ ပူဇော်အထူးကို ခံတော်မူထိုက်ကုန်သော (အလုံးစုံသောတရားတို့ကို) ကိုယ်တိုင်မှန်စွာ သိတော်မူကုန်သော အတိတ် အနာဂတ် ပစ္စုပ္ပန်ဖြစ်ကုန်သော ဤမြတ်စွာဘုရားတို့၌ မြတ်စွာဘုရားတို့၏ စိတ်ကို ပိုင်းခြား၍ သိသော ဉာဏ်သည် သင့်အား မရှိ။ သာရိပုတြာ ထိုသို့ မရှိပါဘဲလျက် အဘယ့် ကြောင့် သင်သည် မြတ်သော တုန်လှုပ်ခြင်းမရှိသော စကားကို ဆိုဘိသနည်း၊ ကိုယ်တိုင်သိသကဲ့သို့ သန္နိဋ္ဌာန် ဧကန္တစကားကို ဆိုဘိသနည်း၊ ရဲရင့်သော စကားကို ကြုံးဝါးဘိသနည်း။
“မြတ်စွာဘုရား မြတ်စွာဘုရား၌ အကျွန်ုပ်သည် ဤသို့ ကြည်ညိုပါ၏၊ (အလုံးစုံသောတရားတို့ကို) ပိုင်းခြား၍ သိတော်မူခြင်း၌ မြတ်စွာဘုရားထက် လွန်ကဲသော အသိဉာဏ်ရှိသော တစ်ပါးသော သမဏ သည်လည်းကောင်း ဗြာဟ္မဏသည်လည်းကောင်း (ရှေးကလည်း) မရှိစဖူး၊ (နောင်လည်း) မရှိလတ္တံ့၊ ယခုလည်း မရှိ၊ ဤသို့ ကြည်ညိုပါ၏”ဟု (ရဲရင့်သော စကားကို ကြုံးဝါးဘိသနည်းဟု မိန့်တော်မူ၏)။
֍ ၁၄၃
။ မြတ်စွာဘုရား ပူဇော်အထူးကို ခံတော်မူထိုက်ကုန်သော (အလုံးစုံသော တရားတို့ကို) ကိုယ်တိုင် မှန်စွာ သိတော်မူကုန်သော အတိတ် အနာဂတ် ပစ္စုပ္ပန် ဖြစ်ကုန်သော မြတ်စွာဘုရားတို့၌ ဤမြတ်စွာဘုရား၏ စိတ်ကို ပိုင်းခြား၍သိသော ဉာဏ်သည် အကျွန်ုပ်အား မရှိပါ။ မြတ်စွာဘုရား ယင်းသို့ မရှိသော်လည်း ဟောအပ်သော တရားအစဉ်ကို လျှောက်၍ အကျွန်ုပ် သိပါ၏။မြတ်စွာဘုရား ဥပမာအားဖြင့် ခိုင်မြဲသော တံတိုင်းခြေရှိသော ခိုင်မြဲသော တံတိုင်း, ခိုင်မြဲသော တံခါးတိုင်ရှိသော တံခါးတစ်ခုတည်းသာရှိသော နယ်ခြားမြို့သည် မင်းအား ရှိရာ၏၊ ထိုမြို့၌ ပညာရှိသော လိမ္မာသော ထက်မြက်သော မသိသော (သူစိမ်းပြင်ပ) တစ်ပါးသူတို့ကို တားမြစ်တတ်သော သိသောသူတို့ ကို ဝင်စေတတ်သော တံခါးစောင့်သည် ရှိရာ၏၊ ထိုတံခါးစောင့်သည် ထိုမြို့၏ ထက်ဝန်းကျင်၌ မြို့ပတ် လမ်းကို လှည့်လည်သည်ရှိသော် တံတိုင်းအဆက်အစပ်လပ်ရာကိုလည်းကောင်း တံတိုင်းကျိုးပေါက်ရာကို လည်းကောင်း အယုတ်ဆုံးအားဖြင့် ကြောင်ထွက်လောက်ရုံမျှကိုသော်လည်း မတွေ့ရာ။
ထိုတံခါးစောင့်အား ဤသို့သော အကြံသည် ဖြစ်ရာ၏၊ “ခပ်သိမ်းကုန်သော ကြီးသော သတ္တဝါတို့ သည် ဤမြို့သို့ ဝင်သည်ဖြစ်စေ ထွက်သည်ဖြစ်စေ ဤတံခါးပေါက်ဖြင့်သာ ဝင်ကုန် ထွက်ကုန်ရာ၏”ဟု (အကြံဖြစ်ရာ၏)။
မြတ်စွာဘုရား ဤအတူသာလျှင် ဟောအပ်သော တရားအစဉ်ကို လျှောက်၍ အကျွန်ုပ်သိပါ၏။
မြတ်စွာဘုရား ပူဇော်အထူးကို ခံတော်မူထိုက်ကုန်သော (အလုံးစုံသောတရားတို့ကို) ကိုယ်တိုင် မှန်စွာ သိတော်မူကုန်သော အကြင်မြတ်စွာဘုရားတို့သည် လွန်ပြီးသောအခါ၌ ပွင့်တော်မူခဲ့ကုန်၏။ ခပ်သိမ်းသော ထိုမြတ်စွာဘုရားတို့သည် စိတ်ကို ညစ်ညူးစေတတ်ကုန်သော ပညာကို အားနည်းအောင် ပြုတတ်ကုန်သော အပိတ်အပင် ‘နီဝရဏ’ တရားငါးပါးတို့ကို ပယ်၍ သတိပဋ္ဌာန်လေးပါးတို့၌ ကောင်းစွာ တည်သော စိတ်ရှိကုန်သည်ဖြစ်၍ ဗောဇ္ဈင်ခုနစ်ပါးတို့ကိုဟုတ်မှန်သည့်အတိုင်း ပွါးများကုန်၍ မိမိထက် လွန်သော ဉာဏ်ရှိသော အရဟတ္တမဂ်ဉာဏ် သဗ္ဗညုတဉာဏ်ကို သိတော်မူခဲ့ကုန်၏။
--မြတ်စွာဘုရား ပူဇော်အထူးကို ခံတော်မူထိုက်ကုန်သော (အလုံးစုံသောတရားတို့ကို) ကိုယ်တိုင် မှန်စွာ သိတော်မူကုန်သော အကြင် မြတ်စွာဘုရားတို့သည် လာလတ္တံ့သောအခါ၌ ပွင့်တော်မူကုန်လတ္တံ့။ ခပ်သိမ်းသော ထိုမြတ်စွာဘုရားတို့သည် စိတ်ကို ညစ်ညူးစေတတ်ကုန်သော ပညာကို အားနည်းအောင် ပြုတတ်ကုန်သော အပိတ်အပင် ‘နီဝရဏ’ တရားငါးပါးတို့ကို ပယ်၍ သတိပဋ္ဌာန်လေးပါးတို့၌ ကောင်းစွာ တည်သော စိတ်ရှိကုန်သည်ဖြစ်၍ ဗောဇ္ဈင်ခုနစ်ပါးတို့ကိုဟုတ်မှန်သည့်အတိုင်း ပွါးများကုန်၍ မိမိထက် လွန်သောဉာဏ် မရှိသော အရဟတ္တမဂ်ဉာဏ် သဗ္ဗညုတဉာဏ်ကို သိတော်မူကုန်လတ္တံ့။
မြတ်စွာဘုရား ပူဇော်အထူးကို ခံတော်မူထိုက်သော (အလုံးစုံသောတရားတို့ကို) ကိုယ်တိုင်မှန်စွာ သိတော်မူသော ယခုပွင့်တော်မူဆဲ မြတ်စွာဘုရားသည်လည်း စိတ်ကို ညစ်ညူးစေတတ်ကုန်သော ပညာကို အားနည်းအောင် ပြုတတ်ကုန်သော အပိတ်အပင် ‘နီဝရဏ’ တရားငါးပါးတို့ကို ပယ်၍ သတိပဋ္ဌာန်လေးပါး့တို့၌ ကောင်းစွာတည်သော စိတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ ဗောဇ္ဈင်ခုနစ်ပါးတို့ကိုဟုတ်မှန်သည့်အတိုင်း ပွါးများ၍ မိမိထက်လွန်သော ဉာဏ်မရှိသော အရဟတ္တမဂ်ဉာဏ် သဗ္ဗညုတဉာဏ်ကို ယခုအခါ၌ သိတော်မူ၏ (ဤသို့ လျှောက်၍ သိပါ၏)။
֍ ၁၄၄
။ မြတ်စွာဘုရား အကျွန်ုပ်သည် မြတ်စွာဘုရားထံ တရားနာရန် ချဉ်းကပ်ပါ၏။မြတ်စွာဘုရား မြတ်စွာဘုရားသည် အဆင့်ဆင့် မြင့်သည်ထက် မြင့်သော မြတ်သည်ထက် မြတ်သော မည်းညစ်သော ‘သံကိလေသ’ တရား ဖြူစင်သော ‘ဝေါဒါန’ တရားများ၏ (ပယ်အပ် ပယ်တတ် သည်၏ အဖြစ်ဖြင့်) ဆန့်ကျင်ဘက်ရှိသည်ကို (ပြု၍) ထိုအကျွန်ုပ်အား တရားကို ဟောတော်မူပါ၏။
မြတ်စွာဘုရား မြတ်စွာဘုရားသည် အကြင်အကြင်အခြင်းအရာအားဖြင့် အကျွန်ုပ်အား အဆင့်ဆင့် မြင့်သည်ထက်မြင့်သော မြတ်သည်ထက် မြတ်သော မည်းညစ်သော ‘သံကိလေသ’ ဖြူစင်သော ‘ဝေါဒါန’ တရားတို့၏ (ပယ်အပ် ပယ်တတ်သည်၏ အဖြစ်ဖြင့်) ဆန့်ကျင်ဘက်ရှိသည်ကို (ပြု၍) တရားကို ဟော တော်မူပါ၏။ ထိုထို အခြင်းအရာအားဖြင့် ဟောအပ်သော ထိုတရား၌ အချို့ (သာဝကဉာဏ်) တရားကို ထူးသောဉာဏ်ဖြင့် သိ၍ သစ္စာတရားတို့၌ အထွတ်အထိပ်သို့ ရောက်သောကြောင့် “မြတ်စွာဘုရားသည် (အလုံးစုံသောတရားတို့ကို) ကိုယ်တိုင် မှန်စွာ သိတော်မူ၏၊ တရားတော်သည် မြတ်စွာဘုရား ကောင်းစွာ ဟောတော်မူအပ်၏၊ တပည့်သား သံဃာတော်သည် ကောင်းစွာ ကျင့်တော်မူ၏”ဟု နှလုံးသွင်း၍ မြတ်စွာ ဘုရား၌ ကြည်ညိုပါ၏။
--ကုသိုလ်တရား ဒေသနာ
֍ ၁၄၅
။ မြတ်စွာဘုရား ထို့ပြင်လည်း မြတ်စွာဘုရားသည် အကြင်ဒေသနာအားဖြင့် ကုသိုလ်တရား တို့၌ တရားကို ဟောတော်မူ၏၊ ထိုဒေသနာသည် အလွန်အကဲမရှိ မြင့်မြတ်ပါ၏။ ထိုစကားရပ်၌ ဤဆိုလတ္တံ့သည်တို့ကား ကုသိုလ်တရားတို့တည်း၊ ဤကုသိုလ်တရားတို့ဟူသည် အဘယ်နည်းဟူမူ -သတိပဋ္ဌာန်လေးပါး သမ္မပ္ပဓာန်လေးပါး ဣဒ္ဓိပါဒ်လေးပါး ဣန္ဒြေငါးပါး ဗိုလ်ငါးပါး ဗောဇ္ဈင် ခုနစ်ပါး မြတ်သော မဂ္ဂင်ရှစ်ပါးတို့တည်း။
မြတ်စွာဘုရား ဤသာသနာတော်၌ ရဟန်းသည် အာသဝေါတရားတို့၏ ကုန်ခြင်းကြောင့် အာသဝေါ တရားကင်းသော လွတ်မြောက်သည့် (အရဟတ္တဖိုလ်) စိတ်နှင့် လွတ်မြောက်သည့် (အရဟတ္တဖိုလ်) ပညာကို ယခုဘဝ၌ပင် ထူးသောဉာဏ်ဖြင့် ကိုယ်တိုင် မျက်မှောက်ပြုလျက် ရောက်၍ နေ၏။
မြတ်စွာဘုရား ကုသိုလ်တရားတို့၌ ဤဒေသနာသည် မိမိထက် အလွန်အကဲမရှိ မြင့်မြတ်ပါ၏၊ မြတ်စွာဘုရားသည် ထိုဒေသနာကို အကြွင်းမဲ့ သိတော်မူ၏၊ ထိုဒေသနာကို အကြွင်းမဲ့ သိတော်မူသော မြတ်စွာဘုရားအား ပိုလွန်၍ သိအပ်သော တရားသည် မရှိ၊ ကုသိုလ် (ဗောဓိပက္ခိယ) တရားတို့၌ (အသျှင်ဘုရားတို့ မသိအပ်သော တရားကို) သိသော မြတ်စွာဘုရားထက် လွန်ကဲသော တစ်ပါးသော သမဏသည်လည်းကောင်း ဗြာဟ္မဏသည်လည်းကောင်း မရှိပါ။ အာယတနပညတ်ဒေသနာ
֍ ၁၄၆
။ မြတ်စွာဘုရား ထို့ပြင် မြတ်စွာဘုရားသည် အကြင်ဒေသနာအားဖြင့် အာယတနကို သိစေ ခြင်းတို့၌ တရားကို ဟော၏၊ ထိုဒေသနာသည် မိမိထက် အလွန်အကဲ မရှိ၊ မြင့်မြတ်ပါ၏၊ မြတ်စွာဘုရား အဇ္ဈတ္တိကာယတန ဗာဟိရာယတနတို့သည် ဤခြောက်ပါးတို့ပါတည်း။မျက်စိအကြည် ‘စက္ခုပသာဒ’ အဆင်း ‘ရူပါရုံ’၊
နားအကြည် ‘သောတပသာဒ’ အသံ ‘သဒ္ဒါရုံ’၊
နှာခေါင်းအကြည် ‘ဃာနပသာဒ’ အနံ့ ‘ဂန္ဓာရုံ’၊
လျှာအကြည် ‘ဇိဝှါပသာဒ’ အရသာ ‘ရသာရုံ’၊
ကိုယ်အကြည် ‘ကာယပသာဒ’ အတွေ့ ‘ဖောဋ္ဌဗ္ဗာရုံ’၊
အသိ ‘မနောဝိညာဉ် ‘သဘောတရား ‘ဓမ္မာရုံ’ တို့တည်း။
မြတ်စွာဘုရား အာယတနကို သိစေခြင်းတို့၌ ထိုဒေသနာသည် မိမိထက် အလွန်အကဲမရှိ မြင့် မြတ်ပါ၏၊ ထိုဒေသနာကို မြတ်စွာဘုရားသည် အကြွင်းမဲ့ သိတော်မူ၏၊ ထိုဒေသနာကို အကြွင်းမဲ့သိသော မြတ်စွာဘုရားအား (ထို့ထက်) ပိုလွန်၍ သိအပ်သော တရားသည် မရှိ၊ အာယတနကို သိစေခြင်းတို့၌ (အသျှင်ဘုရားတို့ မသိအပ်သော တရားကို) သိသော မြတ်စွာဘုရားထက် လွန်ကဲသော အသိဉာဏ်ရှိသော တစ်ပါးသော သမဏသည်လည်းကောင်း ဗြာဟ္မဏသည်လည်းကောင်း မရှိပါ။
--အမိဝမ်း၌ ပဋိသန္ဓေယူပုံ ဒေသနာ
֍ ၁၄၇
။ မြတ်စွာဘုရား ထို့ပြင် အကြင်ဒေသနာဖြင့် မြတ်စွာဘုရားသည် အမိဝမ်းဝယ် ပဋိသန္ဓေ နေခြင်းတို့၌ တရားကို ဟောတော်မူ၏၊ ထိုဒေသနာသည် မိမိထက် အလွန်အကဲ မရှိ မြင့်မြတ်ပါ၏၊ မြတ်စွာဘုရား အမိဝမ်း၌ ပဋိသန္ဓေနေခြင်းတို့သည် ဤလေးပါးတို့တည်း။မြတ်စွာဘုရား ဤလူ့ပြည်၌ အချို့သူသည် မသိမူ၍ (တွေဝေလျက်) အမိဝမ်းသို့ သက်ဝင်၏၊ မသိမူ၍ (တွေဝေလျက်) အမိဝမ်း၌ တည်နေ၏၊ မသိမူ၍ (တွေဝေလျက်) အမိဝမ်းမှ ထွက်ခွါ၏၊ ဤသည် ကား ရှေးဦးစွာ အမိဝမ်း၌ ပဋိသန္ဓေနေခြင်းတည်း။
မြတ်စွာဘုရား တစ်ဖန် ထို့ပြင်လည်း ဤလူ့ပြည်၌ အချို့သူသည် သိလျက် (မတွေဝေမူ၍) အမိ ဝမ်းသို့ သက်ဝင်၏၊ မသိမူ၍ (တွေဝေလျက်) အမိဝမ်း၌ တည်နေ၏၊ မသိမူ၍ (တွေဝေလျက်) အမိဝမ်း မှ ထွက်ခွါ၏၊ ဤသည်ကား နှစ်ကြိမ်မြောက် အမိဝမ်း၌ ပဋိသန္ဓေနေခြင်းတည်း။
မြတ်စွာဘုရား တစ်ဖန် ထို့ပြင်လည်း ဤလူ့ပြည်၌ အချို့သူသည် သိလျက် (မတွေဝေမူ၍) အမိ ဝမ်းသို့ သက်ဝင်၏၊ သိလျက် (မတွေဝေမူ၍) အမိဝမ်း၌ တည်နေ၏၊ မသိမူ၍ (တွေဝေလျက်) အမိဝမ်း မှ ထွက်ခွါ၏၊ ဤသည်ကား သုံးကြိမ်မြောက် အမိဝမ်း၌ ပဋိသန္ဓေနေခြင်းတည်း။
မြတ်စွာဘုရား တစ်ဖန် ထို့ပြင်လည်း ဤလူ့ပြည်၌ အချို့သူသည် သိလျက် (မတွေဝေမူ၍) အမိ ဝမ်းသို့ သက်ဝင်၏၊ သိလျက် (မတွေဝေမူ၍) အမိဝမ်း၌ တည်နေ၏၊ သိလျက် (မတွေဝေမူ၍) အမိ ဝမ်းမှ ထွက်ခွါ၏၊ ဤသည်ကား လေးကြိမ်မြောက် အမိဝမ်း၌ ပဋိသန္ဓေနေခြင်းတည်း။ မြတ်စွာဘုရား အမိဝမ်း၌ ပဋိသန္ဓေနေခြင်းတို့၌ ထိုဒေသနာသည် မိမိထက် အလွန်အကဲ မရှိ မြင့်မြတ်ပါ၏။
--တိုက်ရိုက်ညွှန်းခြင်း အစီအရင် ဒေသနာ
֍ ၁၄၈
။ မြတ်စွာဘုရား ထို့ပြင် မြတ်စွာဘုရားသည် အကြင်ဒေသနာဖြင့် တရားကိုဟော၏၊ သူတစ်ပါး၏ စိတ်ကို ထုတ်ဖော်ပြောဆိုခြင်း အစီအရင်တို့၌ ဖြစ်၏၊ ထိုဒေသနာသည် မိမိထက် အလွန်အကဲ မရှိ၊ မြင့်မြတ်ပါ၏။ မြတ်စွာဘုရား ဤဆိုလတ္တံ့သည်တို့ကား သူတစ်ပါး၏ စိတ်ကို ထုတ်ဖော်ပြော ဆိုခြင်း အစီအရင် လေးပါးတို့တည်း။မြတ်စွာဘုရား ဤလူ့ပြည်၌ အချို့သူသည် နိမိတ်ဖြင့် “သင်၏ စိတ်သည် ဤသို့ ကြံနေ၏၊ သင်၏ စိတ်၌ ဤသို့ အကြံရှိ၏၊ သင်၏ စိတ်သည် ဤသို့ သဘောရှိ၏”ဟု ညွှန်း၏။ ထိုသူသည် များ စွာဟော စေကာမူ ထိုအကြောင်းသည် ဟောသည့်အတိုင်းသာလျှင် ဖြစ်၏ (မှန်၏)၊ တစ်ပါးသော အခြင်း အရာအားဖြင့် မဖြစ် (အမှားမရှိ)၊ ဤသည်ကား ရှေးဦးစွာသော တိုက်ရိုက်ဟောခြင်း အစီအရင်တည်း။
မြတ်စွာဘုရား တစ်ဖန် ထို့ပြင်လည်း ဤလူ့ပြည်၌ အချို့သူသည် နိမိတ်ဖြင့် မဟော။ စင်စစ်သော်ကား လူတို့၏လည်းကောင်း ဘီလူးရက္ခိုသ်တို့၏လည်းကောင်း နတ်တို့၏လည်းကောင်း အသံကို ကြား၍ “သင်၏ စိတ်သည် ဤသို့ ကြံနေ၏၊ သင်၏ စိတ်၌ ဤသို့ အကြံရှိ၏၊ သင်၏ စိတ်သည် ဤ့သို့ သဘောရှိ၏”ဟု တိုက်ရိုက်ဟော၏၊ ထိုသူသည် များစွာ ဟောစေကာမူ ထိုအကြောင်းသည် ထိုဟော သည့်အတိုင်းသာလျှင် ဖြစ်၏ (မှန်၏)၊ တစ်ပါးသော အခြင်းအရာအားဖြင့် မဖြစ် (အမှားမရှိ)၊ ဤသည် ကား နှစ်ကြိမ်မြောက် တိုက်ရိုက်ဟောခြင်း အစီအရင်တည်း။
မြတ်စွာဘုရား တစ်ဖန် ထို့ပြင်လည်း ဤလူ့ပြည်၌ အချို့သူသည် နိမိတ်ဖြင့်လည်း မဟော၊ လူ ဘီလူး ရက္ခိုသ် နတ်တို့၏ အသံကို နားထောင်၍လည်း မဟော၊ စင်စစ်သော်ကား ကြံစည်စဉ်းစားသော သူ၏ ပျံ့လွင့်သော အကြံအစည်ကြောင့် ဖြစ်သော အသံကို ကြား၍ “သင်၏ စိတ်သည် ဤသို့ ကြံနေ၏၊ သင်၏ စိတ်၌ ဤသို့ အကြံရှိ၏၊ သင်၏ စိတ်သည် ဤသို့ သဘောရှိ၏”ဟု တိုက်ရိုက်ဟော၏။ ထိုသူ သည် များစွာ ဟောစေကာမူ ထိုအကြောင်းသည် ထိုဟောသည့်အတိုင်းသာလျှင် ဖြစ်၏ (မှန်၏)၊ တစ်ပါးသော အခြင်းအရာအားဖြင့် မဖြစ် (အမှားမရှိ)၊ ဤသည်ကား သုံးကြိမ်မြောက် တိုက်ရိုက်ဟောခြင်း အစီ အရင်တည်း။
မြတ်စွာဘုရား တစ်ဖန် ထို့ပြင်လည်း ဤလူ့ပြည်၌ အချို့သူသည် နိမိတ်ဖြင့်လည်း မဟော၊ လူ ဘီလူး ရက္ခိုသ် နတ်တို့၏ အသံကို နားထောင်၍လည်း မဟော၊ ကြံစည်စဉ်းစားသောသူ၏ ပျံ့လွင့်သော အကြံအစည်ကြောင့်ဖြစ်သော အသံကို နားထောင်၍လည်း မဟော၊ စင်စစ်သော်ကား ကြံစည်ခြင်း ‘ဝိတက်’ ဆင်ခြင်ခြင်း ‘ဝိစာရ’ မှ ကင်းသော သမာဓိသို့ ရောက်သော ပုဂ္ဂိုလ်၏ စိတ်ဖြင့် (သူတစ်ပါး၏) စိတ်ကို ပိုင်းခြား၍ “ဤအသျှင်သည် (နီဝရဏတို့ကို ပယ်ဖျောက်၍) မနောသင်္ခါရ (ဝေဒနာ သညာ)တို့ ကို ကောင်းစွာ ထားအပ်သည့် အတိုင်း ဤ (ဘာဝနာ) စိတ်၏ အခြားမဲ့၌ ဤမည်သော (ပဌမဈာန်စသည့်) စိတ်ကို ဖြစ်စေလတ္တံ့”ဟု သိ၏။ ထိုသူသည် များစွာ ဟောစေကာမူ ထိုအကြောင်းသည် ထိုဟောသည့် အတိုင်းသာလျှင် ဖြစ်၏ (မှန်၏)၊ တစ်ပါးသော အခြင်းအရာအားဖြင့် မဖြစ် (အမှားမရှိ)၊ ဤသည်ကား လေးကြိမ်မြောက် တိုက်ရိုက်ဟောခြင်း အစီအရင်တည်း။ မြတ်စွာဘုရား တိုက်ရိုက်ဟောခြင်း အစီအရင်တို့ ၌ ထိုဒေသနာသည် မိမိထက် အလွန်အကဲ မရှိ၊ မြင့်မြတ်ပါ၏။
--ဉာဏ်အမြင်သို့ ရောက်ခြင်း ဒေသနာ
֍ ၁၄၉
။ မြတ်စွာဘုရား မြတ်စွာဘုရားသည် ဉာဏ်အမြင် (ဈာန် မဂ် အဆင့်ဆင့်)သို့ ရောက်ခြင်းတို့၌ အကြင်ဒေသနာအားဖြင့် တရားကို ဟောတော်မူ၏၊ ထိုဒေသနာသည် မိမိထက် အလွန်အကဲမရှိ မြင့်မြတ်ပါ၏၊ မြတ်စွာဘုရား ဉာဏ်အမြင် (ဈာန် မဂ် အဆင့်ဆင့်) သို့ ရောက်ခြင်းတို့သည် ဤလေးပါး တို့တည်း။မြတ်စွာဘုရား ဤလူ့ပြည်၌ အချို့သော သမဏသည်လည်းကောင်း ဗြာဟ္မဏသည်လည်းကောင်း လုံ့လကို စွဲ၍ ဝီရိယကို စွဲ၍ အားထုတ်ခြင်းကို စွဲ၍ မမေ့မလျော့ခြင်းကို စွဲ၍ ကောင်းစွာ နှလုံးသွင်းခြင်း ကို စွဲ၍ ထို (ကောဋ္ဌာသကို သိခြင်း) အား လျောက်ပတ်သော ပဌမဈာန် သမာဓိကို ရ၏၊ ယင်းသို့ စိတ် သည် တည်ကြည်လတ်သော် ခြေဖဝါးအပြင်မှ အထက်၌, ဆံဖျားမှ အောက်၌, အရေပါးအဆုံးရှိသော အထူးထူး အပြားပြားသော အညစ်အကြေးဖြင့် ပြည့်သော ဤကိုယ်ကိုသာလျှင် ဆင်ခြင်၏။
“ဤငါ၏ ကိုယ်၌ ဆံပင်၊ အမွေး၊ လက်သည်း ခြေသည်း၊ သွား၊ အရေ၊ အသား၊ အကြော၊ အရိုး၊ ခြင်ဆီ၊ အညှို့၊ နှလုံး၊ အသည်း၊ အမြှေး၊ အဖျဉ်း၊ အဆုတ်၊ အူမ၊ အူသိမ်၊ အစာသစ်၊ အစာဟောင်း၊ သည်းခြေ၊ သလိပ်၊ ပြည်၊ သွေး၊ ချွေး၊ အဆီခဲ၊ မျက်ရည်၊ ဆီကြည်၊ တံတွေး၊ နှပ်၊ အစေး၊ ကျင်ငယ်တို့သည် ရှိကုန်၏”ဟု (စူးစိုက်ဆင်ခြင်၏)။ ဤသည်ကား (ဆံအစရှိသည်ကို စက်ဆုပ် ဖွယ်ဟု ရှုသဖြင့် ဖြစ်သော) ရှေးဦးစွာသော ဉာဏ်အမြင် (ဈာန် မဂ် အဆင့်ဆင့်) သို့ ရောက်ခြင်းတည်း။
မြတ်စွာဘုရား တစ်ဖန် ထို့ပြင်လည်း ဤလောက၌ အချို့သမဏသည်လည်းကောင်း ဗြာဟ္မဏ့သည်လည်းကောင်း ပြင်းစွာ အားထုတ်ခြင်းကို စွဲ၍။ပ။ ထိုသို့သဘောရှိသော စိတ်တည်ကြည်ခြင်းကို ရ၏၊ ယင်းသို့ စိတ်တည်ကြည်လတ်သော် ခြေဖဝါးအပြင်မှ အထက်၌, ဆံဖျားမှ အောက်၌, အရေပါး အဆုံးရှိသော အထူးထူး အပြားပြားသော အညစ်အကြေးဖြင့် ပြည့်သော ဤကိုယ်ကိုသာလျှင် စူးစိုက်ဆင် ခြင်၏။
“ ဤငါ၏ ကိုယ်၌ ဆံ၊ အမွေး၊ ခြေသည်း လက်သည်း။ပ။ အစေး၊ ကျင်ငယ်တို့သည် ရှိကုန်၏”ဟု (စူးစိုက်ဆင်ခြင်၏)။ ပုဂ္ဂိုလ်၏ အရေ၊ အသား၊ အသွေးကို လွန်၍လည်း အရိုးကို ဆင်ခြင်၏။ ဤသည်ကား (အရိုးကို စက်ဆုပ်ဖွယ်ဟု ရှုသဖြင့် ဖြစ်သော) နှစ်ခုမြောက်သော ဉာဏ်အမြင် (ဈာန် မဂ် အဆင့်ဆင့်) သို့ ရောက်ခြင်းတည်း။
မြတ်စွာဘုရား တစ်ဖန် ထို့ပြင်လည်း ဤလောက၌ အချို့သမဏသည်လည်းကောင်း ဗြာဟ္မဏ သည်လည်းကောင်း ပြင်းစွာ အားထုတ်ခြင်းကို စွဲ၍။ပ။ ထိုသို့သဘောရှိသော စိတ်တည်ကြည်မှုကို ရ၏၊ ယင်းသို့ စိတ်သည် တည်ကြည်လတ်သော် ခြေဖဝါးအပြင်မှ အထက်၌, ဆံဖျားမှ အောက်၌, အရေပါး အဆုံးရှိသော အထူးထူး အပြားပြားသော အညစ်အကြေးဖြင့် ပြည့်သော ဤကိုယ်ကိုသာလျှင် စူးစိုက် ဆင်ခြင်၏။
“ ဤငါ၏ ကိုယ်၌ ဆံ၊ အမွေး။ပ။ အစေး၊ ကျင်ငယ်တို့သည် ရှိကုန်၏”ဟု (စူးစိုက်ဆင်ခြင်၏)။ ပုဂ္ဂိုလ်၏ အရေ၊ အသား၊ အသွေးကို လွန်၍လည်း အရိုးကို ဆင်ခြင်၏။ ဤပစ္စုပ္ပန်လောက၌လည်း ကောင်း တမလွန်လောက၌လည်းကောင်း တည်သော နှစ်ပါးစုံအားဖြင့် မပြတ်သော ပုဂ္ဂိုလ်၏ ဝိညာဉ် အလျင် (စိတ်အစဉ်)ကိုလည်း သိ၏၊ ဤသည်ကား သုံးကြိမ်မြောက် ဉာဏ်အမြင် (ဈာန် မဂ်အဆင့်ဆင့်) သို့ ရောက်ခြင်းတည်း။
--မြတ်စွာဘုရား တစ်ဖန် ထို့ပြင်လည်း ဤလောက၌ အချို့သမဏသည်လည်းကောင်း ဗြာဟ္မဏ သည်လည်းကောင်း ပြင်းစွာ အားထုတ်ခြင်းကို စွဲ၍။ပ။ ထိုသို့သဘောရှိသော စိတ်တည်ကြည်မှုကို ရ၏၊ ယင်းသို့ စိတ်သည် တည်ကြည်လတ်သော် ခြေဖဝါးအပြင်မှ အထက်၌, ဆံဖျားမှ အောက်၌, အရေပါး အဆုံးရှိသော အထူးထူး အပြားပြားသော အညစ်အကြေးဖြင့် ပြည့်သော ဤကိုယ်ကိုသာလျှင် စူးစိုက် ဆင်ခြင်၏၊ “ ဤငါ၏ ကိုယ်၌ ဆံ၊ အမွေး။ပ။ အစေး၊ ကျင်ငယ်တို့သည် ရှိကုန်၏”ဟု (စူးစိုက်ဆင်ခြင်၏)။ ပုဂ္ဂိုလ်၏ အရေ၊ အသား၊ အသွေးကို လွန်၍လည်း အရိုးကို စူးစိုက်ဆင်ခြင်၏။ ဤပစ္စုပ္ပန်လောက ၌လည်းကောင်း တမလွန်လောက၌လည်းကောင်း မတည်သော နှစ်ပါးစုံအားဖြင့် ပြတ်သော ပုဂ္ဂိုလ်၏ ဝိညာဉ်အလျင် (စိတ်အစဉ်) ကိုလည်း သိ၏၊ ဤသည်ကား လေးကြိမ်မြောက် ဉာဏ်အမြင် (ဈာန် မဂ် အဆင့်ဆင့်) သို့ ရောက်ခြင်းတည်း။ မြတ်စွာဘုရား ဉာဏ်အမြင် (ဈာန် မဂ် အဆင့်ဆင့်) သို့ ရောက်ခြင်း တို့၌ ထိုဒေသနာသည် မိမိထက် အလွန်အကဲ မရှိ၊ မြင့်မြတ်ပါ၏။
ပုဂ္ဂိုလ်ကို ပညတ်ခြင်း ဒေသနာ
֍ ၁၅၀
။ မြတ်စွာဘုရား ထို့ပြင် မြတ်စွာဘုရားသည် အကြင်ဒေသနာဖြင့် ပုဂ္ဂိုလ်ကို သိစေခြင်းတို့၌ တရားကို ဟောတော်မူ၏၊ ထိုဒေသနာသည် မိမိထက် အလွန်အကဲ မရှိ၊ မြင့်မြတ်ပါ၏။မြတ်စွာဘုရား ပုဂ္ဂိုလ်တို့သည် ဤခုနစ်ပါးတို့တည်း။
အရူပသမာပတ် မဂ်ပညာ နှစ်ပါးစုံဖြင့် ကိလေသာမှ လွတ်မြောက်သော ‘ဥဘတောဘာဂဝိမုတ္တ’ ပုဂ္ဂိုလ်၊ မဂ်ပညာဖြင့်သာ ကိလေသာမှ လွတ်မြောက်သော ‘ပညာဝိမုတ္တ’ ပုဂ္ဂိုလ်၊ နာမကာယဖြင့် ဝိမောက္ခရှစ်ပါးသို့ ရောက်၍ နိရောဓသစ္စာကို မျက်မှောက်ပြုသော ‘ကာယသက္ခီ’ ပုဂ္ဂိုလ်၊ ဤကား ဒုက္ခ သစ္စာတည်း စသည်ဖြင့် သစ္စာလေးပါးတရားကို ကောင်းစွာ သိခြင်းသို့ ရောက်သော ‘ဒိဋ္ဌိပ္ပတ္တ’ ပုဂ္ဂိုလ်၊ ဤကား ဒုက္ခသစ္စာတည်း စသည်ဖြင့် သစ္စာလေးပါးတရားကို သက်ဝင်ယုံကြည်၍ ကိလေသာမှ လွတ့်မြောက်သော ‘သဒ္ဓါဝိမုတ္တ’ ပုဂ္ဂိုလ်၊ ပညာရှေ့ဆောင်၍ အရိယမဂ်ကို ဖြစ်စေသော ‘ဓမ္မာနုသာရီ’ ပုဂ္ဂိုလ်၊ သဒ္ဓါရှေ့ဆောင်၍ အရိယမဂ်ကို ဖြစ်စေသော ‘သဒ္ဓါနုသာရီ’ ပုဂ္ဂိုလ် (ဤခုနစ်ပါးတို့တည်း)။
မြတ်စွာဘုရား ပုဂ္ဂိုလ်ကို သိစေခြင်းတို့၌ ထိုဒေသနာသည် မိမိထက် အလွန်အကဲ မရှိ၊ မြင့်မြတ် ပါ၏။
--ပဓာနဗောဇ္ဈင် ဒေသနာ
֍ ၁၅၁
။ မြတ်စွာဘုရား ထို့ပြင် မြတ်စွာဘုရားသည် အကြင်ဒေသနာဖြင့် ပဓာန ဟူကုန်သော မဂ်ဉာဏ်၏ အကြောင်းဖြစ်ကုန်သော ဗောဇ္ဈင်တရားတို့၌ တရားကို ဟောတော်မူ၏၊ ထိုဒေသနာသည် မိမိထက် အလွန်အကဲ မရှိ၊ မြင့်မြတ်ပါ၏။မြတ်စွာဘုရား ဗောဇ္ဈင်တရားတို့သည် ဤခုနစ်ပါးတို့တည်း။
မဂ်ဉာဏ်၏ အကြောင်းဖြစ်သော အောက်မေ့ခြင်း ‘သတိသမ္ဗောဇ္ဈင်’၊ မဂ်ဉာဏ်၏ အကြောင်းဖြစ်သော တရားသဘောကို စူးစမ်းဆင်ခြင်ခြင်း ‘ဓမ္မဝိစယသမ္ဗောဇ္ဈင်’၊ မဂ်ဉာဏ်၏ အကြောင်းဖြစ်သော အားထုတ်ခြင်း ‘ဝီရိယသမ္ဗောဇ္ဈင်’၊ မဂ်ဉာဏ်၏ အကြောင်းဖြစ်သော နှစ်သိမ့်ခြင်း ‘ပီတိသမ္ဗောဇ္ဈင်’၊ မဂ်ဉာဏ်၏ အကြောင်းဖြစ်သော ကိုယ်စိတ်၏ ငြိမ်းအေးခြင်း ‘ပဿဒ္ဓိသမ္ဗောဇ္ဈင်’၊ မဂ်ဉာဏ်၏ အကြောင်း ဖြစ်သော တည်ကြည်ခြင်း ‘သမာဓိသမ္ဗောဇ္ဈင်’၊ မဂ်ဉာဏ်၏ အကြောင်းဖြစ်သော အညီအမျှရှုခြင်း ‘ဥပေက္ခာ သမ္ဗောဇ္ဈင်’၊ (ဤခုနစ်ပါးတို့တည်း)။
မြတ်စွာဘုရား ‘ပဓာန’ ဟူကုန်သော မဂ်ဉာဏ်၏ အကြောင်းဖြစ်ကုန်သော ဗောဇ္ဈင်တရားတို့၌ ထို ဒေသနာသည် မိမိထက် အလွန်အကဲ မရှိ၊ မြင့်မြတ်ပါ၏။
--အကျင့်ပဋိပဒါ ဒေသနာ
֍ ၁၅၂
။ မြတ်စွာဘုရား ထို့ပြင် မြတ်စွာဘုရားသည် အကြင်ဒေသနာဖြင့် နိဗ္ဗာန်သို့ ရောက်ကြောင်း အကျင့် ‘ပဋိပဒါ’ တို့၌ တရားကို ဟောတော်မူ၏၊ ဤဒေသနာသည် မိမိထက် အလွန်အကဲ မရှိ၊ မြင့်မြတ် ပါ၏။မြတ်စွာဘုရား ပဋိပဒါတို့သည် ဤလေးပါးတို့တည်း။
ဆင်းရဲစွာ ကျင့်ရ၍ နှေးသော အသိဉာဏ် ဖြစ်ပေါ်သော ‘ဒုက္ခပဋိပဒါဒန္ဓာဘိညာ’၊ ဆင်းရဲစွာ ကျင့်ရသော်လည်း လျင်သော အသိဉာဏ် ဖြစ်ပေါ်သော ‘ဒုက္ခပဋိပဒါခိပ္ပါဘိညာ’၊ ချမ်းသာစွာ ကျင့်ရသော် လည်း နှေးသော အသိဉာဏ်ဖြစ်ပေါ်သော ‘သုခပဋိပဒါဒန္ဓာဘိညာ’၊ ချမ်းသာစွာ ကျင့်ရ၍ လျင်သော အသိဉာဏ်ဖြစ်ပေါ်သော ‘သုခပဋိပဒါခိပ္ပါဘိညာ’ (ဤလေးပါးတို့တည်း)။
မြတ်စွာဘုရား ထို (ပဋိပဒါလေးပါး) တို့တွင် အကြင်ပဋိပဒါသည် ဆင်းရဲ၏၊ အသိဉာဏ်သည် နှေး၏၊ မြတ်စွာဘုရား ဤပဋိပဒါကို ဆင်းရဲသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်လည်းကောင်း နှေးသည်၏ အဖြစ်ကြောင့် လည်းကောင်း နှစ်ပါးစုံသော အကြောင်းကြောင့်ပင် ညံ့၏ ဟူ၍ ဆိုအပ်၏။
မြတ်စွာဘုရား ထို (ပဋိပဒါလေးပါး) တို့တွင် အကြင်ပဋိပဒါသည် ဆင်းရဲ၏၊ အသိဉာဏ်သည် လျင်၏၊ မြတ်စွာဘုရား ဤပဋိပဒါကို ဆင်းရဲသည်၏ အဖြစ်ကြောင့် ညံ့၏ ဟူ၍ ဆိုအပ်၏။
မြတ်စွာဘုရား ထို (ပဋိပဒါလေးပါး) တို့တွင် အကြင်ပဋိပဒါသည် ချမ်းသာ၏၊ အသိဉာဏ်သည် နှေး၏၊ မြတ်စွာဘုရား ဤပဋိပဒါကို နှေးသည်၏ အဖြစ်ကြောင့် ညံ့၏ ဟူ၍ ဆိုအပ်၏။
မြတ်စွာဘုရား ထို (ပဋိပဒါလေးပါး) တို့တွင် အကြင်ပဋိပဒါသည် ချမ်းသာ၏၊ အသိဉာဏ်သည် လျင်၏၊ မြတ်စွာဘုရား ဤပဋိပဒါကို ချမ်းသာသည်၏အဖြစ်ကြောင့်လည်းကောင်း လျင်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့် လည်းကောင်း နှစ်ပါးစုံသော အကြောင်းကြောင့် မြင့်မြတ်၏ ဟူ၍ ဆိုအပ်၏။
မြတ်စွာဘုရား နိဗ္ဗာန်သို့ရောက်ကြောင်း အကျင့်ပဋိပဒါတို့၌ ထိုဒေသနာသည် မိမိထက် အလွန် အကဲ မရှိ၊ မြင့်မြတ်ပါ၏။
နှုတ်အကျင့် ပဋိပဒါ ဒေသနာ
֍ ၁၅၃
။ မြတ်စွာဘုရား ထို့ပြင် မြတ်စွာဘုရားသည် အကြင်ဒေသနာဖြင့် ကောင်းသော နှုတ်အကျင့်၌ တရားကို ဟောတော်မူ၏၊ ထိုဒေသနာသည် မိမိထက် အလွန်အကဲ မရှိ၊ မြင့်မြတ်ပါ၏။မြတ်စွာဘုရား ဤလောက၌ အချို့သူသည် မုသာဝါဒနှင့် စပ်သော စကားကို မဆို၊ ကွဲပြားစေ တတ်သော စကားကို မဆို၊ ကုန်းချောသော စကားကို မဆို၊ အမျက်ညှဉ်းဆဲခြုတ်ခြယ်သော စကားကို မဆို၊ အောင်နိုင်ခြင်းသို့ ရှေးရှုသည်ဖြစ်၍ မဆို၊ ပညာဖြင့် ဆင်ခြင်၍ နှလုံး၌ ထားသင့်သော စကားကို လျောက်ပတ်သောအခါ၌ ဆို၏။
မြတ်စွာဘုရား ကောင်းသော နှုတ်အကျင့်၌ ထိုဒေသနာသည် မိမိထက် အလွန်အကဲမရှိ၊ မြင့်မြတ် ပါ၏။
--လူတို့၏ အကျင့် သီလ ဒေသနာ
မြတ်စွာဘုရား မြတ်စွာဘုရားသည် အကြင်ဒေသနာဖြင့် လူတို့၏ သီလအကျင့်၌ တရားကို ဟော တော်မူ၏၊ ထိုဒေသနာသည် မိမိထက် အလွန်အကဲ မရှိ၊ မြင့်မြတ်ပါ၏။
မြတ်စွာဘုရား ဤလောက၌ အချို့သူသည် မှန်သောစကား ရှိသည်လည်း ဖြစ်ရာ၏၊ သဒ္ဓါနှင့် ပြည့်စုံသည်လည်း ဖြစ်ရာ၏၊ လာဘ်အလို့ငှါ အံ့ဖွယ်ကိုလည်း မဖြစ်စေတတ်၊ မြှောက်ပင့်၍လည်း မပြော တတ်၊ အရိပ်အခြည်လည်း မပြတတ်၊ အတင်းအကြပ်လည်း မပြုတတ်၊ လာဘ်ဖြင့် လာဘ်ကိုလည်း မရှာမှီးတတ်၊ ဣန္ဒြေတို့၌ ပိတ်ထားသော တံခါးရှိ၏၊ အစာ၌ အတိုင်းအရှည်ကို သိ၏၊ ကိုယ် နှုတ် နှလုံး သုံးပါးလုံးဖြင့် ဖြောင့်မတ်စွာ ကျင့်လေ့ရှိ၏၊ နိုးကြားခြင်းငှါ ဘာဝနာနှင့် အမြဲယှဉ်လျက် နေ၏၊ ပျင်းရိ ထိုင်းမှိုင်းခြင်း မရှိ၊ ပြင်းစွာ အားထုတ်အပ်သော လုံ့လရှိ၏၊ ဈာန်ဝင်စားလေ့ရှိ၏၊ သတိရှိ၏၊ သာယာသောစကားရှိ၏၊ မရောက်သေးသော တရားကို ရောက်စေနိုင်သော ပညာရှိ၏၊ သင်ဖူး ကြားဖူးသော တရားကို ဆောင်စွမ်းနိုင်သော ပညာရှိ၏၊ ချိန်ဆနိုင်သော ပညာရှိ၏၊ ကာမတို့၌ မတပ်မက်၊ သတိနှင့် လည်း ပြည့်စုံ၏၊ ရင့်ကျက်သော ပညာနှင့်လည်း ပြည့်စုံ၏။
မြတ်စွာဘုရား လူတို့၏ သီလအကျင့်၌ ထိုဒေသနာသည် မိမိထက် အလွန်အကဲ မရှိ၊ မြင့်မြတ် ပါ၏။
--ဆုံးမနည်း ဒေသနာ
֍ ၁၅၄
။ မြတ်စွာဘုရား ထို့ပြင် အကြင်ဒေသနာဖြင့် မြတ်စွာဘုရားသည် ဆုံးမနည်းတို့၌ တရားကို ဟောတော်မူ၏၊ ထိုဒေသနာသည် မိမိထက် အလွန်အကဲ မရှိ၊ မြင့်မြတ်ပါ၏။မြတ်စွာဘုရား ဆုံးမနည်းတို့သည် ဤလေးပါးတို့တည်း။
မြတ်စွာဘုရား မြတ်စွာဘုရားသည် မိမိပညာဖြင့် နှလုံးသွင်းခြင်းကြောင့် တစ်ပါးသော ပုဂ္ဂိုလ်ကို “ဤပုဂ္ဂိုလ်သည် ငါဆုံးမသည့်အတိုင်း ကျင့်သည်ရှိသော် သုံးပါးသော သံယောဇဉ် ‘အနှောင်အဖွဲ့'တို့၏ အကြွင်းမဲ့ကုန်ခြင်းကြောင့် အပါယ်သို့ ကျခြင်းသဘော မရှိသော ကိန်းသေမြဲသော အထက်မဂ်သုံးပါးလျှင် လားရာရှိသော သောတာပန် ဖြစ်လတ္တံ့”ဟု သိ၏။
မြတ်စွာဘုရား မြတ်စွာဘုရားသည် မိမိပညာဖြင့် နှလုံးသွင်းခြင်းကြောင့် တစ်ပါးသော ပုဂ္ဂိုလ်ကို “ဤပုဂ္ဂိုလ်သည် ငါဆုံးမသည့်အတိုင်း ကျင့်သည်ရှိသော် သုံးပါးသော သံယောဇဉ် ‘အနှောင်အဖွဲ့’ တို့၏ အကြွင်းမဲ့ကုန်ခြင်းကြောင့် တပ်မက်ခြင်း ‘ရာဂ’၊ အမျက်ထွက်ခြင်း ‘ဒေါသ’၊ တွေခြေင်း ‘မောဟ'တို့၏လည်း ခေါင်းပါးသောကြောင့် ဤလူ့ပြည်သို့ တစ်ကြိမ်သာလာ၍ ဆင်းရဲ၏ အဆုံးကို ပြုလတ္တံ့သော သကဒါဂါမ် ဖြစ်လတ္တံ့”ဟု သိ၏။
မြတ်စွာဘုရား မြတ်စွာဘုရားသည် မိမိပညာဖြင့် နှလုံးသွင်းခြင်းကြောင့် တစ်ပါးသော ပုဂ္ဂိုလ်ကို “ဤပုဂ္ဂိုလ်သည် ငါဆုံးမသည့်အတိုင်း ကျင့်သည်ရှိသော် အောက်ကာမဘုံ၌ ပဋိသန္ဓေနေခြင်း အဖို့ရှိသည့် ငါးပါးသော သံယောဇဉ် ‘အနှောင်အဖွဲ့’ တို့၏ အကြွင်းမဲ့ ကုန်ခြင်းကြောင့် (ဗြဟ္မာ့ဘုံ၌) ဥပပါတ်ပဋိသန္ဓေ နေ၍ ထိုဘုံ၌သာလျှင် ပရိနိဗ္ဗာန်ပြုလတ္တံ့သော ထိုဘုံမှ ပြန်လည်ခြင်းသဘော မရှိသော အနာဂါမ် ဖြစ် လတ္တံ့”ဟု သိ၏။
မြတ်စွာဘုရား မြတ်စွာဘုရားသည် မိမိပညာဖြင့် နှလုံးသွင်းခြင်းကြောင့် တစ်ပါးသော ပုဂ္ဂိုလ်ကို “ဤပုဂ္ဂိုလ်သည် ငါဆုံးမသည့်အတိုင်း ကျင့်သည်ရှိသော် အာသဝေါတရားတို့၏ ကုန်ခြင်းကြောင့် အာသဝေါ တရားကင်းသော လွတ်မြောက်သည့် (အရဟတ္တဖိုလ်) စိတ်နှင့် လွတ်မြောက်သည့် (အရဟတ္တဖိုလ်) ပညာကို ယခုဘဝ၌ပင် ထူးသောဉာဏ်ဖြင့် ကိုယ်တိုင်မျက်မှောက်ပြုလျက် ရောက်၍ ပြည့်စုံစေ၍ နေသော ရဟန္တာ ဖြစ်လတ္တံ့”ဟု သိ၏။
မြတ်စွာဘုရား ဆုံးမနည်းတို့၌ ထိုဒေသနာသည် မိမိထက် အလွန်အကဲ မရှိ၊ မြင့်မြတ်ပါ၏။
--တစ်ပါးသူတို့ လွတ်မြောက်သောဉာဏ် ဒေသနာ
֍ ၁၅၅
။ မြတ်စွာဘုရား ထို့ပြင် မြတ်စွာဘုရားသည် အကြင်ဒေသနာဖြင့် တစ်ပါးသော ပုဂ္ဂိုလ်တို့၏ မဂ်ဖြင့် ကိလေသာတို့မှ လွတ်မြောက်သော ဉာဏ်၌ တရားကို ဟောတော်မူ၏၊ ထိုဒေသနာသည် မိမိထက် အလွန်အကဲ မရှိ၊ မြင့်မြတ်ပါ၏။မြတ်စွာဘုရား မြတ်စွာဘုရားသည် မိမိပညာဖြင့် နှလုံးသွင်းခြင်းကြောင့် တစ်ပါးသော ပုဂ္ဂိုလ်ကို “ဤပုဂ္ဂိုလ်သည် သုံးပါးသော သံယောဇဉ် ‘အနှောင်အဖွဲ့’ တို့၏ အကြွင်းမဲ့ ကုန်ခြင်းကြောင့် အပါယ်သို့ ကျခြင်းသဘော မရှိသော ကိန်းသေမြဲသော အထက်မဂ်သုံးပါးလျှင် လားရာရှိသော သောတာပန် ဖြစ် လတ္တံ့”ဟု သိ၏။
မြတ်စွာဘုရား မြတ်စွာဘုရားသည် မိမိပညာဖြင့် နှလုံးသွင်းခြင်းကြောင့် တစ်ပါးသော ပုဂ္ဂိုလ်ကို “ဤပုဂ္ဂိုလ်သည် သုံးပါးသော သံယောဇဉ် ‘အနှောင်အဖွဲ့’ တို့၏ အကြွင်းမဲ့ ကုန်ခြင်းကြောင့် တပ်မက်ခြင်း ‘ရာဂ’၊ အမျက်ထွက်ခြင်း ‘ဒေါသ’၊ တွေဝေခြင်း ‘မောဟ’ တို့၏လည်း ခေါင်းပါးခြင်းကြောင့် ဤလူ့ပြည်သို့ တစ်ကြိမ်သာ လာ၍ ဆင်းရဲ၏ အဆုံးကို ပြုလတ္တံ့သော သကဒါဂါမ် ဖြစ်လတ္တံ့”ဟု သိ၏။
မြတ်စွာဘုရား မြတ်စွာဘုရားသည် မိမိပညာဖြင့် နှလုံးသွင်းခြင်းကြောင့် တစ်ပါးသော ပုဂ္ဂိုလ်ကို “ဤပုဂ္ဂိုလ်သည် အောက်ကာမဘုံ၌ ပဋိသန္ဓေနေခြင်း အဖို့ရှိသည့် ငါးပါးသော သံယောဇဉ် ‘အနှောင် အဖွဲ့'တို့၏ အကြွင်းမဲ့ကုန်ခြင်းကြောင့် (ဗြဟ္မာ့ဘုံ၌) ဥပပါတ်ပဋိသန္ဓေနေ၍ ထိုဘုံ၌သာလျှင် ပရိနိဗ္ဗာန် ပြုလတ္တံ့သော ထိုဘုံမှ ပြန်လည်ခြင်းသဘော မရှိသော အနာဂါမ် ဖြစ်လတ္တံ့”ဟု သိ၏။
မြတ်စွာဘုရား မြတ်စွာဘုရားသည် မိမိပညာဖြင့် နှလုံးသွင်းခြင်းကြောင့် တစ်ပါးသော ပုဂ္ဂိုလ်ကို့"ဤပုဂ္ဂိုလ်သည် အာသဝေါတရားတို့၏ ကုန်ခြင်းကြောင့် အာသဝေါကင်းသော လွတ်မြောက်သည့် (အရဟတ္တဖိုလ်) စိတ်နှင့် လွတ်မြောက်သည့် (အရဟတ္တဖိုလ်) ပညာကို ယခုဘဝ၌ပင် ထူးသော ဉာဏ်ဖြင့် ကိုယ်တိုင် မျက်မှောက်ပြုလျက် ရောက်၍ နေသော ရဟန္တာ ဖြစ်လတ္တံ့”ဟု သိ၏။
မြတ်စွာဘုရား တစ်ပါးသော ပုဂ္ဂိုလ်တို့၏ ထိုထိုမဂ်ဖြင့် ကိလေသာတို့မှ လွတ်သောဉာဏ်၌ ထို ဒေသနာသည် မိမိထက် အလွန်အကဲမရှိ၊ မြင့်မြတ်ပါ၏။
--သဿတဝါဒ ဒေသနာ
֍ ၁၅၆
။ မြတ်စွာဘုရား ထို့ပြင် မြတ်စွာဘုရားသည် အကြင်ဒေသနာဖြင့် သဿတအယူဝါဒတို့၌ တရားကို ဟော၏၊ ထိုဒေသနာသည် မိမိထက် အလွန်အကဲမရှိ၊ မြင့်မြတ်ပါ၏။မြတ်စွာဘုရား သဿတအယူဝါဒတို့သည် ဤသုံးမျိုးတို့တည်း -
မြတ်စွာဘုရား ဤလူ့ပြည်၌ အချို့သောသမဏသည်လည်းကောင်း ဗြာဟ္မဏသည်လည်းကောင်း ပြင်းစွာ အားထုတ်ခြင်းကို စွဲ၍။ပ။ ထိုသို့သဘောရှိသော စတုတ္ထဈာန်သမာဓိကို ရ၏။ ယင်းသို့ (စတုတ္ထ ဈာန်သမာဓိဖြင့်) စိတ်သည် တည်ကြည်လတ်သော် များပြားသော ရှေး၌နေဖူးသော ဘဝကို အောက်မေ့ နိုင်၏၊ ဤသည်တို့ကား အဘယ်နည်း -
တစ်ဘဝကိုလည်းကောင်း နှစ်ဘဝတို့ကိုလည်းကောင်း သုံးဘဝတို့ကိုလည်းကောင်း လေးဘဝတို့ကို လည်းကောင်း ငါးဘဝတို့ကိုလည်းကောင်း ဆယ်ဘဝတို့ကိုလည်းကောင်း ဘဝနှစ်ဆယ်တို့ကိုလည်းကောင်း ဘဝသုံးဆယ်တို့ကိုလည်းကောင်း ဘဝလေးဆယ်တို့ကိုလည်းကောင်း ဘဝငါးဆယ်တို့ကိုလည်းကောင်း ဘဝတစ်ရာကိုလည်းကောင်း ဘဝတစ်ထောင်ကိုလည်းကောင်း ဘဝတစ်သိန်းကိုလည်းကောင်း ဘဝရာပေါင်း များစွာတို့ကိုလည်းကောင်း ဘဝထောင်ပေါင်းများစွာတို့ကိုလည်းကောင်း ဘဝသိန်းပေါင်းများစွာတို့ကို လည်းကောင်း “ထို (ဘဝ) ၌ (ငါသည်) ဤသို့သော အမည်ရှိခဲ့၏၊ ဤသို့သော အနွယ်ရှိခဲ့၏၊ ဤသို့သော အဆင်းရှိခဲ့၏၊ ဤသို့သော အစာရှိခဲ့၏၊ ဤသို့သော ချမ်းသာဆင်းရဲကို ခံစားခဲ့၏၊ ဤသို့သော အသက် အပိုင်းအခြားရှိခဲ့၏။ ထိုငါသည် ထိုဘဝမှ သေခဲ့၍ ဤဘဝ၌ ဖြစ်ပြန်၏၊ ထိုဘဝ၌လည်း ဤသို့သော အမည်ရှိခဲ့၏၊ ဤသို့သော အနွယ်ရှိခဲ့၏၊ ဤသို့သော အဆင်းရှိခဲ့၏၊ ဤသို့သော အစာရှိခဲ့၏၊ ဤသို့သော ချမ်းသာဆင်းရဲကို ခံစားခဲ့၏၊ ဤသို့သော အသက်အပိုင်းအခြား ရှိခဲ့၏။ ထိုငါသည် ထိုဘဝမှ သေခဲ့၍ ဤဘဝ၌ ဖြစ်ပြန်၏”ဟု အခြင်းအရာနှင့်တကွ ညွှန်းပြဖွယ် အမည်အနွယ်နှင့်တကွ များပြားသော ရှေး၌ နေဖူးသော ဘဝကို အောက်မေ့နိုင်၏။
ထိုသူသည် ဤသို့ ဆို၏ -
“လောကသည် ပျက်လည်း ပျက်ခဲ့၏၊ ဖြစ်လည်း ဖြစ်ခဲ့၏ဟု အတိတ်ကာလကိုလည်း ငါသိ၏၊ လောကသည် ပျက်လည်း ပျက်လတ္တံ့၊ ဖြစ်လည်း ဖြစ်လတ္တံ့ဟု အနာဂတ်ကာလကိုလည်း ငါသိ၏။ အတ္တ သည်လည်းကောင်း လောကသည်လည်းကောင်း မြဲ၏၊ မြုံ၏၊ တောင်ထွတ်ကဲ့သို့ တည်၏၊ ခိုင်မြဲသော တံခါးတိုင်ကဲ့သို့ တည်၏၊ ထိုသတ္တဝါတို့သည်သာလျှင် တစ်ဘဝမှ တစ်ဘဝသို့ ပြေးသွားကုန်၏၊ ကျင် လည်ကုန်၏၊ သေကုန်၏၊ ဖြစ်ပေါ်ကုန်၏၊ (အတ္တနှင့် လောကသည်) မြဲသော အရာတို့နှင့် တူစွာ အမြဲ ရှိနေသည်သာတည်း”ဟု (ဆို၏)။ ဤကား ရှေးဦးစွာသော သဿတဝါဒတည်း။
မြတ်စွာဘုရား တစ်ဖန် ထို့ပြင်လည်း ဤလူ့ပြည်၌ အချို့သော သမဏသည်လည်းကောင်း ဗြာဟ္မဏသည်လည်းကောင်း ပြင်းစွာ အားထုတ်ခြင်းကို စွဲ၍။ပ။ ထိုသို့သဘောရှိသော စိတ်တည်ကြည် ခြင်း (စတုတ္ထဈာန်) သမာဓိကို ရ၏။ ယင်းသို့ (စတုတ္ထဈာန်) သမာဓိဖြင့် စိတ်သည် တည်ကြည်လတ်သော် များပြားသော ရှေး၌နေဖူးသော ဘဝကို အောက်မေ့နိုင်၏၊ ဤသည်တို့ကား အဘယ်နည်း -
တစ်ခုသော ပျက်ကပ် ဖြစ်ကပ်ကိုလည်းကောင်း နှစ်ခုသော ပျက်ကပ် ဖြစ်ကပ်တို့ကိုလည်းကောင်း သုံးခုသော ပျက်ကပ်ဖြစ်ကပ်တို့ကိုလည်းကောင်း လေးခုသော ပျက်ကပ် ဖြစ်ကပ်တို့ကိုလည်းကောင်း ငါးခုသော ပျက်ကပ် ဖြစ်ကပ်တို့ကိုလည်းကောင်း ဆယ်ခုသော ပျက်ကပ် ဖြစ်ကပ်တို့ကိုလည်းကောင်း
--“ထို (ဘဝ)၌ (ငါသည်) ဤသို့သော အမည်ရှိခဲ့၏၊ ဤသို့သော အနွယ်ရှိခဲ့၏၊ ဤသို့သော အဆင်းရှိခဲ့၏၊ ဤသို့သော အစာရှိခဲ့၏၊ ဤသို့သော ချမ်းသာဆင်းရဲကို ခံစားခဲ့၏၊ ဤသို့သော အသက်အပိုင်းအခြား ရှိခဲ့၏။ ထိုငါသည် ထိုဘဝမှ သေခဲ့၍ ဤဘဝ၌ ဖြစ်ပြန်၏၊ ထိုဘဝ၌လည်း ဤသို့သော အမည်ရှိခဲ့၏၊ ဤသို့သော အနွယ်ရှိခဲ့၏၊ ဤသို့သော အဆင်းရှိခဲ့၏၊ ဤသို့သော အစာရှိခဲ့၏၊ ဤသို့သော ချမ်းသာ ဆင်းရဲကို ခံစားခဲ့၏၊ ဤသို့သော အသက်အပိုင်းအခြား ရှိခဲ့၏။ ထိုငါသည် ထိုဘဝမှ သေခဲ့၍ ဤဘဝ၌ ဖြစ်ပြန်၏”ဟု အခြင်းအရာနှင့်တကွ ညွှန်းပြဖွယ် အမည်အနွယ်နှင့်တကွ များပြားသော ရှေး၌နေဖူးသော ဘဝကို အောက်မေ့နိုင်၏။
ထိုသူသည် ဤသို့ ဆို၏ -
“လောကသည် ပျက်လည်း ပျက်ခဲ့၏၊ ဖြစ်လည်း ဖြစ်ခဲ့၏ဟု အတိတ်ကာလကိုလည်း ငါသိ၏၊ လောကသည် ပျက်လည်း ပျက်လတ္တံ့၊ ဖြစ်လည်း ဖြစ်လတ္တံ့ဟု အနာဂတ်ကာလကိုလည်း ငါသိ၏။ အတ္တသည်လည်းကောင်း လောကသည်လည်းကောင်း မြဲ၏၊ မြုံ၏၊ တောင်ထွတ်ကဲ့သို့ တည်၏၊ ခိုင်မြဲသော တံခါးတိုင်ကဲ့သို့ တည်၏၊ ထိုသတ္တဝါတို့သည်ပင်လျှင် တစ်ဘဝမှ တစ်ဘဝသို့ ပြေးသွားကုန်၏၊ ကျင်လည်ကုန်၏၊ သေကုန်၏၊ ဖြစ်ပေါ်ကုန်၏၊ (အတ္တနှင့်လောကသည်) မြဲသော အရာတို့နှင့်တူစွာ အမြဲရှိ နေသည်သာတည်း”ဟု (ဆို၏)။ မြတ်စွာဘုရား ဤကား နှစ်ခုမြောက်သော သဿတဝါဒတည်း။
မြတ်စွာဘုရား တစ်ဖန် ထို့ပြင်လည်း ဤလူ့ပြည်၌ အချို့သော သမဏသည်လည်းကောင်း ဗြာဟ္မဏသည်လည်းကောင်း ပြင်းစွာအားထုတ်ခြင်းကို စွဲ၍။ပ။ ထိုသို့သဘောရှိသော စိတ်၏ တည်ကြည် ခြင်း (စတုတ္ထဈာန်) သမာဓိကို ရ၏။ ယင်းသို့ (စတုတ္ထဈာန်သမာဓိဖြင့်) စိတ်သည် တည်ကြည်လတ်သော် များပြားသော ရှေး၌နေဖူးသော ဘဝကို အောက်မေ့နိုင်၏၊ ဤသည်တို့ကား အဘယ်နည်း -
ဆယ်ခုသော ပျက်ကပ် ဖြစ်ကပ်တို့ကိုလည်းကောင်း နှစ်ဆယ်သော ပျက်ကပ် ဖြစ်ကပ်တို့ကိုလည်း ကောင်း သုံးဆယ်သော ပျက်ကပ် ဖြစ်ကပ်တို့ကိုလည်းကောင်း လေးဆယ်သော ပျက်ကပ် ဖြစ်ကပ်တို့ကို လည်းကောင်း “ထိုဘဝ၌ (ငါသည်) ဤသို့သော အမည်ရှိခဲ့၏၊ ဤသို့သော အနွယ်ရှိခဲ့၏၊ ဤသို့သော အဆင်းရှိခဲ့၏၊ ဤသိုသော အစာရှိခဲ့၏၊ ဤသို့သော ချမ်းသာဆင်းရဲကို ခံစားခဲ့၏၊ ဤသို့သော အသက် အပိုင်းအခြားရှိခဲ့၏။ ထိုငါသည် ထိုဘဝမှ သေခဲ့၍ ဤဘဝ၌ ဖြစ်ပြန်၏၊ ထိုဘဝ၌လည်း ဤသို့သော အမည်ရှိခဲ့၏၊ ဤသို့သော အနွယ်ရှိခဲ့၏၊ ဤသို့သော အဆင်းရှိခဲ့၏၊ ဤသို့သော အစာရှိခဲ့၏၊ ဤသို့သော ချမ်းသာဆင်းရဲကို ခံစားခဲ့၏၊ ဤသို့သော အသက်အပိုင်းအခြား ရှိခဲ့၏။ ထိုငါသည် ထိုဘဝမှ သေခဲ့၍ ဤဘဝ၌ ဖြစ်ပြန်၏”ဟု အခြင်းအရာနှင့် တကွ ညွှန်းပြဖွယ် အမည်အနွယ်နှင့်တကွ များပြားသော ရှေး၌နေဖူးသော ဘဝကို အောက်မေ့နိုင်၏။
ထိုသူသည် ဤသို့ ဆို၏ -
“လောကသည် ပျက်လည်း ပျက်ခဲ့၏၊ ဖြစ်လည်း ဖြစ်ခဲ့၏ဟု အတိတ်ကာလကိုလည်း ငါသိ၏၊ လောကသည် ပျက်လည်း ပျက်လတ္တံ့၊ ဖြစ်လည်း ဖြစ်လတ္တံ့ဟု အနာဂတ်ကာလကိုလည်း ငါသိ၏။ အတ္တ သည်လည်းကောင်း လောကသည်လည်းကောင်း မြဲ၏၊ မြုံ၏၊ တောင်ထွတ်ကဲ့သို့ တည်၏၊ ခိုင်မြဲသော တံခါးတိုင်ကဲ့သို့ တည်၏၊ ထိုသတ္တဝါတို့သည်သာလျှင် တစ်ဘဝမှ တစ်ဘဝသို့ ပြေးသွားကုန်၏၊ ကျင် လည်ကုန်၏၊ သေကုန်၏၊ ဖြစ်ပေါ်ကုန်၏၊ (အတ္တနှင့်လောကသည်) မြဲသော အရာတို့နှင့်တူစွာ အမြဲရှိနေ သည်သာတည်း”ဟု (ဆို၏)။ မြတ်စွာဘုရား ဤကား သုံးခုမြောက်သော သဿတဝါဒတည်း။
မြတ်စွာဘုရား သဿတဝါဒတို့၌ မြတ်စွာဘုရားဟောကြားသော ထိုဒေသနာသည် မိမိထက် အလွန့်အကဲ မရှိ၊ မြင့်မြတ်ပါ၏။
--ပုဗ္ဗေနိဝါသာနုဿတိဉာဏ် ဒေသနာ
֍ ၁၅၇
။ မြတ်စွာဘုရား ထို့ပြင် မြတ်စွာဘုရားသည် ရှေး၌ ဖြစ်ဖူးသော ဘဝကို အောက်မေ့နိုင်သော ‘ပုဗ္ဗေနိဝါသာနုဿတိ'ဉာဏ်၌ အကြင်ဒေသနာဖြင့် တရားကို ဟော၏၊ ဤဒေသနာသည် မိမိထက် အလွန်အကဲ မရှိ၊ မြင့်မြတ်ပါ၏။မြတ်စွာဘုရား ဤလောက၌ အချို့သော သမဏသည်လည်းကောင်း ဗြာဟ္မဏသည်လည်းကောင်း ပြင်းစွာ အားထုတ်ခြင်းကို စွဲ၍။ပ။ ထိုသို့သဘောရှိသော စိတ်၏ တည်ကြည်ခြင်း (စတုတ္ထဈာန်) သမာဓိ ကို ရ၏။ ယင်းသို့ (စတုတ္ထဈာန်သမာဓိဖြင့်) စိတ်သည် တည်ကြည်လတ်သော် များပြားသော ရှေး၌ နေဖူးသော ဘဝကို အောက်မေ့နိုင်၏၊ ဤသည်တို့ကား အဘယ်နည်း -
တစ်ဘဝကိုလည်းကောင်း နှစ်ဘဝတို့ကိုလည်းကောင်း သုံးဘဝတို့ကိုလည်းကောင်း လေးဘဝတို့ ကိုလည်းကောင်း ငါးဘဝတို့ကိုလည်းကောင်း ဆယ်ဘဝတို့ကိုလည်းကောင်း ဘဝနှစ်ဆယ်တို့ကိုလည်း ကောင်း ဘဝသုံးဆယ်တို့ကိုလည်းကောင်း ဘဝလေးဆယ်တို့ကိုလည်းကောင်း ဘဝငါးဆယ်တို့ကိုလည်း ကောင်း ဘဝတစ်ရာကိုလည်းကောင်း ဘဝတစ်ထောင်ကိုလည်းကောင်း ဘဝတစ်သိန်းကိုလည်းကောင်း များစွာသော ပျက်ကပ်တို့ကိုလည်းကောင်း များစွာသော ဖြစ်ကပ်တို့ကိုလည်းကောင်း များစွာသော ပျက် ကပ်ဖြစ်ကပ်တို့ကိုလည်းကောင်း “ထို (ဘဝ)၌ (ငါသည်) ဤသို့သော အမည်ရှိခဲ့၏၊ ဤသို့သော အနွယ် ရှိခဲ့၏၊ ဤသို့သော အဆင်းရှိခဲ့၏၊ ဤသို့သော အစာရှိခဲ့၏၊ ဤသို့သော ချမ်းသာဆင်းရဲကို ခံစားခဲ့၏၊ ဤသို့သော အသက်အပိုင်းအခြားရှိခဲ့၏။ ထိုငါသည် ထိုဘဝမှ သေခဲ့၍ ဤဘဝ၌ ဖြစ်ပြန်၏၊ ထိုဘဝ၌ လည်း ဤသို့သော အမည်ရှိခဲ့၏၊ ဤသို့သော အနွယ်ရှိခဲ့၏၊ ဤသို့သော အဆင်းရှိခဲ့၏၊ ဤသို့သော အစာရှိခဲ့၏၊ ဤသို့သော ချမ်းသာဆင်းရဲကို ခံစားခဲ့၏၊ ဤသို့သော အသက်အပိုင်း အခြားရှိခဲ့၏။ ထိုငါ သည် ထိုဘဝမှ သေခဲ့၍ ဤဘဝ၌ ဖြစ်ပြန်၏”ဟု ဤသို့ အခြင်းအရာနှင့်တကွ ညွှန်းပြဖွယ် အမည် အနွယ်နှင့်တကွ များပြားသော ရှေး၌နေဖူးသော ဘဝကို အောက်မေ့နိုင်၏။
မြတ်စွာဘုရား အသက်ကို ဂဏန်းချ၍ ရေတွက်ခြင်းအားဖြင့်လည်းကောင်း စိတ်ဖြင့် ရေတွက်ခြင်း အားဖြင့်လည်းကောင်း အကြင်ဗြဟ္မာတို့၏ အသက်ကို ရေတွက်ခြင်းငှါ မစွမ်းနိုင်ကုန်၊ ထိုဗြဟ္မာတို့သည် ရှိပါကုန်၏။ စင်စစ်သော်ကား ရုပ်ရှိသောဘဝ (အတ္တဘော) ၌ဖြစ်စေ၊ နာမ်ရှိသောဘဝ (အတ္တဘော) ၌ဖြစ် စေ၊ သညာရှိသော ဘဝ (အတ္တဘော) ၌ဖြစ်စေ၊ သညာမရှိသောဘဝ (အတ္တဘော) ၌ဖြစ်စေ၊ ထင်ရှားသော သညာကားမရှိ သိမ်မွေ့သော သညာမရှိသည် မဟုတ်သော ဘဝ (အတ္တဘော) ၌ဖြစ်စေ အကြင် အကြင် (ဘဝ) အတ္တဘော၌ အကယ်၍ နေခဲ့ဖူးသည် ဖြစ်အံ့၊ (ဤသို့ဖြစ်သော်) ထိုထိုဘဝ (အတ္တဘော) ၌ ဤသို့ ဤသို့သော အမည်ရှိခဲ့၏ စသည်ဖြင့် အခြင်းအရာနှင့်တကွ ညွှန်းပြဖွယ် အမည်အနွယ်နှင့်တကွ များပြားသော ရှေး၌နေဖူးသော ဘဝကို အောက်မေ့နိုင်၏။
မြတ်စွာဘုရား ရှေး၌ဖြစ်ဖူးသော ဘဝကိုအောက်မေ့နိုင်သော ‘ပုဗ္ဗေနိဝါသာနုဿတိ’ ဉာဏ်၌ မြတ်စွာ ဘုရား ဟောကြားခဲ့သော ထိုဒေသနာသည် မိမိထက် အလွန်အကဲမရှိ၊ မြင့်မြတ်ပါ၏။
--စုတူပပါတဉာဏ် ဒေသနာ
֍ ၁၅၈
။ မြတ်စွာဘုရား ထို့ပြင် သတ္တဝါတို့၏ သေခြင်း ဖြစ်ပေါ်ခြင်းကို သိသော ‘စုတူပပါတ’ ဉာဏ်၌ မြတ်စွာဘုရားသည် အကြင်ဒေသနာဖြင့် တရားကို ဟော၏၊ ဤဒေသနာသည် မိမိထက် အလွန်အကဲမရှိ၊ မြင့်မြတ်ပါ၏။မြတ်စွာဘုရား ဤလောက၌ အချို့သော သမဏသည်လည်းကောင်း ဗြာဟ္မဏသည်လည်းကောင်း့ပြင်းစွာ အားထုတ်ခြင်းကို စွဲ၍။ပ။ ထိုစုတူပပါတဉာဏ်အား လျောက်ပတ်သော (စတုတ္ထဈာန်) သမာဓိကို ရ၏၊ ယင်းသို့ (စတုတ္ထဈာန်သမာဓိဖြင့်) စိတ်သည် တည်ကြည်လတ်သော် (တည်မြဲသောအယူ ပြတ်စဲသော အယူတို့မှ) စင်ကြယ်သော လူတို့၏ မျက်စိထက် သာလွန်သော နတ်တို့၏ မျက်စိနှင့် တူသော ‘ဒိဗ္ဗစက္ခု’ ဉာဏ်ဖြင့် သေဆဲသတ္တဝါ ဖြစ်ပေါ်ဆဲသတ္တဝါတို့ကို မြင်၏၊ ယုတ်ကုန်သော မြတ်ကုန်သော အဆင်းလှကုန်သော အဆင်းမလှကုန်သော ကောင်းသော လားရာရှိကုန်သော မကောင်းသော လားရာ ရှိကုန်သော ကံအားလျော်စွာ ဖြစ်ပေါ်ကုန်သော သတ္တဝါတို့ကို သိ၏၊ “အသျှင်တို့ ဤသတ္တဝါတို့သည် ကိုယ်ဖြင့်ပြုသော မကောင်းသော အကျင့် ‘ကာယဒုစရိုက်’ နှင့် ပြည့်စုံကုန်၏၊ နှုတ်ဖြင့် ပြုသော မကောင်းသော အကျင့် ‘ဝစီဒုစရိုက်'နှင့် ပြည့်စုံကုန်၏၊ စိတ်ဖြင့် ပြုသော မကောင်းသော အကျင့် ‘မနောဒုစရိုက်’ နှင့် ပြည့်စုံကုန်၏။ အရိယာတို့ကို စွပ်စွဲကုန်၏၊ မှားသော အယူရှိကုန်၏၊ မှားသော အယူဖြင့် ပြုသော ကံရှိကုန်၏။ ထိုသတ္တဝါတို့သည် ခန္ဓာကိုယ်ပျက်စီး၍ သေပြီးသည်မှ နောက်၌ ချမ်းသာကင်းသော မကောင်းသော လားရာ ပျက်စီးလျက်ကျရောက်ရာ ငရဲ၌ ဖြစ်ပေါ်ကုန်၏။ အသျှင်တို့ ဤသတ္တဝါတို့သည် ကား ကိုယ်ဖြင့် ပြုသော ကောင်းသော အကျင့် ‘ကာယသုစရိုက်’ နှင့် ပြည့်စုံကုန်၏၊ နှုတ်ဖြင့် ပြုသော ကောင်းသော အကျင့် ‘ဝစီသုစရိုက်'နှင့် ပြည့်စုံကုန်၏၊ စိတ်ဖြင့် ပြုသော ကောင်းသော အကျင့် ‘မနော သုစရိုက်'နှင့် ပြည့်စုံကုန်၏၊ အရိယာတို့ကို မစွပ်စွဲကုန်၊ မှန်သော အယူရှိကုန်၏၊ မှန်သော အယူဖြင့် ပြုသောကံရှိကုန်၏။ ထိုသတ္တဝါတို့သည် ခန္ဓာကိုယ်ပျက်စီး၍ သေပြီးသည်မှ နောက်၌ ကောင်းသော လားရာ နတ်ပြည်၌ ဖြစ်ပေါ်ကုန်၏”ဟု သိ၏။
ဤနည်းဖြင့် (တည်မြဲသောအယူ ပြတ်စဲသောအယူတို့မှ) စင်ကြယ်သော လူတို့၏ မျက်စိထက် သာလွန်သော နတ်တို့၏ မျက်စိနှင့်တူသော ‘ဒိဗ္ဗစက္ခု’ ဉာဏ်ဖြင့် သေဆဲသတ္တဝါ ဖြစ်ပေါ်ဆဲသတ္တဝါတို့ကို မြင်၏၊ ယုတ်ကုန်သော မြတ်ကုန်သော အဆင်းလှကုန်သော အဆင်းမလှကုန်သော ကောင်းသောလားရာ ရှိကုန်သော မကောင်းသော လားရာ ရှိကုန်သော ကံအားလျော်စွာ ဖြစ်ပေါ်ကုန်သော သတ္တဝါတို့ကို သိ၏။
မြတ်စွာဘုရား သတ္တဝါတို့၏ သေခြင်း ဖြစ်ပေါ်ခြင်းကို သိသော ‘စုတူပပါတ'ဉာဏ်၌ မြတ်စွာဘုရား ဟောကြားတော်မူသော ထိုဒေသနာသည် မိမိထက် အလွန်အကဲမရှိ၊ မြင့်မြတ်ပါ၏။
--ဣဒ္ဓိဝိဓ ဒေသနာ
֍ ၁၅၉
။ မြတ်စွာဘုရား ထို့ပြင် တန်ခိုးအစီအရင်တို့၌ မြတ်စွာဘုရားသည် အကြင်ဒေသနာဖြင့် တရားကို ဟော၏၊ ထိုဒေသနာသည် မိမိထက် အလွန်အကဲ မရှိ၊ မြင့်မြတ်ပါ၏။ မြတ်စွာဘုရား တန်ခိုး အစီအရင်တို့သည် ဤနှစ်ပါးတို့ပါတည်း။မြတ်စွာဘုရား အပြစ်နှင့် တကွဖြစ်သော ဘေးရန်နှင့် တကွဖြစ်သော မြတ်၏ဟု မဆိုအပ်သော တန်ခိုးသည် ရှိ၏။
မြတ်စွာဘုရား အပြစ်နှင့် တကွမဖြစ်သော ဘေးရန်နှင့် တကွမဖြစ်သော မြတ်၏ဟု ဆိုအပ်သော တန်ခိုးသည် ရှိ၏။
မြတ်စွာဘုရား အပြစ်နှင့် တကွဖြစ်သော ဘေးရန်နှင့် တကွဖြစ်သော မြတ်၏ဟု မဆိုအပ်သော တန်ခိုးသည် အဘယ်ပါနည်း။
မြတ်စွာဘုရား ဤလူ့ပြည်၌ အချို့သော သမဏသည်လည်းကောင်း ဗြာဟ္မဏသည်လည်းကောင်း ပြင်းစွာ အားထုတ်ခြင်းကို စွဲ၍။ပ။ ထိုသို့သဘောရှိသော (စတုတ္ထဈာန်) သမာဓိကို ရ၏၊ ယင်း (စတုတ္ထ ဈာန် သမာဓိဖြင့်) စိတ်သည် တည်ကြည်လတ်သော် များပြားသော တန်ခိုးအစီအရင်ကို ခံစား၏။
တစ်ယောက်တည်းဖြစ်လျက်လည်း အများဖြစ်သွား၏၊ အများဖြစ်လျက်လည်း တစ်ယောက်တည်း ဖြစ်လာ၏၊ ကိုယ်ထင်ရှား ဖြစ်စေ၏၊ ကိုယ်ပျောက်စေ၏၊ နံရံတစ်ဖက် တံတိုင်းတစ်ဖက် တောင်တစ်ဖက့်ကို မထိမငြိဘဲ ကောင်းကင်၌ကဲ့သို့ သွား၏၊ မြေ၌လည်း ငုပ်ခြင်း ပေါ်ခြင်းကို ရေ၌ကဲ့သို့ ပြု၏။ ရေ၌ လည်း မကွဲစေဘဲ မြေ၌ကဲ့သို့ သွား၏၊ ကောင်းကင်၌လည်း ထက်ဝယ်ဖွဲ့ခွေလျက် အတောင်ရှိသော ငှက် ကဲ့သို့ သွား၏။ ဤသို့ တန်ခိုးအာနုဘော်ကြီးကုန်သော ဤလနေတို့ကိုလည်း လက်ဖြင့် သုံးသပ်၏၊ ဆုပ် ကိုင်၏။ ဗြဟ္မာ့ပြည်တိုင်အောင်လည်း ကိုယ်ကို (မိမိ) အလိုအတိုင်း ဖြစ်စေ၏။ မြတ်စွာဘုရား ဤကား အပြစ်နှင့် တကွဖြစ်သော ဘေးရန်နှင့် တကွဖြစ်သော မြတ်၏ဟု မဆိုအပ်သော တန်ခိုးပါတည်း။
မြတ်စွာဘုရား အပြစ်မရှိသော ဘေးရန်မရှိသော မြတ်၏ဟု ဆိုအပ်သော တန်ခိုးကား အဘယ်ပါနည်း။
မြတ်စွာဘုရား ဤလောက၌ ရဟန်းသည် “စက်ဆုပ်ဖွယ် အာရုံ၌ မစက်ဆုပ်ဖွယ်ဟု အမှတ်ရှိသည် ဖြစ်၍ နေအံ့"၁ဟု အကယ်၍ အလိုရှိသည် ဖြစ်အံ့၊ ထိုစက်ဆုပ်ဖွယ်အာရုံ၌ မစက်ဆုပ်ဖွယ်ဟု အမှတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ နေ၏။
“မစက်ဆုပ်ဖွယ်အာရုံ၌ စက်ဆုပ်ဖွယ်ဟု အမှတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ နေအံ့"၂ဟု အကယ်၍ အလိုရှိသည် ဖြစ်အံ့။ ထိုမစက်ဆုပ်ဖွယ်အာရုံ၌ စက်ဆုပ်ဖွယ်ဟု အမှတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ နေ၏။
“စက်ဆုပ်ဖွယ် အာရုံ၌လည်းကောင်း၊ မစက်ဆုပ်ဖွယ် အာရုံ၌လည်းကောင်း စက်ဆုပ်ဖွယ်မဟုတ်ဟု အမှတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ နေအံ့”ဟု အကယ်၍ အလိုရှိသည် ဖြစ်အံ့၊ ထိုစက်ဆုပ်ဖွယ်အာရုံ မစက်ဆုပ်ဖွယ်အာရုံ၌ မစက်ဆုပ်ဖွယ်ဟု အမှတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ နေ၏။
“စက်ဆုပ်ဖွယ်အာရုံ၌လည်းကောင်း၊ မစက်ဆုပ်ဖွယ်အာရုံ၌လည်းကောင်း စက်ဆုပ်ဖွယ်ဟု အမှတ်ရှိ သည်ဖြစ်၍ နေအံ့”ဟု အကယ်၍ အလိုရှိသည် ဖြစ်အံ့၊ ထိုစက်ဆုပ်ဖွယ်အာရုံ မစက်ဆုပ်ဖွယ်အာရုံ၌ စက် ဆုပ်ဖွယ်ဟု အမှတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ နေ၏။
--“စက်ဆုပ်ဖွယ်အာရုံ မစက်ဆုပ်ဖွယ်အာရုံ ထိုနှစ်ပါးစုံကို ကြဉ်၍ အမျှရှုလျက် သတိရှိလျက် ဆင်ခြင်လျက် နေအံ့"၃ဟု အကယ်၍ အလိုရှိသည် ဖြစ်အံ့၊ ထိုနှစ်ပါးစုံသော အာရုံ၌ အမျှရှုလျက် သတိရှိလျက် ဆင်ခြင်လျက် နေ၏။
မြတ်စွာဘုရား ဤကား အပြစ်မရှိသော ဘေးရန်မရှိသော မြတ်၏ဟု ဆိုအပ်သော တန်ခိုးပါတည်း။
မြတ်စွာဘုရား တန်ခိုးအစီအရင် ‘ဣဒ္ဓိဝိဓ’ တို့၌ မြတ်စွာဘုရား ဟောကြားတော်မူသော ထိုဒေသနာ သည် မိမိထက် အလွန်အကဲမရှိ၊ မြင့်မြတ်ပါ၏၊ မြတ်စွာဘုရားသည် ထိုဒေသနာကို အကြွင်းမဲ့ ပိုင်းခြား၍ သိတော်မူ၏၊ ထိုဒေသနာကို ပိုင်းခြား၍ သိတော်မူသော မြတ်စွာဘုရားအား ထို့ထက် ပိုလွန်၍ သိဖွယ် သည် မရှိပါ။
တန်ခိုးအစီအရင် ‘ဣဒ္ဓိဝိဓဉာဏ်'တို့၌ (အသျှင်ဘုရားတို့ မသိအပ်သော တရားကို) သိသော မြတ်စွာဘုရားထက် လွန်ကဲသော အသိဉာဏ်ရှိသော တစ်ပါးသော သမဏသည်လည်းကောင်း ဗြာဟ္မဏ သည်လည်းကောင်း မရှိပါ။
၁။ စက်ဆုပ်ဖွယ် သတ္တဝါတို့၌ မေတ္တာပွါး၍ စက်ဆုပ်ဖွယ် သင်္ခါရဝတ္ထု၌ ဓာတု (ဓာတ်မျှ)ဟု နှလုံးသွင်း၍ နေ၏ဟု အဋ္ဌကထာ၌ ဆိုသည်။
၂။ မစက်ဆုပ် (နှစ်သက်) ဖွယ် သတ္တဝါ၌လည်းကောင်း သင်္ခါရဝတ္ထု၌လည်းကောင်း အသုဘဘာဝနာဖြင့် ပွါး၍လည်းကောင်း အနိစ္စဟုဆင်ခြင်၍လည်းကောင်း နေ၏ဟု အဋ္ဌကထာ၌ ဆိုသည်။
၃။ စက်ဆုပ်ဖွယ်အာရုံ၌ အမျက်မထွက်မူ၍ မစက်ဆုပ် (နှစ်သက်) ဖွယ်အာရုံတို့၌ မတပ်မက်မူ၍ သတိရှိလျက် ဆင်ခြင်လျက် အမျှရှုလျက် နေ၏ဟု အဋ္ဌကထာ၌ ဆိုသည်။့
ဘုရားသျှင်၏ အခြားသောဂုဏ်ကို ပြခြင်း
֍ ၁၆၀
။ မြတ်စွာဘုရား မလျှော့သော လုံ့လရှိသော၊ ခိုင်မြဲသော လုံ့လရှိသော၊ ဘုရားလောင်းတို့၏ အားထုတ်ခြင်းရှိသော၊ ဘုရားလောင်းတို့၏ ဆောင်အပ်သော ဝန်ကို ဆောင်စွမ်းနိုင်သော၊ သဒ္ဓါတရား ရှိသော ဘုရားလောင်းတို့ ရောက်အပ်သော လောကုတ္တရာတရားသည် ရှိပါ၏၊ မြတ်စွာဘုရားသည် ထို လောကုတ္တရာတရားသို့ အစဉ်ရောက်တော်မူအပ်ပါပြီ။မြတ်စွာဘုရား မြတ်စွာဘုရားသည် ယုတ်သော၊ ရွာသူတို့ အကျင့်ဖြစ်သော၊ ပုထုဇဉ်တို့ မှီဝဲသော၊ အပြစ်မကင်းသော၊ အကျိုးစီးပွါးနှင့် မစပ်သော၊ ဝတ္ထုကာမတို့၌ ကာမဂုဏ်ချမ်းသာကို ကပ်ငြိလျက် အားထုတ်ပြုကျင့်မှုကို ပြုကျင့်တော်မမူပါ။
ဆင်းရဲခြင်းရှိသော အပြစ်မကင်းသော အကျိုးစီးပွားနှင့်မစပ်သော မိမိကိုယ်ကို ပင်ပန်းဆင်းရဲအောင် အားထုတ်ပြုကျင့်မှုကို အားထုတ်ပြုကျင့်တော်မမူပါ။
မြတ်စွာဘုရားသည် ကာမာဝစရစိတ်ကို လွန်၍ တည်ကုန်သော မျက်မှောက်ဘဝ၌ ချမ်းသာစွာ နေခြင်းရှိကုန်သော လေးပါးသော ရူပါဝစရဈာန်တရားတို့ကို အလိုရှိသည့်အတိုင်း ရတော်မူ၏၊ ခက်ခဲခြင်း မရှိ ရတော်မူ၏၊ ပင်ပန်းခြင်းမရှိ ရတော်မူ၏။
--အနုယောဂ ဒါန အပြား
֍ ၁၆၁
။ မြတ်စွာဘုရား အကျွန်ုပ်ကို အကယ်၍ ဤသို့မေးငြားအံ့ -“ငါ့သျှင်သာရိပုတြာ အသို့နည်း၊ သစ္စာလေးပါးတရားကို သိရာ အလုံးစုံသောတရားကို သိရာ (အရဟတ္တမဂ်ဉာဏ် သဗ္ဗညုတဉာဏ်) ၌ မြတ်စွာဘုရားထက် လွန်ကဲသော အသိဉာဏ်ရှိကုန်သော တစ်ပါးသော သမဏတို့သည်လည်းကောင်း ဗြာဟ္မဏတို့သည်လည်းကောင်း လွန်လေပြီးသောအခါက ရှိဖူးကုန်သ လော”ဟု (အကယ်၍ မေးငြားအံ့)၊ ဤသို့ မေးသည်ရှိသော် အသျှင်ဘုရား “မရှိဖူးပါ”ဟု အကျွန်ုပ် ဖြေ ပါအံ့။
ငါ့သျှင်သာရိပုတြာ အသို့နည်း၊ သစ္စာလေးပါးတရားကို သိရာ အလုံးစုံသောတရားကို သိရာ (အရဟတ္တမဂ်ဉာဏ် သဗ္ဗညုတဉာဏ်) ၌ မြတ်စွာဘုရားထက် လွန်ကဲသော အသိဉာဏ်ရှိကုန်သော တစ်ပါးသော သမဏတို့သည်လည်းကောင်း ဗြာဟ္မဏတို့သည်လည်းကောင်း နောင်အခါရှိကုန် လတ္တံ့လောဟု (အကယ်၍ မေးငြားအံ့)၊ ဤသို့ မေးသည်ရှိသော် အသျှင်ဘုရား “မရှိလတ္တံ့ပါ”ဟု အကျွန်ုပ် ဖြေပါအံ့။
ငါ့သျှင်သာရိပုတြာ အသို့နည်း၊ သစ္စာလေးပါးတရားကို သိရာ အလုံးစုံသောတရားကို သိရာ (အရဟတ္တမဂ်ဉာဏ် သဗ္ဗညုတဉာဏ်) ၌ မြတ်စွာဘုရားထက် လွန်ကဲသော အသိဉာဏ်ရှိသော တစ်ပါးသော သမဏသည်လည်းကောင်း ဗြာဟ္မဏသည်လည်းကောင်း ယခုအခါ ရှိသလောဟု (အကယ်၍မေးငြားအံ့)၊ ဤသို့ မေးသည်ရှိသော် အသျှင်ဘုရား “မရှိပါ”ဟု အကျွန်ုပ် ဖြေပါအံ့။
မြတ်စွာဘုရား အကျွန်ုပ်ကို အကယ်၍ ဤသို့ မေးငြားအံ့ -
“ငါ့သျှင် သာရိပုတြာ အသို့နည်း၊ အလုံးစုံသောတရားတို့ကို သိသော (သမ္ဗောဓိ) ဉာဏ်၌ မြတ်စွာ ဘုရားနှင့် တူမျှကုန်သော တစ်ပါးသော သမဏတို့သည်လည်းကောင်း ဗြာဟ္မဏတို့သည်လည်းကောင်း လွန်လေပြီးသော အခါက ဖြစ်ဖူးကုန်သလော”ဟု (အကယ်၍မေးငြားအံ့)၊ ဤသို့မေးသည်ရှိသော် အသျှင် ဘုရား “မှန်ပါ ရှိကုန်၏”ဟု အကျွန်ုပ် ဖြေပါအံ့။
“ငါ့သျှင်သာရိပုတြာ အသို့နည်း၊ အလုံးစုံသောတရားတို့ကို သိသော (သမ္ဗောဓိ) ဉာဏ်၌ မြတ်စွာ ဘုရားနှင့် တူမျှကုန်သော တစ်ပါးသော သမဏတို့သည်လည်းကောင်း ဗြာဟ္မဏတို့သည်လည်းကောင်း နောင်အခါ ဖြစ်ကုန်လတ္တံ့လော”ဟု (အကယ်၍မေးငြားအံ့)၊ ဤသို့မေးသည်ရှိသော် အသျှင်ဘုရား “မှန်ပါ ရှိကုန်လတ္တံ့”ဟု အကျွန်ုပ် ဖြေပါအံ့။
“ငါ့သျှင်သာရိပုတြာ အသို့နည်း၊ အလုံးစုံသောတရားတို့ကို သိသော (သမ္ဗောဓိ) ဉာဏ်၌ မြတ်စွာ ဘုရားနှင့် တူမျှကုန်သော တစ်ပါးသော သမဏတို့သည်လည်းကောင်း ဗြာဟ္မဏတို့သည်လည်းကောင်း ယခုအခါ၌ ရှိကုန်သလော”ဟု (အကယ်၍မေးငြားအံ့)၊ ဤသို့မေးသည်ရှိသော် အသျှင်ဘုရား “မရှိပါ”ဟူ၍ အကျွန်ုပ် ဖြေပါအံ့။
မြတ်စွာဘုရား အကျွန်ုပ်ကို အကယ်၍ ဤသို့ မေးငြားအံ့ -
“ အသျှင်သာရိပုတြာသည် အဘယ့်ကြောင့် အချို့ကို ဝန်ခံသနည်း၊ အချို့ကို ဝန်မခံသနည်း”ဟု မေးငြားအံ့၊ ဤသို့ မေးသည်ရှိသော် အသျှင်ဘုရား အကျွန်ုပ်သည် ဤသို့ ဖြေပါအံ့ -
--ငါ့သျှင် သစ္စာလေးပါးကို သိရာ အလုံးစုံသောတရားတို့ကို သိရာ (အရဟတ္တမဂ်ဉာဏ် သဗ္ဗညုတ ဉာဏ်) ၌ ငါနှင့်တူမျှကုန်သော ‘ပူဇော်အထူးကို ခံတော်မူထိုက်ကုန်သော (အလုံးစုံသောတရားတို့ကို) ကိုယ်တိုင် မှန်စွာ သိတော်မူကုန်သော မြတ်စွာဘုရားတို့သည် လွန်လေပြီးသောအခါက ရှိဖူးကုန်၏ ‘ဟူသော စကားတော်ကို မြတ်စွာဘုရား၏ မျက်မှောက်တော်မှ ကြားနာခဲ့ရ၏၊ မျက်မှောက်သော်မှ ခံယူခဲ့ရ၏။
သစ္စာလေးပါးကို သိရာ အလုံးစုံသောတရားတို့ကို သိရာ (အရဟတ္တမဂ်ဉာဏ် သဗ္ဗညုတဉာဏ်) ၌ ငါနှင့်တူ မျှကုန်သော ‘ပူဇော်အထူးကို ခံတော်မူထိုက်ကုန်သော (အလုံးစုံသောတရားတို့ကို) ကိုယ်တိုင် မှန်စွာ သိတော်မူကုန်သော မြတ်စွာဘုရားတို့သည် နောင်အခါ ဖြစ်ကုန်လတ္တံ့ ‘ဟူသော စကားတော်ကို မြတ်စွာဘုရား၏ မျက်မှောက်တော်မှ ကြားနာခဲ့ရ၏၊ မျက်မှောက်တော်မှ ခံယူခဲ့ရ၏။
'တစ်ခုသော လောကဓာတ်၌ ပူဇော်အထူးကို ခံတော်မူထိုက်ကုန်သော (အလုံးစုံသော တရားတို့ကို) ကိုယ်တိုင် မှန်စွာ သိတော်မူကုန်သော ဘုရားနှစ်ဆူတို့သည် မရှေးမနှောင်း ပွင့်ရာသော အကြောင်းသည် မရှိ၊ ထိုဘုရားနှစ်ဆူ ပြိုင်တူပွင့်ရာသော အကြောင်းသည် မရှိ ‘ဟူသော ထိုစကားတော်ကို မြတ်စွာ ဘုရား၏ မျက်မှောက်တော်မှ ကြားနာခဲ့ရ၏၊ မျက်မှောက်တော်မှ ခံယူခဲ့ရ၏”ဟု (ဖြေပါအံ့)။
အသျှင်ဘုရား အသို့ပါနည်း၊ ဤသို့ မေးသည်ဖြစ်၍ ဤသို့ ဖြေသည်ရှိသော် အကျွန်ုပ်သည် မြတ်စွာဘုရား၏ တရားတော်ကို ဆိုသောသူလည်း ဖြစ်ပါသလော၊ မြတ်စွာဘုရားကို မဟုတ်မမှန်သော စကားဖြင့် စွပ်စွဲရာလည်း မရောက်ရာသလော၊ လောကုတ္တရာတရားအား လျော်သော အကျင့်တရားများကို ဖြေကြားသူလည်း ဖြစ်ပါသလော၊ အကြောင်းယုတ္တိရှိသော မြတ်စွာဘုရားမိန့်ကြားအပ်သည့် စကားသို့ အစဉ်လိုက်သော တပည့်တော်၏ စကားသည် တစ်စုံတစ်ရာ ကဲ့ရဲ့ဖွယ် အကြောင်းသို့လည်း မရောက်ဘဲ ရှိပါ၏လောဟု (လျှောက်ထား၏)။
သာရိပုတြာ ဤသို့ မေးသည်ဖြစ်၍ ဤသို့ ဖြေသည်ရှိသော် အမှန်အားဖြင့် သင်သည် ငါဘုရား၏ တရားတော်ကို ဆိုသူလည်း ဖြစ်၏၊ ငါဘုရားကို မဟုတ်မမှန်သော စကားဖြင့် စွပ်စွဲရာလည်း မရောက်၊ လောကုတ္တရာ တရားအားလျော်သော အကျင့်တရားကို ဖြေကြားသူလည်း ဖြစ်၏၊ အကြောင်း ယုတ္တိရှိသော ငါဘုရားမိန့်ကြားအပ်သည့် စကားသို့ အစဉ်လိုက်သော သင်၏ စကားသည် တစ်စုံတစ်ရာ ကဲ့ရဲ့အကြောင်းသို့လည်း မရောက်ပေဟု (မိန့်တော်မူ၏)။
--အံဩဖွယ်ရာ မဖြစ်ဖူးမြဲ ဖြစ်ပုံအချက်
֍ ၁၆၂
။ ဤသို့ မိန့်တော်မူသော် အသျှင်ဥဒါယီသည် မြတ်စွာဘုရားအား ဤစကားကို လျှောက်၏ -“မြတ်စွာဘုရား၏ အလိုနည်းခြင်းသည် ရောင့်ရဲလွယ်ခြင်းသည် ကိလေသာခေါင်းပါးခြင်းသည် အံဖွယ်ရှိပါပေစွ အသျှင်ဘုရား၊ မဖြစ်ဖူးမြဲ ဖြစ်ပါပေစွ အသျှင်ဘုရား၊ မြတ်စွာဘုရားသည် ဤသို့ ကြီးသော တန်ခိုးရှိပါလျက် ကြီးသော အာနုဘော်ရှိပါလျက် မိမိဂုဏ်ကို ထင်ရှားပြုတော်မမူ။ မြတ်စွာဘုရား ဤဂုဏ်အပေါင်းမှ ဂုဏ်တစ်ခုခုကိုသော်လည်း တစ်ပါးသော အယူရှိကုန်သော ပရိဗိုဇ်တို့သည် မိမိ၌ မြင် ကုန်ငြားအံ့၊ ထိုပရိဗိုဇ်တို့သည် ထိုဂုဏ်မျှဖြင့်ပင် တံခွန်ထူ၍ လှည့်လည်ကုန်ရာ၏။ မြတ်စွာဘုရား၏့အလို နည်းခြင်းသည် ရောင့်ရဲလွယ်ခြင်းသည် ကိလေသာခေါင်းပါးခြင်းသည် အံဖွယ်ရှိပါပေစွ အသျှင်ဘုရား၊ မဖြစ်ဖူးမြဲ ဖြစ်ပါပေစွ အသျှင်ဘုရား၊ မြတ်စွာဘုရားသည် ဤသို့ ကြီးသော တန်ခိုးရှိပါလျက် ကြီးသော အာနုဘော်ရှိပါလျက် မိမိဂုဏ်ကို ထင်ရှားပြုတော်မမူ”ဟု (လျှောက်၏)။
ဥဒါယီ သင်သည် မြတ်စွာဘုရား၏ အလိုနည်းခြင်း ရောင့်ရဲလွယ်ခြင်း ကိလေသာခေါင်းပါးခြင်းကို ရှုလော့၊ မြတ်စွာဘုရားသည် ဤသို့ ကြီးသော တန်ခိုးရှိပါလျက် ကြီးသော အာနုဘော်ရှိပါလျက် မိမိဂုဏ် ကို ထင်ရှားပြုတော်မမူ။ ဥဒါယီ ဤဂုဏ်အပေါင်းမှ ဂုဏ်တစ်ခုခုကိုသော်လည်း တစ်ပါးသော အယူရှိသော ပရိဗိုဇ်တို့သည် မိမိ၌ မြင်ကုန်ငြားအံ့၊ ထိုပရိဗိုဇ်တို့သည် ထိုဂုဏ်မျှဖြင့်ပင် တံခွန်ထူ၍ လှည့်လည်ကုန် ရာ၏။ ဥဒါယီ သင်သည် မြတ်စွာဘုရား၏ အလိုနည်းခြင်း ရောင့်ရဲလွယ်ခြင်း ကိလေသာ ခေါင်းပါးခြင်းကို ရှုလော့၊ မြတ်စွာဘုရားသည် ဤသို့ ကြီးသော တန်ခိုးရှိပါလျက် ကြီးသော အာနုဘော်ရှိပါလျက် မိမိ ဂုဏ်ကို ထင်ရှားပြုတော်မမူဟု (မိန့်တော်မူ၏)။
֍ ၁၆၃
။ ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားသည် အသျှင်သာရိပုတြာကို မိန့်တော်မူ၏။ “သာရိပုတြာ ဤတရား တော်ကို ရဟန်းယောကျ်ားတို့အားလည်းကောင်း ရဟန်းမိန်မတို့အားလည်းကောင်း ဒါယကာတို့အား လည်းကောင်း ဒါယိကာမတို့အားလည်းကောင်း သင်သည် မပြတ်ဟောကြားလေလော့။သာရိပုတြာ (မဂ်ဖိုလ်မှ) အချည်းနှီးဖြစ်ကုန်သော အကြင်ယောကျ်ားတို့အား မြတ်စွာဘုရား၌ ယုံမှားခြင်း တွေးတောခြင်းသည် ဖြစ်လတ္တံ့၊ ထိုယောကျ်ားတို့အား ဤတရားဒေသနာတော်ကို နာရ၍ မြတ်စွာဘုရား၌ ထိုယုံမှား တွေးတောခြင်းသည် (အလိုလို) ပျောက်လတ္တံ့၊ (ထို့ကြောင့် မပြတ်ဟောကြား လေလော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။
ဤသို့ ဆိုအပ်ပြီးသောနည်းဖြင့် အသျှင်သာရိပုတြာသည် မြတ်စွာဘုရား မျက်မှောက်တော်၌ ကြည် ညိုခြင်းကို (အကြင့်ကြောင့်) ပြောကြား၏၊ ထို့ကြောင့် ဤအမေးအဖြေနှင့်တကွ ဟောကြားအပ်သော တရားတော်၏ အမည်သည် ‘သမ္ပသာဒနီယ ‘ဟု တွင်သတည်း။
ငါးခုမြောက် သမ္ပသာဒနီယသုတ် ပြီး၏၊
--၆-ပါသာဒိကသုတ်
֍ ၁၆၄
။ အကျွန်ုပ်သည် ဤသို့ ကြားနာခဲ့ရပါသည် -အခါတစ်ပါး၌ မြတ်စွာဘုရားသည် သက္ကတိုင်း ဝေဓညမည်ကုန်သော သာကီဝင်မင်းမျိုးတို့၏ သရက်ဥယျာဉ် ပြာသာဒ်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူ၏။
နိဂဏ္ဌ နာဋပုတ္တ သေပြီးစအခါ
ထိုအခါ နာဋ၏သား နိဂဏ္ဌသည် ပါဝါပြည်၌ သေပြီးခါစ ဖြစ်၏၊ ထိုသူ၏ သေခြင်းကြောင့် သူ၏ တပည့် တက္ကတွန်းတို့သည် ကွဲကုန်၏၊ နှစ်စုဖြစ်ကုန်၏၊ ဆန့်ကျင်သောစိတ် ရှိကုန်၏၊ ငြင်းခုံခြင်းသို့ ရောက်ကုန်၏၊ ခိုက်ရန်ဖြစ်ကုန်၏၊ အချင်းချင်း နှုတ်လှံထိုး၍ နေကုန်၏။
“သင်သည် ဤဓမ္မဝိနယ၁ကို မသိ၊ ငါသည် ဤဓမ္မဝိနယကို သိ၏၊ သင်သည် ဤဓမ္မဝိနယကို အသို့ သိနိုင်အံ့နည်း၊ သင်သည် မှားသောအကျင့်ရှိသူ ဖြစ်၏၊ ငါသည် မှန်သောအကျင့်ရှိသူ ဖြစ်၏၊ ငါ၏ စကား သည် စေ့စပ်၏၊ သင်၏ စကားသည် မစေ့စပ်၊ (သင်သည်) ရှေးဦးစွာ ဆိုသင့်သည်ကို နောက်မှ ဆို၏၊ နောက်မှ ဆိုသင့်သည်ကို ရှေးဦးဆို၏၊ သင်ကြာမြင့်စွာ လေ့လာထားသော ဝါဒသည် ပြောင်းလဲလေပြီ၊ သင့် အယူ၌ ရှိသော အပြစ်ကို ငါတင်ပြပြီ၊ သင်အရေးနိမ့်ပြီ၊ (ငါတင်ပြသော) အပြစ်မှ လွတ်မြောက်ရန် ရှာကြံချေဦးလော့၊ အကယ်၍ စွမ်းနိုင်လျှင် (ယခုပင်) ဖြေရှင်းလော့”ဟု အချင်းချင်း နှုတ်လှံထိုးလျက် နေကုန်၏။
စင်စစ်သော်ကား နာဋပုတ္တ၏တပည့် နိဂဏ္ဌတို့၌ အချင်းချင်း သတ်ဖြတ်သည်၏ အစွမ်းဖြင့် သေသည်ဟုပင် ထင်ရ၏။
မကောင်းသဖြင့် ဟောအပ်သော မကောင်းသဖြင့် သိစေအပ်သော ဝဋ်မှ ထွက်မြောက်ကြောင်း မဟုတ်သော ကိလေသာငြိမ်းမှုကို မဖြစ်စေတတ်သော ဘုရားမဟုတ်သူ ဟောအပ်သော ထောက်တည်ရာ မရှိသော မှီခိုရာမရှိသော သာသနာ၂၌ ငြီးငွေ့ခြင်းသဘော အကြည်ညိုကင်းခြင်းသဘော အရိုအသေ ဆုတ် ယုတ်ခြင်းသဘော ရှိကုန်သကဲ့သို့၊ ဤအတူ နာဋပုတ္တ၏ တပည့်ဖြစ်ကုန်သော အဝတ်ဖြူဝတ်ကုန်သော လူတို့သည်လည်း နာဋပုတ္တ၏ တပည့်နိဂဏ္ဌတို့၌ ငြီးငွေ့ခြင်းသဘော ရှိကုန်၏၊ အကြည်ညိုကင်းခြင်း သဘော ရှိကုန်၏၊ အရိုအသေ ဆုတ်ယုတ်ခြင်းသဘော ရှိကုန်၏။
֍ ၁၆၅
။ ထိုအခါ စုန္ဒသမဏုဒ္ဒေသသည် ပါဝါပြည်၌ ဝါကျွတ်ပြီးသော် သာမမည်သောရွာ အသျှင် အာနန္ဒာထံသို့ ချဉ်းကပ်ပြီးလျှင် အသျှင်အာနန္ဒာကို ရှိခိုးလျက် တစ်ခုသော အရပ်၌ ထိုင်၏၊ တစ်ခုသော အရပ်၌ ထိုင်ပြီးသော စုန္ဒသမဏုဒ္ဒေသသည် အသျှင်အာနန္ဒာအား ဤစကားကို လျှောက်၏ -“အသျှင်ဘုရား နာဋ၏သား နိဂဏ္ဌသည် ပါဝါပြည်၌ သေပြီးခါစ ဖြစ်ပါ၏၊ ထိုနာဋ၏သား နိဂဏ္ဌသေခြင်းကြောင့် နိဂဏ္ဌတို့သည် ကွဲပါကုန်၏၊ နှစ်စုဖြစ်ပါကုန်၏။ပ။ ထောက်တည်ရာမရှိသော မှီခိုရာမရှိသော သာသနာ၌ ငြီးငွေ့ခြင်း အရိုအသေကင်းခြင်းသဘော ရှိကုန်သကဲ့သို့ ဤအတူ နာဋပုတ္တ၏တပည့် ဖြစ်ကုန်သော အဝတ်ဖြူဝတ်ကုန်သော လူတို့သည်လည်း နာဋပုတ္တ၏ တပည့် နိဂဏ္ဌတို့၌ ငြီးငွေ့ခြင်းသဘော အကြည်ညိုကင်းခြင်းသဘော အရိုအသေဆုတ်ယုတ်ခြင်း သဘော ရှိပါကုန်၏”ဟု (လျှောက်၏)။ ဤသို့လျှောက်သော် အသျှင်အာနန္ဒာသည် စုန္ဒသမဏုဒ္ဒေသအား ဤစကားကို ဆို၏ -
--“ငါ့သျှင် စုန္ဒ ဤအကြောင်းအရာကား မြတ်စွာဘုရားကို ဖူးမြော်ရန် စကားအခြေခံတည်း၊ ငါ့သျှင် စုန္ဒ သွားကြကုန်အံ့၊ မြတ်စွာဘုရားထံ ချဉ်းကပ်ပြီးလျှင် ဤအကြောင်းကို မြတ်စွာဘုရားအား လျှောက်ကုန်အံ့”ဟု (ဆို၏)။
စုန္ဒသမဏုဒ္ဒေသသည် “ကောင်းပါပြီ အသျှင်ဘုရား”ဟု အသျှင်အာနန္ဒာအား ဝန်ခံ၏။
ထိုအခါ အသျှင်အာနန္ဒာနှင့် စုန္ဒသမဏုဒ္ဒေသသည် မြတ်စွာဘုရားထံသို့ ချဉ်းကပ်၍ မြတ်စွာဘုရားကို ရှိခိုးလျက် တစ်ခုသော အရပ်၌ ထိုင်ကုန်၏၊ တစ်ခုသော အရပ်၌ ထိုင်ပြီးသော် အသျှင်အာနန္ဒာသည် မြတ်စွာဘုရားအား ဤသို့သော စကားကို လျှောက်၏ -
“မြတ်စွာဘုရား ဤစုန္ဒသမဏုဒ္ဒေသသည် ဤသို့ ပြောဆိုပါ၏၊ အသျှင်ဘုရား နာဋ၏သား နိဂဏ္ဌ သည် ပါဝါပြည်၌ သေပြီးခါစ ဖြစ်၏၊ ထိုနာဋ၏သား နိဂဏ္ဌသေခြင်းကြောင့် နိဂဏ္ဌတို့သည် ကွဲကုန်၏။ပ။ ထောက်တည်ရာမရှိသော မှီခိုရာမရှိသော သာသနာ၌ ငြီးငွေ့ခြင်းသဘော အကြည်ညို ကင်းခြင်းသဘော အရိုအသေဆုတ်ယုတ်ခြင်းသဘော ရှိကုန်သကဲ့သို့၊ ဤအတူ နာဋပုတ္တ၏ တပည့်ဖြစ်ကုန်သော အဝတ်ဖြူ ဝတ်ကုန်သော လူတို့သည်လည်း နာဋပုတ္တ၏တပည့် နိဂဏ္ဌတို့၌ ငြီးငွေ့ခြင်းသဘော အကြည်ညိုကင်းခြင်း သဘော အရိုအသေဆုတ်ယုတ်ခြင်းသဘော ရှိကုန်၏ဟု ပြောဆိုပါ၏”ဟူ၍ (လျှောက်၏)။
၁။ ပါထိကဝဂ်ဋီကာ၌ “ဓမ္မဝိနယန္တိ ပါဝစနံ သိဒ္ဓန္တံ”ဟု ဖွင့်ပြသည်၊ နာဋ၏သား နိဂဏ္ဌ ဟောပြောသော အယူ ဝါဒနှင့် ကျင့်ဝတ်ဥပဒေများပါဝင်သည့် သိဒ္ဓန္တကျမ်းမျိုးကို ဆိုသည်။
၂။ ဘုရားအတုအယောင် မိစ္ဆာဝါဒီတို့၏ ဓမ္မဝိနယဖြင့် တည်ထောင်ထားအပ်သော မဂ်ဖိုလ်အကျိုးငှါမဟုတ်သော အနိယျာနိကသာသနာကို ဆိုသည်။
--ဘုရား မဟုတ်သူ ဟောအပ်သော သာသနာ
֍ ၁၆၆
။ စုန္ဒ မကောင်းသဖြင့် ဟောအပ်သော မကောင်းသဖြင့် သိစေအပ်သော ဝဋ်မှထွက်မြောက့်ကြောင်း မဟုတ်သော ကိလေသာငြိမ်းမှုကို မဖြစ်စေတတ်သော ဘုရားမဟုတ်သူ ဟောအပ်သော ထောက် တည်ရာမရှိသော မှီခိုရာမရှိသော သာသနာ၌ ဤသို့ ငြီးငွေ့ခြင်း စသည် ဖြစ်မြဲပေတည်း။စုန္ဒ ဤလောက၌ ဆရာသည်လည်း အလုံးစုံသော တရားကို ကိုယ်တိုင် မှန်စွာ သိသူ မဟုတ်၊ တရားသည်လည်း မကောင်းသဖြင့် ဟောအပ်သောတရား ဖြစ်၏၊ မကောင်းသဖြင့် သိစေအပ်သောတရား ဖြစ်၏၊ မဂ်ဖိုလ်ဆိုက်ရောက်ကြောင်းတရား မဟုတ်၊ ကိလေသာငြိမ်းမှုကို ဖြစ်စေတတ်သော တရား မဟုတ်၊ ဘုရားမဟုတ်သူ ဟောအပ်သော တရား ဖြစ်၏။
သို့သော် တပည့်သည်ကား ထိုသာသနာ၌ ထိုဆရာဟောအပ်သော ဝိမုတ္တိဓမ္မအားလျော်သော အကျင့်ကို ကျင့်၍ မနေ၊ ရိုသေစွာ ကျင့်၍ မနေ၊ ထိုဆရာ၏ တရားနှင့်အညီ ကျင့်၍ မနေ၊ ထိုတရားမှ ရှောင်ဖယ်၍ ရှောင်ဖယ်၍ ကျင့်၏။
ထိုတပည့်ကို ဤသို့ ဆိုအပ်၏၊ “ငါ့သျှင် ထိုသင်သည် အရတော်လေစွ၊ ထိုသင်သည် ကောင်းစွာ ရလေစွ၊ သင်၏ ဆရာသည်လည်း အလုံးစုံသောတရားကို ကိုယ်တိုင် မှန်စွာ သိသူ မဟုတ်၊ တရားသည် လည်း မကောင်းသဖြင့် ဟောအပ်သောတရား ဖြစ်၏၊ မကောင်းသဖြင့် သိစေအပ်သောတရား ဖြစ်၏၊ မဂ်ဖိုလ်ဆိုက် ရောက်ကြောင်းတရား မဟုတ်၊ ကိလေသာငြိမ်းမှုကို ဖြစ်စေတတ်သောတရား မဟုတ်၊ ဘုရားမဟုတ်သူ ဟောအပ်သောတရား ဖြစ်၏။ သို့သော် သင်သည်ကား ထိုသာသနာ၌ ထိုဆရာဟော အပ်သော ဝိမုတ္တိဓမ္မအား လျော်သော အကျင့်ကို ကျင့်၍ မနေ၊ ရိုသေစွာ ကျင့်၍ မနေ၊ ထိုဆရာ၏ တရားနှင့်အညီ ကျင့်၍ မနေ၊ ထိုတရားမှ ရှောင်ဖယ်၍ ရှောင်ဖယ်၍ ကျင့်၏”ဟု (ဆိုအပ်၏)။
စုန္ဒ စင်စစ် ဤဆိုခဲ့ပြီးသည့်အတိုင်း ထိုသာသနာ၌ ဆရာကိုလည်း ကဲ့ရဲ့အပ်၏၊ ထိုသာသနာ၌ တရားကိုလည်း ကဲ့ရဲ့အပ်၏၊ သို့သော် ထိုသာသနာ၌ တပည့်ကိုကား ဤဆိုခဲ့သည့်အတိုင်း ချီးမွမ်း အပ်၏။
စုန္ဒ အကြင်ဆရာသည် ဤသို့သဘောရှိသော တပည့်ကို ဤသို့ ဆိုရာ၏၊ “ငါ့သျှင် လာလော့၊ အကြင်အခြင်းအရာဖြင့် သင်၏ ဆရာသည် တရားကို ဟောအပ်၏၊ ပညတ်အပ်၏၊ ထိုအခြင်းအရာဖြင့် ကျင့်လော့”ဟု (ဆိုရာ၏)။
အကြင်ဆရာသည် ဆောက်တည်စေ၏၊ အကြင်တပည့်ကို ဆောက်တည်စေ၏၊ ဆောက်တည်စေအပ်သော အကြင်တပည့်သည် ထိုဆရာဆောက်တည်စေအပ်သည့်အတိုင်း ဖြစ်ခြင်းငှါ ကျင့်၏၊ အလုံးစုံသော ထိုဆရာတပည့်တို့သည် များစွာသော မကောင်းမှုကို ဖြစ်ပွါးစေကုန်၏။
စုန္ဒ အဘယ့်ကြောင့်ဆိုသော် မကောင်းသဖြင့် ဟောအပ်သော မကောင်းသဖြင့် သိစေအပ်သော မဂ်ဖိုလ်ဆိုက်ရောက်ကြောင်း မဟုတ်သော ကိလေသာငြိမ်းမှုကို မဖြစ်စေတတ်သော ဘုရားမဟုတ်သူ ဟော အပ်သော သာသနာ၌ ဤသို့လျှင် မကောင်းမှု ဖြစ်ပွါးတတ်သောကြောင့်တည်း။
֍ ၁၆၇
။ စုန္ဒ ထို့ပြင် ဤလောက၌ ဆရာသည်လည်း အလုံးစုံသော တရားကို ကိုယ်တိုင် မှန်စွာ သိသူမဟုတ်၊ တရားသည်လည်း မကောင်းသဖြင့် ဟောအပ်သောတရား ဖြစ်၏၊ မကောင်းသဖြင့် သိစေ အပ်သော တရားဖြစ်၏၊ မဂ်ဖိုလ်ဆိုက်ရောက်ကြောင်းတရား မဟုတ်၊ ကိလေသာငြိမ်းမှုကို ဖြစ်စေတတ်သော တရားမဟုတ်၊ ဘုရားမဟုတ်သူ ဟောအပ်သောတရား ဖြစ်၏။ --တပည့်သည်လည်း ထိုသာသနာ၌ ထိုဆရာဟောအပ်သည့် ဝိမုတ္တိဓမ္မအားလျော်သော အကျင့်ကို ကျင့်၍ နေ၏၊ ရိုသေစွာကျင့်၍ နေ၏၊ ထိုဆရာ၏ တရားနှင့်အညီ ကျင့်၍ နေ၏၊ ထိုတရားကို ဆောက်တည်၍ ကျင့်၏။
ထိုတပည့်ကို ဤသို့ ဆိုအပ်၏၊ “ငါ့သျှင် ထိုသင်သည် အရမတော်လေစွ၊ ထိုသင်သည် မကောင်း သဖြင့် ရအပ်လေစွ၊ သင်၏ ဆရာသည်လည်း အလုံးစုံသောတရားကို ကိုယ်တိုင် မှန်စွာသိသူ မဟုတ်၊ တရားသည်လည်း မကောင်းသဖြင့် ဟောအပ်သောတရား ဖြစ်၏၊ မကောင်းသဖြင့် သိစေအပ်သောတရား ဖြစ်၏၊ မဂ်ဖိုလ်ဆိုက်ရောက်ကြောင်းတရား မဟုတ်၊ ကိလေသာငြိမ်းမှုကို ဖြစ်စေတတ်သော တရား မဟုတ်၊ ဘုရားမဟုတ်သူ ဟောအပ်သော တရားဖြစ်၏။ သင်သည်လည်း ထိုသာသနာ၌ ထိုဆရာ ဟော အပ်သော ဝိမုတ္တိဓမ္မအားလျော်စွာ ကျင့်၍ နေ၏၊ ရိုသေစွာ ကျင့်၍ နေ၏၊ ထိုဆရာ၏ တရားနှင့် အညီ ကျင့်၍ နေ၏၊ ထိုတရားကို ဆောက်တည်၍ ကျင့်၏”ဟု (ဆိုအပ်၏)။
စုန္ဒ စင်စစ် ဤဆိုခဲ့သည့်အတိုင်း ထိုသာသနာ၌ ဆရာကိုလည်း ကဲ့ရဲ့အပ်၏၊ ထိုသာသနာ၌ တရား ကိုလည်း ကဲ့ရဲ့အပ်၏၊ ထိုသာသနာ၌ တပည့်ကိုလည်း ဤဆိုခဲ့သည့်အတိုင်း ကဲ့ရဲ့အပ်၏။
စုန္ဒ အကြင်ဆရာသည် ဤသို့ သဘောရှိသော တပည့်ကို ဤသို့ ဆိုရာ၏- “အသျှင်သည် ဝိမုတ္တိဓမ္မသို့ ရောက်ကြောင်း အသိဉာဏ်အကျိုးငှါ ကျင့်၍ နေ၏၊ စင်စစ် ဝိမုတ္တိဓမ္မသို့ ရောက်ကြောင်း အသိဉာဏ်သည် ပြီးဆုံးခြင်းသို့ ရောက်စေလတ္တံ့”ဟု (ဆိုရာ၏)။
အကြင် ဆရာသည်လည်း ချီးမွမ်း၏၊ အကြင် တပည့်ကိုလည်း ချီးမွမ်း၏၊ အကြင် တပည့်သည် လည်း ချီးမွမ်းအပ်သည်ဖြစ်၍ အတိုင်းထက်အလွန် လုံ့လကို အားထုတ်၏၊ အလုံးစုံကုန်သော ထိုသူတို့ သည် များစွာသော မကောင်းမှုကို ဖြစ်ပွါးစေကုန်၏။
စုန္ဒ အဘယ့်ကြောင့်ဆိုသော် မကောင်းသဖြင့် ဟောအပ်သော မကောင်းသဖြင့် သိစေအပ်သော မဂ်ဖိုလ်ဆိုက်ရောက်ကြောင်း မဟုတ်သော ကိလေသာငြိမ်းမှုကို မဖြစ်စေတတ်သော ဘုရားမဟုတ်သူ ဟော အပ်သော သာသနာ၌ ဤသို့ မကောင်းမှု ဖြစ်ပွါးစေတတ်သောကြောင့်တည်း။
--ဘုရား အစစ် ဟောအပ်သော သာသနာ
֍ ၁၆၈
။ စုန္ဒ ဤသာသနာ၌ကား ဆရာသည်လည်း (အလုံးစုံသောတရားတို့ကို) ကိုယ်တိုင် မှန်စွာ သိသူ ဖြစ်၏၊ တရားသည်လည်း ကောင်းစွာ ဟောအပ်သောတရား ဖြစ်၏၊ ကောင်းစွာ သိစေအပ်သော တရား ဖြစ်၏၊ မဂ်ဖိုလ်ဆိုက်ရောက်ကြောင်းတရား ဖြစ်၏၊ ကိလေသာငြိမ်းမှုကို ဖြစ်စေတတ်သောတရား ဖြစ်၏၊ ဘုရား စင်စစ် ဟောအပ်သောတရား ဖြစ်၏။သို့သော် တပည့်သည်ကား ထိုသာသနာ၌ မဂ်ဖိုလ်တရားအားလျော်စွာ အကျင့်ကို ကျင့်၍ မနေ၊ ရိုသေစွာ ကျင့်၍ မနေ၊ တရားနှင့်အညီ ကျင့်၍ မနေ၊ ထိုတရားမှ ရှောင်ဖယ်၍ ရှောင်ဖယ်၍ ကျင့်၏။
ထိုတပည့်ကို ဤသို့ ဆိုအပ်၏ -"ငါ့သျှင် ထိုသင်သည် အရမတော်လေစွ၊ ထိုသင်သည် မကောင်း သဖြင့် ရအပ်လေစွ၊ သင်၏ ဆရာသည်လည်း အလုံးစုံသော တရားကို ကိုယ်တိုင် မှန်စွာ သိသော ဘုရား စင်စစ် ဖြစ်၏၊ တရားသည်လည်း ကောင်းစွာ ဟောအပ်သောတရား ဖြစ်၏၊ ကောင်းစွာ သိစေအပ်သော တရား ဖြစ်၏၊ မဂ်ဖိုလ်ဆိုက်ရောက်ကြောင်းတရား ဖြစ်၏၊ ကိလေသာငြိမ်းမှုကို ဖြစ်စေတတ်သောတရား ဖြစ်၏၊ ဘုရားစင်စစ် ဟောအပ်သောတရား ဖြစ်၏။ သို့သော် သင်သည်ကား ထိုသာသနာ၌ မဂ်ဖိုလ် တရားအားလျော်သော အကျင့်ကို ကျင့်၍ မနေ၊ ရိုသေစွာ ကျင့်၍ မနေ၊ တရားနှင့်အညီ ကျင့်၍ မနေ၊ ထိုတရားမှ ရှောင်ဖယ်၍ ရှောင်ဖယ်၍ ကျင့်၏”ဟု (ဆိုအပ်၏)။
စုန္ဒ စင်စစ် ဤဆိုခဲ့ပြီးသည့်အတိုင်း ထိုသာသနာ၌ ဆရာကိုလည်း ချီးမွမ်းအပ်၏၊ ထိုသာသနာ၌ တရားကိုလည်း ချီးမွမ်းအပ်၏၊ သို့သော် ထိုသာသနာ၌ တပည့်ကိုကား ဤဆိုခဲ့သည့်အတိုင်း ကဲ့ရဲ့ အပ်၏။
စုန္ဒ အကြင်ဆရာသည် ဤသို့သဘောရှိသော တပည့်ကို ဤသို့ ဆိုရာ၏ -"ငါ့သျှင် လာလော့၊ အကြင်အခြင်းအရာအားဖြင့် သင်၏ ဆရာသည် တရားကို ဟော၏၊ ပညတ်၏၊ ထိုအခြင်းအရာအားဖြင့် ကျင့်လော့”ဟု (ဆိုရာ၏)။
အကြင်ဆရာသည်လည်း ဆောက်တည်စေ၏၊ အကြင်တပည့်ကိုလည်း ဆောက်တည်စေ၏၊ ဆရာ ဆောက်တည်စေအပ်သော အကြင်တပည့်သည်လည်း ထိုဆရာ ဆောက်တည်စေအပ်သည့်အတိုင်း ဖြစ်ခြင်း့ငှါ ကျင့်၏၊ အလုံးစုံသော ထိုသူတို့သည် များစွာသော ကောင်းမှုကို ဖြစ်ပွါးစေကုန်၏။
စုန္ဒ အဘယ့်ကြောင့်ဆိုသော် ကောင်းစွာ ဟောအပ်သော ကောင်းစွာ သိစေအပ်သော မဂ်ဖိုလ် ဆိုက် ရောက်ကြောင်းဖြစ်သော ကိလေသာငြိမ်းမှုကို ဖြစ်စေတတ်သော ဘုရား စင်စစ် ဟောအပ်သော သာသနာ၌ ဤသို့ ကောင်းမှု ဖြစ်ပွါးစေတတ်သော ကြောင့်တည်း။
֍ ၁၆၉
။ စုန္ဒ ဤသာသနာ၌ကား ဆရာသည်လည်း (အလုံစုံသောတရားတို့ကို) ကိုယ်တိုင် မှန်စွာ သိသော ဘုရား စင်စစ် ဖြစ်၏၊ တရားသည်လည်း ကောင်းစွာ ဟောသောတရား ဖြစ်၏၊ ကောင်းစွာ သိ စေအပ်သောတရား ဖြစ်၏၊ မဂ်ဖိုလ်ဆိုက်ရောက်ကြောင်းတရား ဖြစ်၏၊ ကိလေသာငြိမ်းမှုကို ဖြစ်စေတတ်သောတရား ဖြစ်၏၊ ဘုရား စင်စစ် ဟောအပ်သောတရား ဖြစ်၏။တပည့်သည်လည်း ထိုသာသနာ၌ မဂ်ဖိုလ်တရားအားလျော်သော အကျင့်ကို ကျင့်၍ နေ၏၊ ရိုသေစွာ ကျင့်၍ နေ၏၊ တရားနှင့်အညီကျင့်၍ နေ၏၊ ထိုတရားကို ဆောက်တည်၍ ကျင့်၏။
--ထိုတပည့်ကို ဤသို့ ဆိုအပ်၏ - “ငါ့သျှင် ထိုသင်သည် အရတော်လေစွ၊ ထိုသင်သည် ကောင်းစွာ ရအပ်လေစွ၊ သင်၏ ဆရာသည်လည်း (အလုံးစုံသောတရားတို့ကို) ကိုယ်တိုင်မှန်စွာ သိတော်မူသော ဘုရားစင်စစ် ဖြစ်၏၊ တရားသည်လည်း ကောင်းစွာ ဟောအပ်သောတရား ဖြစ်၏၊ ကောင်းစွာ သိစေ အပ်သောတရား ဖြစ်၏၊ မဂ်ဖိုလ်ဆိုက်ရောက်ကြောင်းတရား ဖြစ်၏၊ ကိလေသာငြိမ်းမှုကို ဖြစ်စေတတ်သောတရား ဖြစ်၏၊ ဘုရားစင်စစ် ဟောအပ်သောတရား ဖြစ်၏။ သင်သည်လည်း ထိုသာသနာ၌ မဂ်ဖိုလ် တရားအားလျော်သော အကျင့်ကို ကျင့်၍ နေ၏၊ ရိုသေစွာ ကျင့်၍ နေ၏၊ တရားနှင့်အညီ ကျင့်၍ နေ၏၊ ထိုတရားကို ဆောက်တည်၍ ကျင့်၏”ဟု (ဆိုအပ်၏)။
စုန္ဒ စင်စစ် ဤဆိုခဲ့သည့်အတိုင်း ထိုသာသနာ၌ ဆရာကိုလည်း ချီးမွမ်းအပ်၏၊ ထိုသာသနာ၌ တရားကိုလည်း ချီးမွမ်းအပ်၏၊ ထိုသာသနာ၌ တပည့်ကိုလည်း ဤဆိုခဲ့သည့်အတိုင်း ချီးမွမ်းအပ်၏။
စုန္ဒ အကြင်ဆရာသည် ဤသို့သဘောရှိသော တပည့်ကို ဤသို့ ဆိုရာ၏ -"အသျှင်သည် နိဗ္ဗာန်သို့ ရောက်ကြောင်း မဂ်ဉာဏ်အကျိုးငှါ ကျင့်၍ နေ၏၊ နိဗ္ဗာန်သို့ရောက်ကြောင်း မဂ်ဉာဏ်ကို ပြီးဆုံးခြင်းသို့ ရောက်စေလတ္တံ့”ဟု (ဆိုရာ၏)။ အကြင်ဆရာသည်လည်း ချီးမွမ်း၏၊ အကြင်တပည့်ကိုလည်း ချီးမွမ်း၏၊ အကြင်တပည့်သည်လည်း ချီးမွမ်းအပ်သည်ဖြစ်၍ အတိုင်းထက်အလွန် လုံ့လကို အားထုတ်၏၊ အလုံးစုံသော ထိုဆရာတပည့်တို့သည် များစွာသော ကောင်းမှုကို ဖြစ်ပွါးစေကုန်၏။
စုန္ဒ အဘယ်ကြောင့်ဆိုသော် ကောင်းစွာ ဟောအပ်သော ကောင်းစွာ သိစေအပ်သော မဂ်ဖိုလ် ဆိုက် ရောက်ကြောင်းဖြစ်သော ကိလေသာငြိမ်းမှုကို ဖြစ်စေတတ်သော ဘုရား စင်စစ် ဟောအပ်သော သာသနာ၌ ဤသို့ ကောင်းမှု ဖြစ်ပွါးစေတတ်သောကြောင့်တည်း။
--တပည့်တို့ ပူပန်အပ်သော ဆရာ
֍ ၁၇၀
။ စုန္ဒ ဤလောက၌ ပူဇော်အထူးကို ခံတော်မူထိုက်သော (အလုံးစုံသောတရားတို့ကို) ကိုယ်တိုင် မှန်စွာ သိတော်မူသော မြတ်စွာဘုရားသည် ထင်ရှားဖြစ်တော်မူ၏၊ တရားသည်လည်း ကောင်းစွာ ဟောအပ်သော တရား ဖြစ်၏၊ ကောင်းစွာ သိစေအပ်သောတရား ဖြစ်၏၊ ဝဋ်မှ ထွက်မြောက်ကြောင်း တရား ဖြစ်၏၊ ကိလေသာငြိမ်းမှုကို ဖြစ်စေတတ်သောတရား ဖြစ်၏၊ ဘုရားစင်စစ် ဟောအပ်သော တရား ဖြစ်၏။သို့သော် ထိုမြတ်စွာဘုရား၏ သာသနာ၌ ထိုမြတ်စွာဘုရား၏ တပည့်တို့သည်ကား သစ္စာလေးပါး တရားကို သိခြင်းသို့ မရောက်ကြကုန်သေး၊ ထိုတပည့်တို့အား အလုံးစုံ ပြည့်စုံသော မြတ်သောအကျင့်ကို ထင်ရှားအောင် မပြုအပ်သေး၊ ပေါ်လွင်အောင် မပြုအပ်သေး၊ အလုံးစုံသော သာသနာတော်၏ သဘောကို ပေါင်းစုသော ပုဒ်တို့ဖြင့် တစ်ပေါင်းတည်း မပြုအပ်သေး၊ ဝဋ်ဆင်းရဲမှ ထုတ်ဆောင်သော တရားနှင့်တကွ့မပြုအပ်သေး၊ လူ့ပြည်မှ နတ်ပြည်အထိ ပျံ့နှံ့အောင် ကောင်းစွာ မပြအပ်သေး၊ ထိုအခါ ထိုတပည့်တို့၏ ဆရာသည် ကွယ်လွန်၏။
စုန္ဒ ဤသို့သဘောရှိသော ဆရာ ကွယ်လွန်သည်ရှိသော် တပည့်တို့အား ပူပန်ခြင်း ဖြစ်၏။
အဘယ်ကြောင့်ဆိုသော် ငါတို့အတွက် ပူဇော်အထူးကို ခံတော်မူထိုက်သော (အလုံးစုံသော တရား တို့ကို) ကိုယ်တိုင် မှန်စွာ သိတော်မူသော မြတ်စွာဘုရားသည်လည်း လောက၌ ထင်ရှားပွင့်တော်မူ၏၊ တရားသည်လည်း ကောင်းစွာ ဟောအပ်သောတရား ဖြစ်၏၊ ကောင်းစွာ သိစေအပ်သောတရား ဖြစ်၏၊ ဝဋ်မှ ထွက်မြောက်ကြောင်းတရား ဖြစ်၏၊ ကိလေသာငြိမ်းမှုကို ဖြစ်စေတတ်သောတရား ဖြစ်၏၊ ဘုရား စင်စစ် ဟောအပ်သောတရား ဖြစ်၏၊ သို့သော် ငါတို့သည်ကား သာသနာ၌ သစ္စာလေးပါး တရားကို သိခြင်းသို့ မရောက်ကြကုန်သေး၊ ငါတို့အား အလုံးစုံ ပြည့်စုံသော မြတ်သော အကျင့်ကို ထင်ရှားအောင် မပြုအပ်သေး၊ ပေါ်လွင်အောင် မပြုအပ်သေး၊ အလုံးစုံသော သာသနာတော်၏ သဘောကို ပေါင်းစုသော ပုဒ်တို့ဖြင့် တစ်ပေါင်းတည်း မပြုအပ်သေး၊ ဝဋ်ဆင်းရဲမှ ထုတ်ဆောင်သော တရားနှင့် တကွ မပြုအပ် သေး၊ လူ့ပြည်မှ နတ်ပြည်အထိ ပျံ့နှံ့အောင် ကောင်းစွာ မပြုအပ်သေး၊ ထိုအခါ ငါတို့၏ ဆရာသည် ကွယ်လွန်၏။ ဤသို့ ဆရာကို မှီ၍ ရောက်အပ်သော တရားသို့ မရောက်ရသေးသောကြောင့် အားမရ မကျေနပ်ဖြစ်၏၊ ထို့ကြောင့်ပေတည်း။
စုန္ဒ ဤသို့သဘောရှိသော ဆရာ ကွယ်လွန်သည်ရှိသော် တပည့်တို့အား ပူပန်ခြင်း ဖြစ်၏။
--တပည့်တို့ မပူပန်အပ်သော ဆရာ
֍ ၁၇၁
။ စုန္ဒ ဤလောက၌ ပူဇော်အထူးကို ခံတော်မူထိုက်သော (အလုံးစုံသောတရားတို့ကို) ကိုယ်တိုင် မှန်စွာ သိတော်မူသော မြတ်စွာဘုရားသည် ထင်ရှား ပွင့်တော်မူ၏၊ တရားသည်လည်း ကောင်းစွာ ဟောအပ်သော တရား ဖြစ်၏၊ ကောင်းစွာ သိစေအပ်သောတရား ဖြစ်၏၊ မဂ်ဖိုလ်ဆိုက်ရောက်ကြောင်း တရား ဖြစ်၏၊ ကိလေသာ ငြိမ်းမှုကို ဖြစ်စေတတ်သောတရား ဖြစ်၏၊ ဘုရားစင်စစ် ဟောအပ်သော တရား ဖြစ်၏။ထိုမြတ်စွာဘုရား၏ သာသနာ၌ ထိုမြတ်စွာဘုရား၏ တပည့်တို့သည်လည်း သစ္စာလေးပါးတရားကို သိခြင်းသို့ ရောက်ကြပြီ၊ ထိုတပည့်တို့အား အလုံးစုံပြည့်စုံသော မြတ်သောအကျင့်ကို ထင်ရှားအောင် ပြု အပ်ပြီ၊ ပေါ်လွင်အောင် ပြုအပ်ပြီ၊ အလုံးစုံသော သာသနာ၏ သဘောကို ပေါင်းစုသော ပုဒ်တို့ဖြင့် တစ်ပေါင်းတည်း ပြုအပ်ပြီ၊ ဝဋ်ဆင်းရဲမှ ထုတ်ဆောင်သော တရားနှင့်တကွ ပြုအပ်ပြီ၊ လူ့ပြည်မှ နတ်ပြည်အထိ ပျံ့နှံ့အောင် ကောင်းစွာ ပြအပ်ပြီ၊ ထိုအခါ ထိုတပည့်တို့၏ ဆရာသည် ကွယ်လွန်၏။
စုန္ဒ ဤသို့သဘောရှိသော ဆရာ ကွယ်လွန်သည်ရှိသော် တပည့်တို့အား ပူပန်ခြင်း မဖြစ်။
အဘယ့်ကြောင့်ဆိုသော် ငါတို့အတွက် ပူဇော်အထူးကို ခံတော်မူထိုက်သော (အလုံးစုံသော တရား တို့ကို) ကိုယ်တိုင် မှန်စွာ သိတော်မူသော မြတ်စွာဘုရားသည်လည်း လောက၌ ထင်ရှားပွင့်တော်မူ၏။ တရားသည်လည်း ကောင်းစွာ ဟောအပ်သောတရား ဖြစ်၏၊ ကောင်းစွာ သိစေအပ်သောတရား ဖြစ်၏၊ ဝဋ်မှ ထွက်မြောက်ကြောင်းတရား ဖြစ်၏၊ ကိလေသာငြိမ်းမှုကို ဖြစ်စေတတ်သောတရား ဖြစ်၏၊ ဘုရား စင်စစ် ဟောအပ်သောတရား ဖြစ်၏၊ ငါတို့သည်လည်း သစ္စာလေးပါးတရားကို သိခြင်းသို့ ရောက်ကြပြီ၊ ငါတို့အား အလုံးစုံပြည့်စုံသော မြတ်သော အကျင့်ကို ထင်ရှားအောင် ပြုအပ်ပြီ၊ ပေါ်လွင်အောင် ပြုအပ်ပြီ၊ အလုံးစုံသော သာသနာ၏ သဘောကို ပေါင်းစုသော ပုဒ်တို့ဖြင့် တစ်ပေါင်းတည်း ပြုအပ်ပြီ၊ ဝဋ်ဆင်းရဲမှ ထွက်မြောက်သည်ကို ပြုအပ်ပြီ၊ လူ့ပြည်မှ နတ်ပြည်အထိ ပျံ့နှံ့အောင် ကောင်းစွာ ပြအပ်ပြီ၊ ထိုအခါ ငါတို့ဆရာသည် ကွယ်လွန်၏၊ ဤသို့ ဆရာကို မှီ၍ ရောက်အပ်သော တရားသို့ ရောက်ပြီးဖြစ်သော ကြောင့် အားရကျေနပ်၏၊ ထို့ကြောင့်ပေတည်း။
စုန္ဒ ဤသို့သဘောရှိသော ဆရာ ကွယ်လွန်သည်ရှိသော် တပည့်တို့အား ပူပန်ခြင်း မဖြစ်။
--သာသနာမပြည့်စုံခြင်း စသည်
֍ ၁၇၂
။ စုန္ဒ သာသနာသည် ဤဆိုခဲ့ပြီးသော သွာက္ခာတစသော အင်္ဂါတို့နှင့် ပြည့်စုံစေကာမူ ဆရာသည် မြဲမြံတည်တံ့ကြောင်း သီလက္ခန္ဓစသော ‘ထိရ’ ဂုဏ်တို့နှင့် ပြည့်စုံသော ရဟန်းဝါရင့်သော ရဟန်းသက်ရှည်သော ရှေးမီသော အဆုံးအရွယ်သို့ ရောက်လျက်ရှိသော ဆရာ မဟုတ်အံ့၊ ဤသို့ ဖြစ် သည်ရှိသော် ထိုသာသနာသည် ထိုအင်္ဂါကြောင့် မပြည့်စုံ။စုန္ဒ သို့သော် အကြင်အခါ၌ သာသနာသည် ဤဆိုခဲ့ပြီးသော သွာက္ခာတစသော အင်္ဂါတို့နှင့်လည်း ပြည့်စုံ၏၊ ဆရာသည်လည်း မြဲမြံတည်တံ့ကြောင်း သီလက္ခန္ဓစသော ‘ထိရ’ ဂုဏ်တို့နှင့် ပြည့်စုံသောရဟန်း ဝါရင့်သောရဟန်း သက်ရှည်သော ရှေးမီသော အဆုံးအရွယ်သို့ ရောက်လျက်ရှိသော ဆရာ ဖြစ်၏၊ ဤသို့ ဖြစ်သည်ရှိသော် ထိုသာသနာသည် ထိုအင်္ဂါကြောင့် ပြည့်စုံ၏။
֍ ၁၇၃
။ စုန္ဒ သာသနာသည် ဤဆိုခဲ့ပြီးသော သွာက္ခာတစသော အင်္ဂါတို့နှင့် ပြည့်စုံ၏၊ ဆရာသည် မြဲမြံတည်တံ့ကြောင်း သီလက္ခန္ဓစသော ‘ထိရ’ ဂုဏ်တို့နှင့် ပြည့်စုံသော ရဟန်းဝါရင့်သော ရဟန်းသက် ရှည်သော ရှေးမီသော အဆုံးအရွယ်သို့ ရောက်လျက်ရှိသော ဆရာဖြစ်၏၊ ယင်းသို့ဖြစ်သော်လည်း ထို ဆရာ၏တပည့် သီတင်းကြီး ရဟန်းတို့သည်ကား မဂ်၏ အစွမ်းဖြင့် မလိမ္မာကြကုန်သေး၊ ဆုံးမအပ်ပြီး မဟုတ်ကြကုန်သေး၊ ရဲရင့်ခြင်းသို့ မရောက်ကြကုန်သေး၊ ယောဂ၏ကုန်ရာ အရဟတ္တဖိုလ်သို့ မရောက်ကြ ကုန်သေး၊ သူတော်ကောင်းတရားကို ကောင်းစွာ ဟောရန် မစွမ်းနိုင်ကြကုန်သေး၊ ဖြစ်ပေါ်လာသော သူတစ်ပါးအယူကို အကြောင်းနှင့်လျော်စွာ ကောင်းစွာ ဖိနှိပ်ချေ ပခြင်းဖြင့် ဖိနှိပ်ချေပ၍ ဝဋ်မှ ထွက်မြောက် စေသော တရားကို ဟောရန် မစွမ်းနိုင်ကြကုန်သေး။ ဤသို့ ဖြစ်သည်ရှိသော် ထိုသာသနာသည် ထိုအင်္ဂါ ကြောင့် မပြည့်စုံ။စုန္ဒ သို့သော် အကြင်အခါ၌ သာသနာသည် ဤဆိုခဲ့ပြီးသော သွာက္ခာတစသော အင်္ဂါတို့နှင့်လည်း့ ပြည့်စုံ၏၊ ဆရာသည်လည်း မြဲမြံတည်တံ့ကြောင်းဖြစ်သော သီလက္ခန္ဓစသော ‘ထိရ’ ဂုဏ်တို့နှင့် ပြည့်စုံသော ရဟန်း ဝါရင့်သော ရဟန်းသက်ရှည်သော ရှေးမီသော အဆုံးအရွယ်သို့ ရောက်လျက်ရှိသော ဆရာဖြစ်၏၊ ထိုဆရာ၏တပည့် သီတင်းကြီးရဟန်းတို့သည်လည်း မဂ်၏အစွမ်းဖြင့် လိမ္မာကြကုန်ပြီ၊ ကောင်းစွာ ဆုံးမ အပ်ပြီးကုန်ပြီ၊ ရဲရင့်ခြင်းသို့ ရောက်ကြကုန်ပြီ၊ ယောဂ၏ကုန်ရာ အရဟတ္တဖိုလ်သို့ ရောက်ပြီးကုန်ပြီ၊ သူတော်ကောင်းတရားကို ကောင်းစွာ ဟောရန် စွမ်းနိုင်ကြကုန်ပြီ၊ ဖြစ်ပေါ်လာသော သူတစ်ပါးအယူကို အကြောင်းနှင့်လျော်စွာ ကောင်းစွာ ဖိနှိပ်ချေပခြင်းဖြင့် ဖိနှိပ်ချေ ပ၍ ဝဋ်မှ ထွက်မြောက်စေသော တရားကို ဟောရန် စွမ်းနိုင်ကြကုန်ပြီ။ ဤသို့ ဖြစ်သည်ရှိသော် ထိုသာသနာသည် ထိုအင်္ဂါကြောင့် ပြည့်စုံ၏။
֍ ၁၇၄
။ စုန္ဒ သာသနာသည် ဤဆိုခဲ့ပြီးသော သွာက္ခာတစသော အင်္ဂါတို့နှင့် ပြည့်စုံ၏၊ ဆရာသည် လည်း မြဲမြံတည်တံ့ကြောင်းဖြစ်သော သီလက္ခန္ဓစသော ‘ထိရ’ ဂုဏ်တို့နှင့် ပြည့်စုံသောရဟန်း ဝါရင့်သော ရဟန်းသက်ရှည်သော ရှေးမီသော အဆုံးအရွယ်သို့ ရောက်လျက်ရှိသော ဆရာဖြစ်၏၊ ထိုဆရာ၏ တပည့် သီတင်းကြီးရဟန်းတို့သည်လည်း မဂ်၏အစွမ်းဖြင့် လိမ္မာကြကုန်ပြီ၊ ကောင်းစွာ ဆုံးမအပ်ပြီး ကုန်ပြီ၊ ရဲရင့်ခြင်းသို့ ရောက်ကြကုန်ပြီ၊ ယောဂ၏ကုန်ရာ အရဟတ္တဖိုလ်သို့ ရောက်ပြီးကုန်ပြီ၊ သူတော်ကောင်း တရားကို ကောင်းစွာ ဟောစွမ်းနိုင်ကုန်ပြီ၊ ဖြစ်ပေါ်လာသော သူတစ်ပါးအယူကို အကြောင်းနှင့်လျော်စွာ ကောင်းစွာ ဖိနှိပ်ချေပခြင်းဖြင့် ဖိနှိပ်ချေပ၍ ဝဋ်မှထွက်မြောက်စေသော တရားကို ဟောရန် စွမ်းနိုင်ကြကုန် ပြီ။ပ။ သို့သော် ထိုဆရာ၏တပည့် သီတင်းလတ် ရဟန်းတို့သည်ကား မဂ်၏အစွမ်းဖြင့် မလိမ္မာကြ ကုန်သေး။ပ။ --ထိုဆရာ၏တပည့် သီတင်းလတ် ရဟန်းတို့သည်လည်း မဂ်၏အစွမ်းဖြင့်လိမ္မာကြကုန်ပြီ၊ သို့သော် ထိုဆရာ၏တပည့် သီတင်းငယ်ရဟန်းတို့သည်ကား မဂ်၏ အစွမ်းဖြင့် မလိမ္မာကြကုန်သေး။ပ။ ထိုဆရာ၏တပည့် သီတင်းငယ်ရဟန်းတို့သည်လည်း မဂ်၏အစွမ်းဖြင့် လိမ္မာကြကုန်ပြီ၊ သို့သော် ထိုဆရာ၏တပည့် သီတင်းကြီး ရဟန်းမိန်းမတို့သည်ကား မဂ်၏အစွမ်းဖြင့် မလိမ္မာကြကုန်သေး။ပ။ ထိုဆရာ၏ တပည့် သီတင်းကြီး ရဟန်းမိန်းမတို့သည်လည်း မဂ်၏အစွမ်းဖြင့် လိမ္မာကြကုန်ပြီ၊ သို့သော် ထိုဆရာ၏ တပည့် သီတင်းလတ် ရဟန်းမိန်းမတို့သည်ကား မဂ်၏အစွမ်းဖြင့် မလိမ္မာကြကုန်သေး။ပ။ ထိုဆရာ၏ တပည့် သီတင်းလတ် ရဟန်းမိန်းမတို့သည်လည်း မဂ်၏အစွမ်းဖြင့် လိမ္မာကြကုန်ပြီ၊ သို့သော် ထိုဆရာ၏ တပည့် သီတင်းငယ် ရဟန်းမိန်းမတို့သည်ကား မဂ်၏အစွမ်းဖြင့် မလိမ္မာကြကုန်သေး။ပ။ ထိုဆရာ၏ တပည့် သီတင်းငယ် ရဟန်းမိန်မတို့သည်လည်း မဂ်၏အစွမ်းဖြင့် လိမ္မာကြကုန်ပြီ၊ သို့သော် ထိုဆရာ၏ တပည့် အဝတ်ဖြူဝတ်ကုန်သော မြတ်သော အကျင့်ကို ကျင့်ကုန်သော လူဥပါသကာတို့သည်ကား မဂ်၏ အစွမ်းဖြင့် မလိမ္မာကြကုန်သေး။ပ။ ထိုဆရာ၏တပည့် အဝတ်ဖြူဝတ်ကုန်သော မြတ်သောအကျင့်ကို ကျင့် ကုန်သော လူဥပါသကာတို့သည်လည်း မဂ်၏အစွမ်းဖြင့် လိမ္မာကြကုန်ပြီ၊ သို့သော် ထိုဆရာ၏တပည့် အဝတ်ဖြူဝတ်ကုန်သော ကာမဂုဏ်ခံစားသေးကုန်သော လူဥပါသကာတို့သည်ကား မဂ်၏အစွမ်းဖြင့် မလိမ္မာကြကုန်သေး။ပ။ ထိုဆရာ၏တပည့် အဝတ်ဖြူဝတ်ကုန်သော ကာမဂုဏ်ခံစားသေးကုန်သော လူ ဥပါသကာတို့သည်လည်း မဂ်၏အစွမ်းဖြင့် လိမ္မာကြကုန်ပြီ၊ သို့သော် ထိုဆရာ၏တပည့် အဝတ်ဖြူဝတ် ကုန်သော မြတ်သောအကျင့်ကို ကျင့်ကုန်သော လူဥပါသိကာမတို့သည်ကား မဂ်၏အစွမ်းဖြင့် မလိမ္မာကြ ကုန်သေး။ပ။ ထိုဆရာ၏တပည့် အဝတ်ဖြူဝတ်ကုန်သော မြတ်သောအကျင့်ကို ကျင့်ကုန်သော လူ ဥပါသိကာမတို့သည်လည်း မဂ်၏အစွမ်းဖြင့် လိမ္မာကြကုန်ပြီ၊ သို့သော် ထိုဆရာ၏တပည့် အဝတ်ဖြူဝတ် ကုန်သော ကာမဂုဏ်ခံစားသေးကုန်သော လူဥပါသိကာမတို့သည်ကား မဂ်၏အစွမ်းဖြင့် မလိမ္မာကြ ကုန်သေး။ပ။ ထိုဆရာ၏တပည့် အဝတ်ဖြူဝတ်ကုန်သော ကာမဂုဏ်ခံစားသေးကုန်သော လူဥပါသိကာမတို့ သည်လည်း မဂ်၏အစွမ်းဖြင့် လိမ္မာကြကုန်ပြီ။ ယင်းသို့ဖြစ်သော်လည်း ထိုဆရာ၏ သာသနာသည်ကား ဖွံ့ဖြိုးလည်း မဖွံ့ဖြိုးသေး၊ စည်ပင်လည်း မစည်ပင်သေး၊ ပျံ့နှံ့လည်း မပျံ့နှံ့သေး၊ သတ္တဝါအများ လည်း မသိသေး၊ ကြီးကျယ်သည့် အဖြစ်သို့လည်း မရောက်သေး၊ လူ့ပြည်မှ နတ်ပြည်အထိ ပျံ့နှံ့ အောင် ကောင်းစွာ ပြလည်း မပြအပ်သေး။ပ။ ထိုဆရာ၏ သာသနာသည် ဖွံ့ဖြိုးလည်း ဖွံ့ဖြိုးပြီ၊ စည်ပင်လည်း စည်ပင်ပြီ၊ ပျံ့နှံ့လည်း ပျံ့နှံ့ပြီ၊ သတ္တဝါအများလည်း သိပြီ၊ လူ့ပြည်မှ နတ်ပြည်အထိ ပျံ့နှံ့အောင် ကောင်းစွာ ပြလည်း ပြအပ်ပြီ။ ယင်းသို့ ဖြစ်သော်လည်း လာဘ်များခြင်း အထွတ်အထိပ် အခြံအရံများခြင်း အထွတ်အထိပ်သို့ကား မရောက်သေး၊ ဤသို့ ဖြစ်သည်ရှိသော် ထိုသာသနာသည် ထို အင်္ဂါကြောင့် မပြည့်စုံ။
စုန္ဒ သို့သော် အကြင်အခါ၌ သာသနာသည် ထိုဆိုခဲ့ပြီးသော သွာက္ခာတစသော အင်္ဂါတို့နှင့် ပြည့်စုံ၏၊ ဆရာသည်လည်း တည်တံ့မြဲမြံကြောင်း သီလက္ခန္ဓစသော ‘ထိရ’ ဂုဏ်တို့နှင့် ပြည့်စုံသောရဟန်း ဝါရင့်သော ရဟန်းသက်ရှည်သော ရှေးမီသော အဆုံးအရွယ်သို့ ရောက်လျက်ရှိသော ဆရာဖြစ်၏၊ ထို ဆရာ၏တပည့် သီတင်းကြီး ရဟန်းတို့သည်လည်း မဂ်၏အစွမ်းဖြင့် လိမ္မာကြကုန်ပြီ၊ ကောင်းစွာ ဆုံးမ အပ်ပြီးကုန်ပြီ၊ ရဲရင့်ခြင်းသို့ ရောက်ကြကုန်ပြီ၊ ယောဂ၏ကုန်ရာ အရဟတ္တဖိုလ်သို့ ရောက်ပြီးကုန်ပြီ၊ သူတော် ကောင်းတရားကို ကောင်းစွာ ဟောရန် စွမ်းနိုင်ကုန်ပြီ၊ ဖြစ်ပေါ်လာသော သူတစ်ပါးအယူကို အကြောင်း နှင့်လျော်စွာ ကောင်းစွာ ဖိနှိပ်ချေပခြင်းဖြင့် ဖိနှိပ်ချေပ၍ ဝဋ်မှ ထွက်မြောက်စေသော တရားကို ဟောရန် စွမ်းနိုင်ကုန်ပြီ။ ထိုဆရာ၏တပည့် သီတင်းလတ် ရဟန်းတို့သည်လည်း မဂ်၏အစွမ်းဖြင့် လိမ္မာ ကြကုန်ပြီ။ ထိုဆရာ၏တပည့် သီတင်းငယ်ရဟန်းတို့သည်လည်း မဂ်၏အစွမ်းဖြင့် လိမ္မာကြကုန်ပြီ။ ထို ဆရာ၏တပည့် သီတင်းကြီးရဟန်းမိန်းမတို့သည်လည်း မဂ်၏အစွမ်းဖြင့် လိမ္မာကြကုန်ပြီ၊ ထိုဆရာ၏့တပည့် သီတင်းလတ်ရဟန်းမိန်းမတို့သည်လည်း မဂ်၏အစွမ်းဖြင့် လိမ္မာကြကုန်ပြီ၊ ထိုဆရာ၏တပည့် သီတင်းငယ် ရဟန်းမိန်းမတို့သည်လည်း မဂ်၏အစွမ်းဖြင့် လိမ္မာကြကုန်ပြီ၊
--ထိုဆရာ၏တပည့် အဝတ်ဖြူ ဝတ်ကုန်သော မြတ်သောအကျင့်ကို ကျင့်ကုန်သော လူဥပါသကာတို့သည်လည်း မဂ်၏အစွမ်းဖြင့် လိမ္မာ ကြကုန်ပြီ။ ထိုဆရာ၏တပည့် အဝတ်ဖြူဝတ်ကုန်သော ကာမဂုဏ်ခံစားသေးကုန်သော ဥပါသကာတို့သည် လည်း မဂ်၏အစွမ်းဖြင့် လိမ္မာကြကုန်ပြီ။ ထိုဆရာ၏တပည့် အဝတ်ဖြူဝတ်ကုန်သော မြတ်သောအကျင့်ကို ကျင့်ကုန်သော လူဥပါသိကာမတို့သည်လည်း မဂ်၏အစွမ်းဖြင့် လိမ္မာကြကုန်ပြီ။ ထိုဆရာ၏တပည့် အဝတ် ဖြူဝတ်ကုန်သော ကာမဂုဏ်ခံစားသေးကုန်သော လူဥပါသိကာမတို့သည်လည်း မဂ်၏အစွမ်းဖြင့် လိမ္မာကြ ကုန်ပြီ။ ထိုဆရာ၏ သာသနာသည်လည်း ဖွံ့ဖြိုးလည်း ဖွံ့ဖြိုးပြီ၊ စည်ပင်လည်း စည်ပင်ပြီ၊ ပျံ့နှံ့လည်း ပျံ့နှံ့ပြီ၊ သတ္တဝါအများလည်း သိပြီ၊ ကြီးကျယ်လည်း ကြီးကျယ်ပြီ၊ လူ့ပြည်မှ နတ်ပြည်အထိ ပျံ့နှံ့ အောင် ကောင်းစွာ ပြလည်း ပြအပ်ပြီ၊ လာဘ်များခြင်း အထွတ်အထိပ်, အခြံအရံများခြင်း အထွတ် အထိပ်သို့လည်း ရောက်ပြီ။ ဤသို့ဖြစ်သည်ရှိသော် ထိုသာသနာသည် ထိုအင်္ဂါကြောင့် ပြည့်စုံ၏။
֍ ၁၇၅
။ စုန္ဒ ယခုအခါ ငါသည် ပူဇော်အထူးကို ခံထိုက်သော (အလုံးစုံသောတရားတို့ကို) ကိုယ်တိုင် မှန်စွာ သိသော ဆရာအဖြစ်ဖြင့် လောက၌ ဖြစ်ပေါ်လာ၏၊ တရားသည်လည်း ကောင်းစွာ ဟောအပ်သော တရား ဖြစ်၏၊ ကောင်းစွာ သိစေအပ်သောတရား ဖြစ်၏၊ မဂ်ဖိုလ်ဆိုက်ရောက်ကြောင်းတရား ဖြစ်၏၊ ကိလေသာငြိမ်းမှုကို ဖြစ်စေတတ်သောတရား ဖြစ်၏၊ ဘုရားစင်စစ် ဟောအပ်သောတရား ဖြစ်၏။ငါ၏ တပည့်တို့သည်လည်း သာသနာ၌ သစ္စာလေးပါးတရားကို သိခြင်းသို့ ရောက်ကြပြီ၊ ထို တပည့်တို့အား အလုံးစုံ ပြည့်စုံသော မြတ်သော အကျင့်ကို ထင်ရှားအောင် ပြုအပ်ပြီ၊ ပေါ်လွင်အောင် ပြုအပ်ပြီ၊ အလုံးစုံသော သာသနာ၏ သဘောကို ပေါင်းစုသော ပုဒ်တို့ဖြင့် တပေါင်းတည်း ပြုအပ်ပြီ၊ ဝဋ် ဆင်းရဲမှ ထုတ်ဆောင်သော တရားနှင့်တကွ ပြုအပ်ပြီ၊ လူ့ပြည်မှ နတ်ပြည်အထိ ပျံ့နှံ့အောင် ကောင်းစွာ ပြအပ်ပြီ။
စုန္ဒ ယခုအခါ ဆရာဖြစ်သော ငါသည် မြဲမြံတည်တံ့ကြောင်း သီလက္ခန္ဓစသော ‘ထိရ'ဂုဏ်နှင့် ပြည့်စုံ၏၊ ရဟန်းဝါရင့်၏၊ ရဟန်းသက်ရှည်၏၊ ရှေးမီ၏၊ အဆုံးအရွယ်သို့ ရောက်လျက် ရှိ၏။
စုန္ဒ ယခုအခါ မဂ်၏အစွမ်းဖြင့် လိမ္မာကြကုန်သော ဆုံးမအပ်ပြီးဖြစ်ကုန်သော ရဲရင့်ခြင်းသို့ ရောက် ကြကုန်သော ယောဂ၏ကုန်ရာ အရဟတ္တဖိုလ်သို့ ရောက်ပြီးဖြစ်ကုန်သော သူတော်ကောင်းတရားကို ကောင်းစွာ ဟောရန် စွမ်းနိုင်ကုန်သော ဖြစ်ပေါ်လာသော သူတစ်ပါးအယူကို အကြောင်းနှင့် လျော်စွာ ကောင်းစွာ ဖိနှိပ်ချေပခြင်းဖြင့် ဖိနှိပ်ချေပ၍ ဝဋ်မှ ထုတ်ဆောင်သော တရားကို ဟောရန်စွမ်းနိုင်ကုန်သော ငါ၏တပည့် သီတင်းကြီး ရဟန်းတို့သည် ရှိကုန်သည်သာလျှင်တည်း။ စုန္ဒ ယခုအခါ ငါ၏တပည့် သီတင်း လတ် ရဟန်းတို့သည် ရှိကုန်သည်သာလျှင်တည်း။ စုန္ဒ ယခုအခါ ငါ၏တပည့် သီတင်းငယ် ရဟန်း တို့သည် ရှိကုန်သည်သာလျှင်တည်း။ စုန္ဒ ယခုအခါ ငါ၏တပည့် သီတင်းကြီး ရဟန်းမိန်းမတို့သည် ရှိ ကုန်သည်သာလျှင်တည်း။ စုန္ဒ ယခုအခါ ငါ၏တပည့် သီတင်းလတ် ရဟန်းမိန်းမတို့သည် ရှိကုန်သည် သာလျှင်တည်း။ စုန္ဒ ယခုအခါ ငါ၏တပည့် သီတင်းငယ် ရဟန်းမိန်းမတို့သည် ရှိကုန်သည်သာလျှင် တည်း။ စုန္ဒ ယခုအခါ ငါ၏တပည့် အဝတ်ဖြူဝတ်ကုန်သော မြတ်သော အကျင့်ကို ကျင့်ကုန်သော လူ ဥပါသကာတို့သည် ရှိကုန်သည်သာလျှင်တည်း။ စုန္ဒ ယခုအခါ ငါ၏တပည့် အဝတ်ဖြူဝတ်ကုန်သော ကာမဂုဏ်ခံစားသေးကုန်သော လူဥပါသကာတို့သည် ရှိကုန်သည်သာလျှင်တည်း။ စုန္ဒ ယခုအခါ ငါ၏ တပည့် အဝတ်ဖြူဝတ်ကုန်သော မြတ်သောအကျင့်ကို ကျင့်ကုန်သော လူဥပါသိကာမတို့သည် ရှိကုန်သည် သာလျှင်တည်း။ စုန္ဒ ယခုအခါ ငါ၏တပည့် အဝတ်ဖြူဝတ်ကုန်သော ကာမဂုဏ်ခံစားသေးကုန်သော လူ ဥပါသိကာမတို့သည် ရှိကုန်သည်သာလျှင်တည်း။ စုန္ဒ ယခုအခါ ငါ၏သာသနာသည် ဖွံ့ဖြိုးလည်း ဖွံ့ဖြိုး့ပြီ၊ စည်ပင်လည်း စည်ပင်ပြီ၊ ပျံ့နှံ့လည်း ပျံ့နှံ့ပြီ၊ သတ္တဝါအများသိလည်း သိပြီ၊ ကြီးကျယ်လည်း ကြီး ကျယ်ပြီ၊ လူ့ပြည်မှ နတ်ပြည်အထိ ပျံ့နှံ့အောင် ကောင်းစွာ ပြလည်း ပြအပ်ပြီ။
--֍ ၁၇၆
။ စုန္ဒ ယခုအခါ အကြင်မျှလောက်ကုန်သော ဆရာတို့သည် လောက၌ ဖြစ်ပေါ်ကုန်၏၊ စုန္ဒ ထိုဆရာတို့တွင် ငါသည် လာဘ်များခြင်းအထွတ်အထိပ် အခြံအရံများခြင်းအထွတ်အထိပ်သို့ ရောက်သကဲ့ သို့ ဤအတူ လာဘ်များခြင်းအထွတ်အထိပ် အခြံအရံများခြင်းအထွတ်အထိပ်သို့ရောက်သော အခြားတစ်ဦးသော ဆရာကိုမျှလည်း ငါ မြင်တော်မမူ။စုန္ဒ ယခုအခါ အကြင်မျှလောက်သော သံဃာသည်လည်းကောင်း ဂိုဏ်းသည်လည်းကောင်း လောက၌ ဖြစ်၏၊ စုန္ဒ ထိုဂိုဏ်းသံဃာတို့တွင် ဤ (ငါ၏တပည့်သား) ရဟန်းသံဃာသည် လာဘ်များခြင်း အထွတ် အထိပ်, အခြံအရံများခြင်း အထွတ်အထိပ်သို့ ရောက်သကဲ့သို့ ဤအတူလာဘ်များခြင်း အထွတ်အထိပ်, အခြံအရံများခြင်းအထွတ် အထိပ်သို့ ရောက်သော အခြားတစ်ခုသော ဂိုဏ်းသံဃာကိုမျှလည်း ငါ မြင်တော် မမူ။
စုန္ဒ “သာသနာတော်သည် အလုံးစုံသော ပြည့်စုံဖွယ်အကြောင်းနှင့် ပြည့်စုံ၏၊ အလုံးစုံသော ပြည့်စုံ ဖွယ်အကြောင်းနှင့် ထက်ဝန်းကျင် ပြည့်စုံ၏၊ အယုတ် အလွန်မရှိ၊ စင်စစ် အပြည့်အစုံ ကောင်းစွာ ဟော အပ်၏၊ ကောင်းစွာ ပြအပ်၏”ဟု အကြင် သာသနာကိုဟုတ်မှန်သော အကြောင်းယုတ္တိဖြင့်ဆိုလိုလျှင် ဤငါ့သာသနာတော်ကိုသာလျှင် “ သာသနာတော်သည် အလုံးစုံသော ပြည့်စုံဖွယ်အကြောင်းနှင့် ပြည့်စုံ၏။ပ။ ကောင်းစွာ ပြအပ်၏”ဟု ဆိုရာ၏။
စုန္ဒ ရာမ၏သား ဥဒကသည် “မြင်လျက် မမြင်” ဟူသော စကားကို ဆို၏။
အဘယ်ကို မြင်လျက် မမြင်သနည်းဟူမူ -
ထက်စွာ သွေးထားသော သင်တုန်း၏ အရွက်ကို မြင်၏၊ ထိုသင်တုန်း၏ အသွားကိုကား မမြင်၊ စုန္ဒ ဤ (သင်တုန်းအရွက်ကို မြင်လျက် အသွားကို မမြင်ခြင်း) ကို “မြင်လျက် မမြင်”ဟု (ရာမ၏သား ဥဒကသည်) ဆို၏။
စုန္ဒ ရာမ၏သား ဥဒက ဆိုအပ်သော စကားသည် ယုတ်ညံ့၏၊ ရွာသူတို့ အလေ့အကျက် ဖြစ်၏၊ ပုထုဇဉ်တို့သာ ပြော၏၊ အရိယာပုဂ္ဂိုလ်တို့ကား မပြော၊ အကျိုးစီးပွါးနှင့် မစပ်။
စုန္ဒ “မြင်လျက် မမြင်” ဟူသော အကြင်စကားကိုဟုတ်မှန်စွာ ဆိုလိုသော ပုဂ္ဂိုလ်သည် ဤသာသနာကိုသာလျှင် “မြင်လျက် မမြင်”ဟုဟုတ်မှန်စွာ ဆိုရာ၏။
အဘယ်ကို မြင်လျက် မမြင်သနည်းဟူမူ -
ဤဆိုခဲ့တိုင်း ဝဋ်ဆင်းရဲမှ ထွက်မြောက်ခြင်းကို ရရန် အလုံးစုံသော ပြည့်စုံဖွယ် အကြောင်းနှင့် ပြည့်စုံသော အလုံးစုံသော ပြည့်စုံဖွယ်အကြောင်းနှင့် ထက်ဝန်းကျင် ပြည့်စုံသော အယုတ် အလွန်မရှိ၊ စင်စစ် အပြည့်အစုံ ကောင်းစွာ ဟောအပ်သော ကောင်းစွာ ပြအပ်သော သာသနာသည် ရှိ၏၊ ထို့ကြောင့် ထိုသာသနာကို မြင်၏။
ဤသာသနာ၌ ထိုအချက်ကို ပယ်နုတ်ရာ၏၊ ဤသို့ ပယ်နုတ်လျှင် ထိုသာသနာသည် စင်ကြယ်သည် ထက် စင်ကြယ်ရာ၏၊ ဤသို့လျှင် ထိုပယ်နုတ်ဖွယ်အချက်ကို မမြင်။
ဤသာသနာ၌ ဤအချက်ကို ဖြည့်စွက်ရာ၏၊ ဤသို့ ဖြည့်စွက်လျှင် ထိုသာသနာသည် ပြည့်စုံသည် ထက် ပြည့်စုံရာ၏၊ ဤသို့လျှင် ဖြည့်စွက်ဖွယ် အချက်ကို မမြင်။
ဤ (သာသနာတော်ကို မြင်၍ ပယ်နုတ်ဖွယ် ဖြည့်စွတ်ဖွယ်ကို မမြင်ခြင်း)ကို “မြင်လျက် မမြင်”ဟု ဆိုအပ်၏။
စုန္ဒ “သာသနာတော်သည် အလုံးစုံသော ပြည့်စုံဖွယ်အကြောင်းနှင့် ပြည့်စုံ၏။ပ။ ကောင်းစွာ ပြအပ်၏”ဟု တစ်စုံတစ်ခုသော သာသနာကို မှန်စွာဆိုလိုသော် ဤသာသနာတော်ကိုသာလျှင် “သာသနာတော့်သည်
--အလုံးစုံသော ပြည့်စုံဖွယ်အကြောင်းနှင့် ပြည့်စုံ၏၊ အလုံးစုံသော ပြည့်စုံဖွယ်အကြောင်းနှင့် ထက် ဝန်းကျင် ပြည့်စုံ၏၊ အယုတ် အလွန်မရှိ၊ စင်စစ် အပြည့်အစုံ ကောင်းစွာ ဟောအပ်၏၊ ကောင်းစွာ ပြအပ်၏”ဟု မှန်စွာဆိုရာ၏။
သံဂါယနာ တင်အပ်သော တရား
֍ ၁၇၇
။ စုန္ဒ ထို့ကြောင့် ဤသာသနာတော်၌ အကြင်တရားတို့ကို သင်ချစ်သားတို့အား ငါသည် ထူးကဲလွန်မြတ်သော ‘သဗ္ဗညုတ’ ဉာဏ်ဖြင့် သိ၍ ဟောတော်မူအပ်ကုန်၏၊ ထိုတရားတို့၌ အလုံးစုံသော သင်ချစ်သားတို့သည် စည်းဝေးကုန်၍ အတူတကွ လာရောက်ကုန်၍ ဤသာသနာတော် အရှည်ခံ့၍ ကြာမြင့်စွာ တည်တံ့သော အခြင်းအရာဖြင့် အနက်ဖြင့် အနက်ကို၊ သဒ္ဒါဖြင့် သဒ္ဒါကို (ညီညွတ်စေလျက်) ရွတ်ဆို (သံဂါယနာတင်) အပ်၏၊ မငြင်းခုံအပ်။ထို (သံဂါယနာတင်ခြင်း) သည် လူအများ၏ အစီးအပွါးအလို့ငှါ လူအများ၏ ချမ်းသာအလို့ငှါ လောကကို စောင့်ရှောက်ရန်အလို့ငှါ နတ်လူတို့၏ အကျိုးစီးပွါး ချမ်းသာသုခအလို့ငှါ ဖြစ်ရာ၏။
စုန္ဒ သင်တို့အား ငါသည် အကြင်တရားတို့ကို ထူးကဲလွန်မြတ်သော ‘သဗ္ဗညုတ’ ဉာဏ်ဖြင့် သိ၍ ဟောတော်မူအပ်ကုန်၏၊ ထိုတရားတို့ကား အဘယ်တို့နည်း။
အကြင်တရားတို့၌ အလုံးစုံသော သင်ချစ်သားတို့သည် စည်းဝေးကုန်၍ အတူတကွ လာရောက် ကုန်၍ ဤသာသနာတော် အရှည်ခံ့၍ ကြာမြင့်စွာ တည်တံ့သော အခြင်းအရာဖြင့် အနက်ဖြင့် အနက်ကို၊ သဒ္ဒါဖြင့် သဒ္ဒါကို (ညီညွတ်စေလျက်) ရွတ်ဆို (သံဂါယနာတင်) အပ်၏၊ မငြင်းခုံအပ်။
ထို (သံဂါယနာတင်ခြင်း) သည် လူအများ၏ အစီးအပွါးအလို့ငှါ လူအများ၏ ချမ်းသာသုခအလို့ငှါ လောကကို စောင့်ရှောက်ရန်အလို့ငှါ နတ်လူတို့၏ အကျိုးစီးပွါး ချမ်းသာသုခအလို့ငှါ ဖြစ်ရာ၏။
ထိုတရားတို့သည် အဘယ်နည်းဟူမူ -
သတိပဋ္ဌာန်လေးပါး၊ သမ္မပ္ပဓာန်လေးပါး၊ ဣဒ္ဓိပါဒ်လေးပါး၊ ဣန္ဒြေငါးပါး၊ ဗိုလ်ငါးပါး၊ ဗောဇ္ဈင် ခုနစ်ပါး၊ အရိယမဂ္ဂင်ရှစ်ပါး တရားတို့တည်း။
စုန္ဒ ဤတရားတို့ကို ငါသည် လွန်ကဲထူးမြတ်သော ‘သဗ္ဗညုတ’ ဉာဏ်ဖြင့် သိ၍ ဟောတော်မူအပ် ကုန်၏၊ အကြင်တရားတို့၌ အလုံးစုံသော သင်ချစ်သားတို့သည် စည်းဝေးကြကုန်၍ အတူတကွ လာ ရောက်ကြကုန်၍ ဤသာသနာတော် အရှည်ခံ့၍ ကြာမြင့်စွာတည်တံ့သော အခြင်းအရာဖြင့် အနက်ဖြင့် အနက်ကို၊ သဒ္ဒါဖြင့် သဒ္ဒါကို (ညီညွတ်စေလျက်) ရွတ်ဆို (သံဂါယနာတင်) အပ်၏၊ မငြင်းခုံအပ်။
ထို (သံဂါယနာတင်ခြင်း) သည် လူအများ၏ အစီးအပွါးအလို့ငှါ လူအများ၏ ချမ်းသာအလို့ငှါ လောကကို စောင့်ရှောက်ရန်အလို့ငှါ နတ်လူတို့၏ အကျိုးစီးပွါး ချမ်းသာသုခအလို့ငှါ ဖြစ်ရာ၏။
--သိစေအပ်သော အစီအရင်
֍ ၁၇၈
။ စုန္ဒ ညီညွတ်ကုန်သော အချင်းချင်း ဝမ်းမြောက်ကုန်သော မငြင်းခုံကြကုန်သော အကျင့် သိက္ခာကို လိုလားကုန်သော သင်ချစ်သားတို့တွင် သီတင်းသုံးဖော်တစ်ဦးသည် သံဃာ့ (အလယ်) ၌ အကယ် ၍ တရားဟောငြားအံ့၊ ထိုဟောရာ၌ “ဤအသျှင်သည် အနက်ကိုလည်း မှားယွင်းစွာ ယူ၏၊ သဒ္ဒါကို လည်း မှားယွင်းစွာ တင်ပြ၏”ဟု သင်တို့အား အထင်အမြင် ဖြစ်ရာ၏၊ ယင်းသို့ဖြစ်သော် ထို (အသျှင်)၏ စကားကို နှစ်သက်လက်ခံခြင်းလည်း မပြုအပ်၊ ကဲ့ရဲ့ငြင်းပယ်ခြင်းလည်း မပြုအပ်၊ “ငါ့သျှင် ဤအနက်၏ သဒ္ဒါတို့သည် ဤသဒ္ဒါတို့ ဖြစ်ကုန်သလော၊ ထိုသဒ္ဒါတို့ ဖြစ်ကုန်သလော၊ အဘယ် သဒ္ဒါတို့သည် သာလွန်၍ သင့်မြတ်ကုန်သနည်း၊ ဤသဒ္ဒါတို့၏ အနက်သည် ဤအနက်ဖြစ်သလော၊ ထိုအနက် ဖြစ်သလော၊ အဘယ် အနက်သည် သာလွန်၍ သင့်မြတ်ပါသနည်း”ဟု ဆိုအပ်၏။ထိုအသျှင်သည် “ငါ့သျှင်တို့ ဤအနက်၏ သဒ္ဒါတို့တွင် ဤသဒ္ဒါတို့သာလျှင် သာလွန်၍ သင့်မြတ် ကုန်၏၊ ဤသဒ္ဒါတို့ကိုပင် ငါဆိုအပ်၏၊ ဤသဒ္ဒါတို့၏ အနက်တွင် ဤအနက်သည်သာလျှင် သာလွန်၍ သင့်မြတ်၏၊၊ ဤအနက်ကိုပင် ငါဆိုအပ်၏”ဟု အကယ်၍ ဆိုငြားအံ့၊ ထို (အသျှင်) ကို မြှင့်တင် ချီးမွမ်း ခြင်းလည်း မပြုအပ်၊ နှိမ့်ချခြိမ်းခြောက်ခြင်းလည်း မပြုအပ်၊ မြှင့်တင်ချီးမွမ်းခြင်း နှိမ့်ချခြိမ်းခြောက်ခြင်း မပြုမူ၍ ထိုအနက်ကိုလည်းကောင်း၊ ထိုသဒ္ဒါတို့ကိုလည်းကောင်း စူးစမ်းဆင်ခြင်ရန် ထို (အသျှင်) ကိုပင် ကောင်းစွာ သိစေအပ်၏။
֍ ၁၇၉
။ စုန္ဒ တစ်ပါးသော သီးတင်းသုံးဖော်သည်လည်း သံဃာ့ (အလယ်) ၌ အကယ်၍ တရား ဟောငြားအံ့၊ ထိုတရားဟောရာ၌ “ဤအသျှင်သည် အနက်ကို မှားယွင်းစွာ ယူ၏၊ သဒ္ဒါတို့ကိုကားဟုတ် မှန်စွာ တင်ပြ၏”ဟု သင်တို့အား အထင်အမြင် ဖြစ်ရာ၏၊ ယင်းသို့ ဖြစ်သော် ထိုအသျှင်၏ စကားကို နှစ်သက်လက်ခံခြင်းလည်း မပြုအပ်၊ ကဲ့ရဲ့ငြင်းပယ်ခြင်းလည်း မပြုအပ်၊ နှစ်သက်လက်ခံခြင်း ကဲ့ရဲ့ခြင်း ကို မပြုမူ၍ ထိုအသျှင်ကို “ငါ့သျှင် ဤသဒ္ဒါတို့၏ အနက်သည် ဤအနက် ဖြစ်သလော၊ ထိုအနက် ဖြစ်သ လော၊ အဘယ်အနက်သည် သာလွန်၍ သင့်မြတ်သနည်း”ဟု ဆိုအပ်၏။ထို (အသျှင်) သည် “ငါ့သျှင်တို့ ထိုသဒ္ဒါတို့၏ အနက်တို့တွင် ဤအနက်သည်သာလျှင် သာလွန်၍ သင့်မြတ်၏”ဟု အကယ်၍ ဆိုငြားအံ့၊ ထို (အသျှင်) ကို မြှင့်တင်ချီးမွမ်းခြင်းလည်း မပြုအပ်၊ နှိမ့်ချခြိမ်း ခြောက်ခြင်းလည်း မပြုအပ်၊ မြှင့်တင်ချီးမွမ်းခြင်း နှိမ့်ချခြိမ်းခြောက်ခြင်း မပြုမူ၍ ထိုအနက်ကိုသာလျှင် စူးစမ်းဆင်ခြင်ရန် ထို (အသျှင်) ကိုပင် ကောင်းစွာ သိစေအပ်၏။
֍ ၁၈၀
။ စုန္ဒ တစ်ပါးသော သီးတင်းသုံးဖော် ပုဂ္ဂိုလ်သည်လည်း သံဃာ့ (အလယ်) ၌ အကယ်၍ တရားဟောငြားအံ့၊ ထိုဟောရာ၌ “ဤအသျှင်သည် အနက်ကိုသာလျှင်ဟုတ်မှန်စွာ ယူ၏၊ သဒ္ဒါတို့ကိုကား မှားယွင်းစွာ တင်ပြ၏”ဟု သင်တို့အား အထင်အမြင် ဖြစ်ရာ၏၊ ယင်းသို့ဖြစသော် ထို (အသျှင်)၏ စကားကို နှစ်သက်လက်ခံခြင်းလည်း မပြုအပ်၊ ကဲ့ရဲ့ငြင်းပယ်ခြင်းလည်း မပြုအပ်၊ နှစ်သက်လက်ခံခြင်း ကဲ့ရဲ့ငြင်းပယ်ခြင်း မပြုမူ၍ ထိုအသျှင်ကို “ ငါ့သျှင် ဤအနက်၏ သဒ္ဒါတို့သည် ဤသဒ္ဒါတို့ ဖြစ်ကုန် သလော၊ ထိုသဒ္ဒါတို့ ဖြစ်ကုန်သလော၊ အဘယ်သဒ္ဒါတို့သည် သာလွန် သင့်မြတ်ကုန်သနည်း”ဟု ဆိုအပ်၏၊ ထို (အသျှင်) သည် “ငါ့သျှင်တို့ ဤအနက်၏ သဒ္ဒါတို့တွင် ဤသဒ္ဒါတို့သည် သာလွန်၍ သင့်မြတ် ကုန်၏”ဟု ဆိုငြားအံ့၊ ထို (အသျှင်) ကို မြှင့်တင်ချီးမွမ်းခြင်းလည်း မပြုအပ်၊ နှိမ့်ချခြိမ်းခြောက်ခြင်းလည်း မပြုအပ်၊ မြှင့်တင်ချီးမွမ်းခြင်း နှိမ့်ချခြိမ်းခြောက်ခြင်း မပြုမူ၍ ထိုသဒ္ဒါ တို့ကိုသာလျှင် စူးစမ်းအင်ခြင်ရန် ထို (အသျှင်)ကိုပင် ကောင်းစွာ သိစေအပ်၏။ --֍ ၁၈၁
။ စုန္ဒ တစ်ပါးသော သီတင်းသုံးဖော်သည်လည်း သံဃာ့ (အလယ်) ၌ အကယ်၍ တရား ဟောငြားအံ့၊ ထိုတရားဟောရာ၌ “ဤအသျှင်သည် အနက်ကိုလည်းဟုတ်မှန်စွာ ယူ၏၊ သဒ္ဒါတို့ကိုလည်းဟုတ်မှန်စွာ တင်ပြ၏”ဟု သင်တို့အား အထင်အမြင် ဖြစ်ရာ၏၊ ထိုသို့ ဖြစ်သော် ထို (အသျှင်)၏ စကားကို “ကောင်း၏”ဟု နှစ်သက်လက်ခံအပ်၏၊ ဝမ်းမြောက်နုမော် သာဓုခေါ်အပ်၏၊ ထို (ပုဂ္ဂိုလ်)၏ စကားကို နှစ်သက်လက်ခံကာ ဝမ်းမြောက်နုမော် သာဓုခေါ်ပြီးသော် ထို (အသျှင်) ကို “ငါ့သျှင် ငါတို့သည် အရတော် လေစွ၊ ငါ့သျှင် ငါတို့သည် ကောင်းစွာ ရအပ်လေစွ၊ အကြင်ငါတို့သည် ဤသို့ အနက်ကို တတ်သိသော ဤသို့ သဒ္ဒါကို တတ်သိသော ထိုသို့သဘော ရှိသော သီတင်းသုံးဖော် အသျှင်မြတ်ကို မြင်ကြရကုန်၏”ဟု ဆိုအပ်၏။ပစ္စည်းလေးပါး ခွင့်ပြုကြောင်း
֍ ၁၈၂
။ စုန္ဒ ပစ္စုပ္ပန်လောက၌ ဖြစ်သော အာသဝေါတရားတို့ကို ပိတ်ပင်တားမြစ်ရန်သာ ငါသည် သင်တို့အား တရားဟောသည် မဟုတ်။စုန္ဒ တမလွန်လောက၌ ဖြစ်တတ်သော အာသဝေါတရားတို့ကို ပယ်ဖျောက်ရန်သာ ငါသည် သင်တို့ အား တရားဟောသည် မဟုတ်။
စုန္ဒ ပစ္စုပ္ပန်လောက၌ ဖြစ်တတ်သော အာသဝေါတရားတို့ကို ပိတ်ပင်တားမြစ်ရန်လည်းကောင်း၊ တမလွန်လောက၌ ဖြစ်တတ်သော အာသဝေါတရားတို့ကို ပယ်ဖျောက်ရန်လည်းကောင်း ငါသည် သင်တို့ အား တရားကို ဟော၏။
စုန္ဒ ထို့ကြောင့် ဤသာသနာတော်၌ သင်တို့အား ငါသည် အကြင် သင်္ကန်းကို ခွင့်ပြုအပ်၏၊ ထို သင်္ကန်းသည် သင်တို့၏ အချမ်းကို ပယ်ဖျောက်ရန် စွမ်းနိုင်၏၊ အပူကို ပယ်ဖျောက်ရန် စွမ်းနိုင်၏၊ မှက် ခြင် လေ နေပူ မြွေ ကင်းသန်းတို့၏ အတွေ့အထိကို ပယ်ဖျောက်ရန် စွမ်းနိုင်၏၊ အရှက်ကို ဖျက်ဆီး တတ်သော အင်္ဂါကြီးငယ်ကို ဖုံးလွှမ်းရန် စွမ်းနိုင်၏၊ (ဤသို့ အချမ်း အပူ ပယ်ဖျောက်ခြင်း စသည်ကို ပြု၍ ရဟန်းတရားကို အားထုတ်ကျင့်ဆောင်လတ္တံ့ဟု ရည်ရွယ်၍ ထိုသင်္ကန်းကို ငါ ခွင့်ပြုအပ်၏)။
သင်တို့အား ငါသည် အကြင် ဆွမ်းကို ခွင့်ပြုအပ်၏၊ ထိုဆွမ်းသည် ဤခန္ဓာကိုယ်ကို ကြာမြင့်စွာ တည်စေရန် စွမ်းနိုင်၏၊ မျှတစေရန် စွမ်းနိုင်၏၊ ငတ်မွတ်ဆာလောင်ခြင်းကို ပယ်ဖျောက်ရန် စွမ်းနိုင်၏၊ သာသနာတော်ကို ချီးမြှောက်ရန် စွမ်းနိုင်၏၊ ဤဆွမ်းကို မှီဝဲခြင်းဖြင့် ဝေဒနာဟောင်းများကိုလည်း ပယ် ဖျောက်အံ့၊ ဝေဒနာသစ်များကိုလည်း မဖြစ်စေအံ့၊ ငါ့အား ဣရိယာပုထ် မျှတခြင်းသည်လည်း ဖြစ်လတ္တံ့၊ အပြစ်မရှိခြင်းသည်လည်း ဖြစ်လတ္တံ့၊ ချမ်းသာစွာ နေရခြင်းသည်လည်း ဖြစ်လတ္တံ့၊ (ဤသို့ နှလုံးသွင်း၍ ရဟန်းတရားကို အားထုတ်ကျင့်ဆောင်လတ္တံ့ဟု ရည်ရွယ်၍ ထိုဆွမ်းကို ငါ ခွင့်ပြုအပ်၏)။
သင်တို့အား ငါသည် အကြင် ကျောင်းကို ခွင့်ပြုအပ်၏၊ ထိုကျောင်းသည် သင်တို့အား အချမ်းကို ပယ်ဖျောက်ရန် စွမ်းနိုင်၏၊ အပူကို ပယ်ဖျောက်ရန် စွမ်းနိုင်၏၊ မှက် ခြင် လေ နေပူ မြွေ ကင်း သန်းတို့၏
--အတွေ့အထိကို ပယ်ဖျောက်ရန် စွမ်းနိုင်၏၊ ဥတုကြောင့်ဖြစ်သော ဘေးရန်တို့ကို ပယ်ဖျောက်ရန် ကမ္မဋ္ဌာန်းအာရုံ၌ မွေ့လျော်ရန် စွမ်းနိုင်၏၊ (ဤသို့ အချမ်း အပူ ပယ်ဖျောက်ခြင်းစသည်ကိုပြု၍ ရဟန်းတရားကို အားထုတ်ကျင့်ဆောင်လတ္တံ့ဟု ရည်ရွယ်၍ ထိုကျောင်းကို ငါ ခွင့်ပြုအပ်၏)။
သင်တို့အား ငါသည် အနာ၏ ဆန့်ကျင်ဘက် အသက်၏အရံအကာ အဆောက်အဦဖြစ်သော အကြင်ဆေးကို ခွင့်ပြုအပ်၏၊ ထိုဆေးသည် သင်တို့၏ ဓာတ်ချောက်ချားမှုကြောင့် ဖြစ်သော ဆင်းရဲဝေဒနာတို့ကို ပယ်ဖျောက်ရန် စွမ်းနိုင်၏၊ ရောဂါဆင်းရဲ မရှိစေရန် စွမ်းနိုင်၏၊ (ဤသို့ ဆင်းရဲဝေဒနာ ပယ် ဖျောက်ခြင်း စသည်ကို ပြု၍ ရဟန်းတရားကို အားထုတ်ကျင့်ဆောင်လတ္တံ့ဟု ရည်ရွယ်၍ ထိုဆေးကို ငါခွင့်ပြုအပ်၏)။
ချမ်းသာ ခံစားခြင်း အကျင့်
֍ ၁၈၃
။ စုန္ဒ “သာကီဝင်မင်းသား ဘုရားသားတော် ရဟန်းတို့သည် ချမ်းသာခံစားခြင်းအကျင့်ကို အားထုတ်လျက် နေကြကုန်၏”ဟု သာသနာတော်မှ တစ်ပါးသော အယူရှိကုန်သော ပရိဗိုဇ်တို့ ဆိုရာသော ဤအကြောင်းသည် ရှိသည်သာတည်း။စုန္ဒ ဤသို့ ဆိုကုန်သော သာသနာတော်မှ တစ်ပါးသော အယူရှိကုန်သော ပရိဗိုဇ်တို့ကို “ငါ့သျှင်တို့ ထိုချမ်းသာခံစားခြင်းအကျင့်ဟူသည် အဘယ်နည်း၊ ချမ်းသာခံစားခြင်း အကျင့်တို့သည် များကုန်၏၊ များသော အစီအရင် ရှိကုန်၏၊ အထူးထူး အပြားပြား များကုန်၏”ဟု ဆိုအပ်ကုန်၏။
စုန္ဒ ဤ (ဆိုလတ္တံ့သော) လေးပါးသော ချမ်းသာခံစားခြင်း အကျင့်တို့သည် ယုတ်ညံ့ကုန်၏၊ ရွာနေ သူတို့၏ အကျင့်ဖြစ်ကုန်၏၊ ပုထုဇဉ်တို့သာ မှီဝဲအပ်ကုန်၏၊ အရိယာပုဂ္ဂိုလ်တို့ မမှီဝဲအပ်ကုန်၊ အကျိုး စီးပွါးနှင့် မစပ်ကုန်၊ ဝဋ်ဆင်းရဲ၌ ငြီးငွေ့ရန် မဖြစ်ကုန်၊ ဝဋ်ဆင်းရဲ၌ စွဲမက်ခြင်းကင်းရန် မဖြစ်ကုန်၊ ဝဋ်ဆင်းရဲချုပ်ရန် မဖြစ်ကုန်၊ ဝဋ်ဆင်းရဲငြိမ်းရန် မဖြစ်ကုန်၊ သစ္စာလေးပါးကို ထိုးထွင်း၍သိရန် မဖြစ်ကုန်၊ မဂ်ဉာဏ် ဖိုလ်ဉာဏ်ရရန် မဖြစ်ကုန်၊ နိဗ္ဗာန်ရောက်ရန် မဖြစ်ကုန်။
အဘယ်လေးပါးတို့နည်းဟူမူ -
စုန္ဒ ဤလောက၌ အချို့သော လူမိုက်သည် သတ္တဝါတို့ကို သတ်၍ သတ်၍ မိမိကိုယ်ကို ချမ်းသာ စေ၏၊ ပြည့်ဖြိုးစေ၏။ ဤသည်ကား ရှေးဦးစွာသော ချမ်းသာခံစားခြင်း အကျင့်တည်း။
စုန္ဒ တစ်ပါးတုံလည်း ဤလောက၌ အချို့သော လူမိုက်သည် မပေးသည်ကို ယူ၍ ယူ၍ မိမိကိုယ်ကို ချမ်းသာစေ၏၊ ပြည့်ဖြိုးစေ၏။ ဤသည်ကား နှစ်ခုမြောက် ချမ်းသာခံစားခြင်း အကျင့်တည်း။
စုန္ဒ တစ်ပါးတုံလည်း ဤလောက၌ အချို့သော လူမိုက်သည် မဟုတ်မမှန်သောစကားကို ပြော၍ ပြော၍ မိမိကိုယ်ကို ချမ်းသာစေ၏၊ ပြည့်ဖြိုးစေ၏။ ဤသည်ကား သုံးခုမြောက် ချမ်းသာခံစားခြင်း အကျင့်တည်း။
--စုန္ဒ တစ်ပါးတုံလည်း ဤလောက၌ အချို့သော လူမိုက်သည် ငါးပါးသော ကာမဂုဏ်တို့ဖြင့် ကုံလုံ ပြည့်စုံစွာ ခံစား၏။ ဤသည်ကား လေးခုမြောက် ချမ်းသာခံစားခြင်း အကျင့်တည်း။
စုန္ဒ ဤလေးပါးသော ချမ်းသာခံစားခြင်း အကျင့်တို့သည် ယုတ်ညံ့ကုန်၏၊ ရွာနေသူတို့၏ အကျင့် ဖြစ်ကုန်၏၊ ပုထုဇဉ်တို့သာ မှီဝဲအပ်ကုန်၏၊ အရိယာပုဂ္ဂိုလ်တို့ မမှီဝဲအပ်ကုန်၊ အကျိုးစီးပွါးနှင့် မစပ်ကုန်၊ ဝဋ်ဆင်းရဲ၌ ငြီးငွေ့ရန် မဖြစ်ကုန်၊ ဝဋ်ဆင်းရဲ၌ စွဲမက်ခြင်းကင်းရန် မဖြစ်ကုန်၊ ဝဋ်ဆင်းရဲချုပ်ရန် မဖြစ် ကုန်၊ ဝဋ်ဆင်းရဲငြိမ်းရန် မဖြစ်ကုန်၊ သစ္စာလေးပါးကို ထိုးထွင်း၍သိရန် မဖြစ်ကုန်၊ မဂ်ဉာဏ်,ဖိုလ်ဉာဏ် ရရန် မဖြစ်ကုန်၊ နိဗ္ဗာန်ရောက်ရန် မဖြစ်ကုန်။
စုန္ဒ “သာကီဝင်မင်သား ဘုရားသားတော် ရဟန်းတို့သည် ဤလေးပါးသော ချမ်းသာခံစားခြင်း အကျင့်ကို အားထုတ်လျက် နေကုန်၏”ဟု သာသနာတော်မှ တစ်ပါးသော အယူရှိကုန်သော ပရိဗိုဇ်တို့ ဆိုရာသော ဤအကြောင်းသည် ရှိသည်သာတည်း။
သင်တို့သည် ထိုပရိဗိုဇ်တို့ကို “ဤသို့ မဆိုကုန်လင့်”ဟု ဆိုအပ်ကုန်၏၊ ထိုပရိဗိုဇ်တို့သည် သင်တို့ကိုဟုတ်မှန်စွာ ဆိုလိုသည်ဖြစ်၍ ဆိုသည်မမည်ကုန်ရာ၊ မဟုတ်မမှန်သောအားဖြင့် စွပ်စွဲပြောဆိုသည် မည်ကုန်ရာ၏။
֍ ၁၈၄
။ စုန္ဒ ဤဆိုလတ္တံ့သော လေးပါးသော ချမ်းသာခံစားခြင်း အကျင့်ကို အားထုတ်ခြင်းတို့သည် စင်စစ် ဝဋ်ဆင်းရဲ၌ ငြီးငွေ့ရန် ဝဋ်ဆင်းရဲ၌ စွဲမက်ခြင်းကင်းရန် ဝဋ်ဆင်းရဲချုပ်ရန် ဝဋ်ဆင်းရဲငြိမ်းရန် သစ္စာ လေးပါးကို ထိုးထွင်း၍ သိရန် မဂ်ဉာဏ်, ဖိုလ်ဉာဏ်ရရန် နိဗ္ဗာန်ရောက်ရန် ဖြစ်ကုန်၏။အဘယ်လေးပါးတို့နည်းဟူမူ -
စုန္ဒ ဤသာသနာတော်၌ ရဟန်းသည် ကာမဂုဏ်တို့မှ ကင်းဆိတ်၍သာလျှင် အကုသိုလ်တရားတို့မှ ကင်းဆိတ်၍သာလျှင် ကြံစည်ခြင်း ‘ဝိတက်’၊ သုံးသပ်ခြင်း'ဝိစာရ’ နှင့်တကွသော ‘နီဝရဏ'ကင်းဆိတ်ခြင်း ကြောင့်ဖြစ်သော နှစ်သိမ့်ခြင်း ‘ပီတိ’၊ ချမ်းသာခြင်း ‘သုခ’ ရှိသော ပဌမဈာန်သို့ ရောက်၍ နေ၏။ ဤသည် ကား ရှေးဦးစွာသော ချမ်းသာခံစားခြင်း အကျင့်တည်း။
စုန္ဒ တစ်ပါးတုံလည်း ရဟန်းသည် ကြံစည်ခြင်း ‘ဝိတက်’၊ သုံးသပ်ခြင်း ‘ဝိစာရ’ တို့၏ ချုပ်ခြင်း ကြောင့် ဒုတိယဈာန်သို့ ရောက်၍ နေ၏။ ဤသည်ကား နှစ်ခုမြောက် ချမ်းသာခံစားခြင်း အကျင့်တည်း။
စုန္ဒ တစ်ပါးတုံလည်း ရဟန်းသည် နှစ်သိမ့်ခြင်း ‘ပီတိ'၏လည်း ကင်းခြင်းကြောင့် တတိယဈာန်သို့ ရောက်၍ နေ၏။ ဤသည်ကား သုံးခုမြောက် ချမ်းသာခံစားခြင်း အကျင့်တည်း။
စုန္ဒ တစ်ပါးတုံလည်း ရဟန်းသည် ချမ်းသာခြင်း ‘သုခ’ ကိုလည်း ပယ်ခြင်းကြောင့် ဆင်းရဲခြင်း ‘ဒုက္ခ’ ကိုလည်း ပယ်ခြင်းကြောင့် စတုတ္ထဈာန်သို့ ရောက်၍ နေ၏။ ဤသည်ကား လေးခုမြောက် ချမ်းသာ ခံစားခြင်း အကျင့်တည်း။
စုန္ဒ ဤလေးပါးသော ချမ်းသာခံစားခြင်း အကျင့်တို့သည် စင်စစ် ဝဋ်ဆင်းရဲ၌ ငြီးငွေ့ရန် ဝဋ်ဆင်းရဲ၌ စွဲမက်ခြင်းကင်းရန် ဝဋ်ဆင်းရဲချုပ်ရန် ဝဋ်ဆင်းရဲငြိမ်းရန် သစ္စာလေးပါးကို ထိုးထွင်း၍သိရန် မဂ်ဉာဏ့်ဖိုလ်ဉာဏ်ရရန် နိဗ္ဗာန်ရောက်ရန် ဖြစ်ကုန်၏။
စုန္ဒ “သာကီဝင်မင်းသား ဘုရားသားတော်တို့သည် ဤလေးပါးသော ချမ်းသာခံစားခြင်း အကျင့် တို့ကို အားထုတ်ကြကုန်လျက် နေကုန်၏”ဟု သာသနာတော်မှ တစ်ပါးသော အယူရှိကုန်သော ပရိဗိုဇ် တို့ ဆိုရာသော ဤအကြောင်းသည် ရှိသည်သာတည်း။
သင်တို့သည် ပရိဗိုဇ်တို့ကို “မှန်ပေ၏”ဟု ဆိုအပ်ကုန်၏၊ ထိုပရိဗိုဇ်တို့သည် သင်တို့ကိုဟုတ် မှန်စွာ ဆိုလိုသည်ဖြစ်၍ ဆိုသည် မည်ကုန်ရာ၏၊ ထိုပရိဗိုဇ်တို့သည် သင်တို့ကို မဟုတ်မမှန်သောအားဖြင့် စွပ်စွဲပြောဆိုသည် မမည်ကုန်ရာ။
--ချမ်းသာ ခံစားခြင်း အကျင့်၏ အကျိုး အာနိသင်
֍ ၁၈၅
။ စုန္ဒ သာသနာတော်မှ တစ်ပါးသော အယူရှိကုန်သော ပရိဗိုဇ်တို့သည် ငါ့သျှင်တို့ ဤလေးပါးသော ချမ်းသာခံစားခြင်း အကျင့်တို့ကို အားထုတ်လျက်နေကုန်သော ပုဂ္ဂိုလ်တို့အား အဘယ်မျှသောအကျိုး အဘယ်မျှသောအာနိသင်တို့ကို အလိုရှိအပ်ကုန်သနည်းဟု ဆိုရာသော ဤအကြောင်းသည် ရှိသည်သာတည်း။စုန္ဒ ဤသို့ ဆိုလေ့ရှိကုန်သော သာသနာတော်မှ တစ်ပါးသော အယူရှိကုန်သော ပရိဗိုဇ်တို့ကို ဤသို့ ဆိုအပ်ကုန်၏။
“ငါ့သျှင်တို့ ဤလေးပါးသော ချမ်းသာခံစားခြင်း အကျင့်တို့ကို အားထုတ်လျက် နေကုန်သော ပုဂ္ဂိုလ်တို့အား လေးပါးသော အကျိုးတို့ကို အလိုရှိအပ်ကုန်၏၊ လေးပါးသော အာနိသင်တို့ကို အလိုရှိအပ် ကုန်၏။
အဘယ်လေးပါးတို့နည်းဟူမူ -
ငါ့သျှင်တို့ ဤသာသနာတော်၌ ရဟန်းသည် သုံးပါးသော သံယောဇဉ် ‘အနှောင်အဖွဲ့’ တို့၏ အကြွင်း မဲ့ကုန်ခြင်းကြောင့် အပါယ်သို့ ကျခြင်းသဘောမရှိသော ကိန်းသေမြဲသော အထက်မဂ်သုံးပါးလျှင် လားရာ ရှိသော သောတာပန် ဖြစ်၏။ ဤသည်ကား ရှေးဦးစွာသော အကျိုးအာနိသင်တည်း။
ငါ့သျှင်တို့ တစ်ပါးတုံလည်း ရဟန်းသည် သုံးပါးသော သံယောဇဉ် ‘အနှောင်အဖွဲ့’ တို့၏ အကြွင်းမဲ့ ကုန်ခြင်းကြောင့် တပ်မက်ခြင်း ‘ရာဂ’ အမျက်ထွက်ခြင်း ‘ဒေါသ’ တွေဝေခြင်း ‘မောဟ’ တို့၏လည်း ခေါင်းပါး ခြင်းကြောင့် ဤလူ့ပြည်သို့ တစ်ကြိမ်သာလာ၍ ဆင်းရဲ၏ အဆုံးကို ပြုလတ္တံ့သော သကဒါဂါမ် ဖြစ်၏။ ဤသည်ကား နှစ်ခုမြောက် အကျိုးအာနိသင်တည်း။
ငါ့သျှင်တို့ တစ်ပါးတုံလည်း အောက်ကာမဘုံ၌ ပဋိသန္ဓေနေခြင်းအဖို့ရှိသော ငါးပါးသော သံယော ဇဉ် ‘အနှောင်အဖွဲ့’ တို့၏ အကြွင်းမဲ့ကုန်ခြင်းကြောင့် ဗြဟ္မာ့ဘုံ၌ ဥပပါတ်ပဋိသန္ဓေနေ၍ ထိုဘုံ၌သာလျှင် ပရိနိဗ္ဗာန်ပြုလတ္တံ့သော ထိုဘုံမှ ပြန်လည်ခြင်းသဘော မရှိသော အနာဂါမ် ဖြစ်၏။ ဤသည်ကား သုံးခု မြောက် အကျိုးအာနိသင်တည်း။
ငါ့သျှင်တို့ တစ်ပါးတုံလည်း ရဟန်းသည် အာသဝေါတရားတို့၏ ကုန်ခြင်းကြောင့် အာသဝေါတရား ကင်းသော လွတ်မြောက်သည့် (အရဟတ္တဖိုလ်) စိတ်နှင့် လွတ်မြောက်သည့် (အရဟတ္တဖိုလ်) ပညာကို ယခု ဘဝ၌ပင် ကိုယ်တိုင် ထူးသော ဉာဏ်ဖြင့် သိ၍ မျက်မှောက်ပြုလျက် ရောက်၍ နေသော ရဟန္တာ ဖြစ်၏။ ဤသည်ကား လေးခုမြောက် အကျိုးအာနိသင်တည်း။
ငါ့သျှင်တို့ ဤလေးပါးသော ချမ်းသာခံစားခြင်း အကျင့်တို့ကို အားထုတ်လျက် နေကုန်သော ပုဂ္ဂိုလ်တို့အား ဤလေးပါးသော အကျိုးအာနိသင်တို့ကို အလိုရှိအပ်ကုန်၏”ဟု ဆိုအပ်ကုန်၏။
--အာသဝေါကင်းသူ၏ မထိုက်သော အရာ
֍ ၁၈၆
။ စုန္ဒ “သာကီဝင်မင်းသား ဘုရားသားတော်တို့သည် အယူဝါဒ၌ မတည်တံ့သော သဘော ရှိကုန်သည်ဖြစ်၍ နေကုန်၏”ဟု သာသနာတော်မှ တစ်ပါးသော အယူရှိကုန်သော ပရိဗိုဇ်တို့ဆိုရာသော ဤအကြောင်းသည် ရှိသည်သာတည်း။စုန္ဒ ဤသို့ ဆိုကုန်သော သာသနာတော်မှ တစ်ပါးသော အယူရှိကုန်သော ပရိဗိုဇ်တို့ကို ဤသို့ ဆိုအပ်ကုန်၏ -
“ငါ့သျှင်တို့ သိတော်မူ မြင်တော်မူ၍ ပူဇော်အထူးကို ခံတော်မူထိုက်သော (အလုံးစုံသော တရား တို့ကို) ကိုယ်တိုင် မှန်စွာ သိတော်မူသော ထိုမြတ်စွာဘုရားသည် တပည့်တို့အား ဟောကြားပညတ်အပ် ကုန်သော အသက်ထက်ဆုံး မလွန်ကျူးအပ်ကုန်သော တရားတို့သည် ရှိကုန်သည်သာတည်း၊ ငါ့သျှင်တို့ မြေသို့ နက်စွာ ဝင်သော မြဲစွာ စိုက်အပ်သော ကျောက်တိုင်သည်လည်းကောင်း သံတိုင်သည်လည်းကောင်း မရွေ့ရှား မတုန်လှုပ်သကဲ့သို့၊ ငါ့သျှင်တို့ ဤအတူ သိတော်မူ မြင်တော်မူ၍ ပူဇော်အထူးကို ခံတော်မူထိုက်သော (အလုံးစုံသော တရားတို့ကို) ကိုယ်တိုင်မှန်စွာ သိတော်မူသော ထိုမြတ်စွာဘုရားသည် တပည့်တို့ အား ဟောကြားပညတ်အပ်ကုန်သော အသက်ထက်ဆုံး မလွန်ကျူးအပ်ကုန်သော တရားတို့သည် မရွေ့ ရှား မတုန်လှုပ်ကုန်။
ငါ့သျှင်တို့ အကြင်ရဟန်းသည် ပူဇော်အထူးကို ခံထိုက်၏၊ အာသဝေါကုန်ပြီးဖြစ်၏၊ မြတ်သော အကျင့်ကို ကျင့်သုံးပြီးဖြစ်၏၊ ပြုပြီးသော မဂ်ကိစ္စရှိ၏၊ ခန္ဓာဝန်ကို ချပြီးဖြစ်၏၊ ရောက်ပြီးသော အရဟတ္တဖိုလ်တည်းဟူသော မိမိအကျိုးရှိ၏၊ ဘဝသံယောဇဉ်ကုန်ပြီးဖြစ်၏၊ ကောင်းစွာ သိ၍ ကိလေသာမှ လွတ်ပြီးဖြစ်၏၊ ထိုရဟန်းသည် ကိုးပါးသော အရာတို့ကို လွန်ကျူး၍ ကျင့်ခြင်းငှါ မထိုက်။
ငါ့သျှင်တို့ အာသဝေါကင်းပြီးသော ရဟန်းသည် သေစေလို၍ သတ္တဝါကို ဇီဝိတိန္ဒြေမှချခြင်းငှါ မထိုက်။
အာသဝေါကင်းပြီးသော ရဟန်းသည် မပေးသည်ကို ခိုးလိုသောစိတ်ဖြင့် ခိုးယူခြင်းငှါ မထိုက်။
အာသဝေါကင်းပြီးသော ရဟန်းသည် မေထုန်အကျင့်ကို မှီဝဲခြင်းငှါ မထိုက်။
အာသဝေါကင်းပြီးသော ရဟန်းသည် သိလျက် မဟုတ်မမှန်သော စကားကို ပြောဆိုခြင်းငှါ မထိုက်။
အာသဝေါကင်းပြီးသော ရဟန်းသည် ရှေးလူဖြစ်စဉ်အခါက ပြုလုပ်သကဲ့သို့ ဝတ္ထုကာမ, ကိလေသာကာမတို့ကို စုဆောင်း သိုမှီး၍ သုံးဆောင်ခြင်းငှါ မထိုက်။
အာသဝေါကင်းပြီးသော ရဟန်းသည် ချစ်သဖြင့် မလားအပ်သည့်အရာသို့ လားခြင်းငှါ မထိုက်။
အာသဝေါကင်းပြီးသော ရဟန်းသည် မုန်းသဖြင့် မလားအပ်သည့်အရာသို့ လားခြင်းငှါ မထိုက်။
အာသဝေါကင်းပြီးသော ရဟန်းသည် မသိသဖြင့် မလားအပ်သည့်အရာသို့ လားခြင်းငှါ မထိုက်။
အာသဝေါကင်းပြီးသော ရဟန်းသည် ကြောက်သဖြင့် မလားအပ်သည့်အရာသို့ လားခြင်းငှါ မထိုက်။
--ငါ့သျှင်တို့ အကြင်ရဟန်းသည် ပူဇော်အထူးကို ခံထိုက်၏၊ အာသဝေါကုန်ပြီးဖြစ်၏၊ မြတ်သော အကျင့်ကို ကျင့်သုံးပြီးဖြစ်၏၊ ပြုပြီးသော မဂ်ကိစ္စရှိ၏၊ ခန္ဓာဝန်ကို ချပြီးဖြစ်၏၊ ရောက်ပြီးသော အရဟတ္တဖိုလ်တည်းဟူသော မိမိအကျိုးရှိ၏၊ ဘဝသံယောဇဉ်ကုန်ပြီးဖြစ်၏၊ ကောင်းစွာ သိ၍ ကိလေသာမှ လွတ်ပြီးဖြစ်၏၊ ထိုရဟန်းသည် ဤဆိုပြီးသော ကိုးပါးသော အရာတို့ကို လွန်ကျူး၍ ကျင့်ခြင်းငှါ မထိုက်”ဟု ဆိုအပ်ကုန်၏။
အမေးနှင့် အဖြေ
֍ ၁၈၇
။ စုန္ဒ “ရဟန်းဂေါတမသည် လွန်ပြီးသော အတိတ်ကာလကို အကြောင်းပြု၍ အပိုင်းအခြားမရှိ များစွာသော ဉာဏ်အမြင်ကို ဖော်ပြ၏၊ လာလတ္တံ့သော အနာဂတ်ကာလကို အကြောင်းပြု၍ အပိုင်း အခြားမရှိ များစွာသော ဉာဏ်အမြင်ကိုကား မဖော်ပြ၊ ထိုမဖော်ပြခြင်းသည် အဘယ်သို့နည်း၊ ထိုမဖော်ပြ ခြင်းသည် အဘယ်ကြောင့်နည်း”ဟု သာသနာတော်မှ တစ်ပါးသော အယူရှိကုန်သောပရိဗိုဇ်တို့ ဆိုရာသော ဤအကြောင်းသည် ရှိသည်သာတည်း။သာသနာတော်မှ တစ်ပါးသော အယူရှိကုန်သော ထိုပရိဗိုဇ်တို့သည် မိုက်ကုန် မလိမ္မာကုန်သော သူတို့ကဲ့သို့ အာရုံတစ်ပါးကို သိသော ဉာဏ်အမြင်ဖြင့် အာရုံတစ်ပါးကို သိသော ဉာဏ်အမြင်ကို အတူပြု၍ ဖော်ပြသင့်သည်ဟု အောက်မေ့ကြကုန်၏။
စုန္ဒ လွန်ပြီးသော အတိတ်ကာလကို အကြောင်းပြု၍ ပုဗ္ဗေနိဝါသာနုဿတိနှင့် ယှဉ်သော ဉာဏ်သည် မြတ်စွာဘုရားအား ဖြစ်၏၊ ထိုမြတ်စွာဘုရားသည် အကြင်မျှလောက်သော အာရုံကို အလိုရှိ၏၊ ထိုမျှလောက်သော အာရုံကို အောက်မေ့နိုင်၏။
လာလတ္တံ့သော အနာဂတ်ကာလကို အကြောင်းပြု၍ “ဤဘဝသည် အဆုံးစွန်ဘဝဖြစ်၏၊ ယခုအခါ တစ်ဖန်ဖြစ်ခြင်း (ဘဝသစ်) မရှိတော့ပြီ”ဟု ဗောဓိပင်ရင်း၌ အရိယမဂ်ဉာဏ်ကြောင့် ဖြစ်သော ပစ္စ ဝေက္ခဏာဉာဏ်သည် မြတ်စွာဘုရားအား ဖြစ်၏။
စုန္ဒ အတိတ်အကြောင်းသည် အကယ်၍ မဟုတ်မမှန် အကျိုးနှင့် မစပ်သည် ဖြစ်အံ့၊ ထိုအတိတ် အကြောင်းကို မြတ်စွာဘုရားသည် မဖြေဆို။
စုန္ဒ အတိတ်အကြောင်းသည်ဟုတ်မှန်သော်လည်း အကယ်၍ အကျိုးနှင့် မစပ်သည် ဖြစ်အံ့၊ ထိုအတိတ်အကြောင်းကိုလည်း မြတ်စွာဘုရားသည် မဖြေဆို။
စုန္ဒ အတိတ်အကြောင်းသည် အကယ်၍ဟုတ်မှန်သည်, အကျိုးနှင့် စပ်သည် ဖြစ်အံ့၊ ထိုအရာ၌ ထိုပြဿနာကို ဖြေဆိုခြင်းငှါ မြတ်စွာဘုရားသည် အခါကို သိတော်မူ၏။
စုန္ဒ အနာဂတ်အကြောင်းသည် အကယ်၍ မဟုတ်မမှန် အကျိုးနှင့် မစပ်သည် ဖြစ်အံ့၊ ထိုအနာဂတ် အကြောင်းကို မြတ်စွာဘုရားသည် မဖြေဆို။ပ။
စုန္ဒ ပစ္စုပ္ပန်အကြောင်းသည် အကယ်၍ မဟုတ်မမှန် အကျိုးနှင့် မစပ်သည် ဖြစ်အံ့၊ ထိုပစ္စုပ္ပန် အကြောင်းကို မြတ်စွာဘုရားသည် မဖြေဆို။
--စုန္ဒ ပစ္စုပ္ပန်အကြောင်းသည်ဟုတ်မှန်သော်လည်း အကယ်၍ အကျိုးနှင့် မစပ်သည် ဖြစ်အံ့၊ ထိုပစ္စုပ္ပန်အကြောင်းကိုလည်း မြတ်စွာဘုရားသည် မဖြေဆို။
စုန္ဒ ပစ္စုပ္ပန်အကြောင်းသည် အကယ်၍ဟုတ်မှန်သည်, အကျိုးနှင့် စပ်သည် ဖြစ်အံ့၊ ထိုအရာ၌ ထိုပြဿနာကို ဖြေဆိုခြင်းငှါ မြတ်စွာဘုရားသည် အခါကို သိတော်မူ၏။
֍ ၁၈၈
။ စုန္ဒ ဤသို့ အတိတ် အနာဂတ် ပစ္စုပ္ပန်တရားတို့၌ မြတ်စွာဘုရားသည် အခါအားလျော်စွာ ဆိုလေ့ရှိ၏၊ဟုတ်မှန်သည်ကိုသာ ဆိုလေ့ရှိ၏၊ အကျိုးနှင့် စပ်သည်ကိုသာ ဆိုလေ့ရှိ၏၊ တရားနှင့် စပ် သည်ကိုသာ ဆိုလေ့ရှိ၏၊ ဆုံးမခြင်းနှင့် စပ်သည်ကိုသာ ဆိုလေ့ရှိ၏၊ ထို့ကြောင့် (ငါ့ကို) “တထာဂတ” ဟူ၍ ဆိုအပ်၏။စုန္ဒ နတ် မာရ်နတ် ဗြဟ္မာနှင့်တကွသော ဤနတ်လောကနှင့် သမဏ ဗြာဟ္မဏ မင်းများ လူများနှင့် တကွသော ဤလူ့လောက၌ အကြင်အာရုံကို မြင်အပ်၏၊ ကြားအပ်၏၊ တွေ့အပ်၏၊ သိအပ်၏၊ ရောက်အပ်၏၊ ရှာမှီးအပ်၏၊ စိတ်ဖြင့် အဖန်ဖန် ကြံစည်အပ်၏၊ ထိုအလုံးစုံသော အာရုံကို မြတ်စွာဘုရား သည် ထိုးထွင်း၍ သိတော်မူ၏၊ ထိုကြောင့် (ငါ့ကို) “တထာဂတ” ဟူ၍ ဆိုအပ်၏။
စုန္ဒ အကြင်ညဉ့်၌ မြတ်စွာဘုရားသည် အတုမရှိသော သဗ္ဗညုတဉာဏ်ကို ရတော်မူ၏၊ အကြင်ညဉ့်၌ ခန္ဓာ နာမ် ရုပ် အကြွင်းမရှိသော နိဗ္ဗာနဓာတ်ဖြင့် ပရိနိဗ္ဗာန်ပြုတော်မူ၏၊ ထို (သဗ္ဗညုတဉာဏ်ရသော ညဉ့်နှင့် ပရိနိဗ္ဗာန် ပြုတော်မူသောညဉ့်) အတွင်း၌ အကြင်တရားကို ဟော၏၊ ပြော၏၊ ညွှန်ပြ၏၊ ထိုအလုံးစုံသော တရားသည် ထိုဟောပြောညွှန်ပြသည့်အတိုင်း ဖြစ်သည်သာတည်း၊ အခြားတစ်နည်း တစ်ဖုံအားဖြင့် မဖြစ်၊ ထို့ကြောင့် (ငါ့ကို) “တထာကတ” ဟူ၍ ဆိုအပ်၏။
စုန္ဒ မြတ်စွာဘုရားသည် ဆိုလေ့ရှိသည့်အတိုင်း ပြုလေ့ရှိ၏၊ ပြုလေ့ရှိသည့်အတိုင်း ဆိုလေ့ရှိ၏၊ ဤသို့ဆိုလေ့ရှိသည့်အတိုင်း ပြုလေ့ရှိ၍ ပြုလေ့ရှိသည့်အတိုင်း ဆိုလေ့ရှိသောကြောင့် (ငါ့ကို) “တထာ ကတ”ဟူ၍ ဆိုအပ်၏။
စုန္ဒ နတ် မာရ်နတ် ဗြဟ္မာနှင့်တကွသော ဤနတ်လောကနှင့် သမဏ ဗြာဟ္မဏ မင်းများလူများနှင့် တကွသော ဤလူ့လောက၌ မြတ်စွာဘုရားသည် သူတစ်ပါးကို လွှမ်းမိုးနိုင်သူ ဖြစ်၏၊ သူတစ်ပါးတို့က မလွှမ်းမိုးနိုင်သူ ဖြစ်၏၊ စင်စစ် မြင်နိုင်သူ ဖြစ်၏၊ အလိုသို့ လိုက်စေနိုင်သူ ဖြစ်၏၊ ထိုကြောင့် (ငါ့ကို) “တထာဂတ” ဟူ၍ ဆိုအပ်၏။
--မဟောကြားအပ်သော အရာ
֍ ၁၈၉
။ စုန္ဒ သာသနာတော်မှ တစ်ပါးသော အယူရှိကုန်သော ပရိဗိုဇ်တို့သည် “ငါ့သျှင်တို့ အသို့ နည်း၊ သတ္တဝါသည် သေသည့်နောက်၌ ဖြစ်သလော၊ ဤအယူသည်သာလျှင် မှန်သလော၊ တစ်ပါးသော အယူသည် အချည်းနှီးလော”ဟု ဆိုရာသော ဤအကြောင်းသည် ရှိသည်သာတည်း။စုန္ဒ ဤသို့ဆိုကုန်သော သာသနာတော်မှ တစ်ပါးသော အယူရှိကုန်သော ပရိဗိုဇ်တို့ကို ဤသို့ ဆိုကုန်ရာ၏၊ “ငါ့သျှင်တို့ သတ္တဝါသည် သေသည့်နောက်၌ ဖြစ်၏၊ ဤအယူသည်သာလျှင် မှန်၏၊ တစ်ပါးသော အယူသည် အချည်းနှီးတည်းဟု မြတ်စွာဘုရားသည် ဟောတော်မမူ” ဟူ၍ (ဆိုကုန်ရာ၏)။
စုန္ဒ သာသနာတော်မှ တစ်ပါးသော အယူရှိကုန်သော ပရိဗိုဇ်တို့သည် “ငါ့သျှင်တို့ သတ္တဝါသည် သေသည့်နောက်၌ မဖြစ်သလော၊ ဤအယူသာလျှင် မှန်သလော၊ တစ်ပါးသော အယူသည် အချည်းနှီး လော”ဟု ဆိုရာသော ဤအကြောင်းသည် ရှိသည်သာတည်း။
စုန္ဒ ဤသို့ဆိုကုန်သော သာသနာတော်မှ တစ်ပါးသော အယူရှိကုန်သော ပရိဗိုဇ်တို့ကို ဤသို့ ဆိုကုန်ရာ၏၊ “ငါ့သျှင်တို့ သတ္တဝါသည် သေသည့်နောက်၌ မဖြစ်၊ ဤအယူသည်သာလျှင် မှန်၏၊ တစ်ပါးသော အယူသည် အချည်းနှီးသာတည်းဟု ဤသို့လည်း မြတ်စွာဘုရားသည် ဟောတော်မမူ” ဟူ၍ (ဆိုကုန်ရာ၏)။
စုန္ဒ သာသနာတော်မှ တစ်ပါးသော အယူရှိကုန်သော ပရိဗိုဇ်တို့သည် “ငါ့သျှင်တို့ သတ္တဝါသည် သေသည့် နောက်၌ ဖြစ်လည်း ဖြစ်သလော၊ မဖြစ်လည်း မဖြစ်သလော၊ ဤအယူသည်သာလျှင် မှန်သ လော၊ တစ်ပါးသော အယူသည် အချည်းနှီးလော”ဟု ဆိုရာသော ဤအကြောင်းသည် ရှိသည်သာတည်း။
စုန္ဒ ဤသို့ ဆိုကုန်သော သာသနာတော်မှ တစ်ပါးသော အယူရှိကုန်သော ပရိဗိုဇ်တို့ကို ဤသို့ ဆိုကုန်ရာ၏၊ “ငါ့သျှင်တို့ သတ္တဝါသည် သေသည့်နောက်၌ ဖြစ်လည်း ဖြစ်၏၊ မဖြစ်လည်း မဖြစ်၊ ဤအယူသည်သာလျှင် မှန်၏၊ တစ်ပါးသော အယူသည် အချည်းနှီးသာတည်းဟု ဤသို့လည်း မြတ်စွာဘုရား သည် ဟောတော်မမူ”ဟူ၍ (ဆိုကုန်ရာ၏)။
စုန္ဒ သာသနာတော်မှ တစ်ပါးသော အယူရှိကုန်သော ပရိဗိုဇ်တို့သည် “ငါ့သျှင်တို့ သတ္တဝါသည် သေသည့်နောက်၌ ဖြစ်သည်လည်း မဟုတ်၊ မဖြစ်သည်လည်း မဟုတ်သလော၊ ဤအယူသည်သာလျှင် မှန်သလော၊ တစ်ပါးသော အယူသည် အချည်းနှီးလော”ဟု ဆိုရာသော ဤအကြောင်းသည် ရှိသည်သာ တည်း။
စုန္ဒ ဤသို့ဆိုကုန်သော သာသနာတော်မှ တစ်ပါးသော အယူရှိကုန်သော ပရိဗိုဇ်တို့ကို ဤသို့ ဆိုကုန်ရာ၏၊ “ငါ့သျှင်တို့ သတ္တဝါသည် သေသည့်နောက်၌ ဖြစ်သည်လည်း မဟုတ်၊ မဖြစ်သည်လည်း မဟုတ်၊ ဤအယူသည်သာလျှင် မှန်၏၊ တစ်ပါးသော အယူသည် အချည်းနှီးသာတည်းဟု ဤသို့လည်း မြတ်စွာဘုရားသည် ဟောတော်မမူ”ဟူ၍ (ဆိုကုန်ရာ၏)။
စုန္ဒ သာသနာတော်မှ တစ်ပါးသော အယူရှိကုန်သော ပရိဗိုဇ်တို့သည် “ငါ့သျှင်တို့ အဘယ့်ကြောင့် ရဟန်းဂေါတမသည် ဤစကားကို မဟောသနည်း”ဟု ဆိုရာသော ဤအကြောင်းသည် ရှိသည်သာတည်း။
--စုန္ဒ ဤသို့ဆိုကုန်သော သာသနာတော်မှ တစ်ပါးသော အယူရှိကုန်သော ပရိဗိုဇ်တို့ကို ဤသို့ ဆိုကုန်ရာ၏၊ “ငါ့သျှင်တို့ ဤစကားသည် (ပစ္စုပ္ပန်တမလွန်) အကျိုးနှင့် မစပ်၊ (လောကုတ္တရာ) တရားနှင့် မစပ်၊ သာသနာတော် အကျင့်မြတ်၏ အစအဦး မဟုတ်၊ ဝဋ်ဆင်းရဲ၌ ငြီးငွေ့ရန် မဖြစ်၊ ဝဋ်ဆင်းရဲ၌ စွဲမက်ခြင်းကင်းရန် မဖြစ်၊ ဝဋ်ဆင်းရဲချုပ်ရန် မဖြစ်၊ ဝဋ်ဆင်းရဲငြိမ်းရန် မဖြစ်၊ သစ္စာလေးပါးကို ထိုး ထွင်း၍ သိရန် မဖြစ်၊ မဂ်ဉာဏ် ဖိုလ်ဉာဏ်ရရန် မဖြစ်၊ နိဗ္ဗာန်ရောက်ရန် မဖြစ်၊ ထို့ကြောင့် ထိုစကားကို မြတ်စွာဘုရားသည် ဟောတော်မမူ”ဟု (ဆိုကုန်ရာ၏)။
ဟောကြားအပ်သော အရာ
֍ ၁၉၀
။ စုန္ဒ သာသနာတော်မှ တစ်ပါးသော အယူရှိကုန်သော ပရိဗိုဇ်တို့သည် “ငါ့သျှင်တို့ ရဟန်း ဂေါတမသည် အဘယ်တရားကို ဟောအပ်သနည်း”ဟု ဆိုရာသော ဤအကြောင်းသည် ရှိသည်သာတည်း။စုန္ဒ ဤသို့ ဆိုကုန်သော သာသနာတော်မှ တစ်ပါးသော အယူရှိကုန်သော ပရိဗိုဇ်တို့ကို ဤသို့ ဆိုကုန်ရာ၏။
“ငါ့သျှင်တို့ ဤတရားသဘောသည် ဒုက္ခတည်း”ဟု ဤစကားကို မြတ်စွာဘုရားသည် ဟောတော် မူ၏။
“ငါ့သျှင်တို့ ဤတရားသဘောသည် ဒုက္ခဖြစ်ကြောင်းတည်း”ဟု ဤစကားကို မြတ်စွာဘုရားသည် ဟောတော်မူ၏။
“ငါ့သျှင်တို့ ဤတရားသဘောသည် ဒုက္ခချုပ်ရာနိဗ္ဗာန်တည်း”ဟု ဤစကားကို မြတ်စွာဘုရားသည် ဟောတော်မူ၏။
“ငါ့သျှင်တို့ ဤတရားသဘောသည် ဒုက္ခချုပ်ရာနိဗ္ဗာန်သို့ ရောက်ကြောင်းအကျင့်တည်း”ဟု ဤစကားကို မြတ်စွာဘုရားသည် ဟောတော်မူ၏ဟု (ဆိုကုန်ရာ၏)။
စုန္ဒ သာသနာတော်မှ တစ်ပါးသော အယူရှိကုန်သော ပရိဗိုဇ်တို့သည် “ငါ့သျှင်တို့ အဘယ့်ကြောင့် ဤစကားကို ရဟန်းဂေါတမသည် ဟောတော်မူသနည်း”ဟု ဆိုရာသော ဤအကြောင်းသည် ရှိသည်သာ တည်း။
စုန္ဒ ဤသို့ဆိုကုန်သော သာသနာတော်မှ တစ်ပါးသော အယူရှိကုန်သော ပရိဗိုဇ်တို့ကို ဤသို့ ဆိုကုန်ရာ၏ -
“ငါ့သျှင်တို့ ဤစကားသည် ပစ္စုပ္ပန်အကျိုး တမလွန်အကျိုးနှင့် စပ်၏၊ ဤစကားသည် လောကုတ္တရာတရားနှင့် စပ်၏၊ ဤစကားသည် သာသနာတော်၏ အစအဦး ဖြစ်၏၊ ဝဋ်ဆင်းရဲ၌ စင်စစ် ငြီးငွေ့ရန် ဖြစ်၏၊ ဝဋ်ဆင်းရဲ၌ စွဲမက်ခြင်းကင်းရန် ဖြစ်၏၊ ဝဋ်ဆင်းရဲချုပ်ရန် ဖြစ်၏၊ ဝဋ်ဆင်းရဲငြိမ်းရန် ဖြစ်၏၊ သစ္စာလေးပါးကို ထိုးထွင်း၍သိရန် ဖြစ်၏၊ မဂ်ဉာဏ် ဖိုလ်ဉာဏ်ရရန် ဖြစ်၏၊ နိဗ္ဗာန်ရောက်ရန် ဖြစ်၏၊ ထို့ကြောင့် ထိုစကားကို မြတ်စွာဘုရား ဟောတော်မူ၏”ဟု (ဆိုကုန်ရာ၏)။
--ရှေ့အဖို့ကို စွဲ၍ ဖြစ်သော မိစ္ဆာအယူ
֍ ၁၉၁
။ စုန္ဒ ရှေ့အဖို့ကို စွဲ၍ ဖြစ်ကုန်သော အကြင် မိစ္ဆာအယူတို့သည် ရှိကုန်၏၊ (ထိုမိစ္ဆာအယူ တို့တွင်) အကြင် မိစ္ဆာအယူတို့ကို အကြင် အခြင်းအရာအားဖြင့် သင်တို့အား ဟောကြားထိုက်ကုန်၏၊ ထို မိစ္ဆာအယူတို့ကို ငါသည် သင်တို့အား ဟောတော်မူ၏၊ အကြင် မိစ္ဆာအယူတို့ကို အကြင် အခြင်းအရာအား ဖြင့်ကား သင်တို့အား မဟောကြားထိုက်ကုန်၊ ထိုမိစ္ဆာအယူတို့ကို ငါသည် သင်တို့အား အဘယ့်ကြောင့် ဟောရအံ့နည်း။စုန္ဒ နောက်အဖို့ကို စွဲ၍ ဖြစ်ကုန်သော အကြင်မိစ္ဆာအယူတို့သည် ရှိကုန်၏။ (ထိုမိစ္ဆာအယူတို့တွင်) အကြင်မိစ္ဆာအယူတို့ကို အကြင်အခြင်းအရာအားဖြင့် သင်တို့အား ဟောထိုက်ကုန်၏၊ ထိုမိစ္ဆာအယူတို့ကို့ငါသည် သင်တို့အား ဟောတော်မူ၏၊ အကြင် မိစ္ဆာအယူတို့ကို အကြင် အခြင်းအရာအားဖြင့် သင်တို့အား မဟောထိုက်ကုန်၊ ထိုမိစ္ဆာအယူတို့ကို ထိုအခြင်းအရာအားဖြင့် သင်တို့အား ငါသည် အဘယ့်ကြောင့် ဟောရ အံ့နည်း။
စုန္ဒ အကြင်မိစ္ဆာအယူတို့ကို အကြင် အခြင်းအရာအားဖြင့် သင်တို့အား ဟောထိုက်ကုန်၏၊ ထိုမိစ္ဆာ အယူတို့ကို ငါသည် ဟောတော်မူ၏၊ အကြင်မိစ္ဆာအယူတို့ကို အကြင်အခြင်းအရာအားဖြင့် သင်တို့အား မဟောထိုက်ကုန်၊ ထိုမိစ္ဆာအယူတို့ကို သင်တို့အား ငါသည် အဘယ့်ကြောင့် ဟောရအံ့နည်း။
ရှေ့အဖို့ကို စွဲ၍ ဖြစ်ကုန်သော ထိုမိစ္ဆာအယူတို့ကား အဘယ်တို့နည်းဟူမူ -
စုန္ဒ “အတ္တသည်လည်းကောင်း လောကသည်လည်းကောင်း မြဲ၏၊ ဤအယူသည်သာလျှင် မှန်၏၊ တစ်ပါးသော အယူသည် အချည်းနှီးသာတည်း”ဟု ဤသို့ ဆိုလေ့ရှိကုန်သော ဤသို့ ယူလေ့ရှိကုန်သော အချို့သော သမဏဗြာဟ္မဏတို့သည် ရှိကုန်၏။
စုန္ဒ “အတ္တသည်လည်းကောင်း၊ လောကသည်လည်းကောင်း မမြဲ။ပ။
အတ္တသည်လည်းကောင်း၊ လောကသည်လည်းကောင်း မြဲလည်း မြဲ၏၊ မမြဲလည်း မမြဲ။
အတ္တသည်လည်းကောင်း၊ လောကသည်လည်းကောင်း မြဲသည်လည်း မဟုတ်၊ မမြဲသည်လည်း မဟုတ်။
အတ္တကိုလည်းကောင်း၊ လောကကိုလည်းကောင်း မိမိပြုအပ်၏။
အတ္တကိုလည်းကောင်း၊ လောကကိုလည်းကောင်း သူတစ်ပါးပြုအပ်၏။
အတ္တကိုလည်းကောင်း၊ လောကကိုလည်းကောင်း မိမိလည်း ပြုအပ်၏၊ သူတစ်ပါးလည်း ပြုအပ်၏။
အတ္တကိုလည်းကောင်း၊ လောကကိုလည်းကောင်း မိမိလည်း မပြုအပ်၊ သူတစ်ပါးလည်း မပြုအပ်၊ အကြောင်းကို မစွဲမူ၍ ဖြစ်၏၊ ဤအယူသည်သာလျှင် မှန်၏၊ တစ်ပါးသော အယူသည် အချည်းနှီးသာ တည်း”ဟု ဤသို့ ဆိုလေ့ရှိကုန်သော ဤသို့ ယူလေ့ရှိကုန်သော အချို့သော သမဏဗြာဟ္မဏတို့သည် ရှိကုန်၏။
“ချမ်းသာ ဆင်းရဲသည် မြဲ၏၊ ချမ်းသာ ဆင်းရဲသည် မမြဲ၊ ချမ်းသာ ဆင်းရဲသည် မြဲလည်း မြဲ၏၊ မမြဲလည်း မမြဲ၊ ချမ်းသာ ဆင်းရဲသည် မြဲသည်လည်း မဟုတ် မမြဲသည်လည်း မဟုတ်၊ ချမ်းသာ ဆင်းရဲကို မိမိ ပြုအပ်၏၊ ချမ်းသာ ဆင်းရဲကို သူတစ်ပါး ပြုအပ်၏၊ ချမ်းသာ ဆင်းရဲကို မိမိလည်း ပြုအပ်၏၊ သူတစ်ပါးလည်း ပြုအပ်၏၊ ချမ်းသာ ဆင်းရဲကို မိမိလည်း မပြုအပ်၊
--သူတစ်ပါးလည်း မပြုအပ်၊ အကြောင်းကို မစွဲမူ၍ ဖြစ်၏၊ ဤအယူသည်သာလျှင် မှန်၏၊ တစ်ပါးသော အယူသည် အချည်းနှီးသာ တည်း”ဟု ဤသို့ ဆိုလေ့ရှိကုန်သော ဤသို့ ယူလေ့ရှိကုန်သော အချို့သော သမဏဗြာဟ္မဏတို့သည် ရှိကုန်၏။
֍ ၁၉၂
။ စုန္ဒ ထိုသမဏဗြာဟ္မဏတို့တွင် “အတ္တသည်လည်းကောင်း လောကသည်လည်းကောင်း မြဲ၏၊ ဤအယူသည်သာလျှင် မှန်၏၊ တစ်ပါးသော အယူသည် အချည်းနှီးသာတည်း”ဟု ဤသို့ဆိုလေ့ရှိ ကုန်သော ဤသို့ ယူလေ့ရှိကုန်သော အချို့သော သမဏဗြာဟ္မဏတို့ကို ချဉ်းကပ်၍ ငါသည် ဤသို့ ဆို၏၊ “ ငါ့သျှင်တို့ အတ္တသည်လည်းကောင်း၊ လောကသည်လည်းကောင်း မြဲ၏ ဟူသော အကြင် စကားကို (သင်တို့သည်) ဆိုကုန်၏၊ ဤစကားသည် ရှိသလော”ဟု (ဆို၏)။ ထိုသမဏဗြာဟ္မဏတို့သည် “ဤအယူသည်သာလျှင် မှန်၏၊ တစ်ပါးသော အယူသည် အချည်းနှီးသာတည်း”ဟု အကြင်စကားကို ဆိုကြ ကုန်၏၊ ထိုသမဏဗြာဟ္မဏတို့၏ ထိုစကားကိုလည်း ငါသည် လက်မခံ၊ ထိုသို့ လက်မခံခြင်းသည် အဘယ့်ကြောင့်နည်း၊ စုန္ဒ ဤလောက၌ မှားသော အယူရှိကုန်သော အချို့သောသတ္တဝါတို့ ရှိသောကြောင့် တည်း။စုန္ဒ ဤမိစ္ဆာအယူကိုဟုတ်မှန်သောအတိုင်း သိစေခြင်း၌ ငါသည် မိမိနှင့်တူသော သူကို မမြင်၊ သာလွန်သော သူကိုကား အဘယ်မှာ မြင်အံ့နည်း၊ စင်စစ် အကြင် ခန္ဓာစသော အဘိညေယျတရားကို့သိစေခြင်းသည် ရှိ၏၊ ထိုခန္ဓာစသော အဘိညေယျတရားကို သိစေခြင်း၌ ငါသည်သာလျှင် သာလွန်၏။
֍ ၁၉၃
။ စုန္ဒ ထိုသမဏဗြာဟ္မဏတို့တွင် “အတ္တသည်လည်းကောင်း၊ လောကသည်လည်းကောင်း၊ မြဲ၏၊ အတ္တသည်လည်းကောင်း၊ လောကသည်လည်းကောင်း၊ မမြဲ၊ အတ္တသည်လည်းကောင်း၊ လောကသည် လည်းကောင်း မြဲလည်း မြဲ၏၊ မမြဲလည်း မမြဲ၊ အတ္တသည်လည်းကောင်း၊ လောကသည်လည်းကောင်း မြဲသည်လည်း မဟုတ် မမြဲသည်လည်း မဟုတ်။အတ္တကိုလည်းကောင်း၊ လောကကိုလည်းကောင်း၊ မိမိပြုအပ်၏၊ အတ္တကိုလည်းကောင်း၊ လောကကို လည်းကောင်း သူတစ်ပါးပြုအပ်၏၊ အတ္တကိုလည်းကောင်း၊ လောကကိုလည်းကောင်း၊ မိမိလည်း ပြုအပ်၏၊ သူတစ်ပါးလည်း ပြုအပ်၏၊ အတ္တကိုလည်းကောင် လောကကိုလည်းကောင်း မိမိလည်း မပြုအပ်၊ သူတစ်ပါးလည်း မပြုအပ်၊ အကြောင်းကို မစွဲမူ၍ ဖြစ်၏။
ချမ်းသာ ဆင်းရဲသည် မြဲ၏၊ ချမ်းသာ ဆင်းရဲသည် မမြဲ၊ ချမ်းသာ ဆင်းရဲသည် မြဲလည်း မြဲ၏၊ မမြဲလည်း မမြဲ၊ ချမ်းသာ ဆင်းရဲသည် မြဲသည်လည်း မဟုတ်၊ မမြဲသည်လည်း မဟုတ်။ ချမ်းသာဆင်းရဲကို မိမိပြု အပ်၏၊ ချမ်းသာ ဆင်းရဲကို သူတစ်ပါး ပြုအပ်၏၊ ချမ်းသာ ဆင်းရဲကို မိမိလည်း ပြုအပ်၏၊ သူတစ်ပါးလည်း ပြုအပ်၏၊ ချမ်းသာ ဆင်းရဲကို မိမိလည်း မပြုအပ်၊ သူတစ်ပါးလည်း မပြုအပ်။ အကြောင်းကို မစွဲမူ၍ ဖြစ်၏၊ ဤအယူသည်သာလျှင် မှန်၏၊ တစ်ပါးသော အယူသည် အချည်းနှီးသာ တည်း”ဟု ဤသို့ ဆိုလေ့ရှိကုန်သော ဤသို့ ယူလေ့ရှိကုန်သော သမဏဗြာဟ္မဏတို့ကို ချဉ်းကပ်၍ ငါသည် ဤသို့ ဆို၏၊ “ငါ့သျှင်တို့ ချမ်းသာ ဆင်းရဲကို မိမိလည်း မပြုအပ်၊ သူတစ်ပါးလည်း မပြုအပ်၊ အကြောင်းကို မစွဲမူ၍ ဖြစ်၏ဟု အကြင်စကားကို ဆိုအပ်၏၊ ဤစကားသည် ရှိသလော”ဟု (ဆို၏)၊ ထိုသမဏဗြာဟ္မဏတို့သည် “ဤအယူသည်သာလျှင် မှန်၏၊ တစ်ပါးသော အယူသည် အချည်းနှီးသာ တည်း”ဟု အကြင်စကားကို ဆိုကုန်၏၊ ထိုသမဏဗြာဟ္မဏတို့၏ ထိုစကားကို ငါသည် လက်မခံ၊ ထိုသို့ လက်မခံခြင်းသည် အဘယ့်ကြောင့်နည်း၊ စုန္ဒ ဤလောက၌ မှားသော မိစ္ဆာအယူရှိကုန်သော အချို့သော သတ္တဝါတို့ ရှိသောကြောင့်တည်း။
စုန္ဒ ဤမိစ္ဆာအယူကိုဟုတ်မှန်သောအတိုင်း သိစေခြင်း၌ ငါသည် မိမိနှင့်တူသော သူကို မမြင်၊ သာလွန်သော သူကိုကား အဘယ်မှာ မြင်အံ့နည်း၊ စင်စစ် အကြင် ခန္ဓာစသော အဘိညေယျတရားကို သိစေခြင်းသည် ရှိ၏၊ ထိုခန္ဓာစသော အဘိညေယျတရားကို သိစေခြင်း၌ ငါသည်သာလျှင် သာလွန်၏။
--စုန္ဒ ဤဆိုခဲ့သော မိစ္ဆာအယူတို့ကား ရှေ့အဖို့ကို စွဲ၍ ဖြစ်ကုန်သော မိစ္ဆာအယူတို့တည်း၊ အကြင် မိစ္ဆာအယူတို့ကို အကြင်အခြင်းအရာအားဖြင့် ငါသည် သင်တို့အား ဟောထိုက်ကုန်၏၊ ထိုမိစ္ဆာအယူတို့ကို ငါသည် သင်တို့အား ဟောတော်မူ၏၊ ထိုမိစ္ဆာအယူတို့ကို အကြင်အခြင်းအရာအားဖြင့် ငါသည် သင်တို့ အား မဟောထိုက်ကုန်၊ ထိုမိစ္ဆာအယူတို့ကို ထိုအခြင်းအရာအားဖြင့် ငါသည် သင်တို့အား အဘယ်ကြောင့် ဟောရအံ့နည်း။
နောက်အဖို့ကို စွဲ၍ ဖြစ်သော မိစ္ဆာအယူ
֍ ၁၉၄
။ စုန္ဒ အကြင်မိစ္ဆာအယူတို့ကို အကြင်အခြင်းအရာအားဖြင့် ငါသည် သင်တို့အား ဟောထိုက် ကုန်၏၊ ထိုမိစ္ဆာအယူတို့ကို ငါသည် သင်တို့အား ဟောတော်မူ၏၊ ထိုမိစ္ဆာအယူတို့ကို အကြင်အခြင်းအရာ အားဖြင့် ငါသည် သင်တို့အား မဟောထိုက်ကုန်၊ ထိုမိစ္ဆာအယူတို့ကို ထိုအခြင်းအရာအားဖြင့် ငါသည် သင်တို့အား အဘယ့်ကြောင့် ဟောရအံ့နည်း။ နောက်အဖို့ကို စွဲ၍ ဖြစ်ကုန်သော ထိုမိစ္ဆာအယူတို့ကား အဘယ်တို့နည်းဟူမူ -စုန္ဒ “အတ္တသည် ရုပ်ရှိ၏၊ သေပြီးနောက်၌ မြဲ၏၊ ဤအယူသည်သာလျှင် မှန်၏၊ တစ်ပါးသော အ ယူသည် အချည်းနှီးသာတည်း”ဟု ဤသို့ဆိုလေ့ရှိကုန်သော ဤသို့ယူလေ့ရှိကုန်သော အချို့သော သမဏ့ဗြာဟ္မဏတို့သည် ရှိကုန်၏။
စုန္ဒ ထို့ပြင် “အတ္တသည် ရုပ်မရှိ၊ အတ္တသည် ရုပ်ရှိလည်း ရှိ၏၊ ရုပ်မရှိလည်း မရှိ၊ အတ္တသည် ရုပ်ရှိသည်လည်း မဟုတ်၊ ရုပ်မရှိသည်လည်း မဟုတ်။
အတ္တသည် သညာရှိ၏။ အတ္တသည် သညာမရှိ။ အတ္တသည် သညာရှိသည်လည်း မဟုတ်၊ သညာ မရှိသည်လည်း မဟုတ်။ အတ္တသည် သေလျှင် ပြတ်၏၊ ပျက်စီး၏၊ သေသည်မှ နောက်၌ မဖြစ်။ ဤအယူသည်သာလျှင် မှန်၏။ တစ်ပါးသော အယူသည် အချည်းနှီးသာတည်း”ဟု ဤသို့ ဆိုလေ့ရှိကုန်သော ဤသို့ ယူလေ့ရှိကုန်သော အချို့သော သမဏဗြာဟ္မဏတို့သည် ရှိကုန်၏။
စုန္ဒ ထိုသမဏဗြာဟ္မဏတို့တွင် “အတ္တသည် ရုပ်ရှိ၏၊ အတ္တသည် သေသည့်နောက်၌ မြဲ၏၊ ဤအယူသည်သာလျှင် မှန်၏၊ တစ်ပါးသော အယူသည် အချည်းနှီးသာတည်း”ဟု ဤသို့ ဆိုလေ့ရှိကုန်သော ဤသို့ ယူလေ့ရှိကုန်သော သမဏဗြာဟ္မဏတို့ကို ချဉ်းကပ်၍ ငါသည် ဤသို့ ဆို၏၊ “ငါ့သျှင်တို့ အတ္တသည် ရုပ်ရှိ၏၊ သေသည်မှ နောက်၌ မြဲ၏ဟု အကြင်စကားကို သင်တို့ ဆို၏၊ ဤစကားသည် ရှိသလော”ဟု (ဆို၏)၊ ထိုသမဏဗြာဟ္မဏတို့သည် “ဤအယူသည်သာလျှင်မှန်၏၊ တစ်ပါးသော အယူ သည် အချည်းနှီးသာတည်း”ဟု အကြင်စကားကို ဆိုကြကုန်၏၊ ထိုသမဏဗြာဟ္မဏတို့၏ ထိုစကားကို ငါသည် လက်မခံ၊ ထိုသို့ လက်မခံခြင်းသည် အဘယ့်ကြောင့်နည်း၊ စုန္ဒ ဤလောက၌ မှားသော မိစ္ဆာအယူ ရှိကုန်သော အချို့သော သတ္တဝါတို့ရှိသောကြောင့်တည်း။
--စုန္ဒ ဤမိစ္ဆာအယူကိုဟုတ်မှန်သောအတိုင်း သိစေခြင်း၌ ငါသည် မိမိနှင့်တူသော သူကို မမြင်၊ သာလွန်သော သူကိုကား အဘယ်မှာ မြင်အံ့နည်း၊ စင်စစ် အကြင်ခန္ဓာစသော အဘိညေယျတရားကို သိစေခြင်းသည် ရှိ၏၊ ထိုခန္ဓာစသော အဘိညေယျတရားကို သိစေခြင်း၌ ငါသည်သာလျှင် သာလွန်၏။
֍ ၁၉၅
။ စုန္ဒ ထိုသမဏဗြာဟ္မဏတို့တွင် “အတ္တသည် ရုပ်မရှိ။ အတ္တသည် ရုပ်ရှိလည်း ရှိ၏၊ ရုပ်မရှိ လည်း မရှိ။ အတ္တသည် ရုပ်ရှိသည်လည်း မဟုတ်၊ ရုပ်မရှိသည်လည်း မဟုတ်။ အတ္တသည် သညာ ရှိ၏၊ အတ္တသည် သညာ မရှိ။ အတ္တသည် သညာရှိသည်လည်း မဟုတ်၊ သညာမရှိသည်လည်း မဟုတ်။ အတ္တသည် သေလျှင် ပြတ်၏၊ ပျက်စီး၏၊ သေသည်မှ နောက်၌ မဖြစ်။ ဤအယူသည်သာလျှင် မှန်၏၊ တစ်ပါးသော အယူသည် အချည်းနှီးသာတည်း”ဟု ဤသို့ဆိုလေ့ရှိကုန်သော ဤသို့ယူလေ့ရှိကုန်သော သမဏဗြာဟ္မဏတို့ကို ချဉ်းကပ်၍ ငါသည် ဤသို့ ဆို၏၊ “ငါ့သျှင်တို့ အတ္တသည် သေလျှင် ပြတ်၏၊ ပျက်စီး၏၊ သေသည်မှနောက်၌ မဖြစ်ဟူသော အကြင်စကားကို သင်တို့ဆို၏၊ ဤစကားသည် ရှိသလော”ဟု (ဆို၏)။ ထိုသမဏဗြာဟ္မဏတို့သည် “ဤအယူသည်သာလျှင် မှန်၏၊ တစ်ပါးသော အယူသည် အချည်းနှီးသာတည်း”ဟု အကြင်စကားကို ဆိုကုန်၏၊ ထိုသမဏဗြာဟ္မဏတို့၏ ထိုစကားကို ငါသည် လက်မခံ၊ ထိုသို့ လက်မခံခြင်းသည် အဘယ့်ကြောင့်နည်း၊ စုန္ဒ ဤလောက၌ မှားသော မိစ္ဆာအယူရှိ ကုန်သော အချို့သော သတ္တဝါတို့ ရှိသောကြောင့်တည်း။စုန္ဒ ဤမိစ္ဆာအယူကိုဟုတ်မှန်သောအတိုင်း သိစေခြင်း၌ ငါသည် မိမိနှင့်တူသော သူကို မမြင်၊ သာလွန်သော သူကိုကား အဘယ်မှာ မြင်အံ့နည်း၊ စင်စစ် အကြင်ခန္ဓာစသော အဘိညေယျတရားကို သိစေခြင်းသည် ရှိ၏၊ ထိုခန္ဓာစသော အဘိညေယျတရားကို သိစေခြင်း၌ ငါသည်သာလျှင် သာလွန်၏။
စုန္ဒ ဤဆိုခဲ့သော မိစ္ဆာအယူတို့သည် နောက်အဖို့ကို စွဲ၍ ဖြစ်ကုန်သော မိစ္ဆာအယူတို့တည်း၊ (ထိုမိစ္ဆာအယူတို့တွင်) အကြင်မိစ္ဆာအယူတို့ကို အကြင်အခြင်းအရာအားဖြင့် သင်တို့အား ဟောထိုက်ကုန်၏၊ ထိုမိစ္ဆာအယူတို့ကို ငါသည် သင်တို့အား ဟော၏၊ အကြင်မိစ္ဆာအယူတို့ကို အကြင်အခြင်းအရာအားဖြင့် သင်တို့အား မဟောထိုက်ကုန်၊ ထိုမိစ္ဆာအယူတို့ကို ထိုအခြင်းအရာအားဖြင့် ငါသည် သင်တို့အား အဘယ့် ကြောင့် ဟောရအံ့နည်း။
֍ ၁၉၆
။ စုန္ဒ ရှေ့အဖို့ကို စွဲ၍ ဖြစ်ကုန်သော ဤမိစ္ဆာအယူတို့ကိုလည်းကောင်း နောက်အဖို့ကို စွဲ၍့ဖြစ်ကုန်သော ဤမိစ္ဆာအယူတို့ကိုလည်းကောင်း ပယ်ခြင်းငှါ လွန်မြောက်ခြင်းငှါ ဤသို့သော နည်းဖြင့် ငါသည် သတိပဋ္ဌာန်လေးပါးတို့ကို ဟောအပ်ကုန်၏၊ ထားအပ်ကုန်၏။အဘယ်လေးပါးတို့နည်းဟူမူ -
စုန္ဒ ဤသာသနာတော်၌ ရဟန်းသည် ပြင်းစွာအားထုတ်လျက် ဆင်ခြင်လျက် သတိရှိလျက် ရုပ် အပေါင်း၌ ရုပ်အပေါင်းဟု အဖန်ဖန်ရှုလျက် လောက၌ ဖြစ်တတ်သော လိုချင်တပ်မက်ခြင်းနှင့် နှလုံးမသာ ယာခြင်းကို ပယ်ဖျောက်၍ နေ၏။
ခံစားမှုဝေဒနာတို့ ၌ ခံစားမှုဝေဒနာဟု အဖန်ဖန်ရှုလျက်။ပ။ စိတ်၌ စိတ်ဟု အဖန်ဖန် ရှုလျက်။ပ။ သဘောတရားတို့ ၌ သဘောတရားဟု အဖန်ဖန်ရှုလျက် လောက၌ ဖြစ်တတ်သော လိုချင်တပ်မက်ခြင်းနှင့် နှလုံးမသာယာခြင်းကို ပယ်ဖျောက်၍ နေ၏။
စုန္ဒ ရှေ့အဖို့ကို စွဲ၍ ဖြစ်ကုန်သော ဤမိစ္ဆာအယူတို့ကိုလည်းကောင်း နောက်အဖို့ကို စွဲ၍ ဖြစ်ကုန်သော ဤမိစ္ဆာအယူတို့ကိုလည်းကောင်း ပယ်ခြင်းငှါ လွန်မြောက်ခြင်းငှါ ဤသို့သော နည်းဖြင့် ငါသည် ဤသတိပဋ္ဌာန် လေးပါးတို့ကို ဟောအပ်ကုန်၏၊ ထားအပ်ကုန်၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။
֍ ၁၉၇
။ ထိုအခါ အသျှင်ဥပဝါဏသည် မြတ်စွာဘုရား၏နောက်မှ မြတ်စွာဘုရားကို ယပ်ခတ်လျက် နေ၏၊ ထိုအခါ အသျှင်ဥပဝါဏသည် မြတ်စွာဘုရားအား ဤစကားကို လျှောက်၏ - --မြတ်စွာဘုရား အံ့ဖွယ်ရှိပါပေစွ၊ မြတ်စွာဘုရား မဖြစ်ဖူးမြဲ ဖြစ်ပါပေစွ၊ မြတ်စွာဘုရား ဤတရား ဒေသနာသည် ကြည်ညိုဖွယ် ရှိပါပေစွ၊ မြတ်စွာဘုရား ဤတရားဒေသနာသည် အလွန်ကြည်ညိုဖွယ် ရှိပါ ပေစွ၊ မြတ်စွာဘုရား ဤတရားဒေသနာသည် အဘယ်အမည်ရှိပါသနည်းဟု (လျှောက်၏)။
ဥပဝါဏ ဤတရားဒေသနာကို ကြည်ညိုဖွယ် ပါသာဒိကဂုဏ် ရှိသောကြောင့် ဤသာသနာတော်၌ ‘ပါသာဒိက’ ဒေသနာဟူ၍သာ မှတ်လေလော့၊ မြတ်စွာဘုရားသည် ဤတရားတော်ကို မိန့်တော်မူ၏၊ အသျှင်ဥပဝါဏသည် မြတ်စွာဘုရား ဟောတော်မူသော တရားတော်ကို နှစ်လိုသည်ဖြစ်၍ ဝမ်းမြောက်စွာ ခံယူလေသတည်း။
ခြောက်ခုမြောက် ပါသာဒိကသုတ် ပြီး၏။
--၇-လက္ခဏသုတ်
သုံးဆယ့်နှစ်ပါးသော မဟာပုရိသ လက္ခဏာ
֍ ၁၉၈
။ အကျွန်ုပ်သည် ဤသို့ ကြားနာခဲ့ရပါသည် -အခါတစ်ပါး၌ မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထိပြည် အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အရံဖြစ်သော ဇေတဝန် ကျောင်း၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူ၏၊ ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားသည် ရဟန်းတို့ကို “ရဟန်းတို့” ဟူ၍ ခေါ် တော်မူ၏။
ထိုရဟန်းတို့သည် “အသျှင်ဘုရား”ဟူ၍ မြတ်စွာဘုရားအား ပြန်ကြားလျှောက်ထားကုန်၏၊ မြတ်စွာဘုရားသည် ဤစကားကို ဟောတော်မူ၏။
֍ ၁၉၉
။ ရဟန်းတို့ ယောကျ်ားမြတ်၏ သုံးဆယ့်နှစ်ပါးသော ယောကျ်ားမြတ် ‘မဟာပုရိသ’ လက္ခဏာ တို့သည် ရှိကုန်၏၊ အကြင်လက္ခဏာတို့နှင့် ပြည့်စုံသော ယောကျ်ားမြတ်အား နှစ်ပါးသော အဖြစ်တို့သာ လျှင် ရှိကုန်၏၊ အခြားတစ်ပါးသော အဖြစ်တို့သည် မရှိကုန်။အကယ်၍ လူ့ဘောင်၌ နေသော် တရားစောင့်သော တရားနှင့်အညီ မင်းပြုသော သမုဒ္ဒရာလေးစင်း အပိုင်းအခြားရှိသည့် လေးကျွန်းလုံးကို အစိုးရသော ရန်အပေါင်းကို အောင်မြင်သော တိုင်းနိုင်ငံကို တည် ငြိမ်စေသော ရတနာခုနစ်ပါးနှင့် ပြည့်စုံသော စကြဝတေးမင်း ဖြစ်၏၊ ထို (စကြဝတေးမင်း) အား ဤရတနာခုနစ်ပါးတို့သည် ဖြစ်ကုန်၏၊ ဤ (ရတနာခုနစ်ပါး) တို့ကား အဘယ်နည်း စကြာရတနာ ဆင့်ရတနာ မြင်းရတနာ ပတ္တမြားရတနာ မိန်းမမြတ်ရတနာ သူဌေးရတနာ ခုနစ်ခုမြောက်သော သားကြီး ရတနာတို့တည်း။ ထို (စကြဝတေးမင်း) အား ရဲရင့်ကုန်သော သူရဲကောင်းအင်္ဂရုပ်ရှိကုန်သော တစ်ဖက်စစ် သည်တို့ကို နှိမ်နင်းနိုင်ကုန်သော အထောင်မကသော သားတော်တို့သည် ရှိကုန်၏။ ထို (စကြဝတေးမင်း) သည် သမုဒ္ဒရာအဆုံးရှိသော ဤမြေကို ညှဉ်းဆဲခြင်း သတ်ဖြတ်ခြင်း မရှိဘဲ တရားသဖြင့် အောင်မြင်၍ အုပ်စိုး၏။ အကယ်၍ လူ့ဘောင်မှ ရဟန်းဘောင်သို့ ဝင်ရောက်သော် ပူဇော်အထူးကို ခံတော်မူထိုက်သော (အလုံးစုံသောတရားတို့ကို) ကိုယ်တိုင် မှန်စွာ သိတော်မူသော လောက၌ (ကိလေသာ) အပိတ်အပင်ကို ဖွင့်လှစ်ဖျက်ဆီးပြီးသော ဘုရားဖြစ်၏။
֍ ၂၀၀
။ အကြင်လက္ခဏာတို့နှင့် ပြည့်စုံသော ယောကျ်ားမြတ်အား နှစ်မျိုးသော အဖြစ်တို့သာလျှင် ရှိကုန်၏၊ အခြားသော အဖြစ် မရှိကုန်၊ အကယ်၍ လူ့ဘောင်၌ နေသော် စကြဝတေးမင်း ဖြစ်၏။ပ။ အကယ်၍ လူ့ဘောင်မှ ရဟန်းဘောင်သို့ ဝင်ရောက်သော် ပူဇော်အထူးကို ခံတော်မူထိုက်သော (အလုံးစုံသော တရားတို့ကို) ကိုယ်တိုင် မှန်စွာ သိတော်မူသော လောက၌ (ကိလေသာ) အပိတ်အပင်ကို ဖွင့်လှစ် ဖျက်ဆီးပြီးသော ဘုရားဖြစ်၏။ရဟန်းတို့ ယောကျ်ားမြတ်၏ သုံးဆယ့်နှစ်ပါးသော ထိုယောကျ်ားမြတ် ‘မဟာပုရိသ’ လက္ခဏာ တို့ ဟူသည် အဘယ်တို့နည်းဟူမူ -
ရဟန်းတို့ ဤလောက၌ ယောကျ်ားမြတ်သည် အညီအညွတ် ကောင်းစွာ ထိသော ခြေဖဝါးရှိ၏၊ ရဟန်းတို့ ယောကျ်ားမြတ်သည် အကြင် အညီအညွတ် ကောင်းစွာ ထိသော ခြေဖဝါးရှိ၏၊ ရဟန်းတို့ ဤ (အညီအညွတ် ကောင်းစွာ ထိသော ခြေဖဝါးရှိခြင်း) သည်လည်း ယောကျ်ားမြတ်၏ မဟာပုရိသလက္ခဏာ ပေတည်း (၁)
--ရဟန်းတို့ တစ်ဖန် ထို့ပြင်လည်း ယောကျ်ားမြတ်၏ အောက်ခြေဖဝါးပြင်တို့၌ အကန့်တစ်ထောင် ရှိကုန်သော အကွပ်ပုံတောင်းတို့နှင့်တကွ အခြင်းအရာအလုံးစုံနှင့် ပြည့်စုံကုန်သော စက်ဝန်းတို့သည် ဖြစ် ပေါ်လျက် ရှိကုန်၏၊ ရဟန်းတို့ ယောကျ်ားမြတ်၏ ခြေဖဝါးပြင်တို့၌ အကန့်တစ်ထောင်ရှိကုန်သော အကွပ် ပုံတောင်းတို့နှင့်တကွ အခြင်းအရာအလုံးစုံနှင့် ပြည့်စုံကုန်သော အကြင်စက်ဝန်းတို့သည် ဖြစ်ပေါ်ကုန်၏။ ရဟန်းတို့ ဤ (စက်ဝန်းတို့ ဖြစ်ပေါ်ခြင်း) သည်လည်း ယောကျ်ားမြတ်၏ မဟာပုရိသလက္ခဏာပေတည်း။ (၂)
ရဟန်းတို့ တစ်ဖန် ထို့ပြင်လည်း ယောကျ်ားမြတ်သည် ရှည်သော ဖနှောင့်ရှိ၏။ပ။ (၃)
ရှည်သွယ်သော လက်ချောင်း ခြေချောင်းရှိ၏။ (၄)
နူးညံ့ နုနယ်သော လက်ဖဝါး ခြေဖဝါးရှိ၏။ (၅)
ကွန်ရက်ပမာ ညီညာသော လက်ချောင်း ခြေချောင်းရှိ၏။ (၆)
ဖမျက်မြင့်သော ခြေရှိ၏။ (၇)
ဧဏီသားကောင်၏ သလုံးမြင်းခေါင်းကဲ့သို့သော သလုံးမြင်းခေါင်းရှိ၏။ (၈)
မကိုင်းမညွတ်ဘဲ ရပ်လျက်ပင် နှစ်ဖက်သော လက်ဝါးပြင်တို့ဖြင့် ပုဆစ်ဒူးတို့ကို သုံးသပ်နိုင်၏။ (၉)
အအိမ်ဖြင့် ဖုံးလွှမ်းသော ပုရိသနိမိတ်ရှိ၏။ (၁၀)
ရွှေအဆင်းရှိ၏၊ ရွှေနှင့်တူသော (အသား) အရေရှိ၏။ (၁၁)
ချောမွေ့သော အသားအရေရှိ၏၊ အသားအရေ ချောမွေ့သောကြောင့် မြူအညစ်အကြေး မလိမ်းကျံ (မငြိကပ်)။ (၁၂)
တစ်ပင်ချင်းပေါက်သော မွေးညင်းရှိ၏၊ မွေးညင်းပေါက်တို့ ၌ တစ်ပင် တစ်ပင်သော မွေးညင်းတို့ သာလျှင် ပေါက်ကုန်၏။ (၁၃)
အထက်သို့ ကော့တက်သော မွေးညင်းရှိ၏၊ မျက်စဉ်းညိုအဆင်းရှိကုန်သော မွေးညင်းတို့သည့်ဖက်နားတောင်းသဏ္ဌာန် လကျ်ာရစ်လည်၍ အထက်သို့ ကော့တက်လျက် ပေါက်ကုန်၏။ (၁၄)
ဗြဟ္မာမင်းကဲ့သို့ ဖြောင့်မတ်သော ကိုယ်ရှိ၏။ (၁၅)
အရပ်ခုနစ်ပါး၌ (အသား) ဖြိုးမောက်ခြင်း ရှိ၏။ (၁၆)
ခြင်္သေ့ကိုယ်ရှေ့ပိုင်းနှင့် တူသော ကိုယ်ရှိ၏။ (၁၇)
လက်ပြင်နှစ်ဖက်အကြား၌ (တစ်ပြင်တည်းညီလျက်) ပြည့်ဖြိုးသော ကျောပြင်ရှိ၏။ (၁၈)
ပညောင်ပင်ကဲ့သို့ ဝန်းသော ကိုယ်ရှိ၏၊ ထို (ယောကျ်ားမြတ်)၏ အလံသည် ကိုယ်အရပ်မြင့်သ လောက် ကျယ်ပြန့်၏၊ ကိုယ်အရပ်သည်လည်း အလံကျယ်ပြန့်သလောက် မြင့်၏။ (၁၉)
ညီညာစွာ လုံးသော လည်ပင်းလည်တိုင် ရှိ၏။ (၂၀)
အရသာကို ဆောင်သော အလွန်ကောင်းမြတ်သော အကြောရှိ၏။ (၂၁)
ခြင်္သေ့၏ မေးနှင့်တူသော မေးရှိ၏။ (၂၂)
လေးဆယ်သော သွားရှိ၏။ (၂၃)
ညီညွတ်သော သွားရှိ၏။ (၂၄)
မကျဲသော သွားရှိ၏။ (၂၅)
--အလွန်ဖြူစင်သော အစွယ် (လေးချောင်း) ရှိ၏။ (၂၆)
ကြီးမား ရှည်လျား နူးညံ့သော လျှာရှိ၏။ (၂၇)
ဗြဟ္မာမင်း၏ အသံနှင့်တူသော အသံရှိ၏၊ ကရဝိက်ငှက်၏ အသံနှင့်တူသော အသံရှိ၏။ (၂၈)
အလွန်ညိုသော မျက်လုံးရှိ၏။ (၂၉)
နွားငယ်မျက်တောင်နှင့်တူသော မျက်တောင်ရှိ၏။ (၃၀)
ရဟန်းတို့ ယောကျ်ားမြတ်၏ မျက်မှောင်နှစ်ခု အကြား၌ နူးညံ့သော လဲဝါဂွမ်းနှင့် တူသော ဖြူစင်သော ဥဏ္ဏလုံမွေးရှင်သည် ပေါက်လျက် ရှိ၏၊ ရဟန်းတို့ ယောကျ်ားမြတ်၏ မျက်မှောင်နှစ်ခု အကြား၌ နူးညံ့သော လဲဝါဂွမ်းနှင့်တူသော ဖြူစင်သော အကြင်ဥဏ္ဏလုံ မွေးရှင် ပေါက်လျက် ရှိ၏၊ ရဟန်း တို့ ဤ (ဥဏ္ဏလုံမွေးရှင်ပေါက်လျက် ရှိခြင်း) သည်လည်း ယောကျ်ားမြတ်၏ မဟာပုရိသလက္ခဏာပေ တည်း။ (၃၁)
ရဟန်းတို့ ဤယောကျ်ားမြတ်သည် သင်းကျစ်ဆင်ထားဘိသကဲ့သို့သော ဦးခေါင်းရှိ၏၊ ရဟန်းတို့ ယောကျ်ားမြတ်သည် အကြင်သင်းကျစ်ဆင်ထားဘိသကဲ့သို့သော ဦးခေါင်းရှိ၏၊ ရဟန်းတို့ ဤ (သင်းကျစ် ဆင်ထားဘိသကဲ့သို့သော ဦးခေါင်းရှိခြင်း) သည်လည်း ယောကျ်ားမြတ်၏ မဟာပုရိသ လက္ခဏာပေတည်း။ (၃၂)
ရဟန်းတို့ ယောကျ်ားမြတ်၏ ထိုသုံးဆယ့်နှစ်ပါးသော ယောကျ်ားမြတ် ‘မဟာပုရိသ'လက္ခဏာ တို့သည် ဤသည်တို့ ပေတည်း။ ယင်း (လက္ခဏာ) တို့နှင့် ပြည့်စုံသော ယောကျ်ားမြတ်အား နှစ်မျိုးသော အဖြစ်တို့သာလျှင် ရှိကုန်၏၊ အခြားသော အဖြစ်တို့ကား မရှိကုန်။
(ထိုယောကျ်ားမြတ်သည်) အကယ်၍ လူ့ဘောင်၌နေသော် တရားစောင့်သော တရားနှင့်အညီ မင်းပြုသော သမုဒ္ဒရာလေးစင်း အပိုင်းအခြားရှိသည့် လေးကျွန်းလုံးကို အစိုးရသော ရန်အပေါင်းကို အောင်မြင်သော တိုင်းနိုင်ငံကို တည်ငြိမ်စေသော ရတနာခုနစ်ပါးနှင့် ပြည့်စုံသော စကြဝတေးမင်းဖြစ်၏။ပ။ အ ကယ်၍ လူ့ဘောင်မှ ရဟန်းဘောင်သို့ ဝင်ရောက်သော် ပူဇော်အထူးကို ခံတော်မူထိုက်သော (အလုံးစုံသော တရားတို့ကို) ကိုယ်တိုင် မှန်စွာ သိတော်မူသော လောက၌ (ကိလေသာ) အပိတ်အပင်ကို ဖွင့်လှစ်ဖျက်ဆီး ပြီးသော ဘုရားဖြစ်၏။
ရဟန်းတို့ ယောကျ်ားမြတ်၏ ဤသုံးဆယ့်နှစ်ပါးသော မဟာပုရိသ လက္ခဏာတို့ကို သာသနာပ ရသေ့တို့သည်လည်း ကျက်မှတ်ထားကုန်၏၊ ထိုသူတို့သည် ဤကံကို ပြုခြင်းကြောင့် ဤလက္ခဏာကို့ရ၏ ဟူ၍ကား မသိကုန်။
--(၁) သုပ္ပတိဋ္ဌိတပါဒ လက္ခဏာတော်
֍ ၂၀၁
။ ရဟန်းတို့ မြတ်စွာဘုရားသည် ရှေးမွေးဖွားခဲ့ရာ ‘ဇာတိ’၊ ရှေးဖြစ်ခဲ့ရာ ‘ဘဝ’၊ ရှေး နေခဲ့ရာ ‘ဘုံဌာန'တို့၌ လူဖြစ်စဉ်အခါက ကုသိုလ်တရားတို့၌ မြဲမြံစွာ ဆောက်တည်၏၊ မဆုတ်မနစ် ဆောက်တည်၏၊ ကာယသုစရိုက် ဝစီသုစရိုက် မနောသုစရိုက်၌ လည်းကောင်း၊ ပေးကမ်း ဝေဖန်ခြင်း၌ လည်းကောင်း၊ သီလဆောက်တည်ခြင်း၌လည်းကောင်း၊ ဥပုသ်စောင့်သုံးခြင်း၌လည်းကောင်း အမိ၌ ပြုဖွယ် ဝတ်ကိုပြုခြင်း အဖ၌ ပြုဖွယ်ဝတ်ကို ပြုခြင်း သမဏ၌ ပြုဖွယ်ဝတ်ကို ပြုခြင်း ဗြာဟ္မဏ၌ ပြုဖွယ်ဝတ်ကို ပြုခြင်း အမျိုး၌ ကြီးသူတို့ကို အရိုအသေပြုခြင်း၌လည်းကောင်း၊ တစ်ပါးသော လွန်မြတ်သော ကုသိုလ် တရားတို့၌လည်းကောင်း မြဲမြံစွာ ဆောက်တည်၏၊ မဆုတ်မနစ် ဆောက်တည်၏။ထိုမြတ်စွာဘုရားသည် ထိုကံကို ပြုအပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့် ဆည်းပူးအပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့် ထိုကံ၏ များသည်၏ အဖြစ်ကြောင့် ပြန့်ပြောသည်၏ အဖြစ်ကြောင့် ကိုယ်ခန္ဓာပျက်စီး၍ သေပြီးသည်မှ နောက်၌ ကောင်းသော လားရာဖြစ်သော နတ်ပြည်၌ ဖြစ်၏။
ထိုမြတ်စွာဘုရားသည် ထိုနတ်ပြည်၌ တစ်ပါးသော နတ်တို့ကို နတ်၌ဖြစ်သော အသက်၊ နတ်၌ဖြစ်သော အဆင်း၊ နတ်၌ဖြစ်သော ချမ်းသာ၊ နတ်၌ဖြစ်သော အခြံအရံ၊ နတ်၌ဖြစ်သော အစိုးရခြင်း၊ နတ်၌ ဖြစ်သော ရူပါရုံ၊ နတ်၌ဖြစ်သော သဒ္ဒါရုံ၊ နတ်၌ဖြစ်သော ဂန္ဓာရုံ၊ နတ်၌ဖြစ်သော ရသာရုံ၊ နတ်၌ဖြစ်သော ဖောဋ္ဌဗ္ဗာရုံဟု ဆိုအပ်သော ဆယ်ပါးသော အရာဌာနတို့ဖြင့် သာလွန်၏ (လွှမ်းမိုး၍ တည်၏)။
ထိုမြတ်စွာဘုရားသည် ထိုနတ်ပြည်မှ စုတေ၍ ဤလူ့ပြည်သို့ လာရောက်သည်ရှိသော် ဤမဟာ ပုရိသလက္ခဏာကို ရ၏။ အညီအညွတ် ကောင်းစွာထိသော ခြေဖဝါးရှိ၏၊ ခြေကို မြေ၌ အညီအညွတ် ချ၏၊ ခြေကို မြေမှ အညီအညွတ် ကြွ၏၊ အလုံးစုံသော ခြေဖဝါးပြင်တို့ ဖြင့် အညီအညွတ် မြေကို ထိ၏။
֍ ၂၀၂
။ ထိုလက္ခဏာနှင့် ပြည့်စုံသော ထိုသူသည် အကယ်၍ လူ့ဘောင်၌ နေသော် တရားစောင့်သော တရားနှင့်အညီ မင်းပြုသော သမုဒ္ဒရာလေးစင်း အပိုင်းအခြားရှိသည့် လေးကျွန်းလုံးကို အစိုးရသော ရန်အပေါင်းကို အောင်မြင်သော တိုင်းနိုင်ငံကို တည်ငြိမ်စေသော ရတနာခုနစ်ပါးနှင့် ပြည့်စုံသော စကြဝတေးမင်း ဖြစ်၏၊ ထို (စကြဝတေးမင်း) အား ဤရတနာ ခုနစ်ပါးတို့သည် ဖြစ်ကုန်၏၊ ဤ (ရတနာ ခုနစ်ပါး)တို့ကား အဘယ်နည်း၊ စကြာရတနာ ဆင်ရတနာ မြင်းရတနာ ပတ္တမြားရတနာ မိန်းမမြတ် ရတနာ သူဌေးရတနာ ခုနစ်ခုမြောက် သားကြီးရတနာတို့တည်း။ ထို (စကြဝတေးမင်း) အား ရဲရင့်ကုန်သော သူရဲကောင်းအင်္ဂရုပ်ရှိကုန်သော တစ်ဖက်စစ်သည်တို့ကို နှိမ်နှင်းနိုင်ကုန်သော အထောင်မကသော သား တော်တို့သည် ရှိကုန်၏၊ ထို (စကြဝတေးမင်း) သည် သမုဒ္ဒရာအဆုံးရှိသော ဤမြေကို ညှဉ်းဆဲခြင်း သတ် ဖြတ်ခြင်းမရှိဘဲ တရားသဖြင့် အောင်မြင်၍ ခိုးသား ဓားပြ ကင်းသော ပြည့်စုံကြွယ်ဝသော ဥပဒ် ဘေးရန် မရှိသော ငြိမ်းချမ်းသော နိုင်ငံတော်ကြီးကို အုပ်စိုး၏။မင်းဖြစ်ခဲ့သော် အဘယ်ကို ရသနည်းဟူမူ -
ဆန့်ကျင်ဘက်ဖြစ်သော ရန်သူဖြစ်သော တစ်စုံတစ်ယောက်သော လူသားဖြစ်သူသည် ထိုမင်းကို မပိတ်ပင် မတားမြစ်နိုင်။ မင်းဖြစ်ခဲ့သော် ဤအကျိုးကို ရ၏။
အကယ်၍ လူ့ဘောင်မှ ရဟန်းဘောင်သို့ ဝင်ရောက်သော် လောက၌ ပူဇော်အထူးကို ခံတော်မူထိုက်သော (အလုံးစုံသောတရားတို့ကို) ကိုယ်တိုင် မှန်စွာ သိတော်မူသော (ကိလေသာ) အပိတ်အပင်ကို ဖွင့်လှစ် ဖျက်ဆီးပြီးသော ဘုရားဖြစ်၏။
--ဘုရားဖြစ်ခဲ့သော် အဘယ်ကို ရသနည်းဟူမူ -
လောက၌ ဆန့်ကျင်ဘက်ဖြစ်ကုန်သော ရန်သူဖြစ်ကုန်သော အတွင်းအပဖြစ်ကုန်သော ရာဂသည့်လည်းကောင်း ဒေါသသည်လည်းကောင်း မောဟသည်လည်းကောင်း သမဏသည်လည်းကောင်း ဗြာဟ္မဏ သည်လည်းကောင်း နတ်သည်လည်းကောင်း မာရ်နတ်သည်လည်းကောင်း ဗြဟ္မာသည်လည်းကောင်း တစ်စုံတစ်ယောက်သော သူသည်လည်းကောင်း ထိုဘုရားကို မပိတ်ပင် မတားမြစ်နိုင်။ ဘုရားဖြစ်ခဲ့သော် ဤအကျိုးကို ရ၏။ ဤအကြောင်းအရာကို မြတ်စွာဘုရားသည် ဟောတော်မူ၏။
֍ ၂၀၃
။ ထိုနေရာ၌ သံဂါယနာတင် မထေရ်တို့သည် ဤဂါထာကို ဆိုအပ်၏ -(၁) ထိုမြတ်စွာဘုရားသည် သစ္စာစောင့်ခြင်း၌လည်းကောင်း၊ ကုသိုလ်ကမ္မပထ တရား ဆယ်ပါး၌လည်းကောင်း၊ ဣန္ဒြေကို ဆုံးမခြင်း၌လည်းကောင်း၊ ကိုယ် နှုတ် နှလုံးကို စောင့်ခြင်း၌လည်းကောင်း၊ ကိုယ် နှုတ် နှလုံးကို ဖြူစင်စွာ ပြုခြင်း သမထ ဝိပဿနာ၏တည်ရာ သီလကို စောင့်ခြင်း ဥပုသ်ကျင့်သုံးခြင်းတို့၌လည်းကောင်း၊ အလှူပေးခြင်း၌လည်းကောင်း၊ သတ္တဝါတို့ကို မညှဉ်းဆဲခြင်း၌လည်းကောင်း၊ သတ္တဝါတို့ကို အနိုင်အထက်မပြုခြင်း၌လည်းကောင်း မွေ့လျော်သည်ဖြစ်၍ မြဲမြံစွာ ဆောက်တည်လျက် ပြည့်စုံစွာ ကျင့်၏။
(၂) ထို မြတ်စွာဘုရားသည် ထိုကံကြောင့် နတ်ပြည်သို့ လားရ၏၊ နတ်ချမ်းသာ ကိုလည်းကောင်း၊ ပျော်ရွှင်မွေ့လျော်ခြင်းတို့ကိုလည်းကောင်း၊ ခံစားရ၏၊ ထိုနတ်ပြည် မှစုတေ၍ တစ်ဖန် ဤလူ့ပြည်သို့ လာသည်ရှိသော် ညီညွတ်သော ခြေတို့ဖြင့် မြေကို ထိ၏။
(၃) လက္ခဏာဖတ်ပုဏ္ဏားတို့သည် အညီအညွတ် စည်းဝေးကုန်၍ ပြောကြား ကုန်၏၊ အညီအညွတ် မြေကို ထိသော ခြေရှိသော သတို့သားကို လူသည်လည်း ကောင်း၊ ရဟန်းသည်လည်းကောင်း ပိတ်ပင်တားမြစ်ခြင်းငှါ မတတ်နိုင်၊ ထို လက္ခဏာသည် ထိုအကျိုးကို ပြ၏။
(၄) ဤသတို့သားသည် အိမ်၌နေသည် ဖြစ်အံ့၊ ထိုသစ္စာစောင့်ခြင်းစသော ကံ၏ အကျိုးအားဖြင့် ထိုသတို့သားကို တစ်စုံတစ်ယောက်သောသူသည် မပိတ်ပင် မတား မြစ်နိုင်၊ သူတစ်ပါးတို့ကို လွှမ်းမိုးနိုင်၏၊ ရန်သူတို့သည် မနှိပ်စက်နိုင်၊ ဤလောက၌ တစ်စုံတစ်ယောက်သော လူသားဖြစ်သူသည် မပိတ်ပင် မတားဆီးနိုင်။
(၅) ထိုလက္ခဏာနှင့် ပြည့်စုံသော သတို့သားသည် အကယ်၍ ရဟန်းပြုအံ့၊ လောကနယ်မှ လွတ်မြောက်ရာ နိဗ္ဗာန်ကို ရလိုခြင်း ‘နေက္ခမ္မဆန္ဒ’ ၌ မွေ့လျော်သော ပညာ အဆင်အခြင်နှင့်ပြည့်စုံသော ဘုရားဖြစ်၏၊ သတ္တဝါတို့ထက် မြတ်သော ထို ဘုရားသည် စင်စစ် ပိတ်ပင်တားဆီးအပ်သည်၏ အဖြစ်သို့ မရောက်နိုင်၊ ဤသို့ ဖြစ်ခြင်းသည်ကား ထို (သုပ္ပတိဋ္ဌိတပါဒလက္ခဏာ)၏ သဘောတည်း။
--(၂) ပါဒတလစက္က လက္ခဏာတော်
֍ ၂၀၄
။ ရဟန်းတို့ မြတ်စွာဘုရားသည် ရှေးမွေးဖွားခဲ့ရာ ‘ဇာတိ’၊ ရှေးဖြစ်ခဲ့ရာ ‘ဘဝ’၊ ရှေးနေခဲ့ရာ ‘ဘုံဌာန'တို့၌ လူဖြစ်စဉ်အခါက လူအများ၏ ချမ်းသာကို ဆောင်ခဲ့၏၊ ထိတ်လန့်တုန်လှုပ်ဖွယ်ဘေးကို ပယ်ဖျောက်ခဲ့၏၊ တရားနှင့်လျော်စွာ စောင့်ရှောက်မှု ကာကွယ်မှု လုံခြုံစေမှုကိုလည်း စီရင်ခဲ့၏၊ အခြံအရံ နှင့် တကွသော အလှူကိုလည်း ပေးလှူခဲ့၏။ထိုမြတ်စွာဘုရားသည် ထိုကံကို ပြုအပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့် ဆည်းပူးအပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့် ထိုကံ၏ များသည်၏ အဖြစ်ကြောင့် ပြန့်ပြောသည်၏ အဖြစ်ကြောင့် ကိုယ်ခန္ဓာပျက်စီး၍ သေပြီးသည်မှ နောက်၌ ကောင်းသော လားရာဖြစ်သော နတ်ပြည်၌ ဖြစ်၏။ပ။ ထိုမြတ်စွာဘုရားသည် ထိုနတ်ပြည်မှ စုတေ၍ ဤလူ့ပြည်သို့ လာရောက်သည်ရှိသော် ဤမဟာပုရိသလက္ခဏာကို ရ၏။ အောက်ခြေဖဝါး အပြင်တို့၌ အကန့်တစ်ထောင်ရှိကုန်သော အကွပ်ပုံတောင်းနှင့်တကွ အခြင်းအရာ အလုံးစုံနှင့် ပြည့်စုံကုန်သော ကောင်းစွာ ပြတ်သား ခြားနားသော စက်ဝန်းတို့ ဖြစ်ပေါ်လျက် ရှိကုန်၏၊ ထိုလက္ခဏာနှင့် ပြည့် စုံသော ထိုမြတ်စွာဘုရားသည် အကယ်၍ အိမ်၌ နေအံ့၊ စကြဝတေးမင်း ဖြစ်၏။ပ။
မင်းဖြစ်ခဲ့သော် အဘယ်ကို ရသနည်းဟူမူ -
များသော အခြံအရံရှိ၏၊ ထိုစကြဝတေးမင်းအား အခြံအရံတို့သည် များကုန်၏၊ ထိုအခြံအရံတို့ သည်ကား ပုဏ္ဏားများ သူဌေးသူကြွယ်များ ဘဏ္ဍာရေးအမတ်များ အမတ်ချုပ်ကြီးများ ဆင်စီးသူရဲများ မြင်းစီးသူရဲများ တံခါးမှူးများ အမှုဆောင်အမတ်များ အတိုင်ပင်ခံအမတ်များ လက်အောက်ခံဘုရင်များ မြို့စား နယ်စားများ မင်းညီမင်းသားများတို့ ဖြစ်ကုန်၏။ မင်းဖြစ်ခဲ့သော် ဤအကျိုးကို ရ၏။
အကယ်၍ လူ့ဘောင်မှ ရဟန်းဘောင်သို့ ဝင်ရောက်သော် လောက၌ ပူဇော်အထူးကို ခံတော်မူ ထိုက်သော (အလုံးစုံသောတရားတို့ကို) ကိုယ်တိုင် မှန်စွာ သိတော်မူသော (ကိလေသာ) အပိတ်အပင်ကို ဖွင့် လှစ်ဖျက်ဆီးပြီးသော ဘုရားဖြစ်၏။
ဘုရားဖြစ်ခဲ့သော် အဘယ်ကို ရသနည်းဟူမူ -
များသော အခြံအရံ ရှိ၏၊ ထိုမြတ်စွာဘုရားအား အခြံအရံတို့သည် များကုန်၏၊ ထိုအခြံအရံတို့ သည်ကား ရဟန်းယောကျ်ားများ ရဟန်းမိန်းမများ ဥပါသကာယောကျ်ားများ ဥပါသိကာမိန်းမများ နတ်များ လူများ အသုရာများ နဂါးများ ဂန္ဓဗ္ဗများတို့ ဖြစ်ကုန်၏။ ဘုရားဖြစ်ခဲ့သော် ဤအကျိုးကိုရ၏။ ဤအကြောင်းကို မြတ်စွာဘုရားသည် ဟောတော်မူ၏။
֍ ၂၀၅
။ ထိုနေရာ၌ သံဂါယနာတင် မထေရ်တို့သည် ဤဂါထာကို ဆိုအပ်၏ -(၁) ရှေးကာလ ရှေးဘဝတို့၌ လူဖြစ်စဉ်အခါက လူအများတို့၏ ချမ်းသာကို ဆောင်ခဲ့၏၊ ထိတ်လန့်တုန်လှုပ်ဖွယ်ဘေးကို ပယ်ဖျောက်ခဲ့၏၊ လုံခြုံစေမှု စောင့် ရှောက်မှု ကာကွယ်မှုတို့၌ အားထုတ်ခဲ့၏။
(၂) ထိုမြတ်စွာဘုရားသည် ထိုကံကြောင့် နတ်ပြည်သို့ လားရ၏၊ နတ်ချမ်းသာ ကိုလည်းကောင်း ပျော်ရွှင်မွေ့လျော်ခြင်းတို့ကိုလည်းကောင်း ခံစားရ၏၊ ထိုနတ်ပြည် မှ စုတေ၍ တစ်ဖန် ဤလူ့ပြည်သို့ လာသည်ရှိသော် နှစ်ဖက်သော ခြေအပြင်တို့၌ အလုံးစုံ ထက်ဝန်းကျင် အကွပ်နှင့်တကွ အကန့်တစ်ထောင်ရှိသော စက်ဝန်းတို့ကို ရ၏။
--(၃) လက္ခဏာဖတ် ပုဏ္ဏားတို့သည် အညီအညွတ် စည်းဝေးကုန်၍ များစွာသော ကောင်းမှုကြောင့်ဖြစ်သည့် လက္ခဏာရှိသော သတို့သားကို မြင်သော် ထို သတို့သားသည် အခြံအရံများသည် ဖြစ်လတ္တံ့၊ ရန်သူကို နှိမ်နင်းနိုင်သည် ဖြစ် လတ္တံ့ဟု ပြောကြားကုန်၏။
(၄) ထို့ကြောင့်သာလျှင် အလုံးစုံ ထက်ဝန်းကျင် အကွပ်နှင့်တကွသော စက်ဝန်း တို့ကို ရရှိသော ထိုလက္ခဏာနှင့် ပြည့်စုံသော ထိုသတို့သားသည် အကယ်၍ ရဟန်းမပြုသော် စကြာရတနာကို လည်စေနိုင်၏၊ မြေပြင်အားလုံးကို ဆုံးမအုပ်စိုး နိုင်၏၊ ဤလောက၌ရှိသော မင်းတို့သည် ထို စကြာမင်း၏ အရံမင်းများ ဖြစ်ကုန်၏၊ လူအပေါင်းတို့သည် ကြီးသော ဘုန်းတန်ခိုးရှိသော ထိုစကြာမင်းကို ထက်ဝန်း ကျင် ကောင်းစွာ ခြံရံကြကုန်၏။
(၅) ထိုသို့ လက္ခဏာနှင့် ပြည့်စုံသော သတို့သားသည် အကယ်၍ ရဟန်းပြုသော် လောကနယ်မှ လွတ်မြောက်ရာ နိဗ္ဗာန်ကို ရလိုခြင်း ‘နေက္ခမ္မဆန္ဒ’ ၌ မွေ့ လျော်၏၊ ပညာ အဆင်အခြင်နှင့် ပြည့်စုံ၏၊ နတ် လူ အသုရာ သိကြား ရက္ခိုသ် တို့သည်လည်းကောင်း၊ ဂန္ဓဗ္ဗနတ်နှင့် နဂါးတို့သည်လည်းကောင်း၊ ငှက်တို့သည် လည်းကောင်း၊ အခြေလေးချောင်းရှိသော သတ္တဝါတို့သည်လည်းကောင်း နတ်လူတို့ ပူဇော်ထိုက်သော အတုမရှိသော ကြီးမားသော တန်ခိုးရှိသော ထိုဘုရားကို ထက် ဝန်းကျင် ကောင်းစွာ ခြံရံကြကုန်၏။
(၃-၅) အာယတပဏှိ စသော လက္ခဏာတော် သုံးပါး
֍ ၂၀၆
။ ရဟန်းတို့ မြတ်စွာဘုရားသည် ရှေးမွေးဖွားခဲ့ရာ'ဇာတိ’၊ ရှေးဖြစ်ခဲ့ရာ ‘ဘဝ’၊ ရှေးနေခဲ့ရာ့'ဘုံဌာန'တို့၌ လူဖြစ်စဉ်အခါက အသက်သတ်ခြင်းကို ပယ်၍ အသက်သတ်ခြင်းမှ ရှောင်ကြဉ်ခဲ့၏၊ တုတ်ကို ချထားပြီး ဖြစ်ခဲ့၏၊ လက်နက်ကို ချထားပြီးဖြစ်ခဲ့၏၊ မကောင်းမှုမှ ရှက်တတ်၏၊ သနားခြင်းနှင့် ပြည့်စုံ၏၊ အလုံးစုံသော သတ္တဝါတို့၏ အစီးအပွါးတို့ကို လိုလားလျက် နေခဲ့၏။ထို မြတ်စွာဘုရားသည် ထိုကံကို ပြုအပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့် ဆည်းပူးအပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့် ထိုကံ၏ များသည်၏ အဖြစ်ကြောင် ပြန့်ပြောသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ပ။ ထိုမြတ်စွာဘုရားသည် ထို နတ်ပြည်မှ စုတေ၍ ဤလူ့ပြည်သို့ လာရောက်သည်ရှိသော် ဤသုံးပါးသော မဟာပုရိသ လက္ခဏာတို့ကို ရ၏၊ ရှည်သော ဖနှောင့်လည်း ရှိ၏၊ ရှည်သော လက်ချောင်း ခြေချောင်းလည်း ရှိ၏၊ ဗြဟ္မာမင်းကဲ့သို့ ဖြောင့်မတ်သော ကိုယ်လည်းရှိ၏။
ထိုလက္ခဏာတော်နှင့် ပြည့်စုံသော မြတ်စွာဘုရားသည် လူ့ဘောင်၌ အကယ်၍ နေအံ့၊ စကြဝတေး မင်း ဖြစ်၏။ပ။
မင်းဖြစ်ခဲ့သော် အဘယ်ကို ရသနည်း ဟူမူ -
--ရှည်သော အသက်ရှိ၏၊ ကြာမြင့်စွာ တည်၏၊ ရှည်သော အသက်ကို စောင့်၏၊ ဆန့်ကျင်ဘက် ဖြစ်သော ရန်သူဖြစ်သော တစ်စုံတစ်ယောက်သော လူသည် ပဋိသန္ဓေနှင့် စုတိအကြား၌ ထိုစကြာမင်း၏ အသက်ကို သတ်ခြင်းငှါ မတတ်နိုင်။ မင်းဖြစ်ခဲ့သော် ဤအကျိုးကို ရ၏။ပ။
ဘုရားဖြစ်ခဲ့သော် အဘယ်ကို ရသနည်းဟူမူ -
ရှည်သော အသက်ရှိ၏၊ ကြာမြင့်စွာ တည်၏၊ ရှည်သော အသက်ကို စောင့်၏၊ လောက၌ ဆန့် ကျင်ဘက်ဖြစ်ကုန်သော ရန်သူဖြစ်ကုန်သော သမဏသည်လည်းကောင်း ဗြာဟ္မဏသည်လည်းကောင်း နတ် သည်လည်းကောင်း မာရ်နတ်သည်လည်းကောင်း ဗြဟ္မာသည်လည်းကောင်း တစ်စုံတစ်ယောက်သော သူ သည်လည်းကောင်း ပဋိသန္ဓေနှင့် စုတိအကြား၌ ထိုဘုရား၏ အသက်ကို သတ်ခြင်းငှါ မတတ်နိုင်ကုန်။ ဘုရားဖြစ်ခဲ့သော် ဤအကျိုးကို ရ၏။ ဤအကြောင်းကို မြတ်စွာဘုရားသည် ဟောတော်မူ၏။
֍ ၂၀၇
။ ထိုနေရာ၌ သံဂါယနာတင် မထေရ်တို့သည် ဤဂါထာကို ဆိုအပ်၏ -(၁) မိမိ၏ သေခြင်းမှ ကြောက်ခြင်းကို သိ၍ (အသက်သတ်ခြင်းမှ)ရှောင်ကြဉ်၏၊ ထိုကောင်းမှုကြောင့် သေသည့်နောက်၌ နတ်ပြည်သို့ ရောက်၏၊ ကောင်းမှု၏ အကျိုးဝိပါက်ကို ခံစားရ၏။
(၂) နတ်ပြည်မှ စုတေ၍ တစ်ဖန် ဤလူ့ပြည်သို့ လာသည်ရှိသော် ဤလူ့ပြည်၌ ဤမဟာပုရိသလက္ခဏာ သုံးပါးတို့ကို ရ၏၊ ဖွံ့ဖြိုးရှည်လျားသော ဖနောင့်ရှိ၏၊ ဗြဟ္မာမင်းကဲ့သို့ ဖြောင့်မတ်တင့်တယ်သော ကောင်းမြတ်သော ကိုယ် ရှိ၏။
(၃) နုပျိုသော ပုံသဏ္ဌာန်ကျသော ကောင်းမြတ် တင့်တယ်သော လက်ရုံး ရှိ၏၊ ထိုမြတ်စွာဘုရားအား နူးညံ့သိမ်မွေ့ကုန်သော လက်ချောင်း ခြေချောင်းများ ရှိကုန်၏၊ သုံးပါးသော ယောကျ်ားမြတ် လက္ခဏာတို့နှင့် ပြည့်စုံသော သတို့သားကို ကြာမြင့်စွာ အသက်ရှည်လတ္တံ့ဟု လက္ခဏာဖတ် ပုဏ္ဏားတို့သည် ညွှန်ပြပြောဆို ကြ ကုန်၏။
(၄) အကယ်၍ လူဖြစ်အံ့၊ ကြာမြင့်စွာ အသက်ရှည်၏၊ အကယ်၍ ရဟန်းပြုအံ့၊ ထို့ထက်ပိုလွန်၍ ကြာမြင့်စွာ အသက်ရှည်၏၊ လေ့လာပြီးသည့် ‘ဝသီဘော်’ အဖြစ် သို့ ရောက်သော ဣဒ္ဓိပါဒ်ကို ပွါးခြင်းဖြင့် ကြာမြင့်စွာ အသက်ရှည်စေနိုင်၏။ ဤသို့ ထိုလက္ခဏာသုံးပါးသည် ဤသို့ အသက်ရှည်ခြင်း၏ အကြောင်းဖြစ်၏။
--(၆) သတ္တုဿဒ လက္ခဏာတော်
֍ ၂၀၈
။ ရဟန်းတို့ မြတ်စွာဘုရားသည် ရှေးမွေးဖွားခဲ့ရာ ‘ဇာတိ’၊ ရှေးဖြစ်ခဲ့ရာ ‘ဘဝ’၊ ရှေးနေခဲ့ရာ ‘ဘုံဌာန'တို့၌ လူဖြစ်စဉ်အခါက မြတ်သော အရသာရှိသော ခဲဖွယ် စားဖွယ် သာယာဖွယ် လျက်ဖွယ့်သောက်ဖွယ်တို့ကို ပေးလှူခဲ့၏၊ ထိုမြတ်စွာဘုရားသည် ထိုကံကို ပြုအပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ပ။ထိုမြတ်စွာဘုရားသည် နတ်ပြည်မှ စုတေ၍ ဤလူ့ပြည်သို့ လာရောက်သည်ရှိသော် ဤမဟာပုရိသ လက္ခဏာကို ရ၏၊ အရပ်ခုနစ်ပါး၌ (အသား) ဖြိုးမောက်ခြင်း ရှိ၏၊ လက်နှစ်ဖက် ခြေနှစ်ဖက် ပခုံး စွန်းနှစ်ဖက် လည်ကုပ် (ဤအရပ်ခုနစ်ပါးတို့၌) အသားဖြိုးမောက်ခြင်း ရှိကုန်၏။
ထိုလက္ခဏာနှင့် ပြည့်စုံသော ထိုမြတ်စွာဘုရားသည် လူ့ဘောင်၌ အကယ်၍ နေအံ့၊ စကြဝတေးမင်း ဖြစ်၏။ပ။
မင်းဖြစ်ခဲ့သော် အဘယ်ကို ရသနည်းဟူမူ -
မြတ်သော အရသာရှိသော ခဲဖွယ် စားဖွယ် သာယာဖွယ် လျက်ဖွယ် သောက်ဖွယ်တို့ကို ရ၏။ မင်း ဖြစ်ခဲ့သော် ဤအကျိုးကိုရ၏။
ဘုရားဖြစ်ခဲ့သော် အဘယ်ကို ရသနည်းဟူမူ -
မြတ်သော အရသာရှိသော ခဲဖွယ် စားဖွယ် သာယာဖွယ် လျက်ဖွယ် သောက်ဖွယ်တို့ကို ရ၏။ ဘုရားဖြစ်ခဲ့သော် ဤအကျိုးကို ရ၏။ ဤအကြောင်းကို မြတ်စွာဘုရားသည် ဟောတော်မူ၏။
֍ ၂၀၉
။ ထိုနေရာ၌ သံဂါယနာတင် မထေရ်တို့သည် ဤဂါထာကို ဆိုအပ်၏ -(၁) မြတ်စွာဘုရားသည် မြတ်သော အရသာကို ပေးလှူတတ်သူ ဖြစ်ခဲ့၍ မြတ်သော ခဲဖွယ် စားဖွယ် လျက်ဖွယ် သာယာဖွယ်တို့ကို ရ၏။ ထိုမြတ်စွာဘုရား သည် ကောင်းစွာပြုသော ထိုကောင်းမှုကံကြောင့် နန္ဒဝန်ဥယျာဉ်၌ ကြာမြင့်စွာ မွေ့လျော်ရ၏။
(၂) မြတ်စွာဘုရားသည် ဤလူ့ပြည်တွင် အရပ်ခုနစ်ပါး၌ (အသား) ဖြိုးမောက် ခြင်းကို ရ၏၊ လက် ခြေနူးညံ့ခြင်းကိုလည်း ရ၏၊ လက္ခဏာဖတ်အရာ၌ လိမ္မာကုန်သော ပုဏ္ဏားတို့သည် ထိုသတို့သားကို မြတ်သော ခဲဖွယ် စားဖွယ်ကို ရလွယ်၏ဟု ဆိုကုန်၏။
(၃) အကြင်ကောင်းမှုသည် လူဖြစ်သော သတို့သားအား ထိုအကျိုးကို ပြီးစေ၏၊ ရဟန်းပြုသော်လည်း ထိုအကျိုးကို ရ၏၊ ထို့ကြောင့် အလုံးစုံသော လူ့ဘောင် အနှောင်အဖွဲ့ကို ဖြတ်ပြီးသော ဘုရားသည်လည်း မွန်မြတ်သော ခဲဖွယ်ဘောဇဉ်ကို ရလွယ်၏။
--(၇-၈) မုဒုတလုနဟတ္ထပါဒ-ဇာလဟတ္ထပါဒ လက္ခဏာတော်
֍ ၂၁၀
။ ရဟန်းတို့ မြတ်စွာဘုရားသည် ရှေးမွေးဖွားခဲ့ရာ ‘ဇာတိ’၊ ရှေးဖြစ်ခဲ့ရာ ‘ဘဝ’၊ ရှေးနေခဲ့ရာ ‘ဘုံဌာန’ တို့၌ လူဖြစ်စဉ်အခါက သင်္ဂဟတရားလေးပါးတို့ဖြင့် လူအပေါင်းကို ချီးမြှောက်ခဲ့၏။ထိုသင်္ဂဟတရား လေးပါးတို့သည်ကား -
(၁) ပေးကမ်းစွန့်ကြဲခြင်း၊
(၂) ချစ်ဖွယ်သောစကားကို ဆိုခြင်း၊
(၃) အကျိုးစီးပွါးကို ကျင့်ဆောင်ခြင်း၊
(၄) မိမိနှင့် ထပ်တူညီမျှ ဆက်ဆံခြင်းတို့တည်း။
ထိုမြတ်စွာဘုရားသည် ထိုကောင်းမှုကံကို ပြုအပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ပ။
ထိုမြတ်စွာဘုရားသည် ထိုနတ်ပြည်မှ စုတေ၍ ဤလူ့ပြည်သို့ လာရောက်သည်ရှိသော် ဤမဟာပုရိသ လက္ခဏာနှစ်ပါးကို ရ၏၊ နူးညံ့ နုနယ်သော လက်ဖဝါး ခြေဖဝါးလည်း ရှိ၏၊ ကွန်ရက်ပမာ အရေးအကြောင်း ညီညာသော လက်ခြေလည်း ရှိ၏။
ထိုလက္ခဏာတို့နှင့် ပြည့်စုံသော ထိုမြတ်စွာဘုရားသည် လူ့ဘောင်၌ အကယ်၍ နေအံ့၊ စကြဝတေး မင်း ဖြစ်၏။ပ။
မင်းဖြစ်ခဲ့သော် အဘယ်ကို ရသနည်းဟူမူ -
ကောင်းစွာ စည်းလုံးညီညွတ်သော ပရိသတ်ရှိ၏၊ ထိုမင်း၏ ပရိသတ်တို့သည် ကောင်းစွာ စည်းလုံး ညီညွတ်ကုန်၏။ ထိုပရိသတ်တို့သည်ကား ပုဏ္ဏားများ သူဌေးသူကြွယ်များ မြို့သူမြို့သား နယ်သူ နယ်သားများ ဘဏ္ဍာရေး အမတ်များ အမတ်ချုပ်ကြီးများ ဆင်စီးသူရဲများ မြင်းစီးသူရဲများ တံခါးမှူးများ အမှုဆောင်အမတ်များ အတိုင်ပင်ခံ အမတ်များ လက်အောက်ခံဘုရင်များ မြို့စား နယ်စားများ မင်းညီ မင်းသားများတို့ ဖြစ်ကုန်၏။ မင်းဖြစ်ခဲ့သော် ဤအကျိုးကို ရ၏။ပ။
ဘုရားဖြစ်ခဲ့သော် အဘယ်ကို ရသနည်းဟူမူ -
ကောင်းစွာ စည်းလုံးညီညွတ်သော ပရိသတ်ရှိ၏၊ ထိုမြတ်စွာဘုရား၏ ပရိသတ်တို့သည် ကောင်းစွာ စည်းလုံးညီညွတ်ကုန်၏၊ ထိုပရိသတ်တို့သည်ကား ရဟန်းယောကျ်ားများ ရဟန်းမိန်းမများ ဥပါသကာ ယောကျ်ားများ ဥပါသိကာမိန်းမများ နတ်များ လူများ အသုရာများ နဂါးများနှင့် ဂန္ဓဗ္ဗများ ဖြစ်ကုန်၏။ ဘုရားဖြစ်ခဲ့သော် ဤအကျိုးကို ရ၏။ ဤအကြောင်းကို မြတ်စွာဘုရားသည် ဟောတော်မူ၏။
֍ ၂၁၁
။ ထိုနေရာ၌ သံဂါယနာတင် မထေရ်တို့သည် ဤဂါထာကို ဆိုအပ်၏ -(၁) ပေးလှူခြင်း၊ အကျိုးစီးပွားကို ကျင့်ဆောင်ခြင်း၊ ချစ်ဖွယ်သောစကားကို ဆိုခြင်း၊ မိမိနှင့် ထပ်တူ ညီမျှသော ဆက်ဆံခြင်းတို့ကို ပြုလျက် များစွာသော လူတို့အား ဤချီးမြှောက်ခြင်းကို ကျင့်ဆောင်၍ ချီးမွမ်းအပ်သော ဂုဏ်ကြောင့် နတ်ပြည်သို့ လားရ၏။
(၂) နတ်ပြည်မှ စုတေခဲ့၍ တစ်ဖန် လူ့ပြည်သို့ လာသည်ရှိသော် ငယ်ရွယ်နုပျိုသော သတို့သားသည် အလွန်နှစ်သက်ဖွယ် အလွန်တင့်တယ်၍ ရှုချင်ဖွယ်ရှိသော နူးညံ့သော လက်ဖဝါး ခြေဖဝါးကိုလည်းကောင်း ကွန်ရက်ပမာ အရေးအကြောင်း ညီညာသော လက်ခြေတို့ကိုလည်းကောင်း ရ၏။
--(၃) ဤမြေပြင် (လောက) ကို အုပ်စိုး၍ နေသော် စကားကို လိုက်နာသော အမှု ကြီးငယ်ကို စီရင်တတ်သော စည်းရုံးညီညွတ်သော ပရိသတ်ရှိ၏၊ ချစ်ဖွယ်သော စကားကို ဆိုသည်ဖြစ်၍ သတ္တဝါတို့၏ စီးပွါးချမ်းသာကို ရှာမှီးလျက် အလွန် နှစ် သက်အပ်သော ကောင်းမှုကုသိုလ်ကို ကျင့်ဆောင်တတ်၏။
(၄) အလုံးစုံသော ကာမဂုဏ်ခံစားခြင်းကို အကယ်၍ စွန့်ခဲ့သော် ဘုရားဖြစ်၍ လူအပေါင်းအား မှန်သော တရားကို ဟောတတ်၏၊ ထိုဘုရား၏ စကားကို လိုက် နာကြသူ လူအများသည် တရားကို နာရ၍ အလွန်ကြည်ညိုကြပြီးလျှင် လောကုတ္တရာ တရားနှင့်လျော်သော အကျင့်ကို ကျင့်ကုန်၏။
(၉-၁၀) ဥဿင်္ခပါဒ-ဥဒ္ဓဂ္ဂလောမ လက္ခဏာတော်
֍ ၂၁၂
။ ရဟန်းတို့ မြတ်စွာဘုရားသည် ရှေးမွေးဖွားခဲ့ရာ ‘ဇာတိ’၊ ရှေးဖြစ်ခဲ့ရာ ‘ဘဝ’၊ ရှေးနေ ခဲ့ရာ ‘ဘုံဌာန’ တို့၌ လူဖြစ်စဉ်အခါက အကျိုးနှင့် စပ်သော ကုသိုလ်တရားနှင့် စပ်သော စကားကို ဆိုတတ်၏၊ လူအများအား ထို တရားတို့ကို ထင်ရှားအောင် ပြတတ်၏၊ သတ္တဝါတို့၏ အစီးအပွါးကို ဆောင် တတ်၏၊ တရားအလှူကို ပေးတတ်၏။ထိုမြတ်စွာဘုရားသည် ထိုကံကို ပြုအပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ပ။ ထိုမြတ်စွာဘုရားသည် ထို နတ်ပြည်မှ စုတေ၍ ဤလူ့ပြည်သို့ လာရောက်သည်ရှိသော် ဤမဟာပုရိသလက္ခဏာ နှစ်ပါးကို ရ၏၊ ဖမျက်မြင့်သော ခြေရှိ၏၊ အထက်သို့ ကော့တက်သော မွေးညင်းရှိ၏၊ ထိုလက္ခဏာနှင့် ပြည့်စုံသော ထို မြတ်စွာဘုရားသည် လူ့ဘောင်၌ အကယ်၍ နေခဲ့သော် စကြဝတေးမင်း ဖြစ်၏။ပ။
မင်းဖြစ်ခဲ့သော် အဘယ်ကို ရသနည်းဟူမူ- လောကီ လူသား အပေါင်းတို့တွင် အကြီးမြတ်ဆုံး ဖြစ်၏၊ အချီးမွမ်းအပ်ဆုံး ဖြစ်၏၊ အချုပ်ဆုံး ဖြစ်၏၊ အပြဋ္ဌာန်းဆုံး ဖြစ်၏၊ အနှစ်သက်အပ်ဆုံး ဖြစ်၏။ မင်းဖြစ်ခဲ့သော် ဤအကျိုးကို ရ၏။ပ။
ဘုရားဖြစ်ခဲ့သော် အဘယ်ကို ရသနည်းဟူမူ- အားလုံးသော သတ္တဝါတို့တွင် အကြီးမြတ်ဆုံး ဖြစ်၏၊ အချီးမွမ်းအပ်ဆုံး ဖြစ်၏၊ အချုပ်ဆုံး ဖြစ်၏၊ အပြဋ္ဌာန်းဆုံး ဖြစ်၏၊ အနှစ်သက်အပ်ဆုံး ဖြစ်၏။ ဘုရားဖြစ်ခဲ့သော် ဤအကျိုးကို ရ၏။ ဤအကြောင်းကို မြတ်စွာဘုရားသည် ဟောတော်မူ၏။
֍ ၂၁၃
။ ထိုနေရာ၌ သံဂါယနာတင် မထေရ်တို့သည် ဤဂါထာကို ဆိုအပ်၏ -(၁) ရှေးရှေးဘဝ၌ အကျိုးနှင့်စပ်သော ကုသိုလ်တရားနှင့်စပ်သော စကားကို ဟောလျက် လူအများ၏ အစီးအပွါးကို ပြခဲ့၏၊ သတ္တဝါတို့၏ စီးပွါးချမ်းသာကို ဆောင်ခဲ့၏၊ ဝန်တိုမှု ကင်းခဲ့၏၊ တရားအလှူဟူသော ယဇ်ကို ပူဇော်ခဲ့၏။
--(၂) ထိုမြတ်စွာဘုရားသည် ကောင်းစွာ ကျင့်သော ထိုကောင်းမှုကြောင့် နတ် ပြည်သို့ လားရ၏၊ ထိုနတ်ပြည်၌ မွေ့လျော်ရ၏၊ ဤလူ့ပြည်သို့ လာသည်ရှိသော် အမြင့်အမြတ် အခေါင်အထွတ်ဖြစ်ခြင်းအလို့ငှါ မဟာပုရိသလက္ခဏာ နှစ်ပါးတို့ကို ရ၏။
(၃) ထိုမြတ်စွာဘုရားသည် အထက်သို့ ကော့တက်သော မွေးညင်းရှိ၏၊ အသားအသွေးနှင့် ပြည့်စုံသော အရေတို့ဖြင့် ဖုံးလွှမ်းသော ခြေဖမျက်တို့သည် ကောင်းစွာ တည်ကုန်၏၊ ခြေ၏ အထက်၌ အလွန်တင့်တယ်ကုန်၏။
(၄) ထိုသို့သဘောရှိသော သတို့သားသည် လူ့ဘောင်၌ အကယ်၍ နေခဲ့သော် လောကီလူသားတို့တွင် အမြတ်ဆုံး (မင်း) အဖြစ်သို့ ရောက်၏၊ ထိုသတို့သားထက် လွန်သောသူ မရှိ၊ ဇမ္ဗူဒိပ်ကျွန်းကို လွှမ်းမိုးအုပ်စိုးရ၏။
(၅) တောထွက်၍ ရဟန်းပြုခဲ့သော် အလုံးစုံသော သတ္တဝါတို့တွင် အမြတ်ဆုံး (ဘုရား) အဖြစ်သို့ ရောက်၏၊ ထိုဘုရားထက် လွန်သောသူ မရှိ၊ အလုံးစုံသော သတ္တလောကကို လွှမ်းမိုး၍ နေရ၏။
(၁၁) ဧဏိဇင်္ဃ လက္ခဏာတော်
֍ ၂၁၄
။ ရဟန်းတို့ မြတ်စွာဘုရားသည် ရှေးမွေးဖွားခဲ့ရာ ‘ဇာတိ ‘၊ ရှေးဖြစ်ခဲ့ရာ ‘ဘဝ’၊ ရှေးနေခဲ့ရာ ‘ဘုံဌာန'တို့၌ လူဖြစ်စဉ်အခါက “ ဤသူတို့သည် အဘယ်သို့လျှင် လျင်စွာ သိကုန်အံ့နည်း၊ ဤသူတို့သည် အဘယ်သို့လျှင် လျင်စွာ ကျင့်ကုန်အံ့နည်း၊ ဤသူတို့သည် အဘယ်သို့လျှင် ကြာမြင့်စွာ မပင် ပန်းကုန်အံ့နည်း”ဟု ကြံစည်၍ သိပ္ပအတတ်ကိုလည်းကောင်း၊ ဝိဇ္ဇာအတတ်ကိုလည်းကောင်း၊ အကျင့်သီလ ကိုလည်းကောင်း၊ ကမ္မဿကတာပညာကိုလည်းကောင်း ရိုသေစွာ (ဂရုတစိုက်) ပို့ချခဲ့၏ ‘သင်ကြားပေး ခဲ့၏ ‘။ထိုမြတ်စွာဘုရားသည် ထိုကံကို ပြုအပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ပ။ ထိုမြတ်စွာဘုရားသည် ထို နတ်ပြည်မှ စုတေ၍ ဤလူ့ပြည်သို့ လာရောက်သည်ရှိသော် ဤမဟာပုရိသလက္ခဏာကို ရ၏၊ ဧဏီသား ကဲ့သို့ (ပြေပြစ်သော) သလုံးမြင်းခေါင်း ရှိ၏၊ ထိုမြတ်စွာဘုရားသည် ထိုလက္ခဏာနှင့် ပြည့်စုံ၍ လူ့ ဘောင်၌ အကယ်၍ နေခဲ့သော် စကြဝတေးမင်း ဖြစ်၏။ပ။
မင်းဖြစ်ခဲ့သော် အဘယ်ကို ရသနည်းဟူမူ- မင်းတို့အား ထိုက်ကုန်သော မင်းတို့အင်္ဂါဖြစ်ကုန်သော မင်းတို့အသုံးအဆောင်ဖြစ်ကုန်သော မင်း တို့အား လျောက်ပတ်ကုန်သော အကြင်ဆင်ယာဉ် မြင်းယာဉ် စသည်တို့ ရှိကုန်၏၊ ထိုဆင်ယာဉ် မြင်းယာဉ်စသည်တို့ကို လျင်စွာရ၏။ မင်းဖြစ်ခဲ့သော် ဤအကျိုးကို ရ၏။ပ။
--ဘုရားဖြစ်ခဲ့သော် အဘယ်ကို ရသနည်းဟူမူ- ရဟန်း တို့အား ထိုက်ကုန်သော ရဟန်းတို့၏ အ င်္ဂါ ဖြစ်ကုန်သော ရဟန်းတို့၏ အသုံးအဆောင်ဖြစ် ကုန်သော ရဟန်းတို့အား လျောက်ပတ်ကုန်သော အကြင် သင်္ကန်းစသော ပရိက္ခရာနှင့် ပရိသတ်လေးပါး စသည်တို့ ရှိကုန်၏၊ ထိုသင်္ကန်းစသော ပရိက္ခရာနှင့် ပရိသတ်လေးပါးစသည်တို့ကို လျင်စွာ ရ၏။ ဘုရား ဖြစ်ခဲ့သော် ဤအကျိုးကို ရ၏။ ဤအကြောင်းကို မြတ်စွာဘုရားသည် ဟောတော်မူ၏။
֍ ၂၁၅
။ ထိုနေရာ၌ သံဂါယနာတင် မထေရ်တို့သည် ဤဂါထာကို ဆိုအပ်၏ -(၁) မြတ်စွာဘုရားသည် သိပ္ပအတတ်တို့၌လည်းကောင်း၊ ဝိဇ္ဇာအတတ်တို့၌ လည်းကောင်း၊ အကျင့်သီလတို့၌လည်းကောင်း၊ ကမ္မဿကတာပညာတို့၌လည်း ကောင်း “အဘယ်သို့လျှင် (ဤသူတို့သည်) လျင်စွာ သိကုန်အံ့နည်း”ဟု အလို ရှိ၏၊ အကြင်အတတ်သည် တစ်စုံတစ်ယောက်သော သူအား ညှဉ်းဆဲရန် မဖြစ်၊ ထိုအတတ်ကို လျင်စွာ သင်ပေး၏၊ ကြာမြင့်စွာ မပင်ပန်းစေ။
(၂) ထိုမြတ်စွာဘုရားသည် ချမ်းသာခြင်း အကျိုးကို ဖြစ်စေတတ်သော ထို ကောင်းမှုကံကို ပြုခဲ့၍ နှစ်သက်ဖွယ်ရှိကုန်သော ကောင်းသော သဏ္ဌာန်ရှိကုန်သော ကောင်းသော အမျိုးအစားဖြစ်ကုန်သော အစဉ်အတိုင်း အထက်သို့ တက်၍ ပြည့်ဖြိုးလုံးဝန်းကုန်သော အထက်သို့ ကော့တက်သည့် အမွေးရှိကုန်သော ချော မွေ့သော အရေတို့ဖြင့် ဖုံးလွှမ်းအပ်ကုန်သော သလုံးမြင်းခေါင်းတို့ကို ရ၏။
(၃) ထိုသတို့သားကို ဧဏီသားကောင်၏ သလုံးမြင်းခေါင်းကဲ့သို့သော သလုံး မြင်းခေါင်း ‘ဧဏီဇင်္ဃလက္ခဏာ’ ရှိသောသူဟု ပညာရှိတို့ ဆိုကုန်၏၊ ဤဧဏီဇင်္ဃ လက္ခဏာသည် လိုလေရာရာ လျင်စွာ ပြည့်စုံခြင်း၏ လက္ခဏာဖြစ်၏၊ ရဟန်း မပြုသော် လူတို့နှင့် သင့်လျော်ကုန်သော တိုင်းပြည်နိုင်ငံ စည်းစိမ်ချမ်းသာတို့ကို အလိုရှိသောအခါ လျင်စွာ ရ၏။
(၄) ထိုဧဏီဇင်္ဃလက္ခဏာနှင့် ပြည့်စုံသော သတို့သားသည် အကယ်၍ ရဟန်း ပြုသော် လောကနယ်မှ လွတ်မြောက်ရာ နိဗ္ဗာန်ကို ရလိုခြင်း ‘နေက္ခမ္မဆန္ဒ’ ၌ မွေ့ လျော်၏၊ ပညာအဆင်အခြင်နှင့် ပြည့်စုံ၏၊ ရဟန်းအား လျောက်ပတ်သော ပစ္စည်း ပရိက္ခရာနှင့် ပရိသတ်စသည်ကို အလိုရှိသောအခါ လျင်စွာရ၏၊ မဆုတ်မနစ် မြတ်သောလုံ့လနှင့် ပြည့်စုံ၏။
--(၁၂) သုခုမစ္ဆဝိ လက္ခဏာတော်
֍ ၂၁၆
။ ရဟန်းတို့ မြတ်စွာဘုရားသည် ရှေးမွေးဖွားခဲ့ရာ ‘ဇာတိ’၊ ရှေးဖြစ်ခဲ့ရာ'ဘဝ’၊ ရှေးနေခဲ့ရာ ‘ဘုံဌာန'တို့၌ လူဖြစ်စဉ်အခါက သမဏကိုလည်းကောင်း ဗြာဟ္မဏကိုလည်းကောင်း ချဉ်းကပ်၍ အဖန်ဖန် မေးမြန်းခဲ့၏။“အသျှင်ဘုရား အဘယ်သဘောသည် ကုသိုလ်မည်ပါသနည်း၊ အဘယ်သဘောသည် အကုသိုလ် မည်ပါသနည်း၊ အဘယ်သဘောသည် အပြစ်ရှိပါသနည်း၊ အဘယ်သဘောသည် အပြစ်ကင်းပါသနည်း၊ အဘယ်တရားကို မှီဝဲအပ်ပါသနည်း၊ အဘယ်တရားကို မမှီဝဲအပ်ပါသနည်း၊ အကျွန်ုပ်ပြုအပ်သော အဘယ် တရားသည် ရှည်စွာသော ကာလပတ်လုံး အစီးအပွါးမဲ့ခြင်းငှါ ဆင်းရဲခြင်းငှါ ဖြစ်ရာပါသနည်း၊ အကျွန်ုပ်ပြု အပ်သော အဘယ်တရားသည် ရှည်စွာသော ကာလပတ်လုံး အစီးအပွါးရှိခြင်းငှါ ချမ်းသာခြင်းငှါ ဖြစ်ရာပါသနည်း”ဟု အဖန်ဖန် မေးမြန်းခဲ့၏။
ထိုမြတ်စွာဘုရားသည် ထိုကံကို ပြုအပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ပ။ ထိုမြတ်စွာဘုရားသည် ထို နတ်ပြည်မှ စုတေ၍ ဤလူ့ပြည်သို့ လာရောက်သည်ရှိသော် ဤမဟာပုရိသလက္ခဏာကို ရ၏၊ ချောမွေ့သော အသားအရေ ရှိ၏၊ အသားအရေ ချောမွေ့သောကြောင့် ကိုယ်၌ မြူအညစ်အကြေး မငြိကပ်၊ ထို မြတ်စွာဘုရားသည် ထိုလက္ခဏာနှင့် ပြည့်စုံ၍ လူ့ဘောင်၌ အကယ်၍ နေခဲ့သော် စကြဝတေးမင်း ဖြစ်၏။
မင်းဖြစ်ခဲ့သော် အဘယ်ကို ရသနည်းဟူမူ- ကြီးသော ပညာရှိ၏၊ လောကီလူသားတို့တွင် ပညာအရာ၌ ထိုမင်းနှင့်တူသော တစ်စုံတစ်ယောက်သော သူသည်လည်းကောင်း ထိုမင်းထက်မြတ်သော တစ်စုံတစ်ယောက်သော သူသည်လည်းကောင်း မရှိ။ မင်းဖြစ်ခဲ့သော် ဤအကျိုးကို ရ၏။ပ။
ဘုရားဖြစ်ခဲ့သော် အဘယ်ကို ရသနည်းဟူမူ- ကြီးသော ပညာရှိ၏၊ များသော ပညာရှိ၏၊ ရွှင်သော ပညာရှိ၏၊ လျင်သော ပညာရှိ၏၊ ထက်သောပညာရှိ၏၊ ထိုးထွင်း၍ သိနိုင်သော ပညာရှိ၏၊ အလုံးစုံသော သတ္တဝါတို့တွင် ပညာအရာ၌ ထိုဘုရားနှင့် တူသော တစ်စုံတစ်ယောက်သော သူသည်လည်းကောင်း၊ ထိုဘုရားထက် မြတ်သော တစ်စုံ တစ်ယောက်သော သူသည်လည်းကောင်း မရှိ။ ဘုရားဖြစ်ခဲ့သော် ဤအကျိုးကို ရ၏။ ဤအကြာင်းကို မြတ်စွာဘုရား သည် ဟောတော်မူ၏။
֍ ၂၁၇
။ ထိုနေရာ၌ သံဂါယနာတင်မထေရ်တို့သည် ဤဂါထာကို ဆိုအပ်၏ -(၁) မြတ်စွာဘုရားသည် ရှေးရှေးဘဝတို့၌ သိလို၍ အဖန်ဖန်မေးမြန်းခဲ့၏၊ ပညာရှိတို့ စကားကို လိုက်နာခဲ့၏၊ ပညာရှိရဟန်းကို ဆည်းကပ်ခဲ့၏၊ အကျိုး စီးပွါးကို အလိုရှိသည်ဖြစ်၍ အကျိုးစီးပွါးနှင့် ယှဉ်သော စကားကို စုံစမ်းခဲ့၏။
(၂) ပညာရခြင်းငှါ ပြုခဲ့သော ကောင်းမှုကံကြောင့် လူဖြစ်သောအခါ ချောမွေ့သော အသားအရေ ‘သုခုမစ္ဆဝိလက္ခဏာ’ ရှိ၏၊ ထိုလက္ခဏာကြောင့် ထိုသတို့သား သည် သိမ်မွေ့နက်နဲသော အနက်သဘောတို့ကို ဉာဏ်ဖြင့် သက်ဝင်၍ သိမြင်လတ္တံ့ဟု နိမိတ်ဖတ်အရာ လိမ္မာကုန်သော ဆရာတို့ ပြောကြားကုန်၏။
(၃) ထိုသို့ သဘောရှိသော သတို့သားသည် အကယ်၍ ရဟန်း မပြုသည် ဖြစ်အံ့၊ စကြာရတနာကိုလည်စေနိုင်၏၊ မြေပြင်အလုံးကို အုပ်စိုးနိုင်၏၊ အကျိုး အကြောင်းကို ဆုံးမရာတို့၌လည်းကောင်း၊ အရာဟုတ် မဟုတ် ဆင်ခြင်ရာတို့၌ လည်းကောင်း၊ ထိုမင်းနှင့် တူသောသူသည်လည်းကောင်း၊ ထိုမင်းထက်မြတ်သော သူသည်လည်းကောင်း မရှိ။
--(၄) ထိုသို့သဘောရှိသော သတို့သားသည် အကယ်၍ ရဟန်းပြုခဲ့သော် ဝဋ်ဆင်းရဲမှ ထွက်မြောက်လိုခြင်း ‘နေက္ခမ္မဆန္ဒ’ ၌ အလွန်မွေ့လျော်၏၊ ပညာအဆင် အခြင်နှင့် ပြည့်စုံ၏၊ ထူးမြတ်သော (အရဟတ္တမဂ်) ဉာဏ်ကို ရ၏၊ အတုမရှိသော (သဗ္ဗညုတ)ဉာဏ်သို့ ရောက်၏၊ မြတ်သော မြေကြီးအထုနှင့် တူသော ပညာ ရှိ၏။
(၁၃) သုဝဏ္ဏဝဏ္ဏ လက္ခဏာတော်
֍ ၂၁၈
။ ရဟန်းတို့ မြတ်စွာဘုရားသည် ‘ရှေးမွေးဖွားခဲ့ရာ ‘ဇာတိ’၊ ရှေးဖြစ်ခဲ့ရာ'ဘဝ’၊ ရှေးနေခဲ့ရာ ‘ဘုံဌာန'တို့၌ လူဖြစ်စဉ်အခါက အမျက်မထွက်ခဲ့၊ စိတ်ပင်ပန်းခြင်း မများခဲ့၊ များစွာဆိုသော်လည်း ဒေါသအစွမ်းဖြင့် အငြိအစွန်း မရှိခဲ့၊ အမျက်မထွက်ခဲ့၊ စိတ်မနာခဲ့၊ ရန်ငြိုးမသိုခဲ့၊ အမျက်ထွက်ခြင်းကို လည်းကောင်း၊ ပြစ်မှားခြင်းကိုလည်းကောင်း၊ နှလုံးမသာခြင်းကိုလည်းကောင်း ထင်ရှားမပြခဲ့။ခုံချည်ချောဖြင့် ရက်လုပ်အပ်ကုန်သော ဝါချည်ချောဖြင့် ရက်လုပ်အပ်ကုန်သော ပိုးချည်ချောဖြင့် ရက်လုပ်အပ်ကုန်သော သိုးမွေး ‘ကမ္ဗလာ’ ချည်ချောဖြင့် ရက်လုပ်အပ်ကုန်သော သိမ်မွေ့နူးညံ့ကုန်သော ခင်းနှီးဝတ်ရုံတို့ကို ပေးလှူခဲ့၏၊ ထိုမြတ်စွာဘုရားသည် ထိုကံကို ပြုအပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ပ။ ထိုမြတ်စွာဘုရားသည် ထိုနတ်ပြည်မှ စုတေ၍ ဤလူ့ပြည်သို့ လာရောက်သည်ရှိသော် ဤမဟာ ပုရိသလက္ခဏာကို ရ၏၊ ရွှေအဆင်းရှိ၏၊ ရွှေနှင့် တူသော အသားအရေရှိ၏၊ ထိုလက္ခဏာနှင့်ပြည့်စုံသော ထိုမြတ်စွာဘုရားသည် လူ့ဘောင်၌ အကယ်၍ နေခဲ့သော် စကြဝတေးမင်း ဖြစ်၏။ပ။
မင်းဖြစ်ခဲ့သော် အဘယ်ကို ရသနည်းဟူမူ- ခုံချ ည်ချောဖြင့် ရက်လုပ်အပ်ကုန်သော ဝါချည်ချောဖြင့် ရက်လုပ်အပ်ကုန်သော ပိုးချည်ချောဖြင့် ရက် လုပ်အပ်ကုန်သော သိုးမွေး ‘ကမ္ဗလာ’ ချည်ချောဖြင့် ရက်လုပ်အပ်ကုန်သော သိမ်မွေ့နူးညံ့သော ခင်းနှီး ဝတ်ရုံတို့ကို ရ၏။ မင်းဖြစ်ခဲ့သော် ဤအကျိုးကို ရ၏။ပ။
ဘုရားဖြစ်ခဲ့သော် အဘယ်ကို ရသနည်းဟူမူ- ခုံချ ည်ချောဖြင့် ရက်လုပ်အပ်ကုန်သော ဝါချည်ချောဖြင့် ရက်လုပ်အပ်ကုန်သော ပိုးချည်ချောဖြင့်ရက်လုပ်အပ်ကုန်သော သိုးမွေး'ကမ္ဗလာ'ချည်ချောဖြင့် ရက်လုပ်အပ်ကုန်သော သိမ်မွေ့နူးညံ့သော ခင်းနှီး ဝတ်ရုံတို့ကို ရ၏။ ဘုရားဖြစ်ခဲ့သော် ဤအကျိုးကို ရ၏။ ဤအကြောင်းကို မြတ်စွာဘုရားသည် ဟော တော်မူ၏။
֍ ၂၁၉
။ ထိုနေရာ၌ သံဂါယနာတင် မထေရ်တို့သည် ဤဂါထာကို ဆိုအပ်၏ - --(၁) မြတ်စွာဘုရားသည် ရှေးရှေးဘဝတို့၌ လူအဖြစ် တည်နေစဉ်အခါက အမျက်မထွက်ခြင်းကို ဆောက်တည်ခဲ့၏၊ အလှူအတန်းကိုလည်း ပေးခဲ့၏၊ သိမ်မွေ့ ကုန်သော ကောင်းသော အဆင်းရှိကုန်သော အဝတ်အထည်တို့ကိုလည်း မြေပြင် အနှံ့ သည်းထန်စွာရွာသော မိုးကဲ့သို့ ပေးလှူ စွန့်ကြဲခဲ့၏။
(၂) ထိုကောင်းမှုကို ပြုသောကြောင့် ဤလူ့ပြည်မှ စုတေခဲ့သော် နတ်ပြည်၌ ဖြစ်၍ ကောင်းမှုကံ၏ အကျိုးကို ခံစားရ၏၊ ရွှေသားပကတိနှင့်တူသော ကိုယ်ရှိ၏၊ နတ်တကာတို့ထက် မြတ်သော သိကြားမင်းကဲ့သို့ ဤနတ်ပြည်၌ လွှမ်းမိုးအုပ်စိုး ရ၏။
(၃) ဤလူ့ပြည်သို့ ရောက်လာပြန်သော် ဤသူသည် ရဟန်း မပြုလို၍ လူ့ ဘောင်၌ အကယ်၍ နေခဲ့သော် ကျယ်စွာသော မြေပြင်အလုံးကို လွှမ်းမိုး၍ ဆုံးမ အုပ်စိုးနိုင်၏ (စကြဝတေးမင်းဖြစ်၏)၊ အလွန်ထူးမြတ်သော အဝတ်တန်ဆာကိုရ၏၊ အညစ်အကြေး ကင်း၍ စင်ကြယ်သန့်ရှင်းသော အရေအဆင်းကိုလည်း ရ၏။
(၄) အကယ်၍ ရဟန်းဘောင်သို့ ချဉ်းကပ်အံ့၊ သည်းခံခြင်းဂုဏ်နှင့် ပြည့်စုံသော ထိုရဟန်းသည် သင်းပိုင် ဧကသီ ဒုကုဋ်ဟူသော အဝတ်သင်္ကန်းနှင့် တကွ မြတ်သော ကော်ဇောအခင်း စသည်တို့ကို ရလွယ်၏၊ ပြုအပ်သော ကောင်းမှု၏ ပျက်စီးခြင်း သည် မဖြစ်။
(၁၄) ကောသောဟိတ ဝတ္ထဂုယှ လက္ခဏာတော်
֍ ၂၂၀
။ ရဟန်းတို့ မြတ်စွာဘုရားသည် ရှေးမွေးဖွားခဲ့ရာ ‘ဇာတိ’၊ ရှေးဖြစ်ခဲ့ရာ'ဘဝ’၊ ရှေးနေ ခဲ့ရာ ‘ဘုံဌာန’ တို့၌ လူဖြစ်စဉ်အခါက ကြာမြင့်စွာ ပျောက်ကွယ်နေကုန်သော ကြာမြင့်စွာ ကွဲကွာနေကုန်သော အမျိုးအဆွေတို့ကိုလည်းကောင်း၊ အလွန်ချစ်အပ်သော အဆွေခင်ပွန်းတို့ကိုလည်းကောင်း ပေါင်းဆုံ ညီညွတ်စေခဲ့၏။သားနှင့်အမိကိုလည်း ပေါင်းဆုံညီညွတ်စေခဲ့၏။
အမိနှင့်သားကိုလည်း ပေါင်းဆုံညီညွတ်စေခဲ့၏။
သားနှင့်အဖကိုလည်း ပေါင်းဆုံညီညွတ်စေခဲ့၏။
အဖနှင့်သားကိုလည်း ပေါင်းဆုံညီညွတ်စေခဲ့၏။
ညီနှင့်အစ်ကို အစ်ကိုနှင့်ညီကိုလည်း ပေါင်းဆုံညီညွတ်စေခဲ့၏။
နှမနှင့်မောင်ကိုလည်း ပေါင်းဆုံညီညွတ်စေခဲ့၏။
မောင်နှင့်နှမကိုလည်း ပေါင်းဆုံညီညွတ်စေခဲ့၏။
ညီမနှင့်အစ်မ အစ်မနှင့်ညီမကိုလည်း ပေါင်းဆုံညီညွတ်စေခဲ့၏။
--ပေါင်းဆုံညီညွတ်ခြင်းကို ပြု၍ ဝမ်းမြောက်စေခဲ့၏။
ထိုမြတ်စွာဘုရားသည် ထိုကံကို ပြုအပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ပ။ ထိုမြတ်စွာဘုရားသည် ထို နတ်ပြည်မှ စုတေ၍ ဤလူ့ပြည်သို့ လာရောက်သည်ရှိသော် ဤမဟာပုရိသလက္ခဏာကို ရ၏၊ အအိမ်ဖြင့် ဖုံးလွှမ်းအပ်သော ပုရိသနိမိတ်ရှိ၏၊ ထိုလက္ခဏာနှင့် ပြည့်စုံသော ထိုမြတ်စွာဘုရားသည် လူ့ဘောင်၌ အကယ်၍ နေခဲ့သော် စကြဝတေးမင်းဖြစ်၏။ပ။
မင်းဖြစ်ခဲ့သော် အဘယ်ကို ရသနည်းဟူမူ-
များသော သားရှိ၏၊ ထိုစကြဝတေးမင်းအား အထောင်မကသော သားတို့သည် ရှိကုန်၏၊ ရဲရင့် ကုန်၏၊ သူရဲကောင်းအင်္ဂရုပ်ရှိကုန်၏၊ တစ်ဖက်စစ်သည်တို့ကို နှိမ်နင်းနိုင်ကုန်၏။ မင်းဖြစ်ခဲ့သော် ဤအကျိုးကို ရ၏။ပ။
ဘုရားဖြစ်ခဲ့သော် အဘယ်ကို ရသနည်းဟူမူ- များသော (တပည့်) သားရှိ၏၊ ထိုမြတ်စွာဘုရားအား အထောင်မကသော (တပည့်) သားတို့သည် ရှိကုန်၏၊ ရဲရင့်ကုန်၏၊ သူရဲကောင်းအင်္ဂရုပ်ရှိကုန်၏၊ (ဆန့်ကျင်ဘက်အယူဝါဒရှိသူ) တစ်ဖက်စစ်သည် တို့ကို နှိမ်နင်းနိုင်ကုန်၏။ ဘုရားဖြစ်ခဲ့သော် ဤအကျိုးကို ရ၏။ ဤအကြောင်းကို မြတ်စွာဘုရားသည် ဟောတော်မူ၏။
֍ ၂၂၁
။ ထိုနေရာ၌ သံဂါယနာတင် မထေရ်တို့သည် ဤဂါထာကို ဆိုအပ်၏ -(၁) မြတ်စွာဘုရားသည် ရှေးရှေးဘဝတို့၌ ကြာမြင့်စွာ ပျောက်ကွယ်နေကုန်သော ကြာမြင့်စွာ ကွဲကွာနေကုန်သော ဆွေမျိုးတို့ကိုလည်းကောင်း၊ အလွန်ချစ် အပ်သော အဆွေခင်ပွန်းတို့ကိုလည်းကောင်း ပေါင်းဆုံညီညွတ်စေခဲ့၏၊ ပေါင်းဆုံ ညီညွတ်ခြင်းကို ပြု၍ ဝမ်းမြောက်စေခဲ့၏။
(၂) ထိုမြတ်စွာဘုရားသည် ထိုကောင်းမှုကြောင့် နတ်ပြည်သို့ လားရ၏၊ နတ် ချမ်းသာကိုလည်းကောင်း၊ ပျော်ရွှင်မွေ့လျော်ခြင်းတို့ကိုလည်းကောင်း ခံစားရ၏၊ ထို နတ်ပြည်မှ စုတေ၍ တစ်ဖန် လူ့ပြည်သို့ လာရောက်သည်ရှိသော် အအိမ်ဖြင့် ဖုံး လွှမ်းသော ပုရိသနိမိတ်ကို ရ၏။
(၃) ထိုသို့သဘောရှိသော စကြဝတေးမင်းသည် များသော သားရှိ၏၊ အထောင် မကသော သားတို့သည် ရှိကုန်၏၊ ရဲရင့်ကုန်၏၊ သူရဲကောင်းအင်္ဂရုပ်ရှိကုန်၏၊ ရန် သူကို နှိမ်နင်းနိုင်ကုန်၏၊ လူအပေါင်းအား နှစ်သက်ခြင်းကို ဖြစ်စေနိုင်ကုန်၏၊ ချစ် ဖွယ်သောစကားကို ဆိုတတ်ကုန်၏။
(၄) ရဟန်းအဖြစ်သို့ ရောက်သော မြတ်စွာဘုရားအား စကားကို လိုက်နာကုန်သော များစွာကုန်သော (တပည့်)သားတို့သည် ရှိကုန်၏၊ လူအားလည်းကောင်း၊ ရဟန်းအားလည်းကောင်း ထိုလက္ခဏာသည် ထို အကျိုးကို ညွှန်ပြ၏။
ပဌမအခန်းပြီး၏။
--(၁၅-၁၆) ပရိမဏ္ဍလç အနောနမ ဇဏ္ဏုပရိမသန လက္ခဏာတော်
֍ ၂၂၂
။ ရဟန်းတို့ မြတ်စွာဘုရားသည် ရှေးမွေးဖွားခဲ့ရာ ‘ဇာတိ ‘၊ ရှေးဖြစ်ခဲ့ရာ ‘ဘဝ ‘၊ ရှေးနေ ခဲ့ရာ ‘ဘုံဌာန'တို့၌ လူဖြစ်စဉ်အခါက လူအများအား ချီးမြှောက်မှုကို ကြည့်ရှုဆင်ခြင်လတ်သော် မည်သူသည် မည်သည့်အရာနှင့် တူသည်ကို သိ၏၊ မိမိကိုယ်တိုင် သိ၏၊ “ ဤသူသည် ဤအလှူကို ခံထိုက်၏၊ ဤသူသည် ဤအလှူကို ခံထိုက်၏”ဟု ပုဂ္ဂိုလ်မြတ်ကို သိ၏၊ ပုဂ္ဂိုလ်ထူးကို သိ၏။ရှေးအခါ ထိုထိုသို့သော ဘဝ၌ ပုဂ္ဂိုလ်ထူးကို သိ၍ ထိုက်တန်သည့်အလျောက် ပေးလှူခြင်း စသည်ကို ပြုခဲ့၏၊ ထိုမြတ်စွာဘုရားသည် ထိုကံကို ပြုအပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ပ။ ထိုမြတ်စွာဘုရားသည် ထိုနတ်ပြည်မှ စုတေ၍ ဤလူ့ပြည်သို့ လာရောက်သည်ရှိသော် ဤမဟာပုရိသလက္ခဏာ နှစ်ပါးတို့ကို ရ၏၊ ပညောင်ပင်ကဲ့သို့ ဝန်းသော ကိုယ်ရှိ၏၊ မကိုင်းမညွတ်ဘဲ ရပ်လျက်ပင် နှစ်ဖက်သော လက်ဝါး အပြင်တို့ဖြင့် ပုဆစ်ဒူးတို့ကို သုံးသပ်ဆုပ်နယ်နိုင်၏။
ထိုလက္ခဏာတို့နှင့် ပြည့်စုံသော ထိုမြတ်စွာဘုရားသည် လူ့ဘောင်၌ အကယ်၍ နေခဲ့သော် စကြဝတေးမင်း ဖြစ်၏။ပ။
မင်းဖြစ်ခဲ့သော် အဘယ်ကို ရသနည်းဟူမူ- အသုံး အဆောင် ကြွယ်ဝ၏၊ မြေ၌မြှုပ်၍ထားသော များသော ဥစ္စာရှိ၏၊ နေ့စဉ်သုံး များသော စည်းစိမ်ဥစ္စာရှိ၏၊ များစွာသော ရွှေ ငွေ ရတနာရှိ၏၊ နှစ်သက်ဖွယ် များစွာသော အဆင်တန်ဆာရှိ၏၊့နေ့စဉ်ထုတ်၍ သုံးစွဲသော များစွာသော ဥစ္စာစပါးရှိ၏။ ပြည့်သော ဘဏ္ဍာ ကျီကြရှိ၏၊ မင်းဖြစ်ခဲ့သော် ဤအကျိုးကို ရ၏။ပ။
ဘုရားဖြစ်ခဲ့သော် အဘယ်ကို ရသနည်းဟူမူ- ဥစ္စာကြွယ် ဝ၏၊ များသော ဥစ္စာရှိ၏၊ များသော အသုံးအဆောင်ရှိ၏၊ ထိုမြတ်စွာဘုရားအား ဤဥစ္စာတို့သည် ဖြစ်ကုန်၏၊ ဤဥစ္စာတို့သည် အဘယ်နည်း။
ယုံကြည်ခြင်း ‘သဒ္ဓါ ‘ဥစ္စာ၊ အကျင့် ‘သီလ ‘ဥစ္စာ၊ မကောင်းမှုမှ ရှက်ခြင်း ‘ဟိရီ’ ဥစ္စာ၊ မကောင်းမှုမှ လန့်ခြင်း ‘ဩတ္တပ္ပ ‘ဥစ္စာ၊ အကြားအမြင်များခြင်း ‘ဗဟုသုတ’ ဥစ္စာ၊ စွန့်ကြဲခြင်း ‘စာဂ’ ဥစ္စာ၊ အပြားအား ဖြင့်သိခြင်း ‘ပညာ’ ဥစ္စာတို့တည်း။ ဘုရားဖြစ်ခဲ့သော် ဤအကျိုးကို ရ၏။ ဤအကြောင်းကို မြတ်စွာဘုရားသည် ဟောတော်မူ၏။
֍ ၂၂၃
။ ထိုနေရာ၌ သံဂါယနာတင် မထေရ်တို့သည် ဤဂါထာကို ဆိုအပ်၏ -(၁) မြတ်စွာဘုရားသည် ရှေးအခါ ထိုထိုဘဝတို့၌ လူအများအား ချီးမြှောက်မှု ကို နှိုင်းဆဆင်ခြင်၍ ဤသူသည် ဤအလှူကို ခံထိုက်၏ဟူ၍ ကောင်းစွာ ကြည့်ရှုလျက် ပုဂ္ဂိုလ်ထူးကို သိ၍ ထိုက်သင့်သည့် အလျောက် ပေးလှူခြင်းစသည်ကို ပြုခဲ့၏။
(၂) ထိုကောင်းမှုကြောင့် မြတ်စွာဘုရားသည် မကိုင်းမညွတ်ဘဲ မြေ၌ ရပ်လျက် ပင် နှစ်ဖက်သော လက်ဝါးအပြင်တို့ဖြင့် ပုဆစ်ဒူးဝန်းတို့ကို ထိကိုင် သုံးသပ်နိုင်၏၊ ကြွင်းသော ကုသိုလ်ကံ၏ အကျိုးကြောင့် ပညောင်ပင်ကဲ့သို့ ဝန်းသော ကိုယ်ရှိ၏။
(၃) အထူးထူး အပြားပြား များသော လက္ခဏာကို သိကုန်သော အလွန်သိမ် မွေ့သော ပညာရှိကုန်သော ပုဏ္ဏားတို့သည် “ငယ်ရွယ်နုပျိုသော ဤသတို့သား သည် လူတို့အား ထိုက်ကုန်သော အထူးထူး အပြားပြား များကုန်သော ဥစ္စာ ပစ္စည်းတို့ကို ရ၏။ (၄) ဤလူ့ပြည်၌ အကယ်၍ မြေပြင်အလုံးကို အစိုးရသော မင်းဖြစ်အံ့၊ ထို မင်းအား လူတို့နှင့် လျော်ကုန်သော လောကီစည်းစိမ်တို့သည် များစွာ ဖြစ်ကုန်၏၊ အလုံးစုံသော လောကီစည်းစိမ်ကို အကယ်၍ စွန့်အံ့၊ အတုမရှိ အမြတ်ဆုံး (အရဟတ္တမဂ်ဉာဏ် သဗ္ဗညုတဉာဏ်ဟူသော) ဥစ္စာကို ရ၏”ဟု ပြောကြားကုန်၏။
--(၁၇-၁၉) သီဟ ပုဗ္ဗဒ္စကာယ စသော လက္ခဏာ သုံးပါး
֍ ၂၂၄
။ ရဟန်းတို့ မြတ်စွာဘုရားသည် ရှေးမွေးဖွားခဲ့ရာ ‘ဇာတိ’၊ ရှေးဖြစ်ခဲ့ရာ ‘ဘဝ’၊ ရှေးနေ ခဲ့ရာ ‘ဘုံဌာန'တို့၌ လူဖြစ်စဉ်အခါက လူအများ၏ အကျိုးကို အလိုရှိ၏၊ အကျိုးစီးပွါးကို အလိုရှိ၏၊ ချမ်း သာကို အလိုရှိ၏၊ ယောဂကုန်ခြင်းကို အလိုရှိ၏၊ “အသို့လျှင် ဤသူတို့ကို ယုံကြည်မှု ‘သဒ္ဓါ’ တရားဖြင့် တိုးပွါးစေကုန်ရအံ့နည်း၊ အကျင့် ‘သီလ’ ဖြင့် တိုးပွါးစေကုန်ရအံ့နည်း၊ တရားစာပေသင်ကြားမှုဖြင့် တိုးပွါး စေကုန်ရအံ့နည်း၊ စွန့်ကြဲလှူဒါန်းမှုဖြင့် တိုးပွါးစေကုန်ရအံ့နည်း၊ သစ္စာတရားဖြင့် တိုးပွါးစေကုန်ရအံ့ နည်း၊ အသိဉာဏ်ဖြင့် တိုးပွါးစေကုန်ရအံ့နည်း၊ ဥစ္စာစပါးဖြင့် တိုးပွါးစေကုန်ရအံ့နည်း၊ လယ်ယာကိုင်း ကျွန်းဖြင့် တိုးပွါးစေကုန်ရအံ့နည်း၊ အခြေနှစ်ချောင်း အခြေလေးချောင်း တိရစ္ဆာန်တို့ဖြင့် တိုးပွါးစေကုန်ရ အံ့နည်း၊ သားမယားတို့ဖြင့် တိုးပွါးစေကုန်ရအံ့နည်း၊ အစေအပါး အလုပ်သမားတို့ဖြင့် တိုးပွါးစေကုန်ရ အံ့နည်း၊ ဆွေမျိုးဉာတိတို့ဖြင့် တိုးပွါးစေကုန်ရအံ့နည်း၊ မိတ်သင်္ဂဟတို့ဖြင့် တိုးပွါးစေကုန်ရအံ့နည်း၊ အဆက်အနွယ်တို့ဖြင့် တိုးပွါးစေကုန်ရအံ့နည်း”ဟု အလိုရှိ၏။ထိုမြတ်စွာဘုရားသည် ထိုကံကို ပြုအပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ပ။ ထိုမြတ်စွာဘုရားသည် ထို နတ်ပြည်မှ စုတေ၍ ဤလူ့ပြည်သို့ လာရောက်သည်ရှိသော် ဤမဟာပုရိသလက္ခဏာ သုံးပါးကို ရ၏၊ ခြင်္သေ့ကိုယ်ရှေ့ပိုင်းနှင့် တူသော ကိုယ်ရှိ၏၊ လက်ပြင်နှစ်ဖက်အကြား၌ (တစ်ပြင်တည်းညီလျက်) ပြည့်ဖြိုး့သော အသားရှိ၏၊ ညီညာစွာ လုံးသော လည်ပင်းလည်တိုင် ရှိ၏၊ ထိုလက္ခဏာတို့နှင့်ပြည့်စုံသော ထို မြတ်စွာဘုရားသည် လူ့ဘောင်၌ အကယ်၍ နေခဲ့သော် စကြဝတေးမင်း ဖြစ်၏။ပ။
မင်းဖြစ်ခဲ့သော် အဘယ်ကို ရသနည်းဟူမူ -
မဆုတ်ယုတ်သော သဘောရှိ၏၊ ဥစ္စာစပါး လယ်ယာ ကိုင်းကျွန်း အခြေနှစ်ချောင်း အခြေလေးချောင်း သတ္တဝါများ သားမယား အစေအပါး အလုပ်သမား ဆွေမျိုးဉာတိ မိတ်သင်္ဂဟ အနွယ် အဆက်တို့မှ မဆုတ်ယုတ်၊ အလုံးစုံ ပြည့်စုံခြင်းမှ မဆုတ်ယုတ်။ မင်းဖြစ်ခဲ့သော် ဤအကျိုးကို ရ၏။ပ။
ဘုရားဖြစ်ခဲ့သော် အဘယ်ကို ရသနည်းဟူမူ -
မဆုတ်ယုတ်သော သဘောရှိ၏၊ သဒ္ဓါ သီလ သုတ စာဂ ပညာတို့မှ မဆုတ်ယုတ်၊ အလုံးစုံပြည့်စုံ ခြင်းမှ မဆုတ်ယုတ်။ ဘုရားဖြစ်ခဲ့သော် ဤအကျိုးကို ရ၏။ ဤအကြောင်းကို မြတ်စွာဘုရားသည် ဟော တော်မူ၏။
֍ ၂၂၅
။ ထိုနေရာ၌ သံဂါယနာတင်မထေရ်တို့သည် ဤဂါထာကို ဆိုအပ်၏ -(၁-၂) မြတ်စွာဘုရားသည် သဒ္ဓါ သီလ သုတ စာဂ ပညာ သစ္စာတရားနှင့် များစွာသော မြတ်သောဂုဏ်တို့မှလည်းကောင်း ဥစ္စာ စပါး လယ်ယာ သားမယား အခြေနှစ်ချောင်း အခြလေးချောင်းသတ္တဝါ ဆွေမျိုးဉာတိ မိတ်သင်္ဂဟ အနွယ် အဆက်နှင့် ခွန်အားမှလည်းကောင်း၊ နှစ်ပါးစုံသော ရုပ်အဆင်းနှင့် ချမ်းသာခြင်းတို့ မှလည်းကောင်း သူတစ်ပါးတို့သည် အသို့လျှင် မဆုတ်ယုတ်ဘဲ ရှိပါကုန်အံ့နည်းဟု အလိုရှိ၏၊ အကျိုးစီးပွါးများခြင်း အောင်မြင်ခြင်းကိုသာလျှင် တောင့်တ၏။
(၃) မြတ်စွာဘုရားသည် ရှေးဘဝတို့၌ ကောင်းစွာ ပြုအပ်သော ထိုကောင်းမှု ကြောင့် ခြင်္သေ့ကိုယ်ရှေ့ပိုင်းနှင့် တူသော ကောင်းသော ကိုယ်သဏ္ဌာန်ရှိ၏၊ ညီညာ စွာလုံးသော လည်ပင်း လည်တိုင် ရှိ၏၊ လက်ပြင်နှစ်ဖက်အကြား၌ (တစ်ပြင်တည်း ညီလျက်) ပြည့်ဖြိုးသော အသားရှိ၏၊ ထို (မြတ်စွာဘုရား)၏ ထို (ခြင်္သေ့ကိုယ် ရှေ့ပိုင်းနှင့် တူသော ကိုယ်ရှိခြင်းစသော လက္ခဏာသုံးပါး) သည် (သဒ္ဓါတရား ဥစ္စာစပါး စသည်၏) မဆုတ်ယုတ်ကြောင်း ပုဗ္ဗနိမိတ်တည်း။
--(၄) ထိုသတို့သားသည် လူဖြစ်သော် ဥစ္စာ စပါး လယ်ယာ သားမယား အခြေ နှစ်ချောင်း အခြေလေးချောင်း သတ္တဝါတို့ဖြင့် တိုးပွါး၏၊ ကြောင့်ကြတွယ်တာမှု ကင်းသော ရဟန်းဖြစ်ခဲ့သော် အတူမရှိသော မဆုတ်ယုတ်သော သဘောရှိသော သဗ္ဗညုတဉာဏ်သို့ ရောက်၏။
(၂၀) ရသဂ္ဂသဂ္ဂိတာ လက္ခဏာတော်
֍ ၂၂၆
။ ရဟန်းတို့ မြတ်စွာဘုရားသည် ရှေးမွေးမွားခဲ့ရာ ‘ဇာတိ’၊ ရှေးဖြစ်ခဲ့ရာ ‘ဘဝ’၊ ရှေးနေခဲ့ရာ ‘ဘုံဌာန'တို့၌ လူဖြစ်စဉ်အခါက လက်ဖြင့်သော်လည်းကောင်း၊ တုတ်ဖြင့်သော်လည်းကောင်း၊ လက်နက်ဖြင့်သော်လည်းကောင်း သတ္တဝါတို့ကို ညှဉ်းဆဲခြင်းသဘော မရှိ။ထိုမြတ်စွာဘုရားသည် ထိုကံကို ပြုအပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ပ။ ထိုမြတ်စွာဘုရားသည် ထို နတ်ပြည်မှ စုတေ၍ ဤလူ့ပြည်သို့ လာရောက်သည်ရှိသော် ဤမဟာပုရိသလက္ခဏာကို ရ၏၊ အရသာကို ဆောင်သော အလွန်ကောင်းမြတ်သော အကြောရှိ၏၊ လျှာဖျား၌တင်အပ်သော နှမ်းတစ်လုံးမျှလောက်သော အစာကို တစ်ကိုယ်လုံးပျံ့နှံ့အောင် ဆောင်နိုင်ကုန်သော အလွန်ကောင်းမြတ်ကုန်သော ရသဟရဏီ အကြောတို့သည် ထိုမြတ်စွာဘုရား၏ လည်ပင်းလည်တိုင်၌ ရှိကုန်၏၊ ထိုလက္ခဏာနှင့် ပြည့်စုံသော ထို မြတ်စွာဘုရားသည် လူ့ဘောင်၌ အကယ်၍ နေခဲ့သော် စကြဝတေးမင်း ဖြစ်၏။ပ။
မင်းဖြစ်ခဲ့သော် အဘယ်ကို ရသနည်းဟူမူ -
အနာကင်း၏၊ ရောဂါကင်း၏၊ မအေးလွန်း မပူလွန်းသော အညီအညွတ်အစာကို ကြေစေနိုင်သောဝမ်းမီးနှင့် ပြည့်စုံ၏။ မင်းဖြစ်ခဲ့သော် ဤအကျိုးကို ရ၏။ပ။
ဘုရားဖြစ်ခဲ့သော် အဘယ်ကို ရသနည်းဟူမူ -
အနာကင်း၏၊ ရောဂါကင်း၏၊ ကမ္မဋ္ဌာန်းအားထုတ်ရန်ခံ့သော အစာကို ကြေစေနိုင်သော မအေးလွန်း မပူလွန်းသော အလယ်အလတ်ဖြစ်သော ဝမ်းမီးနှင့် ပြည့်စုံ၏။ ဘုရားဖြစ်ခဲ့သော် ဤအကျိုးကို ရ၏။ ဤအကြောင်းကို မြတ်စွာဘုရားသည် ဟောတော်မူ၏။
֍ ၂၂၇
။ ထိုနေရာ၌ သံဂါယနာတင် မထေရ်တို့သည် ဤဂါထာကို ဆိုအပ်၏ -(၁) မြတ်စွာဘုရားသည် လက်ဖြင့်သော်လည်းကောင်း၊ တုတ်ဖြင့်သော်လည်း ကောင်း၊ ထိုမှတစ်ပါး ခဲဖြင့်သော်လည်းကောင်း၊ လက်နက်ဖြင့်သော်လည်းကောင်း၊ အသေသတ်စေခြင်းဖြင့်သော်လည်းကောင်း၊ ထိုမှတစ်ပါး ထောင်ချခြင်းဖြင့်သော် လည်းကောင်း၊ ကြိမ်းမောင်း ခြောက်လှန့်ခြင်းဖြင့်သော်လည်းကောင်း လူအပေါင်းကို မညှဉ်းဆဲခဲ့၊ မညှဉ်းဆဲတတ်သူ ဖြစ်ခဲ့၏။
--(၂) ထိုမြတ်စွာဘုရားသည် ထိုကောင်းမှုကံကြောင့် သုဂတိဘုံသို့ ရောက်၍ မွေ့လျော်ရ၏၊ ကောင်းကျိုးချမ်းသာကို ပေးသောကံကို ပြုခြင်းကြောင့် ကောင်း ကျိုးချမ်းသာတို့ကို ရ၏၊ ဤလူ့ပြည်သို့ရောက်လာသော် အလွန်ကောင်းမြတ်သော အရသာကို ဆောင်သော အကြောရှိခြင်းကို ရ၏၊ နှမ်းတစ်လုံးမျှသော အစာကို တစ်ကိုယ်လုံး ပျံ့နံှ့စေနိုင်ကုန်သော အရသာကို ဆောင်သော အကြောတို့သည် လည်ပင်း လည်တိုင်၌ ကောင်းစွာ တည်ကုန်၏။
(၃) ထိုလက္ခဏာကြောင့် ထိုမြတ်စွာဘုရားကို ဤသတို့သားသည် ချမ်းသာများ သည် ဖြစ်လတ္တံ့၊ လူအားလည်းကောင်း၊ ရဟန်းအားလည်းကောင်း ထိုလက္ခဏာ သည် ထိုအကျိုးကို ပြ၏ဟု အလွန်သိမ်မွေ့ကုန်သော ပညာရှိတို့သည် ပြောကြား ကုန်၏။
(၂၁-၂၂) အဘိနီလနေတ္တ-ဂေါပခုမ လက္ခဏာတော်
֍ ၂၂၈
။ ရဟန်းတို့ မြတ်စွာဘုရားသည် ရှေးမွေးဖွားခဲ့ရာ ‘ဇာတိ’၊ ရှေးဖြစ်ခဲ့ရာ ‘ဘဝ’၊ ရှေးနေခဲ့ရာ ‘ဘုံဌာန'တို့၌ လူဖြစ်စဉ်အခါက သူတစ်ပါးကို အမျက်ထွက်သဖြင့် မျက်လုံးပြူး၍ မကြည့်တတ်၊ မျက် စောင်းထိုး၍ မကြည့်တတ်၊ လျှို့ဝှက်၍ မကြည့်တတ်၊ ရိုးဖြောင့်သော စိတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ ရိုးဖြောင့်စွာ ကြည့်တတ်၏၊ မေတ္တာဓာတ် ကိန်းသော မျက်စိဖြင့် လူအများကို ကြည့်ခဲ့၏၊ ထိုမြတ်စွာဘုရားသည် ထိုကံကို ပြုအပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ပ။ ထိုမြတ်စွာဘုရားသည် ထိုနတ်ပြည်မှ စုတေ၍ ဤလူ့ပြည်သို့ လာရောက်သည်ရှိသော် ဤမဟာပုရိသလက္ခဏာ နှစ်ပါးတို့ကို ရ၏၊ အလွန်ညိုသော မျက်လုံးလည်း ရှိ၏၊ နွားငယ်မျက်တောင်နှင့်တူသော မျက်တောင်လည်း ရှိ၏၊ ထိုလက္ခဏာနှင့် ပြည့်စုံသော ထိုမြတ်စွာ ဘုရားသည် လူ့ဘောင်၌ အကယ်၍ နေခဲ့သော် စကြဝတေးမင်း ဖြစ်၏။ပ။မင်းဖြစ်ခဲ့သော် အဘယ်ကို ရသနည်းဟူမူ -
ထိုမင်းကို လူအများသည် ချစ်ခင်နှစ်သက်စွာ ရှုကြည့်အပ်၏၊ ပုဏ္ဏားများ သူဌေး သူကြွယ်များ မြို့သူ မြို့သား နယ်သူနယ်သားများ ဘဏ္ဍာရေးအမတ်များ အမတ်ချုပ်ကြီးများ ဆင်စီးသူရဲ မြင်းစီးသူရဲများ တံခါးမှူးများ အမှုဆောင်အမတ်များ အတိုင်ပင်ခံအမတ်များ လက်အောက်ခံဘုရင်များ မြို့စား နယ်စားများ မင်းညီမင်းသားများတို့သည် ချစ်ခင်မြတ်နိုးအပ်၏၊ မင်းဖြစ်ခဲ့သော် ဤအကျိုးကို ရ၏။ပ။
ဘုရားဖြစ်ခဲ့သော် အဘယ်ကို ရသနည်းဟူမူ -
ထိုမြတ်စွာဘုရားကို သတ္တဝါအများသည် နှစ်သက်ကြည်ညိုစွာ ဖူးမြော်အပ်၏၊ ရဟန်းယောကျ်ားများ ရဟန်းမိန်းမများ ဥပါသကာယောကျ်ားများ ဥပါသိကာမိန်းမများ နတ်များ လူများ အသုရာများ နဂါးများနှင့် ဂန္ဓဗ္ဗနတ်များသည် နှစ်သက်မြတ်နိုးအပ်၏။ ဘုရားဖြစ်ခဲ့သော် ဤအကျိုးကိုရ၏။ ဤအကြောင်းကို မြတ်စွာဘုရားသည် ဟောတော်မူ၏။
֍ ၂၂၉
။ ထိုနေရာ၌ သံဂါယနာတင် မထေရ်တို့သည် ဤဂါထာကို ဆိုအပ်၏ - --(၁) မြတ်စွာဘုရားသည် သူတစ်ပါးကို အမျက်ထွက်သဖြင့် မျက်လုံးပြူး၍ မကြည့်တတ်၊ မျက်စောင်းထိုး၍ မကြည့်တတ်၊ လျှို့ဝှက်၍ မကြည့်တတ်၊ ရိုးဖြောင့်သော စိတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ ရိုးဖြောင့်စွာ ကြည့်တတ်၏၊ မေတ္တာဓာတ်ကိန်းသော မျက်စိ ဖြင့် လူအများကို ကြည့်ခဲ့၏၊
(၂) ထိုမြတ်စွာဘုရားသည် ကောင်းမှုအကျိုးကို နတ်ပြည်တို့၌ ခံစားရ၏၊ ထို နတ်ပြည်၌ မွေ့လျော်ရ၏၊ ဤလူ့ပြည်၌ကား နွားငယ်၏ မျက်တောင်နှင့် တူသော မျက်တောင် ရှိ၏၊ အလွန်ညိုသော မျက်လုံးရှိ၏၊ အလွန်ရှုချင်ဖွယ်ရှိ၏။
(၃) သိမ်မွေ့သော ပညာရှိသည်လည်း ဖြစ်ကုန်သော လက္ခဏာကျမ်းတတ်သည် လည်း ဖြစ်ကုန်သော နိမိတ်ကျမ်း၌ ကျွမ်းကျင်သည်လည်း ဖြစ်ကုန်သော သိမ်မွေ့သော မျက်စိ၌ လိမ္မာသည်လည်းဖြစ်ကုန်သော များစွာကုန်သော လူတို့သည် (ထို သတို့သားကို) လူအများ ချစ်ခင်နှစ်သက်စွာ ရှုကြည့်အပ်သူဟူ၍ ပြဋ္ဌာန်းပြောဆို ကြကုန်၏။
(၄) သတို့သားသည် လူဖြစ်သော် လူအများ ချစ်ခင်နှစ်သက်စွာ ရှုကြည့်အပ်သူ ဖြစ်၏၊ လူအများ ချစ်ခင်မြတ်နိုးအပ်၏၊ လူအဖြစ် မတည်မူ၍ ရဟန်းဖြစ်သော် သတ္တဝါအများ နှစ်သက်ကြည်ညိုအပ်၏၊ သတ္တဝါအများ၏ စိုးရိမ်ခြင်းကို ဖျောက် ဖျက်နိုင်၏ဟု ပြညွှန်းပြောကြားကုန်၏။
(၂၃) ဥဏှီသသီသ လက္ခဏာတော်
֍ ၂၃၀
။ ရဟန်းတို့ မြတ်စွာဘုရားသည် ရှေးမွေးဖွားခဲ့ရာ ‘ဇာတိ’၊ ရှေးဖြစ်ခဲ့ရာ ‘ဘဝ’၊ ရှေးနေ ခဲ့ရာ ‘ဘုံဌာန'တို့၌ လူဖြစ်စဉ်အခါက ကုသိုလ်တရားတို့တွင် ကောင်းသော ကိုယ်အကျင့် ‘ကာယသုစရိုက်’ ကောင်းသော နှုတ်အကျင့် ‘ဝစီသုစရိုက်’ ကောင်းသော စိတ်အကျင့် ‘မနောသုစရိုက်’ လှူဒါန်းခြင်း ပေး ကမ်းစွန့်ကြဲခြင်း သီလဆောက်တည်ခြင်း ဥပုသ်စောင့်သုံးခြင်း အမိကို ချစ်မြတ်နိုးခြင်း အဖကို ချစ်မြတ် နိုးခြင်း သမဏကို ကြည်ညိုလေးစားခြင်း ဗြာဟ္မဏကို ကြည်ညိုလေးစားခြင်း အမျိုးတွင် ကြီးသောသူ တို့ကို ရိုသေခြင်းတို့၌လည်းကောင်း တစ်ပါးပါးသော လွန်မြတ်သော ကုသိုလ်တရားတို့၌လည်းကောင်း လူအများ၏ အကြီးအမှူး ရှေ့သွားခေါင်းဆောင် ဖြစ်၏၊ ထိုမြတ်စွာဘုရားသည် ထိုကံကို ပြုအပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ပ။ ထိုမြတ်စွာဘုရားသည် ထိုနတ်ပြည်မှ စုတေ၍ ဤလူ့ပြည်သို့ လာရောက်သည်ရှိသော် ဤမဟာပုရိသလက္ခဏာကို ရ၏၊ သင်းကျစ်ဆင်ထားဘိသကဲ့သို့သော ဦးခေါင်းရှိ၏၊ ထိုလက္ခဏာနှင့် ပြည့် စုံသော ထိုမြတ်စွာဘုရားသည် လူ့ဘောင်၌ အကယ်၍ နေခဲ့သော် စကြဝတေးမင်း ဖြစ်၏။ပ။မင်းဖြစ်ခဲ့သော် အဘယ်ကို ရသနည်းဟူမူ -
ထိုမင်းအား အလိုသို့လိုက်သော တိုင်းသူပြည်သားသည် များ၏၊ ထိုသူတို့ကား အဘယ်တို့နည်း ဟူမူ - ပုဏ္ဏားများ သူဌေး သူကြွယ်များ မြို့သူမြို့သားများ နယ်သူနယ်သားများ ဘဏ္ဍာရေးအမတ်များ အမတ်ချုပ်ကြီးများ ဆင်စီးသူရဲ မြင်းစီးသူရဲများ တံခါးမှူးများ အမှုဆောင်အမတ်များ အတိုင်ပင်ခံ အမတ် များ လက်အောက်ခံဘုရင်များ မြို့စားနယ်စားများ မင်းညီမင်းသားများ ဖြစ်ကြကုန်၏။ မင်းဖြစ်ခဲ့သော် ဤအကျိုးကို ရ၏။ပ။
--ဘုရားဖြစ်ခဲ့သော် အဘယ်ကို ရသနည်းဟူမူ -
ထိုမြတ်စွာဘုရားအား အလိုသို့လိုက်သော ဝေနေယျသည် များ၏၊ ထိုဝေနေယျတို့ကား အဘယ် တို့နည်းဟူမူ - ရဟန်းယောကျ်ားများ ရဟန်းမိန်းမများ ဥပါသကာယောကျ်ားများ ဥပါသိကာမိန်းမများ နတ်များ လူများ အသုရာများ နဂါးများနှင့် ဂန္ဓဗ္ဗနတ်များ ဖြစ်ကြကုန်၏။ ဘုရားဖြစ်ခဲ့သော် ဤအကျိုး ကို ရ၏။ ဤအကြောင်းကို မြတ်စွာဘုရားသည် ဟောတော်မူ၏။
֍ ၂၃၁
။ ထိုနေရာ၌ သံဂါယနာတင်မထေရ်တို့သည် ဤဂါထာကို ဆိုအပ်၏ -(၁) မြတ်စွာဘုရားသည် ကောင်းသော အကျင့်သုစရိုက်တရားတို့၌ အကြီးအမှူး ဖြစ်ခဲ့၏၊ တရားကို ကျင့်ခြင်း၌ မွေ့လျော်၏၊ ထိုမြတ်စွာဘုရားအား အလိုသို့ လိုက်သော လူအများ ရှိခဲ့၏၊ ကောင်းမှုအကျိုးကို နတ်ပြည်၌ ခံစားခဲ့ရ၏။
(၂) ထိုမြတ်စွာဘုရားသည် ကောင်းသော အကျင့်သုစရိုက်၏ အကျိုးကို ခံစား ပြီး၍ ဤလူ့ပြည်၌ သင်းကျစ်ဆင်ထားဘိသကဲ့သို့သော ဦးခေါင်းရှိသည့် အဖြစ်ကို ရ၏၊ ဤသတို့သားသည် လူအများ၏ အကြီးအမှူးဖြစ်လတ္တံ့ဟု နိမိတ်လက္ခဏာ ဖတ်တတ်ကုန်သော သူတို့သည် ပြောကြားကုန်၏။
(၃) ရှေးဘဝ နတ်ပြည်၌ကဲ့သို့ ဤလူ့ပြည်၌ ထိုသတို့သားအား အလုပ်အကျွေး အခြံအရံတို့သည် များကုန်လတ္တံ့၊ အကယ်၍ မင်းမျိုးဖြစ်အံ့၊ မြေပြင်အလုံးကို အစိုးရသော စကြဝတေးမင်း ဖြစ်လတ္တံ့၊ လူအများ၏ သစ္စာစောင့်သိရိုသေစွာ တာ ဝန်ထမ်းဆောင်မှုကို ရလတ္တံ့ဟု ငယ်စဉ်အခါကပင် လက္ခဏာဖတ်ဆရာတို့က ပြော ကြားကုန်၏။
(၄) သတို့သားသည် အကယ်၍ ရဟန်းဖြစ်အံ့၊ ဈာန်သမာပတ်တရားတို့၌ ကျွမ်းကျင်၏၊ လေ့လာအပ်သော ဝသီဘော်ရှိသော ဘုရားဖြစ်၏၊ လူအများသည် ထိုဘုရား၏ အဆုံးအမ အကျင့်တရားတို့၌ မွေ့လျော်၏၊ အလိုတော်အတိုင်း လိုက် နာ၏ဟု ပြောကြားကုန်၏။
--(၂၄-၂၅) ဧကေကလောမတာ-ဥဏ္ဏာ လက္ခဏာတော်
֍ ၂၃၂
။ ရဟန်းတို့ မြတ်စွာဘုရားသည် ရှေးမွေးဖွားခဲ့ရာ ‘ဇာတိ’၊ ရှေးဖြစ်ခဲ့ရာ ‘ဘဝ’၊ ရှေးနေ ခဲ့ရာ ‘ဘုံဌာန'တို့၌ လူဖြစ်စဉ်အခါက မမှန်သော စကားကို ပြောခြင်းကို ပယ်၍ မမှန်သော စကားကို ပြောခြင်းမှ ရှောင်ကြဉ် ခဲ့၏၊ မှန်သော စကားကို ဆိုလေ့ရှိ၏၊ မှန်သော စကားချင်း စေ့စပ်တတ်၏၊ မြဲမြံ တည်တံ့သော စကားရှိ၏၊ ယုံကြည်ရသော စကားရှိ၏၊ လူအများကို မလှည့်စားတတ်၊ ထိုမြတ်စွာဘုရား သည် ထိုကံကို ပြုအပ်သည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ပ။ ထိုမြတ်စွာဘုရားသည် ထိုနတ်ပြည်မှ စုတေ၍ ဤလူ့ပြည် သို့ လာရောက်သည်ရှိသော် ဤမဟာပုရိသ လက္ခဏာနှစ်ပါးတို့ကို ရ၏၊ တစ်ပင်ချင်းပေါက်သော မွေး ညင်း ရှိ၏၊ မျက်မှောင်နှစ်ဖက်အကြား၌ နူးညံ့သော လဲဝါဂွမ်းနှင့် တူသော ဖြူစင်သော ‘ဥဏ္ဏလုံ’ မွေးရှင် ပေါက်၏၊ ထိုလက္ခဏာများနှင့် ပြည့်စုံသော ထိုမြတ်စွာဘုရားသည် လူ့ဘောင်၌ အကယ်၍ နေခဲ့သော် စကြဝတေးမင်း ဖြစ်၏။ပ။မင်းဖြစ်ခဲ့သော် အဘယ်ကို ရသနည်းဟူမူ -
လူအများသည် ထိုမင်း၏ အလိုသို့ လိုက်ရ၏၊ လူအများဟူသည် အဘယ်တို့နည်း ဟူမူ - ပုဏ္ဏားများ သူဌေးသူကြွယ်များ မြို့သူမြို့သားများ နယ်သူနယ်သားများ ဘဏ္ဍာရေးအမတ်များ အမတ် ချုပ်ကြီးများ ဆင်စီးသူရဲ မြင်းစီးသူရဲများ တံခါးမှူးများ အမှုဆောင်အမတ်များ အတိုင်ပင်ခံ အမတ်များ လက်အောက်ခံဘုရင်များ မြို့စားနယ်စားများ မင်းညီမင်းသားများ ဖြစ်ကြကုန်၏။ မင်းဖြစ်ခဲ့သော် ဤအကျိုးကို ရ၏။ပ။
ဘုရားဖြစ်ခဲ့သော် အဘယ်ကို ရသနည်းဟူမူ -
သတ္တဝါအများသည် ထိုဘုရား၏ အလိုသို့ လိုက်ရ၏၊ သတ္တဝါအများဟူသည် အဘယ်တို့နည်းဟူမူ - ရဟန်းယောကျ်ားများ ရဟန်းမိန်းမများ ဥပါသကာယောကျ်ားများ ဥပါသိကာမိန်းမများ နတ်များ လူများ အသုရာများ နဂါးများနှင့် ဂန္ဓဗ္ဗနတ်များသည် ဖြစ်ကြကုန်၏။ ဘုရားဖြစ်ခဲ့သော် ဤအကျိုးကို ရ၏။ ဤအကြောင်းကို မြတ်စွာဘုရားသည် ဟောတော်မူ၏။
֍ ၂၃၃
။ ထိုနေရာ၌ သံဂါယနာတင်မထေရ်တို့သည် ဤဂါထာကို ဆိုအပ်၏ -(၁) မြတ်စွာဘုရားသည် ရှေးဘဝတို့၌ မှန်သော ကတိပဋိညာဉ် ရှိခဲ့၏၊ စကား နှစ်ခုမရှိခဲ့၊ ချွတ်ယွင်းသော စကားကို ကြဉ်ရှောင်ခဲ့၏၊ ထိုမြတ်စွာဘုရားသည် တစ်စုံတစ်ယောက်ကိုမျှလည်း့မလှည့်စားခဲ့၊ဟုတ်မှန်သေချာသော စကားကိုသာ ဆိုခဲ့၏။
(၂) ထိုကောင်းမှုကြောင့် မျက်မှောင်နှစ်ဖက်တို့၏ အကြား၌ နူးညံ့သော လဲဝါ ဂွမ်းနှင့်တူသော ဖြူစင်သော ‘ဥဏ္ဏလုံ’ မွေးရှင်ပေါက်လျက် ရှိ၏၊ မွေးညင်းတွင်း တို့၌ မွေးညင်းနှစ်ပင် မပေါက်ကုန်၊ မွေးညင်းတွင်းတစ်ခုတစ်ခု၌ တစ်ပင်စီ တစ်ပင် စီသာ ပေါက်သော မွေးညင်းတို့ဖြင့် စီထားအပ်သကဲ့သို့သော ကိုယ်ရှိ၏။
(၃) လက္ခဏာကျမ်းတတ် နိမိတ်ဖတ်ခြင်း၌ လိမ္မာကုန်သော များစွာသော ပုဏ္ဏားတို့သည် အညီအညွတ်စည်းဝေးကုန်၍ အကြင်သတို့သား၌ ‘ဥဏ္ဏလုံ’ မွေး ရှင်သည်လည်းကောင်း မွေးညင်းတွင်းတစ်ခုတစ်ခု၌ တစ်ပင်စီသာ ပေါက်သော မွေးညင်းတို့သည်လည်းကောင်း ကောင်းစွာ တည်ကုန်၏၊ လူအများသည် ဤသို့သော သတို့သား၏ အလိုသို့ လိုက်၏။
--(၄) “ရှေးဘဝ၌ ပြုဖူးသော ကောင်းမှုကြောင့် လူ (စကြဝတေးမင်း) ဖြစ်သော် လူအများသည် ထိုမင်း၏ အလိုသို့ လိုက်၏။ ရာဂစသည့် အညစ်အကြေးကင်းသော ရဟန်းပြုသော် အတုမရှိသော ဘုရားဖြစ်၍ သတ္တဝါအများသည် အလိုသို့ လိုက်၏”ဟု ပြောကြားကုန်၏။
(၂၆-၂၇) စတ္တာလီသ သမဒန္တ အဝိရဠဒန္တ လက္ခဏာတော်
֍ ၂၃၄
။ ရဟန်းတို့ မြတ်စွာဘုရားသည် ရှေးမွေးဖွားခဲ့ရာ ‘ဇာတိ’၊ ရှေးဖြစ်ခဲ့ရာ ‘ဘဝ’၊ ရှေးနေခဲ့ရာ ‘ဘုံဌာန'တို့၌ လူဖြစ်စဉ်အခါက ကုန်းစကားပြောခြင်းကို ပယ်၍ ကုန်းစကားပြောခြင်းမှ ရှောင်ကြဉ်၏၊ ဤသူတို့ထံမှ နားထောင်၍ (ထိုသူနှင့်) ဤသူတို့ ကွဲပြားခြင်းငှါ ထိုသူ့ထံ၌ မပြောတတ်၊ ထိုသူတို့ထံမှ နားထောင်၍ (ဤသူနှင့်) ထိုသူတို့ ကွဲပြားခြင်းငှါ မပြောတတ်၊ ထိုသို့ကွဲပြားသူတို့ကိုလည်း စေ့စပ် တတ်၏၊ ညီညွတ်သူတို့ကိုလည်း အားပေးတတ်၏၊ ညီညွတ်ခြင်း၌ မွေ့လျော်၏၊ ညီညွတ်ခြင်း၌ ပျော်ပိုက်၏၊ ညီညွတ်ခြင်းကို နှစ်သက်၏၊ ညီညွတ်ခြင်းကို ပြုသော စကားကို ဆိုတတ်၏။ထိုမြတ်စွာဘုရားသည် ထိုကံကို ပြုအပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ပ။ ထိုမြတ်စွာဘုရားသည် ထိုနတ် ပြည်မှ စုတေ၍ ဤလူ့ပြည်သို့ လာရောက်သည်ရှိသော် ဤမဟာပုရိသလက္ခဏာ နှစ်ပါးတို့ကို ရ၏၊ လေးဆယ်သော သွားလည်း ရှိ၏၊ မကြဲသော သွားလည်း ရှိ၏၊ ထိုလက္ခဏာတို့နှင့် ပြည့်စုံသော ထို မြတ်စွာဘုရားသည် လူ့ဘောင်၌ အကယ်၍ နေခဲ့သော် စကြဝတေးမင်း ဖြစ်၏။ပ။
မင်းဖြစ်ခဲ့သော် အဘယ်ကို ရသနည်းဟူမူ -
မခွဲဖျက်နိုင်သော ပရိသတ် ရှိ၏၊ ထိုစကြဝတေးမင်း၏ ပရိသတ်တို့သည် မကွဲပျက်နိုင်ကုန်၊ ထို ပရိသတ်တို့သည် အဘယ်တို့နည်းဟူမူ - ပုဏ္ဏားများ သူဌေးသူကြွယ်များ မြို့သူမြို့သား နယ်သူနယ်သား များ ဘဏ္ဍာရေး အမတ်များ အမတ်ချုပ်ကြီးများ ဆင်စီးသူရဲ မြင်းစီးသူရဲများ တံခါးမှူးများ အမှုဆောင် အမတ်များ အတိုင်ပင်ခံ အမတ်များ လက်အောက်ခံဘုရင်များ မြို့စားနယ်စားများ မင်းညီမင်းသားများ ဖြစ်ကြကုန်၏။ မင်းဖြစ်ခဲ့သော် ဤအကျိုးကို ရ၏။ပ။
ဘုရားဖြစ်ခဲ့သော် အဘယ်ကို ရသနည်းဟူမူ -
မခွဲဖျက်နိုင်သော ပရိသတ် ရှိ၏၊ ထိုမြတ်စွာဘုရား၏ ပရိသတ်တို့သည် မကွဲပျက်နိုင်ကုန်၊ ထို ပရိသတ်တို့သည် အဘယ်တို့နည်းဟူမူ - ရဟန်းယောကျ်ားများ ရဟန်းမိန်းမများ ဥပါသကာယောကျ်ား များ ဥပါသိကာမိန်းမများ နတ်များ လူများ အသုရာများ နဂါးများနှင့် ဂန္ဓဗ္ဗနတ်များ ဖြစ်ကြကုန်၏။ ဘုရားဖြစ်ခဲ့သော် ဤအကျိုးကို ရ၏။ ဤအကြောင်းကို မြတ်စွာဘုရားသည် ဟောတော်မူ၏။
֍ ၂၃၅
။ ထိုနေရာ၌ သံဂါယနာတင်မထေရ်တို့သည် ဤဂါထာကို ဆိုအပ်၏ - --(၁) မြတ်စွာဘုရားသည် ရှေးဘဝ၌ ညီညွတ်သူ (မိတ်ဆွေ) တို့အား ကွဲပြား ခြင်းကို ပြုတတ်သော ကွဲပြားခြင်း တိုးပွါး၍ ခိုက်ရန်ဖြစ်ပွါးခြင်းကို ပြုတတ်သော ခိုက်ရန်ဖြစ်ပွါးခြင်း တိုးပွါး၍ မပြုသင့်သည်ကို့ပြုတတ်သော ညီညွတ်သူ (မိတ်ဆွေ) တို့၏ ကွဲပြားခြင်းကို ဖြစ်စေတတ်သော ကုန်းချောစကားကို မဆိုခဲ့။
(၂) ခိုက်ရန်ဖြစ်ခြင်းကို မတိုးပွါးအောင် ပြုတတ်သော ကွဲပြားခြင်းကို စေ့စပ် အောင် ဖြစ်စေတတ်သော ကောင်းသော စကားကို ဆိုခဲ့၏၊ လူအပေါင်း၏ ခိုက်ရန် ဖြစ်ခြင်းကို ပယ်ဖျောက်ခဲ့၏၊ ညီညွတ်စေခဲ့၏၊ ညီညွတ်သူ (မိတ်ဆွေ)တို့နှင့် နှစ်သိမ့် ခဲ့၏၊ ဝမ်းမြောက်ခဲ့၏။
(၃) ထို မြတ်စွာဘုရားသည် ကောင်းမှု၏ အကျိုးကို နတ်ပြည်၌ ခံစားရ၏၊ ထိုနတ်ပြည်၌ မွေ့လျော်ရ၏၊ ဤလူ့ပြည်၌ ထိုသတို့သားအား မကြဲကုန်သော ညီ ညွတ်ကုန်သော သွားတို့သည် ရှိကုန်၏။ လေးဆယ်သော သွားတို့သည် ကောင်းစွာ တည်ကုန်၏။
(၄) ထိုသတို့သားသည် အကယ်၍ မင်းမျိုးဖြစ်အံ့၊ မြေပြင်အလုံးကို အစိုးရသော (စကြဝတေး) မင်း ဖြစ်၏၊ ထိုမင်းအား သူတစ်ပါးတို့ မခွဲဖျက်နိုင်သော ပရိသတ် ရှိ၏၊ အကယ်၍ ရဟန်းဖြစ်အံ့၊ ကိလေသာမြူကင်းသော ကိလေသာ အညစ်အကြေးကင်းသော ဘုရားဖြစ်၏၊ ထိုဘုရားအား မလှုပ်ရှားသော အဆုံးအမ ကို လိုက်နာသော ပရိသတ်ရှိ၏။
--(၂၈-၂၉) ပဟူတဇိဝှါ-ဗြဟ္မဿရ လက္ခဏာတော်
֍ ၂၃၆
။ ရဟန်းတို့ မြတ်စွာဘုရားသည် ရှေးမွေးဖွားခဲ့ရာ ‘ဇာတိ’၊ ရှေးဖြစ်ခဲ့ရာ ‘ဘဝ’၊ ရှေးနေခဲ့ရာ ‘ဘုံဌာန'တို့၌ လူဖြစ်စဉ်အခါက ကြမ်းသော စကားပြောခြင်းကို ပယ်၍ ကြမ်းသော စကားကို ပြောခြင်းမှ ရှောင်ကြဉ်၏၊ အကြင်စကားသည် အပြစ်ကင်း၏၊ နားချမ်းသာ၏၊ နှစ်လိုဖွယ် ရှိ၏၊ နှလုံးသို့ သက်၏၊ ယဉ်ကျေး၏၊ လူအများ နှစ်သက်၏၊ လူအများ နှစ်ခြိုက်၏၊ ထိုသို့သဘောရှိသော စကားကို ဆို၏။ထိုမြတ်စွာဘုရားသည် ထိုကံကို ပြုအပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ပ။ ထိုမြတ်စွာဘုရားသည် ထို နတ်ပြည်မှ စုတေ၍ ဤလူ့ပြည်သို့ လာရောက်သည်ရှိသော် ဤမဟာပုရိသလက္ခဏာ နှစ်ပါးတို့ကို ရ၏၊ ကြီးမား ရှည်လျား နူးညံ့သော လျှာရှိ၏၊ ဗြဟ္မာမင်း၏ အသံနှင့်တူသော အသံရှိ၏၊ ကရဝိက်ငှက်မင်း၏ အသံနှင့်တူသော အသံရှိ၏၊ ထိုလက္ခဏာတို့နှင့် ပြည့်စုံသော ထိုမြတ်စွာဘုရားသည် လူ့ဘောင်၌ အကယ်၍ နေခဲ့သော် စကြဝတေးမင်း ဖြစ်၏။ပ။
မင်းဖြစ်ခဲ့သော် အဘယ်ကို ရသနည်းဟူမူ -
နာယူလက်ခံအပ်သော စကားရှိ၏၊ ထိုမင်း၏စကားကို ပုဏ္ဏားများ သူဌေးသူကြွယ်များ မြို့သူ မြို့သားများ နယ်သူ နယ်သားများ ဘဏ္ဍာရေးအမတ်များ အမတ်ချုပ်ကြီးများ ဆင်စီးသူရဲများ မြင်းစီး သူရဲများ တံခါးမှူးများ အမှုဆောင်အမတ်များ အတိုင်ပင်ခံအမတ်များ လက်အောက်ခံ ဘုရင်များ မြို့စား နယ်စားများ မင်းညီမင်းသားများတို့သည် နာယူလက်ခံကြကုန်၏။ မင်းဖြစ်ခဲ့သော် ဤအကျိုးကို ရ၏။ပ။
ဘုရားဖြစ်ခဲ့သော် အဘယ်ကို ရသနည်းဟူမူ -
နာယူလက်ခံအပ်သော စကားရှိ၏၊ ထိုဘုရား၏ စကားကို ရဟန်းယောကျ်ားများ ရဟန်းမိန်းမများ ဥပါသကာယောကျ်ားများ ဥပါသိကာမိန်းမများ နတ်များ လူများ အသုရာများ နဂါးများနှင့် ဂန္ဓဗ္ဗ နတ်များတို့သည် နာယူလက် ခံကြကုန်၏။ ဘုရားဖြစ်ခဲ့သော် ဤအကျိုးကို ရ၏။ ဤအကြောင်းကို မြတ်စွာဘုရားသည် ဟောတော်မူ၏။
֍ ၂၃၇
။ ထိုနေရာ၌ သံဂါယနာတင် မထေရ်တို့သည် ဤဂါထာကို ဆိုအပ်၏ -(၁) ရဟန်းတို့ မြတ်စွာဘုရားသည် ဆဲရေးခြင်း ခိုက်ရန်ဖြစ်ခြင်း ညှဉ်းဆဲခြင်း ကို ပြုတတ်သော စိတ်၏ နာကြည်းခြင်းကို ဖြစ်စေတတ်သော လူအများအား ဖိနှိပ်ခြင်းကို ပြုတတ်သော ခက်ထန်ကြမ်းကြုတ်သော စကားကို မဆိုခဲ့၊ ချိုသာ နူးညံ့သော ချစ်နှစ်သက်ဖွယ်နှင့် စပ်သော စကားကိုသာ ဆိုခဲ့၏။
(၂) ထိုမြတ်စွာဘုရားသည် စိတ်ကို နှစ်သိမ့်စေတတ်ကုန်သော နှလုံးသို့ သက် ဝင်ကုန်သောနားချမ်းသာကုန်သော စကားကို ဆိုခဲ့၏၊ ထို့ကြောင့် နတ်ပြည်တို့၌ ကောင်းမှု အကျိုးကို ခံစားရပြီ၊ ကောင်းစွာ ဆိုအပ်သော စကား၏ အကျိုးကို ခံစားရပြီ။
(၃) ထိုမြတ်စွာဘုရားသည် ကောင်းသော အကျင့် ‘သုစရိုက်'၏ အကျိုးကို ခံစားပြီး၍ ဤလူ့ ပြည်၌ ဗြဟ္မာမင်း၏ အသံနှင့်တူသော အသံရှိခြင်းကို ရ၏၊ ထိုမြတ်စွာဘုရားအား ရှည်သော လျှာရှိ၏၊ နာယူအပ်သော စကားရှိ၏။
(၄) လူ (စကြဝတေးမင်း) ဖြစ်သော် ထိုမင်း၏ စကားသည် အောင်မြင်သကဲ့သို့ ထိုလူသည် ရဟန်းပြု၍ ဘုရားဖြစ်သော် ထိုဘုရား၏ စကားသည် အောင်မြင်၏၊ သတ္တဝါအများအား ကောင်းစွာ ဟောအပ်သော များစွာသော ထိုဘုရား၏ စကား တော်ကို သတ္တဝါအများတို့သည် နာယူလက်ခံကုန်၏။
--(၃၀) သီဟဟနု လက္ခဏာတော်
֍ ၂၃၈
။ ရဟန်းတို့ မြတ်စွာဘုရားသည် ရှေးမွေးဖွားခဲ့ရာ ‘ဇာတိ’၊ ရှေးဖြစ်ခဲ့ရာ ‘ဘဝ’၊ ရှေးနေခဲ့ရာ ‘ဘုံဌာန'တို့၌ လူဖြစ်စဉ်အခါက ပြိန်ဖျင်းသော စကား ပြောခြင်းကို ပယ်၍ ပြိန်ဖျင်းသော စကားပြောခြင်းမှ ရှောင်ကြဉ်၏၊ (သင့်သော) အခါ၌သာ ဆိုလေ့ရှိ၏၊ဟုတ်မှန်သည်ကိုသာ ဆိုလေ့ရှိ၏၊ အကျိုးနှင့် စပ်သည်ကိုသာ ဆိုလေ့ရှိ၏၊ တရားနှင့်စပ်သည်ကိုသာ ဆိုလေ့ရှိ၏၊ အဆုံးအမနှင့်စပ်သည်ကိုသာ ဆိုလေ့ ရှိ၏၊ (သင့်သော)အခါ၌ အကြောင်းနှင့် တကွသော အပိုင်းအခြားရှိသော အစီးအပွါးနှင့်စပ်သော မှတ်သား လောက်သော စကားကိုသာ ဆို၏။ထိုမြတ်စွာဘုရားသည် ထိုကံကို ပြုအပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ပ။ ထိုမြတ်စွာဘုရားသည် ထိုနတ် ပြည်မှစုတေ၍ ဤလူ့ပြည်သို့ လာရောက်သည်ရှိသော် ဤမဟာပုရိသလက္ခဏာကို ရ၏၊ ခြင်္သေ့မေးနှင့် တူသော မေးရှိ၏၊ ထိုလက္ခဏာနှင့်ပြည့်စုံသော ထိုမြတ်စွာဘုရားသည် လူ့ဘောင်၌ အကယ်၍ နေခဲ့သော် စကြဝတေးမင်း ဖြစ်၏။ပ။
မင်းဖြစ်ခဲ့သော် အဘယ်ကို ရသနည်းဟူမူ -
ဆန့်ကျင်ဘက်ဖြစ်သော ရန်သူဖြစ်သော တစ်စုံတစ်ယောက်သော သူသည် မဖျက်ဆီးနိုင်။ မင်းဖြစ် ခဲ့သော် ဤအကျိုးကို ရ၏။ပ။
ဘုရားဖြစ်ခဲ့သော် အဘယ်ကို ရသနည်းဟူမူ -
လောက၌ အတွင်း အပ ဆန့်ကျင်ဘက်ဖြစ်ကုန်သော ရန်သူဖြစ်ကုန်သော ရာဂသည်လည်းကောင်း၊ ဒေါသသည်လည်းကောင်း၊ မောဟသည်လည်းကောင်း၊ သမဏသည်လည်းကောင်း၊ ဗြာဟ္မဏသည်လည်း ကောင်း၊ နတ်သည်လည်းကောင်း၊ မာရ်နတ်သည်လည်းကောင်း၊ ဗြဟ္မာသည်လည်းကောင်း၊ တစ်စုံတစ် ယောက်သော သူသည်လည်းကောင်း မဖျက်ဆီးနိုင်။ ဘုရားဖြစ်ခဲ့သော် ဤအကျိုးကို ရ၏။ ဤအကြောင်း ကို မြတ်စွာဘုရားသည် ဟောတော်မူ၏။
֍ ၂၃၉
။ ထိုနေရာ၌ သံဂါယနာတင်မထေရ်တို့သည် ဤဂါထာကို ဆိုအပ်၏ -(၁) မြတ်စွာဘုရားသည် ပြိန်ဖျင်းသော စကားကို မဆိုခဲ့၊ မိုက်မဲသော စကား ကို မဆိုခဲ့၊ ဘုရားလောင်းတို့၏ စကားကဲ့သို့သော စကားရှိခဲ့၏၊ အစီးအပွါးမဲ့သော စကားကိုလည်း ပယ်၏၊ အစီးအပွါးနှင့်စပ်သော စကားကိုလည်းကောင်း လူအများ ချမ်းသာနှင့် စပ်သော စကားကိုလည်းကောင်း ဆိုခဲ့၏။
(၂) ထိုမြတ်စွာဘုရားသည် ထိုကောင်းမှုကို ပြု၍ ဤလူ့ပြည်မှ စုတေ၍ နတ် ပြည်၌ ဖြစ်၏၊ (ထိုနတ်ပြည်၌) ကောင်းမှုကံ၏ အကျိုးကို ခံစားရ၏၊ (ထို နတ် ပြည်မှ) စုတေခဲ့၍ တစ်ဖန် လူ့ပြည်သို့ လာရောက်သော် အခြေလေးချောင်းရှိသော သတ္တဝါတို့တွင် အမြတ်ဆုံးသော ခြင်္သေ့၏ မေးနှင့်တူသော မေးရှိခြင်းကို ရ၏။
(၃-၄) ထိုမြတ်စွာဘုရားသည် ထိုကောင်းမှုကြောင့် သူတစ်ပါးတို့ မဖျက်ဆီးနိုင်သော လူတို့ကို အစိုးရသော လူတို့အရှင်ဖြစ်သော မင်းဖြစ်၏၊ သိကြားမင်းကဲ့သို့ ကြီးသော အာနုဘော်ရှိ၏၊ ထိုသို့သဘော (သီဟဟနုလက္ခဏာ)ရှိသော သတို့သား သည် အကယ်၍ ရဟန်းပြု၍ ဘုရားဖြစ်အံ့၊ ဂန္ဓဗ္ဗ အသုရာ ဘီလူး ရက္ခိုက်တို့ သည် နတ်တို့ထက်မြတ်သော သိကြားမင်းကို မဖျက်ဆီးနိုင်သကဲ့သို့၊ ထို့အတူ ထို ဘုရားကို ဤလောကဝယ် တူရူလေးမျက်နှာ ဖီလာ နှစ်မျက်နှာ အထောင့်လေး မျက်နှာအားဖြင့် အရပ်ဆယ်မျက်နှာ၌ ရှိသော သတ္တဝါတို့သည် မဖျက်ဆီးနိုင်။
--(၃၁-၃၂) သမဒန္တç သုသုက္ကဒါဌာ လက္ခဏာတော်
֍ ၂၄၀
။ ရဟန်းတို့ မြတ်စွာဘုရားသည် ရှေးမွေးဖွား ခဲ့ရာ ‘ဇာတိ’၊ ရှေးဖြစ်ခဲ့ရာ ‘ဘဝ’၊ ရှေးနေခဲ့ရာ ‘ဘုံဌာန'တို့၌ လူဖြစ်စဉ်အခါက မကောင်းသော အသက်မွေးခြင်းကို ပယ်၍ ကောင်းသော အသက် မွေးခြင်းဖြင့် အသက်မွေးခဲ့၏၊ ချိန်စဉ်းလဲ အသပြာစဉ်းလဲ ချင်တွယ်တိုင်းတာစဉ်းလဲခြင်းမှ ရှောင်ကြဉ်ခဲ့၏၊ တံစိုးယူခြင်း လှည့်ဖျားခြင်း အတုပြု၍ လိမ်ခြင်းတည်းဟူသော ကောက်ကျစ်ခြင်းမှ ရှောင်ကြဉ်ခဲ့၏၊ ဖြတ်ခြင်း သတ်ခြင်း နှောင်ဖွဲ့ခြင်း ခရီးသွားတို့ကို လုယက်ခြင်း ပြည်ရွာကို ဖျက်ဆီးခြင်း အနိုင်အထက် နှိပ်စက်ခြင်းမှ ရှောင်ကြဉ်ခဲ့၏။ထိုမြတ်စွာဘုရားသည် ထိုကံကို ပြုအပ်သည်၏အဖြစ်ကြောင့် ဆည်းပူးအပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့် ထိုကံ၏ များသည်၏အဖြစ်ကြောင့် ပြန့်ပြောသည်၏အဖြစ်ကြောင့် ကိုယ်ခန္ဓာပျက်စီး၍ သေပြီးသည်မှ နောက်၌ ကောင်းသော လားရာ နတ်ပြည်၌ ဖြစ်၏၊ ထိုမြတ်စွာဘုရားသည် ထိုနတ်ပြည်၌ တစ်ပါးသော နတ်တို့ကို ဆယ်ပါးသော အရာဌာနတို့ဖြင့် သာလွန်၏ (လွှမ်းမိုး၍တည်၏)။ နတ်၌ဖြစ်သော အသက် ရှည်ခြင်း အဆင်းလှခြင်း ချမ်းသာများခြင်း အခြံအရံပေါများခြင်း အစိုးရခြင်းဖြင့်လည်းကောင်း နတ်၌ဖြစ်သော ရူပါရုံ သဒ္ဒါရုံ ဂန္ဓာရုံ ရသာရုံ ဖောဋ္ဌဗ္ဗာရုံတို့ဖြင့်လည်းကောင်း သာလွန်၏ (လွှမ်းမိုး၍ တည်၏)။ ထိုမြတ်စွာဘုရားသည် ထိုနတ်ပြည်မှ စုတေ၍ ဤလူ့ပြည်သို့ လာရောက်သည်ရှိသော် ဤမဟာပုရိသ လက္ခဏာနှစ်ပါးတို့ကို ရ၏၊ ညီညွတ်သော သွားလည်း ရှိ၏၊ အလွန်ဖြူစင်သော စွယ်တော်လေးချောင်း လည်း ရှိ၏။
ထိုလက္ခဏာနှင့်ပြည့်စုံသော ထိုမြတ်စွာဘုရားသည် အကယ်၍ လူ့ဘောင်၌ နေသော် တရားစောင့်သော တရားနှင့်အညီ မင်းပြုသော သမုဒ္ဒရာလေးစင်း အပိုင်းအခြားရှိသည့် လေးကျွန်းလုံးကို အစိုးရသော ရန်အပေါင်းကို အောင်သော တိုင်းနိုင်ငံကို တည်ငြိမ်စေသော ရတနာခုနစ်ပါးနှင့် ပြည့်စုံသော စကြဝတေး မင်း ဖြစ်၏၊ ထို (စကြဝတေး) မင်းအား ဤရတနာ ခုနစ်ပါးတို့သည် ဖြစ်ကုန်၏။ ဤသည်တို့ကား အဘယ်နည်း၊ စကြာရတနာ ဆင်ရတနာ မြင်းရတနာ ပတ္တမြားရတနာ မိန်းမမြတ်ရတနာ ခုနစ်ခုမြောက် သားကြီးရတနာတို့တည်း။ ထို (စကြဝတေးမင်း) အား ရဲရင့်ကုန်သော သူရဲကောင်းအင်္ဂရုပ်ရှိကုန်သော တစ်ဖက်စစ်သည်တို့ကို နှိမ်နင်းနိုင်ကုန်သော အထောင်မကသော သားတော်တို့သည် ရှိကုန်၏။ ထို (စကြဝတေးမင်း) သည် သမုဒ္ဒရာအဆုံးရှိသော ဤမြေကို ညှဉ်းဆဲခြင်း သတ်ဖြတ်ခြင်းမရှိဘဲ တရားသဖြင့် အောင်မြင်၍ ခိုးသား ဓားပြကင်းသော ပြည့်စုံကြွယ်ဝသော ဥပဒ် ဘေးရန်မရှိသော ငြိမ်းချမ်းသော နိုင်ငံ တော်ကြီးကို အုပ်စိုး၏။
မင်းဖြစ်ခဲ့သော် အဘယ်ကို ရသနည်းဟူမူ -
စင်ကြယ်သော အခြံအရံ ရှိ၏၊ ထိုစကြဝတေးမင်း၏ အခြံအရံတို့သည် စင်ကြယ်ကုန်၏၊ ထိုအခြံ အရံတို့သည်ကား ပုဏ္ဏားများ သူဌေးသူကြွယ်များ မြို့သူမြို့သားများ နယ်သူနယ်သားများ ဘဏ္ဍာရေး အမတ်များ အမတ်ချုပ်ကြီးများ ဆင်စီးသူရဲ မြင်းစီးသူရဲများ တံခါးမှူးများ အမှုဆောင်အမတ်များ အတိုင် ပင်ခံအမတ်များ မြို့စားနယ်စားများ လက်အောက်ခံဘုရင်များ မင်းညီမင်းသားများတို့တည်း။ မင်းဖြစ်ခဲ့သော် ဤအကျိုးကို ရ၏။
လူ့ဘောင်မှ ရဟန်းဘောင်သို့ အကယ်၍ ဝင်ရောက်သော် ပူဇော်အထူးကို ခံတော်မူထိုက်သော (အလုံးစုံသော တရားတို့ကို) ကိုယ်တိုင် မှန်စွာ သိတော်မူသော လောက၌ ကိလေသာ အပိတ်အပင်ကို ဖွင့်လှစ်ဖျက်ဆီးပြီးသော ဘုရားဖြစ်၏။
--ဘုရားဖြစ်ခဲ့သော် အဘယ်ကို ရသနည်းဟူမူ -
စင်ကြယ်သော အခြံအရံ ရှိ၏၊ ထိုမြတ်စွာဘုရား၏ အခြံအရံတို့သည် စင်ကြယ်ကုန်၏၊ ထိုအခြံ အရံတို့သည်ကား ရဟန်းယောကျ်ားများ ရဟန်းမိန်းမများ ဥပါသကာယောကျ်ားများ ဥပါသိကာ မိန်းမ များ နတ်များ လူများ အသုရာများ နဂါးများနှင့် ဂန္ဓဗ္ဗနတ်များတို့တည်း။ ဘုရားဖြစ်ခဲ့သော် ဤအကျိုး ကို ရ၏။ ဤအကြောင်းကို မြတ်စွာဘုရားသည် ဟောတော်မူ၏။
֍ ၂၄၁
။ ထိုနေရာ၌ သံဂါယနာတင် မထေရ်တို့သည် ဤဂါထာကို ဆိုအပ်၏ -(၁) ထိုမြတ်စွာဘုရားသည် မကောင်းသော အသက်မွေးခြင်းကို စွန့်ခဲ့၏၊ တရားနှင့်ညီသော စင်ကြယ်စွာသော အသက်မွေးခြင်းဖြင့် အသက်မွေးခြင်းကို ဖြစ် စေခဲ့၏၊ အစီးအပွါးမရှိသည်ကို ပယ်ခဲ့၏၊ အစီးအပွါးကိုလည်းကောင်း လူအများ၏ ချမ်းသာကိုလည်းကောင်း ကျင့်ခဲ့၏။
(၂) ထိုမြတ်စွာဘုရားသည် လူဖြစ်စဉ်အခါက သိမ်မွေ့ကုန်သော ပညာရှိကုန်သော သူတော်ကောင်းတို့သည် ချီးမွမ်းအပ်သော ကောင်းမှုကံတို့ကို ပြု၍ နတ် ပြည်၌ ချမ်းသာသော အကျိုးတို့ကို ခံစားရ၏၊ ထိုနတ်ပြည်၌ သိကြားမင်းကဲ့သို့ မွေ့လျော် ပျော်ရွှင်ဖွယ်တို့နှင့် ပြည့်စုံသည်ဖြစ်၍ အလွန်မွေ့လျော် ပျော်ရွှင်ရ၏။
(၃) ထိုနတ်ပြည်မှ စုတေသော် ကောင်းမှုကံ အကြွင်းဖြင့် ကောင်းမှု၏ အကျိုး ဖြစ်သော လူ့ဘဝကို ရ၍ ညီညွတ်သော သွားကိုလည်းကောင်း အလွန်ဖြူစင်သော အစွယ် (လေးချောင်း) ကိုလည်းကောင်း ရ၏။
(၄) ထိုသတို့သားကို ပညာရှိဟု သမုတ်အပ်ကုန်သော များစွာသော လက္ခဏာ ဖတ် ပုဏ္ဏားတို့သည် အညီအညွတ် စည်းဝေးကုန်၍ “ ညီညွတ်သော သွား၊ အလွန် ဖြူစင် တင့်တယ်သည့် အစွယ်ရှိသော သတို့သားသည် စင်ကြယ်သော အခြံအရံ ပရိသတ်ရှိသည့် စကြဝတေးမင်း ဖြစ်၏။
(၅) များစွာသော လူအပေါင်းသည် ကြီးကျယ်သော မြေပြင်အလုံးကို ဆုံးမ အုပ်စိုးသော ထိုစကြဝတေးမင်း၏ သန့်ရှင်းစင်ကြယ်သော ပရိသတ်ဖြစ်၏၊ ထိုမင်း၏ နိုင်ငံတော်အလုံးအား အခြားတစ်နိုင်ငံက နှိပ်စက်ညှဉ်းပန်းမှု မရှိ၊ နိုင်ငံတော်ရှိ လူအများသည် မိမိတို့ အချင်းချင်း၏ အစီးအပွါး ချမ်းသာကောင်းကျိုးကို ကျင့် ဆောင်ကုန်၏။
(၆) သတို့သားသည် အကယ်၍ ရဟန်းပြုအံ့၊ မကောင်းမှုကင်းသော ကိလေ သာမြူတို့ကို ငြိမ်ဝပ်စေပြီးသော ကိလေသာ အပိတ်အပင်ကို ဖွင့်လှစ်ဖျက်ဆီး ပြီးသော ပူလောင်ပင်ပန်းခြင်း ကင်းသော ဘုရားဖြစ်၍ ဤပစ္စုပ္ပန်လောကကိုလည်း ကောင်း၊ တမလွန်လောကကိုလည်းကောင်း မြင်၏။
(၇) ထိုဘုရား၏ အဆုံးအမကို လိုက်နာကုန်သော များစွာသော လူတို့သည် လည်းကောင်း၊ ရဟန်းတို့ သည်လည်းကောင်း မစင်ကြယ်သော ကဲ့ရဲ့အပ်သော မကောင်းမှုကို ဖျက်ဆီးကြကုန်၏၊ ထိုစကားသည် မှန်၏၊ အညစ်အကြေး အမှိုက် သရိုက်သဖွယ် ဖြစ်ကုန်သော ရာဂ ဒေါသစသည့် အလုံးစုံသော ကိလေသာတို့ကို ပယ်ပြီးကုန်သော စင်ကြယ်သော ရဟ န္တာတို့သည် ထိုဘုရားကို ထက်ဝန်းကျင် ခြံရံအပ်၏”ဟု ပြောကြားကုန်၏။
မြတ်စွာဘုရားသည် ဤတရားကို ဟောတော်မူ၏၊ ထိုရဟန်းတို့သည် မြတ်စွာဘုရား ဟောတော် မူအပ်သော ထိုတရားတော်ကို နှစ်လိုကုန်သည်ဖြစ်၍ ဝမ်းမြောက်စွာ ခံယူကြလေကုန်သတည်း။
ခုနစ်ခုမြောက် လက္ခဏသုတ် ပြီး၏။
--၈-သိင်္ဂါလသုတ်
သိင်္ဂါလ လုလင်
֍ ၂၄၂
။ အကျွန်ုပ်သည် ဤသို့ ကြားနာခဲ့ရပါသည် -အခါတစ်ပါး၌ မြတ်စွာဘုရားသည် ရာဇဂြိုဟ်ပြည် ရှဉ့်နက်တို့အား အစာကျွေးရာဖြစ်သော ဝေဠုဝန်ကျောင်း၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူ၏။
ထိုအခါ သူကြွယ်သား သိင်္ဂါလသည် စောစောထ၍ ရာဇဂြိုဟ်ပြည်မှ ထွက်ပြီးလျှင် စိုသော အဝတ် စိုသောဆံပင် ရှိသည်ဖြစ်၍ လက်အုပ်ချီလျက် အရှေ့အရပ် တောင်အရပ် အနောက်အရပ် မြောက်အရပ် အောက်အရပ် အထက်အရပ် (ဟူသော) များစွာသော အရပ်တို့ကို ရှိခိုး၏။
֍ ၂၄၃
။ ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားသည် နံနက်အချိန်၌ သင်္ကန်းကို ပြင်ဝတ်၍ သပိတ်သင်္ကန်းကို ယူလျက် ရာဇဂြိုဟ်ပြည်သို့ ဆွမ်းခံကြွတော်မူ၏။ စောစောထ၍ ရာဇဂြိုဟ်ပြည်မှ ထွက်ပြီးလျှင် စိုသော အဝတ် စိုသောဆံပင် ရှိသည်ဖြစ်၍ လက်အုပ်ချီလျက် အရှေ့အရပ် တောင်အရပ် အနောက်အရပ် မြောက်အရပ် အောက်အရပ် အထက်အရပ် (ဟူသော) များစွာသော အရပ်တို့ကို ရှိခိုးနေသော သူကြွယ်သား သိင်္ဂါလကို မြင်တော်မူသော် သူကြွယ်သား သိင်္ဂါလအား ဤသို့သော စကားကို မိန့်တော်မူ၏ -“သူကြွယ်သား သင်သည် စောစောထ၍ ရာဇဂြိုဟ်ပြည်မှ ထွက်ပြီးလျှင် စိုသော အဝတ် စိုသော ဆံပင်ရှိသည်ဖြစ်၍ လက်အုပ်ချီလျက် အရှေ့အရပ် တောင်အရပ် အနောက်အရပ် မြောက်အရပ် အောက် အရပ် အထက်အရပ် (ဟူသော) များစွာသော အရပ်တို့ကို အဘယ့်ကြောင့် ရှိခိုးဘိသနည်း”ဟု (မိန့်တော် မူ၏)။
မြတ်စွာဘုရား ဖခင်သည် သေခါနီးလတ်သော် အကျွန်ုပ်ကို “ချစ်သား (သင်သည်) အရပ်မျက်နှာ တို့ကို ရှိခိုးလော့”ဟု မှာခဲ့ပါ၏။ မြတ်စွာဘုရား ထိုအကျွန်ုပ်သည် ဖခင်စကားကို အရိုအသေပြုလျက် အလေးပြုလျက် မြတ်နိုးလျက် ပူဇော်လျက် စောစောထကာ ရာဇဂြိုဟ်ပြည်မှ ထွက်ပြီးလျှင် စိုသော အဝတ်စိုသော ဆံပင်ရှိသည် ဖြစ်၍ လက်အုပ်ချီလျက် အရှေ့အရပ်။ပ။ အထက်အရပ် (ဟူသော) များ စွာသော အရပ်တို့ကို ရှိခိုးပါ၏ဟု (လျှောက်၏)။ အရပ်ခြောက်မျက်နှာ
֍ ၂၄၄
။ သူကြွယ်သား အရိယာတို့၏ သာသနာ၌ အရပ်ခြောက်ပါးတို့ကို ဤသို့ ရှိမခိုးအပ်ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။မြတ်စွာဘုရား ထိုသို့ ရှိမခိုးအပ်သော် အဘယ်သို့လျှင် အရိယာတို့၏ သာသနာ၌ အရပ်ခြောက်ပါး တို့ကို ရှိခိုးအပ်ပါသနည်း။ မြတ်စွာဘုရား အကျွန်ုပ် တောင်းပန်ပါ၏၊ မြတ်စွာဘုရားသည် အရိယာတို့၏ သာသနာ၌ ရှိခိုးအပ်သော အရပ်ခြောက်ပါးတို့ကို ဟောတော်မူပါလော့ဟု (လျှောက်၏)။
သူကြွယ်သား သို့ဖြစ်လျှင် နာလော့၊ ကောင်းစွာ နှလုံးသွင်းလော့၊ ဟောပေအံ့ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။
“မြတ်စွာဘုရား ကောင်းပါပြီ”ဟု သူကြွယ်သား သိင်္ဂါလသည် မြတ်စွာဘုရားအား ဝန်ခံ၏။
မြတ်စွာဘုရားသည် ဤသို့သော စကားကို မိန့်တော်မူ၏ -
--“သူကြွယ်သား အရိယာသာဝကသည် ညစ်ညူးသော ကံလေးပါးတို့ကို ပယ်အပ်ကုန်၏၊ လေးပါးသော အကြောင်းတို့ဖြင့် မကောင်းမှုကို မပြု၊ စည်းစိမ်ပျက်စီးကြောင်း ခြောက်ပါးတို့ကို မမှီဝဲ၊ ထို (အရိယာသာဝက) သည် ဤသို့ တစ်ဆယ့်လေးပါးသော မကောင်းမှုမှ ကင်းသည်ဖြစ်၍ အရပ်ခြောက်ပါး တို့ကို လုံခြုံစေလျက် လောကနှစ်ပါးကို အောင်ခြင်းငှါ ကျင့်၏၊ ထို (အရိယာသာဝက)သည် ဤပစ္စုပ္ပန် လောကကိုလည်းကောင်း တမလွန်လောကကိုလည်းကောင်း နှစ်သက်အပ်၏၊ ထိုအရိယာသာဝကသည် ခန္ဓာ ကိုယ်ပျက်စီး၍ သေပြီးသည်မှ နောက်၌ ကောင်းသော လားရာဖြစ်သော နတ်ပြည်သို့ ရောက်၏။
ညစ်ညူးသော ကံ လေးပါး
֍ ၂၄၅
။ ထိုအရိယာသာဝကသည် အဘယ်ညစ်ညူးသော ကံလေးပါးတို့ကို ပယ်အပ်သနည်းဟူမူ -“ သူကြွယ်သား အသက်သတ်ခြင်းသည် ညစ်ညူးသော ကံမည်၏၊ မပေးသည်ကို ယူခြင်းသည် ညစ်ညူးသော ကံမည်၏၊ ကာမဂုဏ်တို့၌ မှားသောအားဖြင့် ကျင့်ခြင်းသည် ညစ်ညူးသော ကံမည်၏၊ မဟုတ်မမှန်ပြောခြင်းသည် ညစ်ညူးသော ကံမည်၏၊ ထိုအရိယာသာဝကသည် ဤညစ်ညူးသော ကံလေးပါး တို့ကို ပယ်အပ်ကုန်၏”ဟု ဤစကားကို မြတ်စွာဘုရားသည် မိန့်တော်မူ၏။
ကောင်းသော စကားကို ဆိုတော်မူတတ်သော မြတ်စွာဘုရားသည် ဤစုဏ္ဏိယစကားကို မိန့်တော် မူပြီး၍ ထိုမှတစ်ပါး ဤဆိုလတ္တံ့သော ဂါထာစကားကို မိန့်တော်မူ၏ -
“သူကြွယ်သား အသက်သတ်ခြင်းကိုလည်းကောင်း၊ မပေးသည်ကို ယူခြင်းကိုလည်း ကောင်း၊ မဟုတ်မမှန်ပြောခြင်းကိုလည်းကောင်း၊ သူတစ်ပါး၏ မယား၌ သွားလာခြင်း ကိုလည်းကောင်း (ညစ်ညူးသောကံဟု) ဆိုအပ်၏၊ (ထိုညစ်ညူးသောကံ နှင့် ပြည့်စုံ သူတို့ကို) ပညာရှိတို့သည် မချီးမွမ်းကုန်”ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။
--အကြောင်း လေးပါး
֍ ၂၄၆
။ အဘယ်လေးပါးသော အကြောင်းတို့ဖြင့် မကောင်းမှုကို မပြုသနည်း၊ ဆန္ဒာဂတိ ‘ချစ်သဖြင့် မလိုက်အပ်သည် ‘သို့လိုက်၍ မကောင်းမှုကို ပြု၏၊ ဒေါသာဂတိ ‘မုန်းသဖြင့် မလိုက်အပ်သည် ‘သို့လိုက်၍ မကောင်းမှုကို ပြု၏၊ မောဟာဂတိ ‘မသိသဖြင့် မလိုက်အပ်သည် ‘သို့လိုက်၍ မကောင်းမှုကို ပြု၏၊ ဘယာ ဂတိ ‘ကြောက်သဖြင့် မလိုက်အပ်သည် ‘သို့ လိုက်၍ မကောင်းမှုကို ပြု၏။သူကြွယ်သား စင်စစ်သော်ကား အရိယာသာဝကသည် အကြင့်ကြောင့် ဆန္ဒာဂတိသို့ မလိုက်၊ ဒေါသာဂတိသို့ မလိုက်၊ မောဟာဂတိသို့ မလိုက်၊ ဘယာဂတိသို့ မလိုက်။ ထို့ကြောင့် ဤလေးပါးသော အကြောင်းတို့ဖြင့် မကောင်းမှုကို မပြုရာဟု ဤစကားကို မြတ်စွာဘုရားသည် မိန့်တော်မူ၏။
ကောင်းသော စကားကို ဆိုတော်မူတတ်သော မြတ်စွာဘုရားသည် ဤစုဏ္ဏိယစကားကို မိန့်တော် မူပြီး၍ ထိုမှတစ်ပါး ဤဆိုလတ္တံ့သော ဂါထာစကားကို မိန့်တော်မူ၏ -
“သူကြွယ်သား အကြင်သူသည် ချစ်ခြင်းကြောင့်လည်းကောင်း၊ မုန်းခြင်းကြောင့် လည်းကောင်း၊ ကြောက်ခြင်းကြောင့်လည်းကောင်း၊ မသိခြင်းကြောင့်လည်းကောင်း တရားကို လွန်ကျူး၍ ကျင့်၏။ ထိုသူ၏ အခြံအရံ အကျော်အစောသည် လဆုတ် ပက္ခ၌ လမင်းကဲ့သို့ တစ်နေ့တစ်ခြား ဆုတ်ယုတ်၏။
အကြင်သူသည် ချစ်ခြင်းကြောင့်လည်းကောင်း၊ မုန်းခြင်းကြောင့်လည်းကောင်း၊ ကြောက်ခြင်းကြောင့်လည်းကောင်း မသိခြင်းကြောင့်လည်းကောင်း တရားကို လွန်ကျူး ၍ မကျင့်၊ ထိုသူ၏ အခြံအရံ အကျော်အစောသည် လဆန်းပက္ခ၌ လမင်းကဲ့သို့ တစ်နေ့တစ်ခြား ပြည့်စုံ၏”ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။
--စည်းစိမ်ပျက်ကြောင်း ခြောက်ပါး
֍ ၂၄၇
။ အရိယာသာဝကသည် အဘယ်ခြောက်ပါးသော စည်းစိမ်ပျက်ကြောင်းတို့ကို မမှီဝဲသနည်း ဟူမူ -သူကြွယ်သား မူးယစ်မေ့လျော့ကြောင်းဖြစ်သော သေရည် သေရက် သောက်လေ့ရှိခြင်းသည် စည်းစိမ် ပျက်ကြောင်းတည်း။
အခါမဲ့ ခရီးသွားလာလေ့ရှိခြင်းသည် စည်းစိမ်ပျက်ကြောင်းတည်း။
ပွဲလမ်းသဘင် ကြည့်ရှုလေ့ရှိခြင်းသည် စည်းစိမ်ပျက်ကြောင်းတည်း။
မေ့လျော့ကြောင်းဖြစ်သော လောင်းကစားလေ့ရှိခြင်းသည် စည်းစိမ်ပျက်ကြောင်းတည်း။
မကောင်းသော အဆွေခင်ပွန်းတို့နှင့် ပေါင်းသင်းလေ့ရှိခြင်းသည် စည်းစိမ်ပျက်ကြောင်းတည်း။
ပျင်းရိလေ့ရှိခြင်းသည် စည်းစိမ်ပျက်ကြောင်းတည်း။
သေရည် သေရက် သောက်ခြင်း အပြစ် ခြောက်ပါး
֍ ၂၄၈
။ သူကြွယ်သား မူးယစ်မေ့လျော့ကြောင်းဖြစ်သော သေရည် သေရက် သောက်လေ့ရှိခြင်း၌ အပြစ်တို့သည် ဤခြောက်ပါးတို့တည်း။ဥစ္စာဆုတ်ယုတ်ခြင်းသည် ကိုယ်တွေ့မျက်မြင် ဖြစ်ရာ၏၊ ခိုက်ရန်ဖြစ်ပွါးတတ်၏၊ အနာရောဂါ၏ အကြောင်း ဖြစ်၏၊ အရှိန်အစော်မဲ့တတ်၏၊ လျှို့ဝှက်အပ်သည်ကို ဖော်ပြတတ်၏၊ ပညာ၏ အားနည်း သည်ကို ပြုခြင်းသည် ခြောက်ခုမြောက် အကြောင်းဖြစ်၏။ သူကြွယ်သား မူးယစ်မေ့လျော့ကြောင်းဖြစ်သော သေရည်သေရက် သောက်လေ့ရှိခြင်း၌ အပြစ်တို့သည် ဤခြောက်ပါးတို့တည်း။
--အခါမဲ့သွားလာခြင်း အပြစ် ခြောက်ပါး
֍ ၂၄၉
။ သူကြွယ်သား အခါမဲ့ ခရီးသွားလာလေ့ရှိခြင်း၌ အပြစ်တို့သည် ဤခြောက်ပါးတို့တည်း။ထိုသူ၏ ကိုယ်သည်လည်း အကာအကွယ် အစောင့်အရှောက်ကင်း၏၊ ထိုသူ၏ သားမယားတို့သည် လည်း အကာအကွယ် အစောင့်အရှောက်ကင်း၏၊ ထိုသူ၏ ဥစ္စာနှစ်သည်လည်း အကာအကွယ် အစောင့်အ ရှောက်ကင်း၏၊ (သူတစ်ပါးပြုသော) မကောင်းမှုတို့၌ (ဤသူပြုမည်ဟု) ယုံမှားအပ်၏၊ ထိုသူ၌ မဟုတ် မမှန် စွပ်စွဲသော စကားလည်း ကျရောက်တတ်၏၊ များစွာသော ဆင်းရဲတရားတို့၏ ရှေ့သွားဖြစ်၏။ သူကြွယ်သား အခါမဲ့ ခရီးသွားလာလေ့ရှိခြင်း၌ အပြစ်တို့သည် ဤခြောက်ပါးတို့တည်း။
ပွဲလမ်းသဘင် ကြည့်ရှုခြင်း အပြစ် ခြောက်ပါး
֍ ၂၅၀
။ သူကြွယ်သား ပွဲလမ်းသဘင် ကြည့်ရှုလေ့ရှိခြင်း၌ အပြစ်တို့သည် ဤခြောက်ပါးတို့တည်း။အဘယ်မှာ ကပွဲရှိသနည်း၊ အဘယ်မှာ သီဆိုပွဲရှိသနည်း၊ အဘယ်မှာ တီးမှုတ်ပွဲရှိသနည်း၊ အဘယ်မှာ စာဟောပွဲရှိသနည်း၊ အဘယ်မှာ လက်ခုပ်တီးပွဲရှိသနည်း၊ အဘယ်မှာ စည်တီးပွဲရှိသနည်းဟု မေးရ သွားရ၏။ သူကြွယ်သား ပွဲလမ်းသဘင် ကြည့်ရှုလေ့ရှိခြင်း၌ အပြစ်တို့သည် ဤခြောက်ပါးတို့ တည်း။
--လောင်းကစားခြင်း အပြစ် ခြောက်ပါး
֍ ၂၅၁
။ သူကြွယ်သား မေ့လျော့ကြောင်းသော လောင်းကစားလေ့ရှိခြင်း၌ အပြစ်တို့သည် ဤခြောက်ပါးတို့တည်း။နိုင်သော် ရန်ပွား၏၊ ရှုံးသော် ဥစ္စာအတွက် ပူပန်ရ၏၊ ကိုယ်တွေ့မျက်မြင် ဥစ္စာဆုတ်ယုတ်၏၊ တရားရုံး၌ ထိုသူ၏ စကားသည် မတည်၊ အဆွေခင်ပွန်းတို့သည် မထီမဲ့မြင် ပြုအပ်၏၊ “ဤသူသည် ကစားသမားတည်း၊ မယားကို ကျွေးမွေးရန် မစွမ်းနိုင်”ဟု သမီးပေး သမီးယူပြုလိုကုန်သော သူတို့သည် အလိုမရှိအပ်။ သူကြွယ်သား မေ့လျော့ကြောင်းဖြစ်သော လောင်းကစားလေ့ရှိခြင်း၌ အပြစ်တို့သည် ဤခြောက်ပါးတို့တည်း။
ခင်ပွန်းယုတ် အပြစ် ခြောက်ပါး
֍ ၂၅၂
။ သူကြွယ်သား မကောင်းသောသူတို့ကို အဆွေခင်ပွန်းပြုလေ့ရှိခြင်း၌ အပြစ်တို့သည် ဤခြောက်ပါးတို့တည်း။အကြင်သူတို့သည် လောင်းကစားကြူးကုန်၏၊ အကြင်သူတို့သည် ကာမဂုဏ်ကြူးကုန်၏၊ အကြင် သူတို့သည် သေသောက်ကြူးကုန်၏၊ အကြင်သူတို့သည် အတုပြု၍ လှည့်ပတ်တတ်ကုန်၏၊ အကြင်သူတို့ သည် မာယာဖြင့် လှည့်ပတ်တတ်ကုန်၏၊ အကြင်သူတို့သည် အနိုင်အထက် ပြုတတ်ကုန်၏၊ ထိုသူတို့ သည်သာလျှင် ထိုသူ၏ အဆွေခင်ပွန်း အပေါင်းအဖော်ဖြစ်ကုန်၏။ ထို့ကြောင့် ပစ္စုပ္ပန်၌လည်းကောင်း၊ တမလွန်၌လည်းကောင်း ပျက်စီးခြင်းသို့ ရောက်၏၊ သူကြွယ်သား မကောင်းသော သူတို့ကို အဆွေ ခင်ပွန်း ပြုလေ့ရှိခြင်း၌ အပြစ်တို့သည် ဤခြောက်ပါးတို့တည်း။
--ပျင်းရိခြင်း အပြစ် ခြောက်ပါး
֍ ၂၅၃
။ သူကြွယ်သား ပျင်းရိလေ့ရှိခြင်း၌ အပြစ်တို့သည် ဤခြောက်ပါးတို့တည်း။အေးလွန်းသည်ဟု အမှုကိစ္စကို မပြု၊ ပူလွန်းသည်ဟု အမှုကိစ္စကို မပြု၊ မိုးချုပ်လွန်းသည်ဟု အမှုကိစ္စကို မပြု၊ စောလွန်းသည်ဟု အမှုကိစ္စကို မပြု၊ ဆာလွန်းသည်ဟု အမှုကိစ္စကို မပြု၊ ဝလွန်း သည်ဟု အမှုကိစ္စကို မပြု၊ ဤသို့ မခိုင်လုံသော ကိစ္စများကို ယိုးမယ်ဖွဲ့၍ နေသော ထိုသူအား မဖြစ်သေးသော စည်းစိမ်တို့သည်လည်း မဖြစ်ကုန်၊ ဖြစ်ပြီးသော စည်းစိမ်တို့သည်လည်း ပျက်စီးခြင်းသို့ ရောက်ကုန်၏။ သူကြွယ်သား ပျင်းရိလေ့ရှိခြင်း၌ အပြစ်တို့သည် ဤခြောက်ပါးတို့တည်း။ ဤစကားကို မြတ်စွာဘုရားသည် မိန့်တော်မူ၏။
ကောင်းသော စကားကို ဆိုတော်မူတတ်သော မြတ်စွာဘုရားသည် ဤစုဏ္ဏိယစကားကို မိန့်တော် မူပြီး၍ ဤဂါထာစကားကို မိန့်တော်မူ၏ -
“သေရည်ဆိုင်၌သာ အဖော်ဖြစ်သောသူသည် သောက်ဖော် သောက်ဖက် မိတ်ဆွေ မည်၏၊ ‘အဆွေ အဆွေ’ဟု ခေါ်၍ မျက်မှောက်၌သာ အဖော်သဟဲဖြစ်လျက် မျက် ကွယ်၌ ရန်သူသဖွယ် ဖြစ်သော သူသည် ဟန်ဆောင်မိတ်ဆွေမည်၏၊ အကြင်သူသည် အကြောင်းကိစ္စဖြစ်ပေါ်လတ်သော် အဖော်သဟဲ ဖြစ်၏၊ ထိုသူသည် မိတ်ဆွေစစ် မည်၏။
နေမြင့်အောင် အိပ်ခြင်းလည်းကောင်း၊ သူတစ်ပါးမယားကို မှီဝဲခြင်းလည်းကောင်း၊ ရန်သူများခြင်းလည်းကောင်း၊ အကျိုးမဲ့ပြု ခြင်းလည်းကောင်း၊ မကောင်းသော အဆွေ ခင်ပွန်းရှိခြင်းလည်းကောင်း၊ အလွန်စေးနှဲခြင်းလည်းကောင်း ဤအကြောင်းခြောက်ပါး တို့သည် လူကို ဖျက်ဆီးတတ်ကုန်၏။
မကောင်းသော မိတ်ဆွေခင်ပွန်းရှိသူသည်လည်းကောင်း၊ မကောင်းသော အပေါင်း အဖော်ရှိသူသည်လည်းကောင်း၊ မကောင်းသော အလေ့အကျင့် မကောင်းသော ကျက်စားရာရှိသူသည်လည်းကောင်း၊ ဤလောကမှလည်းကောင်း၊ တမလွန်လောကမှ လည်းကောင်း နှစ်ပါးစုံသော လောကမှ (ပျက်စီးခြင်းသို့) လျှောကျတတ်၏။
လောင်းကစားလေ့ရှိခြင်းလည်းကောင်း၊ မိန်းမလိုက်စားခြင်းလည်းကောင်း၊ သေရည် သေရက်သောက်လေ့ရှိခြင်းလည်းကောင်း၊ ကခြင်းသီခြင်းကို ကြည့်ရှုနား ထောင်လေ့ ရှိခြင်းလည်းကောင်း၊ နေ့၌ အိပ်လေ့ရှိခြင်းလည်းကောင်း၊ အခါမဲ့၌ ခရီးသွားလာလေ့ ရှိခြင်းလည်းကောင်း၊ မကောင်းသူတို့ကို အဆွေခင်ပွန်း ဖွဲ့လေ့ရှိခြင်းလည်းကောင်း၊ အလွန်စေးနှဲှခြင်းလည်းကောင်း ဤခြောက်ပါးသော အကြောင်းတို့သည် လူကို ဖျက် ဆီးတတ်ကုန်၏။
အကြင်သူတို့သည် ကြွေအန်တို့ ဖြင့် လောင်းကစားကုန်၏၊ သေရည်သေရက် သောက်ကုန်၏၊ သူတစ်ပါးတို့၏ အသက်နှင့်တူကုန်သော, သူယုတ်မာတို့သာ မှီဝဲအပ် ကုန်သော, ပညာရှိတို့ မမှီဝဲအပ်ကုန်သော သူတစ်ပါးမယားတို့ကို သွားလာကုန်၏၊ ထိုသူတို့၏ စည်းစိမ်အခြံအရံသည် လဆုတ်ပက္ခ၌ လမင်းကဲ့သို့ ဆုတ်ယုတ်၏။
မရှိဆင်းရဲသော မွတ်သိပ်သော အကြင်အရက်သမားသည် သောက်လိုသည်ဖြစ်၍ အရက်ဆိုင်သို့ သွား၏၊ ထိုအရက်သမားသည် ရေ၌ ကျောက်ခဲ နစ်မြုပ်သကဲ့သို့ ကြွေး၌ နစ်မြုပ်လတ္တံ့၊ မိမိ၏ ဆွေမျိုးမရှိ အထီးကျန်သူအဖြစ်ကို လျင်စွာ ပြုလတ္တံ့။
--နေ့၌ အိပ်လေ့ရှိသော ညဉ့်၌ ထလေ့မရှိသော အမြဲမူးယစ်သော ကာမဂုဏ်လိုက် စားသော သူသည် အိမ်ကို အုပ်စိုး၍ နေခြင်းငှါ မတတ်နိုင်။
အေးလွန်းသည် ပူလွန်းသည် မိုးချုပ်လွန်းသည်ဟု (ပြောဆို၍) အမှုကိစ္စတို့ကို မပြုလုပ်ဘဲ စွန့်လွှတ်ကုန်သော သူတို့ကို အကျိုးစီးပွားတို့သည် ကျော်လွန်၍ သွား ကုန်၏။
ဤလောက၌ အကြင်သူသည် အအေးကိုလည်းကောင်း၊ အပူကိုလည်းကောင်း၊ မြက် ထက်လွန်၍ မအောက်မေ့၊ ထိုသူသည် လူ့ကိစ္စတို့ကို ပြုသည်ဖြစ်၍ စီးပွားချမ်းသာ ကို မစွန့်”ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။
မိတ်ဆွေတု
֍ ၂၅၄
။ သူကြွယ်သား မိတ်ဆွေစစ် မဟုတ်သော ဤမိတ်ဆွေတု လေးယောက်တို့ကို သိအပ်ကုန်၏၊ စင်စစ် ယူသာ ယူတတ်သော မိတ်ဆွေစစ် မဟုတ်သော မိတ်ဆွေတုကို သိအပ်၏၊ နှုတ်မျှ ဖြင့်သာလျှင် ပေးတတ်သော မိတ်ဆွေစစ် မဟုတ်သော မိတ်ဆွေတုကို သိအပ်၏၊ အကြိုက်ကို လိုက်၍ ပြောဆိုတတ်သော မိတ်ဆွေစစ် မဟုတ်သော မိတ်ဆွေတုကို သိအပ်၏၊ ပျက်စီးကြောင်း၌ အပေါင်းအဖော် ဖြစ်သော မိတ်ဆွေစစ် မဟုတ်သော မိတ်ဆွေတုကို သိအပ်၏။֍ ၂၅၅
။ သူကြွယ်သား စင်စစ် ယူသာ ယူတတ်သော မိတ်ဆွေစစ်မဟုတ်သော မိတ်ဆွေတုကို လေးပါးသော အကြောင်းတို့ဖြင့် သိအပ်၏။စင်စစ် ယူသာ ယူတတ်၏၊ နည်းသော ဥစ္စာဖြင့် များစွာသော ဥစ္စာကို အလိုရှိ၏၊ (မိမိ၌) ဘေးဖြစ်လတ်သော် ထိုသူ၏ ကိစ္စကို ပြုတတ်၏၊ အကျိုးကို ရလိုသောကြောင့် ဆည်းကပ်၏။
သူကြွယ်သား ဤလေးပါးသော အကြောင်းတို့ဖြင့် စင်စစ် ယူသာ ယူတတ်သော မိတ်ဆွေစစ် မဟုတ်သော မိတ်ဆွေတုကို သိအပ်၏။
֍ ၂၅၆
။ သူကြွယ်သား နှုတ်မျှဖြင့်သာလျှင် ပေးတတ်သော မိတ်ဆွေစစ် မဟုတ်သော မိတ်ဆွေတုကို လေးပါးသော အကြောင်းတို့ဖြင့် သိအပ်၏။လွန်ပြီးသောအရာဖြင့် ချီးမြှောက်၏၊ မဖြစ်သေးသောအရာဖြင့် ချီးမြှောက်၏၊ အချည်းနှီးလော ကွတ်မျှဖြင့် ချီးမြှောက်၏၊ ဖြစ်ဆဲကိစ္စတို့၌ ပျက်စီးခြင်းကို ပြ၏။
သူကြွယ်သား ဤလေးပါးသော အကြောင်းတို့ဖြင့် နှုတ်မျှဖြင့်သာလျှင် ပေးတတ်သော မိတ်ဆွေစစ် မဟုတ်သော မိတ်ဆွေတုကို သိအပ်၏။
֍ ၂၅၇
။ သူကြွယ်သား အကြိုက်ကို လိုက်၍ ပြောဆိုတတ်သော မိတ်ဆွေစစ် မဟုတ်သော မိတ်ဆွေ တုကို လေးပါးသော အကြောင်းတို့ဖြင့် သိအပ်၏။ --ထိုသူအား မကောင်းမှုကိုလည်း ခွင့်ပြု၏၊ ထိုသူအား ကောင်းမှုကိုလည်း ခွင့်ပြု၏၊ ထိုသူ၏ မျက်မှောက်၌ ချီးမွမ်းစကားကို ဆို၏၊ ထိုသူ၏ မျက်ကွယ်၌ ကဲ့ရဲ့စကားကို ဆို၏။
သူကြွယ်သား ဤလေးပါးသော အကြောင်းတို့ဖြင့် အကြိုက်ကို လိုက်၍ ပြောဆိုတတ်သော မိတ်ဆွေစစ် မဟုတ်သော မိတ်ဆွေတုကို သိအပ်၏။
֍ ၂၅၈
။ သူကြွယ်သား ပျက်စီးကြောင်း၌ အပေါင်းအဖော်ဖြစ်သော မိတ်ဆွေစစ် မဟုတ်သော မိတ်ဆွေတုကို လေးပါးသော အကြောင်းတို့ဖြင့် သိအပ်၏။မူးယစ်မေ့လျော့ကြောင်း သေရည်သေရက်သောက်ခြင်း၌ အပေါင်းအဖော် ဖြစ်၏၊ အခါမဲ့ ခရီး သွားလာခြင်း၌ အပေါင်းအဖော် ဖြစ်၏၊ ပွဲလမ်းသဘင် ကြည့်ရှုနားထောင်ခြင်း၌ အပေါင်းအဖော် ဖြစ်၏၊့မေ့လျော့ကြောင်းဖြစ်သော လောင်းကစားလေ့ရှိခြင်း၌ အပေါင်းအဖော် ဖြစ်၏။
သူကြွယ်သား ဤအကြောင်းလေးပါးတို့ဖြင့် ပျက်စီးကြောင်း၌ အပေါင်းအဖော်ဖြစ်သော မိတ်ဆွေ တုကို သိအပ်၏၊ ဤစကားကို မြတ်စွာဘုရားသည် မိန့်တော်မူ၏။
֍ ၂၅၉
။ ကောင်းသော စကားကို ဆိုတော်မူတတ်သော မြတ်စွာဘုရားသည် ဤစုဏ္ဏိယစကားကို မိန့်တော်မူပြီး၍ ထိုမှတစ်ပါး ဤဂါထာစကားကို မိန့်တော်မူ၏ -“ အကြင် မိတ်ဆွေသည် စင်စစ် ယူသာ ယူတတ်၏၊ အကြင် မိတ်ဆွေသည် နှုတ် မျှဖြင့်သာလျှင် ပေးတတ်၏၊ အကြင် မိတ်ဆွေသည် အကြိုက်ကိုသာ လိုက်၍ ပြောဆို တတ်၏၊ အကြင် မိတ်ဆွေသည် ပျက်စီးကြောင်း၌ အပေါင်းအဖေါ် ဖြစ်၏။
မိတ်ဆွေစစ် မဟုတ်သော ဤလေးယောက်တို့ကို ပညာရှိသည် ဤသို့ ဆိုခဲ့တိုင်း သိ၍ ဘေးရန်ရှိသော ခရီးကို ဝေးစွာ ရှောင်ကြဉ်သကဲ့သို့ ဝေးစွာ ရှောင်ကြဉ်ရာ၏”ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။
--စိတ်ကောင်း နှလုံးကောင်းရှိသော မိတ်ဆွေ
֍ ၂၆၀
။ သူကြွယ်သား ကောင်းသော စိတ်နှလုံးရှိသော ဤမိတ်ဆွေ လေးယောက်တို့ကို သိအပ် ကုန်၏၊ ကျေးဇူးပြုတတ်သော ကောင်းသော စိတ်နှလုံးရှိသော မိတ်ဆွေစစ်ကို သိအပ်၏၊ ချမ်းသာအတူ ဆင်းရဲအတူ ဖြစ်သော ကောင်းသော စိတ်နှလုံးရှိသော မိတ်ဆွေစစ်ကို သိအပ်၏၊ အကျိုးစီးပွားကို ပြောကြားတတ်သော ကောင်းသော စိတ်နှလုံးရှိသော မိတ်ဆွေစစ်ကို သိအပ်၏၊ အစဉ်သနားတတ်သော ကောင်းသော စိတ်နှလုံးရှိသော မိတ်ဆွေစစ်ကို သိအပ်၏။֍ ၂၆၁
။ သူကြွယ်သား ကျေးဇူးပြုတတ်သော ကောင်းသော စိတ်နှလုံးရှိသော မိတ်ဆွေစစ်ကို လေးပါးသော အကြောင်းတို့ဖြင့် သိအပ်၏။မူးယစ်သော မိတ်ဆွေကို စောင့်ရှောက်တတ်၏။
မူးယစ်သော မိတ်ဆွေ၏ ပစ္စည်းဥစ္စာကို စောင့်ရှောက်တတ်၏။
ကြောက်ရွံ့သော မိတ်ဆွေ၏ အားကိုးရာ ဖြစ်၏။
ပြုဖွယ်ကိစ္စ ဖြစ်ပေါ်လတ်သော် ထိုပြောသည်ထက် နှစ်ဆသော စည်းစိမ်ကို ပေးတတ်၏။
သူကြွယ်သား ဤလေးပါးသော အကြောင်းတို့ဖြင့် ကျေးဇူးပြုတတ်သော ကောင်းသော စိတ်နှလုံး ရှိသော မိတ်ဆွေစစ်ကို သိအပ်၏၊
֍ ၂၆၂
။ သူကြွယ်သား ချမ်းသာအတူ ဆင်းရဲအတူ ဖြစ်သော ကောင်းသော စိတ်နှလုံးရှိသော မိတ်ဆွေစစ်ကို လေးပါးသော အကြောင်းတို့ဖြင့် သိအပ်၏။ထိုမိတ်ဆွေအား လျှို့ဝှက်အပ်သော အမှုကို ပြောကြား၏။
ထိုမိတ်ဆွေ၏ လျှို့ဝှက်အပ်သော အမှုကို လျှို့ဝှက်၏။
ဘေးရန် ဖြစ်လတ်သော် မစွန့်ပစ်။
ထိုမိတ်ဆွေ၏ အကျိုးငှါ အသက်ကိုသော်လည်း စွန့်၏။
သူကြွယ်သား ဤလေးပါးသော အကြောင်းတို့ဖြင့် ချမ်းသာအတူ ဆင်းရဲအတူ ဖြစ်သော ကောင်းသော စိတ်နှလုံးရှိသော မိတ်ဆွေစစ်ကို သိအပ်၏။
֍ ၂၆၃
။ သူကြွယ်သား အကျိုးစီးပွားကို ပြောကြားတတ်သော ကောင်းသော စိတ်နှလုံးရှိသော မိတ်ဆွေစစ်ကို လေးပါးသော အကြောင်းတို့ဖြင့် သိအပ်၏။မကောင်းမှုမှ တားမြစ်တတ်၏။
ကောင်းမှု၌ သက်ဝင်စေ၏။
မကြားဖူးသော တရားစကားကို ပြောကြားတတ်၏။
နတ်ပြည်ခရီးကို ပြောကြားတတ်၏။
သူကြွယ်သား ဤလေးပါးသော အကြောင်းတို့ဖြင့် အကျိုးစီးပွားကို ပြောကြားတတ်သော ကောင်းသော စိတ်နှလုံးရှိသော မိတ်ဆွေစစ်ကို သိအပ်၏။
--֍ ၂၆၄
။ သူကြွယ်သား အစဉ်သနားတတ်သော ကောင်းသော စိတ်နှလုံးရှိသော မိတ်ဆွေစစ်ကို လေးပါးသော အကြောင်းတို့ဖြင့် သိအပ်၏။ထိုမိတ်ဆွေ၏ ဆုတ်ယုတ်ပျက်စီးခြင်းကို မနှစ်သက်။
ထိုမိတ်ဆွေ၏ ဖြစ်ထွန်းတိုးတက်ခြင်းကို နှစ်သက်၏။
ထိုမိတ်ဆွေအား ကဲ့ရဲ့စကားပြောသူကို ကန့်ကွက်တားမြစ်တတ်၏။
ထိုမိတ်ဆွေအား ချီးမွမ်းစကားပြောသူကို ထောက်ခံချီးမွမ်းတတ်၏။
သူကြွယ်သား ဤလေးပါးသော အကြောင်းတို့ဖြင့် အစဉ်သနားတတ်သော ကောင်းသော စိတ်နှလုံး ရှိသော မိတ်ဆွေစစ်ကို သိအပ်၏။
֍ ၂၆၅
။ ဤစကားကို မြတ်စွာဘုရားသည် မိန့်တော်မူ၏။ ကောင်းသော စကားကို ဆိုတော်မူတတ်သော မြတ်စွာဘုရားသည် ဤစုဏ္ဏိယစကားကို မိန့်တော်မူပြီး၍ ထိုမှတစ်ပါး ဤဂါထာစကားကို မိန့် တော်မူ၏ -“ (သူကြွယ်သား) အကြင် မိတ်ဆွေသည် ကျေးဇူးပြုတတ်၏၊ အကြင် မိတ်ဆွေ သည် ချမ်းသာအတူ ဆင်းရဲအတူ ဖြစ်၏၊ အကြင် မိတ်ဆွေသည် အကျိုးစီးပွါးကို ပြောကြားတတ်၏၊ အကြင် မိတ်ဆွေသည် အစဉ်သနားတတ်၏။
ပညာရှိသောသူသည် ဤမိတ်ဆွေစစ်လေးယောက်တို့ကို ဤဆိုခဲ့တိုင်းသိ၍ အမိသည် ရင်၌ ဖြစ်သော သားသို့ ချဉ်းကပ်သကဲ့သို့ ရိုသေစွာ ချဉ်းကပ်ရာ၏။
သီလနှင့် ပြည့်စုံသော ပညာရှိသည် ထွန်းလင်းတောက်ပသော မီးကဲ့သို့ တင့်တယ် ထွန်းပ၏၊ ပျားသည် (ပန်းပွင့်ကို မထိခိုက်စေမူ၍ ဝတ်ရည်ကိုသာ စုပ်ယူလျက်) ပျားလပို့ကို အားထုတ်ဆောက်လုပ်သကဲ့သို့ (မိမိကိုလည်းကောင်း၊ သူတစ်ပါးကို လည်းကောင်း မညှဉ်းဆဲ မထိခိုက်စေမူ၍ တရားသဖြင့်) ဥစ္စာပစ္စည်းကို စုဆောင်း ရှာမှီးသော သူ၏ ဥစ္စာစည်းစိမ်တို့သည် ခြတောင်ပို့ ကြီးပွါးသကဲ့သို့ ကြီးပွါးခြင်းသို့ ရောက်ကုန်၏။
အိမ်ထောင်သည်ဘဝကို တည်ဆောက်နိုင်သော အမျိုးသားသည် ဤသို့ ဥစ္စာ စည်းစိမ်တို့ကို ကောင်းစွာ စုဆောင်း၍ စည်းစိမ်တို့ကို လေးဖို့ ခွဲဝေရာ၏။ (ဤသို့ ခွဲဝေသော်) ထိုသူသည် မိတ်ဧဆွခင်ပွန်းတို့ကို မကွဲအောင် စည်းရုံးနိုင်၏။
တစ်ဖို့ဖြင့် စည်းစိမ်ကို ခံစားရာ၏၊ နှစ်ဖို့တို့ဖြင့် ကုန်သွယ်မှု စသည် ပြုလုပ်ရာ၏၊ လေးခုမြောက်အဖို့ကိုကား ဘေးရန်ဖြစ်လတ်သော် အသုံးစရိတ် ဖြစ်လတ ္တံ့ဟု သိုမှီး ထားရာ၏”ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။
--အရပ် ခြောက်ပါးကို လုံခြုံစေခြင်း
֍ ၂၆၆
။ သူကြွယ်သား အရိယာသာဝကသည် အရပ်ခြောက်ပါးတို့ကို အသို့လျှင် လုံခြုံစေသနည်း ဟူမူ- သူကြွယ် သား အရပ်ခြောက်ပါးတို့ကို သိအပ်ကုန်၏။အမိ အဖတို့ကို အရှေ့အရပ်ဟု သိအပ်ကုန်၏။
ဆရာသမားတို့ကို တောင်အရပ်ဟု သိအပ်ကုန်၏။
သားမယားတို့ကို အနောက်အရပ်ဟု သိအပ်ကုန်၏။
ချစ်သော အဆွေခင်ပွန်းတို့ကို မြောက်အရပ်ဟု သိအပ်ကုန်၏။
အစေအပါး အလုပ်သမားတို့ကို အောက်အရပ်ဟု သိအပ်ကုန်၏။
သမဏဗြာဟ္မဏတို့ကို အထက်အရပ်ဟု သိအပ်ကုန်၏။
֍ ၂၆၇
။ သူကြွယ်သား ငါးပါးသော အကြောင်းတို့ဖြင့် သားသမီးသည် အရှေ့အရပ်မည်သော မိဘ တို့ကို ပြုစုအပ်ကုန်၏။(ငါ့ကို ငါ့မိဘတို့) မွေးမြူအပ်၏၊ (ငါသည်) ထိုမိဘတို့ကို ပြန်၍ မွေးမြူအံ့။
ထိုမိဘတို့၏ အမှုကိစ္စကို ပြုအံ့။
မိဘတို့၏ ဥစ္စာကို မပျက်အောင် စောင့်ထိန်းခြင်း၊ အစဉ်အဆက်မှ လာသော ကုသိုလ်ဝတ်ကို ပြု ခြင်းဖြင့် အမျိုးအနွယ်ကို တည်စေအံ့။
အမွေခံထိုက်အောင် (မိဘတို့၏ အဆုံးအမကို) ကျင့်ကြံ လိုက်နာအံ့။
ထိုမှတစ်ပါး ကွဲကွာသေလွန်သော မိဘတို့၏ အလို့ငှါ အလှူပေးအံ့ဟု (ပြုစုကုန်၏)။
သူကြွယ်သား ဤငါးပါးသော အကြောင်းတို့ဖြင့် သားသမီးသည် ပြုစုလုပ်ကျွေးအပ်ကုန်သော အရှေ့အရပ်မည်သော မိဘတို့သည် အကြောင်းငါးပါးတို့ဖြင့် သားသမီးကို စောင့်ရှောက်ကုန်၏။
မကောင်းမှုမှ တားမြစ်ကုန်၏။
ကောင်းမှု၌ သက်ဝင်စေကုန်၏။
အတတ်ကို သင်စေကုန်၏။
လျောက်ပတ်သော မယားနှင့် ထိမ်းမြားပေးကုန်၏။
လျောက်ပတ်သော အချိန်၌ အမွေဥစ္စာကို အပ်နှင်းကုန်၏။
သူကြွယ်သား ငါးပါးသော အကြောင်းတို့ဖြင့် သားသမီးသည် ပြုစုလုပ်ကျွေးအပ်ကုန်သော အရှေ့ အရပ်မည်သော မိဘတို့သည် ဤငါးပါးသော အကြောင်းတို့ဖြင့် သားသမီးကို စောင့်ရှောက်ကုန်၏၊ ထို သားသမီးသည် ဤသို့ လုပ်ကျွေးသည်ရှိသော် ထိုအရှေ့အရပ်သည် လုံခြုံ၏၊ ငြိမ်းချမ်း၏၊ ဘေးကင်း၏။
֍ ၂၆၈
။ သူကြွယ်သား ငါးပါးသော အကြောင်းတို့ဖြင့် တပည့်သည် တောင်အရပ်မည်သော ဆရာတို့ကို ပြုစုအပ်ကုန်၏။ --နေရာမှ ထ၍ ခရီးဦးကြိုခြင်းဖြင့်လည်းကောင်း၊
ခစားဆည်းကပ်ခြင်းဖြင့်လည်းကောင်း၊
(စကားကို) နာယူခြင်းဖြင့်လည်းကောင်း၊
အရိုအသေလုပ်ကျွေးခြင်းဖြင့်လည်းကောင်း
အတတ်ပညာကို ရိုသေစွာ သင်ကြားလေ့ကျက်သင်ခြင်းဖြင့်လည်းကောင်း (ပြုစုအပ်ကုန်၏)။
သူကြွယ်သား ဤငါးပါးသော အကြောင်းတို့ဖြင့် တပည့်သည် ဝတ်ပြုအပ်ကုန်သော တောင်အရပ် မည်သော ဆရာတို့သည် ငါးပါးသော အကြောင်းတို့ဖြင့် တပည့်ကို အစဉ်စောင့်ရှောက်ကုန်၏။
ကောင်းစွာ ဆုံးမသင့်သော အရာကို ဆုံးမကုန်၏။
ကောင်းစွာ သင်သင့်သော အရာကို သင်စေကုန်၏။
အလုံးစုံသော အတတ်ကို ပြောကြား သင်ကြားကုန်၏။
ကောင်းသော အဆွေခင်ပွန်းတို့ထံ၌ အပ်နှင်းကုန်၏။
ခပ်သိမ်းသော အရပ်တို့၌ အစောင့်အရှောက်ကို ပြုကုန်၏။
သူကြွယ်သား ငါးပါးသော အကြောင်းတို့ဖြင့် တပည့်သည် ပြုစုလုပ်ကျွေးအပ်ကုန်သော တောင် အရပ်မည်သော ဆရာတို့သည် ဤငါးပါးသော အကြောင်းတို့ဖြင့် တပည့်ကို စောင့်ရှောက်ကုန်၏။ ထို တပည့်သည် ဤသို့ ပြုစုလုပ်ကျွေးသည်ရှိသော် ထိုတောင်အရပ်သည် လုံခြုံ၏၊ ငြိမ်းချမ်း၏၊ ဘေးကင်း၏။
֍ ၂၆၉
။ သူကြွယ်သား ငါးပါးသော အကြောင်းတို့ဖြင့် လင်သည် အနောက်အရပ်မည်သော မယားကို ပြုစုအပ်၏။အမြတ်တနိုး ခေါ်ဆိုခြင်းဖြင့်လည်းကောင်း။
နှိမ့်ချ၍ မခေါ်ဆိုခြင်းဖြင့်လည်းကောင်း။
မိမိမယားကို လွန်၍ အခြားမိန်းမတို့၌ မပျော်ပါးခြင်းဖြင့်လည်းကောင်း။
စဖိုဆောင်အုပ်စိုးမှုကို လွှဲအပ်ခြင်းဖြင့်လည်းကောင်း။
အဝတ်တန်ဆာကို ပေးခြင်းဖြင့်လည်းကောင်း (ပြုစုအပ်၏)။
သူကြွယ်သား ဤငါးပါးသော အကြောင်းတို့ဖြင့် လင်သည် ပြုစုအပ်သော အနောက်အရပ်မည်သော မယားသည် ငါးပါးသော အကြောင်းတို့ဖြင့် လင်ဖြစ်သူကို စောင့်ရှောက်၏။
အမှုကြီးငယ်ကိုလည်း ကောင်းစွာ စီရင်၏။
နှစ်ဖက်သော ဆွေမျိုးကိုလည်း ချီးမြှောက်၏။
မိမိလင်မှတစ်ပါး အခြားယောကျ်ား၌ လွန်ကျူးသော အကျင့်မှ ကင်း၏။
ရှာဖွေစုဆောင်းခဲ့သော ဥစ္စာကို ထိန်းသိမ်းစောင့်ရှောက်၏။
အလုံးစုံသော ကိစ္စတို့၌ လိမ္မာ၍ ပျင်းရိခြင်းကင်း၏။
သူကြွယ်သား ဤငါးပါးသော အကြောင်းတို့ဖြင့် လင်သည် ပြုစုအပ်သော အနောက်အရပ်မည်သော မယားသည် ဤငါးပါးသော အကြောင်းတို့ဖြင့် လင်ကို စောင့်ရှောက်၏၊ ဤသို့ပြုစုသည်ရှိသော် ဤအနောက်အရပ်သည် လုံခြုံ၏၊ ငြိမ်းချမ်း၏၊ ဘေးကင်း၏။
--֍ ၂၇၀
။ သူကြွယ်သား ဤငါးပါးသော အကြောင်းတို့ဖြင့် အမျိုးကောင်းသားသည် မြောက်အရပ်မည်သော အဆွေခင်ပွန်းတို့ကို ပြုစုအပ်ကုန်၏။ပေးကမ်းစွန့်ကြဲခြင်းဖြင့်လည်းကောင်း။
ချစ်ဖွယ်သော စကားကို ဆိုခြင်းဖြင့်လည်းကောင်း။
အကျိုးစီးပွားကို ကျင့်ဆောင်ခြင်းဖြင့်လည်းကောင်း။
မိမိနှင့် ထပ်တူညီမျှ ဆက်ဆံခြင်းဖြင့်လည်းကောင်း။
မချွတ်မယွင်း ပြောဆိုပေးကမ်းခြင်းဖြင့်လည်းကောင်း (ပြုစုအပ်ကုန်၏)။
သူကြွယ်သား ဤငါးပါးသော အကြောင်းတို့ဖြင့် အမျိုးကောင်းသားသည် ပြုစုအပ်ကုန်သော မြောက်အရပ်မည်သော အဆွေခင်ပွန်းတို့သည် ငါးပါးသော အကြောင်းတို့ဖြင့် အမျိုးကောင်းသားကို စောင့် ရှောက်ကုန်၏။
မူးယစ်သော မိတ်ဆွေကို စောင့်ရှောက်ကုန်၏။
မူးယစ်သော မိတ်ဆွေ၏ ပစ္စည်းဥစ္စာကို စောင့်ရှောက်ကုန်၏။
ကြောက်ရွံ့သော မိတ်ဆွေ၏ အားကိုးရာဖြစ်ကုန်၏။
ဘေးရန်ဖြစ်လတ်သော် မစွန့်ပစ် ကုန်။
ထိုမိတ်ဆွေ၏ သားမြေးအဆက်ဆက်တို့ကိုလည်း တုံ့ပြန် ချီးမြှောက်ကုန်၏။
သူကြွယ်သား ဤငါးပါးသော အကြောင်းတို့ဖြင့် အမျိုးကောင်းသားသည် ပြုစုအပ်ကုန်သော မြောက်အရပ်မည်သော အဆွေခင်ပွန်းတို့သည် ဤငါးပါးသော အကြောင်းတို့ဖြင့် အမျိုးကောင်းသားကို စောင့်ရှောက်ကုန်၏။ ဤသို့ ပြုစုသည်ရှိသော် ဤမြောက်အရပ်သည် လုံခြုံ၏၊ ငြိမ်းချမ်း၏၊ ဘေးကင်း၏။
֍ ၂၇၁
။ သူကြွယ်သား ငါးပါးသော အကြောင်းတို့ဖြင့် အရှင်သခင်သည် အောက်အရပ်မည်သော အစေအပါး အလုပ်သမားတို့ကို ပြုစုအပ်ကုန်၏။ခွန်အားအလျောက်သာ အလုပ်ကိစ္စကို ခိုင်းစေခြင်းဖြင့်လည်းကောင်း။
ထမင်းရိက္ခာ ပေးခြင်းဖြင့်လည်းကောင်း။
မကျန်းမာသောအခါ ပြုစုခြင်းဖြင့်လည်းကောင်း။
ထူးဆန်းသော အရသာများကို ခွဲဝေပေးခြင်းဖြင့်လည်းကောင်း။
အခါအားလျော်စွာ အားလပ်ခွင့်ပေးခြင်း အဝတ်တန်ဆာ စသည်ပေးခြင်းဖြင့်လည်းကောင်း (ပြုစုအပ် ကုန်၏)။
သူကြွယ်သား ဤငါးပါးသော အကြောင်းတို့ဖြင့် အရှင်သခင်သည် ပြုစုအပ်ကုန်သော အောက်အရပ် မည်သော အစေအပါး အလုပ်သမားတို့သည် ငါးပါးသော အကြောင်းတို့ဖြင့် အရှင်သခင်ကို စောင့်ရှောက် ကုန်၏။
(အရှင်၏) ရှေးဦးစွာ အိပ်ရာမှ ထလေ့ရှိကုန်၏။
(အရှင်အိပ်သည်မှ) နောက်၌ အိပ်လေ့ရှိကုန်၏။
ပေးသည်ကိုသာ ယူလေ့ရှိကုန်၏။
--အမှုကိစ္စကို ကောင်းစွာ ပြုလုပ်ကုန်၏။
(အရှင်၏) ဂုဏ်သတင်းကို ဆောင်ကုန်၏။
သူကြွယ်သား ဤငါးပါးသော အကြောင်းတို့ဖြင့် အရှင်သခင်သည် ပြုစုအပ်ကုန်သော အောက် အရပ်မည်သော အစေအပါး အလုပ်သမားတို့သည် အရှင်သခင်ကို စောင့်ရှောက်ကုန်၏။ ဤသို့ ကောင်းစွာ ပြုစုသည်ရှိသော် ထိုအောက်အရပ်သည် လုံခြုံ၏၊ ငြိမ်းချမ်း၏၊ ဘေးကင်း၏။
֍ ၂၇၂
။ သူကြွယ်သား ငါးပါးသော အကြောင်းတို့ဖြင့် အမျိုးကောင်းသားသည် အထက်အရပ် မည်သော သမဏဗြာဟ္မဏတို့ကို ပြုစုအပ်ကုန်၏။မေတ္တာနှင့်ယှဉ်သော ကာယကံမှုဖြင့်လည်းကောင်း။
မေတ္တာနှင့်ယှဉ်သော ဝစီကံမှုဖြင့်လည်းကောင်း။
မေတ္တာနှင့်ယှဉ်သော မနောကံမှုဖြင့်လည်းကောင်း။
(အမြဲမပြတ် လှူဒါန်းလိုသော အလောဘ) တံခါးကို ဖွင့်၍ ထားခြင်းဖြင့်လည်းကောင်း၊
ဆွမ်းစသော အာမိသတို့ကို ပေးလှူ ခြင်းဖြင့်လည်းကောင်း (ပြုစုအပ်ကုန်၏)။
သူကြွယ်သား ဤငါးပါးသော အကြောင်းတို့ဖြင့် အမျိုးကောင်းသားသည် ပြုစုအပ်ကုန်သော အထက်အရပ်မည်သော သမဏဗြာဟ္မဏတို့သည် ခြောက်ပါးသော အကြောင်းတို့ဖြင့် အမျိုးကောင်းသားကို စောင့်ရှောက်ကုန်၏။
မကောင်းမှုမှ တားမြစ်ကုန်၏။
ကောင်းမှု၌ သက်ဝင်စေကုန်၏။
ကောင်းသော စိတ်ဖြင့် စောင့်ရှောက်ကုန်၏။
မကြားဖူးသေးသော တရားစကားကို ဟောကြားကုန်၏။
ကြားဖူးပြီးသော တရားစကားကို ဖြူစင်စေကုန်၏။
နတ်ပြည်ခရီးကို ပြောကြားကုန်၏။
သူကြွယ်သား ဤငါးပါးသော အကြောင်းတို့ဖြင့် အမျိုးကောင်းသားသည် ပြုစုအပ်ကုန်သော အထက်အရပ်မည်သော သမဏဗြာဟ္မဏတို့သည် ဤခြောက်ပါးသော အကြောင်းတို့ဖြင့် အမျိုးကောင်း သားကို စောင့်ရှောက်ကုန်၏။ ဤသို့ ပြုစုသည်ရှိသော် ဤအထက်အရပ်သည် လုံခြုံ၏၊ ငြိမ်းချမ်း၏၊ ဘေးကင်း၏။
֍ ၂၇၃
။ ဤစကားကို မြတ်စွာဘုရားသည် မိန့်တော်မူ၏၊ ကောင်းသော စကားကို ဆိုတော်မူတတ်သောမြတ်စွာဘုရားသည် ဤစုဏ္ဏိယစကားကို မိန့်တော်မူပြီး၍ ထိုမှတစ်ပါး ဤဂါထာစကားကိုလည်း မိန့်တော်မူ၏ -“အမိအဖတို့သည် အရှေ့အရပ် မည်ကုန်၏၊ ဆရာတို့သည် တောင်အရပ် မည် ကုန်၏၊ သားမယားတို့သည် အနောက်အရပ် မည်ကုန်၏၊ အဆွေခင်ပွန်းတို့သည် မြောက်အရပ် မည်ကုန်၏။
အစေအပါး အလုပ်သမားတို့သည် အောက်အရပ် မည်ကုန်၏၊ သမဏ ဗြာဟ္မဏတို့ သည် အထက်အရပ် မည်ကုန်၏၊ အိမ်ကို အုပ်စိုး၍ နေထိုင်သော အမျိုးကောင်းသား သည် ဤအရပ်ခြောက်ပါးတို့ကို ရှိခိုးရာ၏။
--အကြင်သူသည် အရပ်မျက်နှာတို့ကို ရှိခိုးခြင်း၌ အလိမ္မာ ရှိ၏၊ သီလနှင့် ပြည့်စုံ၏၊ သိမ်မွေ့ နက်နဲသော ပညာဉာဏ် ရှိ၏၊ နှိမ့်ချခြင်း ရှိ၏၊ ခက်ထန်ခြင်း မရှိ၊ ထိုသို့သော သူသည် အကျော်အစောကို ရ၏။
(အကြင်သူသည်) ထကြွမှု ရှိ၏၊ ပျင်းရိခြင်း မရှိ၊ ဘေးရန်တို့ ဖြစ်ပေါ်လတ်သော် မတုန်လှုပ်၊ မပြတ်အားထုတ်အပ်သော အသက်မွေးမှု ရှိ၏၊ အရာအားလျော်စွာ ပညာ ရှိ၏၊ ထိုသို့သော သူသည် အကျော်အစောကို ရ၏။
(အကြင်သူသည်) ချီးမြှောက်တတ်၏၊ အဆွေခင်ပွန်းကောင်းကို ရှာတတ်၏၊ ကျေးဇူးကို သိတတ်၏၊ ဝန်တိုမှုမရှိ၊ အကျိုးဆောင်တတ်၏၊ အကြောင်းပြ၍ ဆုံးမ တတ်၏၊ ခေါင်းဆောင်တတ်၏၊ ထိုသို့သော သူသည် အကျော်အစောကို ရ၏။
ကျင့်ဝတ်တရားတို့၌ အကြင် ပေးကမ်းစွန့်ကြဲခြင်းသည်လည်းကောင်း၊ အကြင် ချစ်ဖွယ်သော စကားကို ဆိုခြင်းသည်လည်းကောင်း၊ အကြင်အကျိုးစီးပွားကို ကျင့် ဆောင်ခြင်းသည်လည်းကောင်း၊ ကိစ္စအားလျော်စွာ အကြင်မိမိနှင့် ထပ်တူညီမျှ ဆက်ဆံ ခြင်းသည်လည်းကောင်း ရှိ၏၊ ထိုထို ပုဂ္ဂိုလ်၌ ထိုက်သည့်အားလျော်စွာ ထို (ပေးကမ်း ခြင်းစသော) သင်္ဂဟတရားတို့သည် ဤလောက၌ သွားနေသော ရထား၏ နားစောင့် ကဲ့သို့ ဖြစ်ကုန်၏။
လောက၌ ထိုသင်္ဂဟတရားတို့သည် (အကယ်၍) မရှိကုန်အံ့၊ အမိသည် သား ပြုအပ်သော မြတ်နိုးခြင်းကိုလည်းကောင်း ပူဇော်ခြင်းကိုလည်းကောင်း မရရာ၊ အဖ သည် သားပြုအပ်သော မြတ်နိုးခြင်းကိုလည်းကောင်း ပူဇော်ခြင်းကိုလည်းကောင်း မရ ရာ။
ထိုသင်္ဂဟတရားတို့ကို (ပြုအပ်၏ဟု) ပညာရှိတို့ မှတ်ယူကုန်သောကြောင့် ကြီး မြတ်သည့် အဖြစ်သို့ ရောက်ကုန်၏၊ ချီးမွမ်းလည်း ချီးမွမ်းထိုက်ကုန်၏”ဟု (မိန့် တော်မူ၏)။
֍ ၂၇၄
။ ဤသို့ မိန့်တော်မူသော် သူကြွယ်သား သိင်္ဂါလသည် မြတ်စွာဘုရားအား ဤစကားကို လျှောက်၏ -“အသျှင်ဘုရား (တရားတော်သည်) အလွန်နှစ်သက်ဖွယ် ရှိပါပေ၏၊ အသျှင်ဘုရား (တရားတော် သည်) အလွန်နှစ်သက်ဖွယ် ရှိပါပေ၏၊ အသျှင်ဘုရား ဥပမာသော်ကား မှောက်ထားသည်ကို လှန်ဘိသကဲ့ သို့လည်းကောင်း၊ ဖုံးလွှမ်းထားသည်ကို ဖွင့်လှစ်ဘိသကဲ့သို့လည်းကောင်း၊ မျက်စိလည်သော သူအား လမ်းမှန်ကို ပြောကြားဘိသကဲ့သို့လည်းကောင်း၊ ‘မျက်စိအမြင်ရှိသော သူတို့သည် အဆင်းတို့ကို မြင်ကြ လိမ့်မည်’ဟု အမိုက်မှောင်၌ ဆီမီးတန်ဆောင်ကို ဆောင်ပြဘိသကဲ့သို့လည်းကောင်း (အသျှင်ဘုရား) ဤအတူသာလျှင် မြတ်စွာဘုရားသည် များစွာသော အကြောင်းဖြင့် တရားတော်ကို ပြတော်မူပါပေ၏၊ အသျှင် ဘုရား အကျွန်ုပ်သည် မြတ်စွာဘုရားကို ကိုးကွယ်ရာဟူ၍ ဆည်းကပ်ပါ၏၊ တရားတော်ကိုလည်း ကိုးကွယ်ရာဟူ၍ ဆည်းကပ်ပါ၏၊ သံဃာတော်ကိုလည်း ကိုးကွယ်ရာဟူ၍ ဆည်းကပ်ပါ၏၊ မြတ်စွာဘုရား သည် အကျွန်ုပ်ကို ယနေ့မှစ၍ အသက်ထက်ဆုံး (ဘုရား တရား သံဃာကို) ကိုးကွယ်ဆည်းကပ်သော ‘ဥပါသကာ’ဟု မှတ်တော်မူပါ”ဟူ၍ (လျှောက်ထားလေသတည်း)။
ရှစ်ခုမြောက် သိင်္ဂါလသုတ် ပြီး၏။
--၉-အာဋာနာဋိယသုတ်
ပဌမ အခန်း
֍ ၂၇၅
။ အကျွန်ုပ်သည် ဤသို့ ကြားနာခဲ့ရပါသည် -အခါတစ်ပါး၌ မြတ်စွာဘုရားသည် ရာဇဂြိုဟ်ပြည် ဂိဇ္ဈကုဋ်တောင်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူ၏။ ထို အခါ နတ်မင်းကြီးလေးယောက်တို့သည် ဘီလူးစစ်သည် များစွာဖြင့်လည်းကောင်း၊ ဂန္ဓဗ္ဗစစ်သည် များစွာ ဖြင့်လည်းကောင်း၊ ကုမ္ဘဏ်စစ်သည် များစွာဖြင့်လည်းကောင်း၊ နဂါးစစ်သည် များစွာဖြင့်လည်းကောင်း မြို့တံခါးအတွင်း အရပ်လေးမျက်နှာ၌ ကိုယ်ရံတော်တပ်ချထား၍ မြို့တံခါးအနီး အရပ်လေးမျက်နှာ၌ တပ်ပေါင်းစု မြို့စောင့်တပ်ချထား၍ မြို့တံခါးအပြင်ဘက် အရပ်လေးမျက်နှာ၌ ကင်းထောက်တပ်ချ ထား၍ ညဉ့်ဦးယံ လွန်ပြီးသော သန်းခေါင်ယံ အခါ၌ အလွန်နှစ်သက်ဖွယ်အဆင်းရှိသည်ဖြစ်၍ ဂိဇ္ဈကုဋ် တစ်တောင် လုံးကို ထွန်းလင်းစေလျက် မြတ်စွာဘုရားထံသို့ ချဉ်းကပ်၍ မြတ်စွာဘုရားကို ရိုသေစွာ ရှိခိုးပြီးလျှင် တစ်ခုသောနေရာ၌ ထိုင်နေကုန်၏။
ထိုနတ်တို့တွင် အချို့သော နတ်တို့သည် မြတ်စွာဘုရားကို ရှိခိုးလျက် တစ်ခုသောနေရာ၌ ထိုင်နေ ကုန်၏၊ အချို့သော နတ်တို့သည် မြတ်စွာဘုရားနှင့်အတူ ဝမ်းမြောက်ဝမ်းသာ နှုတ်ဆက်ပြောဆိုကုန်၏၊ ဝမ်းမြောက်ဖွယ် အမှတ်ရဖွယ် စကားကို ပြောဆိုပြီးလျှင် တစ်ခုသောနေရာ၌ ထိုင်နေကုန်၏။
အချို့သော နတ်တို့သည် မြတ်စွာဘုရားဆီသို့ လက်အုပ်ချီလျက် တစ်ခုသောနေရာ၌ ထိုင်နေ ကုန်၏၊ အချို့သော နတ်တို့သည် (မိမိတို့) အမည်အနွယ်ကို ပြောကြား၍ တစ်ခုသောနေရာ၌ ထိုင် နေကုန်၏၊ အချို့သော နတ်တို့သည် တိတ်ဆိတ်စွာ တစ်ခုသောနေရာ၌ ထိုင်နေကုန်၏။
֍ ၂၇၆
။ တစ်ခုသောနေရာ၌ ထိုင်နေပြီးသော ဝေဿဝဏ်နတ်မင်းကြီးသည် မြတ်စွာဘုရားအား ဤစကားကို လျှောက်၏ -“အသျှင်ဘုရား မြတ်စွာဘုရားအား မကြည်ညိုသော တန်ခိုးကြီးသော ဘီလူးတို့သည် ရှိပါကုန်၏၊ အသျှင်ဘုရား မြတ်စွာဘုရားအား ကြည်ညိုသော တန်ခိုးကြီးသော ဘီလူးတို့သည် ရှိပါကုန်၏၊ အသျှင် ဘုရား မြတ်စွာဘုရားအား မကြည်ညိုသော တန်ခိုးအလတ်စားရှိသော ဘီလူးတို့သည် ရှိပါကုန်၏၊ အသျှင် ဘုရား မြတ်စွာဘုရားအား ကြည်ညိုသော တန်ခိုးအလတ်စားရှိသော ဘီလူးတို့သည် ရှိပါကုန်၏၊ အသျှင် ဘုရား မြတ်စွာဘုရားအား မကြည်ညိုသော တန်ခိုးအနိမ့်စားရှိသော ဘီလူးတို့သည် ရှိပါကုန်၏၊ အသျှင် ဘုရား မြတ်စွာဘုရားအား ကြည်ညိုသော တန်ခိုးအနိမ့်စားရှိသော ဘီလူးတို့သည် ရှိပါကုန်၏။ အသျှင် ဘုရား များသောအားဖြင့် ဘီလူးတို့သည် မြတ်စွာဘုရားအား မကြည်ညိုကြပါကုန်။
အဘယ့်ကြောင့်ဆိုသော် မြတ်စွာဘုရားသည် အသက်သတ်ခြင်းမှ ရှောင်ကြဉ်ခြင်းငှါ တရားကို ဟော တော်မူ၏။
မပေးသော ဥစ္စာကို ခိုးယူခြင်းမှ ရှောင်ကြဉ်ခြင်းငှါ တရားကို ဟောတော်မူ၏။
ကာမဂုဏ်တို့၌ မှားသောအားဖြင့် ကျင့်ခြင်းမှ ရှောင်ကြဉ်ခြင်းငှါ တရားကို ဟောတော်မူ၏။
မဟုတ်မမှန်သော စကားကို ပြောခြင်းမှ ရှောင်ကြဉ်ခြင်းငှါ တရားကို ဟောတော်မူ၏။
မူးယစ်မေ့လျော့ကြောင်းဖြစ်သော သေအရက်ကို သောက်ခြင်းမှ ရှောင်ကြဉ်ခြင်းငှါ တရားကို ဟော တော်မူ၏။
--အသျှင်ဘုရား ဘီလူးတို့သည် များသောအားဖြင့် အသက်သတ်ခြင်းမှ မရှောင်ကြဉ်ကြကုန်၊ မပေးသော ဥစ္စာကို ခိုးယူခြင်းမှ မရှောင်ကြဉ်ကြကုန်၊ ကာမဂုဏ်တို့၌ မှားသောအားဖြင့် ကျင့်ခြင်းမှ မရှောင် ကြဉ်ကြကုန်၊ မဟုတ်မမှန်သော စကားကိုပြောခြင်းမှ မရှောင်ကြဉ်ကြကုန်၊ မူးယစ်မေ့လျော့ကြောင်း ဖြစ့်သော သေအရက်ကို သောက်ခြင်းမှ မရှောင်ကြဉ်ကြကုန်၊ ထိုနတ်ဘီလူးတို့သည် ထိုတရားတော်ကို မနှစ် သက် မမြတ်နိုးကြပါ။
အသျှင်ဘုရား မြတ်စွာဘုရား၏ တပည့်တို့သည် အသံနည်းကုန်သော ပြည်ရွာတွန်သံ မရှိကုန်သော လူတို့၏ အငွေ့အသက် ကင်းကုန်သော လူတို့၏ လျှို့ဝှက်သော အမှုကို ပြုခြင်းငှါ ထိုက်ကုန်သော ကိန်း အောင်း၍ နေခြင်းငှါ လျောက်ပတ်ကုန်သော ဝေးကွာသော တောကျောင်းတို့ကို မှီဝဲနေထိုင်ပါကုန်၏။ ထို ကျောင်းတို့၌ နေသော တန်ခိုးကြီးသော ဘီလူးတို့သည် ရှိပါကုန်၏။ အကြင်ဘီလူးတို့သည် မြတ်စွာ ဘုရား၏ သာသနာတော်၌ မကြည်ညိုကုန်၊ ထိုဘီလူးတို့ကို ကြည်ညိုစေရန် မြတ်စွာဘုရားသည် အာဋာနာ ဋိယမည်သော ပရိတ်အရံအတားကို ရဟန်းယောကျ်ား ရဟန်းမိန်းမ ဥပါသကာယောကျ်ား ဥပါသိကာ မိန်းမတို့၏ အကာအကွယ် အစောင့်အရှောက် ဖြစ်ခြင်းငှါ သင်ပေးတော်မူပါလော့”ဟု (လျှောက်၏)။
မြတ်စွာဘုရားသည် ဆိတ်ဆိတ်နေခြင်းဖြင့် လက်ခံတော်မူ၏။
ထိုအခါ ဝေဿဝဏ်နတ်မင်းကြီးသည် မြတ်စွာဘုရား၏ လက်ခံတော်မူခြင်းကို သိ၍ ထိုအခါ၌ အာဋာနာဋိယမည်သော ဤအစောင့်အရှောက် (ဂါထာ) ကို ရွတ်ဆိုလျှောက်ထား၏။
֍ ၂၇၇
။ စက္ခုငါးပါးရှိတော်မူသော ဘုန်းကျက်သရေနှင့် ပြည့်စုံတော်မူသော ဝိပဿီ မြတ်စွာဘုရားအား အကျွန်ုပ်၏ ရှိခိုးခြင်းသည် ဖြစ်ပါစေသတည်း၊ သတ္တဝါအားလုံးကို သနားတော်မူတတ်သော သိခီမြတ်စွာဘုရားအားလည်း အကျွန်ုပ်၏ ရှိခိုးခြင်းသည် ဖြစ် ပါစေသတည်း။ကိလေသာကို စင်ကြယ်စေပြီးသော ခြိုးခြံသော အကျင့်ရှိတော်မူသော ဝေဿဘူ မြတ်စွာဘုရားအား အကျွန်ုပ်၏ ရှိခိုးခြင်းသည် ဖြစ်ပါစေသတည်း၊ မာရ်စစ်သည်ကို ဖျက်ဆီးတတ်သော ကကုသန်မြတ်စွာဘုရားအား အကျွန်ုပ်၏ ရှိခိုးခြင်းသည် ဖြစ်ပါ စေသတည်း။
မကောင်းမှုကို အပပြုတော်မူပြီးသော ကျင့်သုံးပြီးသော မဂ္ဂဗြဟ္မစရိယရှိတော်မူသော ကောဏာဂုံ မြတ်စွာဘုရားအား အကျွန်ုပ်၏ ရှိခိုးခြင်းသည် ဖြစ်ပါစေသတည်း၊ အခါ ခပ်သိမ်း ဝိမုတ္တိငါးပါး၏ အစွမ်းဖြင့် လွတ်မြောက်တော်မူသော ကဿပမြတ်စွာဘုရား အား အကျွန်ုပ်၏ ရှိခိုးခြင်းသည် ဖြစ်ပါစေသတည်း။
အကြင်သာကီဝင်မင်းသား ဖြစ်တော်မူသော မြတ်စွာဘုရားသည် ဆင်းရဲခပ်သိမ်းကို ပယ်ဖျောက်တတ်သော ဤအာဋာနာဋိယ ပရိတ်တရားတော်ကို ဟောတော်မူ၏၊ ကိုယ် တော်မှ ထွက်သော ရောင်ခြည်ရှိတော်မူသော ဘုန်းကျက်သရေနှင့် ပြည့်စုံတော်မူသော သာကီဝင်မင်းသား ဖြစ်တော်မူသော ထို (ဂေါတမ) မြတ်စွာဘုရားအား အကျွန်ုပ်၏ ရှိခိုးခြင်းသည် ဖြစ်ပါစေသတည်း။
လောက၌ ကိလေသာ ငြိမ်းတော်မူကုန်ပြီးသော အကြင် (ဝိပဿီ စသော) မြတ်စွာ ဘုရားတို့သည် (အလုံးစုံသော တရားတို့ကို)ဟုတ်မှန်စွာ သိမြင်တော်မူကုန်၏၊ ထို မြတ်စွာဘုရားတို့သည် ကုန်းစကားကို မဆိုကုန်၊ ကြီးမြတ်တော်မူကုန်၏၊ ကြောက် ရွံ့ခြင်း ကင်းတော်မူကုန်၏။
နတ် လူတို့၏ အကျိုးစီးပွားကို ဆောင်တော်မူတတ်သော အသိဉာဏ်'ဝိဇ္ဇာ’ အကျင့် ‘စရဏ'တရားတို့နှင် ပြည့်စုံတော်မူသော ကြီးမြတ်တော်မူသော ကြောက်ရွံ့ခြင်းကင်း တော်မူသော အကြင် ဂေါတမမြတ်စွာဘုရားကို (နတ် လူတို့သည်) ရှိခိုးကြကုန်၏၊ (ထိုဂေါတမ မြတ်စွာဘုရားအားလည်းကောင်း၊ ထိုဝိပဿီစသော မြတ်စွာဘုရားတို့အား လည်းကောင်း အကျွန်ုပ်၏ ရှိခိုးခြင်းသည် ဖြစ်ပါစေသတည်း)။
--֍ ၂၇၈
။ အကြင်အရပ်မှ အလွန်ထွန်းလင်းတောက်ပသော ကြီးကျယ်သော အဝန်းရှိသော နေမင်းသည် ထွက်လာ၏၊ အကြင်နေ့အဖို့၌ နေမင်းထွက်လာသည်ရှိသော် ညဉ့်သည်လည်း ကွယ်ပျောက်၏၊ အကြင်နေ့အဖို့၌ နေထွက်လာသည်ရှိသော် နေ့ဟူ၍ ဆိုအပ်၏။ထိုနေထွက်ရာအရပ်၌ မြစ်ကြီး မြစ်ငယ်တို့မှ သက်ဝင်သော ရေရှိသော စီးသွားသော နက်စွာသော ရေအထုသည်လည်း ရှိ၏၊ ထိုနေထွက်ရာအရပ်က ရေအထုကို မြစ်ကြီး မြစ်ငယ်တို့မှ သက်ဝင်သော ရေရှိသော သမုဒ္ဒရာဟူ၍ (လူတို့) သိပါကုန်၏။
ဤစည်းဝေးရာအရပ်မှ ထိုအရပ်သည် အရှေ့အရပ် မည်၏၊ များသော အခြံအရံ ရှိသော ဂန္ဓဗ္ဗနတ်တို့ကို အစိုးရသော အမည်အားဖြင့် ဓတရဋ္ဌဟုခေါ်သော နတ်မင်း ကြီးသည် အကြင်အရပ်ကို စောင့်၏၊ ထိုအရပ်ကို လူတို့သည် အရှေ့အရပ်ဟု ခေါ်ပါ ကုန်၏၊ ထိုဓတရဋ္ဌ နတ်မင်းကြီးသည် ဂန္ဓဗ္ဗနတ်တို့ ခြံရံလျက် ကခုန်သီဆိုပွဲတို့ဖြင့် မွေ့လျော်၏။
ထိုဓတရဋ္ဌနတ်မင်းကြီး၏ သားတို့သည် များပါကုန်၏၊ အမည်ချင်းတူကုန်၏ဟု အကျွန်ုပ်သည် ကြားရဖူးပါ၏၊ ကိုးကျိပ်တစ်ယောက် ရှိပါ၏၊ ဣန္ဒအမည် ရှိပါကုန်၏၊ ခွန်အားကြီးပါကုန်၏။
ထိုသားတို့သည်လည်း သစ္စာလေးပါးကို သိတော်မူသော နေမင်း၏ အဆွေဖြစ်တော် မူသော ကြီးမြတ်တော်မူသော ကြောက်ရွံ့ခြင်းကင်းတော်မူသော မြတ်စွာဘုရားကို မြင်သော် အဝေးကပင်လျှင် ရှိခိုးပါကုန်၏။
ယောကျ်ားအာဇာနည်ဖြစ်တော်မူသော မြတ်စွာဘုရား အသျှင်ဘုရားအား (အကျွန်ုပ် တို့သည်) ရှိခိုးပါကုန်၏၊ ယောကျ်ားမြတ်ဖြစ်တော်မူသော မြတ်စွာဘုရား အသျှင် ဘုရားအား (အကျွန်ုပ်တို့သည်) ရှိခိုးပါကုန်၏၊ (အသျှင်ဘုရားသည်) သဗ္ဗညုတဉာဏ် တော်ဖြင့် (သတ္တဝါအားလုံးကို) ရှုကြည့်တော်မူပေ၏ဟု ဆို၍ နတ်တို့သည်လည်း ထို အသျှင်ဘုရားကို ရှိခိုးပါကုန်၏။
“သင်တို့သည် မာရ်ငါးပါးကို အောင်တော်မူသော ဂေါတမမြတ်စွာဘုရားကို ရှိခိုး ကုန်သလော” ဟူသော ထိုအမေးစကားကို မပြတ်ကြားရပါကုန်၏၊ ထို့ကြောင့် “မာရ် ငါးပါးကို အောင်တော်မူသော ဂေါတမမြတ်စွာဘုရားကို ငါတို့ ရှိခိုးကုန်၏”ဟုဆိုပါ ကုန်၏၊ အသိဉာဏ် ‘ဝိဇ္ဇာ’ အကျင့် ‘စရဏ’ တရားတို့နှင့် ပြည့်စုံတော်မူသော သစ္စာ လေးပါးကို သိတော်မူသော ဂေါတမမြတ်စွာဘုရားကို အကျွန်ုပ်တို့သည် ရှိခိုးပါကုန်၏။
֍ ၂၇၉
။ သေပြီးသူတို့ကိုလည်းကောင်း ကုန်းစကားပြောသူတို့ကိုလည်းကောင်း လျှို့ ဝှက်သောအမှု ပြုသူတို့ကိုလည်းကောင်း (တံစိုးစားသူတို့ကိုလည်းကောင်း) သူ့ အသက်သတ်လေ့ရှိသူတို့ကိုလည်းကောင်း အလိုကြီးသူတို့ကိုလည်းကောင်း ခိုးသူတို့ကို လည်းကောင်း ကြမ်းတမ်းသောအမှု ပြုသူတို့ကိုလည်းကောင်း အကြင်အရပ်မျက်နှာ အဖို့ဖြင့် (ထုတ်လေကုန်လော့ ဟူ၍) ဆိုအပ်ကုန်၏။ဤစည်းဝေးရာအရပ်မှ ထိုအရပ်သည် တောင်အရပ် မည်ပါ၏၊ များသော အခြံအရံ ရှိသော ကုမ္ဘဏ်နတ်တို့ကို အစိုးရသော အမည်အားဖြင့် ဝိရူဠှဟုခေါ်သော နတ်မင်း ကြီးသည် အကြင်အရပ်ကို စောင့်၏၊ ထိုအရပ်ကို လူတို့သည် တောင်အရပ်ဟူ၍ ခေါ် ပါကုန်၏၊ ထိုဝိရူဠှနတ်မင်းကြီးသည် ကုမ္ဘဏ်နတ်တို့ ခြံရံလျက် ကခုန်သီဆိုပွဲတို့ဖြင့် မွေ့လျော်၏။
ထိုဝိရူဠှနတ်မင်း၏ သားတို့သည် များပါကုန်၏၊ အမည်ချင်း တူကုန်၏ဟု အကျွန်ုပ် သည် ကြားရဖူးပါ၏၊ ကိုးကျိပ်တစ်ယောက် ရှိပါ၏၊ ဣန္ဒအမည် ရှိပါကုန်၏၊ ခွန်အား ကြီးပါကုန်၏။
ထိုသားတို့သည်လည်း သစ္စာလေးပါးကို သိတော်မူသော နေမင်း၏ အဆွေဖြစ် တော်မူသော ကြီးမြတ်တော်မူသော ကြောက်ရွံ့ခြင်းကင်းတော်မူသော မြတ်စွာဘုရားကို မြင်သော် အဝေးကပင်လျှင် ရှိခိုးပါကုန်၏။
--ယောကျ်ားအာဇာနည်ဖြစ်တော်မူသော မြတ်စွာဘုရား အသျှင်ဘုရားအား (အကျွန်ုပ် တို့သည်) ရှိခိုးပါကုန်၏၊ ယောကျ်ားမြတ်ဖြစ်တော်မူသော မြတ်စွာဘုရား အသျှင် ဘုရားအား (အကျွန်ုပ်တို့သည်) ရှိခိုးပါကုန်၏၊ (အသျှင်ဘုရားသည်) သဗ္ဗညုတဉာဏ် တော်ဖြင့် (သတ္တဝါအားလုံးကို)့ရှုကြည့်တော်မူပေ၏ဟု ဆို၍ နတ်တို့သည်လည်း ထို အသျှင်ဘုရားကို ရှိခိုးပါကုန်၏။
“သင်တို့သည် မာရ်ငါးပါးကို အောင်တော်မူသော ဂေါတမမြတ်စွာဘုရားကို ရှိခိုး ကုန်သလော”ဟူသော ထိုအမေးစကားကို မပြတ်ကြားရပါကုန်၏၊ ထို့ကြောင့် “မာရ် ငါးပါးကို အောင်တော်မူသော ဂေါတမမြတ်စွာဘုရားကို ငါတို့ရှိခိုးကုန်၏”ဟု ဆိုကြပါ ကုန်၏၊ အသိဉာဏ် ‘ဝိဇ္ဇာ’ အကျင့် ‘စရဏ’ တရားတို့နှင့် ပြည့်စုံတော်မူသော သစ္စာ လေးပါးကို သိတော်မူသော ဂေါတမမြတ်စွာဘုရားကို အကျွန်ုပ်တို့သည် ရှိခိုးပါကုန်၏။
֍ ၂၈၀
။ အကြင်အရပ်၌ အလွန်ထွန်းလင်းတောက်ပသော ကြီးကျယ်သော အဝန်းရှိသော နေမင်းသည် ဝင်၏၊ အကြင်အရပ်၌ နေဝင်သွားသည်ရှိသော် နေ့သည်လည်း ကွယ်ပျောက်၏၊ အကြင်နေဝင်သွားသည်ရှိသော် ညဉ့်ဟူ၍ ဆိုအပ်၏။နေဝင်ရာအရပ်၌ မြစ်ကြီးမြစ်ငယ်တို့မှ သက်ဝင်သော ရေရှိသော နက်စွာသော ရေအထုသည်လည်း ရှိ၏၊ ထိုနေဝင်ရာအရပ်က ထိုရေအထုကို မြစ်ကြီးမြစ်ငယ်တို့မှ သက်ဝင်သော ရေရှိသော သမုဒ္ဒရာဟူ၍ (လူတို့) သိပါကုန်၏။
ဤစည်းဝေးရာအရပ်မှ ထိုအရပ်သည် အနောက်အရပ် မည်၏၊ များသော အခြံ အရံရှိသော နတ်နဂါးတို့ကို အစိုးရသော အမည်အားဖြင့် ဝိရူပက္ခဟုခေါ်သော နတ် မင်းကြီးသည် အကြင်အရပ်ကို စောင့်၏၊ ထိုအရပ်ကို လူတို့သည် အနောက်အရပ်ဟူ၍ ခေါ်ပါကုန်၏၊ ထိုဝိရူပက္ခနတ်မင်းကြီးသည် နဂါးတို့ ခြံရံလျက် ကခုန်သီဆိုပွဲတို့ဖြင့် မွေ့လျော်၏။
ဝိရူပက္ခနတ်မင်းကြီး၏ သားတို့သည် များပါကုန်၏၊ အမည်ချင်း တူကုန်၏ဟု အကျွန်ုပ်သည် ကြားရဖူးပါ၏၊ ကိုးကျိပ်တစ်ယောက် ရှိပါ၏၊ ဣန္ဒအမည် ရှိပါကုန်၏၊ ခွန်အားကြီးပါကုန်၏။
ထိုသားတို့သည်လည်း သစ္စာလေးပါးကို သိတော်မူသော နေမင်း၏ အဆွေ ဖြစ်တော်မူသော ကြီးမြတ်တော်မူသော ကြောက်ရွံ့ခြင်းကင်းတော်မူသော မြတ်စွာဘုရား ကို မြင်သော် အဝေးကပင်လျှင် ရှိခိုးပါကုန်၏။
ယောကျ်ားအာဇာနည်ဖြစ်တော်မူသော မြတ်စွာဘုရား အသျှင်ဘုရားအား (အကျွန်ုပ် တို့သည်) ရှိခိုးပါကုန်၏၊ ယောကျ်ားမြတ်ဖြစ်တော်မူသော မြတ်စွာဘုရား အသျှင် ဘုရားအား (အကျွန်ုပ်တို့သည်) ရှိခိုးပါကုန်၏၊ (အသျှင်ဘုရားသည်) သဗ္ဗညုတဉာဏ် တော်ဖြင့် (သတ္တဝါအားလုံးကို) ရှုကြည့်တော်မူပေ၏ဟု ဆို၍ နတ်တို့သည်လည်း ထိုအသျှင်ဘုရားကို ရှိခိုးပါကုန်၏။
“သင်တို့သည် မာရ်ငါးပါးကို အောင်တော်မူသော ဂေါတမမြတ်စွာဘုရားကို ရှိခိုးကုန် သလော” ဟူသော ထိုအမေးစကားကို မပြတ်ကြားရပါကုန်၏၊ ထို့ကြောင့် “မာရ်ငါးပါး ကို အောင်တော်မူသော ဂေါတမမြတ်စွာဘုရားကို ငါတို့ ရှိခိုးကုန်၏”ဟု ဆိုပါကုန်၏၊ အသိဉာဏ် ‘ဝိဇ္ဇာ’ အကျင့် ‘စရဏ’ တရားတို့နှင့် ပြည့်စုံတော်မူသော သစ္စာလေးပါးကို သိတော်မူသော ဂေါတမမြတ်စွာဘုရားကို အကျွန်ုပ်တို့သည် ရှိခိုးပါကုန်၏။
֍ ၂၈၁
။ အကြင်အရပ်မျက်နှာ၌ ဥတ္တရကုရုမည်သော မြောက်ကျွန်းသည် ရှိ၏၊ မြင်းမိုရ် တောင်သည် ရွှေရောင်တောက်၏၊ ထိုမြောက်ကျွန်း၌ ဖြစ်ကုန်သော လူတို့သည် ငါ၏ ဥစ္စာဟု စွဲလမ်းခြင်း မရှိကြကုန်၊ ငါ၏ မယားဟု သိမ်းပိုက်ခြင်း မရှိကြကုန်။ --ထိုမြောက်ကျွန်းသူတို့သည် မျိုးစေ့ကို မစိုက်ပျိုးကုန်၊ ထွန်တုံးတို့ကို (လယ်သို့) မဆောင်ကုန်၊ (မထွန်မယက်သော လယ်ပြင်၌) အလိုလိုပေါက်သော သလေးဆန်ကို စားကုန်၏။
ဆန်ကွဲဖွဲမရှိသော စင်ကြယ်သော ကောင်းသော အနံ့လှိုင်သော ဆန်သီးကို ထမင်း အိုး၌ ချက်၍ ထိုထမင်းအိုးမှ ထမင်းကိုသာလျှင် စားကုန်၏။
(ထိုမြောက်ကျွန်း၌ ဝေဿဝဏ်နတ်မင်းကြီး၏ အခြံအရံတို့သည်) နွားကို မြင်းယာဉ် ကဲ့သို့ ပြုလျက့်အရပ်ရပ်သို့ လှည့်လည်သွားလာကြကုန်၏၊ နွားမှ တစ်ပါးသော သားကောင်ကို မြင်းယာဉ်ကဲ့သို့ ပြုလျက် အရပ်ရပ်သို့ လှည့်လည်သွားလာကြကုန်၏။
မိန်းမကို ယာဉ်ပြုလျက် အရပ်ရပ်သို့ လှည့်လည်သွားလာကြကုန်၏၊ ယောကျ်ားကို ယာဉ်ပြုလျက် အရပ်ရပ်သို့ လှည့်လည်သွားလာကြကုန်၏။
လုံမပျိုကို ယာဉ်ပြုလျက် အရပ်ရပ်သို့ လှည့်လည်သွားလာကြကုန်၏၊ လုလင်ပျိုကို ယာဉ် ပြုလျက် အရပ်ရပ်သို့ လှည့်လည်သွားလာကြကုန်၏။
ထိုဝေဿဝဏ်နတ်မင်းကြီး၏ အလုပ်အကျွေးတို့သည် ထိုယာဉ်တို့ကို စီးကုန်လျက် အရပ်မျက်နှာ အလုံးစုံတို့သို့ လှည့်လည်သွားလာကြကုန်၏။
များသော အခြံအရံရှိသော ဝေဿဝဏ်နတ်မင်းကြီးအား ဆင်ယာဉ် မြင်းယာဉ် နတ်၌ဖြစ်သော ယာဉ်သည် ဖြစ်ပေါ်လာ၏၊ ပြာသာဒ်ထမ်းစင်တို့သည်လည်း ဖြစ်ပေါ် လာကုန်၏။
ထိုဝေဿဝဏ်နတ်မင်းကြီးအား ကောင်းကင်၌ ကောင်းစွာ ဖန်ဆင်းအပ်ကုန်သော အာဋာ နာဋမြို့၊ ကုသိနာဋမြို့၊ ပရကုသိနာဋမြို့၊ နာဋသုရိယမြို့၊ ပရကုသိဋနာဋမြို့ တို့သည်လည်း ရှိကုန်၏။
မြောက်အရပ်၌ ကသိဝန္တမြို့၊ ဇနောဃမြို့ရှိ၏၊ ထိုမှတစ်ပါး နဝနဝုတိယမြို့၊ အမ္ဗရ အမ္ဗရဝတိယမြို့သည် ရှိ၏၊ အာဠကမန္ဒာမည်သော မြို့ကား မင်းနေပြည် ဖြစ်၏။
အသျှင်ဘုရား ကုဝေရနတ်မင်းကြီးအား ဝိသာဏာမည်သော မင်းနေပြည်သည် ရှိပါ၏၊ ထို့ကြောင့် ကုဝေရနတ်မင်းကြီးကို ဝေဿဝဏ်နတ်မင်းကြီးဟု ဆိုအပ်ပါ၏။
အကြင်ဘီလူးတို့သည် (သတင်းစကားကို) အသီးအသီး ရှာမှီးစုဆောင်းလျက် (ထို ဝေဿဝဏ်နတ်မင်းကြီးအား) ပြသပြောကြားကုန်၏၊ ထိုဘီလူးတို့သည်ကား တတော လာ၊ တတ္တလာ၊ တတောတလာ၊ ဩဇသိ၊ တေဇသိ၊ တတောဇသိ၊ သူရ၊ ရာဇာ၊ အရိဋ္ဌ၊ နေမိတို့တည်း။
ထိုအရပ်၌ ဓရဏီမည်သော လေးထောင့်ရေကန်ကြီးသည်လည်း ရှိပါ၏၊ အကြင် လေးထောင့်ကန်ကြီးမှ (ရေကို ယူ၍) မိုးတို့သည် ရွာပါကုန်၏၊ (မိုးရွာလတ်သော်) အကြင် လေးထောင့်ရေကန်ကြီးမှ မိုးရေဟောင်းတို့သည် လျှံထွက်ပါကုန်၏၊ ထိုလေး ထောင့်ရေကန်ကြီး အနီး၌ သာလဝတီမည်သော ရတနာမဏ္ဍပ်သည်လည်း ရှိပါ၏။
အကြင်အရပ်၌ ဘီလူးတို့သည် စည်းဝေးပါကုန်၏၊ ထိုအရပ်၌ အမြဲတမ်း သီးပွင့်သော သစ်ပင်ကြီးများ ရှိပါကုန်၏၊ အမျိုးမျိုးသော ငှက်အုပ်တို့၏ ပျံသန်းလှည့်လည် ခြင်းတို့ဖြင့် ပြွမ်းလျက် ရှိပါကုန်၏၊ အသံသာသော ဥဒေါင်း ကြိုးကြာနှင့် ဥဩငှက် စသည်တို့သည် မြည်တွန် ကြွေးကြော်ကြပါကုန်၏။
ဤလေးထောင့်ရေကန်ကြီး၌ “အသက်ရှည်ပါစေ၊ အသက်ရှည်ပါစေ”ဟု မြည်တမ်းသော (ဇီဝဇိုး) ငှက်သံ ရှိပါ၏၊ ထိုမှတစ်ပါး “ဥဋ္ဌေဟိ စိတ္တ၊ ဥဋ္ဌေဟိ စိတ္တ”ဟု မြည်သော ငှက်တို့လည်း ရှိပါကုန်၏၊ တောကြက် ရွှေပုစွန်လုံးတို့လည်း ရှိပါကုန်၏၊ ကြာတော၌ ပေါက္ခရသာတကမည်သော ငှက်တို့လည်း ရှိပါကုန်၏။
--ဤလေးထောင့်ရေကန်ကြီး၌ ကျေးသာလိကာတို့၏ မြည်သံများလည်း ရှိပါကုန်၏၊ လူ၏ မျက်နှာကဲ့သို့ မျက်နှာရှိသော တုတ်ထောက်ငှက်တို့လည်း ရှိပါကုန်၏၊ ကုဝေရ နတ်မင်း၏ ကြာပဒုမ္မာအိုင်ဖြစ်သော ထိုဓရဏီရေကန်ကြီးသည် အခါခပ်သိမ်း တင့် တယ်ပါ၏။
ထိုအရပ်သည် ဤစည်းဝေးရာ အရပ်မှ မြောက်အရပ် မည်၏၊ များသော အခြံ အရံရှိသော ဘီလူးတို့ကို အစိုးရသော အမည်အားဖြင့် ကုဝေရဟု ခေါ်သော နတ် မင်းကြီးသည် အကြင်အရပ်ကို စောင့်၏၊ ထိုအရပ်ကို လူတို့သည် မြောက်အရပ်ဟု ခေါ်ပါကုန်၏၊ ထိုကုဝေရ နတ်မင်းကြီးသည် ဘီလူးတို့ ခြံရံလျက် ကခုန်သီဆိုပွဲတို့ဖြင့် မွေ့လျော်၏။
ထိုကုဝေရနတ်မင်းကြီး၏ သားတို့သည် များကုန်၏၊ အမည်ချင်း တူကုန်၏ဟု အကျွန်ုပ်သည့်ကြားရဖူးပါ၏၊ ကိုးကျိပ်တစ်ယောက် ရှိပါ၏၊ ဣန္ဒအမည် ရှိပါကုန်၏၊ ခွန်အားကြီးပါကုန်၏။
ထိုသားတို့သည်လည်း သစ္စာလေးပါးကို သိတော်မူသော နေမင်း၏ အဆွေဖြစ် တော်မူသော ကြီးမြတ်တော်မူသော ကြောက်ရွံ့ခြင်းကင်းတော်မူသော ထိုမြတ်စွာဘုရား ကို မြင်သော် အဝေးကပင်လျှင် ရှိခိုးပါကုန်၏။
ယောကျ်ားအာဇာနည်ဖြစ်တော်မူသော မြတ်စွာဘုရား အသျှင်ဘုရားအား (အကျွန်ုပ် တို့သည်) ရှိခိုးပါကုန်၏၊ ယောကျ်ားမြတ်ဖြစ်တော်မူသော မြတ်စွာဘုရား အသျှင် ဘုရားအား (အကျွန်ုပ်တို့သည်) ရှိခိုးပါကုန်၏၊ (အသျှင်ဘုရားသည်) သဗ္ဗညုတဉာဏ် တော်ဖြင့် (သတ္တဝါအားလုံးကို) ရှုကြည့်တော်မူပေ၏ဟု ဆို၍ နတ်တို့သည်လည်း ထို အသျှင်ဘုရားကို ရှိခိုးပါကုန်၏။
“သင်တို့သည် မာရ်ငါးပါးကို အောင်တော်မူသော ဂေါတမမြတ်စွာဘုရားကို ရှိခိုး ကုန်သလော” ဟူသော ထိုအမေးစကားကို မပြတ်ကြားရပါကုန်၏၊ ထို့ကြောင့် “မာရ် ငါးပါးကို အောင်တော်မူသော ဂေါတမမြတ်စွာဘုရားကို ငါတို့ ရှိခိုးကုန်၏”ဟု ဆိုပါ ကုန်၏၊ အသိဉာဏ် ‘ဝိဇ္ဇာ’ အကျင့် ‘စရဏ’ တရားတို့နှင့် ပြည့်စုံတော်မူသော သစ္စာ လေးပါးကို သိတော်မူသော ဂေါတမမြတ်စွာဘုရားကို အကျွန်ုပ်တို့သည် ရှိခိုးပါကုန်၏ဟု (ရွတ်ဆိုလျှောက်ထား၏)။
အသျှင်ဘုရား ဤအာဋာနာဋိယ ပရိတ်အရံအတားသည် ရဟန်းယောကျ်ား ရဟန်း မိန်းမ ဥပါသကာယောကျ်ား ဥပါသိကာမိန်းမတို့၏ အကာအကွယ် အစောင့်အရှောက် ဖြစ်ခြင်းငှါ မပင်ပန်း မဆင်းရဲခြင်းငှါ ဖြစ်ပါ၏။
֍ ၂၈၂
။ အသျှင်ဘုရား တစ်စုံတစ်ယောက်သော ရဟန်းယောကျ်ားသည်လည်းကောင်း၊ ရဟန်းမိန်းမ သည်လည်းကောင်း၊ ဥပါသကာယောကျ်ားသည်လည်းကောင်း၊ ဥပါသိကာမိန်းမသည်လည်းကောင်း၊ ဤအာဋာနာဋိယ ပရိတ်အရံအတားကို ကောင်းစွာ သင်ယူအပ်သော် ပြည့်စုံစွာ အဖန်ဖန်လေ့လာအပ်သော် လူမဟုတ်သော ဘီလူးသည်လည်းကောင်း၊ ဘီလူးမသည်လည်းကောင်း၊ ဘီလူးကလေးသည်လည်းကောင်း၊ ဘီလူးမကလေးသည်လည်းကောင်း၊ ဘီလူးအမတ်ကြီးသည်လည်းကောင်း၊ အခြံအရံဘီလူးသည်လည်း ကောင်း၊ အလုပ်အကျွေးဘီလူးသည်လည်းကောင်း၊ ဂန္ဓဗ္ဗနတ်သည်လည်းကောင်း၊ ဂန္ဓဗ္ဗနတ်သမီးသည် လည်းကောင်း၊ ဂန္ဓဗ္ဗနတ်ကလေးသည်လည်းကောင်း၊ ဂန္ဓဗ္ဗနတ်သမီးကလေးသည်လည်းကောင်း၊ ဂန္ဓဗ္ဗ အမတ်ကြီးသည်လည်းကောင်း၊ အခြံအရံဂန္ဓဗ္ဗသည်လည်းကောင်း၊ အလုပ်အကျွေးဂန္ဓဗ္ဗသည်လည်းကောင်း၊ ကုမ္ဘဏ်သည်လည်းကောင်း၊ ကုမ္ဘဏ်မသည်လည်းကောင်း၊ ကုမ္ဘဏ်ကလေးသည်လည်းကောင်း၊ ကုမ္ဘဏ်မ ကလေးသည်လည်းကောင်း၊ ကုမ္ဘဏ်အမတ်ကြီးသည်လည်းကောင်း၊ အခြံအရံကုမ္ဘဏ်သည်လည်းကောင်း၊ အလုပ်အကျွေးကုမ္ဘဏ်သည်လည်းကောင်း၊ နဂါးသည်လည်းကောင်း၊ နဂါးမသည်လည်းကောင်း၊ နဂါး ကလေးသည်လည်းကောင်း၊ နဂါးမကလေးသည်လည်းကောင်း၊ နဂါးအမတ်ကြီးသည်လည်းကောင်း၊ အခြံ အရံ နဂါးသည်လည်းကောင်း၊ အလုပ်အကျွေးနဂါးသည်လည်းကောင်း၊ ဖျက်ဆီးလိုသော စိတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ ရဟန်းယောကျ်ားကိုသော်လည်းကောင်း၊ ရဟန်းမိန်းမကိုသော်လည်းကောင်း၊ ဥပါသကာယောကျ်ားကိုသော် လည်းကောင်း၊ ဥပါသိကာမိန်းမကိုသော်လည်းကောင်း --သွားနေစဉ် လိုက်၍ သွားငြားအံ့၊ ရပ်နေစဉ် ကပ် ၍ ရပ်ငြားအံ့၊ ထိုင်နေစဉ် ကပ်၍ ထိုင်ငြားအံ့၊ အိပ်နေစဉ် ကပ်၍ အိပ်ငြားအံ့၊ အသျှင်ဘုရား ဤဘီလူး သည် ရွာတို့၌လည်းကောင်း၊ နိဂုံးတို့၌လည်းကောင်း၊ အရိုအသေပြုခြင်းကိုလည်းကောင်း၊ အလေး အမြတ် ပြုခြင်းကိုလည်းကောင်း မရရာ။ အသျှင်ဘုရား ဤဘီလူးသည် အာဠကမန္ဒာ မင်းနေပြည်၌ ဗိမာန်အိမ်ရာ ကိုလည်းကောင်း၊ အမြဲနေခြင်းကိုလည်းကောင်း မရရာ။ အသျှင်ဘုရား ဤဘီလူးသည် ဘီလူးတို့ အစည်း အဝေးသို့ တက်ခွင့်ကို မရရာ။ အသျှင်ဘုရား ထိုဘီလူးကို အခြားဘီလူးများက သမီး ယူဆောင်၍ လက်ထပ်ခြင်း သမီးပေး၍ လက်ထပ်ခြင်းကိုလည်း မပြုကုန်ရာ။ အသျှင်ဘုရား ထိုဘီလူးကို အခြားဘီလူး များက (မျက်လုံးပြူးသူ သွားခေါသူ စသည်ဖြင့်) ကိုယ်နှင့်စပ်ကုန်သော ဘီလူးတို့၏ ဆဲရေးခြင်း မျိုးစုံတို့ဖြင့် ဆဲရေးလည်း ဆဲရေးကုန်ရာ၏။ အသျှင်ဘုရား ထိုဘီလူးကို အခြားဘီလူးများက သူ၏ ဦးခေါင်း၌ သံခွက်လွတ်ကို မှောက်ထားလည်း မှောက်ထားကုန်ရာ၏။ အသျှင်ဘုရား ထိုဘီလူးကို အခြားဘီလူးများက ထိုဘီလူး၏ ဦးခေါင်းကို ခုနစ်စိတ်မူလည်း ခွဲကုန်ရာ၏။
အသျှင်ဘုရား အမျက်ဒေါသကြီးကုန်သော နှောင့်ယှက်တတ်ကုန်သော နှိပ်စက်တတ်ကုန်သော ဘီလူးတို့သည် ရှိပါကုန်၏။ ထိုဘီလူးတို့သည် နတ်မင်းကြီးတို့၏ (စကားကို) မနာယူကြပါကုန်၊ နတ်မင်းကြီး တို့၏ ဘီလူး စစ်သူကြီးတို့၏ (စကားကို) မနာယူကြပါကုန်၊ နတ်မင်းကြီးတို့၏ ဘီလူးစစ်သူကြီးတို့၏ မင်းချင်းတို့၏ (စကားကို) မနာယူကြပါကုန်။ အသျှင်ဘုရား ထိုဘီလူးတို့ကို အခြားဘီလူးများက နတ်မင်းကြီးတို့၏ ဆန့်ကျင်ဘက် ရန်သူတို့ဟူ၍ ဆိုအပ်ပါကုန်၏။
အသျှင်ဘုရား ဥပမာအားဖြင့် မဂဓတိုင်းကို အစိုးရသော မင်းကြီး၏ နိုင်ငံ၌ ခိုးသူကြီးတို့ ရှိပါကုန်၏။ ထိုခိုးသူကြီးတို့သည် မဂဓတိုင်းကို အစိုးရသော မင်းကြီး၏ (စကားကို) မနာယူကြပါကုန်၊ မဂဓတိုင်းကို အစိုးရသော မင်းကြီး၏ စစ်သူကြီးတို့၏ (စကားကို) မနာယူကြပါကုန်၊ မဂဓတိုင်းကို အစိုးရသော မင်းကြီး၏ စစ်သူကြီးတို့၏ မင်းချင်းတို့၏ (စကားကို) မနာယူကြပါကုန်။ အသျှင်ဘုရား ထိုခိုးသူ ကြီးတို့ကို မဂဓတိုင်းကို အစိုးရသော မင်းကြီး၏ ဆန့်ကျင်ဘက် ရန်သူတို့ဟူ၍ ဆိုအပ်ပါကုန်၏။ အသျှင် ဘုရား ဤအတူ အမျက်ဒေါသကြီးကုန်သော နှောင့်ယှက်တတ်ကုန်သော နှိပ်စက်တတ်ကုန်သော ဘီလူး တို့သည် ရှိပါကုန်၏။ ထိုဘီလူးတို့သည် နတ်မင်းကြီးတို့၏ (စကားကို) မနာယူကြပါကုန်၊ နတ်မင်းကြီး တို့၏ ဘီလူးစစ်သူကြီးတို့၏ (စကားကို) မနာယူကြပါကုန်၊ နတ်မင်းကြီးတို့၏ ဘီလူးစစ်သူကြီးတို့၏ မင်းချင်းတို့၏ (စကားကို) မနာယူကြပါကုန်။ အသျှင်ဘုရား ထိုဘီလူးတို့ကို အခြားဘီလူးတို့က နတ်မင်းကြီးတို့၏ ဆန့်ကျင်ဘက် ရန်သူတို့ဟူ၍ ဆိုအပ်ပါကုန်၏။
အသျှင်ဘုရား တစ်စုံတစ်ယောက်သော ဘီလူးသည်လည်းကောင်း၊ ဘီလူးမသည်လည်းကောင်း။ပ။ ဂန္ဓဗ္ဗနတ်သည်လည်းကောင်း၊ ဂန္ဓဗ္ဗနတ်သမီးသည်လည်းကောင်း။ပ။ ကုမ္ဘဏ်သည်လည်းကောင်း၊ ကုမ္ဘဏ်မ သည်လည်းကောင်း။ပ။ နဂါးသည်လည်းကောင်း၊ နဂါးမသည်လည်းကောင်း၊ နဂါးကလေးသည်လည်းကောင်း၊ နဂါးမကလေးသည်လည်းကောင်း၊ နဂါးအမတ်ကြီးသည်လည်းကောင်း၊ အခြံအရံနဂါးသည်လည်းကောင်း၊ အလုပ်အကျွေးနဂါးသည်လည်းကောင်း၊ ဖျက်ဆီးလိုသော စိတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ ရဟန်းယောကျ်ားကိုသော်လည်းကောင်း၊ ရဟန်းမိန်းမကိုသော်လည်းကောင်း၊ ဥပါသကာယောကျ်ားကိုသော်လည်းကောင်း ဥပါသိကာမိန်းမကိုသော်လည်းကောင်း သွားနေစဉ် လိုက်၍ သွားငြားအံ့၊ ရပ်နေစဉ် ကပ်၍ ရပ်ငြားအံ့၊ ထိုင်နေစဉ် ကပ်၍ ထိုင်ငြားအံ့၊ အိပ်နေစဉ် ကပ်၍ အိပ်ငြားအံ့၊ ဤနတ်များ ဘီလူးများ ဤနတ်ကြီးများ ဘီလူးကြီးများ စစ်သူကြီးများ စစ်မဟာသေနာပတိကြီးများတို့ကို သိစေအပ် တိုင်တန်းအပ် ပြောကြားအပ်၏၊ “ဤဘီလူးသည် ဤသူကို ဖမ်းစား၏၊ ဤဘီလူးသည် ပူးဝင်၏၊ ဤဘီလူးသည် နှိပ်စက်၏၊ ဤဘီလူးသည် ညှဉ်းဆဲ၏၊ ဤဘီလူးသည် ဆင်းရဲစေ၏၊ ဤဘီလူးသည် ပင်ပန်း စေ၏၊ ဤဘီလူးသည် မလွှတ်လို”ဟု (သိစေအပ် တိုင်တန်းအပ် ပြောကြားအပ်၏)။
֍ ၂၈၃
။ အဘယ်မည်သော နတ်များ ဘီလူးများ နတ်ကြီးများ ဘီလူးကြီးများ စစ်သူကြီးများ စစ်မဟာသေနာပတိကြီးများတို့ကို သိစေအပ်သနည်းဟူမူ - --ဣန္ဒ, သောမ, ဝရုဏ, ဘာရဒွါဇ, ပဇာပတိ, စန္ဒန, ကာမသေဋ္ဌ, ကိန္နုဃဏ္ဍု, နိဂဏ္ဍု။
ပနာဒ, ဩပမည, နတ်တို့တမန် မာတလိ, ဂန္ဓဗ္ဗ တောင်၌ နေကုန်သော စိတ္တ သေန, နဠောရာဇာ, ဇနေသဘ။
သာတာဂိရ, ဟေမာဝတ, ပုဏ္ဏက, ကရတိယ, ဂုဠ, သိဝက, မုစလိန္ဒ, ဝေဿာမိတ္တ, ယုဂန္ဓရ။
ဂေါပါလ, သုပ္ပရောဓ, ဟိရိ, နေတ္တိ, မန္ဒိယ။
ပဉ္စာလ စဏ္ဍ, အာဠဝက, ပဇ္ဇုန္န, သုမန, သုမုခ, ဒဓိမုခ, မဏိ, မာဏိဝရ, ဒီဃဟူသော ဘီလူးများ့နတ်များနှင့်တကွ သေရီသကနတ်တို့တည်း။
ဤနတ်များ ဘီလူးများ နတ်ကြီးများ ဘီလူးကြီးများ ဘီလူးစစ်သူကြီးများ စစ်မဟာ သေနာပတိ ကြီးများတို့ကို သိစေအပ် တိုင်တန်းအပ် ပြောကြားအပ်၏၊ “ဤဘီလူးသည် ဤသူကို ဖမ်းစား၏၊ ဤဘီလူးသည် ပူးဝင်၏၊ ဤဘီလူးသည် နှိပ်စက်၏၊ ဤဘီလူးသည် ညှဉ်းဆဲ၏၊ ဤဘီလူးသည် ဆင်းရဲ စေ၏၊ ဤဘီလူးသည် ပင်ပန်း စေ၏၊ ဤဘီလူးသည် မလွှတ်လို”ဟု (သိစေအပ် တိုင်တန်းအပ် ပြော ကြားအပ်၏)။
အသျှင်ဘုရား ဤအာဋာနာဋိယ ပရိတ်အရံအတားသည် ရဟန်းယောကျ်ား ရဟန်းမိန်းမ ဥပါသကာ ယောကျ်ားဥပါသိကာမိန်းမတို့၏ အကာအကွယ် အစောင့်အရှောက်အလို့ငှါ မပင်ပန်း မဆင်းရဲခြင်းငှါ ချမ်း သာစွာ နေရခြင်းငှါ ဖြစ်ပါ၏။
အသျှင်ဘုရား ယခုအခါ အကျွန်ုပ်တို့သည် သွားပါကုန်အံ့၊ အကျွန်ုပ်တို့သည် ကိစ္စများပါကုန်၏၊ အကျွန်ုပ်တို့သည် ပြုဖွယ်များပါကုန်၏ဟု (လျှောက်ထား၏)။
နတ်မင်းကြီးတို့ ယခုအခါ၌ သွားရန် အချိန်ကို သင်တို့ သိကုန်၏ (သွားရန်မှာ သင်တို့၏ အလို အတိုင်းပင် ဖြစ်၏)ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။
֍ ၂၈၄
။ ထိုအခါ နတ်မင်းကြီးလေးယောက်တို့သည် နေရာမှ ထကာ မြတ်စွာဘုရားကို ရှိခိုးလျက် အရိုအသေပြု၍ ထိုအရပ်၌ပင် ကွယ်ကုန်၏။ ထိုနတ်တို့တွင် အချို့သော နတ်တို့သည် နေရာမှထ၍ မြတ်စွာဘုရားကို ရိုသေစွာ ရှိခိုးလျက် အရိုအသေပြု၍ ထိုအရပ်၌ပင် ကွယ်ကုန်၏။ အချို့သော နတ်တို့ သည် မြတ်စွာဘုရားနှင့်အတူ ဝမ်းမြောက်ဝမ်းသာ နှုတ်ဆက်ပြောဆိုကုန်၏၊ ဝမ်းမြောက်ဖွယ် အမှတ်ရဖွယ် စကားကို ပြောဆိုပြီး၍ ထိုထို အရပ်၌ပင် ကွယ်ကုန်၏။ အချို့သော နတ်တို့သည် မြတ်စွာဘုရားဆီသို့ လက်အုပ်ချီမိုးရှိခိုးလျက် ထိုအရပ်၌ပင် ကွယ်ကုန်၏။ အချို့သော နတ်တို့သည် (မိမိတို့) အမည် အနွယ် ကို ပြောကြား၍ ထိုအရပ်၌ပင် ကွယ်ကုန်၏။ အချို့သော နတ်တို့သည် တိတ်ဆိတ်စွာ ထိုအရပ်၌ပင် ကွယ်ကုန်၏။ပဌမအခန်း ပြီး၏။
--ဒုတိယ အခန်း
֍ ၂၈၅
။ ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားသည် ထိုညဉ့်လွန်သောအခါ ရဟန်းတို့ကို မိန့်တော်မူ၏ -ရဟန်းတို့ ဤညဉ့်၌ နတ်မင်းကြီးလေးယောက်တို့သည် ဘီလူးစစ်သည်များစွာတို့ဖြင့်လည်းကောင်း၊ ဂန္ဓဗ္ဗစစ်သည်များစွာတို့ဖြင့်လည်းကောင်း၊ ကုမ္ဘဏ်စစ်သည်များစွာတို့ဖြင့်လည်းကောင်း၊ နဂါးစစ်သည် များစွာတို့ဖြင့်လည်းကောင်း မြို့တံခါးအတွင်း အရပ်လေးမျက်နှာ၌ ကိုယ်ရံတော်တပ် ချထား၍ မြို့တံခါး အနီး အရပ်လေးမျက်နှာ၌ တပ်ပေါင်းစုမြို့စောင့်တပ် ချထား၍ မြို့တံခါးအပြင်ဘက် အရပ်လေး မျက်နှာ၌ ကင်းစောင့်တပ် ချထား၍ ညဉ့်ဦးယံ လွန်ပြီးသော သန်းခေါင်ယံအခါ၌ အလွန်နှစ်သက်ဖွယ် အဆင်းရှိသည်ဖြစ်၍ ဂိဇ္ဈကုဋ်တစ်တောင်လုံးကို ထွန်းလင်းစေလျက် ငါ့ထံသို့ ချဉ်းကပ်၍ ငါ့ကို ရိုသေစွာ ရှိခိုးလျက် တစ်ခုသော အရပ်၌ ထိုင်နေကုန်၏။
ရဟန်းတို့ ထိုနတ်တို့တွင် အချို့သော နတ်တို့သည် ငါ့ကို ရှိခိုးလျက် တစ်ခုသော အရပ်၌ ထိုင် နေကုန်၏၊ အ ချို့သော နတ်တို့သည် ငါနှင့် အတူ ဝမ်းမြောက်ဝမ်းသာ နှုတ်ဆက်ပြောဆိုကုန်၏၊ ဝမ်း မြောက်ဖွယ် အမှတ်ရဖွယ် စကားကို ပြောဆိုပြီးလျှင် တစ်ခုသောနေရာ၌ထိုင် နေကုန်၏၊ အချို့သော နတ်တို့သည် ငါ့ဆီသို့ လက်အုပ်ချီလျက် တစ်ခုသောနေရာ၌ ထိုင်နေကုန်၏၊ အချို့သော နတ်တို့သည် (မိမိတို့) အမည်အနွယ်ကို ပြောကြား၍ တစ်ခုသောနေရာ၌ ထိုင်နေကုန်၏၊ အချို့သော နတ်တို့သည် တိတ်ဆိတ်စွာ တစ်ခုသောနေရာ၌ ထိုင်နေကုန်၏။
֍ ၂၈၆
။ ရဟန်းတို့ တစ်ခုသောနေရာ၌ ထိုင်နေပြီးသော ဝေဿဝဏ်နတ်မင်းကြီးသည် ငါဘုရားအား ဤစကားကို လျှောက်၏ -မြတ်စွာဘုရား မြတ်စွာဘုရားအား မကြည်ညိုသော တန်ခိုးကြီးသော ဘီလူးတို့သည် ရှိပါကုန်၏၊ မြတ်စွာဘုရား။ပ။ ရှိပါကုန်၏၊ မြတ်စွာဘုရားအား ကြည်ညိုကုန်သော တန်ခိုးအနိမ့်စား ဘီလူးတို့သည် ရှိပါကုန်၏၊ မြတ်စွာဘုရား များသောအားဖြင့် ဘီလူးတို့သည် မြတ်စွာဘုရားအား မကြည်ညိုကြပါကုန်။
အဘယ့်ကြောင့်ဆိုသော် မြတ်စွာဘုရား မြတ်စွာဘုရားသည် အသက်သတ်ခြင်းမှ ရှောင်ကြဉ်ခြင်းငှါ တရားဟောတော်မူပါ၏။ပ။ မူးယစ်မေ့လျော့ကြောင်းဖြစ်သော သေအရက် သောက်ခြင်းမှ ရှောင်ကြဉ်ခြင်းငှါ တရားဟောတော်မူပါ၏။ မြတ်စွာဘုရား ဘီလူးတို့သည် များသောအားဖြင့် အသက်သတ်ခြင်းမှ မရှောင်ကြဉ်ကြကုန်သည်သာတည်း။ပ။ မူးယစ်မေ့လျော့ကြောင်းဖြစ်သော သေအရက်သောက်ခြင်းမှ မရှောင်ကြဉ်ကြကုန်သည်သာတည်း၊ ထိုဘီလူးတို့သည် ထိုတရားတော်ကို မနှစ်သက် မမြတ်နိုးကြပါကုန်။
မြတ်စွာဘုရား၏ တပည့်တို့သည် အသံနည်းကုန်သော ပြည်ရွာတွန်သံ မရှိကုန်သော လူတို့၏ အငွေ့အသက်ကင်းကုန်သော လူတို့၏ လျှို့ဝှက်သောအမှုကို ပြုခြင်းငှါ ထိုက်ကုန်သော ကိန်းအောင်း၍ နေခြင်းငှါ လျောက်ပတ်ကုန်သော ဝေးကွာသော တောကျောင်းတို့ကို မှီဝဲနေထိုင်ပါကုန်၏။ ထိုကျောင်းတို့၌နေသော တန်ခိုးကြီးသော ဘီလူးတို့သည် ရှိပါကုန်၏။ အကြင်ဘီလူးတို့သည် မြတ်စွာဘုရား၏ သာသနာတော်၌ မကြည်ညိုကုန်၊ ထိုဘီလူးတို့ကို ကြည်ညိုစေရန် မြတ်စွာဘုရားသည် အာဋာနာဋိယမည်သော ပရိတ်အရံအတားကို ရဟန်းယောကျ်ား ရဟန်းမိန်းမ ဥပါသကာယောကျ်ား ဥပါသိကာမိန်းမတို့၏ အကာအကွယ် အစောင့်အရှောက်ဖြစ်ခြင်းငှါ မပင်ပန်းခြင်းငှါ ချမ်းသာစွာ နေရခြင်းငှါ သင်ပေးတော်မူပါလော့ဟု (လျှောက်၏)။
--ရဟန်းတို့ ငါသည် ဆိတ်ဆိတ်နေခြင်းဖြင့် လက်ခံတော်မူ၏။ ရဟန်းတို့ ထိုအခါ ဝေဿဝဏ် နတ်မင်းကြီးသည် ငါ၏ လက်ခံတော်မူခြင်းကို သိ၍ ထိုအချိန်၌ အာဋာနာဋိယမည်သော ဤအစောင့်အရှောက် (ဂါထာ) ကို ရွတ်ဆိုလျှောက်ထား၏။
֍ ၂၈၇
။ စက္ခုငါးပါးရှိတော်မူသော ဘုန်းကျက်သရေနှင့် ပြည့်စုံတော်မူသော ဝိပဿီ မြတ်စွာဘုရားအား အကျွန်ုပ်၏ ရှိခိုးခြင်းသည် ဖြစ်ပါစေသတည်း၊ သတ္တဝါအားလုံးကို သနားတော်မူတတ်သော သိခီမြတ်စွာဘုရားအားလည်း အကျွန်ုပ်၏ ရှိခိုးခြင်းသည် ဖြစ် ပါစေသတည်း။ကိလေသာကို စင်ကြယ်စေပြီးသော ခြိုးခြံသော အကျင့်ရှိတော်မူသော ဝေဿဘူ မြတ်စွာဘုရားအား အကျွန်ုပ်၏ ရှိခိုးခြင်းသည် ဖြစ်ပါစေသတည်း၊ မာရ်စစ်သည်ကို ဖျက်ဆီးတတ်သော ကကုသန်မြတ်စွာဘုရားအား အကျွန်ုပ်၏ ရှိခိုးခြင်းသည် ဖြစ်ပါစေ သတည်း။
မကောင်းမှုကို အပပြုတော်မူပြီးသော ကျင့်သုံးပြီးသော မဂ္ဂဗြဟ္မစရိယရှိတော်မူသော ကောဏာဂုံ မြတ်စွာဘုရားအား အကျွန်ုပ်၏ ရှိခိုးခြင်းသည် ဖြစ်ပါစေသတည်း၊ အခါ ခပ်သိမ်း ဝိမုတ္တိငါးပါး၏ အစွမ်းဖြင့် လွတ်မြောက်တော်မူသော ကဿပမြတ်စွာဘုရားအား အကျွန်ုပ်၏ ရှိခိုးခြင်းသည် ဖြစ်ပါစေသတည်း။
အကြင် သာကီဝင်မင်းသားဖြစ်တော်မူသော မြတ်စွာဘုရားသည် ဆင်းရဲခပ်သိမ်းကို ပယ်ဖျောက်တတ်သော ဤအာဋာနာဋိယ ပရိတ်တရားတော်ကို ဟောတော်မူ၏၊ ကိုယ် တော်မှ ထွက်သော ရောင်ခြည်ရှိတော်မူသော ဘုန်းကျက်သရေနှင့် ပြည့်စုံတော်မူသော သာကီဝင်မင်းသား ဖြစ်တော်မူသော ထို (ဂေါတမ) မြတ်စွာဘုရားအား အကျွန်ုပ်၏ ရှိခိုးခြင်းသည် ဖြစ်ပါစေသတည်း။
လောက၌ ကိလေသာငြိမ်းတော်မူပြီးသော အကြင် (ဝိပဿီစသော) မြတ်စွာဘုရား တို့သည် (အလုံးစုံသောတရားတို့ကို)ဟုတ်မှန်စွာ သိမြင်တော်မူကြကုန်၏၊ ထိုမြတ်စွာ ဘုရားတို့သည့်ကုန်းစကားကို မဆိုကုန်၊ ကြီးမြတ်တော်မူကုန်၏၊ ကြောက်ရွံ့ခြင်း ကင်းတော်မူကုန်၏။
နတ် လူတို့အကျိုးစီးပွားကို ဆောင်တော်မူတတ်သော အသိဉာဏ် ‘ဝိဇ္ဇာ', အကျင့် ‘စရဏ'တရားတို့နှင့် ပြည့်စုံတော်မူသော ကြီးမြတ်တော်မူသော ကြောက်ရွံ့ခြင်းကင်း တော်မူသော အကြင် ဂေါတမမြတ်စွာဘုရားကို (နတ် လူတို့သည်) ရှိခိုးကြကုန်၏၊ (ထိုဂေါတမမြတ်စွာဘုရားအားလည်းကောင်း၊ ထိုဝိပဿီစသော မြတ်စွာဘုရားတို့အား လည်းကောင်း အကျွန်ုပ်၏ ရှိခိုးခြင်းသည် ဖြစ်ပါစေသတည်း)။
֍ ၂၈၈
။ အကြင်အရပ်မှ အလွန်ထွန်းလင်းတောက်ပသော ကြီးကျယ်သော အဝန်း ရှိသော နေမင်းသည် ထွက်လာ၏၊ အကြင်နေ့အဖို့၌ နေမင်းထွက်လာသည်ရှိသော် ညဉ့်သည်လည်း ကွယ်ပျောက်၏၊ အကြင်နေ့အဖို့၌ နေထွက်လာသည်ရှိသော် နေ့ဟူ၍ ဆိုအပ်၏။ထိုနေထွက်ရာအရပ်၌ မြစ်ကြီး မြစ်ငယ်တို့မှ သက်ဝင်သော ရေရှိသော စီးသွားသော နက်စွာသော ရေအထုသည်လည်း ရှိ၏၊ ထိုနေထွက်ရာအရပ်က ရေအထုကို မြစ်ကြီး မြစ်ငယ်တို့မှ သက်ဝင်သော ရေရှိသော သမုဒ္ဒရာဟူ၍ (လူတို့) သိပါကုန်၏။
ဤစည်းဝေးရာအရပ်မှ ထိုအရပ်သည် အရှေ့အရပ် မည်၏၊ များသော အခြံအရံရှိသော ဂန္ဓဗ္ဗနတ်တို့ကို အစိုးရသော အမည်အားဖြင့် ဓတရဋ္ဌဟုခေါ်သော နတ်မင်းကြီး သည် အကြင်အရပ်ကို စောင့်၏၊ ထိုအရပ်ကို လူတို့သည် အရှေ့အရပ်ဟု ခေါ်ပါ ကုန်၏၊ ထိုဓတရဋ္ဌနတ် မင်းကြီးသည် ဂန္ဓဗ္ဗနတ်တို့ ခြံရံလျက် ကခုန်သီဆိုပွဲတို့ဖြင့် မွေ့လျော်၏။
ထိုဓတရဋ္ဌနတ်မင်းကြီး၏ သားတို့သည် များပါကုန်၏၊ အမည်ချင်း တူကုန်၏ဟု အကျွန်ုပ်သည် ကြားရဖူးပါ၏၊ ကိုးကျိပ်တစ်ယောက် ရှိပါ၏၊ ဣန္ဒအမည် ရှိပါကုန်၏၊ ခွန်အားကြီးပါကုန်၏။
--ထိုသားတို့သည်လည်း သစ္စာလေးပါးကို သိတော်မူသော နေမင်း၏ အဆွေ ဖြစ်တော်မူသော ကြီးမြတ်တော်မူသော ကြောက်ရွံ့ခြင်းကင်းတော်မူသော မြတ်စွာဘုရား ကို မြင်သော် အဝေးကပင်လျှင် ရှိခိုးပါကုန်၏။
ယောကျ်ားအာဇာနည်ဖြစ်တော်မူသော မြတ်စွာဘုရား အသျှင်ဘုရားအား (အကျွန်ုပ် တို့သည်) ရှိခိုးပါကုန်၏၊ ယောကျ်ားမြတ်ဖြစ်တော်မူသော မြတ်စွာဘုရား အသျှင် ဘုရားအား (အကျွန်ုပ်တို့သည်) ရှိခိုးပါကုန်၏၊ (အသျှင်ဘုရားသည်) သဗ္ဗညုတဉာဏ် တော်ဖြင့် (သတ္တဝါအားလုံးကို) ရှုကြည့်တော်မူပေ၏ဟု ဆို၍ နတ်တို့သည်လည်း ထို အသျှင်ဘုရားကို ရှိခိုးပါကုန်၏။
“သင်တို့သည် မာရ်ငါးပါးကို အောင်တော်မူသော ဂေါတမမြတ်စွာဘုရားကို ရှိခိုး ကုန်သလော” ဟူသော ထိုအမေးစကားကို မပြတ်ကြားရပါကုန်၏၊ ထို့ကြောင့် “မာရ် ငါးပါးကို အောင်တော်မူသော ဂေါတမမြတ်စွာဘုရားကို ငါတို့ ရှိခိုးကုန်၏”ဟု ဆိုပါ ကုန်၏၊ အသိဉာဏ် ‘ဝိဇ္ဇာ', အကျင့် ‘စရဏ’ တရားတို့နှင့် ပြည့်စုံတော်မူသော သစ္စာ လေးပါးကို သိတော်မူသော ဂေါတမမြတ်စွာဘုရားကို အကျွန်ုပ်တို့သည် ရှိခိုးပါကုန်၏။
֍ ၂၈၉
။ သေပြီးသူတို့ကိုလည်းကောင်း၊ ကုန်းစကားပြောသူတို့ကိုလည်းကောင်း၊ လျှို့ ဝှက်သောအမှု ပြုသူတို့ကိုလည်းကောင်း၊ (တံစိုးစားသူတို့ကိုလည်းကောင်း) သူ့ အသက် သတ်လေ့ရှိသူတို့ကိုလည်းကောင်း၊ အလိုကြီးသူတို့ကိုလည်းကောင်း၊ ခိုးသူတို့ ကိုလည်းကောင်း၊ ကြမ်းတမ်းသောအမှု ပြုသူတို့ကိုလည်းကောင်း အကြင်အရပ်မျက်နှာ အဖို့ဖြင့် (ထုတ်လေကုန်လော့ ဟူ၍) ဆိုအပ်ကုန်၏။ဤစည်းဝေးရာအရပ်မှ ထိုအရပ်သည် တောင်အရပ် မည်ပါ၏၊ များသော အခြံအရံ ရှိသော ကုမ္ဘဏ်နတ်တို့ကို အစိုးရသော အမည်အားဖြင့် ဝိရူဠှကဟုခေါ်သော နတ်မင်း ကြီးသည် အကြင်အရပ်ကို စောင့်၏၊ ထိုအရပ်ကို လူတို့သည် တောင်အရပ် ဟူ၍ ခေါ်ပါကုန်၏၊ ထိုဝိရူဠှကနတ်မင်းကြီးသည် ကုမ္ဘဏ်နတ်တို့ ခြံရံလျက် ကခုန်သီဆို ပွဲတို့ဖြင့် မွေ့လျော်၏။
ထိုဝိရူဠှကနတ်မင်း၏ သားတို့သည် များပါကုန်၏၊ အမည်ချင်းတူကုန်၏ဟု အကျွန်ုပ်သည် ကြားရဖူးပါ၏၊ ကိုးကျိပ်တစ်ယောက် ရှိပါ၏၊ ဣန္ဒအမည်ရှိပါကုန်၏၊ ခွန်အားကြီးပါကုန်၏။
ထိုသားတို့သည်လည်း သစ္စာလေးပါးကို သိတော်မူသော နေမင်း၏ အဆွေ ဖြစ်တော်မူသော ကြီးမြတ်တော်မူသော ကြောက်ရွံ့ခြင်းကင်းတော်မူသော မြတ်စွာဘုရား ကို မြင်သော် အဝေးကပင်လျှင် ရှိခိုးပါကုန်၏။
ယောကျ်ားအာဇာနည် ဖြစ်တော်မူသော မြတ်စွာဘုရား အသျှင်ဘုရားအား (အကျွန်ုပ် တို့သည်) ရှိခိုးပါကုန်၏၊ ယောကျ်ားမြတ်ဖြစ်တော်မူသော မြတ်စွာဘုရား အသျှင် ဘုရားအား (အကျွန်ုပ်တို့သည်) ရှိခိုးပါကုန်၏၊ (အသျှင်ဘုရားသည်) သဗ္ဗညုတဉာဏ် တော်ဖြင့် (သတ္တဝါအားလုံးကို) ရှုကြည့်တော်မူပေ၏ဟု ဆို၍ နတ်တို့သည်လည်း ထို အသျှင်ဘုရားကို ရှိခိုးပါကုန်၏။
“သင်တို့သည် မာရ်ငါးပါးကို အောင်တော်မူသော ဂေါတမမြတ်စွာဘုရားကို ရှိခိုး ကုန်သလော” ဟူသော ထိုအမေးစကားကို မပြတ်ကြားရပါကုန်၏၊ ထို့ကြောင့် “မာရ် ငါးပါးကို အောင်တော်မူသော ဂေါတမမြတ်စွာဘုရားကို ငါတို့ ရှိခိုးကုန်၏”ဟု ဆိုပါ ကုန်၏၊ အသိဉာဏ် ‘ဝိဇ္ဇာ', အကျင့် ‘စရဏ’ တရားတို့နှင့် ပြည့်စုံတော်မူသော သစ္စာ လေးပါးကို သိတော်မူသော ဂေါတမမြတ်စွာဘုရားကို အကျွန်ုပ်တို့သည် ရှိခိုးပါကုန်၏။
֍ ၂၉၀
။ အကြင်အရပ်၌ အလွန်ထွန်းလင်းတောက်ပသော ကြီးကျယ်သော အဝန်း ရှိသော နေမင်းသည် ဝင်၏၊ အကြင်အရပ်၌ နေဝင်သွားသည်ရှိသော် နေ့သည်လည်း ကွယ်ပျောက်၏၊ အကြင်အရပ်၌ နေဝင်သွားသည်ရှိသော် ညဉ့်ဟူ၍ ဆိုအပ်၏။ --ထိုနေဝင်ရာအရပ်၌ မြစ်ကြီး မြစ်ငယ်တို့မှ သက်ဝင်သော ရေရှိသော နက်စွာသော ရေအထုသည်လည်း ရှိ၏၊ ထိုနေဝင်ရာအရပ်က ထိုရေအထုကို မြစ်ကြီးမြစ်ငယ်တို့မှ သက်ဝင်သော ရေရှိသော သမုဒ္ဒရာဟူ၍ (လူတို့) သိပါကုန်၏။
ဤစည်းဝေးရာအရပ်မှ ထိုအရပ်သည် အနောက်အရပ် မည်၏၊ များသော အခြံအရံ ရှိသော နတ်နဂါးတို့ကို အစိုးရသော အမည်အားဖြင့် ဝိရူပက္ခဟု ခေါ်သော နတ်မင်း ကြီးသည် အကြင်အရပ်ကို စောင့်၏၊ ထိုအရပ်ကို လူတို့သည် အနောက်အရပ်ဟူ၍ ခေါ်ပါကုန်၏၊ ထိုဝိရူပက္ခနတ်မင်းကြီးသည် နဂါးတို့ခြံရံလျက် ကခုန်သီဆိုပွဲတို့ဖြင့် မွေ့ လျော်၏။
ထိုဝိရူပက္ခနတ်မင်းကြီး၏ သားတို့သည် များပါကုန်၏၊ အမည်ချင်းတူကုန်၏ဟု အကျွန်ုပ်သည် ကြားရဖူးပါ၏၊ ကိုးကျိပ်တစ်ယောက် ရှိပါ၏၊ ဣန္ဒအမည် ရှိပါကုန်၏၊ ခွန်အားကြီးပါကုန်၏။
ထိုသားတို့သည်လည်း သစ္စာလေးပါးကို သိတော်မူသော နေမင်း၏ အဆွေဖြစ် တော်မူသော ကြီးမြတ်တော်မူသော ကြောက်ရွံ့ခြင်းကင်းတော်မူသော မြတ်စွာဘုရားကို မြင်သော် အဝေးကပင်လျှင် ရှိခိုးပါကုန်၏။
ယောကျ်ားအာဇာနည်ဖြစ်တော်မူသော မြတ်စွာဘုရား အသျှင်ဘုရားအား (အကျွန်ုပ် တို့သည်) ရှိခိုးပါကုန်၏၊ ယောကျ်ားမြတ်ဖြစ်တော်မူသော မြတ်စွာဘုရား အသျှင် ဘုရားအား (အကျွန်ုပ်တို့သည်) ရှိခိုးပါကုန်၏၊ (အသျှင်ဘုရားသည်) သဗ္ဗညုတဉာဏ် တော်ဖြင့် (သတ္တဝါအားလုံးကို) ရှုကြည့်တော်မူပေ၏ဟု ဆို၍ နတ်တို့သည်လည်း ထို အသျှင်ဘုရားကို ရှိခိုးပါကုန်၏။
“သင်တို့သည် မာရ်ငါးပါးကို အောင်တော်မူသော ဂေါတမမြတ်စွာဘုရားကို ရှိခိုး ကုန်သလော”ဟူသော ထိုအမေးစကားကို မပြတ်ကြားရပါကုန်၏၊ ထို့ကြောင့် “မာရ် ငါးပါးကို အောင်တော်မူသော ဂေါတမမြတ်စွာဘုရားကို ငါတို့ ရှိခိုးကုန်၏”ဟု ဆိုပါ ကုန်၏၊ အသိဉာဏ် ‘ဝိဇ္ဇာ', အကျင့် ‘စရဏ’ တရားတို့နှင့် ပြည့်စုံတော်မူသော သစ္စာ လေးပါးကို သိတော်မူသော ဂေါတမမြတ်စွာဘုရားကို အကျွန်ုပ်တို့သည် ရှိခိုးပါကုန်၏။
֍ ၂၉၁
။ အကြင်အရပ်မျက်နှာ၌ ဥတ္တရကုရုမည်သော မြောက်ကျွန်းသည် ရှိ၏၊ မြင်းမိုရ်တောင်သည် ရွှေရောင်တောက်၏၊ ထိုမြောက်ကျွန်း၌ ဖြစ်ကုန်သော လူတို့သည် ငါ၏ ဥစ္စာဟု စွဲလမ်းခြင်း မရှိကြကုန်၊ ငါ၏ မယားဟု သိမ်းပိုက်ခြင်း မရှိကြကုန်။ထိုမြောက်ကျွန်းသူတို့သည် မျိုးစေ့ကို မစိုက်ပျိုးကြကုန်၊ ထွန်တုံးတို့ကို (လယ် သို့) မဆောင်ကုန်၊ မထွန်မယက်သော မြေပြင်၌ အလိုလိုပေါက်သော သလေးဆန်ကို စားကုန်၏။
ဆန်ကွဲမရှိ ဖွဲမရှိသော စင်ကြယ်သော ကောင်းသော အနံ့လှိုင်သော ဆန်သီးကို ထမင်းအိုး၌ ချက်၍ ထိုထမင်းအိုးမှ ထမင်းကိုသာလျှင် စားကုန်၏။
(ထိုမြောက်ကျွန်း၌ ဝေဿဝဏ်နတ်မင်းကြီး၏ အခြံအရံတို့သည်) နွားကို မြင်း ယာဉ်ကဲ့သို့ ပြုလျက် အရပ်ရပ်သို့ လှည့်လည်သွားလာကြကုန်၏၊ နွားမှ တစ်ပါးသော သားကောင်ကို မြင်းယာဉ်ကဲ့သို့ ပြုလျက် အရပ်ရပ်သို့ လှည့်လည်သွားလာ ကြကုန်၏။
မိန်းမကို ယာဉ်ပြုလျက် အရပ်ရပ်သို့ လှည့်လည်သွားလာကြကုန်၏၊ ယောကျ်ားကို ယာဉ်ပြုလျက် အရပ်ရပ်သို့ လှည့်လည်သွားလာကြကုန်၏။
လုံမပျိုကို ယာဉ်ပြုလျက် အရပ်ရပ်သို့ လှည့်လည်သွားလာကြကုန်၏၊ လုလင်ပျိုကို ယာဉ်ပြုလျက် အရပ်ရပ်သို့ လှည့်လည်သွားလာကြကုန်၏။
ထိုဝေဿဝဏ်နတ်မင်းကြီး၏ အလုပ်အကျွေးတို့သည် ထိုယာဉ်တို့ကို စီးကုန်လျက် အရပ်မျက်နှာ အလုံးစုံတို့သို့ လှည့်လည်သွားလာကြကုန်၏။
--များသော အခြံအရံရှိသော ဝေဿဝဏ်နတ်မင်းကြီးအား ဆင်ယာဉ် မြင်းယာဉ် နတ်၌ ဖြစ်သော ယာဉ်သည် ဖြစ်ပေါ်လာ၏၊ ပြာသာဒ်ထမ်းစင်တို့သည်လည်း ဖြစ်ပေါ် လာကုန်၏။
ထိုဝေဿဝဏ်နတ်မင်းကြီးအား ကောင်းကင်၌ ကောင်းစွာ ဖန်ဆင်းအပ်ကုန်သော အာဋာနာဋမြို့၊ ကုသိနာဋမြို့၊ ပရကုသိနာဋမြို့၊ နာဋသုရိယမြို့၊ ပရကုသိဋနာဋမြို့ တို့သည်လည်း ရှိကုန်၏။
မြောက်အရပ်၌ ကသိဝန္တမြို့၊ ဇနောဃမြို့ ရှိ၏။ ထိုမှ တစ်ပါးသော နဝနဝုတိယ မြို့၊ အမ္ဗရအမ္ဗရဝတိယမြို့သည် ရှိ၏။ အာဠကမန္ဒာမည်သော မြို့ကား မင်းနေပြည် ဖြစ်၏။
အသျှင်ဘုရား ကုဝေရနတ်မင်းကြီးအား ဝိသာဏာမည်သော မင်းနေပြည်သည် ရှိပါ၏၊ ထို့ကြောင့် ကုဝေရနတ်မင်းကြီးကို ဝေဿဝဏ်နတ်မင်းကြီးဟု ဆိုအပ်ပါ၏။
အကြင်ဘီလူးတို့သည် (သတင်းစကားကို) အသီးအသီး ရှာမှီးစုဆောင်းလျက် (ထို ဝေဿ ဝဏ်နတ်မင်းကြီးအား) ပြသပြောကြားကုန်၏၊ ထိုဘီလူးတို့သည်ကား တတောလာ, တတ္တလာ, တတောတလာ, ဩဇသိ, တေဇသိ, တတောဇသိ, သူရ, ရာဇာ, အရိဋ္ဌ, နေမိတို့တည်း။
ထိုအရပ်၌ ဓရဏီမည်သော လေးထောင့်ရေကန်ကြီးသည်လည်း ရှိပါ၏၊ အကြင် လေးထောင့်ရေကန်ကြီးမှ (ရေကို ယူ၍) မိုးတို့သည် ရွာပါကုန်၏၊ (မိုးရွာလတ်သော်) အကြင်လေးထောင့်ရေကန်ကြီးမှ မိုးရေဟောင်းတို့သည် လျှံထွက်ပါကုန်၏၊ ထို လေးထောင့်ရေကန်ကြီး အနီး၌ သာလဝတီမည်သော ရတနာမဏ္ဍပ်သည်လည်း ရှိပါ၏။
အကြင်အရပ်၌ ဘီလူးတို့သည် စည်းဝေးပါကုန်၏၊ ထိုအရပ်၌ အမြဲတမ်း သီးပွင့်သော သစ်ပင်များ ရှိပါကုန်၏၊ အမျိုးမျိုးသော ငှက်အုပ်တို့၏ ပျံသန်းလှည့်လည် ခြင်းတို့ဖြင့် ပြွမ်းလျက် ရှိပါကုန်၏၊ အသံသာကုန်သော ဥဒေါင်း ကြိုးကြာနှင့် ဥဩငှက်စသည်တို့သည် မြည်တွန် ကြွေးကြော်ကြပါကုန်၏။
ဤလေးထောင့်ရေကန်ကြီး၌ “အသက်ရှည်ပါစေ၊ အသက်ရှည်ပါစေ”ဟု မြည်တမ်းသော (ဇီဝဇိုး) ငှက်သံ ရှိပါ၏၊ ထိုမှတစ်ပါး “ဥဋ္ဌေဟိ စိတ္တ ဥဋ္ဌေဟိ စိတ္တ”ဟု မြည်သော ငှက်တို့လည်း ရှိပါကုန်၏၊ တောကြက် ရွှေပုစွန်လုံးတို့လည်း ရှိပါကုန်၏၊ ကြာတော၌ ပေါက္ခရသာတကမည်သော ငှက်တို့လည်း ရှိပါကုန်၏။
ဤလေးထောင့်ရေကန်ကြီး၌ ကျေး သာလိကာတို့၏ မြည်သံများလည်း ရှိပါကုန်၏၊ လူ၏ မျက်နှာကဲ့သို့ မျက်နှာရှိသော တုတ်ထောက်ငှက်တို့လည်း ရှိပါကုန်၏၊ ကုဝေရ နတ်မင်း၏ ကြာပဒုမ္မာအိုင်ဖြစ်သော ထိုဓရဏီရေကန်ကြီးသည် အခါခပ်သိမ်း တင့်တယ် ပါ၏။
ထိုအရပ်သည် ဤစည်းဝေးရာအရပ်မှ မြောက်အရပ် မည်ပါ၏၊ များသော အခြံအရံ ရှိသော ဘီလူးတို့ကို အစိုးရသော အမည်အားဖြင့် ကုဝေရဟု ခေါ်သော နတ်မင်း ကြီးသည် အကြင်အရပ်ကို စောင့်၏၊ ထိုအရပ်ကို လူအများတို့သည် မြောက်အရပ်ဟု ခေါ်ပါကုန်၏၊ ထိုကုဝေရနတ်မင်းကြီးသည် ဘီလူးတို့ ခြံရံလျက် ကခုန်သီဆိုပွဲတို့ဖြင့် မွေ့လျော်၏။
ထိုကုဝေရနတ်မင်းကြီး၏ သားတို့သည် များကုန်၏၊ အမည်ချင်းတူပါကုန်၏ဟု အကျွန်ုပ်သည် ကြားရဖူးပါ၏၊ ကိုးကျိပ်တစ်ယောက် ရှိပါ၏၊ ဣန္ဒအမည် ရှိပါကုန်၏၊ ခွန်အားကြီးပါကုန်၏။
ထိုသားတို့သည်လည်း သစ္စာလေးပါးကို သိတော်မူသော နေမင်း၏ အဆွေဖြစ် တော်မူသော ကြီးမြတ်တော်မူသော ကြောက်ရွံ့ခြင်းကင်းတော်မူသော မြတ်စွာဘုရားကို မြင်သော် အဝေးကပင်လျှင် ရှိခိုးပါကုန်၏။
ယောကျ်ားအာဇာနည် ဖြစ်တော်မူသော မြတ်စွာဘုရား အသျှင်ဘုရားအား (အကျွန်ုပ်တို့သည်) ရှိခိုးပါကုန်၏၊ ယောကျ်ားမြတ်ဖြစ်တော်မူသော မြတ်စွာဘုရား အသျှင်ဘုရားအား (အကျွန်ုပ်တို့သည်) ရှိခိုးပါကုန်၏၊ (အသျှင်ဘုရားသည်) သဗ္ဗညုတ ဉာဏ်တော်ဖြင့် (သတ္တဝါအားလုံးကို) ရှုကြည့်တော်မူပေ၏ဟု ဆို၍ နတ်တို့သည်လည်း ထိုအသျှင်ဘုရားကို ရှိခိုးပါကုန်၏။
--“သင်တို့သည် မာရ်ငါးပါးကို အောင်မြင်တော်မူသော ဂေါတမမြတ်စွာဘုရားကို ရှိခိုးကုန်သလော” ဟူသော ထိုအမေးစကားကို မပြတ်ကြားရပါကုန်၏၊ ထို့ကြောင့် “မာရ်ငါးပါးကို အောင်မြင်တော်မူသော ဂေါတမမြတ်စွာဘုရားကို ငါတို့ ရှိခိုးကုန်၏”ဟု ဆိုပါကုန်၏၊ အသိဉာဏ် ‘ဝိဇ္ဇာ’ အကျင့် ‘စရဏ’ တရားတို့နှင့် ပြည့်စုံတော်မူသော သစ္စာလေးပါးကို ပိုင်းခြား၍ သိတော်မူသော ဂေါတမမြတ်စွာဘုရားကို အကျွန်ုပ်တို့ သည် ရှိခိုးပါကုန်၏ဟု (ရွတ်ဆို လျှောက်ထား၏)။
֍ ၂၉၂
။ အသျှင်ဘုရား ဤအာဋာနာဋိယ ပရိတ်အရံအတားသည် ရဟန်းယောကျ်ား ရဟန်းမိန်းမ ဥပါသကာယောကျ်ား ဥပါသိကာမိန်းမတို့၏ အကာအကွယ် အစောင့် အရှောက်ဖြစ်ခြင်းငှါ မပင်ပန်း မဆင်းရဲခြင်းငှါ ချမ်းသာစွာ နေရခြင်းငှါ ဖြစ်ပါ၏။အသျှင်ဘုရား တစ်စုံတစ်ယောက်သော ရဟန်းယောကျ်ားသည်လည်းကောင်း၊ ရဟန်းမိန်းမသည် လည်းကောင်း၊ ဥပါသကာယောကျ်ားသည်လည်းကောင်း၊ ဥပါသိကာမိန်းမသည်လည်းကောင်း၊ ဤအာဋာနာဋိယပရိတ်အရံ အတားကို ကောင်းစွာ သင်ယူအပ်သော် ပြည့်စုံစွာ အဖန်ဖန် လေ့လာအပ်သော် လူမဟုတ်သော ဘီလူးသည်လည်းကောင်း၊ ဘီလူးမသည်လည်းကောင်း။ပ။ ဂန္ဓဗ္ဗနတ်သည်လည်းကောင်း၊ ဂန္ဓဗ္ဗနတ်သမီးသည်လည်းကောင်း။ပ။ ကုမ္ဘဏ်သည်လည်းကောင်း၊ ကုမ္ဘဏ်မသည်လည်းကောင်း။ပ။ နဂါး သည်လည်းကောင်း၊ နဂါးမသည်လည်းကောင်း၊ နဂါးကလေးသည်လည်းကောင်း၊ နဂါးမကလေးသည် လည်းကောင်း၊ နဂါးအမတ်ကြီးသည်လည်းကောင်း၊ အခြံအရံနဂါးသည်လည်းကောင်း၊ အလုပ်အကျွေး နဂါး သည်လည်းကောင်း၊ ဖျက်ဆီးလိုသော စိတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ ရဟန်းယောကျ်ားကိုသော်လည်းကောင်း၊ ရဟန်း မိန်းမကိုသော်လည်းကောင်း၊ ဥပါသကာယောကျ်ားကိုသော်လည်းကောင်း၊ ဥပါသိကာမိန်းမကိုသော် လည်း ကောင်း သွားနေစဉ် လိုက်၍ သွားငြားအံ့၊ ရပ်နေစဉ် ကပ်၍ ရပ်ငြားအံ့၊ ထိုင်နေစဉ် ကပ်၍ ထိုင်ငြားအံ့၊ အိပ်နေစဉ် ကပ်၍ အိပ်ငြားအံ့။ အသျှင်ဘုရား ဤဘီလူးသည် ရွာတို့၌လည်းကောင်း၊ နိဂုံးတို့၌ လည်းကောင်း၊ အရိုအသေပြုခြင်းကိုလည်းကောင်း၊ အလေးအမြတ်ပြု ခြင်းကိုလည်းကောင်း မရရာ။ အသျှင် ဘုရား ဤဘီလူးသည် အာဠကမန္ဒာ မင်းနေပြည်၌ ဗိမာန်အိမ်ရာကိုလည်းကောင်း၊ အမြဲနေခြင်းကိုလည်း ကောင်း မရရာ။ အသျှင်ဘုရား ဤဘီလူးသည် ဘီလူးတို့၏ အစည်းအဝေးသို့တက်ခွင့်ကို မရရာ။ အသျှင်ဘုရား ထိုဘီလူးကို အခြားဘီလူးများက သမီးယူဆောင်၍ လက်ထပ်ခြင်း သမီးပေး၍ လက်ထပ် ခြင်းကိုလည်း မပြုကြကုန်ရာ။ အသျှင်ဘုရား ထိုဘီလူးကို အခြားဘီလူးများက (မျက်လုံးပြူးသူ သွားခေါ သူ စသည်ဖြင့်) ကိုယ်နှင့် စပ်ကုန်သော ဘီလူးတို့၏ ဆဲရေးခြင်းမျိုးစုံတို့ဖြင့် ဆဲရေးလည်း ဆဲရေးကုန် ရာ၏။ အသျှင်ဘုရား ထိုဘီလူးကို အခြားဘီလူးများက သူ၏ဦးခေါင်း၌ သံခွက်လွတ်ကို မှောက်ထား လည်း မှောက်ထားကုန်ရာ၏။ အသျှင်ဘုရား ထိုဘီလူးကို အခြားဘီလူးများက သူ၏ ဦးခေါင်းကို ခုနစ် စိတ်မူလည်း ခွဲကုန်ရာ၏။
အသျှင်ဘုရား အမျက်ဒေါသကြီးကုန်သော နှောင့်ယှက်တတ်ကုန်သော နှိပ်စက်တတ်ကုန်သော ဘီလူး တို့သည် ရှိပါကုန်၏၊ ထိုဘီလူးကြီးတို့သည် နတ်မင်းကြီးတို့၏ (စကားကို) မနာယူကြပါကုန်၊ နတ်မင်း ကြီးတို့၏ ဘီလူးစစ်သူကြီးတို့၏ (စကားကို) မနာယူကြပါကုန်၊ နတ်မင်းကြီးတို့၏ ဘီလူးစစ်သူကြီးတို့၏ မင်းချင်းတို့၏ (စကားကို) မနာယူကြပါကုန်၊ အသျှင်ဘုရား ထိုဘီလူးတို့ကို အခြားဘီလူးများက နတ်မင်းကြီးတို့၏ ဆန့်ကျင်ဘက် ရန်သူများဟူ၍ ဆိုအပ်ပါကုန်၏။
အသျှင်ဘုရား ဥပမာအားဖြင့် မဂဓတိုင်းကို အစိုးရသော မင်းကြီး၏ နိုင်ငံ၌ ခိုးသူကြီးတို့ ရှိပါကုန်၏၊ ထိုခိုးသူကြီးတို့သည် မဂဓတိုင်းကို အစိုးရသော မင်းကြီး၏ (စကားကို) မနာယူကြပါကုန်၊ မဂဓ တိုင်းကို အစိုးရသော မင်းကြီး၏ စစ်သူကြီးတို့၏ (စကားကို) မနာယူကြပါကုန်၊ မဂဓတိုင်းကို အစိုးရသော မင်းကြီး၏ စစ်သူ ကြီးတို့၏ မင်းချင်းတို့၏ (စကားကို) မနာယူကြပါကုန်၊ အသျှင်ဘုရား ထိုခိုးသူ ကြီးတို့ကို မဂဓတိုင်းကို အစိုးရသော မင်းကြီး၏
--ဆန့်ကျင်ဘက် ရန်သူတို့ဟူ၍ ဆိုအပ်ပါကုန်၏၊ အသျှင် ဘုရား ဤအတူ အမျက်ဒေါသကြီးကုန်သော နှောင့်ယှက်တတ်ကုန်သော နှိပ်စက်တတ်ကုန်သော ဘီလူးတို့ သည် ရှိပါကုန်၏၊ ထိုဘီလူးတို့သည် နတ်မင်းကြီးတို့၏ (စကားကို) မနာယူကြပါကုန်၊ နတ်မင်းကြီးတို့၏ ဘီလူးစစ်သူကြီးတို့၏ (စကားကို) မနာယူကြပါကုန်၊ နတ်မင်းကြီးတို့၏ ဘီလူးစစ်သူကြီးတို့၏ မင်းချင်း တို့၏ (စကားကို) မနာယူကြပါကုန်၊ အသျှင်ဘုရား ထိုဘီလူးတို့ကို အခြားဘီလူးတို့က နတ်မင်းကြီး တို့၏ ဆန့်ကျင်ဘက် ရန်သူတို့ဟူ၍ ဆိုအပ်ပါကုန်၏။
အသျှင်ဘုရား တစ်စုံတစ်ယောက်သော ဘီလူးသည်လည်းကောင်း၊ ဘီလူးမသည်လည်းကောင်း။ပ။ ဂန္ဓဗ္ဗနတ်သည်လည်းကောင်း၊ ဂန္ဓဗ္ဗနတ်သမီးသည်လည်းကောင်း။ပ။ ကုမ္ဘဏ်သည်လည်းကောင်း၊ ကုမ္ဘဏ်မ သည်လည်းကောင်း။ပ။ နဂါးသည်လည်းကောင်း၊ နဂါးမသည်လည်းကောင်း။ပ။ ဖျက်ဆီးလိုသော စိတ်ရှိ သည်ဖြစ်၍ ရဟန်းယောကျ်ားကိုသော်လည်းကောင်း၊ ရဟန်းမိန်းမကိုသော်လည်းကောင်း၊ ဥပါသကာ ယောကျ်ားကိုသော်လည်းကောင်း၊ ဥပါသိကာမိန်းမကိုသော်လည်းကောင်း သွားနေစဉ် လိုက်၍ သွားငြားအံ့၊ ရပ်နေစဉ် ကပ်၍ ရပ်ငြားအံ့၊ ထိုင်နေစဉ် ကပ်၍ ထိုင်ငြားအံ့၊ အိပ်နေစဉ် ကပ်၍ အိပ်ငြားအံ့၊ ဤနတ် များ ဘီလူးများ ဤနတ်ကြီးများ ဘီလူးကြီးများ စစ်သူကြီးများ စစ်မဟာသေနာပတိကြီးများတို့ကို သိစေအပ် တိုင်တန်းအပ် ပြောကြားအပ်၏၊ “ဤဘီလူးသည် (ဤသူကို) ဖမ်းစား၏၊ ဤဘီလူးသည် ပူးဝင်၏၊ ဤဘီလူးသည် နှိပ်စက်၏၊ ဤဘီလူးသည် ညှဉ်းဆဲ၏၊ ဤဘီလူးသည် ဆင်းရဲစေ၏၊ ဤဘီလူးသည် ပင်ပန်းစေ၏၊ ဤဘီလူးသည် မလွှတ်လို”ဟု သိစေအပ် တိုင်တန်းအပ် ပြောကြားအပ်၏။
֍ ၂၉၃
။ အဘယ်မည်သော နတ်များ ဘီလူးများ နတ်ကြီးများ ဘီလူးကြီးများ စစ်သူကြီးများ စစ်မဟာသေနာ ပတိကြီးများတို့ကို သိစေအပ် တိုင်တန်းအပ် ပြောကြားအပ်သနည်းဟူမူ -ဣန္ဒ, သောမ, ဝရုဏ, ဘာရဒွါဇ, ပဇာပတိ, စန္ဒန, ကာမသေဋ္ဌ, ကိန္နုဃဏ္ဍု, နိဃဏ္ဍု။
ပနာဒ, ဩပမည, နတ်တို့တမန် မာတလိ, ဂန္ဓဗ္ဗ တောင်၌ နေကုန်သော စိတ္တသေန, နဠောရာဇာ, ဇနေသဘ။
သာတာဂီရ, ဟေမဝတ, ပုဏ္ဏက, ကရတိယ, ဂုဠ, သိဝက, မုစလိန္ဒ, ဝေဿာ မိတ္တ, ယုဂန္ဓရ။
ဂေါပါလ, သုပ္ပရောဓ, ဟိရိ, နေတ္တိ, မန္ဒိယ။
ပဉ္စာလစဏ္ဍ, အာဠဝ-ညဝက, ပဇ္ဇုန္န, သုမန, သုမုခ, ဒဓိမုခ, မဏိ, မာဏိဝရ, ဒီဃဟူသော ဘီလူးများ နတ်များနှင့်တကွ သေရီသကနတ်တို့တည်း။
ဤနတ်များ ဘီလူးများ နတ်ကြီးများ ဘီလူးကြီးများ စစ်သူကြီးများ စစ်မဟာသေနာပတိကြီး များတို့ကို သိစေအပ် တိုင်တန်းအပ် ပြောကြားအပ်၏၊ “ဤဘီလူးသည် (ဤသူကို) ဖမ်းစား၏၊ ဤဘီလူးသည် ပူးဝင်၏၊ ဤဘီလူးသည် နှိပ်စက်၏၊ ဤဘီလူးသည် ညှဉ်းဆဲ၏၊ ဤဘီလူးသည် ဆင်းရဲစေ၏၊ ဤဘီလူးသည် ပင်ပန်းစေ၏၊ ဤဘီလူးသည် မလွှတ်လို”ဟု သိစေအပ် တိုင်တန်းအပ် ပြောကြား အပ်၏။
အသျှင်ဘုရား ဤအာဋာနာဋိယ ပရိတ်အရံအတားသည် ရဟန်းယောကျ်ား ရဟန်းမိန်းမ ဥပါသကာ ယောကျ်ား ဥပါသိကာမိန်းမတို့၏ အကာအကွယ် အစောင့်အရှောက်အလို့ငှါ မပင်ပန်း မဆင်းရဲစေခြင်းငှါ ချမ်းသာစွာ နေရခြင်းငှါ ဖြစ်ပါ၏။ အသျှင်ဘုရား ယခုအခါ အကျွန်ုပ်တို့ သွားပါကုန်အံ့၊ အကျွန်ုပ် တို့သည် ကိစ္စများကုန်၏၊ အကျွန်ုပ်တို့သည် ပြုဖွယ်များပါကုန်၏ ဟူ၍ (လျှောက်ထား၏)။
နတ်မင်းကြီးတို့ ယခုအခါ၌ သွားရန် အချိန်ကို သင်တို့ သိကုန်၏ (သွားရန်မှာ သင်တို့၏ အလို အတိုင်းပင် ဖြစ်၏)ဟု (ငါ မိန့်ဆို၏)။
--֍ ၂၉၄
။ ရဟန်းတို့ ထိုအခါ နတ်မင်းကြီးလေးယောက်တို့သည် နေရာမှ ထကာ ငါ့ကို ရိုသေစွာ ရှိခိုးလျက် အရိုအသေပြုကာ ထိုအရပ်၌ပင် ကွယ်ကုန်၏။ ရဟန်းတို့ ထိုနတ်တို့တွင် အချို့သော နတ်တို့သည် နေရာမှ ထကုန်၍ ငါ့ကို ရိုသေစွာ ရှိခိုးလျက် အရိုအသေပြုကာ ထိုအရပ်၌ပင် ကွယ်ကုန်၏၊ အချို့နတ် တို့သည် ငါနှင့်အတူ ဝမ်းမြောက်ဝမ်းသာ နှုတ်ဆက်ပြောဆိုကုန်၏၊ ဝမ်းမြောက်ဖွယ် အမှတ်ရဖွယ် စကား ကို ပြောဆိုပြီး၍ ထိုအရပ်၌ပင် ကွယ်ကုန်၏၊ အချို့နတ်တို့သည် ငါ့ဆီသို့ လက်အုပ်ချီမိုး ရှိခိုးကြလျက် ထိုအရပ်၌ပင် ကွယ်ကုန်၏၊ အချို့နတ်တို့သည် (မိမိတို့) အမည် အနွယ်များကို ပြောကြား၍ ထိုအရပ်၌ပင် ကွယ်ကုန်၏၊ အချို့နတ်တို့သည် တိတ်ဆိတ်စွာ ထိုအရပ်၌ပင် ကွယ်ကုန်၏။֍ ၂၉၅
။ ရဟန်းတို့ အာဋာနာဋိယမည်သော ပရိတ်အရံအတားကို သင်ယူကြကုန်လော့၊ ရဟန်းတို့ အာဋာနာဋိယမည်သော ပရိတ်အရံအတားကို အဖန်ဖန် လေ့လာကြကုန်လော့၊ ရဟန်းတို့ အာဋာနာဋိယ မည်သော ပရိတ်အရံအတားကို ဆောင်ကြကုန်လော့၊ ရဟန်းတို့ အာဋာနာဋိယမည်သော ပရိတ်အရံ အတားသည် အကျိုးစီးပွါးနှင့် စပ်၏၊ အာဋာနာဋိယမည်သော ပရိတ်အရံအတားသည် ရဟန်းယောကျ်ား ရဟန်းမိန်းမ ဥပါသကာယောကျ်ား ဥပါသိကာမိန်းမတို့၏ အကာအကွယ် အစောင့်အရှောက်ဖြစ်ခြင်းငှါ မဆင်းရဲမပင်ပန်းခြင်းငှါ ချမ်းသာစွာ နေရခြင်းငှါ ဖြစ်၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။ဤတရားတော်ကို မြတ်စွာဘုရားသည် ဟောတော်မူ၏။ ထိုရဟန်းတို့သည် မြတ်စွာဘုရား ဟောတော် မူသော တရားတော်ကို နှစ်လိုကုန်သည်ဖြစ်၍ ဝမ်းမြောက်စွာ ခံယူကြလေကုန်သတည်း။
ကိုးခုမြောက် အာဋာနာဋိယသုတ် ပြီး၏။
--၁၀-သင်္ဂီတိသုတ်
֍ ၂၉၆
။ အကျွန်ုပ်သည် ဤသို့ ကြားနာခဲ့ရပါသည် -အခါတစ်ပါး၌ မြတ်စွာဘုရားသည် ငါးရာမျှသော များစွာသော ရဟန်းသံဃာနှင့်အတူ မလ္လတိုင်း၌ ဒေသစာရီကြွတော်မူသော် မလ္လတိုင်း ပါဝါမည်သော ပြည်သို့ ရောက်တော်မူ၍ ထိုပါဝါပြည်၌ ရွှေပန်းထိမ် သည်သား စုန္ဒ၏ သရက်ဥယျာဉ်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူ၏။
မင်းကွန်းသစ်
֍ ၂၉၇
။ ထိုအခါ ပါဝါပြည်သား မလ္လာမင်းတို့၏ မင်းကွန်းအသစ်သည် ရှိ၏၊ (ထိုမင်းကွန်း၌) သမဏ သည်လည်းကောင်း၊ ဗြာဟ္မဏသည်လည်းကောင်း တစ်စုံတစ်ယောက်သောသူသည် မနေဖူးသေး၊ ပြုလုပ် ပြီး၍ မကြာသေး၊ ဥ ဗ္ဘတကအမည် ရှိ၏။“မြတ်စွာဘုရားသည် ငါးရာမျှသော များစွာသော ရဟန်းသံဃာနှင့်အတူ မလ္လတိုင်း၌ ဒေသစာရီ ကြွတော်မူရာ ပါဝါပြည် ရွှေပန်းထိမ်သည်သား စုန္ဒ၏ သရက်ဥယျာဉ်၌ နေတော်မူ၏”ဟု ပါဝါပြည်သား မလ္လာမင်းတို့သည် ကြားကုန်၏။
ထိုအခါ ပါဝါပြည်သား မလ္လာမင်းတို့သည် မြတ်စွာဘုရားထံသို့ ချဉ်းကပ်၍ မြတ်စွာဘုရားကို ရှိခိုး ပြီးလျှင် တစ်ခုသောနေရာ၌ ထိုင်နေကုန်၏၊ တစ်ခုသောနေရာ၌ ထိုင်နေပြီးသော ပါဝါပြည်သား မလ္လာ မင်းတို့သည် မြတ်စွာဘုရားအား ဤစကားကို လျှောက်ကုန်၏ -
“မြတ်စွာဘုရား ဤအရပ်၌ သမဏသည်လည်းကောင်း၊ ဗြာဟ္မဏသည်လည်းကောင်း တစ်စုံ တစ်ယောက်သောသူသည် မနေဖူးသေးသော ပြုလုပ်ပြီး၍ မကြာသေးသော အလွန်မြင့်သော ပါဝါပြည် သား မလ္လာမင်းတို့၏ မင်းကွန်းအသစ်သည် ရှိပါ၏။ မြတ်စွာဘုရား မြတ်စွာဘုရားသည် ထိုမင်းကွန်း အသစ်ကို ရှေးဦးစွာ သုံးဆောင်တော်မူပါ၊ မြတ်စွာဘုရားသည် ရှေးဦးစွာ သုံးဆောင်ပြီးသော မင်းကွန်း အသစ်ကို ပါဝါပြည်သား မလ္လာမင်းတို့သည် နောက်မှ သုံးဆောင်ကြပါလိမ့်မည်၊ ထိုမြတ်စွာဘုရား သုံး ဆောင်တော်မူခြင်းသည် ပါဝါပြည်သား မလ္လာမင်းတို့၏ ရှည်စွာသော ကာလပတ်လုံး စီးပွါးချမ်းသာအလို့ငှါ ဖြစ်ရာပါ၏”ဟု (လျှောက်ကုန်၏)။ မြတ်စွာဘုရားသည် ဆိတ်ဆိတ်နေခြင်းဖြင့် လက်ခံတော်မူ၏။
֍ ၂၉၈
။ ထိုအခါ ပါဝါပြည်သား မလ္လာမင်းတို့သည် မြတ်စွာဘုရား၏ လက်ခံတော်မူခြင်းကို သိ၍ နေရာမှထကြပြီးလျှင် မြတ်စွာဘုရားကို ရှိခိုးလျက် အရိုအသေပြုကာ မင်းကွန်းအသစ်ဆီသို့ ချဉ်းကပ် ကြပြီးသော် မင်းကွန်းအသစ်၌ ခင်းနှီးအပြည့် ခင်း၍ မြတ်စွာဘုရား၏ ထိုင်နေစရာတို့ကို ချခင်း၍ ရေပြည့်အိုးကြီးကို တည်ထား၍ ဆီမီးတင်ထား၍ မြတ်စွာဘုရားထံသို့ ချဉ်းကပ်ပြန်ကုန်၏၊ ချဉ်းကပ်၍ မြတ်စွာဘုရားကို ရှိခိုးလျက် တစ်ခုသောနေရာ၌ ရပ်ပြီးသော် ပါဝါပြည်သား မလ္လာမင်းတို့သည် မြတ်စွာ ဘုရားအား ဤစကားကို လျှောက်ကုန်၏။“အသျှင်ဘုရား မင်းကွန်း၌ ခင်းနှီးအပြည့် ခင်းပြီးပါပြီ၊ ထိုင်နေစရာတို့ကိုလည်း ချခင်းပြီး ပါပြီ၊ ရေပြည့်အိုးကြီးကိုလည်း တည်ထားပြီးပါပြီ၊ ဆီမီးကိုလည်း တင်ထားပြီးပါပြီ၊ အသျှင်ဘုရား ယခုအခါ ကြွတော်မူရန် အချိန်ကို မြတ်စွာဘုရား သိတော်မူပါသည် (ကြွရန်မှာ မြတ်စွာဘုရား၏ အလိုအတိုင်းပင် ဖြစ်ပါသည်)”ဟု (လျှောက်ကုန်၏)။
--֍ ၂၉၉
။ ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားသည် (သင်္ကန်းကို) ပြင်ဝတ်တော်မူ၍ သပိတ်သင်္ကန်းကို ယူလျက် ရဟန်းသံဃာနှင့်အတူ မင်းကွန်းဆီသို့ ချဉ်းကပ်တော်မူပြီးလျှင် ခြေဆေးတော်မူ၍ မင်းကွန်းသို့ဝင်ပြီးသော် အလယ်တိုင်ကို မှီလျက် အရှေ့အရပ်သို့ မျက်နှာမူကာ ထိုင်နေတော်မူ၏။ရဟန်းသံဃာသည်လည်း ခြေဆေး၍ မင်းကွန်းသို့ ဝင်ပြီးလျှင် အနောက်ဘက်နံရံကို မှီလျက် အရှေ့အရပ်သို့ မျက်နှာမူကာ မြတ်စွာဘုရားကိုသာ ရှေ့ထား၍ ထိုင်နေ၏။
ပါဝါပြည်သား မလ္လာမင်းတို့သည်လည်း ခြေဆေးကုန်၍ မင်းကွန်းသို့ ဝင်ကုန်ပြီးသော် အရှေ့ဘက် နံရံကို မှီလျက် အနောက်အရပ်သို့ မျက်နှာမူကာ မြတ်စွာဘုရားကိုသာလျှင် ရှေ့ထား၍ ထိုင်ကုန်၏။
ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားသည် ပါဝါပြည်သား မလ္လာမင်းတို့ကို များစွာသော ညဉ့်အချိန်ပတ်လုံး အကျိုးစီးပွါးကို သိမြင်စေလျက် (တရားကို) ဆောက်တည်စေကာ (တရားကျင့်သုံးရန်) ထက်သန်ရွှင်လန်း စေပြီးနောက် တိုက်တွန်းတော်မူ၏ -
“ဝါသေဋ္ဌအနွယ် မလ္လာမင်းတို့ ညဉ့်ဦးယံ အချိန်လွန်ပြီ၊ ယခုအခါ၌ သွားရန်အချိန်ကို သင်တို့ သိ ကုန်၏ (သွားရန်မှာ သင်တို့အလိုအတိုင်းပင်ဖြစ်၏)”ဟု (တိုက်တွန်းတော်မူ၏)။
“မြတ်စွာဘုရား ကောင်းပါပြီ”ဟု ပါဝါပြည်သား မလ္လာမင်းတို့သည် မြတ်စွာဘုရားအား ဝန်ခံ၍ နေရာမှ ထပြီးလျှင် မြတ်စွာဘုရားကို ရှိခိုး၍ အရိုအသေပြုကာ ဖဲခွါသွားကြကုန်၏။
֍ ၃၀၀
။ ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားသည် ပါဝါပြည်သား မလ္လာမင်းတို့ ဖဲခွါသွား၍ မကြာမီ ဆိတ်ဆိတ် နေသော ရဟန်းသံဃာကို တစောင်းကြည့်ရှုတော်မူ၍ အသျှင်သာရိပုတြာကို မိန့်တော်မူ၏ -သာရိပုတြာ ရဟန်းသံဃာသည် ထိုင်းမှိုင်းခြင်းကင်း၏၊ သာရိပုတြာ (သင့်ဉာဏ်၌) ရဟန်း တို့အား တရားစကားသည် ထင်စေလော့၊ ငါ၏ ကျောက်ကုန်းသည် ညောင်း၏၊ ငါသည် ကျောက် ကုန်းဆန့်အံ့”ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။
“မြတ်စွာဘုရား ကောင်းပါပြီ”ဟု အသျှင်သာရိပုတြာသည် မြတ်စွာဘုရား၏ စကားကို နာခံ၏။
ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားသည် ဒုကုဋ်သင်္ကန်းကြီးကို လေးထပ်ခေါက်ကာ ခင်း၍ (လကျ်ာ) ခြေပေါ်၌ (လက်ဝဲ) ခြေကို စဉ်းငယ်လွန်ကာ တင်ထား၍ သတိရှိလျက် ဆင်ခြင်လျက် (မည်သည့်အချိန်၌) ထအံ့ဟု ပိုင်းခြားလျက် လကျ်ာနံတောင်းဖြင့် မြတ်သော လျောင်းစက်ခြင်းကို ပြုတော်မူ၏။
--ဘိန္နနိဂဏ္ဌဝတ္ထု
֍ ၃၀၁
။ ထိုအခါ (ပါဝါပြည်၌) နာဋ၏သား နိဂဏ္ဌသည် သေစပင် ဖြစ်၏ ‘သေပြီးခါစ ဖြစ်၏ ‘၊ ထိုသူ၏ သေခြင်းကြောင့် (သူ၏တပည့်) တက္ကတွန်းတို့သည် ကွဲကုန်၏၊ နှစ်စုဖြစ်ကုန်၏၊ ငြင်းခုံကုန်၏၊ ခိုက်ရန်ဖြစ်ကုန်၏၊ ဝါဒကွဲခြင်းသို့ ရောက်ကုန်၏၊ အချင်းချင်း နှုတ်လှံထိုး၍ နေကုန်၏။“သင်သည် ဤဓမ္မဝိနယ၁ ကို မသိ၊ ငါသည် ဤဓမ္မဝိနယကို သိ၏၊ သင်သည် ဤဓမ္မဝိနယကို အသို့ သိနိုင်အံ့နည်း၊ သင်သည် မှားသော အကျင့်ရှိသူ ဖြစ်၏၊ ငါသည် မှန်သော အကျင့်ရှိသူ ဖြစ်၏၊ ငါ၏ စကားသည် စေ့စပ်၏၊ သင်၏ စကားသည် မစေ့စပ်၊ သင်သည် ရှေးဦး ဆိုသင့်သည်ကို နောက်မှ ဆို၏၊ နောက်မှ ဆိုသင့်သည်ကို ရှေးဦးဆို၏။ သင်၏ ကြာမြင့်စွာ လေ့လာထားသော စကားသည် (သင့်ဆီသို့) ပြန်လှည့်၍ တည်လေ၏၊ သင့်အယူ၌ ရှိသော အပြစ်ကို ငါတင်ပြပြီ၊ သင်အရေးနိမ့်ပြီ၊ (ငါတင်ပြသော) အပြစ်မှ လွတ်မြောက်ရန် ရှာကြံချေဦး လော့၊ အကယ်၍ စွမ်းနိုင်လျှင်လည်း (ယခုပင်) ဖြေရှင်းလော့”ဟု (နှုတ်လှံထိုး၍ နေကုန်၏)။
နာဋပုတ္တ၏တပည့် နိဂဏ္ဌတက္ကတွန်းတို့၌ ပျက်စီးခြင်းသာလျှင် ဖြစ်ယောင်တကား။
နိဂဏ္ဌနာဋပုတ္တ၏ တပည့်ဖြစ်ကုန်သော အဝတ်ဖြူဝတ်ကုန်သော လူတို့သည်လည်း နိဂဏ္ဌနာဋပုတ္တ၌ ငြီးငွေ့သော သဘောရှိကုန်၏၊ ငဲ့ခြင်းကင်းသော သဘောရှိကုန်၏၊ အရိုအသေကင်းသော သဘောရှိ ကုန်၏။ ဥပမာအားဖြင့် မကောင်းသဖြင့် ဟောအပ်သော မကောင်းသဖြင့် သိစေအပ်သော ဝဋ်မှ ထွက် မြောက်ကြောင်း မဟုတ်သော ကိလေသာငြိမ်းမှုကို မဖြစ်စေတတ်သော ဘုရားဟော မဟုတ်သော ပျက်သော ကိုးကွယ်ရာရှိသော မှီခိုရာမရှိသော ဓမ္မဝိနယ၌ ငြီးငွေ့သော စိတ်ရှိကုန်သကဲ့သို့တည်း။
֍ ၃၀၂
။ ထိုအခါ အသျှင်သာရိပုတြာသည် ရဟန်းတို့ကို မိန့်ဆို၏၊ “ငါ့သျှင်တို့ နာဋ၏သား နိဂဏ္ဌ သည် ပါဝါပြည်၌ ယခု သေပြီးခါစဖြစ်၏၊ ထိုသူ၏ သေခြင်းကြောင့် နိဂဏ္ဌတို့သည် ကွဲကုန်၏၊ နှစ်စုဖြစ် ကုန်၏။ပ။ ပျက်သော ကိုးကွယ်ရာရှိသော မှီခိုရာမရှိသော ဓမ္မဝိနယ၌ ငြီးငွေ့သော စိတ်ရှိကုန်သကဲ့သို့ တည်း။ငါ့သျှင်တို့ ဤသို့ဆိုခဲ့သည့်အတိုင်း မကောင်းသဖြင့် ဟောအပ်သော မကောင်းသဖြင့် သိစေအပ်သော ဝဋ်မှ ထွက်မြောက်ကြောင်းမဟုတ်သော ကိလေသာငြိမ်းခြင်းကို မဖြစ်စေတတ်သော ဘုရားဟော မဟုတ်သော ဓမ္မဝိနယ၌ ဤအကြောင်းသည် ဖြစ်၏။
ငါ့သျှင်တို့ ငါတို့၏ မြတ်စွာဘုရားသည် ဤတရားကို ကောင်းစွာ ဟောတော်မူအပ်၏၊ ကောင်းစွာ သိစေတော်မူအပ်၏၊ (ထိုတရားသည်) ဝဋ်မှ ထွက်မြောက်ကြောင်း ဖြစ်၏၊ ကိလေသာငြိမ်းခြင်းကို ဖြစ်စေ တတ်၏၊ ဘုရားဟော ဖြစ်၏။
ထိုတရား၌ အလုံးစုံသော သင်တို့သည် အညီအညွတ် ရွတ်ဆိုအပ်၏၊ မငြင်းခုံအပ်၊ ယင်းသို့ ရွတ် ဆိုအပ်သော် ဤသာသနာတော်သည် အရှည်ခံ့သည် ကြာမြင့်စွာတည်သည် ဖြစ်ရာ၏၊ ထိုသို့ဖြစ်ခြင်းသည် လူအများ၏ စီးပွါးချမ်းသာအလို့ငှါ လောကကို စောင့်ရှောက်ရန်အလို့ငှါ နတ် လူတို့၏ အကျိုးစီးပွါး ချမ်းသာအလို့ငှါ ဖြစ်ရာ၏။
ငါ့သျှင်တို့ ငါတို့၏ မြတ်စွာဘုရားသည် ဤတရားကို ကောင်းစွာ ဟောတော်မူအပ်၏၊ ကောင်းစွာ သိစေတော်မူအပ်၏၊ (ထိုတရားသည်) ဝဋ်မှ ထွက်မြောက်ကြောင်း ဖြစ်၏၊ ကိလေသာငြိမ်းခြင်းကို ဖြစ်စေ တတ်၏၊ ဘုရားဟော ဖြစ်၏။
--အကြင်တရား၌ အလုံးစုံသော သင်တို့သည် အညီအညွတ် ရွတ်ဆိုအပ်၏၊ မငြင်းခုံအပ်၊ ယင်းသို့ ရွတ်ဆိုအပ်သော် ဤသာသနာတော်သည် အရှည်ခံ့သည် ကြာမြင့်စွာ တည်သည် ဖြစ်ရာ၏၊ ထိုသို့ဖြစ်ခြင်း သည် လူအများ၏ စီးပွါးချမ်းသာအလို့ငှါ လောကကို စောင့်ရှောက်ရန်အလို့ငှါ နတ် လူတို့၏ အကျိုး စီးပွါးချမ်းသာအလို့ငှါ ဖြစ်ရာ၏၊ ထိုသို့သော တရားသည် အဘယ်နည်းဟူမူ -
၁။ ဓမ္မ =တရား၊ ဝိနယ =အဆုံးအမ။
ဧကက - တစ်ခုတည်းသော တရားစု
֍ ၃၀၃
။ ငါ့သျှင်တို့ (အလုံးစုံသောတရားတို့ကို) သိတော်မူ မြင်တော်မူ၍ ပူဇော်အထူးကို ခံတော်မူ ထိုက်သော (အလုံးစုံသောတရားတို့ကို) ကိုယ်တိုင် မှန်စွာ သိတော်မူသော ထိုမြတ်စွာဘုရားသည် တစ်ခု တည်းသော ဤတရားကို ကောင်းစွာ ဟောတော်မူအပ်၏။ထိုတစ်ခုတည်းသော တရား၌ အလုံးစုံသော သင်တို့သည် အညီအညွတ် ရွတ်ဆိုအပ်၏၊ မငြင်း ခုံအပ်၊ ယင်းသို့ ရွတ်ဆိုအပ်သော် ဤသာသနာတော်သည် အရှည်ခံ့သည်၊ ကြာမြင့်စွာ တည်သည် ဖြစ်ရာ၏၊ ထိုသို့ ဖြစ်ခြင်းသည် လူအများ၏ စီးပွါးချမ်းသာအလို့ငှါ လောကကို စောင့်ရှောက်ရန်အလို့ငှါ နတ် လူတို့၏ အကျိုးစီးပွါး ချမ်းသာအလို့ငှါ ဖြစ်ရာ၏။
အဘယ် တစ်ခုတည်းသော တရားနည်းဟူမူ -
အလုံးစုံသော သတ္တဝါတို့သည် အစာအာဟာရလျှင် တည်ရာရှိကုန်၏။ အလုံးစုံသော သတ္တဝါတို့ သည် သင်္ခါရလျှင် တည်ရာရှိကုန်၏။ ငါ့သျှင်တို့ (အလုံးစုံသောတရားတို့ကို) သိတော်မူ မြင်တော်မူ၍ ပူဇော်အထူးကို ခံတော်မူထိုက်သော (အလုံးစုံသောတရားတို့ကို) ကိုယ်တိုင် မှန်စွာ သိတော်မူသော ထို မြတ်စွာဘုရားသည် တစ်ခုတည်းသော ဤတရားကို ကောင်းစွာ ဟောတော်မူအပ်၏။ ထိုတစ်ခုတည်းသော တရား၌ အလုံးစုံသော သင်တို့သည် အညီအညွတ် ရွတ်ဆိုအပ်၏၊ မငြင်းခုံအပ်၊ ယင်းသို့ ရွတ်ဆို အပ်သော် ဤသာသနာတော်သည် အရှည်ခံ့သည်, ကြာမြင့်စွာတည်သည် ဖြစ်ရာ၏၊ ထိုသို့ဖြစ်ခြင်းသည် လူအများ၏ စီးပွါးချမ်းသာအလို့ငှါ လောကကို စောင့်ရှောက်ရန်အလို့ငှါ နတ် လူတို့၏ အကျိုးစီးပွါး ချမ်းသာအလို့ငှါ ဖြစ်ရာ၏။
--ဒုက - တရား နှစ်ပါးစု
֍ ၃၀၄
။ ငါ့သျှင်တို့ (အလုံးစုံသောတရားတို့ကို) သိတော်မူ မြင်တော်မူ၍ ပူဇော်အထူးကို ခံတော်မူ့ထိုက်သော (အလုံးစုံသောတရားတို့ကို) ကိုယ်တိုင် မှန်စွာ သိတော်မူသော ထိုမြတ်စွာဘုရားသည် ကောင်း စွာ ဟောတော်မူအပ်သော နှစ်ပါးသော တရားတို့သည် ရှိကုန်၏၊ ထိုနှစ်ပါးသော တရားတို့၌ အလုံးစုံသော သင်တို့သည် အညီအညွတ် ရွတ်ဆိုအပ်၏။ပ။ နတ်လူတို့၏ အကျိုးစီးပွါး ချမ်းသာအလို့ငှါ ဖြစ်ရာ၏။အဘယ်တရား နှစ်ပါးတို့နည်းဟူမူ -
နာမ်တရားလည်းကောင်း၊ ရုပ်တရားလည်းကောင်းတည်း။ (၁)
ဖုံးကွယ်တတ်သော'အဝိဇ္ဇာ’တရားလည်းကောင်း၊ ဘဝ၌တပ်မက်သော ‘ဘဝတဏှာ’ လည်းကောင်း တည်း။ (၂)
ဘဝမြဲ၏ ဟူသော မိစ္ဆာအယူလည်းကောင်း၊ သေလျှင်ဘဝပြတ်၏ ဟူသော မိစ္ဆာအယူလည်းကောင်း တည်း။ (၃)
မရှက်ခြင်းလည်းကောင်း၊ မကြောက်ခြင်းလည်းကောင်းတည်း။ (၄)
ရှက်ခြင်းလည်းကောင်း၊ ကြောက်ခြင်းလည်းကောင်းတည်း။ (၅)
ဆုံးမခက်ခြင်းလည်းကောင်း၊ မကောင်းသော အဆွေခင်ပွန်းရှိခြင်းလည်းကောင်း တည်း။ (၆)
ဆုံးမလွယ်ခြင်းလည်းကောင်း၊ ကောင်းသော အဆွေခင်ပွန်းရှိခြင်းလည်းကောင်းတည်း။ (၇)
အာပတ်၌ လိမ္မာခြင်းလည်းကောင်း၊ အာပတ်မှ ထခြင်း၌ လိမ္မာခြင်းလည်း ကောင်းတည်း။ (၈)
သမာပတ်၌ လိမ္မာခြင်းလည်းကောင်း၊ သမာပတ်မှ ထခြင်း၌ လိမ္မာခြင်းလည်းကောင်းတည်း။ (၉)
ဓာတ်၌ လိမ္မာခြင်းလည်းကောင်း၊ နှလုံးသွင်းခြင်း၌ လိမ္မာခြင်းလည်းကောင်းတည်း။ (၁၀)
အာယတန၌ လိမ္မာခြင်းလည်းကောင်း၊ ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ်၌ လိမ္မာခြင်းလည်းကောင်းတည်း။ (၁၁)
အကြောင်းဟုတ်သည်၌ လိမ္မာခြင်းလည်းကောင်း၊ အကြောင်းမဟုတ်သည်၌ လိမ္မာခြင်းလည်းကောင်း တည်း။ (၁၂)
ဖြောင့်မတ်ခြင်းလည်းကောင်း၊ နူးညံ့သိမ်မွေ့ခြင်း လည်းကောင်းတည်း။ (၁၃)
သည်းခံခြင်းလည်းကောင်း၊ တရား၌ မွေ့လျော်ခြင်းလည်းကောင်းတည်း။ (၁၄)
သိမ်မွေ့ပြေပြစ်ခြင်းလည်းကောင်း၊ စေ့စပ်ခြင်းလည်းကောင်းတည်း။ (၁၅)
မညှဉ်းဆဲခြင်းလည်းကောင်း၊ စင်ကြယ်ခြင်းလည်းကောင်းတည်း။ (၁၆)
လွတ်သော သတိရှိခြင်းလည်းကောင်း၊ ပညာအဆင်အခြင်မရှိခြင်းလည်းကောင်းတည်း။ (၁၇)
သတိရှိခြင်းလည်းကောင်း၊ ပညာအဆင်အခြင်ရှိခြင်းလည်းကောင်းတည်း။ (၁၈)
ဣန္ဒြေတို့၌ မလုံသော တံခါးရှိခြင်းလည်းကောင်း၊ အစားအစာ၌ အတိုင်းအရှည်မသိခြင်းလည်း ကောင်းတည်း။ (၁၉)
--ဣန္ဒြေတို့၌ လုံသော တံခါးရှိခြင်းလည်းကောင်း၊ အစားအစာ၌အတိုင်း အရှည်သိခြင်းလည်းကောင်း တည်း။ (၂၀)
ဆင်ခြင်ခြင်းအားလည်းကောင်း ပွားများခြင်းအားလည်းကောင်းတည်း။ (၂၁)
သတိအားလည်းကောင်း၊ သမာဓိအားလည်းကောင်းတည်း။ (၂၂)
သမထတရားလည်းကောင်း၊ ဝိပဿနာတရားလည်းကောင်းတည်း။ (၂၃)
သမထအာရုံလည်းကောင်း၊ ဝီရိယအာရုံလည်းကောင်းတည်း။ (၂၄)
ဝီရိယတရားလည်းကောင်း၊ မပျံ့လွင့်ခြင်းလည်းကောင်းတည်း။ (၂၅)
သီလပျက်ခြင်းလည်းကောင်း၊ အယူပျက်ခြင်းလည်းကောင်းတည်း။ (၂၆)
သီလနှင့်ပြည့်စုံခြင်းလည်းကောင်း၊ အယူနှင့်ပြည့်စုံခြင်းလည်း ကောင်းတည်း။ (၂၇)
သီလစင်ကြယ်ခြင်းလည်းကောင်း အယူစင်ကြယ်ခြင်းလည်းကောင်းတည်း။ (၂၈)
စင်ကြယ်သော ဉာဏ်အမြင်လည်းကောင်း ဉာဏ်အမြင်အားလျော်သော ဝီရိယလည်းကောင်းတည်း။ (၂၉)
ထိတ်လန့်သင့်သော အရာတို့၌ ထိတ်လန့်ခြင်းလည်းကောင်း၊ ထိတ်လန့်သော ပုဂ္ဂိုလ်၏ ဉာဏ်နှင့် ယှဉ်သော ဝီရိယလည်းကောင်းတည်း။ (၃၀)
ကုသိုလ်တရားတို့၌ မရောင့်ရဲခြင်းလည်းကောင်း၊ ကမ္မဋ္ဌာန်း၌ မဆုတ်မနစ်ခြင်းလည်းကောင်းတည်း။ (၃၁)
ဝိဇ္ဇာတရားလည်းကောင်း၊ ကိလေသာမှ လွတ်ခြင်းလည်းကောင်းတည်း။ (၃၂)
ကိလေသာကုန်ရာ အရဟတ္တမဂ်ဉာဏ်လည်းကောင်း၊ အရဟတ္တဖိုလ်ဉာဏ်လည်းကောင်းတည်း။ (၃၃)
ငါ့သျှင်တို့ (အလုံးစုံသောတရားတို့ကို) သိတော်မူ မြင်တော်မူ၍ ပူဇော်အထူးကို ခံတော်မူထိုက်သော (အလုံးစုံသော တရားတို့ကို) ကိုယ်တိုင် မှန်စွာ သိတော်မူသော ထိုမြတ်စွာဘုရားသည် ဤနှစ်ပါးသော တရားတို့ကို ကောင်းစွာ ဟောတော်မူအပ်ကုန်၏။ ထိုတရားနှစ်ပါးတို့၌ အလုံးစုံသော သင်တို့သည် အညီ အညွတ် ရွတ်ဆိုအပ်၏၊ မငြင်းခုံအပ်၊ ယင်းသို့ ရွတ်ဆိုအပ်သော် ဤသာသနာတော်သည် အရှည်ခံ့သည် ကြာမြင့်စွာ တည်သည် ဖြစ်ရာ၏၊ ထိုသို့ဖြစ်ခြင်းသည် လူအများ၏ စီးပွါးချမ်းသာအလို့ငှါ လောကကို စောင့်ရှောက်ရန်အလို့ငှါ နတ်လူတို့၏ အကျိုးစီးပွါး ချမ်းသာအလို့ငှါ ဖြစ်ရာ၏။
--တိက - တရား သုံးပါးစု
֍ ၃၀၅
။ ငါ့သျှင်တို့ (အလုံးစုံသောတရားတို့ကို) သိတော်မူ မြင်တော်မူ၍ ပူဇော်အထူးကို ခံတော်မူ ထိုက်သော (အလုံးစုံသောတရားတို့ကို) ကိုယ်တိုင် မှန်စွာ သိတော်မူသော ထိုမြတ်စွာဘုရားသည် ကောင်း စွာ ဟောတော်မူအပ်သော သုံးပါးသော တရားတို့သည် ရှိကုန်၏။ ထိုသုံးပါးသော တရားတို့၌ အလုံးစုံသော သင်တို့သည် အညီအညွတ် ရွတ်ဆိုအပ်၏။ပ။ နတ်လူတို့၏ အကျိုးစီးပွါး ချမ်းသာအလို့ငှါ ဖြစ်ရာ၏။အဘယ်တရား သုံးပါးတို့နည်းဟူမူ -
အကုသိုလ် မူလတို့သည် လောဘအကုသိုလ်မူလ၊ ဒေါသအကုသိုလ်မူလ၊ မောဟအကုသိုလ်မူလအားဖြင့် သုံးပါးတို့တည်း။ (၁)
ကုသိုလ် မူလတို့သည် အလောဘကုသိုလ်မူလ၊ အဒေါသကုသိုလ်မူလ၊ အမောဟကုသိုလ်မူလအားဖြင့် သုံးပါးတို့တည်း။ (၂)
မကောင်းသောအကျင့် ‘ဒုစရိုက် ‘တို့သည် ကိုယ်ဖြင့်ပြုသော မကောင်းသော အကျင့် ‘ကာယဒုစရိုက် ‘၊ နှုတ်ဖြင့်ပြုသော မကောင်းသော အကျင့် ‘ဝစီဒုစရိုက် ‘၊ စိတ်ဖြင့်ပြုသော မကောင်းသော အကျင့် ‘မနော ဒုစရိုက် ‘အားဖြင့် သုံးပါးတို့တည်း။ (၃)
ကောင်းသောအကျင့် ‘သုစရိုက် ‘တို့သည် ကိုယ်ဖြင့်ပြုသော ကောင်းသော အကျင့် ‘ကာယသုစရိုက် ‘၊ နှုတ်ဖြင့်ပြုသော ကောင်းသောအကျင့် ‘ဝစီသုစရိုက်’၊ စိတ်ဖြင့်ပြုသော ကောင်းသောအကျင့် ‘မနောသု စရိုက်'အားဖြင့် သုံးပါးတို့တည်း။ (၄)
မကောင်းသော ကြံစည်ခြင်းတို့သည် ကာမနှင့်စပ်၍ ကြံစည်ခြင်း ‘ကာမဝိတက် ‘၊ ဒေါသနှင့်စပ်၍ ကြံစည်ခြင်း ‘ဗျာပါဒဝိတက် ‘၊ ညှဉ်းဆဲခြင်းနှင့်စပ်၍ ကြံစည်ခြင်း ‘ဝိဟ သာဝိတက် ‘အားဖြင့် သုံးပါးတို့ တည်း။ (၅)
ကောင်းသော ကြံစည်ခြင်းတို့သည် ကာမမှ လွတ်ရန် ကြံစည်ခြင်း ‘နေက္ခမ္မဝိတက် ‘၊ မေတ္တာနှင့် စပ်၍ ကြံစည်ခြင်း ‘အဗျာပါဒဝိတက် ‘၊ ကရုဏာနှင့်စပ်၍ ကြံစည်ခြင်း ‘အဝိဟ သာဝိတက် ‘အားဖြင့် သုံးပါး တို့တည်း။ (၆)
မကောင်းသော ကြံခြင်းတို့သည် ကာမနှင့်စပ်သော ကြံခြင်း ‘ကာမသင်္ကပ္ပ’၊ ဒေါသနှင့်စပ်သော ကြံ ခြင်း ‘ဗျာပါဒသင်္ကပ္ပ’၊ ညှဉ်းဆဲခြင်းနှင့်စပ်သော ကြံခြင်း ‘ဝိဟ သာသင်္ကပ္ပ’ အားဖြင့် သုံးပါးတို့တည်း။ (၇)
ကောင်းသော ကြံခြင်းတို့သည် ကာမမှ လွတ်ရန် ကြံခြင်း ‘နေက္ခမ္မသင်္ကပ္ပ’၊ မေတ္တာနှင့် စပ်၍ ကြံ ခြင်း ‘အဗျာပါဒသင်္ကပ္ပ’၊ ကရုဏာနှင့်စပ်၍ ကြံခြင်း ‘အဝိဟ သာသင်္ကပ္ပ’ အားဖြင့် သုံးပါးတို့တည်း။ (၈)
မကောင်းသော အမှတ်တို့သည် ကာမနှင့်စပ်သော မှတ်ခြင်း ‘ကာမသညာ’၊ ဒေါသနှင့်စပ်သော မှတ် ခြင်း ‘ဗျာပါဒသညာ’၊ ညှဉ်းဆဲခြင်းနှင့်စပ်သော မှတ်ခြင်း ‘ဝိဟ သာသညာ’ အားဖြင့် သုံးပါးတို့တည်း။ (၉)
ကောင်းသော အမှတ်တို့သည် ကာမမှ လွတ်ရန် မှတ်ခြင်း ‘နေက္ခမ္မသညာ’၊ မေတ္တာနှင့် စပ်၍ မှတ် ခြင်း ‘အဗျာပါဒသညာ’၊ ကရုဏာနှင့်စပ်၍ မှတ်ခြင်း ‘အဝိဟ သာသညာ’ အားဖြင့် သုံးပါးတို့တည်း။ (၁၀)
--အကုသိုလ်ဓာတ်တို့သည် ကာမနှင့် စပ်သော သဘော ‘ကာမဓာတ် ‘၊ ဒေါသနှင့် စပ်သော သဘော ‘ဗျာပါဒဓာတ် ‘၊ ညှဉ်းဆဲခြင်းနှင့် စပ်သောသဘော ‘ဝိဟ သာဓာတ် ‘အားဖြင့် သုံးပါးတို့တည်း။ (၁၁)
ကုသိုလ်ဓာတ်တို့သည် ကာမမှ လွတ်ရန် သဘော ‘နေက္ခမ္မဓာတ် ‘၊ မေတ္တာနှင့်စပ်သော သဘော ‘အဗျာပါဒဓာတ် ‘၊ ကရုဏာနှင့်စပ်သော သဘော ‘အဝိဟ သာဓာတ် ‘အားဖြင့် သုံးပါးတို့တည်း။ (၁၂)
ထိုမှတစ်ပါးလည်း ဓာတ်တို့သည် ကာမဓာတ်၊ ရူပဓာတ်၊ အရူပဓာတ်အားဖြင့် သုံးပါးတို့တည်း။ (၁၃)
ထိုမှတစ်ပါးလည်း ဓာတ်တို့သည် ရူပဓာတ်၊ အရူပဓာတ်၊ နိရောဓဓာတ်အားဖြင့် သုံးပါးတို့တည်း။ (၁၄)
ထိုမှတစ်ပါးလည်း ဓာတ်တို့သည် ဟီနဓာတ်၊ မဇ္ဈိမဓာတ်၊ ပဏီတဓာတ်အားဖြင့် သုံးပါးတို့တည်း။ (၁၅)
တဏှာတို့သည် ကာမတဏှာ၊ ဘဝတဏှာ၊ ဝိဘဝတဏှာအားဖြင့် သုံးပါးတို့တည်း။ (၁၆)
ထိုမှတစ်ပါးလည်း တဏှာတို့သည် ကာမတဏှာ၊ ရူပတဏှာ၊ အရူပတဏှာအားဖြင့် သုံးပါးတို့ တည်း။ (၁၇)
ထိုမှတစ်ပါးလည်း တဏှာတို့သည် ရူပတဏှာ၊ အရူပတဏှာ၊ နိရောဓတဏှာအားဖြင့် သုံးပါးတို့ တည်း။ (၁၈)
သံယောဇဉ်တို့သည် သက္ကာယဒိဋ္ဌိ၊ ဝိစိကိစ္ဆာ၊ သီလဗ္ဗတပရာမာသအားဖြင့် သုံးပါးတို့တည်း။ (၁၉)
အာသဝတို့သည် ကာမာသဝ၊ ဘဝါသဝ၊ အဝိဇ္ဇာသဝအားဖြင့် သုံးပါးတို့တည်း။ (၂၀)
ဘဝတို့သည် ကာမဘဝ၊ ရူပဘဝ၊ အရူပဘဝအားဖြင့် သုံးပါးတို့တည်း။ (၂၁)
ရှာမှီးခြင်းတို့သည် ကာမဂုဏ်ကို ရှာမှီးခြင်း၊ ဘဝကို ရှာမှီးခြင်း၊ (တိတ္ထိတို့သည်) မြတ်သော အကျင့်ဟု သမုတ်အပ်သော မိစ္ဆာအယူကို ရှာမှီးခြင်းအားဖြင့် သုံးပါးတို့တည်း။ (၂၂)
မာန်တို့သည် ‘ငါသည် မြတ်၏ ‘ဟူသော သေယျမာန်၊ ‘ငါသည် တူ၏ ‘ဟူသော သဒိသမာန်၊ ‘ငါသည် ယုတ်၏ ‘ဟူသော ဟီနမာန်အားဖြင့် သုံးပါတို့တည်း။ (၂၃)
ကာလတို့သည် အတိတ်ကာလ၊ အနာဂတ်ကာလ၊ ပစ္စုပ္ပန်ကာလအားဖြင့် သုံးပါးတို့တည်း။ (၂၄)
အစုတို့သည် ဥပါဒါနက္ခန္ဓာငါးပါးဟူသော အစု၊ ဥပါဒါနက္ခန္ဓာငါးပါး၏ အကြောင်းဟူသော အစု၊ ဥပါဒါနက္ခန္ဓာငါးပါးချုပ်ခြင်းဟူသော အစုအားဖြင့် သုံးပါးတို့တည်း။ (၂၅)
ခံစားခြင်း ‘ဝေဒနာ’ တို့သည် ချမ်းသာခံစားခြင်း ‘သုခဝေဒနာ’၊ ဆင်းရဲခံစားခြင်း ‘ဒုက္ခဝေဒနာ’၊ လျစ်လျူရှု၍ ခံစားခြင်း ‘ဥပေက္ခာဝေဒနာ'အားဖြင့် သုံပါးတို့တည်း။ (၂၆)
ဆင်းရဲ ‘ဒုက္ခ’ တို့သည် ဒုက္ခဒုက္ခ၊ သင်္ခါရဒုက္ခ၊ ဝိပရိဏာမဒုက္ခအားဖြင့် သုံးပါးတို့တည်း။ (၂၇)
အစုတို့သည် မကောင်းကျိုးပေးခြင်း၌ မြဲသော အစု၊ ကောင်းကျိုးပေးခြင်း၌ မြဲသော အစု၊ (နှစ်မျိုးစလုံး၌) မမြဲသော အစုအားဖြင့် သုံးပါးတို့တည်း။ (၂၈)
ယုံမှားခြင်းတို့သည် အတိတ်ကာလကို အာရုံပြု၍ ယုံမှား၏၊ တွေးတော ယုံမှား၏၊ မဆုံးဖြတ်နိုင်၊ မယုံကြည်နိုင်။ အနာဂတ်ကာလကို အာရုံပြု၍ ယုံမှား၏၊ တွေးတော ယုံမှား၏၊ မဆုံးဖြတ်နိုင်၊ မယုံကြည် နိုင်။ ယခုပစ္စုပ္ပန်ကာလကို အာရုံပြု၍ ယုံမှား၏၊ တွေးတော ယုံမှား၏၊ မဆုံးဖြတ်နိုင်၊့မယုံကြည်နိုင်ခြင်း အားဖြင့် သုံးပါးတို့တည်း။ (၂၉)
--မြတ်စွာဘုရားသည် အထူးမစောင့်စည်းရသော တရားတို့သည် - ငါ့သျှင်တို့ မြတ်စွာဘုရားသည် စင်ကြယ်ပြီးသော ကိုယ်အကျင့် ‘ကာယသုစရိုက် ‘ရှိတော်မူ၏၊ “ငါ၏ ဤကာယဒုစရိုက်အကျင့်ကို သူတစ် ပါး မသိပါစေသတည်း”ဟု မြတ်စွာဘုရားသည် အကြင် ကာယဒုစရိုက်ကို စောင့်ရှောက်ရာ၏၊ (ထိုသို့သော) ကာယဒုစရိုက်သည် မြတ်စွာဘုရားအား ရှိတော်မမူ။
ငါ့သျှင်တို့ မြတ်စွာဘုရားသည် စင်ကြယ်ပြီးသော နှုတ်အကျင့် ‘ဝစီသုစရိုက် ‘ရှိတော်မူ၏၊ “ငါ၏ ဤဝစီဒုစရိုက်အကျင့်ကို သူတစ်ပါး မသိပါစေသတည်း”ဟု မြတ်စွာဘုရားသည် အကြင် ဝစီဒုစရိုက်ကို စောင့်ရှောက်ရာ၏၊ (ထိုသို့သော) ဝစီဒုစရိုက်သည် မြတ်စွာဘုရားအား ရှိတော်မမူ။
ငါ့သျှင်တို့ မြတ်စွာဘုရားသည် စင်ကြယ်ပြီးသော စိတ်အကျင့် ‘မနောသုစရိုက် ‘ရှိတော်မူ၏၊ “ငါ၏ ဤမနောဒုစရိုက်အကျင့်ကို သူတစ်ပါး မသိပါစေသတည်း”ဟု မြတ်စွာဘုရားသည် အကြင် မနောဒုစရိုက်ကို စောင့်ရှောက်ရာ၏၊ (ထိုသို့သော) မနောဒုစရိုက်သည် မြတ်စွာဘုရားအား ရှိတော်မမူခြင်းအားဖြင့် သုံးပါး တို့တည်း။ (၃၀)
ကြောင့်ကြခြင်းတို့သည် ရာဂ ကြောင့်ကြခြင်း၊ ဒေါသ ကြောင့်ကြခြင်း၊ မောဟ ကြောင့်ကြခြင်းအား ဖြင့် သုံးပါးတို့တည်း။ (၃၁)
မီးတို့သည် ရာဂမီး၊ ဒေါသမီး၊ မောဟမီးအားဖြင့် သုံးပါးတို့တည်း။ (၃၂)
တစ်ပါးလည်းဖြစ်ကုန်သော မီးတို့သည် အမိအဖမီး၊ အိမ်ရှင်မီး၊ အလှူခံမီးအားဖြင့် သုံးပါးတို့ တည်း။ (၃၃)
ရုပ်ကို အပြားအားဖြင့် ရေတွက်ခြင်းတို့သည် မြင်ခြင်းနှင့်လည်း တကွ, ထိပါးခြင်းနှင့်လည်း တကွ ဖြစ်သော ရုပ်၊ မြင်ခြင်းကားမရှိ ထိပါးခြင်းနှင့်သာ တကွဖြစ်သော ရုပ်၊ မြင်ခြင်းလည်း မရှိ, ထိပါးခြင်း လည်း မရှိသော ရုပ်အားဖြင့် သုံးပါးတို့တည်း။ (၃၄)
သင်္ခါရတို့သည် ပုညာ ဘိသင်္ခါရ၊ အပုညာ ဘိသင်္ခါရ၊ အာနေဉ္ဇာ ဘိသင်္ခါရအားဖြင့် သုံးပါးတို့တည်း။ (၃၅)
ပုဂ္ဂိုလ်တို့သည် ကျင့်ဆဲ ‘သေက္ခ’ ပုဂ္ဂိုလ်၊ ကျင့်ပြီး ‘အသေက္ခ’ ပုဂ္ဂိုလ်၊ ကျင့်ဆဲ ‘သေက္ခ’ လည်း မဟုတ်, ကျင့်ပြီး ‘အသေက္ခ'လည်း မဟုတ်သော ‘နေဝသေက္ခ နာသေက္ခ’ ပုဂ္ဂိုလ်အားဖြင့် သုံးပါးတို့တည်း။ (၃၆)
ထေရ်တို့သည် အသက်အရွယ်အားဖြင့် ကြီးသော ‘ဇာတိ’ ထေရ်၊ တရားဂုဏ်အားဖြင့် ကြီးသော ‘ဓမ္မ'ထေရ်၊ သမုတ်အပ်သောအားဖြင့် ကြီးသော ‘သမ္မုတိ’ ထေရ်အားဖြင့် သုံးပါးတို့တည်း။ (၃၇)
ပုညကိရိယာဝတ္ထုတို့သည် ဒါနဖြင့် ပြီးသော ပုညကိရိယာဝတ္ထု၊ သီလဖြင့် ပြီးသော ပုညကိရိယာ ဝတ္ထု၊ ဘာဝနာဖြင့်ပြီးသော ပုညကိရိယာဝတ္ထုအားဖြင့် သုံးပါးတို့တည်း။ (၃၈)
စောဒနာခြင်း အကြောင်းတို့သည် မြင်၍ စောဒနာခြင်း၊ ကြား၍ စောဒနာခြင်း၊ ယုံမှားရှိ၍ စောဒနာ ခြင်းအားဖြင့် သုံးပါးတို့တည်း။ (၃၉)
ကာမဂုဏ် ခံစားခြင်းတို့သည် သုံးပါးတို့တည်း။ ငါ့သျှင်တို့ ထင်ရှားရှိသော ကာမဂုဏ်ကို ခံစား ကုန်သော သတ္တဝါတို့သည် ရှိကုန်၏။ ထိုသတ္တဝါတို့သည် ထင်ရှားသော ကာမဂုဏ်တို့၌ (မိမိ) အလိုသို့ လိုက်စေတတ်ကုန်၏၊ အဘယ်သူတို့နည်းဟူမူ - လူ, အချို့သောနတ်, အချို့သော ဝိနိပါတိက သတ္တဝါတို့ တည်း။ ဤကား ရှေးဦးစွာသော ကာမဂုဏ်ခံစားခြင်းတည်း။
--ငါ့သျှင်တို့ ဖန်ဆင်းအပ်သော ကာမဂုဏ်ရှိကုန်သော သတ္တဝါတို့သည် ရှိကုန်၏။ ထိုသတ္တဝါတို့သည် ဖန်ဆင်း၍ ဖန်ဆင်း၍ ကာမဂုဏ်တို့၌ (မိမိ) အလိုသို့ လိုက်စေတတ်ကုန်၏၊ အဘယ်သူတို့နည်းဟူမူ - နိမ္မာနရတိနတ်တို့တည်း။ ဤကား ဒုတိယမြောက် ကာမဂုဏ် ခံစားခြင်းတည်း။
ငါ့သျှင်တို့ သူတစ်ပါးဖန်ဆင်းအပ်သော ကာမဂုဏ်ရှိသော သတ္တဝါတို့သည် ရှိကုန်၏။ ထိုသတ္တဝါ့တို့သည် သူတစ်ပါး ဖန်ဆင်းအပ်သော ကာမဂုဏ်တို့၌ (မိမိ) အလိုသို့ လိုက်စေတတ်ကုန်၏၊ အဘယ် သူတို့နည်းဟူမူ - ပရနိမ္မိတဝသဝတ္တီနတ်တို့တည်း။ ဤကား တတိယမြောက် ကာမဂုဏ် ခံစားခြင်း တည်း။ (၄၀)
ချမ်းသာခံစားခြင်းတို့သည် သုံးပါးတို့တည်း။ ငါ့သျှင်တို့ အောက်အောက်ချမ်းသာကို ဖြစ်စေ၍ ဖြစ် စေ၍ အထက်အထက်ချမ်းသာကို ခံစားကုန်သော သတ္တဝါတို့သည် ရှိကုန်၏။ အဘယ်သူတို့နည်းဟူမူ - ပဌမဈာန်ဘုံ၌ ဖြစ်သော ဗြဟ္မာတို့တည်း။ ဤကား ရှေးဦးစွာသော ချမ်းသာခံစားခြင်းတည်း။
ငါ့သျှင်တို့ ဈာန်ချမ်းသာခံစားခြင်းဖြင့် စွတ်စိုကုန်သော ထက်ဝန်းကျင် စွတ်စိုကုန်သော ထက်ဝန်း ကျင် ပြည့်ဝကုန်သော ထက်ဝန်းကျင် ပျံ့နှံ့ကုန်သော သတ္တဝါတို့သည် ရှိကုန်၏။ ထိုသတ္တဝါတို့သည် တစ်ရံတစ်ခါ “ဩော် ချမ်းသာစွ ဩော် ချမ်းသာစွ”ဟု ဥဒါန်းကျူးကုန်၏၊ အဘယ်သူတို့နည်းဟူမူ - အာဘဿရဘုံ၌ဖြစ်သော ဗြဟ္မာတို့တည်း။ ဤကား ဒုတိယမြောက် ချမ်းသာခံစားခြင်းတည်း။
ငါ့သျှင်တို့ ဈာန်ချမ်းသာခံစားခြင်းဖြင့် စွတ်စိုကုန်သော ထက်ဝန်းကျင် စွတ်စိုကုန်သော ထက်ဝန်း ကျင် ပြည့်ဝကုန်သော ထက်ဝန်းကျင်ပျံ့နှံ့ကုန်သော သတ္တဝါတို့သည် ရှိကုန်၏။ ထိုသတ္တဝါတို့သည် နှစ်လိုဝမ်းမြောက်ကုန်သည် ဖြစ်၍ ကောင်းမြတ်သည်သာဖြစ်သော စိတ်၏ ချမ်းသာကို ခံစားကုန်၏။ အဘယ်သူတို့နည်းဟူမူ - သုဘကိဏှာဘုံ၌ ဖြစ်သော ဗြဟ္မာတို့တည်း။ ဤကား တတိယမြောက် ချမ်းသာ ခံစားခြင်းတည်း။ (၄၁)
ပညာတို့သည် ကျင့်ဆဲ ‘သေက္ခ’ ပညာ၊ ကျင့်ပြီး ‘အသေက္ခ’ ပညာ၊ ကျင့်ဆဲလည်း မဟုတ်, ကျင့်ပြီးလည်း မဟုတ် ‘နေဝသေက္ခနာသေက္ခ’ ပညာအားဖြင့် သုံးပါးတို့တည်း။ (၄၂)
ထိုမှတစ်ပါးလည်း ပညာတို့သည် ကြံစည်ဖြင့်ပြီးသော ‘စိန္တာမယ’ ပညာ၊ ကြားမြင်ခြင်းဖြင့်ပြီးသော ‘သုတမယ’ ပညာ၊ ပွါးများခြင်းဖြင့်ပြီးသော ‘ဘာဝနာမယ’ ပညာအားဖြင့် သုံးပါးတို့တည်း။ (၄၃)
လက်နက်တို့သည် အကြားအမြင်သုတလက်နက်၊ ဆိတ်ငြိမ်ခြင်း ဝိဝေကလက်နက်၊ ပညာလက်နက် အားဖြင့် သုံးပါးတို့တည်း။ (၄၄)
ဣန္ဒြေတို့သည် အနညာတညဿာမီတိန္ဒြေ၊ အညိန္ဒြေ၊ အညာတာဝိန္ဒြေအားဖြင့် သုံးပါးတို့တည်း။ (၄၅)
မျက်စိ ‘စက္ခု’ တို့သည် မံသစက္ခု၊ ဒိဗ္ဗစက္ခု ပညာစက္ခုအားဖြင့် သုံးပါးတို့တည်း။ (၄၆)
သိက္ခာတို့သည် အဓိသီလသိက္ခာ၊ အဓိစိတ္တသိက္ခာ၊ အဓိပညာသိက္ခာအားဖြင့် သုံးပါးတို့တည်း။ (၄၇)
ဘာဝနာတို့သည် ကာယဘာဝနာ၊ စိတ္တဘာဝနာ၊ ပညာဘာဝနာအားဖြင့် သုံးပါတို့တည်း။ (၄၈)
အလွန်မြတ်သော တရားတို့သည် ဝိပဿနာဉာဏ်ဟူသော မြတ်သော သဘောတရား၊ မဂ်ဉာဏ်ဟူသော မြတ်သော သဘောတရား၊ ဖိုလ်ဉာဏ်ဟူသော မြတ်သော သဘောတရားအားဖြင့် သုံးပါးတို့တည်း။ (၄၉)
သမာဓိတို့သည် သဝိတက္ကသဝိစာရသမာဓိ၊ အဝိတက္ကဝိစာရမတ္တသမာဓိ၊ အဝိတက္ကအဝိစာရသမာဓိ အားဖြင့် သုံးပါးတို့တည်း။ (၅၀)
--ထိုမှတစ်ပါးလည်း သမာဓိတို့သည် သုညတသမာဓိ၊ အနိမိတ္တသမာဓိ၊ အပ္ပဏိဟိတသမာဓိအားဖြင့် သုံးပါးတို့တည်း။ (၅၁)
စင်ကြယ်ခြင်းတို့သည် ကိုယ်၏ စင်ကြယ်ခြင်း၊ နှုတ်၏ စင်ကြယ်ခြင်း၊ စိတ်၏ စင်ကြယ်ခြင်း အားဖြင့် သုံးပါးတို့တည်း။ (၅၂)
ရဟန်းအကျင့်တို့သည် ကိုယ်ဖြင့် ရဟန်းအကျင့်ကို ကျင့်ခြင်း၊ နှုတ်ဖြင့် ရဟန်းအကျင့်ကို ကျင့်ခြင်း၊ စိတ်ဖြင့် ရဟန်းအကျင့်ကို ကျင့်ခြင်းအားဖြင့် သုံးပါးတို့တည်း။ (၅၃)
လိမ္မာခြင်းတို့သည် အစီးအပွါး၌ လိမ္မာခြင်း၊ အစီးအပွါးမရှိသည်၌ လိမ္မာခြင်း၊ အကြောင်း၌ လိမ္မာ ခြင်းအားဖြင့် သုံးပါးတို့တည်း။ (၅၄)
မာန်ယစ်ခြင်းတို့သည် အနာကင်းခြင်းဖြင့် မာန်ယစ်ခြင်း၊ အရွယ်နှင့်ပြည့်စုံခြင်းဖြင့် မာန်ယစ်ခြင်း၊ ဇာတ်နှင့် ပြည့်စုံခြင်းဖြင့် မာန်ယစ်ခြင်းအားဖြင့် သုံးပါးတို့တည်း။ (၅၅)
အလေးပြုခြင်းတို့သည် မိမိကိုယ်ကို အလေးပြုခြင်း၊ လောကကို အလေးပြုခြင်း၊ တရားကို အလေးပြုခြင်းအားဖြင့် သုံးပါးတို့တည်း။ (၅၆)
စကားဖြစ်ကြောင်းတို့သည် သုံးပါးတို့တည်း။ “အတိတ်ခန္ဓာ၌ ဤသို့ ဖြစ်ပြီ”ဟု အတိတ်ခန္ဓာကို အကြောင်းပြု၍ စကားကို ပြောဆိုရာ၏၊ “အနာဂတ်ခန္ဓာ၌ ဤသို့ ဖြစ်လတ္တံ့”ဟု အနာဂတ်ခန္ဓာကို အ ကြောင်းပြု၍ စကားကို ပြောဆိုရာ၏၊ “ယခုပစ္စုပ္ပန်ခန္ဓာ၌ ဤသို့ ဖြစ်ဆဲ”ဟု ပစ္စုပ္ပန်ခန္ဓာကို အကြောင်း ပြု၍ စကားကို ပြောဆိုရာ၏။ (ဤသုံးပါးတို့တည်း)။ (၅၇)
ဝိဇ္ဇာတို့သည် ရှေး၌ ဖြစ်ဖူးသော ဘဝကို အောက်မေ့၍ သိသော ‘ပုဗ္ဗေနိဝါသာနုဿတိဉာဏ် ‘ဝိဇ္ဇာ၊ သတ္တဝါတို့၏ သေခြင်း ဖြစ်ပေါ်ခြင်းကို သိသော ‘စုတူပပါတဉာဏ် ‘ဝိဇ္ဇာ၊ အာသဝေါတရားတို့ကို ကုန်စေရာဖြစ်သော အရဟတ္တမဂ်၌ ဖြစ်သော ‘အာသဝက္ခယဉာဏ် ‘ဝိဇ္ဇာအားဖြင့် သုံးပါးတို့တည်း။ (၅၈)
နေခြင်းတို့သည် နတ်ချမ်းသာနှင့်တူသော သမာပတ်ရှစ်ပါးချမ်းသာကို ခံစား၍ နေခြင်း၊ ဗြဟ္မ ဝိဟာရတရားဖြင့် နေခြင်း၊ မြတ်သော ဖလသမာပတ်ချမ်းသာကို ခံစား၍ နေခြင်းအားဖြင့် သုံးပါးတို့ တည်း။ (၅၉)
တန်ခိုးပြာဋိဟာတို့သည် အထူးထူးတန်ခိုးဖန်ဆင်းခြင်း တန်ခိုးပြာဋိဟာ၊ သူတစ်ပါးစိတ်ကို သိ၍ ညွှန်းခြင်းဟူသော တန်ခိုးပြာဋိဟာ၊ သူတစ်ပါးစိတ်ကို သိ၍ တရားဟောခြင်းဟူသော တန်ခိုးပြာဋိဟာ အားဖြင့် သုံးပါးတို့တည်း။ (၆၀)
ငါ့သျှင်တို့ (အလုံးစုံသောတရားတို့ကို) သိတော်မူ မြင်တော်မူ၍ ပူဇော်အထူးကို ခံတော်မူထိုက်သော (အလုံးစုံသောတရားတို့ကို) ကိုယ်တိုင် မှန်စွာ သိတော်မူသော ထိုမြတ်စွာဘုရားသည် သုံးပါးသော တရား တို့ကို ကောင်းစွာ ဟောတော်မူအပ်ကုန်၏။ ထိုသုံးပါးသော တရားတို့၌ အလုံးစုံသော သင်တို့သည် အညီအညွတ် ရွတ်ဆိုအပ်၏။ပ။ နတ်လူတို့၏ အကျိုးစီးပွါး ချမ်းသာအလို့ငှါ ဖြစ်ရာ၏။
--စတုက္က - တရား လေးပါးစု
֍ ၃၀၆
။ ငါ့သျှင်တို့ (အလုံးစုံသောတရားတို့ကို) သိတော်မူ မြင်တော်မူ၍ ပူဇော်အထူးကို ခံတော်မူ ထိုက်သော (အလုံးစုံသောတရားတို့ကို) ကိုယ်တိုင် မှန်စွာ သိတော်မူသော ထိုမြတ်စွာဘုရားသည် ကောင်း စွာ ဟောတော်မူအပ်ကုန်သော လေးပါးသော တရားတို့သည် ရှိကုန်၏။ ထိုလေးပါးသော တရားတို့၌ အလုံးစုံသော သင်တို့သည် အညီအညွတ် ရွတ်ဆိုအပ်၏၊ မငြင်းခုံအပ်။ပ။ နတ်လူတို့၏ အကျိုးစီးပွါး ချမ်းသာအလို့ငှါ ဖြစ်ရာ၏။အဘယ်တရား လေးပါးတို့နည်းဟူမူ -
သတိပဋ္ဌာန်တို့သည် လေးပါးတို့တည်း။ ငါ့သျှင်တို့ ဤ (သာသနာတော်)၌ ရဟန်းသည် ပြင်းစွာ အားထုတ်လျက် ဆင်ခြင်လျက် သတိရှိလျက် ရုပ်အပေါင်း၌ ရုပ်အပေါင်းဟု အဖန်ဖန်ရှုလျက် လောက၌ ဖြစ်တတ်သော လိုချင်တပ်မက်ခြင်းနှင့် နှလုံးမသာခြင်းကို ပယ်ဖျောက်၍ နေ၏၊ ခံစားမှု ‘ဝေဒနာ'တို့၌ ဝေဒနာဟု အဖန်ဖန်ရှုလျက်။ပ။ စိတ်၌ စိတ်ဟု အဖန်ဖန်ရှုလျက်။ပ။ ပြင်းစွာ အားထုတ်လျက် ဆင်ခြင်လျက် သတိရှိလျက် သဘောတရားတို့၌ သဘောတရားဟု အဖန်ဖန်ရှုလျက် လောက၌ ဖြစ်တတ်သော လိုချင်တပ်မက်ခြင်းနှင့် နှလုံးမသာခြင်းကို ပယ်ဖျောက်၍ နေ၏။ (ဤလေးပါးတို့တည်း)။ (၁)
သမ္မပ္ပဓာန်တို့သည် လေးပါတို့တည်း။ ငါ့သျှင်တို့ ဤ (သာသနာတော်) ၌ ရဟန်းသည် မဖြစ်သေးသော မကောင်းမှု အကုသိုလ်တရားတို့ကို မဖြစ်စေရန် ဆန္ဒကို ဖြစ်စေ၏၊ လုံ့လပြု၏၊ ဝီရိယကို အား ထုတ်၏၊ စိတ်ကို ချီးမြှောက်၏၊ ဆောက်တည်၏။
ဖြစ်ပြီး မကောင်းမှု အကုသိုလ်တရားတို့ကို ပယ်ဖျောက်ရန် ဆန္ဒကို ဖြစ်စေ၏၊ လုံ့လပြု၏၊ ဝီရိယကို အားထုတ်၏၊ စိတ်ကို ချီးမြှောက်၏၊ ဆောက်တည်၏။
မဖြစ်သေးသော ကုသိုလ်တရားတို့ကို ဖြစ်စေရန် ဆန္ဒကို ဖြစ်စေ၏၊ လုံ့လပြု၏၊ ဝီရိယကို အား ထုတ်၏၊ စိတ်ကို ချီးမြှောက်၏၊ ဆောက်တည်၏။
ဖြစ်ပြီးကုသိုလ်တရားတို့ တည်တံ့ခြင်းငှါ မပျောက်ပျက်ခြင်းငှါ လွန်စွာ ဖြစ်ပွားခြင်းငှါ ပြန့်ပြောခြင်းငှါ တိုးပွါးခြင်းငှါ ပြည့်စုံခြင်းငှါ ဆန္ဒကို ဖြစ်စေ၏၊ လုံ့လပြု၏၊ ဝီရိယကို အားထုတ်၏၊ စိတ်ကို ချီးမြှောက်၏၊ ဆောက်တည်၏။ (ဤလေးပါတို့တည်း)။ (၂)
ဣဒ္ဓိပါဒ်တို့သည် လေးပါးတို့တည်း။ ငါ့သျှင်တို့ ဤ (သာသနာတော်) ၌ ရဟန်းသည် ဆန္ဒရှေ့ သွားပြုသော သမာဓိနှင့်လည်းကောင်း အားထုတ်ပြုပြင်မှု ‘ပဓာနသင်္ခါရ’ နှင့်လည်းကောင်း ပြည့်စုံသော ပြီးစီးခြင်း၏ အခြေခံ ‘ဣဒ္ဓိပါဒ် ‘တရားကို ပွါးများ၏၊ ဝီရိယရှေ့သွားပြုသော သမာဓိနှင့်လည်းကောင်း အားထုတ်ပြုပြင်မှု ‘ပဓာနသင်္ခါရ’ နှင့်လည်းကောင်း ပြည့်စုံသော ပြီးစီးခြင်း၏အခြေခံ ‘ဣဒ္ဓိပါဒ် ‘တရားကို ပွါးများ၏၊ စိတ်ရှေ့သွားပြုသော သမာဓိနှင့်လည်းကောင်း အားထုတ်ပြုပြင်မှု ‘ပဓာနသင်္ခါရ'နှင့်လည်း ကောင်း ပြည့်စုံသော ပြီးစီးခြင်း၏ အခြေခံ ‘ဣဒ္ဓိပါဒ် ‘တရားကို ပွါးများ၏၊ ပညာရှေ့သွားပြုသော သမာဓိနှင့်လည်းကောင်း အားထုတ်ပြုပြင်မှု ‘ပဓာနသင်္ခါရ’ နှင့်လည်းကောင်း ပြည့်စုံသော ပြီးစီးခြင်း၏ အခြေခံ ‘ဣဒ္ဓိပါဒ် ‘တရားကို ပွါးများ၏။ (ဤလေးပါးတို့တည်း)။ (၃)
ဈာန်တို့သည် လေးပါးတို့တည်း။ ငါ့သျှင်တို့ ဤ (သာသနာတော်) ၌ ရဟန်းသည် ကာမဂုဏ် တို့မှ ကင်းဆိတ်၍သာလျှင် အကုသိုလ်တရားတို့မှ ကင်းဆိတ်၍သာလျှင် ကြံစည်ခြင်း'ဝိတက် ‘နှင့် တကွ ဖြစ်သော သုံးသပ်ဆင်ခြင်ခြင်း ‘ဝိစာရ’ နှင့် တကွဖြစ်သော နီဝရဏကင်းခြင်းကြောင့်ဖြစ်သော နှစ်သိမ့်ခြင်း ‘ပီတိ', ချမ်းသာခြင်း ‘သုခ’ ရှိသော ပဌမဈာန်သို့ ရောက်၍ နေ၏။
--ဝိတက် ဝိစာရ ငြိမ်းခြင်းကြောင့် မိမိသန္တာန်၌ စိတ်ကို ကြည်လင်စေတတ်သော စိတ်တည်ကြည်ခြင်း ‘သမာဓိ’ ကို ပွါးစေတတ်သော ကြံစည်ခြင်း ‘ဝိတက်’ မရှိသော သုံးသပ်ဆင်ခြင်ခြင်း ‘ဝိစာရ’ မရှိသော တည်ကြည်ခြင်း'သမာဓိ’ ကြောင့်ဖြစ်သော နှစ်သိမ့်ခြင်း ‘ပီတိ’ ချမ်းသာခြင်း ‘သုခ’ ရှိသော ဒုတိယဈာန်သို့ ရောက်၍ နေ၏။
နှစ်သိမ့်ခြင်း ‘ပီတိ’ ကိုလည်း မတပ်မက်ခြင်းကြောင့် သတိသမ္ပဇဉ်နှင့် ပြည့်စုံသည်ဖြစ်၍ လျစ်လျူရှု လျက်နေ၏၊ ချမ်းသာခြင်း ‘သုခ’ ကိုလည်း ကိုယ်ဖြင့် ခံစား၏၊ အကြင် တတိယဈာန်ကြောင့် ထိုသူကို “လျစ်လျူရှုသူ သတိရှိသူ ချမ်းသာစွာ နေလေ့ရှိသူ”ဟု အရိယာပုဂ္ဂိုလ်တို့သည် ပြောကြားကုန်၏၊ ထို တတိယဈာန်သို့ ရောက်၍ နေ၏။
ချမ်းသာ ဆင်းရဲကို ပယ်ခြင်းကြောင့်လည်းကောင်း၊ ဝမ်းသာခြင်း နှလုံးမသာခြင်းတို့၏ ရှေ့ဦးက ပင်လျှင် ချုပ်နှင့်ခြင်းကြောင့်လည်းကောင်း ဆင်းရဲချမ်းသာမရှိသော ဥပေက္ခာကြောင့်ဖြစ်သည့် သတိ၏ စင် ကြယ်ခြင်းရှိသော စတုတ္ထဈာန်သို့ ရောက်၍ နေ၏။ (ဤလေးပါးတို့တည်း)။ (၄)
֍ ၃၀၇
။ သမာဓိဘာဝနာတို့သည် လေးပါးတို့တည်း။ ငါ့သျှင်တို့ ပွါးစေအပ်သော အဖန်ဖန် အလေ့ အလာ ပြုအပ်သော ပစ္စုပ္ပန်အတ္တဘော၌ ချမ်းသာစွာ နေခြင်းငှါဖြစ်သော သမာဓိဘာဝနာသည် ရှိ၏။ငါ့သျှင်တို့ ပွါးစေအပ်သော အဖန်ဖန် အလေ့အလာပြုအပ်သော (ဒိဗ္ဗစက္ခု) ဉာဏ်အမြင်ကို ရခြင်း ငှါဖြစ်သော သမာဓိဘာဝနာသည် ရှိ၏။
ငါ့သျှင်တို့ ပွါးစေအပ်သော အဖန်ဖန် အလေ့အလာပြုအပ်သော သတိသမ္ပဇဉ်နှင့် ပြည့်စုံစေခြင်းငှါ ဖြစ်သော သမာဓိဘာဝနာသည် ရှိ၏။
ငါ့သျှင်တို့ ပွါးစေအပ်သော အဖန်ဖန် အလေ့အလာပြုအပ်သော အာသဝေါတရားတို့၏ ကုန်ခြင်းငှါ ဖြစ်သော သမာဓိဘာဝနာသည် ရှိ၏။ (ဤလေးပါးတို့တည်း)။
ငါ့သျှင်တို့ ပွါးစေအပ်သော အဖန်ဖန် အလေ့အလာပြုအပ်သော ပစ္စုပ္ပန်အတ္တဘော၌ ချမ်းသာစွာ နေခြင်းငှါ ဖြစ်သော သမာဓိဘာဝနာသည် အဘယ်နည်း။ ငါ့သျှင်တို့ ဤ (သာသနာတော်) ၌ ရဟန်းသည် ကာမဂုဏ်တို့မှ ကင်းဆိတ်၍သာလျှင် အကုသိုလ်တရားတို့မှ ကင်းဆိတ်၍သာလျှင် ကြံစည်ခြင်း ‘ဝိတက်’ နှင့် တကွဖြစ်သော သုံးသပ်ဆင်ခြင်ခြင်း ‘ဝိစာရ'နှင့် တကွဖြစ်သော ‘နီဝရဏ'ကင်းဆိတ်ခြင်းကြောင့် ဖြစ်သော နှစ်သိမ့်ခြင်း ‘ပီတိ’၊ ချမ်းသာခြင်း ‘သုခ’ ရှိသော ပဌမဈာန်သို့ ရောက်၍ နေ၏။ပ။ ငါ့သျှင်တို့ ပွါးစေအပ်သော အဖန်ဖန် အလေ့အလာ ပြုအပ်သော ဤသမာဓိဘာဝနာသည် ပစ္စုပ္ပန်အတ္တဘော၌ ချမ်းသာစွာ နေခြင်းငှါ ဖြစ်၏။ (ဤသည်ပင်တည်း)။ (၅-၁)
ငါ့သျှင်တို့ ပွါးစေအပ်သော အဖန်ဖန် အလေ့အလာပြုအပ်သော (ဒိဗ္ဗစက္ခု) ဉာဏ်အမြင်ကို ရခြင်းငှါ ဖြစ်သော သမာဓိဘာဝနာသည် အဘယ်နည်း။ ငါ့သျှင်တို့ ဤ (သာသနာတော်)၌ ရဟန်းသည် အလင်း ရောင်အမှတ်ကို နှလုံးသွင်း၏၊ နေ့ဟူသော အမှတ်ကို အဓိဋ္ဌာန်ပြု၏၊ နေ့ကဲ့သို့ ညဉ့်ကို ညဉ့်ကဲ့သို့ နေ့ကို နှလုံးသွင်း၏၊ ဤသို့ အပိတ်အပင်မရှိသော ထက်ဝန်းကျင် မြှေးယှက်ခြင်းမရှိသော စိတ်ဖြင့် အရောင်အလင်းရှိသော စိတ်ကို ပွါးများ၏။ ငါ့သျှင်တို့ ပွါးစေအပ်သော အဖန်ဖန် အလေ့အလာပြုအပ်သော ဤသမာဓိဘာဝနာသည် (ဒိဗ္ဗစက္ခု) ဉာဏ်အမြင်ကို ရခြင်းငှါ ဖြစ်၏။ (ဤသည်ပင်တည်း)။ (၅-၂)
--ငါ့သျှင်တို့ ပွါးစေအပ်သော အဖန်ဖန် အလေ့အလာပြုအပ်သော သတိသမ္ပဇဉ်နှင့် ပြည့်စုံခြင်းငှါ ဖြစ်သော သမာဓိဘာဝနာသည် အဘယ်နည်း။ ငါ့သျှင်တို့ ဤ (သာသနာတော်)၌ ရဟန်းအား ဝေဒနာတို့ သည် ထင်ရှားကုန်သည်ဖြစ်၍ ဖြစ်ကုန်၏၊ ထင်ရှားကုန်သည်ဖြစ်၍ ထင်ကုန်၏၊ ထင်ရှားကုန်သည် ဖြစ်၍ ချုပ်ခြင်းသို့ ရောက်ကုန်၏။ သညာတို့သည် ထင်ရှားကုန်သည်ဖြစ်၍ ဖြစ်ကုန်၏၊ ထင်ရှားကုန်သည် ဖြစ်၍ ထင်ကုန်၏၊ ထင်ရှားကုန်သည်ဖြစ်၍ ချုပ်ခြင်းသို့ ရောက်ကုန်၏။ ဝိတက်တို့သည် ထင်ရှား ကုန်သည်ဖြစ်၍ ဖြစ်ကုန်၏၊ ထင်ရှားကုန်သည် ဖြစ်၍ ထင်ကုန်၏၊ ထင်ရှားကုန်သည်ဖြစ်၍ ချုပ်ခြင်းသို့ ရောက်ကုန်၏။ ငါ့သျှင်တို့ ပွါးစေအပ်သော အဖန်ဖန် အလေ့အလာပြုအပ်သော ဤသမာဓိဘာဝနာသည် သတိသမ္ပဇဉ်နှင့် ပြည့်စုံခြင်းငှါ ဖြစ်၏။ (ဤသည်ပင်တည်း)။ (၅-၃)
ငါ့သျှင်တို့ ပွါးစေအပ်သော အဖန်ဖန် အလေ့အလာပြုအပ်သော အာသဝေါတရားတို့၏ ကုန်ခြင်းငှါ ဖြစ်သော သမာဓိဘာဝနာသည် အဘယ်နည်း။ ငါ့သျှင်တို့ ဤ (သာသနာတော်)၌ ရဟန်းသည် ဥပါဒါန က္ခန္ဓာငါးပါးတို့၌ အဖြစ်အပျက်ကို ရှု၍ နေ၏၊ ရုပ်သည် ဤသို့ သဘောရှိ၏၊ ရုပ်၏ ဖြစ်ခြင်းသည် ဤသို့ သဘောရှိ၏၊ ရုပ်၏ ချုပ်ခြင်းသည် ဤသို့ သဘောရှိ၏၊ ဝေဒနာသည် ဤသို့ သဘောရှိ၏၊ သညာသည် ဤသို့ သဘောရှိ၏၊ သင်္ခါရတို့သည် ဤသို့ သဘောရှိကုန်၏၊ ဝိညာဉ်သည် ဤသို့ သဘောရှိ၏၊ ဝိညာဉ်၏ ဖြစ်ခြင်းသည် ဤသို့ သဘောရှိ၏၊ ဝိညာဉ်၏ ချုပ်ခြင်းသည် ဤသို့ သဘော ရှိ၏ဟု (ရှု၍ နေ၏)။ ငါ့သျှင်တို့ ပွါးစေအပ်သော အဖန်ဖန် အလေ့အလာပြုအပ်သော ဤသမာဓိ ဘာဝနာသည် အာသဝေါတရားတို့၏ ကုန်ခြင်းငှါ ဖြစ်၏။ (ဤသည်ပင်တည်း)။ (၅-၄)
֍ ၃၀၈
။ အပ္ပမညာတို့သည် လေးပါးတို့တည်း။ ငါ့သျှင်တို့ ဤ (သာသနာတော်) ၌ ရဟန်းသည် ချမ်းသာစေလိုခြင်း ‘မေတ္တာ’ နှင့် ယှဉ်သော စိတ်ဖြင့် တစ်ခုသော အရပ်မျက်နှာကို ပျံ့နှံ့စေ၍ နေ၏။ ထို့အတူ နှစ်ခုမြောက် အရပ်မျက်နှာကို။ သုံးခုမြောက် အရပ်မျက်နှာကို။ လေးခုမြောက် အရပ်မျက်နှာကို ပျံ့နှံ့စေ၍ နေ၏။ ဤနည်းဖြင့် အထက် အောက် ဖီလာအရပ်မျက်နှာကို ပျံ့နှံ့စေ၍ နေ၏။ အလုံးစုံသော အရပ်မျက်နှာတို့၌ ရှိသော သတ္တဝါအားလုံးကို မိမိနှင့် အတူပြု၍ သတ္တဝါအားလုံးပါဝင်သော သတ္တ လောကကို ပြန့်ပြောသော မြင့်မြတ်သော အတိုင်းအရှည်မရှိသော ရန်မရှိသော ငြိုငြင်ခြင်းမရှိသော မေတ္တာ နှင့် ယှဉ်သော စိတ်ဖြင့် ပျံ့နှံ့စေ၍ နေ၏။သနားခြင်း ‘ကရုဏာ’ နှင့်ယှဉ်သော စိတ်ဖြင့်။ပ။ ဝမ်းမြောက်ခြင်း ‘မုဒိတာ’ နှင့်ယှဉ်သော စိတ်ဖြင့်။ပ။ လျစ်လျူရှုခြင်း ‘ဥပေက္ခာ’ နှင့်ယှဉ်သော စိတ်ဖြင့် တစ်ခုသောအရပ်မျက်နှာကို ပျံ့နှံ့စေ၍ နေ၏။ ထို့အတူ့နှစ်ခုမြောက် အရပ်မျက်နှာကို။ သုံးခုမြောက် အရပ်မျက်နှာကို။ လေးခုမြောက် အရပ်မျက်နှာကို ပျံ့နှံ့စေ၍ နေ၏။ ဤနည်းဖြင့် အထက် အောက် ဖီလာအရပ်မျက်နှာကို ပျံ့နှံ့စေ၍ နေ၏။ အလုံးစုံသော အရပ်မျက်နှာတို့၌ ရှိသော သတ္တဝါအားလုံးကို မိမိနှင့်အတူပြု၍ သတ္တဝါအားလုံးပါဝင်သော သတ္တလောက ကို ပြန့်ပြောသော မြင့်မြတ်သော အတိုင်းအရှည်မရှိသော ရန်မရှိသော ငြိုငြင်ခြင်းမရှိသော လျစ်လျူရှုခြင်း ‘ဥပေက္ခာ’ နှင့်ယှဉ်သော စိတ်ဖြင့် ပျံ့နှံ့စေ၍ နေ၏။ (ဤလေးပါးတို့တည်း)။ (၆)
အာရုပ္ပတို့သည် လေးပါးတို့တည်း။ ငါ့သျှင်တို့ ဤ (သာသနာတော်)၌ ရဟန်းသည် ရူပသညာတို့ကို လုံးဝလွန်မြောက်၍ ပဋိဃသညာတို့ လုံးဝ ချုပ်သည့်ပြင် နာနတ္တသညာတို့ကို လုံးဝ နှလုံးမသွင်းမူ၍ “ကောင်းကင်သည် အဆုံးမရှိ”ဟု (နှလုံးသွင်းလျက်) အာကာသာနဉ္စာယတနဗြဟ္မာ့ဘုံသို့ ရောက်၍ နေ၏။
အာကာသာနဉ္စာယတနဈာန်ကို လုံးဝလွန်မြောက်၍ “ဝိညာဉ်သည် အဆုံမရှိ”ဟု (နှလုံးသွင်းလျက်) ဝိညာဏဉ္စာယတနဗြဟ္မာ့ဘုံသို့ ရောက်၍ နေ၏။
ဝိညာဏဉ္စာယတနဈာန်ကို လုံးဝ လွန်မြောက်၍ “တစ်စုံတစ်ခုမျှမရှိ”ဟု (နှလုံးသွင်းလျက်) အာကိဉ္စ ညာယတန ဗြဟ္မာ့ဘုံသို့ ရောက်၍ နေ၏။ အာကိဉ္စညာယတနဈာန်ကို လုံးဝ လွန်မြောက်၍ “ဤဝိညာဉ် သည် ငြိမ်သက်၏၊ ဤဝိညာဉ်သည် မွန်မြတ်၏"၁ဟု (နှလုံးသွင်းလျက်) နေဝသညာနာသညာယတနဘုံသို့ ရောက်၍ နေ၏။ (ဤလေးပါးတို့တည်း)။ (၇)
--မှီရာတို့သည် လေးပါးတို့တည်း။ ငါ့သျှင်တို့ ဤ (သာသနာတော်)၌ ရဟန်းသည် ဉာဏ်ဖြင့် ဆင်ခြင်၍ မှီဝဲသင့်သော အရာကို မှီဝဲ၏၊ ဉာဏ်ဖြင့် ဆင်ခြင်၍ သည်းခံသင့်သော အရာကို သည်းခံ၏၊ ဉာဏ်ဖြင့် ဆင်ခြင်၍ ရှောင်ကြဉ်သင့်သော အရာကို ရှောင်ကြဉ်၏။ ဉာဏ်ဖြင့် ဆင်ခြင်၍ ပယ်ဖျောက် သင့်သော အရာကို ပယ်ဖျောက်၏။ (ဤလေးပါးတို့တည်း)။ (၈)
֍ ၃၀၉
။ အရိယဝံသတရားတို့သည် လေးပါးတို့တည်း။ ငါ့သျှင်တို့ ဤ (သာသနာတော်)၌ ရဟန်းသည် ရရသမျှသော သင်္ကန်းဖြင့် ရောင့်ရဲ၏၊ ရရသမျှသော သင်္ကန်းဖြင့် ရောင့်ရဲခြင်း၏ ဂုဏ်ကို ချီးမွမ်း လေ့ရှိ၏၊ သင်္ကန်းဟူသော အကြောင်းကြောင့် မလျောက်ပတ်သော မသင့်လျော်သော ရှာမှီးခြင်းသို့လည်း မရောက်၊ သင်္ကန်းမရခြင်းကြောင့်လည်း မတုန်လှုပ်၊ သင်္ကန်းရခြင်းကြောင့်လည်း ကပ်ငြိသောစိတ် မရှိ၊ တွေဝေသော စိတ် မရှိ၊ တွယ်တာသော စိတ်မရှိ၊ အပြစ်ကို ရှုလေ့ရှိ၏၊ (တဏှာမှ) ထွက်မြောက်သော ပညာနှင့်ပြည့်စုံသည် ဖြစ်၍ သုံးဆောင်၏၊ ထိုရရသမျှသော သင်္ကန်းဖြင့် ရောင့်ရဲခြင်းကြောင့် မိမိကိုယ်ကို လည်း မချီးမြှောက်၊ သူတစ်ပါးကိုလည်း မရှုတ်ချ၊ ထိုရရသမျှသော သင်္ကန်းဖြင့် ရောင့်ရဲခြင်း၌ အကြင် ရဟန်းသည် လိမ္မာ၏၊ ပျင်းရိခြင်း မရှိ၊ ပညာအဆင်အခြင်နှင့် ပြည့်စုံ၏၊ သတိနှင့် ပြည့်စုံ၏။ငါ့သျှင်တို့ ဤသို့သော ရဟန်းကို ရှေး၌ဖြစ်သော အမြတ်ဟူ၍ သိအပ်သော အရိယဝံသတရား၌ တည်သော ရဟန်းဟု ဆိုအပ်၏။ (၉-၁)
ငါ့သျှင်တို့ တစ်ဖန်ထို့ပြင်လည်း ရဟန်းသည် ရရသမျှသော ဆွမ်းဖြင့် ရောင့်ရဲ၏၊ ရရသမျှသော ဆွမ်းဖြင့် ရောင့်ရဲခြင်း၏ ဂုဏ်ကို ချီးမွမ်းလေ့ရှိ၏၊ ဆွမ်းဟူသော အကြောင်းကြောင့် မလျောက်ပတ်သော မသင့်လျော်သော ရှာမှီးခြင်းသို့လည်း မရောက်၊ ဆွမ်းမရခြင်းကြောင့်လည်း မတုန်လှုပ်၊ ဆွမ်းရခြင်း ကြောင့်လည်း ကပ်ငြိသောစိတ် မရှိ၊ တွေဝေသောစိတ် မရှိ၊ တွယ်တာသောစိတ် မရှိ၊ အပြစ်ကို ရှုလေ့ ရှိ၏၊ (တဏှာမှ) ထွက်မြောက်သော ပညာနှင့် ပြည့်စုံသည်ဖြစ်၍ သုံးဆောင်၏၊ ထိုရရသမျှသော ဆွမ်းဖြင့် ရောင့်ရဲခြင်းကြောင့် မိမိကိုယ်ကိုလည်း မချီးမြှောက်၊ သူတစ်ပါးကိုလည်း မရှုတ်ချ၊ ထိုရရသမျှသော ဆွမ်းဖြင့် ရောင့်ရဲခြင်း၌ အကြင် ရဟန်းသည် လိမ္မာ၏၊ ပျင်းရိခြင်း မရှိ၊ ပညာ အဆင်အခြင်နှင့် ပြည့်စုံ၏၊ သတိနှင့် ပြည့်စုံ၏။
ငါ့သျှင်တို့ ဤသို့သော ရဟန်းကို ရှေး၌ဖြစ်သော အမြတ်ဟူ၍ သိအပ်သော အရိယဝံသတရား၌ တည်သော ရဟန်းဟု ဆိုအပ်၏။ (၉-၂)
ငါ့သျှင်တို့ တစ်ဖန်ထို့ပြင်လည်း ရဟန်းသည် ရရသမျှသော ကျောင်းဖြင့် ရောင့်ရဲ၏၊ ရရသမျှသော ကျောင်းဖြင့် ရောင့်ရဲခြင်း၏ ဂုဏ်ကို ချီးမွမ်းလေ့ရှိ၏၊ ကျောင်းဟူသော အကြောင်းကြောင့် မလျောက် ပတ်သော မသင့်လျော်သော ရှာမှီးခြင်းသို့လည်း မရောက်၊ ကျောင်းမရခြင်းကြောင့်လည်း မတုန်လှုပ်၊ ကျောင်းရခြင်းကြောင့်လည်း ကပ်ငြိသောစိတ် မရှိ၊ တွေဝေသောစိတ် မရှိ၊ တွယ်တာသောစိတ် မရှိ၊ အပြစ်ကို ရှုလေ့ရှိ၏၊ (တဏှာမှ) ထွက်မြောက်သော ပညာနှင့် ပြည့်စုံသည်ဖြစ်၍ သုံးဆောင်၏၊ ထိုရရ သမျှသော ကျောင်းဖြင့် ရောင့်ရဲခြင်းကြောင့် မိမိကိုယ်ကိုလည်း မချီးမြှောက်၊ သူတစ်ပါးကိုလည်း မရှုတ်ချ၊ ထိုရရသမျှသော ကျောင်းဖြင့် ရောင့်ရဲခြင်း၌ အကြင်ရဟန်းသည် လိမ္မာ၏၊ ပျင်းရိခြင်း မရှိ၊ ပညာအဆင် အခြင်နှင့် ပြည့်စုံ၏၊ သတိနှင့် ပြည့်စုံ၏၊
ငါ့သျှင်တို့ ဤသို့သော ရဟန်းကို ရှေး၌ဖြစ်သော အမြတ်ဟူ၍ သိအပ်သော အရိယဝံသတရား၌ တည်သော ရဟန်းဟု ဆိုအပ်၏။ (၉-၃)
ငါ့သျှင်တို့ တစ်ဖန်ထို့ပြင်လည်း ရဟန်းသည် ပယ်ခြင်း၌ မွေ့လျော်၏၊ ပယ်ခြင်း၌ ပျော်ပိုက်၏၊ ဘာဝနာ၌ မွေ့လျော်၏၊ ဘာဝနာ၌ ပျော်ပိုက်၏၊ ထိုပယ်ခြင်း၌ မွေ့လျော်ခြင်းကြောင့်လည်းကောင်း၊ ပယ်ခြင်း၌ ပျော်ပိုက်ခြင်းကြောင့်လည်းကောင်း၊ ဘာဝနာ၌ မွေ့လျော်ခြင်းကြောင့်လည်းကောင်း၊ ဘာဝနာ၌ ပျော်ပိုက်ခြင်းကြောင့်လည်းကောင်း မိမိကိုယ်ကိုလည်း မချီးမြှောက်၊ သူတစ်ပါးကိုလည်း မရှုတ်ချ၊ ထို ဘာဝနာပွါးများခြင်း၌ အကြင်ရဟန်းသည် လိမ္မာ၏၊ ပျင်းရိခြင်း မရှိ၊ ပညာအဆင်အခြင်နှင့် ပြည့်စုံ၏၊ သတိနှင့် ပြည့်စုံ၏။
--ငါ့သျှင်တို့ ဤသို့သော ရဟန်းကို ရှေး၌ဖြစ်သော အမြတ်ဟူ၍ သိအပ်သော အရိယဝံသတရား၌ တည်သော ရဟန်းဟု ဆိုအပ်၏။ (၉-၄)
֍ ၃၁၀
။ ဝီရိယကို အားထုတ်ခြင်းပဓာနတရားတို့သည် စက္ခုန္ဒြေစသည်ကို စောင့်သော ပုဂ္ဂိုလ်အား ဖြစ်သော ဝီရိယ ‘သံဝရပဓာန’၊ ကာမဝိတက်စသည်ကို ပယ်သော ပုဂ္ဂိုလ်အားဖြစ်သော ဝီရိယ ‘ပဟာန ပဓာန’၊ ဗောဇ္ဈင်စသည်ကို ပွါးစေသော ပုဂ္ဂိုလ်အားဖြစ်သော ဝီရိယ ‘ဘာဝနာပဓာန’၊ သမာဓိနိမိတ်ကို စောင့်သော ပုဂ္ဂိုလ်အား ဖြစ်သော ဝီရိယ ‘အနုရက္ခဏာပဓာန’ အားဖြင့် လေးပါးတို့တည်း။ငါ့သျှင်တို့ စက္ခုန္ဒြေစသည်ကို စောင့်သော ပုဂ္ဂိုလ်အားဖြစ်သော ဝီရိယ'သံဝရပဓာန’ သည် အဘယ် နည်းဟူမူ -
ငါ့သျှင်တို့ ဤသာသနာတော်၌ ရဟန်းသည် မျက်စိဖြင့် အဆင်း ‘ရူပါရုံ’ ကို မြင်သော် (မိန်းမ ယောကျ်ားစသော) သဏ္ဌာန်နိမိတ်ကို စွဲယူလေ့မရှိ၊ (လက်ခြေစသောအင်္ဂါ ပြုံးဟန်ရယ်ဟန်စသော အမူ အရာ) အမှတ်လက္ခဏာကို စွဲယူလေ့မရှိ၊ (အကယ်၍) စက္ခုန္ဒြေကို မစောင့်စည်းဘဲနေလျှင် ယင်း (စက္ခုန္ဒြေကို မစောင့်စည်းခြင်းဟူသော) အကြောင်းကြောင့် မက်မောခြင်း ‘အဘိဇ္ဈာ’ နှလုံးမသာယာခြင်း ‘ဒေါမနဿ’ဟူသော ယုတ်မာသော အကုသိုလ်တရားတို့သည် ထိုမစောင့်စည်းသူကို လိုက်၍ နှိပ်စက်ကုန် ရာ၏။ (ထို့ကြောင့် ရဟန်းသည်) ထိုစက္ခုန္ဒြေကို စောင့်စည်းခြင်းငှါ ကျင့်၏၊ စက္ခုန္ဒြေကို စောင့်စည်း၏၊ စက္ခုန္ဒြေ၌ စောင့်စည်းခြင်းသို့ ရောက်၏။
နားဖြင့် အသံ ‘သဒ္ဒါရုံ’ ကို ကြားသော် -
နှာဖြင့် အနံ့ ‘ဂန္ဓာရုံ’ ကို နမ်းသော် -
လျှာဖြင့် အရသာ ‘ရသာရုံ’ ကို လျက်သော် -
ကိုယ်ဖြင့် အတွေ့ ‘ဖောဋ္ဌဗ္ဗာရုံ’ ကို ထိသော် -
စိတ်ဖြင့် သဘော တရား ‘ဓမ္မာရုံ’ ကို သိသော် (မိန်းမယောကျ်ားစသော) သဏ္ဌာန်နိမိတ်ကို စွဲယူလေ့ မရှိ၊ (လက်ခြေစသော အင်္ဂါ ပြုံးဟန် ရယ်ဟန်စသော အမူအရာ) အမှတ်လက္ခဏာကို စွဲယူလေ့မရှိ၊ (အကယ်၍) မနိန္ဒြေကို မစောင့်စည်းဘဲနေလျှင် ယင်း (မနိန္ဒြေကို မစောင့်စည်းခြင်းဟူသော) အကြောင်း့ကြောင့် မက်မောခြင်း ‘အဘိဇ္ဈာ’ နှလုံးမသာယာခြင်း ‘ဒေါမနဿ’ဟူသော ယုတ်မာသော အကုသိုလ်တရား တို့သည် ထိုမစောင့်စည်းသူကို လိုက်၍ နှိပ်စက်ကုန်ရာ၏။ (ထို့ကြောင့် ရဟန်းသည်) ထိုမနိန္ဒြေကို စောင့် စည်းခြင်းငှါ ကျင့်၏၊ မနိန္ဒြေကို စောင့်စည်း၏၊ မနိန္ဒြေ၌ စောင့်စည်းခြင်းသို့ ရောက်၏။
ငါ့သျှင်တို့ ဤသဘောတရားကို စက္ခုန္ဒြေစသည်ကို စောင့်သော ပုဂ္ဂိုလ်အားဖြစ်သော ဝီရိယ ‘သံဝရ ပဓာန’ ဟူ၍ ဆိုအပ်၏။ (၁၀-၁)
ငါ့သျှင်တို့ ကာမဝိတက်စသည်ကို ပယ်သော ပုဂ္ဂိုလ်အားဖြစ်သော ဝီရိယ ‘ပဟာနပဓာန’ သည် အဘယ်နည်းဟူမူ -
ငါ့သျှင်တို့ ဤသာသနာတော်၌ ရဟန်းသည် ဖြစ်ပြီးသော ကာမဝိတက်ကို လက်မခံ၊ စွန့်၏၊ ပယ် ဖျောက်၏၊ ကင်းအောင် ပြု၏၊ တစ်ဖန် မဖြစ်ခြင်းသို့ ရောက်စေ၏၊ ဖြစ်ပြီးသော ဗျာပါဒဝိတက်ကို။ပ။ ဖြစ်ပြီးသော ဝိဟ သာဝိတက်ကို။ပ။ ဖြစ်ကုန်ဖြစ်ကုန်ပြီးသော မကောင်းမှုအကုသိုလ်တရားတို့ကို လက်မခံ၊ စွန့်၏၊ ပယ်ဖျောက်၏၊ ကင်းအောင် ပြု၏၊ တစ်ဖန် မဖြစ်ခြင်းသို့ ရောက်စေ၏။
--ငါ့သျှင်တို့ ဤသဘောတရားကို ကာမဝိတက်စသည်ကို ပယ်သော ပုဂ္ဂိုလ်အားဖြစ်သော ဝီရိယ ‘ပဟာနပဓာန’ ဟူ၍ ဆိုအပ်၏။ (၁၀-၂)
ငါ့သျှင်တို့ ဗောဇ္ဈင်စသည်ကို ပွါးစေသောပုဂ္ဂိုလ်အားဖြစ်သော ဝီရိယ ‘ဘာဝနာပဓာန'သည် အဘယ် နည်းဟူမူ -
ငါ့သျှင်တို့ ဤသာသနာတော်၌ ရဟန်းသည် ဆိတ်ငြိမ်ရာကို မှီ၍ဖြစ်သော၊ ရာဂကင်းရာကို မှီ၍ ဖြစ်သော၊ ရာဂချုပ်ရာကို မှီ၍ဖြစ်သော၊ နိဗ္ဗာန်သို့ ညွတ်သော မဂ်၏ အကြောင်းဖြစ်သော အောက်မေ့မှု ‘သတိသမ္ဗောဇ္ဈင်'ကို ပွါးများ၏။ မဂ်၏ အကြောင်းဖြစ်သော ပညာ ‘ဓမ္မဝိစယသမ္ဗောဇ္ဈင်’ ကို ပွါးများ၏။ မဂ်၏ အကြောင်းဖြစ်သော လုံ့လ ‘ဝီရိယသမ္ဗောဇ္ဈင်’ ကို ပွါးများ၏။ မဂ်၏ အကြောင်းဖြစ်သော နှစ်သိမ့်မှု ‘ပီတိသမ္ဗောဇ္ဈင်’ ကို ပွါးများ၏။ မဂ်၏ အကြောင်းဖြစ်သော ငြိမ်းအေးမှု ‘ပဿဒ္ဓိသမ္ဗောဇ္ဈင်'ကို ပွါးများ၏။ မဂ်၏ အကြောင်းဖြစ်သော တည်ကြည်မှု ‘သမာဓိသမ္ဗောဇ္ဈင်’ ကို ပွါးများ၏။ ဆိတ်ငြိမ်ရာကို မှီ၍ဖြစ်သော၊ ရာဂကင်းရာကို မှီ၍ဖြစ်သော၊ ရာဂချုပ်ရာကို မှီ၍ဖြစ်သော၊ နိဗ္ဗာန်သို့ ညွတ်သော မဂ်၏ အကြောင်းဖြစ်သော လျစ်လျူရှုမှု ‘ဥပေက္ခာသမ္ဗောဇ္ဈင် ‘ကို ပွါးများ၏။
ငါ့သျှင်တို့ ဤသဘောတရားကို ဗောဇ္ဈ င်စသည်ကို ပွါးစေသော ပုဂ္ဂိုလ်အားဖြစ်သော ဝီရိယ ‘ဘာဝနာပဓာန’ ဟူ၍ ဆိုအပ်၏။ (၁၀-၃)
ငါ့သျှင်တို့ သမာဓိနိမိတ်ကို စောင့်သော ပုဂ္ဂိုလ်အားဖြစ်သော ဝီရိယ ‘အနုရက္ခဏာပဓာန’ သည် အဘယ်နည်းဟူမူ -
ငါ့သျှင်တို့ ဤသာသနာတော်၌ ရဟန်းသည် အရိုးစုအကောင်ပုပ်ဟု အမှတ်ရှိသော၊ ပိုးလောက် ပြည့်သော အကောင်ပုပ်ဟု အမှတ်ရှိသော၊ ညိုညိုမဲမဲအကောင်ပုပ်ဟု အမှတ်ရှိသော၊ နှစ်ဖြာထက်ပိုင်း ပြတ် နေသည့် စက်ဆုပ်ဖွယ် အကောင်ပုပ်ဟု အမှတ်ရှိသော၊ ဖူးဖူးယောင်သော အကောင်ပုပ်ဟု အမှတ်ရှိသော ရအပ်ပြီးဖြစ်သော သမာဓိနိမိတ်ကို စောင့်၏။
ငါ့သျှင်တို့ ဤသဘောတရားကို သမာဓိနိမိတ်ကို စောင့်သော ပုဂ္ဂိုလ်အားဖြစ်သော ဝီရိယ ‘အနုရ က္ခဏာပဓာန’ ဟူ၍ ဆိုအပ်၏။ (၁၀-၄)
ဉာဏ်တို့သည် သစ္စာလေးပါး၌ သိသော ဓမ္မဉာဏ်၊ ဓမ္မဉာဏ်သို့ အစဉ်လိုက်သော အနွယဉာဏ်၊ သူတစ်ပါးတို့ စိတ်ကို ပိုင်းခြားသိသော ပရိစ္ဆေဒဉာဏ်၊ သမ္မုတိပညတ်၌ သိသော ဉာဏ်အားဖြင့် လေး ပါးတို့တည်း။ (၁၁)
ထိုမှတစ်ပါးလည်း ဉာဏ်တို့သည် ဆင်းရဲကို သိသော ဉာဏ်၊ ဆင်းရဲဖြစ်ကြောင်းကို သိသော ဉာဏ်၊့ဆင်းရဲချုပ်ရာ နိဗ္ဗာန်ကို သိသောဉာဏ်၊ ဆင်းရဲချုပ်ရာ နိဗ္ဗာန်ရောက်ကြောင်း အကျင့်ကို သိသော ဉာဏ်အားဖြင့် လေးပါးတို့တည်း။ (၁၂)
֍ ၃၁၁
။ သောတာပတ္တိမဂ်ရခြင်း အကြောင်း ‘အင်္ဂါ’ တို့သည် သူတော်ကောင်းကို မှီဝဲခြင်း၊ သူတော် ကောင်းတရားကို ကြားနာခြင်း၊ အသင့်အတင့်နှလုံးသွင်းခြင်း၊ လောကုတ္တရာနှင့်လျော်သော အကျင့်ကို ကျင့်ခြင်းအားဖြင့် လေးပါးတို့တည်း။ (၁၃)သောတာပန်၏ အင်္ဂါတို့သည် လေးပါးတို့တည်း။ ငါ့သျှင်တို့ ဤသာသနာတော်၌ အရိယာသာဝက သည် မြတ်စွာဘုရား၌ ဉာဏ်ဖြင့် တွေ့မြင်၍ (တုန်လှုပ်ခြင်းမရှိသော) ကြည်ညိုခြင်းနှင့် ပြည့်စုံ၏။ “ထို မြတ်စွာဘုရားသည် ပူဇော်အထူးကို ခံတော်မူထိုက်သော အကြောင်းကြောင့်လည်း ‘အရဟံ’ မည်တော်မူ ပါပေ၏၊ (အလုံးစုံသော တရားတို့ကို) ကိုယ်တိုင် မှန်စွာ သိတော်မူသော အကြောင်းကြောင့်လည်း ‘သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓ’ မည်တော်မူပါပေ၏၊ အသိဉာဏ် ‘ဝိဇ္ဇာ’ အကျင့် ‘စရဏ'နှင့် ပြည့်စုံတော်မူသော အကြောင်း ကြောင့်လည်း ‘ဝိဇ္ဇာစရဏသမ္ပန္န ‘မည်တော်မူပါပေ၏၊ ကောင်းသော စကားကို ဆိုတော်မူတတ်သော အကြောင်းကြောင့်လည်း
--‘သုဂတ’ မည်တော်မူပါပေ၏၊ လောကကို သိတော်မူသော အကြောင်းကြောင့်လည်း ‘လောကဝိဒူ’မည်တော်မူပါပေ၏၊ ဆုံးမထိုက်သူကို ဆုံးမတတ်သည့် အတုမဲ့ပုဂ္ဂိုလ် ဖြစ်တော်မူသော အကြောင်းကြောင့်လည်း ‘အနုတ္တရော ပုရိသဒမ္မသာရထိ’ မည်တော်မူပါပေ၏၊ နတ်လူတို့၏ ဆရာဖြစ်တော် မူသော အကြောင်းကြောင့်လည်း ‘သတ္ထာဒေဝမနုဿာနံ’ မည်တော်မူပါပေ၏၊ (သစ္စာလေးပါးတို့ကို) သိ စေတော်မူသော အကြောင်းကြောင့်လည်း ‘ဗုဒ္ဓ’မည်တော်မူပါပေ၏၊ ဘုန်းတန်ခိုး ကြီးတော်မူသော အ ကြောင်းကြောင့်လည်း ‘ဘဂဝါ’ မည်တော်မူပါပေ၏”ဟု (ဉာဏ်ဖြင့် တွေ့မြင်၍ တုန်လှုပ်ခြင်းမရှိသော ကြည်ညိုခြင်းနှင့် ပြည့်စုံ၏)။
တရားတော်၌ ဉာဏ်ဖြင့် တွေ့မြင်၍ (တုန်လှုပ်ခြင်းမရှိသော) ကြည်ညိုခြင်းနှင့် ပြည့်စုံ၏။ “မြတ်စွာဘုရားဟောသော တရားတော်သည် ကောင်းစွာ ဟောထားသော တရားတော်ပါပေတည်း၊ ကိုယ် တိုင် သိမြင်နိုင်သော တရားတော်ပါပေတည်း၊ အခါမလင့် အကျိုးပေးတတ်သော တရားတော်ပါပေတည်း၊ ‘လာလှည့်၊ ရှုလှည့်’ဟု ပြထိုက်သော တရားတော်ပါပေတည်း၊ (မိမိကိုယ်ထဲ စိတ်ထဲ၌) ဆောင်ယူထား ထိုက်သော တရားတော်ပါပေတည်း၊ (အရိယာ) ပညာရှိတို့သာ ကိုယ်စီကိုယ်င သိနိုင် ခံစားနိုင်သော တရား တော်ပါပေတည်း”ဟု (ဉာဏ်ဖြင့် တွေ့မြင်၍ တုန်လှုပ်ခြင်း မရှိသော ကြည်ညိုခြင်းနှင့် ပြည့်စုံ၏)။
သံဃာတော်၌ ဉာဏ်ဖြင့် တွေ့မြင်၍ (တုန်လှုပ်ခြင်း မရှိသော) ကြည်ညိုခြင်းနှင့် ပြည့်စုံ၏။ “မြတ်စွာ ဘုရား၏ တပည့်သား ‘သာဝက’ သံဃာတော်သည် ကောင်းသော အကျင့်ရှိတော်မူပါပေ၏၊ မြတ်စွာဘုရား၏ တပည့်သား ‘သာဝက’ သံဃာတော်သည် ဖြောင့်မတ်သော အကျင့်ရှိတော်မူပါပေ၏၊ မြတ်စွာဘုရား၏ တပည့်သား ‘သာဝက'သံဃာတော်သည် မှန်သော အကျင့်ရှိတော်မူပါပေ၏၊ မြတ်စွာဘုရား၏ တပည့်သား ‘သာဝက'သံဃာတော်သည် လျော်ကန်သော အကျင့်ရှိတော်မူပါပေ၏၊ အစုံအားဖြင့် လေးစုံ, ပုဂ္ဂိုလ်အားဖြင့် ရှစ်ယောက်အရေအတွက်ရှိသော မြတ်စွာဘုရား၏ တပည့်သား ‘သာဝက’ သံဃာတော်သည် (အရပ်ဝေး မှ) ဆောင်လာ၍သော်လည်း ပေးလှူပူဇော်ရန် ထိုက်တန်တော်မူပါပေ၏၊ ဧည့်သည်အလို့ငှါ စီမံထားသော ဝတ္ထုကိုသော်လည်း ပေးလှူပူဇော်ရန် ထိုက်တန်တော်မူပါပေ၏၊ တမလွန်အတွက် ရည်မျှော်သော အလှူ ကို ခံတော်မူထိုက်ပါပေ၏၊ လက်အုပ်ချီခြင်းကို ခံတော်မူထိုက်ပါပေ၏၊ သတ္တဝါအပေါင်း၏ ကောင်းမှုပြုရန် အမြတ်ဆုံး လယ်မြေဖြစ်တော်မူပါပေ၏”ဟု (ဉာဏ်ဖြင့် တွေ့မြင်၍ တုန်လှုပ်ခြင်းမရှိသော ကြည်ညိုခြင်း နှင့် ပြည့်စုံ၏)။
တဏှာကျွန်အဖြစ်မှ ကျွတ်လွတ်စေတတ်ကုန်သော၊ ပညာရှိတို့ ချီးမွမ်းအပ်ကုန်သော၊ (မှားယွင်းစွာ) မသုံးသပ်အပ်ကုန်သော၊ သမာဓိကို ဖြစ်စေတတ်ကုန်သော၊ မကျိုး မပေါက် မပြောက် မကျားကုန်သောအရိယာတို့ မြတ်နိုးအပ်သော သီလနှင့် ပြည့်စုံ၏၊ (ဤလေးပါးတို့တည်း)။ (၁၄)
ရဟန်း၏ အကျိုးတို့သည် သောတာပတ္တိဖိုလ်၊ သကဒါဂါမိဖိုလ်၊ အနာဂါမိဖိုလ်၊ အရဟတ္တဖိုလ်အားဖြင့် လေးပါးတို့တည်း။ (၁၅)
ဓာတ်တို့သည် ပထဝီဓာတ်၊ အာပေါဓာတ်၊ တေဇောဓာတ်၊ ဝါယောဓာတ်အားဖြင့် လေးပါးတို့ တည်း။ (၁၆)
အာဟာရတို့သည် ကြမ်းတမ်းသည်လည်း ဖြစ်သော နူးညံ့သည်လည်း ဖြစ်သော အလုံးအခဲပြုအပ်သော အာဟာရ၊ နှစ်ခုမြောက်သော ဖဿာဟာရ၊ သုံးခုမြောက်သော မနောသဉ္စေတနာဟာရ၊ လေးခု မြောက်သော ဝိညာဏာဟာရအားဖြင့် လေးပါးတို့တည်း။ (၁၇)
ဝိညာဏဋ္ဌိတိတို့သည် လေးပါးတို့တည်း။ ငါ့သျှင်တို့ ရုပ်လျှင် မှီရာရှိသည်လည်း ဖြစ်သော ရုပ်လျှင် အထောက်အပံ့ ရှိသည်လည်းဖြစ်သော ရုပ်လျှင် တည်ရာရှိသည်လည်းဖြစ်သော (အဘိသင်္ခါရ) ဝိညာဉ်သည် တည်ဆဲဖြစ်၍ တည်၏၊ တဏှာတည်းဟူသော ရေသွန်းဖျန်းအပ်သည်ဖြစ်၍ ကြီးပွါးစည်ပင် ပြန့်ပြောခြင်းသို့ ရောက်၏။ ငါ့သျှင်တို့ ဝေဒနာလျှင် မှီရာရှိသည်လည်း ဖြစ်သော။
--ငါ့သျှင်တို့ သညာလျှင် မှီရာရှိသည်လည်းဖြစ်သော။ ငါ့သျှင်တို့ သင်္ခါရလျှင် မှီရာရှိသည်လည်းဖြစ်သော သင်္ခါရလျှင် အထောက်အပံ့ ရှိသည်လည်းဖြစ်သော သင်္ခါရလျှင် တည်ရာရှိသည်လည်းဖြစ်သော ဝိညာဉ်သည် တည်ဆဲ ဖြစ်၍ တည်၏၊ တဏှာတည်းဟူသော ရေသွန်းဖျန်းအပ်သည် ဖြစ်၍ ကြီးပွါးစည်ပင် ပြန့်ပြောခြင်းသို့ ရောက်၏၊ (ဤလေးပါးတို့တည်း)။ (၁၈)
မလားအပ်သည်သို့ လားခြင်းတို့သည် လေးပါးတို့တည်း။ ချစ်သောအားဖြင့် မလားအပ်သည်သို့ လား၏၊ မုန်းသောအားဖြင့် မလားအပ်သည်သို့ လား၏၊ မသိသောအားဖြင့် မလားအပ်သည်သို့ လား၏၊ ကြောက်သောအားဖြင့် မလားအပ်သည်သို့ လား၏၊ (ဤလေးပါးတို့တည်း)။ (၁၉)
တဏှာ၏ ဖြစ်ခြင်းတို့သည် လေးပါးတို့တည်း။ ငါ့သျှင်တို့ သင်္ကန်းဟူသော အကြောင်းကြောင့်လည်း ရဟန်းအား တဏှာသည် ဖြစ်ဆဲဖြစ်၍ ဖြစ်၏၊ ငါ့သျှင်တို့ ဆွမ်းဟူသော အကြောင်းကြောင့်လည်း ရဟန်းအား တဏှာသည် ဖြစ်ဆဲဖြစ်၍ ဖြစ်၏၊ ငါ့သျှင်တို့ ကျောင်းဟူသော အကြောင်းကြောင့်လည်း ရဟန်းအား တဏှာသည် ဖြစ်ဆဲဖြစ်၍ ဖြစ်၏၊ ငါ့သျှင်တို့ မြတ်ကုန် အထူးသဖြင့် မြတ်ကုန်သော ဆီ ပျား တင်လဲစသော အကြောင်းကြောင့်လည်း ရဟန်းအား တဏှာသည် ဖြစ်ဆဲဖြစ်၍ ဖြစ်၏၊ (ဤလေးပါးတို့တည်း)။ (၂၀)
အကျင့်တို့သည် နှေးသော အသိဉာဏ်ရှိသော ဆင်းရဲသော အကျင့်၊ လျင်သော အသိဉာဏ်ရှိသော ဆင်းရဲသော အကျင့်၊ နှေးသော အသိဉာဏ်ရှိသော ချမ်းသာသော အကျင့်၊ လျင်သော အသိဉာဏ်ရှိသော ချမ်းသာသော အကျင့်အားဖြင့် လေးပါးတို့တည်း။ (၂၁)
ထိုမှတစ်ပါးလည်း အကျင့်တို့သည် (အချမ်း အပူစသည်ကို) သည်းမခံနိုင်သော အကျင့်၊ (အချမ်း အပူစသည်ကို) သည်းခံနိုင်သော အကျင့်၊ ဣန္ဒြေကို ဆုံးမသော အကျင့်၊ ကာမဝိတက်စသည်ကို ငြိမ်းစေသော အကျင့်အားဖြင့် လေးပါးတို့တည်း။ (၂၂)
တရားအစုတို့သည် အလောဘဟူသော တရားအစု၊ အဒေါသဟူသော တရားအစု၊ သမ္မာသတိ ဟူသော တရားအစု၊ သမ္မာသမာဓိဟူသော တရားအစုအားဖြင့် လေးပါးတို့တည်း။ (၂၃)
တရားကို ဆောက်တည်ခြင်းတို့သည် လေးပါးတို့တည်း။ ငါ့သျှင်တို့ ယခု ပစ္စုပ္ပန်၌လည်း ဆင်းရဲသော နောင်အခါ၌လည်း ဆင်းရဲသော အကျိုးကို ပေးတတ်သော တရားကို ဆောက်တည်ခြင်းသည် ရှိ၏၊ ငါ့သျှင်တို့ ယခုပစ္စုပ္ပန်၌ ဆင်းရဲသော နောင်အခါ၌ ချမ်းသာကျိုးကို ပေးတတ်သော တရားကို ဆောက် တည်ခြင်းသည် ရှိ၏၊ ငါ့သျှင်တို့ ယခုပစ္စုပ္ပန်၌ ချမ်းသာသော နောင်အခါ၌ ဆင်းရဲကျိုးကို ပေးတတ်သော တရားကို ဆောက်တည်ခြင်းသည် ရှိ၏၊ ငါ့သျှင်တို့ ယခုပစ္စုပ္ပန်၌လည်း ချမ်းသာသော နောင်အခါ၌လည်း့ချမ်းသာကျိုးကို ပေးတတ်သော တရားကို ဆောက်တည်ခြင်းသည် ရှိ၏၊ (ဤလေးပါးတို့တည်း)။ (၂၄)
တရားဂုဏ် ‘ဓမ္မက္ခန္ဓာ’ တို့သည် သီလဂုဏ် ‘သီလက္ခန္ဓ’၊ သမာဓိဂုဏ် ‘သမာဓိက္ခန္ဓ’၊ ပညာဂုဏ် ‘ပညာက္ခန္ဓ’၊ ဝိမုတ္တိဂုဏ် ‘ဝိမုတ္တိက္ခန္ဓ’ အားဖြင့် လေးပါးတို့တည်း။ (၂၅)
ဗိုလ်တို့သည် အားထုတ်ခြင်း ‘ဝီရိယ’ ဗိုလ်၊ အောက်မေ့ခြင်း ‘သတိ'ဗိုလ်၊ တည်ကြည်ခြင်း ‘သမာဓိ’ ဗိုလ်၊ အပြားအားဖြင့် သိခြင်း ‘ပညာ'ဗိုလ်အားဖြင့် လေးပါးတို့တည်း။ (၂၆)
အဓိဋ္ဌာန် ‘တည်ရာ’ တို့သည် ပညာသာလျှင် အဓိဋ္ဌာန် ‘တည်ရာ’၊ သစ္စာသာလျှင် အဓိဋ္ဌာန် ‘တည်ရာ’၊ စွန့်ကြဲခြင်းသာလျှင် အဓိဋ္ဌာန် ‘တည်ရာ’၊ ကိလေသာငြိမ်းခြင်းသာလျှင် အဓိဋ္ဌာန် ‘တည်ရာ'အားဖြင့် လေးပါး တို့တည်း။ (၂၇)
--֍ ၃၁၂
။ ပြဿနာဖြေခြင်းတို့သည် စင်စစ်ဖြေအပ်သော ပြဿနာ၊ တစ်ဖန်မေး၍ ဖြေအပ်သော ပြဿနာ၊ အကျယ်ဝေဖန်၍ ဖြေအပ်သော ပြဿနာ၊ မေးသည်ကို မဖြေဘဲထား၍ ဖြေအပ်သော ပြဿနာ အားဖြင့် လေးပါးတို့တည်း။ (၂၈)ကံတို့သည် လေးပါးတို့တည်း။ ငါ့သျှင်တို့ မည်း၍ မည်းသော အကျိုးကို ပေးတတ်သော ကံသည် ရှိ၏၊ ငါ့သျှင်တို့ ဖြူ၍ ဖြူသော အကျိုးကို ပေးတတ်သော ကံသည် ရှိ၏၊ ငါ့သျှင်တို့ အမည်း အဖြူ နှစ်မျိုးရော၍ အမည်း အဖြူ နှစ်မျိုးရောသော အကျိုးကို ပေးတတ်သော ကံသည် ရှိ၏၊ ငါ့သျှင်တို့ အမည်းလည်း မဟုတ်, အဖြူလည်း မဟုတ်၍ အမည်းလည်း မဟုတ်, အဖြူလည်း မဟုတ်သော အကျိုး ကို ပေးတတ်သော ကံသည် ရှိ၏၊ ထိုကံသည် ကံကုန်ခြင်းငှါ ဖြစ်၏၊ (ဤလေးပါးတို့တည်း)။ (၂၉)
မျက်မှောက်ပြုအပ်သော တရားတို့သည် လေးပါးတို့တည်း။ ရှေး၌ နေဖူးသော ခန္ဓာအစဉ်ကို အောက်မေ့ခြင်း ‘သတိ’ ဖြင့် မျက်မှောက်ပြုအပ်၏၊ သတ္တဝါတို့၏ စုတိ ပဋိသန္ဓေကို ဒိဗ္ဗစက္ခုအဘိညာဉ်ဖြင့် မျက်မှောက်ပြုအပ်၏၊ ဝိမောက္ခရှစ်ပါးတို့ကို နာမကာယဖြင့် မျက်မှောက်ပြုအပ်၏၊ အာသဝေါတရားတို့၏ ကုန်ခြင်းကို အရဟတ္တဖိုလ်ပညာဖြင့် မျက်မှောက်ပြုအပ်၏၊ (ဤလေးပါးတို့တည်း)။ (၃၀)
နစ်မွန်းတတ်သော ဩဃတို့သည် ကာမောဃ၊ ဘဝေါဃ၊ ဒိဋ္ဌောဃ၊ အဝိဇ္ဇောဃအားဖြင့် လေးပါး တို့တည်း။ (၃၁)
(ဝဋ်၌) ယှဉ်ခြင်း ‘ယောဂ’ တို့သည် ကာမယောဂ၊ ဘဝယောဂ၊ ဒိဋ္ဌိယောဂ၊ အဝိဇ္ဇာယောဂအားဖြင့် လေးပါးတို့တည်း။ (၃၂)
မယှဉ်ခြင်းတို့သည် ကာမယောဂနှင့် မယှဉ်ခြင်း၊ ဘဝယောဂနှင့် မယှဉ်ခြင်း၊ ဒိဋ္ဌိယောဂနှင့် မယှဉ် ခြင်း၊ အဝိဇ္ဇာယောဂနှင့် မယှဉ်ခြင်းအားဖြင့် လေးပါးတို့တည်း။ (၃၃)
(ဝဋ်၌) ထုံးဖွဲ့တတ်သော ဂန္ထတို့သည် အဘိဇ္ဈာကာယဂန္ထ၊ ဗျာပါဒကာယဂန္ထ၊ သီလဗ္ဗတပရာမာသ ကာယဂန္ထ၊ ဣဒံသစ္စာဘိနိဝေသကာယဂန္ထအားဖြင့် လေးပါးတို့တည်း။ (၃၄)
ဥပါဒါန်တို့သည် ကာမုပါဒါန်၊ ဒိဋ္ဌုပါဒါန်၊ သီလဗ္ဗတုပါဒါန်၊ အတ္တဝါဒုပါဒါန်အားဖြင့် လေးပါးတို့ တည်း။ (၃၅)
ပဋိသန္ဓေတို့သည် အဥ၌ဖြစ်သော ပဋိသန္ဓေ၊ သားအိမ်၌ဖြစ်သော ပဋိသန္ဓေ၊ အညှိ၌ဖြစ်သော ပဋိသန္ဓေ၊ ထင်ရှားစွာ အလိုလို ကျရောက်သကဲ့သို့ဖြစ်သော ပဋိသန္ဓေအားဖြင့် လေးပါးတို့တည်း။ (၃၆)
အမိဝမ်း၌ ပဋိသန္ဓေ ကိန်းအောင်းခြင်းတို့သည် လေးပါးတို့တည်း။ ငါ့သျှင်တို့ ဤလောက၌ အချို့သော သူသည် ပညာအသိ မရှိမူ၍ အမိဝမ်းသို့ သက်၏၊ ပညာအသိ မရှိမူ၍ အမိဝမ်း၌ တည်၏၊ ပညာ အသိ မရှိမူ၍ အမိဝမ်းမှ ထွက်၏။ ဤကား ရှေးဦးစွာသော အမိဝမ်းသို့ သက်ခြင်းတည်း။
ငါ့သျှင်တို့ တစ်ဖန်ထို့ပြင်လည်း ဤလောက၌ အချို့သော သူသည် ပညာအသိရှိလျက် အမိဝမ်းသို့ သက်၏၊ ပညာအသိမရှိဘဲ အမိဝမ်း၌ တည်၏၊ ပညာအသိမရှိဘဲ အမိဝမ်းမှ ထွက်၏။ ဤကား နှစ်ခု မြောက် အမိဝမ်းသို့ သက်ခြင်းတည်း။
ငါ့သျှင်တို့ တစ်ဖန်ထို့ပြင်လည်း ဤလောက၌ အချို့သော သူသည် ပညာအသိရှိလျက် အမိဝမ်းသို့ သက်၏၊ ပညာအသိရှိလျက် အမိဝမ်း၌ တည်၏၊ ပညာအသိမရှိဘဲ အမိဝမ်းမှ ထွက်၏။ ဤကား သုံးခု မြောက် အမိဝမ်းသို့ သက်ခြင်းတည်း။
ငါ့သျှင်တို့ တစ်ဖန်ထို့ပြင်လည်း ဤလောက၌ အချို့သော သူသည် ပညာအသိရှိလျက် အမိဝမ်းသို့ သက်၏၊ ပညာအသိရှိလျက် အမိဝမ်း၌ တည်၏၊ ပညာအသိရှိလျက် အမိဝမ်းမှ ထွက်၏။ ဤကား လေးခုမြောက် အမိဝမ်းသို့ သက်ခြင်းတည်း။ (၃၇)
--ဘဝသစ်ကို ရခြင်းတို့သည် လေးပါးတို့တည်း။ ငါ့သျှင်တို့ အကြင်အတ္တဘောကို ရခြင်း၌ မိမိ စေတနာသည်သာလျှင် ဖြစ်၏၊ သူတစ်ပါးစေတနာသည် မဖြစ်၊ ထိုအတ္တဘောကို ရခြင်းသည် ရှိ၏။
ငါ့သျှင်တို့ အကြင်အတ္တဘောကို ရခြင်း၌ သူတစ်ပါးစေတနာသည်သာလျှင် ဖြစ်၏၊ မိမိ၏ စေတနာ သည် မဖြစ်၊ ထိုအတ္တဘောကို ရခြင်းသည် ရှိ၏။
ငါ့သျှင်တို့ အကြင်အတ္တဘောကို ရခြင်း၌ မိမိစေတနာသည်လည်း ဖြစ်၏၊ သူတစ်ပါးစေတနာသည် လည်း ဖြစ်၏၊ ထိုအတ္တဘောကို ရခြင်းသည် ရှိ၏။
ငါ့သျှင်တို့ အကြင်အတ္တဘောကို ရခြင်း၌ မိမိစေတနာသည်လည်း မဖြစ်၊ သူတစ်ပါးစေတနာသည် လည်း မဖြစ်၊ ထိုအတ္တဘောကို ရခြင်းသည် ရှိ၏၊ (ဤလေးပါးတို့တည်း)။ (၃၈)
֍ ၃၁၃
။ အလှူ၏ စင်ကြယ်ခြင်းတို့သည် လေးပါးတို့တည်း။ ငါ့သျှင်တို့ အကြင်အလှူသည် ဒါယကာကြောင့် စင်ကြယ်၏၊ အလှူခံပုဂ္ဂိုလ်ကြောင့် မစင်ကြယ်၊ ထိုအလှူသည် ရှိ၏။ငါ့သျှင်တို့ အကြင် အလှူသည် အလှူခံပုဂ္ဂိုလ်ကြောင့် စင်ကြယ်၏၊ ဒါယကာကြောင့် မစင်ကြယ်၊ ထိုအလှူသည် ရှိ၏။
ငါ့သျှင်တို့ အကြင် အလှူသည် ဒါယကာကြောင့်လည်း မစင်ကြယ်၊ အလှူခံပုဂ္ဂိုလ်ကြောင့်လည်း မစင်ကြယ်၊ ထိုအလှူသည် ရှိ၏။
ငါ့သျှင်တို့ အကြင် အလှူသည် ဒါယကာကြောင့်လည်း စင်ကြယ်၏၊ အလှူခံပုဂ္ဂိုလ်ကြောင့်လည်း စင်ကြယ်၏၊ ထိုအလှူသည် ရှိ၏၊ (ဤလေးပါးတို့တည်း)။ (၃၉)
အဆွေခင်ပွန်းရခြင်း၏ အကြောင်းတို့သည် ပေးကမ်းခြင်း၊ ချစ်ဖွယ်သော စကားကို ဆိုခြင်း၊ အကျိုးကို ကျင့်ခြင်း၊ မိမိနှင့် ကိုယ်တူပြုခြင်းအားဖြင့် လေးပါးတို့တည်း။ (၄၀)
အရိယာမဟုတ်သူတို့၏ စကားတို့သည် မဟုတ်မမှန်ပြောခြင်း၊ ကုန်းတိုက်စကားကို ပြောဆိုခြင်း၊ အကျိုးမဲ့စကားကို ပြောခြင်း၊ ကြမ်းတမ်းသော စကားကို ပြောခြင်းအားဖြင့် လေးပါးတို့တည်း။ (၄၁)
အရိယာတို့၏ စကားတို့သည် မဟုတ်မမှန်ပြောခြင်းမှ ရှောင်ကြဉ်ခြင်း၊ ကုန်းတိုက်ခြင်းမှ ရှောင် ကြဉ်ခြင်း၊ ကြမ်းတမ်းသော စကားကို ပြောခြင်းမှ ရှောင်ကြဉ်ခြင်း၊ အကျိုးမဲ့စကားကို ပြောခြင်းမှ ရှောင် ကြဉ်ခြင်းအားဖြင့် လေးပါးတို့တည်း။ (၄၂)
ထို့ပြင်လည်း အရိယာမဟုတ်သူတို့၏ စကားတို့သည် မမြင်ဘဲ မြင်၏ဟု ပြောခြင်း၊ မကြားဘဲ ကြား၏ဟု ပြောခြင်း၊ မတွေ့ဘဲ တွေ့၏ဟု ပြောခြင်း၊ မသိဘဲ သိ၏ဟု ပြောခြင်းအားဖြင့် လေးပါးတို့ တည်း။ (၄၃)
ထို့ပြင်လည်း အရိယာတို့၏ စကားတို့သည် မမြင်သော အရာ၌ မမြင်ဟု ပြောခြင်း၊ မကြားသော အရာ၌ မကြားဟု ပြောခြင်း၊ မတွေ့သော အရာ၌ မတွေ့ဟု ပြောခြင်း၊ မသိသော အရာ၌ မသိဟု ပြောခြင်းအားဖြင့် လေးပါးတို့တည်း။ (၄၄)
ထို့ပြင်လည်း အရိယာမဟုတ်သူတို့၏ စကားတို့သည် မြင်သော အရာ၌ မမြင်ဟု ပြောခြင်း၊ ကြားသော အရာ၌ မကြားဟု ပြောခြင်း၊ တွေ့သော အရာ၌ မတွေ့ဟု ပြောခြင်း၊ သိသော အရာ၌ မသိဟု ပြောခြင်းအားဖြင့် လေးပါးတို့တည်း။ (၄၅)
ထို့ပြင်လည်း အရိယာတို့၏ စကားတို့သည် မြင်သော အရာ၌ မြင်သည်ဟု ပြောခြင်း၊ ကြားသော အရာ၌ ကြားသည်ဟု ပြောခြင်း၊ တွေ့သော အရာ၌ တွေ့သည်ဟု ပြောခြင်း၊ သိသော အရာ၌ သိသည်ဟု ပြောခြင်းအားဖြင့် လေးပါးတို့တည်း။ (၄၆)
--֍ ၃၁၄
။ ပုဂ္ဂိုလ်တို့သည် လေးယောက်တို့တည်း။ ငါ့သျှင်တို့ ဤလောက၌ အချို့သော ပုဂ္ဂိုလ်သည် မိမိကိုယ်ကို ပူပန်စေတတ်၏၊ မိမိကိုယ်ကို ပူပန်စေခြင်းအလုပ်ကိုလည်း အားထုတ်၏။ငါ့သျှင်တို့ ဤလောက၌ အချို့သော ပုဂ္ဂိုလ်သည် သူတစ်ပါးကို ပူပန်စေတတ်၏၊ သူတစ်ပါးကို ပူပန်စေခြင်းအလုပ်ကိုလည်း အားထုတ်၏။
ငါ့သျှင်တို့ ဤလောက၌ အချို့သော ပုဂ္ဂိုလ်သည် မိမိကိုယ်ကိုလည်း ပူပန်စေတတ်၏၊ မိမိကိုယ်ကို ပူပန်စေခြင်းအလုပ်ကိုလည်း အားထုတ်၏၊ သူတစ်ပါးကိုလည်း ပူပန်စေတတ်၏၊ သူတစ်ပါးကို ပူပန်စေ ခြင်းအလုပ်ကိုလည်း အားထုတ်၏။
ငါ့သျှင်တို့ ဤလောက၌ အချို့သော ပုဂ္ဂိုလ်သည် မိမိကိုယ်ကိုလည်း မပူပန်စေတတ်၊ မိမိကိုယ်ကို ပူပန်စေခြင်းအလုပ်ကိုလည်း အားမထုတ်၊ သူတစ်ပါးကိုလည်း မပူပန်စေတတ်၊ သူတစ်ပါးကို ပူပန်စေ ခြင်းအလုပ်ကိုလည်း အားမထုတ်။
မိမိကိုယ်ကိုလည်း မပူပန်စေတတ် သူတစ်ပါးကိုလည်း မပူပန်စေတတ်သော ထိုပုဂ္ဂိုလ်သည် ပစ္စုပ္ပန် အတ္တဘော၌ တဏှာမရှိသည်ဖြစ်၍ ငြိမ်းချမ်း၏၊ ချမ်းသာခြင်းသို့ ရောက်၏၊ ချမ်းသာကို ခံစားသည်ဖြစ်၍ ဗြဟ္မာဖြစ်သော အတ္တဘောဖြင့် နေ၏၊ (ဤလေးယောက်တို့တည်း)။ (၄၇)
ထို့ပြင်လည်း ပုဂ္ဂိုလ်တို့သည် လေးယောက်တို့တည်း။ ငါ့သျှင်တို့ ဤလောက၌ အချို့သော ပုဂ္ဂိုလ်သည် မိမိအကျိုးငှါ ကျင့်၏၊ သူတစ်ပါးအကျိုးငှါ မကျင့်။
ငါ့သျှင်တို့ ဤလောက၌ အချို့သော ပုဂ္ဂိုလ်သည် သူတစ်ပါးအကျိုးငှါ ကျင့်၏၊ မိမိအကျိုးငှါ မကျင့်။
ငါ့သျှင်တို့ ဤလောက၌ အချို့သော ပုဂ္ဂိုလ်သည် မိမိ အကျိုးငှါလည်း မကျင့်၊ သူတစ်ပါးအကျိုးငှါ လည်း မကျင့်။
ငါ့သျှင်တို့ ဤလောက၌ အချို့သော ပုဂ္ဂိုလ်သည် မိမိအကျိုးငှါလည်း ကျင့်၏၊ သူတစ်ပါးအကျိုးငှါ လည်း ကျင့်၏။ (ဤလေးယောက်တို့တည်း)။ (၄၈)
ထို့ပြင်လည်း ပုဂ္ဂိုလ်တို့သည် (ပစ္စုပ္ပန်ဘဝ၌) ယုတ်၍ ယုတ်သော လားရာရှိသော ပုဂ္ဂိုလ်၊ (ပစ္စုပ္ပန် ဘဝ၌) ယုတ်၍ မြတ်သော လားရာရှိသော ပုဂ္ဂိုလ်၊ (ပစ္စုပ္ပန်ဘဝ၌) မြတ်၍ ယုတ်သော လားရာရှိသော ပုဂ္ဂိုလ်၊ (ပစ္စုပ္ပန်ဘဝ၌) မြတ်၍ မြတ်သော လားရာရှိသော ပုဂ္ဂိုလ်အားဖြင့် လေးယောက်တို့တည်း။ (၄၉)
ထို့ပြင်လည်း ပုဂ္ဂိုလ်တို့သည် မတုန်မလှုပ်သော သဒ္ဓါနှင့်ပြည့်စုံသော ရဟန်း၊ ကြာပဒုမ္မာနှင့် တူသော ရဟန်း၊ ကြာပုဏ္ဍရိက်နှင့်တူသော ရဟန်း၊ ရဟန်းတို့တွင် နူးညံ့သိမ်မွေ့သော ရဟန်းအားဖြင့် လေးယောက်တို့တည်း။ (၅၀)
ငါ့သျှင်တို့ (အလုံးစုံသော တရားတို့ကို) သိတော်မူ မြင်တော်မူ၍ ပူဇော်အထူးကို ခံတော်မူထိုက်သော (အလုံးစုံသောတရားတို့ကို) ကိုယ်တိုင် မှန်စွာ သိတော်မူသော ထိုမြတ်စွာဘုရားသည် ဤလေးပါးသော တရားတို့ကို ကောင်းစွာ ဟောတော်မူအပ်ကုန်၏။ ထိုလေးပါးသော တရားတို့၌ အလုံးစုံသော သင်တို့သည် အညီအညွတ် ရွတ်ဆိုအပ်၏။ပ။ နတ်လူတို့၏ အကျိုးစီးပွါး ချမ်းသာအလို့ငှါ ဖြစ်၏။
ပဌမအခန်း ပြီး၏။
၁။ ဤအာကာရဝါကျသည် ပါဠိတော်မူရင်း၌ မရှိချေ။
--ပဉ္စက - တရား ငါးပါးစု
֍ ၃၁၅
။ ငါ့သျှင်တို့ (အလုံးစုံသောတရားတို့ကို) သိတော်မူ မြင်တော်မူ၍ ပူဇော်အထူးကို ခံတော်မူ ထိုက်သော (အလုံးစုံသောတရားတို့ကို) ကိုယ်တိုင် မှန်စွာ သိတော်မူသော ထိုမြတ်စွာဘုရားသည် ကောင်း စွာ ဟောတော်မူအပ်သော ငါးပါးသော တရားတို့သည် ရှိကုန်၏။ ထိုငါးပါးသော တရားတို့ ၌ အလုံးစုံသော သင်တို့သည် အညီအညွတ် ရွတ်ဆိုအပ်၏။ပ။ နတ်လူတို့၏ အကျိုး စီးပွါး ချမ်းသာအလို့ငှါ ဖြစ်၏။အဘယ်ငါးပါးသော တရားတို့နည်းဟူမူ -
ခန္ဓာတို့သည် ရူပက္ခန္ဓာ၊ ဝေဒနာက္ခန္ဓာ၊ သညာက္ခန္ဓာ၊ သင်္ခါရက္ခန္ဓာ၊ ဝိညာဏက္ခန္ဓာအားဖြင့် ငါးပါး တို့တည်း။ (၁)
တဏှာဥပါဒါန်၏ အာရုံရှိသော ခန္ဓာတို့သည် ရုပ်ဥပါဒါနက္ခန္ဓာ၊ ဝေဒနာဥပါဒါနက္ခန္ဓာ၊ သညာဥပါဒါန က္ခန္ဓာ၊ သင်္ခါရဥပါဒါနက္ခန္ဓာ၊ ဝိညာဏ်ဥပါဒါနက္ခန္ဓာအားဖြင့် ငါးပါးတို့တည်း။ (၂)
ကာမဂုဏ်တရားတို့သည် စက္ခုဝိညာဉ်ဖြင့် သိအပ်သော အလိုရှိအပ်သော နှစ်လိုအပ်သော မြတ်နိုး အပ်သော ကာမနှင့် စပ်သော စွဲမက်ခြင်းကို ဖြစ်စေတတ်သော ရူပါရုံ။
သောတဝိညာဉ်ဖြင့် သိအပ်သော။ပ။ သဒ္ဒါရုံ။
ဃာနဝိညာဉ်ဖြင့် သိအပ်သော။ပ။ ဂန္ဓာရုံ။
ဇိဝှါဝိညာဉ်ဖြင့် သိအပ်သော။ပ။ ရသာရုံ။
ကာယဝိညာဉ်ဖြင့် သိအပ်သော အလိုရှိအပ်သော နှစ်လိုအပ်သော မြတ်နိုးအပ်သော ကာမနှင့် စပ်သော စွဲမက်ခြင်းကို ဖြစ်စေတတ်သော ဖောဋ္ဌဗ္ဗာရုံအားဖြင့် ငါးပါးတို့တည်း။ (၃)
လားရာ ‘ဂတိ’ တို့သည် နိရယဂတိ၊ တိရစ္ဆာနဂတိ၊ ပေတဂတိ၊ မနုဿဂတိ၊ ဒေဝဂတိအားဖြင့် ငါးပါးတို့တည်း။ (၄)
ဝန်တိုခြင်း ‘မစ္ဆရိယ’ တို့သည် နေရာ၌ ဝန်တိုခြင်း၊ အမျိုး၌ ဝန်တိုခြင်း၊ လာဘ်၌ ဝန်တိုခြင်း၊ အဆင်း၌ ဝန်တိုခြင်း၊ တရား၌ ဝန်တိုခြင်းအားဖြင့် ငါးပါးတို့တည်း။ (၅)
အပိတ်အပင် ‘နီဝရဏ’ တရားတို့သည် ကာမစ္ဆန္ဒနီဝရဏ၊ ဗျာပါဒနီဝရဏ၊ ထိနမိဒ္ဓနီဝရဏ၊ ဥဒ္ဓစ္စကုက္ကုစ္စနီဝရဏ၊ ဝိစိကိစ္ဆာနီဝရဏအားဖြင့် ငါးပါးတို့တည်း။ (၆)
အောက် (ကာမဘုံ)၌ (ပဋိသန္ဓေနေခြင်း)အဖို့ရှိသော သံယောဇဉ်တို့သည် သက္ကာယဒိဋ္ဌိ သံယောဇဉ်၊ ဝိစိကိစ္ဆာသံယောဇဉ်၊ သီလဗ္ဗတပရာမာသသံယောဇဉ်၊ ကာမစ္ဆ န္ဒသံယောဇဉ်၊ ဗျာပါဒသံယောဇဉ်အားဖြင့် ငါးပါးတို့တည်း။ (၇)
အထက် (ဗြဟ္မာ့ဘုံ)၌ (ပဋိသန္ဓေနေခြင်း)အဖို့ရှိကုန်သော သံယောဇဉ်တို့သည် ရူပရာဂသံယောဇဉ်၊ အရူပရာဂသံယောဇဉ်၊ မာနသံယောဇဉ်၊ ဥဒ္ဓစ္စသံယောဇဉ်၊ အဝိဇ္ဇာသံယောဇဉ်အားဖြင့် ငါးပါးတို့တည်း။ (၈)
--သိက္ခာပုဒ်တို့သည် အသက်သတ်ခြင်းမှ ရှောင်ကြဉ်ခြင်း၊ မပေးသည်ကို ယူခြင်းမှ ရှောင်ကြဉ်ခြင်း၊ ကာမတို့၌ မှားသော အကျင့်မှ ရှောင်ကြဉ်ခြင်း၊ မဟုတ်မမှန်ပြောခြင်းမှ ရှောင်ကြဉ်ခြင်း၊ မူးယစ်မေ့လျော့ ကြောင်းဖြစ်သော သေအရက်သောက်ခြင်းမှ ရှောင်ကြဉ်ခြင်းအားဖြင့် ငါးပါးတို့တည်း။ (၉)
֍ ၃၁၆
။ ပြုခြင်းငှါ မထိုက်သော အရာတို့သည် ငါးပါးတို့တည်း။ ငါ့သျှင်တို့ ရဟန္တာရဟန်းသည် သတ်လိုသော စေတနာရှိသည်ဖြစ်၍ သတ္တဝါကို အသက်မှ ချခြင်းငှါ မထိုက်၊ ရဟန္တာရဟန်းသည် မပေး သည်ကို ခိုးလိုသော စိတ်ထားဖြင့် ယူခြင်းငှါ မထိုက်၊ ရဟန္တာရဟန်းသည် မေထုန်မှီဝဲခြင်းငှါ မထိုက်၊ ရဟန္တာရဟန်းသည် သိလျက် မဟုတ်မမှန်သော စကားကို ပြောခြင်းငှါ မထိုက်၊ ရဟန္တာရဟန်းသည် ရှေးလူဖြစ်သော အခါကကဲ့သို့ ကာမဂုဏ်တို့ကို သိုမှီး၍ ခံစားခြင်းငှါ မထိုက်၊ (ဤငါးပါးတို့တည်း)။ (၁၀)ပျက်စီးခြင်းတရားတို့သည် ဆွေမျိုးပျက်စီးခြင်း၊ စည်းစိမ်ပျက်စီးခြင်း၊ အနာရောဂါဟူသော ပျက်စီး့ခြင်း၊ သီလပျက်စီးခြင်း၊ အယူပျက်စီးခြင်းအားဖြင့် ငါးပါးတို့တည်း။ ငါ့သျှင်တို့ သတ္တဝါတို့သည် ဆွေမျိုး ပျက်စီးခြင်းကြောင့်သော်လည်းကောင်း၊ စည်းစိမ်ပျက်စီးခြင်းကြောင့်သော်လည်းကောင်း၊ အနာရောဂါဟူသော ပျက်စီးခြင်းကြောင့်သော်လည်းကောင်း ခန္ဓာကိုယ်ပျက်စီး၍ သေပြီးသည်မှ နောက်၌ ချမ်းသာကင်းသော မကောင်းသောလားရာ ပျက်စီးလျက် ကျရောက်ရာဖြစ်သော ငရဲ၌ မဖြစ်ကုန်။
ငါ့သျှင်တို့ သတ္တဝါတို့သည် သီလပျက်စီးခြင်းကြောင့်သော်လည်းကောင်း၊ အယူပျက်စီးခြင်းကြောင့်သော်လည်းကောင်း ခန္ဓာကိုယ်ပျက်စီး၍ သေပြီးသည်မှ နောက်၌ ချမ်းသာကင်းသော မကောင်းသော လားရာ ပျက်စီးလျက် ကျရောက်ရာဖြစ်သော ငရဲ၌ ဖြစ်ကုန်၏။ (၁၁)
ပြည့်စုံခြင်းတရားတို့သည် ဆွေမျိုးနှင့်ပြည့်စုံခြင်း၊ စည်းစိမ်နှင့်ပြည့်စုံခြင်း၊ အနာရောဂါကင်းခြင်းနှင့် ပြည့်စုံခြင်း၊ သီလနှင့်ပြည့်စုံခြင်း၊ အယူနှင့်ပြည့်စုံခြင်းအားဖြင့် ငါးပါးတို့တည်း။ ငါ့သျှင်တို့ ဆွေမျိုးနှင့် ပြည့်စုံခြင်းကြောင့်သော်လည်းကောင်း၊ စည်းစိမ်နှင့် ပြည့်စုံခြင်းကြောင့်သော်လည်းကောင်း၊ အနာရောဂါ ကင်းခြင်းနှင့်ပြည့်စုံခြင်းကြောင့်သော်လည်းကောင်း ခန္ဓာကိုယ်ပျက်စီး၍ သေပြီးသည်မှ နောက်၌ ကောင်းသော လားရာဖြစ်သော နတ်ပြည်၌ မဖြစ်ကုန်။
ငါ့သျှင်တို့ သီလနှင့် ပြည့်စုံခြင်းကြောင့်သော်လည်းကောင်း၊ အယူနှင့် ပြည့်စုံခြင်းကြောင့်သော်လည်း ကောင်း ခန္ဓာကိုယ်ပျက်စီး၍ သေပြီးသည်မှ နောက်၌ ကောင်းသော လားရာဖြစ်သော နတ်ပြည်၌ ဖြစ် ကုန်၏။ (၁၂)
ဒုဿီလပုဂ္ဂိုလ်၏ သီလပျက်စီးခြင်းကြောင့် အပြစ်တို့သည် ငါးပါးတို့တည်း။ ငါ့သျှင်တို့ ဤလောက၌ သီလမရှိသော သီလပျက်သော သူသည် မေ့လျော့ခြင်းကြောင့် များစွာသော စည်းစိမ်ဆုံးရှုံးခြင်းသို့ ရောက်ရ၏။ ဤကား သီလမရှိသော သူ၏ သီလပျက်ခြင်း၌ ရှေးဦးစွာသော အပြစ်ပေတည်း။
ငါ့သျှင်တို့ တစ်ဖန်ထို့ပြင်လည်း သီလမရှိသော သီလပျက်သော သူ၏ မကောင်းသော ကျော်စော သတင်းသည် ပျံ့နံှ့၍ ထွက်၏။ ဤကား သီလမရှိသောသူ၏ သီလပျက်ခြင်း၌ နှစ်ခုမြောက် အပြစ်ပေ တည်း။
ငါ့သျှင်တို့ တစ်ဖန်ထို့ပြင်လည်း သီလမရှိသော သီလပျက်သော သူသည် မင်းပရိသတ် ရဟန်း ပရိသတ် ပုဏ္ဏားပရိသတ် သူကြွယ်ပရိသတ် အလယ်သို့ ချဉ်းကပ်ခဲ့သော် ကြောက်ကြောက်ရွံ့ရွံ့ မျက်နှာ ညှိုးငယ်လျက် ချဉ်းကပ်ရ၏။ ဤကား သီလမရှိသော သူ၏ သီလပျက်ခြင်း၌ သုံးခုမြောက် အပြစ်ပေ တည်း။
ငါ့သျှင်တို့ တစ်ဖန် ထို့ပြင်လည်း သီလမရှိသော သီလပျက်သော သူသည် တွေတွေ ဝေဝေ ဖြစ်လျက် သေရ၏။ ဤကား သီလမရှိသော သူ၏ သီလပျက်ခြင်း၌ လေးခုမြောက် အပြစ်ပေတည်း။
--ငါ့သျှင်တို့ တစ်ဖန်ထို့ပြင်လည်း သီလမရှိသော သီလပျက်သော သူသည် ခန္ဓာကိုယ်ပျက်စီး၍ သေပြီးသည်မှ နောက်၌ ချမ်းသာကင်းသော မကောင်းသော လားရာ ပျက်စီးလျက် ကျရောက်ရာ ငရဲ၌ ဖြစ်၏။ ဤကား သီလမရှိသော သူ၏ သီလပျက်ခြင်း၌ ငါးခုမြောက် အပြစ်ပေတည်း။ (၁၃)
ငါ့သျှင်တို့ သီလရှိသူ၏ သီလပြည့်စုံခြင်းကြောင့် အကျိုး ‘အာနိသင်’ တို့တည် ငါးပါးတို့တည်း။ ငါ့သျှင်တို့ ဤလောက၌ သီလရှိသော သီလနှင့်ပြည့်စုံသော သူသည် မမေ့လျော့ခြင်းကြောင့် များစွာသော စည်းစိမ်အစုကို ရ၏။ ဤကား သီလရှိသူ၏ သီလနှင့်ပြည့်စုံခြင်း၌ ရှေးဦးစွာသော အကျိုး ‘အာနိသင်’ ပေတည်း။
ငါ့သျှင်တို့ တစ်ဖန်ထို့ပြင်လည်း သီလရှိသော သီလနှင့်ပြည့်စုံသော သူ၏ ကောင်းသော ကျော်စော သတင်းသည် ပျံ့နှံ၍ ထွက်၏။ ဤကား သီလရှိသော သူ၏ သီလနှင့်ပြည့်စုံခြင်း၌ နှစ်ခုမြောက် အကျိုး ‘အာနိသင်’ ပေတည်း။
ငါ့သျှင်တို့ တစ်ဖန်ထို့ပြင်လည်း သီလရှိသော သီလနှင့်ပြည့်စုံသော သူသည် မင်းပရိသတ်၊ ရဟန်း့ပရိသတ်၊ ပုဏ္ဏားပရိသတ်၊ သူကြွယ်ပရိသတ် အလယ်သို့ ချဉ်းကပ်ခဲ့သော် မကြောက်မရွံ့ မျက်နှာမညှိုး ငယ်ဘဲ ချဉ်းကပ်ရ၏။ ဤကား သီလရှိသော သူ၏ သီလနှင့်ပြည့်စုံခြင်း၌ သုံးခုမြောက် အကျိုး'အာနိသင်’ ပေတည်း။
ငါ့သျှင်တို့ တစ်ဖန်ထို့ပြင်လည်း သီလရှိသော သီလနှင့်ပြည့်စုံသော သူသည် တွေဝေခြင်းမရှိဘဲ သေရ၏။ ဤကား သီလရှိသော သူ၏ သီလနှင့်ပြည့်စုံခြင်း၌ လေးခုမြောက် အကျိုး'အာနိသင်’ ပေတည်း။
ငါ့သျှင်တို့ တစ်ဖန်ထို့ပြင်လည်း သီလရှိသော သီလနှင့်ပြည့်စုံသော သူသည် ခန္ဓာကိုယ်ပျက်စီး၍ သေပြီးသည်မှ နောက်၌ ကောင်းသော လားရာဖြစ်သော နတ်ပြည်၌ ဖြစ်ရ၏။ ဤကား သီလရှိသော သူ၏ သီလနှင့်ပြည့်စုံခြင်း၌ ငါးခုမြောက် အကျိုး ‘အာနိသင်’ ပေတည်း။ (၁၄)
ငါ့သျှင်တို့ သူတစ်ပါးကို စောဒနာလိုသော စောဒကရဟန်းသည် တရားငါးပါးတို့ကို မိမိသန္တာန်၌ တည်စေ၍ သူတစ်ပါးကို စောဒနာအပ်၏။ လျောက်ပတ်သောအခါ၌ ဆိုအံ့၊ မလျောက်ပတ်သောအခါ၌ မဆို အံ့၊ဟုတ်မှန်သော ဝတ္ထုဖြင့် ဆိုအံ့၊ မဟုတ်မမှန်သော ဝတ္ထုဖြင့် မဆိုအံ့၊ သိမ်မွေ့သော စကားဖြင့် ဆိုအံ့၊ ကြမ်းတမ်းသော စကားဖြင့် မဆိုအံ့၊ အကျိုးနှင့်စပ်သော စကားဖြင့် ဆိုအံ့၊ အကျိုးနှင့်မစပ်သော စကားဖြင့် မဆိုအံ့၊ မေတ္တာစိတ်ဖြင့် ဆိုအံ့၊ ဒေါသစိတ်ဖြင့် မဆိုအံ့၊ (ဤတရားငါးပါးတို့တည်း)။
ငါ့သျှင်တို့ သူတစ်ပါးကို စောဒနာလိုသော စောဒကရဟန်းသည် ဤတရားငါးပါးတို့ကို မိမိသန္တာန်၌ တည်စေ၍ သူတစ်ပါးကို စောဒနာအပ်၏။ (၁၅)
֍ ၃၁၇
။ ကမ္မဋ္ဌာန်း အားထုတ်သော ရဟန်း၏ အင်္ဂါတို့သည် ငါးပါးတို့တည်း။ ငါ့သျှင်တို့ ဤသာသနာတော်၌ ရဟန်းသည် သဒ္ဓါတရား ရှိ၏၊ “ထိုမြတ်စွာဘုရားသည် ပူဇော်အထူးကို ခံတော်မူထိုက်သော အကြောင်းကြောင့်လည်း ‘အရဟံ’ မည်တော်မူပါပေ၏၊ (အလုံးစုံသော တရားတို့ကို) ကိုယ်တိုင် မှန်စွာသိတော်မူသော အကြောင်းကြောင့်လည်း ‘သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓ’ မည်တော်မူပါပေ၏၊ အသိဉာဏ် ‘ဝိဇ္ဇာ’ အကျင့် ‘စရဏ'နှင့် ပြည့်စုံတော်မူသော အကြောင်းကြောင့်လည်း ‘ဝိဇ္ဇာစရဏသမ္ပန္န’ မည်တော်မူပါပေ၏၊ ကောင်းသောစကားကို ဆိုတော်မူတတ်သော အကြောင်းကြောင့်လည်း ‘သုဂတ’ မည်တော်မူပါပေ၏၊ လောကကို သိတော်မူတတ်သော အကြောင်းကြောင့်လည်း ‘လောကဝိဒူ’ မည်တော်မူပါပေ၏၊ ဆုံးမထိုက် သူကို ဆုံးမတတ်သည့် အတုမဲ့ပုဂ္ဂိုလ် ဖြစ်တော်မူသော အကြောင်းကြောင့်လည်း ‘အနုတ္တရော ပုရိသဒမ္မ သာရထိ’ မည်တော်မူပါပေ၏၊ နတ်လူတို့၏ ဆရာဖြစ်တော်မူသော အကြောင်းကြောင့်လည်း ‘သတ္ထာ ဒေဝမနုဿာနံ’ မည်တော်မူပါပေ၏၊ (သစ္စာလေးပါးတို့ကို) သိစေတော်မူသော အကြောင်းကြောင့်လည်း ‘ဗုဒ္ဓ’ မည်တော်မူပါပေ၏၊ ဘုန်းတန်ခိုးကြီးတော်မူသော အကြောင်းကြောင့်လည်း ‘ဘဂဝါ’ မည်တော်မူပါ ပေ၏”ဟူ၍ မြတ်စွာဘုရား၏ အရဟတ္တမဂ်ဉာဏ် သဗ္ဗညုတဉာဏ်၌ ယုံကြည်၏။ --အနာကင်း၏၊ ရောဂါကင်း၏၊ အစာကို အညီအမျှကြေစေတတ်သည့် မအေးလွန်း မပူလွန်းသော ကမ္မဋ္ဌာန်း အားထုတ်ခြင်းငှါ ခံ့သော ကမ္မဇတေဇောဓာတ်နှင့် ပြည့်စုံ၏။
မာန်မရှိ၊ လှည့်ပတ်ခြင်း မရှိ၊ ဆရာထံ၌လည်းကောင်း၊ ပညာရှိတို့ထံ၌လည်းကောင်း၊ သီတင်းသုံး ဖော်တို့ထံ၌လည်းကောင်းဟုတ်မှန်သော အတိုင်း မိမိကိုယ်ကို ထင်စွာ ပြုတတ်၏။
အကုသိုလ်တရားတို့ကို ပယ်ခြင်းငှါ ကုသိုလ်တရားတို့၏ ပြည့်စုံစေခြင်းငှါ အားထုတ်အပ်သော ဝီရိယရှိသည်ဖြစ်၍ နေ၏၊ ကုသိုလ်တရားတို့၌ အားကြီးသော လုံ့လရှိ၏၊ မြဲမြံသော လုံ့လရှိ၏၊ ဝန်မချသော လုံ့လရှိ၏။
ပညာရှိ၏၊ ဖြစ်ခြင်း ပျက်ခြင်းကို သိစွမ်းနိုင်သော, ကိလေသာကို ဖောက်ခွဲခြင်းငှါ စွမ်းနိုင်သော, အကြွင်းမဲ့ ဝဋ်ဆင်းရဲကုန်ရာ အရဟတ္တဖိုလ်သို့ ရောက်စေတတ်သော, စင်ကြယ်သော ပညာနှင့် ပြည့်စုံ၏။ (၁၆)
֍ ၃၁၈
။ သုဒ္ဓါဝါသဘုံတို့သည် အဝိဟာဘုံ၊ အတပ္ပါဘုံ၊ သုဒဿာဘုံ၊ သုဒဿီဘုံ၊ အကနိဋ္ဌာဘုံအား ဖြင့်ငါးပါးတို့တည်း။ (၁၇)အနာဂါမ်ပုဂ္ဂိုလ်တို့သည် အသက်တမ်း အလယ်ကို မလွန်မူ၍ ပရိနိဗ္ဗာန်ပြုသော အနာဂါမ်၊
အသက်တမ်း အလယ်ကို လွန်၍ ပရိနိဗ္ဗာန်ပြုသော အနာဂါမ်၊
အားမထုတ်ရမူ၍ ချမ်းသာစွာ ပရိနိဗ္ဗာန်ပြုသော အနာဂါမ်၊
အားထုတ်လျက် ချမ်းသာစွာ ပရိနိဗ္ဗာန်ပြုသော အနာဂါမ်၊
အထက်သံသရာအယဉ်၌သာ အကနိဋ္ဌာဘုံသို့ ရောက်၍ ပရိနိဗ္ဗာန်ပြုသော အနာဂါမ်အားဖြင့် ငါးယောက်တို့တည်း။ (၁၈)
֍ ၃၁၉
။ စိတ်၏ ငြောင့်တံသင်းတို့သည် ငါးပါးတို့တည်း။ ငါ့သျှင်တို့ ဤသာသနာတော်၌ ရဟန်းသည် ဘုရား၌ ယုံမှား၏၊ စူးစမ်းလျက် ပင်ပန်းခြင်းသို့ ရောက်၏၊ မဆုံးဖြတ်နိုင်၊ မယုံကြည်နိုင်။ငါ့သျှင်တို့ အကြင် ရဟန်းသည် ဘုရား၌ ယုံမှား၏၊ စူးစမ်းလျက် ပင်ပန်းခြင်းသို့ ရောက်၏၊ မဆုံးဖြတ်နိုင်၊ မယုံကြည်နိုင်၊ ထိုရဟန်း၏ စိတ်သည် လုံ့လပြုခြင်းငှါ အဖန်ဖန် အားထုတ်ခြင်းငှါ မပြတ် အားထုတ်ခြင်းငှါ ဆောက်တည်ခြင်းငှါ မညွတ်၊ အကြင်ရဟန်း၏ စိတ်သည် လုံ့လပြုခြင်းငှါ အဖန်ဖန် အားထုတ်ခြင်းငှါ မပြတ်အားထုတ်ခြင်းငှါ ဆောက်တည်ခြင်းငှါ မညွတ်၊ (ထိုရဟန်း၏) ဤသို့ စိတ်မညွတ် ခြင်းသည် ရှေးဦးစွာသော စိတ်၏ ငြောင့်တံသင်း ဖြစ်၏။ ငါ့သျှင်တို့ တစ်ဖန်ထို့ပြင်လည်း ရဟန်းသည် တရားတော်၌ ယုံမှား၏၊ စူးစမ်းလျက် ပင်ပန်းခြင်းသို့ ရောက်၏။ပ။ သံဃာတော်၌ ယုံမှား၏၊ စူးစမ်းလျက် ပင်ပန်းခြင်းသို့ ရောက်၏။ပ။ အကျင့်သိက္ခာပုဒ်၌ ယုံမှား၏၊ စူးစမ်းလျက် ပင်ပန်းခြင်းသို့ ရောက်၏။ပ။ မြတ်သော သီတင်းသုံးဖော်တို့၌ အမျက်ထွက်၏၊ မနှစ်သက်သော စိတ်ရှိ၏၊ ထိပါးသော စိတ်ရှိ၏၊ ငြောင့်တံသင်းကဲ့သို့သော စိတ်ရှိ၏။
ငါ့သျှင်တို့ အကြင် ရဟန်းသည် မြတ်သော သီတင်းသုံးဖော်တို့၌ အမျက်ထွက်၏၊ မနှစ်သက်သော စိတ်ရှိ၏၊ ထိပါးသော စိတ်ရှိ၏၊ ငြောင့်တံသင်းကဲ့သို့သော စိတ်ရှိ၏။ ထိုရဟန်း၏ စိတ်သည် လုံ့လ ပြုခြင်းငှါ အဖန်ဖန် အားထုတ်ခြင်းငှါ မပြတ်အားထုတ်ခြင်းငှါ ဆောက်တည်ခြင်းငှါ မညွတ်၊ အကြင်ရဟန်း၏ စိတ်သည် လုံ့လပြုခြင်းငှါ အဖန်ဖန် အားထုတ်ခြင်းငှါ မပြတ်အားထုတ်ခြင်းငှါ ဆောက်တည်ခြင်းငှါ မညွတ်၊ (ထိုရဟန်း၏) ဤသို့ စိတ်မညွတ်ခြင်းသည် ငါးကြိမ်မြောက်သော စိတ်၏ ငြောင့်တံသင်း ဖြစ်၏။
--֍ ၃၂၀
။ စိတ်ကို ဖွဲ့တတ်သော တရားတို့သည် ငါးပါးတို့တည်း။ ငါ့သျှင်တို့ ဤသာသနာတော်၌ ရဟန်းသည် ကာမဂုဏ်တို့၌ မကင်းသော စွဲမက်ခြင်းရှိ၏၊ မကင်းသော အလိုဆန္ဒရှိ၏၊ မကင်းသော ချစ်ခြင်းရှိ၏၊ မကင်းသော မွတ်သိပ်ခြင်းရှိ၏၊ မကင်းသော ပူလောင်ခြင်းရှိ၏၊ မကင်းသော တပ်ခြင်းရှိ၏၊ ငါ့သျှင်တို့ အကြင်ရဟန်းသည် ကာမဂုဏ်တို့၌ မကင်းသော စွဲမက်ခြင်းရှိ၏၊ မကင်းသော အလိုဆန္ဒရှိ၏၊ မကင်းသော ချစ်ခြင်းရှိ၏၊ မကင်းသော မွတ်သိပ်ခြင်းရှိ၏၊ မကင်းသော ပူလောင်ခြင်းရှိ၏၊ မကင်းသော တပ်ခြင်းရှိ၏၊ ထိုရဟန်း၏ စိတ်သည် လုံ့လပြုခြင်းငှါ အဖန်ဖန် အားထုတ်ခြင်းငှါ မပြတ်အားထုတ်ခြင်းငှါ ဆောက်တည်ခြင်းငှါ မညွတ်၊ အကြင်ရဟန်း၏ စိတ်သည် လုံ့လပြုခြင်းငှါ အဖန်ဖန် အားထုတ်ခြင်းငှါ မပြတ်အားထုတ်ခြင်းငှါ ဆောက်တည်ခြင်းငှါ မညွတ်၊ (ထိုရဟန်း၏) ဤသို့ စိတ်မညွတ်ခြင်းသည် ရှေးဦး စွာသော စိတ်ကို ဖွဲ့တတ်သော တရားတည်း။ငါ့သျှင်တို့ တစ်ဖန်ထို့ပြင်လည်း ရဟန်းသည် ကိုယ်၌ မကင်းသော စွဲမက်ခြင်း ရှိ၏။ပ။ ရုပ်၌ မကင်းသော စွဲမက်ခြင်း ရှိ၏။ပ။ ငါ့သျှင်တို့ တစ်ဖန်ထို့ပြင်လည်း ရဟန်းသည် အလိုရှိတိုင်း ဝမ်းပြည့်အောင်စား၍ ပက်လက် အိပ်ခြင်းချမ်းသာ တစောင်းအိပ်ခြင်းချမ်းသာ အိပ်ငိုက်ခြင်းချမ်းသာကို အားထုတ်၍ နေပေ၏။ပ။
ငါ့သျှင်တို့ တစ်ဖန်ထို့ပြင်လည်း ရဟန်းသည် တစ်ပါးပါးသော နတ်အဖြစ်ကို တောင့်တ၍ မြတ်သောအကျင့်ကို ကျင့်၏ “ဤသီလဖြင့်လည်းကောင်း၊ ဤကျင့်ဝတ်ဖြင့်လည်းကောင်း၊ ဤအားထုတ်ခြင်းဖြင့် လည်းကောင်း၊ ဤမြတ်သော အကျင့်ဖြင့်လည်းကောင်း တန်ခိုးကြီးသော နတ်သော်လည်း ဖြစ်အံ့၊ တန်ခိုး ငယ်သော နတ်သော်လည်း ဖြစ်အံ့”ဟု (ကျင့်၏)၊ ငါ့သျှင်တို့ အကြင်ရဟန်းသည် တစ်ပါးသော နတ်၏အဖြစ်ကို တောင့်တ၍ မြတ်သော အကျင့်ကို ကျင့်၏၊ “ဤသီလဖြင့်လည်းကောင်း၊ ဤကျင့်ဝတ်ဖြင့် လည်းကောင်း၊ ဤအားထုတ်ခြင်းဖြင့်လည်းကောင်း၊ ဤမြတ်သော အကျင့်ဖြင့်လည်းကောင်း တန်ခိုးကြီးသော နတ်သော်လည်း ဖြစ်အံ့၊ တန်ခိုးငယ်သော နတ်သော်လည်း ဖြစ်အံ့”ဟု (ကျင့်၏)၊ ထိုရဟန်း၏ စိတ်သည် လုံ့လပြုခြင်းငှါ အဖန်ဖန် အားထုတ်ခြင်းငှါ မပြတ်အားထုတ်ခြင်းငှါ ဆောက်တည်ခြင်းငှါ မညွတ်၊ အကြင်ရဟန်း၏ စိတ်သည် လုံ့လပြုခြင်းငှါ အဖန်ဖန် အားထုတ်ခြင်းငှါ မပြတ်အားထုတ်ခြင်းငှါ ဆောက်တည်ခြင်းငှါ မညွတ်၊ (ထိုရဟန်း၏) ဤသို့ စိတ်မညွတ်ခြင်းသည် ငါးခုမြောက်သော စိတ်ကို နှောင်ဖွဲ့တတ်သော တရားတည်း။ (၂၀)
ဣန္ဒြေတို့သည် စက္ခုန္ဒြေ၊ သောတိန္ဒြေ၊ ဃာနိန္ဒြေ၊ ဇိဝှိန္ဒြေ၊ ကာယိန္ဒြေအားဖြင့် ငါးပါးတို့တည်း။ (၂၁)
ထို့ပြင်လည်း ဣန္ဒြေတို့သည် သုခိန္ဒြေ၊ ဒုက္ခိန္ဒြေ၊ သောမနဿိန္ဒြေ၊ ဒေါမနဿိန္ဒြေ၊ ဥပေက္ခိန္ဒြေအား ဖြင့် ငါးပါးတို့တည်း။ (၂၂)
ထို့ပြင်လည်း ဣန္ဒြေတို့သည် သဒ္ဓိန္ဒြေ၊ ဝီရိယိန္ဒြေ၊ သတိန္ဒြေ၊ သမာဓိန္ဒြေ၊ ပညိန္ဒြေအားဖြင့် ငါးပါး တို့တည်း။ (၂၃)
֍ ၃၂၁
။ ဝဋ်ဆင်းရဲမှ ထွက်မြောက်စေတတ်သော ဓာတ်တို့သည် ငါးပါးတို့တည်း။ ငါ့သျှင်တို့ ဤသာသနာတော်၌ ကာမဂုဏ်တို့ကို နှလုံးသွင်းသောရဟန်း၏ စိတ်သည် ကာမဂုဏ်တို့၌ မသက်ဝင်၊ မကြည်လင်၊ မတည်တံ့၊ မညွတ်ရှိုင်း၊ ထွက်မြောက်ခြင်း (ပဌမဈာန်) ကို နှလုံးသွင်းသော ထိုရဟန်း၏ စိတ်သည် ထွက်မြောက်ခြင်း (ပဌမဈာန်) ၌ သက်ဝင်၏၊ ကြည်လင်၏၊ တည်တံ့၏၊ ညွတ်ရှိုင်း၏၊ ထို ရဟန်း၏ ထိုစိတ်သည် (မိမိဈာန် အာရုံ၌) ကောင်းစွာ ဖြစ်၏၊ ကောင်းစွာ ပွါးအပ်၏၊ ကာမဂုဏ်တို့မှ ကောင်းစွာ ထ၏၊ ကာမဂုဏ်တို့မှ ကောင်းစွာ လွတ်၏၊ ကာမဂုဏ်တို့မှ ကင်း၏၊ ဆင်းရဲခြင်း ပူပန်ခြင်းကို ဖြစ်စေတတ်သော အကြင်အာသဝေါတရားတို့သည် ကာမဂုဏ်ဟူသော အကြောင်းကြောင့် ဖြစ်ကုန်၏၊ ထိုရဟန်းသည် ထိုကာမဂုဏ်ဟူသော အကြောင်းကြောင့်ဖြစ်သည့် အာသဝေါတရားတို့မှ လွတ်၏၊ ထိုရဟန်းသည် ထိုဝေဒနာမျိုး ကို မခံစား၊ ဤတရားကို ကာမဂုဏ်တို့၏ ထွက်မြောက်ခြင်းဟု ဟောတော်မူ၏။ (၂၄-၁) --ငါ့သျှင်တို့ တစ်ဖန်ထို့ပြင်လည်း ဗျာပါဒကို နှလုံးသွင်းသော ရဟန်း၏ စိတ်သည် ဗျာပါဒ၌ မသက်ဝင်၊ မကြည်လင်၊ မတည်တံ့၊ မညွတ်ရှိုင်း၊ အဗျာပါဒကို နှလုံးသွင်းသော ထိုရဟန်း၏ စိတ်သည် အဗျာပါဒတရား၌ သက်ဝင်၏၊ ကြည်လင်၏၊ တည်တံ့၏၊ ညွတ်ရှိုင်း၏၊ ထိုရဟန်း၏ ထိုစိတ်သည် (မိမိဈာန်အာရုံ၌) ကောင်းစွာ ဖြစ်၏၊ ကောင်းစွာ ပွါးအပ်၏၊ ဗျာပါဒမှ ကောင်းစွာ ထ၏၊ ဗျာပါဒမှ ကောင်းစွာ လွတ်၏၊ ဗျာပါဒမှ ကင်း၏၊ ဆင်းရဲခြင်း ပူပန်ခြင်းကို ဖြစ်စေတတ်သော အကြင်အာသဝေါ တရားတို့သည် ဗျာပါဒဟူသော အကြောင်းကြောင့် ဖြစ်ကုန်၏၊ ထိုရဟန်းသည် ထိုဗျာပါဒဟူသော အကြောင်းကြောင့်ဖြစ်သည့် အာသဝေါတရားတို့မှ လွတ်၏၊ ထိုရဟန်းသည် ထိုဝေဒနာမျိုးကို မခံစား၊ ဤတရားကို ဗျာပါဒ၏ ထွက်မြောက်ခြင်းဟု ဟောတော်မူ၏။ (၂၄-၂)
ငါ့သျှင်တို့ တစ်ဖန်ထို့ပြင်လည်း ညှဉ်းဆဲခြင်း ‘ဝိဟေသာ’ ကို နှလုံးသွင်းသော ရဟန်း၏ စိတ်သည် ညှဉ်းဆဲခြင်း ‘ဝိဟေသာ’၌ မသက်ဝင်၊ မကြည်လင်၊ မတည်တံ့၊ မညွတ်ရှိုင်း၊ မညှဉ်းဆဲခြင်း ‘အဝိဟေသာ’ ကို နှလုံးသွင်းသော ထိုရဟန်း၏ စိတ်သည် မညှဉ်းဆဲခြင်း ‘အဝိဟေသာ’၌ သက်ဝင်၏၊ ကြည်လင်၏၊ တည်တံ့၏၊ ညွတ်ရှိုင်း၏၊ ထိုရဟန်း၏ ထိုစိတ်သည် (မိမိဈာန်အာရုံ၌) ကောင်းစွာ ဖြစ်၏၊ ကောင်းစွာ ပွါးအပ်၏၊ ဝိဟေသာမှ ကောင်းစွာ ထ၏၊ ဝိဟေသာမှ ကောင်းစွာ လွတ်၏၊ ညှဉ်းဆဲခြင်း့'ဝိဟေသာ'မှ ကင်း၏၊ ဆင်းရဲခြင်း ပူပန်ခြင်းကို ဖြစ်စေတတ်သော အကြင်အာသဝေါတရားတို့သည် ညှဉ်းဆဲခြင်း ‘ဝိဟေသာ’ဟူသော အကြောင်းကြောင့် ဖြစ်ကုန်၏၊ ထိုရဟန်းသည် ထိုဝိဟေသာဟူသော အကြောင်း ကြောင့်ဖြစ်သည့် အာသဝေါတရားတို့မှ လွတ်၏၊ ထိုရဟန်းသည် ထိုဝေဒနာမျိုးကို မခံစား၊ ဤတရားကို ညှဉ်းဆဲခြင်း ‘ဝိဟေသာ'၏ ထွက်မြောက်ခြင်းဟု ဟောတော်မူ၏။ (၂၄-၃)
ငါ့သျှင်တို့ တစ်ဖန်ထို့ပြင်လည်း ရုပ်တို့ကို နှလုံးသွင်းသော ရဟန်း၏ စိတ်သည် ရုပ်တို့၌ မသက်ဝင်၊ မကြည်လင်၊ မတည်တံ့၊ မညွတ်ရှိုင်း၊ နာမ်တရားကို နှလုံးသွင်းသော ထိုရဟန်း၏ စိတ်သည် နာမ်တရား၌ သက်ဝင်၏၊ ကြည်လင်၏၊ တည်တံ့၏၊ ညွတ်ရှိုင်း၏၊ ထိုရဟန်း၏ ထိုစိတ်သည် (မိမိဈာန် အာရုံ၌) ကောင်းစွာ ဖြစ်၏၊ ကောင်းစွာ ပွါးအပ်၏၊ ရုပ်တရားတို့မှ ကောင်းစွာ ထ၏၊ ရုပ်တရားတို့မှ ကောင်းစွာ လွတ်၏၊ ရုပ်တရားတို့မှ ကင်း၏၊ ဆင်းရဲခြင်း ပူပန်ခြင်းကို ဖြစ်စေတတ်သော အကြင် အာသဝေါတရားတို့သည် ရုပ်တရားဟူသော အကြောင်းကြောင့် ဖြစ်ကုန်၏၊ ထိုရဟန်းသည် ထို ရုပ်တရားဟူသော အကြောင်းကြောင့်ဖြစ်သည့် အာသဝေါတရားတို့မှ လွတ်၏၊ ထိုရဟန်းသည် ထိုဝေဒနာ မျိုးကို မခံစား၊ ဤတရားကို ရုပ်တရားတို့၏ ထွက်မြောက်ခြင်းဟု ဟောတော်မူ၏။ (၂၄-၄)
ငါ့သျှင်တို့ တစ်ဖန်ထို့ပြင်လည်း ဥပါဒါနက္ခန္ဓာအပေါင်း’ သက္ကာယ'ကို နှလုံးသွင်းသော ရဟန်း၏ စိတ်သည် ဥပါဒါနက္ခန္ဓာအပေါင်း ‘သက္ကာယ’ ၌ မသက်ဝင်၊ မကြည်လင်၊ မတည်တံ့၊ မညွတ်ရှိုင်း၊ ဥပါဒါန က္ခန္ဓာအပေါင်း၏ ချုပ်ခြင်း'သက္ကာယနိရောဓ'ကို နှလုံးသွင်းသော ထိုရဟန်း၏ စိတ်သည် ဥပါဒါနက္ခန္ဓာ အပေါင်း၏ ချုပ်ခြင်း သက္ကာယနိရောဓ၌ သက်ဝင်၏၊ ကြည်လင်၏၊ တည်တံ့၏၊ ညွတ်ရှိုင်း၏၊ ထိုရဟန်း၏ ထိုစိတ်သည် (မိမိဈာန်အာရုံ၌) ကောင်းစွာ ဖြစ်၏၊ ကောင်းစွာ ပွါးအပ်၏၊ ဥပါဒါနက္ခန္ဓာ အပေါင်း ‘သက္ကာယ'မှ ကောင်းစွာ ထ၏၊ ဥပါဒါနက္ခန္ဓာအပေါင်း ‘သက္ကာယ'မှ ကောင်းစွာ လွတ်၏၊ ဥပါဒါန က္ခန္ဓာအပေါင်း'သက္ကာယ'မှ ကင်း၏၊ ဆင်းရဲခြင်း ပူပန်ခြင်းကို ဖြစ်စေတတ်သော အကြင်အာသဝေါတရား တို့သည် ဥပါဒါနက္ခန္ဓာအပေါင်း ‘သက္ကာယ’ ဟူသော အကြောင်းကြောင့် ဖြစ်ကုန်၏၊ ထိုရဟန်းသည် ထိုဥပါဒါနက္ခန္ဓာအပေါင်း ‘သက္ကာယ’ ဟူသော အကြောင်းကြောင့်ဖြစ်သည့် အာသဝေါတရားတို့မှ လွတ်၏၊ ထိုရဟန်းသည် ထိုဝေဒနာမျိုးကို မခံစား၊ ဤတရားကို ဥပါဒါနက္ခန္ဓာ အပေါင်း ‘သက္ကာယ'၏ ထွက် မြောက်ခြင်းဟု ဟောတော်မူ၏။ (၂၄-၅)
--֍ ၃၂၂
။ ကိလေသာမှ လွတ်ခြင်း အကြောင်းတို့သည် ငါးပါးတို့တည်း။ ငါ့သျှင်တို့ ဤသာသနာ တော်၌ မြတ်စွာဘုရားသည်လည်းကောင်း၊ တစ်ယောက်ယောက်သော အလေးပြုထိုက်သော သီတင်းသုံးဖော်သည် လည်းကောင်း တရားကိုဟော၏။ငါ့သျှင်တို့ အကြင်အကြင် အပြားအားဖြင့် ရဟန်းအား မြတ်စွာဘုရားသည်လည်းကောင်း၊ တစ်ယောက်ယောက်သော အလေးပြုထိုက်သော သီတင်းသုံးဖော်သည်လည်းကောင်း တရားကိုဟော၏၊ ထိုထိုသော အပြားအားဖြင့် ထိုရဟန်းသည် ထိုတရား၌ အနက်ကိုလည်း သိ၏၊ ပါဠိကိုလည်းသိ၏။ အနက်ကိုလည်းသိသော ပါဠိကိုလည်းသိသော ထိုရဟန်းအား ဝမ်းမြောက်ခြင်းသည် ဖြစ်၏၊ ဝမ်းမြောက် ခြင်းရှိသော ရဟန်းအား နှစ်သိမ့်မှု ‘ပီတိ’ သည် ဖြစ်၏၊ နှစ်သိမ့်သော စိတ်ရှိသော ရဟန်း၏ ကိုယ်သည် ငြိမ်းချမ်း၏၊ ငြိမ်းချမ်းသော ကိုယ်ရှိသော ရဟန်းသည် ချမ်းသာကို ခံစားရ၏၊ ချမ်းသာသော ရဟန်း၏ စိတ်သည် တည်ကြည်၏။ ဤကား ရှေးဦးစွာသော ကိလေသာမှ လွတ်ခြင်းအကြောင်းတည်း။
ငါ့သျှင်တို့ တစ်ဖန်ထို့ပြင်လည်း ရဟန်းအား မြတ်စွာဘုရားသည်လည်းကောင်း တစ်ယောက်ယောက်သော အလေးပြုထိုက်သော သီတင်းသုံးဖော်သည်လည်းကောင်း တရားကို မဟော၊ စင်စစ်သော်ကား ကြားဖူးသောအတိုင်း သင်ဖူးသောအတိုင်း တရားကို အကျယ်အားဖြင့် သူတစ်ပါးတို့အား ဟော၏။ပ။
စင်စစ်သော်ကား ကြားဖူးသောအတိုင်း သင်ဖူးသောအတိုင်း တရားကို အကျယ်အားဖြင့် သရဇ္ဈာယ် ခြင်းကို ပြု၏။ပ။ စင်စစ်သော်ကား ကြားဖူးသောအတိုင်း သင်ဖူးသောအတိုင်း တရားကို စိတ်ဖြင့် အဖန့်ဖန်ကြံ၏၊ အဖန်ဖန်သုံးသပ်၏၊ စိတ်ဖြင့် အဖန်ဖန်ရှု၏။ပ။
စင်စစ်သော်ကား ထိုရဟန်းသည် တစ်ပါးပါးသော သမာဓိနိမိတ်ကို ကောင်းစွာ သင်ယူအပ်၏၊ ကောင်းစွာ နှလုံးသွင်းအပ်၏၊ ကောင်းစွာ မှတ်အပ်၏၊ ပညာဖြင့် ကောင်းစွာ သိအပ်၏။
ငါ့သျှင်တို့ အကြင်အကြင်အပြားအားဖြင့် ရဟန်းသည် တစ်ပါးပါးသော သမာဓိနိမိတ်ကို ကောင်းစွာ သင်ယူအပ်၏၊ ကောင်းစွာ နှလုံးသွင်းအပ်၏၊ ကောင်းစွာ မှတ်အပ်၏၊ ပညာဖြင့် ကောင်းစွာ သိအပ်၏။ ထိုထိုသော အပြားအားဖြင့် ထိုရဟန်းသည် ထိုတရား၌ အနက်ကိုလည်း သိ၏၊ ပါဠိကိုလည်း သိ၏။ အနက်ကို သိသော ပါဠိကို သိသော ထိုရဟန်းအား ဝမ်းမြောက်ခြင်းသည် ဖြစ်၏၊ ဝမ်းမြောက်ခြင်းရှိသော ရဟန်းအား နှစ်သိမ့်မှု ‘ပီတိ'သည် ဖြစ်၏၊ နှစ်သိမ့်သော စိတ်ရှိသော ရဟန်း၏ နာမ်ရုပ်အပေါင်းသည် ငြိမ်းချမ်း၏၊ နာမ်ရုပ်အပေါင်း ငြိမ်းချမ်းရှိသော ရဟန်းသည် ချမ်းသာကို ခံစားရ၏၊ ချမ်းသာသော ရဟန်း၏ စိတ်သည် တည်ကြည်၏။ ဤကား ငါးကြိမ် မြောက်သော ကိလေသာမှ လွတ်ခြင်း အကြောင်း တည်း။ (၂၅)
အရဟတ္တဖိုလ်ကို ရင့်စေတတ်သော သညာတို့သည် မမြဲ ‘အနိစ္စ’ဟု မှတ်သော သညာ၊ အနိစ္စ၌ ဆင်းရဲ ‘ဒုက္ခ’ဟု မှတ်သော သညာ၊ ဒုက္ခ၌ အတ္တမဟုတ် ‘အနတ္တ’ဟု မှတ်သော သညာ၊ ပယ်ခြင်း၌ ဖြစ်သော သညာ၊ ရာဂကင်းခြင်း၌ ဖြစ်သော သညာအားဖြင့် ငါးပါးတို့တည်း။ (၂၆)
ငါ့သျှင်တို့ (အလုံးစုံသော တရားတို့ကို) သိတော်မူ မြင်တော်မူ၍ ပူဇော်အထူးကို ခံတော်မူထိုက်သော (အလုံးစုံသောတရားတို့ကို) ကိုယ်တိုင် မှန်စွာ သိတော်မူသော ထိုမြတ်စွာဘုရားသည် ဤငါးပါးသော တရားတို့ကို ကောင်းစွာ ဟောတော်မူအပ်ကုန်၏၊ ထိုငါးပါးသော တရားတို့၌ အလုံးစုံသော သင်တို့သည် အညီအညွတ် ရွတ်ဆိုအပ်၏။ပ။ နတ်လူတို့၏ အကျိုး စီးပွါး ချမ်းသာအလို့ငှါ ဖြစ်၏။
--ဆက္က - တရား ခြောက်ပါးစု
֍ ၃၂၃
။ ငါ့သျှင်တို့ (အလုံးစုံသောတရားတို့ကို) သိတော်မူ မြင်တော်မူ၍ ပူဇော်အထူးကို ခံတော်မူ ထိုက်သော (အလုံးစုံသောတရားတို့ကို) ကိုယ်တိုင် မှန်စွာ သိတော်မူသော ထိုမြတ်စွာဘုရားသည် ကောင်း စွာ ဟောတော်မူအပ်ကုန်သော ခြောက်ပါးသော တရားတို့သည် ရှိကုန်၏။ ထိုခြောက်ပါးသော တရားတို့၌ အလုံးစုံသော သင်တို့သည် အညီအညွတ် ရွတ်ဆိုအပ်၏။ပ။ နတ်လူတို့၏ အကျိုး စီးပွါး ချမ်းသာအလို့ငှါ ဖြစ်၏။အဘယ်ခြောက်ပါးသော တရားတို့နည်းဟူမူ -
အတွင်းသန္တာန်၌ ဖြစ်သော အာယတန ‘အဇ္ဈတ္တိကာယတန’ တို့သည် စက္ခာယတန၊ သောတာယတန၊ ဃာနာယတန၊ ဇိဝှါယတန၊ ကာယာယတန၊ မနာယတနအားဖြင့် ခြောက်ပါးတို့တည်း။ (၁)
အပသန္တာန်၌ ဖြစ်သော အာယတန ‘ဗာဟိရာယတန'တို့သည် ရူပါယတန၊ သဒ္ဒါယတန၊ ဂန္ဓာ ယတန၊ ရသာယတန၊ ဖောဋ္ဌဗ္ဗာယတန၊ ဓမ္မာယတနအားဖြင့် ခြောက်ပါးတို့တည်း။ (၂)
ဝိညာဉ်အပေါင်းတို့သည် စက္ခုဝိညာဉ်၊ သောတဝိညာဉ်၊ ဃာနဝိညာဉ်၊ ဇိဝှါဝိညာဉ်၊ ကာယ ဝိညာဉ်၊ မနောဝိညာဉ်အားဖြင့် ခြောက်ပါးတို့တည်း။ (၃)
ဖဿအပေါင်းတို့သည် စက္ခုသမ္ဖဿ၊ သောတသမ္ဖဿ။ပ။ မနောသမ္ဖဿအားဖြင့် ခြောက်ပါးတို့တည်း။ (၄)
ဝေဒနာအပေါင်းတို့သည် စက္ခုသမ္ဖဿကြောင့်ဖြစ်သော ဝေဒနာ။ပ။ မနောသမ္ဖဿကြောင့်ဖြစ်သော ဝေဒနာအားဖြင့် ခြောက်ပါးတို့တည်း။ (၅)
သညာအပေါင်းတို့သည် ရူပသညာ။ပ။ ဓမ္မသညာအားဖြင့် ခြောက်ပါးတို့တည်း။ (၆)
သဉ္စေတနာအပေါင်းတို့သည် ရူပသဉ္စေတနာ။ပ။ ဓမ္မသဉ္စေတနာအားဖြင့် ခြောက်ပါးတို့တည်း။ (၇)
တဏှာအပေါင်းတို့သည် ရူပတဏှာ၊ သဒ္ဒတဏှာ၊ ဂန္ဓတဏှာ၊ ရသတဏှာ၊ ဖောဋ္ဌဗ္ဗတဏှာ၊ ဓမ္မတဏှာအားဖြင့် ခြောက်ပါးတို့တည်း။ (၈)
֍ ၃၂၄
။ မရိုသေခြင်းတို့သည် ခြောက်ပါးတို့တည်း။ ငါ့သျှင်တို့ ဤသာသနာတော်၌ ရဟန်းသည် မြတ်စွာဘုရား၌ ရိုသေခြင်း တုပ်ဝပ်ခြင်း မရှိသည်ဖြစ်၍ နေ၏၊ တရားတော်၌ ရိုသေခြင်း တုပ်ဝပ်ခြင်း မရှိသည်ဖြစ်၍ နေ၏၊ သံဃာတော်၌ ရိုသေခြင်း တုပ်ဝပ်ခြင်း မရှိသည်ဖြစ်၍ နေ၏၊ အကျင့်သိက္ခာ၌ ရိုသေခြင်း တုပ်ဝပ်ခြင်း မရှိသည်ဖြစ်၍ နေ၏၊ အပ္ပမာဒတရား၌ ရိုသေခြင်း တုပ်ဝပ်ခြင်း မရှိသည်ဖြစ်၍ နေ၏၊ အာမိသဖြင့် စေ့စပ်ခြင်း, ဓမ္မဖြင့် စေ့စပ်ခြင်း ‘ပဋိသန္ထာရ’ တရား၌ ရိုသေခြင်း တုပ်ဝပ်ခြင်း မရှိသည်ဖြစ်၍ နေ၏၊ (ဤခြောက်ပါးတို့တည်း)။ (၉)ရိုသေခြင်းတို့သည် ခြောက်ပါးတို့တည်း။ ငါ့သျှင်တို့ ဤသာသနာတော်၌ ရဟန်းသည် မြတ်စွာ ဘုရား၌ ရိုသေခြင်း တုပ်ဝပ်ခြင်းရှိသည်ဖြစ်၍ နေ၏၊ တရားတော်၌ ရိုသေခြင်း တုပ်ဝပ်ခြင်းရှိသည်ဖြစ်၍ နေ၏၊ သံဃာတော်၌ ရိုသေခြင်း တုပ်ဝပ်ခြင်းရှိသည်ဖြစ်၍ နေ၏၊ အကျင့်သိက္ခာ၌ ရိုသေခြင်း တုပ်ဝပ်ခြင်း ရှိသည်ဖြစ်၍ နေ၏၊ အပ္ပမာဒတရား၌ ရိုသေခြင်း တုပ်ဝပ်ခြင်းရှိသည်ဖြစ်၍ နေ၏၊ ပဋိသန္ထာရတရား၌ ရိုသေခြင်း တုပ်ဝပ်ခြင်းရှိသည် ဖြစ်၍ နေ၏၊ (ဤခြောက်ပါးတို့တည်း)။ (၁၀)
--သောမနဿဝေဒနာနှင့်ယှဉ်သော ဆင်ခြင်သုံးသပ်ခြင်းတို့သည် ခြောက်ပါးတို့တည်း။ မျက်စိဖြင့် ရူပါရုံကို မြင်၍ ဝမ်းမြောက်ခြင်း သောမနဿဝေဒနာ၏ အကြောင်းဖြစ်သော ရူပါရုံကို ဆင်ခြင်၏၊ နားဖြင့် သဒ္ဒါရုံကို ကြား၍။ နှာခေါင်းဖြင့် ဂန္ဓာရုံကို နမ်း၍။ လျှာဖြင့် ရသာရုံကို လျက်၍။ ကိုယ်ဖြင့် ဖောဋ္ဌဗ္ဗာရုံ ကို ထိ၍။ စိတ်ဖြင့် ဓမ္မာရုံကို သိ၍ ဝမ်းမြောက်ခြင်း သောမနဿဝေဒနာ၏ အကြောင်းဖြစ်သော ဓမ္မာရုံ ကို ဆင်ခြင်၏၊ (ဤခြောက်ပါးတို့တည်း)။ (၁၁)
ဒေါမနဿဝေဒနာနှင့်ယှဉ်သော ဆင်ခြင်သုံးသပ်ခြင်းတို့သည် ခြောက်ပါးတို့တည်း။ မျက်စိဖြင့် ရူပါရုံ ကို မြင်၍ နှလုံးမသာခြင်း ဒေါမနဿဝေဒနာ၏ အကြောင်းဖြစ်သော ရူပါရုံကို ဆင်ခြင်၏။ပ။ စိတ်ဖြင့် ဓမ္မာရုံကို သိ၍ နှလုံးမသာခြင်း ဒေါမနဿဝေဒနာ၏ အကြောင်းဖြစ်သော ဓမ္မာရုံကို ဆင်ခြင်၏၊ (ဤခြောက်ပါးတို့တည်း)။ (၁၂)
ဥပေက္ခာဝေဒနာနှင့်ယှဉ်သော ဆင်ခြင်သုံးသပ်ခြင်းတို့သည် ခြောက်ပါးတို့တည်း။ မျက်စိဖြင့် ရူပါရုံ ကို မြင်၍ လျစ်လျူရှုခြင်း ဥပေက္ခာဝေဒနာ၏ အကြောင်းဖြစ်သော ရူပါရုံကို ဆင်ခြင်၏။ပ။ စိတ်ဖြင့် ဓမ္မာရုံကို သိ၍ လျစ်လျူရှုခြင်း ဥပေက္ခာဝေဒနာ၏ အကြောင်းဖြစ်သော ဓမ္မာရုံကို ဆင်ခြင်၏၊ (ဤခြောက်ပါး တို့တည်း)။ (၁၃)
အောက်မေ့အပ်သော တရားတို့သည် ခြောက်ပါးတို့တည်း။ ငါ့သျှင်တို့ ဤသာသနာတော်၌ ရဟန်း သည် မျက်မှောက်၌လည်းကောင်း၊ မျက်ကွယ်၌လည်းကောင်း ကာယကံမေတ္တာကို သီတင်းသုံးဖော်တို့၌ ဖြစ်စေအပ်၏၊ အောက်မေ့အပ်သော ချစ်ခြင်းကို ပြုတတ်သော လေးမြတ်ခြင်းကို ပြုတတ်သော ဤတရား သည်လည်း စည်းလုံးခြင်းငှါ ခိုက်ရန်မဖြစ်ခြင်းငှါ အညီအညွတ်ဖြစ်ခြင်းငှါ တစ်ပေါင်းတည်းဖြစ်ခြင်းငှါ ဖြစ်၏။ (၁၄-၁)
တစ်ဖန်ထို့ပြင်လည်း ငါ့သျှင်တို့ ရဟန်းသည် မျက်မှောက်၌လည်းကောင်း၊ မျက်ကွယ်၌လည်းကောင်း၊ ဝစီကံမေတ္တာကို သီတင်းသုံးဖော်တို့၌ ဖြစ်စေအပ်၏။ပ။ (၁၄-၂)
တစ်ဖန် ထို့ပြင်လည်း ငါ့သျှင်တို့ ရဟန်းသည် မျက်မှောက်၌လည်းကောင်း၊ မျက်ကွယ်၌လည်း ကောင်း မနောကံမေတ္တာကို သီတင်းသုံးဖော်တို့၌ ဖြစ်စေအပ်၏၊ အောက်မေ့အပ်သော။ပ။ ဤတရားသည် လည်း တစ်ပေါင်းတည်းဖြစ်ခြင်းငှါ ဖြစ်၏။ (၁၄-၃)
တစ်ဖန် ထို့ပြင်လည်း ငါ့သျှင်တို့ ရဟန်းသည် တရားနှင့်လျော်သော တရားသဖြင့် ရအပ်သော အကြင်လာဘ်တို့ကို ရအပ်ကုန်၏၊ အယုတ်သဖြင့် သပိတ်၌ စားလောက်ရုံမျှကိုလည်း ရကုန်၏၊ ထိုသို့သဘောရှိသော လာဘ်တို့ဖြင့် ခွဲခြားသီးသန့်၍ စားလေ့မရှိ၊ သီလဝန္တဖြစ်သော သီတင်းသုံးဖော်တို့နှင့် ဆက်ဆံ၍ စားလေ့ရှိ၏၊ အောက်မေ့အပ်သော။ပ။ ဤတရားသည်လည်း တစ်ပေါင်းတည်း ဖြစ်ခြင်းငှါ ဖြစ်၏။ (၁၄-၄)
တစ်ဖန် ထို့ပြင်လည်း ငါ့သျှင်တို့ ရဟန်းသည် မကျိုး မပေါက် မပြောက် မကျား ဖြူစင်ကုန်သော ပညာရှိတို့ ချီးမွမ်းအပ်ကုန်သော မှားသောအားဖြင့် မသုံးသပ်အပ်ကုန်သော သမာဓိကို ဖြစ်စေတတ်ကုန်သော အကြင်သီလတို့သည် ရှိကုန်၏၊ ထိုသို့သဘောရှိသော သီလတို့၌ သီတင်းသုံးဖော်တို့နှင့် မျက် မှောက်၌လည်းကောင်း၊ မျက်ကွယ်၌လည်းကောင်း တူသောသီလရှိသည်ဖြစ်၍ နေ၏၊ အောက်မေ့အပ်သော။ပ။ ဤတရားသည်လည်း တစ်ပေါင်းတည်းဖြစ်ခြင်းငှါ ဖြစ်၏။ (၁၄-၅)
တစ်ဖန်ထို့ပြင်လည်း ငါ့သျှင်တို့ ဖြူစင်သော ဝဋ်ဆင်းရဲမှ ထုတ်ဆောင်တတ်သော အကြင် (မဂ်နှင့် ယှဉ်သော) သမ္မာဒိဋ္ဌိဉာဏ်သည် အကြွင်းမဲ့ဝဋ်ဆင်းရဲကုန်ခြင်းငှါ ကျင့်သောပုဂ္ဂိုလ်ကို ဝဋ်ဆင်းရဲမှ ထုတ် ဆောင်တတ်၏။ ရဟန်းသည် ထိုသို့သဘောရှိသော (သမ္မာဒိဋ္ဌိ) ဉာဏ်ဖြင့် သီတင်းသုံးဖော်တို့နှင့် မျက် မှောက်၌လည်းကောင်း၊ မျက်ကွယ်၌လည်းကောင်း ဉာဏ်အမြင်တူခြင်းသို့ ရောက်၍ နေ၏၊ အောက်မေ့အပ်သော ချစ်ခြင်းကိုပြုတတ်သော လေးမြတ်ခြင်းကို ပြုတတ်သော ဤတရားသည်လည်း စည်းလုံးခြင်းငှါ ခိုက်ရန် မဖြစ်ခြင်းငှါ အညီအညွတ်ဖြစ်ခြင်းငှါ တစ်ပေါင်းတည်းဖြစ်ခြင်းငှါ ဖြစ်၏၊ (ဤခြောက်ပါးတို့ တည်း)။ (၁၄-၆)
--֍ ၃၂၅
။ ခိုက်ရန်ဖြစ်ခြင်း အကြောင်းတို့သည် ခြောက်ပါးတို့တည်း။ ငါ့သျှင်တို့ ဤသာသနာတော်၌ ရဟန်းသည် အမျက်ထွက်တတ်၏၊ ရန်ငြိုးဖွဲ့တတ်၏။ငါ့သျှင်တို့ အကြင်ရဟန်းသည် အမျက်ထွက်တတ်၏၊ ရန်ငြိုးဖွဲ့တတ်၏၊ ထိုရဟန်းသည် မြတ်စွာ ဘုရား၌လည်း ရိုသေတုပ်ဝပ်ခြင်း မရှိသည်ဖြစ်၍ နေ၏၊ တရားတော်၌လည်း ရိုသေတုပ်ဝပ်ခြင်း မရှိသည် ဖြစ်၍ နေ၏၊ သံဃာတော်၌လည်း ရိုသေတုပ်ဝပ်ခြင်း မရှိသည်ဖြစ်၍ နေ၏၊ အကျင့်သိက္ခာပုဒ်၌လည်း ဖြည့်ကျင့်ခြင်းကို ပြုလေ့မရှိ ‘မဖြည့်ကျင့်’။
ငါ့သျှင်တို့ အကြင်ရဟန်းသည် မြတ်စွာဘုရား၌ ရိုသေတုပ်ဝပ်ခြင်းမရှိသည်ဖြစ်၍ နေ၏၊ တရား တော်၌ ရိုသေတုပ်ဝပ်ခြင်းမရှိသည်ဖြစ်၍ နေ၏၊ သံဃာတော်၌ ရိုသေတုပ်ဝပ်ခြင်းမရှိသည်ဖြစ်၍ နေ၏၊ အကျင့်သိက္ခာ၌ မဖြည့်ကျင့်၊ ထိုရဟန်းသည် သံဃာ၌ ခိုက်ရန်ကို ဖြစ်စေ၏၊ အကြင်ခိုက်ရန်ဖြစ်ခြင်းသည် လူအများ အစီးအပွါးမဲ့ခြင်းငှါ လူအများချမ်းသာမဲ့ခြင်းငှါ ဖြစ်၏၊ နတ်လူတို့၏ အကျိုးစီးပွါးမဲ့ခြင်း ဆင်းရဲ ခြင်းငှါ ဖြစ်၏။
ငါ့သျှင်တို့ ဤသို့ သဘောရှိသော ခိုက်ရန်ဖြစ်ကြောင်းကို သင်တို့သည် မိမိသန္တာန်၌လည်းကောင်း သူတစ်ပါးသန္တာန်၌လည်းကောင်း အကယ်၍ မြင်ကုန်ငြားအံ့၊ ထိုသို့တွေ့မြင်ကုန်သော် ငါ့သျှင်တို့ သင်တို့ သည် မကောင်းသော ထိုခိုက်ရန်ဖြစ်ကြောင်းကို ပယ်ကြရန် လုံ့လပြုကြကုန်လော့။ ငါ့သျှင်တို့ သင်တို့ သည် ဤသို့ သဘောရှိသော ခိုက်ရန်ဖြစ်ကြောင်းကို မိမိသန္တာန်၌လည်းကောင်း သူတစ်ပါးသန္တာန်၌လည်း ကောင်း အကယ်၍ မတွေ့မြင်ကုန်ငြားအံ့၊ ထိုသို့ မတွေ့မြင်ကုန်သော် ငါ့သျှင်တို့ သင်တို့သည် မကောင်းသော ထိုခိုက်ရန်ဖြစ်ကြောင်းကို နောင်အခါ၌ မဖြစ်ပွါးစေရန် ကျင့်ကုန်လော့။ ဤသို့ ကျင့်သည်ရှိသော် မကောင်းသော ထိုခိုက်ရန်ဖြစ်ကြောင်းကို ပယ်သည် မည်၏။ ဤသို့ ပယ်သည်ရှိသော် မကောင်းသော ထိုခိုက်ရန်ဖြစ်ကြောင်းကို နောင်အခါ၌ မဖြစ်ပွါးစေသည် မည်၏။
ငါ့သျှင်တို့ တစ်ဖန်ထို့ပြင်လည်း ရဟန်းသည် ဂုဏ်ကို ချေဖျက်တတ်၏၊ တုပြိုင်တတ်၏။ပ။ ငြူစူ တတ်၏၊ ဝန်တိုတတ်၏။ စဉ်းလဲတတ်၏၊ လှည့်ပတ်တတ်၏။ မကောင်းသော အလိုရှိ၏၊ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိအယူ ရှိ၏။ မိမိအယူကို မှားသောအားဖြင့် စွဲလမ်းတတ်၏၊ မိမိအယူကို မြဲစွာ ယူတတ်၏၊ စွန့်လွှတ်နိုင်ခဲ၏။
ငါ့သျှင်တို့ အကြင်ရဟန်းသည် မိမိအယူကို မှားသောအားဖြင့် စွဲလမ်းတတ်၏၊ မိမိအယူကို မြဲစွာယူ့တတ်၏၊ စွန့်လွှတ်နိုင်ခဲ၏၊ ထိုရဟန်းသည် မြတ်စွာဘုရား၌လည်း ရိုသေတုပ်ဝပ်ခြင်း မရှိသည်ဖြစ်၍ နေ၏၊ တရားတော်၌လည်း ရိုသေတုပ်ဝပ်ခြင်း မရှိသည်ဖြစ်၍ နေ၏၊ သံဃာတော်၌လည်း ရိုသေတုပ်ဝပ် ခြင်း မရှိသည် ဖြစ်၍ နေ၏၊ အကျင့်သိက္ခာ၌လည်း မဖြည့်ကျင့်။
ငါ့သျှင်တို့ အကြင်ရဟန်းသည် မြတ်စွာဘုရား၌ ရိုသေတုပ်ဝပ်ခြင်း မရှိသည်ဖြစ်၍ နေ၏၊ တရား တော်၌လည်း ရိုသေတုပ်ဝပ်ခြင်း မရှိသည်ဖြစ်၍ နေ၏၊ သံဃာတော်၌လည်း ရိုသေတုပ်ဝပ်ခြင်း မရှိသည် ဖြစ်၍ နေ၏၊ အကျင့်သိက္ခာ၌ မဖြည့်ကျင့်၊ ထိုရဟန်းသည် သံဃာ၌ ခိုက်ရန်ကို ဖြစ်စေ၏၊ အကြင်ခိုက်ရန် ဖြစ်ခြင်းသည် လူအများ အစီးအပွါးမဲ့ခြင်းငှါ လူအများချမ်းသာမဲ့ခြင်းငှါ ဖြစ်၏၊ နတ်လူတို့၏ အကျိုးစီးပွါး မဲ့ခြင်းငှါ ဆင်းရဲခြင်းငှါ ဖြစ်၏။
ငါ့သျှင်တို့ သင်တို့သည် ဤသို့သဘောရှိသော ခိုက်ရန်ဖြစ်ခြင်းအကြောင်းကို မိမိသန္တာန်၌လည်း ကောင်း သူတစ်ပါးသန္တာန်၌လည်းကောင်း အကယ်၍ တွေ့မြင်ကုန်ငြားအံ့၊ ထိုသို့ တွေ့မြင်ကုန်သော် ငါ့သျှင်တို့ သင်တို့သည် မကောင်းသော ထိုခိုက်ရန်ဖြစ်ကြောင်းကို ပယ်ရန် လုံ့လပြုကြကုန်လော့။
--ငါ့သျှင်တို့ သင်တို့သည် ဤသို့ သဘောရှိသော ခိုက်ရန်ဖြစ်ကြောင်းကို မိမိသန္တာန်၌လည်းကောင်း သူတစ်ပါးသန္တာန်၌လည်းကောင်း အကယ်၍ မတွေ့မမြင်ကုန်ငြားအံ့၊ ထိုသို့ မတွေ့မြင်ကုန်သော် ငါ့သျှင် တို့ သင်တို့သည် မကောင်းသော ထိုခိုက်ရန်ဖြစ်ကြောင်းကို နောင်အခါ၌ မဖြစ်ပွါးစေခြင်းငှါ ကျင့်ကုန် လော့။ ဤသို့ ကျင့်ကုန်သည်ရှိသော် မကောင်းသော ထိုခိုက်ရန်ဖြစ်ကြောင်းကို ပယ်သည် မည်၏၊ ဤသို့ ပယ် သည်ရှိသော် မကောင်းသော ခိုက်ရန်ဖြစ်ကြောင်းကို နောင်အခါ၌ မဖြစ်ပွါးစေသည် မည်၏၊ (ဤခြောက်ပါးတို့တည်း)။ (၁၅)
ဓာတ်တို့သည် ပထဝီဓာတ်၊ အာပေါဓာတ်၊ တေဇောဓာတ်၊ ဝါယောဓာတ်၊ အာကာသဓာတ်၊ ဝိညာဏဓာတ်အားဖြင့် ခြောက်ပါးတို့တည်း။ (၁၆)
֍ ၃၂၆
။ ကိလေသာမှ လွတ်သော ဓာတ်တို့သည် ခြောက်ပါးတို့တည်း။ ငါ့သျှင်တို့ ဤသာသနာတော်၌ ရဟန်းသည် ဤသို့ ဆိုငြားအံ့၊ “ငါသည် ကိလေသာတို့မှ လွတ်သော မေတ္တာနှင့်ယှဉ်သော စိတ်ကို ပွါးစေအပ်၏၊ အဖန်ဖန်လေ့လာအပ်၏၊ ယာဉ်ကဲ့သို့ပြုအပ်၏၊ တည်ရာကဲ့သို့ပြုအပ်၏၊ အဖန်ဖန် ဖြစ်စေ အပ်၏၊ အဖန်ဖန်ဆည်းပူးအပ်၏၊ ကောင်းစွာ အားထုတ်အပ်၏၊ ထိုသို့ဖြစ်လျက် ဒေါသသည် ငါ၏ မေတ္တာစိတ်ကို ဆုတ်ယုတ်စေ၍ တည်၏”ဟု (ဆိုငြားအံ့)။ “ဤသို့ မဆိုလင့်၊ အသျှင် ဤသို့ မဆိုလင့်၊ မြတ်စွာဘုရားကို မစွပ်စွဲလင့်၊ မြတ်စွာဘုရားကို စွပ်စွဲခြင်းသည် မကောင်း၊ မြတ်စွာဘုရားသည် ဤသို့ ဟောတော်မမူရာ”ဟု ထိုရဟန်းကို ဆိုအပ်၏။ “ငါ့သျှင် ကိလေသာတို့မှ လွတ်သော ယင်းမေတ္တာနှင့် ယှဉ်သောစိတ်ကို ပွါးစေအပ်ပါလျက် အဖန်ဖန် လေ့လာအပ်ပါလျက် ယာဉ်ကဲ့သို့ ပြုအပ်ပါလျက် တည်ရာ ကဲ့သို့ ပြုအပ်ပါလျက် အဖန်ဖန် ဖြစ်စေအပ်ပါလျက် အဖန်ဖန် ဆည်းပူးအပ်ပါလျက် ကောင်းစွာ အား ထုတ်အပ်ပါလျက် ဒေါသသည် ထိုရဟန်း၏ မေတ္တာစိတ်ကို ဆုတ်ယုတ်စေ၍ တည်၏ဟူသော ဤစကားသည် အကြောင်းမဟုတ် အရာမဟုတ်၊ ဤသို့သော အကြောင်းသည် မရှိ၊ ငါ့သျှင် ကိလေသာတို့မှ လွတ်သော ယင်းမေတ္တာနှင့် ယှဉ်သော စိတ်သည် ဒေါသမှ ထွက်မြောက်ကြောင်းတည်း”ဟု (ဆိုအပ်၏)။ (၁၇-၁)ငါ့သျှင်တို့ ဤ (သာသနာတော်) ၌ ရဟန်းသည် ဤသို့ ဆိုငြားအံ့၊ “ငါသည် ကိလေသာတို့မှ လွတ်သော ကရုဏာနှင့်ယှဉ်သော စိတ်ကို ပွါးစေအပ်၏၊ အဖန်ဖန် လေ့လာအပ်၏၊ ယာဉ်ကဲ့သို့ပြုအပ်၏၊ တည်ရာကဲ့သို့ ပြုအပ်၏၊ အဖန်ဖန် ဖြစ်စေအပ်၏၊ အဖန်ဖန် ဆည်းပူးအပ်၏၊ ကောင်းစွာ အားထုတ် အပ်၏၊ ထိုသို့ဖြစ်လျက် ညှဉ်းဆဲခြင်း ‘ဝိဟေသာ’ သည် ငါ၏ ကရုဏာစိတ်ကို ဆုတ်ယုတ်စေ၍ တည်၏”ဟု (ဆိုငြားအံ့)။ “ဤသို့ မဆိုလင့်၊ အသျှင် ဤသို့မဆိုလင့်၊ မြတ်စွာဘုရားကို မစွပ်စွဲလင့်၊ မြတ်စွာ ဘုရားကို စွပ်စွဲခြင်းသည် မကောင်း၊ မြတ်စွာဘုရားသည် ဤသို့ ဟောတော်မမူရာ”ဟု ထိုရဟန်းကို့ဆိုအပ်၏။ “ငါ့သျှင် ကိလေသာတို့မှ လွတ်သော ယင်းကရုဏာနှင့် ယှဉ်သော စိတ်ကို ပွါးစေအပ်ပါလျက် အဖန်ဖန် လေ့လာအပ်ပါလျက် ယာဉ်ကဲ့သို့ ပြုအပ်ပါလျက် တည်ရာကဲ့သို့ ပြုအပ်ပါလျက် အဖန်ဖန်ဖြစ်စေ အပ်ပါလျက် အဖန်ဖန် ဆည်းပူးအပ်ပါလျက် ကောင်းစွာ အားထုတ်အပ်ပါလျက် ညှဉ်းဆဲခြင်း ‘ဝိဟေသာ’ သည် ထိုရဟန်း၏ ကရုဏာစိတ်ကို ဆုတ်ယုတ်စေ၍ တည်၏ဟူသော ဤစကားသည် အကြောင်းမဟုတ် အရာမဟုတ်၊ ဤသို့သော အကြောင်းသည် မရှိ။ ငါ့သျှင် ကိလေသာတို့မှ လွတ်သော ယင်းကရုဏာ နှင့်ယှဉ်သော စိတ်သည် ဝိဟေသာတရားမှ ထွက်မြောက်ကြောင်းတည်း”ဟု (ဆိုအပ်၏)။ (၁၇-၂)
ငါ့သျှင်တို့ ဤ (သာသနာတော်) ၌ ရဟန်းသည် ဤသို့ ဆိုငြားအံ့၊ “ငါသည် ကိလေသာတို့မှ လွတ်သော မုဒိတာနှင့်ယှဉ်သော စိတ်ကို ပွါးစေအပ်၏၊ အဖန်ဖန် လေ့လာအပ်၏၊ ယာဉ်ကဲ့သို့ ပြုအပ်၏၊ တည်ရာကဲ့သို့ ပြုအပ်၏၊ အဖန်ဖန် ဖြစ်စေအပ်၏၊ အဖန်ဖန် ဆည်းပူးအပ်၏၊ ကောင်းစွာ အားထုတ်အပ်၏၊ ထိုသို့ ဖြစ်လျက် မမွေ့လျော်သော ‘အရတိ’ တရားသည် ငါ၏ မုဒိတာစိတ်ကို ဆုတ်ယုတ်စေ၍ တည်၏”ဟု (ဆိုငြားအံ့)။ “ဤသို့ မဆိုလင့်၊ အသျှင် ဤသို့မဆိုလင့်၊ မြတ်စွာဘုရားကို မစွပ်စွဲလင့်၊ မြတ်စွာဘုရားကို စွပ်စွဲခြင်းသည် မကောင်း၊ မြတ်စွာဘုရားသည် ဤသို့ ဟောတော်မမူရာ”ဟု ထိုရဟန်း ကို ဆိုအပ်၏။ “ငါ့သျှင် ကိလေသာတို့မှ လွတ်သော ယင်းမုဒိတာနှင့်ယှဉ်သော စိတ်ကို ပွါးစေအပ်ပါလျက် အဖန်ဖန် လေ့လာအပ်ပါလျက် ယာဉ်ကဲ့သို့ ပြုအပ်ပါလျက် တည်ရာကဲ့သို့ ပြုအပ်ပါလျက်
--အဖန်ဖန်ဖြစ် စေအပ်ပါလျက် အဖန်ဖန်ဆည်းပူးအပ်ပါလျက် ကောင်းစွာ အားထုတ်အပ်ပါလျက် မမွေ့လျော်ခြင်း ‘အရတိ’ တရားသည် ထိုရဟန်း၏ မုဒိတာစိတ်ကို ဆုတ်ယုတ်စေ၍ တည်၏ဟူသော ဤစကားသည် အကြောင်း မဟုတ် အရာမဟုတ်၊ ဤသို့သော အကြောင်းသည် မရှိ။ ငါ့သျှင် ကိလေသာတို့မှ လွတ်သော မုဒိတာနှင့် ယှဉ်သော စိတ်သည် မမွေ့လျော်ခြင်း ‘အရတိ’ တရားမှ ထွက်မြောက်ကြောင်းတည်း”ဟု (ဆိုအပ်၏)။ (၁၇-၃)
ငါ့သျှင်တို့ ဤ (သာသနာတော်) ၌ ရဟန်းသည် ဤသို့ ဆိုငြားအံ့၊ “ငါသည် ကိလေသာတို့မှ လွတ်သော လျစ်လျူရှုခြင်း ဥပေက္ခာနှင့်ယှဉ်သော စိတ်ကို ပွါးစေအပ်၏၊ အဖန်ဖန် လေ့လာအပ်၏၊ ယာဉ် ကဲ့သို့ ပြုအပ်၏၊ တည်ရာကဲ့သို့ ပြုအပ်၏၊ အဖန်ဖန် ဖြစ်စေအပ်၏၊ အဖန်ဖန် ဆည်းပူးအပ်၏၊ ကောင်းစွာ အားထုတ်အပ်၏၊ ထိုသို့ ဖြစ်လျက် စွဲမက်ခြင်း ‘ရာဂ’ သည် ငါ၏ ဥပေက္ခာစိတ်ကို ဆုတ်ယုတ် စေ၍ တည်၏”ဟု (ဆိုငြားအံ့)။ “ဤသို့ မဆိုလင့်၊ အသျှင် ဤသို့ မဆိုလင့်၊ မြတ်စွာဘုရားကို မစွပ်စွဲ လင့်၊ မြတ်စွာဘုရားကို စွပ်စွဲခြင်းသည် မကောင်း၊ မြတ်စွာဘုရားသည် ဤသို့ ဟောတော်မမူရာ”ဟု ထို ရဟန်းကို ဆိုအပ်၏။ “ငါ့သျှင် ကိလေသာတို့မှ လွတ်သော ယင်းလျစ်လျူရှုခြင်း'ဥပေက္ခာ’ နှင့် ယှဉ်သော စိတ်ကို ပွါးစေအပ်ပါလျက် အဖန်ဖန် လေ့လာအပ်ပါလျက် ယာဉ်ကဲ့သို့ပြုအပ်ပါလျက် တည်ရာကဲ့သို့ ပြု အပ်ပါလျက် အဖန်ဖန် ဖြစ်စေအပ်ပါလျက် အဖန်ဖန် ဆည်းပူးအပ်ပါလျက် ကောင်းစွာ အားထုတ်အပ်ပါလျက် စွဲမက်ခြင်း ‘ရာဂ'သည် ထိုရဟန်း၏ ဥပေက္ခာစိတ်ကို ဆုတ်ယုတ်စေ၍ တည်၏ဟူသော ဤစကား သည် အကြောင်းမဟုတ် အရာမဟုတ်၊ ဤသို့သော အကြောင်းသည် မရှိ။ ငါ့သျှင် ကိလေသာတို့မှ လွတ်သော ယင်းလျစ်လျူရှုခြင်း ‘ဥပေက္ခာ’ နှင့် ယှဉ်သော စိတ်သည် စွဲမက်ခြင်း ‘ရာဂ’ မှ ထွက်မြောက် ကြောင်းတည်း”ဟု (ဆိုအပ်၏)။ (၁၇-၄)
ငါ့သျှင်တို့ ဤ (သာသနာတော်) ၌ ရဟန်းသည် ဤသို့ ဆိုငြားအံ့၊ “ငါသည် ကိလေသာတို့မှ လွတ်သော (ရာဂစသော) အစွဲအမှတ် နိမိတ်မရှိသော အရဟတ္တဖိုလ်စိတ်ကို ပွါးစေအပ်၏၊ အဖန်ဖန် လေ့လာအပ်၏၊ ယာဉ်ကဲ့သို့ ပြုအပ်၏၊ တည်ရာကဲ့သို့ ပြုအပ်၏၊ အဖန်ဖန် ဖြစ်စေအပ်၏၊ အဖန်ဖန် ဆည်းပူးအပ်၏၊ ကောင်းစွာ အားထုတ်အပ်၏၊ ထိုသို့ဖြစ်လျက် ငါ၏ ထိုအရဟတ္တဖိုလ်ဝိညာဉ်စိတ်သည် ရာဂစသော နိမိတ်သို့ အစဉ်လိုက်၏”ဟု (ဆိုငြားအံ့)။ “ဤသို့ မဆိုလင့်၊ အသျှင် ဤသို့ မဆိုလင့်၊့မြတ်စွာဘုရားကို မစွပ်စွဲလင့်၊ မြတ်စွာဘုရားကို စွပ်စွဲခြင်းသည် မကောင်း၊ မြတ်စွာဘုရားသည် ဤသို့ ဟောတော်မမူရာ”ဟု ထိုရဟန်းကို ဆိုအပ်၏။ “ငါ့သျှင် ကိလေသာတို့မှလွတ်သော ရာဂစသော အစွဲ အမှတ် နိမိတ်မရှိသော ယင်းအရဟတ္တဖိုလ်စိတ်ကို ပွါးစေအပ်ပါလျက် အဖန်ဖန် လေ့လာအပ်ပါလျက် ယာဉ်ကဲ့သို့ပြုအပ်ပါလျက် တည်ရာကဲ့သို့ပြုအပ်ပါလျက် အဖန်ဖန် ဖြစ်စေအပ်ပါလျက် အဖန်ဖန် ဆည်းပူး အပ်ပါလျက် ကောင်းစွာ အားထုတ်အပ်ပါလျက် ထိုရဟန်း၏ အရဟတ္တဖိုလ် ဝိညာဉ်စိတ်သည် ရာဂစသော နိမိတ်သို့ အစဉ်လိုက်၏ ဟူသော ဤစကားသည် အကြောင်းမဟုတ် အရာမဟုတ်၊ ဤသို့သော အကြောင်း သည် မရှိ။ ငါ့သျှင် ကိလေသာတို့မှ လွတ်သော ရာဂစသော အစွဲအမှတ် နိမိတ်မရှိသော အရဟတ္တဖိုလ် စိတ်သည် အလုံးစုံသော ရာဂစသော နိမိတ်တို့မှ ထွက်မြောက်ကြောင်းတည်း”ဟု (ဆိုအပ်၏)။ (၁၇-၅)
ငါ့သျှင်တို့ ဤ (သာသနာတော်) ၌ ရဟန်းသည် ဤသို့ ဆိုငြားအံ့၊ “ငါဟူသော မာနစိတ်သည် ငါ့မှာ ကင်း၏၊ ဤတရားသည် ငါဖြစ်၏ဟူ၍လည်း မရှိ၊ ထိုသို့ဖြစ်လျက် ငါ၏ စိတ်ကို ယုံမှားခြင်း ဝိစိ ကိစ္ဆာငြောင့်သည် ဆုတ်ယုတ်စေ၍ တည်၏”ဟု (ဆိုငြားအံ့)။ “ဤသို့မဆိုလင့်၊ အသျှင် ဤသို့မဆိုလင့်၊ မြတ်စွာဘုရားကို မစွပ်စွဲလင့်၊ မြတ်စွာဘုရားကို စွပ်စွဲခြင်းသည် မကောင်း၊ မြတ်စွာဘုရားသည် ဤသို့ ဟောတော်မမူရာ”ဟု ထိုရဟန်းကို ဆိုအပ်၏၊ “ငါ့သျှင် ငါဟူသော မာနစိတ်ကင်းပါလျက် ဤတရားသည် ငါဖြစ်၏ဟူ၍လည်း မရှိပါဘဲလျက် ထိုရဟန်း၏ စိတ်ကို ယုံမှားခြင်း ဝိစိကိစ္ဆာငြောင့်သည် ဆုတ်ယုတ်စေ၍ တည်၏ ဟူသော စကားသည် အကြောင်းမဟုတ် အရာမဟုတ်၊ ဤသို့သော အကြောင်းသည် မရှိ။ ငါ့သျှင် ယင်းငါဟူသောမာနကို အကြွင်းမဲ့ ဖြတ်ခြင်းသည် ယုံမှားခြင်း ဝိစိကိစ္ဆာငြောင့်မှ ထွက်မြောက် ကြောင်းတည်း”ဟု (ဆိုအပ်၏)၊ (ဤခြောက်ပါးတို့တည်း)။ (၁၇-၆)
--֍ ၃၂၇
။ လွန်ကဲ (မြင့်မြတ်) သော တရားတို့သည် လွန်ကဲ (မြင့်မြတ်) သော မြင်ခြင်း၊ လွန်ကဲ (မြင့်မြတ်) သော ကြားခြင်း၊ လွန်ကဲ (မြင့်မြတ်) သော ရခြင်း၊ လွန်ကဲ (မြင့်မြတ်) သော အတတ်၊ လွန်ကဲ (မြင့်မြတ်) သော လုပ်ကျွေးခြင်း၊ လွန်ကဲ (မြင့်မြတ်) သော အောက်မေ့ခြင်းအားဖြင့် ခြောက်ပါးတို့တည်း။ (၁၈)အဖန်ဖန် အောက်မေ့ခြင်းတို့သည် ဘုရားဂုဏ်တော်ကို အောက်မေ့ခြင်း၊ တရားဂုဏ်တော်ကို အောက်မေ့ခြင်း၊ သံဃာဂုဏ်တော်ကို အောက်မေ့ခြင်း၊ သီလဂုဏ်ကို အောက်မေ့ခြင်း၊ စွန့်ကြဲခြင်းဂုဏ်ကို အောက်မေ့ခြင်း၊ နတ်တို့ကို သက်သေထား၍ မိမိသဒ္ဓါဂုဏ်ကို အောက်မေ့ခြင်းအားဖြင့် ခြောက်ပါးတို့ တည်း။ (၁၉)
֍ ၃၂၈
။ (ရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်၏) မြဲသောနေခြင်းတို့သည် ခြောက်ပါးတို့တည်း။ ငါ့သျှင်တို့ ဤ (သာသနာ တော်) ၌ ရဟန်းသည် မျက်စိဖြင့် ရုပ်အဆင်းကို မြင်သော် ဝမ်းသာခြင်းလည်း မဖြစ်၊ ဝမ်းနည်းခြင်း လည်း မဖြစ်၊ သတိ, ဆင်ခြင်ဉာဏ်နှင့် ပြည့်စုံသည်ဖြစ်၍ လျစ်လျူရှု၍သာလျှင် နေ၏၊ နားဖြင့် အသံကို ကြားသော်။ပ။ စိတ်ဖြင့် ဓမ္မာရုံကို သိသော် ဝမ်းသာခြင်းလည်း မဖြစ်၊ ဝမ်းနည်းခြင်းလည်း မဖြစ်၊ သတိ,ဆင်ခြင်ဉာဏ်နှင့် ပြည့်စုံသည် ဖြစ်၍ လျစ်လျူရှု၍သာလျှင် နေ၏၊ (ဤခြောက်ပါးတို့တည်း)။ (၂၀)֍ ၃၂၉
။ အမျိုးဇာတ်တို့သည် ခြောက်ပါး တို့တည်း။ ငါ့သျှင်တို့ ဤလောက၌ အချို့သောသူသည် မည်းသော အမျိုးဇာတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ မည်းသော တရားကို ဖြစ်စေ၏၊ ငါ့သျှင်တို့ ဤလောက၌ အချို့သောသူသည် မည်းသော အမျိုးဇာတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ ဖြူသော တရားကို ဖြစ်စေ၏၊ ငါ့သျှင်တို့ ဤလောက၌ အချို့သောသူသည် မည်းသော အမျိုးဇာတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ မမည်းမဖြူသော နိဗ္ဗာန်ကို ဖြစ်စေ၏၊ ငါ့သျှင်တို့ ဤလောက၌ အချို့သောသူသည် ဖြူသော အမျိုးဇာတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ ဖြူသော တရားကို ဖြစ်စေ၏၊ ငါ့သျှင် တို့ ဤလောက၌ အချို့သောသူသည် ဖြူသော အမျိုးဇာတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ မည်းသော တရားကို ဖြစ်စေ၏၊ ငါ့သျှင်တို့ ဤလောက၌ အချို့သောသူသည် ဖြူသော အမျိုးဇာတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ မမည်း မဖြူသော နိဗ္ဗာန်ကို ဖြစ်စေ၏၊ (ဤခြောက်ပါးတို့တည်း)။ (၂၁)နိဗ္ဗာန်သို့ ရောက်ကြောင်းဖြစ်သော သညာတို့သည် အနိစ္စာနုပဿနာဉာဏ်၌ဖြစ်သော သညာ၊ အနိစ္စတရား၌ ဒုက္ခာနုပဿနာဉာဏ်၌ဖြစ်သော သညာ၊ ဒုက္ခတရား၌ အနတ္တာနုပဿနာဉာဏ်၌ဖြစ်သော သညာ၊ ပဟာနာနုပဿနာဉာဏ်၌ဖြစ်သော သညာ၊ ရာဂါနုပဿနာဉာဏ်၌ဖြစ်သော သညာ၊ နိရောဓာ နုပဿနာဉာဏ်၌ ဖြစ်သော သညာအားဖြင့် ခြောက်ပါးတို့တည်း။ (၂၂)
ငါ့သျှင်တို့ (အလုံးစုံသောတရားတို့ကို) သိတော်မူ မြင်တော်မူ၍ ပူဇော်အထူးကို ခံတော်မူထိုက်သော (အလုံးစုံသောတရားတို့ကို) ကိုယ်တိုင်မှန်စွာ သိတော်မူသော ထိုမြတ်စွာဘုရားသည် ဤခြောက်ပါးသော တရားတို့ကို ကောင်းစွာ ဟောတော်မူအပ်၏၊ ထိုခြောက်ပါးသော တရားတို့၌ အလုံးစုံသော သင်တို့သည် အညီအညွတ် ရွတ်ဆိုအပ်၏။ပ။ နတ်လူတို့၏ အကျိုး စီးပွါး ချမ်းသာအလို့ငှါ ဖြစ်၏။
--သတ္တက - တရား ခုနစ်ပါးစု
֍ ၃၃၀
။ ငါ့သျှင်တို့ (အလုံးစုံသောတရားတို့ကို) သိတော်မူ မြင်တော်မူ၍ ပူဇော်အထူးကို ခံတော်မူ ထိုက်သော (အလုံးစုံသောတရားတို့ကို) ကိုယ်တိုင်မှန်စွာ သိတော်မူသော ထိုမြတ်စွာဘုရားသည် ကောင်း စွာ ဟောတော်မူအပ်သော ခုနစ်ပါးသော တရားတို့သည် ရှိကုန်၏။ ထိုခုနစ်ပါးသော တရားတို့၌ အလုံးစုံသော သင်တို့သည် အညီအညွတ် ရွတ်ဆိုအပ်၏။ပ။ နတ်လူတို့၏ အကျိုး စီးပွါး ချမ်းသာအလို့ငှါ ဖြစ်၏။အဘယ်ခုနစ်ပါးသော တရားတို့နည်းဟူမူ -
အရိယာဥစ္စာတို့သည် သဒ္ဓါဥစ္စာ၊ သီလဥစ္စာ၊ ဟိရီဥစ္စာ၊ ဩတ္တပ္ပဥစ္စာ၊ သုတဥစ္စာ၊ စာဂဥစ္စာ၊ ပညာ ဥစ္စာအားဖြင့် ခုနစ်ပါးတို့တည်း။ (၁)
ဗောဇ္ဈင်တို့သည် သတိသမ္ဗောဇ္ဈင်၊ ဓမ္မဝိစယသမ္ဗောဇ္ဈင်၊ ဝီရိယသမ္ဗောဇ္ဈင်၊ ပီတိသမ္ဗောဇ္ဈင်၊ ပဿဒ္ဓိသမ္ဗောဇ္ဈင်၊ သမာဓိသမ္ဗောဇ္ဈင်၊ ဥပေက္ခာသမ္ဗောဇ္ဈင်အားဖြင့် ခုနစ်ပါးတို့တည်း။ (၂)
သမာဓိ၏ အခြံအရံ ‘အဆောက်အဦး’ တို့သည် မှန်သော သိမြင်ခြင်း ‘သမ္မာဒိဋ္ဌိ’၊ မှန်သော ကြံခြင်း ‘သမ္မာသင်္ကပ္ပ’၊ မှန်သော ပြောဆိုခြင်း ‘သမ္မာဝါစာ’၊ မှန်သော ပြုလုပ်ခြင်း ‘သမ္မာကမ္မန္တ’၊ မှန်သော အသက် မွေးခြင်း ‘သမ္မာအာဇီဝ’၊ မှန်သောအားထုတ်ခြင်း ‘သမ္မာဝါယာမ’၊ မှန်သောအောက်မေ့ခြင်း ‘သမ္မာသတိ’ အားဖြင့် ခုနစ်ပါးတို့တည်း။ (၃)
မသူတော်တရားတို့သည် ငါ့သျှင်တို့ ဤသာသနာတော်၌ ရဟန်းသည် သဒ္ဓါတရားမရှိ၊ ရှက်ခြင်း မရှိ၊ ကြောက်လန့်ခြင်းမရှိ၊ အကြားအမြင်မရှိ၊ ပျင်းရိ၏၊ သတိလွတ်၏၊ ပညာမရှိ၊ ဤသို့အားဖြင့် ခုနစ် ပါးတို့တည်း။ (၄)
သူတော်ကောင်းတရားတို့သည် ငါ့သျှင်တို့ ဤသာသနာတော်၌ ရဟန်းသည် သဒ္ဓါတရားရှိ၏၊ ရှက်ခြင်း ရှိ၏၊ ကြောက်လန့်ခြင်းရှိ၏၊ အကြားအမြင်များ၏၊ အားထုတ်အပ်သော ဝီရိယရှိ၏၊ ထင်သော သတိရှိ၏၊ ပညာရှိ၏၊ ဤသို့အားဖြင့် ခုနစ်ပါးတို့တည်း။ (၅)
သူတော်ကောင်းတရားတို့သည် ငါ့သျှင်တို့ ဤသာသနာတော်၌ ရဟန်းသည် ပါဠိကို သိ၏၊ အနက် ကို သိ၏၊ မိမိကိုယ်ကို သိ၏၊ အတိုင်းအရှည်ကို သိ၏၊ အခါကို သိ၏၊ ပရိသတ်ကို သိ၏၊ ပုဂ္ဂိုလ်ကို သိ၏၊ ဤသို့အားဖြင့် ခုနစ်ပါးတို့တည်း။ (၆)
֍ ၃၃၁
။ ရဟန္တာဖြစ်ခြင်းအကြောင်းတို့သည် ငါ့သျှင်တို့ ဤသာသနာတော်၌ ရဟန်းသည် သိက္ခာကို စောင့်ထိမ်းခြင်း၌ ထက်သော ဆန္ဒရှိ၏၊ နောင်အခါ၌လည်း သိက္ခာကို စောင့်ထိန်းခြင်း၌ မကင်းသော တောင့်တခြင်းရှိ၏၊ တရားကို ဆင်ခြင်ခြင်း၌ ထက်သော ဆန္ဒရှိ၏၊ နောင်အခါ၌လည်း တရားကို ဆင်ခြင် ခြင်း၌ မကင်းသော တောင့်တခြင်းရှိ၏၊ တဏှာကို ဖျက်ဆီးခြင်း၌ ထက်သော ဆန္ဒရှိ၏၊ နောင်အခါ၌ လည်း တဏှာကို ဖျက်ဆီးခြင်း၌ မကင်းသော တောင့်တခြင်းရှိ၏၊ ဆိတ်ငြိမ်ရာတစ်ယောက်ထီးတည်း့နေခြင်း၌ ထက်သော ဆန္ဒရှိ၏၊ နောင်အခါ၌လည်း ဆိတ်ငြိမ်ရာတစ်ယောက်ထီးတည်း နေခြင်း၌ မကင်းသော တောင့်တခြင်းရှိ၏၊ လုံ့လကို ပြည့်စုံစေခြင်း၌ ထက်သော ဆန္ဒရှိ၏၊ နောင်အခါ၌လည်း လုံ့လကို ပြည့်စုံစေခြင်း၌ မကင်းသော တောင့်တခြင်း ဆန္ဒရှိ၏၊ သတိပညာ၌ ထက်သော ဆန္ဒရှိ၏၊ နောင်အခါ၌ သတိပညာ၌ မကင်းသော တောင့်တခြင်းရှိ၏၊ အရိယာမဂ်ကို သိမြင်ခြင်း၌ ထက်သော ဆန္ဒရှိ၏၊ နောင် အခါ၌လည်း အရိယာမဂ်ကို သိမြင်ခြင်း၌ မကင်းသော တောင့်တခြင်းရှိ၏၊ ဤသို့အားဖြင့် ခုနစ်ပါးတို့ တည်း။ (၇) --သညာတို့သည် အနိစ္စာနုပဿနာဉာဏ်၌ဖြစ်သော သညာ၊ အနတ္တာနုပဿနာဉာဏ်၌ ဖြစ်သော သညာ၊ အသုဘာနုပဿနာဉာဏ်၌ဖြစ်သော သညာ၊ အာဒီနဝါနုပဿနာဉာဏ်၌ဖြစ်သော သညာ၊ ပဟာနာ နုပဿနာ ဉာဏ်၌ဖြစ်သော သညာ၊ ဝိရာဂါနုပဿနာဉာဏ်၌ဖြစ်သော သညာ၊ နိရောဓာနုပဿနာဉာဏ် ၌ဖြစ်သော သညာအားဖြင့် ခုနစ်ပါးတို့တည်း။ (၈)
ဗိုလ်တို့သည် သဒ္ဓါဗိုလ်၊ ဝီရိယဗိုလ်၊ သတိဗိုလ်၊ သမာဓိဗိုလ်၊ ပညာဗိုလ်၊ ဟိရိဗိုလ်၊ ဩတ္တပ္ပဗိုလ် အားဖြင့် ခုနစ်ပါးတို့တည်း။ (၉)
֍ ၃၃၂
။ ဝိညာဉ်၏တည်ရာတို့သည် ခုနစ်ပါးတို့တည်း။ ငါ့သျှင်တို့ ကိုယ်သဏ္ဌာန်ချင်းကွဲပြား၍ ပဋိသန္ဓေ သညာချင်းလည်း ကွဲပြားကုန်သော သတ္တဝါတို့သည် ရှိကုန်၏။ အဘယ်သတ္တဝါတို့နည်းဟူမူ - အချို့သော နတ်၁ အချို့သော ဝိနိပါတိက၂နှင့် လူတို့ပင်တည်း၊ ဤကား ရှေးဦးစွာသော ဝိညာဉ်၏ တည်ရာ ပေတည်း။ငါ့သျှင်တို့ ကိုယ်သဏ္ဌာန်ချင်း ကွဲပြား၍ ပဋိသန္ဓေသညာချင်းတူကုန်သော သတ္တဝါတို့သည် ရှိကုန်၏။ အဘယ်သတ္တဝါတို့နည်းဟူမူ - ပဌမဈာန်ဘုံ၌ဖြစ်သော ဗြဟ္မာတို့ပင်တည်း။ ဤကား နှစ်ခုမြောက်သော ဝိညာဉ်၏ တည်ရာပေတည်း။
ငါ့သျှင်တို့ ကိုယ်သဏ္ဌာန်ချင်းတူ၍ ပဋိသန္ဓေသညာချင်းကွဲပြားကုန်သော သတ္တဝါတို့သည် ရှိကုန်၏။ အဘယ်သတ္တဝါတို့နည်းဟူမူ - အာဘဿရာဘုံ၌ဖြစ်သော ဗြဟ္မာတို့ပင်တည်း။ ဤကား သုံးခုမြောက်သော ဝိညာဉ်၏ တည်ရာပေတည်း။
ငါ့သျှင်တို့ ကိုယ်သဏ္ဌာန်ချင်းတူ၍ ပဋိသန္ဓေသညာချင်းလည်းတူကုန်သော သတ္တဝါတို့သည် ရှိကုန်၏။ အဘယ်သတ္တဝါတို့နည်းဟူမူ - သုဘကိဏှာဘုံ၌ဖြစ်သောဗြဟ္မာတို့ပင်တည်း။ ဤကားလေးခု မြောက်သော ဝိညာဉ်၏ တည်ရာပေတည်း။
ငါ့သျှင်တို့ ရူပသညာတို့ကို လုံးဝလွန်မြောက်၍ ပဋိဃသညာတို့ လုံးဝချုပ်သည့်ပြင် နာနတ္တသညာ တို့ကို လုံးဝနှလုံးမသွင်းမူ၍ “ကောင်းကင်သည် အဆုံးမရှိ”ဟု ပွါးများခြင်းကြောင့် အာကာသာနဉ္စာယတန ဘုံသို့ ရောက်သော ဗြဟ္မာတို့သည် ရှိကုန်၏။ ဤကားငါးခုမြောက်သော ဝိညာဉ်၏ တည်ရာပေတည်း။
ငါ့သျှင်တို့ အာကာသာနဉ္စာယတနဈာန်ကို လုံးဝလွန်မြောက်၍ “ဝိညာဉ်သည် အဆုံးမရှိ”ဟု ပွါးများ ခြင်းကြောင့် ဝိညာဏဉ္စာယတနဘုံသို့ ရောက်သော ဗြဟ္မာတို့သည် ရှိကုန်၏။ ဤကား ခြောက်ခုမြောက်သော ဝိညာဉ်၏ တည်ရာပေတည်း။
ငါ့သျှင်တို့ ဝိညာဏဉ္စာယတနဈာန်ကို လုံးဝလွန်မြောက်၍ “တစ်စုံတစ်ခုမျှ မရှိ”ဟု ပွါးများခြင်း ကြောင့် အာကိဉ္စညာယတနဘုံသို့ ရောက်သော ဗြဟ္မာတို့သည် ရှိကုန်၏။ ဤကား ခုနစ်ခုမြောက်သော ဝိညာဉ်၏ တည်ရာပေတည်း။ (၁၀)
အလှူခံပုဂ္ဂိုလ်တို့သည် နှစ်ဖက်အဖို့မှလွတ်သော ‘ဥဘတောဘာဂဝိမုတ္တ’ ပုဂ္ဂိုလ်၊ ပညာဖြင့် လွတ်သော ‘ပညာဝိမုတ္တ ‘ပုဂ္ဂိုလ်၊ ကာယသက္ခိပုဂ္ဂိုလ်၊ ဒိဋ္ဌိပ္ပတ္တပုဂ္ဂိုလ်၊ သဒ္ဓါဝိမုတ္တပုဂ္ဂိုလ်၊ ဓမ္မာနုသာရီပုဂ္ဂိုလ်၊ သဒ္ဓါနုသာရီပုဂ္ဂိုလ်အားဖြင့် ခုနစ်ယောက်တို့တည်း။ (၁၁)
အဖန်တလဲလဲကိန်းတတ်သော ‘အနုသယ’ တို့သည် ကာမရာဂါနုသယ၊ ပဋိဃာနုသယ၊ ဒိဋ္ဌာနုသယ၊့ဝိစိကိစ္ဆာနုသယ၊ မာနာနုသယ၊ ဘဝရာဂါနုသယ၊ အဝိဇ္ဇာနုသယအားဖြင့် ခုနစ်ပါးတို့တည်း။ (၁၂)
--သံယောဇဉ်တို့သည် အနုနယသံယောဇဉ်၊ ပဋိဃသံယောဇဉ်၊ ဒိဋ္ဌိသံယောဇဉ်၊ ဝိစိကိစ္ဆာသံယောဇဉ်၊ မာနသံယောဇဉ်၊ ဘဝရာဂသံယောဇဉ်၊ အဝိဇ္ဇာသံယောဇဉ်အားဖြင့် ခုနစ်ပါးတို့တည်း။ (၁၃)
အဓိကရုဏ်းကို ငြိမ်းစေတတ်သော တရားတို့သည် ခုနစ်ပါးတို့တည်း။ ဖြစ်ပေါ်ကုန် ဖြစ်ပေါ်ကုန်သော အဓိကရုဏ်းတို့ကို ငြိမ်းစေခြင်းငှါ ငြိမ်သက်စေခြင်းငှါ သမ္မုခါဝိနည်းကို ပေးအပ်၏၊ သတိဝိနည်းကို ပေးအပ်၏၊ အမူဠှဝိနည်းကို ပေးအပ်၏၊ ဝန်ခံခြင်းဖြင့် ပြုအပ်၏၊ ယေဘုယျသိကာကံကို ပြုအပ်၏၊ တဿပါပိယျသိကာ ကံကို ပြုအပ်၏၊ တိဏဝတ္ထာရကကံကို ပြုအပ်၏၊ (ဤခုနစ်ပါးတို့တည်း)။ (၁၄)
ငါ့သျှင်တို့ (အလုံးစုံသော တရားတို့ကို) သိတော်မူ မြင်တော်မူ၍ ပူဇော်အထူးကို ခံတော်မူထိုက်သော (အလုံးစုံသောတရားတို့ကို) ကိုယ်တိုင် မှန်စွာ သိတော်မူသော ထိုမြတ်စွာဘုရားသည် ဤခုနစ်ပါးသော တရားတို့ကို ကောင်းစွာ ဟောတော်မူအပ်၏။ ထိုခုနစ်ပါးသော တရားတို့၌ အလုံးစုံသော သင်တို့သည် အညီအညွတ် ရွတ်ဆိုအပ်၏။ပ။ နတ်လူတို့၏ အကျိုး စီးပွါး ချမ်းသာအလို့ငှါ ဖြစ်၏။
ဒုတိယအခန်း ပြီး၏။
၁။ နတ်ပြည်ခြောက်ထပ်ရှိ ကာမာဝစရနတ်တို့ကို အချို့သောနတ်ဟု ဆိုသည်။
၂။ ဖုတ် တစ္ဆေ သူရဲစသော နာနာဘာဝသတ္တဝါတို့ကို အချို့သော ဝိနိပါတိကဟု ဆိုသည်။
အဋ္ဌက - တရားရှစ်ပါးစု
֍ ၃၃၃
။ ငါ့သျှင်တို့ (အလုံးစုံသောတရားတို့ကို) သိတော်မူ မြင်တော်မူ၍ ပူဇော်အထူးကို ခံတော်မူ ထိုက်သော (အလုံးစုံသောတရားတို့ကို) ကိုယ်တိုင် မှန်စွာ သိတော်မူသော ထိုမြတ်စွာဘုရားသည် ကောင်း စွာ ဟောတော်မူသော ရှစ်ပါးသော တရားတို့သည် ရှိကုန်၏။ ထိုရှစ်ပါးသော တရားတို့၌ အလုံးစုံသော သင်တို့သည် အညီအညွတ် ရွတ်ဆိုအပ်၏။ပ။ နတ်လူတို့၏ အကျိုး စီးပွါး ချမ်းသာအလို့ငှါ ဖြစ်၏။အဘယ်ရှစ်ပါးသော တရားတို့နည်းဟူမူ -
မှားသော သဘောတရားတို့သည် မှားသောအယူ ‘မိစ္ဆာဒဋ္ဌိ’၊ မှားသောအကြံ ‘မိစ္ဆာသင်္ကပ္ပ’၊ မှားသော စကား ‘မိစ္ဆာဝါစာ’၊ မှားသောအမှု ‘မိစ္ဆာကမ္မန္တ’၊ မှားသောအသက်မွေးမှု ‘မိစ္ဆာအာဇီဝ’၊ မှားသောအားထုတ် မှု ‘မိစ္ဆာဝါယာမ’၊ မှားသောအောက်မေ့မှု ‘မိစ္ဆာသတိ’၊ မှားသောတည်ကြည်မှု'မိစ္ဆာသမာဓိ'အားဖြင့် ရှစ်ပါး တို့တည်း။ (၁)
မှန်သော သဘောတရားတို့သည် မှန်သောသိမြင်ခြင်း ‘သမ္မာဒိဋ္ဌိ’၊ မှန်သောကြံခြင်း ‘သမ္မာ သင်္ကပ္ပ’၊ မှန်သော ပြောဆိုခြင်း ‘သမ္မာဝါစာ’၊ မှန်သောပြုလုပ်ခြင်း ‘သမ္မာကမ္မန္တ’၊ မှန်သောအသက်မွေးခြင်း ‘သမ္မာအာဇီဝ’၊ မှန်သော အားထုတ်ခြင်း ‘သမ္မာဝါယာမ’၊ မှန်သောအောက်မေ့ခြင်း ‘သမ္မာသတိ’၊ မှန်သော တည်ကြည်ခြင်း ‘သမ္မာသမာဓိ’ အားဖြင့် ရှစ်ပါးတို့တည်း။ (၂)
--အလှူခံထိုက်သောပုဂ္ဂိုလ်တို့သည် သောတာပန်ပုဂ္ဂိုလ်၊ သောတာပတ္တိဖိုလ်ကို ရရန် ကျင့်ဆဲပုဂ္ဂိုလ်၊ သကဒါဂါမ်ပုဂ္ဂိုလ်၊ သကဒါဂါမိဖိုလ်ကို ရရန် ကျင့်ဆဲပုဂ္ဂိုလ်၊ အနာဂါမ်ပုဂ္ဂိုလ်၊ အနာဂါမိဖိုလ်ကို ရရန် ကျင့်ဆဲပုဂ္ဂိုလ်၊ ရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်၊ အရဟတ္တဖိုလ်ကို ရရန် ကျင့်ဆဲပုဂ္ဂိုလ်အားဖြင့် ရှစ်ယောက်တို့တည်း။ (၃)
֍ ၃၃၄
။ ပျင်းရိခြင်းအကြောင်းတို့သည် ရှစ်ပါးတို့တည်း။ ငါ့သျှင်တို့ ဤသာသနာတော်၌ ရဟန်းသည် အမှုကိစ္စကို ပြုအပ်၏၊ ထိုရဟန်းအား ဤသို့ စိတ်ဖြစ်၏၊ “ငါသည် အမှုကိစ္စကို ပြုရအံ့၊ အမှု ကိစ္စပြုသော ငါ၏ ကိုယ်သည် ပင်ပန်းလတ္တံ့၊ ယခု ငါသည် အိပ်ဦးအံ့”ဟု (စိတ်ဖြစ်၏)။ ထိုရဟန်းသည် အိပ်၏၊ မရောက်ရသေးသော တရားသို့ ရောက်ခြင်းငှါ မရသေးသည့် တရားကို ရခြင်းငှါ မျက်မှောက့်မပြုရသေးသည့် တရားကို မျက်မှောက်ပြုခြင်းငှါ ဝီရိယကို မဖြစ်စေ။ ဤကား ရှေးဦးစွာသော ပျင်းရိ ခြင်း၏ အကြောင်းတည်း။ငါ့သျှင်တို့ တစ်ဖန်ထို့ပြင်လည်း ရဟန်းသည် အမှုကိစ္စကို ပြုပြီးဖြစ်၏၊ ထိုရဟန်းအား ဤသို့ စိတ်ဖြစ်၏၊ “ငါသည် အမှုကိစ္စကို ပြုပြီးပြီ၊ အမှုကိစ္စကို ပြုပြီးသော ငါ၏ ကိုယ်သည် ပင်ပန်း၏၊ ယခု ငါသည် အိပ်ဦးအံ့”ဟု (စိတ်ဖြစ်၏)။ ထိုရဟန်းသည် အိပ်၏၊ ဝီရိယကို မဖြစ်စေ။ပ။ ဤကား နှစ်ခု မြောက်သော ပျင်းရိခြင်း၏ အကြောင်းတည်း။
ငါ့သျှင်တို့ တစ်ဖန်ထို့ပြင်လည်း ရဟန်းသည် ခရီးသွားအပ်၏၊ ထိုရဟန်းအား ဤသို့ စိတ်ဖြစ်၏၊ “ငါသည် ခရီးသွားရအံ့၊ ခရီးသွားသော ငါ၏ ကိုယ်သည် ပင်ပန်းလတ္တံ့၊ ယခု ငါသည် အိပ်ဦးအံ့”ဟု (စိတ်ဖြစ်၏)။ ထိုရဟန်းသည် အိပ်၏၊ ဝီရိယကို မဖြစ်စေ။ပ။ ဤကား သုံးခုမြောက်သော ပျင်းရိခြင်း၏ အကြောင်းတည်း။
ငါ့သျှင်တို့ တစ်ဖန်ထို့ပြင်လည်း ရဟန်းသည် ခရီးသွားပြီးဖြစ်၏၊ ထိုရဟန်းအား ဤသို့စိတ်ဖြစ်၏၊ “ငါသည် ခရီးသွားပြီးပြီ၊ ခရီးသွားသော ငါ၏ ကိုယ်သည် ပင်ပန်း၏၊ ယခု ငါသည် အိပ်ဦးအံ့”ဟု (စိတ် ဖြစ်၏)။ ထိုရဟန်းသည် အိပ်၏၊ ဝီရိယကို မဖြစ်စေ။ပ။ ဤကား လေးခုမြောက်သော ပျင်းရိခြင်း၏ အ ကြောင်းတည်း။
ငါ့သျှင်တို့ တစ်ဖန်ထို့ပြင်လည်း ရဟန်းသည် ရွာသို့လည်းကောင်း နိဂုံးသို့လည်းကောင်း ဆွမ်းခံ သွားသည်ရှိသော် ကြမ်းသည်လည်းဖြစ်သော နုသည်လည်းဖြစ်သော ဆွမ်းဘောဇဉ်ကို အလိုရှိတိုင်း ပြည့်စုံ အောင် မရ၊ ထိုရဟန်းအား ဤသို့ စိတ်ဖြစ်၏၊ “ငါသည် ရွာသို့လည်းကောင်း နိဂုံးသို့လည်းကောင်း ဆွမ်းခံသွားသည်ရှိသော် ကြမ်းသည်လည်းဖြစ်သော နုသည်လည်းဖြစ်သော ဆွမ်းဘောဇဉ်ကို အလိုရှိတိုင်း ပြည့်စုံအောင် မရခဲ့၊ ဆွမ်းခံသွားသော ထိုငါ၏ ကိုယ်သည် ပင်ပန်း၏၊ အမှုကိစ္စကို ပြုရန် မခံ့၊ ယခု ငါသည် အိပ်ဦးအံ့”ဟု (စိတ်ဖြစ်၏)။ ထိုရဟန်းသည် အိပ်၏၊ ဝီရိယကို မဖြစ်စေ။ပ။ ဤကား ငါးခု မြောက်သော ပျင်းရိခြင်း၏ အကြောင်းတည်း။
ငါ့သျှင်တို့ တစ်ဖန်ထို့ပြင်လည်း ရဟန်းသည် ရွာသို့လည်းကောင်း နိဂုံးသို့လည်းကောင်း ဆွမ်းခံ သွားသည်ရှိသော် ကြမ်းသည်လည်းဖြစ်သော နုသည်လည်းဖြစ်သော ဆွမ်းဘောဇဉ်ကို အလိုရှိတိုင်း ပြည့်စုံ အောင် ရခဲ့၏၊ ထိုရဟန်းအား ဤသို့ စိတ်ဖြစ်၏၊ “ငါသည် ရွာသို့လည်းကောင်း နိဂုံးသို့လည်းကောင်း ဆွမ်းခံသွားသည်ရှိသော် ကြမ်းသည်လည်းဖြစ်သော နုသည်လည်းဖြစ်သော ဆွမ်းကို အလိုရှိတိုင်း ပြည့်စုံ အောင် ရခဲ့၏၊ ထိုငါ၏ ကိုယ်သည် လေး၏၊ အမှုကိစ္စကို ပြုရန် မခံ့၊ စိုစွတ်သော ပဲကဲ့သို့ လေး၏၊ ယခု ငါသည် အိပ်ဦးအံ့”ဟု (စိတ်ဖြစ်၏)။ ထိုရဟန်းသည် အိပ်၏၊ ဝီရိယကို မဖြစ်စေ။ပ။ ဤကား ခြောက်ခုမြောက်သော ပျင်းရိခြင်း၏ အကြောင်းတည်း။
--ငါ့သျှင်တို့ တစ်ဖန်ထို့ပြင်လည်း ရဟန်းအား အနည်းငယ်မျှသော အနာသည် ဖြစ်၏၊ ထိုရဟန်းအား ဤသို့ စိတ်ဖြစ်၏၊ “ငါ့အား အနည်းငယ်မျှသော ဤအနာသည် ဖြစ်၏၊ အိပ်ခြင်းငှါ လျောက်ပတ်၏၊ ယခု ငါသည် အိပ်ဦးအံ့”ဟု (စိတ်ဖြစ်၏)။ ထိုရဟန်းသည် အိပ်၏၊ ဝီရိယကို မဖြစ်စေ။ပ။ ဤကား ခုနစ်ခုမြောက်သော ပျင်းရိခြင်း၏ အကြောင်းတည်း။
ငါ့သျှင်တို့ တစ်ဖန်ထို့ပြင်လည်း ရဟန်းအား အနာမှထ၍ မကြာသေး၊ ထိုရဟန်းအား ဤသို့ စိတ်ဖြစ်၏၊ “ငါသည် အနာမှထ၏၊ အနာမှထ၍ မကြာသေး၊ ထိုငါ၏ ကိုယ်သည် အားမရှိ၊ အမှုပြုရန် မခံ့၊ ယခု ငါသည် အိပ်ဦးအံ့”ဟု (စိတ်ဖြစ်၏)။ ထိုရဟန်းသည် အိပ်၏၊ မရောက်သေးသည့်တရားသို့ ရောက်ခြင်းငှါ မရသေးသည့် တရားကို ရခြင်းငှါ မျက်မှောက်မပြုရသေးသည့်တရားကို မျက်မှောက် ပြုခြင်းငှါ ဝီရိယကို မဖြစ်စေ။ ဤကား ရှစ်ခုမြောက်သော ပျင်းရိခြင်း၏ အကြောင်းတည်း။ (၄)
֍ ၃၃၅
။ အားထုတ်ခြင်း အကြောင်းတို့သည် ရှစ်ပါးတို့တည်း။ ငါ့သျှင်တို့ ဤသာသနာတော်၌့ရဟန်းသည် အမှုကိစ္စကို ပြုအပ်၏၊ ထိုရဟန်းအား ဤသို့ စိတ်ဖြစ်၏၊ “ငါသည် အမှုကိစ္စကို ပြုရအံ့၊ အမှုကိစ္စကို ပြုသော ငါသည် မြတ်စွာဘုရားတို့၏ အဆုံးအမကို နှလုံးသွင်းရန် မလွယ်၊ ယခုငါသည် မရောက်သေးသော တရားသို့ ရောက်ခြင်းငှါ မရသေးသော တရားကို ရခြင်းငှါ မျက်မှောက်မပြုရ သေးသောတရားကို မျက်မှောက်ပြုခြင်းငှါ ဝီရိယကို ဖြစ်စေအံ့”ဟု (စိတ်ဖြစ်၏)။ ထိုရဟန်းသည် မရောက်သေးသော တရားသို့ ရောက်ခြင်းငှါ မရသေးသော တရားကို ရခြင်းငှါ မျက်မှောက်မပြုရသေးသော တရားကို မျက်မှောက်ပြုခြင်းငှါ ဝီရိယကို ဖြစ်စေ၏။ ဤကား ရှေးဦးစွာသော အားထုတ်ခြင်း၏ အကြောင်းတည်း။ငါ့သျှင်တို့ တစ်ဖန်ထို့ပြင်လည်း ရဟန်းသည် အမှုကိစ္စကို ပြုပြီးဖြစ်၏၊ ထိုရဟန်းအား ဤသို့ စိတ်ဖြစ်၏၊ “ငါသည် အမှုကိစ္စကို ပြုပြီးပြီ၊ အမှုကိစ္စကို ပြုပြီးသော ငါသည် မြတ်စွာဘုရားတို့၏ အဆုံး အမကို နှလုံးသွင်းရန် မစွမ်းနိုင်၊ ယခု ငါသည် ဝီရိယကို ဖြစ်စေအံ့”ဟု (စိတ်ဖြစ်၏)။ ထိုရဟန်းသည် ဝီရိယကို ဖြစ်စေ၏။ပ။ ဤကား နှစ်ခုမြောက်သော အားထုတ်ခြင်း၏ အကြောင်းတည်း။
ငါ့သျှင်တို့ တစ်ဖန်ထို့ပြင်လည်း ထိုရဟန်းသည် ခရီးသွားအပ်၏၊ ထိုရဟန်းအား ဤသို့ စိတ် ဖြစ်၏၊ “ငါသည် ခရီးသွားရအံ့၊ ခရီးသွားသော ငါသည် မြတ်စွာဘုရားတို့၏ အဆုံးအမကို နှလုံးသွင်းရန် မလွယ်၊ ယခု ငါသည် ဝီရိယကို ဖြစ်စေအံ့”ဟု (စိတ်ဖြစ်၏)။ ထိုရဟန်းသည် ဝီရိယကို ဖြစ်စေ၏။ပ။ ဤကား သုံးခုမြောက်သော အားထုတ်ခြင်း၏ အကြောင်းတည်း။
ငါ့သျှင်တို့ တစ်ဖန်ထို့ပြင်လည်း ရဟန်းသည် ခရီးသွားပြီးဖြစ်၏၊ ထိုရဟန်းအား ဤသို့ စိတ်ဖြစ်၏၊ “ငါသည် ခရီးသွားပြီးပြီ၊ ခရီးသွားသော ငါသည် မြတ်စွာဘုရားတို့၏ အဆုံးအမကို နှလုံးသွင်းရန် မစွမ်းနိုင်၊ ယခု ငါသည် ဝီရိယကို ဖြစ်စေအံ့”ဟု (စိတ်ဖြစ်၏)။ ထိုရဟန်းသည် ဝီရိယကို ဖြစ်စေ၏။ပ။ ဤကား လေးခုမြောက်သော အားထုတ်ခြင်း၏ အကြောင်းတည်း။
ငါ့သျှင်တို့ တစ်ဖန်ထို့ပြင်လည်း ရဟန်းသည် ရွာသို့လည်းကောင်း နိဂုံးသို့လည်းကောင်း ဆွမ်းခံ သွားသည်ရှိသော် ကြမ်းသည်လည်းဖြစ်သော နုသည်လည်းဖြစ်သော ဆွမ်းဘောဇဉ်ကို အလိုရှိတိုင်း ပြည့်စုံ အောင် မရခဲ့၊ ထိုရဟန်းအား ဤသို့ စိတ်ဖြစ်၏၊ “ငါသည် ရွာသို့လည်းကောင်း နိဂုံးသို့လည်းကောင်း ဆွမ်းခံသွားသည်ရှိသော် ကြမ်းသည်လည်းဖြစ်သော နုသည်လည်းဖြစ်သော ဆွမ်းဘောဇဉ်ကို အလိုရှိတိုင်း ပြည့်စုံအောင် မရခဲ့၊ ထိုငါ၏ ကိုယ်သည် ပေါ့၏၊ အမှုကိစ္စကို ပြုရန် ခံ့၏၊ ယခု ငါသည် ဝီရိယကို ဖြစ်စေ အံ့”ဟု (စိတ်ဖြစ်၏)။ ထိုရဟန်းသည် ဝီရိယကို ဖြစ်စေ၏။ပ။ ဤကား ငါးခုမြောက်သော အားထုတ် ခြင်း၏ အကြောင်းတည်း။
--ငါ့သျှင်တို့ တစ်ဖန်ထို့ပြင်လည်း ရဟန်းသည် ရွာသို့လည်းကောင်း နိဂုံးသို့လည်းကောင်း ဆွမ်းခံ သွားသည်ရှိသော် ကြမ်းသည်လည်းဖြစ်သော နုသည်လည်းဖြစ်သော ဆွမ်းဘောဇဉ်ကို အလိုရှိတိုင်း ပြည့်စုံ အောင် ရခဲ့၏၊ ထိုရဟန်းအား ဤသို့ စိတ်ဖြစ်၏၊ “ငါသည် ရွာသို့လည်းကောင်း နိဂုံးသို့လည်းကောင်း ဆွမ်းခံသွားသည်ရှိသော် ကြမ်းသည်လည်းဖြစ်သော နုသည်လည်းဖြစ်သော ဆွမ်းဘောဇဉ်ကို အလိုရှိတိုင်း ပြည့်စုံအောင် ရခဲ့၏၊ ထိုငါ၏ ကိုယ်သည် အားရှိ၏၊ အမှုကိစ္စကို ပြုရန်ခံ့၏၊ ယခု ငါသည် ဝီရိယကို ဖြစ် စေအံ့”ဟု (စိတ်ဖြစ်၏)။ ထိုရဟန်းသည် ဝီရိယကို ဖြစ်စေ၏။ပ။ ဤကား ခြောက်ခု မြောက်သော အား ထုတ်ခြင်း၏ အကြောင်းတည်း။
ငါ့သျှင်တို့ တစ်ဖန်ထို့ပြင်လည်း ရဟန်းအား အနည်းငယ်မျှသော အနာသည် ဖြစ်၏၊ ထိုရဟန်းအား ဤသို့ စိတ်ဖြစ်၏၊ “ငါ့အား အနည်းငယ်မျှသော ဤအနာသည် ဖြစ်၏၊ ငါ၏ အနာသည် တိုးပွါး ရာသော အကြောင်းရှိ၏၊ ယခု ငါသည် ဝီရိယကို ဖြစ်စေအံ့”ဟု (စိတ်ဖြစ်၏)။ ထိုရဟန်းသည် ဝီရိယကို ဖြစ်စေ၏။ပ။ ဤကား ခုနစ်ခုမြောက်သော အားထုတ်ခြင်း၏ အကြောင်းတည်း။
ငါ့သျှင်တို့ တစ်ဖန်ထို့ပြင်လည်း ရဟန်းသည် အနာမှ ထ၏၊ အနာမှ ထ၍ မကြာသေး၊ ထို့ရဟန်းအား ဤသို့ စိတ်ဖြစ်၏၊ “ငါသည် အနာမှ ထ၏၊ အနာမှ ထ၍ မကြာသေး၊ ငါ့အား အနာသည် ပြန်ဖြစ်ရာသော အကြောင်းရှိ၏၊ ယခုအခါ မရောက်သေးသောတရားသို့ ရောက်ခြင်းငှါ မရသေးသော တရားကို ရခြင်းငှါ မျက်မှောက်မပြုရသေးသော တရားကို မျက်မှောက်ပြုခြင်းငှါ အားထုတ်အံ့”ဟု (စိတ် ဖြစ်၏)။ ထိုရဟန်းသည် မရောက်သေးသော တရားသို့ ရောက်ခြင်းငှါ မရသေးသော တရားကို ရခြင်းငှါ မျက်မှောက်မပြုရသေးသော တရားကို မျက်မှောက်ပြုခြင်းငှါ ဝီရိယကို ဖြစ်စေ၏။ ဤကား ရှစ်ခုမြောက်သော အားထုတ်ခြင်း၏ အကြောင်းတည်း။ (၅)
֍ ၃၃၆
။ ဒါနဖြစ်ခြင်းအကြောင်းတို့သည် ရှစ်ပါးတို့တည်း။ ရောက်လာသောကြောင့် အလှူကို ပေး၏၊ ကဲ့ရဲ့ခြင်းစသည်မှ ကြောက်သောကြောင့် အလှူကို ပေး၏၊ (သူသည်) “ငါ့အား ပေးဖူးသည်”ဟု အလှူ ကို ပေး၏၊ (သူသည်) “ငါ့အား ပေးလတ္တံ့”ဟု အလှူကို ပေး၏၊ “အလှူသည် သူတော်ကောင်းတို့ ချီးမွမ်းအပ်၏”ဟု အလှူကို ပေး၏၊ “ငါသည် ချက်၏၊ ဤသူတို့ကား မချက်ကုန်၊ ချက်သော ငါသည် မချက်သောသူတို့အား မပေးဘဲထားခြင်းငှါ မထိုက်”ဟု အလှူကို ပေး၏၊ “ဤအလှူပေးသော ငါ့အား ကောင်းသော ကျော်စောခြင်း သတင်းသည် ပျံ့နှံ့ ၍ ထွက်၏”ဟု အလှူကို ပေး၏၊ (သမထဝိပဿနာ) စိတ်၏ အဆင်တန်ဆာ အခြံအရံအလို့ငှါ အလှူကို ပေး၏၊ (ဤရှစ်ပါးတို့တည်း)။ (၆)֍ ၃၃၇
။ အလှူပေးခြင်းကြောင့်ဖြစ်သော အကျိုးတို့သည် ရှစ်ပါးတို့တည်း။ ငါ့သျှင်တို့ ဤလောက၌ အချို့သော သူသည် သမဏအားလည်းကောင်း၊ ဗြာဟ္မဏအားလည်းကောင်း ထမင်း အဖျော် အဝတ် ပုဆိုး ယာဉ် ပန်းနံ့သာ နံ့သာပျောင်း အိပ်ရာနေရာ ကျောင်း ဆီမီးဟူသော အလှူကို ပေးလှူ၏။ ထိုသူ သည် အကြင်ဝတ္ထုကို ပေးလှူ၏၊ ထိုဝတ္ထုကို တောင့်တ၏၊ ထိုသူသည် မင်းမျိုးသူဌေးကိုလည်းကောင်း၊ ဗြာဟ္မဏမျိုးသူဌေးကိုလည်းကောင်း၊ သူကြွယ်မျိုးသူဌေးကိုလည်းကောင်း ကာမဂုဏ်ငါးပါးတို့ဖြင့် ကုံလုံ ပြည့်စုံစွာ ခံစားသည်ကို မြင်၏။ ထိုသူအား ဤသို့ စိတ်ဖြစ်၏၊ “ငါသည် ခန္ဓာကိုယ်ပျက်စီး၍ သေပြီး သည်မှ နောက်၌ မင်းမျိုးသူဌေးတို့၏ လည်းကောင်း၊ ဗြာဟ္မဏမျိုးသူဌေးတို့၏လည်းကောင်း၊ သူကြွယ်မျိုး သူဌေးတို့၏လည်းကောင်း အပေါင်းအဖော်အဖြစ်သို့ ရောက်ရမူ ကောင်းလေစွ”ဟု (စိတ်ဖြစ်၏)၊ ထိုသူ သည် ထိုစိတ်ကို ထား၏၊ ထိုစိတ်ကို အဓိဋ္ဌာန်၏၊ ထိုစိတ်ကို ပွါးများ၏၊ ထိုသူ၏ ထိုစိတ်သည် ယုတ်သော ကာမဂုဏ်တရား၌ ညွတ်၏၊ လွန်မြတ်သော မဂ်ဖိုလ်အလို့ငှါ မပွါးစေအပ်၊ ထိုအမျိုးတို့၌ ရောက်ရ ခြင်းငှါ ဖြစ်၏၊ ထိုစကားကိုလည်း သီလရှိသော ပုဂ္ဂိုလ်အား ဆို၏၊ သီလမရှိသော ပုဂ္ဂိုလ်အား မဆို၊ ငါ့သျှင်တို့ သီလရှိသော ပုဂ္ဂိုလ်၏ စိတ်ကတောင့်တခြင်းသည် ဖြူစင်သောကြောင့် ပြည့်စုံ၏။ (၇-၁)တစ်ဖန်ထို့ပြင်လည်း ငါ့သျှင်တို့ ဤလောက၌ အချို့သောသူသည် သမဏအားလည်းကောင်း ဗြာဟ္မဏအားလည်းကောင်း ထမင်း အဖျော်။ပ။ အိပ်ရာနေရာ ကျောင်း ဆီမီးဟူသော အလှူကို ပေးလှူ၏၊ ထိုသူသည် အကြင်ဝတ္ထုကိုပေးလှူ၏၊ ထိုဝတ္ထုကို တောင့်တ၏။ ထိုသူသည် “စာတုမဟာရာဇ် နတ် တို့သည် အသက်ရှည်ကုန်၏၊ အဆင်းလှကုန်၏၊ ချမ်းသာများကုန်၏”ဟု ကြားဖူး၏။ ထိုသူအား “ငါသည် ခန္ဓာကိုယ်ပျက်စီး၍ သေပြီးသည်မှ နောက်၌ စာတုမဟာရာဇ်နတ်တို့၏ အပေါင်းအဖော်အဖြစ်သို့ ရောက်ရမူ ကောင်းလေစွ”ဟု စိတ်ဖြစ်၏။ ထိုသူသည် ထိုစိတ်ကို ထား၏၊ ထိုစိတ်ကို အဓိဋ္ဌာန်၏၊ ထို စိတ်ကို ပွါးများ၏၊ ထိုသူ၏ စိတ်သည် ယုတ်သော ကာမဂုဏ်တရား၌ ညွတ်၏၊ လွန်မြတ်သော မဂ်ဖိုလ် အလို့ငှါ မပွါးစေအပ်၊ ထိုစာတုမဟာရာဇ်နတ်ပြည်၌ ရောက်ရခြင်းငှါ ဖြစ်၏၊ ထိုစကားကိုလည်း သီလရှိသော ပုဂ္ဂိုလ်အား ဆို၏၊ သီလမရှိသော ပုဂ္ဂိုလ်အား မဆို။ ငါ့သျှင်တို့ သီလရှိသော ပုဂ္ဂိုလ်၏ စိတ်က တောင့်တခြင်းသည် ဖြူစင်သောကြောင့် ပြည့်စုံ၏။ (၇-၂)
--ငါ့သျှင်တို့ တစ်ဖန်ထို့ပြင်လည်း ဤလောက၌ အချို့သောသူသည် သမဏအားလည်းကောင်း၊ ဗြာဟ္မဏအားလည်းကောင်း ထမင်း အဖျော်။ပ။ အိပ်ရာနေရာ ကျောင်း ဆီမီးဟူသော အလှူကို ပေးလှူ၏၊ ထိုသူသည် အကြင်ဝတ္ထုကို ပေးလှူ၏၊ ထိုဝတ္ထုကို တောင့်တ၏။ ထိုသူသည် “တာဝတ သာနတ်တို့သည်။ပ။ ယာမာနတ်တို့သည်။ပ။ တုသိတာနတ်တို့သည်။ပ။ နိမ္မာနရတိနတ်တို့သည်။ပ။ ပရနိမ္မိတ ဝသဝတ္တီနတ်တို့သည် အသက်ရှည်ကုန်၏၊ အဆင်းလှကုန်၏၊ ချမ်းသာ များကုန်၏”ဟု ကြားဖူး၏။ ထို သူအား “ငါသည် ခန္ဓာကိုယ်ပျက်စီး၍ သေပြီးသည်မှ နောက်၌ ပရနိမ္မိတဝသဝတ္တီနတ်တို့၏ အပေါင်း အဖော်အဖြစ်သို့ ရောက်ရမူ ကောင်းလေစွ”ဟု စိတ်ဖြစ်၏။ ထိုသူသည် ထိုစိတ်ကို ထား၏၊ ထိုစိတ်ကို အဓိဋ္ဌာန်၏၊ ထိုစိတ်ကို ပွါးများ၏၊ ထိုသူ၏ စိတ်သည် ယုတ်သော ကာမဂုဏ်တရား၌ ညွတ်၏၊ လွန် မြတ်သော မဂ်ဖိုလ်အလို့ငှါ မပွါးစေအပ်၊ ထိုပရနိမ္မိတဝသဝတ္တီ နတ်ပြည်၌ ရောက်ခြင်းငှါ ဖြစ်၏၊ ထို စကားကိုလည်း သီလရှိသော ပုဂ္ဂိုလ်အား ဆို၏၊ သီလမရှိသောပုဂ္ဂိုလ်အား မဆို။ ငါ့သျှင်တို့ သီလ ရှိသော ပုဂ္ဂိုလ်၏ စိတ်ကတောင့်တခြင်းသည် ဖြူစင်သောကြောင့် ပြည့်စုံ၏။ (၇-၇)
တစ်ဖန် ထို့ပြင်လည်း ငါ့သျှင်တို့ ဤလောက၌ အ ချို့သောသူသည် သမဏအားလည်းကောင်း၊ ဗြာဟ္မဏအားလည်းကောင်း ထမင်း အဖျော် အဝတ်ပုဆိုး ယာဉ် ပန်း နံ့သာ နံ့သာပျောင်း အိပ်ရာ နေရာ ကျောင်း ဆီမီးဟူသော အလှူကို ပေးလှူ၏။ ထိုသူသည် အကြင်ဝတ္ထုကို ပေးလှူ၏၊ ထိုဝတ္ထုကို တောင့်တ၏၊ ထိုသူသည် ဗြဟ္မာ့ပြည်၌ဖြစ်သော ဗြဟ္မာတို့သည် အသက်ရှည်ကုန်၏၊ အဆင်းလှကုန်၏၊ ချမ်းသာများကုန်၏”ဟု ကြားဖူး၏။ ထိုသူ့အား “ငါသည် ခန္ဓာကိုယ်ပျက်စီး၍ သေပြီးသည်မှ နောက်၌ ဗြဟ္မာ့ပြည်၌ဖြစ်သော ဗြဟ္မာတို့၏ အပေါင်းအဖော်အဖြစ်သို့ ရောက်ရမူ ကောင်းလေစွ”ဟု စိတ်ဖြစ်၏။ ထိုသူသည် ထိုစိတ်ကို ထား၏၊ ထိုစိတ်ကို အဓိဋ္ဌာန်၏၊ ထိုစိတ်ကို ပွါးများ၏၊ ထိုသူ၏ စိတ်သည် ယုတ်သောကာမဂုဏ်တရား၌ ညွတ်၏၊ လွန်မြတ်သော မဂ်ဖိုလ်အလို့ငှါ မပွါးစေအပ်၊ ဗြဟ္မာ့ဘုံ၌ ရောက်ရခြင်းငှါ ဖြစ်၏၊ ထိုစကားကိုလည်း သီလရှိသော ပုဂ္ဂိုလ်အား ဆို၏၊ သီလမရှိသော ပုဂ္ဂိုလ်အား မဆို။ (ကာမ၌) တပ်ခြင်းကင်းသော ပုဂ္ဂိုလ်အား ဆို၏၊ (ကာမ၌) တပ်ခြင်းရှိသော ပုဂ္ဂိုလ်အား မဆို။ ငါ့သျှင်တို့ သီလရှိသော ပုဂ္ဂိုလ်၏ စိတ်ကတောင့်တခြင်းသည် ဖြူစင်သောကြောင့် ပြည့်စုံ၏။ (၇-၈)
ပရိသတ်တို့သည် မင်းပရိသတ်၊ ပုဏ္ဏားပရိသတ်၊ သူကြွယ်ပရိသတ်၊ ရဟန်းပရိသတ်၊ စာတု မဟာရာဇ်ပရိသတ်၊ တာဝတ သာပရိသတ်၊ မာရ်နတ်ပရိသတ်၊ ဗြဟ္မာပရိသတ်အားဖြင့် ရှစ်ပါးတို့တည်း။ (၈)
လောကဓံတရားတို့သည် လာဘ်ရခြင်း၊ လာဘ်မရခြင်း၊ အခြံအရံများခြင်း၊ အခြံအရံနည်းပါးခြင်း၊ ကဲ့ရဲ့ခံရခြင်း၊ ချီးမွမ်းခံရခြင်း၊ ချမ်းသာခြင်း၊ ဆင်းရဲခြင်းအားဖြင့် ရှစ်ပါးတို့တည်း။ (၉)
֍ ၃၃၈
။ (ဆန့်ကျင်ဘက်တရားနှင့် အာရုံတို့ကို) လွှမ်းမိုးနိုင်ကြောင်း ‘အဘိဘာယတန’ ဈာန်တို့သည် ရှစ်ပါးတို့တည်း။ တစ်ဦးသော ပုဂ္ဂိုလ်သည် မိမိသန္တာန်၌ အဆင်းရုပ်ကို ရှုမှတ်၍ အပသန္တာန်၌ ကောင်းသော အဆင်း မကောင်းသော အဆင်းရှိသော ငယ်သော (ကသိုဏ်း) ရုပ်တို့ကို ရှု၏၊ “ထို (ရုပ်) တို့ကို လွှမ်းမိုး၍ (ငါ) သိသည် (ငါ) မြင်သည်”ဟု ဤသို့လည်း အမှတ် ‘သညာ’ ရှိ၏။ ဤကား ပဌမအဘိဘာ ယတနဈာန်ပေတည်း။တစ်ဦးသော ပုဂ္ဂိုလ်သည် မိမိသန္တာန်၌ အဆင်းရုပ်ကို ရှုမှတ်၍ အပသန္တာန်၌ ကောင်းသော အဆင်းမကောင်းသော အဆင်းရှိသော ကြီးသော (ကသိုဏ်း) ရုပ်တို့ကို ရှု၏၊ “ထို (ရုပ်) တို့ကို လွှမ်းမိုး၍ (ငါ) သိသည် (ငါ) မြင်သည်”ဟု ဤသို့လည်း အမှတ် ‘သညာ’ ရှိ၏။ ဤကား ဒုတိယအဘိဘာယတန ဈာန်ပေတည်း။
--တစ်ဦးသော ပုဂ္ဂိုလ်သည် မိမိသန္တာန်၌ အဆင်းရုပ်ကို မရှုမှတ်မူ၍ အပသန္တာန်၌ ကောင်းသော အဆင်းမကောင်းသော အဆင်းရှိသော ငယ်သော (ကသိုဏ်း) ရုပ်တို့ကို ရှု၏၊ “ထို (ရုပ်) တို့ကို လွှမ်းမိုး၍ (ငါ) သိသည် (ငါ) မြင်သည်”ဟု ဤသို့လည်း အမှတ် ‘သညာ’ ရှိ၏။ ဤကား တတိယအဘိဘာယတန ဈာန်ပေတည်း။
တစ်ဦးသော ပုဂ္ဂိုလ်သည် မိမိသန္တာန်၌ အဆင်းရုပ်ကို မရှုမှတ်မူ၍ အပသန္တာန်၌ ကောင်းသောအဆင်းမကောင်းသော အဆင်းရှိသော ကြီးသော (ကသိုဏ်း) ရုပ်တို့ကို ရှု၏၊ “ထို (ရုပ်) တို့ကို လွှမ်းမိုး၍ (ငါ) သိသည် (ငါ) မြင်သည်”ဟု ဤသို့လည်း အမှတ် ‘သညာ’ ရှိ၏။ ဤကား စတုတ္ထအဘိဘာယတန ဈာန်ပေတည်း။
တစ်ဦးသော ပုဂ္ဂိုလ်သည် မိမိသန္တာန်၌ အဆင်းရုပ်ကို မရှုမှတ်မူ၍ အပသန္တာန်၌ ညိုသောအဆင်း ညိုသောအသွေး ညိုသောအရောင်ရှိသော (ကသိုဏ်း) ရုပ်တို့ကို ရှု၏၊ ဥပမာအားဖြင့် ညိုသောအဆင်း ညိုသောအသွေး ညိုသောအရောင်ရှိသော ညိုသော အောင်မဲညို၁ပန်းကဲ့သို့လည်းကောင်း ညိုသောအဆင်း ညိုသောအသွေး ညိုသောအရောင်ရှိသော ဗာရာဏသီပြည်ဖြစ် ညိုသော နှစ်ဖက်ချော အဝတ်ကဲ့သို့လည်း ကောင်း ဤအတူ တစ်ဦးသော ပုဂ္ဂိုလ်သည် မိမိသန္တာန်၌ အဆင်းရုပ်တို့ကို မရှုမှတ်မူ၍ အပသန္တာန်၌ ညိုသောအဆင်း ညိုသောအသွေး ညိုသောအရောင်ရှိသော ညိုသော (ကသိုဏ်း) ရုပ်တို့ကို ရှု၏၊ “ထို (ရုပ်) တို့ကို လွှမ်းမိုး၍ (ငါ) သိသည် (ငါ) မြင် သည်”ဟု ဤသို့လည်း အမှတ် ‘သညာ’ ရှိ၏။ ဤကား ပဉ္စမ အဘိဘာယတနဈာန်ပေတည်း။
တစ်ဦးသော ပုဂ္ဂိုလ်သည် မိမိသန္တာန်၌ အဆင်းရုပ်ကို မရှုမှတ်မူ၍ အပသန္တာန်၌ ဝါရွှေသော အဆင်း ဝါရွှေသောအသွေး ဝါရွှေသောအရောင်ရှိသော ဝါရွှေသော (ကသိုဏ်း) ရုပ်တို့ကို ရှု၏၊ ဥပမာအားဖြင့် ဝါရွှေသော အဆင်းဝါရွှေသော အသွေးဝါရွှေသောအရောင်ရှိသော မဟာလှေကားပန်းကဲ့သို့လည်းကောင်း ဝါရွှေသောအဆင်း ဝါရွှေသောအသွေး ဝါရွှေသောအရောင်ရှိသော ဗာရာဏသီပြည်ဖြစ် ဝါရွှေသော နှစ်ဖက်ချော အဝတ်ကဲ့သို့လည်းကောင်း ဤအတူ တစ်ဦးသော ပုဂ္ဂိုလ်သည် မိမိသန္တာန်၌ အဆင်းရုပ်တို့ ကို မရှုမှတ်မူ၍ အပသန္တာန်၌ ဝါရွှေသော အဆင်း ဝါရွှေသောအသွေး ဝါရွှေသောအရောင်ရှိသော ဝါရွှေသော (ကသိုဏ်း) ရုပ်တို့ကို ရှု၏၊ “ထို (ရုပ်) တို့ကို လွှမ်းမိုး၍ (ငါ) သိသည် (ငါ) မြင်သည်”ဟု ဤသို့ လည်း အမှတ် ‘သညာ’ ရှိ၏။ ဤကား ဆဋ္ဌအဘိဘာယတန ဈာန်ပေတည်း။
တစ်ဦးသော ပုဂ္ဂိုလ်သည် မိမိသန္တာန်၌ အဆင်းရုပ်ကို မရှုမှတ်မူ၍ အပသန္တာန်၌ နီသောအဆင်း နီသောအသွေး နီသောအရောင်ရှိသော နီသော (ကသိုဏ်း) ရုပ်တို့ကို ရှု၏၊ ဥပမာအားဖြင့် နီသော အဆင်း နီသောအသွေး နီသောအရောင်ရှိသော နီသော မိုးဆွေပန်းကဲ့သို့လည်းကောင်း၊ နီသောအဆင်း နီသောအသွေး နီသောအရောင်ရှိသော ဗာရာဏသီပြည်ဖြစ် နီသော နှစ်ဖက်ချော အဝတ်ကဲ့သို့လည်း ကောင်း ဤအတူ တစ်ဦးသော ပုဂ္ဂိုလ်သည် မိမိသန္တာန်၌ အဆင်းရုပ်တို့ကို မရှုမှတ်မူ၍ အပသန္တာန်၌ နီသောအဆင်း နီသောအသွေး နီသော အရောင်ရှိသော နီသော (ကသိုဏ်း) ရုပ်တို့ကို ရှု၏၊ “ထို (ရုပ်) တို့ကို လွှမ်းမိုး၍ (ငါ) သိသည် (ငါ) မြင်သည်”ဟု ဤသို့လည်း အမှတ် ‘သညာ’ ရှိ၏။ ဤကား သတ္တမ အဘိဘာယတနဈာန်ပေတည်း။
တစ်ဦးသော ပုဂ္ဂိုလ်သည် မိမိသန္တာန်၌ အဆင်းရုပ်ကို မရှုမှတ်မူ၍ အပသန္တာန်၌ ဖြူသောအဆင်း ဖြူသောအသွေး ဖြူသောအရောင်ရှိသော ဖြူသော (ကသိုဏ်း) ရုပ်တို့ကို ရှု၏၊ ဥပမာအားဖြင့် ဖြူသော အဆင်း ဖြူသောအသွေး ဖြူသောအရောင်ရှိသော ဖြူသော သောက်ရှူးကြယ်ကဲ့သို့လည်းကောင်း ဖြူသော အဆင်း ဖြူသောအသွေး ဖြူသောအရောင်ရှိသော ဗာရာဏသီပြည်ဖြစ် ဖြူသော နှစ်ဖက်ချော အဝတ်ကဲ့ သို့လည်းကောင်း ဤအတူတစ်ဦးသော ပုဂ္ဂိုလ်သည် မိမိသန္တာန်၌ အဆင်းရုပ်ကို မရှုမှတ်မူ၍ အပသန္တာန် ၌ ဖြူသောအဆင်း ဖြူသောအသွေး ဖြူသောအရောင်ရှိသော ဖြူသော (ကသိုဏ်း) ရုပ်တို့ကို ရှု၏၊ “ထို (ရုပ်) တို့ကို လွှမ်းမိုး၍ (ငါ) သိသည် (ငါ) မြင်သည်”ဟု ဤသို့လည်း အမှတ် ‘သညာ’ ရှိ၏။ ဤကား အဋ္ဌမ အဘိဘာယတနဈာန်ပေတည်း။ (၁၀)
--֍ ၃၃၉
။ လွတ်လပ်ခြင်း ‘ဝိမောက္ခ’ တို့သည် ရှစ်ပါးတို့တည်း။ (မိမိသန္တာန်၌) ကသိုဏ်းရုပ်ဈာန် ရှိသည် ဖြစ်၍ (ပြင်ပသန္တာန်၌လည်း) (ကသိုဏ်း) ရုပ်တို့ကို ရှု၏။ ဤကား ပဌမဝိမောက္ခပေတည်း။မိမိသန္တာန်၌ အဆင်းရုပ်ကို မရှုမှတ်မူ၍ ပြင်ပသန္တာန်၌ (ကသိုဏ်း) ရုပ်တို့ကို ရှု၏။ ဤကား့ဒုတိယဝိမောက္ခပေတည်း။
တင့်တယ်၏ ဟူ၍သာလျှင် နှလုံးသွင်း၏။ ဤကား တတိယဝိမောက္ခပေတည်း။
ရူပသညာတို့ကို လုံးဝလွန်မြောက်၍ ပဋိဃသညာတို့ လုံးဝချုပ်သည့်ပြင် နာနတ္တသညာတို့ကို လုံးဝ နှလုံးမသွင်းမူ၍ “ကောင်းကင်သည် အဆုံးမရှိ”ဟု ပွါးများခြင်းကြောင့် အာကာသာနဉ္စယတန (ဈာန်) သို့ ရောက်၍ နေ၏။ ဤကား စတုတ္ထဝိမောက္ခပေတည်း။
အာကာသာနဉ္စာယတနဈာန်ကို လုံးဝလွန်မြောက်၍ “ဝိညာဉ်သည် အဆုံးမရှိ”ဟု ပွါးများခြင်းကြောင့် ဝိညာဏဉ္စာယတန (ဈာန်) သို့ ရောက်၍ နေ၏၊ ဤကား ပဉ္စမဝိမောက္ခပေတည်း။
ဝိညာဏဉ္စာယတန (ဈာန်) ကို လုံးဝလွန်မြောက်၍ “တစ်စုံတစ်ခုမျှ မရှိ”ဟု ပွါးများခြင်းကြောင့် အာကိဉ္စညာယတန (ဈာန်) သို့ ရောက်၍ နေ၏၊ ဤကား ဆဋ္ဌဝိမောက္ခပေတည်း။
အာကိဉ္စညာယတန (ဈာန်) ကို လုံးဝလွန်မြောက်၍ နေဝသညာနာသညာယတန (ဈာန်) သို့ ရောက်၍ နေ၏၊ ဤကား သတ္တမဝိမောက္ခပေတည်း။
နေဝသညာနာသညာယတန (ဈာန်) ကို လုံးဝလွန်မြောက်၍ သညာဝေဒနာတို့၏ ချုပ်ရာ (နိရောဓ သမာပတ်)သို့ ရောက်၍ နေ၏၊ ဤကား အဋ္ဌမဝိမောက္ခပေတည်း။ (၁၁)
ငါ့သျှင်တို့ (အလုံးစုံသော တရားတို့ကို) သိတော်မူ မြင်တော်မူ၍ ပူဇော်အထူးကို ခံတော်မူထိုက်သော (အလုံးစုံသော တရားတို့ကို) ကိုယ်တိုင် မှန်စွာ သိတော်မူသော ထိုမြတ်စွာဘုရားသည် ဤတရားရှစ်ပါး တို့ကို ကောင်းစွာ ဟောတော်မူအပ်၏၊ ထိုရှစ်ပါးသော တရားတို့၌ အလုံးစုံသော သင်တို့သည် အညီ အညွတ် ရွတ်ဆိုအပ်၏။ပ။ နတ်လူတို့၏ အကျိုး စီးပါွး ချမ်းသာအလို့ငှါ ဖြစ်၏။
၁။ ဤအရာ၌ ဥမာပုပ္ဖပုဒ်အနက်ကို အောက်မဲညို ပန်းထက် သာ၍ညိုသော နှမ်းကြပ်ပန်းဟု အဘိဓာန်နိသျသစ်၌ ဆို၏။
--နဝက - တရား ကိုးပါးစု
֍ ၃၄၀
။ ငါ့သျှင်တို့ (အလုံးစုံသောတရားတို့ကို) သိတော်မူ မြင်တော်မူ၍ ပူဇော်အထူးကို ခံတော်မူ ထိုက်သော (အလုံးစုံသောတရားတို့ကို) ကိုယ်တိုင် မှန်စွာ သိတော်မူသော ထိုမြတ်စွာဘုရားသည် ကောင်း စွာ ဟောတော်မူသော ကိုးပါးသော တရားတို့သည် ရှိကုန်၏၊ ထိုကိုးပါးသော တရားတို့၌ အလုံးစုံသော သင်တို့သည် အညီအညွတ် ရွတ်ဆိုအပ်၏။ပ။ နတ်လူတို့၏ အကျိုး စီးပွား ချမ်းသာအလို့ငှါ ဖြစ်၏။အဘယ်တရားကိုးပါးတို့နည်းဟူမူ -
ခိုက်ရန်ဖြစ်ခြင်း အကြောင်းတို့သည် ကိုးပါးတို့တည်း။ “ငါ၏ အကျိုးမဲ့ကို ပြုကျင့်ဖူးသည်”ဟု ရန်ငြိုးဖွဲ့၏၊"ငါ၏ အကျိုးမဲ့ကို ပြုနေဆဲ”ဟု ရန်ငြိုးဖွဲ့၏၊ “ငါ၏ အကျိုးမဲ့ကို ပြုလတ္တံ့”ဟု ရန်ငြိုးဖွဲ့၏။
“ငါချစ်ခင်နှစ်သက်သော ပုဂ္ဂိုလ်၏ အကျိုးမဲ့ကို ပြုဖူးသည်”ဟု ရန်ငြိုးဖွ့ဲ၏။ပ။ အကျိုးမဲ့ကို ပြုနေ ဆဲ”ဟု ရန်ငြိုးဖွဲ့၏။ပ။ အကျိုးမဲ့ကို ပြုလတ္တံ့”ဟု ရန်ငြိုးဖွဲ့၏။
“ငါမချစ်ခင်မနှစ်သက်သော ပုဂ္ဂိုလ်၏ အကျိုးကို ပြုဖူးသည်”ဟု ရန်ငြိုးဖွ့ဲ၏။ပ။ အကျိုးကို ပြုနေဆဲ”ဟု ရန်ငြိုးဖွဲ့၏။ပ။ အကျိုးကို ပြုလတ္တံ့”ဟု ရန်ငြိုးဖွဲ့၏။ (ဤကိုးပါးတို့တည်း)။ (၁)
ရန်ငြိုးပြေကြောင်းတို့သည် ကိုးပါးတို့တည်း။ “ငါ၏ အကျိုးမဲ့ကို ပြုဖူးသည်ဟု ထိုအကျိုးမဲ့ ပြု ခြင်းကို ဤပုဂ္ဂိုလ်၌ အဘယ်မှာ ရနိုင်အံ့နည်း”ဟု ရန်ငြိုးကို ဖြေ၏၊ “ငါ၏ အကျိုးမဲ့ကို ပြုနေဆဲဟု ထို အကျိုးမဲ့ပြုခြင်းကို ဤပုဂ္ဂိုလ်၌ အဘယ်မှာ ရနိုင်အံ့နည်း”ဟု ရန်ငြိုးကို ဖြေ၏၊ “ငါ၏ အကျိုးမဲ့ကို ပြုလတ္တံ့ဟု ထိုအကျိုးမဲ့ပြုခြင်းကို ဤပုဂ္ဂိုလ်၌ အဘယ်မှာ ရနိုင်အံ့နည်း”ဟု ရန်ငြိုးကို ဖြေ၏။
“ငါချစ်ခင်နှစ်သက်သော ပုဂ္ဂိုလ်၏ အကျိုးမဲ့ကို ပြုဖူးပြီ။ပ။ အကျိုးမဲ့ကို ပြုနေဆဲ။ပ။ အကျိုးမဲ့ကို ပြုလတ္တံ့ဟု ထိုအကျိုးမဲ့ပြုခြင်းကို ဤပုဂ္ဂိုလ်၌ အဘယ်မှာ ရနိုင်အံ့နည်း”ဟု ရန်ငြိုးကို ဖြေ၏။
“ငါမချစ်ခင်မနှစ်သက်သော ပုဂ္ဂိုလ်၏ အကျိုးကို ပြုဖူးသည်။ပ။ အကျိုးကို ပြုနေဆဲ။ပ။ အကျိုးကို ပြုလတ္တံ့ဟု ထိုအကျိုးမဲ့ပြုခြင်းကို ဤပုဂ္ဂိုလ်၌ အဘယ်မှာ ရနိုင်အံ့နည်း”ဟု ရန်ငြိုးကို ဖြေ၏။ (ဤကိုးပါးတို့တည်း)။ (၂)
֍ ၃၄၁
။ သတ္တဝါတို့၏ နေရာတို့သည် ကိုးပါးတို့တည်း။ ငါ့သျှင်တို့ ကိုယ်သဏ္ဌာန်ချင်း ကွဲပြား၍ ပဋိသန္ဓေ သညာချင်းလည်း ကွဲပြားကုန်သော သတ္တဝါတို့သည် ရှိကုန်၏၊ အဘယ်သတ္တဝါတို့နည်းဟူမူ - အချို့သောနတ် အချို့သော ဝိနိပါတိကနှင့် လူတို့ပင်တည်း၊ ဤကား ရှေးဦးစွာသော သတ္တဝါတို့၏ နေရာတည်း။ငါ့သျှင်တို့ ကိုယ်သဏ္ဌာန်ချင်းကွဲပြား၍ ပဋိသန္ဓေသညာချင်းတူကုန်သော သတ္တဝါတို့သည် ရှိကုန်၏၊ အဘယ်သတ္တဝါတို့နည်းဟူမူ - ပဌမဈာန်ဘုံ၌ဖြစ်သော ဗြဟ္မာတို့ပင်တည်း၊ ဤကား နှစ်ခုမြောက်သော သတ္တဝါတို့၏ နေရာတည်း။
ငါ့သျှင်တို့ ကိုယ်သဏ္ဌာန်ချင်း တူ၍ ပဋိသန္ဓေသညာချင်း ကွဲပြားကုန်သော သတ္တဝါတို့သည် ရှိကုန်၏၊ အဘယ်သတ္တဝါတို့နည်းဟူမူ -အာဘဿရာဘုံ၌ဖြစ်သော ဗြဟ္မာတို့ပင်တည်း၊ ဤကား သုံးခုမြောက်သော သတ္တဝါတို့၏ နေရာတည်း။
--ငါ့သျှင်တို့ ကိုယ်သဏ္ဌာန်ချင်း တူ၍ ပဋိသန္ဓေသညာချင်းလည်း တူကုန်သော သတ္တဝါတို့သည် ရှိကုန်၏၊ အဘယ်သတ္တဝါတို့နည်းဟူမူ - သုဘကိဏှာဘုံ၌ဖြစ်သော ဗြဟ္မာတို့ပင်တည်း၊ ဤကား လေးခု မြောက်သော သတ္တဝါတို့၏ နေရာတည်း။
ငါ့သျှင်တို့ သညာမရှိသော, အာရုံကို ခံစားခြင်းမရှိသော သတ္တဝါတို့သည် ရှိကုန်၏၊ အဘယ် သတ္တဝါတို့နည်းဟူမူ - အသညသတ်ဘုံ၌ဖြစ်သော ဗြဟ္မာတို့ပင်တည်း၊ ဤကား ငါးခုမြောက်သော သတ္တဝါ တို့၏ နေရာတည်း။
ငါ့ရှင်တို့ ရူပသညာတို့ကို လုံးဝလွန်မြောက်၍ ပဋိဃသညာတို့ လုံးဝချုပ်သည့်ပြင် နာနတ္တသညာ တို့ကို လုံးဝနှလုံးမသွင်းမူ၍ “ကောင်းကင်သည် အဆုံးမရှိ”ဟု ပွါးများခြင်းကြောင့် အာကာသာနဉ္စာ ယဘနဘုံသို့ ရောက်သော သတ္တဝါတို့သည် ရှိကုန်၏၊ ဤကား ခြောက်ခုမြောက်သော သတ္တဝါတို့၏ နေရာတည်း။
ငါ့ရှင်တို့ အာကာသာနဉ္စာယတနဈာန်ကို လုံးဝလွန်မြောက်၍ “ဝိညာဉ်သည် အဆုံးမရှိ”ဟု ပွါးများ ခြင်းကြောင့် ဝိညာဏဉ္စာယတနဘုံသို့ ရောက်သော သတ္တဝါတို့သည် ရှိကုန်၏၊ ဤကား ခုနစ်ခုမြောက်သော သတ္တဝါတို့၏ နေရာတည်း။
ငါ့ရှင်တို့ ဝိညာဏဉ္စာယတနဈာန်ကို လုံးဝလွန်မြောက်၍ “တစ်စုံတစ်ခုမျှ မရှိ”ဟု ပွါးများခြင်းကြောင့် အာကိဉ္စညာယတနဘုံသို့ ရောက်သော သတ္တဝါတို့သည် ရှိကုန်၏၊ ဤကား ရှစ်ခုမြောက်သော သတ္တဝါတို့၏ နေရာတည်း။
ငါ့ရှင်တို့ အာကိဉ္စညာယတနဈာန်ကို လုံးဝ လွန်မြောက်၍ နေဝသညာနာသညာယတနဘုံသို့ ရောက်သော သတ္တဝါတို့သည် ရှိကုန်၏၊ ဤကား ကိုးခုမြောက်သော သတ္တဝါတို့၏ နေရာတည်း။ (၃)
֍ ၃၄၂
။ မြတ်သော အကျင့်ကို ကျင့်ခြင်းငှါ အခွင့်မဟုတ်သော အက္ခဏတို့သည် ကိုးပါးတို့တည်း။ ငါ့သျှင်တို့ ဤလောက၌ ပူဇော်အထူးကို ခံတော်မူထိုက်သော (အလုံးစုံသောတရားတို့ကို) ကိုယ်တိုင် မှန်စွာ သိတော်မူသော မြတ်စွာဘုရားသည်လည်း ပွင့်တော်မူ၏၊ ကိလေသာကို ငြိမ်းစေတတ်သော နိဗ္ဗာန်သို့ ဆောင်တတ်သော မဂ်ဉာဏ်သို့ ရောက်စေတတ်သော မြတ်စွာဘုရားတို့သည်သာ ထိုးထွင်း၍ သိအပ်သော သစ္စာလေးပါးတရားကိုလည်း ဟောတော်မူအပ်၏၊ ဤပုဂ္ဂိုလ်သည်လည်း ငရဲဘုံသို့ရောက်နေ၏။ ဤကား မြတ်သောအကျင့်ကို ကျင့်ခြင်းငှါ အခွင့်မဟုတ်သော ရှေးဦးစွာသော အက္ခဏတို့တည်း။ငါ့သျှင်တို့ တစ်ဖန်ထို့ပြင်လည်း ဤလောက၌ ပူဇော်အထူးကို ခံတော်မူထိုက်သော (အလုံးစုံသော တရားတို့ကို) ကိုယ်တိုင် မှန်စွာ သိတော်မူသော မြတ်စွာဘုရားသည်လည်း ပွင့်တော်မူ၏၊ ကိလေသာကို ငြိမ်းစေတတ်သော နိဗ္ဗာန်သို့ ဆောင်တတ်သော မဂ်ဉာဏ်သို့ ရောက်စေတတ်သော မြတ်စွာဘုရားတို့သည် သာ ထိုးထွင်း၍ သိအပ်သော သစ္စာလေးပါးတရားကိုလည်း ဟောတော်မူအပ်၏၊ ဤပုဂ္ဂိုလ်သည်လည်း တိရစ္ဆာန်ဘုံသို့ ရောက်နေ၏။ ဤကား မြတ်သောအကျင့်ကို ကျင့်ခြင်းငှါ အခွင့်မဟုတ်သော နှစ်ခုမြောက် အက္ခဏတို့တည်း။
တစ်ဖန် ထို့ပြင်လည်း။ပ။ ပြိတ္တာဘုံသို့ ရောက်နေ၏။ ဤကား မြတ်သောအကျင့်ကို ကျင့်ခြင်းငှါ အခွင့်မဟုတ်သော သုံးခုမြောက် အက္ခဏတည်း။
တစ်ဖန် ထို့ပြင်လည်း။ပ။ အသုရကာယ်ဘုံသို့ ရောက်နေ၏။ ဤကား မြတ်သော အကျင့်ကို ကျင့်ခြင်းငှါ အခွင့်မဟုတ်သော လေးခုမြောက် အက္ခဏတည်း။
တစ်ဖန် ထို့ပြင်လည်း။ပ။ အသက်ရှည်သော အရူပဘုံ အသညသတ်ဘုံသို့ ရောက်နေ၏။ ဤကား မြတ်သော အကျင့်ကို ကျင့်ခြင်းငှါ အခွင့်မဟုတ်သော ငါးခုမြောက် အက္ခဏတည်း။
--တစ်ဖန် ထို့ပြင်လည်း။ပ။ ရဟန်းယောကျ်ား ရဟန်းမိန်းမ ဥပါသကာယောကျ်ား ဥပါသိကာမိန်းမတို့ ဖြစ်ရာ မဟုတ်သော သစ္စာလေးပါးကို မသိနိုင်ကုန်သော ပစ္စန္တရစ်ဇနပုဒ် လူရိုင်းတို့အတွင်း၌ ဖြစ်၍ နေ၏။ ဤကား မြတ်သောအကျင့်ကို ကျင့်ခြင်းငှါ အခွင့်မဟုတ်သော ခြောက်ခုမြောက် အက္ခဏတည်း။
တစ်ဖန် ထို့ပြင်လည်း။ပ။ မဇ္ဈိမဒေသ ဇနပုဒ်တို့၌ ဖြစ်သော်လည်း မှားသော အယူရှိ၏၊ ဖောက် ပြန်သော အယူရှိ၏၊ “ပေးလှူခြင်းသည် မရှိ၊ ယဇ်ပူဇော်ခြင်းသည် မရှိ၊ဟုန်းပူဇော်ခြင်းသည် မရှိ၊ ကောင်းမှုကံ မကောင်းမှုကံတို့၏ အကျိုးဝိပါက်သည် မရှိ၊ ဤလောကသည် မရှိ၊ တမလွန်လောကသည် မရှိ၊ အမိသည် မရှိ၊ အဖသည် မရှိ၊ သေ၍ တစ်ဖန်ဖြစ်သော သတ္တဝါတို့သည် မရှိကုန်၊ ဤလောကကို လည်းကောင်း၊ တမလွန်လောကကိုလည်းကောင်း ကိုယ်တိုင် ထူးသောဉာဏ်ဖြင့် မျက်မှောက်ပြု၍ ဟော ကြားတတ်ကုန်သော အညီအညွတ် ကောင်းသော အကျင့်ကို ကျင့်ကုန်သော သမဏဗြာဟ္မဏတို့သည် လောက၌ မရှိကုန်”ဟု မှားယွင်းဖောက်ပြန်သော အယူရှိနေ၏၊ ဤကား မြတ်သောအကျင့်ကို ကျင့်ခြင်းငှါ အခွင့်မဟုတ်သော ခုနစ်ခုမြောက် အက္ခဏတည်း။
တစ်ဖန် ထို့ပြင်လည်း။ပ။ ဤပုဂ္ဂိုလ်သည်လည်း မဇ္ဈိမဒေသဇနပုဒ်တို့၌ မွေးဖွား၏၊ မဇ္ဈိမဒေသ ဇနပုဒ်တို့၌ ဖြစ်သော်လည်း ပညာမရှိ၊ စိတ်ဖောက်ပြန်နေသူ ဖြစ်၏၊ ဆွံ့အနေသူ ဖြစ်၏၊ ကောင်းသော တရား မကောင်းသောတရားတို့၏ အနက်သဘောကို သိခြင်းငှါ မစွမ်းနိုင်။ ဤကား မြတ်သောအကျင့်ကို ကျင့်ခြင်းငှါ အခွင့်မဟုတ်သော ရှစ်ခုမြောက် အက္ခဏတည်း။
ငါ့သျှင်တို့ တစ်ဖန် ထို့ပြင်လည်း ဤလောက၌ ပူဇော်အထူးကို ခံတော်မူထိုက်သော (အလုံးစုံသော တရားတို့ကို) ကိုယ်တိုင် မှန်စွာ သိတော်မူသော မြတ်စွာဘုရားသည်လည်း ပွင့်တော်မမူ၊ ကိလေသာကို ငြိမ်းစေတတ်သော နိဗ္ဗာန်သို့ ဆောင်တတ်သော မဂ်ဉာဏ်သို့ ရောက်စေတတ်သော မြတ်စွာဘုရားတို့သည် သာ ထိုးထွင်း၍ သိအပ်သော သစ္စာလေးပါးတရားကိုလည်း ဟောတော်မမူ၊ ဤပုဂ္ဂိုလ်သည် မဇ္ဈိမဒေသ ဇနပုဒ်တို့၌ ဖြစ်၏၊ ပညာရှိသူ ဖြစ်၏၊ စိတ်မဖောက်ပြန်သူ ဖြစ်၏၊ မဆွံ့အသူ ဖြစ်၏၊ ကောင်းသော တရား မကောင်းသောတရားတို့၏ အနက်သဘောကို သိခြင်းငှါ စွမ်းနိုင်၏။ ဤကား မြတ်သော အကျင့် ကို ကျင့်ခြင်းငှါ အခွင့်မဟုတ်သော ကိုးခုမြောက် အက္ခဏတည်း။ (၄)
֍ ၃၄၃
။ အစဉ်အတိုင်း ဝင်စားအပ်သော သမာပတ်တို့သည် ကိုးပါးတို့တည်း။ ငါ့သျှင်တို့ ဤ့သာသနာတော်၌ ရဟန်းသည် ကာမဂုဏ်တို့မှ ကင်းဆိတ်၍သာလျှင် အကုသိုလ်တရားတို့မှ ကင်းဆိတ်၍ သာလျှင် ကြံစည်ခြင်း'ဝိတက်'နှင့် တကွဖြစ်သော သုံးသပ်ဆင်ခြင်ခြင်း ‘ဝိစာရ'နှင့် တကွဖြစ်သော (နီဝရဏ) ကင်းဆိတ်ခြင်းကြောင့် ဖြစ်သော နှစ်သိမ့်ခြင်း ‘ပီတိ', ချမ်းသာခြင်း ‘သုခ'ရှိသော ပဌမဈာန်သို့ ရောက်၍ နေ၏။ဝိတက် ဝိစာရငြိမ်းခြင်းကြောင့်။ပ။ ဒုတိယဈာန်သို့ ရောက်၍ နေ၏။ နှစ်သိမ့်ခြင်းပီတိကိုလည်း မတပ်မက်ခြင်းကြောင့်။ပ။ တတိယဈာန်သို့ ရောက်၍ နေ၏။ ချမ်းသာ ဆင်းရဲကို ပယ်ခြင်းကြောင့်လည်း ကောင်း။ပ။ စတုတ္ထဈာန်သို့ ရောက်၍ နေ၏။ ရုပ်သညာတို့ကို လုံးဝလွန်မြောက်ခြင်းကြောင့်။ပ။ အာကာသာနဉ္စာယတနဈာန်သို့ ရောက်၍ နေ၏။
အာကာသာနဉ္စာယတနဈာန်ကို လုံးဝလွန်မြောက်၍ “ဝိညာဉ်သည် အဆုံးမရှိ”ဟု ပွားများသော ကြောင့် ဝိညာဏဉ္စာယတနဈာန်သို့ ရောက်၍ နေ၏။ ဝိညာဏဉ္စာယတနဈာန်ကို လုံးဝလွန်မြောက်၍ “တစ်စုံတစ်ခုမျှ မရှိ”ဟု ပွားများသောကြောင့် အာကိဉ္စညာယတနဈာန်သို့ ရောက်၍ နေ၏။ အာကိဉ္စညာ ယတနဈာန်ကို လုံးဝလွန်မြောက်၍ နေဝသညာနာသညာယတနဈာန်သို့ ရောက်၍ နေ၏။ နေဝသညာ နာသညာယတနဈာန်ကို လုံးဝလွန်မြောက်၍ သညာဝေဒနာတို့၏ ချုပ်ခြင်းသို့ ရောက်၍ နေ၏။ (ဤကိုးပါးတို့တည်း)။ (၅)
--֍ ၃၄၄
။ အစဉ်အတိုင်း ချုပ်ခြင်းတို့သည် ကိုးပါးတို့တည်း။ ပဌမဈာန်ကို ဝင်စားသော ပုဂ္ဂိုလ်အား ကာမသညာသည် ချုပ်၏။ ဒုယိယဈာန်ဝင်စားသော ပုဂ္ဂိုလ်အား ဝိတက်ဝိစာရတို့သည် ချုပ်ကုန်၏။ တတိယဈာန်ဝင်စားသော ပုဂ္ဂိုလ်အား နှစ်သိမ့်မှု ‘ပီတိ’ သည် ချုပ်၏။ စတုတ္ထဈာန်ဝင်စားသော ပုဂ္ဂိုလ် အား ထွက် သက်ဝင်သက်တို့သည် ချုပ်ကုန်၏။ အာကာသာနဉ္စာယတနဈာန်ဝင်စားသော ပုဂ္ဂိုလ်အား ရုပ်သညာသည် ချုပ်၏။ ဝိညာဏဉ္စာယတနဈာန်ဝင်စားသော ပုဂ္ဂိုလ်အား အာကာသာနဉ္စာယတန သညာသည် ချုပ်၏။ အာကိဉ္စညာယတနဈာန်ဝင်စားသော ပုဂ္ဂိုလ်အား ဝိညာဏဉ္စာယတနသညာသည် ချုပ်၏။ နေဝသညာနာသညာယတနဈာန်ဝင်စားသော ပုဂ္ဂိုလ်အား အာကိဉ္စညာယတနသညာသည် ချုပ်၏။ သညာ ဝေဒနာတို့ချုပ်သော နိရောဓသမာပတ်ကို ဝင်စားသော ပုဂ္ဂိုလ်အား သညာသည်လည်းကောင်း ဝေဒနာသည်လည်းကောင်း ချုပ်၏။ (ဤကိုးပါးတို့တည်း)။ (၆)ငါ့သျှင်တို့ (အလုံးစုံသော တရားတို့ကို) သိတော်မူ မြင်တော်မူ၍ ပူဇော်အထူးကို ခံတော်မူထိုက်သော (အလုံးစုံသော တရားတို့ကို) ကိုယ်တိုင် မှန်စွာ သိတော်မူသော ထိုမြတ်စွာဘုရားသည် ဤကိုးပါးသော တရားတို့ကို ကောင်းစွာ ဟောတော်မူအပ်၏၊ ထိုကိုးပါးသော တရားတို့၌ အလုံးစုံသော သင်တို့သည် အညီအညွတ် ရွတ်ဆိုအပ်၏။ပ။ နတ်လူတို့၏ အကျိုးစီးပွား ချမ်းသာအလို့ငှါ ဖြစ်၏။
--ဒသက - တရား ဆယ်ပါးစု
֍ ၃၄၅
။ ငါ့သျှင်တို့ (အလုံးစုံသောတရားတို့ကို) သိတော်မူ မြင်တော်မူ၍ ပူဇော်အထူးကို ခံတော် မူထိုက်သော (အလုံးစုံသောတရားတို့ကို) ကိုယ်တိုင် မှန်စွာ သိတော်မူသော ထိုမြတ်စွာဘုရားသည် ကောင်းစွာ ဟောတော်မူအပ်သော ဆယ်ပါးသော တရားတို့သည် ရှိကုန်၏၊ ထိုဆယ်ပါးသော တရားတို့၌ အလုံးစုံသော သင်တို့သည် အညီအညွတ် ရွတ်ဆိုအပ်၏။ပ။ နတ်လူတို့၏ အကျိုးစီးပွား ချမ်းသာအလို့ငှါ ဖြစ်၏။အဘယ်တရား ဆယ်ပါးတို့နည်းဟူမူ -
မှီခိုရာပြုတတ်သော တရားတို့သည် ဆယ်ပါးတို့တည်း။ ငါ့သျှင်တို့ ဤသာသနာတော်၌ ရဟန်း သည် သီလရှိ၏၊ ပါတိမောက္ခသံဝရသီလကို စောင့်ထိန်းလျက် နေ၏၊ အကျင့် ‘အာစာရ’ ကျက်စားရာ ‘ဂေါစရ’ နှင့် ပြည့်စုံ၏၊ အနည်းငယ်မျှသော အပြစ်တို့၌သော်လည်း ‘ဘေး’ဟု ရှုလေ့ရှိ၏၊ သိက္ခာပုဒ်တို့၌့ကောင်းစွာ ဆောက်တည်၍ ကျင့်၏။ ငါ့သျှင်တို့ ရဟန်းသည် ယင်းသို့ သီလရှိ၏၊ ပါတိမောက္ခသံဝရ သီလနှင့် ပြည့်စုံ၏၊ အာစာရသီလ ဂေါစရသီလနှင့် ပြည့်စုံ၏၊ အနည်းငယ်မျှသော အပြစ်တို့၌သော်လည်း ‘ဘေး’ဟု ရှုလေ့ရှိ၏၊ သိက္ခာပုဒ်တို့၌ ကောင်းစွာ ဆောက်တည်၍ ကျင့်၏။ ဤတရားသည်လည်း မှီခိုရာ ပြုတတ်သော တရားတည်း။ (၁-၁)
ငါ့သျှင်တို့ တစ်ဖန် ထို့ပြင်လည်း ရဟန်းသည် များသော အကြားအမြင်ရှိ၏၊ သင်ကြားပြီးသည်ကို ဆောင်နိုင်၏၊ သင်ကြားပြီးသည်ကို သိုမှီးနိုင်၏၊ အစ၏ကောင်းခြင်း အလယ်၏ကောင်းခြင်း အဆုံး၏ ကောင်းခြင်းရှိသော အနက်နှင့်ပြည့်စုံကုန်သော သဒ္ဒါနှင့်ပြည့်စုံကုန်သော အလုံးစုံပြည့်စုံကုန်သော စင်ကြယ်သော မြတ်သော အကျင့်ကို ပြတတ်ကုန်သော တရားတို့သည် ရှိကုန်၏၊ ထိုသို့သဘောရှိသော တရားတို့ ကို ထိုရဟန်းသည် များစွာသင်ကြားအပ်ကုန်၏၊ ဆောင်အပ်ကုန်၏၊ နှုတ်ဖြင့် အဖန်ဖန် ဆည်းပူးအပ် ကုန်၏၊ စိတ်ဖြင့် အဖန်ဖန် ဆင်ခြင်အပ်ကုန်၏၊ ပညာဖြင့် ထိုးထွင်း၍ သိအပ်ကုန်၏။ ငါ့သျှင်တို့ ရဟန်း သည် ယင်းသို့ များစွာ သင်ကြားအပ်၏။ပ။ ပညာဖြင့် ထိုးထွင်း၍ သိအပ်ကုန်၏။ ဤတရားသည် လည်း မှီခိုရာပြုတတ်သော တရားတည်း။ (၁-၂)
ငါ့သျှင်တို့ တစ်ဖန် ထို့ပြင်လည်း ရဟန်းသည် အဆွေခင်ပွန်းကောင်းရှိ၏၊ အပေါင်းအဖော်ကောင်း ရှိ၏၊ အဆွေခင်ပွန်းကောင်းတို့၌ ညွတ်သော စိတ်ရှိ၏၊ ငါ့သျှင်တို့ ရဟန်းသည် ယင်းသို့ အဆွေခင်ပွန်း ကောင်းရှိ၏၊ အပေါင်းအဖော်ကောင်းရှိ၏၊ အဆွေခင်ပွန်းကောင်းတို့၌ ညွတ်သော စိတ်ရှိ၏။ ဤတရား သည်လည်း မှီခိုရာပြုတတ်သော တရားတည်း။ (၁-၃)
ငါ့သျှင်တို့ တစ်ဖန် ထို့ပြင်လည်း ရဟန်းသည် ဆိုဆုံးမလွယ်၏၊ ဆိုဆုံးမလွယ်ခြင်းကို ပြုတတ်သော တရားတို့နှင့် ပြည့်စုံ၏၊ သည်းခံနိုင်၏၊ အဆုံးအမကို အရိုအသေ ခံယူတတ်၏၊ ငါ့သျှင်တို့ ရဟန်းသည် ယင်းသို့ ဆိုဆုံးမလွယ်၏။ပ။ အဆုံးအမကို အရိုအသေ ခံယူတတ်၏၊ ဤတရားသည်လည်း မှီခိုရာပြု တတ်သော တရားတည်း။ (၁-၄)
ငါ့သျှင်တို့ တစ်ဖန် ထို့ပြင်လည်း ရဟန်းသည် သီတင်းသုံးဖော်တို့၏ အသို့ပြုရမည်နည်းဟု ဆို၍ ပြုအပ်သော အယုတ် အမြတ်ဖြစ်သော ကိစ္စတို့၌ လိမ္မာ၏၊ ပျင်းရိခြင်း မရှိ၊ ထိုထို အကြောင်း၌ လိမ္မာသော ပညာနှင့် ပြည့်စုံ၏၊ ပြုခြင်းငှါ စွမ်းနိုင်၏၊ စီရင်ခြင်းငှါ စွမ်းနိုင်၏။ ငါ့သျှင်တို့ ရဟန်းသည် ယင်း သို့ သီတင်းသုံးဖော်တို့၏။ပ။ စီရင်ခြင်းငှါ စွမ်းနိုင်၏။ ဤတရားသည်လည်း မှီခိုရာပြုတတ်သော တရား တည်း။ (၁-၅)
--ငါ့သျှင်တို့ တစ်ဖန် ထို့ပြင်လည်း ရဟန်းသည် တရားတော်ကို အလိုရှိ၏၊ ချစ်ဖွယ်ကို ပြောဆို တတ်၏၊ လွန်မြတ်သော သုတ် အဘိဓမ္မာ ဝိနည်းတရား၌ များစွာ မြတ်နိုးခြင်းရှိ၏၊ ငါ့သျှင်တို့ ရဟန်း သည် ယင်းသို့ တရားကို အလိုရှိ၏။ပ။ များစွာ မြတ်နိုးခြင်းရှိ၏။ ဤတရားသည်လည်း မှီခိုရာပြုတတ်သော တရားတည်း။ (၁-၆)
ငါ့သျှင်တို့ တစ်ဖန် ထို့ပြင်လည်း ရဟန်းသည် ရရသမျှသော သင်္ကန်း ဆွမ်း ကျောင်း သူနာ အထောက်အပံ့ ဆေးဟူသော အဆောက်အဦတို့ဖြင့် ရောင့်ရဲ၏။ ငါ့သျှင်တို့ ရဟန်းသည် ယင်းသို့ အဆောက်အဦတို့ဖြင့် ရောင့်ရဲ၏။ပ။ ဤတရားသည်လည်း မှီခိုရာပြုတတ်သော တရားတည်း။ (၁-၇)
ငါ့သျှင်တို့ တစ်ဖန် ထို့ပြင်လည်း ရဟန်းသည် အားထုတ်အပ်သော ဝီရိယရှိသည် ဖြစ်၍ နေ၏၊ အကုသိုလ်တရားတို့ကို ပယ်ခြင်းငှါ ကုသိုလ်တရားတို့နှင့် ပြည့်စုံစေခြင်းငှါ ဝီရိယကို အားထုတ်၏၊ အားကြီးသော လုံ့လရှိ၏၊ မြဲမြံသော ဝီရိယရှိ၏၊ ကုသိုလ်တရားတို့၌ တာဝန်ကို ချထားခြင်း မရှိ။ ငါ့သျှင်တို့ ရဟန်းသည် ယင်းသို့ ဝီရိယကို အားထုတ်နေ၏။ပ။ ကုသိုလ်တရားတို့၌ တာဝန်ကို ချထား ခြင်း မရှိ။ ဤတရားသည်လည်း မှီခိုရာပြုတတ်သော တရားတည်း။ (၁-၈)
ငါ့သျှင်တို့ တစ်ဖန် ထို့ပြင်လည်း ရဟန်းသည် သတိရှိ၏၊ လွန်မြတ်သော သတိ, ပညာနှင့် ပြည့်စုံ၏၊့ကြာမြင့်စွာ ပြုပြီးသော အလုပ်ကိုလည်းကောင်း၊ ကြာမြင့်စွာ ပြောပြီးသော စကားကိုလည်းကောင်း အောက်မေ့နိုင်၏၊ အဖန်တလဲလဲ အောက်မေ့နိုင်၏။ ငါ့သျှင်တို့ ရဟန်းသည် ယင်းသို့ သတိရှိ၏။ပ။ အောက်မေ့နိုင်၏၊ အဖန်တလဲလဲ အောက်မေ့နိုင်၏။ ဤတရားသည်လည်း မှီခိုရာပြုတတ်သော တရား တည်း။ (၁-၉)
ငါ့သျှင်တို့ တစ်ဖန် ထို့ပြင်လည်း ရဟန်းသည် ပညာရှိ၏၊ အဖြစ်အပျက်ကို သိသော ဖြူစင်သော ကိလေသာကို ဖျက်ဆီးနိုင်သော အကြွင်းမဲ့ ဆင်းရဲကုန်ရာ နိဗ္ဗာန်သို့ ရောက်စေတတ်သော ပညာနှင့် ပြည့်စုံ၏။ ငါ့သျှင်တို့ ရဟန်းသည် ယင်းသို့ ပညာရှိ၏။ပ။ အကြွင်းမဲ့ ဆင်းရဲကုန်ရာ နိဗ္ဗာန်သို့ ရောက် စေတတ်သော ပညာနှင့် ပြည့်စုံ၏။ ဤတရားသည်လည်း မှီခိုရာပြုတတ်သော တရားတည်း။ (ဤဆယ်ပါးတို့တည်း)။ (၁-၁၀)
֍ ၃၄၆
။ ကသိုဏ်းအာရုံတို့သည် ဆယ်ပါးတို့တည်း။ အချို့သော ရဟန်းသည် အထက် အောက် ဖီလာဖြစ်သော နှစ်ခုမဟုတ်သော အပိုင်းအခြား မရှိသော ပထဝီကသိုဏ်းကို သိ၏။ အချို့သော ရဟန်း သည် အာပေါကသိုဏ်းကို သိ၏။ပ။ အချို့သော ရဟန်းသည် တေဇောကသိုဏ်းကို သိ၏။ အချို့သော ရဟန်းသည် ဝါယောကသိုဏ်းကို သိ၏။ အချို့သော ရဟန်းသည် နီလကသိုဏ်းကို သိ၏။ အချို့သော ရဟန်းသည် ပီတကသိုဏ်းကို သိ၏။ အချို့သော ရဟန်းသည် လောဟိတကသိုဏ်းကို သိ၏။ အချို့သော ရဟန်းသည် ဩဒါတကသိုဏ်းကို သိ၏။ အ ချို့သော ရဟန်းသည် အာကာသကသိုဏ်းကို သိ၏။ အချို့သော ရဟန်းသည် အထက်အောက် ဖီလာဖြစ်သော နှစ်ခုမဟုတ်သော အပိုင်းအခြား မရှိသော ဝိညာဏကသိုဏ်းကို သိ၏။ (ဤဆယ်ပါးတို့တည်း)။ (၂)֍ ၃၄၇
။ အကုသိုလ်ကမ္မပထတရားတို့သည် သူ့အသက်ကို သတ်ခြင်း၊ မပေးသည်ကို ခိုးယူခြင်း၊ ကာမဂုဏ်တို့၌ မှားသောအားဖြင့် ကျင့်ခြင်း၊ မဟုတ်မမှန် ပြောခြင်း၊ ကုန်းတိုက်ခြင်း၊ ကြမ်းတမ်းသော စကားကို ပြောဆိုခြင်း၊ ပြိန်ဖျင်းသော စကားကို ပြောဆိုခြင်း၊ လွန်စွာ မက်မောခြင်း၊ ပျက်စီးစေလိုခြင်း၊ မှားသော အယူရှိခြင်း အားဖြင့် ဆယ်ပါးတို့တည်း။ (၃)ကုသိုလ်ကမ္မပထတရားတို့သည် သူ့အသက်ကို သတ်ခြင်းမှ ရှောင်ကြဉ်ခြင်း၊ မပေးသည်ကို ခိုးယူ ခြင်းမှ ရှောင်ကြဉ်ခြင်း၊ ကာမဂုဏ်တို့၌ မှားသောအားဖြင့် ကျင့်ခြင်းမှ ရှောင်ကြဉ်ခြင်း၊ မဟုတ်မမှန် ပြောခြင်းမှ ရှောင်ကြဉ်ခြင်း၊ ကုန်းတိုက်ခြင်းမှ ရှောင်ကြဉ်ခြင်း၊ ကြမ်းတမ်းသော စကားကို ပြောခြင်းမှ ရှောင် ကြဉ်ခြင်း၊ ပြိန်ဖျင်းသော စကားကို ပြောဆိုခြင်းမှ ရှောင်ကြဉ်ခြင်း၊ လွန်စွာ မမက်မောခြင်း၊ မပျက်စီးစေ လိုခြင်း၊ မှန်သော အယူကို ယူခြင်းအားဖြင့် ဆယ်ပါးတို့တည်း။ (၄)
--֍ ၃၄၈
။ မြတ်သော အကျင့်တို့သည် ဆယ်ပါးတို့တည်း။ ငါ့သျှင်တို့ ဤသာသနာတော်၌ ရဟန်း သည် ငါးပါးသော အင်္ဂါကို ပယ်ပြီးဖြစ်၏၊ ခြောက်ပါးသော အင်္ဂါရှိသော ဥပေက္ခာနှင့် ပြည့်စုံ၏၊ တစ်ခုသော စောင့်ရှောက်ခြင်းရှိ၏၊ လေးပါးသောမှီရာ ရှိ၏၊ အသီးအသီး များစွာသော သစ္စာတို့ကို ပယ်အပ် ကုန်၏၊ အလုံးစုံသော ရှာမှီးခြင်းကို ပယ်ပြီးဖြစ်၏၊ ကြည်လင်သော အကြံရှိ၏၊ ငြိမ်းသော ကာယသင်္ခါရ ရှိ၏၊ ကိလေသာတို့မှ လွတ်သော စိတ်ရှိ၏၊ ကိလေသာတို့မှ လွတ်သော ပညာရှိ၏။ငါ့သျှင်တို့ ရဟန်းသည် အဘယ်သို့လျှင် ငါးပါးသော အင်္ဂါကို ပယ်ပြီးဖြစ်သနည်း။ ငါ့သျှင်တို့ ဤသာသနာတော်၌ ရဟန်းသည် ကာမစ္ဆန္ဒကို ပယ်ပြီးဖြစ်၏၊ ဒေါသကို ပယ်ပြီးဖြစ်၏၊ ထိုင်းမှိုင်းခြင်းကို ပယ်ပြီးဖြစ်၏၊ ပျံ့လွင့်ခြင်း နောင်တပူပန်ခြင်းကို ပယ်ပြီးဖြစ်၏၊ ယုံမှားခြင်းကို ပယ်ပြီးဖြစ်၏။ ငါ့သျှင်တို့ ဤသို့လျှင် ရဟန်းသည် ငါးပါးသော အင်္ဂါကို ပယ်ပြီးဖြစ်၏။ (၅-၁)
ငါ့သျှင်တို့ ရဟန်းသည် အဘယ်သို့လျှင် ခြောက်ပါးသော အင်္ဂါရှိသော ဥပေက္ခာနှင့် ပြည့်စုံ သနည်း။ ငါ့သျှင်တို့ ဤသာသနာတော်၌ ရဟန်းသည် မျက်စိဖြင့် ရူပါရုံကို မြင်သော် ဝမ်းလည်း မသာ, ဝမ်းလည်း မနည်း၊ သတိပညာနှင့် ပြည့်စုံသည်ဖြစ်၍ လျစ်လျူရှု၍သာ နေ၏။ နားဖြင့် အသံကို ကြားသော်။ပ။့စိတ်ဖြင့် တရားကို သိသော် ဝမ်းလည်း မသာ, ဝမ်းလည်းမနည်း၊ သတိပညာနှင့် ပြည့်စုံသည် ဖြစ်၍ လျစ်လျူရှု၍သာ နေ၏။ ငါ့သျှင်တို့ ဤသို့လျှင် ရဟန်းသည် အင်္ဂါခြောက်ပါးရှိသော ဥပေက္ခာနှင့် ပြည့်စုံ၏။ (၅-၂)
ငါ့သျှင်တို့ ရဟန်းသည် အဘယ်သို့လျှင် တစ်ခုသော စောင့်ရှောက်ခြင်း ရှိသနည်း။ ငါ့သျှင်တို့ ဤသာသနာတော်၌ ရဟန်းသည် သတိဟူသော အစောင့်အရှောက်စိတ်နှင့် ပြည့်စုံ၏၊ ငါ့သျှင်တို့ ဤသို့လျှင် ရဟန်းသည် တစ်ခုသော စောင့်ရှောက်ခြင်း ရှိ၏။ (၅-၃)
ငါ့သျှင်တို့ ရဟန်းသည် အဘယ်သို့လျှင် လေးပါးသော မှီရာရှိသနည်း။ ငါ့သျှင်တို့ ဤသာသနာ တော်၌ ရဟန်းသည် ဆင်ခြင်၍ အချို့ကို မှီဝဲ၏၊ ဆင်ခြင်၍ အချို့ကို သည်းခံ၏၊ ဆင်ခြင်၍ အချို့ကို ပယ်ဖျောက်၏၊ ဆင်ခြင်၍ အချို့ကို ရှောင်ကြဉ်၏။ ငါ့သျှင်တို့ ဤသို့လျှင် ရဟန်းသည် လေးပါးသော မှီရာရှိ၏။ (၅-၄)
ငါ့သျှင်တို့ ရဟန်းသည် အဘယ်သို့လျှင် အသီးအသီး များစွာသော သစ္စာတို့ကို ပယ်အပ်ကုန်သ နည်း။ ငါ့သျှင်တို့ ဤသာသနာတော်၌ ရဟန်းသည် များစွာသော သမဏဗြာဟ္မဏတို့၏ များစွာသော အသီးအသီးသော အလုံးစုံသော သစ္စာတို့ကို နုတ်အပ်ကုန်၏၊ ကောင်းစွာ နုတ်အပ်ကုန်၏၊ စွန့်အပ်ကုန်၏၊ အန်အပ်ကုန်၏၊ လွှတ်အပ်ကုန်၏၊ ပယ်အပ်ကုန်၏၊ ငြိမ်းစေအပ်ကုန်၏။ ငါ့သျှင်တို့ ဤသို့လျှင် ရဟန်းသည် အသီးအသီး များစွာသော သစ္စာတို့ကို ပယ်အပ်ကုန်၏။ (၅-၅)
ငါ့သျှင်တို့ ရဟန်းသည် အဘယ်သို့လျှင် အလုံးစုံသော ရှာမှီးခြင်းကို စွန့်အပ်သနည်း။ ငါ့သျှင်တို့ ဤသာသနာတော်၌ ရဟန်းသည် ကာမဂုဏ် ရှာမှီးခြင်းကို ပယ်အပ်၏၊ ဘဝ၌ ရှာမှီးခြင်းကို ပယ်အပ်၏၊ မြတ်သောအကျင့် ရှာမှီးခြင်းကို ငြိမ်းစေအပ်၏။ ငါ့သျှင်တို့ ဤသို့လျှင် ရဟန်းသည် အလုံးစုံသော ရှာမှီးခြင်းကို စွန့်အပ်၏။ (၅-၆)
ငါ့သျှင်တို့ ရဟန်းသည် အဘယ်သို့လျှင် ကြည်လင်သော အကြံရှိသနည်း။ ငါ့သျှင်တို့ ဤသာသနာတော်၌ ရဟန်းသည် ကာမဂုဏ်၌ ကြံခြင်းကို ပယ်အပ်၏၊ ပျက်စီးစေလိုခြင်း၌ ကြံခြင်းကို ပယ်အပ်၏၊ ညှဉ်းဆဲခြင်း၌ ကြံခြင်းကို ပယ်အပ်၏။ ငါ့သျှင်တို့ ဤသို့လျှင် ရဟန်းသည် ကြည်လင်သော အကြံရှိ၏။ (၅-၇)
ငါ့သျှင်တို့ ရဟန်းသည် အဘယ်သို့လျှင် ငြိမ်းသော ကာယသင်္ခါရ ရှိသနည်း။ ငါ့သျှင်တို့ ဤသာသနာတော်၌ ရဟန်းသည် ချမ်းသာဆင်းရဲကို ပယ်ခြင်းကြောင့်လည်းကောင်း၊ ဝမ်းသာခြင်း နှလုံးမသာ ခြင်းတို့၏ ရှေးဦးကပင်လျှင် ချုပ်နှင့်ခြင်းကြောင့်လည်းကောင်း ဆင်းရဲ ချမ်းသာမရှိသော လျစ်လျူရှုမှု ‘ဥပေက္ခာ’ ကြောင့် ဖြစ်သည့် သတိ၏ စင်ကြယ်ခြင်းရှိသော စတုတ္ထဈာန်သို့ ရောက်၍ နေ၏။ ငါ့သျှင်တို့ ဤသို့လျှင် ရဟန်းသည် ငြိမ်းသော ကာယသင်္ခါရ ရှိ၏။ (၅-၈)
--ငါ့သျှင်တို့ ရဟန်းသည် အဘယ်သို့လျှင် ကိလေသာမှ လွတ်သော စိတ်ရှိသနည်း။ ငါ့သျှင်တို့ ဤသာသနာတော်၌ ရဟန်းသည် စွဲမက်ခြင်း ‘ရာဂ’ မှ စိတ်သည် လွတ်၏၊ အမျက်ထွက်ခြင်း ‘ဒေါသ'မှ စိတ် သည် လွတ်၏။ တွေဝေခြင်း ‘မောဟ'မှ စိတ်သည် လွတ်၏။ ငါ့သျှင်တို့ ဤသို့လျှင် ရဟန်းသည် ကိလေသာမှ လွတ်သော စိတ်ရှိ၏။ (၅-၉)
ငါ့သျှင်တို့ ရဟန်းသည် အဘယ်သို့လျှင် ကိလေသာမှ လွတ်သော ပညာရှိသနည်း။ ငါ့သျှင်တို့ ဤသာသနာတော်၌ ရဟန်းသည် “ငါသည် စွဲမက်ခြင်း ‘ရာဂ'ကို ပယ်အပ်ပြီ၊ အမြစ်ကို ဖြတ်အပ်ပြီ၊ ထန်းပင် ရာကဲ့သို့ ပြုအပ်ပြီ၊ တစ်ဖန် မဖြစ်ခြင်းကို ပြုအပ်ပြီ၊ နောင်အခါ၌ မဖြစ်ခြင်းသဘော ရှိ၏”ဟု သိ၏။ “ငါသည် အမျက်ထွက်ခြင်း ‘ဒေါသ’ ကို ပယ်အပ်ပြီ။ပ။ ငါသည် တွေဝေခြင်း ‘မောဟ’ ကို ပယ်အပ်ပြီ၊ အမြစ်ကို ဖြတ်အပ်ပြီ၊ ထန်းပင်ရာကဲ့သို့ ပြုအပ်ပြီ၊ တစ်ဖန် မဖြစ်ခြင်းကို ပြုအပ်ပြီ၊ နောင်အခါ၌ မဖြစ် ခြင်းသဘော ရှိ၏”ဟု သိ၏။ ငါ့သျှင်တို့ ဤသို့လျှင် ရဟန်းသည် ကိလေသာမှ လွတ်သော ပညာရှိ့ဖြစ်၏။ (ဤဆယ်ပါးတို့တည်း)။ (၅-၁၀)
ရဟန္တာတို့၏ ဥစ္စာဖြစ်သော တရားတို့သည် - ရဟန္တာတို့၏ ဥစ္စာဖြစ်သော မှန်သောမြင်ခြင်း ‘သမ္မာဒိဋ္ဌိ’၊ ရဟန္တာတို့၏ ဥစ္စာဖြစ်သော မှန်သောကြံခြင်း ‘သမ္မာသင်္ကပ္ပ’၊ ရဟန္တာတို့၏ ဥစ္စာဖြစ်သော မှန်သောပြောဆိုခြင်း ‘သမ္မာဝါစာ’၊ ရဟန္တာတို့၏ ဥစ္စာဖြစ်သော မှန်သောပြုလုပ်ခြင်း ‘သမ္မာကမ္မန္တ’၊ ရဟန္တာတို့၏ ဥစ္စာဖြစ်သော မှန်သောအသက်မွေးခြင်း ‘သမ္မာအာဇီဝ’၊ ရဟန္တာတို့၏ ဥစ္စာဖြစ်သော မှန်သောအားထုတ်ခြင်း ‘သမ္မာဝါယာမ’၊ ရဟန္တာတို့၏ ဥစ္စာဖြစ်သော မှန်သောအောက်မေ့ခြင်း ‘သမ္မာသတိ’၊ ရဟန္တာတို့၏ ဥစ္စာဖြစ်သော မှန်သော တည်ကြည်ခြင်း ‘သမ္မာသမာဓိ’၊ ရဟန္တာတို့၏ ဥစ္စာဖြစ်သော မှန်သောသိခြင်း ‘သမ္မာဉာဏ’၊ ရဟန္တာတို့၏ ဥစ္စာဖြစ်သော ကိလေသာတို့မှ လွတ်သော ဖလသမာပတ် ‘သမ္မာဝိမုတ္တိ’ အားဖြင့် ဆယ်ပါးတို့တည်း။ (၆)
ငါ့သျှင်တို့ (အလုံးစုံသော တရားတို့ကို) သိတော်မူ မြင်တော်မူ၍ ပူဇော်အထူးကို ခံတော်မူထိုက်သော (အလုံးစုံသော တရားတို့ကို) ကိုယ်တိုင် မှန်စွာ သိတော်မူသော ထိုမြတ်စွာဘုရားသည် ဤဆယ်ပါးသော တရားတို့ကို ကောင်းစွာ ဟောတော်မူ၏၊ ထိုဆယ်ပါးသော တရားတို့၌ အလုံးစုံသော သင်တို့သည် အညီ အညွတ် ရွတ်ဆိုအပ်၏၊ မငြင်းခုံအပ်။ ယင်းသို့ ဖြစ်သည်ရှိသော် ဤသာသနာတော်သည် အရှည်ခံ့သည် ဖြစ်ရာ၏၊ ကြာမြင့်စွာ တည်သည် ဖြစ်ရာ၏၊ ထိုသို့ ဖြစ်သည်ရှိသော် လူအများ အစီးအပွါးဖြစ်ခြင်းငှါ လူအများ ချမ်းသာခြင်းငှါ လောကကို စောင့်ရှောက်ခြင်းငှါ နတ်လူတို့၏ အကျိုးစီးပွား ချမ်းသာအလို့ငှါ ဖြစ်၏ဟု (မိန့်ဆို၏)။
֍ ၃၄၉
။ ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားသည် ထတော်မူ၍ အသျှင်သာရိပုတြာကို မိန့်တော်မူ၏။“သာရိပုတြာ ကောင်းလေစွ ကောင်းလေစွ၊ သာရိပုတြာ သင်သည် ရဟန်းတို့အား ‘သင်္ဂီတိ'သုတ် ကို ကောင်းစွာ ဟောပေ၏”ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။
အသျှင်သာရိပုတြာသည် ဤ'သင်္ဂီတိ'သုတ်ကို ဟောတော်မူ၏၊ မြတ်စွာဘုရားသည် ခွင့်ပြုတော်မူ၏၊ ထိုရဟန်းတို့သည်လည်း အသျှင်သာရိပုတြာ ဟောတော်မူသော တရားကို နှစ်လိုကုန်သည် ဖြစ်၍ ဝမ်းမြောက်စွာ ခံယူကြလေကုန်သတည်း။
ဆယ်ခုမြောက် သိင်္ဂီတိသုတ် ပြီး၏။
--၁၁-ဒသုတ္တရသုတ်
֍ ၃၅၀
။ အကျွန်ုပ်သည် ဤသို့ ကြားနာခဲ့ရပါသည် -အခါတစ်ပါး၌ မြတ်စွာဘုရားသည် စမ္ပာမြို့ ဂဂ္ဂရာမည်သော ရေကန်နား၌ ငါးရာမျှသော များစွာသော ရဟန်းသံဃာနှင့်အတူ သီတင်းသုံးနေတော်မူ၏။
ထိုအခါ အသျှင်သာရိပုတြာသည် ရဟန်းတို့ကို “ငါ့သျှင်ရဟန်းတို့”ဟူ၍ မိန့်ဆို၏။ ထိုရဟန်းတို့က လည်း “ငါ့သျှင်”ဟု အသျှင်သာရိပုတြာအား ပြန်ကြားလျှောက်ထားကုန်၏။ အသျှင်သာရိပုတြာသည် ဤစကားကို မိန့်ဆို၏ -
ငါ့သျှင်တို့ အလုံးစုံသော အထုံးအဖွဲ့ ‘ဂန္ထ'တရားတို့မှ လွတ်စေတတ်သော ဒသုတ္တရ သုတ္တန်တရားကို နိဗ္ဗာန်သို့ ရောက်ခြင်းငှါ ဆင်းရဲအဆုံးကို ပြုခြင်းငှါ ဟောပေအံ့ဟု (မိန့်ဆို၏)။
တရား တစ်ပါးစု
֍ ၃၅၁
။ ငါ့သျှင်တို့ တစ်ပါးသော တရားသည် များသော ကျေးဇူးရှိ၏၊ တစ်ပါးသော တရားကို ပွါးများအပ်၏၊ တစ်ပါးသော တရားကို ပိုင်းခြား၍ သိအပ်၏၊ တစ်ပါးသော တရားကို ပယ်အပ်၏၊ တစ်ပါးသော တရားသည် (အပါယ်ရောက်ကြောင်း) ယုတ်သော အဖို့ရှိ၏၊ တစ်ပါးသော တရားသည့် (မဂ်ရကြောင်း) ထူးသော အဖို့ရှိ၏၊ တစ်ပါးသော တရားကို ထိုးထွင်း၍ သိနိုင်ခဲ၏၊ တစ်ပါးသော တရား ကို ဖြစ်စေအပ်၏၊ တစ်ပါးသော တရားကို ထူးသောဉာဏ်ဖြင့် သိအပ်၏၊ တစ်ပါးသော တရားကို မျက် မှောက်ပြုအပ်၏။(က) များသော ကျေးဇူးရှိသော တစ်ပါးသော တရားသည် အဘယ်နည်း။ ကုသိုလ်တရားတို့၌ မမေ့မလျော့ခြင်း ‘အပ္ပမာဒ (သတိ)တရား ‘တည်း။ ဤကား များသော ကျေးဇူးရှိသော တစ်ပါးသော တရားတည်း။
(ခ) ပွါးများအပ်သော တစ်ပါးသော တရားသည် အဘယ်နည်း။ ချမ်းသာခြင်းနှင့် ယှဉ်သော ကိုယ်နှင့်စပ်သော အောက်မေ့ခြင်း ‘ကာယဂတာသတိ’ တည်း။ ဤကား ပွါးများအပ်သော တစ်ပါးသော တရားတည်း။
(ဂ) ပိုင်းခြား၍ သိအပ်သော တစ်ပါးသော တရားသည် အဘယ်နည်း။ အာသဝေါတရားတို့၏ အကြောင်းဖြစ်သော ဥပါဒါန်တို့၏ အကြောင်းဖြစ်သော ဖဿတည်း။ ဤကား ပိုင်းခြား၍ သိအပ်သော တစ်ပါးသော တရားတည်း။
--(ဃ) ပယ်အပ်သော တစ်ပါးသော တရားသည် အဘယ်နည်း။ ရုပ်စသည်၌ ငါဟု အထင်မှားခြင်း တည်း။ ဤကား ပယ်အပ်သော တစ်ပါးသော တရားတည်း။
(င) ယုတ်သော အဖို့ရှိသော တစ်ပါးသော တရားသည် အဘယ်နည်း။ (အနိစ္စစသည်၌ နိစ္စ စသည်ဖြင့်) မှားသော နှလုံးသွင်းခြင်းတည်း။ ဤကား ယုတ်သော အဖို့ရှိသော တစ်ပါးသော တရား တည်း။
(စ) ထူးသော အဖို့ရှိသော တစ်ပါးသော တရားသည် အဘယ်နည်း။ (အနိစ္စ စသည်၌ အနိစ္စ စသည်ဖြင့်) မှန်သော နှလုံးသွင်းခြင်းတည်း။ ဤကား ထူးသော အဖို့ရှိသော တစ်ပါးသော တရား တည်း။
(ဆ) ထိုးထွင်း၍ သိနိုင်ခဲသော တစ်ပါးသော တရားသည် အဘယ်နည်း။ (ဝိပဿနာ၏) အခြားမဲ့၌ ဖြစ်သော စိတ်၏ တည်ကြည်ခြင်း ‘မဂ္ဂသမာဓိ'တည်း။ ဤကား ထိုးထွင်း၍ သိနိုင်ခဲသော တစ်ပါးသော တရားတည်း။
(ဇ) ဖြစ်စေအပ်သော တစ်ပါးသော တရားသည် အဘယ်နည်း။ (ကိလေသာတို့) မဖျက်ဆီးနိုင်သော (ပစ္စဝေက္ခဏာ) ဉာဏ်တည်း။ ဤကား ဖြစ်စေအပ်သော တစ်ပါးသောတရားတည်း။
(ဈ) ထူးသော ဉာဏ်ဖြင့် သိအပ်သော တစ်ပါးသော တရားသည် အဘယ်နည်း။ အလုံးစုံသော သတ္တဝါတို့သည် အာဟာရဟူသော အကြောင်းတရားလျှင် တည်ရာရှိကုန်၏။ ဤကား ထူးသော ဉာဏ်ဖြင့် သိအပ်သော တစ်ပါးသော တရားတည်း။
(ည) မျက်မှောက်ပြုအပ်သော တစ်ပါးသော တရားသည် အဘယ်နည်း။ (ကိလေသာတို့) မဖျက် ဆီးနိုင်သော လွတ်မြောက်သော (အရဟတ္တဖိုလ်) စိတ်တည်း။ ဤကား မျက်မှောက်ပြုအပ်သော တစ်ပါးသော တရားတည်း။
ဤသို့ ဤဆယ်ပါးသော တရားတို့သည် (သဘောအားဖြင့်) ထင်ရှားရှိကုန်၏၊ဟုတ်မှန်ကုန်၏၊ (ဟောအပ်သော) ထိုသဘောအတိုင်း ဖြစ်ကုန်၏၊ ဟောအပ်သည်မှ တစ်ပါးအခြား အခြင်းအရာအားဖြင့် မဖြစ်ကုန်၊ ဤဆယ်ပါးသော တရားတို့ကို မြတ်စွာဘုရားသည် အကြောင်းယုတ္တိနှင့်တကွ မှန်စွာ ထိုးထွင်း ၍ သိအပ်ကုန်၏။
--တရား နှစ်ပါးစု
֍ ၃၅၂
။ နှစ်ပါးသော တရားတို့သည် များသော ကျေးဇူးရှိကုန်၏၊ နှစ်ပါးသော တရားတို့ကို့ပွါးများအပ်ကုန်၏၊ နှစ်ပါးသော တရားတို့ကို ပိုင်းခြား၍ သိအပ်ကုန်၏၊ နှစ်ပါးသော တရားတို့ကို ပယ် အပ်ကုန်၏၊ နှစ်ပါးသော တရားတို့သည် ယုတ်သော အဖို့ရှိကုန်၏၊ နှစ်ပါးသော တရားတို့သည် ထူးသော အဖို့ရှိကုန်၏၊ နှစ်ပါးသော တရားတို့ကို ထိုးထွင်း၍ သိနိုင်ခဲကုန်၏၊ နှစ်ပါးသော တရားတို့ကို ဖြစ်စေအပ်ကုန်၏၊ နှစ်ပါးသော တရားတို့ကို ထူးသောဉာဏ်ဖြင့် သိအပ်ကုန်၏၊ နှစ်ပါးသော တရား တို့ကို မျက်မှောက်ပြုအပ်ကုန်၏။(က) များသော ကျေးဇူးရှိသော နှစ်ပါးသော တရားတို့သည် အဘယ်တို့နည်း။ အောက်မေ့ခြင်း ‘သတိ’၊ ဆင်ခြင်ခြင်း ‘သမ္ပဇဉ်’ တို့တည်း။ ဤနှစ်ပါးသော တရားတို့သည် များသော ကျေးဇူးရှိကုန်၏။
(ခ) ပွါးများအပ်သော နှစ်ပါးသော တရားတို့သည် အဘယ်တို့နည်း။ သမထ၊ ဝိပဿနာတို့ တည်း။ ဤနှစ်ပါးသော တရားတို့ကို ပွါးများအပ်ကုန်၏။
(ဂ) ပိုင်းခြား၍ သိအပ်သော နှစ်ပါးသော တရားတို့သည် အဘယ်တို့နည်း။ နာမ်၊ ရုပ်တို့ တည်း။ ဤနှစ်ပါးသော တရားတို့ကို ပိုင်းခြား၍ သိအပ်ကုန်၏။
(ဃ) ပယ်အပ်သော နှစ်ပါးသော တရားတို့သည် အဘယ်တို့နည်း။ အဝိဇ္ဇာ၊ ဘဝတဏှာတို့ တည်း။ ဤနှစ်ပါးသော တရားတို့ကို ပယ်အပ်ကုန်၏။
(င) ယုတ်သော အဖို့ရှိသော နှစ်ပါးသော တရားတို့သည် အဘယ်တို့နည်း။ ဆုံးမခက်ခြင်း၊ မကောင်းသော အဆွေခင်ပွန်း ရှိခြင်းတို့တည်း။ ဤနှစ်ပါးသော တရားတို့သည် ယုတ်သော အဖို့ရှိ ကုန်၏။
(စ) ထူးသော အဖို့ရှိသော နှစ်ပါးသော တရားတို့သည် အဘယ်တို့နည်း။ ဆုံးမလွယ်ခြင်း၊ ကောင်းသော အဆွေခင်ပွန်း ရှိခြင်းတို့တည်း။ ဤနှစ်ပါးသော တရားတို့သည် ထူးသော အဖို့ရှိကုန်၏။
(ဆ) ထိုးထွင်း၍ သိနိုင်ခဲသော နှစ်ပါးသော တရားတို့သည် အဘယ်တို့နည်း။ သတ္တဝါတို့၏ ညစ်ညူးခြင်း အကြောင်းအထောက်အပံ့၊ သတ္တဝါတို့၏ စင်ကြယ်ခြင်း အကြောင်းအထောက်အပံ့တို့တည်း။ ဤနှစ်ပါးသော တရားတို့ကို ထိုးထွင်း၍ သိနိုင်ခဲကုန်၏။
(ဇ) ဖြစ်စေအပ်သော နှစ်ပါးသော တရားတို့သည် အဘယ်တို့နည်း။ ဉာဏ်နှစ်ပါးတို့တည်း၊ ၎င်းတို့ကား ကိလေသာကုန်ခြင်းကို ပြုတတ်သော ‘အရိယာမဂ်၌ ဖြစ်သော’ ဉာဏ်၊ (မဂ်သည် ပယ်အပ်သော ကိလေသာ၏) တစ်ဖန် မဖြစ်ရာ ‘အရိယာဖိုလ်၌ ဖြစ်သော’ ဉာဏ် တို့တည်း။ ဤနှစ်ပါးသော တရားတို့ကို ဖြစ်စေအပ်ကုန်၏။
(ဈ) ထူးသော ဉာဏ်ဖြင့် သိအပ်သော နှစ်ပါးသော တရားတို့သည် အဘယ်တို့နည်း။ ဓာတ် နှစ်ပါးတို့တည်း၊ ၎င်းတို့ကား ပြုပြင်အပ်သော ‘သင်္ခတ’ ဓာတ်၊ မပြုပြင်အပ်သော ‘အသင်္ခတ’ ဓာတ်တို့ တည်း။ ဤနှစ်ပါးသော တရားတို့ကို ထူးသော ဉာဏ်ဖြင့် သိအပ်ကုန်၏။
(ည) မျက်မှောက်ပြုအပ်သော နှစ်ပါးသော တရားတို့သည် အဘယ်တို့နည်း။ အသိဉာဏ်'ဝိဇ္ဇာ’၊ ကိလေသာမှ လွတ်ခြင်း ‘ဝိမုတ္တိ’ တို့တည်း။ ဤနှစ်ပါးသော တရားတို့ကို မျက်မှောက်ပြုအပ်ကုန်၏။
ဤသို့ ဤနှစ်ဆယ်သော တရားတို့သည်ဟုတ်ကုန်၏၊ မှန်ကုန်၏၊ဟုတ်မှန်ကုန်၏၊ မချွတ်ယွင်းကုန်၊ ဖောက်ပြန်သော သဘောမရှိကုန်၊ မြတ်စွာဘုရားသည် မှန်စွာ ထိုးထွင်း၍ သိအပ်ကုန်၏။
--တရား သုံးပါးစု
֍ ၃၅၃
။ သုံးပါးသော တရားတို့သည် များသော ကျေးဇူးရှိကုန်၏၊ သုံးပါးသော တရားတို့ကို ပွါး များအပ်ကုန်၏။ပ။ သုံးပါးသော တရားတို့ကို မျက်မှောက်ပြုအပ်ကုန်၏။(က) များသော ကျေးဇူးရှိသော သုံးပါးသော တရားတို့သည် အဘယ်တို့နည်း။ သူတော်ကောင်းကို မှီဝဲခြင်း၊ သူတော်ကောင်းတရားကို နာခြင်း၊ လောကုတ္တရာတရားအားလျော်သော တရားကို ကျင့်ခြင်း့တို့တည်း။ ဤသုံးပါးသော တရားတို့သည် များသော ကျေးဇူးရှိကုန်၏။
(ခ) ပွါးများအပ်သော သုံးပါးသော တရားတို့သည် အဘယ်တို့နည်း။ သမာဓိသုံးပါးတို့တည်း။ ဝိတက်ဝိစာရနှင့် တကွဖြစ်သော သမာဓိ၊ ဝိတက်ကား မရှိ ဝိစာရမျှရှိသော သမာဓိ၊ ဝိတက်လည်းမရှိ ဝိစာရလည်း မရှိသော သမာဓိတို့တည်း။ ဤသုံးပါးသော တရားတို့ကို ပွါးများအပ်ကုန်၏။
(ဂ) ပိုင်းခြား၍သိအပ်သော သုံးပါးသော တရားတို့သည် အဘယ်တို့နည်း။ ဝေဒနာသုံးပါးတို့ တည်း။ သုခဝေဒနာ၊ ဒုက္ခဝေဒနာ၊ သုခလည်းမဟုတ် ဒုက္ခလည်းမဟုတ်သော ‘ဥပေက္ခာ’ ဝေဒနာတို့ တည်း။ ဤသုံးပါးသော တရားတို့ကို ပိုင်းခြား၍ သိအပ်ကုန်၏။
(ဃ) ပယ်အပ်သော သုံးပါးသော တရားတို့သည် အဘယ်တို့နည်း။ တဏှာသုံးပါးတို့တည်း။ ၎င်းတို့ကား ကာမဂုဏ်၌ တပ်ခြင်း ‘ကာမတဏှာ’၊ ဘဝ၌ တပ်ခြင်း ‘ဘဝတဏှာ’၊ ဘဝပြတ်သည်၌ တပ်ခြင်း ‘ဝိဘဝတဏှာ’ တို့တည်း။ ဤသုံးပါးသော တရားတို့ကို ပယ်အပ်ကုန်၏။
(င) ယုတ်သော အဖို့ရှိသော သုံးပါးသော တရားတို့သည် အဘယ်တို့နည်း။ အကုသိုလ်မူလ သုံးပါးတို့တည်း။ ၎င်းတို့ကား လောဘဟူသော အကုသိုလ်မူလ၊ ဒေါသဟူသော အကုသိုလ်မူလ၊ မောဟ ဟူသော အကုသိုလ်မူလ တို့တည်း။ ဤသုံးပါးသော တရားတို့သည် ယုတ်သော အဖို့ရှိကုန်၏။
(စ) ထူးသော အဖို့ရှိသော သုံးပါးသော တရားတို့သည် အဘယ်တို့နည်း။ ကုသိုလ်မူလ သုံးပါး တို့တည်း။ ၎င်းတို့ကား အလောဘဟူသော ကုသိုလ်မူလ၊ အဒေါသဟူသော ကုသိုလ်မူလ၊ အမောဟ ဟူသော ကုသိုလ်မူလ တို့တည်း။ ဤသုံးပါးသော တရားတို့သည် ထူးသော အဖို့ရှိကုန်၏။
(ဆ) ထိုးထွင်း၍ သိနိုင်ခဲသော သုံးပါးသော တရားတို့သည် အဘယ်တို့နည်း။ ဝဋ်ဆင်းရဲမှ ထွက် မြောက်ကြောင်း ဓာတ်သဘော သုံးပါးတို့တည်း။ ၎င်းတို့ကား ကာမတရားတို့မှ အလုံးစုံထွက်မြောက် ကြောင်းဖြစ်သော (အနာဂါမိမဂ်) နေက္ခမ္မဓာတ်၊ ရုပ်တရားတို့မှ အလုံးစုံ ထွက်မြောက်ကြောင်းဖြစ်သော (အရဟတ္တမဂ်၏ အခြေခံ) အရူပဓာတ်၊ အကြောင်းတရားကို စွဲ၍ဖြစ်သော ထင်ရှားရှိသော သင်္ခတတရား တို့၏ ချုပ်ငြိမ်းကြောင်း ဖြစ်သော (အရဟတ္တဖိုလ်) နိရောဓဓာတ်တို့တည်း။ ဤသုံးပါးသော တရားတို့ကို ထိုးထွင်း၍ သိနိုင်ခဲကုန်၏။
(ဇ) ဖြစ်စေအပ်သော သုံးပါးသော တရားတို့သည် အဘယ်တို့နည်း။ ဉာဏ်သုံးပါးတို့တည်း။ ၎င်းတို့ကား အတိတ်အဖို့လျှင် အာရုံရှိသော ဉာဏ်၊ အနာဂတ်အဖို့လျှင် အာရုံရှိသော ဉာဏ်၊ ပစ္စုပ္ပန် အဖို့လျှင် အာရုံရှိသော ဉာဏ် တို့တည်း။ ဤသုံးပါးသော တရားတို့ကို ဖြစ်စေအပ်ကုန်၏။
(ဈ) ထူးသောဉာဏ်ဖြင့် သိအပ်သော သုံးပါးသော တရားတို့သည် အဘယ်တို့နည်း။ ဓာတ် သုံးပါးတို့တည်း၊ ၎င်းတို့ကား ကာမဓာတ်၊ ရူပဓာတ်၊ အရူပဓာတ်တို့တည်း။ ဤသုံးပါးသော တရားတို့ ကို ထူးသောဉာဏ်ဖြင့် သိအပ်ကုန်၏။
--(ည) မျက်မှောက်ပြုအပ်သော သုံးပါးသော တရားတို့သည် အဘယ်တို့နည်း။ ဝိဇ္ဇာသုံးပါးတို့ တည်း၊ ၎င်းတို့ကား ရှေး၌နေဖူးသော ခန္ဓာအစဉ်ကို သိသော ‘ပုဗ္ဗေနိဝါသာနုဿတိဉာဏ်’ ဝိဇ္ဇာ၊ သတ္တဝါ တို့၏ စုတိပဋိသန္ဓေကို သိသော ‘စုတူပပါတဉာဏ်’ ဝိဇ္ဇာ၊ အာသဝေါတရားတို့၏ ကုန်ရာ အရဟတ္တမဂ်၌ ဖြစ်သော ‘အာသဝက္ခယဉာဏ်’ ဝိဇ္ဇာတို့တည်း။ ဤသုံးပါးသော တရားတို့ကို မျက်မှောက်ပြုအပ်ကုန်၏။
ဤသို့ ဤသုံးဆယ်သော တရားတို့သည်ဟုတ်ကုန်၏၊ မှန်ကုန်၏၊ဟုတ်မှန်ကုန်၏၊ မချွတ်ယွင်း ကုန်၊ ဖောက်ပြန်သော သဘောမရှိကုန်၊ မြတ်စွာဘုရားသည် မှန်စွာ ထိုးထွင်း၍ သိအပ်ကုန်၏။
တရား လေးပါးစု
֍ ၃၅၄
။ လေးပါးသော တရားတို့သည် များသော အကျိုးရှိကုန်၏၊ လေးပါးသောတရားတို့ကို ပွါး များအပ်ကုန်၏။ပ။ လေးပါးသော တရားတို့ကို မျက်မှောက်ပြုအပ်ကုန်၏။(က) များသော ကျေးဇူးရှိသော လေးပါးသော တရားတို့သည် အဘယ်တို့နည်း။ စက်လေးပါးတို့ တည်း။ ၎င်းတို့ကား သင့်တင့်လျောက်ပတ်သော အရပ်၌ နေခြင်း၊ သူတော်ကောင်းတို့ကို မှီဝဲဆည်း ကပ်ခြင်း၊ မိမိကိုယ်ကို ကောင်းစွာ ထားခြင်း၊ ရှေး၌ ပြုဖူးသော ကောင်းမှုရှိခြင်းတို့တည်း။ ဤလေးပါးသော တရားတို့သည် များသော ကျေးဇူးရှိကုန်၏။
(ခ) ပွါးများအပ်သော လေးပါးသော တရားတို့သည် အဘယ်တို့နည်း။ သတိပဋ္ဌာန်လေးပါးတို့ တည်း။ ငါ့သျှင်တို့ ဤ (သာသနာတော်) ၌ ရဟန်းသည် ပြင်းစွာ အားထုတ်လျက် ဆင်ခြင်လျက် သတိရှိလျက် ရုပ်အပေါင်း၌ ရုပ်အပေါင်းဟု အဖန်ဖန်ရှုလျက် လောက၌ လိုချင်တပ်မက်ခြင်းနှင့် နှလုံးမသာခြင်းကို ပယ်ဖျောက်၍ နေ၏။ ခံစားမှု ‘ဝေဒနာ'တို့၌။ပ။ စိတ်၌။ပ။ ပြင်းစွာ အားထုတ်လျက် ဆင်ခြင်လျက် သတိရှိလျက် သဘောတရားတို့၌ သဘောတရားဟု အဖန်ဖန်ရှုလျက် လောက၌ လိုချင်တပ်မက်ခြင်းနှင့် နှလုံးမသာခြင်းကို ပယ်ဖျောက်၍ နေ၏။ ဤလေးပါးသော တရားတို့ကို ပွါးများအပ်ကုန်၏။
(ဂ) ပိုင်းခြား၍ သိအပ်သော လေးပါးသော တရားတို့သည် အဘယ်တို့နည်း။ အာဟာရလေးပါး တို့တည်း။ ကြမ်းတမ်းသည်လည်းဖြစ်သော နူးညံ့သည်လည်းဖြစ်သော အလုံးအခဲပြုအပ်သော အာဟာရ၊ နှစ်ခုမြောက်သော ဖဿာဟာရ၊ သုံးခုမြောက်သော မနောသဉ္စေတနာဟာရ၊ လေးခုမြောက်သော ဝိညာဏာ ဟာရတို့တည်း။ ဤလေးပါးသော တရားတို့ကို ပိုင်းခြား၍ သိအပ်ကုန်၏။
(ဃ) ပယ်အပ်သော လေးပါးသော တရားတို့သည် အဘယ်တို့နည်း။ ဩဃလေးပါးတို့တည်း။ ၎င်းတို့ကား ကာမောဃ၊ ဘဝေါဃ၊ ဒိဋ္ဌောဃ၊ အဝိဇ္ဇောဃတို့တည်း။ ဤလေးပါးသော တရားတို့ကို ပယ်အပ်ကုန်၏။
--(င) ယုတ်သော အဖို့ရှိကုန်သော လေးပါးသော တရားတို့သည် အဘယ်တို့နည်း။ ယောဂ လေးပါးတို့တည်း။ ၎င်းတို့ကား ကာမယောဂ၊ ဘဝယောဂ၊ ဒိဋ္ဌိယောဂ၊ အဝိဇ္ဇာယောဂတို့တည်း၊ ဤလေးပါးသော တရားတို့သည် ယုတ်သော အဖို့ရှိကုန်၏။
(စ) ထူးသော အဖို့ရှိကုန်သော လေးပါးသော တရားတို့သည် အဘယ်တို့နည်း။ ဝိသံယောဂ လေးပါးတို့တည်း။ ၎င်းတို့ကား ကာမယောဂဝိသံယောဂ၊ ဘဝယောဂဝိသံယောဂ၊ ဒိဋ္ဌိယောဂဝိသံယောဂ၊ အဝိဇ္ဇာယောဂ ဝိသံယောဂ တို့တည်း။ ဤလေးပါးသော တရားတို့သည် ထူးသော အဖို့ရှိကုန်၏။
(ဆ) ထိုးထွင်း၍ သိနိုင်ခဲသော လေးပါးသော တရားတို့သည် အဘယ်တို့နည်း။ သမာဓိ လေးပါး တို့တည်း။ ၎င်းတို့ကား ယုတ်သောအဖို့ရှိသော သမာဓိ၊ မတိုးမဆုတ် တန့်ရပ်သော အဖို့ရှိသော သမာဓိ၊ ထူးသော အဖို့ရှိသော သမာဓိ၊ သံသရာ၌ ငြီးငွေ့သော အဖို့ရှိသော (နိဗ္ဗာန်နှင့်စပ်သော) သမာဓိတို့ တည်း။ ဤလေးပါးသော တရားတို့ကို ထိုးထွင်း၍ သိနိုင်ခဲကုန်၏။
(ဇ) ဖြစ်စေအပ်သော လေးပါးသော တရားတို့သည် အဘယ်တို့နည်း။ ဉာဏ်လေးပါးတို့တည်း။ ၎င်းတို့ကား သစ္စာလေးပါး၌ သိသော ဓမ္မဉာဏ်၊ ဓမ္မဉာဏ်သို့ အစဉ်လိုက်သော အနွယဉာဏ်၊ သူတစ်ပါး တို့ စိတ်ကိုပိုင်းခြား၍ သိသော ပရိယဉာဏ်၊ သမ္မုတိပညတ်၌ သိသော သမ္မုတိဉာဏ်တို့တည်း။ ဤလေးပါးသော တရားတို့ကို ဖြစ်စေအပ်ကုန်၏။
(ဈ) ထူးသော ဉာဏ်ဖြင့် သိအပ်သော လေးပါးသော တရားတို့သည် အဘယ်တို့နည်း။ အရိယ သစ္စာလေးပါးတို့တည်း။ ၎င်းတို့ကား ဆင်းရဲခြင်းဟူသော အရိယာတို့သိအပ်သော အမှန်တရား ဖြစ်သော ဒုက္ခအရိယသစ္စာ၊ ဆင်းရဲဖြစ်ကြောင်းဟူသော အရိယာတို့ သိအပ်သော အမှန်တရားဖြစ်သော ဒုက္ခ သမုဒယအရိယသစ္စာ၊ ဆင်းရဲချုပ်ရာ နိဗ္ဗာန်ဟူသော အရိယာတို့ သိအပ်သော အမှန်တရားဖြစ်သော ဒုက္ခ နိရောဓအရိယသစ္စာ၊ ဆင်းရဲချုပ်ရာ နိဗ္ဗာန်သို့ ရောက်ကြောင်း အကျင့်ဟူသော အရိယာတို့သိအပ်သော အမှန်တရားဖြစ်သော ဒုက္ခနိရောဓဂါမိနီပဋိပဒါ (မဂ္ဂ) အရိယသစ္စာတို့တည်း။ ဤလေးပါးသော တရား့တို့ကို ထူးသောဉာဏ်ဖြင့် သိအပ်ကုန်၏။
(ည) မျက်မှောက်ပြုအပ်သော လေးပါးသော တရားတို့သည် အဘယ်တို့နည်း။ သာမညဖလ လေးပါးတို့တည်း။ ၎င်းတို့ကား သောတာပတ္တိဖိုလ်စိတ်၊ သကဒါဂါမိဖိုလ်စိတ်၊ အနာဂါမိဖိုလ်စိတ်၊ အရဟတ္တဖိုလ်စိတ်တို့တည်း။ ဤလေးပါးသော တရားတို့ကို မျက်မှောက်ပြုအပ်ကုန်၏။
ဤသို့ ဤလေးဆယ်သော တရားတို့သည်ဟုတ်ကုန်၏၊ မှန်ကုန်၏၊ဟုတ်မှန်ကုန်၏၊ မချွတ်ယွင်း ကုန်၊ ဖောက်ပြန်သော သဘောမရှိကုန်၊ မြတ်စွာဘုရားသည် မှန်စွာ ထိုးထွင်း၍ သိအပ်ကုန်၏။
--တရား ငါးပါးစု
֍ ၃၅၅
။ ငါးပါးသော တရားတို့သည် များသော ကျေးဇူးရှိကုန်၏။ပ။ ငါးပါးသော တရားတို့ကို မျက်မှောက်ပြုအပ်ကုန်၏။(က) များသော ကျေးဇူးရှိသော ငါးပါးသောတရားတို့သည် အဘယ်တို့နည်း။ ကမ္မဋ္ဌာန်း အား ထုတ်သော ရဟန်း၏ အင်္ဂါငါးပါးတို့တည်း၊ ၎င်းတို့ကား ငါ့သျှင်တို့ ဤသာသနာတော်၌ ရဟန်းသည် သဒ္ဓါတရားရှိ၏၊ “ထိုမြတ်စွာဘုရားသည် ပူဇော်အထူးကို ခံတော်မူထိုက်သော အကြောင်းကြောင့်လည်း ‘အရဟံ’ မည်တော်မူပါပေ၏၊ (အလုံးစုံသောတရားတို့ကို) ကိုယ်တိုင် မှန်စွာ သိတော်မူသော အကြောင်း ကြောင့်လည်း ‘သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓ’ မည်တော်မူပါပေ၏၊ အသိဉာဏ် ‘ဝိဇ္ဇာ’ အကျင့် ‘စရဏ’ နှင့် ပြည့်စုံတော်မူသော အကြောင်းကြောင့်လည်း ‘ဝိဇ္ဇာစရဏသမ္ပန္န’ မည်တော်မူပါပေ၏၊ ကောင်းသော စကားကို ဆိုတော်မူ တတ်သော အကြောင်းကြောင့်လည်း ‘သုဂတ’မည်တော်မူပါပေ၏၊ လောကကို သိတော်မူသော အကြောင်း ကြောင့်လည်း ‘လောကဝိဒူ’ မည်တော်မူပါပေ၏၊ ဆုံးမထိုက်သူကို ဆုံးမတတ်သည့် အတုမဲ့ပုဂ္ဂိုလ်ဖြစ်တော် မူသော အကြောင်းကြောင့်လည်း ‘အနုတ္တရော ပုရိသဒမ္မသာရထိ ‘မည်တော်မူပါပေ၏၊ နတ်လူတို့၏ ဆရာ ဖြစ်တော်မူသော အကြောင်းကြောင့်လည်း ‘သတ္ထာဒေဝမနုဿာနံ ‘မည်တော်မူပါပေ၏၊ (သစ္စာလေးပါး တရားတို့ကို) သိစေတော်မူသော အကြောင်းကြောင့်လည်း ‘ဗုဒ္ဓ’မည်တော်မူပါပေ၏၊ ဘုန်းတန်ခိုးကြီးတော် မူသော အကြောင်းကြောင့်လည်း ‘ဘဂဝါ’ မည်တော်မူပါပေ၏”ဟု မြတ်စွာဘုရား၏ အရဟတ္တမဂ်ဉာဏ်၌ ယုံကြည်၏။
အနာကင်း၏၊ ရောဂါကင်း၏၊ အစာကို အညီအမျှ ကြေစေတတ်သည့် မအေးလွန်း မပူလွန်းသော ကမ္မဋ္ဌာန်းအားထုတ်ခြင်းငှါ ခံ့သော ကမ္မဇတေဇောဓာတ်နှင့် ပြည့်စုံ၏။
မာန်မရှိ၊ လှည့်ပတ်ခြင်းမရှိ၊ ဆရာထံ၌လည်းကောင်း၊ ပညာရှိတို့ထံ၌လည်းကောင်း၊ သီတင်းသုံး ဖော်တို့အထံ၌လည်းကောင်းဟုတ်မှန်သောအတိုင်း မိမိကိုယ်ကို ထင်စွာပြုတတ်၏။
အကုသိုလ်တရားတို့ကို ပယ်ခြင်းငှါ ကုသိုလ်တရားတို့၏ ပြည့်စုံစေခြင်းငှါ အားထုတ်အပ်သော ဝီရိယရှိသည်ဖြစ်၍ နေ၏၊ ကုသိုလ်တရားတို့၌ အားကြီးသော လုံ့လရှိ၏၊ မြဲမြံသော လုံ့လရှိ၏၊ ဝန်မချသော လုံ့လရှိ၏။
ပညာရှိဖြစ်၏၊ ဖြစ်ခြင်း ပျက်ခြင်းကို သိနိုင်စွမ်းသော ကိလေသာကို ဖောက်ခွဲခြင်းငှါ စွမ်းနိုင်သော အကြွင်းမဲ့ ဝဋ်ဆင်းရဲကုန်ရာ အရဟတ္တဖိုလ်သို့ ရောက်စေတတ်သော စင်ကြယ်သော ပညာနှင့် ပြည့်စုံ၏၊ ဤငါးပါးသော တရားတို့သည် များသော ကျေးဇူးရှိကုန်၏။
(ခ) ပါွးများအပ်သော ငါးပါးသော တရားတို့သည် အဘယ်တို့နည်း။ အင်္ဂါငါးပါးရှိသော သမ္မာ သမာဓိတည်း။ ၎င်းတို့ကား ပီတိပျံ့နှံ့သော (ပ-ဒု-တ) ဈာန်၊ သုခပျံ့နံှ့သော (ပ-ဒု-တ) ဈာန်၊ အခြား ပုဂ္ဂိုလ်တို့၏ စိတ်ကို အပျံ့အနှံ့သိသော (စေတောပရိယ) အဘိညာဉ်၊ အလင်းပျံ့နံှ့သော (ဒိဗ္ဗစက္ခု) အဘိညာဉ်၊ သမာပတ်မှ ထသော ပုဂ္ဂိုလ်၏ ပစ္စဝေက္ခဏာဉာဏ်တို့တည်း။ ဤငါးပါးသော တရားတို့ကို့ပွါးများအပ်ကုန်၏။
(ဂ) ပိုင်းခြား၍ သိအပ်သော ငါးပါးသော တရားတို့သည် အဘယ်တို့နည်း။ တဏှာဥပါဒါန်၏ အာရုံဖြစ်သော ခန္ဓာငါးပါးတို့တည်း။ ၎င်းတို့ကား ရုပ်ဥပါဒါနက္ခန္ဓာ၊ ဝေဒနာဥပါဒါနက္ခန္ဓာ၊ သညာဥပါဒါန က္ခန္ဓာ၊ သင်္ခါရဥပါဒါနက္ခန္ဓာ၊ ဝိညာဏ်ဥပါဒါနက္ခန္ဓာ တို့တည်း။ ဤဥပါဒါနက္ခန္ဓာ ငါးပါးတို့ကို ပိုင်းခြား၍ သိအပ်ကုန်၏။
--(ဃ) ပယ်အပ်သော ငါးပါးသော တရားတို့သည် အဘယ်တို့နည်း။ အပိတ်အပင် ‘နီဝရဏ'တရား ငါးပါးတို့တည်း။ ကာမစ္ဆန္ဒနီဝရဏ၊ ဗျာပါဒနီဝရဏ၊ ထိနမိဒ္ဓ္ဒနီဝရဏ၊ ဥဒ္ဓစ္စကုက္ကုစ္စနီဝရဏ၊ ဝိစိကိစ္ဆာ နီဝရဏတို့တည်း။ ဤငါးပါးသော တရားတို့ကို ပယ်အပ်ကုန်၏။
(င) ဆုတ်ယုတ်သော အဖို့ရှိသော ငါးပါးသော တရားတို့သည် အဘယ်တို့နည်း။ စိတ်၏ ငြောင့် တံသင်းငါးပါးတို့တည်း။ ငါ့သျှင်တို့ ဤသာသနာတော်၌ ရဟန်းသည် ဘုရား၌ ယုံမှား၏၊ တွေးတော ယုံမှား၏၊ မဆုံးဖြတ်နိုင်၊ မယုံကြည်နိုင်၊ ငါ့သျှင်တို့ အကြင်ရဟန်းသည် ဘုရား၌ ယုံမှား၏၊ တွေးတော ယုံမှား၏၊ မဆုံးဖြတ်နိုင်၊ မယုံကြည်နိုင်။ ထိုရဟန်း၏ စိတ်သည် ဘုရား၌ လုံ့လပြုခြင်းငှါ အဖန်ဖန် အားထုတ်ခြင်းငှါ မပြတ်အားထုတ်ခြင်းငှါ ဆောက်တည်ခြင်းငှါ မညွတ်။ အကြင်ရဟန်း၏ စိတ်သည် ဘုရား ၌ လုံ့လပြုခြင်းငှါ အဖန်ဖန် အားထုတ်ခြင်းငှါ မပြတ် အားထုတ်ခြင်းငှါ ဆောက်တည်ခြင်းငှါ မညွတ်၊ (ထို ရဟန်း၏) ဤသို့ စိတ်မညွတ်ခြင်းသည် ရှေးဦးစွာသော စိတ်၏ ငြောင့်တံသင်း ဖြစ်၏။
ငါ့သျှင်တို့ တစ်ဖန် ထို့ပြင်လည်း ရဟန်းသည် တရားတော်၌ ယုံမှား၏။ပ။ သံဃာတော်၌ ယုံမှား၏။ပ။ အကျင့်သိက္ခာ၌ ယုံမှား၏။ပ။ မြတ်သော သီတင်းသုံးဖော်တို့၌ အမျက်ထွက်၏၊ မနှစ်သက်သော စိတ်ရှိ၏၊ ထိပါးသော စိတ်ရှိ၏၊ ငြောင့်တံသင်းကဲ့သို့ ဖြစ်သော စိတ်ရှိ၏။
ငါ့သျှင်တို့ အကြင် ရဟန်းသည် မြတ်သော သီတင်းသုံးဖော်တို့၌ အမျက်ထွက်၏။ မနှစ်သက်သော စိတ်ရှိ၏၊ ထိပါးသော စိတ်ရှိ၏၊ ငြောင့်တံသင်းကဲ့သို့ ဖြစ်သော စိတ်ရှိ၏၊ ထိုရဟန်း၏ စိတ်သည် သီတင်းသုံးဖော်တို့၌ လုံ့လပြုခြင်းငှါ အဖန်ဖန် အားထုတ်ခြင်းငှါ မပြတ်အားထုတ်ခြင်းငှါ ဆောက်တည် ခြင်းငှါ မညွတ်၊ အကြင်ရဟန်း၏ စိတ်သည် သီတင်းသုံးဖော်တို့၌ လုံ့လပြုခြင်းငှါ အဖန်ဖန် အားထုတ် ခြင်းငှါ မပြတ် အားထုတ်ခြင်းငှါ ဆောက်တည်ခြင်းငှါ မညွတ်၊ (ထိုရဟန်း၏) ဤသို့ စိတ်မညွတ်ခြင်းသည် ငါးကြိမ်မြောက်သော စိတ်၏ ငြောင့်တံသင်း ဖြစ်၏။ ဤငါးပါးသော တရားတို့သည် ဆုတ်ယုတ်သော အဖို့ရှိကုန်၏။
(စ) ထူးသော အဖို့ရှိကုန်သော ငါးပါးသော တရားတို့သည် အဘယ်တို့နည်း။ ဣန္ဒြေငါးပါးတို့ တည်း။ သဒ္ဓိန္ဒြေ၊ ဝီရိယိန္ဒြေ၊ သတိန္ဒြေ၊ သမာဓိန္ဒြေ၊ ပညိန္ဒြေတို့တည်း။ ဤငါးပါးသော တရားတို့သည် ထူးသော အဖို့ရှိကုန်၏။
(ဆ) ထိုးထွင်း၍ သိနိုင်ခဲသော ငါးပါးသော တရားတို့သည် အဘယ်တို့နည်း။ ဝဋ်ဆင်းရဲမှ လွတ် မြောက်စေတတ်သော ဓာတ်ငါးပါးတို့တည်း။ ငါ့သျှင်တို့ ဤသာသနာတော်၌ ကာမဂုဏ်ကို နှလုံးသွင်းသော ရဟန်း၏ စိတ်သည် ကာမဂုဏ်တို့၌ မသက်ဝင်၊ မကြည်လင်၊ မတည်တံ့၊ မညွတ်ရှိုင်း၊ ထွက် မြောက်ခြင်းကို နှလုံးသွင်းသော ထိုရဟန်း၏ စိတ်သည် ထွက်မြောက်ခြင်း၌ သက်ဝင်၏၊ ကြည်လင်၏၊ တည်တံ့၏၊ ညွတ်ရှိုင်း၏၊ ထိုရဟန်း၏ ထိုစိတ်သည် (မိမိ၏ ဈာန်အာရုံ၌) ကောင်းစွာ ဖြစ်၏၊ ကောင်း စွာ ပွားအပ်၏၊ ကာမဂုဏ်မှ ကောင်းစွာ ထ၏၊ ကာမဂုဏ်တို့မှ ကောင်းစွာ လွတ်၏၊ ကာမဂုဏ်တို့မှ ကင်း၏၊ ဆင်းရဲခြင်း ပူပန်ခြင်းကို ဖြစ်စေတတ်သော အကြင်အာသဝေါတရားတို့သည် ကာမဂုဏ်ဟူသော အကြောင်းကြောင့် ဖြစ်ကုန်၏။ ထိုရဟန်းသည် ထိုကာမဂုဏ်ဟူသော အကြောင်းကြောင့် ဖြစ်သည့် အာသဝေါတရားတို့မှ လွတ်၏၊ ထိုရဟန်းသည် ထိုဝေဒနာမျိုးကို မခံစား။ ဤတရားကို ကာမဂုဏ်တို့၏ ထွက်မြောက်ခြင်းဟု ဟောတော်မူ၏။ (၁)
ငါ့သျှင်တို့ တစ်ဖန် ထို့ပြင်လည်း ဗျာပါဒကို နှလုံးသွင်းသော ရဟန်း၏ စိတ်သည် ဗျာပါဒ၌ မသက်ဝင်၊ မကြည်လင်၊ မတည်တံ့၊ မညွတ်ရှိုင်း၊ အဗျာပါဒကို နှလုံးသွင်းသော ထိုရဟန်း၏ ထိုစိတ် သည် အဗျာပါဒတရား၌ သက်ဝင်၏၊ ကြည်လင်၏၊ တည်တံ့၏၊ ညွတ်ရှိုင်း၏၊ ထိုရဟန်း၏ ထိုစိတ်သည် (မိမိ၏ ဈာန်အာရုံ၌) ကောင်းစွာ ဖြစ်၏၊ ကောင်းစွာ ပွားအပ်၏၊ ဗျာပါဒမှ ကောင်းစွာ ထ၏၊ ဗျာပါဒမှ ကောင်းစွာ လွတ်၏၊
--ဗျာပါဒမှ ကင်း၏၊ ဆင်းရဲခြင်း ပူပန်ခြင်းကို ဖြစ်စေတတ်သော အကြင် အာသဝေါတရားတို့သည် ဗျာပါဒ ဟူသော အကြောင်းကြောင့် ဖြစ်ကုန်၏။ ထိုရဟန်းသည် ထိုဗျာပါဒဟူသော အကြောင်းကြောင့်ဖြစ်သည့် အာသဝေါတရားတို့မှ လွတ်၏၊ ထိုရဟန်းသည် ထိုဝေဒနာမျိုးကို မခံစား။ ဤတရားကို ဗျာပါဒ၏ ထွက်မြောက်ခြင်းဟု ဟောတော်မူ၏။ (၂)
ငါ့သျှင်တို့ တစ်ဖန် ထို့ပြင်လည်း ညှဉ်းဆဲခြင်း ‘ဝိဟေသာ'ကို နှလုံးသွင်းသော ရဟန်း၏ စိတ်သည် ညှဉ်းဆဲခြင်း ‘ဝိဟေသာ’ ၌ မသက်ဝင်၊ မကြည်လင်၊ မတည်တံ့၊ မညွတ်ရှိုင်း။ မညှဉ်းဆဲခြင်း ‘အဝိဟေသာ’ ကို နှလုံးသွင်းသော ထိုရဟန်း၏ စိတ်သည် မညှဉ်းဆဲခြင်း ‘အဝိဟေသာ’၌ သက်ဝင်၏၊ ကြည်လင်၏၊ တည်တံ့၏၊ ညွတ်ရှိုင်း၏။ ထိုရဟန်း၏ ထိုစိတ်သည် (မိမိ၏ ဈာန်အာရုံ၌) ကောင်းစွာ ဖြစ်၏၊ ကောင်းစွာ ပွားအပ်၏၊ ဝိဟေသာမှ ကောင်းစွာ ထ၏၊ ဝိဟေသာမှ ကောင်းစွာ လွတ်၏၊ ညှဉ်း ဆဲခြင်း ‘ဝိဟေသာ’ မှ ကင်း၏၊ ဆင်းရဲခြင်း ပူပန်ခြင်းကို ဖြစ်စေတတ်သော အကြင် အာသဝေါတရား တို့သည် ညှဉ်းဆဲခြင်း ‘ဝိဟေသာ’ဟူသော အကြောင်းကြောင့် ဖြစ်ကုန်၏။ ထိုရဟန်းသည် ထို ‘ဝိဟေသာ’ ဟူသော အကြောင်းကြောင့်ဖြစ်သည့် အာသဝေါတရားတို့မှ လွတ်၏၊ ထိုရဟန်းသည် ထိုဝေဒနာမျိုးကို မခံစား။ ဤတရားကို ညှဉ်းဆဲခြင်း ‘ဝိဟေသာ'၏ ထွက်မြောက်ခြင်းဟု ဟောတော်မူ၏။ (၃)
ငါ့သျှင်တို့ တစ်ဖန် ထို့ပြင်လည်း ရုပ်တို့ကို နှလုံးသွင်းသော ရဟန်း၏ စိတ်သည် ရုပ်တို့၌ မသက်ဝင်၊ မကြည်လင်၊ မတည်တံ့၊ မညွတ်ရှိုင်း။ နာမ်တရားကို နှလုံးသွင်းသော ထိုရဟန်း၏ စိတ် သည် နာမ်တရား၌ သက်ဝင်၏၊ ကြည်လင်၏၊ တည်တံ့၏၊ ညွတ်ရှိုင်း၏။ ထိုရဟန်း၏ ထိုစိတ်သည် (မိမိ၏ ဈာန်အာရုံ၌) ကောင်းစွာ ဖြစ်၏၊ ကောင်းစွာ ပွားအပ်၏၊ ရုပ်တရားတို့မှ ကောင်းစွာ ထ၏၊ ရုပ် တရားတို့မှ ကောင်းစွာ လွတ်၏၊ ရုပ်တရားတို့မှ ကင်း၏၊ ဆင်းရဲခြင်း ပူပန်ခြင်းကို ဖြစ်စေတတ်သော အကြင် အာသဝေါတရားတို့သည် ရုပ်တရားဟူသောအကြောင်းကြောင့် ဖြစ်ကုန်၏။ ထိုရဟန်းသည် ထို ရုပ်တရား ဟူသော အကြောင်းကြောင့် ဖြစ်သည့် အာသဝေါတရားတို့မှ လွတ်၏၊ ထိုရဟန်းသည် ထို ဝေဒနာမျိုးကို မခံစား။ ဤတရားကို ရုပ်တရားတို့၏ ထွက်မြောက်ခြင်းဟု ဟောတော်မူ၏။ (၄)
ငါ့သျှင်တို့ တစ်ဖန် ထို့ပြင်လည်း ဥပါဒါနက္ခန္ဓာအပေါင်း ‘သက္ကာယ’ ကို နှလုံးသွင်းသော ရဟန်း၏ စိတ်သည် ဥပါဒါနက္ခန္ဓာအပေါင်း ‘သက္ကာယ’ ၌ မသက်ဝင်၊ မကြည်လင်၊ မတည်တံ့၊ မညွတ်ရှိုင်း။ ဥပါဒါ နက္ခန္ဓာအပေါင်း ‘သက္ကာယ'၏ ချုပ်ခြင်းကို နှလုံးသွင်းသော ထိုရဟန်း၏ စိတ်သည် ဥပါဒါနက္ခန္ဓာအပေါင်း ‘သက္ကာယ'၏ ချုပ်ခြင်း၌ သက်ဝင်၏၊ ကြည်လင်၏၊ တည်တံ့၏၊ ညွတ်ရှိုင်း၏။ ထိုရဟန်း၏ ထိုစိတ်သည် (မိမိ၏ဈာန်အာရုံ၌) ကောင်းစွာ ဖြစ်၏၊ ကောင်းစွာ ပွားအပ်၏၊ ဥပါဒါနက္ခန္ဓာအပေါင်း ‘သက္ကာယ’ မှ ကောင်းစွာ ထ၏၊ သက္ကာယမှ ကောင်းစွာ လွတ်၏၊ ဥပါဒါနက္ခန္ဓာအပေါင်း ‘သက္ကာယ’ မှ ကင်း၏၊ ဆင်းရဲ ခြင်း ပူပန်ခြင်းကို ဖြစ်စေတတ်သော အကြင်အာသဝေါတရားတို့သည် ဥပါဒါနက္ခန္ဓာအပေါင်း ‘သက္ကာယ’ ဟူသော အကြောင်းကြောင့် ဖြစ်ကုန်၏။ ထိုရဟန်းသည် ထိုဥပါဒါနက္ခန္ဓာအပေါင်း ‘သက္ကာယ’ဟူသော အကြောင်းကြောင့်ဖြစ်သည့် အာသဝေါတရားတို့မှ လွတ်၏၊ ထိုရဟန်းသည် ထိုဝေဒနာမျိုးကို မခံစား။ ဤတရားကို ဥပါဒါနက္ခန္ဓာအပေါင်း ‘သက္ကာယ'၏ ထွက်မြောက်ခြင်းဟု ဟောတော်မူ၏။ ဤငါးပါးသော တရားတို့ကို ထိုးထွင်း၍ သိနိုင်ခဲကုန်၏။ (၅)
(ဇ) ဖြစ်စေအပ်သော ငါးပါးသော တရားတို့သည် အဘယ်တို့နည်း။ ဉာဏ်နှင့် ယှဉ်သော သမ္မာ့သမာဓိငါးပါးတည်း။
“ဤသမာဓိသည် သမာပတ်ဝင်စားဆဲခဏ၌ ချမ်းသာလည်း ဖြစ်၏၊ နောင်အခါ၌ ချမ်းသာသော အကျိုးလည်း ရှိ၏”ဟု ကိုယ်တိုင်သိသော ဉာဏ်သည် ဖြစ်၏။
“ဤသမာဓိသည် ကိလေသာတို့မှ ကင်းဝေး၏၊ လောကနှင့် ရောစပ်ခြင်း မရှိ”ဟု ကိုယ်တိုင် သိသော ဉာဏ်သည် ဖြစ်၏။
--“ဤသမာဓိကို ဘုရားစသောယောကျ်ားမြတ်တို့ မှီဝဲအပ်၏”ဟု ကိုယ်တိုင်သိသော ဉာဏ်သည် ဖြစ်၏။
“ဤသမာဓိသည် ငြိမ်သက်၏၊ ကိလေသာ ငြိမ်းခြင်းကြောင့် ရအပ်၏၊ တည်ကြည်ခြင်း ‘ဧကောဒိ ဘာဝ’ အဖြစ်ဖြင့် ရအပ်၏၊ အားထုတ်လျက် နီဝရဏကိလေသာတို့ကို နှိပ်စက်ဖွယ် တားမြစ်ဖွယ် မရှိ”ဟု ကိုယ်တိုင်သိသော ဉာဏ်သည် ဖြစ်၏။
“ထိုငါသည် ဤသမာဓိကို သတိနှင့် ပြည့်စုံသည်ဖြစ်၍သာလျှင် ဝင်စား၏၊ သတိနှင့် ပြည့်စုံသည် ဖြစ်၍သာလျှင် ထ၏”ဟု ကိုယ်တိုင်သိသော ဉာဏ်သည် ဖြစ်၏၊ ဤငါးပါးသော တရားတို့ကို ဖြစ်စေအပ် ကုန်၏။
(ဈ) ထူးသောဉာဏ်ဖြင့် သိအပ်သော ငါးပါးသောတရားတို့သည် အဘယ်တို့နည်း။ ကိလေသာမှ လွတ်ခြင်း အကြောင်းငါးပါးတို့တည်း။ ငါ့သျှင်တို့ ဤသာသနာတော်၌ ရဟန်းအား မြတ်စွာဘုရားသည် လည်းကောင်း တစ်ယောက်ယောက်သော အလေးပြုထိုက်သော သီတင်းသုံးဖော်သည်လည်းကောင်း တရား ကို ဟော၏။
ငါ့သျှင်တို့ အကြင် အကြင် အပြားအားဖြင့် ရဟန်းအား မြတ်စွာဘုရားသည်လည်းကောင်း တစ်ယောက်ယောက်သော အလေးပြုထိုက်သော သီတင်းသုံးဖော်သည်လည်းကောင်း တရားကို ဟော၏၊ ထိုထိုအပြားအားဖြင့် ထိုရဟန်းသည် ထိုတရား၌ အနက်ကိုလည်း သိ၏၊ ပါဠိကိုလည်း သိ၏။ အနက်ကို လည်း သိသော ပါဠိကိုလည်း သိသော ထိုရဟန်းအား ဝမ်းမြောက်ခြင်းသည် ဖြစ်၏၊ ဝမ်းမြောက်ခြင်း ရှိသော ရဟန်းအား နှစ်သိမ့်ခြင်း ‘ပီတိ'သည် ဖြစ်၏၊ နှစ်သိမ့်သော စိတ်ရှိသော ရဟန်း၏ နာမ်ရုပ် အပေါင်းသည် ငြိမ်းချမ်း၏၊ နာမ်ရုပ်အပေါင်း ငြိမ်းချမ်းခြင်း ရှိသော ရဟန်းသည် ချမ်းသာကို ခံစားရ၏၊ ချမ်းသာသော ရဟန်း၏ စိတ်သည် တည်ကြည်၏။ ဤကား ရှေးဦးစွာသော ကိလေသာမှ လွတ်ခြင်း အကြောင်းတည်း။ (၁)
ငါ့သျှင်တို့ တစ်ဖန် ထို့ပြင်လည်း ရဟန်းအား မြတ်စွာဘုရားသည်လည်းကောင်း တစ်ယောက် ယောက်သော အလေးပြုထိုက်သော သီတင်းသုံးဖော်သည်လည်းကောင်း တရားကို မဟော၊ စင်စစ်သော် ကား ကြားဖူးသောအတိုင်း သင်ဖူးသောအတိုင်း တရားကို အကျယ်အားဖြင့် သူတစ်ပါးတို့အား ဟော၏။
ငါ့သျှင်တို့ အကြင် အကြင် အပြားအားဖြင့် ရဟန်းသည် ကြားဖူးသော အတိုင်း သင်ဖူးသော အတိုင်း တရားကို အကျယ်အားဖြင့် သူတစ်ပါးတို့အား ဟော၏၊ ထိုထိုအပြားအားဖြင့် ထိုရဟန်းသည် ထိုတရား၌ အနက်ကိုလည်း သိ၏၊ ပါဠိကိုလည်း သိ၏။ အနက်ကိုလည်း သိသော ပါဠိကိုလည်း သိသော ထိုရဟန်းအား ဝမ်းမြောက်ခြင်းသည် ဖြစ်၏၊ ဝမ်းမြောက်ခြင်းရှိသော ရဟန်းအား နှစ်သိမ့်ခြင်း'ပီတိ’ သည် ဖြစ်၏၊ နှစ်သိမ့်သော စိတ်ရှိသော ရဟန်း၏ နာမ်ရုပ်အပေါင်းသည် ငြိမ်းချမ်း၏၊ နာမ်ရုပ်အပေါင်း ငြိမ်း ချမ်းခြင်းရှိသော ရဟန်းသည် ချမ်းသာကို ခံစားရ၏၊ ချမ်းသာသော ရဟန်း၏ စိတ်သည် တည်ကြည်၏။ ဤကား နှစ်ခုမြောက်သော ကိလေသာမှ လွတ်ခြင်းအကြောင်းတည်း။ (၂)
ငါ့သျှင်တို့ တစ်ဖန် ထို့ပြင်လည်း ရဟန်းအား မြတ်စွာဘုရားသည်လည်းကောင်း တစ်ယောက် ယောက်သော အလေးပြုထိုက်သော သီတင်းသုံးဖော်သည်လည်းကောင်း တရားကို မဟော၊ ကြားဖူးသော အတိုင်း သင်ဖူးသောအတိုင်း တရားကို အကျယ်အားဖြင့် သူတစ်ပါးတို့အားလည်း မဟော။ စင်စစ်သော် ကား ကြားဖူးသောအတိုင်း သင်ဖူးသောအတိုင်း တရားကို အကျယ်အားဖြင့် သရဇ္ဈာယ်ခြင်းကို ပြု၏။့ငါ့သျှင်တို့ အကြင် အကြင် အပြားအားဖြင့် ရဟန်းသည် ကြားဖူးသောအတိုင်း သင်ဖူးသောအတိုင်း တရားကို အကျယ်အားဖြင့် သရဇ္ဈာယ်ခြင်းကို ပြု၏၊ ထိုထိုအပြားအားဖြင့် ထိုရဟန်းသည် ထိုတရား၌ အနက်ကိုလည်း သိ၏၊ ပါဠိကိုလည်း သိ၏။ အနက်ကိုလည်း သိသော ပါဠိကိုလည်း သိသော ထိုရဟန်း အား ဝမ်းမြောက်ခြင်းသည် ဖြစ်၏၊ ဝမ်းမြောက်ခြင်းရှိသော ရဟန်းအား နှစ်သိမ့်ခြင်း ‘ပီတိ’ သည် ဖြစ်၏၊ နှစ်သိမ့်သော စိတ်ရှိသော ရဟန်း၏ နာမ်ရုပ်အပေါင်းသည် ငြိမ်းချမ်း၏၊ နာမ်ရုပ်အပေါင်း ငြိမ်းချမ်းခြင်း ရှိသော ရဟန်းသည် ချမ်းသာကို ခံစားရ၏၊ ချမ်းသာသော ရဟန်း၏ စိတ်သည် တည်ကြည်၏။ ဤကား သုံးခုမြောက်သော ကိလေသာမှ လွတ်ခြင်းအကြောင်းတည်း။ (၃)
--ငါ့သျှင်တို့ တစ်ဖန် ထို့ပြင်လည်း ရဟန်းအား မြတ်စွာဘုရားသည်လည်းကောင်း တစ်ယောက် ယောက်သော အလေးပြုထိုက်သော သီတင်းသုံးဖော်သည်လည်းကောင်း တရားကို မဟော၊ ကြားဖူးသော အတိုင်း သင်ဖူးသောအတိုင်း တရားကို အကျယ်အားဖြင့် သူတစ်ပါးတို့အားလည်း မဟော၊ ကြားဖူးသော အတိုင်း သင်ဖူးသောအတိုင်း တရားကို အကျယ်အားဖြင့် သရဇ္ဈာယ်ခြင်းကိုလည်း မပြု၊ ကြားဖူးသော အတိုင်း သင်ဖူးသောအတိုင်း တရားကို စိတ်ဖြင့် အဖန်ဖန် ကြံ၏၊ အဖန်ဖန် သုံးသပ်၏၊ စိတ်ဖြင့် အဖန် ဖန် ရှု၏။
ငါ့သျှင်တို့ အကြင် အကြင် အပြားအားဖြင့် ရဟန်းသည် ကြားဖူးသော အတိုင်း သင်ဖူးသော အတိုင်း တရားကို စိတ်ဖြင့် အဖန်ဖန် ကြံ၏၊ အဖန်ဖန် သုံးသပ်၏၊ စိတ်ဖြင့် အဖန်ဖန် ရှု၏၊ ထိုထို အပြားအားဖြင့် ထိုရဟန်းသည် ထိုတရား၌ အနက်ကိုလည်း သိ၏၊ ပါဠိကိုလည်း သိ၏။ အနက်ကိုလည်း သိသော ပါဠိကိုလည်း သိသော ထိုရဟန်းအား ဝမ်းမြောက်ခြင်းသည် ဖြစ်၏၊ ဝမ်းမြောက်ခြင်းရှိသော ရဟန်းအား နှစ်သိမ့်ခြင်း'ပီတိ'သည် ဖြစ်၏၊ နှစ်သိမ့်သော စိတ်ရှိသော ရဟန်း၏ နာမ်ရုပ်အပေါင်းသည် ငြိမ်းချမ်း၏၊ နာမ်ရုပ်အပေါင်း ငြိမ်းချမ်းခြင်းရှိသော ရဟန်းသည် ချမ်းသာကို ခံစားရ၏၊ ချမ်းသာသော ရဟန်း၏ စိတ်သည် တည်ကြည်၏။ ဤကား လေးခုမြောက်သော ကိလေသာမှ လွတ်ခြင်း အကြောင်း တည်း။ (၄)
ငါ့သျှင်တို့ တစ်ဖန် ထို့ပြင်လည်း ရဟန်းအား မြတ်စွာဘုရားသည်လည်းကောင်း တစ်ယောက် ယောက်သော အလေးပြုထိုက်သော သီတင်းသုံးဖော်သည်လည်းကောင်း တရားကို မဟော၊ ကြားဖူးသော အတိုင်း သင်ဖူးသောအတိုင်း တရားကို အကျယ်အားဖြင့် သူတစ်ပါးတို့အားလည်း မဟော၊ ကြားဖူးသောအတိုင်း သင်ဖူးသောအတိုင်း တရားကို အကျယ်အားဖြင့် သရဇ္ဈာယ်ခြင်းကိုလည်း မပြု၊ ကြားဖူးသောအတိုင်း သင်ဖူးသောအတိုင်း တရားကို စိတ်ဖြင့် အဖန်ဖန် ကြံခြင်း အဖန်ဖန် သုံးသပ်ခြင်း စိတ်ဖြင့် အဖန်ဖန် ရှုခြင်းကိုလည်း မပြု။ စင်စစ်သော်ကား ထိုရဟန်းသည် တစ်ပါးပါးသော သမာဓိနိမိတ်ကို ကောင်းစွာ သင်ယူအပ်၏၊ ကောင်းစွာ နှလုံးသွင်းအပ်၏၊ ကောင်းစွာ မှတ်အပ်၏၊ ပညာဖြင့် ကောင်းစွာ သိအပ်၏။
ငါ့သျှင်တို့ အကြင် အကြင် အပြားအားဖြင့် ရဟန်းသည် တစ်ပါးပါးသော သမာဓိနိမိတ်ကို ကောင်း စွာ သင်ယူအပ်၏၊ ကောင်းစွာ နှလုံးသွင်းအပ်၏၊ ကောင်းစွာ မှတ်အပ်၏၊ ပညာဖြင့် ကောင်းစွာ သိအပ်၏၊ ထိုထို အပြားအားဖြင့် ထိုရဟန်းသည် ထိုတရား၌ အနက်ကိုလည်း သိ၏၊ ပါဠိကိုလည်း သိ၏။ အနက်ကိုလည်း သိသော ပါဠိကိုလည်း သိသော ထိုရဟန်းအား ဝမ်းမြောက်ခြင်းသည် ဖြစ်၏။ ဝမ်းမြောက်ခြင်းရှိသော ရဟန်းအား နှစ်သိမ့်ခြင်း ‘ပီတိ’ သည် ဖြစ်၏၊ နှစ်သိမ့်သော စိတ်ရှိသော ရဟန်း၏ နာမ်ရုပ်အပေါင်းသည် ငြိမ်းချမ်း၏၊ နာမ်ရုပ်အပေါင်း ငြိမ်းချမ်းခြင်းရှိသော ရဟန်းသည် ချမ်းသာကို ခံစား ရ၏၊ ချမ်းသာသော ရဟန်း၏ စိတ်သည် တည်ကြည်၏။ ဤကား ငါးခုမြောက်သော ကိလေသာမှ လွတ်ခြင်း အကြောင်းတည်း။ ဤတရားငါးပါးတို့ကို ထူးသောဉာဏ်ဖြင့် သိအပ်၏။ (၅)
(ည) မျက်မှောက်ပြုအပ်သော ငါးပါးသောတရားတို့သည် အဘယ်တို့နည်း။ ဓမ္မက္ခန္ဓာ ငါးပါးတို့တည်း။ သီလက္ခန္ဓ သမာဓိက္ခန္ဓ ပညာက္ခန္ဓ ဝိမုတ္တိက္ခန္ဓ ဝိမုတ္တိဉာဏဒဿနက္ခန္ဓတို့တည်း။ ဤတရားငါးပါး တို့ကို မျက်မှောက်ပြုအပ်ကုန်၏။
ဤသို့ ဤငါးဆယ်သော တရားတို့သည်ဟုတ်ကုန်၏၊ မှန်ကုန်၏၊ဟုတ်မှန်ကုန်၏၊ မချွတ်ယွင်း ကုန်၊ ဖောက်ပြန်သော သဘောမရှိကုန်၊ မြတ်စွာဘုရားသည် မှန်စွာ ထိုးထွင်း၍ သိတော်မူအပ်ကုန်၏။
--တရား ခြောက်ပါးစု
֍ ၃၅၆
။ ခြောက်ပါးသော တရားတို့သည် များသော ကျေးဇူးရှိကုန်၏။ပ။ ခြောက်ပါးသော တရား တို့ကို မျက်မှောက်ပြုအပ်ကုန်၏။(က) များသော ကျေးဇူးရှိသော ခြောက်ပါးသော တရားတို့သည် အဘယ်တို့နည်း။ အောက်မေ့ အပ်သော တရားခြောက်ပါးတို့တည်း။ ငါ့သျှင်တို့ ဤသာသနာတော်၌ ရဟန်းသည် မျက်မှောက်၌လည်း ကောင်း မျက်ကွယ်၌လည်းကောင်း ကာယကံမေတ္တာကို သီတင်းသုံးဖော်တို့ ၌ ဖြစ်စေအပ်၏၊ အောက်မေ့ အပ်သော ချစ်ခြင်းကို ပြုတတ်သော လေးမြတ်ခြင်းကို ပြုတတ်သော ဤတရားသည်လည်း စည်းလုံးခြင်း ငှါ ခိုက်ရန်မဖြစ်ခြင်းငှါ အညီအညွတ် ဖြစ်ခြင်းငှါ တစ်ပေါင်းတည်း ဖြစ်ခြင်းငှါ ဖြစ်၏။ (၁)
တစ်ဖန် ထို့ပြင်လည်း ငါ့သျှင်တို့ ရဟန်းသည် ဝစီကံမေတ္တာကို ဖြစ်စေအပ်၏။ပ။ တပေါင်းတည်း ဖြစ်ခြင်းငှါ ဖြစ်၏။ (၂)
တစ်ဖန် ထို့ပြင်လည်း ငါ့သျှင်တို့ ရဟန်းသည် မနောကံမေတ္တာကို ဖြစ်စေအပ်၏။ပ။ တစ်ပေါင်း တည်း ဖြစ်ခြင်းငှါ ဖြစ်၏။ (၃)
တစ်ဖန် ထို့ပြင်လည်း ငါ့သျှင်တို့ တရားနှင့်လျော်သော တရားသဖြင့် ရအပ်သော အကြင်လာဘ် တို့ကို ရအပ်ကုန်၏၊ အယုတ်သဖြင့် သပိတ်၌ စားလောက်ရုံမျှကိုလည်း ရအပ်၏၊ ရဟန်းသည် ထိုသို့ သဘောရှိသော လာဘ်တို့ဖြင့် ခွဲခြားသီးသန့်၍ စားလေ့မရှိ၊ သီလဝန္တဖြစ်သော သီတင်းသုံးဖော်တို့နှင့် ဆက်ဆံ၍ စားလေ့ရှိ၏၊ အောက်မေ့အပ်သော ဤတရားသည်လည်း။ပ။ တစ်ပေါင်းတည်း ဖြစ်ခြင်းငှါ ဖြစ်၏။ (၄)
တစ်ဖန် ထို့ပြင်လည်း ငါ့သျှင်တို့ မကျိုး မပေါက် မပြောက် မကျား ဖြူစင်ကုန်သော ပညာရှိတို့ ချီးမွမ်းအပ်ကုန်သော မှားသောအားဖြင့် မသုံးသပ်အပ်ကုန်သော သမာဓိကို ဖြစ်စေတတ်ကုန်သော အကြင် သီလတို့သည် ရှိကုန်၏၊ ရဟန်းသည် ထိုသို့သဘောရှိသော သီလတို့၌ သီတင်းသုံးဖော်တို့နှင့် မျက် မှောက်၌လည်းကောင်း မျက်ကွယ်၌လည်းကောင်း တူသော သီလရှိသည်ဖြစ်၍ နေ၏၊ အောက်မေ့အပ်သော ဤတရားသည်လည်း။ပ။ တစ်ပေါင်းတည်း ဖြစ်ခြင်းငှါ ဖြစ်၏။ (၅)
တစ်ဖန် ထို့ပြင်လည်း ငါ့သျှင်တို့ ဖြူစင်သော ဝဋ်ဆင်းရဲမှ ထုတ်ဆောင်တတ်သော အကြင် (မဂ်နှင့် ယှဉ်သော) သမ္မာဒိဋ္ဌိဉာဏ်သည် အကြွင်းမဲ့ ဝဋ်ဆင်းရဲကုန်ခြင်းငှါ ကျင့်သော ပုဂ္ဂိုလ်ကို ဝဋ်ဆင်းရဲမှ ထုတ် ဆောင်တတ်၏၊ ရဟန်းသည် ထိုသို့သဘောရှိသော သမ္မာဒိဋ္ဌိ (ဉာဏ်) ဖြင့် သီတင်းသုံးဖော်တို့ နှင့် မျက် မှောက်၌လည်းကောင်း မျက်ကွယ်၌လည်းကောင်း ဉာဏ်အမြင်တူခြင်းသို့ ရောက်သည်ဖြစ်၍ နေ၏၊ အောက်မေ့အပ်သော ချစ်ခြင်းကို ပြုတတ်သော လေးမြတ်ခြင်းကို ပြုတတ်သော ဤတရားသည်လည်း စည်းလုံးခြင်းငှါ ခိုက်ရန်မဖြစ်ခြင်းငှါ အညီအညွတ်ဖြစ်ခြင်းငှါ တစ်ပေါင်းတည်း ဖြစ်ခြင်းငှါ ဖြစ်၏။ ဤတရားခြောက်ပါးတို့သည် များသော ကျေးဇူးရှိကုန်၏။ (၆)
(ခ) ပွါးများအပ်သော ခြောက်ပါးသော တရားတို့သည် အဘယ်တို့နည်း။ အဖန်ဖန် အောက်မေ့ ရာဌာနခြောက်ပါးတို့တည်း။ ဘုရားဂုဏ်ကို အဖန်ဖန် အောက်မေ့ခြင်း၊ တရားဂုဏ်ကို အဖန်ဖန် အောက်မေ့ခြင်း၊ သံဃာ့ဂုဏ်ကို အဖန်ဖန် အောက်မေ့ခြင်း၊ သီလဂုဏ်ကို အဖန်ဖန် အောက်မေ့ခြင်း၊ စွန့် ကြဲခြင်းဂုဏ်ကို အဖန်ဖန် အောက်မေ့ခြင်း၊ နတ်တို့ကို သက်သေထား၍ မိမိ၏ သဒ္ဓါ စသော ဂုဏ်ကို့အဖန်ဖန် အောက်မေ့ခြင်းတို့တည်း၊ ဤတရားခြောက်ပါးတို့ကို ပွါးများအပ်ကုန်၏။
--(ဂ) ပိုင်းခြား၍ သိအပ်သော ခြောက်ပါးသော တရားတို့သည် အဘယ်တို့နည်း။ အဇ္ဈ တ္တိကာယ တနခြောက်ပါးတို့တည်း။ စက္ခာယတန၊ သောတာယတန၊ ဃာနာယတန၊ ဇိဝှါယတန၊ ကာယာယတန၊ မနာယတနတို့တည်း။ ဤခြောက်ပါးသော တရားတို့ကို ပိုင်းခြား၍ သိအပ်ကုန်၏။
(ဃ) ပယ်အပ်သော ခြောက်ပါးသော တရားတို့သည် အဘယ်တို့နည်း။ တဏှာအပေါင်း ခြောက် ပါးတို့တည်း။ ရူပတဏှာ၊ သဒ္ဒတဏှာ၊ ဂန္ဓတဏှာ၊ ရသတဏှာ၊ ဖောဋ္ဌဗ္ဗတဏှာ၊ ဓမ္မတဏှာတို့တည်း။ ဤခြောက်ပါးသောတရားတို့ကို ပယ်အပ်ကုန်၏။
(င) ယုတ်သော အဖို့ရှိသော ခြောက်ပါးသော တရားတို့သည် အဘယ်တို့နည်း။ မရိုသေခြင်း တရားခြောက်ပါးတို့တည်း။ ငါ့သျှင်တို့ ဤသာသနာတော်၌ ရဟန်းသည် ဘုရား၌ ရိုသေခြင်း လေးစား ခြင်း မရှိသည် ဖြစ်၍ နေ၏၊ တရားတော်၌။ပ။ သံဃာတော်၌။ သိက္ခာသုံးပါး၌။ မမေ့လျော့ခြင်း (ကောင်းသော အကျင့်၌)။ ပဋိသန္ထာရ ‘ပျူငှါစွာ ဆက်ဆံခြင်း’ ၌ ရိုသေခြင်း လေးစားခြင်း မရှိသည်ဖြစ်၍ နေ၏၊ ဤခြောက်ပါးသော တရားတို့သည် ယုတ်သော အဖို့ရှိကုန်၏။
(စ) ထူးသော အဖို့ရှိသော ခြောက်ပါးသော တရားတို့သည် အဘယ်တို့နည်း။ ရိုသေခြင်းတရား ခြောက်ပါးတို့တည်း။ ငါ့သျှင်တို့ ဤသာသနာတော်၌ ရဟန်းသည် ဘုရား၌ ရိုသေခြင်း လေးစားခြင်း ရှိသည်ဖြစ်၍ နေ၏၊ တရားတော်၌။ပ။ သံဃာတော်၌။ သိက္ခာသုံးပါး၌။ မမေ့မလျော့ခြင်း (ကောင်းသော အကျင့်၌)။ ပဋိသန္ထာရ ‘ပျူငှါစွာ ဆက်ဆံခြင်း’ ၌ ရိုသေခြင်း လေးစားခြင်း ရှိသည်ဖြစ်၍ နေ၏၊ ဤတရားခြောက်ပါးတို့သည် ထူးသော အဖို့ရှိကုန်၏။
(ဆ) ထိုးထွင်း၍ သိနိုင်ခဲသော ခြောက်ပါးသော တရားတို့သည် အဘယ်တို့နည်း။ ကိလေသာမှ လွတ်သော ဓာတ်ခြောက်ပါးတို့တည်း။ ငါ့သျှင်တို့ ဤသာသနာတော်၌ ရဟန်းသည် ဤသို့ ဆိုငြားအံ့၊ “ငါသည် ကိလေသာတို့မှ လွတ်သော မေတ္တာနှင့် ယှဉ်သော စိတ်ကို ပွါးအပ်၏၊ အဖန်ဖန် လေ့လာ အပ်၏၊ ယာဉ်ကဲ့သို့ ပြုအပ်၏၊ တည်ရာကဲ့သို့ ပြုအပ်၏၊ အဖန်ဖန် ဖြစ်စေအပ်၏၊ အဖန်ဖန် ဆည်းပူး အပ်၏၊ ကောင်းစွာ အားထုတ်အပ်၏၊ ထိုသို့ဖြစ်လျက် ဒေါသသည် ငါ၏ မေတ္တာစိတ်ကို ဆုတ်ယုတ်စေ၍ တည်၏”ဟု (ဆိုငြားအံ့)။
“ဤသို့ မဆိုလင့်၊ ငါ့သျှင် ဤသို့ မဆိုလင့်၊ မြတ်စွာဘုရားကို မစွပ်စွဲလင့်၊ မြတ်စွာဘုရားကို စွပ်စွဲခြင်းသည် မကောင်း၊ မြတ်စွာဘုရားသည် ဤသို့ ဟောတော်မမူရာ”ဟု ထိုရဟန်းကို ဆိုအပ်၏၊ “ငါ့သျှင် ကိလေသာတို့မှ လွတ်သော ယင်းမေတ္တာနှင့် ယှဉ်သော စိတ်ကို ပွါးအပ်ပါလျက် အဖန်ဖန် လေ့လာအပ်ပါလျက် ယာဉ်ကဲ့သို့ ပြုအပ်ပါလျက် တည်ရာကဲ့သို့ ပြုအပ်ပါလျက် အဖန်ဖန် ဖြစ်စေအပ်ပါလျက် အဖန်ဖန် ဆည်းပူးအပ်ပါလျက် ကောင်းစွာ အားထုတ်အပ်ပါလျက် ဒေါသသည် ထိုရဟန်း၏ မေတ္တာစိတ်ကို ဆုတ်ယုတ်စေ၍ တည်၏ဟူသော ဤစကားသည် အရာမဟုတ်၊ အခွင့်မဟုတ်၊ ဤသို့သော အကြောင်းသည် မရှိ။ ငါ့သျှင် ကိလေသာမှ လွတ်သော ယင်းမေတ္တာနှင့် ယှဉ်သော စိတ်သည် ဒေါသမှ ထွက်မြောက်ကြောင်းတည်း”ဟု ဆိုအပ်၏။ (၁)
ငါ့သျှင်တို့ ဤသာသနာတော်၌ ရဟန်းသည် ဤသို့ ဆိုငြားအံ့၊ “ငါသည် ကိလေသာတို့မှ လွတ်သော ကရုဏာနှင့် ယှဉ်သော စိတ်ကို ပွါးအပ်၏၊ အဖန်ဖန် လေ့လာအပ်၏၊ ယာဉ်ကဲ့သို့ ပြုအပ်၏၊ တည်ရာကဲ့သို့ ပြုအပ်၏၊ အဖန်ဖန် ဖြစ်စေအပ်၏၊ အဖန်ဖန် ဆည်းပူးအပ်၏၊ ကောင်းစွာ အားထုတ် အပ်၏၊ ထိုသို့ဖြစ်လျက် ညှဉ်းဆဲခြင်း ‘ဝိဟေသာ’ သည် ငါ၏ ကရုဏာစိတ်ကို ဆုတ်ယုတ်စေ၍ တည်၏”ဟု (ဆိုငြားအံ့)။ “ဤသို့ မဆိုလင့်၊ ငါ့သျှင် ဤသို့ မဆိုလင့်၊ မြတ်စွာဘုရားကို မစွပ်စွဲလင့်။ပ။ ငါ့သျှင် ကိလေသာမှ လွတ်သော ယင်းကရုဏာနှင့် ယှဉ်သော စိတ်သည် ဝိဟေသာတရားမှ ထွက်မြောက်ကြောင်း တည်း”ဟု ဆိုအပ်၏။ (၂)
ငါ့သျှင်တို့ ဤသာသနာတော်၌ ရဟန်းသည် ဤသို့ ဆိုငြားအံ့၊ “ငါသည် ကိလေသာတို့မှ လွတ်သော မုဒိတာနှင့် ယှဉ်သော စိတ်ကို ပွါးအပ်၏။ပ။ ထိုသို့ဖြစ်လျက် မမွေ့လျော်သော ‘အရတိ'တရား သည် ငါ၏ စိတ်ကို သိမ်းကျုံး၍ တည်၏”ဟု (ဆိုငြားအံ့)။ “ဤသို့ မဆိုလင့်၊ ငါ့သျှင် ဤသို့ မဆိုလင့်။ပ။ ငါ့သျှင် ကိလေသာမှ လွတ်သော မုဒိတာနှင့် ယှဉ်သော စိတ်သည် မမွေ့လျော်ခြင်း ‘အရတိ’ တရားမှ ထွက်မြောက်ကြောင်းတည်း”ဟု ဆိုအပ်၏။ (၃)
--ငါ့သျှင်တို့ ဤသာသနာတော်၌ ရဟန်းသည် ဤသို့ ဆိုငြားအံ့၊ “ငါသည် ကိလေသာတို့မှ လွတ်သော လျစ်လျူရှုခြင်း ‘ဥပေက္ခာ’ နှင့်ယှဉ်သော စိတ်ကို ပွါးအပ်၏။ပ။ ထိုသို့ဖြစ်လျက် စွဲမက်ခြင်း ‘ရာဂ’ သည် ငါ၏ စိတ်ကို သိမ်းကျုံး၍ တည်၏”ဟု (ဆိုငြားအံ့)။ “ဤသို့ မဆိုလင့်၊ ငါ့သျှင် ဤသို့ မဆို လင့်။ပ။ ငါ့သျှင် ကိလေသာမှ လွတ်သော ယင်းလျစ်လျူရှုခြင်း ‘ဥပေက္ခာ'နှင့်ယှဉ်သော စိတ်သည် စွဲမက် ခြင်း ‘ရာဂ’ မှ ထွက်မြောက်ကြောင်းတည်း”ဟု ဆိုအပ်၏။ (၄)
ငါ့သျှင်တို့ ဤသာသနာတော်၌ ရဟန်းသည် ဤသို့ ဆိုငြားအံ့၊ “ငါသည် ကိလေသာတို့မှ လွတ်သော ရာဂစသော အစွဲအမှတ် နိမိတ်မရှိသော အရဟတ္တဖိုလ်စိတ်ကို ပွါးစေအပ်၏။ပ။ ထိုသို့ဖြစ်လျက် ငါ၏ ထိုအရဟတ္တဖိုလ်ဝိညာဉ်သည် ရာဂစသော နိမိတ်သို့ အစဉ်လိုက်၏”ဟု ဆိုငြားအံ့။ “ဤသို့ မဆို လင့်၊ ငါ့သျှင် ဤသို့ မဆိုလင့်။ပ။ ငါ့သျှင် ကိလေသာတို့မှ လွတ်သော ရာဂစသည့် နိမိတ်မရှိသော အရဟတ္တဖိုလ်စိတ်သည် အလုံးစုံသော ရာဂစသော နိမိတ်တို့မှ ထွက်မြောက်ကြောင်းတည်း”ဟု ဆိုအပ်၏။ (၅)
ငါ့သျှင်တို့ ဤသာသနာတော်၌ ရဟန်းသည် ဤသို့ ဆိုငြားအံ့၊ “ငါဟူသော မာနစိတ်သည် ငါမှ ကင်း၏၊ ဤတရားသည် ငါဖြစ်၏ဟူ၍ မရှု၊ ထိုသို့ ဖြစ်လျက် ငါ၏ စိတ်ကို ယုံမှားခြင်း ဝိစိကိစ္ဆာငြောင့် သည် ဆုတ်ယုတ်စေ၍ တည်၏”ဟု (ဆိုငြားအံ့)။
“ဤသို့ မဆိုလင့်၊ ငါ့သျှင် ဤသို့ မဆိုလင့်၊ မြတ်စွာဘုရားကို မစွပ်စွဲလင့်၊ မြတ်စွာဘုရားကို စွပ်စွဲခြင်းသည် မကောင်း၊ မြတ်စွာဘုရားသည် ဤသို့ ဟောတော်မမူရာ”ဟု ထိုရဟန်းကို ဆိုအပ်၏၊ “ငါ့သျှင် ငါဟူသော မာနစိတ် ကင်းပါလျက်၊ ‘ဤတရားသည် ငါဖြစ်၏ ‘ဟူ၍လည်း မရှုပါဘဲလျက် ထို ရဟန်း၏ စိတ်ကို ယုံမှားခြင်း ဝိစိကိစ္ဆာငြောင့်သည် ဆုတ်ယုတ်စေ၍ တည်၏ဟူသော ဤစကားသည် အရာမဟုတ်၊ အခွင့်မဟုတ်၊ ဤသို့သော အကြောင်းသည် မရှိ။ ငါ့သျှင် ယင်း ငါ ဟူသော မာနကို အကြွင်းမဲ့ ဖြတ်ခြင်းသည် ယုံမှားခြင်း ဝိစိကိစ္ဆာငြောင့်မှ ထွက်မြောက်ကြောင်းတည်း”ဟု ထိုရဟန်းကို ဆို အပ်၏။ ဤခြောက်ပါးသော တရားတို့ကို ထိုးထွင်း၍ သိနိုင်ခဲကုန်၏။ (၆)
(ဇ) ဖြစ်စေအပ်သော ခြောက်ပါးသော တရားတို့သည် အဘယ်တို့နည်း။ (ရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်၏) မြဲသော နေခြင်း ခြောက်ပါးတို့တည်း။ ငါ့သျှင်တို့ ဤသာသနာတော်၌ ရဟန်းသည် မျက်စိဖြင့် ရုပ် အဆင်းကို မြင်သော် ဝမ်းသာခြင်းလည်း မဖြစ် ဝမ်းနည်းခြင်းလည်း မဖြစ်၊ သတိရှိလျက် ဆင်ခြင်လျက် လျစ်လျူရှု၍သာလျှင် နေ၏။
နားဖြင့် အသံကို ကြားသော်။ပ။ နှာခေါင်းဖြင့် အနံ့ကို နံသော်။ပ။ လျှာဖြင့် အရသာကို လျက်သော်။ပ။ ကိုယ်ဖြင့် အတွေ့အထိကို တွေ့ထိသော်။ပ။ စိတ်ဖြင့် ဓမ္မာရုံကို သိသော် ဝမ်းသာခြင်းလည်း မဖြစ် ဝမ်းနည်းခြင်းလည်း မဖြစ်၊ သတိရှိလျက် ဆင်ခြင်လျက် လျစ်လျူရှု၍သာလျှင် နေ၏။ ဤတရား ခြောက်ပါးတို့ကို ဖြစ်စေအပ်ကုန်၏။
(ဈ) ထူးသော ဉာဏ်ဖြင့် သိအပ်သော ခြောက်ပါးသော တရားတို့သည် အဘယ်တို့နည်း။ အမြတ်ဆုံးတရား ခြောက်ပါးတို့တည်း။ အမြတ်ဆုံးသော မြင်ရခြင်း၊ အမြတ်ဆုံးသော ကြားနာရခြင်း၊ အမြတ်ဆုံးသော လာဘ်ရခြင်း၊ အမြတ်ဆုံးသော အကျင့်ကို ကျင့်ခြင်း၊ အမြတ်ဆုံးသော လုပ်ကျွေးခြင်း၊ အမြတ်ဆုံးသော အောက်မေ့ခြင်းတို့တည်း။ ဤခြောက်ပါးသော တရားတို့ကို ထူးသော ဉာဏ်ဖြင့်သိအပ် ကုန်၏။
--(ည) မျက်မှောက်ပြုအပ်သော ခြောက်ပါးသော တရားတို့သည် အဘယ်တို့နည်း။ အဘိညာဉ် ခြောက်ပါးတို့တည်း။ ငါ့သျှင်တို့ ဤသာသနာတော်၌ ရဟန်းသည် များပြားသော တန်ခိုးဖန်ဆင်းခြင်းကို ပြီးစေ၏၊ တစ်ယောက်တည်း ဖြစ်လျက်လည်း အများ ဖြစ်သွား၏၊ အများဖြစ်လျက်လည်း တစ်ယောက် တည်း ဖြစ်လာ၏၊ ကိုယ်ထင်ရှား ဖြစ်စေ၏၊ ကိုယ်ပျောက်စေ၏၊ နံရံတစ်ဖက် တံတိုင်းတစ်ဖက် တောင်တစ်ဖက်သို့ မထိမငြိဘဲ ကောင်းကင်၌ကဲ့သို့ သွား၏၊ မြေ၌လည်း ငုပ်ခြင်း ပေါ်ခြင်းကို ရေ၌ကဲ့သို့ ပြု၏၊ ရေ၌လည်း မကွဲစေဘဲ မြေ၌ ကဲ့သို့ သွား၏၊ ကောင်းကင်၌လည်း ထက်ဝယ်ဖွဲ့ခွေလျက် အတောင် ရှိသော ငှက်ကဲ့သို့ သွား၏၊ ဤသို့ တန်ခိုးကြီးကုန်သော ဤသို့ အာနုဘော်ကြီးကုန်သော ဤလနေ တို့ကိုလည်း လက်ဖြင့် သုံးသပ်၏၊ ဆုပ်ကိုင်၏၊ ဗြဟ္မာ့ပြည်တိုင်အောင်လည်း ကိုယ်ကို (မိမိ) အလိုအတိုင်း ဖြစ်စေ၏။ (၁)
အထူးသဖြင့် စင်ကြယ်သော လူတို့၏ နားထက် သာလွန်သော နတ်တို့၏ နားနှင့်တူသော ‘ဒိဗ္ဗသောတ’ အဘိညာဉ်ဖြင့် နတ်၌လည်း ဖြစ်ကုန်သော လူ၌လည်း ဖြစ်ကုန်သော ဝေးသည်လည်း ဖြစ် ကုန်သော နီးသည်လည်း ဖြစ်ကုန်သော နှစ်မျိုးသော အသံတို့ကို ကြားရ၏။ (၂)
တစ်ပါးသော သတ္တဝါ တစ်ပါးသော ပုဂ္ဂိုလ်တို့၏ စိတ်ကို မိမိစိတ်ဖြင့် ပိုင်းခြား၍ သိနိုင်၏၊ တပ်ခြင်း ‘ရာဂ’ နှင့်တကွဖြစ်သော စိတ်ကိုလည်း။ပ။ ကိလေသာတို့မှ မလွတ်သော စိတ်ဟူ၍ သိနိုင်၏။ (၃)
ထိုရဟန်းသည် များပြားသော ရှေး၌ ဖြစ်ဖူးသော ခန္ဓာအစဉ်ကို အောက်မေ့နိုင်၏၊ ဤသည်ကား အဘယ်နည်း။ တစ်ဘဝကိုလည်းကောင်း။ပ။ ဤသို့ အခြင်းအရာနှင့်တကွ ညွှန်းပြဖွယ် အမည်အနွယ် နှင့်တကွ များပြားသော ရှေး၌ ဖြစ်ဖူးသော ခန္ဓာအစဉ်ကို အောက်မေ့နိုင်၏။ (၄)
အထူးသဖြင့် စင်ကြယ်သော လူတို့၏ မျက်စိအမြင်ထက် သာလွန်သော နတ်တို့၏ မျက်စိနှင့် တူသော ‘ဒိဗ္ဗစက္ခု’ အဘိညာဉ်ဖြင့် သေဆဲသတ္တဝါ၊ ဖြစ်ပေါ်ဆဲသတ္တဝါ၊ ယုတ်သောသတ္တဝါ၊ မြတ်သော သတ္တဝါ၊ အဆင်းလှသော သတ္တဝါ၊ အဆင်းမလှသော သတ္တဝါ၊ ကောင်းသော လားရာရှိသော သတ္တဝါ မကောင်းသော လားရာရှိသော သတ္တဝါတို့ကို မြင်နိုင်၏၊ ကံအားလျော်စွာ ဖြစ်သော သတ္တဝါတို့ကို သိမြင် နိုင်၏။ပ။ (၅)
အာသဝေါတို့၏ ကုန်ခြင်းကြောင့် အာသဝေါကင်းသော လွတ်မြောက်သော (အရဟတ္တဖိုလ်) စိတ်နှင့် လွတ်မြောက်သော (အရဟတ္တဖိုလ်)ပညာကို ယခုဘဝ၌ပင် ထူးသောဉာဏ်ဖြင့် ကိုယ်တိုင် မျက်မှောက်ပြုလျက် ရောက်၍ နေ၏။ ဤခြောက်ပါးသော တရားတို့ကို မျက်မှောက်ပြုအပ်ကုန်၏။ (၆)
ဤသို့ ဤခြောက်ဆယ်သော တရားတို့သည်ဟုတ်ကုန်၏၊ မှန်ကုန်၏၊ဟုတ်မှန်ကုန်၏၊ မချွတ် ယွင်းကုန်၊ ဖောက်ပြန်သော သဘောမရှိကုန်၊ မြတ်စွာဘုရားသည် မှန်စွာ ထိုးထွင်း၍ သိအပ်ကုန်၏။
--တရား ခုနစ်ပါးစု
֍ ၃၅၇
။ ခုနစ်ပါးသော တရားတို့သည် များသော ကျေးဇူးရှိကုန်၏။ပ။ ခုနစ်ပါးသော တရားတို့ကို မျက်မှောက်ပြုအပ်ကုန်၏။(က) များသော ကျေးဇူးရှိသော ခုနစ်ပါးသော တရားတို့သည် အဘယ်တို့နည်း။ အရိယာ၏ဥစ္စာ ခုနစ်ပါးတို့တည်း။ သဒ္ဓါဥစ္စာ၊ သီလဥစ္စာ၊ ဟိရိဥစ္စာ၊ ဩတ္တပ္ပဥစ္စာ၊ သုတဥစ္စာ၊ စာဂဥစ္စာ၊ ပညာဥစ္စာ တို့ တည်း။ ဤတရားခုနစ်ပါးတို့သည် များသော ကျေးဇူးရှိကုန်၏။
(ခ) ပွါးများအပ်သော ခုနစ်ပါးသောတရားတို့သည် အဘယ်တို့နည်း။ မဂ်ဖိုလ်ရကြောင်း အင်္ဂါ သမ္ဗောဇ္ဈင် ခုနစ်ပါးတို့တည်း။ သတိသမ္ဗောဇ္ဈင်၊ ဓမ္မဝိစယသမ္ဗောဇ္ဈင်၊ ဝီရိယသမ္ဗောဇ္ဈင်၊ ပီတိသမ္ဗောဇ္ဈင်၊ ပဿဒ္ဓိသမ္ဗောဇ္ဈင်၊ သမာဓိသမ္ဗောဇ္ဈင်၊ ဥပေက္ခာသမ္ဗောဇ္ဈင်တို့တည်း။့ဤတရားခုနစ်ပါးတို့ကို ပွါးများအပ် ကုန်၏။
(ဂ) ပိုင်းခြား၍ သိအပ်သော ခုနစ်ပါးသောတရားတို့သည် အဘယ်တို့နည်း။ ဝိညာဉ်၏တည်ရာ ခုနစ်ပါးတို့တည်း။ ငါ့သျှင်တို့ ကိုယ်သဏ္ဌာန်ချင်း ကွဲပြား၍ ပဋိသန္ဓေသညာချင်းလည်း ကွဲပြားကုန်သော သတ္တဝါတို့သည် ရှိကုန်၏၊ အဘယ်သတ္တဝါတို့နည်းဟူမူ အချို့သောနတ်၁ အချို့သော ဝိနိပါတိက၂နှင့် လူတို့ပင်တည်း။ ဤကား ရှေးဦးစွာသော ဝိညာဉ်၏ တည်ရာပေတည်း။ (၁)
ငါ့သျှင်တို့ ကိုယ်သဏ္ဌာန်ချင်း ကွဲပြား၍ ပဋိသန္ဓေသညာချင်း တူကုန်သော သတ္တဝါတို့သည် ရှိကုန်၏၊ အဘယ်သတ္တဝါတို့နည်းဟူမူ ပဌမဈာန်ဘုံ၌ ဖြစ်သော ဗြဟ္မာတို့ပင်တည်း။ ဤကား နှစ်ခုမြောက်သော ဝိညာဉ်၏ တည်ရာပေတည်း။ (၂)
ငါ့သျှင်တို့ ကိုယ်သဏ္ဌာန်ချင်း တူ၍ ပဋိသန္ဓေသညာချင်း ကွဲပြားကုန်သော သတ္တဝါတို့သည် ရှိကုန်၏၊ အဘယ်သတ္တဝါတို့နည်းဟူမူ အာဘဿရာဘုံ၌ဖြစ်သော ဗြဟ္မာတို့ပင်တည်း။ ဤကား သုံးခုမြောက်သော ဝိညာဉ်၏ တည်ရာပေတည်း။ (၃)
ငါ့သျှင်တို့ ကိုယ်သဏ္ဌာန်ချင်း တူ၍ ပဋိသန္ဓေသညာချင်းလည်း တူကုန်သော သတ္တဝါတို့သည် ရှိကုန်၏၊ အဘယ်သတ္တဝါတို့နည်းဟူမူ သုဘကိဏှာဘုံ၌ ဖြစ်သော ဗြဟ္မာတို့ပင်တည်း။ ဤကား လေးခု မြောက်သော ဝိညာဉ်၏ တည်ရာပေတည်း။ (၄)
ငါ့သျှင်တို့ ရူပသညာတို့ကို လုံးဝ လွန်မြောက်၍။ပ။ “ကောင်းကင်သည် အဆုံးမရှိ”ဟု (နှလုံး သွင်းလျက်) အာကာသာနဉ္စာယတနဘုံသို့ ရောက်သော ဗြဟ္မာတို့သည် ရှိကုန်၏။ ဤကား ငါးခုမြောက်သော ဝိညာဉ်၏ တည်ရာပေတည်း။ (၅)
ငါ့သျှင်တို့ အာကာသာနဉ္စာယတနဈာန်ကို လုံးဝ လွန်မြောက်၍ “ဝိညာဉ်သည် အဆုံးမရှိ”ဟု ပွါး များခြင်းကြောင့် ဝိညာဏဉ္စာယတနဘုံသို့ ရောက်သော ဗြဟ္မာတို့သည် ရှိကုန်၏။ ဤကား ခြောက်ခု မြောက်သော ဝိညာဉ်၏ တည်ရာပေတည်း။ (၆)
ငါ့သျှင်တို့ ဝိညာဏဉ္စာယတနဈာန်ကို လုံးဝ လွန်မြောက်၍ “တစ်စုံတစ်ခုမျှမရှိ”ဟု ပွါးများခြင်း ကြောင့် အာကိဉ္စညာယတနဘုံသို့ ရောက်သော ဗြဟ္မာတို့သည် ရှိကုန်၏။ ဤကား ခုနစ်ခုမြောက်သော ဝိညာဉ်၏ တည်ရာပေတည်း။ ဤတရားခုနစ်ပါးတို့ကို ပိုင်းခြား၍ သိအပ်ကုန်၏။ (၇)
--(ဃ) ပယ်အပ်သော ခုနစ်ပါးသောတရားတို့သည် အဘယ်တို့နည်း။ အနုသယ ခုနစ်ပါးတို့တည်း။ ကာမရာဂါနုသယ, ပဋိဃာနုသယ, ဒိဋ္ဌာနုသယ, ဝိစိကိစ္ဆာနုသယ, မာနာနုသယ, ဘဝရာဂါနုသယ, အဝိဇ္ဇာ နုသယတို့တည်း။ ဤတရားခုနစ်ပါးတို့ကို ပယ်အပ်ကုန်၏။
(င) ဆုတ်ယုတ်သော အဖို့ရှိသော ခုနစ်ပါးသောတရားတို့သည် အဘယ်တို့နည်း။ မသူတော် တရားခုနစ်ပါးတို့တည်း။ ငါ့သျှင်တို့ ဤသာသနာတော်၌ ရဟန်းသည် သဒ္ဓါတရား မရှိ၊ ရှက်ခြင်း မရှိ၊ ကြောက်လန့်ခြင်း မရှိ၊ အကြားအမြင် မရှိ၊ ပျင်းရိ၏၊ သတိလွတ်၏၊ ပညာမရှိ။ ဤခုနစ်ပါးသော တရားတို့သည် ဆုတ်ယုတ်သော အဖို့ရှိသော တရားတို့တည်း။
(စ) ထူးသော အဖို့ရှိသော ခုနစ်ပါးသောတရားတို့သည် အဘယ်တို့နည်း။ သူတော်ကောင်း တရား ခုနစ်ပါးတို့တည်း။ ငါ့သျှင်တို့ ဤသာသနာတော်၌ ရဟန်းသည် သဒ္ဓါတရား ရှိ၏၊ ရှက်ခြင်း ရှိ၏၊ ကြောက်လန့်ခြင်း ရှိ၏၊ အကြားအမြင် များ၏၊ အားထုတ်အပ်သော ဝီရိယရှိ၏၊ ထင်သော သတိ ရှိ၏၊ ပညာရှိ၏။ ဤခုနစ်ပါးသော တရားတို့သည် ထူးသော အဖို့ရှိကုန်၏။
(ဆ) ထိုးထွင်း၍ သိနိုင်ခဲသော ခုနစ်ပါးသောတရားတို့သည် အဘယ်တို့နည်း။ သူတော်ကောင်း တရား ခုနစ်ပါးတို့တည်း။ ငါ့သျှင်တို့ ဤသာသနာတော်၌ ရဟန်းသည် ပါဠိကို သိ၏၊ အနက်ကို သိ၏၊ မိမိကိုယ်ကို သိ၏၊ အတိုင်းအရှည်ကို သိ၏၊ အခါကို သိ၏၊ ပရိသတ်ကို သိ၏၊ ပုဂ္ဂိုလ်ကို သိ၏။ ဤတရားခုနစ်ပါးတို့ကို ထိုးထွင်း၍ သိနိုင်ခဲကုန်၏။
(ဇ) ဖြစ်စေအပ်သော ခုနစ်ပါးသောတရားတို့သည် အဘယ်တို့နည်း။ သညာ ခုနစ်ပါးတို့တည်း။ အနိစ္စာနုပဿနာဉာဏ်၌ ဖြစ်သောသညာ၊ အနတ္တာနုပဿနာဉာဏ်၌ ဖြစ်သောသညာ၊ အသုဘာနုပဿနာ ဉာဏ်၌ ဖြစ်သောသညာ၊ အာဒီနဝါနုပဿနာဉာဏ်၌ ဖြစ်သောသညာ၊ ပဟာနာနုပဿနာဉာဏ်၌ ဖြစ်သော သညာ၊ ဝိရာဂါနုပဿနာဉာဏ်၌ ဖြစ်သောသညာ၊ နိရောဓာနုပဿနာဉာဏ်၌ ဖြစ်သောသညာတို့တည်း။ ဤတရားခုနစ်ပါးတို့ကို ဖြစ်စေအပ်ကုန်၏။
(ဈ) ထူးသော ဉာဏ်ဖြင့် သိအပ်သော ခုနစ်ပါးသောတရားတို့သည် အဘယ်တို့နည်း။ ရဟန္တာ ဖြစ်ခြင်းအကြောင်း ခုနစ်ပါးတို့တည်း။ ငါ့သျှင်တို့ ဤသာသနာတော်၌ ရဟန်းသည် သိက္ခာသုံးပါးကို စောင့်ထိန်းခြင်း၌ ထက်သော ဆန္ဒရှိ၏၊ နောင်အခါ၌လည်း သိက္ခာသုံးပါးကို စောင့်ထိန်းခြင်း၌ မကင်းသော တောင့်တခြင်းရှိ၏။ တရားကို ဆင်ခြင်ခြင်း၌ ထက်သော ဆန္ဒရှိ၏၊ နောင်အခါ၌လည်း တရားကို ဆင်ခြင် ခြင်း၌ မကင်းသော တောင့်တခြင်းရှိ၏။ တဏှာကို ဖျက်ဆီးခြင်း၌ ထက်သော ဆန္ဒရှိ၏၊ နောင်အခါ၌ လည်း တဏှာကို ဖျက်ဆီးခြင်း၌ မကင်းသော တောင့်တခြင်းရှိ၏။ တစ်ယောက်ထီးတည်း (ကိလေသာ အပေါင်းအသင်းကင်း၍) နေခြင်း၌ ထက်သော ဆန္ဒရှိ၏၊ နောင်အခါ၌လည်း တစ်ယောက်ထီးတည်း (ကိလေသာ အပေါင်းအသင်းကင်း၍) နေခြင်း၌ မကင်းသော တောင့်တခြင်းရှိ၏။ သမ္မပ္ပဓာန်လုံ့လကို ချီးမြှောက်ခြင်း၌ ထက်သော ဆန္ဒရှိ၏၊ နောင်အခါ၌လည်း သမ္မပ္ပဓာန်လုံ့လကို ချီးမြှောက်ခြင်း၌ မကင်းသော တောင့်တခြင်းရှိ၏။ သတိပညာ၌ ထက်သော ဆန္ဒရှိ၏၊ နောင်အခါ၌လည်း သတိပညာ၌ မကင်းသော တောင့်တခြင်းရှိ၏။ အရိယမဂ်ကို သိမြင်ခြင်း၌ ထက်သော ဆန္ဒရှိ၏၊ နောင်အခါ၌လည်း အရိယမဂ် ကို သိမြင်ခြင်း၌ မကင်းသော တောင့်တခြင်းရှိ၏။ ဤခုနစ်ပါးသောတရားတို့ကို ထူးသောဉာဏ်ဖြင့် သိအပ်ကုန်၏။
(ည) မျက်မှောက်ပြုအပ်သော ခုနစ်ပါးသောတရားတို့သည် အဘယ်တို့နည်း။ ရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်၏ အားခုနစ်ပါးတို့တည်း။ ငါ့သျှင်တို့ ဤသာသနာတော်၌ အာသဝေါကုန်ပြီးသော ရဟန်းသည် ခပ်သိမ်းသော သင်္ခါရတို့ကို အနိစ္စအားဖြင့်ဟုတ်မှန်သောအတိုင်း ဝိပဿနာဉာဏ်ဖြင့် ကောင်းစွာ မြင်အပ်ကုန်၏၊ ငါ့သျှင်တို့ အာသဝေါကုန်ပြီးသော ရဟန်းသည် ခပ်သိမ်းသော သင်္ခါရတို့ကို အနိစ္စအားဖြင့်ဟုတ်မှန်သော အတိုင်း ဝိပဿနာဉာဏ်ဖြင့် ကောင်းစွာ မြင်အပ်သော ဤသဘောသည်လည်း အာသဝေါကုန်ပြီးသော ရဟန်း၏ အားဖြစ်၏၊ အကြင်အားကို အကြောင်းပြု၍ အာသဝေါကုန်ပြီးသော ရဟန်းသည် “ငါ့အား အာသဝေါတရားကုန်ပြီ”ဟု အာသဝေါတရားတို့၏ ကုန်ခြင်းကို သိ၏။ (၁)
--တစ်ဖန် ထို့ပြင်လည်း ငါ့သျှင်တို့ အာသဝေါကုန်ပြီးသော ရဟန်းသည် ကာမဂုဏ်တို့သည် မီးကျီး အပြည့်ရှိသော တွင်းနှင့် တူကုန်၏ဟုဟုတ်မှန်သောအတိုင်း ဝိပဿနာဉာဏ်ဖြင့် ကောင်းစွာ မြင်အပ်ကုန်၏။ ငါ့သျှင်တို့။ပ။ “ငါ့အား အာသဝေါတရား ကုန်ပြီ”ဟု သိ၏။ (၂)
တစ်ဖန် ထို့ပြင်လည်း ငါ့သျှင်တို့ အာသဝေါကုန်ပြီးသော ရဟန်း၏ စိတ်သည် နိဗ္ဗာန်သို့ ညွတ်၏၊ နိဗ္ဗာန်သို့ ကိုင်း၏၊ နိဗ္ဗာန်သို့ ရှိုင်း၏၊ နိဗ္ဗာန်၌ တည်၏၊ နိဗ္ဗာန်၌ မွေ့လျော်၏၊ အာသဝေါတရားတို့၏ အကြောင်းဖြစ်သော အလုံးစုံသော တရားတို့မှ တပ်ခြင်းကင်း၏။ ငါ့သျှင်တို့။ပ။ “ငါ့အား အာသဝေါ တရား ကုန်ပြီ”ဟု သိ၏။ (၃)
တစ်ဖန် ထို့ပြင်လည်း ငါ့သျှင်တို့ အာသဝေါကုန်ပြီးသော ရဟန်းသည် သတိပဋ္ဌာန်လေးပါးတို့ကို ပွါးအပ်ကုန်၏၊ ကောင်းစွာ ပွါးအပ်ကုန်၏၊ ငါ့သျှင်တို့။ပ။ “ငါ့အား အာသဝေါတရား ကုန်ပြီ”ဟု သိ၏။ (၄)
တစ်ဖန် ထို့ပြင်လည်း ငါ့သျှင်တို့ အာသဝေါကုန်ပြီးသော ရဟန်းသည် ဣန္ဒြေငါးပါးတို့ကို ပွါးအပ် ကုန်၏၊ ကောင်းစွာ ပွါးအပ်ကုန်၏။ ငါ့သျှင်တို့။ပ။ “ငါ့အား အာသဝေါတရား ကုန်ပြီ”ဟု သိ၏။ (၅)
တစ်ဖန် ထို့ပြင်လည်း ငါ့သျှင်တို့ အာသဝေါကုန်ပြီးသော ရဟန်းသည် မဂ်ဖိုလ်ရကြောင်း အင်္ဂါ ဗောဇ္ဈင်ခုနစ်ပါးတို့ကို ပွါးအပ်ကုန်၏၊ ကောင်းစွာ ပွါးအပ်ကုန်၏။ ငါ့သျှင်တို့။ပ။ “ငါ့အား အာသဝေါ တရားကုန်ပြီ”ဟု သိ၏။ (၆)
တစ်ဖန် ထို့ပြင်လည်း ငါ့သျှင်တို့ အာသဝေါကုန်ပြီးသော ရဟန်းသည် အင်္ဂါရှစ်ပါးရှိသော မြတ်သော အရိယမဂ်ကို ပွါးအပ်၏၊ ကောင်းစွာ ပွါးအပ်၏၊ ငါ့သျှင်တို့ အာသဝေါကုန်ပြီးသော ရဟန်းသည် အင်္ဂါရှစ်ပါး ရှိသော မြတ်သော အရိယမဂ်ကို ပွါးအပ်သော ကောင်းစွာ ပွါးအပ်သော ဤသဘောသည် လည်း အာသဝေါကုန်ပြီးသော ရဟန်း၏ အားဖြစ်၏၊ အကြင်အားကို အကြောင်းပြု၍ အာသဝေါကုန်ပြီးသော ရဟန်းသည် “ငါ့အား အာသဝေါတရား ကုန်ပြီ”ဟု အာသဝေါတရားတို့၏ ကုန်ခြင်းကို သိ၏။ ဤတရားခုနစ်ပါးတို့ကို မျက်မှောက်ပြုအပ်ကုန်၏။ (၇)
ဤသို့ ဤခုနစ်ဆယ်သောတရားတို့သည်ဟုတ်ကုန်၏၊ မှန်ကုန်၏၊ဟုတ်မှန်ကုန်၏၊ မချွတ်ယွင်း ကုန်၊ ဖောက်ပြန်သော သဘောမရှိကုန်၊ မြတ်စွာဘုရားသည် မှန်စွာ ထိုးထွင်း၍ သိအပ်ကုန်၏။
ပဌမအခန်း ပြီး၏။
၁။ နတ်ပြည်ခြောက်ထပ်ရှိ ကာမာဝစရနတ်တို့ကို အချို့သောနတ်ဟု ဆိုသည်။
၂။ ဖုတ် တစ္ဆေ သရဲစသော နာနာဘာဝသတ္တဝါတို့ကို အချို့သော ဝိနိပါတိကဟု ဆိုသည်။
--တရား ရှစ်ပါးစု
֍ ၃၅၈
။ ရှစ်ပါးသောတရားတို့သည် များသော ကျေးဇူးရှိကုန်၏။ပ။ ရှစ်ပါးသောတရားတို့ကို မျက်မှောက်ပြုအပ်ကုန်၏။(က) များသော ကျေးဇူးရှိသော ရှစ်ပါးသောတရားတို့သည် အဘယ်တို့နည်း။ ရှစ်ပါးသော အကြောင်းအထောက်အပံ့တို့သည် မြတ်သော မဂ်အကျင့်၏ အစဖြစ်သော မရသေးသော သမ္မာဒိဋ္ဌိပညာကို ရခြင်းငှါ ရပြီးသော သမ္မာဒိဋ္ဌိပညာကို တိုးတက်စေခြင်းငှါ ပြန့်ပြောစေခြင်းငှါ ပွါးများစေခြင်းငှါ ပြည့်စုံ စေခြင်းငှါ ဖြစ်ကုန်၏။
ရှစ်ပါးသောတရားတို့သည် အဘယ်တို့နည်း။ ငါ့သျှင်တို့ ဤသာသနာတော်၌ ရဟန်းသည် ရှက် ကြောက်အပ်သော မြတ်နိုးရိုသေအပ်သော ဆရာကိုလည်းကောင်း၊ အလေးပြုအပ်သော တစ်ယောက် ယောက်သော သီတင်းသုံးဖော်ကိုလည်းကောင်း မှီ၍ နေ၏၊ ရိုသေခြင်းကိုလည်း ဖြစ်စေ၏။ ဤကား မြတ်သော မဂ်အကျင့်၏ အစဖြစ်သော မရသေးသော သမ္မာဒိဋ္ဌိပညာကို ရခြင်းငှါ ရပြီးသော သမ္မာဒိဋ္ဌိ ပညာကို တိုးတက်စေခြင်းငှါ ပြန့်ပြောစေခြင်းငှါ ပွါးများစေခြင်းငှါ ပြည့်စုံစေခြင်းငှါ ဖြစ်သော ရှေးဦးစွာသော အကြောင်းအထောက်အပံ့တည်း။ (၁)
ရှက်ကြောက်အပ်သော မြတ်နိုးရိုသေအပ်သော ဆရာကိုလည်းကောင်း၊ အလေးပြုအပ်သော တစ်ယောက်ယောက်သော သီတင်းသုံးဖော်ကိုလည်းကောင်း မှီ၍နေသော ထိုအကြောင်းကြောင့် ထိုပုဂ္ဂိုလ် တို့သို့ ရံဖန်ရံခါ ချဉ်းကပ်၍ “အသျှင်ဘုရား ဤအရာသည် အသို့နည်း၊ ဤပါဠိ၏ အနက်သည် အဘယ် နည်း”ဟု အဖန်ဖန် မေး၏၊ အဖန်ဖန် စိစစ်၏။ ထိုရဟန်းအား ထိုအသျှင်တို့သည် ဖုံးကွယ်သော အရာ ကိုလည်း ဖွင့်ပြကုန်၏၊ တိမ်မြုပ်သော အရာကိုလည်း ပေါ်လွင်အောင် ပြုကုန်၏၊ များစွာသော ယုံမှားဖွယ် တရားတို့၌လည်း ယုံမှားကို ဖျောက်ကုန်၏။ ဤကား မြတ်သော မဂ်အကျင့်၏ အစဖြစ်သော မရသေးသော သမ္မာဒိဋ္ဌိပညာကို ရခြင်းငှါ ရပြီးသော သမ္မာဒိဋ္ဌိပညာကို တိုးတက်စေခြင်းငှါ ပြန့်ပြောစေခြင်းငှါ ပွါး များစေခြင်းငှါ ပြည့်စုံစေခြင်းငှါ ဖြစ်သော နှစ်ခုမြောက် အကြောင်းအထောက်အပံ့တည်း။ (၂)
ထိုတရားကို ကြားနာရ၍ ကိုယ်၏ ငြိမ်းခြင်း စိတ်၏ ငြိမ်းခြင်းဟူသော ငြိမ်းခြင်းနှင့် ပြည့်စုံ၏။ ဤကား မြတ်သော မဂ်အကျင့်၏ အစဖြစ်သော မရသေးသော သမ္မာဒိဋ္ဌိပညာကို ရခြင်းငှါ ရပြီးသော သမ္မာဒိဋ္ဌိပညာကို တိုးတက်စေခြင်းငှါ ပြန့်ပြောစေခြင်းငှါ ပွါးများစေခြင်းငှါ ပြည့်စုံစေခြင်းငှါ ဖြစ်သော သုံးခုမြောက် အကြောင်းအထောက်အပံ့တည်း။ (၃)
တစ်ဖန် ထို့ပြင်လည်း ငါ့သျှင်တို့ ရဟန်းသည် သီလရှိ၏၊ ပါတိမောက္ခ သံဝရသီလကို စောင့်စည်း၍ နေ၏၊ ကောင်းသော အကျင့် ကောင်းသော ကျက်စားရာနှင့် ပြည့်စုံ၏၊ အနည်းငယ်သော အပြစ်တို့၌ ဘေးဟု ရှုလျက်နေ၏၊ သိက္ခာပုဒ်တို့၌ ဆောက်တည်၍ ကျင့်၏။ ဤကား မြတ်သော မဂ်အကျင့်၏ အစ ဖြစ်သော မရသေးသော သမ္မာဒိဋ္ဌိပညာကို ရခြင်းငှါ, ရပြီးသော သမ္မာဒိဋ္ဌိပညာကို တိုးတက်စေခြင်းငှါ, ပြန့် ပြောစေခြင်းငှါ, ပွါးများစေခြင်းငှါ, ပြည့်စုံစေခြင်းငှါ ဖြစ်သော လေးခုမြောက် အကြောင်းအထောက် အပံ့ တည်း။ (၄)
--တစ်ဖန် ထို့ပြင်လည်း ငါ့သျှင်တို့ ရဟန်းသည် အကြားအမြင်များ၏၊ သင်ပြီးသည်ကို ဆောင်နိုင်၏၊ သင်ပြီးသည်ကို သိုမှီးသိမ်းဆည်းနိုင်၏၊ ထိုသို့သဘောရှိသော ရဟန်းသည် အစ၏ကောင်းခြင်း အလယ်၏ ကောင်းခြင်း အဆုံး၏ကောင်းခြင်း ရှိကုန်သော အနက်နှင့်တကွကုန်သော သဒ္ဒါနှင့်တကွကုန်သော အလုံးစုံ ပြည့်စုံခြင်းရှိသော ဖြူစင်သော အကျင့်မြတ် (သာသနာတော်) ကို ကြေညာကုန်သော တရားတို့ကို များစွာ ကြားနာသင်ယူအပ်ကုန်၏၊ ဆောင်အပ်ကုန်၏၊ နှုတ်ဖြင့် အဖန်ဖန် လေ့လာ သရဇ္ဈာယ်အပ်ကုန်၏၊ စိတ်ဖြင့် အဖန်ဖန် ဆင်ခြင်အပ်ကုန်၏၊ ပညာဖြင့် ထိုးထွင်းသိအပ်ကုန်၏။ ဤကား မြတ်သော မဂ်အကျင့်၏ အစဖြစ်သော မရသေးသော သမ္မာဒိဋ္ဌိပညာကို ရခြင်းငှါ, ရပြီးသော သမ္မာ ဒိဋ္ဌိပညာကို တိုးတက်စေခြင်းငှါ, ပြန့်ပြောစေခြင်းငှါ, ပွါးများစေခြင်းငှါ, ပြည့်စုံစေခြင်းငှါ ဖြစ်သော ငါးခုမြောက် အကြောင်းအထောက်အပံ့တည်း။ (၅)
တစ်ဖန် ထို့ပြင်လည်း ငါ့သျှင်တို့ ရဟန်းသည် အကုသိုလ်တရားတို့ကို ပယ်ခြင်းငှါ အားထုတ်သော ဝီရိယရှိသည်ဖြစ်၍ နေ၏၊ ကုသိုလ်တရားတို့ကို ပြည့်စုံစေခြင်းငှါ ကြံ့ခိုင်သော လုံ့လရှိ၏၊ မြဲမြံသော လုံ့လရှိ၏၊ ကုသိုလ်တရားတို့၌ မချသော ဝန်ရှိ၏။ ဤကား မြတ်သော အကျင့်၏ အစဖြစ်သော မရ သေးသော သမ္မာဒိဋ္ဌိပညာကို ရခြင်းငှါ, ရပြီးသော သမ္မာဒိဋ္ဌိပညာကို တိုးတက်စေခြင်းငှါ, ပြန့်ပြောစေခြင်း ငှါ, ပွါးများစေခြင်းငှါ, ပြည့်စုံစေခြင်းငှါ ဖြစ်သော ခြောက်ခုမြောက် အကြောင်းအထောက်အပံ့တည်း။ (၆)
တစ်ဖန် ထို့ပြင်လည်း ငါ့သျှင်တို့ ရဟန်းသည် သတိနှင့် ပြည့်စုံ၏၊ မြတ်သော သတိပညာနှင့် ပြည့်စုံသည်ဖြစ်၍ ကြာမြင့်စွာက ပြုပြီးသော အမှုကိုလည်းကောင်း၊ ကြာမြင့်စွာက ပြောသော စကားကို လည်းကောင်း အောက်မေ့နိုင်၏၊ အဖန်ဖန် အောက်မေ့နိုင်၏။ ဤကား မြတ်သော မဂ်အကျင့်၏ အစဖြစ်သော မရသေးသော သမ္မာဒိဋ္ဌိပညာကို ရခြင်းငှါ, ရပြီးသော သမ္မာဒိဋ္ဌိပညာကို တိုးတက်စေခြင်းငှါ, ပြန့် ပြောစေခြင်းငှါ, ပွါးများစေခြင်းငှါ, ပြည့်စုံစေခြင်းငှါ ဖြစ်သော ခုနစ်ခုမြောက် အကြောင်းအထောက်အပံ့ တည်း။ (၇)
တစ်ဖန် ထို့ပြင်လည်း ငါ့သျှင်တို့ ရဟန်းသည် ငါးပါးသော ဥပါဒါနက္ခန္ဓာတို့၌ ဖြစ်ခြင်း ပျက်ခြင်းကို အဖန်ဖန် ရှု၍ နေ၏၊ “ဤကား ရုပ်တည်း၊ ဤကား ရုပ်၏ ဖြစ်ကြောင်းတည်း၊ ဤကား ရုပ်၏ ချုပ်ရာတည်း၊ ဤကား ဝေဒနာတည်း၊ ဤကား ဝေဒနာ၏ ဖြစ်ကြောင်းတည်း၊ ဤကား ဝေဒနာ၏ ချုပ်ရာတည်း၊ ဤကား သညာတည်း၊ ဤကား သညာ၏ ဖြစ်ကြောင်းတည်း၊ ဤကား သညာ၏ ချုပ်ရာတည်း၊ ဤကား သင်္ခါရတည်း၊ ဤကား သင်္ခါရ၏ ဖြစ်ကြောင်းတည်း၊ ဤကား သင်္ခါရ၏ ချုပ်ရာတည်း၊ ဤကား ဝိညာဏ် တည်း၊ ဤကား ဝိညာဏ်၏ ဖြစ်ကြောင်းတည်း၊ ဤကား ဝိညာဏ်၏ ချုပ်ရာတည်း”ဟု (ရှု၍ နေ၏)။ ဤကား မြတ်သော အကျင့်၏ အစဖြစ်သော မရသေးသော သမ္မာဒိဋ္ဌိ ပညာကို ရခြင်းငှါ, ရပြီးသော သမ္မာဒိဋ္ဌိပညာကို တိုးတက်စေခြင်းငှါ, ပြန့်ပြောစေခြင်းငှါ, ပွါးများစေခြင်းငှါ,့ပြည့်စုံစေခြင်းငှါ ဖြစ်သော ရှစ်ခုမြောက် အကြောင်းအထောက်အပံ့တည်း။ ဤရှစ်ပါးသောတရားတို့သည် များသော ကျေးဇူးရှိကုန်၏။ (၈)
(ခ) ပွါးများအပ်ကုန်သော ရှစ်ပါးသောတရားတို့သည် အဘယ်တို့နည်း။ မြတ်သော မဂ္ဂင်ရှစ်ပါး တို့တည်း။ ဤမဂ္ဂင်ရှစ်ပါးတို့သည် အဘယ်တို့နည်း။ မှန်သော သိခြင်း ‘သမ္မာဒိဋ္ဌိ’၊ မှန်သော ကြံခြင်း ‘သမ္မာသင်္ကပ္ပ’၊ မှန်သော ပြောဆိုခြင်း ‘သမ္မာဝါစာ’၊ မှန်သော ပြုလုပ်ခြင်း ‘သမ္မာကမ္မ န္တ’၊ မှန်သော အသက်မွေးခြင်း ‘သမ္မာအာဇီဝ’၊ မှန်သော အားထုတ်ခြင်း ‘သမ္မာဝါယာမ’၊ မှန်သော အောက်မေ့ခြင်း ‘သမ္မာသတိ’၊ မှန်သော တည်ကြည်ခြင်း ‘သမ္မာသမာဓိ'တို့တည်း။ ဤတရားရှစ်ပါးတို့ကို ပွါးများအပ် ကုန်၏။
(ဂ) ပိုင်းခြား၍ သိအပ်သော ရှစ်ပါးသောတရားတို့သည် အဘယ်တို့နည်း။ လောကဓံတရား ရှစ်ပါးတို့တည်း။ လာဘ်ရခြင်း၊ လာဘ်မရခြင်း၊ အကျော်အစောများခြင်း၊ အကျော်အစောနည်းခြင်း၊ ကဲ့ရဲ့ခြင်း၊ ချီးမွမ်းခြင်း၊ ချမ်းသာခြင်း၊ ဆင်းရဲခြင်းတို့တည်း။ ဤရှစ်ပါးသောတရားတို့ကို ပိုင်းခြား၍ သိအပ်ကုန်၏။
(ဃ) ပယ်အပ်သော ရှစ်ပါးသောတရားတို့သည် အဘယ်တို့နည်း။ မှားသော သဘောတရား ရှစ်ပါးတို့တည်း။ မှားသော သိမြင်ခြင်း၊ မှားသော ကြံခြင်း၊ မှားသော ပြောဆိုခြင်း၊ မှားသော ပြုလုပ် ခြင်း၊ မှားသော အသက်မွေးခြင်း၊ မှားသော အားထုတ်ခြင်း၊ မှားသော အောက်မေ့ခြင်း၊ မှားသော တည်ကြည်ခြင်းတို့တည်း။ ဤရှစ်ပါးသောတရားတို့ကို ပယ်အပ်ကုန်၏။
--(င) ဆုတ်ယုတ်သော အဖို့ရှိသော ရှစ်ပါးသောတရားတို့သည် အဘယ်တို့နည်း။ ပျင်းရိခြင်း အကြောင်းရှစ်ပါးတို့တည်း။ ငါ့သျှင်တို့ ဤသာသနာတော်၌ ရဟန်းသည် အမှုကိစ္စကို ပြုအပ်၏၊ ထို ရဟန်းအား ဤသို့ စိတ်အကြံ ဖြစ်၏၊ “ငါသည် အမှုကိစ္စကို ပြုရအံ့၊ အမှုကိစ္စပြုသော ငါ၏ ကိုယ်သည် ပင်ပန်းလတ္တံ့၊ ယခု ငါသည် အိပ်ဦးအံ့”ဟု (စိတ်အကြံ ဖြစ်၏)။ ထိုရဟန်းသည် အိပ်၏၊ မရောက်ရသေးသော တရားသို့ ရောက်ခြင်းငှါ မရသေးသည့် တရားကို ရခြင်းငှါ မျက်မှောက်မပြုရသေးသည့် တရားကို မျက်မှောက်ပြုခြင်းငှါ ဝီရိယကို မဖြစ်စေ။ ဤကား ရှေးဦးစွာသော ပျင်းရိခြင်း အကြောင်းတည်း။
ငါ့သျှင်တို့ တစ်ဖန် ထို့ပြင်လည်း ရဟန်းသည် အမှုကိစ္စကို ပြုပြီးဖြစ်၏၊ ထိုရဟန်းအား ဤသို့သော စိတ်အကြံ ဖြစ်၏၊ “ငါသည် အမှုကိစ္စကို ပြုပြီးပြီ၊ အမှုကိစ္စပြုပြီးသော ငါ၏ ကိုယ်သည် ပင်ပန်း၏၊ ယခု ငါသည် အိပ်ဦးအံ့”ဟု (စိတ်အကြံ ဖြစ်၏)။ ထိုရဟန်းသည် အိပ်၏၊ ဝီရိယကို မဖြစ်စေ။ပ။ ဤကား နှစ်ခုမြောက်သော ပျင်းရိခြင်း အကြောင်းတည်း။
ငါ့သျှင်တို့ တစ်ဖန် ထို့ပြင်လည်း ရဟန်းသည် ခရီးသွားအပ်၏၊ ထိုရဟန်းအား ဤသို့ စိတ်အကြံ ဖြစ်၏၊ “ငါသည် ခရီးသွားရအံ့၊ ခရီးသွားသော ငါ၏ ကိုယ်သည် ပင်ပန်းလတ္တံ့၊ ယခု ငါသည် အိပ်ဦး အံ့”ဟု (စိတ်အကြံ ဖြစ်၏)။ ထိုရဟန်းသည် အိပ်၏၊ ဝီရိယကို မဖြစ်စေ။ပ။ ဤကား သုံးခုမြောက်သော ပျင်းရိခြင်း အကြောင်းတည်း။
ငါ့သျှင်တို့ တစ်ဖန် ထို့ပြင်လည်း ရဟန်းသည် ခရီးသွားပြီးဖြစ်၏၊ ထိုရဟန်းအား ဤသို့ စိတ် အကြံ ဖြစ်၏၊ “ငါသည် ခရီးသွားပြီးပြီ၊ ခရီးသွားသော ငါ၏ ကိုယ်သည် ပင်ပန်း၏၊ ယခု ငါသည် အိပ် ဦးအံ့”ဟု (စိတ်အကြံ ဖြစ်၏)။ ထိုရဟန်းသည် အိပ်၏၊ ဝီရိယကို မဖြစ်စေ။ပ။ ဤကား လေးခုမြောက်သော ပျင်းရိခြင်းအကြောင်းတည်း။
ငါ့သျှင်တို့ တစ်ဖန် ထို့ပြင်လည်း ရဟန်းသည် ရွာသို့လည်းကောင်း၊ နိဂုံးသို့လည်းကောင်း ဆွမ်းခံသွားသည်ရှိသော် ကြမ်းသည်လည်းဖြစ်သော နုသည်လည်းဖြစ်သော ဆွမ်းဘောဇဉ်ကို အလိုရှိတိုင်း ပြည့်စုံအောင် မရ၊ ထိုရဟန်းအား ဤသို့ စိတ်အကြံ ဖြစ်၏၊ “ငါသည် ရွာသို့လည်းကောင်း၊ နိဂုံးသို့လည်းကောင်း ဆွမ်းခံသွားသည်ရှိသော် ကြမ်းသည်လည်းဖြစ်သော နုသည်လည်းဖြစ်သော ဆွမ်းဘော ဇဉ်ကို အလိုရှိတိုင်း ပြည့်စုံအောင် မရခဲ့၊ ဆွမ်းခံသွားသော ထိုငါ၏ ကိုယ်သည် ပင်ပန်း၏၊ အမှုကိစ္စကို ပြုရန် မခံ့၊ ယခု ငါသည် အိပ်ဦးအံ့”ဟု (စိတ်အကြံ ဖြစ်၏)။ ထိုရဟန်းသည် အိပ်၏၊ ဝီရိယကို မဖြစ် စေ။ပ။ ဤကား ငါးခုမြောက်သော ပျင်းရိခြင်းအကြောင်းတည်း။
ငါ့သျှင်တို့ တစ်ဖန် ထို့ပြင်လည်း ရဟန်းသည် ရွာသို့လည်းကောင်း၊ နိဂုံးသို့လည်းကောင်း ဆွမ်းခံသွားသည်ရှိသော် ကြမ်းသည်လည်းဖြစ်သော နုသည်လည်းဖြစ်သော ဆွမ်းဘောဇဉ်ကို အလိုရှိတိုင်း ပြည့်စုံအောင် ရခဲ့၏၊ ထိုရဟန်းအား ဤသို့ စိတ်အကြံ ဖြစ်၏၊ “ငါသည် ရွာသို့လည်းကောင်း၊ နိဂုံးသို့ လည်းကောင်း ဆွမ်းခံသွားသည်ရှိသော် ကြမ်းသည်လည်းဖြစ်သော နုသည်လည်းဖြစ်သော ဆွမ်းကို အလို ရှိတိုင်း ပြည့်စုံအောင် ရခဲ့၏၊ ထို ငါ၏ ကိုယ်သည် လေး၏၊ အမှုကိစ္စကိုပြုရန် မခံ့၊ စိုစွတ်သော ပဲကဲ့သို့ လေး၏၊ ယခု ငါသည် အိပ်ဦးအံ့”ဟု (စိတ်အကြံ ဖြစ်၏)။ ထိုရဟန်းသည် အိပ်၏၊ ဝီရိယကို မဖြစ်စေ။ပ။ ဤကား ခြောက်ခုမြောက်သော ပျင်းရိခြင်း အကြောင်းတည်း။
ငါ့သျှင်တို့ တစ်ဖန် ထို့ပြင်လည်း ရဟန်းအား အနည်းငယ်မျှသော အနာရောဂါသည် ဖြစ်၏၊ ထိုရဟန်းအား ဤသို့ စိတ်အကြံ ဖြစ်၏၊ “ငါ့အား အနည်းငယ်မျှသော ဤအနာသည် ဖြစ်၏၊ အိပ်ခြင်းငှါ လျောက်ပတ်၏၊ ယခု ငါသည် အိပ်ဦးအံ့”ဟု (စိတ်အကြံ ဖြစ်၏)။ ထိုရဟန်းသည် အိပ်၏၊ ဝီရိယကို မဖြစ်စေ။ပ။ ဤကား ခုနစ်ခုမြောက်သော ပျင်းရိခြင်း အကြောင်းတည်း။
--ငါ့သျှင်တို့ တစ်ဖန် ထို့ပြင်လည်း ရဟန်းသည် အနာမှ ထ၏၊ အနာမှ ထ၍ မကြာသေး၊ ထို ရဟန်းအား ဤသို့ စိတ်အကြံ ဖြစ်၏၊ “ငါသည် အနာမှ ထ၏၊ အနာမှ ထ၍ မကြာသေး၊ ထိုငါ၏ ကိုယ်သည် အားမရှိ၊ အမှုကိစ္စကို ပြုရန်မခံ့၊ အိပ်ခြင်းငှါ လျှောက်ပတ်၏၊ ယခု ငါသည် အိပ်ဦးအံ့”ဟု (စိတ်အကြံ ဖြစ်၏)။ ထိုရဟန်းသည် အိပ်၏၊ ဝီရိယကို မဖြစ်စေ။ပ။ ဤကား ရှစ်ခုမြောက်သော ပျင်းရိ ခြင်းအကြောင်းတည်း။ ဤရှစ်ပါးသော တရားတို့သည် ဆုတ်ယုတ်သော အဖို့ရှိကုန်၏။
(စ) ထူးသော အဖို့ရှိသော ရှစ်ပါးသောတရားတို့သည် အဘယ်တို့နည်း။ အားထုတ်ခြင်းအ ကြောင်း ရှစ်ပါးတို့တည်း။ ငါ့သျှင်တို့ ဤသာသနာတော်၌ ရဟန်းသည် အမှုကိစ္စကို ပြုအပ်၏၊ ထို ရဟန်းအား ဤသို့ စိတ်အကြံ ဖြစ်၏၊ “ငါသည် အမှုကိစ္စကို ပြုရအံ့၊ အမှုကိစ္စကို ပြုသော ငါသည် မြတ်စွာဘုရားတို့၏ အဆုံးအမကို နှလုံးသွင်းရန် မလွယ်၊ ယခု ငါသည် မရောက်သေးသော တရားသို့ ရောက်ခြင်းငှါ မရသေးသော တရားကို ရခြင်းငှါ မျက်မှောက်မပြုရသေးသော တရားကို မျက်မှောက် ပြုခြင်းငှါ ဝီရိယကို ဖြစ်စေအံ့”ဟု (စိတ်အကြံ ဖြစ်၏)။ ထိုရဟန်းသည် မရောက်သေးသော တရားသို့ ရောက်ခြင်းငှါ မရသေးသောတရားကို ရခြင်းငှါ မျက်မှောက်မပြုရသေးသော တရားကို မျက်မှောက်ပြုခြင်း ငှါ ဝီရိယကို ဖြစ်စေ၏။ ဤကား ရှေးဦးစွာသော အားထုတ်ခြင်း၏ အကြောင်းတည်း။
ငါ့သျှင်တို့ တစ်ဖန် ထို့ပြင်လည်း ရဟန်းသည် အမှုကိစ္စကို ပြုပြီးဖြစ်၏၊ ထိုရဟန်းအား ဤသို့သော စိတ်အကြံ ဖြစ်၏၊ “ငါသည် အမှုကိစ္စကို ပြုပြီးပြီ၊ အမှုကိစ္စကို ပြုသော ငါသည် မြတ်စွာ ဘုရားတို့၏ အဆုံးအမကို နှလုံးသွင်းရန် မစွမ်းနိုင်ခဲ့၊ ယခု ငါသည် ဝီရိယကို ဖြစ်စေအံ့”ဟု (စိတ်အကြံ ဖြစ်၏)။ ထိုရဟန်းသည် ဝီရိယကို ဖြစ်စေ၏။ပ။ ဤကား နှစ်ခုမြောက်သော အားထုတ်ခြင်း၏ အ ကြောင်းတည်း။
ငါ့သျှင်တို့ တစ်ဖန် ထို့ပြင်လည်း ရဟန်းသည် ခရီးသွားအပ်၏၊ ထိုရဟန်းအား ဤသို့ စိတ်အကြံ ဖြစ်၏၊ “ငါသည် ခရီးသွားရအံ့၊ ခရီးသွားသော ငါသည် မြတ်စွာဘုရားတို့၏ အဆုံးအမကို နှလုံးသွင်းရန် မလွယ်၊ ယခု ငါသည် ဝီရိယကို ဖြစ်စေအံ့”ဟု (စိတ်အကြံ ဖြစ်၏)။ ထိုရဟန်းသည် ဝီရိယကို ဖြစ်စေ၏။ပ။ ဤကား သုံးခုမြောက်သော အားထုတ်ခြင်း၏ အကြောင်းတည်း။
ငါ့သျှင်တို့ တစ်ဖန် ထို့ပြင်လည်း ရဟန်းသည် ခရီးသွားပြီး ဖြစ်၏၊ ထိုရဟန်းအား ဤသို့ စိတ်အကြံ ဖြစ်၏၊ “ငါသည် ခရီးသွားပြီးပြီ၊ ခရီးသွားသော ငါသည် မြတ်စွာဘုရားတို့၏ အဆုံးအမကို့နှလုံးသွင်းရန် မစွမ်းနိုင်၊ ယခု ငါသည် ဝီရိယကို ဖြစ်စေအံ့”ဟု (စိတ်အကြံ ဖြစ်၏)။ ထိုရဟန်းသည် ဝီရိယကို ဖြစ်စေ၏။ပ။ ဤကား လေးခုမြောက်သော အားထုတ်ခြင်း၏ အကြောင်းတည်း။
ငါ့သျှင်တို့ တစ်ဖန် ထို့ပြင်လည်း ရဟန်းသည် ရွာသို့လည်းကောင်း၊ နိဂုံးသို့လည်းကောင်း ဆွမ်းခံသွားသည်ရှိသော် ကြမ်းသည်လည်းဖြစ်သော နုသည်လည်းဖြစ်သော ဆွမ်းဘောဇဉ်ကို အလိုရှိတိုင်း ပြည့်စုံအောင် မရ၊ ထိုရဟန်းအား ဤသို့ စိတ်အကြံ ဖြစ်၏၊ “ငါသည် ရွာသို့လည်းကောင်း၊ နိဂုံးသို့ လည်းကောင်း ဆွမ်းခံသွားသည်ရှိသော် ကြမ်းသည်လည်းဖြစ်သော နုသည်လည်းဖြစ်သော ဆွမ်းဘောဇဉ် ကို အလိုရှိတိုင်း ပြည့်စုံအောင် မရခဲ့၊ ထိုငါ၏ ကိုယ်သည် ပေါ့၏၊ အမှုကိစ္စကို ပြုရန်ခံ့၏၊ ယခု ငါသည် ဝီရိယကို ဖြစ်စေအံ့”ဟု (စိတ်အကြံ ဖြစ်၏)။ ထိုရဟန်းသည် ဝီရိယကို ဖြစ်စေ၏။ပ။ ဤကား ငါးခု မြောက်သော အားထုတ်ခြင်း၏ အကြောင်းတည်း။
ငါ့သျှင်တို့ တစ်ဖန် ထို့ပြင်လည်း ရဟန်းသည် ရွာသို့လည်းကောင်း၊ နိဂုံးသို့လည်းကောင်း ဆွမ်းခံသွားသည်ရှိသော် ကြမ်းသည်လည်းဖြစ်သော နုသည်လည်းဖြစ်သော ဆွမ်းဘောဇဉ်ကို အလိုရှိတိုင်း ပြည့်စုံအောင်ရခဲ့၏၊ ထိုရဟန်းအား ဤသို့ စိတ်အကြံ ဖြစ်၏၊ “ငါသည် ရွာသို့လည်းကောင်း၊ နိဂုံးသို့ လည်းကောင်း ဆွမ်းခံသွားသည်ရှိသော် ကြမ်းသည်လည်းဖြစ်သော နုသည်လည်းဖြစ်သော ဆွမ်းဘောဇဉ် ကို အလိုရှိတိုင်း ပြည့်စုံအောင် ရခဲ့၏၊ ထိုငါ၏ ကိုယ်သည် အားရှိ၏၊ အမှုကိစ္စကိုပြုရန် ခံ့၏၊ ယခု ငါ သည် ဝီရိယကို ဖြစ်စေအံ့”ဟု (စိတ်အကြံ ဖြစ်၏)။ ထိုရဟန်းသည် ဝီရိယကို ဖြစ်စေ၏။ပ။ ဤကား ခြောက်ခုမြောက်သော အားထုတ်ခြင်း၏ အကြောင်းတည်း။
--ငါ့သျှင်တို့ တစ်ဖန် ထို့ပြင်လည်း ရဟန်းအား အနည်းငယ်မျှသော အနာသည် ဖြစ်၏၊ ထိုရဟန်း အား ဤသို့ စိတ်အကြံ ဖြစ်၏၊ “ငါ့အား အနည်းငယ်မျှသော အနာသည် ဖြစ်၏၊ ငါ၏ အနာသည် တိုး ပွါးရာသော အကြောင်းရှိ၏၊ ယခု ငါသည် ဝီရိယကို ဖြစ်စေအံ့”ဟု (စိတ်အကြံ ဖြစ်၏)။ ထိုရဟန်းသည် ဝီရိယကို ဖြစ်စေ၏။ပ။ ဤကား ခုနစ်ခုမြောက်သော အားထုတ်ခြင်း၏ အကြောင်းတည်း။
ငါ့သျှင်တို့ တစ်ဖန် ထို့ပြင်လည်း ရဟန်းသည် အနာမှ ထ၏။ အနာမှ ထ၍ မကြာသေး၊ ထို ရဟန်းအား ဤသို့ စိတ်အကြံ ဖြစ်၏၊ “ငါသည် အနာမှ ထ၏၊ အနာမှ ထ၍ မကြာသေး၊ ငါ့အား အနာရောဂါသည် ပြန်ဖြစ်ရာသော အကြောင်းရှိ၏၊ ယခု ငါသည် မရောက်ရသေးသော တရားသို့ ရောက် ခြင်းငှါ မရသေးသော တရားကို ရခြင်းငှါ မျက်မှောက်မပြုရသေးသော တရားကို မျက်မှောက်ပြုခြင်းငှါ အားထုတ်အံ့”ဟု (စိတ်အကြံ ဖြစ်၏)။ ထိုရဟန်းသည် မရောက်ရသေးသော တရားသို့ ရောက်ခြင်းငှါ မရသေးသော တရားကို ရခြင်းငှါ မျက်မှောက်မပြုရသေးသော တရားကို မျက်မှောက်ပြုခြင်းငှါ ဝီရိယကို ဖြစ်စေ၏။ ဤကား ရှစ်ခုမြောက်သော အားထုတ်ခြင်း၏ အကြောင်းတည်း။ ဤတရားရှစ်ပါးတို့သည် ထူးသော အဖို့ရှိကုန်၏။
(ဆ) ထိုးထွင်း၍ သိနိုင်ခဲသော ရှစ်ပါးသောတရားတို့သည် အဘယ်တို့နည်း။ မြတ်သော အကျင့်ကို ကျင့်ခြင်းငှါ အခွင့်မဟုတ်သော ‘အက္ခဏ’ ရှစ်ပါးတို့တည်း။ ငါ့သျှင်တို့ ဤလောက၌ ပူဇော်အထူးကို ခံတော်မူထိုက်သော (အလုံးစုံသော တရားတို့ကို) ကိုယ်တိုင် မှန်စွာ သိတော်မူသော မြတ်စွာဘုရားသည် လည်း ပွင့်တော်မူ၏၊ ကိလေသာကို ငြိမ်းစေတတ်သော နိဗ္ဗာန်သို့ ဆောင်တတ်သော မဂ်ဉာဏ်သို့ ရောက် စေတတ်သော ဘုရားတို့သည်သာ ဟောအပ်သော သစ္စာလေးပါးတရားကိုလည်း ဟောတော်မူအပ်၏၊ ဤပုဂ္ဂိုလ်သည်လည်း ငရဲဘုံသို့ ရောက်နေ၏။ ဤကား မြတ်သော အကျင့်ကို ကျင့်ခြင်းငှါ အခွင့်မဟုတ်သော ရှေးဦးစွာသော အက္ခဏတည်း။
ငါ့သျှင်တို့ တစ်ဖန် ထို့ပြင်လည်း ဤလောက၌ ပူဇော်အထူးကို ခံတော်မူထိုက်သော (အလုံးစုံသော တရားတို့ကို) ကိုယ်တိုင် မှန်စွာ သိတော်မူသော မြတ်စွာဘုရားသည်လည်း ပွင့်တော်မူ၏၊ ကိလေသာကို ငြိမ်းစေတတ်သော နိဗ္ဗာန်သို့ ဆောင်တတ်သော မဂ်ဉာဏ်သို့ ရောက်စေတတ်သော ဘုရားတို့သည်သာ့ဟောအပ်သော သစ္စာလေးပါးတရားကိုလည်း ဟောတော်မူအပ်၏၊ ဤပုဂ္ဂိုလ်သည်လည်း တိရ စ္ဆာန်ဘုံသို့ ရောက်နေ၏။ ဤကား မြတ်သော အကျင့်ကို ကျင့်ခြင်းငှါ အခွင့်မဟုတ်သော နှစ်ခုမြောက်သော အက္ခဏ တည်း။
တစ်ဖန် ထို့ပြင်လည်း ငါ့သျှင်တို့။ပ။ ပြိတ္တာဘုံသို့ ရောက်နေ၏။ ဤကား မြတ်သော အကျင့်ကို ကျင့်ခြင်းငှါ အခွင့်မဟုတ်သော သုံးခုမြောက်သော အက္ခဏတည်း။
တစ်ဖန် ထို့ပြင်လည်း ငါ့သျှင်တို့။ပ။ အသက်ရှည်သော အရူပဘုံ အသညသတ်ဘုံသို့ ရောက်နေ၏။ ဤကား မြတ်သော အကျင့်ကို ကျင့်ခြင်းငှါ အခွင့်မဟုတ်သော လေးခုမြောက်သော အက္ခဏတည်း။
တစ်ဖန် ထို့ပြင်လည်း ငါ့သျှင်တို့။ပ။ ရဟန်းယောကျ်ား ရဟန်းမိန်းမ ဥပါသကာယောကျ်ား ဥပါသိကာမိန်းမတို့ ဖြစ်ရာမဟုတ်သော သစ္စာလေးပါးကို မသိနိုင်ကုန်သော ပစ္စ န္တရစ် ဇနပုဒ်အရပ် လူရိုင်းတို့အတွင်း၌ မွေးဖွား၏။ ဤကား မြတ်သော အကျင့်ကို ကျင့်ခြင်းငှါ အခွင့်မဟုတ်သော ငါးခု မြောက်သော အက္ခဏတည်း။
တစ်ဖန် ထို့ပြင်လည်း ငါ့သျှင်တို့။ပ။ မဇ္ဈိမဒေသ ဇနပုဒ်တို့၌ မွေးဖွားသော်လည်း မှားသော အယူရှိ၏၊ ဖောက်ပြန်သော အယူရှိ၏၊ “ပေးလှူ ခြင်း (၏ အကျိုး) သည် မရှိ၊ ယဇ်ပူဇော်ခြင်း (၏ အကျိုး) သည် မရှိ၊ဟုန်းဟုခေါ်သော ပူဇော်မှုငယ်မျိုး (၏ အကျိုး) သည် မရှိ၊ ကောင်းစွာ ပြုအပ် မကောင်းသဖြင့် ပြုအပ်သော ကံတို့၏ အကျိုးရင်း အကျိုးဆက်မည်သည် မရှိ၊ ဤလောကသည် မရှိ၊ တမလွန်လောက သည် မရှိ၊ အမိကို လုပ်ကျွေးခြင်း၏ အကျိုးသည် မရှိ၊ အဖကို လုပ်ကျွေးခြင်း၏ အကျိုးသည် မရှိ၊ သေ၍ တဖန်ဖြစ်သော သတ္တဝါတို့သည် မရှိကုန်၊ ဤလောကကိုလည်းကောင်း၊ တမလွန်လောကကိုလည်း ကောင်း ကိုယ်တိုင် ထူးသောဉာဏ်ဖြင့် မျက်မှောက်ပြု၍ ဟောကြားနိုင်ကုန်သော, အညီအညွတ် ကောင်းစွာ ကျင့်ကုန်သော သမဏဗြာဟ္မဏတို့သည် လောက၌ မရှိကုန်”ဟု မှားသော အယူရှိ၏၊ ဖောက်ပြန်သော အယူရှိ၏။ ဤကား မြတ်သော အကျင့်ကို ကျင့်ခြင်းငှါ အခွင့်မဟုတ်သော ခြောက်ခုမြောက်သော အက္ခဏ တည်း။
--တစ်ဖန် ထို့ပြင်လည်း ငါ့သျှင်တို့။ပ။ ဤပုဂ္ဂိုလ်သည်လည်း မဇ္ဈိမဒေသတို့ ၌ မွေးဖွား၏၊ ပညာ မရှိ၊ စိတ်ဖောက်ပြန်နေသူ ဖြစ်၏၊ ဆွံ့အနေသူ ဖြစ်၏၊ ကောင်းသောတရား မကောင်းသော တရားတို့၏ အနက်သဘောကို သိခြင်းငှါ မစွမ်းနိုင်။ ဤကား မြတ်သော အကျင့်ကို ကျင့်ခြင်းငှါ အခွင့်မဟုတ်သော ခုနစ်ခုမြောက်သော အက္ခဏတည်း။
ငါ့သျှင်တို့ တစ်ဖန် ထို့ပြင်လည်း ဤလောက၌ ပူဇော်အထူးကို ခံတော်မူထိုက်သော (အလုံးစုံသော တရားတို့ကို) ကိုယ်တိုင် မှန်စွာ သိတော်မူသော မြတ်စွာဘုရားသည်လည်း ပွင့်တော်မမူ၊ ကိလေသာကို ငြိမ်းစေတတ်သော နိဗ္ဗာန်သို့ ဆောင်တတ်သော မဂ်ဉာဏ်သို့ ရောက်စေတတ်သော မြတ်စွာဘုရားတို့သည် သာ ဟောအပ်သော သစ္စာလေးပါးတရားကိုလည်း ဟောတော်မမူ၁။ ဤပုဂ္ဂိုလ်သည်လည်း မဇ္ဈိမဒေသ ဇနပုဒ်တို့ ၌ မွေးဖွား၏၊ ပညာရှိ၏၊ စိတ်မဖောက်ပြန်သူ ဖြစ်၏၊ မဆွံ့အသူ ဖြစ်၏၊ ကောင်းသောတရား မကောင်းသောတရားတို့၏ အနက်သဘောကို သိခြင်းငှါ စွမ်းနိုင်၏။ ဤကား မြတ်သော အကျင့်ကို ကျင့်ခြင်းငှါ အခွင့်မဟုတ်သော ရှစ်ခုမြောက်သော အက္ခဏတည်း။ ဤရှစ်ပါးသောတရားတို့ကို ထိုးထွင်း၍ သိနိုင်ခဲကုန်၏။
(ဇ) ဖြစ်စေအပ်သော ရှစ်ပါးသောတရားတို့သည် အဘယ်တို့နည်း။ ယောကျ်ားမြတ်တို့ အကျင့် ရှစ်ပါးတို့တည်း။ ဤအကျင့်သည် အလိုနည်းသောသူ၏ အကျင့်တည်း၊ ဤအကျင့်သည် အလိုကြီးသော သူ၏ အကျင့် မဟုတ်။ ဤအကျင့်သည် ရောင့်ရဲလွယ်သောသူ၏ အကျင့်တည်း၊ ဤအကျင့်သည် မရောင့် ရဲလွယ်သော သူ၏ အကျင့်မဟုတ်။ ဤအကျင့်သည် ဆိတ်ငြိမ်ရာ၌ မွေ့လျော်သောသူ၏ အကျင့်တည်း၊ ဤအကျင့်သည် အပေါင်းအဖော်၌ မွေ့လျော်သောသူ၏ အကျင့်မဟုတ်။ ဤအကျင့်သည် အားထုတ်ခြင်း့ဝီရိယရှိသောသူ၏ အကျင့်တည်း၊ ဤအကျင့်သည် ပျင်းရိသောသူ၏ အကျင့်မဟုတ်။ ဤအကျင့်သည် ထင်သောသတိရှိသောသူ၏ အကျင့်တည်း၊ ဤအကျင့်သည် သတိလွတ်သောသူ၏ အကျင့်မဟုတ်။ ဤအကျင့်သည် တည်ကြည်သောသူ၏ အကျင့်တည်း၊ ဤအကျင့်သည် မတည်ကြည်သောသူ၏ အကျင့် မဟုတ်။ ဤအကျင့်သည် ပညာရှိသောသူ၏ အကျင့်တည်း၊ ဤအကျင့်သည် ပညာမဲ့သောသူ၏ အကျင့် မဟုတ်။ ဤအကျင့်သည် သံသရာကို မချဲ့သောသူ၏ အကျင့်တည်း၊ ဤအကျင့်သည် သံသရာချဲ့သော သူ၏ အကျင့်မဟုတ်။ ဤရှစ်ပါးသောတရားတို့ကို ဖြစ်စေအပ်ကုန်၏။
(ဈ) ထူးသော ဉာဏ်ဖြင့် သိအပ်သော ရှစ်ပါးသော တရားတို့သည် အဘယ်တို့နည်း။ ဆန့်ကျင် ဘက် တရားနှင့် အာရုံတို့ကို လွှမ်းမိုးနိုင်ကြောင်း ‘အဘိဘာယတန’ ဈာန်ရှစ်ပါးတို့တည်း။ တစ်ဦးသော ပုဂ္ဂိုလ်သည် မိမိသန္တာန်၌ အဆင်းရုပ်ကို ရှုမှတ်၍ အပသန္တာန်၌ ကောင်းသော အဆင်း မကောင်းသော အဆင်းရှိသော ငယ်သော (ကသိုဏ်း) ရုပ်တို့ကို ရှု၏၊ “ထို (ရုပ်) တို့ကို လွှမ်းမိုး၍ (ငါ) သိသည် (ငါ) မြင်သည်”ဟု ဤသို့လည်း အမှတ် ‘သညာ’ ရှိ၏၊ ဤကား ပဌမ အဘိဘာယတန ဈာန်ပေတည်း။
တစ်ဦးသော ပုဂ္ဂိုလ်သည် မိမိသန္တာန်၌ အဆင်းရုပ်ကို ရှုမှတ်၍ အပသန္တာန်၌ ကောင်းသော အဆင်း မကောင်းသော အဆင်းရှိသော ကြီးသော (ကသိုဏ်း) ရုပ်တို့ကို ရှု၏၊ “ထို (ရုပ်) တို့ကို လွှမ်းမိုး၍ (ငါ) သိသည် (ငါ) မြင်သည်”ဟု ဤသို့လည်း အမှတ် ‘သညာ’ ရှိ၏၊ ဤကား ဒုတိယ အဘိဘာယတန ဈာန်ပေတည်း။
တစ်ဦးသော ပုဂ္ဂိုလ်သည် မိမိသန္တာန်၌ အဆင်းရုပ်ကို မရှုမှတ်မူ၍ အပသန္တာန်၌ ကောင်းသော အဆင်း မကောင်းသော အဆင်းရှိသော ငယ်သော (ကသိုဏ်း) ရုပ်တို့ကို ရှု၏၊ “ထို (ရုပ်)တို့ကို လွှမ်းမိုး ၍ (ငါ)သိသည် (ငါ)မြင်သည်”ဟု ဤသို့လည်း အမှတ် ‘သညာ'ရှိ၏၊ ဤကား တတိယ အဘိဘာယတန ဈာန်ပေတည်း။
--တစ်ဦးသော ပုဂ္ဂိုလ်သည် မိမိသန္တာန်၌ အဆင်းရုပ်ကို မရှုမှတ်မူ၍ အပသန္တာန်၌ ကောင်းသော အဆင်းမကောင်းသော အဆင်းရှိသော ကြီးသော (ကသိုဏ်း) ရုပ်တို့ကို ရှု၏၊ “ထို (ရုပ်)တို့ကို လွှမ်းမိုး၍ (ငါ) သိသည် (ငါ) မြင်သည်”ဟု ဤသို့လည်း အမှတ် ‘သညာ'ရှိ၏၊ ဤကား စတုတ္ထ အဘိဘာယတန ဈာန်ပေတည်း။
တစ်ဦးသော ပုဂ္ဂိုလ်သည် မိမိသန္တာန်၌ အဆင်းရုပ်ကို မရှုမှတ်မူ၍ အပသန္တာန်၌ ညိုသောအဆင်း ညိုသောအသွေး ညိုသောအရောင်ရှိသော (ကသိုဏ်း) ရုပ်တို့ကို ရှု၏၊ ဥပမာအားဖြင့် ညိုသောအဆင်း ညိုသောအသွေး ညိုသောအရောင်ရှိသော ညိုသောအောင်မဲညိုပန်း၂ကဲ့သို့လည်းကောင်း၊ ညိုသောအဆင်း ညိုသောအသွေး ညိုသောအရောင်ရှိသော ဗာရာဏသီပြည်ဖြစ် ညိုသော နှစ်ဖက်ချော အဝတ်ကဲ့သို့လည်း ကောင်း ဤအတူ တစ်ဦးသော ပုဂ္ဂိုလ်သည် မိမိသန္တာန်၌ အဆင်းရုပ်ကို မရှုမှတ်မူ၍ အပသန္တာန်၌ ညိုသောအဆင်း ညိုသောအသွေး ညိုသောအရောင်ရှိသော ညိုသော (ကသိုဏ်း) ရုပ်တို့ကို ရှု၏၊ “ထို (ရုပ်)တို့ကို လွှမ်းမိုး၍ (ငါ) သိသည် (ငါ) မြင်သည်”ဟု ဤသို့လည်း အမှတ် ‘သညာ’ ရှိ၏၊ ဤကား ပဉ္စမ အဘိဘာယတန ဈာန်ပေတည်း။
တစ်ဦးသော ပုဂ္ဂိုလ်သည် မိမိသန္တာန်၌ အဆင်းရုပ်ကို မရှုမှတ်မူ၍ အပသန္တာန်၌ ဝါရွှေသော အဆင်း ဝါရွှေသောအသွေး ဝါရွှေသောအရောင်ရှိသော ဝါရွှေသော (ကသိုဏ်း) ရုပ်တို့ကို ရှု၏။ ဥပမာအားဖြင့် ဝါရွှေသော အဆင်း ဝါရွှေသောအသွေး ဝါရွှေသောအရောင်ရှိသော မဟာလှေကားပန်းကဲ့သို့ လည်းကောင်း၊ ဝါရွှေသောအဆင်း ဝါရွှေသောအသွေး ဝါရွှေသောအရောင်ရှိသော ဗာရာဏသီပြည်ဖြစ် ဝါရွှေသော နှစ်ဖက်ချောအဝတ်ကဲ့သို့လည်းကောင်း ဤအတူ တစ်ဦးသော ပုဂ္ဂိုလ်သည် မိမိသန္တာန်၌ အဆင်း ရုပ်တို့ကို မရှုမှတ်မူ၍ အပသန္တာန်၌ ဝါရွှေသောအဆင်း ဝါရွှေသောအသွေး ဝါရွှေသောအရောင် ရှိသော ဝါရွှေသော (ကသိုဏ်း) ရုပ်တို့ကို ရှု၏၊ “ထို (ရုပ်) တို့ကို လွှမ်းမိုး၍ (ငါ) သိသည် (ငါ)့မြင်သည်”ဟု ဤသို့လည်း အမှတ် ‘သညာ’ ရှိ၏၊ ဤကား ဆဋ္ဌအဘိဘာယတနဈာန်ပေတည်း။
တစ်ဦးသော ပုဂ္ဂိုလ်သည် မိမိသန္တာန်၌ အဆင်းရုပ်ကို မရှုမှတ်မူ၍ အပသန္တာန်၌ နီသောအဆင်း နီသောအသွေး နီသောအရောင်ရှိသော နီသော (ကသိုဏ်း) ရုပ်တို့ကို ရှု၏။ ဥပမာအားဖြင့် နီသော အဆင်း နီသောအသွေး နီသောအရောင်ရှိသော နီသောမိုးဆွေပန်းကဲ့သို့လည်းကောင်း၊ နီသောအဆင်း နီသောအသွေး နီသောအရောင်ရှိသော ဗာရာဏသီပြည်ဖြစ် နီသော နှစ်ဖက်ချောအဝတ်ကဲ့သို့လည်းကောင်း ဤအတူ တစ်ဦးသော ပုဂ္ဂိုလ်သည် မိမိသန္တာန်၌ အဆင်းရုပ်တို့ကို မရှုမှတ်မူ၍ အပသန္တာန်၌ နီသော အဆင်း နီသောအသွေး နီသောအရောင်ရှိသော နီသော (ကသိုဏ်း) ရုပ်တို့ကို ရှု၏၊ “ထို (ရုပ်)တို့ကို လွှမ်းမိုး၍ (ငါ) သိသည်၊ (ငါ) မြင်သည်”ဟု ဤသို့လည်း အမှတ် ‘သညာ’ ရှိ၏၊ ဤကား သတ္တမ အဘိဘာယတနဈာန်ပေတည်း။
တစ်ဦးသော ပုဂ္ဂိုလ်သည် မိမိသန္တာန်၌ အဆင်းရုပ်ကို မရှုမှတ်မူ၍ အပသန္တာန်၌ ဖြူသောအဆင်း ဖြူသောအသွေး ဖြူသောအရောင်ရှိသော ဖြူသော (ကသိုဏ်း) ရုပ်တို့ကို ရှု၏။ ဥပမာအားဖြင့် ဖြူသော အဆင်း ဖြူသောအသွေး ဖြူသောအရောင်ရှိသော ဖြူသောသောက်ရှူးကြယ်ကဲ့သို့လည်းကောင်း ဖြူသော အဆင်း ဖြူသောအသွေး ဖြူသောအရောင်ရှိသော ဗာရာဏသီပြည်ဖြစ် ဖြူသော နှစ်ဖက်ချော အဝတ်ကဲ့ သို့လည်းကောင်း ဤအတူ တစ်ဦးသော ပုဂ္ဂိုလ်သည် မိမိသန္တာန်၌ အဆင်းရုပ်ကို မရှုမှတ်မူ၍ အပ သန္တာန်၌ ဖြူသောအဆင်း ဖြူသောအသွေး ဖြူသောအရောင်ရှိသော ဖြူသော (ကသိုဏ်း) ရုပ်တို့ကို ရှု၏၊ “ထို (ရုပ်) တို့ကို လွှမ်းမိုး၍ (ငါ) သိသည် (ငါ) မြင်သည်”ဟု ဤသို့လည်း အမှတ် ‘သညာ'ရှိ၏၊ ဤကား အဋ္ဌမ အဘိဘာယတနဈာန်ပေတည်း။ ဤရှစ်ပါးသောတရားတို့ကို ထိုးထွင်း၍ သိအပ်ကုန်၏။
--(ည) မျက်မှောက်ပြုအပ်သော ရှစ်ပါးသော တရားတို့သည် အဘယ်တို့နည်း။ လွတ်လပ်ခြင်း ‘ဝိမောက္ခ'ရှစ်ပါးတို့တည်း။ (မိမိသန္တာန်၌) ကသိုဏ်းရုပ် ဈာန်ရှိသည်ဖြစ်၍ (ပြင်ပသန္တာန်၌လည်း) (ကသိုဏ်း)ရုပ်တို့ကို ရှု၏၊ ဤကား ပဌမဝိမောက္ခပေတည်း။
မိမိသန္တာန်၌ အဆင်းရုပ်ကို မရှုမှတ်မူ၍ ပြင်ပသန္တာန်၌ (ကသိုဏ်း) ရုပ်တို့ကို ရှု၏၊ ဤကား ဒုတိယဝိမောက္ခပေတည်း။
တင့်တယ်၏ဟူ၍သာလျှင် နှလုံးသွင်း၏၊ ဤကား တတိယဝိမောက္ခပေတည်း။
ရူပသညာတို့ကို လုံးဝလွန်မြောက်၍ ပဋိဃသညာတို့ လုံးဝချုပ်သည့်ပြင် နာနတ္တသညာတို့ကို လုံးဝ နှလုံးမသွင်းမူ၍ “ကောင်းကင်သည် အဆုံးမရှိ”ဟု ပွါးများခြင်းကြောင့် အာကာသာနဉ္စာယတန (ဈာန်) သို့ ရောက်၍ နေ၏၊ ဤကား စတုတ္ထဝိမောက္ခပေတည်း။
အာကာသာနဉ္စာယတနဈာန်ကို လုံးဝလွန်မြောက်၍ “ဝိညာဉ်သည် အဆုံးမရှိ”ဟု ပွါးများခြင်းကြောင့် ဝိညာဏဉ္စာယတန (ဈာန်) သို့ ရောက်၍ နေ၏၊ ဤကား ပဉ္စမဝိမောက္ခပေတည်း။
ဝိညာဏဉ္စာယတန (ဈာန်) ကို လုံးဝလွန်မြောက်၍ “တစ်စုံတစ်ခုမျှ မရှိ”ဟု ပွါးများခြင်းကြောင့် အာကိဉ္စညာယတန (ဈာန်) သို့ ရောက်၍ နေ၏၊ ဤကား ဆဋ္ဌဝိမောက္ခပေတည်း။
အာကိဉ္စညာယတန (ဈာန်) ကို လုံးဝလွန်မြောက်၍ နေဝသညာနာသညာယတန (ဈာန်)သို့ ရောက် ၍ နေ၏၊ ဤကား သတ္တမဝိမောက္ခပေတည်း။
နေဝသညာနာသညာယတန (ဈာန်) ကို လုံးဝလွန်မြောက်၍ သညာဝေဒနာတို့၏ ချုပ်ရာ ‘နိရောဓ သမာပတ် ‘သို့ ရောက်၍ နေ၏၊ ဤကား အဋ္ဌမဝိမောက္ခပေတည်း။ ဤရှစ်ပါးသောတရားတို့ကို မျက် မှောက်ပြုအပ်ကုန်၏။
ဤသို့ ရှစ်ဆယ်သော တရားတို့သည်ဟုတ်ကုန်၏၊ မှန်ကုန်၏၊ဟုတ်မှန်ကုန်၏၊ မချွတ်ယွင်းကုန်၊ ဖောက်ပြန်သော သဘောမရှိကုန်၊ မြတ်စွာဘုရားသည် မှန်စွာ ထိုးထွင်း၍ သိအပ်ကုန်၏။
၁။ ဤနေရာ၌ ပါဠိတွင် ပေလျာလရှိသည်။ သင်္ဂီတိသုတ် ၂၂၀-နဝမအက္ခဏ ပါဠိတော်နှင့်အညီ ပြန်ဆိုသည်။
၂။ ဤအရာ၌ ဥမာပုပ္ဖပုဒ်၏ အနက်ကို အောက်မဲညိုပန်းထက်သာ၍ ညိုသော နှမ်းကြတ်ပန်းဟု အဘိဓာန်နိသျသစ်၌ ဆို၏။
--တရား ကိုးပါးစု
֍ ၃၅၉
။ ကိုးပါးသောတရားတို့သည် များသော ကျေးဇူးရှိကုန်၏။ပ။ ကိုးပါးသော တရားတို့ကို မျက်မှောက်ပြုအပ်ကုန်၏။(က) များသော ကျေးဇူးရှိကုန်သော ကိုးပါးသော တရားတို့သည် အဘယ်တို့နည်း။ အသင့်အား ဖြင့် နှလုံးသွင်းခြင်း အကြောင်းရင်းရှိသော တရားကိုးပါးတို့တည်း။ အသင့်အားဖြင့် နှလုံးသွင်းသော သူအား ဝမ်းမြောက်ခြင်းသည် ဖြစ်၏။ ဝမ်းမြောက်ခြင်းရှိသော သူအား နှစ်သိမ့်ခြင်းသည် ဖြစ်၏။ နှစ် သိမ့်သော စိတ်ရှိသူ၏ နာမ်ရုပ် အပေါင်းသည် ငြိမ်းချမ်း၏။ နာမ်ရုပ်အပေါင်း ငြိမ်းချမ်းခြင်းရှိသော သူသည် ချမ်းသာကို ခံစား၏။ ချမ်းသာ သုခရှိသောသူ၏ စိတ်သည် တည်ကြည်၏။ စိတ်တည်ကြည် သည်ရှိသော်ဟုတ်မှန်သောအတိုင်း သိ၏ မြင်၏။ဟုတ်မှန်သောအတိုင်း သိသည် မြင်သည်ရှိသော် ငြီးငွေ့၏။ ငြီးငွေ့သည်ရှိသော် စွဲမက်ခြင်း ကင်း၏။ စွဲမက်ခြင်း ကင်းခြင်းကြောင့် ကိလေသာတို့မှ လွတ်၏။ ဤကိုးပါးသော တရားတို့သည် များသော ကျေးဇူးရှိကုန်၏။
(ခ) ပွါးများအပ်သော ကိုးပါးသော တရားတို့သည် အဘယ်တို့နည်း။ ပါရိသုဒ္ဓိကို ပွါးစေခြင်း၏ ပဓာနဖြစ်သော အကြောင်းအင်္ဂါကိုးပါးတို့တည်း။ သီလစင်ကြယ်ခြင်းဟူသော ပါရိသုဒ္ဓိကို ပွါးစေခြင်း၏ ပဓာနဖြစ်သော အကြောင်းအင်္ဂါ၊ စိတ်စင်ကြယ်ခြင်း ဟူသော ပါရိသုဒ္ဓိကို ပွါးစေခြင်း၏ ပဓာနဖြစ်သော အကြောင်းအင်္ဂါ၊ ပညာ၏ စင်ကြယ်ခြင်း ဟူသော ပါရိသုဒ္ဓိကို ပွါးစေခြင်း၏ ပဓာနဖြစ်သော အကြောင်း အင်္ဂါ၊ ယုံမှားခြင်းကို ဖျောက်နိုင်သောဉာဏ်၏ စင်ကြယ်ခြင်း ဟူသော ပါရိသုဒ္ဓိကို ပွါးစေခြင်း၏ ပဓာန ဖြစ်သော အကြောင်းအင်္ဂါ၊ မဂ်ဟုတ် မဟုတ်ကို သိသော ဉာဏ်အမြင်၏ စင်ကြယ်ခြင်း ဟူသော ပါရိသုဒ္ဓိကို ပွါးစေခြင်း၏ ပဓာနဖြစ်သော အကြောင်းအင်္ဂါ၊ မဂ်ရကြောင်း အကျင့်ကို သိသော ဉာဏ်အမြင်၏ စင်ကြယ်ခြင်း ဟူသော ပါရိသုဒ္ဓိကို ပွါးစေခြင်း၏ ပဓာနဖြစ်သောအကြောင်း အင်္ဂါ၊ ဝိပဿနာ ဉာဏ်အမြင်၏ စင်ကြယ်ခြင်းဟူသော ပါရိသုဒ္ဓိကို ပွါးစေခြင်း၏ ပဓာနဖြစ်သော အကြောင်းအင်္ဂါ၊ အရဟတ္တဖိုလ် ဉာဏ် ပညာ၏ စင်ကြယ်ခြင်း ဟူသော ပါရိသုဒ္ဓိကို ပွါးစေခြင်း၏ ပဓာနဖြစ်သော အကြောင်းအင်္ဂါ၊ အရဟတ္တဖိုလ်၏ စင်ကြယ်ခြင်း ဟူသော ပါရိသုဒ္ဓိကို ပွါးစေခြင်း၏ ပဓာနဖြစ်သော အကြောင်းအင်္ဂါတို့တည်း။ ဤကိုးပါးသော တရားတို့ကို ပွါးများအပ်ကုန်၏။
(ဂ) ပိုင်းခြား၍ သိအပ်သော ကိုးပါးသော တရားတို့သည် အဘယ်တို့နည်း။ သတ္တဝါတို့၏ နေရာကိုးပါးတို့တည်း။ ငါ့သျှင်တို့ ကိုယ်သဏ္ဌာန်ချင်း ကွဲပြား၍ ပဋိသန္ဓေသညာချင်းလည်း ကွဲပြားကုန်သော သတ္တဝါတို့သည် ရှိကုန်၏၊ အဘယ်သတ္တဝါတို့နည်း ဟူမူ - အချို့သောနတ် အချို့သော ဝိနိပါတိက နှင့် လူတို့ပင်တည်း။ ဤကား ရှေးဦးစွာသော သတ္တဝါတို့၏ နေရာတည်း။
ငါ့သျှင်တို့ ကိုယ်သဏ္ဌာန်ချင်း ကွဲပြား၍ ပဋိသန္ဓေသညာချင်း တူကုန်သော သတ္တဝါတို့သည် ရှိကုန်၏၊ အဘယ်သတ္တဝါတို့နည်း ဟူမူ - ပဌမဈာန်ဘုံ၌ ဖြစ်သော ဗြဟ္မာတို့ပင်တည်း။ ဤကား နှစ်ခုမြောက် သတ္တဝါတို့၏ နေရာတည်း။
ငါ့သျှင်တို့ ကိုယ်သဏ္ဌာန်ချင်းတူ၍ ပဋိသန္ဓေသညာချင်း ကွဲပြားကုန်သော သတ္တဝါတို့သည် ရှိကုန်၏၊ အဘယ်သတ္တဝါတို့နည်း ဟူမူ - အာဘဿရာဘုံ၌ ဖြစ်သော ဗြဟ္မာတို့ပင်တည်း။ ဤကား သုံးခုမြောက့်သတ္တဝါတို့၏ နေရာတည်း။
--ငါ့သျှင်တို့ ကိုယ်သဏ္ဌာန်ချင်းတူ၍ ပဋိသန္ဓေသညာချင်းလည်း တူကုန်သော သတ္တဝါတို့သည် ရှိ ကုန်၏၊ အဘယ်သတ္တဝါတို့နည်း ဟူမူ - သုဘကိဏှာဘုံ၌ ဖြစ်သော ဗြဟ္မာတို့ပင်တည်း။ ဤကား လေးခု မြောက် သတ္တဝါတို့၏ နေရာတည်း။
ငါ့သျှင်တို့ သညာမရှိသော အာရုံကို ခံစားခြင်းမရှိသော သတ္တဝါတို့သည် ရှိကုန်၏၊ အဘယ်သတ္တဝါ တို့နည်းဟူမူ - အသညသတ်ဘုံ၌ ဖြစ်သော ဗြဟ္မာတို့ပင်တည်း။ ဤကား ငါးခုမြောက် သတ္တဝါတို့၏ နေရာတည်း။
ငါ့သျှင်တို့ ရူပသညာတို့ကို လုံးဝလွန်မြောက်၍ ပဋိဃသညာတို့ လုံးဝချုပ်သည့်ပြင် နာနတ္တသညာ တို့ကို လုံးဝနှလုံးမသွင်းမူ၍ “ကောင်းကင်သည် အဆုံးမရှိ”ဟု ပွါးများခြင်းကြောင့် အာကာသာနဉ္စာယတန ဘုံသို့ ရောက်သော သတ္တဝါတို့သည် ရှိကုန်၏။ ဤကား ခြောက်ခုမြောက် သတ္တဝါတို့၏ နေရာတည်း။
ငါ့သျှင်တို့ အာကာသာနဉ္စာယတနဈာန်ကို လုံးဝလွန်မြောက်၍ “ဝိညာဏ်သည် အဆုံးမရှိ”ဟု ပွါး များခြင်းကြောင့် ဝိညာဏဉ္စာယတနဘုံသို့ ရောက်သော သတ္တဝါတို့သည် ရှိကုန်၏၊ ဤကား ခုနစ်ခုမြောက် သတ္တဝါတို့၏ နေရာတည်း။
ငါ့သျှင်တို့ ဝိညာဏဉ္စာယတနဈာန်ကို လုံးဝလွန်မြောက်၍ “တစ်စုံတစ်ခုမျှ မရှိ”ဟု ပွါးများခြင်း ကြောင့် အာကိဉ္စညာယတနဘုံသို့ ရောက်သော သတ္တဝါတို့သည် ရှိကုန်၏၊ ဤကား ရှစ်ခုမြောက် သတ္တဝါ တို့၏ နေရာတည်း။
ငါ့သျှင်တို့ အာကိဉ္စညာယတနဈာန်ကို လုံးဝလွန်မြောက်၍ နေဝသညာနာသညာယတနဘုံသို့ ရောက်သော သတ္တဝါတို့သည် ရှိကုန်၏၊ ဤကား ကိုးခုမြောက် သတ္တဝါတို့၏ နေရာတည်း။ ဤကိုးပါးသော တရားတို့ကို ပိုင်းခြား၍ သိအပ်ကုန်၏။
(ဃ) ပယ်အပ်သော ကိုးပါးသော တရားတို့သည် အဘယ်တို့နည်း။ တဏှာအကြောင်းရင်းရှိသော ကိုးပါးသော တရားတို့တည်း။ တပ်မက်ခြင်းတဏှာကို စွဲ၍ ရှာမှီးခြင်း ဖြစ်၏။ ရှာမှီးခြင်းကို စွဲ၍ ရရှိ ခြင်း ဖြစ်၏။ ရရှိခြင်းကို စွဲ၍ ဆုံးဖြတ်ခြင်း ဖြစ်၏။ ဆုံးဖြတ်ခြင်းကို စွဲ၍ လိုချင်စွဲမက်ခြင်း ‘ဆန္ဒ ရာဂ’ ဖြစ်၏။ လိုချင်စွဲမက်ခြင်း ‘ဆန္ဒရာဂ'ကို စွဲ၍ အလွန်အားကြီးသော စွဲမက်ခြင်း ရာဂ ဖြစ်၏။ အလွန် အားကြီးသော စွဲမက်ခြင်း ရာဂကို စွဲ၍ သိမ်းဆည်းခြင်း ဖြစ်၏။ သိမ်းဆည်းခြင်းကို စွဲ၍ ဝန်တိုခြင်း ဖြစ်၏။ ဝန်တိုခြင်းကို စွဲ၍ စောင့်ရှောက်ခြင်း ဖြစ်၏။ စောင့်ရှောက်ခြင်းအကြောင်းကို စွဲ၍ ဥစ္စာဒဏ် ယူ ခြင်း ဓားလက်နက်ကိုင်ခြင်း ငြင်းခုံခြင်း ခိုက်ရန်ဖြစ်ခြင်း ဆန့်ကျင်ဘက်ပြောခြင်း ‘နင် နင် ‘ဟုဆိုခြင်း ကုန်း တိုက်ခြင်း မဟုတ်မမှန်ပြောခြင်း ဟူသော များစွာသော ယုတ်မာသော အကုသိုလ်တရားတို့သည် ဖြစ်ကုန်၏။ ဤကိုးပါးသော တရားတို့ကို ပယ်အပ်ကုန်၏။
(င) ယုတ်သော အဖို့ရှိသော ကိုးပါးသော တရားတို့သည် အဘယ်တို့နည်း။ ခိုက်ရန်ဖြစ်ခြင်း အ ကြောင်း ကိုးပါးတို့တည်း။ “ငါ၏ အကျိုးမဲ့ကို ပြုကျင့်ဖူးသည်”ဟု ရန်ငြိုးဖွဲ့၏၊ “ငါ၏ အကျိုးမဲ့ကို ပြု နေဆဲ”ဟု ရန်ငြိုးဖွဲ့၏၊ “ငါ၏ အကျိုးမဲ့ကို ပြုလတ္တံ့”ဟု ရန်ငြိုးဖွဲ့၏။
“ ငါ ချစ်ခင်နှစ်သက်သော ပုဂ္ဂိုလ်၏ အကျိုးမဲ့ကို ပြုဖူးသည်”ဟု ရန်ငြိုးဖွဲ့၏။ပ။ အကျိုးမဲ့ကို ပြုနေဆဲ”ဟု ရန်ငြိုးဖွဲ့၏။ပ။ အကျိုးမဲ့ကို ပြုလတ္တံ့”ဟု ရန်ငြိုးဖွဲ့၏။
“ငါ မချစ်ခင် မနှစ်သက်အပ်သော ပုဂ္ဂိုလ်၏ အကျိုးကို ပြုဖူးသည်”ဟု ရန်ငြိုးဖွဲ့၏။ပ။ အကျိုးကို ပြုနေဆဲ”ဟု ရန်ငြိုးဖွဲ့၏။ပ။ အကျိုးကို ပြုလတ္တံ့”ဟု ရန်ငြိုးဖွဲ့၏။ ဤတရားကိုးပါးတို့သည် ယုတ်သော အဖို့ရှိကုန်၏။
--(စ) ထူးသော အဖို့ရှိသော ကိုးပါးသော တရားတို့သည် အဘယ်တို့နည်း။ ရန်ငြိုးပြေကြောင်း့ကိုးပါးတို့တည်း။ “ငါ၏ အကျိုးမဲ့ကို ပြုဖူးသည်ဟု ထိုအကျိုးမဲ့ပြုခြင်းကို ဤပုဂ္ဂိုလ်၌ အဘယ်မှာ ရနိုင် အံ့နည်း”ဟု ရန်ငြိုးကို ဖြေ၏၊ “ငါ၏ အကျိုးမဲ့ကို ပြုနေဆဲဟု ထိုအကျိုးမဲ့ပြုခြင်းကို ဤပုဂ္ဂိုလ်၌ အဘယ်မှာ ရနိုင်အံ့နည်း”ဟု ရန်ငြိုးကို ဖြေ၏၊ “ငါ၏ အကျိုးမဲ့ကို ပြုလတ္တံ့ဟု ထိုအကျိုးမဲ့ပြုခြင်းကို ဤပုဂ္ဂိုလ်၌ အဘယ်မှာ ရနိုင်အံ့နည်း”ဟု ရန်ငြိုးကို ဖြေ၏။
“ငါ ချစ်ခင်နှစ်သက်အပ်သော ပုဂ္ဂိုလ်၏ အကျိုးမဲ့ကို ပြုဖူးပြီ။ပ။ အကျိုးမဲ့ကို ပြုနေဆဲ။ပ။ အကျိုး မဲ့ကို ပြုလတ္တံ့ဟု ထိုအကျိုးမဲ့ပြုခြင်းကို ဤပုဂ္ဂိုလ်၌ အဘယ်မှာ ရနိုင်အံ့နည်း”ဟု ရန်ငြိုးကို ဖြေ၏။
“ငါ မချစ်ခင်မနှစ်သက်သော ပုဂ္ဂိုလ်၏ အကျိုးကို ပြုဖူးသည်။ပ။ အကျိုးကို ပြုနေဆဲ။ပ။ အကျိုး ကို ပြုလတ္တံ့ဟု ထိုအကျိုးမဲ့ပြုခြင်းကို ဤပုဂ္ဂိုလ်၌ အဘယ်မှာ ရနိုင်အံ့နည်း”ဟု ရန်ငြိုးကို ဖြေ၏။ ဤကိုးပါးသော တရားတို့သည် ထူးသော အဖို့ရှိကုန်၏။
(ဆ) ထိုးထွင်း၍ သိနိုင်ခဲသော ကိုးပါးသော တရားတို့သည် အဘယ်တို့နည်း။ ထူးသည့်အဖြစ်ကို ပြုတတ်သော တရားကိုးပါးတို့တည်း။ ဓာတ်ထူးခြင်းကို စွဲ၍ ဖဿထူးခြင်း ဖြစ်၏။ ဖဿထူးခြင်းကို စွဲ၍ ဝေဒနာထူးခြင်း ဖြစ်၏။ ဝေဒနာထူးခြင်းကို စွဲ၍ ကာမသညာ စသည် ထူးခြင်း ဖြစ်၏။ ကာမသညာ စသည် ထူးခြင်းကို စွဲ၍ အကြံထူးခြင်း ဖြစ်၏။ အကြံထူးခြင်းကို စွဲ၍ လိုချင်ခြင်း ဆန္ဒထူးခြင်း ဖြစ်၏။ လိုချင်ခြင်း ဆန္ဒထူးခြင်းကို စွဲ၍ ပူလောင်ခြင်းထူးခြင်း ဖြစ်၏။ ပူလောင်ခြင်းထူးခြင်းကို စွဲ၍ ရှာမှီးခြင်း ထူးခြင်း ဖြစ်၏။ ရှာမှီးခြင်း ထူးခြင်းကို စွဲ၍ ရခြင်းထူးခြင်း ဖြစ်၏။ ရခြင်းထူးခြင်းကို စွဲ၍ မှတ်ထင်မှု ထူးခြင်း ဖြစ်၏။ ဤကိုးပါးသော တရားတို့ကို ထိုးထွင်း၍ သိနိုင်ခဲကုန်၏။
(ဇ) ဖြစ်စေအပ်သော ကိုးပါးသော တရားတို့သည် အဘယ်တို့နည်း။ ကိုးပါးသော သညာတို့ တည်း။ မတင့်တယ် ဟူသော အမှတ်သညာ၊ သေခြင်း ဟူသော အမှတ်သညာ၊ အစာအာဟာရ၌ စက်ဆုပ် ဖွယ်ဟူသော အမှတ်သညာ၊ အလုံးစုံသော လောက၌ မွေ့လျော်ဖွယ်မရှိ ဟူသော အမှတ်သညာ၊ မမြဲ ဟူသော အမှတ်သညာ၊ မမြဲသော ‘အနိစ္စ’ တရား၌ ဆင်းရဲ၏ ဟူသော အမှတ်သညာ၊ ဆင်းရဲ ‘ဒုက္ခ’ တရား၌ အနတ္တဟူသော အမှတ်သညာ၊ ပယ်ခြင်း ဟူသော အမှတ်သညာ၊ တပ်ခြင်းကင်းသော အမှတ် သညာတို့တည်း။ ဤကိုးပါးသော တရားတို့ကို ဖြစ်စေအပ်ကုန်၏။
(ဈ) ထူးသော ဉာဏ်ဖြင့် သိအပ်သော ကိုးပါးသော တရားတို့သည် အဘယ်တို့နည်း။ အစဉ် အတိုင်း ဝင်စားအပ်သော သမာပတ်ကိုးပါးတို့တည်း။
ငါ့သျှင်တို့ ဤသာသနာတော်၌ ရဟန်းသည် ကာမဂုဏ်တို့မှ ကင်းဆိတ်၍သာလျှင် အကုသိုလ် တရားတို့မှ ကင်းဆိတ်၍သာလျှင် ကြံစည်ခြင်း ‘ဝိတက် ‘နှင့် တကွဖြစ်သော သုံးသပ်ဆင်ခြင်ခြင်း ‘ဝိစာရ’ နှင့် တကွဖြစ်သော (နီဝရဏ) ကင်းဆိတ်ခြင်းကြောင့်ဖြစ်သော နှစ်သိမ့်ခြင်း ‘ပီတိ', ချမ်းသာခြင်း ‘သုခ’ ရှိသော ပဌမဈာန်သို့ ရောက်၍ နေ၏။ ဝိတက် ဝိစာရငြိမ်းခြင်းကြောင့်။ပ။ ဒုတိယဈာန်သို့ ရောက်၍ နေ၏။ နှစ်သိမ့်ခြင်း ‘ပီတိ'ကိုလည်း မတပ်မက်ခြင်းကြောင့်။ပ။ တတိယဈာန်သို့ ရောက်၍ နေ၏။ ချမ်း သာဆင်းရဲကို ပယ်ခြင်းကြောင့်လည်းကောင်း။ပ။ စတုတ္ထဈာန်သို့ ရောက်၍ နေ၏။ ရုပ်သညာတို့ကို လုံးဝ လွန်မြောက်ခြင်းကြောင့်။ပ။ အာကာသာနဉ္စာယတနဈာန်သို့ ရောက်၍ နေ၏။ အာကာသာနဉ္စာယတန ဈာန်ကို လုံးဝလွန်မြောက်၍ “ဝိညာဏ်သည် အဆုံးမရှိ”ဟု ပွါးများခြင်းကြောင့် ဝိညာဏဉ္စာယတနဈာန်သို့ ရောက်၍ နေ၏။ ဝိညာဏဉ္စာယတနဈာန်ကို လုံးဝလွန်မြောက်၍ “တစ်စုံတစ်ခုမျှ မရှိ”ဟု ပွါးများခြင်း ကြောင့် အာကိဉ္စညာယတနဈာန်သို့ ရောက်၍ နေ၏။ အာကိဉ္စညာယတနဈာန်ကို လုံးဝလွန်မြောက်၍ နေဝ သညာနာသညာယတနဈာန်သို့ ရောက်၍ နေ၏။ နေဝသညာနာသညာယတနဈာန်ကို လုံးဝလွန် မြောက်၍ သညာ ဝေဒနာတို့၏ ချုပ်ခြင်းသို့ ရောက်၍ နေ၏။ ဤကိုးပါးသော တရားတို့ကို ထူးသော ဉာဏ်ဖြင့် သိအပ်ကုန်၏။
--(ည) မျက်မှောက်ပြုအပ်သော ကိုးပါးသော တရားတို့သည် အဘယ်တို့နည်း။ အစဉ်အတိုင်း ချုပ်ခြင်း့ကိုးပါးတို့တည်း။ ပဌမဈာန်ကို ဝင်စားသော ပုဂ္ဂိုလ်အား ကာမသညာသည် ချုပ်၏၊ ဒုတိယဈာန် ဝင်စားသော ပုဂ္ဂိုလ်အား ဝိတက် ဝိစာရတို့သည် ချုပ်ကုန်၏၊ တတိယဈာန် ဝင်စားသော ပုဂ္ဂိုလ်အား နှစ်သိမ့်မှု ‘ပီတိ'သည်ချုပ်၏၊ စတုတ္ထဈာန်ဝင်စားသော ပုဂ္ဂိုလ်အား ထွက်သက် ဝင်သက်တို့သည် ချုပ်ကုန်၏၊ အာကာသာနဉ္စာယတန ဈာန်ဝင်စားသော ပုဂ္ဂိုလ်အား ရုပ်သညာသည် ချုပ်၏၊ ဝိညာဏဉ္စာယတန ဈာန်ဝင်စားသော ပုဂ္ဂိုလ်အား အာကာသာနဉ္စာယတနသညာသည် ချုပ်၏၊ အာကိဉ္စညာယတနဈာန်ဝင်စားသော ပုဂ္ဂိုလ်အား ဝိညာဏဉ္စာယတနသညာသည် ချုပ်၏၊ နေဝသညာနာသညာယတနဈာန်ဝင်စားသော ပုဂ္ဂိုလ်အား အာကိဉ္စညာယတနသညာသည် ချုပ်၏၊ သညာဝေဒနာတို့ ချုပ်သော နိရောဓသမာပတ်ကို ဝင်စားသော ပုဂ္ဂိုလ်အား သညာသည်လည်းကောင်း ဝေဒနာသည်လည်းကောင်း ချုပ်၏။ ဤကိုးပါးသော တရားတို့ကို မျက်မှောက်ပြုအပ်ကုန်၏။
ဤသို့ ဤကိုးဆယ်သော တရားတို့သည်ဟုတ်ကုန်၏၊ မှန်ကုန်၏၊ဟုတ်မှန်ကုန်၏၊ မချွတ်ယွင်း ကုန်၊ ဖောက်ပြန်သော သဘောမရှိကုန်၊ မြတ်စွာဘုရားသည် မှန်စွာ ထိုးထွင်း၍ သိအပ်ကုန်၏။
တရား ဆယ်ပါးစု
֍ ၃၆၀
။ ဆယ်ပါးသော တရားတို့သည် များသော ကျေးဇူးရှိကုန်၏။ပ။ ဆယ်ပါးသော တရားတို့ကို မျက်မှောက်ပြုအပ်ကုန်၏။(က) များသော ကျေးဇူးရှိကုန်သော ဆယ်ပါးသော တရားတို့သည် အဘယ်တို့နည်း။ မှီခိုရာပြု တတ်သော တရားဆယ်ပါးတို့တည်း။ ငါ့သျှင်တို့ သာသနာတော်၌ ရဟန်းသည် သီလရှိ၏၊ ပါတိမောက္ခ သံဝရသီလကို စောင့်ထိန်းလျက် နေ၏၊ အကျင့် ‘အာစာရ', ကျက်စားရာ ‘ဂေါစရ’ နှင့် ပြည့်စုံ၏၊ အနည်း ငယ်မျှသော အပြစ်တို့၌သော်လည်း ဘေးဟု ရှုလေ့ရှိ၏၊ သိက္ခာပုဒ်တို့၌ ကောင်းစွာ ဆောက်တည်၍ ကျင့်၏။ ငါ့သျှင်တို့ ရဟန်းသည် ယင်းသို့ သီလရှိ၏။ပ။ သိက္ခာပုဒ်တို့၌ ကောင်းစွာ ဆောက်တည်၍ ကျင့်၏။ ဤတရားသည်လည်း မှီခိုရာပြုတတ်သော တရားတည်း။ (၁)
ငါ့သျှင်တို့ တစ်ဖန် ထို့ပြင်လည်း ရဟန်းသည် များသော အကြားအမြင်ရှိ၏။ပ။ ပညာဖြင့် ထိုးထွင်း၍ သိအပ်ကုန်၏။ ငါ့သျှင်တို့ ရဟန်းသည် ယင်းသို့ များစွာသော အကြားအမြင် ရှိ၏။ပ။ ဤတရားသည်လည်း မှီခိုရာပြုတတ်သော တရားတည်း။ (၂)
ငါ့သျှင်တို့ တစ်ဖန် ထို့ပြင်လည်း ရဟန်းသည် အဆွေခင်ပွန်းကောင်း ရှိ၏၊ အပေါင်းအဖော်ကောင်း ရှိ၏၊ အဆွေခင်ပွန်းကောင်းတို့၌ ညွတ်သော စိတ်ရှိ၏။ ငါ့သျှင်တို့ ရဟန်းသည် ယင်းသို့။ပ။ အဆွေ ခင်ပွန်းကောင်းတို့၌ ညွတ်သောစိတ် ရှိ၏။ ဤတရားသည်လည်း မှီခိုရာပြုတတ်သော တရားတည်း။ (၃)
ငါ့သျှင်တို့ တစ်ဖန် ထို့ပြင်လည်း ရဟန်းသည် ဆိုဆုံးမလွယ်၏၊ ထိုဆိုဆုံးမလွယ်ခြင်းကို ပြုတတ်သော တရားတို့နှင့် ပြည့်စုံ၏၊ သည်းခံနိုင်၏၊ အဆုံးအမကို အရိုအသေ ခံယူတတ်၏။ ငါ့သျှင်တို့ ရဟန်း သည် ယင်းသို့။ပ။ အဆုံးအမကို အရိုအသေခံယူတတ်၏။ ဤတရားသည်လည်း မှီခိုရာပြုတတ်သော တရားတည်း။ (၄)
--ငါ့သျှင်တို့ တစ်ဖန် ထို့ပြင်လည်း ရဟန်းသည် သီတင်းသုံးဖော်တို့၏ အသို့ပြုရမည်နည်းဟု ဆို၍ ပြု အပ်သော အယုတ် အမြတ်ဖြစ်သော ကိစ္စတို့၌ လိမ္မာ၏၊ ပျင်းရိခြင်း မရှိ၊ ထိုထိုအကြောင်း၌ လိမ္မာသော ပညာနှင့် ပြည့်စုံ၏၊ ပြုခြင်းငှါ စွမ်းနိုင်၏၊ စီရင်ခြင်းငှါ စွမ်းနိုင်၏။ ငါ့သျှင်တို့ ရဟန်းသည် ယင်းသို့။ပ။ စီရင်ခြင်းငှါ စွမ်းနိုင်၏။ ဤတရားသည်လည်း မှီခိုရာပြုတတ်သော တရားတည်း။ (၅)
ငါ့သျှင်တို့ တစ်ဖန် ထို့ပြင်လည်း ရဟန်းသည် တရားတော်ကို အလိုရှိ၏၊ ချစ်ဖွယ်ကို ပြောဆို တတ်၏၊ လွန်မြတ်သော သုတ် အဘိဓမ္မာ ဝိနည်းတရား၌ များစွာ မြတ်နိုးခြင်း ရှိ၏။ ငါ့သျှင်တို့ ရဟန်း သည် ယင်းသို့။ပ။ များစွာ မြတ်နိုးခြင်း ရှိ၏။ ဤတရားသည်လည်း မှီခိုရာပြုတတ်သော တရားတည်း။ (၆)
ငါ့သျှင်တို့ တစ်ဖန် ထို့ပြင်လည်း ရဟန်းသည် ရရသမျှသော သင်္ကန်း ဆွမ်း ကျောင်း သူနာ၏ အထောက်အပံ့ ဆေး ဟူသော အဆောက်အဦတို့ဖြင့် ရောင့်ရဲ၏။ ငါ့သျှင်တို့ ရဟန်းသည်။ပ။ အဆောက် အဦတို့ဖြင့် ရောင့်ရဲ၏။ ဤတရားသည်လည်း မှီခိုရာပြုတတ်သော တရားတည်း။ (၇)
ငါ့သျှင်တို့ တစ်ဖန် ထို့ပြင်လည်း ရဟန်းသည် အားထုတ်အပ်သော ဝီရိယရှိသည် ဖြစ်၍နေ၏။ပ။ ကုသိုလ်တရားတို့၌။ ငါ့သျှင်တို့ ရဟန်းသည် ယင်းသို့။ပ။ ဤတရားသည်လည်း မှီခိုရာပြုတတ်သော တရားတည်း။ (၈)
ငါ့သျှင်တို့ တစ်ဖန် ထို့ပြင်လည်း ရဟန်းသည် သတိရှိ၏၊ လွန်မြတ်သော သတိ ပညာနှင့် ပြည့်စုံ၏၊ ကြာမြင့်စွာ ပြုပြီးသော အလုပ်ကိုလည်းကောင်း ကြာမြင့်စွာ ပြောပြီးသော စကားကိုလည်းကောင်း အောက်မေ့နိုင်၏၊ အဖန်တလဲလဲ အောက်မေ့နိုင်၏။ ငါ့သျှင်တို့ ရဟန်းသည် ယင်းသို့။ပ။ ဤတရားသည် လည်း မှီခိုရာ ပြုတတ်သော တရားတည်း။ (၉)
ငါ့သျှင်တို့ တစ်ဖန် ထို့ပြင်လည်း ရဟန်းသည် ပညာရှိ၏၊ အဖြစ်အပျက်ကို သိသော ဖြူစင်သော ကိလေသာကို ဖျက်ဆီးနိုင်သော အကြွင်းမဲ့ ဆင်းရဲကုန်ရာ နိဗ္ဗာန်သို့ ရောက်စေတတ်သော ပညာနှင့် ပြည့် စုံ၏။ ငါ့သျှင်တို့ ရဟန်းသည် ယင်းသို့။ပ။ ဤတရားသည်လည်း မှီခိုရာပြုတတ်သော တရားတည်း။ ဤတရားဆယ်ပါးတို့သည် များသော ကျေးဇူးရှိကုန်၏။ (၁၀)
(ခ) ပွါးစေအပ်ကုန်သော ဆယ်ပါးသော တရားတို့သည် အဘယ်တို့နည်း။ ကသိုဏ်းအာရုံ ဆယ်ပါးတို့တည်း။ အချို့သော ရဟန်းသည် အထက် အောက် ဖီလာဖြစ်သော နှစ်ခု မဟုတ်သော အပိုင်းအခြားမရှိသော ပထဝီကသိုဏ်းကို သိ၏၊ အချို့သော ရဟန်းသည် အာပေါကသိုဏ်းကို သိ၏။ပ။ အချို့သော ရဟန်းသည် တေဇောကသိုဏ်းကို သိ၏။ အချို့သော ရဟန်းသည် ဝါယောကသိုဏ်းကို သိ၏။ အချို့သော ရဟန်းသည် နီလကသိုဏ်းကို သိ၏။ အချို့သော ရဟန်းသည် ပီတကသိုဏ်းကို သိ၏။ အချို့သော ရဟန်းသည် လောဟိတကသိုဏ်းကို သိ၏။ အချို့သော ရဟန်းသည် ဩဒါတ ကသိုဏ်းကို သိ၏။ အချို့သော ရဟန်းသည် အာကာသကသိုဏ်းကို သိ၏။ အချို့သော ရဟန်းသည် အထက် အောက် ဖီလာဖြစ်သော နှစ်ခုမဟုတ်သော အပိုင်းအခြားမရှိသော ဝိညာဏကသိုဏ်းကို သိ၏။ ဤဆယ်ပါးသော တရားတို့ကို ပွါးစေအပ်ကုန်၏။
(ဂ) ပိုင်းခြား၍ သိအပ်သော ဆယ်ပါးသော တရားတို့သည် အဘယ်တို့နည်း။ အာယတန ဆယ်ပါးတို့တည်း။ စက္ခုအာယတန၊ ရူပါရုံအာယတန၊ သောတအာယတန၊ သဒ္ဒါရုံအာယတန၊ ဃာန အာယတန၊ ဂန္ဓာရုံ အာယတန၊ ဇိဝှါအာယတန၊ ရသာရုံအာယတန၊ ကာယအာယတန၊ ဖောဋ္ဌဗ္ဗာရုံ အာယတန။ ဤဆယ်ပါးသော တရားတို့ကို ပိုင်းခြား၍ သိအပ်ကုန်၏။
(ဃ) ပယ်အပ်သော ဆယ်ပါးသော တရားတို့သည် အဘယ်တို့နည်း။ မှားသော အကျင့်ဆယ်ပါး တို့တည်း။ မှားသောအယူ၊ မှားသောအကြံ၊ မှားသောပြောဆိုမှု၊ မှားသောပြုလုပ်မှု၊ မှားသော အသက် မွေးမှု၊ မှားသောအားထုတ်မှု၊ မှားသောအောက်မေ့မှု၊ မှားသောတည်ကြည်မှု၊ မှားသောအသိဉာဏ်၊ မှားသောလွတ်မြောက်မှုတို့တည်း။ ဤဆယ်ပါးသော တရားတို့ကို ပယ်အပ်ကုန်၏။
--(င) ယုတ်သော အဖို့ရှိသော ဆယ်ပါးသော တရားတို့သည် အဘယ်တို့နည်း။ အကုသိုလ် ကမ္မပထတရား ဆယ်ပါးတို့တည်း။ သူ့အသက်ကို သတ်ခြင်း၊ မပေးသည်ကို ခိုးယူခြင်း၊ ကာမဂုဏ်တို့၌ မှားသောအားဖြင့် ကျင့်ခြင်း၊ မဟုတ်မမှန်ပြောခြင်း၊ ကုန်းတိုက်ခြင်း၊ ကြမ်းတမ်းသောစကားကို ပြောခြင်း၊ ပြိန်ဖျင်းသောစကားကို ပြောခြင်း၊ လွန်စွာမက်မောခြင်း၊ ပျက်စီးစေလိုခြင်း၊ မှားသောအယူရှိခြင်းတို့ တည်း။ ဤဆယ်ပါးသော တရားတို့သည် ယုတ်သော အဖို့ရှိကုန်၏။
(စ) ထူးသော အဖို့ရှိသော ဆယ်ပါးသော တရားတို့သည် အဘယ်တို့နည်း။ ကုသိုလ်ကမ္မပထ တရား ဆယ်ပါးတို့တည်း။ သူ့အသက်ကို သတ်ခြင်းမှ ရှောင်ကြဉ်ခြင်း၊ မပေးသည်ကို ခိုးယူခြင်းမှ ရှောင့်ကြဉ်ခြင်း၊ ကာမဂုဏ်တို့၌ မှားသောအားဖြင့် ကျင့်ခြင်းမှ ရှောင်ကြဉ်ခြင်း၊ မဟုတ်မမှန်ပြောခြင်းမှ ရှောင် ကြဉ်ခြင်း၊ ကုန်းတိုက်ခြင်းမှ ရှောင်ကြဉ်ခြင်း၊ ကြမ်းတမ်းသောစကားမှ ရှောင်ကြဉ်ခြင်း၊ ပြိန်ဖျင်းသော စကားကို ပြောခြင်းမှ ရှောင်ကြဉ်ခြင်း၊ လွန်စွာ မမက်မောခြင်း၊ မပျက်စီးစေလိုခြင်း၊ မှန်သောအယူကို ယူခြင်းတို့တည်း။ ဤဆယ်ပါးသော တရားတို့သည် ထူးသော အဖို့ရှိကုန်၏။
(ဆ) ထိုးထွင်း၍ သိနိုင်ခဲကုန်သော ဆယ်ပါးသော တရားတို့သည် အဘယ်တို့နည်း။ မြတ်သော အကျင့် ဆယ်ပါးတို့တည်း။ ငါ့သျှင်တို့ ဤသာသနာတော်၌ ရဟန်းသည် ငါးပါးသောအင်္ဂါကို ပယ်ပြီး ဖြစ်၏၊ ခြောက်ပါးသော အင်္ဂါရှိသော ဥပေက္ခာနှင့် ပြည့်စုံ၏၊ တစ်ခုသော စောင့်ရှောက်ခြင်းရှိ၏၊ လေးပါးသော မှီရာရှိ၏၊ အသီးအသီး များစွာသော သစ္စာတို့ကို ပယ်အပ်ကုန်၏၊ အလုံးစုံသော ရှာမှီးခြင်းကို ပယ်ပြီးဖြစ်၏၊ ကြည်လင်သော အကြံရှိ၏၊ ငြိမ်းသော ကာယသင်္ခါရရှိ၏၊ ကိလေသာတို့မှ လွတ်သော စိတ်ရှိ၏၊ ကိလေသာတို့မှ လွတ်သော ပညာရှိ၏။
ငါ့သျှင်တို့ ရဟန်းသည် အဘယ်သို့လျှင် ငါးပါးသောအင်္ဂါကို ပယ်ပြီးဖြစ်သနည်း။ ငါ့သျှင်တို့ ဤသာသနာတော်၌ ရဟန်းသည် ကာမစ္ဆန္ဒကို ပယ်ပြီးဖြစ်၏၊ ဒေါသကို ပယ်ပြီးဖြစ်၏၊ ထိုင်းမှိုင်းခြင်းကို ပယ်ပြီးဖြစ်၏၊ ပျံ့လွင့်ခြင်း နောင်တပူပန်ခြင်းကို ပယ်ပြီးဖြစ်၏၊ ယုံမှားခြင်းကို ပယ်ပြီးဖြစ်၏။ ငါ့သျှင် တို့ ဤသို့လျှင် ရဟန်းသည် ငါးပါးသောအင်္ဂါကို ပယ်ပြီးဖြစ်၏။ (၁)
ငါ့သျှင်တို့ ရဟန်းသည် အဘယ်သို့လျှင် ခြောက်ပါးသော အင်္ဂါရှိသော ဥပေက္ခာနှင့် ပြည့်စုံသနည်း။ ငါ့သျှင်တို့ ဤသာသနာတော်၌ ရဟန်းသည် မျက်စိဖြင့် ရူပါရုံကို မြင်သော် ဝမ်းလည်းမသာ ဝမ်းလည်း မနည်း၊ သတိပညာနှင့် ပြည့်စုံသည်ဖြစ်၍ လျစ်လျူရှု၍သာ နေ၏။ နားဖြင့် အသံကို ကြားသော်။ပ။ စိတ်ဖြင့် ဓမ္မာရုံကို သိသော် ဝမ်းလည်းမသာ ဝမ်းလည်းမနည်း၊ သတိပညာနှင့် ပြည့်စုံသည် ဖြစ်၍ လျစ်လျူရှု၍သာ နေ၏။ ငါ့သျှင်တို့ ဤသို့လျှင် ရဟန်းသည် ခြောက်ပါးသော အင်္ဂါရှိသော ဥပေက္ခာနှင့် ပြည့်စုံ၏။ (၂)
ငါ့သျှင်တို့ ရဟန်းသည် အဘယ်သို့လျှင် တစ်ခုသော စောင့်ရှောက်ခြင်း ရှိသနည်း။ ငါ့သျှင်တို့ ဤသာသနာတော်၌ ရဟန်းသည် သတိတည်းဟူသော အစောင့်အရှောက် စိတ်နှင့် ပြည့်စုံ၏။ ငါ့သျှင်တို့ ဤသို့လျှင် ရဟန်းသည် တစ်ခုသော စောင့်ရှောက်ခြင်း ရှိ၏။ (၃)
ငါ့သျှင်တို့ ရဟန်းသည် အဘယ်သို့လျှင် လေးပါးသော မှီရာရှိသနည်း။ ငါ့သျှင်တို့ ဤသာသနာ တော်၌ ရဟန်းသည် ဆင်ခြင်၍ အချို့ကို မှီဝဲ၏၊ ဆင်ခြင်၍ အချို့ကို သည်းခံ၏၊ ဆင်ခြင်၍ အချို့ကို ပယ်ဖျောက်၏၊ ဆင်ခြင်၍ အချို့ကို ရှောင်ကြဉ်၏။ ငါ့သျှင်တို့ ဤသို့လျှင် ရဟန်းသည် လေးပါးသော မှီရာရှိ၏။ (၄)
ငါ့သျှင်တို့ ရဟန်းသည် အဘယ်သို့လျှင် အသီးအသီး များစွာသော သစ္စာတို့ကို ပယ်အပ်ကုန် သနည်း။ ငါ့သျှင်တို့ ဤသာသနာတော်၌ ရဟန်းသည် များစွာသော သမဏဗြာဟ္မဏတို့၏ များစွာသော အသီးအသီးသော အလုံးစုံသော သစ္စာတို့ကို နုတ်အပ်ကုန်၏၊ ကောင်းစွာ နုတ်အပ်ကုန်၏၊ စွန့်အပ် ကုန်၏၊ အန်အပ်ကုန်၏၊ လွှတ်အပ်ကုန်၏၊ ပယ်အပ်ကုန်၏၊ ငြိမ်းစေအပ်ကုန်၏။ ငါ့သျှင်တို့ ဤသို့လျှင် ရဟန်းသည် အသီးအသီး များစွာသော သစ္စာတို့ကို ပယ်အပ်ကုန်၏။ (၅)
--ငါ့သျှင်တို့ ရဟန်းသည် အဘယ်သို့လျှင် အလုံးစုံသော ရှာမှီးခြင်းကို စွန့်အပ်သနည်း။ ငါ့သျှင်တို့ ဤသာသနာတော်၌ ရဟန်းသည် ကာမဂုဏ် ရှာမှီးခြင်းကို ပယ်အပ်၏၊ ဘဝ၌ ရှာမှီးခြင်းကို ပယ်အပ်၏၊ မြတ်သောအကျင့် ရှာမှီးခြင်းကို ငြိမ်းစေအပ်၏။ ငါ့သျှင်တို့ ဤသို့လျှင် ရဟန်းသည် အလုံးစုံသော ရှာမှီး ခြင်းကို စွန့်အပ်၏။ (၆)
ငါ့သျှင်တို့ ရဟန်းသည် အဘယ်သို့လျှင် ကြည်လင်သော အကြံရှိသနည်း။ ငါ့သျှင်တို့ ဤသာသနာ တော်၌ ရဟန်းသည် ကာမဂုဏ်၌ ကြံခြင်းကို ပယ်အပ်၏၊ ပျက်စီးစေလိုခြင်း၌ ကြံခြင်းကို ပယ်အပ်၏၊့ညှဉ်းဆဲခြင်း၌ ကြံခြင်းကို ပယ်အပ်၏။ ငါ့သျှင်တို့ ဤသို့လျှင် ရဟန်းသည် ကြည်လင်သော အကြံရှိ၏။ (၇)
ငါ့သျှင်တို့ ရဟန်းသည် အဘယ်သို့လျှင် ငြိမ်းသော ကာယသင်္ခါရရှိသနည်း။ ငါ့သျှင်တို့ ဤသာသနာတော်၌ ရဟန်းသည် ချမ်းသာ ဆင်းရဲကို ပယ်ခြင်းကြောင့်လည်းကောင်း၊ ဝမ်းသာခြင်း နှလုံး မသာယာခြင်းတို့၏ ရှေးဦးကပင်လျှင် ချုပ်နှင့်ခြင်းကြောင့်လည်းကောင်း ဆင်းရဲ ချမ်းသာ မရှိသော လျစ် လျူရှုမှု ‘ဥပေက္ခာ'ကြောင့်ဖြစ်သည့် သတိ၏ စင်ကြယ်ခြင်းရှိသော စတုတ္ထဈာန်သို့ ရောက်၍ နေ၏။ ငါ့သျှင်တို့ ဤသို့လျှင် ရဟန်းသည် ငြိမ်းသော ကာယသင်္ခါရရှိ၏။ (၈)
ငါ့သျှင်တို့ ရဟန်းသည် အဘယ်သို့လျှင် ကိလေသာမှ လွတ်သော စိတ်ရှိသနည်း။ ငါ့သျှင်တို့ ဤသာသနာတော်၌ ရဟန်း၏ စိတ်သည် စွဲမက်ခြင်း ‘ရာဂ’ မှ လွတ်၏၊ စိတ်သည် အမျက်ထွက်ခြင်း ‘ဒေါသ’ မှ လွတ်၏၊ စိတ်သည် တွေဝေခြင်း ‘မောဟ’ မှ လွတ်၏။ ငါ့သျှင်တို့ ဤသို့လျှင် ရဟန်းသည် ကိလေသာမှ လွတ်သော စိတ်ရှှိ၏။ (၉)
ငါ့သျှင်တို့ ရဟန်းသည် အဘယ်သို့လျှင် ကိလေသာမှ လွတ်သော ပညာရှိသနည်း။ ငါ့သျှင်တို့ ဤသာသနာတော်၌ ရဟန်းသည် “ငါသည် စွဲမက်ခြင်း ‘ရာဂ’ ကို ပယ်အပ်ပြီ၊ အမြစ်ကို ဖြတ်အပ်ပြီ၊ ထန်းပင်ရာကဲ့သို့ ပြုအပ်ပြီ၊ တစ်ဖန် မဖြစ်ခြင်းကို ပြုအပ်ပြီ၊ နောင်အခါ၌ မဖြစ်ခြင်းသဘောရှိ၏”ဟု သိ၏၊ “ငါသည် အမျက်ထွက်ခြင်း ‘ဒေါသ'ကို ပယ်အပ်ပြီ၊ နောင်အခါ၌ မဖြစ်ခြင်းသဘောရှိ၏”ဟု သိ၏၊ “ငါသည် တွေဝေခြင်း ‘မောဟ’ ကို ပယ်အပ်ပြီ။ပ။ နောင်အခါ၌ မဖြစ်ခြင်းသဘောရှိ၏”ဟု သိ၏။ ငါ့သျှင် တို့ ဤသို့လျှင် ရဟန်းသည် ကိလေသာမှ လွတ်သော ပညာရှှိ၏။ ဤဆယ်ပါးသော တရားတို့သည် ထိုးထွင်း၍ သိနိုင်ခဲကုန်၏။ (၁၀)
(ဇ) ဖြစ်စေအပ်သော ဆယ်ပါးသော တရားတို့သည် အဘယ်တို့နည်း။ အမှတ်သညာ ဆယ်ပါး တို့တည်း။ မတင့်တယ်ဟူသော အမှတ်သညာ၊ သေခြင်းဟူသော အမှတ်သညာ၊ အစာ၌ စက်ဆုပ်ဖွယ် ဟူသော အမှတ်သညာ၊ အလုံးစုံသော လောက၌ မမွေ့လျော်ဟူသော အမှတ်သညာ၊ မမြဲဟူသော အမှတ် သညာ၊ မမြဲခြင်း ‘အနိစ္စ'တရား၌ ဆင်းရဲခြင်းဟူသော အမှတ်သညာ၊ ဆင်းရဲခြင်း ‘ဒုက္ခ'တရား၌ အတ္တ မဟုတ်ဟူသော အမှတ်သညာ၊ ပယ်ခြင်းဟူသော အမှတ်သညာ၊ ရာဂကင်းခြင်းဟူသော အမှတ် သညာ၊ ရာဂချုပ်ခြင်းဟူသော အမှတ်သညာတို့တည်း။ ဤဆယ်ပါးသော တရားတို့ကို ဖြစ်စေအပ်ကုန်၏။
--(ဈ) ထူးသော ဉာဏ်ဖြင့် သိအပ်သော ဆယ်ပါးသော တရားတို့သည် အဘယ်တို့နည်း။ ပျက်စီး ခြင်းအကြောင်း ဆယ်ပါးတို့တည်း။ မှန်သော အယူရှိသူအား မှားသော မိစ္ဆာအယူသည် ပျက်စီး၏။ မှားသော မိစ္ဆာအယူဟူသော အကြောင်းကြောင့် အကြင် များစွာသော မကောင်းမှု အကုသိုလ်တရားတို့ သည် ဖြစ်ကုန်၏၊ ထိုတရားတို့သည် ထိုမှန်သော အယူရှိသူအား ပျက်စီးကုန်၏။ မှန်သော အကြံရှိသူ အား မှားသော အကြံသည်။ပ။ မှန်စွာပြောဆိုသူအား မှားသော စကားသည်။ပ။ မှန်သောအမှုကို ပြုသောသူအား မှားသောအမှုကို ပြုခြင်းသည်။ပ။ မှန်သော အသက်မွေးခြင်းရှိသူအား မှားသော အသက် မွေးခြင်းသည်။ပ။ မှန်သော အားထုတ်ခြင်းရှိသူအား မှားသော အားထုတ်ခြင်းသည်။ပ။ မှန်သော အောက် မေ့ခြင်း ‘သတိ’ ရှိသူအား မှားသော အောက်မေ့ခြင်း ‘သတိ’ သည်။ပ။ မှန်သော တည်ကြည်ခြင်း ‘သမာဓိ’ ရှိသူအား မှားသော တည်ကြည်ခြင်း ‘သမာဓိ’ သည်။ ပ။ မှန်သော အသိဉာဏ်ရှိသူအား မှားသော အသိ ဉာဏ်သည် ပျက်စီး၏။ မှန်သော လွတ်မြောက်ခြင်း ရှိသူအား မှားသော လွတ်မြောက်ခြင်းသည် ပျက်စီး၏၊ မှားသော လွတ်မြောက်ခြင်းဟူသော အကြောင်းကြောင့် အကြင်များစွာသော မကောင်းသော အကုသိုလ်တရားတို့သည် ဖြစ်ကုန်၏၊ ထိုတရားတို့သည် ထိုမှန်သော လွတ်မြောက်ခြင်း ရှိသူအား ပျက်စီး ကုန်၏။ ဤဆယ်ပါးသော တရားတို့ကို ထူးသောဉာဏ်ဖြင့် သိအပ်ကုန်၏။
(ည) မျက်မှောက်ပြုအပ်သော ဆယ်ပါးသော တရားတို့သည် အဘယ်တို့နည်း။ ရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်တို့၏ တရားဆယ်ပါးတို့တည်း။ ရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်၌ ဖြစ်သော မှန်သောအယူ၊ ရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်၌ ဖြစ်သော မှန်သော အကြံအစည်၊ ရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်၌ ဖြစ်သော မှန်သော စကား၊ ရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်၌ ဖြစ်သော မှန်သော အမှု၊ ရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်၌ ဖြစ်သော မှန်သော အသက်မွေးမှု၊ ရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်၌ ဖြစ်သော မှန်သော အားထုတ်မှု၊ ရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်၌ ဖြစ်သော မှန်သော အောက်မေ့ခြင်း ‘သတိ’၊ ရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်၌ ဖြစ်သော မှန်သော တည်ကြည်ခြင်း ‘သမာဓိ’၊ ရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်၌ ဖြစ်သော မှန်သော အသိဉာဏ်၊ ရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်၌ ဖြစ်သော မှန်သော ‘ဝိမုတ္တိ ‘။ ဤဆယ်ပါးသော တရားတို့ကို မျက်မှောက်ပြုအပ်ကုန်၏။
ဤသို့ ဤတစ်ရာသော တရားတို့သည်ဟုတ်ကုန်၏၊ မှန်ကုန်၏၊ဟုတ်မှန်ကုန်၏၊ မချွတ်ယွင်း ကုန်၊ ဖောက်ပြန်သော သဘောမရှိကုန်၊ မြတ်စွာဘုရားသည် မှန်စွာ ထိုးထွင်း၍ သိအပ်ကုန်၏ဟု (အသျှင်သာရိပုတြာသည် မိန့်ဆို၏)။
အသျှင်သာရိပုတြာသည် ဤတရားကို ဟောတော်မူ၏။ ထိုရဟန်းတို့သည် အသျှင်သာရိပုတြာ ဟောတော်မူအပ်သော တရားတော်ကို နှစ်လိုကုန်သည်ဖြစ်၍ ဝမ်းမြောက်စွာ ခံယူကြလေသတည်း။
တစ်ဆယ့်တစ်ခုမြောက် ဒသုတ္တရသုတ် ပြီး၏။
ပါထိကဝဂ် ပြီးပြီ။
--ထိုဝဂ်၏ အကျဉ်းချုပ်
၁။ ပါထိကသုတ်၊
၆။ ပါသာဒိကသုတ်၊
၂။ ဥဒုမ္ဗရိကသုတ်၊
၇။ မဟာပုရိသလက္ခဏသုတ်၊
၃။ စက္ကဝတ္တိသုတ်၊
၈။ သိင်္ဂါလောဝါဒသုတ်၊
၄။ အဂ္ဂညသုတ်၊
၉။ အာဋာနာဋိယသုတ်၊
၅။ သမ္ပသာဒနီယသုတ်၊
၁၀။ သင်္ဂီတိသုတ်၊
၁၁။ ဒသုတ္တရသုတ်။
ဤတစ်ဆယ့်တစ်သုတ်တို့ဖြင့် ဟောတော်မူအပ်သောကြောင့် ပါထိကဝဂ်ဟု ဆိုအပ်၏။
ပါထိကဝဂ်ပါဠိတော် မြန်မာပြန် ပြီး၏။
ဝဂ်သုံးခုတို့ဖြင့် တန်ဆာဆင်အပ်သော ဒီဃနိကာယ် အလုံးစုံ ပြီးပြီ။
Comments
Post a Comment