ဝိနည်းပိဋက
မဟာဝဂ်ပါဠိတော်
မြန်မာပြန်
နမော တဿ ဘဂဝတော အရဟတော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဿ။
၁-မဟာခန္ဓက
၁-ဘုရားဖြစ်တော်မူခြင်း
֍ ၁။ အခါတစ်ပါး၌ ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည် ဥရုဝေလတော နေရဉ္ဇရာမြစ် ကမ်းနားဖြစ်သော ဗောဓိပင်ရင်း၌ ရှေးဦးစွာ သစ္စာလေးပါးကို သိတော်မူသည်ဖြစ်၍ နေတော်မူ၏။ ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားသည် ဗောဓိပင်ရင်း၌ ခုနစ်ရက်ပတ်လုံး အရဟတ္တဖိုလ် ချမ်းသာကို ခံစားလျက် တင်ပျဉ်ခွေကာ တစ်ထိုင်တည်းဖြင့် နေတော်မူ၏။ ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားသည် ညဉ့်ဦးယံပတ်လုံး ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ်ကို အနုလုံ ပဋိလုံ၁ ‘အဖြစ်အပျက်’ အားဖြင့် နှလုံးသွင်းတော်မူ၏။
အနုလုံ
“မသိခြင်း ‘အဝိဇ္ဇာ’ ဟူသော အကြောင်းကြောင့် ပြုပြင်စီရင်ခြင်း ‘သင်္ခါရ’ တို့ ဖြစ်ကုန်၏၊ ပြုပြင်စီရင်ခြင်း ‘သင်္ခါရ’ ဟူသော အကြောင်းကြောင့် ‘ဝိညာဉ်’ ဖြစ်၏၊ ‘ဝိညာဉ်’ ဟူသော အကြောင်းကြောင့် ‘နာမ်ရုပ်’ ဖြစ်၏၊ ‘နာမ်ရုပ်’ ဟူသော အကြောင်းကြောင့် တည်ရာ ‘အာယတန’ ခြောက်မျိုး ဖြစ်၏၊ တည်ရာ ‘အာယတန’ ခြောက်မျိုးဟူသော အကြောင်းကြောင့် တွေ့ထိခြင်း ‘ဖဿ’ ဖြစ်၏၊ တွေ့ထိခြင်း ‘ဖဿ’ ဟူသော အကြောင်းကြောင့် ခံစားခြင်း ‘ဝေဒနာ’ ဖြစ်၏၊ ခံစားခြင်း ‘ဝေဒနာ’ ဟူသော အကြောင်းကြောင့် တပ်မက်ခြင်း ‘တဏှာ’ ဖြစ်၏၊ တပ်မက်ခြင်း ‘တဏှာ’ ဟူသော အကြောင်းကြောင့် စွဲလမ်းခြင်း ‘ဥပါဒါန်’ ဖြစ်၏၊ စွဲလမ်းခြင်း ‘ဥပါဒါန်’ ဟူသော အကြောင်းကြောင့် ဖြစ်ကြောင်းကံ ‘ဘဝ’ ဖြစ်၏၊ ဖြစ်ကြောင်းကံ ‘ဘဝ’ ဟူသော အကြောင်းကြောင့် ဖြစ်ခြင်း ‘ဇာတိ’ ဖြစ်၏၊ ဖြစ်ခြင်း ‘ဇာတိ’ ဟူသော အကြောင်းကြောင့် အိုခြင်း သေခြင်း ပူဆွေးခြင်း ငိုကြွေးခြင်း ကိုယ်ဆင်းရဲခြင်း စိတ်ဆင်းရဲခြင်း ပြင်းစွာပင်ပန်းခြင်းတို့ ဖြစ်ကုန်၏၊ ဤနည်းဖြင့် ဆင်းရဲအစုသက်သက်သည် ဖြစ်ပေါ်၏။
ပဋိလုံ
“မသိခြင်း ‘အဝိဇ္ဇာ’၏ အရဟတ္တမဂ်ဖြင့် အကြွင်းမဲ့ ချုပ်ခြင်းကြောင့်သာလျှင် ပြုပြင်စီရင်ခြင်း ‘သင်္ခါရ’ ချုပ်၏၊ ပြုပြင်စီရင်ခြင်း ‘သင်္ခါရ’ ချုပ်ခြင်းကြောင့် ဝိညာဉ် ချုပ်၏၊ ဝိညာဉ် ချုပ်ခြင်းကြောင့် နာမ်ရုပ် ချုပ်၏၊ နာမ်ရုပ် ချုပ်ခြင်းကြောင့် တည်ရာ ‘အာယတန’ ခြောက်မျိုး ချုပ်၏၊ တည်ရာ ‘အာယတန’ ခြောက်မျိုးချုပ်ခြင်းကြောင့် တွေ့ထိခြင်း ‘ဖဿ’ ချုပ်၏၊ တွေ့ထိခြင်း ‘ဖဿ’ ချုပ်ခြင်းကြောင့် ခံစားခြင်း ‘ဝေဒနာ’ ချုပ်၏၊ ခံစားခြင်း ‘ဝေဒနာ’ ချုပ်ခြင်းကြောင့် တပ်မက်ခြင်း ‘တဏှာ’ ချုပ်၏၊ တပ်မက်ခြင်း ‘တဏှာ’ ချုပ်ခြင်းကြောင့် စွဲလမ်းခြင်း ‘ဥပါဒါန်’ ချုပ်၏၊ စွဲလမ်းခြင်း ‘ဥပါဒါန်’ ချုပ်ခြင်းကြောင့် ဖြစ်ကြောင်းကံ ‘ဘဝ’ ချုပ်၏၊ ဖြစ်ကြောင်းကံ ‘ဘဝ’ ချုပ်ခြင်းကြောင့် ဖြစ်ခြင်း ‘ဇာတိ’ ချုပ်၏၊ ဖြစ်ခြင်း ‘ဇာတိ’ ချုပ်ခြင်းကြောင့် အိုခြင်း သေခြင်း ပူဆွေးခြင်း ငိုကြွေးခြင်း ကိုယ်ဆင်းရဲခြင်း စိတ်ဆင်းရဲခြင်း ပြင်းစွာပင်ပန်းခြင်းတို့ ချုပ်ကုန်၏၊ ဤနည်းဖြင့် ဆင်းရဲအစု သက်သက်သည် ချုပ်လေ၏”ဟု (နှလုံးသွင်းတော်မူ၏)။
--ဝိနယပိဋကေ
မဟာဝဂ္ဂပါဠိ
နမော တဿ ဘဂဝတော အရဟတော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဿ
၁။ မဟာခန္ဓကော
၁။ ဗောဓိကထာ
၁။ [ဥဒါ။ ၁ အာဒယော] တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ ဥရုဝေလာယံ ဝိဟရတိ နဇ္ဇာ နေရဉ္ဇရာယ တီရေ ဗောဓိရုက္ခမူလေ ပဌမာဘိသမ္ဗုဒ္ဓေါ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ဗောဓိရုက္ခမူလေ သတ္တာဟံ ဧကပလ္လင်္ကေန နိသီဒိ ဝိမုတ္တိသုခပဋိသံဝေဒီ [ဝိမုတ္တိသုခံ ပဋိသံဝေဒီ (က။)]။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ရတ္တိယာ ပဌမံ ယာမံ ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒံ အနုလောမပဋိလောမံ မနသာကာသိ – ‘‘အဝိဇ္ဇာပစ္စယာ သင်္ခါရာ, သင်္ခါရပစ္စယာ ဝိညာဏံ, ဝိညာဏပစ္စယာ နာမရူပံ, နာမရူပပစ္စယာ သဠာယတနံ, သဠာယတနပစ္စယာ ဖဿော, ဖဿပစ္စယာ ဝေဒနာ, ဝေဒနာပစ္စယာ တဏှာ, တဏှာပစ္စယာ ဥပါဒါနံ, ဥပါဒါနပစ္စယာ ဘဝေါ, ဘဝပစ္စယာ ဇာတိ, ဇာတိပစ္စယာ ဇရာမရဏံ သောကပရိဒေဝဒုက္ခဒေါမနဿုပါယာသာ သမ္ဘဝန္တိ – ဧဝမေတဿ ကေဝလဿ ဒုက္ခက္ခန္ဓဿ သမုဒယော ဟောတိ။ ‘‘အဝိဇ္ဇာယတွေဝ အသေသဝိရာဂနိရောဓာ သင်္ခါရနိရောဓော, သင်္ခါရနိရောဓာ ဝိညာဏနိရောဓော, ဝိညာဏနိရောဓာ နာမရူပနိရောဓော, နာမရူပနိရောဓာ သဠာယတနနိရောဓော, သဠာယတနနိရောဓာ ဖဿနိရောဓော, ဖဿနိရောဓာ ဝေဒနာနိရောဓော, ဝေဒနာနိရောဓာ တဏှာနိရောဓော, တဏှာနိရောဓာ ဥပါဒါနနိရောဓော, ဥပါဒါနနိရောဓာ ဘဝနိရောဓော, ဘဝနိရောဓာ ဇာတိနိရောဓော, ဇာတိနိရောဓာ ဇရာမရဏံ သောကပရိဒေဝဒုက္ခဒေါမနဿုပါယာသာ နိရုဇ္ဈန္တိ – ဧဝမေတဿ ကေဝလဿ ဒုက္ခက္ခန္ဓဿ နိရောဓော ဟောတီ’’တိ။(ဝိ၊၃၊၂။)
အထ ခေါ ဘဂဝါ ဧတမတ္ထံ ဝိဒိတွာ တာယံ ဝေလာယံ ဣမံ ဥဒါနံ ဥဒါနေသိ –
‘‘ယဒါ ဟဝေ ပါတုဘဝန္တိ ဓမ္မာ၊
အာတာပိနော ဈာယတော ဗြာဟ္မဏဿ၊
အထဿ ကင်္ခါ ဝပယန္တိ သဗ္ဗာ၊
ယတော ပဇာနာတိ သဟေတုဓမ္မ’’န္တိ။
မြန်֍ ၂။ [ဥဒါ။ ၂] အထ ခေါ ဘဂဝါ ရတ္တိယာ မဇ္ဈိမံ ယာမံ ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒံ အနုလောမပဋိလောမံ မနသာကာသိ – ‘‘အဝိဇ္ဇာပစ္စယာ သင်္ခါရာ, သင်္ခါရပစ္စယာ ဝိညာဏံ, ဝိညာဏပစ္စယာ နာမရူပံ…ပေ… ဧဝမေတဿ ကေဝလဿ ဒုက္ခက္ခန္ဓဿ သမုဒယော ဟောတီ…ပေ… နိရောဓော ဟောတီ’’တိ။
အထ ခေါ ဘဂဝါ ဧတမတ္ထံ ဝိဒိတွာ တာယံ ဝေလာယံ ဣမံ ဥဒါနံ ဥဒါနေသိ –
‘‘ယဒါ ဟဝေ ပါတုဘဝန္တိ ဓမ္မာ၊
အာတာပိနော ဈာယတော ဗြာဟ္မဏဿ၊
အထဿ ကင်္ခါ ဝပယန္တိ သဗ္ဗာ၊
ယတော ခယံ ပစ္စယာနံ အဝေဒီ’’တိ။
မြန်֍ ၃။ [ဥဒါ။ ၃] အထ ခေါ ဘဂဝါ ရတ္တိယာ ပစ္ဆိမံ ယာမံ ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒံ အနုလောမပဋိလောမံ မနသာကာသိ – ‘‘အဝိဇ္ဇာပစ္စယာ သင်္ခါရာ, သင်္ခါရပစ္စယာ ဝိညာဏံ, ဝိညာဏပစ္စယာ နာမရူပံ…ပေ… ဧဝမေတဿ ကေဝလဿ ဒုက္ခက္ခန္ဓဿ သမုဒယော ဟောတိ…ပေ… နိရောဓော ဟောတီ’’တိ။
အထ ခေါ ဘဂဝါ ဧတမတ္ထံ ဝိဒိတွာ တာယံ ဝေလာယံ ဣမံ ဥဒါနံ ဥဒါနေသိ –
‘‘ယဒါ ဟဝေ ပါတုဘဝန္တိ ဓမ္မာ၊
အာတာပိနော ဈာယတော ဗြာဟ္မဏဿ၊
ဝိဓူပယံ တိဋ္ဌတိ မာရသေနံ၊
သူရိယောဝ [သုရိယောဝ (သီ။ သျာ။ ကံ။)] ဩဘာသယမန္တလိက္ခ’’န္တိ။
ဗောဓိကထာ နိဋ္ဌိတာ။
(ဝိ၊၃၊၃။)
၂။ အဇပါလကထာ
မြန်֍ ၄။ [ဥဒါ။ ၄] အထ ခေါ ဘဂဝါ သတ္တာဟဿ အစ္စယေန တမှာ သမာဓိမှာ ဝုဋ္ဌဟိတွာ ဗောဓိရုက္ခမူလာ ယေန အဇပါလနိဂြောဓော တေနုပသင်္ကမိ, ဥပသင်္ကမိတွာ အဇပါလနိဂြောဓမူလေ သတ္တာဟံ ဧကပလ္လင်္ကေန နိသီဒိ ဝိမုတ္တိသုခပဋိသံဝေဒီ။ အထ ခေါ အညတရော ဟုံဟုင်္ကဇာတိကော ဗြာဟ္မဏော ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ။ ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝတာ သဒ္ဓိံ သမ္မောဒိ။ သမ္မောဒနီယံ ကထံ သာရဏီယံ ဝီတိသာရေတွာ ဧကမန္တံ အဋ္ဌာသိ။ ဧကမန္တံ ဌိတော ခေါ သော ဗြာဟ္မဏော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ကိတ္တာဝတာ နု ခေါ, ဘော ဂေါတမ, ဗြာဟ္မဏော ဟောတိ, ကတမေ စ ပန ဗြာဟ္မဏကရဏာ [ဗြာဟ္မဏကာရကာ (က။) ဗြာဟ္မဏကရာဏာ (?)] ဓမ္မာ’’တိ? အထ ခေါ ဘဂဝါ ဧတမတ္ထံ ဝိဒိတွာ တာယံ ဝေလာယံ ဣမံ ဥဒါနံ ဥဒါနေသိ –
[နေတ္တိ။ ၁၀၃] ယော ဗြာဟ္မဏော ဗာဟိတပါပဓမ္မော၊
နိဟုံဟုင်္ကော နိက္ကသာဝေါ ယတတ္တော၊
ဝေဒန္တဂူ ဝုသိတဗြဟ္မစရိယော၊
ဓမ္မေန သော ဗြဟ္မဝါဒံ ဝဒေယျ၊
ယဿုဿဒါ နတ္ထိ ကုဟိဉ္စိ လောကေ’’တိ။
အဇပါလကထာ နိဋ္ဌိတာ။
၃။ မုစလိန္ဒကထာ
မြန်֍ ၅။ [ဥဒါ။ ၁၁] အထ ခေါ ဘဂဝါ သတ္တာဟဿ အစ္စယေန တမှာ သမာဓိမှာ ဝုဋ္ဌဟိတွာ အဇပါလနိဂြောဓမူလာ ယေန မုစလိန္ဒော တေနုပသင်္ကမိ, ဥပသင်္ကမိတွာ မုစလိန္ဒမူလေ သတ္တာဟံ ဧကပလ္လင်္ကေန နိသီဒိ ဝိမုတ္တိသုခပဋိသံဝေဒီ။ တေန ခေါ ပန သမယေန မဟာ အကာလမေဃော ဥဒပါဒိ, သတ္တာဟဝဒ္ဒလိကာ သီတဝါတဒုဒ္ဒိနီ။ အထ ခေါ မုစလိန္ဒော နာဂရာဇာ သကဘဝနာ နိက္ခမိတွာ ဘဂဝတော ကာယံ သတ္တက္ခတ္တုံ ဘောဂေဟိ ပရိက္ခိပိတွာ ဥပရိမုဒ္ဓနိ မဟန္တံ ဖဏံ ကရိတွာ အဋ္ဌာသိ – ‘‘မာ ဘဂဝန္တံ သီတံ, မာ ဘဂဝန္တံ ဥဏှံ, မာ ဘဂဝန္တံ ဍံသမကသဝါတာတပသရီသပသမ္ဖဿော’’တိ […သိရိံ သပ… (သီ။ သျာ။ ကံ။)]။
(ဝိ၊၃၊၄။)
အထ ခေါ မုစလိန္ဒော နာဂရာဇာ သတ္တာဟဿ အစ္စယေန ဝိဒ္ဓံ ဝိဂတဝလာဟကံ ဒေဝံ ဝိဒိတွာ ဘဂဝတော ကာယာ ဘောဂေ ဝိနိဝေဌေတွာ သကဝဏ္ဏံ ပဋိသံဟရိတွာ မာဏဝကဝဏ္ဏံ အဘိနိမ္မိနိတွာ ဘဂဝတော ပုရတော အဋ္ဌာသိ ပဉ္ဇလိကော ဘဂဝန္တံ နမဿမာနော။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ဧတမတ္ထံ ဝိဒိတွာ တာယံ ဝေလာယံ ဣမံ ဥဒါနံ ဥဒါနေသိ –
[ကထာ။ ၃၃၈ ကထာဝတ္ထုပါဠိယမ္ပိ]‘‘သုခေါ ဝိဝေကော တုဋ္ဌဿ, သုတဓမ္မဿ ပဿတော၊
အဗျာပဇ္ဇံ သုခံ လောကေ, ပါဏဘူတေသု သံယမော။
[ကထာ။ ၃၃၈ ကထာဝတ္ထုပါဠိယမ္ပိ]‘‘သုခါ ဝိရာဂတာ လောကေ, ကာမာနံ သမတိက္ကမော၊
အသ္မိမာနဿ ယော ဝိနယော, ဧတံ ဝေ ပရမံ သုခ’’န္တိ။
မုစလိန္ဒကထာ နိဋ္ဌိတာ။
၄။ ရာဇာယတနကထာ
မြန်֍ ၆။ အထ ခေါ ဘဂဝါ သတ္တာဟဿ အစ္စယေန တမှာ သမာဓိမှာ ဝုဋ္ဌဟိတွာ မုစလိန္ဒမူလာ ယေန ရာဇာယတနံ တေနုပသင်္ကမိ, ဥပသင်္ကမိတွာ ရာဇာယတနမူလေ သတ္တာဟံ ဧကပလ္လင်္ကေန နိသီဒိ ဝိမုတ္တိသုခပဋိသံဝေဒီ။ တေန ခေါ ပန သမယေန တပုဿ [တပဿု (သီ။)] ဘလ္လိကာ ဝါဏိဇာ ဥက္ကလာ တံ ဒေသံ အဒ္ဓါနမဂ္ဂပ္ပဋိပန္နာ ဟောန္တိ။ အထ ခေါ တပုဿဘလ္လိကာနံ ဝါဏိဇာနံ ဉာတိသာလောဟိတာ ဒေဝတာ တပုဿဘလ္လိကေ ဝါဏိဇေ ဧတဒဝေါစ – ‘‘အယံ, မာရိသာ, ဘဂဝါ ရာဇာယတနမူလေ ဝိဟရတိ ပဌမာဘိသမ္ဗုဒ္ဓေါ၊ ဂစ္ဆထ တံ ဘဂဝန္တံ မန္ထေန စ မဓုပိဏ္ဍိကာယ စ ပတိမာနေထ၊ တံ ဝေါ ဘဝိဿတိ ဒီဃရတ္တံ ဟိတာယ သုခါယာ’’တိ။ အထ ခေါ တပုဿဘလ္လိကာ ဝါဏိဇာ မန္ထဉ္စ မဓုပိဏ္ဍိကဉ္စ အာဒါယ ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိံသု, ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ အဋ္ဌံသု။ ဧကမန္တံ ဌိတာ ခေါ တပုဿဘလ္လိကာ ဝါဏိဇာ ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစုံ – ‘‘ပဋိဂ္ဂဏှာတု နော, ဘန္တေ, ဘဂဝါ မန္ထဉ္စ မဓုပိဏ္ဍိကဉ္စ, ယံ အမှာကံ အဿ ဒီဃရတ္တံ ဟိတာယ သုခါယာ’’တိ။ အထ ခေါ ဘဂဝတော ဧတဒဟောသိ – ‘‘န ခေါ တထာဂတာ ဟတ္ထေသု ပဋိဂ္ဂဏှန္တိ။ ကိမှိ နု ခေါ အဟံ ပဋိဂ္ဂဏှေယျံ မန္ထဉ္စ မဓုပိဏ္ဍိကဉ္စာ’’တိ?
(ဝိ၊၃၊၅။)
အထ ခေါ စတ္တာရော မဟာရာဇာနော ဘဂဝတော စေတသာ စေတောပရိဝိတက္ကမညာယ စတုဒ္ဒိသာ စတ္တာရော သေလမယေ ပတ္တေ ဘဂဝတော ဥပနာမေသုံ – ‘‘ဣဓ, ဘန္တေ, ဘဂဝါ ပဋိဂ္ဂဏှာတု မန္ထဉ္စ မဓုပိဏ္ဍိကဉ္စာ’’တိ။ ပဋိဂ္ဂဟေသိ ဘဂဝါ ပစ္စဂ္ဃေ သေလမယေ ပတ္တေ မန္ထဉ္စ မဓုပိဏ္ဍိကဉ္စ, ပဋိဂ္ဂဟေတွာ ပရိဘုဉ္ဇိ။ အထ ခေါ တပုဿဘလ္လိကာ ဝါဏိဇာ ဘဂဝန္တံ ဩနီတပတ္တပါဏိံ ဝိဒိတွာ ဘဂဝတော ပါဒေသု သိရသာ နိပတိတွာ ဘဂဝန္တံ (ဩနီတပတ္တပါဏိံ ဝိဒိတွာ ဘဂဝတော ပါဒေသု သိရသာ နိပတိတွာ ဘဂဝန္တံ) [( ) သီ။ သျာ။ ပေါတ္ထကေသု နတ္ထိ] ဧတဒဝေါစုံ – ‘‘ဧတေ မယံ, ဘန္တေ, ဘဂဝန္တံ သရဏံ ဂစ္ဆာမ ဓမ္မဉ္စ, ဥပါသကေ နော ဘဂဝါ ဓာရေတု အဇ္ဇတဂ္ဂေ ပါဏုပေတေ သရဏံ ဂတေ’’တိ။ တေ စ လောကေ ပဌမံ ဥပါသကာ အဟေသုံ ဒွေဝါစိကာ။
ရာဇာယတနကထာ နိဋ္ဌိတာ။
၅။ ဗြဟ္မယာစနကထာ
မြန်֍ ၇။ [အယံ ဗြဟ္မယာစနကထာ ဒီ။ နိ။ ၂။၆၄ အာဒယော၊ မ။ နိ။ ၁။၂၈၁ အာဒယော၊ မ။ နိ။ ၂။၃၃၆ အာဒယော၊ သံ။ နိ။ ၁။၁၇၂ အာဒယော] အထ ခေါ ဘဂဝါ သတ္တာဟဿ အစ္စယေန တမှာ သမာဓိမှာ ဝုဋ္ဌဟိတွာ ရာဇာယတနမူလာ ယေန အဇပါလနိဂြောဓော တေနုပသင်္ကမိ။ တတြ သုဒံ ဘဂဝါ အဇပါလနိဂြောဓမူလေ ဝိဟရတိ။ အထ ခေါ ဘဂဝတော ရဟောဂတဿ ပဋိသလ္လီနဿ ဧဝံ စေတသော ပရိဝိတက္ကော ဥဒပါဒိ – ‘‘အဓိဂတော ခေါ မျာယံ ဓမ္မော ဂမ္ဘီရော ဒုဒ္ဒသော ဒုရနုဗောဓော သန္တော ပဏီတော အတက္ကာဝစရော နိပုဏော ပဏ္ဍိတဝေဒနီယော။ အာလယရာမာ ခေါ ပနာယံ ပဇာ အာလယရတာ အာလယသမ္မုဒိတာ။ အာလယရာမာယ ခေါ ပန ပဇာယ အာလယရတာယ အာလယသမ္မုဒိတာယ ဒုဒ္ဒသံ ဣဒံ ဌာနံ ယဒိဒံ ဣဒပ္ပစ္စယတာပအစ္စသမုပ္ပါဒေါ၊ ဣဒမ္ပိ ခေါ ဌာနံ သုဒုဒ္ဒသံ ယဒိဒံ သဗ္ဗသင်္ခါရသမထော သဗ္ဗူပဓိပဋိနိဿဂ္ဂေါ တဏှာက္ခယော ဝိရာဂေါ နိရောဓော နိဗ္ဗာနံ။ အဟဉ္စေဝ ခေါ ပန ဓမ္မံ ဒေသေယျံ, ပရေ စ မေ န အာဇာနေယျုံ, သော မမဿ ကိလမထော, သာ မမဿ ဝိဟေသာ’’တိ။ အပိဿု ဘဂဝန္တံ ဣမာ အနစ္ဆရိယာ ဂါထာယော ပဋိဘံသု ပုဗ္ဗေ အဿုတပုဗ္ဗာ –
‘‘ကိစ္ဆေန မေ အဓိဂတံ, ဟလံ ဒါနိ ပကာသိတုံ၊
ရာဂဒေါသပရေတေဟိ, နာယံ ဓမ္မော သုသမ္ဗုဓော။
(ဝိ၊၃၊၆။)
‘‘ပဋိသောတဂါမိံ နိပုဏံ, ဂမ္ဘီရံ ဒုဒ္ဒသံ အဏုံ၊
ရာဂရတ္တာ န ဒက္ခန္တိ, တမောခန္ဓေန အာဝုဋာ [အာဝဋာ (သီ။)]’’တိ။
ဣတိဟ ဘဂဝတော ပဋိသဉ္စိက္ခတော အပ္ပေါဿုက္ကတာယ စိတ္တံ နမတိ, နော ဓမ္မဒေသနာယ။
မြန်֍ ၈။ အထ ခေါ ဗြဟ္မုနော သဟမ္ပတိဿ ဘဂဝတော စေတသာ စေတောပရိဝိတက္ကမညာယ ဧတဒဟောသိ – ‘‘နဿတိ ဝတ ဘော လောကော, ဝိနဿတိ ဝတ ဘော လောကော, ယတြ ဟိ နာမ တထာဂတဿ အရဟတော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဿ အပ္ပေါဿုက္ကတာယ စိတ္တံ နမတိ [နမိဿတိ (?)], နော ဓမ္မဒေသနာယာ’’တိ။ အထ ခေါ ဗြဟ္မာ သဟမ္ပတိ – သေယျထာပိ နာမ ဗလဝါ ပုရိသော သမိဉ္ဇိတံ ဝါ ဗာဟံ ပသာရေယျ, ပသာရိတံ ဝါ ဗာဟံ သမိဉ္ဇေယျ ဧဝမေဝ – ဗြဟ္မလောကေ အန္တရဟိတော ဘဂဝတော ပုရတော ပါတုရဟောသိ။ အထ ခေါ ဗြဟ္မာ သဟမ္ပတိ ဧကံသံ ဥတ္တရာသင်္ဂံ ကရိတွာ ဒက္ခိဏဇာဏုမဏ္ဍလံ ပထဝိယံ နိဟန္တွာ ယေန ဘဂဝါ တေနဉ္ဇလိံ ပဏာမေတွာ ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ဒေသေတု, ဘန္တေ, ဘဂဝါ ဓမ္မံ, ဒေသေတု သုဂတော ဓမ္မံ။ သန္တိ သတ္တာ အပ္ပရဇက္ခဇာတိကာ, အဿဝနတာ ဓမ္မဿ ပရိဟာယန္တိ, ဘဝိဿန္တိ ဓမ္မဿ အညာတာရော’’တိ။ ဣဒမဝေါစ ဗြဟ္မာ သဟမ္ပတိ, ဣဒံ ဝတွာန အထာပရံ ဧတဒဝေါစ –
‘‘ပါတုရဟောသိ မဂဓေသု ပုဗ္ဗေ၊
ဓမ္မော အသုဒ္ဓေါ သမလေဟိ စိန္တိတော၊
အပါပုရေတံ [အဝါပုရေတံ (သီ။)] အမတဿ ဒွါရံ၊
သုဏန္တု ဓမ္မံ ဝိမလေနာနုဗုဒ္ဓံ။
‘‘သေလေ ယထာ ပဗ္ဗတမုဒ္ဓနိဋ္ဌိတော၊
ယထာပိ ပဿေ ဇနတံ သမန္တတော၊
တထူပမံ ဓမ္မမယံ သုမေဓ၊
ပါသာဒမာရုယှ သမန္တစက္ခု၊
အဝေက္ခဿု ဇာတိဇရာဘိဘူတံ။
(ဝိ၊၃၊၇။)
သတ္ထဝါဟ အဏဏ [အနဏ (က။)] ဝိစရ လောကေ၊
ဒေသဿု [ဒေသေတု (က။)] ဘဂဝါ ဓမ္မံ၊
အညာတာရော ဘဝိဿန္တီ’’တိ။
[[ ‘ သီ။ သျာ။ ပေါတ္ထကေသု နတ္ထိ, မူလပဏ္ဏာသကေသု ပါသရာသိသုတ္ထေ ဗြဟ္မယာစနာ သကိံ ယေဝ အာဂတာ] [ ဧဝံ ဝုတ္တေ ဘဂဝါ ဗြဟ္မာနံ သဟမ္ပတိံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘မယှမ္ပိ ခေါ, ဗြဟ္မေ, ဧတဒဟောသိ – ‘အဓိဂတော ခေါ မျာယံ ဓမ္မော ဂမ္ဘီရော ဒုဒ္ဒသော ဒုရနုဗောဓော သန္တော ပဏီတော အတက္ကာဝစရော နိပုဏော ပဏ္ဍိတဝေဒနီယော။ အာလယရာမာ ခေါ ပနာယံ ပဇာ အာလယရတာ အာလယသမ္မုဒိတာ။ အာလယရာမာယ ခေါ ပန ပဇာယ အာလယရတာယ အာလယသမ္မုဒိတာယ ဒုဒ္ဒသံ ဣဒံ ဌာနံ ယဒိဒံ ဣဒပ္ပစ္စယတာပဋိစ္စသမုပ္ပါဒေါ၊ ဣဒမ္ပိ ခေါ ဌာနံ သုဒုဒ္ဒသံ ယဒိဒံ သဗ္ဗသင်္ခါရသမထော သဗ္ဗူပဓိပဋိနိဿဂ္ဂေါ တဏှာက္ခယော ဝိရာဂေါ နိရောဓော နိဗ္ဗာနံ။ အဟဉ္စေဝ ခေါ ပန ဓမ္မံ ဒေသေယျံ, ပရေ စ မေ န အာဇာနေယျုံ, သော မမဿ ကိလမထော, သာ မမဿ ဝိဟေသာ’တိ။ အပိဿု မံ, ဗြဟ္မေ, ဣမာ အနစ္ဆရိယာ ဂါထာယော ပဋိဘံသု ပုဗ္ဗေ အဿုတပုဗ္ဗာ –
‘ကိစ္ဆေန မေ အဓိဂတံ, ဟလံ ဒါနိ ပကာသိတုံ၊
ရာဂဒေါသပရေတေဟိ, နာယံ ဓမ္မော သုသမ္ဗုဓော။
‘ပဋိသောတဂါမိံ နိပုဏံ, ဂမ္ဘီရံ ဒုဒ္ဒသံ အဏုံ၊
ရာဂရတ္တာ န ဒက္ခန္တိ, တမောခန္ဓေန အာဝုဋာ’တိ။
ဣတိဟ မေ, ဗြဟ္မေ, ပဋိသဉ္စိက္ခတော အပ္ပေါဿုက္ကတာယ စိတ္တံ နမတိ နော ဓမ္မဒေသနာယာ’’တိ။
ဒုတိယမ္ပိ ခေါ ဗြဟ္မာ သဟမ္ပတိ ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ဒေသေတု, ဘန္တေ, ဘဂဝါ ဓမ္မံ, ဒေသေတု သုဂတော ဓမ္မံ၊ သန္တိ သတ္တာ အပ္ပရဇက္ခဇာတိကာ, အဿဝနတာ ဓမ္မဿ ပရိဟာယန္တိ, ဘဝိဿန္တိ ဓမ္မဿ အညာတာရော’’တိ။ ဣဒမဝေါစ ဗြဟ္မာ သဟမ္ပတိ, ဣဒံ ဝတွာန အထာပရံ ဧတဒဝေါစ –
(ဝိ၊၃၊၈။)
ဓမ္မော အသုဒ္ဓေါ သမလေဟိ စိန္တိတော၊
အပါပုရေတံ အမတဿ ဒွါရံ၊
သုဏန္တု ဓမ္မံ ဝိမလေနာနုဗုဒ္ဓံ။
‘‘သေလေ ယထာ ပဗ္ဗတမုဒ္ဓနိဋ္ဌိတော၊
ယထာပိ ပဿေ ဇနတံ သမန္တတော၊
ပါသာဒမာရုယှ သမန္တစက္ခု၊
သောကာဝတိဏ္ဏံ ဇနတမပေတသောကော၊
အဝေက္ခဿု ဇာတိဇရာဘိဘူတံ။
‘‘ဥဋ္ဌေဟိ ဝီရ ဝိဇိတသင်္ဂါမ၊
သတ္ထဝါဟ အဏဏ ဝိစရ လောကေ၊
ဒေသဿု ဘဂဝါ ဓမ္မံ၊
အညာတာရော ဘဝိဿန္တီ’’တိ။
ဒုတိယမ္ပိ ခေါ ဘဂဝါ ဗြဟ္မာနံ သဟမ္ပတိံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘မယှမ္ပိ ခေါ, ဗြဟ္မေ, ဧတဒဟောသိ – ‘အဓိဂတော ခေါ မျာယံ ဓမ္မော ဂမ္ဘီရော ဒုဒ္ဒသော ဒုရနုဗောဓော သန္တော ပဏီတော အတက္ကာဝစရော နိပုဏော ပဏ္ဍိတဝေဒနီယော။ အာလယရာမာ ခေါ ပနာယံ ပဇာ အာလယရတာ အာလယသမ္မုဒိတာ။ အာလယရာမာယ ခေါ ပန ပဇာယ အာလယရတာယ အာလယသမ္မုဒိတာယ ဒုဒ္ဒသံ ဣဒံ ဌာနံ ယဒိဒံ ဣဒပ္ပစ္စယတာပဋိစ္စသမုပ္ပါဒေါ၊ ဣဒမ္ပိ ခေါ ဌာနံ သုဒုဒ္ဒသံ ယဒိဒံ သဗ္ဗသင်္ခါရသမထော သဗ္ဗူပဓိပဋိနိဿဂ္ဂေါ တဏှာက္ခယော ဝိရာဂေါ နိရောဓော နိဗ္ဗာနံ။ အဟဉ္စေဝ ခေါ ပန ဓမ္မံ ဒေသေယျံ, ပရေ စ မေ န အာဇာနေယျုံ, သော မမဿ ကိလမထော, သာ မမဿ ဝိဟေသာ’တိ။ အပိဿု မံ, ဗြဟ္မေ, ဣမာ အနစ္ဆရိယာ ဂါထာယော ပဋိဘံသု ပုဗ္ဗေ အဿုတပုဗ္ဗာ –
‘ကိစ္ဆေန မေ အဓိဂတံ, ဟလံ ဒါနိ ပကာသိတုံ၊
ရာဂဒေါသပရေတေဟိ, နာယံ ဓမ္မော သုသမ္ဗုဓော။
‘ပဋိသောတဂါမိံ နိပုဏံ, ဂမ္ဘီရံ ဒုဒ္ဒသံ အဏုံ၊
ရာဂရတ္တာ န ဒက္ခန္တိ, တမောခန္ဓေန အာဝုဋာ’တိ။
(ဝိ၊၃၊၉။)
ဣတိဟ မေ, ဗြဟ္မေ, ပဋိသဉ္စိက္ခတော အပ္ပေါဿုက္ကတာယ စိတ္တံ နမတိ, နော ဓမ္မဒေသနာယာ’’တိ။
တတိယမ္ပိ ခေါ ဗြဟ္မာ သဟမ္ပတိ ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ဒေသေတု, ဘန္တေ, ဘဂဝါ ဓမ္မံ, ဒေသေတု သုဂတော ဓမ္မံ။ သန္တိ သတ္တာ အပ္ပရဇက္ခဇာတိကာ, အဿဝနတာ ဓမ္မဿ ပရိဟာယန္တိ, ဘဝိဿန္တိ ဓမ္မဿ အညာတာရော’’တိ။ ဣဒမဝေါစ ဗြဟ္မာ သဟမ္ပတိ, ဣဒံ ဝတွာန အထာပရံ ဧတဒဝေါစ –
‘‘ပါတုရဟောသိ မဂဓေသု ပုဗ္ဗေ၊
ဓမ္မော အသုဒ္ဓေါ သမလေဟိ စိန္တိတော၊
အပါပုရေတံ အမတဿ ဒွါရံ၊
သုဏန္တု ဓမ္မံ ဝိမလေနာနုဗုဒ္ဓံ။
‘‘သေလေ ယထာ ပဗ္ဗတမုဒ္ဓနိဋ္ဌိတော၊
ယထာပိ ပဿေ ဇနတံ သမန္တတော၊
တထူပမံ ဓမ္မမယံ သုမေဓ၊
ပါသာဒမာရုယှ သမန္တစက္ခု၊
သောကာဝတိဏ္ဏံ ဇနတမပေတသောကော၊
အဝေက္ခဿု ဇာတိဇရာဘိဘူတံ။
‘‘ဥဋ္ဌေဟိ ဝီရ ဝိဇိတသင်္ဂါမ၊
သတ္ထဝါဟ အဏဏ ဝိစရ လောကေ၊
ဒေသဿု ဘဂဝါ ဓမ္မံ၊
အညာတာရော ဘဝိဿန္တီ’’တိ။
မြန်֍ ၉။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ဗြဟ္မုနော စ အဇ္ဈေသနံ ဝိဒိတွာ သတ္တေသု စ ကာရုညတံ ပဋိစ္စ ဗုဒ္ဓစက္ခုနာ လောကံ ဝေါလောကေသိ။ အဒ္ဒသာ ခေါ ဘဂဝါ ဗုဒ္ဓစက္ခုနာ လောကံ ဝေါလောကေန္တော သတ္တေ အပ္ပရဇက္ခေ မဟာရဇက္ခေ တိက္ခိန္ဒြိယေ မုဒိန္ဒြိယေ သွာကာရေ ဒွါကာရေ သုဝိညာပယေ ဒုဝိညာပယေ, အပ္ပေကစ္စေ ပရလောကဝဇ္ဇဘယဒဿာဝိနေ [ဒဿာဝိနော (သီ။ သျာ။ ကံ။)] ဝိဟရန္တေ, အပ္ပေကစ္စေ န ပရလောကဝဇ္ဇဘယဒဿာဝိနေ ဝိဟရန္တေ။ သေယျထာပိ နာမ ဥပ္ပလိနိယံ ဝါ ပဒုမိနိယံ ဝါ ပုဏ္ဍရီကိနိယံ ဝါ အပ္ပေကစ္စာနိ ဥပ္ပလာနိ ဝါ ပဒုမာနိ ဝါ ပုဏ္ဍရီကာနိ ဝါ ဥဒကေ ဇာတာနိ ဥဒကေ သံဝဍ္ဎာနိ ဥဒကာနုဂ္ဂတာနိ အန္တော
(ဝိ၊၃၊၁၀။)
နိမုဂ္ဂပေါသီနိ, အပ္ပေကစ္စာနိ ဥပ္ပလာနိ ဝါ ပဒုမာနိ ဝါ ပုဏ္ဍရီကာနိ ဝါ ဥဒကေ ဇာတာနိ ဥဒကေ သံဝဍ္ဎာနိ သမောဒကံ ဌိတာနိ, အပ္ပေကစ္စာနိ ဥပ္ပလာနိ ဝါ ပဒုမာနိ ဝါ ပုဏ္ဍရီကာနိ ဝါ ဥဒကေ ဇာတာနိ ဥဒကေ သံဝဍ္ဎာနိ ဥဒကံ အစ္စုဂ္ဂမ္မ ဌိတာနိ [တိဋ္ဌန္တိ (သီ။ သျာ။)] အနုပလိတ္တာနိ ဥဒကေန, ဧဝမေဝံ ဘဂဝါ ဗုဒ္ဓစက္ခုနာ လောကံ ဝေါလောကေန္တော အဒ္ဒသ သတ္တေ အပ္ပရဇက္ခေ မဟာရဇက္ခေ တိက္ခိန္ဒြိယေ မုဒိန္ဒြိယေ သွာကာရေ ဒွါကာရေ သုဝိညာပယေ ဒုဝိညာပယေ, အပ္ပေကစ္စေ ပရလောကဝဇ္ဇဘယဒဿာဝိနေ ဝိဟရန္တေ, အပ္ပေကစ္စေ န ပရလောကဝဇ္ဇဘယဒဿာဝိနေ ဝိဟရန္တေ၊ ဒိသွာန ဗြဟ္မာနံ သဟမ္ပတိံ ဂါထာယ ပစ္စဘာသိ –
‘‘အပါရုတာ တေသံ အမတဿ ဒွါရာ၊
ယေ သောတဝန္တော ပမုဉ္စန္တု သဒ္ဓံ၊
ဝိဟိံသသညီ ပဂုဏံ န ဘာသိံ၊
ဓမ္မံ ပဏီတံ မနုဇေသု ဗြဟ္မေ’’တိ။
အထ ခေါ ဗြဟ္မာ သဟမ္ပတိ ‘‘ကတာဝကာသော ခေါမှိ ဘဂဝတာ ဓမ္မဒေသနာယာ’’တိ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ပဒက္ခိဏံ ကတွာ တတ္ထေဝန္တရဓာယိ။
ဗြဟ္မယာစနကထာ နိဋ္ဌိတာ။
၆။ ပဉ္စဝဂ္ဂိယကထာ
မြန်֍ ၁၀။ [မ။ နိ။ ၁။၂၈၄ အာဒယော၊ မ။ နိ။ ၂။၃၃၉ အာဒယော] အထ ခေါ ဘဂဝတော ဧတဒဟောသိ – ‘‘ကဿ နု ခေါ အဟံ ပဌမံ ဓမ္မံ ဒေသေယျံ? ကော ဣမံ ဓမ္မံ ခိပ္ပမေဝ အာဇာနိဿတီ’’တိ? အထ ခေါ ဘဂဝတော ဧတဒဟောသိ – ‘‘အယံ ခေါ အာဠာရော ကာလာမော ပဏ္ဍိတော ဗျတ္တော မေဓာဝီ ဒီဃရတ္တံ အပ္ပရဇက္ခဇာတိကော၊ ယံနူနာဟံ အာဠာရဿ ကာလာမဿ ပဌမံ ဓမ္မံ ဒေသေယျံ, သော ဣမံ ဓမ္မံ ခိပ္ပမေဝ အာဇာနိဿတီ’’တိ။ အထ ခေါ အန္တရဟိတာ ဒေဝတာ ဘဂဝတော အာရောစေသိ – ‘‘သတ္တာဟကာလင်္ကတော, ဘန္တေ, အာဠာရော ကာလာမော’’တိ။ ဘဂဝတောပိ ခေါ ဉာဏံ ဥဒပါဒိ – ‘‘သတ္တာဟကာလင်္ကတော
(ဝိ၊၃၊၁၁။)
အာဠာရော ကာလာမော’’တိ။ အထ ခေါ ဘဂဝတော ဧတဒဟောသိ – ‘‘မဟာဇာနိယော ခေါ အာဠာရော ကာလာမော၊ သစေ ဟိ သော ဣမံ ဓမ္မံ သုဏေယျ, ခိပ္ပမေဝ အာဇာနေယျာ’’တိ။ အထ ခေါ ဘဂဝတော ဧတဒဟောသိ – ‘‘ကဿ နု ခေါ အဟံ ပဌမံ ဓမ္မံ ဒေသေယျံ? ကော ဣမံ ဓမ္မံ ခိပ္ပမေဝ အာဇာနိဿတီ’’တိ? အထ ခေါ ဘဂဝတော ဧတဒဟောသိ – ‘‘အယံ ခေါ ဥဒကော [ဥဒ္ဒကော (သီ။ သျာ။)] ရာမပုတ္တော ပဏ္ဍိတော ဗျတ္တော မေဓာဝီ ဒီဃရတ္တံ အပ္ပရဇက္ခဇာတိကော၊ ယံနူနာဟံ ဥဒကဿ ရာမပုတ္တဿ ပဌမံ ဓမ္မံ ဒေသေယျံ, သော ဣမံ ဓမ္မံ ခိပ္ပမေဝ အာဇာနိဿတီ’’တိ။ အထ ခေါ အန္တရဟိတာ ဒေဝတာ ဘဂဝတော အာရောစေသိ – ‘‘အဘိဒေါသကာလင်္ကတော, ဘန္တေ, ဥဒကော ရာမပုတ္တော’’တိ။ ဘဂဝတောပိ ခေါ ဉာဏံ ဥဒပါဒိ – ‘‘အဘိဒေါသကာလင်္ကတော ဥဒကော ရာမပုတ္တော’’တိ။ အထ ခေါ ဘဂဝတော ဧတဒဟောသိ – ‘‘မဟာဇာနိယော ခေါ ဥဒကော ရာမပုတ္တော၊ သစေ ဟိ သော ဣမံ ဓမ္မံ သုဏေယျ, ခိပ္ပမေဝ အာဇာနေယျာ’’တိ
အထ ခေါ ဘဂဝတော ဧတဒဟောသိ – ‘‘ကဿ နု ခေါ အဟံ ပဌမံ ဓမ္မံ ဒေသေယျံ? ကော ဣမံ ဓမ္မံ ခိပ္ပမေဝ အာဇာနိဿတီ’’တိ? အထ ခေါ ဘဂဝတော ဧတဒဟောသိ – ‘‘ဗဟုကာရာ ခေါ မေ ပဉ္စဝဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ, ယေ မံ ပဓာနပဟိတတ္တံ ဥပဋ္ဌဟိံသု၊ ယံနူနာဟံ ပဉ္စဝဂ္ဂိယာနံ ဘိက္ခူနံ ပဌမံ ဓမ္မံ ဒေသေယျ’’န္တိ။ အထ ခေါ ဘဂဝတော ဧတဒဟောသိ – ‘‘ကဟံ နု ခေါ ဧတရဟိ ပဉ္စဝဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ ဝိဟရန္တီ’’တိ? အဒ္ဒသာ ခေါ ဘဂဝါ ဒိဗ္ဗေန စက္ခုနာ ဝိသုဒ္ဓေန အတိက္ကန္တမာနုသကေန ပဉ္စဝဂ္ဂိယေ ဘိက္ခူ ဗာရာဏသိယံ ဝိဟရန္တေ ဣသိပတနေ မိဂဒါယေ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ဥရုဝေလာယံ ယထာဘိရန္တံ ဝိဟရိတွာ ယေန ဗာရာဏသီ တေန စာရိကံ ပက္ကာမိ။
မြန်֍ ၁၁။ အဒ္ဒသာ ခေါ ဥပကော အာဇီဝကော ဘဂဝန္တံ အန္တရာ စ ဂယံ အန္တရာ စ ဗောဓိံ အဒ္ဓါနမဂ္ဂပ္ပဋိပန္နံ, ဒိသွာန ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ဝိပ္ပသန္နာနိ ခေါ တေ, အာဝုသော, ဣန္ဒြိယာနိ, ပရိသုဒ္ဓေါ ဆဝိဝဏ္ဏော ပရိယောဒါတော။ ကံသိ တွံ, အာဝုသော, ဥဒ္ဒိဿ ပဗ္ဗဇိတော? ကော ဝါ တေ သတ္ထာ? ကဿ ဝါ တွံ ဓမ္မံ ရောစေသီ’’တိ? ဧဝံ ဝုတ္တေ ဘဂဝါ ဥပကံ အာဇီဝကံ ဂါထာဟိ အဇ္ဈဘာသိ –
(ဝိ၊၃၊၁၂။)
[ဓ။ ပ။ ၃၅၃၊ ကထာ။ ၄၀၅] ‘‘သဗ္ဗာဘိဘူ သဗ္ဗဝိဒူဟမသ္မိ,
သဗ္ဗေသု ဓမ္မေသု အနူပလိတ္တော၊
သဗ္ဗဉ္ဇဟော တဏှာက္ခယေ ဝိမုတ္တော,
သယံ အဘိညာယ ကမုဒ္ဒိသေယျံ။
[မိ။ ပ။ ၄။၅။၁၁ မိလိန္ဒပဉှေပိ၊ ကထာ။ ၄၀၅] ‘‘န မေ အာစရိယော အတ္ထိ, သဒိသော မေ န ဝိဇ္ဇတိ၊
သဒေဝကသ္မိံ လောကသ္မိံ, နတ္ထိ မေ ပဋိပုဂ္ဂလော။
[ကထာ။ ၄၀၅ ကထာဝတ္ထုပါဠိယမ္ပိ] ‘‘အဟဉှိ အရဟာ လောကေ, အဟံ သတ္ထာ အနုတ္တရော၊
ဧကောမှိ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ, သီတိဘူတောသ္မိ နိဗ္ဗုတော။
[ကထာ။ ၄၀၅ ကထာဝတ္ထုပါဠိယမ္ပိ]‘‘ဓမ္မစက္ကံ ပဝတ္တေတုံ, ဂစ္ဆာမိ ကာသိနံ ပုရံ၊
အန္ဓီဘူတသ္မိံ လောကသ္မိံ, အာဟဉ္ဆံ [အာဟညိံ (က။)] အမတဒုန္ဒုဘိ’’န္တိ။
ယထာ ခေါ တွံ, အာဝုသော, ပဋိဇာနာသိ, အရဟသိ အနန္တဇိနောတိ။
[ကထာ။ ၄၀၅ ကထာဝတ္ထုပါဠိယမ္ပိ] ‘‘မာဒိသာ ဝေ ဇိနာ ဟောန္တိ, ယေ ပတ္တာ အာသဝက္ခယံ၊
ဇိတာ မေ ပါပကာ ဓမ္မာ, တသ္မာဟမုပက [တသ္မာဟမုပကာ (သီ။)] ဇိနော’’တိ။
ဧဝံ ဝုတ္တေ ဥပကော အာဇီဝကော ဟုပေယျပါဝုသောတိ [ဟုဝေယျပါဝုသော (သီ။) ဟုဝေယျာဝုသော (သျာ။)] ဝတွာ သီသံ ဩကမ္ပေတွာ ဥမ္မဂ္ဂံ ဂဟေတွာ ပက္ကာမိ။
မြန်֍ ၁၂။ အထ ခေါ ဘဂဝါ အနုပုဗ္ဗေန စာရိကံ စရမာနော ယေန ဗာရာဏသီ ဣသိပတနံ မိဂဒါယော, ယေန ပဉ္စဝဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ တေနုပသင်္ကမိ။ အဒ္ဒသံသု ခေါ ပဉ္စဝဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ ဘဂဝန္တံ ဒူရတောဝ အာဂစ္ဆန္တံ၊ ဒိသွာန အညမညံ ကတိကံ [ဣဒံ ပဒံ ကေသုစိ နတ္ထိ] သဏ္ဌပေသုံ – ‘‘အယံ, အာဝုသော, သမဏော ဂေါတမော အာဂစ္ဆတိ, ဗာဟုလ္လိကော ပဓာနဝိဗ္ဘန္တော အာဝတ္တော ဗာဟုလ္လာယ။ သော နေဝ အဘိဝါဒေတဗ္ဗော, န ပစ္စုဋ္ဌာတဗ္ဗော, နာဿ ပတ္တစီဝရံ ပဋိဂ္ဂဟေတဗ္ဗံ၊ အပိ စ ခေါ အာသနံ ဌပေတဗ္ဗံ, သစေ သော အာကင်္ခိဿတိ နိသီဒိဿတီ’’တိ။ ယထာ ယထာ ခေါ ဘဂဝါ ပဉ္စဝဂ္ဂိယေ ဘိက္ခူ ဥပသင်္ကမတိ, တထာ တထာ [တထာ တထာ တေ (သီ။ သျာ။)] ပဉ္စဝဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ နာသက္ခိံသု သကာယ ကတိကာယ
(ဝိ၊၃၊၁၃။)
သဏ္ဌာတုံ။ အသဏ္ဌဟန္တာ ဘဂဝန္တံ ပစ္စုဂ္ဂန္တွာ ဧကော ဘဂဝတော ပတ္တစီဝရံ ပဋိဂ္ဂဟေသိ, ဧကော အာသနံ ပညပေသိ, ဧကော ပါဒေါဒကံ, ဧကော ပါဒပီဌံ, ဧကော ပါဒကဌလိကံ ဥပနိက္ခိပိ။ နိသီဒိ ဘဂဝါ ပညတ္တေ အာသနေ၊ နိသဇ္ဇ ခေါ ဘဂဝါ ပါဒေ ပက္ခာလေသိ။ အပိဿု [အပိ စ ခေါ (ပါသရာသိသုတ္ထ)] ဘဂဝန္တံ နာမေန စ အာဝုသောဝါဒေန စ သမုဒါစရန္တိ။ ဧဝံ ဝုတ္တေ ဘဂဝါ ပဉ္စဝဂ္ဂိယေ ဘိက္ခူ ဧတဒဝေါစ – ‘‘မာ, ဘိက္ခဝေ, တထာဂတံ နာမေန စ အာဝုသောဝါဒေန စ သမုဒါစရထ [သမုဒါစရိတ္ထ (သီ။ သျာ။)]။ အရဟံ, ဘိက္ခဝေ, တထာဂတော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ, ဩဒဟထ, ဘိက္ခဝေ, သောတံ, အမတမဓိဂတံ, အဟမနုသာသာမိ, အဟံ ဓမ္မံ ဒေသေမိ။ ယထာနုသိဋ္ဌံ တထာ ပဋိပဇ္ဇမာနာ [ယထာနုသိဋ္ဌံ ပဋိပဇ္ဇမာနာ (သျာ။)] နစိရဿေဝ – ယဿတ္ထာယ ကုလပုတ္တာ သမ္မဒေဝ အဂါရသ္မာ အနဂါရိယံ ပဗ္ဗဇန္တိ တဒနုတ္တရံ – ဗြဟ္မစရိယပရိယောသာနံ ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတွာ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရိဿထာ’’တိ။ ဧဝံ ဝုတ္တေ ပဉ္စဝဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစုံ – ‘‘တာယပိ ခေါ တွံ, အာဝုသော ဂေါတမ, ဣရိယာယ [စရိယာယ (သျာ။)], တာယ ပဋိပဒါယ, တာယ ဒုက္ကရကာရိကာယ နေဝဇ္ဈဂါ ဥတ္တရိ မနုဿဓမ္မာ [ဥတ္တရိမနုဿဓမ္မံ (သျာ။ က။)] အလမရိယဉာဏဒဿနဝိသေသံ, ကိံ ပန တွံ ဧတရဟိ, ဗာဟုလ္လိကော ပဓာနဝိဗ္ဘန္တော အာဝတ္တော ဗာဟုလ္လာယ, အဓိဂမိဿသိ ဥတ္တရိ မနုဿဓမ္မာ အလမရိယဉာဏဒဿနဝိသေသ’’န္တိ? ဧဝံ ဝုတ္တေ ဘဂဝါ ပဉ္စဝဂ္ဂိယေ ဘိက္ခူ ဧတဒဝေါစ – ‘‘န, ဘိက္ခဝေ, တထာဂတော ဗာဟုလ္လိကော, န ပဓာနဝိဗ္ဘန္တော, န အာဝတ္တော ဗာဟုလ္လာယ၊ အရဟံ, ဘိက္ခဝေ, တထာဂတော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ။ ဩဒဟထ, ဘိက္ခဝေ, သောတံ, အမတမဓိဂတံ, အဟမနုသာသာမိ, အဟံ ဓမ္မံ ဒေသေမိ။ ယထာနုသိဋ္ဌံ တထာ ပဋိပဇ္ဇမာနာ နစိရဿေဝ – ယဿတ္ထာယ ကုလပုတ္တာ သမ္မဒေဝ အဂါရသ္မာ အနဂါရိယံ ပဗ္ဗဇန္တိ တဒနုတ္တရံ – ဗြဟ္မစရိယပရိယောသာနံ ဒိဋ္ဌေဝဓမ္မေ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတွာ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရိဿထာ’’တိ။ ဒုတိယမ္ပိ ခေါ ပဉ္စဝဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစုံ…ပေ…။ ဒုတိယမ္ပိ ခေါ ဘဂဝါ ပဉ္စဝဂ္ဂိယေ ဘိက္ခူ ဧတဒဝေါစ…ပေ…။ တတိယမ္ပိ ခေါ ပဉ္စဝဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစုံ – ‘‘တာယပိ ခေါ တွံ, အာဝုသော ဂေါတမ, ဣရိယာယ, တာယ ပဋိပဒါယ, တာယ ဒုက္ကရကာရိကာယ နေဝဇ္ဈဂါ ဥတ္တရိ မနုဿဓမ္မာ အလမရိယဉာဏဒဿနဝိသေသံ, ကိံ ပန တွံ ဧတရဟိ, ဗာဟုလ္လိကော
(ဝိ၊၃၊၁၄။)
ပဓာနဝိဗ္ဘန္တော အာဝတ္တော ဗာဟုလ္လာယ, အဓိဂမိဿသိ ဥတ္တရိ မနုဿဓမ္မာ အလမရိယဉာဏဒဿနဝိသေသ’’န္တိ? ဧဝံ ဝုတ္တေ ဘဂဝါ ပဉ္စဝဂ္ဂိယေ ဘိက္ခူ ဧတဒဝေါစ – ‘‘အဘိဇာနာထ မေ နော တုမှေ, ဘိက္ခဝေ, ဣတော ပုဗ္ဗေ ဧဝရူပံ ပဘာဝိတမေတ’’န္တိ [ဘာသိတမေတန္တိ (သီ။ သျာ။ က။) ဋီကာယော ဩလောကေတဗ္ဗာ]? ‘‘နောဟေတံ, ဘန္တေ’’။ အရဟံ, ဘိက္ခဝေ, တထာဂတော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ, ဩဒဟထ, ဘိက္ခဝေ, သောတံ, အမတမဓိဂတံ, အဟမနုသာသာမိ, အဟံ ဓမ္မံ ဒေသေမိ။ ယထာနုသိဋ္ဌံ တထာ ပဋိပဇ္ဇမာနာ နစိရဿေဝ – ယဿတ္ထာယ ကုလပုတ္တာ သမ္မဒေဝ အဂါရသ္မာ အနဂါရိယံ ပဗ္ဗဇန္တိ တဒနုတ္တရံဗြဟ္မစရိယပရိယောသာနံ ဒိဋ္ဌေဝဓမ္မေ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတွာ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရိဿထာတိ။ အသက္ခိ ခေါ ဘဂဝါ ပဉ္စဝဂ္ဂိယေ ဘိက္ခူ သညာပေတုံ။ အထ ခေါ ပဉ္စဝဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ ဘဂဝန္တံ သုဿူသိံသု, သောတံ ဩဒဟိံသု, အညာ စိတ္တံ ဥပဋ္ဌာပေသုံ။
မြန်֍ ၁၃။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ပဉ္စဝဂ္ဂိယေ ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ –
‘‘[သံ။ နိ။ ၅။၁၀၈၁ အာဒယော] ဒွေမေ, ဘိက္ခဝေ, အန္တာ ပဗ္ဗဇိတေန န သေဝိတဗ္ဗာ။ ကတမေ ဒွေ [ဣဒံ ပဒဒွယံ သီ။ သျာ။ ပေါတ္ထကေသု နတ္ထိ]? ယော စာယံ ကာမေသု ကာမသုခလ္လိကာနုယောဂေါ ဟီနော ဂမ္မော ပေါထုဇ္ဇနိကော အနရိယော အနတ္ထသံဟိတော, ယော စာယံ အတ္တကိလမထာနုယောဂေါ ဒုက္ခော အနရိယော အနတ္ထသံဟိတော။ ဧတေ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဥဘော အန္တေ အနုပဂမ္မ, မဇ္ဈိမာ ပဋိပဒါ တထာဂတေန အဘိသမ္ဗုဒ္ဓါ, စက္ခုကရဏီ ဉာဏကရဏီ ဥပသမာယ အဘိညာယ သမ္ဗောဓာယ နိဗ္ဗာနာယ သံဝတ္တတိ။ ကတမာ စ သာ, ဘိက္ခဝေ, မဇ္ဈိမာ ပဋိပဒါ တထာဂတေန အဘိသမ္ဗုဒ္ဓါ, စက္ခုကရဏီ ဉာဏကရဏီ ဥပသမာယ အဘိညာယ သမ္ဗောဓာယ နိဗ္ဗာနာယ သံဝတ္တတိ? အယမေဝ အရိယော အဋ္ဌင်္ဂိကော မဂ္ဂေါ, သေယျထိဒံ – သမ္မာဒိဋ္ဌိ, သမ္မာသင်္ကပ္ပေါ, သမ္မာဝါစာ, သမ္မာကမ္မန္တော, သမ္မာအာဇီဝေါ, သမ္မာဝါယာမော, သမ္မာသတိ, သမ္မာသမာဓိ။ အယံ ခေါ သာ, ဘိက္ခဝေ, မဇ္ဈိမာ ပဋိပဒါ တထာဂတေန အဘိသမ္ဗုဒ္ဓါ, စက္ခုကရဏီ ဉာဏကရဏီ ဥပသမာယ အဘိညာယ သမ္ဗောဓာယ နိဗ္ဗာနာယ သံဝတ္တတိ။
မြန်֍ ၁၄။ ‘‘ဣဒံ ခေါ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဒုက္ခံ အရိယသစ္စံ။ ဇာတိပိ ဒုက္ခာ, ဇရာပိ ဒုက္ခာ, ဗျာဓိပိ ဒုက္ခော, မရဏမ္ပိ ဒုက္ခံ, အပ္ပိယေဟိ သမ္ပယောဂေါ ဒုက္ခော, ပိယေဟိ ဝိပ္ပယောဂေါ ဒုက္ခော, ယမ္ပိစ္ဆံ န လဘတိ တမ္ပိ ဒုက္ခံ။ သံခိတ္တေန,
(ဝိ၊၃၊၁၅။)
ပဉ္စုပါဒါနက္ခန္ဓာ[ပဉ္စုပါဒါနခန္ဓာပိ (က)] ဒုက္ခာ။ ‘‘ဣဒံ ခေါ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဒုက္ခသမုဒယံ [ဧတ္ထ ‘‘ဣဒံ ဒုက္ခံ အရိယသစ္စန္တိ အာဒီသု ဒုက္ခသမုဒယော ဒုက္ခနိရောဓောတိ ဝတ္တဗ္ဗေ ဒုက္ခသမုဒယံ ဒုက္ခနိရောဓန္တိ လိင်္ဂဝိပလ္လာသော တတော’’တိ ပဋိသမ္ဘိဒါမဂ္ဂဋ္ဌကထာယံ ဝုတ္တံ။ ဝိသုဒ္ဓိမဂ္ဂဋီကာယံ ပန ဥပ္ပါဒေါ ဘယန္တိပါဌဝဏ္ဏနာယံ ‘‘သတိပိ ဒွိန္နံ ပဒါနံ သမာနာဓိကရဏဘာဝေ လိင်္ဂဘေဒေါ ဂဟိတော, ယထာ ဒုက္ခသမုဒယော အရိယသစ္စ’’န္တိ ဝုတ္တံ။ တေသု ဒုက္ခသမုဒယော အရိယသစ္စ’’န္တိ သကလိင်္ဂိကပါဌော ‘‘ဒုက္ခနိရောဓဂါမိနီ ပဋိပဒါ အရိယသစ္စ’’န္တိ ပါဠိယာ သမေတိ။] အရိယသစ္စံ – ယာယံ တဏှာ ပေါနောဗ္ဘဝိကာ [ပေါနောဘဝိကာ (က။)] နန္ဒီရာဂသဟဂတာ [နန္ဒိရာဂသဟဂတာ (သီ။ သျာ။)] တတြတတြာဘိနန္ဒိနီ, သေယျထိဒံ – ကာမတဏှာ, ဘဝတဏှာ, ဝိဘဝတဏှာ။
‘‘ဣဒံ ခေါ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဒုက္ခနိရောဓံ အရိယသစ္စံ – ယော တဿာ ယေဝ တဏှာယ အသေသဝိရာဂနိရောဓော, စာဂေါ, ပဋိနိဿဂ္ဂေါ, မုတ္တိ, အနာလယော။ ‘‘ဣဒံ ခေါ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဒုက္ခနိရောဓဂါမိနီ ပဋိပဒါ အရိယသစ္စံ – အယမေဝ အရိယော အဋ္ဌင်္ဂိကော မဂ္ဂေါ, သေယျထိဒံ – သမ္မာဒိဋ္ဌိ, သမ္မာသင်္ကပ္ပေါ, သမ္မာဝါစာ, သမ္မာကမ္မန္တော, သမ္မာအာဇီဝေါ, သမ္မာဝါယာမော, သမ္မာသတိ, သမ္မာသမာဓိ။
မြန်֍ ၁၅။ ‘‘ဣဒံ ဒုက္ခံ အရိယသစ္စန္တိ မေ, ဘိက္ခဝေ, ပုဗ္ဗေ အနနုဿုတေသု ဓမ္မေသု စက္ခုံ ဥဒပါဒိ, ဉာဏံ ဥဒပါဒိ, ပညာ ဥဒပါဒိ, ဝိဇ္ဇာ ဥဒပါဒိ, အာလောကော ဥဒပါဒိ။ တံ ခေါ ပနိဒံ ဒုက္ခံ အရိယသစ္စံ ပရိညေယျန္တိ မေ, ဘိက္ခဝေ, ပုဗ္ဗေ အနနုဿုတေသု ဓမ္မေသု စက္ခုံ ဥဒပါဒိ, ဉာဏံ ဥဒပါဒိ, ပညာ ဥဒပါဒိ, ဝိဇ္ဇာ ဥဒပါဒိ, အာလောကော ဥဒပါဒိ။ တံ ခေါ ပနိဒံ ဒုက္ခံ အရိယသစ္စံ ပရိညာတန္တိ မေ, ဘိက္ခဝေ, ပုဗ္ဗေ အနနုဿုတေသု ဓမ္မေသု စက္ခုံ ဥဒပါဒိ, ဉာဏံ ဥဒပါဒိ, ပညာ ဥဒပါဒိ, ဝိဇ္ဇာ ဥဒပါဒိ, အာလောကော ဥဒပါဒိ။
‘‘ဣဒံ ဒုက္ခသမုဒယံ အရိယသစ္စန္တိ မေ, ဘိက္ခဝေ, ပုဗ္ဗေ အနနုဿုတေသု ဓမ္မေသု စက္ခုံ ဥဒပါဒိ, ဉာဏံ ဥဒပါဒိ, ပညာ ဥဒပါဒိ, ဝိဇ္ဇာ ဥဒပါဒိ, အာလောကော ဥဒပါဒိ။ တံ ခေါ ပနိဒံ ဒုက္ခသမုဒယံ အရိယသစ္စံ ပဟာတဗ္ဗန္တိ မေ, ဘိက္ခဝေ, ပုဗ္ဗေ အနနုဿုတေသု ဓမ္မေသု စက္ခုံ ဥဒပါဒိ, ဉာဏံ ဥဒပါဒိ, ပညာ ဥဒပါဒိ, ဝိဇ္ဇာ ဥဒပါဒိ, အာလောကော ဥဒပါဒိ။ တံ ခေါ ပနိဒံ ဒုက္ခသမုဒယံ အရိယသစ္စံ ပဟီနန္တိ မေ, ဘိက္ခဝေ, ပုဗ္ဗေ အနနုဿုတေသု ဓမ္မေသု စက္ခုံ ဥဒပါဒိ, ဉာဏံ ဥဒပါဒိ, ပညာ ဥဒပါဒိ, ဝိဇ္ဇာ ဥဒပါဒိ, အာလောကော ဥဒပါဒိ။
‘‘ဣဒံ ဒုက္ခနိရောဓံ အရိယသစ္စန္တိ မေ, ဘိက္ခဝေ, ပုဗ္ဗေ အနနုဿုတေသု ဓမ္မေသု စက္ခုံ ဥဒပါဒိ, ဉာဏံ ဥဒပါဒိ, ပညာ ဥဒပါဒိ, ဝိဇ္ဇာ ဥဒပါဒိ,
(ဝိ၊၃၊၁၆။)
အာလောကော ဥဒပါဒိ။ တံ ခေါ ပနိဒံ ဒုက္ခနိရောဓံ အရိယသစ္စံ သစ္ဆိကာတဗ္ဗန္တိ မေ, ဘိက္ခဝေ, ပုဗ္ဗေ အနနုဿုတေသု ဓမ္မေသု စက္ခုံ ဥဒပါဒိ, ဉာဏံ ဥဒပါဒိ, ပညာ ဥဒပါဒိ, ဝိဇ္ဇာ ဥဒပါဒိ, အာလောကော ဥဒပါဒိ။ တံ ခေါ ပနိဒံ ဒုက္ခနိရောဓံ အရိယသစ္စံ သစ္ဆိကတန္တိ မေ, ဘိက္ခဝေ, ပုဗ္ဗေ အနနုဿုတေသု ဓမ္မေသု စက္ခုံ ဥဒပါဒိ, ဉာဏံ ဥဒပါဒိ, ပညာ ဥဒပါဒိ, ဝိဇ္ဇာ ဥဒပါဒိ, အာလောကော ဥဒပါဒိ။
‘‘ဣဒံ ဒုက္ခနိရောဓဂါမိနီ ပဋိပဒါ အရိယသစ္စန္တိ မေ, ဘိက္ခဝေ, ပုဗ္ဗေ အနနုဿုတေသု ဓမ္မေသု စက္ခုံ ဥဒပါဒိ, ဉာဏံ ဥဒပါဒိ, ပညာ ဥဒပါဒိ, ဝိဇ္ဇာ ဥဒပါဒိ, အာလောကော ဥဒပါဒိ။ တံ ခေါ ပနိဒံ ဒုက္ခနိရောဓဂါမိနီ ပဋိပဒါ အရိယသစ္စံ ဘာဝေတဗ္ဗန္တိ မေ, ဘိက္ခဝေ, ပုဗ္ဗေ အနနုဿုတေသု ဓမ္မေသု စက္ခုံ ဥဒပါဒိ, ဉာဏံ ဥဒပါဒိ, ပညာ ဥဒပါဒိ, ဝိဇ္ဇာ ဥဒပါဒိ, အာလောကော ဥဒပါဒိ။ တံ ခေါ ပနိဒံ ဒုက္ခနိရောဓဂါမိနီ ပဋိပဒါ အရိယသစ္စံ ဘာဝိတန္တိ မေ, ဘိက္ခဝေ, ပုဗ္ဗေ အနနုဿုတေသု ဓမ္မေသု စက္ခုံ ဥဒပါဒိ, ဉာဏံ ဥဒပါဒိ, ပညာ ဥဒပါဒိ, ဝိဇ္ဇာ ဥဒပါဒိ, အာလောကော ဥဒပါဒိ။
မြန်֍ ၁၆။ ‘‘ယာဝကီဝဉ္စ မေ, ဘိက္ခဝေ, ဣမေသု စတူသု အရိယသစ္စေသု ဧဝံ တိပရိဝဋ္ဋံ ဒွါဒသာကာရံ ယထာဘူတံ ဉာဏဒဿနံ န သုဝိသုဒ္ဓံ အဟောသိ, နေဝ တာဝါဟံ, ဘိက္ခဝေ, သဒေဝကေ လောကေ သမာရကေ သဗြဟ္မကေ သဿမဏဗြာဟ္မဏိယာ ပဇာယ သဒေဝမနုဿာယ အနုတ္တရံ သမ္မာသမ္ဗောဓိံ အဘိသမ္ဗုဒ္ဓေါတိ ပစ္စညာသိံ။ ယတော စ ခေါ မေ, ဘိက္ခဝေ, ဣမေသု စတူသု အရိယသစ္စေသု ဧဝံ တိပရိဝဋ္ဋံ ဒွါဒသာကာရံ ယထာဘူတံ ဉာဏဒဿနံ သုဝိသုဒ္ဓံ အဟောသိ, အထာဟံ, ဘိက္ခဝေ, သဒေဝကေ လောကေ သမာရကေ သဗြဟ္မကေ သဿမဏဗြာဟ္မဏိယာ ပဇာယ သဒေဝမနုဿာယ အနုတ္တရံ သမ္မာသမ္ဗောဓိံ အဘိသမ္ဗုဒ္ဓေါတိ [အဘိသမ္ဗုဒ္ဓေါ (သီ။ သျာ။)] ပစ္စညာသိံ။ ဉာဏဉ္စ ပန မေ ဒဿနံ ဥဒပါဒိ – အကုပ္ပါ မေ ဝိမုတ္တိ, အယမန္တိမာ ဇာတိ, နတ္ထိ ဒါနိ ပုနဗ္ဘဝေါ’’တိ။ ဣဒမဝေါစ ဘဂဝါ အတ္တမနာ ပဉ္စဝဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ ဘဂဝတော ဘာသိတံ အဘိနန္ဒုန္တိ [ဣဒမဝေါစ…ပေ… အဘိနန္ဒုန္တိဝါကျံ သီ။ သျာ။ ပေါတ္ထကေသု နတ္ထိ]။
ဣမသ္မိဉ္စ ပန ဝေယျာကရဏသ္မိံ ဘညမာနေ အာယသ္မတော ကောဏ္ဍညဿ ဝိရဇံ ဝီတမလံ ဓမ္မစက္ခုံ ဥဒပါဒိ – ‘‘ယံ ကိဉ္စိ သမုဒယဓမ္မံ သဗ္ဗံ တံ နိရောဓဓမ္မ’’န္တိ။
(ဝိ၊၃၊၁၇။)
မြန်֍ ၁၇။ ပဝတ္တိတေ စ ပန ဘဂဝတာ ဓမ္မစက္ကေ, ဘုမ္မာ ဒေဝါ သဒ္ဒမနုဿာဝေသုံ – ‘‘ဧတံ ဘဂဝတာ ဗာရာဏသိယံ ဣသိပတနေ မိဂဒါယေ အနုတ္တရံ ဓမ္မစက္ကံ ပဝတ္တိတံ, အပ္ပဋိဝတ္တိယံ သမဏေန ဝါ ဗြာဟ္မဏေန ဝါ ဒေဝေန ဝါ မာရေန ဝါ ဗြဟ္မုနာ ဝါ ကေနစိ ဝါ လောကသ္မိ’’န္တိ။ ဘုမ္မာနံ ဒေဝါနံ သဒ္ဒံ သုတွာ စာတုမဟာရာဇိကာ ဒေဝါ သဒ္ဒမနုဿာဝေသုံ…ပေ… စာတုမဟာရာဇိကာနံ ဒေဝါနံ သဒ္ဒံ သုတွာ တာဝတိံသာ ဒေဝါ…ပေ… ယာမာ ဒေဝါ…ပေ… တုသိတာ ဒေဝါ…ပေ… နိမ္မာနရတီ ဒေဝါ…ပေ… ပရနိမ္မိတဝသဝတ္တီ ဒေဝါ…ပေ… ဗြဟ္မကာယိကာ ဒေဝါ သဒ္ဒမနုဿာဝေသုံ – ‘‘ဧတံ ဘဂဝတာ ဗာရာဏသိယံ ဣသိပတနေ မိဂဒါယေ အနုတ္တရံ ဓမ္မစက္ကံ ပဝတ္တိတံ အပ္ပဋိဝတ္တိယံ သမဏေန ဝါ ဗြာဟ္မဏေန ဝါ ဒေဝေန ဝါ မာရေန ဝါ ဗြဟ္မုနာ ဝါ ကေနစိ ဝါ လောကသ္မိ’’န္တိ။ ဣတိဟ, တေန ခဏေန, တေန လယေန [တေန လယေနာတိ ပဒဒွယံ သီ။ သျာ။ ပေါတ္ထကေသု နတ္ထိ] တေန မုဟုတ္တေန ယာဝ ဗြဟ္မလောကာ သဒ္ဒေါ အဗ္ဘုဂ္ဂစ္ဆိ။ အယဉ္စ ဒသသဟဿိလောကဓာတု သံကမ္ပိ သမ္ပကမ္ပိ သမ္ပဝေဓိ၊ အပ္ပမာဏော စ ဥဠာရော ဩဘာသော လောကေ ပါတုရဟောသိ, အတိက္ကမ္မ ဒေဝါနံ ဒေဝါနုဘာဝံ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ဣမံ ဥဒါနံ ဥဒါနေသိ – ‘‘အညာသိ ဝတ, ဘော ကောဏ္ဍညော, အညာသိ ဝတ ဘော ကောဏ္ဍညော’’တိ။ ဣတိ ဟိဒံ အာယသ္မတော ကောဏ္ဍညဿ ‘အညာသိကောဏ္ဍညော’ တွေဝ နာမံ အဟောသိ။
မြန်֍ ၁၈။ အထ ခေါ အာယသ္မာ အညာသိကောဏ္ဍညော ဒိဋ္ဌဓမ္မော ပတ္တဓမ္မော ဝိဒိတဓမ္မော ပရိယောဂါဠှဓမ္မော တိဏ္ဏဝိစိကိစ္ဆော ဝိဂတကထံကထော ဝေသာရဇ္ဇပ္ပတ္တော အပရပ္ပစ္စယော သတ္ထုသာသနေ ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘လဘေယျာဟံ, ဘန္တေ, ဘဂဝတော သန္တိကေ ပဗ္ဗဇ္ဇံ, လဘေယျံ ဥပသမ္ပဒ’’န္တိ။ ‘‘ဧဟိ ဘိက္ခူ’’တိ ဘဂဝါ အဝေါစ – ‘‘သွာက္ခာတော ဓမ္မော, စရ ဗြဟ္မစရိယံ သမ္မာ ဒုက္ခဿ အန္တကိရိယာယာ’’တိ။ သာဝ တဿ အာယသ္မတော ဥပသမ္ပဒါ အဟောသိ။
မြန်֍ ၁၉။ အထ ခေါ ဘဂဝါ တဒဝသေသေ ဘိက္ခူ ဓမ္မိယာ ကထာယ ဩဝဒိ အနုသာသိ။ အထ ခေါ အာယသ္မတော စ ဝပ္ပဿ အာယသ္မတော စ ဘဒ္ဒိယဿ ဘဂဝတာ ဓမ္မိယာ ကထာယ ဩဝဒိယမာနာနံ အနုသာသိယမာနာနံ ဝိရဇံ ဝီတမလံ ဓမ္မစက္ခုံ ဥဒပါဒိ – ယံ ကိဉ္စိ သမုဒယဓမ္မံ, သဗ္ဗံ တံ နိရောဓဓမ္မန္တိ။
(ဝိ၊၃၊၁၈။)
တေ ဒိဋ္ဌဓမ္မာ ပတ္တဓမ္မာ ဝိဒိတဓမ္မာ ပရိယောဂါဠှဓမ္မာ တိဏ္ဏဝိစိကိစ္ဆာ ဝိဂတကထံကထာ ဝေသာရဇ္ဇပ္ပတ္တာ အပရပ္ပစ္စယာ သတ္ထုသာသနေ ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစုံ – ‘‘လဘေယျာမ မယံ, ဘန္တေ, ဘဂဝတော သန္တိကေ ပဗ္ဗဇ္ဇံ, လဘေယျာမ ဥပသမ္ပဒ’’န္တိ။ ‘‘ဧထ ဘိက္ခဝေါ’’တိ ဘဂဝါ အဝေါစ – ‘‘သွာက္ခာတော ဓမ္မော, စရထ ဗြဟ္မစရိယံ သမ္မာ ဒုက္ခဿ အန္တကိရိယာယာ’’တိ။ သာဝ တေသံ အာယသ္မန္တာနံ ဥပသမ္ပဒါ အဟောသိ။
အထ ခေါ ဘဂဝါ တဒဝသေသေ ဘိက္ခူ နီဟာရဘတ္တော ဓမ္မိယာ ကထာယ ဩဝဒိ အနုသာသိ။ ယံ တယော ဘိက္ခူ ပိဏ္ဍာယ စရိတွာ အာဟရန္တိ, တေန ဆဗ္ဗဂ္ဂေါ ယာပေတိ။ အထ ခေါ အာယသ္မတော စ မဟာနာမဿ အာယသ္မတော စ အဿဇိဿ ဘဂဝတာ ဓမ္မိယာ ကထာယ ဩဝဒိယမာနာနံ အနုသာသိယမာနာနံ ဝိရဇံ ဝီတမလံ ဓမ္မစက္ခုံ ဥဒပါဒိ – ယံ ကိဉ္စိ သမုဒယဓမ္မံ, သဗ္ဗံ တံ နိရောဓဓမ္မန္တိ။ တေ ဒိဋ္ဌဓမ္မာ ပတ္တဓမ္မာ ဝိဒိတဓမ္မာ ပရိယောဂါဠှဓမ္မာ တိဏ္ဏဝိစိကိစ္ဆာ ဝိဂတကထံကထာ ဝေသာရဇ္ဇပ္ပတ္တာ အပရပ္ပစ္စယာ သတ္ထုသာသနေ ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစုံ – ‘‘လဘေယျာမ မယံ, ဘန္တေ, ဘဂဝတော သန္တိကေ ပဗ္ဗဇ္ဇံ, လဘေယျာမ ဥပသမ္ပဒ’’န္တိ။ ‘‘ဧထ ဘိက္ခဝေါ’’တိ ဘဂဝါ အဝေါစ – ‘‘သွာက္ခာတော ဓမ္မော, စရထ ဗြဟ္မစရိယံ သမ္မာ ဒုက္ခဿ အန္တကိရိယာယာ’’တိ။ သာဝ တေသံ အာယသ္မန္တာနံ ဥပသမ္ပဒါ အဟောသိ။
မြန်֍ ၂၀။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ပဉ္စဝဂ္ဂိယေ ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ –
[သံ။ နိ။ ၃။၅၉ အာဒယော] ‘‘ရူပံ, ဘိက္ခဝေ, အနတ္တာ။ ရူပဉ္စ ဟိဒံ, ဘိက္ခဝေ, အတ္တာ အဘဝိဿ, နယိဒံ ရူပံ အာဗာဓာယ သံဝတ္တေယျ, လဗ္ဘေထ စ ရူပေ – ‘ဧဝံ မေ ရူပံ ဟောတု, ဧဝံ မေ ရူပံ မာ အဟောသီ’တိ။ ယသ္မာ စ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ရူပံ အနတ္တာ, တသ္မာ ရူပံ အာဗာဓာယ သံဝတ္တတိ, န စ လဗ္ဘတိ ရူပေ – ‘ဧဝံ မေ ရူပံ ဟောတု, ဧဝံ မေ ရူပံ မာ အဟောသီ’တိ။ ဝေဒနာ, အနတ္တာ။ ဝေဒနာ စ ဟိဒံ, ဘိက္ခဝေ, အတ္တာ အဘဝိဿ, နယိဒံ ဝေဒနာ အာဗာဓာယ သံဝတ္တေယျ, လဗ္ဘေထ စ ဝေဒနာယ – ‘ဧဝံ မေ ဝေဒနာ ဟောတု, ဧဝံ မေ ဝေဒနာ မာ အဟောသီ’တိ။ ယသ္မာ စ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဝေဒနာ အနတ္တာ, တသ္မာ ဝေဒနာ အာဗာဓာယ သံဝတ္တတိ, န စ လဗ္ဘတိ ဝေဒနာယ – ‘ဧဝံ မေ ဝေဒနာ ဟောတု, ဧဝံ မေ ဝေဒနာ မာ အဟောသီ’တိ။ သညာ, အနတ္တာ။ သညာ စ ဟိဒံ, ဘိက္ခဝေ, အတ္တာ အဘဝိဿ, နယိဒံ သညာ အာဗာဓာယ သံဝတ္တေယျ,
(ဝိ၊၃၊၁၉။)
လဗ္ဘေထ စ သညာယ – ‘ဧဝံ မေ သညာ ဟောတု, ဧဝံ မေ သညာ မာ အဟောသီ’တိ။ ယသ္မာ စ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, သညာ အနတ္တာ, တသ္မာ သညာ အာဗာဓာယ သံဝတ္တတိ, န စ လဗ္ဘတိ သညာယ – ‘ဧဝံ မေ သညာ ဟောတု, ဧဝံ မေ သညာ မာ အဟောသီ’တိ။ သင်္ခါရာ, အနတ္တာ။ သင်္ခါရာ စ ဟိဒံ, ဘိက္ခဝေ, အတ္တာ အဘဝိဿံသု, နယိဒံ [နယိမေ (က။)] သင်္ခါရာ အာဗာဓာယ သံဝတ္တေယျုံ, လဗ္ဘေထ စ သင်္ခါရေသု – ‘ဧဝံ မေ သင်္ခါရာ ဟောန္တု, ဧဝံ မေ သင်္ခါရာ မာ အဟေသု’န္တိ။ ယသ္မာ စ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, သင်္ခါရာ အနတ္တာ, တသ္မာ သင်္ခါရာ အာဗာဓာယ သံဝတ္တန္တိ, န စ လဗ္ဘတိ သင်္ခါရေသု – ‘ဧဝံ မေ သင်္ခါရာ ဟောန္တု, ဧဝံ မေ သင်္ခါရာ မာ အဟေသု’န္တိ။ ဝိညာဏံ, အနတ္တာ။ ဝိညာဏဉ္စ ဟိဒံ, ဘိက္ခဝေ, အတ္တာ အဘဝိဿ, နယိဒံ ဝိညာဏံ အာဗာဓာယ သံဝတ္တေယျ, လဗ္ဘေထ စ ဝိညာဏေ – ‘ဧဝံ မေ ဝိညာဏံ ဟောတု, ဧဝံ မေ ဝိညာဏံ မာ အဟောသီ’တိ။ ယသ္မာ စ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဝိညာဏံ အနတ္တာ, တသ္မာ ဝိညာဏံ အာဗာဓာယ သံဝတ္တတိ, န စ လဗ္ဘတိ ဝိညာဏေ – ‘ဧဝံ မေ ဝိညာဏံ ဟောတု, ဧဝံ မေ ဝိညာဏံ မာ အဟောသီ’တိ။
မြန်֍ ၂၁။ ‘‘တံ ကိံ မညထ, ဘိက္ခဝေ, ရူပံ နိစ္စံ ဝါ အနိစ္စံ ဝါတိ? အနိစ္စံ, ဘန္တေ။ ယံ ပနာနိစ္စံ ဒုက္ခံ ဝါ တံ သုခံ ဝါတိ? ဒုက္ခံ, ဘန္တေ။ ယံ ပနာနိစ္စံ ဒုက္ခံ ဝိပရိဏာမဓမ္မံ, ကလ္လံ နု တံ သမနုပဿိတုံ – ဧတံ မမ, ဧသောဟမသ္မိ, ဧသော မေ အတ္တာတိ? နော ဟေတံ, ဘန္တေ။ ဝေဒနာ နိစ္စာ ဝါ အနိစ္စာ ဝါတိ? အနိစ္စာ, ဘန္တေ။ ယံ ပနာနိစ္စံ ဒုက္ခံ ဝါ တံ သုခံ ဝါတိ? ဒုက္ခံ, ဘန္တေ။ ယံ ပနာနိစ္စံ ဒုက္ခံ ဝိပရိဏာမဓမ္မံ, ကလ္လံ နု တံ သမနုပဿိတုံ – ဧတံ မမ, ဧသောဟမသ္မိ, ဧသော မေ အတ္တာတိ? နော ဟေတံ, ဘန္တေ။ သညာ နိစ္စာ ဝါ အနိစ္စာ ဝါတိ? အနိစ္စာ, ဘန္တေ။ ယံ ပနာနိစ္စံ ဒုက္ခံ ဝါ တံ သုခံ ဝါတိ? ဒုက္ခံ, ဘန္တေ။ ယံ ပနာနိစ္စံ ဒုက္ခံ ဝိပရိဏာမဓမ္မံ, ကလ္လံ နု တံ သမနုပဿိတုံ – ဧတံ မမ, ဧသောဟမသ္မိ, ဧသော မေ အတ္တာတိ? နော ဟေတံ, ဘန္တေ။ သင်္ခါရာ နိစ္စာ ဝါ အနိစ္စာ ဝါတိ? အနိစ္စာ, ဘန္တေ။ ယံ ပနာနိစ္စံ, ဒုက္ခံ ဝါ တံ သုခံ ဝါတိ? ဒုက္ခံ, ဘန္တေ။ ယံ ပနာနိစ္စံ ဒုက္ခံ ဝိပရိဏာမဓမ္မံ, ကလ္လံ နု တံ သမနုပဿိတုံ – ဧတံ မမ, ဧသောဟမသ္မိ, ဧသော မေ အတ္တာတိ? နော ဟေတံ, ဘန္တေ။ ဝိညာဏံ နိစ္စံ ဝါ အနိစ္စံ ဝါတိ? အနိစ္စံ, ဘန္တေ။ ယံ ပနာနိစ္စံ, ဒုက္ခံ ဝါ တံ သုခံ ဝါတိ? ဒုက္ခံ, ဘန္တေ။ ယံ ပနာနိစ္စံ ဒုက္ခံ ဝိပရိဏာမဓမ္မံ, ကလ္လံ နု တံ သမနုပဿိတုံ – ဧတံ မမ, ဧသောဟမသ္မိ, ဧသော မေ အတ္တာတိ? နော ဟေတံ, ဘန္တေ။
(ဝိ၊၃၊၂၀။)
မြန်֍ ၂၂။ ‘‘တသ္မာတိဟ, ဘိက္ခဝေ, ယံ ကိဉ္စိ ရူပံ အတီတာနာဂတပစ္စုပ္ပန္နံ အဇ္ဈတ္တံ ဝါ ဗဟိဒ္ဓါ ဝါ ဩဠာရိကံ ဝါ သုခုမံ ဝါ ဟီနံ ဝါ ပဏီတံ ဝါ ယံ ဒူရေ [ယံ ဒူရေ ဝါ (သျာ။)] သန္တိကေ ဝါ, သဗ္ဗံ ရူပံ – နေတံ မမ, နေသောဟမသ္မိ, န မေသော အတ္တာတိ – ဧဝမေတံ ယထာဘူတံ သမ္မပ္ပညာယ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ယာ ကာစိ ဝေဒနာ အတီတာနာဂတပစ္စုပ္ပန္နာ အဇ္ဈတ္တံ ဝါ ဗဟိဒ္ဓါ ဝါ ဩဠာရိကာ ဝါ သုခုမာ ဝါ ဟီနာ ဝါ ပဏီတာ ဝါ ယာ ဒူရေ သန္တိကေ ဝါ, သဗ္ဗာ ဝေဒနာ – နေတံ မမ, နေသောဟမသ္မိ, န မေသော အတ္တာတိ – ဧဝမေတံ ယထာဘူတံ သမ္မပ္ပညာယ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ယာ ကာစိ သညာ အတီတာနာဂတပစ္စုပ္ပန္နာ အဇ္ဈတ္တံ ဝါ ဗဟိဒ္ဓါ ဝါ ဩဠာရိကာ ဝါ သုခုမာ ဝါ ဟီနာ ဝါ ပဏီတာ ဝါ ယာ ဒူရေ သန္တိကေ ဝါ, သဗ္ဗာ သညာ – နေတံ မမ, နေသောဟမသ္မိ, န မေသော အတ္တာတိ – ဧဝမေတံ ယထာဘူတံ သမ္မပ္ပညာယ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ယေ ကေစိ သင်္ခါရာ အတီတာနာဂတပစ္စုပ္ပန္နာ အဇ္ဈတ္တံ ဝါ ဗဟိဒ္ဓါ ဝါ ဩဠာရိကာ ဝါ သုခုမာ ဝါ ဟီနာ ဝါ ပဏီတာ ဝါ ယေ ဒူရေ သန္တိကေ ဝါ, သဗ္ဗေ သင်္ခါရာ – နေတံ မမ, နေသောဟမသ္မိ, န မေသော အတ္တာတိ – ဧဝမေတံ ယထာဘူတံ သမ္မပ္ပညာယ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ယံ ကိဉ္စိ ဝိညာဏံ အတီတာနာဂတပစ္စုပ္ပန္နံ အဇ္ဈတ္တံ ဝါ ဗဟိဒ္ဓါ ဝါ ဩဠာရိကံ ဝါ သုခုမံ ဝါ ဟီနံ ဝါ ပဏီတံ ဝါ ယံ ဒူရေ သန္တိကေ ဝါ, သဗ္ဗံ ဝိညာဏံ – နေတံ မမ, နေသောဟမသ္မိ, န မေသော အတ္တာတိ – ဧဝမေတံ ယထာဘူတံ သမ္မပ္ပညာယ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။
မြန်֍ ၂၃။ ‘‘ဧဝံ ပဿံ, ဘိက္ခဝေ, သုတဝါ အရိယသာဝကော ရူပသ္မိမ္ပိ နိဗ္ဗိန္ဒတိ, ဝေဒနာယပိ နိဗ္ဗိန္ဒတိ, သညာယပိ နိဗ္ဗိန္ဒတိ, သင်္ခါရေသုပိ နိဗ္ဗိန္ဒတိ, ဝိညာဏသ္မိမ္ပိ နိဗ္ဗိန္ဒတိ၊ နိဗ္ဗိန္ဒံ ဝိရဇ္ဇတိ၊ ဝိရာဂါ ဝိမုစ္စတိ၊ ဝိမုတ္တသ္မိံ ဝိမုတ္တမိတိ ဉာဏံ ဟောတိ, ‘ခီဏာ ဇာတိ, ဝုသိတံ ဗြဟ္မစရိယံ, ကတံ ကရဏီယံ, နာပရံ ဣတ္ထတ္တာယာ’တိ ပဇာနာတီ’’တိ။
မြန်֍ ၂၄။ ဣဒမဝေါစ ဘဂဝါ။ အတ္တမနာ ပဉ္စဝဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ ဘဂဝတော ဘာသိတံ အဘိနန္ဒုန္တိ [အဘိနန္ဒုံ (သျာ။)]။ ဣမသ္မိဉ္စ ပန ဝေယျာကရဏသ္မိံ ဘညမာနေ ပဉ္စဝဂ္ဂိယာနံ ဘိက္ခူနံ အနုပါဒါယ အာသဝေဟိ စိတ္တာနိ ဝိမုစ္စိံသု။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဆ လောကေ အရဟန္တော ဟောန္တိ။
ပဉ္စဝဂ္ဂိယကထာ နိဋ္ဌိတာ။
ပဌမဘာဏဝါရော။
(ဝိ၊၃၊၂၁။)
၇။ ပဗ္ဗဇ္ဇာကထာ
မြန်֍ ၂၅။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဗာရာဏသိယံ ယသော နာမ ကုလပုတ္တော သေဋ္ဌိပုတ္တော သုခုမာလော ဟောတိ။ တဿ တယော ပါသာဒါ ဟောန္တိ – ဧကော ဟေမန္တိကော, ဧကော ဂိမှိကော, ဧကော ဝဿိကော။ သော ဝဿိကေ ပါသာဒေ စတ္တာရော မာသေ [ဝဿိကေ ပါသာဒေ ဝဿိကေ စတ္တာရော မာသေ (သီ။)] နိပ္ပုရိသေဟိ တူရိယေဟိ ပရိစာရယမာနော န ဟေဋ္ဌာပါသာဒံ ဩရောဟတိ။ အထ ခေါ ယသဿ ကုလပုတ္တဿ ပဉ္စဟိ ကာမဂုဏေဟိ သမပ္ပိတဿ သမင်္ဂီဘူတဿ ပရိစာရယမာနဿ ပဋိကစ္စေဝ [ပဋိဂစ္စေဝ (သီ။)] နိဒ္ဒါ ဩက္ကမိ, ပရိဇနဿပိ နိဒ္ဒါ ဩက္ကမိ, သဗ္ဗရတ္တိယော စ တေလပဒီပေါ ဈာယတိ။ အထ ခေါ ယသော ကုလပုတ္တော ပဋိကစ္စေဝ ပဗုဇ္ဈိတွာ အဒ္ဒသ သကံ ပရိဇနံ သုပန္တံ – အညိဿာ ကစ္ဆေ ဝီဏံ, အညိဿာ ကဏ္ဌေ မုဒိင်္ဂံ, အညိဿာ ကစ္ဆေ အာဠမ္ဗရံ, အညံ ဝိကေသိကံ, အညံ ဝိက္ခေဠိကံ, အညာ ဝိပ္ပလပန္တိယော, ဟတ္ထပ္ပတ္တံ သုသာနံ မညေ။ ဒိသွာနဿ အာဒီနဝေါ ပါတုရဟောသိ, နိဗ္ဗိဒါယ စိတ္တံ သဏ္ဌာသိ။ အထ ခေါ ယသော ကုလပုတ္တော ဥဒါနံ ဥဒါနေသိ – ‘‘ဥပဒ္ဒုတံ ဝတ ဘော, ဥပဿဋ္ဌံ ဝတ ဘော’’တိ။
အထ ခေါ ယသော ကုလပုတ္တော သုဝဏ္ဏပါဒုကာယော အာရောဟိတွာ ယေန နိဝေသနဒွါရံ တေနုပသင်္ကမိ။ အမနုဿာ ဒွါရံ ဝိဝရိံသု – မာ ယသဿ ကုလပုတ္တဿ ကောစိ အန္တရာယမကာသိ အဂါရသ္မာ အနဂါရိယံ ပဗ္ဗဇ္ဇာယာတိ။ အထ ခေါ ယသော ကုလပုတ္တော ယေန နဂရဒွါရံ တေနုပသင်္ကမိ။ အမနုဿာ ဒွါရံ ဝိဝရိံသု – မာ ယသဿ ကုလပုတ္တဿ ကောစိ အန္တရာယမကာသိ အဂါရသ္မာ အနဂါရိယံ ပဗ္ဗဇ္ဇာယာတိ။ အထ ခေါ ယသော ကုလပုတ္တော ယေန ဣသိပတနံ မိဂဒါယော တေနုပသင်္ကမိ။
မြန်֍ ၂၆။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဘဂဝါ ရတ္တိယာ ပစ္စူသသမယံ ပစ္စုဋ္ဌာယ အဇ္ဈောကာသေ စင်္ကမတိ။ အဒ္ဒသာ ခေါ ဘဂဝါ ယသံ ကုလပုတ္တံ ဒူရတောဝ အာဂစ္ဆန္တံ, ဒိသွာန စင်္ကမာ ဩရောဟိတွာ ပညတ္တေ အာသနေ နိသီဒိ။ အထ ခေါ ယသော ကုလပုတ္တော ဘဂဝတော အဝိဒူရေ ဥဒါနံ ဥဒါနေသိ – ‘‘ဥပဒ္ဒုတံ ဝတ ဘော, ဥပဿဋ္ဌံ ဝတ ဘော’’တိ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ယသံ ကုလပုတ္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ဣဒံ ခေါ, ယသ, အနုပဒ္ဒုတံ, ဣဒံ အနုပဿဋ္ဌံ။ ဧဟိ ယသ, နိသီဒ, ဓမ္မံ တေ ဒေသေဿာမီ’’တိ။ အထ ခေါ ယသော ကုလပုတ္တော – ဣဒံ ကိရ
(ဝိ၊၃၊၂၂။)
အနုပဒ္ဒုတံ, ဣဒံ အနုပဿဋ္ဌန္တိ ဟဋ္ဌော ဥဒဂ္ဂေါ သုဝဏ္ဏပါဒုကာဟိ ဩရောဟိတွာ ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ, ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နဿ ခေါ ယသဿ ကုလပုတ္တဿ ဘဂဝါ အနုပုဗ္ဗိံ ကထံ ကထေသိ, သေယျထိဒံ – ဒါနကထံ သီလကထံ သဂ္ဂကထံ, ကာမာနံ အာဒီနဝံ ဩကာရံ သံကိလေသံ, နေက္ခမ္မေ အာနိသံသံ ပကာသေသိ။ ယဒါ ဘဂဝါ အညာသိ ယသံ ကုလပုတ္တံ ကလ္လစိတ္တံ, မုဒုစိတ္တံ, ဝိနီဝရဏစိတ္တံ, ဥဒဂ္ဂစိတ္တံ, ပသန္နစိတ္တံ, အထ ယာ ဗုဒ္ဓါနံ သာမုက္ကံသိကာ ဓမ္မဒေသနာ တံ ပကာသေသိ – ဒုက္ခံ, သမုဒယံ, နိရောဓံ, မဂ္ဂံ။ သေယျထာပိ နာမ သုဒ္ဓံ ဝတ္ထံ အပဂတကာဠကံ သမ္မဒေဝ ရဇနံ ပဋိဂ္ဂဏှေယျ, ဧဝမေဝ ယသဿ ကုလပုတ္တဿ တသ္မိံယေဝ အာသနေ ဝိရဇံ ဝီတမလံ ဓမ္မစက္ခုံ ဥဒပါဒိ – ယံ ကိဉ္စိ သမုဒယဓမ္မံ, သဗ္ဗံ တံ နိရောဓဓမ္မန္တိ။
မြန်֍ ၂၇။ အထ ခေါ ယသဿ ကုလပုတ္တဿ မာတာ ပါသာဒံ အဘိရုဟိတွာ ယသံ ကုလပုတ္တံ အပဿန္တီ ယေန သေဋ္ဌိ ဂဟပတိ တေနုပသင်္ကမိ, ဥပသင်္ကမိတွာ သေဋ္ဌိံ ဂဟပတိံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ပုတ္တော တေ, ဂဟပတိ, ယသော န ဒိဿတီ’’တိ။ အထ ခေါ သေဋ္ဌိ ဂဟပတိ စတုဒ္ဒိသာ အဿဒူတေ ဥယျောဇေတွာ သာမံယေဝ ယေန ဣသိပတနံ မိဂဒါယော တေနုပသင်္ကမိ။ အဒ္ဒသာ ခေါ သေဋ္ဌိ ဂဟပတိ သုဝဏ္ဏပါဒုကာနံ နိက္ခေပံ, ဒိသွာန တံယေဝ အနုဂမာသိ [အနုဂမာ (သီ။ သျာ။)]။ အဒ္ဒသာ ခေါ ဘဂဝါ သေဋ္ဌိံ ဂဟပတိံ ဒူရတောဝ အာဂစ္ဆန္တံ, ဒိသွာန ဘဂဝတော ဧတဒဟောသိ – ‘‘ယံနူနာဟံ တထာရူပံ ဣဒ္ဓါဘိသင်္ခါရံ အဘိသင်္ခရေယျံ ယထာ သေဋ္ဌိ ဂဟပတိ ဣဓ နိသိန္နော ဣဓ နိသိန္နံ ယသံ ကုလပုတ္တံ န ပဿေယျာ’’တိ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ တထာရူပံ ဣဒ္ဓါဘိသင်္ခါရံ အဘိသင်္ခရေသိ။ အထ ခေါ သေဋ္ဌိ ဂဟပတိ ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ, ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘အပိ, ဘန္တေ, ဘဂဝါ ယသံ ကုလပုတ္တံ ပဿေယျာ’’တိ? တေန ဟိ, ဂဟပတိ, နိသီဒ, အပ္ပေဝ နာမ ဣဓ နိသိန္နော ဣဓ နိသိန္နံ ယသံ ကုလပုတ္တံ ပဿေယျာသီတိ။ အထ ခေါ သေဋ္ဌိ ဂဟပတိ – ဣဓေဝ ကိရာဟံ နိသိန္နော ဣဓ နိသိန္နံ ယသံ ကုလပုတ္တံ ပဿိဿာမီတိ ဟဋ္ဌော ဥဒဂ္ဂေါ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နဿ ခေါ သေဋ္ဌိဿ ဂဟပတိဿ ဘဂဝါ အနုပုဗ္ဗိံ ကထံ ကထေသိ, သေယျထိဒံ – ဒါနကထံ သီလကထံ သဂ္ဂကထံ, ကာမာနံ အာဒီနဝံ ဩကာရံ သံကိလေသံ, နေက္ခမ္မေ
(ဝိ၊၃၊၂၃။)
အာနိသံသံ ပကာသေသိ။ ယဒါ ဘဂဝါ အညာသိ သေဋ္ဌိံ ဂဟပတိံ ကလ္လစိတ္တံ, မုဒုစိတ္တံ, ဝိနီဝရဏစိတ္တံ, ဥဒဂ္ဂစိတ္တံ, ပသန္နစိတ္တံ, အထ ယာ ဗုဒ္ဓါနံ သာမုက္ကံသိကာ ဓမ္မဒေသနာ, တံ ပကာသေသိ – ဒုက္ခံ, သမုဒယံ, နိရောဓံ, မဂ္ဂံ။ သေယျထာပိ နာမ သုဒ္ဓံ ဝတ္ထံ အပဂတကာဠကံ သမ္မဒေဝ ရဇနံ ပဋိဂ္ဂဏှေယျ ဧဝမေဝ သေဋ္ဌိဿ ဂဟပတိဿ တသ္မိံယေဝ အာသနေ ဝိရဇံ ဝီတမလံ ဓမ္မစက္ခုံ ဥဒပါဒိ – ယံ ကိဉ္စိ သမုဒယဓမ္မံ, သဗ္ဗံ တံ နိရောဓဓမ္မန္တိ။ အထ ခေါ သေဋ္ဌိ ဂဟပတိ ဒိဋ္ဌဓမ္မော ပတ္တဓမ္မော ဝိဒိတဓမ္မော ပရိယောဂါဠှဓမ္မော တိဏ္ဏဝိစိကိစ္ဆော ဝိဂတကထံကထော ဝေသာရဇ္ဇပ္ပတ္တော အပရပ္ပစ္စယော သတ္ထုသာသနေ ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘အဘိက္ကန္တံ, ဘန္တေ, အဘိက္ကန္တံ, ဘန္တေ, သေယျထာပိ, ဘန္တေ, နိက္ကုဇ္ဇိတံ [နိကုဇ္ဇိတံ (က။)] ဝါ ဥက္ကုဇ္ဇေယျ, ပဋိစ္ဆန္နံ ဝါ ဝိဝရေယျ, မူဠှဿ ဝါ မဂ္ဂံ အာစိက္ခေယျ, အန္ဓကာရေ ဝါ တေလပဇ္ဇောတံ ဓာရေယျ – စက္ခုမန္တော ရူပါနိ ဒက္ခန္တီတိ – ဧဝမေဝံ ဘဂဝတာ အနေကပရိယာယေန ဓမ္မော ပကာသိတော။ ဧသာဟံ, ဘန္တေ, ဘဂဝန္တံ သရဏံ ဂစ္ဆာမိ, ဓမ္မဉ္စ, ဘိက္ခုသံဃဉ္စ။ ဥပါသကံ မံ ဘဂဝါ ဓာရေတု အဇ္ဇတဂ္ဂေ ပါဏုပေတံ သရဏံ ဂတ’’န္တိ။ သောဝ လောကေ ပဌမံ ဥပါသကော အဟောသိ တေဝါစိကော။
မြန်֍ ၂၈။ အထ ခေါ ယသဿ ကုလပုတ္တဿ ပိတုနော ဓမ္မေ ဒေသိယမာနေ ယထာဒိဋ္ဌံ ယထာဝိဒိတံ ဘူမိံ ပစ္စဝေက္ခန္တဿ အနုပါဒါယ အာသဝေဟိ စိတ္တံ ဝိမုစ္စိ။ အထ ခေါ ဘဂဝတော ဧတဒဟောသိ – ‘‘ယသဿ ခေါ ကုလပုတ္တဿ ပိတုနော ဓမ္မေ ဒေသိယမာနေ ယထာဒိဋ္ဌံ ယထာဝိဒိတံ ဘူမိံ ပစ္စဝေက္ခန္တဿ အနုပါဒါယ အာသဝေဟိ စိတ္တံ ဝိမုတ္တံ။ အဘဗ္ဗော ခေါ ယသော ကုလပုတ္တော ဟီနာယာဝတ္တိတွာ ကာမေ ပရိဘုဉ္ဇိတုံ, သေယျထာပိ ပုဗ္ဗေ အဂါရိကဘူတော၊ ယံနူနာဟံ တံ ဣဒ္ဓါဘိသင်္ခါရံ ပဋိပ္ပဿမ္ဘေယျ’’န္တိ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ တံ ဣဒ္ဓါဘိသင်္ခါရံ ပဋိပ္ပဿမ္ဘေသိ။ အဒ္ဒသာ ခေါ သေဋ္ဌိ ဂဟပတိ ယသံ ကုလပုတ္တံ နိသိန္နံ, ဒိသွာန ယသံ ကုလပုတ္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘မာတာ တေ တာတ, ယသ, ပရိဒေဝ [ပရိဒေဝီ (က။)] သောကသမာပန္နာ, ဒေဟိ မာတုယာ ဇီဝိတ’’န္တိ။ အထ ခေါ ယသော ကုလပုတ္တော ဘဂဝန္တံ ဥလ္လောကေသိ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ သေဋ္ဌိံ ဂဟပတိံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘တံ ကိံ မညသိ, ဂဟပတိ, ယဿ သေက္ခေန ဉာဏေန သေက္ခေန ဒဿနေန ဓမ္မော ဒိဋ္ဌော ဝိဒိတော သေယျထာပိ တယာ? တဿ ယထာဒိဋ္ဌံ ယထာဝိဒိတံ ဘူမိံ ပစ္စဝေက္ခန္တဿ
(ဝိ၊၃၊၂၄။)
အနုပါဒါယ အာသဝေဟိ စိတ္တံ ဝိမုတ္တံ။ ဘဗ္ဗော နု ခေါ သော, ဂဟပတိ, ဟီနာယာဝတ္တိတွာ ကာမေ ပရိဘုဉ္ဇိတုံ သေယျထာပိ ပုဗ္ဗေ အဂါရိကဘူတော’’တိ? ‘‘နော ဟေတံ, ဘန္တေ’’။ ‘‘ယသဿ ခေါ, ဂဟပတိ, ကုလပုတ္တဿ သေက္ခေန ဉာဏေန သေက္ခေန ဒဿနေန ဓမ္မော ဒိဋ္ဌော ဝိဒိတော သေယျထာပိ တယာ။ တဿ ယထာဒိဋ္ဌံ ယထာဝိဒိတံ ဘူမိံ ပစ္စဝေက္ခန္တဿ အနုပါဒါယ အာသဝေဟိ စိတ္တံ ဝိမုတ္တံ။ အဘဗ္ဗော ခေါ, ဂဟပတိ, ယသော ကုလပုတ္တော ဟီနာယာဝတ္တိတွာ ကာမေ ပရိဘုဉ္ဇိတုံ သေယျထာပိ ပုဗ္ဗေ အဂါရိကဘူတော’’တိ။ ‘‘လာဘာ, ဘန္တေ, ယသဿ ကုလပုတ္တဿ, သုလဒ္ဓံ, ဘန္တေ, ယသဿ ကုလပုတ္တဿ, ယထာ ယသဿ ကုလပုတ္တဿ အနုပါဒါယ အာသဝေဟိ စိတ္တံ ဝိမုတ္တံ။ အဓိဝါသေတု မေ, ဘန္တေ, ဘဂဝါ အဇ္ဇတနာယ ဘတ္တံ ယသေန ကုလပုတ္တေန ပစ္ဆာသမဏေနာ’’တိ။ အဓိဝါသေသိ ဘဂဝါ တုဏှီဘာဝေန။ အထ ခေါ သေဋ္ဌိ ဂဟပတိ ဘဂဝတော အဓိဝါသနံ ဝိဒိတွာ ဥဋ္ဌာယာသနာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ပဒက္ခိဏံ ကတွာ ပက္ကာမိ။ အထ ခေါ ယသော ကုလပုတ္တော အစိရပက္ကန္တေ သေဋ္ဌိမှိ ဂဟပတိမှိ ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘လဘေယျာဟံ, ဘန္တေ, ဘဂဝတော သန္တိကေ ပဗ္ဗဇ္ဇံ, လဘေယျံ ဥပသမ္ပဒ’’န္တိ။ ‘‘ဧဟိ ဘိက္ခူ’’တိ ဘဂဝါ အဝေါစ – ‘‘သွာက္ခာတော ဓမ္မော, စရ ဗြဟ္မစရိယံ သမ္မာ ဒုက္ခဿ အန္တကိရိယာယာ’’တိ။ သာဝ တဿ အာယသ္မတော ဥပသမ္ပဒါ အဟောသိ။ တေန ခေါ ပန သမယေန သတ္တ လောကေ အရဟန္တော ဟောန္တိ။
ယသဿ ပဗ္ဗဇ္ဇာ နိဋ္ဌိတာ။
မြန်֍ ၂၉။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ပုဗ္ဗဏှသမယံ နိဝါသေတွာ ပတ္တစီဝရမာဒါယ အာယသ္မတာ ယသေန ပစ္ဆာသမဏေန ယေန သေဋ္ဌိဿ ဂဟပတိဿ နိဝေသနံ တေနုပသင်္ကမိ, ဥပသင်္ကမိတွာ ပညတ္တေ အာသနေ နိသီဒိ။ အထ ခေါ အာယသ္မတော ယသဿ မာတာ စ ပုရာဏဒုတိယိကာ စ ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိံသု, ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိံသု။ တာသံ ဘဂဝါ အနုပုဗ္ဗိံ ကထံ ကထေသိ, သေယျထိဒံ – ဒါနကထံ သီလကထံ သဂ္ဂကထံ, ကာမာနံ အာဒီနဝံ ဩကာရံ သံကိလေသံ, နေက္ခမ္မေ အာနိသံသံ ပကာသေသိ။ ယဒါ တာ ဘဂဝါ အညာသိ ကလ္လစိတ္တာ, မုဒုစိတ္တာ, ဝိနီဝရဏစိတ္တာ, ဥဒဂ္ဂစိတ္တာ, ပသန္နစိတ္တာ, အထ ယာ ဗုဒ္ဓါနံ သာမုက္ကံသိကာ ဓမ္မဒေသနာ တံ ပကာသေသိ – ဒုက္ခံ, သမုဒယံ, နိရောဓံ,
(ဝိ၊၃၊၂၅။)
မဂ္ဂံ။ သေယျထာပိ နာမ သုဒ္ဓံ ဝတ္ထံ အပဂတကာဠကံ သမ္မဒေဝ ရဇနံ ပဋိဂ္ဂဏှေယျ, ဧဝမေဝ တာသံ တသ္မိံယေဝ အာသနေ ဝိရဇံ ဝီတမလံ ဓမ္မစက္ခုံ ဥဒပါဒိ – ယံ ကိဉ္စိ သမုဒယဓမ္မံ, သဗ္ဗံ တံ နိရောဓဓမ္မန္တိ။ တာ ဒိဋ္ဌဓမ္မာ ပတ္တဓမ္မာ ဝိဒိတဓမ္မာ ပရိယောဂါဠှဓမ္မာ တိဏ္ဏဝိစိကိစ္ဆာ ဝိဂတကထံကထာ ဝေသာရဇ္ဇပ္ပတ္တာ အပရပ္ပစ္စယာ သတ္ထုသာသနေ ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစုံ – ‘‘အဘိက္ကန္တံ, ဘန္တေ, အဘိက္ကန္တံ, ဘန္တေ…ပေ… ဧတာ မယံ, ဘန္တေ, ဘဂဝန္တံ သရဏံ ဂစ္ဆာမ, ဓမ္မဉ္စ, ဘိက္ခုသံဃဉ္စ။ ဥပါသိကာယော နော ဘဂဝါ ဓာရေတု အဇ္ဇတဂ္ဂေ ပါဏုပေတာ သရဏံ ဂတာ’’တိ။ တာ စ လောကေ ပဌမံ ဥပါသိကာ အဟေသုံ တေဝါစိကာ။
အထ ခေါ အာယသ္မတော ယသဿ မာတာ စ ပိတာ စ ပုရာဏဒုတိယိကာ စ ဘဂဝန္တဉ္စ အာယသ္မန္တဉ္စ ယသံ ပဏီတေန ခါဒနီယေန ဘောဇနီယေန သဟတ္ထာ သန္တပ္ပေတွာ သမ္ပဝါရေတွာ, ဘဂဝန္တံ ဘုတ္တာဝိံ ဩနီတပတ္တပါဏိံ, ဧကမန္တံ နိသီဒိံသု။ အထ ခေါ ဘဂဝါ အာယသ္မတော ယသဿ မာတရဉ္စ ပိတရဉ္စ ပုရာဏဒုတိယိကဉ္စ ဓမ္မိယာ ကထာယ သန္ဒဿေတွာ သမာဒပေတွာ သမုတ္တေဇေတွာ သမ္ပဟံသေတွာ ဥဋ္ဌာယာသနာ ပက္ကာမိ။
မြန်֍ ၃၀။ အဿောသုံ ခေါ အာယသ္မတော ယသဿ စတ္တာရော ဂိဟိသဟာယကာ ဗာရာဏသိယံ သေဋ္ဌာနုသေဋ္ဌီနံ ကုလာနံ ပုတ္တာ – ဝိမလော, သုဗာဟု, ပုဏ္ဏဇိ, ဂဝမ္ပတိ – ယသော ကိရ ကုလပုတ္တော ကေသမဿုံ ဩဟာရေတွာ ကာသာယာနိ ဝတ္ထာနိ အစ္ဆာဒေတွာ အဂါရသ္မာ အနဂါရိယံ ပဗ္ဗဇိတောတိ။ သုတွာန နေသံ ဧတဒဟောသိ – ‘‘န ဟိ နူန သော ဩရကော ဓမ္မဝိနယော, န သာ ဩရကာ ပဗ္ဗဇ္ဇာ, ယတ္ထ ယသော ကုလပုတ္တော ကေသမဿုံ ဩဟာရေတွာ ကာသာယာနိ ဝတ္ထာနိ အစ္ဆာဒေတွာ အဂါရသ္မာ အနဂါရိယံ ပဗ္ဗဇိတော’’တိ။ တေ [တေ စတ္တာရော ဇနာ (က။)] ယေနာယသ္မာ ယသော တေနုပသင်္ကမိံသု, ဥပသင်္ကမိတွာ အာယသ္မန္တံ ယသံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ အဋ္ဌံသု။ အထ ခေါ အာယသ္မာ ယသော တေ စတ္တာရော ဂိဟိသဟာယကေ အာဒါယ ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ, ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ အာယသ္မာ ယသော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ဣမေ မေ, ဘန္တေ, စတ္တာရော ဂိဟိသဟာယကာ ဗာရာဏသိယံ သေဋ္ဌာနုသေဋ္ဌီနံ ကုလာနံ ပုတ္တာ – ဝိမလော, သုဗာဟု, ပုဏ္ဏဇိ, ဂဝမ္ပတိ။ ဣမေ [ဣမေ စတ္တာရော (က။)] ဘဂဝါ ဩဝဒတု
(ဝိ၊၃၊၂၆။)
အနုသာသတူ’’တိ။ တေသံ ဘဂဝါ အနုပုဗ္ဗိံ ကထံ ကထေသိ, သေယျထိဒံ – ဒါနကထံ သီလကထံ သဂ္ဂကထံ ကာမာနံ အာဒီနဝံ ဩကာရံ သံကိလေသံ နေက္ခမ္မေ အာနိသံသံ ပကာသေသိ, ယဒါ တေ ဘဂဝါ အညာသိ ကလ္လစိတ္တေ မုဒုစိတ္တေ ဝိနီဝရဏစိတ္တေ ဥဒဂ္ဂစိတ္တေ ပသန္နစိတ္တေ, အထ ယာ ဗုဒ္ဓါနံ သာမုက္ကံသိကာ ဓမ္မဒေသနာ, တံ ပကာသေသိ ဒုက္ခံ သမုဒယံ နိရောဓံ မဂ္ဂံ, သေယျထာပိ နာမ သုဒ္ဓံ ဝတ္ထံ အပဂတကာဠကံ သမ္မဒေဝ ရဇနံ ပဋိဂ္ဂဏှေယျ, ဧဝမေဝ တေသံ တသ္မိံယေဝ အာသနေ ဝိရဇံ ဝီတမလံ ဓမ္မစက္ခုံ ဥဒပါဒိ ‘‘ယံ ကိဉ္စိ သမုဒယဓမ္မံ, သဗ္ဗံ တံ နိရောဓဓမ္မ’’န္တိ။ တေ ဒိဋ္ဌဓမ္မာ ပတ္တဓမ္မာ ဝိဒိတဓမ္မာ ပရိယောဂါဠှဓမ္မာ တိဏ္ဏဝိစိကိစ္ဆာ ဝိဂတကထံကထာ ဝေသာရဇ္ဇပ္ပတ္တာ အပရပ္ပစ္စယာ သတ္ထုသာသနေ ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစုံ – ‘‘လဘေယျာမ မယံ, ဘန္တေ, ဘဂဝတော သန္တိကေ ပဗ္ဗဇ္ဇံ, လဘေယျာမ ဥပသမ္ပဒ’’န္တိ။ ‘‘ဧထ ဘိက္ခဝေါ’’တိ ဘဂဝါ အဝေါစ – ‘‘သွာက္ခာတော ဓမ္မော, စရထ ဗြဟ္မစရိယံ သမ္မာ ဒုက္ခဿ အန္တကိရိယာယာ’’တိ။ သာဝ တေသံ အာယသ္မန္တာနံ ဥပသမ္ပဒါ အဟောသိ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ တေ ဘိက္ခူ ဓမ္မိယာ ကထာယ ဩဝဒိ အနုသာသိ။ တေသံ ဘဂဝတာ ဓမ္မိယာ ကထာယ ဩဝဒိယမာနာနံ အနုသာသိယမာနာနံ အနုပါဒါယ အာသဝေဟိ စိတ္တာနိ ဝိမုစ္စိံသု။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဧကာဒသ လောကေ အရဟန္တော ဟောန္တိ။
စတုဂိဟိသဟာယကပဗ္ဗဇ္ဇာ နိဋ္ဌိတာ။
မြန်֍ ၃၁။ အဿောသုံ ခေါ အာယသ္မတော ယသဿ ပညာသမတ္တာ ဂိဟိသဟာယကာ ဇာနပဒါ ပုဗ္ဗာနုပုဗ္ဗကာနံ ကုလာနံ ပုတ္တာ – ယသော ကိရ ကုလပုတ္တော ကေသမဿုံ ဩဟာရေတွာ ကာသာယာနိ ဝတ္ထာနိ အစ္ဆာဒေတွာ အဂါရသ္မာ အနဂါရိယံ ပဗ္ဗဇိတောတိ။ သုတွာန နေသံ ဧတဒဟောသိ – ‘‘န ဟိ နူန သော ဩရကော ဓမ္မဝိနယော, န သာ ဩရကာ ပဗ္ဗဇ္ဇာ, ယတ္ထ ယသော ကုလပုတ္တော ကေသမဿုံ ဩဟာရေတွာ ကာသာယာနိ ဝတ္ထာနိ အစ္ဆာဒေတွာ အဂါရသ္မာ အနဂါရိယံ ပဗ္ဗဇိတော’’တိ။ တေ ယေနာယသ္မာ ယသော တေနုပသင်္ကမိံသု, ဥပသင်္ကမိတွာ အာယသ္မန္တံ ယသံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ အဋ္ဌံသု။ အထ ခေါ အာယသ္မာ ယသော တေ ပညာသမတ္တေ ဂိဟိသဟာယကေ အာဒါယ ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ,
(ဝိ၊၃၊၂၇။)
ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ အာယသ္မာ ယသော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ဣမေ မေ, ဘန္တေ, ပညာသမတ္တာ ဂိဟိသဟာယကာ ဇာနပဒါ ပုဗ္ဗာနုပုဗ္ဗကာနံ ကုလာနံ ပုတ္တာ။ ဣမေ ဘဂဝါ ဩဝဒတု အနုသာသတူ’’တိ။ တေသံ ဘဂဝါ အနုပုဗ္ဗိံ ကထံ ကထေသိ, သေယျထိဒံ – ဒါနကထံ သီလကထံ သဂ္ဂကထံ ကာမာနံ အာဒီနဝံ ဩကာရံ သံကိလေသံ နေက္ခမ္မေ အာနိသံသံ ပကာသေသိ။ ယဒါ တေ ဘဂဝါ အညာသိ ကလ္လစိတ္တေ မုဒုစိတ္တေ ဝိနီဝရဏစိတ္တေ ဥဒဂ္ဂစိတ္တေ ပသန္နစိတ္တေ, အထ ယာ ဗုဒ္ဓါနံ သာမုက္ကံသိကာ ဓမ္မဒေသနာ, တံ ပကာသေသိ ဒုက္ခံ သမုဒယံ နိရောဓံ မဂ္ဂံ, သေယျထာပိ နာမ သုဒ္ဓံ ဝတ္ထံ အပဂတကာဠကံ သမ္မဒေဝ ရဇနံ ပဋိဂ္ဂဏှေယျ, ဧဝမေဝ တေသံ တသ္မိံယေဝ အာသနေ ဝိရဇံ ဝီတမလံ ဓမ္မစက္ခုံ ဥဒပါဒိ ယံ ကိဉ္စိ သမုဒယဓမ္မံ, သဗ္ဗံ တံ နိရောဓဓမ္မန္တိ။ တေ ဒိဋ္ဌဓမ္မာ ပတ္တဓမ္မာ ဝိဒိတဓမ္မာ ပရိယောဂါဠှဓမ္မာ တိဏ္ဏဝိစိကိစ္ဆာ ဝိဂတကထံကထာ ဝေသာရဇ္ဇပ္ပတ္တာ အပရပ္ပစ္စယာ သတ္ထုသာသနေ ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစုံ – ‘‘လဘေယျာမ မယံ, ဘန္တေ, ဘဂဝတော သန္တိကေ ပဗ္ဗဇ္ဇံ, လဘေယျာမ ဥပသမ္ပဒ’’န္တိ။ ‘‘ဧထ ဘိက္ခဝေါ’’တိ ဘဂဝါ အဝေါစ – ‘‘သွာက္ခာတော ဓမ္မော, စရထ ဗြဟ္မစရိယံ သမ္မာ ဒုက္ခဿ အန္တကိရိယာယာ’’တိ။ သာဝ တေသံ အာယသ္မန္တာနံ ဥပသမ္ပဒါ အဟောသိ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ တေ ဘိက္ခူ ဓမ္မိယာ ကထာယ ဩဝဒိ အနုသာသိ။ တေသံ ဘဂဝတာ ဓမ္မိယာ ကထာယ ဩဝဒိယမာနာနံ အနုသာသိယမာနာနံ အနုပါဒါယ အာသဝေဟိ စိတ္တာနိ ဝိမုစ္စိံသု။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဧကသဋ္ဌိ လောကေ အရဟန္တော ဟောန္တိ။
ပညာသဂိဟိသဟာယကပဗ္ဗဇ္ဇာ နိဋ္ဌိတာ။
နိဋ္ဌိတာ စ ပဗ္ဗဇ္ဇာကထာ။
၈။ မာရကထာ
မြန်֍ ၃၂။ အထ ခေါ ဘဂဝါ တေ ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ [သံ။ နိ။ ၁။၁၄၁ မာရသံယုတ္တေပိ] – ‘‘မုတ္တာဟံ, ဘိက္ခဝေ, သဗ္ဗပါသေဟိ, ယေ ဒိဗ္ဗာ ယေ စ မာနုသာ။ တုမှေပိ, ဘိက္ခဝေ, မုတ္တာ သဗ္ဗပါသေဟိ, ယေ ဒိဗ္ဗာ ယေ စ မာနုသာ။ စရထ, ဘိက္ခဝေ, စာရိကံ ဗဟုဇနဟိတာယ ဗဟုဇနသုခါယ လောကာနုကမ္ပာယ အတ္ထာယ ဟိတာယ သုခါယ ဒေဝမနုဿာနံ။ မာ ဧကေန ဒွေ အဂမိတ္ထ။ ဒေသေထ, ဘိက္ခဝေ, ဓမ္မံ အာဒိကလျာဏံ မဇ္ဈေကလျာဏံ ပရိယောသာနကလျာဏံ သာတ္ထံ သဗျဉ္ဇနံ ကေဝလပရိပုဏ္ဏံ ပရိသုဒ္ဓံ ဗြဟ္မစရိယံ ပကာသေထ။ သန္တိ သတ္တာ
(ဝိ၊၃၊၂၈။)
အပ္ပရဇက္ခဇာတိကာ, အဿဝနတာ ဓမ္မဿ ပရိဟာယန္တိ, ဘဝိဿန္တိ ဓမ္မဿ အညာတာရော။ အဟမ္ပိ, ဘိက္ခဝေ, ယေန ဥရုဝေလာ သေနာနိဂမော တေနုပသင်္ကမိဿာမိ ဓမ္မဒေသနာယာ’’တိ။
မြန်֍ ၃၃။ အထ ခေါ မာရော ပါပိမာ ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ, ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ ဂါထာယ အဇ္ဈဘာသိ –
‘‘ဗဒ္ဓေါသိ သဗ္ဗပါသေဟိ, ယေ ဒိဗ္ဗာ ယေ စ မာနုသာ၊
မဟာဗန္ဓနဗဒ္ဓေါသိ, န မေ သမဏ မောက္ခသီ’’တိ။
‘‘မုတ္တာဟံ [မုတ္တောဟံ (သီ။ သျာ။)] သဗ္ဗပါသေဟိ, ယေ ဒိဗ္ဗာ ယေ စ မာနုသာ၊
မဟာဗန္ဓနမုတ္တောမှိ, နိဟတော တွမသိ အန္တကာတိ။
[သံ။ နိ။ ၁။၁၅၁ မာရသံယုတ္တေပိ] ‘‘အန္တလိက္ခစရော ပါသော, ယွာယံ စရတိ မာနသော၊
တေန တံ ဗာဓယိဿာမိ, န မေ သမဏ မောက္ခသီတိ။
[သံ။ နိ။ ၁။၁၁၅၁ မာရသံယုတ္တေပိ] ‘‘ရူပါ သဒ္ဒါ ရသာ ဂန္ဓာ, ဖောဋ္ဌဗ္ဗာ စ မနောရမာ၊
ဧတ္ထ မေ ဝိဂတော ဆန္ဒော, နိဟတော တွမသိ အန္တကာ’’တိ။
အထ ခေါ မာရော ပါပိမာ – ဇာနာတိ မံ ဘဂဝါ, ဇာနာတိ မံ သုဂတောတိ ဒုက္ခီ ဒုမ္မနော
တတ္ထေဝန္တရဓာယီတိ။
မာရကထာ နိဋ္ဌိတာ။
၉။ ပဗ္ဗဇ္ဇူပသမ္ပဒါကထာ
မြန်֍ ၃၄။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဘိက္ခူ နာနာဒိသာ နာနာဇနပဒါ ပဗ္ဗဇ္ဇာပေက္ခေ စ ဥပသမ္ပဒါပေက္ခေ စ အာနေန္တိ – ဘဂဝါ နေ ပဗ္ဗာဇေဿတိ ဥပသမ္ပာဒေဿတီတိ။ တတ္ထ ဘိက္ခူ စေဝ ကိလမန္တိ ပဗ္ဗဇ္ဇာပေက္ခာ စ ဥပသမ္ပဒါပေက္ခာ စ။ အထ ခေါ ဘဂဝတော ရဟောဂတဿ ပဋိသလ္လီနဿ ဧဝံ စေတသော ပရိဝိတက္ကော ဥဒပါဒိ – ‘‘ဧတရဟိ ခေါ ဘိက္ခူ နာနာဒိသာ နာနာဇနပဒါ ပဗ္ဗဇ္ဇာပေက္ခေ စ ဥပသမ္ပဒါပေက္ခေ စ အာနေန္တိ – ဘဂဝါ နေ
(ဝိ၊၃၊၂၉။)
ပဗ္ဗာဇေဿတိ ဥပသမ္ပာဒေဿတီတိ။ တတ္ထ ဘိက္ခူ စေဝ ကိလမန္တိ ပဗ္ဗဇ္ဇာပေက္ခာ စ ဥပသမ္ပဒါပေက္ခာ စ။ ယံနူနာဟံ ဘိက္ခူနံ အနုဇာနေယျံ – တုမှေဝ ဒါနိ, ဘိက္ခဝေ, တာသု တာသု ဒိသာသု တေသု တေသု ဇနပဒေသု ပဗ္ဗာဇေထ ဥပသမ္ပာဒေထာ’’တိ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ သာယနှသမယံ ပဋိသလ္လာနာ ဝုဋ္ဌိတော ဧတသ္မိံ နိဒါနေ ဧတသ္မိံ ပကရဏေ ဓမ္မိံ ကထံ ကတွာ ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ – ‘‘ဣဓ မယှံ, ဘိက္ခဝေ, ရဟောဂတဿ ပဋိသလ္လီနဿ ဧဝံ စေတသော ပရိဝိတက္ကော ဥဒပါဒိ – ‘ဧတရဟိ ခေါ ဘိက္ခူ နာနာဒိသာ နာနာဇနပဒါ ပဗ္ဗဇ္ဇာပေက္ခေ စ ဥပသမ္ပဒါပေက္ခေ စ အာနေန္တိ ဘဂဝါ နေ ပဗ္ဗာဇေဿတိ ဥပသမ္ပာဒေဿတီတိ, တတ္ထ ဘိက္ခူ စေဝ ကိလမန္တိ ပဗ္ဗဇ္ဇာပေက္ခာ စ ဥပသမ္ပဒါပေက္ခာ စ, ယံနူနာဟံ ဘိက္ခူနံ အနုဇာနေယျံ တုမှေဝ ဒါနိ, ဘိက္ခဝေ, တာသု တာသု ဒိသာသု တေသု တေသု ဇနပဒေသု ပဗ္ဗာဇေထ ဥပသမ္ပာဒေထာ’’’တိ, အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, တုမှေဝ ဒါနိ တာသု တာသု ဒိသာသု တေသု တေသု ဇနပဒေသု ပဗ္ဗာဇေထ ဥပသမ္ပာဒေထ။ ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ပဗ္ဗာဇေတဗ္ဗော ဥပသမ္ပာဒေတဗ္ဗော –
ပဌမံ ကေသမဿုံ ဩဟာရာပေတွာ [ဩဟာရေတွာ (က။)], ကာသာယာနိ ဝတ္ထာနိ အစ္ဆာဒါပေတွာ, ဧကံသံ ဥတ္တရာသင်္ဂံ ကာရာပေတွာ, ဘိက္ခူနံ ပါဒေ ဝန္ဒာပေတွာ, ဥက္ကုဋိကံ နိသီဒါပေတွာ, အဉ္ဇလိံ ပဂ္ဂဏှာပေတွာ, ဧဝံ ဝဒေဟီတိ ဝတ္တဗ္ဗော – ဗုဒ္ဓံ သရဏံ ဂစ္ဆာမိ, ဓမ္မံ သရဏံ ဂစ္ဆာမိ, သံဃံ သရဏံ ဂစ္ဆာမိ၊ ဒုတိယမ္ပိ ဗုဒ္ဓံ သရဏံ ဂစ္ဆာမိ, ဒုတိယမ္ပိ ဓမ္မံ သရဏံ ဂစ္ဆာမိ, ဒုတိယမ္ပိ သံဃံ သရဏံ ဂစ္ဆာမိ၊ တတိယမ္ပိ ဗုဒ္ဓံ သရဏံ ဂစ္ဆာမိ, တတိယမ္ပိ ဓမ္မံ သရဏံ ဂစ္ဆာမိ, တတိယမ္ပိ သံဃံ သရဏံ ဂစ္ဆာမီ’’တိ။ ‘‘အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ဣမေဟိ တီဟိ သရဏဂမနေဟိ ပဗ္ဗဇ္ဇံ ဥပသမ္ပဒ’’န္တိ။
တီဟိ သရဏဂမနေဟိ ဥပသမ္ပဒါကထာ နိဋ္ဌိတာ။
၁၀။ ဒုတိယမာရကထာ
မြန်֍ ၃၅။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ဝဿံဝုဋ္ဌော [ဝဿံဝုတ္ထော (သီ။)] ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ [သံ။ နိ။ ၁။၁၅၅] – ‘‘မယှံ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ယောနိသော မနသိကာရာ ယောနိသော သမ္မပ္ပဓာနာ အနုတ္တရာ ဝိမုတ္တိ အနုပ္ပတ္တာ, အနုတ္တရာ ဝိမုတ္တိ သစ္ဆိကတာ။ တုမှေပိ, ဘိက္ခဝေ, ယောနိသော
(ဝိ၊၃၊၃၀။)
မနသိကာရာ ယောနိသော သမ္မပ္ပဓာနာ အနုတ္တရံ ဝိမုတ္တိံ အနုပါပုဏာထ, အနုတ္တရံ ဝိမုတ္တိံ သစ္ဆိကရောထာ’’တိ။ အထ ခေါ မာရော ပါပိမာ ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ, ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ ဂါထာယ အဇ္ဈဘာသိ –
‘‘ဗဒ္ဓေါသိ မာရပါသေဟိ, ယေ ဒိဗ္ဗာ ယေ စ မာနုသာ၊
မဟာဗန္ဓနဗဒ္ဓေါသိ [မာရဗန္ဓနဗဒ္ဓေါသိ (သီ။ သျာ။)], န မေ သမဏ မောက္ခသီ’’တိ။
‘‘မုတ္တာဟံ မာရပါသေဟိ, ယေ ဒိဗ္ဗာ ယေ စ မာနုသာ၊
မဟာဗန္ဓနမုတ္တောမှိ [မာရဗန္ဓနမုတ္တောမှိ (သီ။ သျာ။)], နိဟတော တွမသိ အန္တကာ’’တိ။
အထ ခေါ မာရော ပါပိမာ – ဇာနာတိ မံ ဘဂဝါ, ဇာနာတိ မံ သုဂတောတိ ဒုက္ခီ ဒုမ္မနော
တတ္ထေဝန္တရဓာယိ။
ဒုတိယမာရကထာ နိဋ္ဌိတာ။
၁၁။ ဘဒ္ဒဝဂ္ဂိယဝတ္ထု
မြန်֍ ၃၆။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ဗာရာဏသိယံ ယထာဘိရန္တံ ဝိဟရိတွာ ယေန ဥရုဝေလာ တေန စာရိကံ ပက္ကာမိ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ မဂ္ဂါ ဩက္ကမ္မ ယေန အညတရော ဝနသဏ္ဍော တေနုပသင်္ကမိ, ဥပသင်္ကမိတွာ တံ ဝနသဏ္ဍံ အဇ္ဈောဂါဟေတွာ အညတရသ္မိံ ရုက္ခမူလေ နိသီဒိ။ တေန ခေါ ပန သမယေန တိံသမတ္တာ ဘဒ္ဒဝဂ္ဂိယာ သဟာယကာ သပဇာပတိကာ တသ္မိံ ဝနသဏ္ဍေ ပရိစာရေန္တိ။ ဧကဿ ပဇာပတိ နာဟောသိ၊ တဿ အတ္ထာယ ဝေသီ အာနီတာ အဟောသိ။ အထ ခေါ သာ ဝေသီ တေသု ပမတ္တေသု ပရိစာရေန္တေသု ဘဏ္ဍံ အာဒါယ ပလာယိတ္ထ။ အထ ခေါ တေ သဟာယကာ သဟာယကဿ ဝေယျာဝစ္စံ ကရောန္တာ, တံ ဣတ္ထိံ ဂဝေသန္တာ, တံ ဝနသဏ္ဍံ အာဟိဏ္ဍန္တာ အဒ္ဒသံသု ဘဂဝန္တံ အညတရသ္မိံ ရုက္ခမူလေ နိသိန္နံ။ ဒိသွာန ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိံသု, ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစုံ – ‘‘အပိ, ဘန္တေ, ဘဂဝါ ဧကံ ဣတ္ထိံ ပဿေယျာ’’တိ? ‘‘ကိံ ပန ဝေါ, ကုမာရာ, ဣတ္ထိယာ’’တိ? ‘‘ဣဓ မယံ, ဘန္တေ, တိံသမတ္တာ ဘဒ္ဒဝဂ္ဂိယာ သဟာယကာ သပဇာပတိကာ ဣမသ္မိံ ဝနသဏ္ဍေ ပရိစာရိမှာ။ ဧကဿ ပဇာပတိ နာဟောသိ၊ တဿ အတ္ထာယ ဝေသီ အာနီတာ အဟောသိ။ အထ ခေါ သာ,
(ဝိ၊၃၊၃၁။)
ဘန္တေ, ဝေသီ အမှေသု ပမတ္တေသု ပရိစာရေန္တေသု ဘဏ္ဍံ အာဒါယ ပလာယိတ္ထ။ တေ မယံ, ဘန္တေ, သဟာယကာ သဟာယကဿ ဝေယျာဝစ္စံ ကရောန္တာ, တံ ဣတ္ထိံ ဂဝေသန္တာ, ဣမံ ဝနသဏ္ဍံ အာဟိဏ္ဍာမာ’’တိ။ ‘‘တံ ကိံ မညထ ဝေါ, ကုမာရာ, ကတမံ နု ခေါ တုမှာကံ ဝရံ – ယံ ဝါ တုမှေ ဣတ္ထိံ ဂဝေသေယျာထ, ယံ ဝါ အတ္တာနံ ဂဝေသေယျာထာ’’တိ? ‘‘ဧတဒေဝ, ဘန္တေ, အမှာကံ ဝရံ ယံ မယံ အတ္တာနံ ဂဝေသေယျာမာ’’တိ။ ‘‘တေန ဟိ ဝေါ, ကုမာရာ, နိသီဒထ, ဓမ္မံ ဝေါ ဒေသေဿာမီ’’တိ။ ‘‘ဧဝံ, ဘန္တေ’’တိ ခေါ တေ ဘဒ္ဒဝဂ္ဂိယာ သဟာယကာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိံသု။ တေသံ ဘဂဝါ အနုပုဗ္ဗိံ ကထံ ကထေသိ, သေယျထိဒံ – ဒါနကထံ သီလကထံ သဂ္ဂကထံ ကာမာနံ အာဒီနဝံ ဩကာရံ သံကိလေသံ နေက္ခမ္မေ အာနိသံသံ ပကာသေသိ, ယဒါ တေ ဘဂဝါ အညာသိ ကလ္လစိတ္တေ မုဒုစိတ္တေ ဝိနီဝရဏစိတ္တေ ဥဒဂ္ဂစိတ္တေ ပသန္နစိတ္တေ, အထ ယာ ဗုဒ္ဓါနံ သာမုက္ကံသိကာ ဓမ္မဒေသနာ, တံ ပကာသေသိ ဒုက္ခံ သမုဒယံ နိရောဓံ မဂ္ဂံ, သေယျထာပိ နာမ သုဒ္ဓံ ဝတ္ထံ အပဂတကာဠကံ သမ္မဒေဝ ရဇနံ ပဋိဂ္ဂဏှေယျ, ဧဝမေဝ တေသံ တသ္မိံယေဝ အာသနေ ဝိရဇံ ဝီတမလံ ဓမ္မစက္ခုံ ဥဒပါဒိ ‘‘ယံ ကိဉ္စိ သမုဒယဓမ္မံ, သဗ္ဗံ တံ နိရောဓဓမ္မ’’န္တိ။ တေ ဒိဋ္ဌဓမ္မာ ပတ္တဓမ္မာ ဝိဒိတဓမ္မာ ပရိယောဂါဠှဓမ္မာ တိဏ္ဏဝိစိကိစ္ဆာ ဝိဂတကထံကထာ ဝေသာရဇ္ဇပ္ပတ္တာ အပရပ္ပစ္စယာ သတ္ထုသာသနေ ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစုံ – ‘‘လဘေယျာမ မယံ, ဘန္တေ, ဘဂဝတော သန္တိကေ ပဗ္ဗဇ္ဇံ, လဘေယျာမ ဥပသမ္ပဒ’’န္တိ။ ‘‘ဧထ ဘိက္ခဝေါ’’တိ ဘဂဝါ အဝေါစ – ‘‘သွာက္ခာတော ဓမ္မော, စရထ ဗြဟ္မစရိယံ သမ္မာ ဒုက္ခဿ အန္တကိရိယာယာ’’တိ။ သာဝ တေသံ အာယသ္မန္တာနံ ဥပသမ္ပဒါ အဟောသိ။
ဘဒ္ဒဝဂ္ဂိယသဟာယကာနံ ဝတ္ထု နိဋ္ဌိတံ။
ဒုတိယဘာဏဝါရော။
၁၂။ ဥရုဝေလပါဋိဟာရိယကထာ
မြန်֍ ၃၇။ အထ ခေါ ဘဂဝါ အနုပုဗ္ဗေန စာရိကံ စရမာနော ယေန ဥရုဝေလာ တဒဝသရိ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဥရုဝေလာယံ တယော ဇဋိလာ ပဋိဝသန္တိ – ဥရုဝေလကဿပေါ, နဒီကဿပေါ, ဂယာကဿပေါတိ။ တေသု
(ဝိ၊၃၊၃၂။)
ဥရုဝေလကဿပေါ ဇဋိလော ပဉ္စန္နံ ဇဋိလသတာနံ နာယကော ဟောတိ, ဝိနာယကော အဂ္ဂေါ ပမုခေါ ပါမောက္ခော။ နဒီကဿပေါ ဇဋိလော တိဏ္ဏံ ဇဋိလသတာနံ နာယကော ဟောတိ, ဝိနာယကော အဂ္ဂေါ ပမုခေါ ပါမောက္ခော။ ဂယာကဿပေါ ဇဋိလော ဒွိန္နံ ဇဋိလသတာနံ နာယကော ဟောတိ, ဝိနာယကော အဂ္ဂေါ ပမုခေါ ပါမောက္ခော။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ယေန ဥရုဝေလကဿပဿ ဇဋိလဿ အဿမော တေနုပသင်္ကမိ, ဥပသင်္ကမိတွာ ဥရုဝေလကဿပံ ဇဋိလံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘သစေ တေ, ကဿပ, အဂရု, ဝသေယျာမ ဧကရတ္တံ အဂျာဂါရေ’’တိ? ‘‘န ခေါ မေ, မဟာသမဏ, ဂရု, စဏ္ဍေတ္ထ နာဂရာဇာ ဣဒ္ဓိမာ အာသိဝိသော ဃောရဝိသော, သော တံ မာ ဝိဟေဌေသီ’’တိ။ ဒုတိယမ္ပိ ခေါ ဘဂဝါ ဥရုဝေလကဿပံ ဇဋိလံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘သစေ တေ, ကဿပ, အဂရု, ဝသေယျာမ ဧကရတ္တံ အဂျာဂါရေ’’တိ? ‘‘န ခေါ မေ, မဟာသမဏ, ဂရု, စဏ္ဍေတ္ထ နာဂရာဇာ ဣဒ္ဓိမာ အာသိဝိသော ဃောရဝိသော, သော တံ မာ ဝိဟေဌေသီ’’တိ။ တတိယမ္ပိ ခေါ ဘဂဝါ ဥရုဝေလကဿပံ ဇဋိလံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘သစေ တေ, ကဿပ, အဂရု, ဝသေယျာမ ဧကရတ္တံ အဂျာဂါရေ’’တိ? ‘‘န ခေါ မေ, မဟာသမဏ, ဂရု, စဏ္ဍေတ္ထ နာဂရာဇာ ဣဒ္ဓိမာ အာသိဝိသော ဃောရဝိသော, သော တံ မာ ဝိဟေဌေသီ’’တိ။ ‘‘အပ္ပေဝ မံ န ဝိဟေဌေယျ, ဣင်္ဃ တွံ, ကဿပ, အနုဇာနာဟိ အဂျာဂါရ’’န္တိ။ ‘‘ဝိဟရ, မဟာသမဏ, ယထာသုခ’’န္တိ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ အဂျာဂါရံ ပဝိသိတွာ တိဏသန္ထာရကံ ပညပေတွာ နိသီဒိ ပလ္လင်္ကံ အာဘုဇိတွာ ဥဇုံ ကာယံ ပဏိဓာယ ပရိမုခံ သတိံ ဥပဋ္ဌပေတွာ။
မြန်֍ ၃၈။ အဒ္ဒသာ ခေါ သော နာဂေါ ဘဂဝန္တံ ပဝိဋ္ဌံ, ဒိသွာန ဒုမ္မနော [ဒုက္ခီ ဒုမ္မနော (သီ။ သျာ။)] ပဓူပါယိ [ပခူပါသိ (က။)]။ အထ ခေါ ဘဂဝတော ဧတဒဟောသိ – ‘‘ယံနူနာဟံ ဣမဿ နာဂဿ အနုပဟစ္စ ဆဝိဉ္စ စမ္မဉ္စ မံသဉ္စ နှာရုဉ္စ အဋ္ဌိဉ္စ အဋ္ဌိမိဉ္ဇဉ္စ တေဇသာ တေဇံ ပရိယာဒိယေယျ’’န္တိ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ တထာရူပံ ဣဒ္ဓါဘိသင်္ခါရံ အဘိသင်္ခရိတွာ ပဓူပါယိ။ အထ ခေါ သော နာဂေါ မက္ခံ အသဟမာနော ပဇ္ဇလိ။ ဘဂဝါပိ တေဇောဓာတုံ သမာပဇ္ဇိတွာ ပဇ္ဇလိ။ ဥဘိန္နံ သဇောတိဘူတာနံ အဂျာဂါရံ အာဒိတ္တံ ဝိယ ဟောတိ သမ္ပဇ္ဇလိတံ သဇောတိဘူတံ။ အထ ခေါ တေ ဇဋိလာ အဂျာဂါရံ ပရိဝါရေတွာ ဧဝမာဟံသု – ‘‘အဘိရူပေါ ဝတ ဘော မဟာသမဏော နာဂေန ဝိဟေဌိယတီ’’တိ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ
(ဝိ၊၃၊၃၃။)
တဿာ ရတ္တိယာ အစ္စယေန တဿ နာဂဿ အနုပဟစ္စ ဆဝိဉ္စ စမ္မဉ္စ မံသဉ္စ နှာရုဉ္စ အဋ္ဌိဉ္စ အဋ္ဌိမိဉ္ဇဉ္စ တေဇသာ တေဇံ ပရိယာဒိယိတွာ ပတ္တေ ပက္ခိပိတွာ ဥရုဝေလကဿပဿ ဇဋိလဿ ဒဿေသိ – ‘‘အယံ တေ, ကဿပ, နာဂေါ ပရိယာဒိန္နော [ပရိယာဒိဏ္ဏော (က။)] အဿ တေဇသာ တေဇော’’တိ။ အထ ခေါ ဥရုဝေလကဿပဿ ဇဋိလဿ ဧတဒဟောသိ – ‘‘မဟိဒ္ဓိကော ခေါ မဟာသမဏော မဟာနုဘာဝေါ, ယတြ ဟိ နာမ စဏ္ဍဿ နာဂရာဇဿ ဣဒ္ဓိမတော အာသိဝိသဿ ဃောရဝိသဿ တေဇသာ တေဇံ ပရိယာဒိယိဿတိ, နတွေဝ စ ခေါ အရဟာ ယထာ အဟ’’န္တိ။
မြန်֍ ၃၉။
နေရဉ္ဇရာယံ ဘဂဝါ, ဥရုဝေလကဿပံ ဇဋိလံ အဝေါစ၊
‘‘သစေ တေ ကဿပ အဂရု, ဝိဟရေမု အဇ္ဇဏှော အဂ္ဂိသာလမှီ’’တိ [အဂ္ဂိသရဏမှီတိ (သီ။ သျာ။)]။
‘‘န ခေါ မေ မဟာသမဏ ဂရု၊
ဖာသုကာမောဝ တံ နိဝါရေမိ၊
စဏ္ဍေတ္ထ နာဂရာဇာ၊
ဣဒ္ဓိမာ အာသိဝိသော ဃောရဝိသော၊
‘‘အပ္ပေဝ မံ န ဝိဟေဌေယျ၊
ဣင်္ဃ တွံ ကဿပ အနုဇာနာဟိ အဂျာဂါရ’’န္တိ၊
ဒိန္နန္တိ နံ ဝိဒိတွာ၊
အဘီတော [အသမ္ဘီတော (သီ။)] ပါဝိသိ ဘယမတီတော။
ဒိသွာ ဣသိံ ပဝိဋ္ဌံ, အဟိနာဂေါ ဒုမ္မနော ပဓူပါယိ၊
သုမနမနသော အဓိမနော [အဝိမနော (ကတ္ထစိ), နဝိမနော (သျာ။)], မနုဿနာဂေါပိ တတ္ထ ပဓူပါယိ။
မက္ခဉ္စ အသဟမာနော, အဟိနာဂေါ ပါဝကောဝ ပဇ္ဇလိ၊
တေဇောဓာတုသု ကုသလော, မနုဿနာဂေါပိ တတ္ထ ပဇ္ဇလိ။
ဥဘိန္နံ သဇောတိဘူတာနံ၊
အဂျာဂါရံ အာဒိတ္တံ ဟောတိ သမ္ပဇ္ဇလိတံ သဇောတိဘူတံ၊
ဥဒိစ္ဆရေ ဇဋိလာ၊
‘‘အဘိရူပေါ ဝတ ဘော မဟာသမဏော၊
နာဂေန ဝိဟေဌိယတီ’’တိ ဘဏန္တိ။
(ဝိ၊၃၊၃၄။)
အထ တဿာ ရတ္တိယာ [အထ ရတ္တိယာ (သီ။ သျာ။)] အစ္စယေန၊
ဟတာ နာဂဿ အစ္စိယော ဟောန္တိ [အဟိနာဂဿ အစ္စိယော န ဟောန္တိ (သီ။ သျာ။)]၊
ဣဒ္ဓိမတော ပန ဌိတာ [ဣဒ္ဓိမတော ပနုဋ္ဌိတာ (သီ။)]၊
အနေကဝဏ္ဏာ အစ္စိယော ဟောန္တိ။
နီလာ အထ လောဟိတိကာ၊
မဉ္ဇိဋ္ဌာ ပီတကာ ဖလိကဝဏ္ဏာယော၊
အင်္ဂီရသဿ ကာယေ၊
အနေကဝဏ္ဏာ အစ္စိယော ဟောန္တိ။
အဟိနာဂံ ဗြာဟ္မဏဿ ဒဿေသိ၊
‘‘အယံ တေ ကဿပ နာဂေါ၊
ပရိယာဒိန္နော အဿ တေဇသာ တေဇော’’တိ။
အထ ခေါ ဥရုဝေလကဿပေါ ဇဋိလော ဘဂဝတော ဣမိနာ ဣဒ္ဓိပါဋိဟာရိယေန အဘိပ္ပသန္နော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ဣဓေဝ, မဟာသမဏ, ဝိဟရ, အဟံ တေ [တေ ဥပဋ္ဌာမိ (ဣတိပိ)] ဓုဝဘတ္တေနာ’’တိ။
ပဌမံ ပါဋိဟာရိယံ။
မြန်֍ ၄၀။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ဥရုဝေလကဿပဿ ဇဋိလဿ အဿမဿ အဝိဒူရေ အညတရသ္မိံ ဝနသဏ္ဍေ ဝိဟာသိ။ အထ ခေါ စတ္တာရော မဟာရာဇာနော အဘိက္ကန္တာယ ရတ္တိယာ အဘိက္ကန္တဝဏ္ဏာ ကေဝလကပ္ပံ ဝနသဏ္ဍံ ဩဘာသေတွာ ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိံသု, ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ စတုဒ္ဒိသာ အဋ္ဌံသု သေယျထာပိ မဟန္တာ အဂ္ဂိက္ခန္ဓာ။ အထ ခေါ ဥရုဝေလကဿပေါ ဇဋိလော တဿာ ရတ္တိယာ အစ္စယေန ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ, ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ကာလော, မဟာသမဏ, နိဋ္ဌိတံ ဘတ္တံ။ ကေ နု ခေါ တေ, မဟာသမဏ, အဘိက္ကန္တာယ ရတ္တိယာ အဘိက္ကန္တဝဏ္ဏာ ကေဝလကပ္ပံ ဝနသဏ္ဍံ ဩဘာသေတွာ ယေန တွံ
(ဝိ၊၃၊၃၅။)
တေနုပသင်္ကမိံသု, ဥပသင်္ကမိတွာ တံ အဘိဝါဒေတွာ စတုဒ္ဒိသာ အဋ္ဌံသု ‘‘သေယျထာပိ မဟန္တာ အဂ္ဂိက္ခန္ဓာ’’တိ။ ‘‘ဧတေ ခေါ, ကဿပ, စတ္တာရော မဟာရာဇာနော ယေနာဟံ တေနုပသင်္ကမိံသု ဓမ္မဿဝနာယာ’’တိ။ အထ ခေါ ဥရုဝေလကဿပဿ ဇဋိလဿ ဧတဒဟောသိ – ‘‘မဟိဒ္ဓိကော ခေါ မဟာသမဏော မဟာနုဘာဝေါ, ယတြ ဟိ နာမ စတ္တာရောပိ မဟာရာဇာနော ဥပသင်္ကမိဿန္တိ ဓမ္မဿဝနာယ, န တွေဝ စ ခေါ အရဟာ ယထာ အဟ’’န္တိ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ဥရုဝေလကဿပဿ ဇဋိလဿ ဘတ္တံ ဘုဉ္ဇိတွာ တသ္မိံယေဝ ဝနသဏ္ဍေ ဝိဟာသိ။
ဒုတိယံ ပါဋိဟာရိယံ။
မြန်֍ ၄၁။ အထ ခေါ သက္ကော ဒေဝါနမိန္ဒော အဘိက္ကန္တာယ ရတ္တိယာ အဘိက္ကန္တဝဏ္ဏော ကေဝလကပ္ပံ ဝနသဏ္ဍံ ဩဘာသေတွာ ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ, ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ အဋ္ဌာသိ သေယျထာပိ မဟာအဂ္ဂိက္ခန္ဓော, ပုရိမာဟိ ဝဏ္ဏနိဘာဟိ အဘိက္ကန္တတရော စ ပဏီတတရော စ။ အထ ခေါ ဥရုဝေလကဿပေါ ဇဋိလော တဿာ ရတ္တိယာ အစ္စယေန ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ, ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ကာလော, မဟာသမဏ, နိဋ္ဌိတံ ဘတ္တံ။ ကော နု ခေါ သော, မဟာသမဏ, အဘိက္ကန္တာယ ရတ္တိယာ အဘိက္ကန္တဝဏ္ဏော ကေဝလကပ္ပံ ဝနသဏ္ဍံ ဩဘာသေတွာ ယေန တွံ တေနုပသင်္ကမိ, ဥပသင်္ကမိတွာ တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ အဋ္ဌာသိ သေယျထာပိ မဟာအဂ္ဂိက္ခန္ဓော, ပုရိမာဟိ ဝဏ္ဏနိဘာဟိ အဘိက္ကန္တတရော စ ပဏီတတရော စာ’’တိ? ‘‘ဧသော ခေါ, ကဿပ, သက္ကော ဒေဝါနမိန္ဒော ယေနာဟံ တေနုပသင်္ကမိ ဓမ္မဿဝနာယာ’’တိ။ အထ ခေါ ဥရုဝေလကဿပဿ ဇဋိလဿ ဧတဒဟောသိ – ‘‘မဟိဒ္ဓိကော ခေါ မဟာသမဏော မဟာနုဘာဝေါ, ယတြ ဟိ နာမ သက္ကောပိ ဒေဝါနမိန္ဒော ဥပသင်္ကမိဿတိ ဓမ္မဿဝနာယ, န တွေဝ စ ခေါ အရဟာ ယထာ အဟ’’န္တိ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ဥရုဝေလကဿပဿ ဇဋိလဿ ဘတ္တံ ဘုဉ္ဇိတွာ တသ္မိံယေဝ ဝနသဏ္ဍေ ဝိဟာသိ။
တတိယံ ပါဋိဟာရိယံ။
(ဝိ၊၃၊၃၆။)
မြန်֍ ၄၂။ အထ ခေါ ဗြဟ္မာ သဟမ္ပတိ အဘိက္ကန္တာယ ရတ္တိယာ အဘိက္ကန္တဝဏ္ဏော ကေဝလကပ္ပံ ဝနသဏ္ဍံ ဩဘာသေတွာ ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ, ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ အဋ္ဌာသိ သေယျထာပိ မဟာအဂ္ဂိက္ခန္ဓော, ပုရိမာဟိ ဝဏ္ဏနိဘာဟိ အဘိက္ကန္တတရော စ ပဏီတတရော စ။ အထ ခေါ ဥရုဝေလကဿပေါ ဇဋိလော တဿာ ရတ္တိယာ အစ္စယေန ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ, ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ကာလော, မဟာသမဏ, နိဋ္ဌိတံ ဘတ္တံ။ ကော နု ခေါ သော, မဟာသမဏ, အဘိက္ကန္တာယ ရတ္တိယာ အဘိက္ကန္တဝဏ္ဏော ကေဝလကပ္ပံ ဝနသဏ္ဍံ ဩဘာသေတွာ ယေန တွံ တေနုပသင်္ကမိ, ဥပသင်္ကမိတွာ တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ အဋ္ဌာသိ သေယျထာပိ မဟာအဂ္ဂိက္ခန္ဓော, ပုရိမာဟိ ဝဏ္ဏနိဘာဟိ အဘိက္ကန္တတရော စ ပဏီတတရော စာ’’တိ? ‘‘ဧသော ခေါ, ကဿပ, ဗြဟ္မာ သဟမ္ပတိ ယေနာဟံ တေနုပသင်္ကမိ ဓမ္မဿဝနာယာ’’တိ။ အထ ခေါ ဥရုဝေလကဿပဿ ဇဋိလဿ ဧတဒဟောသိ – ‘‘မဟိဒ္ဓိကော ခေါ မဟာသမဏော မဟာနုဘာဝေါ, ယတြ ဟိ နာမ ဗြဟ္မာပိ သဟမ္ပတိ ဥပသင်္ကမိဿတိ ဓမ္မဿဝနာယ, န တွေဝ စ ခေါ အရဟာ ယထာ အဟ’’န္တိ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ဥရုဝေလကဿပဿ ဇဋိလဿ ဘတ္တံ ဘုဉ္ဇိတွာ တသ္မိံယေဝ ဝနသဏ္ဍေ ဝိဟာသိ။
စတုတ္ထံ ပါဋိဟာရိယံ။
မြန်֍ ၄၃။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဥရုဝေလကဿပဿ ဇဋိလဿ မဟာယညော ပစ္စုပဋ္ဌိတော ဟောတိ, ကေဝလကပ္ပါ စ အင်္ဂမဂဓာ ပဟူတံ ခါဒနီယံ ဘောဇနီယံ အာဒါယ အဘိက္ကမိတုကာမာ ဟောန္တိ။ အထ ခေါ ဥရုဝေလကဿပဿ ဇဋိလဿ ဧတဒဟောသိ – ‘‘ဧတရဟိ ခေါ မေ မဟာယညော ပစ္စုပဋ္ဌိတော, ကေဝလကပ္ပါ စ အင်္ဂမဂဓာ ပဟူတံ ခါဒနီယံ ဘောဇနီယံ အာဒါယ အဘိက္ကမိဿန္တိ။ သစေ မဟာသမဏော မဟာဇနကာယေ ဣဒ္ဓိပါဋိဟာရိယံ ကရိဿတိ, မဟာသမဏဿ လာဘသက္ကာရော အဘိဝဍ္ဎိဿတိ, မမ လာဘသက္ကာရော ပရိဟာယိဿတိ။ အဟော နူန မဟာသမဏော သွာတနာယ နာဂစ္ဆေယျာ’’တိ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ဥရုဝေလကဿပဿ ဇဋိလဿ စေတသာ စေတောပရိဝိတက္ကမညာယ ဥတ္တရကုရုံ ဂန္တွာ တတော ပိဏ္ဍပါတံ အာဟရိတွာ အနောတတ္တဒဟေ ပရိဘုဉ္ဇိတွာ တတ္ထေဝ ဒိဝါဝိဟာရံ အကာသိ။ အထ ခေါ ဥရုဝေလကဿပေါ ဇဋိလော
(ဝိ၊၃၊၃၇။)
တဿာ ရတ္တိယာ အစ္စယေန ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ, ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ကာလော, မဟာသမဏ, နိဋ္ဌိတံ ဘတ္တံ။ ကိံ နု ခေါ, မဟာသမဏ, ဟိယျော နာဂမာသိ? အပိ စ မယံ တံ သရာမ – ကိံ နု ခေါ မဟာသမဏော နာဂစ္ဆတီတိ? ခါဒနီယဿ စ ဘောဇနီယဿ စ တေ ပဋိဝီသော [ပဋိဝိံသော (သီ။), ပဋိဝိသော (သျာ။)] ဌပိတော’’တိ။ နနု တေ, ကဿပ, ဧတဒဟောသိ – ‘‘‘ဧတရဟိ ခေါ မေ မဟာယညော ပစ္စုပဋ္ဌိတော, ကေဝလကပ္ပါ စ အင်္ဂမဂဓာ ပဟူတံ ခါဒနီယံ ဘောဇနီယံ အာဒါယ အဘိက္ကမိဿန္တိ, သစေ မဟာသမဏော မဟာဇနကာယေ ဣဒ္ဓိပါဋိဟာရိယံ ကရိဿတိ, မဟာသမဏဿ လာဘသက္ကာရော အဘိဝဍ္ဎိဿတိ, မမ လာဘသက္ကာရော ပရိဟာယိဿတိ, အဟော နူန မဟာသမဏော သွာတနာယ နာဂစ္ဆေယျာ’တိ။ သော ခေါ အဟံ, ကဿပ, တဝ စေတသာ စေတောပရိဝိတက္ကံ အညာယ ဥတ္တရကုရုံ ဂန္တွာ တတော ပိဏ္ဍပါတံ အာဟရိတွာ အနောတတ္တဒဟေ ပရိဘုဉ္ဇိတွာ တတ္ထေဝ ဒိဝါဝိဟာရံ အကာသိ’’န္တိ။ အထ ခေါ ဥရုဝေလကဿပဿ ဇဋိလဿ ဧတဒဟောသိ – ‘‘မဟိဒ္ဓိကော ခေါ မဟာသမဏော မဟာနုဘာဝေါ, ယတြ ဟိ နာမ စေတသာပိ စိတ္တံ ပဇာနိဿတိ, န တွေဝ စ ခေါ အရဟာ ယထာ အဟ’’န္တိ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ဥရုဝေလကဿပဿ ဇဋိလဿ ဘတ္တံ ဘုဉ္ဇိတွာ တသ္မိံယေဝ ဝနသဏ္ဍေ ဝိဟာသိ။
ပဉ္စမံ ပါဋိဟာရိယံ။
မြန်֍ ၄၄။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဘဂဝတော ပံသုကူလံ ဥပ္ပန္နံ ဟောတိ။ အထ ခေါ ဘဂဝတော ဧတဒဟောသိ – ‘‘ကတ္ထ နု ခေါ အဟံ ပံသုကူလံ ဓောဝေယျ’’န္တိ? အထ ခေါ သက္ကော ဒေဝါနမိန္ဒော ဘဂဝတော စေတသာ စေတောပရိဝိတက္ကမညာယ ပါဏိနာ ပေါက္ခရဏိံ ခဏိတွာ ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ဣဓ, ဘန္တေ, ဘဂဝါ ပံသုကူလံ ဓောဝတူ’’တိ။ အထ ခေါ ဘဂဝတော ဧတဒဟောသိ – ‘‘ကိမှိ နု ခေါ အဟံ ပံသုကူလံ ပရိမဒ္ဒေယျ’’န္တိ? အထ ခေါ သက္ကော ဒေဝါနမိန္ဒော ဘဂဝတော စေတသာ စေတောပရိဝိတက္ကမညာယ မဟတိံ သိလံ ဥပနိက္ခိပိ – ဣဓ, ဘန္တေ, ဘဂဝါ ပံသုကူလံ ပရိမဒ္ဒတူတိ။ အထ ခေါ ဘဂဝတော ဧတဒဟောသိ – ‘‘ကိမှိ နု ခေါ အဟံ [အဟံ ပံသုကူလံ (က။)] အာလမ္ဗိတွာ ဥတ္တရေယျ’’န္တိ? အထ ခေါ ကကုဓေ အဓိဝတ္ထာ ဒေဝတာ
(ဝိ၊၃၊၃၈။)
ဘဂဝတော စေတသာ စေတောပရိဝိတက္ကမညာယ သာခံ ဩနာမေသိ – ဣဓ, ဘန္တေ, ဘဂဝါ အာလမ္ဗိတွာ ဥတ္တရတူတိ။ အထ ခေါ ဘဂဝတော ဧတဒဟောသိ – ‘‘ကိမှိ နု ခေါ အဟံ ပံသုကူလံ ဝိဿဇ္ဇေယျ’’န္တိ? အထ ခေါ သက္ကော ဒေဝါနမိန္ဒော ဘဂဝတော စေတသာ စေတောပရိဝိတက္ကမညာယ မဟတိံ သိလံ ဥပနိက္ခိပိ – ဣဓ, ဘန္တေ, ဘဂဝါ ပံသုကူလံ ဝိဿဇ္ဇေတူတိ။ အထ ခေါ ဥရုဝေလကဿပေါ ဇဋိလော တဿာ ရတ္တိယာ အစ္စယေန ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ, ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ကာလော, မဟာသမဏ, နိဋ္ဌိတံ ဘတ္တံ။ ကိံ နု ခေါ, မဟာသမဏ, နာယံ ပုဗ္ဗေ ဣဓ ပေါက္ခရဏီ, သာယံ ဣဓ ပေါက္ခရဏီ။ နယိမာ သိလာ ပုဗ္ဗေ ဥပနိက္ခိတ္တာ။ ကေနိမာ သိလာ ဥပနိက္ခိတ္တာ? နယိမဿ ကကုဓဿ ပုဗ္ဗေ သာခါ ဩနတာ, သာယံ သာခါ ဩနတာ’’တိ။ ဣဓ မေ, ကဿပ, ပံသုကူလံ ဥပ္ပန္နံ အဟောသိ။ တဿ မယှံ, ကဿပ, ဧတဒဟောသိ – ‘‘ကတ္ထ နု ခေါ အဟံ ပံသုကူလံ ဓောဝေယျ’’န္တိ? အထ ခေါ, ကဿပ, သက္ကော ဒေဝါနမိန္ဒော မမ စေတသာ စေတောပရိဝိတက္ကမညာယ ပါဏိနာ ပေါက္ခရဏိံ ခဏိတွာ မံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ဣဓ, ဘန္တေ, ဘဂဝါ ပံသုကူလံ ဓောဝတူ’’တိ။ သာယံ ကဿပ အမနုဿေန ပါဏိနာ ခဏိတာ ပေါက္ခရဏီ။ တဿ မယှံ, ကဿပ, ဧတဒဟောသိ – ‘‘ကိမှိ နု ခေါ အဟံ ပံသုကူလံ ပရိမဒ္ဒေယျ’’န္တိ? အထ ခေါ, ကဿပ, သက္ကော ဒေဝါနမိန္ဒော မမ စေတသာ စေတောပရိဝိတက္ကမညာယ မဟတိံ သိလံ ဥပနိက္ခိပိ – ‘‘ဣဓ, ဘန္တေ, ဘဂဝါ ပံသုကူလံ ပရိမဒ္ဒတူ’’တိ။ သာယံ ကဿပ အမနုဿေန ဥပနိက္ခိတ္တာ သိလာ။ တဿ မယှံ, ကဿပ, ဧတဒဟောသိ – ‘‘ကိမှိ နု ခေါ အဟံ အာလမ္ဗိတွာ ဥတ္တရေယျ’’န္တိ? အထ ခေါ, ကဿပ, ကကုဓေ အဓိဝတ္ထာ ဒေဝတာ ဇ မမ စေတသာ စေတောပရိဝိတက္ကမညာယ သာခံ ဩနာမေသိ – ‘‘ဣဓ, ဘန္တေ, ဘဂဝါ အာလမ္ဗိတွာ ဥတ္တရတူ’’တိ။ သွာယံ အာဟရဟတ္ထော ကကုဓော။ တဿ မယှံ, ကဿပ, ဧတဒဟောသိ – ‘‘ကိမှိ နု ခေါ အဟံ ပံသုကူလံ ဝိဿဇ္ဇေယျ’’န္တိ? အထ ခေါ, ကဿပ, သက္ကော ဒေဝါနမိန္ဒော မမ စေတသာ စေတောပရိဝိတက္ကမညာယ မဟတိံ သိလံ ဥပနိက္ခိပိ – ‘‘ဣဓ, ဘန္တေ, ဘဂဝါ ပံသုကူလံ ဝိဿဇ္ဇေတူ’’တိ။ သာယံ ကဿပ အမနုဿေန ဥပနိက္ခိတ္တာ သိလာတိ။ အထ ခေါ ဥရုဝေလကဿပဿ ဇဋိလဿ ဧတဒဟောသိ – ‘‘မဟိဒ္ဓိကော ခေါ မဟာသမဏော မဟာနုဘာဝေါ, ယတြ ဟိ နာမ သက္ကောပိ ဒေဝါနမိန္ဒော ဝေယျာဝစ္စံ ကရိဿတိ, န တွေဝ စ ခေါ အရဟာ ယထာ အဟ’’န္တိ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ဥရုဝေလကဿပဿ ဇဋိလဿ ဘတ္တံ ဘုဉ္ဇိတွာ တသ္မိံယေဝ ဝနသဏ္ဍေ ဝိဟာသိ။
(ဝိ၊၃၊၃၉။)
အထ ခေါ ဥရုဝေလကဿပေါ ဇဋိလော တဿာ ရတ္တိယာ အစ္စယေန ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ, ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝတော ကာလံ အာရောစေသိ – ‘‘ကာလော, မဟာသမဏ, နိဋ္ဌိတံ ဘတ္တ’’န္တိ။ ‘‘ဂစ္ဆ တွံ, ကဿပ, အာယာမဟ’’န္တိ ဥရုဝေလကဿပံ ဇဋိလံ ဥယျောဇေတွာ ယာယ ဇမ္ဗုယာ ‘ဇမ္ဗုဒီပေါ’ ပညာယတိ, တတော ဖလံ ဂဟေတွာ ပဌမတရံ အာဂန္တွာ အဂျာဂါရေ နိသီဒိ။ အဒ္ဒသာ ခေါ ဥရုဝေလကဿပေါ ဇဋိလော ဘဂဝန္တံ အဂျာဂါရေ နိသိန္နံ, ဒိသွာန ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ကတမေန တွံ, မဟာသမဏ, မဂ္ဂေန အာဂတော? အဟံ တယာ ပဌမတရံ ပက္ကန္တော, သော တွံ ပဌမတရံ အာဂန္တွာ အဂျာဂါရေ နိသိန္နော’’တိ။ ‘‘ဣဓာဟံ, ကဿပ, တံ ဥယျောဇေတွာ ယာယ ဇမ္ဗုယာ ‘ဇမ္ဗုဒီပေါ’ ပညာယတိ, တတော ဖလံ ဂဟေတွာ ပဌမတရံ အာဂန္တွာ အဂျာဂါရေ နိသိန္နော။ ဣဒံ ခေါ, ကဿပ, ဇမ္ဗုဖလံ ဝဏ္ဏသမ္ပန္နံ ဂန္ဓသမ္ပန္နံ ရသသမ္ပန္နံ။ သစေ အာကင်္ခသိ ပရိဘုဉ္ဇာ’’တိ။ ‘‘အလံ, မဟာသမဏ, တွံယေဝ တံ အရဟသိ, တွံယေဝ တံ [တွံယေဝေတံ အာဟရသိ, တွံယေဝေတံ (သီ။ သျာ။)] ပရိဘုဉ္ဇာဟီ’’တိ။ အထ ခေါ ဥရုဝေလကဿပဿ ဇဋိလဿ ဧတဒဟောသိ – ‘‘မဟိဒ္ဓိကော ခေါ မဟာသမဏော မဟာနုဘာဝေါ, ယတြ ဟိ နာမ မံ ပဌမတရံ ဥယျောဇေတွာ ယာယ ဇမ္ဗုယာ ‘ဇမ္ဗုဒီပေါ’ ပညာယတိ, တတော ဖလံ ဂဟေတွာ ပဌမတရံ အာဂန္တွာ အဂျာဂါရေ နိသီဒိဿတိ, န တွေဝ စ ခေါ အရဟာ ယထာ အဟ’’န္တိ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ဥရုဝေလကဿပဿ ဇဋိလဿ ဘတ္တံ ဘုဉ္ဇိတွာ တသ္မိံယေဝ ဝနသဏ္ဍေ ဝိဟာသိ။
မြန်֍ ၄၅။ အထ ခေါ ဥရုဝေလကဿပေါ ဇဋိလော တဿာ ရတ္တိယာ အစ္စယေန ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ, ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝတော ကာလံ အာရောစေသိ – ‘‘ကာလော, မဟာသမဏ, နိဋ္ဌိတံ ဘတ္တ’’န္တိ။ ဂစ္ဆ တွံ, ကဿပ, အာယာမဟန္တိ ဥရုဝေလကဿပံ ဇဋိလံ ဥယျောဇေတွာ ယာယ ဇမ္ဗုယာ ‘ဇမ္ဗုဒီပေါ’ ပညာယတိ, တဿာ အဝိဒူရေ အမ္ဗော…ပေ… တဿာ အဝိဒူရေ အာမလကီ…ပေ… တဿာ အဝိဒူရေ ဟရီတကီ…ပေ… တာဝတိံသံ ဂန္တွာ ပါရိစ္ဆတ္တကပုပ္ဖံ ဂဟေတွာ ပဌမတရံ အာဂန္တွာ အဂျာဂါရေ နိသီဒိ။ အဒ္ဒသာ ခေါ ဥရုဝေလကဿပေါ ဇဋိလော ဘဂဝန္တံ အဂျာဂါရေ နိသိန္နံ, ဒိသွာန ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ကတမေန တွံ, မဟာသမဏ, မဂ္ဂေန အာဂတော? အဟံ တယာ ပဌမတရံ ပက္ကန္တော, သော တွံ ပဌမတရံ အာဂန္တွာ အဂျာဂါရေ နိသိန္နော’’တိ။
(ဝိ၊၃၊၄၀။)
‘‘ဣဓာဟံ, ကဿပ, တံ ဥယျောဇေတွာ တာဝတိံသံ ဂန္တွာ ပါရိစ္ဆတ္တကပုပ္ဖံ ဂဟေတွာ ပဌမတရံ အာဂန္တွာ အဂျာဂါရေ နိသိန္နော။ ဣဒံ ခေါ, ကဿပ, ပါရိစ္ဆတ္တကပုပ္ဖံ ဝဏ္ဏသမ္ပန္နံ ဂန္ဓသမ္ပန္နံ [သုဂန္ဓိကံ (က။)]။ (သစေ အာကင်္ခသိ ဂဏှာ’’တိ။ ‘‘အလံ, မဟာသမဏ, တွံယေဝ တံ အရဟသိ, တွံယေဝ တံ ဂဏှာ’’တိ) [( ) သီ။ သျာ။ ပေါတ္ထကေသု နတ္ထိ]။ အထ ခေါ ဥရုဝေလကဿပဿ ဇဋိလဿ ဧတဒဟောသိ – ‘‘မဟိဒ္ဓိကော ခေါ မဟာသမဏော မဟာနုဘာဝေါ, ယတြ ဟိ နာမ မံ ပဌမတရံ ဥယျောဇေတွာ တာဝတိံသံ ဂန္တွာ ပါရိစ္ဆတ္တကပုပ္ဖံ ဂဟေတွာ ပဌမတရံ အာဂန္တွာ အဂျာဂါရေ နိသီဒိဿတိ, န တွေဝ စ ခေါ အရဟာ ယထာ အဟ’’န္တိ။
မြန်֍ ၄၆။ တေန ခေါ ပန သမယေန တေ ဇဋိလာ အဂ္ဂိံ ပရိစရိတုကာမာ န သက္ကောန္တိ ကဋ္ဌာနိ ဖာလေတုံ။ အထ ခေါ တေသံ ဇဋိလာနံ ဧတဒဟောသိ – ‘‘နိဿံသယံ ခေါ မဟာသမဏဿ ဣဒ္ဓါနုဘာဝေါ, ယထာ မယံ န သက္ကောမ ကဋ္ဌာနိ ဖာလေတု’’န္တိ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ဥရုဝေလကဿပံ ဇဋိလံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ဖာလိယန္တု, ကဿပ, ကဋ္ဌာနီ’’တိ။ ‘‘ဖာလိယန္တု, မဟာသမဏာ’’တိ။ သကိဒေဝ ပဉ္စ ကဋ္ဌသတာနိ ဖာလိယိံသု။ အထ ခေါ ဥရုဝေလကဿပဿ ဇဋိလဿ ဧတဒဟောသိ – ‘‘မဟိဒ္ဓိကော ခေါ မဟာသမဏော မဟာနုဘာဝေါ, ယတြ ဟိ နာမ ကဋ္ဌာနိပိ ဖာလိယိဿန္တိ, န တွေဝ စ ခေါ အရဟာ ယထာ အဟ’’န္တိ။
မြန်֍ ၄၇။ တေန ခေါ ပန သမယေန တေ ဇဋိလာ အဂ္ဂိံ ပရိစရိတုကာမာ န သက္ကောန္တိ အဂ္ဂိံ ဥဇ္ဇလေတုံ [ဇာလေတုံ (သီ။), ဥဇ္ဇလိတုံ (က။)]။ အထ ခေါ တေသံ ဇဋိလာနံ ဧတဒဟောသိ – ‘‘နိဿံသယံ ခေါ မဟာသမဏဿ ဣဒ္ဓါနုဘာဝေါ, ယထာ မယံ န သက္ကောမ အဂ္ဂိံ ဥဇ္ဇလေတု’’န္တိ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ဥရုဝေလကဿပံ ဇဋိလံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ဥဇ္ဇလိယန္တု, ကဿပ, အဂ္ဂီ’’တိ။ ‘‘ဥဇ္ဇလိယန္တု, မဟာသမဏာ’’တိ။ သကိဒေဝ ပဉ္စ အဂ္ဂိသတာနိ ဥဇ္ဇလိယိံသု။ အထ ခေါ ဥရုဝေလကဿပဿ ဇဋိလဿ ဧတဒဟောသိ – ‘‘မဟိဒ္ဓိကော ခေါ မဟာသမဏော မဟာနုဘာဝေါ, ယတြ ဟိ နာမ အဂ္ဂီပိ ဥဇ္ဇလိယိဿန္တိ, န တွေဝ စ ခေါ အရဟာ ယထာ အဟ’’န္တိ။
မြန်֍ ၄၈။ တေန ခေါ ပန သမယေန တေ ဇဋိလာ အဂ္ဂိံ ပရိစရိတွာ န သက္ကောန္တိ အဂ္ဂိံ ဝိဇ္ဈာပေတုံ။ အထ ခေါ တေသံ ဇဋိလာနံ ဧတဒဟောသိ – ‘‘နိဿံသယံ ခေါ မဟာသမဏဿ ဣဒ္ဓါနုဘာဝေါ, ယထာ မယံ န သက္ကောမ အဂ္ဂိံ ဝိဇ္ဈာပေတု’’န္တိ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ဥရုဝေလကဿပံ ဇဋိလံ
(ဝိ၊၃၊၄၁။)
ဧတဒဝေါစ – ‘‘ဝိဇ္ဈာယန္တု, ကဿပ, အဂ္ဂီ’’တိ။ ‘‘ဝိဇ္ဈာယန္တု, မဟာသမဏာ’’တိ။ သကိဒေဝ ပဉ္စ အဂ္ဂိသတာနိ ဝိဇ္ဈာယိံသု။ အထ ခေါ ဥရုဝေလကဿပဿ ဇဋိလဿ ဧတဒဟောသိ – ‘‘မဟိဒ္ဓိကော ခေါ မဟာသမဏော မဟာနုဘာဝေါ, ယတြ ဟိ နာမ အဂ္ဂီပိ ဝိဇ္ဈာယိဿန္တိ, န တွေဝ စ ခေါ အရဟာ ယထာ အဟ’’န္တိ။
မြန်֍ ၄၉။ တေန ခေါ ပန သမယေန တေ ဇဋိလာ သီတာသု ဟေမန္တိကာသု ရတ္တီသု အန္တရဋ္ဌကာသု ဟိမပါတသမယေ နဇ္ဇာ နေရဉ္ဇရာယ ဥမ္မုဇ္ဇန္တိပိ, နိမုဇ္ဇန္တိပိ, ဥမ္မုဇ္ဇနနိမုဇ္ဇနမ္ပိ ကရောန္တိ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ပဉ္စမတ္တာနိ မန္ဒာမုခိသတာနိ အဘိနိမ္မိနိ, ယတ္ထ တေ ဇဋိလာ ဥတ္တရိတွာ ဝိသိဗ္ဗေသုံ။ အထ ခေါ တေသံ ဇဋိလာနံ ဧတဒဟောသိ – ‘‘နိဿံသယံ ခေါ မဟာသမဏဿ ဣဒ္ဓါနုဘာဝေါ, ယထယိမာ မန္ဒာမုခိယော နိမ္မိတာ’’တိ။ အထ ခေါ ဥရုဝေလကဿပဿ ဇဋိလဿ ဧတဒဟောသိ – ‘‘မဟိဒ္ဓိကော ခေါ မဟာသမဏော မဟာနုဘာဝေါ, ယတြ ဟိ နာမ တာဝ ဗဟူ မန္ဒာမုခိယောပိ အဘိနိမ္မိနိဿတိ, န တွေဝ စ ခေါ အရဟာ ယထာ အဟ’’န္တိ။
မြန်֍ ၅၀။ တေန ခေါ ပန သမယေန မဟာ အကာလမေဃော ပါဝဿိ, မဟာ ဥဒကဝါဟကော သဉ္ဇာယိ။ ယသ္မိံ ပဒေသေ ဘဂဝါ ဝိဟရတိ, သော ပဒေသော ဥဒကေန န ဩတ္ထဋော [ဥဒကေန ဩတ္ထဋော (သီ။ သျာ။)] ဟောတိ။ အထ ခေါ ဘဂဝတော ဧတဒဟောသိ – ‘‘ယံနူနာဟံ သမန္တာ ဥဒကံ ဥဿာရေတွာ မဇ္ဈေ ရေဏုဟတာယ ဘူမိယာ စင်္ကမေယျ’’န္တိ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ သမန္တာ ဥဒကံ ဥဿာရေတွာ မဇ္ဈေ ရေဏုဟတာယ ဘူမိယာ စင်္ကမိ။ အထ ခေါ ဥရုဝေလကဿပေါ ဇဋိလော – မာဟေဝ ခေါ မဟာသမဏော ဥဒကေန ဝူဠှော အဟောသီတိ နာဝါယ သမ္ဗဟုလေဟိ ဇဋိလေဟိ သဒ္ဓိံ ယသ္မိံ ပဒေသေ ဘဂဝါ ဝိဟရတိ တံ ပဒေသံ အဂမာသိ။ အဒ္ဒသာ ခေါ ဥရုဝေလကဿပေါ ဇဋိလော ဘဂဝန္တံ သမန္တာ ဥဒကံ ဥဿာရေတွာ မဇ္ဈေ ရေဏုဟတာယ ဘူမိယာ စင်္ကမန္တံ, ဒိသွာန ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ဣဒံ နု တွံ, မဟာသမဏာ’’တိ? ‘‘အယမဟမသ္မိ [အာမ အဟမသ္မိ (သျာ။)], ကဿပါ’’တိ ဘဂဝါ ဝေဟာသံ အဗ္ဘုဂ္ဂန္တွာ နာဝါယ ပစ္စုဋ္ဌာသိ။ အထ ခေါ ဥရုဝေလကဿပဿ ဇဋိလဿ ဧတဒဟောသိ – ‘‘မဟိဒ္ဓိကော ခေါ မဟာသမဏော မဟာနုဘာဝေါ, ယတြ ဟိ နာမ ဥဒကမ္ပိ န ပဝါဟိဿတိ [နပ္ပသဟိဿတိ (သီ။)], န တွေဝ စ ခေါ အရဟာ ယထာ အဟ’’န္တိ။
(ဝိ၊၃၊၄၂။)
မြန်֍ ၅၁။ အထ ခေါ ဘဂဝတော ဧတဒဟောသိ – ‘‘စိရမ္ပိ ခေါ ဣမဿ မောဃပုရိသဿ ဧဝံ ဘဝိဿတိ – ‘မဟိဒ္ဓိကော ခေါ မဟာသမဏော မဟာနုဘာဝေါ, န တွေဝ စ ခေါ အရဟာ ယထာ အဟ’န္တိ၊ ယံနူနာဟံ ဣမံ ဇဋိလံ သံဝေဇေယျ’’န္တိ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ဥရုဝေလကဿပံ ဇဋိလံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘နေဝ စ ခေါ တွံ, ကဿပ, အရဟာ, နာပိ အရဟတ္တမဂ္ဂသမာပန္နော။ သာပိ တေ ပဋိပဒါ နတ္ထိ, ယာယ တွံ အရဟာ ဝါ အဿသိ, အရဟတ္တမဂ္ဂံ ဝါ သမာပန္နော’’တိ။ အထ ခေါ ဥရုဝေလကဿပေါ ဇဋိလော ဘဂဝတော ပါဒေသု သိရသာ နိပတိတွာ ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘လဘေယျာဟံ, ဘန္တေ, ဘဂဝတော သန္တိကေ ပဗ္ဗဇ္ဇံ, လဘေယျံ ဥပသမ္ပဒ’’န္တိ။ တွံ ခေါသိ, ကဿပ, ပဉ္စန္နံ ဇဋိလသတာနံ နာယကော ဝိနာယကော အဂ္ဂေါ ပမုခေါ ပါမောက္ခော။ တေပိ တာဝ အပလောကေဟိ, ယထာ တေ မညိဿန္တိ တထာ တေ ကရိဿန္တီတိ။ အထ ခေါ ဥရုဝေလကဿပေါ ဇဋိလော ယေန တေ ဇဋိလာ တေနုပသင်္ကမိ, ဥပသင်္ကမိတွာ တေ ဇဋိလေ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ဣစ္ဆာမဟံ, ဘော, မဟာသမဏေ ဗြဟ္မစရိယံ စရိတုံ, ယထာ ဘဝန္တော မညန္တိ တထာ ကရောန္တူ’’တိ။ ‘‘စိရပဋိကာ မယံ, ဘော, မဟာသမဏေ အဘိပ္ပသန္နာ, သစေ ဘဝံ, မဟာသမဏေ ဗြဟ္မစရိယံ စရိဿတိ, သဗ္ဗေဝ မယံ မဟာသမဏေ ဗြဟ္မစရိယံ စရိဿာမာ’’တိ။ အထ ခေါ တေ ဇဋိလာ ကေသမိဿံ ဇဋာမိဿံ ခါရိကာဇမိဿံ အဂ္ဂိဟုတမိဿံ ဥဒကေ ပဝါဟေတွာ ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိံသု, ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝတော ပါဒေသု သိရသာ နိပတိတွာ ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစုံ – ‘‘လဘေယျာမ မယံ, ဘန္တေ, ဘဂဝတော သန္တိကေ ပဗ္ဗဇ္ဇံ, လဘေယျာမ ဥပသမ္ပဒ’’န္တိ။ ‘‘ဧထ ဘိက္ခဝေါ’’တိ ဘဂဝါ အဝေါစ – ‘‘သွာက္ခာတော ဓမ္မော, စရထ ဗြဟ္မစရိယံ သမ္မာ ဒုက္ခဿ အန္တကိရိယာယာ’’တိ။ သာဝ တေသံ အာယသ္မန္တာနံ ဥပသမ္ပဒါ အဟောသိ။
မြန်֍ ၅၂။ အဒ္ဒသာ ခေါ နဒီကဿပေါ ဇဋိလော ကေသမိဿံ ဇဋာမိဿံ ခါရိကာဇမိဿံ အဂ္ဂိဟုတမိဿံ ဥဒကေ ဝုယှမာနေ, ဒိသွာနဿ ဧတဒဟောသိ – ‘‘မာဟေဝ မေ ဘာတုနော ဥပသဂ္ဂေါ အဟောသီ’’တိ။ ဇဋိလေ ပါဟေသိ – ဂစ္ဆထ မေ ဘာတရံ ဇာနာထာတိ။ သာမဉ္စ တီဟိ ဇဋိလသတေဟိ သဒ္ဓိံ ယေနာယသ္မာ ဥရုဝေလကဿပေါ တေနုပသင်္ကမိ, ဥပသင်္ကမိတွာ အာယသ္မန္တံ ဥရုဝေလကဿပံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ဣဒံ နု ခေါ, ကဿပ, သေယျော’’တိ? ‘‘အာမာဝုသော, ဣဒံ သေယျော’’တိ။ အထ ခေါ တေ ဇဋိလာ ကေသမိဿံ ဇဋာမိဿံ ခါရိကာဇမိဿံ အဂ္ဂိဟုတမိဿံ ဥဒကေ ပဝါဟေတွာ ယေန
(ဝိ၊၃၊၄၃။)
ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိံသု, ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝတော ပါဒေသု သိရသာ နိပတိတွာ ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစုံ – ‘‘လဘေယျာမ မယံ, ဘန္တေ, ဘဂဝတော သန္တိကေ ပဗ္ဗဇ္ဇံ, လဘေယျာမ ဥပသမ္ပဒ’’န္တိ။ ‘‘ဧထ ဘိက္ခဝေါ’’တိ ဘဂဝါ အဝေါစ – ‘‘သွာက္ခာတော ဓမ္မော, စရထ ဗြဟ္မစရိယံ သမ္မာ ဒုက္ခဿ အန္တကိရိယာယာ’’တိ။ သာဝ တေသံ အာယသ္မန္တာနံ ဥပသမ္ပဒါ အဟောသိ။
မြန်֍ ၅၃။ အဒ္ဒသာ ခေါ ဂယာကဿပေါ ဇဋိလော ကေသမိဿံ ဇဋာမိဿံ ခါရိကာဇမိဿံ အဂ္ဂိဟုတမိဿံ ဥဒကေ ဝုယှမာနေ, ဒိသွာနဿ ဧတဒဟောသိ – ‘‘မာဟေဝ မေ ဘာတူနံ ဥပသဂ္ဂေါ အဟောသီ’’တိ။ ဇဋိလေ ပါဟေသိ – ဂစ္ဆထ မေ ဘာတရော ဇာနာထာတိ။ သာမဉ္စ ဒွီဟိ ဇဋိလသတေဟိ သဒ္ဓိံ ယေနာယသ္မာ ဥရုဝေလကဿပေါ တေနုပသင်္ကမိ, ဥပသင်္ကမိတွာ အာယသ္မန္တံ ဥရုဝေလကဿပံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ဣဒံ နု ခေါ, ကဿပ, သေယျော’’တိ? ‘‘အာမာဝုသော, ဣဒံ သေယျော’’တိ။ အထ ခေါ တေ ဇဋိလာ ကေသမိဿံ ဇဋာမိဿံ ခါရိကာဇမိဿံ အဂ္ဂိဟုတမိဿံ ဥဒကေ ပဝါဟေတွာ ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိံသု, ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝတော ပါဒေသု သိရသာ နိပတိတွာ ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစုံ – ‘‘လဘေယျာမ မယံ, ဘန္တေ, ဘဂဝတော သန္တိကေ ပဗ္ဗဇ္ဇံ, လဘေယျာမ ဥပသမ္ပဒ’’န္တိ။ ‘‘ဧထ ဘိက္ခဝေါ’’တိ ဘဂဝါ အဝေါစ – ‘‘သွာက္ခာတော ဓမ္မော, စရထ ဗြဟ္မစရိယံ သမ္မာ ဒုက္ခဿ အန္တကိရိယာယာ’’တိ။ သာဝ တေသံ အာယသ္မန္တာနံ ဥပသမ္ပဒါ အဟောသိ။
ဘဂဝတော အဓိဋ္ဌာနေန ပဉ္စ ကဋ္ဌသတာနိ န ဖာလိယိံသု, ဖာလိယိံသု၊ အဂ္ဂီ န ဥဇ္ဇလိယိံသု, ဥဇ္ဇလိယိံသု၊ န ဝိဇ္ဈာယိံသု, ဝိဇ္ဈာယိံသု၊ ပဉ္စမန္ဒာမုခိသတာနိ အဘိနိမ္မိနိ။ ဧတေန နယေန အဍ္ဎုဍ္ဎပါဋိဟာရိယသဟဿာနိ ဟောန္တိ။
မြန်֍ ၅၄။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ဥရုဝေလာယံ ယထာဘိရန္တံ ဝိဟရိတွာ ယေန ဂယာသီသံ တေန ပက္ကာမိ မဟတာ ဘိက္ခုသံဃေန သဒ္ဓိံ ဘိက္ခုသဟဿေန သဗ္ဗေဟေဝ ပုရာဏဇဋိလေဟိ။ တတြ သုဒံ ဘဂဝါ ဂယာယံ ဝိဟရတိ ဂယာသီသေ သဒ္ဓိံ ဘိက္ခုသဟဿေန။ တတြ ခေါ ဘဂဝါ ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ –
(ဝိ၊၃၊၄၄။)
[သံ။ နိ။ ၄။၂၉] ‘‘သဗ္ဗံ, ဘိက္ခဝေ, အာဒိတ္တံ။ ကိဉ္စ, ဘိက္ခဝေ, သဗ္ဗံ အာဒိတ္တံ? စက္ခု အာဒိတ္တံ, ရူပါ အာဒိတ္တာ, စက္ခုဝိညာဏံ အာဒိတ္တံ, စက္ခုသမ္ဖဿော အာဒိတ္တော, ယမိဒံ စက္ခုသမ္ဖဿပစ္စယာ ဥပ္ပဇ္ဇတိ ဝေဒယိတံ သုခံ ဝါ ဒုက္ခံ ဝါ အဒုက္ခမသုခံ ဝါ တမ္ပိ အာဒိတ္တံ။ ကေန အာဒိတ္တံ? ရာဂဂ္ဂိနာ ဒေါသဂ္ဂိနာ မောဟဂ္ဂိနာ အာဒိတ္တံ, ဇာတိယာ ဇရာယ မရဏေန သောကေဟိ ပရိဒေဝေဟိ ဒုက္ခေဟိ ဒေါမနဿေဟိ ဥပါယာသေဟိ အာဒိတ္တန္တိ ဝဒါမိ။ သောတံ အာဒိတ္တံ, သဒ္ဒါ အာဒိတ္တာ, သောတဝိညာဏံ အာဒိတ္တံ, သောတသမ္ဖဿော အာဒိတ္တော, ယမိဒံ သောတသမ္ဖဿပစ္စယာ ဥပ္ပဇ္ဇတိ ဝေဒယိတံ သုခံ ဝါ ဒုက္ခံ ဝါ အဒုက္ခမသုခံ ဝါ တမ္ပိ အာဒိတ္တံ။ ကေန အာဒိတ္တံ? ရာဂဂ္ဂိနာ ဒေါသဂ္ဂိနာ မောဟဂ္ဂိနာ အာဒိတ္တံ, ဇာတိယာ ဇရာယ မရဏေန သောကေဟိ ပရိဒေဝေဟိ ဒုက္ခေဟိ ဒေါမနဿေဟိ ဥပါယာသေဟိ အာဒိတ္တန္တိ ဝဒါမိ။ ဃာနံ အာဒိတ္တံ, ဂန္ဓာ အာဒိတ္တာ, ဃာနဝိညာဏံ အာဒိတ္တံ, ဃာနသမ္ဖဿော အာဒိတ္တော, ယမိဒံ ဃာနသမ္ဖဿပစ္စယာ ဥပ္ပဇ္ဇတိ ဝေဒယိတံ သုခံ ဝါ ဒုက္ခံ ဝါ အဒုက္ခမသုခံ ဝါ တမ္ပိ အာဒိတ္တံ။ ကေန အာဒိတ္တံ? ရာဂဂ္ဂိနာ ဒေါသဂ္ဂိနာ မောဟဂ္ဂိနာ အာဒိတ္တံ, ဇာတိယာ ဇရာယ မရဏေန သောကေဟိ ပရိဒေဝေဟိ ဒုက္ခေဟိ ဒေါမနဿေဟိ ဥပါယာသေဟိ အာဒိတ္တန္တိ ဝဒါမိ။ ဇိဝှါ အာဒိတ္တာ, ရသာ အာဒိတ္တာ, ဇိဝှါဝိညာဏံ အာဒိတ္တံ ဇိဝှါသမ္ဖဿော အာဒိတ္တော, ယမိဒံ ဇိဝှါသမ္ဖဿပစ္စယာ ဥပ္ပဇ္ဇတိ ဝေဒယိတံ သုခံ ဝါ ဒုက္ခံ ဝါ အဒုက္ခမသုခံ ဝါ တမ္ပိ အာဒိတ္တံ။ ကေန အာဒိတ္တံ? ရာဂဂ္ဂိနာ ဒေါသဂ္ဂိနာ မောဟဂ္ဂိနာ အာဒိတ္တံ, ဇာတိယာ ဇရာယ မရဏေန သောကေဟိ ပရိဒေဝေဟိ ဒုက္ခေဟိ ဒေါမနဿေဟိ ဥပါယာသေဟိ အာဒိတ္တန္တိ ဝဒါမိ။ ကာယော အာဒိတ္တော, ဖောဋ္ဌဗ္ဗာ အာဒိတ္တာ, ကာယဝိညာဏံ အာဒိတ္တံ ကာယသမ္ဖဿော အာဒိတ္တော, ယမိဒံ ကာယသမ္ဖဿပစ္စယာ ဥပ္ပဇ္ဇတိ ဝေဒယိတံ သုခံ ဝါ ဒုက္ခံ ဝါ အဒုက္ခမသုခံ ဝါ တမ္ပိ အာဒိတ္တံ။ ကေန အာဒိတ္တံ? ရာဂဂ္ဂိနာ ဒေါသဂ္ဂိနာ မောဟဂ္ဂိနာ အာဒိတ္တံ, ဇာတိယာ ဇရာယ မရဏေန သောကေဟိ ပရိဒေဝေဟိ ဒုက္ခေဟိ ဒေါမနဿေဟိ ဥပါယာသေဟိ အာဒိတ္တန္တိ ဝဒါမိ။ မနော အာဒိတ္တော, ဓမ္မာ အာဒိတ္တာ, မနောဝိညာဏံ အာဒိတ္တံ မနောသမ္ဖဿော အာဒိတ္တော, ယမိဒံ မနောသမ္ဖဿပစ္စယာ ဥပ္ပဇ္ဇတိ ဝေဒယိတံ သုခံ ဝါ ဒုက္ခံ ဝါ အဒုက္ခမသုခံ ဝါ တမ္ပိ အာဒိတ္တံ။ ကေန အာဒိတ္တံ? ရာဂဂ္ဂိနာ ဒေါသဂ္ဂိနာ မောဟဂ္ဂိနာ အာဒိတ္တံ, ဇာတိယာ ဇရာယ မရဏေန သောကေဟိ ပရိဒေဝေဟိ ဒုက္ခေဟိ ဒေါမနဿေဟိ ဥပါယာသေဟိ အာဒိတ္တန္တိ ဝဒါမိ။
(ဝိ၊၃၊၄၅။)
‘‘ဧဝံ ပဿံ, ဘိက္ခဝေ, သုတဝါ အရိယသာဝကော စက္ခုသ္မိမ္ပိ နိဗ္ဗိန္ဒတိ, ရူပေသုပိ နိဗ္ဗိန္ဒတိ, စက္ခုဝိညာဏေပိ နိဗ္ဗိန္ဒတိ, စက္ခုသမ္ဖဿေပိ နိဗ္ဗိန္ဒတိ, ယမိဒံ စက္ခုသမ္ဖဿပစ္စယာ ဥပ္ပဇ္ဇတိ ဝေဒယိတံ သုခံ ဝါ ဒုက္ခံ ဝါ အဒုက္ခမသုခံ ဝါ, တသ္မိမ္ပိ နိဗ္ဗိန္ဒတိ။ သောတသ္မိမ္ပိ နိဗ္ဗိန္ဒတိ, သဒ္ဒေသုပိ နိဗ္ဗိန္ဒတိ…ပေ… ဃာနသ္မိမ္ပိ နိဗ္ဗိန္ဒတိ, ဂန္ဓေသုပိ နိဗ္ဗိန္ဒတိ…ပေ… ဇိဝှါယပိ နိဗ္ဗိန္ဒတိ, ရသေသုပိ နိဗ္ဗိန္ဒတိ…ပေ… ကာယသ္မိမ္ပိ နိဗ္ဗိန္ဒတိ, ဖောဋ္ဌဗ္ဗေသုပိ နိဗ္ဗိန္ဒတိ…ပေ… မနသ္မိမ္ပိ နိဗ္ဗိန္ဒတိ, ဓမ္မေသုပိ နိဗ္ဗိန္ဒတိ, မနောဝိညာဏေပိ နိဗ္ဗိန္ဒတိ, မနောသမ္ဖဿေပိ နိဗ္ဗိန္ဒတိ, ယမိဒံ မနောသမ္ဖဿပစ္စယာ ဥပ္ပဇ္ဇတိ ဝေဒယိတံ သုခံ ဝါ ဒုက္ခံ ဝါ အဒုက္ခမသုခံ ဝါ တသ္မိမ္ပိ နိဗ္ဗိန္ဒတိ, နိဗ္ဗိန္ဒံ ဝိရဇ္ဇတိ, ဝိရာဂါ ဝိမုစ္စတိ, ဝိမုတ္တသ္မိံ ဝိမုတ္တမိတိ ဉာဏံ ဟောတိ။ ခီဏာ ဇာတိ, ဝုသိတံ ဗြဟ္မစရိယံ, ကတံ ကရဏီယံ, နာပရံ ဣတ္ထတ္တာယာတိ ပဇာနာတီ’’တိ။
ဣမသ္မိဉ္စ ပန ဝေယျာကရဏသ္မိံ ဘညမာနေ တဿ ဘိက္ခုသဟဿဿ အနုပါဒါယ အာသဝေဟိ စိတ္တာနိ ဝိမုစ္စိံသု။
အာဒိတ္တပရိယာယသုတ္တံ နိဋ္ဌိတံ။
ဥရုဝေလပါဋိဟာရိယံ တတိယဘာဏဝါရော နိဋ္ဌိတော။
၁၃။ ဗိမ္ဗိသာရသမာဂမကထာ
မြန်֍ ၅၅။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ဂယာသီသေ ယထာဘိရန္တံ ဝိဟရိတွာ ယေန ရာဇဂဟံ တေန စာရိကံ ပက္ကာမိ, မဟတာ ဘိက္ခုသံဃေန သဒ္ဓိံ ဘိက္ခုသဟဿေန သဗ္ဗေဟေဝ ပုရာဏဇဋိလေဟိ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ အနုပုဗ္ဗေန စာရိကံ စရမာနော ယေန ရာဇဂဟံ တဒဝသရိ။ တတြ သုဒံ ဘဂဝါ ရာဇဂဟေ ဝိဟရတိ လဋ္ဌိဝနေ [လဋ္ဌိဝနုယျာနေ (သျာ။)] သုပ္ပတိဋ္ဌေ စေတိယေ။ အဿောသိ ခေါ ရာဇာ မာဂဓော သေနိယော ဗိမ္ဗိသာရော – သမဏော ခလု ဘော ဂေါတမော သကျပုတ္တော သကျကုလာ ပဗ္ဗဇိတော ရာဇဂဟံ အနုပ္ပတ္တော ရာဇဂဟေ ဝိဟရတိ လဋ္ဌိဝနေ သုပ္ပတိဋ္ဌေ စေတိယေ။ တံ ခေါ ပန ဘဂဝန္တံ [ဘဝန္တံ (က။)] ဂေါတမံ ဧဝံ ကလျာဏော ကိတ္တိသဒ္ဒေါ အဗ္ဘုဂ္ဂတော – ဣတိပိ သော ဘဂဝါ အရဟံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ ဝိဇ္ဇာစရဏသမ္ပန္နော သုဂတော လောကဝိဒူ အနုတ္တရော ပုရိသဒမ္မသာရထိ သတ္ထာ ဒေဝမနုဿာနံ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ [ဘဂဝါတိ (က။)]။ သော ဣမံ လောကံ သဒေဝကံ
(ဝိ၊၃၊၄၆။)
သမာရကံ သဗြဟ္မကံ သဿမဏဗြာဟ္မဏိံ ပဇံ သဒေဝမနုဿံ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတွာ ပဝေဒေတိ။ သော ဓမ္မံ ဒေသေတိ အာဒိကလျာဏံ မဇ္ဈေကလျာဏံ ပရိယောသာနကလျာဏံ သာတ္ထံ သဗျဉ္ဇနံ ကေဝလပရိပုဏ္ဏံ ပရိသုဒ္ဓံ ဗြဟ္မစရိယံ ပကာသေတိ။ သာဓု ခေါ ပန တထာရူပါနံ အရဟတံ ဒဿနံ ဟောတီတိ။
အထ ခေါ ရာဇာ မာဂဓော သေနိယော ဗိမ္ဗိသာရော ဒွါဒသနဟုတေဟိ [ဒွါဒသနိယုတေဟိ (ယောဇနာ)] မာဂဓိကေဟိ ဗြာဟ္မဏဂဟပတိကေဟိ ပရိဝုတော ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ, ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ တေပိ ခေါ ဒွါဒသနဟုတာ မာဂဓိကာ ဗြာဟ္မဏဂဟပတိကာ အပ္ပေကစ္စေ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိံသု, အပ္ပေကစ္စေ ဘဂဝတာ သဒ္ဓိံ သမ္မောဒိံသု, သမ္မောဒနီယံ ကထံ သာရဏီယံ ဝီတိသာရေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိံသု, အပ္ပေကစ္စေ ယေန ဘဂဝါ တေနဉ္ဇလိံ ပဏာမေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိံသု, အပ္ပေကစ္စေ ဘဂဝတော သန္တိကေ နာမဂေါတ္တံ သာဝေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိံသု, အပ္ပေကစ္စေ တုဏှီဘူတာ ဧကမန္တံ နိသီဒိံသု။ အထ ခေါ တေသံ ဒွါဒသနဟုတာနံ [ဒွါဒသနိယုတာနံ (ယောဇနာ)] မာဂဓိကာနံ ဗြာဟ္မဏဂဟပတိကာနံ ဧတဒဟောသိ – ‘‘ကိံ နု ခေါ မဟာသမဏော ဥရုဝေလကဿပေ ဗြဟ္မစရိယံ စရတိ, ဥဒါဟု ဥရုဝေလကဿပေါ မဟာသမဏေ ဗြဟ္မစရိယံ စရတီ’’တိ? အထ ခေါ ဘဂဝါ တေသံ ဒွါဒသနဟုတာနံ မာဂဓိကာနံ ဗြာဟ္မဏဂဟပတိကာနံ စေတသာ စေတောပရိဝိတက္ကမညာယ အာယသ္မန္တံ ဥရုဝေလကဿပံ ဂါထာယ အဇ္ဈဘာသိ –
‘‘ကိမေဝ ဒိသွာ ဥရုဝေလဝါသိ, ပဟာသိ အဂ္ဂိံ ကိသကောဝဒါနော၊
ပုစ္ဆာမိ တံ ကဿပ, ဧတမတ္ထံ ကထံ ပဟီနံ တဝ အဂ္ဂိဟုတ္တန္တိ။
‘‘ရူပေ စ သဒ္ဒေ စ အထော ရသေ စ၊
ကာမိတ္ထိယော စာဘိဝဒန္တိ ယညာ၊
ဧတံ မလန္တိ ဥပဓီသု ဉတွာ၊
တသ္မာ န ယိဋ္ဌေ န ဟုတေ အရဉ္ဇိန္တိ။
‘‘ဧတ္ထေဝ တေ မနော န ရမိတ္ထ (ကဿပါတိ ဘဂဝါ)၊
ရူပေသု သဒ္ဒေသု အထော ရသေသု၊
အထ ကော စရဟိ ဒေဝမနုဿလောကေ၊
ရတော မနော ကဿပ, ဗြူဟိ မေတန္တိ။
(ဝိ၊၃၊၄၇။)
အကိဉ္စနံ ကာမဘဝေ အသတ္တံ၊
အနညထာဘာဝိမနညနေယျံ၊
တသ္မာ န ယိဋ္ဌေ န ဟုတေ အရဉ္ဇိ’’န္တိ။
မြန်֍ ၅၆။ အထ ခေါ အာယသ္မာ ဥရုဝေလကဿပေါ ဥဋ္ဌာယာသနာ ဧကံသံ ဥတ္တရာသင်္ဂံ ကရိတွာ ဘဂဝတော ပါဒေသု သိရသာ နိပတိတွာ ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘သတ္ထာ မေ, ဘန္တေ, ဘဂဝါ, သာဝကောဟမသ္မိ၊ သတ္ထာ မေ, ဘန္တေ, ဘဂဝါ, သာဝကောဟမသ္မီ’’တိ။ အထ ခေါ တေသံ ဒွါဒသနဟုတာနံ မာဂဓိကာနံ ဗြာဟ္မဏဂဟပတိကာနံ ဧတဒဟောသိ – ‘‘ဥရုဝေလကဿပေါ မဟာသမဏေ ဗြဟ္မစရိယံ စရတီ’’တိ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ တေသံ ဒွါဒသနဟုတာနံ မာဂဓိကာနံ ဗြာဟ္မဏဂဟပတိကာနံ စေတသာ စေတောပရိဝိတက္ကမညာယ အနုပုဗ္ဗိံ ကထံ ကထေသိ, သေယျထိဒံ – ဒါနကထံ သီလကထံ သဂ္ဂကထံ ကာမာနံ အာဒီနဝံ ဩကာရံ သံကိလေသံ နေက္ခမ္မေ အာနိသံသံ ပကာသေသိ။ ယဒါ တေ ဘဂဝါ အညာသိ ကလ္လစိတ္တေ မုဒုစိတ္တေ ဝိနီဝရဏစိတ္တေ ဥဒဂ္ဂစိတ္တေ ပသန္နစိတ္တေ, အထ ယာ ဗုဒ္ဓါနံ သာမုက္ကံသိကာ ဓမ္မဒေသနာ, တံ ပကာသေသိ – ဒုက္ခံ, သမုဒယံ, နိရောဓံ, မဂ္ဂံ။ သေယျထာပိ နာမ သုဒ္ဓံ ဝတ္ထံ အပဂတကာဠကံ သမ္မဒေဝ ရဇနံ ပဋိဂ္ဂဏှေယျ, ဧဝမေဝ ဧကာဒသနဟုတာနံ မာဂဓိကာနံ ဗြာဟ္မဏဂဟပတိကာနံ ဗိမ္ဗိသာရပ္ပမုခါနံ တသ္မိံ ယေဝ အာသနေ ဝိရဇံ ဝီတမလံ ဓမ္မစက္ခုံ ဥဒပါဒိ – ယံ ကိဉ္စိ သမုဒယဓမ္မံ, သဗ္ဗံ တံ နိရောဓဓမ္မန္တိ။ ဧကနဟုတံ ဥပါသကတ္တံ ပဋိဝေဒေသိ။
မြန်֍ ၅၇။ အထ ခေါ ရာဇာ မာဂဓော သေနိယော ဗိမ္ဗိသာရော ဒိဋ္ဌဓမ္မော ပတ္တဓမ္မော ဝိဒိတဓမ္မော ပရိယောဂါဠှဓမ္မော တိဏ္ဏဝိစိကိစ္ဆော ဝိဂတကထံကထော ဝေသာရဇ္ဇပ္ပတ္တော အပရပ္ပစ္စယော သတ္ထုသာသနေ ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ပုဗ္ဗေ မေ, ဘန္တေ, ကုမာရဿ သတော ပဉ္စ အဿာသကာ အဟေသုံ, တေ မေ ဧတရဟိ သမိဒ္ဓါ။ ပုဗ္ဗေ မေ, ဘန္တေ, ကုမာရဿ သတော ဧတဒဟောသိ – ‘အဟော ဝတ မံ ရဇ္ဇေ အဘိသိဉ္စေယျု’န္တိ, အယံ ခေါ မေ, ဘန္တေ, ပဌမော အဿာသကော အဟောသိ, သော မေ ဧတရဟိ သမိဒ္ဓေါ။ ‘တဿ စ မေ ဝိဇိတံ အရဟံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ ဩက္ကမေယျာ’တိ, အယံ ခေါ မေ, ဘန္တေ, ဒုတိယော အဿာသကော အဟောသိ, သော မေ ဧတရဟိ သမိဒ္ဓေါ။ ‘တဉ္စာဟံ ဘဂဝန္တံ ပယိရုပါသေယျ’န္တိ, အယံ ခေါ မေ, ဘန္တေ,
(ဝိ၊၃၊၄၈။)
တတိယော အဿာသကော အဟောသိ, သော မေ ဧတရဟိ သမိဒ္ဓေါ။ ‘သော စ မေ ဘဂဝါ ဓမ္မံ ဒေသေယျာ’တိ, အယံ ခေါ မေ, ဘန္တေ, စတုတ္ထော အဿာသကော အဟောသိ, သော မေ ဧတရဟိ သမိဒ္ဓေါ။ ‘တဿ စာဟံ ဘဂဝတော ဓမ္မံ အာဇာနေယျ’န္တိ, အယံ ခေါ မေ, ဘန္တေ, ပဉ္စမော အဿာသကော အဟောသိ, သော မေ ဧတရဟိ သမိဒ္ဓေါ။ ပုဗ္ဗေ မေ, ဘန္တေ, ကုမာရဿ သတော ဣမေ ပဉ္စ အဿာသကာ အဟေသုံ, တေ မေ ဧတရဟိ သမိဒ္ဓါ။ အဘိက္ကန္တံ, ဘန္တေ, အဘိက္ကန္တံ, ဘန္တေ, သေယျထာပိ, ဘန္တေ, နိက္ကုဇ္ဇိတံ ဝါ ဥက္ကုဇ္ဇေယျ, ပဋိစ္ဆန္နံ ဝါ ဝိဝရေယျ, မူဠှဿ ဝါ မဂ္ဂံ အာစိက္ခေယျ, အန္ဓကာရေ ဝါ တေလပဇ္ဇောတံ ဓာရေယျ စက္ခုမန္တော ရူပါနိ ဒက္ခန္တီတိ – ဧဝမေဝံ ဘဂဝတာ အနေကပရိယာယေန ဓမ္မော ပကာသိတော။ ဧသာဟံ, ဘန္တေ, ဘဂဝန္တံ သရဏံ ဂစ္ဆာမိ, ဓမ္မဉ္စ, ဘိက္ခုသံဃဉ္စ။ ဥပါသကံ မံ [မံ ဘန္တေ (က။)], ဘဂဝါ ဓာရေတု အဇ္ဇတဂ္ဂေ ပါဏုပေတံ သရဏံ ဂတံ, အဓိဝါသေတု စ မေ, ဘန္တေ, ဘဂဝါ, သွာတနာယ ဘတ္တံ သဒ္ဓိံ ဘိက္ခုသံဃေနာ’’တိ။ အဓိဝါသေသိ ဘဂဝါ တုဏှီဘာဝေန။ အထ ခေါ ရာဇာ မာဂဓော သေနိယော ဗိမ္ဗိသာရော ဘဂဝတော အဓိဝါသနံ ဝိဒိတွာ ဥဋ္ဌာယာသနာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ပဒက္ခိဏံ ကတွာ ပက္ကာမိ။ အထ ခေါ ရာဇာ မာဂဓော သေနိယော ဗိမ္ဗိသာရော တဿာ ရတ္တိယာ အစ္စယေန ပဏီတံ ခါဒနီယံ ဘောဇနီယံ ပဋိယာဒါပေတွာ ဘဂဝတော ကာလံ အာရောစာပေသိ – ‘‘ကာလော, ဘန္တေ, နိဋ္ဌိတံ ဘတ္တ’’န္တိ။
မြန်֍ ၅၈။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ပုဗ္ဗဏှသမယံ နိဝါသေတွာ ပတ္တစီဝရမာဒါယ ရာဇဂဟံ ပါဝိသိ မဟတာ ဘိက္ခုသံဃေန သဒ္ဓိံ ဘိက္ခုသဟဿေန သဗ္ဗေဟေဝ ပုရာဏဇဋိလေဟိ။ တေန ခေါ ပန သမယေန သက္ကော ဒေဝါနမိန္ဒော မာဏဝကဝဏ္ဏံ အဘိနိမ္မိနိတွာ ဗုဒ္ဓပ္ပမုခဿ ဘိက္ခုသံဃဿ ပုရတော ပုရတော ဂစ္ဆတိ ဣမာ ဂါထာယော ဂါယမာနော –
‘‘ဒန္တော ဒန္တေဟိ သဟ ပုရာဏဇဋိလေဟိ, ဝိပ္ပမုတ္တော ဝိပ္ပမုတ္တေဟိ၊
သိင်္ဂီနိက္ခသဝဏ္ဏော, ရာဇဂဟံ ပါဝိသိ ဘဂဝါ။
‘‘မုတ္တော မုတ္တေဟိ သဟ ပုရာဏဇဋိလေဟိ, ဝိပ္ပမုတ္တော ဝိပ္ပမုတ္တေဟိ၊
သိင်္ဂီနိက္ခသဝဏ္ဏော, ရာဇဂဟံ ပါဝိသိ ဘဂဝါ။
(ဝိ၊၃၊၄၉။)
‘‘တိဏ္ဏော တိဏ္ဏေဟိ သဟ ပုရာဏဇဋိလေဟိ၊
ဝိပ္ပမုတ္တော ဝိပ္ပမုတ္တေဟိ၊
သိင်္ဂီနိက္ခသုဝဏ္ဏော၊
ရာဇဂဟံ ပါဝိသိ ဘဂဝါ။
‘‘သန္တော သန္တေဟိ သဟ ပုရာဏဇဋိလေဟိ၊
ဝိပ္ပမုတ္တော ဝိပ္ပမုတ္တေဟိ၊
သိင်္ဂီနိက္ခသဝဏ္ဏော၊
ရာဇဂဟံ ပါဝိသိ ဘဂဝါ။
‘‘ဒသဝါသော ဒသဗလော, ဒသဓမ္မဝိဒူ ဒသဘိ စုပေတော၊
သော ဒသသတပရိဝါရော [ပရိဝါရကော (က။)] ရာဇဂဟံ, ပါဝိသိ ဘဂဝါ’’တိ။
မနုဿာ သက္ကံ ဒေဝါနမိန္ဒံ ပဿိတွာ ဧဝမာဟံသု – ‘‘အဘိရူပေါ ဝတာယံ မာဏဝကော, ဒဿနီယော ဝတာယံ မာဏဝကော, ပါသာဒိကော ဝတာယံ မာဏဝကော။ ကဿ နု ခေါ အယံ မာဏဝကော’’တိ? ဧဝံ ဝုတ္တေ သက္ကော ဒေဝါနမိန္ဒော တေ မနုဿေ ဂါထာယ အဇ္ဈဘာသိ –
‘‘ယော ဓီရော သဗ္ဗဓိ ဒန္တော, သုဒ္ဓေါ အပ္ပဋိပုဂ္ဂလော၊
အရဟံ သုဂတော လောကေ, တဿာဟံ ပရိစာရကော’’တိ။
မြန်֍ ၅၉။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ယေန ရညော မာဂဓဿ သေနိယဿ ဗိမ္ဗိသာရဿ နိဝေသနံ တေနုပသင်္ကမိ, ဥပသင်္ကမိတွာ ပညတ္တေ အာသနေ နိသီဒိ သဒ္ဓိံ ဘိက္ခုသံဃေန။ အထ ခေါ ရာဇာ မာဂဓော သေနိယော ဗိမ္ဗိသာရော ဗုဒ္ဓပ္ပမုခံ ဘိက္ခုသံဃံ ပဏီတေန ခါဒနီယေန ဘောဇနီယေန သဟတ္ထာ သန္တပ္ပေတွာ သမ္ပဝါရေတွာ ဘဂဝန္တံ ဘုတ္တာဝိံ ဩနီတပတ္တပါဏိံ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နဿ ခေါ ရညော မာဂဓဿ သေနိယဿ ဗိမ္ဗိသာရဿ ဧတဒဟောသိ [စူဠဝ။ ၃၀၇] – ‘‘ကတ္ထ နု ခေါ ဘဂဝါ ဝိဟရေယျ? ယံ အဿ ဂါမတော နေဝ အဝိဒူရေ န အစ္စာသန္နေ, ဂမနာဂမနသမ္ပန္နံ, အတ္ထိကာနံ အတ္ထိကာနံ မနုဿာနံ အဘိက္ကမနီယံ, ဒိဝါ အပ္ပါကိဏ္ဏံ [အပ္ပကိဏ္ဏံ (သီ။ သျာ။), အဗ္ဘောကိဏ္ဏံ (က။)], ရတ္တိံ အပ္ပသဒ္ဒံ အပ္ပနိဂ္ဃေါသံ ဝိဇနဝါတံ, မနုဿရာဟဿေယျကံ, ပဋိသလ္လာနသာရုပ္ပ’’န္တိ။ အထ ခေါ ရညော မာဂဓဿ သေနိယဿ ဗိမ္ဗိသာရဿ ဧတဒဟောသိ – ‘‘ဣဒံ ခေါ အမှာကံ ဝေဠုဝနံ ဥယျာနံ ဂါမတော နေဝ အဝိဒူရေ န အစ္စာသန္နေ
(ဝိ၊၃၊၅၀။)
ဂမနာဂမနသမ္ပန္နံ အတ္ထိကာနံ အတ္ထိကာနံ မနုဿာနံ အဘိက္ကမနီယံ ဒိဝါ အပ္ပါကိဏ္ဏံ ရတ္တိံ အပ္ပသဒ္ဒံ အပ္ပနိဂ္ဃေါသံ ဝိဇနဝါတံ မနုဿရာဟဿေယျကံ ပဋိသလ္လာနသာရုပ္ပံ။ ယံနူနာဟံ ဝေဠုဝနံ ဥယျာနံ ဗုဒ္ဓပ္ပမုခဿ ဘိက္ခုသံဃဿ ဒဒေယျ’’န္တိ။ အထ ခေါ ရာဇာ မာဂဓော သေနိယော ဗိမ္ဗိသာရော သောဝဏ္ဏမယံ ဘိင်္ကာရံ ဂဟေတွာ ဘဂဝတော ဩဏောဇေသိ – ‘‘ဧတာဟံ, ဘန္တေ, ဝေဠုဝနံ ဥယျာနံ ဗုဒ္ဓပ္ပမုခဿ ဘိက္ခုသံဃဿ ဒမ္မီ’’တိ။ ပဋိဂ္ဂဟေသိ ဘဂဝါ အာရာမံ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ရာဇာနံ မာဂဓံ သေနိယံ ဗိမ္ဗိသာရံ ဓမ္မိယာ ကထာယ သန္ဒဿေတွာ သမာဒပေတွာ သမုတ္တေဇေတွာ သမ္ပဟံသေတွာ ဥဋ္ဌာယာသနာ ပက္ကာမိ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ဧတသ္မိံ နိဒါနေ ဧတသ္မိံ ပကရဏေ ဓမ္မိံ ကထံ ကတွာ ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ – ‘‘အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, အာရာမ’’န္တိ။
ဗိမ္ဗိသာရသမာဂမကထာ နိဋ္ဌိတာ။
၁၄။ သာရိပုတ္တမောဂ္ဂလ္လာနပဗ္ဗဇ္ဇာကထာ
မြန်֍ ၆၀။ တေန ခေါ ပန သမယေန သဉ္စယော [သဉ္ဇယော (သီ။ သျာ။)] ပရိဗ္ဗာဇကော ရာဇဂဟေ ပဋိဝသတိ မဟတိယာ ပရိဗ္ဗာဇကပရိသာယ သဒ္ဓိံ အဍ္ဎတေယျေဟိ ပရိဗ္ဗာဇကသတေဟိ။ တေန ခေါ ပန သမယေန သာရိပုတ္တမောဂ္ဂလ္လာနာ သဉ္စယေ ပရိဗ္ဗာဇကေ ဗြဟ္မစရိယံ စရန္တိ။ တေဟိ ကတိကာ ကတာ ဟောတိ – ယော ပဌမံ အမတံ အဓိဂစ္ဆတိ, သော ဣတရဿ အာရောစေတူတိ။ အထ ခေါ အာယသ္မာ အဿဇိ ပုဗ္ဗဏှသမယံ နိဝါသေတွာ ပတ္တစီဝရမာဒါယ ရာဇဂဟံ ပိဏ္ဍာယ ပါဝိသိ ပါသာဒိကေန အဘိက္ကန္တေန ပဋိက္ကန္တေန အာလောကိတေန ဝိလောကိတေန သမိဉ္ဇိတေန ပသာရိတေန, ဩက္ခိတ္တစက္ခု ဣရိယာပထသမ္ပန္နော။ အဒ္ဒသာ ခေါ သာရိပုတ္တော ပရိဗ္ဗာဇကော အာယသ္မန္တံ အဿဇိံ ရာဇဂဟေ ပိဏ္ဍာယ စရန္တံ ပါသာဒိကေန အဘိက္ကန္တေန ပဋိက္ကန္တေန အာလောကိတေန ဝိလောကိတေန သမိဉ္ဇိတေန ပသာရိတေန ဩက္ခိတ္တစက္ခုံ ဣရိယာပထသမ္ပန္နံ။ ဒိသွာနဿ ဧတဒဟောသိ – ‘‘ယေ ဝတ လောကေ အရဟန္တော ဝါ အရဟတ္တမဂ္ဂံ ဝါ သမာပန္နာ, အယံ တေသံ ဘိက္ခု အညတရော။ ယံနူနာဟံ ဣမံ ဘိက္ခုံ
(ဝိ၊၃၊၅၁။)
ဥပသင်္ကမိတွာ ပုစ္ဆေယျံ – ‘ကံသိ တွံ, အာဝုသော, ဥဒ္ဒိဿ ပဗ္ဗဇိတော, ကော ဝါ တေ သတ္ထာ, ကဿ ဝါ တွံ ဓမ္မံ ရောစေသီ’’’တိ? အထ ခေါ သာရိပုတ္တဿ ပရိဗ္ဗာဇကဿ ဧတဒဟောသိ – ‘‘အကာလော ခေါ ဣမံ ဘိက္ခုံ ပုစ္ဆိတုံ, အန္တရဃရံ ပဝိဋ္ဌော ပိဏ္ဍာယ စရတိ။ ယံနူနာဟံ ဣမံ ဘိက္ခုံ ပိဋ္ဌိတော ပိဋ္ဌိတော အနုဗန္ဓေယျံ, အတ္ထိကေဟိ ဥပညာတံ မဂ္ဂ’’န္တိ။ အထ ခေါ အာယသ္မာ အဿဇိ ရာဇဂဟေ ပိဏ္ဍာယ စရိတွာ ပိဏ္ဍပါတံ အာဒါယ ပဋိက္ကမိ။ အထ ခေါ သာရိပုတ္တောပိ ပရိဗ္ဗာဇကော ယေနာယသ္မာ အဿဇိ တေနုပသင်္ကမိ, ဥပသင်္ကမိတွာ အာယသ္မတာ အဿဇိနာ သဒ္ဓိံ သမ္မောဒိ, သမ္မောဒနီယံ ကထံ သာရဏီယံ ဝီတိသာရေတွာ ဧကမန္တံ အဋ္ဌာသိ။ ဧကမန္တံ ဌိတော ခေါ သာရိပုတ္တော ပရိဗ္ဗာဇကော အာယသ္မန္တံ အဿဇိံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ဝိပ္ပသန္နာနိ ခေါ တေ, အာဝုသော, ဣန္ဒြိယာနိ, ပရိသုဒ္ဓေါ ဆဝိဝဏ္ဏော ပရိယောဒါတော။ ကံသိ တွံ, အာဝုသော, ဥဒ္ဒိဿ ပဗ္ဗဇိတော, ကော ဝါ တေ သတ္ထာ, ကဿ ဝါ တွံ ဓမ္မံ ရောစေသီ’’တိ? ‘‘အတ္ထာဝုသော, မဟာသမဏော သကျပုတ္တော သကျကုလာ ပဗ္ဗဇိတော, တာဟံ ဘဂဝန္တံ ဥဒ္ဒိဿ ပဗ္ဗဇိတော, သော စ မေ ဘဂဝါ သတ္ထာ, တဿ စာဟံ ဘဂဝတော ဓမ္မံ ရောစေမီ’’တိ။ ‘‘ကိံဝါဒီ ပနာယသ္မတော သတ္ထာ, ကိမက္ခာယီ’’တိ? ‘‘အဟံ ခေါ, အာဝုသော, နဝေါ အစိရပဗ္ဗဇိတော, အဓုနာဂတော ဣမံ ဓမ္မဝိနယံ, န တာဟံ သက္ကောမိ ဝိတ္ထာရေန ဓမ္မံ ဒေသေတုံ, အပိ စ တေ သံခိတ္တေန အတ္ထံ ဝက္ခာမီ’’တိ။ အထ ခေါ သာရိပုတ္တော ပရိဗ္ဗာဇကော အာယသ္မန္တံ အဿဇိံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ဟောတု, အာဝုသော –
‘‘အပ္ပံ ဝါ ဗဟုံ ဝါ ဘာသဿု, အတ္ထံယေဝ မေ ဗြူဟိ၊
အတ္ထေနေဝ မေ အတ္ထော, ကိံ ကာဟသိ ဗျဉ္ဇနံ ဗဟု’’န္တိ။
အထ ခေါ အာယသ္မာ အဿဇိ သာရိပုတ္တဿ ပရိဗ္ဗာဇကဿ ဣမံ ဓမ္မပရိယာယံ အဘာသိ –
[အပ။ ၁။၁။၂၈၆ ထေရာပဒါနေပိ] ‘‘ယေ ဓမ္မာ ဟေတုပ္ပဘဝါ, တေသံ ဟေတုံ တထာဂတော အာဟ၊
တေသဉ္စ ယော နိရောဓော, ဧဝံဝါဒီ မဟာသမဏော’’တိ။
အထ ခေါ သာရိပုတ္တဿ ပရိဗ္ဗာဇကဿ ဣမံ ဓမ္မပရိယာယံ သုတွာ ဝိရဇံ ဝီတမလံ ဓမ္မစက္ခုံ ဥဒပါဒိ – ‘‘ယံ ကိဉ္စိ သမုဒယဓမ္မံ, သဗ္ဗံ တံ နိရောဓဓမ္မ’’န္တိ။
(ဝိ၊၃၊၅၂။)
[အပ။ ၁။၁။၂၈၉ ထေရာပဒါနေပိ]ဧသေဝ ဓမ္မော ယဒိ တာဝဒေဝ, ပစ္စဗျတ္ထ ပဒမသောကံ၊
အဒိဋ္ဌံ အဗ္ဘတီတံ, ဗဟုကေဟိ ကပ္ပနဟုတေဟီတိ။
မြန်֍ ၆၁။ အထ ခေါ သာရိပုတ္တော ပရိဗ္ဗာဇကော ယေန မောဂ္ဂလ္လာနော ပရိဗ္ဗာဇကော တေနုပသင်္ကမိ။ အဒ္ဒသာ ခေါ မောဂ္ဂလ္လာနော ပရိဗ္ဗာဇကော သာရိပုတ္တံ ပရိဗ္ဗာဇကံ ဒူရတောဝ အာဂစ္ဆန္တံ, ဒိသွာန သာရိပုတ္တံ ပရိဗ္ဗာဇကံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ဝိပ္ပသန္နာနိ ခေါ တေ, အာဝုသော, ဣန္ဒြိယာနိ, ပရိသုဒ္ဓေါ ဆဝိဝဏ္ဏော ပရိယောဒါတော။ ကစ္စိ နု တွံ, အာဝုသော, အမတံ အဓိဂတော’’တိ? ‘‘အာမာဝုသော, အမတံ အဓိဂတော’’တိ။ ‘‘ယထာကထံ ပန တွံ, အာဝုသော, အမတံ အဓိဂတော’’တိ? ‘‘ဣဓာဟံ, အာဝုသော, အဒ္ဒသံ အဿဇိံ ဘိက္ခုံ ရာဇဂဟေ ပိဏ္ဍာယ စရန္တံ ပါသာဒိကေန အဘိက္ကန္တေန ပဋိက္ကန္တေန အာလောကိတေန ဝိလောကိတေန သမိဉ္ဇိတေန ပသာရိတေန ဩက္ခိတ္တစက္ခုံ ဣရိယာပထသမ္ပန္နံ။ ဒိသွာန မေ ဧတဒဟောသိ – ‘ယေ ဝတ လောကေ အရဟန္တော ဝါ အရဟတ္တမဂ္ဂံ ဝါ သမာပန္နာ, အယံ တေသံ ဘိက္ခု အညတရော။ ယံနူနာဟံ ဣမံ ဘိက္ခုံ ဥပသင်္ကမိတွာ ပုစ္ဆေယျံ – ကံသိ တွံ, အာဝုသော ဥဒ္ဒိဿ ပဗ္ဗဇိတော, ကော ဝါ တေ သတ္ထာ, ကဿ ဝါ တွံ ဓမ္မံ ရောစေသီ’’’တိ။ တဿ မယှံ, အာဝုသော, ဧတဒဟောသိ – ‘‘အကာလော ခေါ ဣမံ ဘိက္ခုံ ပုစ္ဆိတုံ အန္တရဃရံ ပဝိဋ္ဌော ပိဏ္ဍာယ စရတိ, ယံနူနာဟံ ဣမံ ဘိက္ခုံ ပိဋ္ဌိတော ပိဋ္ဌိတော အနုဗန္ဓေယျံ အတ္ထိကေဟိ ဥပညာတံ မဂ္ဂ’’န္တိ။ အထ ခေါ, အာဝုသော, အဿဇိ ဘိက္ခု ရာဇဂဟေ ပိဏ္ဍာယ စရိတွာ ပိဏ္ဍပါတံ အာဒါယ ပဋိက္ကမိ။ အထ ခွါဟံ, အာဝုသော, ယေန အဿဇိ ဘိက္ခု တေနုပသင်္ကမိံ, ဥပသင်္ကမိတွာ အဿဇိနာ ဘိက္ခုနာ သဒ္ဓိံ သမ္မောဒိံ, သမ္မောဒနီယံ ကထံ သာရဏီယံ ဝီတိသာရေတွာ ဧကမန္တံ အဋ္ဌာသိံ။ ဧကမန္တံ ဌိတော ခေါ အဟံ, အာဝုသော, အဿဇိံ ဘိက္ခုံ ဧတဒဝေါစံ – ‘‘ဝိပ္ပသန္နာနိ ခေါ တေ, အာဝုသော, ဣန္ဒြိယာနိ, ပရိသုဒ္ဓေါ ဆဝိဝဏ္ဏော ပရိယောဒါတော။ ‘ကံသိ တွံ, အာဝုသော, ဥဒ္ဒိဿ ပဗ္ဗဇိတော, ကော ဝါ တေ သတ္ထာ, ကဿ ဝါ တွံ ဓမ္မံ ရောစေသီ’’’တိ? ‘အတ္ထာဝုသော, မဟာသမဏော သကျပုတ္တော သကျကုလာ ပဗ္ဗဇိတော, တာဟံ ဘဂဝန္တံ ဥဒ္ဒိဿ ပဗ္ဗဇိတော, သော စ မေ ဘဂဝါ သတ္ထာ, တဿ စာဟံ ဘဂဝတော ဓမ္မံ ရောစေမီ’တိ။ ‘ကိံဝါဒီ ပနာယသ္မတော သတ္ထာ ကိမက္ခာယီ’တိ။ ‘အဟံ ခေါ, အာဝုသော, နဝေါ အစိရပဗ္ဗဇိတော အဓုနာဂတော ဣမံ ဓမ္မဝိနယံ, န တာဟံ သက္ကောမိ ဝိတ္ထာရေန ဓမ္မံ ဒေသေတုံ, အပိ စ တေ သံခိတ္တေန အတ္ထံ
(ဝိ၊၃၊၅၃။)
ဝက္ခာမီ’’’တိ။ အထ ခွါဟံ, အာဝုသော, အဿဇိံ ဘိက္ခုံ ဧတဒဝေါစံ – ‘‘ဟောတု, အာဝုသော,
အပ္ပံ ဝါ ဗဟုံ ဝါ ဘာသဿု, အတ္ထံယေဝ မေ ဗြူဟိ၊
အတ္ထေနေဝ မေ အတ္ထော, ကိံ ကာဟသိ ဗျဉ္ဇနံ ဗဟု’’န္တိ။
အထ ခေါ, အာဝုသော, အဿဇိ ဘိက္ခု ဣမံ ဓမ္မပရိယာယံ အဘာသိ –
‘‘ယေ ဓမ္မာ ဟေတုပ္ပဘဝါ, တေသံ ဟေတုံ တထာဂတော အာဟ၊
တေသဉ္စ ယော နိရောဓော, ဧဝံဝါဒီ မဟာသမဏော’’တိ။
အထ ခေါ မောဂ္ဂလ္လာနဿ ပရိဗ္ဗာဇကဿ ဣမံ ဓမ္မပရိယာယံ သုတွာ ဝိရဇံ ဝီတမလံ ဓမ္မစက္ခုံ ဥဒပါဒိ – ယံ ကိဉ္စိ သမုဒယဓမ္မံ, သဗ္ဗံ တံ နိရောဓဓမ္မန္တိ။
ဧသေဝ ဓမ္မော ယဒိ တာဝဒေဝ, ပစ္စဗျတ္ထ ပဒမသောကံ၊
အဒိဋ္ဌံ အဗ္ဘတီတံ, ဗဟုကေဟိ ကပ္ပနဟုတေဟီတိ။
မြန်֍ ၆၂။ အထ ခေါ မောဂ္ဂလ္လာနော ပရိဗ္ဗာဇကော သာရိပုတ္တံ ပရိဗ္ဗာဇကံ ဧတဒဝေါစ ‘‘ဂစ္ဆာမ မယံ, အာဝုသော, ဘဂဝတော သန္တိကေ, သော နော ဘဂဝါ သတ္ထာ’’တိ။ ‘‘ဣမာနိ ခေါ, အာဝုသော, အဍ္ဎတေယျာနိ ပရိဗ္ဗာဇကသတာနိ အမှေ နိဿာယ အမှေ သမ္ပဿန္တာ ဣဓ ဝိဟရန္တိ, တေပိ တာဝ အပလောကေမ [အပလောကာမ (က)]။ ယထာ တေ မညိဿန္တိ, တထာ တေ ကရိဿန္တီ’’တိ။ အထ ခေါ သာရိပုတ္တမောဂ္ဂလ္လာနာ ယေန တေ ပရိဗ္ဗာဇကာ တေနုပသင်္ကမိံသု, ဥပသင်္ကမိတွာ တေ ပရိဗ္ဗာဇကေ ဧတဒဝေါစုံ – ‘‘ဂစ္ဆာမ မယံ, အာဝုသော, ဘဂဝတော သန္တိကေ, သော နော ဘဂဝါ သတ္ထာ’’တိ။ ‘‘မယံ အာယသ္မန္တေ နိဿာယ အာယသ္မန္တေ သမ္ပဿန္တာ ဣဓ ဝိဟရာမ, သစေ အာယသ္မန္တာ မဟာသမဏေ ဗြဟ္မစရိယံ စရိဿန္တိ, သဗ္ဗေဝ မယံ မဟာသမဏေ ဗြဟ္မစရိယံ စရိဿာမာ’’တိ။ အထ ခေါ သာရိပုတ္တမောဂ္ဂလ္လာနာ ယေန သဉ္စယော ပရိဗ္ဗာဇကော တေနုပသင်္ကမိံသု, ဥပသင်္ကမိတွာ သဉ္စယံ ပရိဗ္ဗာဇကံ ဧတဒဝေါစုံ – ‘‘ဂစ္ဆာမ မယံ, အာဝုသော, ဘဂဝတော သန္တိကေ, သော နော ဘဂဝါ သတ္ထာ’’တိ။ ‘‘အလံ, အာဝုသော, မာ အဂမိတ္ထ, သဗ္ဗေဝ တယော ဣမံ ဂဏံ ပရိဟရိဿာမာ’’တိ။ ဒုတိယမ္ပိ ခေါ…ပေ… တတိယမ္ပိ ခေါ သာရိပုတ္တ-
(ဝိ၊၃၊၅၄။)
မောဂ္ဂလ္လာနာ သဉ္စယံ ပရိဗ္ဗာဇကံ ဧတဒဝေါစုံ – ‘‘ဂစ္ဆာမ မယံ, အာဝုသော, ဘဂဝတော သန္တိကေ, သော နော ဘဂဝါ သတ္ထာ’’တိ။ ‘‘အလံ, အာဝုသော, မာ အဂမိတ္ထ, သဗ္ဗေဝ တယော ဣမံ ဂဏံ ပရိဟရိဿာမာ’’တိ။ အထ ခေါ သာရိပုတ္တမောဂ္ဂလ္လာနာ တာနိ အဍ္ဎတေယျာနိ ပရိဗ္ဗာဇကသတာနိ အာဒါယ ယေန ဝေဠုဝနံ တေနုပသင်္ကမိံသု။ သဉ္စယဿ ပန ပရိဗ္ဗာဇကဿ တတ္ထေဝ ဥဏှံ လောဟိတံ မုခတော ဥဂ္ဂဉ္ဆိ။
အဒ္ဒသာ ခေါ ဘဂဝါ [ဘဂဝါတေ (က)] သာရိပုတ္တမောဂ္ဂလ္လာနေ ဒူရတောဝ အာဂစ္ဆန္တေ, ဒိသွာန ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ – ‘‘ဧတေ, ဘိက္ခဝေ, ဒွေ သဟာယကာ အာဂစ္ဆန္တိ, ကောလိတော ဥပတိဿော စ။ ဧတံ မေ သာဝကယုဂံ ဘဝိဿတိ အဂ္ဂံ ဘဒ္ဒယုဂ’’န္တိ။
ဂမ္ဘီရေ ဉာဏဝိသယေ, အနုတ္တရေ ဥပဓိသင်္ခယေ၊
ဝိမုတ္တေ အပ္ပတ္တေ ဝေဠုဝနံ, အထ နေ သတ္ထာ ဗျာကာသိ။
ဧတေ ဒွေ သဟာယကာ, အာဂစ္ဆန္တိ ကောလိတော ဥပတိဿော စ၊
ဧတံ မေ သာဝကယုဂံ, ဘဝိဿတိ အဂ္ဂံ ဘဒ္ဒယုဂန္တိ။
အထ ခေါ သာရိပုတ္တမောဂ္ဂလ္လာနာ ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိံသု, ဥပသင်္ကမိတွာ
ဘဂဝတော ပါဒေသု သိရသာ နိပတိတွာ ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစုံ – ‘‘လဘေယျာမ မယံ, ဘန္တေ, ဘဂဝတော သန္တိကေ ပဗ္ဗဇ္ဇံ, လဘေယျာမ ဥပသမ္ပဒ’’န္တိ။ ‘‘ဧထ ဘိက္ခဝေါ’’တိ ဘဂဝါ အဝေါစ – ‘‘သွာက္ခာတော ဓမ္မော, စရထ ဗြဟ္မစရိယံ သမ္မာ ဒုက္ခဿ အန္တကိရိယာယာ’’တိ။ သာဝ တေသံ အာယသ္မန္တာနံ ဥပသမ္ပဒါ အဟောသိ။
အဘိညာတာနံ ပဗ္ဗဇ္ဇာ
မြန်֍ ၆၃။ တေန ခေါ ပန သမယေန အဘိညာတာ အဘိညာတာ မာဂဓိကာ ကုလပုတ္တာ ဘဂဝတိ ဗြဟ္မစရိယံ စရန္တိ။ မနုဿာ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – အပုတ္တကတာယ ပဋိပန္နော သမဏော ဂေါတမော, ဝေဓဗျာယ ပဋိပန္နော သမဏော ဂေါတမော, ကုလုပစ္ဆေဒါယ ပဋိပန္နော သမဏော ဂေါတမော, ဣဒါနိ အနေန ဇဋိလသဟဿံ ပဗ္ဗာဇိတံ, ဣမာနိ စ အဍ္ဎတေယျာနိ ပရိဗ္ဗာဇကသတာနိ သဉ္စယာနိ [သဉ္ဇေယျာနိ (သီ။), သဉ္ဇယာနိ (သျာ။)] ပဗ္ဗာဇိတာနိ။ ဣမေ စ အဘိညာတာ အဘိညာတာ
(ဝိ၊၃၊၅၅။)
မာဂဓိကာ ကုလပုတ္တာ သမဏေ ဂေါတမေ ဗြဟ္မစရိယံ စရန္တီတိ။ အပိဿု ဘိက္ခူ ဒိသွာ ဣမာယ ဂါထာယ စောဒေန္တိ –
‘‘အာဂတော ခေါ မဟာသမဏော, မာဂဓာနံ ဂိရိဗ္ဗဇံ၊
သဗ္ဗေ သဉ္စယေ နေတွာန [သဉ္ဇေယျကေ နေတွာ (သီ။)], ကံသု ဒါနိ နယိဿတီ’’တိ။
အဿောသုံ ခေါ ဘိက္ခူ တေသံ မနုဿာနံ ဥဇ္ဈာယန္တာနံ ခိယျန္တာနံ ဝိပါစေန္တာနံ။ အထ ခေါ တေ ဘိက္ခူ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ…ပေ… န, ဘိက္ခဝေ, သော သဒ္ဒေါ စိရံ ဘဝိဿတိ, သတ္တာဟမေဝ ဘဝိဿတိ, သတ္တာဟဿ အစ္စယေန အန္တရဓာယိဿတိ။ တေန ဟိ, ဘိက္ခဝေ, ယေ တုမှေ ဣမာယ ဂါထာယ စောဒေန္တိ –
‘‘အာဂတော ခေါ မဟာသမဏော, မာဂဓာနံ ဂိရိဗ္ဗဇံ၊
သဗ္ဗေ သဉ္စယေ နေတွာန, ကံသု ဒါနိ နယိဿတီ’’တိ။
တေ တုမှေ ဣမာယ ဂါထာယ ပဋိစောဒေထ –
‘‘နယန္တိ ဝေ မဟာဝီရာ, သဒ္ဓမ္မေန တထာဂတာ၊
ဓမ္မေန နယမာနာနံ [နီယမာနာနံ (က။)], ကာ ဥသူယာ [ဥဿုယာ (က။)] ဝိဇာနတ’’န္တိ။
တေန ခေါ ပန သမယေန မနုဿာ ဘိက္ခူ ဒိသွာ ဣမာယ ဂါထာယ စောဒေန္တိ –
‘‘အာဂတော ခေါ မဟာသမဏော, မာဂဓာနံ ဂိရိဗ္ဗဇံ၊
သဗ္ဗေ သဉ္စယေ နေတွာန, ကံသု ဒါနိ နယိဿတီ’’တိ။
ဘိက္ခူ တေ မနုဿေ ဣမာယ ဂါထာယ ပဋိစောဒေန္တိ –
‘‘နယန္တိ ဝေ မဟာဝီရာ, သဒ္ဓမ္မေန တထာဂတာ၊
ဓမ္မေန နယမာနာနံ, ကာ ဥသူယာ ဝိဇာနတ’’န္တိ။
မနုဿာ ဓမ္မေန ကိရ သမဏာ သကျပုတ္တိယာ နေန္တိ နော အဓမ္မေနာတိ သတ္တာဟမေဝ သော သဒ္ဒေါ အဟောသိ, သတ္တာဟဿ အစ္စယေန အန္တရဓာယိ။
သာရိပုတ္တမောဂ္ဂလ္လာနပဗ္ဗဇ္ဇာကထာ နိဋ္ဌိတာ။
စတုတ္ထဘာဏဝါရော နိဋ္ဌိတော။
(ဝိ၊၃၊၅၆။)
၁၅။ ဥပဇ္ဈာယဝတ္တကထာ
မြန်֍ ၆၄။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဘိက္ခူ အနုပဇ္ဈာယကာ အနာစရိယကာ [ဣဒံ ပဒံ သီ။ သျာ။ ပေါတ္ထကေသု နတ္ထိ] အနောဝဒိယမာနာ အနနုသာသိယမာနာ ဒုန္နိဝတ္ထာ ဒုပ္ပါရုတာ အနာကပ္ပသမ္ပန္နာ ပိဏ္ဍာယ စရန္တိ၊ မနုဿာနံ [တေ မနုဿာနံ (က။)] ဘုဉ္ဇမာနာနံ ဥပရိဘောဇနေပိ ဥတ္တိဋ္ဌပတ္တံ ဥပနာမေန္တိ, ဥပရိခါဒနီယေပိ ဥတ္တိဋ္ဌပတ္တံ ဥပနာမေန္တိ, ဥပရိသာယနီယေပိ ဥတ္တိဋ္ဌပတ္တံ ဥပနာမေန္တိ, ဥပရိပါနီယေပိ ဥတ္တိဋ္ဌပတ္တံ ဥပနာမေန္တိ၊ သာမံ သူပမ္ပိ ဩဒနမ္ပိ ဝိညာပေတွာ ဘုဉ္ဇန္တိ၊ ဘတ္တဂ္ဂေပိ ဥစ္စာသဒ္ဒါ မဟာသဒ္ဒါ ဝိဟရန္တိ။ မနုဿာ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ သမဏာ သကျပုတ္တိယာ ဒုန္နိဝတ္ထာ ဒုပ္ပါရုတာ အနာကပ္ပသမ္ပန္နာ ပိဏ္ဍာယ စရိဿန္တိ၊ မနုဿာနံ ဘုဉ္ဇမာနာနံ, ဥပရိဘောဇနေပိ ဥတ္တိဋ္ဌပတ္တံ ဥပနာမေဿန္တိ, ဥပရိခါဒနီယေပိ ဥတ္တိဋ္ဌပတ္တံ ဥပနာမေဿန္တိ, ဥပရိသာယနီယေပိ ဥတ္တိဋ္ဌပတ္တံ ဥပနာမေဿန္တိ, ဥပရိပါနီယေပိ ဥတ္တိဋ္ဌပတ္တံ ဥပနာမေဿန္တိ၊ သာမံ သူပမ္ပိ ဩဒနမ္ပိ ဝိညာပေတွာ ဘုဉ္ဇိဿန္တိ၊ ဘတ္တဂ္ဂေပိ ဥစ္စာသဒ္ဒါ မဟာသဒ္ဒါ ဝိဟရိဿန္တိ သေယျထာပိ ဗြာဟ္မဏာ ဗြာဟ္မဏဘောဇနေ’’တိ။
အဿောသုံ ခေါ ဘိက္ခူ တေသံ မနုဿာနံ ဥဇ္ဈာယန္တာနံ ခိယျန္တာနံ ဝိပါစေန္တာနံ။ ယေ တေ ဘိက္ခူ အပ္ပိစ္ဆာ သန္တုဋ္ဌာ လဇ္ဇိနော ကုက္ကုစ္စကာ သိက္ခာကာမာ, တေ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ ဘိက္ခူ ဒုန္နိဝတ္ထာ ဒုပ္ပါရုတာ အနာကပ္ပသမ္ပန္နာ ပိဏ္ဍာယ စရိဿန္တိ၊ မနုဿာနံ ဘုဉ္ဇမာနာနံ, ဥပရိဘောဇနေပိ ဥတ္တိဋ္ဌပတ္တံ ဥပနာမေဿန္တိ, ဥပရိခါဒနီယေပိ ဥတ္တိဋ္ဌပတ္တံ ဥပနာမေဿန္တိ, ဥပရိသာယနီယေပိ ဥတ္တိဋ္ဌပတ္တံ ဥပနာမေဿန္တိ, ဥပရိပါနီယေပိ ဥတ္တိဋ္ဌပတ္တံ ဥပနာမေဿန္တိ၊ သာမံ သူပမ္ပိ ဩဒနမ္ပိ ဝိညာပေတွာ ဘုဉ္ဇိဿန္တိ၊ ဘတ္တဂ္ဂေပိ ဥစ္စာသဒ္ဒါ မဟာသဒ္ဒါ ဝိဟရိဿန္တီ’’တိ။ အထ ခေါ တေ ဘိက္ခူ…ပေ… ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။
အထ ခေါ ဘဂဝါ ဧတသ္မိံ နိဒါနေ ဧတသ္မိံ ပကရဏေ ဘိက္ခုသံဃံ သန္နိပါတာပေတွာ ဘိက္ခူ ပဋိပုစ္ဆိ – ‘‘သစ္စံ ကိရ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခူ ဒုန္နိဝတ္ထာ ဒုပ္ပါရုတာ အနာကပ္ပသမ္ပန္နာ ပိဏ္ဍာယ စရန္တိ, မနုဿာနံ ဘုဉ္ဇမာနာနံ ဥပရိ ဘောဇနေပိ ဥတ္တိဋ္ဌပတ္တံ ဥပနာမေန္တိ, ဥပရိခါဒနီယေပိ ဥတ္တိဋ္ဌပတ္တံ ဥပနာမေန္တိ, ဥပရိသာယနီယေပိ ဥတ္တိဋ္ဌပတ္တံ ဥပနာမေန္တိ, ဥပရိပါနီယေပိ
(ဝိ၊၃၊၅၇။)
ဥတ္တိဋ္ဌပတ္တံ ဥပနာမေန္တိ, သာမံ သူပမ္ပိ ဩဒနမ္ပိ ဝိညာပေတွာ ဘုဉ္ဇန္တိ, ဘတ္တဂ္ဂေပိ ဥစ္စာသဒ္ဒါ မဟာသဒ္ဒါ ဝိဟရန္တီ’’တိ? ‘‘သစ္စံ ဘဂဝါ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ – ‘‘အနနုစ္ဆဝိကံ, ဘိက္ခဝေ, တေသံ မောဃပုရိသာနံ အနနုလောမိကံ အပ္ပတိရူပံ အဿာမဏကံ အကပ္ပိယံ အကရဏီယံ။ ကထဉှိ နာမ တေ, ဘိက္ခဝေ, မောဃပုရိသာ ဒုန္နိဝတ္ထာ ဒုပ္ပါရုတာ အနာကပ္ပသမ္ပန္နာ ပိဏ္ဍာယ စရိဿန္တိ, မနုဿာနံ ဘုဉ္ဇမာနာနံ ဥပရိဘောဇနေပိ ဥတ္တိဋ္ဌပတ္တံ ဥပနာမေဿန္တိ, ဥပရိခါဒနီယေပိ ဥတ္တိဋ္ဌပတ္တံ ဥပနာမေဿန္တိ, ဥပရိသာယနီယေပိ ဥတ္တိဋ္ဌပတ္တံ ဥပနာမေဿန္တိ, ဥပရိပါနီယေပိ ဥတ္တိဋ္ဌပတ္တံ ဥပနာမေဿန္တိ, သာမံ သူပမ္ပိ ဩဒနမ္ပိ ဝိညာပေတွာ ဘုဉ္ဇိဿန္တိ, ဘတ္တဂ္ဂေပိ ဥစ္စာသဒ္ဒါ မဟာသဒ္ဒါ ဝိဟရိဿန္တိ။ နေတံ, ဘိက္ခဝေ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ, ပသန္နာနံ ဝါ ဘိယျောဘာဝါယ။ အထ ခွေတံ, ဘိက္ခဝေ, အပ္ပသန္နာနဉ္စေဝ အပ္ပသာဒါယ, ပသန္နာနဉ္စ ဧကစ္စာနံ အညထတ္တာယာ’’တိ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ တေ ဘိက္ခူ အနေကပရိယာယေန ဝိဂရဟိတွာ ဒုဗ္ဘရတာယ ဒုပ္ပေါသတာယ မဟိစ္ဆတာယ အသန္တုဋ္ဌိတာယ [အသန္တုဋ္ဌိယာ (သီ။), အသန္တုဋ္ဌတာယ (သျာ)] သင်္ဂဏိကာယ ကောသဇ္ဇဿ အဝဏ္ဏံ ဘာသိတွာ အနေကပရိယာယေန သုဘရတာယ သုပေါသတာယ အပ္ပိစ္ဆဿ သန္တုဋ္ဌဿ သလ္လေခဿ ဓုတဿ ပါသာဒိကဿ အပစယဿ ဝီရိယာရမ္ဘဿ [ဝိရိယာရမ္ဘဿ (သီ။ သျာ။)] ဝဏ္ဏံ ဘာသိတွာ ဘိက္ခူနံ တဒနုစ္ဆဝိကံ တဒနုလောမိကံ ဓမ္မိံ ကထံ ကတွာ ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ –
မြန်֍ ၆၅။ ‘‘အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ဥပဇ္ဈာယံ။ ဥပဇ္ဈာယော, ဘိက္ခဝေ, သဒ္ဓိဝိဟာရိကမှိ ပုတ္တစိတ္တံ ဥပဋ္ဌပေဿတိ, သဒ္ဓိဝိဟာရိကော ဥပဇ္ဈာယမှိ ပိတုစိတ္တံ ဥပဋ္ဌပေဿတိ။ ဧဝံ တေ အညမညံ သဂါရဝါ သပ္ပတိဿာ သဘာဂဝုတ္တိနော ဝိဟရန္တာ ဣမသ္မိံ ဓမ္မဝိနယေ ဝုဍ္ဎိံ ဝိရုဠှိံ ဝေပုလ္လံ အာပဇ္ဇိဿန္တိ။ ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဥပဇ္ဈာယော ဂဟေတဗ္ဗော – ဧကံသံ ဥတ္တရာသင်္ဂံ ကရိတွာ ပါဒေ ဝန္ဒိတွာ ဥက္ကုဋိကံ နိသီဒိတွာ အဉ္ဇလိံ ပဂ္ဂဟေတွာ ဧဝမဿ ဝစနီယော – ‘ဥပဇ္ဈာယော မေ, ဘန္တေ, ဟောဟိ၊ ဥပဇ္ဈာယော မေ, ဘန္တေ, ဟောဟိ၊ ဥပဇ္ဈာယော မေ, ဘန္တေ, ဟောဟီ’တိ။ သာဟူတိ ဝါ လဟူတိ ဝါ ဩပါယိကန္တိ ဝါ ပတိရူပန္တိ ဝါ ပါသာဒိကေန သမ္ပာဒေဟီတိ ဝါ ကာယေန ဝိညာပေတိ, ဝါစာယ ဝိညာပေတိ, ကာယေန ဝါစာယ [န ဝါစာယ (က။)] ဝိညာပေတိ, ဂဟိတော ဟောတိ ဥပဇ္ဈာယော၊ န ကာယေန ဝိညာပေတိ, န ဝါစာယ
(ဝိ၊၃၊၅၈။)
မြန်֍ ၆၆။ [စူဠဝ။ ၃၇၆ အာဒယော]‘‘သဒ္ဓိဝိဟာရိကေန, ဘိက္ခဝေ, ဥပဇ္ဈာယမှိ သမ္မာ ဝတ္တိတဗ္ဗံ။ တတြာယံ သမ္မာဝတ္တနာ –
‘‘ကာလဿေဝ ဝုဋ္ဌာယ ဥပါဟနာ ဩမုဉ္စိတွာ ဧကံသံ ဥတ္တရာသင်္ဂံ ကရိတွာ ဒန္တကဋ္ဌံ ဒါတဗ္ဗံ, မုခေါဒကံ ဒါတဗ္ဗံ, အာသနံ ပညပေတဗ္ဗံ။ သစေ ယာဂု ဟောတိ, ဘာဇနံ ဓောဝိတွာ ယာဂု ဥပနာမေတဗ္ဗာ။ ယာဂုံ ပီတဿ ဥဒကံ ဒတွာ ဘာဇနံ ပဋိဂ္ဂဟေတွာ နီစံ ကတွာ သာဓုကံ အပ္ပဋိဃံသန္တေန ဓောဝိတွာ ပဋိသာမေတဗ္ဗံ။ ဥပဇ္ဈာယမှိ ဝုဋ္ဌိတေ အာသနံ ဥဒ္ဓရိတဗ္ဗံ။ သစေ သော ဒေသော ဥက္လာပေါ ဟောတိ, သော ဒေသော သမ္မဇ္ဇိတဗ္ဗော။
‘‘သစေ ဥပဇ္ဈာယော ဂါမံ ပဝိသိတုကာမော ဟောတိ, နိဝါသနံ ဒါတဗ္ဗံ, ပဋိနိဝါသနံ ပဋိဂ္ဂဟေတဗ္ဗံ, ကာယဗန္ဓနံ ဒါတဗ္ဗံ, သဂုဏံ ကတွာ သံဃာဋိယော ဒါတဗ္ဗာ, ဓောဝိတွာ ပတ္တော သောဒကော [သဥဒကော (က။)] ဒါတဗ္ဗော။ သစေ ဥပဇ္ဈာယော ပစ္ဆာသမဏံ အာကင်္ခတိ, တိမဏ္ဍလံ ပဋိစ္ဆာဒေန္တေန ပရိမဏ္ဍလံ နိဝါသေတွာ ကာယဗန္ဓနံ ဗန္ဓိတွာ သဂုဏံ ကတွာ သံဃာဋိယော ပါရုပိတွာ ဂဏ္ဌိကံ ပဋိမုဉ္စိတွာ ဓောဝိတွာ ပတ္တံ ဂဟေတွာ ဥပဇ္ဈာယဿ ပစ္ဆာသမဏေန ဟောတဗ္ဗံ။ နာတိဒူရေ ဂန္တဗ္ဗံ, နာစ္စာသန္နေ ဂန္တဗ္ဗံ, ပတ္တပရိယာပန္နံ ပဋိဂ္ဂဟေတဗ္ဗံ။ န ဥပဇ္ဈာယဿ ဘဏမာနဿ အန္တရန္တရာ ကထာ ဩပါတေတဗ္ဗာ။ ဥပဇ္ဈာယော အာပတ္တိသာမန္တာ ဘဏမာနော နိဝါရေတဗ္ဗော။
‘‘နိဝတ္တန္တေန ပဌမတရံ အာဂန္တွာ အာသနံ ပညပေတဗ္ဗံ, ပါဒေါဒကံ ပါဒပီဌံ ပါဒကထလိကံ ဥပနိက္ခိပိတဗ္ဗံ, ပစ္စုဂ္ဂန္တွာ ပတ္တစီဝရံ ပဋိဂ္ဂဟေတဗ္ဗံ, ပဋိနိဝါသနံ ဒါတဗ္ဗံ, နိဝါသနံ ပဋိဂ္ဂဟေတဗ္ဗံ။ သစေ စီဝရံ သိန္နံ ဟောတိ, မုဟုတ္တံ ဥဏှေ ဩတာပေတဗ္ဗံ, န စ ဥဏှေ စီဝရံ နိဒဟိတဗ္ဗံ၊ စီဝရံ သံဃရိတဗ္ဗံ, စီဝရံ သံဃရန္တေန စတုရင်္ဂုလံ ကဏ္ဏံ ဥဿာရေတွာ စီဝရံ သံဃရိတဗ္ဗံ – မာ မဇ္ဈေ ဘင်္ဂေါ အဟောသီတိ။ ဩဘောဂေ ကာယဗန္ဓနံ ကာတဗ္ဗံ။
‘‘သစေ ပိဏ္ဍပါတော ဟောတိ, ဥပဇ္ဈာယော စ ဘုဉ္ဇိတုကာမော ဟောတိ, ဥဒကံ ဒတွာ ပိဏ္ဍပါတော ဥပနာမေတဗ္ဗော။ ဥပဇ္ဈာယော ပါနီယေန ပုစ္ဆိတဗ္ဗော။ ဘုတ္တာဝိဿ ဥဒကံ ဒတွာ ပတ္တံ ပဋိဂ္ဂဟေတွာ နီစံ ကတွာ
(ဝိ၊၃၊၅၉။)
သာဓုကံ အပ္ပဋိဃံသန္တေန ဓောဝိတွာ ဝေါဒကံ ကတွာ မုဟုတ္တံ ဥဏှေ ဩတာပေတဗ္ဗော, န စ ဥဏှေ ပတ္တော နိဒဟိတဗ္ဗော။ ပတ္တစီဝရံ နိက္ခိပိတဗ္ဗံ။ ပတ္တံ နိက္ခိပန္တေန ဧကေန ဟတ္ထေန ပတ္တံ ဂဟေတွာ ဧကေန ဟတ္ထေန ဟေဋ္ဌာမဉ္စံ ဝါ ဟေဋ္ဌာပီဌံ ဝါ ပရာမသိတွာ ပတ္တော နိက္ခိပိတဗ္ဗော။ န စ အနန္တရဟိတာယ ဘူမိယာ ပတ္တော နိက္ခိပိတဗ္ဗော။ စီဝရံ နိက္ခိပန္တေန ဧကေန ဟတ္ထေန စီဝရံ ဂဟေတွာ ဧကေန ဟတ္ထေန စီဝရဝံသံ ဝါ စီဝရရဇ္ဇုံ ဝါ ပမဇ္ဇိတွာ ပါရတော အန္တံ ဩရတော ဘောဂံ ကတွာ စီဝရံ နိက္ခိပိတဗ္ဗံ။ ဥပဇ္ဈာယမှိ ဝုဋ္ဌိတေ အာသနံ ဥဒ္ဓရိတဗ္ဗံ, ပါဒေါဒကံ ပါဒပီဌံ ပါဒကထလိကံ ပဋိသာမေတဗ္ဗံ။ သစေ သော ဒေသော ဥက္လာပေါ ဟောတိ, သော ဒေသော သမ္မဇ္ဇိတဗ္ဗော။
‘‘သစေ ဥပဇ္ဈာယော နဟာယိတုကာမော ဟောတိ, နဟာနံ ပဋိယာဒေတဗ္ဗံ။ သစေ သီတေန အတ္ထော ဟောတိ, သီတံ ပဋိယာဒေတဗ္ဗံ။ သစေ ဥဏှေန အတ္ထော ဟောတိ, ဥဏှံ ပဋိယာဒေတဗ္ဗံ။
‘‘သစေ ဥပဇ္ဈာယော ဇန္တာဃရံ ပဝိသိတုကာမော ဟောတိ, စုဏ္ဏံ သန္နေတဗ္ဗံ, မတ္တိကာ တေမေတဗ္ဗာ, ဇန္တာဃရပီဌံ အာဒါယ ဥပဇ္ဈာယဿ ပိဋ္ဌိတော ပိဋ္ဌိတော ဂန္တွာ ဇန္တာဃရပီဌံ ဒတွာ စီဝရံ ပဋိဂ္ဂဟေတွာ ဧကမန္တံ နိက္ခိပိတဗ္ဗံ, စုဏ္ဏံ ဒါတဗ္ဗံ, မတ္တိကာ ဒါတဗ္ဗာ။ သစေ ဥဿဟတိ, ဇန္တာဃရံ ပဝိသိတဗ္ဗံ။ ဇန္တာဃရံ ပဝိသန္တေန မတ္တိကာယ မုခံ မက္ခေတွာ ပုရတော စ ပစ္ဆတော စ ပဋိစ္ဆာဒေတွာ ဇန္တာဃရံ ပဝိသိတဗ္ဗံ။ န ထေရေ ဘိက္ခူ အနုပခဇ္ဇ နိသီဒိတဗ္ဗံ။ န နဝါ ဘိက္ခူ အာသနေန ပဋိဗာဟိတဗ္ဗာ။ ဇန္တာဃရေ ဥပဇ္ဈာယဿ ပရိကမ္မံ ကာတဗ္ဗံ။ ဇန္တာဃရာ နိက္ခမန္တေန ဇန္တာဃရပီဌံ အာဒါယ ပုရတော စ ပစ္ဆတော စ ပဋိစ္ဆာဒေတွာ ဇန္တာဃရာ နိက္ခမိတဗ္ဗံ။
‘‘ဥဒကေပိ ဥပဇ္ဈာယဿ ပရိကမ္မံ ကာတဗ္ဗံ။ နဟာတေန ပဌမတရံ ဥတ္တရိတွာ အတ္တနော ဂတ္တံ ဝေါဒကံ ကတွာ နိဝါသေတွာ ဥပဇ္ဈာယဿ ဂတ္တတော ဥဒကံ ပမဇ္ဇိတဗ္ဗံ, နိဝါသနံ ဒါတဗ္ဗံ, သံဃာဋိ ဒါတဗ္ဗာ, ဇန္တာဃရပီဌံ အာဒါယ ပဌမတရံ အာဂန္တွာ အာသနံ ပညပေတဗ္ဗံ, ပါဒေါဒကံ ပါဒပီဌံ ပါဒကထလိကံ ဥပနိက္ခိပိတဗ္ဗံ, ဥပဇ္ဈာယော ပါနီယေန ပုစ္ဆိတဗ္ဗော။ သစေ ဥဒ္ဒိသာပေတုကာမော ဟောတိ, ဥဒ္ဒိသိတဗ္ဗော။ သစေ ပရိပုစ္ဆိတုကာမော ဟောတိ, ပရိပုစ္ဆိတဗ္ဗော။
‘‘ယသ္မိံ ဝိဟာရေ ဥပဇ္ဈာယော ဝိဟရတိ, သစေ သော ဝိဟာရော ဥက္လာပေါ ဟောတိ, သစေ ဥဿဟတိ, သောဓေတဗ္ဗော။ ဝိဟာရံ သောဓေန္တေန ပဌမံ
(ဝိ၊၃၊၆၀။)
ပတ္တစီဝရံ နီဟရိတွာ ဧကမန္တံ နိက္ခိပိတဗ္ဗံ။ နိသီဒနပစ္စတ္ထရဏံ နီဟရိတွာ ဧကမန္တံ နိက္ခိပိတဗ္ဗံ။ ဘိသိဗိဗ္ဗောဟနံ [ဘိသိဗိမ္ဗောဟနံ (သီ။ သျာ။)] နီဟရိတွာ ဧကမန္တံ နိက္ခိပိတဗ္ဗံ။ မဉ္စော နီစံ ကတွာ သာဓုကံ အပ္ပဋိဃံသန္တေန, အသံဃဋ္ဋေန္တေန ကဝါဋပိဋ္ဌံ, နီဟရိတွာ ဧကမန္တံ နိက္ခိပိတဗ္ဗော။ ပီဌံ နီစံ ကတွာ သာဓုကံ အပ္ပဋိဃံသန္တေန, အသံဃဋ္ဋေန္တေန ကဝါဋပိဋ္ဌံ, နီဟရိတွာ ဧကမန္တံ နိက္ခိပိတဗ္ဗံ။ မဉ္စပဋိပါဒကာ နီဟရိတွာ ဧကမန္တံ နိက္ခိပိတဗ္ဗာ။ ခေဠမလ္လကော နီဟရိတွာ ဧကမန္တံ နိက္ခိပိတဗ္ဗော။ အပဿေနဖလကံ နီဟရိတွာ ဧကမန္တံ နိက္ခိပိတဗ္ဗံ။ ဘူမတ္ထရဏံ ယထာပညတ္တံ သလ္လက္ခေတွာ နီဟရိတွာ ဧကမန္တံ နိက္ခိပိတဗ္ဗံ။ သစေ ဝိဟာရေ သန္တာနကံ ဟောတိ, ဥလ္လောကာ ပဌမံ ဩဟာရေတဗ္ဗံ, အာလောကသန္ဓိကဏ္ဏဘာဂါ ပမဇ္ဇိတဗ္ဗာ။ သစေ ဂေရုကပရိကမ္မကတာ ဘိတ္တိ ကဏ္ဏကိတာ ဟောတိ, စောဠကံ တေမေတွာ ပီဠေတွာ ပမဇ္ဇိတဗ္ဗာ။ သစေ ကာဠဝဏ္ဏကတာ ဘူမိ ကဏ္ဏကိတာ ဟောတိ, စောဠကံ တေမေတွာ ပီဠေတွာ ပမဇ္ဇိတဗ္ဗာ။ သစေ အကတာ ဟောတိ ဘူမိ, ဥဒကေန ပရိပ္ဖေါသိတွာ သမ္မဇ္ဇိတဗ္ဗာ – မာ ဝိဟာရော ရဇေန ဥဟညီတိ။ သင်္ကာရံ ဝိစိနိတွာ ဧကမန္တံ ဆဍ္ဍေတဗ္ဗံ။
‘‘ဘူမတ္ထရဏံ ဩတာပေတွာ သောဓေတွာ ပပ္ဖေါဋေတွာ အတိဟရိတွာ ယထာပညတ္တံ ပညပေတဗ္ဗံ။ မဉ္စပဋိပါဒကာ ဩတာပေတွာ ပမဇ္ဇိတွာ အတိဟရိတွာ ယထာဌာနေ ဌပေတဗ္ဗာ။ မဉ္စော ဩတာပေတွာ သောဓေတွာ ပပ္ဖေါဋေတွာ နီစံ ကတွာ သာဓုကံ အပ္ပဋိဃံသန္တေန, အသံဃဋ္ဋေန္တေန ကဝါဋပိဋ္ဌံ, အတိဟရိတွာ ယထာပညတ္တံ ပညပေတဗ္ဗော။ ပီဌံ ဩတာပေတွာ သောဓေတွာ ပပ္ဖေါဋေတွာ နီစံ ကတွာ သာဓုကံ အပ္ပဋိဃံသန္တေန, အသံဃဋ္ဋေန္တေန ကဝါဋပိဋ္ဌံ, အတိဟရိတွာ ယထာပညတ္တံ ပညပေတဗ္ဗံ။ ဘိသိဗိဗ္ဗောဟနံ ဩတာပေတွာ သောဓေတွာ ပပ္ဖေါဋေတွာ အတိဟရိတွာ ယထာပညတ္တံ ပညပေတဗ္ဗံ။ နိသီဒနပစ္စတ္ထရဏံ ဩတာပေတွာ သောဓေတွာ ပပ္ဖေါဋေတွာ အတိဟရိတွာ ယထာပညတ္တံ ပညပေတဗ္ဗံ။ ခေဠမလ္လကော ဩတာပေတွာ ပမဇ္ဇိတွာ အတိဟရိတွာ ယထာဌာနေ ဌပေတဗ္ဗော။ အပဿေနဖလကံ ဩတာပေတွာ ပမဇ္ဇိတွာ အတိဟရိတွာ ယထာဌာနေ ဌပေတဗ္ဗံ။ ပတ္တစီဝရံ နိက္ခိပိတဗ္ဗံ။ ပတ္တံ နိက္ခိပန္တေန ဧကေန ဟတ္ထေန ပတ္တံ ဂဟေတွာ ဧကေန ဟတ္ထေန ဟေဋ္ဌာမဉ္စံ ဝါ ဟေဋ္ဌာပီဌံ ဝါ ပရာမသိတွာ ပတ္တော နိက္ခိပိတဗ္ဗော။ န စ အနန္တရဟိတာယ ဘူမိယာ ပတ္တော နိက္ခိပိတဗ္ဗော။ စီဝရံ နိက္ခိပန္တေန ဧကေန ဟတ္ထေန စီဝရံ
(ဝိ၊၃၊၆၁။)
ဂဟေတွာ ဧကေန ဟတ္ထေန စီဝရဝံသံ ဝါ စီဝရရဇ္ဇုံ ဝါ ပမဇ္ဇိတွာ ပါရတော အန္တံ ဩရတော ဘောဂံ ကတွာ စီဝရံ နိက္ခိပိတဗ္ဗံ။
‘‘သစေ ပုရတ္ထိမာ သရဇာ ဝါတာ ဝါယန္တိ, ပုရတ္ထိမာ ဝါတပါနာ ထကေတဗ္ဗာ။ သစေ ပစ္ဆိမာ သရဇာ ဝါတာ ဝါယန္တိ, ပစ္ဆိမာ ဝါတပါနာ ထကေတဗ္ဗာ။ သစေ ဥတ္တရာ သရဇာ ဝါတာ ဝါယန္တိ, ဥတ္တရာ ဝါတပါနာ ထကေတဗ္ဗာ။ သစေ ဒက္ခိဏာ သရဇာ ဝါတာ ဝါယန္တိ, ဒက္ခိဏာ ဝါတပါနာ ထကေတဗ္ဗာ။ သစေ သီတကာလော ဟောတိ, ဒိဝါ ဝါတပါနာ ဝိဝရိတဗ္ဗာ, ရတ္တိံ ထကေတဗ္ဗာ။ သစေ ဥဏှကာလော ဟောတိ, ဒိဝါ ဝါတပါနာ ထကေတဗ္ဗာ, ရတ္တိံ ဝိဝရိတဗ္ဗာ။
‘‘သစေ ပရိဝေဏံ ဥက္လာပံ ဟောတိ, ပရိဝေဏံ သမ္မဇ္ဇိတဗ္ဗံ။ သစေ ကောဋ္ဌကော ဥက္လာပေါ ဟောတိ, ကောဋ္ဌကော သမ္မဇ္ဇိတဗ္ဗော။ သစေ ဥပဋ္ဌာနသာလာ ဥက္လာပါ ဟောတိ, ဥပဋ္ဌာနသာလာ သမ္မဇ္ဇိတဗ္ဗာ။ သစေ အဂ္ဂိသာလာ ဥက္လာပါ ဟောတိ, အဂ္ဂိသာလာ သမ္မဇ္ဇိတဗ္ဗာ။ သစေ ဝစ္စကုဋိ ဥက္လာပါ ဟောတိ, ဝစ္စကုဋိ သမ္မဇ္ဇိတဗ္ဗာ။ သစေ ပါနီယံ န ဟောတိ, ပါနီယံ ဥပဋ္ဌာပေတဗ္ဗံ။ သစေ ပရိဘောဇနီယံ န ဟောတိ, ပရိဘောဇနီယံ ဥပဋ္ဌာပေတဗ္ဗံ။ သစေ အာစမနကုမ္ဘိယာ ဥဒကံ န ဟောတိ, အာစမနကုမ္ဘိယာ ဥဒကံ အာသိဉ္စိတဗ္ဗံ။
‘‘သစေ ဥပဇ္ဈာယဿ အနဘိရတိ ဥပ္ပန္နာ ဟောတိ, သဒ္ဓိဝိဟာရိကေန ဝူပကာသေတဗ္ဗော, ဝူပကာသာပေတဗ္ဗော, ဓမ္မကထာ ဝါဿ ကာတဗ္ဗာ။ သစေ ဥပဇ္ဈာယဿ ကုက္ကုစ္စံ ဥပ္ပန္နံ ဟောတိ, သဒ္ဓိဝိဟာရိကေန ဝိနောဒေတဗ္ဗံ, ဝိနောဒါပေတဗ္ဗံ, ဓမ္မကထာ ဝါဿ ကာတဗ္ဗာ။ သစေ ဥပဇ္ဈာယဿ ဒိဋ္ဌိဂတံ ဥပ္ပန္နံ ဟောတိ, သဒ္ဓိဝိဟာရိကေန ဝိဝေစေတဗ္ဗံ, ဝိဝေစာပေတဗ္ဗံ, ဓမ္မကထာ ဝါဿ ကာတဗ္ဗာ။ သစေ ဥပဇ္ဈာယော ဂရုဓမ္မံ အဇ္ဈာပန္နော ဟောတိ ပရိဝါသာရဟော, သဒ္ဓိဝိဟာရိကေန ဥဿုက္ကံ ကာတဗ္ဗံ – ကိန္တိ နု ခေါ သံဃော ဥပဇ္ဈာယဿ ပရိဝါသံ ဒဒေယျာတိ။ သစေ ဥပဇ္ဈာယော မူလာယ ပဋိကဿနာရဟော ဟောတိ, သဒ္ဓိဝိဟာရိကေန ဥဿုက္ကံ ကာတဗ္ဗံ – ကိန္တိ နု ခေါ သံဃော ဥပဇ္ဈာယံ မူလာယ ပဋိကဿေယျာတိ။ သစေ ဥပဇ္ဈာယော မာနတ္တာရဟော ဟောတိ, သဒ္ဓိဝိဟာရိကေန ဥဿုက္ကံ ကာတဗ္ဗံ – ကိန္တိ နု ခေါ သံဃော ဥပဇ္ဈာယဿ မာနတ္တံ ဒဒေယျာတိ။ သစေ ဥပဇ္ဈာယော အဗ္ဘာနာရဟော ဟောတိ, သဒ္ဓိဝိဟာရိကေန ဥဿုက္ကံ ကာတဗ္ဗံ – ကိန္တိ နု ခေါ သံဃော ဥပဇ္ဈာယံ အဗ္ဘေယျာတိ။ သစေ သံဃော
(ဝိ၊၃၊၆၂။)
ဥပဇ္ဈာယဿ ကမ္မံ ကတ္တုကာမော ဟောတိ တဇ္ဇနီယံ ဝါ နိယဿံ [နိယသံ (က။)] ဝါ ပဗ္ဗာဇနီယံ ဝါ ပဋိသာရဏီယံ ဝါ ဥက္ခေပနီယံ ဝါ, သဒ္ဓိဝိဟာရိကေန ဥဿုက္ကံ ကာတဗ္ဗံ – ကိန္တိ နု ခေါ သံဃော ဥပဇ္ဈာယဿ ကမ္မံ န ကရေယျ လဟုကာယ ဝါ ပရိဏာမေယျာတိ။ ကတံ ဝါ ပနဿ ဟောတိ သံဃေန ကမ္မံ တဇ္ဇနီယံ ဝါ နိယဿံ ဝါ ပဗ္ဗာဇနီယံ ဝါ ပဋိသာရဏီယံ ဝါ ဥက္ခေပနီယံ ဝါ, သဒ္ဓိဝိဟာရိကေန ဥဿုက္ကံ ကာတဗ္ဗံ – ကိန္တိ နု ခေါ ဥပဇ္ဈာယော သမ္မာ ဝတ္တေယျ, လောမံ ပါတေယျ, နေတ္ထာရံ ဝတ္တေယျ, သံဃော တံ ကမ္မံ ပဋိပ္ပဿမ္ဘေယျာတိ။
‘‘သစေ ဥပဇ္ဈာယဿ စီဝရံ ဓောဝိတဗ္ဗံ ဟောတိ, သဒ္ဓိဝိဟာရိကေန ဓောဝိတဗ္ဗံ, ဥဿုက္ကံ ဝါ ကာတဗ္ဗံ – ကိန္တိ နု ခေါ ဥပဇ္ဈာယဿ စီဝရံ ဓောဝိယေထာတိ။ သစေ ဥပဇ္ဈာယဿ စီဝရံ ကာတဗ္ဗံ ဟောတိ, သဒ္ဓိဝိဟာရိကေန ကာတဗ္ဗံ, ဥဿုက္ကံ ဝါ ကာတဗ္ဗံ – ကိန္တိ နု ခေါ ဥပဇ္ဈာယဿ စီဝရံ ကရိယေထာတိ။ သစေ ဥပဇ္ဈာယဿ ရဇနံ ပစိတဗ္ဗံ ဟောတိ, သဒ္ဓိဝိဟာရိကေန ပစိတဗ္ဗံ, ဥဿုက္ကံ ဝါ ကာတဗ္ဗံ – ကိန္တိ နု ခေါ ဥပဇ္ဈာယဿ ရဇနံ ပစိယေထာတိ။ သစေ ဥပဇ္ဈာယဿ စီဝရံ ရဇိတဗ္ဗံ [ရဇေတဗ္ဗံ (သီ။ သျာ။)] ဟောတိ, သဒ္ဓိဝိဟာရိကေန ရဇိတဗ္ဗံ, ဥဿုက္ကံ ဝါ ကာတဗ္ဗံ – ကိန္တိ နု ခေါ ဥပဇ္ဈာယဿ စီဝရံ ရဇိယေထာတိ။ စီဝရံ ရဇန္တေန [ရဇေန္တေန (သီ။ သျာ။)] သာဓုကံ သမ္ပရိဝတ္တကံ သမ္ပရိဝတ္တကံ ရဇိတဗ္ဗံ, န စ အစ္ဆိန္နေ ထေဝေ ပက္ကမိတဗ္ဗံ။
‘‘န ဥပဇ္ဈာယံ အနာပုစ္ဆာ ဧကစ္စဿ ပတ္တော ဒါတဗ္ဗော, န ဧကစ္စဿ ပတ္တော ပဋိဂ္ဂဟေတဗ္ဗော၊ န ဧကစ္စဿ စီဝရံ ဒါတဗ္ဗံ, န ဧကစ္စဿ စီဝရံ ပဋိဂ္ဂဟေတဗ္ဗံ၊ န ဧကစ္စဿ ပရိက္ခာရော ဒါတဗ္ဗော, န ဧကစ္စဿ ပရိက္ခာရော ပဋိဂ္ဂဟေတဗ္ဗော၊ န ဧကစ္စဿ ကေသာ ဆေဒေတဗ္ဗာ [ဆေတ္တဗ္ဗာ (သီ။), ဆေဒိတဗ္ဗာ (က။)], န ဧကစ္စေန ကေသာ ဆေဒါပေတဗ္ဗာ၊ န ဧကစ္စဿ ပရိကမ္မံ ကာတဗ္ဗံ, န ဧကစ္စေန ပရိကမ္မံ ကာရာပေတဗ္ဗံ၊ န ဧကစ္စဿ ဝေယျာဝစ္စော [ဝေယျာဝစ္စံ (ကတ္ထစိ)] ကာတဗ္ဗော, န ဧကစ္စေန ဝေယျာဝစ္စော ကာရာပေတဗ္ဗော၊ န ဧကစ္စဿ ပစ္ဆာသမဏေန ဟောတဗ္ဗံ, န ဧကစ္စော ပစ္ဆာသမဏော အာဒါတဗ္ဗော၊ န ဧကစ္စဿ ပိဏ္ဍပါတော နီဟရိတဗ္ဗော, န ဧကစ္စေန ပိဏ္ဍပါတော နီဟရာပေတဗ္ဗော၊ န ဥပဇ္ဈာယံ
(ဝိ၊၃၊၆၃။)
အနာပုစ္ဆာ ဂါမော ပဝိသိတဗ္ဗော၊ န သုသာနံ ဂန္တဗ္ဗံ၊ န ဒိသာ ပက္ကမိတဗ္ဗာ။ သစေ ဥပဇ္ဈာယော ဂိလာနော ဟောတိ, ယာဝဇီဝံ ဥပဋ္ဌာတဗ္ဗော၊ ဝုဋ္ဌာနမဿ အာဂမေတဗ္ဗ’’န္တိ။
ဥပဇ္ဈာယဝတ္တံ နိဋ္ဌိတံ။
၁၆။ သဒ္ဓိဝိဟာရိကဝတ္တကထာ
မြန်֍ ၆၇။ [စူဠဝ။ ၃၇၈ အာဒယော] ‘‘ဥပဇ္ဈာယေန, ဘိက္ခဝေ, သဒ္ဓိဝိဟာရိကမှိ သမ္မာ ဝတ္တိတဗ္ဗံ။ တတြာယံ သမ္မာဝတ္တနာ –
‘‘ဥပဇ္ဈာယေန, ဘိက္ခဝေ, သဒ္ဓိဝိဟာရိကော သင်္ဂဟေတဗ္ဗော အနုဂ္ဂဟေတဗ္ဗော ဥဒ္ဒေသေန ပရိပုစ္ဆာယ ဩဝါဒေန အနုသာသနိယာ။ သစေ ဥပဇ္ဈာယဿ ပတ္တော ဟောတိ, သဒ္ဓိဝိဟာရိကဿ ပတ္တော န ဟောတိ, ဥပဇ္ဈာယေန သဒ္ဓိဝိဟာရိကဿ ပတ္တော ဒါတဗ္ဗော, ဥဿုက္ကံ ဝါ ကာတဗ္ဗံ – ကိန္တိ နု ခေါ သဒ္ဓိဝိဟာရိကဿ ပတ္တော ဥပ္ပဇ္ဇိယေထာတိ။ သစေ ဥပဇ္ဈာယဿ စီဝရံ ဟောတိ, သဒ္ဓိဝိဟာရိကဿ စီဝရံ န ဟောတိ, ဥပဇ္ဈာယေန သဒ္ဓိဝိဟာရိကဿ စီဝရံ ဒါတဗ္ဗံ, ဥဿုက္ကံ ဝါ ကာတဗ္ဗံ – ကိန္တိ နု ခေါ သဒ္ဓိဝိဟာရိကဿ စီဝရံ ဥပ္ပဇ္ဇိယေထာတိ။ သစေ ဥပဇ္ဈာယဿ ပရိက္ခာရော ဟောတိ, သဒ္ဓိဝိဟာရိကဿ ပရိက္ခာရော န ဟောတိ, ဥပဇ္ဈာယေန သဒ္ဓိဝိဟာရိကဿ ပရိက္ခာရော ဒါတဗ္ဗော, ဥဿုက္ကံ ဝါ ကာတဗ္ဗံ – ကိန္တိ နု ခေါ သဒ္ဓိဝိဟာရိကဿ ပရိက္ခာရော ဥပ္ပဇ္ဇိယေထာတိ။
‘‘သစေ သဒ္ဓိဝိဟာရိကော ဂိလာနော ဟောတိ, ကာလဿေဝ ဥဋ္ဌာယ ဒန္တကဋ္ဌံ ဒါတဗ္ဗံ, မုခေါဒကံ ဒါတဗ္ဗံ, အာသနံ ပညပေတဗ္ဗံ။ သစေ ယာဂု ဟောတိ, ဘာဇနံ ဓောဝိတွာ ယာဂု ဥပနာမေတဗ္ဗာ။ ယာဂုံ ပီတဿ ဥဒကံ ဒတွာ ဘာဇနံ ပဋိဂ္ဂဟေတွာ နီစံ ကတွာ သာဓုကံ အပ္ပဋိဃံသန္တေန ဓောဝိတွာ ပဋိသာမေတဗ္ဗံ။ သဒ္ဓိဝိဟာရိကမှိ ဝုဋ္ဌိတေ အာသနံ ဥဒ္ဓရိတဗ္ဗံ။ သစေ သော ဒေသော ဥက္လာပေါ ဟောတိ, သော ဒေသော သမ္မဇ္ဇိတဗ္ဗော။
‘‘သစေ သဒ္ဓိဝိဟာရိကော ဂါမံ ပဝိသိတုကာမော ဟောတိ, နိဝါသနံ ဒါတဗ္ဗံ, ပဋိနိဝါသနံ ပဋိဂ္ဂဟေတဗ္ဗံ, ကာယဗန္ဓနံ ဒါတဗ္ဗံ, သဂုဏံ ကတွာ သံဃာဋိယော ဒါတဗ္ဗာ, ဓောဝိတွာ ပတ္တော သောဒကော ဒါတဗ္ဗော။ ဧတ္တာဝတာ နိဝတ္တိဿတီတိ အာသနံ ပညပေတဗ္ဗံ, ပါဒေါဒကံ ပါဒပီဌံ
(ဝိ၊၃၊၆၄။)
ပါဒကထလိကံ ဥပနိက္ခိပိတဗ္ဗံ, ပစ္စုဂ္ဂန္တွာ ပတ္တစီဝရံ ပဋိဂ္ဂဟေတဗ္ဗံ, ပဋိနိဝါသနံ ဒါတဗ္ဗံ, နိဝါသနံ ပဋိဂ္ဂဟေတဗ္ဗံ။ သစေ စီဝရံ သိန္နံ ဟောတိ, မုဟုတ္တံ ဥဏှေ ဩတာပေတဗ္ဗံ, န စ ဥဏှေ စီဝရံ နိဒဟိတဗ္ဗံ၊ စီဝရံ သံဃရိတဗ္ဗံ, စီဝရံ သံဃရန္တေန စတုရင်္ဂုလံ ကဏ္ဏံ ဥဿာရေတွာ စီဝရံ သံဃရိတဗ္ဗံ – မာ မဇ္ဈေ ဘင်္ဂေါ အဟောသီတိ။ ဩဘောဂေ ကာယဗန္ဓနံ ကာတဗ္ဗံ။
‘‘သစေ ပိဏ္ဍပါတော ဟောတိ, သဒ္ဓိဝိဟာရိကော စ ဘုဉ္ဇိတုကာမော ဟောတိ, ဥဒကံ ဒတွာ ပိဏ္ဍပါတော ဥပနာမေတဗ္ဗော။ သဒ္ဓိဝိဟာရိကော ပါနီယေန ပုစ္ဆိတဗ္ဗော။ ဘုတ္တာဝိဿ ဥဒကံ ဒတွာ ပတ္တံ ပဋိဂ္ဂဟေတွာ နီစံ ကတွာ သာဓုကံ အပ္ပဋိဃံသန္တေန ဓောဝိတွာ ဝေါဒကံ ကတွာ မုဟုတ္တံ ဥဏှေ ဩတာပေတဗ္ဗော, န စ ဥဏှေ ပတ္တော နိဒဟိတဗ္ဗော။ ပတ္တစီဝရံ နိက္ခိပိတဗ္ဗံ။ ပတ္တံ နိက္ခိပန္တေန ဧကေန ဟတ္ထေန ပတ္တံ ဂဟေတွာ ဧကေန ဟတ္ထေန ဟေဋ္ဌာမဉ္စံ ဝါ ဟေဋ္ဌာပီဌံ ဝါ ပရာမသိတွာ ပတ္တော နိက္ခိပိတဗ္ဗော။ န စ အနန္တရဟိတာယ ဘူမိယာ ပတ္တော နိက္ခိပိတဗ္ဗော။ စီဝရံ နိက္ခိပန္တေန ဧကေန ဟတ္ထေန စီဝရံ ဂဟေတွာ ဧကေန ဟတ္ထေန စီဝရဝံသံ ဝါ စီဝရရဇ္ဇုံ ဝါ ပမဇ္ဇိတွာ ပါရတော အန္တံ ဩရတော ဘောဂံ ကတွာ စီဝရံ နိက္ခိပိတဗ္ဗံ။ သဒ္ဓိဝိဟာရိကမှိ ဝုဋ္ဌိတေ အာသနံ ဥဒ္ဓရိတဗ္ဗံ, ပါဒေါဒကံ ပါဒပီဌံ ပါဒကထလိကံ ပဋိသာမေတဗ္ဗံ။ သစေ သော ဒေသော ဥက္လာပေါ ဟောတိ, သော ဒေသော သမ္မဇ္ဇိတဗ္ဗော။
‘‘သစေ သဒ္ဓိဝိဟာရိကော နဟာယိတုကာမော ဟောတိ, နဟာနံ ပဋိယာဒေတဗ္ဗံ။ သစေ သီတေန အတ္ထော ဟောတိ, သီတံ ပဋိယာဒေတဗ္ဗံ။ သစေ ဥဏှေန အတ္ထော ဟောတိ, ဥဏှံ ပဋိယာဒေတဗ္ဗံ။
‘‘သစေ သဒ္ဓိဝိဟာရိကော ဇန္တာဃရံ ပဝိသိတုကာမော ဟောတိ, စုဏ္ဏံ သန္နေတဗ္ဗံ, မတ္တိကာ တေမေတဗ္ဗာ, ဇန္တာဃရပီဌံ အာဒါယ ဂန္တွာ ဇန္တာဃရပီဌံ ဒတွာ စီဝရံ ပဋိဂ္ဂဟေတွာ ဧကမန္တံ နိက္ခိပိတဗ္ဗံ, စုဏ္ဏံ ဒါတဗ္ဗံ, မတ္တိကာ ဒါတဗ္ဗာ။ သစေ ဥဿဟတိ, ဇန္တာဃရံ ပဝိသိတဗ္ဗံ။ ဇန္တာဃရံ ပဝိသန္တေန မတ္တိကာယ မုခံ မက္ခေတွာ ပုရတော စ ပစ္ဆတော စ ပဋိစ္ဆာဒေတွာ ဇန္တာဃရံ ပဝိသိတဗ္ဗံ။ န ထေရေ ဘိက္ခူ အနုပခဇ္ဇ နိသီဒိတဗ္ဗံ။ န နဝါ ဘိက္ခူ အာသနေန ပဋိဗာဟိတဗ္ဗာ။ ဇန္တာဃရေ သဒ္ဓိဝိဟာရိကဿ ပရိကမ္မံ ကာတဗ္ဗံ။ ဇန္တာဃရာ နိက္ခမန္တေန ဇန္တာဃရပီဌံ အာဒါယ ပုရတော စ ပစ္ဆတော စ ပဋိစ္ဆာဒေတွာ ဇန္တာဃရာ နိက္ခမိတဗ္ဗံ။
(ဝိ၊၃၊၆၅။)
ဥဒကေပိ သဒ္ဓိဝိဟာရိကဿ ပရိကမ္မံ ကာတဗ္ဗံ။ နဟာတေန ပဌမတရံ ဥတ္တရိတွာ အတ္တနော ဂတ္တံ ဝေါဒကံ ကတွာ နိဝါသေတွာ သဒ္ဓိဝိဟာရိကဿ ဂတ္တတော ဥဒကံ ပမဇ္ဇိတဗ္ဗံ, နိဝါသနံ ဒါတဗ္ဗံ, သံဃာဋိ ဒါတဗ္ဗာ။ ဇန္တာဃရပီဌံ အာဒါယ ပဌမတရံ အာဂန္တွာ အာသနံ ပညပေတဗ္ဗံ, ပါဒေါဒကံ ပါဒပီဌံ ပါဒကထလိကံ ဥပနိက္ခိပိတဗ္ဗံ။ သဒ္ဓိဝိဟာရိကော ပါနီယေန ပုစ္ဆိတဗ္ဗော။
ယသ္မိံ ဝိဟာရေ သဒ္ဓိဝိဟာရိကော ဝိဟရတိ, သစေ သော ဝိဟာရော ဥက္လာပေါ ဟောတိ, သစေ ဥဿဟတိ, သောဓေတဗ္ဗော။ ဝိဟာရံ သောဓေန္တေန ပဌမံ ပတ္တစီဝရံ နီဟရိတွာ ဧကမန္တံ နိက္ခိပိတဗ္ဗံ၊ နိသီဒနပစ္စတ္ထရဏံ နီဟရိတွာ ဧကမန္တံ နိက္ခိပိတဗ္ဗံ၊ ဘိသိဗိဗ္ဗောဟနံ နီဟရိတွာ ဧကမန္တံ နိက္ခိပိတဗ္ဗံ၊ မဉ္စော နီစံ ကတွာ သာဓုကံ အပ္ပဋိဃံသန္တေန, အသံဃဋ္ဋေန္တေန ကဝါဋပိဋ္ဌံ, နီဟရိတွာ ဧကမန္တံ နိက္ခိပိတဗ္ဗော၊ ပီဌံ နီစံ ကတွာ သာဓုကံ အပ္ပဋိဃံသန္တေန အသံဃဋ္ဋေန္တေန ကဝါဋပိဋ္ဌံ နီဟရိတွာ ဧကမန္တံ နိက္ခိပိတဗ္ဗံ၊ မဉ္စပဋိပါဒကာ နီဟရိတွာ ဧကမန္တံ နိက္ခိပိတဗ္ဗာ၊ ခေဠမလ္လကော နီဟရိတွာ ဧကမန္တံ နိက္ခိပိတဗ္ဗော၊ အပဿေနဖလကံ နီဟရိတွာ ဧကမန္တံ နိက္ခိပိတဗ္ဗံ၊ ဘူမတ္ထရဏံ ယထာပညတ္တံ သလ္လက္ခေတွာ နီဟရိတွာ ဧကမန္တံ နိက္ခိပိတဗ္ဗံ။ သစေ ဝိဟာရေ သန္တာနကံ ဟောတိ, ဥလ္လောကာ ပဌမံ ဩဟာရေတဗ္ဗံ, အာလောကသန္ဓိကဏ္ဏဘာဂါ ပမဇ္ဇိတဗ္ဗာ။ သစေ ဂေရုကပရိကမ္မကတာ ဘိတ္တိ ကဏ္ဏကိတာ ဟောတိ, စောဠကံ တေမေတွာ ပီဠေတွာ ပမဇ္ဇိတဗ္ဗာ။ သစေ ကာဠဝဏ္ဏကတာ ဘူမိ ကဏ္ဏကိတာ ဟောတိ, စောဠကံ တေမေတွာ ပီဠေတွာ ပမဇ္ဇိတဗ္ဗာ။ သစေ အကတာ ဟောတိ ဘူမိ, ဥဒကေန ပရိပ္ဖေါသိတွာ သမ္မဇ္ဇိတဗ္ဗာ – မာ ဝိဟာရော ရဇေန ဥဟညီတိ။ သင်္ကာရံ ဝိစိနိတွာ ဧကမန္တံ ဆဍ္ဍေတဗ္ဗံ။
ဘူမတ္ထရဏံ ဩတာပေတွာ သောဓေတွာ ပပ္ဖေါဋေတွာ အတိဟရိတွာ ယထာပညတ္တံ ပညပေတဗ္ဗံ။ မဉ္စပဋိပါဒကာ ဩတာပေတွာ ပမဇ္ဇိတွာ အတိဟရိတွာ ယထာဌာနေ ဌပေတဗ္ဗာ။ မဉ္စော ဩတာပေတွာ သောဓေတွာ ပပ္ဖေါဋေတွာ နီစံ ကတွာ သာဓုကံ အပ္ပဋိဃံသန္တေန, အသံဃဋ္ဋေန္တေန ကဝါဋပိဋ္ဌံ, အတိဟရိတွာ ယထာပညတ္တံ ပညပေတဗ္ဗော။ ပီဌံ ဩတာပေတွာ သောဓေတွာ ပပ္ဖေါဋေတွာ နီစံ ကတွာ သာဓုကံ အပ္ပဋိဃံသန္တေန, အသံဃဋ္ဋေန္တေန ကဝါဋပိဋ္ဌံ, အတိဟရိတွာ ယထာပညတ္တံ ပညပေတဗ္ဗံ။ ဘိသိဗိဗ္ဗောဟနံ ဩတာပေတွာ သောဓေတွာ ပပ္ဖေါဋေတွာ အတိဟရိတွာ
(ဝိ၊၃၊၆၆။)
ယထာပညတ္တံ ပညပေတဗ္ဗံ။ နိသီဒနပစ္စတ္ထရဏံ ဩတာပေတွာ သောဓေတွာ ပပ္ဖေါဋေတွာ အတိဟရိတွာ ယထာပညတ္တံ ပညပေတဗ္ဗံ။ ခေဠမလ္လကော ဩတာပေတွာ ပမဇ္ဇိတွာ အတိဟရိတွာ ယထာဌာနေ ဌပေတဗ္ဗော။ အပဿေနဖလကံ ဩတာပေတွာ ပမဇ္ဇိတွာ အတိဟရိတွာ ယထာဌာနေ ဌပေတဗ္ဗံ။ ပတ္တစီဝရံ နိက္ခိပိတဗ္ဗံ။ ပတ္တံ နိက္ခိပန္တေန ဧကေန ဟတ္ထေန ပတ္တံ ဂဟေတွာ ဧကေန ဟတ္ထေန ဟေဋ္ဌာမဉ္စံ ဝါ ဟေဋ္ဌာပီဌံ ဝါ ပရာမသိတွာ ပတ္တော နိက္ခိပိတဗ္ဗော။ န စ အနန္တရဟိတာယ ဘူမိယာ ပတ္တော နိက္ခိပိတဗ္ဗော။ စီဝရံ နိက္ခိပန္တေန ဧကေန ဟတ္ထေန စီဝရံ ဂဟေတွာ ဧကေန ဟတ္ထေန စီဝရဝံသံ ဝါ စီဝရရဇ္ဇုံ ဝါ ပမဇ္ဇိတွာ ပါရတော အန္တံ ဩရတော ဘောဂံ ကတွာ စီဝရံ နိက္ခိပိတဗ္ဗံ။
‘‘သစေ ပုရတ္ထိမာ သရဇာ ဝါတာ ဝါယန္တိ, ပုရတ္ထိမာ ဝါတပါနာ ထကေတဗ္ဗာ။ သစေ ပစ္ဆိမာ သရဇာ ဝါတာ ဝါယန္တိ, ပစ္ဆိမာ ဝါတပါနာ ထကေတဗ္ဗာ။ သစေ ဥတ္တရာ သရဇာ ဝါတာ ဝါယန္တိ, ဥတ္တရာ ဝါတပါနာ ထကေတဗ္ဗာ။ သစေ ဒက္ခိဏာ သရဇာ ဝါတာ ဝါယန္တိ, ဒက္ခိဏာ ဝါတပါနာ ထကေတဗ္ဗာ။ သစေ သီတကာလော ဟောတိ, ဒိဝါ ဝါတပါနာ ဝိဝရိတဗ္ဗာ, ရတ္တိံ ထကေတဗ္ဗာ။ သစေ ဥဏှကာလော ဟောတိ, ဒိဝါ ဝါတပါနာ ထကေတဗ္ဗာ, ရတ္တိံ ဝိဝရိတဗ္ဗာ။
‘‘သစေ ပရိဝေဏံ ဥက္လာပံ ဟောတိ, ပရိဝေဏံ သမ္မဇ္ဇိတဗ္ဗံ။ သစေ ကောဋ္ဌကော ဥက္လာပေါ ဟောတိ, ကောဋ္ဌကော သမ္မဇ္ဇိတဗ္ဗော။ သစေ ဥပဋ္ဌာနသာလာ ဥက္လာပါ ဟောတိ, ဥပဋ္ဌာနသာလာ သမ္မဇ္ဇိတဗ္ဗာ။ သစေ အဂ္ဂိသာလာ ဥက္လာပါ ဟောတိ, အဂ္ဂိသာလာ သမ္မဇ္ဇိတဗ္ဗာ။ သစေ ဝစ္စကုဋိ ဥက္လာပါ ဟောတိ, ဝစ္စကုဋိ သမ္မဇ္ဇိတဗ္ဗာ။ သစေ ပါနီယံ န ဟောတိ, ပါနီယံ ဥပဋ္ဌာပေတဗ္ဗံ။ သစေ ပရိဘောဇနီယံ န ဟောတိ, ပရိဘောဇနီယံ ဥပဋ္ဌာပေတဗ္ဗံ။ သစေ အာစမနကုမ္ဘိယာ ဥဒကံ န ဟောတိ, အာစမနကုမ္ဘိယာ ဥဒကံ အာသိဉ္စိတဗ္ဗံ။
‘‘သစေ သဒ္ဓိဝိဟာရိကဿ အနဘိရတိ ဥပ္ပန္နာ ဟောတိ, ဥပဇ္ဈာယေန ဝူပကာသေတဗ္ဗော, ဝူပကာသာပေတဗ္ဗော, ဓမ္မကထာ ဝါဿ ကာတဗ္ဗာ။ သစေ သဒ္ဓိဝိဟာရိကဿ ကုက္ကုစ္စံ ဥပ္ပန္နံ ဟောတိ, ဥပဇ္ဈာယေန ဝိနောဒေတဗ္ဗံ, ဝိနောဒါပေတဗ္ဗံ, ဓမ္မကထာ ဝါဿ ကာတဗ္ဗာ။ သစေ သဒ္ဓိဝိဟာရိကဿ ဒိဋ္ဌိဂတံ ဥပ္ပန္နံ ဟောတိ, ဥပဇ္ဈာယေန ဝိဝေစေတဗ္ဗံ, ဝိဝေစာပေတဗ္ဗံ, ဓမ္မကထာ ဝါဿ ကာတဗ္ဗာ။ သစေ သဒ္ဓိဝိဟာရိကော ဂရုဓမ္မံ အဇ္ဈာပန္နော ဟောတိ ပရိဝါသာရဟော, ဥပဇ္ဈာယေန ဥဿုက္ကံ ကာတဗ္ဗံ ‘‘ကိန္တိ နု ခေါ
(ဝိ၊၃၊၆၇။)
သံဃော သဒ္ဓိဝိဟာရိကဿ ပရိဝါသံ ဒဒေယျာတိ။ သစေ သဒ္ဓိဝိဟာရိကော မူလာယ ပဋိကဿနာရဟော ဟောတိ, ဥပဇ္ဈာယေန ဥဿုက္ကံ ကာတဗ္ဗံ – ကိန္တိ နု ခေါ သံဃော သဒ္ဓိဝိဟာရိကံ မူလာယ ပဋိကဿေယျာတိ။ သစေ သဒ္ဓိဝိဟာရိကော မာနတ္တာရဟော ဟောတိ, ဥပဇ္ဈာယေန ဥဿုက္ကံ ကာတဗ္ဗံ – ကိန္တိ နု ခေါ သံဃော သဒ္ဓိဝိဟာရိကဿ မာနတ္တံ ဒဒေယျာတိ။ သစေ သဒ္ဓိဝိဟာရိကော အဗ္ဘာနာရဟော ဟောတိ, ဥပဇ္ဈာယေန ဥဿုက္ကံ ကာတဗ္ဗံ – ကိန္တိ နု ခေါ သံဃော သဒ္ဓိဝိဟာရိကံ အဗ္ဘေယျာတိ။ သစေ သံဃော သဒ္ဓိဝိဟာရိကဿ ကမ္မံ ကတ္တုကာမော ဟောတိ, တဇ္ဇနီယံ ဝါ နိယဿံ ဝါ ပဗ္ဗာဇနီယံ ဝါ ပဋိသာရဏီယံ ဝါ ဥက္ခေပနီယံ ဝါ, ဥပဇ္ဈာယေန ဥဿုက္ကံ ကာတဗ္ဗံ – ကိန္တိ နု ခေါ သံဃော သဒ္ဓိဝိဟာရိကဿ ကမ္မံ န ကရေယျ, လဟုကာယ ဝါ ပရိဏာမေယျာတိ။ ကတံ ဝါ ပနဿ ဟောတိ သံဃေန ကမ္မံ, တဇ္ဇနီယံ ဝါ နိယဿံ ဝါ ပဗ္ဗာဇနီယံ ဝါ ပဋိသာရဏီယံ ဝါ ဥက္ခေပနီယံ ဝါ, ဥပဇ္ဈာယေန ဥဿုက္ကံ ကာတဗ္ဗံ – ကိန္တိ နု ခေါ သဒ္ဓိဝိဟာရိကော သမ္မာ ဝတ္တေယျ, လောမံ ပါတေယျ, နေတ္ထာရံ ဝတ္တေယျ, သံဃော တံ ကမ္မံ ပဋိပ္ပဿမ္ဘေယျာတိ။
‘‘သစေ သဒ္ဓိဝိဟာရိကဿ စီဝရံ ဓောဝိတဗ္ဗံ ဟောတိ, ဥပဇ္ဈာယေန အာစိက္ခိတဗ္ဗံ ဧဝံ ဓောဝေယျာသီတိ, ဥဿုက္ကံ ဝါ ကာတဗ္ဗံ – ကိန္တိ နု ခေါ သဒ္ဓိဝိဟာရိကဿ စီဝရံ ဓောဝိယေထာတိ။ သစေ သဒ္ဓိဝိဟာရိကဿ စီဝရံ ကာတဗ္ဗံ ဟောတိ, ဥပဇ္ဈာယေန အာစိက္ခိတဗ္ဗံ ဧဝံ ကရေယျာသီတိ, ဥဿုက္ကံ ဝါ ကာတဗ္ဗံ – ကိန္တိ နု ခေါ သဒ္ဓိဝိဟာရိကဿ စီဝရံ ကရိယေထာတိ။ သစေ သဒ္ဓိဝိဟာရိကဿ ရဇနံ ပစိတဗ္ဗံ ဟောတိ, ဥပဇ္ဈာယေန အာစိက္ခိတဗ္ဗံ ဧဝံ ပစေယျာသီတိ, ဥဿုက္ကံ ဝါ ကာတဗ္ဗံ – ကိန္တိ နု ခေါ သဒ္ဓိဝိဟာရိကဿ ရဇနံ ပစိယေထာတိ။ သစေ သဒ္ဓိဝိဟာရိကဿ စီဝရံ ရဇိတဗ္ဗံ ဟောတိ, ဥပဇ္ဈာယေန အာစိက္ခိတဗ္ဗံ, ဧဝံ ရဇေယျာသီတိ, ဥဿုက္ကံ ဝါ ကာတဗ္ဗံ – ကိန္တိ နု ခေါ သဒ္ဓိဝိဟာရိကဿ စီဝရံ ရဇိယေထာတိ။ စီဝရံ ရဇန္တေန သာဓုကံ သမ္ပရိဝတ္တကံ သမ္ပရိဝတ္တကံ ရဇိတဗ္ဗံ။ န စ အစ္ဆိန္နေ ထေဝေ ပက္ကမိတဗ္ဗံ။ သစေ သဒ္ဓိဝိဟာရိကော ဂိလာနော ဟောတိ, ယာဝဇီဝံ ဥပဋ္ဌာတဗ္ဗော, ဝုဋ္ဌာနမဿ အာဂမေတဗ္ဗ’’န္တိ။
သဒ္ဓိဝိဟာရိကဝတ္တံ နိဋ္ဌိတံ။
(ဝိ၊၃၊၆၈။)
၁၇။ ပဏာမိတကထာ
မြန်֍ ၆၈။ တေန ခေါ ပန သမယေန သဒ္ဓိဝိဟာရိကာ ဥပဇ္ဈာယေသု န သမ္မာ ဝတ္တန္တိ။ ယေ တေ ဘိက္ခူ အပ္ပိစ္ဆာ…ပေ… တေ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ သဒ္ဓိဝိဟာရိကာ ဥပဇ္ဈာယေသု န သမ္မာ ဝတ္တိဿန္တီ’’တိ။ အထ ခေါ တေ ဘိက္ခူ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ…ပေ… သစ္စံ ကိရ, ဘိက္ခဝေ, သဒ္ဓိဝိဟာရိကာ ဥပဇ္ဈာယေသု န သမ္မာ ဝတ္တန္တီတိ? သစ္စံ ဘဂဝါတိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ…ပေ… ကထဉှိ နာမ, ဘိက္ခဝေ, သဒ္ဓိဝိဟာရိကာ ဥပဇ္ဈာယေသု န သမ္မာ ဝတ္တိဿန္တီတိ…ပေ… ဝိဂရဟိတွာ…ပေ… ဓမ္မိံ ကထံ ကတွာ ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ – ‘‘န, ဘိက္ခဝေ, သဒ္ဓိဝိဟာရိကေန ဥပဇ္ဈာယမှိ န သမ္မာ ဝတ္တိတဗ္ဗံ။ ယော န သမ္မာ ဝတ္တေယျ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿာ’’တိ။ နေဝ သမ္မာ ဝတ္တန္တိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, အသမ္မာဝတ္တန္တံ ပဏာမေတုံ။ ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ပဏာမေတဗ္ဗော – ‘‘ပဏာမေမိ တ’’န္တိ ဝါ, ‘‘မာယိဓ ပဋိက္ကမီ’’တိ ဝါ, ‘‘နီဟရ တေ ပတ္တစီဝရ’’န္တိ ဝါ, ‘‘နာဟံ တယာ ဥပဋ္ဌာတဗ္ဗော’’တိ ဝါ, ကာယေန ဝိညာပေတိ, ဝါစာယ ဝိညာပေတိ, ကာယေန ဝါစာယ ဝိညာပေတိ, ပဏာမိတော ဟောတိ သဒ္ဓိဝိဟာရိကော၊ န ကာယေန ဝိညာပေတိ, န ဝါစာယ ဝိညာပေတိ, န ကာယေန ဝါစာယ ဝိညာပေတိ, န ပဏာမိတော ဟောတိ သဒ္ဓိဝိဟာရိကောတိ။
တေန ခေါ ပန သမယေန သဒ္ဓိဝိဟာရိကာ ပဏာမိတာ န ခမာပေန္တိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ခမာပေတုန္တိ။ နေဝ ခမာပေန္တိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ န, ဘိက္ခဝေ, ပဏာမိတေန န ခမာပေတဗ္ဗော။ ယော န ခမာပေယျ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿာတိ။
တေန ခေါ ပန သမယေန ဥပဇ္ဈာယာ ခမာပိယမာနာ န ခမန္တိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ခမိတုန္တိ။ နေဝ ခမန္တိ။ သဒ္ဓိဝိဟာရိကာ ပက္ကမန္တိပိ ဝိဗ္ဘမန္တိပိ တိတ္ထိယေသုပိ သင်္ကမန္တိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ န, ဘိက္ခဝေ, ခမာပိယမာနေန န ခမိတဗ္ဗံ။ ယော န ခမေယျ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿာတိ။
တေန ခေါ ပန သမယေန ဥပဇ္ဈာယာ သမ္မာဝတ္တန္တံ ပဏာမေန္တိ, အသမ္မာဝတ္တန္တံ န ပဏာမေန္တိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ န, ဘိက္ခဝေ, သမ္မာဝတ္တန္တော ပဏာမေတဗ္ဗော။ ယော ပဏာမေယျ, အာပတ္တိ
(ဝိ၊၃၊၆၉။)
ဒုက္ကဋဿ။ န စ, ဘိက္ခဝေ, အသမ္မာဝတ္တန္တော န ပဏာမေတဗ္ဗော။ ယော န ပဏာမေယျ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿာတိ။
‘‘ပဉ္စဟိ, ဘိက္ခဝေ, အင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတော သဒ္ဓိဝိဟာရိကော ပဏာမေတဗ္ဗော။ ဥပဇ္ဈာယမှိ နာဓိမတ္တံ ပေမံ ဟောတိ, နာဓိမတ္တော ပသာဒေါ ဟောတိ, နာဓိမတ္တာ ဟိရီ ဟောတိ, နာဓိမတ္တော ဂါရဝေါ ဟောတိ, နာဓိမတ္တာ ဘာဝနာ ဟောတိ – ဣမေဟိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ပဉ္စဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတော သဒ္ဓိဝိဟာရိကော ပဏာမေတဗ္ဗော။
‘‘ပဉ္စဟိ, ဘိက္ခဝေ, အင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတော သဒ္ဓိဝိဟာရိကော န ပဏာမေတဗ္ဗော။ ဥပဇ္ဈာယမှိ အဓိမတ္တံ ပေမံ ဟောတိ, အဓိမတ္တော ပသာဒေါ ဟောတိ, အဓိမတ္တာ ဟိရီ ဟောတိ, အဓိမတ္တော ဂါရဝေါ ဟောတိ, အဓိမတ္တာ ဘာဝနာ ဟောတိ – ဣမေဟိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ပဉ္စဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတော သဒ္ဓိဝိဟာရိကော န ပဏာမေတဗ္ဗော။
‘‘ပဉ္စဟိ, ဘိက္ခဝေ, အင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတော သဒ္ဓိဝိဟာရိကော အလံ ပဏာမေတုံ။ ဥပဇ္ဈာယမှိ နာဓိမတ္တံ ပေမံ ဟောတိ, နာဓိမတ္တော ပသာဒေါ ဟောတိ, နာဓိမတ္တာ ဟိရီ ဟောတိ, နာဓိမတ္တာ ဂါရဝေါ ဟောတိ, နာဓိမတ္တာ ဘာဝနာ ဟောတိ – ဣမေဟိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ပဉ္စဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတော သဒ္ဓိဝိဟာရိကော အလံ ပဏာမေတုံ။
‘‘ပဉ္စဟိ, ဘိက္ခဝေ, အင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတော သဒ္ဓိဝိဟာရိကော နာလံ ပဏာမေတုံ။ ဥပဇ္ဈာယမှိ အဓိမတ္တံ ပေမံ ဟောတိ, အဓိမတ္တော ပသာဒေါ ဟောတိ, အဓိမတ္တာ ဟိရီ ဟောတိ, အဓိမတ္တော ဂါရဝေါ ဟောတိ, အဓိမတ္တာ ဘာဝနာ ဟောတိ – ဣမေဟိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ပဉ္စဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတော သဒ္ဓိဝိဟာရိကော နာလံ ပဏာမေတုံ။
‘‘ပဉ္စဟိ, ဘိက္ခဝေ, အင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတံ သဒ္ဓိဝိဟာရိကံ အပ္ပဏာမေန္တော ဥပဇ္ဈာယော သာတိသာရော ဟောတိ, ပဏာမေန္တော အနတိသာရော ဟောတိ။ ဥပဇ္ဈာယမှိ နာဓိမတ္တံ ပေမံ ဟောတိ, နာဓိမတ္တော ပသာဒေါ ဟောတိ, နာဓိမတ္တာ ဟိရီ ဟောတိ, နာဓိမတ္တော ဂါရဝေါ ဟောတိ, နာဓိမတ္တာ ဘာဝနာ ဟောတိ ဣမေဟိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ပဉ္စဟင်္ဂေဟိ
(ဝိ၊၃၊၇၀။)
သမန္နာဂတံ သဒ္ဓိဝိဟာရိကံ အပ္ပဏာမေန္တော ဥပဇ္ဈာယော သာတိသာရော ဟောတိ, ပဏာမေန္တော အနတိသာရော ဟောတိ။
‘‘ပဉ္စဟိ, ဘိက္ခဝေ, အင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတံ သဒ္ဓိဝိဟာရိကံ ပဏာမေန္တော ဥပဇ္ဈာယော သာတိသာရော ဟောတိ, အပ္ပဏာမေန္တော အနတိသာရော ဟောတိ။ ဥပဇ္ဈာယမှိ အဓိမတ္တံ ပေမံ ဟောတိ, အဓိမတ္တော ပသာဒေါ ဟောတိ, အဓိမတ္တာ ဟိရီ ဟောတိ, အဓိမတ္တော ဂါရဝေါ ဟောတိ, အဓိမတ္တာ ဘာဝနာ ဟောတိ – ဣမေဟိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ပဉ္စဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတံ သဒ္ဓိဝိဟာရိကံ ပဏာမေန္တော ဥပဇ္ဈာယော သာတိသာရော ဟောတိ, အပ္ပဏာမေန္တော အနတိသာရော ဟောတီ’’တိ။
မြန်֍ ၆၉။ တေန ခေါ ပန သမယေန အညတရော ဗြာဟ္မဏော ဘိက္ခူ ဥပသင်္ကမိတွာ ပဗ္ဗဇ္ဇံ ယာစိ။ တံ ဘိက္ခူ န ဣစ္ဆိံသု ပဗ္ဗာဇေတုံ။ သော ဘိက္ခူသု ပဗ္ဗဇ္ဇံ အလဘမာနော ကိသော အဟောသိ လူခေါ ဒုဗ္ဗဏ္ဏော ဥပ္ပဏ္ဍုပ္ပဏ္ဍုကဇာတော ဓမနိသန္ထတဂတ္တော။ အဒ္ဒသာ ခေါ ဘဂဝါ တံ ဗြာဟ္မဏံ ကိသံ လူခံ ဒုဗ္ဗဏ္ဏံ ဥပ္ပဏ္ဍုပ္ပဏ္ဍုကဇာတံ ဓမနိသန္ထတဂတ္တံ, ဒိသွာန ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ – ‘‘ကိံ နု ခေါ သော, ဘိက္ခဝေ, ဗြာဟ္မဏော ကိသော လူခေါ ဒုဗ္ဗဏ္ဏော ဥပ္ပဏ္ဍုပ္ပဏ္ဍုကဇာတော ဓမနိသန္ထတဂတ္တော’’တိ? ဧသော, ဘန္တေ, ဗြာဟ္မဏော ဘိက္ခူ ဥပသင်္ကမိတွာ ပဗ္ဗဇ္ဇံ ယာစိ။ တံ ဘိက္ခူ န ဣစ္ဆိံသု ပဗ္ဗာဇေတုံ။ သော ဘိက္ခူသု ပဗ္ဗဇ္ဇံ အလဘမာနော ကိသော လူခေါ ဒုဗ္ဗဏ္ဏော ဥပ္ပဏ္ဍုပ္ပဏ္ဍုကဇာတော ဓမနိသန္ထတဂတ္တောတိ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ – ‘‘ကော နု ခေါ, ဘိက္ခဝေ, တဿ ဗြာဟ္မဏဿ အဓိကာရံ သရသီ’’တိ? ဧဝံ ဝုတ္တေ အာယသ္မာ သာရိပုတ္တော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘အဟံ ခေါ, ဘန္တေ, တဿ ဗြာဟ္မဏဿ အဓိကာရံ သရာမီ’’တိ။ ‘‘ကိံ ပန တွံ, သာရိပုတ္တ, တဿ ဗြာဟ္မဏဿ အဓိကာရံ သရသီ’’တိ? ‘‘ဣဓ မေ, ဘန္တေ, သော ဗြာဟ္မဏော ရာဇဂဟေ ပိဏ္ဍာယ စရန္တဿ ကဋစ္ဆုဘိက္ခံ ဒါပေသိ။ ဣမံ ခေါ အဟံ, ဘန္တေ, တဿ ဗြာဟ္မဏဿ အဓိကာရံ သရာမီ’’တိ။ ‘‘သာဓု သာဓု, သာရိပုတ္တ, ကတညုနော ဟိ, သာရိပုတ္တ, သပ္ပုရိသာ ကတဝေဒိနော။ တေန ဟိ တွံ, သာရိပုတ္တ, တံ ဗြာဟ္မဏံ ပဗ္ဗာဇေဟိ ဥပသမ္ပာဒေဟီ’’တိ။ ‘‘ကထာဟံ, ဘန္တေ, တံ ဗြာဟ္မဏံ ပဗ္ဗာဇေမိ ဥပသမ္ပာဒေမီ’’တိ? အထ ခေါ ဘဂဝါ ဧတသ္မိံ နိဒါနေ ဧတသ္မိံ ပကရဏေ ဓမ္မိံ ကထံ ကတွာ ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ – ယာ သာ, ဘိက္ခဝေ, မယာ တီဟိ သရဏဂမနေဟိ ဥပသမ္ပဒါ အနုညာတာ, တံ အဇ္ဇတဂ္ဂေ ပဋိက္ခိပါမိ။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ဉတ္တိစတုတ္ထေန ကမ္မေန
(ဝိ၊၃၊၇၁။)
ဥပသမ္ပာဒေတုံ[ဥပသမ္ပဒံ (သီ။ သျာ။)]။ ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဥပသမ္ပာဒေတဗ္ဗော။ ဗျတ္တေန ဘိက္ခုနာ ပဋိဗလေန သံဃော ဉာပေတဗ္ဗော –
မြန်֍ ၇၀။ ‘‘သုဏာတု မေ, ဘန္တေ, သံဃော။ အယံ ဣတ္ထန္နာမော ဣတ္ထန္နာမဿ အာယသ္မတော ဥပသမ္ပဒါပေက္ခော။ ယဒိ သံဃဿ ပတ္တကလ္လံ, သံဃော ဣတ္ထန္နာမံ ဥပသမ္ပာဒေယျ ဣတ္ထန္နာမေန ဥပဇ္ဈာယေန။ ဧသာ ဉတ္တိ။
‘‘သုဏာတု မေ, ဘန္တေ, သံဃော။ အယံ ဣတ္ထန္နာမော ဣတ္ထန္နာမဿ အာယသ္မတော ဥပသမ္ပဒါပေက္ခော။ သံဃော ဣတ္ထန္နာမံ ဥပသမ္ပာဒေတိ ဣတ္ထန္နာမေန ဥပဇ္ဈာယေန။ ယဿာယသ္မတော ခမတိ ဣတ္ထန္နာမဿ ဥပသမ္ပဒါ ဣတ္ထန္နာမေန ဥပဇ္ဈာယေန, သော တုဏှဿ၊ ယဿ နက္ခမတိ, သော ဘာသေယျ။
‘‘ဒုတိယမ္ပိ ဧတမတ္ထံ ဝဒါမိ – သုဏာတု မေ, ဘန္တေ, သံဃော။ အယံ ဣတ္ထန္နာမော ဣတ္ထန္နာမဿ အာယသ္မတော ဥပသမ္ပဒါပေက္ခော။ သံဃော ဣတ္ထန္နာမံ ဥပသမ္ပာဒေတိ ဣတ္ထန္နာမေန ဥပဇ္ဈာယေန။ ယဿာယသ္မတော ခမတိ ဣတ္ထန္နာမဿ ဥပသမ္ပဒါ ဣတ္ထန္နာမေန ဥပဇ္ဈာယေန, သော တုဏှဿ၊ ယဿ နက္ခမတိ, သော ဘာသေယျ။
‘‘တတိယမ္ပိ ဧတမတ္ထံ ဝဒါမိ – သုဏာတု မေ, ဘန္တေ, သံဃော။ အယံ ဣတ္ထန္နာမော ဣတ္ထန္နာမဿ အာယသ္မတော ဥပသမ္ပဒါပေက္ခော။ သံဃော ဣတ္ထန္နာမံ ဥပသမ္ပာဒေတိ ဣတ္ထန္နာမေန ဥပဇ္ဈာယေန။ ယဿာယသ္မတော ခမတိ ဣတ္ထန္နာမဿ ဥပသမ္ပဒါ ဣတ္ထန္နာမေန ဥပဇ္ဈာယေန, သော တုဏှဿ၊ ယဿ နက္ခမတိ, သော ဘာသေယျ။
‘‘ဥပသမ္ပန္နော သံဃေန ဣတ္ထန္နာမော ဣတ္ထန္နာမေန ဥပဇ္ဈာယေန။ ခမတိ သံဃဿ, တသ္မာ တုဏှီ, ဧဝမေတံ ဓာရယာမီ’’တိ။
မြန်֍ ၇၁။ တေန ခေါ ပန သမယေန အညတရော ဘိက္ခု ဥပသမ္ပန္နသမနန္တရာ အနာစာရံ အာစရတိ။ ဘိက္ခူ ဧဝမာဟံသု – ‘‘မာဝုသော, ဧဝရူပံ အကာသိ, နေတံ ကပ္ပတီ’’တိ။ သော ဧဝမာဟ – ‘‘နေဝါဟံ အာယသ္မန္တေ ယာစိံ ဥပသမ္ပာဒေထ မန္တိ။ ကိဿ မံ တုမှေ အယာစိတာ ဥပသမ္ပာဒိတ္ထာ’’တိ? ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ န, ဘိက္ခဝေ, အယာစိတေန
(ဝိ၊၃၊၇၂။)
ဥပသမ္ပာဒေတဗ္ဗော။ ယော ဥပသမ္ပာဒေယျ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ယာစိတေန ဥပသမ္ပာဒေတုံ။ ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ယာစိတဗ္ဗော။ တေန ဥပသမ္ပဒါပေက္ခေန သံဃံ ဥပသင်္ကမိတွာ ဧကံသံ ဥတ္တရာသင်္ဂံ ကရိတွာ ဘိက္ခူနံ ပါဒေ ဝန္ဒိတွာ ဥက္ကုဋိကံ နိသီဒိတွာ အဉ္ဇလိံ ပဂ္ဂဟေတွာ ဧဝမဿ ဝစနီယော – ‘‘သံဃံ, ဘန္တေ, ဥပသမ္ပဒံ ယာစာမိ, ဥလ္လုမ္ပတု မံ, ဘန္တေ, သံဃော အနုကမ္ပံ ဥပါဒါယာ’’တိ။ ဒုတိယမ္ပိ ယာစိတဗ္ဗော။ တတိယမ္ပိ ယာစိတဗ္ဗော။ ဗျတ္တေန ဘိက္ခုနာ ပဋိဗလေန သံဃော ဉာပေတဗ္ဗော –
မြန်֍ ၇၂။ ‘‘သုဏာတု မေ, ဘန္တေ, သံဃော။ အယံ ဣတ္ထန္နာမော ဣတ္ထန္နာမဿ အာယသ္မတော ဥပသမ္ပဒါပေက္ခော။ ဣတ္ထန္နာမော သံဃံ ဥပသမ္ပဒံ ယာစတိ ဣတ္ထန္နာမေန ဥပဇ္ဈာယေန။ ယဒိ သံဃဿ ပတ္တကလ္လံ, သံဃော ဣတ္ထန္နာမံ ဥပသမ္ပာဒေယျ ဣတ္ထန္နာမေန ဥပဇ္ဈာယေန။ ဧသာ ဉတ္တိ။
‘‘သုဏာတု မေ, ဘန္တေ, သံဃော။ အယံ ဣတ္ထန္နာမော ဣတ္ထန္နာမဿ အာယသ္မတော ဥပသမ္ပဒါပေက္ခော။ ဣတ္ထန္နာမော သံဃံ ဥပသမ္ပဒံ ယာစတိ ဣတ္ထန္နာမေန ဥပဇ္ဈာယေန။ သံဃော ဣတ္ထန္နာမံ ဥပသမ္ပာဒေတိ ဣတ္ထန္နာမေန ဥပဇ္ဈာယေန။ ယဿာယသ္မတော ခမတိ ဣတ္ထန္နာမဿ ဥပသမ္ပဒါ ဣတ္ထန္နာမေန ဥပဇ္ဈာယေန, သော တုဏှဿ၊ ယဿ နက္ခမတိ, သော ဘာသေယျ။
‘‘ဒုတိယမ္ပိ ဧတမတ္ထံ ဝဒါမိ…ပေ… တတိယမ္ပိ ဧတမတ္ထံ ဝဒါမိ…ပေ…။
‘‘ဥပသမ္ပန္နော သံဃေန ဣတ္ထန္နာမော ဣတ္ထန္နာမေန ဥပဇ္ဈာယေန။ ခမတိ သံဃဿ, တသ္မာ တုဏှီ, ဧဝမေတံ ဓာရယာမီ’’တိ။
မြန်֍ ၇၃။ တေန ခေါ ပန သမယေန ရာဇဂဟေ ပဏီတာနံ ဘတ္တာနံ ဘတ္တပဋိပါဋိ အဋ္ဌိတာ [အဓိဋ္ဌိတာ (က။)] ဟောတိ။ အထ ခေါ အညတရဿ ဗြာဟ္မဏဿ ဧတဒဟောသိ – ‘‘ဣမေ ခေါ သမဏာ သကျပုတ္တိယာ သုခသီလာ သုခသမာစာရာ, သုဘောဇနာနိ ဘုဉ္ဇိတွာ နိဝါတေသု သယနေသု သယန္တိ။ ယံနူနာဟံ သမဏေသု သကျပုတ္တိယေသု ပဗ္ဗဇေယျ’’န္တိ။ အထ ခေါ သော ဗြာဟ္မဏော ဘိက္ခူ ဥပသင်္ကမိတွာ ပဗ္ဗဇ္ဇံ ယာစိ။ တံ ဘိက္ခူ ပဗ္ဗာဇေသုံ ဥပသမ္ပာဒေသုံ။ တသ္မိံ ပဗ္ဗဇိတေ ဘတ္တပဋိပါဋိ ခီယိတ္ထ။ ဘိက္ခူ ဧဝမာဟံသု – ‘‘ဧဟိ ဒါနိ, အာဝုသော, ပိဏ္ဍာယ စရိဿာမာ’’တိ။ သော ဧဝမာဟ – ‘‘နာဟံ, အာဝုသော, ဧတံကာရဏာ ပဗ္ဗဇိတော ပိဏ္ဍာယ စရိဿာမီတိ။ သစေ မေ ဒဿထ
(ဝိ၊၃၊၇၃။)
ဘုဉ္ဇိဿာမိ, နော စေ မေ ဒဿထ ဝိဗ္ဘမိဿာမီ’’တိ။ ‘‘ကိံ ပန တွံ, အာဝုသော, ဥဒရဿ ကာရဏာ ပဗ္ဗဇိတော’’တိ? ‘‘ဧဝမာဝုသော’’တိ။ ယေ တေ ဘိက္ခူ အပ္ပိစ္ဆာ…ပေ… တေ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ကထဉှိ နာမ ဘိက္ခု ဧဝံ သွာက္ခာတေ ဓမ္မဝိနယေ ဥဒရဿ ကာရဏာ ပဗ္ဗဇိဿတီတိ။ တေ ဘိက္ခူ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ…ပေ… သစ္စံ ကိရ တွံ, ဘိက္ခု, ဥဒရဿ ကာရဏာ ပဗ္ဗဇိတောတိ? သစ္စံ ဘဂဝါတိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ…ပေ… ‘‘ကထဉှိ နာမ တွံ, မောဃပုရိသ, ဧဝံ သွာက္ခာတေ ဓမ္မဝိနယေ ဥဒရဿ ကာရဏာ ပဗ္ဗဇိဿသိ။ နေတံ, မောဃပုရိသ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ ပသန္နာနံ ဝါ ဘိယျောဘာဝါယ’’…ပေ… ဝိဂရဟိတွာ…ပေ… ဓမ္မိံ ကထံ ကတွာ ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ – ‘‘အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ဥပသမ္ပာဒေန္တေန စတ္တာရော နိဿယေ အာစိက္ခိတုံ – ပိဏ္ဍိယာလောပဘောဇနံ နိဿာယ ပဗ္ဗဇ္ဇာ, တတ္ထ တေ ယာဝဇီဝံ ဥဿာဟော ကရဏီယော၊ အတိရေကလာဘော – သံဃဘတ္တံ, ဥဒ္ဒေသဘတ္တံ, နိမန္တနံ, သလာကဘတ္တံ, ပက္ခိကံ, ဥပေါသထိကံ, ပါဋိပဒိကံ။ ပံသုကူလစီဝရံ နိဿာယ ပဗ္ဗဇ္ဇာ, တတ္ထ တေ ယာဝဇီဝံ ဥဿာဟော ကရဏီယော၊ အတိရေကလာဘော – ခေါမံ, ကပ္ပါသိကံ, ကောသေယျံ, ကမ္ဗလံ, သာဏံ, ဘင်္ဂံ။ ရုက္ခမူလသေနာသနံ နိဿာယ ပဗ္ဗဇ္ဇာ, တတ္ထ တေ ယာဝဇီဝံ ဥဿာဟော ကရဏီယော၊ အတိရေကလာဘော – ဝိဟာရော, အဍ္ဎယောဂေါ, ပါသာဒေါ, ဟမ္မိယံ, ဂုဟာ။ ပူတိမုတ္တဘေသဇ္ဇံ နိဿာယ ပဗ္ဗဇ္ဇာ, တတ္ထ တေ ယာဝဇီဝံ ဥဿာဟော ကရဏီယော၊ အတိရေကလာဘော – သပ္ပိ, နဝနီတံ, တေလံ, မဓု, ဖာဏိတ’’န္တိ။
ပဏာမိတကထာ နိဋ္ဌိတာ။
ဥပဇ္ဈာယဝတ္တဘာဏဝါရော နိဋ္ဌိတော ပဉ္စမော။
ပဉ္စမဘာဏဝါရော
၁၈။ အာစရိယဝတ္တကထာ
မြန်֍ ၇၄။ တေန ခေါ ပန သမယေန အညတရော မာဏဝကော ဘိက္ခူ ဥပသင်္ကမိတွာ ပဗ္ဗဇ္ဇံ ယာစိ။ တဿ ဘိက္ခူ ပဋိကစ္စေဝ နိဿယေ အာစိက္ခိံသု။ သော ဧဝမာဟ – ‘‘သစေ မေ, ဘန္တေ, ပဗ္ဗဇိတေ နိဿယေ အာစိက္ခေယျာထ, အဘိရမေယျာမဟံ [အဘိရမေယျဉ္စာဟံ (သီ။), အဘိရမေယျံ သွာဟံ (က။)]။ န ဒါနာဟံ, ဘန္တေ, ပဗ္ဗဇိဿာမိ၊ ဇေဂုစ္ဆာ မေ
(ဝိ၊၃၊၇၄။)
နိဿယာ ပဋိကူလာ’’တိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ န, ဘိက္ခဝေ, ပဋိကစ္စေဝ နိဿယာ အာစိက္ခိတဗ္ဗာ။ ယော အာစိက္ခေယျ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ဥပသမ္ပန္နသမနန္တရာ နိဿယေ အာစိက္ခိတုန္တိ။
တေန ခေါ ပန သမယေန ဘိက္ခူ ဒုဝဂ္ဂေနပိ တိဝဂ္ဂေနပိ ဂဏေန ဥပသမ္ပာဒေန္တိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ န, ဘိက္ခဝေ, ဦနဒသဝဂ္ဂေန ဂဏေန ဥပသမ္ပာဒေတဗ္ဗော။ ယော ဥပသမ္ပာဒေယျ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ဒသဝဂ္ဂေန ဝါ အတိရေကဒသဝဂ္ဂေန ဝါ ဂဏေန ဥပသမ္ပာဒေတုန္တိ။
မြန်֍ ၇၅။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဘိက္ခူ ဧကဝဿာပိ ဒုဝဿာပိ သဒ္ဓိဝိဟာရိကံ ဥပသမ္ပာဒေန္တိ။ အာယသ္မာပိ ဥပသေနော ဝင်္ဂန္တပုတ္တော ဧကဝဿော သဒ္ဓိဝိဟာရိကံ ဥပသမ္ပာဒေသိ။ သော ဝဿံဝုဋ္ဌော ဒုဝဿော ဧကဝဿံ သဒ္ဓိဝိဟာရိကံ အာဒါယ ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ, ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ အာစိဏ္ဏံ ခေါ ပနေတံ ဗုဒ္ဓါနံ ဘဂဝန္တာနံ အာဂန္တုကေဟိ ဘိက္ခူဟိ သဒ္ဓိံ ပဋိသမ္မောဒိတုံ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ အာယသ္မန္တံ ဥပသေနံ ဝင်္ဂန္တပုတ္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ကစ္စိ, ဘိက္ခု, ခမနီယံ, ကစ္စိ ယာပနီယံ, ကစ္စိ တွံ အပ္ပကိလမထေန အဒ္ဓါနံ အာဂတော’’တိ? ‘‘ခမနီယံ, ဘဂဝါ, ယာပနီယံ, ဘဂဝါ။ အပ္ပကိလမထေန မယံ, ဘန္တေ, အဒ္ဓါနံ အာဂတာ’’တိ။ ဇာနန္တာပိ တထာဂတာ ပုစ္ဆန္တိ, ဇာနန္တာပိ န ပုစ္ဆန္တိ, ကာလံ ဝိဒိတွာ ပုစ္ဆန္တိ, ကာလံ ဝိဒိတွာ န ပုစ္ဆန္တိ၊ အတ္ထသံဟိတံ တထာဂတာ ပုစ္ဆန္တိ၊ နော အနတ္ထသံဟိတံ။ အနတ္ထသံဟိတေ သေတုဃာတော တထာဂတာနံ။ ဒွီဟိ အာကာရေဟိ ဗုဒ္ဓါ ဘဂဝန္တော ဘိက္ခူ ပဋိပုစ္ဆန္တိ – ဓမ္မံ ဝါ ဒေသေဿာမ, သာဝကာနံ ဝါ သိက္ခာပဒံ ပညပေဿာမာတိ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ အာယသ္မန္တံ ဥပသေနံ ဝင်္ဂန္တပုတ္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ကတိဝဿောသိ တွံ, ဘိက္ခူ’’တိ? ‘‘ဒုဝဿောဟံ, ဘဂဝါ’’တိ။ ‘‘အယံ ပန ဘိက္ခု ကတိဝဿော’’တိ? ‘‘ဧကဝဿော, ဘဂဝါ’’တိ။ ‘‘ကိံ တာယံ ဘိက္ခု ဟောတီ’’တိ? ‘‘သဒ္ဓိဝိဟာရိကော မေ, ဘဂဝါ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ – ‘‘အနနုစ္ဆဝိကံ, မောဃပုရိသ, အနနုလောမိကံ အပ္ပတိရူပံ အဿာမဏကံ အကပ္ပိယံ အကရဏီယံ။ ကထဉှိ နာမ တွံ, မောဃပုရိသ, အညေဟိ ဩဝဒိယော အနုသာသိယော အညံ ဩဝဒိတုံ အနုသာသိတုံ မညိဿသိ။ အတိလဟုံ ခေါ တွံ, မောဃပုရိသ, ဗာဟုလ္လာယ အာဝတ္တော, ယဒိဒံ ဂဏဗန္ဓိကံ။ နေတံ, မောဃပုရိသ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ
(ဝိ၊၃၊၇၅။)
ပသန္နာနံ ဝါ ဘိယျောဘာဝါယ’’…ပေ… ဝိဂရဟိတွာ…ပေ… ဓမ္မိံ ကထံ ကတွာ ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ – ‘‘န, ဘိက္ခဝေ, ဦနဒသဝဿေန ဥပသမ္ပာဒေတဗ္ဗော။ ယော ဥပသမ္ပာဒေယျ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ဒသဝဿေန ဝါ အတိရေကဒသဝဿေန ဝါ ဥပသမ္ပာဒေတု’’န္တိ။
မြန်֍ ၇၆။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဘိက္ခူ – ဒသဝဿမှာ ဒသဝဿမှာတိ – ဗာလာ အဗျတ္တာ ဥပသမ္ပာဒေန္တိ။ ဒိဿန္တိ ဥပဇ္ဈာယာ ဗာလာ, သဒ္ဓိဝိဟာရိကာ ပဏ္ဍိတာ။ ဒိဿန္တိ ဥပဇ္ဈာယာ အဗျတ္တာ, သဒ္ဓိဝိဟာရိကာ ဗျတ္တာ။ ဒိဿန္တိ ဥပဇ္ဈာယာ အပ္ပဿုတာ, သဒ္ဓိဝိဟာရိကာ ဗဟုဿုတာ။ ဒိဿန္တိ ဥပဇ္ဈာယာ ဒုပ္ပညာ, သဒ္ဓိဝိဟာရိကာ ပညဝန္တော။ အညတရောပိ အညတိတ္ထိယပုဗ္ဗော ဥပဇ္ဈာယေန သဟဓမ္မိကံ ဝုစ္စမာနော ဥပဇ္ဈာယဿ ဝါဒံ အာရောပေတွာ တံယေဝ တိတ္ထာယတနံ သင်္ကမိ။ ယေ တေ ဘိက္ခူ အပ္ပိစ္ဆာ…ပေ… တေ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ကထဉှိ နာမ ဘိက္ခူ – ဒသဝဿမှာ ဒသဝဿမှာတိ – ဗာလာ အဗျတ္တာ ဥပသမ္ပာဒေဿန္တိ။ ဒိဿန္တိ ဥပဇ္ဈာယာ ဗာလာ သဒ္ဓိဝိဟာရိကာ ပဏ္ဍိတာ, ဒိဿန္တိ ဥပဇ္ဈာယာ အဗျတ္တာ သဒ္ဓိဝိဟာရိကာ ဗျတ္တာ, ဒိဿန္တိ ဥပဇ္ဈာယာ အပ္ပဿုတာ သဒ္ဓိဝိဟာရိကာ ဗဟုဿုတာ, ဒိဿန္တိ ဥပဇ္ဈာယာ ဒုပ္ပညာ, သဒ္ဓိဝိဟာရိကာ ပညဝန္တောတိ။ အထ ခေါ တေ ဘိက္ခူ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ ‘‘သစ္စံ ကိရ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခူ – ဒသဝဿမှာ ဒသဝဿမှာတိ – ဗာလာ အဗျတ္တာ ဥပသမ္ပာဒေန္တိ။ ဒိဿန္တိ ဥပဇ္ဈာယာ ဗာလာ, သဒ္ဓိဝိဟာရိကာ ပဏ္ဍိတာ, ဒိဿန္တိ ဥပဇ္ဈာယာ အဗျတ္တာ သဒ္ဓိဝိဟာရိကာ ဗျတ္တာ, ဒိဿန္တိ ဥပဇ္ဈာယာ အပ္ပဿုတာ, သဒ္ဓိဝိဟာရိကာ ဗဟုဿုတာ, ဒိဿန္တိ ဥပဇ္ဈာယာ ဒုပ္ပညာ, သဒ္ဓိဝိဟာရိကာ ပညဝန္တော’’တိ? ‘‘သစ္စံ, ဘဂဝါ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ…ပေ… ကထဉှိ နာမ တေ, ဘိက္ခဝေ, မောဃပုရိသာ – ဒသဝဿမှာ ဒသဝဿမှာတိ – ဗာလာ အဗျတ္တာ ဥပသမ္ပာဒေဿန္တိ။ ဒိဿန္တိ ဥပဇ္ဈာယာ ဗာလာ, သဒ္ဓိဝိဟာရိကာ ပဏ္ဍိတာ, ဒိဿန္တိ ဥပဇ္ဈာယာ အဗျတ္တာ သဒ္ဓိဝိဟာရိကာ ဗျတ္တာ, ဒိဿန္တိ ဥပဇ္ဈာယာ အပ္ပဿုတာ, သဒ္ဓိဝိဟာရိကာ ဗဟုဿုတာ, ဒိဿန္တိ ဥပဇ္ဈာယာ ဒုပ္ပညာ, သဒ္ဓိဝိဟာရိကာ ပညဝန္တော။ နေတံ, ဘိက္ခဝေ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ…ပေ… ဝိဂရဟိတွာ…ပေ… ဓမ္မိံ ကထံ ကတွာ ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ – ‘‘န, ဘိက္ခဝေ, ဗာလေန အဗျတ္တေန ဥပသမ္ပာဒေတဗ္ဗော။ ယော ဥပသမ္ပာဒေယျ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ဗျတ္တေန ဘိက္ခုနာ ပဋိဗလေန ဒသဝဿေန ဝါ အတိရေကဒသဝဿေန ဝါ ဥပသမ္ပာဒေတု’’န္တိ။
(ဝိ၊၃၊၇၆။)
မြန်֍ ၇၇။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဘိက္ခူ ဥပဇ္ဈာယေသု ပက္ကန္တေသုပိ ဝိဗ္ဘန္တေသုပိ ကာလင်္ကတေသုပိ ပက္ခသင်္ကန္တေသုပိ အနာစရိယကာ အနောဝဒိယမာနာ အနနုသာသိယမာနာ ဒုန္နိဝတ္ထာ ဒုပ္ပါရုတာ အနာကပ္ပသမ္ပန္နာ ပိဏ္ဍာယ စရန္တိ, မနုဿာနံ ဘုဉ္ဇမာနာနံ ဥပရိဘောဇနေပိ ဥတ္တိဋ္ဌပတ္တံ ဥပနာမေန္တိ, ဥပရိခါဒနီယေပိ – ဥပရိသာယနီယေပိ – ဥပရိပါနီယေပိ ဥတ္တိဋ္ဌပတ္တံ ဥပနာမေန္တိ၊ သာမံ သူပမ္ပိ ဩဒနမ္ပိ ဝိညာပေတွာ ဘုဉ္ဇန္တိ၊ ဘတ္တဂ္ဂေပိ ဥစ္စာသဒ္ဒါ မဟာသဒ္ဒါ ဝိဟရန္တိ။ မနုဿာ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ သမဏာ သကျပုတ္တိယာ ဒုန္နိဝတ္ထာ ဒုပ္ပါရုတာ အနာကပ္ပသမ္ပန္နာ ပိဏ္ဍာယ စရိဿန္တိ၊ မနုဿာနံ ဘုဉ္ဇမာနာနံ ဥပရိဘောဇနေပိ ဥတ္တိဋ္ဌပတ္တံ ဥပနာမေဿန္တိ, ဥပရိခါဒနီယေပိ – ဥပရိသာယနီယေပိ – ဥပရိပါနီယေပိ ဥတ္တိဋ္ဌပတ္တံ ဥပနာမေဿန္တိ၊ သာမံ သူပမ္ပိ ဩဒနမ္ပိ ဝိညာပေတွာ ဘုဉ္ဇိဿန္တိ၊ ဘတ္တဂ္ဂေပိ ဥစ္စာသဒ္ဒါ မဟာသဒ္ဒါ ဝိဟရိဿန္တိ, သေယျထာပိ ဗြာဟ္မဏာ ဗြာဟ္မဏဘောဇနေ’’တိ။ အဿောသုံ ခေါ ဘိက္ခူ တေသံ မနုဿာနံ ဥဇ္ဈာယန္တာနံ ခိယျန္တာနံ ဝိပါစေန္တာနံ …ပေ… အထ ခေါ တေ ဘိက္ခူ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ သစ္စံ ကိရ, ဘိက္ခဝေ…ပေ… သစ္စံ, ဘဂဝါတိ…ပေ… ဝိဂရဟိတွာ ဓမ္မိံ ကထံ ကတွာ ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ –
‘‘အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, အာစရိယံ။ အာစရိယော, ဘိက္ခဝေ, အန္တေဝါသိကမှိ ပုတ္တစိတ္တံ ဥပဋ္ဌာပေဿတိ, အန္တေဝါသိကော အာစရိယမှိ ပိတုစိတ္တံ ဥပဋ္ဌာပေဿတိ။ ဧဝံ တေ အညမညံ သဂါရဝါ သပ္ပတိဿာ သဘာဂဝုတ္တိနော ဝိဟရန္တာ ဣမသ္မိံ ဓမ္မဝိနယေ ဝုဒ္ဓိံ ဝိရုဠှိံ ဝေပုလ္လံ အာပဇ္ဇိဿန္တိ။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ဒသဝဿံ နိဿာယ ဝတ္ထုံ, ဒသဝဿေန နိဿယံ ဒါတုံ။ ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, အာစရိယော ဂဟေတဗ္ဗော။ ဧကံသံ ဥတ္တရာသင်္ဂံ ကရိတွာ ပါဒေ ဝန္ဒိတွာ ဥက္ကုဋိကံ နိသီဒိတွာ အဉ္ဇလိံ ပဂ္ဂဟေတွာ ဧဝမဿ ဝစနီယော – ‘အာစရိယော မေ, ဘန္တေ, ဟောဟိ, အာယသ္မတော နိဿာယ ဝစ္ဆာမိ၊ အာစရိယော မေ, ဘန္တေ, ဟောဟိ, အာယသ္မတော နိဿာယ ဝစ္ဆာမိ၊ အာစရိယော မေ, ဘန္တေ, ဟောဟိ, အာယသ္မတော နိဿာယ ဝစ္ဆာမီ’တိ။ ‘သာဟူတိ’ ဝါ ‘လဟူတိ’ ဝါ ‘ဩပါယိက’န္တိ ဝါ ‘ပတိရူပ’န္တိ ဝါ ‘ပါသာဒိကေန သမ္ပာဒေဟီ’တိ ဝါ ကာယေန ဝိညာပေတိ, ဝါစာယ ဝိညာပေတိ, ကာယေန ဝါစာယ ဝိညာပေတိ, ဂဟိတော ဟောတိ အာစရိယော၊ န ကာယေန ဝိညာပေတိ, န ဝါစာယ ဝိညာပေတိ, န ကာယေန ဝါစာယ ဝိညာပေတိ, န ဂဟိတော ဟောတိ အာစရိယော။
(ဝိ၊၃၊၇၇။)
မြန်֍ ၇၈။ [စူဠဝ။ ၃၈၀ အာဒယော]‘‘အန္တေဝါသိကေန, ဘိက္ခဝေ, အာစရိယမှိ သမ္မာ ဝတ္တိတဗ္ဗံ။ တတြာယံ သမ္မာဝတ္တနာ –
‘‘ကာလဿေဝ ဥဋ္ဌာယ ဥပါဟနံ ဩမုဉ္စိတွာ ဧကံသံ ဥတ္တရာသင်္ဂံ ကရိတွာ ဒန္တကဋ္ဌံ ဒါတဗ္ဗံ, မုခေါဒကံ ဒါတဗ္ဗံ, အာသနံ ပညပေတဗ္ဗံ။ သစေ ယာဂု ဟောတိ, ဘာဇနံ ဓောဝိတွာ ယာဂု ဥပနာမေတဗ္ဗာ။ ယာဂုံ ပီတဿ ဥဒကံ ဒတွာ ဘာဇနံ ပဋိဂ္ဂဟေတွာ နီစံ ကတွာ သာဓုကံ အပ္ပဋိဃံသန္တေန ဓောဝိတွာ ပဋိသာမေတဗ္ဗံ။ အာစရိယမှိ ဝုဋ္ဌိတေ အာသနံ ဥဒ္ဓရိတဗ္ဗံ။ သစေ သော ဒေသော ဥက္လာပေါ ဟောတိ, သော ဒေသော သမ္မဇ္ဇိတဗ္ဗော။
‘‘သစေ အာစရိယော ဂါမံ ပဝိသိတုကာမော ဟောတိ, နိဝါသနံ ဒါတဗ္ဗံ, ပဋိနိဝါသနံ ပဋိဂ္ဂဟေတဗ္ဗံ, ကာယဗန္ဓနံ ဒါတဗ္ဗံ, သဂုဏံ ကတွာ သံဃာဋိယော ဒါတဗ္ဗာ, ဓောဝိတွာ ပတ္တော သောဒကော ဒါတဗ္ဗော။ သစေ အာစရိယော ပစ္ဆာသမဏံ အာကင်္ခတိ, တိမဏ္ဍလံ ပဋိစ္ဆာဒေန္တေန ပရိမဏ္ဍလံ နိဝါသေတွာ ကာယဗန္ဓနံ ဗန္ဓိတွာ သဂုဏံ ကတွာ သံဃာဋိယော ပါရုပိတွာ ဂဏ္ဌိကံ ပဋိမုဉ္စိတွာ ဓောဝိတွာ ပတ္တံ ဂဟေတွာ အာစရိယဿ ပစ္ဆာသမဏေန ဟောတဗ္ဗံ။ နာတိဒူရေ ဂန္တဗ္ဗံ, နာစ္စာသန္နေ ဂန္တဗ္ဗံ, ပတ္တပရိယာပန္နံ ပဋိဂ္ဂဟေတဗ္ဗံ။ န အာစရိယဿ ဘဏမာနဿ အန္တရန္တရာ ကထာ ဩပါတေတဗ္ဗာ။ အာစရိယော အာပတ္တိသာမန္တာ ဘဏမာနော နိဝါရေတဗ္ဗော။
‘‘နိဝတ္တန္တေန ပဌမတရံ အာဂန္တွာ အာသနံ ပညပေတဗ္ဗံ, ပါဒေါဒကံ ပါဒပီဌံ ပါဒကထလိကံ ဥပနိက္ခိပိတဗ္ဗံ, ပစ္စုဂ္ဂန္တွာ ပတ္တစီဝရံ ပဋိဂ္ဂဟေတဗ္ဗံ, ပဋိနိဝါသနံ ဒါတဗ္ဗံ, နိဝါသနံ ပဋိဂ္ဂဟေတဗ္ဗံ။ သစေ စီဝရံ သိန္နံ ဟောတိ, မုဟုတ္တံ ဥဏှေ ဩတာပေတဗ္ဗံ, န စ ဥဏှေ စီဝရံ နိဒဟိတဗ္ဗံ။ စီဝရံ သံဃရိတဗ္ဗံ။ စီဝရံ သံဃရန္တေန စတုရင်္ဂုလံ ကဏ္ဏံ ဥဿာရေတွာ စီဝရံ သံဃရိတဗ္ဗံ – မာ မဇ္ဈေ ဘင်္ဂေါ အဟောသီတိ။ ဩဘောဂေ ကာယဗန္ဓနံ ကာတဗ္ဗံ။
‘‘သစေ ပိဏ္ဍပါတော ဟောတိ, အာစရိယော စ ဘုဉ္ဇိတုကာမော ဟောတိ, ဥဒကံ ဒတွာ ပိဏ္ဍပါတော ဥပနာမေတဗ္ဗော။ အာစရိယော ပါနီယေန ပုစ္ဆိတဗ္ဗော။ ဘုတ္တာဝိဿ ဥဒကံ ဒတွာ ပတ္တံ ပဋိဂ္ဂဟေတွာ နီစံ ကတွာ သာဓုကံ အပ္ပဋိဃံသန္တေန ဓောဝိတွာ ဝေါဒကံ ကတွာ မုဟုတ္တံ ဥဏှေ ဩတာပေတဗ္ဗော, န စ ဥဏှေ ပတ္တော နိဒဟိတဗ္ဗော။ ပတ္တစီဝရံ နိက္ခိပိတဗ္ဗံ။ ပတ္တံ နိက္ခိပန္တေန ဧကေန ဟတ္ထေန ပတ္တံ ဂဟေတွာ ဧကေန ဟတ္ထေန ဟေဋ္ဌာမဉ္စံ ဝါ ဟေဋ္ဌာပီဌံ ဝါ ပရာမသိတွာ ပတ္တော နိက္ခိပိတဗ္ဗော။ န စ အနန္တရဟိတာယ ဘူမိယာ
(ဝိ၊၃၊၇၈။)
ပတ္တော နိက္ခိပိတဗ္ဗော။ စီဝရံ နိက္ခိပန္တေန ဧကေန ဟတ္ထေန စီဝရံ ဂဟေတွာ ဧကေန ဟတ္ထေန စီဝရဝံသံ ဝါ စီဝရရဇ္ဇုံ ဝါ ပမဇ္ဇိတွာ ပါရတော အန္တံ ဩရတော ဘောဂံ ကတွာ စီဝရံ နိက္ခိပိတဗ္ဗံ။ အာစရိယမှိ ဝုဋ္ဌိတေ အာသနံ ဥဒ္ဓရိတဗ္ဗံ, ပါဒေါဒကံ ပါဒပီဌံ ပါဒကထလိကံ ပဋိသာမေတဗ္ဗံ။ သစေ သော ဒေသော ဥက္လာပေါ ဟောတိ, သော ဒေသော သမ္မဇ္ဇိတဗ္ဗော။
‘‘သစေ အာစရိယော နဟာယိတုကာမော ဟောတိ, နဟာနံ ပဋိယာဒေတဗ္ဗံ။ သစေ သီတေန အတ္ထော ဟောတိ, သီတံ ပဋိယာဒေတဗ္ဗံ။ သစေ ဥဏှေန အတ္ထော ဟောတိ, ဥဏှံ ပဋိယာဒေတဗ္ဗံ။
‘‘သစေ အာစရိယော ဇန္တာဃရံ ပဝိသိတုကာမော ဟောတိ, စုဏ္ဏံ သန္နေတဗ္ဗံ, မတ္တိကာ တေမေတဗ္ဗာ, ဇန္တာဃရပီဌံ အာဒါယ အာစရိယဿ ပိဋ္ဌိတော ပိဋ္ဌိတော ဂန္တွာ ဇန္တာဃရပီဌံ ဒတွာ စီဝရံ ပဋိဂ္ဂဟေတွာ ဧကမန္တံ နိက္ခိပိတဗ္ဗံ, စုဏ္ဏံ ဒါတဗ္ဗံ, မတ္တိကာ ဒါတဗ္ဗာ။ သစေ ဥဿဟတိ, ဇန္တာဃရံ ပဝိသိတဗ္ဗံ။ ဇန္တာဃရံ ပဝိသန္တေန မတ္တိကာယ မုခံ မက္ခေတွာ ပုရတော စ ပစ္ဆတော စ ပဋိစ္ဆာဒေတွာ ဇန္တာဃရံ ပဝိသိတဗ္ဗံ။ န ထေရေ ဘိက္ခူ အနုပခဇ္ဇ နိသီဒိတဗ္ဗံ။ န နဝါ ဘိက္ခူ အာသနေန ပဋိဗာဟိတဗ္ဗာ။ ဇန္တာဃရေ အာစရိယဿ ပရိကမ္မံ ကာတဗ္ဗံ။ ဇန္တာဃရာ နိက္ခမန္တေန ဇန္တာဃရပီဌံ အာဒါယ ပုရတော စ ပစ္ဆတော စ ပဋိစ္ဆာဒေတွာ ဇန္တာဃရာ နိက္ခမိတဗ္ဗံ။
‘‘ဥဒကေပိ အာစရိယဿ ပရိကမ္မံ ကာတဗ္ဗံ။ နဟာတေန ပဌမတရံ ဥတ္တရိတွာ အတ္တနော ဂတ္တံ ဝေါဒကံ ကတွာ နိဝါသေတွာ အာစရိယဿ ဂတ္တတော ဥဒကံ ပမဇ္ဇိတဗ္ဗံ, နိဝါသနံ ဒါတဗ္ဗံ, သံဃာဋိ ဒါတဗ္ဗာ, ဇန္တာဃရပီဌံ အာဒါယ ပဌမတရံ အာဂန္တွာ အာသနံ ပညပေတဗ္ဗံ, ပါဒေါဒကံ ပါဒပီဌံ ပါဒကထလိကံ ဥပနိက္ခိပိတဗ္ဗံ။ အာစရိယော ပါနီယေန ပုစ္ဆိတဗ္ဗော။ သစေ ဥဒ္ဒိသာပေတုကာမော ဟောတိ, ဥဒ္ဒိသာပေတဗ္ဗော။ သစေ ပရိပုစ္ဆိတုကာမော ဟောတိ, ပရိပုစ္ဆိတဗ္ဗော။
‘‘ယသ္မိံ ဝိဟာရေ အာစရိယော ဝိဟရတိ, သစေ သော ဝိဟာရော ဥက္လာပေါ ဟောတိ, သစေ ဥဿဟတိ, သောဓေတဗ္ဗော။ ဝိဟာရံ သောဓေန္တေန ပဌမံ ပတ္တစီဝရံ နီဟရိတွာ ဧကမန္တံ နိက္ခိပိတဗ္ဗံ၊ နိသီဒနပစ္စတ္ထရဏံ နီဟရိတွာ ဧကမန္တံ နိက္ခိပိတဗ္ဗံ၊ ဘိသိဗိဗ္ဗောဟနံ နီဟရိတွာ ဧကမန္တံ နိက္ခိပိတဗ္ဗံ၊ မဉ္စော နီစံ ကတွာ သာဓုကံ အပ္ပဋိဃံသန္တေန, အသံဃဋ္ဋေန္တေန ကဝါဋပိဋ္ဌံ, နီဟရိတွာ ဧကမန္တံ နိက္ခိပိတဗ္ဗော၊ ပီဌံ နီစံ ကတွာ သာဓုကံ အပ္ပဋိဃံသန္တေန,
(ဝိ၊၃၊၇၉။)
အသံဃဋ္ဋေန္တေန ကဝါဋပိဋ္ဌံ, နီဟရိတွာ ဧကမန္တံ နိက္ခိပိတဗ္ဗံ၊ မဉ္စပဋိပါဒကာ နီဟရိတွာ ဧကမန္တံ နိက္ခိပိတဗ္ဗာ၊ ခေဠမလ္လကော နီဟရိတွာ ဧကမန္တံ နိက္ခိပိတဗ္ဗော၊ အပဿေနဖလကံ နီဟရိတွာ ဧကမန္တံ နိက္ခိပိတဗ္ဗံ၊ ဘူမတ္ထရဏံ ယထာပညတ္တံ သလ္လက္ခေတွာ နီဟရိတွာ ဧကမန္တံ နိက္ခိပိတဗ္ဗံ။ သစေ ဝိဟာရေ သန္တာနကံ ဟောတိ, ဥလ္လောကာ ပဌမံ ဩဟာရေတဗ္ဗံ, အာလောကသန္ဓိကဏ္ဏဘာဂါ ပမဇ္ဇိတဗ္ဗာ။ သစေ ဂေရုကပရိကမ္မကတာ ဘိတ္တိ ကဏ္ဏကိတာ ဟောတိ, စောဠကံ တေမေတွာ ပီဠေတွာ ပမဇ္ဇိတဗ္ဗာ။ သစေ ကာဠဝဏ္ဏကတာ ဘူမိ ကဏ္ဏကိတာ ဟောတိ, စောဠကံ တေမေတွာ ပီဠေတွာ ပမဇ္ဇိတဗ္ဗာ။ သစေ အကတာ ဟောတိ ဘူမိ, ဥဒကေန ပရိပ္ဖေါသိတွာ သမ္မဇ္ဇိတဗ္ဗာ – မာ ဝိဟာရော ရဇေန ဥဟညီတိ။ သင်္ကာရံ ဝိစိနိတွာ ဧကမန္တံ ဆဍ္ဍေတဗ္ဗံ။
‘‘ဘူမတ္ထရဏံ ဩတာပေတွာ သောဓေတွာ ပပ္ဖေါဋေတွာ အတိဟရိတွာ ယထာပညတ္တံ ပညပေတဗ္ဗံ။ မဉ္စပဋိပါဒကာ ဩတာပေတွာ ပမဇ္ဇိတွာ အတိဟရိတွာ ယထာဌာနေ ဌပေတဗ္ဗာ။ မဉ္စော ဩတာပေတွာ သောဓေတွာ ပပ္ဖေါဋေတွာ နီစံ ကတွာ သာဓုကံ အပ္ပဋိဃံသန္တေန, အသံဃဋ္ဋေန္တေန ကဝါဋပိဋ္ဌံ, အတိဟရိတွာ ယထာပညတ္တံ ပညပေတဗ္ဗော။ ပီဌံ ဩတာပေတွာ သောဓေတွာ ပပ္ဖေါဋေတွာ နီစံ ကတွာ သာဓုကံ အပ္ပဋိဃံသန္တေန, အသံဃဋ္ဋေန္တေန ကဝါဋပိဋ္ဌံ, အတိဟရိတွာ ယထာပညတ္တံ ပညပေတဗ္ဗံ။ ဘိသိဗိဗ္ဗောဟနံ ဩတာပေတွာ သောဓေတွာ ပပ္ဖေါဋေတွာ အတိဟရိတွာ ယထာပညတ္တံ ပညပေတဗ္ဗံ။ နိသီဒနပစ္စတ္ထရဏံ ဩတာပေတွာ သောဓေတွာ ပပ္ဖေါဋေတွာ အတိဟရိတွာ ယထာပညတ္တံ ပညပေတဗ္ဗံ။ ခေဠမလ္လကော ဩတာပေတွာ ပမဇ္ဇိတွာ အတိဟရိတွာ ယထာဌာနေ ဌပေတဗ္ဗော။ အပဿေနဖလကံ ဩတာပေတွာ ပမဇ္ဇိတွာ အတိဟရိတွာ ယထာဌာနေ ဌပေတဗ္ဗံ။ ပတ္တစီဝရံ နိက္ခိပိတဗ္ဗံ။ ပတ္တံ နိက္ခိပန္တေန ဧကေန ဟတ္ထေန ပတ္တံ ဂဟေတွာ ဧကေန ဟတ္ထေန ဟေဋ္ဌာမဉ္စံ ဝါ ဟေဋ္ဌာပီဌံ ဝါ ပရာမသိတွာ ပတ္တော နိက္ခိပိတဗ္ဗော။ န စ အနန္တရဟိတာယ ဘူမိယာ ပတ္တော နိက္ခိပိတဗ္ဗော။ စီဝရံ နိက္ခိပန္တေန ဧကေန ဟတ္ထေန စီဝရံ ဂဟေတွာ ဧကေန ဟတ္ထေန စီဝရဝံသံ ဝါ စီဝရရဇ္ဇုံ ဝါ ပမဇ္ဇိတွာ ပါရတော အန္တံ ဩရတော ဘောဂံ ကတွာ စီဝရံ နိက္ခိပိတဗ္ဗံ။
‘‘သစေ ပုရတ္ထိမာ သရဇာ ဝါတာ ဝါယန္တိ, ပုရတ္ထိမာ ဝါတပါနာ ထကေတဗ္ဗာ။ သစေ ပစ္ဆိမာ သရဇာ ဝါတာ ဝါယန္တိ, ပစ္ဆိမာ ဝါတပါနာ ထကေတဗ္ဗာ။ သစေ ဥတ္တရာ သရဇာ ဝါတာ ဝါယန္တိ, ဥတ္တရာ ဝါတပါနာ
(ဝိ၊၃၊၈၀။)
ထကေတဗ္ဗာ။ သစေ ဒက္ခိဏာ သရဇာ ဝါတာ ဝါယန္တိ, ဒက္ခိဏာ ဝါတပါနာ ထကေတဗ္ဗာ။ သစေ သီတကာလော ဟောတိ, ဒိဝါ ဝါတပါနာ ဝိဝရိတဗ္ဗာ, ရတ္တိံ ထကေတဗ္ဗာ။ သစေ ဥဏှကာလော ဟောတိ, ဒိဝါ ဝါတပါနာ ထကေတဗ္ဗာ, ရတ္တိံ ဝိဝရိတဗ္ဗာ။
‘‘သစေ ပရိဝေဏံ ဥက္လာပံ ဟောတိ, ပရိဝေဏံ သမ္မဇ္ဇိတဗ္ဗံ။ သစေ ကောဋ္ဌကော ဥက္လာပေါ ဟောတိ, ကောဋ္ဌကော သမ္မဇ္ဇိတဗ္ဗော။ သစေ ဥပဋ္ဌာနသာလာ ဥက္လာပါ ဟောတိ, ဥပဋ္ဌာနသာလာ သမ္မဇ္ဇိတဗ္ဗာ။ သစေ အဂ္ဂိသာလာ ဥက္လာပါ ဟောတိ, အဂ္ဂိသာလာ သမ္မဇ္ဇိတဗ္ဗာ။ သစေ ဝစ္စကုဋိ ဥက္လာပါ ဟောတိ, ဝစ္စကုဋိ သမ္မဇ္ဇိတဗ္ဗာ။ သစေ ပါနီယံ န ဟောတိ, ပါနီယံ ဥပဋ္ဌာပေတဗ္ဗံ။ သစေ ပရိဘောဇနီယံ န ဟောတိ, ပရိဘောဇနီယံ ဥပဋ္ဌာပေတဗ္ဗံ။ သစေ အာစမနကုမ္ဘိယံ ဥဒကံ န ဟောတိ, အာစမနကုမ္ဘိယာ ဥဒကံ အာသိဉ္စိတဗ္ဗံ။
‘‘သစေ အာစရိယဿ အနဘိရတိ ဥပ္ပန္နာ ဟောတိ, အန္တေဝါသိကေန ဝူပကာသေတဗ္ဗော, ဝူပကာသာပေတဗ္ဗော, ဓမ္မကထာ ဝါဿ ကာတဗ္ဗာ။ သစေ အာစရိယဿ ကုက္ကုစ္စံ ဥပ္ပန္နံ ဟောတိ, အန္တေဝါသိကေန ဝိနောဒေတဗ္ဗံ, ဝိနောဒါပေတဗ္ဗံ, ဓမ္မကထာ ဝါဿ ကာတဗ္ဗာ။ သစေ အာစရိယဿ ဒိဋ္ဌိဂတံ ဥပ္ပန္နံ ဟောတိ, အန္တေဝါသိကေန ဝိဝေစေတဗ္ဗံ, ဝိဝေစာပေတဗ္ဗံ, ဓမ္မကထာ ဝါဿ ကာတဗ္ဗာ။ သစေ အာစရိယော ဂရုဓမ္မံ အဇ္ဈာပန္နော ဟောတိ ပရိဝါသာရဟော, အန္တေဝါသိကေန ဥဿုက္ကံ ကာတဗ္ဗံ – ကိန္တိ နု ခေါ သံဃော အာစရိယဿ ပရိဝါသံ ဒဒေယျာတိ။ သစေ အာစရိယော မူလာယ ပဋိကဿနာရဟော ဟောတိ, အန္တေဝါသိကေန ဥဿုက္ကံ ကာတဗ္ဗံ – ကိန္တိ နု ခေါ သံဃော အာစရိယံ မူလာယ ပဋိကဿေယျာတိ။ သစေ အာစရိယော မာနတ္တာရဟော ဟောတိ, အန္တေဝါသိကေန ဥဿုက္ကံ ကာတဗ္ဗံ – ကိန္တိ နု ခေါ သံဃော အာစရိယဿ မာနတ္တံ ဒဒေယျာတိ။ သစေ အာစရိယော အဗ္ဘာနာရဟော ဟောတိ, အန္တေဝါသိကေန ဥဿုက္ကံ ကာတဗ္ဗံ – ကိန္တိ နု ခေါ သံဃော အာစရိယံ အဗ္ဘေယျာတိ။ သစေ သံဃော အာစရိယဿ ကမ္မံ ကတ္တုကာမော ဟောတိ, တဇ္ဇနီယံ ဝါ နိယဿံ ဝါ ပဗ္ဗာဇနီယံ ဝါ ပဋိသာရဏီယံ ဝါ ဥက္ခေပနီယံ ဝါ, အန္တေဝါသိကေန ဥဿုက္ကံ ကာတဗ္ဗံ – ကိန္တိ နု ခေါ သံဃော အာစရိယဿ ကမ္မံ န ကရေယျ, လဟုကာယ ဝါ ပရိဏာမေယျာတိ။ ကတံ ဝါ ပနဿ ဟောတိ သံဃေန ကမ္မံ, တဇ္ဇနီယံ ဝါ နိယဿံ ဝါ ပဗ္ဗာဇနီယံ ဝါ
(ဝိ၊၃၊၈၁။)
ပဋိသာရဏီယံ ဝါ ဥက္ခေပနီယံ ဝါ, အန္တေဝါသိကေန ဥဿုက္ကံ ကာတဗ္ဗံ – ကိန္တိ နု ခေါ အာစရိယော သမ္မာ ဝတ္တေယျ, လောမံ ပါတေယျ, နေတ္ထာရံ ဝတ္တေယျ, သံဃော တံ ကမ္မံ ပဋိပ္ပဿမ္ဘေယျာတိ။
‘‘သစေ အာစရိယဿ စီဝရံ ဓောဝိတဗ္ဗံ ဟောတိ, အန္တေဝါသိကေန ဓောဝိတဗ္ဗံ, ဥဿုက္ကံ ဝါ ကာတဗ္ဗံ – ကိန္တိ နု ခေါ အာစရိယဿ စီဝရံ ဓောဝိယေထာတိ။ သစေ အာစရိယဿ စီဝရံ ကာတဗ္ဗံ ဟောတိ, အန္တေဝါသိကေန ကာတဗ္ဗံ, ဥဿုက္ကံ ဝါ ကာတဗ္ဗံ – ကိန္တိ နု ခေါ အာစရိယဿ စီဝရံ ကရိယေထာတိ။ သစေ အာစရိယဿ ရဇနံ ပစိတဗ္ဗံ ဟောတိ, အန္တေဝါသိကေန ပစိတဗ္ဗံ, ဥဿုက္ကံ ဝါ ကာတဗ္ဗံ – ကိန္တိ နု ခေါ အာစရိယဿ ရဇနံ ပစိယေထာတိ။ သစေ အာစရိယဿ စီဝရံ ရဇိတဗ္ဗံ ဟောတိ, အန္တေဝါသိကေန ရဇိတဗ္ဗံ, ဥဿုက္ကံ ဝါ ကာတဗ္ဗံ – ကိန္တိ နု ခေါ အာစရိယဿ စီဝရံ ရဇိယေထာတိ။ စီဝရံ ရဇန္တေန သာဓုကံ သမ္ပရိဝတ္တကံ သမ္ပရိဝတ္တကံ ရဇိတဗ္ဗံ, န စ အစ္ဆိန္နေ ထေဝေ ပက္ကမိတဗ္ဗံ။
‘‘န အာစရိယံ အနာပုစ္ဆာ ဧကစ္စဿ ပတ္တော ဒါတဗ္ဗော, န ဧကစ္စဿ ပတ္တော ပဋိဂ္ဂဟေတဗ္ဗော၊ န ဧကစ္စဿ စီဝရံ ဒါတဗ္ဗံ၊ န ဧကစ္စဿ စီဝရံ ပဋိဂ္ဂဟေတဗ္ဗံ၊ န ဧကစ္စဿ ပရိက္ခာရော ဒါတဗ္ဗော၊ န ဧကစ္စဿ ပရိက္ခာရော ပဋိဂ္ဂဟေတဗ္ဗော၊ န ဧကစ္စဿ ကေသာ ဆေဒေတဗ္ဗာ၊ န ဧကစ္စေန ကေသာ ဆေဒါပေတဗ္ဗာ၊ န ဧကစ္စဿ ပရိကမ္မံ ကာတဗ္ဗံ၊ န ဧကစ္စေန ပရိကမ္မံ ကာရာပေတဗ္ဗံ၊ န ဧကစ္စဿ ဝေယျာဝစ္စော ကာတဗ္ဗော၊ န ဧကစ္စေန ဝေယျာဝစ္စော ကာရာပေတဗ္ဗော၊ န ဧကစ္စဿ ပစ္ဆာသမဏေန ဟောတဗ္ဗံ၊ န ဧကစ္စော ပစ္ဆာသမဏော အာဒါတဗ္ဗော၊ န ဧကစ္စဿ ပိဏ္ဍပါတော နီဟရိတဗ္ဗော၊ န ဧကစ္စေန ပိဏ္ဍပါတော နီဟရာပေတဗ္ဗော။ န အာစရိယံ အနာပုစ္ဆာ ဂါမော ပဝိသိတဗ္ဗော, န သုသာနံ ဂန္တဗ္ဗံ, န ဒိသာ ပက္ကမိတဗ္ဗာ။ သစေ အာစရိယော ဂိလာနော ဟောတိ, ယာဝဇီဝံ ဥပဋ္ဌာတဗ္ဗော, ဝုဋ္ဌာနမဿ အာဂမေတဗ္ဗ’’န္တိ။
အာစရိယဝတ္တံ နိဋ္ဌိတံ။
၁၉။ အန္တေဝါသိကဝတ္တကထာ
မြန်֍ ၇၉။ [စူဠဝ။ ၃၈၁-၃၈၂] ‘‘အာစရိယေန, ဘိက္ခဝေ, အန္တေဝါသိကမှိ သမ္မာ ဝတ္တိတဗ္ဗံ။ တတြာယံ သမ္မာဝတ္တနာ –
(ဝိ၊၃၊၈၂။)
အာစရိယေန, ဘိက္ခဝေ, အန္တေဝါသိကော သင်္ဂဟေတဗ္ဗော အနုဂ္ဂဟေတဗ္ဗော ဥဒ္ဒေသေန ပရိပုစ္ဆာယ ဩဝါဒေန အနုသာသနိယာ။ သစေ အာစရိယဿ ပတ္တော ဟောတိ, အန္တေဝါသိကဿ ပတ္တော န ဟောတိ, အာစရိယေန အန္တေဝါသိကဿ ပတ္တော ဒါတဗ္ဗော, ဥဿုက္ကံ ဝါ ကာတဗ္ဗံ – ကိန္တိ နု ခေါ အန္တေဝါသိကဿ ပတ္တော ဥပ္ပဇ္ဇိယေထာတိ။ သစေ အာစရိယဿ စီဝရံ ဟောတိ, အန္တေဝါသိကဿ စီဝရံ န ဟောတိ, အာစရိယေန အန္တေဝါသိကဿ စီဝရံ ဒါတဗ္ဗံ, ဥဿုက္ကံ ဝါ ကာတဗ္ဗံ – ကိန္တိ နု ခေါ အန္တေဝါသိကဿ စီဝရံ ဥပ္ပဇ္ဇိယေထာတိ။ သစေ အာစရိယဿ ပရိက္ခာရော ဟောတိ, အန္တေဝါသိကဿ ပရိက္ခာရော န ဟောတိ, အာစရိယေန အန္တေဝါသိကဿ ပရိက္ခာရော ဒါတဗ္ဗော, ဥဿုက္ကံ ဝါ ကာတဗ္ဗံ – ကိန္တိ နု ခေါ အန္တေဝါသိကဿ ပရိက္ခာရော ဥပ္ပဇ္ဇိယေထာတိ။
သစေ အန္တေဝါသိကော ဂိလာနော ဟောတိ, ကာလဿေဝ ဥဋ္ဌာယ ဒန္တကဋ္ဌံ ဒါတဗ္ဗံ, မုခေါဒကံ ဒါတဗ္ဗံ, အာသနံ ပညပေတဗ္ဗံ။ သစေ ယာဂု ဟောတိ, ဘာဇနံ ဓောဝိတွာ ယာဂု ဥပနာမေတဗ္ဗာ။ ယာဂုံ ပီတဿ ဥဒကံ ဒတွာ ဘာဇနံ ပဋိဂ္ဂဟေတွာ နီစံ ကတွာ သာဓုကံ အပ္ပဋိဃံသန္တေန ဓောဝိတွာ ပဋိသာမေတဗ္ဗံ။ အန္တေဝါသိကမှိ ဝုဋ္ဌိတေ အာသနံ ဥဒ္ဓရိတဗ္ဗံ။ သစေ သော ဒေသော ဥက္လာပေါ ဟောတိ, သော ဒေသော သမ္မဇ္ဇိတဗ္ဗော။
သစေ အန္တေဝါသိကော ဂါမံ ပဝိသိတုကာမော ဟောတိ, နိဝါသနံ ဒါတဗ္ဗံ, ပဋိနိဝါသနံ ပဋိဂ္ဂဟေတဗ္ဗံ, ကာယဗန္ဓနံ ဒါတဗ္ဗံ, သဂုဏံ ကတွာ သံဃာဋိယော ဒါတဗ္ဗာ, ဓောဝိတွာ ပတ္တော သောဒကော ဒါတဗ္ဗော။
‘‘ဧတ္တာဝတာ နိဝတ္တိဿတီ’’တိ အာသနံ ပညပေတဗ္ဗံ, ပါဒေါဒကံ ပါဒပီဌံ ပါဒကထလိကံ ဥပနိက္ခိပိတဗ္ဗံ, ပစ္စုဂ္ဂန္တွာ ပတ္တစီဝရံ ပဋိဂ္ဂဟေတဗ္ဗံ, ပဋိနိဝါသနံ ဒါတဗ္ဗံ, နိဝါသနံ ပဋိဂ္ဂဟေတဗ္ဗံ။ သစေ စီဝရံ သိန္နံ ဟောတိ, မုဟုတ္တံ ဥဏှေ ဩတာပေတဗ္ဗံ, န စ ဥဏှေ စီဝရံ နိဒဟိတဗ္ဗံ။ စီဝရံ သံဃရိတဗ္ဗံ။ စီဝရံ သံဃရန္တေန စတုရင်္ဂုလံ ကဏ္ဏံ ဥဿာရေတွာ စီဝရံ သံဃရိတဗ္ဗံ – မာ မဇ္ဈေ ဘင်္ဂေါ အဟောသီတိ။ ဩဘောဂေ ကာယဗန္ဓနံ ကာတဗ္ဗံ။
သစေ ပိဏ္ဍပါတော ဟောတိ, အန္တေဝါသိကော စ ဘုဉ္ဇိတုကာမော ဟောတိ, ဥဒကံ ဒတွာ ပိဏ္ဍပါတော ဥပနာမေတဗ္ဗော။ အန္တေဝါသိကော ပါနီယေန ပုစ္ဆိတဗ္ဗော။ ဘုတ္တာဝိဿ ဥဒကံ ဒတွာ ပတ္တံ ပဋိဂ္ဂဟေတွာ နီစံ ကတွာ သာဓုကံ အပ္ပဋိဃံသန္တေန ဓောဝိတွာ ဝေါဒကံ ကတွာ မုဟုတ္တံ
(ဝိ၊၃၊၈၃။)
ဥဏှေ ဩတာပေတဗ္ဗော, န စ ဥဏှေ ပတ္တော နိဒဟိတဗ္ဗော။ ပတ္တစီဝရံ နိက္ခိပိတဗ္ဗံ။ ပတ္တံ နိက္ခိပန္တေန ဧကေန ဟတ္ထေန ပတ္တံ ဂဟေတွာ ဧကေန ဟတ္ထေန ဟေဋ္ဌာမဉ္စံ ဝါ ဟေဋ္ဌာပီဌံ ဝါ ပရာမသိတွာ ပတ္တော နိက္ခိပိတဗ္ဗော။ န စ အနန္တရဟိတာယ ဘူမိယာ ပတ္တော နိက္ခိပိတဗ္ဗော။ စီဝရံ နိက္ခိပန္တေန ဧကေန ဟတ္ထေန စီဝရံ ဂဟေတွာ ဧကေန ဟတ္ထေန စီဝရဝံသံ ဝါ စီဝရရဇ္ဇုံ ဝါ ပမဇ္ဇိတွာ ပါရတော အန္တံ ဩရတော ဘောဂံ ကတွာ စီဝရံ နိက္ခိပိတဗ္ဗံ။ အန္တေဝါသိကမှိ ဝုဋ္ဌိတေ အာသနံ ဥဒ္ဓရိတဗ္ဗံ, ပါဒေါဒကံ ပါဒပီဌံ ပါဒကထလိကံ ပဋိသာမေတဗ္ဗံ။ သစေ သော ဒေသော ဥက္လာပေါ ဟောတိ, သော ဒေသော သမ္မဇ္ဇိတဗ္ဗော။
‘‘သစေ အန္တေဝါသိကော နဟာယိတုကာမော ဟောတိ, နဟာနံ ပဋိယာဒေတဗ္ဗံ။ သစေ သီတေန အတ္ထော ဟောတိ, သီတံ ပဋိယာဒေတဗ္ဗံ။ သစေ ဥဏှေန အတ္ထော ဟောတိ, ဥဏှံ ပဋိယာဒေတဗ္ဗံ။
‘‘သစေ အန္တေဝါသိကော ဇန္တာဃရံ ပဝိသိတုကာမော ဟောတိ, စုဏ္ဏံ သန္နေတဗ္ဗံ, မတ္တိကာ တေမေတဗ္ဗာ, ဇန္တာဃရပီဌံ အာဒါယ ဂန္တွာ ဇန္တာဃရပီဌံ ဒတွာ စီဝရံ ပဋိဂ္ဂဟေတွာ ဧကမန္တံ နိက္ခိပိတဗ္ဗံ, စုဏ္ဏံ ဒါတဗ္ဗံ, မတ္တိကာ ဒါတဗ္ဗာ။ သစေ ဥဿဟတိ, ဇန္တာဃရံ ပဝိသိတဗ္ဗံ။ ဇန္တာဃရံ ပဝိသန္တေန မတ္တိကာယ မုခံ မက္ခေတွာ ပုရတော စ ပစ္ဆတော စ ပဋိစ္ဆာဒေတွာ ဇန္တာဃရံ ပဝိသိတဗ္ဗံ။ န စ ထေရေ ဘိက္ခူ အနုပခဇ္ဇ နိသီဒိတဗ္ဗံ, န နဝါ ဘိက္ခူ အာသနေန ပဋိဗာဟိတဗ္ဗာ။ ဇန္တာဃရေ အန္တေဝါသိကဿ ပရိကမ္မံ ကာတဗ္ဗံ။ ဇန္တာဃရာ နိက္ခမန္တေန ဇန္တာဃရပီဌံ အာဒါယ ပုရတော စ ပစ္ဆတော စ ပဋိစ္ဆာဒေတွာ ဇန္တာဃရာ နိက္ခမိတဗ္ဗံ။
‘‘ဥဒကေပိ အန္တေဝါသိကဿ ပရိကမ္မံ ကာတဗ္ဗံ။ နဟာတေန ပဌမတရံ ဥတ္တရိတွာ အတ္တနော ဂတ္တံ ဝေါဒကံ ကတွာ နိဝါသေတွာ အန္တေဝါသိကဿ ဂတ္တတော ဥဒကံ ပမဇ္ဇိတဗ္ဗံ, နိဝါသနံ ဒါတဗ္ဗံ, သံဃာဋိ ဒါတဗ္ဗာ, ဇန္တာဃရပီဌံ အာဒါယ ပဌမတရံ အာဂန္တွာ အာသနံ ပညပေတဗ္ဗံ, ပါဒေါဒကံ ပါဒပီဌံ ပါဒကထလိကံ ဥပနိက္ခိပိတဗ္ဗံ။ အန္တေဝါသိကော ပါနီယေန ပုစ္ဆိတဗ္ဗော။
‘‘ယသ္မိံ ဝိဟာရေ အန္တေဝါသိကော ဝိဟရတိ, သစေ သော ဝိဟာရော ဥက္လာပေါ ဟောတိ, သစေ ဥဿဟတိ, သောဓေတဗ္ဗော။ ဝိဟာရံ သောဓေန္တေန ပဌမံ ပတ္တစီဝရံ နီဟရိတွာ ဧကမန္တံ နိက္ခိပိတဗ္ဗံ၊ နိသီဒနပစ္စတ္ထရဏံ နီဟရိတွာ ဧကမန္တံ နိက္ခိပိတဗ္ဗံ၊ ဘိသိဗိဗ္ဗောဟနံ နီဟရိတွာ ဧကမန္တံ
(ဝိ၊၃၊၈၄။)
နိက္ခိပိတဗ္ဗံ၊ မဉ္စော နီစံ ကတွာ သာဓုကံ အပ္ပဋိဃံသန္တေန, အသံဃဋ္ဋေန္တေန ကဝါဋပိဋ္ဌံ, နီဟရိတွာ ဧကမန္တံ နိက္ခိပိတဗ္ဗော၊ ပီဌံ နီစံ ကတွာ သာဓုကံ အပ္ပဋိဃံသန္တေန, အသံဃဋ္ဋေန္တေန ကဝါဋပိဋ္ဌံ, နီဟရိတွာ ဧကမန္တံ နိက္ခိပိတဗ္ဗံ၊ မဉ္စပဋိပါဒကာ နီဟရိတွာ ဧကမန္တံ နိက္ခိပိတဗ္ဗာ၊ ခေဠမလ္လကော နီဟရိတွာ ဧကမန္တံ နိက္ခိပိတဗ္ဗော၊ အပဿေနဖလကံ နီဟရိတွာ ဧကမန္တံ နိက္ခိပိတဗ္ဗံ၊ ဘူမတ္ထရဏံ ယထာပညတ္တံ သလ္လက္ခေတွာ နီဟရိတွာ ဧကမန္တံ နိက္ခိပိတဗ္ဗံ။ သစေ ဝိဟာရေ သန္တာနကံ ဟောတိ, ဥလ္လောကာ ပဌမံ ဩတာရေတဗ္ဗံ, အာလောကသန္ဓိကဏ္ဏဘာဂါ ပမဇ္ဇိတဗ္ဗာ။ သစေ ဂေရုကပရိကမ္မကတာ ဘိတ္တိ ကဏ္ဏကိတာ ဟောတိ, စောဠကံ တေမေတွာ ပီဠေတွာ ပမဇ္ဇိတဗ္ဗာ။ သစေ ကာဠဝဏ္ဏကတာ ဘူမိ ကဏ္ဏကိတာ ဟောတိ, စောဠကံ တေမေတွာ ပီဠေတွာ ပမဇ္ဇိတဗ္ဗာ။ သစေ အကတာ ဟောတိ ဘူမိ, ဥဒကေန ပရိပ္ဖေါသိတွာ သမ္မဇ္ဇိတဗ္ဗာ – မာ ဝိဟာရော ရဇေန ဥဟညီတိ။ သင်္ကာရံ ဝိစိနိတွာ ဧကမန္တံ ဆဍ္ဍေတဗ္ဗံ။
‘‘ဘူမတ္ထရဏံ ဩတာပေတွာ သောဓေတွာ ပပ္ဖေါဋေတွာ အတိဟရိတွာ ယထာပညတ္တံ ပညပေတဗ္ဗံ။ မဉ္စပဋိပါဒကာ ဩတာပေတွာ ပမဇ္ဇိတွာ အတိဟရိတွာ ယထာဌာနေ ဌပေတဗ္ဗာ။ မဉ္စော ဩတာပေတွာ သောဓေတွာ ပပ္ဖေါဋေတွာ နီစံ ကတွာ သာဓုကံ အပ္ပဋိဃံသန္တေန, အသံဃဋ္ဋေန္တေန ကဝါဋပိဋ္ဌံ, အတိဟရိတွာ ယထာပညတ္တံ ပညပေတဗ္ဗော။ ပီဌံ ဩတာပေတွာ သောဓေတွာ ပပ္ဖေါဋေတွာ နီစံ ကတွာ သာဓုကံ အပ္ပဋိဃံသန္တေန, အသံဃဋ္ဋေန္တေန ကဝါဋပိဋ္ဌံ, အတိဟရိတွာ ယထာပညတ္တံ ပညပေတဗ္ဗံ။ ဘိသိဗိဗ္ဗောဟနံ ဩတာပေတွာ သောဓေတွာ ပပ္ဖေါဋေတွာ အတိဟရိတွာ ယထာပညတ္တံ ပညပေတဗ္ဗံ။ နိသီဒနပစ္စတ္ထရဏံ ဩတာပေတွာ သောဓေတွာ ပပ္ဖေါဋေတွာ အတိဟရိတွာ ယထာပညတ္တံ ပညပေတဗ္ဗံ။ ခေဠမလ္လကော ဩတာပေတွာ ပမဇ္ဇိတွာ အတိဟရိတွာ ယထာဌာနေ ဌပေတဗ္ဗော။ အပဿေနဖလကံ ဩတာပေတွာ ပမဇ္ဇိတွာ အတိဟရိတွာ ယထာဌာနေ ဌပေတဗ္ဗံ။ ပတ္တစီဝရံ နိက္ခိပိတဗ္ဗံ။ ပတ္တံ နိက္ခိပန္တေန ဧကေန ဟတ္ထေန ပတ္တံ ဂဟေတွာ ဧကေန ဟတ္ထေန ဟေဋ္ဌာမဉ္စံ ဝါ ဟေဋ္ဌာပီဌံ ဝါ ပရာမသိတွာ ပတ္တော နိက္ခိပိတဗ္ဗော။ န စ အနန္တရဟိတာယ ဘူမိယာ ပတ္တော နိက္ခိပိတဗ္ဗော။ စီဝရံ နိက္ခိပန္တေန ဧကေန ဟတ္ထေန စီဝရံ ဂဟေတွာ ဧကေန ဟတ္ထေန စီဝရဝံသံ ဝါ စီဝရရဇ္ဇုံ ဝါ ပမဇ္ဇိတွာ ပါရတော အန္တံ ဩရတော ဘောဂံ ကတွာ စီဝရံ နိက္ခိပိတဗ္ဗံ။
(ဝိ၊၃၊၈၅။)
သစေ ပုရတ္ထိမာ သရဇာ ဝါတာ ဝါယန္တိ, ပုရတ္ထိမာ ဝါတပါနာ ထကေတဗ္ဗာ။ သစေ ပစ္ဆိမာ သရဇာ ဝါတာ ဝါယန္တိ, ပစ္ဆိမာ ဝါတပါနာ ထကေတဗ္ဗာ။ သစေ ဥတ္တရာ သရဇာ ဝါတာ ဝါယန္တိ, ဥတ္တရာ ဝါတပါနာ ထကေတဗ္ဗာ။ သစေ ဒက္ခိဏာ သရဇာ ဝါတာ ဝါယန္တိ, ဒက္ခိဏာ ဝါတပါနာ ထကေတဗ္ဗာ။ သစေ သီတကာလော ဟောတိ, ဒိဝါ ဝါတပါနာ ဝိဝရိတဗ္ဗာ, ရတ္တိံ ထကေတဗ္ဗာ။ သစေ ဥဏှကာလော ဟောတိ, ဒိဝါ ဝါတပါနာ ထကေတဗ္ဗာ, ရတ္တိံ ဝိဝရိတဗ္ဗာ။
သစေ ပရိဝေဏံ ဥက္လာပံ ဟောတိ, ပရိဝေဏံ သမ္မဇ္ဇိတဗ္ဗံ။ သစေ ကောဋ္ဌကော ဥက္လာပေါ ဟောတိ, ကောဋ္ဌကော သမ္မဇ္ဇိတဗ္ဗော။ သစေ ဥပဋ္ဌာနသာလာ ဥက္လာပါ ဟောတိ, ဥပဋ္ဌာနသာလာ သမ္မဇ္ဇိတဗ္ဗာ။ သစေ အဂ္ဂိသာလာ ဥက္လာပါ ဟောတိ, အဂ္ဂိသာလာ သမ္မဇ္ဇိတဗ္ဗာ။ သစေ ဝစ္စကုဋိ ဥက္လာပါ ဟောတိ, ဝစ္စကုဋိ သမ္မဇ္ဇိတဗ္ဗာ။ သစေ ပါနီယံ န ဟောတိ, ပါနီယံ ဥပဋ္ဌာပေတဗ္ဗံ။ သစေ ပရိဘောဇနီယံ န ဟောတိ, ပရိဘောဇနီယံ ဥပဋ္ဌာပေတဗ္ဗံ။ သစေ အာစမနကုမ္ဘိယာ ဥဒကံ န ဟောတိ, အာစမနကုမ္ဘိယာ ဥဒကံ အာသိဉ္စိတဗ္ဗံ။
သစေ အန္တေဝါသိကဿ အနဘိရတိ ဥပ္ပန္နာ ဟောတိ, အာစရိယေန ဝူပကာသေတဗ္ဗော, ဝူပကာသာပေတဗ္ဗော, ဓမ္မကထာ ဝါဿ ကာတဗ္ဗာ။ သစေ အန္တေဝါသိကဿ ကုက္ကုစ္စံ ဥပ္ပန္နံ ဟောတိ, အာစရိယေန ဝိနောဒေတဗ္ဗံ, ဝိနောဒါပေတဗ္ဗံ, ဓမ္မကထာ ဝါဿ ကာတဗ္ဗာ။ သစေ အန္တေဝါသိကဿ ဒိဋ္ဌိဂတံ ဥပ္ပန္နံ ဟောတိ, အာစရိယေန ဝိဝေစေတဗ္ဗံ, ဝိဝေစာပေတဗ္ဗံ, ဓမ္မကထာ ဝါဿ ကာတဗ္ဗာ။ သစေ အန္တေဝါသိကော ဂရုဓမ္မံ အဇ္ဈာပန္နော ဟောတိ ပရိဝါသာရဟော, အာစရိယေန ဥဿုက္ကံ ကာတဗ္ဗံ – ကိန္တိ နု ခေါ သံဃော, အန္တေဝါသိကဿ ပရိဝါသံ ဒဒေယျာတိ။ သစေ အန္တေဝါသိကော မူလာယ ပဋိကဿနာရဟော ဟောတိ, အာစရိယေန ဥဿုက္ကံ ကာတဗ္ဗံ – ကိန္တိ နု ခေါ သံဃော အန္တေဝါသိကံ မူလာယ ပဋိကဿေယျာတိ။ သစေ အန္တေဝါသိကော မာနတ္တာရဟော ဟောတိ, အာစရိယေန ဥဿုက္ကံ ကာတဗ္ဗံ – ကိန္တိ နု ခေါ သံဃော အန္တေဝါသိကဿ မာနတ္တံ ဒဒေယျာတိ။ သစေ အန္တေဝါသိကော အဗ္ဘာနာရဟော ဟောတိ, အာစရိယေန ဥဿုက္ကံ ကာတဗ္ဗံ – ကိန္တိ နု ခေါ သံဃော အန္တေဝါသိကံ အဗ္ဘေယျာတိ။ သစေ သံဃော အန္တေဝါသိကဿ ကမ္မံ ကတ္တုကာမော ဟောတိ, တဇ္ဇနီယံ ဝါ နိယဿံ ဝါ ပဗ္ဗာဇနီယံ ဝါ ပဋိသာရဏီယံ ဝါ
(ဝိ၊၃၊၈၆။)
ဥက္ခေပနီယံ ဝါ, အာစရိယေန ဥဿုက္ကံ ကာတဗ္ဗံ – ကိန္တိ နု ခေါ သံဃော အန္တေဝါသိကဿ ကမ္မံ န ကရေယျ, လဟုကာယ ဝါ ပရိဏာမေယျာတိ။ ကတံ ဝါ ပနဿ ဟောတိ သံဃေန ကမ္မံ, တဇ္ဇနီယံ ဝါ နိယဿံ ဝါ ပဗ္ဗာဇနီယံ ဝါ ပဋိသာရဏီယံ ဝါ ဥက္ခေပနီယံ ဝါ, အာစရိယေန ဥဿုက္ကံ ကာတဗ္ဗံ – ကိန္တိ နု ခေါ အန္တေဝါသိကော သမ္မာ ဝတ္တေယျ, လောမံ ပါတေယျ, နေတ္ထာရံ ဝတ္တေယျ, သံဃော တံ ကမ္မံ ပဋိပ္ပဿမ္ဘေယျာတိ။
သစေ အန္တေဝါသိကဿ စီဝရံ ဓောဝိတဗ္ဗံ ဟောတိ, အာစရိယေန အာစိက္ခိတဗ္ဗံ ‘‘ဧဝံ ဓောဝေယျာသီ ’’တိ, ဥဿုက္ကံ ဝါ ကာတဗ္ဗံ ‘‘ ကိန္တိ နု ခေါ အန္တေဝါသိကဿ စီဝရံ ဓောဝိယေထာ’’တိ။ သစေ အန္တေဝါသိကဿ စီဝရံ ကာတဗ္ဗံ ဟောတိ, အာစရိယေန အာစိက္ခိတဗ္ဗံ ‘‘ဧဝံ ကရေယျာသီ’’တိ, ဥဿုက္ကံ ဝါ ကာတဗ္ဗံ – ကိန္တိ နု ခေါ အန္တေဝါသိကဿ စီဝရံ ကရိယေထာတိ။ သစေ အန္တေဝါသိကဿ ရဇနံ ပစိတဗ္ဗံ ဟောတိ, အာစရိယေန အာစိက္ခိတဗ္ဗံ ‘‘ဧဝံ ပစေယျာသီ’’တိ, ဥဿုက္ကံ ဝါ ကာတဗ္ဗံ – ကိန္တိ နု ခေါ အန္တေဝါသိကဿ ရဇနံ ပစိယေထာတိ။ သစေ အန္တေဝါသိကဿ စီဝရံ ရဇိတဗ္ဗံ ဟောတိ, အာစရိယေန အာစိက္ခိတဗ္ဗံ – ‘ဧဝံ ရဇေယျာသီ’တိ, ဥဿုက္ကံ ဝါ ကာတဗ္ဗံ – ကိန္တိ နု ခေါ အန္တေဝါသိကဿ စီဝရံ ရဇိယေထာတိ။ စီဝရံ ရဇန္တေန သာဓုကံ သမ္ပရိဝတ္တကံ သမ္ပရိဝတ္တကံ ရဇိတဗ္ဗံ, န စ အစ္ဆိန္နေ ထေဝေ ပက္ကမိတဗ္ဗံ။ သစေ အန္တေဝါသိကော ဂိလာနော ဟောတိ, ယာဝဇီဝံ ဥပဋ္ဌာတဗ္ဗော, ဝုဋ္ဌာနမဿ အာဂမေတဗ္ဗ’’န္တိ။
အန္တေဝါသိကဝတ္တံ နိဋ္ဌိတံ။
ဆဋ္ဌဘာဏဝါရော။
၂၀။ ပဏာမနာ ခမာပနာ
မြန်֍ ၈၀။ တေန ခေါ ပန သမယေန အန္တေဝါသိကာ အာစရိယေသု န သမ္မာ ဝတ္တန္တိ…ပေ… ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ…ပေ… န, ဘိက္ခဝေ, အန္တေဝါသိကေန အာစရိယမှိ န သမ္မာ ဝတ္တိတဗ္ဗံ။ ယော န သမ္မာ ဝတ္တေယျ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿာတိ။ နေဝ သမ္မာ ဝတ္တန္တိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ…ပေ… အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, အသမ္မာဝတ္တန္တံ ပဏာမေတုံ။ ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ပဏာမေတဗ္ဗော – ပဏာမေမိ တန္တိ ဝါ‘‘မာယိဓ
(ဝိ၊၃၊၈၇။)
ပဋိက္ကမီ’’တိ ဝါ ‘‘နီဟရ တေ ပတ္တစီဝရ’’န္တိ ဝါ, နာဟံ တယာ ဥပဋ္ဌာတဗ္ဗောတိ ဝါ။ ကာယေန ဝိညာပေတိ, ဝါစာယ ဝိညာပေတိ, ကာယေန ဝါစာယ ဝိညာပေတိ, ပဏာမိတော ဟောတိ အန္တေဝါသိကော၊ န ကာယေန ဝိညာပေတိ, န ဝါစာယ ဝိညာပေတိ, န ကာယေန ဝါစာယ ဝိညာပေတိ, န ပဏာမိတော ဟောတိ အန္တေဝါသိကောတိ။
တေန ခေါ ပန သမယေန အန္တေဝါသိကာ ပဏာမိတာ န ခမာပေန္တိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ခမာပေတုန္တိ။ နေဝ ခမာပေန္တိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ န, ဘိက္ခဝေ, ပဏာမိတေန န ခမာပေတဗ္ဗော။ ယော န ခမာပေယျ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿာတိ။
တေန ခေါ ပန သမယေန အာစရိယာ ခမာပိယမာနာ န ခမန္တိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ခမိတုန္တိ။ နေဝ ခမန္တိ။ အန္တေဝါသိကာ ပက္ကမန္တိပိ ဝိဗ္ဘမန္တိပိ တိတ္ထိယေသုပိ သင်္ကမန္တိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ န, ဘိက္ခဝေ, ခမာပိယမာနေန န ခမိတဗ္ဗံ။ ယော န ခမေယျ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿာတိ။
တေန ခေါ ပန သမယေန အာစရိယာ သမ္မာဝတ္တန္တံ ပဏာမေန္တိ, အသမ္မာဝတ္တန္တံ န ပဏာမေန္တိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ န, ဘိက္ခဝေ, သမ္မာဝတ္တန္တော ပဏာမေတဗ္ဗော။ ယော ပဏာမေယျ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ န စ, ဘိက္ခဝေ, အသမ္မာဝတ္တန္တော န ပဏာမေတဗ္ဗော။ ယော န ပဏာမေယျ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။
မြန်֍ ၈၁။ ‘‘ပဉ္စဟိ, ဘိက္ခဝေ, အင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတော အန္တေဝါသိကော ပဏာမေတဗ္ဗော။ အာစရိယမှိ နာဓိမတ္တံ ပေမံ ဟောတိ, နာဓိမတ္တော ပသာဒေါ ဟောတိ, နာဓိမတ္တာ ဟိရီ ဟောတိ, နာဓိမတ္တော ဂါရဝေါ ဟောတိ, နာဓိမတ္တာ ဘာဝနာ ဟောတိ – ဣမေဟိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ပဉ္စဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတော အန္တေဝါသိကော ပဏာမေတဗ္ဗော။
‘‘ပဉ္စဟိ, ဘိက္ခဝေ, အင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတော အန္တေဝါသိကော န ပဏာမေတဗ္ဗော။ အာစရိယမှိ အဓိမတ္တံ ပေမံ ဟောတိ, အဓိမတ္တော ပသာဒေါ ဟောတိ, အဓိမတ္တာ ဟိရီ ဟောတိ, အဓိမတ္တော ဂါရဝေါ ဟောတိ, အဓိမတ္တာ ဘာဝနာ ဟောတိ – ဣမေဟိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ပဉ္စဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတော အန္တေဝါသိကော န ပဏာမေတဗ္ဗော။
(ဝိ၊၃၊၈၈။)
ပဉ္စဟိ, ဘိက္ခဝေ, အင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတော အန္တေဝါသိကော အလံ ပဏာမေတုံ။ အာစရိယမှိ နာဓိမတ္တံ ပေမံ ဟောတိ, နာဓိမတ္တော ပသာဒေါ ဟောတိ, နာဓိမတ္တာ ဟိရီ ဟောတိ, နာဓိမတ္တော ဂါရဝေါ ဟောတိ, နာဓိမတ္တာ ဘာဝနာ ဟောတိ – ဣမေဟိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ပဉ္စဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတော အန္တေဝါသိကော အလံ ပဏာမေတုံ။
ပဉ္စဟိ, ဘိက္ခဝေ, အင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတော အန္တေဝါသိကော နာလံ ပဏာမေတုံ။ အာစရိယမှိ အဓိမတ္တံ ပေမံ ဟောတိ, အဓိမတ္တော ပသာဒေါ ဟောတိ, အဓိမတ္တာ ဟိရီ ဟောတိ, အဓိမတ္တော ဂါရဝေါ ဟောတိ, အဓိမတ္တာ ဘာဝနာ ဟောတိ – ဣမေဟိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ပဉ္စဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတော အန္တေဝါသိကော နာလံ ပဏာမေတုံ။
ပဉ္စဟိ, ဘိက္ခဝေ, အင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတံ အန္တေဝါသိကံ အပ္ပဏာမေန္တော အာစရိယော သာတိသာရော ဟောတိ, ပဏာမေန္တော အနတိသာရော ဟောတိ။ အာစရိယမှိ နာဓိမတ္တံ ပေမံ ဟောတိ, နာဓိမတ္တော ပသာဒေါ ဟောတိ, နာဓိမတ္တာ ဟိရီ ဟောတိ, နာဓိမတ္တော ဂါရဝေါ ဟောတိ, နာဓိမတ္တာ ဘာဝနာ ဟောတိ – ဣမေဟိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ပဉ္စဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတံ အန္တေဝါသိကံ အပ္ပဏာမေန္တော အာစရိယော သာတိသာရော ဟောတိ, ပဏာမေန္တော အနတိသာရော ဟောတိ။
ပဉ္စဟိ, ဘိက္ခဝေ, အင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတံ အန္တေဝါသိကံ ပဏာမေန္တော အာစရိယော သာတိသာရော ဟောတိ, အပ္ပဏာမေန္တော အနတိသာရော ဟောတိ။ အာစရိယမှိ အဓိမတ္တံ ပေမံ ဟောတိ, အဓိမတ္တော ပသာဒေါ ဟောတိ, အဓိမတ္တာ ဟိရီ ဟောတိ, အဓိမတ္တော ဂါရဝေါ ဟောတိ, အဓိမတ္တာ ဘာဝနာ ဟောတိ – ဣမေဟိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ပဉ္စဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတံ အန္တေဝါသိကံ ပဏာမေန္တော အာစရိယော သာတိသာရော ဟောတိ, အပ္ပဏာမေန္တော အနတိသာရော ဟောတီ’’တိ။
ပဏာမနာ ခမာပနာ နိဋ္ဌိတာ။
၂၁။ ဗာလအဗျတ္တဝတ္ထု
မြန်֍ ၈၂။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဘိက္ခူ, ဒသဝဿမှာ ဒသဝဿမှာတိ, ဗာလာ အဗျတ္တာ နိဿယံ ဒေန္တိ။ ဒိဿန္တိ အာစရိယာ ဗာလာ, အန္တေဝါသိကာ
(ဝိ၊၃၊၈၉။)
ပဏ္ဍိတာ။ ဒိဿန္တိ အာစရိယာ အဗျတ္တာ, အန္တေဝါသိကာ ဗျတ္တာ။ ဒိဿန္တိ အာစရိယာ အပ္ပဿုတာ, အန္တေဝါသိကာ ဗဟုဿုတာ။ ဒိဿန္တိ အာစရိယာ ဒုပ္ပညာ, အန္တေဝါသိကာ ပညဝန္တော။ ယေ တေ ဘိက္ခူ အပ္ပိစ္ဆာ…ပေ… တေ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ ဘိက္ခူ, ဒသဝဿမှာ ဒသဝဿမှာတိ, ဗာလာ အဗျတ္တာ နိဿယံ ဒဿန္တိ။ ဒိဿန္တိ အာစရိယာ ဗာလာ အန္တေဝါသိကာ ပဏ္ဍိတာ, ဒိဿန္တိ အာစရိယာ အဗျတ္တာ အန္တေဝါသိကာ ဗျတ္တာ, ဒိဿန္တိ အာစရိယာ အပ္ပဿုတာ အန္တေဝါသိကာ ဗဟုဿုတာ, ဒိဿန္တိ အာစရိယာ ဒုပ္ပညာ အန္တေဝါသိကာ ပညဝန္တော’’တိ။ အထ ခေါ တေ ဘိက္ခူ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ…ပေ… သစ္စံ ကိရ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခူ, ဒသဝဿမှာ ဒသဝဿမှာတိ, ဗာလာ အဗျတ္တာ နိဿယံ ဒေန္တိ…ပေ… သစ္စံ, ဘဂဝါတိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ…ပေ… ဝိဂရဟိတွာ…ပေ… ဓမ္မိံ ကထံ ကတွာ ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ – ‘‘န, ဘိက္ခဝေ, ဗာလေန အဗျတ္တေန နိဿယော ဒါတဗ္ဗော။ ယော ဒဒေယျ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ဗျတ္တေန ဘိက္ခုနာ ပဋိဗလေန ဒသဝဿေန ဝါ အတိရေကဒသဝဿေန ဝါ နိဿယံ ဒါတု’’န္တိ။
ဗာလအဗျတ္တဝတ္ထု နိဋ္ဌိတံ။
၂၂။ နိဿယပဋိပ္ပဿဒ္ဓိကထာ
မြန်֍ ၈၃။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဘိက္ခူ အာစရိယုပဇ္ဈာယေသု ပက္ကန္တေသုပိ ဝိဗ္ဘန္တေသုပိ ကာလင်္ကတေသုပိ ပက္ခသင်္ကန္တေသုပိ နိဿယပဋိပ္ပဿဒ္ဓိယော န ဇာနန္တိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။
ပဉ္စိမာ, ဘိက္ခဝေ, နိဿယပဋိပ္ပဿဒ္ဓိယော ဥပဇ္ဈာယမှာ – ဥပဇ္ဈာယော ပက္ကန္တော ဝါ ဟောတိ, ဝိဗ္ဘန္တော ဝါ, ကာလင်္ကတော ဝါ, ပက္ခသင်္ကန္တော ဝါ, အာဏတ္တိယေဝ ပဉ္စမီ။ ဣမာ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ပဉ္စ နိဿယပဋိပ္ပဿဒ္ဓိယော ဥပဇ္ဈာယမှာ။
ဆယိမာ, ဘိက္ခဝေ, နိဿယပဋိပ္ပဿဒ္ဓိယော အာစရိယမှာ – အာစရိယော ပက္ကန္တော ဝါ ဟောတိ, ဝိဗ္ဘန္တော ဝါ, ကာလင်္ကတော ဝါ, ပက္ခသင်္ကန္တော ဝါ, အာဏတ္တိယေဝ ပဉ္စမီ, ဥပဇ္ဈာယေန ဝါ သမောဓာနဂတော ဟောတိ။ ဣမာ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဆ နိဿယပဋိပ္ပဿဒ္ဓိယော အာစရိယမှာ။
နိဿပဋိပ္ပဿဒ္ဓိကထာ နိဋ္ဌိတာ။
(ဝိ၊၃၊၉၀။)
၂၃။ ဥပသမ္ပာဒေတဗ္ဗပဉ္စကံ
မြန်֍ ၈၄။ ပဉ္စဟိ, ဘိက္ခဝေ, အင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတေန ဘိက္ခုနာ န ဥပသမ္ပာဒေတဗ္ဗံ, န နိဿယော ဒါတဗ္ဗော, န သာမဏေရော ဥပဋ္ဌာပေတဗ္ဗော။ န အသေက္ခေန [န အသေခေန (က။)] သီလက္ခန္ဓေန သမန္နာဂတော ဟောတိ, န အသေက္ခေန သမာဓိက္ခန္ဓေန သမန္နာဂတော ဟောတိ, န အသေက္ခေန ပညာက္ခန္ဓေန သမန္နာဂတော ဟောတိ, န အသေက္ခေန ဝိမုတ္တိက္ခန္ဓေန သမန္နာဂတော ဟောတိ, န အသေက္ခေန ဝိမုတ္တိဉာဏဒဿနက္ခန္ဓေန သမန္နာဂတော ဟောတိ – ဣမေဟိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ပဉ္စဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတေန ဘိက္ခုနာ န ဥပသမ္ပာဒေတဗ္ဗံ, န နိဿယော ဒါတဗ္ဗော, န သာမဏေရော ဥပဋ္ဌာပေတဗ္ဗော။
ပဉ္စဟိ, ဘိက္ခဝေ, အင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတေန ဘိက္ခုနာ ဥပသမ္ပာဒေတဗ္ဗံ, နိဿယော ဒါတဗ္ဗော, သာမဏေရော ဥပဋ္ဌာပေတဗ္ဗော။ အသေက္ခေန သီလက္ခန္ဓေန သမန္နာဂတော ဟောတိ, အသေက္ခေန သမာဓိက္ခန္ဓေန သမန္နာဂတော ဟောတိ, အသေက္ခေန ပညာက္ခန္ဓေန သမန္နာဂတော ဟောတိ, အသေက္ခေန ဝိမုတ္တိက္ခန္ဓေန သမန္နာဂတော ဟောတိ, အသေက္ခေန ဝိမုတ္တိဉာဏဒဿနက္ခန္ဓေန သမန္နာဂတော ဟောတိ – ဣမေဟိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ပဉ္စဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတေန ဘိက္ခုနာ ဥပသမ္ပာဒေတဗ္ဗံ, နိဿယော ဒါတဗ္ဗော, သာမဏေရော ဥပဋ္ဌာပေတဗ္ဗော။
အပရေဟိပိ, ဘိက္ခဝေ, ပဉ္စဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတေန ဘိက္ခုနာ န ဥပသမ္ပာဒေတဗ္ဗံ, န နိဿယော ဒါတဗ္ဗော, န သာမဏေရော ဥပဋ္ဌာပေတဗ္ဗော။ အတ္တနာ န အသေက္ခေန သီလက္ခန္ဓေန သမန္နာဂတော ဟောတိ, န ပရံ အသေက္ခေ သီလက္ခန္ဓေ သမာဒပေတာ၊ အတ္တနာ န အသေက္ခေန သမာဓိက္ခန္ဓေန သမန္နာဂတော ဟောတိ, န ပရံ အသေက္ခေ သမာဓိက္ခန္ဓေ သမာဒပေတာ၊ အတ္တနာ န အသေက္ခေန ပညာက္ခန္ဓေန သမန္နာဂတော ဟောတိ, န ပရံ အသေက္ခေ ပညာက္ခန္ဓေ သမာဒပေတာ၊ အတ္တနာ န အသေက္ခေန ဝိမုတ္တိက္ခန္ဓေန သမန္နာဂတော ဟောတိ, န ပရံ အသေက္ခေ ဝိမုတ္တိက္ခန္ဓေ သမာဒပေတာ၊ အတ္တနာ န အသေက္ခေန ဝိမုတ္တိဉာဏဒဿနက္ခန္ဓေန သမန္နာဂတော ဟောတိ, န ပရံ အသေက္ခေ ဝိမုတ္တိဉာဏဒဿနက္ခန္ဓေ သမာဒပေတာ – ဣမေဟိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ပဉ္စဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတေန ဘိက္ခုနာ န ဥပသမ္ပာဒေတဗ္ဗံ, န နိဿယော ဒါတဗ္ဗော, န သာမဏေရော ဥပဋ္ဌာပေတဗ္ဗော။
(ဝိ၊၃၊၉၁။)
ပဉ္စဟိ, ဘိက္ခဝေ, အင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတေန ဘိက္ခုနာ ဥပသမ္ပာဒေတဗ္ဗံ, နိဿယော ဒါတဗ္ဗော, သာမဏေရော ဥပဋ္ဌာပေတဗ္ဗော။ အတ္တနာ အသေက္ခေန သီလက္ခန္ဓေန သမန္နာဂတော ဟောတိ, ပရံ အသေက္ခေ သီလက္ခန္ဓေ သမာဒပေတာ၊ အတ္တနာ အသေက္ခေန သမာဓိက္ခန္ဓေန သမန္နာဂတော ဟောတိ, ပရံ အသေက္ခေ သမာဓိက္ခန္ဓေ သမာဒပေတာ၊ အတ္တနာ အသေက္ခေန ပညာက္ခန္ဓေန သမန္နာဂတော ဟောတိ, ပရံ အသေက္ခေ ပညာက္ခန္ဓေ သမာဒပေတာ၊ အတ္တနာ အသေက္ခေန ဝိမုတ္တိက္ခန္ဓေန သမန္နာဂတော ဟောတိ, ပရံ အသေက္ခေ ဝိမုတ္တိက္ခန္ဓေ သမာဒပေတာ၊ အတ္တနာ အသေက္ခေန ဝိမုတ္တိဉာဏဒဿနက္ခန္ဓေန သမန္နာဂတော ဟောတိ, ပရံ အသေက္ခေ ဝိမုတ္တိဉာဏဒဿနက္ခန္ဓေ သမာဒပေတာ – ဣမေဟိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ပဉ္စဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတေန ဘိက္ခုနာ ဥပသမ္ပာဒေတဗ္ဗံ, နိဿယော ဒါတဗ္ဗော, သာမဏေရော ဥပဋ္ဌာပေတဗ္ဗော။
အပရေဟိပိ, ဘိက္ခဝေ, ပဉ္စဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတေန ဘိက္ခုနာ န ဥပသမ္ပာဒေတဗ္ဗံ, န နိဿယော ဒါတဗ္ဗော, န သာမဏေရော ဥပဋ္ဌာပေတဗ္ဗော။ အဿဒ္ဓေါ ဟောတိ, အဟိရိကော ဟောတိ, အနောတ္တပ္ပီ ဟောတိ, ကုသီတော ဟောတိ, မုဋ္ဌဿတိ ဟောတိ – ဣမေဟိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ပဉ္စဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတေန ဘိက္ခုနာ န ဥပသမ္ပာဒေတဗ္ဗံ, န နိဿယော ဒါတဗ္ဗော, န သာမဏေရော ဥပဋ္ဌာပေတဗ္ဗော။
ပဉ္စဟိ, ဘိက္ခဝေ, အင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတေန ဘိက္ခုနာ ဥပသမ္ပာဒေတဗ္ဗံ, နိဿယော ဒါတဗ္ဗော, သာမဏေရော ဥပဋ္ဌာပေတဗ္ဗော။ သဒ္ဓေါ ဟောတိ, ဟိရိမာ ဟောတိ, ဩတ္တပ္ပီ ဟောတိ, အာရဒ္ဓဝီရိယော ဟောတိ, ဥပဋ္ဌိတဿတိ ဟောတိ – ဣမေဟိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ပဉ္စဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတေန ဘိက္ခုနာ ဥပသမ္ပာဒေတဗ္ဗံ, နိဿယော ဒါတဗ္ဗော, သာမဏေရော ဥပဋ္ဌာပေတဗ္ဗော။
အပရေဟိပိ, ဘိက္ခဝေ, ပဉ္စဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတေန ဘိက္ခုနာ န ဥပသမ္ပာဒေတဗ္ဗံ, န နိဿယော ဒါတဗ္ဗော, န သာမဏေရော ဥပဋ္ဌာပေတဗ္ဗော။ အဓိသီလေ သီလဝိပန္နော ဟောတိ, အဇ္ဈာစာရေ အာစာရဝိပန္နော ဟောတိ, အတိဒိဋ္ဌိယာ ဒိဋ္ဌိဝိပန္နော ဟောတိ, အပ္ပဿုတော ဟောတိ, ဒုပ္ပညော ဟောတိ – ဣမေဟိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ပဉ္စဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတေန ဘိက္ခုနာ န ဥပသမ္ပာဒေတဗ္ဗံ, န နိဿယော ဒါတဗ္ဗော, န သာမဏေရော ဥပဋ္ဌာပေတဗ္ဗော။
(ဝိ၊၃၊၉၂။)
ပဉ္စဟိ, ဘိက္ခဝေ, အင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတေန ဘိက္ခုနာ ဥပသမ္ပာဒေတဗ္ဗံ, နိဿယော ဒါတဗ္ဗော, သာမဏေရော ဥပဋ္ဌာပေတဗ္ဗော။ န အဓိသီလေ သီလဝိပန္နော ဟောတိ, န အဇ္ဈာစာရေ အာစာရဝိပန္နော ဟောတိ, န အတိဒိဋ္ဌိယာ ဒိဋ္ဌိဝိပန္နော ဟောတိ, ဗဟုဿုတော ဟောတိ, ပညဝါ ဟောတိ – ဣမေဟိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ပဉ္စဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတေန ဘိက္ခုနာ ဥပသမ္ပာဒေတဗ္ဗံ, နိဿယော ဒါတဗ္ဗော, သာမဏေရော ဥပဋ္ဌာပေတဗ္ဗော။
အပရေဟိပိ, ဘိက္ခဝေ, ပဉ္စဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတေန ဘိက္ခုနာ န ဥပသမ္ပာဒေတဗ္ဗံ, န နိဿယော ဒါတဗ္ဗော, န သာမဏေရော ဥပဋ္ဌာပေတဗ္ဗော။ န ပဋိဗလော ဟောတိ အန္တေဝါသိံ ဝါ သဒ္ဓိဝိဟာရိံ ဝါ ဂိလာနံ ဥပဋ္ဌာတုံ ဝါ ဥပဋ္ဌာပေတုံ ဝါ, အနဘိရတံ [အနဘိရတိံ (သျာ။), ဥပ္ပန္နံ အနဘိရတိံ (က။)] ဝူပကာသေတုံ ဝါ ဝူပကာသာပေတုံ ဝါ, ဥပ္ပန္နံ ကုက္ကုစ္စံ ဓမ္မတော ဝိနောဒေတုံ [ဝိနောဒေတုံ ဝါ ဝိနောဒါပေတုံ ဝါ (သဗ္ဗတ္ထ, ဝိမတိဝိနောဒနီ ဋီကာ ဩလောကေတဗ္ဗာ)] အာပတ္တိံ န ဇာနာတိ, အာပတ္တိယာ ဝုဋ္ဌာနံ န ဇာနာတိ – ဣမေဟိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ပဉ္စဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတေန ဘိက္ခုနာ န ဥပသမ္ပာဒေတဗ္ဗံ, န နိဿယော ဒါတဗ္ဗော, န သာမဏေရော ဥပဋ္ဌာပေတဗ္ဗော။
ပဉ္စဟိ, ဘိက္ခဝေ, အင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတေန ဘိက္ခုနာ ဥပသမ္ပာဒေတဗ္ဗံ, နိဿယော ဒါတဗ္ဗော, သာမဏေရော ဥပဋ္ဌာပေတဗ္ဗော။ ပဋိဗလော ဟောတိ အန္တေဝါသိံ ဝါ သဒ္ဓိဝိဟာရိံ ဝါ ဂိလာနံ ဥပဋ္ဌာတုံ ဝါ ဥပဋ္ဌာပေတုံ ဝါ, အနဘိရတံ ဝူပကာသေတုံ ဝါ ဝူပကာသာပေတုံ ဝါ, ဥပ္ပန္နံ ကုက္ကုစ္စံ ဓမ္မတော ဝိနောဒေတုံ အာပတ္တိံ ဇာနာတိ, အာပတ္တိယာ ဝုဋ္ဌာနံ ဇာနာတိ – ဣမေဟိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ပဉ္စဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတေန ဘိက္ခုနာ ဥပသမ္ပာဒေတဗ္ဗံ, နိဿယော ဒါတဗ္ဗော, သာမဏေရော ဥပဋ္ဌာပေတဗ္ဗော။
အပရေဟိပိ, ဘိက္ခဝေ, ပဉ္စဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတေန ဘိက္ခုနာ န ဥပသမ္ပာဒေတဗ္ဗံ, န နိဿယော ဒါတဗ္ဗော, န သာမဏေရော ဥပဋ္ဌာပေတဗ္ဗော။ န ပဋိဗလော ဟောတိ အန္တေဝါသိံ ဝါ သဒ္ဓိဝိဟာရိံ ဝါ အဘိသမာစာရိကာယ သိက္ခာယ သိက္ခာပေတုံ, အာဒိဗြဟ္မစရိယကာယ သိက္ခာယ ဝိနေတုံ, အဘိဓမ္မေ ဝိနေတုံ, အဘိဝိနယေ ဝိနေတုံ, ဥပ္ပန္နံ ဒိဋ္ဌိဂတံ ဓမ္မတော ဝိဝေစေတုံ – ဣမေဟိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ပဉ္စဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတေန ဘိက္ခုနာ န ဥပသမ္ပာဒေတဗ္ဗံ, န နိဿယော ဒါတဗ္ဗော, န သာမဏေရော ဥပဋ္ဌာပေတဗ္ဗော။
(ဝိ၊၃၊၉၃။)
ပဉ္စဟိ, ဘိက္ခဝေ, အင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတေန ဘိက္ခုနာ ဥပသမ္ပာဒေတဗ္ဗံ, နိဿယော ဒါတဗ္ဗော, သာမဏေရော ဥပဋ္ဌာပေတဗ္ဗော။ ပဋိဗလော ဟောတိ အန္တေဝါသိံ ဝါ သဒ္ဓိဝိဟာရိံ ဝါ အဘိသမာစာရိကာယ သိက္ခာယ သိက္ခာပေတုံ, အာဒိဗြဟ္မစရိယကာယ သိက္ခာယ ဝိနေတုံ, အဘိဓမ္မေ ဝိနေတုံ, အဘိဝိနယေ ဝိနေတုံ, ဥပ္ပန္နံ ဒိဋ္ဌိဂတံ ဓမ္မတော ဝိဝေစေတုံ – ဣမေဟိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ပဉ္စဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတေန ဘိက္ခုနာ ဥပသမ္ပာဒေတဗ္ဗံ, နိဿယော ဒါတဗ္ဗော, သာမဏေရော ဥပဋ္ဌာပေတဗ္ဗော။
အပရေဟိပိ, ဘိက္ခဝေ, ပဉ္စဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတေန ဘိက္ခုနာ န ဥပသမ္ပာဒေတဗ္ဗံ, န နိဿယော ဒါတဗ္ဗော, န သာမဏေရော ဥပဋ္ဌာပေတဗ္ဗော။ အာပတ္တိံ န ဇာနာတိ, အနာပတ္တိံ န ဇာနာတိ, လဟုကံ အာပတ္တိံ န ဇာနာတိ, ဂရုကံ အာပတ္တိံ န ဇာနာတိ, ဥဘယာနိ ခေါ ပနဿ ပါတိမောက္ခာနိ ဝိတ္ထာရေန န သွာဂတာနိ ဟောန္တိ န သုဝိဘတ္တာနိ န သုပ္ပဝတ္တီနိ န သုဝိနိစ္ဆိတာနိ သုတ္တသော အနုဗျဉ္ဇနသော – ဣမေဟိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ပဉ္စဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတေန ဘိက္ခုနာ န ဥပသမ္ပာဒေတဗ္ဗံ, န နိဿယော ဒါတဗ္ဗော, န သာမဏေရော ဥပဋ္ဌာပေတဗ္ဗော။
ပဉ္စဟိ, ဘိက္ခဝေ, အင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတေန ဘိက္ခုနာ ဥပသမ္ပာဒေတဗ္ဗံ, နိဿယော ဒါတဗ္ဗော, သာမဏေရော ဥပဋ္ဌာပေတဗ္ဗော။ အာပတ္တိံ ဇာနာတိ, အနာပတ္တိံ ဇာနာတိ, လဟုကံ အာပတ္တိံ ဇာနာတိ, ဂရုကံ အာပတ္တိံ ဇာနာတိ, ဥဘယာနိ ခေါ ပနဿ ပါတိမောက္ခာနိ ဝိတ္ထာရေန သွာဂတာနိ ဟောန္တိ သုဝိဘတ္တာနိ သုပ္ပဝတ္တီနိ သုဝိနိစ္ဆိတာနိ သုတ္တသော အနုဗျဉ္ဇနသော – ဣမေဟိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ပဉ္စဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတေန ဘိက္ခုနာ ဥပသမ္ပာဒေတဗ္ဗံ, နိဿယော ဒါတဗ္ဗော, သာမဏေရော ဥပဋ္ဌာပေတဗ္ဗော။
အပရေဟိပိ, ဘိက္ခဝေ, ပဉ္စဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတေန ဘိက္ခုနာ န ဥပသမ္ပာဒေတဗ္ဗံ, န နိဿယော ဒါတဗ္ဗော, န သာမဏေရော ဥပဋ္ဌာပေတဗ္ဗော။ အာပတ္တိံ န ဇာနာတိ, အနာပတ္တိံ န ဇာနာတိ, လဟုကံ အာပတ္တိံ န ဇာနာတိ, ဂရုကံ အာပတ္တိံ န ဇာနာတိ, ဦနဒသဝဿော ဟောတိ – ဣမေဟိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ပဉ္စဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတေန ဘိက္ခုနာ န ဥပသမ္ပာဒေတဗ္ဗံ, န နိဿယော ဒါတဗ္ဗော, န သာမဏေရော ဥပဋ္ဌာပေတဗ္ဗော။
ပဉ္စဟိ, ဘိက္ခဝေ, အင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတေန ဘိက္ခုနာ ဥပသမ္ပာဒေတဗ္ဗံ, နိဿယော ဒါတဗ္ဗော, သာမဏေရော ဥပဋ္ဌာပေတဗ္ဗော။ အာပတ္တိံ ဇာနာတိ,
(ဝိ၊၃၊၉၄။)
အနာပတ္တိံ ဇာနာတိ, လဟုကံ အာပတ္တိံ ဇာနာတိ, ဂရုကံ အာပတ္တိံ ဇာနာတိ, ဒသဝဿော ဝါ ဟောတိ အတိရေကဒသဝဿော ဝါ – ဣမေဟိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ပဉ္စဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတေန ဘိက္ခုနာ ဥပသမ္ပာဒေတဗ္ဗံ, နိဿယော ဒါတဗ္ဗော, သာမဏေရော ဥပဋ္ဌာပေတဗ္ဗော’’တိ။
ဥပသမ္ပာဒေတဗ္ဗပဉ္စကံ နိဋ္ဌိတံ။
၂၄။ ဥပသမ္ပာဒေတဗ္ဗဆက္ကံ
မြန်֍ ၈၅။ ဆဟိ, ဘိက္ခဝေ, အင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတေန ဘိက္ခုနာ န ဥပသမ္ပာဒေတဗ္ဗံ, န နိဿယော ဒါတဗ္ဗော, န သာမဏေရော ဥပဋ္ဌာပေတဗ္ဗော။ န အသေက္ခေန သီလက္ခန္ဓေန သမန္နာဂတော ဟောတိ, န အသေက္ခေန သမာဓိက္ခန္ဓေန သမန္နာဂတော ဟောတိ, န အသေက္ခေန ပညာက္ခန္ဓေန သမန္နာဂတော ဟောတိ, န အသေက္ခေန ဝိမုတ္တိက္ခန္ဓေန သမန္နာဂတော ဟောတိ, န အသေက္ခေန ဝိမုတ္တိဉာဏဒဿနက္ခန္ဓေန သမန္နာဂတော ဟောတိ, ဦနဒသဝဿော ဟောတိ – ဣမေဟိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဆဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတေန ဘိက္ခုနာ န ဥပသမ္ပာဒေတဗ္ဗံ, န နိဿယော ဒါတဗ္ဗော, န သာမဏေရော ဥပဋ္ဌာပေတဗ္ဗော။
ဆဟိ, ဘိက္ခဝေ, အင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတေန ဘိက္ခုနာ ဥပသမ္ပာဒေတဗ္ဗံ, နိဿယော ဒါတဗ္ဗော, သာမဏေရော ဥပဋ္ဌာပေတဗ္ဗော။ အသေက္ခေန သီလက္ခန္ဓေန သမန္နာဂတော ဟောတိ, အသေက္ခေန သမာဓိက္ခန္ဓေန သမန္နာဂတော ဟောတိ, အသေက္ခေန ပညာက္ခန္ဓေန သမန္နာဂတော ဟောတိ, အသေက္ခေန ဝိမုတ္တိက္ခန္ဓေန သမန္နာဂတော ဟောတိ, အသေက္ခေန ဝိမုတ္တိဉာဏဒဿနက္ခန္ဓေန သမန္နာဂတော ဟောတိ, ဒသဝဿော ဝါ ဟောတိ အတိရေကဒသဝဿော ဝါ – ဣမေဟိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဆဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတေန ဘိက္ခုနာ ဥပသမ္ပာဒေတဗ္ဗံ, နိဿယော ဒါတဗ္ဗော, သာမဏေရော ဥပဋ္ဌာပေတဗ္ဗော။
အပရေဟိပိ, ဘိက္ခဝေ, ဆဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတေန ဘိက္ခုနာ န ဥပသမ္ပာဒေတဗ္ဗံ, န နိဿယော ဒါတဗ္ဗော, န သာမဏေရော ဥပဋ္ဌာပေတဗ္ဗော။ အတ္တနာ န အသေက္ခေန သီလက္ခန္ဓေန သမန္နာဂတော ဟောတိ, န ပရံ အသေက္ခေ သီလက္ခန္ဓေ သမာဒပေတာ၊ အတ္တနာ န အသေက္ခေန သမာဓိက္ခန္ဓေန
(ဝိ၊၃၊၉၅။)
သမန္နာဂတော ဟောတိ, န ပရံ အသေက္ခေ သမာဓိက္ခန္ဓေ သမာဒပေတာ၊ အတ္တနာ န အသေက္ခေန ပညာက္ခန္ဓေန သမန္နာဂတော ဟောတိ, န ပရံ အသေက္ခေ ပညာက္ခန္ဓေ သမာဒပေတာ၊ အတ္တနာ န အသေက္ခေန ဝိမုတ္တိက္ခန္ဓေန သမန္နာဂတော ဟောတိ, န ပရံ အသေက္ခေ ဝိမုတ္တိက္ခန္ဓေ သမာဒပေတာ၊ အတ္တနာ န အသေက္ခေန ဝိမုတ္တိဉာဏဒဿနက္ခန္ဓေန သမန္နာဂတော ဟောတိ, န ပရံ အသေက္ခေ ဝိမုတ္တိဉာဏဒဿနက္ခန္ဓေ သမာဒပေတာ၊ ဦနဒသဝဿော ဟောတိ – ဣမေဟိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဆဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတေန ဘိက္ခုနာ န ဥပသမ္ပာဒေတဗ္ဗံ, န နိဿယော ဒါတဗ္ဗော, န သာမဏေရော ဥပဋ္ဌာပေတဗ္ဗော။
‘‘ဆဟိ, ဘိက္ခဝေ, အင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတေန ဘိက္ခုနာ ဥပသမ္ပာဒေတဗ္ဗံ, နိဿယော ဒါတဗ္ဗော, သာမဏေရော ဥပဋ္ဌာပေတဗ္ဗော။ အတ္တနာ အသေက္ခေန သီလက္ခန္ဓေန သမန္နာဂတော ဟောတိ, ပရံ အသေက္ခေ သီလက္ခန္ဓေ သမာဒပေတာ အတ္တနာ အသေက္ခေန သမာဓိက္ခန္ဓေန သမန္နာဂတော ဟောတိ, ပရံ အသေက္ခေ သမာဓိက္ခန္ဓေ သမာဒပေတာ။ အတ္တနာ အသေက္ခေန ပညာက္ခန္ဓေန သမန္နာဂတော ဟောတိ, ပရံ အသေက္ခေ ပညာက္ခန္ဓေ သမာဒပေတာ။ အတ္တနာ အသေက္ခေန ဝိမုတ္တိက္ခန္ဓေန သမန္နာဂတော ဟောတိ, ပရံ အသေက္ခေ ဝိမုတ္တိက္ခန္ဓေ သမာဒပေတာ။ အတ္တနာ အသေက္ခေန ဝိမုတ္တိဉာဏဒဿနက္ခန္ဓေန သမန္နာဂတော ဟောတိ, ပရံ အသေက္ခေ ဝိမုတ္တိဉာဏဒဿနက္ခန္ဓေ သမာဒပေတာ၊ ဒသဝဿော ဝါ ဟောတိ အတိရေကဒသဝဿော ဝါ – ဣမေဟိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဆဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတေန ဘိက္ခုနာ ဥပသမ္ပာဒေတဗ္ဗံ, နိဿယော ဒါတဗ္ဗော, သာမဏေရော ဥပဋ္ဌာပေတဗ္ဗော။
‘‘အပရေဟိပိ, ဘိက္ခဝေ, ဆဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတေန ဘိက္ခုနာ န ဥပသမ္ပာဒေတဗ္ဗံ, န နိဿယော ဒါတဗ္ဗော, န သာမဏေရော ဥပဋ္ဌာပေတဗ္ဗော။ အဿဒ္ဓေါ ဟောတိ, အဟိရိကော ဟောတိ, အနောတ္တပ္ပီ ဟောတိ, ကုသီတော ဟောတိ, မုဋ္ဌဿတိ ဟောတိ, ဦနဒသဝဿော ဟောတိ – ဣမေဟိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဆဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတေန ဘိက္ခုနာ န ဥပသမ္ပာဒေတဗ္ဗံ, န နိဿယော ဒါတဗ္ဗော, န သာမဏေရော ဥပဋ္ဌာပေတဗ္ဗော။
‘‘ဆဟိ, ဘိက္ခဝေ, အင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတေန ဘိက္ခုနာ ဥပသမ္ပာဒေတဗ္ဗံ, နိဿယော ဒါတဗ္ဗော, သာမဏေရော ဥပဋ္ဌာပေတဗ္ဗော။ သဒ္ဓေါ ဟောတိ, ဟိရိမာ ဟောတိ, ဩတ္တပ္ပီ ဟောတိ, အာရဒ္ဓဝီရိယော ဟောတိ, ဥပဋ္ဌိတဿတိ ဟောတိ, ဒသဝဿော ဝါ ဟောတိ အတိရေကဒသဝဿော ဝါ ။
(ဝိ၊၃၊၉၆။)
ဣမေဟိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဆဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတေန ဘိက္ခုနာ ဥပသမ္ပာဒေတဗ္ဗံ, နိဿယော ဒါတဗ္ဗော, သာမဏေရော ဥပဋ္ဌာပေတဗ္ဗော။
‘‘အပရေဟိပိ, ဘိက္ခဝေ, ဆဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတေန ဘိက္ခုနာ န ဥပသမ္ပာဒေတဗ္ဗံ, န နိဿယော ဒါတဗ္ဗော, န သာမဏေရော ဥပဋ္ဌာပေတဗ္ဗော။ အဓိသီလေ သီလဝိပန္နော ဟောတိ, အဇ္ဈာစာရေ အာစာရဝိပန္နော ဟောတိ, အတိဒိဋ္ဌိယာ ဒိဋ္ဌိဝိပန္နော ဟောတိ, အပ္ပဿုတော ဟောတိ, ဒုပ္ပညော ဟောတိ, ဦနဒသဝဿော ဟောတိ – ဣမေဟိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဆဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတေန ဘိက္ခုနာ န ဥပသမ္ပာဒေတဗ္ဗံ, န နိဿယော ဒါတဗ္ဗော, န သာမဏေရော ဥပဋ္ဌာပေတဗ္ဗော။
‘‘ဆဟိ, ဘိက္ခဝေ, အင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတေန ဘိက္ခုနာ ဥပသမ္ပာဒေတဗ္ဗံ, နိဿယော ဒါတဗ္ဗော, သာမဏေရော ဥပဋ္ဌာပေတဗ္ဗော။ န အဓိသီလေ သီလဝိပန္နော ဟောတိ, န အဇ္ဈာစာရေ အာစာရဝိပန္နော ဟောတိ, န အတိဒိဋ္ဌိယာ ဒိဋ္ဌိဝိပန္နော ဟောတိ, ဗဟုဿုတော ဟောတိ, ပညဝါ ဟောတိ, ဒသဝဿော ဝါ ဟောတိ အတိရေကဒသဝဿော ဝါ – ဣမေဟိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဆဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတေန ဘိက္ခုနာ ဥပသမ္ပာဒေတဗ္ဗံ, နိဿယော ဒါတဗ္ဗော, သာမဏေရော ဥပဋ္ဌာပေတဗ္ဗော။
‘‘အပရေဟိပိ, ဘိက္ခဝေ, ဆဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတေန ဘိက္ခုနာ န ဥပသမ္ပာဒေတဗ္ဗံ, န နိဿယော ဒါတဗ္ဗော, န သာမဏေရော ဥပဋ္ဌာပေတဗ္ဗော။ န ပဋိဗလော ဟောတိ အန္တေဝါသိံ ဝါ သဒ္ဓိဝိဟာရိံ ဝါ ဂိလာနံ ဥပဋ္ဌာတုံ ဝါ ဥပဋ္ဌာပေတုံ ဝါ, အနဘိရတံ ဝူပကာသေတုံ ဝါ ဝူပကာသာပေတုံ ဝါ, ဥပ္ပန္နံ ကုက္ကုစ္စံ ဓမ္မတော ဝိနောဒေတုံ, အာပတ္တိံ န ဇာနာတိ, အာပတ္တိယာ ဝုဋ္ဌာနံ န ဇာနာတိ, ဦနဒသဝဿော ဟောတိ – ဣမေဟိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဆဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတေန ဘိက္ခုနာ န ဥပသမ္ပာဒေတဗ္ဗံ, န နိဿယော ဒါတဗ္ဗော, န သာမဏေရော ဥပဋ္ဌာပေတဗ္ဗော။
‘‘ဆဟိ, ဘိက္ခဝေ, အင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတေန ဘိက္ခုနာ ဥပသမ္ပာဒေတဗ္ဗံ, နိဿယော ဒါတဗ္ဗော, သာမဏေရော ဥပဋ္ဌာပေတဗ္ဗော။ ပဋိဗလော ဟောတိ အန္တေဝါသိံ ဝါ သဒ္ဓိဝိဟာရိံ ဝါ ဂိလာနံ ဥပဋ္ဌာတုံ ဝါ ဥပဋ္ဌာပေတုံ ဝါ, အနဘိရတံ ဝူပကာသေတုံ ဝါ ဝူပကာသာပေတုံ ဝါ, ဥပ္ပန္နံ ကုက္ကုစ္စံ ဓမ္မတော ဝိနောဒေတုံ, အာပတ္တိံ ဇာနာတိ, အာပတ္တိယာ ဝုဋ္ဌာနံ ဇာနာတိ,
(ဝိ၊၃၊၉၇။)
ဒသဝဿော ဝါ ဟောတိ အတိရေကဒသဝဿော ဝါ – ဣမေဟိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဆဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတေန ဘိက္ခုနာ ဥပသမ္ပာဒေတဗ္ဗံ, နိဿယော ဒါတဗ္ဗော, သာမဏေရော ဥပဋ္ဌာပေတဗ္ဗော။
‘‘အပရေဟိပိ, ဘိက္ခဝေ, ဆဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတေန ဘိက္ခုနာ န ဥပသမ္ပာဒေတဗ္ဗံ, န နိဿယော ဒါတဗ္ဗော, န သာမဏေရော ဥပဋ္ဌာပေတဗ္ဗော။ န ပဋိဗလော ဟောတိ အန္တေဝါသိံ ဝါ သဒ္ဓိဝိဟာရိံ ဝါ အဘိသမာစာရိကာယ သိက္ခာယ သိက္ခာပေတုံ, အာဒိဗြဟ္မစရိယကာယ သိက္ခာယ ဝိနေတုံ, အဘိဓမ္မေ ဝိနေတုံ, အဘိဝိနယေ ဝိနေတုံ, ဥပ္ပန္နံ ဒိဋ္ဌိဂတံ ဓမ္မတော ဝိဝေစေတုံ, ဦနဒသဝဿော ဟောတိ – ဣမေဟိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဆဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတေန ဘိက္ခုနာ န ဥပသမ္ပာဒေတဗ္ဗံ, န နိဿယော ဒါတဗ္ဗော, န သာမဏေရော ဥပဋ္ဌာပေတဗ္ဗော။
‘‘ဆဟိ, ဘိက္ခဝေ, အင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတေန ဘိက္ခုနာ ဥပသမ္ပာဒေတဗ္ဗံ, နိဿယော ဒါတဗ္ဗော, သာမဏေရော ဥပဋ္ဌာပေတဗ္ဗော။ ပဋိဗလော ဟောတိ အန္တေဝါသိံ ဝါ သဒ္ဓိဝိဟာရိံ ဝါ အဘိသမာစာရိကာယ သိက္ခာယ သိက္ခာပေတုံ အာဒိဗြဟ္မစရိယကာယ သိက္ခာယ ဝိနေတုံ, အဘိဓမ္မေ ဝိနေတုံ, အဘိဝိနယေ ဝိနေတုံ, ဥပ္ပန္နံ ဒိဋ္ဌိဂတံ ဓမ္မတော ဝိဝေစေတုံ, ဒသဝဿော ဝါ ဟောတိ အတိရေကဒသဝဿော ဝါ – ဣမေဟိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဆဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတေန ဘိက္ခုနာ ဥပသမ္ပာဒေတဗ္ဗံ, နိဿယော ဒါတဗ္ဗော, သာမဏေရော ဥပဋ္ဌာပေတဗ္ဗော။
‘‘အပရေဟိပိ, ဘိက္ခဝေ, ဆဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတေန ဘိက္ခုနာ န ဥပသမ္ပာဒေတဗ္ဗံ, န နိဿယော ဒါတဗ္ဗော, န သာမဏေရော ဥပဋ္ဌာပေတဗ္ဗော။ အာပတ္တိံ န ဇာနာတိ, အနာပတ္တိံ န ဇာနာတိ, လဟုကံ အာပတ္တိံ န ဇာနာတိ, ဂရုကံ အာပတ္တိံ န ဇာနာတိ, ဥဘယာနိ ခေါ ပနဿ ပါတိမောက္ခာနိ ဝိတ္ထာရေန န သွာဂတာနိ ဟောန္တိ န သုဝိဘတ္တာနိ န သုပ္ပဝတ္တီနိ န သုဝိနိစ္ဆိတာနိ သုတ္တသော အနုဗျဉ္ဇနသော, ဦနဒသဝဿော ဟောတိ – ဣမေဟိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဆဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတေန ဘိက္ခုနာ န ဥပသမ္ပာဒေတဗ္ဗံ, န နိဿယော ဒါတဗ္ဗော, န သာမဏေရော ဥပဋ္ဌာပေတဗ္ဗော။
‘‘ဆဟိ, ဘိက္ခဝေ, အင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတေန ဘိက္ခုနာ ဥပသမ္ပာဒေတဗ္ဗံ, နိဿယော ဒါတဗ္ဗော, သာမဏေရော ဥပဋ္ဌာပေတဗ္ဗော။ အာပတ္တိံ
(ဝိ၊၃၊၉၈။)
ဇာနာတိ, အနာပတ္တိံ ဇာနာတိ, လဟုကံ အာပတ္တိံ ဇာနာတိ, ဂရုကံ အာပတ္တိံ ဇာနာတိ, ဥဘယာနိ ခေါ ပနဿ ပါတိမောက္ခာနိ ဝိတ္ထာရေန သွာဂတာနိ ဟောန္တိ သုဝိဘတ္တာနိ သုပ္ပဝတ္တီနိ သုဝိနိစ္ဆိတာနိ သုတ္တသော အနုဗျဉ္ဇနသော, ဒသဝဿော ဝါ ဟောတိ အတိရေကဒသဝဿော ဝါ – ဣမေဟိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဆဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတေန ဘိက္ခုနာ ဥပသမ္ပာဒေတဗ္ဗံ, နိဿယော ဒါတဗ္ဗော, သာမဏေရော ဥပဋ္ဌာပေတဗ္ဗော’’တိ။
ဥပသမ္ပာဒေတဗ္ဗဆက္ကံ နိဋ္ဌိတံ။
၂၅။ အညတိတ္ထိယပုဗ္ဗကထာ
မြန်֍ ၈၆။ တေန ခေါ ပန သမယေန ယော သော အညတိတ္ထိယပုဗ္ဗော [ယော သော ပသုရပရိဗ္ဗာဇကော အညတိတ္ထိယပုဗ္ဗော (က။)] ပဇ္ဈာယေန သဟဓမ္မိကံ ဝုစ္စမာနော ဥပဇ္ဈာယဿ ဝါဒံ အာရောပေတွာ တံယေဝ တိတ္ထာယတနံ သင်္ကမိ။ သော ပုန ပစ္စာဂန္တွာ ဘိက္ခူ ဥပသမ္ပဒံ ယာစိ။ ဘိက္ခူ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ ယော သော, ဘိက္ခဝေ, အညတိတ္ထိယပုဗ္ဗော ဥပဇ္ဈာယေန သဟဓမ္မိကံ ဝုစ္စမာနော ဥပဇ္ဈာယဿ ဝါဒံ အာရောပေတွာ တံယေဝ တိတ္ထာယတနံ သင်္ကန္တော, သော အာဂတော န ဥပသမ္ပာဒေတဗ္ဗော။ ယော သော, ဘိက္ခဝေ, အညောပိ အညတိတ္ထိယပုဗ္ဗော ဣမသ္မိံ ဓမ္မဝိနယေ အာကင်္ခတိ ပဗ္ဗဇ္ဇံ, အာကင်္ခတိ ဥပသမ္ပဒံ, တဿ စတ္တာရော မာသေ ပရိဝါသော ဒါတဗ္ဗော။ ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဒါတဗ္ဗော – ပဌမံ ကေသမဿုံ ဩဟာရာပေတွာ ကာသာယာနိ ဝတ္ထာနိ အစ္ဆာဒါပေတွာ ဧကံသံ ဥတ္တရာသင်္ဂံ ကာရာပေတွာ ဘိက္ခူနံ ပါဒေ ဝန္ဒာပေတွာ ဥက္ကုဋိကံ နိသီဒါပေတွာ အဉ္ဇလိံ ပဂ္ဂဏှာပေတွာ ဧဝံ ဝဒေဟီတိ ဝတ္တဗ္ဗော – ‘‘ဗုဒ္ဓံ သရဏံ ဂစ္ဆာမိ, ဓမ္မံ သရဏံ ဂစ္ဆာမိ, သံဃံ သရဏံ ဂစ္ဆာမိ၊ ဒုတိယမ္ပိ ဗုဒ္ဓံ သရဏံ ဂစ္ဆာမိ, ဒုတိယမ္ပိ ဓမ္မံ သရဏံ ဂစ္ဆာမိ, ဒုတိယမ္ပိ သံဃံ သရဏံ ဂစ္ဆာမိ၊ တတိယမ္ပိ ဗုဒ္ဓံ သရဏံ ဂစ္ဆာမိ, တတိယမ္ပိ ဓမ္မံ သရဏံ ဂစ္ဆာမိ, တတိယမ္ပိ သံဃံ သရဏံ ဂစ္ဆာမီ’’တိ။
တေန, ဘိက္ခဝေ, အညတိတ္ထိယပုဗ္ဗေန သံဃံ ဥပသင်္ကမိတွာ ဧကံသံ ဥတ္တရာသင်္ဂံ ကရိတွာ ဘိက္ခူနံ ပါဒေ ဝန္ဒိတွာ ဥက္ကုဋိကံ နိသီဒိတွာ အဉ္ဇလိံ ပဂ္ဂဟေတွာ ဧဝမဿ ဝစနီယော – ‘‘အဟံ, ဘန္တေ, အညတိတ္ထိယပုဗ္ဗော
(ဝိ၊၃၊၉၉။)
ဣမသ္မိံ ဓမ္မဝိနယေ အာကင်္ခါမိ ဥပသမ္ပဒံ။ သောဟံ, ဘန္တေ, သံဃံ စတ္တာရော မာသေ ပရိဝါသံ ယာစာမီ’’တိ။ ဒုတိယမ္ပိ ယာစိတဗ္ဗော။ တတိယမ္ပိ ယာစိတဗ္ဗော။ ဗျတ္တေန ဘိက္ခုနာ ပဋိဗလေန သံဃော ဉာပေတဗ္ဗော –
‘‘သုဏာတု မေ, ဘန္တေ, သံဃော။ အယံ ဣတ္ထန္နာမော အညတိတ္ထိယပုဗ္ဗော ဣမသ္မိံ ဓမ္မဝိနယေ အာကင်္ခတိ ဥပသမ္ပဒံ။ သော သံဃံ စတ္တာရော မာသေ ပရိဝါသံ ယာစတိ။ ယဒိ သံဃဿ ပတ္တကလ္လံ သံဃော ဣတ္ထန္နာမဿ အညတိတ္ထိယပုဗ္ဗဿ စတ္တာရော မာသေ ပရိဝါသံ ဒဒေယျ။ ဧသာ ဉတ္တိ။
‘‘သုဏာတု မေ, ဘန္တေ, သံဃော။ အယံ ဣတ္ထန္နာမော အညတိတ္ထိယပုဗ္ဗော ဣမသ္မိံ ဓမ္မဝိနယေ အာကင်္ခတိ ဥပသမ္ပဒံ။ သော သံဃံ စတ္တာရော မာသေ ပရိဝါသံ ယာစတိ။ သံဃော ဣတ္ထန္နာမဿ အညတိတ္ထိယပုဗ္ဗဿ စတ္တာရော မာသေ ပရိဝါသံ ဒေတိ။ ယဿာယသ္မတော ခမတိ ဣတ္ထန္နာမဿ အညတိတ္ထိယပုဗ္ဗဿ စတ္တာရော မာသေ ပရိဝါသဿ ဒါနံ, သော တုဏှဿ၊ ယဿ နက္ခမတိ, သော ဘာသေယျ။
‘‘ဒိန္နော သံဃေန ဣတ္ထန္နာမဿ အညတိတ္ထိယပုဗ္ဗဿ စတ္တာရော မာသေ ပရိဝါသော။ ခမတိ သံဃဿ, တသ္မာ တုဏှီ, ဧဝမေတံ ဓာရယာမီ’’တိ။
မြန်֍ ၈၇။ ‘‘ဧဝံ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, အညတိတ္ထိယပုဗ္ဗော အာရာဓကော ဟောတိ, ဧဝံ အနာရာဓကော။ ကထဉ္စ, ဘိက္ခဝေ, အညတိတ္ထိယပုဗ္ဗော အနာရာဓကော ဟောတိ? ဣဓ, ဘိက္ခဝေ, အညတိတ္ထိယပုဗ္ဗော အတိကာလေန ဂါမံ ပဝိသတိ, အတိဒိဝါ ပဋိက္ကမတိ။ ဧဝမ္ပိ, ဘိက္ခဝေ, အညတိတ္ထိယပုဗ္ဗော အနာရာဓကော ဟောတိ။
‘‘ပုန စပရံ, ဘိက္ခဝေ, အညတိတ္ထိယပုဗ္ဗော ဝေသိယာဂေါစရော ဝါ ဟောတိ, ဝိဓဝါဂေါစရော ဝါ ဟောတိ, ထုလ္လကုမာရိကာဂေါစရော ဝါ ဟောတိ, ပဏ္ဍကဂေါစရော ဝါ ဟောတိ, ဘိက္ခုနိဂေါစရော ဝါ ဟောတိ။ ဧဝမ္ပိ, ဘိက္ခဝေ, အညတိတ္ထိယပုဗ္ဗော အနာရာဓကော ဟောတိ။
‘‘ပုန စပရံ, ဘိက္ခဝေ, အညတိတ္ထိယပုဗ္ဗော ယာနိ တာနိ သဗြဟ္မစာရီနံ ဥစ္စာဝစာနိ ကရဏီယာနိ, တတ္ထ န ဒက္ခော ဟောတိ, န အနလသော, န တတြုပါယာယ ဝီမံသာယ သမန္နာဂတော, န အလံ ကာတုံ, န အလံ သံဝိဓာတုံ။ ဧဝမ္ပိ, ဘိက္ခဝေ, အညတိတ္ထိယပုဗ္ဗော အနာရာဓကော ဟောတိ။
(ဝိ၊၃၊၁၀၀။)
ပုန စပရံ, ဘိက္ခဝေ, အညတိတ္ထိယပုဗ္ဗော န တိဗ္ဗစ္ဆန္ဒော ဟောတိ ဥဒ္ဒေသေ, ပရိပုစ္ဆာယ, အဓိသီလေ, အဓိစိတ္တေ, အဓိပညာယ။ ဧဝမ္ပိ, ဘိက္ခဝေ, အညတိတ္ထိယပုဗ္ဗော အနာရာဓကော ဟောတိ။
ပုန စပရံ, ဘိက္ခဝေ, အညတိတ္ထိယပုဗ္ဗော ယဿ တိတ္ထာယတနာ သင်္ကန္တော ဟောတိ, တဿ သတ္ထုနော တဿ ဒိဋ္ဌိယာ တဿ ခန္တိယာ တဿ ရုစိယာ တဿ အာဒါယဿ အဝဏ္ဏေ ဘညမာနေ ကုပိတော ဟောတိ အနတ္တမနော အနဘိရဒ္ဓေါ, ဗုဒ္ဓဿ ဝါ ဓမ္မဿ ဝါ သံဃဿ ဝါ အဝဏ္ဏေ ဘညမာနေ အတ္တမနော ဟောတိ ဥဒဂ္ဂေါ အဘိရဒ္ဓေါ။ ယဿ ဝါ ပန တိတ္ထာယတနာ သင်္ကန္တော ဟောတိ, တဿ သတ္ထုနော တဿ ဒိဋ္ဌိယာ တဿ ခန္တိယာ တဿ ရုစိယာ တဿ အာဒါယဿ ဝဏ္ဏေ ဘညမာနေ အတ္တမနော ဟောတိ ဥဒဂ္ဂေါ အဘိရဒ္ဓေါ, ဗုဒ္ဓဿ ဝါ ဓမ္မဿ ဝါ သံဃဿ ဝါ ဝဏ္ဏေ ဘညမာနေ ကုပိတော ဟောတိ အနတ္တမနော အနဘိရဒ္ဓေါ။ ဣဒံ, ဘိက္ခဝေ, သံဃာတနိကံ အညတိတ္ထိယပုဗ္ဗဿ အနာရာဓနီယသ္မိံ။ ဧဝမ္ပိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, အညတိတ္ထိယပုဗ္ဗော အနာရာဓကော ဟောတိ။ ဧဝံ အနာရာဓကော ခေါ, ဘိက္ခဝေ, အညတိတ္ထိယပုဗ္ဗော အာဂတော န ဥပသမ္ပာဒေတဗ္ဗော။
ကထဉ္စ, ဘိက္ခဝေ, အညတိတ္ထိယပုဗ္ဗော အာရာဓကော ဟောတိ? ဣဓ, ဘိက္ခဝေ, အညတိတ္ထိယပုဗ္ဗော နာတိကာလေန ဂါမံ ပဝိသတိ နာတိဒိဝါ ပဋိက္ကမတိ။ ဧဝမ္ပိ, ဘိက္ခဝေ, အညတိတ္ထိယပုဗ္ဗော အာရာဓကော ဟောတိ။
ပုန စပရံ, ဘိက္ခဝေ, အညတိတ္ထိယပုဗ္ဗော န ဝေသိယာဂေါစရော ဟောတိ, န ဝိဓဝါဂေါစရော ဟောတိ, န ထုလ္လကုမာရိကာဂေါစရော ဟောတိ, န ပဏ္ဍကဂေါစရော ဟောတိ, န ဘိက္ခုနိဂေါစရော ဟောတိ။ ဧဝမ္ပိ, ဘိက္ခဝေ, အညတိတ္ထိယပုဗ္ဗော အာရာဓကော ဟောတိ။
ပုန စပရံ, ဘိက္ခဝေ, အညတိတ္ထိယပုဗ္ဗော ယာနိ တာနိ သဗြဟ္မစာရီနံ ဥစ္စာဝစာနိ ကရဏီယာနိ, တတ္ထ ဒက္ခော ဟောတိ, အနလသော, တတြုပါယာယ ဝီမံသာယ သမန္နာဂတော, အလံ ကာတုံ, အလံ သံဝိဓာတုံ။ ဧဝမ္ပိ, ဘိက္ခဝေ, အညတိတ္ထိယပုဗ္ဗော အာရာဓကော ဟောတိ။
ပုန စပရံ, ဘိက္ခဝေ, အညတိတ္ထိယပုဗ္ဗော တိဗ္ဗစ္ဆန္ဒော ဟောတိ ဥဒ္ဒေသေ, ပရိပုစ္ဆာယ, အဓိသီလေ, အဓိစိတ္တေ, အဓိပညာယ။ ဧဝမ္ပိ, ဘိက္ခဝေ, အညတိတ္ထိယပုဗ္ဗော အာရာဓကော ဟောတိ။
(ဝိ၊၃၊၁၀၁။)
ပုန စပရံ, ဘိက္ခဝေ, အညတိတ္ထိယပုဗ္ဗော ယဿ တိတ္ထာယတနာ သင်္ကန္တော ဟောတိ, တဿ သတ္ထုနော တဿ ဒိဋ္ဌိယာ တဿ ခန္တိယာ တဿ ရုစိယာ တဿ အာဒါယဿ အဝဏ္ဏေ ဘညမာနေ အတ္တမနော ဟောတိ ဥဒဂ္ဂေါ အဘိရဒ္ဓေါ, ဗုဒ္ဓဿ ဝါ ဓမ္မဿ ဝါ သံဃဿ ဝါ အဝဏ္ဏေ ဘညမာနေ ကုပိတော ဟောတိ အနတ္တမနော အနဘိရဒ္ဓေါ။ ယဿ ဝါ ပန တိတ္ထာယတနာ သင်္ကန္တော ဟောတိ, တဿ သတ္ထုနော တဿ ဒိဋ္ဌိယာ တဿ ခန္တိယာ တဿ ရုစိယာ တဿ အာဒါယဿ ဝဏ္ဏေ ဘညမာနေ ကုပိတော ဟောတိ အနတ္တမနော အနဘိရဒ္ဓေါ, ဗုဒ္ဓဿ ဝါ ဓမ္မဿ ဝါ သံဃဿ ဝါ ဝဏ္ဏေ ဘညမာနေ အတ္တမနော ဟောတိ ဥဒဂ္ဂေါ အဘိရဒ္ဓေါ။ ဣဒံ, ဘိက္ခဝေ, သံဃာတနိကံ အညတိတ္ထိယပုဗ္ဗဿ အာရာဓနီယသ္မိံ။ ဧဝမ္ပိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, အညတိတ္ထိယပုဗ္ဗော အာရာဓကော ဟောတိ။ ဧဝံ အာရာဓကော ခေါ, ဘိက္ခဝေ, အညတိတ္ထိယပုဗ္ဗော အာဂတော ဥပသမ္ပာဒေတဗ္ဗော။
သစေ, ဘိက္ခဝေ, အညတိတ္ထိယပုဗ္ဗော နဂ္ဂေါ အာဂစ္ဆတိ, ဥပဇ္ဈာယမူလကံ စီဝရံ ပရိယေသိတဗ္ဗံ။ သစေ အစ္ဆိန္နကေသော အာဂစ္ဆတိ, သံဃော အပလောကေတဗ္ဗော ဘဏ္ဍုကမ္မာယ။ ယေ တေ, ဘိက္ခဝေ, အဂ္ဂိကာ ဇဋိလကာ, တေ အာဂတာ ဥပသမ္ပာဒေတဗ္ဗာ, န တေသံ ပရိဝါသော ဒါတဗ္ဗော။ တံ ကိဿ ဟေတု? ကမ္မဝါဒိနော ဧတေ, ဘိက္ခဝေ, ကိရိယဝါဒိနော။ သစေ, ဘိက္ခဝေ, ဇာတိယာ သာကိယော အညတိတ္ထိယပုဗ္ဗော အာဂစ္ဆတိ, သော အာဂတော ဥပသမ္ပာဒေတဗ္ဗော, န တဿ ပရိဝါသော ဒါတဗ္ဗော။ ဣမာဟံ, ဘိက္ခဝေ, ဉာတီနံ အာဝေဏိကံ ပရိဟာရံ ဒမ္မီ’’တိ။
အညတိတ္ထိယပုဗ္ဗကထာ နိဋ္ဌိတာ။
သတ္တမဘာဏဝါရော။
၂၆။ ပဉ္စာဗာဓဝတ္ထု
မြန်֍ ၈၈။ တေန ခေါ ပန သမယေန မဂဓေသု ပဉ္စ အာဗာဓာ ဥဿန္နာ ဟောန္တိ – ကုဋ္ဌံ, ဂဏ္ဍော, ကိလာသော, သောသော, အပမာရော။ မနုဿာ ပဉ္စဟိ အာဗာဓေဟိ ဖုဋ္ဌာ ဇီဝကံ ကောမာရဘစ္စံ ဥပသင်္ကမိတွာ ဧဝံ ဝဒန္တိ – ‘‘သာဓု နော, အာစရိယ, တိကိစ္ဆာဟီ’’တိ။ ‘‘အဟံ ခွယျော, ဗဟုကိစ္စော ဗဟုကရဏီယော၊ ရာဇာ စ မေ မာဂဓော သေနိယော ဗိမ္ဗိသာရော
(ဝိ၊၃၊၁၀၂။)
ဥပဋ္ဌာတဗ္ဗော ဣတ္ထာဂါရဉ္စ ဗုဒ္ဓပ္ပမုခေါ စ ဘိက္ခုသံဃော၊ နာဟံ သက္ကောမိ တိကိစ္ဆိတု’’န္တိ။ ‘‘သဗ္ဗံ သာပတေယျဉ္စ တေ, အာစရိယ, ဟောတု၊ မယဉ္စ တေ ဒါသာ၊ သာဓု, နော, အာစရိယ, တိကိစ္ဆာဟီ’’တိ။ ‘‘အဟံ ခွယျော, ဗဟုကိစ္စော ဗဟုကရဏီယော ရာဇာ စ မေ မာဂဓော သေနိယော ဗိမ္ဗိသာရော ဥပဋ္ဌာတဗ္ဗော ဣတ္ထာဂါရဉ္စ ဗုဒ္ဓပ္ပမုခေါ စ ဘိက္ခုသံဃော၊ နာဟံ သက္ကောမိ တိကိစ္ဆိတု’’န္တိ။ အထ ခေါ တေသံ မနုဿာနံ ဧတဒဟောသိ – ‘‘ဣမေ ခေါ သမဏာ သကျပုတ္တိယာ သုခသီလာ သုခသမာစာရာ, သုဘောဇနာနိ ဘုဉ္ဇိတွာ နိဝါတေသု သယနေသု သယန္တိ။ ယံနူန မယံ သမဏေသု သကျပုတ္တိယေသု ပဗ္ဗဇေယျာမ။ တတ္ထ ဘိက္ခူ စေဝ ဥပဋ္ဌဟိဿန္တိ, ဇီဝကော စ ကောမာရဘစ္စော တိကိစ္ဆိဿတီ’’တိ။ အထ ခေါ တေ မနုဿာ ဘိက္ခူ ဥပသင်္ကမိတွာ ပဗ္ဗဇ္ဇံ ယာစိံသု။ တေ ဘိက္ခူ ပဗ္ဗာဇေသုံ, ဥပသမ္ပာဒေသုံ။ တေ ဘိက္ခူ စေဝ ဥပဋ္ဌဟိံသု ဇီဝကော စ ကောမာရဘစ္စော တိကိစ္ဆိ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဘိက္ခူ ဗဟူ ဂိလာနေ ဘိက္ခူ ဥပဋ္ဌဟန္တာ ယာစနဗဟုလာ ဝိညတ္တိဗဟုလာ ဝိဟရန္တိ – ဂိလာနဘတ္တံ ဒေထ, ဂိလာနုပဋ္ဌာကဘတ္တံ ဒေထ, ဂိလာနဘေသဇ္ဇံ ဒေထာတိ။ ဇီဝကောပိ ကောမာရဘစ္စော ဗဟူ ဂိလာနေ ဘိက္ခူ တိကိစ္ဆန္တော အညတရံ ရာဇကိစ္စံ ပရိဟာပေသိ။
မြန်֍ ၈၉။ အညတရောပိ ပုရိသော ပဉ္စဟိ အာဗာဓေဟိ ဖုဋ္ဌော ဇီဝကံ ကောမာရဘစ္စံ ဥပသင်္ကမိတွာ ဧတဒဝေါစ – ‘‘သာဓု မံ, အာစရိယ, တိကိစ္ဆာဟီ’’တိ။ ‘‘အဟံ ခွယျော, ဗဟုကိစ္စော, ဗဟုကရဏီယော, ရာဇာ စ မေ မာဂဓော သေနိယော ဗိမ္ဗိသာရော ဥပဋ္ဌာတဗ္ဗော ဣတ္ထာဂါရဉ္စ ဗုဒ္ဓပ္ပမုခေါ စ ဘိက္ခုသံဃော၊ နာဟံ သက္ကောမိ တိကိစ္ဆိတု’’န္တိ။ ‘‘သဗ္ဗံ သာပတေယျဉ္စ တေ, အာစရိယ, ဟောတု, အဟဉ္စ တေ ဒါသော၊ သာဓု မံ, အာစရိယ, တိကိစ္ဆာဟီ’’တိ။ ‘‘အဟံ ခွယျော, ဗဟုကိစ္စော ဗဟုကရဏီယော, ရာဇာ စ မေ မာဂဓော သေနိယော ဗိမ္ဗိသာရော ဥပဋ္ဌာတဗ္ဗော ဣတ္ထာဂါရဉ္စ ဗုဒ္ဓပ္ပမုခေါ စ ဘိက္ခုသံဃော, နာဟံ သက္ကောမိ တိကိစ္ဆိတု’’န္တိ။ အထ ခေါ တဿ ပုရိသဿ ဧတဒဟောသိ – ‘‘ဣမေ ခေါ သမဏာ သကျပုတ္တိယာ သုခသီလာ သုခသမာစာရာ, သုဘောဇနာနိ ဘုဉ္ဇိတွာ နိဝါတေသု သယနေသု သယန္တိ။ ယံနူနာဟံ သမဏေသု သကျပုတ္တိယေသု ပဗ္ဗဇေယျံ။ တတ္ထ ဘိက္ခူ စေဝ ဥပဋ္ဌဟိဿန္တိ, ဇီဝကော စ ကောမာရဘစ္စော တိကိစ္ဆိဿတိ။ သောမှိ [သောဟံ (ဗဟူသု, ဝိမတိဝိနောဒနီဋီကာ ဩလောကေတဗ္ဗာ)] အရောဂေါ ဝိဗ္ဘမိဿာမီ’’တိ။ အထ ခေါ သော ပုရိသော ဘိက္ခု
(ဝိ၊၃၊၁၀၃။)
ဥပသင်္ကမိတွာ ပဗ္ဗဇ္ဇံ ယာစိ။ တံ ဘိက္ခူ ပဗ္ဗာဇေသုံ, ဥပသမ္ပာဒေသုံ။ တံ ဘိက္ခူ စေဝ ဥပဋ္ဌဟိံသု, ဇီဝကော စ ကောမာရဘစ္စော တိကိစ္ဆိ။ သော အရောဂေါ ဝိဗ္ဘမိ။ အဒ္ဒသာ ခေါ ဇီဝကော ကောမာရဘစ္စော တံ ပုရိသံ ဝိဗ္ဘန္တံ, ဒိသွာန တံ ပုရိသံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘နနု တွံ, အယျော, ဘိက္ခူသု ပဗ္ဗဇိတော အဟောသီ’’တိ? ‘‘ဧဝံ, အာစရိယာ’’တိ။ ‘‘ကိဿ ပန တွံ, အယျော, ဧဝရူပမကာသီ’’တိ? အထ ခေါ သော ပုရိသော ဇီဝကဿ ကောမာရဘစ္စဿ ဧတမတ္ထံ အာရောစေသိ။ ဇီဝကော ကောမာရဘစ္စော ဥဇ္ဈာယတိ ခိယျတိ ဝိပါစေတိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ ဘဒန္တာ [ဘဒ္ဒန္တာ (က။)] ပဉ္စဟိ အာဗာဓေဟိ ဖုဋ္ဌံ ပဗ္ဗာဇေဿန္တီ’’တိ။ အထ ခေါ ဇီဝကော ကောမာရဘစ္စော ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ, ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ ဇီဝကော ကောမာရဘစ္စော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘သာဓု, ဘန္တေ, အယျာ ပဉ္စဟိ အာဗာဓေဟိ ဖုဋ္ဌံ န ပဗ္ဗာဇေယျု’’န္တိ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ဇီဝကံ ကောမာရဘစ္စံ ဓမ္မိယာ ကထာယ သန္ဒဿေသိ သမာဒပေသိ သမုတ္တေဇေသိ သမ္ပဟံသေသိ။ အထ ခေါ ဇီဝကော ကောမာရဘစ္စော ဘဂဝတာ ဓမ္မိယာ ကထာယ သန္ဒဿိတော သမာဒပိတော သမုတ္တေဇိတော သမ္ပဟံသိတော ဥဋ္ဌာယာသနာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ပဒက္ခိဏံ ကတွာ ပက္ကာမိ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ဧတသ္မိံ နိဒါနေ ဧတသ္မိံ ပကရဏေ ဓမ္မိံ ကထံ ကတွာ ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ – ‘‘န, ဘိက္ခဝေ, ပဉ္စဟိ အာဗာဓေဟိ ဖုဋ္ဌော ပဗ္ဗာဇေတဗ္ဗော။ ယော ပဗ္ဗာဇေယျ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿာ’’တိ။
ပဉ္စာဗာဓဝတ္ထု နိဋ္ဌိတံ။
၂၇။ ရာဇဘဋဝတ္ထု
မြန်֍ ၉၀။ တေန ခေါ ပန သမယေန ရညော မာဂဓဿ သေနိယဿ ဗိမ္ဗိသာရဿ ပစ္စန္တော ကုပိတော ဟောတိ။ အထ ခေါ ရာဇာ မာဂဓော သေနိယော ဗိမ္ဗိသာရော သေနာနာယကေ မဟာမတ္တေ အာဏာပေသိ – ‘‘ဂစ္ဆထ, ဘဏေ, ပစ္စန္တံ ဥစ္စိနထာ’’တိ။ ‘‘ဧဝံ, ဒေဝါ’’တိ ခေါ သေနာနာယကာ မဟာမတ္တာ ရညော မာဂဓဿ သေနိယဿ ဗိမ္ဗိသာရဿ ပစ္စဿောသုံ။ အထ ခေါ အဘိညာတာနံ အဘိညာတာနံ ယောဓာနံ ဧတဒဟောသိ – ‘‘မယံ ခေါ ယုဒ္ဓါဘိနန္ဒိနော ဂစ္ဆန္တာ ပါပဉ္စ ကရောမ, ဗဟုဉ္စ အပုညံ ပသဝါမ။ ကေန နု ခေါ မယံ ဥပါယေန ပါပါ စ ဝိရမေယျာမ ကလျာဏဉ္စ ကရေယျာမာ’’တိ? အထ ခေါ တေသံ ယောဓာနံ ဧတဒဟောသိ – ‘‘ဣမေ
(ဝိ၊၃၊၁၀၄။)
ခေါ သမဏာ သကျပုတ္တိယာ ဓမ္မစာရိနော သမစာရိနော ဗြဟ္မစာရိနော သစ္စဝါဒိနော သီလဝန္တော ကလျာဏဓမ္မာ။ သစေ ခေါ မယံ သမဏေသု သကျပုတ္တိယေသု ပဗ္ဗဇေယျာမ, ဧဝံ မယံ ပါပါ စ ဝိရမေယျာမ ကလျာဏဉ္စ ကရေယျာမာ’’တိ။ အထ ခေါ တေ ယောဓာ ဘိက္ခူ ဥပသင်္ကမိတွာ ပဗ္ဗဇ္ဇံ ယာစိံသု။ တေ ဘိက္ခူ ပဗ္ဗာဇေသုံ, ဥပသမ္ပာဒေသုံ။ သေနာနာယကာ မဟာမတ္တာ ရာဇဘဋေ ပုစ္ဆိံသု – ‘‘ကိံ နု ခေါ, ဘဏေ, ဣတ္ထန္နာမော စ ဣတ္ထန္နာမော စ ယောဓာ န ဒိဿန္တီ’’တိ? ‘‘ဣတ္ထန္နာမော စ ဣတ္ထန္နာမော စ, သာမိ, ယောဓာ ဘိက္ခူသု ပဗ္ဗဇိတာ’’တိ။ သေနာနာယကာ မဟာမတ္တာ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ သမဏာ သကျပုတ္တိယာ ရာဇဘဋံ ပဗ္ဗာဇေဿန္တီ’’တိ။ သေနာနာယကာ မဟာမတ္တာ ရညော မာဂဓဿ သေနိယဿ ဗိမ္ဗိသာရဿ ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ အထ ခေါ ရာဇာ မာဂဓော သေနိယော ဗိမ္ဗိသာရော ဝေါဟာရိကေ မဟာမတ္တေ ပုစ္ဆိ – ‘‘ယော, ဘဏေ, ရာဇဘဋံ ပဗ္ဗာဇေတိ, ကိံ သော ပသဝတီ’’တိ? ‘‘ဥပဇ္ဈာယဿ, ဒေဝ, သီသံ ဆေတဗ္ဗံ, အနုဿာဝကဿ [အနုသာဝကဿ (က။)] ဇိဝှါ ဥဒ္ဓရိတဗ္ဗာ, ဂဏဿ ဥပဍ္ဎဖာသုကာ ဘဉ္ဇိတဗ္ဗာ’’တိ။ အထ ခေါ ရာဇာ မာဂဓော သေနိယော ဗိမ္ဗိသာရော ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ, ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ ရာဇာ မာဂဓော သေနိယော ဗိမ္ဗိသာရော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘သန္တိ, ဘန္တေ, ရာဇာနော အဿဒ္ဓါ အပ္ပသန္နာ။ တေ အပ္ပမတ္တကေနပိ ဘိက္ခူ ဝိဟေဌေယျုံ။ သာဓု, ဘန္တေ, အယျာ ရာဇဘဋံ န ပဗ္ဗာဇေယျု’’န္တိ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ရာဇာနံ မာဂဓံ သေနိယံ ဗိမ္ဗိသာရံ ဓမ္မိယာ ကထာယ သန္ဒဿေသိ သမာဒပေသိ သမုတ္တေဇေသိ သမ္ပဟံသေသိ။ အထ ခေါ ရာဇာ မာဂဓော သေနိယော ဗိမ္ဗိသာရော ဘဂဝတာ ဓမ္မိယာ ကထာယ သန္ဒဿိတော သမာဒပိတော သမုတ္တေဇိတော သမ္ပဟံသိတော ဥဋ္ဌာယာသနာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ပဒက္ခိဏံ ကတွာ ပက္ကာမိ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ဧတသ္မိံ နိဒါနေ ဧတသ္မိံ ပကရဏေ ဓမ္မိံ ကထံ ကတွာ ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ – ‘‘န, ဘိက္ခဝေ, ရာဇဘဋော ပဗ္ဗာဇေတဗ္ဗော။ ယော ပဗ္ဗာဇေယျ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿာ’’တိ။
ရာဇဘဋဝတ္ထု နိဋ္ဌိတံ။
၂၈။ အင်္ဂုလိမာလစောရဝတ္ထု
မြန်֍ ၉၁။ တေန ခေါ ပန သမယေန စောရော အင်္ဂုလိမာလော ဘိက္ခူသု ပဗ္ဗဇိတော ဟောတိ။ မနုဿာ ပဿိတွာ ဥဗ္ဗိဇ္ဇန္တိပိ, ဥတ္တသန္တိပိ, ပလာယန္တိပိ, အညေနပိ ဂစ္ဆန္တိ, အညေနပိ မုခံ ကရောန္တိ, ဒွါရမ္ပိ ထကေန္တိ။ မနုဿာ
(ဝိ၊၃၊၁၀၅။)
ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ သမဏာ သကျပုတ္တိယာ ဓဇဗန္ဓံ စောရံ ပဗ္ဗာဇေဿန္တီ’’တိ။ အဿောသုံ ခေါ ဘိက္ခူ တေသံ မနုဿာနံ ဥဇ္ဈာယန္တာနံ ခိယျန္တာနံ ဝိပါစေန္တာနံ။ အထ ခေါ တေ ဘိက္ခူ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ…ပေ… န, ဘိက္ခဝေ, ဓဇဗန္ဓော စောရော ပဗ္ဗာဇေတဗ္ဗော။ ယော ပဗ္ဗာဇေယျ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿာတိ။
အင်္ဂုလိမာလစောရဝတ္ထု နိဋ္ဌိတံ။
၂၉။ ကာရဘေဒကစောရဝတ္ထု
မြန်֍ ၉၂။ တေန ခေါ ပန သမယေန ရညာ မာဂဓေန သေနိယေန ဗိမ္ဗိသာရေန အနုညာတံ ဟောတိ – ‘‘ယေ သမဏေသု သကျပုတ္တိယေသု ပဗ္ဗဇန္တိ, န တေ လဗ္ဘာ ကိဉ္စိ ကာတုံ၊ သွာက္ခာတော ဓမ္မော, စရန္တု ဗြဟ္မစရိယံ သမ္မာ ဒုက္ခဿ အန္တကိရိယာယာ’’တိ။ တေန ခေါ ပန သမယေန အညတရော ပုရိသော စောရိကံ ကတွာ ကာရာယ ဗဒ္ဓေါ ဟောတိ။ သော ကာရံ ဘိန္ဒိတွာ ပလာယိတွာ ဘိက္ခူသု ပဗ္ဗဇိတော ဟောတိ။ မနုဿာ ပဿိတွာ ဧဝမာဟံသု – ‘‘အယံ သော ကာရဘေဒကော စောရော။ ဟန္ဒ, နံ နေမာ’’တိ။ ဧကစ္စေ ဧဝမာဟံသု – ‘‘မာယျော, ဧဝံ အဝစုတ္ထ။ အနုညာတံ ရညာ မာဂဓေန သေနိယေန ဗိမ္ဗိသာရေန – ‘‘ယေ သမဏေသု သကျပုတ္တိယေသု ပဗ္ဗဇန္တိ, န တေ လဗ္ဘာ ကိဉ္စိ ကာတုံ၊ သွာက္ခာတော ဓမ္မော, စရန္တု ဗြဟ္မစရိယံ သမ္မာ ဒုက္ခဿ အန္တကိရိယာယာ’’တိ။ မနုဿာ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘အဘယူဝရာ ဣမေ သမဏာ သကျပုတ္တိယာ, နယိမေ လဗ္ဘာ ကိဉ္စိ ကာတုံ။ ကထဉှိ နာမ သမဏာ သကျပုတ္တိယာ ကာရဘေဒကံ စောရံ ပဗ္ဗာဇေဿန္တီ’’တိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ န, ဘိက္ခဝေ, ကာရဘေဒကော စောရော ပဗ္ဗာဇေတဗ္ဗော။ ယော ပဗ္ဗာဇေယျ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿာတိ။
ကာရဘေဒကစောရဝတ္ထု နိဋ္ဌိတံ။
၃၀။ လိခိတကစောရဝတ္ထု
မြန်֍ ၉၃။ တေန ခေါ ပန သမယေန အညတရော ပုရိသော စောရိကံ ကတွာ ပလာယိတွာ ဘိက္ခူသု ပဗ္ဗဇိတော ဟောတိ။ သော စ ရညော အန္တေပုရေ လိခိတော ဟောတိ – ယတ္ထ ပဿတိ, တတ္ထ ဟန္တဗ္ဗောတိ။ မနုဿာ ပဿိတွာ ဧဝမာဟံသု – ‘‘အယံ သော လိခိတကော စောရော။ ဟန္ဒ, နံ ဟနာမာ’’တိ။ ဧကစ္စေ ဧဝမာဟံသု – ‘‘မာယျော, ဧဝံ အဝစုတ္ထ။ အနုညာတံ ရညာ မာဂဓေန သေနိယေန ဗိမ္ဗိသာရေန ‘‘ယေ သမဏေသု သကျပုတ္တိယေသု ပဗ္ဗဇန္တိ, န တေ လဗ္ဘာ ကိဉ္စိ ကာတုံ, သွာက္ခာတော ဓမ္မော, စရန္တု ဗြဟ္မစရိယံ သမ္မာ ဒုက္ခဿ အန္တကိရိယာယာ’’တိ။ မနုဿာ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ
(ဝိ၊၃၊၁၀၆။)
‘‘အဘယူဝရာ ဣမေ သမဏာ သကျပုတ္တိယာ, နယိမေ လဗ္ဘာ ကိဉ္စိ ကာတုံ။ ကထဉှိ နာမ သမဏာ သကျပုတ္တိယာ လိခိတကံ စောရံ ပဗ္ဗာဇေဿန္တီ’’တိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ န, ဘိက္ခဝေ, လိခိတကော စောရော ပဗ္ဗာဇေတဗ္ဗော။ ယော ပဗ္ဗာဇေယျ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿာတိ။
လိခိတကစောရဝတ္ထု နိဋ္ဌိတံ။
၃၁။ ကသာဟတဝတ္ထု
မြန်֍ ၉၄။ တေန ခေါ ပန သမယေန အညတရော ပုရိသော ကသာဟတော ကတဒဏ္ဍကမ္မော ဘိက္ခူသု ပဗ္ဗဇိတော ဟောတိ။ မနုဿာ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ သမဏာ သကျပုတ္တိယာ ကသာဟတံ ကတဒဏ္ဍကမ္မံ ပဗ္ဗာဇေဿန္တီ’’တိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ န, ဘိက္ခဝေ, ကသာဟတော ကတဒဏ္ဍကမ္မော ပဗ္ဗာဇေတဗ္ဗော။ ယော ပဗ္ဗာဇေယျ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿာတိ။
ကသာဟတဝတ္ထု နိဋ္ဌိတံ။
၃၂။ လက္ခဏာဟတဝတ္ထု
မြန်֍ ၉၅။ တေန ခေါ ပန သမယေန အညတရော ပုရိသော လက္ခဏာဟတော ကတဒဏ္ဍကမ္မော ဘိက္ခူသု ပဗ္ဗဇိတော ဟောတိ။ မနုဿာ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ သမဏာ သကျပုတ္တိယာ လက္ခဏာဟတံ ကတဒဏ္ဍကမ္မံ ပဗ္ဗာဇေဿန္တီ’’တိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ န, ဘိက္ခဝေ, လက္ခဏာဟတော ကတဒဏ္ဍကမ္မော ပဗ္ဗာဇေတဗ္ဗော။ ယော ပဗ္ဗာဇေယျ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿာတိ။
လက္ခဏာဟတဝတ္ထု နိဋ္ဌိတံ။
၃၃။ ဣဏာယိကဝတ္ထု
မြန်֍ ၉၆။ တေန ခေါ ပန သမယေန အညတရော ပုရိသော ဣဏာယိကော ပလာယိတွာ ဘိက္ခူသု ပဗ္ဗဇိတော ဟောတိ။ ဓနိယာ ပဿိတွာ ဧဝမာဟံသု – ‘‘အယံ သော အမှာကံ ဣဏာယိကော။ ဟန္ဒ, နံ နေမာ’’တိ။ ဧကစ္စေ ဧဝမာဟံသု – ‘‘မာယျော, ဧဝံ အဝစုတ္ထ။ အနုညာတံ ရညာ မာဂဓေန သေနိယေန ဗိမ္ဗိသာရေန – ‘‘ယေ သမဏေသု သကျပုတ္တိယေသု ပဗ္ဗဇန္တိ, န တေ လဗ္ဘာ ကိဉ္စိ ကာတုံ၊ သွာက္ခာတော ဓမ္မော, စရန္တု ဗြဟ္မစရိယံ သမ္မာ ဒုက္ခဿ အန္တကိရိယာယာ’’တိ။ မနုဿာ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘အဘယူဝရာ ဣမေ သမဏာ သကျပုတ္တိယာ။ နယိမေ လဗ္ဘာ ကိဉ္စိ ကာတုံ။ ကထဉှိ နာမ သမဏာ သကျပုတ္တိယာ ဣဏာယိကံ ပဗ္ဗာဇေဿန္တီ’’တိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ
(ဝိ၊၃၊၁၀၇။)
အာရောစေသုံ။ န, ဘိက္ခဝေ, ဣဏာယိကော ပဗ္ဗာဇေတဗ္ဗော။ ယော ပဗ္ဗာဇေယျ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿာတိ။
ဣဏာယိကဝတ္ထု နိဋ္ဌိတံ။
၃၄။ ဒါသဝတ္ထု
မြန်֍ ၉၇။ တေန ခေါ ပန သမယေန အညတရော ဒါသော ပလာယိတွာ ဘိက္ခူသု ပဗ္ဗဇိတော ဟောတိ။ အယျကာ [အယျိကာ (က။), အယိရကာ (သီ။)] ပဿိတွာ ဧဝမာဟံသု – ‘‘အယံ သော အမှာကံ ဒါသော။ ဟန္ဒ, နံ နေမာ’’တိ။ ဧကစ္စေ ဧဝမာဟံသု – ‘‘မာယျော, ဧဝံ အဝစုတ္ထ, အနုညာတံ ရညာ မာဂဓေန သေနိယေန ဗိမ္ဗိသာရေန ‘‘ယေ သမဏေသု သကျပုတ္တိယေသု ပဗ္ဗဇန္တိ, န တေ လဗ္ဘာ ကိဉ္စိ ကာတုံ, သွာက္ခာတော ဓမ္မော, စရန္တု ဗြဟ္မစရိယံ သမ္မာ ဒုက္ခဿ အန္တကိရိယာယာ’’တိ။ မနုဿာ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘အဘယူဝရာ ဣမေ သမဏာ သကျပုတ္တိယာ, နယိမေ လဗ္ဘာ ကိဉ္စိ ကာတုံ။ ကထဉှိ နာမ သမဏာ သကျပုတ္တိယာ ဒါသံ ပဗ္ဗာဇေဿန္တီ’’တိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ န, ဘိက္ခဝေ, ဒါသော ပဗ္ဗာဇေတဗ္ဗော။ ယော ပဗ္ဗာဇေယျ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿာတိ။
ဒါသဝတ္ထု နိဋ္ဌိတံ။
၃၅။ ကမ္မာရဘဏ္ဍုဝတ္ထု
မြန်֍ ၉၈။ တေန ခေါ ပန သမယေန အညတရော ကမ္မာရဘဏ္ဍု မာတာပိတူဟိ သဒ္ဓိံ ဘဏ္ဍိတွာ အာရာမံ ဂန္တွာ ဘိက္ခူသု ပဗ္ဗဇိတော ဟောတိ။ အထ ခေါ တဿ ကမ္မာရဘဏ္ဍုဿ မာတာပိတရော တံ ကမ္မာရဘဏ္ဍုံ ဝိစိနန္တာ အာရာမံ ဂန္တွာ ဘိက္ခူ ပုစ္ဆိံသု – ‘‘အပိ, ဘန္တေ, ဧဝရူပံ ဒါရကံ ပဿေယျာထာ’’တိ? ဘိက္ခူ အဇာနံယေဝ အာဟံသု – ‘‘န ဇာနာမာ’’တိ, အပဿံယေဝ အာဟံသု – ‘‘န ပဿာမာ’’တိ။ အထ ခေါ တဿ ကမ္မာရဘဏ္ဍုဿ မာတာပိတရော တံ ကမ္မာရဘဏ္ဍုံ ဝိစိနန္တာ ဘိက္ခူသု ပဗ္ဗဇိတံ ဒိသွာ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘အလဇ္ဇိနော ဣမေ သမဏာ သကျပုတ္တိယာ, ဒုဿီလာ မုသာဝါဒိနော။ ဇာနံယေဝ အာဟံသု – ‘န ဇာနာမာ’တိ, ပဿံယေဝ အာဟံသု – ‘န ပဿာမာ’တိ။ အယံ ဒါရကော ဘိက္ခူသု ပဗ္ဗဇိတော’’တိ။ အဿောသုံ ခေါ ဘိက္ခူ တဿ ကမ္မာရဘဏ္ဍုဿ မာတာပိတူနံ ဥဇ္ဈာယန္တာနံ ခိယျန္တာနံ ဝိပါစေန္တာနံ။ အထ ခေါ တေ ဘိက္ခူ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, သံဃံ အပလောကေတုံ ဘဏ္ဍုကမ္မာယာတိ။
ကမ္မာရဘဏ္ဍုဝတ္ထု နိဋ္ဌိတံ။
(ဝိ၊၃၊၁၀၈။)
၃၆။ ဥပါလိဒါရကဝတ္ထု
မြန်֍ ၉၉။ [ဣဒံ ဝတ္ထု ပါစိ။ ၄၀၂ အာဒယော]တေန ခေါ ပန သမယေန ရာဇဂဟေ သတ္တရသဝဂ္ဂိယာ ဒါရကာ သဟာယကာ ဟောန္တိ။ ဥပါလိဒါရကော တေသံ ပါမောက္ခော ဟောတိ။ အထ ခေါ ဥပါလိဿ မာတာပိတူနံ ဧတဒဟောသိ – ‘‘ကေန နု ခေါ ဥပါယေန ဥပါလိ အမှာကံ အစ္စယေန သုခဉ္စ ဇီဝေယျ, န စ ကိလမေယျာ’’တိ? အထ ခေါ ဥပါလိဿ မာတာပိတူနံ ဧတဒဟောသိ – ‘‘သစေ ခေါ ဥပါလိ လေခံ သိက္ခေယျ, ဧဝံ ခေါ ဥပါလိ အမှာကံ အစ္စယေန သုခဉ္စ ဇီဝေယျ, န စ ကိလမေယျာ’’တိ။ အထ ခေါ ဥပါလိဿ မာတာပိတူနံ ဧတဒဟောသိ – ‘‘သစေ ခေါ ဥပါလိ လေခံ သိက္ခိဿတိ, အင်္ဂုလိယော ဒုက္ခာ ဘဝိဿန္တိ။ သစေ ခေါ ဥပါလိ ဂဏနံ သိက္ခေယျ, ဧဝံ ခေါ ဥပါလိ အမှာကံ အစ္စယေန သုခဉ္စ ဇီဝေယျ, န စ ကိလမေယျာ’’တိ။ အထ ခေါ ဥပါလိဿ မာတာပိတူနံ ဧတဒဟောသိ – ‘‘သစေ ခေါ ဥပါလိ ဂဏနံ သိက္ခိဿတိ, ဥရဿ ဒုက္ခော ဘဝိဿတိ။ သစေ ခေါ ဥပါလိ ရူပံ သိက္ခေယျ, ဧဝံ ခေါ ဥပါလိ အမှာကံ အစ္စယေန သုခဉ္စ ဇီဝေယျ, န စ ကိလမေယျာ’’တိ။ အထ ခေါ ဥပါလိဿ မာတာပိတူနံ ဧတဒဟောသိ – ‘‘သစေ ခေါ ဥပါလိ ရူပံ သိက္ခိဿတိ, အက္ခီနိ ဒုက္ခာ ဘဝိဿန္တိ။ ဣမေ ခေါ သမဏာ သကျပုတ္တိယာ သုခသီလာ သုခသမာစာရာ, သုဘောဇနာနိ ဘုဉ္ဇိတွာ နိဝါတေသု သယနေသု သယန္တိ။ သစေ ခေါ ဥပါလိ သမဏေသု သကျပုတ္တိယေသု ပဗ္ဗဇေယျ, ဧဝံ ခေါ ဥပါလိ အမှာကံ အစ္စယေန သုခဉ္စ ဇီဝေယျ, န စ ကိလမေယျာ’’တိ။
အဿောသိ ခေါ ဥပါလိဒါရကော မာတာပိတူနံ ဣမံ ကထာသလ္လာပံ။ အထ ခေါ ဥပါလိဒါရကော ယေန တေ ဒါရကာ တေနုပသင်္ကမိ, ဥပသင်္ကမိတွာ တေ ဒါရကေ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ဧထ မယံ, အယျာ, သမဏေသု သကျပုတ္တိယေသု ပဗ္ဗဇိဿာမာ’’တိ။ ‘‘သစေ ခေါ တွံ, အယျ, ပဗ္ဗဇိဿသိ, ဧဝံ မယမ္ပိ ပဗ္ဗဇိဿာမာ’’တိ။ အထ ခေါ တေ ဒါရကာ ဧကမေကဿ မာတာပိတရော ဥပသင်္ကမိတွာ ဧတဒဝေါစုံ – ‘‘အနုဇာနာထ မံ အဂါရသ္မာ အနာဂါရိယံ ပဗ္ဗဇ္ဇာယာ’’တိ။ အထ ခေါ တေသံ ဒါရကာနံ မာတာပိတရော – ‘‘သဗ္ဗေပိမေ ဒါရကာ သမာနစ္ဆန္ဒာ ကလျာဏာဓိပ္ပါယာ’’တိ – အနုဇာနိံသု။ တေ ဘိက္ခူ ဥပသင်္ကမိတွာ ပဗ္ဗဇ္ဇံ ယာစိံသု။ တေ ဘိက္ခူ ပဗ္ဗာဇေသုံ ဥပသမ္ပာဒေသုံ။ တေ ရတ္တိယာ ပစ္စူသသမယံ ပစ္စုဋ္ဌာယ ရောဒန္တိ – ‘‘ယာဂုံ ဒေထ, ဘတ္တံ ဒေထ, ခါဒနီယံ ဒေထာ’’တိ။ ဘိက္ခူ ဧဝမာဟံသု – ‘‘အာဂမေထ, အာဝုသော, ယာဝ ရတ္တိ ဝိဘာယတိ။ သစေ ယာဂု
(ဝိ၊၃၊၁၀၉။)
ဘဝိဿတိ ပိဝိဿထ, သစေ ဘတ္တံ ဘဝိဿတိ ဘုဉ္ဇိဿထ, သစေ ခါဒနီယံ ဘဝိဿတိ ခါဒိဿထ၊ နော စေ ဘဝိဿတိ ယာဂု ဝါ ဘတ္တံ ဝါ ခါဒနီယံ ဝါ, ပိဏ္ဍာယ စရိတွာ ဘုဉ္ဇိဿထာ’’တိ။ ဧဝမ္ပိ ခေါ တေ ဘိက္ခူ ဘိက္ခူဟိ ဝုစ္စမာနာ ရောဒန္တိယေဝ ‘‘ယာဂုံ ဒေထ, ဘတ္တံ ဒေထ, ခါဒနီယံ ဒေထာ’’တိ၊ သေနာသနံ ဥဟဒန္တိပိ ဥမ္မိဟန္တိပိ။
အဿောသိ ခေါ ဘဂဝါ ရတ္တိယာ ပစ္စူသသမယံ ပစ္စုဋ္ဌာယ ဒါရကသဒ္ဒံ။ သုတွာန အာယသ္မန္တံ အာနန္ဒံ အာမန္တေသိ – ‘‘ကိံ နု ခေါ သော, အာနန္ဒ, ဒါရကသဒ္ဒေါ’’တိ? အထ ခေါ အာယသ္မာ အာနန္ဒော ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသိ…ပေ… ‘‘သစ္စံ ကိရ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခူ ဇာနံ ဦနဝီသတိဝဿံ ပုဂ္ဂလံ ဥပသမ္ပာဒေန္တီ’’တိ? ‘‘သစ္စံ, ဘဂဝါ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ…ပေ… ‘‘ကထဉှိ နာမ တေ, ဘိက္ခဝေ, မောဃပုရိသာ ဇာနံ ဦနဝီသတိဝဿံ ပုဂ္ဂလံ ဥပသမ္ပာဒေဿန္တိ။ ဦနဝီသတိဝဿော, ဘိက္ခဝေ, ပုဂ္ဂလော အက္ခမော ဟောတိ သီတဿ ဥဏှဿ ဇိဃစ္ဆာယ ပိပါသာယ ဍံသမကသဝါတာတပသရီသပသမ္ဖဿာနံ ဒုရုတ္တာနံ ဒုရာဂတာနံ ဝစနပထာနံ ဥပ္ပန္နာနံ သာရီရိကာနံ ဝေဒနာနံ ဒုက္ခာနံ တိဗ္ဗာနံ ခရာနံ ကဋုကာနံ အသာတာနံ အမနာပါနံ ပါဏဟရာနံ အနဓိဝါသကဇာတိကော ဟောတိ။ ဝီသတိဝဿောဝ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ပုဂ္ဂလော ခမော ဟောတိ သီတဿ ဥဏှဿ ဇိဃစ္ဆာယ ပိပါသာယ ဍံသမကသဝါတာတပသရီသပသမ္ဖဿာနံ ဒုရုတ္တာနံ ဒုရာဂတာနံ ဝစနပထာနံ, ဥပ္ပန္နာနံ သာရီရိကာနံ ဝေဒနာနံ ဒုက္ခာနံ တိဗ္ဗာနံ ခရာနံ ကဋုကာနံ အသာတာနံ အမနာပါနံ ပါဏဟရာနံ အဓိဝါသကဇာတိကော ဟောတိ။ နေတံ, ဘိက္ခဝေ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ, ပသန္နာနံ ဝါ ဘိယျောဘာဝါယ…ပေ… ဝိဂရဟိတွာ…ပေ… ဓမ္မိံ ကထံ ကတွာ ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ – ‘‘န, ဘိက္ခဝေ, ဇာနံ ဦနဝီသတိဝဿော ပုဂ္ဂလော ဥပသမ္ပာဒေတဗ္ဗော။ ယော ဥပသမ္ပာဒေယျ, ယထာဓမ္မော ကာရေတဗ္ဗော’’တိ။
ဥပါလိဒါရကဝတ္ထု နိဋ္ဌိတံ။
၃၇။ အဟိဝါတကရောဂဝတ္ထု
မြန်֍ ၁၀၀။ တေန ခေါ ပန သမယေန အညတရံ ကုလံ အဟိဝါတကရောဂေန ကာလင်္ကတံ ဟောတိ။ တဿ ပိတာပုတ္တကာ သေသာ ဟောန္တိ။ တေ ဘိက္ခူသု ပဗ္ဗဇိတွာ ဧကတောဝ ပိဏ္ဍာယ စရန္တိ။ အထ ခေါ သော ဒါရကော ပိတုနော ဘိက္ခာယ ဒိန္နာယ ဥပဓာဝိတွာ ဧတဒဝေါစ – ‘‘မယှမ္ပိ, တာတ, ဒေဟိ၊ မယှမ္ပိ, တာတ, ဒေဟီ’’တိ။ မနုဿာ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘အဗြဟ္မစာရိနော ဣမေ သမဏာ သကျပုတ္တိယာ။ အယမ္ပိ ဒါရကော ဘိက္ခုနိယာ ဇာတော’’တိ။ အဿောသုံ ခေါ ဘိက္ခူ တေသံ မနုဿာနံ
(ဝိ၊၃၊၁၁၀။)
ဥဇ္ဈာယန္တာနံ ခိယျန္တာနံ ဝိပါစေန္တာနံ။ အထ ခေါ တေ ဘိက္ခူ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ န, ဘိက္ခဝေ, ဦနပန္နရသဝဿော ဒါရကော ပဗ္ဗာဇေတဗ္ဗော။ ယော ပဗ္ဗာဇေယျ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿာတိ။
တေန ခေါ ပန သမယေန အာယသ္မတော အာနန္ဒဿ ဥပဋ္ဌာကကုလံ သဒ္ဓံ ပသန္နံ အဟိဝါတကရောဂေန ကာလင်္ကတံ ဟောတိ, ဒွေ စ ဒါရကာ သေသာ ဟောန္တိ။ တေ ပေါရာဏကေန အာစိဏ္ဏကပ္ပေန ဘိက္ခူ ပဿိတွာ ဥပဓာဝန္တိ။ ဘိက္ခူ အပသာဒေန္တိ။ တေ ဘိက္ခူဟိ အပသာဒိယမာနာ ရောဒန္တိ။ အထ ခေါ အာယသ္မတော အာနန္ဒဿ ဧတဒဟောသိ – ‘‘ဘဂဝတာ ပညတ္တံ ‘န ဦနပန္နရသဝဿော ဒါရကော ပဗ္ဗာဇေတဗ္ဗော’တိ။ ဣမေ စ ဒါရကာ ဦနပန္နရသဝဿာ။ ကေန နု ခေါ ဥပါယေန ဣမေ ဒါရကာ န ဝိနဿေယျု’’န္တိ? အထ ခေါ အာယသ္မာ အာနန္ဒော ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသိ။ ဥဿဟန္တိ ပန တေ, အာနန္ဒ, ဒါရကာ ကာကေ ဥဍ္ဍာပေတုန္တိ? ဥဿဟန္တိ, ဘဂဝါတိ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ဧတသ္မိံ နိဒါနေ ဧတသ္မိံ ပကရဏေ ဓမ္မိံ ကထံ ကတွာ ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ – ‘‘အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ဦနပန္နရသဝဿံ ဒါရကံ ကာကုဍ္ဍေပကံ ပဗ္ဗာဇေတု’’န္တိ။
အဟိဝါတကရောဂဝတ္ထု နိဋ္ဌိတံ။
၃၈။ ကဏ္ဋကဝတ္ထု
မြန်֍ ၁၀၁။ တေန ခေါ ပန သမယေန အာယသ္မတော ဥပနန္ဒဿ သကျပုတ္တဿ ဒွေ သာမဏေရာ ဟောန္တိ – ကဏ္ဋကော စ မဟကော စ။ တေ အညမညံ ဒူသေသုံ။ ဘိက္ခူ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ သာမဏေရာ ဧဝရူပံ အနာစာရံ အာစရိဿန္တီ’’တိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ န, ဘိက္ခဝေ, ဧကေန ဒွေ သာမဏေရာ ဥပဋ္ဌာပေတဗ္ဗာ။ ယော ဥပဋ္ဌာပေယျ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿာတိ။
ကဏ္ဋကဝတ္ထု နိဋ္ဌိတံ။
၃၉။ အာဟုန္ဒရိကဝတ္ထု
မြန်֍ ၁၀၂။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဘဂဝါ တတ္ထေဝ ရာဇဂဟေ ဝဿံ ဝသိ, တတ္ထ ဟေမန္တံ, တတ္ထ ဂိမှံ။ မနုဿာ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘အာဟုန္ဒရိကာ သမဏာနံ သကျပုတ္တိယာနံ ဒိသာ အန္ဓကာရာ, န ဣမေသံ ဒိသာ ပက္ခာယန္တီ’’တိ။ အဿောသုံ ခေါ ဘိက္ခူ တေသံ မနုဿာနံ ဥဇ္ဈာယန္တာနံ ခိယျန္တာနံ ဝိပါစေန္တာနံ။ အထ ခေါ တေ ဘိက္ခူ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ အာယသ္မန္တံ အာနန္ဒံ
(ဝိ၊၃၊၁၁၁။)
အာမန္တေသိ – ‘‘ဂစ္ဆာနန္ဒ, အဝါပုရဏံ [အပါပုရဏံ (က။)] အာဒါယ အနုပရိဝေဏိယံ ဘိက္ခူနံ အာရောစေဟိ – ‘‘ဣစ္ဆတာဝုသော ဘဂဝါ ဒက္ခိဏာဂိရိံ စာရိကံ ပက္ကမိတုံ။ ယဿာယသ္မတော အတ္ထော, သော အာဂစ္ဆတူ’’တိ။ ဧဝံ, ဘန္တေ, တိ ခေါ အာယသ္မာ အာနန္ဒော ဘဂဝတော ပဋိဿုဏိတွာ အဝါပုရဏံ အာဒါယ အနုပရိဝေဏိယံ ဘိက္ခူနံ အာရောစေသိ – ‘ဣစ္ဆတာဝုသော ဘဂဝါ ဒက္ခိဏာဂိရိံ စာရိကံ ပက္ကမိတုံ။ ယဿာယသ္မတော အတ္ထော, သော အာဂစ္ဆတူ’’’တိ။ ဘိက္ခူ ဧဝမာဟံသု – ‘‘ဘဂဝတာ, အာဝုသော အာနန္ဒ, ပညတ္တံ ဒသဝဿာနိ နိဿာယ ဝတ္ထုံ, ဒသဝဿေန နိဿယံ ဒါတုံ။ တတ္ထ စ နော ဂန္တဗ္ဗံ ဘဝိဿတိ, နိဿယော စ ဂဟေတဗ္ဗော ဘဝိဿတိ, ဣတ္တရော စ ဝါသော ဘဝိဿတိ, ပုန စ ပစ္စာဂန္တဗ္ဗံ ဘဝိဿတိ, ပုန စ နိဿယော ဂဟေတဗ္ဗော ဘဝိဿတိ။ သစေ အမှာကံ အာစရိယုပဇ္ဈာယာ ဂမိဿန္တိ, မယမ္ပိ ဂမိဿာမ၊ နော စေ အမှာကံ အာစရိယုပဇ္ဈာယာ ဂမိဿန္တိ, မယမ္ပိ န ဂမိဿာမ။ လဟုစိတ္တကတာ နော, အာဝုသော အာနန္ဒ, ပညာယိဿတီ’’တိ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ဩဂဏေန ဘိက္ခုသံဃေန ဒက္ခိဏာဂိရိံ စာရိကံ ပက္ကာမိ။
အာဟုန္ဒရိကဝတ္ထု နိဋ္ဌိတံ။
၄၀။ နိဿယမုစ္စနကကထာ
မြန်֍ ၁၀၃။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ဒက္ခိဏာဂိရိသ္မိံ ယထာဘိရန္တံ ဝိဟရိတွာ ပုနဒေဝ ရာဇဂဟံ ပစ္စာဂစ္ဆိ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ အာယသ္မန္တံ အာနန္ဒံ အာမန္တေသိ – ‘‘ကိံ နု ခေါ, အာနန္ဒ, တထာဂတော ဩဂဏေန ဘိက္ခုသံဃေန ဒက္ခိဏာဂိရိံ စာရိကံ ပက္ကန္တော’’တိ? အထ ခေါ အာယသ္မာ အာနန္ဒော ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသိ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ဧတသ္မိံ နိဒါနေ ဧတသ္မိံ ပကရဏေ ဓမ္မိံ ကထံ ကတွာ ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ – ‘‘အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ဗျတ္တေန ဘိက္ခုနာ ပဋိဗလေန ပဉ္စဝဿာနိ နိဿာယ ဝတ္ထုံ, အဗျတ္တေန ယာဝဇီဝံ။
‘‘ပဉ္စဟိ, ဘိက္ခဝေ, အင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတေန ဘိက္ခုနာ န အနိဿိတေန ဝတ္ထဗ္ဗံ။ န အသေက္ခေန သီလက္ခန္ဓေန သမန္နာဂတော ဟောတိ န အသေက္ခေန သမာဓိက္ခန္ဓေန, န အသေက္ခေန ပညာက္ခန္ဓေန န အသေက္ခေန ဝိမုတ္တိက္ခန္ဓေန န အသေက္ခေန ဝိမုတ္တိဉာဏဒဿနက္ခန္ဓေန သမန္နာဂတော ဟောတိ – ဣမေဟိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ပဉ္စဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတေန ဘိက္ခုနာ န အနိဿိတေန ဝတ္ထဗ္ဗံ။
(ဝိ၊၃၊၁၁၂။)
ပဉ္စဟိ, ဘိက္ခဝေ, အင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတေန ဘိက္ခုနာ အနိဿိတေန ဝတ္ထဗ္ဗံ။ အသေက္ခေန သီလက္ခန္ဓေန သမန္နာဂတော ဟောတိ အသေက္ခေန သမာဓိက္ခန္ဓေန။ အသေက္ခေန ပညာက္ခန္ဓေန… အသေက္ခေန ဝိမုတ္တိက္ခန္ဓေန… အသေက္ခေန ဝိမုတ္တိဉာဏဒဿနက္ခန္ဓေန သမန္နာဂတော ဟောတိ – ဣမေဟိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ပဉ္စဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတေန ဘိက္ခုနာ အနိဿိတေန ဝတ္ထဗ္ဗံ။
အပရေဟိပိ, ဘိက္ခဝေ, ပဉ္စဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတေန ဘိက္ခုနာ န အနိဿိတေန ဝတ္ထဗ္ဗံ။ အဿဒ္ဓေါ ဟောတိ, အဟိရိကော ဟောတိ, အနောတ္တပ္ပီ ဟောတိ, ကုသီတော ဟောတိ, မုဋ္ဌဿတိ ဟောတိ – ဣမေဟိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ပဉ္စဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတေန ဘိက္ခုနာ န အနိဿိတေန ဝတ္ထဗ္ဗံ။
ပဉ္စဟိ, ဘိက္ခဝေ, အင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတေန ဘိက္ခုနာ အနိဿိတေန ဝတ္ထဗ္ဗံ။ သဒ္ဓေါ ဟောတိ, ဟိရိမာ ဟောတိ, ဩတ္တပ္ပီ ဟောတိ, အာရဒ္ဓဝီရိယော ဟောတိ, ဥပဋ္ဌိတဿတိ ဟောတိ – ဣမေဟိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ပဉ္စဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတေန ဘိက္ခုနာ အနိဿိတေန ဝတ္ထဗ္ဗံ။
‘‘အပရေဟိပိ, ဘိက္ခဝေ, ပဉ္စဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတေန ဘိက္ခုနာ န အနိဿိတေန ဝတ္ထဗ္ဗံ။ အဓိသီလေ သီလဝိပန္နော ဟောတိ, အဇ္ဈာစာရေ အာစာရဝိပန္နော ဟောတိ, အတိဒိဋ္ဌိယာ ဒိဋ္ဌိဝိပန္နော ဟောတိ, အပ္ပဿုတော ဟောတိ, ဒုပ္ပညော ဟောတိ – ဣမေဟိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ပဉ္စဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတေန ဘိက္ခုနာ န အနိဿိတေန ဝတ္ထဗ္ဗံ။
ပဉ္စဟိ, ဘိက္ခဝေ, အင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတေန ဘိက္ခုနာ အနိဿိတေန ဝတ္ထဗ္ဗံ။ န အဓိသီလေ သီလဝိပန္နော ဟောတိ, န အဇ္ဈာစာရေ အာစာရဝိပန္နော ဟောတိ, န အတိဒိဋ္ဌိယာ ဒိဋ္ဌိဝိပန္နော ဟောတိ, ဗဟုဿုတော ဟောတိ, ပညဝါ ဟောတိ – ဣမေဟိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ပဉ္စဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတေန ဘိက္ခုနာ အနိဿိတေန ဝတ္ထဗ္ဗံ။
အပရေဟိပိ, ဘိက္ခဝေ, ပဉ္စဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတေန ဘိက္ခုနာ န အနိဿိတေန ဝတ္ထဗ္ဗံ။ အာပတ္တိံ န ဇာနာတိ, အနာပတ္တိံ န ဇာနာတိ, လဟုကံ အာပတ္တိံ န ဇာနာတိ, ဂရုကံ အာပတ္တိံ န ဇာနာတိ, ဥဘယာနိ ခေါ ပနဿ ပါတိမောက္ခာနိ ဝိတ္ထာရေန န သွာဂတာနိ ဟောန္တိ န သုဝိဘတ္တာနိ န သုပ္ပဝတ္တီနိ န သုဝိနိစ္ဆိတာနိ သုတ္တသော အနုဗျဉ္ဇနသော – ဣမေဟိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ပဉ္စဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတေန ဘိက္ခုနာ န အနိဿိတေန ဝတ္ထဗ္ဗံ။
(ဝိ၊၃၊၁၁၃။)
ပဉ္စဟိ, ဘိက္ခဝေ, အင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတေန ဘိက္ခုနာ အနိဿိတေန ဝတ္ထဗ္ဗံ။ အာပတ္တိံ ဇာနာတိ, အနာပတ္တိံ ဇာနာတိ, လဟုကံ အာပတ္တိံ ဇာနာတိ, ဂရုကံ အာပတ္တိံ ဇာနာတိ, ဥဘယာနိ ခေါ ပနဿ ပါတိမောက္ခာနိ ဝိတ္ထာရေန သွာဂတာနိ ဟောန္တိ သုဝိဘတ္တာနိ သုပ္ပဝတ္တီနိ သုဝိနိစ္ဆိတာနိ သုတ္တသော အနုဗျဉ္ဇနသော – ဣမေဟိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ပဉ္စဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတေန ဘိက္ခုနာ အနိဿိတေန ဝတ္ထဗ္ဗံ။
အပရေဟိပိ, ဘိက္ခဝေ, ပဉ္စဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတေန ဘိက္ခုနာ န အနိဿိတေန ဝတ္ထဗ္ဗံ။ အာပတ္တိံ န ဇာနာတိ, အနာပတ္တိံ န ဇာနာတိ, လဟုကံ အာပတ္တိံ န ဇာနာတိ, ဂရုကံ အာပတ္တိံ န ဇာနာတိ, ဦနပဉ္စဝဿော ဟောတိ – ဣမေဟိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ပဉ္စဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတေန ဘိက္ခုနာ န အနိဿိတေန ဝတ္ထဗ္ဗံ။
ပဉ္စဟိ, ဘိက္ခဝေ, အင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတေန ဘိက္ခုနာ အနိဿိတေန ဝတ္ထဗ္ဗံ။ အာပတ္တိံ ဇာနာတိ, အနာပတ္တိံ ဇာနာတိ, လဟုကံ အာပတ္တိံ ဇာနာတိ, ဂရုကံ အာပတ္တိံ ဇာနာတိ, ပဉ္စဝဿော ဝါ ဟောတိ အတိရေက ပဉ္စဝဿော ဝါ – ဣမေဟိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ပဉ္စဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတေန ဘိက္ခုနာ အနိဿိတေန ဝတ္ထဗ္ဗံ။
နိဿယမုစ္စနကကထာ နိဋ္ဌိတာ။
ပဉ္စကဒသဝါရော နိဋ္ဌိတော။
မြန်֍ ၁၀၄။ ‘‘ဆဟိ, ဘိက္ခဝေ, အင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတေန ဘိက္ခုနာ န အနိဿိတေန ဝတ္ထဗ္ဗံ။ န အသေက္ခေန သီလက္ခန္ဓေန သမန္နာဂတော ဟောတိ, န အသေက္ခေန သမာဓိက္ခန္ဓေန, န အသေက္ခေန ပညာက္ခန္ဓေန, န အသေက္ခေန ဝိမုတ္တိက္ခန္ဓေန, န အသေက္ခေန ဝိမုတ္တိဉာဏဒဿနက္ခန္ဓေန သမန္နာဂတော ဟောတိ, ဦနပဉ္စဝဿော ဟောတိ – ဣမေဟိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဆဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတေန ဘိက္ခုနာ န အနိဿိတေန ဝတ္ထဗ္ဗံ။
ဆဟိ, ဘိက္ခဝေ, အင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတေန ဘိက္ခုနာ အနိဿိတေန ဝတ္ထဗ္ဗံ။ အသေက္ခေန သီလက္ခန္ဓေန သမန္နာဂတော ဟောတိ, အသေက္ခေန သမာဓိက္ခန္ဓေန, အသေက္ခေန ပညာက္ခန္ဓေန, အသေက္ခေန ဝိမုတ္တိက္ခန္ဓေန, အသေက္ခေန ဝိမုတ္တိဉာဏဒဿနက္ခန္ဓေန သမန္နာဂတော ဟောတိ, ပဉ္စဝဿော ဝါ ဟောတိ အတိရေကပဉ္စဝဿော ဝါ – ဣမေဟိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဆဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတေန ဘိက္ခုနာ အနိဿိတေန ဝတ္ထဗ္ဗံ။
(ဝိ၊၃၊၁၁၄။)
အပရေဟိပိ, ဘိက္ခဝေ, ဆဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတေန ဘိက္ခုနာ န အနိဿိတေန ဝတ္ထဗ္ဗံ။ အဿဒ္ဓေါ ဟောတိ, အဟိရိကော ဟောတိ, အနောတ္တပ္ပီ ဟောတိ, ကုသီတော ဟောတိ, မုဋ္ဌဿတိ ဟောတိ, ဦနပဉ္စဝဿော ဟောတိ။ ဣမေဟိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဆဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတေန ဘိက္ခုနာ န အနိဿိတေန ဝတ္ထဗ္ဗံ။
ဆဟိ, ဘိက္ခဝေ, အင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတေန ဘိက္ခုနာ အနိဿိတေန ဝတ္ထဗ္ဗံ။ သဒ္ဓေါ ဟောတိ, ဟိရိမာ ဟောတိ, ဩတ္တပ္ပီ ဟောတိ, အာရဒ္ဓဝီရိယော ဟောတိ, ဥပဋ္ဌိတဿတိ ဟောတိ, ပဉ္စဝဿော ဝါ ဟောတိ အတိရေကပဉ္စဝဿော ဝါ – ဣမေဟိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဆဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတေန ဘိက္ခုနာ အနိဿိတေန ဝတ္ထဗ္ဗံ။
အပရေဟိပိ, ဘိက္ခဝေ, ဆဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတေန ဘိက္ခုနာ န အနိဿိတေန ဝတ္ထဗ္ဗံ။ အဓိသီလေ သီလဝိပန္နော ဟောတိ, အဇ္ဈာစာရေ အာစာရဝိပန္နော ဟောတိ, အတိဒိဋ္ဌိယာ ဒိဋ္ဌိဝိပန္နော ဟောတိ, အပ္ပဿုတော ဟောတိ, ဒုပ္ပညော ဟောတိ, ဦနပဉ္စဝဿော ဟောတိ – ဣမေဟိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဆဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတေန ဘိက္ခုနာ န အနိဿိတေန ဝတ္ထဗ္ဗံ။
ဆဟိ, ဘိက္ခဝေ, အင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတေန ဘိက္ခုနာ အနိဿိတေန ဝတ္ထဗ္ဗံ။ န အဓိသီလေ သီလဝိပန္နော ဟောတိ, န အဇ္ဈာစာရေ အာစာရဝိပန္နော ဟောတိ, န အတိဒိဋ္ဌိယာ ဒိဋ္ဌိဝိပန္နော ဟောတိ, ဗဟုဿုတော ဟောတိ, ပညဝါ ဟောတိ, ပဉ္စဝဿော ဝါ ဟောတိ အတိရေကပဉ္စဝဿော ဝါ – ဣမေဟိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဆဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတေန ဘိက္ခုနာ အနိဿိတေန ဝတ္ထဗ္ဗံ။
အပရေဟိပိ, ဘိက္ခဝေ, ဆဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတေန ဘိက္ခုနာ န အနိဿိတေန ဝတ္ထဗ္ဗံ။ အာပတ္တိံ န ဇာနာတိ, အနာပတ္တိံ န ဇာနာတိ, လဟုကံ အာပတ္တိံ န ဇာနာတိ, ဂရုကံ အာပတ္တိံ န ဇာနာတိ, ဥဘယာနိ ခေါ ပနဿ ပါတိမောက္ခာနိ ဝိတ္ထာရေန န သွာဂတာနိ ဟောန္တိ န သုဝိဘတ္တာနိ န သုပ္ပဝတ္တီနိ န သုဝိနိစ္ဆိတာနိ သုတ္တသော အနုဗျဉ္ဇနသော, ဦနပဉ္စဝဿော ဟောတိ – ဣမေဟိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဆဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတေန ဘိက္ခုနာ န အနိဿိတေန ဝတ္ထဗ္ဗံ။
ဆဟိ, ဘိက္ခဝေ, အင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတေန ဘိက္ခုနာ အနိဿိတေန ဝတ္ထဗ္ဗံ။ အာပတ္တိံ ဇာနာတိ, အနာပတ္တိံ ဇာနာတိ, လဟုကံ အာပတ္တိံ ဇာနာတိ, ဂရုကံ အာပတ္တိံ ဇာနာတိ, ဥဘယာနိ ခေါ ပနဿ ပါတိမောက္ခာနိ ဝိတ္ထာရေန သွာဂတာနိ ဟောန္တိ သုဝိဘတ္တာနိ သုပ္ပဝတ္တီနိ သုဝိနိစ္ဆိတာနိ
(ဝိ၊၃၊၁၁၅။)
သုတ္တသော အနုဗျဉ္ဇနသော, ပဉ္စဝဿော ဝါ ဟောတိ အတိရေကပဉ္စဝဿော ဝါ – ဣမေဟိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဆဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတေန ဘိက္ခုနာ အနိဿိတေန ဝတ္ထဗ္ဗ’’န္တိ။
အဘယူဝရဘာဏဝါရော နိဋ္ဌိတော အဋ္ဌမော။
အဋ္ဌမဘာဏဝါရော။
၄၁။ ရာဟုလဝတ္ထု
မြန်֍ ၁၀၅။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ရာဇဂဟေ ယထာဘိရန္တံ ဝိဟရိတွာ ယေန ကပိလဝတ္ထု တေန စာရိကံ ပက္ကာမိ။ အနုပုဗ္ဗေန စာရိကံ စရမာနော ယေန ကပိလဝတ္ထု တဒဝသရိ။ တတြ သုဒံ ဘဂဝါ သက္ကေသု ဝိဟရတိ ကပိလဝတ္ထုသ္မိံ နိဂြောဓာရာမေ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ပုဗ္ဗဏှသမယံ နိဝါသေတွာ ပတ္တစီဝရမာဒါယ ယေန သုဒ္ဓေါဒနဿ သက္ကဿ နိဝေသနံ တေနုပသင်္ကမိ, ဥပသင်္ကမိတွာ ပညတ္တေ အာသနေ နိသီဒိ။ အထ ခေါ ရာဟုလမာတာ ဒေဝီ ရာဟုလံ ကုမာရံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ဧသော တေ, ရာဟုလ, ပိတာ။ ဂစ္ဆဿု [ဂစ္ဆဿ (သျာ။)], ဒါယဇ္ဇံ ယာစာဟီ’’တိ။ အထ ခေါ ရာဟုလော ကုမာရော ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ, ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝတော ပုရတော, အဋ္ဌာသိ – ‘‘သုခါ တေ, သမဏ, ဆာယာ’’တိ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ဥဋ္ဌာယာသနာ ပက္ကာမိ။ အထ ခေါ ရာဟုလော ကုမာရော ဘဂဝန္တံ ပိဋ္ဌိတော ပိဋ္ဌိတော အနုဗန္ဓိ – ‘‘ဒါယဇ္ဇံ မေ, သမဏ, ဒေဟိ၊ ဒါယဇ္ဇံ မေ, သမဏ, ဒေဟီ’’တိ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ အာယသ္မန္တံ သာရိပုတ္တံ အာမန္တေသိ – ‘‘တေန ဟိ တွံ, သာရိပုတ္တ, ရာဟုလံ ကုမာရံ ပဗ္ဗာဇေဟီ’’တိ။ ‘‘ကထာဟံ, ဘန္တေ, ရာဟုလံ ကုမာရံ ပဗ္ဗာဇေမီ’’တိ? အထ ခေါ ဘဂဝါ ဧတသ္မိံ နိဒါနေ ဧတသ္မိံ ပကရဏေ ဓမ္မိံ ကထံ ကတွာ ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ – ‘‘အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, တီဟိ သရဏဂမနေဟိ သာမဏေရပဗ္ဗဇ္ဇံ။ ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ပဗ္ဗာဇေတဗ္ဗော – ပဌမံ ကေသမဿုံ ဩဟာရာပေတွာ ကာသာယာနိ ဝတ္ထာနိ အစ္ဆာဒါပေတွာ ဧကံသံ ဥတ္တရာသင်္ဂံ ကာရာပေတွာ ဘိက္ခူနံ ပါဒေ ဝန္ဒာပေတွာ ဥက္ကုဋိကံ နိသီဒါပေတွာ အဉ္ဇလိံ ပဂ္ဂဏှာပေတွာ ဧဝံ ဝဒေဟီတိ ဝတ္တဗ္ဗော – ဗုဒ္ဓံ သရဏံ ဂစ္ဆာမိ, ဓမ္မံ သရဏံ ဂစ္ဆာမိ, သံဃံ သရဏံ ဂစ္ဆာမိ၊ ဒုတိယမ္ပိ ဗုဒ္ဓံ သရဏံ ဂစ္ဆာမိ, ဒုတိယမ္ပိ ဓမ္မံ သရဏံ ဂစ္ဆာမိ, ဒုတိယမ္ပိ သံဃံ သရဏံ ဂစ္ဆာမိ၊ တတိယမ္ပိ ဗုဒ္ဓံ သရဏံ ဂစ္ဆာမိ,
(ဝိ၊၃၊၁၁၆။)
တတိယမ္ပိ ဓမ္မံ သရဏံ ဂစ္ဆာမိ, တတိယမ္ပိ သံဃံ သရဏံ ဂစ္ဆာမီတိ။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ဣမေဟိ တီဟိ သရဏဂမနေဟိ သာမဏေရပဗ္ဗဇ္ဇ’’န္တိ။ အထ ခေါ အာယသ္မာ သာရိပုတ္တော ရာဟုလံ ကုမာရံ ပဗ္ဗာဇေသိ။
အထ ခေါ သုဒ္ဓေါဒနော သက္ကော ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ, ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ သုဒ္ဓေါဒနော သက္ကော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ဧကာဟံ, ဘန္တေ, ဘဂဝန္တံ ဝရံ ယာစာမီ’’တိ။ ‘‘အတိက္ကန္တဝရာ ခေါ, ဂေါတမ, တထာဂတာ’’တိ။ ‘‘ယဉ္စ, ဘန္တေ, ကပ္ပတိ, ယဉ္စ အနဝဇ္ဇ’’န္တိ။ ‘‘ဝဒေဟိ, ဂေါတမာ’’တိ။ ‘‘ဘဂဝတိ မေ, ဘန္တေ, ပဗ္ဗဇိတေ အနပ္ပကံ ဒုက္ခံ အဟောသိ, တထာ နန္ဒေ, အဓိမတ္တံ ရာဟုလေ။ ပုတ္တပေမံ, ဘန္တေ, ဆဝိံ ဆိန္ဒတိ, ဆဝိံ ဆေတွာ စမ္မံ ဆိန္ဒတိ, စမ္မံ ဆေတွာ မံသံ ဆိန္ဒတိ, မံသံ ဆေတွာ နှာရုံ ဆိန္ဒတိ, နှာရုံ ဆေတွာ အဋ္ဌိံ ဆိန္ဒတိ, အဋ္ဌိံ ဆေတွာ အဋ္ဌိမိဉ္ဇံ အာဟစ္စ တိဋ္ဌတိ။ သာဓု, ဘန္တေ, အယျာ အနနုညာတံ မာတာပိတူဟိ ပုတ္တံ န ပဗ္ဗာဇေယျု’’န္တိ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ သုဒ္ဓေါဒနံ သက္ကံ ဓမ္မိယာ ကထာယ သန္ဒဿေသိ သမာဒပေသိ သမုတ္တေဇေသိ သမ္ပဟံသေသိ။ အထ ခေါ သုဒ္ဓေါဒနော သက္ကော ဘဂဝတာ ဓမ္မိယာ ကထာယ သန္ဒဿိတော သမာဒပိတော သမုတ္တေဇိတော သမ္ပဟံသိတော ဥဋ္ဌာယာသနာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ပဒက္ခိဏံ ကတွာ ပက္ကာမိ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ဧတသ္မိံ နိဒါနေ ဧတသ္မိံ ပကရဏေ ဓမ္မိံ ကထံ ကတွာ ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ – ‘‘န, ဘိက္ခဝေ, အနနုညာတော မာတာပိတူဟိ ပုတ္တော ပဗ္ဗာဇေတဗ္ဗော။ ယော ပဗ္ဗာဇေယျ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿာ’’တိ။
အထ ခေါ ဘဂဝါ ကပိလဝတ္ထုသ္မိံ ယထာဘိရန္တံ ဝိဟရိတွာ ယေန သာဝတ္ထိ တေန စာရိကံ ပက္ကာမိ။ အနုပုဗ္ဗေန စာရိကံ စရမာနော ယေန သာဝတ္ထိ တဒဝသရိ။ တတြ သုဒံ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန အာယသ္မတော သာရိပုတ္တဿ ဥပဋ္ဌာကကုလံ အာယသ္မတော သာရိပုတ္တဿ သန္တိကေ ဒါရကံ ပါဟေသိ – ‘‘ဣမံ ဒါရကံ ထေရော ပဗ္ဗာဇေတူ’’တိ။ အထ ခေါ အာယသ္မတော သာရိပုတ္တဿ ဧတဒဟောသိ – ‘‘ဘဂဝတာ ပညတ္တံ ‘န ဧကေန ဒွေ သာမဏေရာ ဥပဋ္ဌာပေတဗ္ဗာ’တိ။ အယဉ္စ မေ ရာဟုလော သာမဏေရော။ ကထံ နု ခေါ မယာ ပဋိပဇ္ဇိတဗ္ဗ’’န္တိ? ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသိ။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ဗျတ္တေန ဘိက္ခုနာ ပဋိဗလေန ဧကေန ဒွေ သာမဏေရေ ဥပဋ္ဌာပေတုံ,
(ဝိ၊၃၊၁၁၇။)
ယာဝတကေ ဝါ ပန ဥဿဟတိ ဩဝဒိတုံ အနုသာသိတုံ တာဝတကေ ဥပဋ္ဌာပေတုန္တိ။
ရာဟုလဝတ္ထု နိဋ္ဌိတံ။
၄၂။ သိက္ခာပဒကထာ
မြန်֍ ၁၀၆။ အထ ခေါ သာမဏေရာနံ ဧတဒဟောသိ – ‘‘ကတိ နု ခေါ အမှာကံ သိက္ခာပဒါနိ, ကတ္ထ စ အမှေဟိ သိက္ခိတဗ္ဗ’’န္တိ? ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ…ပေ… အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, သာမဏေရာနံ ဒသ သိက္ခာပဒါနိ, တေသု စ သာမဏေရေဟိ သိက္ခိတုံ – ပါဏာတိပါတာ ဝေရမဏီ [ဝေရမဏိ, ဝေရမဏိံ (က။)], အဒိန္နာဒါနာ ဝေရမဏီ, အဗြဟ္မစရိယာ ဝေရမဏီ, မုသာဝါဒါ ဝေရမဏီ, သုရာမေရယမဇ္ဇပမာဒဋ္ဌာနာ ဝေရမဏီ, ဝိကာလဘောဇနာ ဝေရမဏီ, နစ္စဂီတဝါဒိတဝိသူကဒဿနာ ဝေရမဏီ, မာလာဂန္ဓဝိလေပနဓာရဏမဏ္ဍနဝိဘူသနဋ္ဌာနာ ဝေရမဏီ, ဥစ္စာသယနမဟာသယနာ ဝေရမဏီ, ဇာတရူပရဇတပဋိဂ္ဂဟဏာ ဝေရမဏီ။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, သာမဏေရာနံ ဣမာနိ ဒသ သိက္ခာပဒါနိ, ဣမေသု စ သာမဏေရေဟိ သိက္ခိတုန္တိ။
သိက္ခာပဒကထာ နိဋ္ဌိတာ။
၄၃။ ဒဏ္ဍကမ္မဝတ္ထု
မြန်֍ ၁၀၇။ တေန ခေါ ပန သမယေန သာမဏေရာ ဘိက္ခူသု အဂါရဝါ အပ္ပတိဿာ အသဘာဂဝုတ္တိကာ ဝိဟရန္တိ။ ဘိက္ခူ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ သာမဏေရာ ဘိက္ခူသု အဂါရဝါ အပ္ပတိဿာ အသဘာဂဝုတ္တိကာ ဝိဟရိဿန္တီ’’တိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ…ပေ… အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ပဉ္စဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတဿ သာမဏေရဿ ဒဏ္ဍကမ္မံ ကာတုံ။ ဘိက္ခူနံ အလာဘာယ ပရိသက္ကတိ, ဘိက္ခူနံ အနတ္ထာယ ပရိသက္ကတိ, ဘိက္ခူနံ အဝါသာယ ပရိသက္ကတိ, ဘိက္ခူ အက္ကောသတိ ပရိဘာသတိ, ဘိက္ခူ ဘိက္ခူဟိ ဘေဒေတိ – အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ဣမေဟိ ပဉ္စဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတဿ သာမဏေရဿ ဒဏ္ဍကမ္မံ ကာတုန္တိ။
အထ ခေါ ဘိက္ခူနံ ဧတဒဟောသိ – ‘‘ကိံ နု ခေါ ဒဏ္ဍကမ္မံ ကာတဗ္ဗ’’န္တိ? ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, အာဝရဏံ ကာတုန္တိ။
တေန ခေါ ပန သမယေန ဘိက္ခူ သာမဏေရာနံ သဗ္ဗံ သံဃာရာမံ အာဝရဏံ ကရောန္တိ။ သာမဏေရာ အာရာမံ ပဝိသိတုံ အလဘမာနာ
(ဝိ၊၃၊၁၁၈။)
ပက္ကမန္တိပိ, ဝိဗ္ဘမန္တိပိ, တိတ္ထိယေသုပိ သင်္ကမန္တိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ န, ဘိက္ခဝေ, သဗ္ဗော သံဃာရာမော အာဝရဏံ ကာတဗ္ဗော။ ယော ကရေယျ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ယတ္ထ ဝါ ဝသတိ, ယတ္ထ ဝါ ပဋိက္ကမတိ, တတ္ထ အာဝရဏံ ကာတုန္တိ။
တေန ခေါ ပန သမယေန ဘိက္ခူ သာမဏေရာနံ မုခဒွါရိကံ အာဟာရံ အာဝရဏံ ကရောန္တိ။ မနုဿာ ယာဂုပါနမ္ပိ သံဃဘတ္တမ္ပိ ကရောန္တာ သာမဏေရေ ဧဝံ ဝဒေန္တိ – ‘‘ဧထ, ဘန္တေ, ယာဂုံ ပိဝထ၊ ဧထ, ဘန္တေ, ဘတ္တံ ဘုဉ္ဇထာ’’တိ။ သာမဏေရာ ဧဝံ ဝဒေန္တိ – ‘‘နာဝုသော, လဗ္ဘာ။ ဘိက္ခူဟိ အာဝရဏံ ကတ’’န္တိ။ မနုဿာ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ ဘဒန္တာ သာမဏေရာနံ မုခဒွါရိကံ အာဟာရံ အာဝရဏံ ကရိဿန္တီ’’တိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ န, ဘိက္ခဝေ, မုခဒွါရိကော အာဟာရော အာဝရဏံ ကာတဗ္ဗော။ ယော ကရေယျ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿာတိ။
ဒဏ္ဍကမ္မဝတ္ထု နိဋ္ဌိတံ။
၄၄။ အနာပုစ္ဆာဝရဏဝတ္ထု
မြန်֍ ၁၀၈။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ ဥပဇ္ဈာယေ အနာပုစ္ဆာ သာမဏေရာနံ အာဝရဏံ ကရောန္တိ။ ဥပဇ္ဈာယာ ဂဝေသန္တိ – ကထံ [ကဟံ (က။)] နု ခေါ အမှာကံ သာမဏေရာ န ဒိဿန္တီတိ။ ဘိက္ခူ ဧဝမာဟံသု – ‘‘ဆဗ္ဗဂ္ဂိယေဟိ, အာဝုသော, ဘိက္ခူဟိ အာဝရဏံ ကတ’’န္တိ။ ဥပဇ္ဈာယာ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ အမှေ အနာပုစ္ဆာ အမှာကံ သာမဏေရာနံ အာဝရဏံ ကရိဿန္တီ’’တိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ န, ဘိက္ခဝေ, ဥပဇ္ဈာယေ အနာပုစ္ဆာ အာဝရဏံ ကာတဗ္ဗံ။ ယော ကရေယျ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿာတိ။
အနာပုစ္ဆာဝရဏဝတ္ထု နိဋ္ဌိတံ။
၄၅။ အပလာဠနဝတ္ထု
တေန ခေါ ပန သမယေန ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ ထေရာနံ ဘိက္ခူနံ သာမဏေရေ အပလာဠေန္တိ။ ထေရာ သာမံ ဒန္တကဋ္ဌမ္ပိ မုခေါဒကမ္ပိ ဂဏှန္တာ
(ဝိ၊၃၊၁၁၉။)
ကိလမန္တိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ န, ဘိက္ခဝေ, အညဿ ပရိသာ အပလာဠေတဗ္ဗာ။ ယော အပလာဠေယျ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿာ တိ။
အပလာဠနဝတ္ထု နိဋ္ဌိတံ။
၄၆။ ကဏ္ဋကသာမဏေရဝတ္ထု
တေန ခေါ ပန သမယေန အာယသ္မတော ဥပနန္ဒဿ သကျပုတ္တဿ ကဏ္ဋကော နာမ သာမဏေရော ကဏ္ဋကိံ နာမ ဘိက္ခုနိံ ဒူသေသိ။ ဘိက္ခူ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ သာမဏေရော ဧဝရူပံ အနာစာရံ အာစရိဿတီ’’တိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ဒသဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတံ သာမဏေရံ နာသေတုံ။ ပါဏာတိပါတီ ဟောတိ, အဒိန္နာဒါယီ ဟောတိ, အဗြဟ္မစာရီ ဟောတိ, မုသာဝါဒီ ဟောတိ, မဇ္ဇပါယီ ဟောတိ, ဗုဒ္ဓဿ အဝဏ္ဏံ ဘာသတိ, ဓမ္မဿ အဝဏ္ဏံ ဘာသတိ, သံဃဿ အဝဏ္ဏံ ဘာသတိ, မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိကော ဟောတိ, ဘိက္ခုနိဒူသကော ဟောတိ – အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ဣမေဟိ ဒသဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတံ သာမဏေရံ နာသေတုန္တိ။
၄၇။ ပဏ္ဍကဝတ္ထု
မြန်֍ ၁၀၉။ တေန ခေါ ပန သမယေန အညတရော ပဏ္ဍကော ဘိက္ခူသု ပဗ္ဗဇိတော ဟောတိ။ သော ဒဟရေ ဒဟရေ ဘိက္ခူ ဥပသင်္ကမိတွာ ဧဝံ ဝဒေတိ – ‘‘ဧထ, မံ အာယသ္မန္တော ဒူသေထာ’’တိ။ ဘိက္ခူ အပသာဒေန္တိ – ‘‘နဿ, ပဏ္ဍက, ဝိနဿ, ပဏ္ဍက, ကော တယာ အတ္ထော’’တိ။ သော ဘိက္ခူဟိ အပသာဒိတော မဟန္တေ မဟန္တေ မောဠိဂလ္လေ သာမဏေရေ ဥပသင်္ကမိတွာ ဧဝံ ဝဒေတိ – ‘‘ဧထ, မံ အာဝုသော ဒူသေထာ’’တိ။ သာမဏေရာ အပသာဒေန္တိ – ‘‘နဿ, ပဏ္ဍက, ဝိနဿ, ပဏ္ဍက, ကော တယာ အတ္ထော’’တိ။ သော သာမဏေရေဟိ အပသာဒိတော ဟတ္ထိဘဏ္ဍေ အဿဘဏ္ဍေ ဥပသင်္ကမိတွာ ဧဝံ ဝဒေတိ – ‘‘ဧထ, မံ, အာဝုသော, ဒူသေထာ’’တိ။ ဟတ္ထိဘဏ္ဍာ အဿဘဏ္ဍာ ဒူသေသုံ။ တေ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ပဏ္ဍကာ ဣမေ သမဏာ သကျပုတ္တိယာ။ ယေပိ ဣမေသံ န ပဏ္ဍကာ, တေပိ ဣမေ ပဏ္ဍကေ ဒူသေန္တိ။ ဧဝံ ဣမေ သဗ္ဗေဝ အဗြဟ္မစာရိနော’’တိ။ အဿောသုံ ခေါ ဘိက္ခူ တေသံ ဟတ္ထိဘဏ္ဍာနံ အဿဘဏ္ဍာနံ ဥဇ္ဈာယန္တာနံ ခိယျန္တာနံ ဝိပါစေန္တာနံ။ အထ ခေါ တေ ဘိက္ခူ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ ပဏ္ဍကော, ဘိက္ခဝေ, အနုပသမ္ပန္နော န ဥပသမ္ပာဒေတဗ္ဗော, ဥပသမ္ပန္နော နာသေတဗ္ဗောတိ။
(ဝိ၊၃၊၁၂၀။)
၄၈။ ထေယျသံဝါသကဝတ္ထု
မြန်֍ ၁၁၀။ တေန ခေါ ပန သမယေန အညတရော ပုရာဏကုလပုတ္တော ခီဏကောလညော သုခုမာလော ဟောတိ။ အထ ခေါ တဿ ပုရာဏကုလပုတ္တဿ ခီဏကောလညဿ ဧတဒဟောသိ – ‘‘အဟံ ခေါ သုခုမာလော, န ပဋိဗလော အနဓိဂတံ ဝါ ဘောဂံ အဓိဂန္တုံ, အဓိဂတံ ဝါ ဘောဂံ ဖာတိံ ကာတုံ။ ကေန နု ခေါ အဟံ ဥပါယေန သုခဉ္စ ဇီဝေယျံ, န စ ကိလမေယျ’’န္တိ? အထ ခေါ တဿ ပုရာဏကုလပုတ္တဿ ခီဏကောလညဿ ဧတဒဟောသိ – ‘‘ဣမေ ခေါ သမဏာ သကျပုတ္တိယာ သုခသီလာ သုခသမာစာရာ, သုဘောဇနာနိ ဘုဉ္ဇိတွာ နိဝါတေသု သယနေသု သယန္တိ။ ယံနူနာဟံ သာမံ ပတ္တစီဝရံ ပဋိယာဒေတွာ ကေသမဿုံ ဩဟာရေတွာ ကာသာယာနိ ဝတ္ထာနိ အစ္ဆာဒေတွာ အာရာမံ ဂန္တွာ ဘိက္ခူဟိ သဒ္ဓိံ သံဝသေယျ’’န္တိ။ အထ ခေါ သော ပုရာဏကုလပုတ္တော ခီဏကောလညော သာမံ ပတ္တစီဝရံ ပဋိယာဒေတွာ ကေသမဿုံ ဩဟာရေတွာ ကာသာယာနိ ဝတ္ထာနိ အစ္ဆာဒေတွာ အာရာမံ ဂန္တွာ ဘိက္ခူ အဘိဝါဒေတိ။ ဘိက္ခူ ဧဝမာဟံသု – ‘‘ကတိဝဿောသိ တွံ, အာဝုသော’’တိ? ကိံ ဧတံ, အာဝုသော, ကတိဝဿော နာမာတိ? ကော ပန တေ, အာဝုသော, ဥပဇ္ဈာယောတိ? ကိံ ဧတံ, အာဝုသော, ဥပဇ္ဈာယော နာမာတိ? ဘိက္ခူ အာယသ္မန္တံ ဥပါလိံ ဧတဒဝေါစုံ – ‘‘ဣင်္ဃာဝုသော ဥပါလိ, ဣမံ ပဗ္ဗဇိတံ အနုယုဉ္ဇာဟီ’’တိ။ အထ ခေါ သော ပုရာဏကုလပုတ္တော ခီဏကောလညော အာယသ္မတာ ဥပါလိနာ အနုယုဉ္ဇိယမာနော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသိ။ အာယသ္မာ ဥပါလိ ဘိက္ခူနံ ဧတမတ္ထံ အာရောစေသိ။ ဘိက္ခူ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ ထေယျသံဝါသကော, ဘိက္ခဝေ, အနုပသမ္ပန္နော န ဥပသမ္ပာဒေတဗ္ဗော, ဥပသမ္ပန္နော နာသေတဗ္ဗောတိ။ တိတ္ထိယပက္ကန္တကော, ဘိက္ခဝေ, အနုပသမ္ပန္နော န ဥပသမ္ပာဒေတဗ္ဗော, ဥပသမ္ပန္နော နာသေတဗ္ဗောတိ။
၄၉။ တိရစ္ဆာနဂတဝတ္ထု
မြန်֍ ၁၁၁။ တေန ခေါ ပန သမယေန အညတရော နာဂေါ နာဂယောနိယာ အဋ္ဋီယတိ ဟရာယတိ ဇိဂုစ္ဆတိ။ အထ ခေါ တဿ နာဂဿ ဧတဒဟောသိ – ‘‘ကေန နု ခေါ အဟံ ဥပါယေန နာဂယောနိယာ စ ပရိမုစ္စေယျံ ခိပ္ပဉ္စ မနုဿတ္တံ ပဋိလဘေယျ’’န္တိ။ အထ ခေါ တဿ နာဂဿ ဧတဒဟောသိ – ‘‘ဣမေ ခေါ သမဏာ သကျပုတ္တိယာ ဓမ္မစာရိနော သမစာရိနော ဗြဟ္မစာရိနော
(ဝိ၊၃၊၁၂၁။)
သစ္စဝါဒိနော သီလဝန္တော ကလျာဏဓမ္မာ။ သစေ ခေါ အဟံ သမဏေသု သကျပုတ္တိယေသု ပဗ္ဗဇေယျံ, ဧဝါဟံ နာဂယောနိယာ စ ပရိမုစ္စေယျံ, ခိပ္ပဉ္စ မနုဿတ္တံ ပဋိလဘေယျ’’န္တိ။ အထ ခေါ သော နာဂေါ မာဏဝကဝဏ္ဏေန ဘိက္ခူ ဥပသင်္ကမိတွာ ပဗ္ဗဇ္ဇံ ယာစိ။ တံ ဘိက္ခူ ပဗ္ဗာဇေသုံ, ဥပသမ္ပာဒေသုံ။ တေန ခေါ ပန သမယေန သော နာဂေါ အညတရေန ဘိက္ခုနာ သဒ္ဓိံ ပစ္စန္တိမေ ဝိဟာရေ ပဋိဝသတိ။ အထ ခေါ သော ဘိက္ခု ရတ္တိယာ ပစ္စူသသမယံ ပစ္စုဋ္ဌာယ အဇ္ဈောကာသေ စင်္ကမတိ။ အထ ခေါ သော နာဂေါ တဿ ဘိက္ခုနော နိက္ခန္တေ ဝိဿဋ္ဌော နိဒ္ဒံ ဩက္ကမိ။ သဗ္ဗော ဝိဟာရော အဟိနာ ပုဏ္ဏော, ဝါတပါနေဟိ ဘောဂါ နိက္ခန္တာ ဟောန္တိ။ အထ ခေါ သော ဘိက္ခု ဝိဟာရံ ပဝိသိဿာမီတိ ကဝါဋံ ပဏာမေန္တော အဒ္ဒသ သဗ္ဗံ ဝိဟာရံ အဟိနာ ပုဏ္ဏံ, ဝါတပါနေဟိ ဘောဂေ နိက္ခန္တေ, ဒိသွာန ဘီတော ဝိဿရမကာသိ။ ဘိက္ခူ ဥပဓာဝိတွာ တံ ဘိက္ခုံ ဧတဒဝေါစုံ – ‘‘ကိဿ တွံ, အာဝုသော, ဝိဿရမကာသီ’’တိ? ‘‘အယံ, အာဝုသော, သဗ္ဗော ဝိဟာရော အဟိနာ ပုဏ္ဏော, ဝါတပါနေဟိ ဘောဂါ နိက္ခန္တာ’’တိ။ အထ ခေါ သော နာဂေါ တေန သဒ္ဒေန ပဋိဗုဇ္ဈိတွာ သကေ အာသနေ နိသီဒိ။ ဘိက္ခူ ဧဝမာဟံသု – ‘‘ကောသိ တွံ, အာဝုသော’’တိ? ‘‘အဟံ, ဘန္တေ, နာဂေါ’’တိ။ ‘‘ကိဿ ပန တွံ, အာဝုသော, ဧဝရူပံ အကာသီ’’တိ? အထ ခေါ သော နာဂေါ ဘိက္ခူနံ ဧတမတ္ထံ အာရောစေသိ။ ဘိက္ခူ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ဧတသ္မိံ နိဒါနေ ဧတသ္မိံ ပကရဏေ ဘိက္ခုသံဃံ သန္နိပါတာပေတွာ တံ နာဂံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘တုမှေ ခေါတ္ထ နာဂါ အဝိရုဠှိဓမ္မာ ဣမသ္မိံ ဓမ္မဝိနယေ။ ဂစ္ဆ တွံ, နာဂ, တတ္ထေဝ စာတုဒ္ဒသေ ပန္နရသေ အဋ္ဌမိယာ စ ပက္ခဿ ဥပေါသထံ ဥပဝသ, ဧဝံ တွံ နာဂယောနိယာ စ ပရိမုစ္စိဿသိ, ခိပ္ပဉ္စ မနုဿတ္တံ ပဋိလဘိဿသီ’’တိ။ အထ ခေါ သော နာဂေါ အဝိရုဠှိဓမ္မော ကိရာဟံ ဣမသ္မိံ ဓမ္မဝိနယေတိ ဒုက္ခီ ဒုမ္မနော အဿူနိ ပဝတ္တယမာနော ဝိဿရံ ကတွာ ပက္ကာမိ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ – ‘‘ဒွေမေ, ဘိက္ခဝေ, ပစ္စယာ နာဂဿ သဘာဝပါတုကမ္မာယ။ ယဒါ စ သဇာတိယာ မေထုနံ ဓမ္မံ ပဋိသေဝတိ, ယဒါ စ ဝိဿဋ္ဌော နိဒ္ဒံ ဩက္ကမတိ – ဣမေ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဒွေ ပစ္စယာ နာဂဿ သဘာဝပါတုကမ္မာယ။ တိရစ္ဆာနဂတော, ဘိက္ခဝေ, အနုပသမ္ပန္နော န ဥပသမ္ပာဒေတဗ္ဗော, ဥပသမ္ပန္နော နာသေတဗ္ဗော’’တိ။
၅၀။ မာတုဃာတကဝတ္ထု
မြန်֍ ၁၁၂။ တေန ခေါ ပန သမယေန အညတရော မာဏဝကော မာတရံ ဇီဝိတာ ဝေါရောပေသိ။ သော တေန ပါပကေန ကမ္မေန အဋ္ဋီယတိ ဟရာယတိ
(ဝိ၊၃၊၁၂၂။)
ဇိဂုစ္ဆတိ။ အထ ခေါ တဿ မာဏဝကဿ ဧတဒဟောသိ – ‘‘ကေန နု ခေါ အဟံ ဥပါယေန ဣမဿ ပါပကဿ ကမ္မဿ နိက္ခန္တိံ ကရေယျ’’န္တိ? အထ ခေါ တဿ မာဏဝကဿ ဧတဒဟောသိ – ‘‘ဣမေ ခေါ သမဏာ သကျပုတ္တိယာ ဓမ္မစာရိနော သမစာရိနော ဗြဟ္မစာရိနော သစ္စဝါဒိနော သီလဝန္တော ကလျာဏဓမ္မာ။ သစေ ခေါ အဟံ သမဏေသု သကျပုတ္တိယေသု ပဗ္ဗဇေယျံ, ဧဝါဟံ ဣမဿ ပါပကဿ ကမ္မဿ နိက္ခန္တိံ ကရေယျ’’န္တိ။ အထ ခေါ သော မာဏဝကော ဘိက္ခူ ဥပသင်္ကမိတွာ ပဗ္ဗဇ္ဇံ ယာစိ။ ဘိက္ခူ အာယသ္မန္တံ ဥပါလိံ ဧတဒဝေါစုံ – ‘‘ပုဗ္ဗေပိ ခေါ, အာဝုသော ဥပါလိ, နာဂေါ မာဏဝကဝဏ္ဏေန ဘိက္ခူသု ပဗ္ဗဇိတော။ ဣင်္ဃာဝုသော ဥပါလိ, ဣမံ မာဏဝကံ အနုယုဉ္ဇာဟီ’’တိ။ အထ ခေါ သော မာဏဝကော အာယသ္မတာ ဥပါလိနာ အနုယုဉ္ဇီယမာနော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသိ။ အာယသ္မာ ဥပါလိ ဘိက္ခူနံ ဧတမတ္ထံ အာရောစေသိ။ ဘိက္ခူ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ…ပေ… မာတုဃာတကော, ဘိက္ခဝေ, အနုပသမ္ပန္နော န ဥပသမ္ပာဒေတဗ္ဗော, ဥပသမ္ပန္နော နာသေတဗ္ဗောတိ။
၅၁။ ပိတုဃာတကဝတ္ထု
မြန်֍ ၁၁၃။ တေန ခေါ ပန သမယေန အညတရော မာဏဝကော ပိတရံ ဇီဝိတာ ဝေါရောပေသိ။ သော တေန ပါပကေန ကမ္မေန အဋ္ဋီယတိ ဟရာယတိ ဇိဂုစ္ဆတိ။ အထ ခေါ တဿ မာဏဝကဿ ဧတဒဟောသိ ‘‘ကေန နု ခေါ အဟံ ဥပါယေန ဣမဿ ပါပကဿ ကမ္မဿ နိက္ခန္တိံ ကရေယျ’’န္တိ။ အထ ခေါ တဿ မာဏဝကဿ ဧတဒဟောသိ ‘‘ဣမေ ခေါ သမဏာ သကျပုတ္တိယာ ဓမ္မစာရိနော သမစာရိနော ဗြဟ္မစာရိနော သစ္စဝါဒိနော သီလဝန္တော ကလျာဏဓမ္မာ, သစေ ခေါ အဟံ သမဏေသု သကျပုတ္တိယေသု ပဗ္ဗဇေယျံ, ဧဝါဟံ ဣမဿ ပါပကဿ ကမ္မဿ နိက္ခန္တိံ ကရေယျ’’န္တိ။ အထ ခေါ သော မာဏဝကော ဘိက္ခူ ဥပသင်္ကမိတွာ ပဗ္ဗဇ္ဇံ ယာစိ။ ဘိက္ခူ အာယသ္မန္တံ ဥပါလိံ ဧတဒဝေါစုံ – ‘‘ပုဗ္ဗေပိ ခေါ, အာဝုသော ဥပါလိ, နာဂေါ မာဏဝကဝဏ္ဏေန ဘိက္ခူသု ပဗ္ဗဇိတော, ဣင်္ဃာဝုသော, ဥပါလိ, ဣမံ မာဏဝကံ အနုယုဉ္ဇာဟီ’’တိ။ အထ ခေါ သော မာဏဝကော အာယသ္မတာ ဥပါလိနာ အနုယုဉ္ဇီယမာနော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသိ။ အာယသ္မာ ဥပါလိ ဘိက္ခူနံ ဧတမတ္ထံ အာရောစေသိ။ ဘိက္ခူ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ ပိတုဃာတကော, ဘိက္ခဝေ, အနုပသမ္ပန္နော န ဥပသမ္ပာဒေတဗ္ဗော, ဥပသမ္ပန္နော နာသေတဗ္ဗောတိ။
(ဝိ၊၃၊၁၂၃။)
၅၂။ အရဟန္တဃာတကဝတ္ထု
မြန်֍ ၁၁၄။ တေန ခေါ ပန သမယေန သမ္ဗဟုလာ ဘိက္ခူ သာကေတာ သာဝတ္ထိံ အဒ္ဓါနမဂ္ဂပ္ပဋိပန္နာ ဟောန္တိ။ အန္တရာမဂ္ဂေ စောရာ နိက္ခမိတွာ ဧကစ္စေ ဘိက္ခူ အစ္ဆိန္ဒိံသု, ဧကစ္စေ ဘိက္ခူ ဟနိံသု။ သာဝတ္ထိယာ ရာဇဘဋာ နိက္ခမိတွာ ဧကစ္စေ စောရေ အဂ္ဂဟေသုံ, ဧကစ္စေ စောရာ ပလာယိံသု။ ယေ တေ ပလာယိံသု တေ ဘိက္ခူသု ပဗ္ဗဇိံသု, ယေ တေ ဂဟိတာ တေ ဝဓာယ ဩနိယျန္တိ။ အဒ္ဒသံသု ခေါ တေ ပလာယိတွာ ပဗ္ဗဇိတာ တေ စောရေ ဝဓာယ ဩနိယျမာနေ, ဒိသွာန ဧဝမာဟံသု – ‘‘သာဓု ခေါ မယံ ပလာယိမှာ, သစာ စ [သစေ စ, သစဇ္ဇ (အဋ္ဌကထာယံ ပါဌန္တရာ)] မယံ ဂယှေယျာမ [ဂဏှေယျာမ (က။)], မယမ္ပိ ဧဝမေဝ ဟညေယျာမာ’’တိ။ ဘိက္ခူ ဧဝမာဟံသု – ‘‘ကိံ ပန တုမှေ, အာဝုသော, အကတ္ထာ’’တိ? အထ ခေါ တေ ပဗ္ဗဇိတာ ဘိက္ခူနံ ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ ဘိက္ခူ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ အရဟန္တော ဧတေ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခူ။ အရဟန္တဃာတကော, ဘိက္ခဝေ, အနုပသမ္ပန္နော န ဥပသမ္ပာဒေတဗ္ဗော, ဥပသမ္ပန္နော နာသေတဗ္ဗောတိ။
၅၃။ ဘိက္ခုနီဒူသကဝတ္ထု
မြန်֍ ၁၁၅။ တေန ခေါ ပန သမယေန သမ္ဗဟုလာ ဘိက္ခုနိယော သာကေတာ သာဝတ္ထိံ အဒ္ဓါနမဂ္ဂပ္ပဋိပန္နာ ဟောန္တိ။ အန္တရာမဂ္ဂေ စောရာ နိက္ခမိတွာ ဧကစ္စာ ဘိက္ခုနိယော အစ္ဆိန္ဒိံသု, ဧကစ္စာ ဘိက္ခုနိယော ဒူသေသုံ။ သာဝတ္ထိယာ ရာဇဘဋာ နိက္ခမိတွာ ဧကစ္စေ စောရေ အဂ္ဂဟေသုံ, ဧကစ္စေ စောရာ ပလာယိံသု။ ယေ တေ ပလာယိံသု, တေ ဘိက္ခူသု ပဗ္ဗဇိံသု။ ယေ တေ ဂဟိတာ, တေ ဝဓာယ ဩနိယျန္တိ။ အဒ္ဒသံသု ခေါ တေ ပလာယိတွာ ပဗ္ဗဇိတာ တေ စောရေ ဝဓာယ ဩနိယျမာနေ, ဒိသွာန ဧဝမာဟံသု ‘‘သာဓု ခေါ မယံ ပလာယိမှာ, သစာ စ မယံ ဂယှေယျာမ, မယမ္ပိ ဧဝမေဝ ဟညေယျာမာ’’တိ။ ဘိက္ခူ ဧဝမာဟံသု ‘‘ကိံ ပန တုမှေ, အာဝုသော, အကတ္ထာ’’တိ။ အထ ခေါ တေ ပဗ္ဗဇိတာ ဘိက္ခူနံ ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ ဘိက္ခူ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ ဘိက္ခုနိဒူသကော, ဘိက္ခဝေ, အနုပသမ္ပန္နော န ဥပသမ္ပာဒေတဗ္ဗော, ဥပသမ္ပန္နော နာသေတဗ္ဗောတိ။ သံဃဘေဒကော, ဘိက္ခဝေ, အနုပသမ္ပန္နော န ဥပသမ္ပာဒေတဗ္ဗော, ဥပသမ္ပန္နော နာသေတဗ္ဗောတိ။ လောဟိတုပ္ပါဒကော, ဘိက္ခဝေ, အနုပသမ္ပန္နော န ဥပသမ္ပာဒေတဗ္ဗော, ဥပသမ္ပန္နော နာသေတဗ္ဗောတိ။
(ဝိ၊၃၊၁၂၄။)
၅၄။ ဥဘတောဗျဉ္ဇနကဝတ္ထု
မြန်֍ ၁၁၆။ တေန ခေါ ပန သမယေန အညတရော ဥဘတောဗျဉ္ဇနကော ဘိက္ခူသု ပဗ္ဗဇိတော ဟောတိ။ သော ကရောတိပိ ကာရာပေတိပိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ ဥဘတောဗျဉ္ဇနကော, ဘိက္ခဝေ, အနုပသမ္ပန္နော န ဥပသမ္ပာဒေတဗ္ဗော, ဥပသမ္ပန္နော နာသေတဗ္ဗောတိ။
၅၅။ အနုပဇ္ဈာယကာဒိဝတ္ထူနိ
မြန်֍ ၁၁၇။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဘိက္ခူ အနုပဇ္ဈာယကံ ဥပသမ္ပာဒေန္တိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ န, ဘိက္ခဝေ, အနုပဇ္ဈာယကော ဥပသမ္ပာဒေတဗ္ဗော။ ယော ဥပသမ္ပာဒေယျ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿာတိ။
တေန ခေါ ပန သမယေန ဘိက္ခူ သံဃေန ဥပဇ္ဈာယေန ဥပသမ္ပာဒေန္တိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ န, ဘိက္ခဝေ, သံဃေန ဥပဇ္ဈာယေန ဥပသမ္ပာဒေတဗ္ဗော။ ယော ဥပသမ္ပာဒေယျ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿာတိ။
တေန ခေါ ပန သမယေန ဘိက္ခူ ဂဏေန ဥပဇ္ဈာယေန ဥပသမ္ပာဒေန္တိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ န, ဘိက္ခဝေ, ဂဏေန ဥပဇ္ဈာယေန ဥပသမ္ပာဒေတဗ္ဗော။ ယော ဥပသမ္ပာဒေယျ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿာတိ။
တေန ခေါ ပန သမယေန ဘိက္ခူ ပဏ္ဍကုပဇ္ဈာယေန ဥပသမ္ပာဒေန္တိ…ပေ… ထေယျသံဝါသကုပဇ္ဈာယေန ဥပသမ္ပာဒေန္တိ…ပေ… တိတ္ထိယပက္ကန္တကုပဇ္ဈာယေန ဥပသမ္ပာဒေန္တိ …ပေ… တိရစ္ဆာနဂတုပဇ္ဈာယေန ဥပသမ္ပာဒေန္တိ…ပေ… မာတုဃာတကုပဇ္ဈာယေန ဥပသမ္ပာဒေန္တိ…ပေ… ပိတုဃာတကုပဇ္ဈာယေန ဥပသမ္ပာဒေန္တိ…ပေ… အရဟန္တဃာတကုပဇ္ဈာယေန ဥပသမ္ပာဒေန္တိ…ပေ… ဘိက္ခုနိဒူသကုပဇ္ဈာယေန ဥပသမ္ပာဒေန္တိ…ပေ… သံဃဘေဒကုပဇ္ဈာယေန ဥပသမ္ပာဒေန္တိ…ပေ… လောဟိတုပ္ပါဒကုပဇ္ဈာယေန ဥပသမ္ပာဒေန္တိ…ပေ… ဥဘတောဗျဉ္ဇနကုပဇ္ဈာယေန ဥပသမ္ပာဒေန္တိ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ န, ဘိက္ခဝေ, ပဏ္ဍကုပဇ္ဈာယေန ဥပသမ္ပာဒေတဗ္ဗော…ပေ… န, ဘိက္ခဝေ, ထေယျသံဝါသကုပဇ္ဈာယေန ဥပသမ္ပာဒေတဗ္ဗော…ပေ… န, ဘိက္ခဝေ, တိတ္ထိယပက္ကန္တကုပဇ္ဈာယေန ဥပသမ္ပာဒေတဗ္ဗော…ပေ… န, ဘိက္ခဝေ, တိရစ္ဆာနဂတုပဇ္ဈာယေန ဥပသမ္ပာဒေတဗ္ဗော…ပေ… န, ဘိက္ခဝေ, မာတုဃာတကုပဇ္ဈာယေန ဥပသမ္ပာဒေတဗ္ဗော …ပေ… န, ဘိက္ခဝေ, ပိတုဃာတကုပဇ္ဈာယေန ဥပသမ္ပာဒေတဗ္ဗော…ပေ… န, ဘိက္ခဝေ, အရဟန္တဃာတကုပဇ္ဈာယေန ဥပသမ္ပာဒေတဗ္ဗော…ပေ… န, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနိဒူသကုပဇ္ဈာယေန ဥပသမ္ပာဒေ-
(ဝိ၊၃၊၁၂၅။)
တဗ္ဗော…ပေ… န, ဘိက္ခဝေ, သံဃဘေဒကုပဇ္ဈာယေန ဥပသမ္ပာဒေတဗ္ဗော…ပေ… န, ဘိက္ခဝေ, လောဟိတုပ္ပါဒကုပဇ္ဈာယေန ဥပသမ္ပာဒေတဗ္ဗော…ပေ… န, ဘိက္ခဝေ, ဥဘတောဗျဉ္ဇနကုပဇ္ဈာယေန ဥပသမ္ပာဒေတဗ္ဗော။ ယော ဥပသမ္ပာဒေယျ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿာတိ။
၅၆။ အပတ္တကာဒိဝတ္ထု
မြန်֍ ၁၁၈။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဘိက္ခူ အပတ္တကံ ဥပသမ္ပာဒေန္တိ။ ဟတ္ထေသု ပိဏ္ဍာယ စရန္တိ။ မနုဿာ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – သေယျထာပိ တိတ္ထိယာတိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ န, ဘိက္ခဝေ, အပတ္တကော ဥပသမ္ပာဒေတဗ္ဗော။ ယော ဥပသမ္ပာဒေယျ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿာတိ။
တေန ခေါ ပန သမယေန ဘိက္ခူ အစီဝရကံ ဥပသမ္ပာဒေန္တိ။ နဂ္ဂါ ပိဏ္ဍာယ စရန္တိ။ မနုဿာ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – သေယျထာပိ တိတ္ထိယာတိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ န, ဘိက္ခဝေ, အစီဝရကော ဥပသမ္ပာဒေတဗ္ဗော။ ယော ဥပသမ္ပာဒေယျ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿာတိ။
တေန ခေါ ပန သမယေန ဘိက္ခူ အပတ္တစီဝရကံ ဥပသမ္ပာဒေန္တိ။ နဂ္ဂါ ဟတ္ထေသု ပိဏ္ဍာယ စရန္တိ။ မနုဿာ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – သေယျထာပိ တိတ္ထိယာတိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ န, ဘိက္ခဝေ, အပတ္တစီဝရကော ဥပသမ္ပာဒေတဗ္ဗော။ ယော ဥပသမ္ပာဒေယျ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿာတိ။
တေန ခေါ ပန သမယေန ဘိက္ခူ ယာစိတကေန ပတ္တေန ဥပသမ္ပာဒေန္တိ။ ဥပသမ္ပန္နေ ပတ္တံ ပဋိဟရန္တိ။ ဟတ္ထေသု ပိဏ္ဍာယ စရန္တိ။ မနုဿာ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – သေယျထာပိ တိတ္ထိယာတိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ န, ဘိက္ခဝေ, ယာစိတကေန ပတ္တေန ဥပသမ္ပာဒေတဗ္ဗော။ ယော ဥပသမ္ပာဒေယျ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿာတိ။
တေန ခေါ ပန သမယေန ဘိက္ခူ ယာစိတကေန စီဝရေန ဥပသမ္ပာဒေန္တိ။ ဥပသမ္ပန္နေ စီဝရံ ပဋိဟရန္တိ။ နဂ္ဂါ ပိဏ္ဍာယ စရန္တိ။ မနုဿာ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – သေယျထာပိ တိတ္ထိယာတိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ န, ဘိက္ခဝေ, ယာစိတကေန စီဝရေန ဥပသမ္ပာဒေတဗ္ဗော။ ယော ဥပသမ္ပာဒေယျ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿာတိ။
(ဝိ၊၃၊၁၂၆။)
တေန ခေါ ပန သမယေန ဘိက္ခူ ယာစိတကေန ပတ္တစီဝရေန ဥပသမ္ပာဒေန္တိ။ ဥပသမ္ပန္နေ ပတ္တစီဝရံ ပဋိဟရန္တိ။ နဂ္ဂါ ဟတ္ထေသု ပိဏ္ဍာယ စရန္တိ။ မနုဿာ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – သေယျထာပိ တိတ္ထိယာတိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ န, ဘိက္ခဝေ, ယာစိတကေန ပတ္တစီဝရေန ဥပသမ္ပာဒေတဗ္ဗော။ ယော ဥပသမ္ပာဒေယျ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿာတိ။
နဥပသမ္ပာဒေတဗ္ဗေကဝီသတိဝါရော နိဋ္ဌိတော။
၅၇။ နပဗ္ဗာဇေတဗ္ဗဒွတ္တိံသဝါရော
မြန်֍ ၁၁၉။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဘိက္ခူ ဟတ္ထစ္ဆိန္နံ ပဗ္ဗာဇေန္တိ…ပေ… ပါဒစ္ဆိန္နံ ပဗ္ဗာဇေန္တိ…ပေ… ဟတ္ထပါဒစ္ဆိန္နံ ပဗ္ဗာဇေန္တိ…ပေ… ကဏ္ဏစ္ဆိန္နံ ပဗ္ဗာဇေန္တိ…ပေ… နာသစ္ဆိန္နံ ပဗ္ဗာဇေန္တိ…ပေ… ကဏ္ဏနာသစ္ဆိန္နံ ပဗ္ဗာဇေန္တိ…ပေ… အင်္ဂုလိစ္ဆိန္နံ ပဗ္ဗာဇေန္တိ…ပေ… အဠစ္ဆိန္နံ ပဗ္ဗာဇေန္တိ…ပေ… ကဏ္ဍရစ္ဆိန္နံ ပဗ္ဗာဇေန္တိ…ပေ… ဖဏဟတ္ထကံ ပဗ္ဗာဇေန္တိ…ပေ… ခုဇ္ဇံ ပဗ္ဗာဇေန္တိ…ပေ… ဝါမနံ ပဗ္ဗာဇေန္တိ…ပေ… ဂလဂဏ္ဍိံ ပဗ္ဗာဇေန္တိ…ပေ… လက္ခဏာဟတံ ပဗ္ဗာဇေန္တိ…ပေ… ကသာဟတံ ပဗ္ဗာဇေန္တိ…ပေ… လိခိတကံ ပဗ္ဗာဇေန္တိ…ပေ… သီပဒိံ ပဗ္ဗာဇေန္တိ…ပေ… ပါပရောဂိံ ပဗ္ဗာဇေန္တိ…ပေ… ပရိသဒူသကံ ပဗ္ဗာဇေန္တိ…ပေ… ကာဏံ ပဗ္ဗာဇေန္တိ…ပေ… ကုဏိံ ပဗ္ဗာဇေန္တိ…ပေ… ခဉ္ဇံ ပဗ္ဗာဇေန္တိ…ပေ… ပက္ခဟတံ ပဗ္ဗာဇေန္တိ…ပေ… ဆိန္နိရိယာပထံ ပဗ္ဗာဇေန္တိ…ပေ… ဇရာဒုဗ္ဗလံ ပဗ္ဗာဇေန္တိ…ပေ… အန္ဓံ ပဗ္ဗာဇေန္တိ…ပေ… မူဂံ ပဗ္ဗာဇေန္တိ…ပေ… ဗဓိရံ ပဗ္ဗာဇေန္တိ…ပေ… အန္ဓမူဂံ ပဗ္ဗာဇေန္တိ…ပေ… အန္ဓဗဓိရံ ပဗ္ဗာဇေန္တိ…ပေ… မူဂဗဓိရံ ပဗ္ဗာဇေန္တိ…ပေ… အန္ဓမူဂဗဓိရံ ပဗ္ဗာဇေန္တိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ…ပေ… န, ဘိက္ခဝေ, ဟတ္ထစ္ဆိန္နော ပဗ္ဗာဇေတဗ္ဗော…ပေ… န, ဘိက္ခဝေ, ပါဒစ္ဆိန္နော ပဗ္ဗာဇေတဗ္ဗော…ပေ… န, ဘိက္ခဝေ, ဟတ္ထပါဒစ္ဆိန္နော ပဗ္ဗာဇေတဗ္ဗော…ပေ… န, ဘိက္ခဝေ, ကဏ္ဏစ္ဆိန္နော ပဗ္ဗာဇေတဗ္ဗော…ပေ… န, ဘိက္ခဝေ, နာသစ္ဆိန္နော ပဗ္ဗာဇေတဗ္ဗော…ပေ… န, ဘိက္ခဝေ, ကဏ္ဏနာသစ္ဆိန္နော ပဗ္ဗာဇေတဗ္ဗော…ပေ… န, ဘိက္ခဝေ, အင်္ဂုလိစ္ဆိန္နော ပဗ္ဗာဇေတဗ္ဗော…ပေ… န, ဘိက္ခဝေ, အဠစ္ဆိန္နော ပဗ္ဗာဇေတဗ္ဗော…ပေ… န, ဘိက္ခဝေ, ကဏ္ဍရစ္ဆိန္နော ပဗ္ဗာဇေတဗ္ဗော…ပေ… န, ဘိက္ခဝေ, ဖဏဟတ္ထကော ပဗ္ဗာဇေတဗ္ဗော…ပေ… န, ဘိက္ခဝေ, ခုဇ္ဇော ပဗ္ဗာဇေတဗ္ဗော…ပေ… န, ဘိက္ခဝေ, ဝါမနော ပဗ္ဗာဇေတဗ္ဗော…ပေ… န, ဘိက္ခဝေ, ဂလဂဏ္ဍီ ပဗ္ဗာဇေတဗ္ဗော…ပေ… န, ဘိက္ခဝေ,
(ဝိ၊၃၊၁၂၇။)
လက္ခဏာဟတော ပဗ္ဗာဇေတဗ္ဗော…ပေ… န, ဘိက္ခဝေ, ကသာဟတော ပဗ္ဗာဇေတဗ္ဗော…ပေ… န, ဘိက္ခဝေ, လိခိတကော ပဗ္ဗာဇေတဗ္ဗော…ပေ… န, ဘိက္ခဝေ, သီပဒီ ပဗ္ဗာဇေတဗ္ဗော…ပေ… န, ဘိက္ခဝေ, ပါပရောဂီ ပဗ္ဗာဇေတဗ္ဗော…ပေ… န, ဘိက္ခဝေ, ပရိသဒူသကော ပဗ္ဗာဇေတဗ္ဗော…ပေ… န, ဘိက္ခဝေ, ကာဏော ပဗ္ဗာဇေတဗ္ဗော…ပေ… န, ဘိက္ခဝေ, ကုဏီ ပဗ္ဗာဇေတဗ္ဗော…ပေ… န, ဘိက္ခဝေ, ခဉ္ဇော ပဗ္ဗာဇေတဗ္ဗော…ပေ… န, ဘိက္ခဝေ, ပက္ခဟတော ပဗ္ဗာဇေတဗ္ဗော…ပေ… န, ဘိက္ခဝေ, ဆိန္နိရိယာပထော ပဗ္ဗာဇေတဗ္ဗော…ပေ… န, ဘိက္ခဝေ, ဇရာဒုဗ္ဗလော ပဗ္ဗာဇေတဗ္ဗော…ပေ… န, ဘိက္ခဝေ, အန္ဓော ပဗ္ဗာဇေတဗ္ဗော…ပေ… န, ဘိက္ခဝေ, မူဂေါ ပဗ္ဗာဇေတဗ္ဗော…ပေ… န, ဘိက္ခဝေ, ဗဓိရော ပဗ္ဗာဇေတဗ္ဗော…ပေ… န, ဘိက္ခဝေ, အန္ဓမူဂေါ ပဗ္ဗာဇေတဗ္ဗော…ပေ… န, ဘိက္ခဝေ, အန္ဓဗဓိရော ပဗ္ဗာဇေတဗ္ဗော…ပေ… န, ဘိက္ခဝေ, မူဂဗဓိရော ပဗ္ဗာဇေတဗ္ဗော…ပေ… န, ဘိက္ခဝေ, အန္ဓမူဂဗဓိရော ပဗ္ဗာဇေတဗ္ဗော။ ယော ပဗ္ဗာဇေယျ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿာတိ။
နပဗ္ဗာဇေတဗ္ဗဒွတ္တိံသဝါရော နိဋ္ဌိတော။
ဒါယဇ္ဇဘာဏဝါရော နိဋ္ဌိတော နဝမော။
၅၈။ အလဇ္ဇီနိဿယဝတ္ထူနိ
မြန်֍ ၁၂၀။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ အလဇ္ဇီနံ နိဿယံ ဒေန္တိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ န, ဘိက္ခဝေ, အလဇ္ဇီနံ နိဿယော ဒါတဗ္ဗော။ ယော ဒဒေယျ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿာတိ။
တေန ခေါ ပန သမယေန ဘိက္ခူ အလဇ္ဇီနံ နိဿာယ ဝသန္တိ။ တေပိ နစိရဿေဝ အလဇ္ဇိနော ဟောန္တိ ပါပကာဘိက္ခူ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ န, ဘိက္ခဝေ, အလဇ္ဇီနံ နိဿာယ ဝတ္ထဗ္ဗံ။ ယော ဝသေယျ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿာတိ။
အထ ခေါ ဘိက္ခူနံ ဧတဒဟောသိ – ‘‘ဘဂဝတာ ပညတ္တံ ‘န အလဇ္ဇီနံ နိဿယော ဒါတဗ္ဗော, န အလဇ္ဇီနံ နိဿာယ ဝတ္ထဗ္ဗ’န္တိ။ ကထံ နု ခေါ မယံ ဇာနေယျာမ လဇ္ဇိံ ဝါ အလဇ္ဇိံ ဝါ’’တိ? ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, စတူဟပဉ္စာဟံ အာဂမေတုံ ယာဝ ဘိက္ခုသဘာဂတံ ဇာနာမီတိ။
(ဝိ၊၃၊၁၂၈။)
၅၉။ ဂမိကာဒိနိဿယဝတ္ထူနိ
မြန်֍ ၁၂၁။ တေန ခေါ ပန သမယေန အညတရော ဘိက္ခု ကောသလေသု ဇနပဒေ အဒ္ဓါနမဂ္ဂပ္ပဋိပန္နော ဟောတိ။ အထ ခေါ တဿ ဘိက္ခုနော ဧတဒဟောသိ – ‘‘ဘဂဝတာ ပညတ္တံ ‘န အနိဿိတေန ဝတ္ထဗ္ဗ’န္တိ။ အဟဉ္စမှိ နိဿယကရဏီယော အဒ္ဓါနမဂ္ဂပ္ပဋိပန္နော, ကထံ နု ခေါ မယာ ပဋိပဇ္ဇိတဗ္ဗ’’န္တိ? ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, အဒ္ဓါနမဂ္ဂပ္ပဋိပန္နေန ဘိက္ခုနာ နိဿယံ အလဘမာနေန အနိဿိတေန ဝတ္ထုန္တိ။
တေန ခေါ ပန သမယေန ဒွေ ဘိက္ခူ ကောသလေသု ဇနပဒေ အဒ္ဓါနမဂ္ဂပ္ပဋိပန္နာ ဟောန္တိ။ တေ အညတရံ အာဝါသံ ဥပဂစ္ဆိံသု။ တတ္ထ ဧကော ဘိက္ခု ဂိလာနော ဟောတိ။ အထ ခေါ တဿ ဂိလာနဿ ဘိက္ခုနော ဧတဒဟောသိ – ‘‘ဘဂဝတာ ပညတ္တံ ‘န အနိဿိတေန ဝတ္ထဗ္ဗ’န္တိ။ အဟဉ္စမှိ နိဿယကရဏီယော ဂိလာနော, ကထံ နု ခေါ မယာ ပဋိပဇ္ဇိတဗ္ဗ’’န္တိ? ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ဂိလာနေန ဘိက္ခုနာ နိဿယံ အလဘမာနေန အနိဿိတေန ဝတ္ထုန္တိ။
အထ ခေါ တဿ ဂိလာနုပဋ္ဌာကဿ ဘိက္ခုနော ဧတဒဟောသိ – ‘‘ဘဂဝတာ ပညတ္တံ ‘န အနိဿိတေန ဝတ္ထဗ္ဗ’န္တိ။ အဟဉ္စမှိ နိဿယကရဏီယော, အယဉ္စ ဘိက္ခု ဂိလာနော, ကထံ နု ခေါ မယာ ပဋိပဇ္ဇိတဗ္ဗ’’န္တိ? ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ဂိလာနုပဋ္ဌာကေန ဘိက္ခုနာ နိဿယံ အလဘမာနေန ယာစိယမာနေန အနိဿိတေန ဝတ္ထုန္တိ။
တေန ခေါ ပန သမယေန အညတရော ဘိက္ခု အရညေ ဝိဟရတိ။ တဿ စ တသ္မိံ သေနာသနေ ဖာသု ဟောတိ။ အထ ခေါ တဿ ဘိက္ခုနော ဧတဒဟောသိ – ‘‘ဘဂဝတာ ပညတ္တံ ‘န အနိဿိတေန ဝတ္ထဗ္ဗ’န္တိ။ အဟဉ္စမှိ နိဿယကရဏီယော အရညေ ဝိဟရာမိ, မယှဉ္စ ဣမသ္မိံ သေနာသနေ ဖာသု ဟောတိ, ကထံ နု ခေါ မယာ ပဋိပဇ္ဇိတဗ္ဗ’’န္တိ? ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, အာရညိကေန ဘိက္ခုနာ ဖာသုဝိဟာရံ သလ္လက္ခေန္တေန နိဿယံ အလဘမာနေန အနိဿိတေန ဝတ္ထုံ – ယဒါ ပတိရူပေါ နိဿယဒါယကော အာဂစ္ဆိဿတိ, တဒါ တဿ နိဿာယ ဝသိဿာမီတိ။
(ဝိ၊၃၊၁၂၉။)
၆၀။ ဂေါတ္တေန အနုဿာဝနာနုဇာနနာ
မြန်֍ ၁၂၂။ တေန ခေါ ပန သမယေန အာယသ္မတော မဟာကဿပဿ ဥပသမ္ပဒါပေက္ခော ဟောတိ။ အထ ခေါ အာယသ္မာ မဟာကဿပေါ အာယသ္မတော အာနန္ဒဿ သန္တိကေ ဒူတံ ပါဟေသိ – အာဂစ္ဆတု အာနန္ဒော ဣမံ အနုဿာဝေဿတူတိ [အနုဿာဝေဿတီတိ (သျာ။)]။ အာယသ္မာ အာနန္ဒော ဧဝမာဟ – ‘‘နာဟံ ဥဿဟာမိ ထေရဿ နာမံ ဂဟေတုံ, ဂရု မေ ထေရော’’တိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ဂေါတ္တေနပိ အနုဿာဝေတုန္တိ။
၆၁။ ဒွေဥပသမ္ပဒါပေက္ခာဒိဝတ္ထု
မြန်֍ ၁၂၃။ တေန ခေါ ပန သမယေန အာယသ္မတော မဟာကဿပဿ ဒွေ ဥပသမ္ပဒါပေက္ခာ ဟောန္တိ။ တေ ဝိဝဒန္တိ – အဟံ ပဌမံ ဥပသမ္ပဇ္ဇိဿာမိ, အဟံ ပဌမံ ဥပသမ္ပဇ္ဇိဿာမီတိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ဒွေ ဧကာနုဿာဝနေ ကာတုန္တိ။
တေန ခေါ ပန သမယေန သမ္ဗဟုလာနံ ထေရာနံ ဥပသမ္ပဒါပေက္ခာ ဟောန္တိ။ တေ ဝိဝဒန္တိ – အဟံ ပဌမံ ဥပသမ္ပဇ္ဇိဿာမိ, အဟံ ပဌမံ ဥပသမ္ပဇ္ဇိဿာမီတိ။ ထေရာ ဧဝမာဟံသု – ‘‘ဟန္ဒ, မယံ, အာဝုသော, သဗ္ဗေဝ ဧကာနုဿာဝနေ ကရောမာ’’တိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ဒွေ တယော ဧကာနုဿာဝနေ ကာတုံ, တဉ္စ ခေါ ဧကေန ဥပဇ္ဈာယေန, န တွေဝ နာနုပဇ္ဈာယေနာတိ။
၆၂။ ဂဗ္ဘဝီသူပသမ္ပဒါနုဇာနနာ
မြန်֍ ၁၂၄။ တေန ခေါ ပန သမယေန အာယသ္မာ ကုမာရကဿပေါ ဂဗ္ဘဝီသော ဥပသမ္ပန္နော အဟောသိ။ အထ ခေါ အာယသ္မတော ကုမာရကဿပဿ ဧတဒဟောသိ – ‘‘ဘဂဝတာ ပညတ္တံ ‘န ဦနဝီသတိဝဿော ပုဂ္ဂလော ဥပသမ္ပာဒေတဗ္ဗော’တိ။ အဟဉ္စမှိ ဂဗ္ဘဝီသော ဥပသမ္ပန္နော။ ဥပသမ္ပန္နော နု ခေါမှိ, နနု ခေါ ဥပသမ္ပန္နော’’တိ? ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ ယံ, ဘိက္ခဝေ, မာတုကုစ္ဆိသ္မိံ ပဌမံ စိတ္တံ ဥပ္ပန္နံ, ပဌမံ ဝိညာဏံ ပါတုဘူတံ, တဒုပါဒါယ သာဝဿ ဇာတိ။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ဂဗ္ဘဝီသံ ဥပသမ္ပာဒေတုန္တိ။
(ဝိ၊၃၊၁၃၀။)
၆၃။ ဥပသမ္ပဒါဝိဓိ
မြန်֍ ၁၂၅။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဥပသမ္ပန္နာ ဒိဿန္တိ ကုဋ္ဌိကာပိ ဂဏ္ဍိကာပိ ကိလာသိကာပိ သောသိကာပိ အပမာရိကာပိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ဥပသမ္ပာဒေန္တေန တေရသ [တဿ (က။)] အန္တရာယိကေ ဓမ္မေ ပုစ္ဆိတုံ။ ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ပုစ္ဆိတဗ္ဗော – ‘‘သန္တိ တေ ဧဝရူပါ အာဗာဓာ – ကုဋ္ဌံ, ဂဏ္ဍော, ကိလာသော, သောသော, အပမာရော? မနုဿောသိ? ပုရိသောသိ? ဘုဇိဿောသိ? အဏဏောသိ? နသိ ရာဇဘဋော? အနုညာတောသိ မာတာပိတူဟိ? ပရိပုဏ္ဏဝီသတိဝဿောသိ? ပရိပုဏ္ဏံ တေ ပတ္တစီဝရံ? ကိံနာမောသိ? ကောနာမော တေ ဥပဇ္ဈာယော’’တိ?
တေန ခေါ ပန သမယေန ဘိက္ခူ အနနုသိဋ္ဌေ ဥပသမ္ပဒါပေက္ခေ အန္တရာယိကေ ဓမ္မေ ပုစ္ဆန္တိ။ ဥပသမ္ပဒါပေက္ခာ ဝိတ္ထာယန္တိ, မင်္ကူ ဟောန္တိ, န သက္ကောန္တိ ဝိဿဇ္ဇေတုံ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ပဌမံ အနုသာသိတွာ ပစ္ဆာ အန္တရာယိကေ ဓမ္မေ ပုစ္ဆိတုန္တိ။
တတ္ထေဝ သံဃမဇ္ဈေ အနုသာသန္တိ။ ဥပသမ္ပဒါပေက္ခာ တထေဝ ဝိတ္ထာယန္တိ, မင်္ကူ ဟောန္တိ, န သက္ကောန္တိ ဝိဿဇ္ဇေတုံ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ဧကမန္တံ အနုသာသိတွာ သံဃမဇ္ဈေ အန္တရာယိကေ ဓမ္မေ ပုစ္ဆိတုံ။ ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, အနုသာသိတဗ္ဗော –
မြန်֍ ၁၂၆။ ပဌမံ ဥပဇ္ဈံ ဂါဟာပေတဗ္ဗော။ ဥပဇ္ဈံ ဂါဟာပေတွာ ပတ္တစီဝရံ အာစိက္ခိတဗ္ဗံ – အယံ တေ ပတ္တော, အယံ သံဃာဋိ, အယံ ဥတ္တရာသင်္ဂေါ, အယံ အန္တရဝါသကော။ ဂစ္ဆ, အမုမှိ ဩကာသေ တိဋ္ဌာဟီတိ။
ဗာလာ အဗျတ္တာ အနုသာသန္တိ။ ဒုရနုသိဋ္ဌာ ဥပသမ္ပဒါပေက္ခာ ဝိတ္ထာယန္တိ, မင်္ကူ ဟောန္တိ, န သက္ကောန္တိ ဝိဿဇ္ဇေတုံ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ န, ဘိက္ခဝေ, ဗာလေန အဗျတ္တေန အနုသာသိတဗ္ဗော။ ယော အနုသာသေယျ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ဗျတ္တေန ဘိက္ခုနာ ပဋိဗလေန အနုသာသိတုန္တိ။
အသမ္မတာ အနုသာသန္တိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ န, ဘိက္ခဝေ, အသမ္မတေန အနုသာသိတဗ္ဗော။ ယော အနုသာသေယျ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။
(ဝိ၊၃၊၁၃၁။)
အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, သမ္မတေန အနုသာသိတုံ။ ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, သမ္မန္နိတဗ္ဗော [သမ္မနိတဗ္ဗော (က။)] – အတ္တနာ ဝါ [အတ္တနာဝ (သျာ။)] အတ္တာနံ သမ္မန္နိတဗ္ဗံ, ပရေန ဝါ ပရော သမ္မန္နိတဗ္ဗော။
ကထဉ္စ အတ္တနာဝ အတ္တာနံ သမ္မန္နိတဗ္ဗံ? ဗျတ္တေန ဘိက္ခုနာ ပဋိဗလေန သံဃော ဉာပေတဗ္ဗော – ‘‘သုဏာတု မေ, ဘန္တေ, သံဃော။ ဣတ္ထန္နာမော ဣတ္ထန္နာမဿ အာယသ္မတော ဥပသမ္ပဒါပေက္ခော။ ယဒိ သံဃဿ ပတ္တကလ္လံ, အဟံ ဣတ္ထန္နာမံ အနုသာသေယျ’’န္တိ။ ဧဝံ အတ္တနာဝ အတ္တာနံ သမ္မန္နိတဗ္ဗံ။
ကထဉ္စ ပန ပရေန ပရော သမ္မန္နိတဗ္ဗော? ဗျတ္တေန ဘိက္ခုနာ ပဋိဗလေန သံဃော ဉာပေတဗ္ဗော – ‘‘သုဏာတု မေ, ဘန္တေ, သံဃော။ ဣတ္ထန္နာမော ဣတ္ထန္နာမဿ အာယသ္မတော ဥပသမ္ပဒါပေက္ခော။ ယဒိ သံဃဿ ပတ္တကလ္လံ, ဣတ္ထန္နာမော ဣတ္ထန္နာမံ အနုသာသေယျာ’’တိ။ ဧဝံ ပရေန ပရော သမ္မန္နိတဗ္ဗော။
တေန သမ္မတေန ဘိက္ခုနာ ဥပသမ္ပဒါပေက္ခော ဥပသင်္ကမိတွာ ဧဝမဿ ဝစနီယော – ‘‘သုဏသိ, ဣတ္ထန္နာမ, အယံ တေ သစ္စကာလော ဘူတကာလော။ ယံ ဇာတံ တံ သံဃမဇ္ဈေ ပုစ္ဆန္တေ သန္တံ အတ္ထီတိ ဝတ္တဗ္ဗံ, အသန္တံ နတ္ထီ’’တိ ဝတ္တဗ္ဗံ။ မာ ခေါ ဝိတ္ထာယိ, မာ ခေါ မင်္ကု အဟောသိ။ ဧဝံ တံ ပုစ္ဆိဿန္တိ – ‘‘သန္တိ တေ ဧဝရူပါ အာဗာဓာ – ကုဋ္ဌံ, ဂဏ္ဍော, ကိလာသော, သောသော, အပမာရော? မနုဿောသိ? ပုရိသောသိ? ဘုဇိဿောသိ? အဏဏောသိ? နသိ ရာဇဘဋော? အနုညာတောသိ မာတာပိတူဟိ? ပရိပုဏ္ဏဝီသတိဝဿောသိ? ပရိပုဏ္ဏံ တေ ပတ္တစီဝရံ? ကိံနာမောသိ? ကောနာမော တေ ဥပဇ္ဈာယော’’တိ?
ဧကတော အာဂစ္ဆန္တိ။ န, ဘိက္ခဝေ, ဧကတော အာဂန္တဗ္ဗံ။ အနုသာသကေန ပဌမတရံ အာဂန္တွာ သံဃော ဉာပေတဗ္ဗော – ‘‘သုဏာတု မေ, ဘန္တေ, သံဃော။ ဣတ္ထန္နာမော ဣတ္ထန္နာမဿ အာယသ္မတော ဥပသမ္ပဒါပေက္ခော။ အနုသိဋ္ဌော သော မယာ။ ယဒိ သံဃဿ ပတ္တကလ္လံ, ဣတ္ထန္နာမော အာဂစ္ဆေယျာ’’တိ။ အာဂစ္ဆာဟီတိ ဝတ္တဗ္ဗော။
ဧကံသံ ဥတ္တရာသင်္ဂံ ကာရာပေတွာ ဘိက္ခူနံ ပါဒေ ဝန္ဒာပေတွာ ဥက္ကုဋိကံ နိသီဒါပေတွာ အဉ္ဇလိံ ပဂ္ဂဏှာပေတွာ ဥပသမ္ပဒံ ယာစာပေတဗ္ဗော – ‘‘သံဃံ, ဘန္တေ, ဥပသမ္ပဒံ ယာစာမိ။ ဥလ္လုမ္ပတု မံ, ဘန္တေ, သံဃော အနုကမ္ပံ ဥပါဒါယ။ ဒုတိယမ္ပိ, ဘန္တေ, သံဃံ ဥပသမ္ပဒံ ယာစာမိ။ ဥလ္လုမ္ပတု မံ, ဘန္တေ, သံဃော
(ဝိ၊၃၊၁၃၂။)
အနုကမ္ပံ ဥပါဒါယ။ တတိယမ္ပိ, ဘန္တေ, သံဃံ ဥပသမ္ပဒံ ယာစာမိ။ ဥလ္လုမ္ပတု မံ, ဘန္တေ, သံဃော အနုကမ္ပံ ဥပါဒါယာ’’တိ။ ဗျတ္တေန ဘိက္ခုနာ ပဋိဗလေန သံဃော ဉာပေတဗ္ဗော –
‘‘သုဏာတု မေ, ဘန္တေ, သံဃော။ အယံ ဣတ္ထန္နာမော ဣတ္ထန္နာမဿ အာယသ္မတော ဥပသမ္ပဒါပေက္ခော။ ယဒိ သံဃဿ ပတ္တကလ္လံ, အဟံ ဣတ္ထန္နာမံ အန္တရာယိကေ ဓမ္မေ ပုစ္ဆေယျ’’န္တိ? သုဏသိ, ဣတ္ထန္နာမ, အယံ တေ သစ္စကာလော ဘူတကာလော။ ယံ ဇာတံ တံ ပုစ္ဆာမိ။ သန္တံ အတ္ထီတိ ဝတ္တဗ္ဗံ, အသန္တံ နတ္ထီတိ ဝတ္တဗ္ဗံ။ သန္တိ တေ ဧဝရူပါ အာဗာဓာ – ကုဋ္ဌံ ဂဏ္ဍော ကိလေသော သောသော အပမာရော, မနုဿောသိ, ပုရိသောသိ, ဘုဇိဿောသိ, အဏဏောသိ, နသိ ရာဇဘဋော, အနုညာတောသိ မာတာပိတူဟိ, ပရိပုဏ္ဏဝီသတိဝဿောသိ, ပရိပုဏ္ဏံ တေ ပတ္တစီဝရံ, ကိံနာမောသိ, ကောနာမော တေ ဥပဇ္ဈာယောတိ? ဗျတ္တေန ဘိက္ခုနာ ပဋိဗလေန သံဃော ဉာပေတဗ္ဗော –
မြန်֍ ၁၂၇။ ‘‘သုဏာတု မေ, ဘန္တေ, သံဃော။ အယံ ဣတ္ထန္နာမော ဣတ္ထန္နာမဿ အာယသ္မတော ဥပသမ္ပဒါပေက္ခော, ပရိသုဒ္ဓေါ အန္တရာယိကေဟိ ဓမ္မေဟိ, ပရိပုဏ္ဏဿ ပတ္တစီဝရံ။ ဣတ္ထန္နာမော သံဃံ ဥပသမ္ပဒံ ယာစတိ ဣတ္ထန္နာမေန ဥပဇ္ဈာယေန။ ယဒိ သံဃဿ ပတ္တကလ္လံ, သံဃော ဣတ္ထန္နာမံ ဥပသမ္ပာဒေယျ ဣတ္ထန္နာမေန ဥပဇ္ဈာယေန။ ဧသာ ဉတ္တိ။
‘‘သုဏာတု မေ, ဘန္တေ, သံဃော။ အယံ ဣတ္ထန္နာမော ဣတ္ထန္နာမဿ အာယသ္မတော ဥပသမ္ပဒါပေက္ခော, ပရိသုဒ္ဓေါ အန္တရာယိကေဟိ ဓမ္မေဟိ, ပရိပုဏ္ဏဿ ပတ္တစီဝရံ။ ဣတ္ထန္နာမော သံဃံ ဥပသမ္ပဒံ ယာစတိ ဣတ္ထန္နာမေန ဥပဇ္ဈာယေန။ သံဃော ဣတ္ထန္နာမံ ဥပသမ္ပာဒေတိ ဣတ္ထန္နာမေန ဥပဇ္ဈာယေန။ ယဿာယသ္မတော ခမတိ ဣတ္ထန္နာမဿ ဥပသမ္ပဒါ ဣတ္ထန္နာမေန ဥပဇ္ဈာယေန, သော တုဏှဿ၊ ယဿ နက္ခမတိ, သော ဘာသေယျ။
‘‘ဒုတိယမ္ပိ ဧတမတ္ထံ ဝဒါမိ – သုဏာတု မေ, ဘန္တေ, သံဃော။ အယံ ဣတ္ထန္နာမော ဣတ္ထန္နာမဿ အာယသ္မတော ဥပသမ္ပဒါပေက္ခော, ပရိသုဒ္ဓေါ အန္တရာယိကေဟိ ဓမ္မေဟိ, ပရိပုဏ္ဏဿ ပတ္တစီဝရံ။ ဣတ္ထန္နာမော သံဃံ ဥပသမ္ပဒံ ယာစတိ ဣတ္ထန္နာမေန ဥပဇ္ဈာယေန။ သံဃော ဣတ္ထန္နာမံ ဥပသမ္ပာဒေတိ ဣတ္ထန္နာမေန ဥပဇ္ဈာယေန။ ယဿာယသ္မတော ခမတိ ဣတ္ထန္နာမဿ ဥပသမ္ပဒါ ဣတ္ထန္နာမေန ဥပဇ္ဈာယေန, သော တုဏှဿ၊ ယဿ နက္ခမတိ, သော ဘာသေယျ။
(ဝိ၊၃၊၁၃၃။)
တတိယမ္ပိ ဧတမတ္ထံ ဝဒါမိ – သုဏာတု မေ, ဘန္တေ, သံဃော။ အယံ ဣတ္ထန္နာမော ဣတ္ထန္နာမဿ အာယသ္မတော ဥပသမ္ပဒါပေက္ခော, ပရိသုဒ္ဓေါ အန္တရာယိကေဟိ ဓမ္မေဟိ, ပရိပုဏ္ဏဿ ပတ္တစီဝရံ။ ဣတ္ထန္နာမော သံဃံ ဥပသမ္ပဒံ ယာစတိ ဣတ္ထန္နာမေန ဥပဇ္ဈာယေန။ သံဃော ဣတ္ထန္နာမံ ဥပသမ္ပာဒေတိ ဣတ္ထန္နာမေန ဥပဇ္ဈာယေန။ ယဿာယသ္မတော ခမတိ ဣတ္ထန္နာမဿ ဥပသမ္ပဒါ ဣတ္ထန္နာမေန ဥပဇ္ဈာယေန, သော တုဏှဿ၊ ယဿ နက္ခမတိ, သော ဘာသေယျ။
‘‘ဥပသမ္ပန္နော သံဃေန ဣတ္ထန္နာမော ဣတ္ထန္နာမေန ဥပဇ္ဈာယေန။ ခမတိ သံဃဿ, တသ္မာ တုဏှီ, ဧဝမေတံ ဓာရယာမီ’’တိ။
ဥပသမ္ပဒါကမ္မံ နိဋ္ဌိတံ။
၆၄။ စတ္တာရော နိဿယာ
မြန်֍ ၁၂၈။ တာဝဒေဝ ဆာယာ မေတဗ္ဗာ, ဥတုပ္ပမာဏံ အာစိက္ခိတဗ္ဗံ, ဒိဝသဘာဂေါ အာစိက္ခိတဗ္ဗော, သင်္ဂီတိ အာစိက္ခိတဗ္ဗာ, စတ္တာရော နိဿယာ အာစိက္ခိတဗ္ဗာ [အာစိက္ခိတဗ္ဗာ, စတ္တာရိ အကရဏီယာနိ အာစိက္ခိတဗ္ဗာနိ။ (က။)] –
ပိဏ္ဍိယာလောပဘောဇနံ နိဿာယ ပဗ္ဗဇ္ဇာ။ တတ္ထ တေ ယာဝဇီဝံ ဥဿာဟော ကရဏီယော။ အတိရေကလာဘော – သံဃဘတ္တံ, ဥဒ္ဒေသဘတ္တံ, နိမန္တနံ, သလာကဘတ္တံ, ပက္ခိကံ, ဥပေါသထိကံ, ပါဋိပဒိကံ။
ပံသုကူလစီဝရံ နိဿာယ ပဗ္ဗဇ္ဇာ။ တတ္ထ တေ ယာဝဇီဝံ ဥဿာဟော ကရဏီယော။ အတိရေကလာဘော – ခေါမံ, ကပ္ပါသိကံ, ကောသေယျံ, ကမ္ဗလံ, သာဏံ, ဘင်္ဂံ။
ရုက္ခမူလသေနာသနံ နိဿာယ ပဗ္ဗဇ္ဇာ။ တတ္ထ တေ ယာဝဇီဝံ ဥဿာဟော ကရဏီယော။ အတိရေကလာဘော – ဝိဟာရော, အဍ္ဎယောဂေါ, ပါသာဒေါ, ဟမ္မိယံ, ဂုဟာ။
ပူတိမုတ္တဘေသဇ္ဇံ နိဿာယ ပဗ္ဗဇ္ဇာ။ တတ္ထ တေ ယာဝဇီဝံ ဥဿာဟော ကရဏီယော။ အတိရေကလာဘော – သပ္ပိ, နဝနီတံ, တေလံ, မဓု, ဖာဏိတ’’န္တိ။
စတ္တာရော နိဿယာ နိဋ္ဌိတာ။
(ဝိ၊၃၊၁၃၄။)
၆၅။ စတ္တာရိ အကရဏီယာနိ
မြန်֍ ၁၂၉။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဘိက္ခူ အညတရံ ဘိက္ခုံ ဥပသမ္ပာဒေတွာ ဧကကံ ဩဟာယ ပက္ကမိံသု။ သော ပစ္ဆာ ဧကကောဝ အာဂစ္ဆန္တော အန္တရာမဂ္ဂေ ပုရာဏဒုတိယိကာယ သမာဂဉ္ဆိ။ သာ ဧဝမာဟ – ‘‘ကိံဒါနိ ပဗ္ဗဇိတောသီ’’တိ? ‘‘အာမ, ပဗ္ဗဇိတောမှီ’’တိ။ ‘‘ဒုလ္လဘော ခေါ ပဗ္ဗဇိတာနံ မေထုနော ဓမ္မော၊ ဧဟိ, မေထုနံ ဓမ္မံ ပဋိသေဝါ’’တိ။ သော တဿာ မေထုနံ ဓမ္မံ ပဋိသေဝိတွာ စိရေန အဂမာသိ။ ဘိက္ခူ ဧဝမာဟံသု – ‘‘ကိဿ တွံ, အာဝုသော, ဧဝံ စိရံ အကာသီ’’တိ? အထ ခေါ သော ဘိက္ခု ဘိက္ခူနံ ဧတမတ္ထံ အာရောစေသိ။ ဘိက္ခူ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ဥပသမ္ပာဒေတွာ ဒုတိယံ ဒါတုံ, စတ္တာရိ စ အကရဏီယာနိ အာစိက္ခိတုံ –
‘‘ဥပသမ္ပန္နေန ဘိက္ခုနာ မေထုနော ဓမ္မော န ပဋိသေဝိတဗ္ဗော, အန္တမသော တိရစ္ဆာနဂတာယပိ။ ယော ဘိက္ခု မေထုနံ ဓမ္မံ ပဋိသေဝတိ, အဿမဏော ဟောတိ အသကျပုတ္တိယော။ သေယျထာပိ နာမ ပုရိသော သီသစ္ဆိန္နော အဘဗ္ဗော တေန သရီရဗန္ဓနေန ဇီဝိတုံ, ဧဝမေဝ ဘိက္ခု မေထုနံ ဓမ္မံ ပဋိသေဝိတွာ အဿမဏော ဟောတိ အသကျပုတ္တိယော။ တံ တေ ယာဝဇီဝံ အကရဏီယံ။
‘‘ဥပသမ္ပန္နေန ဘိက္ခုနာ အဒိန္နံ ထေယျသင်္ခါတံ န အာဒါတဗ္ဗံ, အန္တမသော တိဏသလာကံ ဥပါဒါယ။ ယော ဘိက္ခု ပါဒံ ဝါ ပါဒါရဟံ ဝါ အတိရေကပါဒံ ဝါ အဒိန္နံ ထေယျသင်္ခါတံ အာဒိယတိ, အဿမဏော ဟောတိ အသကျပုတ္တိယော။ သေယျထာပိ နာမ ပဏ္ဍုပလာသော ဗန္ဓနာ ပမုတ္တော အဘဗ္ဗော ဟရိတတ္ထာယ, ဧဝမေဝ ဘိက္ခု ပါဒံ ဝါ ပါဒါရဟံ ဝါ အတိရေကပါဒံ ဝါ အဒိန္နံ ထေယျသင်္ခါတံ အာဒိယိတွာ အဿမဏော ဟောတိ အသကျပုတ္တိယော။ တံ တေ ယာဝဇီဝံ အကရဏီယံ။
‘‘ဥပသမ္ပန္နေန ဘိက္ခုနာ သဉ္စိစ္စ ပါဏော ဇီဝိတာ န ဝေါရောပေတဗ္ဗော, အန္တမသော ကုန္ထကိပိလ္လိကံ ဥပါဒါယ။ ယော ဘိက္ခု သဉ္စိစ္စ မနုဿဝိဂ္ဂဟံ ဇီဝိတာ ဝေါရောပေတိ, အန္တမသော ဂဗ္ဘပါတနံ ဥပါဒါယ, အဿမဏော ဟောတိ အသကျပုတ္တိယော။ သေယျထာပိ နာမ ပုထုသိလာ ဒွေဓာ ဘိန္နာ အပ္ပဋိသန္ဓိကာ ဟောတိ, ဧဝမေဝ ဘိက္ခု သဉ္စိစ္စ မနုဿဝိဂ္ဂဟံ ဇီဝိတာ ဝေါရောပေတွာ အဿမဏော ဟောတိ အသကျပုတ္တိယော။ တံ တေ ယာဝဇီဝံ အကရဏီယံ။
(ဝိ၊၃၊၁၃၅။)
ဥပသမ္ပန္နေန ဘိက္ခုနာ ဥတ္တရိမနုဿဓမ္မော န ဥလ္လပိတဗ္ဗော, အန္တမသော ‘သုညာဂါရေ အဘိရမာမီ’တိ။ ယော ဘိက္ခု ပါပိစ္ဆော ဣစ္ဆာပကတော အသန္တံ အဘူတံ ဥတ္တရိမနုဿဓမ္မံ ဥလ္လပတိ ဈာနံ ဝါ ဝိမောက္ခံ ဝါ သမာဓိံ ဝါ သမာပတ္တိံ ဝါ မဂ္ဂံ ဝါ ဖလံ ဝါ, အဿမဏော ဟောတိ အသကျပုတ္တိယော။ သေယျထာပိ နာမ တာလော မတ္ထကစ္ဆိန္နော အဘဗ္ဗော ပုန ဝိရုဠှိယာ, ဧဝမေဝ ဘိက္ခု ပါပိစ္ဆော ဣစ္ဆာပကတော အသန္တံ အဘူတံ ဥတ္တရိမနုဿဓမ္မံ ဥလ္လပိတွာ အဿမဏော ဟောတိ အသကျပုတ္တိယော။ တံ တေ ယာဝဇီဝံ အကရဏီယ’’န္တိ။
စတ္တာရိ အကရဏီယာနိ နိဋ္ဌိတာနိ။
၆၆။ အာပတ္တိယာ အဒဿနေ ဥက္ခိတ္တကဝတ္ထူနိ
မြန်֍ ၁၃၀။ တေန ခေါ ပန သမယေန အညတရော ဘိက္ခု အာပတ္တိယာ အဒဿနေ ဥက္ခိတ္တကော ဝိဗ္ဘမိ။ သော ပုန ပစ္စာဂန္တွာ ဘိက္ခူ ဥပသမ္ပဒံ ယာစိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။
ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု အာပတ္တိယာ အဒဿနေ ဥက္ခိတ္တကော ဝိဗ္ဘမတိ။ သော ပုန ပစ္စာဂန္တွာ ဘိက္ခူ ဥပသမ္ပဒံ ယာစတိ။ သော ဧဝမဿ ဝစနီယော – ‘‘ပဿိဿသိ တံ အာပတ္တိ’’န္တိ? သစာဟံ ပဿိဿာမီတိ, ပဗ္ဗာဇေတဗ္ဗော။ သစာဟံ န ပဿိဿာမီတိ, န ပဗ္ဗာဇေတဗ္ဗော။ ပဗ္ဗာဇေတွာ ဝတ္တဗ္ဗော – ‘‘ပဿိဿသိ တံ အာပတ္တိ’’န္တိ? သစာဟံ ပဿိဿာမီတိ, ဥပသမ္ပာဒေတဗ္ဗော။ သစာဟံ န ပဿိဿာမီတိ, န ဥပသမ္ပာဒေတဗ္ဗော။ ဥပသမ္ပာဒေတွာ ဝတ္တဗ္ဗော – ‘‘ပဿိဿသိ တံ အာပတ္တိ’’န္တိ? သစာဟံ ပဿိဿာမီတိ, ဩသာရေတဗ္ဗော။ သစာဟံ န ပဿိဿာမီတိ, န ဩသာရေတဗ္ဗော။ ဩသာရေတွာ ဝတ္တဗ္ဗော – ‘‘ပဿသိ [ပဿာဟိ (သီ။)] တံ အာပတ္တိ’’န္တိ? သစေ ပဿတိ, ဣစ္စေတံ ကုသလံ။ နော စေ ပဿတိ, လဗ္ဘမာနာယ သာမဂ္ဂိယာ ပုန ဥက္ခိပိတဗ္ဗော။ အလဗ္ဘမာနာယ သာမဂ္ဂိယာ အနာပတ္တိ သမ္ဘောဂေ သံဝါသေ။
ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု အာပတ္တိယာ အပ္ပဋိကမ္မေ ဥက္ခိတ္တကော ဝိဗ္ဘမတိ။ သော ပုန ပစ္စာဂန္တွာ ဘိက္ခူ ဥပသမ္ပဒံ ယာစတိ။ သော ဧဝမဿ ဝစနီယော – ‘‘ပဋိကရိဿသိ တံ အာပတ္တိ’’န္တိ? သစာဟံ ပဋိကရိဿာမီတိ, ပဗ္ဗာဇေတဗ္ဗော။ သစာဟံ န ပဋိကရိဿာမီတိ, န ပဗ္ဗာဇေတဗ္ဗော။ ပဗ္ဗာဇေတွာ ဝတ္တဗ္ဗော –
(ဝိ၊၃၊၁၃၆။)
‘‘ပဋိကရိဿသိ တံ အာပတ္တိ’’န္တိ? သစာဟံ ပဋိကရိဿာမီတိ, ဥပသမ္ပာဒေတဗ္ဗော။ သစာဟံ န ပဋိကရိဿာမီတိ, န ဥပသမ္ပာဒေတဗ္ဗော။ ဥပသမ္ပာဒေတွာ ဝတ္တဗ္ဗော – ‘‘ပဋိကရိဿသိ တံ အာပတ္တိ’’န္တိ? သစာဟံ ပဋိကရိဿာမီတိ, ဩသာရေတဗ္ဗော။ သစာဟံ န ပဋိကရိဿာမီတိ, န ဩသာရေတဗ္ဗော။ ဩသာရေတွာ ဝတ္တဗ္ဗော – ‘‘ပဋိကရောဟိ တံ အာပတ္တိ’’န္တိ။ သစေ ပဋိကရောတိ, ဣစ္စေတံ ကုသလံ။ နော စေ ပဋိကရောတိ လဗ္ဘမာနာယ သာမဂ္ဂိယာ ပုန ဥက္ခိပိတဗ္ဗော။ အလဗ္ဘမာနာယ သာမဂ္ဂိယာ အနာပတ္တိ သမ္ဘောဂေ သံဝါသေ။
ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု ပါပိကာယ ဒိဋ္ဌိယာ အပ္ပဋိနိဿဂ္ဂေ ဥက္ခိတ္တကော ဝိဗ္ဘမတိ။ သော ပုန ပစ္စာဂန္တွာ ဘိက္ခူ ဥပသမ္ပဒံ ယာစတိ။ သော ဧဝမဿ ဝစနီယော – ‘‘ပဋိနိဿဇ္ဇိဿသိ တံ ပါပိကံ ဒိဋ္ဌိ’’န္တိ? သစာဟံ ပဋိနိဿဇ္ဇိဿာမီတိ, ပဗ္ဗာဇေတဗ္ဗော။ သစာဟံ န ပဋိနိဿဇ္ဇိဿာမီတိ, န ပဗ္ဗာဇေတဗ္ဗော။ ပဗ္ဗာဇေတွာ ဝတ္တဗ္ဗော – ‘‘ပဋိနိဿဇ္ဇိဿသိ တံ ပါပိကံ ဒိဋ္ဌိ’’န္တိ? သစာဟံ ပဋိနိဿဇ္ဇိဿာမီတိ, ဥပသမ္ပာဒေတဗ္ဗော။ သစာဟံ န ပဋိနိဿဇ္ဇိဿာမီတိ, န ဥပသမ္ပာဒေတဗ္ဗော။ ဥပသမ္ပာဒေတွာ ဝတ္တဗ္ဗော – ‘‘ပဋိနိဿဇ္ဇိဿသိ တံ ပါပိကံ ဒိဋ္ဌိ’’န္တိ? သစာဟံ ပဋိနိဿဇ္ဇိဿာမီတိ, ဩသာရေတဗ္ဗော။ သစာဟံ န ပဋိနိဿဇ္ဇိဿာမီတိ, န ဩသာရေတဗ္ဗော။ ဩသာရေတွာ ဝတ္တဗ္ဗော – ‘‘ပဋိနိဿဇ္ဇေဟိ တံ ပါပိကံ ဒိဋ္ဌိ’’န္တိ။ သစေ ပဋိနိဿဇ္ဇတိ, ဣစ္စေတံ ကုသလံ။ နော စေ ပဋိနိဿဇ္ဇတိ, လဗ္ဘမာနာယ သာမဂ္ဂိယာ ပုန ဥက္ခိပိတဗ္ဗော။ အလဗ္ဘမာနာယ သာမဂ္ဂိယာ အနာပတ္တိ သမ္ဘောဂေ သံဝါသေတိ။
မဟာခန္ဓကော ပဌမော။
၆၇။ တဿုဒ္ဒါနံ
မြန်֍ ၁၃၁။
ဝိနယမှိ မဟတ္ထေသု, ပေသလာနံ သုခါဝဟေ၊
နိဂ္ဂဟာနဉ္စ ပါပိစ္ဆေ, လဇ္ဇီနံ ပဂ္ဂဟေသု စ။
သာသနာဓာရဏေ စေဝ, သဗ္ဗညုဇိနဂေါစရေ၊
အနညဝိသယေ ခေမေ, သုပညတ္တေ အသံသယေ။
ခန္ဓကေ ဝိနယေ စေဝ, ပရိဝါရေ စ မာတိကေ၊
ယထာတ္ထကာရီ ကုသလော, ပဋိပဇ္ဇတိ ယောနိသော။
(ဝိ၊၃၊၁၃၇။)
ယော ဂဝံ န ဝိဇာနာတိ, န သော ရက္ခတိ ဂေါဂဏံ၊
ဧဝံ သီလံ အဇာနန္တော, ကိံ သော ရက္ခေယျ သံဝရံ။
ပမုဋ္ဌမှိ စ သုတ္တန္တေ, အဘိဓမ္မေ စ တာဝဒေ၊
ဝိနယေ အဝိနဋ္ဌမှိ, ပုန တိဋ္ဌတိ သာသနံ။
တသ္မာ သင်္ဂါဟဏာဟေတုံ [သင်္ဂါဟနာဟေတုံ (က။)], ဥဒ္ဒါနံ အနုပုဗ္ဗသော၊
ပဝက္ခာမိ ယထာဉာယံ, သုဏာထ မမ ဘာသတော။
ဝတ္ထု နိဒါနံ အာပတ္တိ, နယာ ပေယျာလမေဝ စ၊
ဒုက္ကရံ တံ အသေသေတုံ, နယတော တံ ဝိဇာနထာတိ။
ဗောဓိ ရာဇာယတနဉ္စ, အဇပါလော သဟမ္ပတိ၊
ဗြဟ္မာ အာဠာရော ဥဒကော, ဘိက္ခု စ ဥပကော ဣသိ။
ကောဏ္ဍညော ဝပ္ပေါ ဘဒ္ဒိယော, မဟာနာမော စ အဿဇိ၊
ယသော စတ္တာရော ပညာသ, သဗ္ဗေ ပေသေသိ သော ဒိသာ။
ဝတ္ထု မာရေဟိ တိံသာ စ, ဥရုဝေလံ တယော ဇဋီ၊
အဂျာဂါရံ မဟာရာဇာ, သက္ကော ဗြဟ္မာ စ ကေဝလာ။
ပံသုကူလံ ပေါက္ခရဏီ, သိလာ စ ကကုဓော သိလာ၊
ဇမ္ဗု အမ္ဗော စ အာမလော, ပါရိပုပ္ဖဉ္စ အာဟရိ။
ဖာလိယန္တု ဥဇ္ဇလန္တု, ဝိဇ္ဈာယန္တု စ ကဿပ၊
နိမုဇ္ဇန္တိ မုခီ မေဃော, ဂယာ လဋ္ဌိ စ မာဂဓော။
ဥပတိဿော ကောလိတော စ, အဘိညာတာ စ ပဗ္ဗဇုံ၊
ဒုန္နိဝတ္ထာ ပဏာမနာ, ကိသော လူခေါ စ ဗြာဟ္မဏော။
အနာစာရံ အာစရတိ, ဥဒရံ မာဏဝေါ ဂဏော၊
ဝဿံ ဗာလေဟိ ပက္ကန္တော, ဒသ ဝဿာနိ နိဿယော။
န ဝတ္တန္တိ ပဏာမေတုံ, ဗာလာ ပဿဒ္ဓိ ပဉ္စ ဆ၊
ယော သော အညော စ နဂ္ဂေါ စ, အစ္ဆိန္နဇဋိလသာကိယော။
မဂဓေသု ပဉ္စာဗာဓာ, ဧကော ရာဇာ [ဘဋော စောရော (သျာ။)] စ အင်္ဂုလိ၊
မာဂဓော စ အနုညာသိ, ကာရာ လိခိ ကသာဟတော။
(ဝိ၊၃၊၁၃၈။)
လက္ခဏာ ဣဏာ ဒါသော စ, ဘဏ္ဍုကော ဥပါလိ အဟိ၊
သဒ္ဓံ ကုလံ ကဏ္ဋကော စ, အာဟုန္ဒရိကမေဝ စ။
ဝတ္ထုမှိ ဒါရကော သိက္ခာ, ဝိဟရန္တိ စ ကိံ နု ခေါ၊
သဗ္ဗံ မုခံ ဥပဇ္ဈာယေ, အပလာဠန ကဏ္ဋကော။
ပဏ္ဍကော ထေယျပက္ကန္တော, အဟိ စ မာတရီ ပိတာ၊
အရဟန္တဘိက္ခုနီဘေဒါ, ရုဟိရေန စ ဗျဉ္ဇနံ။
အနုပဇ္ဈာယသံဃေန, ဂဏပဏ္ဍကပတ္တကော၊
အစီဝရံ တဒုဘယံ, ယာစိတေနပိ ယေ တယော။
ဟတ္ထာ ပါဒါ ဟတ္ထပါဒါ, ကဏ္ဏာ နာသာ တဒူဘယံ၊
အင်္ဂုလိအဠကဏ္ဍရံ, ဖဏံ ခုဇ္ဇဉ္စ ဝါမနံ။
ဂလဂဏ္ဍီ လက္ခဏာ စေဝ, ကသာ လိခိတသီပဒီ၊
ပါပပရိသဒူသီ စ, ကာဏံ ကုဏိ တထေဝ စ။
ခဉ္ဇံ ပက္ခဟတဉ္စေဝ, သစ္ဆိန္နဣရိယာပထံ၊
ဇရာန္ဓမူဂဗဓိရံ, အန္ဓမူဂဉ္စ ယံ တဟိံ။
အန္ဓဗဓိရံ ယံ ဝုတ္တံ, မူဂဗဓိရမေဝ စ၊
အန္ဓမူဂဗဓိရဉ္စ, အလဇ္ဇီနဉ္စ နိဿယံ။
ဝတ္ထဗ္ဗဉ္စ တထာဒ္ဓါနံ, ယာစမာနေန လက္ခဏာ [ပေက္ခနာ (သဗ္ဗတ္ထ)]၊
အာဂစ္ဆတု ဝိဝဒန္တိ, ဧကုပဇ္ဈာယေန ကဿပေါ။
ဒိဿန္တိ ဥပသမ္ပန္နာ, အာဗာဓေဟိ စ ပီဠိတာ၊
အနနုသိဋ္ဌာ ဝိတ္ထေန္တိ, တတ္ထေဝ အနုသာသနာ။
သံဃေပိ စ အထော ဗာလာ, အသမ္မတာ စ ဧကတော၊
ဥလ္လုမ္ပတုပသမ္ပဒါ, နိဿယော ဧကကော တယောတိ။
ဣမမှိ ခန္ဓကေ ဝတ္ထူနိ ဧကသတဉ္စ ဒွါသတ္တတိ။
မဟာခန္ဓကော နိဋ္ဌိတော။
(ဝိ၊၃၊၁၃၉။)
၂။ ဥပေါသထက္ခန္ဓကော
မြန်֍ ၁၃၂။ တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ ရာဇဂဟေ ဝိဟရတိ ဂိဇ္ဈကူဋေ ပဗ္ဗတေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန အညတိတ္ထိယာ ပရိဗ္ဗာဇကာ စာတုဒ္ဒသေ ပန္နရသေ အဋ္ဌမိယာ စ ပက္ခဿ သန္နိပတိတွာ ဓမ္မံ ဘာသန္တိ။ တေ မနုဿာ ဥပသင်္ကမန္တိ ဓမ္မဿဝနာယ။ တေ လဘန္တိ အညတိတ္ထိယေသု ပရိဗ္ဗာဇကေသု ပေမံ, လဘန္တိ ပသာဒံ, လဘန္တိ အညတိတ္ထိယာ ပရိဗ္ဗာဇကာ ပက္ခံ။ အထ ခေါ ရညော မာဂဓဿ သေနိယဿ ဗိမ္ဗိသာရဿ ရဟောဂတဿ ပဋိသလ္လီနဿ ဧဝံ စေတသော ပရိဝိတက္ကော ဥဒပါဒိ – ‘‘ဧတရဟိ ခေါ အညတိတ္ထိယာ ပရိဗ္ဗာဇကာ စာတုဒ္ဒသေ ပန္နရသေ အဋ္ဌမိယာ စ ပက္ခဿ သန္နိပတိတွာ ဓမ္မံ ဘာသန္တိ။ တေ မနုဿာ ဥပသင်္ကမန္တိ ဓမ္မဿဝနာယ။ တေ လဘန္တိ အညတိတ္ထိယေသု ပရိဗ္ဗာဇကေသု ပေမံ, လဘန္တိ ပသာဒံ, လဘန္တိ အညတိတ္ထိယာ ပရိဗ္ဗာဇကာ ပက္ခံ။ ယံနူန အယျာပိ စာတုဒ္ဒသေ ပန္နရသေ အဋ္ဌမိယာ စ ပက္ခဿ သန္နိပတေယျု’’န္တိ။ အထ ခေါ ရာဇာ မာဂဓော သေနိယော ဗိမ္ဗိသာရော ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ, ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ ရာဇာ မာဂဓော သေနိယော ဗိမ္ဗိသာရော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ဣဓ မယှံ, ဘန္တေ, ရဟောဂတဿ ပဋိသလ္လီနဿ ဧဝံ စေတသော ပရိဝိတက္ကော ဥဒပါဒိ ‘ဧတရဟိ ခေါ အညတိတ္ထိယာ ပရိဗ္ဗာဇကာ စာတုဒ္ဒသေ ပန္နရသေ အဋ္ဌမိယာ စ ပက္ခဿ သန္နိပတိတွာ ဓမ္မံ ဘာသန္တိ။ တေ မနုဿာ ဥပသင်္ကမန္တိ ဓမ္မဿဝနာယ။ တေ လဘန္တိ အညတိတ္ထိယေသု ပရိဗ္ဗာဇကေသု ပေမံ, လဘန္တိ ပသာဒံ, လဘန္တိ အညတိတ္ထိယာ ပရိဗ္ဗာဇကာ ပက္ခံ။ ယံနူန အယျာပိ စာတုဒ္ဒသေ ပန္နရသေ အဋ္ဌမိယာ စ ပက္ခဿ သန္နိပတေယျု’န္တိ။ သာဓု, ဘန္တေ, အယျာပိ စာတုဒ္ဒသေ ပန္နရသေ အဋ္ဌမိယာ စ ပက္ခဿ သန္နိပတေယျု’’န္တိ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ရာဇာနံ မာဂဓံ သေနိယံ ဗိမ္ဗိသာရံ ဓမ္မိယာ ကထာယ သန္ဒဿေသိ သမာဒပေသိ သမုတ္တေဇေသိ သမ္ပဟံသေသိ။ အထ ခေါ ရာဇာ မာဂဓော သေနိယော ဗိမ္ဗိသာရော ဘဂဝတာ ဓမ္မိယာ ကထာယ သန္ဒဿိတော သမာဒပိတော သမုတ္တေဇိတော သမ္ပဟံသိတော ဥဋ္ဌာယာသနာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ပဒက္ခိဏံ ကတွာ ပက္ကာမိ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ဧတသ္မိံ နိဒါနေ ဧတသ္မိံ ပကရဏေ ဓမ္မိံ ကထံ ကတွာ ဘိက္ခူ
(ဝိ၊၃၊၁၄၀။)
အာမန္တေသိ – ‘‘အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, စာတုဒ္ဒသေ ပန္နရသေ အဋ္ဌမိယာ စ ပက္ခဿ သန္နိပတိတု’’န္တိ။
တေန ခေါ ပန သမယေန ဘိက္ခူ – ဘဂဝတာ အနုညာတာ စာတုဒ္ဒသေ ပန္နရသေ အဋ္ဌမိယာ စ ပက္ခဿ သန္နိပတိတုန္တိ – စာတုဒ္ဒသေ ပန္နရသေ အဋ္ဌမိယာ စ ပက္ခဿ သန္နိပတိတွာ တုဏှီ နိသီဒန္တိ။ တေ မနုဿာ ဥပသင်္ကမန္တိ ဓမ္မဿဝနာယ။ တေ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ သမဏာ သကျပုတ္တိယာ စာတုဒ္ဒသေ ပန္နရသေ အဋ္ဌမိယာ စ ပက္ခဿ သန္နိပတိတွာ တုဏှီ နိသီဒိဿန္တိ, သေယျထာပိ မူဂသူကရာ။ နနု နာမ သန္နိပတိတေဟိ ဓမ္မော ဘာသိတဗ္ဗော’’တိ။ အဿောသုံ ခေါ ဘိက္ခူ တေသံ မနုဿာနံ ဥဇ္ဈာယန္တာနံ ခိယျန္တာနံ ဝိပါစေန္တာနံ။ အထ ခေါ တေ ဘိက္ခူ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ…ပေ… အထ ခေါ ဘဂဝါ ဧတသ္မိံ နိဒါနေ ဧတသ္မိံ ပကရဏေ ဓမ္မိံ ကထံ ကတွာ ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ – ‘‘အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, စာတုဒ္ဒသေ ပန္နရသေ အဋ္ဌမိယာ စ ပက္ခဿ သန္နိပတိတွာ ဓမ္မံ ဘာသိတု’’န္တိ။
၆၉။ ပါတိမောက္ခုဒ္ဒေသာနုဇာနနာ
မြန်֍ ၁၃၃။ အထ ခေါ ဘဂဝတော ရဟောဂတဿ ပဋိသလ္လီနဿ ဧဝံ စေတသော ပရိဝိတက္ကော ဥဒပါဒိ – ‘‘ယံနူနာဟံ ယာနိ မယာ ဘိက္ခူနံ ပညတ္တာနိ သိက္ခာပဒါနိ, တာနိ နေသံ ပါတိမောက္ခုဒ္ဒေသံ အနုဇာနေယျံ။ သော နေသံ ဘဝိဿတိ ဥပေါသထကမ္မ’’န္တိ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ သာယနှသမယံ ပဋိသလ္လာနာ ဝုဋ္ဌိတော ဧတသ္မိံ နိဒါနေ ဧတသ္မိံ ပကရဏေ ဓမ္မိံ ကထံ ကတွာ ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ – ဣဓ မယှံ, ဘိက္ခဝေ, ရဟောဂတဿ ပဋိသလ္လီနဿ ဧဝံ စေတသော ပရိဝိတက္ကော ဥဒပါဒိ ‘ယံနူနာဟံ ယာနိ မယာ ဘိက္ခူနံ ပညတ္တာနိ သိက္ခာပဒါနိ, တာနိ နေသံ ပါတိမောက္ခုဒ္ဒေသံ အနုဇာနေယျံ။ သော နေသံ ဘဝိဿတိ ဥပေါသထကမ္မ’န္တိ။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ပါတိမောက္ခံ ဥဒ္ဒိသိတုံ။ ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဥဒ္ဒိသိတဗ္ဗံ။ ဗျတ္တေန ဘိက္ခုနာ ပဋိဗလေန သံဃော ဉာပေတဗ္ဗော –
မြန်֍ ၁၃၄။ ‘‘သုဏာတု မေ, ဘန္တေ, သံဃော။ ယဒိ သံဃဿ ပတ္တကလ္လံ, သံဃော ဥပေါသထံ ကရေယျ, ပါတိမောက္ခံ ဥဒ္ဒိသေယျ။ ကိံ သံဃဿ ပုဗ္ဗကိစ္စံ? ပါရိသုဒ္ဓိံ အာယသ္မန္တော အာရောစေထ။ ပါတိမောက္ခံ ဥဒ္ဒိသိဿာမိ။ တံ သဗ္ဗေဝ သန္တာ သာဓုကံ သုဏောမ မနသိ ကရောမ။ ယဿ သိယာ
(ဝိ၊၃၊၁၄၁။)
အာပတ္တိ, သော အာဝိကရေယျ။ အသန္တိယာ အာပတ္တိယာ တုဏှီ ဘဝိတဗ္ဗံ။ တုဏှီဘာဝေန ခေါ ပနာယသ္မန္တေ ပရိသုဒ္ဓါတိ ဝေဒိဿာမိ။ ယထာ ခေါ ပန ပစ္စေကပုဋ္ဌဿ ဝေယျာကရဏံ ဟောတိ, ဧဝမေဝံ [ဧဝမေဝ (က)] ဧဝရူပါယ ပရိသာယ ယာဝတတိယံ အနုဿာဝိတံ ဟောတိ။ ယော ပန ဘိက္ခု ယာဝတတိယံ အနုဿာဝိယမာနေ သရမာနော သန္တိံ အာပတ္တိံ နာဝိကရေယျ, သမ္ပဇာနမုသာဝါဒဿ ဟောတိ။ သမ္ပဇာနမုသာဝါဒေါ ခေါ ပနာယသ္မန္တော အန္တရာယိကော ဓမ္မော ဝုတ္တော ဘဂဝတာ။ တသ္မာ, သရမာနေန ဘိက္ခုနာ အာပန္နေန ဝိသုဒ္ဓါပေက္ခေန သန္တီ အာပတ္တိ အာဝိကာတဗ္ဗာ၊ အာဝိကတာ ဟိဿ ဖာသု ဟောတီ’’တိ။
မြန်֍ ၁၃၅။ ပါတိမောက္ခန္တိ အာဒိမေတံ မုခမေတံ ပမုခမေတံ ကုသလာနံ ဓမ္မာနံ။ တေန ဝုစ္စတိ ပါတိမောက္ခန္တိ။ အာယသ္မန္တောတိ ပိယဝစနမေတံ ဂရုဝစနမေတံ သဂါရဝသပ္ပတိဿာဓိဝစနမေတံ အာယသ္မန္တောတိ။ ဥဒ္ဒိသိဿာမီတိ အာစိက္ခိဿာမိ ဒေသေဿာမိ ပညပေဿာမိ ပဋ္ဌပေဿာမိ ဝိဝရိဿာမိ ဝိဘဇိဿာမိ ဥတ္တာနိံ ကရိဿာမိ [ဥတ္တာနီ ကရိဿာမိ (သီ။ သျာ။)] ပကာသေဿာမိ။ တန္တိ ပါတိမောက္ခံ ဝုစ္စတိ။ သဗ္ဗေဝ သန္တာတိ ယာဝတိကာ တဿာ ပရိသာယ ထေရာ စ နဝါ စ မဇ္ဈိမာ စ, ဧတေ ဝုစ္စန္တိ သဗ္ဗေဝ သန္တာတိ။ သာဓုကံ သုဏောမာတိ အဋ္ဌိံ ကတွာ မနသိ ကတွာ သဗ္ဗစေတသာ [သဗ္ဗံ စေတသာ (သျာ။ က။)] သမန္နာဟရာမ။ မနသိ ကရောမာတိ ဧကဂ္ဂစိတ္တာ အဝိက္ခိတ္တစိတ္တာ အဝိသာဟဋစိတ္တာ နိသာမေမ။ ယဿ သိယာ အာပတ္တီတိ ထေရဿ ဝါ နဝဿ ဝါ မဇ္ဈိမဿ ဝါ, ပဉ္စန္နံ ဝါ အာပတ္တိက္ခန္ဓာနံ အညတရာ အာပတ္တိ, သတ္တန္နံ ဝါ အာပတ္တိက္ခန္ဓာနံ အညတရာ အာပတ္တိ။ သော အာဝိကရေယျာတိ သော ဒေသေယျ, သော ဝိဝရေယျ, သော ဥတ္တာနိံ ကရေယျ, သော ပကာသေယျ သံဃမဇ္ဈေ ဝါ ဂဏမဇ္ဈေ ဝါ ဧကပုဂ္ဂလေ ဝါ။ အသန္တီ နာမ အာပတ္တိ အနဇ္ဈာပန္နာ ဝါ ဟောတိ, အာပဇ္ဇိတွာ ဝါ ဝုဋ္ဌိတာ။ တုဏှီ ဘဝိတဗ္ဗန္တိ အဓိဝါသေတဗ္ဗံ န ဗျာဟရိတဗ္ဗံ။ ပရိသုဒ္ဓါတိ ဝေဒိဿာမီတိ ဇာနိဿာမိ ဓာရေဿာမိ။ ယထာ ခေါ ပန ပစ္စေကပုဋ္ဌဿ ဝေယျာကရဏံ ဟောတီတိ ယထာ ဧကေန ဧကော ပုဋ္ဌော ဗျာကရေယျ, ဧဝမေဝ တဿာ ပရိသာယ ဇာနိတဗ္ဗံ မံ ပုစ္ဆတီတိ။ ဧဝရူပါ နာမ ပရိသာ ဘိက္ခုပရိသာ ဝုစ္စတိ။ ယာဝတတိယံ အနုဿာဝိတံ ဟောတီတိ သကိမ္ပိ အနုဿာဝိတံ ဟောတိ, ဒုတိယမ္ပိ အနုဿာဝိတံ ဟောတိ, တတိယမ္ပိ
(ဝိ၊၃၊၁၄၂။)
အနုဿာဝိတံ ဟောတိ။ သရမာနောတိ ဇာနမာနော သဉ္ဇာနမာနော။ သန္တီ နာမ အာပတ္တိ အဇ္ဈာပန္နာ ဝါ ဟောတိ, အာပဇ္ဇိတွာ ဝါ အဝုဋ္ဌိတာ။ နာဝိကရေယျာတိ န ဒေသေယျ, န ဝိဝရေယျ, န ဥတ္တာနိံ ကရေယျ, န ပကာသေယျ သံဃမဇ္ဈေ ဝါ ဂဏမဇ္ဈေ ဝါ ဧကပုဂ္ဂလေ ဝါ။ သမ္ပဇာနမုသာဝါဒဿ ဟောတီတိ။ သမ္ပဇာနမုသာဝါဒေ ကိံ ဟောတိ? ဒုက္ကဋံ ဟောတိ။ အန္တရာယိကော ဓမ္မော ဝုတ္တော ဘဂဝတာတိ။ ကိဿ အန္တရာယိကော? ပဌမဿ ဈာနဿ အဓိဂမာယ အန္တရာယိကော, ဒုတိယဿ ဈာနဿ အဓိဂမာယ အန္တရာယိကော, တတိယဿ ဈာနဿ အဓိဂမာယ အန္တရာယိကော, စတုတ္ထဿ ဈာနဿ အဓိဂမာယ အန္တရာယိကော, ဈာနာနံ ဝိမောက္ခာနံ သမာဓီနံ သမာပတ္တီနံ နေက္ခမ္မာနံ နိဿရဏာနံ ပဝိဝေကာနံ ကုသလာနံ ဓမ္မာနံ အဓိဂမာယ အန္တရာယိကော။ တသ္မာတိ တင်္ကာရဏာ။ သရမာနေနာတိ ဇာနမာနေန သဉ္ဇာနမာနေန။ ဝိသုဒ္ဓါပေက္ခေနာတိ ဝုဋ္ဌာတုကာမေန ဝိသုဇ္ဈိတုကာမေန။ သန္တီ နာမ အာပတ္တိ အဇ္ဈာပန္နာ ဝါ ဟောတိ, အာပဇ္ဇိတွာ ဝါ အဝုဋ္ဌိတာ။ အာဝိကာတဗ္ဗာတိ အာဝိကာတဗ္ဗာ သံဃမဇ္ဈေ ဝါ ဂဏမဇ္ဈေ ဝါ ဧကပုဂ္ဂလေ ဝါ။ အာဝိကတာ ဟိဿ ဖာသု ဟောတီတိ။ ကိဿ ဖာသု ဟောတိ? ပဌမဿ ဈာနဿ အဓိဂမာယ ဖာသု ဟောတိ, ဒုတိယဿ ဈာနဿ အဓိဂမာယ ဖာသု ဟောတိ, တတိယဿ ဈာနဿ အဓိဂမာယ ဖာသု ဟောတိ, စတုတ္ထဿ ဈာနဿ အဓိဂမာယ ဖာသု ဟောတိ, ဈာနာနံ ဝိမောက္ခာနံ သမာဓီနံ သမာပတ္တီနံ နေက္ခမ္မာနံ နိဿရဏာနံ ပဝိဝေကာနံ ကုသလာနံ ဓမ္မာနံ အဓိဂမာယ ဖာသု ဟောတီတိ။
မြန်֍ ၁၃၆။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဘိက္ခူ – ဘဂဝတာ ပါတိမောက္ခုဒ္ဒေသော အနုညာတောတိ – ဒေဝသိကံ ပါတိမောက္ခံ ဥဒ္ဒိသန္တိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ န, ဘိက္ခဝေ, ဒေဝသိကံ ပါတိမောက္ခံ ဥဒ္ဒိသိတဗ္ဗံ။ ယော ဥဒ္ဒိသေယျ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ဥပေါသထေ ပါတိမောက္ခံ ဥဒ္ဒိသိတုန္တိ။
တေန ခေါ ပန သမယေန ဘိက္ခူ – ဘဂဝတာ ဥပေါသထေ ပါတိမောက္ခုဒ္ဒေသော အနုညာတောတိ – ပက္ခဿ တိက္ခတ္တုံ ပါတိမောက္ခံ ဥဒ္ဒိသန္တိ, စာတုဒ္ဒသေ ပန္နရသေ အဋ္ဌမိယာ စ ပက္ခဿ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ န, ဘိက္ခဝေ, ပက္ခဿ တိက္ခတ္တုံ ပါတိမောက္ခံ ဥဒ္ဒိသိတဗ္ဗံ။ ယော ဥဒ္ဒိသေယျ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, သကိံ ပက္ခဿ စာတုဒ္ဒသေ ဝါ ပန္နရသေ ဝါ ပါတိမောက္ခံ ဥဒ္ဒိသိတုန္တိ။
(ဝိ၊၃၊၁၄၃။)
တေန ခေါ ပန သမယေန ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ ယထာပရိသာယ ပါတိမောက္ခံ ဥဒ္ဒိသန္တိ သကာယ သကာယ ပရိသာယ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ န, ဘိက္ခဝေ, ယထာပရိသာယ ပါတိမောက္ခံ ဥဒ္ဒိသိတဗ္ဗံ သကာယ သကာယ ပရိသာယ။ ယော ဥဒ္ဒိသေယျ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, သမဂ္ဂါနံ ဥပေါသထကမ္မန္တိ။
အထ ခေါ ဘိက္ခူနံ ဧတဒဟောသိ – ‘‘ဘဂဝတာ ပညတ္တံ ‘သမဂ္ဂါနံ ဥပေါသထကမ္မ’န္တိ။ ကိတ္တာဝတာ နု ခေါ သာမဂ္ဂီ ဟောတိ, ယာဝတာ ဧကာဝါသော, ဥဒါဟု သဗ္ဗာ ပထဝီ’’တိ? ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ဧတ္တာဝတာ သာမဂ္ဂီ ယာဝတာ ဧကာဝါသောတိ။
၇၀။ မဟာကပ္ပိနဝတ္ထု
မြန်֍ ၁၃၇။ တေန ခေါ ပန သမယေန အာယသ္မာ မဟာကပ္ပိနော ရာဇဂဟေ ဝိဟရတိ မဒ္ဒကုစ္ဆိမှိ မိဂဒါယေ။ အထ ခေါ အာယသ္မတော မဟာကပ္ပိနဿ ရဟောဂတဿ ပဋိသလ္လီနဿ ဧဝံ စေတသော ပရိဝိတက္ကော ဥဒပါဒိ – ‘‘ဂစ္ဆေယျံ ဝါဟံ ဥပေါသထံ န ဝါ ဂစ္ဆေယျံ, ဂစ္ဆေယျံ ဝါဟံ သံဃကမ္မံ န ဝါ ဂစ္ဆေယျံ, အထ ခွါဟံ ဝိသုဒ္ဓေါ ပရမာယ ဝိသုဒ္ဓိယာ’’တိ? အထ ခေါ ဘဂဝါ အာယသ္မတော မဟာကပ္ပိနဿ စေတသာ စေတောပရိဝိတက္ကမညာယ – သေယျထာပိ နာမ ဗလဝါ ပုရိသော သမိဉ္ဇိတံ ဝါ ဗာဟံ ပသာရေယျ, ပသာရိတံ ဝါ ဗာဟံ သမိဉ္ဇေယျ, ဧဝမေဝ – ဂိဇ္ဈကူဋေ ပဗ္ဗတေ အန္တရဟိတော မဒ္ဒကုစ္ဆိမှိ မိဂဒါယေ အာယသ္မတော မဟာကပ္ပိနဿ သမ္မုခေ ပါတုရဟောသိ။ နိသီဒိ ဘဂဝါ ပညတ္တေ အာသနေ။ အာယသ္မာပိ ခေါ မဟာကပ္ပိနော ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နံ ခေါ အာယသ္မန္တံ မဟာကပ္ပိနံ ဘဂဝါ ဧတဒဝေါစ – ‘‘နနု တေ, ကပ္ပိန, ရဟောဂတဿ ပဋိသလ္လီနဿ ဧဝံ စေတသော ပရိဝိတက္ကော ဥဒပါဒိ – ဂစ္ဆေယျံ ဝါဟံ ဥပေါသထံ န ဝါ ဂစ္ဆေယျံ, ဂစ္ဆေယျံ ဝါဟံ သံဃကမ္မံ န ဝါ ဂစ္ဆေယျံ, အထ ခွါဟံ ဝိသုဒ္ဓေါ ပရမာယ ဝိသုဒ္ဓိယာ’’တိ? ‘‘ဧဝံ, ဘန္တေ’’။ ‘‘တုမှေ စေ ဗြာဟ္မဏာ ဥပေါသထံ န သက္ကရိဿထ န ဂရုကရိဿထ [န ဂရုံ ကရိဿထ (က။)] န မာနေဿထ န ပူဇေဿထ, အထ ကော စရဟိ ဥပေါသထံ သက္ကရိဿတိ ဂရုကရိဿတိ မာနေဿတိ ပူဇေဿတိ? ဂစ္ဆ တွံ, ဗြာဟ္မဏ, ဥပေါသထံ, မာ နော အဂမာသိ။ ဂစ္ဆ တွံ သံဃကမ္မံ, မာ နော အဂမာသီ’’တိ။ ‘‘ဧဝံ, ဘန္တေ’’တိ ခေါ အာယသ္မာ
(ဝိ၊၃၊၁၄၄။)
မဟာကပ္ပိနော ဘဂဝတော ပစ္စဿောသိ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ အာယသ္မန္တံ မဟာကပ္ပိနံ ဓမ္မိယာ ကထာယ သန္ဒဿေတွာ သမာဒပေတွာ သမုတ္တေဇေတွာ သမ္ပဟံသေတွာ – သေယျထာပိ နာမ ဗလဝါ ပုရိသော သမိဉ္ဇိတံ ဝါ ဗာဟံ ပသာရေယျ, ပသာရိတံ ဝါ ဗာဟံ သမိဉ္ဇေယျ, ဧဝမေဝ – မဒ္ဒကုစ္ဆိမှိ မိဂဒါယေ အာယသ္မတော မဟာကပ္ပိနဿ သမ္မုခေ အန္တရဟိတော ဂိဇ္ဈကူဋေ ပဗ္ဗတေ ပါတုရဟောသိ။
၇၁။ သီမာနုဇာနနာ
မြန်֍ ၁၃၈။ အထ ခေါ ဘိက္ခူနံ ဧတဒဟောသိ – ‘‘ဘဂဝတာ ပညတ္တံ ‘ဧတ္တာဝတာ သာမဂ္ဂီ ယာဝတာ ဧကာဝါသော’တိ, ကိတ္တာဝတာ နု ခေါ ဧကာဝါသော ဟောတီ’’တိ? ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, သီမံ သမ္မန္နိတုံ။ ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, သမ္မန္နိတဗ္ဗာ – ပဌမံ နိမိတ္တာ ကိတ္တေတဗ္ဗာ – ပဗ္ဗတနိမိတ္တံ, ပါသာဏနိမိတ္တံ, ဝနနိမိတ္တံ, ရုက္ခနိမိတ္တံ, မဂ္ဂနိမိတ္တံ, ဝမ္မိကနိမိတ္တံ, နဒီနိမိတ္တံ, ဥဒကနိမိတ္တံ။ နိမိတ္တေ ကိတ္တေတွာ ဗျတ္တေန ဘိက္ခုနာ ပဋိဗလေန သံဃော ဉာပေတဗ္ဗော –
မြန်֍ ၁၃၉။ ‘‘သုဏာတု မေ, ဘန္တေ, သံဃော။ ယာဝတာ သမန္တာ နိမိတ္တာ ကိတ္တိတာ။ ယဒိ သံဃဿ ပတ္တကလ္လံ, သံဃော ဧတေဟိ နိမိတ္တေဟိ သီမံ သမ္မန္နေယျ သမာနသံဝါသံ ဧကုပေါသထံ [ဧကူပေါသထံ (က။)]။ ဧသာ ဉတ္တိ။
‘‘သုဏာတု မေ, ဘန္တေ, သံဃော။ ယာဝတာ သမန္တာ နိမိတ္တာ ကိတ္တိတာ။ သံဃော ဧတေဟိ နိမိတ္တေဟိ သီမံ သမ္မန္နတိ သမာနသံဝါသံ ဧကုပေါသထံ။ ယဿာယသ္မတော ခမတိ ဧတေဟိ နိမိတ္တေဟိ သီမာယ သမ္မုတိ [သမ္မတိ (သျာ။)] သမာနသံဝါသာယ ဧကုပေါသထာယ, သော တုဏှဿ၊ ယဿ နက္ခမတိ, သော ဘာသေယျ။ သမ္မတာ သီမာ သံဃေန ဧတေဟိ နိမိတ္တေဟိ သမာနသံဝါသာ ဧကုပေါသထာ။ ခမတိ သံဃဿ, တသ္မာ တုဏှီ, ဧဝမေတံ ဓာရယာမီ’’တိ။
မြန်֍ ၁၄၀။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ – ဘဂဝတာ သီမာသမ္မုတိ အနုညာတာတိ – အတိမဟတိယော သီမာယော သမ္မန္နန္တိ, စတုယောဇနိကာပိ ပဉ္စယောဇနိကာပိ ဆယောဇနိကာပိ။ ဘိက္ခူ ဥပေါသထံ အာဂစ္ဆန္တာ ဥဒ္ဒိဿမာနေပိ ပါတိမောက္ခေ အာဂစ္ဆန္တိ, ဥဒ္ဒိဋ္ဌမတ္တေပိ အာဂစ္ဆန္တိ,
(ဝိ၊၃၊၁၄၅။)
အန္တရာပိ ပရိဝသန္တိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ န, ဘိက္ခဝေ, အတိမဟတီ သီမာ သမ္မန္နိတဗ္ဗာ, စတုယောဇနိကာ ဝါ ပဉ္စယောဇနိကာ ဝါ ဆယောဇနိကာ ဝါ။ ယော သမ္မန္နေယျ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, တိယောဇနပရမံ သီမံ သမ္မန္နိတုန္တိ။
တေန ခေါ ပန သမယေန ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ နဒီပါရသီမံ [နဒီပါရံ သီမံ (သီ။ သျာ။)] သမ္မန္နန္တိ။ ဥပေါသထံ အာဂစ္ဆန္တာ ဘိက္ခူပိ ဝုယှန္တိ, ပတ္တာပိ ဝုယှန္တိ, စီဝရာနိပိ ဝုယှန္တိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ န, ဘိက္ခဝေ, နဒီပါရသီမာ သမ္မန္နိတဗ္ဗာ။ ယော သမ္မန္နေယျ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ယတ္ထဿ ဓုဝနာဝါ ဝါ ဓုဝသေတု ဝါ, ဧဝရူပံ နဒီပါရသီမံ သမ္မန္နိတုန္တိ။
၇၂။ ဥပေါသထာဂါရကထာ
မြန်֍ ၁၄၁။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဘိက္ခူ အနုပရိဝေဏိယံ ပါတိမောက္ခံ ဥဒ္ဒိသန္တိ အသင်္ကေတေန။ အာဂန္တုကာ ဘိက္ခူ န ဇာနန္တိ – ‘‘ကတ္ထ ဝါ အဇ္ဇုပေါသထော ကရီယိဿတီ’’တိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ န, ဘိက္ခဝေ, အနုပရိဝေဏိယံ ပါတိမောက္ခံ ဥဒ္ဒိသိတဗ္ဗံ အသင်္ကေတေန။ ယော ဥဒ္ဒိသေယျ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ဥပေါသထာဂါရံ သမ္မန္နိတွာ ဥပေါသထံ ကာတုံ, ယံ သံဃော အာကင်္ခတိ ဝိဟာရံ ဝါ အဍ္ဎယောဂံ ဝါ ပါသာဒံ ဝါ ဟမ္မိယံ ဝါ ဂုဟံ ဝါ။ ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, သမ္မန္နိတဗ္ဗံ။ ဗျတ္တေန ဘိက္ခုနာ ပဋိဗလေန သံဃော ဉာပေတဗ္ဗော –
‘‘သုဏာတု မေ, ဘန္တေ, သံဃော။ ယဒိ သံဃဿ ပတ္တကလ္လံ, သံဃော ဣတ္ထန္နာမံ ဝိဟာရံ ဥပေါသထာဂါရံ သမ္မန္နေယျ။ ဧသာ ဉတ္တိ။
‘‘သုဏာတု မေ, ဘန္တေ, သံဃော။ သံဃော ဣတ္ထန္နာမံ ဝိဟာရံ ဥပေါသထာဂါရံ သမ္မန္နတိ။ ယဿာယသ္မတော ခမတိ ဣတ္ထန္နာမဿ ဝိဟာရဿ ဥပေါသထာဂါရဿ သမ္မုတိ, သော တုဏှဿ၊ ယဿ နက္ခမတိ, သော ဘာသေယျ။ သမ္မတော သံဃေန ဣတ္ထန္နာမော ဝိဟာရော ဥပေါသထာဂါရံ။ ခမတိ သံဃဿ, တသ္မာ တုဏှီ, ဧဝမေတံ ဓာရယာမီ’’တိ။
တေန ခေါ ပန သမယေန အညတရသ္မိံ အာဝါသေ ဒွေ ဥပေါသထာဂါရာနိ သမ္မတာနိ ဟောန္တိ။ ဘိက္ခူ ဥဘယတ္ထ သန္နိပတန္တိ – ‘‘ဣဓ ဥပေါသထော ကရီယိဿတိ, ဣဓ ဥပေါသထော ကရီယိဿတီ’’တိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ
(ဝိ၊၃၊၁၄၆။)
အာရောစေသုံ။ န, ဘိက္ခဝေ, ဧကသ္မိံ အာဝါသေ ဒွေ ဥပေါသထာဂါရာနိ သမ္မန္နိတဗ္ဗာနိ။ ယော သမ္မန္နေယျ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ဧကံ သမူဟနိတွာ [သမုဟနိတွာ (က။)] ဧကတ္ထ ဥပေါသထံ ကာတုံ။ ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, သမူဟန္တဗ္ဗံ။ ဗျတ္တေန ဘိက္ခုနာ ပဋိဗလေန သံဃော ဉာပေတဗ္ဗော –
‘‘သုဏာတု မေ, ဘန္တေ, သံဃော။ ယဒိ သံဃဿ ပတ္တကလ္လံ, သံဃော ဣတ္ထန္နာမံ ဥပေါသထာဂါရံ သမူဟနေယျ [သမုဟနေယျ (က။)]။ ဧသာ ဉတ္တိ။
‘‘သုဏာတု မေ, ဘန္တေ, သံဃော။ သံဃော ဣတ္ထန္နာမံ ဥပေါသထာဂါရံ သမူဟနတိ။ ယဿာယသ္မတော ခမတိ ဣတ္ထန္နာမဿ ဥပေါသထာဂါရဿ သမုဂ္ဃါတော, သော တုဏှဿ၊ ယဿ နက္ခမတိ, သော ဘာသေယျ။ သမူဟတံ သံဃေန ဣတ္ထန္နာမံ ဥပေါသထာဂါရံ။ ခမတိ သံဃဿ, တသ္မာ တုဏှီ, ဧဝမေတံ ဓာရယာမီ’’တိ။
၇၃။ ဥပေါသထပ္ပမုခါနုဇာနနာ
မြန်֍ ၁၄၂။ တေန ခေါ ပန သမယေန အညတရသ္မိံ အာဝါသေ အတိခုဒ္ဒကံ ဥပေါသထာဂါရံ သမ္မတံ ဟောတိ, တဒဟုပေါသထေ မဟာဘိက္ခုသံဃော သန္နိပတိတော ဟောတိ။ ဘိက္ခူ အသမ္မတာယ ဘူမိယာ နိသိန္နာ ပါတိမောက္ခံ အဿောသုံ။ အထ ခေါ တေသံ ဘိက္ခူနံ ဧတဒဟောသိ ‘‘ဘဂဝတာ ပညတ္တံ ‘ဥပေါသထာဂါရံ သမ္မန္နိတွာ ဥပေါသထော ကာတဗ္ဗော’တိ, မယဉ္စမှာ အသမ္မတာယ ဘူမိယာ နိသိန္နော ပါတိမောက္ခံ အဿုမှာ, ကတော နု ခေါ အမှာကံ ဥပေါသထော, အကတော နု ခေါ’’တိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ သမ္မတာယ ဝါ, ဘိက္ခဝေ, ဘူမိယာ နိသိန္နာ အသမ္မတာယ ဝါ ယတော ပါတိမောက္ခံ သုဏာတိ, ကတောဝဿ ဥပေါသထော။ တေန ဟိ, ဘိက္ခဝေ, သံဃော ယာဝ မဟန္တံ ဥပေါသထပ္ပမုခံ [ဥပေါသထမုခံ (သျာ။)] အာကင်္ခတိ, တာဝ မဟန္တံ ဥပေါသထပ္ပမုခံ သမ္မန္နတု။ ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, သမ္မန္နိတဗ္ဗံ။ ပဌမံ နိမိတ္တာ ကိတ္တေတဗ္ဗာ။ နိမိတ္တေ ကိတ္တေတွာ ဗျတ္တေန ဘိက္ခုနာ ပဋိဗလေန သံဃော ဉာပေတဗ္ဗော –
‘‘သုဏာတု မေ, ဘန္တေ, သံဃော။ ယာဝတာ သမန္တာ နိမိတ္တာ ကိတ္တိတာ။ ယဒိ သံဃဿ ပတ္တကလ္လံ, သံဃော ဧတေဟိ နိမိတ္တေဟိ ဥပေါသထပ္ပမုခံ သမ္မန္နေယျ။ ဧသာ ဉတ္တိ။
‘‘သုဏာတု မေ, ဘန္တေ, သံဃော။ ယာဝတာ သမန္တာ နိမိတ္တာ ကိတ္တိတာ။ သံဃော ဧတေဟိ နိမိတ္တေဟိ ဥပေါသထပ္ပမုခံ သမ္မန္နတိ။
(ဝိ၊၃၊၁၄၇။)
ယဿာယသ္မတော ခမတိ ဧတေဟိ နိမိတ္တေဟိ ဥပေါသထပ္ပမုခဿ သမ္မုတိ, သော တုဏှဿ၊ ယဿ နက္ခမတိ, သော ဘာသေယျ။ သမ္မတံ သံဃေန ဧတေဟိ နိမိတ္တေဟိ ဥပေါသထပ္ပမုခံ။ ခမတိ သံဃဿ, တသ္မာ တုဏှီ, ဧဝမေတံ ဓာရယာမီ’’တိ။
တေန ခေါ ပန သမယေန အညတရသ္မိံ အာဝါသေ တဒဟုပေါသထေ နဝကာ ဘိက္ခူ ပဌမတရံ သန္နိပတိတွာ – ‘‘န တာဝ ထေရာ အာဂစ္ဆန္တီ’’တိ – ပက္ကမိံသု။ ဥပေါသထော ဝိကာလေ အဟောသိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, တဒဟုပေါသထေ ထေရေဟိ ဘိက္ခူဟိ ပဌမတရံ သန္နိပတိတုန္တိ။
တေန ခေါ ပန သမယေန ရာဇဂဟေ သမ္ဗဟုလာ အာဝါသာ သမာနသီမာ ဟောန္တိ။ တတ္ထ ဘိက္ခူ ဝိဝဒန္တိ – ‘‘အမှာကံ အာဝါသေ ဥပေါသထော ကရီယတု, အမှာကံ အာဝါသေ ဥပေါသထော ကရီယတူ’’တိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, သမ္ဗဟုလာ အာဝါသာ သမာနသီမာ ဟောန္တိ။ တတ္ထ ဘိက္ခူ ဝိဝဒန္တိ – ‘‘အမှာကံ အာဝါသေ ဥပေါသထော ကရီယတု, အမှာကံ အာဝါသေ ဥပေါသထော ကရီယတူ’’တိ။ တေဟိ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခူဟိ သဗ္ဗေဟေဝ ဧကဇ္ဈံ သန္နိပတိတွာ ဥပေါသထော ကာတဗ္ဗော။ ယတ္ထ ဝါ ပန ထေရော ဘိက္ခု ဝိဟရတိ, တတ္ထ သန္နိပတိတွာ ဥပေါသထော ကာတဗ္ဗော, န တွေဝ ဝဂ္ဂေန သံဃေန ဥပေါသထော ကာတဗ္ဗော။ ယော ကရေယျ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿာတိ။
၇၄။ အဝိပ္ပဝါသသီမာနုဇာနနာ
မြန်֍ ၁၄၃။ တေန ခေါ ပန သမယေန အာယသ္မာ မဟာကဿပေါ အန္ဓကဝိန္ဒာ ရာဇဂဟံ ဥပေါသထံ အာဂစ္ဆန္တော အန္တရာမဂ္ဂေ နဒိံ တရန္တော မနံ ဝူဠှော အဟောသိ, စီဝရာနိဿ [တေန စီဝရာနိဿ (က။)] အလ္လာနိ။ ဘိက္ခူ အာယသ္မန္တံ မဟာကဿပံ ဧတဒဝေါစုံ – ‘‘ကိဿ တေ, အာဝုသော, စီဝရာနိ အလ္လာနီ’’တိ? ‘‘ဣဓာဟံ, အာဝုသော, အန္ဓကဝိန္ဒာ ရာဇဂဟံ ဥပေါသထံ အာဂစ္ဆန္တော အန္တရာမဂ္ဂေ နဒိံ တရန္တော မနမှိ ဝူဠှော။ တေန မေ စီဝရာနိ အလ္လာနီ’’တိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ ယာ သာ, ဘိက္ခဝေ, သံဃေန သီမာ သမ္မတာ သမာနသံဝါသာ ဧကုပေါသထာ, သံဃော တံ သီမံ တိစီဝရေန အဝိပ္ပဝါသံ သမ္မန္နတု။ ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, သမ္မန္နိတဗ္ဗာ။ ဗျတ္တေန ဘိက္ခုနာ ပဋိဗလေန သံဃော ဉာပေတဗ္ဗော –
(ဝိ၊၃၊၁၄၈။)
‘‘သုဏာတု မေ, ဘန္တေ, သံဃော။ ယာ သာ သံဃေန သီမာ သမ္မတာ သမာနသံဝါသာ ဧကုပေါသထာ, ယဒိ သံဃဿ ပတ္တကလ္လံ သံဃော တံ သီမံ တိစီဝရေန အဝိပ္ပဝါသံ သမ္မန္နေယျ။ ဧသာ ဉတ္တိ။
‘‘သုဏာတု မေ, ဘန္တေ, သံဃော။ ယာ သာ သံဃေန သီမာ သမ္မတာ သမာနသံဝါသာ ဧကုပေါသထာ, သံဃော တံ သီမံ တိစီဝရေန အဝိပ္ပဝါသံ သမ္မန္နတိ။ ယဿာယသ္မတော ခမတိ ဧတိဿာ သီမာယ တိစီဝရေန အဝိပ္ပဝါသာယ [အဝိပ္ပဝါသဿ (သျာ။)] သမ္မုတိ, သော တုဏှဿ၊ ယဿ နက္ခမတိ, သော ဘာသေယျ။ သမ္မတာ သာ သီမာ သံဃေန တိစီဝရေန အဝိပ္ပဝါသာ [အဝိပ္ပဝါသော (သျာ။)]။ ခမတိ သံဃဿ, တသ္မာ တုဏှီ, ဧဝမေတံ ဓာရယာမီ’’တိ။
တေန ခေါ ပန သမယေန ဘိက္ခူ ဘဂဝတာ တိစီဝရေန အဝိပ္ပဝါသသမ္မုတိ အနုညာတာတိ အန္တရဃရေ စီဝရာနိ နိက္ခိပန္တိ။ တာနိ စီဝရာနိ နဿန္တိပိ ဍယှန္တိပိ ဥန္ဒူရေဟိပိ ခဇ္ဇန္တိ။ ဘိက္ခူ ဒုစ္စောဠာ ဟောန္တိ လူခစီဝရာ။ ဘိက္ခူ ဧဝမာဟံသု – ‘‘ကိဿ တုမှေ, အာဝုသော, ဒုစ္စောဠာ လူခစီဝရာ’’တိ? ‘‘ဣဓ မယံ, အာဝုသော, ဘဂဝတာ တိစီဝရေန အဝိပ္ပဝါသသမ္မုတိ အနုညာတာတိ အန္တရဃရေ စီဝရာနိ နိက္ခိပိမှာ။ တာနိ စီဝရာနိ နဋ္ဌာနိပိ ဒဍ္ဎာနိပိ, ဥန္ဒူရေဟိပိ ခါယိတာနိ, တေန မယံ ဒုစ္စောဠာ လူခစီဝရာ’’တိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ ယာ သာ, ဘိက္ခဝေ, သံဃေန သီမာ သမ္မတာ သမာနသံဝါသာ ဧကုပေါသထာ, သံဃော တံ သီမံ တိစီဝရေန အဝိပ္ပဝါသံ သမ္မန္နတု, ဌပေတွာ ဂါမဉ္စ ဂါမူပစာရဉ္စ။ ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, သမ္မန္နိတဗ္ဗာ။ ဗျတ္တေန ဘိက္ခုနာ ပဋိဗလေန သံဃော ဉာပေတဗ္ဗော –
မြန်֍ ၁၄၄။ ‘‘သုဏာတု မေ, ဘန္တေ, သံဃော။ ယာ သာ သံဃေန သီမာ သမ္မတာ သမာနသံဝါသာ ဧကုပေါသထာ ယဒိ သံဃဿ ပတ္တကလ္လံ, သံဃော တံ သီမံ တိစီဝရေန အဝိပ္ပဝါသံ သမ္မန္နေယျ, ဌပေတွာ ဂါမဉ္စ ဂါမူပစာရဉ္စ။ ဧသာ ဉတ္တိ။
‘‘သုဏာတု မေ, ဘန္တေ, သံဃော။ ယာ သာ သံဃေန သီမာ သမ္မတာ သမာနသံဝါသာ ဧကုပေါသထာ, သံဃော တံ သီမံ တိစီဝရေန အဝိပ္ပဝါသံ သမ္မန္နတိ, ဌပေတွာ ဂါမဉ္စ ဂါမူပစာရဉ္စ။ ယဿာယသ္မတော ခမတိ ဧတိဿာ သီမာယ တိစီဝရေန အဝိပ္ပဝါသာယ [အဝိပ္ပဝါသဿ (သျာ။)] သမ္မုတိ, ဌပေတွာ ဂါမဉ္စ ဂါမူပစာရဉ္စ, သော တုဏှဿ၊ ယဿ နက္ခမတိ, သော ဘာသေယျ။ သမ္မတာ
(ဝိ၊၃၊၁၄၉။)
သာ သီမာ သံဃေန တိစီဝရေန အဝိပ္ပဝါသာ [အဝိပ္ပဝါသော (သျာ။)], ဌပေတွာ ဂါမဉ္စ ဂါမူပစာရဉ္စ။ ခမတိ သံဃဿ, တသ္မာ တုဏှီ, ဧဝမေတံ ဓာရယာမီ’’တိ။
၇၅။ သီမာသမူဟနန
‘‘သီမံ, ဘိက္ခဝေ, သမ္မန္နန္တေန ပဌမံ သမာနသံဝါသသီမာ [သမာနသံဝါသာ သီမာ (သျာ။)] သမ္မန္နိတဗ္ဗာ, ပစ္ဆာ တိစီဝရေန အဝိပ္ပဝါသော သမ္မန္နိတဗ္ဗော။ သီမံ, ဘိက္ခဝေ, သမူဟနန္တေန ပဌမံ တိစီဝရေန အဝိပ္ပဝါသော သမူဟန္တဗ္ဗော, ပစ္ဆာ သမာနသံဝါသသီမာ သမူဟန္တဗ္ဗာ။ ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, တိစီဝရေန အဝိပ္ပဝါသော သမူဟန္တဗ္ဗော။ ဗျတ္တေန ဘိက္ခုနာ ပဋိဗလေန သံဃော ဉာပေတဗ္ဗော –
မြန်֍ ၁၄၅။ ‘‘သုဏာတု မေ, ဘန္တေ, သံဃော။ ယော သော သံဃေန တိစီဝရေန အဝိပ္ပဝါသော သမ္မတော, ယဒိ သံဃဿ ပတ္တကလ္လံ, သံဃော တံ တိစီဝရေန အဝိပ္ပဝါသံ သမူဟနေယျ။ ဧသာ ဉတ္တိ။
‘‘သုဏာတု မေ, ဘန္တေ, သံဃော။ ယော သော သံဃေန တိစီဝရေန အဝိပ္ပဝါသော သမ္မတော, သံဃော တံ တိစီဝရေန အဝိပ္ပဝါသံ သမူဟနတိ။ ယဿာယသ္မတော ခမတိ ဧတဿ တိစီဝရေန အဝိပ္ပဝါသဿ သမုဂ္ဃါတော, သော တုဏှဿ၊ ယဿ နက္ခမတိ, သော ဘာသေယျ။ သမူဟတော သော သံဃေန တိစီဝရေန အဝိပ္ပဝါသော။ ခမတိ သံဃဿ, တသ္မာ တုဏှီ, ဧဝမေတံ ဓာရယာမီ’’တိ။
ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, သီမာ [သမာနသံဝါသာ သီမာ (သျာ။)]။ ဗျတ္တေန ဘိက္ခုနာ ပဋိဗလေန သံဃော ဉာပေတဗ္ဗော –
မြန်֍ ၁၄၆။ ‘‘သုဏာတု မေ, ဘန္တေ, သံဃော။ ယာ သာ သံဃေန သီမာ သမ္မတာ သမာနသံဝါသာ ဧကုပေါသထာ, ယဒိ သံဃဿ ပတ္တကလ္လံ, သံဃော တံ သီမံ သမူဟနေယျ သမာနသံဝါသံ ဧကုပေါသထံ။ ဧသာ ဉတ္တိ။
‘‘သုဏာတု မေ, ဘန္တေ, သံဃော။ ယာ သာ သံဃေန သီမာ သမ္မတာ သမာနသံဝါသာ ဧကုပေါသထာ, သံဃော တံ သီမံ သမူဟနတိ သမာနသံဝါသံ ဧကုပေါသထံ။ ယဿာယသ္မတော ခမတိ ဧတိဿာ သီမာယ သမာနသံဝါသာယ ဧကုပေါသထာယ သမုဂ္ဃါတော, သော တုဏှဿ၊ ယဿ နက္ခမတိ, သော ဘာသေယျ။ သမူဟတာ သာ သီမာ သံဃေန သမာနသံဝါသာ ဧကုပေါသထာ။ ခမတိ သံဃဿ, တသ္မာ တုဏှီ, ဧဝမေတံ ဓာရယာမီ’’တိ။
(ဝိ၊၃၊၁၅၀။)
၇၆။ ဂါမသီမာဒိ
မြန်֍ ၁၄၇။ အသမ္မတာယ, ဘိက္ခဝေ, သီမာယ အဋ္ဌပိတာယ, ယံ ဂါမံ ဝါ နိဂမံ ဝါ ဥပနိဿာယ ဝိဟရတိ, ယာ တဿ ဝါ ဂါမဿ ဂါမသီမာ, နိဂမဿ ဝါ နိဂမသီမာ, အယံ တတ္ထ သမာနသံဝါသာ ဧကုပေါသထာ။ အဂါမကေ စေ, ဘိက္ခဝေ, အရညေ သမန္တာ သတ္တဗ္ဘန္တရာ, အယံ တတ္ထ သမာနသံဝါသာ ဧကုပေါသထာ။ သဗ္ဗာ, ဘိက္ခဝေ, နဒီ အသီမာ၊ သဗ္ဗော သမုဒ္ဒေါ အသီမော၊ သဗ္ဗော ဇာတဿရော အသီမော။ နဒိယာ ဝါ, ဘိက္ခဝေ, သမုဒ္ဒေ ဝါ ဇာတဿရေ ဝါ ယံ မဇ္ဈိမဿ ပုရိသဿ သမန္တာ ဥဒကုက္ခေပါ, အယံ တတ္ထ သမာနသံဝါသာ ဧကုပေါသထာတိ။
မြန်֍ ၁၄၈။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ သီမာယ သီမံ သမ္ဘိန္ဒန္တိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ ယေသံ, ဘိက္ခဝေ, သီမာ ပဌမံ သမ္မတာ တေသံ တံ ကမ္မံ ဓမ္မိကံ အကုပ္ပံ ဌာနာရဟံ။ ယေသံ, ဘိက္ခဝေ, သီမာ ပစ္ဆာ သမ္မတာ တေသံ တံ ကမ္မံ အဓမ္မိကံ ကုပ္ပံ အဋ္ဌာနာရဟံ။ န, ဘိက္ခဝေ, သီမာယ သီမာ သမ္ဘိန္ဒိတဗ္ဗာ။ ယော သမ္ဘိန္ဒေယျ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿာတိ။
တေန ခေါ ပန သမယေန ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ သီမာယ သီမံ အဇ္ဈောတ္ထရန္တိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ ယေသံ, ဘိက္ခဝေ, သီမာ ပဌမံ သမ္မတာ တေသံ တံ ကမ္မံ ဓမ္မိကံ အကုပ္ပံ ဌာနာရဟံ။ ယေသံ, ဘိက္ခဝေ, သီမာ ပစ္ဆာ သမ္မတာ တေသံ တံ ကမ္မံ အဓမ္မိကံ ကုပ္ပံ အဋ္ဌာနာရဟံ။ န, ဘိက္ခဝေ, သီမာယ သီမာ အဇ္ဈောတ္ထရိတဗ္ဗာ။ ယော အဇ္ဈောတ္ထရေယျ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿာတိ။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, သီမံ သမ္မန္နန္တေန သီမန္တရိကံ ဌပေတွာ သီမံ သမ္မန္နိတုန္တိ။
၇၇။ ဥပေါသထဘေဒါဒိ
မြန်֍ ၁၄၉။ အထ ခေါ ဘိက္ခူနံ ဧတဒဟောသိ – ‘‘ကတိ နု ခေါ ဥပေါသထာ’’တိ? ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ ဒွေမေ, ဘိက္ခဝေ, ဥပေါသထာ – စာတုဒ္ဒသိကော စ ပန္နရသိကော စ။ ဣမေ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဒွေ ဥပေါသထာတိ။
အထ ခေါ ဘိက္ခူနံ ဧတဒဟောသိ – ‘‘ကတိ နု ခေါ ဥပေါသထကမ္မာနီ’’တိ? ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ စတ္တာရိမာနိ, ဘိက္ခဝေ,
(ဝိ၊၃၊၁၅၁။)
ဥပေါသထကမ္မာနိ – အဓမ္မေန ဝဂ္ဂံ ဥပေါသထကမ္မံ, အဓမ္မေန သမဂ္ဂံ ဥပေါသထကမ္မံ, ဓမ္မေန ဝဂ္ဂံ ဥပေါသထကမ္မံ, ဓမ္မေန သမဂ္ဂံ ဥပေါသထကမ္မန္တိ။ တတြ, ဘိက္ခဝေ, ယဒိဒံ အဓမ္မေန ဝဂ္ဂံ ဥပေါသထကမ္မံ, န, ဘိက္ခဝေ, ဧဝရူပံ ဥပေါသထကမ္မံ, ကာတဗ္ဗံ။ န စ မယာ ဧဝရူပံ ဥပေါသထကမ္မံ အနုညာတံ။ တတြ, ဘိက္ခဝေ, ယဒိဒံ အဓမ္မေန သမဂ္ဂံ ဥပေါသထကမ္မံ, န, ဘိက္ခဝေ, ဧဝရူပံ ဥပေါသထကမ္မံ ကာတဗ္ဗံ။ န စ မယာ ဧဝရူပံ ဥပေါသထကမ္မံ အနုညာတံ။ တတြ, ဘိက္ခဝေ, ယဒိဒံ ဓမ္မေန ဝဂ္ဂံ ဥပေါသထကမ္မံ, န, ဘိက္ခဝေ, ဧဝရူပံ ဥပေါသထကမ္မံ ကာတဗ္ဗံ။ န စ မယာ ဧဝရူပံ ဥပေါသထကမ္မံ အနုညာတံ။ တတြ, ဘိက္ခဝေ, ယဒိဒံ ဓမ္မေန သမဂ္ဂံ ဥပေါသထကမ္မံ, ဧဝရူပံ, ဘိက္ခဝေ, ဥပေါသထကမ္မံ ကာတဗ္ဗံ, ဧဝရူပဉ္စ မယာ ဥပေါသထကမ္မံ အနုညာတံ။ တသ္မာတိဟ, ဘိက္ခဝေ, ဧဝရူပံ ဥပေါသထကမ္မံ ကရိဿာမ ယဒိဒံ ဓမ္မေန သမဂ္ဂန္တိ – ဧဝဉှိ ဝေါ, ဘိက္ခဝေ, သိက္ခိတဗ္ဗန္တိ။
၇၈။ သံခိတ္တေန ပါတိမောက္ခုဒ္ဒေသာဒိ
မြန်֍ ၁၅၀။ အထ ခေါ ဘိက္ခူနံ ဧတဒဟောသိ – ‘‘ကတိ နု ခေါ ပါတိမောက္ခုဒ္ဒေသာ’’တိ? ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ ပဉ္စိမေ, ဘိက္ခဝေ, ပါတိမောက္ခုဒ္ဒေသာ – နိဒါနံ ဥဒ္ဒိသိတွာ အဝသေသံ သုတေန သာဝေတဗ္ဗံ။ အယံ ပဌမော ပါတိမောက္ခုဒ္ဒေသော။ နိဒါနံ ဥဒ္ဒိသိတွာ စတ္တာရိ ပါရာဇိကာနိ ဥဒ္ဒိသိတွာ အဝသေသံ သုတေန သာဝေတဗ္ဗံ။ အယံ ဒုတိယော ပါတိမောက္ခုဒ္ဒေသော။ နိဒါနံ ဥဒ္ဒိသိတွာ စတ္တာရိ ပါရာဇိကာနိ ဥဒ္ဒိသိတွာ တေရသ သံဃာဒိသေသေ ဥဒ္ဒိသိတွာ အဝသေသံ သုတေန သာဝေတဗ္ဗံ။ အယံ တတိယော ပါတိမောက္ခုဒ္ဒေသော။ နိဒါနံ ဥဒ္ဒိသိတွာ စတ္တာရိ ပါရာဇိကာနိ ဥဒ္ဒိသိတွာ တေရသ သံဃာဒိသေသေ ဥဒ္ဒိသိတွာ ဒွေ အနိယတေ ဥဒ္ဒိသိတွာ အဝသေသံ သုတေန သာဝေတဗ္ဗံ။ အယံ စတုတ္ထော ပါတိမောက္ခုဒ္ဒေသော။ ဝိတ္ထာရေနေဝ ပဉ္စမော။ ဣမေ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ပဉ္စ ပါတိမောက္ခုဒ္ဒေသာတိ။
တေန ခေါ ပန သမယေန ဘိက္ခူ – ဘဂဝတာ သံခိတ္တေန ပါတိမောက္ခုဒ္ဒေသော အနုညာတောတိ – သဗ္ဗကာလံ သံခိတ္တေန ပါတိမောက္ခံ ဥဒ္ဒိသန္တိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ န, ဘိက္ခဝေ, သံခိတ္တေန ပါတိမောက္ခံ ဥဒ္ဒိသိတဗ္ဗံ။ ယော ဥဒ္ဒိသေယျ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿာတိ။
(ဝိ၊၃၊၁၅၂။)
တေန ခေါ ပန သမယေန ကောသလေသု ဇနပဒေ အညတရသ္မိံ အာဝါသေ တဒဟုပေါသထေ သဝရဘယံ [သံစရဘယံ (သျာ။)] အဟောသိ။ ဘိက္ခူ နာသက္ခိံသု ဝိတ္ထာရေန ပါတိမောက္ခံ ဥဒ္ဒိသိတုံ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, သတိ အန္တရာယေ သံခိတ္တေန ပါတိမောက္ခံ ဥဒ္ဒိသိတုန္တိ။
တေန ခေါ ပန သမယေန ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ အသတိပိ အန္တရာယေ သံခိတ္တေန ပါတိမောက္ခံ ဥဒ္ဒိသန္တိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ န, ဘိက္ခဝေ, အသတိ အန္တရာယေ သံခိတ္တေန ပါတိမောက္ခံ ဥဒ္ဒိသိတဗ္ဗံ။ ယော ဥဒ္ဒိသေယျ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, သတိ အန္တရာယေ သံခိတ္တေန ပါတိမောက္ခံ ဥဒ္ဒိသိတုံ။ တတြိမေ အန္တရာယာ – ရာဇန္တရာယော, စောရန္တရာယော, အဂျန္တရာယော, ဥဒကန္တရာယော, မနုဿန္တရာယော, အမနုဿန္တရာယော, ဝါဠန္တရာယော, သရီသပန္တရာယော, ဇီဝိတန္တရာယော, ဗြဟ္မစရိယန္တရာယောတိ။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ဧဝရူပေသု အန္တရာယေသု သံခိတ္တေန ပါတိမောက္ခံ ဥဒ္ဒိသိတုံ, အသတိ အန္တရာယေ ဝိတ္ထာရေနာတိ။
တေန ခေါ ပန သမယေန ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ သံဃမဇ္ဈေ အနဇ္ဈိဋ္ဌာ ဓမ္မံ ဘာသန္တိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ န, ဘိက္ခဝေ, သံဃမဇ္ဈေ အနဇ္ဈိဋ္ဌေန ဓမ္မော ဘာသိတဗ္ဗော။ ယော ဘာသေယျ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ထေရေန ဘိက္ခုနာ သာမံ ဝါ ဓမ္မံ ဘာသိတုံ ပရံ ဝါ အဇ္ဈေသိတုန္တိ။
၇၉။ ဝိနယပုစ္ဆနကထာ
မြန်֍ ၁၅၁။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ သံဃမဇ္ဈေ အသမ္မတာ ဝိနယံ ပုစ္ဆန္တိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ န, ဘိက္ခဝေ, သံဃမဇ္ဈေ အသမ္မတေန ဝိနယော ပုစ္ဆိတဗ္ဗော။ ယော ပုစ္ဆေယျ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, သံဃမဇ္ဈေ သမ္မတေန ဝိနယံ ပုစ္ဆိတုံ။ ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, သမ္မန္နိတဗ္ဗော – အတ္တနာ ဝါ [အတ္တနာဝ (သျာ။)] အတ္တာနံ သမ္မန္နိတဗ္ဗံ, ပရေန ဝါ ပရော သမ္မန္နိတဗ္ဗော။ ကထဉ္စ အတ္တနာဝ အတ္တာနံ သမ္မန္နိတဗ္ဗံ? ဗျတ္တေန ဘိက္ခုနာ ပဋိဗလေန သံဃော ဉာပေတဗ္ဗော –
(ဝိ၊၃၊၁၅၃။)
‘‘သုဏာတု မေ, ဘန္တေ, သံဃော။ ယဒိ သံဃဿ ပတ္တကလ္လံ, အဟံ ဣတ္ထန္နာမံ ဝိနယံ ပုစ္ဆေယျ’’န္တိ။ ဧဝံ အတ္တနာဝ အတ္တာနံ သမ္မန္နိတဗ္ဗံ။
ကထဉ္စ ပရေန ပရော သမ္မန္နိတဗ္ဗော? ဗျတ္တေန ဘိက္ခုနာ ပဋိဗလေန သံဃော ဉာပေတဗ္ဗော –
‘‘သုဏာတု မေ, ဘန္တေ, သံဃော။ ယဒိ သံဃဿ ပတ္တကလ္လံ, ဣတ္ထန္နာမော ဣတ္ထန္နာမံ ဝိနယံ ပုစ္ဆေယျာ’’တိ။ ဧဝံ ပရေန ပရော သမ္မန္နိတဗ္ဗောတိ။
တေန ခေါ ပန သမယေန ပေသလာ ဘိက္ခူ သံဃမဇ္ဈေ သမ္မတာ ဝိနယံ ပုစ္ဆန္တိ။ ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ လဘန္တိ အာဃာတံ, လဘန္တိ အပ္ပစ္စယံ, ဝဓေန တဇ္ဇေန္တိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, သံဃမဇ္ဈေ သမ္မတေနပိ ပရိသံ ဩလောကေတွာ ပုဂ္ဂလံ တုလယိတွာ ဝိနယံ ပုစ္ဆိတုန္တိ။
၈၀။ ဝိနယဝိဿဇ္ဇနကထာ
မြန်֍ ၁၅၂။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ သံဃမဇ္ဈေ အသမ္မတာ ဝိနယံ ဝိဿဇ္ဇေန္တိ [ဝိဿဇ္ဇန္တိ (က။)]။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ န, ဘိက္ခဝေ, သံဃမဇ္ဈေ အသမ္မတေန ဝိနယော ဝိဿဇ္ဇေတဗ္ဗော။ ယော ဝိဿဇ္ဇေယျ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, သံဃမဇ္ဈေ သမ္မတေန ဝိနယံ ဝိဿဇ္ဇေတုံ။ ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, သမ္မန္နိတဗ္ဗံ။ အတ္တနာ ဝါ [အတ္တနာဝ (သျာ။)] အတ္တာနံ သမ္မန္နိတဗ္ဗံ, ပရေန ဝါ ပရော သမ္မန္နိတဗ္ဗော။ ကထဉ္စ အတ္တနာဝ အတ္တာနံ သမ္မန္နိတဗ္ဗံ? ဗျတ္တေန ဘိက္ခုနာ ပဋိဗလေန သံဃော ဉာပေတဗ္ဗော –
‘‘သုဏာတု မေ, ဘန္တေ, သံဃော။ ယဒိ သံဃဿ ပတ္တကလ္လံ, အဟံ ဣတ္ထန္နာမေန ဝိနယံ ပုဋ္ဌော ဝိဿဇ္ဇေယျ’’န္တိ။ ဧဝံ အတ္တနာဝ အတ္တာနံ သမ္မန္နိတဗ္ဗံ။
ကထဉ္စ ပရေန ပရော သမ္မန္နိတဗ္ဗော? ဗျတ္တေန ဘိက္ခုနာ ပဋိဗလေန သံဃော ဉာပေတဗ္ဗော –
‘‘သုဏာတု မေ, ဘန္တေ, သံဃော။ ယဒိ သံဃဿ ပတ္တကလ္လံ, ဣတ္ထန္နာမော ဣတ္ထန္နာမေန ဝိနယံ ပုဋ္ဌော ဝိဿဇ္ဇေယျာ’’တိ။ ဧဝံ ပရေန ပရော သမ္မန္နိတဗ္ဗောတိ။
(ဝိ၊၃၊၁၅၄။)
တေန ခေါ ပန သမယေန ပေသလာ ဘိက္ခူ သံဃမဇ္ဈေ သမ္မတာ ဝိနယံ ဝိဿဇ္ဇေန္တိ။ ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ လဘန္တိ အာဃာတံ, လဘန္တိ အပ္ပစ္စယံ, ဝဓေန တဇ္ဇေန္တိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, သံဃမဇ္ဈေ သမ္မတေနပိ ပရိသံ ဩလောကေတွာ ပုဂ္ဂလံ တုလယိတွာ ဝိနယံ ဝိဿဇ္ဇေတုန္တိ။
၈၁။ စောဒနာကထာ
မြန်֍ ၁၅၃။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ အနောကာသကတံ ဘိက္ခုံ အာပတ္တိယာ စောဒေန္တိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ န, ဘိက္ခဝေ, အနောကာသကတော ဘိက္ခု အာပတ္တိယာ စောဒေတဗ္ဗော။ ယော စောဒေယျ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ဩကာသံ ကာရာပေတွာ အာပတ္တိယာ စောဒေတုံ – ကရောတု အာယသ္မာ ဩကာသံ, အဟံ တံ ဝတ္တုကာမောတိ။
တေန ခေါ ပန သမယေန ပေသလာ ဘိက္ခူ ဆဗ္ဗဂ္ဂိယေ ဘိက္ခူ ဩကာသံ ကာရာပေတွာ အာပတ္တိယာ စောဒေန္တိ။ ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ လဘန္တိ အာဃာတံ, လဘန္တိ အပ္ပစ္စယံ, ဝဓေန တဇ္ဇေန္တိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ကတေပိ ဩကာသေ ပုဂ္ဂလံ တုလယိတွာ အာပတ္တိယာ စောဒေတုန္တိ။
တေန ခေါ ပန သမယေန ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ – ပုရမှာကံ ပေသလာ ဘိက္ခူ ဩကာသံ ကာရာပေန္တီတိ – ပဋိကစ္စေဝ သုဒ္ဓါနံ ဘိက္ခူနံ အနာပတ္တိကာနံ အဝတ္ထုသ္မိံ အကာရဏေ ဩကာသံ ကာရာပေန္တိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ န, ဘိက္ခဝေ, သုဒ္ဓါနံ ဘိက္ခူနံ အနာပတ္တိကာနံ အဝတ္ထုသ္မိံ အကာရဏေ ဩကာသော ကာရာပေတဗ္ဗော။ ယော ကာရာပေယျ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ပုဂ္ဂလံ တုလယိတွာ ဩကာသံ ကာတု [ကာရာပေတုံ (သျာ။)] န္တိ။
၈၂။ အဓမ္မကမ္မပဋိက္ကောသနာဒိ
မြန်֍ ၁၅၄။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ သံဃမဇ္ဈေ အဓမ္မကမ္မံ ကရောန္တိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ န, ဘိက္ခဝေ, အဓမ္မကမ္မံ ကာတဗ္ဗံ။ ယော ကရေယျ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿာတိ။ ကရောန္တိယေဝ အဓမ္မကမ္မံ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, အဓမ္မကမ္မေ ကယိရမာနေ ပဋိက္ကောသိတုန္တိ။
(ဝိ၊၃၊၁၅၅။)
တေန ခေါ ပန သမယေန ပေသလာ ဘိက္ခူ ဆဗ္ဗဂ္ဂိယေဟိ ဘိက္ခူဟိ အဓမ္မကမ္မေ ကယိရမာနေ ပဋိက္ကောသန္တိ။ ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ လဘန္တိ အာဃာတံ, လဘန္တိ အပ္ပစ္စယံ, ဝဓေန တဇ္ဇေန္တိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ဒိဋ္ဌိမ္ပိ အာဝိကာတုန္တိ။ တေသံယေဝ သန္တိကေ ဒိဋ္ဌိံ အာဝိကရောန္တိ။ ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ လဘန္တိ အာဃာတံ, လဘန္တိ အပ္ပစ္စယံ, ဝဓေန တဇ္ဇေန္တိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, စတူဟိ ပဉ္စဟိ ပဋိက္ကောသိတုံ, ဒွီဟိ တီဟိ ဒိဋ္ဌိံ အာဝိကာတုံ, ဧကေန အဓိဋ္ဌာတုံ – ‘န မေတံ ခမတီ’တိ။
တေန ခေါ ပန သမယေန ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ သံဃမဇ္ဈေ ပါတိမောက္ခံ ဥဒ္ဒိသမာနာ သဉ္စိစ္စ န သာဝေန္တိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ န, ဘိက္ခဝေ, ပါတိမောက္ခုဒ္ဒေသကေန သဉ္စိစ္စ န သာဝေတဗ္ဗံ။ ယော န သာဝေယျ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿာတိ။
တေန ခေါ ပန သမယေန အာယသ္မာ ဥဒါယီ သံဃဿ ပါတိမောက္ခုဒ္ဒေသကော ဟောတိ ကာကဿရကော။ အထ ခေါ အာယသ္မတော ဥဒါယိဿ ဧတဒဟောသိ – ‘‘ဘဂဝတာ ပညတ္တံ ‘ပါတိမောက္ခုဒ္ဒေသကေန သာဝေတဗ္ဗ’န္တိ, အဟဉ္စမှိ ကာကဿရကော, ကထံ နု ခေါ မယာ ပဋိပဇ္ဇိတဗ္ဗ’’န္တိ? ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ပါတိမောက္ခုဒ္ဒေသကေန ဝါယမိတုံ – ‘ကထံ သာဝေယျ’န္တိ။ ဝါယမန္တဿ အနာပတ္တီတိ။
တေန ခေါ ပန သမယေန ဒေဝဒတ္တော သဂဟဋ္ဌာယ ပရိသာယ ပါတိမောက္ခံ ဥဒ္ဒိသတိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ န, ဘိက္ခဝေ, သဂဟဋ္ဌာယ ပရိသာယ ပါတိမောက္ခံ ဥဒ္ဒိသိတဗ္ဗံ။ ယော ဥဒ္ဒိသေယျ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿာတိ။
တေန ခေါ ပန သမယေန ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ သံဃမဇ္ဈေ အနဇ္ဈိဋ္ဌာ ပါတိမောက္ခံ ဥဒ္ဒိသန္တိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ န, ဘိက္ခဝေ, သံဃမဇ္ဈေ အနဇ္ဈိဋ္ဌေန ပါတိမောက္ခံ ဥဒ္ဒိသိတဗ္ဗံ။ ယော ဥဒ္ဒိသေယျ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ထေရာဓိကံ [ထေရာဓေယျံ (အဋ္ဌကထာယံ ပါဌန္တရံ)] ပါတိမောက္ခန္တိ။
အညတိတ္ထိယဘာဏဝါရော နိဋ္ဌိတော ပဌမော [ဧကာဒသမော (က။)]။
(ဝိ၊၃၊၁၅၆။)
၈၃။ ပါတိမောက္ခုဒ္ဒေသကအဇ္ဈေသနာဒိ
မြန်֍ ၁၅၅။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ရာဇဂဟေ ယထာဘိရန္တံ ဝိဟရိတွာ ယေန စောဒနာဝတ္ထု တေန စာရိကံ ပက္ကာမိ။ အနုပုဗ္ဗေန စာရိကံ စရမာနော ယေန စောဒနာဝတ္ထု တဒဝသရိ။ တေန ခေါ ပန သမယေန အညတရသ္မိံ အာဝါသေ သမ္ဗဟုလာ ဘိက္ခူ ဝိဟရန္တိ။ တတ္ထ ထေရော ဘိက္ခု ဗာလော ဟောတိ အဗျတ္တော။ သော န ဇာနာတိ ဥပေါသထံ ဝါ ဥပေါသထကမ္မံ ဝါ, ပါတိမောက္ခံ ဝါ ပါတိမောက္ခုဒ္ဒေသံ ဝါ။ အထ ခေါ တေသံ ဘိက္ခူနံ ဧတဒဟောသိ – ‘‘ဘဂဝတာ ပညတ္တံ ‘ထေရာဓိကံ ပါတိမောက္ခ’န္တိ, အယဉ္စ အမှာကံ ထေရော ဗာလော အဗျတ္တော, န ဇာနာတိ ဥပေါသထံ ဝါ ဥပေါသထကမ္မံ ဝါ, ပါတိမောက္ခံ ဝါ ပါတိမောက္ခုဒ္ဒေသံ ဝါ။ ကထံ နု ခေါ အမှေဟိ ပဋိပဇ္ဇိတဗ္ဗ’’န္တိ? ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ယော တတ္ထ ဘိက္ခု ဗျတ္တော ပဋိဗလော တဿာဓေယျံ ပါတိမောက္ခန္တိ။
တေန ခေါ ပန သမယေန အညတရသ္မိံ အာဝါသေ တဒဟုပေါသထေ သမ္ဗဟုလာ ဘိက္ခူ ဝိဟရန္တိ ဗာလာ အဗျတ္တာ။ တေ န ဇာနန္တိ ဥပေါသထံ ဝါ ဥပေါသထကမ္မံ ဝါ, ပါတိမောက္ခံ ဝါ ပါတိမောက္ခုဒ္ဒေသံ ဝါ။ တေ ထေရံ အဇ္ဈေသိံသု – ‘‘ဥဒ္ဒိသတု, ဘန္တေ, ထေရော ပါတိမောက္ခ’’န္တိ။ သော ဧဝမာဟ – ‘‘န မေ, အာဝုသော, ဝတ္တတီ’’တိ။ ဒုတိယံ ထေရံ အဇ္ဈေသိံသု – ‘‘ဥဒ္ဒိသတု, ဘန္တေ, ထေရော ပါတိမောက္ခ’’န္တိ။ သောပိ ဧဝမာဟ – ‘‘န မေ, အာဝုသော, ဝတ္တတီ’’တိ။ တတိယံ ထေရံ အဇ္ဈေသိံသု – ‘‘ဥဒ္ဒိသတု, ဘန္တေ, ထေရော ပါတိမောက္ခ’’န္တိ။ သောပိ ဧဝမာဟ – ‘‘န မေ, အာဝုသော, ဝတ္တတီ’’တိ။ ဧတေနေဝ ဥပါယေန ယာဝ သံဃနဝကံ အဇ္ဈေသိံသု – ‘‘ဥဒ္ဒိသတု အာယသ္မာ ပါတိမောက္ခ’’န္တိ။ သောပိ ဧဝမာဟ – ‘‘န မေ, ဘန္တေ, ဝတ္တတီ’’တိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။
ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, အညတရသ္မိံ အာဝါသေ တဒဟုပေါသထေ သမ္ဗဟုလာ ဘိက္ခူ ဝိဟရန္တိ ဗာလာ အဗျတ္တာ။ တေ န ဇာနန္တိ ဥပေါသထံ ဝါ ဥပေါသထကမ္မံ ဝါ, ပါတိမောက္ခံ ဝါ ပါတိမောက္ခုဒ္ဒေသံ ဝါ။ တေ ထေရံ အဇ္ဈေသန္တိ – ‘‘ဥဒ္ဒိသတု, ဘန္တေ, ထေရော ပါတိမောက္ခ’’န္တိ။ သော ဧဝံ ဝဒေတိ – ‘‘န မေ, အာဝုသော, ဝတ္တတီ’’တိ။ ဒုတိယံ ထေရံ အဇ္ဈေသန္တိ – ‘‘ဥဒ္ဒိသတု, ဘန္တေ, ထေရော ပါတိမောက္ခ’’န္တိ။ သောပိ ဧဝံ ဝဒေတိ – ‘‘န မေ, အာဝုသော, ဝတ္တတီ’’တိ။
(ဝိ၊၃၊၁၅၇။)
တတိယံ ထေရံ အဇ္ဈေသန္တိ – ‘‘ဥဒ္ဒိသတု, ဘန္တေ, ထေရော ပါတိမောက္ခ’’န္တိ။ သောပိ ဧဝံ ဝဒေတိ – ‘‘န မေ, အာဝုသော, ဝတ္တတီ’’တိ။ ဧတေနေဝ ဥပါယေန ယာဝ သံဃနဝကံ အဇ္ဈေသန္တိ – ‘‘ဥဒ္ဒိသတု အာယသ္မာ ပါတိမောက္ခ’’န္တိ။ သောပိ ဧဝံ ဝဒေတိ – ‘‘န မေ, ဘန္တေ, ဝတ္တတီ’’တိ။ တေဟိ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခူဟိ ဧကော ဘိက္ခု သာမန္တာ အာဝါသာ သဇ္ဇုကံ ပါဟေတဗ္ဗော – ဂစ္ဆာဝုသော, သံခိတ္တေန ဝါ ဝိတ္ထာရေန ဝါ ပါတိမောက္ခံ ပရိယာပုဏိတွာန အာဂစ္ဆာဟီတိ။
အထ ခေါ ဘိက္ခူနံ ဧတဒဟောသိ – ‘‘ကေန နု ခေါ ပါဟေတဗ္ဗော’’တိ? ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ထေရေန ဘိက္ခုနာ နဝံ ဘိက္ခုံ အာဏာပေတုန္တိ။ ထေရေန အာဏတ္တာ နဝါ ဘိက္ခူ န ဂစ္ဆန္တိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ န, ဘိက္ခဝေ, ထေရေန အာဏတ္တေန အဂိလာနေန န ဂန္တဗ္ဗံ။ ယော န ဂစ္ဆေယျ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿာတိ။
၈၄။ ပက္ခဂဏနာဒိဥဂ္ဂဟဏာနုဇာနနာ
မြန်֍ ၁၅၆။ အထ ခေါ ဘဂဝါ စောဒနာဝတ္ထုသ္မိံ ယထာဘိရန္တံ ဝိဟရိတွာ ပုနဒေဝ ရာဇဂဟံ ပစ္စာဂဉ္ဆိ။
တေန ခေါ ပန သမယေန မနုဿာ ဘိက္ခူ ပိဏ္ဍာယ စရန္တေ ပုစ္ဆန္တိ – ‘‘ကတိမီ, ဘန္တေ, ပက္ခဿာ’’တိ? ဘိက္ခူ ဧဝမာဟံသု – ‘‘န ခေါ မယံ, အာဝုသော, ဇာနာမာ’’တိ။ မနုဿာ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ပက္ခဂဏနမတ္တမမ္ပိမေ သမဏာ သကျပုတ္တိယာ န ဇာနန္တိ, ကိံ ပနိမေ အညံ ကိဉ္စိ ကလျာဏံ ဇာနိဿန္တီ’’တိ? ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ပက္ခဂဏနံ ဥဂ္ဂဟေတုန္တိ။ အထ ခေါ ဘိက္ခူနံ ဧတဒဟောသိ – ‘‘ကေန နု ခေါ ပက္ခဂဏနာ ဥဂ္ဂဟေတဗ္ဗာ’’တိ? ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, သဗ္ဗေဟေဝ ပက္ခဂဏနံ ဥဂ္ဂဟေတုန္တိ။
မြန်֍ ၁၅၇။ တေန ခေါ ပန သမယေန မနုဿာ ဘိက္ခူ ပိဏ္ဍာယ စရန္တေ ပုစ္ဆန္တိ – ‘‘ကီဝတိကာ, ဘန္တေ, ဘိက္ခူ’’တိ? ဘိက္ခူ ဧဝမာဟံသု – ‘‘န ခေါ မယံ, အာဝုသော, ဇာနာမာ’’တိ။ မနုဿာ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘အညမညမ္ပိမေ သမဏာ သကျပုတ္တိယာ န ဇာနန္တိ, ကိံ ပနိမေ အညံ ကိဉ္စိ ကလျာဏံ ဇာနိဿန္တီ’’တိ? ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခူ ဂဏေတုန္တိ။
(ဝိ၊၃၊၁၅၈။)
အထ ခေါ ဘိက္ခူနံ ဧတဒဟောသိ – ‘‘ကဒါ နု ခေါ ဘိက္ခူ ဂဏေတဗ္ဗာ’’တိ? ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, တဒဟုပေါသထေ နာမဂ္ဂေန [နာမမတ္တေန (သျာ။), ဂဏမဂ္ဂေန (က။)] ဂဏေတုံ, သလာကံ ဝါ ဂါဟေတုန္တိ။
မြန်֍ ၁၅၈။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဘိက္ခူ အဇာနန္တာ အဇ္ဇုပေါသထောတိ ဒူရံ ဂါမံ ပိဏ္ဍာယ စရန္တိ။ တေ ဥဒ္ဒိဿမာနေပိ ပါတိမောက္ခေ အာဂစ္ဆန္တိ, ဥဒ္ဒိဋ္ဌမတ္တေပိ အာဂစ္ဆန္တိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, အာရောစေတုံ ‘အဇ္ဇုပေါသထော’တိ။
အထ ခေါ ဘိက္ခူနံ ဧတဒဟောသိ – ‘‘ကေန နု ခေါ အာရောစေတဗ္ဗော’’တိ? ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ထေရေန ဘိက္ခုနာ ကာလဝတော အာရောစေတုန္တိ။
တေန ခေါ ပန သမယေန အညတရော ထေရော ကာလဝတော နဿရတိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ဘတ္တကာလေပိ အာရောစေတုန္တိ။
ဘတ္တကာလေပိ နဿရတိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ယံ ကာလံ သရတိ, တံ ကာလံ အာရောစေတုန္တိ။
၈၅။ ပုဗ္ဗကရဏာနုဇာနနာ
မြန်֍ ၁၅၉။ တေန ခေါ ပန သမယေန အညတရသ္မိံ အာဝါသေ ဥပေါသထာဂါရံ ဥက္လာပံ ဟောတိ။ အာဂန္တုကာ ဘိက္ခူ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ အာဝါသိကာ ဘိက္ခူ ဥပေါသထာဂါရံ န သမ္မဇ္ဇိဿန္တီ’’တိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ဥပေါသထာဂါရံ သမ္မဇ္ဇိတုန္တိ။
အထ ခေါ ဘိက္ခူနံ ဧတဒဟောသိ – ‘‘ကေန နု ခေါ ဥပေါသထာဂါရံ သမ္မဇ္ဇိတဗ္ဗ’’န္တိ? ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ထေရေန ဘိက္ခုနာ နဝံ ဘိက္ခုံ အာဏာပေတုန္တိ။
ထေရေန အာဏတ္တာ နဝါ ဘိက္ခူ န သမ္မဇ္ဇန္တိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ န, ဘိက္ခဝေ, ထေရေန အာဏတ္တေန အဂိလာနေန န သမ္မဇ္ဇိတဗ္ဗံ။ ယော န သမ္မဇ္ဇေယျ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿာတိ။
(ဝိ၊၃၊၁၅၉။)
မြန်֍ ၁၆၀။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဥပေါသထာဂါရေ အာသနံ အပညတ္တံ ဟောတိ။ ဘိက္ခူ ဆမာယံ နိသီဒန္တိ, ဂတ္တာနိပိ စီဝရာနိပိ ပံသုကိတာနိ ဟောန္တိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ဥပေါသထာဂါရေ အာသနံ ပညပေတုန္တိ။
အထ ခေါ ဘိက္ခူနံ ဧတဒဟောသိ – ‘‘ကေန နု ခေါ ဥပေါသထာဂါရေ အာသနံ ပညပေတဗ္ဗ’’န္တိ? ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ထေရေန ဘိက္ခုနာ နဝံ ဘိက္ခုံ အာဏာပေတုန္တိ။
ထေရေန အာဏတ္တာ နဝါ ဘိက္ခူ န ပညပေန္တိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ န, ဘိက္ခဝေ, ထေရေန အာဏတ္တေန အဂိလာနေန န ပညပေတဗ္ဗံ။ ယော န ပညပေယျ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿာတိ။
မြန်֍ ၁၆၁။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဥပေါသထာဂါရေ ပဒီပေါ န ဟောတိ။ ဘိက္ခူ အန္ဓကာရေ ကာယမ္ပိ စီဝရမ္ပိ အက္ကမန္တိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ဥပေါသထာဂါရေ ပဒီပံ ကာတုန္တိ။
အထ ခေါ ဘိက္ခူနံ ဧတဒဟောသိ – ‘‘ကေန နု ခေါ ဥပေါသထာဂါရေ ပဒီပေါ ကာတဗ္ဗော’’တိ? ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ထေရေန ဘိက္ခုနာ နဝံ ဘိက္ခုံ အာဏာပေတုန္တိ။
ထေရေန အာဏတ္တာ နဝါ ဘိက္ခူ န ပဒီပေန္တိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ န, ဘိက္ခဝေ, ထေရေန အာဏတ္တေန အဂိလာနေန န ပဒီပေတဗ္ဗော။ ယော န ပဒီပေယျ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿာတိ။
မြန်֍ ၁၆၂။ တေန ခေါ ပန သမယေန အညတရသ္မိံ အာဝါသေ အာဝါသိကာ ဘိက္ခူ နေဝ ပါနီယံ ဥပဋ္ဌာပေန္တိ, န ပရိဘောဇနီယံ ဥပဋ္ဌာပေန္တိ။ အာဂန္တုကာ ဘိက္ခူ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ အာဝါသိကာ ဘိက္ခူ နေဝ ပါနီယံ ဥပဋ္ဌာပေဿန္တိ, န ပရိဘောဇနီယံ ဥပဋ္ဌာပေဿန္တီ’’တိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ပါနီယံ ပရိဘောဇနီယံ ဥပဋ္ဌာပေတုန္တိ။
အထ ခေါ ဘိက္ခူနံ ဧတဒဟောသိ – ‘‘ကေန နု ခေါ ပါနီယံ ပရိဘောဇနီယံ ဥပဋ္ဌာပေတဗ္ဗ’’န္တိ? ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ထေရေန ဘိက္ခုနာ နဝံ ဘိက္ခုံ အာဏာပေတုန္တိ။
(ဝိ၊၃၊၁၆၀။)
ထေရေန အာဏတ္တာ နဝါ ဘိက္ခူ န ဥပဋ္ဌာပေန္တိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ န, ဘိက္ခဝေ, ထေရေန အာဏတ္တေန အဂိလာနေန န ဥပဋ္ဌာပေတဗ္ဗံ။ ယော န ဥပဋ္ဌာပေယျ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿာတိ။
၈၆။ ဒိသံဂမိကာဒိဝတ္ထု
မြန်֍ ၁၆၃။ တေန ခေါ ပန သမယေန သမ္ဗဟုလာ ဘိက္ခူ ဗာလာ အဗျတ္တာ ဒိသံဂမိကာ အာစရိယုပဇ္ဈာယေ န အာပုစ္ဆိံသု [န အာပုစ္ဆိံသု (က။)]။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။
ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, သမ္ဗဟုလာ ဘိက္ခူ ဗာလာ အဗျတ္တာ ဒိသံဂမိကာ အာစရိယုပဇ္ဈာယေ န အာပုစ္ဆန္တိ [န အာပုစ္ဆန္တိ (က။)]။ တေ [တေဟိ (က။)], ဘိက္ခဝေ, အာစရိယုပဇ္ဈာယေဟိ ပုစ္ဆိတဗ္ဗာ – ‘‘ကဟံ ဂမိဿထ, ကေန သဒ္ဓိံ ဂမိဿထာ’’တိ? တေ စေ, ဘိက္ခဝေ, ဗာလာ အဗျတ္တာ အညေ ဗာလေ အဗျတ္တေ အပဒိသေယျုံ, န, ဘိက္ခဝေ, အာစရိယုပဇ္ဈာယေဟိ အနုဇာနိတဗ္ဗာ။ အနုဇာနေယျုံ စေ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ တေ စ, ဘိက္ခဝေ, ဗာလာ အဗျတ္တာ အနနုညာတာ အာစရိယုပဇ္ဈာယေဟိ ဂစ္ဆေယျုံ စေ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။
ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, အညတရသ္မိံ အာဝါသေ သမ္ဗဟုလာ ဘိက္ခူ ဝိဟရန္တိ ဗာလာ အဗျတ္တာ။ တေ န ဇာနန္တိ ဥပေါသထံ ဝါ ဥပေါသထကမ္မံ ဝါ, ပါတိမောက္ခံ ဝါ ပါတိမောက္ခုဒ္ဒေသံ ဝါ။ တတ္ထ အညော ဘိက္ခု အာဂစ္ဆတိ ဗဟုဿုတော အာဂတာဂမော ဓမ္မဓရော ဝိနယဓရော မာတိကာဓရော ပဏ္ဍိတော ဗျတ္တော မေဓာဝီ လဇ္ဇီ ကုက္ကုစ္စကော သိက္ခာကာမော။ တေဟိ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခူဟိ သော ဘိက္ခု သင်္ဂဟေတဗ္ဗော အနုဂ္ဂဟေတဗ္ဗော ဥပလာပေတဗ္ဗော ဥပဋ္ဌာပေတဗ္ဗော စုဏ္ဏေန မတ္တိကာယ ဒန္တကဋ္ဌေန မုခေါဒကေန။ နော စေ သင်္ဂဏှေယျုံ အနုဂ္ဂဏှေယျုံ ဥပလာပေယျုံ ဥပဋ္ဌာပေယျုံ စုဏ္ဏေန မတ္တိကာယ ဒန္တကဋ္ဌေန မုခေါဒကေန, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။
ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, အညတရသ္မိံ အာဝါသေ တဒဟုပေါသထေ သမ္ဗဟုလာ ဘိက္ခူ ဝိဟရန္တိ ဗာလာ အဗျတ္တာ။ တေ န ဇာနန္တိ ဥပေါသထံ ဝါ ဥပေါသထကမ္မံ ဝါ, ပါတိမောက္ခံ ဝါ ပါတိမောက္ခုဒ္ဒေသံ ဝါ။ တေဟိ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခူဟိ ဧကော ဘိက္ခု သာမန္တာ အာဝါသာ သဇ္ဇုကံ ပါဟေတဗ္ဗော – ‘‘ဂစ္ဆာဝုသော, သံခိတ္တေန ဝါ ဝိတ္ထာရေန ဝါ ပါတိမောက္ခံ ပရိယာပုဏိတွာ အာဂစ္ဆာ’’တိ။ ဧဝဉ္စေတံ လဘေထ, ဣစ္စေတံ ကုသလံ။ နော စေ လဘေထ, တေဟိ, ဘိက္ခဝေ,
(ဝိ၊၃၊၁၆၁။)
ဘိက္ခူဟိ သဗ္ဗေဟေဝ ယတ္ထ ဇာနန္တိ ဥပေါသထံ ဝါ ဥပေါသထကမ္မံ ဝါ ပါတိမောက္ခံ ဝါ ပါတိမောက္ခုဒ္ဒေသံ ဝါ, သော အာဝါသော ဂန္တဗ္ဗော။ နော စေ ဂစ္ဆေယျုံ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။
ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, အညတရသ္မိံ အာဝါသေ သမ္ဗဟုလာ ဘိက္ခူ ဝဿံ ဝသန္တိ ဗာလာ အဗျတ္တာ။ တေ န ဇာနန္တိ ဥပေါသထံ ဝါ ဥပေါသထကမ္မံ ဝါ ပါတိမောက္ခံ ဝါ ပါတိမောက္ခုဒ္ဒေသံ ဝါ။ တေဟိ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခူဟိ ဧကော ဘိက္ခု သာမန္တာ အာဝါသာ သဇ္ဇုကံ ပါဟေတဗ္ဗော – ‘‘ဂစ္ဆာဝုသော, သံခိတ္တေန ဝါ ဝိတ္ထာရေန ဝါ ပါတိမောက္ခံ ပရိယာပုဏိတွာ အာဂစ္ဆာ’’တိ။ ဧဝဉ္စေတံ လဘေထ, ဣစ္စေတံ ကုသလံ။ နော စေ လဘေထ, ဧကော ဘိက္ခု သတ္တာဟကာလိကံ ပါဟေတဗ္ဗော – ‘‘ဂစ္ဆာဝုသော, သံခိတ္တေန ဝါ ဝိတ္ထာရေန ဝါ ပါတိမောက္ခံ ပရိယာပုဏိတွာ အာဂစ္ဆာ’’တိ။ ဧဝဉ္စေတံ လဘေထ, ဣစ္စေတံ ကုသလံ။ နော စေ လဘေထ, န, ဘိက္ခဝေ, တေဟိ ဘိက္ခူဟိ တသ္မိံ အာဝါသေ ဝဿံ ဝသိတဗ္ဗံ။ ဝသေယျုံ စေ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿာတိ။
၈၇။ ပါရိသုဒ္ဓိဒါနကထာ
မြန်֍ ၁၆၄။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ – ‘‘သန္နိပတထ, ဘိက္ခဝေ, သံဃော ဥပေါသထံ ကရိဿတီ’’တိ။ ဧဝံ ဝုတ္တေ အညတရော ဘိက္ခု ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘အတ္ထိ, ဘန္တေ, ဘိက္ခု ဂိလာနော, သော အနာဂတော’’တိ။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ဂိလာနေန ဘိက္ခုနာ ပါရိသုဒ္ဓိံ ဒါတုံ။ ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဒါတဗ္ဗာ – တေန ဂိလာနေန ဘိက္ခုနာ ဧကံ ဘိက္ခုံ ဥပသင်္ကမိတွာ ဧကံသံ ဥတ္တရာသင်္ဂံ ကရိတွာ ဥက္ကုဋိကံ နိသီဒိတွာ အဉ္ဇလိံ ပဂ္ဂဟေတွာ ဧဝမဿ ဝစနီယော – ‘‘ပါရိသုဒ္ဓိံ ဒမ္မိ, ပါရိသုဒ္ဓိံ မေ ဟရ, ပါရိသုဒ္ဓိံ မေ အာရောစေဟီ’’တိ။ ကာယေန ဝိညာပေတိ, ဝါစာယ ဝိညာပေတိ, ကာယေန ဝါစာယ ဝိညာပေတိ, ဒိန္နာ ဟောတိ ပါရိသုဒ္ဓိ။ န ကာယေန ဝိညာပေတိ, န ဝါစာယ ဝိညာပေတိ, န ကာယေန ဝါစာယ ဝိညာပေတိ, န ဒိန္နာ ဟောတိ ပါရိသုဒ္ဓိ။ ဧဝဉ္စေတံ လဘေထ, ဣစ္စေတံ ကုသလံ။ နော စေ လဘေထ, သော, ဘိက္ခဝေ, ဂိလာနော ဘိက္ခု မဉ္စေန ဝါ ပီဌေန ဝါ သံဃမဇ္ဈေ အာနေတွာ ဥပေါသထော ကာတဗ္ဗော။ သစေ, ဘိက္ခဝေ, ဂိလာနုပဋ္ဌာကာနံ ဘိက္ခူနံ ဧဝံ ဟောတိ – ‘‘သစေ ခေါ မယံ ဂိလာနံ ဌာနာ စာဝေဿာမ, အာဗာဓော ဝါ အဘိဝဍ္ဎိဿတိ ကာလံကိရိယာ ဝါ ဘဝိဿတီ’’တိ, န, ဘိက္ခဝေ, ဂိလာနော ဘိက္ခု ဌာနာ စာဝေတဗ္ဗော။ သံဃေန တတ္ထ ဂန္တွာ
(ဝိ၊၃၊၁၆၂။)
ဥပေါသထော ကာတဗ္ဗော။ န တွေဝ ဝဂ္ဂေန သံဃေန ဥပေါသထော ကာတဗ္ဗော။ ကရေယျ စေ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။
ပါရိသုဒ္ဓိဟာရကော စေ, ဘိက္ခဝေ, ဒိန္နာယ ပါရိသုဒ္ဓိယာ တတ္ထေဝ ပက္ကမတိ, အညဿ ဒါတဗ္ဗာ ပါရိသုဒ္ဓိ။ ပါရိသုဒ္ဓိဟာရကော စေ, ဘိက္ခဝေ, ဒိန္နာယ ပါရိသုဒ္ဓိယာ တတ္ထေဝ ဝိဗ္ဘမတိ,…ပေ… ကာလံ ကရောတိ – သာမဏေရော ပဋိဇာနာတိ – သိက္ခံ ပစ္စက္ခာတကော ပဋိဇာနာတိ – အန္တိမဝတ္ထုံ အဇ္ဈာပန္နကော ပဋိဇာနာတိ – ဥမ္မတ္တကော ပဋိဇာနာတိ – ခိတ္တစိတ္တော ပဋိဇာနာတိ – ဝေဒနာဋ္ဋော ပဋိဇာနာတိ – အာပတ္တိယာ အဒဿနေ ဥက္ခိတ္တကော ပဋိဇာနာတိ – အာပတ္တိယာ အပ္ပဋိကမ္မေ ဥက္ခိတ္တကော ပဋိဇာနာတိ – ပါပိကာယ ဒိဋ္ဌိယာ အပ္ပဋိနိဿဂ္ဂေ ဥက္ခိတ္တကော ပဋိဇာနာတိ – ပဏ္ဍကော ပဋိဇာနာတိ – ထေယျသံဝါသကော ပဋိဇာနာတိ – တိတ္ထိယပက္ကန္တကော ပဋိဇာနာတိ – တိရစ္ဆာနဂတော ပဋိဇာနာတိ – မာတုဃာတကော ပဋိဇာနာတိ – ပိတုဃာတကော ပဋိဇာနာတိ – အရဟန္တဃာတကော ပဋိဇာနာတိ – ဘိက္ခုနိဒူသကော ပဋိဇာနာတိ – သံဃဘေဒကော ပဋိဇာနာတိ – လောဟိတုပ္ပါဒကော ပဋိဇာနာတိ – ဥဘတောဗျဉ္ဇနကော ပဋိဇာနာတိ, အညဿ ဒါတဗ္ဗာ ပါရိသုဒ္ဓိ။
ပါရိသုဒ္ဓိဟာရကော စေ, ဘိက္ခဝေ, ဒိန္နာယ ပါရိသုဒ္ဓိယာ အန္တရာမဂ္ဂေ ပက္ကမတိ, အနာဟဋာ ဟောတိ ပါရိသုဒ္ဓိ။ ပါရိသုဒ္ဓိဟာရကော စေ, ဘိက္ခဝေ, ဒိန္နာယ ပါရိသုဒ္ဓိယာ အန္တရာမဂ္ဂေ ဝိဗ္ဘမတိ,…ပေ… ဥဘတောဗျဉ္ဇနကော ပဋိဇာနာတိ, အနာဟဋာ ဟောတိ ပါရိသုဒ္ဓိ။
ပါရိသုဒ္ဓိဟာရကော စေ, ဘိက္ခဝေ, ဒိန္နာယ ပါရိသုဒ္ဓိယာ သံဃပ္ပတ္တော ပက္ကမတိ, အာဟဋာ ဟောတိ ပါရိသုဒ္ဓိ။ ပါရိသုဒ္ဓိဟာရကော စေ, ဘိက္ခဝေ, ဒိန္နာယ ပါရိသုဒ္ဓိယာ သံဃပ္ပတ္တော ဝိဗ္ဘမတိ,…ပေ… ဥဘတောဗျဉ္ဇနကော ပဋိဇာနာတိ, အာဟဋာ ဟောတိ ပါရိသုဒ္ဓိ။
ပါရိသုဒ္ဓိဟာရကော စေ, ဘိက္ခဝေ, ဒိန္နာယ ပါရိသုဒ္ဓိယာ သံဃပ္ပတ္တော သုတ္တော န အာရောစေတိ, ပမတ္တော န အာရောစေတိ, သမာပန္နော န အာရောစေတိ, အာဟဋာ ဟောတိ ပါရိသုဒ္ဓိ။ ပါရိသုဒ္ဓိဟာရကဿ အနာပတ္တိ။
ပါရိသုဒ္ဓိဟာရကော စေ, ဘိက္ခဝေ, ဒိန္နာယ ပါရိသုဒ္ဓိယာ သံဃပ္ပတ္တော သဉ္စိစ္စ န အာရောစေတိ, အာဟဋာ ဟောတိ ပါရိသုဒ္ဓိ။ ပါရိသုဒ္ဓိဟာရကဿ အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿာတိ။
(ဝိ၊၃၊၁၆၃။)
၈၈။ ဆန္ဒဒါနကထာ
မြန်֍ ၁၆၅။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ – ‘‘သန္နိပတထ, ဘိက္ခဝေ, သံဃော ကမ္မံ ကရိဿတီ’’တိ။ ဧဝံ ဝုတ္တေ အညတရော ဘိက္ခု ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘အတ္ထိ, ဘန္တေ, ဘိက္ခု ဂိလာနော, သော အနာဂတော’’တိ။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ဂိလာနေန ဘိက္ခုနာ ဆန္ဒံ ဒါတုံ။ ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဒါတဗ္ဗော။ တေန ဂိလာနေန ဘိက္ခုနာ ဧကံ ဘိက္ခုံ ဥပသင်္ကမိတွာ ဧကံသံ ဥတ္တရာသင်္ဂံ ကရိတွာ ဥက္ကုဋိကံ နိသီဒိတွာ အဉ္ဇလိံ ပဂ္ဂဟေတွာ ဧဝမဿ ဝစနီယော – ‘‘ဆန္ဒံ ဒမ္မိ, ဆန္ဒံ မေ ဟရ, ဆန္ဒံ မေ အာရောစေဟီ’’တိ။ ကာယေန ဝိညာပေတိ, ဝါစာယ ဝိညာပေတိ, ကာယေန ဝါစာယ ဝိညာပေတိ, ဒိန္နော ဟောတိ ဆန္ဒော။ န ကာယေန ဝိညာပေတိ, န ဝါစာယ ဝိညာပေတိ, န ကာယေန ဝါစာယ ဝိညာပေတိ, န ဒိန္နော ဟောတိ ဆန္ဒော။ ဧဝဉ္စေတံ လဘေထ, ဣစ္စေတံ ကုသလံ။ နော စေ လဘေထ, သော, ဘိက္ခဝေ, ဂိလာနော ဘိက္ခု မဉ္စေန ဝါ ပီဌေန ဝါ သံဃမဇ္ဈေ အာနေတွာ ကမ္မံ ကာတဗ္ဗံ။ သစေ, ဘိက္ခဝေ, ဂိလာနုပဋ္ဌာကာနံ ဘိက္ခူနံ ဧဝံ ဟောတိ – ‘‘သစေ ခေါ မယံ ဂိလာနံ ဌာနာ စာဝေဿာမ, အာဗာဓော ဝါ အဘိဝဍ္ဎိဿတိ ကာလံကိရိယာ ဝါ ဘဝိဿတီ’’တိ, န, ဘိက္ခဝေ, ဂိလာနော ဘိက္ခု ဌာနာ စာဝေတဗ္ဗော။ သံဃေန တတ္ထ ဂန္တွာ ကမ္မံ ကာတဗ္ဗံ။ န တွေဝ ဝဂ္ဂေန သံဃေန ကမ္မံ ကာတဗ္ဗံ။ ကရေယျ စေ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။
ဆန္ဒဟာရကော စေ, ဘိက္ခဝေ, ဒိန္နေ ဆန္ဒေ တတ္ထေဝ ပက္ကမတိ, အညဿ ဒါတဗ္ဗော ဆန္ဒော။ ဆန္ဒဟာရကော စေ, ဘိက္ခဝေ, ဒိန္နေ ဆန္ဒေ တတ္ထေဝ ဝိဗ္ဘမတိ…ပေ… ကာလံကရောတိ – သာမဏေရော ပဋိဇာနာတိ – သိက္ခံ ပစ္စက္ခာတကော ပဋိဇာနာတိ – အန္တိမဝတ္ထုံ အဇ္ဈာပန္နကော ပဋိဇာနာတိ – ဥမ္မတ္တကော ပဋိဇာနာတိ – ခိတ္တစိတ္တော ပဋိဇာနာတိ – ဝေဒနာဋ္ဋော ပဋိဇာနာတိ – အာပတ္တိယာ အဒဿနေ ဥက္ခိတ္တကော ပဋိဇာနာတိ – အာပတ္တိယာ အပ္ပဋိကမ္မေ ဥက္ခိတ္တကော ပဋိဇာနာတိ – ပါပိကာယ ဒိဋ္ဌိယာ အပ္ပဋိနိဿဂ္ဂေ ဥက္ခိတ္တကော ပဋိဇာနာတိ – ပဏ္ဍကော ပဋိဇာနာတိ – ထေယျသံဝါသကော ပဋိဇာနာတိ – တိတ္ထိယပက္ကန္တကော ပဋိဇာနာတိ – တိရစ္ဆာနဂတော ပဋိဇာနာတိ – မာတုဃာတကော ပဋိဇာနာတိ – ပိတုဃာတကော ပဋိဇာနာတိ – အရဟန္တဃာတကော ပဋိဇာနာတိ – ဘိက္ခုနိဒူသကော ပဋိဇာနာတိ – သံဃဘေဒကော ပဋိဇာနာတိ – လောဟိတုပ္ပါဒကော ပဋိဇာနာတိ – ဥဘတောဗျဉ္ဇနကော ပဋိဇာနာတိ, အညဿ ဒါတဗ္ဗော ဆန္ဒော။
(ဝိ၊၃၊၁၆၄။)
ဆန္ဒဟာရကော စေ, ဘိက္ခဝေ, ဒိန္နေ ဆန္ဒေ အန္တရာမဂ္ဂေ ပက္ကမတိ, အနာဟဋော ဟောတိ ဆန္ဒော။ ဆန္ဒဟာရကော စေ, ဘိက္ခဝေ, ဒိန္နေ ဆန္ဒေ အန္တရာမဂ္ဂေ ဝိဗ္ဘမတိ…ပေ… ဥဘတောဗျဉ္ဇနကော ပဋိဇာနာတိ, အနာဟဋော ဟောတိ ဆန္ဒော။
ဆန္ဒဟာရကော စေ, ဘိက္ခဝေ, ဒိန္နေ ဆန္ဒေ သံဃပ္ပတ္တော ပက္ကမတိ, အာဟဋော ဟောတိ ဆန္ဒော။ ဆန္ဒဟာရကော စေ, ဘိက္ခဝေ, ဒိန္နေ ဆန္ဒေ သံဃပ္ပတ္တော ဝိဗ္ဘမတိ…ပေ… ဥဘတောဗျဉ္ဇနကော ပဋိဇာနာတိ, အာဟဋော ဟောတိ ဆန္ဒော။
ဆန္ဒဟာရကော စေ, ဘိက္ခဝေ, ဒိန္နေ ဆန္ဒေ သံဃပ္ပတ္တော သုတ္တော န အာရောစေတိ, ပမတ္တော န အာရောစေတိ, သမာပန္နော န အာရောစေတိ, အာဟဋော ဟောတိ ဆန္ဒော။ ဆန္ဒဟာရကဿ အနာပတ္တိ။
ဆန္ဒဟာရကော စေ, ဘိက္ခဝေ, ဒိန္နေ ဆန္ဒေ သံဃပ္ပတ္တော သဉ္စိစ္စ န အာရောစေတိ, အာဟဋော ဟောတိ ဆန္ဒော။ ဆန္ဒဟာရကဿ အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, တဒဟုပေါသထေ ပါရိသုဒ္ဓိံ ဒေန္တေန ဆန္ဒမ္ပိ ဒါတုံ, သန္တိ သံဃဿ ကရဏီယန္တိ။
၈၉။ ဉာတကာဒိဂ္ဂဟဏကထာ
မြန်֍ ၁၆၆။ တေန ခေါ ပန သမယေန အညတရံ ဘိက္ခုံ တဒဟုပေါသထေ ဉာတကာ ဂဏှိံသုံ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။
ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုံ တဒဟုပေါသထေ ဉာတကာ ဂဏှန္တိ။ တေ ဉာတကာ ဘိက္ခူဟိ ဧဝမဿု ဝစနီယာ – ‘‘ဣင်္ဃ, တုမှေ အာယသ္မန္တော ဣမံ ဘိက္ခုံ မုဟုတ္တံ မုဉ္စထ, ယာဝါယံ ဘိက္ခု ဥပေါသထံ ကရောတီ’’တိ။ ဧဝဉ္စေတံ လဘေထ, ဣစ္စေတံ ကုသလံ။ နော စေ လဘေထ, တေ ဉာတကာ ဘိက္ခူဟိ ဧဝမဿု ဝစနီယာ – ‘‘ဣင်္ဃ, တုမှေ အာယသ္မန္တော မုဟုတ္တံ ဧကမန္တံ ဟောထ, ယာဝါယံ ဘိက္ခု ပါရိသုဒ္ဓိံ ဒေတီ’’တိ။ ဧဝဉ္စေတံ လဘေထ, ဣစ္စေတံ ကုသလံ။ နော စေ လဘေထ, တေ ဉာတကာ ဘိက္ခူဟိ ဧဝမဿု ဝစနီယာ – ‘‘ဣင်္ဃ, တုမှေ အာယသ္မန္တော ဣမံ ဘိက္ခုံ မုဟုတ္တံ နိဿီမံ နေထ, ယာဝ သံဃော ဥပေါသထံ ကရောတီ’’တိ။ ဧဝဉ္စေတံ လဘေထ, ဣစ္စေတံ ကုသလံ။ နော စေ လဘေထ, န တွေဝ ဝဂ္ဂေန သံဃေန ဥပေါသထော ကာတဗ္ဗော။ ကရေယျ စေ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။
(ဝိ၊၃၊၁၆၅။)
ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုံ တဒဟုပေါသထေ ရာဇာနော ဂဏှန္တိ,…ပေ… စောရာ ဂဏှန္တိ – ဓုတ္တာ ဂဏှန္တိ – ဘိက္ခုပစ္စတ္ထိကာ ဂဏှန္တိ, တေ ဘိက္ခုပစ္စတ္ထိကာ ဘိက္ခူဟိ ဧဝမဿု ဝစနီယာ – ‘‘ဣင်္ဃ, တုမှေ အာယသ္မန္တော ဣမံ ဘိက္ခုံ မုဟုတ္တံ မုဉ္စထ, ယာဝါယံ ဘိက္ခု ဥပေါသထံ ကရောတီ’’တိ။ ဧဝဉ္စေတံ လဘေထ, ဣစ္စေတံ ကုသလံ။ နော စေ လဘေထ, တေ ဘိက္ခုပစ္စတ္ထိကာ ဘိက္ခူဟိ ဧဝမဿု ဝစနီယာ – ‘‘ဣင်္ဃ, တုမှေ အာယသ္မန္တော မုဟုတ္တံ ဧကမန္တံ ဟောထ, ယာဝါယံ ဘိက္ခု ပါရိသုဒ္ဓိံ ဒေတီ’’တိ။ ဧဝဉ္စေတံ လဘေထ, ဣစ္စေတံ ကုသလံ။ နော စေ လဘေထ, တေ ဘိက္ခုပစ္စတ္ထိကာ ဘိက္ခူဟိ ဧဝမဿု ဝစနီယာ – ‘‘ဣင်္ဃ, တုမှေ အာယသ္မန္တော ဣမံ ဘိက္ခုံ မုဟုတ္တံ နိဿီမံ နေထ, ယာဝ သံဃော ဥပေါသထံ ကရောတီ’’တိ။ ဧဝဉ္စေတံ လဘေထ, ဣစ္စေတံ ကုသလံ။ နော စေ လဘေထ, န တွေဝ ဝဂ္ဂေန သံဃေန ဥပေါသထော ကာတဗ္ဗော။ ကရေယျ စေ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿာတိ။
၉၀။ ဥမ္မတ္တကသမ္မုတိ
မြန်֍ ၁၆၇။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ – ‘‘သန္နိပတထ, ဘိက္ခဝေ, အတ္ထိ သံဃဿ ကရဏီယ’’န္တိ။ ဧဝံ ဝုတ္တေ အညတရော ဘိက္ခု ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘အတ္ထိ, ဘန္တေ, ဂဂ္ဂေါ နာမ ဘိက္ခု ဥမ္မတ္တကော, သော အနာဂတော’’တိ။
‘‘ဒွေမေ, ဘိက္ခဝေ, ဥမ္မတ္တကာ – အတ္ထိ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု ဥမ္မတ္တကော သရတိပိ ဥပေါသထံ နပိ သရတိ, သရတိပိ သံဃကမ္မံ နပိ သရတိ, အတ္ထိ နေဝ သရတိ၊ အာဂစ္ဆတိပိ ဥပေါသထံ နပိ အာဂစ္ဆတိ, အာဂစ္ဆတိပိ သံဃကမ္မံ နပိ အာဂစ္ဆတိ, အတ္ထိ နေဝ အာဂစ္ဆတိ။ တတြ, ဘိက္ခဝေ, ယွာယံ ဥမ္မတ္တကော သရတိပိ ဥပေါသထံ နပိ သရတိ, သရတိပိ သံဃကမ္မံ နပိ သရတိ, အာဂစ္ဆတိပိ ဥပေါသထံ နပိ အာဂစ္ဆတိ, အာဂစ္ဆတိပိ သံဃကမ္မံ နပိ အာဂစ္ဆတိ, အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ဧဝရူပဿ ဥမ္မတ္တကဿ ဥမ္မတ္တကသမ္မုတ္တိံ ဒါတုံ။ ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဒါတဗ္ဗာ။ ဗျတ္တေန ဘိက္ခုနာ ပဋိဗလေန သံဃော ဉာပေတဗ္ဗော –
‘‘သုဏာတု မေ, ဘန္တေ, သံဃော။ ဂဂ္ဂေါ ဘိက္ခု ဥမ္မတ္တကော – သရတိပိ ဥပေါသထံ နပိ သရတိ, သရတိပိ သံဃကမ္မံ နပိ သရတိ, အာဂစ္ဆတိပိ ဥပေါသထံ နပိ အာဂစ္ဆတိ, အာဂစ္ဆတိပိ သံဃကမ္မံ နပိ အာဂစ္ဆတိ။ ယဒိ သံဃဿ ပတ္တကလ္လံ, သံဃော ဂဂ္ဂဿ ဘိက္ခုနော ဥမ္မတ္တကဿ
(ဝိ၊၃၊၁၆၆။)
ဥမ္မတ္တကသမ္မုတိံ ဒဒေယျ။ သရေယျ ဝါ ဂဂ္ဂေါ ဘိက္ခု ဥပေါသထံ န ဝါ သရေယျ, သရေယျ ဝါ သံဃကမ္မံ န ဝါ သရေယျ, အာဂစ္ဆေယျ ဝါ ဥပေါသထံ န ဝါ အာဂစ္ဆေယျ, အာဂစ္ဆေယျ ဝါ သံဃကမ္မံ န ဝါ အာဂစ္ဆေယျ, သံဃော သဟ ဝါ ဂဂ္ဂေန ဝိနာ ဝါ ဂဂ္ဂေန ဥပေါသထံ ကရေယျ, သံဃကမ္မံ ကရေယျ။ ဧသာ ဉတ္တိ။
‘‘သုဏာတု မေ, ဘန္တေ, သံဃော။ ဂဂ္ဂေါ ဘိက္ခု ဥမ္မတ္တကော – သရတိပိ ဥပေါသထံ နပိ သရတိ, သရတိပိ သံဃကမ္မံ နပိ သရတိ, အာဂစ္ဆတိပိ ဥပေါသထံ နပိ အာဂစ္ဆတိ, အာဂစ္ဆတိပိ သံဃကမ္မံ နပိ အာဂစ္ဆတိ။ သံဃော ဂဂ္ဂဿ ဘိက္ခုနော ဥမ္မတ္တကဿ ဥမ္မတ္တကသမ္မုတိံ ဒေတိ။ သရေယျ ဝါ ဂဂ္ဂေါ ဘိက္ခု ဥပေါသထံ န ဝါ သရေယျ, သရေယျ ဝါ သံဃကမ္မံ န ဝါ သရေယျံ, အာဂစ္ဆေယျ ဝါ ဥပေါသထံ န ဝါ အာဂစ္ဆေယျ, အာဂစ္ဆေယျ ဝါ သံဃကမ္မံ န ဝါ အာဂစ္ဆေယျ, သံဃော သဟ ဝါ ဂဂ္ဂေန, ဝိနာ ဝါ ဂဂ္ဂေန ဥပေါသထံ ကရိဿတိ, သံဃကမ္မံ ကရိဿတိ။ ယဿာယသ္မတော ခမတိ ဂဂ္ဂဿ ဘိက္ခုနော ဥမ္မတ္တကဿ ဥမ္မတ္တကသမ္မုတိယာ ဒါနံ – သရေယျ ဝါ ဂဂ္ဂေါ ဘိက္ခု ဥပေါသထံ န ဝါ သရေယျ, သရေယျ ဝါ သံဃကမ္မံ န ဝါ သရေယျ, အာဂစ္ဆေယျ ဝါ ဥပေါသထံ န ဝါ အာဂစ္ဆေယျ, အာဂစ္ဆေယျ ဝါ သံဃကမ္မံ န ဝါ အာဂစ္ဆေယျ, သံဃော သဟ ဝါ ဂဂ္ဂေန, ဝိနာ ဝါ ဂဂ္ဂေန ဥပေါသထံ ကရိဿတိ, သံဃကမ္မံ ကရိဿတိ, သော တုဏှဿ၊ ယဿ နက္ခမတိ, သော ဘာသေယျ။
‘‘ဒိန္နာ သံဃေန ဂဂ္ဂဿ ဘိက္ခုနော ဥမ္မတ္တကဿ ဥမ္မတ္တကသမ္မုတိ။ သရေယျ ဝါ ဂဂ္ဂေါ ဘိက္ခု ဥပေါသထံ န ဝါ သရေယျ, သရေယျ ဝါ သံဃကမ္မံ န ဝါ သရေယျ, အာဂစ္ဆေယျ ဝါ ဥပေါသထံ န ဝါ အာဂစ္ဆေယျ, အာဂစ္ဆေယျ ဝါ သံဃကမ္မံ န ဝါ အာဂစ္ဆေယျ, သံဃော သဟ ဝါ ဂဂ္ဂေန ဝိနာ ဝါ ဂဂ္ဂေန ဥပေါသထံ ကရိဿတိ, သံဃကမ္မံ ကရိဿတိ။ ခမတိ သံဃဿ, တသ္မာ တုဏှီ, ဧဝမေတံ ဓာရယာမီ’’တိ။
၉၁။ သံဃုပေါသထာဒိပ္ပဘေဒံ
မြန်֍ ၁၆၈။ တေန ခေါ ပန သမယေန အညတရသ္မိံ အာဝါသေ တဒဟုပေါသထေ စတ္တာရော ဘိက္ခူ ဝိဟရန္တိ။ အထ ခေါ တေသံ ဘိက္ခူနံ ဧတဒဟောသိ – ‘‘ဘဂဝတာ ပညတ္တံ ‘ဥပေါသထော ကာတဗ္ဗော’တိ, မယဉ္စမှာ စတ္တာရော ဇနာ, ကထံ နု ခေါ အမှေဟိ ဥပေါသထော ကာတဗ္ဗော’’တိ? ဘဂဝတော
(ဝိ၊၃၊၁၆၇။)
ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, စတုန္နံ ပါတိမောက္ခံ ဥဒ္ဒိသိတုန္တိ။
တေန ခေါ ပန သမယေန အညတရသ္မိံ အာဝါသေ တဒဟုပေါသထေ တယော ဘိက္ခူ ဝိဟရန္တိ။ အထ ခေါ တေသံ ဘိက္ခူနံ ဧတဒဟောသိ – ‘‘ဘဂဝတာ အနုညာတံ စတုန္နံ ပါတိမောက္ခံ ဥဒ္ဒိသိတုံ, မယဉ္စမှာ တယော ဇနာ, ကထံ နု ခေါ အမှေဟိ ဥပေါသထော ကာတဗ္ဗော’’တိ? ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, တိဏ္ဏံ ပါရိသုဒ္ဓိဥပေါသထံ ကာတုံ။ ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ကာတဗ္ဗော။ ဗျတ္တေန ဘိက္ခုနာ ပဋိဗလေန တေ ဘိက္ခူ ဉာပေတဗ္ဗာ –
‘‘သုဏန္တု မေ အာယသ္မန္တာ။ အဇ္ဇုပေါသထော ပန္နရသော။ ယဒါယသ္မန္တာနံ ပတ္တကလ္လံ, မယံ အညမညံ ပါရိသုဒ္ဓိဥပေါသထံ ကရေယျာမာ’’တိ။
ထေရေန ဘိက္ခုနာ ဧကံသံ ဥတ္တရာသင်္ဂံ ကရိတွာ ဥက္ကုဋိကံ နိသီဒိတွာ အဉ္ဇလိံ ပဂ္ဂဟေတွာ တေ ဘိက္ခူ ဧဝမဿု ဝစနီယာ – ‘‘ပရိသုဒ္ဓေါ အဟံ, အာဝုသော၊ ပရိသုဒ္ဓေါတိ မံ ဓာရေထ။ ပရိသုဒ္ဓေါ အဟံ, အာဝုသော၊ ပရိသုဒ္ဓေါတိ မံ ဓာရေထ။ ပရိသုဒ္ဓေါ အဟံ, အာဝုသော၊ ပရိသုဒ္ဓေါတိ မံ ဓာရေထာ’’တိ။
နဝကေန ဘိက္ခုနာ ဧကံသံ ဥတ္တရာသင်္ဂံ ကရိတွာ ဥက္ကုဋိကံ နိသီဒိတွာ အဉ္ဇလိံ ပဂ္ဂဟေတွာ တေ ဘိက္ခူ ဧဝမဿု ဝစနီယာ – ‘‘ပရိသုဒ္ဓေါ အဟံ, ဘန္တေ၊ ပရိသုဒ္ဓေါတိ မံ ဓာရေထ။ ပရိသုဒ္ဓေါ အဟံ, ဘန္တေ၊ ပရိသုဒ္ဓေါတိ မံ ဓာရေထ။ ပရိသုဒ္ဓေါ အဟံ, ဘန္တေ၊ ပရိသုဒ္ဓေါတိ မံ ဓာရေထာ’’တိ။
တေန ခေါ ပန သမယေန အညတရသ္မိံ အာဝါသေ တဒဟုပေါသထေ ဒွေ ဘိက္ခူ ဝိဟရန္တိ။ အထ ခေါ တေသံ ဘိက္ခူနံ ဧတဒဟောသိ – ‘‘ဘဂဝတာ အနုညာတံ စတုန္နံ ပါတိမောက္ခံ ဥဒ္ဒိသိတုံ, တိဏ္ဏန္နံ ပါရိသုဒ္ဓိဥပေါသထံ ကာတုံ။ မယဉ္စမှာ ဒွေ ဇနာ။ ကထံ နု ခေါ အမှေဟိ ဥပေါသထော ကာတဗ္ဗော’’တိ? ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ဒွိန္နံ ပါရိသုဒ္ဓိဥပေါသထံ ကာတုံ။ ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ကာတဗ္ဗော။ ထေရေန ဘိက္ခုနာ ဧကံသံ ဥတ္တရာသင်္ဂံ ကရိတွာ ဥက္ကုဋိကံ နိသီဒိတွာ အဉ္ဇလိံ ပဂ္ဂဟေတွာ နဝေါ ဘိက္ခု ဧဝမဿ ဝစနီယော – ‘‘ပရိသုဒ္ဓေါ အဟံ, အာဝုသော၊ ပရိသုဒ္ဓေါတိ မံ ဓာရေဟိ။ ပရိသုဒ္ဓေါ အဟံ, အာဝုသော၊ ပရိသုဒ္ဓေါတိ မံ ဓာရေဟိ။ ပရိသုဒ္ဓေါ အဟံ, အာဝုသော၊ ပရိသုဒ္ဓေါတိ မံ ဓာရေဟီ’’တိ။
(ဝိ၊၃၊၁၆၈။)
နဝကေန ဘိက္ခုနာ ဧကံသံ ဥတ္တရာသင်္ဂံ ကရိတွာ ဥက္ကုဋိကံ နိသီဒိတွာ အဉ္ဇလိံ ပဂ္ဂဟေတွာ ထေရော ဘိက္ခု ဧဝမဿ ဝစနီယော – ‘‘ပရိသုဒ္ဓေါ အဟံ, ဘန္တေ၊ ပရိသုဒ္ဓေါတိ မံ ဓာရေထ။ ပရိသုဒ္ဓေါ အဟံ, ဘန္တေ၊ ပရိသုဒ္ဓေါတိ မံ ဓာရေထ။ ပရိသုဒ္ဓေါ အဟံ, ဘန္တေ၊ ပရိသုဒ္ဓေါတိ မံ ဓာရေထာ’’တိ။
တေန ခေါ ပန သမယေန အညတရသ္မိံ အာဝါသေ တဒဟုပေါသထေ ဧကော ဘိက္ခု ဝိဟရတိ။ အထ ခေါ တဿ ဘိက္ခုနော ဧတဒဟောသိ – ‘‘ဘဂဝတာ အနုညာတံ စတုန္နံ ပါတိမောက္ခံ ဥဒ္ဒိသိတုံ, တိဏ္ဏန္နံ ပါရိသုဒ္ဓိဥပေါသထံ ကာတုံ, ဒွိန္နံ ပါရိသုဒ္ဓိဥပေါသထံ ကာတုံ။ အဟဉ္စမှိ ဧကကော။ ကထံ နု ခေါ မယာ ဥပေါသထော ကာတဗ္ဗော’’တိ? ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, အညတရသ္မိံ အာဝါသေ တဒဟုပေါသထေ ဧကော ဘိက္ခု ဝိဟရတိ။ တေန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနာ ယတ္ထ ဘိက္ခူ ပဋိက္ကမန္တိ ဥပဋ္ဌာနသာလာယ ဝါ, မဏ္ဍပေ ဝါ, ရုက္ခမူလေ ဝါ, သော ဒေသော သမ္မဇ္ဇိတွာ ပါနီယံ ပရိဘောဇနီယံ ဥပဋ္ဌာပေတွာ အာသနံ ပညပေတွာ ပဒီပံ ကတွာ နိသီဒိတဗ္ဗံ။ သစေ အညေ ဘိက္ခူ အာဂစ္ဆန္တိ, တေဟိ သဒ္ဓိံ ဥပေါသထော ကာတဗ္ဗော။ နော စေ အာဂစ္ဆန္တိ, အဇ္ဇ မေ ဥပေါသထောတိ အဓိဋ္ဌာတဗ္ဗော။ နော စေ အဓိဋ္ဌဟေယျ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။
တတြ, ဘိက္ခဝေ, ယတ္ထ စတ္တာရော ဘိက္ခူ ဝိဟရန္တိ, န ဧကဿ ပါရိသုဒ္ဓိံ အာဟရိတွာ တီဟိ ပါတိမောက္ခံ ဥဒ္ဒိသိတဗ္ဗံ။ ဥဒ္ဒိသေယျုံ စေ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ တတြ, ဘိက္ခဝေ, ယတ္ထ တယော ဘိက္ခူ ဝိဟရန္တိ, န ဧကဿ ပါရိသုဒ္ဓိံ အာဟရိတွာ ဒွီဟိ ပါရိသုဒ္ဓိဥပေါသထော ကာတဗ္ဗော။ ကရေယျုံ စေ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ တတြ, ဘိက္ခဝေ, ယတ္ထ ဒွေ ဘိက္ခူ ဝိဟရန္တိ, န ဧကဿ ပါရိသုဒ္ဓိံ အာဟရိတွာ ဧကေန အဓိဋ္ဌာတဗ္ဗော။ အဓိဋ္ဌဟေယျ စေ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿာတိ။
၉၂။ အာပတ္တိပဋိကမ္မဝိဓိ
မြန်֍ ၁၆၉။ တေန ခေါ ပန သမယေန အညတရော ဘိက္ခု တဒဟုပေါသထေ အာပတ္တိံ အာပန္နော ဟောတိ။ အထ ခေါ တဿ ဘိက္ခုနော ဧတဒဟောသိ – ‘‘ဘဂဝတာ ပညတ္တံ ‘န သာပတ္တိကေန ဥပေါသထော ကာတဗ္ဗော’တိ။ အဟဉ္စမှိ အာပတ္တိံ အာပန္နော။ ကထံ နု ခေါ မယာ ပဋိပဇ္ဇိတဗ္ဗ’’န္တိ? ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု တဒဟုပေါသထေ အာပတ္တိံ အာပန္နော ဟောတိ။ တေန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနာ ဧကံ ဘိက္ခုံ ဥပသင်္ကမိတွာ ဧကံသံ ဥတ္တရာသင်္ဂံ ကရိတွာ ဥက္ကုဋိကံ နိသီဒိတွာ အဉ္ဇလိံ
(ဝိ၊၃၊၁၆၉။)
ပဂ္ဂဟေတွာ ဧဝမဿ ဝစနီယော – ‘‘အဟံ, အာဝုသော, ဣတ္ထန္နာမံ အာပတ္တိံ အာပန္နော, တံ ပဋိဒေသေမီ’’တိ။ တေန ဝတ္တဗ္ဗော – ‘‘ပဿသီ’’တိ။ ‘‘အာမ ပဿာမီ’’တိ။ ‘‘အာယတိံ သံဝရေယျာသီ’’တိ။
ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု တဒဟုပေါသထေ အာပတ္တိယာ ဝေမတိကော ဟောတိ။ တေန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနာ ဧကံ ဘိက္ခုံ ဥပသင်္ကမိတွာ ဧကံသံ ဥတ္တရာသင်္ဂံ ကရိတွာ ဥက္ကုဋိကံ နိသီဒိတွာ အဉ္ဇလိံ ပဂ္ဂဟေတွာ ဧဝမဿ ဝစနီယော – ‘‘အဟံ, အာဝုသော, ဣတ္ထန္နာမာယ အာပတ္တိယာ ဝေမတိကော၊ ယဒါ နိဗ္ဗေမတိကော ဘဝိဿာမိ, တဒါ တံ အာပတ္တိံ ပဋိကရိဿာမီ’’တိ ဝတွာ ဥပေါသထော ကာတဗ္ဗော, ပါတိမောက္ခံ သောတဗ္ဗံ, န တွေဝ တပ္ပစ္စယာ ဥပေါသထဿ အန္တရာယော ကာတဗ္ဗောတိ။
တေန ခေါ ပန သမယေန ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ သဘာဂံ အာပတ္တိံ ဒေသေန္တိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ န, ဘိက္ခဝေ, သဘာဂါ အာပတ္တိ ဒေသေတဗ္ဗာ။ ယော ဒေသေယျ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿာတိ။
တေန ခေါ ပန သမယေန ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ သဘာဂံ အာပတ္တိံ ပဋိဂ္ဂဏှန္တိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ န, ဘိက္ခဝေ, သဘာဂါ အာပတ္တိ ပဋိဂ္ဂဟေတဗ္ဗာ။ ယော ပဋိဂ္ဂဏှေယျ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿာတိ။
၉၃။ အာပတ္တိအာဝိကရဏဝိဓိ
မြန်֍ ၁၇၀။ တေန ခေါ ပန သမယေန အညတရော ဘိက္ခု ပါတိမောက္ခေ ဥဒ္ဒိဿမာနေ အာပတ္တိံ သရတိ။ အထ ခေါ တဿ ဘိက္ခုနော ဧတဒဟောသိ – ‘‘ဘဂဝတာ ပညတ္တံ ‘န သာပတ္တိကေန ဥပေါသထော ကာတဗ္ဗော’တိ။ အဟဉ္စမှိ အာပတ္တိံ အာပန္နော။ ကထံ နု ခေါ မယာ ပဋိပဇ္ဇိတဗ္ဗ’’န္တိ? ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။
ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု ပါတိမောက္ခေ ဥဒ္ဒိဿမာနေ အာပတ္တိံ သရတိ။ တေန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနာ သာမန္တော ဘိက္ခု ဧဝမဿ ဝစနီယော – ‘‘အဟံ, အာဝုသော, ဣတ္ထန္နာမံ အာပတ္တိံ အာပန္နော။ ဣတော ဝုဋ္ဌဟိတွာ တံ အာပတ္တိံ ပဋိကရိဿာမီ’’တိ ဝတွာ ဥပေါသထော ကာတဗ္ဗော, ပါတိမောက္ခံ သောတဗ္ဗံ, န တွေဝ တပ္ပစ္စယာ ဥပေါသထဿ အန္တရာယော ကာတဗ္ဗော။
ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု ပါတိမောက္ခေ ဥဒ္ဒိဿမာနေ အာပတ္တိယာ ဝေမတိကော ဟောတိ။ တေန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနာ သာမန္တော ဘိက္ခု ဧဝမဿ
(ဝိ၊၃၊၁၇၀။)
ဝစနီယော – ‘‘အဟံ, အာဝုသော, ဣတ္ထန္နာမာယ အာပတ္တိယာ ဝေမတိကော။ ယဒါ နိဗ္ဗေမတိကော ဘဝိဿာမိ, တဒါ တံ အာပတ္တိံ ပဋိကရိဿာမီ’’တိ ဝတွာ ဥပေါသထော ကာတဗ္ဗော, ပါတိမောက္ခံ သောတဗ္ဗံ၊ န တွေဝ တပ္ပစ္စယာ ဥပေါသထဿ အန္တရာယော ကာတဗ္ဗောတိ။
၉၄။ သဘာဂါပတ္တိပဋိကမ္မဝိဓိ
မြန်֍ ၁၇၁။ တေန ခေါ ပန သမယေန အညတရသ္မိံ အာဝါသေ တဒဟုပေါသထေ သဗ္ဗော သံဃော သဘာဂံ အာပတ္တိံ အာပန္နော ဟောတိ။ အထ ခေါ တေသံ ဘိက္ခူနံ ဧတဒဟောသိ – ‘‘ဘဂဝတာ ပညတ္တံ ‘န သဘာဂါ အာပတ္တိ ဒေသေတဗ္ဗာ, န သဘာဂါ အာပတ္တိ ပဋိဂ္ဂဟေတဗ္ဗာ’တိ။ အယဉ္စ သဗ္ဗော သံဃော သဘာဂံ အာပတ္တိံ အာပန္နော။ ကထံ နု ခေါ အမှေဟိ ပဋိပဇ္ဇိတဗ္ဗ’’န္တိ? ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။
ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, အညတရသ္မိံ အာဝါသေ တဒဟုပေါသထေ သဗ္ဗော သံဃော သဘာဂံ အာပတ္တိံ အာပန္နော ဟောတိ။ တေဟိ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခူဟိ ဧကော ဘိက္ခု သာမန္တာ အာဝါသာ သဇ္ဇုကံ ပါဟေတဗ္ဗော – ဂစ္ဆာဝုသော, တံ အာပတ္တိံ ပဋိကရိတွာ အာဂစ္ဆ၊ မယံ တေ သန္တိကေ အာပတ္တိံ ပဋိကရိဿာမာတိ။ ဧဝဉ္စေတံ လဘေထ, ဣစ္စေတံ ကုသလံ။ နော စေ လဘေထ, ဗျတ္တေန ဘိက္ခုနာ ပဋိဗလေန သံဃော ဉာပေတဗ္ဗော –
‘‘သုဏာတု မေ, ဘန္တေ, သံဃော။ အယံ သဗ္ဗော သံဃော သဘာဂံ အာပတ္တိံ အာပန္နော။ ယဒါ အညံ ဘိက္ခုံ သုဒ္ဓံ အနာပတ္တိကံ ပဿိဿတိ, တဒါ တဿ သန္တိကေ တံ အာပတ္တိံ ပဋိကရိဿတီ’’တိ ဝတွာ ဥပေါသထော ကာတဗ္ဗော, ပါတိမောက္ခံ ဥဒ္ဒိသိတဗ္ဗံ, န တွေဝ တပ္ပစ္စယာ ဥပေါသထဿ အန္တရာယော ကာတဗ္ဗော။
ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, အညတရသ္မိံ အာဝါသေ တဒဟုပေါသထေ သဗ္ဗော သံဃော သဘာဂါယ အာပတ္တိယာ ဝေမတိကော ဟောတိ။ ဗျတ္တေန ဘိက္ခုနာ ပဋိဗလေန သံဃော ဉာပေတဗ္ဗော –
‘‘သုဏာတု မေ, ဘန္တေ, သံဃော။ အယံ သဗ္ဗော သံဃော သဘာဂါယ အာပတ္တိယာ ဝေမတိကော။ ယဒါ နိဗ္ဗေမတိကော ဘဝိဿတိ, တဒါ တံ အာပတ္တိံ ပဋိကရိဿတီ’’တိ ဝတွာ ဥပေါသထော ကာတဗ္ဗော, ပါတိမောက္ခံ ဥဒ္ဒိသိတဗ္ဗံ၊ န တွေဝ တပ္ပစ္စယာ ဥပေါသထဿ အန္တရာယော ကာတဗ္ဗော။
(ဝိ၊၃၊၁၇၁။)
ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, အညတရသ္မိံ အာဝါသေ ဝဿူပဂတော သံဃော သဘာဂံ အာပတ္တိံ အာပန္နော ဟောတိ။ တေဟိ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခူဟိ ဧကော ဘိက္ခု သာမန္တာ အာဝါသာ သဇ္ဇုကံ ပါဟေတဗ္ဗော – ဂစ္ဆာဝုသော, တံ အာပတ္တိံ ပဋိကရိတွာ အာဂစ္ဆ၊ မယံ တေ သန္တိကေ တံ အာပတ္တိံ ပဋိကရိဿာမာတိ။ ဧဝဉ္စေတံ လဘေထ, ဣစ္စေတံ ကုသလံ။ နော စေ လဘေထ, ဧကော ဘိက္ခု သတ္တာဟကာလိကံ ပါဟေတဗ္ဗော – ဂစ္ဆာဝုသော, တံ အာပတ္တိံ ပဋိကရိတွာ အာဂစ္ဆ၊ မယံ တေ သန္တိကေ တံ အာပတ္တိံ ပဋိကရိဿာမာတိ။
တေန ခေါ ပန သမယေန အညတရသ္မိံ အာဝါသေ သဗ္ဗော သံဃော သဘာဂံ အာပတ္တိံ အာပန္နော ဟောတိ။ သော န ဇာနာတိ တဿာ အာပတ္တိယာ နာမဂေါတ္တံ။ တတ္ထ အညော ဘိက္ခု အာဂစ္ဆတိ ဗဟုဿုတော အာဂတာဂမော ဓမ္မဓရော ဝိနယဓရော မာတိကာဓရော ပဏ္ဍိတော ဗျတ္တော မေဓာဝီ လဇ္ဇီ ကုက္ကုစ္စကော သိက္ခာကာမော။ တမေနံ အညတရော ဘိက္ခု ယေန သော ဘိက္ခု တေနုပသင်္ကမိ, ဥပသင်္ကမိတွာ တံ ဘိက္ခုံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ယော နု ခေါ, အာဝုသော, ဧဝဉ္စေဝဉ္စ ကရောတိ, ကိံ နာမ သော အာပတ္တိံ အာပဇ္ဇတီ’’တိ? သော ဧဝမာဟ – ‘‘ယော ခေါ, အာဝုသော, ဧဝဉ္စေဝဉ္စ ကရောတိ, ဣမံ နာမ သော အာပတ္တိံ အာပဇ္ဇတိ။ ဣမံ နာမ တွံ, အာဝုသော, အာပတ္တိံ အာပန္နော၊ ပဋိကရောဟိ တံ အာပတ္တိ’’န္တိ။ သော ဧဝမာဟ – ‘‘န ခေါ အဟံ, အာဝုသော, ဧကောဝ ဣမံ အာပတ္တိံ အာပန္နော၊ အယံ သဗ္ဗော သံဃော ဣမံ အာပတ္တိံ အာပန္နော’’တိ။ သော ဧဝမာဟ – ‘‘ကိံ တေ, အာဝုသော, ကရိဿတိ ပရော အာပန္နော ဝါ အနာပန္နော ဝါ။ ဣင်္ဃ, တွံ, အာဝုသော, သကာယ အာပတ္တိယာ ဝုဋ္ဌာဟီ’’တိ။ အထ ခေါ သော ဘိက္ခု တဿ ဘိက္ခုနော ဝစနေန တံ အာပတ္တိံ ပဋိကရိတွာ ယေန တေ ဘိက္ခူ တေနုပသင်္ကမိ, ဥပသင်္ကမိတွာ တေ ဘိက္ခူ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ယော ကိရ, အာဝုသော, ဧဝဉ္စေဝဉ္စ ကရောတိ, ဣမံ နာမ သော အာပတ္တိံ အာပဇ္ဇတိ။ ဣမံ နာမ တုမှေ, အာဝုသော, အာပတ္တိံ အာပန္နာ၊ ပဋိကရောထ တံ အာပတ္တိ’’န္တိ။ အထ ခေါ တေ ဘိက္ခူ န ဣစ္ဆိံသု တဿ ဘိက္ခုနော ဝစနေန တံ အာပတ္တိံ ပဋိကာတုံ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။
ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, အညတရသ္မိံ အာဝါသေ သဗ္ဗော သံဃော သဘာဂံ အာပတ္တိံ အာပန္နော ဟောတိ။ သော န ဇာနာတိ တဿာ အာပတ္တိယာ နာမဂေါတ္တံ။ တတ္ထ အညော ဘိက္ခု အာဂစ္ဆတိ ဗဟုဿုတော အာဂတာဂမော
(ဝိ၊၃၊၁၇၂။)
ဓမ္မဓရော ဝိနယဓရော မာတိကာဓရော ပဏ္ဍိတော ဗျတ္တော မေဓာဝီ လဇ္ဇီ ကုက္ကုစ္စကော သိက္ခာကာမော။ တမေနံ အညတရော ဘိက္ခု ယေန သော ဘိက္ခု တေနုပသင်္ကမိ, ဥပသင်္ကမိတွာ တံ ဘိက္ခုံ ဧဝံ ဝဒေတိ – ‘‘ယော နု ခေါ, အာဝုသော, ဧဝဉ္စေဝဉ္စ ကရောတိ, ကိံ နာမ သော အာပတ္တိံ အာပဇ္ဇတီ’’တိ? သော ဧဝံ ဝဒေတိ – ‘‘ယော ခေါ, အာဝုသော, ဧဝဉ္စေဝဉ္စ ကရောတိ, ဣမံ နာမ သော အာပတ္တိံ အာပဇ္ဇတိ။ ဣမံ နာမ တွံ, အာဝုသော, အာပတ္တိံ အာပန္နော၊ ပဋိကရောဟိ တံ အာပတ္တိ’’န္တိ။ သော ဧဝံ ဝဒေတိ – ‘‘န ခေါ အဟံ, အာဝုသော, ဧကောဝ ဣမံ အာပတ္တိံ အာပန္နော။ အယံ သဗ္ဗော သံဃော ဣမံ အာပတ္တိံ အာပန္နော’’တိ။ သော ဧဝံ ဝဒေတိ – ‘‘ကိံ တေ, အာဝုသော, ကရိဿတိ ပရော အာပန္နော ဝါ အနာပန္နော ဝါ။ ဣင်္ဃ, တွံ, အာဝုသော, သကာယ အာပတ္တိယာ ဝုဋ္ဌာဟီ’’တိ။ သော စေ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု တဿ ဘိက္ခုနော ဝစနေန တံ အာပတ္တိံ ပဋိကရိတွာ ယေန တေ ဘိက္ခူ တေနုပသင်္ကမိ, ဥပသင်္ကမိတွာ တေ ဘိက္ခူ ဧဝံ ဝဒေတိ – ‘‘ယော ကိရ, အာဝုသော, ဧဝဉ္စေဝဉ္စ ကရောတိ ဣမံ နာမ သော အာပတ္တိံ အာပဇ္ဇတိ, ဣမံ နာမ တုမှေ အာဝုသော အာပတ္တိံ အာပန္နာ, ပဋိကရောထ တံ အာပတ္တိ’’န္တိ။ တေ စေ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခူ တဿ ဘိက္ခုနော ဝစနေန တံ အာပတ္တိံ ပဋိကရေယျုံ, ဣစ္စေတံ ကုသလံ။ နော စေ ပဋိကရေယျုံ, န တေ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခူ တေန ဘိက္ခုနာ အကာမာ ဝစနီယာတိ။
စောဒနာဝတ္ထုဘာဏဝါရော နိဋ္ဌိတော ဒုတိယော။
၉၅။ အနာပတ္တိပန္နရသကံ
မြန်֍ ၁၇၂။ တေန ခေါ ပန သမယေန အညတရသ္မိံ အာဝါသေ တဒဟုပေါသထေ သမ္ဗဟုလာ အာဝါသိကာ ဘိက္ခူ သန္နိပတိံသု စတ္တာရော ဝါ အတိရေကာ ဝါ။ တေ န ဇာနိံသု ‘‘အတ္ထညေ အာဝါသိကာ ဘိက္ခူ အနာဂတာ’’တိ။ တေ ဓမ္မသညိနော ဝိနယသညိနော ဝဂ္ဂါ သမဂ္ဂသညိနော ဥပေါသထံ အကံသု, ပါတိမောက္ခံ ဥဒ္ဒိသိံသု။ တေဟိ ဥဒ္ဒိဿမာနေ ပါတိမောက္ခေ, အထညေ အာဝါသိကာ ဘိက္ခူ အာဂစ္ဆိံသု ဗဟုတရာ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။
ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, အညတရသ္မိံ အာဝါသေ တဒဟုပေါသထေ သမ္ဗဟုလာ အာဝါသိကာ ဘိက္ခူ သန္နိပတန္တိ စတ္တာရော ဝါ အတိရေကာ ဝါ။ တေ န ဇာနန္တိ
(ဝိ၊၃၊၁၇၃။)
‘‘အတ္ထညေ အာဝါသိကာ ဘိက္ခူ အနာဂတာ’’တိ။ တေ ဓမ္မသညိနော ဝိနယသညိနော ဝဂ္ဂါ သမဂ္ဂသညိနော ဥပေါသထံ ကရောန္တိ, ပါတိမောက္ခံ ဥဒ္ဒိသန္တိ။ တေဟိ ဥဒ္ဒိဿမာနေ ပါတိမောက္ခေ, အထညေ အာဝါသိကာ ဘိက္ခူ အာဂစ္ဆန္တိ ဗဟုတရာ။ တေဟိ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခူဟိ ပုန ပါတိမောက္ခံ ဥဒ္ဒိသိတဗ္ဗံ။ ဥဒ္ဒေသကာနံ အနာပတ္တိ။
ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, အညတရသ္မိံ အာဝါသေ တဒဟုပေါသထေ သမ္ဗဟုလာ အာဝါသိကာ ဘိက္ခူ သန္နိပတန္တိ စတ္တာရော ဝါ အတိရေကာ ဝါ။ တေ န ဇာနန္တိ ‘‘အတ္ထညေ အာဝါသိကာ ဘိက္ခူ အနာဂတာ’’တိ။ တေ ဓမ္မသညိနော ဝိနယသညိနော ဝဂ္ဂါ သမဂ္ဂသညိနော ဥပေါသထံ ကရောန္တိ, ပါတိမောက္ခံ ဥဒ္ဒိသန္တိ။ တေဟိ ဥဒ္ဒိဿမာနေ ပါတိမောက္ခေ, အထညေ အာဝါသိကာ ဘိက္ခူ အာဂစ္ဆန္တိ သမသမာ။ ဥဒ္ဒိဋ္ဌံ သုဥဒ္ဒိဋ္ဌံ, အဝသေသံ သောတဗ္ဗံ။ ဥဒ္ဒေသကာနံ အနာပတ္တိ။
ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, အညတရသ္မိံ အာဝါသေ တဒဟုပေါသထေ သမ္ဗဟုလာ အာဝါသိကာ ဘိက္ခူ သန္နိပတန္တိ စတ္တာရော ဝါ အတိရေကာ ဝါ။ တေ န ဇာနန္တိ အတ္ထညေ အာဝါသိကာ ဘိက္ခူ အနာဂတာတိ, တေ ဓမ္မသညိနော ဝိနယသညိနော ဝဂ္ဂါ သမဂ္ဂသညိနော ဥပေါသထံ ကရောန္တိ ပါတိမောက္ခံ ဥဒ္ဒိသန္တိ။ တေဟိ ဥဒ္ဒိဿမာနေ ပါတိမောက္ခေ, အထညေ အာဝါသိကာ ဘိက္ခူ အာဂစ္ဆန္တိ ထောကတရာ။ ဥဒ္ဒိဋ္ဌံ သုဥဒ္ဒိဋ္ဌံ, အဝသေသံ သောတဗ္ဗံ။ ဥဒ္ဒေသကာနံ အနာပတ္တိ။
ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, အညတရသ္မိံ အာဝါသေ တဒဟုပေါသထေ သမ္ဗဟုလာ အာဝါသိကာ ဘိက္ခူ သန္နိပတန္တိ စတ္တာရော ဝါ အတိရေကာ ဝါ။ တေ န ဇာနန္တိ အတ္ထညေ အာဝါသိကာ ဘိက္ခူ အနာဂတာတိ, တေ ဓမ္မသညိနော ဝိနယသညိနော ဝဂ္ဂါ သမဂ္ဂသညိနော ဥပေါသထံ ကရောန္တိ ပါတိမောက္ခံ ဥဒ္ဒိသန္တိ။ တေဟိ ဥဒ္ဒိဋ္ဌမတ္တေ ပါတိမောက္ခေ, အထညေ အာဝါသိကာ ဘိက္ခူ အာဂစ္ဆန္တိ ဗဟုတရာ။ တေဟိ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခူဟိ ပုန ပါတိမောက္ခံ ဥဒ္ဒိသိတဗ္ဗံ။ ဥဒ္ဒေသကာနံ အနာပတ္တိ။
ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, အညတရသ္မိံ အာဝါသေ တဒဟုပေါသထေ သမ္ဗဟုလာ အာဝါသိကာ ဘိက္ခူ သန္နိပတန္တိ စတ္တာရော ဝါ အတိရေကာ ဝါ။ တေ န ဇာနန္တိ အတ္ထညေ အာဝါသိကာ ဘိက္ခူ အနာဂတာတိ, တေ ဓမ္မသညိနော ဝိနယသညိနော ဝဂ္ဂါ သမဂ္ဂသညိနော ဥပေါသထံ ကရောန္တိ ပါတိမောက္ခံ ဥဒ္ဒိသန္တိ။
(ဝိ၊၃၊၁၇၄။)
တေဟိ ဥဒ္ဒိဋ္ဌမတ္တေ ပါတိမောက္ခေ, အထညေ အာဝါသိကာ ဘိက္ခူ အာဂစ္ဆန္တိ သမသမာ။ ဥဒ္ဒိဋ္ဌံ သုဥဒ္ဒိဋ္ဌံ, တေသံ သန္တိကေ ပါရိသုဒ္ဓိ အာရောစေတဗ္ဗာ။ ဥဒ္ဒေသကာနံ အနာပတ္တိ။
ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, အညတရသ္မိံ အာဝါသေ တဒဟုပေါသထေ သမ္ဗဟုလာ အာဝါသိကာ ဘိက္ခူ သန္နိပတန္တိ စတ္တာရော ဝါ အတိရေကာ ဝါ။ တေ န ဇာနန္တိ အတ္ထညေ အာဝါသိကာ ဘိက္ခူ အနာဂတာတိ, တေ ဓမ္မသညိနော ဝိနယသညိနော ဝဂ္ဂါ သမဂ္ဂသညိနော ဥပေါသထံ ကရောန္တိ ပါတိမောက္ခံ ဥဒ္ဒိသန္တိ။ တေဟိ ဥဒ္ဒိဋ္ဌမတ္တေ ပါတိမောက္ခေ, အထညေ အာဝါသိကာ ဘိက္ခူ အာဂစ္ဆန္တိ ထောကတရာ။ ဥဒ္ဒိဋ္ဌံ သုဥဒ္ဒိဋ္ဌံ, တေသံ သန္တိကေ ပါရိသုဒ္ဓိ အာရောစေတဗ္ဗာ။ ဥဒ္ဒေသကာနံ အနာပတ္တိ။
ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, အညတရသ္မိံ အာဝါသေ တဒဟုပေါသထေ သမ္ဗဟုလာ အာဝါသိကာ ဘိက္ခူ သန္နိပတန္တိ စတ္တာရော ဝါ အတိရေကာ ဝါ။ တေ န ဇာနန္တိ အတ္ထညေ အာဝါသိကာ ဘိက္ခူ အနာဂတာတိ, တေ ဓမ္မသညိနော ဝိနယသညိနော ဝဂ္ဂါ သမဂ္ဂသညိနော ဥပေါသထံ ကရောန္တိ ပါတိမောက္ခံ ဥဒ္ဒိသန္တိ။ တေဟိ ဥဒ္ဒိဋ္ဌမတ္တေ ပါတိမောက္ခေ, အဝုဋ္ဌိတာယ ပရိသာယ, အထညေ အာဝါသိကာ ဘိက္ခူ အာဂစ္ဆန္တိ ဗဟုတရာ။ တေဟိ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခူဟိ ပုန ပါတိမောက္ခံ ဥဒ္ဒိသိတဗ္ဗံ။ ဥဒ္ဒေသကာနံ အနာပတ္တိ။
ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, အညတရသ္မိံ အာဝါသေ တဒဟုပေါသထေ သမ္ဗဟုလာ အာဝါသိကာ ဘိက္ခူ သန္နိပတန္တိ စတ္တာရော ဝါ အတိရေကာ ဝါ။ တေ န ဇာနန္တိ အတ္ထညေ အာဝါသိကာ ဘိက္ခူ အနာဂတာတိ, တေ ဓမ္မသညိနော ဝိနယသညိနော ဝဂ္ဂါ သမဂ္ဂသညိနော ဥပေါသထံ ကရောန္တိ ပါတိမောက္ခံ ဥဒ္ဒိသန္တိ။ တေဟိ ဥဒ္ဒိဋ္ဌမတ္တေ ပါတိမောက္ခေ, အဝုဋ္ဌိတာယ ပရိသာယ, အထညေ အာဝါသိကာ ဘိက္ခူ အာဂစ္ဆန္တိ သမသမာ။ ဥဒ္ဒိဋ္ဌံ သုဥဒ္ဒိဋ္ဌံ, တေသံ သန္တိကေ ပါရိသုဒ္ဓိ အာရောစေတဗ္ဗာ။ ဥဒ္ဒေသကာနံ အနာပတ္တိ။
ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, အညတရသ္မိံ အာဝါသေ တဒဟုပေါသထေ သမ္ဗဟုလာ အာဝါသိကာ ဘိက္ခူ သန္နိပတန္တိ စတ္တာရော ဝါ အတိရေကာ ဝါ။ တေ န ဇာနန္တိ အတ္ထညေ အာဝါသိကာ ဘိက္ခူ အနာဂတာတိ, တေ ဓမ္မသညိနော ဝိနယသညိနော ဝဂ္ဂါ သမဂ္ဂါသညိနော ဥပေါသထံ ကရောန္တိ ပါတိမောက္ခံ ဥဒ္ဒိသန္တိ။ တေဟိ ဥဒ္ဒိဋ္ဌမတ္တေ ပါတိမောက္ခေ, အဝုဋ္ဌိတာယ ပရိသာယ, အထညေ
(ဝိ၊၃၊၁၇၅။)
အာဝါသိကာ ဘိက္ခူ အာဂစ္ဆန္တိ ထောကတရာ။ ဥဒ္ဒိဋ္ဌံ သုဥဒ္ဒိဋ္ဌံ, တေသံ သန္တိကေ ပါရိသုဒ္ဓိ အာရောစေတဗ္ဗာ။ ဥဒ္ဒေသကာနံ အနာပတ္တိ။
ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, အညတရသ္မိံ အာဝါသေ တဒဟုပေါသထေ သမ္ဗဟုလာ အာဝါသိကာ ဘိက္ခူ သန္နိပတန္တိ စတ္တာရော ဝါ အတိရေကာ ဝါ။ တေ န ဇာနန္တိ အတ္ထညေ အာဝါသိကာ ဘိက္ခူ အနာဂတာတိ, တေ ဓမ္မသညိနော ဝိနယသညိနော ဝဂ္ဂါ သမဂ္ဂသညိနော ဥပေါသထံ ကရောန္တိ ပါတိမောက္ခံ ဥဒ္ဒိသန္တိ။ တေဟိ ဥဒ္ဒိဋ္ဌမတ္တေ ပါတိမောက္ခေ, ဧကစ္စာယ ဝုဋ္ဌိတာယ ပရိသာယ, အထညေ အာဝါသိကာဘိက္ခူ အာဂစ္ဆန္တိ ဗဟုတရာ။ တေဟိ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခူဟိ ပုန ပါတိမောက္ခံ ဥဒ္ဒိသိတဗ္ဗံ။ ဥဒ္ဒေသကာနံ အနာပတ္တိ။
ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, အညတရသ္မိံ အာဝါသေ တဒဟုပေါသထေ သမ္ဗဟုလာ အာဝါသိကာ ဘိက္ခူ သန္နိပတန္တိ စတ္တာရော ဝါ အတိရေကာ ဝါ။ တေ န ဇာနန္တိ အတ္ထညေ အာဝါသိကာ ဘိက္ခူ အနာဂတာတိ, တေ ဓမ္မသညိနော ဝိနယသညိနော ဝဂ္ဂါ သမဂ္ဂသညိနော ဥပေါသထံ ကရောန္တိ ပါတိမောက္ခံ ဥဒ္ဒိသန္တိ။ တေဟိ ဥဒ္ဒိဋ္ဌမတ္တေ ပါတိမောက္ခေ, ဧကစ္စာယ ဝုဋ္ဌိတာယ ပရိသာယ, အထညေ အာဝါသိကာ ဘိက္ခူ အာဂစ္ဆန္တိ သမသမာ။ ဥဒ္ဒိဋ္ဌံ သုဥဒ္ဒိဋ္ဌံ, တေသံ သန္တိကေ ပါရိသုဒ္ဓိ အာရောစေတဗ္ဗာ။ ဥဒ္ဒေသကာနံ အနာပတ္တိ။
ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, အညတရသ္မိံ အာဝါသေ တဒဟုပေါသထေ သမ္ဗဟုလာ အာဝါသိကာ ဘိက္ခူ သန္နိပတန္တိ စတ္တာရော ဝါ အတိရေကာ ဝါ။ တေ န ဇာနန္တိ အတ္ထညေ အာဝါသိကာ ဘိက္ခူ အနာဂတာတိ, တေ ဓမ္မသညိနော ဝိနယသညိနော ဝဂ္ဂါ သမဂ္ဂသညိနော ဥပေါသထံ ကရောန္တိ ပါတိမောက္ခံ ဥဒ္ဒိသန္တိ။ တေဟိ ဥဒ္ဒိဋ္ဌမတ္တေ ပါတိမောက္ခေ, ဧကစ္စာယ ဝုဋ္ဌိတာယ ပရိသာယ, အထညေ အာဝါသိကာ ဘိက္ခူ အာဂစ္ဆန္တိ ထောကတရာ။ ဥဒ္ဒိဋ္ဌံ သုဥဒ္ဒိဋ္ဌံ, တေသံ သန္တိကေ ပါရိသုဒ္ဓိ အာရောစေတဗ္ဗာ။ ဥဒ္ဒေသကာနံ အနာပတ္တိ။
ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, အညတရသ္မိံ အာဝါသေ တဒဟုပေါသထေ သမ္ဗဟုလာ အာဝါသိကာ ဘိက္ခူ သန္နိပတန္တိ စတ္တာရော ဝါ အတိရေကာ ဝါ။ တေ န ဇာနန္တိ အတ္ထညေ အာဝါသိကာ ဘိက္ခူ အနာဂတာတိ, တေ ဓမ္မသညိနော ဝိနယသညိနော ဝဂ္ဂါ သမဂ္ဂသညိနော ဥပေါသထံ ကရောန္တိ ပါတိမောက္ခံ ဥဒ္ဒိသန္တိ။ တေဟိ ဥဒ္ဒိဋ္ဌမတ္တေ ပါတိမောက္ခေ, သဗ္ဗာယ ဝုဋ္ဌိတာယ ပရိသာယ, အထညေ အာဝါသိကာ ဘိက္ခူ အာဂစ္ဆန္တိ ဗဟုတရာ။ တေဟိ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခူဟိ ပုန ပါတိမောက္ခံ ဥဒ္ဒိသိတဗ္ဗံ။ ဥဒ္ဒေသကာနံ အနာပတ္တိ။
(ဝိ၊၃၊၁၇၆။)
ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, အညတရသ္မိံ အာဝါသေ တဒဟုပေါသထေ သမ္ဗဟုလာ အာဝါသိကာ ဘိက္ခူ သန္နိပတန္တိ စတ္တာရော ဝါ အတိရေကာ ဝါ။ တေ န ဇာနန္တိ အတ္ထညေ အာဝါသိကာ ဘိက္ခူ အနာဂတာတိ, တေ ဓမ္မသညိနော ဝိနယသညိနော ဝဂ္ဂါ သမဂ္ဂသညိနော ဥပေါသထံ ကရောန္တိ ပါတိမောက္ခံ ဥဒ္ဒိသန္တိ။ တေဟိ ဥဒ္ဒိဋ္ဌမတ္တေ ပါတိမောက္ခေ, သဗ္ဗာယ ဝုဋ္ဌိတာယ ပရိသာယ, အထညေ အာဝါသိကာ ဘိက္ခူ အာဂစ္ဆန္တိ သမသမာ။ ဥဒ္ဒိဋ္ဌံ သုဥဒ္ဒိဋ္ဌံ, တေသံ သန္တိကေ ပါရိသုဒ္ဓိ အာရောစေတဗ္ဗာ။ ဥဒ္ဒေသကာနံ အနာပတ္တိ။
ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, အညတရသ္မိံ အာဝါသေ တဒဟုပေါသထေ သမ္ဗဟုလာ အာဝါသိကာ ဘိက္ခူ သန္နိပတန္တိ စတ္တာရော ဝါ အတိရေကာ ဝါ။ တေ န ဇာနန္တိ အတ္ထညေ အာဝါသိကာ ဘိက္ခူ အနာဂတာတိ, တေ ဓမ္မသညိနော ဝိနယသညိနော ဝဂ္ဂါ သမဂ္ဂသညိနော ဥပေါသထံ ကရောန္တိ ပါတိမောက္ခံ ဥဒ္ဒိသန္တိ။ တေဟိ ဥဒ္ဒိဋ္ဌမတ္တေ ပါတိမောက္ခေ, သဗ္ဗာယ ဝုဋ္ဌိတာယ ပရိသာယ, အထညေ အာဝါသိကာ ဘိက္ခူ အာဂစ္ဆန္တိ ထောကတရာ။ ဥဒ္ဒိဋ္ဌံ သုဥဒ္ဒိဋ္ဌံ, တေသံ သန္တိကေ ပါရိသုဒ္ဓိ အာရောစေတဗ္ဗာ။ ဥဒ္ဒေသကာနံ အနာပတ္တိ။
အနာပတ္တိပန္နရသကံ နိဋ္ဌိတံ။
၉၆။ ဝဂ္ဂါဝဂ္ဂသညီပန္နရသကံ
မြန်֍ ၁၇၃။ ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, အညတရသ္မိံ အာဝါသေ တဒဟုပေါသထေ သမ္ဗဟုလာ အာဝါသိကာ ဘိက္ခူ သန္နိပတန္တိ စတ္တာရော ဝါ အတိရေကာ ဝါ။ တေ ဇာနန္တိ ‘‘အတ္ထညေ အာဝါသိကာ ဘိက္ခူ အနာဂတာ’’တိ။ တေ ဓမ္မသညိနော ဝိနယသညိနော ဝဂ္ဂါ ဝဂ္ဂသညိနော ဥပေါသထံ ကရောန္တိ, ပါတိမောက္ခံ ဥဒ္ဒိသန္တိ။ တေဟိ ဥဒ္ဒိဿမာနေ ပါတိမောက္ခေ, အထညေ အာဝါသိကာ ဘိက္ခူ အာဂစ္ဆန္တိ ဗဟုတရာ။ တေဟိ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခူဟိ ပုန ပါတိမောက္ခံ ဥဒ္ဒိသိတဗ္ဗံ။ ဥဒ္ဒေသကာနံ အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။
ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, အညတရသ္မိံ အာဝါသေ တဒဟုပေါသထေ သမ္ဗဟုလာ အာဝါသိကာ ဘိက္ခူ သန္နိပတန္တိ စတ္တာရော ဝါ အတိရေကာ ဝါ။ တေ ဇာနန္တိ အတ္ထညေ အာဝါသိကာ ဘိက္ခူ အနာဂတာတိ, တေ ဓမ္မသညိနော ဝိနယသညိနော ဝဂ္ဂါ သမဂ္ဂသညိနော ဥပေါသထံ ကရောန္တိ ပါတိမောက္ခံ ဥဒ္ဒိသန္တိ။ တေဟိ ဥဒ္ဒိဿမာနေ ပါတိမောက္ခေ, အထညေ အာဝါသိကာ ဘိက္ခူ အာဂစ္ဆန္တိ
(ဝိ၊၃၊၁၇၇။)
သမသမာ။ ဥဒ္ဒိဋ္ဌံ သုဥဒ္ဒိဋ္ဌံ, အဝသေသံ သောတဗ္ဗံ။ ဥဒ္ဒေသကာနံ အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။
ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, အညတရသ္မိံ အာဝါသေ တဒဟုပေါသထေ သမ္ဗဟုလာ အာဝါသိကာ ဘိက္ခူ သန္နိပတန္တိ စတ္တာရော ဝါ အတိရေကာ ဝါ။ တေ ဇာနန္တိ အတ္ထညေ အာဝါသိကာ ဘိက္ခူ အနာဂတာတိ တေ ဓမ္မသညိနော ဝိနယသညိနော ဝဂ္ဂါ ဝဂ္ဂသညိနော ဥပေါသထံ ကရောန္တိ ပါတိမောက္ခံ ဥဒ္ဒိသန္တိ။ တေဟိ ဥဒ္ဒိဿမာနေ ပါတိမောက္ခေ, အထညေ အာဝါသိကာ ဘိက္ခူ အာဂစ္ဆန္တိ ထောကတရာ။ ဥဒ္ဒိဋ္ဌံ သုဥဒ္ဒိဋ္ဌံ, အဝသေသံ သောတဗ္ဗံ။ ဥဒ္ဒေသကာနံ အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။
ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, အညတရသ္မိံ အာဝါသေ တဒဟုပေါသထေ သမ္ဗဟုလာ အာဝါသိကာ ဘိက္ခူ သန္နိပတန္တိ စတ္တာရော ဝါ အတိရေကာ ဝါ။ တေ ဇာနန္တိ ‘‘အတ္ထညေ အာဝါသိကာ ဘိက္ခူ အနာဂတာ’’တိ။ တေ ဓမ္မသညိနော ဝိနယသညိနော ဝဂ္ဂါ ဝဂ္ဂသညိနော ဥပေါသထံ ကရောန္တိ, ပါတိမောက္ခံ ဥဒ္ဒိသန္တိ။ တေဟိ ဥဒ္ဒိဋ္ဌမတ္တေ ပါတိမောက္ခေ…ပေ… အဝုဋ္ဌိတာယ ပရိသာယ…ပေ… ဧကစ္စာယ ဝုဋ္ဌိတာယ ပရိသာယ…ပေ… သဗ္ဗာယ ဝုဋ္ဌိတာယ ပရိသာယ အထညေ အာဝါသိကာ ဘိက္ခူ အာဂစ္ဆန္တိ ဗဟုတရာ…ပေ… သမသမာ…ပေ… ထောကတရာ။ ဥဒ္ဒိဋ္ဌံ သုဥဒ္ဒိဋ္ဌံ, တေသံ သန္တိကေ ပါရိသုဒ္ဓိ အာရောစေတဗ္ဗာ။ ဥဒ္ဒေသကာနံ အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။
ဝဂ္ဂါဝဂ္ဂသညိပန္နရသကံ နိဋ္ဌိတံ။
၉၇။ ဝေမတိကပန္နရသကံ
မြန်֍ ၁၇၄။ ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, အညတရသ္မိံ အာဝါသေ တဒဟုပေါသထေ သမ္ဗဟုလာ အာဝါသိကာ ဘိက္ခူ သန္နိပတန္တိ စတ္တာရော ဝါ အတိရေကာ ဝါ။ တေ ဇာနန္တိ ‘‘အတ္ထညေ အာဝါသိကာ ဘိက္ခူ အနာဂတာ’’တိ။ တေ, ကပ္ပတိ နု ခေါ အမှာကံ ဥပေါသထော ကာတုံ န နု ခေါ ကပ္ပတီတိ, ဝေမတိကာ ဥပေါသထံ ကရောန္တိ, ပါတိမောက္ခံ ဥဒ္ဒိသန္တိ။ တေဟိ ဥဒ္ဒိဿမာနေ ပါတိမောက္ခေ, အထညေ အာဝါသိကာ ဘိက္ခူ အာဂစ္ဆန္တိ ဗဟုတရာ။ တေဟိ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခူဟိ ပုန ပါတိမောက္ခံ ဥဒ္ဒိသိတဗ္ဗံ။ ဥဒ္ဒေသကာနံ အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။
(ဝိ၊၃၊၁၇၈။)
ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, အညတရသ္မိံ အာဝါသေ တဒဟုပေါသထေ သမ္ဗဟုလာ အာဝါသိကာ ဘိက္ခူ သန္နိပတန္တိ စတ္တာရော ဝါ အတိရေကာ ဝါ။ တေ ဇာနန္တိ ‘‘အတ္ထညေ အာဝါသိကာ ဘိက္ခူ အနာဂတာ’’တိ, တေ ‘‘ကပ္ပတိ နု ခေါ အမှာကံ ဥပေါသထော ကာတုံ, န နု ခေါ ကပ္ပတီ’’တိ, ဝေမတိကာ ဥပေါသထံ ကရောန္တိ, ပါတိမောက္ခံ ဥဒ္ဒိသန္တိ။ တေဟိ ဥဒ္ဒိဿမာနေ ပါတိမောက္ခေ, အထညေ အာဝါသိကာ ဘိက္ခူ အာဂစ္ဆန္တိ သမသမာ။ ဥဒ္ဒိဋ္ဌံ သုဥဒ္ဒိဋ္ဌံ, အဝသေသံ သောတဗ္ဗံ။ ဥဒ္ဒေသကာနံ အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။
ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, အညတရသ္မိံ အာဝါသေ တဒဟုပေါသထေ သမ္ဗဟုလာ အာဝါသိကာ ဘိက္ခူ သန္နိပတန္တိ စတ္တာရော ဝါ အတိရေကာ ဝါ။ တေ ဇာနန္တိ အတ္ထညေ အာဝါသိကာ ဘိက္ခူ အနာဂတာတိ, တေ ကပ္ပတိ နု ခေါ အမှာကံ ဥပေါသထော ကာတုံ, န နု ခေါ ကပ္ပတီတိ, ဝေမတိကာ ဥပေါသထံ ကရောန္တိ, ပါတိမောက္ခံ ဥဒ္ဒိသန္တိ။ တေဟိ ဥဒ္ဒိဿမာနေ ပါတိမောက္ခေ အထညေ အာဝါသိကာ ဘိက္ခူ အာဂစ္ဆန္တိ ထောကတရာ။ ဥဒ္ဒိဋ္ဌံ သုဥဒ္ဒိဋ္ဌံ, အဝသေသံ သောတဗ္ဗံ။ ဥဒ္ဒေသကာနံ အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။
ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, အညတရသ္မိံ အာဝါသေ တဒဟုပေါသထေ သမ္ဗဟုလာ အာဝါသိကာ ဘိက္ခူ သန္နိပတန္တိ စတ္တာရော ဝါ အတိရေကာ ဝါ။ တေ ဇာနန္တိ ‘‘အတ္ထညေ အာဝါသိကာ ဘိက္ခူ အနာဂတာ’’တိ။ တေ, ‘‘ကပ္ပတိ နု ခေါ အမှာကံ ဥပေါသထော ကာတုံ န နု ခေါ ကပ္ပတီ’’တိ, ဝေမတိကာ ဥပေါသထံ ကရောန္တိ, ပါတိမောက္ခံ ဥဒ္ဒိသန္တိ။ တေဟိ ဥဒ္ဒိဋ္ဌမတ္တေ ပါတိမောက္ခေ,…ပေ… အဝုဋ္ဌိတာယ ပရိသာယ…ပေ… ဧကစ္စာယ ဝုဋ္ဌိတာယ ပရိသာယ…ပေ… သဗ္ဗာယ ဝုဋ္ဌိတာယ ပရိသာယ, အထညေ အာဝါသိကာ ဘိက္ခူ အာဂစ္ဆန္တိ ဗဟုတရာ…ပေ… သမသမာ…ပေ… ထောကတရာ။ ဥဒ္ဒိဋ္ဌံ သုဥဒ္ဒိဋ္ဌံ, တေသံ သန္တိကေ ပါရိသုဒ္ဓိ အာရောစေတဗ္ဗာ။ ဥဒ္ဒေသကာနံ အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။
ဝေမတိကပန္နရသကံ နိဋ္ဌိတံ။
၉၈။ ကုက္ကုစ္စပကတပန္နရသကံ
မြန်֍ ၁၇၅။ ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, အညတရသ္မိံ အာဝါသေ တဒဟုပေါသထေ သမ္ဗဟုလာ အာဝါသိကာ ဘိက္ခူ သန္နိပတန္တိ စတ္တာရော ဝါ အတိရေကာ ဝါ။ တေ ဇာနန္တိ ‘‘အတ္ထညေ အာဝါသိကာ ဘိက္ခူ အနာဂတာ’’တိ။ တေ ‘‘ကပ္ပတေဝ
(ဝိ၊၃၊၁၇၉။)
အမှာကံ ဥပေါသထော ကာတုံ နာမှာကံ န ကပ္ပတီ’’တိ, ကုက္ကုစ္စပကတာ ဥပေါသထံ ကရောန္တိ, ပါတိမောက္ခံ ဥဒ္ဒိသန္တိ။ တေဟိ ဥဒ္ဒိဿမာနေ ပါတိမောက္ခေ, အထညေ အာဝါသိကာ ဘိက္ခူ အာဂစ္ဆန္တိ ဗဟုတရာ။ တေဟိ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခူဟိ ပုန ပါတိမောက္ခံ ဥဒ္ဒိသိတဗ္ဗံ။ ဥဒ္ဒေသကာနံ အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။
ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, အညတရသ္မိံ အာဝါသေ တဒဟုပေါသထေ သမ္ဗဟုလာ အာဝါသိကာ ဘိက္ခူ သန္နိပတန္တိ စတ္တာရော ဝါ အတိရေကာ ဝါ။ တေ ဇာနန္တိ ‘‘အတ္ထညေ အာဝါသိကာ ဘိက္ခူ အနာဂတာ’’တိ။ တေ ‘‘ကပ္ပတေဝ အမှာကံ ဥပေါသထော ကာတုံ နာမှာကံ န ကပ္ပတီ’’တိ, ကုက္ကုစ္စပကတာ ဥပေါသထံ ကရောန္တိ, ပါတိမောက္ခံ ဥဒ္ဒိသန္တိ။ တေဟိ ဥဒ္ဒိဿမာနေ ပါတိမောက္ခေ, အထညေ အာဝါသိကာ ဘိက္ခူ အာဂစ္ဆန္တိ သမသမာ။ ဥဒ္ဒိဋ္ဌံ သုဥဒ္ဒိဋ္ဌံ, အဝသေသံ သောတဗ္ဗံ။ ဥဒ္ဒေသကာနံ အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။
ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, အညတရသ္မိံ အာဝါသေ တဒဟုပေါသထေ သမ္ဗဟုလာ အာဝါသိကာ ဘိက္ခူ သန္နိပတန္တိ စတ္တာရော ဝါ အတိရေကာ ဝါ။ တေ ဇာနန္တိ ‘‘အတ္ထညေ အာဝါသိကာ ဘိက္ခူ အနာဂတာ’’တိ။ တေ ‘‘ကပ္ပတေဝ အမှာကံ ဥပေါသထော ကာတုံ, နာမှာကံ န ကပ္ပတီ’’တိ, ကုက္ကုစ္စပကတာ ဥပေါသထံ ကရောန္တိ, ပါတိမောက္ခံ ဥဒ္ဒိသန္တိ။ တေဟိ ဥဒ္ဒိဿမာနေ ပါတိမောက္ခေ, အထညေ အာဝါသိကာ ဘိက္ခူ အာဂစ္ဆန္တိ ထောကတရာ။ ဥဒ္ဒိဋ္ဌံ သုဥဒ္ဒိဋ္ဌံ, အဝသေသံ သောတဗ္ဗံ။ ဥဒ္ဒေသကာနံ အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။
ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, အညတရသ္မိံ အာဝါသေ တဒဟုပေါသထေ သမ္ဗဟုလာ အာဝါသိကာ ဘိက္ခူ သန္နိပတန္တိ စတ္တာရော ဝါ အတိရေကာ ဝါ။ တေ ဇာနန္တိ ‘‘အတ္ထညေ အာဝါသိကာ ဘိက္ခူ အနာဂတာ’’တိ။ တေ ‘‘ကပ္ပတေဝ အမှာကံ ဥပေါသထော ကာတုံ နာမှာကံ န ကပ္ပတီ’’တိ, ကုက္ကုစ္စပကတာ ဥပေါသထံ ကရောန္တိ, ပါတိမောက္ခံ ဥဒ္ဒိသန္တိ။ တေဟိ ဥဒ္ဒိဋ္ဌမတ္တေ ပါတိမောက္ခေ,…ပေ… အဝုဋ္ဌိတာယ ပရိသာယ…ပေ… ဧကစ္စာယ ဝုဋ္ဌိတာယ ပရိသာယ…ပေ… သဗ္ဗာယ ဝုဋ္ဌိတာယ ပရိသာယ, အထညေ အာဝါသိကာ ဘိက္ခူ အာဂစ္ဆန္တိ ဗဟုတရာ…ပေ… သမသမာ …ပေ… ထောကတရာ။ ဥဒ္ဒိဋ္ဌံ သုဥဒ္ဒိဋ္ဌံ, တေသံ သန္တိကေ ပါရိသုဒ္ဓိ အာရောစေတဗ္ဗာ။ ဥဒ္ဒေသကာနံ အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။
ကုက္ကုစ္စပကတပန္နရသကံ နိဋ္ဌိတံ။
(ဝိ၊၃၊၁၈၀။)
၉၉။ ဘေဒပုရေက္ခာရပန္နရသကံ
မြန်֍ ၁၇၆။ ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, အညတရသ္မိံ အာဝါသေ တဒဟုပေါသထေ သမ္ဗဟုလာ အာဝါသိကာ ဘိက္ခူ သန္နိပတန္တိ စတ္တာရော ဝါ အတိရေကာ ဝါ။ တေ ဇာနန္တိ ‘‘အတ္ထညေ အာဝါသိကာ ဘိက္ခူ အနာဂတာ’’တိ။ တေ ‘‘နဿန္တေတေ, ဝိနဿန္တေတေ, ကော တေဟိ အတ္ထော’’တိ – ဘေဒပုရေက္ခာရာ ဥပေါသထံ ကရောန္တိ, ပါတိမောက္ခံ ဥဒ္ဒိသန္တိ။ တေဟိ ဥဒ္ဒိဿမာနေ ပါတိမောက္ခေ, အထညေ အာဝါသိကာ ဘိက္ခူ အာဂစ္ဆန္တိ ဗဟုတရာ။ တေဟိ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခူဟိ ပုန ပါတိမောက္ခံ ဥဒ္ဒိသိတဗ္ဗံ။ ဥဒ္ဒေသကာနံ အာပတ္တိ ထုလ္လစ္စယဿ။
ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, အညတရသ္မိံ အာဝါသေ တဒဟုပေါသထေ သမ္ဗဟုလာ အာဝါသိကာ ဘိက္ခူ သန္နိပတန္တိ စတ္တာရော ဝါ အတိရေကာ ဝါ။ တေ ဇာနန္တိ ‘‘အတ္ထညေ အာဝါသိကာ ဘိက္ခူ အနာဂတာ’’တိ။ တေ ‘‘နဿန္တေတေ, ဝိနဿန္တေတေ, ကော တေဟိ အတ္ထော’’တိ – ဘေဒပုရေက္ခာရာ ဥပေါသထံ ကရောန္တိ, ပါတိမောက္ခံ ဥဒ္ဒိသန္တိ။ တေဟိ ဥဒ္ဒိဿမာနေ ပါတိမောက္ခေ, အထညေ အာဝါသိကာ ဘိက္ခူ အာဂစ္ဆန္တိ သမသမာ။ ဥဒ္ဒိဋ္ဌံ သုဥဒ္ဒိဋ္ဌံ, အဝသေသံ သောတဗ္ဗံ။ ဥဒ္ဒေသကာနံ အာပတ္တိ ထုလ္လစ္စယဿ။
ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, အညတရသ္မိံ အာဝါသေ တဒဟုပေါသထေ သမ္ဗဟုလာ အာဝါသိကာ ဘိက္ခူ သန္နိပတန္တိ စတ္တာရော ဝါ အတိရေကာ ဝါ။ တေ ဇာနန္တိ ‘‘အတ္ထညေ အာဝါသိကာ ဘိက္ခူ အနာဂတာ’’တိ။ တေ ‘‘နဿန္တေတေ, ဝိနဿန္တေတေ, ကော တေဟိ အတ္ထော’’တိ – ဘေဒပုရေက္ခာရာ ဥပေါသထံ ကရောန္တိ, ပါတိမောက္ခံ ဥဒ္ဒိသန္တိ။ တေဟိ ဥဒ္ဒိဿမာနေ ပါတိမောက္ခေ, အထညေ အာဝါသိကာ ဘိက္ခူ အာဂစ္ဆန္တိ ထောကတရာ။ ဥဒ္ဒိဋ္ဌံ သုဥဒ္ဒိဋ္ဌံ, အဝသေသံ သောတဗ္ဗံ။ ဥဒ္ဒေသကာနံ အာပတ္တိ ထုလ္လစ္စယဿ။
ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, အညတရသ္မိံ အာဝါသေ တဒဟုပေါသထေ သမ္ဗဟုလာ အာဝါသိကာ ဘိက္ခူ သန္နိပတန္တိ စတ္တာရော ဝါ အတိရေကာ ဝါ။ တေ ဇာနန္တိ ‘‘အတ္ထညေ အာဝါသိကာ ဘိက္ခူ အနာဂတာ’’တိ။ တေ ‘‘နဿန္တေတေ, ဝိနဿန္တေတေ, ကော တေဟိ အတ္ထော’’တိ – ဘေဒပုရေက္ခာရာ ဥပေါသထံ ကရောန္တိ, ပါတိမောက္ခံ ဥဒ္ဒိသန္တိ။ တေဟိ ဥဒ္ဒိဋ္ဌမတ္တေ ပါတိမောက္ခေ အထညေ အာဝါသိကာ ဘိက္ခူ အာဂစ္ဆန္တိ ဗဟုတရာ။ တေဟိ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခူဟိ ပုန ပါတိမောက္ခံ ဥဒ္ဒိသိတဗ္ဗံ။ ဥဒ္ဒေသကာနံ အာပတ္တိ ထုလ္လစ္စယဿ။
(ဝိ၊၃၊၁၈၁။)
ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, အညတရသ္မိံ အာဝါသေ တဒဟုပေါသထေ သမ္ဗဟုလာ အာဝါသိကာ ဘိက္ခူ သန္နိပတန္တိ စတ္တာရော ဝါ အတိရေကာ ဝါ။ တေ ဇာနန္တိ ‘‘အတ္ထညေ အာဝါသိကာ ဘိက္ခူ အနာဂတာ’’တိ တေ ‘‘နဿန္တေတေ, ဝိနဿန္တေတေ, ကော တေဟိ အတ္ထော’’တိ ဘေဒပုရေက္ခာရာ ဥပေါသထံ ကရောန္တိ, ပါတိမောက္ခံ ဥဒ္ဒိသန္တိ။ တေဟိ ဥဒ္ဒိဋ္ဌမတ္တေ ပါတိမောက္ခေ အထညေ အာဝါသိကာ ဘိက္ခူ အာဂစ္ဆန္တိ သမသမာ။ ဥဒ္ဒိဋ္ဌံ သုဥဒ္ဒိဋ္ဌံ, တေသံ သန္တိကေ ပါရိသုဒ္ဓိ အာရောစေတဗ္ဗာ။ ဥဒ္ဒေသကာနံ အာပတ္တိ ထုလ္လစ္စယဿ။
ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, အညတရသ္မိံ အာဝါသေ တဒဟုပေါသထေ သမ္ဗဟုလာ အာဝါသိကာ ဘိက္ခူ သန္နိပတန္တိ စတ္တာရော ဝါ အတိရေကာ ဝါ။ တေ ဇာနန္တိ ‘‘အတ္ထညေ အာဝါသိကာ ဘိက္ခူ အနာဂတာ’’တိ။ တေ ‘‘နဿန္တေတေ, ဝိနဿန္တေတေ, ကော တေဟိ အတ္ထော’’တိ – ဘေဒပုရေက္ခာရာ ဥပေါသထံ ကရောန္တိ, ပါတိမောက္ခံ ဥဒ္ဒိသန္တိ။ တေဟိ ဥဒ္ဒိဋ္ဌမတ္တေ ပါတိမောက္ခေ အထညေ အာဝါသိကာ ဘိက္ခူ အာဂစ္ဆန္တိ ထောကတရာ။ ဥဒ္ဒိဋ္ဌံ သုဥဒ္ဒိဋ္ဌံ, တေသံ သန္တိကေ ပါရိသုဒ္ဓိ အာရောစေတဗ္ဗာ။ ဥဒ္ဒေသကာနံ အာပတ္တိ ထုလ္လစ္စယဿ။
ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, အညတရသ္မိံ အာဝါသေ တဒဟုပေါသထေ သမ္ဗဟုလာ အာဝါသိကာ ဘိက္ခူ သန္နိပတန္တိ စတ္တာရော ဝါ အတိရေကာ ဝါ။ တေ ဇာနန္တိ ‘‘အတ္ထညေ အာဝါသိကာ ဘိက္ခူ အနာဂတာ’’တိ။ တေ ‘‘နဿန္တေတေ, ဝိနဿန္တေတေ, ကော တေဟိ အတ္ထော’’တိ – ဘေဒပုရေက္ခာရာ ဥပေါသထံ ကရောန္တိ, ပါတိမောက္ခံ ဥဒ္ဒိသန္တိ။ တေဟိ ဥဒ္ဒိဋ္ဌမတ္တေ ပါတိမောက္ခေ, အဝုဋ္ဌိတာယ ပရိသာယ, အထညေ အာဝါသိကာ ဘိက္ခူ အာဂစ္ဆန္တိ ဗဟုတရာ။ တေဟိ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခူဟိ ပုန ပါတိမောက္ခံ ဥဒ္ဒိသိတဗ္ဗံ။ ဥဒ္ဒေသကာနံ အာပတ္တိ ထုလ္လစ္စယဿ။
ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, အညတရသ္မိံ အာဝါသေ တဒဟုပေါသထေ သမ္ဗဟုလာ အာဝါသိကာ ဘိက္ခူ သန္နိပတန္တိ စတ္တာရော ဝါ အတိရေကာ ဝါ။ တေ ဇာနန္တိ ‘‘အတ္ထညေ အာဝါသိကာ ဘိက္ခူ အနာဂတာ’’တိ။ တေ ‘‘နဿန္တေတေ, ဝိနဿန္တေတေ, ကော တေဟိ အတ္ထော’’တိ – ဘေဒပုရေက္ခာရာ ဥပေါသထံ ကရောန္တိ, ပါတိမောက္ခံ ဥဒ္ဒိသန္တိ။ တေဟိ ဥဒ္ဒိဋ္ဌမတ္တေ ပါတိမောက္ခေ, အဝုဋ္ဌိတာယ ပရိသာယ, အထညေ အာဝါသိကာ ဘိက္ခူ အာဂစ္ဆန္တိ သမသမာ။ ဥဒ္ဒိဋ္ဌံ သုဥဒ္ဒိဋ္ဌံ, တေသံ သန္တိကေ ပါရိသုဒ္ဓိ အာရောစေတဗ္ဗာ။ ဥဒ္ဒေသကာနံ အာပတ္တိ ထုလ္လစ္စယဿ။
(ဝိ၊၃၊၁၈၂။)
ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, အညတရသ္မိံ အာဝါသေ တဒဟုပေါသထေ သမ္ဗဟုလာ အာဝါသိကာ ဘိက္ခူ သန္နိပတန္တိ စတ္တာရော ဝါ အတိရေကာ ဝါ။ တေ ဇာနန္တိ ‘‘အတ္ထညေ အာဝါသိကာ ဘိက္ခူ အနာဂတာ’’တိ။ တေ ‘‘နဿန္တေတေ, ဝိနဿန္တေတေ, ကော တေဟိ အတ္ထော’’တိ – ဘေဒပုရေက္ခာရာ ဥပေါသထံ ကရောန္တိ, ပါတိမောက္ခံ ဥဒ္ဒိသန္တိ။ တေဟိ ဥဒ္ဒိဋ္ဌမတ္တေ ပါတိမောက္ခေ, အဝုဋ္ဌိတာယ ပရိသာယ, အထညေ အာဝါသိကာ ဘိက္ခူ အာဂစ္ဆန္တိ ထောကတရာ။ ဥဒ္ဒိဋ္ဌံ သုဥဒ္ဒိဋ္ဌံ, တေသံ သန္တိကေ ပါရိသုဒ္ဓိ အာရောစေတဗ္ဗာ။ ဥဒ္ဒေသကာနံ အာပတ္တိ ထုလ္လစ္စယဿ။
ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, အညတရသ္မိံ အာဝါသေ တဒဟုပေါသထေ သမ္ဗဟုလာ အာဝါသိကာ ဘိက္ခူ သန္နိပတန္တိ စတ္တာရော ဝါ အတိရေကာ ဝါ။ တေ ဇာနန္တိ ‘‘အတ္ထညေ အာဝါသိကာ ဘိက္ခူ အနာဂတာ’’တိ။ တေ ‘‘နဿန္တေတေ, ဝိနဿန္တေတေ, ကော တေဟိ အတ္ထော’’တိ – ဘေဒပုရေက္ခာရာ ဥပေါသထံ ကရောန္တိ, ပါတိမောက္ခံ ဥဒ္ဒိသန္တိ။ တေဟိ ဥဒ္ဒိဋ္ဌမတ္တေ ပါတိမောက္ခေ, ဧကစ္စာယ ဝုဋ္ဌိတာယ ပရိသာယ, အထညေ အာဝါသိကာ ဘိက္ခူ အာဂစ္ဆန္တိ ဗဟုတရာ။ တေဟိ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခူဟိ ပုန ပါတိမောက္ခံ ဥဒ္ဒိသိတဗ္ဗံ။ ဥဒ္ဒေသကာနံ အာပတ္တိ ထုလ္လစ္စယဿ။
ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, အညတရသ္မိံ အာဝါသေ တဒဟုပေါသထေ သမ္ဗဟုလာ အာဝါသိကာ ဘိက္ခူ သန္နိပတန္တိ စတ္တာရော ဝါ အတိရေကာ ဝါ။ တေ ဇာနန္တိ ‘‘အတ္ထညေ အာဝါသိကာ ဘိက္ခူ အနာဂတာ’’တိ။ တေ ‘‘နဿန္တေတေ, ဝိနဿန္တေတေ, ကော တေဟိ အတ္ထော’’တိ – ဘေဒပုရေက္ခာရာ ဥပေါသထံ ကရောန္တိ, ပါတိမောက္ခံ ဥဒ္ဒိသန္တိ။ တေဟိ ဥဒ္ဒိဋ္ဌမတ္တေ ပါတိမောက္ခေ, ဧကစ္စာယ ဝုဋ္ဌိတာယ ပရိသာယ, အထညေ အာဝါသိကာ ဘိက္ခူ အာဂစ္ဆန္တိ သမသမာ။ ဥဒ္ဒိဋ္ဌံ သုဥဒ္ဒိဋ္ဌံ, တေသံ သန္တိကေ ပါရိသုဒ္ဓိ အာရောစေတဗ္ဗာ။ ဥဒ္ဒေသကာနံ အာပတ္တိ ထုလ္လစ္စယဿ။
ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, အညတရသ္မိံ အာဝါသေ တဒဟုပေါသထေ သမ္ဗဟုလာ အာဝါသိကာ ဘိက္ခူ သန္နိပတန္တိ စတ္တာရော ဝါ အတိရေကာ ဝါ။ တေ ဇာနန္တိ ‘‘အတ္ထညေ အာဝါသိကာ ဘိက္ခူ အနာဂတာ’’တိ။ တေ ‘‘နဿန္တေတေ, ဝိနဿန္တေတေ, ကော တေဟိ အတ္ထော’’တိ – ဘေဒပုရေက္ခာရာ ဥပေါသထံ ကရောန္တိ, ပါတိမောက္ခံ ဥဒ္ဒိသန္တိ။ တေဟိ ဥဒ္ဒိဋ္ဌမတ္တေ ပါတိမောက္ခေ, ဧကစ္စာယ ဝုဋ္ဌိတာယ ပရိသာယ, အထညေ အာဝါသိကာ ဘိက္ခူ အာဂစ္ဆန္တိ ထောကတရာ။
(ဝိ၊၃၊၁၈၃။)
ဥဒ္ဒိဋ္ဌံ သုဥဒ္ဒိဋ္ဌံ, တေသံ သန္တိကေ ပါရိသုဒ္ဓိ အာရောစေတဗ္ဗာ။ ဥဒ္ဒေသကာနံ အာပတ္တိ ထုလ္လစ္စယဿ။
ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, အညတရသ္မိံ အာဝါသေ တဒဟုပေါသထေ သမ္ဗဟုလာ အာဝါသိကာ ဘိက္ခူ သန္နိပတန္တိ စတ္တာရော ဝါ အတိရေကာ ဝါ။ တေ ဇာနန္တိ ‘‘အတ္ထညေ အာဝါသိကာ ဘိက္ခူ အနာဂတာ’’တိ။ တေ ‘‘နဿန္တေတေ, ဝိနဿန္တေတေ, ကော တေဟိ အတ္ထော’’တိ – ဘေဒပုရေက္ခာရာ ဥပေါသထံ ကရောန္တိ, ပါတိမောက္ခံ ဥဒ္ဒိသန္တိ။ တေဟိ ဥဒ္ဒိဋ္ဌမတ္တေ ပါတိမောက္ခေ, သဗ္ဗာယ ဝုဋ္ဌိတာယ ပရိသာယ, အထညေ အာဝါသိကာ ဘိက္ခူ အာဂစ္ဆန္တိ ဗဟုတရာ။ တေဟိ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခူဟိ ပုန ပါတိမောက္ခံ ဥဒ္ဒိသိတဗ္ဗံ။ ဥဒ္ဒေသကာနံ အာပတ္တိ ထုလ္လစ္စယဿ။
ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, အညတရသ္မိံ အာဝါသေ တဒဟုပေါသထေ သမ္ဗဟုလာ အာဝါသိကာ ဘိက္ခူ သန္နိပတန္တိ စတ္တာရော ဝါ အတိရေကာ ဝါ။ တေ ဇာနန္တိ ‘‘အတ္ထညေ အာဝါသိကာ ဘိက္ခူ အနာဂတာ’’တိ။ တေ ‘‘နဿန္တေတေ, ဝိနဿန္တေတေ, ကော တေဟိ အတ္ထော’’တိ – ဘေဒပုရေက္ခာရာ ဥပေါသထံ ကရောန္တိ, ပါတိမောက္ခံ ဥဒ္ဒိသန္တိ။ တေဟိ ဥဒ္ဒိဋ္ဌမတ္တေ ပါတိမောက္ခေ, သဗ္ဗာယ ဝုဋ္ဌိတာယ ပရိသာယ, အထညေ အာဝါသိကာ ဘိက္ခူ အာဂစ္ဆန္တိ သမသမာ။ ဥဒ္ဒိဋ္ဌံ သုဥဒ္ဒိဋ္ဌံ, တေသံ သန္တိကေ ပါရိသုဒ္ဓိ အာရောစေတဗ္ဗာ။ ဥဒ္ဒေသကာနံ အာပတ္တိ ထုလ္လစ္စယဿ။
ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, အညတရသ္မိံ အာဝါသေ တဒဟုပေါသထေ သမ္ဗဟုလာ အာဝါသိကာ ဘိက္ခူ သန္နိပတန္တိ စတ္တာရော ဝါ အတိရေကာ ဝါ။ တေ ဇာနန္တိ ‘‘အတ္ထညေ အာဝါသိကာ ဘိက္ခူ အနာဂတာ’’တိ။ တေ ‘‘နဿန္တေတေ, ဝိနဿန္တေတေ, ကော တေဟိ အတ္ထော’’တိ – ဘေဒပုရေက္ခာရာ ဥပေါသထံ ကရောန္တိ, ပါတိမောက္ခံ ဥဒ္ဒိသန္တိ။ တေဟိ ဥဒ္ဒိဋ္ဌမတ္တေ ပါတိမောက္ခေ, သဗ္ဗာယ ဝုဋ္ဌိတာယ ပရိသာယ, အထညေ အာဝါသိကာ ဘိက္ခူ အာဂစ္ဆန္တိ ထောကတရာ။ ဥဒ္ဒိဋ္ဌံ သုဥဒ္ဒိဋ္ဌံ, တေသံ သန္တိကေ ပါရိသုဒ္ဓိ အာရောစေတဗ္ဗာ။ ဥဒ္ဒေသကာနံ အာပတ္တိ ထုလ္လစ္စယဿ။
ဘေဒပုရေက္ခာရပန္နရသကံ နိဋ္ဌိတံ။
ပဉ္စဝီသတိကာ နိဋ္ဌိတာ။
(ဝိ၊၃၊၁၈၄။)
၁၀၀။ သီမောက္ကန္တိကပေယျာလံ
မြန်֍ ၁၇၇။ ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, အညတရသ္မိံ အာဝါသေ တဒဟုပေါသထေ သမ္ဗဟုလာ အာဝါသိကာ ဘိက္ခူ သန္နိပတန္တိ စတ္တာရော ဝါ အတိရေကာ ဝါ။ တေ န ဇာနန္တိ ‘‘အညေ အာဝါသိကာ ဘိက္ခူ အန္တောသီမံ ဩက္ကမန္တီ’’တိ …ပေ… တေ န ဇာနန္တိ ‘‘အညေ အာဝါသိကာ ဘိက္ခူ အန္တောသီမံ ဩက္ကန္တာ’’တိ…ပေ… တေ န ပဿန္တိ အညေ အာဝါသိကေ ဘိက္ခူ အန္တောသီမံ ဩက္ကမန္တေ …ပေ… တေ န ပဿန္တိ အညေ အာဝါသိကေ ဘိက္ခူ အန္တောသီမံ ဩက္ကန္တေ…ပေ… တေ န သုဏန္တိ ‘‘အညေ အာဝါသိကာ ဘိက္ခူ အန္တောသီမံ ဩက္ကမန္တီ’’တိ…ပေ… တေ န သုဏန္တိ ‘‘အညေ အာဝါသိကာ ဘိက္ခူ အန္တောသီမံ ဩက္ကန္တာ’’တိ…ပေ…။
အာဝါသိကေန အာဝါသိကာ ဧကသတပဉ္စသတ္တတိ တိကနယတော, အာဝါသိကေန အာဂန္တုကာ, အာဂန္တုကေန အာဝါသိကာ, အာဂန္တုကေန အာဂန္တုကာ ပေယျာလမုခေန သတ္တ တိကသတာနိ ဟောန္တိ။
မြန်֍ ၁၇၈။ ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, အာဝါသိကာနံ ဘိက္ခူနံ စာတုဒ္ဒသော ဟောတိ, အာဂန္တုကာနံ ပန္နရသော။ သစေ အာဝါသိကာ ဗဟုတရာ ဟောန္တိ, အာဂန္တုကေဟိ အာဝါသိကာနံ အနုဝတ္တိတဗ္ဗံ။ သစေ သမသမာ ဟောန္တိ, အာဂန္တုကေဟိ အာဝါသိကာနံ အနုဝတ္တိတဗ္ဗံ။ သစေ အာဂန္တုကာ ဗဟုတရာ ဟောန္တိ, အာဝါသိကေဟိ အာဂန္တုကာနံ အနုဝတ္တိတဗ္ဗံ။
ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, အာဝါသိကာနံ ဘိက္ခူနံ ပန္နရသော ဟောတိ, အာဂန္တုကာနံ စာတုဒ္ဒသော။ သစေ အာဝါသိကာ ဗဟုတရာ ဟောန္တိ, အာဂန္တုကေဟိ အာဝါသိကာနံ အနုဝတ္တိတဗ္ဗံ။ သစေ သမသမာ ဟောန္တိ, အာဂန္တုကေဟိ အာဝါသိကာနံ အနုဝတ္တိတဗ္ဗံ။ သစေ အာဂန္တုကာ ဗဟုတရာ ဟောန္တိ, အာဝါသိကေဟိ အာဂန္တုကာနံ အနုဝတ္တိတဗ္ဗံ။
ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, အာဝါသိကာနံ ဘိက္ခူနံ ပါဋိပဒေါ ဟောတိ, အာဂန္တုကာနံ ပန္နရသော။ သစေ အာဝါသိကာ ဗဟုတရာ ဟောန္တိ, အာဝါသိကေဟိ အာဂန္တုကာနံ နာကာမာ ဒါတဗ္ဗာ သာမဂ္ဂီ။ အာဂန္တုကေဟိ နိဿီမံ ဂန္တွာ ဥပေါသထော ကာတဗ္ဗော။ သစေ သမသမာ ဟောန္တိ, အာဝါသိကေဟိ အာဂန္တုကာနံ နာကာမာ ဒါတဗ္ဗာ သာမဂ္ဂီ။ အာဂန္တုကေဟိ
(ဝိ၊၃၊၁၈၅။)
နိဿီမံ ဂန္တွာ ဥပေါသထော ကာတဗ္ဗော။ သစေ အာဂန္တုကာ ဗဟုတရာ ဟောန္တိ, အာဝါသိကေဟိ အာဂန္တုကာနံ သာမဂ္ဂီ ဝါ ဒါတဗ္ဗာ နိဿီမံ ဝါ ဂန္တဗ္ဗံ။
ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, အာဝါသိကာနံ ဘိက္ခူနံ ပန္နရသော ဟောတိ, အာဂန္တုကာနံ
ပါဋိပဒေါ။ သစေ အာဝါသိကာ ဗဟုတရာ ဟောန္တိ, အာဂန္တုကေဟိ အာဝါသိကာနံ သာမဂ္ဂီ ဝါ ဒါတဗ္ဗာ နိဿီမံ ဝါ ဂန္တဗ္ဗံ။ သစေ သမသမာ ဟောန္တိ, အာဂန္တုကေဟိ အာဝါသိကာနံ သာမဂ္ဂီ ဝါ ဒါတဗ္ဗာ နိဿီမံ ဝါ ဂန္တဗ္ဗံ။ သစေ အာဂန္တုကာ ဗဟုတရာ ဟောန္တိ, အာဂန္တုကေဟိ အာဝါသိကာနံ နာကာမာ ဒါတဗ္ဗာ သာမဂ္ဂီ။ အာဝါသိကေဟိ နိဿီမံ ဂန္တွာ ဥပေါသထော ကာတဗ္ဗော။
သီမောက္ကန္တိကပေယျာလံ နိဋ္ဌိတံ။
၁၀၁။ လိင်္ဂါဒိဒဿနံ
မြန်֍ ၁၇၉။ ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, အာဂန္တုကာ ဘိက္ခူ ပဿန္တိ အာဝါသိကာနံ ဘိက္ခူနံ အာဝါသိကာကာရံ, အာဝါသိကလိင်္ဂံ, အာဝါသိကနိမိတ္တံ, အာဝါသိကုဒ္ဒေသံ, သုပညတ္တံ မဉ္စပီဌံ, ဘိသိဗိဗ္ဗောဟနံ, ပါနီယံ ပရိဘောဇနီယံ သူပဋ္ဌိတံ, ပရိဝေဏံ သုသမ္မဋ္ဌံ၊ ပဿိတွာ ဝေမတိကာ ဟောန္တိ – ‘‘အတ္ထိ နု ခေါ အာဝါသိကာ ဘိက္ခူ နတ္ထိ နု ခေါ’’တိ။ တေ ဝေမတိကာ န ဝိစိနန္တိ၊ အဝိစိနိတွာ ဥပေါသထံ ကရောန္တိ။ အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ တေ ဝေမတိကာ ဝိစိနန္တိ၊ ဝိစိနိတွာ န ပဿန္တိ၊ အပဿိတွာ ဥပေါသထံ ကရောန္တိ။ အနာပတ္တိ။ တေ ဝေမတိကာ ဝိစိနန္တိ၊ ဝိစိနိတွာ ပဿန္တိ၊ ပဿိတွာ ဧကတော ဥပေါသထံ ကရောန္တိ။ အနာပတ္တိ။ တေ ဝေမတိကာ ဝိစိနန္တိ၊ ဝိစိနိတွာ ပဿန္တိ၊ ပဿိတွာ ပါဋေက္ကံ ဥပေါသထံ ကရောန္တိ။ အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ တေ ဝေမတိကာ ဝိစိနန္တိ၊ ဝိစိနိတွာ ပဿန္တိ၊ ပဿိတွာ – ‘‘နဿန္တေတေ, ဝိနဿန္တေတေ, ကော တေဟိ အတ္ထော’’တိ – ဘေဒပုရေက္ခာရာ ဥပေါသထံ ကရောန္တိ။ အာပတ္တိ ထုလ္လစ္စယဿ။
ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, အာဂန္တုကာ ဘိက္ခူ သုဏန္တိ အာဝါသိကာနံ ဘိက္ခူနံ အာဝါသိကာကာရံ, အာဝါသိကလိင်္ဂံ, အာဝါသိကနိမိတ္တံ, အာဝါသိကုဒ္ဒေသံ, စင်္ကမန္တာနံ ပဒသဒ္ဒံ, သဇ္ဈာယသဒ္ဒံ, ဥက္ကာသိတသဒ္ဒံ, ခိပိတသဒ္ဒံ၊ သုတွာ ဝေမတိကာ ဟောန္တိ – ‘‘အတ္ထိ နု ခေါ အာဝါသိကာ ဘိက္ခူ နတ္ထိ နု ခေါ’’တိ။ တေ ဝေမတိကာ န ဝိစိနန္တိ၊ အဝိစိနိတွာ ဥပေါသထံ ကရောန္တိ။ အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ တေ ဝေမတိကာ ဝိစိနန္တိ၊ ဝိစိနိတွာ န ပဿန္တိ၊ အပဿိတွာ
(ဝိ၊၃၊၁၈၆။)
ဥပေါသထံ ကရောန္တိ။ အနာပတ္တိ။ တေ ဝေမတိကာ ဝိစိနန္တိ၊ ဝိစိနိတွာ ပဿန္တိ၊ ပဿိတွာ ဧကတော ဥပေါသထံ ကရောန္တိ။ အနာပတ္တိ။ တေ ဝေမတိကာ ဝိစိနန္တိ၊ ဝိစိနိတွာ ပဿန္တိ၊ ပဿိတွာ ပါဋေက္ကံ ဥပေါသထံ ကရောန္တိ။ အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ တေ ဝေမတိကာ ဝိစိနန္တိ၊ ဝိစိနိတွာ ပဿန္တိ၊ ပဿိတွာ – ‘‘နဿန္တေတေ, ဝိနဿန္တေတေ, ကော တေဟိ အတ္ထော’’တိ – ဘေဒပုရေက္ခာရာ ဥပေါသထံ ကရောန္တိ။ အာပတ္တိ ထုလ္လစ္စယဿ။
ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, အာဝါသိကာ ဘိက္ခူ ပဿန္တိ အာဂန္တုကာနံ ဘိက္ခူနံ အာဂန္တုကာကာရံ, အာဂန္တုကလိင်္ဂံ, အာဂန္တုကနိမိတ္တံ, အာဂန္တုကုဒ္ဒေသံ, အညာတကံ ပတ္တံ, အညာတကံ စီဝရံ, အညာတကံ နိသီဒနံ, ပါဒါနံ ဓောတံ, ဥဒကနိဿေကံ၊ ပဿိတွာ ဝေမတိကာ ဟောန္တိ – ‘‘အတ္ထိ နု ခေါ အာဂန္တုကာ ဘိက္ခူ နတ္ထိ နု ခေါ’’တိ။ တေ ဝေမတိကာ န ဝိစိနန္တိ၊ အဝိစိနိတွာ ဥပေါသထံ ကရောန္တိ။ အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ တေ ဝေမတိကာ ဝိစိနန္တိ၊ ဝိစိနိတွာ န ပဿန္တိ၊ အပဿိတွာ ဥပေါသထံ ကရောန္တိ။ အနာပတ္တိ။ တေ ဝေမတိကာ ဝိစိနန္တိ၊ ဝိစိနိတွာ ပဿန္တိ၊ ပဿိတွာ ဧကတော ဥပေါသထံ ကရောန္တိ။ အနာပတ္တိ။ တေ ဝေမတိကာ ဝိစိနန္တိ၊ ဝိစိနိတွာ ပဿန္တိ၊ ပဿိတွာ ပါဋေက္ကံ ဥပေါသထံ ကရောန္တိ။ အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ တေ ဝေမတိကာ ဝိစိနန္တိ၊ ဝိစိနိတွာ ပဿန္တိ၊ ပဿိတွာ – ‘‘နဿန္တေတေ, ဝိနဿန္တေတေ, ကော တေဟိ အတ္ထော’’တိ – ဘေဒပုရေက္ခာရာ ဥပေါသထံ ကရောန္တိ။ အာပတ္တိ ထုလ္လစ္စယဿ။
ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, အာဝါသိကာ ဘိက္ခူ သုဏန္တိ အာဂန္တုကာနံ ဘိက္ခူနံ အာဂန္တုကာကာရံ, အာဂန္တုကလိင်္ဂံ, အာဂန္တုကနိမိတ္တံ, အာဂန္တုကုဒ္ဒေသံ, အာဂစ္ဆန္တာနံ ပဒသဒ္ဒံ, ဥပါဟနပပ္ဖေါဋနသဒ္ဒံ, ဥက္ကာသိတသဒ္ဒံ, ခိပိတသဒ္ဒံ၊ သုတွာ ဝေမတိကာ ဟောန္တိ – ‘‘အတ္ထိ နု ခေါ အာဂန္တုကာ ဘိက္ခူ နတ္ထိ နု ခေါ’’တိ။ တေ ဝေမတိကာ န ဝိစိနန္တိ၊ အဝိစိနိတွာ ဥပေါသထံ ကရောန္တိ။ အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ တေ ဝေမတိကာ ဝိစိနန္တိ၊ ဝိစိနိတွာ န ပဿန္တိ၊ အပဿိတွာ ဥပေါသထံ ကရောန္တိ။ အနာပတ္တိ။ တေ ဝေမတိကာ ဝိစိနန္တိ၊ ဝိစိနိတွာ ပဿန္တိ၊ ပဿိတွာ ဧကတော ဥပေါသထံ ကရောန္တိ။ အနာပတ္တိ။ တေ ဝေမတိကာ ဝိစိနန္တိ၊ ဝိစိနိတွာ ပဿန္တိ၊ ပဿိတွာ ပါဋေက္ကံ ဥပေါသထံ ကရောန္တိ။ အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ တေ ဝေမတိကာ ဝိစိနန္တိ၊ ဝိစိနိတွာ ပဿန္တိ၊ ပဿိတွာ – ‘‘နဿန္တေတေ, ဝိနဿန္တေတေ, ကော တေဟိ အတ္ထော’’တိ – ဘေဒပုရေက္ခာရာ ဥပေါသထံ ကရောန္တိ။ အာပတ္တိ ထုလ္လစ္စယဿ။
လိင်္ဂါဒိဒဿနံ နိဋ္ဌိတံ။
(ဝိ၊၃၊၁၈၇။)
၁၀၂။ နာနာသံဝါသကာဒီဟိ ဥပေါသထကရဏံ
မြန်֍ ၁၈၀။ ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, အာဂန္တုကာ ဘိက္ခူ ပဿန္တိ အာဝါသိကေ ဘိက္ခူ နာနာသံဝါသကေ။ တေ သမာနသံဝါသကဒိဋ္ဌိံ ပဋိလဘန္တိ၊ သမာနသံဝါသကဒိဋ္ဌိံ ပဋိလဘိတွာ န ပုစ္ဆန္တိ၊ အပုစ္ဆိတွာ ဧကတော ဥပေါသထံ ကရောန္တိ။ အနာပတ္တိ။ တေ ပုစ္ဆန္တိ၊ ပုစ္ဆိတွာ နာဘိဝိတရန္တိ၊ အနဘိဝိတရိတွာ ဧကတော ဥပေါသထံ ကရောန္တိ။ အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ တေ ပုစ္ဆန္တိ၊ ပုစ္ဆိတွာ နာဘိဝိတရန္တိ၊ အနဘိဝိတရိတွာ ပါဋေက္ကံ ဥပေါသထံ ကရောန္တိ။ အနာပတ္တိ။
ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, အာဂန္တုကာ ဘိက္ခူ ပဿန္တိ အာဝါသိကေ ဘိက္ခူ သမာနသံဝါသကေ။ တေ နာနာသံဝါသကဒိဋ္ဌိံ ပဋိလဘန္တိ၊ နာနာသံဝါသကဒိဋ္ဌိံ ပဋိလဘိတွာ န ပုစ္ဆန္တိ၊ အပုစ္ဆိတွာ ဧကတော ဥပေါသထံ ကရောန္တိ။ အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ တေ ပုစ္ဆန္တိ၊ ပုစ္ဆိတွာ အဘိဝိတရန္တိ၊ အဘိဝိတရိတွာ ပါဋေက္ကံ ဥပေါသထံ ကရောန္တိ။ အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ တေ ပုစ္ဆန္တိ၊ ပုစ္ဆိတွာ အဘိဝိတရန္တိ၊ အဘိဝိတရိတွာ ဧကတော ဥပေါသထံ ကရောန္တိ။ အနာပတ္တိ။
ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, အာဝါသိကာ ဘိက္ခူ ပဿန္တိ အာဂန္တုကေ ဘိက္ခူ နာနာသံဝါသကေ။ တေ သမာနသံဝါသကဒိဋ္ဌိံ ပဋိလဘန္တိ၊ သမာနသံဝါသကဒိဋ္ဌိံ ပဋိလဘိတွာ န ပုစ္ဆန္တိ၊ အပုစ္ဆိတွာ ဧကတော ဥပေါသထံ ကရောန္တိ။ အနာပတ္တိ။ တေ ပုစ္ဆန္တိ၊ ပုစ္ဆိတွာ နာဘိဝိတရန္တိ၊ အနဘိဝိတရိတွာ ဧကတော ဥပေါသထံ ကရောန္တိ။ အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ တေ ပုစ္ဆန္တိ၊ ပုစ္ဆိတွာ နာဘိဝိတရန္တိ၊ အနဘိဝိတရိတွာ ပါဋေက္ကံ ဥပေါသထံ ကရောန္တိ။ အနာပတ္တိ။
ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, အာဝါသိကာ ဘိက္ခူ ပဿန္တိ အာဂန္တုကေ ဘိက္ခူ သမာနသံဝါသကေ။ တေ နာနာသံဝါသကဒိဋ္ဌိံ ပဋိလဘန္တိ၊ နာနာသံဝါသကဒိဋ္ဌိံ ပဋိလဘိတွာ န ပုစ္ဆန္တိ၊ အပုစ္ဆိတွာ ဧကတော ဥပေါသထံ ကရောန္တိ။ အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ တေ ပုစ္ဆန္တိ၊ ပုစ္ဆိတွာ အဘိဝိတရန္တိ၊ အဘိဝိတရိတွာ ပါဋေက္ကံ ဥပေါသထံ ကရောန္တိ။ အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ တေ ပုစ္ဆန္တိ၊ ပုစ္ဆိတွာ အဘိဝိတရန္တိ၊ အဘိဝိတရိတွာ ဧကတော ဥပေါသထံ ကရောန္တိ။ အနာပတ္တိ။
နာနာသံဝါသကာဒီဟိ ဥပေါသထကရဏံ နိဋ္ဌိတံ။
၁၀၃။ နဂန္တဗ္ဗဝါရော
မြန်֍ ၁၈၁။ န, ဘိက္ခဝေ, တဒဟုပေါသထေ သဘိက္ခုကာ အာဝါသာ အဘိက္ခုကော အာဝါသော ဂန္တဗ္ဗော, အညတြ သံဃေန အညတြ အန္တရာယာ။ န,
(ဝိ၊၃၊၁၈၈။)
ဘိက္ခဝေ, တဒဟုပေါသထေ သဘိက္ခုကာ အာဝါသာ အဘိက္ခုကော အနာဝါသော ဂန္တဗ္ဗော, အညတြ သံဃေန အညတြ အန္တရာယာ။ န, ဘိက္ခဝေ, တဒဟုပေါသထေ သဘိက္ခုကာ အာဝါသာ အဘိက္ခုကော အာဝါသော ဝါ အနာဝါသော ဝါ ဂန္တဗ္ဗော, အညတြ သံဃေန အညတြ အန္တရာယာ။
န, ဘိက္ခဝေ, တဒဟုပေါသထေ သဘိက္ခုကာ အနာဝါသာ အဘိက္ခုကော အာဝါသော ဂန္တဗ္ဗော, အညတြ သံဃေန အညတြ အန္တရာယာ။ န, ဘိက္ခဝေ, တဒဟုပေါသထေ သဘိက္ခုကာ အနာဝါသာ အဘိက္ခုကော အနာဝါသော ဂန္တဗ္ဗော, အညတြ သံဃေန အညတြ အန္တရာယာ။ န, ဘိက္ခဝေ, တဒဟုပေါသထေ သဘိက္ခုကာ အနာဝါသာ အဘိက္ခုကော အာဝါသော ဝါ အနာဝါသော ဝါ ဂန္တဗ္ဗော, အညတြ သံဃေန အညတြ အန္တရာယာ။
န, ဘိက္ခဝေ, တဒဟုပေါသထေ သဘိက္ခုကာ အာဝါသာ ဝါ အနာဝါသာ ဝါ အဘိက္ခုကော အာဝါသော ဂန္တဗ္ဗော, အညတြ သံဃေန အညတြ အန္တရာယာ။ န, ဘိက္ခဝေ, တဒဟုပေါသထေ သဘိက္ခုကာ အာဝါသာ ဝါ အနာဝါသာ ဝါ အဘိက္ခုကော အနာဝါသော ဂန္တဗ္ဗော, အညတြ သံဃေန အညတြ အန္တရာယာ။ န, ဘိက္ခဝေ, တဒဟုပေါသထေ သဘိက္ခုကာ အာဝါသာ ဝါ အနာဝါသာ ဝါ အဘိက္ခုကော အာဝါသော ဝါ အနာဝါသော ဝါ ဂန္တဗ္ဗော, အညတြ သံဃေန အညတြ အန္တရာယာ။
န, ဘိက္ခဝေ, တဒဟုပေါသထေ သဘိက္ခုကာ အာဝါသာ သဘိက္ခုကော အာဝါသော ဂန္တဗ္ဗော, ယတ္ထဿု ဘိက္ခူ နာနာသံဝါသကာ, အညတြ သံဃေန အညတြ အန္တရာယာ။ န, ဘိက္ခဝေ, တဒဟုပေါသထေ သဘိက္ခုကာ အာဝါသာ သဘိက္ခုကော အနာဝါသော ဂန္တဗ္ဗော, ယတ္ထဿု ဘိက္ခူ နာနာသံဝါသကာ, အညတြ သံဃေန အညတြ အန္တရာယာ။ န, ဘိက္ခဝေ, တဒဟုပေါသထေ သဘိက္ခုကာ အာဝါသာ သဘိက္ခုကော အာဝါသော ဝါ အနာဝါသော ဝါ ဂန္တဗ္ဗော, ယတ္ထဿု ဘိက္ခူ နာနာသံဝါသကာ, အညတြ သံဃေန အညတြ အန္တရာယာ။
န, ဘိက္ခဝေ, တဒဟုပေါသထေ သဘိက္ခုကာ အနာဝါသာ သဘိက္ခုကော အာဝါသော ဂန္တဗ္ဗော, ယတ္ထဿု ဘိက္ခူ နာနာသံဝါသကာ, အညတြ သံဃေန အညတြ အန္တရာယာ။ န, ဘိက္ခဝေ, တဒဟုပေါသထေ သဘိက္ခုကာ အနာဝါသာ သဘိက္ခုကော အနာဝါသော ဂန္တဗ္ဗော, ယတ္ထဿု ဘိက္ခူ နာနာသံဝါသကာ, အညတြ သံဃေန အညတြ အန္တရာယာ။ န, ဘိက္ခဝေ,
(ဝိ၊၃၊၁၈၉။)
တဒဟုပေါသထေ သဘိက္ခုကာ အနာဝါသာ သဘိက္ခုကော အာဝါသော ဝါ အနာဝါသော ဝါ ဂန္တဗ္ဗော, ယတ္ထဿု ဘိက္ခူ နာနာသံဝါသကာ, အညတြ သံဃေန အညတြ အန္တရာယာ။
န, ဘိက္ခဝေ, တဒဟုပေါသထေ သဘိက္ခုကာ အာဝါသာ ဝါ အနာဝါသာ ဝါ သဘိက္ခုကော အာဝါသော ဂန္တဗ္ဗော, ယတ္ထဿု ဘိက္ခူ နာနာသံဝါသကာ, အညတြ သံဃေန အညတြ အန္တရာယာ။ န, ဘိက္ခဝေ, တဒဟုပေါသထေ သဘိက္ခုကာ အာဝါသာ ဝါ အနာဝါသာ ဝါ သဘိက္ခုကော အနာဝါသော ဂန္တဗ္ဗော, ယတ္ထဿု ဘိက္ခူ နာနာသံဝါသကာ, အညတြ သံဃေန အညတြ အန္တရာယာ။ န, ဘိက္ခဝေ, တဒဟုပေါသထေ သဘိက္ခုကာ အာဝါသာ ဝါ အနာဝါသာ ဝါ သဘိက္ခုကော အာဝါသော ဝါ အနာဝါသော ဝါ ဂန္တဗ္ဗော, ယတ္ထဿု ဘိက္ခူ နာနာသံဝါသကာ, အညတြ သံဃေန အညတြ အန္တရာယာ။
နဂန္တဗ္ဗဝါရော နိဋ္ဌိတော။
၁၀၄။ ဂန္တဗ္ဗဝါရော
မြန်֍ ၁၈၂။ ဂန္တဗ္ဗော, ဘိက္ခဝေ, တဒဟုပေါသထေ သဘိက္ခုကာ အာဝါသာ သဘိက္ခုကော အာဝါသော, ယတ္ထဿု ဘိက္ခူ သမာနသံဝါသကာ, ယံ ဇညာ – ‘‘သက္ကောမိ အဇ္ဇေဝ ဂန္တု’’န္တိ။ ဂန္တဗ္ဗော, ဘိက္ခဝေ, တဒဟုပေါသထေ သဘိက္ခုကာ အာဝါသာ သဘိက္ခုကော အနာဝါသော…ပေ… သဘိက္ခုကော အာဝါသော ဝါ အနာဝါသော ဝါ, ယတ္ထဿု ဘိက္ခူ သမာနသံဝါသကာ, ယံ ဇညာ – ‘‘သက္ကောမိ အဇ္ဇေဝ ဂန္တု’’န္တိ။
ဂန္တဗ္ဗော, ဘိက္ခဝေ, တဒဟုပေါသထေ သဘိက္ခုကာ အနာဝါသာ သဘိက္ခုကော အာဝါသော…ပေ… သဘိက္ခုကော အနာဝါသော…ပေ… သဘိက္ခုကော အာဝါသော ဝါ အနာဝါသော ဝါ, ယတ္ထဿု ဘိက္ခူ သမာနသံဝါသကာ, ယံ ဇညာ – ‘‘သက္ကောမိ အဇ္ဇေဝ ဂန္တု’’န္တိ။
ဂန္တဗ္ဗော, ဘိက္ခဝေ, တဒဟုပေါသထေ သဘိက္ခုကာ အာဝါသာ ဝါ အနာဝါသာ ဝါ သဘိက္ခုကော အာဝါသော…ပေ… သဘိက္ခုကော အနာဝါသော…ပေ… သဘိက္ခုကော အာဝါသော ဝါ အနာဝါသော ဝါ, ယတ္ထဿု ဘိက္ခူ သမာနသံဝါသကာ, ယံ ဇညာ – ‘‘သက္ကောမိ အဇ္ဇေဝ ဂန္တု’’န္တိ။
ဂန္တဗ္ဗဝါရော နိဋ္ဌိတော။
၁၀၅။ ဝဇ္ဇနီယပုဂ္ဂလသန္ဒဿနာ
မြန်֍ ၁၈၃။ န, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနိယာ နိသိန္နပရိသာယ ပါတိမောက္ခံ ဥဒ္ဒိသိတဗ္ဗံ။ ယော ဥဒ္ဒိသေယျ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ န သိက္ခမာနာယ…ပေ… န
(ဝိ၊၃၊၁၉၀။)
သာမဏေရဿ …ပေ… န သာမဏေရိယာ…ပေ… န သိက္ခာပစ္စက္ခာတကဿ…ပေ… န အန္တိမဝတ္ထုံ အဇ္ဈာပန္နကဿ နိသိန္နပရိသာယ ပါတိမောက္ခံ ဥဒ္ဒိသိတဗ္ဗံ။ ယော ဥဒ္ဒိသေယျ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။
န အာပတ္တိယာ အဒဿနေ ဥက္ခိတ္တကဿ နိသိန္နပရိသာယ ပါတိမောက္ခံ ဥဒ္ဒိသိတဗ္ဗံ။ ယော ဥဒ္ဒိသေယျ, ယထာဓမ္မော ကာရေတဗ္ဗော။ န အာပတ္တိယာ အပ္ပဋိကမ္မေ ဥက္ခိတ္တကဿ နိသိန္နပရိသာယ…ပေ… န ပါပိကာယ ဒိဋ္ဌိယာ အပ္ပဋိနိဿဂ္ဂေ ဥက္ခိတ္တကဿ နိသိန္နပရိသာယ ပါတိမောက္ခံ ဥဒ္ဒိသိတဗ္ဗံ။ ယော ဥဒ္ဒိသေယျ, ယထာဓမ္မော ကာရေတဗ္ဗော။
န ပဏ္ဍကဿ နိသိန္နပရိသာယ ပါတိမောက္ခံ ဥဒ္ဒိသိတဗ္ဗံ။ ယော ဥဒ္ဒိသေယျ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ န ထေယျသံဝါသကဿ…ပေ… န တိတ္ထိယပက္ကန္တကဿ…ပေ… န တိရစ္ဆာနဂတဿ…ပေ… န မာတုဃာတကဿ…ပေ… န ပိတုဃာတကဿ…ပေ… န အရဟန္တဃာတကဿ…ပေ… န ဘိက္ခုနိဒူသကဿ…ပေ… န သံဃဘေဒကဿ…ပေ… န လောဟိတုပ္ပါဒကဿ…ပေ… န ဥဘတောဗျဉ္ဇနကဿ နိသိန္နပရိသာယ ပါတိမောက္ခံ ဥဒ္ဒိသိတဗ္ဗံ။ ယော ဥဒ္ဒိသေယျ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။
န, ဘိက္ခဝေ, ပါရိဝါသိကပါရိသုဒ္ဓိဒါနေန ဥပေါသထော ကာတဗ္ဗော, အညတြ အဝုဋ္ဌိတာယ ပရိသာယ။ န စ, ဘိက္ခဝေ, အနုပေါသထေ ဥပေါသထော ကာတဗ္ဗော, အညတြ သံဃသာမဂ္ဂိယာတိ။
ဝဇ္ဇနီယပုဂ္ဂလသန္ဒဿနာ နိဋ္ဌိတာ။
တတိယဘာဏဝါရော နိဋ္ဌိတော။
ဥပေါသထက္ခန္ဓကော ဒုတိယော။
၁၀၆။ တဿုဒ္ဒါနံ
တိတ္ထိယာ ဗိမ္ဗိသာရော စ, သန္နိပတိတုံ တုဏှိကာ၊
ဓမ္မံ ရဟော ပါတိမောက္ခံ, ဒေဝသိကံ တဒါ သကိံ။
ယထာပရိသာ သမဂ္ဂံ, သာမဂ္ဂီ မဒ္ဒကုစ္ဆိ စ၊
သီမာ မဟတီ နဒိယာ, အနု ဒွေ ခုဒ္ဒကာနိ စ။
နဝါ ရာဇဂဟေ စေဝ, သီမာ အဝိပ္ပဝါသနာ၊
သမ္မန္နေ [သမ္မနေ (က။)] ပဌမံ သီမံ, ပစ္ဆာ သီမံ သမူဟနေ။
(ဝိ၊၃၊၁၉၁။)
အသမ္မတာ ဂါမသီမာ, နဒိယာ သမုဒ္ဒေ သရေ၊
ဥဒကုက္ခေပေါ ဘိန္ဒန္တိ, တထေဝဇ္ဈောတ္ထရန္တိ စ။
ကတိ ကမ္မာနိ ဥဒ္ဒေသော, သဝရာ အသတီပိ စ၊
ဓမ္မံ ဝိနယံ တဇ္ဇေန္တိ, ပုန ဝိနယတဇ္ဇနာ။
စောဒနာ ကတေ ဩကာသေ, အဓမ္မပ္ပဋိက္ကောသနာ၊
စတုပဉ္စပရာ အာဝိ, သဉ္စိစ္စ စေပိ ဝါယမေ။
သဂဟဋ္ဌာ အနဇ္ဈိဋ္ဌာ, စောဒနမှိ န ဇာနတိ၊
သမ္ဗဟုလာ န ဇာနန္တိ, သဇ္ဇုကံ န စ ဂစ္ဆရေ။
ကတိမီ ကီဝတိကာ ဒူရေ, အာရောစေတုဉ္စ နဿရိ၊
ဥက္လာပံ အာသနံ ဒီပေါ, ဒိသာ အညော ဗဟုဿုတော။
သဇ္ဇုကံ [သဇ္ဇုဝဿရုပေါသထော (က။)] ဝဿုပေါသထော, သုဒ္ဓိကမ္မဉ္စ ဉာတကာ၊
ဂဂ္ဂေါ စတုတယော ဒွေကော, အာပတ္တိသဘာဂါ သရိ။
သဗ္ဗော သံဃော ဝေမတိကော, န ဇာနန္တိ ဗဟုဿုတော၊
ဗဟူ သမသမာ ထောကာ, ပရိသာ အဝုဋ္ဌိတာယ စ။
ဧကစ္စာ ဝုဋ္ဌိတာ သဗ္ဗာ, ဇာနန္တိ စ ဝေမတိကာ၊
ကပ္ပတေဝါတိ ကုက္ကုစ္စာ, ဇာနံ ပဿံ သုဏန္တိ စ။
အာဝါသိကေန အာဂန္တု, စာတုပန္နရသော ပုန၊
ပါဋိပဒေါ ပန္နရသော, လိင်္ဂသံဝါသကာ ဥဘော။
ပါရိဝါသာနုပေါသထော, အညတြ သံဃသာမဂ္ဂိယာ၊
ဧတေ ဝိဘတ္တာ ဥဒ္ဒါနာ, ဝတ္ထုဝိဘူတကာရဏာတိ။
ဣမသ္မိံ ခန္ဓကေ ဝတ္ထူနိ ဆအသီတိ။
ဥပေါသထက္ခန္ဓကော နိဋ္ဌိတော။
(ဝိ၊၃၊၁၉၂။)
၃။ ဝဿူပနာယိကက္ခန္ဓကော
၁၀၇။ ဝဿူပနာယိကာနုဇာနနာ
မြန်֍ ၁၈၄။ တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ ရာဇဂဟေ ဝိဟရတိ ဝေဠုဝနေ ကလန္ဒကနိဝါပေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဘဂဝတာ ဘိက္ခူနံ ဝဿာဝါသော အပညတ္တော ဟောတိ။ တေဣဓ ဘိက္ခူ ဟေမန္တမ္ပိ ဂိမှမ္ပိ ဝဿမ္ပိ စာရိကံ စရန္တိ။ မနုဿာ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ သမဏာ သကျပုတ္တိယာ ဟေမန္တမ္ပိ ဂိမှမ္ပိ ဝဿမ္ပိ စာရိကံ စရိဿန္တိ, ဟရိတာနိ တိဏာနိ သမ္မဒ္ဒန္တာ, ဧကိန္ဒြိယံ ဇီဝံ ဝိဟေဌေန္တာ, ဗဟူ ခုဒ္ဒကေ ပါဏေ သံဃာတံ အာပါဒေန္တာ။ ဣမေ ဟိ နာမ အညတိတ္ထိယာ ဒုရက္ခာတဓမ္မာ ဝဿာဝါသံ အလ္လီယိဿန္တိ သင်္ကသာယိဿန္တိ။ ဣမေ ဟိ နာမ သကုန္တကာ ရုက္ခဂ္ဂေသု ကုလာဝကာနိ ကရိတွာ ဝဿာဝါသံ အလ္လီယိဿန္တိ သင်္ကသာယိဿန္တိ [သင်္ကာသယိဿန္တိ (သီ။ သျာ။)]။ ဣမေ ပန သမဏာ သကျပုတ္တိယာ ဟေမန္တမ္ပိ ဂိမှမ္ပိ ဝဿမ္ပိ စာရိကံ စရန္တိ, ဟရိတာနိ တိဏာနိ သမ္မဒ္ဒန္တာ, ဧကိန္ဒြိယံ ဇီဝံ ဝိဟေဌေန္တာ, ဗဟူ ခုဒ္ဒကေ ပါဏေ သံဃာတံ အာပါဒေန္တာ’’တိ။ အဿောသုံ ခေါ ဘိက္ခူ တေသံ မနုဿာနံ ဥဇ္ဈာယန္တာနံ ခိယျန္တာနံ ဝိပါစေန္တာနံ။ အထ ခေါ တေ ဘိက္ခူ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ဧတသ္မိံ နိဒါနေ ဧတသ္မိံ ပကရဏေ ဓမ္မိံ ကထံ ကတွာ ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ – ‘‘အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ဝဿံ ဥပဂန္တု’’န္တိ။ အထ ခေါ ဘိက္ခူနံ ဧတဒဟောသိ – ‘‘ကဒါ နု ခေါ ဝဿံ ဥပဂန္တဗ္ဗ’’န္တိ? ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ဝဿာနေ ဝဿံ ဥပဂန္တုန္တိ။
အထ ခေါ ဘိက္ခူနံ ဧတဒဟောသိ – ‘‘ကတိ နု ခေါ ဝဿူပနာယိကာ’’တိ? ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ
အာရောစေသုံ။ ဒွေမာ, ဘိက္ခဝေ, ဝဿူပနာယိကာ – ပုရိမိကာ, ပစ္ဆိမိကာ။ အပရဇ္ဇုဂတာယ အာသာဠှိယာ ပုရိမိကာ ဥပဂန္တဗ္ဗာ, မာသဂတာယ အာသာဠှိယာ ပစ္ဆိမိကာ ဥပဂန္တဗ္ဗာ – ဣမာ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဒွေ ဝဿူပနာယိကာတိ။
ဝဿူပနာယိကာနုဇာနနာ နိဋ္ဌိတာ။
၁၀၈။ ဝဿာနေ စာရိကာပဋိက္ခေပါဒိ
မြန်֍ ၁၈၅။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ ဝဿံ ဥပဂန္တွာ အန္တရာဝဿံ စာရိကံ စရန္တိ။ မနုဿာ တထေဝ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ –
(ဝိ၊၃၊၁၉၃။)
‘‘ကထံ ဟိ နာမ သမဏာ သကျပုတ္တိယာ ဟေမန္တမ္ပိ ဂိမှမ္ပိ ဝဿမ္ပိ စာရိကံ စရိဿန္တိ, ဟရိတာနိ တိဏာနိ သမ္မဒ္ဒန္တာ, ဧကိန္ဒြိယံ ဇီဝံ ဝိဟေဌေန္တာ, ဗဟူ ခုဒ္ဒကေ ပါဏေ သံဃာတံ အာပါဒေန္တာ။ ဣမေ ဟိ နာမ အညတိတ္ထိယာ ဒုရက္ခာတဓမ္မာ ဝဿာဝါသံ အလ္လီယိဿန္တိ သင်္ကသာယိဿန္တိ။ ဣမေ ဟိ နာမ သကုန္တကာ ရုက္ခဂ္ဂေသု ကုလာဝကာနိ ကရိတွာ ဝဿာဝါသံ အလ္လီယိဿန္တိ သင်္ကသာယိဿန္တိ။ ဣမေ ပန သမဏာ သကျပုတ္တိယာ ဟေမန္တမ္ပိ ဂိမှမ္ပိ ဝဿမ္ပိ စာရိကံ စရန္တိ, ဟရိတာနိ တိဏာနိ သမ္မဒ္ဒန္တာ, ဧကိန္ဒြိယံ ဇီဝံ ဝိဟေဌေန္တာ, ဗဟူ ခုဒ္ဒကေ ပါဏေ သံဃာတံ အာပါဒေန္တာ’’တိ။ အဿောသုံ ခေါ ဘိက္ခူ တေသံ မနုဿာနံ ဥဇ္ဈာယန္တာနံ ခိယျန္တာနံ ဝိပါစေန္တာနံ။ ယေ တေ ဘိက္ခူ အပ္ပိစ္ဆာ…ပေ… တေ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ ဝဿံ ဥပဂန္တွာ အန္တရာဝဿံ စာရိကံ စရိဿန္တီ’’တိ? အထ ခေါ တေ ဘိက္ခူ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ဧတသ္မိံ နိဒါနေ ဧတသ္မိံ ပကရဏေ ဓမ္မိံ ကထံ ကတွာ ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ – ‘‘န, ဘိက္ခဝေ, ဝဿံ ဥပဂန္တွာ ပုရိမံ ဝါ တေမာသံ ပစ္ဆိမံ ဝါ တေမာသံ အဝသိတွာ စာရိကာ ပက္ကမိတဗ္ဗာ။ ယော ပက္ကမေယျ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿာ’’တိ။
မြန်֍ ၁၈၆။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ န ဣစ္ဆန္တိ ဝဿံ ဥပဂန္တုံ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ န, ဘိက္ခဝေ, ဝဿံ န ဥပဂန္တဗ္ဗံ။ ယော န ဥပဂစ္ဆေယျ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿာတိ။
တေန ခေါ ပန သမယေန ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ တဒဟု ဝဿူပနာယိကာယ ဝဿံ အနုပဂန္တုကာမာ သဉ္စိစ္စ အာဝါသံ အတိက္ကမန္တိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ န, ဘိက္ခဝေ, တဒဟု ဝဿူပနာယိကာယ ဝဿံ အနုပဂန္တုကာမေန သဉ္စိစ္စ အာဝါသော အတိက္ကမိတဗ္ဗော။ ယော အတိက္ကမေယျ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿာတိ။
တေန ခေါ ပန သမယေန ရာဇာ မာဂဓော သေနိယော ဗိမ္ဗိသာရော ဝဿံ ဥက္ကဍ္ဎိတုကာမော
ဘိက္ခူနံ သန္တိကေ ဒူတံ ပါဟေသိ – ယဒိ ပနာယျာ အာဂမေ ဇုဏှေ ဝဿံ ဥပဂစ္ဆေယျုန္တိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ရာဇူနံ အနုဝတ္တိတုန္တိ။
ဝဿာနေ စာရိကာပဋိက္ခေပါဒိ နိဋ္ဌိတာ။
၁၀၉။ သတ္တာဟကရဏီယာနုဇာနနာ
မြန်֍ ၁၈၇။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ရာဇဂဟေ ယထာဘိရန္တံ ဝိဟရိတွာ ယေန သာဝတ္ထိ တေန စာရိကံ ပက္ကာမိ။ အနုပုဗ္ဗေန စာရိကံ စရမာနော ယေန
(ဝိ၊၃၊၁၉၄။)
သာဝတ္ထိ တဒဝသရိ။ တတြ သုဒံ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ကောသလေသု ဇနပဒေ ဥဒေနေန ဥပါသကေန သံဃံ ဥဒ္ဒိဿ ဝိဟာရော ကာရာပိတော ဟောတိ။ သော ဘိက္ခူနံ သန္တိကေ ဒူတံ ပါဟေသိ – ‘‘အာဂစ္ဆန္တု ဘဒန္တာ, ဣစ္ဆာမိ ဒါနဉ္စ ဒါတုံ, ဓမ္မဉ္စ သောတုံ, ဘိက္ခူ စ ပဿိတု’’န္တိ။ ဘိက္ခူ ဧဝမာဟံသု – ‘‘ဘဂဝတာ, အာဝုသော, ပညတ္တံ ‘န ဝဿံ ဥပဂန္တွာ ပုရိမံ ဝါ တေမာသံ ပစ္ဆိမံ ဝါ တေမာသံ အဝသိတွာ စာရိကာ ပက္ကမိတဗ္ဗာ’တိ။ အာဂမေတု ဥဒေနော ဥပါသကော, ယာဝ ဘိက္ခူ ဝဿံ ဝသန္တိ။ ဝဿံဝုဋ္ဌာ အာဂမိဿန္တိ။ သစေ ပနဿ အစ္စာယိကံ ကရဏီယံ, တတ္ထေဝ အာဝါသိကာနံ ဘိက္ခူနံ သန္တိကေ ဝိဟာရံ ပတိဋ္ဌာပေတူ’’တိ။ ဥဒေနော ဥပါသကော ဥဇ္ဈာယတိ ခိယျတိ ဝိပါစေတိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ ဘဒန္တာ မယာ ပဟိတေ န အာဂစ္ဆိဿန္တိ။ အဟဉှိ ဒါယကော ကာရကော သံဃုပဋ္ဌာကော’’တိ။ အဿောသုံ ခေါ ဘိက္ခူ ဥဒေနဿ ဥပါသကဿ ဥဇ္ဈာယန္တဿ ခိယျန္တဿ ဝိပါစေန္တဿ။ အထ ခေါ တေ ဘိက္ခူ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ဧတသ္မိံ နိဒါနေ ဧတသ္မိံ ပကရဏေ ဓမ္မိံ ကထံ ကတွာ ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ – ‘‘အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, သတ္တန္နံ သတ္တာဟကရဏီယေန ပဟိတေ ဂန္တုံ, န တွေဝ အပ္ပဟိတေ။ ဘိက္ခုဿ, ဘိက္ခုနိယာ, သိက္ခမာနာယ, သာမဏေရဿ, သာမဏေရိယာ, ဥပါသကဿ, ဥပါသိကာယ – အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ဣမေသံ သတ္တန္နံ သတ္တာဟကရဏီယေန ပဟိတေ ဂန္တုံ, န တွေဝ အပ္ပဟိတေ။ သတ္တာဟံ သန္နိဝတ္တော ကာတဗ္ဗော’’။
မြန်֍ ၁၈၈။ ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဥပါသကေန သံဃံ ဥဒ္ဒိဿ ဝိဟာရော ကာရာပိတော ဟောတိ။ သော စေ ဘိက္ခူနံ သန္တိကေ ဒူတံ ပဟိဏေယျ – ‘‘အာဂစ္ဆန္တု ဘဒန္တာ, ဣစ္ဆာမိ ဒါနဉ္စ ဒါတုံ, ဓမ္မဉ္စ သောတုံ, ဘိက္ခူ စ ပဿိတု’’န္တိ, ဂန္တဗ္ဗံ, ဘိက္ခဝေ, သတ္တာဟကရဏီယေန, ပဟိတေ, န တွေဝ အပ္ပဟိတေ။ သတ္တာဟံ သန္နိဝတ္တော ကာတဗ္ဗော။
ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဥပါသကေန သံဃံ ဥဒ္ဒိဿ အဍ္ဎယောဂေါ ကာရာပိတော ဟောတိ…ပေ… ပါသာဒေါ ကာရာပိတော ဟောတိ… ဟမ္မိယံ ကာရာပိတံ ဟောတိ… ဂုဟာ ကာရာပိတာ ဟောတိ… ပရိဝေဏံ ကာရာပိတံ ဟောတိ… ကောဋ္ဌကော ကာရာပိတော ဟောတိ… ဥပဋ္ဌာနသာလာ ကာရာပိတာ ဟောတိ… အဂ္ဂိသာလာ ကာရာပိတာ ဟောတိ… ကပ္ပိယကုဋိ ကာရာပိတာ ဟောတိ… ဝစ္စကုဋိ ကာရာပိတာ ဟောတိ… စင်္ကမော ကာရာပိတော
(ဝိ၊၃၊၁၉၅။)
ဟောတိ… စင်္ကမနသာလာ ကာရာပိတာ ဟောတိ… ဥဒပါနော ကာရာပိတော ဟောတိ … ဥဒပါနသာလာ ကာရာပိတာ ဟောတိ… ဇန္တာဃရံ ကာရာပိတံ ဟောတိ… ဇန္တာဃရသာလာ ကာရာပိတာ ဟောတိ… ပေါက္ခရဏီ ကာရာပိတာ ဟောတိ… မဏ္ဍပေါ ကာရာပိတော ဟောတိ… အာရာမော ကာရာပိတော ဟောတိ… အာရာမဝတ္ထု ကာရာပိတံ ဟောတိ။ သော စေ ဘိက္ခူနံ သန္တိကေ ဒူတံ ပဟိဏေယျ – ‘‘အာဂစ္ဆန္တု ဘဒန္တာ, ဣစ္ဆာမိ ဒါနဉ္စ ဒါတုံ, ဓမ္မဉ္စ သောတုံ, ဘိက္ခူ စ ပဿိတု’’န္တိ, ဂန္တဗ္ဗံ, ဘိက္ခဝေ, သတ္တာဟကရဏီယေန, ပဟိတေ, န တွေဝ အပ္ပဟိတေ။ သတ္တာဟံ သန္နိဝတ္တော ကာတဗ္ဗော။
ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဥပါသကေန သမ္ဗဟုလေ ဘိက္ခူ ဥဒ္ဒိဿ…ပေ… ဧကံ ဘိက္ခုံ ဥဒ္ဒိဿ ဝိဟာရော ကာရာပိတော ဟောတိ… အဍ္ဎယောဂေါ ကာရာပိတော ဟောတိ… ပါသာဒေါ ကာရာပိတော ဟောတိ … ဟမ္မိယံ ကာရာပိတံ ဟောတိ… ဂုဟာ ကာရာပိတာ ဟောတိ… ပရိဝေဏံ ကာရာပိတံ ဟောတိ… ကောဋ္ဌကော ကာရာပိတော ဟောတိ… ဥပဋ္ဌာနသာလာ ကာရာပိတာ ဟောတိ… အဂ္ဂိသာလာ ကာရာပိတာ ဟောတိ… ကပ္ပိယကုဋိ ကာရာပိတာ ဟောတိ… ဝစ္စကုဋိ ကာရာပိတာ ဟောတိ… စင်္ကမော ကာရာပိတော ဟောတိ… စင်္ကမနသာလာ ကာရာပိတာ ဟောတိ… ဥဒပါနော ကာရာပိတော ဟောတိ… ဥဒပါနသာလာ ကာရာပိတာ ဟောတိ… ဇန္တာဃရံ ကာရာပိတံ ဟောတိ… ဇန္တာဃရသာလာ ကာရာပိတာ ဟောတိ… ပေါက္ခရဏီ ကာရာပိတာ ဟောတိ… မဏ္ဍပေါ ကာရာပိတော ဟောတိ… အာရာမော ကာရာပိတော ဟောတိ… အာရာမဝတ္ထု ကာရာပိတံ ဟောတိ။ သော စေ ဘိက္ခူနံ သန္တိကေ ဒူတံ ပဟိဏေယျ – ‘‘အာဂစ္ဆန္တု ဘဒန္တာ, ဣစ္ဆာမိ ဒါနဉ္စ ဒါတုံ, ဓမ္မဉ္စ သောတုံ, ဘိက္ခူ စ ပဿိတု’’န္တိ, ဂန္တဗ္ဗံ, ဘိက္ခဝေ, သတ္တာဟကရဏီယေန, ပဟိတေ, န တွေဝ အပ္ပဟိတေ။ သတ္တာဟံ သန္နိဝတ္တော ကာတဗ္ဗော။
ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဥပါသကေန ဘိက္ခုနိသံဃံ ဥဒ္ဒိဿ…ပေ… သမ္ဗဟုလာ ဘိက္ခုနိယော ဥဒ္ဒိဿ…ပေ… ဧကံ ဘိက္ခုနိံ ဥဒ္ဒိဿ…ပေ… သမ္ဗဟုလာ သိက္ခမာနာယော ဥဒ္ဒိဿ…ပေ… ဧကံ သိက္ခမာနံ ဥဒ္ဒိဿ…ပေ… သမ္ဗဟုလေ သာမဏေရေ ဥဒ္ဒိဿ…ပေ… ဧကံ သာမဏေရံ ဥဒ္ဒိဿ…ပေ… သမ္ဗဟုလာ သာမဏေရိယော ဥဒ္ဒိဿ…ပေ… ဧကံ သာမဏေရိံ ဥဒ္ဒိဿ ဝိဟာရော ကာရာပိတော ဟောတိ…ပေ… အဍ္ဎယောဂေါ ကာရာပိတော ဟောတိ… ပါသာဒေါ ကာရာပိတော ဟောတိ…
(ဝိ၊၃၊၁၉၆။)
ဟမ္မိယံ ကာရာပိတံ ဟောတိ… ဂုဟာ ကာရာပိတာ ဟောတိ… ပရိဝေဏံ ကာရာပိတံ ဟောတိ… ကောဋ္ဌကော ကာရာပိတော ဟောတိ… ဥပဋ္ဌာနသာလာ ကာရာပိတာ ဟောတိ… အဂ္ဂိသာလာ ကာရာပိတာ ဟောတိ … ကပ္ပိယကုဋိ ကာရာပိတာ ဟောတိ… စင်္ကမော ကာရာပိတော ဟောတိ… စင်္ကမနသာလာ ကာရာပိတာ ဟောတိ… ဥဒပါနော ကာရာပိတော ဟောတိ… ဥဒပါနသာလာ ကာရာပိတာ ဟောတိ… ပေါက္ခရဏီ ကာရာပိတာ ဟောတိ… မဏ္ဍပေါ ကာရာပိတော ဟောတိ… အာရာမော ကာရာပိတော ဟောတိ… အာရာမဝတ္ထု ကာရာပိတံ ဟောတိ။ သော စေ ဘိက္ခူနံ သန္တိကေ ဒူတံ ပဟိဏေယျ – ‘‘အာဂစ္ဆန္တု ဘဒန္တာ, ဣစ္ဆာမိ ဒါနဉ္စ ဒါတုံ, ဓမ္မဉ္စ သောတုံ, ဘိက္ခူ စ ပဿိတု’’န္တိ, ဂန္တဗ္ဗံ, ဘိက္ခဝေ, သတ္တာဟကရဏီယေန, ပဟိတေ, န တွေဝ အပ္ပဟိတေ။ သတ္တာဟံ သန္နိဝတ္တော ကာတဗ္ဗော။
မြန်֍ ၁၈၉။ ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဥပါသကေန အတ္တနော အတ္ထာယ နိဝေသနံ ကာရာပိတံ ဟောတိ…ပေ… သယနိဃရံ ကာရာပိတံ ဟောတိ… ဥဒေါသိတော ကာရာပိတော ဟောတိ… အဋ္ဋော ကာရာပိတော ဟောတိ… မာဠော ကာရာပိတော ဟောတိ… အာပဏော ကာရာပိတော ဟောတိ… အာပဏသာလာ ကာရာပိတာ ဟောတိ… ပါသာဒေါ ကာရာပိတော ဟောတိ… ဟမ္မိယံ ကာရာပိတံ ဟောတိ… ဂုဟာ ကာရာပိတာ ဟောတိ… ပရိဝေဏံ ကာရာပိတံ ဟောတိ… ကောဋ္ဌကော ကာရာပိတော ဟောတိ… ဥပဋ္ဌာနသာလာ ကာရာပိတာ ဟောတိ… အဂ္ဂိသာလာ ကာရာပိတာ ဟောတိ… ရသဝတီ ကာရာပိတာ ဟောတိ… စင်္ကမော ကာရာပိတော ဟောတိ… စင်္ကမနသာလာ ကာရာပိတာ ဟောတိ… ဥဒပါနော ကာရာပိတော ဟောတိ… ဥဒပါနသာလာ ကာရာပိတာ ဟောတိ… ပေါက္ခရဏီ ကာရာပိတာ ဟောတိ… မဏ္ဍပေါ ကာရာပိတော ဟောတိ… အာရာမော ကာရာပိတော ဟောတိ … အာရာမဝတ္ထု ကာရာပိတံ ဟောတိ… ပုတ္တဿ ဝါ ဝါရေယျံ ဟောတိ… ဓီတုယာ ဝါ ဝါရေယျံ ဟောတိ… ဂိလာနော ဝါ ဟောတိ… အဘိညာတံ ဝါ သုတ္တန္တံ ဘဏတိ။ သော စေ ဘိက္ခူနံ သန္တိကေ ဒူတံ ပဟိဏေယျ – ‘အာဂစ္ဆန္တု ဘဒန္တာ, ဣမံ သုတ္တန္တံ ပရိယာပုဏိဿန္တိ, ပုရာယံ သုတ္တန္တော န ပလုဇ္ဇတီ’တိ။ အညတရံ ဝါ ပနဿ ကိစ္စံ ဟောတိ – ကရဏီယံ ဝါ, သော စေ ဘိက္ခူနံ သန္တိကေ ဒူတံ ပဟိဏေယျ – ‘‘အာဂစ္ဆန္တု ဘဒန္တာ, ဣစ္ဆာမိ ဒါနဉ္စ ဒါတုံ, ဓမ္မဉ္စ သောတုံ, ဘိက္ခူ စ ပဿိတု’’န္တိ, ဂန္တဗ္ဗံ, ဘိက္ခဝေ, သတ္တာဟကရဏီယေန, ပဟိတေ, န တွေဝ အပ္ပဟိတေ။ သတ္တာဟံ သန္နိဝတ္တော ကာတဗ္ဗော။
(ဝိ၊၃၊၁၉၇။)
မြန်֍ ၁၉၀။ ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဥပါသိကာယ သံဃံ ဥဒ္ဒိဿ ဝိဟာရော ကာရာပိတော ဟောတိ။ သာ စေ ဘိက္ခူနံ သန္တိကေ ဒူတံ ပဟိဏေယျ – ‘‘အာဂစ္ဆန္တု အယျာ, ဣစ္ဆာမိ ဒါနဉ္စ ဒါတုံ, ဓမ္မဉ္စ သောတုံ, ဘိက္ခူ စ ပဿိတု’’န္တိ, ဂန္တဗ္ဗံ, ဘိက္ခဝေ, သတ္တာဟကရဏီယေန, ပဟိတေ, န တွေဝ အပ္ပဟိတေ။ သတ္တာဟံ သန္နိဝတ္တော ကာတဗ္ဗော။
ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဥပါသိကာယ သံဃံ ဥဒ္ဒိဿ အဍ္ဎယောဂေါ ကာရာပိတော ဟောတိ…ပေ… ပါသာဒေါ ကာရာပိတော ဟောတိ… ဟမ္မိယံ ကာရာပိတံ ဟောတိ… ဂုဟာ ကာရာပိတာ ဟောတိ… ပရိဝေဏံ ကာရာပိတံ ဟောတိ… ကောဋ္ဌကော ကာရာပိတော ဟောတိ… ဥပဋ္ဌာနသာလာ ကာရာပိတာ ဟောတိ… အဂ္ဂိသာလာ ကာရာပိတာ ဟောတိ… ကပ္ပိယကုဋိ ကာရာပိတာ ဟောတိ… ဝစ္စကုဋိ ကာရာပိတာ ဟောတိ… စင်္ကမော ကာရာပိတော ဟောတိ… စင်္ကမနသာလာ ကာရာပိတာ ဟောတိ… ဥဒပါနော ကာရာပိတော ဟောတိ… ဥဒပါနသာလာ ကာရာပိတာ ဟောတိ… ဇန္တာဃရံ ကာရာပိတံ ဟောတိ… ဇန္တာဃရသာလာ ကာရာပိတာ ဟောတိ… ပေါက္ခရဏီ ကာရာပိတာ ဟောတိ… မဏ္ဍပေါ ကာရာပိတော ဟောတိ… အာရာမော ကာရာပိတော ဟောတိ… အာရာမဝတ္ထု ကာရာပိတံ ဟောတိ။ သာ စေ ဘိက္ခူနံ သန္တိကေ ဒူတံ ပဟိဏေယျ – ‘‘အာဂစ္ဆန္တု အယျာ, ဣစ္ဆာမိ ဒါနဉ္စ ဒါတုံ, ဓမ္မဉ္စ သောတုံ, ဘိက္ခူ စ ပဿိတု’’န္တိ, ဂန္တဗ္ဗံ, ဘိက္ခဝေ, သတ္တာဟကရဏီယေန, ပဟိတေ, န တွေဝ အပ္ပဟိတေ။ သတ္တာဟံ သန္နိဝတ္တော ကာတဗ္ဗော။
ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဥပါသိကာယ သမ္ဗဟုလေ ဘိက္ခူ ဥဒ္ဒိဿ…ပေ… ဧကံ ဘိက္ခုံ ဥဒ္ဒိဿ…ပေ… ဘိက္ခုနိသံဃံ ဥဒ္ဒိဿ…ပေ… သမ္ဗဟုလာ ဘိက္ခုနိယော ဥဒ္ဒိဿ…ပေ… ဧကံ ဘိက္ခုနိံ ဥဒ္ဒိဿ…ပေ… သမ္ဗဟုလာ သိက္ခမာနာယော ဥဒ္ဒိဿ…ပေ… ဧကံ သိက္ခမာနံ ဥဒ္ဒိဿ…ပေ… သမ္ဗဟုလေ သာမဏေရေ ဥဒ္ဒိဿ…ပေ… ဧကံ သာမဏေရံ ဥဒ္ဒိဿ…ပေ… သမ္ဗဟုလာ သာမဏေရိယော ဥဒ္ဒိဿ…ပေ… ဧကံ သာမဏေရိံ ဥဒ္ဒိဿ…ပေ…။
မြန်֍ ၁၉၁။ ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဥပါသိကာယ အတ္တနော အတ္ထာယ နိဝေသနံ ကာရာပိတံ ဟောတိ…ပေ… သယနိဃရံ ကာရာပိတံ ဟောတိ… ဥဒေါသိတော ကာရာပိတော ဟောတိ… အဋ္ဋော ကာရာပိတော ဟောတိ… မာဠော ကာရာပိတော ဟောတိ… အာပဏော ကာရာပိတော ဟောတိ… အာပဏသာလာ ကာရာပိတာ ဟောတိ… ပါသာဒေါ ကာရာပိတော ဟောတိ…
(ဝိ၊၃၊၁၉၈။)
ဟမ္မိယံ ကာရာပိတံ ဟောတိ… ဂုဟာ ကာရာပိတာ ဟောတိ… ပရိဝေဏံ ကာရာပိတံ ဟောတိ… ကောဋ္ဌကော ကာရာပိတော ဟောတိ… ဥပဋ္ဌာနသာလာ ကာရာပိတာ ဟောတိ… အဂ္ဂိသာလာ ကာရာပိတာ ဟောတိ… ရသဝတီ ကာရာပိတာ ဟောတိ… စင်္ကမော ကာရာပိတော ဟောတိ… စင်္ကမနသာလာ ကာရာပိတာ ဟောတိ… ဥဒပါနော ကာရာပိတော ဟောတိ … ဥဒပါနသာလာ ကာရာပိတာ ဟောတိ… ပေါက္ခရဏီ ကာရာပိတာ ဟောတိ… မဏ္ဍပေါ ကာရာပိတော ဟောတိ… အာရာမော ကာရာပိတော ဟောတိ… အာရာမဝတ္ထု ကာရာပိတံ ဟောတိ… ပုတ္တဿ ဝါ ဝါရေယျံ ဟောတိ… ဓီတုယာ ဝါ ဝါရေယျံ ဟောတိ… ဂိလာနာ ဝါ ဟောတိ… အဘိညာတံ ဝါ သုတ္တန္တံ ဘဏတိ။ သာ စေ ဘိက္ခူနံ သန္တိကေ ဒူတံ ပဟိဏေယျ – ‘‘အာဂစ္ဆန္တု အယျာ, ဣမံ သုတ္တန္တံ ပရိယာပုဏိဿန္တိ, ပုရာယံ သုတ္တန္တော ပလုဇ္ဇတီ’’တိ။ အညတရံ ဝါ ပနဿာ ကိစ္စံ ဟောတိ ကရဏီယံ ဝါ, သာ စေ ဘိက္ခူနံ သန္တိကေ ဒူတံ ပဟိဏေယျ – ‘‘အာဂစ္ဆန္တု အယျာ, ဣစ္ဆာမိ ဒါနဉ္စ ဒါတုံ, ဓမ္မဉ္စ သောတုံ, ဘိက္ခူ စ ပဿိတု’’န္တိ, ဂန္တဗ္ဗံ, ဘိက္ခဝေ, သတ္တာဟကရဏီယေန, ပဟိတေ, န တွေဝ အပ္ပဟိတေ။ သတ္တာဟံ သန္နိဝတ္တော ကာတဗ္ဗော။
မြန်֍ ၁၉၂။ ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနာ သံဃံ ဥဒ္ဒိဿ…ပေ… ဘိက္ခုနိယာ သံဃံ ဥဒ္ဒိဿ… သိက္ခမာနာယ သံဃံ ဥဒ္ဒိဿ… သာမဏေရေန သံဃံ ဥဒ္ဒိဿ… သာမဏေရိယာ သံဃံ ဥဒ္ဒိဿ … သမ္ဗဟုလေ ဘိက္ခူ ဥဒ္ဒိဿ… ဧကံ ဘိက္ခုံ ဥဒ္ဒိဿ… ဘိက္ခုနိသံဃံ ဥဒ္ဒိဿ… သမ္ဗဟုလာ ဘိက္ခုနိယော ဥဒ္ဒိဿ… ဧကံ ဘိက္ခုနိံ ဥဒ္ဒိဿ… သမ္ဗဟုလာ သိက္ခမာနာယော ဥဒ္ဒိဿ… ဧကံ သိက္ခမာနံ ဥဒ္ဒိဿ… သမ္ဗဟုလေ သာမဏေရေ ဥဒ္ဒိဿ… ဧကံ သာမဏေရံ ဥဒ္ဒိဿ… သမ္ဗဟုလာ သာမဏေရိယော ဥဒ္ဒိဿ… ဧကံ သာမဏေရိံ ဥဒ္ဒိဿ… အတ္တနော အတ္ထာယ ဝိဟာရော ကာရာပိတော ဟောတိ…ပေ… အဍ္ဎယောဂေါ ကာရာပိတော ဟောတိ… ပါသာဒေါ ကာရာပိတော ဟောတိ… ဟမ္မိယံ ကာရာပိတံ ဟောတိ… ဂုဟာ ကာရာပိတာ ဟောတိ… ပရိဝေဏံ ကာရာပိတံ ဟောတိ … ကောဋ္ဌကော ကာရာပိတော ဟောတိ… ဥပဋ္ဌာနသာလာ ကာရာပိတာ ဟောတိ… အဂ္ဂိသာလာ ကာရာပိတာ ဟောတိ… ကပ္ပိယကုဋိ ကာရာပိတာ ဟောတိ… စင်္ကမော ကာရာပိတော ဟောတိ… စင်္ကမနသာလာ ကာရာပိတာ ဟောတိ… ဥဒပါနော ကာရာပိတော ဟောတိ… ဥဒပါနသာလာ ကာရာပိတာ ဟောတိ… ပေါက္ခရဏီ ကာရာပိတာ ဟောတိ… မဏ္ဍပေါ ကာရာပိတော ဟောတိ… အာရာမော ကာရာပိတော ဟောတိ… အာရာမဝတ္ထု ကာရာပိတံ ဟောတိ။ သာ စေ
(ဝိ၊၃၊၁၉၉။)
ဘိက္ခူနံ သန္တိကေ ဒူတံ ပဟိဏေယျ… ‘‘အာဂစ္ဆန္တု အယျာ, ဣစ္ဆာမိ ဒါနဉ္စ ဒါတုံ, ဓမ္မဉ္စ သောတုံ, ဘိက္ခူ စ ပဿိတု’’န္တိ, ဂန္တဗ္ဗံ, ဘိက္ခဝေ, သတ္တာဟကရဏီယေန, ပဟိတေ, န တွေဝ အပ္ပဟိတေ။ သတ္တာဟံ သန္နိဝတ္တော ကာတဗ္ဗောတိ။
သတ္တာဟကရဏီယာနုဇာနတာ နိဋ္ဌိတာ။
၁၁၀။ ပဉ္စန္နံ အပ္ပဟိတေပိ အနုဇာနနာ
မြန်֍ ၁၉၃။ တေန ခေါ ပန သမယေန အညတရော ဘိက္ခု ဂိလာနော ဟောတိ။ သော ဘိက္ခူနံ သန္တိကေ ဒူတံ ပါဟေသိ – ‘‘အဟဉှိ ဂိလာနော, အာဂစ္ဆန္တု ဘိက္ခူ, ဣစ္ဆာမိ ဘိက္ခူနံ အာဂတ’’န္တိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ပဉ္စန္နံ သတ္တာဟကရဏီယေန အပ္ပဟိတေပိ ဂန္တုံ, ပဂေဝ ပဟိတေ။ ဘိက္ခုဿ, ဘိက္ခုနိယာ, သိက္ခမာနာယ, သာမဏေရဿ, သာမဏေရိယာ – အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ဣမေသံ ပဉ္စန္နံ သတ္တာဟကရဏီယေန အပ္ပဟိတေပိ ဂန္တုံ, ပဂေဝ ပဟိတေ။ သတ္တာဟံ သန္နိဝတ္တော ကာတဗ္ဗော။
ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု ဂိလာနော ဟောတိ။ သော စေ ဘိက္ခူနံ သန္တိကေ ဒူတံ ပဟိဏေယျ – ‘‘အဟဉှိ ဂိလာနော, အာဂစ္ဆန္တု ဘိက္ခူ, ဣစ္ဆာမိ ဘိက္ခူနံ အာဂတ’’န္တိ, ဂန္တဗ္ဗံ, ဘိက္ခဝေ, သတ္တာဟကရဏီယေန, အပ္ပဟိတေပိ, ပဂေဝ ပဟိတေ – ‘‘ဂိလာနဘတ္တံ ဝါ ပရိယေသိဿာမိ, ဂိလာနုပဋ္ဌာကဘတ္တံ ဝါ ပရိယေသိဿာမိ, ဂိလာနဘေသဇ္ဇံ ဝါ ပရိယေသိဿာမိ, ပုစ္ဆိဿာမိ ဝါ, ဥပဋ္ဌဟိဿာမိ ဝါ’’တိ။ သတ္တာဟံ သန္နိဝတ္တော ကာတဗ္ဗော။
ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုဿ အနဘိရတိ ဥပ္ပန္နာ ဟောတိ။ သော စေ ဘိက္ခူနံ သန္တိကေ ဒူတံ ပဟိဏေယျ – ‘‘အနဘိရတိ မေ ဥပ္ပန္နာ, အာဂစ္ဆန္တု ဘိက္ခူ, ဣစ္ဆာမိ ဘိက္ခူနံ အာဂတ’’န္တိ, ဂန္တဗ္ဗံ, ဘိက္ခဝေ, သတ္တာဟကရဏီယေန, အပ္ပဟိတေပိ, ပဂေဝ ပဟိတေ – ‘‘အနဘိရတံ ဝူပကာသေဿာမိ ဝါ, ဝူပကာသာပေဿာမိ ဝါ, ဓမ္မကထံ ဝါဿ ကရိဿာမီ’’တိ။ သတ္တာဟံ သန္နိဝတ္တော ကာတဗ္ဗော။
ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုဿ ကုက္ကုစ္စံ ဥပ္ပန္နံ ဟောတိ။ သော စေ ဘိက္ခူနံ သန္တိကေ ဒူတံ ပဟိဏေယျ – ‘‘ကုက္ကုစ္စံ မေ ဥပ္ပန္နံ, အာဂစ္ဆန္တု ဘိက္ခူ, ဣစ္ဆာမိ ဘိက္ခူနံ အာဂတ’’န္တိ, ဂန္တဗ္ဗံ, ဘိက္ခဝေ, သတ္တာဟကရဏီယေန, အပ္ပဟိတေပိ, ပဂေဝ ပဟိတေ – ‘‘ကုက္ကုစ္စံ ဝိနောဒေဿာမိ ဝါ, ဝိနောဒါပေဿာမိ ဝါ, ဓမ္မကထံ ဝါဿ ကရိဿာမီ’’တိ။ သတ္တာဟံ သန္နိဝတ္တော ကာတဗ္ဗော။
(ဝိ၊၃၊၂၀၀။)
ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုဿ ဒိဋ္ဌိဂတံ ဥပ္ပန္နံ ဟောတိ။ သော စေ ဘိက္ခူနံ သန္တိကေ ဒူတံ ပဟိဏေယျ – ‘‘ဒိဋ္ဌိဂတံ မေ ဥပ္ပန္နံ, အာဂစ္ဆန္တု ဘိက္ခူ, ဣစ္ဆာမိ ဘိက္ခူနံ အာဂတ’’န္တိ, ဂန္တဗ္ဗံ, ဘိက္ခဝေ, သတ္တာဟကရဏီယေန, အပ္ပဟိတေပိ, ပဂေဝ ပဟိတေ – ‘‘ဒိဋ္ဌိဂတံ ဝိဝေစေဿာမိ ဝါ, ဝိဝေစာပေဿာမိ ဝါ, ဓမ္မကထံ ဝါဿ ကရိဿာမီ’’တိ။ သတ္တာဟံ သန္နိဝတ္တော ကာတဗ္ဗော။
ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု ဂရုဓမ္မံ အဇ္ဈာပန္နော ဟောတိ ပရိဝါသာရဟော။ သော စေ ဘိက္ခူနံ သန္တိကေ ဒူတံ ပဟိဏေယျ – ‘‘အဟဉှိ ဂရုဓမ္မံ အဇ္ဈာပန္နော ပရိဝါသာရဟော, အာဂစ္ဆန္တု ဘိက္ခူ, ဣစ္ဆာမိ ဘိက္ခူနံ အာဂတ’’န္တိ, ဂန္တဗ္ဗံ, ဘိက္ခဝေ, သတ္တာဟကရဏီယေန, အပ္ပဟိတေပိ, ပဂေဝ ပဟိတေ – ‘‘ပရိဝါသဒါနံ ဥဿုက္ကံ ကရိဿာမိ ဝါ, အနုဿာဝေဿာမိ ဝါ, ဂဏပူရကော ဝါ ဘဝိဿာမီ’’တိ။ သတ္တာဟံ သန္နိဝတ္တော ကာတဗ္ဗော။
ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု မူလာယ ပဋိကဿနာရဟော ဟောတိ။ သော စေ ဘိက္ခူနံ သန္တိကေ ဒူတံ ပဟိဏေယျ – ‘‘အဟဉှိ မူလာယ ပဋိကဿနာရဟော, အာဂစ္ဆန္တု ဘိက္ခူ, ဣစ္ဆာမိ ဘိက္ခူနံ အာဂတ’’န္တိ, ဂန္တဗ္ဗံ, ဘိက္ခဝေ, သတ္တာဟကရဏီယေန, အပ္ပဟိတေပိ, ပဂေဝ ပဟိတေ – ‘‘မူလာယ ပဋိကဿနံ ဥဿုက္ကံ ကရိဿာမိ ဝါ, အနုဿာဝေဿာမိ ဝါ, ဂဏပူရကော ဝါ ဘဝိဿာမီ’’တိ။ သတ္တာဟံ သန္နိဝတ္တော ကာတဗ္ဗော။
ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု မာနတ္တာရဟော ဟောတိ။ သော စေ ဘိက္ခူနံ သန္တိကေ ဒူတံ ပဟိဏေယျ – ‘‘အဟဉှိ မာနတ္တာရဟော, အာဂစ္ဆန္တု ဘိက္ခူ, ဣစ္ဆာမိ ဘိက္ခူနံ အာဂတ’’န္တိ, ဂန္တဗ္ဗံ, ဘိက္ခဝေ, သတ္တာဟကရဏီယေန, အပ္ပဟိတေပိ, ပဂေဝ ပဟိတေ – ‘‘မာနတ္တဒါနံ ဥဿုက္ကံ ကရိဿာမိ ဝါ, အနုဿာဝေဿာမိ ဝါ, ဂဏပူရကော ဝါ ဘဝိဿာမီ’’တိ။ သတ္တာဟံ သန္နိဝတ္တော ကာတဗ္ဗော။
ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု အဗ္ဘာနာရဟော ဟောတိ။ သော စေ ဘိက္ခူနံ သန္တိကေ ဒူတံ ပဟိဏေယျ – ‘‘အဟဉှိ အဗ္ဘာနာရဟော, အာဂစ္ဆန္တု ဘိက္ခူ, ဣစ္ဆာမိ ဘိက္ခူနံ အာဂတ’’န္တိ, ဂန္တဗ္ဗံ, ဘိက္ခဝေ, သတ္တာဟကရဏီယေန, အပ္ပဟိတေပိ, ပဂေဝ ပဟိတေ – ‘‘အဗ္ဘာနံ ဥဿုက္ကံ ကရိဿာမိ ဝါ, အနုဿာဝေဿာမိ ဝါ, ဂဏပူရကော ဝါ ဘဝိဿာမီ’’တိ။ သတ္တာဟံ သန္နိဝတ္တော ကာတဗ္ဗော။
(ဝိ၊၃၊၂၀၁။)
ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုဿ သံဃော ကမ္မံ ကတ္တုကာမော ဟောတိ တဇ္ဇနီယံ ဝါ, နိယဿံ ဝါ, ပဗ္ဗာဇနီယံ ဝါ, ပဋိသာရဏီယံ ဝါ, ဥက္ခေပနီယံ ဝါ။ သော စေ ဘိက္ခူနံ သန္တိကေ ဒူတံ ပဟိဏေယျ – ‘‘သံဃော မေ ကမ္မံ ကတ္တုကာမော, အာဂစ္ဆန္တု ဘိက္ခူ, ဣစ္ဆာမိ ဘိက္ခူနံ အာဂတ’’န္တိ, ဂန္တဗ္ဗံ, ဘိက္ခဝေ, သတ္တာဟကရဏီယေန, အပ္ပဟိတေပိ, ပဂေဝ ပဟိတေ – ‘‘ကိန္တိ နု ခေါ သံဃော ကမ္မံ န ကရေယျ, လဟုကာယ ဝါ ပရိဏာမေယျာ’’တိ။ သတ္တာဟံ သန္နိဝတ္တော ကာတဗ္ဗော။
ကတံ ဝါ ပနဿ ဟောတိ သံဃေန ကမ္မံ တဇ္ဇနီယံ ဝါ နိယဿံ ဝါ ပဗ္ဗာဇနီယံ ဝါ ပဋိသာရဏီယံ ဝါ ဥက္ခေပနီယံ ဝါ။ သော စေ ဘိက္ခူနံ သန္တိကေ ဒူတံ ပဟိဏေယျ ‘‘သံဃော မေ ကမ္မံ အကာသိ, အာဂစ္ဆန္တု ဘိက္ခူ, ဣစ္ဆာမိ ဘိက္ခူနံ အာဂတ’’န္တိ, ဂန္တဗ္ဗံ, ဘိက္ခဝေ, သတ္တာဟကရဏီယေန, အပ္ပဟိတေပိ, ပဂေဝ ပဟိတေ – ‘‘ကိန္တိ နု ခေါ သမ္မာ ဝတ္တေယျ, လောမံ ပါတေယျ, နေတ္ထာရံ ဝတ္တေယျ, သံဃော တံ ကမ္မံ ပဋိပ္ပဿမ္ဘေယျာ’’တိ။ သတ္တာဟံ သန္နိဝတ္တော ကာတဗ္ဗော။
မြန်֍ ၁၉၄။ ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနီ ဂိလာနာ ဟောတိ။ သာ စေ ဘိက္ခူနံ သန္တိကေ ဒူတံ ပဟိဏေယျ – ‘‘အဟဉှိ ဂိလာနာ, အာဂစ္ဆန္တု အယျာ, ဣစ္ဆာမိ အယျာနံ အာဂတ’’န္တိ, ဂန္တဗ္ဗံ, ဘိက္ခဝေ, သတ္တာဟကရဏီယေန, အပ္ပဟိတေပိ, ပဂေဝ ပဟိတေ – ‘‘ဂိလာနဘတ္တံ ဝါ ပရိယေသိဿာမိ, ဂိလာနုပဋ္ဌာကဘတ္တံ ဝါ ပရိယေသိဿာမိ, ဂိလာနဘေသဇ္ဇံ ဝါ ပရိယေသိဿာမိ, ပုစ္ဆိဿာမိ ဝါ, ဥပဋ္ဌဟိဿာမိ ဝါ’’တိ။ သတ္တာဟံ သန္နိဝတ္တော ကာတဗ္ဗော။
ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနိယာ အနဘိရတိ ဥပ္ပန္နာ ဟောတိ။ သာ စေ ဘိက္ခူနံ သန္တိကေ ဒူတံ ပဟိဏေယျ – ‘‘အနဘိရတိ မေ ဥပ္ပန္နာ, အာဂစ္ဆန္တု အယျာ, ဣစ္ဆာမိ အယျာနံ အာဂတ’’န္တိ, ဂန္တဗ္ဗံ, ဘိက္ခဝေ, သတ္တာဟကရဏီယေန, အပ္ပဟိတေပိ, ပဂေဝ ပဟိတေ – ‘‘အနဘိရတံ ဝူပကာသေဿာမိ ဝါ, ဝူပကာသာပေဿာမိ ဝါ, ဓမ္မကထံ ဝါဿာ ကရိဿာမီ’’တိ။ သတ္တာဟံ သန္နိဝတ္တော ကာတဗ္ဗော။
ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနိယာ ကုက္ကုစ္စံ ဥပ္ပန္နံ ဟောတိ။ သာ စေ ဘိက္ခူနံ သန္တိကေ ဒူတံ ပဟိဏေယျ – ‘‘ကုက္ကုစ္စံ မေ ဥပ္ပန္နံ, အာဂစ္ဆန္တု အယျာ, ဣစ္ဆာမိ အယျာနံ အာဂတ’’န္တိ, ဂန္တဗ္ဗံ, ဘိက္ခဝေ, သတ္တာဟကရဏီယေန, အပ္ပဟိတေပိ,
(ဝိ၊၃၊၂၀၂။)
ပဂေဝ ပဟိတေ – ‘‘ကုက္ကုစ္စံ ဝိနောဒေဿာမိ ဝါ, ဝိနောဒါပေဿာမိ ဝါ, ဓမ္မကထံ ဝါဿာ ကရိဿာမီ’’တိ။ သတ္တာဟံ သန္နိဝတ္တော ကာတဗ္ဗော။
ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနိယာ ဒိဋ္ဌိဂတံ ဥပ္ပန္နံ ဟောတိ။ သာ စေ ဘိက္ခူနံ သန္တိကေ ဒူတံ ပဟိဏေယျ – ‘‘ဒိဋ္ဌိဂတံ မေ ဥပ္ပန္နံ, အာဂစ္ဆန္တု အယျာ, ဣစ္ဆာမိ အယျာနံ အာဂတ’’န္တိ, ဂန္တဗ္ဗံ, ဘိက္ခဝေ, သတ္တာဟကရဏီယေန, အပ္ပဟိတေပိ, ပဂေဝ ပဟိတေ – ‘‘ဒိဋ္ဌိဂတံ ဝိဝေစေဿာမိ ဝါ, ဝိဝေစာပေဿာမိ ဝါ, ဓမ္မကထံ ဝါဿာ ကရိဿာမီ’’တိ။ သတ္တာဟံ သန္နိဝတ္တော ကာတဗ္ဗော။
ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနီ ဂရုဓမ္မံ အဇ္ဈာပန္နာ ဟောတိ မာနတ္တာရဟာ။ သာ စေ ဘိက္ခူနံ သန္တိကေ ဒူတံ ပဟိဏေယျ – ‘‘အဟဉှိ ဂရုဓမ္မံ အဇ္ဈာပန္နာ မာနတ္တာရဟာ, အာဂစ္ဆန္တု အယျာ, ဣစ္ဆာမိ အယျာနံ အာဂတ’’န္တိ, ဂန္တဗ္ဗံ, ဘိက္ခဝေ, သတ္တာဟကရဏီယေန, အပ္ပဟိတေပိ, ပဂေဝ ပဟိတေ – ‘‘မာနတ္တဒါနံ ဥဿုက္ကံ ကရိဿာမီ’’တိ။ သတ္တာဟံ သန္နိဝတ္တော ကာတဗ္ဗော။
ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနီ မူလာယ ပဋိကဿနာရဟာ ဟောတိ။ သာ စေ ဘိက္ခူနံ သန္တိကေ ဒူတံ ပဟိဏေယျ – ‘‘အဟဉှိ မူလာယ ပဋိကဿနာရဟာ, အာဂစ္ဆန္တု အယျာ, ဣစ္ဆာမိ အယျာနံ အာဂတ’’န္တိ, ဂန္တဗ္ဗံ, ဘိက္ခဝေ, သတ္တာဟကရဏီယေန, အပ္ပဟိတေပိ, ပဂေဝ ပဟိတေ – ‘‘မူလာယ ပဋိကဿနံ ဥဿုက္ကံ ကရိဿာမီ’’တိ။ သတ္တာဟံ သန္နိဝတ္တော ကာတဗ္ဗော။
ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနီ အဗ္ဘာနာရဟာ ဟောတိ။ သာ စေ ဘိက္ခူနံ သန္တိကေ ဒူတံ ပဟိဏေယျ – ‘‘အဟဉှိ အဗ္ဘာနာရဟာ, အာဂစ္ဆန္တု အယျာ, ဣစ္ဆာမိ အယျာနံ အာဂတ’’န္တိ, ဂန္တဗ္ဗံ, ဘိက္ခဝေ, သတ္တာဟကရဏီယေန, အပ္ပဟိတေပိ, ပဂေဝ ပဟိတေ – ‘‘အဗ္ဘာနံ ဥဿုက္ကံ ကရိဿာမီ’’တိ။ သတ္တာဟံ သန္နိဝတ္တော ကာတဗ္ဗော။
ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနိယာ သံဃော ကမ္မံ ကတ္တုကာမော ဟောတိ – တဇ္ဇနီယံ ဝါ, နိယဿံ ဝါ, ပဗ္ဗာဇနီယံ ဝါ, ပဋိသာရဏီယံ ဝါ, ဥက္ခေပနီယံ ဝါ။ သာ စေ ဘိက္ခူနံ သန္တိကေ ဒူတံ ပဟိဏေယျ – ‘‘သံဃော မေ ကမ္မံ ကတ္တုကာမော, အာဂစ္ဆန္တု အယျာ, ဣစ္ဆာမိ အယျာနံ အာဂတ’’န္တိ, ဂန္တဗ္ဗံ, ဘိက္ခဝေ, သတ္တာဟကရဏီယေန, အပ္ပဟိတေပိ, ပဂေဝ ပဟိတေ – ‘‘ကိန္တိ နု ခေါ သံဃော ကမ္မံ န ကရေယျ, လဟုကာယ ဝါ ပရိဏာမေယျာ’’တိ။ သတ္တာဟံ သန္နိဝတ္တော ကာတဗ္ဗော။
(ဝိ၊၃၊၂၀၃။)
ကတံ ဝါ ပနဿာ ဟောတိ သံဃေန ကမ္မံ – တဇ္ဇနီယံ ဝါ, နိယဿံ ဝါ, ပဗ္ဗာဇနီယံ ဝါ, ပဋိသာရဏီယံ ဝါ, ဥက္ခေပနီယံ ဝါ။ သာ စေ ဘိက္ခူနံ သန္တိကေ ဒူတံ ပဟိဏေယျ – ‘‘သံဃော မေ ကမ္မံ အကာသိ, အာဂစ္ဆန္တု အယျာ, ဣစ္ဆာမိ အယျာနံ အာဂတ’’န္တိ, ဂန္တဗ္ဗံ, ဘိက္ခဝေ, သတ္တာဟကရဏီယေန, အပ္ပဟိတေပိ, ပဂေဝ ပဟိတေ – ‘‘ကိန္တိ နု ခေါ သမ္မာ ဝတ္တေယျ, လောမံ ပါတေယျ, နေတ္ထာရံ ဝတ္တေယျ, သံဃော တံ ကမ္မံ ပဋိပ္ပဿမ္ဘေယျာ’’တိ။ သတ္တာဟံ သန္နိဝတ္တော ကာတဗ္ဗော။
မြန်֍ ၁၉၅။ ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, သိက္ခမာနာ ဂိလာနာ ဟောတိ။ သာ စေ ဘိက္ခူနံ သန္တိကေ ဒူတံ ပဟိဏေယျ – ‘‘အဟဉှိ ဂိလာနာ, အာဂစ္ဆန္တု အယျာ, ဣစ္ဆာမိ အယျာနံ အာဂတ’’န္တိ – ဂန္တဗ္ဗံ, ဘိက္ခဝေ, သတ္တာဟကရဏီယေန, အပ္ပဟိတေပိ, ပဂေဝ ပဟိတေ – ‘‘ဂိလာနဘတ္တံ ဝါ ပရိယေသိဿာမိ, ဂိလာနုပဋ္ဌာကဘတ္တံ ဝါ ပရိယေသိဿာမိ, ဂိလာနဘေသဇ္ဇံ ဝါ ပရိယေသိဿာမိ, ပုစ္ဆိဿာမိ ဝါ, ဥပဋ္ဌဟိဿာမိ ဝါ’’တိ။ သတ္တာဟံ သန္နိဝတ္တော ကာတဗ္ဗော။
ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, သိက္ခမာနာယ အနဘိရတိ ဥပ္ပန္နာ ဟောတိ…ပေ… သိက္ခမာနာယ ကုက္ကုစ္စံ ဥပ္ပန္နံ ဟောတိ… သိက္ခမာနာယ ဒိဋ္ဌိဂတံ ဥပ္ပန္နံ ဟောတိ… သိက္ခမာနာယ သိက္ခာ ကုပိတာ ဟောတိ။ သာ စေ ဘိက္ခူနံ သန္တိကေ ဒူတံ ပဟိဏေယျ – ‘‘သိက္ခာ မေ ကုပိတာ, အာဂစ္ဆန္တု အယျာ, ဣစ္ဆာမိ အယျာနံ အာဂတ’’န္တိ, ဂန္တဗ္ဗံ, ဘိက္ခဝေ, သတ္တာဟကရဏီယေန, အပ္ပဟိတေပိ, ပဂေဝ ပဟိတေ – ‘‘သိက္ခာသမာဒါနံ ဥဿုက္ကံ ကရိဿာမီ’’တိ။ သတ္တာဟံ သန္နိဝတ္တော ကာတဗ္ဗော။
ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, သိက္ခမာနာ ဥပသမ္ပဇ္ဇိတုကာမာ ဟောတိ။ သာ စေ ဘိက္ခူနံ သန္တိကေ ဒူတံ ပဟိဏေယျ – ‘‘အဟဉှိ ဥပသမ္ပဇ္ဇိတုကာမာ, အာဂစ္ဆန္တု အယျာ, ဣစ္ဆာမိ အယျာနံ အာဂတ’’န္တိ ဂန္တဗ္ဗံ, ဘိက္ခဝေ, သတ္တာဟကရဏီယေန, အပ္ပဟိတေပိ, ပဂေဝ ပဟိတေ – ဥပသမ္ပဒံ ဥဿုက္ကံ ကရိဿာမိ ဝါ, အနုဿာဝေဿာမိ ဝါ, ဂဏပူရကော ဝါ ဘဝိဿာမီတိ။ သတ္တာဟံ သန္နိဝတ္တော ကာတဗ္ဗော။
မြန်֍ ၁၉၆။ ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, သာမဏေရော ဂိလာနော ဟောတိ။ သော စေ ဘိက္ခူနံ သန္တိကေ ဒူတံ ပဟိဏေယျ – ‘‘အဟဉှိ ဂိလာနော, အာဂစ္ဆန္တု
(ဝိ၊၃၊၂၀၄။)
ဘိက္ခူ, ဣစ္ဆာမိ ဘိက္ခူနံ အာဂတ’’န္တိ, ဂန္တဗ္ဗံ, ဘိက္ခဝေ, သတ္တာဟကရဏီယေန, အပ္ပဟိတေပိ, ပဂေဝ ပဟိတေ ‘‘ဂိလာနဘတ္တံ ဝါ ပရိယေသိဿာမိ, ဂိလာနုပဋ္ဌာကဘတ္တံ ဝါ ပရိယေသိဿာမိ, ဂိလာနဘေသဇ္ဇံ ဝါ ပရိယေသိဿာမိ, ပုစ္ဆိဿာမိ ဝါ, ဥပဋ္ဌဟိဿာမိ ဝါ’’တိ။ သတ္တာဟံ သန္နိဝတ္တော ကာတဗ္ဗော။
ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, သာမဏေရဿ အနဘိရတိ ဥပ္ပန္နာ ဟောတိ…ပေ… သာမဏေရဿ ကုက္ကုစ္စံ ဥပ္ပန္နံ ဟောတိ… သာမဏေရဿ ဒိဋ္ဌိဂတံ ဥပ္ပန္နံ ဟောတိ… သာမဏေရော ဝဿံ ပုစ္ဆိတုကာမော ဟောတိ။ သော စေ ဘိက္ခူနံ သန္တိကေ ဒူတံ ပဟိဏေယျ‘‘အဟဉှိ ဝဿံ ပုစ္ဆိတုကာမော, အာဂစ္ဆန္တု ဘိက္ခူ, ဣစ္ဆာမိ ဘိက္ခူနံ အာဂတ’’န္တိ, ဂန္တဗ္ဗံ, ဘိက္ခဝေ, သတ္တာဟကရဏီယေန, အပ္ပဟိတေပိ, ပဂေဝ ပဟိတေ ‘‘ပုစ္ဆိဿာမိ ဝါ, အာစိက္ခိဿာမိ ဝါ’’တိ။ သတ္တာဟံ သန္နိဝတ္တော ကာတဗ္ဗော။
ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, သာမဏေရော ဥပသမ္ပဇ္ဇိတုကာမော ဟောတိ။ သော စေ ဘိက္ခူနံ သန္တိကေ ဒူတံ ပဟိဏေယျ ‘‘အဟဉှိ ဥပသမ္ပဇ္ဇိတုကာမော, အာဂစ္ဆန္တု ဘိက္ခူ, ဣစ္ဆာမိ ဘိက္ခူနံ အာဂတ’’န္တိ, ဂန္တဗ္ဗံ, ဘိက္ခဝေ, သတ္တာဟကရဏီယေန, အပ္ပဟိတေပိ, ပဂေဝ ပဟိတေ ‘‘ဥပသမ္ပဒံ ဥဿုက္ကံ ကရိဿာမိ ဝါ, အနုဿာဝေဿာမိ ဝါ, ဂဏပူရကော ဝါ ဘဝိဿာမီ’’တိ။ သတ္တာဟံ သန္နိဝတ္တော ကာတဗ္ဗော။
မြန်֍ ၁၉၇။ ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, သာမဏေရီ ဂိလာနာ ဟောတိ။ သာ စေ ဘိက္ခူနံ သန္တိကေ ဒူတံ ပဟိဏေယျ – ‘‘အဟဉှိ ဂိလာနာ, အာဂစ္ဆန္တု အယျာ, ဣစ္ဆာမိ အယျာနံ အာဂတ’’န္တိ, ဂန္တဗ္ဗံ, ဘိက္ခဝေ, သတ္တာဟကရဏီယေန, အပ္ပဟိတေပိ, ပဂေဝ ပဟိတေ ‘‘ဂိလာနဘတ္တံ ဝါ ပရိယေသိဿာမိ, ဂိလာနုပဋ္ဌာကဘတ္တံ ဝါ ပရိယေသိဿာမိ, ဂိလာနဘေသဇ္ဇံ ဝါ ပရိယေသိဿာမိ, ပုစ္ဆိဿာမိ ဝါ, ဥပဋ္ဌဟိဿာမိ ဝါ’’တိ။ သတ္တာဟံ သန္နိဝတ္တော ကာတဗ္ဗော။
ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, သာမဏေရိယာ အနဘိရတိ ဥပ္ပန္နာ ဟောတိ…ပေ… သာမဏေရိယာ ကုက္ကုစ္စံ ဥပ္ပန္နံ ဟောတိ… သာမဏေရိယာ ဒိဋ္ဌိဂတံ ဥပ္ပန္နံ ဟောတိ… သာမဏေရီ ဝဿံ ပုစ္ဆိတုကာမာ ဟောတိ။ သာ စေ ဘိက္ခူနံ သန္တိကေ ဒူတံ ပဟိဏေယျ ‘‘အဟဉှိ ဝဿံ ပုစ္ဆိတုကာမာ, အာဂစ္ဆန္တု အယျာ, ဣစ္ဆာမိ အယျာနံ အာဂတ’’န္တိ, ဂန္တဗ္ဗံ, ဘိက္ခဝေ, သတ္တာဟကရဏီယေန, အပ္ပဟိတေပိ, ပဂေဝ ပဟိတေ ‘‘ပုစ္ဆိဿာမိ ဝါ, အာစိက္ခိဿာမိ ဝါ’’တိ။ သတ္တာဟံ သန္နိဝတ္တော ကာတဗ္ဗော။
(ဝိ၊၃၊၂၀၅။)
ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, သာမဏေရီ သိက္ခံ သမာဒိယိတုကာမာ ဟောတိ။ သာ စေ ဘိက္ခူနံ သန္တိကေ ဒူတံ ပဟိဏေယျ – ‘‘အဟဉှိ သိက္ခံ သမာဒိယိတုကာမာ, အာဂစ္ဆန္တု အယျာ, ဣစ္ဆာမိ အယျာနံ အာဂတ’’န္တိ, ဂန္တဗ္ဗံ, ဘိက္ခဝေ, သတ္တာဟကရဏီယေန, အပ္ပဟိတေပိ, ပဂေဝ ပဟိတေ – ‘‘သိက္ခာသမာဒါနံ ဥဿုက္ကံ ကရိဿာမီ’’တိ။ သတ္တာဟံ သန္နိဝတ္တော ကာတဗ္ဗောတိ။
ပဉ္စန္နံ အပ္ပဟိတေပိ အနုဇာနနာ နိဋ္ဌိတာ။
၁၁၁။ သတ္တန္နံ အပ္ပဟိတေပိ အနုဇာနနာ
မြန်֍ ၁၉၈။ တေန ခေါ ပန သမယေန အညတရဿ ဘိက္ခုနော မာတာ ဂိလာနာ ဟောတိ။ သာ ပုတ္တဿ သန္တိကေ ဒူတံ ပါဟေသိ – ‘‘အဟဉှိ ဂိလာနာ, အာဂစ္ဆတု မေ ပုတ္တော, ဣစ္ဆာမိ ပုတ္တဿ အာဂတ’’န္တိ။ အထ ခေါ တဿ ဘိက္ခုနော ဧတဒဟောသိ – ‘‘ဘဂဝတာ ပညတ္တံ သတ္တန္နံ သတ္တာဟကရဏီယေန ပဟိတေ ဂန္တုံ, န တွေဝ အပ္ပဟိတေ၊ ပဉ္စန္နံ သတ္တာဟကရဏီယေန အပ္ပဟိတေပိ ဂန္တုံ, ပဂေဝ ပဟိတေတိ။ အယဉ္စ မေ မာတာ ဂိလာနာ, သာ စ အနုပါသိကာ, ကထံ နု ခေါ မယာ ပဋိပဇ္ဇိတဗ္ဗ’’န္တိ? ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, သတ္တန္နံ သတ္တာဟကရဏီယေန အပ္ပဟိတေပိ ဂန္တုံ, ပဂေဝ ပဟိတေ။ ဘိက္ခုဿ, ဘိက္ခုနိယာ, သိက္ခမာနာယ, သာမဏေရဿ, သာမဏေရိယာ, မာတုယာ စ ပိတုဿ စ – အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ဣမေသံ သတ္တန္နံ သတ္တာဟကရဏီယေန အပ္ပဟိတေပိ ဂန္တုံ, ပဂေဝ ပဟိတေ။ သတ္တာဟံ သန္နိဝတ္တော ကာတဗ္ဗော။
ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုဿ မာတာ ဂိလာနာ ဟောတိ။ သာ စေ ပုတ္တဿ သန္တိကေ ဒူတံ ပဟိဏေယျ – ‘‘အဟဉှိ ဂိလာနာ, အာဂစ္ဆတု မေ ပုတ္တော, ဣစ္ဆာမိ ပုတ္တဿ အာဂတ’’န္တိ, ဂန္တဗ္ဗံ, ဘိက္ခဝေ, သတ္တာဟကရဏီယေန, အပ္ပဟိတေပိ, ပဂေဝ ပဟိတေ – ‘‘ဂိလာနဘတ္တံ ဝါ ပရိယေသိဿာမိ, ဂိလာနုပဋ္ဌာကဘတ္တံ ဝါ ပရိယေသိဿာမိ, ဂိလာနဘေသဇ္ဇံ ဝါ ပရိယေသိဿာမိ, ပုစ္ဆိဿာမိ ဝါ, ဥပဋ္ဌဟိဿာမိ ဝါ’’တိ။ သတ္တာဟံ သန္နိဝတ္တော ကာတဗ္ဗော။
ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုဿ ပိတာ ဂိလာနော ဟောတိ။ သော စေ ပုတ္တဿ သန္တိကေ ဒူတံ ပဟိဏေယျ – ‘‘အဟဉှိ ဂိလာနော, အာဂစ္ဆတု မေ ပုတ္တော, ဣစ္ဆာမိ ပုတ္တဿ အာဂတ’’န္တိ, ဂန္တဗ္ဗံ, ဘိက္ခဝေ, သတ္တာဟကရဏီယေန, အပ္ပဟိတေပိ, ပဂေဝ ပဟိတေ – ‘‘ဂိလာနဘတ္တံ ဝါ ပရိယေသိဿာမိ, ဂိလာနုပဋ္ဌာကဘတ္တံ ဝါ ပရိယေသိဿာမိ, ဂိလာနဘေသဇ္ဇံ ဝါ ပရိယေသိဿာမိ, ပုစ္ဆိဿာမိ ဝါ, ဥပဋ္ဌဟိဿာမိ ဝါ’’တိ။ သတ္တာဟံ သန္နိဝတ္တော ကာတဗ္ဗော။
သတ္တန္နံ အပ္ပဟိတေပိ အနုဇာနနာ နိဋ္ဌိတာ။
(ဝိ၊၃၊၂၀၆။)
၁၁၂။ ပဟိတေယေဝ အနုဇာနနာ
မြန်֍ ၁၉၉ ။ ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုဿ ဘာတာ ဂိလာနော ဟောတိ။ သော စေ ဘာတုနော သန္တိကေ ဒူတံ ပဟိဏေယျ – ‘‘အဟဉှိ ဂိလာနော, အာဂစ္ဆတု မေ ဘာတာ, ဣစ္ဆာမိ ဘာတုနော အာဂတ’’န္တိ, ဂန္တဗ္ဗံ, ဘိက္ခဝေ, သတ္တာဟကရဏီယေန, ပဟိတေ, န တွေဝ အပ္ပဟိတေ။ သတ္တာဟံ သန္နိဝတ္တော ကာတဗ္ဗော။
ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုဿ ဘဂိနီ ဂိလာနာ ဟောတိ။ သာ စေ ဘာတုနော သန္တိကေ ဒူတံ ပဟိဏေယျ – ‘‘အဟဉှိ ဂိလာနာ, အာဂစ္ဆတု မေ ဘာတာ, ဣစ္ဆာမိ ဘာတုနော အာဂတ’’န္တိ, ဂန္တဗ္ဗံ, ဘိက္ခဝေ, သတ္တာဟကရဏီယေန, ပဟိတေ, န တွေဝ အပ္ပဟိတေ။ သတ္တာဟံ သန္နိဝတ္တော ကာတဗ္ဗော။
ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုဿ ဉာတကော ဂိလာနော ဟောတိ။ သော စေ ဘိက္ခုဿ သန္တိကေ ဒူတံ ပဟိဏေယျ – ‘‘အဟဉှိ ဂိလာနော, အာဂစ္ဆတု ဘဒန္တော, ဣစ္ဆာမိ ဘဒန္တဿ အာဂတ’’န္တိ, ဂန္တဗ္ဗံ, ဘိက္ခဝေ, သတ္တာဟကရဏီယေန, ပဟိတေ, န တွေဝ အပ္ပဟိတေ။ သတ္တာဟံ သန္နိဝတ္တော ကာတဗ္ဗော။
ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုဂတိကော ဂိလာနော ဟောတိ။ သော စေ ဘိက္ခူနံ သန္တိကေ ဒူတံ ပဟိဏေယျ – ‘‘အဟဉှိ ဂိလာနော, အာဂစ္ဆန္တု ဘဒန္တာ, ဣစ္ဆာမိ ဘဒန္တာနံ အာဂတ’’န္တိ, ဂန္တဗ္ဗံ, ဘိက္ခဝေ, သတ္တာဟကရဏီယေန, ပဟိတေ, န တွေဝ အပ္ပဟိတေ။ သတ္တာဟံ သန္နိဝတ္တော ကာတဗ္ဗော။
တေန ခေါ ပန သမယေန သံဃဿ ဝိဟာရော ဥန္ဒြိယတိ။ အညတရေန ဥပါသကေန အရညေ ဘဏ္ဍံ ဆေဒါပိတံ ဟောတိ။ သော ဘိက္ခူနံ သန္တိကေ ဒူတံ ပါဟေသိ – ‘‘သစေ ဘဒန္တာ တံ ဘဏ္ဍံ အာဝဟာပေယျုံ, ဒဇ္ဇာဟံ တံ ဘဏ္ဍ’’န္တိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, သံဃကရဏီယေန ဂန္တုံ။ သတ္တာဟံ သန္နိဝတ္တော ကာတဗ္ဗောတိ။
ပဟိတေယေဝ အနုဇာနနာ နိဋ္ဌိတာ။
ဝဿာဝါသဘာဏဝါရော နိဋ္ဌိတော။
၁၁၃။ အန္တရာယေ အနာပတ္တိဝဿစ္ဆေဒဝါရော
မြန်֍ ၂၀၀။ တေန ခေါ ပန သမယေန ကောသလေသု ဇနပဒေ အညတရသ္မိံ အာဝါသေ ဝဿူပဂတာ ဘိက္ခူ ဝါဠေဟိ ဥဗ္ဗာဠှာ ဟောန္တိ။ ဂဏှိံသုပိ ပရိပါတိံသုပိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။
(ဝိ၊၃၊၂၀၇။)
ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဝဿူပဂတာ ဘိက္ခူ ဝါဠေဟိ ဥဗ္ဗာဠှာ ဟောန္တိ။ ဂဏှန္တိပိ ပရိပါတေန္တိပိ။ ဧသေဝ အန္တရာယောတိ ပက္ကမိတဗ္ဗံ။ အနာပတ္တိ ဝဿစ္ဆေဒဿ။
ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဝဿူပဂတာ ဘိက္ခူ သရီသပေဟိ ဥဗ္ဗာဠှာ ဟောန္တိ။ ဍံသန္တိပိ ပရိပါတေန္တိပိ။ ဧသေဝ အန္တရာယောတိ ပက္ကမိတဗ္ဗံ။ အနာပတ္တိ ဝဿစ္ဆေဒဿ။
ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဝဿူပဂတာ ဘိက္ခူ စောရေဟိ ဥဗ္ဗာဠှာ ဟောန္တိ။ ဝိလုမ္ပန္တိပိ အာကောဋေန္တိပိ။ ဧသေဝ အန္တရာယောတိ ပက္ကမိတဗ္ဗံ။ အနာပတ္တိ ဝဿစ္ဆေဒဿ။
ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဝဿူပဂတာ ဘိက္ခူ ပိသာစေဟိ ဥဗ္ဗာဠှာ ဟောန္တိ။ အာဝိသန္တိပိ ဟနန္တိပိ [ဩဇမ္ပိ ဟရန္တိ (သီ။), ဟရန္တိပိ (သျာ။)]။ ဧသေဝ အန္တရာယောတိ ပက္ကမိတဗ္ဗံ။ အနာပတ္တိ ဝဿစ္ဆေဒဿ။
ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဝဿူပဂတာနံ ဘိက္ခူနံ ဂါမော အဂ္ဂိနာ ဒဍ္ဎော ဟောတိ။ ဘိက္ခူ ပိဏ္ဍကေန ကိလမန္တိ။ ဧသေဝ အန္တရာယောတိ ပက္ကမိတဗ္ဗံ။ အနာပတ္တိ ဝဿစ္ဆေဒဿ။
ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဝဿူပဂတာနံ ဘိက္ခူနံ သေနာသနံ အဂ္ဂိနာ ဒဍ္ဎံ ဟောတိ။ ဘိက္ခူ သေနာသနေန ကိလမန္တိ။ ဧသေဝ အန္တရာယောတိ ပက္ကမိတဗ္ဗံ။ အနာပတ္တိ ဝဿစ္ဆေဒဿ။
ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဝဿူပဂတာနံ ဘိက္ခူနံ ဂါမော ဥဒကေန ဝူဠှော ဟောတိ။ ဘိက္ခူ ပိဏ္ဍကေန ကိလမန္တိ။ ဧသေဝ အန္တရာယောတိ ပက္ကမိတဗ္ဗံ။ အနာပတ္တိ ဝဿစ္ဆေဒဿ။
ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဝဿူပဂတာနံ ဘိက္ခူနံ သေနာသနံ ဥဒကေန ဝူဠှံ ဟောတိ။ ဘိက္ခူ သေနာသနေန ကိလမန္တိ။ ဧသေဝ အန္တရာယောတိ ပက္ကမိတဗ္ဗံ။ အနာပတ္တိ ဝဿစ္ဆေဒဿာတိ။
မြန်֍ ၂၀၁။ တေန ခေါ ပန သမယေန အညတရသ္မိံ အာဝါသေ ဝဿူပဂတာနံ ဘိက္ခူနံ ဂါမော စောရေဟိ ဝုဋ္ဌာသိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ယေန ဂါမော တေန ဂန္တုန္တိ။
(ဝိ၊၃၊၂၀၈။)
ဂါမော ဒွေဓာ ဘိဇ္ဇိတ္ထ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ယေန ဗဟုတရာ တေန ဂန္တုန္တိ။
ဗဟုတရာ အဿဒ္ဓါ ဟောန္တိ အပ္ပသန္နာ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ယေန သဒ္ဓါ ပသန္နာ တေန ဂန္တုန္တိ။
တေန ခေါ ပန သမယေန ကောသလေသု ဇနပဒေ အညတရသ္မိံ အာဝါသေ ဝဿူပဂတာ ဘိက္ခူ န လဘိံသု လူခဿ ဝါ ပဏီတဿ ဝါ ဘောဇနဿ ယာဝဒတ္ထံ ပါရိပူရိံ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။
ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဝဿူပဂတာ ဘိက္ခူ န လဘန္တိ လူခဿ ဝါ ပဏီတဿ ဝါ ဘောဇနဿ ယာဝဒတ္ထံ ပါရိပူရိံ။ ဧသေဝ အန္တရာယောတိ ပက္ကမိတဗ္ဗံ။ အနာပတ္တိ ဝဿစ္ဆေဒဿ။
ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဝဿူပဂတာ ဘိက္ခူ လဘန္တိ လူခဿ ဝါ ပဏီတဿ ဝါ ဘောဇနဿ ယာဝဒတ္ထံ ပါရိပူရိံ, န လဘန္တိ သပ္ပါယာနိ ဘောဇနာနိ။ ဧသေဝ အန္တရာယောတိ ပက္ကမိတဗ္ဗံ။ အနာပတ္တိ ဝဿစ္ဆေဒဿ။
ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဝဿူပဂတာ ဘိက္ခူ လဘန္တိ လူခဿ ဝါ ပဏီတဿ ဝါ ဘောဇနဿ ယာဝဒတ္ထံ ပါရိပူရိံ, လဘန္တိ သပ္ပါယာနိ ဘောဇနာနိ, န လဘန္တိ သပ္ပါယာနိ ဘေသဇ္ဇာနိ။ ဧသေဝ အန္တရာယောတိ ပက္ကမိတဗ္ဗံ။ အနာပတ္တိ ဝဿစ္ဆေဒဿ။
ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဝဿူပဂတာ ဘိက္ခူ လဘန္တိ လူခဿ ဝါ ပဏီတဿ ဝါ ဘောဇနဿ ယာဝဒတ္ထံ ပါရိပူရိံ, လဘန္တိ သပ္ပါယာနိ ဘောဇနာနိ, လဘန္တိ သပ္ပါယာနိ ဘေသဇ္ဇာနိ, န လဘန္တိ ပတိရူပံ ဥပဋ္ဌာကံ။ ဧသေဝ အန္တရာယောတိ ပက္ကမိတဗ္ဗံ။ အနာပတ္တိ ဝဿစ္ဆေဒဿ။
ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဝဿူပဂတံ ဘိက္ခုံ ဣတ္ထီ နိမန္တေတိ – ‘‘ဧဟိ, ဘန္တေ, ဟိရညံ ဝါ တေ ဒေမိ, သုဝဏ္ဏံ ဝါ တေ ဒေမိ, ခေတ္တံ ဝါ တေ ဒေမိ, ဝတ္ထုံ ဝါ တေ ဒေမိ, ဂါဝုံ ဝါ တေ ဒေမိ, ဂါဝိံ ဝါ တေ ဒေမိ, ဒါသံ ဝါ တေ ဒေမိ, ဒါသိံ ဝါ တေ ဒေမိ, ဓီတရံ ဝါ တေ ဒေမိ ဘရိယတ္ထာယ, အဟံ ဝါ တေ ဘရိယာ ဟောမိ, အညံ ဝါ တေ ဘရိယံ အာနေမီ’’တိ။ တတြ စေ ဘိက္ခုနော ဧဝံ ဟောတိ, ‘လဟုပရိဝတ္တံ ခေါ စိတ္တံ ဝုတ္တံ ဘဂဝတာ, သိယာပိ မေ ဗြဟ္မစရိယဿ အန္တရာယော’တိ, ပက္ကမိတဗ္ဗံ။ အနာပတ္တိ ဝဿစ္ဆေဒဿ။
(ဝိ၊၃၊၂၀၉။)
ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဝဿူပဂတံ ဘိက္ခုံ ဝေသီ နိမန္တေတိ…ပေ… ထုလ္လကုမာရီ နိမန္တေတိ… ပဏ္ဍကော နိမန္တေတိ… ဉာတကာ နိမန္တေန္တိ… ရာဇာနော နိမန္တေန္တိ… စောရာ နိမန္တေန္တိ… ဓုတ္တာ နိမန္တေန္တိ ‘‘ဧဟိ, ဘန္တေ, ဟိရညံ ဝါ တေ ဒေမ, သုဝဏ္ဏံ ဝါ တေ ဒေမ, ခေတ္တံ ဝါ တေ ဒေမ, ဝတ္ထုံ ဝါ တေ ဒေမ, ဂါဝုံ ဝါ တေ ဒေမ, ဂါဝိံ ဝါ တေ ဒေမ, ဒါသံ ဝါ တေ ဒေမ, ဒါသိံ ဝါ တေ ဒေမ, ဓီတရံ ဝါ တေ ဒေမ ဘရိယတ္ထာယ, အညံ ဝါ တေ ဘရိယံ အာနေမာ’’တိ။ တတြ စေ ဘိက္ခုနော ဧဝံ ဟောတိ, ‘လဟုပရိဝတ္တံ ခေါ စိတ္တံ ဝုတ္တံ ဘဂဝတာ, သိယာပိ မေ ဗြဟ္မစရိယဿ အန္တရာယော’တိ, ပက္ကမိတဗ္ဗံ။ အနာပတ္တိ ဝဿစ္ဆေဒဿ။
ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဝဿူပဂတော ဘိက္ခု အဿာမိကံ နိဓိံ ပဿတိ။ တတြ စေ ဘိက္ခုနော ဧဝံ ဟောတိ, ‘လဟုပရိဝတ္တံ ခေါ စိတ္တံ ဝုတ္တံ ဘဂဝတာ, သိယာပိ မေ ဗြဟ္မစရိယဿ အန္တရာယော’တိ, ပက္ကမိတဗ္ဗံ။ အနာပတ္တိ ဝဿစ္ဆေဒဿ။
အန္တရာယေ အနာပတ္တိဝဿစ္ဆေဒဝါရော နိဋ္ဌိတော။
၁၁၄။ သံဃဘေဒေ အနာပတ္တိဝဿစ္ဆေဒဝါရော
မြန်֍ ၂၀၂။ ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဝဿူပဂတော ဘိက္ခု ပဿတိ သမ္ဗဟုလေ ဘိက္ခူ သံဃဘေဒါယ ပရက္ကမန္တေ။ တတြ စေ ဘိက္ခုနော ဧဝံ ဟောတိ, ‘ဂရုကော ခေါ သံဃဘေဒေါ ဝုတ္တော ဘဂဝတာ၊ မာ မယိ သမ္မုခီဘူတေ သံဃော ဘိဇ္ဇီ’တိ, ပက္ကမိတဗ္ဗံ။ အနာပတ္တိ ဝဿစ္ဆေဒဿ။
ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဝဿူပဂတော ဘိက္ခု သုဏာတိ ‘‘အသုကသ္မိံ ကိရ အာဝါသေ သမ္ဗဟုလာ ဘိက္ခူ သံဃဘေဒါယ ပရက္ကမန္တီ’’တိ။ တတြ စေ ဘိက္ခုနော ဧဝံ ဟောတိ, ‘ဂရုကော ခေါ သံဃဘေဒေါ ဝုတ္တော ဘဂဝတာ၊ မာ မယိ သမ္မုခီဘူတေ သံဃော ဘိဇ္ဇီ’တိ, ပက္ကမိတဗ္ဗံ။ အနာပတ္တိ ဝဿစ္ဆေဒဿ။
ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဝဿူပဂတော ဘိက္ခု သုဏာတိ ‘‘အသုကသ္မိံ ကိရ အာဝါသေ သမ္ဗဟုလာ ဘိက္ခူ သံဃဘေဒါယ ပရက္ကမန္တီ’’တိ။ တတြ စေ ဘိက္ခုနော ဧဝံ ဟောတိ ‘‘တေ ခေါ မေ ဘိက္ခူ မိတ္တာ။ တျာဟံ ဝက္ခာမိ ‘ဂရုကော ခေါ, အာဝုသော, သံဃဘေဒေါ ဝုတ္တော ဘဂဝတာ၊ မာယသ္မန္တာနံ သံဃဘေဒေါ ရုစ္စိတ္ထာ’တိ။ ကရိဿန္တိ မေ ဝစနံ, သုဿူသိဿန္တိ, သောတံ ဩဒဟိဿန္တီ’’တိ, ပက္ကမိတဗ္ဗံ။ အနာပတ္တိ ဝဿစ္ဆေဒဿ။
(ဝိ၊၃၊၂၁၀။)
ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဝဿူပဂတော ဘိက္ခု သုဏာတိ ‘‘အသုကသ္မိံ ကိရ အာဝါသေ သမ္ဗဟုလာ ဘိက္ခူ သံဃဘေဒါယ ပရက္ကမန္တီ’’တိ။ တတြ စေ ဘိက္ခုနော ဧဝံ ဟောတိ ‘‘တေ ခေါ မေ ဘိက္ခူ န မိတ္တာ၊ အပိ စ ယေ တေသံ မိတ္တာ, တေ မေ မိတ္တာ။ တျာဟံ ဝက္ခာမိ။ တေ ဝုတ္တာ တေ ဝက္ခန္တိ ‘ဂရုကော ခေါ, အာဝုသော, သံဃဘေဒေါ ဝုတ္တော ဘဂဝတာ၊ မာယသ္မန္တာနံ သံဃဘေဒေါ ရုစ္စိတ္ထာ’တိ။ ကရိဿန္တိ တေသံ ဝစနံ, သုဿူသိဿန္တိ, သောတံ ဩဒဟိဿန္တီ’’တိ, ပက္ကမိတဗ္ဗံ။ အနာပတ္တိ ဝဿစ္ဆေဒဿ။
ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဝဿူပဂတော ဘိက္ခု သုဏာတိ ‘‘အသုကသ္မိံ ကိရ အာဝါသေ သမ္ဗဟုလေဟိ ဘိက္ခူဟိ သံဃော ဘိန္နော’’တိ။ တတြ စေ ဘိက္ခုနော ဧဝံ ဟောတိ ‘‘တေ ခေါ မေ ဘိက္ခူ မိတ္တာ။ တျာဟံ ဝက္ခာမိ ‘ဂရုကော ခေါ, အာဝုသော, သံဃဘေဒေါ ဝုတ္တော ဘဂဝတာ၊ မာယသ္မန္တာနံ သံဃဘေဒေါ ရုစ္စိတ္ထာ’တိ။ ကရိဿန္တိ မေ ဝစနံ, သုဿူသိဿန္တိ, သောတံ ဩဒဟိဿန္တီ’’တိ, ပက္ကမိတဗ္ဗံ။ အနာပတ္တိ ဝဿစ္ဆေဒဿ။
ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဝဿူပဂတော ဘိက္ခု သုဏာတိ ‘‘အသုကသ္မိံ ကိရ အာဝါသေ သမ္ဗဟုလေဟိ ဘိက္ခူဟိ သံဃော ဘိန္နော’’တိ။ တတြ စေ ဘိက္ခုနော ဧဝံ ဟောတိ ‘‘တေ ခေါ မေ ဘိက္ခူ န မိတ္တာ၊ အပိ စ, ယေ တေသံ မိတ္တာ တေ မေ မိတ္တာ။ တျာဟံ ဝက္ခာမိ။ တေ ဝုတ္တာ တေ ဝက္ခန္တိ ‘ဂရုကော ခေါ, အာဝုသော, သံဃဘေဒေါ ဝုတ္တော ဘဂဝတာ၊ မာယသ္မန္တာနံ သံဃဘေဒေါ ရုစ္စိတ္ထာ’တိ။ ကရိဿန္တိ တေသံ ဝစနံ, သုဿူသိဿန္တိ, သောတံ ဩဒဟိဿန္တီ’’တိ, ပက္ကမိတဗ္ဗံ။ အနာပတ္တိ ဝဿစ္ဆေဒဿ။
ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဝဿူပဂတော ဘိက္ခု သုဏာတိ – ‘‘အမုကသ္မိံ ကိရ အာဝါသေ သမ္ဗဟုလာ ဘိက္ခုနိယော သံဃဘေဒါယ ပရက္ကမန္တီ’’တိ။ တတြ စေ ဘိက္ခုနော ဧဝံ ဟောတိ ‘‘တာ ခေါ မေ ဘိက္ခုနိယော မိတ္တာ။ တာဟံ ဝက္ခာမိ ‘ဂရုကော ခေါ, ဘဂိနိယော, သံဃဘေဒေါ ဝုတ္တော ဘဂဝတာ၊ မာ ဘဂိနီနံ သံဃဘေဒေါ ရုစ္စိတ္ထာ’တိ။ ကရိဿန္တိ မေ ဝစနံ, သုဿူသိဿန္တိ, သောတံ ဩဒဟိဿန္တီ’’တိ, ပက္ကမိတဗ္ဗံ။ အနာပတ္တိ ဝဿစ္ဆေဒဿ။
ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဝဿူပဂတော ဘိက္ခု သုဏာတိ ‘‘အမုကသ္မိံ ကိရ အာဝါသေ သမ္ဗဟုလာ ဘိက္ခုနိယော သံဃဘေဒါယ ပရက္ကမန္တီ’’တိ။ တတြ စေ ဘိက္ခုနော ဧဝံ ဟောတိ ‘‘တာ ခေါ မေ ဘိက္ခုနိယော န မိတ္တာ။ အပိ စ, ယာ တာသံ မိတ္တာ, တာ မေ မိတ္တာ။ တာဟံ ဝက္ခာမိ။ တာ ဝုတ္တာ တာ ဝက္ခန္တိ
(ဝိ၊၃၊၂၁၁။)
‘ဂရုကော ခေါ, ဘဂိနိယော, သံဃဘေဒေါ ဝုတ္တော ဘဂဝတာ။ မာ ဘဂိနီနံ သံဃဘေဒေါ ရုစ္စိတ္ထာ’တိ။ ကရိဿန္တိ တာသံ ဝစနံ, သုဿူသိဿန္တိ, သောတံ ဩဒဟိဿန္တီ’’တိ, ပက္ကမိတဗ္ဗံ။ အနာပတ္တိ ဝဿစ္ဆေဒဿတိ။
ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဝဿူပဂတော ဘိက္ခု သုဏာတိ – ‘‘အမုကသ္မိံ ကိရ အာဝါသေ သမ္ဗဟုလာဟိ ဘိက္ခုနီဟိ သံဃော ဘိန္နော’’တိ။ တတြ စေ ဘိက္ခုနော ဧဝံ ဟောတိ – ‘‘တာ ခေါ မေ ဘိက္ခုနိယော မိတ္တာ။ တာဟံ ဝက္ခာမိ ‘ဂရုကော ခေါ, ဘဂိနိယော, သံဃဘေဒေါ ဝုတ္တော ဘဂဝတာ။ မာ ဘဂိနီနံ သံဃဘေဒေါ ရုစ္စိတ္ထာ’တိ။ ကရိဿန္တိ မေ ဝစနံ, သုဿူသိဿန္တိ, သောတံ ဩဒဟိဿန္တီ’’တိ, ပက္ကမိတဗ္ဗံ။ အနာပတ္တိ ဝဿစ္ဆေဒဿတိ။
ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဝဿူပဂတော ဘိက္ခု သုဏာတိ – ‘‘အမုကသ္မိံ ကိရ အာဝါသေ သမ္ဗဟုလာဟိ ဘိက္ခုနီဟိ သံဃော ဘိန္နော’’တိ။ တတြ စေ ဘိက္ခုနော ဧဝံ ဟောတိ – ‘‘တာ ခေါ မေ ဘိက္ခုနိယော န မိတ္တာ။ အပိ စ, ယာ တာသံ မိတ္တာ တာ မေ မိတ္တာ။ တာဟံ ဝက္ခာမိ။ တာ ဝုတ္တာ တာ ဝက္ခန္တိ ‘ဂရုကော ခေါ, ဘဂိနိယော [အယျာယော (သီ။)], သံဃဘေဒေါ ဝုတ္တော ဘဂဝတာ၊ မာ ဘဂိနီနံ [အယျာနံ (သီ။)] သံဃဘေဒေါ ရုစ္စိတ္ထာ’တိ။ ကရိဿန္တိ တာသံ ဝစနံ, သုဿူသိဿန္တိ, သောတံ ဩဒဟိဿန္တီ’’တိ, ပက္ကမိတဗ္ဗံ။ အနာပတ္တိ ဝဿစ္ဆေဒဿာတိ။
သံဃဘေဒေ အနာပတ္တိဝဿစ္ဆေဒဝါရော နိဋ္ဌိတော။
၁၁၅။ ဝဇာဒီသု ဝဿူပဂမနံ
မြန်֍ ၂၀၃။ တေန ခေါ ပန သမယေန အညတရော ဘိက္ခု ဝဇေ ဝဿံ ဥပဂန္တုကာမော ဟောတိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ဝဇေ ဝဿံ ဥပဂန္တုန္တိ။ ဝဇော ဝုဋ္ဌာသိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ယေန ဝဇော တေန ဂန္တုန္တိ။
တေန ခေါ ပန သမယေန အညတရော ဘိက္ခု ဥပကဋ္ဌာယ ဝဿူပနာယိကာယ သတ္ထေန ဂန္တုကာမော ဟောတိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, သတ္ထေ ဝဿံ ဥပဂန္တုန္တိ။
တေန ခေါ ပန သမယေန အညတရော ဘိက္ခု ဥပကဋ္ဌာယ ဝဿူပနာယိကာယ နာဝါယ ဂန္တုကာမော ဟောတိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, နာဝါယ ဝဿံ ဥပဂန္တုန္တိ။
ဝဇာဒီသု ဝဿူပဂမနံ နိဋ္ဌိတံ။
(ဝိ၊၃၊၂၁၂။)
၁၁၆။ ဝဿံ အနုပဂန္တဗ္ဗဋ္ဌာနာနိ
မြန်֍ ၂၀၄။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဘိက္ခူ ရုက္ခသုသိရေ ဝဿံ ဥပဂစ္ဆန္တိ။ မနုဿာ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘သေယျထာပိ ပိသာစိလ္လိကာ’’တိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ န, ဘိက္ခဝေ, ရုက္ခသုသိရေ ဝဿံ ဥပဂန္တဗ္ဗံ။ ယော ဥပဂစ္ဆေယျ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿာတိ။
တေန ခေါ ပန သမယေန ဘိက္ခူ ရုက္ခဝိဋဘိယာ ဝဿံ ဥပဂစ္ဆန္တိ။ မနုဿာ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘သေယျထာပိ မိဂလုဒ္ဒကာ’’တိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ န, ဘိက္ခဝေ, ရုက္ခဝိဋဘိယာ ဝဿံ ဥပဂန္တဗ္ဗံ။ ယော ဥပဂစ္ဆေယျ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿာတိ။
တေန ခေါ ပန သမယေန ဘိက္ခူ အဇ္ဈောကာသေ ဝဿံ ဥပဂစ္ဆန္တိ။ ဒေဝေ ဝဿန္တေ ရုက္ခမူလမ္ပိ နိဗ္ဗကောသမ္ပိ ဥပဓာဝန္တိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ န, ဘိက္ခဝေ, အဇ္ဈောကာသေ ဝဿံ ဥပဂန္တဗ္ဗံ။ ယော ဥပဂစ္ဆေယျ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿာတိ။
တေန ခေါ ပန သမယေန ဘိက္ခူ အသေနာသနိကာ ဝဿံ ဥပဂစ္ဆန္တိ။ သီတေနပိ ကိလမန္တိ, ဥဏှေနပိ ကိလမန္တိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ န, ဘိက္ခဝေ, အသေနာသနိကေန ဝဿံ ဥပဂန္တဗ္ဗံ။ ယော ဥပဂစ္ဆေယျ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿာတိ။
တေန ခေါ ပန သမယေန ဘိက္ခူ ဆဝကုဋိကာယ ဝဿံ ဥပဂစ္ဆန္တိ။ မနုဿာ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘သေယျထာပိ ဆဝဍာဟကာ’’တိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ န, ဘိက္ခဝေ, ဆဝကုဋိကာယ ဝဿံ ဥပဂန္တဗ္ဗံ။ ယော ဥပဂစ္ဆေယျ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿာတိ။
တေန ခေါ ပန သမယေန ဘိက္ခူ ဆတ္တေ ဝဿံ ဥပဂစ္ဆန္တိ။ မနုဿာ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘သေယျထာပိ ဂေါပါလကာ’’တိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ န, ဘိက္ခဝေ, ဆတ္တေ ဝဿံ ဥပဂန္တဗ္ဗံ။ ယော ဥပဂစ္ဆေယျ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿာတိ။
တေန ခေါ ပန သမယေန ဘိက္ခူ စာဋိယာ ဝဿံ ဥပဂစ္ဆန္တိ။ မနုဿာ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘သေယျထာပိ တိတ္ထိယာ’’တိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ န, ဘိက္ခဝေ, စာဋိယာ ဝဿံ ဥပဂန္တဗ္ဗံ။ ယော ဥပဂစ္ဆေယျ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿာတိ။
ဝဿံ အနုပဂန္တဗ္ဗဋ္ဌာနာနိ နိဋ္ဌိတာ။
(ဝိ၊၃၊၂၁၃။)
၁၁၇။ အဓမ္မိကကတိကာ
မြန်֍ ၂၀၅။ တေန ခေါ ပန သမယေန သာဝတ္ထိယာ သံဃေန ဧဝရူပါ ကတိကာ ကတာ ဟောတိ – အန္တရာဝဿံ န ပဗ္ဗာဇေတဗ္ဗန္တိ။ ဝိသာခါယ မိဂါရမာတုယာ နတ္တာ ဘိက္ခူ ဥပသင်္ကမိတွာ ပဗ္ဗဇ္ဇံ ယာစိ။ ဘိက္ခူ ဧဝမာဟံသု – ‘‘သံဃေန ခေါ, အာဝုသော, ဧဝရူပါ ကတိကာ ကတာ ‘အန္တရာဝဿံ န ပဗ္ဗာဇေတဗ္ဗ’န္တိ။ အာဂမေဟိ, အာဝုသော, ယာဝ ဘိက္ခူ ဝဿံ ဝသန္တိ။ ဝဿံဝုဋ္ဌာ ပဗ္ဗာဇေဿန္တီ’’တိ။ အထ ခေါ တေ ဘိက္ခူ ဝဿံဝုဋ္ဌာ ဝိသာခါယ မိဂါရမာတုယာ နတ္တာရံ ဧတဒဝေါစုံ – ‘‘ဧဟိ, ဒါနိ, အာဝုသော, ပဗ္ဗဇာဟီ’’တိ။ သော ဧဝမာဟ – ‘‘သစာဟံ, ဘန္တေ, ပဗ္ဗဇိတော အဿံ, အဘိရမေယျာမဟံ [အဘိရမေယျံ စာဟံ (သီ။)]။ န ဒါနာဟံ, ဘန္တေ, ပဗ္ဗဇိဿာမီ’’တိ။ ဝိသာခါ မိဂါရမာတာ ဥဇ္ဈာယတိ ခိယျတိ ဝိပါစေတိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ အယျာ ဧဝရူပံ ကတိကံ ကရိဿန္တိ ‘န အန္တရာဝဿံ ပဗ္ဗာဇေတဗ္ဗ’န္တိ။ ကံ ကာလံ ဓမ္မော န စရိတဗ္ဗော’’တိ? အဿောသုံ ခေါ ဘိက္ခူ ဝိသာခါယ မိဂါရမာတုယာ ဥဇ္ဈာယန္တိယာ ခိယျန္တိယာ ဝိပါစေန္တိယာ။ အထ ခေါ တေ ဘိက္ခူ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ န, ဘိက္ခဝေ, ဧဝရူပါ ကတိကာ ကာတဗ္ဗာ – ‘န အန္တရာဝဿံ ပဗ္ဗာဇေတဗ္ဗ’န္တိ။ ယော ကရေယျ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿာတိ။
အဓမ္မိကကတိကာ နိဋ္ဌိတာ။
၁၁၈။ ပဋိဿဝဒုက္ကဋာပတ္တိ
မြန်֍ ၂၀၆။ တေန ခေါ ပန သမယေန အာယသ္မတာ ဥပနန္ဒေန သကျပုတ္တေန ရညော ပသေနဒိဿ ကောသလဿ ဝဿာဝါသော ပဋိဿုတော ဟောတိ ပုရိမိကာယ။ သော တံ အာဝါသံ ဂစ္ဆန္တော အဒ္ဒသ အန္တရာမဂ္ဂေ ဒွေ အာဝါသေ ဗဟုစီဝရကေ။ တဿ ဧတဒဟောသိ – ‘‘ယံနူနာဟံ ဣမေသု ဒွီသု အာဝါသေသု ဝဿံ ဝသေယျံ။ ဧဝံ မေ ဗဟုံ စီဝရံ [ဗဟုစီဝရံ (က။)] ဥပ္ပဇ္ဇိဿတီ’’တိ။ သော တေသု ဒွီသု အာဝါသေသု ဝဿံ ဝသိ။ ရာဇာ ပသေနဒိ ကောသလော ဥဇ္ဈာယတိ ခိယျတိ ဝိပါစေတိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ အယျော ဥပနန္ဒော သကျပုတ္တော အမှာကံ ဝဿာဝါသံ ပဋိဿုဏိတွာ ဝိသံဝါဒေဿတိ။ နနု ဘဂဝတာ အနေကပရိယာယေန မုသာဝါဒေါ ဂရဟိတော, မုသာဝါဒါ ဝေရမဏီ ပသတ္ထာ’’တိ။ အဿောသုံ ခေါ ဘိက္ခူ ရညော ပသေနဒိဿ ကောသလဿ ဥဇ္ဈာယန္တဿ ခိယျန္တဿ ဝိပါစေန္တဿ။ ယေ တေ ဘိက္ခူ အပ္ပိစ္ဆာ…ပေ… တေ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ အာယသ္မာ ဥပနန္ဒော
(ဝိ၊၃၊၂၁၄။)
သကျပုတ္တော ရညော ပသေနဒိဿ ကောသလဿ ဝဿာဝါသံ ပဋိဿုဏိတွာ ဝိသံဝါဒေဿတိ။ နနု ဘဂဝတာ အနေကပရိယာယေန မုသာဝါဒေါ ဂရဟိတော, မုသာဝါဒါ ဝေရမဏီ ပသတ္ထာ’’တိ။ အထ ခေါ တေ ဘိက္ခူ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ…ပေ… အထ ခေါ ဘဂဝါ ဧတသ္မိံ နိဒါနေ ဧတသ္မိံ ပကရဏေ ဘိက္ခုသံဃံ သန္နိပါတာပေတွာ အာယသ္မန္တံ ဥပနန္ဒံ သကျပုတ္တံ ပဋိပုစ္ဆိ – ‘‘သစ္စံ ကိရ တွံ, ဥပနန္ဒ, ရညော ပသေနဒိဿ ကောသလဿ ဝဿာဝါသံ ပဋိဿုဏိတွာ ဝိသံဝါဒေသီ’’တိ? ‘‘သစ္စံ, ဘဂဝါ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ…ပေ… ကထဉှိ နာမ တွံ, မောဃပုရိသ, ရညော ပသေနဒိဿ ကောသလဿ ဝဿာဝါသံ ပဋိဿုဏိတွာ ဝိသံဝါဒေဿသိ။ နနု မယာ, မောဃပုရိသ, အနေကပရိယာယေန မုသာဝါဒေါ ဂရဟိတော, မုသာဝါဒါ ဝေရမဏီ ပသတ္ထာ။ နေတံ, မောဃပုရိသ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ…ပေ… ဝိဂရဟိတွာ…ပေ… ဓမ္မိံ ကထံ ကတွာ ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ –
မြန်֍ ၂၀၇။ ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနာ ဝဿာဝါသော ပဋိဿုတော ဟောတိ ပုရိမိကာယ။ သော တံ အာဝါသံ ဂစ္ဆန္တော ပဿတိ အန္တရာမဂ္ဂေ ဒွေ အာဝါသေ ဗဟုစီဝရကေ။ တဿ ဧဝံ ဟောတိ – ‘‘ယံနူနာဟံ ဣမေသု ဒွီသု အာဝါသေသု ဝဿံ ဝသေယျံ။ ဧဝံ မေ ဗဟုံ စီဝရံ ဥပ္ပဇ္ဇိဿတီ’’တိ။ သော တေသု ဒွီသု အာဝါသေသု ဝဿံ ဝသတိ။ တဿ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနော ပုရိမိကာ စ န ပညာယတိ, ပဋိဿဝေ စ အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။
ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနာ ဝဿာဝါသော ပဋိဿုတော ဟောတိ ပုရိမိကာယ။ သော တံ အာဝါသံ ဂစ္ဆန္တော ဗဟိဒ္ဓါ ဥပေါသထံ ကရောတိ, ပါဋိပဒေ [ပါဋိပဒေန (က။)] ဝိဟာရံ ဥပေတိ, သေနာသနံ ပညပေတိ, ပါနီယံ ပရိဘောဇနီယံ ဥပဋ္ဌာပေတိ, ပရိဝေဏံ သမ္မဇ္ဇတိ။ သော တဒဟေဝ အကရဏီယော ပက္ကမတိ။ တဿ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနော ပုရိမိကာ စ န ပညာယတိ, ပဋိဿဝေ စ အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။
ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနာ ဝဿာဝါသော ပဋိဿုတော ဟောတိ ပုရိမိကာယ။ သော တံ အာဝါသံ ဂစ္ဆန္တော ဗဟိဒ္ဓါ ဥပေါသထံ ကရောတိ, ပါဋိပဒေ ဝိဟာရံ ဥပေတိ, သေနာသနံ ပညပေတိ, ပါနီယံ ပရိဘောဇနီယံ ဥပဋ္ဌာပေတိ, ပရိဝေဏံ သမ္မဇ္ဇတိ။ သော တဒဟေဝ သကရဏီယော ပက္ကမတိ။
(ဝိ၊၃၊၂၁၅။)
တဿ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနော ပုရိမိကာ စ န ပညာယတိ, ပဋိဿဝေ စ အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။
ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနာ ဝဿာဝါသော ပဋိဿုတော ဟောတိ ပုရိမိကာယ။ သော တံ အာဝါသံ ဂစ္ဆန္တော ဗဟိဒ္ဓါ ဥပေါသထံ ကရောတိ, ပါဋိပဒေ ဝိဟာရံ ဥပေတိ, သေနာသနံ ပညပေတိ, ပါနီယံ ပရိဘောဇနီယံ ဥပဋ္ဌာပေတိ, ပရိဝေဏံ သမ္မဇ္ဇတိ။ သော ဒွီဟတီဟံ ဝသိတွာ အကရဏီယော ပက္ကမတိ။ တဿ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနော ပုရိမိကာ စ န ပညာယတိ, ပဋိဿဝေ စ အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။
ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနာ ဝဿာဝါသော ပဋိဿုတော ဟောတိ ပုရိမိကာယ။ သော တံ အာဝါသံ ဂစ္ဆန္တော ဗဟိဒ္ဓါ ဥပေါသထံ ကရောတိ, ပါဋိပဒေ ဝိဟာရံ ဥပေတိ, သေနာသနံ ပညပေတိ, ပါနီယံ ပရိဘောဇနီယံ ဥပဋ္ဌာပေတိ, ပရိဝေဏံ သမ္မဇ္ဇတိ။ သော ဒွီဟတီဟံ ဝသိတွာ သကရဏီယော ပက္ကမတိ။ တဿ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနော ပုရိမိကာ စ န ပညာယတိ, ပဋိဿဝေ စ အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။
ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနာ ဝဿာဝါသော ပဋိဿုတော ဟောတိ ပုရိမိကာယ။ သော တံ အာဝါသံ ဂစ္ဆန္တော ဗဟိဒ္ဓါ ဥပေါသထံ ကရောတိ, ပါဋိပဒေ ဝိဟာရံ ဥပေတိ, သေနာသနံ ပညပေတိ, ပါနီယံ ပရိဘောဇနီယံ ဥပဋ္ဌာပေတိ, ပရိဝေဏံ သမ္မဇ္ဇတိ။ သော ဒွီဟတီဟံ ဝသိတွာ သတ္တာဟကရဏီယေန ပက္ကမတိ။ သော တံ သတ္တာဟံ ဗဟိဒ္ဓါ ဝီတိနာမေတိ။ တဿ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနော ပုရိမိကာ စ န ပညာယတိ, ပဋိဿဝေ စ အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။
ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနာ ဝဿာဝါသော ပဋိဿုတော ဟောတိ ပုရိမိကာယ။ သော တံ အာဝါသံ ဂစ္ဆန္တော ဗဟိဒ္ဓါ ဥပေါသထံ ကရောတိ, ပါဋိပဒေ ဝိဟာရံ ဥပေတိ, သေနာသနံ ပညပေတိ, ပါနီယံ ပရိဘောဇနီယံ ဥပဋ္ဌာပေတိ, ပရိဝေဏံ သမ္မဇ္ဇတိ။ သော ဒွီဟတီဟံ ဝသိတွာ သတ္တာဟကရဏီယေန ပက္ကမတိ။ သော တံ သတ္တာဟံ အန္တော သန္နိဝတ္တံ ကရောတိ။ တဿ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနော ပုရိမိကာ စ ပညာယတိ, ပဋိဿဝေ စ အနာပတ္တိ။
ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနာ ဝဿာဝါသော ပဋိဿုတော ဟောတိ ပုရိမိကာယ။ သော တံ အာဝါသံ ဂစ္ဆန္တော ဗဟိဒ္ဓါ ဥပေါသထံ ကရောတိ, ပါဋိပဒေ ဝိဟာရံ ဥပေတိ, သေနာသနံ ပညပေတိ, ပါနီယံ ပရိဘောဇနီယံ
(ဝိ၊၃၊၂၁၆။)
ဥပဋ္ဌာပေတိ, ပရိဝေဏံ သမ္မဇ္ဇတိ။ သော သတ္တာဟံ အနာဂတာယ ပဝါရဏာယ သကရဏီယော ပက္ကမတိ။ အာဂစ္ဆေယျ ဝါ သော, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု တံ အာဝါသံ န ဝါ အာဂစ္ဆေယျ, တဿ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနော ပုရိမိကာ စ ပညာယတိ, ပဋိဿဝေ စ အနာပတ္တိ။
ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနာ ဝဿာဝါသော ပဋိဿုတော ဟောတိ ပုရိမိကာယ။ သော တံ အာဝါသံ ဂန္တွာ ဥပေါသထံ ကရောတိ, ပါဋိပဒေ ဝိဟာရံ ဥပေတိ, သေနာသနံ ပညပေတိ, ပါနီယံ ပရိဘောဇနီယံ ဥပဋ္ဌာပေတိ, ပရိဝေဏံ သမ္မဇ္ဇတိ။ သော တဒဟေဝ အကရဏီယော ပက္ကမတိ။ တဿ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနော ပုရိမိကာ စ န ပညာယတိ, ပဋိဿဝေ စ အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။
ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနာ ဝဿာဝါသော ပဋိဿုတော ဟောတိ ပုရိမိကာယ။ သော တံ အာဝါသံ ဂန္တွာ ဥပေါသထံ ကရောတိ, ပါဋိပဒေ ဝိဟာရံ ဥပေတိ, သေနာသနံ ပညပေတိ, ပါနီယံ ပရိဘောဇနီယံ ဥပဋ္ဌာပေတိ, ပရိဝေဏံ သမ္မဇ္ဇတိ။ သော တဒဟေဝ သကရဏီယော ပက္ကမတိ…ပေ… သော ဒွီဟတီဟံ ဝသိတွာ အကရဏီယော ပက္ကမတိ…ပေ… သော ဒွီဟတီဟံ ဝသိတွာ သကရဏီယော ပက္ကမတိ…ပေ… သော ဒွီဟတီဟံ ဝသိတွာ သတ္တာဟကရဏီယေန ပက္ကမတိ။ သော တံ သတ္တာဟံ ဗဟိဒ္ဓါ ဝီတိနာမေတိ။ တဿ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနော ပုရိမိကာ စ န ပညာယတိ, ပဋိဿဝေ စ အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ…ပေ… သော ဒွီဟတီဟံ ဝသိတွာ သတ္တာဟကရဏီယေန ပက္ကမတိ။ သော တံ သတ္တာဟံ အန္တော သန္နိဝတ္တံ ကရောတိ။ တဿ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနော ပုရိမိကာ စ ပညာယတိ, ပဋိဿဝေ စ အနာပတ္တိ…ပေ… သော သတ္တာဟံ အနာဂတာယ ပဝါရဏာယ သကရဏီယော ပက္ကမတိ။ အာဂစ္ဆေယျ ဝါ သော, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု တံ အာဝါသံ န ဝါ အာဂစ္ဆေယျ, တဿ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနော ပုရိမိကာ စ ပညာယတိ, ပဋိဿဝေ စ အနာပတ္တိ။
မြန်֍ ၂၀၈။ ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနာ ဝဿာဝါသော ပဋိဿုတော ဟောတိ ပစ္ဆိမိကာယ။ သော တံ အာဝါသံ ဂစ္ဆန္တော ဗဟိဒ္ဓါ ဥပေါသထံ ကရောတိ, ပါဋိပဒေ ဝိဟာရံ ဥပေတိ, သေနာသနံ ပညပေတိ, ပါနီယံ ပရိဘောဇနီယံ ဥပဋ္ဌာပေတိ, ပရိဝေဏံ သမ္မဇ္ဇတိ။ သော တဒဟေဝ အကရဏီယော ပက္ကမတိ။ တဿ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနော ပစ္ဆိမိကာ စ န ပညာယတိ, ပဋိဿဝေ စ အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။
(ဝိ၊၃၊၂၁၇။)
ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနာ ဝဿာဝါသော ပဋိဿုတော ဟောတိ ပစ္ဆိမိကာယ။ သော တံ အာဝါသံ ဂစ္ဆန္တော ဗဟိဒ္ဓါ ဥပေါသထံ ကရောတိ, ပါဋိပဒေ ဝိဟာရံ ဥပေတိ, သေနာသနံ ပညပေတိ, ပါနီယံ ပရိဘောဇနီယံ ဥပဋ္ဌာပေတိ, ပရိဝေဏံ သမ္မဇ္ဇတိ။ သော တဒဟေဝ သကရဏီယော ပက္ကမတိ။ တဿ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနော ပစ္ဆိမိကာ စ န ပညာယတိ, ပဋိဿဝေ စ အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။
ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနာ ဝဿာဝါသော ပဋိဿုတော ဟောတိ ပစ္ဆိမိကာယ။ သော တံ အာဝါသံ ဂစ္ဆန္တော ဗဟိဒ္ဓါ ဥပေါသထံ ကရောတိ, ပါဋိပဒေ ဝိဟာရံ ဥပေတိ, သေနာသနံ ပညပေတိ, ပါနီယံ ပရိဘောဇနီယံ ဥပဋ္ဌာပေတိ, ပရိဝေဏံ သမ္မဇ္ဇတိ။ သော ဒွီဟတီဟံ ဝသိတွာ အကရဏီယော ပက္ကမတိ။ တဿ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနော ပစ္ဆိမိကာ စ န ပညာယတိ, ပဋိဿဝေ စ အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။
ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနာ ဝဿာဝါသော ပဋိဿုတော ဟောတိ ပစ္ဆိမိကာယ။ သော တံ အာဝါသံ ဂစ္ဆန္တော ဗဟိဒ္ဓါ ဥပေါသထံ ကရောတိ, ပါဋိပဒေ ဝိဟာရံ ဥပေတိ, သေနာသနံ ပညပေတိ, ပါနီယံ ပရိဘောဇနီယံ ဥပဋ္ဌာပေတိ, ပရိဝေဏံ သမ္မဇ္ဇတိ။ သော ဒွီဟတီဟံ ဝသိတွာ သကရဏီယော ပက္ကမတိ။ တဿ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနော ပစ္ဆိမိကာ စ န ပညာယတိ, ပဋိဿဝေ စ အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။
ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနာ ဝဿာဝါသော ပဋိဿုတော ဟောတိ ပစ္ဆိမိကာယ။ သော တံ အာဝါသံ ဂစ္ဆန္တော ဗဟိဒ္ဓါ ဥပေါသထံ ကရောတိ, ပါဋိပဒေ ဝိဟာရံ ဥပေတိ, သေနာသနံ ပညပေတိ, ပါနီယံ ပရိဘောဇနီယံ ဥပဋ္ဌာပေတိ, ပရိဝေဏံ သမ္မဇ္ဇတိ။ သော ဒွီဟတီဟံ ဝသိတွာ သတ္တာဟကရဏီယေန ပက္ကမတိ။ သော တံ သတ္တာဟံ ဗဟိဒ္ဓါ ဝီတိနာမေတိ။ တဿ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနော ပစ္ဆိမိကာ စ န ပညာယတိ, ပဋိဿဝေ စ အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။
ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနာ ဝဿာဝါသော ပဋိဿုတော ဟောတိ ပစ္ဆိမိကာယ။ သော တံ အာဝါသံ ဂစ္ဆန္တော ဗဟိဒ္ဓါ ဥပေါသထံ ကရောတိ, ပါဋိပဒေ ဝိဟာရံ ဥပေတိ, သေနာသနံ ပညပေတိ, ပါနီယံ ပရိဘောဇနီယံ ဥပဋ္ဌာပေတိ, ပရိဝေဏံ သမ္မဇ္ဇတိ။ သော ဒွီဟတီဟံ ဝသိတွာ သတ္တာဟကရဏီယေန ပက္ကမတိ။ သော တံ သတ္တာဟံ အန္တော သန္နိဝတ္တံ ကရောတိ။ တဿ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနော ပစ္ဆိမိကာ စ ပညာယတိ, ပဋိဿဝေ စ အနာပတ္တိ။
(ဝိ၊၃၊၂၁၈။)
ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနာ ဝဿာဝါသော ပဋိဿုတော ဟောတိ ပစ္ဆိမိကာယ။ သော တံ အာဝါသံ ဂစ္ဆန္တော ဗဟိဒ္ဓါ ဥပေါသထံ ကရောတိ, ပါဋိပဒေ ဝိဟာရံ ဥပေတိ, သေနာသနံ ပညပေတိ, ပါနီယံ ပရိဘောဇနီယံ ဥပဋ္ဌာပေတိ, ပရိဝေဏံ သမ္မဇ္ဇတိ။ သော သတ္တာဟံ အနာဂတာယ ကောမုဒိယာ စာတုမာသိနိယာ သကရဏီယော ပက္ကမတိ။ အာဂစ္ဆေယျ ဝါ သော, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု တံ အာဝါသံ န ဝါ အာဂစ္ဆေယျ, တဿ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနော ပစ္ဆိမိကာ စ ပညာယတိ, ပဋိဿဝေ စ အနာပတ္တိ။
ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနာ ဝဿာဝါသော ပဋိဿုတော ဟောတိ ပစ္ဆိမိကာယ။ သော တံ အာဝါသံ ဂန္တွာ ဥပေါသထံ ကရောတိ, ပါဋိပဒေ ဝိဟာရံ ဥပေတိ, သေနာသနံ ပညပေတိ, ပါနီယံ ပရိဘောဇနီယံ ဥပဋ္ဌာပေတိ, ပရိဝေဏံ သမ္မဇ္ဇတိ။ သော တဒဟေဝ အကရဏီယော ပက္ကမတိ။ တဿ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနော ပစ္ဆိမိကာ စ န ပညာယတိ, ပဋိဿဝေ စ အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။
ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနာ ဝဿာဝါသော ပဋိဿုတော ဟောတိ ပစ္ဆိမိကာယ။ သော တံ အာဝါသံ ဂန္တွာ ဥပေါသထံ ကရောတိ, ပါဋိပဒေ ဝိဟာရံ ဥပေတိ, သေနာသနံ ပညပေတိ, ပါနီယံ ပရိဘောဇနီယံ ဥပဋ္ဌာပေတိ, ပရိဝေဏံ သမ္မဇ္ဇတိ။ သော တဒဟေဝ သကရဏီယော ပက္ကမတိ…ပေ… သော ဒွီဟတီဟံ ဝသိတွာ အကရဏီယော ပက္ကမတိ …ပေ… သော ဒွီဟတီဟံ ဝသိတွာ သကရဏီယော ပက္ကမတိ…ပေ… သော ဒွီဟတီဟံ ဝသိတွာ သတ္တာဟကရဏီယေန ပက္ကမတိ။ သော တံ သတ္တာဟံ ဗဟိဒ္ဓါ ဝီတိနာမေတိ။ တဿ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနော ပစ္ဆိမိကာ စ န ပညာယတိ, ပဋိဿဝေ စ အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ…ပေ… သော ဒွီဟတီဟံ ဝသိတွာ သတ္တာဟကရဏီယေန ပက္ကမတိ။ သော တံ သတ္တာဟံ အန္တော သန္နိဝတ္တံ ကရောတိ။ တဿ ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနော ပစ္ဆိမိကာ စ ပညာယတိ, ပဋိဿဝေ စ အနာပတ္တိ။
ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနာ ဝဿာဝါသော ပဋိဿုတော ဟောတိ ပစ္ဆိမိကာယ။ သော တံ အာဝါသံ ဂန္တွာ ဥပေါသထံ ကရောတိ, ပါဋိပဒေ ဝိဟာရံ ဥပေတိ, သေနာသနံ ပညပေတိ, ပါနီယံ ပရိဘောဇနီယံ ဥပဋ္ဌာပေတိ, ပရိဝေဏံ သမ္မဇ္ဇတိ။ သော သတ္တာဟံ အနာဂတာယ ကောမုဒိယာ စာတုမာသိနိယာ သကရဏီယော ပက္ကမတိ။ အာဂစ္ဆေယျ ဝါ သော, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု တံ အာဝါသံ န ဝါ အာဂစ္ဆေယျ, တဿ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနော ပစ္ဆိမိကာ စ ပညာယတိ, ပဋိဿဝေ စ အနာပတ္တီတိ။
ပဋိဿဝဒုက္ကဋာပတ္တိ နိဋ္ဌိတာ။
ဝဿူပနာယိကက္ခန္ဓကော တတိယော။
(ဝိ၊၃၊၂၁၉။)
၁၁၉။ တဿုဒ္ဒါနံ
ဥပဂန္တုံ ကဒါ စေဝ, ကတိ အန္တရာဝဿ စ၊
န ဣစ္ဆန္တိ စ သဉ္စိစ္စ, ဥက္ကဍ္ဎိတုံ ဥပါသကော။
ဂိလာနော မာတာ စ ပိတာ, ဘာတာ စ အထ ဉာတကော၊
ဘိက္ခုဂတိကော ဝိဟာရော, ဝါဠာ စာပိ သရီသပါ။
စောရော စေဝ ပိသာစာ စ, ဒဍ္ဎာ တဒုဘယေန စ၊
ဝူဠှောဒကေန ဝုဋ္ဌာသိ, ဗဟုတရာ စ ဒါယကာ။
လူခပ္ပဏီတသပ္ပါယ, ဘေသဇ္ဇုပဋ္ဌကေန စ၊
ဣတ္ထီ ဝေသီ ကုမာရီ စ, ပဏ္ဍကော ဉာတကေန စ။
ရာဇာ စောရာ ဓုတ္တာ နိဓိ, ဘေဒအဋ္ဌဝိဓေန [ဘေဒါ အဋ္ဌဝိဓေန (သီ။ သျာ။)] စ၊
ဝဇသတ္ထာ စ နာဝါ စ, သုသိရေ ဝိဋဘိယာ စ။
အဇ္ဈောကာသေ ဝဿာဝါသော, အသေနာသနိကေန စ၊
ဆဝကုဋိကာ ဆတ္တေ စ, စာဋိယာ စ ဥပေန္တိ တေ။
ကတိကာ ပဋိဿုဏိတွာ, ဗဟိဒ္ဓါ စ ဥပေါသထာ၊
ပုရိမိကာ ပစ္ဆိမိကာ, ယထာဉာယေန ယောဇယေ။
အကရဏီ ပက္ကမတိ, သကရဏီ တထေဝ စ၊
ဒွီဟတီဟာ စ ပုန စ [ဒွီဟတီဟံ ဝသိတွာန (သီ။)], သတ္တာဟကရဏီယေန စ။
သတ္တာဟနာဂတာ စေဝ, အာဂစ္ဆေယျ န ဧယျ ဝါ၊
ဝတ္ထုဒ္ဒါနေ အန္တရိကာ, တန္တိမဂ္ဂံ နိသာမယေတိ။
ဣမမှိ ခန္ဓကေ ဝတ္ထူနိ ဒွေပဏ္ဏာသ။
ဝဿူပနာယိကက္ခန္ဓကော နိဋ္ဌိတော။
(ဝိ၊၃၊၂၂၀။)
၄။ ပဝါရဏာက္ခန္ဓကော
မြန်֍ ၂၀၉။ တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန သမ္ဗဟုလာ သန္ဒိဋ္ဌာ သမ္ဘတ္တာ ဘိက္ခူ ကောသလေသု ဇနပဒေ အညတရသ္မိံ အာဝါသေ ဝဿံ ဥပဂစ္ဆိံသု။ အထ ခေါ တေသံ ဘိက္ခူနံ ဧတဒဟောသိ ‘‘ကေန နု ခေါ မယံ ဥပါယေန သမဂ္ဂါ သမ္မောဒမာနာ အဝိဝဒမာနာ ဖာသုကံ ဝဿံ ဝသေယျာမ, န စ ပိဏ္ဍကေန ကိလမေယျာမာ’’တိ။ အထ ခေါ တေသံ ဘိက္ခူနံ ဧတဒဟောသိ ‘‘သစေ ခေါ မယံ အညမညံ နေဝ အာလပေယျာမ န သလ္လပေယျာမ ယော ပဌမံ ဂါမတော ပိဏ္ဍာယ ပဋိက္ကမေယျ သော အာသနံ ပညပေယျ, ပါဒေါဒကံ ပါဒပီဌံ ပါဒကထလိကံ ဥပနိက္ခိပေယျ, အဝက္ကာရပါတိံ ဓောဝိတွာ ဥပဋ္ဌာပေယျ, ပါနီယံ ပရိဘောဇနီယံ ဥပဋ္ဌာပေယျ၊ ယော ပစ္ဆာ ဂါမတော ပိဏ္ဍာယ ပဋိက္ကမေယျ, သစဿ ဘုတ္တာဝသေသော, သစေ အာကင်္ခေယျ ဘုဉ္ဇေယျ, နော စေ အာကင်္ခေယျ အပ္ပဟရိတေ ဝါ ဆဍ္ဍေယျ, အပ္ပါဏကေ ဝါ ဥဒကေ ဩပိလာပေယျ၊ သော အာသနံ ဥဒ္ဓရေယျ, ပါဒေါဒကံ ပါဒပီဌံ ပါဒကထလိကံ ပဋိသာမေယျ, အဝက္ကာရပါတိံ ဓောဝိတွာ ပဋိသာမေယျ, ပါနီယံ ပရိဘောဇနီယံ ပဋိသာမေယျ, ဘတ္တဂ္ဂံ သမ္မဇ္ဇေယျ၊ ယော ပဿေယျ ပါနီယဃဋံ ဝါ ပရိဘောဇနီယဃဋံ ဝါ ဝစ္စဃဋံ ဝါ ရိတ္တံ တုစ္ဆံ သော ဥပဋ္ဌာပေယျ၊ သစဿ ဟောတိ အဝိသယှံ, ဟတ္ထဝိကာရေန ဒုတိယံ အာမန္တေတွာ ဟတ္ထဝိလင်္ဃကေန ဥပဋ္ဌာပေယျ၊ န တွေဝ တပ္ပစ္စယာ ဝါစံ ဘိန္ဒေယျ – ဧဝံ ခေါ မယံ သမဂ္ဂါ သမ္မောဒမာနာ အဝိဝဒမာနာ ဖာသုကံ ဝဿံ ဝသေယျာမ, န စ ပိဏ္ဍကေန ကိလမေယျာမာ’’တိ။ အထ ခေါ တေ ဘိက္ခူ အညမညံ နေဝ အာလပိံသု, န သလ္လပိံသု။ ယော ပဌမံ ဂါမတော ပိဏ္ဍာယ ပဋိက္ကမတိ, သော အာသနံ ပညပေတိ, ပါဒေါဒကံ ပါဒပီဌံ ပါဒကထလိကံ ဥပနိက္ခိပတိ, အဝက္ကာရပါတိံ ဓောဝိတွာ ဥပဋ္ဌာပေတိ, ပါနီယံ ပရိဘောဇနီယံ ဥပဋ္ဌာပေတိ။ ယော ပစ္ဆာ ဂါမတော ပိဏ္ဍာယ ပဋိက္ကမတိ, သစေ ဟောတိ ဘုတ္တာဝသေသော, သစေ အာကင်္ခတိ ဘုဉ္ဇတိ, နော စေ အာကင်္ခတိ အပ္ပဟရိတေ ဝါ ဆဍ္ဍေတိ, အပ္ပါဏကေ ဝါ ဥဒကေ ဩပိလာပေတိ၊ သော အာသနံ ဥဒ္ဓရတိ, ပါဒေါဒကံ ပါဒပီဌံ ပါဒကထလိကံ ပဋိသာမေတိ, အဝက္ကာရပါတိံ ဓောဝိတွာ ပဋိသာမေတိ, ပါနီယံ ပရိဘောဇနီယံ ပဋိသာမေတိ,
(ဝိ၊၃၊၂၂၁။)
ဘတ္တဂ္ဂံ သမ္မဇ္ဇတိ။ ယော ပဿတိ ပါနီယဃဋံ ဝါ ပရိဘောဇနီယဃဋံ ဝါ ဝစ္စဃဋံ ဝါ ရိတ္တံ တုစ္ဆံ သော ဥပဋ္ဌာပေတိ။ သစဿ ဟောတိ အဝိသယှံ, ဟတ္ထဝိကာရေန ဒုတိယံ အာမန္တေတွာ ဟတ္ထဝိလင်္ဃကေန ဥပဋ္ဌာပေတိ, န တွေဝ တပ္ပစ္စယာ ဝါစံ ဘိန္ဒတိ။
အာစိဏ္ဏံ ခေါ ပနေတံ ဝဿံဝုဋ္ဌာနံ ဘိက္ခူနံ ဘဂဝန္တံ ဒဿနာယ ဥပသင်္ကမိတုံ။ အထ ခေါ တေ ဘိက္ခူ ဝဿံဝုဋ္ဌာ တေမာသစ္စယေန သေနာသနံ သံသာမေတွာ ပတ္တစီဝရမာဒါယ ယေန သာဝတ္ထိ တေန ပက္ကမိံသု။ အနုပုဗ္ဗေန ယေန သာဝတ္ထိ ဇေတဝနံ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမော ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိံသု, ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိံသု။ အာစိဏ္ဏံ ခေါ ပနေတံ ဗုဒ္ဓါနံ ဘဂဝန္တာနံ အာဂန္တုကေဟိ ဘိက္ခူဟိ သဒ္ဓိံ ပဋိသမ္မောဒိတုံ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ တေ ဘိက္ခူ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ကစ္စိ, ဘိက္ခဝေ, ခမနီယံ, ကစ္စိ ယာပနီယံ, ကစ္စိ သမဂ္ဂါ သမ္မောဒမာနာ အဝိဝဒမာနာ ဖာသုကံ ဝဿံ ဝသိတ္ထ, န စ ပိဏ္ဍကေန ကိလမိတ္ထာ’’တိ? ‘‘ခမနီယံ ဘဂဝါ, ယာပနီယံ ဘဂဝါ။ သမဂ္ဂါ စ မယံ, ဘန္တေ, သမ္မောဒမာနာ အဝိဝဒမာနာ ဖာသုကံ ဝဿံ ဝသိမှာ, န စ ပိဏ္ဍကေန ကိလမိမှာ’’တိ။ ဇာနန္တာပိ တထာဂတာ ပုစ္ဆန္တိ, ဇာနန္တာပိ န ပုစ္ဆန္တိ။ ကာလံ ဝိဒိတွာ ပုစ္ဆန္တိ, ကာလံ ဝိဒိတွာ န ပုစ္ဆန္တိ။ အတ္ထသံဟိတံ တထာဂတာ ပုစ္ဆန္တိ, နော အနတ္ထသံဟိတံ။ အနတ္ထသံဟိတေ သေတုဃာတော တထာဂတာနံ။ ဒွီဟာကာရေဟိ ဗုဒ္ဓါ ဘဂဝန္တော ဘိက္ခူ ပဋိပုစ္ဆန္တိ – ဓမ္မံ ဝါ ဒေသေဿာမ, သာဝကာနံ ဝါ သိက္ခာပဒံ ပညပေဿာမာတိ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ တေ ဘိက္ခူ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ယထာကထံ ပန တုမှေ, ဘိက္ခဝေ, သမဂ္ဂါ သမ္မောဒမာနာ အဝိဝဒမာနာ ဖာသုကံ ဝဿံ ဝသိတ္ထ, န စ ပိဏ္ဍကေန ကိလမိတ္ထာ’’တိ။
ဣဓ မယံ, ဘန္တေ, သမ္ဗဟုလာ သန္ဒိဋ္ဌာ သမ္ဘတ္တာ ဘိက္ခူ ကောသလေသု ဇနပဒေ အညတရသ္မိံ အာဝါသေ ဝဿံ ဥပဂစ္ဆိမှာ။ တေသံ နော, ဘန္တေ, အမှာကံ ဧတဒဟောသိ – ‘‘ကေန နု ခေါ မယံ ဥပါယေန သမဂ္ဂါ သမ္မောဒမာနာ အဝိဝဒမာနာ ဖာသုကံ ဝဿံ ဝသေယျာမ, န စ ပိဏ္ဍကေန ကိလမေယျာမာ’’တိ။ တေသံ နော, ဘန္တေ, အမှာကံ ဧတဒဟောသိ – ‘‘သစေ ခေါ မယံ အညမညံ နေဝ အာလပေယျာမ န သလ္လပေယျာမ – ယော ပဌမံ ဂါမတော ပိဏ္ဍာယ ပဋိက္ကမေယျ သော အာသနံ ပညပေယျ, ပါဒေါဒကံ ပါဒပီဌံ ပါဒကထလိကံ ဥပနိက္ခိပေယျ, အဝက္ကာရပါတိံ ဓောဝိတွာ ဥပဋ္ဌာပေယျ, ပါနီယံ ပရိဘောဇနီယံ ဥပဋ္ဌာပေယျ၊ ယော ပစ္ဆာ ဂါမတော ပိဏ္ဍာယ ပဋိက္ကမေယျ, သစဿ
(ဝိ၊၃၊၂၂၂။)
ဘုတ္တာဝသေသော, သစေ အာကင်္ခေယျ ဘုဉ္ဇေယျ, နော စေ အာကင်္ခေယျ အပ္ပဟရိတေ ဝါ ဆဍ္ဍေယျ, အပ္ပါဏကေ ဝါ ဥဒကေ ဩပိလာပေယျ၊ သော အာသနံ ဥဒ္ဓရေယျ, ပါဒေါဒကံ ပါဒပီဌံ ပါဒကထလိကံ ပဋိသာမေယျ, အဝက္ကာရပါတိံ ဓောဝိတွာ ပဋိသာမေယျ, ပါနီယံ ပရိဘောဇနီယံ ပဋိသာမေယျ, ဘတ္တဂ္ဂံ သမ္မဇ္ဇေယျ၊ ယော ပဿေယျ ပါနီယဃဋံ ဝါ ပရိဘောဇနီယဃဋံ ဝါ ဝစ္စဃဋံ ဝါ ရိတ္တံ တုစ္ဆံ သော ဥပဋ္ဌာပေယျ၊ သစဿ ဟောတိ အဝိသယှံ, ဟတ္ထဝိကာရေန ဒုတိယံ အာမန္တေတွာ ဟတ္ထဝိလင်္ဃကေန ဥပဋ္ဌာပေယျ၊ န တွေဝ တပ္ပစ္စယာ ဝါစံ ဘိန္ဒေယျ – ဧဝံ ခေါ မယံ သမဂ္ဂါ သမ္မောဒမာနာ အဝိဝဒမာနာ ဖာသုကံ ဝဿံ ဝသေယျာမ, န စ ပိဏ္ဍကေန ကိလမေယျာမာ’’တိ။ အထ ခေါ မယံ, ဘန္တေ, အညမညံ နေဝ အာလပိမှာ န သလ္လဝိမှာ။ ယော ပဌမံ ဂါမတော ပိဏ္ဍာယ ပဋိက္ကမတိ သော အာသနံ ပညပေတိ, ပါဒေါဒကံ ပါဒပီဌံ ပါဒကထလိကံ ဥပနိက္ခိပတိ, အဝက္ကာရပါတိံ ဓောဝိတွာ ဥပဋ္ဌာပေတိ, ပါနီယံ ပရိဘောဇနီယံ ဥပဋ္ဌာပေတိ။ ယော ပစ္ဆာ ဂါမတော ပိဏ္ဍာယ ပဋိက္ကမတိ, သစေ ဟောတိ ဘုတ္တာဝသေသော, သစေ အာကင်္ခတိ ဘုဉ္ဇတိ, နော စေ အာကင်္ခတိ အပ္ပဟရိတေ ဝါ ဆဍ္ဍေတိ, အပ္ပါဏကေ ဝါ ဥဒကေ ဩပိလာပေတိ, သော အာသနံ ဥဒ္ဓရတိ, ပါဒေါဒကံ ပါဒပီဌံ ပါဒကထလိကံ ပဋိသာမေတိ, အဝက္ကာရပါတိံ ဓောဝိတွာ ပဋိသာမေတိ, ပါနီယံ ပရိဘောဇနီယံ ပဋိသာမေတိ, ဘတ္တဂ္ဂံ သမ္မဇ္ဇတိ။ ယော ပဿတိ ပါနီယဃဋံ ဝါ ပရိဘောဇနီယဃဋံ ဝါ ဝစ္စဃဋံ ဝါ ရိတ္တံ တုစ္ဆံ သော ဥပဋ္ဌာပေတိ။ သစဿ ဟောတိ အဝိသယှံ, ဟတ္ထဝိကာရေန ဒုတိယံ အာမန္တေတွာ ဟတ္ထဝိလင်္ဃကေန ဥပဋ္ဌာပေတိ, န တွေဝ တပ္ပစ္စယာ ဝါစံ ဘိန္ဒတိ။ ဧဝံ ခေါ မယံ, ဘန္တေ, သမဂ္ဂါ သမ္မောဒမာနာ အဝိဝဒမာနာ ဖာသုကံ ဝဿံ ဝသိမှာ, န စ ပိဏ္ဍကေန ကိလမိမှာတိ။
အထ ခေါ ဘဂဝါ ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ – ‘‘အဖာသုညေဝ [အဖာသုကညေဝ (သီ။)] ကိရမေ [ကိရိမေ (က။)], ဘိက္ခဝေ, မောဃပုရိသာ ဝုဋ္ဌာ [ဝုတ္ထာ (က။)] သမာနာ ဖာသုမှာ [ဖာသုကမှာ (သီ။)] ဝုဋ္ဌာတိ ပဋိဇာနန္တိ။ ပသုသံဝါသညေဝ ကိရမေ, ဘိက္ခဝေ, မောဃပုရိသာ ဝုဋ္ဌာ သမာနာ ဖာသုမှာ ဝုဋ္ဌာတိ ပဋိဇာနန္တိ။ ဧဠကသံဝါသညေဝ ကိရမေ, ဘိက္ခဝေ, မောဃပုရိသာ ဝုဋ္ဌာ သမာနာ ဖာသုမှာ ဝုဋ္ဌာတိ ပဋိဇာနန္တိ။ သပတ္တသံဝါသညေဝ ကိရမေ, ဘိက္ခဝေ, မောဃပုရိသာ ဝုဋ္ဌာ သမာနာ ဖာသုမှာ ဝုဋ္ဌာတိ ပဋိဇာနန္တိ။ ကထဉှိ နာမိမေ, ဘိက္ခဝေ, မောဃပုရိသာ မူဂဗ္ဗတံ တိတ္ထိယသမာဒါနံ သမာဒိယိဿ’’န္တိ။ နေတံ, ဘိက္ခဝေ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ…ပေ… ဝိဂရဟိတွာ
(ဝိ၊၃၊၂၂၃။)
ဓမ္မိံ ကထံ ကတွာ ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ – န, ဘိက္ခဝေ, မူဂဗ္ဗတံ တိတ္ထိယသမာဒါနံ သမာဒိယိတဗ္ဗံ။ ယော သမာဒိယေယျ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ဝဿံဝုဋ္ဌာနံ ဘိက္ခူနံ တီဟိ ဌာနေဟိ ပဝါရေတုံ – ဒိဋ္ဌေန ဝါ သုတေန ဝါ ပရိသင်္ကာယ ဝါ။ သာ ဝေါ ဘဝိဿတိ အညမညာနုလောမတာ အာပတ္တိဝုဋ္ဌာနတာ ဝိနယပုရေက္ခာရတာ။ ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ပဝါရေတဗ္ဗံ။ ဗျတ္တေန ဘိက္ခုနာ ပဋိဗလေန သံဃော ဉာပေတဗ္ဗော –
မြန်֍ ၂၁၀။ ‘‘သုဏာတု မေ, ဘန္တေ, သံဃော။ အဇ္ဇ ပဝါရဏာ။ ယဒိ သံဃဿ ပတ္တကလ္လံ, သံဃော ပဝါရေယျာ’’တိ။
ထေရေန ဘိက္ခုနာ ဧကံသံ ဥတ္တရာသင်္ဂံ ကရိတွာ ဥက္ကုဋိကံ နိသီဒိတွာ အဉ္ဇလိံ ပဂ္ဂဟေတွာ ဧဝမဿ ဝစနီယော – ‘‘သံဃံ, အာဝုသော, ပဝါရေမိ ဒိဋ္ဌေန ဝါ သုတေန ဝါ ပရိသင်္ကာယ ဝါ။ ဝဒန္တု မံ အာယသ္မန္တော အနုကမ္ပံ ဥပါဒါယ။ ပဿန္တော ပဋိကရိဿာမိ။ ဒုတိယမ္ပိ, အာဝုသော, သံဃံ ပဝါရေမိ ဒိဋ္ဌေန ဝါ သုတေန ဝါ ပရိသင်္ကာယ ဝါ။ ဝဒန္တု မံ အာယသ္မန္တော အနုကမ္ပံ ဥပါဒါယ။ ပဿန္တော ပဋိကရိဿာမိ။ တတိယမ္ပိ, အာဝုသော, သံဃံ ပဝါရေမိ ဒိဋ္ဌေန ဝါ သုတေန ဝါ ပရိသင်္ကာယ ဝါ။ ဝဒန္တု မံ အာယသ္မန္တော အနုကမ္ပံ ဥပါဒါယ။ ပဿန္တော ပဋိကရိဿာမီ’’တိ။
နဝကေန ဘိက္ခုနာ ဧကံသံ ဥတ္တရာသင်္ဂံ ကရိတွာ ဥက္ကုဋိကံ နိသီဒိတွာ အဉ္ဇလိံ ပဂ္ဂဟေတွာ ဧဝမဿ ဝစနီယော – ‘‘သံဃံ, ဘန္တေ, ပဝါရေမိ ဒိဋ္ဌေန ဝါ သုတေန ဝါ ပရိသင်္ကာယ ဝါ။ ဝဒန္တု မံ အာယသ္မန္တော အနုကမ္ပံ ဥပါဒါယ။ ပဿန္တော ပဋိကရိဿာမိ။ ဒုတိယမ္ပိ, ဘန္တေ, သံဃံ…ပေ… တတိယမ္ပိ, ဘန္တေ, သံဃံ ပဝါရေမိ ဒိဋ္ဌေန ဝါ သုတေန ဝါ ပရိသင်္ကာယ ဝါ။ ဝဒန္တု မံ အာယသ္မန္တော အနုကမ္ပံ ဥပါဒါယ။ ပဿန္တော ပဋိကရိဿာမီ’’တိ။
မြန်֍ ၂၁၁။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ ထေရေသု ဘိက္ခူသု ဥက္ကုဋိကံ နိသိန္နေသု ပဝါရယမာနေသု အာသနေသု အစ္ဆန္တိ။ ယေ တေ ဘိက္ခူ အပ္ပိစ္ဆာ…ပေ… တေ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ ထေရေသု ဘိက္ခူသု ဥက္ကုဋိကံ နိသိန္နေသု ပဝါရယမာနေသု အာသနေသု အစ္ဆိဿန္တီ’’တိ။ အထ ခေါ တေ ဘိက္ခူ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ…ပေ… ‘‘သစ္စံ ကိရ, ဘိက္ခဝေ, ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ ထေရေသု ဘိက္ခူသု ဥက္ကုဋိကံ နိသိန္နေသု ပဝါရယမာနေသု အာသနေသု အစ္ဆန္တီ’’တိ? ‘‘သစ္စံ, ဘဂဝါ’’တိ။
(ဝိ၊၃၊၂၂၄။)
ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ…ပေ… ‘‘ကထဉှိ နာမ တေ, ဘိက္ခဝေ, မောဃပုရိသာ ထေရေသု ဘိက္ခူသု ဥက္ကုဋိကံ နိသိန္နေသု ပဝါရယမာနေသု အာသနေသု အစ္ဆိဿ’’န္တိ။ နေတံ, ဘိက္ခဝေ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ, ပသန္နာနံ ဝါ ဘိယျောဘာဝါယ…ပေ… ဝိဂရဟိတွာ ဓမ္မိံ ကထံ ကတွာ ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ – ‘‘န, ဘိက္ခဝေ, ထေရေသု ဘိက္ခူသု ဥက္ကုဋိကံ နိသိန္နေသု ပဝါရယမာနေသု အာသနေသု အစ္ဆိတဗ္ဗံ။ ယော အစ္ဆေယျ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, သဗ္ဗေဟေဝ ဥက္ကုဋိကံ နိသိန္နေဟိ ပဝါရေတု’’န္တိ။
တေန ခေါ ပန သမယေန အညတရော ထေရော ဇရာဒုဗ္ဗလော ယာဝ သဗ္ဗေ ပဝါရေန္တီတိ [ယာဝ သဗ္ဗေ ပဝါရေန္တိ (သျာ။)] ဥက္ကုဋိကံ နိသိန္နော အာဂမယမာနော မုစ္ဆိတော ပပတိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, တဒမန္တရာ ဥက္ကုဋိကံ နိသီဒိတုံ ယာဝ ပဝါရေတိ, ပဝါရေတွာ အာသနေ နိသီဒိတုန္တိ။
အဖာသုကဝိဟာရော နိဋ္ဌိတော။
၁၂၁။ ပဝါရဏာဘေဒါ
မြန်֍ ၂၁၂။ အထ ခေါ ဘိက္ခူနံ ဧတဒဟောသိ – ‘‘ကတိ နု ခေါ ပဝါရဏာ’’တိ? ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ ဒွေမာ, ဘိက္ခဝေ, ပဝါရဏာ – စာတုဒ္ဒသိကာ စ ပန္နရသိကာ စ။ ဣမာ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဒွေ ပဝါရဏာတိ။
အထ ခေါ ဘိက္ခူနံ ဧတဒဟောသိ – ‘‘ကတိ နု ခေါ ပဝါရဏကမ္မာနီ’’တိ? [ပဝါရဏာကမ္မာနီတိ (သျာ။)] ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ စတ္တာရိမာနိ, ဘိက္ခဝေ, ပဝါရဏကမ္မာနိ – အဓမ္မေန ဝဂ္ဂံ ပဝါရဏကမ္မံ, အဓမ္မေန သမဂ္ဂံ ပဝါရဏကမ္မံ, ဓမ္မေန ဝဂ္ဂံ ပဝါရဏကမ္မံ, ဓမ္မေန သမဂ္ဂံ ပဝါရဏကမ္မံ။ တတြ, ဘိက္ခဝေ, ယဒိဒံ အဓမ္မေန ဝဂ္ဂံ ပဝါရဏကမ္မံ, န, ဘိက္ခဝေ, ဧဝရူပံ ပဝါရဏကမ္မံ ကာတဗ္ဗံ၊ န စ မယာ ဧဝရူပံ ပဝါရဏကမ္မံ အနုညာတံ။ တတြ, ဘိက္ခဝေ, ယဒိဒံ အဓမ္မေန သမဂ္ဂံ ပဝါရဏကမ္မံ, န, ဘိက္ခဝေ, ဧဝရူပံ ပဝါရဏကမ္မံ ကာတဗ္ဗံ၊ န စ မယာ ဧဝရူပံ ပဝါရဏကမ္မံ အနုညာတံ။ တတြ, ဘိက္ခဝေ, ယဒိဒံ ဓမ္မေန ဝဂ္ဂံ ပဝါရဏကမ္မံ, န, ဘိက္ခဝေ, ဧဝရူပံ ပဝါရဏကမ္မံ ကာတဗ္ဗံ၊ န စ မယာ ဧဝရူပံ ပဝါရဏကမ္မံ အနုညာတံ။ တတြ, ဘိက္ခဝေ, ယဒိဒံ ဓမ္မေန သမဂ္ဂံ ပဝါရဏကမ္မံ, ဧဝရူပံ, ဘိက္ခဝေ, ပဝါရဏကမ္မံ ကာတဗ္ဗံ၊ ဧဝရူပဉ္စ မယာ ပဝါရဏကမ္မံ အနုညာတံ။ တသ္မာတိဟ, ဘိက္ခဝေ, ဧဝရူပံ ပဝါရဏကမ္မံ ကရိဿာမ ယဒိဒံ ဓမ္မေန သမဂ္ဂန္တိ, ဧဝဉှိ ဝေါ, ဘိက္ခဝေ, သိက္ခိတဗ္ဗန္တိ။
ပဝါရဏာဘေဒါ နိဋ္ဌိတာ။
(ဝိ၊၃၊၂၂၅။)
၁၂၂။ ပဝါရဏာဒါနာနုဇာနနာ
မြန်֍ ၂၁၃။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ – ‘‘သန္နိပတထ, ဘိက္ခဝေ။ သံဃော ပဝါရေဿတီ’’တိ။ ဧဝံ ဝုတ္တေ အညတရော ဘိက္ခု ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘အတ္ထိ, ဘန္တေ, ဘိက္ခု ဂိလာနော, သော အနာဂတော’’တိ။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ဂိလာနေန ဘိက္ခုနာ ပဝါရဏံ ဒါတုံ။ ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဒါတဗ္ဗာ – တေန ဂိလာနေန ဘိက္ခုနာ ဧကံ ဘိက္ခုံ ဥပသင်္ကမိတွာ ဧကံသံ ဥတ္တရာသင်္ဂံ ကရိတွာ ဥက္ကုဋိကံ နိသီဒိတွာ အဉ္ဇလိံ ပဂ္ဂဟေတွာ ဧဝမဿ ဝစနီယော – ‘‘ပဝါရဏံ ဒမ္မိ, ပဝါရဏံ မေ ဟရ, ပဝါရဏံ မေ အာရောစေဟိ, မမတ္ထာယ ပဝါရေဟီ’’တိ ကာယေန ဝိညာပေတိ, ဝါစာယ ဝိညာပေတိ, ကာယေန ဝါစာယ ဝိညာပေတိ, ဒိန္နာ ဟောတိ ပဝါရဏာ၊ န ကာယေန ဝိညာပေတိ, န ဝါစာယ ဝိညာပေတိ, န ကာယေန ဝါစာယ ဝိညာပေတိ, န ဒိန္နာ ဟောတိ ပဝါရဏာ။ ဧဝဉ္စေတံ လဘေထ, ဣစ္စေတံ ကုသလံ။ နော စေ လဘေထ, သော, ဘိက္ခဝေ, ဂိလာနော ဘိက္ခု မဉ္စေန ဝါ ပီဌေန ဝါ သံဃမဇ္ဈေ အာနေတွာ ပဝါရေတဗ္ဗံ။ သစေ, ဘိက္ခဝေ, ဂိလာနုပဋ္ဌာကာနံ ဘိက္ခူနံ ဧတဒဟောသိ – ‘‘သစေ ခေါ မယံ ဂိလာနံ ဌာနာ စာဝေဿာမ, အာဗာဓော ဝါ အဘိဝဍ္ဎိဿတိ, ကာလံကိရိယာ ဝါ ဘဝိဿတီ’’တိ န, ဘိက္ခဝေ, ဂိလာနော ဘိက္ခု ဌာနာ စာဝေတဗ္ဗော။ သံဃေန တတ္ထ ဂန္တွာ ပဝါရေတဗ္ဗံ၊ န တွေဝ ဝဂ္ဂေန သံဃေန ပဝါရေတဗ္ဗံ။ ပဝါရေယျ စေ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။
ပဝါရဏဟာရကော [ပဝါရဏာဟာရကော (သျာ။)] စေ, ဘိက္ခဝေ, ဒိန္နာယ ပဝါရဏာယ တတ္ထေဝ ပက္ကမတိ, အညဿ ဒါတဗ္ဗာ ပဝါရဏာ။ ပဝါရဏဟာရကော စေ, ဘိက္ခဝေ, ဒိန္နာယ ပဝါရဏာယ တတ္ထေဝ ဝိဗ္ဘမတိ…ပေ… ကာလံကရောတိ… သာမဏေရော ပဋိဇာနာတိ… သိက္ခံ ပစ္စက္ခာတကော ပဋိဇာနာတိ… အန္တိမဝတ္ထုံ အဇ္ဈာပန္နကော ပဋိဇာနာတိ… ဥမ္မတ္တကော ပဋိဇာနာတိ… ခိတ္တစိတ္တော ပဋိဇာနာတိ… ဝေဒနာဋ္ဋော ပဋိဇာနာတိ… အာပတ္တိယာ အဒဿနေ ဥက္ခိတ္တကော ပဋိဇာနာတိ… အာပတ္တိယာ အပ္ပဋိကမ္မေ ဥက္ခိတ္တကော ပဋိဇာနာတိ… ပါပိကာယ ဒိဋ္ဌိယာ အပ္ပဋိနိဿဂ္ဂေ ဥက္ခိတ္တကော ပဋိဇာနာတိ… ပဏ္ဍကော ပဋိဇာနာတိ… ထေယျသံဝါသကော ပဋိဇာနာတိ… တိတ္ထိယပက္ကန္တကော ပဋိဇာနာတိ… တိရစ္ဆာနဂတော ပဋိဇာနာတိ… မာတုဃာတကော ပဋိဇာနာတိ… ပိတုဃာတကော ပဋိဇာနာတိ… အရဟန္တဃာတကော ပဋိဇာနာတိ… ဘိက္ခုနိဒူသကော ပဋိဇာနာတိ… သံဃဘေဒကော
(ဝိ၊၃၊၂၂၆။)
ပဋိဇာနာတိ… လောဟိတုပ္ပါဒကော ပဋိဇာနာတိ… ဥဘတောဗျဉ္ဇနကော ပဋိဇာနာတိ, အညဿ ဒါတဗ္ဗာ ပဝါရဏာ။
ပဝါရဏဟာရကော စေ, ဘိက္ခဝေ, ဒိန္နာယ ပဝါရဏာယ အန္တရာမဂ္ဂေ ပက္ကမတိ, အနာဟဋာ ဟောတိ ပဝါရဏာ။ ပဝါရဏဟာရကော စေ, ဘိက္ခဝေ, ဒိန္နာယ ပဝါရဏာယ အန္တရာမဂ္ဂေ ဝိဗ္ဘမတိ…ပေ… ကာလံကရောတိ… သာမဏေရော ပဋိဇာနာတိ… သိက္ခံ ပစ္စက္ခာတကော ပဋိဇာနာတိ… အန္တိမဝတ္ထုံ အဇ္ဈာပန္နကော ပဋိဇာနာတိ… ဥမ္မတ္တကော ပဋိဇာနာတိ… ခိတ္တစိတ္တော ပဋိဇာနာတိ… ဝေဒနာဋ္ဋော ပဋိဇာနာတိ… အာပတ္တိယာ အဒဿနေ ဥက္ခိတ္တကော ပဋိဇာနာတိ… အာပတ္တိယာ အပ္ပဋိကမ္မေ ဥက္ခိတ္တကော ပဋိဇာနာတိ… ပါပိကာယ ဒိဋ္ဌိယာ အပ္ပဋိနိဿဂ္ဂေ ဥက္ခိတ္တကော ပဋိဇာနာတိ… ပဏ္ဍကော ပဋိဇာနာတိ… ထေယျသံဝါသကော ပဋိဇာနာတိ… တိတ္ထိယပက္ကန္တကော ပဋိဇာနာတိ… တိရစ္ဆာနဂတော ပဋိဇာနာတိ… မာတုဃာတကော ပဋိဇာနာတိ… ပိတုဃာတကော ပဋိဇာနာတိ… အရဟန္တဃာတကော ပဋိဇာနာတိ… ဘိက္ခုနိဒူသကော ပဋိဇာနာတိ… သံဃဘေဒကော ပဋိဇာနာတိ… လောဟိတုပ္ပါဒကော ပဋိဇာနာတိ… ဥဘတောဗျဉ္ဇနကော ပဋိဇာနာတိ, အနာဟဋာ ဟောတိ ပဝါရဏာ။
ပဝါရဏဟာရကော စေ, ဘိက္ခဝေ, ဒိန္နာယ ပဝါရဏာယ သံဃပ္ပတ္တော ပက္ကမတိ, အာဟဋာ ဟောတိ ပဝါရဏာ။ ပဝါရဏဟာရကော စေ, ဘိက္ခဝေ, ဒိန္နာယ ပဝါရဏာယ သံဃပ္ပတ္တော ဝိဗ္ဘမတိ…ပေ… ကာလံကရောတိ… သာမဏေရော ပဋိဇာနာတိ… သိက္ခံ ပစ္စက္ခာတကော ပဋိဇာနာတိ… အန္တိမဝတ္ထုံ အဇ္ဈာပန္နကော ပဋိဇာနာတိ… ဥမ္မတ္တကော ပဋိဇာနာတိ… ခိတ္တစိတ္တော ပဋိဇာနာတိ… ဝေဒနာဋ္ဋော ပဋိဇာနာတိ… အာပတ္တိယာ အဒဿနေ ဥက္ခိတ္တကော ပဋိဇာနာတိ… အာပတ္တိယာ အပ္ပဋိကမ္မေ ဥက္ခိတ္တကော ပဋိဇာနာတိ… ပါပိကာယ ဒိဋ္ဌိယာ အပ္ပဋိနိဿဂ္ဂေ ဥက္ခိတ္တကော ပဋိဇာနာတိ… ပဏ္ဍကော ပဋိဇာနာတိ… ထေယျသံဝါသကော ပဋိဇာနာတိ… တိတ္ထိယပက္ကန္တကော ပဋိဇာနာတိ… တိရစ္ဆာနဂတော ပဋိဇာနာတိ… မာတုဃာတကော ပဋိဇာနာတိ… ပိတုဃာတကော ပဋိဇာနာတိ… အရဟန္တဃာတကော ပဋိဇာနာတိ… ဘိက္ခုနိဒူသကော ပဋိဇာနာတိ… သံဃဘေဒကော ပဋိဇာနာတိ… လောဟိတုပ္ပါဒကော ပဋိဇာနာတိ… ဥဘတောဗျဉ္ဇနကော ပဋိဇာနာတိ, အာဟဋာ ဟောတိ ပဝါရဏာ။
ပဝါရဏဟာရကော စေ, ဘိက္ခဝေ, ဒိန္နာယ ပဝါရဏာယ သံဃပ္ပတ္တော သုတ္တော နာရောစေတိ, အာဟဋာ ဟောတိ ပဝါရဏာ။ ပဝါရဏဟာရကဿ
(ဝိ၊၃၊၂၂၇။)
အနာပတ္တိ။ ပဝါရဏဟာရကော စေ, ဘိက္ခဝေ, ဒိန္နာယ ပဝါရဏာယ သံဃပ္ပတ္တော ပမတ္တော နာရောစေတိ…ပေ… သမာပန္နော နာရောစေတိ, အာဟဋာ ဟောတိ ပဝါရဏာ။ ပဝါရဏဟာရကဿ အနာပတ္တိ။
ပဝါရဏဟာရကော စေ, ဘိက္ခဝေ, ဒိန္နာယ ပဝါရဏာယ သံဃပ္ပတ္တော သဉ္စိစ္စ နာရောစေတိ, အာဟဋာ ဟောတိ ပဝါရဏာ။ ပဝါရဏဟာရကဿ အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, တဒဟု ပဝါရဏာယ ပဝါရဏံ ဒေန္တေန ဆန္ဒမ္ပိ ဒါတုံ, သန္တိ သံဃဿ ကရဏီယန္တိ။
ပဝါရဏာဒါနာနုဇာနနာ နိဋ္ဌိတာ။
၁၂၃။ ဉာတကာဒိဂ္ဂဟဏကထာ
မြန်֍ ၂၁၄။ တေန ခေါ ပန သမယေန အညတရံ ဘိက္ခုံ တဒဟု ပဝါရဏာယ ဉာတကာ ဂဏှိံသု။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုံ တဒဟု ပဝါရဏာယ ဉာတကာ ဂဏှန္တိ။ တေ ဉာတကာ ဘိက္ခူဟိ ဧဝမဿု ဝစနီယာ – ‘‘ဣင်္ဃ, တုမှေ အာယသ္မန္တော ဣမံ ဘိက္ခုံ မုဟုတ္တံ မုဉ္စထ, ယာဝါယံ ဘိက္ခု ပဝါရေတီ’’တိ။ ဧဝဉ္စေတံ လဘေထ, ဣစ္စေတံ ကုသလံ။ နော စေ လဘေထ, တေ ဉာတကာ ဘိက္ခူဟိ ဧဝမဿု ဝစနီယာ – ‘‘ဣင်္ဃ, တုမှေ အာယသ္မန္တော မုဟုတ္တံ ဧကမန္တံ ဟောထ, ယာဝါယံ ဘိက္ခု ပဝါရဏံ ဒေတီ’’တိ။ ဧဝဉ္စေတံ လဘေထ, ဣစ္စေတံ ကုသလံ။ နော စေ လဘေထ, တေ ဉာတကာ ဘိက္ခူဟိ ဧဝမဿု ဝစနီယာ – ‘‘ဣင်္ဃ, တုမှေ အာယသ္မန္တော ဣမံ ဘိက္ခုံ မုဟုတ္တံ နိဿီမံ နေထ, ယာဝ သံဃော ပဝါရေတီ’’တိ။ ဧဝဉ္စေတံ လဘေထ, ဣစ္စေတံ ကုသလံ။ နော စေ လဘေထ, န တွေဝ ဝဂ္ဂေန သံဃေန ပဝါရေတဗ္ဗံ။ ပဝါရေယျ စေ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။
ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုံ တဒဟု ပဝါရဏာယ ရာဇာနော ဂဏှန္တိ…ပေ… စောရာ ဂဏှန္တိ … ဓုတ္တာ ဂဏှန္တိ… ဘိက္ခုပစ္စတ္ထိကာ ဂဏှန္တိ။ တေ ဘိက္ခုပစ္စတ္ထိကာ ဘိက္ခူဟိ ဧဝမဿု ဝစနီယာ – ‘‘ဣင်္ဃ, တုမှေ အာယသ္မန္တော ဣမံ ဘိက္ခုံ မုဟုတ္တံ မုဉ္စထ, ယာဝါယံ ဘိက္ခု ပဝါရေတီ’’တိ။ ဧဝဉ္စေတံ လဘေထ, ဣစ္စေတံ ကုသလံ။ နော စေ လဘေထ, တေ ဘိက္ခုပစ္စတ္ထိကာ ဘိက္ခူဟိ ဧဝမဿု ဝစနီယာ – ‘‘ဣင်္ဃ, တုမှေ အာယသ္မန္တော မုဟုတ္တံ ဧကမန္တံ ဟောထ, ယာဝါယံ ဘိက္ခု ပဝါရဏံ ဒေတီ’’တိ။ ဧဝဉ္စေတံ လဘေထ, ဣစ္စေတံ ကုသလံ။ နော စေ လဘေထ, တေ ဘိက္ခုပစ္စတ္ထိကာ ဘိက္ခူဟိ ဧဝမဿု ဝစနီယာ – ‘‘ဣင်္ဃ, တုမှေ အာယသ္မန္တော ဣမံ ဘိက္ခုံ မုဟုတ္တံ နိဿီမံ နေထ, ယာဝ သံဃော ပဝါရေတီ’’တိ။ ဧဝဉ္စေတံ လဘေထ, ဣစ္စေတံ ကုသလံ။ နော စေ လဘေထ,
(ဝိ၊၃၊၂၂၈။)
န တွေဝ ဝဂ္ဂေန သံဃေန ပဝါရေတဗ္ဗံ။ ပဝါရေယျ စေ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿာတိ။
ဉာတကာဒိဂ္ဂဟဏကထာ နိဋ္ဌိတာ။
၁၂၄။ သံဃပဝါရဏာဒိပ္ပဘေဒါ
မြန်֍ ၂၁၅။ တေန ခေါ ပန သမယေန အညတရသ္မိံ အာဝါသေ တဒဟု ပဝါရဏာယ ပဉ္စ ဘိက္ခူ ဝိဟရန္တိ။ အထ ခေါ တေသံ ဘိက္ခူနံ ဧတဒဟောသိ – ‘‘ဘဂဝတာ ပညတ္တံ ‘သံဃေန ပဝါရေတဗ္ဗ’န္တိ။ မယဉ္စမှာ ပဉ္စ ဇနာ။ ကထံ နု ခေါ အမှေဟိ ပဝါရေတဗ္ဗ’’န္တိ? ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ပဉ္စန္နံ သံဃေ ပဝါရေတုန္တိ။
မြန်֍ ၂၁၆။ တေန ခေါ ပန သမယေန အညတရသ္မိံ အာဝါသေ တဒဟု ပဝါရဏာယ စတ္တာရော ဘိက္ခူ ဝိဟရန္တိ။ အထ ခေါ တေသံ ဘိက္ခူနံ ဧတဒဟောသိ – ‘‘ဘဂဝတာ အနုညာတံ ပဉ္စန္နံ သံဃေ ပဝါရေတုန္တိ။ မယဉ္စမှာ စတ္တာရော ဇနာ။ ကထံ နု ခေါ အမှေဟိ ပဝါရေတဗ္ဗ’’န္တိ? ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, စတုန္နံ အညမညံ ပဝါရေတုံ။ ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ပဝါရေတဗ္ဗံ။ ဗျတ္တေန ဘိက္ခုနာ ပဋိဗလေန တေ ဘိက္ခူ ဉာပေတဗ္ဗာ –
‘‘သုဏန္တု မေ အာယသ္မန္တော။ အဇ္ဇ ပဝါရဏာ။ ယဒါယသ္မန္တာနံ ပတ္တကလ္လံ, မယံ အညမညံ ပဝါရေယျာမာ’’တိ။
ထေရေန ဘိက္ခုနာ ဧကံသံ ဥတ္တရာသင်္ဂံ ကရိတွာ ဥက္ကုဋိကံ နိသီဒိတွာ အဉ္ဇလိံ ပဂ္ဂဟေတွာ တေ ဘိက္ခူ ဧဝမဿု ဝစနီယာ – ‘‘အဟံ, အာဝုသော, အာယသ္မန္တေ ပဝါရေမိ ဒိဋ္ဌေန ဝါ သုတေန ဝါ ပရိသင်္ကာယ ဝါ။ ဝဒန္တု မံ အာယသ္မန္တော အနုကမ္ပံ ဥပါဒါယ။ ပဿန္တော ပဋိကရိဿာမိ။ ဒုတိယမ္ပိ…ပေ… တတိယမ္ပိ အဟံ, အာဝုသော, အာယသ္မန္တေ ပဝါရေမိ ဒိဋ္ဌေန ဝါ သုတေန ဝါ ပရိသင်္ကာယ ဝါ။ ဝဒန္တု မံ အာယသ္မန္တော အနုကမ္ပံ ဥပါဒါယ။ ပဿန္တော ပဋိကရိဿာမီ’’တိ။
နဝကေန ဘိက္ခုနာ ဧကံသံ ဥတ္တရာသင်္ဂံ ကရိတွာ ဥက္ကုဋိကံ နိသီဒိတွာ အဉ္ဇလိံ ပဂ္ဂဟေတွာ တေ ဘိက္ခူ ဧဝမဿု ဝစနီယာ – ‘‘အဟံ, ဘန္တေ, အာယသ္မန္တေ ပဝါရေမိ ဒိဋ္ဌေန ဝါ သုတေန ဝါ ပရိသင်္ကာယ ဝါ။ ဝဒန္တု မံ အာယသ္မန္တော အနုကမ္ပံ ဥပါဒါယ။ ပဿန္တော ပဋိကရိဿာမိ။ ဒုတိယမ္ပိ…ပေ… တတိယမ္ပိ အဟံ, ဘန္တေ, အာယသ္မန္တေ ပဝါရေမိ ဒိဋ္ဌေန ဝါ သုတေန ဝါ
(ဝိ၊၃၊၂၂၉။)
ပရိသင်္ကာယ ဝါ။ ဝဒန္တု မံ အာယသ္မန္တော အနုကမ္ပံ ဥပါဒါယ။ ပဿန္တော ပဋိကရိဿာမီ’’တိ။
တေန ခေါ ပန သမယေန အညတရသ္မိံ အာဝါသေ တဒဟု ပဝါရဏာယ တယော ဘိက္ခူ ဝိဟရန္တိ။ အထ ခေါ တေသံ ဘိက္ခူနံ ဧတဒဟောသိ – ‘‘ဘဂဝတာ အနုညာတံ ပဉ္စန္နံ သံဃေ ပဝါရေတုံ, စတုန္နံ အညမညံ ပဝါရေတုံ။ မယဉ္စမှာ တယော ဇနာ။ ကထံ နု ခေါ အမှေဟိ ပဝါရေတဗ္ဗ’’န္တိ? ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, တိဏ္ဏံ အညမညံ ပဝါရေတုံ။ ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ပဝါရေတဗ္ဗံ။ ဗျတ္တေန ဘိက္ခုနာ ပဋိဗလေန တေ ဘိက္ခူ ဉာပေတဗ္ဗာ –
‘‘သုဏန္တု မေ အာယသ္မန္တာ။ အဇ္ဇ ပဝါရဏာ။ ယဒါယသ္မန္တာနံ ပတ္တကလ္လံ, မယံ အညမညံ ပဝါရေယျာမာ’’တိ။
ထေရေန ဘိက္ခုနာ ဧကံသံ ဥတ္တရာသင်္ဂံ ကရိတွာ ဥက္ကုဋိကံ နိသီဒိတွာ အဉ္ဇလိံ ပဂ္ဂဟေတွာ တေ ဘိက္ခူ ဧဝမဿု ဝစနီယာ – ‘‘အဟံ, အာဝုသော, အာယသ္မန္တေ ပဝါရေမိ ဒိဋ္ဌေန ဝါ သုတေန ဝါ ပရိသင်္ကာယ ဝါ။ ဝဒန္တု မံ အာယသ္မန္တာ အနုကမ္ပံ ဥပါဒါယ။ ပဿန္တော ပဋိကရိဿာမိ။ ဒုတိယမ္ပိ…ပေ… တတိယမ္ပိ အဟံ, အာဝုသော, အာယသ္မန္တေ ပဝါရေမိ ဒိဋ္ဌေန ဝါ သုတေန ဝါ ပရိသင်္ကာယ ဝါ။ ဝဒန္တု မံ အာယသ္မန္တာ အနုကမ္ပံ ဥပါဒါယ။ ပဿန္တော ပဋိကရိဿာမီ’’တိ။
နဝကေန ဘိက္ခုနာ ဧကံသံ ဥတ္တရာသင်္ဂံ ကရိတွာ ဥက္ကုဋိကံ နိသီဒိတွာ အဉ္ဇလိံ ပဂ္ဂဟေတွာ တေ ဘိက္ခူ ဧဝမဿု ဝစနီယာ – ‘‘အဟံ, ဘန္တေ, အာယသ္မန္တေ ပဝါရေမိ ဒိဋ္ဌေန ဝါ သုတေန ဝါ ပရိသင်္ကာယ ဝါ။ ဝဒန္တု မံ အာယသ္မန္တာ အနုကမ္ပံ ဥပါဒါယ။ ပဿန္တော ပဋိကရိဿာမိ။ ဒုတိယမ္ပိ…ပေ… တတိယမ္ပိ အဟံ, ဘန္တေ, အာယသ္မန္တေ ပဝါရေမိ ဒိဋ္ဌေန ဝါ သုတေန ဝါ ပရိသင်္ကာယ ဝါ။ ဝဒန္တု မံ အာယသ္မန္တာ အနုကမ္ပံ ဥပါဒါယ။ ပဿန္တော ပဋိကရိဿာမီ’’တိ။
မြန်֍ ၂၁၇။ တေန ခေါ ပန သမယေန အညတရသ္မိံ အာဝါသေ တဒဟု ပဝါရဏာယ ဒွေ ဘိက္ခူ ဝိဟရန္တိ။ အထ ခေါ တေသံ ဘိက္ခူနံ ဧတဒဟောသိ – ‘‘ဘဂဝတာ အနုညာတံ ပဉ္စန္နံ သံဃေ ပဝါရေတုံ, စတုန္နံ အညမညံ ပဝါရေတုံ,
(ဝိ၊၃၊၂၃၀။)
တိဏ္ဏံ အညမညံ ပဝါရေတုံ။ မယဉ္စမှာ ဒွေ ဇနာ။ ကထံ နု ခေါ အမှေဟိ ပဝါရေတဗ္ဗ’’န္တိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ဒွိန္နံ အညမညံ ပဝါရေတုံ။ ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ပဝါရေတဗ္ဗံ။ ထေရေန ဘိက္ခုနာ ဧကံသံ ဥတ္တရာသင်္ဂံ ကရိတွာ ဥက္ကုဋိကံ နိသီဒိတွာ အဉ္ဇလိံ ပဂ္ဂဟေတွာ နဝေါ ဘိက္ခု ဧဝမဿ ဝစနီယော – ‘‘အဟံ, အာဝုသော, အာယသ္မန္တံ ပဝါရေမိ ဒိဋ္ဌေန ဝါ သုတေန ဝါ ပရိသင်္ကာယ ဝါ။ ဝဒတု မံ အာယသ္မာ အနုကမ္ပံ ဥပါဒါယ။ ပဿန္တော ပဋိကရိဿာမိ။ ဒုတိယမ္ပိ…ပေ… တတိယမ္ပိ အဟံ, အာဝုသော, အာယသ္မန္တံ ပဝါရေမိ ဒိဋ္ဌေန ဝါ သုတေန ဝါ ပရိသင်္ကာယ ဝါ။ ဝဒတု မံ အာယသ္မာ အနုကမ္ပံ ဥပါဒါယ။ ပဿန္တော ပဋိကရိဿာမီ’’တိ။
နဝကေန ဘိက္ခုနာ ဧကံသံ ဥတ္တရာသင်္ဂံ ကရိတွာ ဥက္ကုဋိကံ နိသီဒိတွာ အဉ္ဇလိံ ပဂ္ဂဟေတွာ ထေရော ဘိက္ခု ဧဝမဿ ဝစနီယော – ‘‘အဟံ, ဘန္တေ, အာယသ္မန္တံ ပဝါရေမိ ဒိဋ္ဌေန ဝါ သုတေန ဝါ ပရိသင်္ကာယ ဝါ။ ဝဒတု မံ အာယသ္မာ အနုကမ္ပံ ဥပါဒါယ။ ပဿန္တော ပဋိကရိဿာမိ။ ဒုတိယမ္ပိ…ပေ… တတိယမ္ပိ အဟံ, ဘန္တေ, အာယသ္မန္တံ ပဝါရေမိ ဒိဋ္ဌေန ဝါ သုတေန ဝါ ပရိသင်္ကာယ ဝါ။ ဝဒတု မံ အာယသ္မာ အနုကမ္ပံ ဥပါဒါယ။ ပဿန္တော ပဋိကရိဿာမီ’’တိ။
မြန်֍ ၂၁၈။ တေန ခေါ ပန သမယေန အညတရသ္မိံ အာဝါသေ တဒဟု ပဝါရဏာယ ဧကော ဘိက္ခု ဝိဟရတိ။ အထ ခေါ တဿ ဘိက္ခုနော ဧတဒဟောသိ – ‘‘ဘဂဝတာ အနုညာတံ ပဉ္စန္နံ သံဃေ ပဝါရေတုံ, စတုန္နံ အညမညံ ပဝါရေတုံ, တိဏ္ဏံ အညမညံ ပဝါရေတုံ, ဒွိန္နံ အညမညံ ပဝါရေတုံ။ အဟဉ္စမှိ ဧကကော။ ကထံ နု ခေါ မယာ ပဝါရေတဗ္ဗ’’န္တိ? ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။
ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, အညတရသ္မိံ အာဝါသေ တဒဟု ပဝါရဏာယ ဧကော ဘိက္ခု ဝိဟရတိ။ တေန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနာ ယတ္ထ ဘိက္ခူ ပဋိက္ကမန္တိ ဥပဋ္ဌာနသာလာယ ဝါ မဏ္ဍပေ ဝါ ရုက္ခမူလေ ဝါ, သော ဒေသော သမ္မဇ္ဇိတွာ ပါနီယံ ပရိဘောဇနီယံ ဥပဋ္ဌာပေတွာ အာသနံ ပညပေတွာ ပဒီပံ ကတွာ နိသီဒိတဗ္ဗံ။ သစေ အညေ ဘိက္ခူ အာဂစ္ဆန္တိ, တေဟိ သဒ္ဓိံ ပဝါရေတဗ္ဗံ၊ နော စေ အာဂစ္ဆန္တိ, ‘အဇ္ဇ မေ ပဝါရဏာ’တိ အဓိဋ္ဌာတဗ္ဗံ။ နော စေ အဓိဋ္ဌေယျ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။
(ဝိ၊၃၊၂၃၁။)
တတြ, ဘိက္ခဝေ, ယတ္ထ စတူဟိ သံဃေ ပဝါရေတဗ္ဗံ။ ပဝါရေယျုံ စေ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ တတြ, ဘိက္ခဝေ, ယတ္ထ စတ္တာရော ဘိက္ခူ ဝိဟရန္တိ, န ဧကဿ ပဝါရဏံ အာဟရိတွာ တီဟိ အညမညံ ပဝါရေတဗ္ဗံ။ ပဝါရေယျုံ စေ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ တတြ, ဘိက္ခဝေ, ယတ္ထ တယော ဘိက္ခူ ဝိဟရန္တိ, န ဧကဿ ပဝါရဏံ အာဟရိတွာ ဒွီဟိ အညမညံ ပဝါရေတဗ္ဗံ။ ပဝါရေယျုံ စေ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ တတြ, ဘိက္ခဝေ, ယတ္ထ ဒွေ ဘိက္ခူ ဝိဟရန္တိ, န ဧကဿ ပဝါရဏံ အာဟရိတွာ ဧကေန အဓိဋ္ဌာတဗ္ဗံ။ အဓိဋ္ဌေယျ စေ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿာတိ။
သံဃပဝါရဏာဒိပ္ပဘေဒါ နိဋ္ဌိတာ။
၁၂၅။ အာပတ္တိပဋိကမ္မဝိဓိ
မြန်֍ ၂၁၉။ တေန ခေါ ပန သမယေန အညတရော ဘိက္ခု တဒဟု ပဝါရဏာယ အာပတ္တိံ အာပန္နော ဟောတိ။ အထ ခေါ တဿ ဘိက္ခုနော ဧတဒဟောသိ – ‘‘ဘဂဝတာ ပညတ္တံ ‘န သာပတ္တိကေန ပဝါရေတဗ္ဗ’န္တိ။ အဟဉ္စမှိ အာပတ္တိံ အာပန္နော။ ကထံ နု ခေါ မယာ ပဋိပဇ္ဇိတဗ္ဗ’’န္တိ? ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ [အာရောစေသိ (က။)]။
ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု တဒဟု ပဝါရဏာယ အာပတ္တိံ အာပန္နော ဟောတိ။ တေန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနာ ဧကံ ဘိက္ခုံ ဥပသင်္ကမိတွာ ဧကံသံ ဥတ္တရာသင်္ဂံ ကရိတွာ ဥက္ကုဋိကံ နိသီဒိတွာ အဉ္ဇလိံ ပဂ္ဂဟေတွာ ဧဝမဿ ဝစနီယော – ‘‘အဟံ, အာဝုသော, ဣတ္ထန္နာမံ အာပတ္တိံ အာပန္နော, တံ ပဋိဒေသေမီ’’တိ။ တေန ဝတ္တဗ္ဗော – ‘‘ပဿသီ’’တိ။ အာမ ပဿာမီတိ။ အာယတိံ သံဝရေယျာသီတိ။
ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု တဒဟု ပဝါရဏာယ အာပတ္တိယာ ဝေမတိကော ဟောတိ။ တေန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနာ ဧကံ ဘိက္ခုံ ဥပသင်္ကမိတွာ ဧကံသံ ဥတ္တရာသင်္ဂံ ကရိတွာ ဥက္ကုဋိကံ နိသီဒိတွာ အဉ္ဇလိံ ပဂ္ဂဟေတွာ ဧဝမဿ ဝစနီယော – ‘‘အဟံ, အာဝုသော, ဣတ္ထန္နာမာယ အာပတ္တိယာ ဝေမတိကော၊ ယဒါ နိဗ္ဗေမတိကော ဘဝိဿာမိ တဒါ တံ အာပတ္တိံ ပဋိကရိဿာမီ’’တိ ဝတွာ ပဝါရေတဗ္ဗံ၊ န တွေဝ တပ္ပစ္စယာ ပဝါရဏာယ အန္တရာယော ကာတဗ္ဗောတိ။
အာပတ္တိပဋိကမ္မဝိဓိ နိဋ္ဌိတာ။
(ဝိ၊၃၊၂၃၂။)
၁၂၆။ အာပတ္တိအာဝိကရဏဝိဓိ
မြန်֍ ၂၂၀။ တေန ခေါ ပန သမယေန အညတရော ဘိက္ခု ပဝါရယမာနော အာပတ္တိံ သရတိ။ အထ ခေါ တဿ ဘိက္ခုနော ဧတဒဟောသိ – ‘‘ဘဂဝတာ ပညတ္တံ ‘န သာပတ္တိကေန ပဝါရေတဗ္ဗ’န္တိ။ အဟဉ္စမှိ အာပတ္တိံ အာပန္နော။ ကထံ နု ခေါ မယာ ပဋိပဇ္ဇိတဗ္ဗ’’န္တိ? ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။
ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု ပဝါရယမာနော အာပတ္တိံ သရတိ။ တေန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနာ သာမန္တော ဘိက္ခု ဧဝမဿ ဝစနီယော – ‘‘အဟံ, အာဝုသော, ဣတ္ထန္နာမံ အာပတ္တိံ အာပန္နော။ ဣတော ဝုဋ္ဌဟိတွာ တံ အာပတ္တိံ ပဋိကရိဿာမီ’’တိ ဝတွာ ပဝါရေတဗ္ဗံ၊ န တွေဝ တပ္ပစ္စယာ ပဝါရဏာယ အန္တရာယော ကာတဗ္ဗော။
ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု ပဝါရယမာနော အာပတ္တိယာ ဝေမတိကော ဟောတိ။ တေန, ဘိက္ခဝေ,
ဘိက္ခုနာ သာမန္တော ဘိက္ခု ဧဝမဿ ဝစနီယော – ‘‘အဟံ, အာဝုသော, ဣတ္ထန္နာမာယ အာပတ္တိယာ ဝေမတိကော၊ ယဒါ နိဗ္ဗေမတိကော ဘဝိဿာမိ တဒါ တံ အာပတ္တိံ ပဋိကရိဿာမီ’’တိ ဝတွာ ပဝါရေတဗ္ဗံ၊ န တွေဝ တပ္ပစ္စယာ ပဝါရဏာယ အန္တရာယော ကာတဗ္ဗောတိ။
အာပတ္တိ အာဝိကရဏဝိဓိ နိဋ္ဌိတာ။
၁၂၇။ သဘာဂါပတ္တိပဋိကမ္မဝိဓိ
မြန်֍ ၂၂၁။ တေန ခေါ ပန သမယေန အညတရသ္မိံ အာဝါသေ တဒဟု ပဝါရဏာယ သဗ္ဗော သံဃော သဘာဂံ အာပတ္တိံ အာပန္နော ဟောတိ။ အထ ခေါ တေသံ ဘိက္ခူနံ ဧတဒဟောသိ – ‘‘ဘဂဝတာ ပညတ္တံ ‘န သဘာဂါ အာပတ္တိ ဒေသေတဗ္ဗာ, န သဘာဂါ အာပတ္တိ ပဋိဂ္ဂဟေတဗ္ဗာ’တိ။ အယဉ္စ သဗ္ဗော သံဃော သဘာဂံ အာပတ္တိံ အာပန္နော။ ကထံ နု ခေါ အမှေဟိ ပဋိပဇ္ဇိတဗ္ဗ’’န္တိ? ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။
ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, အညတရသ္မိံ အာဝါသေ တဒဟု ပဝါရဏာယ သဗ္ဗော သံဃော သဘာဂံ အာပတ္တိံ အာပန္နော ဟောတိ။ တေဟိ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခူဟိ ဧကော ဘိက္ခု သာမန္တာ အာဝါသာ သဇ္ဇုကံ ပါဟေတဗ္ဗော – ဂစ္ဆာဝုသော, တံ အာပတ္တိံ ပဋိကရိတွာ အာဂစ္ဆ, မယံ တေ သန္တိကေ တံ အာပတ္တိံ ပဋိကရိဿာမာတိ။ ဧဝဉ္စေတံ လဘေထ, ဣစ္စေတံ ကုသလံ။ နော စေ လဘေထ, ဗျတ္တေန ဘိက္ခုနာ ပဋိဗလေန သံဃော ဉာပေတဗ္ဗော –
(ဝိ၊၃၊၂၃၃။)
‘‘သုဏာတု မေ, ဘန္တေ, သံဃော။ အယံ သဗ္ဗော သံဃော သဘာဂံ အာပတ္တိံ အာပန္နော။ ယဒါ အညံ ဘိက္ခုံ သုဒ္ဓံ အနာပတ္တိကံ ပဿိဿတိ တဒါ တဿ သန္တိကေ တံ အာပတ္တိံ ပဋိကရိဿတီ’’တိ ဝတွာ ပဝါရေတဗ္ဗံ၊ န တွေဝ တပ္ပစ္စယာ ပဝါရဏာယ အန္တရာယော ကာတဗ္ဗော။
ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, အညတရသ္မိံ အာဝါသေ တဒဟု ပဝါရဏာယ သဗ္ဗော သံဃော သဘာဂါယ အာပတ္တိယာ ဝေမတိကော ဟောတိ။ ဗျတ္တေန ဘိက္ခုနာ ပဋိဗလေန သံဃော ဉာပေတဗ္ဗော –
‘‘သုဏာတု မေ, ဘန္တေ, သံဃော။ အယံ သဗ္ဗော သံဃော သဘာဂါယ အာပတ္တိယာ ဝေမတိကော။ ယဒါ နိဗ္ဗေမတိကော ဘဝိဿတိ တဒါ တံ အာပတ္တိံ ပဋိကရိဿတီ’’တိ ဝတွာ, ပဝါရေတဗ္ဗံ, န တွေဝ တပ္ပစ္စယာ ပဝါရဏာယ အန္တရာယော ကာတဗ္ဗောတိ။
သဘာဂါပတ္တိပဋိကမ္မဝိဓိ နိဋ္ဌိတာ။
ပဌမဘာဏဝါရော နိဋ္ဌိတော။
၁၂၈။ အနာပတ္တိပန္နရသကံ
မြန်֍ ၂၂၂။ တေန ခေါ ပန သမယေန အညတရသ္မိံ အာဝါသေ တဒဟု ပဝါရဏာယ သမ္ဗဟုလာ အာဝါသိကာ ဘိက္ခူ သန္နိပတိံသု, ပဉ္စ ဝါ အတိရေကာ ဝါ။ တေ န ဇာနိံသု ‘‘အတ္ထညေ အာဝါသိကာ ဘိက္ခူ အနာဂတာ’’တိ။ တေ ဓမ္မသညိနော ဝိနယသညိနော ဝဂ္ဂါ သမဂ္ဂသညိနော ပဝါရေသုံ။ တေဟိ ပဝါရိယမာနေ အထညေ အာဝါသိကာ ဘိက္ခူ အာဂစ္ဆိံသု ဗဟုတရာ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။
ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, အညတရသ္မိံ အာဝါသေ တဒဟု ပဝါရဏာယ သမ္ဗဟုလာ အာဝါသိကာ ဘိက္ခူ သန္နိပတန္တိ, ပဉ္စ ဝါ အတိရေကာ ဝါ။ တေ န ဇာနန္တိ ‘‘အတ္ထညေ အာဝါသိကာ ဘိက္ခူ အနာဂတာ’’တိ။ တေ ဓမ္မသညိနော ဝိနယသညိနော ဝဂ္ဂါ သမဂ္ဂသညိနော ပဝါရေန္တိ။ တေဟိ ပဝါရိယမာနေ အထညေ အာဝါသိကာ ဘိက္ခူ အာဂစ္ဆန္တိ ဗဟုတရာ။ တေဟိ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခူဟိ ပုန ပဝါရေတဗ္ဗံ။ ပဝါရိတာနံ အနာပတ္တိ။
ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, အညတရသ္မိံ အာဝါသေ တဒဟု ပဝါရဏာယ သမ္ဗဟုလာ အာဝါသိကာ ဘိက္ခူ သန္နိပတန္တိ, ပဉ္စ ဝါ အတိရေကာ ဝါ။ တေ န ဇာနန္တိ ‘‘အတ္ထညေ အာဝါသိကာ ဘိက္ခူ အနာဂတာ’’တိ။ တေ ဓမ္မသညိနော
(ဝိ၊၃၊၂၃၄။)
ဝိနယသညိနော ဝဂ္ဂါ သမဂ္ဂသညိနော ပဝါရေန္တိ။ တေဟိ ပဝါရိယမာနေ အထညေ အာဝါသိကာ ဘိက္ခူ အာဂစ္ဆန္တိ သမသမာ။ ပဝါရိတာ သုပ္ပဝါရိတာ, အဝသေသေဟိ ပဝါရေတဗ္ဗံ။ ပဝါရိတာနံ အနာပတ္တိ။
ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, အညတရသ္မိံ အာဝါသေ တဒဟု ပဝါရဏာယ သမ္ဗဟုလာ အာဝါသိကာ ဘိက္ခူ သန္နိပတန္တိ, ပဉ္စ ဝါ အတိရေကာ ဝါ။ တေ န ဇာနန္တိ ‘‘အတ္ထညေ အာဝါသိကာ ဘိက္ခူ အနာဂတာ’’တိ။ တေ ဓမ္မသညိနော ဝိနယသညိနော ဝဂ္ဂါ သမဂ္ဂသညိနော ပဝါရေန္တိ။ တေဟိ ပဝါရိယမာနေ အထညေ အာဝါသိကာ ဘိက္ခူ အာဂစ္ဆန္တိ ထောကတရာ။ ပဝါရိတာ သုပ္ပဝါရိတာ, အဝသေသေဟိ ပဝါရေတဗ္ဗံ။ ပဝါရိတာနံ အနာပတ္တိ။
ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, အညတရသ္မိံ အာဝါသေ တဒဟု ပဝါရဏာယ သမ္ဗဟုလာ အာဝါသိကာ ဘိက္ခူ သန္နိပတန္တိ, ပဉ္စ ဝါ အတိရေကာ ဝါ။ တေ န ဇာနန္တိ ‘‘အတ္ထညေ အာဝါသိကာ ဘိက္ခူ အနာဂတာ’’တိ။ တေ ဓမ္မသညိနော ဝိနယသညိနော ဝဂ္ဂါ သမဂ္ဂသညိနော ပဝါရေန္တိ။ တေဟိ ပဝါရိတမတ္တေ အထညေ အာဝါသိကာ ဘိက္ခူ အာဂစ္ဆန္တိ ဗဟုတရာ။ တေဟိ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခူဟိ ပုန ပဝါရေတဗ္ဗံ။ ပဝါရိတာနံ အနာပတ္တိ။
ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, အညတရသ္မိံ အာဝါသေ တဒဟု ပဝါရဏာယ သမ္ဗဟုလာ အာဝါသိကာ ဘိက္ခူ သန္နိပတန္တိ, ပဉ္စ ဝါ အတိရေကာ ဝါ။ တေ န ဇာနန္တိ ‘‘အတ္ထညေ အာဝါသိကာ ဘိက္ခူ အနာဂတာ’’တိ။ တေ ဓမ္မသညိနော ဝိနယသညိနော ဝဂ္ဂါ သမဂ္ဂသညိနော ပဝါရေန္တိ။ တေဟိ ပဝါရိတမတ္တေ အထညေ အာဝါသိကာ ဘိက္ခူ အာဂစ္ဆန္တိ သမသမာ။ ပဝါရိတာ သုပ္ပဝါရိတာ, တေသံ သန္တိကေ ပဝါရေတဗ္ဗံ။ ပဝါရိတာနံ အနာပတ္တိ။
ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, အညတရသ္မိံ အာဝါသေ တဒဟု ပဝါရဏာယ သမ္ဗဟုလာ အာဝါသိကာ ဘိက္ခူ သန္နိပတန္တိ, ပဉ္စ ဝါ အတိရေကာ ဝါ။ တေ န ဇာနန္တိ ‘‘အတ္ထညေ အာဝါသိကာ ဘိက္ခူ အနာဂတာ’’တိ။ တေ ဓမ္မသညိနော ဝိနယသညိနော ဝဂ္ဂါ သမဂ္ဂသညိနော ပဝါရေန္တိ။ တေဟိ ပဝါရိတမတ္တေ အထညေ အာဝါသိကာ ဘိက္ခူ အာဂစ္ဆန္တိ ထောကတရာ။ ပဝါရိတာ သုပ္ပဝါရိတာ, တေသံ သန္တိကေ ပဝါရေတဗ္ဗံ။ ပဝါရိတာနံ အနာပတ္တိ။
ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, အညတရသ္မိံ အာဝါသေ တဒဟု ပဝါရဏာယ သမ္ဗဟုလာ အာဝါသိကာ ဘိက္ခူ သန္နိပတန္တိ, ပဉ္စ ဝါ အတိရေကာ ဝါ။ တေ န ဇာနန္တိ ‘‘အတ္ထညေ အာဝါသိကာ ဘိက္ခူ အနာဂတာ’’တိ။ တေ ဓမ္မသညိနော
(ဝိ၊၃၊၂၃၅။)
ဝိနယသညိနော ဝဂ္ဂါ သမဂ္ဂသညိနော ပဝါရေန္တိ။ တေဟိ ပဝါရိတမတ္တေ, အဝုဋ္ဌိတာယ ပရိသာယ, အထညေ အာဝါသိကာ ဘိက္ခူ အာဂစ္ဆန္တိ ဗဟုတရာ။ တေဟိ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခူဟိ ပုန ပဝါရေတဗ္ဗံ။ ပဝါရိတာနံ အနာပတ္တိ။
ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, အညတရသ္မိံ အာဝါသေ တဒဟု ပဝါရဏာယ သမ္ဗဟုလာ အာဝါသိကာ ဘိက္ခူ သန္နိပတန္တိ, ပဉ္စ ဝါ အတိရေကာ ဝါ။ တေ န ဇာနန္တိ ‘‘အတ္ထညေ အာဝါသိကာ ဘိက္ခူ အနာဂတာ’’တိ။ တေ ဓမ္မသညိနော ဝိနယသညိနော ဝဂ္ဂါ သမဂ္ဂသညိနော ပဝါရေန္တိ။ တေဟိ ပဝါရိတမတ္တေ, အဝုဋ္ဌိတာယ ပရိသာယ, အထညေ အာဝါသိကာ ဘိက္ခူ အာဂစ္ဆန္တိ သမသမာ။ ပဝါရိတာ သုပ္ပဝါရိတာ, တေသံ သန္တိကေ ပဝါရေတဗ္ဗံ။ ပဝါရိတာနံ အနာပတ္တိ။
ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, အညတရသ္မိံ အာဝါသေ တဒဟု ပဝါရဏာယ သမ္ဗဟုလာ အာဝါသိကာ ဘိက္ခူ သန္နိပတန္တိ, ပဉ္စ ဝါ အတိရေကာ ဝါ။ တေ န ဇာနန္တိ ‘‘အတ္ထညေ အာဝါသိကာ ဘိက္ခူ အနာဂတာ’’တိ။ တေ ဓမ္မသညိနော ဝိနယသညိနော ဝဂ္ဂါ သမဂ္ဂသညိနော ပဝါရေန္တိ။ တေဟိ ပဝါရိတမတ္တေ, အဝုဋ္ဌိတာယ ပရိသာယ, အထညေ အာဝါသိကာ ဘိက္ခူ အာဂစ္ဆန္တိ ထောကတရာ။ ပဝါရိတာ သုပ္ပဝါရိတာ, တေသံ သန္တိကေ ပဝါရေတဗ္ဗံ။ ပဝါရိတာနံ အနာပတ္တိ။
ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, အညတရသ္မိံ အာဝါသေ တဒဟု ပဝါရဏာယ သမ္ဗဟုလာ အာဝါသိကာ ဘိက္ခူ သန္နိပတန္တိ, ပဉ္စ ဝါ အတိရေကာ ဝါ။ တေ န ဇာနန္တိ ‘‘အတ္ထညေ အာဝါသိကာ ဘိက္ခူ အနာဂတာ’’တိ။ တေ ဓမ္မသညိနော ဝိနယသညိနော ဝဂ္ဂါ သမဂ္ဂသညိနော ပဝါရေန္တိ။ တေဟိ ပဝါရိတမတ္တေ, ဧကစ္စာယ ဝုဋ္ဌိတာယ ပရိသာယ, အထညေ အာဝါသိကာ ဘိက္ခူ အာဂစ္ဆန္တိ ဗဟုတရာ။ တေဟိ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခူဟိ ပုန ပဝါရေတဗ္ဗံ။ ပဝါရိတာနံ အနာပတ္တိ။
ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, အညတရသ္မိံ အာဝါသေ တဒဟု ပဝါရဏာယ သမ္ဗဟုလာ အာဝါသိကာ ဘိက္ခူ သန္နိပတန္တိ, ပဉ္စ ဝါ အတိရေကာ ဝါ။ တေ န ဇာနန္တိ ‘‘အတ္ထညေ အာဝါသိကာ ဘိက္ခူ အနာဂတာ’’တိ။ တေ ဓမ္မသညိနော ဝိနယသညိနော ဝဂ္ဂါ သမဂ္ဂသညိနော ပဝါရေန္တိ။ တေဟိ ပဝါရိတမတ္တေ, ဧကစ္စာယ ဝုဋ္ဌိတာယ ပရိသာယ, အထညေ အာဝါသိကာ ဘိက္ခူ အာဂစ္ဆန္တိ သမသမာ။ ပဝါရိတာ သုပ္ပဝါရိတာ, တေသံ သန္တိကေ ပဝါရေတဗ္ဗံ။ ပဝါရိတာနံ အနာပတ္တိ။
(ဝိ၊၃၊၂၃၆။)
ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, အညတရသ္မိံ အာဝါသေ တဒဟု ပဝါရဏာယ သမ္ဗဟုလာ အာဝါသိကာ ဘိက္ခူ သန္နိပတန္တိ, ပဉ္စ ဝါ အတိရေကာ ဝါ။ တေ န ဇာနန္တိ ‘‘အတ္ထညေ အာဝါသိကာ ဘိက္ခူ အနာဂတာ’’တိ။ တေ ဓမ္မသညိနော ဝိနယသညိနော ဝဂ္ဂါ သမဂ္ဂသညိနော ပဝါရေန္တိ။ တေဟိ ပဝါရိတမတ္တေ, ဧကစ္စာယ ဝုဋ္ဌိတာယ ပရိသာယ, အထညေ အာဝါသိကာ ဘိက္ခူ အာဂစ္ဆန္တိ ထောကတရာ။ ပဝါရိတာ သုပ္ပဝါရိတာ, တေသံ သန္တိကေ ပဝါရေတဗ္ဗံ။ ပဝါရိတာနံ အနာပတ္တိ။
ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, အညတရသ္မိံ အာဝါသေ တဒဟု ပဝါရဏာယ သမ္ဗဟုလာ အာဝါသိကာ ဘိက္ခူ သန္နိပတန္တိ, ပဉ္စ ဝါ အတိရေကာ ဝါ။ တေ န ဇာနန္တိ ‘‘အတ္ထညေ အာဝါသိကာ ဘိက္ခူ အနာဂတာ’’တိ။ တေ ဓမ္မသညိနော ဝိနယသညိနော ဝဂ္ဂါ သမဂ္ဂသညိနော ပဝါရေန္တိ။ တေဟိ ပဝါရိတမတ္တေ, သဗ္ဗာယ ဝုဋ္ဌိတာယ ပရိသာယ, အထညေ အာဝါသိကာ ဘိက္ခူ အာဂစ္ဆန္တိ ဗဟုတရာ။ တေဟိ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခူဟိ ပုန ပဝါရေတဗ္ဗံ။ ပဝါရိတာနံ အနာပတ္တိ။
ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, အညတရသ္မိံ အာဝါသေ တဒဟု ပဝါရဏာယ သမ္ဗဟုလာ အာဝါသိကာ ဘိက္ခူ သန္နိပတန္တိ, ပဉ္စ ဝါ အတိရေကာ ဝါ။ တေ န ဇာနန္တိ ‘‘အတ္ထညေ အာဝါသိကာ ဘိက္ခူ အနာဂတာ’’တိ။ တေ ဓမ္မသညိနော ဝိနယသညိနော ဝဂ္ဂါ သမဂ္ဂသညိနော ပဝါရေန္တိ။ တေဟိ ပဝါရိတမတ္တေ, သဗ္ဗာယ ဝုဋ္ဌိတာယ ပရိသာယ, အထညေ အာဝါသိကာ ဘိက္ခူ အာဂစ္ဆန္တိ သမသမာ။ ပဝါရိတာ သုပ္ပဝါရိတာ, တေသံ သန္တိကေ ပဝါရေတဗ္ဗံ။ ပဝါရိတာနံ အနာပတ္တိ။
ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, အညတရသ္မိံ အာဝါသေ တဒဟု ပဝါရဏာယ သမ္ဗဟုလာ အာဝါသိကာ ဘိက္ခူ သန္နိပတန္တိ, ပဉ္စ ဝါ အတိရေကာ ဝါ။ တေ န ဇာနန္တိ ‘‘အတ္ထညေ အာဝါသိကာ ဘိက္ခူ အနာဂတာ’’တိ။ တေ ဓမ္မသညိနော ဝိနယသညိနော ဝဂ္ဂါ သမဂ္ဂသညိနော ပဝါရေန္တိ။ တေဟိ ပဝါရိတမတ္တေ, သဗ္ဗာယ ဝုဋ္ဌိတာယ ပရိသာယ, အထညေ အာဝါသိကာ ဘိက္ခူ အာဂစ္ဆန္တိ ထောကတရာ။ ပဝါရိတာ သုပ္ပဝါရိတာ, တေသံ သန္တိကေ ပဝါရေတဗ္ဗံ။ ပဝါရိတာနံ အနာပတ္တိ။
အနာပတ္တိပန္နရသကံ နိဋ္ဌိတံ။
(ဝိ၊၃၊၂၃၇။)
၁၂၉။ ဝဂ္ဂါဝဂ္ဂသညီပန္နရသကံ
မြန်֍ ၂၂၃။ ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, အညတရသ္မိံ အာဝါသေ တဒဟု ပဝါရဏာယ သမ္ဗဟုလာ အာဝါသိကာ ဘိက္ခူ သန္နိပတန္တိ, ပဉ္စ ဝါ အတိရေကာ ဝါ။ တေ ဇာနန္တိ ‘‘အတ္ထညေ အာဝါသိကာ ဘိက္ခူ အနာဂတာ’’တိ။ တေ ဓမ္မသညိနော ဝိနယသညိနော ဝဂ္ဂါ ဝဂ္ဂသညိနော ပဝါရေန္တိ။ တေဟိ ပဝါရိယမာနေ အထညေ အာဝါသိကာ ဘိက္ခူ အာဂစ္ဆန္တိ ဗဟုတရာ။ တေဟိ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခူဟိ ပုန ပဝါရေတဗ္ဗံ။ ပဝါရိတာနံ အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။
ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, အညတရသ္မိံ အာဝါသေ တဒဟု ပဝါရဏာယ သမ္ဗဟုလာ အာဝါသိကာ ဘိက္ခူ သန္နိပတန္တိ, ပဉ္စ ဝါ အတိရေကာ ဝါ။ တေ ဇာနန္တိ ‘‘အတ္ထညေ အာဝါသိကာ ဘိက္ခူ အနာဂတာ’’တိ။ တေ ဓမ္မသညိနော ဝိနယသညိနော ဝဂ္ဂါ ဝဂ္ဂသညိနော ပဝါရေန္တိ။ တေဟိ ပဝါရိယမာနေ အထညေ အာဝါသိကာ ဘိက္ခူ အာဂစ္ဆန္တိ သမသမာ။ ပဝါရိတာ သုပ္ပဝါရိတာ, အဝသေသေဟိ ပဝါရေတဗ္ဗံ။ ပဝါရိတာနံ အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။
ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, အညတရသ္မိံ အာဝါသေ တဒဟု ပဝါရဏာယ သမ္ဗဟုလာ အာဝါသိကာ ဘိက္ခူ သန္နိပတန္တိ, ပဉ္စ ဝါ အတိရေကာ ဝါ။ တေ ဇာနန္တိ ‘‘အတ္ထညေ အာဝါသိကာ ဘိက္ခူ အနာဂတာ’’တိ။ တေ ဓမ္မသညိနော ဝိနယသညိနော ဝဂ္ဂါ ဝဂ္ဂသညိနော ပဝါရေန္တိ။ တေဟိ ပဝါရိယမာနေ အထညေ အာဝါသိကာ ဘိက္ခူ အာဂစ္ဆန္တိ ထောကတရာ။ ပဝါရိတာ သုပ္ပဝါရိတာ, အဝသေသေဟိ ပဝါရေတဗ္ဗံ။ ပဝါရိတာနံ အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။
ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, အညတရသ္မိံ အာဝါသေ တဒဟု ပဝါရဏာယ သမ္ဗဟုလာ အာဝါသိကာ ဘိက္ခူ သန္နိပတန္တိ, ပဉ္စ ဝါ အတိရေကာ ဝါ။ တေ ဇာနန္တိ ‘‘အတ္ထညေ အာဝါသိကာ ဘိက္ခူ အနာဂတာ’’တိ။ တေ ဓမ္မသညိနော ဝိနယသညိနော ဝဂ္ဂါ ဝဂ္ဂသညိနော ပဝါရေန္တိ။ တေဟိ ပဝါရိတမတ္တေ,…ပေ… အဝုဋ္ဌိတာယ ပရိသာယ…ပေ… ဧကစ္စာယ ဝုဋ္ဌိတာယ ပရိသာယ…ပေ… သဗ္ဗာယ ဝုဋ္ဌိတာယ ပရိသာယ, အထညေ အာဝါသိကာ ဘိက္ခူ အာဂစ္ဆန္တိ ဗဟုတရာ…ပေ… သမသမာ…ပေ… ထောကတရာ။ ပဝါရိတာ သုပ္ပဝါရိတာ, တေသံ သန္တိကေ ပဝါရေတဗ္ဗံ။ ပဝါရိတာနံ အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။
ဝဂ္ဂါဝဂ္ဂသညီပန္နရသကံ နိဋ္ဌိတံ။
(ဝိ၊၃၊၂၃၈။)
၁၃၀။ ဝေမတိကပန္နရသကံ
မြန်֍ ၂၂၄။ ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, အညတရသ္မိံ အာဝါသေ တဒဟု ပဝါရဏာယ သမ္ဗဟုလာ အာဝါသိကာ ဘိက္ခူ သန္နိပတန္တိ, ပဉ္စ ဝါ အတိရေကာ ဝါ။ တေ ဇာနန္တိ ‘‘အတ္ထညေ အာဝါသိကာ ဘိက္ခူ အနာဂတာ’’တိ။ တေ ‘‘ကပ္ပတိ နု ခေါ အမှာကံ ပဝါရေတုံ, န နု ခေါ ကပ္ပတီ’’တိ ဝေမတိကာ ပဝါရေန္တိ။ တေဟိ ပဝါရိယမာနေ အထညေ အာဝါသိကာ ဘိက္ခူ အာဂစ္ဆန္တိ ဗဟုတရာ။ တေဟိ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခူဟိ ပုန ပဝါရေတဗ္ဗံ။ ပဝါရိတာနံ အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။
ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, အညတရသ္မိံ အာဝါသေ တဒဟု ပဝါရဏာယ သမ္ဗဟုလာ အာဝါသိကာ ဘိက္ခူ သန္နိပတန္တိ, ပဉ္စ ဝါ အတိရေကာ ဝါ။ တေ ဇာနန္တိ ‘‘အတ္ထညေ အာဝါသိကာ ဘိက္ခူ အနာဂတာ’’တိ။ တေ ‘‘ကပ္ပတိ နု ခေါ အမှာကံ ပဝါရေတုံ, န နု ခေါ ကပ္ပတီ’’တိ ဝေမတိကာ ပဝါရေန္တိ။ တေဟိ ပဝါရိယမာနေ အထညေ အာဝါသိကာ ဘိက္ခူ အာဂစ္ဆန္တိ သမသမာ။ ပဝါရိတာ သုပ္ပဝါရိတာ, အဝသေသေဟိ ပဝါရေတဗ္ဗံ။ ပဝါရိတာနံ အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။
ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, အညတရသ္မိံ အာဝါသေ တဒဟု ပဝါရဏာယ သမ္ဗဟုလာ အာဝါသိကာ ဘိက္ခူ သန္နိပတန္တိ, ပဉ္စ ဝါ အတိရေကာ ဝါ။ တေ ဇာနန္တိ ‘‘အတ္ထညေ အာဝါသိကာ ဘိက္ခူ အနာဂတာ’’တိ။ တေ ‘‘ကပ္ပတိ နု ခေါ အမှာကံ ပဝါရေတုံ, န နု ခေါ ကပ္ပတီ’’တိ ဝေမတိကာ ပဝါရေန္တိ။ တေဟိ ပဝါရိယမာနေ အထညေ အာဝါသိကာ ဘိက္ခူ အာဂစ္ဆန္တိ ထောကတရာ။ ပဝါရိတာ သုပ္ပဝါရိတာ, အဝသေသေဟိ ပဝါရေတဗ္ဗံ။ ပဝါရိတာနံ အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။
ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, အညတရသ္မိံ အာဝါသေ တဒဟု ပဝါရဏာယ သမ္ဗဟုလာ အာဝါသိကာ ဘိက္ခူ သန္နိပတန္တိ, ပဉ္စ ဝါ အတိရေကာ ဝါ။ တေ ဇာနန္တိ ‘‘အတ္ထညေ အာဝါသိကာ ဘိက္ခူ အနာဂတာ’’တိ။ တေ ‘‘ကပ္ပတိ နု ခေါ အမှာကံ ပဝါရေတုံ, န နု ခေါ ကပ္ပတီ’’တိ ဝေမတိကာ ပဝါရေန္တိ။ တေဟိ ပဝါရိတမတ္တေ…ပေ… အဝုဋ္ဌိတာယ ပရိသာယ…ပေ… ဧကစ္စာယ ဝုဋ္ဌိတာယ ပရိသာယ…ပေ… သဗ္ဗာယ ဝုဋ္ဌိတာယ ပရိသာယ, အထညေ
(ဝိ၊၃၊၂၃၉။)
အာဝါသိကာ ဘိက္ခူ အာဂစ္ဆန္တိ ဗဟုတရာ…ပေ… သမသမာ…ပေ… ထောကတရာ။ ပဝါရိတာ သုပ္ပဝါရိတာ, တေသံ သန္တိကေ ပဝါရေတဗ္ဗံ။ ပဝါရိတာနံ အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။
ဝေမတိကပန္နရသကံ နိဋ္ဌိတံ။
၁၃၁။ ကုက္ကုစ္စပကတပန္နရသကံ
မြန်֍ ၂၂၅။ ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, အညတရသ္မိံ အာဝါသေ တဒဟု ပဝါရဏာယ သမ္ဗဟုလာ အာဝါသိကာ ဘိက္ခူ သန္နိပတန္တိ, ပဉ္စ ဝါ အတိရေကာ ဝါ။ တေ ဇာနန္တိ ‘‘အတ္ထညေ အာဝါသိကာ ဘိက္ခူ အနာဂတာ’’တိ။ တေ ‘‘ကပ္ပတေဝ အမှာကံ ပဝါရေတုံ, နာမှာကံ န ကပ္ပတီ’’တိ ကုက္ကုစ္စပကတာ ပဝါရေန္တိ။ တေဟိ ပဝါရိယမာနေ အထညေ အာဝါသိကာ ဘိက္ခူ အာဂစ္ဆန္တိ ဗဟုတရာ။ တေဟိ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခူဟိ ပုန ပဝါရေတဗ္ဗံ။ ပဝါရိတာနံ အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။
ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, အညတရသ္မိံ အာဝါသေ တဒဟု ပဝါရဏာယ သမ္ဗဟုလာ အာဝါသိကာ ဘိက္ခူ သန္နိပတန္တိ, ပဉ္စ ဝါ အတိရေကာ ဝါ။ တေ ဇာနန္တိ ‘‘အတ္ထညေ အာဝါသိကာ ဘိက္ခူ အနာဂတာ’’တိ။ တေ ‘‘ကပ္ပတေဝ အမှာကံ ပဝါရေတုံ, နာမှာကံ န ကပ္ပတီ’’တိ ကုက္ကုစ္စပကတာ ပဝါရေန္တိ။ တေဟိ ပဝါရိယမာနေ အထညေ အာဝါသိကာ ဘိက္ခူ အာဂစ္ဆန္တိ သမသမာ။ ပဝါရိတာ သုပ္ပဝါရိတာ, အဝသေသေဟိ ပဝါရေတဗ္ဗံ။ ပဝါရိတာနံ အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။
ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, အညရသ္မိံ အာဝါသေ တဒဟု ပဝါရဏာယ သမ္ဗဟုလာ အာဝါသိကာ ဘိက္ခူ သန္နိပတန္တိ, ပဉ္စ ဝါ အတိရေကာ ဝါ။ တေ ဇာနန္တိ ‘‘အတ္ထညေ အာဝါသိကာ ဘိက္ခူ အနာဂတာ’’တိ။ တေ ‘‘ကပ္ပတေဝ အမှာကံ ပဝါရေတုံ, နာမှာကံ န ကပ္ပတီ’’တိ ကုက္ကုစ္စပကတာ ပဝါရေန္တိ။ တေဟိ ပဝါရိယမာနေ အထညေ အာဝါသိကာ ဘိက္ခူ အာဂစ္ဆန္တိ ထောကတရာ။ ပဝါရိတာ သုပ္ပဝါရိတာ, အဝသေသေဟိ [အဝသေသေဟိ တေသံ သန္တိကေ (က။)] ပဝါရေတဗ္ဗံ။ ပဝါရိတာနံ အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။
(ဝိ၊၃၊၂၄၀။)
ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, အညတရသ္မိံ အာဝါသေ တဒဟု ပဝါရဏာယ သမ္ဗဟုလာ အာဝါသိကာ ဘိက္ခူ သန္နိပတန္တိ, ပဉ္စ ဝါ အတိရေကာ ဝါ။ တေ ဇာနန္တိ ‘‘အတ္ထညေ အာဝါသိကာ ဘိက္ခူ အနာဂတာ’’တိ။ တေ ‘‘ကပ္ပတေဝ အမှာကံ ပဝါရေတုံ, နာမှာကံ န ကပ္ပတီ’’တိ ကုက္ကုစ္စပကတာ ပဝါရေန္တိ။ တေဟိ ပဝါရိတမတ္တေ,…ပေ… အဝုဋ္ဌိတာယ ပရိသာယ…ပေ… ဧကစ္စာယ ဝုဋ္ဌိတာယ ပရိသာယ…ပေ… သဗ္ဗာယ ဝုဋ္ဌိတာယ ပရိသာယ, အထညေ အာဝါသိကာ ဘိက္ခူ အာဂစ္ဆန္တိ ဗဟုတရာ…ပေ… သမသမာ…ပေ… ထောကတရာ။ ပဝါရိတာ သုပ္ပဝါရိတာ, တေသံ သန္တိကေ ပဝါရေတဗ္ဗံ။ ပဝါရိတာနံ အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။
ကုက္ကုစ္စပကတပန္နရသကံ နိဋ္ဌိတံ။
၁၃၂။ ဘေဒပုရေက္ခာရပန္နရသကံ
မြန်֍ ၂၂၆။ ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, အညတရသ္မိံ အာဝါသေ တဒဟု ပဝါရဏာယ သမ္ဗဟုလာ အာဝါသိကာ ဘိက္ခူ သန္နိပတန္တိ, ပဉ္စ ဝါ အတိရေကာ ဝါ။ တေ ဇာနန္တိ ‘‘အတ္ထညေ အာဝါသိကာ ဘိက္ခူ အနာဂတာ’’တိ။ တေ ‘‘နဿန္တေတေ, ဝိနဿန္တေတေ, ကော တေဟိ အတ္ထော’’တိ ဘေဒပုရေက္ခာရာ ပဝါရေန္တိ။ တေဟိ ပဝါရိယမာနေ အထညေ အာဝါသိကာ ဘိက္ခူ အာဂစ္ဆန္တိ ဗဟုတရာ။ တေဟိ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခူဟိ ပုန ပဝါရေတဗ္ဗံ။ ပဝါရိတာနံ အာပတ္တိ ထုလ္လစ္စယဿ။
ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, အညတရသ္မိံ အာဝါသေ တဒဟု ပဝါရဏာယ သမ္ဗဟုလာ အာဝါသိကာ ဘိက္ခူ သန္နိပတန္တိ, ပဉ္စ ဝါ အတိရေကာ ဝါ။ တေ ဇာနန္တိ ‘‘အတ္ထညေ အာဝါသိကာ ဘိက္ခူ အနာဂတာ’’တိ။ တေ ‘‘နဿန္တေတေ, ဝိနဿန္တေတေ, ကော တေဟိ အတ္ထော’’တိ ဘေဒပုရေက္ခာရာ ပဝါရေန္တိ။ တေဟိ ပဝါရိယမာနေ အထညေ အာဝါသိကာ ဘိက္ခူ အာဂစ္ဆန္တိ သမသမာ။ ပဝါရိတာ သုပ္ပဝါရိတာ, အဝသေသေဟိ ပဝါရေတဗ္ဗံ။ ပဝါရိတာနံ အာပတ္တိ ထုလ္လစ္စယဿ။
ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, အညတရသ္မိံ အာဝါသေ တဒဟု ပဝါရဏာယ သမ္ဗဟုလာ အာဝါသိကာ ဘိက္ခူ သန္နိပတန္တိ, ပဉ္စ ဝါ အတိရေကာ ဝါ။ တေ ဇာနန္တိ ‘‘အတ္ထညေ အာဝါသိကာ ဘိက္ခူ အနာဂတာ’’တိ။ တေ ‘‘နဿန္တေတေ,
(ဝိ၊၃၊၂၄၁။)
ဝိနဿန္တေတေ, ကော တေဟိ အတ္ထော’’တိ – ဘေဒပုရေက္ခာရာ ပဝါရေန္တိ။ တေဟိ ပဝါရိယမာနေ အထညေ အာဝါသိကာ ဘိက္ခူ အာဂစ္ဆန္တိ ထောကတရာ။ ပဝါရိတာ သုပ္ပဝါရိတာ, အဝသေသေဟိ ပဝါရေတဗ္ဗံ။ ပဝါရိတာနံ အာပတ္တိ ထုလ္လစ္စယဿ။
ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, အညတရသ္မိံ အာဝါသေ တဒဟု ပဝါရဏာယ သမ္ဗဟုလာ အာဝါသိကာ ဘိက္ခူ သန္နိပတန္တိ, ပဉ္စ ဝါ အတိရေကာ ဝါ။ တေ ဇာနန္တိ ‘‘အတ္ထညေ အာဝါသိကာ ဘိက္ခူ အနာဂတာ’’တိ။ တေ ‘‘နဿန္တေတေ, ဝိနဿန္တေတေ, ကော တေဟိ အတ္ထော’’တိ – ဘေဒပုရေက္ခာရာ ပဝါရေန္တိ။ တေဟိ ပဝါရိတမတ္တေ အထညေ အာဝါသိကာ ဘိက္ခူ အာဂစ္ဆန္တိ ဗဟုတရာ, တေဟိ ဘိက္ခဝေ ဘိက္ခူဟိ ပုန ပဝါရေတဗ္ဗံ, ပဝါရိတာနံ အာပတ္တိ ထုလ္လစ္စယဿ။
ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, အညတရသ္မိံ အာဝါသေ တဒဟု ပဝါရဏာယ သမ္ဗဟုလာ အာဝါသိကာ ဘိက္ခူ သန္နိပတန္တိ, ပဉ္စ ဝါ အတိရေကာ ဝါ။ တေ ဇာနန္တိ ‘‘အတ္ထညေ အာဝါသိကာ ဘိက္ခူ အနာဂတာ’’တိ။ တေ ‘‘နဿန္တေတေ, ဝိနဿန္တေတေ, ကော တေဟိ အတ္ထော’’တိ ဘေဒပုရေက္ခာရာ ပဝါရေန္တိ။ တေဟိ ပဝါရိတမတ္တေ အထညေ အာဝါသိကာ ဘိက္ခူ အာဂစ္ဆန္တိ သမသမာ။ ပဝါရိတာ သုပ္ပဝါရိတာ, တေသံ သန္တိကေ ပဝါရေတဗ္ဗံ။ ပဝါရိတာနံ အာပတ္တိ ထုလ္လစ္စယဿ။
ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, အညတရသ္မိံ အာဝါသေ တဒဟု ပဝါရဏာယ သမ္ဗဟုလာ အာဝါသိကာ ဘိက္ခူ သန္နိပတန္တိ, ပဉ္စ ဝါ အတိရေကာ ဝါ။ တေ ဇာနန္တိ ‘‘အတ္ထညေ အာဝါသိကာ ဘိက္ခူ အနာဂတာ’’တိ။ တေ ‘‘နဿန္တေတေ, ဝိနဿန္တေတေ, ကော တေဟိ အတ္ထော’’တိ ဘေဒပုရေက္ခာရာ ပဝါရေန္တိ။ တေဟိ ပဝါရိတမတ္တေ အထညေ အာဝါသိကာ ဘိက္ခူ အာဂစ္ဆန္တိ ထောကတရာ။ ပဝါရိတာ သုပ္ပဝါရိတာ, တေသံ သန္တိကေ ပဝါရေတဗ္ဗံ။ ပဝါရိတာနံ အာပတ္တိ ထုလ္လစ္စယဿ။
ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, အညတရသ္မိံ အာဝါသေ တဒဟု ပဝါရဏာယ သမ္ဗဟုလာ အာဝါသိကာ ဘိက္ခူ သန္နိပတန္တိ, ပဉ္စ ဝါ အတိရေကာ ဝါ။ တေ ဇာနန္တိ ‘‘အတ္ထညေ အာဝါသိကာ ဘိက္ခူ အနာဂတာ’’တိ။ တေ ‘‘နဿန္တေတေ, ဝိနဿန္တေတေ, ကော တေဟိ အတ္ထော’’တိ ဘေဒပုရေက္ခာရာ ပဝါရေန္တိ။ တေဟိ ပဝါရိတမတ္တေ, အဝုဋ္ဌိတာယ ပရိသာယ, အထညေ အာဝါသိကာ
(ဝိ၊၃၊၂၄၂။)
ဘိက္ခူ အာဂစ္ဆန္တိ ဗဟုတရာ။ တေဟိ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခူဟိ ပုန ပဝါရေတဗ္ဗံ။ ပဝါရိတာနံ အာပတ္တိ ထုလ္လစ္စယဿ။
ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, အညတရသ္မိံ အာဝါသေ တဒဟု ပဝါရဏာယ သမ္ဗဟုလာ အာဝါသိကာ ဘိက္ခူ သန္နိပတန္တိ, ပဉ္စ ဝါ အတိရေကာ ဝါ။ တေ ဇာနန္တိ ‘‘အတ္ထညေ အာဝါသိကာ ဘိက္ခူ အနာဂတာ’’တိ။ တေ ‘‘နဿန္တေတေ, ဝိနဿန္တေတေ, ကော တေဟိ အတ္ထော’’တိ ဘေဒပုရေက္ခာရာ ပဝါရေန္တိ။ တေဟိ ပဝါရိတမတ္တေ, အဝုဋ္ဌိတာယ ပရိသာယ, အထညေ အာဝါသိကာ ဘိက္ခူ အာဂစ္ဆန္တိ သမသမာ။ ပဝါရိတာ သုပ္ပဝါရိတာ, တေသံ သန္တိကေ ပဝါရေတဗ္ဗံ။ ပဝါရိတာနံ အာပတ္တိ ထုလ္လစ္စယဿ။
ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, အညတရသ္မိံ အာဝါသေ တဒဟု ပဝါရဏာယ သမ္ဗဟုလာ အာဝါသိကာ ဘိက္ခူ သန္နိပတန္တိ, ပဉ္စ ဝါ အတိရေကာ ဝါ။ တေ ဇာနန္တိ ‘‘အတ္ထညေ အာဝါသိကာ ဘိက္ခူ အနာဂတာ’’တိ။ တေ ‘‘နဿန္တေတေ, ဝိနဿန္တေတေ, ကော တေဟိ အတ္ထော’’တိ ဘေဒပုရေက္ခာရာ ပဝါရေန္တိ။ တေဟိ ပဝါရိတမတ္တေ, အဝုဋ္ဌိတာယ ပရိသာယ, အထညေ အာဝါသိကာ ဘိက္ခူ အာဂစ္ဆန္တိ ထောကတရာ။ ပဝါရိတာ သုပ္ပဝါရိတာ, တေသံ သန္တိကေ ပဝါရေတဗ္ဗံ။ ပဝါရိတာနံ အာပတ္တိ ထုလ္လစ္စယဿ။
ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, အညတရသ္မိံ အာဝါသေ တဒဟု ပဝါရဏာယ သမ္ဗဟုလာ အာဝါသိကာ ဘိက္ခူ သန္နိပတန္တိ, ပဉ္စ ဝါ အတိရေကာ ဝါ။ တေ ဇာနန္တိ ‘‘အတ္ထညေ အာဝါသိကာ ဘိက္ခူ အနာဂတာ’’တိ။ တေ ‘‘နဿန္တေတေ, ဝိနဿန္တေတေ, ကော တေဟိ အတ္ထော’’တိ ဘေဒပုရေက္ခာရာ ပဝါရေန္တိ။ တေဟိ ပဝါရိတမတ္တေ, ဧကစ္စာယ ဝုဋ္ဌိတာယ ပရိသာယ, အထညေ အာဝါသိကာ ဘိက္ခူ အာဂစ္ဆန္တိ ဗဟုတရာ။ တေဟိ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခူဟိ ပုန ပဝါရေတဗ္ဗံ။ ပဝါရိတာနံ အာပတ္တိ ထုလ္လစ္စယဿ။
ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, အညတရသ္မိံ အာဝါသေ တဒဟု ပဝါရဏာယ သမ္ဗဟုလာ အာဝါသိကာ ဘိက္ခူ သန္နိပတန္တိ, ပဉ္စ ဝါ အတိရေကာ ဝါ။ တေ ဇာနန္တိ ‘‘အတ္ထညေ အာဝါသိကာ ဘိက္ခူ အနာဂတာ’’တိ။ တေ ‘‘နဿန္တေတေ, ဝိနဿန္တေတေ, ကော တေဟိ အတ္ထော’’တိ ဘေဒပုရေက္ခာရာ ပဝါရေန္တိ။ တေဟိ ပဝါရိတမတ္တေ, ဧကစ္စာယ ဝုဋ္ဌိတာယ ပရိသာယ, အထညေ အာဝါသိကာ ဘိက္ခူ အာဂစ္ဆန္တိ သမသမာ။ ပဝါရိတာ သုပ္ပဝါရိတာ, တေသံ သန္တိကေ ပဝါရေတဗ္ဗံ။ ပဝါရိတာနံ အာပတ္တိ ထုလ္လစ္စယဿ။
(ဝိ၊၃၊၂၄၃။)
ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, အညတရသ္မိံ အာဝါသေ တဒဟု ပဝါရဏာယ သမ္ဗဟုလာ အာဝါသိကာ ဘိက္ခူ သန္နိပတန္တိ, ပဉ္စ ဝါ အတိရေကာ ဝါ။ တေ ဇာနန္တိ ‘‘အတ္ထညေ အာဝါသိကာ ဘိက္ခူ အနာဂတာ’’တိ။ တေ ‘‘နဿန္တေတေ, ဝိနဿန္တေတေ, ကော တေဟိ အတ္ထော’’တိ ဘေဒပုရေက္ခာရာ ပဝါရေန္တိ။ တေဟိ ပဝါရိတမတ္တေ, ဧကစ္စာယ ဝုဋ္ဌိတာယ ပရိသာယ, အထညေ အာဝါသိကာ ဘိက္ခူ အာဂစ္ဆန္တိ ထောကတရာ။ ပဝါရိတာ သုပ္ပဝါရိတာ, တေသံ သန္တိကေ ပဝါရေတဗ္ဗံ။ ပဝါရိတာနံ အာပတ္တိ ထုလ္လစ္စယဿ။
ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, အညတရသ္မိံ အာဝါသေ တဒဟု ပဝါရဏာယ သမ္ဗဟုလာ အာဝါသိကာ ဘိက္ခူ သန္နိပတန္တိ, ပဉ္စ ဝါ အတိရေကာ ဝါ။ တေ ဇာနန္တိ ‘‘အတ္ထညေ အာဝါသိကာ ဘိက္ခူ အနာဂတာ’’တိ။ တေ ‘‘နဿန္တေတေ, ဝိနဿန္တေတေ, ကော တေဟိ အတ္ထော’’တိ ဘေဒပုရေက္ခာရာ ပဝါရေန္တိ။ တေဟိ ပဝါရိတမတ္တေ, သဗ္ဗာယ ဝုဋ္ဌိတာယ ပရိသာယ, အထညေ အာဝါသိကာ ဘိက္ခူ အာဂစ္ဆန္တိ ဗဟုတရာ။ တေဟိ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခူဟိ ပုန ပဝါရေတဗ္ဗံ။ ပဝါရိတာနံ အာပတ္တိ ထုလ္လစ္စယဿ။
ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, အညတရသ္မိံ အာဝါသေ တဒဟု ပဝါရဏာယ သမ္ဗဟုလာ အာဝါသိကာ ဘိက္ခူ သန္နိပတန္တိ, ပဉ္စ ဝါ အတိရေကာ ဝါ။ တေ ဇာနန္တိ ‘‘အတ္ထညေ အာဝါသိကာ ဘိက္ခူ အနာဂတာ’’တိ။ တေ ‘‘နဿန္တေတေ, ဝိနဿန္တေတေ, ကော တေဟိ အတ္ထော’’တိ ဘေဒပုရေက္ခာရာ ပဝါရေန္တိ။ တေဟိ ပဝါရိတမတ္တေ, သဗ္ဗာယ ဝုဋ္ဌိတာယ ပရိသာယ, အထညေ အာဝါသိကာ ဘိက္ခူ အာဂစ္ဆန္တိ သမသမာ။ ပဝါရိတာ သုပ္ပဝါရိတာ, တေသံ သန္တိကေ ပဝါရေတဗ္ဗံ။ ပဝါရိတာနံ အာပတ္တိ ထုလ္လစ္စယဿ။
ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, အညတရသ္မိံ အာဝါသေ တဒဟု ပဝါရဏာယ သမ္ဗဟုလာ အာဝါသိကာ
ဘိက္ခူ သန္နိပတန္တိ, ပဉ္စ ဝါ အတိရေကာ ဝါ။ တေ ဇာနန္တိ ‘‘အတ္ထညေ အာဝါသိကာ ဘိက္ခူ အနာဂတာ’’တိ။ တေ ‘‘နဿန္တေတေ, ဝိနဿန္တေတေ, ကော တေဟိ အတ္ထော’’တိ ဘေဒပုရေက္ခာရာ ပဝါရေန္တိ။ တေဟိ ပဝါရိတမတ္တေ, သဗ္ဗာယ ဝုဋ္ဌိတာယ ပရိသာယ, အထညေ အာဝါသိကာ ဘိက္ခူ အာဂစ္ဆန္တိ ထောကတရာ။ ပဝါရိတာ သုပ္ပဝါရိတာ, တေသံ သန္တိကေ ပဝါရေတဗ္ဗံ။ ပဝါရိတာနံ အာပတ္တိ ထုလ္လစ္စယဿ။
ဘေဒပုရေက္ခာရပန္နရသကံ နိဋ္ဌိတံ။
ပဉ္စဝီသတ္တိကာ နိဋ္ဌိတာ။
(ဝိ၊၃၊၂၄၄။)
၁၃၃။ သီမောတ္တန္တိကပေယျာလံ
မြန်֍ ၂၂၇။ ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, အညတရသ္မိံ အာဝါသေ တဒဟု ပဝါရဏာယ သမ္ဗဟုလာ အာဝါသိကာ ဘိက္ခူ သန္နိပတန္တိ, ပဉ္စ ဝါ အတိရေကာ ဝါ။ တေ န ဇာနန္တိ ‘‘အညေ အာဝါသိကာ ဘိက္ခူ အန္တောသီမံ ဩက္ကမန္တီ’’တိ…ပေ… တေ န ဇာနန္တိ ‘‘အညေ အာဝါသိကာ ဘိက္ခူ အန္တောသီမံ ဩက္ကန္တာ’’တိ…ပေ… တေ န ပဿန္တိ အညေ အာဝါသိကေ ဘိက္ခူ အန္တောသီမံ ဩက္ကမန္တေ…ပေ… တေ န ပဿန္တိ အညေ အာဝါသိကေ ဘိက္ခူ အန္တောသီမံ ဩက္ကန္တေ…ပေ… တေ န သုဏန္တိ ‘‘အညေ အာဝါသိကာ ဘိက္ခူ အန္တောသီမံ ဩက္ကမန္တီ’’တိ…ပေ… တေ န သုဏန္တိ ‘‘အညေ အာဝါသိကာ ဘိက္ခူ အန္တောသီမံ ဩက္ကန္တာ’’တိ…ပေ…။
အာဝါသိကေန အာဝါသိကာ ဧကသတပဉ္စသတ္တတိ တိကနယတော, အာဝါသိကေန အာဂန္တုကာ, အာဂန္တုကေန အာဝါသိကာ, အာဂန္တုကေန အာဂန္တုကာ, ပေယျာလမုခေန သတ္တ တိကသတာနိ ဟောန္တိ။
သီမောက္ကန္တိကပေယျာလံ နိဋ္ဌိတံ။
၁၃၄။ ဒိဝသနာနတ္တံ
မြန်֍ ၂၂၈။ ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, အာဝါသိကာနံ ဘိက္ခူနံ စာတုဒ္ဒသော ဟောတိ, အာဂန္တုကာနံ ပန္နရသော။ သစေ အာဝါသိကာ ဗဟုတရာ ဟောန္တိ, အာဂန္တုကေဟိ အာဝါသိကာနံ အနုဝတ္တိတဗ္ဗံ။ သစေ သမသမာ ဟောန္တိ, အာဂန္တုကေဟိ အာဝါသိကာနံ အနုဝတ္တိတဗ္ဗံ။ သစေ အာဂန္တုကာ ဗဟုတရာ ဟောန္တိ, အာဝါသိကေဟိ အာဂန္တုကာနံ အနုဝတ္တိတဗ္ဗံ။
ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, အာဝါသိကာနံ ဘိက္ခူနံ ပန္နရသော ဟောတိ, အာဂန္တုကာနံ စာတုဒ္ဒသော။ သစေ အာဝါသိကာ ဗဟုတရာ ဟောန္တိ, အာဂန္တုကေဟိ အာဝါသိကာနံ အနုဝတ္တိတဗ္ဗံ။ သစေ သမသမာ ဟောန္တိ, အာဂန္တုကေဟိ အာဝါသိကာနံ အနုဝတ္တိတဗ္ဗံ။ သစေ အာဂန္တုကာ ဗဟုတရာ ဟောန္တိ, အာဝါသိကေဟိ အာဂန္တုကာနံ အနုဝတ္တိတဗ္ဗံ။
ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, အာဝါသိကာနံ ဘိက္ခူနံ ပါဋိပဒေါ ဟောတိ, အာဂန္တုကာနံ ပန္နရသော။ သစေ အာဝါသိကာ ဗဟုတရာ ဟောန္တိ, အာဝါသိကေဟိ အာဂန္တုကာနံ နာကာမာ ဒါတဗ္ဗာ သာမဂ္ဂီ၊ အာဂန္တုကေဟိ နိဿီမံ ဂန္တွာ ပဝါရေတဗ္ဗံ။ သစေ သမသမာ ဟောန္တိ, အာဝါသိကေဟိ အာဂန္တုကာနံ နာကာမာ ဒါတဗ္ဗာ သာမဂ္ဂီ၊ အာဂန္တုကေဟိ နိဿီမံ ဂန္တွာ
(ဝိ၊၃၊၂၄၅။)
ပဝါရေတဗ္ဗံ။ သစေ အာဂန္တုကာ ဗဟုတရာ ဟောန္တိ, အာဝါသိကေဟိ အာဂန္တုကာနံ သာမဂ္ဂီ ဝါ ဒါတဗ္ဗာ, နိဿီမံ ဝါ ဂန္တဗ္ဗံ။
ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, အာဝါသိကာနံ ဘိက္ခူနံ ပန္နရသော ဟောတိ, အာဂန္တုကာနံ ပါဋိပဒေါ။ သစေ အာဝါသိကာ ဗဟုတရာ ဟောန္တိ, အာဂန္တုကေဟိ အာဝါသိကာနံ သာမဂ္ဂီ ဝါ ဒါတဗ္ဗာ, နိဿီမံ ဝါ ဂန္တဗ္ဗံ။ သစေ သမသမာ ဟောန္တိ, အာဂန္တုကေဟိ အာဝါသိကာနံ သာမဂ္ဂီ ဝါ ဒါတဗ္ဗာ, နိဿီမံ ဝါ ဂန္တဗ္ဗံ။ သစေ အာဂန္တုကာ ဗဟုတရာ ဟောန္တိ, အာဂန္တုကေဟိ အာဝါသိကာနံ နာကာမာ ဒါတဗ္ဗာ သာမဂ္ဂီ၊ အာဝါသိကေဟိ နိဿီမံ ဂန္တွာ ပဝါရေတဗ္ဗံ။
ဒိဝသနာနတ္တံ နိဋ္ဌိတံ။
၁၃၅။ လိင်္ဂါဒိဒဿနံ
မြန်֍ ၂၂၉။ ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, အာဂန္တုကာ ဘိက္ခူ ပဿန္တိ အာဝါသိကာနံ ဘိက္ခူနံ အာဝါသိကာကာရံ, အာဝါသိကလိင်္ဂံ, အာဝါသိကနိမိတ္တံ, အာဝါသိကုဒ္ဒေသံ, သုပ္ပညတ္တံ မဉ္စပီဌံ ဘိသိဗိဗ္ဗောဟနံ, ပါနီယံ ပရိဘောဇနီယံ သပဋ္ဌိတံ, ပရိဝေဏံ သုသမ္မဋ္ဌံ၊ ပဿိတွာ ဝေမတိကာ ဟောန္တိ – ‘‘အတ္ထိ နု ခေါ အာဝါသိကာ ဘိက္ခူ, နတ္ထိ နု ခေါ’’တိ။ တေ ဝေမတိကာ န ဝိစိနန္တိ, အဝိစိနိတွာ ပဝါရေန္တိ။ အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ…ပေ… တေ ဝေမတိကာ ဝိစိနန္တိ, ဝိစိနိတွာ န ပဿန္တိ, အပဿိတွာ ပဝါရေန္တိ။ အနာပတ္တိ။ တေ ဝေမတိကာ ဝိစိနန္တိ, ဝိစိနိတွာ ပဿန္တိ, ပဿိတွာ ဧကတော ပဝါရေန္တိ။ အနာပတ္တိ။ တေ ဝေမတိကာ ဝိစိနန္တိ, ဝိစိနိတွာ ပဿန္တိ, ပဿိတွာ ပါဋေက္ကံ ပဝါရေန္တိ။ အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ တေ ဝေမတိကာ ဝိစိနန္တိ, ဝိစိနိတွာ ပဿန္တိ, ပဿိတွာ – ‘‘နဿန္တေတေ, ဝိနဿန္တေတေ, ကော တေဟိ အတ္ထော’’တိ – ဘေဒပုရေက္ခာရာ ပဝါရေန္တိ။ အာပတ္တိ ထုလ္လစ္စယဿ။
ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, အာဂန္တုကာ ဘိက္ခူ သုဏန္တိ အာဝါသိကာနံ ဘိက္ခူနံ အာဝါသိကာကာရံ, အာဝါသိကလိင်္ဂံ, အာဝါသိကနိမိတ္တံ, အာဝါသိကုဒ္ဒေသံ, စင်္ကမန္တာနံ ပဒသဒ္ဒံ, သဇ္ဈာယသဒ္ဒံ, ဥက္ကာသိတသဒ္ဒံ, ခိပိတသဒ္ဒံ၊ သုတွာ ဝေမတိကာ ဟောန္တိ – ‘‘အတ္ထိ နု ခေါ အာဝါသိကာ ဘိက္ခူ, နတ္ထိ နု ခေါ’’တိ။ တေ ဝေမတိကာ န ဝိစိနန္တိ, အဝိစိနိတွာ ပဝါရေန္တိ။ အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ တေ ဝေမတိကာ ဝိစိနန္တိ, ဝိစိနိတွာ န ပဿန္တိ, အပဿိတွာ ပဝါရေန္တိ။ အနာပတ္တိ။ တေ ဝေမတိကာ ဝိစိနန္တိ, ဝိစိနိတွာ ပဿန္တိ, ပဿိတွာ ဧကတော ပဝါရေန္တိ။ အနာပတ္တိ။ တေ ဝေမတိကာ ဝိစိနန္တိ, ဝိစိနိတွာ ပဿန္တိ,
(ဝိ၊၃၊၂၄၆။)
ပဿိတွာ ပါဋေက္ကံ ပဝါရေန္တိ။ အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ တေ ဝေမတိကာ ဝိစိနန္တိ, ဝိစိနိတွာ ပဿန္တိ, ပဿိတွာ ‘‘နဿန္တေတေ, ဝိနဿန္တေတေ, ကော တေဟိ အတ္ထော’’တိ ဘေဒပုရေက္ခာရာ ပဝါရေန္တိ။ အာပတ္တိ ထုလ္လစ္စယဿ။
ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, အာဝါသိကာ ဘိက္ခူ ပဿန္တိ အာဂန္တုကာနံ ဘိက္ခူနံ အာဂန္တုကာကာရံ, အာဂန္တုကလိင်္ဂံ, အာဂန္တုကနိမိတ္တံ, အာဂန္တုကုဒ္ဒေသံ, အညာတကံ ပတ္တံ, အညာတကံ စီဝရံ, အညာတကံ နိသီဒနံ, ပါဒါနံ ဓောတံ, ဥဒကနိဿေကံ၊ ပဿိတွာ ဝေမတိကာ ဟောန္တိ – ‘‘အတ္ထိ နု ခေါ အာဂန္တုကာ ဘိက္ခူ, နတ္ထိ နု ခေါ’’တိ။ တေ ဝေမတိကာ န ဝိစိနန္တိ, အဝိစိနိတွာ ပဝါရေန္တိ။ အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ တေ ဝေမတိကာ ဝိစိနန္တိ, ဝိစိနိတွာ န ပဿန္တိ, အပဿိတွာ ပဝါရေန္တိ။ အနာပတ္တိ။ တေ ဝေမတိကာ ဝိစိနန္တိ, ဝိစိနိတွာ ပဿန္တိ, ပဿိတွာ ဧကတော ပဝါရေန္တိ။ အနာပတ္တိ။ တေ ဝေမတိကာ ဝိစိနန္တိ, ဝိစိနိတွာ ပဿန္တိ, ပဿိတွာ ပါဋေက္ကံ ပဝါရေန္တိ။ အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ တေ ဝေမတိကာ ဝိစိနန္တိ, ဝိစိနိတွာ ပဿန္တိ, ပဿိတွာ – နဿန္တေတေ, ဝိနဿန္တေတေ, ကော တေဟိ အတ္ထောတိ – ဘေဒပုရေက္ခာရာ ပဝါရေန္တိ။ အာပတ္တိ ထုလ္လစ္စယဿ။
ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, အာဝါသိကာ ဘိက္ခူ သုဏန္တိ အာဂန္တုကာနံ ဘိက္ခူနံ အာဂန္တုကာကာရံ,
အာဂန္တုကလိင်္ဂံ, အာဂန္တုကနိမိတ္တံ, အာဂန္တုကုဒ္ဒေသံ, အာဂစ္ဆန္တာနံ ပဒသဒ္ဒံ, ဥပါဟနပပ္ဖေါဋနသဒ္ဒံ, ဥက္ကာသိတသဒ္ဒံ, ခိပိတသဒ္ဒံ၊ သုတွာ ဝေမတိကာ ဟောန္တိ – ‘‘အတ္ထိ နု ခေါ အာဂန္တုကာ ဘိက္ခူ, နတ္ထိ နု ခေါ’’တိ။ တေ ဝေမတိကာ န ဝိစိနန္တိ, အဝိစိနိတွာ ပဝါရေန္တိ။ အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ တေ ဝေမတိကာ ဝိစိနန္တိ, ဝိစိနိတွာ န ပဿန္တိ, အပဿိတွာ ပဝါရေန္တိ။ အနာပတ္တိ။ တေ ဝေမတိကာ ဝိစိနန္တိ, ဝိစိနိတွာ ပဿန္တိ, ပဿိတွာ ဧကတော ပဝါရေန္တိ။ အနာပတ္တိ။ တေ ဝေမတိကာ ဝိစိနန္တိ, ဝိစိနိတွာ ပဿန္တိ, ပဿိတွာ ပါဋေက္ကံ ပဝါရေန္တိ။ အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ တေ ဝေမတိကာ ဝိစိနန္တိ, ဝိစိနိတွာ ပဿန္တိ, ပဿိတွာ – နဿန္တေတေ, ဝိနဿန္တေတေ, ကော တေဟိ အတ္ထောတိ – ဘေဒပုရေက္ခာရာ ပဝါရေန္တိ။ အာပတ္တိ ထုလ္လစ္စယဿ။
လိင်္ဂါဒိဒဿနံ နိဋ္ဌိတံ။
၁၃၆။ နာနာသံဝါသကာဒီဟိ ပဝါရဏာ
မြန်֍ ၂၃၀။ ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, အာဂန္တုကာ ဘိက္ခူ ပဿန္တိ အာဝါသိကေ ဘိက္ခူ နာနာသံဝါသကေ။ တေ သမာနသံဝါသကဒိဋ္ဌိံ ပဋိလဘန္တိ,
(ဝိ၊၃၊၂၄၇။)
သမာနသံဝါသကဒိဋ္ဌိံ ပဋိလဘိတွာ န ပုစ္ဆန္တိ, အပုစ္ဆိတွာ ဧကတော ပဝါရေန္တိ။ အနာပတ္တိ။ တေ ပုစ္ဆန္တိ, ပုစ္ဆိတွာ နာဘိဝိတရန္တိ, အနဘိဝိတရိတွာ ဧကတော ပဝါရေန္တိ။ အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ တေ ပုစ္ဆန္တိ, ပုစ္ဆိတွာ နာဘိဝိတရန္တိ, အနဘိဝိတရိတွာ ပါဋေက္ကံ ပဝါရေန္တိ။ အနာပတ္တိ။
ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, အာဂန္တုကာ ဘိက္ခူ ပဿန္တိ အာဝါသိကေ ဘိက္ခူ သမာနသံဝါသကေ။ တေ နာနာသံဝါသကဒိဋ္ဌိံ ပဋိလဘန္တိ, နာနာသံဝါသကဒိဋ္ဌိံ ပဋိလဘိတွာ န ပုစ္ဆန္တိ, အပုစ္ဆိတွာ ဧကတော ပဝါရေန္တိ။ အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ တေ ပုစ္ဆန္တိ, ပုစ္ဆိတွာ အဘိဝိတရန္တိ, အဘိဝိတရိတွာ ပါဋေက္ကံ ပဝါရေန္တိ။ အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ တေ ပုစ္ဆန္တိ, ပုစ္ဆိတွာ အဘိဝိတရန္တိ, အဘိဝိတရိတွာ ဧကတော ပဝါရေန္တိ။ အနာပတ္တိ။
ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, အာဝါသိကာ ဘိက္ခူ ပဿန္တိ အာဂန္တုကေ ဘိက္ခူ နာနာသံဝါသကေ။ တေ သမာနသံဝါသကဒိဋ္ဌိံ ပဋိလဘန္တိ, သမာနသံဝါသကဒိဋ္ဌိံ ပဋိလဘိတွာ န ပုစ္ဆန္တိ, အပုစ္ဆိတွာ ဧကတော ပဝါရေန္တိ။ အနာပတ္တိ။ တေ ပုစ္ဆန္တိ, ပုစ္ဆိတွာ နာဘိဝိတရန္တိ, အနဘိဝိတရိတွာ ဧကတော ပဝါရေန္တိ။ အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ တေ ပုစ္ဆန္တိ, ပုစ္ဆိတွာ နာဘိဝိတရန္တိ, အနဘိဝိတရိတွာ ပါဋေက္ကံ ပဝါရေန္တိ။ အနာပတ္တိ။
ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, အာဝါသိကာ ဘိက္ခူ ပဿန္တိ အာဂန္တုကေ ဘိက္ခူ သမာနသံဝါသကေ။ တေ နာနာသံဝါသကဒိဋ္ဌိံ ပဋိလဘန္တိ, နာနာသံဝါသကဒိဋ္ဌိံ ပဋိလဘိတွာ န ပုစ္ဆန္တိ, အပုစ္ဆိတွာ ဧကတော ပဝါရေန္တိ။ အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ တေ ပုစ္ဆန္တိ, ပုစ္ဆိတွာ အဘိဝိတရန္တိ, အဘိဝိတရိတွာ ပါဋေက္ကံ ပဝါရေန္တိ။ အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ တေ ပုစ္ဆန္တိ, ပုစ္ဆိတွာ အဘိဝိတရန္တိ, အဘိဝိတရိတွာ ဧကတော ပဝါရေန္တိ။ အနာပတ္တိ။
နာနာသံဝါသကာဒီဟိ ပဝါရဏာ နိဋ္ဌိတာ။
၁၃၇။ န ဂန္တဗ္ဗဝါရော
မြန်֍ ၂၃၁။ န, ဘိက္ခဝေ, တဒဟု ပဝါရဏာယ သဘိက္ခုကာ အာဝါသာ အဘိက္ခုကော အာဝါသော ဂန္တဗ္ဗော, အညတြ သံဃေန, အညတြ အန္တရာယာ။ န, ဘိက္ခဝေ, တဒဟု ပဝါရဏာယ သဘိက္ခုကာ အာဝါသာ အဘိက္ခုကော အနာဝါသော ဂန္တဗ္ဗော, အညတြ သံဃေန, အညတြ အန္တရာယာ။ န, ဘိက္ခဝေ, တဒဟု ပဝါရဏာယ သဘိက္ခုကာ အာဝါသာ အဘိက္ခုကော အာဝါသော ဝါ အနာဝါသော ဝါ ဂန္တဗ္ဗော, အညတြ သံဃေန, အညတြ အန္တရာယာ။
(ဝိ၊၃၊၂၄၈။)
န, ဘိက္ခဝေ, တဒဟု ပဝါရဏာယ သဘိက္ခုကာ အနာဝါသာ အဘိက္ခုကော အာဝါသော ဂန္တဗ္ဗော, အညတြ သံဃေန, အညတြ အန္တရာယာ။ န, ဘိက္ခဝေ, တဒဟု ပဝါရဏာယ သဘိက္ခုကာ အနာဝါသာ အဘိက္ခုကော အနာဝါသော ဂန္တဗ္ဗော, အညတြ သံဃေန, အညတြ အန္တရာယာ။ န, ဘိက္ခဝေ, တဒဟု ပဝါရဏာယ သဘိက္ခုကာ အနာဝါသာ အဘိက္ခုကော အာဝါသော ဝါ အနာဝါသော ဝါ ဂန္တဗ္ဗော, အညတြ သံဃေန, အညတြ အန္တရာယာ။
န, ဘိက္ခဝေ, တဒဟု ပဝါရဏာယ သဘိက္ခုကာ အာဝါသာ ဝါ အနာဝါသာ ဝါ အဘိက္ခုကော အာဝါသော ဂန္တဗ္ဗော, အညတြ သံဃေန, အညတြ အန္တရာယာ။ န, ဘိက္ခဝေ, တဒဟု ပဝါရဏာယ သဘိက္ခုကာ အာဝါသာ ဝါ အနာဝါသာ ဝါ အဘိက္ခုကော အနာဝါသော ဂန္တဗ္ဗော, အညတြ သံဃေန, အညတြ အန္တရာယာ။ န, ဘိက္ခဝေ, တဒဟု ပဝါရဏာယ သဘိက္ခုကာ အာဝါသာ ဝါ အနာဝါသာ ဝါ အဘိက္ခုကော အာဝါသော ဝါ အနာဝါသော ဝါ ဂန္တဗ္ဗော, အညတြ သံဃေန, အညတြ အန္တရာယာ။
န, ဘိက္ခဝေ, တဒဟု ပဝါရဏာယ သဘိက္ခုကာ အာဝါသာ သဘိက္ခုကော အာဝါသော ဂန္တဗ္ဗော, ယတ္ထဿု ဘိက္ခူ နာနာသံဝါသကာ, အညတြ သံဃေန, အညတြ အန္တရာယာ။ န, ဘိက္ခဝေ, တဒဟု ပဝါရဏာယ သဘိက္ခုကာ အာဝါသာ သဘိက္ခုကော အနာဝါသော ဂန္တဗ္ဗော, ယတ္ထဿု ဘိက္ခူ နာနာသံဝါသကာ, အညတြ သံဃေန, အညတြ အန္တရာယာ။ န, ဘိက္ခဝေ, တဒဟု ပဝါရဏာယ သဘိက္ခုကာ အာဝါသာ သဘိက္ခုကော အာဝါသော ဝါ အနာဝါသော ဝါ ဂန္တဗ္ဗော, ယတ္ထဿု ဘိက္ခူ နာနာသံဝါသကာ, အညတြ သံဃေန, အညတြ အန္တရာယာ။
န, ဘိက္ခဝေ, တဒဟု ပဝါရဏာယ သဘိက္ခုကာ အနာဝါသာ သဘိက္ခုကော အာဝါသော ဂန္တဗ္ဗော, ယတ္ထဿု ဘိက္ခူ နာနာသံဝါသကာ, အညတြ သံဃေန, အညတြ အန္တရာယာ။ န, ဘိက္ခဝေ, တဒဟု ပဝါရဏာယ သဘိက္ခုကာ အနာဝါသာ သဘိက္ခုကော အနာဝါသော ဂန္တဗ္ဗော, ယတ္ထဿု ဘိက္ခူ နာနာသံဝါသကာ, အညတြ သံဃေန, အညတြ အန္တရာယာ။ န, ဘိက္ခဝေ, တဒဟု ပဝါရဏာယ သဘိက္ခုကာ အနာဝါသာ သဘိက္ခုကော အာဝါသော ဝါ အနာဝါသော ဝါ ဂန္တဗ္ဗော, ယတ္ထဿု ဘိက္ခူ နာနာသံဝါသကာ, အညတြ သံဃေန, အညတြ အန္တရာယာ။
(ဝိ၊၃၊၂၄၉။)
န, ဘိက္ခဝေ, တဒဟု ပဝါရဏာယ သဘိက္ခုကာ အာဝါသာ ဝါ အနာဝါသာဝါ သဘိက္ခုကော အာဝါသော ဂန္တဗ္ဗော, ယတ္ထဿု ဘိက္ခူ နာနာသံဝါသကာ, အညတြ သံဃေန, အညတြ အန္တရာယာ။ န, ဘိက္ခဝေ, တဒဟု ပဝါရဏာယ သဘိက္ခုကာ အာဝါသာ ဝါ အနာဝါသာ ဝါ သဘိက္ခုကော အနာဝါသော ဂန္တဗ္ဗော, ယတ္ထဿု ဘိက္ခူ နာနာသံဝါသကာ, အညတြ သံဃေန, အညတြ အန္တရာယာ။ န, ဘိက္ခဝေ, တဒဟု ပဝါရဏာယ သဘိက္ခုကာ အာဝါသာ ဝါ အနာဝါသာ ဝါ သဘိက္ခုကော အာဝါသော ဝါ အနာဝါသော ဝါ ဂန္တဗ္ဗော, ယတ္ထဿု ဘိက္ခူ နာနာသံဝါသကာ, အညတြ သံဃေန, အညတြ အန္တရာယာ။
န ဂန္တဗ္ဗဝါရော နိဋ္ဌိတော။
၁၃၈။ ဂန္တဗ္ဗဝါရော
မြန်֍ ၂၃၂။ ဂန္တဗ္ဗော, ဘိက္ခဝေ, တဒဟု ပဝါရဏာယ သဘိက္ခုကာ အာဝါသာ သဘိက္ခုကော အာဝါသော, ယတ္ထဿု ဘိက္ခူ သမာနသံဝါသကာ, ယံ ဇညာ ‘‘သက္ကောမိ အဇ္ဇေဝ ဂန္တု’’န္တိ။ ဂန္တဗ္ဗော, ဘိက္ခဝေ, တဒဟု ပဝါရဏာယ သဘိက္ခုကာ အာဝါသာ သဘိက္ခုကော အနာဝါသော…ပေ… သဘိက္ခုကော အာဝါသော ဝါ အနာဝါသော ဝါ, ယတ္ထဿု ဘိက္ခူ သမာနသံဝါသကာ, ယံ ဇညာ ‘‘သက္ကောမိ အဇ္ဇေဝ ဂန္တု’’န္တိ။
ဂန္တဗ္ဗော, ဘိက္ခဝေ, တဒဟု ပဝါရဏာယ သဘိက္ခုကာ အနာဝါသာ သဘိက္ခုကော အာဝါသော…ပေ… သဘိက္ခုကော အနာဝါသော…ပေ… သဘိက္ခုကော အာဝါသော ဝါ အနာဝါသော ဝါ, ယတ္ထဿု ဘိက္ခူ သမာနသံဝါသကာ, ယံ ဇညာ ‘‘သက္ကောမိ အဇ္ဇေဝ ဂန္တု’’န္တိ။
ဂန္တဗ္ဗော, ဘိက္ခဝေ, တဒဟု ပဝါရဏာယ သဘိက္ခုကာ အာဝါသာ ဝါ အနာဝါသာ ဝါ သဘိက္ခုကော
အာဝါသော…ပေ… သဘိက္ခုကော အနာဝါသော…ပေ… သဘိက္ခုကော အာဝါသော ဝါ အနာဝါသော ဝါ, ယတ္ထဿု ဘိက္ခူ သမာနသံဝါသကာ, ယံ ဇညာ ‘‘သက္ကောမိ အဇ္ဇေဝ ဂန္တု’’န္တိ။
ဂန္တဗ္ဗဝါရော နိဋ္ဌိတော။
၁၃၉။ ဝဇ္ဇနီယပုဂ္ဂလသန္ဒဿနာ
မြန်֍ ၂၃၃။ န, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနိယာ နိသိန္နပရိသာယ ပဝါရေတဗ္ဗံ။ ယော ပဝါရေယျ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ န, ဘိက္ခဝေ, သိက္ခမာနာယ…ပေ… န သာမဏေရဿ…ပေ… န သာမဏေရိယာ…ပေ… န သိက္ခံ ပစ္စက္ခာတကဿ…ပေ… န အန္တိမဝတ္ထုံ အဇ္ဈာပန္နကဿ နိသိန္နပရိသာယ ပဝါရေတဗ္ဗံ။ ယော ပဝါရေယျ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။
(ဝိ၊၃၊၂၅၀။)
န အာပတ္တိယာ အဒဿနေ ဥက္ခိတ္တကဿ နိသိန္နပရိသာယ ပဝါရေတဗ္ဗံ။ ယော ပဝါရေယျ, ယထာဓမ္မော ကာရေတဗ္ဗော။ န အာပတ္တိယာ အပ္ပဋိကမ္မေ ဥက္ခိတ္တကဿ…ပေ… န ပါပိကာယ ဒိဋ္ဌိယာ အပ္ပဋိနိဿဂ္ဂေ ဥက္ခိတ္တကဿ နိသိန္နပရိသာယ ပဝါရေတဗ္ဗံ။ ယော ပဝါရေယျ, ယထာဓမ္မော ကာရေတဗ္ဗော။
န ပဏ္ဍကဿ နိသိန္နပရိသာယ ပဝါရေတဗ္ဗံ။ ယော ပဝါရေယျ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ န ထေယျသံဝါသကဿ…ပေ… န တိတ္ထိယပက္ကန္တကဿ…ပေ… န တိရစ္ဆာနဂတဿ…ပေ… န မာတုဃာတကဿ…ပေ… န ပိတုဃာတကဿ…ပေ… န အရဟန္တဃာတကဿ…ပေ… န ဘိက္ခုနိဒူသကဿ …ပေ… န သံဃဘေဒကဿ…ပေ… န လောဟိတုပ္ပါဒကဿ …ပေ… န ဥဘတောဗျဉ္ဇနကဿ နိသိန္နပရိသာယ ပဝါရေတဗ္ဗံ။ ယော ပဝါရေယျ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။
န, ဘိက္ခဝေ, ပါရိဝါသိကပဝါရဏာဒါနေန ပဝါရေတဗ္ဗံ, အညတြ အဝုဋ္ဌိတာယ ပရိသာယ။ န စ, ဘိက္ခဝေ, အပ္ပဝါရဏာယ ပဝါရေတဗ္ဗံ, အညတြ သံဃသာမဂ္ဂိယာတိ။
ဝဇ္ဇနီယပုဂ္ဂလသန္ဒဿနာ နိဋ္ဌိတာ။
ဒုတိယဘာဏဝါရော နိဋ္ဌိတော။
၁၄၀။ ဒွေဝါစိကာဒိပဝါရဏာ
မြန်֍ ၂၃၄။ တေန ခေါ ပန သမယေန ကောသလေသု ဇနပဒေ အညတရသ္မိံ အာဝါသေ တဒဟု ပဝါရဏာယ သဝရဘယံ အဟောသိ။ ဘိက္ခူ နာသက္ခိံသု တေဝါစိကံ ပဝါရေတုံ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ဒွေဝါစိကံ ပဝါရေတုန္တိ။
ဗာဠှတရံ သဝရဘယံ အဟောသိ။ ဘိက္ခူ နာသက္ခိံသု ဒွေဝါစိကံ ပဝါရေတုံ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ဧကဝါစိကံ ပဝါရေတုန္တိ။
ဗာဠှတရံ သဝရဘယံ အဟောသိ။ ဘိက္ခူ နာသက္ခိံသု ဧကဝါစိကံ ပဝါရေတုံ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, သမာနဝဿိကံ ပဝါရေတုန္တိ။
တေန ခေါ ပန သမယေန အညတရသ္မိံ အာဝါသေ တဒဟု ပဝါရဏာယ မနုဿေဟိ ဒါနံ ဒေန္တေဟိ ယေဘုယျေန ရတ္တိ ခေပိတာ ဟောတိ။ အထ ခေါ
(ဝိ၊၃၊၂၅၁။)
တေသံ ဘိက္ခူနံ ဧတဒဟောသိ – ‘‘မနုဿေဟိ ဒါနံ ဒေန္တေဟိ ယေဘုယျေန ရတ္တိ ခေပိတာ။ သစေ သံဃော တေဝါစိကံ ပဝါရေဿတိ, အပ္ပဝါရိတောဝ သံဃော ဘဝိဿတိ, အထာယံ ရတ္တိ ဝိဘာယိဿတိ။ ကထံ နု ခေါ အမှေဟိ ပဋိပဇ္ဇိတဗ္ဗ’’န္တိ? ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, အညတရသ္မိံ အာဝါသေ တဒဟု ပဝါရဏာယ မနုဿေဟိ ဒါနံ ဒေန္တေဟိ ယေဘုယျေန ရတ္တိ ခေပိတာ ဟောတိ။ တတြ စေ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခူနံ ဧဝံ ဟောတိ – ‘‘မနုဿေဟိ ဒါနံ ဒေန္တေဟိ ယေဘုယျေန ရတ္တိ ခေပိတာ။ သစေ သံဃော တေဝါစိကံ ပဝါရေဿတိ, အပ္ပဝါရိတောဝ သံဃော ဘဝိဿတိ, အထာယံ ရတ္တိ ဝိဘာယိဿတီ’’တိ, ဗျတ္တေန ဘိက္ခုနာ ပဋိဗလေန သံဃော ဉာပေတဗ္ဗော –
‘‘သုဏာတု မေ, ဘန္တေ, သံဃော။ မနုဿေဟိ ဒါနံ ဒေန္တေဟိ ယေဘုယျေန ရတ္တိ ခေပိတာ။ သစေ သံဃော တေဝါစိကံ ပဝါရေဿတိ, အပ္ပဝါရိတောဝ သံဃော ဘဝိဿတိ, အထာယံ ရတ္တိ ဝိဘာယိဿတိ။ ယဒိ သံဃဿ ပတ္တကလ္လံ, သံဃော ဒွေဝါစိကံ, ဧကဝါစိကံ, သမာနဝဿိကံ ပဝါရေယျာ’’တိ။
ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, အညတရသ္မိံ အာဝါသေ တဒဟု ပဝါရဏာယ ဘိက္ခူဟိ ဓမ္မံ ဘဏန္တေဟိ…ပေ… သုတ္တန္တိကေဟိ သုတ္တန္တံ သင်္ဂါယန္တေဟိ… ဝိနယဓရေဟိ ဝိနယံ ဝိနိစ္ဆိနန္တေဟိ… ဓမ္မကထိကေဟိ ဓမ္မံ သာကစ္ဆန္တေဟိ… ဘိက္ခူဟိ ကလဟံ ကရောန္တေဟိ ယေဘုယျေန ရတ္တိ ခေပိတာ ဟောတိ။ တတြ စေ ဘိက္ခူနံ ဧဝံ ဟောတိ – ‘‘ဘိက္ခူဟိ ကလဟံ ကရောန္တေဟိ ယေဘုယျေန ရတ္တိ ခေပိတာ။ သစေ သံဃော တေဝါစိကံ ပဝါရေဿတိ, အပ္ပဝါရိတောဝ သံဃော ဘဝိဿတိ, အထာယံ ရတ္တိ ဝိဘာယိဿတီ’’တိ, ဗျတ္တေန ဘိက္ခုနာ ပဋိဗလေန သံဃော ဉာပေတဗ္ဗော –
‘‘သုဏာတု မေ, ဘန္တေ, သံဃော။ ဘိက္ခူဟိ ကလဟံ ကရောန္တေဟိ ယေဘုယျေန ရတ္တိ ခေပိတာ။ သစေ သံဃော တေဝါစိကံ ပဝါရေဿတိ, အပ္ပဝါရိတောဝ သံဃော ဘဝိဿတိ, အထာယံ ရတ္တိ ဝိဘာယိဿတိ။ ယဒိ သံဃဿ ပတ္တကလ္လံ, သံဃော ဒွေဝါစိကံ, ဧကဝါစိကံ, သမာနဝဿိကံ ပဝါရေယျာ’’တိ။
တေန ခေါ ပန သမယေန ကောသလေသု ဇနပဒေ အညတရသ္မိံ အာဝါသေ တဒဟု ပဝါရဏာယ မဟာဘိက္ခုသံဃော သန္နိပတိတော
(ဝိ၊၃၊၂၅၂။)
ဟောတိ, ပရိတ္တဉ္စ အနောဝဿိကံ [အနောဝဿကံ (က။)] ဟောတိ, မဟာ စ မေဃော ဥဂ္ဂတော ဟောတိ။ အထ ခေါ တေသံ ဘိက္ခူနံ ဧတဒဟောသိ – ‘‘အယံ ခေါ မဟာဘိက္ခုသံဃော သန္နိပတိတော, ပရိတ္တဉ္စ အနောဝဿိကံ, မဟာ စ မေဃော ဥဂ္ဂတော။ သစေ သံဃော တေဝါစိကံ ပဝါရေဿတိ, အပ္ပဝါရိတောဝ သံဃော ဘဝိဿတိ, အထာယံ မေဃော ပဝဿိဿတိ။ ကထံ နု ခေါ အမှေဟိ ပဋိပဇ္ဇိတဗ္ဗ’’န္တိ? ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, အညတရသ္မိံ အာဝါသေ တဒဟု ပဝါရဏာယ မဟာဘိက္ခုသံဃော သန္နိပတိတော ဟောတိ, ပရိတ္တဉ္စ အနောဝဿိကံ ဟောတိ, မဟာ စ မေဃော ဥဂ္ဂတော ဟောတိ။ တတြ စေ ဘိက္ခူနံ ဧဝံ ဟောတိ – ‘‘အယံ ခေါ မဟာဘိက္ခုသံဃော သန္နိပတိတော, ပရိတ္တဉ္စ အနောဝဿိကံ, မဟာ စ မေဃော ဥဂ္ဂတော။ သစေ သံဃော တေဝါစိကံ ပဝါရေဿတိ, အပ္ပဝါရိတောဝ သံဃော ဘဝိဿတိ, အထာယံ မေဃော ပဝဿိဿတီ’’တိ။ ဗျတ္တေန ဘိက္ခုနာ ပဋိဗလေန သံဃော ဉာပေတဗ္ဗော –
‘‘သုဏာတု မေ, ဘန္တေ, သံဃော။ အယံ မဟာဘိက္ခုသံဃော သန္နိပတိတော, ပရိတ္တဉ္စ အနောဝဿိကံ, မဟာ စ မေဃော ဥဂ္ဂတော။ သစေ သံဃော တေဝါစိကံ ပဝါရေဿတိ, အပ္ပဝါရိတောဝ သံဃော ဘဝိဿတိ, အထာယံ မေဃော ပဝဿိဿတိ။ ယဒိ သံဃဿ ပတ္တကလ္လံ, သံဃော ဒွေဝါစိကံ, ဧကဝါစိကံ, သမာနဝဿိကံ ပဝါရေယျာ’’တိ။
ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, အညတရသ္မိံ အာဝါသေ တဒဟု ပဝါရဏာယ ရာဇန္တရာယော ဟောတိ…ပေ… စောရန္တရာယော ဟောတိ… အဂျန္တရာယော ဟောတိ… ဥဒကန္တရာယော ဟောတိ… မနုဿန္တရာယော ဟောတိ… အမနုဿန္တရာယော ဟောတိ… ဝါဠန္တရာယော ဟောတိ… သရီသပန္တရာယော ဟောတိ… ဇီဝိတန္တရာယော ဟောတိ… ဗြဟ္မစရိယန္တရာယော ဟောတိ။ တတြ စေ ဘိက္ခူနံ ဧဝံ ဟောတိ – ‘‘အယံ ခေါ, ဗြဟ္မစရိယန္တရာယော။ သစေ သံဃော တေဝါစိကံ ပဝါရေဿတိ, အပ္ပဝါရိတောဝ သံဃော ဘဝိဿတိ, အထာယံ ဗြဟ္မစရိယန္တရာယော ဘဝိဿတီ’’တိ, ဗျတ္တေန ဘိက္ခုနာ ပဋိဗလေန သံဃော ဉာပေတဗ္ဗော –
‘‘သုဏာတု မေ, ဘန္တေ, သံဃော။ အယံ ဗြဟ္မစရိယန္တရာယော။ သစေ သံဃော တေဝါစိကံ ပဝါရေဿတိ, အပ္ပဝါရိတောဝ သံဃော ဘဝိဿတိ,
(ဝိ၊၃၊၂၅၃။)
အထာယံ ဗြဟ္မစရိယန္တရာယော ဘဝိဿတိ။ ယဒိ သံဃဿ ပတ္တကလ္လံ, သံဃော ဒွေဝါစိကံ, ဧကဝါစိကံ, သမာနဝဿိကံ ပဝါရေယျာ’’တိ။
ဒွေဝါစိကာဒိပဝါရဏာ နိဋ္ဌိတာ။
၁၄၁။ ပဝါရဏာဌပနံ
မြန်֍ ၂၃၅။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ သာပတ္တိကာ ပဝါရေန္တိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ န, ဘိက္ခဝေ, သာပတ္တိကေန ပဝါရေတဗ္ဗံ။ ယော ပဝါရေယျ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ယော သာပတ္တိကော ပဝါရေတိ, တဿ ဩကာသံ ကာရာပေတွာ အာပတ္တိယာ စောဒေတုန္တိ။
တေန ခေါ ပန သမယေန ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ ဩကာသံ ကာရာပိယမာနာ န ဣစ္ဆန္တိ ဩကာသံ ကာတုံ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ဩကာသံ အကရောန္တဿ ပဝါရဏံ ဌပေတုံ။ ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဌပေတဗ္ဗာ။ တဒဟု ပဝါရဏာယ စာတုဒ္ဒသေ ဝါ ပန္နရသေ ဝါ တသ္မိံ ပုဂ္ဂလေ သမ္မုခီဘူတေ သံဃမဇ္ဈေ ဥဒါဟရိတဗ္ဗံ – ‘‘သုဏာတု မေ, ဘန္တေ, သံဃော။ ဣတ္ထန္နာမော ပုဂ္ဂလော သာပတ္တိကော။ တဿ ပဝါရဏံ ဌပေမိ။ န တသ္မိံ သမ္မုခီဘူတေ ပဝါရေတဗ္ဗ’’န္တိ။ ဌပိတာ ဟောတိ ပဝါရဏာတိ။
တေန ခေါ ပန သမယေန ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ – ပုရမှာကံ ပေသလာ ဘိက္ခူ ပဝါရဏံ ဌပေန္တီတိ – ပဋိကစ္စေဝ သုဒ္ဓါနံ ဘိက္ခူနံ အနာပတ္တိကာနံ အဝတ္ထုသ္မိံ အကာရဏေ ပဝါရဏံ ဌပေန္တိ, ပဝါရိတာနမ္ပိ ပဝါရဏံ ဌပေန္တိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ န, ဘိက္ခဝေ, သုဒ္ဓါနံ ဘိက္ခူနံ အနာပတ္တိကာနံ အဝတ္ထုသ္မိံ အကာရဏေ ပဝါရဏာ ဌပေတဗ္ဗာ။ ယော ဌပေယျ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ န, ဘိက္ခဝေ, ပဝါရိတာနမ္ပိ ပဝါရဏာ ဌပေတဗ္ဗာ။ ယော ဌပေယျ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။
မြန်֍ ၂၃၆။ ဧဝံ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဌပိတာ ဟောတိ ပဝါရဏာ, ဧဝံ အဋ္ဌပိတာ။ ကထဉ္စ, ဘိက္ခဝေ, အဋ္ဌပိတာ ဟောတိ ပဝါရဏာ? တေဝါစိကာယ စေ, ဘိက္ခဝေ, ပဝါရဏာယ ဘာသိတာယ လပိတာယ ပရိယောသိတာယ ပဝါရဏံ ဌပေတိ, အဋ္ဌပိတာ ဟောတိ ပဝါရဏာ။ ဒွေဝါစိကာယ စေ, ဘိက္ခဝေ,… ဧကဝါစိကာယ စေ, ဘိက္ခဝေ,… သမာနဝဿိကာယ စေ, ဘိက္ခဝေ, ပဝါရဏာယ ဘာသိတာယ လပိတာယ ပရိယောသိတာယ ပဝါရဏံ
(ဝိ၊၃၊၂၅၄။)
ဌပေတိ, အဋ္ဌပိတာ ဟောတိ ပဝါရဏာ။ ဧဝံ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, အဋ္ဌပိတာ ဟောတိ ပဝါရဏာ။
ကထဉ္စ, ဘိက္ခဝေ, ဌပိတာ ဟောတိ ပဝါရဏာ? တေဝါစိကာယ, စေ, ဘိက္ခဝေ, ပဝါရဏာယ ဘာသိတာယ လပိတာယ အပရိယောသိတာယ ပဝါရဏံ ဌပေတိ, ဌပိတာ ဟောတိ ပဝါရဏာ။ ဒွေဝါစိကာယ စေ, ဘိက္ခဝေ,… ဧကဝါစိကာယ စေ, ဘိက္ခဝေ,… သမာနဝဿိကာယ စေ, ဘိက္ခဝေ, ပဝါရဏာယ ဘာသိတာယ လပိတာယ အပရိယောသိတာယ ပဝါရဏံ ဌပေတိ, ဌပိတာ ဟောတိ ပဝါရဏာ။ ဧဝံ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဌပိတာ ဟောတိ ပဝါရဏာ။
မြန်֍ ၂၃၇။ ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, တဒဟု ပဝါရဏာယ ဘိက္ခု ဘိက္ခုဿ ပဝါရဏံ ဌပေတိ။ တံ စေ ဘိက္ခုံ အညေ ဘိက္ခူ ဇာနန္တိ, ‘‘အယံ ခေါ အာယသ္မာ အပရိသုဒ္ဓကာယသမာစာရော, အပရိသုဒ္ဓဝစီသမာစာရော, အပရိသုဒ္ဓါဇီဝေါ, ဗာလော, အဗျတ္တော, န ပဋိဗလော အနုယုဉ္ဇီယမာနော အနုယောဂံ ဒါတု’’န္တိ, ‘အလံ, ဘိက္ခု, မာ ဘဏ္ဍနံ, မာ ကလဟံ, မာ ဝိဂ္ဂဟံ, မာ ဝိဝါဒ’န္တိ ဩမဒ္ဒိတွာ သံဃေန ပဝါရေတဗ္ဗံ။
ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, တဒဟု ပဝါရဏာယ ဘိက္ခု ဘိက္ခုဿ ပဝါရဏံ ဌပေတိ။ တံ စေ ဘိက္ခုံ အညေ ဘိက္ခူ ဇာနန္တိ, ‘‘အယံ ခေါ အာယသ္မာ ပရိသုဒ္ဓကာယသမာစာရော, အပရိသုဒ္ဓဝစီသမာစာရော, အပရိသုဒ္ဓါဇီဝေါ, ဗာလော, အဗျတ္တော, န ပဋိဗလော အနုယုဉ္ဇီယမာနော အနုယောဂံ ဒါတု’’န္တိ, ‘အလံ, ဘိက္ခု, မာ ဘဏ္ဍနံ, မာ ကလဟံ, မာ ဝိဂ္ဂဟံ, မာ ဝိဝါဒ’န္တိ ဩမဒ္ဒိတွာ သံဃေန ပဝါရေတဗ္ဗံ။
ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, တဒဟု ပဝါရဏာယ ဘိက္ခု ဘိက္ခုဿ ပဝါရဏံ ဌပေတိ။ တံ စေ ဘိက္ခုံ အညေ ဘိက္ခူ ဇာနန္တိ, ‘‘အယံ ခေါ အာယသ္မာ ပရိသုဒ္ဓကာယသမာစာရော, ပရိသုဒ္ဓဝစီသမာစာရော, အပရိသုဒ္ဓါဇီဝေါ, ဗာလော, အဗျတ္တော, န ပဋိဗလော အနုယုဉ္ဇီယမာနော အနုယောဂံ ဒါတု’’န္တိ, ‘အလံ, ဘိက္ခု, မာ ဘဏ္ဍနံ, မာ ကလဟံ, မာ ဝိဂ္ဂဟံ, မာ ဝိဝါဒ’န္တိ ဩမဒ္ဒိတွာ သံဃေန ပဝါရေတဗ္ဗံ။
ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, တဒဟု ပဝါရဏာယ ဘိက္ခု ဘိက္ခုဿ ပဝါရဏံ ဌပေတိ။ တံ စေ ဘိက္ခုံ အညေ ဘိက္ခူ ဇာနန္တိ, ‘‘အယံ ခေါ အာယသ္မာ ပရိသုဒ္ဓကာယသမာစာရော, ပရိသုဒ္ဓဝစီသမာစာရော, ပရိသုဒ္ဓါဇီဝေါ, ဗာလော,
(ဝိ၊၃၊၂၅၅။)
အဗျတ္တော, န ပဋိဗလော အနုယုဉ္ဇီယမာနော အနုယောဂံ ဒါတု’’န္တိ, ‘အလံ, ဘိက္ခု, မာ ဘဏ္ဍနံ, မာ ကလဟံ, မာ ဝိဂ္ဂဟံ, မာ ဝိဝါဒ’န္တိ ဩမဒ္ဒိတွာ သံဃေန ပဝါရေတဗ္ဗံ။
ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, တဒဟု ပဝါရဏာယ ဘိက္ခု ဘိက္ခုဿ ပဝါရဏံ ဌပေတိ။ တံ စေ ဘိက္ခုံ အညေ ဘိက္ခူ ဇာနန္တိ, ‘‘အယံ ခေါ အာယသ္မာ ပရိသုဒ္ဓကာယသမာစာရော, ပရိသုဒ္ဓဝစီသမာစာရော, ပရိသုဒ္ဓါဇီဝေါ, ပဏ္ဍိတော, ဗျတ္တော, ပဋိဗလော အနုယုဉ္ဇီယမာနော အနုယောဂံ ဒါတု’’န္တိ, သော ဧဝမဿ ဝစနီယော, ‘‘ယံ ခေါ တွံ, အာဝုသော, ဣမဿ ဘိက္ခုနော ပဝါရဏံ ဌပေသိ, ကိမှိ နံ ဌပေသိ, သီလဝိပတ္တိယာ ဝါ ဌပေသိ, အာစာရဝိပတ္တိယာ ဝါ ဌပေသိ, ဒိဋ္ဌိဝိပတ္တိယာ ဝါ ဌပေသီ’’တိ? သော စေ ဧဝံ ဝဒေယျ – ‘‘သီလဝိပတ္တိယာ ဝါ ဌပေမိ, အာစာရဝိပတ္တိယာ ဝါ ဌပေမိ, ဒိဋ္ဌိဝိပတ္တိယာ ဝါ ဌပေမီ’’တိ, သော ဧဝမဿ ဝစနီယော – ‘‘ဇာနာသိ ပနာယသ္မာ သီလဝိပတ္တိံ, ဇာနာသိ အာစာရဝိပတ္တိံ, ဇာနာသိ ဒိဋ္ဌိဝိပတ္တိ’’န္တိ? သော စေ ဧဝံ ဝဒေယျ – ‘‘ဇာနာမိ ခေါ အဟံ, အာဝုသော, သီလဝိပတ္တိံ, ဇာနာမိ အာစာရဝိပတ္တိံ, ဇာနာမိ ဒိဋ္ဌိဝိပတ္တိ’’န္တိ, သော ဧဝမဿ ဝစနီယော – ‘‘ကတမာ ပနာဝုသော, သီလဝိပတ္တိ, ကတမာ အာစာရဝိပတ္တိ, ကတမာ ဒိဋ္ဌိဝိပတ္တီ’’တိ? သော စေ ဧဝံ ဝဒေယျ – ‘‘စတ္တာရိ ပါရာဇိကာနိ, တေရသ သံဃာဒိသေသာ, အယံ သီလဝိပတ္တိ၊ ထုလ္လစ္စယံ, ပါစိတ္တိယံ, ပါဋိဒေသနီယံ, ဒုက္ကဋံ, ဒုဗ္ဘာသိတံ, အယံ အာစာရဝိပတ္တိ၊ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ, အန္တဂ္ဂါဟိကာဒိဋ္ဌိ, အယံ ဒိဋ္ဌိဝိပတ္တီ’’တိ, သော ဧဝမဿ ဝစနီယော – ‘‘ယံ ခေါ တွံ, အာဝုသော, ဣမဿ ဘိက္ခုနော ပဝါရဏံ ဌပေသိ, ဒိဋ္ဌေန ဝါ ဌပေသိ, သုတေန ဝါ ဌပေသိ, ပရိသင်္ကာယ ဝါ ဌပေသီ’’တိ? သော စေ ဧဝံ ဝဒေယျ – ‘‘ဒိဋ္ဌေန ဝါ ဌပေမိ, သုတေန ဝါ ဌပေမိ, ပရိသင်္ကာယ ဝါ ဌပေမီ’’တိ, သော ဧဝမဿ ဝစနီယော – ‘‘ယံ ခေါ တွံ, အာဝုသော, ဣမဿ ဘိက္ခုနော ဒိဋ္ဌေန ပဝါရဏံ ဌပေသိ, ကိံ တေ ဒိဋ္ဌံ, ကိန္တိ တေ ဒိဋ္ဌံ, ကဒါ တေ ဒိဋ္ဌံ, ကတ္ထ တေ ဒိဋ္ဌံ, ပါရာဇိကံ အဇ္ဈာပဇ္ဇန္တော ဒိဋ္ဌော, သံဃာဒိသေသံ အဇ္ဈာပဇ္ဇန္တော ဒိဋ္ဌော, ထုလ္လစ္စယံ… ပါစိတ္တိယံ… ပါဋိဒေသနီယံ… ဒုက္ကဋံ… ဒုဗ္ဘာသိတံ အဇ္ဈာပဇ္ဇန္တော ဒိဋ္ဌော, ကတ္ထ စ တွံ အဟောသိ, ကတ္ထ စာယံ ဘိက္ခု အဟောသိ, ကိဉ္စ တွံ ကရောသိ, ကိဉ္စာယံ ဘိက္ခု ကရောတီ’’တိ? သော စေ ဧဝံ ဝဒေယျ – ‘‘န ခေါ အဟံ, အာဝုသော, ဣမဿ ဘိက္ခုနော ဒိဋ္ဌေန ပဝါရဏံ ဌပေမိ, အပိစ သုတေန ပဝါရဏံ ဌပေမီ’’တိ, သော ဧဝမဿ ဝစနီယော – ‘‘ယံ ခေါ တွံ, အာဝုသော, ဣမဿ
(ဝိ၊၃၊၂၅၆။)
ဘိက္ခုနော သုတေန ပဝါရဏံ ဌပေသိ, ကိံ တေ သုတံ, ကိန္တိ တေ သုတံ, ကဒါ တေ သုတံ, ကတ္ထ တေ သုတံ, ပါရာဇိကံ အဇ္ဈာပန္နောတိ သုတံ, သံဃာဒိသေသံ အဇ္ဈာပန္နောတိ သုတံ, ထုလ္လစ္စယံ… ပါစိတ္တိယံ… ပါဋိဒေသနီယံ… ဒုက္ကဋံ… ဒုဗ္ဘာသိတံ အဇ္ဈာပန္နောတိ သုတံ, ဘိက္ခုဿ သုတံ, ဘိက္ခုနိယာ သုတံ, သိက္ခမာနာယ သုတံ, သာမဏေရဿ သုတံ, သာမဏေရိယာ သုတံ, ဥပါသကဿ သုတံ, ဥပါသိကာယ သုတံ, ရာဇူနံ သုတံ, ရာဇမဟာမတ္တာနံ သုတံ, တိတ္ထိယာနံ သုတံ, တိတ္ထိယသာဝကာနံ သုတ’’န္တိ? သော စေ ဧဝံ ဝဒေယျ – ‘‘န ခေါ အဟံ, အာဝုသော, ဣမဿ ဘိက္ခုနော သုတေန ပဝါရဏံ ဌပေမိ, အပိစ ပရိသင်္ကာယ ပဝါရဏံ ဌပေမီ’’တိ, သော ဧဝမဿ ဝစနီယော – ‘‘ယံ ခေါ တွံ, အာဝုသော, ဣမဿ ဘိက္ခုနော ပရိသင်္ကာယ ပဝါရဏံ ဌပေသိ, ကိံ ပရိသင်္ကသိ, ကိန္တိ ပရိသင်္ကသိ, ကဒါ ပရိသင်္ကသိ, ကတ္ထ ပရိသင်္ကသိ, ပါရာဇိကံ အဇ္ဈာပန္နောတိ ပရိသင်္ကသိ, သံဃာဒိသေသံ အဇ္ဈာပန္နောတိ ပရိသင်္ကသိ, ထုလ္လစ္စယံ… ပါစိတ္တိယံ… ပါဋိဒေသနီယံ… ဒုက္ကဋံ… ဒုဗ္ဘာသိတံ အဇ္ဈာပန္နောတိ ပရိသင်္ကသိ, ဘိက္ခုဿ သုတွာ ပရိသင်္ကသိ, ဘိက္ခုနိယာ သုတွာ ပရိသင်္ကသိ, သိက္ခမာနာယ သုတွာ ပရိသင်္ကသိ, သာမဏေရဿ သုတွာ ပရိသင်္ကသိ, သာမဏေရိယာ သုတွာ ပရိသင်္ကသိ, ဥပါသကဿ သုတွာ ပရိသင်္ကသိ, ဥပါသိကာယ သုတွာ ပရိသင်္ကသိ, ရာဇူနံ သုတွာ ပရိသင်္ကသိ, ရာဇမဟာမတ္တာနံ သုတွာ ပရိသင်္ကသိ, တိတ္ထိယာနံ သုတွာ ပရိသင်္ကသိ, တိတ္ထိယသာဝကာနံ သုတွာ ပရိသင်္ကသီ’’တိ? သော စေ ဧဝံ ဝဒေယျ – ‘‘န ခေါ အဟံ, အာဝုသော, ဣမဿ ဘိက္ခုနော ပရိသင်္ကာယ ပဝါရဏံ ဌပေမိ, အပိ စ အဟမ္ပိ န ဇာနာမိ ကေန ပနာဟံ ဣမဿ ဘိက္ခုနော ပဝါရဏံ ဌပေမီ’’တိ။ သော စေ, ဘိက္ခဝေ, စောဒကော ဘိက္ခု အနုယောဂေန ဝိညူနံ သဗြဟ္မစာရီနံ စိတ္တံ န အာရာဓေတိ, အနနုဝါဒေါ စုဒိတော ဘိက္ခူတိ အလံ ဝစနာယ။ သော စေ, ဘိက္ခဝေ, စောဒကော ဘိက္ခု အနုယောဂေန ဝိညူနံ သဗြဟ္မစာရီနံ စိတ္တံ အာရာဓေတိ, သာနုဝါဒေါ စုဒိတော ဘိက္ခူတိ အလံ ဝစနာယ။ သော စေ, ဘိက္ခဝေ, စောဒကော ဘိက္ခု အမူလကေန ပါရာဇိကေန အနုဒ္ဓံသိတံ ပဋိဇာနာတိ, သံဃာဒိသေသံ အာရောပေတွာ သံဃေန ပဝါရေတဗ္ဗံ။ သော စေ, ဘိက္ခဝေ, စောဒကော ဘိက္ခု အမူလကေန သံဃာဒိသေသေန အနုဒ္ဓံသိတံ ပဋိဇာနာတိ, ယထာဓမ္မံ ကာရာပေတွာ သံဃေန ပဝါရေတဗ္ဗံ။ သော စေ, ဘိက္ခဝေ, စောဒကော, ဘိက္ခု အမူလကေန ထုလ္လစ္စယေန… ပါစိတ္တိယေန… ပါဋိဒေသနီယေန… ဒုက္ကဋေန… ဒုဗ္ဘာသိတေန အနုဒ္ဓံသိတံ ပဋိဇာနာတိ, ယထာဓမ္မံ ကာရာပေတွာ သံဃေန ပဝါရေတဗ္ဗံ။
(ဝိ၊၃၊၂၅၇။)
သော စေ, ဘိက္ခဝေ, စုဒိတော ဘိက္ခု ပါရာဇိကံ အဇ္ဈာပန္နောတိ ပဋိဇာနာတိ, နာသေတွာ သံဃေန ပဝါရေတဗ္ဗံ။ သော စေ, ဘိက္ခဝေ, စုဒိတော ဘိက္ခု သံဃာဒိသေသံ အဇ္ဈာပန္နောတိ ပဋိဇာနာတိ, သံဃာဒိသေသံ အာရောပေတွာ သံဃေန ပဝါရေတဗ္ဗံ။ သော စေ, ဘိက္ခဝေ, စုဒိတော ဘိက္ခု ထုလ္လစ္စယံ… ပါစိတ္တိယံ… ပါဋိဒေသနီယံ… ဒုက္ကဋံ… ဒုဗ္ဘာသိတံ အဇ္ဈာပန္နောတိ ပဋိဇာနာတိ, ယထာဓမ္မံ ကာရာပေတွာ သံဃေန ပဝါရေတဗ္ဗံ။
ပဝါရဏာဌပနံ နိဋ္ဌိတံ။
၁၄၂။ ထုလ္လစ္စယဝတ္ထုကာဒိ
မြန်֍ ၂၃၈။ ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု တဒဟု ပဝါရဏာယ ထုလ္လစ္စယံ အဇ္ဈာပန္နော ဟောတိ။ ဧကစ္စေ ဘိက္ခူ ထုလ္လစ္စယဒိဋ္ဌိနော ဟောန္တိ, ဧကစ္စေ ဘိက္ခူ သံဃာဒိသေသဒိဋ္ဌိနော ဟောန္တိ။ ယေ တေ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခူ ထုလ္လစ္စယဒိဋ္ဌိနော, တေဟိ သော, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု ဧကမန္တံ အပနေတွာ ယထာဓမ္မံ ကာရာပေတွာ သံဃံ ဥပသင်္ကမိတွာ ဧဝမဿ ဝစနီယော – ‘‘ယံ ခေါ သော, အာဝုသော, ဘိက္ခု အာပတ္တိံ အာပန္နော, သာဿ ယထာဓမ္မံ ပဋိကတာ။ ယဒိ သံဃဿ ပတ္တကလ္လံ, သံဃော ပဝါရေယျာ’’တိ။
ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု တဒဟု ပဝါရဏာယ ထုလ္လစ္စယံ အဇ္ဈာပန္နော ဟောတိ။ ဧကစ္စေ ဘိက္ခူ ထုလ္လစ္စယဒိဋ္ဌိနော ဟောန္တိ, ဧကစ္စေ ဘိက္ခူ ပါစိတ္တိယဒိဋ္ဌိနော ဟောန္တိ…ပေ… ဧကစ္စေ ဘိက္ခူ ထုလ္လစ္စယဒိဋ္ဌိနော ဟောန္တိ, ဧကစ္စေ ဘိက္ခူ ပါဋိဒေသနီယဒိဋ္ဌိနော ဟောန္တိ… ဧကစ္စေ ဘိက္ခူ ထုလ္လစ္စယဒိဋ္ဌိနော ဟောန္တိ, ဧကစ္စေ ဘိက္ခူ ဒုက္ကဋဒိဋ္ဌိနော ဟောန္တိ… ဧကစ္စေ ဘိက္ခူ ထုလ္လစ္စယဒိဋ္ဌိနော ဟောန္တိ, ဧကစ္စေ ဘိက္ခူ ဒုဗ္ဘာသိတဒိဋ္ဌိနော ဟောန္တိ။ ယေ တေ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခူ ထုလ္လစ္စယဒိဋ္ဌိနော, တေဟိ သော, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု ဧကမန္တံ အပနေတွာ ယထာဓမ္မံ ကာရာပေတွာ သံဃံ ဥပသင်္ကမိတွာ ဧဝမဿ ဝစနီယော – ‘‘ယံ ခေါ သော, အာဝုသော, ဘိက္ခု အာပတ္တိံ အာပန္နော, သာဿ ယထာဓမ္မံ ပဋိကတာ။ ယဒိ သံဃဿ ပတ္တကလ္လံ, သံဃော ပဝါရေယျာ’’တိ။
ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု တဒဟု ပဝါရဏာယ ပါစိတ္တိယံ အဇ္ဈာပန္နော ဟောတိ…ပေ… ပါဋိဒေသနီယံ အဇ္ဈာပန္နော ဟောတိ… ဒုက္ကဋံ အဇ္ဈာပန္နော ဟောတိ… ဒုဗ္ဘာသိတံ အဇ္ဈာပန္နော ဟောတိ။ ဧကစ္စေ ဘိက္ခူ ဒုဗ္ဘာသိတဒိဋ္ဌိနော ဟောန္တိ, ဧကစ္စေ ဘိက္ခူ သံဃာဒိသေသဒိဋ္ဌိနော ဟောန္တိ။ ယေ တေ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခူ ဒုဗ္ဘာသိတဒိဋ္ဌိနော, တေဟိ သော, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု
(ဝိ၊၃၊၂၅၈။)
ဧကမန္တံ အပနေတွာ ယထာဓမ္မံ ကာရာပေတွာ သံဃံ ဥပသင်္ကမိတွာ ဧဝမဿ ဝစနီယော – ‘‘ယံ ခေါ သော, အာဝုသော, ဘိက္ခု အာပတ္တိံ အာပန္နော, သာဿ ယထာဓမ္မံ ပဋိကတာ။ ယဒိ သံဃဿ ပတ္တကလ္လံ, သံဃော ပဝါရေယျာ’’တိ။
ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု တဒဟု ပဝါရဏာယ ဒုဗ္ဘာသိတံ အဇ္ဈာပန္နော ဟောတိ။ ဧကစ္စေ ဘိက္ခူ ဒုဗ္ဘာသိတဒိဋ္ဌိနော ဟောန္တိ, ဧကစ္စေ ဘိက္ခူ ထုလ္လစ္စယဒိဋ္ဌိနော ဟောန္တိ…ပေ… ဧကစ္စေ ဘိက္ခူ ဒုဗ္ဘာသိတဒိဋ္ဌိနော ဟောန္တိ, ဧကစ္စေ ဘိက္ခူ ပါစိတ္တိယဒိဋ္ဌိနော ဟောန္တိ… ဧကစ္စေ ဘိက္ခူ ဒုဗ္ဘာသိတဒိဋ္ဌိနော ဟောန္တိ, ဧကစ္စေ ဘိက္ခူ ပါဋိဒေသနီယဒိဋ္ဌိနော ဟောန္တိ… ဧကစ္စေ ဘိက္ခူ ဒုဗ္ဘာသိတဒိဋ္ဌိနော ဟောန္တိ, ဧကစ္စေ ဘိက္ခူ ဒုက္ကဋဒိဋ္ဌိနော ဟောန္တိ။ ယေ တေ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခူ ဒုဗ္ဘာသိတဒိဋ္ဌိနော, တေဟိ သော, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု ဧကမန္တံ အပနေတွာ ယထာဓမ္မံ ကာရာပေတွာ သံဃံ ဥပသင်္ကမိတွာ ဧဝမဿ ဝစနီယော – ‘‘ယံ ခေါ သော, အာဝုသော, ဘိက္ခု အာပတ္တိံ အာပန္နော, သာဿ ယထာဓမ္မံ ပဋိကတာ။ ယဒိ သံဃဿ ပတ္တကလ္လံ, သံဃော ပဝါရေယျာ’’တိ။
ထုလ္လစ္စယဝတ္ထုကာဒိ နိဋ္ဌိတာ။
၁၄၃။ ဝတ္ထုဌပနာဒိ
မြန်֍ ၂၃၉။ ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု တဒဟု ပဝါရဏာယ သံဃမဇ္ဈေ ဥဒါဟရေယျ – ‘‘သုဏာတု မေ, ဘန္တေ, သံဃော။ ဣဒံ ဝတ္ထု ပညာယတိ, န ပုဂ္ဂလော။ ယဒိ သံဃဿ ပတ္တကလ္လံ, ဝတ္ထုံ ဌပေတွာ သံဃော ပဝါရေယျာ’’တိ။ သော ဧဝမဿ ဝစနီယော – ‘‘ဘဂဝတာ ခေါ, အာဝုသော, ဝိသုဒ္ဓါနံ ပဝါရဏာ ပညတ္တာ။ သစေ ဝတ္ထု ပညာယတိ, န ပုဂ္ဂလော, ဣဒါနေဝ နံ ဝဒေဟီ’’တိ။
ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု တဒဟု ပဝါရဏာယ သံဃမဇ္ဈေ ဥဒါဟရေယျ – ‘‘သုဏာတု မေ, ဘန္တေ, သံဃော။ အယံ ပုဂ္ဂလော ပညာယတိ, န ဝတ္ထု။ ယဒိ သံဃဿ ပတ္တကလ္လံ, ပုဂ္ဂလံ ဌပေတွာ သံဃော ပဝါရေယျာ’’တိ။ သော ဧဝမဿ ဝစနီယော – ‘‘ဘဂဝတာ ခေါ, အာဝုသော, သမဂ္ဂါနံ ပဝါရဏာ ပညတ္တာ။ သစေ ပုဂ္ဂလော ပညာယတိ, န ဝတ္ထု, ဣဒါနေဝ နံ ဝဒေဟီ’’တိ။
ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု တဒဟု ပဝါရဏာယ သံဃမဇ္ဈေ ဥဒါဟရေယျ – ‘‘သုဏာတု မေ, ဘန္တေ, သံဃော။ ဣဒံ ဝတ္ထု စ ပုဂ္ဂလော စ ပညာယတိ။
(ဝိ၊၃၊၂၅၉။)
ယဒိ သံဃဿ ပတ္တကလ္လံ, ဝတ္ထုဉ္စ ပုဂ္ဂလဉ္စ ဌပေတွာ သံဃော ပဝါရေယျာ’’တိ။ သော ဧဝမဿ ဝစနီယော – ‘‘ဘဂဝတာ ခေါ, အာဝုသော, ဝိသုဒ္ဓါနဉ္စ သမဂ္ဂါနဉ္စ ပဝါရဏာ ပညတ္တာ။ သစေ ဝတ္ထု စ ပုဂ္ဂလော စ ပညာယတိ, ဣဒါနေဝ နံ ဝဒေဟီ’’တိ။
ပုဗ္ဗေ စေ, ဘိက္ခဝေ, ပဝါရဏာယ ဝတ္ထု ပညာယတိ, ပစ္ဆာ ပုဂ္ဂလော, ကလ္လံ ဝစနာယ။ ပုဗ္ဗေ စေ, ဘိက္ခဝေ, ပဝါရဏာယ ပုဂ္ဂလော ပညာယတိ, ပစ္ဆာ ဝတ္ထု, ကလ္လံ ဝစနာယ။ ပုဗ္ဗေ စေ, ဘိက္ခဝေ, ပဝါရဏာယ ဝတ္ထု စ ပုဂ္ဂလော စ ပညာယတိ, တံ စေ ကတာယ ပဝါရဏာယ ဥက္ကောဋေတိ, ဥက္ကောဋနကံ ပါစိတ္တိယန္တိ။
ဝတ္ထုဌပနာဒိ နိဋ္ဌိတာ။
၁၄၄။ ဘဏ္ဍနကာရကဝတ္ထု
မြန်֍ ၂၄၀။ တေန ခေါ ပန သမယေန သမ္ဗဟုလာ သန္ဒိဋ္ဌာ သမ္ဘတ္တာ ဘိက္ခူ ကောသလေသု ဇနပဒေ အညတရသ္မိံ အာဝါသေ ဝဿံ ဥပဂစ္ဆိံသု။ တေသံ သာမန္တာ အညေ ဘိက္ခူ ဘဏ္ဍနကာရကာ ကလဟကာရကာ ဝိဝါဒကာရကာ ဘဿကာရကာ သံဃေ အဓိကရဏကာရကာ ဝဿံ ဥပဂစ္ဆိံသု – မယံ တေသံ ဘိက္ခူနံ ဝဿံဝုဋ္ဌာနံ ပဝါရဏာယ ပဝါရဏံ ဌပေဿာမာတိ။ အဿောသုံ ခေါ တေ ဘိက္ခူ – ‘‘အမှာကံ ကိရ သာမန္တာ အညေ ဘိက္ခူ ဘဏ္ဍနကာရကာ ကလဟကာရကာ ဝိဝါဒကာရကာ ဘဿကာရကာ သံဃေ အဓိကရဏကာရကာ ဝဿံ ဥပဂတာ – မယံ တေသံ ဘိက္ခူနံ ဝဿံဝုဋ္ဌာနံ ပဝါရဏာယ ပဝါရဏံ ဌပေဿာမာ’’တိ။ ကထံ နု ခေါ အမှေဟိ ပဋိပဇ္ဇိတဗ္ဗန္တိ? ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။
ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, သမ္ဗဟုလာ သန္ဒိဋ္ဌာ သမ္ဘတ္တာ ဘိက္ခူ အညတရသ္မိံ အာဝါသေ ဝဿံ ဥပဂစ္ဆန္တိ။ တေသံ သာမန္တာ အညေ ဘိက္ခူ ဘဏ္ဍနကာရကာ ကလဟကာရကာ ဝိဝါဒကာရကာ ဘဿကာရကာ သံဃေ အဓိကရဏကာရကာ ဝဿံ ဥပဂစ္ဆန္တိ – မယံ တေသံ ဘိက္ခူနံ ဝဿံဝုဋ္ဌာနံ ပဝါရဏာယ ပဝါရဏံ ဌပေဿာမာတိ။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, တေဟိ ဘိက္ခူဟိ ဒွေ တယော ဥပေါသထေ စာတုဒ္ဒသိကေ ကာတုံ – ကထံ မယံ တေဟိ ဘိက္ခူဟိ ပဌမတရံ ပဝါရေယျာမာတိ။ တေ စေ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခူ ဘဏ္ဍနကာရကာ ကလဟကာရကာ ဝိဝါဒကာရကာ ဘဿကာရကာ သံဃေ အဓိကရဏကာရကာ တံ အာဝါသံ အာဂစ္ဆန္တိ, တေဟိ, ဘိက္ခဝေ, အာဝါသိကေဟိ ဘိက္ခူဟိ လဟုံ လဟုံ သန္နိပတိတွာ ပဝါရေတဗ္ဗံ, ပဝါရေတွာ ဝတ္တဗ္ဗာ –
(ဝိ၊၃၊၂၆၀။)
‘‘ပဝါရိတာ ခေါ မယံ, အာဝုသော၊ ယထာယသ္မန္တာ မညန္တိ တထာ ကရောန္တူ’’တိ။ တေ စေ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခူ ဘဏ္ဍနကာရကာ ကလဟကာရကာ ဝိဝါဒကာရကာ ဘဿကာရကာ သံဃေ အဓိကရဏကာရကာ အသံဝိဟိတာ တံ အာဝါသံ အာဂစ္ဆန္တိ, တေဟိ, ဘိက္ခဝေ, အာဝါသိကေဟိ ဘိက္ခူဟိ အာသနံ ပညပေတဗ္ဗံ, ပါဒေါဒကံ ပါဒပီဌံ ပါဒကထလိကံ ဥပနိက္ခိပိတဗ္ဗံ, ပစ္စုဂ္ဂန္တွာ ပတ္တစီဝရံ ပဋိဂ္ဂဟေတဗ္ဗံ, ပါနီယေန ပရိပုစ္ဆိတဗ္ဗာ၊ တေသံ ဝိက္ခိတွာ [ဝိက္ခိပါပေတွာ (ပဋိဝိသောဓကာနံ မတိ), အာစိက္ခိတွာ (က။)] နိဿီမံ ဂန္တွာ ပဝါရေတဗ္ဗံ, ပဝါရေတွာ ဝတ္တဗ္ဗာ – ‘‘ပဝါရိတာ ခေါ မယံ, အာဝုသော၊ ယထာယသ္မန္တာ မညန္တိ တထာ ကရောန္တူ’’တိ။ ဧဝဉ္စေတံ လဘေထ, ဣစ္စေတံ ကုသလံ။ နော စေ လဘေထ, အာဝါသိကေန ဘိက္ခုနာ ဗျတ္တေန ပဋိဗလေန အာဝါသိကာ ဘိက္ခူ ဉာပေတဗ္ဗာ –
‘‘သုဏန္တု မေ, အာယသ္မန္တော [အာယသ္မန္တာ (က။)], အာဝါသိကာ။ ယဒါယသ္မန္တာနံ ပတ္တကလ္လံ, ဣဒါနိ ဥပေါသထံ ကရေယျာမ, ပါတိမောက္ခံ ဥဒ္ဒိသေယျာမ, အာဂမေ ကာဠေ ပဝါရေယျာမာ’’တိ။ တေ စေ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခူ ဘဏ္ဍနကာရကာ ကလဟကာရကာ ဝိဝါဒကာရကာ ဘဿကာရကာ သံဃေ အဓိကရဏကာရကာ တေ ဘိက္ခူ ဧဝံ ဝဒေယျုံ – ‘‘သာဓာဝုသော, ဣဒါနေဝ နော ပဝါရေထာ’’တိ, တေ ဧဝမဿု ဝစနီယာ – ‘‘အနိဿရာ ခေါ တုမှေ, အာဝုသော, အမှာကံ ပဝါရဏာယ၊ န တာဝ မယံ ပဝါရေယျာမာ’’တိ။ တေ စေ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခူ ဘဏ္ဍနကာရကာ ကလဟကာရကာ ဝိဝါဒကာရကာ ဘဿကာရကာ သံဃေ အဓိကရဏကာရကာ တံ ကာဠံ အနုဝသေယျုံ, အာဝါသိကေန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနာ ဗျတ္တေန ပဋိဗလေန အာဝါသိကာ ဘိက္ခူ ဉာပေတဗ္ဗာ –
‘‘သုဏန္တု မေ, အာယသ္မန္တော, အာဝါသိကာ။ ယဒါယသ္မန္တာနံ ပတ္တကလ္လံ, ဣဒါနိ ဥပေါသထံ ကရေယျာမ, ပါတိမောက္ခံ ဥဒ္ဒိသေယျာမ, အာဂမေ ဇုဏှေ ပဝါရေယျာမာ’’တိ။ တေ စေ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခူ ဘဏ္ဍနကာရကာ ကလဟကာရကာ ဝိဝါဒကာရကာ ဘဿကာရကာ သံဃေ အဓိကရဏကာရကာ တေ ဘိက္ခူ ဧဝံ ဝဒေယျုံ – ‘‘သာဓာဝုသော, ဣဒါနေဝ နော ပဝါရေယျာထာ’’တိ, တေ ဧဝမဿု ဝစနီယာ – ‘‘အနိဿရာ ခေါ တုမှေ, အာဝုသော, အမှာကံ ပဝါရဏာယ, န တာဝ မယံ ပဝါရေယျာမာ’’တိ။ တေ စေ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခူ ဘဏ္ဍနကာရကာ ကလဟကာရကာ ဝိဝါဒကာရကာ ဘဿကာရကာ သံဃေ
(ဝိ၊၃၊၂၆၁။)
အဓိကရဏကာရကာ တမ္ပိ ဇုဏှံ အနုဝသေယျုံ, တေဟိ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခူဟိ သဗ္ဗေဟေဝ အာဂမေ ဇုဏှေ ကောမုဒိယာ စာတုမာသိနိယာ အကာမာ ပဝါရေတဗ္ဗံ။
တေဟိ စေ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခူဟိ ပဝါရိယမာနေ ဂိလာနော အဂိလာနဿ ပဝါရဏံ ဌပေတိ, သော ဧဝမဿ ဝစနီယော – ‘‘အာယသ္မာ ခေါ ဂိလာနော။ ဂိလာနော စ အနနုယောဂက္ခမော ဝုတ္တော ဘဂဝတာ။ အာဂမေဟိ, အာဝုသော, ယာဝ အရောဂေါ ဟောသိ။ အရောဂေါ အာကင်္ခမာနော စောဒေဿသီ’’တိ။ ဧဝဉ္စေ ဝုစ္စမာနော စောဒေတိ, အနာဒရိယေ ပါစိတ္တိယံ။ တေဟိ စေ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခူဟိ ပဝါရိယမာနေ အဂိလာနော ဂိလာနဿ ပဝါရဏံ ဌပေတိ, သော ဧဝမဿ ဝစနီယော – ‘‘အယံ ခေါ, အာဝုသော, ဘိက္ခု ဂိလာနော။ ဂိလာနော စ အနနုယောဂက္ခမော ဝုတ္တော ဘဂဝတာ။ အာဂမေဟိ, အာဝုသော, ယာဝါယံ ဘိက္ခု အရောဂေါ ဟောတိ။ အရောဂံ အာကင်္ခမာနော စောဒေဿသီ’’တိ။ ဧဝဉ္စေ ဝုစ္စမာနော စောဒေတိ, အနာဒရိယေ ပါစိတ္တိယံ။ တေဟိ စေ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခူဟိ ပဝါရိယမာနေ ဂိလာနော ဂိလာနဿ ပဝါရဏံ ဌပေတိ, သော ဧဝမဿ ဝစနီယော – ‘‘အာယသ္မန္တာ ခေါ ဂိလာနာ။ ဂိလာနော စ အနနုယောဂက္ခမော ဝုတ္တော ဘဂဝတာ။ အာဂမေဟိ, အာဝုသော, ယာဝ အရောဂါ ဟောထ။ အရောဂေါ အရောဂံ အာကင်္ခမာနော စောဒေဿသီ’’တိ [ယာဝ အရောဂေါ ဟောတိ, အရောဂံ အာကင်္ခမာနော စောဒေဿသီတိ (က။)]။ ဧဝဉ္စေ ဝုစ္စမာနော စောဒေတိ, အနာဒရိယေ ပါစိတ္တိယံ။ တေဟိ စေ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခူဟိ ပဝါရိယမာနေ အဂိလာနော အဂိလာနဿ ပဝါရဏံ ဌပေတိ, ဥဘော သံဃေန သမနုယုဉ္ဇိတွာ သမနုဂါဟိတွာ [သမနုဘာသိတွာ (သီ။)] ယထာဓမ္မံ ကာရာပေတွာ သံဃေန ပဝါရေတဗ္ဗန္တိ။
ဘဏ္ဍနကာရကဝတ္ထု နိဋ္ဌိတံ။
၁၄၅။ ပဝါရဏာသင်္ဂဟော
မြန်֍ ၂၄၁။ တေန ခေါ ပန သမယေန သမ္ဗဟုလာ သန္ဒိဋ္ဌာ သမ္ဘတ္တာ ဘိက္ခူ ကောသလေသု ဇနပဒေ အညတရသ္မိံ အာဝါသေ ဝဿံ ဥပဂစ္ဆိံသု။ တေသံ သမဂ္ဂါနံ သမ္မောဒမာနာနံ အဝိဝဒမာနာနံ ဝိဟရတံ အညတရော ဖာသုဝိဟာရော အဓိဂတော ဟောတိ။ အထ ခေါ တေသံ ဘိက္ခူနံ ဧတဒဟောသိ – ‘‘အမှာကံ ခေါ သမဂ္ဂါနံ သမ္မောဒမာနာနံ အဝိဝဒမာနာနံ ဝိဟရတံ အညတရော ဖာသုဝိဟာရော အဓိဂတော။ သစေ မယံ ဣဒါနိ
(ဝိ၊၃၊၂၆၂။)
ပဝါရေဿာမ, သိယာပိ ဘိက္ခူ ပဝါရေတွာ စာရိကံ ပက္ကမေယျုံ။ ဧဝံ မယံ ဣမမှာ ဖာသုဝိဟာရာ ပရိဗာဟိရာ ဘဝိဿာမ။ ကထံ နု ခေါ အမှေဟိ ပဋိပဇ္ဇိတဗ္ဗ’’န္တိ? ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။
ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, သမ္ဗဟုလာ သန္ဒိဋ္ဌာ သမ္ဘတ္တာ ဘိက္ခူ အညတရသ္မိံ အာဝါသေ ဝဿံ ဥပဂစ္ဆန္တိ။ တေသံ သမဂ္ဂါနံ သမ္မောဒမာနာနံ အဝိဝဒမာနာနံ ဝိဟရတံ အညတရော ဖာသုဝိဟာရော အဓိဂတော ဟောတိ။ တတြ စေ ဘိက္ခူနံ ဧဝံ ဟောတိ – ‘‘အမှာကံ ခေါ သမဂ္ဂါနံ သမ္မောဒမာနာနံ အဝိဝဒမာနာနံ ဝိဟရတံ အညတရော ဖာသုဝိဟာရော အဓိဂတော။ သစေ မယံ ဣဒါနိ ပဝါရေဿာမ, သိယာပိ ဘိက္ခူ ပဝါရေတွာ စာရိကံ ပက္ကမေယျုံ။ ဧဝံ မယံ ဣမမှာ ဖာသုဝိဟာရာ ပရိဗာဟိရာ ဘဝိဿာမာ’’တိ, အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, တေဟိ ဘိက္ခူဟိ ပဝါရဏာသင်္ဂဟံ ကာတုံ။ ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ကာတဗ္ဗော။ သဗ္ဗေဟေဝ ဧကဇ္ဈံ သန္နိပတိတဗ္ဗံ – သန္နိပတိတွာ ဗျတ္တေန ဘိက္ခုနာ ပဋိဗလေန သံဃော ဉာပေတဗ္ဗော –
‘‘သုဏာတု မေ, ဘန္တေ, သံဃော။ အမှာကံ သမဂ္ဂါနံ သမ္မောဒမာနာနံ အဝိဝဒမာနာနံ ဝိဟရတံ အညတရော ဖာသုဝိဟာရော အဓိဂတော။ သစေ မယံ ဣဒါနိ ပဝါရေဿာမ, သိယာပိ ဘိက္ခူ ပဝါရေတွာ စာရိကံ ပက္ကမေယျုံ။ ဧဝံ မယံ ဣမမှာ ဖာသုဝိဟာရာ ပရိဗာဟိရာ ဘဝိဿာမ။ ယဒိ သံဃဿ ပတ္တကလ္လံ, သံဃော ပဝါရဏာသင်္ဂဟံ ကရေယျ, ဣဒါနိ ဥပေါသထံ ကရေယျ, ပါတိမောက္ခံ ဥဒ္ဒိသေယျ, အာဂမေ ဇုဏှေ ကောမုဒိယာ စာတုမာသိနိယာ ပဝါရေယျ။ ဧသာ ဉတ္တိ။
‘‘သုဏာတု မေ, ဘန္တေ, သံဃော။ အမှာကံ သမဂ္ဂါနံ သမ္မောဒမာနာနံ အဝိဝဒမာနာနံ ဝိဟရတံ အညတရော ဖာသုဝိဟာရော အဓိဂတော။ သစေ မယံ ဣဒါနိ ပဝါရေဿာမ, သိယာပိ ဘိက္ခူ ပဝါရေတွာ စာရိကံ ပက္ကမေယျုံ။ ဧဝံ မယံ ဣမမှာ ဖာသုဝိဟာရာ ပရိဗာဟိရာ ဘဝိဿာမ။ သံဃော ပဝါရဏာသင်္ဂဟံ ကရောတိ, ဣဒါနိ ဥပေါသထံ ကရိဿတိ, ပါတိမောက္ခံ ဥဒ္ဒိသိဿတိ, အာဂမေ ဇုဏှေ ကောမုဒိယာ စာတုမာသိနိယာ ပဝါရေဿတိ။ ယဿာယသ္မတော ခမတိ ပဝါရဏာသင်္ဂဟဿ ကရဏံ, ဣဒါနိ ဥပေါသထံ ကရိဿတိ, ပါတိမောက္ခံ ဥဒ္ဒိသိဿတိ, အာဂမေ ဇုဏှေ ကောမုဒိယာ စာတုမာသိနိယာ ပဝါရေဿတိ, သော တုဏှဿ၊ ယဿ နက္ခမတိ, သော ဘာသေယျ။
(ဝိ၊၃၊၂၆၃။)
ကတော သံဃေန ပဝါရဏာသင်္ဂဟော, ဣဒါနိ ဥပေါသထံ ကရိဿတိ, ပါတိမောက္ခံ ဥဒ္ဒိသိဿတိ, အာဂမေ ဇုဏှေ ကောမုဒိယာ စာတုမာသိနိယာ ပဝါရေဿတိ။ ခမတိ သံဃဿ, တသ္မာ တုဏှီ, ဧဝမေတံ ဓာရယာမီ’’တိ။
တေဟိ စေ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခူဟိ ကတေ ပဝါရဏာသင်္ဂဟေ အညတရော ဘိက္ခု ဧဝံ ဝဒေယျ – ‘‘ဣစ္ဆာမဟံ, အာဝုသော, ဇနပဒစာရိကံ ပက္ကမိတုံ၊ အတ္ထိ မေ ဇနပဒေ ကရဏီယ’’န္တိ, သော ဧဝမဿ ဝစနီယော – ‘‘သာဓာဝုသော, ပဝါရေတွာ ဂစ္ဆာဟီ’’တိ။ သော စေ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု ပဝါရယမာနော အညတရဿ ဘိက္ခုနော ပဝါရဏံ ဌပေတိ, သော ဧဝမဿ ဝစနီယော – ‘‘အနိဿရော ခေါ မေ တွံ, အာဝုသော, ပဝါရဏာယ, န တာဝါဟံ ပဝါရေဿာမီ’’တိ။ တဿ စေ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနော ပဝါရယမာနဿ အညတရော ဘိက္ခု တဿ ဘိက္ခုနော ပဝါရဏံ ဌပေတိ, ဥဘော သံဃေန သမနုယုဉ္ဇိတွာ သမနုဂါဟိတွာ ယထာဓမ္မံ ကာရာပေတဗ္ဗာ။ သော စေ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု ဇနပဒေ တံ ကရဏီယံ တီရေတွာ ပုနဒေဝ အန္တော ကောမုဒိယာ စာတုမာသိနိယာ တံ အာဝါသံ အာဂစ္ဆတိ, တေဟိ စေ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခူဟိ ပဝါရိယမာနေ အညတရော ဘိက္ခု တဿ ဘိက္ခုနော ပဝါရဏံ ဌပေတိ, သော ဧဝမဿ ဝစနီယော – ‘‘အနိဿရော ခေါ မေ တွံ, အာဝုသော, ပဝါရဏာယ၊ ပဝါရိတော အဟ’’န္တိ။ တေဟိ စေ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခူဟိ ပဝါရိယမာနေ သော ဘိက္ခု အညတရဿ ဘိက္ခုနော ပဝါရဏံ ဌပေတိ, ဥဘော သံဃေန သမနုယုဉ္ဇိတွာ သမနုဂါဟိတွာ ယထာဓမ္မံ ကာရာပေတွာ သံဃေန ပဝါရေတဗ္ဗန္တိ။
ပဝါရဏာသင်္ဂဟော နိဋ္ဌိတော။
ပဝါရဏာက္ခန္ဓကော စတုတ္ထော။
၁၄၆။ တဿုဒ္ဒါနံ
ဝဿံဝုဋ္ဌာ ကောသလေသု, အဂမုံ သတ္ထု ဒဿနံ၊
အဖာသုံ ပသုသံဝါသံ, အညမညာနုလောမတာ။
ပဝါရေန္တာ ပဏာမဉ္စ [ပဝါရေန္တာသနေ ဒွေ စ (သီ။ သျာ။)], ကမ္မံ ဂိလာနဉာတကာ၊
ရာဇာ စောရာ စ ဓုတ္တာ စ, ဘိက္ခုပစ္စတ္ထိကာ တထာ။
ပဉ္စ စတုတယော ဒွေကော, အာပန္နော ဝေမတီ သရိ၊
သဗ္ဗော သံဃော ဝေမတိကော, ဗဟူ သမာ စ ထောကိကာ။
(ဝိ၊၃၊၂၆၄။)
အာဝါသိကာ စာတုဒ္ဒသ, လိင်္ဂသံဝါသကာ ဥဘော၊
ဂန္တဗ္ဗံ န နိသိန္နာယ, ဆန္ဒဒါနေ ပဝါရဏာ [ဆန္ဒဒါနပဝါရဏာ (က။)]။
သဝရေဟိ ခေပိတာ မေဃော, အန္တရာ စ ပဝါရဏာ၊
န ဣစ္ဆန္တိ ပုရမှာကံ, အဋ္ဌပိတာ စ ဘိက္ခုနော။
ကိမှိ ဝါတိ ကတမဉ္စ, ဒိဋ္ဌေန သုတသင်္ကာယ၊
စောဒကော စုဒိတကော စ, ထုလ္လစ္စယံ ဝတ္ထု ဘဏ္ဍနံ၊
ပဝါရဏာသင်္ဂဟော စ, အနိဿရော ပဝါရယေတိ။
ဣမမှိ ခန္ဓကေ ဝတ္ထူနိ ဆစတ္တာရီသာတိ။
ပဝါရဏာက္ခန္ဓကော နိဋ္ဌိတော။
(ဝိ၊၃၊၂၆၅။)
၅။ စမ္မက္ခန္ဓကော
၁၄၇။ သောဏကောဠိဝိသဝတ္ထု
မြန်֍ ၂၄၂။ တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ ရာဇဂဟေ ဝိဟရတိ ဂိဇ္ဈကူဋေ ပဗ္ဗတေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ရာဇာ မာဂဓော သေနိယော ဗိမ္ဗိသာရော အသီတိယာ ဂါမသဟဿေသု ဣဿရိယာဓိပစ္စံ ရဇ္ဇံ ကာရေတိ။ တေန ခေါ ပန သမယေန စမ္ပာယံ သောဏော နာမ ကောဠိဝိသော [ကောဠိဝီသော (သီ။)] သေဋ္ဌိပုတ္တော သုခုမာလော ဟောတိ။ တဿ ပါဒတလေသု လောမာနိ ဇာတာနိ ဟောန္တိ။ အထ ခေါ ရာဇာ မာဂဓော သေနိယော ဗိမ္ဗိသာရော တာနိ အသီတိ ဂါမိကသဟဿာနိ သန္နိပါတာပေတွာ ကေနစိဒေဝ ကရဏီယေန သောဏဿ ကောဠိဝိသဿ သန္တိကေ ဒူတံ ပါဟေသိ – အာဂစ္ဆတု သောဏော, ဣစ္ဆာမိ သောဏဿ အာဂတန္တိ။ အထ ခေါ သောဏဿ ကောဠိဝိသဿ မာတာပိတရော သောဏံ ကောဠိဝိသံ ဧတဒဝေါစုံ – ‘‘ရာဇာ တေ, တာတ သောဏ, ပါဒေ ဒက္ခိတုကာမော။ မာ ခေါ တွံ, တာတ သောဏ, ယေန ရာဇာ တေန ပါဒေ အဘိပ္ပသာရေယျာသိ။ ရညော ပုရတော ပလ္လင်္ကေန နိသီဒ။ နိသိန္နဿ တေ ရာဇာ ပါဒေ ဒက္ခိဿတီ’’တိ။ အထ ခေါ သောဏံ ကောဠိဝိသံ သိဝိကာယ အာနေသုံ။ အထ ခေါ သောဏော ကောဠိဝိသော ယေန ရာဇာ မာဂဓော သေနိယော ဗိမ္ဗိသာရော တေနုပသင်္ကမိ, ဥပသင်္ကမိတွာ ရာဇာနံ မာဂဓံ သေနိယံ ဗိမ္ဗိသာရံ အဘိဝါဒေတွာ ရညော ပုရတော ပလ္လင်္ကေန နိသီဒိ။ အဒ္ဒသာ ခေါ ရာဇာ မာဂဓော သေနိယော ဗိမ္ဗိသာရော သောဏဿ ကောဠိဝိသဿ ပါဒတလေသု လောမာနိ ဇာတာနိ။ အထ ခေါ ရာဇာ မာဂဓော သေနိယော ဗိမ္ဗိသာရော တာနိ အသီတိ ဂါမိကသဟဿာနိ ဒိဋ္ဌဓမ္မိကေ အတ္ထေ အနုသာသိတွာ ဥယျောဇေသိ – ‘‘တုမှေ ခွတ္ထ, ဘဏေ, မယာ ဒိဋ္ဌဓမ္မိကေ အတ္ထေ အနုသာသိတာ၊ ဂစ္ဆထ, တံ ဘဂဝန္တံ ပယိရုပါသထ၊ သော နော ဘဂဝါ သမ္ပရာယိကေ အတ္ထေ အနုသာသိဿတီ’’တိ။
အထ ခေါ တာနိ အသီတိ ဂါမိကသဟဿာနိ ယေန ဂိဇ္ဈကူဋော ပဗ္ဗတော တေနုပသင်္ကမိံသု။ တေန ခေါ ပန သမယေန အာယသ္မာ သာဂတော ဘဂဝတော ဥပဋ္ဌာကော ဟောတိ။ အထ ခေါ တာနိ အသီတိ ဂါမိကသဟဿာနိ ယေနာယသ္မာ သာဂတော တေနုပသင်္ကမိံသု, ဥပသင်္ကမိတွာ
(ဝိ၊၃၊၂၆၆။)
အာယသ္မန္တံ သာဂတံ ဧတဒဝေါစုံ – ‘‘ဣမာနိ, ဘန္တေ, အသီတိ ဂါမိကသဟဿာနိ ဣဓူပသင်္ကန္တာနိ ဘဂဝန္တံ ဒဿနာယ၊ သာဓု မယံ, ဘန္တေ, လဘေယျာမ ဘဂဝန္တံ ဒဿနာယာ’’တိ။ ‘‘တေန ဟိ တုမှေ အာယသ္မန္တော မုဟုတ္တံ ဣဓေဝ တာဝ ဟောထ, ယာဝါဟံ ဘဂဝန္တံ ပဋိဝေဒေမီ’’တိ။ အထ ခေါ အာယသ္မာ သာဂတော တေသံ အသီတိယာ ဂါမိကသဟဿာနံ ပုရတော ပေက္ခမာနာနံ ပါဋိကာယ နိမုဇ္ဇိတွာ ဘဂဝတော ပုရတော ဥမ္မုဇ္ဇိတွာ ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ဣမာနိ, ဘန္တေ, အသီတိ ဂါမိကသဟဿာနိ ဣဓူပသင်္ကန္တာနိ ဘဂဝန္တံ ဒဿနာယ၊ ယဿ ဒါနိ, ဘန္တေ, ဘဂဝါ ကာလံ မညတီ’’တိ။ ‘‘တေန ဟိ တွံ, သာဂတ, ဝိဟာရပစ္ဆာယာယံ အာသနံ ပညပေဟီ’’တိ။ ‘‘ဧဝံ, ဘန္တေ’’တိ ခေါ အာယသ္မာ သာဂတော ဘဂဝတော ပဋိဿုဏိတွာ ပီဌံ ဂဟေတွာ ဘဂဝတော ပုရတော နိမုဇ္ဇိတွာ တေသံ အသီတိယာ ဂါမိကသဟဿာနံ ပုရတော ပေက္ခမာနာနံ ပါဋိကာယ ဥမ္မုဇ္ဇိတွာ ဝိဟာရပစ္ဆာယာယံ အာသနံ ပညပေတိ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ဝိဟာရာ နိက္ခမိတွာ ဝိဟာရပစ္ဆာယာယံ ပညတ္တေ အာသနေ နိသီဒိ။ အထ ခေါ တာနိ အသီတိ ဂါမိကသဟဿာနိ ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိံသု, ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိံသု။ အထ ခေါ တာနိ အသီတိ ဂါမိကသဟဿာနိ အာယသ္မန္တံယေဝ သာဂတံ သမန္နာဟရန္တိ, နော တထာ ဘဂဝန္တံ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ တေသံ အသီတိယာ ဂါမိကသဟဿာနံ စေတသာ စေတောပရိဝိတက္ကမညာယ အာယသ္မန္တံ သာဂတံ အာမန္တေသိ – ‘‘တေန ဟိ တွံ, သာဂတ, ဘိယျောသောမတ္တာယ ဥတ္တရိမနုဿဓမ္မံ ဣဒ္ဓိပါဋိဟာရိယံ ဒဿေဟီ’’တိ။ ‘‘ဧဝံ, ဘန္တေ’’တိ ခေါ အာယသ္မာ သာဂတော ဘဂဝတော ပဋိဿုဏိတွာ ဝေဟာသံ အဗ္ဘုဂ္ဂန္တွာ အာကာသေ အန္တလိက္ခေ စင်္ကမတိပိ, တိဋ္ဌတိပိ, နိသီဒတိပိ, သေယျမ္ပိ ကပ္ပေတိ, ဓူမာယတိပိ [ဓူပါယတိပိ (သီ။), ပဓူပါယတိပိ (သျာ။)] ပဇ္ဇလတိပိ, အန္တရဓာယတိပိ။ အထ ခေါ အာယသ္မာ သာဂတော အာကာသေ အန္တလိက္ခေ အနေကဝိဟိတံ ဥတ္တရိမနုဿဓမ္မံ ဣဒ္ဓိပါဋိဟာရိယံ ဒဿေတွာ ဘဂဝတော ပါဒေသု သိရသာ နိပတိတွာ ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘သတ္ထာ မေ, ဘန္တေ, ဘဂဝါ၊ သာဝကောဟမသ္မိ။ သတ္ထာ မေ, ဘန္တေ, ဘဂဝါ၊ သာဝကောဟမသ္မီ’’တိ။ အထ ခေါ တာနိ အသီတိ ဂါမိကသဟဿာနိ ‘‘အစ္ဆရိယံ ဝတ ဘော! အဗ္ဘုတံ ဝတ ဘော! သာဝကောပိ နာမ ဧဝံ မဟိဒ္ဓိကော ဘဝိဿတိ, ဧဝံ မဟာနုဘာဝေါ, အဟော နူန သတ္ထာ’’တိ ဘဂဝန္တံယေဝ သမန္နာဟရန္တိ, နော တထာ အာယသ္မန္တံ သာဂတံ။
(ဝိ၊၃၊၂၆၇။)
အထ ခေါ ဘဂဝါ တေသံ အသီတိယာ ဂါမိကသဟဿာနံ စေတသာ စေတောပရိဝိတက္ကမညာယ အနုပုဗ္ဗိံ ကထံ ကထေသိ, သေယျထိဒံ – ဒါနကထံ သီလကထံ သဂ္ဂကထံ, ကာမာနံ အာဒီနဝံ ဩကာရံ သံကိလေသံ, နေက္ခမ္မေ အာနိသံသံ ပကာသေသိ။ ယဒါ တေ ဘဂဝါ အညာသိ ကလ္လစိတ္တေ, မုဒုစိတ္တေ, ဝိနီဝရဏစိတ္တေ, ဥဒဂ္ဂစိတ္တေ, ပသန္နစိတ္တေ, အထ ယာ ဗုဒ္ဓါနံ သာမုက္ကံသိကာ ဓမ္မဒေသနာ, တံ ပကာသေသိ – ဒုက္ခံ, သမုဒယံ, နိရောဓံ, မဂ္ဂံ။ သေယျထာပိ နာမ သုဒ္ဓံ ဝတ္ထံ အပဂတကာဠကံ သမ္မဒေဝ ရဇနံ ပဋိဂ္ဂဏှေယျ, ဧဝမေဝံ တေသံ အသီတိယာ ဂါမိကသဟဿာနံ တသ္မိံယေဝ အာသနေ ဝိရဇံ ဝီတမလံ ဓမ္မစက္ခုံ ဥဒပါဒိ – ‘‘ယံကိဉ္စိ သမုဒယဓမ္မံ, သဗ္ဗံ တံ နိရောဓဓမ္မ’’န္တိ။ တေ ဒိဋ္ဌဓမ္မာ ပတ္တဓမ္မာ ဝိဒိတဓမ္မာ ပရိယောဂါဠှဓမ္မာ တိဏ္ဏဝိစိကိစ္ဆာ ဝိဂတကထံကထာ ဝေသာရဇ္ဇပ္ပတ္တာ အပရပ္ပစ္စယာ သတ္ထုသာသနေ ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစုံ – ‘‘အဘိက္ကန္တံ, ဘန္တေ, အဘိက္ကန္တံ, ဘန္တေ။ သေယျထာပိ, ဘန္တေ, နိက္ကုဇ္ဇိတံ ဝါ ဥက္ကုဇ္ဇေယျ, ပဋိစ္ဆန္နံ ဝါ ဝိဝရေယျ, မူဠှဿ ဝါ မဂ္ဂံ အာစိက္ခေယျ, အန္ဓကာရေ ဝါ တေလပဇ္ဇောတံ ဓာရေယျ – ‘‘စက္ခုမန္တော ရူပါနိ ဒက္ခန္တီ’’တိ, ဧဝမေဝံ ဘဂဝတာ အနေကပရိယာယေန ဓမ္မော ပကာသိတော။ ဧတေ မယံ, ဘန္တေ, ဘဂဝန္တံ သရဏံ ဂစ္ဆာမ။ ဓမ္မဉ္စ, ဘိက္ခုသံဃဉ္စ။ ဥပါသကေ နော ဘဂဝါ ဓာရေတု အဇ္ဇတဂ္ဂေ ပါဏုပေတေ သရဏံ ဂတေ’’တိ။
သောဏဿ ပဗ္ဗဇ္ဇာ
မြန်֍ ၂၄၃။ အထ ခေါ သောဏဿ ကောဠိဝိသဿ ဧတဒဟောသိ ‘‘ယထာ ယထာ ခေါ အဟံ ဘဂဝတာ ဓမ္မံ ဒေသိတံ အာဇာနာမိ, နယိဒံ သုကရံ အဂါရံ အဇ္ဈာဝသတာ ဧကန္တပရိပုဏ္ဏံ ဧကန္တပရိသုဒ္ဓံ သင်္ခလိခိတံ ဗြဟ္မစရိယံ စရိတုံ၊ ယံနူနာဟံ ကေသမဿုံ ဩဟာရေတွာ ကာသာယာနိ ဝတ္ထာနိ အစ္ဆာဒေတွာ အဂါရသ္မာ အနဂါရိယံ ပဗ္ဗဇေယျ’’န္တိ။ အထ ခေါ တာနိ အသီတိ ဂါမိကသဟဿာနိ ဘဂဝတော ဘာသိတံ အဘိနန္ဒိတွာ အနုမောဒိတွာ ဥဋ္ဌာယာသနာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ပဒက္ခိဏံ ကတွာ ပက္ကမိသုံ။ အထ ခေါ သောဏော ကောဠိဝိသော အစိရပက္ကန္တေသု တေသု အသီတိယာ ဂါမိကသဟဿေသု ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ, ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ သောဏော ကောဠိဝိသော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ယထာ ယထာဟံ, ဘန္တေ, ဘဂဝတာ ဓမ္မံ ဒေသိတံ အာဇာနာမိ, နယိဒံ သုကရံ အဂါရံ အဇ္ဈာဝသတာ ဧကန္တပရိပုဏ္ဏံ ဧကန္တပရိသုဒ္ဓံ သင်္ခလိခိတံ ဗြဟ္မစရိယံ စရိတုံ။ ဣစ္ဆာမဟံ, ဘန္တေ, ကေသမဿုံ
(ဝိ၊၃၊၂၆၈။)
ဩဟာရေတွာ ကာသာယာနိ ဝတ္ထာနိ အစ္ဆာဒေတွာ အဂါရသ္မာ အနဂါရိယံ ပဗ္ဗဇိတုံ။ ပဗ္ဗာဇေတု မံ, ဘန္တေ, ဘဂဝါ’’တိ။ အလတ္ထ ခေါ သောဏော ကောဠိဝိသော ဘဂဝတော သန္တိကေ ပဗ္ဗဇ္ဇံ, အလတ္ထ ဥပသမ္ပဒံ။ အစိရုပသမ္ပန္နော စ ပနာယသ္မာ သောဏော သီတဝနေ ဝိဟရတိ။ တဿ အစ္စာရဒ္ဓဝီရိယဿ စင်္ကမတော ပါဒါ ဘိဇ္ဇိံသု။ စင်္ကမော လောဟိတေန ဖုဋော ဟောတိ, သေယျထာပိ ဂဝါဃာတနံ။ [ဣတော ပရံ ယာဝ ဣမဿ ဝတ္ထုဿ အဝသာနံ တာဝ ပါဌော အ။ နိ။ ၆။၅၅ အာဒယော] အထ ခေါ အာယသ္မတော သောဏဿ ရဟောဂတဿ ပဋိသလ္လီနဿ ဧဝံ စေတသော ပရိဝိတက္ကော ဥဒပါဒိ – ‘‘ယေ ခေါ ကေစိ ဘဂဝတော သာဝကာ အာရဒ္ဓဝီရိယာ ဝိဟရန္တိ, အဟံ တေသံ အညတရော။ အထ စ ပန မေ နာနုပါဒါယ အာသဝေဟိ စိတ္တံ ဝိမုစ္စတိ။ သံဝိဇ္ဇန္တိ ခေါ ပန မေ ကုလေ ဘောဂါ၊ သက္ကာ ဘောဂေ စ ဘုဉ္ဇိတုံ, ပုညာနိ စ ကာတုံ။ ယံနူနာဟံ ဟီနာယာဝတ္တိတွာ ဘောဂေ စ ဘုဉ္ဇေယျံ, ပုညာနိ စ ကရေယျ’’န္တိ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ အာယသ္မတော သောဏဿ စေတသာ စေတောပရိဝိတက္ကမညာယ – သေယျထာပိ နာမ ဗလဝါ ပုရိသော သမိဉ္ဇိတံ ဝါ ဗာဟံ ပသာရေယျ, ပသာရိတံ ဝါ ဗာဟံ သမိဉ္ဇေယျ ဧဝမေဝ – ဂိဇ္ဈကူဋေ ပဗ္ဗတေ အန္တရဟိတော သီတဝနေ ပါတုရဟောသိ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ သမ္ဗဟုလေဟိ ဘိက္ခူဟိ သဒ္ဓိံ သေနာသနစာရိကံ အာဟိဏ္ဍန္တော ယေနာယသ္မတော သောဏဿ စင်္ကမော တေနုပသင်္ကမိ။ အဒ္ဒသာ ခေါ ဘဂဝါ အာယသ္မတော သောဏဿ စင်္ကမံ လောဟိတေန ဖုဋံ, ဒိသွာန ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ – ‘‘ကဿ နွာယံ, ဘိက္ခဝေ, စင်္ကမော လောဟိတေန ဖုဋော, သေယျထာပိ ဂဝါဃာတန’’န္တိ? ‘‘အာယသ္မတော, ဘန္တေ, သောဏဿ အစ္စာရဒ္ဓဝီရိယဿ စင်္ကမတော ပါဒါ ဘိဇ္ဇိံသု။ တဿာယံ စင်္ကမော လောဟိတေန ဖုဋော, သေယျထာပိ ဂဝါဃာတန’’န္တိ။
အထ ခေါ ဘဂဝါ ယေနာယသ္မတော သောဏဿ ဝိဟာရော တေနုပသင်္ကမိ, ဥပသင်္ကမိတွာ ပညတ္တေ အာသနေ နိသီဒိ။ အာယသ္မာပိ ခေါ သောဏော ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နံ ခေါ အာယသ္မန္တံ သောဏံ ဘဂဝါ ဧတဒဝေါစ – ‘‘နနု တေ, သောဏ, ရဟောဂတဿ ပဋိသလ္လီနဿ ဧဝံ စေတသော ပရိဝိတက္ကော ဥဒပါဒိ – ‘ယေ ခေါ ကေစိ ဘဂဝတော သာဝကာ အာရဒ္ဓဝီရိယာ ဝိဟရန္တိ, အဟံ တေသံ အညတရော။ အထ စ ပန မေ နာနုပါဒါယ အာသဝေဟိ စိတ္တံ ဝိမုစ္စတိ။ သံဝိဇ္ဇန္တိ ခေါ ပန မေ ကုလေ ဘောဂါ၊ သက္ကာ ဘောဂေ စ ဘုဉ္ဇိတုံ, ပုညာနိ စ ကာတုံ။ ယံနူနာဟံ ဟီနာယာဝတ္တိတွာ ဘောဂေ စ ဘုဉ္ဇေယျံ, ပုညာနိ စ ကရေယျ’’’န္တိ? ‘‘ဧဝံ,
(ဝိ၊၃၊၂၆၉။)
ဘန္တေ’’တိ။ ‘‘တံ ကိံ မညသိ, သောဏ, ကုသလော တွံ ပုဗ္ဗေ အဂါရိကဘူတော ဝီဏာယ တန္တိဿရေ’’တိ? ‘‘ဧဝံ, ဘန္တေ’’တိ။ ‘‘တံ ကိံ မညသိ, သောဏ, ယဒါ တေ ဝီဏာယ တန္တိယော အစ္စာယတာ ဟောန္တိ, အပိ နု တေ ဝီဏာ တသ္မိံ သမယေ သရဝတီ ဝါ ဟောတိ, ကမ္မညာ ဝါ’’တိ? ‘‘နော ဟေတံ, ဘန္တေ’’တိ။ ‘‘တံ ကိံ မညသိ, သောဏ, ယဒါ တေ ဝီဏာယ တန္တိယော အတိသိထိလာ ဟောန္တိ, အပိ နု တေ ဝီဏာ တသ္မိံ သမယေ သရဝတီ ဝါ ဟောတိ, ကမ္မညာ ဝါ’’တိ? ‘‘နော ဟေတံ, ဘန္တေ’’တိ။ ‘‘တံ ကိံ မညသိ, သောဏ, ယဒါ တေ ဝီဏာယ တန္တိယော နေဝ အစ္စာယတာ ဟောန္တိ နာတိသိထိလာ, သမေ ဂုဏေ ပတိဋ္ဌိတာ, အပိ နု တေ ဝီဏာ တသ္မိံ သမယေ သရဝတီ ဝါ ဟောတိ, ကမ္မညာ ဝါ’’တိ? ‘‘ဧဝံ, ဘန္တေ’’တိ။ ‘‘ဧဝမေဝ ခေါ, သောဏ, အစ္စာရဒ္ဓဝီရိယံ ဥဒ္ဓစ္စာယ သံဝတ္တတိ, အတိလီနဝီရိယံ ကောသဇ္ဇာယ သံဝတ္တတိ။ တသ္မာတိဟ တွံ, သောဏ, ဝီရိယသမတံ အဓိဋ္ဌဟ, ဣန္ဒြိယာနဉ္စ သမတံ ပဋိဝိဇ္ဈ, တတ္ထ စ နိမိတ္တံ ဂဏှာဟီ’’တိ။ ‘‘ဧဝံ, ဘန္တေ’’တိ ခေါ အာယသ္မာ သောဏော ဘဂဝတော ပစ္စဿောသိ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ အာယသ္မန္တံ သောဏံ ဣမိနာ ဩဝါဒေန ဩဝဒိတွာ – သေယျထာပိ နာမ ဗလဝါ ပုရိသော သမ္မိဉ္ဇိတံ ဝါ ဗာဟံ ပသာရေယျ, ပသာရိတံ ဝါ ဗာဟံ သမိဉ္ဇေယျ ဧဝမေဝ – သီတဝနေ အာယသ္မတော သောဏဿ သမ္မုခေ အန္တရဟိတော ဂိဇ္ဈကူဋေ ပဗ္ဗတေ ပါတုရဟောသိ။ အထ ခေါ အာယသ္မာ သောဏော အပရေန သမယေန ဝီရိယသမတံ အဓိဋ္ဌာသိ, ဣန္ဒြိယာနဉ္စ သမတံ ပဋိဝိဇ္ဈိ, တတ္ထ စ နိမိတ္တံ အဂ္ဂဟေသိ။ အထ ခေါ အာယသ္မာ သောဏော, ဧကော ဝူပကဋ္ဌော အပ္ပမတ္တော အာတာပီ ပဟိတတ္တော ဝိဟရန္တော, န စိရဿေဝ – ယဿတ္ထာယ ကုလပုတ္တာ သမ္မဒေဝ အဂါရသ္မာ အနဂါရိယံ ပဗ္ဗဇန္တိ – တဒနုတ္တရံ ဗြဟ္မစရိယပရိယောသာနံ ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတွာ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟာသိ။ ‘ခီဏာ ဇာတိ, ဝုသိတံ ဗြဟ္မစရိယံ, ကတံ ကရဏီယံ, နာပရံ ဣတ္ထတ္တာယာ’တိ အဘိညာသိ။ အညတရော စ ပနာယသ္မာ သောဏော အရဟတံ အဟောသိ။
မြန်֍ ၂၄၄။ အထ ခေါ အာယသ္မတော သောဏဿ အရဟတ္တပ္ပတ္တဿ ဧတဒဟောသိ – ‘‘ယံနူနာဟံ ဘဂဝတော သန္တိကေ အညံ ဗျာကရေယျ’’န္တိ။ အထ ခေါ အာယသ္မာ သောဏော ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ, ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ အာယသ္မာ သောဏော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ယော သော, ဘန္တေ, ဘိက္ခု အရဟံ ခီဏာသဝေါ ဝုသိတဝါ ကတကရဏီယော ဩဟိတဘာရော အနုပ္ပတ္တသဒတ္ထော
(ဝိ၊၃၊၂၇၀။)
ပရိက္ခီဏဘဝသညောဇနော သမ္မဒညာ ဝိမုတ္တော, သော ဆဋ္ဌာနာနိ အဓိမုတ္တော ဟောတိ – နေက္ခမ္မာဓိမုတ္တော ဟောတိ, ပဝိဝေကာဓိမုတ္တော ဟောတိ, အဗျာပဇ္ဇာဓိမုတ္တော ဟောတိ, ဥပါဒါနက္ခယာဓိမုတ္တော ဟောတိ, တဏှက္ခယာဓိမုတ္တော ဟောတိ, အသမ္မောဟာဓိမုတ္တော ဟောတိ။
‘‘သိယာ ခေါ ပန, ဘန္တေ, ဣဓေကစ္စဿ အာယသ္မတော ဧဝမဿ – ‘ကေဝလံ သဒ္ဓါမတ္တကံ နူန အယမာယသ္မာ နိဿာယ နေက္ခမ္မာဓိမုတ္တော’တိ, န ခေါ ပနေတံ, ဘန္တေ, ဧဝံ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ခီဏာသဝေါ, ဘန္တေ, ဘိက္ခု, ဝုသိတဝါ, ကတကရဏီယော, ကရဏီယမတ္တာနံ အသမနုပဿန္တော ကတဿ ဝါ ပဋိစယံ ခယာ ရာဂဿ ဝီတရာဂတ္တာ နေက္ခမ္မာဓိမုတ္တော ဟောတိ, ခယာ ဒေါသဿ ဝီတဒေါသတ္တာ နေက္ခမ္မာဓိမုတ္တော ဟောတိ, ခယာ မောဟဿ ဝီတမောဟတ္တာ နေက္ခမ္မာဓိမုတ္တော ဟောတိ။
‘‘သိယာ ခေါ ပန, ဘန္တေ, ဣဓေကစ္စဿ အာယသ္မတော ဧဝမဿ – ‘လာဘသက္ကာရသိလောကံ နူန အယမာယသ္မာ နိကာမယမာနော ပဝိဝေကာဓိမုတ္တော’တိ။ န ခေါ ပနေတံ, ဘန္တေ, ဧဝံ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ခီဏာသဝေါ, ဘန္တေ, ဘိက္ခု, ဝုသိတဝါ, ကတကရဏီယော, ကရဏီယမတ္တာနံ [ကရဏီယံ အတ္တနော (အင်္ဂုတ္တရပါဠိယံ)] အသမနုပဿန္တော ကတဿ ဝါ ပဋိစယံ, ခယာ ရာဂဿ ဝီတရာဂတ္တာ ပဝိဝေကာဓိမုတ္တော ဟောတိ, ခယာ ဒေါသဿ ဝီတဒေါသတ္တာ ပဝိဝေကာဓိမုတ္တော ဟောတိ, ခယာ မောဟဿ ဝီတမောဟတ္တာ ပဝိဝေကာဓိမုတ္တော ဟောတိ။
‘‘သိယာ ခေါ ပန, ဘန္တေ, ဣဓေကစ္စဿ အာယသ္မတော ဧဝမဿ – ‘သီလဗ္ဗတပရာမာသံ နူန အယမာယသ္မာ သာရတော ပစ္စာဂစ္ဆန္တော အဗျာပဇ္ဇာဓိမုတ္တော’တိ။ န ခေါ ပနေတံ, ဘန္တေ, ဧဝံ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ခီဏာသဝေါ, ဘန္တေ, ဘိက္ခု, ဝုသိတဝါ, ကတကရဏီယော, ကရဏီယမတ္တာနံ အသမနုပဿန္တော ကတဿ ဝါ ပဋိစယံ, ခယာ ရာဂဿ ဝီတရာဂတ္တာ အဗျာပဇ္ဇာဓိမုတ္တော ဟောတိ, ခယာ ဒေါသဿ ဝီတဒေါသတ္တာ အဗျာပဇ္ဇာဓိမုတ္တော ဟောတိ, ခယာ မောဟဿ ဝီတမောဟတ္တာ အဗျာပဇ္ဇာဓိမုတ္တော ဟောတိ။
‘‘ခယာ ရာဂဿ ဝီတရာဂတ္တာ ဥပါဒါနက္ခယာဓိမုတ္တော ဟောတိ, ခယာ ဒေါသဿ ဝီတဒေါသတ္တာ ဥပါဒါနက္ခယာဓိမုတ္တော ဟောတိ, ခယာ မောဟဿ ဝီတမောဟတ္တာ ဥပါဒါနက္ခယာဓိမုတ္တော ဟောတိ။
(ဝိ၊၃၊၂၇၁။)
‘‘ခယာ ရာဂဿ ဝီတရာဂတ္တာ တဏှက္ခယာဓိမုတ္တော ဟောတိ, ခယာ ဒေါသဿ ဝီတဒေါသတ္တာ တဏှက္ခယာဓိမုတ္တော ဟောတိ, ခယာ မောဟဿ ဝီတမောဟတ္တာ တဏှက္ခယာဓိမုတ္တော ဟောတိ။
‘‘ခယာ ရာဂဿ ဝီတရာဂတ္တာ အသမ္မောဟာဓိမုတ္တော ဟောတိ, ခယာ ဒေါသဿ ဝီတဒေါသတ္တာ အသမ္မောဟာဓိမုတ္တော ဟောတိ, ခယာ မောဟဿ ဝီတမောဟတ္တာ အသမ္မောဟာဓိမုတ္တော ဟောတိ။
‘‘ဧဝံ သမ္မာ ဝိမုတ္တစိတ္တဿ, ဘန္တေ, ဘိက္ခုနော ဘုသာ စေပိ စက္ခုဝိညေယျာ ရူပါ စက္ခုဿ အာပါထံ အာဂစ္ဆန္တိ, နေဝဿ စိတ္တံ ပရိယာဒိယန္တိ။ အမိဿီကတမေဝဿ စိတ္တံ ဟောတိ, ဌိတံ, အာနေဉ္ဇပ္ပတ္တံ, ဝယဉ္စဿာနုပဿတိ။ ဘုသာ စေပိ သောတဝိညေယျာ သဒ္ဒါ…ပေ… ဃာနဝိညေယျာ ဂန္ဓာ… ဇိဝှါဝိညေယျာ ရသာ… ကာယဝိညေယျာ ဖောဋ္ဌဗ္ဗာ… မနောဝိညေယျာ ဓမ္မာ မနဿ အာပါထံ အာဂစ္ဆန္တိ, နေဝဿ စိတ္တံ ပရိယာဒိယန္တိ၊ အမိဿီကတမေဝဿ စိတ္တံ ဟောတိ, ဌိတံ, အာနေဉ္ဇပ္ပတ္တံ, ဝယဉ္စဿာနုပဿတိ။ သေယျထာပိ, ဘန္တေ, သေလော ပဗ္ဗတော အစ္ဆိဒ္ဒေါ အသုသိရော ဧကဂ္ဃနော, ပုရတ္ထိမာယ စေပိ ဒိသာယ အာဂစ္ဆေယျ ဘုသာ ဝါတဝုဋ္ဌိ, နေဝ နံ သင်္ကမ္ပေယျ န သမ္ပကမ္ပေယျ န သမ္ပဝေဓေယျ၊ ပစ္ဆိမာယ စေပိ ဒိသာယ အာဂစ္ဆေယျ ဘုသာ ဝါတဝုဋ္ဌိ…ပေ… ဥတ္တရာယ စေပိ ဒိသာယ…ပေ… ဒက္ခိဏာယ စေပိ ဒိသာယ အာဂစ္ဆေယျ ဘုသာ ဝါတဝုဋ္ဌိ, နေဝ နံ သင်္ကမ္ပေယျ န သမ္ပကမ္ပေယျ န သမ္ပဝေဓေယျ, ဧဝမေဝ ခေါ, ဘန္တေ, ဧဝံ သမ္မာ ဝိမုတ္တစိတ္တဿ ဘိက္ခုနော ဘုသာ စေပိ စက္ခုဝိညေယျာ ရူပါ စက္ခုဿ အာပါထံ အာဂစ္ဆန္တိ, နေဝဿ စိတ္တံ ပရိယာဒိယန္တိ၊ အမိဿီကတမေဝဿ စိတ္တံ ဟောတိ, ဌိတံ, အာနေဉ္ဇပ္ပတ္တံ, ဝယဉ္စဿာနုပဿတိ။ ဘုသာ စေပိ သောတဝိညေယျာ သဒ္ဒါ…ပေ… ဃာနဝိညေယျာ ဂန္ဓာ… ဇိဝှါဝိညေယျာ ရသာ… ကာယဝိညေယျာ ဖောဋ္ဌဗ္ဗာ… မနောဝိညေယျာ ဓမ္မာ မနဿ အာပါထံ အာဂစ္ဆန္တိ, နေဝဿ စိတ္တံ ပရိယာဒိယန္တိ၊ အမိဿီကတမေဝဿ စိတ္တံ ဟောတိ, ဌိတံ, အာနေဉ္ဇပ္ပတ္တံ, ဝယဉ္စဿာနုပဿတီ’’တိ။
နေက္ခမ္မံ အဓိမုတ္တဿ, ပဝိဝေကဉ္စ စေတသော၊
အဗျာပဇ္ဇာဓိမုတ္တဿ, ဥပါဒါနက္ခယဿ စ။
တဏှက္ခယာဓိမုတ္တဿ, အသမ္မောဟဉ္စ စေတသော၊
ဒိသွာ အာယတနုပ္ပါဒံ, သမ္မာ စိတ္တံ ဝိမုစ္စတိ။
(ဝိ၊၃၊၂၇၂။)
တဿ သမ္မာဝိမုတ္တဿ, သန္တစိတ္တဿ ဘိက္ခုနော၊
ကတဿ ပဋိစယော နတ္ထိ, ကရဏီယံ န ဝိဇ္ဇတိ။
သေလော ယထာ ဧကဂ္ဃနော, ဝါတေန န သမီရတိ၊
ဧဝံ ရူပါ ရသာ သဒ္ဒါ, ဂန္ဓာ ဖဿာ စ ကေဝလာ။
ဣဋ္ဌာ ဓမ္မာ အနိဋ္ဌာ စ, န ပဝေဓေန္တိ တာဒိနော၊
ဌိတံ စိတ္တံ ဝိပ္ပမုတ္တံ, ဝယဉ္စဿာနုပဿတီတိ။
သောဏကောဠိဝိသဝတ္ထု နိဋ္ဌိတံ။
၁၄၈။ ဒိဂုဏာဒိဥပါဟနပဋိက္ခေပေါ
မြန်֍ ၂၄၅။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ – ‘‘ဧဝံ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ကုလပုတ္တာ အညံ ဗျာကရောန္တိ, အတ္ထော စ ဝုတ္တော, အတ္တာ စ အနုပနီတော။ အထ စ, ပနိဓေကစ္စေ မောဃပုရိသာ ဟသမာနကံ, မညေ, အညံ ဗျာကရောန္တိ, တေ ပစ္ဆာ ဝိဃာတံ အာပဇ္ဇန္တီ’’တိ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ အာယသ္မန္တံ သောဏံ အာမန္တေသိ – ‘‘တွံ ခေါသိ, သောဏ, သုခုမာလော။ အနုဇာနာမိ တေ, သောဏ, ဧကပလာသိကံ ဥပါဟန’’န္တိ။ ‘‘အဟံ ခေါ, ဘန္တေ, အသီတိသကဋဝါဟေ ဟိရညံ ဩဟာယ အဂါရသ္မာ အနဂါရိယံ ပဗ္ဗဇိတော, သတ္တဟတ္ထိကဉ္စ အနီကံ။ အထာဟံ ဘန္တေ ဧကပလာသိကံ စေ ဥပါဟနံ ပရိဟရိဿာမိ, တဿ မေ ဘဝိဿန္တိ ဝတ္တာရော ‘သောဏော ကောဠိဝိသော အသီတိသကဋဝါဟေ ဟိရညံ ဩဟာယ အဂါရသ္မာ အနဂါရိယံ ပဗ္ဗဇိတော, သတ္တဟတ္ထိကဉ္စ အနီကံ။ သော ဒါနာယံ ဧကပလာသိကာသု ဥပါဟနာသု သတ္တော’တိ။ သစေ ဘဂဝါ ဘိက္ခုသံဃဿ အနုဇာနိဿတိ အဟမ္ပိ ပရိဘုဉ္ဇိဿာမိ၊ နော စေ ဘဂဝါ ဘိက္ခုသံဃဿ အနုဇာနိဿတိ, အဟမ္ပိ န ပရိဘုဉ္ဇိဿာမီ’’တိ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ဧတသ္မိံ နိဒါနေ ဧတသ္မိံ ပကရဏေ ဓမ္မိံ ကထံ ကတွာ ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ – ‘‘အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ဧကပလာသိကံ ဥပါဟနံ။ န, ဘိက္ခဝေ, ဒိဂုဏာ ဥပါဟနာ ဓာရေတဗ္ဗာ။ န တိဂုဏာ ဥပါဟနာ ဓာရေတဗ္ဗာ။ န ဂုဏင်္ဂုဏူပါဟနာ [ဂဏင်္ဂဏူပါဟနာ (ဗဟူသု)] ဓာရေတဗ္ဗာ။ ယော ဓာရေယျ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿာ’’တိ။
ဒိဂုဏာဒိဥပါဟနပဋိက္ခေပေါ နိဋ္ဌိတော။
၁၄၉။ သဗ္ဗနီလိကာဒိပဋိက္ခေပေါ
မြန်֍ ၂၄၆။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ သဗ္ဗနီလိကာ ဥပါဟနာယော ဓာရေန္တိ…ပေ… သဗ္ဗပီတိကာ ဥပါဟနာယော ဓာရေန္တိ… သဗ္ဗလောဟိတိကာ ဥပါဟနာယော ဓာရေန္တိ… သဗ္ဗမဉ္ဇိဋ္ဌိကာ [သဗ္ဗမဉ္ဇေဋ္ဌိကာ (က။)] ဥပါဟနာယော
(ဝိ၊၃၊၂၇၃။)
ဓာရေန္တိ… သဗ္ဗကဏှာ ဥပါဟနာယော ဓာရေန္တိ… သဗ္ဗမဟာရင်္ဂရတ္တာ ဥပါဟနာယော ဓာရေန္တိ… သဗ္ဗမဟာနာမရတ္တာ ဥပါဟနာယော ဓာရေန္တိ။ မနုဿာ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ, ‘‘သေယျထာပိ ဂိဟီ ကာမဘောဂိနော’’တိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ န, ဘိက္ခဝေ, သဗ္ဗနီလိကာ ဥပါဟနာ ဓာရေတဗ္ဗာ…ပေ… န သဗ္ဗပီတိကာ ဥပါဟနာ ဓာရေတဗ္ဗာ, န သဗ္ဗလောဟိတိကာ ဥပါဟနာ ဓာရေတဗ္ဗာ, န သဗ္ဗမဉ္ဇိဋ္ဌိကာ ဥပါဟနာ ဓာရေတဗ္ဗာ, န သဗ္ဗကဏှာ ဥပါဟနာ ဓာရေတဗ္ဗာ, န သဗ္ဗမဟာရင်္ဂရတ္တာ ဥပါဟနာ ဓာရေတဗ္ဗာ, န သဗ္ဗမဟာနာမရတ္တာ ဥပါဟနာ ဓာရေတဗ္ဗာ။ ယော ဓာရေယျ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿာတိ။
တေန ခေါ ပန သမယေန ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ နီလကဝဒ္ဓိကာ [ဝဋ္ဋိကာ (သီ။)] ဥပါဟနာယော ဓာရေန္တိ, ပီတကဝဒ္ဓိကာ ဥပါဟနာယော ဓာရေန္တိ, လောဟိတကဝဒ္ဓိကာ ဥပါဟနာယော ဓာရေန္တိ, မဉ္ဇိဋ္ဌိကဝဒ္ဓိကာ ဥပါဟနာယော ဓာရေန္တိ, ကဏှဝဒ္ဓိကာ ဥပါဟနာယော ဓာရေန္တိ, မဟာရင်္ဂရတ္တဝဒ္ဓိကာ ဥပါဟနာယော ဓာရေန္တိ, မဟာနာမရတ္တဝဒ္ဓိကာ ဥပါဟနာယော ဓာရေန္တိ။ မနုဿာ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ, ‘‘သေယျထာပိ ဂိဟီ ကာမဘောဂိနော’’တိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ န, ဘိက္ခဝေ, နီလကဝဒ္ဓိကာ ဥပါဟနာ ဓာရေတဗ္ဗာ…ပေ… န ပီတကဝဒ္ဓိကာ ဥပါဟနာ ဓာရေတဗ္ဗာ, န လောဟိတကဝဒ္ဓိကာ ဥပါဟနာ ဓာရေတဗ္ဗာ, န မဉ္ဇိဋ္ဌိကဝဒ္ဓိကာ ဥပါဟနာ ဓာရေတဗ္ဗာ, န ကဏှဝဒ္ဓိကာ ဥပါဟနာ ဓာရေတဗ္ဗာ, န မဟာရင်္ဂရတ္တဝဒ္ဓိကာ ဥပါဟနာ ဓာရေတဗ္ဗာ, န မဟာနာမရတ္တဝဒ္ဓိကာ ဥပါဟနာ ဓာရေတဗ္ဗာ။ ယော ဓာရေယျ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿာတိ။
တေန ခေါ ပန သမယေန ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ ခလ္လကဗဒ္ဓါ […ဗန္ဓာ (က။)] ဥပါဟနာယော ဓာရေန္တိ…ပေ… ပုဋဗဒ္ဓါ ဥပါဟနာယော ဓာရေန္တိ, ပါလိဂုဏ္ဌိမာ ဥပါဟနာယော ဓာရေန္တိ, တူလပုဏ္ဏိကာ ဥပါဟနာယော ဓာရေန္တိ, တိတ္တိရပတ္တိကာ ဥပါဟနာယော ဓာရေန္တိ, မေဏ္ဍဝိသာဏဝဒ္ဓိကာ ဥပါဟနာယော ဓာရေန္တိ, အဇဝိသာဏဝဒ္ဓိကာ ဥပါဟနာယော ဓာရေန္တိ, ဝိစ္ဆိကာဠိကာ ဥပါဟနာယော ဓာရေန္တိ, မောရပိဉ္ဆ [မောရပိဉ္ဇ (သီ။ သျာ။)] ပရိသိဗ္ဗိတာ ဥပါဟနာယော ဓာရေန္တိ, စိတြာ ဥပါဟနာယော ဓာရေန္တိ။ မနုဿာ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ, ‘‘သေယျထာပိ ဂိဟီ ကာမဘောဂိနော’’တိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ န,
(ဝိ၊၃၊၂၇၄။)
ဘိက္ခဝေ, ခလ္လကဗဒ္ဓါ ဥပါဟနာ ဓာရေတဗ္ဗာ…ပေ… န ပုဋဗဒ္ဓါ ဥပါဟနာ ဓာရေတဗ္ဗာ, န ပါလိဂုဏ္ဌိမာ ဥပါဟနာ ဓာရေတဗ္ဗာ, န တူလပုဏ္ဏိကာ ဥပါဟနာ ဓာရေတဗ္ဗာ, န တိတ္တိရပတ္တိကာ ဥပါဟနာ ဓာရေတဗ္ဗာ, န မေဏ္ဍဝိသာဏဝဒ္ဓိကာ ဥပါဟနာ ဓာရေတဗ္ဗာ, န အဇဝိသာဏဝဒ္ဓိကာ ဥပါဟနာ ဓာရေတဗ္ဗာ, န ဝိစ္ဆိကာဠိကာ ဥပါဟနာ ဓာရေတဗ္ဗာ, န မောရပိဉ္ဆပရိသိဗ္ဗိတာ ဥပါဟနာ ဓာရေတဗ္ဗာ, န စိတြာ ဥပါဟနာ ဓာရေတဗ္ဗာ။ ယော ဓာရေယျ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿာတိ။
တေန ခေါ ပန သမယေန ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ သီဟစမ္မပရိက္ခဋာ ဥပါဟနာယော ဓာရေန္တိ…ပေ… ဗျဂ္ဃစမ္မပရိက္ခဋာ ဥပါဟနာယော ဓာရေန္တိ, ဒီပိစမ္မပရိက္ခဋာ ဥပါဟနာယော ဓာရေန္တိ, အဇိနစမ္မပရိက္ခဋာ ဥပါဟနာယော ဓာရေန္တိ, ဥဒ္ဒစမ္မပရိက္ခဋာ ဥပါဟနာယော ဓာရေန္တိ, မဇ္ဇာရစမ္မပရိက္ခဋာ ဥပါဟနာယော ဓာရေန္တိ, ကာဠကစမ္မပရိက္ခဋာ ဥပါဟနာယော ဓာရေန္တိ, လုဝကစမ္မပရိက္ခဋာ [ဥလူကစမ္မပရိက္ခဋာ (ယောဇနာ)] ဥပါဟနာယော ဓာရေန္တိ။ မနုဿာ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ, ‘‘သေယျထာပိ ဂိဟီ ကာမဘောဂိနော’’တိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ န, ဘိက္ခဝေ, သီဟစမ္မပရိက္ခဋာ ဥပါဟနာ ဓာရေတဗ္ဗာ…ပေ… န ဗျဂ္ဃစမ္မပရိက္ခဋာ ဥပါဟနာ ဓာရေတဗ္ဗာ, န ဒီပိစမ္မပရိက္ခဋာ ဥပါဟနာ ဓာရေတဗ္ဗာ, န အဇိနစမ္မပရိက္ခဋာ ဥပါဟနာ ဓာရေတဗ္ဗာ, န ဥဒ္ဒစမ္မပရိက္ခဋာ ဥပါဟနာ ဓာရေတဗ္ဗာ, န မဇ္ဇာရစမ္မပရိက္ခဋာ ဥပါဟနာ ဓာရေတဗ္ဗာ, န ကာဠကစမ္မပရိက္ခဋာ ဥပါဟနာ ဓာရေတဗ္ဗာ, န လုဝကစမ္မပရိက္ခဋာ ဥပါဟနာ ဓာရေတဗ္ဗာ။ ယော ဓာရေယျ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿာတိ။
သဗ္ဗနီလိကာဒိပဋိက္ခေပေါ နိဋ္ဌိတော။
၁၅၀။ ဩမုက္ကဂုဏင်္ဂုဏူပါဟနာနုဇာနနာ
မြန်֍ ၂၄၇။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ပုဗ္ဗဏှသမယံ နိဝါသေတွာ ပတ္တစီဝရမာဒါယ ရာဇဂဟံ ပိဏ္ဍာယ ပါဝိသိ, အညတရေန ဘိက္ခုနာ ပစ္ဆာသမဏေန။ အထ ခေါ သော ဘိက္ခု ခဉ္ဇမာနော ဘဂဝန္တံ ပိဋ္ဌိတော ပိဋ္ဌိတော အနုဗန္ဓိ။ အဒ္ဒသာ ခေါ အညတရော ဥပါသကော ဂုဏင်္ဂုဏူပါဟနာ အာရောဟိတွာ ဘဂဝန္တံ ဒူရတောဝ အာဂစ္ဆန္တံ၊ ဒိသွာ ဥပါဟနာ အာရောဟိတွာ ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ယေန သော ဘိက္ခု တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ တံ ဘိက္ခုံ အဘိဝါဒေတွာ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ကိဿ, ဘန္တေ, အယျော
(ဝိ၊၃၊၂၇၅။)
ခဉ္ဇတီ’’တိ? ‘‘ပါဒါ မေ, အာဝုသော, ဖလိတာ’’တိ [ဖာလိတာတိ (က။)]။ ‘‘ဟန္ဒ, ဘန္တေ, ဥပါဟနာယော’’တိ။ ‘‘အလံ, အာဝုသော, ပဋိက္ခိတ္တာ ဘဂဝတာ ဂုဏင်္ဂုဏူပါဟနာ’’တိ။ ‘‘ဂဏှာဟေတာ, ဘိက္ခု, ဥပါဟနာယော’’တိ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ဧတသ္မိံ နိဒါနေ ဧတသ္မိံ ပကရဏေ ဓမ္မိံ ကထံ ကတွာ ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ – ‘‘အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ဩမုက္ကံ ဂုဏင်္ဂုဏူပါဟနံ။ န, ဘိက္ခဝေ, နဝါ ဂုဏင်္ဂုဏူပါဟနာ ဓာရေတဗ္ဗာ။ ယော ဓာရေယျ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿာ’’တိ။
ဩမုက္ကဂုဏင်္ဂုဏူပါဟနာနုဇာနနာ နိဋ္ဌိတာ။
၁၅၁။ အဇ္ဈာရာမေ ဥပါဟနပဋိက္ခေပေါ
မြန်֍ ၂၄၈။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဘဂဝါ အဇ္ဈောကာသေ အနုပါဟနော စင်္ကမတိ။ သတ္ထာ အနုပါဟနော စင်္ကမတီတိ, ထေရာပိ ဘိက္ခူ အနုပါဟနာ စင်္ကမန္တိ။ ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ, သတ္ထရိ အနုပါဟနေ စင်္ကမမာနေ, ထေရေသုပိ ဘိက္ခူသု အနုပါဟနေသု စင်္ကမမာနေသု, သဥပါဟနာ စင်္ကမန္တိ။ ယေ တေ ဘိက္ခူ အပ္ပိစ္ဆာ…ပေ… တေ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ, သတ္ထရိ အနုပါဟနေ စင်္ကမမာနေ, ထေရေသုပိ ဘိက္ခူသု အနုပါဟနေသု စင်္ကမမာနေသု, သဥပါဟနာ စင်္ကမိဿန္တီ’’တိ။ အထ ခေါ တေ ဘိက္ခူ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ…ပေ… ‘‘သစ္စံ ကိရ, ဘိက္ခဝေ, ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ, သတ္ထရိ အနုပါဟနေ စင်္ကမမာနေ, ထေရေသုပိ ဘိက္ခူသု အနုပါဟနေသု စင်္ကမမာနေသု, သဥပါဟနာ စင်္ကမန္တီ’’တိ? ‘‘သစ္စံ, ဘဂဝါ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ…ပေ… ‘‘ကထဉှိ နာမ တေ, ဘိက္ခဝေ, မောဃပုရိသာ, သတ္ထရိ အနုပါဟနေ စင်္ကမမာနေ, ထေရေသုပိ ဘိက္ခူသု အနုပါဟနေသု စင်္ကမမာနေသု, သဥပါဟနာ စင်္ကမိဿန္တိ။ ဣမေ ဟိ နာမ, ဘိက္ခဝေ, ဂိဟီ ဩဒါတဝတ္ထဝသနကာ အဘိဇီဝနိကဿ သိပ္ပဿ ကာရဏာ အာစရိယေသု သဂါရဝါ သပ္ပတိဿာ သဘာဂဝုတ္တိကာ ဝိဟရိဿန္တိ။ ဣဓ ခေါ တံ, ဘိက္ခဝေ, သောဘေထ, ယံ တုမှေ ဧဝံ သွာက္ခာတေ ဓမ္မဝိနယေ ပဗ္ဗဇိတာ သမာနာ အာစရိယေသု အာစရိယမတ္တေသု ဥပဇ္ဈာယေသု ဥပဇ္ဈာယမတ္တေသု အဂါရဝါ အပ္ပတိဿာ အသဘာဂဝုတ္တိကာ [သဂါရဝါ သဂ္ဂတိဿာ သဘာဂဝုတ္တိကာ (က။)] ဝိဟရေယျာထ။ နေတံ, ဘိက္ခဝေ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ…ပေ… ဝိဂရဟိတွာ…ပေ… ဓမ္မိံ ကထံ ကတွာ ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ – ‘‘န, ဘိက္ခဝေ, အာစရိယေသု အာစရိယမတ္တေသု ဥပဇ္ဈာယေသု ဥပဇ္ဈာယမတ္တေသု အနုပါဟနေသု စင်္ကမမာနေသု သဥပါဟနေန စင်္ကမိတဗ္ဗံ။ ယော စင်္ကမေယျ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ န စ, ဘိက္ခဝေ, အဇ္ဈာရာမေ ဥပါဟနာ ဓာရေတဗ္ဗာ။ ယော ဓာရေယျ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿာ’’တိ။
(ဝိ၊၃၊၂၇၆။)
မြန်֍ ၂၄၉။ တေန ခေါ ပန သမယေန အညတရဿ ဘိက္ခုနော ပါဒခိလာဗာဓော ဟောတိ။ တံ ဘိက္ခူ ပရိဂ္ဂဟေတွာ ဥစ္စာရမ္ပိ ပဿာဝမ္ပိ နိက္ခာမေန္တိ။ အဒ္ဒသာ ခေါ ဘဂဝါ သေနာသနစာရိကံ အာဟိဏ္ဍန္တော တေ ဘိက္ခူ တံ ဘိက္ခုံ ပရိဂ္ဂဟေတွာ ဥစ္စာရမ္ပိ ပဿာဝမ္ပိ နိက္ခာမေန္တေ, ဒိသွာန ယေန တေ ဘိက္ခူ တေနုပသင်္ကမိ, ဥပသင်္ကမိတွာ တေ ဘိက္ခူ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ကိံ ဣမဿ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနော အာဗာဓော’’တိ? ‘‘ဣမဿ, ဘန္တေ, အာယသ္မတော ပါဒခိလာဗာဓော၊ ဣမံ မယံ ပရိဂ္ဂဟေတွာ ဥစ္စာရမ္ပိ ပဿာဝမ္ပိ နိက္ခာမေမာ’’တိ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ဧတသ္မိံ နိဒါနေ ဧတသ္မိံ ပကရဏေ ဓမ္မိံ ကထံ ကတွာ ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ – ‘‘အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ယဿ ပါဒါ ဝါ ဒုက္ခာ, ပါဒါ ဝါ ဖလိတာ, ပါဒခိလော ဝါ အာဗာဓော [ပါဒခိလာဗာဓော ဝါ (သျာ။)] ဥပါဟနံ ဓာရေတု’’န္တိ။
တေန ခေါ ပန သမယေန ဘိက္ခူ အဓောတေဟိ ပါဒေဟိ မဉ္စမ္ပိ ပီဌမ္ပိ အဘိရုဟန္တိ၊ စီဝရမ္ပိ သေနာသနမ္ပိ ဒုဿတိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ‘ဣဒါနိ မဉ္စံ ဝါ ပီဌံ ဝါ အဘိရုဟိဿာမီ’’တိ ဥပါဟနံ ဓာရေတုန္တိ။
တေန ခေါ ပန သမယေန ဘိက္ခူ ရတ္တိယာ ဥပေါသထဂ္ဂမ္ပိ သန္နိသဇ္ဇမ္ပိ ဂစ္ဆန္တာ အန္ဓကာရေ ခါဏုမ္ပိ ကဏ္ဋကမ္ပိ အက္ကမန္တိ၊ ပါဒါ ဒုက္ခာ ဟောန္တိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, အဇ္ဈာရာမေ ဥပါဟနံ ဓာရေတုံ, ဥက္ကံ, ပဒီပံ, ကတ္တရဒဏ္ဍန္တိ။
အဇ္ဈာရာမေ ဥပါဟနပဋိက္ခေပေါ နိဋ္ဌိတော။
၁၅၂။ ကဋ္ဌပါဒုကာဒိပဋိက္ခေပေါ
မြန်֍ ၂၅၀။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ ရတ္တိယာ ပစ္စူသသမယံ ပစ္စုဋ္ဌာယ ကဋ္ဌပါဒုကာယော အဘိရုဟိတွာ အဇ္ဈောကာသေ စင်္ကမန္တိ, ဥစ္စာသဒ္ဒါ မဟာသဒ္ဒါ ခဋခဋသဒ္ဒါ, အနေကဝိဟိတံ တိရစ္ဆာနကထံ ကထေန္တာ, သေယျထိဒံ [ဣမာ တိရစ္ဆာနကထာယော ပါစိ။ ၅၀၈၊ ဒီ။ နိ။ ၁။၇၊ မ။ နိ။ ၂။၂၂၃၊ သံ။ နိ။ ၅။၁၀၈၀၊ အ။ နိ။ ၁၀။၆၉ အာဒယော] – ရာဇကထံ, စောရကထံ, မဟာမတ္တကထံ, သေနာကထံ, ဘယကထံ, ယုဒ္ဓကထံ, အန္နကထံ, ပါနကထံ, ဝတ္ထကထံ, သယနကထံ, မာလာကထံ, ဂန္ဓကထံ, ဉာတိကထံ, ယာနကထံ, ဂါမကထံ, နိဂမကထံ, နဂရကထံ, ဇနပဒကထံ, ဣတ္ထိကထံ [ဣတ္ထိကထံ ပုရိသကထံ (က။)], သူရကထံ, ဝိသိခါကထံ, ကုမ္ဘဋ္ဌာနကထံ, ပုဗ္ဗပေတကထံ, နာနတ္တကထံ, လောကက္ခာယိကံ, သမုဒ္ဒက္ခာယိကံ, ဣတိဘဝါဘဝကထံ ဣတိ ဝါ၊ ကီဋကမ္ပိ အက္ကမိတွာ မာရေန္တိ, ဘိက္ခူပိ သမာဓိမှာ စာဝေန္တိ။
(ဝိ၊၃၊၂၇၇။)
ယေ တေ ဘိက္ခူ အပ္ပိစ္ဆာ…ပေ… တေ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ ရတ္တိယာ ပစ္စူသသမယံ ပစ္စုဋ္ဌာယ ကဋ္ဌပါဒုကာယော အဘိရုဟိတွာ အဇ္ဈောကာသေ စင်္ကမိဿန္တိ, ဥစ္စာသဒ္ဒါ မဟာသဒ္ဒါ ခဋခဋသဒ္ဒါ အနေကဝိဟိတံ တိရစ္ဆာနကထံ ကထေန္တာ, သေယျထိဒံ – ရာဇကထံ, စောရကထံ…ပေ… ဣတိဘဝါဘဝကထံ ဣတိ ဝါ, ကီဋကမ္ပိ အက္ကမိတွာ မာရေဿန္တိ, ဘိက္ခူပိ သမာဓိမှာ စာဝေဿန္တီ’’တိ။ အထ ခေါ တေ ဘိက္ခူ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ…ပေ… ‘‘သစ္စံ ကိရ, ဘိက္ခဝေ, ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ ရတ္တိယာ ပစ္စူသသမယံ ပစ္စုဋ္ဌာယ ကဋ္ဌပါဒုကာယော အဘိရုဟိတွာ အဇ္ဈောကာသေ စင်္ကမန္တိ, ဥစ္စာသဒ္ဒါ မဟာသဒ္ဒါ ခဋခဋသဒ္ဒါ, အနေကဝိဟိတံ တိရစ္ဆာနကထံ ကထေန္တာ, သေယျထိဒံ, – ရာဇကထံ, စောရကထံ…ပေ… ဣတိဘဝါဘဝကထံ ဣတိ ဝါ, ကီဋကမ္ပိ အက္ကမိတွာ မာရေန္တိ, ဘိက္ခူပိ သမာဓိမှာ စာဝေန္တီ’’တိ? ‘‘သစ္စံ, ဘဂဝါ’’တိ…ပေ… ဝိဂရဟိတွာ ဓမ္မိံ ကထံ ကတွာ ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ – ‘‘န, ဘိက္ခဝေ, ကဋ္ဌပါဒုကာ ဓာရေတဗ္ဗာ။ ယော ဓာရေယျ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿာ’’တိ။
အထ ခေါ ဘဂဝါ ရာဇဂဟေ ယထာဘိရန္တံ ဝိဟရိတွာ ယေန ဗာရာဏသီ တေန စာရိကံ ပက္ကာမိ။ အနုပုဗ္ဗေန စာရိကံ စရမာနော ယေန ဗာရာဏသီ တဒဝသရိ။ တတြ သုဒံ ဘဂဝါ ဗာရာဏသိယံ ဝိဟရတိ ဣသိပတနေ မိဂဒါယေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ – ဘဂဝတာ ကဋ္ဌပါဒုကာ ပဋိက္ခိတ္တာတိ – တာလတရုဏေ ဆေဒါပေတွာ တာလပတ္တပါဒုကာယော ဓာရေန္တိ၊ တာနိ တာလတရုဏာနိ ဆိန္နာနိ မိလာယန္တိ။ မနုဿာ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ သမဏာ သကျပုတ္တိယာ တာလတရုဏေ ဆေဒါပေတွာ တာလပတ္တပါဒုကာယော ဓာရေဿန္တိ၊ တာနိ တာလတရုဏာနိ ဆိန္နာနိ မိလာယန္တိ၊ ဧကိန္ဒြိယံ သမဏာ သကျပုတ္တိယာ ဇီဝံ ဝိဟေဌေန္တီ’’တိ။ အဿောသုံ ခေါ ဘိက္ခူ တေသံ မနုဿာနံ ဥဇ္ဈာယန္တာနံ ခိယျန္တာနံ ဝိပါစေန္တာနံ။ အထ ခေါ တေ ဘိက္ခူ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ…ပေ… ‘‘သစ္စံ ကိရ, ဘိက္ခဝေ, ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ တာလတရုဏေ ဆေဒါပေတွာ တာလပတ္တပါဒုကာယော ဓာရေန္တိ၊ တာနိ တာလတရုဏာနိ ဆိန္နာနိ မိလာယန္တီ’’တိ? သစ္စံ ဘဂဝါတိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ…ပေ… ကထဉှိ နာမ တေ, ဘိက္ခဝေ, မောဃပုရိသာ တာလတရုဏေ ဆေဒါပေတွာ တာလပတ္တပါဒုကာယော ဓာရေဿန္တိ၊ တာနိ တာလတရုဏာနိ ဆိန္နာနိ မိလာယန္တိ။ ဇီဝသညိနော ဟိ, ဘိက္ခဝေ, မနုဿာ ရုက္ခသ္မိံ။ နေတံ, ဘိက္ခဝေ,
(ဝိ၊၃၊၂၇၈။)
အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ…ပေ… ဝိဂရဟိတွာ ဓမ္မိံ ကထံ ကတွာ ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ – ‘‘န, ဘိက္ခဝေ, တာလပတ္တပါဒုကာ ဓာရေတဗ္ဗာ။ ယော ဓာရေယျ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿာ’’တိ။
တေန ခေါ ပန သမယေန ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ ‘ဘဂဝတာ တာလပတ္တပါဒုကာ ပဋိက္ခိတ္တာ’တိ ဝေဠုတရုဏေ ဆေဒါပေတွာ ဝေဠုပတ္တပါဒုကာယော ဓာရေန္တိ။ တာနိ ဝေဠုတရုဏာနိ ဆိန္နာနိ မိလာယန္တိ။ မနုဿာ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ သမဏာ သကျပုတ္တိယာ ဝေဠုတရုဏေ ဆေဒါပေတွာ ဝေဠုပတ္တပါဒုကာယော ဓာရေဿန္တိ။ တာနိ ဝေဠုတရုဏာနိ ဆိန္နာနိ မိလာယန္တိ။ ဧကိန္ဒြိယံ သမဏာ သကျပုတ္တိယာ ဇီဝံ ဝိဟေဌေန္တီ’’တိ။ အဿောသုံ ခေါ ဘိက္ခူ တေသံ မနုဿာနံ ဥဇ္ဈာယန္တာနံ ခိယျန္တာနံ ဝိပါစေန္တာနံ။ အထ ခေါ တေ ဘိက္ခူ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ…ပေ… ဇီဝသညိနော ဟိ, ဘိက္ခဝေ, မနုဿာ ရုက္ခသ္မိံ…ပေ… န, ဘိက္ခဝေ, ဝေဠုပတ္တပါဒုကာ ဓာရေတဗ္ဗာ။ ယော ဓာရေယျ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿာတိ။
မြန်֍ ၂၅၁။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ဗာရာဏသိယံ ယထာဘိရန္တံ ဝိဟရိတွာ ယေန ဘဒ္ဒိယံ တေန စာရိကံ ပက္ကာမိ။ အနုပုဗ္ဗေန စာရိကံ စရမာနော ယေန ဘဒ္ဒိယံ တဒဝသရိ။ တတြ သုဒံ ဘဂဝါ ဘဒ္ဒိယေ ဝိဟရတိ ဇာတိယာ ဝနေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဘဒ္ဒိယာ ဘိက္ခူ အနေကဝိဟိတံ ပါဒုကမဏ္ဍနာနုယောဂမနုယုတ္တာ ဝိဟရန္တိ, တိဏပါဒုကံ ကရောန္တိပိ ကာရာပေန္တိပိ, မုဉ္ဇပါဒုကံ ကရောန္တိပိ ကာရာပေန္တိပိ, ပဗ္ဗဇပါဒုကံ ကရောန္တိပိ ကာရာပေန္တိပိ, ဟိန္တာလပါဒုကံ ကရောန္တိပိ ကာရာပေန္တိပိ, ကမလပါဒုကံ ကရောန္တိပိ ကာရာပေန္တိပိ, ကမ္ဗလပါဒုကံ ကရောန္တိပိ ကာရာပေန္တိပိ, ရိဉ္စန္တိ ဥဒ္ဒေသံ ပရိပုစ္ဆံ အဓိသီလံ အဓိစိတ္တံ အဓိပညံ။ ယေ တေ ဘိက္ခူ အပ္ပိစ္ဆာ…ပေ… တေ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ ဘဒ္ဒိယာ ဘိက္ခူ အနေကဝိဟိတံ ပါဒုကမဏ္ဍနာနုယောဂမနုယုတ္တာ ဝိဟရိဿန္တိ, တိဏပါဒုကံ ကရိဿန္တိပိ ကာရာပေဿန္တိပိ, မုဉ္ဇပါဒုကံ ကရိဿန္တိပိ ကာရာပေဿန္တိပိ, ပဗ္ဗဇပါဒုကံ ကရိဿန္တိပိ ကာရာပေဿန္တိပိ, ဟိန္တာလပါဒုကံ ကရိဿန္တိပိ ကာရာပေဿန္တိပိ, ကမလပါဒုကံ ကရိဿန္တိပိ ကာရာပေဿန္တိပိ, ကမ္ဗလပါဒုကံ ကရိဿန္တိပိ ကာရာပေဿန္တိပိ, ရိဉ္စိဿန္တိ ဥဒ္ဒေသံ ပရိပုစ္ဆံ အဓိသီလံ အဓိစိတ္တံ အဓိပည’’န္တိ။ အထ ခေါ တေ ဘိက္ခူ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ…ပေ… ‘‘သစ္စံ ကိရ, ဘိက္ခဝေ, ဘဒ္ဒိယာ ဘိက္ခူ အနေကဝိဟိတံ ပါဒုကမဏ္ဍနာနုယောဂမနုယုတ္တာ ဝိဟရန္တိ, တိဏပါဒုကံ ကရောန္တိပိ ကာရာပေန္တိပိ…ပေ… ရိဉ္စန္တိ ဥဒ္ဒေသံ ပရိပုစ္ဆံ အဓိသီလံ
(ဝိ၊၃၊၂၇၉။)
အဓိစိတ္တံ အဓိပည’’န္တိ? ‘‘သစ္စံ, ဘဂဝါ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ…ပေ… ‘‘ကထဉှိ နာမ တေ, ဘိက္ခဝေ, မောဃပုရိသာ အနေကဝိဟိတံ ပါဒုကမဏ္ဍနာနုယောဂမနုယုတ္တာ ဝိဟရိဿန္တိ, တိဏပါဒုကံ ကရိဿန္တိပိ ကာရာပေဿန္တိပိ…ပေ… ရိဉ္စိဿန္တိ ဥဒ္ဒေသံ ပရိပုစ္ဆံ အဓိသီလံ အဓိစိတ္တံ အဓိပညံ။ နေတံ, ဘိက္ခဝေ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ…ပေ… ဝိဂရဟိတွာ…ပေ… ဓမ္မိံ ကထံ ကတွာ ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ – ‘‘န, ဘိက္ခဝေ, တိဏပါဒုကာ ဓာရေတဗ္ဗာ, န မုဉ္ဇပါဒုကာ ဓာရေတဗ္ဗာ, န ပဗ္ဗဇပါဒုကာ ဓာရေတဗ္ဗာ, န ဟိန္တာလပါဒုကာ ဓာရေတဗ္ဗာ, န ကမလပါဒုကာ ဓာရေတဗ္ဗာ, န ကမ္ဗလပါဒုကာ ဓာရေတဗ္ဗာ, န သောဝဏ္ဏမယာ ပါဒုကာ ဓာရေတဗ္ဗာ, န ရူပိယမယာ ပါဒုကာ ဓာရေတဗ္ဗာ, န မဏိမယာ ပါဒုကာ ဓာရေတဗ္ဗာ, န ဝေဠုရိယမယာ ပါဒုကာ ဓာရေတဗ္ဗာ, န ဖလိကမယာ ပါဒုကာ ဓာရေတဗ္ဗာ, န ကံသမယာ ပါဒုကာ ဓာရေတဗ္ဗာ, န ကာစမယာ ပါဒုကာ ဓာရေတဗ္ဗာ, န တိပုမယာ ပါဒုကာ ဓာရေတဗ္ဗာ, န သီသမယာ ပါဒုကာ ဓာရေတဗ္ဗာ, န တမ္ဗလောဟမယာ ပါဒုကာ ဓာရေတဗ္ဗာ။ ယော ဓာရေယျ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ န စ, ဘိက္ခဝေ, ကာစိ သင်္ကမနိယာ ပါဒုကာ ဓာရေတဗ္ဗာ။ ယော ဓာရေယျ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, တိဿော ပါဒုကာ ဓုဝဋ္ဌာနိယာ အသင်္ကမနိယာယော – ဝစ္စပါဒုကံ, ပဿာဝပါဒုကံ, အာစမနပါဒုက’’န္တိ။
မြန်֍ ၂၅၂။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ဘဒ္ဒိယေ ယထာဘိရန္တံ ဝိဟရိတွာ ယေန သာဝတ္ထိ တေန စာရိကံ ပက္ကာမိ။ အနုပုဗ္ဗေန စာရိကံ စရမာနော ယေန သာဝတ္ထိ တဒဝသရိ။ တတြ သုဒံ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ အစိရဝတိယာ နဒိယာ ဂါဝီနံ တရန္တီနံ ဝိသာဏေသုပိ ဂဏှန္တိ, ကဏ္ဏေသုပိ ဂဏှန္တိ, ဂီဝါယပိ ဂဏှန္တိ, ဆေပ္ပါပိ ဂဏှန္တိ, ပိဋ္ဌိမ္ပိ အဘိရုဟန္တိ, ရတ္တစိတ္တာပိ အင်္ဂဇာတံ ဆုပန္တိ, ဝစ္ဆတရိမ္ပိ ဩဂါဟေတွာ မာရေန္တိ။ မနုဿာ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ သမဏာ သကျပုတ္တိယာ ဂါဝီနံ တရန္တီနံ ဝိသာဏေသုပိ ဂဟေဿန္တိ…ပေ… သေယျထာပိ ဂိဟီ ကာမဘောဂိနော’’တိ။ အဿောသုံ ခေါ ဘိက္ခူ တေသံ မနုဿာနံ ဥဇ္ဈာယန္တာနံ ခိယျန္တာနံ ဝိပါစေန္တာနံ။ အထ ခေါ တေ ဘိက္ခူ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ…ပေ… သစ္စံ ကိရ, ဘိက္ခဝေ,…ပေ… သစ္စံ ဘဂဝါတိ…ပေ… ဝိဂရဟိတွာ…ပေ… ဓမ္မိံ ကထံ ကတွာ ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ – ‘‘န, ဘိက္ခဝေ, ဂါဝီနံ ဝိသာဏေသု ဂဟေတဗ္ဗံ, န ကဏ္ဏေသု ဂဟေတဗ္ဗံ, န ဂီဝါယ ဂဟေတဗ္ဗံ, န ဆေပ္ပါယ ဂဟေတဗ္ဗံ, န ပိဋ္ဌိ
(ဝိ၊၃၊၂၈၀။)
အဘိရုဟိတဗ္ဗာ။ ယော အဘိရုဟေယျ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ န စ, ဘိက္ခဝေ, ရတ္တစိတ္တေန အင်္ဂဇာတံ ဆုပိတဗ္ဗံ။ ယော ဆုပေယျ, အာပတ္တိ ထုလ္လစ္စယဿ။ န ဝစ္ဆတရီ မာရေတဗ္ဗာ။ ယော မာရေယျ, ယထာဓမ္မော ကာရေတဗ္ဗော’’တိ။
ကဋ္ဌပါဒုကာဒိပဋိက္ခေပေါ နိဋ္ဌိတော။
၁၅၃။ ယာနာဒိပဋိက္ခေပေါ
မြန်֍ ၂၅၃။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ ယာနေန ယာယန္တိ, ဣတ္ထိယုတ္တေနပိ ပုရိသန္တရေန, ပုရိသယုတ္တေနပိ ဣတ္ထန္တရေန။ မနုဿာ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘သေယျထာပိ ဂင်္ဂါမဟိယာယာ’’တိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ န, ဘိက္ခဝေ, ယာနေန ယာယိတဗ္ဗံ။ ယော ယာယေယျ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿာတိ။ တေန ခေါ ပန သမယေန အညတရော ဘိက္ခု ကောသလေသု ဇနပဒေ သာဝတ္ထိံ ဂစ္ဆန္တော ဘဂဝန္တံ ဒဿနာယ အန္တရာမဂ္ဂေ ဂိလာနော ဟောတိ။ အထ ခေါ သော ဘိက္ခု မဂ္ဂါ ဩက္ကမ္မ အညတရသ္မိံ ရုက္ခမူလေ နိသီဒိ။ မနုဿာ တံ ဘိက္ခုံ ဒိသွာ ဧတဒဝေါစုံ – ‘‘ကဟံ, ဘန္တေ, အယျော ဂမိဿတီ’’တိ? ‘‘သာဝတ္ထိံ ခေါ အဟံ, အာဝုသော, ဂမိဿာမိ ဘဂဝန္တံ ဒဿနာယာ’’တိ။ ‘‘ဧဟိ, ဘန္တေ, ဂမိဿာမာ’’တိ။ ‘‘နာဟံ, အာဝုသော, သက္ကောမိ, ဂိလာနောမှီ’’တိ။ ‘‘ဧဟိ, ဘန္တေ, ယာနံ အဘိရုဟာ’’တိ။ ‘‘အလံ, အာဝုသော, ပဋိက္ခိတ္တံ ဘဂဝတာ ယာန’’န္တိ ကုက္ကုစ္စာယန္တော ယာနံ နာဘိရုဟိ။ အထ ခေါ သော ဘိက္ခု သာဝတ္ထိံ ဂန္တွာ ဘိက္ခူနံ ဧတမတ္ထံ အာရောစေသိ။ ဘိက္ခူ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ဂိလာနဿ ယာနန္တိ။ အထ ခေါ ဘိက္ခူနံ ဧတဒဟောသိ – ‘‘ဣတ္ထိယုတ္တံ နု ခေါ ပုရိသယုတ္တံ နု ခေါ’’တိ? ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ပုရိသယုတ္တံ ဟတ္ထဝဋ္ဋကန္တိ။
တေန ခေါ ပန သမယေန အညတရဿ ဘိက္ခုနော ယာနုဂ္ဃါတေန ဗာဠှတရံ အဖာသု အဟောသိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, သိဝိကံ ပါဋင်္ကိန္တိ။
ယာနာဒိပဋိက္ခေပေါ နိဋ္ဌိတော။
၁၅၄။ ဥစ္စာသယနမဟာသယနပဋိက္ခေပေါ
မြန်֍ ၂၅၄။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ ဥစ္စာသယနမဟာသယနာနိ ဓာရေန္တိ, သေယျထိဒံ – အာသန္ဒိံ, ပလ္လင်္ကံ, ဂေါနကံ, စိတ္တကံ, ပဋိကံ, ပဋလိကံ, တူလိကံ, ဝိကတိကံ, ဥဒ္ဓလောမိံ [ဥန္ဒလောမိံ (က။), ဥဒ္ဒလောမိံ (က။)], ဧကန္တလောမိံ, ကဋ္ဋိဿံ,
(ဝိ၊၃၊၂၈၁။)
ကောသေယျံ, ကုတ္တကံ, ဟတ္ထတ္ထရံ, အဿတ္ထရံ, ရထတ္ထရံ, အဇိနပဝေဏိံ, ကဒလိမိဂပဝရပစ္စတ္ထရဏံ, သဥတ္တရစ္ဆဒံ, ဥဘတောလောဟိတကူပဓာနန္တိ။ မနုဿာ ဝိဟာရစာရိကံ အာဟိဏ္ဍန္တာ ပဿိတွာ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘သေယျထာပိ ဂိဟီ ကာမဘောဂိနော’’တိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ န, ဘိက္ခဝေ, ဥစ္စာသယနမဟာသယနာနိ ဓာရေတဗ္ဗာနိ, သေယျထိဒံ – အာသန္ဒိ, ပလ္လင်္ကော, ဂေါနကော, စိတ္တကော, ပဋိကာ, ပဋလိကာ, တူလိကာ, ဝိကတိကာ, ဥဒ္ဓလောမိ, ဧကန္တလောမိ, ကဋ္ဋိဿံ, ကောသေယျံ, ကုတ္တကံ, ဟတ္ထတ္ထရံ, အဿတ္ထရံ, ရထတ္ထရံ, အဇိနပဝေဏိ, ကဒလိမိဂပဝရပစ္စတ္ထရဏံ, သဥတ္တရစ္ဆဒံ, ဥဘတောလောဟိတကူပဓာနံ။ ယော ဓာရေယျ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿာတိ။
ဥစ္စာသယနမဟာသယနပဋိက္ခေပေါ နိဋ္ဌိတော။
၁၅၅။ သဗ္ဗစမ္မပဋိက္ခေပေါ
မြန်֍ ၂၅၅။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ – ဘဂဝတာ ဥစ္စာသယနမဟာသယနာနိ ပဋိက္ခိတ္တာနီတိ – မဟာစမ္မာနိ ဓာရေန္တိ, သီဟစမ္မံ ဗျဂ္ဃစမ္မံ ဒီပိစမ္မံ။ တာနိ မဉ္စပ္ပမာဏေနပိ ဆိန္နာနိ ဟောန္တိ, ပီဌပ္ပမာဏေနပိ ဆိန္နာနိ ဟောန္တိ, အန္တောပိ မဉ္စေ ပညတ္တာနိ ဟောန္တိ, ဗဟိပိ မဉ္စေ ပညတ္တာနိ ဟောန္တိ, အန္တောပိ ပီဌေ ပညတ္တာနိ ဟောန္တိ, ဗဟိပိ ပီဌေ ပညတ္တာနိ ဟောန္တိ။ မနုဿာ ဝိဟာရစာရိကံ အာဟိဏ္ဍန္တာ ပဿိတွာ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘သေယျထာပိ ဂိဟီ ကာမဘောဂိနော’’တိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ န, ဘိက္ခဝေ, မဟာစမ္မာနိ ဓာရေတဗ္ဗာနိ, သီဟစမ္မံ ဗျဂ္ဃစမ္မံ ဒီပိစမ္မံ။ ယော ဓာရေယျ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿာတိ။
တေန ခေါ ပန သမယေန ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ – ဘဂဝတာ မဟာစမ္မာနိ ပဋိက္ခိတ္တာနီတိ – ဂေါစမ္မာနိ ဓာရေန္တိ။ တာနိ မဉ္စပ္ပမာဏေနပိ ဆိန္နာနိ ဟောန္တိ, ပီဌပ္ပမာဏေနပိ ဆိန္နာနိ ဟောန္တိ, အန္တောပိ မဉ္စေ ပညတ္တာနိ ဟောန္တိ, ဗဟိပိ မဉ္စေ ပညတ္တာနိ ဟောန္တိ, အန္တောပိ ပီဌေ ပညတ္တာနိ ဟောန္တိ, ဗဟိပိ ပီဌေ ပညတ္တာနိ ဟောန္တိ။ အညတရောပိ ပါပဘိက္ခု အညတရဿ ပါပုပါသကဿ ကုလူပကော ဟောတိ။ အထ ခေါ သော ပါပဘိက္ခု ပုဗ္ဗဏှသမယံ နိဝါသေတွာ ပတ္တစီဝရမာဒါယ ယေန တဿ ပါပုပါသကဿ နိဝေသနံ တေနုပသင်္ကမိ, ဥပသင်္ကမိတွာ ပညတ္တေ အာသနေ နိသီဒိ။ အထ ခေါ သော ပါပုပါသကော ယေန သော ပါပဘိက္ခု တေနုပသင်္ကမိ, ဥပသင်္ကမိတွာ တံ ပါပဘိက္ခုံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ တေန ခေါ ပန သမယေန တဿ ပါပုပါသကဿ ဝစ္ဆကော ဟောတိ တရုဏကော အဘိရူပေါ
(ဝိ၊၃၊၂၈၂။)
ဒဿနီယော ပါသာဒိကော စိတြော, သေယျထာပိ ဒီပိစ္ဆာပေါ။ အထ ခေါ သော ပါပဘိက္ခု တံ ဝစ္ဆကံ သက္ကစ္စံ ဥပနိဇ္ဈာယတိ။ အထ ခေါ သော ပါပုပါသကော တံ ပါပဘိက္ခုံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ကိဿ, ဘန္တေ, အယျော ဣမံ ဝစ္ဆကံ သက္ကစ္စံ ဥပနိဇ္ဈာယတီ’’တိ? ‘‘အတ္ထော မေ, အာဝုသော, ဣမဿ ဝစ္ဆကဿ စမ္မေနာ’’တိ။ အထ ခေါ သော ပါပုပါသကော တံ ဝစ္ဆကံ ဝဓိတွာ စမ္မံ ဝိဓုနိတွာ တဿ ပါပဘိက္ခုနော ပါဒါသိ။ အထ ခေါ သော ပါပဘိက္ခု တံ စမ္မံ သံဃာဋိယာ ပဋိစ္ဆာဒေတွာ အဂမာသိ။ အထ ခေါ သာ ဂါဝီ ဝစ္ဆဂိဒ္ဓိနီ တံ ပါပဘိက္ခုံ ပိဋ္ဌိတော ပိဋ္ဌိတော အနုဗန္ဓိ။ ဘိက္ခူ ဧဝမာဟံသု – ‘‘ကိဿ တျာယံ, အာဝုသော, ဂါဝီ ပိဋ္ဌိတော ပိဋ္ဌိတော အနုဗန္ဓီ’’တိ? ‘‘အဟမ္ပိ ခေါ, အာဝုသော, န ဇာနာမိ ကေန [ကေနစိ (က။)] မျာယံ ဂါဝီ ပိဋ္ဌိတော ပိဋ္ဌိတော အနုဗန္ဓီ’’တိ။ တေန ခေါ ပန သမယေန တဿ ပါပဘိက္ခုနော သံဃာဋိ လောဟိတေန မက္ခိတာ ဟောတိ။ ဘိက္ခူ ဧဝမာဟံသု – ‘‘အယံ ပန တေ, အာဝုသော, သံဃာဋိ ကိံ ကတာ’’တိ? အထ ခေါ သော ပါပဘိက္ခု ဘိက္ခူနံ ဧတမတ္ထံ အာရောစေသိ။ ‘‘ကိံ ပန တွံ, အာဝုသော, ပါဏာတိပါတေ သမာဒပေသီ’’တိ? ‘‘ဧဝမာဝုသော’’တိ။ ယေ တေ ဘိက္ခူ အပ္ပိစ္ဆာ တေ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ ဘိက္ခု ပါဏာတိပါတေ သမာဒပေဿတိ, နနု ဘဂဝတာ အနေကပရိယာယေန ပါဏာတိပါတော ဂရဟိတော, ပါဏာတိပါတာ ဝေရမဏီ ပသတ္ထာ’’တိ။ အထ ခေါ တေ ဘိက္ခူ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။
အထ ခေါ ဘဂဝါ ဧတသ္မိံ နိဒါနေ ဧတသ္မိံ ပကရဏေ ဘိက္ခုသံဃံ သန္နိပါတာပေတွာ တံ ပါပဘိက္ခုံ ပဋိပုစ္ဆိ – ‘‘သစ္စံ ကိရ တွံ, ဘိက္ခု, ပါဏာတိပါတေ သမာဒပေသီ’’တိ? သစ္စံ ဘဂဝါတိ…ပေ… ကထဉှိ နာမ တွံ, မောဃပုရိသ, ပါဏာတိပါတေ သမာဒပေဿသိ, နနု မယာ, မောဃပုရိသ, အနေကပရိယာယေန ပါဏာတိပါတော ဂရဟိတော, ပါဏာတိပါတာ ဝေရမဏီ ပသတ္ထာ။ နေတံ, မောဃပုရိသ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ…ပေ… ဝိဂရဟိတွာ ဓမ္မိံ ကထံ ကတွာ ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ – ‘‘န, ဘိက္ခဝေ, ပါဏာတိပါတေ သမာဒပေတဗ္ဗံ။ ယော သမာဒပေယျ, ယထာဓမ္မော ကာရေတဗ္ဗော။ န, ဘိက္ခဝေ, ဂေါစမ္မံ ဓာရေတဗ္ဗံ။ ယော ဓာရေယျ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ န စ, ဘိက္ခဝေ, ကိဉ္စိ စမ္မံ ဓာရေတဗ္ဗံ။ ယော ဓာရေယျ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿာ’’တိ။
သဗ္ဗစမ္မပဋိက္ခေပေါ နိဋ္ဌိတော။
(ဝိ၊၃၊၂၈၃။)
၁၅၆။ ဂိဟိဝိကတာနုညာတာဒိ
မြန်֍ ၂၅၆။ တေန ခေါ ပန သမယေန မနုဿာနံ မဉ္စမ္ပိ ပီဌမ္ပိ စမ္မောနဒ္ဓါနိ ဟောန္တိ, စမ္မဝိနဒ္ဓါနိ။ ဘိက္ခူ ကုက္ကုစ္စာယန္တာ နာဘိနိသီဒန္တိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ဂိဟိဝိကတံ အဘိနိသီဒိတုံ, န တွေဝ အဘိနိပဇ္ဇိတုန္တိ။
တေန ခေါ ပန သမယေန ဝိဟာရာ စမ္မဝဒ္ဓေဟိ ဩဂုမ္ဖိယန္တိ [ဩဂုမ္ဘိယန္တိ (က။)]။ ဘိက္ခူ ကုက္ကုစ္စာယန္တာ နာဘိနိသီဒန္တိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ဗန္ဓနမတ္တံ အဘိနိသီဒိတုန္တိ။
တေန ခေါ ပန သမယေန ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ သဥပါဟနာ ဂါမံ ပဝိသန္တိ။ မနုဿာ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘သေယျထာပိ ဂိဟီ ကာမဘောဂိနော’’တိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ န, ဘိက္ခဝေ, သဥပါဟနေန ဂါမော ပဝိသိတဗ္ဗော။ ယော ပဝိသေယျ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿာတိ။
တေန ခေါ ပန သမယေန အညတရော ဘိက္ခု ဂိလာနော ဟောတိ, န သက္ကောတိ ဝိနာ ဥပါဟနေန ဂါမံ ပဝိသိတုံ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ဂိလာနေန ဘိက္ခုနာ သဥပါဟနေန ဂါမံ ပဝိသိတုန္တိ။
ဂိဟိဝိကတာနုညာတာဒိ နိဋ္ဌိတာ။
၁၅၇။ သောဏကုဋိကဏ္ဏဝတ္ထု
မြန်֍ ၂၅၇။ [ဥဒါ။ ၄၆ သောကသုတ္တေန သံသန္ဒိတွာ ပဿိတဗ္ဗံ] တေန ခေါ ပန သမယေန အာယသ္မာ မဟာကစ္စာနော အဝန္တီသု ဝိဟရတိ ကုရရဃရေ [ကုရုရဃရေ (က။)] ပပတကေ [ပပါတေ (သီ။ သျာ။) ပဝတ္ထေ (ဥဒါ။ ၄၆)] ပဗ္ဗတေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန သောဏော ဥပါသကော ကုဋိကဏ္ဏော အာယသ္မတော မဟာကစ္စာနဿ ဥပဋ္ဌာကော ဟောတိ။ အထ ခေါ သောဏော ဥပါသကော ကုဋိကဏ္ဏော ယေနာယသ္မာ မဟာကစ္စာနော တေနုပသင်္ကမိ, ဥပသင်္ကမိတွာ အာယသ္မန္တံ မဟာကစ္စာနံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ သောဏော ဥပါသကော ကုဋိကဏ္ဏော အာယသ္မန္တံ မဟာကစ္စာနံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ယထာ ယထာဟံ, ဘန္တေ, အယျေန မဟာကစ္စာနေန ဓမ္မံ ဒေသိတံ အာဇာနာမိ, နယိဒံ သုကရံ အဂါရံ အဇ္ဈာဝသတာ ဧကန္တပရိပုဏ္ဏံ ဧကန္တပရိသုဒ္ဓံ သင်္ခလိခိတံ ဗြဟ္မစရိယံ စရိတုံ။ ဣစ္ဆာမဟံ, ဘန္တေ, ကေသမဿုံ ဩဟာရေတွာ ကာသာယာနိ ဝတ္ထာနိ အစ္ဆာဒေတွာ အဂါရသ္မာ အနဂါရိယံ
(ဝိ၊၃၊၂၈၄။)
ပဗ္ဗဇိတုံ။ ပဗ္ဗာဇေတု မံ, ဘန္တေ, အယျော မဟာကစ္စာနော’’တိ။ ( ) [(ဧဝံ ဝုတ္တေ အာယသ္မာ မဟာကစ္စာယနော သောဏံ ဥပါသကံ ကုဋိကဏ္ဏံ ဧတဒဝေါစ) (သျာ။ ဥဒါ။ ၄၆)] ‘‘ဒုက္ကရံ ခေါ, သောဏ, ယာဝဇီဝံ ဧကသေယျံ ဧကဘတ္တံ ဗြဟ္မစရိယံ စရိတုံ။ ဣင်္ဃ, တွံ, သောဏ, တတ္ထေဝ အဂါရိကဘူတော ဗုဒ္ဓါနံ သာသနံ အနုယုဉ္ဇ, ကာလယုတ္တံ ဧကသေယျံ ဧကဘတ္တံ ဗြဟ္မစရိယ’’န္တိ။ အထ ခေါ သောဏဿ ဥပါသကဿ ကုဋိကဏ္ဏဿ ယော အဟောသိ ပဗ္ဗဇ္ဇာဘိသင်္ခါရော သော ပဋိပ္ပဿမ္ဘိ။ ဒုတိယမ္ပိ ခေါ သောဏော ဥပါသကော ကုဋိကဏ္ဏော …ပေ… တတိယမ္ပိ ခေါ သောဏော ဥပါသကော ကုဋိကဏ္ဏော ယေနာယသ္မာ မဟာကစ္စာနော တေနုပသင်္ကမိ, ဥပသင်္ကမိတွာ အာယသ္မန္တံ မဟာကစ္စာနံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ သောဏော ဥပါသကော ကုဋိကဏ္ဏော အာယသ္မန္တံ မဟာကစ္စာနံ ဧတဒဝေါစ ‘‘ယထာ ယထာဟံ, ဘန္တေ, အယျေန မဟာကစ္စာနေန ဓမ္မံ ဒေသိတံ အာဇာနာမိ, နယိဒံ သုကရံ အဂါရံ အဇ္ဈာဝသတာ ဧကန္တပရိပုဏ္ဏံ ဧကန္တပရိသုဒ္ဓံ သင်္ခလိခိတံ ဗြဟ္မစရိယံ စရိတုံ။ ဣစ္ဆာမဟံ, ဘန္တေ, ကေသမဿုံ ဩဟာရေတွာ ကာသာယာနိ ဝတ္ထာနိ အစ္ဆာဒေတွာ အဂါရသ္မာ အနဂါရိယံ ပဗ္ဗဇိတုံ။ ပဗ္ဗာဇေတု မံ, ဘန္တေ, အယျော မဟာကစ္စာနော’’တိ။ အထ ခေါ အာယသ္မာ မဟာကစ္စာနော သောဏံ ဥပါသကံ ကုဋိကဏ္ဏံ ပဗ္ဗာဇေသိ။ တေန ခေါ ပန သမယေန အဝန္တိဒက္ခိဏာပထော အပ္ပဘိက္ခုကော ဟောတိ။ အထ ခေါ အာယသ္မာ မဟာကစ္စာနော တိဏ္ဏံ ဝဿာနံ အစ္စယေန ကိစ္ဆေန ကသိရေန တတော တတော ဒသဝဂ္ဂံ ဘိက္ခုသံဃံ သန္နိပါတာပေတွာ အာယသ္မန္တံ သောဏံ ဥပသမ္ပာဒေသိ။
သောဏကုဋိကဏ္ဏဝတ္ထု နိဋ္ဌိတံ။
၁၅၈။ မဟာကစ္စာနဿ ပဉ္စဝရပရိဒဿနာ
အထ ခေါ အာယသ္မတော သောဏဿ ဝဿံဝုဋ္ဌဿ ရဟောဂတဿ ပဋိသလ္လီနဿ ဧဝံ စေတသော ပရိဝိတက္ကော ဥဒပါဒိ – ‘‘သုတောယေဝ ခေါ မေ သော ဘဂဝါ ဧဒိသော စ ဧဒိသော စာတိ, န စ မယာ သမ္မုခါ ဒိဋ္ဌော, ဂစ္ဆေယျာဟံ တံ ဘဂဝန္တံ ဒဿနာယ အရဟန္တံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓံ, သစေ မံ ဥပဇ္ဈာယော အနုဇာနေယျာ’’တိ။ အထ ခေါ အာယသ္မာ သောဏော သာယနှသမယံ ပဋိသလ္လာနာ ဝုဋ္ဌိတော ယေနာယသ္မာ မဟာကစ္စာနော တေနုပသင်္ကမိ, ဥပသင်္ကမိတွာ အာယသ္မန္တံ မဟာကစ္စာနံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ အာယသ္မာ သောဏော အာယသ္မန္တံ မဟာကစ္စာနံ ဧတဒဝေါစ ‘‘ဣဓ မယှံ, ဘန္တေ,
(ဝိ၊၃၊၂၈၅။)
ရဟောဂတဿ ပဋိသလ္လီနဿ ဧဝံ စေတသော ပရိဝိတက္ကော ဥဒပါဒိ – ‘သုတော ယေဝ ခေါ မေ သော ဘဂဝါ ဧဒိသော စ ဧဒိသော စာတိ, န စ မယာ သမ္မုခါ ဒိဋ္ဌော, ဂစ္ဆေယျာဟံ တံ ဘဂဝန္တံ ဒဿနာယ အရဟန္တံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓံ, သစေ မံ ဥပဇ္ဈာယော အနုဇာနေယျာ’တိ၊ ဂစ္ဆေယျာဟံ, ဘန္တေ, တံ ဘဂဝန္တံ ဒဿနာယ အရဟန္တံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓံ, သစေ မံ ဥပဇ္ဈာယော အနုဇာနာတီ’’တိ။ ‘‘သာဓု သာဓု, သောဏ။ ဂစ္ဆ တွံ, သောဏ, တံ ဘဂဝန္တံ ဒဿနာယ အရဟန္တံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓံ။ ဒက္ခိဿသိ တွံ, သောဏ, တံ ဘဂဝန္တံ ပါသာဒိကံ ပသာဒနီယံ သန္တိန္ဒြိယံ သန္တမာနသံ ဥတ္တမဒမထသမထံ အမနုပ္ပတ္တံ ဒန္တံ ဂုတ္တံ ယတိန္ဒြိယံ နာဂံ။ တေန ဟိ တွံ, သောဏ, မမ ဝစနေန ဘဂဝတော ပါဒေ သိရသာ ဝန္ဒ – ‘ဥပဇ္ဈာယော မေ, ဘန္တေ, အာယသ္မာ မဟာကစ္စာနော ဘဂဝတော ပါဒေ သိရသာ ဝန္ဒတီ’’’တိ။ ဧဝဉ္စ ဝဒေဟိ – ‘‘အဝန္တိဒက္ခိဏာပထော, ဘန္တေ, အပ္ပဘိက္ခုကော, တိဏ္ဏံ မေ ဝဿာနံ အစ္စယေန ကိစ္ဆေန ကသိရေန တတော တတော ဒသဝဂ္ဂံ ဘိက္ခုသံဃံ သန္နိပါတာပေတွာ ဥပသမ္ပဒံ အလတ္ထံ၊ အပ္ပေဝ နာမ ဘဂဝါ အဝန္တိဒက္ခိဏာပထေ အပ္ပတရေန ဂဏေန ဥပသမ္ပဒံ အနုဇာနေယျ။ အဝန္တိဒက္ခိဏာပထေ, ဘန္တေ, ကဏှုတ္တရာ ဘူမိ ခရာ ဂေါကဏ္ဋကဟတာ၊ အပ္ပေဝ နာမ ဘဂဝါ အဝန္တိဒက္ခိဏာပထေ ဂုဏင်္ဂုဏူပါဟနံ အနုဇာနေယျ။ အဝန္တိဒက္ခိဏာပထေ, ဘန္တေ, နဟာနဂရုကာ မနုဿာ ဥဒကသုဒ္ဓိကာ၊ အပ္ပေဝ နာမ ဘဂဝါ အဝန္တိဒက္ခိဏာပထေ ဓုဝနဟာနံ အနုဇာနေယျ။ အဝန္တိဒက္ခိဏာပထေ, ဘန္တေ, စမ္မာနိ အတ္ထရဏာနိ, ဧဠကစမ္မံ အဇစမ္မံ မိဂစမ္မံ။ သေယျထာပိ, ဘန္တေ, မဇ္ဈိမေသု ဇနပဒေသု ဧရဂူ မောရဂူ မဇ္ဇာရူ [မဇ္ဈာရူ (က။)] ဇန္တူ, ဧဝမေဝ ခေါ, ဘန္တေ, အဝန္တိဒက္ခိဏာပထေ စမ္မာနိ အတ္ထရဏာနိ, ဧဠကစမ္မံ အဇစမ္မံ မိဂစမ္မံ၊ အပ္ပေဝ နာမ ဘဂဝါ အဝန္တိဒက္ခိဏာပထေ စမ္မာနိ အတ္ထရဏာနိ အနုဇာနေယျ, ဧဠကစမ္မံ အဇစမ္မံ မိဂစမ္မံ။ ဧတရဟိ, ဘန္တေ, မနုဿာ နိဿီမဂတာနံ ဘိက္ခူနံ စီဝရံ ဒေန္တိ – ‘ဣမံ စီဝရံ ဣတ္ထန္နာမဿ ဒေမာ’’’တိ။ တေ အာဂန္တွာ အာရောစေန္တိ – ‘ဣတ္ထန္နာမေဟိ တေ, အာဝုသော, မနုဿေဟိ စီဝရံ ဒိန္န’န္တိ တေ ကုက္ကုစ္စာယန္တာ န သာဒိယန္တိ – ‘မာ နော နိဿဂ္ဂိယံ အဟောသီ’တိ၊ အပ္ပေဝ နာမ ဘဂဝါ စီဝရေ ပရိယာယံ အာစိက္ခေယျာ’’တိ။ ‘‘ဧဝံ, ဘန္တေ’’တိ ခေါ အာယသ္မာ သောဏော အာယသ္မတော မဟာကစ္စာနဿ ပဋိဿုတွာ ဥဋ္ဌာယာသနာ အာယသ္မန္တံ မဟာကစ္စာနံ အဘိဝါဒေတွာ ပဒက္ခိဏံ ကတွာ သေနာသနံ သံသာမေတွာ
(ဝိ၊၃၊၂၈၆။)
ပတ္တစီဝရမာဒါယ ယေန သာဝတ္ထိ တေန ပက္ကာမိ။ အနုပုဗ္ဗေန ယေန သာဝတ္ထိ ဇေတဝနံ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမော ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ, ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ အာယသ္မန္တံ အာနန္ဒံ အာမန္တေသိ – ‘‘ဣမဿ, အာနန္ဒ, အာဂန္တုကဿ ဘိက္ခုနော သေနာသနံ ပညာပေဟီ’’တိ။ အထ ခေါ အာယသ္မာ အာနန္ဒော – ‘‘ယဿ ခေါ မံ ဘဂဝါ အာဏာပေတိ, ‘ဣမဿ, အာနန္ဒ, အာဂန္တုကဿ ဘိက္ခုနော သေနာသနံ ပညာပေဟီ’တိ, ဣစ္ဆတိ ဘဂဝါ တေန ဘိက္ခုနာ သဒ္ဓိံ ဧကဝိဟာရေ ဝတ္ထုံ, ဣစ္ဆတိ ဘဂဝါ အာယသ္မတာ သောဏေန သဒ္ဓိံ ဧကဝိဟာရေ ဝတ္ထု’’န္တိ – ယသ္မိံ ဝိဟာရေ ဘဂဝါ ဝိဟရတိ တသ္မိံ ဝိဟာရေ အာယသ္မတော သောဏဿ သေနာသနံ ပညာပေသိ။
မြန်֍ ၂၅၈။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ဗဟုဒေဝ ရတ္တိံ အဇ္ဈောကာသေ ဝီတိနာမေတွာ ဝိဟာရံ ပါဝိသိ။ အာယသ္မာပိ ခေါ သောဏော ဗဟုဒေဝ ရတ္တိံ အဇ္ဈောကာသေ ဝီတိနာမေတွာ ဝိဟာရံ ပါဝိသိ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ရတ္တိယာ ပစ္စူသသမယံ ပစ္စုဋ္ဌာယ အာယသ္မန္တံ သောဏံ အဇ္ဈေသိ – ‘‘ပဋိဘာတု တံ, ဘိက္ခု, ဓမ္မော ဘာသိတု’’န္တိ။ ‘‘ဧဝံ, ဘန္တေ’’တိ ခေါ အာယသ္မာ သောဏော ဘဂဝတော ပဋိဿုဏိတွာ သဗ္ဗာနေဝ အဋ္ဌကဝဂ္ဂိကာနိ သရေန အဘာသိ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ အာယသ္မတော သောဏဿ သရဘညပရိယောသာနေ အဗ္ဘာနုမောဒိ – ‘‘သာဓု, သာဓု, ဘိက္ခု။ သုဂ္ဂဟိတာနိ ခေါ တေ, ဘိက္ခု, အဋ္ဌကဝဂ္ဂိကာနိ, သုမနသိကတာနိ သူပဓာရိတာနိ။ ကလျာဏိယာပိ ဝါစာယ သမန္နာဂတော, ဝိဿဋ္ဌာယ, အနေလဂလာယ [အနေဠဂလာယ (က။)], အတ္ထဿ ဝိညာပနိယာ။ ကတိဝဿောသိ တွံ, ဘိက္ခူ’’တိ? ‘‘ဧကဝဿောဟံ, ဘဂဝါ’’တိ။ ‘‘ကိဿ ပန တွံ, ဘိက္ခု, ဧဝံ စိရံ အကာသီ’’တိ? ‘‘စိရံ ဒိဋ္ဌော မေ, ဘန္တေ, ကာမေသု အာဒီနဝေါ, အပိ စ သမ္ဗာဓာ ဃရာဝါသာ ဗဟုကိစ္စာ ဗဟုကရဏီယာ’’တိ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ဧတမတ္ထံ ဝိဒိတွာ တာယံ ဝေလာယံ ဣမံ ဥဒါနံ ဥဒါနေသိ –
[ဥဒါ။ ၄၆ ဥဒါနေပိ] ‘‘ဒိသွာ အာဒီနဝံ လောကေ, ဉတွာ ဓမ္မံ နိရူပဓိံ၊
အရိယော န ရမတီ ပါပေ, ပါပေ န ရမတီ သုစီ’’တိ။
အထ ခေါ အာယသ္မာ သောဏော – ပဋိသမ္မောဒတိ ခေါ မံ ဘဂဝါ, အယံ ခွဿ ကာလော ယံ မေ ဥပဇ္ဈာယော ပရိဒဿီတိ – ဥဋ္ဌာယာသနာ ဧကံသံ ဥတ္တရာသင်္ဂံ ကရိတွာ ဘဂဝတော ပါဒေသု သိရသာ နိပတိတွာ
(ဝိ၊၃၊၂၈၇။)
ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ဥပဇ္ဈာယော မေ, ဘန္တေ, အာယသ္မာ မဟာကစ္စာနော ဘဂဝတော ပါဒေ သိရသာ ဝန္ဒတိ, ဧဝဉ္စ ဝဒေတိ အဝန္တိဒက္ခိဏာပထော, ဘန္တေ, အပ္ပဘိက္ခုကော။ တိဏ္ဏံ မေ ဝဿာနံ အစ္စယေန ကိစ္ဆေန ကသိရေန တတော တတော ဒသဝဂ္ဂံ ဘိက္ခုသံဃံ သန္နိပါတာပေတွာ ဥပသမ္ပဒံ အလတ္ထံ, အပ္ပေဝ နာမ ဘဂဝါ အဝန္တိဒက္ခိဏာပထေ အပ္ပတရေန ဂဏေန ဥပသမ္ပဒံ အနုဇာနေယျ။ အဝန္တိဒက္ခိဏာပထေ, ဘန္တေ, ကဏှုတ္တရာ ဘူမိ ခရာ ဂေါကဏ္ဋကဟတာ၊ အပ္ပေဝ နာမ ဘဂဝါ အဝန္တိဒက္ခိဏာပထေ ဂုဏင်္ဂုဏူပါဟနံ အနုဇာနေယျ။ အဝန္တိဒက္ခိဏာပထေ, ဘန္တေ, နဟာနဂရုကာ မနုဿာ ဥဒကသုဒ္ဓိကာ, အပ္ပေဝ နာမ ဘဂဝါ အဝန္တိဒက္ခိဏာပထေ ဓုဝနဟာနံ အနုဇာနေယျ။ အဝန္တိဒက္ခိဏာပထေ, ဘန္တေ, စမ္မာနိ အတ္ထရဏာနိ, ဧဠကစမ္မံ အဇစမ္မံ မိဂစမ္မံ။ သေယျထာပိ, ဘန္တေ, မဇ္ဈိမေသု ဇနပဒေသု ဧရဂူ မောရဂူ မဇ္ဇာရူ ဇန္တူ, ဧဝမေဝ ခေါ, ဘန္တေ, အဝန္တိဒက္ခိဏာပထေ စမ္မာနိ အတ္ထရဏာနိ, ဧဠကစမ္မံ အဇစမ္မံ မိဂစမ္မံ၊ အပ္ပေဝ နာမ ဘဂဝါ အဝန္တိဒက္ခိဏာပထေ စမ္မာနိ အတ္ထရဏာနိ အနုဇာနေယျ, ဧဠကစမ္မံ အဇစမ္မံ မိဂစမ္မံ။ ဧတရဟိ, ဘန္တေ, မနုဿာ နိဿီမဂတာနံ ဘိက္ခူနံ စီဝရံ ဒေန္တိ – ‘ဣမံ စီဝရံ ဣတ္ထန္နာမဿ ဒေမာ’တိ။ တေ အာဂန္တွာ အာရောစေန္တိ – ‘ဣတ္ထန္နာမေဟိ တေ, အာဝုသော, မနုဿေဟိ စီဝရံ ဒိန္န’န္တိ။ တေ ကုက္ကုစ္စာယန္တာ န သာဒိယန္တိ – ‘မာ နော နိဿဂ္ဂိယံ အဟောသီ’တိ၊ အပ္ပေဝ နာမ ဘဂဝါ စီဝရေ ပရိယာယံ အာစိက္ခေယျာ’’တိ။
မြန်֍ ၂၅၉။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ဧတသ္မိံ နိဒါနေ ဧတသ္မိံ ပကရဏေ ဓမ္မိံ ကထံ ကတွာ ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ – ‘‘အဝန္တိဒက္ခိဏာပထော, ဘိက္ခဝေ, အပ္ပဘိက္ခုကော။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, သဗ္ဗပစ္စန္တိမေသု ဇနပဒေသု ဝိနယဓရပဉ္စမေန ဂဏေန ဥပသမ္ပဒံ။ တတြိမေ ပစ္စန္တိမာ ဇနပဒါ – ပုရတ္ထိမာယ ဒိသာယ ဂဇင်္ဂလံ [ကဇင်္ဂလံ (သီ။ သျာ။)] နာမ နိဂမော, တဿ ပရေန မဟာသာလာ, တတော ပရာ ပစ္စန္တိမာ ဇနပဒါ, ဩရတော မဇ္ဈေ၊ ပုရတ္ထိမဒက္ခိဏာယ ဒိသာယ သလ္လဝတီ [သလလဝတီ (သီ။)] နာမ နဒီ, တတော ပရာ ပစ္စန္တိမာ ဇနပဒါ, ဩရတော မဇ္ဈေ၊ ဒက္ခိဏာယ ဒိသာယ သေတကဏ္ဏိကံ နာမ နိဂမော, တတော ပရာ ပစ္စန္တိမာ ဇနပဒါ, ဩရတော မဇ္ဈေ၊ ပစ္ဆိမာယ ဒိသာယ ထူဏံ နာမ ဗြာဟ္မဏဂါမော, တတော ပရာ ပစ္စန္တိမာ ဇနပဒါ, ဩရတော မဇ္ဈေ၊
(ဝိ၊၃၊၂၈၈။)
ဥတ္တရာယ ဒိသာယ ဥသီရဒ္ဓဇော နာမ ပဗ္ဗတော, တတော ပရာ ပစ္စန္တိမာ ဇနပဒါ, ဩရတော မဇ္ဈေ။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ဧဝရူပေသု ပစ္စန္တိမေသု ဇနပဒေသု ဝိနယဓရပဉ္စမေန ဂဏေန ဥပသမ္ပဒံ။ အဝန္တိဒက္ခိဏာပထေ, ဘိက္ခဝေ, ကဏှုတ္တရာ ဘူမိ ခရာ ဂေါကဏ္ဋကဟတာ။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, သဗ္ဗပစ္စန္တိမေသု ဇနပဒေသု ဂုဏင်္ဂုဏူပါဟနံ။ အဝန္တိဒက္ခိဏာပထေ, ဘိက္ခဝေ, နဟာနဂရုကာ မနုဿာ ဥဒကသုဒ္ဓိကာ။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, သဗ္ဗပစ္စန္တိမေသု ဇနပဒေသု ဓုဝနဟာနံ။ အဝန္တိဒက္ခိဏာပထေ, ဘိက္ခဝေ, စမ္မာနိ အတ္ထရဏာနိ, ဧဠကစမ္မံ အဇစမ္မံ မိဂစမ္မံ။ သေယျထာပိ, ဘိက္ခဝေ, မဇ္ဈိမေသု ဇနပဒေသု ဧရဂူ မောရဂူ မဇ္ဇာရူ ဇန္တူ, ဧဝမေဝ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, အဝန္တိဒက္ခိဏာပထေ စမ္မာနိ အတ္ထရဏာနိ, ဧဠကစမ္မံ အဇစမ္မံ မိဂစမ္မံ။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, သဗ္ဗပစ္စန္တိမေသု ဇနပဒေသု စမ္မာနိ အတ္ထရဏာနိ, ဧဠကစမ္မံ အဇစမ္မံ မိဂစမ္မံ။ ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, မနုဿာ နိဿီမဂတာနံ ဘိက္ခူနံ စီဝရံ ဒေန္တိ – ‘ဣမံ စီဝရံ ဣတ္ထန္နာမဿ ဒေမာ’တိ။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, သာဒိတုံ, န တာဝ တံ ဂဏနူပဂံ ယာဝ န ဟတ္ထံ ဂစ္ဆတီ’’တိ။
မဟာကစ္စာနဿ ပဉ္စဝရပရိဒဿနာ နိဋ္ဌိတာ။
စမ္မက္ခန္ဓကော ပဉ္စမော။
၁၅၉။ တဿုဒ္ဒါနံ
ရာဇာ စ မာဂဓော သောဏော, အသီတိသဟဿိဿရော၊
သာဂတော ဂိဇ္ဈကူဋသ္မိံ, ဗဟုံ ဒဿေတိ ဥတ္တရိံ။
ပဗ္ဗဇ္ဇာရဒ္ဓဘိဇ္ဇိံသု, ဝီဏံ ဧကပလာသိကံ၊
နီလာ ပီတာ လောဟိတိကာ, မဉ္ဇိဋ္ဌာ ကဏှမေဝ စ။
မဟာရင်္ဂမဟာနာမာ, ဝဒ္ဓိကာ စ ပဋိက္ခိပိ၊
ခလ္လကာ ပုဋပါလိ စ, တူလတိတ္တိရမေဏ္ဍဇာ။
ဝိစ္ဆိကာ မောရစိတြာ စ, သီဟဗျဂ္ဃါ စ ဒီပိကာ၊
အဇိနုဒ္ဒါ မဇ္ဇာရီ စ, ကာဠလုဝကပရိက္ခဋာ။
ဖလိတုပါဟနာ ခိလာ, ဓောတခါဏုခဋခဋာ၊
တာလဝေဠုတိဏံ စေဝ, မုဉ္ဇပဗ္ဗဇဟိန္တာလာ။
(ဝိ၊၃၊၂၈၉။)
ကမလကမ္ဗလသောဝဏ္ဏာ, ရူပိကာ မဏိဝေဠုရိယာ၊
ဖလိကာ ကံသကာစာ စ, တိပုသီသဉ္စ တမ္ဗကာ။
ဂါဝီ ယာနံ ဂိလာနော စ, ပုရိသာယုတ္တသိဝိကာ၊
သယနာနိ မဟာစမ္မာ, ဂေါစမ္မေဟိ စ ပါပကော။
ဂိဟီနံ စမ္မဝဒ္ဓေဟိ, ပဝိသန္တိ ဂိလာယနော၊
မဟာကစ္စာယနော သောဏော, သရေန အဋ္ဌကဝဂ္ဂိကံ။
ဥပသမ္ပဒံ ပဉ္စဟိ, ဂုဏင်္ဂုဏာ ဓုဝသိနာ၊
စမ္မတ္ထရဏာနုညာသိ, န တာဝ ဂဏနူပဂံ၊
အဒါသိ မေ ဝရေ ပဉ္စ, သောဏတ္ထေရဿ နာယကောတိ။
ဣမမှိ ခန္ဓကေ ဝတ္ထူနိ တေသဋ္ဌိ။
စမ္မက္ခန္ဓကော နိဋ္ဌိတော။
(ဝိ၊၃၊၂၉၀။)
၆။ ဘေသဇ္ဇက္ခန္ဓကော
မြန်֍ ၂၆၀။ တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဘိက္ခူနံ သာရဒိကေန အာဗာဓေန ဖုဋ္ဌာနံ ယာဂုပိ ပီတာ ဥဂ္ဂစ္ဆတိ, ဘတ္တမ္ပိ ဘုတ္တံ ဥဂ္ဂစ္ဆတိ။ တေ တေန ကိသာ ဟောန္တိ, လူခါ, ဒုဗ္ဗဏ္ဏာ, ဥပ္ပဏ္ဍုပ္ပဏ္ဍုကဇာတာ, ဓမနိသန္ထတဂတ္တာ။ အဒ္ဒသာ ခေါ ဘဂဝါ တေ ဘိက္ခူ ကိသေ လူခေ ဒုဗ္ဗဏ္ဏေ ဥပ္ပဏ္ဍုပ္ပဏ္ဍုကဇာတေ ဓမနိသန္ထတဂတ္တေ, ဒိသွာန အာယသ္မန္တံ အာနန္ဒံ အာမန္တေသိ – ‘‘ကိံ နု ခေါ, အာနန္ဒ, ဧတရဟိ ဘိက္ခူ ကိသာ, လူခါ, ဒုဗ္ဗဏ္ဏာ, ဥပ္ပဏ္ဍုပ္ပဏ္ဍုကဇာတာ, ဓမနိသန္ထတဂတ္တာ’’တိ? ‘‘ဧတရဟိ, ဘန္တေ, ဘိက္ခူနံ သာရဒိကေန အာဗာဓေန ဖုဋ္ဌာနံ ယာဂုပိ ပီတာ ဥဂ္ဂစ္ဆတိ, ဘတ္တမ္ပိ ဘုတ္တံ ဥဂ္ဂစ္ဆတိ။ တေ တေန ကိသာ ဟောန္တိ, လူခါ, ဒုဗ္ဗဏ္ဏာ, ဥပ္ပဏ္ဍုပ္ပဏ္ဍုကဇာတာ, ဓမနိသန္ထတဂတ္တာ’’တိ။ အထ ခေါ ဘဂဝတော ရဟောဂတဿ ပဋိသလ္လီနဿ ဧဝံ စေတသော ပရိဝိတက္ကော ဥဒပါဒိ – ‘‘ဧတရဟိ ခေါ ဘိက္ခူနံ သာရဒိကေန အာဗာဓေန ဖုဋ္ဌာနံ ယာဂုပိ ပီတာ ဥဂ္ဂစ္ဆတိ, ဘတ္တမ္ပိ ဘုတ္တံ ဥဂ္ဂစ္ဆတိ။ တေ တေန ကိသာ ဟောန္တိ, လူခါ, ဒုဗ္ဗဏ္ဏာ, ဥပ္ပဏ္ဍုပ္ပဏ္ဍုကဇာတာ, ဓမနိသန္ထတဂတ္တာ။ ကိံ နု ခေါ အဟံ ဘိက္ခူနံ ဘေသဇ္ဇံ အနုဇာနေယျံ, ယံ ဘေသဇ္ဇဉ္စေဝ အဿ ဘေသဇ္ဇသမ္မတဉ္စ လောကဿ, အာဟာရတ္ထဉ္စ ဖရေယျ, န စ ဩဠာရိကော အာဟာရော ပညာယေယျာ’’တိ? အထ ခေါ ဘဂဝတော ဧတဒဟောသိ – ‘‘ဣမာနိ ခေါ ပဉ္စ ဘေသဇ္ဇာနိ, သေယျထိဒံ – သပ္ပိ, နဝနီတံ, တေလံ, မဓု, ဖာဏိတံ၊ ဘေသဇ္ဇာနိ စေဝ ဘေသဇ္ဇသမ္မတာနိ စ လောကဿ, အာဟာရတ္ထဉ္စ ဖရန္တိ, န စ ဩဠာရိကော အာဟာရော ပညာယတိ။ ယံနူနာဟံ ဘိက္ခူနံ ဣမာနိ ပဉ္စ ဘေသဇ္ဇာနိ အနုဇာနေယျံ, ကာလေ ပဋိဂ္ဂဟေတွာ ကာလေ ပရိဘုဉ္ဇိတု’’န္တိ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ သာယနှသမယံ ပဋိသလ္လာနာ ဝုဋ္ဌိတော ဧတသ္မိံ နိဒါနေ ဧတသ္မိံ ပကရဏေ ဓမ္မိံ ကထံ ကတွာ ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ – ‘‘ဣဓ မယှံ, ဘိက္ခဝေ, ရဟောဂတဿ ပဋိသလ္လီနဿ ဧဝံ စေတသော ပရိဝိတက္ကော ဥဒပါဒိ – ‘ဧတရဟိ ခေါ ဘိက္ခူနံ သာရဒိကေန အာဗာဓေန ဖုဋ္ဌာနံ ယာဂုပိ ပီတာ ဥဂ္ဂစ္ဆတိ, ဘတ္တမ္ပိ ဘုတ္တံ ဥဂ္ဂစ္ဆတိ။ တေ တေန ကိသာ ဟောန္တိ, လူခါ, ဒုဗ္ဗဏ္ဏာ, ဥပ္ပဏ္ဍုပ္ပဏ္ဍုကဇာတာ, ဓမနိသန္ထတဂတ္တာ။ ကိံ နု ခေါ အဟံ ဘိက္ခူနံ ဘေသဇ္ဇံ အနုဇာနေယျံ, ယံ ဘေသဇ္ဇဉ္စေဝ အဿ ဘေသဇ္ဇသမ္မတဉ္စ လောကဿ,
(ဝိ၊၃၊၂၉၁။)
အာဟာရတ္ထဉ္စ ဖရေယျ, န စ ဩဠာရိကော အာဟာရော ပညာယေယျာ’တိ။ တဿ မယှံ, ဘိက္ခဝေ, ဧတဒဟောသိ ‘ဣမာနိ ခေါ ပဉ္စ ဘေသဇ္ဇာနိ, သေယျထိဒံ – သပ္ပိ, နဝနီတံ, တေလံ, မဓု, ဖာဏိတံ၊ ဘေသဇ္ဇာနိ စေဝ ဘေသဇ္ဇသမ္မတာနိ စ လောကဿ, အာဟာရတ္ထဉ္စ ဖရန္တိ, န စ ဩဠာရိကော အာဟာရော ပညာယတိ။ ယံနူနာဟံ ဘိက္ခူနံ ဣမာနိ ပဉ္စ ဘေသဇ္ဇာနိ အနုဇာနေယျံ, ကာလေ ပဋိဂ္ဂဟေတွာ ကာလေ ပရိဘုဉ္ဇိတု’န္တိ။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, တာနိ ပဉ္စ ဘေသဇ္ဇာနိ ကာလေ ပဋိဂ္ဂဟေတွာ ကာလေ ပရိဘုဉ္ဇိတု’’န္တိ။
မြန်֍ ၂၆၁။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဘိက္ခူ တာနိ ပဉ္စ ဘေသဇ္ဇာနိ ကာလေ ပဋိဂ္ဂဟေတွာ ကာလေ ပရိဘုဉ္ဇန္တိ။ တေသံ ယာနိပိ တာနိ ပါကတိကာနိ လူခါနိ ဘောဇနာနိ တာနိပိ နစ္ဆာဒေန္တိ, ပဂေဝ သေနေသိတာနိ [သေနေသိကာနိ (သီ။ သျာ။), သေနေဟိကာနိ (ယောဇနာ)]။ တေ တေန စေဝ သာရဒိကေန အာဗာဓေန ဖုဋ္ဌာ, ဣမိနာ စ ဘတ္တာစ္ဆာဒကေန [ဘတ္တာစ္ဆန္နကေန (က။)], တဒုဘယေန ဘိယျောသောမတ္တာယ ကိသာ ဟောန္တိ, လူခါ, ဒုဗ္ဗဏ္ဏာ, ဥပ္ပဏ္ဍုပ္ပဏ္ဍုကဇာတာ, ဓမနိသန္ထတဂတ္တာ။ အဒ္ဒသာ ခေါ ဘဂဝါ တေ ဘိက္ခူ ဘိယျောသောမတ္တာယ ကိသေ လူခေ ဒုဗ္ဗဏ္ဏေ ဥပ္ပဏ္ဍုပ္ပဏ္ဍုကဇာတေ ဓမနိသန္ထတဂတ္တေ, ဒိသွာန အာယသ္မန္တံ အာနန္ဒံ အာမန္တေသိ – ‘‘ကိံ နု ခေါ, အာနန္ဒ, ဧတရဟိ ဘိက္ခူ ဘိယျောသောမတ္တာယ ကိသာ, လူခါ, ဒုဗ္ဗဏ္ဏာ, ဥပ္ပဏ္ဍုပ္ပဏ္ဍုကဇာတာ, ဓမနိသန္ထတဂတ္တာ’’တိ? ‘‘ဧတရဟိ, ဘန္တေ, ဘိက္ခူ တာနိ စ ပဉ္စ ဘေသဇ္ဇာနိ ကာလေ ပဋိဂ္ဂဟေတွာ ကာလေ ပရိဘုဉ္ဇန္တိ။ တေသံ ယာနိပိ တာနိ ပါကတိကာနိ လူခါနိ ဘောဇနာနိ တာနိပိ နစ္ဆာဒေန္တိ, ပဂေဝ သေနေသိကာနိ။ တေ တေန စေဝ သာရဒိကေန အာဗာဓေန ဖုဋ္ဌာ, ဣမိနာ စ ဘတ္တာစ္ဆာဒကေန, တဒုဘယေန ဘိယျောသောမတ္တာယ ကိသာ, လူခါ, ဒုဗ္ဗဏ္ဏာ, ဥပ္ပဏ္ဍုပ္ပဏ္ဍုကဇာတာ, ဓမနိသန္ထတဂတ္တာ’’တိ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ဧတသ္မိံ နိဒါနေ ဧတသ္မိံ ပကရဏေ ဓမ္မိံ ကထံ ကတွာ ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ – ‘‘အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, တာနိ ပဉ္စ ဘေသဇ္ဇာနိ ပဋိဂ္ဂဟေတွာ ကာလေပိ ဝိကာလေပိ ပရိဘုဉ္ဇိတု’’န္တိ။
မြန်֍ ၂၆၂။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဂိလာနာနံ ဘိက္ခူနံ ဝသေဟိ ဘေသဇ္ဇေဟိ အတ္ထော ဟောတိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ဝသာနိ ဘေသဇ္ဇာနိ – အစ္ဆဝသံ, မစ္ဆဝသံ,
(ဝိ၊၃၊၂၉၂။)
သုသုကာဝသံ, သူကရဝသံ, ဂဒြဘဝသံ – ကာလေ ပဋိဂ္ဂဟိတံ ကာလေ နိပ္ပက္ကံ [နိပက္ကံ (က။)] ကာလေ သံသဋ္ဌံ တေလပရိဘောဂေန ပရိဘုဉ္ဇိတုံ။ ဝိကာလေ စေ, ဘိက္ခဝေ, ပဋိဂ္ဂဟိတံ ဝိကာလေ နိပ္ပက္ကံ ဝိကာလေ သံသဋ္ဌံ, တံ စေ ပရိဘုဉ္ဇေယျ, အာပတ္တိ တိဏ္ဏံ ဒုက္ကဋာနံ။ ကာလေ စေ, ဘိက္ခဝေ, ပဋိဂ္ဂဟိတံ ဝိကာလေ နိပ္ပက္ကံ ဝိကာလေ သံသဋ္ဌံ, တံ စေ ပရိဘုဉ္ဇေယျ, အာပတ္တိ ဒွိန္နံ ဒုက္ကဋာနံ။ ကာလေ စေ, ဘိက္ခဝေ, ပဋိဂ္ဂဟိတံ ကာလေ နိပ္ပက္ကံ ဝိကာလေ သံသဋ္ဌံ, တံ စေ ပရိဘုဉ္ဇေယျ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ ကာလေ စေ, ဘိက္ခဝေ, ပဋိဂ္ဂဟိတံ ကာလေ နိပ္ပက္ကံ ကာလေ သံသဋ္ဌံ, တံ စေ ပရိဘုဉ္ဇေယျ, အနာပတ္တီတိ။
ပဉ္စဘေသဇ္ဇကထာ နိဋ္ဌိတာ။
၁၆၁။ မူလာဒိဘေသဇ္ဇကထာ
မြန်֍ ၂၆၃။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဂိလာနာနံ ဘိက္ခူနံ မူလေဟိ ဘေသဇ္ဇေဟိ အတ္ထော ဟောတိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, မူလာနိ ဘေသဇ္ဇာနိ – ဟလိဒ္ဒိံ, သိင်္ဂိဝေရံ, ဝစံ, ဝစတ္ထံ [ဝစတ္ထံ (သီ။ သျာ။)], အတိဝိသံ, ကဋုကရောဟိဏိံ, ဥသီရံ, ဘဒ္ဒမုတ္တကံ, ယာနိ ဝါ ပနညာနိပိ အတ္ထိ မူလာနိ ဘေသဇ္ဇာနိ, နေဝ ခါဒနီယေ ခါဒနီယတ္ထံ ဖရန္တိ, န ဘောဇနီယေ ဘောဇနီယတ္ထံ ဖရန္တိ, တာနိ – ပဋိဂ္ဂဟေတွာ ယာဝဇီဝံ ပရိဟရိတုံ၊ သတိ ပစ္စယေ ပရိဘုဉ္ဇိတုံ။ အသတိ ပစ္စယေ ပရိဘုဉ္ဇန္တဿ အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿာတိ။
တေန ခေါ ပန သမယေန ဂိလာနာနံ ဘိက္ခူနံ မူလေဟိ ဘေသဇ္ဇေဟိ ပိဋ္ဌေဟိ အတ္ထော ဟောတိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, နိသဒံ နိသဒပေါတကန္တိ။
တေန ခေါ ပန သမယေန ဂိလာနာနံ ဘိက္ခူနံ ကသာဝေဟိ ဘေသဇ္ဇေဟိ အတ္ထော ဟောတိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ကသာဝါနိ [ကသာဝဘေသဇ္ဇာနိ (က။)] ဘေသဇ္ဇာနိ – နိမ္ဗကသာဝံ, ကုဋဇကသာဝံ, ပဋောလကသာဝံ, ဖဂ္ဂဝကသာဝံ, နတ္တမာလကသာဝံ, ယာနိ ဝါ ပနညာနိပိ အတ္ထိ ကသာဝါနိ ဘေသဇ္ဇာနိ နေဝ ခါဒနီယေ ခါဒနီယတ္ထံ ဖရန္တိ, န ဘောဇနီယေ ဘောဇနီယတ္ထံ ဖရန္တိ, တာနိ – ပဋိဂ္ဂဟေတွာ ယာဝဇီဝံ ပရိဟရိတုံ၊ သတိ ပစ္စယေ ပရိဘုဉ္ဇိတုံ။ အသတိ ပစ္စယေ ပရိဘုဉ္ဇန္တဿ အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿာတိ။
တေန ခေါ ပန သမယေန ဂိလာနာနံ ဘိက္ခူနံ ပဏ္ဏေဟိ ဘေသဇ္ဇေဟိ အတ္ထော ဟောတိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ အနုဇာနာမိ,
(ဝိ၊၃၊၂၉၃။)
ဘိက္ခဝေ, ပဏ္ဏာနိ ဘေသဇ္ဇာနိ – နိမ္ဗပဏ္ဏံ, ကုဋဇပဏ္ဏံ, ပဋောလပဏ္ဏံ, သုလသိပဏ္ဏံ, ကပ္ပါသပဏ္ဏံ, ယာနိ ဝါ ပနညာနိပိ အတ္ထိ ပဏ္ဏာနိ ဘေသဇ္ဇာနိ, နေဝ ခါဒနီယေ ခါဒနီယတ္ထံ ဖရန္တိ, န ဘောဇနီယေ ဘောဇနီယတ္ထံ ဖရန္တိ…ပေ…။
တေန ခေါ ပန သမယေန ဂိလာနာနံ ဘိက္ခူနံ ဖလေဟိ ဘေသဇ္ဇေဟိ အတ္ထော ဟောတိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ဖလာနိ ဘေသဇ္ဇာနိ – ဗိလင်္ဂံ, ပိပ္ပလိံ, မရိစံ, ဟရီတကံ, ဝိဘီတကံ, အာမလကံ, ဂေါဋ္ဌဖလံ [ဂေါဌဖလံ (သျာ။), ကောဋ္ဌဖလံ (က။)], ယာနိ ဝါ ပနညာနိပိ အတ္ထိ ဖလာနိ ဘေသဇ္ဇာနိ, နေဝ ခါဒနီယေ ခါဒနီယတ္ထံ ဖရန္တိ, န ဘောဇနီယေ ဘောဇနီယတ္ထံ ဖရန္တိ…ပေ…။
တေန ခေါ ပန သမယေန ဂိလာနာနံ ဘိက္ခူနံ ဇတူဟိ ဘေသဇ္ဇေဟိ အတ္ထော ဟောတိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ဇတူနိ ဘေသဇ္ဇာနိ – ဟိင်္ဂုံ, ဟိင်္ဂုဇတုံ, ဟိင်္ဂုသိပါဋိကံ, တကံ, တကပတ္တိံ, တကပဏ္ဏိံ, သဇ္ဇုလသံ, ယာနိ ဝါ ပနညာနိပိ အတ္ထိ ဇတူနိ ဘေသဇ္ဇာနိ, နေဝ ခါဒနီယေ ခါဒနီယတ္ထံ ဖရန္တိ…ပေ…။
တေန ခေါ ပန သမယေန ဂိလာနာနံ ဘိက္ခူနံ လောဏေဟိ ဘေသဇ္ဇေဟိ အတ္ထော ဟောတိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, လောဏာနိ ဘေသဇ္ဇာနိ – သာမုဒ္ဒံ, ကာဠလောဏံ, သိန္ဓဝံ, ဥဗ္ဘိဒံ [ဥဗ္ဘိရံ (က။)], ဗိလံ [ဗိဠာလံ (သီ။)], ယာနိ ဝါ ပနညာနိပိ အတ္ထိ လောဏာနိ ဘေသဇ္ဇာနိ, နေဝ ခါဒနီယေ ခါဒနီယတ္ထံ ဖရန္တိ, န ဘောဇနီယေ ဘောဇနီယတ္ထံ ဖရန္တိ, တာနိ – ပဋိဂ္ဂဟေတွာ ယာဝဇီဝံ ပရိဟရိတုံ၊ သတိ ပစ္စယေ ပရိဘုဉ္ဇိတုံ။ အသတိ ပစ္စယေ ပရိဘုဉ္ဇန္တဿ အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿာတိ။
မြန်֍ ၂၆၄။ တေန ခေါ ပန သမယေန အာယသ္မတော အာနန္ဒဿ ဥပဇ္ဈာယဿ အာယသ္မတော ဗေလဋ္ဌသီသဿ ထုလ္လကစ္ဆာဗာဓော ဟောတိ။ တဿ လသိကာယ စီဝရာနိ ကာယေ လဂ္ဂန္တိ, တာနိ ဘိက္ခူ ဥဒကေန တေမေတွာ တေမေတွာ အပကဍ္ဎန္တိ။ အဒ္ဒသာ ခေါ ဘဂဝါ သေနာသနစာရိကံ အာဟိဏ္ဍန္တော တေ ဘိက္ခူ တာနိ စီဝရာနိ ဥဒကေန တေမေတွာ တေမေတွာ အပကဍ္ဎန္တေ, ဒိသွာန ယေန တေ ဘိက္ခူ တေနုပသင်္ကမိ, ဥပသင်္ကမိတွာ တေ ဘိက္ခူ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ကိံ ဣမဿ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနော အာဗာဓော’’တိ? ‘‘ဣမဿ, ဘန္တေ, အာယသ္မတော ထုလ္လကစ္ဆာဗာဓော, လသိကာယ စီဝရာနိ ကာယေ လဂ္ဂန္တိ, တာနိ မယံ ဥဒကေန တေမေတွာ တေမေတွာ
(ဝိ၊၃၊၂၉၄။)
အပကဍ္ဎာမာ’’တိ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ဧတသ္မိံ နိဒါနေ ဧတသ္မိံ ပကရဏေ ဓမ္မိံ ကထံ ကတွာ ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ ‘‘အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ယဿ ကဏ္ဍု ဝါ, ပိဠကာ ဝါ, အဿာဝေါ ဝါ, ထုလ္လကစ္ဆု ဝါ အာဗာဓော, ကာယော ဝါ ဒုဂ္ဂန္ဓော, စုဏ္ဏာနိ ဘေသဇ္ဇာနိ၊ အဂိလာနဿ ဆကဏံ မတ္တိကံ ရဇနနိပ္ပက္ကံ။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ဥဒုက္ခလံ မုသလ္လ’န္တိ။
တေန ခေါ ပန သမယေန ဂိလာနာနံ ဘိက္ခူနံ စုဏ္ဏေဟိ ဘေသဇ္ဇေဟိ စာလိတေဟိ အတ္ထော ဟောတိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, စုဏ္ဏစာလိနိန္တိ။ သဏှေဟိ အတ္ထော ဟောတိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ဒုဿစာလိနိန္တိ။
တေန ခေါ ပန သမယေန အညတရဿ ဘိက္ခုနော အမနုဿိကာဗာဓော ဟောတိ။ တံ အာစရိယုပဇ္ဈာယာ ဥပဋ္ဌဟန္တာ နာသက္ခိံသု အရောဂံ ကာတုံ။ သော သူကရသူနံ ဂန္တွာ အာမကမံသံ ခါဒိ, အာမကလောဟိတံ ပိဝိ။ တဿ သော အမနုဿိကာဗာဓော ပဋိပ္ပဿမ္ဘိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, အမနုဿိကာဗာဓေ အာမကမံသံ အာမကလောဟိတန္တိ။
မြန်֍ ၂၆၅။ တေန ခေါ ပန သမယေန အညတရဿ ဘိက္ခုနော စက္ခုရောဂါဗာဓော ဟောတိ။ တံ ဘိက္ခူ ပရိဂ္ဂဟေတွာ ဥစ္စာရမ္ပိ ပဿာဝမ္ပိ နိက္ခာမေန္တိ။ အဒ္ဒသာ ခေါ ဘဂဝါ သေနာသနစာရိကံ အာဟိဏ္ဍန္တော တေ ဘိက္ခူ တံ ဘိက္ခုံ ပရိဂ္ဂဟေတွာ ဥစ္စာရမ္ပိ ပဿာဝမ္ပိ နိက္ခာမေန္တေ, ဒိသွာန ယေန တေ ဘိက္ခူ တေနုပသင်္ကမိ, ဥပသင်္ကမိတွာ တေ ဘိက္ခူ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ကိံ ဣမဿ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနော အာဗာဓော’’တိ? ‘‘ဣမဿ, ဘန္တေ, အာယသ္မတော စက္ခုရောဂါဗာဓော။ ဣမံ မယံ ပရိဂ္ဂဟေတွာ ဥစ္စာရမ္ပိ ပဿာဝမ္ပိ နိက္ခာမေမာ’’တိ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ဧတသ္မိံ နိဒါနေ ဧတသ္မိံ ပကရဏေ ဓမ္မိံ ကထံ ကတွာ ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ – ‘‘အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, အဉ္ဇနံ – ကာဠဉ္ဇနံ, ရသဉ္ဇနံ, သောတဉ္ဇနံ, ဂေရုကံ, ကပလ္လ္လ’န္တိ။ အဉ္ဇနူပပိသနေဟိ အတ္ထော ဟောတိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, စန္ဒနံ, တဂရံ, ကာဠာနုသာရိယံ, တာလီသံ, ဘဒ္ဒမုတ္တကန္တိ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဘိက္ခူ ပိဋ္ဌာနိ အဉ္ဇနာနိ စရုကေသုပိ [ထာလကေသုပိ (သီ။ သျာ။)] သရာဝကေသုပိ နိက္ခိပန္တိ၊ တိဏစုဏ္ဏေဟိပိ ပံသုကေဟိပိ ဩကိရိယန္တိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, အဉ္ဇနိန္တိ။
(ဝိ၊၃၊၂၉၅။)
တေန ခေါ ပန သမယေန ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ ဥစ္စာဝစာ အဉ္ဇနိယော ဓာရေန္တိ – သောဝဏ္ဏမယံ, ရူပိယမယံ။ မနုဿာ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘သေယျထာပိ ဂိဟီ ကာမဘောဂိနော’’တိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ န, ဘိက္ခဝေ, ဥစ္စာဝစာ အဉ္ဇနီ ဓာရေတဗ္ဗာ။ ယော ဓာရေယျ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, အဋ္ဌိမယံ, ဒန္တမယံ, ဝိသာဏမယံ, နဠမယံ, ဝေဠုမယံ, ကဋ္ဌမယံ, ဇတုမယံ, ဖလမယံ, လောဟမယံ, သင်္ခနာဘိမယန္တိ။
တေန ခေါ ပန သမယေန အဉ္ဇနိယော အပါရုတာ ဟောန္တိ, တိဏစုဏ္ဏေဟိပိ ပံသုကေဟိပိ ဩကိရိယန္တိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, အပိဓာနန္တိ။ အပိဓာနံ နိပတတိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, သုတ္တကေန ဗန္ဓိတွာ အဉ္ဇနိယာ ဗန္ဓိတုန္တိ။ အဉ္ဇနီ ဖလတိ [နိပတတိ (က။)]။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, သုတ္တကေန သိဗ္ဗေတုန္တိ။
တေန ခေါ ပန သမယေန ဘိက္ခူ အင်္ဂုလိယာ အဉ္ဇန္တိ, အက္ခီနိ ဒုက္ခာနိ ဟောန္တိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, အဉ္ဇနိသလာကန္တိ။
တေန ခေါ ပန သမယေန ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ ဥစ္စာဝစာ အဉ္ဇနိသလာကာယော ဓာရေန္တိ – သောဝဏ္ဏမယံ ရူပိယမယံ။ မနုဿာ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ, ‘‘သေယျထာပိ ဂိဟီ ကာမဘောဂိနော’’တိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ န, ဘိက္ခဝေ, ဥစ္စာဝစာ အဉ္ဇနိသလာကာ ဓာရေတဗ္ဗာ။ ယော ဓာရေယျ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, အဋ္ဌိမယံ…ပေ… သင်္ခနာဘိမယန္တိ။
တေန ခေါ ပန သမယေန အဉ္ဇနိသလာကာ ဘူမိယံ ပတိတာ ဖရုသာ ဟောတိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, သလာကဌာနိယန္တိ [သလာကောဓာနိယန္တိ (သီ။ သျာ။)]။
တေန ခေါ ပန သမယေန ဘိက္ခူ အဉ္ဇနိမ္ပိ အဉ္ဇနိသလာကမ္ပိ ဟတ္ထေန ပရိဟရန္တိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, အဉ္ဇနိတ္ထဝိကန္တိ။ အံသဗဒ္ဓကော န ဟောတိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, အံသဗဒ္ဓကံ ဗန္ဓနသုတ္တကန္တိ။
(ဝိ၊၃၊၂၉၆။)
မြန်֍ ၂၆၆။ တေန ခေါ ပန သမယေန အာယသ္မတော ပိလိန္ဒဝစ္ဆဿ သီသာဘိတာပေါ ဟောတိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, မုဒ္ဓနိ တေလကန္တိ။ နက္ခမနိယော ဟောတိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, နတ္ထုကမ္မန္တိ။ နတ္ထု ဂလတိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, နတ္ထုကရဏိန္တိ။
တေန ခေါ ပန သမယေန ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ ဥစ္စာဝစာ နတ္ထုကရဏိယော ဓာရေန္တိ – သောဝဏ္ဏမယံ ရူပိယမယံ။ မနုဿာ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ, ‘‘သေယျထာပိ ဂိဟီ ကာမဘောဂိနော’’တိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ န, ဘိက္ခဝေ, ဥစ္စာဝစာ နတ္ထုကရဏီ ဓာရေတဗ္ဗာ။ ယော ဓာရေယျ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, အဋ္ဌိမယံ…ပေ… သင်္ခနာဘိမယန္တိ။ နတ္ထုံ ဝိသမံ အာသိဉ္စန္တိ [နတ္ထု ဝိသမံ အာသိဉ္စိယတိ (သီ။ သျာ။)]။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ယမကနတ္ထုကရဏိန္တိ။ နက္ခမနိယော ဟောတိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ဓူမံ ပါတုန္တိ။ တညေဝ ဝဋ္ဋိံ အာလိမ္ပေတွာ ပိဝန္တိ, ကဏ္ဌော ဒဟတိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ဓူမနေတ္တန္တိ။
တေန ခေါ ပန သမယေန ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ ဥစ္စာဝစာနိ ဓူမနေတ္တာနိ ဓာရေန္တိ – သောဝဏ္ဏမယံ ရူပိယမယံ။ မနုဿာ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – သေယျထာပိ ဂိဟီ ကာမဘောဂိနောတိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ န, ဘိက္ခဝေ, ဥစ္စာဝစာနိ ဓူမနေတ္တာနိ ဓာရေတဗ္ဗာနိ။ ယော ဓာရေယျ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, အဋ္ဌိမယံ…ပေ… သင်္ခနာဘိမယန္တိ။
တေန ခေါ ပန သမယေန ဓူမနေတ္တာနိ အပါရုတာနိ ဟောန္တိ, ပါဏကာ ပဝိသန္တိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, အပိဓာနန္တိ။
တေန ခေါ ပန သမယေန ဘိက္ခူ ဓူမနေတ္တာနိ ဟတ္ထေန ပရိဟရန္တိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ဓူမနေတ္တထဝိကန္တိ။ ဧကတော ဃံသိယန္တိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ယမကထဝိကန္တိ။ အံသဗဒ္ဓကော န ဟောတိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, အံသဗဒ္ဓကံ ဗန္ဓနသုတ္တကန္တိ။
(ဝိ၊၃၊၂၉၇။)
မြန်֍ ၂၆၇။ တေန ခေါ ပန သမယေန အာယသ္မတော ပိလိန္ဒဝစ္ဆဿ ဝါတာဗာဓော ဟောတိ။ ဝေဇ္ဇာ ဧဝမာဟံသု – ‘‘တေလံ ပစိတဗ္ဗ’’န္တိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, တေလပါကန္တိ။ တသ္မိံ ခေါ ပန တေလပါကေ မဇ္ဇံ ပက္ခိပိတဗ္ဗံ ဟောတိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, တေလပါကေ မဇ္ဇံ ပက္ခိပိတုန္တိ။
တေန ခေါ ပန သမယေန ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ အတိပက္ခိတ္တမဇ္ဇာနိ [အတိခိတ္တမဇ္ဇာနိ (က။)] တေလာနိ ပစန္တိ, တာနိ ပိဝိတွာ မဇ္ဇန္တိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ န, ဘိက္ခဝေ, အတိပက္ခိတ္တမဇ္ဇံ တေလံ ပါတဗ္ဗံ။ ယော ပိဝေယျ, ယထာဓမ္မော ကာရေတဗ္ဗော။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ယသ္မိံ တေလပါကေ မဇ္ဇဿ န ဝဏ္ဏော န ဂန္ဓော န ရသော ပညာယတိ, ဧဝရူပံ မဇ္ဇပက္ခိတ္တံ တေလံ ပါတုန္တိ။
တေန ခေါ ပန သမယေန ဘိက္ခူနံ ဗဟုံ အတိပက္ခိတ္တမဇ္ဇံ တေလံ ပက္ကံ ဟောတိ။ အထ ခေါ ဘိက္ခူနံ ဧတဒဟောသိ – ‘‘ကထံ နု ခေါ အတိပက္ခိတ္တမဇ္ဇေ တေလေ ပဋိပဇ္ဇိတဗ္ဗ’’န္တိ? ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, အဗ္ဘဉ္ဇနံ အဓိဋ္ဌာတုန္တိ။
တေန ခေါ ပန သမယေန အာယသ္မတော ပိလိန္ဒဝစ္ဆဿ ဗဟုတရံ တေလံ ပက္ကံ ဟောတိ, တေလဘာဇနံ န ဝိဇ္ဇတိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, တီဏိ တုမ္ဗာနိ – လောဟတုမ္ဗံ, ကဋ္ဌတုမ္ဗံ, ဖလတုမ္ဗန္တိ။
တေန ခေါ ပန သမယေန အာယသ္မတော ပိလိန္ဒဝစ္ဆဿ အင်္ဂဝါတော ဟောတိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, သေဒကမ္မန္တိ။ နက္ခမနိယော ဟောတိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, သမ္ဘာရသေဒန္တိ။ နက္ခမနိယော ဟောတိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, မဟာသေဒန္တိ။ နက္ခမနိယော ဟောတိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ဘင်္ဂေါဒကန္တိ။ နက္ခမနိယော ဟောတိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ဥဒကကောဋ္ဌကန္တိ။
တေန ခေါ ပန သမယေန အာယသ္မတော ပိလိန္ဒဝစ္ဆဿ ပဗ္ဗဝါတော ဟောတိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ,
(ဝိ၊၃၊၂၉၈။)
လောဟိတံ မောစေတုန္တိ။ နက္ခမနိယော ဟောတိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, လောဟိတံ မောစေတွာ ဝိသာဏေန ဂါဟေတုန္တိ [ဂဟေတုန္တိ (သီ။ သျာ။)]။
တေန ခေါ ပန သမယေန အာယသ္မတော ပိလိန္ဒဝစ္ဆဿ ပါဒါ ဖလိတာ [ဖာလိတာ (က။)] ဟောန္တိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ပါဒဗ္ဘဉ္ဇနန္တိ။ နက္ခမနိယော ဟောတိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ပဇ္ဇံ အဘိသင်္ခရိတုန္တိ။
တေန ခေါ ပန သမယေန အညတရဿ ဘိက္ခုနော ဂဏ္ဍာဗာဓော ဟောတိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, သတ္ထကမ္မန္တိ။ ကသာဝေါဒကေန အတ္ထော ဟောတိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ကသာဝေါဒကန္တိ။ တိလကက္ကေန အတ္ထော ဟောတိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, တိလကက္ကန္တိ။ ကဗဠိကာယ အတ္ထော ဟောတိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ကဗဠိကန္တိ။ ဝဏဗန္ဓနစောဠေန အတ္ထော ဟောတိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ဝဏဗန္ဓနစောဠန္တိ။ ဝဏော ကဏ္ဍုဝတိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, သာသပကုဋ္ဋေန [သာသပကုဍ္ဍေန (သီ။ သျာ။)] ဖောသိတုန္တိ။ ဝဏော ကိလိဇ္ဇိတ္ထ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ဓူမံ ကာတုန္တိ။ ဝဍ္ဎမံသံ ဝုဋ္ဌာတိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, လောဏသက္ခရိကာယ ဆိန္ဒိတုန္တိ။ ဝဏော န ရုဟတိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ဝဏတေလန္တိ။ တေလံ ဂလတိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ဝိကာသိကံ သဗ္ဗံ ဝဏပဋိကမ္မန္တိ။
မြန်֍ ၂၆၈။ တေန ခေါ ပန သမယေန အညတရော ဘိက္ခု အဟိနာ ဒဋ္ဌော ဟောတိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, စတ္တာရိ မဟာဝိကဋာနိ ဒါတုံ – ဂူထံ, မုတ္တံ, ဆာရိကံ, မတ္တိကန္တိ။ အထ ခေါ ဘိက္ခူနံ ဧတဒဟောသိ – ‘‘အပ္ပဋိဂ္ဂဟိတာနိ နု ခေါ ဥဒါဟု ပဋိဂ္ဂဟေတဗ္ဗာနီ’’တိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, သတိ ကပ္ပိယကာရကေ ပဋိဂ္ဂဟာပေတုံ, အသတိ ကပ္ပိယကာရကေ သာမံ ဂဟေတွာ ပရိဘုဉ္ဇိတုန္တိ။
(ဝိ၊၃၊၂၉၉။)
တေန ခေါ ပန သမယေန အညတရေန ဘိက္ခုနာ ဝိသံ ပီတံ ဟောတိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ အနုဇာနာမိ ဘိက္ခဝေ ဂူထံ ပါယေတုန္တိ။ အထ ခေါ ဘိက္ခူနံ ဧတဒဟောသိ – ‘‘အပ္ပဋိဂ္ဂဟိတံ နု ခေါ ဥဒါဟု ပဋိဂ္ဂဟေတဗ္ဗော’’တိ? ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ယံ ကရောန္တော ပဋိဂ္ဂဏှာတိ, သွေဝ ပဋိဂ္ဂဟော ကတော, န ပုန [ကတော ပန (?)] ပဋိဂ္ဂဟေတဗ္ဗောတိ။
မြန်֍ ၂၆၉။ တေန ခေါ ပန သမယေန အညတရဿ ဘိက္ခုနော ဃရဒိန္နကာဗာဓော ဟောတိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, သီတာလောဠိံ ပါယေတုန္တိ။
တေန ခေါ ပန သမယေန အညတရော ဘိက္ခု ဒုဋ္ဌဂဟဏိကော ဟောတိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, အာမိသခါရံ ပါယေတုန္တိ။
တေန ခေါ ပန သမယေန အညတရဿ ဘိက္ခုနော ပဏ္ဍုရောဂါဗာဓော ဟောတိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, မုတ္တဟရီတကံ ပါယေတုန္တိ။
တေန ခေါ ပန သမယေန အညတရဿ ဘိက္ခုနော ဆဝိဒေါသာဗာဓော ဟောတိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ဂန္ဓာလေပံ ကာတုန္တိ။
တေန ခေါ ပန သမယေန အညတရော ဘိက္ခု အဘိသန္နကာယော ဟောတိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ဝိရေစနံ ပါတုန္တိ။ အစ္ဆကဉ္ဇိယာ အတ္ထော ဟောတိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, အစ္ဆကဉ္ဇိန္တိ။ အကဋယူသေန အတ္ထော ဟောတိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, အကဋယူသန္တိ။ ကဋာကဋေန အတ္ထော ဟောတိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ကဋာကဋန္တိ။ ပဋိစ္ဆာဒနီယေန အတ္ထော ဟောတိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ပဋိစ္ဆာဒနီယန္တိ။
မူလာဒိဘေသဇ္ဇကထာ နိဋ္ဌိတာ။
၁၆၂။ ပိလိန္ဒဝစ္ဆဝတ္ထု
မြန်֍ ၂၇၀။ [ဣဒံ ဝတ္ထု ပါရာ။ ၆၁၈ အာဒယော] တေန ခေါ ပန သမယေန အာယသ္မာ ပိလိန္ဒဝစ္ဆော ရာဇဂဟေ ပဗ္ဘာရံ သောဓာပေတိ လေဏံ ကတ္တုကာမော။ အထ ခေါ ရာဇာ မာဂဓော
(ဝိ၊၃၊၃၀၀။)
သေနိယော ဗိမ္ဗိသာရော ယေနာယသ္မာ ပိလိန္ဒဝစ္ဆော တေနုပသင်္ကမိ, ဥပသင်္ကမိတွာ အာယသ္မန္တံ ပိလိန္ဒဝစ္ဆံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ ရာဇာ မာဂဓော သေနိယော ဗိမ္ဗိသာရော အာယသ္မန္တံ ပိလိန္ဒဝစ္ဆံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ကိံ, ဘန္တေ, ထေရော ကာရာပေတီ’’တိ? ‘‘ပဗ္ဘာရံ, မဟာရာဇ, သောဓာပေမိ, လေဏံ ကတ္တုကာမော’’တိ။ ‘‘အတ္ထော, ဘန္တေ, အယျဿ အာရာမိကေနာ’’တိ? ‘‘န ခေါ, မဟာရာဇ, ဘဂဝတာ အာရာမိကော အနုညာတော’’တိ။ ‘‘တေန ဟိ, ဘန္တေ, ဘဂဝန္တံ ပဋိပုစ္ဆိတွာ မမ အာရောစေယျာထာ’’တိ။ ‘ဧဝံ, မဟာရာဇာ’တိ ခေါ အာယသ္မာ ပိလိန္ဒဝစ္ဆော ရညော မာဂဓဿ သေနိယဿ ဗိမ္ဗိသာရဿ ပစ္စဿောသိ။ အထ ခေါ အာယသ္မာ ပိလိန္ဒဝစ္ဆော ရာဇာနံ မာဂဓံ သေနိယံ ဗိမ္ဗိသာရံ ဓမ္မိယာ ကထာယ သန္ဒဿေသိ, သမာဒပေသိ, သမုတ္တေဇေသိ, သမ္ပဟံသေသိ။ အထ ခေါ ရာဇာ မာဂဓော သေနိယော ဗိမ္ဗိသာရော အာယသ္မတာ ပိလိန္ဒဝစ္ဆေန ဓမ္မိယာ ကထာယ သန္ဒဿိတော သမာဒပိတော သမုတ္တေဇိတော သမ္ပဟံသိတော ဥဋ္ဌာယာသနာ အာယသ္မန္တံ ပိလိန္ဒဝစ္ဆံ အဘိဝါဒေတွာ ပဒက္ခိဏံ ကတွာ ပက္ကာမိ။
အထ ခေါ အာယသ္မာ ပိလိန္ဒဝစ္ဆော ဘဂဝတော သန္တိကေ ဒူတံ ပါဟေသိ – ‘‘ရာဇာ, ဘန္တေ, မာဂဓော သေနိယော ဗိမ္ဗိသာရော အာရာမိကံ ဒါတုကာမော။ ကထံ နု ခေါ, ဘန္တေ, မယာ ပဋိပဇ္ဇိတဗ္ဗ’’န္တိ? အထ ခေါ ဘဂဝါ ဧတသ္မိံ နိဒါနေ ဧတသ္မိံ ပကရဏေ ဓမ္မိံ ကထံ ကတွာ ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ – ‘‘အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, အာရာမိက’’န္တိ။ ဒုတိယမ္ပိ ခေါ ရာဇာ မာဂဓော သေနိယော ဗိမ္ဗိသာရော ယေနာယသ္မာ ပိလိန္ဒဝစ္ဆော တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ အာယသ္မန္တံ ပိလိန္ဒဝစ္ဆံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ ရာဇာ မာဂဓော သေနိယော ဗိမ္ဗိသာရော အာယသ္မန္တံ ပိလိန္ဒဝစ္ဆံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘အနုညာတော, ဘန္တေ, ဘဂဝတာ အာရာမိကော’’တိ? ‘‘ဧဝံ, မဟာရာဇာ’’တိ။ ‘‘တေန ဟိ, ဘန္တေ, အယျဿ အာရာမိကံ ဒမ္မီ’’တိ။ အထ ခေါ ရာဇာ မာဂဓော သေနိယော ဗိမ္ဗိသာရော အာယသ္မတော ပိလိန္ဒဝစ္ဆဿ အာရာမိကံ ပဋိဿုတွာ, ဝိဿရိတွာ, စိရေန သတိံ ပဋိလဘိတွာ, အညတရံ သဗ္ဗတ္ထကံ မဟာမတ္တံ အာမန္တေသိ – ‘‘ယော မယာ, ဘဏေ, အယျဿ အာရာမိကော ပဋိဿုတော, ဒိန္နော သော အာရာမိကော’’တိ? ‘‘န ခေါ, ဒေဝ, အယျဿ အာရာမိကော ဒိန္နော’’တိ။ ‘‘ကီဝ စိရံ နု ခေါ, ဘဏေ, ဣတော [ဣတော ရတ္တိ (သျာ။)] ဟိ တံ ဟောတီ’’တိ? အထ ခေါ
(ဝိ၊၃၊၃၀၁။)
သော မဟာမတ္တော ရတ္တိယော ဂဏေတွာ [ဝိဂဏေတွာ (သီ။)] ရာဇာနံ မာဂဓံ သေနိယံ ဗိမ္ဗိသာရံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ပဉ္စ, ဒေဝ, ရတ္တိသတာနီ’’တိ။ တေန ဟိ, ဘဏေ, အယျဿ ပဉ္စ အာရာမိကသတာနိ ဒေဟီတိ။ ‘‘ဧဝံ, ဒေဝါ’’တိ ခေါ သော မဟာမတ္တော ရညော မာဂဓဿ သေနိယဿ ဗိမ္ဗိသာရဿ ပဋိဿုတွာ အာယသ္မတော ပိလိန္ဒဝစ္ဆဿ ပဉ္စ အာရာမိကသတာနိ ပါဒါသိ, ပါဋိယေက္ကော ဂါမော နိဝိသိ။ ‘အာရာမိကဂါမကောတိ’ပိ နံ အာဟံသု, ‘ပိလိန္ဒဂါမကော’တိပိ နံ အာဟံသု။
မြန်֍ ၂၇၁။ တေန ခေါ ပန သမယေန အာယသ္မာ ပိလိန္ဒဝစ္ဆော တသ္မိံ ဂါမကေ ကုလူပကော ဟောတိ။ အထ ခေါ အာယသ္မာ ပိလိန္ဒဝစ္ဆော ပုဗ္ဗဏှသမယံ နိဝါသေတွာ ပတ္တစီဝရမာဒါယ ပိလိန္ဒဂါမံ ပိဏ္ဍာယ ပါဝိသိ။ တေန ခေါ ပန သမယေန တသ္မိံ ဂါမကေ ဥဿဝေါ ဟောတိ။ ဒါရကာ အလင်္ကတာ မာလာကိတာ ကီဠန္တိ။ အထ ခေါ အာယသ္မာ ပိလိန္ဒဝစ္ဆော ပိလိန္ဒဂါမကေ သပဒါနံ ပိဏ္ဍာယ စရမာနော ယေန အညတရဿ အာရာမိကဿ နိဝေသနံ တေနုပသင်္ကမိ, ဥပသင်္ကမိတွာ ပညတ္တေ အာသနေ နိသီဒိ။ တေန ခေါ ပန သမယေန တဿာ အာရာမိကိနိယာ ဓီတာ အညေ ဒါရကေ အလင်္ကတေ မာလာကိတေ ပဿိတွာ ရောဒတိ – ‘မာလံ မေ ဒေထ, အလင်္ကာရံ မေ ဒေထာ’တိ။ အထ ခေါ အာယသ္မာ ပိလိန္ဒဝစ္ဆော တံ အာရာမိကိနိံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ကိဿာယံ ဒါရိကာ ရောဒတီ’’တိ? ‘‘အယံ, ဘန္တေ, ဒါရိကာ အညေ ဒါရကေ အလင်္ကတေ မာလာကိတေ ပဿိတွာ ရောဒတိ – ‘မာလံ မေ ဒေထ, အလင်္ကာရံ မေ ဒေထာ’တိ။ ကုတော အမှာကံ ဒုဂ္ဂတာနံ မာလာ, ကုတော အလင်္ကာရော’’တိ? အထ ခေါ အာယသ္မာ ပိလိန္ဒဝစ္ဆော အညတရံ တိဏဏ္ဍုပကံ ဂဟေတွာ တံ အာရာမိကိနိံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ဟန္ဒိမံ တိဏဏ္ဍုပကံ တဿာ ဒါရိကာယ သီသေ ပဋိမုဉ္စာ’’တိ။ အထ ခေါ သာ အာရာမိကိနီ တံ တိဏဏ္ဍုပကံ ဂဟေတွာ တဿာ ဒါရိကာယ သီသေ ပဋိမုဉ္စိ။ သာ အဟောသိ သုဝဏ္ဏမာလာ အဘိရူပါ, ဒဿနီယာ, ပါသာဒိကာ၊ နတ္ထိ တာဒိသာ ရညောပိ အန္တေပုရေ သုဝဏ္ဏမာလာ။ မနုဿာ ရညော မာဂဓဿ သေနိယဿ ဗိမ္ဗိသာရဿ အာရောစေသုံ – ‘‘အမုကဿ, ဒေဝ, အာရာမိကဿ ဃရေ သုဝဏ္ဏမာလာ အဘိရူပါ, ဒဿနီယာ, ပါသာဒိကာ၊ နတ္ထိ တာဒိသာ ဒေဝဿပိ အန္တေပုရေ သုဝဏ္ဏမာလာ၊ ကုတော တဿ ဒုဂ္ဂတဿ? နိဿံသယံ စောရိကာယ အာဘတာ’’တိ။
(ဝိ၊၃၊၃၀၂။)
အထ ခေါ ရာဇာ မာဂဓော သေနိယော ဗိမ္ဗိသာရော တံ အာရာမိကကုလံ ဗန္ဓာပေသိ။ ဒုတိယမ္ပိ ခေါ အာယသ္မာ ပိလိန္ဒဝစ္ဆော ပုဗ္ဗဏှသမယံ နိဝါသေတွာ ပတ္တစီဝရမာဒါယ ပိလိန္ဒဂါမံ ပိဏ္ဍာယ ပါဝိသိ။ ပိလိန္ဒဂါမကေ သပဒါနံ ပိဏ္ဍာယ စရမာနော ယေန တဿ အာရာမိကဿ နိဝေသနံ တေနုပသင်္ကမိ, ဥပသင်္ကမိတွာ ပဋိဝိဿကေ ပုစ္ဆိ – ‘‘ကဟံ ဣမံ အာရာမိကကုလံ ဂတ’’န္တိ? ‘‘ဧတိဿာ, ဘန္တေ, သုဝဏ္ဏမာလာယ ကာရဏာ ရညာ ဗန္ဓာပိတ’’န္တိ။ အထ ခေါ အာယသ္မာ ပိလိန္ဒဝစ္ဆော ယေန ရညော မာဂဓဿ သေနိယဿ ဗိမ္ဗိသာရဿ နိဝေသနံ တေနုပသင်္ကမိ, ဥပသင်္ကမိတွာ ပညတ္တေ အာသနေ နိသီဒိ။ အထ ခေါ ရာဇာ မာဂဓော သေနိယော ဗိမ္ဗိသာရော ယေနာယသ္မာ ပိလိန္ဒဝစ္ဆော တေနုပသင်္ကမိ, ဥပသင်္ကမိတွာ အာယသ္မန္တံ ပိလိန္ဒဝစ္ဆံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နံ ခေါ ရာဇာနံ မာဂဓံ သေနိယံ ဗိမ္ဗိသာရံ အာယသ္မာ ပိလိန္ဒဝစ္ဆော ဧတဒဝေါစ – ‘‘ကိဿ, မဟာရာဇ, အာရာမိကကုလံ ဗန္ဓာပိတ’’န္တိ? ‘‘တဿ, ဘန္တေ, အာရာမိကဿ ဃရေ သုဝဏ္ဏမာလာ အဘိရူပါ, ဒဿနီယာ, ပါသာဒိကာ၊ နတ္ထိ တာဒိသာ အမှာကမ္ပိ အန္တေပုရေ သုဝဏ္ဏမာလာ၊ ကုတော တဿ ဒုဂ္ဂတဿ? နိဿံသယံ စောရိကာယ အာဘတာ’’တိ။ အထ ခေါ အာယသ္မာ ပိလိန္ဒဝစ္ဆော ရညော မာဂဓဿ သေနိယဿ ဗိမ္ဗိသာရဿ ပါသာဒံ သုဝဏ္ဏန္တိ အဓိမုစ္စိ၊ သော အဟောသိ သဗ္ဗသောဝဏ္ဏမယော။ ‘‘ဣဒံ ပန တေ, မဟာရာဇ, တာဝ ဗဟုံ သုဝဏ္ဏံ ကုတော’’တိ? ‘အညာတံ, ဘန္တေ, အယျဿေဝေသော ဣဒ္ဓါနုဘာဝေါ’တိ တံ အာရာမိကကုလံ မုဉ္စာပေသိ။
မနုဿာ ‘‘အယျေန ကိရ ပိလိန္ဒဝစ္ဆေန သရာဇိကာယ ပရိသာယ ဥတ္တရိမနုဿဓမ္မံ ဣဒ္ဓိပါဋိဟာရိယံ ဒဿိတ’’န္တိ အတ္တမနာ အဘိပ္ပသန္နာ အာယသ္မတော ပိလိန္ဒဝစ္ဆဿ ပဉ္စ ဘေသဇ္ဇာနိ အဘိဟရိံသု, သေယျထိဒံ – သပ္ပိံ, နဝနီတံ, တေလံ, မဓုံ [သပ္ပိ နဝနီတံ တေလံ မဓု (က။)], ဖာဏိတံ။ ပကတိယာပိ စ အာယသ္မာ ပိလိန္ဒဝစ္ဆော လာဘီ ဟောတိ ပဉ္စန္နံ ဘေသဇ္ဇာနံ၊ လဒ္ဓံ လဒ္ဓံ ပရိသာယ ဝိဿဇ္ဇေတိ။ ပရိသာ စဿ ဟောတိ ဗာဟုလ္လိကာ၊ လဒ္ဓံ လဒ္ဓံ ကောလမ္ဗေပိ [ကောဠုမ္ဗေပိ (က။)], ဃဋေပိ, ပူရေတွာ ပဋိသာမေတိ၊ ပရိဿာဝနာနိပိ, ထဝိကာယောပိ, ပူရေတွာ ဝါတပါနေသု လဂ္ဂေတိ။ တာနိ ဩလီနဝိလီနာနိ တိဋ္ဌန္တိ။ ဥန္ဒူရေဟိပိ ဝိဟာရာ ဩကိဏ္ဏဝိကိဏ္ဏာ ဟောန္တိ။ မနုဿာ ဝိဟာရစာရိကံ အာဟိဏ္ဍန္တာ ပဿိတွာ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ ‘‘အန္တောကောဋ္ဌာဂါရိကာ ဣမေ သမဏာ
(ဝိ၊၃၊၃၀၃။)
သကျပုတ္တိယာ, သေယျထာပိ ရာဇာ မာဂဓော သေနိယော ဗိမ္ဗိသာရော’’တိ။ အဿောသုံ ခေါ ဘိက္ခူ တေသံ မနုဿာနံ ဥဇ္ဈာယန္တာနံ ခိယျန္တာနံ ဝိပါစေန္တာနံ။ ယေ တေ ဘိက္ခူ အပ္ပိစ္ဆာ, တေ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ ဘိက္ခူ ဧဝရူပါယ ဗာဟုလ္လာယ စေတေဿန္တီ’’တိ။ အထ ခေါ တေ ဘိက္ခူ တေ အနေကပရိယာယေန ဝိဂရဟိတွာ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ…ပေ… ‘‘သစ္စံ ကိရ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခူ ဧဝရူပါယ ဗာဟုလ္လာယ စေတေန္တီ’’တိ? ‘‘သစ္စံ ဘဂဝါတိ…ပေ… ဝိဂရဟိတွာ ဓမ္မိံ ကထံ ကတွာ ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ – ‘‘ယာနိ ခေါ ပန တာနိ ဂိလာနာနံ ဘိက္ခူနံ ပဋိသာယနီယာနိ ဘေသဇ္ဇာနိ, သေယျထိဒံ – သပ္ပိ, နဝနီတံ, တေလံ, မဓု, ဖာဏိတံ, တာနိ ပဋိဂ္ဂဟေတွာ သတ္တာဟပရမံ သန္နိဓိကာရကံ ပရိဘုဉ္ဇိတဗ္ဗာနိ။ တံ အတိက္ကာမယတော ယထာဓမ္မော ကာရေတဗ္ဗော’’တိ။
ပိလိန္ဒဝစ္ဆဝတ္ထု နိဋ္ဌိတံ။
ဘေသဇ္ဇာနုညာတဘာဏဝါရော နိဋ္ဌိတော ပဌမော။
၁၆၃။ ဂုဠာဒိအနုဇာနနာ
မြန်֍ ၂၇၂။ အထ ခေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ယထာဘိရန္တံ ဝိဟရိတွာ ယေန ရာဇဂဟံ တေန စာရိကံ ပက္ကာမိ။ အဒ္ဒသာ ခေါ အာယသ္မာ ကင်္ခါရေဝတော အန္တရာမဂ္ဂေ ဂုဠကရဏံ, ဩက္ကမိတွာ ဂုဠေ ပိဋ္ဌမ္ပိ ဆာရိကမ္ပိ ပက္ခိပန္တေ, ဒိသွာန ‘‘အကပ္ပိယော ဂုဠော သာမိသော, န ကပ္ပတိ ဂုဠော ဝိကာလေ ပရိဘုဉ္ဇိတု’’န္တိ ကုက္ကုစ္စာယန္တော သပရိသော ဂုဠံ န ပရိဘုဉ္ဇတိ။ ယေပိဿ သောတဗ္ဗံ မညန္တိ, တေပိ ဂုဠံ န ပရိဘုဉ္ဇန္တိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ ကိမတ္ထာယ [ကိမတ္ထိယာ (က။)], ဘိက္ခဝေ, ဂုဠေ ပိဋ္ဌမ္ပိ ဆာရိကမ္ပိ ပက္ခိပန္တီတိ? ထဒ္ဓတ္ထာယ [ဗန္ဓနတ္ထာယ (သီ။ သျာ။)] ဘဂဝါတိ။ သစေ, ဘိက္ခဝေ, ထဒ္ဓတ္ထာယ ဂုဠေ ပိဋ္ဌမ္ပိ ဆာရိကမ္ပိ ပက္ခိပန္တိ, သော စ ဂုဠောတွေဝ သင်္ခံ ဂစ္ဆတိ။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ယထာသုခံ ဂုဠံ ပရိဘုဉ္ဇိတုန္တိ။
အဒ္ဒသာ ခေါ အာယသ္မာ ကင်္ခါရေဝတော အန္တရာမဂ္ဂေ ဝစ္စေ မုဂ္ဂံ ဇာတံ, ပဿိတွာ ‘‘အကပ္ပိယာ မုဂ္ဂါ၊ ပက္ကာပိ မုဂ္ဂါ ဇာယန္တီတိ’’ ကုက္ကုစ္စာယန္တော သပရိသော မုဂ္ဂံ န ပရိဘုဉ္ဇတိ။ ယေပိဿ သောတဗ္ဗံ မညန္တိ, တေပိ မုဂ္ဂံ န ပရိဘုဉ္ဇန္တိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ သစေ [သစေပိ (?)], ဘိက္ခဝေ, ပက္ကာပိ မုဂ္ဂါ ဇာယန္တိ, အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ယထာသုခံ မုဂ္ဂံ ပရိဘုဉ္ဇိတုန္တိ။
(ဝိ၊၃၊၃၀၄။)
မြန်֍ ၂၇၃။ တေန ခေါ ပန သမယေန အညတရဿ ဘိက္ခုနော ဥဒရဝါတာဗာဓော ဟောတိ။ သော လောဏသောဝီရကံ အပါယိ။ တဿ သော ဥဒရဝါတာဗာဓော ပဋိပ္ပဿမ္ဘိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ဂိလာနဿ လောဏသောဝီရကံ၊ အဂိလာနဿ ဥဒကသမ္ဘိန္နံ ပါနပရိဘောဂေန ပရိဘုဉ္ဇိတုန္တိ။
ဂုဠာဒိအနုဇာနနာ နိဋ္ဌိတာ။
၁၆၄။ အန္တောဝုဋ္ဌာဒိပဋိက္ခေပကထာ
မြန်֍ ၂၇၄။ အထ ခေါ ဘဂဝါ အနုပုဗ္ဗေန စာရိကံ စရမာနော ယေန ရာဇဂဟံ တဒဝသရိ။ တတြ သုဒံ ဘဂဝါ ရာဇဂဟေ ဝိဟရတိ ဝေဠုဝနေ ကလန္ဒကနိဝါပေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဘဂဝတော ဥဒရဝါတာဗာဓော ဟောတိ။ အထ ခေါ အာယသ္မာ အာနန္ဒော – ‘ပုဗ္ဗေပိ ဘဂဝတော ဥဒရဝါတာဗာဓော တေကဋုလယာဂုယာ ဖာသု ဟောတီ’တိ – သာမံ တိလမ္ပိ, တဏ္ဍုလမ္ပိ, မုဂ္ဂမ္ပိ ဝိညာပေတွာ, အန္တော ဝါသေတွာ, အန္တော သာမံ ပစိတွာ ဘဂဝတော ဥပနာမေသိ – ‘‘ပိဝတု ဘဂဝါ တေကဋုလယာဂု’’န္တိ။ ဇာနန္တာပိ တထာဂတာ ပုစ္ဆန္တိ, ဇာနန္တာပိ န ပုစ္ဆန္တိ၊ ကာလံ ဝိဒိတွာ ပုစ္ဆန္တိ, ကာလံ ဝိဒိတွာ န ပုစ္ဆန္တိ၊ အတ္ထသံဟိတံ တထာဂတာ ပုစ္ဆန္တိ, နော အနတ္ထသံဟိတံ။ အနတ္ထသံဟိတေ သေတုဃာတော တထာဂတာနံ။ ဒွီဟိ အာကာရေဟိ ဗုဒ္ဓါ ဘဂဝန္တော ဘိက္ခူ ပဋိပုစ္ဆန္တိ – ဓမ္မံ ဝါ ဒေသေဿာမ, သာဝကာနံ ဝါ သိက္ခာပဒံ ပညပေဿာမာတိ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ အာယသ္မန္တံ အာနန္ဒံ အာမန္တေသိ – ‘‘ကုတာယံ, အာနန္ဒ, ယာဂူ’’တိ? အထ ခေါ အာယသ္မာ အာနန္ဒော ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ – ‘အနနုစ္ဆဝိကံ, အာနန္ဒ, အနနုလောမိကံ, အပ္ပတိရူပံ, အဿာမဏကံ, အကပ္ပိယံ, အကရဏီယံ။ ကထဉှိ နာမ တွံ, အာနန္ဒ, ဧဝရူပါယ ဗာဟုလ္လာယ စေတေဿသိ။ ယဒပိ, အာနန္ဒ, အန္တော ဝုဋ္ဌံ [ဝုတ္ထံ (သီ။ သျာ။ က။)] တဒပိ အကပ္ပိယံ၊ ယဒပိ အန္တော ပက္ကံ တဒပိ အကပ္ပိယံ၊ ယဒပိ သာမံ ပက္ကံ, တဒပိ အကပ္ပိယံ။ နေတံ, အာနန္ဒ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ…ပေ… ဝိဂရဟိတွာ ဓမ္မိံ ကထံ ကတွာ ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ – ‘‘န, ဘိက္ခဝေ, အန္တော ဝုဋ္ဌံ, အန္တော ပက္ကံ, သာမံ ပက္ကံ ပရိဘုဉ္ဇိတဗ္ဗံ။ ယော ပရိဘုဉ္ဇေယ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အန္တော စေ, ဘိက္ခဝေ, ဝုဋ္ဌံ, အန္တော ပက္ကံ, သာမံ ပက္ကံ တဉ္စေ ပရိဘုဉ္ဇေယျ, အာပတ္တိ တိဏ္ဏံ ဒုက္ကဋာနံ။ အန္တော စေ, ဘိက္ခဝေ, ဝုဋ္ဌံ, အန္တော ပက္ကံ, အညေဟိ ပက္ကံ, တဉ္စေ ပရိဘုဉ္ဇေယျ, အာပတ္တိ ဒွိန္နံ ဒုက္ကဋာနံ။
(ဝိ၊၃၊၃၀၅။)
အန္တော စေ, ဘိက္ခဝေ, ဝုဋ္ဌံ, ဗဟိ ပက္ကံ, သာမံ ပက္ကံ, တဉ္စေ ပရိဘုဉ္ဇေယျ, အာပတ္တိ ဒွိန္နံ ဒုက္ကဋာနံ။ ဗဟိ စေ, ဘိက္ခဝေ, ဝုဋ္ဌံ, အန္တော ပက္ကံ, သာမံ ပက္ကံ, တဉ္စေ ပရိဘုဉ္ဇေယျ, အာပတ္တိ ဒွိန္နံ ဒုက္ကဋာနံ။ အန္တော စေ, ဘိက္ခဝေ, ဝုဋ္ဌံ, ဗဟိ ပက္ကံ, အညေဟိ ပက္ကံ, တဉ္စေ ပရိဘုဉ္ဇေယျ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ ဗဟိ စေ, ဘိက္ခဝေ, ဝုဋ္ဌံ, အန္တော ပက္ကံ, အညေဟိ ပက္ကံ, တဉ္စေ ပရိဘုဉ္ဇေယျ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ ဗဟိ စေ, ဘိက္ခဝေ, ဝုဋ္ဌံ, ဗဟိ ပက္ကံ, သာမံ ပက္ကံ, တဉ္စေ ပရိဘုဉ္ဇေယျ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ ဗဟိ စေ, ဘိက္ခဝေ, ဝုဋ္ဌံ, ဗဟိ ပက္ကံ, အညေဟိ ပက္ကံ, တဉ္စေ ပရိဘုဉ္ဇေယျ, အနာပတ္တီ’’’တိ။
တေန ခေါ ပန သမယေန ဘိက္ခူ ‘‘ဘဂဝတာ သာမံပါကော ပဋိက္ခိတ္တော’’တိ ပုန ပါကေ ကုက္ကုစ္စာယန္တိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ပုန ပါကံ ပစိတုန္တိ။
တေန ခေါ ပန သမယေန ရာဇဂဟံ ဒုဗ္ဘိက္ခံ ဟောတိ။ မနုဿာ လောဏမ္ပိ, တေလမ္ပိ, တဏ္ဍုလမ္ပိ, ခါဒနီယမ္ပိ အာရာမံ အာဟရန္တိ။ တာနိ ဘိက္ခူ ဗဟိ ဝါသေန္တိ၊ ဥက္ကပိဏ္ဍကာပိ ခါဒန္တိ, စောရာပိ ဟရန္တိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, အန္တော ဝါသေတုန္တိ။ အန္တော ဝါသေတွာ ဗဟိ ပါစေန္တိ။ ဒမကာ ပရိဝါရေန္တိ။ ဘိက္ခူ အဝိဿဋ္ဌာ ပရိဘုဉ္ဇန္တိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, အန္တော ပစိတုန္တိ။ ဒုဗ္ဘိက္ခေ ကပ္ပိယကာရကာ ဗဟုတရံ ဟရန္တိ, အပ္ပတရံ ဘိက္ခူနံ ဒေန္တိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, သာမံ ပစိတုံ။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, အန္တော ဝုဋ္ဌံ, အန္တော ပက္ကံ, သာမံ ပက္ကန္တိ။
အန္တောဝုဋ္ဌာဒိပဋိက္ခေပကထာ နိဋ္ဌိတာ။
၁၆၅။ ဥဂ္ဂဟိတပဋိဂ္ဂဟဏာ
မြန်֍ ၂၇၅။ တေန ခေါ ပန သမယေန သမ္ဗဟုလာ ဘိက္ခူ ကာသီသု ဝဿံဝုဋ္ဌာ ရာဇဂဟံ ဂစ္ဆန္တာ ဘဂဝန္တံ ဒဿနာယ အန္တရာမဂ္ဂေ န လဘိံသု လူခဿ ဝါ ပဏီတဿ ဝါ ဘောဇနဿ ယာဝဒတ္ထံ ပါရိပူရိံ၊ ဗဟုဉ္စ ဖလခါဒနီယံ အဟောသိ၊ ကပ္ပိယကာရကော စ န အဟောသိ။ အထ ခေါ တေ ဘိက္ခူ ကိလန္တရူပါ ယေန ရာဇဂဟံ ဝေဠုဝနံ ကလန္ဒကနိဝါပေါ, ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိံသု, ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိံသု။ အာစိဏ္ဏံ ခေါ ပနေတံ ဗုဒ္ဓါနံ ဘဂဝန္တာနံ အာဂန္တုကေဟိ ဘိက္ခူဟိ သဒ္ဓိံ ပဋိသမ္မောဒိတုံ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ တေ ဘိက္ခူ ဧတဒဝေါစ
(ဝိ၊၃၊၃၀၆။)
‘‘ကစ္စိ, ဘိက္ခဝေ, ခမနီယံ, ကစ္စိ ယာပနီယံ, ကစ္စိတ္ထ အပ္ပကိလမထေန အဒ္ဓါနံ အာဂတာ၊ ကုတော စ တုမှေ, ဘိက္ခဝေ, အာဂစ္ဆထာ’’တိ? ‘‘ခမနီယံ ဘဂဝါ, ယာပနီယံ ဘဂဝါ။ ဣဓ မယံ, ဘန္တေ, ကာသီသု ဝဿံဝုဋ္ဌာ ရာဇဂဟံ အာဂစ္ဆန္တာ ဘဂဝန္တံ ဒဿနာယ အန္တရာမဂ္ဂေ န လဘိမှာ လူခဿ ဝါ ပဏီတဿ ဝါ ဘောဇနဿ ယာဝဒတ္ထံ ပါရိပူရိံ၊ ဗဟုဉ္စ ဖလခါဒနီယံ အဟောသိ၊ ကပ္ပိယကာရကော စ န အဟောသိ၊ တေန မယံ ကိလန္တရူပါ အဒ္ဓါနံ အာဂတာ’’တိ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ဧတသ္မိံ နိဒါနေ ဧတသ္မိံ ပကရဏေ ဓမ္မိံ ကထံ ကတွာ ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ – ‘‘အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ယတ္ထ ဖလခါဒနီယံ ပဿတိ, ကပ္ပိယကာရကော စ န ဟောတိ, သာမံ ဂဟေတွာ, ဟရိတွာ, ကပ္ပိယကာရကေ ပဿိတွာ, ဘူမိယံ နိက္ခိပိတွာ, ပဋိဂ္ဂဟာပေတွာ ပရိဘုဉ္ဇိတုံ။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ဥဂ္ဂဟိတံ ပဋိဂ္ဂဟိတု’’န္တိ။
မြန်֍ ၂၇၆။ တေန ခေါ ပန သမယေန အညတရဿ ဗြာဟ္မဏဿ နဝါ စ တိလာ နဝဉ္စ မဓု ဥပ္ပန္နာ ဟောန္တိ။ အထ ခေါ တဿ ဗြာဟ္မဏဿ ဧတဒဟောသိ – ‘‘ယံနူနာဟံ နဝေ စ တိလေ နဝဉ္စ မဓုံ ဗုဒ္ဓပ္ပမုခဿ ဘိက္ခုသံဃဿ ဒဒေယျ’’န္တိ။ အထ ခေါ သော ဗြာဟ္မဏော ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ, ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝတာ သဒ္ဓိံ ပဋိသမ္မောဒိ, သမ္မောဒနီယံ ကထံ သာရဏီယံ ဝီတိသာရေတွာ ဧကမန္တံ အဋ္ဌာသိ။ ဧကမန္တံ ဌိတော ခေါ သော ဗြာဟ္မဏော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘အဓိဝါသေတု မေ ဘဝံ ဂေါတမော သွာတနာယ ဘတ္တံ, သဒ္ဓိံ ဘိက္ခုသံဃေနာ’’တိ။ အဓိဝါသေသိ ဘဂဝါ တုဏှီဘာဝေန။ အထ ခေါ သော ဗြာဟ္မဏော ဘဂဝတော အဓိဝါသနံ ဝိဒိတွာ ပက္ကာမိ။ အထ ခေါ သော ဗြာဟ္မဏော တဿာ ရတ္တိယာ အစ္စယေန ပဏီတံ ခါဒနီယံ ဘောဇနီယံ ပဋိယာဒါပေတွာ ဘဂဝတော ကာလံ အာရောစာပေသိ – ‘‘ကာလော, ဘော ဂေါတမ, နိဋ္ဌိတံ ဘတ္တ’’န္တိ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ပုဗ္ဗဏှသမယံ နိဝါသေတွာ ပတ္တစီဝရမာဒါယ ယေန တဿ ဗြာဟ္မဏဿ နိဝေသနံ တေနုပသင်္ကမိ, ဥပသင်္ကမိတွာ ပညတ္တေ အာသနေ နိသီဒိ, သဒ္ဓိံ ဘိက္ခုသံဃေန။ အထ ခေါ သော ဗြာဟ္မဏော ဗုဒ္ဓပ္ပမုခံ ဘိက္ခုသံဃံ ပဏီတေန ခါဒနီယေန ဘောဇနီယေန သဟတ္ထာ သန္တပ္ပေတွာ သမ္ပဝါရေတွာ ဘဂဝန္တံ ဘုတ္တာဝိံ ဩနီတပတ္တပါဏိံ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နံ ခေါ တံ ဗြာဟ္မဏံ ဘဂဝါ ဓမ္မိယာ ကထာယ သန္ဒဿေတွာ, သမာဒပေတွာ, သမုတ္တေဇေတွာ, သမ္ပဟံသေတွာ ဥဋ္ဌာယာသနာ ပက္ကာမိ။
(ဝိ၊၃၊၃၀၇။)
အထ ခေါ တဿ ဗြာဟ္မဏဿ အစိရပက္ကန္တဿ ဘဂဝတော ဧတဒဟောသိ – ‘‘ယေသံ ခေါ မယာ အတ္ထာယ ဗုဒ္ဓပ္ပမုခေါ ဘိက္ခုသံဃော နိမန္တိတော, ‘နဝေ စ တိလေ နဝဉ္စ မဓုံ ဒဿာမီ’တိ, တေ မယာ ပမုဋ္ဌာ ဒါတုံ။ ယံနူနာဟံ နဝေ စ တိလေ နဝဉ္စ မဓုံ ကောလမ္ဗေဟိ စ ဃဋေဟိ စ အာရာမံ ဟရာပေယျ’’န္တိ။ အထ ခေါ သော ဗြာဟ္မဏော နဝေ စ တိလေ နဝဉ္စ မဓုံ ကောလမ္ဗေဟိ စ ဃဋေဟိ စ အာရာမံ ဟရာပေတွာ ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ, ဥပသင်္ကမိတွာ ဧကမန္တံ အဋ္ဌာသိ။ ဧကမန္တံ ဌိတော ခေါ သော ဗြာဟ္မဏော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ယေသံ ခေါ မယာ, ဘော ဂေါတမ, အတ္ထာယ ဗုဒ္ဓပ္ပမုခေါ ဘိက္ခုသံဃော နိမန္တိတော, ‘နဝေ စ တိလေ နဝဉ္စ မဓုံ ဒဿာမီ’တိ, တေ မယာ ပမုဋ္ဌာ ဒါတုံ။ ပဋိဂ္ဂဏှာတု မေ ဘဝံ ဂေါတမော နဝေ စ တိလေ နဝဉ္စ မဓု’’န္တိ။ တေန ဟိ, ဗြာဟ္မဏ, ဘိက္ခူနံ ဒေဟီတိ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဘိက္ခူ ဒုဗ္ဘိက္ခေ အပ္ပမတ္တကေပိ ပဝါရေန္တိ, ပဋိသင်္ခါပိ ပဋိက္ခိပန္တိ, သဗ္ဗော စ သံဃော ပဝါရိတော ဟောတိ။ ဘိက္ခူ ကုက္ကုစ္စာယန္တာ န ပဋိဂ္ဂဏှန္တိ။ ပဋိဂ္ဂဏှထ, ဘိက္ခဝေ, ပရိဘုဉ္ဇထ။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, တတော နီဟဋံ ဘုတ္တာဝိနာ ပဝါရိတေန အနတိရိတ္တံ ပရိဘုဉ္ဇိတုန္တိ။
ဥဂ္ဂဟိတပဋိဂ္ဂဟဏာ နိဋ္ဌိတာ။
၁၆၆။ ပဋိဂ္ဂဟိတာဒိအနုဇာနနာ
မြန်֍ ၂၇၇။ [ပါစိ။ ၂၉၅] တေန ခေါ ပန သမယေန အာယသ္မတော ဥပနန္ဒဿ သကျပုတ္တဿ ဥပဋ္ဌာကကုလံ သံဃဿတ္ထာယ ခါဒနီယံ ပါဟေသိ – အယျဿ ဥပနန္ဒဿ ဒဿေတွာ သံဃဿ ဒါတဗ္ဗန္တိ။ တေန ခေါ ပန သမယေန အာယသ္မာ ဥပနန္ဒော သကျပုတ္တော ဂါမံ ပိဏ္ဍာယ ပဝိဋ္ဌော ဟောတိ။ အထ ခေါ တေ မနုဿာ အာရာမံ ဂန္တွာ ဘိက္ခူ ပုစ္ဆိံသု – ‘‘ကဟံ, ဘန္တေ, အယျော ဥပနန္ဒော’’တိ? ‘‘ဧသာဝုသော, အာယသ္မာ ဥပနန္ဒော သကျပုတ္တော ဂါမံ ပိဏ္ဍာယ ပဝိဋ္ဌော’’တိ။ ‘‘ဣဒံ, ဘန္တေ, ခါဒနီယံ အယျဿ ဥပနန္ဒဿ ဒဿေတွာ သံဃဿ ဒါတဗ္ဗ’’န္တိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ တေန ဟိ, ဘိက္ခဝေ, ပဋိဂ္ဂဟေတွာ နိက္ခိပထ ယာဝ ဥပနန္ဒော အာဂစ္ဆတီတိ။ အထ ခေါ အာယသ္မာ ဥပနန္ဒော သကျပုတ္တော ပုရေဘတ္တံ ကုလာနိ ပယိရုပါသိတွာ ဒိဝါ အာဂစ္ဆတိ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဘိက္ခူ ဒုဗ္ဘိက္ခေ အပ္ပမတ္တကေပိ ပဝါရေန္တိ, ပဋိသင်္ခါပိ ပဋိက္ခိပန္တိ, သဗ္ဗော စ သံဃော ပဝါရိတော ဟောတိ, ဘိက္ခူ ကုက္ကုစ္စာယန္တာ န ပဋိဂ္ဂဏှန္တိ။ ပဋိဂ္ဂဏှထ, ဘိက္ခဝေ, ပရိဘုဉ္ဇထ။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ပုရေဘတ္တံ ပဋိဂ္ဂဟိတံ ဘုတ္တာဝိနာ ပဝါရိတေန အနတိရိတ္တံ ပရိဘုဉ္ဇိတုန္တိ။
(ဝိ၊၃၊၃၀၈။)
မြန်֍ ၂၇၈။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ရာဇဂဟေ ယထာဘိရန္တံ ဝိဟရိတွာ ယေန သာဝတ္ထိ တေန စာရိကံ ပက္ကာမိ။ အနုပုဗ္ဗေန စာရိကံ စရမာနော ယေန သာဝတ္ထိ တဒဝသရိ။ တတြ သုဒံ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန အာယသ္မတော သာရိပုတ္တဿ ကာယဍာဟာဗာဓော ဟောတိ။ အထ ခေါ အာယသ္မာ မဟာမောဂ္ဂလ္လာနော ယေနာယသ္မာ သာရိပုတ္တော တေနုပသင်္ကမိ, ဥပသင်္ကမိတွာ အာယသ္မန္တံ သာရိပုတ္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ပုဗ္ဗေ တေ, အာဝုသော သာရိပုတ္တ, ကာယဍာဟာဗာဓော ကေန ဖာသု ဟောတီ’’တိ? ‘‘ဘိသေဟိ စ မေ, အာဝုသော, မုဠာလိကာဟိ စာ’’တိ။ အထ ခေါ အာယသ္မာ မဟာမောဂ္ဂလ္လာနော သေယျထာပိ နာမ ဗလဝါ ပုရိသော သမ္မိဉ္ဇိတံ ဝါ ဗာဟံ ပသာရေယျ, ပသာရိတံ ဝါ ဗာဟံ သမိဉ္ဇေယျ, ဧဝမေဝ ဇေတဝနေ အန္တရဟိတော မန္ဒာကိနိယာ ပေါက္ခရဏိယာ တီရေ ပါတုရဟောသိ။ အဒ္ဒသာ ခေါ အညတရော နာဂေါ အာယသ္မန္တံ မဟာမောဂ္ဂလ္လာနံ ဒူရတောဝ အာဂစ္ဆန္တံ, ဒိသွာန အာယသ္မန္တံ မဟာမောဂ္ဂလ္လာနံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ဧတု ခေါ, ဘန္တေ, အယျော မဟာမောဂ္ဂလ္လာနော။ သွာဂတံ, ဘန္တေ, အယျဿ မဟာမောဂ္ဂလ္လာနဿ။ ကေန, ဘန္တေ, အယျဿ အတ္ထော၊ ကိံ ဒမ္မီ’’တိ? ‘‘ဘိသေဟိ စ မေ, အာဝုသော, အတ္ထော, မုဠာလိကာဟိ စာ’’တိ။ အထ ခေါ သော နာဂေါ အညတရံ နာဂံ အာဏာပေသိ – ‘‘တေန ဟိ, ဘဏေ, အယျဿ ဘိသေ စ မုဠာလိကာယော စ ယာဝဒတ္ထံ ဒေဟီ’’တိ။ အထ ခေါ သော နာဂေါ မန္ဒာကိနိံ ပေါက္ခရဏိံ ဩဂါဟေတွာ, သောဏ္ဍာယ ဘိသဉ္စ မုဠာလိကဉ္စ အဗ္ဗာဟိတွာ, သုဝိက္ခာလိတံ ဝိက္ခာလေတွာ, ဘဏ္ဍိကံ ဗန္ဓိတွာ ယေနာယသ္မာ မဟာမောဂ္ဂလ္လာနော တေနုပသင်္ကမိ။ အထ ခေါ အာယသ္မာ မဟာမောဂ္ဂလ္လာနော – သေယျထာပိ နာမ ဗလဝါ ပုရိသော သမိဉ္ဇိတံ ဝါ ဗာဟံ ပသာရေယျ, ပသာရိတံ ဝါ ဗာဟံ သမိဉ္ဇေယျ, ဧဝမေဝ – မန္ဒာကိနိယာ ပေါက္ခရဏိယာ တီရေ အန္တရဟိတော ဇေတဝနေ ပါတုရဟောသိ။ သောပိ ခေါ နာဂေါ မန္ဒာကိနိယာ ပေါက္ခရဏိယာ တီရေ အန္တရဟိတော ဇေတဝနေ ပါတုရဟောသိ။ အထ ခေါ သော နာဂေါ အာယသ္မတော မဟာမောဂ္ဂလ္လာနဿ ဘိသေ စ မုဠာလိကာယော စ ပဋိဂ္ဂဟာပေတွာ ဇေတဝနေ အန္တရဟိတော မန္ဒာကိနိယာ ပေါက္ခရဏိယာ တီရေ ပါတုရဟောသိ။ အထ ခေါ အာယသ္မာ မဟာမောဂ္ဂလ္လာနော အာယသ္မတော သာရိပုတ္တဿ ဘိသေ စ မုဠာလိကာယော စ ဥပနာမေသိ။ အထ ခေါ အာယသ္မတော သာရိပုတ္တဿ ဘိသေ စ မုဠာလိကာယော စ ဘုတ္တဿ ကာယဍာဟာဗာဓော ပဋိပ္ပဿမ္ဘိ။ ဗဟူ ဘိသာ
(ဝိ၊၃၊၃၀၉။)
စ မုဠာလိကာယော စ အဝသိဋ္ဌာ ဟောန္တိ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဘိက္ခူ ဒုဗ္ဘိက္ခေ အပ္ပမတ္တကေပိ ပဝါရေန္တိ, ပဋိသင်္ခါပိ ပဋိက္ခိပန္တိ, သဗ္ဗော စ သံဃော ပဝါရိတော ဟောတိ။ ဘိက္ခူ ကုက္ကုစ္စာယန္တာ န ပဋိဂ္ဂဏှန္တိ။ ပဋိဂ္ဂဏှထ, ဘိက္ခဝေ, ပရိဘုဉ္ဇထ။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ဝနဋ္ဌံ ပေါက္ခရဋ္ဌံ ဘုတ္တာဝိနာ ပဝါရိတေန အနတိရိတ္တံ ပရိဘုဉ္ဇိတုန္တိ။
တေန ခေါ ပန သမယေန သာဝတ္ထိယံ ဗဟုံ ဖလခါဒနီယံ ဥပ္ပန္နံ ဟောတိ, ကပ္ပိယကာရကော စ န ဟောတိ။ ဘိက္ခူ ကုက္ကုစ္စာယန္တာ ဖလံ န ပရိဘုဉ္ဇန္တိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, အဗီဇံ နိဗ္ဗတ္တဗီဇံ [နိဗ္ဗဋ္ဋဗီဇံ (သီ။), နိဗ္ဗဋဗီဇံ (သျာ။), နိပ္ပဋ္ဋဗီဇံ (က။)] အကတကပ္ပံ ဖလံ ပရိဘုဉ္ဇိတုန္တိ။
ပဋိဂ္ဂဟိတာဒိ အနုဇာနနာ နိဋ္ဌိတာ။
၁၆၇။ သတ္ထကမ္မပဋိက္ခေပကထာ
မြန်֍ ၂၇၉။ အထ ခေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ယထာဘိရန္တံ ဝိဟရိတွာ ယေန ရာဇဂဟံ တေန စာရိကံ ပက္ကာမိ။ အနုပုဗ္ဗေန စာရိကံ စရမာနော ယေန ရာဇဂဟံ တဒဝသရိ။ တတြ သုဒံ ဘဂဝါ ရာဇဂဟေ ဝိဟရတိ ဝေဠုဝနေ ကလန္ဒကနိဝါပေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန အညတရဿ ဘိက္ခုနော ဘဂန္ဒလာဗာဓော ဟောတိ။ အာကာသဂေါတ္တော ဝေဇ္ဇော သတ္ထကမ္မံ ကရောတိ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ သေနာသနစာရိကံ အာဟိဏ္ဍန္တော ယေန တဿ ဘိက္ခုနော ဝိဟာရော တေနုပသင်္ကမိ။ အဒ္ဒသာ ခေါ အာကာသဂေါတ္တော ဝေဇ္ဇော ဘဂဝန္တံ ဒူရတောဝ အာဂစ္ဆန္တံ, ဒိသွာန ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘အာဂစ္ဆတု ဘဝံ ဂေါတမော, ဣမဿ ဘိက္ခုနော ဝစ္စမဂ္ဂံ ပဿတု, သေယျထာပိ ဂေါဓာမုခ’’န္တိ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ – ‘‘သော မံ ခွါယံ မောဃပုရိသော ဥပ္ပဏ္ဍေတီ’’တိ – တတောဝ ပဋိနိဝတ္တိတွာ, ဧတသ္မိံ နိဒါနေ ဧတသ္မိံ ပကရဏေ ဘိက္ခုသံဃံ သန္နိပါတာပေတွာ, ဘိက္ခူ ပဋိပုစ္ဆိ – ‘‘အတ္ထိ ကိရ, ဘိက္ခဝေ, အမုကသ္မိံ ဝိဟာရေ ဘိက္ခု ဂိလာနော’’တိ? ‘‘အတ္ထိ ဘဂဝါ’’တိ။ ‘‘ကိံ တဿ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနော အာဗာဓော’’တိ? ‘‘တဿ, ဘန္တေ, အာယသ္မတော ဘဂန္ဒလာဗာဓော, အာကာသဂေါတ္တော ဝေဇ္ဇော သတ္ထကမ္မံ ကရောတီ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ – ‘‘အနနုစ္ဆဝိကံ, ဘိက္ခဝေ, တဿ မောဃပုရိသဿ, အနနုလောမိကံ, အပ္ပတိရူပံ, အဿာမဏကံ, အကပ္ပိယံ, အကရဏီယံ။ ကထဉှိ နာမ သော, ဘိက္ခဝေ, မောဃပုရိသော သမ္ဗာဓေ သတ္ထကမ္မံ ကာရာပေဿတိ။ သမ္ဗာဓေ, ဘိက္ခဝေ, သုခုမာ ဆဝိ, ဒုရောပယော
(ဝိ၊၃၊၃၁၀။)
ဝဏော, ဒုပ္ပရိဟာရံ သတ္ထံ။ နေတံ, ဘိက္ခဝေ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ…ပေ… ဝိဂရဟိတွာ…ပေ… ဓမ္မိံ ကထံ ကတွာ ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ – ‘‘န, ဘိက္ခဝေ, သမ္ဗာဓေ သတ္ထကမ္မံ ကာရာပေတဗ္ဗံ။ ယော ကာရာပေယျ, အာပတ္တိ ထုလ္လစ္စယဿာ’’တိ။
တေန ခေါ ပန သမယေန ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ – ဘဂဝတာ သတ္ထကမ္မံ ပဋိက္ခိတ္တန္တိ – ဝတ္ထိကမ္မံ ကာရာပေန္တိ။ ယေ တေ ဘိက္ခူ အပ္ပိစ္ဆာ, တေ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ ဝတ္ထိကမ္မံ ကာရာပေဿန္တီ’’တိ။ အထ ခေါ တေ ဘိက္ခူ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ ‘‘သစ္စံ ကိရ, ဘိက္ခဝေ, ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ ဝတ္ထိကမ္မံ ကာရာပေန္တီ’’တိ? ‘‘သစ္စံ ဘဂဝါ’’တိ…ပေ… ဝိဂရဟိတွာ ဓမ္မိံ ကထံ ကတွာ ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ – ‘‘န, ဘိက္ခဝေ, သမ္ဗာဓဿ သာမန္တာ ဒွင်္ဂုလာ သတ္ထကမ္မံ ဝါ ဝတ္ထိကမ္မံ ဝါ ကာရာပေတဗ္ဗံ။ ယော ကာရာပေယျ, အာပတ္တိ ထုလ္လစ္စယဿာ’’တိ။
သတ္ထကမ္မပဋိက္ခေပကထာ နိဋ္ဌိတာ။
၁၆၈။ မနုဿမံသပဋိက္ခေပကထာ
မြန်֍ ၂၈၀။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ရာဇဂဟေ ယထာဘိရန္တံ ဝိဟရိတွာ ယေန ဗာရာဏသီ တေန စာရိကံ ပက္ကာမိ။ အနုပုဗ္ဗေန စာရိကံ စရမာနော ယေန ဗာရာဏသီ တဒဝသရိ။ တတြ သုဒံ ဘဂဝါ ဗာရာဏသိယံ ဝိဟရတိ ဣသိပတနေ မိဂဒါယေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဗာရာဏသိယံ သုပ္ပိယော စ ဥပါသကော သုပ္ပိယာ စ ဥပါသိကာ ဥဘတောပသန္နာ ဟောန္တိ, ဒါယကာ, ကာရကာ, သံဃုပဋ္ဌာကာ။ အထ ခေါ သုပ္ပိယာ ဥပါသိကာ အာရာမံ ဂန္တွာ ဝိဟာရေန ဝိဟာရံ ပရိဝေဏေန ပရိဝေဏံ ဥပသင်္ကမိတွာ ဘိက္ခူ ပုစ္ဆတိ – ‘‘ကော, ဘန္တေ, ဂိလာနော, ကဿ ကိံ အာဟရိယတူ’’တိ? တေန ခေါ ပန သမယေန အညတရေန ဘိက္ခုနာ ဝိရေစနံ ပီတံ ဟောတိ။ အထ ခေါ သော ဘိက္ခု သုပ္ပိယံ ဥပါသိကံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘မယာ ခေါ, ဘဂိနိ, ဝိရေစနံ ပီတံ။ အတ္ထော မေ ပဋိစ္ဆာဒနီယေနာ’’တိ။ ‘‘သုဋ္ဌု, အယျ, အာဟရိယိဿတီ’’တိ ဃရံ ဂန္တွာ အန္တေဝါသိံ အာဏာပေသိ – ‘‘ဂစ္ဆ, ဘဏေ, ပဝတ္တမံသံ ဇာနာဟီ’’တိ။ ဧဝံ, အယျေတိ ခေါ သော ပုရိသော သုပ္ပိယာယ ဥပါသိကာယ ပဋိဿုဏိတွာ ကေဝလကပ္ပံ ဗာရာဏသိံ အာဟိဏ္ဍန္တော န အဒ္ဒသ ပဝတ္တမံသံ။ အထ ခေါ သော ပုရိသော ယေန သုပ္ပိယာ ဥပါသိကာ တေနုပသင်္ကမိ, ဥပသင်္ကမိတွာ သုပ္ပိယံ ဥပါသိကံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘နတ္ထယျေ ပဝတ္တမံသံ။ မာဃာတော အဇ္ဇာ’’တိ။ အထ ခေါ သုပ္ပိယာယ ဥပါသိကာယ ဧတဒဟောသိ – ‘‘တဿ ခေါ ဂိလာနဿ ဘိက္ခုနော ပဋိစ္ဆာဒနီယံ အလဘန္တဿ အာဗာဓော ဝါ အဘိဝဍ္ဎိဿတိ,
(ဝိ၊၃၊၃၁၁။)
ကာလင်္ကိရိယာ ဝါ ဘဝိဿတိ။ န ခေါ မေတံ ပတိရူပံ ယာဟံ ပဋိဿုဏိတွာ န ဟရာပေယျ’’န္တိ။ ပေါတ္ထနိကံ ဂဟေတွာ ဦရုမံသံ ဥက္ကန္တိတွာ ဒါသိယာ အဒါသိ – ‘‘ဟန္ဒ, ဇေ, ဣမံ မံသံ သမ္ပာဒေတွာ အမုကသ္မိံ ဝိဟာရေ ဘိက္ခု ဂိလာနော, တဿ ဒဇ္ဇာဟိ။ ယော စ မံ ပုစ္ဆတိ, ‘ဂိလာနာ’တိ ပဋိဝေဒေဟီ’’တိ။ ဥတ္တရာသင်္ဂေန ဦရုံ ဝေဌေတွာ ဩဝရကံ ပဝိသိတွာ မဉ္စကေ နိပဇ္ဇိ။ အထ ခေါ သုပ္ပိယော ဥပါသကော ဃရံ ဂန္တွာ ဒါသိံ ပုစ္ဆိ – ‘‘ကဟံ သုပ္ပိယာ’’တိ? ‘‘ဧသာယျ ဩဝရကေ နိပန္နာ’’တိ။ အထ ခေါ သုပ္ပိယော ဥပါသကော ယေန သုပ္ပိယာ ဥပါသိကာ တေနုပသင်္ကမိ, ဥပသင်္ကမိတွာ သုပ္ပိယံ ဥပါသိကံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ကိဿ နိပန္နာသီ’’တိ? ‘‘ဂိလာနာမှီ’’တိ။ ‘‘ကိံ တေ အာဗာဓော’’တိ? အထ ခေါ သုပ္ပိယာ ဥပါသိကာ သုပ္ပိယဿ ဥပါသကဿ ဧတမတ္ထံ အာရောစေသိ။ အထ ခေါ သုပ္ပိယော ဥပါသကော – အစ္ဆရိယံ ဝတ ဘော! အဗ္ဘုတံ ဝတ ဘော! ယာဝ သဒ္ဓါယံ သုပ္ပိယာ ပသန္နာ, ယတြ ဟိ နာမ အတ္တနောပိ မံသာနိ ပရိစ္စတ္တာနိ! ကိမ္ပိမာယ [ကိံ ပနိမာယ (သီ။ သျာ။)] အညံ ကိဉ္စိ အဒေယျံ ဘဝိဿတီတိ – ဟဋ္ဌော ဥဒဂ္ဂေါ ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ, ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ သုပ္ပိယော ဥပါသကော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘အဓိဝါသေတု မေ, ဘန္တေ, ဘဂဝါ သွာတနာယ ဘတ္တံ, သဒ္ဓိံ ဘိက္ခုသံဃေနာ’’တိ။ အဓိဝါသေသိ ဘဂဝါ တုဏှီဘာဝေန။ အထ ခေါ သုပ္ပိယော ဥပါသကော ဘဂဝတော အဓိဝါသနံ ဝိဒိတွာ ဥဋ္ဌာယာသနာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ပဒက္ခိဏံ ကတွာ ပက္ကာမိ။ အထ ခေါ သုပ္ပိယော ဥပါသကော တဿာ ရတ္တိယာ အစ္စယေန ပဏီတံ ခါဒနီယံ ဘောဇနီယံ ပဋိယာဒါပေတွာ ဘဂဝတော ကာလံ အာရောစာပေသိ – ‘‘ကာလော, ဘန္တေ, နိဋ္ဌိတံ ဘတ္တ’’န္တိ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ပုဗ္ဗဏှသမယံ နိဝါသေတွာ ပတ္တစီဝရမာဒါယ ယေန သုပ္ပိယဿ ဥပါသကဿ နိဝေသနံ တေနုပသင်္ကမိ, ဥပသင်္ကမိတွာ ပညတ္တေ အာသနေ နိသီဒိ, သဒ္ဓိံ ဘိက္ခုသံဃေန။ အထ ခေါ သုပ္ပိယော ဥပါသကော ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ, ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ အဋ္ဌာသိ။ ဧကမန္တံ ဌိတံ ခေါ သုပ္ပိယံ ဥပါသကံ ဘဂဝါ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ကဟံ သုပ္ပိယာ’’တိ? ‘‘ဂိလာနာ ဘဂဝါ’’တိ။ ‘‘တေန ဟိ အာဂစ္ဆတူ’’တိ။ ‘‘န ဘဂဝါ ဥဿဟတီ’’တိ။ ‘‘တေန ဟိ ပရိဂ္ဂဟေတွာပိ အာနေထာ’’တိ။ အထ ခေါ သုပ္ပိယော ဥပါသကော သုပ္ပိယံ ဥပါသိကံ
(ဝိ၊၃၊၃၁၂။)
ပရိဂ္ဂဟေတွာ အာနေသိ။ တဿာ, သဟ ဒဿနေန ဘဂဝတော, တာဝ မဟာဝဏော ရုဠဟော အဟောသိ, သုစ္ဆဝိလောမဇာတော။ အထ ခေါ သုပ္ပိယော စ ဥပါသကော သုပ္ပိယာ စ ဥပါသိကာ – ‘‘အစ္ဆရိယံ ဝတ ဘော! အဗ္ဘုတံ ဝတ ဘော! တထာဂတဿ မဟိဒ္ဓိကတာ မဟာနုဘာဝတာ, ယတြ ဟိ နာမ သဟ ဒဿနေန ဘဂဝတော တာဝ မဟာဝဏော ရုဠဟော ဘဝိဿတိ, သုစ္ဆဝိလောမဇာတော’’တိ – ဟဋ္ဌာ ဥဒဂ္ဂါ ဗုဒ္ဓပ္ပမုခံ ဘိက္ခုသံဃံ ပဏီတေန ခါဒနီယေန ဘောဇနီယေန သဟတ္ထာ သန္တပ္ပေတွာ သမ္ပဝါရေတွာ ဘဂဝန္တံ ဘုတ္တာဝိံ ဩနီတပတ္တပါဏိံ ဧကမန္တံ နိသီဒိံသု။ အထ ခေါ ဘဂဝါ သုပ္ပိယဉ္စ ဥပါသကံ သုပ္ပိယဉ္စ ဥပါသိကံ ဓမ္မိယာ ကထာယ သန္ဒဿေတွာ သမာဒပေတွာ သမုတ္တေဇေတွာ သမ္ပဟံသေတွာ ဥဋ္ဌာယာသနာ ပက္ကာမိ။
အထ ခေါ ဘဂဝါ ဧတသ္မိံ နိဒါနေ ဧတသ္မိံ ပကရဏေ ဘိက္ခုသံဃံ သန္နိပါတာပေတွာ ဘိက္ခူ
ပဋိပုစ္ဆိ – ‘‘ကော, ဘိက္ခဝေ, သုပ္ပိယံ ဥပါသိကံ မံသံ ဝိညာပေသီ’’တိ? ဧဝံ ဝုတ္တေ သော ဘိက္ခု ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘အဟံ ခေါ, ဘန္တေ, သုပ္ပိယံ ဥပါသိကံ မံသံ ဝိညာပေသိ’’န္တိ။ ‘‘အာဟရိယိတ္ထ ဘိက္ခူ’’တိ? ‘‘အာဟရိယိတ္ထ ဘဂဝါ’’တိ။ ‘‘ပရိဘုဉ္ဇိ တွံ ဘိက္ခူ’’တိ? ‘‘ပရိဘုဉ္ဇာမဟံ ဘဂဝါ’’တိ။ ‘‘ပဋိဝေက္ခိ တွံ ဘိက္ခူ’’တိ? ‘‘နာဟံ ဘဂဝါ ပဋိဝေက္ခိ’’န္တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ…ပေ… ကထဉှိ နာမ တွံ, မောဃပုရိသ, အပ္ပဋိဝေက္ခိတွာ မံသံ ပရိဘုဉ္ဇိဿသိ။ မနုဿမံသံ ခေါ တယာ, မောဃပုရိသ, ပရိဘုတ္တံ။ နေတံ, မောဃပုရိသ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ…ပေ… ဝိဂရဟိတွာ ဓမ္မိံ ကထံ ကတွာ ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ – ‘‘သန္တိ, ဘိက္ခဝေ, မနုဿာ သဒ္ဓါ ပသန္နာ, တေဟိ အတ္တနောပိ မံသာနိ ပရိစ္စတ္တာနိ။ န, ဘိက္ခဝေ, မနုဿမံသံ ပရိဘုဉ္ဇိတဗ္ဗံ။ ယော ပရိဘုဉ္ဇေယျ, အာပတ္တိ ထုလ္လစ္စယဿ။ န စ, ဘိက္ခဝေ, အပ္ပဋိဝေက္ခိတွာ မံသံ ပရိဘုဉ္ဇိတဗ္ဗံ။ ယော ပရိဘုဉ္ဇေယျ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿာ’’တိ။
မနုဿမံသပဋိက္ခေပကထာ နိဋ္ဌိတာ။
၁၆၉။ ဟတ္ထိမံသာဒိပဋိက္ခေပကထာ
မြန်֍ ၂၈၁။ တေန ခေါ ပန သမယေန ရညော ဟတ္ထီ မရန္တိ။ မနုဿာ ဒုဗ္ဘိက္ခေ ဟတ္ထိမံသံ ပရိဘုဉ္ဇန္တိ, ဘိက္ခူနံ ပိဏ္ဍာယ စရန္တာနံ ဟတ္ထိမံသံ ဒေန္တိ။ ဘိက္ခူ ဟတ္ထိမံသံ ပရိဘုဉ္ဇန္တိ။ မနုဿာ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ သမဏာ သကျပုတ္တိယာ ဟတ္ထိမံသံ ပရိဘုဉ္ဇိဿန္တိ။ ရာဇင်္ဂံ ဟတ္ထီ, သစေ ရာဇာ ဇာနေယျ, န နေသံ အတ္တမနော အဿာ’’တိ။ ဘဂဝတော
(ဝိ၊၃၊၃၁၃။)
ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ န, ဘိက္ခဝေ, ဟတ္ထိမံသံ ပရိဘုဉ္ဇိတဗ္ဗံ။ ယော ပရိဘုဉ္ဇေယျ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿာတိ။
တေန ခေါ ပန သမယေန ရညော အဿာ မရန္တိ။ မနုဿာ ဒုဗ္ဘိက္ခေ အဿမံသံ ပရိဘုဉ္ဇန္တိ, ဘိက္ခူနံ ပိဏ္ဍာယ စရန္တာနံ အဿမံသံ ဒေန္တိ။ ဘိက္ခူ အဿမံသံ ပရိဘုဉ္ဇန္တိ။ မနုဿာ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ သမဏာ သကျပုတ္တိယာ အဿမံသံ ပရိဘုဉ္ဇိဿန္တိ။ ရာဇင်္ဂံ အဿာ, သစေ ရာဇာ ဇာနေယျ, န နေသံ အတ္တမနော အဿာ’’တိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ န, ဘိက္ခဝေ, အဿမံသံ ပရိဘုဉ္ဇိတဗ္ဗံ။ ယော ပရိဘုဉ္ဇေယျ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿာတိ။
တေန ခေါ ပန သမယေန မနုဿာ ဒုဗ္ဘိက္ခေ သုနခမံသံ ပရိဘုဉ္ဇန္တိ, ဘိက္ခူနံ ပိဏ္ဍာယ စရန္တာနံ သုနခမံသံ ဒေန္တိ။ ဘိက္ခူ သုနခမံသံ ပရိဘုဉ္ဇန္တိ။ မနုဿာ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ သမဏာ သကျပုတ္တိယာ သုနခမံသံ ပရိဘုဉ္ဇိဿန္တိ, ဇေဂုစ္ဆော သုနခေါ ပဋိကူလော’’တိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ န, ဘိက္ခဝေ, သုနခမံသံ ပရိဘုဉ္ဇိတဗ္ဗံ။ ယော ပရိဘုဉ္ဇေယျ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿာတိ။
တေန ခေါ ပန သမယေန မနုဿာ ဒုဗ္ဘိက္ခေ အဟိမံသံ ပရိဘုဉ္ဇန္တိ, ဘိက္ခူနံ ပိဏ္ဍာယ စရန္တာနံ အဟိမံသံ ဒေန္တိ။ ဘိက္ခူ အဟိမံသံ ပရိဘုဉ္ဇန္တိ။ မနုဿာ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ သမဏာ သကျပုတ္တိယာ အဟိမံသံ ပရိဘုဉ္ဇိဿန္တိ, ဇေဂုစ္ဆော အဟိ ပဋိကူလော’’တိ။ သုပဿောပိ [သုဖဿော (သီ။)] နာဂရာဇာ ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ, ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ အဋ္ဌာသိ။ ဧကမန္တံ ဌိတော ခေါ သုပဿော နာဂရာဇာ ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘သန္တိ, ဘန္တေ, နာဂါ အဿဒ္ဓါ အပ္ပသန္နာ။ တေ အပ္ပမတ္တကေဟိပိ ဘိက္ခူ ဝိဟေဌေယျုံ။ သာဓု, ဘန္တေ, အယျာ အဟိမံသံ န ပရိဘုဉ္ဇေယျု’’န္တိ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ သုပဿံ နာဂရာဇာနံ ဓမ္မိယာ ကထာယ သန္ဒဿေသိ…ပေ… ပဒက္ခိဏံ ကတွာ ပက္ကာမိ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ဧတသ္မိံ နိဒါနေ ဧတသ္မိံ ပကရဏေ ဓမ္မိံ ကထံ ကတွာ ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ – ‘‘န, ဘိက္ခဝေ, အဟိမံသံ ပရိဘုဉ္ဇိတဗ္ဗံ။ ယော ပရိဘုဉ္ဇေယျ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿာ’’တိ။
(ဝိ၊၃၊၃၁၄။)
တေန ခေါ ပန သမယေန လုဒ္ဒကာ သီဟံ ဟန္တွာ သီဟမံသံ [မံသံ (က။)] ပရိဘုဉ္ဇန္တိ, ဘိက္ခူနံ ပိဏ္ဍာယ စရန္တာနံ သီဟမံသံ ဒေန္တိ။ ဘိက္ခူ သီဟမံသံ ပရိဘုဉ္ဇိတွာ အရညေ ဝိဟရန္တိ။ သီဟာ သီဟမံသဂန္ဓေန ဘိက္ခူ ပရိပါတေန္တိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ န, ဘိက္ခဝေ, သီဟမံသံ ပရိဘုဉ္ဇိတဗ္ဗံ။ ယော ပရိဘုဉ္ဇေယျ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿာတိ။
တေန ခေါ ပန သမယေန လုဒ္ဒကာ ဗျဂ္ဃံ ဟန္တွာ…ပေ… ဒီပိံ ဟန္တွာ…ပေ… အစ္ဆံ ဟန္တွာ…ပေ… တရစ္ဆံ ဟန္တွာ တရစ္ဆမံသံ ပရိဘုဉ္ဇန္တိ, ဘိက္ခူနံ ပိဏ္ဍာယ စရန္တာနံ တရစ္ဆမံသံ ဒေန္တိ။ ဘိက္ခူ တရစ္ဆမံသံ ပရိဘုဉ္ဇိတွာ အရညေ ဝိဟရန္တိ။ တရစ္ဆာ တရစ္ဆမံသဂန္ဓေန ဘိက္ခူ ပရိပါတေန္တိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ န, ဘိက္ခဝေ, တရစ္ဆမံသံ ပရိဘုဉ္ဇိတဗ္ဗံ။ ယော ပရိဘုဉ္ဇေယျ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿာတိ။
ဟတ္ထိမံသာဒိပဋိက္ခေပကထာ နိဋ္ဌိတာ။
သုပ္ပိယဘာဏဝါရော နိဋ္ဌိတော ဒုတိယော။
၁၇၀။ ယာဂုမဓုဂေါဠကာနုဇာနနာ
မြန်֍ ၂၈၂။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ဗာရာဏသိယံ ယထာဘိရန္တံ ဝိဟရိတွာ ယေန အန္ဓကဝိန္ဒံ တေန စာရိကံ ပက္ကာမိ, မဟတာ ဘိက္ခုသံဃေန သဒ္ဓိံ, အဍ္ဎတေလသေဟိ ဘိက္ခုသတေဟိ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဇာနပဒါ မနုဿာ ဗဟုံ လောဏမ္ပိ, တေလမ္ပိ, တဏ္ဍုလမ္ပိ, ခါဒနီယမ္ပိ သကဋေသု အာရောပေတွာ ဗုဒ္ဓပ္ပမုခဿ ဘိက္ခုသံဃဿ ပိဋ္ဌိတော ပိဋ္ဌိတော အနုဗန္ဓာ ဟောန္တိ – ယဒါ ပဋိပါဋိံ လဘိဿာမ တဒါ ဘတ္တံ ကရိဿာမာတိ, ပဉ္စမတ္တာနိ စ ဝိဃာသာဒသတာနိ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ အနုပုဗ္ဗေန စာရိကံ စရမာနော ယေန အန္ဓကဝိန္ဒံ တဒဝသရိ။ အထ ခေါ အညတရဿ ဗြာဟ္မဏဿ ပဋိပါဋိံ အလဘန္တဿ ဧတဒဟောသိ – ‘‘အတီတာနိ [အဓိကာနိ (သီ။ သျာ။)] ခေါ မေ ဒွေ မာသာနိ ဗုဒ္ဓပ္ပမုခံ ဘိက္ခုသံဃံ အနုဗန္ဓန္တဿ ‘ယဒါ ပဋိပါဋိံ လဘိဿာမိ တဒါ ဘတ္တံ ကရိဿာမီ’တိ, န စ မေ ပဋိပါဋိ လဗ္ဘတိ, အဟဉ္စမှိ ဧကတ္တကော [ဧကတော (သီ။ သျာ။)], ဗဟု စ မေ ဃရာဝါသတ္ထော ဟာယတိ။ ယံနူနာဟံ ဘတ္တဂ္ဂံ ဩလောကေယျံ၊ ယံ ဘတ္တဂ္ဂေ နာဿ, တံ ပဋိယာဒေယျ’’န္တိ။ အထ ခေါ သော ဗြာဟ္မဏော ဘတ္တဂ္ဂံ ဩလောကေန္တော ဒွေ နာဒ္ဒသ –
(ဝိ၊၃၊၃၁၅။)
ယာဂုဉ္စ မဓုဂေါဠကဉ္စ။ အထ ခေါ သော ဗြာဟ္မဏော ယေနာယသ္မာ အာနန္ဒော တေနုပသင်္ကမိ, ဥပသင်္ကမိတွာ အာယသ္မန္တံ အာနန္ဒံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ဣဓ မေ, ဘော အာနန္ဒ, ပဋိပါဋိံ အလဘန္တဿ ဧတဒဟောသိ ‘အတီတာနိ ခေါ မေ ဒွေ မာသာနိ ဗုဒ္ဓပ္ပမုခံ ဘိက္ခုသံဃံ အနုဗန္ဓန္တဿ, ယဒါ ပဋိပါဋိံ လဘိဿာမိ တဒါ ဘတ္တံ ကရိဿာမီတိ။ န စ မေ ပဋိပါဋိ လဗ္ဘတိ, အဟဉ္စမှိ ဧကတ္တကော, ဗဟု စ မေ ဃရာဝါသတ္ထော ဟာယတိ။ ယံနူနာဟံ ဘတ္တဂ္ဂံ ဩလောကေယျံ၊ ယံ ဘတ္တဂ္ဂေ နာဿ, တံ ပဋိယာဒေယျ’န္တိ။ သော ခေါ အဟံ, ဘော အာနန္ဒ, ဘတ္တဂ္ဂံ ဩလောကေန္တော ဒွေ နာဒ္ဒသံ – ယာဂုဉ္စ မဓုဂေါဠကဉ္စ။ သစာဟံ, ဘော အာနန္ဒ, ပဋိယာဒေယျံ ယာဂုဉ္စ မဓုဂေါဠကဉ္စ, ပဋိဂ္ဂဏှေယျ မေ ဘဝံ ဂေါတမော’’တိ? ‘‘တေန ဟိ, ဗြာဟ္မဏ, ဘဂဝန္တံ ပဋိပုစ္ဆိဿာမီ’’တိ။ အထ ခေါ အာယသ္မာ အာနန္ဒော ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသိ။ တေန ဟာနန္ဒ, ပဋိယာဒေတူတိ။ တေန ဟိ, ဗြာဟ္မဏ, ပဋိယာဒေဟီတိ။ အထ ခေါ သော ဗြာဟ္မဏော တဿာ ရတ္တိယာ အစ္စယေန ပဟူတံ ယာဂုဉ္စ မဓုဂေါဠကဉ္စ ပဋိယာဒါပေတွာ ဘဂဝတော ဥပနာမေသိ – ပဋိဂ္ဂဏှာတု မေ ဘဝံ ဂေါတမော ယာဂုဉ္စ မဓုဂေါဠကဉ္စာတိ။ တေန ဟိ, ဗြာဟ္မဏ, ဘိက္ခူနံ ဒေဟီတိ။ ဘိက္ခူ ကုက္ကုစ္စာယန္တာ န ပဋိဂ္ဂဏှန္တိ။ ပဋိဂ္ဂဏှထ, ဘိက္ခဝေ, ပရိဘုဉ္ဇထာတိ။ အထ ခေါ သော ဗြာဟ္မဏော ဗုဒ္ဓပ္ပမုခံ ဘိက္ခုသံဃံ ပဟူတာယ ယာဂုယာ စ မဓုဂေါဠကေန စ သဟတ္ထာ သန္တပ္ပေတွာ သမ္ပဝါရေတွာ ဘဂဝန္တံ ဓောတဟတ္ထံ ဩနီတပတ္တပါဏိံ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နံ ခေါ တံ ဗြာဟ္မဏံ ဘဂဝါ ဧတဒဝေါစ –
‘‘ဒသယိမေ, ဗြာဟ္မဏ, အာနိသံသာ ယာဂုယာ။ ကတမေ ဒသ? ယာဂုံ ဒေန္တော အာယုံ ဒေတိ, ဝဏ္ဏံ ဒေတိ, သုခံ ဒေတိ, ဗလံ ဒေတိ, ပဋိဘာနံ ဒေတိ, ယာဂု ပီတာ ခုဒ္ဒံ [ခုဒံ (သီ။ သျာ။)] ပဋိဟနတိ, ပိပါသံ ဝိနေတိ, ဝါတံ အနုလောမေတိ, ဝတ္ထိံ သောဓေတိ, အာမာဝသေသံ ပါစေတိ – ဣမေ ခေါ, ဗြာဟ္မဏ, ဒသာနိသံသာ ယာဂုယာ’’တိ [ပစ္ဆိမာ ပဉ္စ အာနိသံသာ အ။ နိ။ ၅။၂၀၇]။
[အ။ နိ။ ၄။၅၈-၅၉ ထောကံ ဝိသဒိသံ] ယော သညတာနံ ပရဒတ္တဘောဇိနံ၊
ကာလေန သက္ကစ္စ ဒဒါတိ ယာဂုံ၊
ဒသဿ ဌာနာနိ အနုပ္ပဝေစ္ဆတိ၊
အာယုဉ္စ ဝဏ္ဏဉ္စ သုခံ ဗလဉ္စ။
(ဝိ၊၃၊၃၁၆။)
ခုဒ္ဒံ ပိပါသဉ္စ ဗျပနေတိ ဝါတံ၊
သောဓေတိ ဝတ္ထိံ ပရိဏာမေတိ ဘုတ္တံ၊
ဘေသဇ္ဇမေတံ သုဂတေန ဝဏ္ဏိတံ။
တသ္မာ ဟိ ယာဂုံ အလမေဝ ဒါတုံ၊
နိစ္စံ မနုဿေန သုခတ္ထိကေန၊
မနုဿသောဘဂျတမိစ္ဆတာ ဝါတိ။
အထ ခေါ ဘဂဝါ တံ ဗြာဟ္မဏံ ဣမာဟိ ဂါထာဟိ အနုမောဒိတွာ ဥဋ္ဌာယာသနာ ပက္ကာမိ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ဧတသ္မိံ နိဒါနေ ဧတသ္မိံ ပကရဏေ ဓမ္မိံ ကထံ ကတွာ ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ – ‘‘အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ယာဂုဉ္စ မဓုဂေါဠကဉ္စာ’’တိ။
ယာဂုမဓုဂေါဠကာနုဇာနနာ နိဋ္ဌိတာ။
၁၇၁။ တရုဏပသန္နမဟာမတ္တဝတ္ထု
မြန်֍ ၂၈၃။ အဿောသုံ ခေါ မနုဿာ ဘဂဝတာ ကိရ ယာဂု အနုညာတာ မဓုဂေါဠကဉ္စာတိ။ တေ ကာလဿေဝ, ဘောဇ္ဇယာဂုံ ပဋိယာဒေန္တိ မဓုဂေါဠကဉ္စ။ ဘိက္ခူ ကာလဿေဝ ဘောဇ္ဇယာဂုယာ ဓာတာ မဓုဂေါဠကေန စ ဘတ္တဂ္ဂေ န စိတ္တရူပံ ပရိဘုဉ္ဇန္တိ။ တေန ခေါ ပန သမယေန အညတရေန တရုဏပသန္နေန မဟာမတ္တေန သွာတနာယ ဗုဒ္ဓပ္ပမုခေါ ဘိက္ခုသံဃော နိမန္တိတော ဟောတိ။ အထ ခေါ တဿ တရုဏပသန္နဿ မဟာမတ္တဿ ဧတဒဟောသိ – ‘‘ယံနူနာဟံ အဍ္ဎတေလသန္နံ ဘိက္ခုသတာနံ အဍ္ဎတေလသာနိ မံသပါတိသတာနိ ပဋိယာဒေယျံ, ဧကမေကဿ ဘိက္ခုနော ဧကမေကံ မံသပါတိံ ဥပနာမေယျ’’န္တိ။ အထ ခေါ သော တရုဏပသန္နော မဟာမတ္တော တဿာ ရတ္တိယာ အစ္စယေန ပဏီတံ ခါဒနီယံ ဘောဇနီယံ ပဋိယာဒါပေတွာ အဍ္ဎတေလသာနိ စ မံသပါတိသတာနိ, ဘဂဝတော ကာလံ အာရောစာပေသိ – ‘‘ကာလော, ဘန္တေ, နိဋ္ဌိတံ ဘတ္တ’’န္တိ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ပုဗ္ဗဏှသမယံ နိဝါသေတွာ ပတ္တစီဝရမာဒါယ ယေန တဿ တရုဏပသန္နဿ မဟာမတ္တဿ နိဝေသနံ တေနုပသင်္ကမိ, ဥပသင်္ကမိတွာ ပညတ္တေ အာသနေ နိသီဒိ, သဒ္ဓိံ ဘိက္ခုသံဃေန။ အထ ခေါ သော တရုဏပသန္နော မဟာမတ္တော ဘတ္တဂ္ဂေ ဘိက္ခူ ပရိဝိသတိ။ ဘိက္ခူ ဧဝမာဟံသု – ‘‘ထောကံ, အာဝုသော, ဒေဟိ၊ ထောကံ, အာဝုသော, ဒေဟီ’’တိ။ ‘‘မာ ခေါ တုမှေ, ဘန္တေ, – ‘အယံ တရုဏပသန္နော
(ဝိ၊၃၊၃၁၇။)
မဟာမတ္တော’တိ – ထောကံ ထောကံ ပဋိဂ္ဂဏှထ။ ဗဟုံ မေ ခါဒနီယံ ဘောဇနီယံ ပဋိယတ္တံ, အဍ္ဎတေလသာနိ စ မံသပါတိသတာနိ။ ဧကမေကဿ ဘိက္ခုနော ဧကမေကံ မံသပါတိံ ဥပနာမေဿာမီတိ။ ပဋိဂ္ဂဏှထ, ဘန္တေ, ယာဝဒတ္ထ’’န္တိ။ ‘‘န ခေါ မယံ, အာဝုသော, ဧတံကာရဏာ ထောကံ ထောကံ ပဋိဂ္ဂဏှာမ, အပိ စ မယံ ကာလဿေဝ ဘောဇ္ဇယာဂုယာ ဓာတာ မဓုဂေါဠကေန စ။ တေန မယံ ထောကံ ထောကံ ပဋိဂ္ဂဏှာမာ’’တိ။ အထ ခေါ သော တရုဏပသန္နော မဟာမတ္တော ဥဇ္ဈာယတိ ခိယျတိ ဝိပါစေတိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ ဘဒန္တာ မယာ နိမန္တိတာ အညဿ ဘောဇ္ဇယာဂုံ ပရိဘုဉ္ဇိဿန္တိ, န စာဟံ ပဋိဗလော ယာဝဒတ္ထံ ဒါတု’’န္တိ ကုပိတော အနတ္တမနော အာသာဒနာပေက္ခော ဘိက္ခူနံ ပတ္တေ ပူရေန္တော အဂမာသိ – ဘုဉ္ဇထ ဝါ ဟရထ ဝါတိ။ အထ ခေါ သော တရုဏပသန္နော မဟာမတ္တော ဗုဒ္ဓပ္ပမုခံ ဘိက္ခုသံဃံ ပဏီတေန ခါဒနီယေန ဘောဇနီယေန သဟတ္ထာ သန္တပ္ပေတွာ သမ္ပဝါရေတွာ ဘဂဝန္တံ ဘုတ္တာဝိံ ဩနီတပတ္တပါဏိံ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နံ ခေါ တံ တရုဏပသန္နံ မဟာမတ္တံ ဘဂဝါ ဓမ္မိယာ ကထာယ သန္ဒဿေတွာ သမာဒပေတွာ သမုတ္တေဇေတွာ သမ္ပဟံသေတွာ ဥဋ္ဌာယာသနာ ပက္ကာမိ။
အထ ခေါ တဿ တရုဏပသန္နဿ မဟာမတ္တဿ အစိရပက္ကန္တဿ ဘဂဝတော အဟုဒေဝ ကုက္ကုစ္စံ, အဟု ဝိပ္ပဋိသာရော – ‘‘အလာဘာ ဝတ မေ, န ဝတ မေ လာဘာ၊ ဒုလ္လဒ္ဓံ ဝတ မေ, န ဝတ မေ သုလဒ္ဓံ၊ ယောဟံ ကုပိတော အနတ္တမနော အာသာဒနာပေက္ခော ဘိက္ခူနံ ပတ္တေ ပူရေန္တော အဂမာသိံ – ‘ဘုဉ္ဇထ ဝါ ဟရထ ဝါ’တိ။ ကိံ နု ခေါ မယာ ဗဟုံ ပသုတံ ပုညံ ဝါ အပုညံ ဝါ’’တိ? အထ ခေါ သော တရုဏပသန္နော မဟာမတ္တော ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ, ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ သော တရုဏပသန္နော မဟာမတ္တော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ဣဓ မယှံ, ဘန္တေ, အစိရပက္ကန္တဿ ဘဂဝတော အဟုဒေဝ ကုက္ကုစ္စံ, အဟု ဝိပ္ပဋိသာရော ‘အလာဘာ ဝတ မေ, န ဝတ မေ လာဘာ၊ ဒုလ္လဒ္ဓံ ဝတ မေ, န ဝတ မေ သုလဒ္ဓံ၊ ယောဟံ ကုပိတော အနတ္တမနော အာသာဒနာပေက္ခော ဘိက္ခူနံ ပတ္တေ ပူရေန္တော အဂမာသိံ – ဘုဉ္ဇထ ဝါ ဟရထ ဝါတိ။ ကိံ နု ခေါ မယာ ဗဟုံ ပသုတံ, ပုညံ ဝါ အပုညံ ဝါ’တိ။ ကိံ နု ခေါ မယာ, ဘန္တေ, ဗဟုံ ပသုတံ, ပုညံ ဝါ အပုညံ ဝါ’’တိ? ‘‘ယဒဂ္ဂေန တယာ, အာဝုသော, သွာတနာယ ဗုဒ္ဓပ္ပမုခေါ ဘိက္ခုသံဃော နိမန္တိတော တဒဂ္ဂေန တေ ဗဟုံ ပုညံ ပသုတံ။ ယဒဂ္ဂေန
(ဝိ၊၃၊၃၁၈။)
တေ ဧကမေကေန ဘိက္ခုနာ ဧကမေကံ သိတ္ထံ ပဋိဂ္ဂဟိတံ တဒဂ္ဂေန တေ ဗဟုံ ပုညံ ပသုတံ, သဂ္ဂါ တေ အာရဒ္ဓါ’’တိ။ အထ ခေါ သော တရုဏပသန္နော မဟာမတ္တော – ‘‘လာဘာ ကိရ မေ, သုလဒ္ဓံ ကိရ မေ, ဗဟုံ ကိရ မယာ ပုညံ ပသုတံ, သဂ္ဂါ ကိရ မေ အာရဒ္ဓါ’’တိ – ဟဋ္ဌော ဥဒဂ္ဂေါ ဥဋ္ဌာယာသနာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ပဒက္ခိဏံ ကတွာ ပက္ကာမိ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ဧတသ္မိံ နိဒါနေ ဧတသ္မိံ ပကရဏေ ဘိက္ခုသံဃံ သန္နိပါတာပေတွာ ဘိက္ခူ ပဋိပုစ္ဆိ – ‘‘သစ္စံ ကိရ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခူ အညတြ နိမန္တိတာ အညဿ ဘောဇ္ဇယာဂုံ ပရိဘုဉ္ဇန္တီ’’တိ? ‘‘သစ္စံ, ဘဂဝါ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ…ပေ… ကထဉှိ နာမ တေ, ဘိက္ခဝေ, မောဃပုရိသာ အညတြ နိမန္တိတာ အညဿ ဘောဇ္ဇယာဂုံ ပရိဘုဉ္ဇိဿန္တိ။ နေတံ, ဘိက္ခဝေ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ…ပေ… ဝိဂရဟိတွာ ဓမ္မိံ ကထံ ကတွာ ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ – ‘‘န, ဘိက္ခဝေ, အညတြ နိမန္တိတေန အညဿ ဘောဇ္ဇယာဂု ပရိဘုဉ္ဇိတဗ္ဗာ။ ယော ပရိဘုဉ္ဇေယျ, ယထာဓမ္မော ကာရေတဗ္ဗော’’တိ။
တရုဏပသန္နမဟာမတ္တဝတ္ထု နိဋ္ဌိတံ။
၁၇၂။ ဗေလဋ္ဌကစ္စာနဝတ္ထု
မြန်֍ ၂၈၄။ အထ ခေါ ဘဂဝါ အန္ဓကဝိန္ဒေ ယထာဘိရန္တံ ဝိဟရိတွာ ယေန ရာဇဂဟံ တေန စာရိကံ ပက္ကာမိ, မဟတာ ဘိက္ခုသံဃေန သဒ္ဓိံ, အဍ္ဎတေလသေဟိ ဘိက္ခုသတေဟိ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဗေလဋ္ဌော ကစ္စာနော ရာဇဂဟာ အန္ဓကဝိန္ဒံ အဒ္ဓါနမဂ္ဂပ္ပဋိပန္နော ဟောတိ, ပဉ္စမတ္တေဟိ သကဋသတေဟိ, သဗ္ဗေဟေဝ ဂုဠကုမ္ဘပူရေဟိ။ အဒ္ဒသာ ခေါ ဘဂဝါ ဗေလဋ္ဌံ ကစ္စာနံ ဒူရတောဝ အာဂစ္ဆန္တံ, ဒိသွာန မဂ္ဂါ ဩက္ကမ္မ အညတရသ္မိံ ရုက္ခမူလေ နိသီဒိ။ အထ ခေါ ဗေလဋ္ဌော ကစ္စာနော ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ, ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ အဋ္ဌာသိ။ ဧကမန္တံ ဌိတော ခေါ ဗေလဋ္ဌော ကစ္စာနော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ဣစ္ဆာမဟံ, ဘန္တေ, ဧကမေကဿ ဘိက္ခုနော ဧကမေကံ ဂုဠကုမ္ဘံ ဒါတု’’န္တိ။ ‘‘တေန ဟိ တွံ, ကစ္စာန, ဧကံယေဝ ဂုဠကုမ္ဘံ အာဟရာ’’တိ။ ‘‘ဧဝံ, ဘန္တေ’’တိ ခေါ ဗေလဋ္ဌော ကစ္စာနော ဘဂဝတော ပဋိဿုဏိတွာ ဧကံယေဝ ဂုဠကုမ္ဘံ အာဒါယ ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ, ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘အာဘတော [အာဟဋော (သီ။ သျာ။ က။)], ဘန္တေ, ဂုဠကုမ္ဘော၊ ကထာဟံ, ဘန္တေ, ပဋိပဇ္ဇာမီ’’တိ? ‘‘တေန ဟိ တွံ, ကစ္စာန, ဘိက္ခူနံ ဂုဠံ ဒေဟီ’’တိ။ ‘‘ဧဝံ, ဘန္တေ’’တိ ခေါ ဗေလဋ္ဌော ကစ္စာနော ဘဂဝတော
(ဝိ၊၃၊၃၁၉။)
ပဋိဿုဏိတွာ ဘိက္ခူနံ ဂုဠံ ဒတွာ ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ဒိန္နော, ဘန္တေ, ဘိက္ခူနံ ဂုဠော, ဗဟု စာယံ ဂုဠော အဝသိဋ္ဌော။ ကထာဟံ, ဘန္တေ, ပဋိပဇ္ဇာမီ’’တိ? ‘‘တေန ဟိ တွံ, ကစ္စာန, ဘိက္ခူနံ ဂုဠံ ယာဝဒတ္ထံ ဒေဟီ’’တိ။ ‘‘ဧဝံ, ဘန္တေ’’တိ ခေါ ဗေလဋ္ဌော ကစ္စာနော ဘဂဝတော ပဋိဿုဏိတွာ ဘိက္ခူနံ ဂုဠံ ယာဝဒတ္ထံ ဒတွာ ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ဒိန္နော, ဘန္တေ, ဘိက္ခူနံ ဂုဠော ယာဝဒတ္ထော, ဗဟု စာယံ ဂုဠော အဝသိဋ္ဌော။ ကထာဟံ, ဘန္တေ, ပဋိပဇ္ဇာမီ’’တိ? ‘‘တေန ဟိ တွံ, ကစ္စာန, ဘိက္ခူ ဂုဠေဟိ သန္တပ္ပေဟီ’’တိ။ ‘‘ဧဝံ, ဘန္တေ’’တိ ခေါ ဗေလဋ္ဌော ကစ္စာနော ဘဂဝတော ပဋိဿုဏိတွာ ဘိက္ခူ ဂုဠေဟိ သန္တပ္ပေသိ။ ဧကစ္စေ ဘိက္ခူ ပတ္တေပိ ပူရေသုံ ပရိဿာဝနာနိပိ ထဝိကာယောပိ ပူရေသုံ။ အထ ခေါ ဗေလဋ္ဌော ကစ္စာနော ဘိက္ခူ ဂုဠေဟိ သန္တပ္ပေတွာ ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘သန္တပ္ပိတာ, ဘန္တေ, ဘိက္ခူ ဂုဠေဟိ, ဗဟု စာယံ ဂုဠော အဝသိဋ္ဌော။ ကထာဟံ, ဘန္တေ, ပဋိပဇ္ဇာမီ’’တိ? ‘‘တေန ဟိ တွံ, ကစ္စာန, ဝိဃာသာဒါနံ ဂုဠံ ဒေဟီ’’တိ။ ‘‘ဧဝံ, ဘန္တေ’’တိ ခေါ ဗေလဋ္ဌော ကစ္စာနော ဘဂဝတော ပဋိဿုဏိတွာ ဝိဃာသာဒါနံ ဂုဠံ ဒတွာ ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ဒိန္နော, ဘန္တေ, ဝိဃာသာဒါနံ ဂုဠော, ဗဟု စာယံ ဂုဠော အဝသိဋ္ဌော။ ကထာဟံ, ဘန္တေ, ပဋိပဇ္ဇာမီ’’တိ? ‘‘တေန ဟိ တွံ, ကစ္စာန, ဝိဃာသာဒါနံ ဂုဠံ ယာဝဒတ္ထံ ဒေဟီ’’တိ။ ‘‘ဧဝံ, ဘန္တေ’’တိ ခေါ ဗေလဋ္ဌော ကစ္စာနော ဘဂဝတော ပဋိဿုဏိတွာ ဝိဃာသာဒါနံ ဂုဠံ ယာဝဒတ္ထံ ဒတွာ ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ဒိန္နော, ဘန္တေ, ဝိဃာသာဒါနံ ဂုဠော ယာဝဒတ္ထော, ဗဟု စာယံ ဂုဠော အဝသိဋ္ဌော။ ကထာဟံ, ဘန္တေ, ပဋိပဇ္ဇာမီ’’တိ? ‘‘တေန ဟိ တွံ, ကစ္စာန, ဝိဃာသာဒေ ဂုဠေဟိ သန္တပ္ပေဟီ’’တိ။ ‘‘ဧဝံ, ဘန္တေ’’တိ ခေါ ဗေလဋ္ဌော ကစ္စာနော ဘဂဝတော ပဋိဿုဏိတွာ ဝိဃာသာဒေ ဂုဠေဟိ သန္တပ္ပေသိ။ ဧကစ္စေ ဝိဃာသာဒါ ကောလမ္ဗေပိ ဃဋေပိ ပူရေသုံ, ပိဋကာနိပိ ဥစ္ဆင်္ဂေပိ ပူရေသုံ။ အထ ခေါ ဗေလဋ္ဌော ကစ္စာနော ဝိဃာသာဒေ ဂုဠေဟိ သန္တပ္ပေတွာ ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘သန္တပ္ပိတာ, ဘန္တေ, ဝိဃာသာဒါ ဂုဠေဟိ, ဗဟု စာယံ ဂုဠော အဝသိဋ္ဌော။ ကထာဟံ, ဘန္တေ, ပဋိပဇ္ဇာမီ’’တိ? ‘‘နာဟံ တံ, ကစ္စာန, ပဿာမိ သဒေဝကေ လောကေ သမာရကေ သဗြဟ္မကေ သဿမဏဗြာဟ္မဏိယာ ပဇာယ သဒေဝမနုဿာယ ယဿ သော ဂုဠော ပရိဘုတ္တော သမ္မာ ပရိဏာမံ ဂစ္ဆေယျ, အညတြ တထာဂတဿ ဝါ တထာဂတသာဝကဿ ဝါ။ တေန ဟိ တွံ, ကစ္စာန, တံ ဂုဠံ အပ္ပဟရိတေ ဝါ ဆဍ္ဍေဟိ, အပ္ပါဏကေ ဝါ ဥဒကေ ဩပိလာပေဟီ’’တိ။ ‘‘ဧဝံ, ဘန္တေ’’တိ ခေါ ဗေလဋ္ဌော ကစ္စာနော ဘဂဝတော ပဋိဿုဏိတွာ တံ ဂုဠံ အပ္ပါဏကေ
(ဝိ၊၃၊၃၂၀။)
ဥဒကေ ဩပိလာပေတိ။ အထ ခေါ သော ဂုဠော ဥဒကေ ပက္ခိတ္တော စိစ္စိဋာယတိ စိဋိစိဋာယတိ ပဓူပါယတိ [သန္ဓူပါယတိ (သီ။ သျာ။)] သမ္ပဓူပါယတိ။ သေယျထာပိ နာမ ဖာလော ဒိဝသံသန္တတ္တော ဥဒကေ ပက္ခိတ္တော စိစ္စိဋာယတိ စိဋိစိဋာယတိ ပဓူပါယတိ သမ္ပဓူပါယတိ, ဧဝမေဝ သော ဂုဠော ဥဒကေ ပက္ခိတ္တော စိစ္စိဋာယတိ စိဋိစိဋာယတိ ပဓူပါယတိ သမ္ပဓူပါယတိ။
အထ ခေါ ဗေလဋ္ဌော ကစ္စာနော သံဝိဂ္ဂေါ လောမဟဋ္ဌဇာတော ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ, ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နဿ ခေါ ဗေလဋ္ဌဿ ကစ္စာနဿ ဘဂဝါ အနုပုဗ္ဗိံ ကထံ ကထေသိ, သေယျထိဒံ – ‘‘ဒါနကထံ သီလကထံ သဂ္ဂကထံ, ကာမာနံ အာဒီနဝံ ဩကာရံ သံကိလေသံ, နေက္ခမ္မေ အာနိသံသံ ပကာသေသိ။ ယဒါ ဘဂဝါ အညာသိ ဗေလဋ္ဌံ ကစ္စာနံ ကလ္လစိတ္တံ, မုဒုစိတ္တံ, ဝိနီဝရဏစိတ္တံ, ဥဒဂ္ဂစိတ္တံ, ပသန္နစိတ္တံ, အထ ယာ ဗုဒ္ဓါနံ သာမုက္ကံသိကာ ဓမ္မဒေသနာ, တံ ပကာသေသိ…ပေ… ဧဝမေဝ ဗေလဋ္ဌဿ ကစ္စာနဿ တသ္မိံယေဝ အာသနေ ဝိရဇံ ဝီတမလံ ဓမ္မစက္ခုံ ဥဒပါဒိ – ယံ ကိဉ္စိ သမုဒယဓမ္မံ သဗ္ဗံ တံ နိရောဓဓမ္မန္တိ။ အထ ခေါ ဗေလဋ္ဌော ကစ္စာနော ဒိဋ္ဌဓမ္မော ပတ္တဓမ္မော ဝိဒိတဓမ္မော ပရိယောဂါဠှဓမ္မော တိဏ္ဏဝိစိကိစ္ဆော ဝိဂတကထံကထော ဝေသာရဇ္ဇပ္ပတ္တော အပရပ္ပစ္စယော သတ္ထုသာသနေ ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘အဘိက္ကန္တံ, ဘန္တေ။ အဘိက္ကန္တံ, ဘန္တေ။ သေယျထာပိ, ဘန္တေ, နိက္ကုဇ္ဇိတံ ဝါ ဥက္ကုဇ္ဇေယျ…ပေ… ဧဝမေဝံ ခေါ ဘဂဝတာ အနေကပရိယာယေန ဓမ္မော ပကာသိတော။ ဧသာဟံ, ဘန္တေ, ဘဂဝန္တံ သရဏံ ဂစ္ဆာမိ, ဓမ္မဉ္စ, ဘိက္ခုသံဃဉ္စ။ ဥပါသကံ မံ ဘဂဝါ ဓာရေတု အဇ္ဇတဂ္ဂေ ပါဏုပေတံ သရဏဂတ’’န္တိ။
အထ ခေါ ဘဂဝါ အနုပုဗ္ဗေန စာရိကံ စရမာနော ယေန ရာဇဂဟံ တဒဝသရိ။ တတြ သုဒံ ဘဂဝါ ရာဇဂဟေ ဝိဟရတိ ဝေဠုဝနေ ကလန္ဒကနိဝါပေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ရာဇဂဟေ ဂုဠော ဥဿန္နော ဟောတိ။ ဘိက္ခူ – ဂိလာနဿေဝ ဘဂဝတာ ဂုဠော အနုညာတော, နော အဂိလာနဿာတိ – ကုက္ကုစ္စာယန္တာ ဂုဠံ န ဘုဉ္ဇန္တိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ဂိလာနဿ ဂုဠံ, အဂိလာနဿ ဂုဠောဒကန္တိ။
ဗေလဋ္ဌကစ္စာနဝတ္ထု နိဋ္ဌိတံ။
(ဝိ၊၃၊၃၂၁။)
၁၇၃။ ပါဋလိဂါမဝတ္ထု
မြန်֍ ၂၈၅။ [ဣတော ပရံ မဟာဝ။ ၂၈၆-၂၈၇ ‘တိဏ္ဏာ မေဓာဝိနော ဇနာ’တိ ပါဌော ဒီ။ နိ။ ၂။၁၄၈၊ ဥဒါ။ ၇၆ အာဒယော] အထ ခေါ ဘဂဝါ ရာဇဂဟေ ယထာဘိရန္တံ ဝိဟရိတွာ ယေန ပါဋလိဂါမော တေန စာရိကံ ပက္ကာမိ, မဟတာ ဘိက္ခုသံဃေန သဒ္ဓိံ, အဍ္ဎတေလသေဟိ ဘိက္ခုသတေဟိ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ အနုပုဗ္ဗေန စာရိကံ စရမာနော ယေန ပါဋလိဂါမော တဒဝသရိ။ အဿောသုံ ခေါ ပါဋလိဂါမိကာ ဥပါသကာ – ‘‘ဘဂဝါ ကိရ ပါဋလိဂါမံ အနုပ္ပတ္တော’’တိ။ အထ ခေါ ပါဋလိဂါမိကာ ဥပါသကာ ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိံသု, ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိံသု။ ဧကမန္တံ နိသိန္နေ ခေါ ပါဋလိဂါမိကေ ဥပါသကေ ဘဂဝါ ဓမ္မိယာ ကထာယ သန္ဒဿေသိ, သမာဒပေသိ, သမုတ္တေဇေသိ, သမ္ပဟံသေသိ။ အထ ခေါ ပါဋလိဂါမိကာ ဥပါသကာ ဘဂဝတာ ဓမ္မိယာ ကထာယ သန္ဒဿိတာ သမာဒပိတာ သမုတ္တေဇိတာ သမ္ပဟံသိတာ ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစုံ – ‘‘အဓိဝါသေတု နော, ဘန္တေ, ဘဂဝါ အာဝသထာဂါရံ သဒ္ဓိံ ဘိက္ခုသံဃေနာ’’တိ။ အဓိဝါသေသိ ဘဂဝါ တုဏှီဘာဝေန။ အထ ခေါ ပါဋလိဂါမိကာ ဥပါသကာ ဘဂဝတော အဓိဝါသနံ ဝိဒိတွာ ဥဋ္ဌာယာသနာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ပဒက္ခိဏံ ကတွာ ယေန အာဝသထာဂါရံ တေနုပသင်္ကမိံသု, ဥပသင်္ကမိတွာ သဗ္ဗသန္ထရိံ အာဝသထာဂါရံ သန္ထရိတွာ, အာသနာနိ ပညပေတွာ, ဥဒကမဏိကံ ပတိဋ္ဌာပေတွာ, တေလပဒီပံ အာရောပေတွာ ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိံသု, ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ အဋ္ဌံသု။ ဧကမန္တံ ဌိတာ ခေါ ပါဋလိဂါမိကာ ဥပါသကာ ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစုံ – ‘‘သဗ္ဗသန္ထရိသန္ထတံ, ဘန္တေ, အာဝသထာဂါရံ။ အာသနာနိ ပညတ္တာနိ။ ဥဒကမဏိကော ပတိဋ္ဌာပိတော။ တေလပဒီပေါ အာရောပိတော။ ယဿဒါနိ, ဘန္တေ, ဘဂဝါ ကာလံ မညတီ’’တိ။
အထ ခေါ ဘဂဝါ နိဝါသေတွာ ပတ္တစီဝရမာဒါယ သဒ္ဓိံ ဘိက္ခုသံဃေန ယေန အာဝသထာဂါရံ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ပါဒေ ပက္ခာလေတွာ အာဝသထာဂါရံ ပဝိသိတွာ မဇ္ဈိမံ ထမ္ဘံ နိဿာယ ပုရတ္ထာဘိမုခေါ နိသီဒိ။ ဘိက္ခုသံဃောပိ ခေါ ပါဒေ ပက္ခာလေတွာ အာဝသထာဂါရံ ပဝိသိတွာ ပစ္ဆိမံ ဘိတ္တိံ နိဿာယ ပုရတ္ထာဘိမုခေါ နိသီဒိ, ဘဂဝန္တံယေဝ ပုရက္ခတွာ။ ပါဋလိဂါမိကာပိ ခေါ ဥပါသကာ ပါဒေ ပက္ခာလေတွာ အာဝသထာဂါရံ ပဝိသိတွာ ပုရတ္ထိမံ ဘိတ္တိံ နိဿာယ ပစ္ဆိမာဘိမုခါ နိသီဒိံသု, ဘဂဝန္တံယေဝ ပုရက္ခတွာ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ပါဋလိဂါမိကေ ဥပါသကေ အာမန္တေသိ –
(ဝိ၊၃၊၃၂၂။)
[ဒီ။ နိ။ ၃။၃၁၆၊ အ။ နိ။ ၅။၂၁၃ အာဒယော], ‘‘ပဉ္စိမေ, ဂဟပတယော, အာဒီနဝါ ဒုဿီလဿ သီလဝိပတ္တိယာ။ ကတမေ ပဉ္စ? ဣဓ, ဂဟပတယော, ဒုဿီလော သီလဝိပန္နော ပမာဒါဓိကရဏံ မဟတိံ ဘောဂဇာနိံ နိဂစ္ဆတိ။ အယံ ပဌမော အာဒီနဝေါ ဒုဿီလဿ သီလဝိပတ္တိယာ။ ပုန စပရံ, ဂဟပတယော, ဒုဿီလဿ သီလဝိပန္နဿ ပါပကော ကိတ္တိသဒ္ဒေါ အဗ္ဘုဂ္ဂစ္ဆတိ။ အယံ ဒုတိယော အာဒီနဝေါ ဒုဿီလဿ သီလဝိပတ္တိယာ။ ပုန စပရံ, ဂဟပတယော, ဒုဿီလော သီလဝိပန္နော ယညဒေဝ ပရိသံ ဥပသင်္ကမတိ, ယဒိ ခတ္တိယပရိသံ, ယဒိ ဗြာဟ္မဏပရိသံ, ယဒိ ဂဟပတိပရိသံ, ယဒိ သမဏပရိသံ, အဝိသာရဒေါ ဥပသင်္ကမတိ မင်္ကုဘူတော။ အယံ တတိယော အာဒီနဝေါ ဒုဿီလဿ သီလဝိပတ္တိယာ။ ပုန စပရံ, ဂဟပတယော, ဒုဿီလော သီလဝိပန္နော သမ္မူဠှော ကာလံကရောတိ။ အယံ စတုတ္ထော အာဒီနဝေါ ဒုဿီလဿ သီလဝိပတ္တိယာ။ ပုန စပရံ, ဂဟပတယော, ဒုဿီလော သီလဝိပန္နော ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ အပါယံ ဒုဂ္ဂတိံ ဝိနိပါတံ နိရယံ ဥပပဇ္ဇတိ။ အယံ ပဉ္စမော အာဒီနဝေါ ဒုဿီလဿ သီလဝိပတ္တိယာ။ ဣမေ ခေါ, ဂဟပတယော, ပဉ္စ အာဒီနဝါ ဒုဿီလဿ သီလဝိပတ္တိယာ။
[ဒီ။ နိ။ ၃။၃၁၆၊ အ။ နိ။ ၅။၂၁၃ အာဒယော] ‘‘ပဉ္စိမေ, ဂဟပတယော, အာနိသံသာ သီလဝတော သီလသမ္ပဒါယ။ ကတမေ ပဉ္စ? ဣဓ, ဂဟပတယော, သီလဝါ သီလသမ္ပန္နော အပ္ပမာဒါဓိကရဏံ မဟန္တံ ဘောဂက္ခန္ဓံ အဓိဂစ္ဆတိ။ အယံ ပဌမော အာနိသံသော သီလဝတော သီလသမ္ပဒါယ။ ပုန စပရံ, ဂဟပတယော, သီလဝတော သီလသမ္ပန္နဿ ကလျာဏော ကိတ္တိသဒ္ဒေါ အဗ္ဘုဂ္ဂစ္ဆတိ။ အယံ ဒုတိယော အာနိသံသော သီလဝတော သီလသမ္ပဒါယ။ ပုန စပရံ, ဂဟပတယော, သီလဝါ သီလသမ္ပန္နော ယညဒေဝ ပရိသံ ဥပသင်္ကမတိ, ယဒိ ခတ္တိယပရိသံ, ယဒိ ဗြာဟ္မဏပရိသံ, ယဒိ ဂဟပတိပရိသံ, ယဒိ သမဏပရိသံ, ဝိသာရဒေါ ဥပသင်္ကမတိ အမင်္ကုဘူတော။ အယံ တတိယော အာနိသံသော သီလဝတော သီလသမ္ပဒါယ။ ပုန စပရံ, ဂဟပတယော, သီလဝါ သီလသမ္ပန္နော အသမ္မူဠှော ကာလံကရောတိ။ အယံ စတုတ္ထော အာနိသံသော သီလဝတော သီလသမ္ပဒါယ။ ပုန စပရံ, ဂဟပတယော, သီလဝါ သီလသမ္ပန္နော ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ သုဂတိံ သဂ္ဂံ လောကံ ဥပပဇ္ဇတိ။ အယံ ပဉ္စမော အာနိသံသော သီလဝတော သီလသမ္ပဒါယ။ ဣမေ ခေါ, ဂဟပတယော, ပဉ္စ အာနိသံသာ သီလဝတော သီလသမ္ပဒါယာတိ။
အထ ခေါ ဘဂဝါ ပါဋလိဂါမိကေ ဥပါသကေ ဗဟုဒေဝ ရတ္တိံ ဓမ္မိယာ ကထာယ သန္ဒဿေတွာ သမာဒပေတွာ သမုတ္တေဇေတွာ သမ္ပဟံသေတွာ
(ဝိ၊၃၊၃၂၃။)
ဥယျောဇေသိ – ‘‘အဘိက္ကန္တာ ခေါ, ဂဟပတယော, ရတ္တိ။ ယဿဒါနိ တုမှေ ကာလံ မညထာ’’တိ။ ‘‘ဧဝံ, ဘန္တေ’’တိ, ခေါ ပါဋလိဂါမိကာ ဥပါသကာ ဘဂဝတော ပဋိဿုဏိတွာ ဥဋ္ဌာယာသနာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ပဒက္ခိဏံ ကတွာ ပက္ကမိံသု။ အထ ခေါ ဘဂဝါ အစိရပက္ကန္တေသု ပါဋလိဂါမိကေသု ဥပါသကေသု သုညာဂါရံ ပါဝိသိ။
ပါဋလိဂါမဝတ္ထု နိဋ္ဌိတံ။
၁၇၄။ သုနိဓဝဿကာရဝတ္ထု
မြန်֍ ၂၈၆။ တေန ခေါ ပန သမယေန သုနိဓဝဿကာရာ မဂဓမဟာမတ္တာ ပါဋလိဂါမေ နဂရံ မာပေန္တိ ဝဇ္ဇီနံ ပဋိဗာဟာယ။ အဒ္ဒသာ ခေါ ဘဂဝါ ရတ္တိယာ ပစ္စူသသမယံ ပစ္စုဋ္ဌာယ ဒိဗ္ဗေန စက္ခုနာ ဝိသုဒ္ဓေန အတိက္ကန္တမာနုသကေန သမ္ဗဟုလာ ဒေဝတာယော ပါဋလိဂါမေ ဝတ္ထူနိ ပရိဂ္ဂဏှန္တိယော။ ယသ္မိံ ပဒေသေ မဟေသက္ခာ ဒေဝတာ ဝတ္ထူနိ ပရိဂ္ဂဏှန္တိ, မဟေသက္ခာနံ တတ္ထ ရာဇူနံ ရာဇမဟာမတ္တာနံ စိတ္တာနိ နမန္တိ နိဝေသနာနိ မာပေတုံ။ ယသ္မိံ ပဒေသေ မဇ္ဈိမာ ဒေဝတာ ဝတ္ထူနိ ပရိဂ္ဂဏှန္တိ, မဇ္ဈိမာနံ တတ္ထ ရာဇူနံ ရာဇမဟာမတ္တာနံ စိတ္တာနိ နမန္တိ နိဝေသနာနိ မာပေတုံ။ ယသ္မိံ ပဒေသေ နီစာ ဒေဝတာ ဝတ္ထူနိ ပရိဂ္ဂဏှန္တိ, နီစာနံ တတ္ထ ရာဇူနံ ရာဇမဟာမတ္တာနံ စိတ္တာနိ နမန္တိ နိဝေသနာနိ မာပေတုံ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ အာယသ္မန္တံ အာနန္ဒံ အာမန္တေသိ – ‘‘ကေ နု ခေါ တေ, အာနန္ဒ, ပါဋလိဂါမေ နဂရံ မာပေန္တီ’’တိ? ‘‘သုနိဓဝဿကာရာ, ဘန္တေ, မဂဓမဟာမတ္တာ ပါဋလိဂါမေ နဂရံ မာပေန္တိ ဝဇ္ဇီနံ ပဋိဗာဟာယာ’’တိ။ သေယျထာပိ, အာနန္ဒ, ဒေဝေဟိ တာဝတိံသေဟိ သဒ္ဓိံ မန္တေတွာ, ဧဝမေဝ ခေါ, အာနန္ဒ, သုနိဓဝဿကာရာ မဂဓမဟာမတ္တာ ပါဋလိဂါမေ နဂရံ မာပေန္တိ ဝဇ္ဇီနံ ပဋိဗာဟာယ။ ဣဓာဟံ, အာနန္ဒ, ရတ္တိယာ ပစ္စူသသမယံ ပစ္စုဋ္ဌာယ အဒ္ဒသံ ဒိဗ္ဗေန စက္ခုနာ ဝိသုဒ္ဓေန အတိက္ကန္တမာနုသကေန သမ္ဗဟုလာ ဒေဝတာယော ပါဋလိဂါမေ ဝတ္ထူနိ ပရိဂ္ဂဏှန္တိယော။ ယသ္မိံ ပဒေသေ မဟေသက္ခာ ဒေဝတာ ဝတ္ထူနိ ပရိဂ္ဂဏှန္တိ, မဟေသက္ခာနံ တတ္ထ ရာဇူနံ ရာဇမဟာမတ္တာနံ စိတ္တာနိ နမန္တိ နိဝေသနာနိ မာပေတုံ။ ယသ္မိံ ပဒေသေ မဇ္ဈိမာ ဒေဝတာ ဝတ္ထူနိ ပရိဂ္ဂဏှန္တိ, မဇ္ဈိမာနံ တတ္ထ ရာဇူနံ ရာဇမဟာမတ္တာနံ စိတ္တာနိ နမန္တိ နိဝေသနာနိ မာပေတုံ။ ယသ္မိံ ပဒေသေ နီစာ ဒေဝတာ ဝတ္ထူနိ ပရိဂ္ဂဏှန္တိ, နီစာနံ တတ္ထ ရာဇူနံ ရာဇမဟာမတ္တာနံ စိတ္တာနိ နမန္တိ နိဝေသနာနိ မာပေတုံ။ ယာဝတာ, အာနန္ဒ, အရိယံ အာယတနံ, ယာဝတာ ဝဏိပ္ပထော, ဣဒံ အဂ္ဂနဂရံ ဘဝိဿတိ ပါဋလိပုတ္တံ ပုဋဘေဒနံ။ ပါဋလိပုတ္တဿ ခေါ, အာနန္ဒ, တယော
(ဝိ၊၃၊၃၂၄။)
အန္တရာယာ ဘဝိဿန္တိ – အဂ္ဂိတော ဝါ ဥဒကတော ဝါ အဗ္ဘန္တရတော ဝါ မိထုဘေဒါတိ။
အထ ခေါ သုနိဓဝဿကာရာ မဂဓမဟာမတ္တာ ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိံသု, ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝတာ သဒ္ဓိံ သမ္မောဒိံသု, သမ္မောဒနီယံ ကထံ သာရဏီယံ ဝီတိသာရေတွာ ဧကမန္တံ အဋ္ဌံသု။ ဧကမန္တံ ဌိတာ ခေါ သုနိဓဝဿကာရာ မဂဓမဟာမတ္တာ ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစုံ – ‘‘အဓိဝါသေတု နော ဘဝံ ဂေါတမော အဇ္ဇတနာယ ဘတ္တံ သဒ္ဓိံ ဘိက္ခုသံဃေနာ’’တိ။ အဓိဝါသေသိ ဘဂဝါ တုဏှီဘာဝေန။ အထ ခေါ သုနိဓဝဿကာရာ မဂဓမဟာမတ္တာ ဘဂဝတော အဓိဝါသနံ ဝိဒိတွာ ပက္ကမိံသု။ အထ ခေါ သုနိဓဝဿကာရာ မဂဓမဟာမတ္တာ ပဏီတံ ခါဒနီယံ ဘောဇနီယံ ပဋိယာဒါပေတွာ ဘဂဝတော ကာလံ အာရောစာပေသုံ – ‘‘ကာလော, ဘော ဂေါတမ, နိဋ္ဌိတံ ဘတ္တ’’န္တိ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ပုဗ္ဗဏှသမယံ နိဝါသေတွာ ပတ္တစီဝရမာဒါယ ယေန သုနိဓဝဿကာရာနံ မဂဓမဟာမတ္တာနံ ပရိဝေသနာ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ပညတ္တေ အာသနေ နိသီဒိ သဒ္ဓိံ ဘိက္ခုသံဃေန။ အထ ခေါ သုနိဓဝဿကာရာ မဂဓမဟာမတ္တာ ဗုဒ္ဓပ္ပမုခံ ဘိက္ခုသံဃံ ပဏီတေန ခါဒနီယေန ဘောဇနီယေန သဟတ္ထာ သန္တပ္ပေတွာ သမ္ပဝါရေတွာ ဘဂဝန္တံ ဘုတ္တာဝိံ ဩနီတပတ္တပါဏိံ ဧကမန္တံ နိသီဒိံသု။ ဧကမန္တံ နိသိန္နေ ခေါ သုနိဓဝဿကာရေ မဂဓမဟာမတ္တေ ဘဂဝါ ဣမာဟိ ဂါထာဟိ အနုမောဒိ –
‘‘ယသ္မိံ ပဒေသေ ကပ္ပေတိ, ဝါသံ ပဏ္ဍိတဇာတိယော၊
သီလဝန္တေတ္ထ ဘောဇေတွာ, သညတေ ဗြဟ္မစာရယော [ဗြဟ္မစာရိနော (သျာ။)]။
‘‘ယာ တတ္ထ ဒေဝတာ အာသုံ, တာသံ ဒက္ခိဏမာဒိသေ၊
တာ ပူဇိတာ ပူဇယန္တိ, မာနိတာ မာနယန္တိ နံ။
‘‘တတော နံ အနုကမ္ပန္တိ, မာတာ ပုတ္တံဝ ဩရသံ၊
ဒေဝတာနုကမ္ပိတော ပေါသော, သဒါ ဘဒြာနိ ပဿတီ’’တိ။
အထ ခေါ ဘဂဝါ သုနိဓဝဿကာရေ မဂဓမဟာမတ္တေ ဣမာဟိ ဂါထာဟိ အနုမောဒိတွာ ဥဋ္ဌာယာသနာ ပက္ကာမိ။ တေန ခေါ ပန သမယေန သုနိဓဝဿကာရာ မဂဓမဟာမတ္တာ ဘဂဝန္တံ ပိဋ္ဌိတော ပိဋ္ဌိတော အနုဗန္ဓာ ဟောန္တိ, ‘‘ယေနဇ္ဇ သမဏော ဂေါတမော ဒွါရေန နိက္ခမိဿတိ, တံ ဂေါတမဒွါရံ နာမ
(ဝိ၊၃၊၃၂၅။)
ဘဝိဿတိ၊ ယေန တိတ္ထေန ဂင်္ဂံ နဒိံ ဥတ္တရိဿတိ, တံ ဂေါတမတိတ္ထံ နာမ ဘဝိဿတီ’’တိ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ယေန ဒွါရေန နိက္ခမိ, တံ ဂေါတမဒွါရံ နာမ အဟောသိ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ယေန ဂင်္ဂါ နဒီ တေနုပသင်္ကမိ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဂင်္ဂါ နဒီ ပူရာ ဟောတိ သမတိတ္တိကာ ကာကပေယျာ။ မနုဿာ အညေ နာဝံ ပရိယေသန္တိ, အညေ ဥဠုမ္ပံ ပရိယေသန္တိ, အညေ ကုလ္လံ ဗန္ဓန္တိ ဩရာ ပါရံ ဂန္တုကာမာ။ အဒ္ဒသာ ခေါ ဘဂဝါ တေ မနုဿေ အညေ နာဝံ ပရိယေသန္တေ, အညေ ဥဠုမ္ပံ ပရိယေသန္တေ, အညေ ကုလ္လံ ဗန္ဓန္တေ ဩရာ ပါရံ ဂန္တုကာမေ, ဒိသွာန သေယျထာပိ နာမ ဗလဝါ ပုရိသော သမိဉ္ဇိတံ ဝါ ဗာဟံ ပသာရေယျ, ပသာရိတံ ဝါ ဗာဟံ သမိဉ္ဇေယျ, ဧဝမေဝ ခေါ ဂင်္ဂါယ နဒိယာ ဩရိမတီရေ အန္တရဟိတော ပါရိမတီရေ ပစ္စုဋ္ဌာသိ သဒ္ဓိံ ဘိက္ခုသံဃေန။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ဧတမတ္ထံ ဝိဒိတွာ တာယံ ဝေလာယံ ဣမံ ဥဒါနံ ဥဒါနေသိ –
‘‘ယေ တရန္တိ အဏ္ဏဝံ သရံ၊
သေတုံ ကတွာန ဝိသဇ္ဇ ပလ္လလာနိ၊
ကုလ္လဉှိ ဇနော ဗန္ဓတိ၊
တိဏ္ဏာ မေဓာဝိနော ဇနာ’’တိ။
သုနိဓဝဿကာရဝတ္ထု နိဋ္ဌိတံ။
၁၇၅။ ကောဋိဂါမေ သစ္စကထာ
မြန်֍ ၂၈၇။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ယေန ကောဋိဂါမော တေနုပသင်္ကမိ။ တတြ သုဒံ ဘဂဝါ ကောဋိဂါမေ ဝိဟရတိ။ တတြ ခေါ ဘဂဝါ ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ – [ဒီ။ နိ။ ၂။၁၅၅] ‘‘စတုန္နံ, ဘိက္ခဝေ, အရိယသစ္စာနံ အနနုဗောဓာ အပ္ပဋိဝေဓာ ဧဝမိဒံ ဒီဃမဒ္ဓါနံ သန္ဓာဝိတံ သံသရိတံ မမဉ္စေဝ တုမှာကဉ္စ။ ကတမေသံ စတုန္နံ? ဒုက္ခဿ, ဘိက္ခဝေ, အရိယသစ္စဿ အနနုဗောဓာ အပ္ပဋိဝေဓာ ဧဝမိဒံ ဒီဃမဒ္ဓါနံ သန္ဓာဝိတံ သံသရိတံ မမဉ္စေဝ တုမှာကဉ္စ။ ဒုက္ခသမုဒယဿ အရိယသစ္စဿ…ပေ… ဒုက္ခနိရောဓဿ အရိယသစ္စဿ…ပေ… ဒုက္ခနိရောဓဂါမိနိယာ ပဋိပဒါယ အရိယသစ္စဿ အနနုဗောဓာ အပ္ပဋိဝေဓာ ဧဝမိဒံ ဒီဃမဒ္ဓါနံ သန္ဓာဝိတံ သံသရိတံ မမဉ္စေဝ တုမှာကဉ္စ။ တယိဒံ, ဘိက္ခဝေ, ဒုက္ခံ အရိယသစ္စံ အနုဗုဒ္ဓံ ပဋိဝိဒ္ဓံ, ဒုက္ခသမုဒယံ [ဒုက္ခသမုဒယော (သျာ။)] အရိယသစ္စံ အနုဗုဒ္ဓံ ပဋိဝိဒ္ဓံ, ဒုက္ခနိရောဓံ [ဒုက္ခနိရောဓော (သျာ။)] အရိယသစ္စံ အနုဗုဒ္ဓံ ပဋိဝိဒ္ဓံ, ဒုက္ခနိရောဓဂါမိနီ ပဋိပဒါ အရိယသစ္စံ အနုဗုဒ္ဓံ ပဋိဝိဒ္ဓံ, ဥစ္ဆိန္နာ ဘဝတဏှာ, ခီဏာ ဘဝနေတ္တိ, နတ္ထိဒါနိ ပုနဗ္ဘဝေါ’’တိ။
(ဝိ၊၃၊၃၂၆။)
စတုန္နံ အရိယသစ္စာနံ, ယထာဘူတံ အဒဿနာ၊
သံသိတံ ဒီဃမဒ္ဓါနံ, တာသု တာသွေဝ ဇာတိသု။
တာနိ ဧတာနိ ဒိဋ္ဌာနိ, ဘဝနေတ္တိ သမူဟတာ၊
ဥစ္ဆိန္နံ မူလံ ဒုက္ခဿ, နတ္ထိဒါနိ ပုနဗ္ဘဝေါတိ။
ကောဋိဂါမေ သစ္စကထာ နိဋ္ဌိတာ။
၁၇၆။ အမ္ဗပါလီဝတ္ထု
မြန်֍ ၂၈၈။ [ဒီ။ နိ။ ၂။၁၆၁ အာဒယော] အဿောသိ ခေါ အမ္ဗပါလီ ဂဏိကာ – ဘဂဝါ ကိရ ကောဋိဂါမံ အနုပ္ပတ္တောတိ။ အထ ခေါ အမ္ဗပါလီ ဂဏိကာ ဘဒြာနိ ဘဒြာနိ ယာနာနိ ယောဇာပေတွာ ဘဒြံ ဘဒြံ ယာနံ အဘိရုဟိတွာ ဘဒြေဟိ ဘဒြေဟိ ယာနေဟိ ဝေသာလိယာ နိယျာသိ ဘဂဝန္တံ ဒဿနာယ။ ယာဝတိကာ ယာနဿ ဘူမိ, ယာနေန ဂန္တွာ, ယာနာ ပစ္စောရောဟိတွာ, ပတ္တိကာဝ ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နံ ခေါ အမ္ဗပါလိံ ဂဏိကံ ဘဂဝါ ဓမ္မိယာ ကထာယ သန္ဒဿေသိ သမာဒပေသိ သမုတ္တေဇေသိ သမ္ပဟံသေသိ။ အထ ခေါ အမ္ဗပါလီ ဂဏိကာ ဘဂဝတာ ဓမ္မိယာ ကထာယ သန္ဒဿိတာ သမာဒပိတာ သမုတ္တေဇိတာ သမ္ပဟံသိတာ ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘အဓိဝါသေတု မေ, ဘန္တေ, ဘဂဝါ သွာတနာယ ဘတ္တံ သဒ္ဓိံ ဘိက္ခုသံဃေနာ’’တိ။ အဓိဝါသေသိ ဘဂဝါ တုဏှီဘာဝေန။ အထ ခေါ အမ္ဗပါလီ ဂဏိကာ ဘဂဝတော အဓိဝါသနံ ဝိဒိတွာ ဥဋ္ဌာယာသနာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ပဒက္ခိဏံ ကတွာ ပက္ကာမိ။
အမ္ဗပါလီဝတ္ထု နိဋ္ဌိတံ။
၁၇၇။ လိစ္ဆဝီဝတ္ထု
မြန်֍ ၂၈၉။ [ဒီ။ နိ။ ၂။၁၆၁ အာဒယော] အဿောသုံ ခေါ ဝေသာလိကာ လိစ္ဆဝီ – ဘဂဝါ ကိရ ကောဋိဂါမံ အနုပ္ပတ္တောတိ။ အထ ခေါ ဝေသာလိကာ လိစ္ဆဝီ ဘဒြာနိ ဘဒြာနိ ယာနာနိ ယောဇာပေတွာ ဘဒြံ ဘဒြံ ယာနံ အဘိရုဟိတွာ ဘဒြေဟိ ဘဒြေဟိ ယာနေဟိ ဝေသာလိယာ နိယျာသုံ ဘဂဝန္တံ ဒဿနာယ။ အပ္ပေကစ္စေ လိစ္ဆဝီ နီလာ ဟောန္တိ နီလဝဏ္ဏာ နီလဝတ္ထာ နီလာလင်္ကာရာ, အပ္ပေကစ္စေ လိစ္ဆဝီ ပီတာ ဟောန္တိ ပီတဝဏ္ဏာ ပီတဝတ္ထာ ပီတာလင်္ကာရာ, အပ္ပေကစ္စေ လိစ္ဆဝီ လောဟိတာ ဟောန္တိ လောဟိတဝဏ္ဏာ လောဟိတဝတ္ထာ လောဟိတာလင်္ကာရာ, အပ္ပေကစ္စေ လိစ္ဆဝီ ဩဒါတာ ဟောန္တိ ဩဒါတဝဏ္ဏာ ဩဒါတဝတ္ထာ ဩဒါတာလင်္ကာရာ။ အထ ခေါ အမ္ဗပါလီ ဂဏိကာ ဒဟရာနံ ဒဟရာနံ လိစ္ဆဝီနံ ဤသာယ ဤသံ ယုဂေန ယုဂံ စက္ကေန စက္ကံ အက္ခေန အက္ခံ ပဋိဝဋ္ဋေသိ [ပဋိဝတ္တေသိ (က။)]။
(ဝိ၊၃၊၃၂၇။)
အထ ခေါ တေ လိစ္ဆဝီ အမ္ဗပါလိံ ဂဏိကံ ဧတဒဝေါစုံ – ‘‘ကိဿ, ဇေ အမ္ဗပါလိ, ဒဟရာနံ ဒဟရာနံ [အမှာကံ ဒဟရာနံ ဒဟရာနံ (သီ။ သျာ။)] လိစ္ဆဝီနံ ဤသာယ ဤသံ ယုဂေန ယုဂံ စက္ကေန စက္ကံ အက္ခေန အက္ခံ ပဋိဝဋ္ဋေသီ’’တိ? ‘‘တထာ ဟိ ပန မယာ, အယျပုတ္တာ, သွာတနာယ ဗုဒ္ဓပ္ပမုခေါ ဘိက္ခုသံဃော နိမန္တိတော’’တိ။ ‘‘ဒေဟိ, ဇေ အမ္ဗပါလိ, အမှာကံ ဧတံ ဘတ္တံ သတသဟဿေနာ’’တိ။ ‘‘သစေပိ မေ, အယျပုတ္တာ, ဝေသာလိံ သာဟာရံ ဒဇ္ဇေယျာထ, နေဝ ဒဇ္ဇာဟံ တံ ဘတ္တ’’န္တိ။ အထ ခေါ တေ လိစ္ဆဝီ အင်္ဂုလိံ ဖောဋေသုံ – ‘‘ဇိတမှာ ဝတ, ဘော, အမ္ဗကာယ, ပရာဇိတမှ ဝတ, ဘော, အမ္ဗကာယာ’’တိ။ အထ ခေါ တေ လိစ္ဆဝီ ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိံသု။ အဒ္ဒသာ ခေါ ဘဂဝါ တေ လိစ္ဆဝီ ဒူရတောဝ အာဂစ္ဆန္တေ, ဒိသွာန ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ – ‘‘ယေဟိ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခူဟိ ဒေဝါ တာဝတိံသာ အဒိဋ္ဌပုဗ္ဗာ, ဩလောကေထ, ဘိက္ခဝေ, လိစ္ဆဝီပရိသံ၊ အပလောကေထ, ဘိက္ခဝေ, လိစ္ဆဝီပရိသံ၊ ဥပသံဟရထ, ဘိက္ခဝေ, လိစ္ဆဝီပရိသံ တာဝတိံသပရိသ’’န္တိ။ အထ ခေါ တေ လိစ္ဆဝီ ယာဝတိကာ ယာနဿ ဘူမိ, ယာနေန ဂန္တွာ ယာနာ ပစ္စောရောဟိတွာ ပတ္တိကာဝ ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိံသု၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိံသု။ ဧကမန္တံ နိသိန္နေ ခေါ တေ လိစ္ဆဝီ ဘဂဝါ ဓမ္မိယာ ကထာယ သန္ဒဿေသိ သမာဒပေသိ သမုတ္တေဇေသိ သမ္ပဟံသေသိ။ အထ ခေါ တေ လိစ္ဆဝီ, ဘဂဝတာ ဓမ္မိယာ ကထာယ သန္ဒဿိတာ သမာဒပိတာ သမုတ္တေဇိတာ သမ္ပဟံသိတာ ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစုံ – ‘‘အဓိဝါသေတု နော, ဘန္တေ, ဘဂဝါ သွာတနာယ ဘတ္တံ သဒ္ဓိံ ဘိက္ခုသံဃေနာ’’တိ။ ‘‘အဓိဝုဋ္ဌောမှိ, လိစ္ဆဝီ, သွာတနာယ အမ္ဗပါလိယာ ဂဏိကာယ ဘတ္တ’’န္တိ။ အထ ခေါ တေ လိစ္ဆဝီ အင်္ဂုလိံ ဖောဋေသုံ – ‘‘ဇိတမှ ဝတ, ဘော, အမ္ဗကာယ, ပရာဇိတမှ ဝတ, ဘော, အမ္ဗကာယာ’’တိ။ အထ ခေါ တေ လိစ္ဆဝီ ဘဂဝတော ဘာသိတံ အဘိနန္ဒိတွာ အနုမောဒိတွာ ဥဋ္ဌာယာသနာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ပဒက္ခိဏံ ကတွာ ပက္ကမိံသု။
အထ ခေါ ဘဂဝါ ကောဋိဂါမေ ယထာဘိရန္တံ ဝိဟရိတွာ [မဟာပရိနိဗ္ဗာနသုတ္တေ အနုသန္ဓိ အညထာ အာဂတော] ယေန နာတိကာ [နာဒိကာ (သီ။ သျာ။)] တေနုပသင်္ကမိ။ တတြ သုဒံ ဘဂဝါ နာတိကေ ဝိဟရတိ ဂိဉ္ဇကာဝသထေ။ အထ ခေါ အမ္ဗပါလီ ဂဏိကာ တဿာ ရတ္တိယာ အစ္စယေန သကေ အာရာမေ ပဏီတံ ခါဒနီယံ ဘောဇနီယံ ပဋိယာဒါပေတွာ ဘဂဝတော ကာလံ အာရောစာပေသိ – ‘‘ကာလော, ဘန္တေ, နိဋ္ဌိတံ ဘတ္တ’’န္တိ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ
(ဝိ၊၃၊၃၂၈။)
ပုဗ္ဗဏှသမယံ နိဝါသေတွာ ပတ္တစီဝရမာဒါယ ယေန အမ္ဗပါလိယာ ဂဏိကာယ ပရိဝေသနာ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ပညတ္တေ အာသနေ နိသီဒိ သဒ္ဓိံ ဘိက္ခုသံဃေန။ အထ ခေါ အမ္ဗပါလီ ဂဏိကာ ဗုဒ္ဓပ္ပမုခံ ဘိက္ခုသံဃံ ပဏီတေန ခါဒနီယေန ဘောဇနီယေန သဟတ္ထာ သန္တပ္ပေတွာ သမ္ပဝါရေတွာ ဘဂဝန္တံ ဘုတ္တာဝိံ ဩနီတပတ္တပါဏိံ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နာ ခေါ အမ္ဗပါလီ ဂဏိကာ ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ဣမာဟံ, ဘန္တေ, အမ္ဗဝနံ ဗုဒ္ဓပ္ပမုခဿ ဘိက္ခုသံဃဿ ဒမ္မီ’’တိ။ ပဋိဂ္ဂဟေသိ ဘဂဝါ အာရာမံ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ အမ္ဗပါလိံ ဂဏိကံ ဓမ္မိယာ ကထာယ သန္ဒဿေတွာ သမာဒပေတွာ သမုတ္တေဇေတွာ သမ္ပဟံသေတွာ ဥဋ္ဌာယာသနာ ယေန မဟာဝနံ တေနုပသင်္ကမိ။ တတြ သုဒံ ဘဂဝါ ဝေသာလိယံ ဝိဟရတိ မဟာဝနေ ကူဋာဂါရသာလာယံ။
လိစ္ဆဝီဝတ္ထု နိဋ္ဌိတံ။
လိစ္ဆဝိဘာဏဝါရော နိဋ္ဌိတော တတိယော။
၁၇၈။ သီဟသေနာပတိဝတ္ထု
မြန်֍ ၂၉၀။ [အ။ နိ။ ၈။၁၂ အာဒယော] တေန ခေါ ပန သမယေန အဘိညာတာ အဘိညာတာ လိစ္ဆဝီ သန္ဓာဂါရေ [သန္ထာဂါရေ (သီ။ သျာ။)] သန္နိသိန္နာ သန္နိပတိတာ အနေကပရိယာယေန ဗုဒ္ဓဿ ဝဏ္ဏံ ဘာသန္တိ, ဓမ္မဿ ဝဏ္ဏံ ဘာသန္တိ, သံဃဿ ဝဏ္ဏံ ဘာသန္တိ။ တေန ခေါ ပန သမယေန သီဟော သေနာပတိ နိဂဏ္ဌသာဝကော တဿံ ပရိသာယံ နိသိန္နော ဟောတိ။ အထ ခေါ သီဟဿ သေနာပတိဿ ဧတဒဟောသိ – ‘‘နိဿံသယံ ခေါ သော ဘဂဝါ အရဟံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ ဘဝိဿတိ, တထာ ဟိမေ အဘိညာတာ အဘိညာတာ လိစ္ဆဝီ သန္ထာဂါရေ သန္နိသိန္နာ သန္နိပတိတာ အနေကပရိယာယေန ဗုဒ္ဓဿ ဝဏ္ဏံ ဘာသန္တိ, ဓမ္မဿ ဝဏ္ဏံ ဘာသန္တိ, သံဃဿ ဝဏ္ဏံ ဘာသန္တိ။ ယံနူနာဟံ တံ ဘဂဝန္တံ ဒဿနာယ ဥပသင်္ကမေယျံ အရဟန္တံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓ’’န္တိ။ အထ ခေါ သီဟော သေနာပတိ ယေန နိဂဏ္ဌော နာဋပုတ္တော တေနုပသင်္ကမိ, ဥပသင်္ကမိတွာ နိဂဏ္ဌံ နာဋပုတ္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ဣစ္ဆာမဟံ, ဘန္တေ, သမဏံ ဂေါတမံ ဒဿနာယ ဥပသင်္ကမိတု’’န္တိ။ ‘‘ကိံ ပန တွံ, သီဟ, ကိရိယဝါဒေါ သမာနော အကိရိယဝါဒံ သမဏံ ဂေါတမံ ဒဿနာယ ဥပသင်္ကမိဿသိ? သမဏော ဟိ, သီဟ, ဂေါတမော အကိရိယဝါဒေါ အကိရိယာယ ဓမ္မံ ဒေသေတိ, တေန စ သာဝကေ ဝိနေတီ’’တိ။ အထ ခေါ သီဟဿ သေနာပတိဿ ယော အဟောသိ ဂမိကာဘိသင်္ခါရော ဘဂဝန္တံ ဒဿနာယ,
(ဝိ၊၃၊၃၂၉။)
သော ပဋိပ္ပဿမ္ဘိ။ ဒုတိယမ္ပိ ခေါ အဘိညာတာ အဘိညာတာ လိစ္ဆဝီ သန္ဓာဂါရေ သန္နိသိန္နာ သန္နိပတိတာ အနေကပရိယာနေန ဗုဒ္ဓဿ ဝဏ္ဏံ ဘာသန္တိ, ဓမ္မဿ ဝဏ္ဏံ ဘာသန္တိ, သံဃဿ ဝဏ္ဏံ ဘာသန္တိ။ ဒုတိယမ္ပိ ခေါ သီဟဿ သေနာပတိဿ ဧတဒဟောသိ – ‘‘နိဿံသယံ ခေါ သော ဘဂဝါ အရဟံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ ဘဝိဿတိ, တထာ ဟိမေ အဘိညာတာ အဘိညာတာ လိစ္ဆဝီ သန္ဓာဂါရေ သန္နိသိန္နာ သန္နိပတိတာ အနေကပရိယာယေန ဗုဒ္ဓဿ ဝဏ္ဏံ ဘာသန္တိ, ဓမ္မဿ ဝဏ္ဏံ ဘာသန္တိ, သံဃဿ ဝဏ္ဏံ ဘာသန္တိ။ ယံနူနာဟံ တံ ဘဂဝန္တံ ဒဿနာယ ဥပသင်္ကမေယျံ အရဟန္တံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓ’’န္တိ။ ဒုတိယမ္ပိ ခေါ သီဟော သေနာပတိ ယေန နိဂဏ္ဌော နာဋပုတ္တော တေနုပသင်္ကမိ, ဥပသင်္ကမိတွာ နိဂဏ္ဌံ နာဋပုတ္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ဣစ္ဆာမဟံ, ဘန္တေ, သမဏံ ဂေါတမံ ဒဿနာယ ဥပသင်္ကမိတု’’န္တိ။ ‘‘ကိံ ပန တွံ, သီဟ, ကိရိယဝါဒေါ သမာနော အကိရိယဝါဒံ သမဏံ ဂေါတမံ ဒဿနာယ ဥပသင်္ကမိဿသိ? သမဏော ဟိ, သီဟ, ဂေါတမော အကိရိယဝါဒေါ အကိရိယာယ ဓမ္မံ ဒေသေတိ, တေန စ သာဝကေ ဝိနေတီ’’တိ။ ဒုတိယမ္ပိ ခေါ သီဟဿ သေနာပတိဿ ယော အဟောသိ ဂမိကာဘိသင်္ခါရော ဘဂဝန္တံ ဒဿနာယ, သော ပဋိပ္ပဿမ္ဘိ။ တတိယမ္ပိ ခေါ အဘိညာတာ အဘိညာတာ လိစ္ဆဝီ သန္ဓာဂါရေ သန္နိသိန္နာ သန္နိပတိတာ အနေကပရိယာယေန ဗုဒ္ဓဿ ဝဏ္ဏံ ဘာသန္တိ, ဓမ္မဿ ဝဏ္ဏံ ဘာသန္တိ, သံဃဿ ဝဏ္ဏံ ဘာသန္တိ။ တတိယမ္ပိ ခေါ သီဟဿ သေနာပတိဿ ဧတဒဟောသိ – ‘‘နိဿံသယံ ခေါ သော ဘဂဝါ အရဟံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ ဘဝိဿတိ, တထာ ဟိမေ အဘိညာတာ အဘိညာတာ လိစ္ဆဝီ သန္ဓာဂါရေ သန္နိသိန္နာ သန္နိပတိတာ အနေကပရိယာယေန ဗုဒ္ဓဿ ဝဏ္ဏံ ဘာသန္တိ, ဓမ္မဿ ဝဏ္ဏံ ဘာသန္တိ, သံဃဿ ဝဏ္ဏံ ဘာသန္တိ။ ကိဉှိ မေ ကရိဿန္တိ နိဂဏ္ဌာ အပလောကိတာ ဝါ အနပလောကိတာ ဝါ? ယံနူနာဟံ အနပလောကေတွာဝ နိဂဏ္ဌေ တံ ဘဂဝန္တံ ဒဿနာယ ဥပသင်္ကမေယျံ အရဟန္တံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓ’’န္တိ။
အထ ခေါ သီဟော သေနာပတိ ပဉ္စဟိ ရထသတေဟိ ဒိဝါ ဒိဝဿ ဝေသာလိယာ နိယျာသိ ဘဂဝန္တံ ဒဿနာယ။ ယာဝတိကာ ယာနဿ ဘူမိ, ယာနေန ဂန္တွာ ယာနာ ပစ္စောရောဟိတွာ ပတ္တိကောဝ ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ သီဟော သေနာပတိ ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘သုတံ မေ တံ, ဘန္တေ, ‘အကိရိယဝါဒေါ သမဏော ဂေါတမော အကိရိယာယ ဓမ္မံ ဒေသေတိ, တေန စ သာဝကေ ဝိနေတီ’တိ။ ယေ တေ, ဘန္တေ, ဧဝမာဟံသု ‘အကိရိယဝါဒေါ
(ဝိ၊၃၊၃၃၀။)
သမဏော ဂေါတမော, အကိရိယာယ ဓမ္မံ ဒေသေတိ, တေန စ သာဝကေ ဝိနေတီ’တိ။ ကစ္စိ တေ, ဘန္တေ, ဘဂဝတော ဝုတ္တဝါဒိနော, န စ ဘဂဝန္တံ အဘူတေန အဗ္ဘာစိက္ခန္တိ, ဓမ္မဿ စာနုဓမ္မံ ဗျာကရောန္တိ, န စ ကောစိ သဟဓမ္မိကော ဝါဒါနုဝါဒေါ ဂါရယှံ ဌာနံ အာဂစ္ဆတိ? အနဗ္ဘက္ခာတုကာမာ ဟိ မယံ, ဘန္တေ, ဘဂဝန္တ’’န္တိ။
မြန်֍ ၂၉၁။ ‘‘အတ္ထိ, သီဟ, ပရိယာယော, ယေန မံ ပရိယာယေန သမ္မာ ဝဒမာနော ဝဒေယျ – အကိရိယဝါဒေါ သမဏော ဂေါတမော, အကိရိယာယ ဓမ္မံ ဒေသေတိ, တေန စ သာဝကေ ဝိနေတီတိ။ အတ္ထိ, သီဟ, ပရိယာယော, ယေန မံ ပရိယာယေန သမ္မာ ဝဒမာနော ဝဒေယျ – ကိရိယဝါဒေါ သမဏော ဂေါတမော ကိရိယာယ ဓမ္မံ ဒေသေတိ, တေန စ သာဝကေ ဝိနေတီတိ။ အတ္ထိ, သီဟ, ပရိယာယော ယေန မံ ပရိယာယေန သမ္မာ ဝဒမာနော ဝဒေယျ – ဥစ္ဆေဒဝါဒေါ သမဏော ဂေါတမော ဥစ္ဆေဒါယ ဓမ္မံ ဒေသေတိ, တေန စ သာဝကေ ဝိနေတီတိ။ အတ္ထိ, သီဟ, ပရိယာယော, ယေန မံ ပရိယာယေန သမ္မာ ဝဒမာနော ဝဒေယျ – ဇေဂုစ္ဆီ သမဏော ဂေါတမော, ဇေဂုစ္ဆိတာယ ဓမ္မံ ဒေသေတိ, တေန စ သာဝကေ ဝိနေတီတိ။ အတ္ထိ, သီဟ, ပရိယာယော, ယေန မံ ပရိယာယေန သမ္မာ ဝဒမာနော ဝဒေယျ – ဝေနယိကော သမဏော ဂေါတမော, ဝိနယာယ ဓမ္မံ ဒေသေတိ, တေန စ သာဝကေ ဝိနေတီတိ။ အတ္ထိ, သီဟ, ပရိယာယော, ယေန မံ ပရိယာယေန သမ္မာ ဝဒမာနော ဝဒေယျ – တပဿီ သမဏော ဂေါတမော, တပဿိတာယ ဓမ္မံ ဒေသေတိ, တေန စ သာဝကေ ဝိနေတီတိ။ အတ္ထိ, သီဟ, ပရိယာယော, ယေန မံ ပရိယာယေန သမ္မာ ဝဒမာနော ဝဒေယျ – အပဂဗ္ဘော သမဏော ဂေါတမော, အပဂဗ္ဘတာယ ဓမ္မံ ဒေသေတိ, တေန စ သာဝကေ ဝိနေတီတိ။ အတ္ထိ, သီဟ, ပရိယာယော, ယေန မံ ပရိယာယေန သမ္မာ ဝဒမာနော ဝဒေယျ – အဿတ္ထော သမဏော ဂေါတမော, အဿာသာယ ဓမ္မံ ဒေသေတိ, တေန စ သာဝကေ ဝိနေတီတိ။
မြန်֍ ၂၉၂။ ‘‘ကတမော စ, သီဟ, ပရိယာယော, ယေန မံ ပရိယာယေန သမ္မာ ဝဒမာနော ဝဒေယျ – အကိရိယဝါဒေါ သမဏော ဂေါတမော, အကိရိယာယ ဓမ္မံ ဒေသေတိ, တေန စ သာဝကေ ဝိနေတီတိ? အဟဉှိ, သီဟ, အကိရိယံ ဝဒါမိ ကာယဒုစ္စရိတဿ ဝစီဒုစ္စရိတဿ မနောဒုစ္စရိတဿ၊ အနေကဝိဟိတာနံ ပါပကာနံ အကုသလာနံ ဓမ္မာနံ အကိရိယံ ဝဒါမိ။ အယံ ခေါ, သီဟ,
(ဝိ၊၃၊၃၃၁။)
ပရိယာယော, ယေန မံ ပရိယာယေန သမ္မာ ဝဒမာနော ဝဒေယျ – အကိရိယဝါဒေါ သမဏော ဂေါတမော, အကိရိယာယ ဓမ္မံ ဒေသေတိ, တေန စ သာဝကေ ဝိနေတီတိ။
‘‘ကတမော စ, သီဟ, ပရိယာယော, ယေန မံ ပရိယာယေန သမ္မာ ဝဒမာနော ဝဒေယျ – ကိရိယဝါဒေါ သမဏော ဂေါတမော, ကိရိယာယ ဓမ္မံ ဒေသေတိ, တေန စ သာဝကေ ဝိနေတီတိ? အဟဉှိ, သီဟ, ကိရိယံ ဝဒါမိ ကာယသုစရိတဿ ဝစီသုစရိတဿ မနောသုစရိတဿ, အနေကဝိဟိတာနံ ကုသလာနံ ဓမ္မာနံ ကိရိယံ ဝဒါမိ။ အယံ ခေါ, သီဟ, ပရိယာယော, ယေန မံ ပရိယာယေန သမ္မာ ဝဒမာနော ဝဒေယျ – ကိရိယဝါဒေါ သမဏော ဂေါတမော, ကိရိယာယ ဓမ္မံ ဒေသေတိ, တေန စ သာဝကေ ဝိနေတီတိ။
‘‘ကတမော စ, သီဟ, ပရိယာယော, ယေန မံ ပရိယာယေန သမ္မာ ဝဒမာနော ဝဒေယျ – ဥစ္ဆေဒဝါဒေါ သမဏော ဂေါတမော, ဥစ္ဆေဒါယ ဓမ္မံ ဒေသေတိ, တေန စ သာဝကေ ဝိနေတီတိ? အဟဉှိ, သီဟ, ဥစ္ဆေဒံ ဝဒါမိ ရာဂဿ ဒေါသဿ မောဟဿ၊ အနေကဝိဟိတာနံ ပါပကာနံ အကုသလာနံ ဓမ္မာနံ ဥစ္ဆေဒံ ဝဒါမိ။ အယံ ခေါ, သီဟ, ပရိယာယော, ယေန မံ ပရိယာယေန သမ္မာ ဝဒမာနော ဝဒေယျ – ဥစ္ဆေဒဝါဒေါ သမဏော ဂေါတမော ဥစ္ဆေဒါယ ဓမ္မံ ဒေသေတိ, တေန စ သာဝကေ ဝိနေတီတိ။
‘‘ကတမော စ, သီဟ, ပရိယာယော ယေန မံ ပရိယာယေန သမ္မာ ဝဒမာနော ဝဒေယျ – ဇေဂုစ္ဆီ သမဏော ဂေါတမော, ဇေဂုစ္ဆိတာယ ဓမ္မံ ဒေသေတိ, တေန စ သာဝကေ ဝိနေတီတိ? အဟဉှိ, သီဟ, ဇိဂုစ္ဆာမိ ကာယဒုစ္စရိတေန ဝစီဒုစ္စရိတေန မနောဒုစ္စရိတေန၊ အနေကဝိဟိတာနံ ပါပကာနံ အကုသလာနံ ဓမ္မာနံ သမာပတ္တိယာ ဇိဂုစ္ဆာမိ။ အယံ ခေါ, သီဟ, ပရိယာယော, ယေန မံ ပရိယာယေန သမ္မာ ဝဒမာနော ဝဒေယျ – ဇေဂုစ္ဆီ သမဏော ဂေါတမော, ဇေဂုစ္ဆိတာယ ဓမ္မံ ဒေသေတိ, တေန စ သာဝကေ ဝိနေတီတိ။
‘‘ကတမော စ, သီဟ, ပရိယာယော, ယေန မံ ပရိယာယေန သမ္မာ ဝဒမာနော ဝဒေယျ – ဝေနယိကော သမဏော ဂေါတမော, ဝိနယာယ ဓမ္မံ ဒေသေတိ, တေန စ သာဝကေ ဝိနေတီတိ? အဟဉှိ, သီဟ, ဝိနယာယ ဓမ္မံ ဒေသေမိ ရာဂဿ ဒေါသဿ မောဟဿ၊ အနေကဝိဟိတာနံ ပါပကာနံ
(ဝိ၊၃၊၃၃၂။)
အကုသလာနံ ဓမ္မာနံ ဝိနယာယ ဓမ္မံ ဒေသေမိ။ အယံ ခေါ, သီဟ, ပရိယာယော, ယေန မံ ပရိယာယေန သမ္မာ ဝဒမာနော ဝဒေယျ – ဝေနယိကော သမဏော ဂေါတမော, ဝိနယာယ ဓမ္မံ ဒေသေတိ, တေန စ သာဝကေ ဝိနေတီတိ။
‘‘ကတမော စ, သီဟ, ပရိယာယော, ယေန မံ ပရိယာယေန သမ္မာ ဝဒမာနော ဝဒေယျ – တပဿီ သမဏော ဂေါတမော, တပဿိတာယ ဓမ္မံ ဒေသေတိ, တေန စ သာဝကေ ဝိနေတီတိ? တပနီယာဟံ, သီဟ, ပါပကေ အကုသလေ ဓမ္မေ ဝဒါမိ – ကာယဒုစ္စရိတံ ဝစီဒုစ္စရိတံ မနောဒုစ္စရိတံ။ ယဿ ခေါ, သီဟ, တပနီယာ ပါပကာ အကုသလာ ဓမ္မာ ပဟီနာ ဥစ္ဆိန္နမူလာ တာလာဝတ္ထုကတာ အနဘာဝင်္ကတာ အာယတိံ အနုပ္ပါဒဓမ္မာ, တမဟံ တပဿီတိ ဝဒါမိ။ တထာဂတဿ ခေါ, သီဟ, တပနီယာ ပါပကာ အကုသလာ ဓမ္မာ ပဟီနာ ဥစ္ဆီန္နမူလာ တာလာဝတ္ထုကတာ အနဘာဝံကတာ အာယတိံ အနုပ္ပါဒဓမ္မာ။ အယံ ခေါ, သီဟ, ပရိယာယော, ယေန မံ ပရိယာယေန သမ္မာ ဝဒမာနော ဝဒေယျ ‘‘တပဿီ သမဏော ဂေါတမော တပဿိတာယ ဓမ္မံ ဒေသေတိ, တေန စ သာဝကေ ဝိနေတီ’’တိ။
‘‘ကတမော စ, သီဟ, ပရိယာယော, ယေန မံ ပရိယာယေန သမ္မာ ဝဒမာနော ဝဒေယျ – အပဂဗ္ဘော သမဏော ဂေါတမော အပဂဗ္ဘတာယ ဓမ္မံ ဒေသေတိ, တေန စ သာဝကေ ဝိနေတီတိ? ယဿ ခေါ, သီဟ, အာယတိံ ဂဗ္ဘသေယျာ ပုနဗ္ဘဝါဘိနိဗ္ဗတ္တိ ပဟီနာ ဥစ္ဆိန္နမူလာ တာလာဝတ္ထုကတာ အနဘာဝံကတာ အာယတိံ အနုပ္ပါဒဓမ္မာ, တမဟံ အပဂဗ္ဘောတိ ဝဒါမိ။ တထာဂတဿ ခေါ, သီဟ, အာယတိံ ဂဗ္ဘသေယျာ ပုနဗ္ဘဝါဘိနိဗ္ဗတ္တိ ပဟီနာ ဥစ္ဆိန္နမူလာ တာလာဝတ္ထုကတာ အနဘာဝံကတာ အာယတိံ အနုပ္ပါဒဓမ္မာ။ အယံ ခေါ, သီဟ, ပရိယာယော, ယေန မံ ပရိယာယေန သမ္မာ ဝဒမာနော ဝဒေယျ – အပဂဗ္ဘော သမဏော ဂေါတမော, အပဂဗ္ဘတာယ ဓမ္မံ ဒေသေတိ, တေန စ သာဝကေ ဝိနေတီတိ။
‘‘ကတမော စ, သီဟ, ပရိယာယော, ယေန မံ ပရိယာယေန သမ္မာ ဝဒမာနော ဝဒေယျ – အဿတ္ထော သမဏော ဂေါတမော အဿာသာယ ဓမ္မံ ဒေသေတိ, တေန စ သာဝကေ ဝိနေတီတိ? အဟဉှိ, သီဟ, အဿတ္ထော ပရမေန အဿာသေန, အဿာသာယ ဓမ္မံ ဒေသေမိ, တေန စ သာဝကေ ဝိနေမိ။ အယံ ခေါ, သီဟ, ပရိယာယော, ယေန မံ ပရိယာယေန သမ္မာ ဝဒမာနော ဝဒေယျ – အဿတ္ထော သမဏော ဂေါတမော အဿာသာယ ဓမ္မံ ဒေသေတိ, တေန စ သာဝကေ ဝိနေတီ’’တိ။
(ဝိ၊၃၊၃၃၃။)
မြန်֍ ၂၉၃။ ဧဝံ ဝုတ္တေ သီဟော သေနာပတိ ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘အဘိက္ကန္တံ, ဘန္တေ…ပေ… ဥပါသကံ မံ ဘဂဝါ ဓာရေတု အဇ္ဇတဂ္ဂေ ပါဏုပေတံ သရဏံ ဂတ’’န္တိ။ ‘‘အနုဝိစ္စကာရံ [အနုဝိဇ္ဇကာရံ (က။)] ခေါ, သီဟ, ကရောဟိ၊ အနုဝိစ္စကာရော တုမှာဒိသာနံ ဉာတမနုဿာနံ သာဓု ဟောတီ’’တိ။ ‘‘ဣမိနာပါဟံ, ဘန္တေ, ဘဂဝတော ဘိယျောသောမတ္တာယ အတ္တမနော အဘိရဒ္ဓေါ, ယံ မံ ဘဂဝါ ဧဝမာဟ – ‘အနုဝိစ္စကာရံ ခေါ, သီဟ, ကရောဟိ၊ အနုဝိစ္စကာရော တုမှာဒိသာနံ ဉာတမနုဿာနံ သာဓု ဟောတီ’တိ။ မမဉှိ, ဘန္တေ, အညတိတ္ထိယာ သာဝကံ လဘိတွာ ကေဝလကပ္ပံ ဝေသာလိံ ပဋာကံ ပရိဟရေယျုံ – ‘သီဟော ခေါ အမှာကံ သေနာပတိ သာဝကတ္တံ ဥပဂတော’တိ။ အထ စ ပန မံ ဘဂဝါ ဧဝမာဟ – ‘အနုဝိစ္စကာရံ ခေါ, သီဟ, ကရောဟိ၊ အနုဝိစ္စကာရော တုမှာဒိသာနံ ဉာတမနုဿာနံ သာဓု ဟောတီ’တိ။ ဧသာဟံ, ဘန္တေ, ဒုတိယမ္ပိ ဘဂဝန္တံ သရဏံ ဂစ္ဆာမိ ဓမ္မဉ္စ ဘိက္ခုသံဃဉ္စ။ ဥပါသကံ မံ ဘဂဝါ ဓာရေတု အဇ္ဇတဂ္ဂေ ပါဏုပေတံ သရဏံ ဂတ’’န္တိ။ ‘‘ဒီဃရတ္တံ ခေါ တေ, သီဟ, နိဂဏ္ဌာနံ ဩပါနဘူတံ ကုလံ, ယေန နေသံ ဥပဂတာနံ ပိဏ္ဍကံ ဒါတဗ္ဗံ မညေယျာသီ’’တိ။ ‘‘ဣမိနာပါဟံ, ဘန္တေ, ဘဂဝတော ဘိယျောသောမတ္တာယ အတ္တမနော အဘိရဒ္ဓေါ, ယံ မံ ဘဂဝါ ဧဝမာဟ – ‘ဒီဃရတ္တံ ခေါ တေ, သီဟ, နိဂဏ္ဌာနံ ဩပါနဘူတံ ကုလံ, ယေန နေသံ ဥပဂတာနံ ပိဏ္ဍကံ ဒါတဗ္ဗံ မညေယျာသီ’တိ။ သုတံ မေ တံ, ဘန္တေ, သမဏော ဂေါတမော ဧဝမာဟ – ‘မယှမေဝ ဒါနံ ဒါတဗ္ဗံ, န အညေသံ ဒါနံ ဒါတဗ္ဗံ၊ မယှမေဝ သာဝကာနံ ဒါနံ ဒါတဗ္ဗံ, န အညေသံ သာဝကာနံ ဒါနံ ဒါတဗ္ဗံ၊ မယှမေဝ ဒိန္နံ မဟပ္ဖလံ, န အညေသံ ဒိန္နံ မဟပ္ဖလံ၊ မယှမေဝ သာဝကာနံ ဒိန္နံ မဟပ္ဖလံ, န အညေသံ သာဝကာနံ ဒိန္နံ မဟပ္ဖလ္လန္တိ။ အထ စ ပန မံ ဘဂဝါ နိဂဏ္ဌေသုပိ ဒါနေ သမာဒပေတိ။ အပိ စ, ဘန္တေ, မယမေတ္ထ ကာလံ ဇာနိဿာမ။ ဧသာဟံ, ဘန္တေ, တတိယမ္ပိ ဘဂဝန္တံ သရဏံ ဂစ္ဆာမိ ဓမ္မဉ္စ ဘိက္ခုသံဃဉ္စ။ ဥပါသကံ မံ ဘဂဝါ ဓာရေတု အဇ္ဇတဂ္ဂေ ပါဏုပေတံ သရဏံ ဂတ’’န္တိ။
အထ ခေါ ဘဂဝါ သီဟဿ သေနာပတိဿ အနုပုဗ္ဗိံ ကထံ ကထေသိ, သေယျထိဒံ – ဒါနကထံ…ပေ… အပရပ္ပစ္စယော သတ္ထုသာသနေ ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘အဓိဝါသေတု မေ, ဘန္တေ, ဘဂဝါ သွာတနာယ ဘတ္တံ သဒ္ဓိံ ဘိက္ခုသံဃေနာ’’တိ။ အဓိဝါသေသိ ဘဂဝါ တုဏှီဘာဝေန။
(ဝိ၊၃၊၃၃၄။)
အထ ခေါ သီဟော သေနာပတိ ဘဂဝတော အဓိဝါသနံ ဝိဒိတွာ ဥဋ္ဌာယာသနာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ပဒက္ခိဏံ ကတွာ ပက္ကာမိ။
မြန်֍ ၂၉၄။ အထ ခေါ သီဟော သေနာပတိ အညတရံ ပုရိသံ အာဏာပေသိ – ‘‘ဂစ္ဆ, ဘဏေ, ပဝတ္တမံသံ ဇာနာဟီ’’တိ။ အထ ခေါ သီဟော သေနာပတိ တဿာ ရတ္တိယာ အစ္စယေန ပဏီတံ ခါဒနီယံ ဘောဇနီယံ ပဋိယာဒါပေတွာ ဘဂဝတော ကာလံ အာရောစာပေသိ – ‘‘ကာလော, ဘန္တေ, နိဋ္ဌိတံ ဘတ္တ’’န္တိ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ပုဗ္ဗဏှသမယံ နိဝါသေတွာ ပတ္တစီဝရမာဒါယ ယေန သီဟဿ သေနာပတိဿ နိဝေသနံ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ပညတ္တေ အာသနေ နိသီဒိ သဒ္ဓိံ ဘိက္ခုသံဃေန။
တေန ခေါ ပန သမယေန သမ္ဗဟုလာ နိဂဏ္ဌာ ဝေသာလိယံ ရထိကာယ ရထိကံ သိင်္ဃာဋကေန သိင်္ဃာဋကံ ဗာဟာ ပဂ္ဂယှ ကန္ဒန္တိ – ‘‘အဇ္ဇ သီဟေန သေနာပတိနာ ထူလံ ပသုံ ဝဓိတွာ သမဏဿ ဂေါတမဿ ဘတ္တံ ကတံ, တံ သမဏော ဂေါတမော ဇာနံ ဥဒ္ဒိဿကတံ မံသံ ပရိဘုဉ္ဇတိ ပဋိစ္စကမ္မ’’န္တိ။ အထ ခေါ အညတရော ပုရိသော ယေန သီဟော သေနာပတိ တေနုပသင်္ကမိ, ဥပသင်္ကမိတွာ သီဟဿ သေနာပတိဿ ဥပကဏ္ဏကေ အာရောစေသိ ‘‘ယဂ္ဃေ, ဘန္တေ, ဇာနေယျာသိ, ဧတေ သမ္ဗဟုလာ နိဂဏ္ဌာ ဝေသာလိယံ ရထိကာယ ရထိကံ သိင်္ဃာဋကေန သိင်္ဃာဋကံ ဗာဟာ ပဂ္ဂယှ ကန္ဒန္တိ – ‘အဇ္ဇ သီဟေန သေနာပတိနာ ထူလံ ပသုံ ဝဓိတွာ သမဏဿ ဂေါတမဿ ဘတ္တံ ကတံ, တံ သမဏော ဂေါတမော ဇာနံ ဥဒ္ဒိဿကတံ မံသံ ပရိဘုဉ္ဇတိ ပဋိစ္စကမ္မ’’’န္တိ။ ‘‘အလံ အယျော, ဒီဃရတ္တမ္ပိ တေ အာယသ္မန္တာ အဝဏ္ဏကာမာ ဗုဒ္ဓဿ, အဝဏ္ဏကာမာ ဓမ္မဿ, အဝဏ္ဏကာမာ သံဃဿ၊ န စ ပန တေ အာယသ္မန္တာ ဇိရိဒန္တိ တံ ဘဂဝန္တံ အသတာ တုစ္ဆာ မုသာ အဘူတေန အဗ္ဘာစိက္ခန္တာ၊ န စ မယံ ဇီဝိတဟေတုပိ သဉ္စိစ္စ ပါဏံ ဇီဝိတာ ဝေါရောပေယျာမာ’’တိ။ အထ ခေါ သီဟော သေနာပတိ ဗုဒ္ဓပ္ပမုခံ ဘိက္ခုသံဃံ ပဏီတေန ခါဒနီယေန ဘောဇနီယေန သဟတ္ထာ သန္တပ္ပေတွာ သမ္ပဝါရေတွာ ဘဂဝန္တံ ဘုတ္တာဝိံ ဩနီတပတ္တပါဏိံ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နံ ခေါ သီဟံ သေနာပတိံ ဘဂဝါ ဓမ္မိယာ ကထာယ သန္ဒဿေတွာ သမာဒပေတွာ သမုတ္တေဇေတွာ သမ္ပဟံသေတွာ ဥဋ္ဌာယာသနာ ပက္ကာမိ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ဧတသ္မိံ နိဒါနေ ဧတသ္မိံ ပကရဏေ ဓမ္မိံ ကထံ ကတွာ ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ – ‘‘န, ဘိက္ခဝေ, ဇာ နံ ဥဒ္ဒိဿကတံ မံသံ ပရိဘုဉ္ဇိတဗ္ဗံ။
(ဝိ၊၃၊၃၃၅။)
ယော ပရိဘုဉ္ဇေယျ အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, တိကောဋိပရိသုဒ္ဓံ မစ္ဆမံသံ – အဒိဋ္ဌံ အဿုတံ အပရိသင်္ကိတ’’န္တိ။
သီဟသေနာပတိဝတ္ထု နိဋ္ဌိတံ။
၁၇၉။ ကပ္ပိယဘူမိအနုဇာနနာ
မြန်֍ ၂၉၅။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဝေသာလီ သုဘိက္ခာ ဟောတိ သုသဿာ သုလဘပိဏ္ဍာ, သုကရာ ဥဉ္ဆေန ပဂ္ဂဟေန ယာပေတုံ။ အထ ခေါ ဘဂဝတော ရဟောဂတဿ ပဋိသလ္လီနဿ ဧဝံ စေတသော ပရိဝိတက္ကော ဥဒပါဒိ – ‘‘ယာနိ တာနိ မယာ ဘိက္ခူနံ အနုညာတာနိ ဒုဗ္ဘိက္ခေ ဒုဿဿေ ဒုလ္လဘပိဏ္ဍေ အန္တော ဝုဋ္ဌံ အန္တော ပက္ကံ သာမံ ပက္ကံ ဥဂ္ဂဟိတပဋိဂ္ဂဟိတကံ တတော နီဟဋံ ပုရေဘတ္တံ ပဋိဂ္ဂဟိတံ ဝနဋ္ဌံ ပေါက္ခရဋ္ဌံ, အဇ္ဇာပိ နု ခေါ တာနိ ဘိက္ခူ ပရိဘုဉ္ဇန္တီ’’တိ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ သာယနှသမယံ ပဋိသလ္လာနာ ဝုဋ္ဌိတော အာယသ္မန္တံ အာနန္ဒံ အာမန္တေသိ – ‘‘ယာနိ တာနိ, အာနန္ဒ, မယာ ဘိက္ခူနံ အနုညာတာနိ ဒုဗ္ဘိက္ခေ ဒုဿဿေ ဒုလ္လဘပိဏ္ဍေ အန္တော ဝုဋ္ဌံ အန္တော ပက္ကံ သာမံ ပက္ကံ ဥဂ္ဂဟိတပဋိဂ္ဂဟိတကံ တတော နီဟဋံ ပုရေဘတ္တံ ပဋိဂ္ဂဟိတံ ဝနဋ္ဌံ ပေါက္ခရဋ္ဌံ, အဇ္ဇာပိ နု ခေါ တာနိ ဘိက္ခူ ပရိဘုဉ္ဇန္တီ’’တိ? ‘‘ပရိဘုဉ္ဇန္တိ ဘဂဝါ’’တိ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ဧတသ္မိံ နိဒါနေ ဧတသ္မိံ ပကရဏေ ဓမ္မိံ ကထံ ကတွာ ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ – ‘‘ယာနိ တာနိ, ဘိက္ခဝေ, မယာ ဘိက္ခူနံ အနုညာတာနိ ဒုဗ္ဘိက္ခေ ဒုဿဿေ ဒုလ္လဘပိဏ္ဍေ အန္တော ဝုဋ္ဌံ အန္တော ပက္ကံ သာမံ ပက္ကံ ဥဂ္ဂဟိတပဋိဂ္ဂဟိတကံ တတော နီဟဋံ ပုရေဘတ္တံ ပဋိဂ္ဂဟိတံ ဝနဋ္ဌံ ပေါက္ခရဋ္ဌံ, တာနာဟံ အဇ္ဇတဂ္ဂေ ပဋိက္ခိပါမိ။ န, ဘိက္ခဝေ, အန္တော ဝုဋ္ဌံ အန္တော ပက္ကံ သာမံ ပက္ကံ ဥဂ္ဂဟိတပဋိဂ္ဂဟိတကံ ပရိဘုဉ္ဇိတဗ္ဗံ။ ယော ပရိဘုဉ္ဇေယျ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ န စ, ဘိက္ခဝေ, တတော နီဟဋံ ပုရေဘတ္တံ ပဋိဂ္ဂဟိတံ ဝနဋ္ဌံ ပေါက္ခရဋ္ဌံ ဘုတ္တာဝိနာ ပဝါရိတေန အနတိရိတ္တံ ပရိဘုဉ္ဇိတဗ္ဗံ။ ယော ပရိဘုဉ္ဇေယျ, ယထာဓမ္မော ကာရေတဗ္ဗော’’တိ။
တေန ခေါ ပန သမယေန ဇာနပဒါ မနုဿာ ဗဟုံ လောဏမ္ပိ, တေလမ္ပိ, တဏ္ဍုလမ္ပိ, ခါဒနီယမ္ပိ သကဋေသု အာရောပေတွာ ဗဟာရာမကောဋ္ဌကေ သကဋပရိဝဋ္ဋံ ကရိတွာ အစ္ဆန္တိ – ယဒါ ပဋိပါဋိံ လဘိဿာမ, တဒါ ဘတ္တံ ကရိဿာမာတိ။ မဟာ စ မေဃော ဥဂ္ဂတော ဟောတိ။ အထ ခေါ တေ မနုဿာ ယေနာယသ္မာ အာနန္ဒော တေနုပသင်္ကမိံသု, ဥပသင်္ကမိတွာ အာယသ္မန္တံ အာနန္ဒံ ဧတဒဝေါစုံ – ‘‘ဣဓ, ဘန္တေ အာနန္ဒ, ဗဟုံ လောဏမ္ပိ, တေလမ္ပိ, တဏ္ဍုလမ္ပိ, ခါဒနီယမ္ပိ သကဋေသု အာရောပိတာ တိဋ္ဌန္တိ, မဟာ စ မေဃော
(ဝိ၊၃၊၃၃၆။)
ဥဂ္ဂတော၊ ကထံ နု ခေါ, ဘန္တေ အာနန္ဒ, ပဋိပဇ္ဇိတဗ္ဗ’’န္တိ? အထ ခေါ အာယသ္မာ အာနန္ဒော ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသိ။ ‘‘တေန ဟာနန္ဒ, သံဃော ပစ္စန္တိမံ ဝိဟာရံ ကပ္ပိယဘူမိံ သမ္မန္နိတွာ တတ္ထ ဝါသေတု, ယံ သံဃော အာကင်္ခတိ ဝိဟာရံ ဝါ အဍ္ဎယောဂံ ဝါ ပါသာဒံ ဝါ ဟမ္မိယံ ဝါ ဂုဟံ ဝါ။ ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, သမ္မန္နိတဗ္ဗာ။ ဗျတ္တေန ဘိက္ခုနာ ပဋိဗလေန သံဃော ဉာပေတဗ္ဗော –
‘‘သုဏာတု မေ, ဘန္တေ, သံဃော။ ယဒိ သံဃဿ ပတ္တကလ္လံ, သံဃော ဣတ္ထန္နာမံ ဝိဟာရံ ကပ္ပိယဘူမိံ သမ္မန္နေယျ, ဧသာ ဉတ္တိ။
‘‘သုဏာတု မေ, ဘန္တေ, သံဃော။ သံဃော ဣတ္ထန္နာမံ ဝိဟာရံ ကပ္ပိယဘူမိံ သမ္မန္နတိ။ ယဿာယသ္မတော ခမတိ ဣတ္ထန္နာမဿ ဝိဟာရဿ ကပ္ပိယဘူမိယာ သမ္မုတိ, သော တုဏှဿ၊ ယဿ နက္ခမတိ, သော ဘာသေယျ။
‘‘သမ္မတော သံဃေန ဣတ္ထန္နာမော ဝိဟာရော ကပ္ပိယဘူမိ။ ခမတိ သံဃဿ, တသ္မာ တုဏှီ, ဧဝမေတံ ဓာရယာမီ’’တိ။
တေန ခေါ ပန သမယေန မနုဿာ တတ္ထေဝ သမ္မုတိယာ [သမ္မတိကာယ (သျာ။)] ကပ္ပိယဘူမိယာ ယာဂုယော ပစန္တိ, ဘတ္တာနိ ပစန္တိ, သူပါနိ သမ္ပာဒေန္တိ, မံသာနိ ကောဋ္ဋေန္တိ, ကဋ္ဌာနိ ဖာလေန္တိ။ အဿောသိ ခေါ ဘဂဝါ ရတ္တိယာ ပစ္စူသသမယံ ပစ္စုဋ္ဌာယ ဥစ္စာသဒ္ဒံ မဟာသဒ္ဒံ ကာကောရဝသဒ္ဒံ, သုတွာန အာယသ္မန္တံ အာနန္ဒံ အာမန္တေသိ – ‘‘ကိံ နု ခေါ သော, အာနန္ဒ, ဥစ္စာသဒ္ဒေါ မဟာသဒ္ဒေါ ကာကောရဝသဒ္ဒေါ’’တိ? ‘‘ဧတရဟိ, ဘန္တေ, မနုဿာ တတ္ထေဝ သမ္မုတိယာ ကပ္ပိယဘူမိယာ ယာဂုယော ပစန္တိ, ဘတ္တာနိ ပစန္တိ, သူပါနိ သမ္ပာဒေန္တိ, မံသာနိ ကောဋ္ဋေန္တိ, ကဋ္ဌာနိ ဖာလေန္တိ။ သော ဧသော, ဘဂဝါ, ဥစ္စာသဒ္ဒေါ မဟာသဒ္ဒေါ ကာကောရဝသဒ္ဒေါ’’တိ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ဧတသ္မိံ နိဒါနေ ဧတသ္မိံ ပကရဏေ ဓမ္မိံ ကထံ ကတွာ ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ – ‘‘န, ဘိက္ခဝေ, သမ္မုတိ [သမ္မတိကာ (သျာ။)] ကပ္ပိယဘူမိ ပရိဘုဉ္ဇိတဗ္ဗာ။ ယော ပရိဘုဉ္ဇေယျ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, တိဿော ကပ္ပိယဘူမိယော – ဥဿာဝနန္တိကံ ဂေါနိသာဒိကံ ဂဟပတိ’’န္တိ။
တေန ခေါ ပန သမယေန အာယသ္မာ ယသောဇော ဂိလာနော ဟောတိ။ တဿတ္ထာယ ဘေသဇ္ဇာနိ အာဟရိယန္တိ။ တာနိ ဘိက္ခူ ဗဟိ ဝါသေန္တိ။ ဥက္ကပိဏ္ဍိကာပိ ခါဒန္တိ, စောရာပိ ဟရန္တိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။
(ဝိ၊၃၊၃၃၇။)
အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, သမ္မုတိံ ကပ္ပိယဘူမိံ ပရိဘုဉ္ဇိတုံ။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, စတဿော ကပ္ပိယဘူမိယော – ဥဿာဝနန္တိကံ ဂေါနိသာဒိကံ ဂဟပတိံ သမ္မုတိန္တိ။
ကပ္ပိယဘူမိအနုဇာနနာ နိဋ္ဌိတာ။
သီဟဘာဏဝါရော နိဋ္ဌိတော စတုတ္ထော။
၁၈၀။ မေဏ္ဍကဂဟပတိဝတ္ထု
မြန်֍ ၂၉၆။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဘဒ္ဒိယနဂရေ မေဏ္ဍကော ဂဟပတိ ပဋိဝသတိ။ တဿ ဧဝရူပေါ ဣဒ္ဓါနုဘာဝေါ ဟောတိ – သီသံ နဟာယိတွာ ဓညာဂါရံ သမ္မဇ္ဇာပေတွာ ဗဟိဒွါရေ နိသီဒတိ, အန္တလိက္ခာ ဓညဿ ဓာရာ ဩပတိတွာ ဓညာဂါရံ ပူရေတိ။ ဘရိယာယ ဧဝရူပေါ ဣဒ္ဓါနုဘာဝေါ ဟောတိ – ဧကံယေဝ အာဠှကထာလိကံ ဥပနိသီဒိတွာ ဧကဉ္စ သူပဘိဉ္ဇနကံ [သူပဘိဉ္ဇရကံ (သီ။)] ဒါသကမ္မကရပေါရိသံ ဘတ္တေန ပရိဝိသတိ, န တာဝ တံ ခိယျတိ [ခီယတိ (သီ။ သျာ။)] ယာဝ သာ န ဝုဋ္ဌာတိ။ ပုတ္တဿ ဧဝရူပေါ ဣဒ္ဓါနုဘာဝေါ ဟောတိ – ဧကံယေဝ သဟဿထဝိကံ ဂဟေတွာ ဒါသကမ္မကရပေါရိသဿ ဆမာသိကံ ဝေတနံ ဒေတိ, န တာဝ တံ ခိယျတိ ယာဝဿ ဟတ္ထဂတာ။ သုဏိသာယ ဧဝရူပေါ ဣဒ္ဓါနုဘာဝေါ ဟောတိ – ဧကံယေဝ စတုဒေါဏိကံ ပိဋကံ ဥပနိသီဒိတွာ ဒါသကမ္မကရပေါရိသဿ ဆမာသိကံ ဘတ္တံ ဒေတိ, န တာဝ တံ ခိယျတိ ယာဝ သာ န ဝုဋ္ဌာတိ။ ဒါသဿ ဧဝရူပေါ ဣဒ္ဓါနုဘာဝေါ ဟောတိ – ဧကေန နင်္ဂလေန ကသန္တဿ သတ္တ သီတာယော ဂစ္ဆန္တိ။
အဿောသိ ခေါ ရာဇာ မာဂဓော သေနိယော ဗိမ္ဗိသာရော – ‘‘အမှာကံ ကိရ ဝိဇိတေ ဘဒ္ဒိယနဂရေ မေဏ္ဍကော ဂဟပတိ ပဋိဝသတိ။ တဿ ဧဝရူပေါ ဣဒ္ဓါနုဘာဝေါ – သီသံ နဟာယိတွာ ဓညာဂါရံ သမ္မဇ္ဇာပေတွာ ဗဟိဒွါရေ နိသီဒတိ, အန္တလိက္ခာ ဓညဿ ဓာရာ ဩပတိတွာ ဓညာဂါရံ ပူရေတိ။ ဘရိယာယ ဧဝရူပေါ ဣဒ္ဓါနုဘာဝေါ – ဧကံယေဝ အာဠှကထာလိကံ ဥပနိသီဒိတွာ ဧကဉ္စ သူပဘိဉ္ဇနကံ ဒါသကမ္မကရပေါရိသံ ဘတ္တေန ပရိဝိသတိ, န တာဝ တံ ခိယျတိ ယာဝ သာ န ဝုဋ္ဌာတိ။ ပုတ္တဿ ဧဝရူပေါ ဣဒ္ဓါနုဘာဝေါ – ဧကံယေဝ သဟဿထဝိကံ ဂဟေတွာ ဒါသကမ္မကရပေါရိသဿ ဆမာသိကံ ဝေတနံ ဒေတိ, န တာဝ တံ ခိယျတိ ယာဝဿ ဟတ္ထဂတာ။ သုဏိသာယ
(ဝိ၊၃၊၃၃၈။)
ဧဝရူပေါ ဣဒ္ဓါနုဘာဝေါ – ဧကံယေဝ စတုဒေါဏိကံ ပိဋကံ ဥပနိသီဒိတွာ ဒါသကမ္မကရပေါရိသဿ ဆမာသိကံ ဘတ္တံ ဒေတိ, န တာဝ တံ ခိယျတိ ယာဝ သာ န ဝုဋ္ဌာတိ။ ဒါသဿ ဧဝရူပေါ ဣဒ္ဓါနုဘာဝေါ – ဧကေန နင်္ဂလေန ကသန္တဿ သတ္တ သီတာယော ဂစ္ဆန္တီ’’တိ။ အထ ခေါ ရာဇာ မာဂဓော သေနိယော ဗိမ္ဗိသာရော အညတရံ သဗ္ဗတ္ထကံ မဟာမတ္တံ အာမန္တေသိ – ‘‘အမှာကံ ကိရ, ဘဏေ, ဝိဇိတေ ဘဒ္ဒိယနဂရေ မေဏ္ဍကော ဂဟပတိ ပဋိဝသတိ။ တဿ ဧဝရူပေါ ဣဒ္ဓါနုဘာဝေါ – သီသံ နဟာယိတွာ ဓညာဂါရံ သမ္မဇ္ဇာပေတွာ ဗဟိဒွါရေ နိသီဒတိ, အန္တလိက္ခာ ဓညဿ ဓာရာ ဩပတိတွာ ဓညာဂါရံ ပူရေတိ။ ဘရိယာယ…ပေ… ပုတ္တဿ… သုဏိသာယ… ဒါသဿ ဧဝရူပေါ ဣဒ္ဓါနုဘာဝေါ, ဧကေန နင်္ဂလေန ကသန္တဿ သတ္တ သီတာယော ဂစ္ဆန္တီတိ။ ဂစ္ဆ, ဘဏေ, ဇာနာဟိ။ ယထာ မယာ သာမံ ဒိဋ္ဌော, ဧဝံ တဝ ဒိဋ္ဌော ဘဝိဿတီ’’တိ။
မြန်֍ ၂၉၇။ ဧဝံ, ဒေဝါတိ ခေါ သော မဟာမတ္တော ရညော မာဂဓဿ သေနိယဿ ဗိမ္ဗိသာရဿ ပဋိဿုဏိတွာ စတုရင်္ဂိနိယာ သေနာယ ယေန ဘဒ္ဒိယံ တေန ပါယာသိ။ အနုပုဗ္ဗေန ယေန ဘဒ္ဒိယံ ယေန မေဏ္ဍကော ဂဟပတိ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ မေဏ္ဍကံ ဂဟပတိံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘အဟဉှိ, ဂဟပတိ, ရညာ အာဏတ္တော ‘အမှာကံ ကိရ, ဘဏေ, ဝိဇိတေ ဘဒ္ဒိယနဂရေ မေဏ္ဍကော ဂဟပတိ ပဋိဝသတိ, တဿ ဧဝရူပေါ ဣဒ္ဓါနုဘာဝေါ, သီသံ နဟာယိတွာ…ပေ… ဘရိယာယ… ပုတ္တဿ… သုဏိသာယ… ဒါသဿ ဧဝရူပေါ ဣဒ္ဓါနုဘာဝေါ, ဧကေန နင်္ဂလေန ကသန္တဿ သတ္တ သီတာယော ဂစ္ဆန္တီ’တိ, ဂစ္ဆ, ဘဏေ, ဇာနာဟိ။ ယထာ မယာ သာမံ ဒိဋ္ဌော, ဧဝံ တဝ ဒိဋ္ဌော ဘဝိဿတီ’တိ။ ပဿာမ တေ, ဂဟပတိ, ဣဒ္ဓါနုဘာဝ’’န္တိ။ အထ ခေါ မေဏ္ဍကော ဂဟပတိ သီသံ နဟာယိတွာ ဓညာဂါရံ သမ္မဇ္ဇာပေတွာ ဗဟိဒွါရေ နိသီဒိ, အန္တလိက္ခာ ဓညဿ ဓာရာ ဩပတိတွာ ဓညာဂါရံ ပူရေသိ။ ‘‘ဒိဋ္ဌော တေ, ဂဟပတိ, ဣဒ္ဓါနုဘာဝေါ။ ဘရိယာယ တေ ဣဒ္ဓါနုဘာဝံ ပဿိဿာမာ’’တိ။ အထ ခေါ မေဏ္ဍကော ဂဟပတိ ဘရိယံ အာဏာပေသိ – ‘‘တေန ဟိ စတုရင်္ဂိနိံ သေနံ ဘတ္တေန ပရိဝိသာ’’တိ။ အထ ခေါ မေဏ္ဍကဿ ဂဟပတိဿ ဘရိယာ ဧကံယေဝ အာဠှကထာလိကံ ဥပနိသီဒိတွာ ဧကဉ္စ သူပဘိဉ္ဇနကံ စတုရင်္ဂိနိံ သေနံ ဘတ္တေန ပရိဝိသိ, န တာဝ တံ ခိယျတိ, ယာဝ သာ န ဝုဋ္ဌာတိ။ ‘‘ဒိဋ္ဌော တေ, ဂဟပတိ, ဘရိယာယပိ ဣဒ္ဓါနုဘာဝေါ။ ပုတ္တဿ တေ ဣဒ္ဓါနုဘာဝံ ပဿိဿာမာ’’တိ။ အထ ခေါ မေဏ္ဍကော ဂဟပတိ ပုတ္တံ အာဏာပေသိ – ‘‘တေန ဟိ စတုရင်္ဂိနိယာ သေနာယ ဆမာသိကံ ဝေတနံ
(ဝိ၊၃၊၃၃၉။)
ဒေဟီ’’တိ။ အထ ခေါ မေဏ္ဍကဿ ဂဟပတိဿ ပုတ္တော ဧကံယေဝ သဟဿထဝိကံ ဂဟေတွာ စတုရင်္ဂိနိယာ သေနာယ ဆမာသိကံ ဝေတနံ အဒါသိ, န တာဝ တံ ခိယျတိ, ယာဝဿ ဟတ္ထဂတာ။ ‘‘ဒိဋ္ဌော တေ, ဂဟပတိ, ပုတ္တဿပိ ဣဒ္ဓါနုဘာဝေါ။ သုဏိသာယ တေ ဣဒ္ဓါနုဘာဝံ ပဿိဿာမာ’’တိ။ အထ ခေါ မေဏ္ဍကော ဂဟပတိ သုဏိသံ အာဏာပေသိ – ‘‘တေန ဟိ စတုရင်္ဂိနိယာ သေနာယ ဆမာသိကံ ဘတ္တံ ဒေဟီ’’တိ။ အထ ခေါ မေဏ္ဍကဿ ဂဟပတိဿ သုဏိသာ ဧကံယေဝ စတုဒေါဏိကံ ပိဋကံ ဥပနိသီဒိတွာ စတုရင်္ဂိနိယာ သေနာယ ဆမာသိကံ ဘတ္တံ အဒါသိ, န တာဝ တံ ခိယျတိ ယာဝ သာ န ဝုဋ္ဌာတိ။ ‘‘ဒိဋ္ဌော တေ, ဂဟပတိ, သုဏိသာယပိ ဣဒ္ဓါနုဘာဝေါ။ ဒါသဿ တေ ဣဒ္ဓါနုဘာဝံ ပဿိဿာမာ’’တိ။ ‘‘မယှံ ခေါ, သာမိ, ဒါသဿ ဣဒ္ဓါနုဘာဝေါ ခေတ္တေ ပဿိတဗ္ဗော’’တိ။ ‘‘အလံ, ဂဟပတိ, ဒိဋ္ဌော တေ ဒါသဿပိ ဣဒ္ဓါနုဘာဝေါ’’တိ။ အထ ခေါ သော မဟာမတ္တော စတုရင်္ဂိနိယာ သေနာယ ပုနဒေဝ ရာဇဂဟံ ပစ္စာဂဉ္ဆိ။ ယေန ရာဇာ မာဂဓော သေနိယော ဗိမ္ဗိသာရော တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ရညော မာဂဓဿ သေနိယဿ ဗိမ္ဗိသာရဿ ဧတမတ္ထံ အာရောစေသိ။
မြန်֍ ၂၉၈။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ဝေသာလိယံ ယထာဘိရန္တံ ဝိဟရိတွာ ယေန ဘဒ္ဒိယံ တေန စာရိကံ ပက္ကာမိ မဟတာ ဘိက္ခုသံဃေန သဒ္ဓိံ အဍ္ဎတေလသေဟိ ဘိက္ခုသတေဟိ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ အနုပုဗ္ဗေန စာရိကံ စရမာနော ယေန ဘဒ္ဒိယံ တဒဝသရိ။ တတြ သုဒံ ဘဂဝါ ဘဒ္ဒိယေ ဝိဟရတိ ဇာတိယာ ဝနေ။ အဿောသိ ခေါ မေဏ္ဍကော ဂဟပတိ – ‘‘သမဏော ခလု ဘော ဂေါတမော သကျပုတ္တော သကျကုလာ ပဗ္ဗဇိတော ဘဒ္ဒိယံ အနုပ္ပတ္တော ဘဒ္ဒိယေ ဝိဟရတိ ဇာတိယာ ဝနေ။ တံ ခေါ ပန ဘဂဝန္တံ ဂေါတမံ ဧဝံ ကလျာဏော ကိတ္တိသဒ္ဒေါ အဗ္ဘုဂ္ဂတော – ‘ဣတိပိ သော ဘဂဝါ အရဟံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ ဝိဇ္ဇာစရဏသမ္ပန္နော သုဂတော လောကဝိဒူ အနုတ္တရော ပုရိသဒမ္မသာရထိ သတ္ထာ ဒေဝမနုဿာနံ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ’ [ဘဂဝါတိ (က။)]။ သော ဣမံ လောကံ သဒေဝကံ သမာရကံ သဗြဟ္မကံ သဿမဏဗြာဟ္မဏိံ ပဇံ သဒေဝမနုဿံ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတွာ ပဝေဒေတိ။ သော ဓမ္မံ ဒေသေတိ အာဒိကလျာဏံ မဇ္ဈေကလျာဏံ ပရိယောသာနကလျာဏံ သာတ္ထံ သဗျဉ္ဇနံ ကေဝလပရိပုဏ္ဏံ ပရိသုဒ္ဓံ ဗြဟ္မစရိယံ ပကာသေတိ။ သာဓု ခေါ ပန တထာရူပါနံ အရဟတံ ဒဿနံ ဟောတီ’’တိ။ အထ ခေါ မေဏ္ဍကော ဂဟပတိ ဘဒြာနိ ဘဒြာနိ ယာနာနိ ယောဇာပေတွာ ဘဒြံ ဘဒြံ ယာနံ အဘိရုဟိတွာ ဘဒြေဟိ ဘဒြေဟိ
(ဝိ၊၃၊၃၄၀။)
ယာနေဟိ ဘဒ္ဒိယာ နိယျာသိ ဘဂဝန္တံ ဒဿနာယ။ အဒ္ဒသံသု ခေါ သမ္ဗဟုလာ တိတ္ထိယာ မေဏ္ဍကံ ဂဟပတိံ ဒူရတောဝ အာဂစ္ဆန္တံ, ဒိသွာန မေဏ္ဍကံ ဂဟပတိံ ဧတဒဝေါစုံ – ‘‘ကဟံ တွံ, ဂဟပတိ, ဂစ္ဆသီ’’တိ? ‘‘ဂစ္ဆာမဟံ, ဘန္တေ, ဘဂဝန္တံ [ဣဒံ ပဒံ သီ။ သျာ။ ပေါတ္ထကေသု နတ္ထိ] သမဏံ ဂေါတမံ ဒဿနာယာ’’တိ။ ‘‘ကိံ ပန တွံ, ဂဟပတိ, ကိရိယဝါဒေါ သမာနော အကိရိယဝါဒံ သမဏံ ဂေါတမံ ဒဿနာယ ဥပသင်္ကမိဿသိ? သမဏော ဟိ, ဂဟပတိ, ဂေါတမော အကိရိယဝါဒေါ အကိရိယာယ ဓမ္မံ ဒေသေတိ, တေန စ သာဝကေ ဝိနေတီ’’တိ။ အထ ခေါ မေဏ္ဍကဿ ဂဟပတိဿ ဧတဒဟောသိ – ‘‘နိဿံသယံ, ခေါ သော ဘဂဝါ အရဟံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ ဘဝိဿတိ, ယထယိမေ တိတ္ထိယာ ဥသူယန္တီ’’တိ။ ယာဝတိကာ ယာနဿ ဘူမိ, ယာနေန ဂန္တွာ ယာနာ ပစ္စောရောဟိတွာ ပတ္တိကောဝ ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ, ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နဿ ခေါ မေဏ္ဍကဿ ဂဟပတိဿ ဘဂဝါ အနုပုဗ္ဗိံ ကထံ ကထေသိ, သေယျထိဒံ – ဒါနကထံ…ပေ… အပရပ္ပစ္စယော သတ္ထုသာသနေ ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘အဘိက္ကန္တံ, ဘန္တေ…ပေ… ဥပါသကံ မံ ဘဂဝါ ဓာရေတု အဇ္ဇတဂ္ဂေ ပါဏုပေတံ သရဏံ ဂတံ။ အဓိဝါသေတု စ မေ, ဘန္တေ, ဘဂဝါ သွာတနာယ ဘတ္တံ သဒ္ဓိံ ဘိက္ခုသံဃေနာ’’တိ။ အဓိဝါသေသိ ဘဂဝါ တုဏှီဘာဝေန။ အထ ခေါ မေဏ္ဍကော ဂဟပတိ ဘဂဝတော အဓိဝါသနံ ဝိဒိတွာ ဥဋ္ဌာယာသနာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ပဒက္ခိဏံ ကတွာ ပက္ကာမိ။
အထ ခေါ မေဏ္ဍကော ဂဟပတိ တဿာ ရတ္တိယာ အစ္စယေန ပဏီတံ ခါဒနီယံ ဘောဇနီယံ ပဋိယာဒါပေတွာ ဘဂဝတော ကာလံ အာရောစာပေသိ – ‘‘ကာလော, ဘန္တေ, နိဋ္ဌိတံ ဘတ္တ’’န္တိ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ပုဗ္ဗဏှသမယံ နိဝါသေတွာ ပတ္တစီဝရမာဒါယ ယေန မေဏ္ဍကဿ ဂဟပတိဿ နိဝေသနံ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ပညတ္တေ အာသနေ နိသီဒိ သဒ္ဓိံ ဘိက္ခုသံဃေန။ အထ ခေါ မေဏ္ဍကဿ ဂဟပတိဿ ဘရိယာ စ ပုတ္တော စ သုဏိသာ စ ဒါသော စ ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိံသု, ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိံသု။ တေသံ ဘဂဝါ အနုပုဗ္ဗိံ ကထံ ကထေသိ, သေယျထိဒံ – ဒါနကထံ…ပေ… အပရပ္ပစ္စယာ သတ္ထုသာသနေ ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစုံ – ‘‘အဘိက္ကန္တံ, ဘန္တေ…ပေ… ဧတေ မယံ, ဘန္တေ, ဘဂဝန္တံ သရဏံ ဂစ္ဆာမ ဓမ္မဉ္စ ဘိက္ခုသံဃဉ္စ။ ဥပါသကေ နော ဘဂဝါ ဓာရေတု အဇ္ဇတဂ္ဂေ ပါဏုပေတေ
(ဝိ၊၃၊၃၄၁။)
သရဏံ ဂတေ’’တိ။ အထ ခေါ မေဏ္ဍကော ဂဟပတိ ဗုဒ္ဓပ္ပမုခံ ဘိက္ခုသံဃံ ပဏီတေန ခါဒနီယေန ဘောဇနီယေန သဟတ္ထာ သန္တပ္ပေတွာ သမ္ပဝါရေတွာ ဘဂဝန္တံ ဘုတ္တာဝိံ ဩနီတပတ္တပါဏိံ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ မေဏ္ဍကော ဂဟပတိ ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ယာဝ, ဘန္တေ, ဘဂဝါ ဘဒ္ဒိယေ ဝိဟရတိ တာဝ အဟံ ဗုဒ္ဓပ္ပမုခဿ ဘိက္ခုသံဃဿ ဓုဝဘတ္တေနာ’’တိ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ မေဏ္ဍကံ ဂဟပတိံ ဓမ္မိယာ ကထာယ သန္ဒဿေတွာ သမာဒပေတွာ သမုတ္တေဇေတွာ သမ္ပဟံသေတွာ ဥဋ္ဌာယာသနာ ပက္ကာမိ။
မေဏ္ဍကဂဟပတိဝတ္ထ နိဋ္ဌိတံ။
၁၈၁။ ပဉ္စဂေါရသာဒိအနုဇာနနာ
မြန်֍ ၂၉၉။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ဘဒ္ဒိယေ ယထာဘိရန္တံ ဝိဟရိတွာ မေဏ္ဍကံ ဂဟပတိံ အနာပုစ္ဆာ ယေန အင်္ဂုတ္တရာပေါ တေန စာရိကံ ပက္ကာမိ မဟတာ ဘိက္ခုသံဃေန သဒ္ဓိံ အဍ္ဎတေလသေဟိ ဘိက္ခုသတေဟိ။ အဿောသိ ခေါ မေဏ္ဍကော ဂဟပတိ – ‘‘ဘဂဝါ ကိရ ယေန အင်္ဂုတ္တရာပေါ တေန စာရိကံ ပက္ကန္တော မဟတာ ဘိက္ခုသံဃေန သဒ္ဓိံ အဍ္ဎတေလသေဟိ ဘိက္ခုသတေဟီ’’တိ။ အထ ခေါ မေဏ္ဍကော ဂဟပတိ ဒါသေ စ ကမ္မကရေ စ အာဏာပေသိ – ‘‘တေန ဟိ, ဘဏေ, ဗဟုံ လောဏမ္ပိ, တေလမ္ပိ, တဏ္ဍုလမ္ပိ, ခါဒနီယမ္ပိ သကဋေသု အာရောပေတွာ အာဂစ္ဆထ, အဍ္ဎတေလသာနိ စ ဂေါပါလကသတာနိ အဍ္ဎတေလသာနိ စ ဓေနုသတာနိ အာဒါယ အာဂစ္ဆန္တု, ယတ္ထ ဘဂဝန္တံ ပဿိဿာမ တတ္ထ တရုဏေန [ဓာရုဏှေန (သီ။ သျာ။)] ခီရေန ဘောဇေဿာမာ’’တိ။ အထ ခေါ မေဏ္ဍကော ဂဟပတိ ဘဂဝန္တံ အန္တရာမဂ္ဂေ ကန္တာရေ သမ္ဘာဝေသိ။ အထ ခေါ မေဏ္ဍကော ဂဟပတိ ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ အဋ္ဌာသိ။ ဧကမန္တံ ဌိတော ခေါ မေဏ္ဍကော ဂဟပတိ ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘အဓိဝါသေတု မေ, ဘန္တေ, ဘဂဝါ သွာတနာယ ဘတ္တံ သဒ္ဓိံ ဘိက္ခုသံဃေနာ’’တိ။ အဓိဝါသေသိ ဘဂဝါ တုဏှီဘာဝေန။ အထ ခေါ မေဏ္ဍကော ဂဟပတိ ဘဂဝတော အဓိဝါသနံ ဝိဒိတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ပဒက္ခိဏံ ကတွာ ပက္ကာမိ။
အထ ခေါ မေဏ္ဍကော ဂဟပတိ တဿာ ရတ္တိယာ အစ္စယေန ပဏီတံ ခါဒနီယံ ဘောဇနီယံ ပဋိယာဒါပေတွာ ဘဂဝတော ကာလံ အာရောစာပေသိ – ‘‘ကာလော, ဘန္တေ, နိဋ္ဌိတံ ဘတ္တ’’န္တိ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ပုဗ္ဗဏှသမယံ နိဝါသေတွာ ပတ္တစီဝရမာဒါယ ယေန မေဏ္ဍကဿ ဂဟပတိဿ ပရိဝေသနာ
(ဝိ၊၃၊၃၄၂။)
တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ပညတ္တေ အာသနေ နိသီဒိ သဒ္ဓိံ ဘိက္ခုသံဃေန။ အထ ခေါ မေဏ္ဍကော ဂဟပတိ အဍ္ဎတေလသာနိ ဂေါပါလကသတာနိ အာဏာပေသိ – ‘‘တေနဟိ, ဘဏေ, ဧကမေကံ ဓေနုံ ဂဟေတွာ ဧကမေကဿ ဘိက္ခုနော ဥပတိဋ္ဌထ တရုဏေန ခီရေန ဘောဇေဿာမာ’’တိ။ အထ ခေါ မေဏ္ဍကော ဂဟပတိ ဗုဒ္ဓပ္ပမုခံ ဘိက္ခုသံဃံ ပဏီတေန ခါဒနီယေန ဘောဇနီယေန သဟတ္ထာ သန္တပ္ပေသိ သမ္ပဝါရေသိ, တရုဏေန စ ခီရေန။ ဘိက္ခူ ကုက္ကုစ္စာယန္တာ ခီရံ န ပဋိဂ္ဂဏှန္တိ။ ပဋိဂ္ဂဏှထ, ဘိက္ခဝေ, ပရိဘုဉ္ဇထာတိ။ အထ ခေါ မေဏ္ဍကော ဂဟပတိ ဗုဒ္ဓပ္ပမုခံ ဘိက္ခုသံဃံ ပဏီတေန ခါဒနီယေန ဘောဇနီယေန သဟတ္ထာ သန္တပ္ပေတွာ သမ္ပဝါရေတွာ တရုဏေန စ ခီရေန ဘဂဝန္တံ ဘုတ္တာဝိံ ဩနီတပတ္တပါဏိံ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ မေဏ္ဍကော ဂဟပတိ ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘သန္တိ, ဘန္တေ, မဂ္ဂါ ကန္တာရာ, အပ္ပေါဒကာ အပ္ပဘက္ခာ, န သုကရာ အပါထေယျေန ဂန္တုံ။ သာဓု, ဘန္တေ, ဘဂဝါ ဘိက္ခူနံ ပါထေယျံ အနုဇာနာတူ’’တိ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ မေဏ္ဍကံ ဂဟပတိံ ဓမ္မိယာ ကထာယ သန္ဒဿေတွာ သမာဒပေတွာ သမုတ္တေဇေတွာ သမ္ပဟံသေတွာ ဥဋ္ဌာယာသနာ ပက္ကာမိ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ဧတသ္မိံ နိဒါနေ ဧတသ္မိံ ပကရဏေ ဓမ္မိံ ကထံ ကတွာ ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ – ‘‘အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ပဉ္စ ဂေါရသေ – ခီရံ, ဒဓိံ, တက္ကံ, နဝနီတံ, သပ္ပိံ။ သန္တိ, ဘိက္ခဝေ, မဂ္ဂါ ကန္တာရာ အပ္ပေါဒကာ အပ္ပဘက္ခာ, န သုကရာ အပါထေယျေန ဂန္တုံ။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ပါထေယျံ ပရိယေသိတုံ တဏ္ဍုလော တဏ္ဍုလတ္ထိကေန, မုဂ္ဂေါ မုဂ္ဂတ္ထိကေန, မာသော မာသတ္ထိကေန, လောဏံ လောဏတ္ထိကေန, ဂုဠော ဂုဠတ္ထိကေန, တေလံ တေလတ္ထိကေန, သပ္ပိ သပ္ပိတ္ထိကေန။ သန္တိ, ဘိက္ခဝေ, မနုဿာ, သဒ္ဓါ ပသန္နာ, တေ ကပ္ပိယကာရကာနံ ဟတ္ထေ ဟိရညံ ဥပနိက္ခိပန္တိ – ‘ဣမိနာ အယျဿ ယံ ကပ္ပိယံ တံ ဒေထာ’တိ။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ယံ တတော ကပ္ပိယံ တံ သာဒိတုံ၊ န တွေဝါဟံ, ဘိက္ခဝေ, ကေနစိ ပရိယာယေန ဇာတရူပရဇတံ သာဒိတဗ္ဗံ ပရိယေသိတဗ္ဗန္တိ ဝဒါမီ’’တိ။
ပဉ္စဂေါရသာဒိအနုဇာနနာ နိဋ္ဌိတာ။
၁၈၂။ ကေဏိယဇဋိလဝတ္ထု
မြန်֍ ၃၀၀။ [မ။ နိ။ ၂။၃၉၆ အာဒယော၊ သု။ နိ။ သေလသုတ္တမ္ပိ ပဿိတဗ္ဗံ] အထ ခေါ ဘဂဝါ အနုပုဗ္ဗေန စာရိကံ စရမာနော ယေန အာပဏံ တဒဝသရိ။ အဿောသိ ခေါ ကေဏိယော ဇဋိလော – ‘‘သမဏော ခလု ဘော ဂေါတမော သကျပုတ္တော သကျကုလာ ပဗ္ဗဇိတော အာပဏံ အနုပ္ပတ္တော, တံ ခေါ ပန ဘဝန္တံ ဂေါတမံ ဧဝံ ကလျာဏော ကိတ္တိသဒ္ဒေါ အဗ္ဘုဂ္ဂတော…ပေ… သာဓု ခေါ ပန တထာရူပါနံ အရဟတံ ဒဿနံ ဟောတီ’’တိ။ အထ ခေါ
(ဝိ၊၃၊၃၄၃။)
ကေဏိယဿ ဇဋိလဿ ဧတဒဟောသိ – ‘‘ကိံ နု ခေါ အဟံ သမဏဿ ဂေါတမဿ ဟရာပေယျ’’န္တိ။ အထ ခေါ ကေဏိယဿ ဇဋိလဿ ဧတဒဟောသိ – ‘‘ယေပိ ခေါ တေ ဗြာဟ္မဏာနံ [အယံ ပါဌော ဒီ။ နိ။ ၁။၂၈၅, ၅၂၆, ၅၃၆၊ မ။ နိ။ ၂။၄၂၇၊ အ။ နိ။ ၅။၁၉၁-၁၉၂ အာဒယော] ပုဗ္ဗကာ ဣသယော မန္တာနံ ကတ္တာရော မန္တာနံ ပဝတ္တာရော, ယေသမိဒံ ဧတရဟိ ဗြာဟ္မဏာ ပေါရာဏံ မန္တပဒံ ဂီတံ ပဝုတ္တံ သမိဟိတံ, တဒနုဂါယန္တိ တဒနုဘာသန္တိ, ဘာသိတမနုဘာသန္တိ, ဝါစိတမနုဝါစေန္တိ, သေယျထိဒံ – အဋ္ဌကော ဝါမကော ဝါမဒေဝေါ ဝေဿာမိတ္တော ယမတဂ္ဂိ [ယမဒဂ္ဂိ (က။)] အင်္ဂီရသော ဘာရဒွါဇော ဝါသေဋ္ဌော ကဿပေါ ဘဂု [အယံ ပါဌော ဒီ။ နိ။ ၁။၂၈၅, ၅၂၆, ၅၃၆၊ မ။ နိ။ ၂။၄၂၇၊ အ။ နိ။ ၅။၁၉၁-၁၉၂ အာဒယော], ရတ္တူပရတာ ဝိရတာ ဝိကာလဘောဇနာ, တေ ဧဝရူပါနိ ပါနာနိ သာဒိယိံသု။ သမဏောပိ ဂေါတမော ရတ္တူပရတော ဝိရတော ဝိကာလဘောဇနာ, အရဟတိ သမဏောပိ ဂေါတမော ဧဝရူပါနိ ပါနာနိ သာဒိယိတု’’န္တိ ပဟူတံ ပါနံ ပဋိယာဒါပေတွာ ကာဇေဟိ ဂါဟာပေတွာ ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝတာ သဒ္ဓိံ သမ္မောဒိ၊ သမ္မောဒနီယံ ကထံ သာရဏီယံ ဝီတိသာရေတွာ ဧကမန္တံ အဋ္ဌာသိ။ ဧကမန္တံ ဌိတော ခေါ ကေဏိယော ဇဋိလော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ပဋိဂ္ဂဏှာတု မေ ဘဝံ ဂေါတမော ပါန’’န္တိ။ တေန ဟိ, ကေဏိယ, ဘိက္ခူနံ ဒေဟီတိ။ အထ ခေါ ကေဏိယော ဇဋိလော ဘိက္ခူနံ ဒေတိ။ ဘိက္ခူ ကုက္ကုစ္စာယန္တာ န ပဋိဂ္ဂဏှန္တိ။ ပဋိဂ္ဂဏှထ, ဘိက္ခဝေ, ပရိဘုဉ္ဇထာတိ။ အထ ခေါ ကေဏိယော ဇဋိလော ဗုဒ္ဓပ္ပမုခံ ဘိက္ခုသံဃံ ပဟူတေဟိ ပါနေဟိ သဟတ္ထာ သန္တပ္ပေတွာ သမ္ပဝါရေတွာ ဘဂဝန္တံ ဓောတဟတ္ထံ ဩနီတပတ္တပါဏိံ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နံ ခေါ ကေဏိယံ ဇဋိလံ ဘဂဝါ ဓမ္မိယာ ကထာယ သန္ဒဿေသိ သမာဒပေသိ သမုတ္တေဇေသိ သမ္ပဟံသေသိ။ အထ ခေါ ကေဏိယော ဇဋိလော ဘဂဝတာ ဓမ္မိယာ ကထာယ သန္ဒဿိတော သမာဒပိတော သမုတ္တေဇိတော သမ္ပဟံသိတော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘အဓိဝါသေတု မေ ဘဝံ ဂေါတမော သွာတနာယ ဘတ္တံ သဒ္ဓိံ ဘိက္ခုသံဃေနာ’’တိ။ မဟာ ခေါ, ကေဏိယ, ဘိက္ခုသံဃော အဍ္ဎတေလသာနိ ဘိက္ခုသတာနိ, တွဉ္စ ဗြာဟ္မဏေသု အဘိပ္ပသန္နောတိ။ ဒုတိယမ္ပိ ခေါ ကေဏိယော ဇဋိလော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ကိဉ္စာပိ ခေါ, ဘော ဂေါတမ, မဟာ ဘိက္ခုသံဃော အဍ္ဎတေလသာနိ ဘိက္ခုသတာနိ, အဟဉ္စ ဗြာဟ္မဏေသု အဘိပ္ပသန္နော, အဓိဝါသေတု မေ ဘဝံ ဂေါတမော သွာတနာယ ဘတ္တံ သဒ္ဓိံ ဘိက္ခုသံဃေနာ’’တိ။ မဟာ ခေါ, ကေဏိယ, ဘိက္ခုသံဃော အဍ္ဎတေလသာနိ ဘိက္ခုသတာနိ, တွဉ္စ ဗြာဟ္မဏေသု
(ဝိ၊၃၊၃၄၄။)
အဘိပ္ပသန္နောတိ။ တတိယမ္ပိ ခေါ ကေဏိယော ဇဋိလော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ကိဉ္စာပိ ခေါ, ဘော ဂေါတမ, မဟာ ဘိက္ခုသံဃော အဍ္ဎတေလသာနိ ဘိက္ခုသတာနိ, အဟဉ္စ ဗြာဟ္မဏေသု အဘိပ္ပသန္နော, အဓိဝါသေတု ဘဝံ ဂေါတမော သွာတနာယ ဘတ္တံ သဒ္ဓိံ ဘိက္ခုသံဃေနာ’’တိ။ အဓိဝါသေသိ ဘဂဝါ တုဏှီဘာဝေန။ အထ ခေါ ကေဏိယော ဇဋိလော ဘဂဝတော အဓိဝါသနံ ဝိဒိတွာ ဥဋ္ဌာယာသနာ ပက္ကာမိ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ဧတသ္မိံ နိဒါနေ ဧတသ္မိံ ပကရဏေ ဓမ္မိံ ကထံ ကတွာ ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ – ‘‘အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, အဋ္ဌ ပါနာနိ – အမ္ဗပါနံ ဇမ္ဗုပါနံ စောစပါနံ မောစပါနံ မဓူကပါနံ [မဓုပါနံ (သီ။ သျာ။)] မုဒ္ဒိကပါနံ သာလူကပါနံ ဖာရုသကပါနံ။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, သဗ္ဗံ ဖလရသံ ဌပေတွာ ဓညဖလရသံ။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, သဗ္ဗံ ပတ္တရသံ ဌပေတွာ ဍာကရသံ။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, သဗ္ဗံ ပုပ္ဖရသံ ဌပေတွာ မဓူကပုပ္ဖရသံ။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ဥစ္ဆုရသ’’န္တိ။
အထ ခေါ ကေဏိယော ဇဋိလော တဿာ ရတ္တိယာ အစ္စယေန သကေ အဿမေ ပဏီတံ ခါဒနီယံ ဘောဇနီယံ ပဋိယာဒါပေတွာ ဘဂဝတော ကာလံ အာရောစာပေသိ – ‘‘ကာလော, ဘော ဂေါတမ, နိဋ္ဌိတံ ဘတ္တ’’န္တိ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ပုဗ္ဗဏှသမယံ နိဝါသေတွာ ပတ္တစီဝရမာဒါယ ယေန ကေဏိယဿ ဇဋိလဿ အဿမော တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ပညတ္တေ အာသနေ နိသီဒိ သဒ္ဓိံ ဘိက္ခုသံဃေန။ အထ ခေါ ကေဏိယော ဇဋိလော ဗုဒ္ဓပ္ပမုခံ ဘိက္ခုသံဃံ ပဏီတေန ခါဒနီယေန ဘောဇနီယေန သဟတ္ထာ သန္တပ္ပေတွာ သမ္ပဝါရေတွာ ဘဂဝန္တံ ဘုတ္တာဝိံ ဩနီတပတ္တပါဏိံ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နံ ခေါ ကေဏိယံ ဇဋိလံ ဘဂဝါ ဣမာဟိ ဂါထာဟိ အနုမောဒိ –
‘‘အဂ္ဂိဟုတ္တမုခါ ယညာ, သာဝိတ္တီ ဆန္ဒသော မုခံ၊
ရာဇာ မုခံ မနုဿာနံ, နဒီနံ သာဂရော မုခံ။
‘‘နက္ခတ္တာနံ မုခံ စန္ဒော, အာဒိစ္စော တပတံ မုခံ၊
ပုညံ အာကင်္ခမာနာနံ သံဃော, ဝေ ယဇတံ မုခ’’န္တိ။
အထ ခေါ ဘဂဝါ ကေဏိယံ ဇဋိလံ ဣမာဟိ ဂါထာဟိ အနုမောဒိတွာ ဥဋ္ဌာယာသနာ ပက္ကာမိ။
ကေဏိယဇဋိလဝတ္ထု နိဋ္ဌိတံ။
(ဝိ၊၃၊၃၄၅။)
၁၈၃။ ရောဇမလ္လဝတ္ထု
မြန်֍ ၃၀၁။ အထ ခေါ ဘဂဝါ အာပဏေ ယထာဘိရန္တံ ဝိဟရိတွာ ယေန ကုသိနာရာ တေန စာရိကံ ပက္ကာမိ မဟတာ ဘိက္ခုသံဃေန သဒ္ဓိံ အဍ္ဎတေလသေဟိ ဘိက္ခုသတေဟိ။ အဿောသုံ ခေါ ကောသိနာရကာ မလ္လာ – ‘‘ဘဂဝါ ကိရ ကုသိနာရံ အာဂစ္ဆတိ မဟတာ ဘိက္ခုသံဃေန သဒ္ဓိံ အဍ္ဎတေလသေဟိ ဘိက္ခုသတေဟီ’’တိ။ တေ သင်္ဂရံ [သင်္ကရံ (က။)] အကံသု – ‘‘ယော ဘဂဝတော ပစ္စုဂ္ဂမနံ န ကရိဿတိ, ပဉ္စသတာနိဿ ဒဏ္ဍော’’တိ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ရောဇော မလ္လော အာယသ္မတော အာနန္ဒဿ သဟာယော ဟောတိ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ အနုပုဗ္ဗေန စာရိကံ စရမာနော ယေန ကုသိနာရာ တဒဝသရိ။ အထ ခေါ ကောသိနာရကာ မလ္လာ ဘဂဝတော ပစ္စုဂ္ဂမနံ အကံသု။ အထ ခေါ ရောဇော မလ္လော ဘဂဝတော ပစ္စုဂ္ဂမနံ ကရိတွာ ယေနာယသ္မာ အာနန္ဒော တေနုပသင်္ကမိ, ဥပသင်္ကမိတွာ အာယသ္မန္တံ အာနန္ဒံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ အဋ္ဌာသိ။ ဧကမန္တံ ဌိတံ ခေါ ရောဇံ မလ္လံ အာယသ္မာ အာနန္ဒော ဧတဒဝေါစ – ‘‘ဥဠာရံ ခေါ တေ ဣဒံ, အာဝုသော ရောဇ, ယံ တွံ ဘဂဝတော ပစ္စုဂ္ဂမနံ အကာသီ’’တိ။ ‘‘နာဟံ, ဘန္တေ အာနန္ဒ, ဗဟုကတော ဗုဒ္ဓေ ဝါ ဓမ္မေ ဝါ သံဃေ ဝါ၊ အပိ စ ဉာတီဟိ သင်္ဂရော ကတော – ‘ယော ဘဂဝတော ပစ္စုဂ္ဂမနံ န ကရိဿတိ, ပဉ္စသတာနိဿ ဒဏ္ဍော’’’တိ၊ သော ခေါ အဟံ, ဘန္တေ အာနန္ဒ, ဉာတီနံ ဒဏ္ဍဘယာ ဧဝါဟံ ဘဂဝတော ပစ္စုဂ္ဂမနံ အကာသိန္တိ။ အထ ခေါ အာယသ္မာ အာနန္ဒော အနတ္တမနော အဟောသိ’ ကထဉှိ နာမ ရောဇော မလ္လော ဧဝံ ဝက္ခတီ’တိ? အထ ခေါ အာယသ္မာ အာနန္ဒော ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ, ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ အာယသ္မာ အာနန္ဒော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘အယံ, ဘန္တေ, ရောဇော မလ္လော အဘိညာတော ဉာတမနုဿော။ မဟတ္ထိကော ခေါ ပန ဧဝရူပါနံ ဉာတမနုဿာနံ ဣမသ္မိံ ဓမ္မဝိနယေ ပသာဒေါ။ သာဓု, ဘန္တေ, ဘဂဝါ တထာ ကရောတု, ယထာ ရောဇော မလ္လော ဣမသ္မိံ ဓမ္မဝိနယေ ပသီဒေယျာ’’တိ။ ‘‘န ခေါ တံ, အာနန္ဒ, ဒုက္ကရံ တထာဂတေန, ယထာ ရောဇော မလ္လော ဣမသ္မိံ ဓမ္မဝိနယေ ပသီဒေယျာ’’တိ။
အထ ခေါ ဘဂဝါ ရောဇံ မလ္လံ မေတ္တေန စိတ္တေန ဖရိတွာ ဥဋ္ဌာယာသနာ ဝိဟာရံ ပါဝိသိ။ အထ ခေါ ရောဇော မလ္လော ဘဂဝတော မေတ္တေန စိတ္တေန ဖုဋ္ဌော, သေယျထာပိ နာမ ဂါဝိံ တရုဏဝစ္ဆော, ဧဝမေဝ,
(ဝိ၊၃၊၃၄၆။)
ဝိဟာရေန ဝိဟာရံ ပရိဝေဏေန ပရိဝေဏံ ဥပသင်္ကမိတွာ ဘိက္ခူ ပုစ္ဆတိ – ‘‘ကဟံ နု ခေါ, ဘန္တေ, ဧတရဟိ သော ဘဂဝါ ဝိဟရတိ အရဟံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ, ဒဿနကာမာ ဟိ မယံ တံ ဘဂဝန္တံ အရဟန္တံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓ’’န္တိ။ ‘‘ဧသာဝုသော ရောဇ, ဝိဟာရော သံဝုတဒွါရော, တေန အပ္ပသဒ္ဒေါ ဥပသင်္ကမိတွာ အတရမာနော အာဠိန္ဒံ ပဝိသိတွာ ဥက္ကာသိတွာ အဂ္ဂဠံ အာကောဋေဟိ, ဝိဝရိဿတိ တေ ဘဂဝါ ဒွါရ’’န္တိ။ အထ ခေါ ရောဇော မလ္လော ယေန သော ဝိဟာရော သံဝုတဒွါရော, တေန အပ္ပသဒ္ဒေါ ဥပသင်္ကမိတွာ အတရမာနော အာဠိန္ဒံ ပဝိသိတွာ ဥက္ကာသိတွာ အဂ္ဂဠံ အာကောဋေသိ။ ဝိဝရိ ဘဂဝါ ဒွါရံ။ အထ ခေါ ရောဇော မလ္လော ဝိဟာရံ ပဝိသိတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နဿ ခေါ ရောဇဿ မလ္လဿ ဘဂဝါ အနုပုဗ္ဗိံ ကထံ ကထေသိ, သေယျထိဒံ – ဒါနကထံ…ပေ… အပရပ္ပစ္စယော သတ္ထုသာသနေ ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘သာဓု, ဘန္တေ, အယျာ မမညေဝ ပဋိဂ္ဂဏှေယျုံ စီဝရပိဏ္ဍပါတသေနာသနဂိလာနပ္ပစ္စယဘေသဇ္ဇပရိက္ခာရံ, နော အညေသ’’န္တိ။ ‘‘ယေသံ ခေါ, ရောဇ, သေက္ခေန ဉာဏေန သေက္ခေန ဒဿနေန ဓမ္မော ဒိဋ္ဌော သေယျထာပိ တယာ, တေသမ္ပိ ဧဝံ ဟောတိ – ‘အဟော နူန အယျာ အမှာကညေဝ ပဋိဂ္ဂဏှေယျုံ စီဝရပိဏ္ဍပါတသေနာသနဂိလာနပ္ပစ္စယဘေသဇ္ဇပရိက္ခာရံ, နော အညေသ’န္တိ။ တေန ဟိ, ရောဇ, တဝ စေဝ ပဋိဂ္ဂဟိဿန္တိ အညေသဉ္စာ’’တိ။
မြန်֍ ၃၀၂။ တေန ခေါ ပန သမယေန ကုသိနာရာယံ ပဏီတာနံ ဘတ္တာနံ ဘတ္တပဋိပါဋိ အဋ္ဌိတာ ဟောတိ။ အထ ခေါ ရောဇဿ မလ္လဿ ပဋိပါဋိံ အလဘန္တဿ ဧတဒဟောသိ – ‘‘ယံနူနာဟံ ဘတ္တဂ္ဂံ ဩလောကေယျံ, ယံ ဘတ္တဂ္ဂေ နာဿ, တံ ပဋိယာဒေယျ’’န္တိ။ အထ ခေါ ရောဇော မလ္လော ဘတ္တဂ္ဂံ ဩလောကေန္တော ဒွေ နာဒ္ဒသ – ဍာကဉ္စ ပိဋ္ဌခါဒနီယဉ္စ။ အထ ခေါ ရောဇော မလ္လော ယေနာယသ္မာ အာနန္ဒော တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ အာယသ္မန္တံ အာနန္ဒံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ဣဓ မေ, ဘန္တေ အာနန္ဒ, ပဋိပါဋိံ အလဘန္တဿ ဧတဒဟောသိ – ‘ယံနူနာဟံ ဘတ္တဂ္ဂံ ဩလောကေယျံ, ယံ ဘတ္တဂ္ဂေ နာဿ, တံ ပဋိယာဒေယျ’န္တိ။ သော ခေါ အဟံ, ဘန္တေ အာနန္ဒ, ဘတ္တဂ္ဂံ ဩလောကေန္တော ဒွေ နာဒ္ဒသံ – ဍာကဉ္စ ပိဋ္ဌခါဒနီယဉ္စ။ သစာဟံ, ဘန္တေ အာနန္ဒ, ပဋိယာဒေယျံ ဍာကဉ္စ ပိဋ္ဌခါဒနီယဉ္စ, ပဋိဂ္ဂဏှေယျ မေ ဘဂဝါ’’တိ? ‘‘တေန ဟိ, ရောဇ, ဘဂဝန္တံ ပဋိပုစ္ဆိဿာမီ’’တိ။ အထ ခေါ အာယသ္မာ အာနန္ဒော ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသိ။ ‘‘တေန ဟာနန္ဒ, ပဋိယာဒေတူ’’တိ။ ‘‘တေန ဟိ, ရောဇ, ပဋိယာဒေဟီ’’တိ။ အထ ခေါ ရောဇော မလ္လော တဿာ ရတ္တိယာ
(ဝိ၊၃၊၃၄၇။)
အစ္စယေန ပဟူတံ ဍာကဉ္စ ပိဋ္ဌခါဒနီယဉ္စ ပဋိယာဒါပေတွာ ဘဂဝတော ဥပနာမေသိ ‘‘ပဋိဂ္ဂဏှာတု မေ, ဘန္တေ, ဘဂဝါ ဍာကဉ္စ ပိဋ္ဌခါဒနီယဉ္စာ’’တိ။ ‘‘တေန ဟိ, ရောဇ, ဘိက္ခူနံ ဒေဟီ’’တိ။ အထ ခေါ ရောဇော မလ္လော ဘိက္ခူနံ ဒေတိ။ ဘိက္ခူ ကုက္ကုစ္စာယန္တာ န ပဋိဂ္ဂဏှန္တိ။ ‘‘ပဋိဂ္ဂဏှထ, ဘိက္ခဝေ, ပရိဘုဉ္ဇထာ’’တိ။ အထ ခေါ ရောဇော မလ္လော ဗုဒ္ဓပ္ပမုခံ ဘိက္ခုသံဃံ ပဟူတေဟိ ဍာကေဟိ စ ပိဋ္ဌခါဒနီယေဟိ စ သဟတ္ထာ သန္တပ္ပေတွာ သမ္ပဝါရေတွာ ဘဂဝန္တံ ဓောတဟတ္ထံ ဩနီတပတ္တပါဏိံ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နံ ခေါ ရောဇံ မလ္လံ ဘဂဝါ ဓမ္မိယာ ကထာယ သန္ဒဿေတွာ သမာဒပေတွာ သမုတ္တေဇေတွာ သမ္ပဟံသေတွာ ဥဋ္ဌာယာသနာ ပက္ကာမိ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ဧတသ္မိံ နိဒါနေ ဧတသ္မိံ ပကရဏေ ဓမ္မိံ ကထံ ကတွာ ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ – ‘‘အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, သဗ္ဗဉ္စ ဍာကံ သဗ္ဗဉ္စ ပိဋ္ဌခါဒနီယ’’န္တိ။
ရောဇမလ္လဝတ္ထု နိဋ္ဌိတံ။
၁၈၄။ ဝုဍ္ဎပဗ္ဗဇိတဝတ္ထု
မြန်֍ ၃၀၃။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ကုသိနာရာယံ ယထာဘိရန္တံ ဝိဟရိတွာ ယေန အာတုမာ တေန စာရိကံ ပက္ကာမိ မဟတာ ဘိက္ခုသံဃေန သဒ္ဓိံ အဍ္ဎတေလသေဟိ ဘိက္ခုသတေဟိ။ တေန ခေါ ပန သမယေန အညတရော ဝုဍ္ဎပဗ္ဗဇိတော အာတုမာယံ ပဋိဝသတိ နဟာပိတပုဗ္ဗော။ တဿ ဒွေ ဒါရကာ ဟောန္တိ, မဉ္ဇုကာ ပဋိဘာနေယျကာ, ဒက္ခာ ပရိယောဒါတသိပ္ပါ သကေ အာစရိယကေ နဟာပိတကမ္မေ။ အဿောသိ ခေါ သော ဝုဍ္ဎပဗ္ဗဇိတော – ‘‘ဘဂဝါ ကိရ အာတုမံ အာဂစ္ဆတိ မဟတာ ဘိက္ခုသံဃေန သဒ္ဓိံ အဍ္ဎတေလသေဟိ ဘိက္ခုသတေဟီ’’တိ။ အထ ခေါ သော ဝုဍ္ဎပဗ္ဗဇိတော တေ ဒါရကေ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ဘဂဝါ ကိရ, တာတာ, အာတုမံ အာဂစ္ဆတိ မဟတာ ဘိက္ခုသံဃေန သဒ္ဓိံ အဍ္ဎတေလသေဟိ ဘိက္ခုသတေဟိ။ ဂစ္ဆထ တုမှေ, တာတာ, ခုရဘဏ္ဍံ အာဒါယ နာဠိယာဝါပကေန အနုဃရကံ အနုဃရကံ အာဟိဏ္ဍထ, လောဏမ္ပိ, တေလမ္ပိ, တဏ္ဍုလမ္ပိ, ခါဒနီယမ္ပိ သံဟရထ, ဘဂဝတော အာဂတဿ ယာဂုပါနံ ကရိဿာမာ’’တိ။ ‘‘ဧဝံ, တာတာ’’တိ ခေါ တေ ဒါရကာ တဿ ဝုဍ္ဎပဗ္ဗဇိတဿ ပဋိဿုဏိတွာ ခုရဘဏ္ဍံ အာဒါယ နာဠိယာဝါပကေန အနုဃရကံ အနုဃရကံ အာဟိဏ္ဍန္တိ, လောဏမ္ပိ, တေလမ္ပိ, တဏ္ဍုလမ္ပိ, ခါဒနီယမ္ပိ သံဟရန္တာ။ မနုဿာ တေ ဒါရကေ မဉ္ဇုကေ ပဋိဘာနေယျကေ ပဿိတွာ ယေပိ န ကာရာပေတုကာမာ တေပိ ကာရာပေန္တိ, ကာရာပေတွာပိ ဗဟုံ ဒေန္တိ။ အထ ခေါ တေ ဒါရကာ ဗဟုံ လောဏမ္ပိ, တေလမ္ပိ, တဏ္ဍုလမ္ပိ, ခါဒနီယမ္ပိ သံဟရိံသု။
(ဝိ၊၃၊၃၄၈။)
အထ ခေါ ဘဂဝါ အနုပုဗ္ဗေန စာရိကံ စရမာနော ယေန အာတုမာ တဒဝသရိ။ တတြ သုဒံ ဘဂဝါ အာတုမာယံ ဝိဟရတိ ဘုသာဂါရေ။ အထ ခေါ သော ဝုဍ္ဎပဗ္ဗဇိတော တဿာ ရတ္တိယာ အစ္စယေန ပဟူတံ ယာဂုံ ပဋိယာဒါပေတွာ ဘဂဝတော ဥပနာမေသိ – ‘‘ပဋိဂ္ဂဏှာတု မေ, ဘန္တေ, ဘဂဝါ ယာဂု’’န္တိ။ ဇာနန္တာပိ တထာဂတာ ပုစ္ဆန္တိ…ပေ… သာဝကာနံ ဝါ သိက္ခာပဒံ ပညပေဿာမာတိ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ တံ ဝုဍ္ဎပဗ္ဗဇိတံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ကုတာယံ, ဘိက္ခု ယာဂူ’’တိ? အထ ခေါ သော ဝုဍ္ဎပဗ္ဗဇိတော ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ, ‘‘အနနုစ္ဆဝိကံ, မောဃပုရိသ, အနနုလောမိကံ အပ္ပတိရူပံ အဿာမဏကံ အကပ္ပိယံ အကရဏီယံ။ ကထဉှိ နာမ တွံ, မောဃပုရိသ, ပဗ္ဗဇိတော အကပ္ပိယေ သမာဒပေဿသိ [သမာဒပေသိ (က။)]။ နေတံ, မောဃပုရိသ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ…ပေ… ဝိဂရဟိတွာ ဓမ္မိံ ကထံ ကတွာ ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ ‘န, ဘိက္ခဝေ, ပဗ္ဗဇိတေန အကပ္ပိယေ သမာဒပေတဗ္ဗံ, ယော သမာဒပေယျ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ န စ, ဘိက္ခဝေ, နဟာပိတပုဗ္ဗေန ခုရဘဏ္ဍံ ပရိဟရိတဗ္ဗံ။ ယော ပရိဟရေယျ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿာ’’’တိ။
အထ ခေါ ဘဂဝါ အာတုမာယံ ယထာဘိရန္တံ ဝိဟရိတွာ ယေန သာဝတ္ထိ တေန စာရိကံ ပက္ကာမိ။ အနုပုဗ္ဗေန စာရိကံ စရမာနော ယေန သာဝတ္ထိ တဒဝသရိ။ တတြ သုဒံ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန သာဝတ္ထိယံ ဗဟုံ ဖလခါဒနီယံ ဥပ္ပန္နံ ဟောတိ။ အထ ခေါ ဘိက္ခူနံ ဧတဒဟောသိ – ‘‘ကိံ နု ခေါ ဘဂဝတာ ဖလခါဒနီယံ အနုညာတံ, ကိံ အနနုညာတ’’န္တိ? ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ ‘‘အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, သဗ္ဗံ ဖလခါဒနီယ’’န္တိ။
မြန်֍ ၃၀၄။ တေန ခေါ ပန သမယေန သံဃိကာနိ ဗီဇာနိ ပုဂ္ဂလိကာယ ဘူမိယာ ရောပိယန္တိ, ပုဂ္ဂလိကာနိ ဗီဇာနိ သံဃိကာယ ဘူမိယာ ရောပိယန္တိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ သံဃိကာနိ, ဘိက္ခဝေ, ဗီဇာနိ ပုဂ္ဂလိကာယ ဘူမိယာ ရောပိတာနိ ဘာဂံ ဒတွာ ပရိဘုဉ္ဇိတဗ္ဗာနိ။ ပုဂ္ဂလိကာနိ ဗီဇာနိ သံဃိကာယ ဘူမိယာ ရောပိတာနိ ဘာဂံ ဒတွာ ပရိဘုဉ္ဇိတဗ္ဗာနီတိ။
ဝုဍ္ဎပဗ္ဗဇိတဝတ္ထု နိဋ္ဌိတံ။
၁၈၅။ စတုမဟာပဒေသကထာ
မြန်֍ ၃၀၅။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဘိက္ခူနံ ကိသ္မိဉ္စိ ကိသ္မိဉ္စိ ဌာနေ ကုက္ကုစ္စံ ဥပ္ပဇ္ဇတိ – ‘‘ကိံ နု ခေါ ဘဂဝတာ အနုညာတံ, ကိံ အနနုညာတ’’န္တိ? ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ ‘‘ယံ, ဘိက္ခဝေ, မယာ ‘ဣဒံ န ကပ္ပတီ’တိ အပ္ပဋိက္ခိတ္တံ
(ဝိ၊၃၊၃၄၉။)
တဉ္စေ အကပ္ပိယံ အနုလောမေတိ, ကပ္ပိယံ ပဋိဗာဟတိ, တံ ဝေါ န ကပ္ပတိ။ ယံ, ဘိက္ခဝေ, မယာ ‘ဣဒံ န ကပ္ပတီ’တိ အပ္ပဋိက္ခိတ္တံ တဉ္စေ ကပ္ပိယံ အနုလောမေတိ, အကပ္ပိယံ ပဋိဗာဟတိ, တံ ဝေါ ကပ္ပတိ။ ယံ, ဘိက္ခဝေ, မယာ ‘ဣဒံ ကပ္ပတီ’တိ အနနုညာတံ တဉ္စေ အကပ္ပိယံ အနုလောမေတိ, ကပ္ပိယံ ပဋိဗာဟတိ, တံ ဝေါ န ကပ္ပတိ။ ယံ, ဘိက္ခဝေ, မယာ ‘ဣဒံ ကပ္ပတီ’တိ အနနုညာတံ, တဉ္စေ ကပ္ပိယံ အနုလောမေတိ, အကပ္ပိယံ ပဋိဗာဟတိ, တံ ဝေါ ကပ္ပတီ’’တိ။
အထ ခေါ ဘိက္ခူနံ ဧတဒဟောသိ – ‘‘ကပ္ပတိ နု ခေါ ယာဝကာလိကေန ယာမကာလိကံ, န နု ခေါ ကပ္ပတိ? ကပ္ပတိ နု ခေါ ယာဝကာလိကေန သတ္တာဟကာလိကံ, န နု ခေါ ကပ္ပတိ? ကပ္ပတိ နု ခေါ ယာဝကာလိကေန ယာဝဇီဝိကံ, န နု ခေါ ကပ္ပတိ? ကပ္ပတိ နု ခေါ ယာမကာလိကေန သတ္တာဟကာလိကံ, န နု ခေါ ကပ္ပတိ? ကပ္ပတိ နု ခေါ ယာမကာလိကေန ယာဝဇီဝိကံ, န နု ခေါ ကပ္ပတိ? ကပ္ပတိ နု ခေါ သတ္တာဟကာလိကေန ယာဝဇီဝိကံ, န နု ခေါ ကပ္ပတီ’’တိ? ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ ‘‘ယာဝကာလိကေန, ဘိက္ခဝေ, ယာမကာလိကံ, တဒဟု ပဋိဂ္ဂဟိတံ ကာလေ ကပ္ပတိ, ဝိကာလေ န ကပ္ပတိ။ ယာဝကာလိကေန, ဘိက္ခဝေ, သတ္တာဟကာလိကံ, တဒဟု ပဋိဂ္ဂဟိတံ ကာလေ ကပ္ပတိ, ဝိကာလေ န ကပ္ပတိ။ ယာဝကာလိကေန, ဘိက္ခဝေ, ယာဝဇီဝိကံ, တဒဟု ပဋိဂ္ဂဟိတံ ကာလေ ကပ္ပတိ, ဝိကာလေ န ကပ္ပတိ။ ယာမကာလိကေန, ဘိက္ခဝေ, သတ္တာဟကာလိကံ, တဒဟု ပဋိဂ္ဂဟိတံ ယာမေ ကပ္ပတိ, ယာမာတိက္ကန္တေ န ကပ္ပတိ။ ယာမကာလိကေန, ဘိက္ခဝေ, ယာဝဇီဝိကံ, တဒဟု ပဋိဂ္ဂဟိတံ ယာမေ ကပ္ပတိ, ယာမာတိက္ကန္တေ န ကပ္ပတိ။ သတ္တာဟကာလိကေန, ဘိက္ခဝေ, ယာဝဇီဝိကံ ပဋိဂ္ဂဟိတံ, သတ္တာဟံ ကပ္ပတိ, သတ္တာဟာတိက္ကန္တေ န ကပ္ပတီ’’တိ။
စတုမဟာပဒေသကထာ နိဋ္ဌိတာ။
ဘေသဇ္ဇက္ခန္ဓကော ဆဋ္ဌော။
၁၈၆။ တဿုဒ္ဒါနံ
သာရဒိကေ ဝိကာလေပိ, ဝသံ မူလေ ပိဋ္ဌေဟိ စ၊
ကသာဝေဟိ ပဏ္ဏံ ဖလံ, ဇတု လောဏံ ဆကဏဉ္စ။
စုဏ္ဏံ စာလိနိ မံသဉ္စ, အဉ္ဇနံ ဥပပိသနီ [ဥပပိံ သနီ (သီ။), ဥပပိံ သနံ (သျာ။)]၊
အဉ္ဇနီ ဥစ္စာပါရုတာ, သလာကာ သလာကဌာနိံ [သလာကောဓနီ (သီ။ သျာ။)]။
(ဝိ၊၃၊၃၅၀။)
ထဝိကံသဗဒ္ဓကံ သုတ္တံ, မုဒ္ဓနိတေလနတ္ထု စ၊
နတ္ထုကရဏီ ဓူမဉ္စ, နေတ္တဉ္စာပိဓနတ္ထဝိ။
တေလပါကေသု မဇ္ဇဉ္စ, အတိက္ခိတ္တံ အဗ္ဘဉ္ဇနံ၊
တုမ္ဗံ သေဒံ သမ္ဘာရဉ္စ, မဟာ ဘင်္ဂေါဒကံ တထာ။
ဒကကောဋ္ဌံ လောဟိတဉ္စ, ဝိသာဏံ ပါဒဗ္ဘဉ္ဇနံ၊
ပဇ္ဇံ သတ္ထံ ကသာဝဉ္စ, တိလကက္ကံ ကဗဠိကံ။
စောဠံ သာသပကုဋ္ဋဉ္စ, ဓူမ သက္ခရိကာယ စ၊
ဝဏတေလံ ဝိကာသိကံ, ဝိကဋဉ္စ ပဋိဂ္ဂဟံ။
ဂူထံ ကရောန္တော လောဠိဉ္စ, ခါရံ မုတ္တဟရီတကံ၊
ဂန္ဓာ ဝိရေစနဉ္စေဝ, အစ္ဆာကဋံ ကဋာကဋံ။
ပဋိစ္ဆာဒနိ ပဗ္ဘာရာ, အာရာမ သတ္တာဟေန စ၊
ဂုဠံ မုဂ္ဂံ သောဝီရဉ္စ, သာမံပါကာ ပုနာပစေ။
ပုနာနုညာသိ ဒုဗ္ဘိက္ခေ, ဖလဉ္စ တိလခါဒနီ၊
ပုရေဘတ္တံ ကာယဍာဟော, နိဗ္ဗတ္တဉ္စ ဘဂန္ဒလံ။
ဝတ္ထိကမ္မဉ္စ သုပ္ပိဉ္စ, မနုဿမံသမေဝ စ၊
ဟတ္ထိအဿာ သုနခေါ စ, အဟိ သီဟဉ္စ ဒီပိကံ [ဟတ္ထိအဿသုနခါဟိ, သီဟဗျဂ္ဃဉ္စ ဒီပိကံ (သီ။)]။
အစ္ဆတရစ္ဆမံသဉ္စ, ပဋိပါဋိ စ ယာဂု စ၊
တရုဏံ အညတြ ဂုဠံ, သုနိဓာဝသထာဂါရံ။
ဂင်္ဂါ ကောဋိသစ္စကထာ, အမ္ဗပါလီ စ လိစ္ဆဝီ၊
ဥဒ္ဒိဿ ကတံ သုဘိက္ခံ, ပုနဒေဝ ပဋိက္ခိပိ။
မေဃော ယသော မေဏ္ဍကော, စ ဂေါရသံ ပါထေယျကေန စ၊
ကေဏိ အမ္ဗော ဇမ္ဗု စောစ, မောစမဓုမုဒ္ဒိကသာလုကံ။
ဖာရုသကာ ဍာကပိဋ္ဌံ, အာတုမာယံ နဟာပိတော၊
သာဝတ္ထိယံ ဖလံ ဗီဇံ, ကိသ္မိံ ဌာနေ စ ကာလိကေတိ။
ဣမမှိ ခန္ဓကေ ဝတ္ထူ ဧကသတံ ဆဝတ္ထု။
ဘေသဇ္ဇက္ခန္ဓကော နိဋ္ဌိတော။
(ဝိ၊၃၊၃၅၁။)
၇။ ကထိနက္ခန္ဓကော
မြန်֍ ၃၀၆။ တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန တိံသမတ္တာ ပါဝေယျကာ [ပါဌေယျကာ (သီ။ သျာ။)] ဘိက္ခူ, သဗ္ဗေ အာရညိကာ သဗ္ဗေ ပိဏ္ဍပါတိကာ သဗ္ဗေ ပံသုကူလိကာ သဗ္ဗေ တေစီဝရိကာ သာဝတ္ထိံ အာဂစ္ဆန္တာ ဘဂဝန္တံ ဒဿနာယ ဥပကဋ္ဌာယ ဝဿူပနာယိကာယ နာသက္ခိံသု သာဝတ္ထိယံ ဝဿူပနာယိကံ သမ္ဘာဝေတုံ၊ အန္တရာမဂ္ဂေ သာကေတေ ဝဿံ ဥပဂစ္ဆိံသု။ တေ ဥက္ကဏ္ဌိတရူပါ ဝဿံ ဝသိံသု – အာသန္နေဝ နော ဘဂဝါ ဝိဟရတိ ဣတော ဆသု ယောဇနေသု, န စ မယံ လဘာမ ဘဂဝန္တံ ဒဿနာယာတိ။ အထ ခေါ တေ ဘိက္ခူ ဝဿံဝုဋ္ဌာ, တေမာသစ္စယေန ကတာယ ပဝါရဏာယ, ဒေဝေ ဝဿန္တေ, ဥဒကသင်္ဂဟေ ဥဒကစိက္ခလ္လေ ဩကပုဏ္ဏေဟိ စီဝရေဟိ ကိလန္တရူပါ ယေန သာဝတ္ထိ ဇေတဝနံ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမော, ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိံသု၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိံသု။ အာစိဏ္ဏံ ခေါ ပနေတံ ဗုဒ္ဓါနံ ဘဂဝန္တာနံ အာဂန္တုကေဟိ ဘိက္ခူဟိ သဒ္ဓိံ ပဋိသမ္မောဒိတုံ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ တေ ဘိက္ခူ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ကစ္စိ, ဘိက္ခဝေ, ခမနီယံ, ကစ္စိ ယာပနီယံ, ကစ္စိ သမဂ္ဂါ သမ္မောဒမာနာ အဝိဝဒမာနာ ဖာသုကံ ဝဿံ ဝသိတ္ထ, န စ ပိဏ္ဍကေန ကိလမိတ္ထာ’’တိ? ‘‘ခမနီယံ, ဘဂဝါ၊ ယာပနီယံ, ဘဂဝါ၊ သမဂ္ဂါ စ မယံ, ဘန္တေ, သမ္မောဒမာနာ အဝိဝဒမာနာ ဝဿံ ဝသိမှာ, န စ ပိဏ္ဍကေန ကိလမိမှာ။ ဣဓ မယံ, ဘန္တေ, တိံသမတ္တာ ပါဝေယျကာ ဘိက္ခူ သာဝတ္ထိံ အာဂစ္ဆန္တာ ဘဂဝန္တံ ဒဿနာယ ဥပကဋ္ဌာယ ဝဿူပနာယိကာယ နာသက္ခိမှာ သာဝတ္ထိယံ ဝဿူပနာယိကံ သမ္ဘာဝေတုံ, အန္တရာမဂ္ဂေ သာကေတေ ဝဿံ ဥပဂစ္ဆိမှာ။ တေ မယံ, ဘန္တေ, ဥက္ကဏ္ဌိတရူပါ ဝဿံ ဝသိမှာ – ‘အာသန္နေဝ နော ဘဂဝါ ဝိဟရတိ ဣတော ဆသု ယောဇနေသု, န စ မယံ လဘာမ ဘဂဝန္တံ ဒဿနာယာ’တိ။ အထ ခေါ မယံ, ဘန္တေ, ဝဿံဝုဋ္ဌာ, တေမာသစ္စယေန ကတာယ ပဝါရဏာယ, ဒေဝေ ဝဿန္တေ, ဥဒကသင်္ဂဟေ ဥဒကစိက္ခလ္လေ ဩကပုဏ္ဏေဟိ စီဝရေဟိ ကိလန္တရူပါ အဒ္ဓါနံ အာဂတာတိ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ဧတသ္မိံ နိဒါနေ ဧတသ္မိံ ပကရဏေ ဓမ္မိံ ကထံ ကတွာ ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ – ‘‘အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ဝဿံဝုဋ္ဌာနံ
(ဝိ၊၃၊၃၅၂။)
ဘိက္ခူနံ ကထိနံ [ကဌိနံ (သီ။ သျာ။)] အတ္ထရိတုံ။ အတ္ထတကထိနာနံ ဝေါ, ဘိက္ခဝေ, ပဉ္စ ကပ္ပိဿန္တိ – အနာမန္တစာရော, အသမာဒါနစာရော, ဂဏဘောဇနံ, ယာဝဒတ္ထစီဝရံ, ယော စ တတ္ထ စီဝရုပ္ပါဒေါ သော နေသံ ဘဝိဿတီတိ။ အတ္ထတကထိနာနံ ဝေါ, ဘိက္ခဝေ, ဣမာနိ ပဉ္စ ကပ္ပိဿန္တိ။ ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ကထိနံ အတ္ထရိတဗ္ဗံ။ ဗျတ္တေန ဘိက္ခုနာ ပဋိဗလေန သံဃော ဉာပေတဗ္ဗော –
မြန်֍ ၃၀၇။ ‘‘သုဏာတု မေ, ဘန္တေ, သံဃော။ ဣဒံ သံဃဿ ကထိနဒုဿံ ဥပ္ပန္နံ။ ယဒိ သံဃဿ ပတ္တကလ္လံ, သံဃော ဣမံ ကထိနဒုဿံ ဣတ္ထန္နာမဿ ဘိက္ခုနော ဒဒေယျ ကထိနံ အတ္ထရိတုံ။ ဧသာ ဉတ္တိ။
‘‘သုဏာတု မေ, ဘန္တေ, သံဃော။ ဣဒံ သံဃဿ ကထိနဒုဿံ ဥပ္ပန္နံ။ သံဃော ဣမံ ကထိနဒုဿံ ဣတ္ထန္နာမဿ ဘိက္ခုနော ဒေတိ ကထိနံ အတ္ထရိတုံ။ ယဿာယသ္မတော ခမတိ ဣမဿ ကထိနဒုဿဿ ဣတ္ထန္နာမဿ ဘိက္ခုနော ဒါနံ ကထိနံ အတ္ထရိတုံ, သော တုဏှဿ၊ ယဿ နက္ခမတိ, သော ဘာသေယျ။
‘‘ဒိန္နံ ဣဒံ သံဃေန ကထိနဒုဿံ ဣတ္ထန္နာမဿ ဘိက္ခုနော ကထိနံ အတ္ထရိတုံ။ ခမတိ သံဃဿ, တသ္မာ တုဏှီ, ဧဝမေတံ ဓာရယာမီ’’တိ။
မြန်֍ ၃၀၈။ ‘‘ဧဝံ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, အတ္ထတံ ဟောတိ ကထိနံ, ဧဝံ အနတ္ထတံ။ ကထဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, အနတ္ထတံ ဟောတိ ကထိနံ? န ဥလ္လိခိတမတ္တေန အတ္ထတံ ဟောတိ ကထိနံ, န ဓောဝနမတ္တေန အတ္ထတံ ဟောတိ ကထိနံ, န စီဝရဝိစာရဏမတ္တေန [န ဂဏ္ဋုသကရဏမတ္တေန (က။)] အတ္ထတံ ဟောတိ ကထိနံ, န ဆေဒနမတ္တေန အတ္ထတံ ဟောတိ ကထိနံ, န ဗန္ဓနမတ္တေန အတ္ထတံ ဟောတိ ကထိနံ, န ဩဝဋ္ဋိယကရဏမတ္တေန [န ဩဝဋ္ဋေယျကရဏမတ္တေန (သီ။ သျာ။), န ဩဝဒေယျကရဏမတ္တေန (က။)] အတ္ထတံ ဟောတိ ကထိနံ, န ကဏ္ဍုသကရဏမတ္တေန အတ္ထတံ ဟောတိ ကထိနံ, န ဒဠှီကမ္မကရဏမတ္တေန အတ္ထတံ ဟောတိ ကထိနံ, န အနုဝါတကရဏမတ္တေန အတ္ထတံ ဟောတိ ကထိနံ, န ပရိဘဏ္ဍကရဏမတ္တေန အတ္ထတံ ဟောတိ ကထိနံ, န ဩဝဒ္ဓေယျကရဏမတ္တေန အတ္ထတံ ဟောတိ ကထိနံ, န ကမ္ဗလမဒ္ဒနမတ္တေန အတ္ထတံ ဟောတိ ကထိနံ, န နိမိတ္တကတေန အတ္ထတံ ဟောတိ ကထိနံ, န ပရိကထာကတေန အတ္ထတံ ဟောတိ ကထိနံ, န ကုက္ကုကတေန အတ္ထတံ ဟောတိ ကထိနံ, န သန္နိဓိကတေန အတ္ထတံ ဟောတိ ကထိနံ, န နိဿဂ္ဂိယေန အတ္ထတံ ဟောတိ ကထိနံ, န အကပ္ပကတေန
(ဝိ၊၃၊၃၅၃။)
အတ္ထတံ ဟောတိ ကထိနံ, န အညတြ သံဃာဋိယာ အတ္ထတံ ဟောတိ ကထိနံ, န အညတြ ဥတ္တရာသင်္ဂေန အတ္ထတံ ဟောတိ ကထိနံ, န အညတြ အန္တရဝါသကေန အတ္ထတံ ဟောတိ ကထိနံ, န အညတြ ပဉ္စကေန ဝါ အတိရေကပဉ္စကေန ဝါ တဒဟေဝ သဉ္ဆိန္နေန သမဏ္ဍလီကတေန အတ္ထတံ ဟောတိ ကထိနံ, န အညတြ ပုဂ္ဂလဿ အတ္ထာရာ အတ္ထတံ ဟောတိ ကထိနံ၊ သမ္မာ စေဝ အတ္ထတံ ဟောတိ ကထိနံ, တဉ္စေ နိဿီမဋ္ဌော အနုမောဒတိ, ဧဝမ္ပိ အနတ္ထတံ ဟောတိ ကထိနံ။ ဧဝံ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, အနတ္ထတံ ဟောတိ ကထိနံ။
မြန်֍ ၃၀၉။ ‘‘ကထဉ္စ, ဘိက္ခဝေ, အတ္ထတံ ဟောတိ ကထိနံ? အဟတေန အတ္ထတံ ဟောတိ ကထိနံ, အဟတကပ္ပေန အတ္ထတံ ဟောတိ ကထိနံ, ပိလောတိကာယ အတ္ထတံ ဟောတိ ကထိနံ, ပံသုကူလေန အတ္ထတံ ဟောတိ ကထိနံ, ပါပဏိကေန အတ္ထတံ ဟောတိ ကထိနံ, အနိမိတ္တကတေန အတ္ထတံ ဟောတိ ကထိနံ, အပရိကထာကတေန အတ္ထတံ ဟောတိ ကထိနံ, အကုက္ကုကတေန အတ္ထတံ ဟောတိ ကထိနံ, အသန္နိဓိကတေန အတ္ထတံ ဟောတိ ကထိနံ, အနိဿဂ္ဂိယေန အတ္ထတံ ဟောတိ ကထိနံ, ကပ္ပကတေန အတ္ထတံ ဟောတိ ကထိနံ, သံဃာဋိယာ အတ္ထတံ ဟောတိ ကထိနံ, ဥတ္တရာသင်္ဂေန အတ္ထတံ ဟောတိ ကထိနံ, အန္တရဝါသကေန အတ္ထတံ ဟောတိ ကထိနံ, ပဉ္စကေန ဝါ အတိရေကပဉ္စကေန ဝါ တဒဟေဝ သဉ္ဆိန္နေန သမဏ္ဍလီကတေန အတ္ထတံ ဟောတိ ကထိနံ, ပုဂ္ဂလဿ အတ္ထာရာ အတ္ထတံ ဟောတိ ကထိနံ၊ သမ္မာ စေ အတ္ထတံ ဟောတိ ကထိနံ, တဉ္စေ သီမဋ္ဌော အနုမောဒတိ, ဧဝမ္ပိ အတ္ထတံ ဟောတိ ကထိနံ။ ဧဝံ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, အတ္ထတံ ဟောတိ ကထိနံ။
မြန်֍ ၃၁၀။ ‘‘ကထဉ္စ, ဘိက္ခဝေ, ဥဗ္ဘတံ ဟောတိ ကထိနံ? အဋ္ဌိမာ, ဘိက္ခဝေ, မာတိကာ ကထိနဿ ဥဗ္ဘာရာယ – ပက္ကမနန္တိကာ, နိဋ္ဌာနန္တိကာ, သန္နိဋ္ဌာနန္တိကာ, နာသနန္တိကာ, သဝနန္တိကာ, အာသာဝစ္ဆေဒိကာ, သီမာတိက္ကန္တိကာ, သဟုဗ္ဘာရာ’’တိ [သဥဗ္ဘာရာတိ (က။)]။
ကထိနာနုဇာနနာ နိဋ္ဌိတာ။
၁၈၈။ အာဒါယသတ္တကံ
မြန်֍ ၃၁၁။ ဘိက္ခု အတ္ထတကထိနော ကတစီဝရံ အာဒါယ ပက္ကမတိ – ‘‘န ပစ္စေဿ’’န္တိ။ တဿ ဘိက္ခုနော ပက္ကမနန္တိကော ကထိနုဒ္ဓါရော။
(ဝိ၊၃၊၃၅၄။)
ဘိက္ခု အတ္ထတကထိနော စီဝရံ အာဒါယ ပက္ကမတိ။ တဿ ဗဟိသီမဂတဿ ဧဝံ ဟောတိ – ‘‘ဣဓေဝိမံ စီဝရံ ကာရေဿံ, န ပစ္စေဿ’’န္တိ။ သော တံ စီဝရံ ကာရေတိ။ တဿ ဘိက္ခုနော နိဋ္ဌာနန္တိကော ကထိနုဒ္ဓါရော။
ဘိက္ခု အတ္ထတကထိနော စီဝရံ အာဒါယ ပက္ကမတိ။ တဿ ဗဟိသီမဂတဿ ဧဝံ ဟောတိ – ‘‘နေဝိမံ စီဝရံ ကာရေဿံ, န ပစ္စေဿ’’န္တိ။ တဿ ဘိက္ခုနော သန္နိဋ္ဌာနန္တိကော ကထိနုဒ္ဓါရော။
ဘိက္ခု အတ္ထတကထိနော စီဝရံ အာဒါယ ပက္ကမတိ။ တဿ ဗဟိသီမဂတဿ ဧဝံ ဟောတိ – ‘‘ဣဓေဝိမံ စီဝရံ ကာရေဿံ, န ပစ္စေဿ’’န္တိ။ သော တံ စီဝရံ ကာရေတိ။ တဿ တံ စီဝရံ ကယိရမာနံ နဿတိ။ တဿ ဘိက္ခုနော နာသနန္တိကော ကထိနုဒ္ဓါရော။
ဘိက္ခု အတ္ထတကထိနော စီဝရံ အာဒါယ ပက္ကမတိ – ‘‘ပစ္စေဿ’’န္တိ။ သော ဗဟိသီမဂတော တံ စီဝရံ ကာရေတိ။ သော ကတစီဝရော သုဏာတိ ‘‘ဥဗ္ဘတံ ကိရ တသ္မိံ အာဝါသေ ကထိန’’န္တိ။ တဿ ဘိက္ခုနော သဝနန္တိကော ကထိနုဒ္ဓါရော။
ဘိက္ခု အတ္ထတကထိနော စီဝရံ အာဒါယ ပက္ကမတိ – ‘‘ပစ္စေဿ’’န္တိ။ သော ဗဟိသီမဂတော တံ စီဝရံ ကာရေတိ။ သော ကတစီဝရော – ‘‘ပစ္စေဿံ ပစ္စေဿ’’န္တိ – ဗဟိဒ္ဓါ ကထိနုဒ္ဓါရံ ဝီတိနာမေတိ။ တဿ ဘိက္ခုနော သီမာတိက္ကန္တိကော ကထိနုဒ္ဓါရော။
ဘိက္ခု အတ္ထတကထိနော စီဝရံ အာဒါယ ပက္ကမတိ – ‘‘ပစ္စေဿ’’န္တိ။ သော ဗဟိသီမဂတော တံ စီဝရံ ကာရေတိ။ သော ကတစီဝရော – ‘‘ပစ္စေဿံ ပစ္စေဿ’’န္တိ – သမ္ဘုဏာတိ ကထိနုဒ္ဓါရံ။ တဿ ဘိက္ခုနော သဟ ဘိက္ခူဟိ ကထိနုဒ္ဓါရော။
အာဒါယသတ္တကံ နိဋ္ဌိတံ […ဒုတိယံ နိဋ္ဌိတံ (က။)]။
၁၈၉။ သမာဒါယသတ္တကံ
မြန်֍ ၃၁၂။ ဘိက္ခု အတ္ထတကထိနော ကတစီဝရံ သမာဒါယ ပက္ကမတိ ‘‘န ပစ္စေဿ’’န္တိ။ တဿ ဘိက္ခုနော ပက္ကမနန္တိကော ကထိနုဒ္ဓါရော။
(ဝိ၊၃၊၃၅၅။)
ဘိက္ခု အတ္ထတကထိနော စီဝရံ သမာဒါယ ပက္ကမတိ။ တဿ ဗဟိသီမဂတဿ ဧဝံ ဟောတိ – ‘‘ဣဓေဝိမံ စီဝရံ ကာရေဿံ, န ပစ္စေဿ’’န္တိ။ သော တံ စီဝရံ ကာရေတိ။ တဿ ဘိက္ခုနော နိဋ္ဌာနန္တိကော ကထိနုဒ္ဓါရော။
ဘိက္ခု အတ္ထတကထိနော စီဝရံ သမာဒါယ ပက္ကမတိ။ တဿ ဗဟိသီမဂတဿ ဧဝံ ဟောတိ – ‘‘ဣဓေဝိမံ စီဝရံ ကာရေဿံ, န ပစ္စေဿ’’န္တိ။ တဿ ဘိက္ခုနော သန္နိဋ္ဌာနန္တိကော ကထိနုဒ္ဓါရော။
ဘိက္ခု အတ္ထတကထိနော စီဝရံ သမာဒါယ ပက္ကမတိ။ တဿ ဗဟိသီမဂတဿ ဧဝံ ဟောတိ – ‘‘ဣဓေဝိမံ စီဝရံ ကာရေဿံ, န ပစ္စေဿ’’န္တိ။ သော တံ စီဝရံ ကာရေတိ။ တဿ တံ စီဝရံ ကယိရမာနံ နဿတိ။ တဿ ဘိက္ခုနော နာသနန္တိကော ကထိနုဒ္ဓါရော။
ဘိက္ခု အတ္ထတကထိနော စီဝရံ သမာဒါယ ပက္ကမတိ – ‘‘ပစ္စေဿ’’န္တိ။ သော ဗဟိသီမဂတော တံ စီဝရံ ကာရေတိ။ သော ကတစီဝရော သုဏာတိ – ‘‘ဥဗ္ဘတံ ကိရ တသ္မိံ အာဝါသေ ကထိန’’န္တိ။ တဿ ဘိက္ခုနော သဝနန္တိကော ကထိနုဒ္ဓါရော။
ဘိက္ခု အတ္ထတကထိနော စီဝရံ သမာဒါယ ပက္ကမတိ – ‘‘ပစ္စေဿ’’န္တိ။ သော ဗဟိသီမဂတော တံ စီဝရံ ကာရေတိ။ သော ကတစီဝရော – ‘‘ပစ္စေဿံ ပစ္စေဿ’’န္တိ – ဗဟိဒ္ဓါ ကထိနုဒ္ဓါရံ ဝီတိနာမေတိ။ တဿ ဘိက္ခုနော သီမာတိက္ကန္တိကော ကထိနုဒ္ဓါရော။
ဘိက္ခု အတ္ထတကထိနော စီဝရံ သမာဒါယ ပက္ကမတိ – ‘‘ပစ္စေဿ’’န္တိ။ သော ဗဟိသီမဂတော တံ စီဝရံ ကာရေတိ။ သော ကတစီဝရော – ‘‘ပစ္စေဿံ ပစ္စေဿ’’န္တိ – သမ္ဘုဏာတိ ကထိနုဒ္ဓါရံ။ တဿ ဘိက္ခုနော သဟ ဘိက္ခူဟိ ကထိနုဒ္ဓါရော။
သမာဒါယသတ္တကံ နိဋ္ဌိတံ။
၁၉၀။ အာဒါယဆက္ကံ
မြန်֍ ၃၁၃။ ဘိက္ခု အတ္ထတကထိနော ဝိပ္ပကတစီဝရံ အာဒါယ ပက္ကမတိ။ တဿ ဗဟိသီမဂတဿ ဧဝံ ဟောတိ – ‘‘ဣဓေဝိမံ စီဝရံ ကာရေဿံ, န ပစ္စေဿ’’န္တိ။ သော တံ စီဝရံ ကာရေတိ။ တဿ ဘိက္ခုနော နိဋ္ဌာနန္တိကော ကထိနုဒ္ဓါရော။
(ဝိ၊၃၊၃၅၆။)
ဘိက္ခု အတ္ထတကထိနော ဝိပ္ပကတစီဝရံ အာဒါယ ပက္ကမတိ။ တဿ ဗဟိသီမဂတဿ ဧဝံ ဟောတိ – ‘‘နေဝိမံ စီဝရံ ကာရေဿံ, န ပစ္စေဿ’’န္တိ။ တဿ ဘိက္ခုနော သန္နိဋ္ဌာနန္တိကော ကထိနုဒ္ဓါရော။
ဘိက္ခု အတ္ထတကထိနော ဝိပ္ပကတစီဝရံ အာဒါယ ပက္ကမတိ။ တဿ ဗဟိသီမဂတဿ ဧဝံ ဟောတိ – ‘‘ဣဓေဝိမံ စီဝရံ ကာရေဿံ န ပစ္စေဿ’’န္တိ။ သော တံ စီဝရံ ကာရေတိ။ တဿံ တံ စီဝရံ ကယိရမာနံ နဿတိ။ တဿ ဘိက္ခုနော နာသနန္တိကော ကထိနုဒ္ဓါရော။
ဘိက္ခု အတ္ထတကထိနော ဝိပ္ပကတစီဝရံ အာဒါယ ပက္ကမတိ ‘‘ပစ္စေဿ’’န္တိ။ သော ဗဟိသီမဂတော တံ စီဝရံ ကာရေတိ။ သော ကတစီဝရော သုဏာတိ – ‘‘ဥဗ္ဘတံ ကိရ တသ္မိံ အာဝါသေ ကထိန’’န္တိ။ တဿ ဘိက္ခုနော သဝနန္တိကော ကထိနုဒ္ဓါရော။
ဘိက္ခု အတ္ထတကထိနော ဝိပ္ပကတစီဝရံ အာဒါယ ပက္ကမတိ ‘‘ပစ္စေဿ’’န္တိ။ သော ဗဟိသီမဂတော တံ စီဝရံ ကာရေတိ။ သော ကတစီဝရော ‘‘ပစ္စေဿံ ပစ္စေဿ’’န္တိ ဗဟိဒ္ဓါ ကထိနုဒ္ဓါရံ ဝီတိနာမေတိ။ တဿ ဘိက္ခုနော သီမာတိက္ကန္တိကော ကထိနုဒ္ဓါရော။
ဘိက္ခု အတ္ထတကထိနော ဝိပ္ပကတစီဝရံ အာဒါယ ပက္ကမတိ ‘‘ပစ္စေဿ’’န္တိ။ သော ဗဟိသီမဂတော တံ စီဝရံ ကာရေတိ။ သော ကတစီဝရော ‘‘ပစ္စေဿံ ပစ္စေဿ’’န္တိ သမ္ဘုဏာတိ ကထိနုဒ္ဓါရံ။ တဿ ဘိက္ခုနော သဟ ဘိက္ခူဟိ ကထိနုဒ္ဓါရော။
အာဒါယဆက္ကံ နိဋ္ဌိတံ။
၁၉၁။ သမာဒါယဆက္ကံ
မြန်֍ ၃၁၄။ ဘိက္ခု အတ္ထတကထိနော ဝိပ္ပကတစီဝရံ သမာဒါယ ပက္ကမတိ။ တဿ ဗဟိသီမဂတဿ ဧဝံ ဟောတိ – ‘‘ဣဓေဝိမံ စီဝရံ ကာရေဿံ, န ပစ္စေဿ’’န္တိ။ သော တံ စီဝရံ ကာရေတိ။ တဿ ဘိက္ခုနော နိဋ္ဌာနန္တိကော ကထိနုဒ္ဓါရော။
ဘိက္ခု အတ္ထတကထိနော ဝိပ္ပကတစီဝရံ သမာဒါယ ပက္ကမတိ။ တဿ ဗဟိသီမဂတဿ ဧဝံ ဟောတိ – ‘‘နေဝိမံ စီဝရံ ကာရေဿံ, န ပစ္စေဿ’’န္တိ။ တဿ ဘိက္ခုနော သန္နိဋ္ဌာနန္တိကော ကထိနုဒ္ဓါရော။
(ဝိ၊၃၊၃၅၇။)
ဘိက္ခု အတ္ထတကထိနော ဝိပ္ပကတစီဝရံ သမာဒါယ ပက္ကမတိ။ တဿ ဗဟိသီမဂတဿ ဧဝံ ဟောတိ – ‘‘ဣဓေဝိမံ စီဝရံ ကာရေဿံ, န ပစ္စေဿ’’န္တိ။ သော တံ စီဝရံ ကာရေတိ။ တဿ တံ စီဝရံ ကယိရမာနံ နဿတိ။ တဿ ဘိက္ခုနော နာသနန္တိကော ကထိနုဒ္ဓါရော။
ဘိက္ခု အတ္ထတကထိနော ဝိပ္ပကတစီဝရံ သမာဒါယ ပက္ကမတိ ‘‘ပစ္စေဿ’’န္တိ။ သော ဗဟိသီမဂတော တံ စီဝရံ ကာရေတိ။ သော ကတစီဝရော သုဏာတိ – ‘‘ဥဗ္ဘတံ ကိရ တသ္မိံ အာဝါသေ ကထိန’’န္တိ။ တဿ ဘိက္ခုနော သဝနန္တိကော ကထိနုဒ္ဓါရော။
ဘိက္ခု အတ္ထတကထိနော ဝိပ္ပကတစီဝရံ သမာဒါယ ပက္ကမတိ ‘‘ပစ္စေဿ’’န္တိ။ သော ဗဟိသီမဂတော တံ စီဝရံ ကာရေတိ။ သော ကတစီဝရော ‘‘ပစ္စေဿံ ပစ္စေဿ’’န္တိ ဗဟိဒ္ဓါ ကထိနုဒ္ဓါရံ ဝီတိနာမေတိ။ တဿ ဘိက္ခုနော သီမာတိက္ကန္တိကော ကထိနုဒ္ဓါရော။
ဘိက္ခု အတ္ထတကထိနော ဝိပ္ပကတစီဝရံ သမာဒါယ ပက္ကမတိ ‘‘ပစ္စေဿ’’န္တိ။ သော ဗဟိသီမဂတော တံ စီဝရံ ကာရေတိ။ သော ကတစီဝရော ‘‘ပစ္စေဿံ ပစ္စေဿ’’န္တိ သမ္ဘုဏာတိ ကထိနုဒ္ဓါရံ။ တဿ ဘိက္ခုနော သဟ ဘိက္ခူဟိ ကထိနုဒ္ဓါရော။
သမာဒါယဆက္ကံ နိဋ္ဌိတံ။
၁၉၂။ အာဒါယပန္နရသကံ
မြန်֍ ၃၁၅။ ဘိက္ခု အတ္ထတကထိနော စီဝရံ အာဒါယ ပက္ကမတိ။ တဿ ဗဟိသီမဂတဿ ဧဝံ ဟောတိ – ‘‘ဣဓေဝိမံ စီဝရံ ကာရေဿံ, န ပစ္စေဿ’’န္တိ။ သော တံ စီဝရံ ကာရေတိ။ တဿ ဘိက္ခုနော နိဋ္ဌာနန္တိကော ကထိနုဒ္ဓါရော။
ဘိက္ခု အတ္ထတကထိနော စီဝရံ အာဒါယ ပက္ကမတိ။ တဿ ဗဟိသီမဂတဿ ဧဝံ ဟောတိ – ‘‘နေဝိမံ စီဝရံ ကာရေဿံ, န ပစ္စေဿ’’န္တိ။ တဿ ဘိက္ခုနော သန္နိဋ္ဌာနန္တိကော ကထိနုဒ္ဓါရော။
ဘိက္ခု အတ္ထတကထိနော စီဝရံ အာဒါယ ပက္ကမတိ။ တဿ ဗဟိသီမဂတဿ ဧဝံ ဟောတိ ‘‘ဣဓေဝိမံ စီဝရံ ကာရေဿံ, န ပစ္စေဿ’’န္တိ။ သော
(ဝိ၊၃၊၃၅၈။)
တံ စီဝရံ ကာရေတိ။ တဿ တံ စီဝရံ ကယိရမာနံ နဿတိ။ တဿ ဘိက္ခုနော နာသနန္တိကော ကထိနုဒ္ဓါရော။
တိကံ။
ဘိက္ခု အတ္ထတကထိနော စီဝရံ အာဒါယ ပက္ကမတိ ‘‘န ပစ္စေဿ’’န္တိ။ တဿ ဗဟိသီမဂတဿ ဧဝံ ဟောတိ – ‘‘ဣဓေဝိမံ စီဝရံ ကာရေဿ’’န္တိ။ သော တံ စီဝရံ ကာရေတိ။ တဿ ဘိက္ခုနော နိဋ္ဌာနန္တိကော ကထိနုဒ္ဓါရော။
ဘိက္ခု အတ္ထတကထိနော စီဝရံ အာဒါယ ပက္ကမတိ ‘‘န ပစ္စေဿ’’န္တိ။ တဿ ဗဟိသီမဂတဿ ဧဝံ ဟောတိ – ‘‘နေဝိမံ စီဝရံ ကာရေဿ’’န္တိ။ တဿ ဘိက္ခုနော သန္နိဋ္ဌာနန္တိကော ကထိနုဒ္ဓါရော။
ဘိက္ခု အတ္ထတကထိနော စီဝရံ အာဒါယ ပက္ကမတိ ‘‘န ပစ္စေဿ’’န္တိ။ တဿ ဗဟိသီမဂတဿ ဧဝံ ဟောတိ – ‘‘ဣဓေဝိမံ စီဝရံ ကာရေဿ’’န္တိ။ သော တံ စီဝရံ ကာရေတိ။ တဿ တံ စီဝရံ ကယိရမာနံ နဿတိ။ တဿ ဘိက္ခုနော နာသနန္တိကော ကထိနုဒ္ဓါရော။
တိကံ။
ဘိက္ခု အတ္ထတကထိနော စီဝရံ အာဒါယ ပက္ကမတိ အနဓိဋ္ဌိတေန၊ နေဝဿ ဟောတိ ‘‘ပစ္စေဿ’’န္တိ, န ပနဿ ဟောတိ ‘‘န ပစ္စေဿ’’န္တိ။ တဿ ဗဟိသီမဂတဿ ဧဝံ ဟောတိ – ‘‘ဣဓေဝိမံ စီဝရံ ကာရေဿံ, န ပစ္စေဿ’’န္တိ။ သော တံ စီဝရံ ကာရေတိ။ တဿ ဘိက္ခုနော နိဋ္ဌာနန္တိကော ကထိနုဒ္ဓါရော။
ဘိက္ခု အတ္ထတကထိနော စီဝရံ အာဒါယ ပက္ကမတိ အနဓိဋ္ဌိတေန၊ နေဝဿ ဟောတိ ‘‘ပစ္စေဿ’’န္တိ, န ပနဿ ဟောတိ ‘‘န ပစ္စေဿ’’န္တိ။ တဿ ဗဟိသီမဂတဿ ဧဝံ ဟောတိ – ‘‘နေဝိမံ စီဝရံ ကာရေဿံ, န ပစ္စေဿ’’န္တိ။ တဿ ဘိက္ခုနော သန္နိဋ္ဌာနန္တိကော ကထိနုဒ္ဓါရော။
ဘိက္ခု အတ္ထတကထိနော စီဝရံ အာဒါယ ပက္ကမတိ အနဓိဋ္ဌိတေန၊ နေဝဿ ဟောတိ ‘‘ပစ္စေဿ’’န္တိ, န ပနဿ ဟောတိ ‘‘န ပစ္စေဿ’’န္တိ။ တဿ ဗဟိသီမဂတဿ ဧဝံ ဟောတိ – ‘‘ဣဓေဝိမံ စီဝရံ ကာရေဿံ, န ပစ္စေဿ’’န္တိ။ သော တံ စီဝရံ ကာရေတိ။ တဿ တံ စီဝရံ ကယိရမာနံ နဿတိ။ တဿ ဘိက္ခုနော နာသနန္တိကော ကထိနုဒ္ဓါရော။
တိကံ။
(ဝိ၊၃၊၃၅၉။)
ဘိက္ခု အတ္ထတကထိနော စီဝရံ အာဒါယ ပက္ကမတိ ‘‘ပစ္စေဿ’’န္တိ။ တဿ ဗဟိသီမဂတဿ ဧဝံ ဟောတိ – ‘‘ဣဓေဝိမံ စီဝရံ ကာရေဿံ, န ပစ္စေဿ’’န္တိ။ သော တံ စီဝရံ ကာရေတိ။ တဿ ဘိက္ခုနော နိဋ္ဌာနန္တိကော ကထိနုဒ္ဓါရော။
ဘိက္ခု အတ္ထတကထိနော စီဝရံ အာဒါယ ပက္ကမတိ ‘‘ပစ္စေဿ’’န္တိ။ တဿ ဗဟိသီမဂတဿ ဧဝံ ဟောတိ – ‘‘နေဝိမံ စီဝရံ ကာရေဿံ, န ပစ္စေဿ’’န္တိ။ တဿ ဘိက္ခုနော သန္နိဋ္ဌာနန္တိကော ကထိနုဒ္ဓါရော။
ဘိက္ခု အတ္ထတကထိနော စီဝရံ အာဒါယ ပက္ကမတိ ‘‘ပစ္စေဿ’’န္တိ။ တဿ ဗဟိသီမဂတဿ ဧဝံ ဟောတိ – ‘‘ဣဓေဝိမံ စီဝရံ ကာရေဿံ, န ပစ္စေဿ’’န္တိ။ သော တံ စီဝရံ ကာရေတိ။ တဿ တံ စီဝရံ ကယိရမာနံ နဿတိ။ တဿ ဘိက္ခုနော နာသနန္တိကော ကထိနုဒ္ဓါရော။
ဘိက္ခု အတ္ထတကထိနော စီဝရံ အာဒါယ ပက္ကမတိ ‘‘ပစ္စေဿ’’န္တိ။ သော ဗဟိသီမဂတော တံ စီဝရံ ကာရေတိ။ သော ကတစီဝရော သုဏာတိ – ‘‘ဥဗ္ဘတံ ကိရ တသ္မိံ အာဝါသေ ကထိန’’န္တိ။ တဿ ဘိက္ခုနော သဝနန္တိကော ကထိနုဒ္ဓါရော။
ဘိက္ခု အတ္ထတကထိနော စီဝရံ အာဒါယ ပက္ကမတိ ‘‘ပစ္စေဿ’’န္တိ။ သော ဗဟိသီမဂတော တံ စီဝရံ ကာရေတိ။ သော ကတစီဝရော ‘‘ပစ္စေဿံ ပစ္စေဿ’’န္တိ – ဗဟိဒ္ဓါ ကထိနုဒ္ဓါရံ ဝီတိနာမေတိ။ တဿ ဘိက္ခုနော သီမာတိက္ကန္တိကော ကထိနုဒ္ဓါရော။
ဘိက္ခု အတ္ထတကထိနော စီဝရံ အာဒါယ ပက္ကမတိ ‘‘ပစ္စေဿ’’န္တိ။ သော ဗဟိသီမဂတော တံ စီဝရံ ကာရေတိ။ သော ကတစီဝရော – ‘‘ပစ္စေဿံ ပစ္စေဿ’’န္တိ သမ္ဘုဏာတိ ကထိနုဒ္ဓါရံ။ တဿ ဘိက္ခုနော သဟ ဘိက္ခူဟိ ကထိနုဒ္ဓါရော။
ဆက္ကံ။
အာဒါယပန္နရသကံ နိဋ္ဌိတံ။
(ဝိ၊၃၊၃၆၀။)
၁၉၃။ သမာဒါယပန္နရသကာဒိ
မြန်֍ ၃၁၆။ ဘိက္ခု အတ္ထတကထိနော စီဝရံ သမာဒါယ ပက္ကမတိ…ပေ…။
(အာဒါယဝါရသဒိသံ ဧဝံ ဝိတ္ထာရေတဗ္ဗံ။)
ဘိက္ခု အတ္ထတကထိနော ဝိပ္ပကတစီဝရံ အာဒါယ ပက္ကမတိ။ တဿ ဗဟိသီမဂတဿ ဧဝံ ဟောတိ – ‘‘ဣဓေဝိမံ စီဝရံ ကာရေဿံ, န ပစ္စေဿ’’န္တိ။ သော တံ စီဝရံ ကာရေတိ။ တဿ ဘိက္ခုနော နိဋ္ဌာနန္တိကော ကထိနုဒ္ဓါရော…ပေ…။
(သမာဒါယဝါရသဒိသံ ဧဝံ ဝိတ္ထာရေတဗ္ဗံ။)
သမာဒါယပန္နရသကာဒိ နိဋ္ဌိတာ။
၁၉၄။ ဝိပ္ပကတသမာဒါယပန္နရသကံ
မြန်֍ ၃၁၇။ ဘိက္ခု အတ္ထတကထိနော ဝိပ္ပကတစီဝရံ သမာဒါယ ပက္ကမတိ။ တဿ ဗဟိသီမဂတဿ ဧဝံ ဟောတိ – ‘‘ဣဓေဝိမံ စီဝရံ ကာရေဿံ, န ပစ္စေဿ’’န္တိ။ သော တံ စီဝရံ ကာရေတိ။ တဿ ဘိက္ခုနော နိဋ္ဌာနန္တိကော ကထိနုဒ္ဓါရော။
ဘိက္ခု အတ္ထတကထိနော ဝိပ္ပကတစီဝရံ သမာဒါယ ပက္ကမတိ။ တဿ ဗဟိသီမဂတဿ ဧဝံ ဟောတိ – ‘‘နေဝိမံ စီဝရံ ကာရေဿံ, န ပစ္စေဿ’’န္တိ။ တဿ ဘိက္ခုနော သန္နိဋ္ဌာနန္တိကော ကထိနုဒ္ဓါရော။
ဘိက္ခု အတ္ထတကထိနော ဝိပ္ပကတစီဝရံ သမာဒါယ ပက္ကမတိ။ တဿ ဗဟိသီမဂတဿ ဧဝံ ဟောတိ – ‘‘ဣဓေဝိမံ စီဝရံ ကာရေဿံ, န ပစ္စေဿ’’န္တိ။ သော တံ စီဝရံ ကာရေတိ။ တဿ တံ စီဝရံ ကယိရမာနံ နဿတိ။ တဿ ဘိက္ခုနော နာသနန္တိကော ကထိနုဒ္ဓါရော။
တိကံ။
ဘိက္ခု အတ္ထတကထိနော ဝိပ္ပကတစီဝရံ သမာဒါယ ပက္ကမတိ ‘‘န ပစ္စေဿ’’န္တိ။ တဿ ဗဟိသီမဂတဿ ဧဝံ ဟောတိ – ‘‘ဣဓေဝိမံ စီဝရံ ကာရေဿ’’န္တိ။ သော တံ စီဝရံ ကာရေတိ။ တဿ ဘိက္ခုနော နိဋ္ဌာနန္တိကော ကထိနုဒ္ဓါရော။
ဘိက္ခု အတ္ထတကထိနော ဝိပ္ပကတစီဝရံ သမာဒါယ ပက္ကမတိ ‘‘န ပစ္စေဿ’’န္တိ။ တဿ ဗဟိသီမဂတဿ ဧဝံ ဟောတိ – ‘‘နေဝိမံ စီဝရံ ကာရေဿ’’န္တိ။ တဿ ဘိက္ခုနော သန္နိဋ္ဌာနန္တိကော ကထိနုဒ္ဓါရော။
(ဝိ၊၃၊၃၆၁။)
ဘိက္ခု အတ္ထတကထိနော ဝိပ္ပကတစီဝရံ သမာဒါယ ပက္ကမတိ ‘‘န ပစ္စေဿ’’န္တိ။ တဿ ဗဟိသီမဂတဿ ဧဝံ ဟောတိ – ‘‘ဣဓေဝိမံ စီဝရံ ကာရေဿ’’န္တိ။ သော တံ စီဝရံ ကာရေတိ။ တဿ တံ စီဝရံ ကယိရမာနံ နဿတိ။ တဿ ဘိက္ခုနော နာသနန္တိကော ကထိနုဒ္ဓါရော။
တိကံ။
ဘိက္ခု အတ္ထတကထိနော ဝိပ္ပကတစီဝရံ သမာဒါယ ပက္ကမတိ အနဓိဋ္ဌိတေန၊ နေဝဿ ဟောတိ – ‘‘ပစ္စေဿ’’န္တိ, န ပနဿ ဟောတိ – ‘‘န ပစ္စေဿ’’န္တိ။ တဿ ဗဟိသီမဂတဿ ဧဝံ ဟောတိ – ‘‘ဣဓေဝိမံ စီဝရံ ကာရေဿံ, န ပစ္စေဿ’’န္တိ။ သော တံ စီဝရံ ကာရေတိ။ တဿ ဘိက္ခုနော နိဋ္ဌာနန္တိကော ကထိနုဒ္ဓါရော။
ဘိက္ခု အတ္ထတကထိနော ဝိပ္ပကတစီဝရံ သမာဒါယ ပက္ကမတိ အနဓိဋ္ဌိတေန၊ နေဝဿ ဟောတိ – ‘‘ပစ္စေဿ’’န္တိ, န ပနဿ ဟောတိ – ‘‘န ပစ္စေဿ’’န္တိ။ တဿ ဗဟိသီမဂတဿ ဧဝံ ဟောတိ – ‘‘နေဝိမံ စီဝရံ ကာရေဿံ, န ပစ္စေဿ’’န္တိ။ တဿ ဘိက္ခုနော သန္နိဋ္ဌာနန္တိကော ကထိနုဒ္ဓါရော။
ဘိက္ခု အတ္ထတကထိနော ဝိပ္ပကတစီဝရံ သမာဒါယ ပက္ကမတိ အနဓိဋ္ဌိတေန၊ နေဝဿ ဟောတိ – ‘‘ပစ္စေဿ’’န္တိ, န ပနဿ ဟောတိ – ‘‘န ပစ္စေဿ’’န္တိ။ တဿ ဗဟိသီမဂတဿ ဧဝံ ဟောတိ – ‘‘ဣဓေဝိမံ စီဝရံ ကာရေဿံ, န ပစ္စေဿ’’န္တိ။ သော တံ စီဝရံ ကာရေတိ။ တဿ တံ စီဝရံ ကယိရမာနံ နဿတိ။ တဿ ဘိက္ခုနော နာသနန္တိကော ကထိနုဒ္ဓါရော။
တိကံ။
ဘိက္ခု အတ္ထတကထိနော ဝိပ္ပကတစီဝရံ သမာဒါယ ပက္ကမတိ ‘‘ပစ္စေဿ’’န္တိ။ တဿ ဗဟိသီမဂတဿ ဧဝံ ဟောတိ – ‘‘ဣဓေဝိမံ စီဝရံ ကာရေဿံ, န ပစ္စေဿ’’န္တိ။ သော တံ စီဝရံ ကာရေတိ။ တဿ ဘိက္ခုနော နိဋ္ဌာနန္တိကော ကထိနုဒ္ဓါရော။
ဘိက္ခု အတ္ထတကထိနော ဝိပ္ပကတစီဝရံ သမာဒါယ ပက္ကမတိ ‘‘ပစ္စေဿ’’န္တိ။ တဿ ဗဟိသီမဂတဿ ဧဝံ ဟောတိ – ‘‘နေဝိမံ စီဝရံ ကာရေဿံ, န ပစ္စေဿ’’န္တိ။ တဿ ဘိက္ခုနော သန္နိဋ္ဌာနန္တိကော ကထိနုဒ္ဓါရော။
ဘိက္ခု အတ္ထတကထိနော ဝိပ္ပကတစီဝရံ သမာဒါယ ပက္ကမတိ ‘‘ပစ္စေဿ’’န္တိ။ တဿ ဗဟိသီမဂတဿ ဧဝံ ဟောတိ – ‘‘ဣဓေဝိမံ စီဝရံ ကာရေဿံ, န
(ဝိ၊၃၊၃၆၂။)
ပစ္စေဿ’’န္တိ။ သော တံ စီဝရံ ကာရေတိ။ တဿ တံ စီဝရံ ကယိရမာနံ နဿတိ။ တဿ ဘိက္ခုနော နာသနန္တိကော ကထိနုဒ္ဓါရော။
ဘိက္ခု အတ္ထတကထိနော ဝိပ္ပကတစီဝရံ သမာဒါယ ပက္ကမတိ ‘‘ပစ္စေဿ’’န္တိ။ သော ဗဟိသီမဂတော တံ စီဝရံ ကာရေတိ။ သော ကတစီဝရော သုဏာတိ – ‘‘ဥဗ္ဘတံ ကိရ တသ္မိံ အာဝါသေ ကထိန’’န္တိ။ တဿ ဘိက္ခုနော သဝနန္တိကော ကထိနုဒ္ဓါရော။
ဘိက္ခု အတ္ထတကထိနော ဝိပ္ပကတစီဝရံ သမာဒါယ ပက္ကမတိ ‘‘ပစ္စေဿ’’န္တိ။ သော ဗဟိသီမဂတော တံ စီဝရံ ကာရေတိ။ သော ကတစီဝရော – ‘‘ပစ္စေဿံ ပစ္စေဿ’’န္တိ ဗဟိဒ္ဓါ ကထိနုဒ္ဓါရံ ဝီတိနာမေတိ။ တဿ ဘိက္ခုနော သီမာတိက္ကန္တိကော ကထိနုဒ္ဓါရော။
ဘိက္ခု အတ္ထတကထိနော ဝိပ္ပကတစီဝရံ သမာဒါယ ပက္ကမတိ ‘‘ပစ္စေဿ’’န္တိ။ သော ဗဟိသီမဂတော တံ စီဝရံ ကာရေတိ။ သော ကတစီဝရော ‘‘ပစ္စေဿံ ပစ္စေဿ’’န္တိ သမ္ဘုဏာတိ ကထိနုဒ္ဓါရံ။ တဿ ဘိက္ခုနော သဟ ဘိက္ခူဟိ ကထိနုဒ္ဓါရော။
ဆက္ကံ။
ဝိပ္ပကတသမာဒါယပန္နရသကံ နိဋ္ဌိတံ။
အာဒါယဘာဏဝါရော။
၁၉၅။ အနာသာဒေါဠသကံ
မြန်֍ ၃၁၈။ ဘိက္ခု အတ္ထတကထိနော စီဝရာသာယ ပက္ကမတိ။ သော ဗဟိသီမဂတော တံ စီဝရာသံ ပယိရုပါသတိ။ အနာသာယ လဘတိ, အာသာယ န လဘတိ။ တဿ ဧဝံ ဟောတိ – ‘‘ဣဓေဝိမံ စီဝရံ ကာရေဿံ, န ပစ္စေဿ’’န္တိ။ သော တံ စီဝရံ ကာရေတိ။ တဿ ဘိက္ခုနော နိဋ္ဌာနန္တိကော ကထိနုဒ္ဓါရော။
ဘိက္ခု အတ္ထတကထိနော စီဝရာသာယ ပက္ကမတိ။ သော ဗဟိသီမဂတော တံ စီဝရာသံ ပယိရုပါသတိ။ အနာသာယ လဘတိ, အာသာယ န လဘတိ။ တဿ ဧဝံ ဟောတိ – ‘‘နေဝိမံ စီဝရံ ကာရေဿံ, န ပစ္စေဿ’’န္တိ။ တဿ ဘိက္ခုနော သန္နိဋ္ဌာနန္တိကော ကထိနုဒ္ဓါရော။
(ဝိ၊၃၊၃၆၃။)
ဘိက္ခု အတ္ထတကထိနော စီဝရာသာယ ပက္ကမတိ။ သော ဗဟိသီမဂတော တံ စီဝရာသံ ပယိရုပါသတိ။ အနာသာယ လဘတိ, အာသာယ န လဘတိ။ တဿ ဧဝံ ဟောတိ – ‘‘ဣဓေဝိမံ စီဝရံ ကာရေဿံ, န ပစ္စေဿ’’န္တိ။ သော တံ စီဝရံ ကာရေတိ။ တဿ တံ စီဝရံ ကယိရမာနံ နဿတိ။ တဿ ဘိက္ခုနော နာသနန္တိကော ကထိနုဒ္ဓါရော။
ဘိက္ခု အတ္ထတကထိနော စီဝရာသာယ ပက္ကမတိ။ တဿ ဗဟိသီမဂတဿ ဧဝံ ဟောတိ – ‘‘ဣဓေဝိမံ စီဝရာသံ ပယိရုပါသိဿံ, န ပစ္စေဿ’’န္တိ။ သော တံ စီဝရာသံ ပယိရုပါသတိ။ တဿ သာ စီဝရာသာ ဥပစ္ဆိဇ္ဇတိ။ တဿ ဘိက္ခုနော အာသာဝစ္ဆေဒိကော ကထိနုဒ္ဓါရော။
ဘိက္ခု အတ္ထတကထိနော စီဝရာသာယ ပက္ကမတိ ‘‘န ပစ္စေဿ’’န္တိ။ သော ဗဟိသီမဂတော တံ စီဝရာသံ ပယိရုပါသတိ။ အနာသာယ လဘတိ, အာသာယ န လဘတိ။ တဿ ဧဝံ ဟောတိ – ‘‘ဣဓေဝိမံ စီဝရံ ကာရေဿ’’န္တိ။ သော တံ စီဝရံ ကာရေတိ။ တဿ ဘိက္ခုနော နိဋ္ဌာနန္တိကော ကထိနုဒ္ဓါရော။
ဘိက္ခု အတ္ထတကထိနော စီဝရာသာယ ပက္ကမတိ ‘‘န ပစ္စေဿ’’န္တိ။ သော ဗဟိသီမဂတော တံ စီဝရာသံ ပယိရုပါသတိ။ အနာသာယ လဘတိ, အာသာယ န လဘတိ။ တဿ ဧဝံ ဟောတိ – ‘‘နေဝိမံ စီဝရံ ကာရေဿ’’န္တိ။ တဿ ဘိက္ခုနော သန္နိဋ္ဌာနန္တိကော ကထိနုဒ္ဓါရော။
ဘိက္ခု အတ္ထတကထိနော စီဝရာသာယ ပက္ကမတိ ‘‘န ပစ္စေဿ’’န္တိ။ သော ဗဟိသီမဂတော တံ စီဝရာသံ ပယိရုပါသတိ။ အနာသာယ လဘတိ, အာသာယ န လဘတိ။ တဿ ဧဝံ ဟောတိ – ‘‘ဣဓေဝိမံ စီဝရံ ကာရေဿ’’န္တိ။ သော တံ စီဝရံ ကာရေတိ။ တဿ တံ စီဝရံ ကယိရမာနံ နဿတိ။ တဿ ဘိက္ခုနော နာသနန္တိကော ကထိနုဒ္ဓါရော။
ဘိက္ခု အတ္ထတကထိနော စီဝရာသာယ ပက္ကမတိ ‘‘န ပစ္စေဿ’’န္တိ။ တဿ ဗဟိသီမဂတဿ ဧဝံ ဟောတိ – ‘‘ဣဓေဝိမံ စီဝရာသံ ပယိရုပါသိဿ’’န္တိ။ သော တံ စီဝရာသံ ပယိရုပါသတိ။ တဿ သာ စီဝရာသာ ဥပစ္ဆိဇ္ဇတိ။ တဿ ဘိက္ခုနော အာသာဝစ္ဆေဒိကော ကထိနုဒ္ဓါရော။
ဘိက္ခု အတ္ထတကထိနော စီဝရာသာယ ပက္ကမတိ အနဓိဋ္ဌိတေန၊ နေဝဿ ဟောတိ – ‘‘ပစ္စေဿန္တိ, န ပနဿ ဟောတိ – ‘‘န ပစ္စေဿ’’န္တိ။ သော ဗဟိသီမဂတော တံ စီဝရာသံ ပယိရုပါသတိ။ အနာသာယ လဘတိ, အာသာယ
(ဝိ၊၃၊၃၆၄။)
န လဘတိ။ တဿ ဧဝံ ဟောတိ – ‘‘ဣဓေဝိမံ စီဝရံ ကာရေဿံ, န ပစ္စေဿ’’န္တိ။ သော တံ စီဝရံ ကာရေတိ။ တဿ ဘိက္ခုနော နိဋ္ဌာနန္တိကော ကထိနုဒ္ဓါရော။
ဘိက္ခု အတ္ထတကထိနော စီဝရာသာယ ပက္ကမတိ အနဓိဋ္ဌိတေန၊ နေဝဿ ဟောတိ – ‘‘ပစ္စေဿ’’န္တိ, န ပနဿ ဟောတိ – ‘‘န ပစ္စေဿ’’န္တိ။ သော ဗဟိသီမဂတော တံ စီဝရာသံ ပယိရုပါသတိ။ အနာသာယ လဘတိ, အာသာယ န လဘတိ။ တဿ ဧဝံ ဟောတိ – ‘‘နေဝိမံ စီဝရံ ကာရေဿံ, န ပစ္စေဿ’’န္တိ။ တဿ ဘိက္ခုနော သန္နိဋ္ဌာနန္တိကော ကထိနုဒ္ဓါရော။
ဘိက္ခု အတ္ထတကထိနော စီဝရာသာယ ပက္ကမတိ အနဓိဋ္ဌိတေန၊ နေဝဿ ဟောတိ – ‘‘ပစ္စေဿ’’န္တိ, န ပနဿ ဟောတိ – ‘‘န ပစ္စေဿ’’န္တိ။ သော ဗဟိသီမဂတော တံ စီဝရာသံ ပယိရုပါသတိ။ အနာသာယ လဘတိ, အာသာယ န လဘတိ။ တဿ ဧဝံ ဟောတိ – ‘‘ဣဓေဝိမံ စီဝရံ ကာရေဿံ, န ပစ္စေဿ’’န္တိ။ သော တံ စီဝရံ ကာရေတိ။ တဿ တံ စီဝရံ ကယိရမာနံ နဿတိ။ တဿ ဘိက္ခုနော နာသနန္တိကော ကထိနုဒ္ဓါရော။
ဘိက္ခု အတ္ထတကထိနော စီဝရာသာယ ပက္ကမတိ အနဓိဋ္ဌိတေန၊ နေဝဿ ဟောတိ – ‘‘ပစ္စေဿ’’န္တိ, န ပနဿ ဟောတိ – ‘‘န ပစ္စေဿ’’န္တိ။ တဿ ဗဟိသီမဂတဿ ဧဝံ ဟောတိ – ‘‘ဣဓေဝိမံ စီဝရာသံ ပယိရုပါသိဿံ, န ပစ္စေဿ’’န္တိ။ သော တံ စီဝရာသံ ပယိရုပါသတိ။ တဿ သာ စီဝရာသာ ဥပစ္ဆိဇ္ဇတိ။ တဿ ဘိက္ခုနော အာသာဝစ္ဆေဒိကော ကထိနုဒ္ဓါရော။
အနာသာဒေါဠသကံ [အနာသာဒွါဒသကံ (သီ။)] နိဋ္ဌိတံ။
၁၉၆။ အာသာဒေါဠသကံ
မြန်֍ ၃၁၉။ ဘိက္ခု အတ္ထတကထိနော စီဝရာသာယ ပက္ကမတိ ‘‘ပစ္စေဿ’’န္တိ။ သော ဗဟိသီမဂတော တံ စီဝရာသံ ပယိရုပါသတိ။ အာသာယ လဘတိ, အနာသာယ န လဘတိ။ တဿ ဧဝံ ဟောတိ – ‘‘ဣဓေဝိမံ စီဝရံ ကာရေဿံ, န ပစ္စေဿ’’န္တိ။ သော တံ စီဝရံ ကာရေတိ။ တဿ ဘိက္ခုနော နိဋ္ဌာနန္တိကော ကထိနုဒ္ဓါရော။
(ဝိ၊၃၊၃၆၅။)
ဘိက္ခု အတ္ထတကထိနော စီဝရာသာယ ပက္ကမတိ ‘‘ပစ္စေဿ’’န္တိ။ သော ဗဟိသီမဂတော တံ စီဝရာသံ ပယိရုပါသတိ။ အာသာယ လဘတိ, အနာသာယ န လဘတိ။ တဿ ဧဝံ ဟောတိ – ‘‘နေဝိမံ စီဝရံ ကာရေဿံ, န ပစ္စေဿ’’န္တိ။ တဿ ဘိက္ခုနော သန္နိဋ္ဌာနန္တိကော ကထိနုဒ္ဓါရော။
ဘိက္ခု အတ္ထတကထိနော စီဝရာသာယ ပက္ကမတိ ‘‘ပစ္စေဿ’’န္တိ။ သော ဗဟိသီမဂတော တံ စီဝရာသံ ပယိရုပါသတိ။ အာသာယ လဘတိ, အနာသာယ န လဘတိ။ တဿ ဧဝံ ဟောတိ – ‘‘ဣဓေဝိမံ စီဝရံ ကာရေဿံ, န ပစ္စေဿ’’န္တိ။ သော တံ စီဝရံ ကာရေတိ။ တဿ တံ စီဝရံ ကယိရမာနံ နဿတိ။ တဿ ဘိက္ခုနော နာသနန္တိကော ကထိနုဒ္ဓါရော။
ဘိက္ခု အတ္ထတကထိနော စီဝရာသာယ ပက္ကမတိ ‘‘ပစ္စေဿ’’န္တိ။ တဿ ဗဟိသီမဂတဿ ဧဝံ ဟောတိ – ‘‘ဣဓေဝိမံ စီဝရာသံ ပယိရုပါသိဿံ, န ပစ္စေဿ’’န္တိ။ သော တံ စီဝရာသံ ပယိရုပါသတိ။ တဿ သာ စီဝရာသာ ဥပစ္ဆိဇ္ဇတိ။ တဿ ဘိက္ခုနော အာသာဝစ္ဆေဒိကော ကထိနုဒ္ဓါရော။
ဘိက္ခု အတ္ထတကထိနော စီဝရာသာယ ပက္ကမတိ ‘‘ပစ္စေဿ’’န္တိ။ သော ဗဟိသီမဂတော သုဏာတိ – ‘‘ဥဗ္ဘတံ ကိရ တသ္မိံ အာဝါသေ ကထိန’’န္တိ။ တဿ ဧဝံ ဟောတိ – ‘‘ယတော တသ္မိံ အာဝါသေ ဥဗ္ဘတံ ကထိနံ, ဣဓေဝိမံ စီဝရာသံ ပယိရုပါသိဿ’’န္တိ။ သော တံ စီဝရာသံ ပယိရုပါသတိ။ အာသာယ လဘတိ, အနာသာယ န လဘတိ။ တဿ ဧဝံ ဟောတိ – ‘‘ဣဓေဝိမံ စီဝရံ ကာရေဿံ, န ပစ္စေဿ’’န္တိ။ သော တံ စီဝရံ ကာရေတိ။ တဿ ဘိက္ခုနော နိဋ္ဌာနန္တိကော ကထိနုဒ္ဓါရော။
ဘိက္ခု အတ္ထတကထိနော စီဝရာသာယ ပက္ကမတိ ‘‘ပစ္စေဿ’’န္တိ။ သော ဗဟိသီမဂတော သုဏာတိ – ‘‘ဥဗ္ဘတံ ကိရ တသ္မိံ အာဝါသေ ကထိန’’န္တိ။ တဿ ဧဝံ ဟောတိ – ‘‘ယတော တသ္မိံ အာဝါသေ ဥဗ္ဘတံ ကထိနံ, ဣဓေဝိမံ စီဝရာသံ ပယိရုပါသိဿ’’န္တိ။ သော တံ စီဝရာသံ ပယိရုပါသတိ။ အာသာယ လဘတိ, အနာသာယ န လဘတိ။ တဿ ဧဝံ ဟောတိ – ‘‘နေဝိမံ စီဝရံ ကာရေဿံ, န ပစ္စေဿ’’န္တိ။ တဿ ဘိက္ခုနော သန္နိဋ္ဌာနန္တိကော ကထိနုဒ္ဓါရော။
ဘိက္ခု အတ္ထတကထိနော စီဝရာသာယ ပက္ကမတိ ‘‘ပစ္စေဿ’’န္တိ။ သော ဗဟိသီမဂတော သုဏာတိ – ‘‘ဥဗ္ဘတံ ကိရ တသ္မိံ အာဝါသေ ကထိန’’န္တိ။ တဿ ဧဝံ ဟောတိ – ‘‘ယတော တသ္မိံ အာဝါသေ ဥဗ္ဘတံ ကထိနံ, ဣဓေဝိမံ
(ဝိ၊၃၊၃၆၆။)
စီဝရာသံ ပယိရုပါသိဿ’’န္တိ။ သော တံ စီဝရာသံ ပယိရုပါသတိ။ အာသာယ လဘတိ, အနာသာယ န လဘတိ။ တဿ ဧဝံ ဟောတိ – ‘‘ဣဓေဝိမံ စီဝရံ ကာရေဿံ, န ပစ္စေဿ’’န္တိ။ သော တံ စီဝရံ ကာရေတိ။ တဿ တံ စီဝရံ ကယိရမာနံ နဿတိ။ တဿ ဘိက္ခုနော နာသနန္တိကော ကထိနုဒ္ဓါရော။
ဘိက္ခု အတ္ထတကထိနော စီဝရာသာယ ပက္ကမတိ ‘‘ပစ္စေဿ’’န္တိ။ သော ဗဟိသီမဂတော သုဏာတိ – ‘‘ဥဗ္ဘတံ ကိရ တသ္မိံ အာဝါသေ ကထိန’’န္တိ။ တဿ ဧဝံ ဟောတိ – ‘‘ယတော တသ္မိံ အာဝါသေ ဥဗ္ဘတံ ကထိနံ, ဣဓေဝိမံ စီဝရာသံ ပယိရုပါသိဿံ, န ပစ္စေဿ’’န္တိ။ သော တံ စီဝရာသံ ပယိရုပါသတိ။ တဿ သာ စီဝရာသာ ဥပစ္ဆိဇ္ဇတိ။ တဿ ဘိက္ခုနော အာသာဝစ္ဆေဒိကော ကထိနုဒ္ဓါရော။
ဘိက္ခု အတ္ထတကထိနော စီဝရာသာယ ပက္ကမတိ ‘‘ပစ္စေဿ’’န္တိ။ သော ဗဟိသီမဂတော တံ စီဝရာသံ ပယိရုပါသတိ။ အာသာယ လဘတိ, အနာသာယ န လဘတိ။ သော တံ စီဝရံ ကာရေတိ။ သော ကတစီဝရော သုဏာတိ – ‘‘ဥဗ္ဘတံ ကိရ တသ္မိံ အာဝါသေ ကထိန’’န္တိ။ တဿ ဘိက္ခုနော သဝနန္တိကော ကထိနုဒ္ဓါရော။
ဘိက္ခု အတ္ထတကထိနော စီဝရာသာယ ပက္ကမတိ ‘‘ပစ္စေဿ’’န္တိ။ တဿ ဗဟိသီမဂတဿ ဧဝံ ဟောတိ – ‘‘ဣဓေဝိမံ စီဝရာသံ ပယိရုပါသိဿံ, န ပစ္စေဿ’’န္တိ။ သော တံ စီဝရာသံ ပယိရုပါသတိ။ တဿ သာ စီဝရာသာ ဥပစ္ဆိဇ္ဇတိ။ တဿ ဘိက္ခုနော အာသာဝစ္ဆေဒိကော ကထိနုဒ္ဓါရော။
ဘိက္ခု အတ္ထတကထိနော စီဝရာသာယ ပက္ကမတိ ‘‘ပစ္စေဿ’’န္တိ။ သော ဗဟိသီမဂတော တံ စီဝရာသံ ပယိရုပါသတိ။ အာသာယ လဘတိ, အနာသာယ န လဘတိ။ သော တံ စီဝရံ ကာရေတိ။ သော ကတစီဝရော ‘‘ပစ္စေဿံ ပစ္စေဿ’’န္တိ – ဗဟိဒ္ဓါ ကထိနုဒ္ဓါရံ ဝီတိနာမေတိ။ တဿ ဘိက္ခုနော သီမာတိက္ကန္တိကော ကထိနုဒ္ဓါရော။
ဘိက္ခု အတ္ထတကထိနော စီဝရာသာယ ပက္ကမတိ ‘‘ပစ္စေဿ’’န္တိ။ သော ဗဟိသီမဂတော တံ စီဝရာသံ ပယိရုပါသတိ။ အာသာယ လဘတိ, အနာသာယ န လဘတိ။ သော တံ စီဝရံ ကာရေတိ။ သော ကတစီဝရော ‘‘ပစ္စေဿံ ပစ္စေဿ’’န္တိ – သမ္ဘုဏာတိ ကထိနုဒ္ဓါရံ။ တဿ ဘိက္ခုနော သဟ ဘိက္ခူဟိ ကထိနုဒ္ဓါရော။
အာသာဒေါဠသကံ နိဋ္ဌိတံ။
(ဝိ၊၃၊၃၆၇။)
၁၉၇။ ကရဏီယဒေါဠသကံ
မြန်֍ ၃၂၀။ ဘိက္ခု အတ္ထတကထိနော ကေနစိဒေဝ ကရဏီယေန ပက္ကမတိ။ တဿ ဗဟိသီမဂတဿ စီဝရာသာ ဥပ္ပဇ္ဇတိ။ သော တံ စီဝရာသံ ပယိရုပါသတိ။ အနာသာယ လဘတိ, အာသာယ န လဘတိ။ တဿ ဧဝံ ဟောတိ – ‘‘ဣဓေဝိမံ စီဝရံ ကာရေဿံ, န ပစ္စေဿ’’န္တိ။ သော တံ စီဝရံ ကာရေတိ။ တဿ ဘိက္ခုနော နိဋ္ဌာနန္တိကော ကထိနုဒ္ဓါရော။
ဘိက္ခု အတ္ထတကထိနော ကေနစိဒေဝ ကရဏီယေန ပက္ကမတိ။ တဿ ဗဟိသီမဂတဿ စီဝရာသာ ဥပ္ပဇ္ဇတိ။ သော တံ စီဝရာသံ ပယိရုပါသတိ။ အနာသာယ လဘတိ, အာသာယ န လဘတိ။ တဿ ဧဝံ ဟောတိ – ‘‘နေဝိမံ စီဝရံ ကာရေဿံ, န ပစ္စေဿ’’န္တိ။ တဿ ဘိက္ခုနော သန္နိဋ္ဌာနန္တိကော ကထိနုဒ္ဓါရော။
ဘိက္ခု အတ္ထတကထိနော ကေနစိဒေဝ ကရဏီယေန ပက္ကမတိ။ တဿ ဗဟိသီမဂတဿ စီဝရာသာ ဥပ္ပဇ္ဇတိ။ သော တံ စီဝရာသံ ပယိရုပါသတိ။ အနာသာယ လဘတိ, အာသာယ န လဘတိ။ တဿ ဧဝံ ဟောတိ – ‘‘ဣဓေဝိမံ စီဝရံ ကာရေဿံ, န ပစ္စေဿ’’န္တိ။ သော တံ စီဝရံ ကာရေတိ။ တဿ တံ စီဝရံ ကယိရမာနံ နဿတိ။ တဿ ဘိက္ခုနော နာသနန္တိကော ကထိနုဒ္ဓါရော။
ဘိက္ခု အတ္ထတကထိနော ကေနစိဒေဝ ကရဏီယေန ပက္ကမတိ။ တဿ ဗဟိသီမဂတဿ စီဝရာသာ ဥပ္ပဇ္ဇတိ။ တဿ ဧဝံ ဟောတိ – ‘‘ဣဓေဝိမံ စီဝရာသံ ပယိရုပါသိဿံ, န ပစ္စေဿ’’န္တိ။ သော တံ စီဝရာသံ ပယိရုပါသတိ။ တဿ သာ စီဝရာသာ ဥပစ္ဆိဇ္ဇတိ။ တဿ ဘိက္ခုနော အာသာဝစ္ဆေဒိကော ကထိနုဒ္ဓါရော။
ဘိက္ခု အတ္ထတကထိနော ကေနစိဒေဝ ကရဏီယေန ပက္ကမတိ ‘‘န ပစ္စေဿ’’န္တိ။ တဿ ဗဟိသီမဂတဿ စီဝရာသာ ဥပ္ပဇ္ဇတိ။ သော တံ စီဝရာသံ ပယိရုပါသတိ။ အနာသာယ လဘတိ, အာသာယ န လဘတိ။ တဿ ဧဝံ ဟောတိ – ‘‘ဣဓေဝိမံ စီဝရံ ကာရေဿ’’န္တိ။ သော တံ စီဝရံ ကာရေတိ။ တဿ ဘိက္ခုနော နိဋ္ဌာနန္တိကော ကထိနုဒ္ဓါရော။
ဘိက္ခု အတ္ထတကထိနော ကေနစိဒေဝ ကရဏီယေန ပက္ကမတိ ‘‘န ပစ္စေဿ’’န္တိ။ တဿ ဗဟိသီမဂတဿ စီဝရာသာ ဥပ္ပဇ္ဇတိ။ သော တံ စီဝရာသံ ပယိရုပါသတိ။ အနာသာယ လဘတိ, အာသာယ န လဘတိ။ တဿ ဧဝံ
(ဝိ၊၃၊၃၆၈။)
ဟောတိ – ‘‘နေဝိမံ စီဝရံ ကာရေဿ’’န္တိ။ တဿ ဘိက္ခုနော သန္နိဋ္ဌာနန္တိကော ကထိနုဒ္ဓါရော။
ဘိက္ခု အတ္ထတကထိနော ကေနစိဒေဝ ကရဏီယေန ပက္ကမတိ ‘‘န ပစ္စေဿ’’န္တိ။ တဿ ဗဟိသီမဂတဿ စီဝရာသာ ဥပ္ပဇ္ဇတိ။ သော တံ စီဝရာသံ ပယိရုပါသတိ။ အနာသာယ လဘတိ, အာသာယ န လဘတိ။ တဿ ဧဝံ ဟောတိ – ‘‘ဣဓေဝိမံ စီဝရံ ကာရေဿ’’န္တိ။ သော တံ စီဝရံ ကာရေတိ။ တဿ တံ စီဝရံ ကယိရမာနံ နဿတိ။ တဿ ဘိက္ခုနော နာသနန္တိကော ကထိနုဒ္ဓါရော။
ဘိက္ခု အတ္ထတကထိနော ကေနစိဒေဝ ကရဏီယေန ပက္ကမတိ ‘‘န ပစ္စေဿ’’န္တိ။ တဿ ဗဟိသီမဂတဿ စီဝရာသာ ဥပ္ပဇ္ဇတိ။ တဿ ဧဝံ ဟောတိ – ‘‘ဣဓေဝိမံ စီဝရာသံ ပယိရုပါသိဿ’’န္တိ။ သော တံ စီဝရာသံ ပယိရုပါသတိ။ တဿ သာ စီဝရာသာ ဥပစ္ဆိဇ္ဇတိ။ တဿ ဘိက္ခုနော အာသာဝစ္ဆေဒိကော ကထိနုဒ္ဓါရော။
ဘိက္ခု အတ္ထတကထိနော ကေနစိဒေဝ ကရဏီယေန ပက္ကမတိ အနဓိဋ္ဌိတေန၊ နေဝဿ ဟောတိ – ‘‘ပစ္စေဿ’’န္တိ, န ပနဿ ဟောတိ – ‘‘န ပစ္စေဿ’’န္တိ။ တဿ ဗဟိသီမဂတဿ စီဝရာသာ ဥပ္ပဇ္ဇတိ။ သော တံ စီဝရာသံ ပယိရုပါသတိ။ အနာသာယ လဘတိ, အာသာယ န လဘတိ။ တဿ ဧဝံ ဟောတိ – ‘‘ဣဓေဝိမံ စီဝရံ ကာရေဿံ, န ပစ္စေဿ’’န္တိ။ သော တံ စီဝရံ ကာရေတိ။ တဿ ဘိက္ခုနော နိဋ္ဌာနန္တိကော ကထိနုဒ္ဓါရော။
ဘိက္ခု အတ္ထတကထိနော ကေနစိဒေဝ ကရဏီယေန ပက္ကမတိ အနဓိဋ္ဌိတေန၊ နေဝဿ ဟောတိ – ‘‘ပစ္စေဿ’’န္တိ, န ပနဿ ဟောတိ – ‘‘န ပစ္စေဿ’’န္တိ။ တဿ ဗဟိသီမဂတဿ စီဝရာသာ ဥပ္ပဇ္ဇတိ။ သော တံ စီဝရာသံ ပယိရုပါသတိ။ အနာသာယ လဘတိ, အာသာယ န လဘတိ။ တဿ ဧဝံ ဟောတိ – ‘‘နေဝိမံ စီဝရံ ကာရေဿံ, န ပစ္စေဿ’’န္တိ။ တဿ ဘိက္ခုနော သန္နိဋ္ဌာနန္တိကော ကထိနုဒ္ဓါရော။
ဘိက္ခု အတ္ထတကထိနော ကေနစိဒေဝ ကရဏီယေန ပက္ကမတိ အနဓိဋ္ဌိတေန၊ နေဝဿ ဟောတိ – ‘‘ပစ္စေဿ’’န္တိ, န ပနဿ ဟောတိ – ‘‘န ပစ္စေဿ’’န္တိ။ တဿ ဗဟိသီမဂတဿ စီဝရာသာ ဥပ္ပဇ္ဇတိ။ သော တံ စီဝရာသံ ပယိရုပါသတိ။ အနာသာယ လဘတိ, အာသာယ န လဘတိ။ တဿ ဧဝံ ဟောတိ – ‘‘ဣဓေဝိမံ စီဝရံ ကာရေဿံ, န ပစ္စေဿ’’န္တိ။ သော တံ စီဝရံ ကာရေတိ။ တဿ
(ဝိ၊၃၊၃၆၉။)
တံ စီဝရံ ကယိရမာနံ နဿတိ။ တဿ ဘိက္ခုနော နာသနန္တိကော ကထိနုဒ္ဓါရော။
ဘိက္ခု အတ္ထတကထိနော ကေနစိဒေဝ ကရဏီယေန ပက္ကမတိ အနဓိဋ္ဌိတေန၊ နေဝဿ ဟောတိ – ‘‘ပစ္စေဿ’’န္တိ, န ပနဿ ဟောတိ – ‘‘န ပစ္စေဿ’’န္တိ။ တဿ ဗဟိသီမဂတဿ စီဝရာသာ ဥပ္ပဇ္ဇတိ။ တဿ ဧဝံ ဟောတိ – ‘‘ဣဓေဝိမံ စီဝရာသံ ပယိရုပါသိဿံ, န ပစ္စေဿ’’န္တိ။ သော တံ စီဝရာသံ ပယိရုပါသတိ။ တဿ သာ စီဝရာသာ ဥပစ္ဆိဇ္ဇတိ။ တဿ ဘိက္ခုနော အာသာဝစ္ဆေဒိကော ကထိနုဒ္ဓါရော။
ကရဏီယဒေါဠသကံ နိဋ္ဌိတံ။
၁၉၈။ အပဝိလာယနနဝကံ
မြန်֍ ၃၂၁။ ဘိက္ခု အတ္ထတကထိနော ဒိသံဂမိကော ပက္ကမတိ စီဝရပဋိဝီသံ အပဝိလာယမာနော [အပဝိနယမာနော (သီ။), အပစိနယမာနော (က။)]။ တမေနံ ဒိသင်္ဂတံ ဘိက္ခူ ပုစ္ဆန္တိ – ‘‘ကဟံ တွံ, အာဝုသော, ဝဿံဝုဋ္ဌော, ကတ္ထ စ တေ စီဝရပဋိဝီသော’’တိ? သော ဧဝံ ဝဒေတိ – ‘‘အမုကသ္မိံ အာဝါသေ ဝဿံဝုဋ္ဌောမှိ။ တတ္ထ စ မေ စီဝရပဋိဝီသော’’တိ။ တေ ဧဝံ ဝဒန္တိ – ‘‘ဂစ္ဆာဝုသော, တံ စီဝရံ အာဟရ, မယံ တေ ဣဓ စီဝရံ ကရိဿာမာ’’တိ။ သော တံ အာဝါသံ ဂန္တွာ ဘိက္ခူ ပုစ္ဆတိ – ‘‘ကဟံ မေ, အာဝုသော, စီဝရပဋိဝီသော’’တိ? တေ ဧဝံ ဝဒန္တိ – ‘‘အယံ တေ, အာဝုသော, စီဝရပဋိဝီသော၊ ကဟံ ဂမိဿသီ’’တိ? သော ဧဝံ ဝဒေတိ – ‘‘အမုကံ နာမ [အမုကဉ္စ (က။)] အာဝါသံ ဂမိဿာမိ, တတ္ထ မေ ဘိက္ခူ စီဝရံ ကရိဿန္တီ’’တိ။ တေ ဧဝံ ဝဒန္တိ – ‘‘အလံ, အာဝုသော, မာ အဂမာသိ။ မယံ တေ ဣဓ စီဝရံ ကရိဿာမာ’’တိ။ တဿ ဧဝံ ဟောတိ – ‘‘ဣဓေဝိမံ စီဝရံ ကာရေဿံ, န ပစ္စေဿ’’န္တိ။ သော တံ စီဝရံ ကာရေတိ။ တဿ ဘိက္ခုနော နိဋ္ဌာနန္တိကော ကထိနုဒ္ဓါရော။
ဘိက္ခု အတ္ထတကထိနော ဒိသံဂမိကော ပက္ကမတိ…ပေ… ‘‘နေဝိမံ စီဝရံ ကာရေဿံ, န ပစ္စေဿ’’န္တိ။ တဿ ဘိက္ခုနော သန္နိဋ္ဌာနန္တိကော ကထိနုဒ္ဓါရော။
(ဝိ၊၃၊၃၇၀။)
ဘိက္ခု အတ္ထတကထိနော ဒိသံဂမိကော ပက္ကမတိ…ပေ… ‘‘ဣဓေဝိမံ စီဝရံ ကာရေဿံ, န ပစ္စေဿ’’န္တိ။ သော တံ စီဝရံ ကာရေတိ။ တဿ တံ စီဝရံ ကယိရမာနံ နဿတိ။ တဿ ဘိက္ခုနော နာသနန္တိကော ကထိနုဒ္ဓါရော။
မြန်֍ ၃၂၂။ ဘိက္ခု အတ္ထတကထိနော ဒိသံဂမိကော ပက္ကမတိ စီဝရပဋိဝီသံ အပဝိလာယမာနော။ တမေနံ ဒိသံဂတံ ဘိက္ခူ ပုစ္ဆန္တိ – ‘‘ကဟံ တွံ, အာဝုသော, ဝဿံဝုဋ္ဌော, ကတ္ထ စ တေ စီဝရပဋိဝီသော’’တိ? သော ဧဝံ ဝဒေတိ – ‘‘အမုကသ္မိံ အာဝါသေ ဝဿံဝုဋ္ဌောမှိ, တတ္ထ စ မေ စီဝရပဋိဝီသော’’တိ။ တေ ဧဝံ ဝဒန္တိ – ‘‘ဂစ္ဆာဝုသော, တံ စီဝရံ အာဟရ, မယံ တေ ဣဓ စီဝရံ ကရိဿာမာ’’တိ။ သော တံ အာဝါသံ ဂန္တွာ ဘိက္ခူ ပုစ္ဆတိ – ‘‘ကဟံ မေ, အာဝုသော, စီဝရပဋိဝီသော’’တိ? တေ ဧဝံ ဝဒန္တိ – ‘‘အယံ တေ, အာဝုသော, စီဝရပဋိဝီသော’’တိ။ သော တံ စီဝရံ အာဒါယ တံ အာဝါသံ ဂစ္ဆတိ။ တမေနံ အန္တရာမဂ္ဂေ ဘိက္ခူ ပုစ္ဆန္တိ – ‘‘အာဝုသော, ကဟံ ဂမိဿသီ’’တိ? သော ဧဝံ ဝဒေတိ – ‘‘အမုကံ နာမ အာဝါသံ ဂမိဿာမိ, တတ္ထ မေ ဘိက္ခူ စီဝရံ ကရိဿန္တီ’’တိ။ တေ ဧဝံ ဝဒန္တိ – ‘‘အလံ, အာဝုသော, မာ အဂမာသိ, မယံ တေ ဣဓ စီဝရံ ကရိဿာမာ’’တိ။ တဿ ဧဝံ ဟောတိ – ‘‘ဣဓေဝိမံ စီဝရံ ကာရေဿံ န ပစ္စေဿ’’န္တိ။ သော တံ စီဝရံ ကာရေတိ။ တဿ ဘိက္ခုနော နိဋ္ဌာနန္တိကော ကထိနုဒ္ဓါရော။
ဘိက္ခု အတ္ထတကထိနော ဒိသံဂမိကော ပက္ကမတိ စီဝရပဋိဝီသံ အပဝိလာယမာနော။ တမေနံ ဒိသံဂတံ ဘိက္ခူ ပုစ္ဆန္တိ – ‘‘ကဟံ တွံ, အာဝုသော, ဝဿံဝုဋ္ဌော, ကတ္ထ စ တေ စီဝရပဋိဝီသော’’တိ? သော ဧဝံ ဝဒေတိ – ‘‘အမုကသ္မိံ အာဝါသေ ဝဿံဝုဋ္ဌောမှိ, တတ္ထ စ မေ စီဝရပဋိဝီသော’’တိ။ တေ ဧဝံ ဝဒန္တိ – ‘‘ဂစ္ဆာဝုသော, တံ စီဝရံ အာဟရ, မယံ တေ ဣဓ စီဝရံ ကရိဿာမာ’’တိ။ သော တံ အာဝါသံ ဂန္တွာ ဘိက္ခူ ပုစ္ဆတိ – ‘‘ကဟံ မေ, အာဝုသော, စီဝရပဋိဝီသော’’တိ? တေ ဧဝံ ဝဒန္တိ – ‘‘အယံ တေ, အာဝုသော, စီဝရပဋိဝီသော’’တိ။ သော တံ စီဝရံ အာဒါယ တံ အာဝါသံ ဂစ္ဆတိ။ တမေနံ အန္တရာမဂ္ဂေ ဘိက္ခူ ပုစ္ဆန္တိ – ‘‘အာဝုသော, ကဟံ ဂမိဿသီ’’တိ? သော ဧဝံ ဝဒေတိ – ‘‘အမုကံ နာမ အာဝါသံ ဂမိဿာမိ, တတ္ထ မေ ဘိက္ခူ စီဝရံ ကရိဿန္တီ’’တိ။ တေ ဧဝံ ဝဒန္တိ – ‘‘အလံ, အာဝုသော, မာ အဂမာသိ, မယံ တေ ဣဓ စီဝရံ ကရိဿာမာ’’တိ။ တဿ ဧဝံ ဟောတိ – ‘‘နေဝိမံ စီဝရံ ကာရေဿံ, န ပစ္စေဿ’’န္တိ။ တဿ ဘိက္ခုနော သန္နိဋ္ဌာနန္တိကော ကထိနုဒ္ဓါရော။
(ဝိ၊၃၊၃၇၁။)
ဘိက္ခု အတ္ထတကထိနော ဒိသံဂမိကော ပက္ကမတိ…ပေ… ‘‘ဣဓေဝိမံ စီဝရံ ကာရေဿံ, န ပစ္စေဿ’’န္တိ။ သော တံ စီဝရံ ကာရေတိ။ တဿ တံ စီဝရံ ကယိရမာနံ နဿတိ။ တဿ ဘိက္ခုနော နာသနန္တိကော ကထိနုဒ္ဓါရော။
မြန်֍ ၃၂၃။ ဘိက္ခု အတ္ထတကထိနော ဒိသံဂမိကော ပက္ကမတိ စီဝရပဋိဝီသံ အပဝိလာယမာနော။ တမေနံ ဒိသံဂတံ ဘိက္ခူ ပုစ္ဆန္တိ – ‘‘ကဟံ တွံ, အာဝုသော, ဝဿံဝုဋ္ဌော, ကတ္ထ စ တေ စီဝရပဋိဝီသော’’တိ? သော ဧဝံ ဝဒေတိ – ‘‘အမုကသ္မိံ အာဝါသေ ဝဿံဝုဋ္ဌောမှိ, တတ္ထ စ မေ စီဝရပဋိဝီသော’’တိ။ တေ ဧဝံ ဝဒန္တိ – ‘‘ဂစ္ဆာဝုသော, တံ စီဝရံ အာဟရ, မယံ တေ ဣဓ စီဝရံ ကရိဿာမာ’’တိ။ သော တံ အာဝါသံ ဂန္တွာ ဘိက္ခူ ပုစ္ဆတိ – ‘‘ကဟံ မေ, အာဝုသော, စီဝရပဋိဝီသော’’တိ? တေ ဧဝံ ဝဒန္တိ – ‘‘အယံ တေ, အာဝုသော, စီဝရပဋိဝီသော’’တိ။ သော တံ စီဝရံ အာဒါယ တံ အာဝါသံ ဂစ္ဆတိ။ တဿ တံ အာဝါသံ ဂတဿ ဧဝံ ဟောတိ – ‘‘ဣဓေဝိမံ စီဝရံ ကာရေဿံ, န ပစ္စေဿ’’န္တိ။ သော တံ စီဝရံ ကာရေတိ။ တဿ ဘိက္ခုနော နိဋ္ဌာနန္တိကော ကထိနုဒ္ဓါရော။
ဘိက္ခု အတ္ထတကထိနော ဒိသံဂမိကော ပက္ကမတိ…ပေ… ‘‘နေဝိမံ စီဝရံ ကာရေဿံ, န ပစ္စေဿ’’န္တိ။ တဿ ဘိက္ခုနော သန္နိဋ္ဌာနန္တိကော ကထိနုဒ္ဓါရော။
ဘိက္ခု အတ္ထတကထိနော ဒိသံဂမိကော ပက္ကမတိ…ပေ… ‘‘ဣဓေဝိမံ စီဝရံ ကာရေဿံ, န ပစ္စေဿ’’န္တိ။ သော တံ စီဝရံ ကာရေတိ။ တဿ တံ စီဝရံ ကယိရမာနံ နဿတိ။ တဿ ဘိက္ခုနော နာသနန္တိကော ကထိနုဒ္ဓါရော။
အပဝိလာယနနဝကံ နိဋ္ဌိတံ။
၁၉၉။ ဖာသုဝိဟာရပဉ္စကံ
မြန်֍ ၃၂၄။ ဘိက္ခု အတ္ထတကထိနော ဖာသုဝိဟာရိကော စီဝရံ အာဒါယ ပက္ကမတိ – ‘‘အမုကံ နာမ အာဝါသံ ဂမိဿာမိ၊ တတ္ထ မေ ဖာသု ဘဝိဿတိ ဝသိဿာမိ, နော စေ မေ ဖာသု ဘဝိဿတိ, အမုကံ နာမ အာဝါသံ ဂမိဿာမိ၊ တတ္ထ မေ ဖာသု ဘဝိဿတိ ဝသိဿာမိ, နော စေ မေ ဖာသု ဘဝိဿတိ, အမုကံ နာမ အာဝါသံ ဂမိဿာမိ၊ တတ္ထ မေ ဖာသု
(ဝိ၊၃၊၃၇၂။)
ဘဝိဿတိ ဝသိဿာမိ, နော စေ မေ ဖာသု ဘဝိဿတိ, ပစ္စေဿ’’န္တိ။ တဿ ဗဟိသီမဂတဿ ဧဝံ ဟောတိ – ‘‘ဣဓေဝိမံ စီဝရံ ကာရေဿံ, န ပစ္စေဿ’’န္တိ။ သော တံ စီဝရံ ကာရေတိ။ တဿ ဘိက္ခုနော နိဋ္ဌာနန္တိကော ကထိနုဒ္ဓါရော။
ဘိက္ခု အတ္ထတကထိနော ဖာသုဝိဟာရိကော စီဝရံ အာဒါယ ပက္ကမတိ – ‘‘အမုကံ နာမ အာဝါသံ ဂမိဿာမိ၊ တတ္ထ မေ ဖာသု ဘဝိဿတိ ဝသိဿာမိ, နော စေ မေ ဖာသု ဘဝိဿတိ, အမုကံ နာမ အာဝါသံ ဂမိဿာမိ၊ တတ္ထ မေ ဖာသု ဘဝိဿတိ ဝသိဿာမိ, နော စေ မေ ဖာသု ဘဝိဿတိ, အမုကံ နာမ အာဝါသံ ဂမိဿာမိ၊ တတ္ထ မေ ဖာသု ဘဝိဿတိ ဝသိဿာမိ, နော စေ မေ ဖာသု ဘဝိဿတိ, ပစ္စေဿ’’န္တိ။ တဿ ဗဟိသီမဂတဿ ဧဝံ ဟောတိ – ‘‘နေဝိမံ စီဝရံ ကာရေဿံ, န ပစ္စေဿ’’န္တိ။ တဿ ဘိက္ခုနော သန္နိဋ္ဌာနန္တိကော ကထိနုဒ္ဓါရော။
ဘိက္ခု အတ္ထတကထိနော ဖာသုဝိဟာရိကော စီဝရံ အာဒါယ ပက္ကမတိ – ‘‘အမုကံ နာမ အာဝါသံ ဂမိဿာမိ၊ တတ္ထ မေ ဖာသု ဘဝိဿတိ ဝသိဿာမိ, နော စေ မေ ဖာသု ဘဝိဿတိ, အမုကံ နာမ အာဝါသံ ဂမိဿာမိ၊ တတ္ထ မေ ဖာသု ဘဝိဿတိ ဝသိဿာမိ, နော စေ မေ ဖာသု ဘဝိဿတိ, အမုကံ နာမ အာဝါသံ ဂမိဿာမိ၊ တတ္ထ မေ ဖာသု ဘဝိဿတိ ဝသိဿာမိ, နော စေ မေ ဖာသု ဘဝိဿတိ, ပစ္စေဿ’’န္တိ။ တဿ ဗဟိသီမဂတဿ ဧဝံ ဟောတိ – ‘‘ဣဓေဝိမံ စီဝရံ ကာရေဿံ, န ပစ္စေဿ’’န္တိ။ သော တံ စီဝရံ ကာရေတိ။ တဿ တံ စီဝရံ ကယိရမာနံ နဿတိ။ တဿ ဘိက္ခုနော နာသနန္တိကော ကထိနုဒ္ဓါရော။
ဘိက္ခု အတ္ထတကထိနော ဖာသုဝိဟာရိကော စီဝရံ အာဒါယ ပက္ကမတိ – ‘‘အမုကံ နာမ အာဝါသံ ဂမိဿာမိ၊ တတ္ထ မေ ဖာသု ဘဝိဿတိ ဝသိဿာမိ, နော စေ မေ ဖာသု ဘဝိဿတိ, အမုကံ နာမ အာဝါသံ ဂမိဿာမိ၊ တတ္ထ မေ ဖာသု ဘဝိဿတိ ဝသိဿာမိ, နော စေ မေ ဖာသု ဘဝိဿတိ, အမုကံ နာမ အာဝါသံ ဂမိဿာမိ၊ တတ္ထ မေ ဖာသု ဘဝိဿတိ ဝသိဿာမိ, နော စေ မေ ဖာသု ဘဝိဿတိ, ပစ္စေဿ’’န္တိ။ သော ဗဟိသီမဂတော တံ စီဝရံ ကာရေတိ။ သော ကတစီဝရော – ‘‘ပစ္စေဿံ ပစ္စေဿ’’န္တိ ဗဟိဒ္ဓါ ကထိနုဒ္ဓါရံ ဝီတိနာမေတိ။ တဿ ဘိက္ခုနော သီမာတိက္ကန္တိကော ကထိနုဒ္ဓါရော။
(ဝိ၊၃၊၃၇၃။)
ဘိက္ခု အတ္ထတကထိနော ဖာသုဝိဟာရိကော စီဝရံ အာဒါယ ပက္ကမတိ – ‘‘အမုကံ နာမ အာဝါသံ ဂမိဿာမိ၊ တတ္ထ မေ ဖာသု ဘဝိဿတိ ဝသိဿာမိ, နော စေ မေ ဖာသု ဘဝိဿတိ, အမုကံ နာမ အာဝါသံ ဂမိဿာမိ၊ တတ္ထ မေ ဖာသု ဘဝိဿတိ ဝသိဿာမိ, နော စေ မေ ဖာသု ဘဝိဿတိ, အမုကံ နာမ အာဝါသံ ဂမိဿာမိ၊ တတ္ထ မေ ဖာသု ဘဝိဿတိ ဝသိဿာမိ, နော စေ မေ ဖာသု ဘဝိဿတိ, ပစ္စေဿ’’န္တိ။ သော ဗဟိသီမဂတော တံ စီဝရံ ကာရေတိ။ သော ကတစီဝရော ‘‘ပစ္စေဿံ ပစ္စေဿ’’န္တိ သမ္ဘုဏာတိ ကထိနုဒ္ဓါရံ။ တဿ ဘိက္ခုနော သဟ ဘိက္ခူဟိ ကထိနုဒ္ဓါရော။
ဖာသုဝိဟာရပဉ္စကံ နိဋ္ဌိတံ။
၂၀၀။ ပလိဗောဓာပလိဗောဓကထာ
မြန်֍ ၃၂၅။ ဒွေမေ, ဘိက္ခဝေ, ကထိနဿ ပလိဗောဓာ, ဒွေ အပလိဗောဓာ။ ကတမေ စ, ဘိက္ခဝေ, ဒွေ ကထိနဿ ပလိဗောဓာ? အာဝါသပလိဗောဓော စ စီဝရပလိဗောဓော စ။ ကထဉ္စ, ဘိက္ခဝေ, အာဝါသပလိဗောဓော ဟောတိ? ဣဓ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု ဝသတိ ဝါ တသ္မိံ အာဝါသေ, သာပေက္ခော ဝါ ပက္ကမတိ ‘‘ပစ္စေဿ’’န္တိ။ ဧဝံ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, အာဝါသပလိဗောဓော ဟောတိ။ ကထဉ္စ, ဘိက္ခဝေ, စီဝရပလိဗောဓော ဟောတိ? ဣဓ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနော စီဝရံ အကတံ ဝါ ဟောတိ ဝိပ္ပကတံ ဝါ, စီဝရာသာ ဝါ အနုပစ္ဆိန္နာ။ ဧဝံ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, စီဝရပလိဗောဓော ဟောတိ။ ဣမေ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဒွေ ကထိနဿ ပလိဗောဓာ။
ကတမေ စ, ဘိက္ခဝေ, ဒွေ ကထိနဿ အပလိဗောဓာ? အာဝါသအပလိဗောဓော စ စီဝရအပလိဗောဓော စ။ ကထဉ္စ, ဘိက္ခဝေ, အာဝါသအပလိဗောဓော ဟောတိ? ဣဓ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု ပက္ကမတိ တမှာ အာဝါသာ စတ္တေန ဝန္တေန မုတ္တေန အနပေက္ခော [အနပေက္ခေန (က။)] ‘‘န ပစ္စေဿ’’န္တိ။ ဧဝံ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, အာဝါသအပလိဗောဓော ဟောတိ။ ကထဉ္စ, ဘိက္ခဝေ, စီဝရအပလိဗောဓော ဟောတိ? ဣဓ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနော စီဝရံ ကတံ ဝါ ဟောတိ, နဋ္ဌံ ဝါ ဝိနဋ္ဌံ ဝါ
(ဝိ၊၃၊၃၇၄။)
ဒဍ္ဎံ ဝါ, စီဝရာသာ ဝါ ဥပစ္ဆိန္နာ။ ဧဝံ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, စီဝရအပလိဗောဓော ဟောတိ။ ဣမေ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဒွေ ကထိနဿ အပလိဗောဓာတိ။
ပလိဗောဓာပလိဗောဓကထာ နိဋ္ဌိတာ။
ကထိနက္ခန္ဓကော နိဋ္ဌိတော သတ္တမော။
၂၀၁။ တဿုဒ္ဒါနံ
တိံသ ပါဝေယျကာ ဘိက္ခူ, သာကေတုက္ကဏ္ဌိတာ ဝသုံ၊
ဝဿံဝုဋ္ဌောကပုဏ္ဏေဟိ, အဂမုံ ဇိနဒဿနံ။
ဣဒံ ဝတ္ထု ကထိနဿ, ကပ္ပိဿန္တိ စ ပဉ္စကာ၊
အနာမန္တာ အသမာစာရာ, တထေဝ ဂဏဘောဇနံ။
ယာဝဒတ္ထဉ္စ ဥပ္ပါဒေါ, အတ္ထတာနံ ဘဝိဿတိ၊
ဉတ္တိ ဧဝတ္ထတဉ္စေဝ, ဧဝဉ္စေဝ အနတ္ထတံ။
ဥလ္လိခိ ဓောဝနာ စေဝ, ဝိစာရဏဉ္စ ဆေဒနံ၊
ဗန္ဓနော ဝဋ္ဋိ ကဏ္ဍုသ, ဒဠှီကမ္မာနုဝါတိကာ။
ပရိဘဏ္ဍံ ဩဝဒ္ဓေယျံ, မဒ္ဒနာ နိမိတ္တံ ကထာ၊
ကုက္ကု သန္နိဓိ နိဿဂ္ဂိ, န ကပ္ပညတြ တေ တယော။
အညတြ ပဉ္စာတိရေကေ, သဉ္ဆိန္နေန သမဏ္ဍလီ၊
နာညတြ ပုဂ္ဂလာ သမ္မာ, နိဿီမဋ္ဌောနုမောဒတိ။
ကထိနာနတ္ထတံ ဟောတိ, ဧဝံ ဗုဒ္ဓေန ဒေသိတံ၊
အဟတာကပ္ပပိလောတိ, ပံသု ပါပဏိကာယ စ။
အနိမိတ္တာပရိကထာ, အကုက္ကု စ အသန္နိဓိ၊
အနိဿဂ္ဂိ ကပ္ပကတေ, တထာ တိစီဝရေန စ။
ပဉ္စကေ ဝါတိရေကေ ဝါ, ဆိန္နေ သမဏ္ဍလီကတေ၊
ပုဂ္ဂလဿတ္ထာရာ သမ္မာ, သီမဋ္ဌော အနုမောဒတိ။
ဧဝံ ကထိနတ္ထရဏံ, ဥဗ္ဘာရဿဋ္ဌမာတိကာ၊
ပက္ကမနန္တိ နိဋ္ဌာနံ, သန္နိဋ္ဌာနဉ္စ နာသနံ။
(ဝိ၊၃၊၃၇၅။)
သဝနံ အာသာဝစ္ဆေဒိ, သီမာ သဟုဗ္ဘာရဋ္ဌမီ၊
ကတစီဝရမာဒါယ, ‘‘န ပစ္စေဿ’’န္တိ ဂစ္ဆတိ။
တဿ တံ ကထိနုဒ္ဓါရာ,ဧ ဟောတိ ပက္ကမနန္တိကော၊
အာဒါယ စီဝရံ ယာတိ, နိဿီမေ ဣဒံ စိန္တယိ။
‘‘ကာရေဿံ န ပစ္စေဿ’’န္တိ, နိဋ္ဌာနေ ကထိနုဒ္ဓါရော၊
အာဒါယ နိဿီမံ နေဝ, ‘‘န ပစ္စေဿ’’န္တိ မာနသော။
တဿ တံ ကထိနုဒ္ဓါရော, သန္နိဋ္ဌာနန္တိကော ဘဝေ၊
အာဒါယ စီဝရံ ယာတိ, နိဿီမေ ဣဒံ စိန္တယိ။
‘‘ကာရေဿံ န ပစ္စေဿ’’န္တိ, ကယိရံ တဿ နဿတိ၊
တဿ တံ ကထိနုဒ္ဓါရော, ဘဝတိ နာသနန္တိကော။
အာဒါယ ယာတိ ‘‘ပစ္စေဿံ’’, ဗဟိ ကာရေတိ စီဝရံ၊
ကတစီဝရော သုဏာတိ, ဥဗ္ဘတံ ကထိနံ တဟိံ။
တဿ တံ ကထိနုဒ္ဓါရော, ဘဝတိ သဝနန္တိကော၊
အာဒါယ ယာတိ ‘‘ပစ္စေဿံ’’, ဗဟိ ကာရေတိ စီဝရံ။
ကတစီဝရော ဗဟိဒ္ဓါ, နာမေတိ ကထိနုဒ္ဓါရံ၊
တဿ တံ ကထိနုဒ္ဓါရော, သီမာတိက္ကန္တိကော ဘဝေ။
အာဒါယ ယာတိ ‘‘ပစ္စေဿံ’’, ဗဟိ ကာရေတိ စီဝရံ၊
ကတစီဝရော ပစ္စေဿံ, သမ္ဘောတိ ကထိနုဒ္ဓါရံ။
တဿ တံ ကထိနုဒ္ဓါရော, သဟ ဘိက္ခူဟိ ဇာယတိ၊
အာဒါယ စ သမာဒါယ, သတ္တ-သတ္တဝိဓာ ဂတိ။
ပက္ကမနန္တိကာ နတ္ထိ, ဆက္ကေ ဝိပ္ပကတေ [ဆဋ္ဌေ ဝိပ္ပကတာ (သီ။), ဆစ္စာ ဝိပ္ပကထာ (က။)] ဂတိ၊
အာဒါယ နိဿီမဂတံ, ကာရေဿံ ဣတိ ဇာယတိ။
နိဋ္ဌာနံ သန္နိဋ္ဌာနဉ္စ, နာသနဉ္စ ဣမေ တယော၊
အာဒါယ ‘‘န ပစ္စေဿ’’န္တိ, ဗဟိသီမေ ကရောမိတိ။
နိဋ္ဌာနံ သန္နိဋ္ဌာနမ္ပိ, နာသနမ္ပိ ဣဒံ တယော၊
အနဓိဋ္ဌိတေန နေဝဿ, ဟေဋ္ဌာ တီဏိ နယာဝိဓိ။
(ဝိ၊၃၊၃၇၆။)
အာဒါယ ယာတိ ပစ္စေဿံ, ဗဟိသီမေ ကရောမိတိ၊
‘‘န ပစ္စေဿ’’န္တိ ကာရေတိ, နိဋ္ဌာနေ ကထိနုဒ္ဓါရော။
သန္နိဋ္ဌာနံ နာသနဉ္စ, သဝနသီမာတိက္ကမာ၊
သဟ ဘိက္ခူဟိ ဇာယေထ, ဧဝံ ပန္နရသံ ဂတိ။
သမာဒါယ ဝိပ္ပကတာ, သမာဒါယ ပုနာ တထာ၊
ဣမေ တေ စတုရော ဝါရာ, သဗ္ဗေ ပန္နရသဝိဓိ။
အနာသာယ စ အာသာယ, ကရဏီယော စ တေ တယော၊
နယတော တံ ဝိဇာနေယျ, တယော ဒွါဒသ ဒွါဒသ။
အပဝိလာနာ နဝေတ္ထ [အပဝိလာယမာနေဝ (သျာ။), အပဝိနာ နဝ စေတ္ထ (သီ။)], ဖာသု ပဉ္စဝိဓာ တဟိံ၊
ပလိဗောဓာပလိဗောဓာ, ဥဒ္ဒါနံ နယတော ကတန္တိ။
ဣမမှိ ခန္ဓကေ ဝတ္ထူ ဒေါဠသကပေယျာလမုခါနိ ဧကသတံ အဋ္ဌာရသ။
ကထိနက္ခန္ဓကော နိဋ္ဌိတော။
(ဝိ၊၃၊၃၇၇။)
၈။ စီဝရက္ခန္ဓကော
၂၀၂။ ဇီဝကဝတ္ထု
မြန်֍ ၃၂၆။ တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ ရာဇဂဟေ ဝိဟရတိ ဝေဠုဝနေ ကလန္ဒကနိဝါပေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဝေသာလီ ဣဒ္ဓါ စေဝ ဟောတိ ဖိတာ [ဖီတာ (ဗဟူသု)] စ ဗဟုဇနာ စ အာကိဏ္ဏမနုဿာ စ သုဘိက္ခာ စ၊ သတ္တ စ ပါသာဒသဟဿာနိ သတ္တ စ ပါသာဒသတာနိ သတ္တ စ ပါသာဒါ၊ သတ္တ စ ကူဋာဂါရသဟဿာနိ သတ္တ စ ကူဋာဂါရသတာနိ သတ္တ စ ကူဋာဂါရာနိ၊ သတ္တ စ အာရာမသဟဿာနိ သတ္တ စ အာရာမသတာနိ သတ္တ စ အာရာမာ၊ သတ္တ စ ပေါက္ခရဏီသဟဿာနိ သတ္တ စ ပေါက္ခရဏီသတာနိ သတ္တ စ ပေါက္ခရဏိယော၊ အမ္ဗပါလီ စ ဂဏိကာ အဘိရူပါ ဟောတိ ဒဿနီယာ ပါသာဒိကာ ပရမာယ ဝဏ္ဏပေါက္ခရတာယ သမန္နာဂတာ, ပဒက္ခိဏာ [ပဒက္ခာ (သျာ။)] နစ္စေ စ ဂီတေ စ ဝါဒိတေ စ, အဘိသဋာ အတ္ထိကာနံ အတ္ထိကာနံ မနုဿာနံ ပညာသာယ စ ရတ္တိံ ဂစ္ဆတိ၊ တာယ စ ဝေသာလီ ဘိယျောသောမတ္တာယ ဥပသောဘတိ။ အထ ခေါ ရာဇဂဟကော နေဂမော ဝေသာလိံ အဂမာသိ ကေနစိဒေဝ ကရဏီယေန။ အဒ္ဒသာ ခေါ ရာဇဂဟကော နေဂမော ဝေသာလိံ ဣဒ္ဓဉ္စေဝ ဖိတဉ္စ ဗဟုဇနဉ္စ အာကိဏ္ဏမနုဿဉ္စ သုဘိက္ခဉ္စ၊ သတ္တ စ ပါသာဒသဟဿာနိ သတ္တ စ ပါသာဒသတာနိ သတ္တ စ ပါသာဒေ၊ သတ္တ စ ကူဋာဂါရသဟဿာနိ သတ္တ စ ကူဋာဂါရသတာနိ သတ္တ စ ကူဋာဂါရာနိ၊ သတ္တ စ အာရာမသဟဿာနိ သတ္တ စ အာရာမသတာနိ သတ္တ စ အာရာမေ၊ သတ္တ စ ပေါက္ခရဏီသဟဿာနိ သတ္တ စ ပေါက္ခရဏီသတာနိ သတ္တ စ ပေါက္ခရဏိယော၊ အမ္ဗပါလိဉ္စ ဂဏိကံ အဘိရူပံ ဒဿနီယံ ပါသာဒိကံ ပရမာယ ဝဏ္ဏပေါက္ခရတာယ သမန္နာဂတံ, ပဒက္ခိဏံ [ပဒက္ခံ (သျာ။)] နစ္စေ စ ဂီတေ စ ဝါဒိတေ စ, အဘိသဋံ အတ္ထိကာနံ အတ္ထိကာနံ မနုဿာနံ ပညာသာယ စ ရတ္တိံ ဂစ္ဆန္တိံ, တာယ စ ဝေသာလိံ ဘိယျောသောမတ္တာယ ဥပသောဘန္တိံ။
မြန်֍ ၃၂၇။ အထ ခေါ ရာဇဂဟကော နေဂမော ဝေသာလိယံ တံ ကရဏီယံ တီရေတွာ ပုနဒေဝ ရာဇဂဟံ ပစ္စာဂဉ္ဆိ။ ယေန ရာဇာ မာဂဓော သေနိယော ဗိမ္ဗိသာရော တေနုပသင်္ကမိ, ဥပသင်္ကမိတွာ ရာဇာနံ မာဂဓံ သေနိယံ
(ဝိ၊၃၊၃၇၈။)
ဗိမ္ဗိသာရံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ဝေသာလီ, ဒေဝ, ဣဒ္ဓါ စေဝ ဖိတာ စ ဗဟုဇနာ စ အာကိဏ္ဏမနုဿာ စ သုဘိက္ခာ စ၊ သတ္တ စ ပါသာဒသဟဿာနိ…ပေ… တာယ စ ဝေသာလီ ဘိယျောသောမတ္တာယ ဥပသောဘတိ။ သာဓု, ဒေဝ, မယမ္ပိ ဂဏိကံ ဝုဋ္ဌာပေဿာမာ’’တိ [ဝုဋ္ဌာပေယျာမ (က။)]။ ‘‘တေန ဟိ, ဘဏေ, တာဒိသိံ ကုမာရိံ ဇာနာထ ယံ တုမှေ ဂဏိကံ ဝုဋ္ဌာပေယျာထာ’’တိ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ရာဇဂဟေ သာလဝတီ နာမ ကုမာရီ အဘိရူပါ ဟောတိ ဒဿနီယာ ပါသာဒိကာ ပရမာယ ဝဏ္ဏပေါက္ခရတာယ သမန္နာဂတာ။ အထ ခေါ ရာဇဂဟကော နေဂမော သာလဝတိံ ကုမာရိံ ဂဏိကံ ဝုဋ္ဌာပေသိ။ အထ ခေါ သာလဝတီ ဂဏိကာ နစိရဿေဝ ပဒက္ခိဏာ အဟောသိ နစ္စေ စ ဂီတေ စ ဝါဒိတေ စ, အဘိသဋာ အတ္ထိကာနံ အတ္ထိကာနံ မနုဿာနံ ပဋိသတေန စ ရတ္တိံ ဂစ္ဆတိ။ အထ ခေါ သာလဝတီ ဂဏိကာ နစိရဿေဝ ဂဗ္ဘိနီ အဟောသိ။ အထ ခေါ သာလဝတိယာ ဂဏိကာယ ဧတဒဟောသိ – ‘‘ဣတ္ထီ ခေါ ဂဗ္ဘိနီ ပုရိသာနံ အမနာပါ။ သစေ မံ ကောစိ ဇာနိဿတိ သာလဝတီ ဂဏိကာ ဂဗ္ဘိနီတိ, သဗ္ဗော မေ သက္ကာရော ဘဉ္ဇိဿတိ [ ပရိဟာယိဿတိ (သီ။ သျာ။)]။ ယံနူနာဟံ ဂိလာနံ ပဋိဝေဒေယျ’’န္တိ။ အထ ခေါ သာလဝတီ ဂဏိကာ ဒေါဝါရိကံ အာဏာပေသိ – ‘‘မာ, ဘဏေ ဒေါဝါရိက, ကောစိ ပုရိသော ပါဝိသိ။ ယော စ မံ ပုစ္ဆတိ, ‘ဂိလာနာ’တိ ပဋိဝေဒေဟီ’’တိ။ ‘‘ဧဝံ, အယျေ’’တိ ခေါ သော ဒေါဝါရိကော သာလဝတိယာ ဂဏိကာယ ပစ္စဿောသိ။ အထ ခေါ သာလဝတီ ဂဏိကာ တဿ ဂဗ္ဘဿ ပရိပါကမနွာယ ပုတ္တံ ဝိဇာယိ။ အထ ခေါ သာလဝတီ ဂဏိကာ ဒါသိံ အာဏာပေသိ – ‘‘ဟန္ဒ, ဇေ, ဣမံ ဒါရကံ ကတ္တရသုပ္ပေ ပက္ခိပိတွာ နီဟရိတွာ သင်္ကာရကူဋေ ဆဍ္ဍေဟီ’’တိ။ ‘‘ဧဝံ, အယျေ’’တိ ခေါ သာ ဒါသီ သာလဝတိယာ ဂဏိကာယ ပဋိဿုတွာ တံ ဒါရကံ ကတ္တရသုပ္ပေ ပက္ခိပိတွာ နီဟရိတွာ သင်္ကာရကူဋေ ဆဍ္ဍေသိ။
မြန်֍ ၃၂၈။ တေန ခေါ ပန သမယေန အဘယော နာမ ရာဇကုမာရော ကာလဿေဝ ရာဇုပဋ္ဌာနံ ဂစ္ဆန္တော အဒ္ဒသ တံ ဒါရကံ ကာကေဟိ သမ္ပရိကိဏ္ဏံ, ဒိသွာန မနုဿေ ပုစ္ဆိ – ‘‘ကိံ ဧတံ, ဘဏေ, ကာကေဟိ သမ္ပရိကိဏ္ဏ’’န္တိ? ‘‘ဒါရကော, ဒေဝါ’’တိ။ ‘‘ဇီဝတိ, ဘဏေ’’တိ? ‘‘ဇီဝတိ, ဒေဝါ’’တိ။ ‘‘တေန ဟိ, ဘဏေ, တံ ဒါရကံ အမှာကံ အန္တေပုရံ နေတွာ ဓာတီနံ ဒေထ ပေါသေတု’’န္တိ။ ‘‘ဧဝံ, ဒေဝါ’’တိ ခေါ တေ မနုဿာ အဘယဿ ရာဇကုမာရဿ ပဋိဿုတွာ
(ဝိ၊၃၊၃၇၉။)
တံ ဒါရကံ အဘယဿ ရာဇကုမာရဿ အန္တေပုရံ နေတွာ ဓာတီနံ အဒံသု – ‘‘ပေါသေထာ’’တိ။ တဿ ဇီဝတီတိ ‘ဇီဝကော’တိ နာမံ အကံသု။ ကုမာရေန ပေါသာပိတောတိ ‘ကောမာရဘစ္စော’တိ နာမံ အကံသု။ အထ ခေါ ဇီဝကော ကောမာရဘစ္စော နစိရဿေဝ ဝိညုတံ ပါပုဏိ။ အထ ခေါ ဇီဝကော ကောမာရဘစ္စော ယေန အဘယော ရာဇကုမာရော တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ အဘယံ ရာဇကုမာရံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ကာ မေ, ဒေဝ, မာတာ, ကော ပိတာ’’တိ? ‘‘အဟမ္ပိ ခေါ တေ, ဘဏေ ဇီဝက, မာတရံ န ဇာနာမိ၊ အပိ စာဟံ တေ ပိတာ၊ မယာသိ [မယာပိ (က။)] ပေါသာပိတော’’တိ။ အထ ခေါ ဇီဝကဿ ကောမာရဘစ္စဿ ဧတဒဟောသိ – ‘‘ဣမာနိ ခေါ ရာဇကုလာနိ န သုကရာနိ အသိပ္ပေန ဥပဇီဝိတုံ။ ယံနူနာဟံ သိပ္ပံ သိက္ခေယျ’’န္တိ။
မြန်֍ ၃၂၉။ တေန ခေါ ပန သမယေန တက္ကသိလာယံ [တက္ကသီလာယံ (က။)] ဒိသာပါမောက္ခော ဝေဇ္ဇော ပဋိဝသတိ။ အထ ခေါ ဇီဝကော ကောမာရဘစ္စော အဘယံ ရာဇကုမာရံ အနာပုစ္ဆာ ယေန တက္ကသိလာ တေန ပက္ကာမိ။ အနုပုဗ္ဗေန ယေန တက္ကသိလာ, ယေန ဝေဇ္ဇော တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ တံ ဝေဇ္ဇံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ဣစ္ဆာမဟံ, အာစရိယ, သိပ္ပံ သိက္ခိတု’’န္တိ။ ‘‘တေန ဟိ, ဘဏေ ဇီဝက, သိက္ခဿူ’’တိ။ အထ ခေါ ဇီဝကော ကောမာရဘစ္စော ဗဟုဉ္စ ဂဏှာတိ လဟုဉ္စ ဂဏှာတိ သုဋ္ဌု စ ဥပဓာရေတိ, ဂဟိတဉ္စဿ န သမ္မုဿတိ [န ပမုဿတိ (သီ။ သျာ။)]။ အထ ခေါ ဇီဝကဿ ကောမာရဘစ္စဿ သတ္တန္နံ ဝဿာနံ အစ္စယေန ဧတဒဟောသိ – ‘‘အဟံ, ခေါ ဗဟုဉ္စ ဂဏှာမိ လဟုဉ္စ ဂဏှာမိ သုဋ္ဌု စ ဥပဓာရေမိ, ဂဟိတဉ္စ မေ န သမ္မုဿတိ, သတ္တ စ မေ ဝဿာနိ အဓီယန္တဿ, နယိမဿ သိပ္ပဿ အန္တော ပညာယတိ။ ကဒါ ဣမဿ သိပ္ပဿ အန္တော ပညာယိဿတီ’’တိ။ အထ ခေါ ဇီဝကော ကောမာရဘစ္စော ယေန သော ဝေဇ္ဇော တေနုပသင်္ကမိ, ဥပသင်္ကမိတွာ တံ ဝေဇ္ဇံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘အဟံ ခေါ, အာစရိယ, ဗဟုဉ္စ ဂဏှာမိ လဟုဉ္စ ဂဏှာမိ သုဋ္ဌု စ ဥပဓာရေမိ, ဂဟိတဉ္စ မေ န သမ္မုဿတိ, သတ္တ စ မေ ဝဿာနိ အဓီယန္တဿ, နယိမဿ သိပ္ပဿ အန္တော ပညာယတိ။ ကဒါ ဣမဿ သိပ္ပဿ အန္တော ပညာယိဿတီ’’တိ? ‘‘တေန ဟိ, ဘဏေ ဇီဝက, ခဏိတ္တိံ အာဒါယ တက္ကသိလာယ သမန္တာ ယောဇနံ အာဟိဏ္ဍိတွာ ယံ ကိဉ္စိ အဘေသဇ္ဇံ ပဿေယျာသိ တံ အာဟရာ’’တိ။ ‘‘ဧဝံ, အာစရိယာ’’တိ ခေါ ဇီဝကော ကောမာရဘစ္စော တဿ ဝေဇ္ဇဿ ပဋိဿုတွာ ခဏိတ္တိံ အာဒါယ
(ဝိ၊၃၊၃၈၀။)
တက္ကသိလာယ သမန္တာ ယောဇနံ အာဟိဏ္ဍန္တော န ကိဉ္စိ အဘေသဇ္ဇံ အဒ္ဒသ။ အထ ခေါ ဇီဝကော ကောမာရဘစ္စော ယေန သော ဝေဇ္ဇော တေနုပသင်္ကမိ, ဥပသင်္ကမိတွာ တံ ဝေဇ္ဇံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘အာဟိဏ္ဍန္တောမှိ, အာစရိယ, တက္ကသိလာယ သမန္တာ ယောဇနံ, န ကိဉ္စိ [အာဟိဏ္ဋန္တော န ကိဉ္စိ (က။)] အဘေသဇ္ဇံ အဒ္ဒသ’’န္တိ။ ‘‘သုသိက္ခိတောသိ, ဘဏေ ဇီဝက။ အလံ တေ ဧတ္တကံ ဇီဝိကာယာ’’တိ ဇီဝကဿ ကောမာရဘစ္စဿ ပရိတ္တံ ပါထေယျံ ပါဒါသိ။ အထ ခေါ ဇီဝကော ကောမာရဘစ္စော တံ ပရိတ္တံ ပါထေယျံ အာဒါယ ယေန ရာဇဂဟံ တေန ပက္ကာမိ။ အထ ခေါ ဇီဝကဿ ကောမာရဘစ္စဿ တံ ပရိတ္တံ ပါထေယျံ အန္တရာမဂ္ဂေ သာကေတေ ပရိက္ခယံ အဂမာသိ။ အထ ခေါ ဇီဝကဿ ကောမာရဘစ္စဿ ဧတဒဟောသိ – ‘‘ဣမေ ခေါ မဂ္ဂါ ကန္တာရာ အပ္ပေါဒကာ အပ္ပဘက္ခာ, န သုကရာ အပါထေယျေန ဂန္တုံ။ ယံနူနာဟံ ပါထေယျံ ပရိယေသေယျ’’န္တိ။
ဇီဝကဝတ္ထု နိဋ္ဌိတံ။
၂၀၃။ သေဋ္ဌိဘရိယာဝတ္ထု
မြန်֍ ၃၃၀။ တေန ခေါ ပန သမယေန သာကေတေ သေဋ္ဌိဘရိယာယ သတ္တဝဿိကော သီသာဗာဓော ဟောတိ။ ဗဟူ မဟန္တာ မဟန္တာ ဒိသာပါမောက္ခာ ဝေဇ္ဇာ အာဂန္တွာ နာသက္ခိံသု အရောဂံ ကာတုံ။ ဗဟုံ ဟိရညံ အာဒါယ အဂမံသု။ အထ ခေါ ဇီဝကော ကောမာရဘစ္စော သာကေတံ ပဝိသိတွာ မနုဿေ ပုစ္ဆိ – ‘‘ကော, ဘဏေ, ဂိလာနော, ကံ တိကိစ္ဆာမီ’’တိ? ‘‘ဧတိဿာ, အာစရိယ, သေဋ္ဌိဘရိယာယ သတ္တဝဿိကော သီသာဗာဓော၊ ဂစ္ဆ, အာစရိယ, သေဋ္ဌိဘရိယံ တိကိစ္ဆာဟီ’’တိ။ အထ ခေါ ဇီဝကော ကောမာရဘစ္စော ယေန သေဋ္ဌိဿ ဂဟပတိဿ နိဝေသနံ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဒေါဝါရိကံ အာဏာပေသိ – ‘‘ဂစ္ဆ, ဘဏေ ဒေါဝါရိက, သေဋ္ဌိဘရိယာယ ပါဝဒ – ‘ဝေဇ္ဇော, အယျေ, အာဂတော, သော တံ ဒဋ္ဌုကာမော’’’တိ။ ‘‘ဧဝံ, အာစရိယာ’’တိ ခေါ သော ဒေါဝါရိကော ဇီဝကဿ ကောမာရဘစ္စဿ ပဋိဿုတွာ ယေန သေဋ္ဌိဘရိယာ တေနုပသင်္ကမိ, ဥပသင်္ကမိတွာ သေဋ္ဌိဘရိယံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ဝေဇ္ဇော, အယျေ, အာဂတော၊ သော တံ ဒဋ္ဌုကာမော’’တိ။ ‘‘ကီဒိသော, ဘဏေ ဒေါဝါရိက, ဝေဇ္ဇော’’တိ? ‘‘ဒဟရကော, အယျေ’’တိ။ ‘‘အလံ, ဘဏေ ဒေါဝါရိက, ကိံ မေ ဒဟရကော ဝေဇ္ဇော ကရိဿတိ? ဗဟူ မဟန္တာ မဟန္တာ ဒိသာပါမောက္ခာ ဝေဇ္ဇာ
(ဝိ၊၃၊၃၈၁။)
အာဂန္တွာ နာသက္ခိံသု အရောဂံ ကာတုံ။ ဗဟုံ ဟိရညံ အာဒါယ အဂမံသူ’’တိ။ အထ ခေါ သော ဒေါဝါရိကော ယေန ဇီဝကော ကောမာရဘစ္စော တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဇီဝကံ ကောမာရဘစ္စံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘သေဋ္ဌိဘရိယာ, အာစရိယ, ဧဝမာဟ – ‘အလံ, ဘဏေ ဒေါဝါရိက, ကိံ မေ ဒဟရကော ဝေဇ္ဇော ကရိဿတိ? ဗဟူ မဟန္တာ မဟန္တာ ဒိသာပါမောက္ခာ ဝေဇ္ဇာ အာဂန္တွာ နာသက္ခိံသု အရောဂံ ကာတုံ။ ဗဟုံ ဟိရညံ အာဒါယ အဂမံသူ’’’တိ။ ‘‘ဂစ္ဆ, ဘဏေ ဒေါဝါရိက, သေဋ္ဌိဘရိယာယ ပါဝဒ – ‘ဝေဇ္ဇော, အယျေ, ဧဝမာဟ – မာ ကိရ, အယျေ, ပုရေ ကိဉ္စိ အဒါသိ။ ယဒါ အရောဂါ အဟောသိ တဒါ ယံ ဣစ္ဆေယျာသိ တံ ဒဇ္ဇေယျာသီ’’’တိ။ ‘‘ဧဝံ, အာစရိယာ’’တိ ခေါ သော ဒေါဝါရိကော ဇီဝကဿ ကောမာရဘစ္စဿ ပဋိဿုတွာ ယေန သေဋ္ဌိဘရိယာ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ သေဋ္ဌိဘရိယံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ဝေဇ္ဇော, အယျေ, ဧဝမာဟ – ‘မာ ကိရ, အယျေ, ပုရေ ကိဉ္စိ အဒါသိ။ ယဒါ အရောဂါ အဟောသိ တဒါ ယံ ဣစ္ဆေယျာသိ တံ ဒဇ္ဇေယျာသီ’’’တိ။ ‘‘တေန ဟိ, ဘဏေ ဒေါဝါရိက, ဝေဇ္ဇော အာဂစ္ဆတူ’’တိ။ ‘‘ဧဝံ, အယျေ’’တိ ခေါ သော ဒေါဝါရိကော သေဋ္ဌိဘရိယာယ ပဋိဿုတွာ ယေန ဇီဝကော ကောမာရဘစ္စော တေနုပသင်္ကမိ, ဥပသင်္ကမိတွာ ဇီဝကံ ကောမာရဘစ္စံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘သေဋ္ဌိဘရိယာ တံ, အာစရိယ, ပက္ကောသတီ’’တိ။
အထ ခေါ ဇီဝကော ကောမာရဘစ္စော ယေန သေဋ္ဌိဘရိယာ တေနုပသင်္ကမိ, ဥပသင်္ကမိတွာ သေဋ္ဌိဘရိယာယ ဝိကာရံ သလ္လက္ခေတွာ သေဋ္ဌိဘရိယံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ပသတေန, အယျေ, သပ္ပိနာ အတ္ထော’’တိ။ အထ ခေါ သေဋ္ဌိဘရိယာ ဇီဝကဿ ကောမာရဘစ္စဿ ပသတံ သပ္ပိံ ဒါပေသိ။ အထ ခေါ ဇီဝကော ကောမာရဘစ္စော တံ ပသတံ သပ္ပိံ နာနာဘေသဇ္ဇေဟိ နိပ္ပစိတွာ သေဋ္ဌိဘရိယံ မဉ္စကေ ဥတ္တာနံ နိပါတေတွာ [နိပဇ္ဇာပေတွာ (သီ။ သျာ။)] နတ္ထုတော အဒါသိ။ အထ ခေါ တံ သပ္ပိံ နတ္ထုတော ဒိန္နံ မုခတော ဥဂ္ဂဉ္ဆိ။ အထ ခေါ သေဋ္ဌိဘရိယာ ပဋိဂ္ဂဟေ နိဋ္ဌုဘိတွာ ဒါသိံ အာဏာပေသိ – ‘‘ဟန္ဒ, ဇေ, ဣမံ သပ္ပိံ ပိစုနာ ဂဏှာဟီ’’တိ။ အထ ခေါ ဇီဝကဿ ကောမာရဘစ္စဿ ဧတဒဟောသိ – ‘‘အစ္ဆရိယံ [အစ္ဆရိယံ ဝတ ဘော (သျာ။)] ယာဝ လူခါယံ ဃရဏီ, ယတြ ဟိ နာမ ဣမံ ဆဍ္ဍနီယဓမ္မံ သပ္ပိံ ပိစုနာ ဂါဟာပေဿတိ။ ဗဟုကာနိ စ မေ မဟဂ္ဃါနိ [မဟဂ္ဃါနိ မဟဂ္ဃါနိ (သီ။ သျာ။)] ဘေသဇ္ဇာနိ ဥပဂတာနိ။ ကိမ္ပိ မာယံ ကိဉ္စိ [ကဉ္စိ (သျာ။)] ဒေယျဓမ္မံ ဒဿတီ’’တိ။ အထ ခေါ သေဋ္ဌိဘရိယာ
(ဝိ၊၃၊၃၈၂။)
ဇီဝကဿ ကောမာရဘစ္စဿ ဝိကာရံ သလ္လက္ခေတွာ ဇီဝကံ ကောမာရဘစ္စံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ကိဿ တွံ, အာစရိယ, ဝိမနောသီ’’တိ? ဣဓ မေ ဧတဒဟောသိ – ‘‘အစ္ဆရိယံ ယာဝ လူခါယံ ဓရဏီ, ယတြ ဟိ နာမ ဣမံ ဆဍ္ဍနီယဓမ္မံ သပ္ပိံ ပိစုနာ ဂါဟာပေဿတိ။ ဗဟုကာနိ စ မေ မဟဂ္ဃါနိ သဇ္ဇာနိ ဥပဂတာနိ။ ကိမ္ပိ မာယံ ကိဉ္စိ ဒေယျဓမ္မံ ဒဿတီ’’တိ။ ‘‘မယံ ခေါ, အာစရိယ, အာဂါရိကာ နာမ ဥပဇာနာမေတဿ သံယမဿ။ ဝရမေတံ သပ္ပိ ဒါသာနံ ဝါ ကမ္မကရာနံ ဝါ ပါဒဗ္ဘဉ္ဇနံ ဝါ ပဒီပကရဏေ ဝါ အာသိတ္တံ။ မာ ခေါ တွံ, အာစရိယ, ဝိမနော အဟောသိ။ န တေ ဒေယျဓမ္မော ဟာယိဿတီ’’တိ။ အထ ခေါ ဇီဝကော ကောမာရဘစ္စော သေဋ္ဌိဘရိယာယ သတ္တဝဿိကံ သီသာဗာဓံ ဧကေနေဝ နတ္ထုကမ္မေန အပကဍ္ဎိ။ အထ ခေါ သေဋ္ဌိဘရိယာ အရောဂါ သမာနာ ဇီဝကဿ ကောမာရဘစ္စဿ စတ္တာရိ သဟဿာနိ ပါဒါသိ။ ပုတ္တော – မာတာ မေ အရောဂါ ဌိတာတိ စတ္တာရိ သဟဿာနိ ပါဒါသိ။ သုဏိသာ – သဿု မေ အရောဂါ ဌိတာတိ စတ္တာရိ သဟဿာနိ ပါဒါသိ။ သေဋ္ဌိ ဂဟပတိ – ဘရိယာ မေ အရောဂါ ဌိတာတိ စတ္တာရိ သဟဿာနိ ပါဒါသိ ဒါသဉ္စ ဒါသိဉ္စ အဿရထဉ္စ။
အထ ခေါ ဇီဝကော ကောမာရဘစ္စော တာနိ သောဠသသဟဿာနိ အာဒါယ ဒါသဉ္စ ဒါသိဉ္စ အဿရထဉ္စ ယေန ရာဇဂဟံ တေန ပက္ကာမိ။ အနုပုဗ္ဗေန ယေန ရာဇဂဟံ ယေန အဘယော ရာဇကုမာရော တေနုပသင်္ကမိ, ဥပသင်္ကမိတွာ အဘယံ ရာဇကုမာရံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ဣဒံ မေ, ဒေဝ, ပဌမကမ္မံ သောဠသသဟဿာနိ ဒါသော စ ဒါသီ စ အဿရထော စ။ ပဋိဂ္ဂဏှာတု မေ ဒေဝေါ ပေါသာဝနိက’’န္တိ။ ‘‘အလံ, ဘဏေ ဇီဝက၊ တုယှမေဝ ဟောတု။ အမှာကညေဝ အန္တေပုရေ နိဝေသနံ မာပေဟီ’’တိ။ ‘‘ဧဝံ, ဒေဝါ’’တိ ခေါ ဇီဝကော ကောမာရဘစ္စော အဘယဿ ရာဇကုမာရဿ ပဋိဿုတွာ အဘယဿ ရာဇကုမာရဿ အန္တေပုရေ နိဝေသနံ မာပေသိ။
သေဋ္ဌိဘရိယာဝတ္ထု နိဋ္ဌိတံ။
၂၀၄။ ဗိမ္ဗိသာရရာဇဝတ္ထု
မြန်֍ ၃၃၁။ တေန ခေါ ပန သမယေန ရညော မာဂဓဿ သေနိယဿ ဗိမ္ဗိသာရဿ ဘဂန္ဒလာဗာဓော ဟောတိ။ သာဋကာ လောဟိတေန မက္ခိယန္တိ။ ဒေဝိယော ဒိသွာ ဥပ္ပဏ္ဍေန္တိ – ‘‘ဥတုနီ ဒါနိ ဒေဝေါ, ပုပ္ဖံ ဒေဝဿ ဥပ္ပန္နံ, န စိရံ [နစိရဿေဝ (သျာ။)] ဒေဝေါ ဝိဇာယိဿတီ’’တိ။ တေန ရာဇာ မင်္ကု
(ဝိ၊၃၊၃၈၃။)
ဟောတိ။ အထ ခေါ ရာဇာ မာဂဓော သေနိယော ဗိမ္ဗိသာရော အဘယံ ရာဇကုမာရံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘မယှံ ခေါ, ဘဏေ အဘယ, တာဒိသော အာဗာဓော, သာဋကာ လောဟိတေန မက္ခိယန္တိ, ဒေဝိယော မံ ဒိသွာ ဥပ္ပဏ္ဍေန္တိ – ‘ဥတုနီ ဒါနိ ဒေဝေါ, ပုပ္ဖံ ဒေဝဿ ဥပ္ပန္နံ, န စိရံ ဒေဝေါ ဝိဇာယိဿတီ’တိ။ ဣင်္ဃ, ဘဏေ အဘယ, တာဒိသံ ဝေဇ္ဇံ ဇာနာဟိ ယော မံ တိကိစ္ဆေယျာ’’တိ။ ‘‘အယံ, ဒေဝ, အမှာကံ ဇီဝကော ဝေဇ္ဇော တရုဏော ဘဒြကော။ သော ဒေဝံ တိကိစ္ဆိဿတီ’’တိ။ ‘‘တေန ဟိ, ဘဏေ အဘယ, ဇီဝကံ ဝေဇ္ဇံ အာဏာပေဟိ၊ သော မံ တိကိစ္ဆိဿတီ’’တိ။ အထ ခေါ အဘယော ရာဇကုမာရော ဇီဝကံ ကောမာရဘစ္စံ အာဏာပေသိ – ‘‘ဂစ္ဆ, ဘဏေ ဇီဝက, ရာဇာနံ တိကိစ္ဆာဟီ’’တိ။ ‘‘ဧဝံ, ဒေဝါ’’တိ ခေါ ဇီဝကော ကောမာရဘစ္စော အဘယဿ ရာဇကုမာရဿ ပဋိဿုတွာ နခေန ဘေသဇ္ဇံ အာဒါယ ယေန ရာဇာ မာဂဓော သေနိယော ဗိမ္ဗိသာရော တေနုပသင်္ကမိ, ဥပသင်္ကမိတွာ ရာဇာနံ မာဂဓံ သေနိယံ ဗိမ္ဗိသာရံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘အာဗာဓံ တေ, ဒေဝ, ပဿာမာ’’တိ [ပဿာမီတိ (သျာ။)]။ အထ ခေါ ဇီဝကော ကောမာရဘစ္စော ရညော မာဂဓဿ သေနိယဿ ဗိမ္ဗိသာရဿ ဘဂန္ဒလာဗာဓံ ဧကေနေဝ အာလေပေန အပကဍ္ဎိ။ အထ ခေါ ရာဇာ မာဂဓော သေနိယော ဗိမ္ဗိသာရော အရောဂေါ သမာနော ပဉ္စ ဣတ္ထိသတာနိ သဗ္ဗာလင်္ကာရံ ဘူသာပေတွာ ဩမုဉ္စာပေတွာ ပုဉ္ဇံ ကာရာပေတွာ ဇီဝကံ ကောမာရဘစ္စံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ဧတံ, ဘဏေ ဇီဝက, ပဉ္စန္နံ ဣတ္ထိသတာနံ သဗ္ဗာလင်္ကာရံ တုယှံ ဟောတူ’’တိ။ ‘‘အလံ, ဒေဝ, အဓိကာရံ မေ ဒေဝေါ သရတူ’’တိ။ ‘‘တေန ဟိ, ဘဏေ ဇီဝက, မံ ဥပဋ္ဌဟ, ဣတ္ထာဂါရဉ္စ, ဗုဒ္ဓပ္ပမုခဉ္စ ဘိက္ခုသံဃ’’န္တိ။ ‘‘ဧဝံ, ဒေဝါ’’တိ ခေါ ဇီဝကော ကောမာရဘစ္စော ရညော မာဂဓဿ သေနိယဿ ဗိမ္ဗိသာရဿ ပစ္စဿောသိ။
ဗိမ္ဗိသာရရာဇဝတ္ထု နိဋ္ဌိတံ။
၂၀၅။ ရာဇဂဟသေဋ္ဌိဝတ္ထု
မြန်֍ ၃၃၂။ တေန ခေါ ပန သမယေန ရာဇဂဟကဿ သေဋ္ဌိဿ သတ္တဝဿိကော သီသာဗာဓော ဟောတိ။ ဗဟူ မဟန္တာ မဟန္တာ ဒိသာပါမောက္ခာ ဝေဇ္ဇာ အာဂန္တွာ နာသက္ခိံသု အရောဂံ ကာတုံ။ ဗဟုံ ဟိရညံ အာဒါယ အဂမံသု။ အပိ စ, ဝေဇ္ဇေဟိ ပစ္စက္ခာတော ဟောတိ။ ဧကစ္စေ ဝေဇ္ဇာ ဧဝမာဟံသု – ‘‘ပဉ္စမံ ဒိဝသံ သေဋ္ဌိ ဂဟပတိ ကာလံ ကရိဿတီ’’တိ။ ဧကစ္စေ ဝေဇ္ဇာ ဧဝမာဟံသု – ‘‘သတ္တမံ ဒိဝသံ သေဋ္ဌိ ဂဟပတိ ကာလံ ကရိဿတီ’’တိ။
(ဝိ၊၃၊၃၈၄။)
အထ ခေါ ရာဇဂဟကဿ နေဂမဿ ဧတဒဟောသိ – ‘‘အယံ ခေါ သေဋ္ဌိ ဂဟပတိ ဗဟူပကာရော ရညော စေဝ နေဂမဿ စ။ အပိ စ, ဝေဇ္ဇေဟိ ပစ္စက္ခာတော။ ဧကစ္စေ ဝေဇ္ဇာ ဧဝမာဟံသု – ‘ပဉ္စမံ ဒိဝသံ သေဋ္ဌိ ဂဟပတိ ကာလံ ကရိဿတီ’တိ။ ဧကစ္စေ ဝေဇ္ဇာ ဧဝမာဟံသု – ‘သတ္တမံ ဒိဝသံ သေဋ္ဌိ ဂဟပတိ ကာလံ ကရိဿတီ’တိ။ အယဉ္စ ရညော ဇီဝကော ဝေဇ္ဇော တရုဏော ဘဒြကော။ ယံနူန မယံ ရာဇာနံ ဇီဝကံ ဝေဇ္ဇံ ယာစေယျာမ သေဋ္ဌိံ ဂဟပတိံ တိကိစ္ဆိတု’’န္တိ။ အထ ခေါ ရာဇဂဟကော နေဂမော ယေန ရာဇာ မာဂဓော သေနိယော ဗိမ္ဗိသာရော တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ရာဇာနံ မာဂဓံ သေနိယံ ဗိမ္ဗိသာရံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘အယံ, ဒေဝ, သေဋ္ဌိ ဂဟပတိ ဗဟူပကာရော ဒေဝဿ စေဝ နေဂမဿ စ၊ အပိ စ, ဝေဇ္ဇေဟိ ပစ္စက္ခာတော။ ဧကစ္စေ ဝေဇ္ဇာ ဧဝမာဟံသု – ပဉ္စမံ ဒိဝသံ သေဋ္ဌိ ဂဟပတိ ကာလံ ကရိဿတီတိ။ ဧကစ္စေ ဝေဇ္ဇာ ဧဝမာဟံသု – သတ္တမံ ဒိဝသံ သေဋ္ဌိ ဂဟပတိ ကာလံ ကရိဿတီတိ။ သာဓု ဒေဝေါ ဇီဝကံ ဝေဇ္ဇံ အာဏာပေတု သေဋ္ဌိံ ဂဟပတိံ တိကိစ္ဆိတု’’န္တိ။
အထ ခေါ ရာဇာ မာဂဓော သေနိယော ဗိမ္ဗိသာရော ဇီဝကံ ကောမာရဘစ္စံ အာဏာပေသိ – ‘‘ဂစ္ဆ, ဘဏေ ဇီဝက, သေဋ္ဌိံ ဂဟပတိံ တိကိစ္ဆာဟီ’’တိ။ ‘‘ဧဝံ, ဒေဝါ’’တိ ခေါ ဇီဝကော ကောမာရဘစ္စော ရညော မာဂဓဿ သေနိယဿ ဗိမ္ဗိသာရဿ ပဋိဿုတွာ ယေန သေဋ္ဌိ ဂဟပတိ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ သေဋ္ဌိဿ ဂဟပတိဿ ဝိကာရံ သလ္လက္ခေတွာ သေဋ္ဌိံ ဂဟပတိံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘သစေ တွံ, ဂဟပတိ, အရောဂေါ ဘဝေယျာသိ [သစာဟံ တံ ဂဟပတိ အရောဂါပေယျံ (သီ။), သစာဟံ တံ ဂဟပတိ အရောဂံ ကရေယျံ (သျာ။)] ကိံ မေ အဿ ဒေယျဓမ္မော’’တိ? ‘‘သဗ္ဗံ သာပတေယျဉ္စ တေ, အာစရိယ, ဟောတု, အဟဉ္စ တေ ဒါသော’’တိ။ ‘‘သက္ခိဿသိ ပန တွံ, ဂဟပတိ, ဧကေန ပဿေန သတ္တမာသေ နိပဇ္ဇိတု’’န္တိ? ‘‘သက္ကောမဟံ, အာစရိယ, ဧကေန ပဿေန သတ္တမာသေ နိပဇ္ဇိတု’’န္တိ။ ‘‘သက္ခိဿသိ ပန တွံ, ဂဟပတိ, ဒုတိယေန ပဿေန သတ္တမာသေ နိပဇ္ဇိတု’’န္တိ? ‘‘သက္ကောမဟံ, အာစရိယ, ဒုတိယေန ပဿေန သတ္တမာသေ နိပဇ္ဇိတု’’န္တိ။ ‘‘သက္ခိဿသိ ပန တွံ, ဂဟပတိ, ဥတ္တာနော သတ္တမာသေ နိပဇ္ဇိတု’’န္တိ? ‘‘သက္ကောမဟံ, အာစရိယ, ဥတ္တာနော သတ္တမာသေ နိပဇ္ဇိတု’’န္တိ။
အထ ခေါ ဇီဝကော ကောမာရဘစ္စော သေဋ္ဌိံ ဂဟပတိံ မဉ္စကေ နိပါတေတွာ [နိပဇ္ဇာပေတွာ (သီ။ သျာ။)] မဉ္စကေ [မဉ္စကေန (သီ။)] သမ္ဗန္ဓိတွာ သီသစ္ဆဝိံ ဥပ္ပါဋေတွာ [ဖာလေတွာ (သီ။)] သိဗ္ဗိနိံ ဝိနာမေတွာ
(ဝိ၊၃၊၃၈၅။)
ဒွေ ပါဏကေ နီဟရိတွာ မဟာဇနဿ ဒဿေသိ – ‘‘ပဿထယျေ [ပဿေသျာထ (သီ။), ပဿထ (သျာ။), ပဿထယျော (က။)], ဣမေ ဒွေ ပါဏကေ, ဧကံ ခုဒ္ဒကံ ဧကံ မဟလ္လကံ။ ယေ တေ အာစရိယာ ဧဝမာဟံသု – ပဉ္စမံ ဒိဝသံ သေဋ္ဌိ ဂဟပတိ ကာလံ ကရိဿတီတိ – တေဟာယံ မဟလ္လကော ပါဏကော ဒိဋ္ဌော။ ပဉ္စမံ ဒိဝသံ သေဋ္ဌိဿ ဂဟပတိဿ မတ္ထလုင်္ဂံ ပရိယာဒိယိဿတိ။ မတ္ထလုင်္ဂဿ ပရိယာဒါနာ သေဋ္ဌိ ဂဟပတိ ကာလံ ကရိဿတိ။ သုဒိဋ္ဌော တေဟိ အာစရိယေဟိ။ ယေ တေ အာစရိယာ ဧဝမာဟံသု – သတ္တမံ ဒိဝသံ သေဋ္ဌိ ဂဟပတိ ကာလံ ကရိဿတီတိ – တေဟာယံ ခုဒ္ဒကော ပါဏကော ဒိဋ္ဌော။ သတ္တမံ ဒိဝသံ သေဋ္ဌိဿ ဂဟပတိဿ မတ္ထလုင်္ဂံ ပရိယာဒိယိဿတိ။ မတ္ထလုင်္ဂဿ ပရိယာဒါနာ သေဋ္ဌိ ဂဟပတိ ကာလံ ကရိဿတိ။ သုဒိဋ္ဌော တေဟိ အာစရိယေဟီ’’တိ။ သိဗ္ဗိနိံ သမ္ပဋိပါဋေတွာ သီသစ္ဆဝိံ သိဗ္ဗိတွာ အာလေပံ အဒါသိ။ အထ ခေါ သေဋ္ဌိ ဂဟပတိ သတ္တာဟဿ အစ္စယေန ဇီဝကံ ကောမာရဘစ္စံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘နာဟံ, အာစရိယ, သက္ကောမိ ဧကေန ပဿေန သတ္တမာသေ နိပဇ္ဇိတု’’န္တိ။ ‘‘နနု မေ တွံ, ဂဟပတိ, ပဋိဿုဏိ – သက္ကောမဟံ, အာစရိယ, ဧကေန ပဿေန သတ္တမာသေ နိပဇ္ဇိတု’’န္တိ? ‘‘သစ္စာဟံ, အာစရိယ, ပဋိဿုဏိံ, အပါဟံ မရိဿာမိ, နာဟံ သက္ကောမိ ဧကေန ပဿေန သတ္တမာသေ နိပဇ္ဇိတု’’န္တိ။ ‘‘တေန ဟိ တွံ, ဂဟပတိ, ဒုတိယေန ပဿေန သတ္တမာသေ နိပဇ္ဇာဟီ’’တိ။ အထ ခေါ သေဋ္ဌိ ဂဟပတိ သတ္တာဟဿ အစ္စယေန ဇီဝကံ ကောမာရဘစ္စံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘နာဟံ, အာစရိယ, သက္ကောမိ ဒုတိယေန ပဿေန သတ္တမာသေ နိပဇ္ဇိတု’’န္တိ။ ‘‘နနု မေ တွံ, ဂဟပတိ, ပဋိဿုဏိ – သက္ကောမဟံ, အာစရိယ, ဒုတိယေန ပဿေန သတ္တမာသေ နိပဇ္ဇိတု’’န္တိ? ‘‘သစ္စာဟံ, အာစရိယ, ပဋိဿုဏိံ, အပါဟံ မရိဿာမိ, နာဟံ, အာစရိယ, သက္ကောမိ ဒုတိယေန ပဿေန သတ္တမာသေ နိပဇ္ဇိတု’’န္တိ။ ‘‘တေန ဟိ တွံ, ဂဟပတိ, ဥတ္တာနော သတ္တမာသေ နိပဇ္ဇာဟီ’’တိ။ အထ ခေါ သေဋ္ဌိ ဂဟပတိ သတ္တာဟဿ အစ္စယေန ဇီဝကံ ကောမာရဘစ္စံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘နာဟံ, အာစရိယ, သက္ကောမိ ဥတ္တာနော သတ္တမာသေ နိပဇ္ဇိတု’’န္တိ။ ‘‘နနု မေ တွံ, ဂဟပတိ, ပဋိဿုဏိ – သက္ကောမဟံ, အာစရိယ, ဥတ္တာနော သတ္တမာသေ နိပဇ္ဇိတု’’န္တိ? ‘‘သစ္စာဟံ, အာစရိယ, ပဋိဿုဏိံ, အပါဟံ မရိဿာမိ, နာဟံ သက္ကောမိ ဥတ္တာနော သတ္တမာသေ နိပဇ္ဇိတု’’န္တိ။ ‘‘အဟံ စေ တံ, ဂဟပတိ, န ဝဒေယျံ, ဧတ္တကမ္ပိ တွံ န နိပဇ္ဇေယျာသိ, အပိ စ ပဋိကစ္စေဝ မယာ ဉာတော – တီဟိ သတ္တာဟေဟိ သေဋ္ဌိ ဂဟပတိ အရောဂေါ ဘဝိဿတီတိ။
(ဝိ၊၃၊၃၈၆။)
ဥဋ္ဌေဟိ, ဂဟပတိ, အရောဂေါသိ။ ဇာနာသိ ကိံ မေ ဒေယျဓမ္မော’’တိ? ‘‘သဗ္ဗံ သာပတေယျဉ္စ တေ, အာစရိယ, ဟောတု, အဟဉ္စ တေ ဒါသော’’တိ။ ‘‘အလံ, ဂဟပတိ, မာ မေ တွံ သဗ္ဗံ သာပတေယျံ အဒါသိ, မာ စ မေ ဒါသော။ ရညော သတသဟဿံ ဒေဟိ, မယှံ သတသဟဿ’’န္တိ။ အထ ခေါ သေဋ္ဌိ ဂဟပတိ အရောဂေါ သမာနော ရညော သတသဟဿံ အဒါသိ, ဇီဝကဿ ကောမာရဘစ္စဿ သတသဟဿံ။
ရာဇဂဟသေဋ္ဌိဝတ္ထု နိဋ္ဌိတံ။
၂၀၆။ သေဋ္ဌိပုတ္တဝတ္ထု
မြန်֍ ၃၃၃။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဗာရာဏသေယျကဿ သေဋ္ဌိပုတ္တဿ မောက္ခစိကာယ ကီဠန္တဿ အန္တဂဏ္ဌာဗာဓော ဟောတိ, ယေန ယာဂုပိ ပီတာ န သမ္မာ ပရိဏာမံ ဂစ္ဆတိ, ဘတ္တမ္ပိ ဘုတ္တံ န သမ္မာ ပရိဏာမံ ဂစ္ဆတိ, ဥစ္စာရောပိ ပဿာဝေါပိ န ပဂုဏော။ သော တေန ကိသော ဟောတိ လူခေါ ဒုဗ္ဗဏ္ဏော ဥပ္ပဏ္ဍုပ္ပဏ္ဍုကဇာတော ဓမနိသန္ထတဂတ္တော။ အထ ခေါ ဗာရာဏသေယျကဿ သေဋ္ဌိဿ ဧတဒဟောသိ – ‘‘မယှံ ခေါ ပုတ္တဿ တာဒိသော အာဗာဓော, ယေန ယာဂုပိ ပီတာ န သမ္မာ ပရိဏာမံ ဂစ္ဆတိ, ဘတ္တမ္ပိ ဘုတ္တံ န သမ္မာ ပရိဏာမံ ဂစ္ဆတိ, ဥစ္စာရောပိ ပဿာဝေါပိ န ပဂုဏော။ သော တေန ကိသော လူခေါ ဒုဗ္ဗဏ္ဏော ဥပ္ပဏ္ဍုပ္ပဏ္ဍုကဇာတော ဓမနိသန္ထတဂတ္တော။ ယံနူနာဟံ ရာဇဂဟံ ဂန္တွာ ရာဇာနံ ဇီဝကံ ဝေဇ္ဇံ ယာစေယျံ ပုတ္တံ မေ တိကိစ္ဆိတု’’န္တိ။ အထ ခေါ ဗာရာဏသေယျကော သေဋ္ဌိ ရာဇဂဟံ ဂန္တွာ ယေန ရာဇာ မာဂဓော သေနိယော ဗိမ္ဗိသာရော တေနုပသင်္ကမိ, ဥပသင်္ကမိတွာ ရာဇာနံ မာဂဓံ သေနိယံ ဗိမ္ဗိသာရံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘မယှံ ခေါ, ဒေဝ, ပုတ္တဿ တာဒိသော အာဗာဓော, ယေန ယာဂုပိ ပီတာ န သမ္မာ ပရိဏာမံ ဂစ္ဆတိ, ဘတ္တမ္ပိ ဘုတ္တံ န သမ္မာ ပရိဏာမံ ဂစ္ဆတိ, ဥစ္စာရောပိ ပဿာဝေါပိ န ပဂုဏော။ သော တေန ကိသော လူခေါ ဒုဗ္ဗဏ္ဏော ဥပ္ပဏ္ဍုပ္ပဏ္ဍုကဇာတော ဓမနိသန္ထတဂတ္တော။ သာဓု ဒေဝေါ ဇီဝကံ ဝေဇ္ဇံ အာဏာပေတု ပုတ္တံ မေ တိကိစ္ဆိတု’’န္တိ။
အထ ခေါ ရာဇာ မာဂဓော သေနိယော ဗိမ္ဗိသာရော ဇီဝကံ ကောမာရဘစ္စံ အာဏာပေသိ – ‘‘ဂစ္ဆ, ဘဏေ ဇီဝက, ဗာရာဏသိံ ဂန္တွာ ဗာရာဏသေယျကံ သေဋ္ဌိပုတ္တံ တိကိစ္ဆာဟီ’’တိ။ ‘‘ဧဝံ, ဒေဝါ’’တိ ခေါ ဇီဝကော ကောမာရဘစ္စော ရညော မာဂဓဿ သေနိယဿ ဗိမ္ဗိသာရဿ ပဋိဿုတွာ ဗာရာဏသိံ ဂန္တွာ ယေန ဗာရာဏသေယျကော သေဋ္ဌိပုတ္တော တေနုပသင်္ကမိ, ဥပသင်္ကမိတွာ ဗာရာဏသေယျကဿ သေဋ္ဌိပုတ္တဿ ဝိကာရံ သလ္လက္ခေတွာ ဇနံ
(ဝိ၊၃၊၃၈၇။)
ဥဿာရေတွာ တိရောကရဏိယံ ပရိက္ခိပိတွာ ထမ္ဘေ ဥဗ္ဗန္ဓိတွာ [ဥပနိဗန္ဓိတွာ (သီ။ သျာ။)] ဘရိယံ ပုရတော ဌပေတွာ ဥဒရစ္ဆဝိံ ဥပ္ပါဋေတွာ အန္တဂဏ္ဌိံ နီဟရိတွာ ဘရိယာယ ဒဿေသိ – ‘‘ပဿ တေ သာမိကဿ အာဗာဓံ, ဣမိနာ ယာဂုပိ ပီတာ န သမ္မာ ပရိဏာမံ ဂစ္ဆတိ, ဘတ္တမ္ပိ ဘုတ္တံ န သမ္မာ ပရိဏာမံ ဂစ္ဆတိ, ဥစ္စာရောပိ ပဿာဝေါပိ န ပဂုဏော၊ ဣမိနာယံ ကိသော လူခေါ ဒုဗ္ဗဏ္ဏော ဥပ္ပဏ္ဍုပ္ပဏ္ဍုကဇာတော ဓမနိသန္ထတဂတ္တော’’တိ။ အန္တဂဏ္ဌိံ ဝိနိဝေဌေတွာ အန္တာနိ ပဋိပဝေသေတွာ ဥဒရစ္ဆဝိံ သိဗ္ဗိတွာ အာလေပံ အဒါသိ။ အထ ခေါ ဗာရာဏသေယျကော သေဋ္ဌိပုတ္တော နစိရဿေဝ အရောဂေါ အဟောသိ။ အထ ခေါ ဗာရာဏသေယျကော သေဋ္ဌိ ‘ပုတ္တော မေ အရောဂေါ ဌိတော’တိ [အရောဂါပိတောတိ (သီ။)] ဇီဝကဿ ကောမာရဘစ္စဿ သောဠသသဟဿာနိ ပါဒါသိ။ အထ ခေါ ဇီဝကော ကောမာရဘစ္စော တာနိ သောဠသသဟဿာနိ အာဒါယ ပုနဒေဝ ရာဇဂဟံ ပစ္စာဂဉ္ဆိ။
သေဋ္ဌိပုတ္တဝတ္ထု နိဋ္ဌိတံ။
၂၀၇။ ပဇ္ဇောတရာဇဝတ္ထု
မြန်֍ ၃၃၄။ တေန ခေါ ပန သမယေန ရညော [ဥဇ္ဇေနိယံ ရညော (သျာ။)] ပဇ္ဇောတဿ ပဏ္ဍုရောဂါဗာဓော ဟောတိ။ ဗဟူ မဟန္တာ မဟန္တာ ဒိသာပါမောက္ခာ ဝေဇ္ဇာ အာဂန္တွာ နာသက္ခိံသု အရောဂံ ကာတုံ။ ဗဟုံ ဟိရညံ အာဒါယ အဂမံသု။ အထ ခေါ ရာဇာ ပဇ္ဇောတော ရညော မာဂဓဿ သေနိယဿ ဗိမ္ဗိသာရဿ သန္တိကေ ဒူတံ ပါဟေသိ – ‘‘မယှံ ခေါ တာဒိသော အာဗာဓော, သာဓု ဒေဝေါ ဇီဝကံ ဝေဇ္ဇံ အာဏာပေတု, သော မံ တိကိစ္ဆိဿတီ’’တိ။ အထ ခေါ ရာဇာ မာဂဓော သေနိယော ဗိမ္ဗိသာရော ဇီဝကံ ကောမာရဘစ္စံ အာဏာပေသိ – ‘‘ဂစ္ဆ, ဘဏေ ဇီဝက၊ ဥဇ္ဇေနိံ ဂန္တွာ ရာဇာနံ ပဇ္ဇောတံ တိကိစ္ဆာဟီ’’တိ။ ‘‘ဧဝံ, ဒေဝါ’’တိ ခေါ ဇီဝကော ကောမာရဘစ္စော ရညော မာဂဓဿ သေနိယဿ ဗိမ္ဗိသာရဿ ပဋိဿုတွာ ဥဇ္ဇေနိံ ဂန္တွာ ယေန ရာဇာ ပဇ္ဇောတော တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ရညော ပဇ္ဇောတဿ ဝိကာရံ သလ္လက္ခေတွာ ရာဇာနံ ပဇ္ဇောတံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘သပ္ပိံ ဒေဟိ [ဣဒံ ပဒဒွယံ သီ။ သျာ။ ပေါတ္ထကေသု နတ္ထိ], သပ္ပိံ ဒေဝ, နိပ္ပစိဿာမိ။ တံ ဒေဝေါ ပိဝိဿတီ’’တိ။ ‘‘အလံ, ဘဏေ ဇီဝက, ယံ တေ သက္ကာ ဝိနာ သပ္ပိနာ အရောဂံ ကာတုံ တံ ကရောဟိ။ ဇေဂုစ္ဆံ မေ သပ္ပိ, ပဋိကူလ္လ’န္တိ။ အထ ခေါ ဇီဝကဿ ကောမာရဘစ္စဿ ဧတဒဟောသိ – ‘‘ဣမဿ ခေါ ရညော တာဒိသော
(ဝိ၊၃၊၃၈၈။)
အာဗာဓော, န သက္ကာ ဝိနာ သပ္ပိနာ အရောဂံ ကာတုံ။ ယံနူနာဟံ သပ္ပိံ နိပ္ပစေယျံ ကသာဝဝဏ္ဏံ ကသာဝဂန္ဓံ ကသာဝရသ’’န္တိ။ အထ ခေါ ဇီဝကော ကောမာရဘစ္စော နာနာဘေသဇ္ဇေဟိ သပ္ပိံ နိပ္ပစိ ကသာဝဝဏ္ဏံ ကသာဝဂန္ဓံ ကသာဝရသံ။ အထ ခေါ ဇီဝကဿ ကောမာရဘစ္စဿ ဧတဒဟောသိ – ‘‘ဣမဿ ခေါ ရညော သပ္ပိ ပီတံ ပရိဏာမေန္တံ ဥဒ္ဒေကံ ဒဿတိ။ စဏ္ဍောယံ ရာဇာ ဃာတာပေယျာပိ မံ။ ယံနူနာဟံ ပဋိကစ္စေဝ အာပုစ္ဆေယျ’’န္တိ။ အထ ခေါ ဇီဝကော ကောမာရဘစ္စော ယေန ရာဇာ ပဇ္ဇောတော တေနုပသင်္ကမိ, ဥပသင်္ကမိတွာ ရာဇာနံ ပဇ္ဇောတံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘မယံ ခေါ, ဒေဝ, ဝေဇ္ဇာ နာမ တာဒိသေန မုဟုတ္တေန မူလာနိ ဥဒ္ဓရာမ ဘေသဇ္ဇာနိ သံဟရာမ။ သာဓု ဒေဝေါ ဝါဟနာဂါရေသု စ ဒွါရေသု စ အာဏာပေတု – ယေန ဝါဟနေန ဇီဝကော ဣစ္ဆတိ တေန ဝါဟနေန ဂစ္ဆတု, ယေန ဒွါရေန ဣစ္ဆတိ တေန ဒွါရေန ဂစ္ဆတု, ယံ ကာလံ ဣစ္ဆတိ တံ ကာလံ ဂစ္ဆတု, ယံ ကာလံ ဣစ္ဆတိ တံ ကာလံ ပဝိသတူ’’တိ။ အထ ခေါ ရာဇာ ပဇ္ဇောတော ဝါဟနာဂါရေသု စ ဒွါရေသု စ အာဏာပေသိ – ‘‘ယေန ဝါဟနေန ဇီဝကော ဣစ္ဆတိ တေန ဝါဟနေန ဂစ္ဆတု, ယေန ဒွါရေန ဣစ္ဆတိ တေန ဒွါရေန ဂစ္ဆတု, ယံ ကာလံ ဣစ္ဆတိ တံ ကာလံ ဂစ္ဆတု, ယံ ကာလံ ဣစ္ဆတိ တံ ကာလံ ပဝိသတူ’’တိ။
တေန ခေါ ပန သမယေန ရညော ပဇ္ဇောတဿ ဘဒ္ဒဝတိကာ နာမ ဟတ္ထိနိကာ ပညာသယောဇနိကာ ဟောတိ။ အထ ခေါ ဇီဝကော ကောမာရဘစ္စော ရညော ပဇ္ဇောတဿ သပ္ပိံ [တံ သပ္ပိံ (သျာ။)] ဥပနာမေသိ – ‘‘ကသာဝံ ဒေဝေါ ပိဝတူ’’တိ။ အထ ခေါ ဇီဝကော ကောမာရဘစ္စော ရာဇာနံ ပဇ္ဇောတံ သပ္ပိံ ပါယေတွာ ဟတ္ထိသာလံ ဂန္တွာ ဘဒ္ဒဝတိကာယ ဟတ္ထိနိကာယ နဂရမှာ နိပ္ပတိ။
အထ ခေါ ရညော ပဇ္ဇောတဿ တံ သပ္ပိ ပီတံ ပရိဏာမေန္တံ ဥဒ္ဒေကံ အဒါသိ။ အထ ခေါ ရာဇာ ပဇ္ဇောတော မနုဿေ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ဒုဋ္ဌေန, ဘဏေ, ဇီဝကေန သပ္ပိံ ပါယိတောမှိ။ တေန ဟိ, ဘဏေ, ဇီဝကံ ဝေဇ္ဇံ ဝိစိနထာ’’တိ။ ‘‘ဘဒ္ဒဝတိကာယ, ဒေဝ, ဟတ္ထိနိကာယ နဂရမှာ နိပ္ပတိတော’’တိ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ရညော ပဇ္ဇောတဿ ကာကော နာမ ဒါသော သဋ္ဌိယောဇနိကော ဟောတိ, အမနုဿေန ပဋိစ္စ ဇာတော။ အထ ခေါ ရာဇာ ပဇ္ဇောတော ကာကံ ဒါသံ အာဏာပေသိ – ‘‘ဂစ္ဆ, ဘဏေ ကာက, ဇီဝကံ
(ဝိ၊၃၊၃၈၉။)
ဝေဇ္ဇံ နိဝတ္တေဟိ – ရာဇာ တံ, အာစရိယ, နိဝတ္တာပေတီတိ။ ဧတေ ခေါ, ဘဏေ ကာက, ဝေဇ္ဇာ နာမ ဗဟုမာယာ။ မာ စဿ ကိဉ္စိ ပဋိဂ္ဂဟေသီ’’တိ။
အထ ခေါ ကာကော ဒါသော ဇီဝကံ ကောမာရဘစ္စံ အန္တရာမဂ္ဂေ ကောသမ္ဗိယံ သမ္ဘာဝေသိ
ပါတရာသံ ကရောန္တံ။ အထ ခေါ ကာကော ဒါသော ဇီဝကံ ကောမာရဘစ္စံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ရာဇာ တံ, အာစရိယ, နိဝတ္တာပေတီ’’တိ။ ‘‘အာဂမေဟိ, ဘဏေ ကာက, ယာဝ ဘုဉ္ဇာမ [ဘုဉ္ဇာမိ (သီ။ သျာ။)]။ ဟန္ဒ, ဘဏေ ကာက, ဘုဉ္ဇဿူ’’တိ။ ‘‘အလံ, အာစရိယ, ရညာမှိ အာဏတ္တော – ဧတေ ခေါ, ဘဏေ ကာက, ဝေဇ္ဇာ နာမ ဗဟုမာယာ, မာ စဿ ကိဉ္စိ ပဋိဂ္ဂဟေသီ’’တိ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဇီဝကော ကောမာရဘစ္စော နခေန ဘေသဇ္ဇံ ဩလုမ္ပေတွာ အာမလကဉ္စ ခါဒတိ ပါနီယဉ္စ ပိဝတိ။ အထ ခေါ ဇီဝကော ကောမာရဘစ္စော ကာကံ ဒါသံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ဟန္ဒ, ဘဏေ ကာက, အာမလကဉ္စ ခါဒ ပါနီယဉ္စ ပိဝဿူ’’တိ။ အထ ခေါ ကာကော ဒါသော – အယံ ခေါ ဝေဇ္ဇော အာမလကဉ္စ ခါဒတိ ပါနီယဉ္စ ပိဝတိ, န အရဟတိ ကိဉ္စိ ပါပကံ ဟောတုန္တိ – ဥပဍ္ဎာမလကဉ္စ ခါဒိ ပါနီယဉ္စ အပါယိ။ တဿ တံ ဥပဍ္ဎာမလကံ ခါဒိတံ တတ္ထေဝ နိစ္ဆာရေသိ။ အထ ခေါ ကာကော ဒါသော ဇီဝကံ ကောမာရဘစ္စံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘အတ္ထိ မေ, အာစရိယ, ဇီဝိတ’’န္တိ? ‘‘မာ, ဘဏေ ကာက, ဘာယိ, တွံ စေဝ အရောဂေါ ဘဝိဿသိ ရာဇာ စ။ စဏ္ဍော သော ရာဇာ ဃာတာပေယျာပိ မံ, တေနာဟံ န နိဝတ္တာမီ’’တိ ဘဒ္ဒဝတိကံ ဟတ္ထိနိကံ ကာကဿ နိယျာဒေတွာ ယေန ရာဇဂဟံ တေန ပက္ကာမိ။ အနုပုဗ္ဗေန ယေန ရာဇာ မာဂဓော သေနိယော ဗိမ္ဗိသာရော တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ရညော မာဂဓဿ သေနိယဿ ဗိမ္ဗိသာရဿ ဧတမတ္ထံ အာရောစေသိ။ ‘‘သုဋ္ဌု, ဘဏေ ဇီဝက, အကာသိ ယမ္ပိ န နိဝတ္တော, စဏ္ဍော သော ရာဇာ ဃာတာပေယျာပိ တ’’န္တိ။ အထ ခေါ ရာဇာ ပဇ္ဇောတော အရောဂေါ သမာနော ဇီဝကဿ ကောမာရဘစ္စဿ သန္တိကေ ဒူတံ ပါဟေသိ – ‘‘အာဂစ္ဆတု ဇီဝကော, ဝရံ ဒဿာမီ’’တိ။ ‘‘အလံ, အယျော [ဒေဝ (သျာ။)], အဓိကာရံ မေ ဒေဝေါ သရတူ’’တိ။
ပဇ္ဇောတရာဇဝတ္ထု နိဋ္ဌိတံ။
၂၀၈။ သိဝေယျကဒုဿယုဂကထာ
မြန်֍ ၃၃၅။ တေန ခေါ ပန သမယေန ရညော ပဇ္ဇောတဿ သိဝေယျကံ ဒုဿယုဂံ ဥပ္ပန္နံ ဟောတိ – ဗဟူနံ [ဗဟုန္နံ (သီ။ သျာ။)] ဒုဿာနံ ဗဟူနံ ဒုဿယုဂါနံ ဗဟူနံ ဒုဿယုဂသတာနံ ဗဟူနံ ဒုဿယုဂသဟဿာနံ ဗဟူနံ ဒုဿယုဂသတသ-
(ဝိ၊၃၊၃၉၀။)
ဟဿာနံ အဂ္ဂဉ္စ သေဋ္ဌဉ္စ မောက္ခဉ္စ ဥတ္တမဉ္စ ပဝရဉ္စ။ အထ ခေါ ရာဇာ ပဇ္ဇောတော တံ သိဝေယျကံ ဒုဿယုဂံ ဇီဝကဿ ကောမာရဘစ္စဿ ပါဟေသိ။ အထ ခေါ ဇီဝကဿ ကောမာရဘစ္စဿ ဧတဒဟောသိ – ‘‘ဣဒံ ခေါ မေ သိဝေယျကံ ဒုဿယုဂံ ရညာ ပဇ္ဇောတေန ပဟိတံ – ဗဟူနံ ဒုဿာနံ ဗဟူနံ ဒုဿယုဂါနံ ဗဟူနံ ဒုဿယုဂသတာနံ ဗဟူနံ ဒုဿယုဂသဟဿာနံ ဗဟူနံ ဒုဿယုဂသတသဟဿာနံ အဂ္ဂဉ္စ သေဋ္ဌဉ္စ မောက္ခဉ္စ ဥတ္တမဉ္စ ပဝရဉ္စ။ နယိဒံ အညော ကောစိ ပစ္စာရဟတိ အညတြ တေန ဘဂဝတာ အရဟတာ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေန, ရညာ ဝါ မာဂဓေန သေနိယေန ဗိမ္ဗိသာရေနာ’’တိ။
သိဝေယျကဒုဿယုဂကထာ နိဋ္ဌိတာ။
၂၀၉။ သမတ္တိံသဝိရေစနကထာ
မြန်֍ ၃၃၆။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဘဂဝတော ကာယော ဒေါသာဘိသန္နော ဟောတိ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ အာယသ္မန္တံ အာနန္ဒံ အာမန္တေသိ – ‘‘ဒေါသာဘိသန္နော ခေါ, အာနန္ဒ, တထာဂတဿ ကာယော။ ဣစ္ဆတိ တထာဂတော ဝိရေစနံ ပါတု’’န္တိ။ အထ ခေါ အာယသ္မာ အာနန္ဒော ယေန ဇီဝကော ကောမာရဘစ္စော တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဇီဝကံ ကောမာရဘစ္စံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ဒေါသာဘိသန္နော ခေါ, အာဝုသော ဇီဝက, တထာဂတဿ ကာယော။ ဣစ္ဆတိ တထာဂတော ဝိရေစနံ ပါတု’’န္တိ။ ‘‘တေန ဟိ, ဘန္တေ အာနန္ဒ, ဘဂဝတော ကာယံ ကတိပါဟံ သိနေဟေထာ’’တိ။ အထ ခေါ အာယသ္မာ အာနန္ဒော ဘဂဝတော ကာယံ ကတိပါဟံ သိနေဟေတွာ ယေန ဇီဝကော ကောမာရဘစ္စော တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဇီဝကံ ကောမာရဘစ္စံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘သိနိဒ္ဓေါ ခေါ, အာဝုသော ဇီဝက, တထာဂတဿ ကာယော။ ယဿ ဒါနိ ကာလံ မညသီ’’တိ။ အထ ခေါ ဇီဝကဿ ကောမာရဘစ္စဿ ဧတဒဟောသိ – ‘‘န ခေါ မေတံ ပတိရူပံ ယောဟံ ဘဂဝတော ဩဠာရိကံ ဝိရေစနံ ဒဒေယျ’’န္တိ။ တီဏိ ဥပ္ပလဟတ္ထာနိ နာနာဘေသဇ္ဇေဟိ ပရိဘာဝေတွာ ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ, ဥပသင်္ကမိတွာ ဧကံ ဥပ္ပလဟတ္ထံ ဘဂဝတော ဥပနာမေသိ – ‘‘ဣမံ, ဘန္တေ, ဘဂဝါ ပဌမံ ဥပ္ပလဟတ္ထံ ဥပသိင်္ဃတု။ ဣဒံ ဘဂဝန္တံ ဒသက္ခတ္တုံ ဝိရေစေဿတီ’’တိ။ ဒုတိယံ ဥပ္ပလဟတ္ထံ ဘဂဝတော ဥပနာမေသိ – ‘‘ဣမံ, ဘန္တေ, ဘဂဝါ ဒုတိယံ ဥပ္ပလဟတ္ထံ ဥပသိင်္ဃတု။ ဣဒံ ဘဂဝန္တံ ဒသက္ခတ္တုံ ဝိရေစေဿတီ’’တိ။ တတိယံ ဥပ္ပလဟတ္ထံ ဘဂဝတော ဥပနာမေသိ – ‘‘ဣမံ, ဘန္တေ, ဘဂဝါ တတိယံ ဥပ္ပလဟတ္ထံ ဥပသိင်္ဃတု။ ဣဒံ ဘဂဝန္တံ ဒသက္ခတ္တုံ
(ဝိ၊၃၊၃၉၁။)
ဝိရေစေဿတီ’’တိ။ ဧဝံ ဘဂဝတော သမတ္တိံသာယ ဝိရေစနံ ဘဝိဿတီတိ။ အထ ခေါ ဇီဝကော ကောမာရဘစ္စော ဘဂဝတော သမတ္တိံသာယ ဝိရေစနံ ဒတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ပဒက္ခိဏံ ကတွာ ပက္ကာမိ။ အထ ခေါ ဇီဝကဿ ကောမာရဘစ္စဿ ဗဟိ ဒွါရကောဋ္ဌကာ နိက္ခန္တဿ ဧတဒဟောသိ – ‘‘မယာ ခေါ ဘဂဝတော သမတ္တိံသာယ ဝိရေစနံ ဒိန္နံ။ ဒေါသာဘိသန္နော တထာဂတဿ ကာယော။ န ဘဂဝန္တံ သမတ္တိံသက္ခတ္တုံ ဝိရေစေဿတိ, ဧကူနတ္တိံသက္ခတ္တုံ ဘဂဝန္တံ ဝိရေစေဿတိ။ အပိ စ, ဘဂဝါ ဝိရိတ္တော နဟာယိဿတိ။ နဟာတံ ဘဂဝန္တံ သကိံ ဝိရေစေဿတိ။ ဧဝံ ဘဂဝတော သမတ္တိံသာယ ဝိရေစနံ ဘဝိဿတီ’’တိ။
အထ ခေါ ဘဂဝါ ဇီဝကဿ ကောမာရဘစ္စဿ စေတသာ စေတောပရိဝိတက္ကမညာယ အာယသ္မန္တံ အာနန္ဒံ အာမန္တေသိ – ‘‘ဣဓာနန္ဒ, ဇီဝကဿ ကောမာရဘစ္စဿ ဗဟိ ဒွါရကောဋ္ဌကာ နိက္ခန္တဿ ဧတဒဟောသိ – ‘မယာ ခေါ ဘဂဝတော သမတ္တိံသာယ ဝိရေစနံ ဒိန္နံ။ ဒေါသာဘိသန္နော တထာဂတဿ ကာယော။ န ဘဂဝန္တံ သမတိံသက္ခတ္တုံ ဝိရေစေဿတိ, ဧကူနတိံသက္ခတ္တုံ ဘဂဝန္တံ ဝိရေစေဿတိ။ အပိ စ, ဘဂဝါ ဝိရိတ္တော နဟာယိဿတိ။ နဟာတံ ဘဂဝန္တံ သကိံ ဝိရေစေဿတိ။ ဧဝံ ဘဂဝတော သမတ္တိံသာယ ဝိရေစနံ ဘဝိဿတီ’တိ။ တေန ဟာနန္ဒ, ဥဏှောဒကံ ပဋိယာဒေဟီ’’တိ။ ‘‘ဧဝံ, ဘန္တေ’’တိ ခေါ အာယသ္မာ အာနန္ဒော ဘဂဝတော ပဋိဿုဏိတွာ ဥဏှောဒကံ ပဋိယာဒေသိ။
အထ ခေါ ဇီဝကော ကောမာရဘစ္စော ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ, ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ ဇီဝကော ကောမာရဘစ္စော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ဝိရိတ္တော, ဘန္တေ, ဘဂဝါ’’တိ? ‘‘ဝိရိတ္တောမှိ, ဇီဝကာ’’တိ။ ဣဓ မယှံ, ဘန္တေ, ဗဟိ ဒွါရကောဋ္ဌကာ နိက္ခန္တဿ ဧတဒဟောသိ – ‘‘မယာ ခေါ ဘဂဝတော သမတ္တိံသာယ ဝိရေစနံ ဒိန္နံ။ ဒေါသာဘိသန္နော တထာဂတဿ ကာယော။ န ဘဂဝန္တံ သမတ္တိံသက္ခတ္တုံ ဝိရေစေဿတိ, ဧကူနတ္တိံသက္ခတ္တုံ ဘဂဝန္တံ ဝိရေစေဿတိ။ အပိ စ, ဘဂဝါ ဝိရိတ္တော နဟာယိဿတိ။ နဟာတံ ဘဂဝန္တံ သကိံ ဝိရေစေဿတိ။ ဧဝံ ဘဂဝတော သမတ္တိံသာယ ဝိရေစနံ ဘဝိဿတီ’’တိ။ နဟာယတု, ဘန္တေ, ဘဂဝါ, နဟာယတု သုဂတောတိ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ဥဏှောဒကံ နဟာယိ။ နဟာတံ ဘဂဝန္တံ သကိံ ဝိရေစေသိ။ ဧဝံ ဘဂဝတော သမတ္တိံသာယ ဝိရေစနံ အဟောသိ။ အထ ခေါ ဇီဝကော ကောမာရဘစ္စော
(ဝိ၊၃၊၃၉၂။)
ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ယာဝ, ဘန္တေ, ဘဂဝတော ကာယော ပကတတ္တော ဟောတိ, အလံ [အဟံ တာဝ ယူသပိဏ္ဋပါတေနာတိ (သီ။), အလံ ယူသပိဏ္ဋကေနာတိ (သျာ။)] ယူသပိဏ္ဍပါတေနာ’’တိ။
သမတ္တိံသဝိရေစနကထာ နိဋ္ဌိတာ။
၂၁၀။ ဝရယာစနာကထာ
မြန်֍ ၃၃၇။ အထ ခေါ ဘဂဝတော ကာယော နစိရဿေဝ ပကတတ္တော အဟောသိ။ အထ ခေါ ဇီဝကော ကောမာရဘစ္စော တံ သိဝေယျကံ ဒုဿယုဂံ အာဒါယ ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ, ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ ဇီဝကော ကောမာရဘစ္စော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ဧကာဟံ, ဘန္တေ, ဘဂဝန္တံ ဝရံ ယာစာမီ’’တိ။ ‘‘အတိက္ကန္တဝရာ ခေါ, ဇီဝက, တထာဂတာ’’တိ။ ‘‘ယဉ္စ, ဘန္တေ, ကပ္ပတိ ယဉ္စ အနဝဇ္ဇ’’န္တိ။ ‘‘ဝဒေဟိ, ဇီဝကာ’’တိ။ ‘‘ဘဂဝါ, ဘန္တေ, ပံသုကူလိကော, ဘိက္ခုသံဃော စ။ ဣဒံ မေ, ဘန္တေ, သိဝေယျကံ ဒုဿယုဂံ ရညာ ပဇ္ဇောတေန ပဟိတံ – ဗဟူနံ ဒုဿာနံ ဗဟူနံ ဒုဿယုဂါနံ ဗဟူနံ ဒုဿယုဂသတာနံ ဗဟူနံ ဒုဿယုဂသဟဿာနံ ဗဟူနံ ဒုဿယုဂသတသဟဿာနံ အဂ္ဂဉ္စ သေဋ္ဌဉ္စ မောက္ခဉ္စ ဥတ္တမဉ္စ ပဝရဉ္စ။ ပဋိဂ္ဂဏှာတု မေ, ဘန္တေ, ဘဂဝါ သိဝေယျကံ ဒုဿယုဂံ၊ ဘိက္ခုသံဃဿ စ ဂဟပတိစီဝရံ အနုဇာနာတူ’’တိ။ ပဋိဂ္ဂဟေသိ ဘဂဝါ သိဝေယျကံ ဒုဿယုဂံ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ဇီဝကံ ကောမာရဘစ္စံ ဓမ္မိယာ ကထာယ သန္ဒဿေသိ သမာဒပေသိ သမုတ္တေဇေသိ သမ္ပဟံသေသိ။ အထ ခေါ ဇီဝကော ကောမာရဘစ္စော ဘဂဝတာ ဓမ္မိယာ ကထာယ သန္ဒဿိတော သမာဒပိတော သမုတ္တေဇိတော သမ္ပဟံသိတော ဥဋ္ဌာယာသနာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ပဒက္ခိဏံ ကတွာ ပက္ကာမိ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ဧတသ္မိံ နိဒါနေ ဧတသ္မိံ ပကရဏေ ဓမ္မိံ ကထံ ကတွာ ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ – ‘‘အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ဂဟပတိစီဝရံ။ ယော ဣစ္ဆတိ, ပံသုကူလိကော ဟောတု။ ယော ဣစ္ဆတိ, ဂဟပတိစီဝရံ သာဒိယတု။ ဣတရီတရေနပါဟံ [ပဟံ (သီ။), စာဟံ (သျာ။)], ဘိက္ခဝေ, သန္တုဋ္ဌိံ ဝဏ္ဏေမီ’’တိ။
အဿောသုံ ခေါ ရာဇဂဟေ မနုဿာ – ‘‘ဘဂဝတာ ကိရ ဘိက္ခူနံ ဂဟပတိစီဝရံ အနုညာတ’’န္တိ။ တေ စ မနုဿာ ဟဋ္ဌာ အဟေသုံ ဥဒဂ္ဂါ ‘‘ဣဒါနိ ခေါ မယံ ဒါနာနိ ဒဿာမ ပုညာနိ ကရိဿာမ, ယတော ဘဂဝတာ ဘိက္ခူနံ ဂဟပတိစီဝရံ အနုညာတ’’န္တိ။ ဧကာဟေနေဝ ရာဇဂဟေ ဗဟူနိ စီဝရသဟဿာနိ ဥပ္ပဇ္ဇိံသု။
(ဝိ၊၃၊၃၉၃။)
အဿောသုံ ခေါ ဇာနပဒါ မနုဿာ – ‘‘ဘဂဝတာ ကိရ ဘိက္ခူနံ ဂဟပတိစီဝရံ အနုညာတ’’န္တိ။ တေ စ မနုဿာ ဟဋ္ဌာ အဟေသုံ ဥဒဂ္ဂါ – ‘‘ဣဒါနိ ခေါ မယံ ဒါနာနိ ဒဿာမ ပုညာနိ ကရိဿာမ, ယတော ဘဂဝတာ ဘိက္ခူနံ ဂဟပတိစီဝရံ အနုညာတ’’န္တိ။ ဇနပဒေပိ ဧကာဟေနေဝ ဗဟူနိ စီဝရသဟဿာနိ ဥပ္ပဇ္ဇိံသု။
တေန ခေါ ပန သမယေန သံဃဿ ပါဝါရော ဥပ္ပန္နော ဟောတိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ပါဝါရန္တိ။
ကောသေယျပါဝါရော ဥပ္ပန္နော ဟောတိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ကောသေယျပါဝါရန္တိ။
ကောဇဝံ ဥပ္ပန္နံ ဟောတိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ကောဇဝန္တိ။
ဝရယာစနာကထာ နိဋ္ဌိတာ။
ပဌမဘာဏဝါရော နိဋ္ဌိတော။
၂၁၁။ ကမ္ဗလာနုဇာနနာဒိကထာ
မြန်֍ ၃၃၈။ တေန ခေါ ပန သမယေန ကာသိရာဇာ ဇီဝကဿ ကောမာရဘစ္စဿ အဍ္ဎကာသိကံ ကမ္ဗလံ ပါဟေသိ ဥပဍ္ဎကာသိနံ ခမမာနံ။ အထ ခေါ ဇီဝကော ကောမာရဘစ္စော တံ အဍ္ဎကာသိကံ ကမ္ဗလံ အာဒါယ ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ, ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ ဇီဝကော ကောမာရဘစ္စော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘အယံ မေ, ဘန္တေ, အဍ္ဎကာသိကော ကမ္ဗလော ကာသိရညာ ပဟိတော ဥပဍ္ဎကာသိနံ ခမမာနော။ ပဋိဂ္ဂဏှာတု မေ, ဘန္တေ, ဘဂဝါ ကမ္ဗလံ, ယံ မမဿ ဒီဃရတ္တံ ဟိတာယ သုခါယာ’’တိ။ ပဋိဂ္ဂဟေသိ ဘဂဝါ ကမ္ဗလံ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ဇီဝကံ ကောမာရဘစ္စံ ဓမ္မိယာ ကထာယ သန္ဒဿေသိ…ပေ… ပဒက္ခိဏံ ကတွာ ပက္ကာမိ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ဧတသ္မိံ နိဒါနေ ဧတသ္မိံ ပကရဏေ ဓမ္မိံ ကထံ ကတွာ ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ – ‘‘အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ကမ္ဗလ္လ’န္တိ။
မြန်֍ ၃၃၉။ တေန ခေါ ပန သမယေန သံဃဿ ဥစ္စာဝစာနိ စီဝရာနိ ဥပ္ပန္နာနိ ဟောန္တိ။ အထ ခေါ ဘိက္ခူနံ ဧတဒဟောသိ – ‘‘ကိံ နု ခေါ ဘဂဝတာ စီဝရံ
(ဝိ၊၃၊၃၉၄။)
အနုညာတံ, ကိံ အနနုညာတ’’န္တိ? ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ဆ စီဝရာနိ – ခေါမံ ကပ္ပါသိကံ ကောသေယျံ ကမ္ဗလံ သာဏံ ဘင်္ဂန္တိ။
မြန်֍ ၃၄၀။ တေန ခေါ ပန သမယေန ယေ တေ ဘိက္ခူ ဂဟပတိစီဝရံ သာဒိယန္တိ တေ ကုက္ကုစ္စာယန္တာ ပံသုကူလံ န သာဒိယန္တိ – ဧကံယေဝ ဘဂဝတာ စီဝရံ အနုညာတံ, န ဒွေတိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ဂဟပတိစီဝရံ သာဒိယန္တေန ပံသုကူလမ္ပိ သာဒိယိတုံ၊ တဒုဘယေနပါဟံ, ဘိက္ခဝေ, သန္တုဋ္ဌိံ ဝဏ္ဏေမီတိ။
ကမ္ဗလာနုဇာနနာဒိကထာ နိဋ္ဌိတာ။
၂၁၂။ ပံသုကူလပရိယေသနကထာ
မြန်֍ ၃၄၁။ တေန ခေါ ပန သမယေန သမ္ဗဟုလာ ဘိက္ခူ ကောသလေသု ဇနပဒေ အဒ္ဓါနမဂ္ဂပ္ပဋိပန္နာ ဟောန္တိ။ ဧကစ္စေ ဘိက္ခူ သုသာနံ ဩက္ကမိံသု ပံသုကူလာယ, ဧကစ္စေ ဘိက္ခူ နာဂမေသုံ။ ယေ တေ ဘိက္ခူ သုသာနံ ဩက္ကမိံသု ပံသုကူလာယ တေ ပံသုကူလာနိ လဘိံသု။ ယေ တေ ဘိက္ခူ နာဂမေသုံ တေ ဧဝမာဟံသု – ‘‘အမှာကမ္ပိ, အာဝုသော, ဘာဂံ ဒေထာ’’တိ။ တေ ဧဝမာဟံသု – ‘‘န မယံ, အာဝုသော, တုမှာကံ ဘာဂံ ဒဿာမ။ ကိဿ တုမှေ နာဂမိတ္ထာ’’တိ? ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, နာဂမေန္တာနံ နာကာမာ ဘာဂံ ဒါတုန္တိ။
တေန ခေါ ပန သမယေန သမ္ဗဟုလာ ဘိက္ခူ ကောသလေသု ဇနပဒေ အဒ္ဓါနမဂ္ဂပ္ပဋိပန္နာ ဟောန္တိ။ ဧကစ္စေ ဘိက္ခူ သုသာနံ ဩက္ကမိံသု ပံသုကူလာယ, ဧကစ္စေ ဘိက္ခူ အာဂမေသုံ။ ယေ တေ ဘိက္ခူ သုသာနံ ဩက္ကမိံသု ပံသုကူလာယ တေ ပံသုကူလာနိ လဘိံသု။ ယေ တေ ဘိက္ခူ အာဂမေသုံ တေ ဧဝမာဟံသု – ‘‘အမှာကမ္ပိ, အာဝုသော, ဘာဂံ ဒေထာ’’တိ။ တေ ဧဝမာဟံသု – ‘‘န မယံ, အာဝုသော, တုမှာကံ ဘာဂံ ဒဿာမ။ ကိဿ တုမှေ န ဩက္ကမိတ္ထာ’’တိ? ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, အာဂမေန္တာနံ အကာမာ ဘာဂံ ဒါတုန္တိ။
တေန ခေါ ပန သမယေန သမ္ဗဟုလာ ဘိက္ခူ ကောသလေသု ဇနပဒေ အဒ္ဓါနမဂ္ဂပ္ပဋိပန္နာ ဟောန္တိ။ ဧကစ္စေ ဘိက္ခူ ပဌမံ သုသာနံ ဩက္ကမိံသု ပံသုကူလာယ, ဧကစ္စေ ဘိက္ခူ ပစ္ဆာ ဩက္ကမိံသု။ ယေ တေ ဘိက္ခူ ပဌမံ သုသာနံ ဩက္ကမိံသု ပံသုကူလာယ တေ ပံသုကူလာနိ လဘိံသု။ ယေ တေ
(ဝိ၊၃၊၃၉၅။)
ဘိက္ခူ ပစ္ဆာ ဩက္ကမိံသု တေ န လဘိံသု။ တေ ဧဝမာဟံသု – ‘‘အမှာကမ္ပိ, အာဝုသော, ဘာဂံ ဒေထာ’’တိ။ တေ ဧဝမာဟံသု – ‘‘န မယံ, အာဝုသော, တုမှာကံ ဘာဂံ ဒဿာမ။ ကိဿ တုမှေ ပစ္ဆာ ဩက္ကမိတ္ထာ’’တိ? ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ပစ္ဆာ ဩက္ကန္တာနံ နာကာမာ ဘာဂံ ဒါတုန္တိ။
တေန ခေါ ပန သမယေန သမ္ဗဟုလာ ဘိက္ခူ ကောသလေသု ဇနပဒေ အဒ္ဓါနမဂ္ဂပ္ပဋိပန္နာ ဟောန္တိ။ တေ သဒိသာ သုသာနံ ဩက္ကမိံသု ပံသုကူလာယ။ ဧကစ္စေ ဘိက္ခူ ပံသုကူလာနိ လဘိံသု, ဧကစ္စေ ဘိက္ခူ န လဘိံသု။ ယေ တေ ဘိက္ခူ န လဘိံသု, တေ ဧဝမာဟံသု – ‘‘အမှာကမ္ပိ, အာဝုသော, ဘာဂံ ဒေထာ’’တိ။ တေ ဧဝမာဟံသု – ‘‘န မယံ, အာဝုသော, တုမှာကံ ဘာဂံ ဒဿာမ။ ကိဿ တုမှေ န လဘိတ္ထာ’’တိ? ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, သဒိသာနံ ဩက္ကန္တာနံ အကာမာ ဘာဂံ ဒါတုန္တိ။
တေန ခေါ ပန သမယေန သမ္ဗဟုလာ ဘိက္ခူ ကောသလေသု ဇနပဒေ အဒ္ဓါနမဂ္ဂပ္ပဋိပန္နာ ဟောန္တိ။ တေ ကတိကံ ကတွာ သုသာနံ ဩက္ကမိံသု ပံသုကူလာယ။ ဧကစ္စေ ဘိက္ခူ ပံသုကူလာနိ လဘိံသု, ဧကစ္စေ ဘိက္ခူ န လဘိံသု။ ယေ တေ ဘိက္ခူ န လဘိံသု တေ ဧဝမာဟံသု – ‘‘အမှာကမ္ပိ, အာဝုသော, ဘာဂံ ဒေထာ’’တိ။ တေ ဧဝမာဟံသု – ‘‘န မယံ, အာဝုသော, တုမှာကံ ဘာဂံ ဒဿာမ။ ကိဿ တုမှေ န လဘိတ္ထာ’’တိ? ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ကတိကံ ကတွာ ဩက္ကန္တာနံ အကာမာ ဘာဂံ ဒါတုန္တိ။
ပံသုကူလပရိယေသနကထာ နိဋ္ဌိတာ။
၂၁၃။ စီဝရပဋိဂ္ဂါဟကသမ္မုတိကထာ
မြန်֍ ၃၄၂။ တေန ခေါ ပန သမယေန မနုဿာ စီဝရံ အာဒါယ အာရာမံ အာဂစ္ဆန္တိ။ တေ ပဋိဂ္ဂါဟကံ အလဘမာနာ ပဋိဟရန္တိ။ စီဝရံ ပရိတ္တံ ဥပ္ပဇ္ဇတိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ပဉ္စဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတံ ဘိက္ခုံ စီဝရပဋိဂ္ဂါဟကံ သမ္မန္နိတုံ – ယော န ဆန္ဒာဂတိံ ဂစ္ဆေယျ, န ဒေါသာဂတိံ ဂစ္ဆေယျ, န မောဟာဂတိံ ဂစ္ဆေယျ, န ဘယာဂတိံ ဂစ္ဆေယျ, ဂဟိတာဂဟိတဉ္စ ဇာနေယျ။ ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, သမ္မန္နိတဗ္ဗော။ ပဌမံ ဘိက္ခု ယာစိတဗ္ဗော၊ ယာစိတွာ ဗျတ္တေန ဘိက္ခုနာ ပဋိဗလေန သံဃော ဉာပေတဗ္ဗော –
‘‘သုဏာတု မေ, ဘန္တေ, သံဃော။ ယဒိ သံဃဿ ပတ္တကလ္လံ သံဃော ဣတ္ထန္နာမံ ဘိက္ခုံ စီဝရပဋိဂ္ဂါဟကံ သမ္မန္နေယျ။ ဧသာ ဉတ္တိ။
(ဝိ၊၃၊၃၉၆။)
‘‘သုဏာတု မေ, ဘန္တေ, သံဃော။ သံဃော ဣတ္ထန္နာမံ ဘိက္ခုံ စီဝရပဋိဂ္ဂါဟကံ သမ္မန္နတိ။ ယဿာယသ္မတော ခမတိ ဣတ္ထန္နာမဿ ဘိက္ခုနော စီဝရပဋိဂ္ဂါဟကဿ သမ္မုတိ, သော တုဏှဿ၊ ယဿ နက္ခမတိ, သော ဘာသေယျ။
‘‘သမ္မတော သံဃေန ဣတ္ထန္နာမော ဘိက္ခု စီဝရပဋိဂ္ဂါဟကော။ ခမတိ သံဃဿ, တသ္မာ တုဏှီ, ဧဝမေတံ ဓာရယာမီ’’တိ။
တေန ခေါ ပန သမယေန စီဝရပဋိဂ္ဂါဟကာ ဘိက္ခူ စီဝရံ ပဋိဂ္ဂဟေတွာ တတ္ထေဝ ဥဇ္ဈိတွာ ပက္ကမန္တိ။ စီဝရံ နဿတိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ပဉ္စဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတံ ဘိက္ခုံ စီဝရနိဒဟကံ သမ္မန္နိတုံ – ယော န ဆန္ဒာဂတိံ ဂစ္ဆေယျ, န ဒေါသာဂတိံ ဂစ္ဆေယျ, န မောဟာဂတိံ ဂစ္ဆေယျ, န ဘယာဂတိံ ဂစ္ဆေယျ, နိဟိတာနိဟိတဉ္စ ဇာနေယျ။ ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, သမ္မန္နိတဗ္ဗော။ ပဌမံ ဘိက္ခု ယာစိတဗ္ဗော၊ ယာစိတွာ ဗျတ္တေန ဘိက္ခုနာ ပဋိဗလေန သံဃော ဉာပေတဗ္ဗော –
‘‘သုဏာတု မေ, ဘန္တေ, သံဃော။ ယဒိ သံဃဿ ပတ္တကလ္လံ, သံဃော ဣတ္ထန္နာမံ ဘိက္ခုံ စီဝရနိဒဟကံ သမ္မန္နေယျ။ ဧသာ ဉတ္တိ။ ‘‘သုဏာတု မေ, ဘန္တေ, သံဃော။ သံဃော ဣတ္ထန္နာမံ ဘိက္ခုံ စီဝရနိဒဟကံ သမ္မန္နတိ။ ယဿာယသ္မတော ခမတိ ဣတ္ထန္နာမဿ ဘိက္ခုနော စီဝရနိဒဟကဿ သမ္မုတိ, သော တုဏှဿ၊ ယဿ နက္ခမတိ, သော ဘာသေယျ။
‘‘သမ္မတော သံဃေန ဣတ္ထန္နာမော ဘိက္ခု စီဝရနိဒဟကော။ ခမတိ သံဃဿ, တသ္မာ တုဏှီ, ဧဝမေတံ ဓာရယာမီ’’တိ။
စီဝရပဋိဂ္ဂါဟကသမ္မုတိကထာ နိဋ္ဌိတာ။
၂၁၄။ ဘဏ္ဍာဂါရသမ္မုတိအာဒိကထာ
မြန်֍ ၃၄၃။ တေန ခေါ ပန သမယေန စီဝရနိဒဟကော ဘိက္ခု မဏ္ဍပေပိ ရုက္ခမူလေပိ နိဗ္ဗကောသေပိ စီဝရံ နိဒဟတိ, ဥန္ဒူရေဟိပိ ဥပစိကာဟိပိ ခဇ္ဇန္တိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ဘဏ္ဍာဂါရံ သမ္မန္နိတုံ, ယံ သံဃော အာကင်္ခတိ ဝိဟာရံ ဝါ အဍ္ဎယောဂံ ဝါ ပါသာဒံ ဝါ ဟမ္မိယံ ဝါ ဂုဟံ ဝါ။ ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, သမ္မန္နိတဗ္ဗော။ ဗျတ္တေန ဘိက္ခုနာ ပဋိဗလေန သံဃော ဉာပေတဗ္ဗော –
‘‘သုဏာတု မေ, ဘန္တေ, သံဃော။ ယဒိ သံဃဿ ပတ္တကလ္လံ, သံဃော ဣတ္ထန္နာမံ ဝိဟာရံ ဘဏ္ဍာဂါရံ သမ္မန္နေယျ။ ဧသာ ဉတ္တိ။
‘‘သုဏာတု မေ, ဘန္တေ, သံဃော။ သံဃော ဣတ္ထန္နာမံ ဝိဟာရံ ဘဏ္ဍာဂါရံ သမ္မန္နတိ။ ယဿာယသ္မတော ခမတိ ဣတ္ထန္နာမဿ ဝိဟာရဿ ဘဏ္ဍာဂါရဿ သမ္မုတိ, သော တုဏှဿ၊
(ဝိ၊၃၊၃၉၇။)
ယဿ နက္ခမတိ, သော ဘာသေယျ။‘‘သမ္မတော သံဃေန ဣတ္ထန္နာမော ဝိဟာရော ဘဏ္ဍာဂါရံ။ ခမတိ သံဃဿတသ္မာ တုဏှီ, ဧဝမေတံ ဓာရယာမီ’’တိ။
တေန ခေါ ပန သမယေန သံဃဿ ဘဏ္ဍာဂါရေ စီဝရံ အဂုတ္တံ ဟောတိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ပဉ္စဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတံ ဘိက္ခုံ ဘဏ္ဍာဂါရိကံ သမ္မန္နိတုံ – ယော န ဆန္ဒာဂတိံ ဂစ္ဆေယျ, န ဒေါသာဂတိံ ဂစ္ဆေယျ, န မောဟာဂတိံ ဂစ္ဆေယျ, န ဘယာဂတိံ ဂစ္ဆေယျ, ဂုတ္တာဂုတ္တဉ္စ ဇာနေယျ။ ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, သမ္မန္နိတဗ္ဗော။ ပဌမံ ဘိက္ခု ယာစိတဗ္ဗော၊ ယာစိတွာ ဗျတ္တေန ဘိက္ခုနာ ပဋိဗလေန သံဃော ဉာပေတဗ္ဗော –
‘‘သုဏာတု မေ, ဘန္တေ, သံဃော။ ယဒိ သံဃဿ ပတ္တကလ္လံ, သံဃော ဣတ္ထန္နာမံ ဘိက္ခုံ ဘဏ္ဍာဂါရိကံ သမ္မန္နေယျ။ ဧသာ ဉတ္တိ။
‘‘သုဏာတု မေ, ဘန္တေ, သံဃော။ သံဃော ဣတ္ထန္နာမံ ဘိက္ခုံ ဘဏ္ဍာဂါရိကံ သမ္မန္နတိ။ ယဿာယသ္မတော ခမတိ ဣတ္ထန္နာမဿ ဘိက္ခုနော ဘဏ္ဍာဂါရိကဿ သမ္မုတိ, သော တုဏှဿ၊ ယဿ နက္ခမတိ, သော ဘာသေယျ။
‘‘သမ္မတော သံဃေန ဣတ္ထန္နာမော ဘိက္ခု ဘဏ္ဍာဂါရိကော။ ခမတိ သံဃဿ, တသ္မာ တုဏှီ, ဧဝမေတံ ဓာရယာမီ’’တိ။
တေန ခေါ ပန သမယေန ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ ဘဏ္ဍာဂါရိကံ ဝုဋ္ဌာပေန္တိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ န, ဘိက္ခဝေ, ဘဏ္ဍာဂါရိကော ဝုဋ္ဌာပေတဗ္ဗော။ ယော ဝုဋ္ဌာပေယျ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿာတိ။
တေန ခေါ ပန သမယေန သံဃဿ ဘဏ္ဍာဂါရေ စီဝရံ ဥဿန္နံ ဟောတိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, သမ္မုခီဘူတေန သံဃေန ဘာဇေတုန္တိ။
တေန ခေါ ပန သမယေန သံဃော စီဝရံ ဘာဇေန္တော ကောလာဟလံ အကာသိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ပဉ္စဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတံ ဘိက္ခုံ စီဝရဘာဇကံ သမ္မန္နိတုံ – ယော န ဆန္ဒာဂတိံ ဂစ္ဆေယျ, န ဒေါသာဂတိံ ဂစ္ဆေယျ, န မောဟာဂတိံ ဂစ္ဆေယျ, န ဘယာဂတိံ ဂစ္ဆေယျ, ဘာဇိတာဘာဇိတဉ္စ ဇာနေယျ။ ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, သမ္မန္နိတဗ္ဗော။ ပဌမံ ဘိက္ခု ယာစိတဗ္ဗော၊ ယာစိတွာ ဗျတ္တေန ဘိက္ခုနာ ပဋိဗလေန သံဃော ဉာပေတဗ္ဗော –
(ဝိ၊၃၊၃၉၈။)
‘‘သုဏာတု မေ, ဘန္တေ, သံဃော။ ယဒိ သံဃဿ ပတ္တကလ္လံ, သံဃော ဣတ္ထန္နာမံ ဘိက္ခုံ စီဝရဘာဇကံ သမ္မန္နေယျ။ ဧသာ ဉတ္တိ။
‘‘သုဏာတု မေ, ဘန္တေ, သံဃော။ သံဃော ဣတ္ထန္နာမံ ဘိက္ခုံ စီဝရဘာဇကံ သမ္မန္နတိ။ ယဿာယသ္မတော ခမတိ ဣတ္ထန္နာမဿ ဘိက္ခုနော စီဝရဘာဇကဿ သမ္မုတိ, သော တုဏှဿ၊ ယဿ နက္ခမတိ, သော ဘာသေယျ။
‘‘သမ္မတော သံဃေန ဣတ္ထန္နာမော ဘိက္ခု စီဝရဘာဇကော။ ခမတိ သံဃဿ, တသ္မာ တုဏှီ, ဧဝမေတံ ဓာရယာမီ’’တိ။
အထ ခေါ စီဝရဘာဇကာနံ ဘိက္ခူနံ ဧတဒဟောသိ – ‘‘ကထံ နု ခေါ စီဝရံ ဘာဇေတဗ္ဗ’’န္တိ? ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ပဌမံ ဥစ္စိနိတွာ တုလယိတွာ ဝဏ္ဏာဝဏ္ဏံ ကတွာ ဘိက္ခူ ဂဏေတွာ ဝဂ္ဂံ ဗန္ဓိတွာ စီဝရပဋိဝီသံ ဌပေတုန္တိ။
အထ ခေါ စီဝရဘာဇကာနံ ဘိက္ခူနံ ဧတဒဟောသိ – ‘‘ကထံ နု ခေါ သာမဏေရာနံ စီဝရပဋိဝီသော ဒါတဗ္ဗော’’တိ? ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, သာမဏေရာနံ ဥပဍ္ဎပဋိဝီသံ ဒါတုန္တိ။
တေန ခေါ ပန သမယေန အညတရော ဘိက္ခု သကေန ဘာဂေန ဥတ္တရိတုကာမော ဟောတိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ဥတ္တရန္တဿ သကံ ဘာဂံ ဒါတုန္တိ။
တေန ခေါ ပန သမယေန အညတရော ဘိက္ခု အတိရေကဘာဂေန ဥတ္တရိတုကာမော ဟောတိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, အနုက္ခေပေ ဒိန္နေ အတိရေကဘာဂံ ဒါတုန္တိ။
အထ ခေါ စီဝရဘာဇကာနံ ဘိက္ခူနံ ဧတဒဟောသိ – ‘‘ကထံ နု ခေါ စီဝရပဋိဝီသော ဒါတဗ္ဗော, အာဂတပဋိပါဋိယာ [အာဂတာဂတပဋိပါဋိယာ (က။)] နု ခေါ ဥဒါဟု ယထာဝုဍ္ဎ’’န္တိ? ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ဝိကလကေ တောသေတွာ ကုသပါတံ ကာတုန္တိ။
ဘဏ္ဍာဂါရသမ္မုတိအာဒိကထာ နိဋ္ဌိတာ။
၂၁၅။ စီဝရရဇနကထာ
မြန်֍ ၃၄၄။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဘိက္ခူ ဆကဏေနပိ ပဏ္ဍုမတ္တိကာယပိ စီဝရံ ရဇန္တိ။ စီဝရံ ဒုဗ္ဗဏ္ဏံ ဟောတိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။
(ဝိ၊၃၊၃၉၉။)
အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ဆ ရဇနာနိ – မူလရဇနံ, ခန္ဓရဇနံ, တစရဇနံ, ပတ္တရဇနံ, ပုပ္ဖရဇနံ, ဖလရဇနန္တိ။
တေန ခေါ ပန သမယေန ဘိက္ခူ သီတုဒကာယ [သီတုန္ဒိကာယ (သီ။), သီတူဒကာယ (သျာ။)] စီဝရံ ရဇန္တိ။ စီဝရံ ဒုဂ္ဂန္ဓံ ဟောတိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ရဇနံ ပစိတုံ စုလ္လံ ရဇနကုမ္ဘိန္တိ။ ရဇနံ ဥတ္တရိယတိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ဥတ္တရာဠုမ္ပံ [ဥတ္တရာဠုပံ (ယောဇနာ), ဥတ္တရာဠုပံ (သျာ။)] ဗန္ဓိတုန္တိ။
တေန ခေါ ပန သမယေန ဘိက္ခူ န ဇာနန္တိ ရဇနံ ပက္ကံ ဝါ အပက္ကံ ဝါ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ဥဒကေ ဝါ နခပိဋ္ဌိကာယ ဝါ ထေဝကံ ဒါတုန္တိ။
တေန ခေါ ပန သမယေန ဘိက္ခူ ရဇနံ ဩရောပေန္တာ ကုမ္ဘိံ အာဝိဉ္ဆန္တိ [အာဝိဉ္ဇန္တိ (သီ။), အာဝဋ္ဋန္တိ (သျာ။)]။ ကုမ္ဘီ ဘိဇ္ဇတိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ရဇနုဠုင်္ကံ [ရဇနာဠုင်္ကံ (ယောဇနာ)] ဒဏ္ဍကထာလကန္တိ။
တေန ခေါ ပန သမယေန ဘိက္ခူနံ ရဇနဘာဇနံ န သံဝိဇ္ဇတိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ရဇနကောလမ္ဗံ ရဇနဃဋန္တိ။
တေန ခေါ ပန သမယေန ဘိက္ခူ ပါတိယာပိ ပတ္တေပိ စီဝရံ ဩမဒ္ဒန္တိ။ စီဝရံ ပရိဘိဇ္ဇတိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ရဇနဒေါဏိကန္တိ။
တေန ခေါ ပန သမယေန ဘိက္ခူ ဆမာယ စီဝရံ ပတ္ထရန္တိ။ စီဝရံ ပံသုကိတံ ဟောတိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, တိဏသန္ထာရကန္တိ။
တိဏသန္ထာရကော ဥပစိကာဟိ ခဇ္ဇတိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, စီဝရဝံသံ စီဝရရဇ္ဇုန္တိ။
မဇ္ဈေန လဂ္ဂေန္တိ။ ရဇနံ ဥဘတော ဂလတိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ကဏ္ဏေ ဗန္ဓိတုန္တိ။
(ဝိ၊၃၊၄၀၀။)
ကဏ္ဏော ဇီရတိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ကဏ္ဏသုတ္တကန္တိ။
ရဇနံ ဧကတော ဂလတိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, သမ္ပရိဝတ္တကံ သမ္ပရိဝတ္တကံ ရဇေတုံ, န စ အစ္ဆိန္နေ ထေဝေ ပက္ကမိတုန္တိ။
တေန ခေါ ပန သမယေန စီဝရံ ပတ္ထိန္နံ ဟောတိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ဥဒကေ ဩသာရေတုန္တိ။
တေန ခေါ ပန သမယေန စီဝရံ ဖရုသံ ဟောတိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ပါဏိနာ အာကောဋေတုန္တိ။
တေန ခေါ ပန သမယေန ဘိက္ခူ အစ္ဆိန္နကာနိ စီဝရာနိ ဓာရေန္တိ ဒန္တကာသာဝါနိ။ မနုဿာ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – သေယျထာပိ နာမ [သေယျထာပိ (?)] ဂိဟီ ကာမဘောဂိနောတိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ န, ဘိက္ခဝေ, အစ္ဆိန္နကာနိ စီဝရာနိ ဓာရေတဗ္ဗာနိ။ ယော ဓာရေယျ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿာတိ။
စီဝရရဇနကထာ နိဋ္ဌိတာ။
၂၁၆။ ဆိန္နကစီဝရာနုဇာနနာ
မြန်֍ ၃၄၅။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ရာဇဂဟေ ယထာဘိရန္တံ ဝိဟရိတွာ ယေန ဒက္ခိဏာဂိရိ တေန စာရိကံ ပက္ကာမိ။ အဒ္ဒသာ ခေါ ဘဂဝါ မဂဓခေတ္တံ အစ္ဆိဗဒ္ဓံ [အစ္စိဗဒ္ဓံ (သီ။ သျာ။), အစ္ဆိဗန္ဓံ (က။)] ပါဠိဗဒ္ဓံ မရိယာဒဗဒ္ဓံ သိင်္ဃာဋကဗဒ္ဓံ, ဒိသွာန အာယသ္မန္တံ အာနန္ဒံ အာမန္တေသိ – ‘‘ပဿသိ နော တွံ, အာနန္ဒ, မဂဓခေတ္တံ အစ္ဆိဗဒ္ဓံ ပါဠိဗဒ္ဓံ မရိယာဒဗဒ္ဓံ သိင်္ဃာဋကဗဒ္ဓ’’န္တိ? ‘‘ဧဝံ, ဘန္တေ’’တိ။ ‘‘ဥဿဟသိ တွံ, အာနန္ဒ, ဘိက္ခူနံ ဧဝရူပါနိ စီဝရာနိ သံဝိဒဟိတု’’န္တိ? ‘‘ဥဿဟာမိ, ဘဂဝါ’’တိ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ဒက္ခိဏာဂိရိသ္မိံ ယထာဘိရန္တံ ဝိဟရိတွာ ပုနဒေဝ ရာဇဂဟံ ပစ္စာဂဉ္ဆိ။ အထ ခေါ အာယသ္မာ အာနန္ဒော သမ္ဗဟုလာနံ ဘိက္ခူနံ စီဝရာနိ သံဝိဒဟိတွာ ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ပဿတု မေ [ပဿထ တုမှေ (က။)], ဘန္တေ, ဘဂဝါ စီဝရာနိ သံဝိဒဟိတာနီ’’တိ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ဧတသ္မိံ နိဒါနေ ဧတသ္မိံ ပကရဏေ ဓမ္မိံ ကထံ ကတွာ ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ – ‘‘ပဏ္ဍိတော, ဘိက္ခဝေ, အာနန္ဒော၊ မဟာပညော, ဘိက္ခဝေ, အာနန္ဒော၊ ယတြ ဟိ နာမ မယာ သံခိတ္တေန ဘာသိတဿ ဝိတ္ထာရေန အတ္ထံ အာဇာနိဿတိ, ကုသိမ္ပိ နာမ ကရိဿတိ, အဍ္ဎကုသိမ္ပိ နာမ ကရိဿတိ, မဏ္ဍလမ္ပိ နာမ
(ဝိ၊၃၊၄၀၁။)
ကရိဿတိ, အဍ္ဎမဏ္ဍလမ္ပိ နာမ ကရိဿတိ, ဝိဝဋ္ဋမ္ပိ နာမ ကရိဿတိ, အနုဝိဝဋ္ဋမ္ပိ နာမ ကရိဿတိ, ဂီဝေယျကမ္ပိ နာမ ကရိဿတိ, ဇင်္ဃေယျကမ္ပိ နာမ ကရိဿတိ, ဗာဟန္တမ္ပိ နာမ ကရိဿတိ, ဆိန္နကံ ဘဝိဿတိ, သတ္ထလူခံ သမဏသာရုပ္ပံ ပစ္စတ္ထိကာနဉ္စ အနဘိစ္ဆိတံ။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ဆိန္နကံ သံဃာဋိံ ဆိန္နကံ ဥတ္တရာသင်္ဂံ ဆိန္နကံ အန္တရဝါသက’’န္တိ။
ဆိန္နကစီဝရာနုဇာနနာ နိဋ္ဌိတာ။
၂၁၇။ တိစီဝရာနုဇာနနာ
မြန်֍ ၃၄၆။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ရာဇဂဟေ ယထာဘိရန္တံ ဝိဟရိတွာ ယေန ဝေသာလီ တေန စာရိကံ ပက္ကာမိ။ အဒ္ဒသ ခေါ ဘဂဝါ အန္တရာ စ ရာဇဂဟံ အန္တရာ စ ဝေသာလိံ အဒ္ဓါနမဂ္ဂပ္ပဋိပန္နော သမ္ဗဟုလေ ဘိက္ခူ စီဝရေဟိ ဥဗ္ဘဏ္ဍိတေ [ဥဗ္ဘဏ္ဍီကတေ (သျာ။)] သီသေပိ စီဝရဘိသိံ ကရိတွာ ခန္ဓေပိ စီဝရဘိသိံ ကရိတွာ ကဋိယာပိ စီဝရဘိသိံ ကရိတွာ အာဂစ္ဆန္တေ, ဒိသွာန ဘဂဝတော ဧတဒဟောသိ – ‘‘အတိလဟုံ ခေါ ဣမေ မောဃပုရိသာ စီဝရေ ဗာဟုလ္လာယ အာဝတ္တာ။ ယံနူနာဟံ ဘိက္ခူနံ စီဝရေ သီမံ ဗန္ဓေယျံ, မရိယာဒံ ဌပေယျ’’န္တိ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ အနုပုဗ္ဗေန စာရိကံ စရမာနော ယေန ဝေသာလီ တဒဝသရိ။ တတြ သုဒံ ဘဂဝါ ဝေသာလိယံ ဝိဟရတိ ဂေါတမကေ စေတိယေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဘဂဝါ သီတာသု ဟေမန္တိကာသု ရတ္တီသု အန္တရဋ္ဌကာသု ဟိမပါတသမယေ ရတ္တိံ အဇ္ဈောကာသေ ဧကစီဝရော နိသီဒိ။ န ဘဂဝန္တံ သီတံ အဟောသိ။ နိက္ခန္တေ ပဌမေ ယာမေ သီတံ ဘဂဝန္တံ အဟောသိ။ ဒုတိယံ ဘဂဝါ စီဝရံ ပါရုပိ။ န ဘဂဝန္တံ သီတံ အဟောသိ။ နိက္ခန္တေ မဇ္ဈိမေ ယာမေ သီတံ ဘဂဝန္တံ အဟောသိ။ တတိယံ ဘဂဝါ စီဝရံ ပါရုပိ။ န ဘဂဝန္တံ သီတံ အဟောသိ။ နိက္ခန္တေ ပစ္ဆိမေ ယာမေ ဥဒ္ဓသ္တေ အရုဏေ နန္ဒိမုခိယာ ရတ္တိယာ သီတံ ဘဂဝန္တံ အဟောသိ။ စတုတ္ထံ ဘဂဝါ စီဝရံ ပါရုပိ။ န ဘဂဝန္တံ သီတံ အဟောသိ။ အထ ခေါ ဘဂဝတော ဧတဒဟောသိ – ‘‘ယေပိ ခေါ တေ ကုလပုတ္တာ ဣမသ္မိံ ဓမ္မဝိနယေ သီတာလုကာ သီတဘီရုကာ တေပိ သက္ကောန္တိ တိစီဝရေန ယာပေတုံ။ ယံနူနာဟံ ဘိက္ခူနံ စီဝရေ သီမံ ဗန္ဓေယျံ, မရိယာဒံ ဌပေယျံ, တိစီဝရံ အနုဇာနေယျ’’န္တိ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ဧတသ္မိံ နိဒါနေ ဧတသ္မိံ ပကရဏေ ဓမ္မိံ ကထံ ကတွာ ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ – ‘‘ဣဓာဟံ, ဘိက္ခဝေ, အန္တရာ စ ရာဇဂဟံ အန္တရာ စ ဝေသာလိံ အဒ္ဓါနမဂ္ဂပ္ပဋိပန္နော အဒ္ဒသံ သမ္ဗဟုလေ
(ဝိ၊၃၊၄၀၂။)
ဘိက္ခူ စီဝရေဟိ ဥဗ္ဘဏ္ဍိတေ သီသေပိ စီဝရဘိသိံ ကရိတွာ ခန္ဓေပိ စီဝရဘိသိံ ကရိတွာ ကဋိယာပိ စီဝရဘိသိံ ကရိတွာ အာဂစ္ဆန္တေ, ဒိသွာန မေ ဧတဒဟောသိ – ‘အတိလဟုံ ခေါ ဣမေ မောဃပုရိသာ စီဝရေ ဗာဟုလ္လာယ အာဝတ္တာ။ ယံနူနာဟံ ဘိက္ခူနံ စီဝရေ သီမံ ဗန္ဓေယျံ, မရိယာဒံ ဌပေယျ’န္တိ။ ဣဓာဟံ, ဘိက္ခဝေ, သီတာသု ဟေမန္တိကာသု ရတ္တီသု အန္တရဋ္ဌကာသု ဟိမပါတသမယေ ရတ္တိံ အဇ္ဈောကာသေ ဧကစီဝရော နိသီဒိံ။ န မံ သီတံ အဟောသိ။ နိက္ခန္တေ ပဌမေ ယာမေ သီတံ မံ အဟောသိ။ ဒုတိယာဟံ စီဝရံ ပါရုပိံ။ န မံ သီတံ အဟောသိ။ နိက္ခန္တေ မဇ္ဈိမေ ယာမေ သီတံ မံ အဟောသိ။ တတိယာဟံ စီဝရံ ပါရုပိံ။ န မံ သီတံ အဟောသိ။ နိက္ခန္တေ ပစ္ဆိမေ ယာမေ ဥဒ္ဓသ္တေ အရုဏေ နန္ဒိမုခိယာ ရတ္တိယာ သီတံ မံ အဟောသိ။ စတုတ္ထာဟံ စီဝရံ ပါရုပိံ။ န မံ သီတံ အဟောသိ။ တဿ မယှံ, ဘိက္ခဝေ, ဧတဒဟောသိ – ‘‘ယေပိ ခေါ တေ ကုလပုတ္တာ ဣမသ္မိံ ဓမ္မဝိနယေ သီတာလုကာ သီတဘီရုကာ တေပိ သက္ကောန္တိ တိစီဝရေန ယာပေတုံ။ ယံနူနာဟံ ဘိက္ခူနံ စီဝရေ သီမံ ဗန္ဓေယျံ, မရိယာဒံ ဌပေယျံ, တိစီဝရံ အနုဇာနေယျ’န္တိ။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, တိစီဝရံ – ဒိဂုဏံ သံဃာဋိံ, ဧကစ္စိယံ ဥတ္တရာသင်္ဂံ, ဧကစ္စိယံ အန္တရဝါသက’’န္တိ။
တိစီဝရာနုဇာနနာ နိဋ္ဌိတာ။
၂၁၈။ အတိရေကစီဝရကထာ
မြန်֍ ၃၄၇။ [ပါရာ။ ၄၆၁] တေန ခေါ ပန သမယေန ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ ဘဂဝတာ တိစီဝရံ အနုညာတန္တိ အညေနေဝ တိစီဝရေန ဂါမံ ပဝိသန္တိ, အညေန တိစီဝရေန အာရာမေ အစ္ဆန္တိ, အညေန တိစီဝရေန နဟာနံ ဩတရန္တိ။ ယေ တေ ဘိက္ခူ အပ္ပိစ္ဆာ တေ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ အတိရေကစီဝရံ ဓာရေဿန္တီ’’တိ။ အထ ခေါ တေ ဘိက္ခူ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ဧတသ္မိံ နိဒါနေ ဧတသ္မိံ ပကရဏေ ဓမ္မိံ ကထံ ကတွာ ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ – ‘‘န, ဘိက္ခဝေ, အတိရေကစီဝရံ ဓာရေတဗ္ဗံ။ ယော ဓာရေယျ, ယထာဓမ္မော ကာရေတဗ္ဗော’’တိ။
[ပါရာ။ ၄၆၁] တေန ခေါ ပန သမယေန အာယသ္မတော အာနန္ဒဿ အတိရေကစီဝရံ ဥပ္ပန္နံ ဟောတိ။ အာယသ္မာ စ အာနန္ဒော တံ စီဝရံ အာယသ္မတော သာရိပုတ္တဿ ဒါတုကာမော ဟောတိ။ အာယသ္မာ စ သာရိပုတ္တော သာကေတေ ဝိဟရတိ။ အထ ခေါ အာယသ္မတော အာနန္ဒဿ ဧတဒဟောသိ – ‘‘ဘဂဝတာ သိက္ခာပဒံ ပညတ္တံ ‘န အတိရေကစီဝရံ ဓာရေတဗ္ဗ’န္တိ။ ဣဒဉ္စ မေ အတိရေကစီဝရံ
(ဝိ၊၃၊၄၀၃။)
ဥပ္ပန္နံ။ အဟဉ္စိမံ စီဝရံ အာယသ္မတော သာရိပုတ္တဿ ဒါတုကာမော။ အာယသ္မာ စ သာရိပုတ္တော သာကေတေ ဝိဟရတိ။ ကထံ နု ခေါ မယာ ပဋိပဇ္ဇိတဗ္ဗ’’န္တိ? ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသိ။ ‘‘ကီဝစိရံ ပနာနန္ဒ, သာရိပုတ္တော အာဂစ္ဆိဿတီ’’တိ? ‘‘နဝမံ ဝါ, ဘဂဝါ, ဒိဝသံ, ဒသမံ ဝါ’’တိ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ဧတသ္မိံ နိဒါနေ ဧတသ္မိံ ပကရဏေ ဓမ္မိံ ကထံ ကတွာ ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ – ‘‘အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ဒသာဟပရမံ အတိရေကစီဝရံ ဓာရေတု’’န္တိ။
တေန ခေါ ပန သမယေန ဘိက္ခူနံ အတိရေကစီဝရံ ဥပ္ပန္နံ ဟောတိ။ အထ ခေါ ဘိက္ခူနံ ဧတဒဟောသိ – ‘‘ကထံ နု ခေါ အမှေဟိ အတိရေကစီဝရေ ပဋိပဇ္ဇိတဗ္ဗ’’န္တိ? ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, အတိရေကစီဝရံ ဝိကပ္ပေတုန္တိ။
မြန်֍ ၃၄၈။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ဝေသာလိယံ ယထာဘိရန္တံ ဝိဟရိတွာ ယေန ဗာရာဏသီ တေန စာရိကံ ပက္ကာမိ။ အနုပုဗ္ဗေန စာရိကံ စရမာနော ယေန ဗာရာဏသီ တဒဝသရိ။ တတြ သုဒံ ဘဂဝါ ဗာရာဏသိယံ ဝိဟရတိ ဣသိပတနေ မိဂဒါယေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန အညတရဿ ဘိက္ခုနော အန္တရဝါသကော ဆိဒ္ဒေါ ဟောတိ။ အထ ခေါ တဿ ဘိက္ခုနော ဧတဒဟောသိ – ‘‘ဘဂဝတာ တိစီဝရံ အနုညာတံ – ဒိဂုဏာ သံဃာဋိ, ဧကစ္စိယော ဥတ္တရာသင်္ဂေါ, ဧကစ္စိယော အန္တရဝါသကော။ အယဉ္စ မေ အန္တရဝါသကော ဆိဒ္ဒေါ။ ယံနူနာဟံ အဂ္ဂဠံ အစ္ဆုပေယျံ, သမန္တတော ဒုပဋ္ဋံ ဘဝိဿတိ, မဇ္ဈေ ဧကစ္စိယ’’န္တိ။ အထ ခေါ သော ဘိက္ခု အဂ္ဂဠံ အစ္ဆုပေသိ။ အဒ္ဒသာ ခေါ ဘဂဝါ သေနာသနစာရိကံ အာဟိဏ္ဍန္တော တံ ဘိက္ခုံ အဂ္ဂဠံ အစ္ဆုပေန္တံ [အစ္ဆုပန္တံ (က။)], ဒိသွာန ယေန သော ဘိက္ခု တေနုပသင်္ကမိ, ဥပသင်္ကမိတွာ တံ ဘိက္ခုံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ကိံ တွံ, ဘိက္ခု, ကရောသီ’’တိ? ‘‘အဂ္ဂဠံ, ဘဂဝါ, အစ္ဆုပေမီ’’တိ။ ‘‘သာဓု သာဓု, ဘိက္ခု၊ သာဓု ခေါ တွံ, ဘိက္ခု, အဂ္ဂဠံ အစ္ဆုပေသီ’’တိ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ဧတသ္မိံ နိဒါနေ ဧတသ္မိံ ပကရဏေ ဓမ္မိံ ကထံ ကတွာ ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ – ‘‘အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, အဟတာနံ ဒုဿာနံ အဟတကပ္ပါနံ ဒိဂုဏံ သံဃာဋိံ, ဧကစ္စိယံ ဥတ္တရာသင်္ဂံ, ဧကစ္စိယံ အန္တရဝါသကံ၊ ဥတုဒ္ဓဋာနံ ဒုဿာနံ စတုဂ္ဂုဏံ သံဃာဋိံ, ဒိဂုဏံ ဥတ္တရာသင်္ဂံ,
(ဝိ၊၃၊၄၀၄။)
ဒိဂုဏံ အန္တရဝါသကံ၊ ပံသုကူလေ ယာဝဒတ္ထံ၊ ပါပဏိကေ ဥဿာဟော ကရဏီယော။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, အဂ္ဂဠံ တုန္နံ ဩဝဋ္ဋိကံ ကဏ္ဍုသကံ ဒဠှီကမ္မ’’န္တိ။
အတိရေကစီဝရကထာ နိဋ္ဌိတာ။
၂၁၉။ ဝိသာခါဝတ္ထု
မြန်֍ ၃၄၉။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ဗာရာဏသိယံ ယထာဘိရန္တံ ဝိဟရိတွာ ယေန သာဝတ္ထိ တေန စာရိကံ ပက္ကာမိ။ အနုပုဗ္ဗေန စာရိကံ စရမာနော ယေန သာဝတ္ထိ တဒဝသရိ။ တတြ သုဒံ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ အထ ခေါ ဝိသာခါ မိဂါရမာတာ ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နံ ခေါ ဝိသာခံ မိဂါရမာတရံ ဘဂဝါ ဓမ္မိယာ ကထာယ သန္ဒဿေသိ သမာဒပေသိ သမုတ္တေဇေသိ သမ္ပဟံသေသိ။ အထ ခေါ ဝိသာခါ မိဂါရမာတာ, ဘဂဝတာ ဓမ္မိယာ ကထာယ သန္ဒဿိတာ သမာဒပိတာ သမုတ္တေဇိတာ သမ္ပဟံသိတာ, ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘အဓိဝါသေတု မေ, ဘန္တေ, ဘဂဝါ သွာတနာယ ဘတ္တံ သဒ္ဓိံ ဘိက္ခုသံဃေနာ’’တိ။ အဓိဝါသေသိ ဘဂဝါ တုဏှီဘာဝေန။ အထ ခေါ ဝိသာခါ မိဂါရမာတာ ဘဂဝတော အဓိဝါသနံ ဝိဒိတွာ ဥဋ္ဌာယာသနာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ပဒက္ခိဏံ ကတွာ ပက္ကာမိ။
တေန ခေါ ပန သမယေန တဿာ ရတ္တိယာ အစ္စယေန စာတုဒ္ဒီပိကော မဟာမေဃော ပါဝဿိ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ – ‘‘ယထာ, ဘိက္ခဝေ, ဇေတဝနေ ဝဿတိ ဧဝံ စတူသု ဒီပေသု ဝဿတိ။ ဩဝဿာပေထ, ဘိက္ခဝေ, ကာယံ။ အယံ ပစ္ဆိမကော စာတုဒ္ဒီပိကော မဟာမေဃော’’တိ။ ‘‘ဧဝံ, ဘန္တေ’’တိ ခေါ တေ ဘိက္ခူ ဘဂဝတော ပဋိဿုဏိတွာ နိက္ခိတ္တစီဝရာ ကာယံ ဩဝဿာပေန္တိ။ အထ ခေါ ဝိသာခါ မိဂါရမာတာ ပဏီတံ ခါဒနီယံ ဘောဇနီယံ ပဋိယာဒါပေတွာ ဒါသိံ အာဏာပေသိ – ‘‘ဂစ္ဆ, ဇေ။ အာရာမံ ဂန္တွာ ကာလံ အာရောစေဟိ – ကာလော, ဘန္တေ, နိဋ္ဌိတံ ဘတ္တ’’န္တိ။ ‘‘ဧဝံ, အယျေ’’တိ ခေါ သာ ဒါသီ ဝိသာခါယ မိဂါရမာတုယာ ပဋိဿုဏိတွာ အာရာမံ ဂန္တွာ အဒ္ဒသ ဘိက္ခူ နိက္ခိတ္တစီဝရေ ကာယံ ဩဝဿာပေန္တေ, ဒိသွာန ‘နတ္ထိ အာရာမေ ဘိက္ခူ, အာဇီဝကာ ကာယံ ဩဝဿာပေန္တီ’တိ ယေန ဝိသာခါ မိဂါရမာတာ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဝိသာခံ မိဂါရမာတရံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘နတ္ထယျေ, အာရာမေ ဘိက္ခူ, အာဇီဝကာ ကာယံ ဩဝဿာပေန္တီ’’တိ။ အထ ခေါ ဝိသာခါယ မိဂါရမာတုယာ ပဏ္ဍိတာယ ဝိယတ္တာယ မေဓာဝိနိယာ ဧတဒဟောသိ – ‘‘နိဿံသယံ ခေါ အယျာ နိက္ခိတ္တစီဝရာ ကာယံ ဩဝဿာပေန္တိ။
(ဝိ၊၃၊၄၀၅။)
သာယံ ဗာလာ မညိတ္ထ – နတ္ထိ အာရာမေ ဘိက္ခူ, အာဇီဝကာ ကာယံ ဩဝဿာပေန္တီ’’တိ, ပုန ဒါသိံ အာဏာပေသိ – ‘‘ဂစ္ဆ, ဇေ။ အာရာမံ ဂန္တွာ ကာလံ အာရောစေဟိ – ကာလော, ဘန္တေ, နိဋ္ဌိတံ ဘတ္တ’’န္တိ။ အထ ခေါ တေ ဘိက္ခူ ဂတ္တာနိ သီတိံ ကရိတွာ [သီတီကရိတွာ (သျာ။)] ကလ္လကာယာ စီဝရာနိ ဂဟေတွာ ယထာဝိဟာရံ ပဝိသိံသု။ အထ ခေါ သာ ဒါသီ အာရာမံ ဂန္တွာ ဘိက္ခူ အပဿန္တီ ‘နတ္ထိ အာရာမေ ဘိက္ခူ, သုညော အာရာမော’တိ ယေန ဝိသာခါ မိဂါရမာတာ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဝိသာခံ မိဂါရမာတရံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘နတ္ထယျေ, အာရာမေ ဘိက္ခူ, သုညော အာရာမော’’တိ။ အထ ခေါ ဝိသာခါယ မိဂါရမာတုယာ ပဏ္ဍိတာယ ဝိယတ္တာယ မေဓာဝိနိယာ ဧတဒဟောသိ – ‘‘နိဿံသယံ ခေါ အယျာ ဂတ္တာနိ သီတိံ ကရိတွာ ကလ္လကာယာ စီဝရာနိ ဂဟေတွာ ယထာဝိဟာရံ ပဝိဋ္ဌာ။ သာယံ ဗာလာ မညိတ္ထ – နတ္ထိ အာရာမေ ဘိက္ခူ, သုညော အာရာမော’’တိ, ပုန ဒါသိံ အာဏာပေသိ – ‘‘ဂစ္ဆ, ဇေ။ အာရာမံ ဂန္တွာ ကာလံ အာရောစေဟိ – ကာလော, ဘန္တေ, နိဋ္ဌိတံ ဘတ္တ’’န္တိ။
မြန်֍ ၃၅၀။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ – ‘‘သန္ဒဟထ [သန္နဟထ (သီ။ သျာ။)], ဘိက္ခဝေ, ပတ္တစီဝရံ၊ ကာလော ဘတ္တဿာ’’တိ။ ‘‘ဧဝံ, ဘန္တေ’’တိ ခေါ တေ ဘိက္ခူ ဘဂဝတော ပစ္စဿောသုံ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ပုဗ္ဗဏှသမယံ နိဝါသေတွာ ပတ္တစီဝရမာဒါယ – သေယျထာပိ နာမ ဗလဝါ ပုရိသော သမ္မိဉ္ဇိတံ ဝါ ဗာဟံ ပသာရေယျ, ပသာရိတံ ဝါ ဗာဟံ သမိဉ္ဇေယျ, ဧဝမေဝ – ဇေတဝနေ အန္တရဟိတော ဝိသာခါယ မိဂါရမာတုယာ ကောဋ္ဌကေ ပါတုရဟောသိ။ နိသီဒိ ဘဂဝါ ပညတ္တေ အာသနေ သဒ္ဓိံ ဘိက္ခုသံဃေန။ အထ ခေါ ဝိသာခါ မိဂါရမာတာ – ‘‘အစ္ဆရိယံ ဝတ ဘော! အဗ္ဘုတံ ဝတ ဘော! တထာဂတဿ မဟိဒ္ဓိကတာ မဟာနုဘာဝတာ, ယတြ ဟိ နာမ ဇဏ္ဏုကမတ္တေသုပိ ဩဃေသု ပဝတ္တမာနေသု, ကဋိမတ္တေသုပိ ဩဃေသု ပဝတ္တမာနေသု, န ဟိ နာမ ဧကဘိက္ခုဿပိ [ပဝတ္တမာနေသု န ဧကဘိက္ခုဿပိ (?)] ပါဒါ ဝါ စီဝရာနိ ဝါ အလ္လာနိ ဘဝိဿန္တီ’’တိ – ဟဋ္ဌာ ဥဒဂ္ဂါ ဗုဒ္ဓပ္ပမုခံ ဘိက္ခုသံဃံ ပဏီတေန ခါဒနီယေန ဘောဇနီယေန သဟတ္ထာ သန္တပ္ပေတွာ သမ္ပဝါရေတွာ ဘဂဝန္တံ ဘုတ္တာဝိံ ဩနီတပတ္တပါဏိံ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နာ ခေါ ဝိသာခါ မိဂါရမာတာ ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘အဋ္ဌာဟံ, ဘန္တေ, ဘဂဝန္တံ ဝရာနိ ယာစာမီ’’တိ။ ‘‘အတိက္ကန္တဝရာ ခေါ, ဝိသာခေ, တထာဂတာ’’တိ။ ‘‘ယာနိ စ, ဘန္တေ,
(ဝိ၊၃၊၄၀၆။)
ကပ္ပိယာနိ ယာနိ စ အနဝဇ္ဇာနီ’’တိ။ ‘‘ဝဒေဟိ, ဝိသာခေ’’တိ။ ‘‘ဣစ္ဆာမဟံ, ဘန္တေ, သံဃဿ ယာဝဇီဝံ ဝဿိကသာဋိကံ ဒါတုံ, အာဂန္တုကဘတ္တံ ဒါတုံ, ဂမိကဘတ္တံ ဒါတုံ, ဂိလာနဘတ္တံ ဒါတုံ, ဂိလာနုပဋ္ဌာကဘတ္တံ ဒါတုံ, ဂိလာနဘေသဇ္ဇံ ဒါတုံ, ဓုဝယာဂုံ ဒါတုံ, ဘိက္ခုနိသံဃဿ ဥဒကသာဋိကံ ဒါတု’’န္တိ။ ‘‘ကိံ ပန တွံ, ဝိသာခေ, အတ္ထဝသံ သမ္ပဿမာနာ တထာဂတံ အဋ္ဌ ဝရာနိ ယာစသီ’’တိ?
‘‘ဣဓာဟံ, ဘန္တေ, ဒါသိံ အာဏာပေသိံ – ‘ဂစ္ဆ, ဇေ။ အာရာမံ ဂန္တွာ ကာလံ အာရောစေဟိ – ကာလော, ဘန္တေ, နိဋ္ဌိတံ ဘတ္တ’’’န္တိ။ အထ ခေါ သာ, ဘန္တေ, ဒါသီ အာရာမံ ဂန္တွာ အဒ္ဒသ ဘိက္ခူ နိက္ခိတ္တစီဝရေ ကာယံ ဩဝဿာပေန္တေ, ဒိသွာန ‘‘နတ္ထိ အာရာမေ ဘိက္ခူ, အာဇီဝကာ ကာယံ ဩဝဿာပေန္တီ’’တိ ယေနာဟံ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ မံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘နတ္ထယျေ, အာရာမေ ဘိက္ခူ, အာဇီဝကာ ကာယံ ဩဝဿာပေန္တီ’’တိ။ အသုစိ, ဘန္တေ, နဂ္ဂိယံ ဇေဂုစ္ဆံ ပဋိကူလံ။ ဣမာဟံ, ဘန္တေ, အတ္ထဝသံ သမ္ပဿမာနာ ဣစ္ဆာမိ သံဃဿ ယာဝဇီဝံ ဝဿိကသာဋိကံ ဒါတုံ။
‘‘ပုန စပရံ, ဘန္တေ, အာဂန္တုကော ဘိက္ခု န ဝီထိကုသလော န ဂေါစရကုသလော ကိလန္တော ပိဏ္ဍာယ စရတိ။ သော မေ အာဂန္တုကဘတ္တံ ဘုဉ္ဇိတွာ ဝီထိကုသလော ဂေါစရကုသလော အကိလန္တော ပိဏ္ဍာယ စရိဿတိ။ ဣမာဟံ, ဘန္တေ, အတ္ထဝသံ သမ္ပဿမာနာ ဣစ္ဆာမိ သံဃဿ ယာဝဇီဝံ အာဂန္တုကဘတ္တံ ဒါတုံ။
‘‘ပုန စပရံ, ဘန္တေ, ဂမိကော ဘိက္ခု အတ္တနော ဘတ္တံ ပရိယေသမာနော သတ္ထာ ဝါ ဝိဟာယိဿတိ, ယတ္ထ ဝါ ဝါသံ ဂန္တုကာမော ဘဝိဿတိ တတ္ထ ဝိကာလေ ဥပဂစ္ဆိဿတိ, ကိလန္တော အဒ္ဓါနံ ဂမိဿတိ။ သော မေ ဂမိကဘတ္တံ ဘုဉ္ဇိတွာ သတ္ထာ န ဝိဟာယိဿတိ, ယတ္ထ ဝါသံ ဂန္တုကာမော ဘဝိဿတိ တတ္ထ ကာလေ ဥပဂစ္ဆိဿတိ, အကိလန္တော အဒ္ဓါနံ ဂမိဿတိ။ ဣမာဟံ, ဘန္တေ, အတ္ထဝသံ သမ္ပဿမာနာ ဣစ္ဆာမိ သံဃဿ ယာဝဇီဝံ ဂမိကဘတ္တံ ဒါတုံ။
‘‘ပုန စပရံ, ဘန္တေ, ဂိလာနဿ ဘိက္ခုနော သပ္ပါယာနိ ဘောဇနာနိ အလဘန္တဿ အာဗာဓော ဝါ အဘိဝဍ္ဎိဿတိ, ကာလံကိရိယာ ဝါ ဘဝိဿတိ။ တဿ မေ ဂိလာနဘတ္တံ ဘုတ္တဿ အာဗာဓော န အဘိဝဍ္ဎိဿတိ, ကာလံကိရိယာ န ဘဝိဿတိ။ ဣမာဟံ, ဘန္တေ, အတ္ထဝသံ သမ္ပဿမာနာ ဣစ္ဆာမိ သံဃဿ ယာဝဇီဝံ ဂိလာနဘတ္တံ ဒါတုံ။
(ဝိ၊၃၊၄၀၇။)
‘‘ပုန စပရံ, ဘန္တေ, ဂိလာနုပဋ္ဌာကော ဘိက္ခု အတ္တနော ဘတ္တံ ပရိယေသမာနော ဂိလာနဿ ဥဿူရေ ဘတ္တံ နီဟရိဿတိ, ဘတ္တစ္ဆေဒံ ကရိဿတိ။ သော မေ ဂိလာနုပဋ္ဌာကဘတ္တံ ဘုဉ္ဇိတွာ ဂိလာနဿ ကာလေန ဘတ္တံ နီဟရိဿတိ, ဘတ္တစ္ဆေဒံ န ကရိဿတိ။ ဣမာဟံ, ဘန္တေ, အတ္ထဝသံ သမ္ပဿမာနာ ဣစ္ဆာမိ သံဃဿ ယာဝဇီဝံ ဂိလာနုပဋ္ဌာကဘတ္တံ ဒါတုံ။
‘‘ပုန စပရံ, ဘန္တေ, ဂိလာနဿ ဘိက္ခုနော သပ္ပါယာနိ ဘေသဇ္ဇာနိ အလဘန္တဿ အာဗာဓော ဝါ အဘိဝဍ္ဎိဿတိ, ကာလံကိရိယာ ဝါ ဘဝိဿတိ။ တဿ မေ ဂိလာနဘေသဇ္ဇံ ပရိဘုတ္တဿ အာဗာဓော န အဘိဝဍ္ဎိဿတိ, ကာလံကိရိယာ န ဘဝိဿတိ။ ဣမာဟံ, ဘန္တေ, အတ္ထဝသံ သမ္ပဿမာနာ ဣစ္ဆာမိ သံဃဿ ယာဝဇီဝံ ဂိလာနဘေသဇ္ဇံ ဒါတုံ။
‘‘ပုန စပရံ, ဘန္တေ, ဘဂဝတာ အန္ဓကဝိန္ဒေ ဒသာနိသံသေ သမ္ပဿမာနေန ယာဂု အနုညာတာ။ တျာဟံ, ဘန္တေ, အာနိသံသေ သမ္ပဿမာနာ ဣစ္ဆာမိ သံဃဿ ယာဝဇီဝံ ဓုဝယာဂုံ ဒါတုံ။
‘‘ဣဓ, ဘန္တေ, ဘိက္ခုနိယော အစိရဝတိယာ နဒိယာ ဝေသိယာဟိ သဒ္ဓိံ နဂ္ဂါ ဧကတိတ္ထေ နဟာယန္တိ။ တာ, ဘန္တေ, ဝေသိယာ ဘိက္ခုနိယော ဥပ္ပဏ္ဍေသုံ – ‘ကိံ နု ခေါ နာမ တုမှာကံ, အယျေ, ဒဟရာနံ [ဒဟရာနံ ဒဟရာနံ (သီ။)] ဗြဟ္မစရိယံ စိဏ္ဏေန, နနု နာမ ကာမာ ပရိဘုဉ္ဇိတဗ္ဗာ၊ ယဒါ ဇိဏ္ဏာ ဘဝိဿထ တဒါ ဗြဟ္မစရိယံ စရိဿထ။ ဧဝံ တုမှာကံ ဥဘော အတ္ထာ ပရိဂ္ဂဟိတာ ဘဝိဿန္တီ’တိ။ တာ, ဘန္တေ, ဘိက္ခုနိယော ဝေသိယာဟိ ဥပ္ပဏ္ဍိယမာနာ မင်္ကူ အဟေသုံ။ အသုစိ, ဘန္တေ, မာတုဂါမဿ နဂ္ဂိယံ ဇေဂုစ္ဆံ ပဋိကူလံ။ ဣမာဟံ, ဘန္တေ, အတ္ထဝသံ သမ္ပဿမာနာ ဣစ္ဆာမိ ဘိက္ခုနိသံဃဿ ယာဝဇီဝံ ဥဒကသာဋိကံ ဒါတု’’န္တိ။
မြန်֍ ၃၅၁။ ‘‘ကိံ ပန တွံ, ဝိသာခေ, အာနိသံသံ သမ္ပဿမာနာ တထာဂတံ အဋ္ဌ ဝရာနိ ယာစသီ’’တိ? ‘‘ဣဓ, ဘန္တေ, ဒိသာသု ဝဿံဝုဋ္ဌာ ဘိက္ခူ သာဝတ္ထိံ အာဂစ္ဆိဿန္တိ ဘဂဝန္တံ ဒဿနာယ။ တေ ဘဂဝန္တံ ဥပသင်္ကမိတွာ ပုစ္ဆိဿန္တိ – ‘ဣတ္ထန္နာမော, ဘန္တေ, ဘိက္ခု ကာလင်္ကတော, တဿ ကာ ဂတိ ကော အဘိသမ္ပရာယော’တိ? တံ ဘဂဝါ ဗျာကရိဿတိ သောတာပတ္တိဖလေ ဝါ သကဒါဂါမိဖလေ ဝါ အနာဂါမိဖလေ ဝါ အရဟတ္တေ ဝါ။ တျာဟံ ဥပသင်္ကမိတွာ ပုစ္ဆိဿာမိ – ‘အာဂတပုဗ္ဗာ နု ခေါ, ဘန္တေ, တေန အယျေန သာဝတ္ထီ’တိ? သစေ
(ဝိ၊၃၊၄၀၈။)
မေ ဝက္ခန္တိ – ‘အာဂတပုဗ္ဗာ တေန ဘိက္ခုနာ သာဝတ္ထီ’တိ နိဋ္ဌမေတ္ထ ဂစ္ဆိဿာမိ – နိဿံသယံ မေ ပရိဘုတ္တံ တေန အယျေန ဝဿိကသာဋိကာ ဝါ အာဂန္တုကဘတ္တံ ဝါ ဂမိကဘတ္တံ ဝါ ဂိလာနဘတ္တံ ဝါ ဂိလာနုပဋ္ဌာကဘတ္တံ ဝါ ဂိလာနဘေသဇ္ဇံ ဝါ ဓုဝယာဂု ဝါတိ။ တဿာ မေ တဒနုဿရန္တိယာ ပါမုဇ္ဇံ ဇာယိဿတိ, ပမုဒိတာယ ပီတိ ဇာယိဿတိ, ပီတိမနာယ ကာယော ပဿမ္ဘိဿတိ, ပဿဒ္ဓကာယာ သုခံ ဝေဒိယိဿာမိ, သုခိနိယာ စိတ္တံ သမာဓိယိဿတိ။ သာ မေ ဘဝိဿတိ ဣန္ဒြိယဘာဝနာ ဗလဘာဝနာ ဗောဇ္ဈင်္ဂဘာဝနာ။ ဣမာဟံ, ဘန္တေ, အာနိသံသံ သမ္ပဿမာနာ တထာဂတံ အဋ္ဌ ဝရာနိ ယာစာမီ’’တိ။ ‘‘သာဓု သာဓု, ဝိသာခေ၊ သာဓု ခေါ တွံ, ဝိသာခေ, ဣမံ အာနိသံသံ သမ္ပဿမာနာ တထာဂတံ အဋ္ဌ ဝရာနိ ယာစသိ။ အနုဇာနာမိ တေ, ဝိသာခေ, အဋ္ဌ ဝရာနီ’’တိ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ဝိသာခံ မိဂါရမာတရံ ဣမာဟိ ဂါထာဟိ အနုမောဒိ –
‘‘ယာ အန္နပါနံ ဒဒတိပ္ပမောဒိတာ၊
သီလူပပန္နာ သုဂတဿ သာဝိကာ၊
ဒဒါတိ ဒါနံ အဘိဘုယျ မစ္ဆရံ၊
သောဝဂ္ဂိကံ သောကနုဒံ သုခါဝဟံ။
‘‘ဒိဗ္ဗံ သာ လဘတေ အာယုံ [ဒိဗ္ဗံ ဗလံ သာ လဘတေ စ အာယုံ (သီ။ သျာ။)]၊
အာဂမ္မ မဂ္ဂံ ဝိရဇံ အနင်္ဂဏံ၊
သာ ပုညကာမာ သုခိနီ အနာမယာ၊
သဂ္ဂမှိ ကာယမှိ စိရံ ပမောဒတီ’’တိ။
မြန်֍ ၃၅၂။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ဝိသာခံ မိဂါရမာတရံ ဣမာဟိ ဂါထာဟိ အနုမောဒိတွာ ဥဋ္ဌာယာသနာ ပက္ကာမိ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ဧတသ္မိံ နိဒါနေ ဧတသ္မိံ ပကရဏေ ဓမ္မိံ ကထံ ကတွာ ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ – ‘‘အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ဝဿိကသာဋိကံ, အာဂန္တုကဘတ္တံ, ဂမိကဘတ္တံ, ဂိလာနဘတ္တံ, ဂိလာနုပဋ္ဌာကဘတ္တံ, ဂိလာနဘေသဇ္ဇံ, ဓုဝယာဂုံ, ဘိက္ခုနိသံဃဿ ဥဒကသာဋိက’’န္တိ။
ဝိသာခါဝတ္ထု နိဋ္ဌိတံ။
ဝိသာခါဘာဏဝါရော နိဋ္ဌိတော။
(ဝိ၊၃၊၄၀၉။)
၂၂၀။ နိသီဒနာဒိအနုဇာနနာ
မြန်֍ ၃၅၃။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဘိက္ခူ ပဏီတာနိ ဘောဇနာနိ ဘုဉ္ဇိတွာ မုဋ္ဌဿတီ အသမ္ပဇာနာ နိဒ္ဒံ ဩက္ကမန္တိ။ တေသံ မုဋ္ဌဿတီနံ အသမ္ပဇာနာနံ နိဒ္ဒံ ဩက္ကမန္တာနံ သုပိနန္တေန အသုစိ မုစ္စတိ, သေနာသနံ အသုစိနာ မက္ခိယတိ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ အာယသ္မတာ အာနန္ဒေန ပစ္ဆာသမဏေန သေနာသနစာရိကံ အာဟိဏ္ဍန္တော အဒ္ဒသ သေနာသနံ အသုစိနာ မက္ခိတံ, ဒိသွာန အာယသ္မန္တံ အာနန္ဒံ အာမန္တေသိ – ‘‘ကိံ ဧတံ, အာနန္ဒ, သေနာသနံ မက္ခိတ’’န္တိ? ‘‘ဧတရဟိ, ဘန္တေ, ဘိက္ခူ ပဏီတာနိ ဘောဇနာနိ ဘုဉ္ဇိတွာ မုဋ္ဌဿတီ အသမ္ပဇာနာ နိဒ္ဒံ ဩက္ကမန္တိ။ တေသံ မုဋ္ဌဿတီနံ အသမ္ပဇာနာနံ နိဒ္ဒံ ဩက္ကမန္တာနံ သုပိနန္တေန အသုစိ မုစ္စတိ၊ တယိဒံ, ဘဂဝါ, သေနာသနံ အသုစိနာ မက္ခိတ’’န္တိ။ ‘‘ဧဝမေတံ, အာနန္ဒ, ဧဝမေတံ, အာနန္ဒ။ မုစ္စတိ ဟိ, အာနန္ဒ, မုဋ္ဌဿတီနံ အသမ္ပဇာနာနံ နိဒ္ဒံ ဩက္ကမန္တာနံ သုပိနန္တေန အသုစိ။ ယေ တေ, အာနန္ဒ, ဘိက္ခူ ဥပဋ္ဌိတဿတီ သမ္ပဇာနာ နိဒ္ဒံ ဩက္ကမန္တိ, တေသံ အသုစိ န မုစ္စတိ။ ယေပိ တေ, အာနန္ဒ, ပုထုဇ္ဇနာ ကာမေသု ဝီတရာဂါ, တေသမ္ပိ အသုစိ န မုစ္စတိ။ အဋ္ဌာနမေတံ, အာနန္ဒ, အနဝကာသော ယံ အရဟတော အသုစိ မုစ္စေယျာ’’တိ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ဧတသ္မိံ နိဒါနေ ဧတသ္မိံ ပကရဏေ ဓမ္မိံ ကထံ ကတွာ ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ – ‘‘ဣဓာဟံ, ဘိက္ခဝေ, အာနန္ဒေန ပစ္ဆာသမဏေန သေနာသနစာရိကံ အာဟိဏ္ဍန္တော အဒ္ဒသံ သေနာသနံ အသုစိနာ မက္ခိတံ, ဒိသွာန အာနန္ဒံ အာမန္တေသိံ ‘ကိံ ဧတံ, အာနန္ဒ, သေနာသနံ မက္ခိတ’န္တိ? ‘ဧတရဟိ, ဘန္တေ, ဘိက္ခူ ပဏီတာနိ ဘောဇနာနိ ဘုဉ္ဇိတွာ မုဋ္ဌဿတီ အသမ္ပဇာနာ နိဒ္ဒံ ဩက္ကမန္တိ။ တေသံ မုဋ္ဌဿတီနံ အသမ္ပဇာနာနံ နိဒ္ဒံ ဩက္ကမန္တာနံ သုပိနန္တေန အသုစိ မုစ္စတိ၊ တယိဒံ, ဘဂဝါ, သေနာသနံ အသုစိနာ မက္ခိတ’န္တိ။ ‘ဧဝမေတံ, အာနန္ဒ, ဧဝမေတံ, အာနန္ဒ, မုစ္စတိ ဟိ, အာနန္ဒ, မုဋ္ဌဿတီနံ အသမ္ပဇာနာနံ နိဒ္ဒံ ဩက္ကမန္တာနံ သုပိနန္တေန အသုစိ။ ယေ တေ, အာနန္ဒ, ဘိက္ခူ ဥပဋ္ဌိတဿတီ သမ္ပဇာနာ နိဒ္ဒံ ဩက္ကမန္တိ, တေသံ အသုစိ န မုစ္စတိ။ ယေပိ တေ, အာနန္ဒ, ပုထုဇ္ဇနာ ကာမေသု ဝီတရာဂါ တေသမ္ပိ အသုစိ န မုစ္စတိ။ အဋ္ဌာနမေတံ, အာနန္ဒ, အနဝကာသော ယံ အရဟတော အသုစိ မုစ္စေယျာ’’’တိ။
‘‘ပဉ္စိမေ, ဘိက္ခဝေ, အာဒီနဝါ မုဋ္ဌဿတိဿ အသမ္ပဇာနဿ နိဒ္ဒံ ဩက္ကမတော – ဒုက္ခံ သုပတိ, ဒုက္ခံ ပဋိဗုဇ္ဈတိ, ပါပကံ သုပိနံ ပဿတိ, ဒေဝတာ န ရက္ခန္တိ, အသုစိ မုစ္စတိ။ ဣမေ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ပဉ္စ အာဒီနဝါ မုဋ္ဌဿတိဿ အသမ္ပဇာနဿ နိဒ္ဒံ ဩက္ကမတော။
(ဝိ၊၃၊၄၁၀။)
‘‘ပဉ္စိမေ, ဘိက္ခဝေ, အာနိသံသာ ဥပဋ္ဌိတဿတိဿ သမ္ပဇာနဿ နိဒ္ဒံ ဩက္ကမတော – သုခံ သုပတိ, သုခံ ပဋိဗုဇ္ဈတိ, န ပါပကံ သုပိနံ ပဿတိ, ဒေဝတာ ရက္ခန္တိ, အသုစိ န မုစ္စတိ။ ဣမေ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ပဉ္စ အာနိသံသာ ဥပဋ္ဌိတဿတိဿ သမ္ပဇာနဿ နိဒ္ဒံ ဩက္ကမတော။
‘‘အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ကာယဂုတ္တိယာ စီဝရဂုတ္တိယာ သေနာသနဂုတ္တိယာ နိသီဒန’’န္တိ။
တေန ခေါ ပန သမယေန အတိခုဒ္ဒကံ နိသီဒနံ န သဗ္ဗံ သေနာသနံ သံဂေါပေတိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ယာဝမဟန္တံ ပစ္စတ္ထရဏံ အာကင်္ခတိ တာဝမဟန္တံ ပစ္စတ္ထရဏံ ကာတုန္တိ။
မြန်֍ ၃၅၄။ တေန ခေါ ပန သမယေန အာယသ္မတော အာနန္ဒဿ ဥပဇ္ဈာယဿ အာယသ္မတော ဗေလဋ္ဌသီသဿ ထုလ္လကစ္ဆာဗာဓော ဟောတိ။ တဿ လသိကာယ စီဝရာနိ ကာယေ လဂ္ဂန္တိ။ တာနိ ဘိက္ခူ ဥဒကေန တေမေတွာ တေမေတွာ အပကဍ္ဎန္တိ။ အဒ္ဒသာ ခေါ ဘဂဝါ သေနာသနစာရိကံ အာဟိဏ္ဍန္တော တေ ဘိက္ခူ တာနိ စီဝရာနိ ဥဒကေန တေမေတွာ တေမေတွာ အပကဍ္ဎန္တေ, ဒိသွာန ယေန တေ ဘိက္ခူ တေနုပသင်္ကမိ, ဥပင်္ကမိတွာ တေ ဘိက္ခူ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ကိံ ဣမဿ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနော အာဗာဓော’’တိ? ‘‘ဣမဿ, ဘန္တေ, အာယသ္မတော ထုလ္လကစ္ဆာဗာဓော။ လသိကာယ စီဝရာနိ ကာယေ လဂ္ဂန္တိ။ တာနိ မယံ ဥဒကေန တေမေတွာ တေမေတွာ အပကဍ္ဎာမာ’’တိ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ဧတသ္မိံ နိဒါနေ ဧတသ္မိံ ပကရဏေ ဓမ္မိံ ကထံ ကတွာ ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ – ‘‘အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ယဿ ကဏ္ဍု ဝါ ပိဠကာ ဝါ အဿာဝေါ ဝါ ထုလ္လကစ္ဆု ဝါ အာဗာဓော ကဏ္ဍုပ္ပဋိစ္ဆာဒိ’’န္တိ။
မြန်֍ ၃၅၅။ အထ ခေါ ဝိသာခါ မိဂါရမာတာ မုခပုဉ္ဆနစောဠံ [မုခပုဉ္ဇနစောဠံ (က။)] အာဒါယ ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နာ ခေါ ဝိသာခါ မိဂါရမာတာ ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ပဋိဂ္ဂဏှာတု မေ, ဘန္တေ, ဘဂဝါ မုခပုဉ္ဆနစောဠံ, ယံ မမဿ ဒီဃရတ္တံ ဟိတာယ သုခါယာ’’တိ။ ပဋိဂ္ဂဟေသိ ဘဂဝါ မုခပုဉ္ဆနစောဠံ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ဝိသာခံ မိဂါရမာတရံ ဓမ္မိယာ ကထာယ သန္ဒဿေသိ သမာဒပေသိ သမုတ္တေဇေသိ သမ္ပဟံသေသိ။ အထ ခေါ ဝိသာခါ မိဂါရမာတာ ဘဂဝတာ
(ဝိ၊၃၊၄၁၁။)
ဓမ္မိယာ ကထာယ သန္ဒဿိတာ သမာဒပိတာ သမုတ္တေဇိတာ သမ္ပဟံသိတာ ဥဋ္ဌာယာသနာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ပဒက္ခိဏံ ကတွာ ပက္ကာမိ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ဧတသ္မိံ နိဒါနေ ဧတသ္မိံ ပကရဏေ ဓမ္မိံ ကထံ ကတွာ ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ – ‘‘အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, မုခပုဉ္ဆနစောဠက’’န္တိ [မုခပုဉ္ဆနစောလန္တိ (သျာ။)]။
မြန်֍ ၃၅၆။ တေန ခေါ ပန သမယေန ရောဇော မလ္လော အာယသ္မတော အာနန္ဒဿ သဟာယော ဟောတိ။ ရောဇဿ မလ္လဿ ခေါမပိလောတိကာ အာယသ္မတော အာနန္ဒဿ ဟတ္ထေ နိက္ခိတ္တာ ဟောတိ။ အာယသ္မတော စ အာနန္ဒဿ ခေါမပိလောတိကာယ အတ္ထော ဟောတိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ပဉ္စဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတဿ ဝိဿာသံ ဂဟေတုံ – သန္ဒိဋ္ဌော စ ဟောတိ, သမ္ဘတ္တော စ, အာလပိတော စ, ဇီဝတိ စ, ဇာနာတိ စ, ဂဟိတေ မေ အတ္တမနော ဘဝိဿတီတိ။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ဣမေဟိ ပဉ္စဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတဿ ဝိဿာသံ ဂဟေတုန္တိ။
မြန်֍ ၃၅၇။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဘိက္ခူနံ ပရိပုဏ္ဏံ ဟောတိ တိစီဝရံ။ အတ္ထော စ ဟောတိ ပရိဿာဝနေဟိပိ ထဝိကာဟိပိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ပရိက္ခာရစောဠကန္တိ။
နိသီဒနာဒိအနုဇာနနာ နိဋ္ဌိတာ။
၂၂၁။ ပစ္ဆိမဝိကပ္ပနုပဂစီဝရာဒိကထာ
မြန်֍ ၃၅၈။ အထ ခေါ ဘိက္ခူနံ ဧတဒဟောသိ – ‘‘ယာနိ တာနိ ဘဂဝတာ အနုညာတာနိ တိစီဝရန္တိ ဝါ ဝဿိကသာဋိကာတိ ဝါ နိသီဒနန္တိ ဝါ ပစ္စတ္ထရဏန္တိ ဝါ ကဏ္ဍုပ္ပဋိစ္ဆာဒီတိ ဝါ မုခပုဉ္ဆနစောဠန္တိ ဝါ ပရိက္ခာရစောဠန္တိ ဝါ, သဗ္ဗာနိ တာနိ အဓိဋ္ဌာတဗ္ဗာနိ နု ခေါ, ဥဒါဟု, ဝိကပ္ပေတဗ္ဗာနီ’’တိ? ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, တိစီဝရံ အဓိဋ္ဌာတုံ န ဝိကပ္ပေတုံ၊ ဝဿိကသာဋိကံ ဝဿာနံ စာတုမာသံ အဓိဋ္ဌာတုံ, တတော ပရံ ဝိကပ္ပေတုံ၊ နိသီဒနံ အဓိဋ္ဌာတုံ န ဝိကပ္ပေတုံ၊ ပစ္စတ္ထရဏံ အဓိဋ္ဌာတုံ န ဝိကပ္ပေတုံ၊ ကဏ္ဍုပ္ပဋိစ္ဆာဒိံ ယာဝအာဗာဓာ အဓိဋ္ဌာတုံ တတော ပရံ ဝိကပ္ပေတုံ၊ မုခပုဉ္ဆနစောဠံ အဓိဋ္ဌာတုံ န ဝိကပ္ပေတုံ၊ ပရိက္ခာရစောဠံ အဓိဋ္ဌာတုံ န ဝိကပ္ပေတုန္တိ။
(ဝိ၊၃၊၄၁၂။)
အထ ခေါ ဘိက္ခူနံ ဧတဒဟောသိ – ‘‘ကိတ္တကံ ပစ္ဆိမံ နု ခေါ စီဝရံ ဝိကပ္ပေတဗ္ဗ’’န္တိ? ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, အာယာမေန အဋ္ဌင်္ဂုလံ သုဂတင်္ဂုလေန စတုရင်္ဂုလဝိတ္ထတံ ပစ္ဆိမံ စီဝရံ ဝိကပ္ပေတုန္တိ။
မြန်֍ ၃၅၉။ တေန ခေါ ပန သမယေန အာယသ္မတော မဟာကဿပဿ ပံသုကူလကတော ဂရုကော ဟောတိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, သုတ္တလူခံ ကာတုန္တိ။ ဝိကဏ္ဏော ဟောတိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ဝိကဏ္ဏံ ဥဒ္ဓရိတုန္တိ။ သုတ္တာ ဩကိရိယန္တိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, အနုဝါတံ ပရိဘဏ္ဍံ အာရောပေတုန္တိ။
တေန ခေါ ပန သမယေန သံဃာဋိယာ ပတ္တာ လုဇ္ဇန္တိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, အဋ္ဌပဒကံ ကာတုန္တိ။
မြန်֍ ၃၆၀။ တေန ခေါ ပန သမယေန အညတရဿ ဘိက္ခုနော တိစီဝရေ ကယိရမာနေ သဗ္ဗံ ဆိန္နကံ နပ္ပဟောတိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ဒွေ ဆိန္နကာနိ ဧကံ အစ္ဆိန္နကန္တိ။
ဒွေ ဆိန္နကာနိ ဧကံ အစ္ဆိန္နကံ နပ္ပဟောတိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ဒွေ အစ္ဆိန္နကာနိ ဧကံ ဆိန္နကန္တိ။
ဒွေ အစ္ဆိန္နကာနိ ဧကံ ဆိန္နကံ နပ္ပဟောတိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, အနွာဓိကမ္ပိ အာရောပေတုံ, န စ, ဘိက္ခဝေ, သဗ္ဗံ အစ္ဆိန္နကံ ဓာရေတဗ္ဗံ။ ယော ဓာရေယျ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿာတိ။
မြန်֍ ၃၆၁။ တေန ခေါ ပန သမယေန အညတရဿ ဘိက္ခုနော ဗဟုံ စီဝရံ ဥပ္ပန္နံ ဟောတိ။ သော စ တံ စီဝရံ မာတာပိတူနံ ဒါတုကာမော ဟောတိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ မာတာပိတရောတိ [မာတာပိတူနံ ခေါ (သီ။)] ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဒဒမာနေ [ဝဒမာနော (က။), ဝဒမာနေ (?)] ကိံ ဝဒေယျာမ? အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, မာတာပိတူနံ ဒါတုံ။ န စ, ဘိက္ခဝေ, သဒ္ဓါဒေယျံ ဝိနိပါတေတဗ္ဗံ။ ယော ဝိနိပါတေယျ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿာတိ။
(ဝိ၊၃၊၄၁၃။)
မြန်֍ ၃၆၂။ တေန ခေါ ပန သမယေန အညတရော ဘိက္ခု အန္ဓဝနေ စီဝရံ နိက္ခိပိတွာ သန္တရုတ္တရေန ဂါမံ ပိဏ္ဍာယ ပါဝိသိ။ စောရာ တံ စီဝရံ အဝဟရိံသု။ သော ဘိက္ခု ဒုစ္စောဠော ဟောတိ လူခစီဝရော။ ဘိက္ခူ ဧဝမာဟံသု – ‘‘ကိဿ တွံ, အာဝုသော, ဒုစ္စောဠော လူခစီဝရောသီ’’တိ? ‘‘ဣဓာဟံ [သော အဟံ (ကတ္ထစိ)], အာဝုသော, အန္ဓဝနေ စီဝရံ နိက္ခိပိတွာ သန္တရုတ္တရေန ဂါမံ ပိဏ္ဍာယ ပါဝိသိံ။ စောရာ တံ စီဝရံ အဝဟရိံသု။ တေနာဟံ ဒုစ္စောဠော လူခစီဝရော’’တိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ န, ဘိက္ခဝေ, သန္တရုတ္တရေန ဂါမော ပဝိသိတဗ္ဗော။ ယော ပဝိသေယျ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿာတိ။
တေန ခေါ ပန သမယေန အာယသ္မာ အာနန္ဒော အဿတိယာ သန္တရုတ္တရေန ဂါမံ ပိဏ္ဍာယ ပါဝိသိ။ ဘိက္ခူ အာယသ္မန္တံ အာနန္ဒံ ဧတဒဝေါစုံ – ‘‘နနု, အာဝုသော အာနန္ဒ, ဘဂဝတာ ပညတ္တံ – ‘န သန္တရုတ္တရေန ဂါမော ပဝိသိတဗ္ဗော’တိ? ကိဿ တွံ, အာဝုသော အာနန္ဒ, သန္တရုတ္တရေန ဂါမံ ပဝိဋ္ဌော’’တိ? ‘‘သစ္စံ, အာဝုသော, ဘဂဝတာ ပညတ္တံ – ‘န သန္တရုတ္တရေန ဂါမော ပဝိသိတဗ္ဗော’တိ။ အပိ စာဟံ အဿတိယာ ပဝိဋ္ဌော’’တိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။
ပဉ္စိမေ, ဘိက္ခဝေ, ပစ္စယာ သံဃာဋိယာ နိက္ခေပါယ – ဂိလာနော ဝါ ဟောတိ, ဝဿိကသင်္ကေတံ ဝါ ဟောတိ, နဒီပါရံ ဂန္တုံ ဝါ ဟောတိ, အဂ္ဂဠဂုတ္တိဝိဟာရော ဝါ ဟောတိ, အတ္ထတကထိနံ ဝါ ဟောတိ။ ဣမေ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ပဉ္စ ပစ္စယာ သံဃာဋိယာ နိက္ခေပါယ။
ပဉ္စိမေ, ဘိက္ခဝေ, ပစ္စယာ ဥတ္တရာသင်္ဂဿ နိက္ခေပါယ…ပေ… အန္တရဝါသကဿ နိက္ခေပါယ – ဂိလာနော ဝါ ဟောတိ, ဝဿိကသင်္ကေတံ ဝါ ဟောတိ, နဒီပါရံ ဂန္တုံ ဝါ ဟောတိ, အဂ္ဂဠဂုတ္တိဝိဟာရော ဝါ ဟောတိ, အတ္ထတကထိနံ ဝါ ဟောတိ။ ဣမေ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ပဉ္စ ပစ္စယာ ဥတ္တရာသင်္ဂဿ အန္တရဝါသကဿ နိက္ခေပါယ။
ပဉ္စိမေ, ဘိက္ခဝေ, ပစ္စယာ ဝဿိကသာဋိကာယ နိက္ခေပါယ – ဂိလာနော ဝါ ဟောတိ, နိဿီမံ ဂန္တုံ ဝါ ဟောတိ, နဒီပါရံ ဂန္တုံ ဝါ ဟောတိ, အဂ္ဂဠဂုတ္တိဝိဟာရော ဝါ ဟောတိ, ဝဿိကသာဋိကာ အကတာ ဝါ ဟောတိ ဝိပ္ပကတာ ဝါ။ ဣမေ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ပဉ္စ ပစ္စယာ ဝဿိကသာဋိကာယ နိက္ခေပါယာတိ။
ပစ္ဆိမဝိကပ္ပနုပဂစီဝရာဒိကထာ နိဋ္ဌိတာ။
(ဝိ၊၃၊၄၁၄။)
၂၂၂။ သံဃိကစီဝရုပ္ပါဒကထာ
မြန်֍ ၃၆၃။ တေန ခေါ ပန သမယေန အညတရော ဘိက္ခု ဧကော ဝဿံ ဝသိ။ တတ္ထ မနုဿာ သံဃဿ ဒေမာတိ စီဝရာနိ အဒံသု။ အထ ခေါ တဿ ဘိက္ခုနော ဧတဒဟောသိ – ‘‘ဘဂဝတာ ပညတ္တံ ‘စတုဝဂ္ဂေါ ပစ္ဆိမော သံဃော’တိ။ အဟဉ္စမှိ ဧကကော။ ဣမေ စ မနုဿာ သံဃဿ ဒေမာတိ စီဝရာနိ အဒံသု။ ယံနူနာဟံ ဣမာနိ သံဃိကာနိ စီဝရာနိ သာဝတ္ထိံ ဟရေယျ’’န္တိ။ အထ ခေါ သော ဘိက္ခု တာနိ စီဝရာနိ အာဒါယ သာဝတ္ထိံ ဂန္တွာ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသိ။ ‘‘တုယှေဝ, ဘိက္ခု, တာနိ စီဝရာနိ ယာဝ ကထိနဿ ဥဗ္ဘာရာယာ’’တိ။ ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု ဧကော ဝဿံ ဝသတိ။ တတ္ထ မနုဿာ သံဃဿ ဒေမာတိ စီဝရာနိ ဒေန္တိ။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, တဿေဝ တာနိ စီဝရာနိ ယာဝ ကထိနဿ ဥဗ္ဘာရာယာတိ။
တေန ခေါ ပန သမယေန အညတရော ဘိက္ခု ဥတုကာလံ ဧကော ဝသိ။ တတ္ထ မနုဿာ သံဃဿ ဒေမာတိ စီဝရာနိ အဒံသု။ အထ ခေါ တဿ ဘိက္ခုနော ဧတဒဟောသိ – ‘‘ဘဂဝတာ ပညတ္တံ ‘စတုဝဂ္ဂေါ ပစ္ဆိမော သံဃော’တိ။ အဟဉ္စမှိ ဧကကော။ ဣမေ စ မနုဿာ သံဃဿ ဒေမာတိ စီဝရာနိ အဒံသု။ ယံနူနာဟံ ဣမာနိ သံဃိကာနိ စီဝရာနိ သာဝတ္ထိံ ဟရေယျ’’န္တိ။ အထ ခေါ သော ဘိက္ခု တာနိ စီဝရာနိ အာဒါယ သာဝတ္ထိံ ဂန္တွာ ဘိက္ခူနံ ဧတမတ္ထံ အာရောစေသိ။ ဘိက္ခူ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, သမ္မုခီဘူတေန သံဃေန ဘာဇေတုံ။ ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု ဥတုကာလံ ဧကော ဝသတိ။ တတ္ထ မနုဿာ သံဃဿ ဒေမာတိ စီဝရာနိ ဒေန္တိ။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, တေန ဘိက္ခုနာ တာနိ စီဝရာနိ အဓိဋ္ဌာတုံ – ‘‘မယှိမာနိ စီဝရာနီ’’တိ။ တဿ စေ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနော တံ စီဝရံ အနဓိဋ္ဌိတေ အညော ဘိက္ခု အာဂစ္ဆတိ, သမကော ဒါတဗ္ဗော ဘာဂေါ။ တေဟိ စေ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခူဟိ တံ စီဝရံ ဘာဇိယမာနေ, အပါတိတေ ကုသေ, အညော ဘိက္ခု အာဂစ္ဆတိ, သမကော ဒါတဗ္ဗော ဘာဂေါ။ တေဟိ စေ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခူဟိ တံ စီဝရံ ဘာဇိယမာနေ, ပါတိတေ ကုသေ, အညော ဘိက္ခု အာဂစ္ဆတိ, နာကာမာ ဒါတဗ္ဗော ဘာဂေါတိ။
တေန ခေါ ပန သမယေန ဒွေ ဘာတိကာ ထေရာ, အာယသ္မာ စ ဣသိဒါသော အာယသ္မာ စ ဣသိဘဋော, သာဝတ္ထိယံ ဝဿံဝုဋ္ဌာ အညတရံ ဂါမကာဝါသံ အဂမံသု။ မနုဿာ စိရဿာပိ ထေရာ အာဂတာတိ သစီဝရာနိ
(ဝိ၊၃၊၄၁၅။)
ဘတ္တာနိ အဒံသု။ အာဝါသိကာ ဘိက္ခူ ထေရေ ပုစ္ဆိံသု – ‘‘ဣမာနိ, ဘန္တေ, သံဃိကာနိ စီဝရာနိ ထေရေ အာဂမ္မ ဥပ္ပန္နာနိ, သာဒိယိဿန္တိ ထေရာ ဘာဂ’’န္တိ။ ထေရာ ဧဝမာဟံသု – ‘‘ယထာ ခေါ မယံ, အာဝုသော, ဘဂဝတာ ဓမ္မံ ဒေသိတံ အာဇာနာမ, တုမှာကံယေဝ တာနိ စီဝရာနိ ယာဝ ကထိနဿ ဥဗ္ဘာရာယာ’’တိ။
တေန ခေါ ပန သမယေန တယော ဘိက္ခူ ရာဇဂဟေ ဝဿံ ဝသန္တိ။ တတ္ထ မနုဿာ သံဃဿ
ဒေမာတိ စီဝရာနိ ဒေန္တိ။ အထ ခေါ တေသံ ဘိက္ခူနံ ဧတဒဟောသိ – ‘‘ဘဂဝတာ ပညတ္တံ ‘စတုဝဂ္ဂေါ ပစ္ဆိမော သံဃော’တိ။ မယဉ္စမှာ တယော ဇနာ။ ဣမေ စ မနုဿာ သံဃဿ ဒေမာတိ စီဝရာနိ ဒေန္တိ။ ကထံ နု ခေါ အမှေဟိ ပဋိပဇ္ဇိတဗ္ဗ’’န္တိ? တေန ခေါ ပန သမယေန သမ္ဗဟုလာ ထေရာ, အာယသ္မာ စ နိလဝါသီ အာယသ္မာ စ သာဏဝါသီ အာယသ္မာ စ ဂေါတကော အာယသ္မာ စ ဘဂု အာယသ္မာ စ ဖဠိကသန္တာနော, ပါဋလိပုတ္တေ ဝိဟရန္တိ ကုက္ကုဋာရာမေ။ အထ ခေါ တေ ဘိက္ခူ ပါဋလိပုတ္တံ ဂန္တွာ ထေရေ ပုစ္ဆိံသု။ ထေရာ ဧဝမာဟံသု – ‘‘ယထာ ခေါ မယံ အာဝုသော ဘဂဝတာ ဓမ္မံ ဒေသိတံ အာဇာနာမ, တုမှာကံယေဝ တာနိ စီဝရာနိ ယာဝ ကထိနဿ ဥဗ္ဘာရာယာ’’တိ။
သံဃိကစီဝရုပ္ပါဒကထာ နိဋ္ဌိတာ။
၂၂၃။ ဥပနန္ဒသကျပုတ္တဝတ္ထု
မြန်֍ ၃၆၄။ တေန ခေါ ပန သမယေန အာယသ္မာ ဥပနန္ဒော သကျပုတ္တော သာဝတ္ထိယံ ဝဿံဝုဋ္ဌော အညတရံ ဂါမကာဝါသံ အဂမာသိ။ တတ္ထ စ ဘိက္ခူ စီဝရံ ဘာဇေတုကာမာ သန္နိပတိံသု။ တေ ဧဝမာဟံသု – ‘‘ဣမာနိ ခေါ, အာဝုသော, သံဃိကာနိ စီဝရာနိ ဘာဇိယိဿန္တိ, သာဒိယိဿသိ ဘာဂ’’န္တိ? ‘‘အာမာဝုသော, သာဒိယိဿာမီ’’တိ။ တတော စီဝရဘာဂံ ဂဟေတွာ အညံ အာဝါသံ အဂမာသိ။ တတ္ထပိ ဘိက္ခူ စီဝရံ ဘာဇေတုကာမာ သန္နိပတိံသု။ တေပိ ဧဝမာဟံသု – ‘‘ဣမာနိ ခေါ, အာဝုသော, သံဃိကာနိ စီဝရာနိ ဘာဇိယိဿန္တိ, သာဒိယိဿသိ ဘာဂ’’န္တိ? ‘‘အာမာဝုသော, သာဒိယိဿာမီ’’တိ။ တတောပိ စီဝရဘာဂံ ဂဟေတွာ အညံ အာဝါသံ အဂမာသိ။ တတ္ထပိ ဘိက္ခူ စီဝရံ ဘာဇေတုကာမာ သန္နိပတိံသု။ တေပိ ဧဝမာဟံသု – ‘‘ဣမာနိ ခေါ, အာဝုသော, သံဃိကာနိ စီဝရာနိ ဘာဇိယိဿန္တိ, သာဒိယိဿသိ ဘာဂ’’န္တိ? ‘‘အာမာဝုသော, သာဒိယိဿာမီ’’တိ။ တတောပိ စီဝရဘာဂံ ဂဟေတွာ မဟန္တံ စီဝရဘဏ္ဍိကံ အာဒါယ ပုနဒေဝ သာဝတ္ထိံ ပစ္စာဂဉ္ဆိ။ ဘိက္ခူ ဧဝမာဟံသု – ‘‘မဟာပုညောသိ တွံ, အာဝုသော ဥပနန္ဒ, ဗဟုံ တေ စီဝရံ ဥပ္ပန္န’’န္တိ။ ‘‘ကုတော
(ဝိ၊၃၊၄၁၆။)
မေ, အာဝုသော, ပုညံ? ဣဓာဟံ, အာဝုသော, သာဝတ္ထိယံ ဝဿံဝုဋ္ဌော အညတရံ ဂါမကာဝါသံ အဂမာသိံ။ တတ္ထ ဘိက္ခူ စီဝရံ ဘာဇေတုကာမာ သန္နိပတိံသု။ တေ မံ ဧဝမာဟံသု – ‘ဣမာနိ ခေါ, အာဝုသော, သံဃိကာနိ စီဝရာနိ ဘာဇိယိဿန္တိ, သာဒိယိဿသိ ဘာဂ’န္တိ? ‘အာမာဝုသော, သာဒိယိဿာမီ’တိ။ တတော စီဝရဘာဂံ ဂဟေတွာ အညံ အာဝါသံ အဂမာသိံ။ တတ္ထပိ ဘိက္ခူ စီဝရံ ဘာဇေတုကာမာ သန္နိပတိံသု။ တေပိ မံ ဧဝမာဟံသု – ‘ဣမာနိ ခေါ, အာဝုသော, သံဃိကာနိ စီဝရာနိ ဘာဇိယိဿန္တိ, သာဒိယိဿသိ ဘာဂ’’’န္တိ? ‘အာမာဝုသော, သာဒိယိဿာမီ’တိ။ တတောပိ စီဝရဘာဂံ ဂဟေတွာ အညံ အာဝါသံ အဂမာသိံ။ တတ္ထပိ ဘိက္ခူ စီဝရံ ဘာဇေတုကာမာ သန္နိပတိံသု။ တေပိ မံ ဧဝမာဟံသု – ‘ဣမာနိ ခေါ, အာဝုသော, သံဃိကာနိ စီဝရာနိ ဘာဇိယိဿန္တိ, သာဒိယိဿသိ ဘာဂ’န္တိ? ‘အာမာဝုသော, သာဒိယိဿာမီ’တိ။ တတောပိ စီဝရဘာဂံ အဂ္ဂဟေသိံ။ ဧဝံ မေ ဗဟုံ စီဝရံ ဥပ္ပန္နန္တိ။ ‘‘ကိံ ပန တွံ, အာဝုသော ဥပနန္ဒ, အညတြ ဝဿံဝုဋ္ဌော အညတြ စီဝရဘာဂံ သာဒိယီ’’တိ? ‘‘ဧဝမာဝုသော’’တိ။ ယေ တေ ဘိက္ခူ အပ္ပိစ္ဆာ…ပေ… တေ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ အာယသ္မာ ဥပနန္ဒော သကျပုတ္တော အညတြ ဝဿံဝုဋ္ဌော အညတြ စီဝရဘာဂံ သာဒိယိဿတီ’’တိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ…ပေ… ‘‘သစ္စံ ကိရ တွံ, ဥပနန္ဒ, အညတြ ဝဿံဝုဋ္ဌော အညတြ စီဝရဘာဂံ သာဒိယီ’’တိ? ‘‘သစ္စံ ဘဂဝါ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ…ပေ… ကထဉှိ နာမ တွံ, မောဃပုရိသ, အညတြ ဝဿံဝုဋ္ဌော အညတြ စီဝရဘာဂံ သာဒိယိဿသိ။ နေတံ, မောဃပုရိသ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ…ပေ… ဝိဂရဟိတွာ…ပေ… ဓမ္မိံ ကထံ ကတွာ ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ – ‘‘န, ဘိက္ခဝေ, အညတြ ဝဿံဝုဋ္ဌေန အညတြ စီဝရဘာဂေါ သာဒိတဗ္ဗော။ ယော သာဒိယေယျ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿာ’’တိ။
တေန ခေါ ပန သမယေန အာယသ္မာ ဥပနန္ဒော သကျပုတ္တော ဧကော ဒွီသု အာဝါသေသု ဝဿံ ဝသိ – ‘‘ဧဝံ မေ ဗဟုံ စီဝရံ ဥပ္ပဇ္ဇိဿတီ’’တိ။ အထ ခေါ တေသံ ဘိက္ခူနံ ဧတဒဟောသိ – ‘‘ကထံ နု ခေါ အာယသ္မတော ဥပနန္ဒဿ သကျပုတ္တဿ စီဝရပဋိဝီသော ဒါတဗ္ဗော’’တိ? ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ ဒေထ, ဘိက္ခဝေ, မောဃပုရိသဿ ဧကာဓိပ္ပါယံ။ ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု ဧကော ဒွီသု အာဝါသေသု ဝဿံ ဝသတိ – ‘‘ဧဝံ မေ ဗဟုံ စီဝရံ ဥပ္ပဇ္ဇိဿတီ’’တိ။ သစေ အမုတြ ဥပဍ္ဎံ အမုတြ ဥပဍ္ဎံ ဝသတိ, အမုတြ ဥပဍ္ဎော အမုတြ ဥပဍ္ဎော စီဝရပဋိဝီသော ဒါတဗ္ဗော။ ယတ္ထ ဝါ ပန ဗဟုတရံ ဝသတိ, တတော စီဝရပဋိဝီသော ဒါတဗ္ဗောတိ။
ဥပနန္ဒသကျပုတ္တဝတ္ထု နိဋ္ဌိတံ။
(ဝိ၊၃၊၄၁၇။)
၂၂၄။ ဂိလာနဝတ္ထုကထာ
မြန်֍ ၃၆၅။ တေန ခေါ ပန သမယေန အညတရဿ ဘိက္ခုနော ကုစ္ဆိဝိကာရာဗာဓော ဟောတိ။ သော သကေ မုတ္တကရီသေ ပလိပန္နော သေတိ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ အာယသ္မတာ အာနန္ဒေန ပစ္ဆာသမဏေန သေနာသနစာရိကံ အာဟိဏ္ဍန္တော ယေန တဿ ဘိက္ခုနော ဝိဟာရော တေနုပသင်္ကမိ။ အဒ္ဒသာ ခေါ ဘဂဝါ တံ ဘိက္ခုံ သကေ မုတ္တကရီသေ ပလိပန္နံ သယမာနံ, ဒိသွာန ယေန သော ဘိက္ခု တေနုပသင်္ကမိ, ဥပသင်္ကမိတွာ တံ ဘိက္ခုံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ကိံ တေ, ဘိက္ခု, အာဗာဓော’’တိ? ‘‘ကုစ္ဆိဝိကာရော မေ, ဘဂဝါ’’တိ။ ‘‘အတ္ထိ ပန တေ, ဘိက္ခု, ဥပဋ္ဌာကော’’တိ? ‘‘နတ္ထိ, ဘဂဝါ’’တိ။ ‘‘ကိဿ တံ ဘိက္ခူ န ဥပဋ္ဌေန္တီ’’တိ? ‘‘အဟံ ခေါ, ဘန္တေ, ဘိက္ခူနံ အကာရကော၊ တေန မံ ဘိက္ခူ န ဥပဋ္ဌေန္တီ’’တိ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ အာယသ္မန္တံ အာနန္ဒံ အာမန္တေသိ – ‘‘ဂစ္ဆာနန္ဒ, ဥဒကံ အာဟရ, ဣမံ ဘိက္ခုံ နဟာပေဿာမာ’’တိ။ ‘‘ဧဝံ, ဘန္တေ’’တိ ခေါ အာယသ္မာ အာနန္ဒော ဘဂဝတော ပဋိဿုဏိတွာ ဥဒကံ အာဟရိ။ ဘဂဝါ ဥဒကံ အာသိဉ္စိ။ အာယသ္မာ အာနန္ဒော ပရိဓောဝိ။ ဘဂဝါ သီသတော အဂ္ဂဟေသိ။ အာယသ္မာ အာနန္ဒော ပါဒတော ဥစ္စာရေတွာ မဉ္စကေ နိပါတေသုံ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ဧတသ္မိံ နိဒါနေ ဧတသ္မိံ ပကရဏေ ဘိက္ခုသံဃံ သန္နိပါတာပေတွာ ဘိက္ခူ ပဋိပုစ္ဆိ – ‘‘အတ္ထိ, ဘိက္ခဝေ, အမုကသ္မိံ ဝိဟာရေ ဘိက္ခု ဂိလာနော’’တိ? ‘‘အတ္ထိ, ဘဂဝါ’’တိ။ ‘‘ကိံ တဿ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနော အာဗာဓော’’တိ? ‘‘တဿ, ဘန္တေ, အာယသ္မတော ကုစ္ဆိဝိကာရာဗာဓော’’တိ။ ‘‘အတ္ထိ ပန, ဘိက္ခဝေ, တဿ ဘိက္ခုနော ဥပဋ္ဌာကော’’တိ? ‘‘နတ္ထိ, ဘဂဝါ’’တိ။ ‘‘ကိဿ တံ ဘိက္ခူ န ဥပဋ္ဌေန္တီ’’တိ? ‘‘ဧသော, ဘန္တေ, ဘိက္ခု ဘိက္ခူနံ အကာရကော၊ တေန တံ ဘိက္ခူ န ဥပဋ္ဌေန္တီ’’တိ။ ‘‘နတ္ထိ ဝေါ, ဘိက္ခဝေ, မာတာ, နတ္ထိ ပိတာ, ယေ ဝေါ ဥပဋ္ဌဟေယျုံ။ တုမှေ စေ, ဘိက္ခဝေ, အညမညံ န ဥပဋ္ဌဟိဿထ, အထ ကော စရဟိ ဥပဋ္ဌဟိဿတိ? ယော, ဘိက္ခဝေ, မံ ဥပဋ္ဌဟေယျ သော ဂိလာနံ ဥပဋ္ဌဟေယျ။ သစေ ဥပဇ္ဈာယော ဟောတိ, ဥပဇ္ဈာယေန ယာဝဇီဝံ ဥပဋ္ဌာတဗ္ဗော၊ ဝုဋ္ဌာနမဿ အာဂမေတဗ္ဗံ။ သစေ အာစရိယော ဟောတိ, အာစရိယေန ယာဝဇီဝံ ဥပဋ္ဌာတဗ္ဗော၊ ဝုဋ္ဌာနမဿ အာဂမေတဗ္ဗံ။ သစေ သဒ္ဓိဝိဟာရိကော ဟောတိ, သဒ္ဓိဝိဟာရိကေန ယာဝဇီဝံ ဥပဋ္ဌာတဗ္ဗော၊ ဝုဋ္ဌာနမဿ အာဂမေတဗ္ဗံ။ သစေ အန္တေဝါသိကော ဟောတိ, အန္တေဝါသိကေန ယာဝဇီဝံ ဥပဋ္ဌာတဗ္ဗော၊ ဝုဋ္ဌာနမဿ အာဂမေတဗ္ဗံ။ သစေ သမာနုပဇ္ဈာယကော ဟောတိ, သမာနုပဇ္ဈာယကေန ယာဝဇီဝံ
(ဝိ၊၃၊၄၁၈။)
ဥပဋ္ဌာတဗ္ဗော၊ ဝုဋ္ဌာနမဿ အာဂမေတဗ္ဗံ။ သစေ သမာနာစရိယကော ဟောတိ, သမာနာစရိယကေန ယာဝဇီဝံ ဥပဋ္ဌာတဗ္ဗော၊ ဝုဋ္ဌာနမဿ အာဂမေတဗ္ဗံ။ သစေ န ဟောတိ ဥပဇ္ဈာယော ဝါ အာစရိယော ဝါ သဒ္ဓိဝိဟာရိကော ဝါ အန္တေဝါသိကော ဝါ သမာနုပဇ္ဈာယကော ဝါ သမာနာစရိယကော ဝါ သံဃေန ဥပဋ္ဌာတဗ္ဗော။ နော စေ ဥပဋ္ဌဟေယျ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ’’။
မြန်֍ ၃၆၆။ ပဉ္စဟိ, ဘိက္ခဝေ, အင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတော ဂိလာနော ဒူပဋ္ဌော ဟောတိ – အသပ္ပါယကာရီ ဟောတိ, သပ္ပါယေ မတ္တံ န ဇာနာတိ, ဘေသဇ္ဇံ န ပဋိသေဝိတာ ဟောတိ, အတ္ထကာမဿ ဂိလာနုပဋ္ဌာကဿ ယထာဘူတံ အာဗာဓံ နာဝိကတ္တာ ဟောတိ ‘အဘိက္ကမန္တံ ဝါ အဘိက္ကမတီတိ, ပဋိက္ကမန္တံ ဝါ ပဋိက္ကမတီတိ, ဌိတံ ဝါ ဌိတော’တိ, ဥပ္ပန္နာနံ သာရီရိကာနံ ဝေဒနာနံ ဒုက္ခာနံ တိဗ္ဗာနံ ခရာနံ ကဋုကာနံ အသာတာနံ အမနာပါနံ ပါဏဟရာနံ အနဓိဝါသကဇာတိကော ဟောတိ။ ဣမေဟိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ပဉ္စဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတော ဂိလာနော ဒူပဋ္ဌော ဟောတိ။
ပဉ္စဟိ, ဘိက္ခဝေ, အင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတော ဂိလာနော သူပဋ္ဌော ဟောတိ – သပ္ပါယကာရီ ဟောတိ, သပ္ပါယေ မတ္တံ ဇာနာတိ, ဘေသဇ္ဇံ ပဋိသေဝိတာ ဟောတိ, အတ္ထကာမဿ ဂိလာနုပဋ္ဌာကဿ ယထာဘူတံ အာဗာဓံ အာဝိကတ္တာ ဟောတိ ‘အဘိက္ကမန္တံ ဝါ အဘိက္ကမတီတိ, ပဋိက္ကမန္တံ ဝါ ပဋိက္ကမတီတိ, ဌိတံ ဝါ ဌိတော’တိ, ဥပ္ပန္နာနံ သာရီရိကာနံ ဝေဒနာနံ ဒုက္ခာနံ တိဗ္ဗာနံ ခရာနံ ကဋုကာနံ အသာတာနံ အမနာပါနံ ပါဏဟရာနံ အဓိဝါသကဇာတိကော ဟောတိ။ ဣမေဟိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ပဉ္စဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတော ဂိလာနော သူပဋ္ဌော ဟောတိ။
ပဉ္စဟိ, ဘိက္ခဝေ, အင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတော ဂိလာနုပဋ္ဌာကော နာလံ ဂိလာနံ ဥပဋ္ဌာတုံ – န ပဋိဗလော ဟောတိ ဘေသဇ္ဇံ သံဝိဓာတုံ, သပ္ပါယာသပ္ပါယံ န ဇာနာတိ, အသပ္ပါယံ ဥပနာမေတိ သပ္ပါယံ အပနာမေတိ, အာမိသန္တရော ဂိလာနံ ဥပဋ္ဌာတိ နော မေတ္တစိတ္တော, ဇေဂုစ္ဆီ ဟောတိ ဥစ္စာရံ ဝါ ပဿာဝံ ဝါ ခေဠံ ဝါ ဝန္တံ ဝါ နီဟာတုံ, န ပဋိဗလော ဟောတိ ဂိလာနံ ကာလေန ကာလံ ဓမ္မိယာ ကထာယ သန္ဒဿေတုံ သမာဒပေတုံ သမုတ္တေဇေတုံ သမ္ပဟံသေတုံ။ ဣမေဟိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ပဉ္စဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတော ဂိလာနုပဋ္ဌာကော နာလံ ဂိလာနံ ဥပဋ္ဌာတုံ။
(ဝိ၊၃၊၄၁၉။)
ပဉ္စဟိ, ဘိက္ခဝေ, အင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတော ဂိလာနုပဋ္ဌာကော အလံ ဂိလာနံ ဥပဋ္ဌာတုံ – ပဋိဗလော ဟောတိ ဘေသဇ္ဇံ သံဝိဓာတုံ, သပ္ပါယာသပ္ပါယံ ဇာနာတိ, အသပ္ပါယံ အပနာမေတိ သပ္ပါယံ ဥပနာမေတိ, မေတ္တစိတ္တော ဂိလာနံ ဥပဋ္ဌာတိ နော အာမိသန္တရော, အဇေဂုစ္ဆီ ဟောတိ ဥစ္စာရံ ဝါ ပဿာဝံ ဝါ ခေဠံ ဝါ ဝန္တံ ဝါ နီဟာတုံ, ပဋိဗလော ဟောတိ ဂိလာနံ ကာလေန ကာလံ ဓမ္မိယာ ကထာယ သန္ဒဿေတုံ သမာဒပေတုံ သမုတ္တေဇေတုံ သမ္ပဟံသေတုံ။ ဣမေဟိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ပဉ္စဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတော ဂိလာနုပဋ္ဌာကော အလံ ဂိလာနံ ဥပဋ္ဌာတုန္တိ။
ဂိလာနဝတ္ထုကထာ နိဋ္ဌိတာ။
၂၂၅။ မတသန္တကကထာ
မြန်֍ ၃၆၇။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဒွေ ဘိက္ခူ ကောသလေသု ဇနပဒေ အဒ္ဓါနမဂ္ဂပ္ပဋိပန္နာ ဟောန္တိ။ တေ အညတရံ အာဝါသံ ဥပဂစ္ဆိံသု။ တတ္ထ အညတရော ဘိက္ခု ဂိလာနော ဟောတိ။ အထ ခေါ တေသံ ဘိက္ခူနံ ဧတဒဟောသိ – ‘‘ဘဂဝတာ ခေါ, အာဝုသော, ဂိလာနုပဋ္ဌာနံ ဝဏ္ဏိတံ။ ဟန္ဒ, မယံ, အာဝုသော, ဣမံ ဘိက္ခုံ ဥပဋ္ဌဟေမာ’’တိ။ တေ တံ ဥပဋ္ဌဟိံသု။ သော တေဟိ ဥပဋ္ဌဟိယမာနော ကာလမကာသိ။ အထ ခေါ တေ ဘိက္ခူ တဿ ဘိက္ခုနော ပတ္တစီဝရမာဒါယ သာဝတ္ထိံ ဂန္တွာ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ ‘‘ဘိက္ခုဿ, ဘိက္ခဝေ, ကာလင်္ကတေ သံဃော သာမီ ပတ္တစီဝရေ, အပိစ ဂိလာနုပဋ္ဌာကာ ဗဟူပကာရာ။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, သံဃေန တိစီဝရဉ္စ ပတ္တဉ္စ ဂိလာနုပဋ္ဌာကာနံ ဒါတုံ။ ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဒါတဗ္ဗံ။ တေန ဂိလာနုပဋ္ဌာကေန ဘိက္ခုနာ သံဃံ ဥပသင်္ကမိတွာ ဧဝမဿ ဝစနီယော – ‘ဣတ္ထန္နာမော, ဘန္တေ, ဘိက္ခု ကာလင်္ကတော။ ဣဒံ တဿ တိစီဝရဉ္စ ပတ္တော စာ’’’တိ။ ဗျတ္တေန ဘိက္ခုနာ ပဋိဗလေန သံဃော ဉာပေတဗ္ဗော –
‘‘သုဏာတု မေ, ဘန္တေ, သံဃော။ ဣတ္ထန္နာမော ဘိက္ခု ကာလင်္ကတော။ ဣဒံ တဿ တိစီဝရဉ္စ ပတ္တော စ။ ယဒိ သံဃဿ ပတ္တကလ္လံ, သံဃော ဣမံ တိစီဝရဉ္စ ပတ္တဉ္စ ဂိလာနုပဋ္ဌာကာနံ ဒဒေယျ။ ဧသာ ဉတ္တိ။
‘‘သုဏာတု မေ, ဘန္တေ, သံဃော။ ဣတ္ထန္နာမော ဘိက္ခု ကာလင်္ကတော။ ဣဒံ တဿ တိစီဝရဉ္စ ပတ္တော စ။ သံဃော ဣမံ တိစီဝရဉ္စ ပတ္တဉ္စ ဂိလာနုပဋ္ဌာကာနံ ဒေတိ။ ယဿာယသ္မတော ခမတိ ဣမဿ တိစီဝရဿ စ ပတ္တဿ စ ဂိလာနုပဋ္ဌာကာနံ ဒါနံ, သော တုဏှဿ၊ ယဿ နက္ခမတိ, သော ဘာသေယျ။
(ဝိ၊၃၊၄၂၀။)
‘‘ဒိန္နံ ဣဒံ သံဃေန တိစီဝရဉ္စ ပတ္တော စ ဂိလာနုပဋ္ဌာကာနံ။ ခမတိ သံဃဿ, တသ္မာ တုဏှီ, ဧဝမေတံ ဓာရယာမီ’’တိ။
မြန်֍ ၃၆၈။ တေန ခေါ ပန သမယေန အညတရော သာမဏေရော ကာလင်္ကတော ဟောတိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ သာမဏေရဿ, ဘိက္ခဝေ, ကာလင်္ကတေ သံဃော သာမီ ပတ္တစီဝရေ, အပိ စ ဂိလာနုပဋ္ဌာကာ ဗဟူပကာရာ။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, သံဃေန စီဝရဉ္စ ပတ္တဉ္စ ဂိလာနုပဋ္ဌာကာနံ ဒါတုံ။ ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဒါတဗ္ဗံ။ တေန ဂိလာနုပဋ္ဌာကေန ဘိက္ခုနာ သံဃံ ဥပသင်္ကမိတွာ ဧဝမဿ ဝစနီယော – ‘‘ဣတ္ထန္နာမော, ဘန္တေ, သာမဏေရော ကာလင်္ကတော, ဣဒံ တဿ စီဝရဉ္စ ပတ္တော စာ’’တိ။ ဗျတ္တေန ဘိက္ခုနာ ပဋိဗလေန သံဃော ဉာပေတဗ္ဗော –
‘‘သုဏာတု မေ, ဘန္တေ, သံဃော။ ဣတ္ထန္နာမော သာမဏေရော ကာလင်္ကတော။ ဣဒံ တဿ စီဝရဉ္စ ပတ္တော စ။ ယဒိ သံဃဿ ပတ္တကလ္လံ, သံဃော ဣမံ စီဝရဉ္စ ပတ္တဉ္စ ဂိလာနုပဋ္ဌာကာနံ ဒဒေယျ။ ဧသာ ဉတ္တိ။
‘‘သုဏာတု မေ, ဘန္တေ, သံဃော။ ဣတ္ထန္နာမော သာမဏေရော ကာလင်္ကတော။ ဣဒံ တဿ စီဝရဉ္စ ပတ္တော စ။ သံဃော ဣမံ စီဝရဉ္စ ပတ္တဉ္စ ဂိလာနုပဋ္ဌာကာနံ ဒေတိ။ ယဿာယသ္မတော ခမတိ ဣမဿ စီဝရဿ စ ပတ္တဿ စ ဂိလာနုပဋ္ဌာကာနံ ဒါနံ, သော တုဏှဿ၊ ယဿ နက္ခမတိ, သော ဘာသေယျ။
‘‘ဒိန္နံ ဣဒံ သံဃေန စီဝရဉ္စ ပတ္တော စ ဂိလာနုပဋ္ဌာကာနံ။ ခမတိ သံဃဿ, တသ္မာ တုဏှီ, ဧဝမေတံ ဓာရယာမီ’’တိ။
မြန်֍ ၃၆၉။ တေန ခေါ ပန သမယေန အညတရော ဘိက္ခု စ သာမဏေရော စ ဂိလာနံ ဥပဋ္ဌဟိံသု။ သော တေဟိ ဥပဋ္ဌဟိယမာနော ကာလမကာသိ။ အထ ခေါ တဿ ဂိလာနုပဋ္ဌာကဿ ဘိက္ခုနော ဧတဒဟောသိ – ‘‘ကထံ နု ခေါ ဂိလာနုပဋ္ဌာကဿ သာမဏေရဿ စီဝရပဋိဝီသော ဒါတဗ္ဗော’’တိ? ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ဂိလာနုပဋ္ဌာကဿ သာမဏေရဿ သမကံ ပဋိဝီသံ ဒါတုန္တိ။
တေန ခေါ ပန သမယေန အညတရော ဘိက္ခု ဗဟုဘဏ္ဍော ဗဟုပရိက္ခာရော ကာလင်္ကတော ဟောတိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ ဘိက္ခုဿ, ဘိက္ခဝေ, ကာလင်္ကတေ သံဃော သာမီ ပတ္တစီဝရေ, အပိ စ ဂိလာနုပဋ္ဌာကာ ဗဟူပကာရာ။ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, သံဃေန တိစီဝရဉ္စ
(ဝိ၊၃၊၄၂၁။)
ပတ္တဉ္စ ဂိလာနုပဋ္ဌာကာနံ ဒါတုံ။ ယံ တတ္ထ လဟုဘဏ္ဍံ လဟုပရိက္ခာရံ တံ သမ္မုခီဘူတေန သံဃေန ဘာဇေတုံ။ ယံ တတ္ထ ဂရုဘဏ္ဍံ ဂရုပရိက္ခာရံ တံ အာဂတာနာဂတဿ စာတုဒ္ဒိသဿ သံဃဿ အဝိဿဇ္ဇိကံ အဝေဘင်္ဂိကန္တိ။
မတသန္တကကထာ နိဋ္ဌိတာ။
၂၂၆။ နဂ္ဂိယပဋိက္ခေပကထာ
မြန်֍ ၃၇၀။ တေန ခေါ ပန သမယေန အညတရော ဘိက္ခု နဂ္ဂေါ ဟုတွာ ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ, ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ဘဂဝါ, ဘန္တေ, အနေကပရိယာယေန အပ္ပိစ္ဆဿ သန္တုဋ္ဌဿ သလ္လေခဿ ဓုတဿ ပါသာဒိကဿ အပစယဿ ဝီရိယာရမ္ဘဿ ဝဏ္ဏဝါဒီ။ ဣဒံ, ဘန္တေ, နဂ္ဂိယံ အနေကပရိယာယေန အပ္ပိစ္ဆတာယ သန္တုဋ္ဌိတာယ သလ္လေခါယ ဓုတတာယ [ဓုတတ္တာယ (က။)] ပါသာဒိကတာယ အပစယာယ ဝီရိယာရမ္ဘာယ သံဝတ္တတိ။ သာဓု, ဘန္တေ, ဘဂဝါ ဘိက္ခူနံ နဂ္ဂိယံ အနုဇာနာတူ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ – ‘‘အနနုစ္ဆဝိကံ, မောဃပုရိသ, အနနုလောမိကံ အပ္ပတိရူပံ အဿာမဏကံ အကပ္ပိယံ အကရဏီယံ။ ကထဉှိ နာမ တွံ, မောဃပုရိသ, နဂ္ဂိယံ တိတ္ထိယသမာဒါနံ သမာဒိယိဿသိ။ နေတံ, မောဃပုရိသ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ…ပေ…’’ ဝိဂရဟိတွာ ဓမ္မိံ ကထံ ကတွာ ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ – ‘‘န, ဘိက္ခဝေ, နဂ္ဂိယံ တိတ္ထိယသမာဒါနံ သမာဒိယိတဗ္ဗံ။ ယော သမာဒိယေယျ, အာပတ္တိ ထုလ္လစ္စယဿာ’’တိ။
နဂ္ဂိယပဋိက္ခေပကထာ နိဋ္ဌိတာ။
၂၂၇။ ကုသစီရာဒိပဋိက္ခေပကထာ
မြန်֍ ၃၇၁။ တေန ခေါ ပန သမယေန အညတရော ဘိက္ခု ကုသစီရံ နိဝါသေတွာ…ပေ… ဝါကစီရံ နိဝါသေတွာ…ပေ… ဖလကစီရံ နိဝါသေတွာ…ပေ… ကေသကမ္ဗလံ နိဝါသေတွာ…ပေ… ဝါဠကမ္ဗလံ နိဝါသေတွာ…ပေ… ဥလူကပက္ခံ နိဝါသေတွာ…ပေ… အဇိနက္ခိပံ နိဝါသေတွာ ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ဘဂဝါ, ဘန္တေ, အနေကပရိယာယေန အပ္ပိစ္ဆဿ သန္တုဋ္ဌဿ သလ္လေခဿ ဓုတဿ ပါသာဒိကဿ အပစယဿ ဝီရိယာရမ္ဘဿ ဝဏ္ဏဝါဒီ။ ဣဒံ, ဘန္တေ, အဇိနက္ခိပံ အနေကပရိယာယေန အပ္ပိစ္ဆတာယ သန္တုဋ္ဌိတာယ သလ္လေခါယ ဓုတတာယ ပါသာဒိကတာယ အပစယာယ ဝီရိယာရမ္ဘာယ သံဝတ္တတိ။ သာဓု, ဘန္တေ, ဘဂဝါ ဘိက္ခူနံ အဇိနက္ခိပံ အနုဇာနာတူ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ – ‘‘အနနုစ္ဆဝိကံ, မောဃပုရိသ, အနနုလောမိကံ အပ္ပတိရူပံ
(ဝိ၊၃၊၄၂၂။)
အဿာမဏကံ အကပ္ပိယံ အကရဏီယံ။ ကထဉှိ နာမ တွံ, မောဃပုရိသ, အဇိနက္ခိပံ တိတ္ထိယဓဇံ ဓာရေဿသိ။ နေတံ, မောဃပုရိသ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ…ပေ… ဝိဂရဟိတွာ…ပေ… ဓမ္မိံ ကထံ ကတွာ ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ – ‘‘န, ဘိက္ခဝေ, အဇိနက္ခိပံ တိတ္ထိယဓဇံ ဓာရေတဗ္ဗံ။ ယော ဓာရေယျ, အာပတ္တိ ထုလ္လစ္စယဿာ’’တိ။
တေန ခေါ ပန သမယေန အညတရော ဘိက္ခု အက္ကနာဠံ နိဝါသေတွာ…ပေ… ပေါတ္ထကံ နိဝါသေတွာ ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ, ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ဘဂဝါ, ဘန္တေ, အနေကပရိယာယေန အပ္ပိစ္ဆဿ သန္တုဋ္ဌဿ သလ္လေခဿ ဓုတဿ ပါသာဒိကဿ အပစယဿ ဝီရိယာရမ္ဘဿ, ဝဏ္ဏဝါဒီ။ အယံ, ဘန္တေ, ပေါတ္ထကော အနေကပရိယာယေန အပ္ပိစ္ဆတာယ သန္တုဋ္ဌိတာယ သလ္လေခါယ ဓုတတာယ ပါသာဒိကတာယ အပစယာယ ဝီရိယာရမ္ဘာယ သံဝတ္တတိ။ သာဓု, ဘန္တေ, ဘဂဝါ ဘိက္ခူနံ ပေါတ္ထကံ အနုဇာနာတူ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ – ‘‘အနနုစ္ဆဝိကံ, မောဃပုရိသ, အနနုလောမိကံ အပ္ပတိရူပံ အဿာမဏကံ အကပ္ပိယံ အကရဏီယံ။ ကထဉှိ နာမ တွံ, မောဃပုရိသ, ပေါတ္ထကံ နိဝါသေဿသိ။ နေတံ, မောဃပုရိသ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ…ပေ… ဝိဂရဟိတွာ…ပေ… ဓမ္မိံ ကထံ ကတွာ ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ – ‘‘န, ဘိက္ခဝေ, ပေါတ္ထကော နိဝါသေတဗ္ဗော။ ယော နိဝါသေယျ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿာ’’တိ။
ကုသစီရာဒိပဋိက္ခေပကထာ နိဋ္ဌိတာ။
၂၂၈။ သဗ္ဗနီလကာဒိပဋိက္ခေပကထာ
မြန်֍ ၃၇၂။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ သဗ္ဗနီလကာနိ စီဝရာနိ ဓာရေန္တိ…ပေ… သဗ္ဗပီတကာနိ စီဝရာနိ ဓာရေန္တိ…ပေ… သဗ္ဗလောဟိတကာနိ စီဝရာနိ ဓာရေန္တိ…ပေ… သဗ္ဗမဉ္ဇိဋ္ဌကာနိ [သဗ္ဗမဉ္ဇေဋ္ဌကာနိ (သီ။ သျာ။)] စီဝရာနိ ဓာရေန္တိ…ပေ… သဗ္ဗကဏှာနိ စီဝရာနိ ဓာရေန္တိ …ပေ… သဗ္ဗမဟာရင်္ဂရတ္တာနိ စီဝရာနိ ဓာရေန္တိ…ပေ… သဗ္ဗမဟာနာမရတ္တာနိ စီဝရာနိ ဓာရေန္တိ…ပေ… အစ္ဆိန္နဒသာနိ စီဝရာနိ ဓာရေန္တိ…ပေ… ဒီဃဒသာနိ စီဝရာနိ ဓာရေန္တိ…ပေ… ပုပ္ဖဒသာနိ စီဝရာနိ ဓာရေန္တိ…ပေ… ဖဏဒသာနိ [ဖလဒသာနိ (က။)] စီဝရာနိ ဓာရေန္တိ…ပေ… ကဉ္စုကံ ဓာရေန္တိ…ပေ… တိရီဋကံ ဓာရေန္တိ…ပေ… ဝေဌနံ ဓာရေန္တိ။ မနုဿာ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ သမဏာ သကျပုတ္တိယာ ဝေဌနံ ဓာရေဿန္တိ, သေယျထာပိ ဂိဟီ ကာမဘောဂိနော’’တိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ
(ဝိ၊၃၊၄၂၃။)
အာရောစေသုံ။ န, ဘိက္ခဝေ, သဗ္ဗနီလကာနိ စီဝရာနိ ဓာရေတဗ္ဗာနိ, န သဗ္ဗပီတကာနိ စီဝရာနိ ဓာရေတဗ္ဗာနိ, န သဗ္ဗလောဟိတကာနိ စီဝရာနိ ဓာရေတဗ္ဗာနိ, န သဗ္ဗမဉ္ဇိဋ္ဌကာနိ စီဝရာနိ ဓာရေတဗ္ဗာနိ, န သဗ္ဗကဏှာနိ စီဝရာနိ ဓာရေတဗ္ဗာနိ, န သဗ္ဗမဟာရင်္ဂရတ္တာနိ စီဝရာနိ ဓာရေတဗ္ဗာနိ, န သဗ္ဗမဟာနာမရတ္တာနိ စီဝရာနိ ဓာရေတဗ္ဗာနိ, န အစ္ဆိန္နဒသာနိ စီဝရာနိ ဓာရေတဗ္ဗာနိ, န ဒီဃဒသာနိ စီဝရာနိ ဓာရေတဗ္ဗာနိ, န ပုပ္ဖဒသာနိ စီဝရာနိ ဓာရေတဗ္ဗာနိ, န ဖဏဒသာနိ စီဝရာနိ ဓာရေတဗ္ဗာနိ, န ကဉ္စုကံ ဓာရေတဗ္ဗံ, န တိရီဋကံ ဓာရေတဗ္ဗံ, န ဝေဌနံ ဓာရေတဗ္ဗံ။ ယော ဓာရေယျ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿာတိ။
သဗ္ဗနီလကာဒိပဋိက္ခေပကထာ နိဋ္ဌိတာ။
၂၂၉။ ဝဿံဝုဋ္ဌာနံ အနုပ္ပန္နစီဝရကထာ
မြန်֍ ၃၇၃။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဝဿံဝုဋ္ဌာ ဘိက္ခူ အနုပ္ပန္နေ စီဝရေ ပက္ကမန္တိပိ, ဝိဗ္ဘမန္တိပိ, ကာလမ္ပိ ကရောန္တိ, သာမဏေရာပိ ပဋိဇာနန္တိ, သိက္ခံ ပစ္စက္ခာတကာပိ ပဋိဇာနန္တိ, အန္တိမဝတ္ထုံ အဇ္ဈာပန္နကာပိ ပဋိဇာနန္တိ, ဥမ္မတ္တကာပိ ပဋိဇာနန္တိ, ခိတ္တစိတ္တာပိ ပဋိဇာနန္တိ, ဝေဒနာဋ္ဋာပိ ပဋိဇာနန္တိ, အာပတ္တိယာ အဒဿနေ ဥက္ခိတ္တကာပိ ပဋိဇာနန္တိ, အာပတ္တိယာ အပ္ပဋိကမ္မေ ဥက္ခိတ္တကာပိ ပဋိဇာနန္တိ, ပါပိကာယ ဒိဋ္ဌိယာ အပ္ပဋိနိဿဂ္ဂေ ဥက္ခိတ္တကာပိ ပဋိဇာနန္တိ, ပဏ္ဍကာပိ ပဋိဇာနန္တိ, ထေယျသံဝါသကာပိ ပဋိဇာနန္တိ, တိတ္ထိယပက္ကန္တကာပိ ပဋိဇာနန္တိ, တိရစ္ဆာနဂတာပိ ပဋိဇာနန္တိ, မာတုဃာတကာပိ ပဋိဇာနန္တိ, ပိတုဃာတကာပိ ပဋိဇာနန္တိ, အရဟန္တဃာတကာပိ ပဋိဇာနန္တိ, ဘိက္ခုနိဒူသကာပိ ပဋိဇာနန္တိ, သံဃဘေဒကာပိ ပဋိဇာနန္တိ, လောဟိတုပ္ပါဒကာပိ ပဋိဇာနန္တိ, ဥဘတောဗျဉ္ဇနကာပိ ပဋိဇာနန္တိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။
မြန်֍ ၃၇၄။ ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဝဿံဝုဋ္ဌော ဘိက္ခု အနုပ္ပန္နေ စီဝရေ ပက္ကမတိ, သန္တေ ပတိရူပေ ဂါဟကေ ဒါတဗ္ဗံ။
ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဝဿံဝုဋ္ဌော ဘိက္ခု အနုပ္ပန္နေ စီဝရေ ဝိဗ္ဘမတိ, ကာလံ ကရောတိ, သာမဏေရော ပဋိဇာနာတိ, သိက္ခံ ပစ္စက္ခာတကော ပဋိဇာနာတိ, အန္တိမဝတ္ထုံ အဇ္ဈာပန္နကော ပဋိဇာနာတိ, သံဃော သာမီ။
ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဝဿံဝုဋ္ဌော ဘိက္ခု အနုပ္ပန္နေ စီဝရေ ဥမ္မတ္တကော ပဋိဇာနာတိ, ခိတ္တစိတ္တော ပဋိဇာနာတိ, ဝေဒနာဋ္ဋော ပဋိဇာနာတိ,
(ဝိ၊၃၊၄၂၄။)
အာပတ္တိယာ အဒဿနေ ဥက္ခိတ္တကော ပဋိဇာနာတိ, အာပတ္တိယာ အပ္ပဋိကမ္မေ ဥက္ခိတ္တကော ပဋိဇာနာတိ, ပါပိကာယ ဒိဋ္ဌိယာ အပ္ပဋိနိဿဂ္ဂေ ဥက္ခိတ္တကော ပဋိဇာနာတိ, သန္တေ ပတိရူပေ ဂါဟကေ ဒါတဗ္ဗံ။
ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဝဿံဝုဋ္ဌော ဘိက္ခု အနုပ္ပန္နေ စီဝရေ ပဏ္ဍကော ပဋိဇာနာတိ, ထေယျသံဝါသကော ပဋိဇာနာတိ, တိတ္ထိယပက္ကန္တကော ပဋိဇာနာတိ, တိရစ္ဆာနဂတော ပဋိဇာနာတိ, မာတုဃာတကော ပဋိဇာနာတိ, ပိတုဃာတကော ပဋိဇာနာတိ, အရဟန္တဃာတကော ပဋိဇာနာတိ, ဘိက္ခုနိဒူသကော ပဋိဇာနာတိ, သံဃဘေဒကော ပဋိဇာနာတိ, လောဟိတုပ္ပါဒကော ပဋိဇာနာတိ, ဥဘတောဗျဉ္ဇနကော ပဋိဇာနာတိ, သံဃော သာမီ။
မြန်֍ ၃၇၅။ ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဝဿံဝုဋ္ဌော ဘိက္ခု ဥပ္ပန္နေ စီဝရေ အဘာဇိတေ ပက္ကမတိ, သန္တေ ပတိရူပေ ဂါဟကေ ဒါတဗ္ဗံ။
ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဝဿံဝုဋ္ဌော ဘိက္ခု ဥပ္ပန္နေ စီဝရေ အဘာဇိတေ ဝိဗ္ဘမတိ, ကာလံ ကရောတိ, သာမဏေရော ပဋိဇာနာတိ, သိက္ခံ ပစ္စက္ခာတကော ပဋိဇာနာတိ, အန္တိမဝတ္ထုံ အဇ္ဈာပန္နကော ပဋိဇာနာတိ, သံဃော သာမီ။
ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဝဿံဝုဋ္ဌော ဘိက္ခု ဥပ္ပန္နေ စီဝရေ အဘာဇိတေ ဥမ္မတ္တကော ပဋိဇာနာတိ။ ခိတ္တစိတ္တော ပဋိဇာနာတိ, ဝေဒနာဋ္ဋော ပဋိဇာနာတိ, အာပတ္တိယာ အဒဿနေ ဥက္ခိတ္တကော ပဋိဇာနာတိ, အာပတ္တိယာ အပ္ပဋိကမ္မေ ဥက္ခိတ္တကော ပဋိဇာနာတိ, ပါပိကာယ ဒိဋ္ဌိယာ အပ္ပဋိနိဿဂ္ဂေ ဥက္ခိတ္တကော ပဋိဇာနာတိ, သန္တေ ပတိရူပေ ဂါဟကေ ဒါတဗ္ဗံ။
ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဝဿံဝုဋ္ဌော ဘိက္ခု ဥပ္ပန္နေ စီဝရေ အဘာဇိတေ ပဏ္ဍကော ပဋိဇာနာတိ, ထေယျသံဝါသကော ပဋိဇာနာတိ, တိတ္ထိယပက္ကန္တကော ပဋိဇာနာတိ, တိရစ္ဆာနဂတော ပဋိဇာနာတိ, မာတုဃာတကော ပဋိဇာနာတိ, ပိတုဃာတကော ပဋိဇာနာတိ, အရဟန္တဃာတကော ပဋိဇာနာတိ, ဘိက္ခုနိဒူသကော ပဋိဇာနာတိ, သံဃဘေဒကော ပဋိဇာနာတိ, လောဟိတုပ္ပါဒကော ပဋိဇာနာတိ, ဥဘတောဗျဉ္ဇနကော ပဋိဇာနာတိ, သံဃော သာမီ။
ဝဿံ ဝုဋ္ဌာနံ အနုပ္ပန္နစီဝရကထာ နိဋ္ဌိတာ။
(ဝိ၊၃၊၄၂၅။)
၂၃၀။ သံဃေ ဘိန္နေ စီဝရုပ္ပါဒကထာ
မြန်֍ ၃၇၆။ ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဝဿံဝုဋ္ဌာနံ ဘိက္ခူနံ အနုပ္ပန္နေ စီဝရေ သံဃော ဘိဇ္ဇတိ။ တတ္ထ မနုဿာ ဧကသ္မိံ ပက္ခေ ဥဒကံ ဒေန္တိ, ဧကသ္မိံ ပက္ခေ စီဝရံ ဒေန္တိ – သံဃဿ ဒေမာတိ။ သံဃဿေဝေတံ။
ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဝဿံဝုဋ္ဌာနံ ဘိက္ခူနံ အနုပ္ပန္နေ စီဝရေ သံဃော ဘိဇ္ဇတိ။ တတ္ထ မနုဿာ ဧကသ္မိံ ပက္ခေ ဥဒကံ ဒေန္တိ, တသ္မိံယေဝ ပက္ခေ စီဝရံ ဒေန္တိ – သံဃဿ ဒေမာတိ။ သံဃဿေဝေတံ။
ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဝဿံဝုဋ္ဌာနံ ဘိက္ခူနံ အနုပ္ပန္နေ စီဝရေ သံဃော ဘိဇ္ဇတိ။ တတ္ထ မနုဿာ ဧကသ္မိံ ပက္ခေ ဥဒကံ ဒေန္တိ, ဧကသ္မိံ ပက္ခေ စီဝရံ ဒေန္တိ – ပက္ခဿ ဒေမာတိ။ ပက္ခဿေဝေတံ။
ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဝဿံဝုဋ္ဌာနံ ဘိက္ခူနံ အနုပ္ပန္နေ စီဝရေ သံဃော ဘိဇ္ဇတိ။ တတ္ထ မနုဿာ ဧကသ္မိံ ပက္ခေ ဥဒကံ ဒေန္တိ, တသ္မိံယေဝ ပက္ခေ စီဝရံ ဒေန္တိ – ပက္ခဿ ဒေမာတိ။ ပက္ခဿေဝေတံ။
ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဝဿံဝုဋ္ဌာနံ ဘိက္ခူနံ ဥပ္ပန္နေ စီဝရေ အဘာဇိတေ သံဃော ဘိဇ္ဇတိ။ သဗ္ဗေသံ သမကံ ဘာဇေတဗ္ဗန္တိ။
သံဃေ ဘိန္နေ စီဝရုပ္ပါဒကထာ နိဋ္ဌိတာ။
၂၃၁။ ဒုဂ္ဂဟိတသုဂ္ဂဟိတာဒိကထာ
မြန်֍ ၃၇၇။ တေန ခေါ ပန သမယေန အာယသ္မာ ရေဝတော အညတရဿ ဘိက္ခုနော ဟတ္ထေ အာယသ္မတော သာရိပုတ္တဿ စီဝရံ ပါဟေသိ – ‘‘ဣမံ စီဝရံ ထေရဿ ဒေဟီ’’တိ။ အထ ခေါ သော ဘိက္ခု အန္တရာမဂ္ဂေ အာယသ္မတော ရေဝတဿ ဝိဿာသာ တံ စီဝရံ အဂ္ဂဟေသိ။ အထ ခေါ အာယသ္မာ ရေဝတော အာယသ္မတာ သာရိပုတ္တေန သမာဂန္တွာ ပုစ္ဆိ – ‘‘အဟံ, ဘန္တေ, ထေရဿ စီဝရံ ပါဟေသိံ။ သမ္ပတ္တံ တံ စီဝရ’’န္တိ? ‘‘နာဟံ တံ, အာဝုသော, စီဝရံ ပဿာမီ’’တိ။ အထ ခေါ အာယသ္မာ ရေဝတော တံ ဘိက္ခုံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘အဟံ, အာဝုသော, အာယသ္မတော ဟတ္ထေ ထေရဿ စီဝရံ ပါဟေသိံ။ ကဟံ တံ စီဝရ’’န္တိ? ‘‘အဟံ, ဘန္တေ, အာယသ္မတော ဝိဿာသာ တံ စီဝရံ အဂ္ဂဟေသိ’’န္တိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။
(ဝိ၊၃၊၄၂၆။)
မြန်֍ ၃၇၈။ ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု ဘိက္ခုဿ ဟတ္ထေ စီဝရံ ပဟိဏတိ – ‘‘ဣမံ စီဝရံ ဣတ္ထန္နာမဿ ဒေဟီ’’တိ။ သော အန္တရာမဂ္ဂေ ယော ပဟိဏတိ တဿ ဝိဿာသာ ဂဏှာတိ။ သုဂ္ဂဟိတံ။ ယဿ ပဟိယျတိ တဿ ဝိဿာသာ ဂဏှာတိ။ ဒုဂ္ဂဟိတံ။
ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု ဘိက္ခုဿ ဟတ္ထေ စီဝရံ ပဟိဏတိ – ‘‘ဣမံ စီဝရံ ဣတ္ထန္နာမဿ ဒေဟီ’’တိ။ သော အန္တရာမဂ္ဂေ ယဿ ပဟိယျတိ တဿ ဝိဿာသာ ဂဏှာတိ။ ဒုဂ္ဂဟိတံ။ ယော ပဟိဏတိ တဿ ဝိဿာသာ ဂဏှာတိ။ သုဂ္ဂဟိတံ။
ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု ဘိက္ခုဿ ဟတ္ထေ စီဝရံ ပဟိဏတိ – ‘‘ဣမံ စီဝရံ ဣတ္ထန္နာမဿ ဒေဟီ’’တိ။ သော အန္တရာမဂ္ဂေ သုဏာတိ – ယော ပဟိဏတိ သော ကာလင်္ကတောတိ။ တဿ မတကစီဝရံ အဓိဋ္ဌာတိ။ သွာဓိဋ္ဌိတံ။ ယဿ ပဟိယျတိ တဿ ဝိဿာသာ ဂဏှာတိ။ ဒုဂ္ဂဟိတံ။
ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု ဘိက္ခုဿ ဟတ္ထေ စီဝရံ ပဟိဏတိ – ‘‘ဣမံ စီဝရံ ဣတ္ထန္နာမဿ ဒေဟီ’’တိ။ သော အန္တရာမဂ္ဂေ သုဏာတိ – ယဿ ပဟိယျတိ သော ကာလင်္ကတောတိ။ တဿ မတကစီဝရံ အဓိဋ္ဌာတိ။ ဒွါဓိဋ္ဌိတံ။ ယော ပဟိဏတိ တဿ ဝိဿာသာ ဂဏှာတိ။ သုဂ္ဂဟိတံ။
ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု ဘိက္ခုဿ ဟတ္ထေ စီဝရံ ပဟိဏတိ – ‘‘ဣမံ စီဝရံ ဣတ္ထန္နာမဿ ဒေဟီ’’တိ။ သော အန္တရာမဂ္ဂေ သုဏာတိ ဥဘော ကာလင်္ကတာတိ။ ယော ပဟိဏတိ တဿ မတကစီဝရံ အဓိဋ္ဌာတိ။ သွာဓိဋ္ဌိတံ။ ယဿ ပဟိယျတိ တဿ မတကစီဝရံ အဓိဋ္ဌာတိ။ ဒွါဓိဋ္ဌိတံ။
ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု ဘိက္ခုဿ ဟတ္ထေ စီဝရံ ပဟိဏတိ ‘‘ဣမံ စီဝရံ ဣတ္ထန္နာမဿ ဒမ္မီ’’တိ။ သော အန္တရာမဂ္ဂေ ယော ပဟိဏတိ တဿ ဝိဿာသာ ဂဏှာတိ။ ဒုဂ္ဂဟိတံ။ ယဿ ပဟိယျတိ တဿ ဝိဿာသာ ဂဏှာတိ။ သုဂ္ဂဟိတံ။
ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု ဘိက္ခုဿ ဟတ္ထေ စီဝရံ ပဟိဏတိ – ‘‘ဣမံ စီဝရံ ဣတ္ထန္နာမဿ ဒမ္မီ’’တိ။ သော အန္တရာမဂ္ဂေ ယဿ ပဟိယျတိ တဿ ဝိဿာသာ ဂဏှာတိ။ သုဂ္ဂဟိတံ။ ယော ပဟိဏတိ တဿ ဝိဿာသာ ဂဏှာတိ။ ဒုဂ္ဂဟိတံ။
ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု ဘိက္ခုဿ ဟတ္ထေ စီဝရံ ပဟိဏတိ ‘‘ဣမံ စီဝရံ ဣတ္ထန္နာမဿ ဒမ္မီ’’တိ။ သော အန္တရာမဂ္ဂေ သုဏာတိ ‘‘ယော ပဟိဏတိ
(ဝိ၊၃၊၄၂၇။)
သော ကာလင်္ကတော’’တိ။ တဿ မတကစီဝရံ အဓိဋ္ဌာတိ။ ဒွါဓိဋ္ဌိတံ။ ယဿ ပဟိယျတိ တဿ ဝိဿာသာ ဂဏှာတိ။ သုဂ္ဂဟိတံ။
ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု ဘိက္ခုဿ ဟတ္ထေ စီဝရံ ပဟိဏတိ – ‘‘ဣမံ စီဝရံ ဣတ္ထန္နာမဿ ဒမ္မီ’’တိ။ သော အန္တရာမဂ္ဂေ သုဏာတိ – ‘‘ယဿ ပဟိယျတိ သော ကာလင်္ကတော’’တိ။ တဿ မတကစီဝရံ အဓိဋ္ဌာတိ။ သွာဓိဋ္ဌိတံ။ ယော ပဟိဏတိ တဿ ဝိဿာသာ ဂဏှာတိ။ ဒုဂ္ဂဟိတံ။
ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု ဘိက္ခုဿ ဟတ္ထေ စီဝရံ ပဟိဏတိ – ‘‘ဣမံ စီဝရံ ဣတ္ထန္နာမဿ ဒမ္မီ’’တိ။ သော အန္တရာမဂ္ဂေ သုဏာတိ ‘‘ဥဘော ကာလင်္ကတာ’’တိ။ ယော ပဟိဏတိ တဿ မတကစီဝရံ အဓိဋ္ဌာတိ။ ဒွါဓိဋ္ဌိတံ။ ယဿ ပဟိယျတိ တဿ မတကစီဝရံ အဓိဋ္ဌာတိ။ သွာဓိဋ္ဌိတံ။
ဒုဂ္ဂဟိတသုဂ္ဂဟိတာဒိကထာ နိဋ္ဌိတာ။
၂၃၂။ အဋ္ဌစီဝရမာတိကာ
မြန်֍ ၃၇၉။ အဋ္ဌိမာ, ဘိက္ခဝေ, မာတိကာ စီဝရဿ ဥပ္ပါဒါယ – သီမာယ ဒေတိ, ကတိကာယ ဒေတိ, ဘိက္ခာပညတ္တိယာ ဒေတိ, သံဃဿ ဒေတိ, ဥဘတောသံဃဿ ဒေတိ, ဝဿံဝုဋ္ဌသံဃဿ ဒေတိ, အာဒိဿ ဒေတိ, ပုဂ္ဂလဿ ဒေတိ။
သီမာယ ဒေတိ – ယာဝတိကာ ဘိက္ခူ အန္တောသီမဂတာ တေဟိ ဘာဇေတဗ္ဗံ။ ကတိကာယ ဒေတိ – သမ္ဗဟုလာ အာဝါသာ သမာနလာဘာ ဟောန္တိ ဧကသ္မိံ အာဝါသေ ဒိန္နေ သဗ္ဗတ္ထ ဒိန္နံ ဟောတိ။ ဘိက္ခာပညတ္တိယာ ဒေတိ, ယတ္ထ သံဃဿ ဓုဝကာရာ ကရိယျန္တိ, တတ္ထ ဒေတိ။ သံဃဿ ဒေတိ, သမ္မုခီဘူတေန သံဃေန ဘာဇေတဗ္ဗံ။ ဥဘတောသံဃဿ ဒေတိ, ဗဟုကာပိ ဘိက္ခူ ဟောန္တိ, ဧကာ ဘိက္ခုနီ ဟောတိ, ဥပဍ္ဎံ ဒါတဗ္ဗံ, ဗဟုကာပိ ဘိက္ခုနိယော ဟောန္တိ, ဧကော ဘိက္ခု ဟောတိ, ဥပဍ္ဎံ ဒါတဗ္ဗံ။ ဝဿံဝုဋ္ဌသံဃဿ ဒေတိ, ယာဝတိကာ ဘိက္ခူ တသ္မိံ အာဝါသေ ဝဿံဝုဋ္ဌာ, တေဟိ ဘာဇေတဗ္ဗံ။ အာဒိဿ ဒေတိ, ယာဂုယာ ဝါ ဘတ္တေ ဝါ ခါဒနီယေ ဝါ စီဝရေ ဝါ သေနာသနေ ဝါ ဘေသဇ္ဇေ ဝါ။ ပုဂ္ဂလဿ ဒေတိ, ‘‘ဣမံ စီဝရံ ဣတ္ထန္နာမဿ ဒမ္မီ’’တိ။
အဋ္ဌစီဝရမာတိကာ နိဋ္ဌိတာ။
စီဝရက္ခန္ဓကော အဋ္ဌမော။
(ဝိ၊၃၊၄၂၈။)
၂၃၃။ တဿုဒ္ဒါနံ
ရာဇဂဟကော နေဂမော, ဒိသွာ ဝေသာလိယံ ဂဏိံ၊
ပုန ရာဇဂဟံ ဂန္တွာ, ရညော တံ ပဋိဝေဒယိ။
ပုတ္တော သာလဝတိကာယ, အဘယဿ ဟိ အတြဇော၊
ဇီဝတီတိ ကုမာရေန, သင်္ခါတော ဇီဝကော ဣတိ။
သော ဟိ တက္ကသီလံ ဂန္တွာ, ဥဂ္ဂဟေတွာ မဟာဘိသော၊
သတ္တဝဿိကအာဗာဓံ, နတ္ထုကမ္မေန နာသယိ။
ရညော ဘဂန္ဒလာဗာဓံ, အာလေပေန အပါကဍ္ဎိ၊
မမဉ္စ ဣတ္ထာဂါရဉ္စ, ဗုဒ္ဓသံဃံ စုပဋ္ဌဟိ။
ရာဇဂဟကော စ သေဋ္ဌိ, အန္တဂဏ္ဌိ တိကိစ္ဆိတံ၊
ပဇ္ဇောတဿ မဟာရောဂံ, ဃတပါနေန နာသယိ။
အဓိကာရဉ္စ သိဝေယျံ, အဘိသန္နံ သိနေဟတိ၊
တီဟိ ဥပ္ပလဟတ္ထေဟိ, သမတ္တိံသဝိရေစနံ။
ပကတတ္တံ ဝရံ ယာစိ, သိဝေယျဉ္စ ပဋိဂ္ဂဟိ၊
စီဝရဉ္စ ဂိဟိဒါနံ, အနုညာသိ တထာဂတော။
ရာဇဂဟေ ဇနပဒေ ဗဟုံ, ဥပ္ပဇ္ဇိ စီဝရံ၊
ပါဝါရော ကောသိယဉ္စေဝ, ကောဇဝေါ အဍ္ဎကာသိကံ။
ဥစ္စာဝစာ စ သန္တုဋ္ဌိ, နာဂမေသာဂမေသုံ စ၊
ပဌမံ ပစ္ဆာ သဒိသာ, ကတိကာ စ ပဋိဟရုံ။
ဘဏ္ဍာဂါရံ အဂုတ္တဉ္စ, ဝုဋ္ဌာပေန္တိ တထေဝ စ၊
ဥဿန္နံ ကောလာဟလဉ္စ, ကထံ ဘာဇေ ကထံ ဒဒေ။
သကာတိရေကဘာဂေန, ပဋိဝီသော ကထံ ဒဒေ၊
ဆကဏေန သီတုဒကာ [သီတုန္ဒီ စ (သီ။), သီတုဏှိ စ (ကတ္ထစိ)], ဥတ္တရိတု န ဇာနရေ။
အာရောပေန္တာ ဘာဇနဉ္စ, ပါတိယာ စ ဆမာယ စ၊
ဥပစိကာမဇ္ဈေ ဇီရန္တိ, ဧကတော ပတ္ထိန္နေန စ။
(ဝိ၊၃၊၄၂၉။)
ဖရုသာစ္ဆိန္နစ္ဆိဗန္ဓာ, အဒ္ဒသာသိ ဥဗ္ဘဏ္ဍိတေ၊
ဝီမံသိတွာ သကျမုနိ, အနုညာသိ တိစီဝရံ။
အညေန အတိရေကေန, ဥပ္ပဇ္ဇိ ဆိဒ္ဒမေဝ စ၊
စာတုဒ္ဒီပေါ ဝရံ ယာစိ, ဒါတုံ ဝဿိကသာဋိကံ။
အာဂန္တုဂမိဂိလာနံ, ဥပဋ္ဌာကဉ္စ ဘေသဇ္ဇံ၊
ဓုဝံ ဥဒကသာဋိဉ္စ, ပဏီတံ အတိခုဒ္ဒကံ။
ထုလ္လကစ္ဆုမုခံ ခေါမံ, ပရိပုဏ္ဏံ အဓိဋ္ဌာနံ၊
ပစ္ဆိမံ ကတော ဂရုကော, ဝိကဏ္ဏော သုတ္တမောကိရိ။
လုဇ္ဇန္တိ နပ္ပဟောန္တိ, စ အနွာဓိကံ ဗဟူနိ စ၊
အန္ဓဝနေ အဿတိယာ, ဧကော ဝဿံ ဥတုမှိ စ။
ဒွေ ဘာတုကာ ရာဇဂဟေ, ဥပနန္ဒော ပုန ဒွိသု၊
ကုစ္ဆိဝိကာရော ဂိလာနော, ဥဘော စေဝ ဂိလာနကာ [ဂိလာယနာ (က။)]။
နဂ္ဂါ ကုသာ ဝါကစီရံ, ဖလကော ကေသကမ္ဗလံ၊
ဝါဠဥလူကပက္ခဉ္စ, အဇိနံ အက္ကနာဠကံ။
ပေါတ္ထကံ နီလပီတဉ္စ, လောဟိတံ မဉ္ဇိဋ္ဌေန စ၊
ကဏှာ မဟာရင်္ဂနာမ, အစ္ဆိန္နဒသိကာ တထာ။
ဒီဃပုပ္ဖဖဏဒသာ, ကဉ္စုတိရီဋဝေဌနံ၊
အနုပ္ပန္နေ ပက္ကမတိ, သံဃော ဘိဇ္ဇတိ တာဝဒေ။
ပက္ခေ ဒဒန္တိ သံဃဿ, အာယသ္မာ ရေဝတော ပဟိ၊
ဝိဿာသဂါဟာဓိဋ္ဌာတိ, အဋ္ဌ စီဝရမာတိကာတိ။
ဣမမှိ ခန္ဓကေ ဝတ္ထူ ဆန္နဝုတိ။
စီဝရက္ခန္ဓကော နိဋ္ဌိတော။
(ဝိ၊၃၊၄၃၀။)
၉။ စမ္ပေယျက္ခန္ဓကော
၂၃၄။ ကဿပဂေါတ္တဘိက္ခုဝတ္ထု
မြန်֍ ၃၈၀။ တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ စမ္ပာယံ ဝိဟရတိ ဂဂ္ဂရာယ ပေါက္ခရဏိယာ တီရေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ကာသီသု ဇနပဒေ ဝါသဘဂါမော နာမ ဟောတိ။ တတ္ထ ကဿပဂေါတ္တော နာမ ဘိက္ခု အာဝါသိကော ဟောတိ တန္တိဗဒ္ဓေါ ဥဿုက္ကံ အာပန္နော – ကိန္တိ အနာဂတာ စ ပေသလာ ဘိက္ခူ အာဂစ္ဆေယျုံ, အာဂတာ စ ပေသလာ ဘိက္ခူ ဖာသု ဝိဟရေယျုံ, အယဉ္စ အာဝါသော ဝုဒ္ဓိံ ဝိရုဠှိံ ဝေပုလ္လံ အာပဇ္ဇေယျာတိ။ တေန ခေါ ပန သမယေန သမ္ဗဟုလာ ဘိက္ခူ ကာသီသု စာရိကံ စရမာနာ ယေန ဝါသဘဂါမော တဒဝသရုံ။ အဒ္ဒသာ ခေါ ကဿပဂေါတ္တော ဘိက္ခု တေ ဘိက္ခူ ဒူရတောဝ အာဂစ္ဆန္တေ, ဒိသွာန အာသနံ ပညပေသိ, ပါဒေါဒကံ ပါဒပီဌံ ပါဒကထလိကံ ဥပနိက္ခိပိ, ပစ္စုဂ္ဂန္တွာ ပတ္တစီဝရံ ပဋိဂ္ဂဟေသိ, ပါနီယေန အာပုစ္ဆိ, နဟာနေ ဥဿုက္ကံ အကာသိ, ဥဿုက္ကမ္ပိ အကာသိ ယာဂုယာ ခါဒနီယေ ဘတ္တသ္မိံ။ အထ ခေါ တေသံ အာဂန္တုကာနံ ဘိက္ခူနံ ဧတဒဟောသိ – ‘‘ဘဒ္ဒကော ခေါ အယံ, အာဝုသော, အာဝါသိကော ဘိက္ခု နဟာနေ ဥဿုက္ကံ ကရောတိ, ဥဿုက္ကမ္ပိ ကရောတိ ယာဂုယာ ခါဒနီယေ ဘတ္တသ္မိံ။ ဟန္ဒ, မယံ, အာဝုသော, ဣဓေဝ ဝါသဘဂါမေ နိဝါသံ ကပ္ပေမာ’’တိ။ အထ ခေါ တေ အာဂန္တုကာ ဘိက္ခူ တတ္ထေဝ ဝါသဘဂါမေ နိဝါသံ ကပ္ပေသုံ။
အထ ခေါ ကဿပဂေါတ္တဿ ဘိက္ခုနော ဧတဒဟောသိ – ‘‘ယော ခေါ ဣမေသံ အာဂန္တုကာနံ ဘိက္ခူနံ အာဂန္တုကကိလမထော သော ပဋိပ္ပဿဒ္ဓေါ။ ယေပိမေ ဂေါစရေ အပ္ပကတညုနော တေဒါနိမေ ဂေါစရေ ပကတညုနော။ ဒုက္ကရံ ခေါ ပန ပရကုလေသု ယာဝဇီဝံ ဥဿုက္ကံ ကာတုံ, ဝိညတ္တိ စ မနုဿာနံ အမနာပါ။ ယံနူနာဟံ န ဥဿုက္ကံ ကရေယျံ ယာဂုယာ ခါဒနီယေ ဘတ္တသ္မိ’’န္တိ။ သော န ဥဿုက္ကံ အကာသိ ယာဂုယာ ခါဒနီယေ ဘတ္တသ္မိံ။ အထ ခေါ တေသံ အာဂန္တုကာနံ ဘိက္ခူနံ ဧတဒဟောသိ – ‘‘ပုဗ္ဗေ ခွါယံ, အာဝုသော, အာဝါသိကော ဘိက္ခု နဟာနေ ဥဿုက္ကံ အကာသိ, ဥဿုက္ကမ္ပိ အကာသိ ယာဂုယာ ခါဒနီယေ ဘတ္တသ္မိံ။ သောဒါနာယံ န ဥဿုက္ကံ ကရောတိ ယာဂုယာ ခါဒနီယေ ဘတ္တသ္မိံ။ ဒုဋ္ဌောဒါနာယံ, အာဝုသော, အာဝါသိကော ဘိက္ခု။ ဟန္ဒ, မယံ, အာဝုသော, အာဝါသိကံ [ဣမံ အာဝါသိကံ (သျာ။)] ဘိက္ခုံ ဥက္ခိပါမာ’’တိ။ အထ ခေါ
(ဝိ၊၃၊၄၃၁။)
တေ အာဂန္တုကာ ဘိက္ခူ သန္နိပတိတွာ ကဿပဂေါတ္တံ ဘိက္ခုံ ဧတဒဝေါစုံ – ‘‘ပုဗ္ဗေ ခေါ တွံ, အာဝုသော, နဟာနေ ဥဿုက္ကံ ကရောသိ, ဥဿုက္ကမ္ပိ ကရောသိ ယာဂုယာ ခါဒနီယေ ဘတ္တသ္မိံ။ သောဒါနိ တွံ န ဥဿုက္ကံ ကရောသိ ယာဂုယာ ခါဒနီယေ ဘတ္တသ္မိံ။ အာပတ္တိံ တွံ, အာဝုသော, အာပန္နော။ ပဿသေတံ အာပတ္တိ’’န္တိ? ‘‘နတ္ထိ မေ, အာဝုသော, အာပတ္တိ, ယမဟံ ပဿေယျ’’န္တိ။ အထ ခေါ တေ အာဂန္တုကာ ဘိက္ခူ ကဿပဂေါတ္တံ ဘိက္ခုံ အာပတ္တိယာ အဒဿနေ ဥက္ခိပိံသု။
အထ ခေါ ကဿပဂေါတ္တဿ ဘိက္ခုနော ဧတဒဟောသိ – ‘‘အဟံ ခေါ ဧတံ န ဇာနာမိ ‘အာပတ္တိ ဝါ ဧသာ အနာပတ္တိ ဝါ, အာပန္နော စမှိ [ဝမှိ (?)] အနာပန္နော ဝါ, ဥက္ခိတ္တော စမှိ အနုက္ခိတ္တော ဝါ, ဓမ္မိကေန ဝါ အဓမ္မိကေန ဝါ, ကုပ္ပေန ဝါ အကုပ္ပေန ဝါ, ဌာနာရဟေန ဝါ အဋ္ဌာနာရဟေန ဝါ’။ ယံနူနာဟံ စမ္ပံ ဂန္တွာ ဘဂဝန္တံ ဧတမတ္ထံ ပုစ္ဆေယျ’’န္တိ။ အထ ခေါ ကဿပဂေါတ္တော ဘိက္ခု သေနာသနံ သံသာမေတွာ ပတ္တစီဝရမာဒါယ ယေန စမ္ပာ တေန ပက္ကာမိ။ အနုပုဗ္ဗေန ယေန စမ္ပာ ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ, ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ အာစိဏ္ဏံ ခေါ ပနေတံ ဗုဒ္ဓါနံ ဘဂဝန္တာနံ အာဂန္တုကေဟိ ဘိက္ခူဟိ သဒ္ဓိံ ပဋိသမ္မောဒိတုံ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ကဿပဂေါတ္တံ ဘိက္ခုံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ကစ္စိ, ဘိက္ခု, ခမနီယံ, ကစ္စိ ယာပနီယံ, ကစ္စိ အပ္ပကိလမထေန အဒ္ဓါနံ အာဂတော, ကုတော စ တွံ, ဘိက္ခု, အာဂစ္ဆသီ’’တိ? ‘‘ခမနီယံ, ဘဂဝါ၊ ယာပနီယံ, ဘဂဝါ၊ အပ္ပကိလမထေန စာဟံ, ဘန္တေ, အဒ္ဓါနံ အာဂတော။ အတ္ထိ, ဘန္တေ, ကာသီသု ဇနပဒေ ဝါသဘဂါမော နာမ။ တတ္ထာဟံ, ဘဂဝါ, အာဝါသိကော တန္တိဗဒ္ဓေါ ဥဿုက္ကံ အာပန္နော – ‘ကိန္တိ အနာဂတာ စ ပေသလာ ဘိက္ခူ အာဂစ္ဆေယျုံ, အာဂတာ စ ပေသလာ ဘိက္ခူ ဖာသု ဝိဟရေယျုံ, အယဉ္စ အာဝါသော ဝုဒ္ဓိံ ဝိရုဠှိံ ဝေပုလ္လံ အာပဇ္ဇေယျာ’တိ။ အထ ခေါ, ဘန္တေ, သမ္ဗဟုလာ ဘိက္ခူ ကာသီသု စာရိကံ စရမာနာ ယေန ဝါသဘဂါမော တဒဝသရုံ။ အဒ္ဒသံ ခေါ အဟံ, ဘန္တေ, တေ ဘိက္ခူ ဒူရတောဝ အာဂစ္ဆန္တေ, ဒိသွာန အာသနံ ပညပေသိံ, ပါဒေါဒကံ ပါဒပီဌံ ပါဒကထလိကံ ဥပနိက္ခိပိံ, ပစ္စုဂ္ဂန္တွာ ပတ္တစီဝရံ ပဋိဂ္ဂဟေသိံ, ပါနီယေန အပုစ္ဆိံ, နဟာနေ ဥဿုက္ကံ အကာသိံ, ဥဿုက္ကမ္ပိ အကာသိံ ယာဂုယာ ခါဒနီယေ ဘတ္တသ္မိံ။ အထ ခေါ တေသံ, ဘန္တေ, အာဂန္တုကာနံ ဘိက္ခူနံ ဧတဒဟောသိ – ‘ဘဒ္ဒကော
(ဝိ၊၃၊၄၃၂။)
ခေါ အယံ အာဝုသော အာဝါသိကော ဘိက္ခု နဟာနေ ဥဿုက္ကံ ကရောတိ, ဥဿုက္ကမ္ပိ ကရောတိ ယာဂုယာ ခါဒနီယေ ဘတ္တသ္မိံ။ ဟန္ဒ, မယံ, အာဝုသော, ဣဓေဝ ဝါသဘဂါမေ နိဝါသံ ကပ္ပေမာ’တိ။ အထ ခေါ တေ, ဘန္တေ, အာဂန္တုကာ ဘိက္ခူ တတ္ထေဝ ဝါသဘဂါမေ နိဝါသံ ကပ္ပေသုံ။ တဿ မယှံ, ဘန္တေ, ဧတဒဟောသိ – ‘ယော ခေါ ဣမေသံ အာဂန္တုကာနံ ဘိက္ခူနံ အာဂန္တုကကိလမထော သော ပဋိပ္ပဿဒ္ဓေါ။ ယေပိမေ ဂေါစရေ အပ္ပကတညုနော တေဒါနိမေ ဂေါစရေ ပကတညုနော။ ဒုက္ကရံ ခေါ ပန ပရကုလေသု ယာဝဇီဝံ ဥဿုက္ကံ ကာတုံ, ဝိညတ္တိ စ မနုဿာနံ အမနာပါ။ ယံနူနာဟံ န ဥဿုက္ကံ ကရေယျံ ယာဂုယာ ခါဒနီယေ ဘတ္တသ္မိ’န္တိ။ သော ခေါ အဟံ, ဘန္တေ, န ဥဿုက္ကံ အကာသိံ ယာဂုယာ ခါဒနီယေ ဘတ္တသ္မိံ။ အထ ခေါ တေသံ, ဘန္တေ, အာဂန္တုကာနံ ဘိက္ခူနံ ဧတဒဟောသိ – ‘ပုဗ္ဗေ ခွါယံ, အာဝုသော, အာဝါသိကော ဘိက္ခု နဟာနေ ဥဿုက္ကံ ကရောတိ, ဥဿုက္ကမ္ပိ ကရောတိ ယာဂုယာ ခါဒနီယေ ဘတ္တသ္မိံ။ သောဒါနာယံ န ဥဿုက္ကံ ကရောတိ ယာဂုယာ ခါဒနီယေ ဘတ္တသ္မိံ။ ဒုဋ္ဌောဒါနာယံ, အာဝုသော, အာဝါသိကော ဘိက္ခု။ ဟန္ဒ, မယံ, အာဝုသော, အာဝါသိကံ ဘိက္ခုံ ဥက္ခိပါမာ’တိ။ အထ ခေါ တေ, ဘန္တေ, အာဂန္တုကာ ဘိက္ခူ သန္နိပတိတွာ မံ ဧတဒဝေါစုံ – ‘ပုဗ္ဗေ ခေါ တွံ, အာဝုသော, နဟာနေ ဥဿုက္ကံ ကရောသိ, ဥဿုက္ကမ္ပိ ကရောသိ ယာဂုယာ ခါဒနီယေ ဘတ္တသ္မိံ။ သောဒါနိ တွံ န ဥဿုက္ကံ ကရောသိ ယာဂုယာ ခါဒနီယေ ဘတ္တသ္မိံ။ အာပတ္တိံ တွံ, အာဝုသော, အာပန္နော။ ပဿသေတံ အာပတ္တိ’န္တိ? ‘နတ္ထိ မေ, အာဝုသော, အာပတ္တိ ယမဟံ ပဿေယျ’န္တိ။ အထ ခေါ တေ, ဘန္တေ, အာဂန္တုကာ ဘိက္ခူ မံ အာပတ္တိယာ အဒဿနေ ဥက္ခိပိံသု။ တဿ မယှံ, ဘန္တေ, ဧတဒဟောသိ – ‘အဟံ ခေါ ဧတံ န ဇာနာမိ ‘အာပတ္တိ ဝါ ဧသာ အနာပတ္တိ ဝါ, အာပန္နော စမှိ အနာပန္နော ဝါ, ဥက္ခိတ္တော စမှိ အနုက္ခိတ္တော ဝါ, ဓမ္မိကေန ဝါ အဓမ္မိကေန ဝါ, ကုပ္ပေန ဝါ အကုပ္ပေန ဝါ, ဌာနာရဟေန ဝါ အဋ္ဌာနာရဟေန ဝါ’။ ယံနူနာဟံ စမ္ပံ ဂန္တွာ ဘဂဝန္တံ ဧတမတ္ထံ ပုစ္ဆေယျ’န္တိ။ တတော အဟံ, ဘဂဝါ, အာဂစ္ဆာမီ’’တိ။ ‘‘အနာပတ္တိ ဧသာ, ဘိက္ခု, နေသာ အာပတ္တိ။ အနာပန္နောသိ, နသိ အာပန္နော။ အနုက္ခိတ္တောသိ, နသိ ဥက္ခိတ္တော။ အဓမ္မိကေနာသိ ကမ္မေန ဥက္ခိတ္တော ကုပ္ပေန အဋ္ဌာနာရဟေန။ ဂစ္ဆ တွံ, ဘိက္ခု, တတ္ထေဝ ဝါသဘဂါမေ နိဝါသံ ကပ္ပေဟီ’’တိ။ ‘‘ဧဝံ, ဘန္တေ’’တိ ခေါ ကဿပဂေါတ္တော ဘိက္ခု ဘဂဝတော ပဋိဿုဏိတွာ ဥဋ္ဌာယာသနာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ပဒက္ခိဏံ ကတွာ ယေန ဝါသဘဂါမော တေန ပက္ကာမိ။
(ဝိ၊၃၊၄၃၃။)
မြန်֍ ၃၈၁။ အထ ခေါ တေသံ အာဂန္တုကာနံ ဘိက္ခူနံ အဟုဒေဝ ကုက္ကုစ္စံ, အဟု ဝိပ္ပဋိသာရော – ‘‘အလာဘာ ဝတ နော, န ဝတ နော လာဘာ, ဒုလ္လဒ္ဓံ ဝတ နော, န ဝတ နော သုလဒ္ဓံ, ယေ မယံ သုဒ္ဓံ ဘိက္ခုံ အနာပတ္တိကံ အဝတ္ထုသ္မိံ အကာရဏေ ဥက္ခိပိမှာ။ ဟန္ဒ, မယံ, အာဝုသော, စမ္ပံ ဂန္တွာ ဘဂဝတော သန္တိကေ အစ္စယံ အစ္စယတော ဒေသေမာ’’တိ။ အထ ခေါ တေ အာဂန္တုကာ ဘိက္ခူ သေနာသနံ သံသာမေတွာ ပတ္တစီဝရမာဒါယ ယေန စမ္ပာ တေန ပက္ကမိံသု။ အနုပုဗ္ဗေန ယေန စမ္ပာ ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိံသု, ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိံသု။ အာစိဏ္ဏံ ခေါ ပနေတံ ဗုဒ္ဓါနံ ဘဂဝန္တာနံ အာဂန္တုကေဟိ ဘိက္ခူဟိ သဒ္ဓိံ ပဋိသမ္မောဒိတုံ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ တေ ဘိက္ခူ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ကစ္စိ, ဘိက္ခဝေ, ခမနီယံ, ကစ္စိ ယာပနီယံ, ကစ္စိတ္ထ အပ္ပကိလမထေန အဒ္ဓါနံ အာဂတာ, ကုတော စ တုမှေ, ဘိက္ခဝေ, အာဂစ္ဆထာ’’တိ? ‘‘ခမနီယံ, ဘဂဝါ၊ ယာပနီယံ, ဘဂဝါ၊ အပ္ပကိလမထေန စ မယံ, ဘန္တေ, အဒ္ဓါနံ အာဂတာ။ အတ္ထိ, ဘန္တေ, ကာသီသု ဇနပဒေ ဝါသဘဂါမော နာမ။ တတော မယံ, ဘဂဝါ, အာဂစ္ဆာမာ’’တိ။ ‘‘တုမှေ, ဘိက္ခဝေ, အာဝါသိကံ ဘိက္ခုံ ဥက္ခိပိတ္ထာ’’တိ? ‘‘ဧဝံ, ဘန္တေ’’တိ။ ‘‘ကိသ္မိံ, ဘိက္ခဝေ, ဝတ္ထုသ္မိံ ကာရဏေ’’တိ? ‘‘အဝတ္ထုသ္မိံ, ဘဂဝါ, အကာရဏေ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ – ‘‘အနနုစ္ဆဝိကံ, မောဃပုရိသာ, အနနုလောမိကံ အပ္ပတိရူပံ အဿာမဏကံ အကပ္ပိယံ အကရဏီယံ။ ကထဉှိ နာမ တုမှေ, မောဃပုရိသာ, သုဒ္ဓံ ဘိက္ခုံ အနာပတ္တိကံ အဝတ္ထုသ္မိံ အကာရဏေ ဥက္ခိပိဿထ။ နေတံ, မောဃပုရိသာ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ…ပေ…’’ ဝိဂရဟိတွာ ဓမ္မိံ ကထံ ကတွာ ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ – ‘‘န, ဘိက္ခဝေ, သုဒ္ဓေါ ဘိက္ခု အနာပတ္တိကော အဝတ္ထုသ္မိံ အကာရဏေ ဥက္ခိပိတဗ္ဗော။ ယော ဥက္ခိပေယျ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿာ’’တိ။
အထ ခေါ တေ ဘိက္ခူ ဥဋ္ဌာယာသနာ ဧကံသံ ဥတ္တရာသင်္ဂံ ကရိတွာ ဘဂဝတော ပါဒေသု သိရသာ နိပတိတွာ ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစုံ – ‘‘အစ္စယော နော, ဘန္တေ, အစ္စဂမာ ယထာဗာလေ ယထာမူဠှေ ယထာအကုသလေ, ယေ မယံ သုဒ္ဓံ ဘိက္ခုံ အနာပတ္တိကံ အဝတ္ထုသ္မိံ အကာရဏေ ဥက္ခိပိမှာ။ တေသံ နော, ဘန္တေ, ဘဂဝါ အစ္စယံ အစ္စယတော ပဋိဂ္ဂဏှာတု အာယတိံ သံဝရာယာ’’တိ။ ‘‘တဂ္ဃ, တုမှေ, ဘိက္ခဝေ, အစ္စယော အစ္စဂမာ ယထာဗာလေ ယထာမူဠှေ ယထာအကုသလေ, ယေ တုမှေ သုဒ္ဓံ ဘိက္ခုံ အနာပတ္တိကံ အဝတ္ထုသ္မိံ အကာရဏေ ဥက္ခိပိတ္ထ။ ယတော စ ခေါ တုမှေ, ဘိက္ခဝေ, အစ္စယံ အစ္စယတော ဒိသွာ ယထာဓမ္မံ ပဋိကရောထ, တံ ဝေါ မယံ ပဋိဂ္ဂဏှာမ။
(ဝိ၊၃၊၄၃၄။)
ဝုဒ္ဓိဟေသာ, ဘိက္ခဝေ, အရိယဿ ဝိနယေ ယော အစ္စယံ အစ္စယတော ဒိသွာ ယထာဓမ္မံ ပဋိကရောတိ, အာယတိံ [အာယတိံ စ (သီ။)] သံဝရံ အာပဇ္ဇတီ’’တိ။
ကဿပဂေါတ္တဘိက္ခုဝတ္ထု နိဋ္ဌိတံ။
၂၃၅။ အဓမ္မေန ဝဂ္ဂါဒိကမ္မကထာ
မြန်֍ ၃၈၂။ တေန ခေါ ပန သမယေန စမ္ပာယံ ဘိက္ခူ ဧဝရူပါနိ ကမ္မာနိ ကရောန္တိ – အဓမ္မေန ဝဂ္ဂကမ္မံ ကရောန္တိ, အဓမ္မေန သမဂ္ဂကမ္မံ ကရောန္တိ၊ ဓမ္မေန ဝဂ္ဂကမ္မံ ကရောန္တိ, ဓမ္မပတိရူပကေန ဝဂ္ဂကမ္မံ ကရောန္တိ၊ ဓမ္မပတိရူပကေန သမဂ္ဂကမ္မံ ကရောန္တိ၊ ဧကောပိ ဧကံ ဥက္ခိပတိ, ဧကောပိ ဒွေ ဥက္ခိပတိ, ဧကောပိ သမ္ဗဟုလေ ဥက္ခိပတိ, ဧကောပိ သံဃံ ဥက္ခိပတိ၊ ဒွေပိ ဧကံ ဥက္ခိပန္တိ, ဒွေပိ ဒွေ ဥက္ခိပန္တိ, ဒွေပိ သမ္ဗဟုလေ ဥက္ခိပန္တိ, ဒွေပိ သံဃံ ဥက္ခိပန္တိ၊ သမ္ဗဟုလာပိ ဧကံ ဥက္ခိပန္တိ၊ သမ္ဗဟုလာပိ ဒွေ ဥက္ခိပန္တိ, သမ္ဗဟုလာပိ သမ္ဗဟုလေ ဥက္ခိပန္တိ, သမ္ဗဟုလာပိ သံဃံ ဥက္ခိပန္တိ၊ သံဃောပိ သံဃံ ဥက္ခိပတိ။ ယေ တေ ဘိက္ခူ အပ္ပိစ္ဆာ…ပေ… တေ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ စမ္ပာယံ ဘိက္ခူ ဧဝရူပါနိ ကမ္မာနိ ကရိဿန္တိ – အဓမ္မေန ဝဂ္ဂကမ္မံ ကရိဿန္တိ, အဓမ္မေန သမဂ္ဂကမ္မံ ကရိဿန္တိ, ဓမ္မေန ဝဂ္ဂကမ္မံ ကရိဿန္တိ, ဓမ္မပတိရူပကေန ဝဂ္ဂကမ္မံ ကရိဿန္တိ, ဓမ္မပတိရူပကေန သမဂ္ဂကမ္မံ ကရိဿန္တိ, ဧကောပိ ဧကံ ဥက္ခိပိဿတိ, ဧကောပိ ဒွေ ဥက္ခိပိဿတိ, ဧကောပိ သမ္ဗဟုလေ ဥက္ခိပိဿတိ, ဧကောပိ သံဃံ ဥက္ခိပိဿတိ, ဒွေပိ ဧကံ ဥက္ခိပိဿန္တိ, ဒွေပိ ဒွေ ဥက္ခိပိဿန္တိ, ဒွေပိ သမ္ဗဟုလေ ဥက္ခိပိဿန္တိ, ဒွေပိ သံဃံ ဥက္ခိပိဿန္တိ, သမ္ဗဟုလာပိ ဧကံ ဥက္ခိပိဿန္တိ, သမ္ဗဟုလာပိ ဒွေ ဥက္ခိပိဿန္တိ, သမ္ဗဟုလာပိ သမ္ဗဟုလေ ဥက္ခိပိဿန္တိ, သမ္ဗဟုလာပိ သံဃံ ဥက္ခိပိဿန္တိ, သံဃောပိ သံဃံ ဥက္ခိပိဿတီ’’တိ။ အထ ခေါ တေ ဘိက္ခူ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ…ပေ… ‘‘သစ္စံ ကိရ, ဘိက္ခဝေ, စမ္ပာယံ ဘိက္ခူ ဧဝရူပါနိ ကမ္မာနိ ကရောန္တိ – အဓမ္မေန ဝဂ္ဂကမ္မံ ကရောန္တိ…ပေ… သံဃောပိ သံဃံ ဥက္ခိပတီ’’တိ? ‘‘သစ္စံ, ဘဂဝါ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ – ‘‘အနနုစ္ဆဝိကံ, ဘိက္ခဝေ, တေသံ မောဃပုရိသာနံ အနနုလောမိကံ အပ္ပတိရူပံ အဿာမဏကံ အကပ္ပိယံ အကရဏီယံ။ ကထဉှိ နာမ တေ, ဘိက္ခဝေ, မောဃပုရိသာ ဧဝရူပါနိ ကမ္မာနိ ကရိဿန္တိ – အဓမ္မေန ဝဂ္ဂကမ္မံ ကရိဿန္တိ…ပေ… သံဃောပိ သံဃံ ဥက္ခိပိဿတိ။ နေတံ, ဘိက္ခဝေ, အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ…ပေ… ဝိဂရဟိတွာ…ပေ… ဓမ္မိံ ကထံ ကတွာ ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ –
(ဝိ၊၃၊၄၃၅။)
မြန်֍ ၃၈၃။ ‘‘အဓမ္မေန စေ, ဘိက္ခဝေ, ဝဂ္ဂကမ္မံ အကမ္မံ န စ ကရဏီယံ, အဓမ္မေန [အဓမ္မေန စေ ဘိက္ခဝေ (သျာ။)] သမဂ္ဂကမ္မံ အကမ္မံ န စ ကရဏီယံ, ဓမ္မေန ဝဂ္ဂကမ္မံ အကမ္မံ န စ ကရဏီယံ၊ ဓမ္မပတိရူပကေန ဝဂ္ဂကမ္မံ အကမ္မံ န စ ကရဏီယံ, ဓမ္မပတိရူပကေန သမဂ္ဂကမ္မံ အကမ္မံ န စ ကရဏီယံ၊ ဧကောပိ ဧကံ ဥက္ခိပတိ အကမ္မံ န စ ကရဏီယံ, ဧကောပိ ဒွေ ဥက္ခိပတိ အကမ္မံ န စ ကရဏီယံ, ဧကောပိ သမ္ဗဟုလေ ဥက္ခိပတိ အကမ္မံ န စ ကရဏီယံ, ဧကောပိ သံဃံ ဥက္ခိပတိ အကမ္မံ န စ ကရဏီယံ၊ ဒွေပိ ဧကံ ဥက္ခိပန္တိ အကမ္မံ န စ ကရဏီယံ, ဒွေပိ ဒွေ ဥက္ခိပန္တိ အကမ္မံ န စ ကရဏီယံ, ဒွေပိ သမ္ဗဟုလေ ဥက္ခိပန္တိ အကမ္မံ န စ ကရဏီယံ, ဒွေပိ သံဃံ ဥက္ခိပန္တိ အကမ္မံ န စ ကရဏီယံ၊ သမ္ဗဟုလာပိ ဧကံ ဥက္ခိပန္တိ အကမ္မံ န စ ကရဏီယံ, သမ္ဗဟုလာပိ ဒွေ ဥက္ခိပန္တိ အကမ္မံ န စ ကရဏီယံ, သမ္ဗဟုလာပိ သမ္ဗဟုလေ ဥက္ခိပန္တိ အကမ္မံ န စ ကရဏီယံ, သမ္ဗဟုလာပိ သံဃံ ဥက္ခိပန္တိ အကမ္မံ န စ ကရဏီယံ၊ သံဃောပိ သံဃံ ဥက္ခိပတိ အကမ္မံ န စ ကရဏီယံ။
မြန်֍ ၃၈၄။ ‘‘စတ္တာရိမာနိ, ဘိက္ခဝေ, ကမ္မာနိ – အဓမ္မေန ဝဂ္ဂကမ္မံ, အဓမ္မေန သမဂ္ဂကမ္မံ, ဓမ္မေန ဝဂ္ဂကမ္မံ, ဓမ္မေန သမဂ္ဂကမ္မံ။ တတြ, ဘိက္ခဝေ, ယဒိဒံ အဓမ္မေန ဝဂ္ဂကမ္မံ, ဣဒံ, ဘိက္ခဝေ, ကမ္မံ အဓမ္မတ္တာ ဝဂ္ဂတ္တာ ကုပ္ပံ အဋ္ဌာနာရဟံ၊ န, ဘိက္ခဝေ, ဧဝရူပံ ကမ္မံ ကာတဗ္ဗံ, န စ မယာ ဧဝရူပံ ကမ္မံ အနုညာတံ။ တတြ, ဘိက္ခဝေ, ယဒိဒံ အဓမ္မေန သမဂ္ဂကမ္မံ, ဣဒံ, ဘိက္ခဝေ, ကမ္မံ အဓမ္မတ္တာ ကုပ္ပံ အဋ္ဌာနာရဟံ၊ န, ဘိက္ခဝေ, ဧဝရူပံ ကမ္မံ ကာတဗ္ဗံ, န စ မယာ ဧဝရူပံ ကမ္မံ အနုညာတံ။ တတြ, ဘိက္ခဝေ, ယဒိဒံ ဓမ္မေန ဝဂ္ဂကမ္မံ, ဣဒံ, ဘိက္ခဝေ, ကမ္မံ ဝဂ္ဂတ္တာ ကုပ္ပံ အဋ္ဌာနာရဟံ၊ န, ဘိက္ခဝေ, ဧဝရူပံ ကမ္မံ ကာတဗ္ဗံ, န စ မယာ ဧဝရူပံ ကမ္မံ အနုညာတံ။ တတြ, ဘိက္ခဝေ, ယဒိဒံ ဓမ္မေန သမဂ္ဂကမ္မံ, ဣဒံ, ဘိက္ခဝေ, ကမ္မံ ဓမ္မတ္တာ သမဂ္ဂတ္တာ အကုပ္ပံ ဌာနာရဟံ၊ ဧဝရူပံ, ဘိက္ခဝေ, ကမ္မံ ကာတဗ္ဗံ, ဧဝရူပဉ္စ မယာ ကမ္မံ အနုညာတံ။ တသ္မာတိဟ, ဘိက္ခဝေ, ဧဝရူပံ ကမ္မံ ကရိဿာမ ယဒိဒံ ဓမ္မေန သမဂ္ဂန္တိ – ဧဝဉှိ ဝေါ, ဘိက္ခဝေ, သိက္ခိတဗ္ဗ’’န္တိ။
အဓမ္မေန ဝဂ္ဂါဒိကမ္မကထာ နိဋ္ဌိတာ။
၂၃၆။ ဉတ္တိဝိပန္နကမ္မာဒိကထာ
မြန်֍ ၃၈၅။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ ဧဝရူပါနိ ကမ္မာနိ ကရောန္တိ – အဓမ္မေန ဝဂ္ဂကမ္မံ ကရောန္တိ, အဓမ္မေန သမဂ္ဂကမ္မံ ကရောန္တိ၊ ဓမ္မေန
(ဝိ၊၃၊၄၃၆။)
ဝဂ္ဂကမ္မံ ကရောန္တိ, ဓမ္မပတိရူပကေန ဝဂ္ဂကမ္မံ ကရောန္တိ, ဓမ္မပတိရူပကေန သမဂ္ဂကမ္မံ ကရောန္တိ၊ ဉတ္တိဝိပန္နမ္ပိ ကမ္မံ ကရောန္တိ အနုဿာဝနသမ္ပန္နံ, အနုဿာဝနဝိပန္နမ္ပိ ကမ္မံ ကရောန္တိ ဉတ္တိသမ္ပန္နံ, ဉတ္တိဝိပန္နမ္ပိ အနုဿာဝနဝိပန္နမ္ပိ ကမ္မံ ကရောန္တိ၊ အညတြာပိ ဓမ္မာ ကမ္မံ ကရောန္တိ, အညတြာပိ ဝိနယာ ကမ္မံ ကရောန္တိ, အညတြာပိ သတ္ထုသာသနာ ကမ္မံ ကရောန္တိ၊ ပဋိကုဋ္ဌကတမ္ပိ ကမ္မံ ကရောန္တိ အဓမ္မိကံ ကုပ္ပံ အဋ္ဌာနာရဟံ။ ယေ တေ ဘိက္ခူ အပ္ပိစ္ဆာ…ပေ… တေ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ ဧဝရူပါနိ ကမ္မာနိ ကရိဿန္တိ – အဓမ္မေန ဝဂ္ဂကမ္မံ ကရိဿန္တိ, အဓမ္မေန သမဂ္ဂကမ္မံ ကရိဿန္တိ၊ ဓမ္မေန ဝဂ္ဂကမ္မံ ကရိဿန္တိ, ဓမ္မပတိရူပကေန ဝဂ္ဂကမ္မံ ကရိဿန္တိ, ဓမ္မပတိရူပကေန သမဂ္ဂကမ္မံ ကရိဿန္တိ၊ ဉတ္တိဝိပန္နမ္ပိ ကမ္မံ ကရိဿန္တိ အနုဿာဝနသမ္ပန္နံ, အနုဿာဝနဝိပန္နမ္ပိ ကမ္မံ ကရိဿန္တိ ဉတ္တိသမ္ပန္နံ, ဉတ္တိဝိပန္နမ္ပိ အနုဿာဝနဝိပန္နမ္ပိ ကမ္မံ ကရိဿန္တိ၊ အညတြာပိ ဓမ္မာ ကမ္မံ ကရိဿန္တိ, အညတြာပိ ဝိနယာ ကမ္မံ ကရိဿန္တိ, အညတြာပိ သတ္ထုသာသနာ ကမ္မံ ကရိဿန္တိ၊ ပဋိကုဋ္ဌကတမ္ပိ ကမ္မံ ကရိဿန္တိ အဓမ္မိကံ ကုပ္ပံ အဋ္ဌာနာရဟ’’န္တိ။ အထ ခေါ တေ ဘိက္ခူ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ…ပေ… ‘‘သစ္စံ ကိရ, ဘိက္ခဝေ, ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ ဧဝရူပါနိ ကမ္မာနိ ကရောန္တိ – အဓမ္မေန ဝဂ္ဂကမ္မံ ကရောန္တိ…ပေ… ပဋိကုဋ္ဌကတမ္ပိ ကမ္မံ ကရောန္တိ အဓမ္မိကံ ကုပ္ပံ အဋ္ဌာနာရဟ’’န္တိ? ‘‘သစ္စံ, ဘဂဝါ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ…ပေ… ဝိဂရဟိတွာ ဓမ္မိံ ကထံ ကတွာ ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ –
မြန်֍ ၃၈၆။ ‘‘အဓမ္မေန စေ, ဘိက္ခဝေ, ဝဂ္ဂကမ္မံ အကမ္မံ န စ ကရဏီယံ၊ အဓမ္မေန သမဂ္ဂကမ္မံ အကမ္မံ န စ ကရဏီယံ၊ ဓမ္မေန ဝဂ္ဂကမ္မံ အကမ္မံ န စ ကရဏီယံ၊ ဓမ္မပတိရူပကေန ဝဂ္ဂကမ္မံ အကမ္မံ န စ ကရဏီယံ၊ ဓမ္မပတိရူပကေန သမဂ္ဂကမ္မံ အကမ္မံ န စ ကရဏီယံ။ ဉတ္တိဝိပန္နဉ္စေ, ဘိက္ခဝေ, ကမ္မံ အနုဿာဝနသမ္ပန္နံ အကမ္မံ န စ ကရဏီယံ၊ အနုဿာဝနဝိပန္နဉ္စေ, ဘိက္ခဝေ, ကမ္မံ ဉတ္တိသမ္ပန္နံ အကမ္မံ န စ ကရဏီယံ၊ ဉတ္တိဝိပန္နဉ္စေ, ဘိက္ခဝေ, ကမ္မံ အနုဿာဝနဝိပန္နံ အကမ္မံ န စ ကရဏီယံ၊ အညတြာပိ ဓမ္မာ ကမ္မံ အကမ္မံ န စ ကရဏီယံ၊ အညတြာပိ ဝိနယာ ကမ္မံ အကမ္မံ န စ ကရဏီယံ၊ အညတြာပိ သတ္ထုသာသနာ ကမ္မံ အကမ္မံ န စ ကရဏီယံ၊ ပဋိကုဋ္ဌကတဉ္စေ, ဘိက္ခဝေ, ကမ္မံ အဓမ္မိကံ ကုပ္ပံ အဋ္ဌာနာရဟံ အကမ္မံ န စ ကရဏီယံ။
မြန်֍ ၃၈၇။ ဆယိမာနိ, ဘိက္ခဝေ, ကမ္မာနိ – အဓမ္မကမ္မံ, ဝဂ္ဂကမ္မံ, သမဂ္ဂကမ္မံ, ဓမ္မပတိရူပကေန ဝဂ္ဂကမ္မံ, ဓမ္မပတိရူပကေန သမဂ္ဂကမ္မံ, ဓမ္မေန သမဂ္ဂကမ္မံ။
(ဝိ၊၃၊၄၃၇။)
ကတမဉ္စ, ဘိက္ခဝေ, အဓမ္မကမ္မံ? ဉတ္တိဒုတိယေ စေ, ဘိက္ခဝေ, ကမ္မေ ဧကာယ ဉတ္တိယာ ကမ္မံ ကရောတိ, န စ ကမ္မဝါစံ အနုဿာဝေတိ – အဓမ္မကမ္မံ။ ဉတ္တိဒုတိယေ စေ, ဘိက္ခဝေ, ကမ္မေ ဒွီဟိ ဉတ္တီဟိ ကမ္မံ ကရောတိ, န စ ကမ္မဝါစံ အနုဿာဝေတိ – အဓမ္မကမ္မံ။ ဉတ္တိဒုတိယေ စေ, ဘိက္ခဝေ, ကမ္မေ ဧကာယ ကမ္မဝါစာယ ကမ္မံ ကရောတိ, န စ ဉတ္တိံ ဌပေတိ – အဓမ္မကမ္မံ။ ဉတ္တိဒုတိယေ စေ, ဘိက္ခဝေ, ကမ္မေ ဒွီဟိ ကမ္မဝါစာဟိ ကမ္မံ ကရောတိ, န စ ဉတ္တိံ ဌပေတိ – အဓမ္မကမ္မံ။ ဉတ္တိစတုတ္ထေ စေ, ဘိက္ခဝေ, ကမ္မေ ဧကာယ ဉတ္တိယာ ကမ္မံ ကရောတိ, န စ ကမ္မဝါစံ အနုဿာဝေတိ – အဓမ္မကမ္မံ။ ဉတ္တိစတုတ္ထေ စေ, ဘိက္ခဝေ, ကမ္မေ ဒွီဟိ ဉတ္တီဟိ ကမ္မံ ကရောတိ, န စ ကမ္မဝါစံ အနုဿာဝေတိ – အဓမ္မကမ္မံ။ ဉတ္တိစတုတ္ထေ စေ, ဘိက္ခဝေ, ကမ္မေ တီဟိ ဉတ္တီဟိ ကမ္မံ ကရောတိ, န စ ကမ္မဝါစံ အနုဿာဝေတိ – အဓမ္မကမ္မံ။ ဉတ္တိစတုတ္ထေ စေ, ဘိက္ခဝေ, ကမ္မေ စတူဟိ ဉတ္တီဟိ ကမ္မံ ကရောတိ, န စ ကမ္မဝါစံ အနုဿာဝေတိ – အဓမ္မကမ္မံ။ ဉတ္တိစတုတ္ထေ စေ, ဘိက္ခဝေ, ကမ္မေ ဧကာယ ကမ္မဝါစာယ ကမ္မံ ကရောတိ, န စ ဉတ္တိံ ဌပေတိ – အဓမ္မကမ္မံ။ ဉတ္တိစတုတ္ထေ စေ, ဘိက္ခဝေ, ကမ္မေ ဒွီဟိ ကမ္မဝါစာဟိ ကမ္မံ ကရောတိ, န စ ဉတ္တိံ ဌပေတိ – အဓမ္မကမ္မံ။ ဉတ္တိစတုတ္ထေ စေ, ဘိက္ခဝေ, ကမ္မေ တီဟိ ကမ္မဝါစာဟိ ကမ္မံ ကရောတိ, န စ ဉတ္တိံ ဌပေတိ – အဓမ္မကမ္မံ။ ဉတ္တိစတုတ္ထေ စေ, ဘိက္ခဝေ, ကမ္မေ စတူဟိ ကမ္မဝါစာဟိ ကမ္မံ ကရောတိ, န စ ဉတ္တိံ ဌပေတိ – အဓမ္မကမ္မံ။ ဣဒံ ဝုစ္စတိ, ဘိက္ခဝေ, အဓမ္မကမ္မံ။
ကတမဉ္စ, ဘိက္ခဝေ, ဝဂ္ဂကမ္မံ? ဉတ္တိဒုတိယေ စေ, ဘိက္ခဝေ, ကမ္မေ ယာဝတိကာ ဘိက္ခူ ကမ္မပ္ပတ္တာ တေ အနာဂတာ ဟောန္တိ, ဆန္ဒာရဟာနံ ဆန္ဒော အနာဟဋော ဟောတိ, သမ္မုခီဘူတာ ပဋိက္ကောသန္တိ – ဝဂ္ဂကမ္မံ။ ဉတ္တိဒုတိယေ စေ, ဘိက္ခဝေ, ကမ္မေ ယာဝတိကာ ဘိက္ခူ ကမ္မပ္ပတ္တာ တေ အာဂတာ ဟောန္တိ, ဆန္ဒာရဟာနံ ဆန္ဒော အနာဟဋော ဟောတိ, သမ္မုခီဘူတာ ပဋိက္ကောသန္တိ – ဝဂ္ဂကမ္မံ။ ဉတ္တိဒုတိယေ စေ, ဘိက္ခဝေ, ကမ္မေ ယာဝတိကာ ဘိက္ခူ ကမ္မပ္ပတ္တာ တေ အာဂတာ ဟောန္တိ, ဆန္ဒာရဟာနံ ဆန္ဒော အာဟဋော ဟောတိ, သမ္မုခီဘူတာ ပဋိက္ကောသန္တိ – ဝဂ္ဂကမ္မံ။ ဉတ္တိစတုတ္ထေ စေ, ဘိက္ခဝေ, ကမ္မေ ယာဝတိကာ ဘိက္ခူ ကမ္မပ္ပတ္တာ တေ အနာဂတာ ဟောန္တိ, ဆန္ဒာရဟာနံ ဆန္ဒော အနာဟဋော ဟောတိ, သမ္မုခီဘူတာ ပဋိက္ကောသန္တိ – ဝဂ္ဂကမ္မံ။ ဉတ္တိစတုတ္ထေ စေ, ဘိက္ခဝေ, ကမ္မေ ယာဝတိကာ ဘိက္ခူ ကမ္မပ္ပတ္တာ တေ အာဂတာ ဟောန္တိ, ဆန္ဒာရဟာနံ ဆန္ဒော အနာဟဋော ဟောတိ,
(ဝိ၊၃၊၄၃၈။)
သမ္မုခီဘူတာ ပဋိက္ကောသန္တိ – ဝဂ္ဂကမ္မံ။ ဉတ္တိစတုတ္ထေ စေ, ဘိက္ခဝေ, ကမ္မေ ယာဝတိကာ ဘိက္ခူ ကမ္မပ္ပတ္တာ တေ အာဂတာ ဟောန္တိ, ဆန္ဒာရဟာနံ ဆန္ဒော အာဟဋော ဟောတိ, သမ္မုခီဘူတာ ပဋိက္ကောသန္တိ – ဝဂ္ဂကမ္မံ။ ဣဒံ ဝုစ္စတိ, ဘိက္ခဝေ, ဝဂ္ဂကမ္မံ။
ကတမဉ္စ, ဘိက္ခဝေ, သမဂ္ဂကမ္မံ? ဉတ္တိဒုတိယေ စေ, ဘိက္ခဝေ, ကမ္မေ ယာဝတိကာ ဘိက္ခူ ကမ္မပ္ပတ္တာ, တေ အာဂတာ ဟောန္တိ, ဆန္ဒာရဟာနံ ဆန္ဒော အာဟဋော ဟောတိ, သမ္မုခီဘူတာ န ပဋိက္ကောသန္တိ – သမဂ္ဂကမ္မံ။ ဉတ္တိစတုတ္ထေ စေ, ဘိက္ခဝေ, ကမ္မေ ယာဝတိကာ ဘိက္ခူ ကမ္မပ္ပတ္တာ, တေ အာဂတာ ဟောန္တိ, ဆန္ဒာရဟာနံ ဆန္ဒော အာဟဋော ဟောတိ, သမ္မုခီဘူတာ န ပဋိက္ကောသန္တိ – သမဂ္ဂကမ္မံ။ ဣဒံ ဝုစ္စတိ, ဘိက္ခဝေ, သမဂ္ဂကမ္မံ။
ကတမဉ္စ, ဘိက္ခဝေ, ဓမ္မပတိရူပကေန ဝဂ္ဂကမ္မံ? ဉတ္တိဒုတိယေ စေ, ဘိက္ခဝေ, ကမ္မေ ပဌမံ ကမ္မဝါစံ အနုဿာဝေတိ, ပစ္ဆာ ဉတ္တိံ ဌပေတိ, ယာဝတိကာ ဘိက္ခူ ကမ္မပ္ပတ္တာ တေ အနာဂတာ ဟောန္တိ, ဆန္ဒာရဟာနံ ဆန္ဒော အနာဟဋော ဟောတိ, သမ္မုခီဘူတာ ပဋိက္ကောသန္တိ – ဓမ္မပတိရူပကေန ဝဂ္ဂကမ္မံ။ ဉတ္တိဒုတိယေ စေ, ဘိက္ခဝေ, ကမ္မေ ပဌမံ ကမ္မဝါစံ အနုဿာဝေတိ, ပစ္ဆာ ဉတ္တိံ ဌပေတိ, ယာဝတိကာ ဘိက္ခူ ကမ္မပ္ပတ္တာ တေ အာဂတာ ဟောန္တိ, ဆန္ဒာရဟာနံ ဆန္ဒော အနာဟဋော ဟောတိ, သမ္မုခီဘူတာ ပဋိက္ကောသန္တိ – ဓမ္မပတိရူပကေန ဝဂ္ဂကမ္မံ။ ဉတ္တိဒုတိယေ စေ, ဘိက္ခဝေ, ကမ္မေ ပဌမံ ကမ္မဝါစံ အနုဿာဝေတိ, ပစ္ဆာ ဉတ္တိံ ဌပေတိ, ယာဝတိကာ ဘိက္ခူ ကမ္မပ္ပတ္တာ တေ အာဂတာ ဟောန္တိ, ဆန္ဒာရဟာနံ ဆန္ဒော အာဟဋော ဟောတိ, သမ္မုခီဘူတာ ပဋိက္ကောသန္တိ – ဓမ္မပတိရူပကေန ဝဂ္ဂကမ္မံ။ ဉတ္တိစတုတ္ထေ စေ, ဘိက္ခဝေ, ကမ္မေ ပဌမံ ကမ္မဝါစံ အနုဿာဝေတိ, ပစ္ဆာ ဉတ္တိံ ဌပေတိ, ယာဝတိကာ ဘိက္ခူ ကမ္မပ္ပတ္တာ တေ အနာဂတာ ဟောန္တိ, ဆန္ဒာရဟာနံ ဆန္ဒော အနာဟဋော ဟောတိ, သမ္မုခီဘူတာ ပဋိက္ကောသန္တိ – ဓမ္မပတိရူပကေန ဝဂ္ဂကမ္မံ။ ဉတ္တိစတုတ္ထေ စေ, ဘိက္ခဝေ, ကမ္မေ ပဌမံ ကမ္မဝါစံ အနုဿာဝေတိ, ပစ္ဆာ ဉတ္တိံ ဌပေတိ, ယာဝတိကာ ဘိက္ခူ ကမ္မပ္ပတ္တာ တေ အာဂတာ ဟောန္တိ, ဆန္ဒာရဟာနံ ဆန္ဒော အနာဟဋော ဟောတိ, သမ္မုခီဘူတာ ပဋိက္ကောသန္တိ – ဓမ္မပတိရူပကေန ဝဂ္ဂကမ္မံ။ ဉတ္တိစတုတ္ထေ စေ, ဘိက္ခဝေ, ကမ္မေ ပဌမံ ကမ္မဝါစံ အနုဿာဝေတိ, ပစ္ဆာ ဉတ္တိံ ဌပေတိ, ယာဝတိကာ ဘိက္ခူ ကမ္မပ္ပတ္တာ တေ အာဂတာ ဟောန္တိ, ဆန္ဒာရဟာနံ ဆန္ဒော အာဟဋော
(ဝိ၊၃၊၄၃၉။)
ဟောတိ, သမ္မုခီဘူတာ ပဋိက္ကောသန္တိ – ဓမ္မပတိရူပကေန ဝဂ္ဂကမ္မံ။ ဣဒံ ဝုစ္စတိ, ဘိက္ခဝေ, ဓမ္မပတိရူပကေန ဝဂ္ဂကမ္မံ။
ကတမဉ္စ, ဘိက္ခဝေ, ဓမ္မပတိရူပကေန သမဂ္ဂကမ္မံ? ဉတ္တိဒုတိယေ စေ, ဘိက္ခဝေ, ကမ္မေ ပဌမံ ကမ္မဝါစံ အနုဿာဝေတိ, ပစ္ဆာ ဉတ္တိံ ဌပေတိ, ယာဝတိကာ ဘိက္ခူ ကမ္မပ္ပတ္တာ, တေ အာဂတာ ဟောန္တိ, ဆန္ဒာရဟာနံ ဆန္ဒော အာဟဋော ဟောတိ, သမ္မုခီဘူတာ န ပဋိက္ကောသန္တိ – ဓမ္မပတိရူပကေန သမဂ္ဂကမ္မံ။ ဉတ္တိစတုတ္ထေ စေ, ဘိက္ခဝေ, ကမ္မေ ပဌမံ ကမ္မဝါစံ အနုဿာဝေတိ, ပစ္ဆာ ဉတ္တိံ ဌပေတိ, ယာဝတိကာ ဘိက္ခူ ကမ္မပ္ပတ္တာ တေ အာဂတာ ဟောန္တိ, ဆန္ဒာရဟာနံ ဆန္ဒော အာဟဋော ဟောတိ, သမ္မုခီဘူတာ န ပဋိက္ကောသန္တိ – ဓမ္မပတိရူပကေန သမဂ္ဂကမ္မံ။ ဣဒံ ဝုစ္စတိ, ဘိက္ခဝေ, ဓမ္မပတိရူပကေန သမဂ္ဂကမ္မံ။
ကတမဉ္စ, ဘိက္ခဝေ, ဓမ္မေန သမဂ္ဂကမ္မံ? ဉတ္တိဒုတိယေ စေ, ဘိက္ခဝေ, ကမ္မေ ပဌမံ ဉတ္တိံ ဌပေတိ, ပစ္ဆာ ဧကာယ ကမ္မဝါစာယ ကမ္မံ ကရောတိ, ယာဝတိကာ ဘိက္ခူ ကမ္မပ္ပတ္တာ တေ အာဂတာ ဟောန္တိ, ဆန္ဒာရဟာနံ ဆန္ဒော အာဟဋော ဟောတိ, သမ္မုခီဘူတာ န ပဋိက္ကောသန္တိ – ဓမ္မေန သမဂ္ဂကမ္မံ။ ဉတ္တိစတုတ္ထေ စေ, ဘိက္ခဝေ, ကမ္မေ ပဌမံ ဉတ္တိံ ဌပေတိ, ပစ္ဆာ တီဟိ ကမ္မဝါစာဟိ ကမ္မံ ကရောတိ, ယာဝတိကာ ဘိက္ခူ ကမ္မပ္ပတ္တာ, တေ အာဂတာ ဟောန္တိ, ဆန္ဒာရဟာနံ ဆန္ဒော အာဟဋော ဟောတိ, သမ္မုခီဘူတာ န ပဋိက္ကောသန္တိ, ဓမ္မေန သမဂ္ဂကမ္မံ။ ဣဒံ ဝုစ္စတိ, ဘိက္ခဝေ, ဓမ္မေန သမဂ္ဂကမ္မံ။
ဉတ္တိဝိပန္နကမ္မာဒိကထာ နိဋ္ဌိတာ။
၂၃၇။ စတုဝဂ္ဂကရဏာဒိကထာ
မြန်֍ ၃၈၈။ ပဉ္စ သံဃာ – စတုဝဂ္ဂေါ ဘိက္ခုသံဃော ပဉ္စဝဂ္ဂေါ ဘိက္ခုသံဃော, ဒသဝဂ္ဂေါ ဘိက္ခုသံဃော, ဝီသတိဝဂ္ဂေါ ဘိက္ခုသံဃော, အတိရေကဝီသတိဝဂ္ဂေါ ဘိက္ခုသံဃော။ တတြ, ဘိက္ခဝေ, ယွာယံ စတုဝဂ္ဂေါ ဘိက္ခုသံဃော, ဌပေတွာ တီဏိ ကမ္မာနိ – ဥပသမ္ပဒံ ပဝါရဏံ အဗ္ဘာနံ, ဓမ္မေန သမဂ္ဂေါ သဗ္ဗကမ္မေသု ကမ္မပ္ပတ္တော။ တတြ, ဘိက္ခဝေ, ယွာယံ ပဉ္စဝဂ္ဂေါ ဘိက္ခုသံဃော, ဌပေတွာ ဒွေ ကမ္မာနိ – မဇ္ဈိမေသု ဇနပဒေသု ဥပသမ္ပဒံ အဗ္ဘာနံ, ဓမ္မေန သမဂ္ဂေါ သဗ္ဗကမ္မေသု ကမ္မပ္ပတ္တော။ တတြ, ဘိက္ခဝေ, ယွာယံ ဒသဝဂ္ဂေါ ဘိက္ခုသံဃော, ဌပေတွာ ဧကံ ကမ္မံ – အဗ္ဘာနံ, ဓမ္မေန သမဂ္ဂေါ သဗ္ဗကမ္မေသု ကမ္မပ္ပတ္တော။ တတြ, ဘိက္ခဝေ, ယွာယံ ဝီသတိဝဂ္ဂေါ ဘိက္ခုသံဃော ဓမ္မေန သမဂ္ဂေါ
(ဝိ၊၃၊၄၄၀။)
သဗ္ဗကမ္မေသု ကမ္မပ္ပတ္တော။ တတြ, ဘိက္ခဝေ, ယွာယံ အတိရေကဝီသတိဝဂ္ဂေါ ဘိက္ခုသံဃော ဓမ္မေန သမဂ္ဂေါ သဗ္ဗကမ္မေသု ကမ္မပ္ပတ္တော။
မြန်֍ ၃၈၉။ စတုဝဂ္ဂကရဏဉ္စေ, ဘိက္ခဝေ, ကမ္မံ ဘိက္ခုနိစတုတ္ထော ကမ္မံ ကရေယျ – အကမ္မံ န စ ကရဏီယံ။ စတုဝဂ္ဂကရဏဉ္စေ, ဘိက္ခဝေ, ကမ္မံ သိက္ခမာနစတုတ္ထော ကမ္မံ ကရေယျ… အကမ္မံ န စ ကရဏီယံ…ပေ…။ သာမဏေရစတုတ္ထော ကမ္မံ ကရေယျ… အကမ္မံ န စ ကရဏီယံ။ သာမဏေရိစတုတ္ထော ကမ္မံ ကရေယျ… အကမ္မံ န စ ကရဏီယံ။ သိက္ခံ ပစ္စက္ခာတကစတုတ္ထော ကမ္မံ ကရေယျ… အကမ္မံ န စ ကရဏီယံ။ အန္တိမဝတ္ထုံ အဇ္ဈာပန္နကစတုတ္ထော ကမ္မံ ကရေယျ… အကမ္မံ န စ ကရဏီယံ။ အာပတ္တိယာ အဒဿနေ ဥက္ခိတ္တကစတုတ္ထော ကမ္မံ ကရေယျ… အကမ္မံ န စ ကရဏီယံ။ အာပတ္တိယာ အပ္ပဋိကမ္မေ ဥက္ခိတ္တကစတုတ္ထော ကမ္မံ ကရေယျ… အကမ္မံ န စ ကရဏီယံ။ ပါပိကာယ ဒိဋ္ဌိယာ အပ္ပဋိနိဿဂ္ဂေ ဥက္ခိတ္တကစတုတ္ထော ကမ္မံ ကရေယျ… အကမ္မံ န စ ကရဏီယံ။ ပဏ္ဍကစတုတ္ထော ကမ္မံ ကရေယျ… အကမ္မံ န စ ကရဏီယံ။ ထေယျသံဝါသကစတုတ္ထော ကမ္မံ ကရေယျ… အကမ္မံ န စ ကရဏီယံ။ တိတ္ထိယပက္ကန္တကစတုတ္ထော ကမ္မံ ကရေယျ… အကမ္မံ န စ ကရဏီယံ။ တိရစ္ဆာနဂတစတုတ္ထော ကမ္မံ ကရေယျ… အကမ္မံ န စ ကရဏီယံ။ မာတုဃာတကစတုတ္ထော ကမ္မံ ကရေယျ… အကမ္မံ န စ ကရဏီယံ။ ပိတုဃာတကစတုတ္ထော ကမ္မံ ကရေယျ… အကမ္မံ န စ ကရဏီယံ။ အရဟန္တဃာတကစတုတ္ထော ကမ္မံ ကရေယျ… အကမ္မံ န စ ကရဏီယံ။ ဘိက္ခုနိဒူသကစတုတ္ထော ကမ္မံ ကရေယျ… အကမ္မံ န စ ကရဏီယံ။ သံဃဘေဒကစတုတ္ထော ကမ္မံ ကရေယျ… အကမ္မံ န စ ကရဏီယံ။ လောဟိတုပ္ပါဒကစတုတ္ထော ကမ္မံ ကရေယျ… အကမ္မံ န စ ကရဏီယံ။ ဥဘတောဗျဉ္ဇနကစတုတ္ထော ကမ္မံ ကရေယျ… အကမ္မံ န စ ကရဏီယံ။ နာနာသံဝါသကစတုတ္ထော ကမ္မံ ကရေယျ… အကမ္မံ န စ ကရဏီယံ။ နာနာသီမာယ ဌိတစတုတ္ထော ကမ္မံ ကရေယျ… အကမ္မံ န စ ကရဏီယံ။ ဣဒ္ဓိယာ ဝေဟာသေ ဌိတစတုတ္ထော ကမ္မံ ကရေယျ… အကမ္မံ န စ ကရဏီယံ။ ယဿ သံဃော ကမ္မံ ကရောတိ, တံစတုတ္ထော ကမ္မံ ကရေယျ … အကမ္မံ န စ ကရဏီယံ။
စတုဝရဏံ။
မြန်֍ ၃၉၀။ ပဉ္စဝဂ္ဂကရဏဉ္စေ, ဘိက္ခဝေ, ကမ္မံ ဘိက္ခုနိပဉ္စမော ကမ္မံ ကရေယျ… အကမ္မံ န စ ကရဏီယံ။ ပဉ္စဝဂ္ဂကရဏဉ္စေ, ဘိက္ခဝေ, ကမ္မံ သိက္ခမာနပဉ္စမော ကမ္မံ ကရေယျ…ပေ…။ သာမဏေရပဉ္စမော ကမ္မံ ကရေယျ… သာမဏေရိပဉ္စမော ကမ္မံ
(ဝိ၊၃၊၄၄၁။)
ကရေယျ… သိက္ခံ ပစ္စက္ခာတကပဉ္စမော ကမ္မံ ကရေယျ… အန္တိမဝတ္ထုံ အဇ္ဈာပန္နကပဉ္စမော ကမ္မံ ကရေယျ… အာပတ္တိယာ အဒဿနေ ဥက္ခိတ္တကပဉ္စမော ကမ္မံ ကရေယျ… အာပတ္တိယာ အပ္ပဋိကမ္မေ ဥက္ခိတ္တကပဉ္စမော ကမ္မံ ကရေယျ… ပါပိကာယ ဒိဋ္ဌိယာ အပ္ပဋိနိဿဂ္ဂေ ဥက္ခိတ္တကပဉ္စမော ကမ္မံ ကရေယျ… ပဏ္ဍကပဉ္စမော ကမ္မံ ကရေယျ… ထေယျသံဝါသကပဉ္စမော ကမ္မံ ကရေယျ… တိတ္ထိယပက္ကန္တကပဉ္စမော ကမ္မံ ကရေယျ… တိရစ္ဆာနဂတပဉ္စမော ကမ္မံ ကရေယျ… မာတုဃာတကပဉ္စမော ကမ္မံ ကရေယျ… ပိတုဃာတကပဉ္စမော ကမ္မံ ကရေယျ… အရဟန္တဃာတကပဉ္စမော ကမ္မံ ကရေယျ… ဘိက္ခုနိဒူသကပဉ္စမော ကမ္မံ ကရေယျ… သံဃဘေဒကပဉ္စမော ကမ္မံ ကရေယျ… လောဟိတုပ္ပါဒကပဉ္စမော ကမ္မံ ကရေယျ… ဥဘတောဗျဉ္ဇနကပဉ္စမော ကမ္မံ ကရေယျ… နာနာသံဝါသကပဉ္စမော ကမ္မံ ကရေယျ… နာနာသီမာယ ဌိတပဉ္စမော ကမ္မံ ကရေယျ… ဣဒ္ဓိယာ ဝေဟာသေ ဌိတပဉ္စမော ကမ္မံ ကရေယျ… ယဿ သံဃော ကမ္မံ ကရောတိ, တံပဉ္စမော ကမ္မံ ကရေယျ – အကမ္မံ န စ ကရဏီယံ။
ပဉ္စဝဂ္ဂကရဏံ။
မြန်֍ ၃၉၁။ ဒသဝဂ္ဂကရဏဉ္စေ, ဘိက္ခဝေ, ကမ္မံ ဘိက္ခုနိဒသမော ကမ္မံ ကရေယျ, အကမ္မံ န စ ကရဏီယံ။ ဒသဝဂ္ဂကရဏဉ္စေ, ဘိက္ခဝေ, ကမ္မံ သိက္ခမာနဒသမော ကမ္မံ ကရေယျ, အကမ္မံ န စ ကရဏီယံ…ပေ…။ ဒသဝဂ္ဂကရဏဉ္စေ, ဘိက္ခဝေ, ကမ္မံ ယဿ သံဃော ကမ္မံ ကရောတိ, တံဒသမော ကမ္မံ ကရေယျ – အကမ္မံ န စ ကရဏီယံ။
ဒသဝဂ္ဂကရဏံ။
မြန်֍ ၃၉၂။ ဝီသတိဝဂ္ဂကရဏဉ္စေ, ဘိက္ခဝေ, ကမ္မံ ဘိက္ခုနိဝီသော ကမ္မံ ကရေယျ – အကမ္မံ န စ ကရဏီယံ။ ဝီသတိဝဂ္ဂကရဏဉ္စေ, ဘိက္ခဝေ, ကမ္မံ သိက္ခမာနဝီသော ကမ္မံ ကရေယျ …ပေ… သာမဏေရဝီသော ကမ္မံ ကရေယျ… သာမဏေရိဝီသော ကမ္မံ ကရေယျ… သိက္ခံ ပစ္စက္ခာတကဝီသော ကမ္မံ ကရေယျ… အန္တိမဝတ္ထုံ အဇ္ဈာပန္နကဝီသော ကမ္မံ ကရေယျ… အာပတ္တိယာ အဒဿနေ ဥက္ခိတ္တကဝီသော ကမ္မံ ကရေယျ… အာပတ္တိယာ အပ္ပဋိကမ္မေ ဥက္ခိတ္တကဝီသော ကမ္မံ ကရေယျ… ပါပိကာယ ဒိဋ္ဌိယာ အပ္ပဋိနိဿဂ္ဂေ ဥက္ခိတ္တကဝီသော ကမ္မံ ကရေယျ… ပဏ္ဍကဝီသော ကမ္မံ ကရေယျ… ထေယျသံဝါသကဝီသော ကမ္မံ ကရေယျ… တိတ္ထိယပက္ကန္တကဝီသော ကမ္မံ ကရေယျ… တိရစ္ဆာနဂတဝီသော ကမ္မံ ကရေယျ… မာတုဃာတကဝီသော ကမ္မံ ကရေယျ… ပိတုဃာတကဝီသော ကမ္မံ ကရေယျ…
(ဝိ၊၃၊၄၄၂။)
အရဟန္တဃာတကဝီသော ကမ္မံ ကရေယျ… ဘိက္ခုနိဒူသကဝီသော ကမ္မံ ကရေယျ… သံဃဘေဒကဝီသော ကမ္မံ ကရေယျ… လောဟိတုပ္ပါဒကဝီသော ကမ္မံ ကရေယျ… ဥဘတောဗျဉ္ဇနကဝီသော ကမ္မံ ကရေယျ… နာနာသံဝါသကဝီသော ကမ္မံ ကရေယျ… နာနာသီမာယ ဌိတဝီသော ကမ္မံ ကရေယျ… ဣဒ္ဓိယာ ဝေဟာသေ ဌိတဝီသော ကမ္မံ ကရေယျ… ယဿ သံဃော ကမ္မံ ကရောတိ, တံဝီသော ကမ္မံ ကရေယျ – အကမ္မံ န စ ကရဏီယံ။
ဝီသတိဝဂ္ဂကရဏံ။
စတုဝဂ္ဂကရဏာဒိကထာ နိဋ္ဌိတာ။
၂၃၈။ ပါရိဝါသိကာဒိကထာ
မြန်֍ ၃၉၃။ ပါရိဝါသိကစတုတ္ထော စေ, ဘိက္ခဝေ, ပရိဝါသံ ဒဒေယျ, မူလာယ ပဋိကဿေယျ, မာနတ္တံ ဒဒေယျ, တံဝီသော အဗ္ဘေယျ – အကမ္မံ န စ ကရဏီယံ။ မူလာယ ပဋိကဿနာရဟစတုတ္ထော စေ, ဘိက္ခဝေ, ပရိဝါသံ ဒဒေယျ, မူလာယ ပဋိကဿေယျ, မာနတ္တံ ဒဒေယျ, တံဝီသော အဗ္ဘေယျ – အကမ္မံ န စ ကရဏီယံ။ မာနတ္တာရဟစတုတ္ထော စေ, ဘိက္ခဝေ, ပရိဝါသံ ဒဒေယျ, မူလာယ ပဋိကဿေယျ, မာနတ္တံ ဒဒေယျ, တံဝီသော အဗ္ဘေယျ – အကမ္မံ န စ ကရဏီယံ။ မာနတ္တစာရိကစတုတ္ထော စေ, ဘိက္ခဝေ, ပရိဝါသံ ဒဒေယျ, မူလာယ ပဋိကဿေယျ, မာနတ္တံ ဒဒေယျ, တံဝီသော အဗ္ဘေယျ – အကမ္မံ န စ ကရဏီယံ။ အဗ္ဘာနာရဟစတုတ္ထော စေ, ဘိက္ခဝေ, ပရိဝါသံ ဒဒေယျ, မူလာယ ပဋိကဿေယျ, မာနတ္တံ ဒဒေယျ, တံဝီသော အဗ္ဘေယျ – အကမ္မံ န စ ကရဏီယံ။
မြန်֍ ၃၉၄။ ဧကစ္စဿ, ဘိက္ခဝေ, သံဃမဇ္ဈေ ပဋိက္ကောသနာ ရုဟတိ, ဧကစ္စဿ န ရုဟတိ။ ကဿ စ, ဘိက္ခဝေ, သံဃမဇ္ဈေ ပဋိက္ကောသနာ န ရုဟတိ? ဘိက္ခုနိယာ, ဘိက္ခဝေ, သံဃမဇ္ဈေ ပဋိက္ကောသနာ န ရုဟတိ။ သိက္ခမာနာယ, ဘိက္ခဝေ…ပေ… သာမဏေရဿ, ဘိက္ခဝေ… သာမဏေရိယာ, ဘိက္ခဝေ… သိက္ခာပစ္စက္ခာတကဿ ဘိက္ခဝေ… အန္တိမဝတ္ထုံ အဇ္ဈာပန္နကဿ, ဘိက္ခဝေ … ဥမ္မတ္တကဿ, ဘိက္ခဝေ… ခိတ္တစိတ္တဿ, ဘိက္ခဝေ… ဝေဒနာဋ္ဋဿ, ဘိက္ခဝေ… အာပတ္တိယာ အဒဿနေ ဥက္ခိတ္တကဿ, ဘိက္ခဝေ… အာပတ္တိယာ အပ္ပဋိကမ္မေ ဥက္ခိတ္တကဿ, ဘိက္ခဝေ… ပါပိကာယ ဒိဋ္ဌိယာ အပ္ပဋိနိဿဂ္ဂေ ဥက္ခိတ္တကဿ, ဘိက္ခဝေ… ပဏ္ဍကဿ, ဘိက္ခဝေ… ထေယျသံဝါသကဿ, ဘိက္ခဝေ… တိတ္ထိယပက္ကန္တကဿ,
(ဝိ၊၃၊၄၄၃။)
ဘိက္ခဝေ… တိရစ္ဆာနဂတဿ ဘိက္ခဝေ… မာတုဃာတကဿ, ဘိက္ခဝေ… ပိတုဃာတကဿ, ဘိက္ခဝေ… အရဟန္တဃာတကဿ, ဘိက္ခဝေ… ဘိက္ခုနိဒူသကဿ, ဘိက္ခဝေ… သံဃဘေဒကဿ, ဘိက္ခဝေ… လောဟိတုပ္ပါဒကဿ, ဘိက္ခဝေ… ဥဘတောဗျဉ္ဇနကဿ, ဘိက္ခဝေ… နာနာသံဝါသကဿ, ဘိက္ခဝေ… နာနာသီမာယ ဌိတဿ, ဘိက္ခဝေ… ဣဒ္ဓိယာ ဝေဟာသေ ဌိတဿ, ဘိက္ခဝေ, ယဿ သံဃော ကမ္မံ ကရောတိ, တဿ စ [တဿ (သျာ။)], ဘိက္ခဝေ, သံဃမဇ္ဈေ ပဋိက္ကောသနာ န ရုဟတိ။ ဣမေသံ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, သံဃမဇ္ဈေ ပဋိက္ကောသနာ န ရုဟတိ။
ကဿ စ, ဘိက္ခဝေ, သံဃမဇ္ဈေ ပဋိက္ကောသနာ ရုဟတိ? ဘိက္ခုဿ, ဘိက္ခဝေ, ပကတတ္တဿ
သမာနသံဝါသကဿ သမာနသီမာယ ဌိတဿ အန္တမသော အာနန္တရိကဿာပိ [အနန္တရိကဿာပိ (သျာ။)] ဘိက္ခုနော ဝိညာပေန္တဿ သံဃမဇ္ဈေ ပဋိက္ကောသနာ ရုဟတိ။ ဣမဿ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, သံဃမဇ္ဈေ ပဋိက္ကောသနာ ရုဟတိ။
ပါရိဝါသိကာဒိကထာ နိဋ္ဌိတာ။
၂၃၉။ ဒွေနိဿာရဏာဒိကထာ
မြန်֍ ၃၉၅။ ဒွေမာ, ဘိက္ခဝေ, နိဿာရဏာ။ အတ္ထိ, ဘိက္ခဝေ, ပုဂ္ဂလော အပ္ပတ္တော နိဿာရဏံ။ တဉ္စေ သံဃော နိဿာရေတိ, ဧကစ္စော သုနိဿာရိတော, ဧကစ္စော ဒုန္နိဿာရိတော။ ကတမော စ, ဘိက္ခဝေ, ပုဂ္ဂလော အပ္ပတ္တော နိဿာရဏံ, တဉ္စေ သံဃော နိဿာရေတိ – ဒုန္နိဿာရိတော? ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု သုဒ္ဓေါ ဟောတိ အနာပတ္တိကော။ တဉ္စေ သံဃော နိဿာရေတိ – ဒုန္နိဿာရိတော။ အယံ ဝုစ္စတိ, ဘိက္ခဝေ, ပုဂ္ဂလော အပ္ပတ္တော နိဿာရဏံ, တဉ္စေ သံဃော နိဿာရေတိ – ဒုန္နိဿာရိတော။
ကတမော စ, ဘိက္ခဝေ, ပုဂ္ဂလော အပ္ပတ္တော နိဿာရဏံ, တဉ္စေ သံဃော နိဿာရေတိ – သုနိဿာရိတော? ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု ဗာလော ဟောတိ အဗျတ္တော အာပတ္တိဗဟုလော အနပဒါနော, ဂိဟိသံသဋ္ဌော ဝိဟရတိ အနနုလောမိကေဟိ ဂိဟိသံသဂ္ဂေဟိ, တဉ္စေ သံဃော နိဿာရေတိ – သုနိဿာရိတော။ အယံ ဝုစ္စတိ, ဘိက္ခဝေ, ပုဂ္ဂလော အပ္ပတ္တော နိဿာရဏံ, တဉ္စေ သံဃော နိဿာရေတိ – သုနိဿာရိတော။
မြန်֍ ၃၉၆။ ဒွေမာ, ဘိက္ခဝေ, ဩသာရဏာ။ အတ္ထိ, ဘိက္ခဝေ, ပုဂ္ဂလော အပ္ပတ္တော ဩသာရဏံ တဉ္စေ သံဃော ဩသာရေတိ, ဧကစ္စော သောသာရိတော,
(ဝိ၊၃၊၄၄၄။)
ဧကစ္စော ဒေါသာရိတော။ ကတမော စ, ဘိက္ခဝေ, ပုဂ္ဂလော အပ္ပတ္တော ဩသာရဏံ, တဉ္စေ သံဃော ဩသာရေတိ – ဒေါသာရိတော? ပဏ္ဍကော, ဘိက္ခဝေ, အပ္ပတ္တော ဩသာရဏံ, တဉ္စေ သံဃော ဩသာရေတိ – ဒေါသာရိတော။ ထေယျသံဝါသကော, ဘိက္ခဝေ, အပ္ပတ္တော ဩသာရဏံ, တဉ္စေ သံဃော ဩသာရေတိ – ဒေါသာရိတော။ တိတ္ထိယပက္ကန္တကော, ဘိက္ခဝေ…ပေ… တိရစ္ဆာနဂတော, ဘိက္ခဝေ… မာတုဃာတကော, ဘိက္ခဝေ… ပိတုဃာတကော, ဘိက္ခဝေ… အရဟန္တဃာတကော, ဘိက္ခဝေ… ဘိက္ခုနိဒူသကော, ဘိက္ခဝေ… သံဃဘေဒကော, ဘိက္ခဝေ… လောဟိတုပ္ပါဒကော, ဘိက္ခဝေ… ဥဘတောဗျဉ္ဇနကော, ဘိက္ခဝေ, အပ္ပတ္တော, ဩသာရဏံ, တဉ္စေ သံဃော ဩသာရေတိ – ဒေါသာရိတော။ အယံ ဝုစ္စတိ, ဘိက္ခဝေ, ပုဂ္ဂလော အပ္ပတ္တော ဩသာရဏံ, တဉ္စေ သံဃော ဩသာရေတိ – ဒေါသာရိတော။ ဣမေ ဝုစ္စန္တိ, ဘိက္ခဝေ, ပုဂ္ဂလာ အပ္ပတ္တာ ဩသာရဏံ, တေ စေ သံဃော ဩသာရေတိ – ဒေါသာရိတာ။
ကတမော စ, ဘိက္ခဝေ, ပုဂ္ဂလော အပ္ပတ္တော ဩသာရဏံ, တဉ္စေ သံဃော ဩသာရေတိ – သောသာရိတော? ဟတ္ထစ္ဆိန္နော, ဘိက္ခဝေ, အပ္ပတ္တော ဩသာရဏံ, တဉ္စေ သံဃော ဩသာရေတိ, သောသာရိတော။ ပါဒစ္ဆိန္နော, ဘိက္ခဝေ…ပေ… ဟတ္ထပါဒစ္ဆိန္နော, ဘိက္ခဝေ… ကဏ္ဏစ္ဆိန္နော, ဘိက္ခဝေ… နာသစ္ဆိန္နော, ဘိက္ခဝေ… ကဏ္ဏနာသစ္ဆိန္နော, ဘိက္ခဝေ… အင်္ဂုလိစ္ဆိန္နော, ဘိက္ခဝေ… အဠစ္ဆိန္နော, ဘိက္ခဝေ… ကဏ္ဍရစ္ဆိန္နော, ဘိက္ခဝေ… ဖဏဟတ္ထကော, ဘိက္ခဝေ… ခုဇ္ဇော, ဘိက္ခဝေ… ဝါမနော, ဘိက္ခဝေ… ဂလဂဏ္ဍီ, ဘိက္ခဝေ… လက္ခဏာဟတော, ဘိက္ခဝေ… ကသာဟတော, ဘိက္ခဝေ… လိခိတကော, ဘိက္ခဝေ… သီပဒိကော, ဘိက္ခဝေ… ပါပရောဂီ, ဘိက္ခဝေ… ပရိသဒူသကော, ဘိက္ခဝေ… ကာဏော, ဘိက္ခဝေ… ကုဏီ, ဘိက္ခဝေ… ခဉ္ဇော, ဘိက္ခဝေ… ပက္ခဟတော, ဘိက္ခဝေ… ဆိန္နိရိယာပထော, ဘိက္ခဝေ… ဇရာဒုဗ္ဗလော, ဘိက္ခဝေ… အန္ဓော, ဘိက္ခဝေ… မူဂေါ, ဘိက္ခဝေ… ဗဓိရော, ဘိက္ခဝေ… အန္ဓမူဂေါ, ဘိက္ခဝေ… အန္ဓဗဓိရော, ဘိက္ခဝေ… မူဂဗဓိရော, ဘိက္ခဝေ… အန္ဓမူဂဗဓိရော, ဘိက္ခဝေ, အပ္ပတ္တော ဩသာရဏံ, တဉ္စေ သံဃော ဩသာရေတိ – သောသာရိတော။ အယံ ဝုစ္စတိ, ဘိက္ခဝေ, ပုဂ္ဂလော အပ္ပတ္တော ဩသာရဏံ, တဉ္စေ သံဃော ဩသာရေတိ – သောသာရိတော။ ဣမေ ဝုစ္စန္တိ, ဘိက္ခဝေ, ပုဂ္ဂလာ အပ္ပတ္တာ ဩသာရဏံ, တေ စေ သံဃော ဩသာရေတိ – သောသာရိတာ။
ဒွေနိဿာရဏာဒိကထာ နိဋ္ဌိတာ။
ဝါသဘဂါမဘာဏဝါရော နိဋ္ဌိတော ပဌမော။
(ဝိ၊၃၊၄၄၅။)
၂၄၀။ အဓမ္မကမ္မာဒိကထာ
မြန်֍ ၃၉၇။ ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုဿ န ဟောတိ အာပတ္တိ ဒဋ္ဌဗ္ဗာ။ တမေနံ စောဒေတိ သံဃော ဝါ သမ္ဗဟုလာ ဝါ ဧကပုဂ္ဂလော ဝါ – ‘‘အာပတ္တိံ တွံ, အာဝုသော, အာပန္နော, ပဿသေတံ အာပတ္တိ’’န္တိ? သော ဧဝံ ဝဒေတိ – ‘‘နတ္ထိ မေ, အာဝုသော, အာပတ္တိ, ယမဟံ ပဿေယျ’’န္တိ။ တံ သံဃော အာပတ္တိယာ အဒဿနေ ဥက္ခိပတိ – အဓမ္မကမ္မံ။
ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုဿ န ဟောတိ အာပတ္တိ ပဋိကာတဗ္ဗာ။ တမေနံ စောဒေတိ သံဃော ဝါ သမ္ဗဟုလာ ဝါ ဧကပုဂ္ဂလော ဝါ – ‘‘အာပတ္တိံ တွံ, အာဝုသော, အာပန္နော, ပဋိကရောဟိ တံ အာပတ္တိ’’န္တိ။ သော ဧဝံ ဝဒေတိ – ‘‘နတ္ထိ မေ, အာဝုသော, အာပတ္တိ, ယမယံ ပဋိကရေယျ’’န္တိ။ တံ သံဃော အာပတ္တိယာ အပ္ပဋိကမ္မေ ဥက္ခိပတိ – အဓမ္မကမ္မံ။
ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုဿ န ဟောတိ ပါပိကာ ဒိဋ္ဌိ ပဋိနိဿဇ္ဇေတာ။ တမေနံ စောဒေတိ သံဃော ဝါ သမ္ဗဟုလာ ဝါ ဧကပုဂ္ဂလော ဝါ – ‘‘ပါပိကာ တေ, အာဝုသော, ဒိဋ္ဌိ, ပဋိနိဿဇ္ဇေတံ ပါပိကံ ဒိဋ္ဌိ’’န္တိ။ သော ဧဝံ ဝဒေတိ – ‘‘နတ္ထိ မေ, အာဝုသော, ပါပိကာ ဒိဋ္ဌိ, ယမဟံ ပဋိနိဿဇ္ဇေယျ’’န္တိ။ တံ သံဃော ပါပိကာယ ဒိဋ္ဌိယာ အပ္ပဋိနိဿဂ္ဂေ ဥက္ခိပတိ – အဓမ္မကမ္မံ။
ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုဿ န ဟောတိ အာပတ္တိ ဒဋ္ဌဗ္ဗာ, န ဟောတိ အာပတ္တိ ပဋိကာတဗ္ဗာ။ တမေနံ စောဒေတိ သံဃော ဝါ သမ္ဗဟုလာ ဝါ ဧကပုဂ္ဂလော ဝါ – ‘‘အာပတ္တိံ တွံ, အာဝုသော, အာပန္နော, ပဿသေတံ အာပတ္တိ? ပဋိကရောဟိ တံ အာပတ္တိ’’န္တိ။ သော ဧဝံ ဝဒေတိ – ‘‘နတ္ထိ မေ, အာဝုသော, အာပတ္တိ, ယမဟံ ပဿေယျံ။ နတ္ထိ မေ, အာဝုသော, အာပတ္တိ, ယမဟံ ပဋိကရေယျ’’န္တိ။ တံ သံဃော အဒဿနေ ဝါ အပ္ပဋိကမ္မေ ဝါ ဥက္ခိပတိ – အဓမ္မကမ္မံ။
ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုဿ န ဟောတိ အာပတ္တိ ဒဋ္ဌဗ္ဗာ, န ဟောတိ ပါပိကာ ဒိဋ္ဌိ ပဋိနိဿဇ္ဇေတာ။ တမေနံ စောဒေတိ သံဃော ဝါ သမ္ဗဟုလာ ဝါ ဧကပုဂ္ဂလော ဝါ – ‘‘အာပတ္တိံ တွံ, အာဝုသော, အာပန္နော, ပဿသေတံ အာပတ္တိံ? ပါပိကာ တေ ဒိဋ္ဌိ, ပဋိနိဿဇ္ဇေတံ ပါပိကံ ဒိဋ္ဌိ’’န္တိ။ သော ဧဝံ ဝဒေတိ – ‘‘နတ္ထိ မေ, အာဝုသော, အာပတ္တိ, ယမဟံ ပဿေယျံ၊ နတ္ထိ မေ, အာဝုသော, ပါပိကာ ဒိဋ္ဌိ, ယမဟံ ပဋိနိဿဇ္ဇေယျ’’န္တိ။ တံ သံဃော အဒဿနေ ဝါ အပ္ပဋိနိဿဂ္ဂေ ဝါ ဥက္ခိပတိ – အဓမ္မကမ္မံ။
(ဝိ၊၃၊၄၄၆။)
ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုဿ န ဟောတိ အာပတ္တိ ပဋိကာတဗ္ဗာ, န ဟောတိ ပါပိကာ ဒိဋ္ဌိ ပဋိနိဿဇ္ဇေတာ။ တမေနံ စောဒေတိ သံဃော ဝါ သမ္ဗဟုလာ ဝါ ဧကပုဂ္ဂလော ဝါ – ‘‘အာပတ္တိံ တွံ, အာဝုသော, အာပန္နော, ပဋိကရောဟိ တံ အာပတ္တိံ၊ ပါပိကာ တေ ဒိဋ္ဌိ, ပဋိနိဿဇ္ဇေတံ ပါပိကံ ဒိဋ္ဌိ’’န္တိ။ သော ဧဝံ ဝဒေတိ – ‘‘နတ္ထိ မေ, အာဝုသော, အာပတ္တိ, ယမဟံ ပဋိကရေယျံ။ နတ္ထိ မေ, အာဝုသော, ပါပိကာ ဒိဋ္ဌိ, ယမဟံ ပဋိနိဿဇ္ဇေယျ’’န္တိ။ တံ သံဃော အပ္ပဋိကမ္မေ ဝါ အပ္ပဋိနိဿဂ္ဂေ ဝါ ဥက္ခိပတိ – အဓမ္မကမ္မံ။
ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုဿ န ဟောတိ အာပတ္တိ ဒဋ္ဌဗ္ဗာ, န ဟောတိ အာပတ္တိ ပဋိကာတဗ္ဗာ, န ဟောတိ ပါပိကာ ဒိဋ္ဌိ ပဋိနိဿဇ္ဇေတာ။ တမေနံ စောဒေတိ သံဃော ဝါ သမ္ဗဟုလာ ဝါ ဧကပုဂ္ဂလော ဝါ – ‘‘အာပတ္တိံ တွံ, အာဝုသော, အာပန္နော, ပဿသေတံ အာပတ္တိံ? ပဋိကရောဟိ တံ အာပတ္တိံ၊ ပါပိကာ တေ ဒိဋ္ဌိ, ပဋိနိဿဇ္ဇေတံ ပါပိကံ ဒိဋ္ဌိ’’န္တိ။ သော ဧဝံ ဝဒေတိ – ‘‘နတ္ထိ မေ, အာဝုသော, အာပတ္တိ, ယမဟံ ပဿေယျံ။ နတ္ထိ မေ, အာဝုသော, အာပတ္တိ, ယမဟံ ပဋိကရေယျံ။ နတ္ထိ မေ, အာဝုသော, ပါပိကာ ဒိဋ္ဌိ, ယမဟံ ပဋိနိဿဇ္ဇေယျ’’န္တိ။ တံ သံဃော အဒဿနေ ဝါ အပ္ပဋိကမ္မေ ဝါ အပ္ပဋိနိဿဂ္ဂေ ဝါ ဥက္ခိပတိ – အဓမ္မကမ္မံ။
မြန်֍ ၃၉၈။ ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုဿ ဟောတိ အာပတ္တိ ဒဋ္ဌဗ္ဗာ။ တမေနံ စောဒေတိ။ သံဃော ဝါ သမ္ဗဟုလာ ဝါ ဧကပုဂ္ဂလော ဝါ – ‘‘အာပတ္တိံ တွံ, အာဝုသော, အာပန္နော, ပဿသေတံ အာပတ္တိ’’န္တိ? သော ဧဝံ ဝဒေတိ – ‘‘အာမာဝုသော, ပဿာမီ’’တိ။ တံ သံဃော အာပတ္တိယာ အဒဿနေ ဥက္ခိပတိ – အဓမ္မကမ္မံ။
ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုဿ ဟောတိ အာပတ္တိ ပဋိကာတဗ္ဗာ။ တမေနံ စောဒေတိ သံဃော ဝါ သမ္ဗဟုလာ ဝါ ဧကပုဂ္ဂလော ဝါ – ‘‘အာပတ္တိံ တွံ, အာဝုသော, အာပန္နော, ပဋိကရောဟိ တံ အာပတ္တိ’’န္တိ။ သော ဧဝံ ဝဒေတိ – ‘‘အာမာဝုသော, ပဋိကရိဿာမီ’’တိ။ တံ သံဃော အာပတ္တိယာ အပ္ပဋိကမ္မေ ဥက္ခိပတိ – အဓမ္မကမ္မံ။
ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုဿ ဟောတိ ပါပိကာ ဒိဋ္ဌိ ပဋိနိဿဇ္ဇေတာ။ တမေနံ စောဒေတိ သံဃော ဝါ သမ္ဗဟုလာ ဝါ ဧကပုဂ္ဂလော ဝါ – ‘‘ပါပိကာ တေ, အာဝုသော, ဒိဋ္ဌိ၊ ပဋိနိဿဇ္ဇေတံ ပါပိကံ ဒိဋ္ဌိ’’န္တိ။ သော ဧဝံ ဝဒေတိ –
(ဝိ၊၃၊၄၄၇။)
‘‘အာမာဝုသော, ပဋိနိဿဇ္ဇိဿာမီ’’တိ။ တံ သံဃော ပါပိကာယ ဒိဋ္ဌိယာ အပ္ပဋိနိဿဂ္ဂေ ဥက္ခိပတိ – အဓမ္မကမ္မံ။
ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုဿ ဟောတိ အာပတ္တိ ဒဋ္ဌဗ္ဗာ, ဟောတိ အာပတ္တိ ပဋိကာတဗ္ဗာ…ပေ… ဟောတိ အာပတ္တိ ဒဋ္ဌဗ္ဗာ, ဟောတိ ပါပိကာ ဒိဋ္ဌိ ပဋိနိဿဇ္ဇေတာ…ပေ… ဟောတိ အာပတ္တိ ပဋိကာတဗ္ဗာ, ဟောတိ ပါပိကာ ဒိဋ္ဌိ ပဋိနိဿဇ္ဇေတာ…ပေ… ဟောတိ အာပတ္တိ ဒဋ္ဌဗ္ဗာ, ဟောတိ အာပတ္တိ ပဋိကာတဗ္ဗာ, ဟောတိ ပါပိကာ ဒိဋ္ဌိ ပဋိနိဿဇ္ဇေတာ။ တမေနံ စောဒေတိ သံဃော ဝါ သမ္ဗဟုလာ ဝါ ဧကပုဂ္ဂလော ဝါ – ‘‘အာပတ္တိံ တွံ, အာဝုသော, အာပန္နော, ပဿသေတံ အာပတ္တိံ? ပဋိကရောဟိ တံ အာပတ္တိံ၊ ပါပိကာ တေ ဒိဋ္ဌိ, ပဋိနိဿဇ္ဇေတံ ပါပိကံ ဒိဋ္ဌိ’’န္တိ။ သော ဧဝံ ဝဒေတိ – ‘‘အာမာဝုသော, ပဿာမိ, အာမ ပဋိကရိဿာမိ, အာမ ပဋိနိဿဇ္ဇိဿာမီ’’တိ။ တံ သံဃော အဒဿနေ ဝါ အပ္ပဋိကမ္မေ ဝါ အပ္ပဋိနိဿဂ္ဂေ ဝါ ဥက္ခိပတိ – အဓမ္မကမ္မံ။
မြန်֍ ၃၉၉။ ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုဿ ဟောတိ အာပတ္တိ ဒဋ္ဌဗ္ဗာ။ တမေနံ စောဒေတိ သံဃော ဝါ သမ္ဗဟုလာ ဝါ ဧကပုဂ္ဂလော ဝါ – ‘‘အာပတ္တိံ တွံ, အာဝုသော, အာပန္နော, ပဿသေတံ အာပတ္တိ’’န္တိ? သော ဧဝံ ဝဒေတိ – ‘‘နတ္ထိ မေ, အာဝုသော, အာပတ္တိ, ယမဟံ ပဿေယျ’’န္တိ။ တံ သံဃော အာပတ္တိယာ အဒဿနေ ဥက္ခိပတိ – ဓမ္မကမ္မံ။
ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုဿ ဟောတိ အာပတ္တိ ပဋိကာတဗ္ဗာ။ တမေနံ စောဒေတိ သံဃော ဝါ သမ္ဗဟုလာ ဝါ ဧကပုဂ္ဂလော ဝါ – ‘‘အာပတ္တိံ တွံ, အာဝုသော, အာပန္နော, ပဋိကရောဟိ တံ အာပတ္တိ’’န္တိ။ သော ဧဝံ ဝဒေတိ – ‘‘နတ္ထိ မေ, အာဝုသော, အာပတ္တိ, ယမဟံ ပဋိကရေယျ’’န္တိ။ တံ သံဃော အာပတ္တိယာ အပ္ပဋိကမ္မေ ဥက္ခိပတိ – ဓမ္မကမ္မံ။
ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုဿ ဟောတိ ပါပိကာ ဒိဋ္ဌိ ပဋိနိဿဇ္ဇေတာ။ တမေနံ စောဒေတိ သံဃော ဝါ သမ္ဗဟုလာ ဝါ ဧကပုဂ္ဂလော ဝါ – ‘‘ပါပိကာ တေ, အာဝုသော, ဒိဋ္ဌိ, ပဋိနိဿဇ္ဇေတံ ပါပိကံ ဒိဋ္ဌိ’’န္တိ။ သော ဧဝံ ဝဒေတိ – ‘‘နတ္ထိ မေ, အာဝုသော, ပါပိကာ ဒိဋ္ဌိ, ယမဟံ ပဋိနိဿဇ္ဇေယျ’’န္တိ။ တံ သံဃော ပါပိကာယ ဒိဋ္ဌိယာ အပ္ပဋိနိဿဂ္ဂေ ဥက္ခိပတိ – ဓမ္မကမ္မံ။
ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုဿ ဟောတိ အာပတ္တိ ဒဋ္ဌဗ္ဗာ, ဟောတိ အာပတ္တိ ပဋိကာတဗ္ဗာ…ပေ…
ဟောတိ အာပတ္တိ ဒဋ္ဌဗ္ဗာ, ဟောတိ ပါပိကာ ဒိဋ္ဌိ ပဋိနိဿဇ္ဇေတာ…ပေ… ဟောတိ အာပတ္တိ ပဋိကာတဗ္ဗာ, ဟောတိ ပါပိကာ ဒိဋ္ဌိ
(ဝိ၊၃၊၄၄၈။)
ပဋိနိဿဇ္ဇေတာ…ပေ… ဟောတိ အာပတ္တိ ဒဋ္ဌဗ္ဗာ, ဟောတိ အာပတ္တိ ပဋိကာတဗ္ဗာ, ဟောတိ ပါပိကာ ဒိဋ္ဌိ ပဋိနိဿဇ္ဇေတာ။ တမေနံ စောဒေတိ သံဃော ဝါ သမ္ဗဟုလာ ဝါ ဧကပုဂ္ဂလော ဝါ – ‘‘အာပတ္တိံ တွံ, အာဝုသော, အာပန္နော, ပဿသေတံ အာပတ္တိံ? ပဋိကရောဟိ တံ အာပတ္တိံ။ ပါပိကာ တေ ဒိဋ္ဌိ, ပဋိနိဿဇ္ဇေတံ ပါပိကံ ဒိဋ္ဌိ’’န္တိ။ သော ဧဝံ ဝဒေတိ – ‘‘နတ္ထိ မေ, အာဝုသော, အာပတ္တိ, ယမဟံ ပဿေယျံ။ နတ္ထိ မေ, အာဝုသော, အာပတ္တိ ယမဟံ ပဋိကရေယျံ။ နတ္ထိ မေ, အာဝုသော, ပါပိကာ ဒိဋ္ဌိ, ယမဟံ ပဋိနိဿဇ္ဇေယျ’’န္တိ။ တံ သံဃော အဒဿနေ ဝါ အပ္ပဋိကမ္မေ ဝါ အပ္ပဋိနိဿဂ္ဂေ ဝါ ဥက္ခိပတိ – ဓမ္မကမ္မန္တိ။
အဓမ္မကမ္မာဒိကထာ နိဋ္ဌိတာ။
၂၄၁။ ဥပါလိပုစ္ဆာကထာ
မြန်֍ ၄၀၀။ အထ ခေါ အာယသ္မာ ဥပါလိ ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ, ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ အာယသ္မာ ဥပါလိ ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ယော နု ခေါ, ဘန္တေ, သမဂ္ဂေါ သံဃော သမ္မုခါကရဏီယံ ကမ္မံ အသမ္မုခါ ကရောတိ, ဓမ္မကမ္မံ နု ခေါ တံ, ဘန္တေ, ဝိနယကမ္မ’’န္တိ? ‘‘အဓမ္မကမ္မံ တံ, ဥပါလိ, အဝိနယကမ္မ’’န္တိ။ ‘‘ယော နု ခေါ, ဘန္တေ, သမဂ္ဂေါ သံဃော ပဋိပုစ္ဆာကရဏီယံ ကမ္မံ အပ္ပဋိပုစ္ဆာ ကရောတိ…ပေ… ပဋိညာယကရဏီယံ ကမ္မံ အပဋိညာယ ကရောတိ… သတိဝိနယာရဟဿ အမူဠှဝိနယံ ဒေတိ… အမူဠှဝိနယာရဟဿ တဿပါပိယသိကာကမ္မံ ကရောတိ… တဿပါပိယသိကာကမ္မာရဟဿ တဇ္ဇနီယကမ္မံ ကရောတိ… တဇ္ဇနီယကမ္မာရဟဿ နိယဿကမ္မံ ကရောတိ … နိယဿကမ္မာရဟဿ ပဗ္ဗာဇနီယကမ္မံ ကရောတိ… ပဗ္ဗာဇနီယကမ္မာရဟဿ ပဋိသာရဏီယကမ္မံ ကရောတိ… ပဋိသာရဏီယကမ္မာရဟဿ ဥက္ခေပနီယကမ္မံ ကရောတိ… ဥက္ခေပနီယကမ္မာရဟဿ ပရိဝါသံ ဒေတိ… ပရိဝါသာရဟံ မူလာယ ပဋိကဿတိ… မူလာယပဋိကဿနာရဟဿ မာနတ္တံ ဒေတိ… မာနတ္တာရဟံ အဗ္ဘေတိ… အဗ္ဘာနာရဟံ ဥပသမ္ပာဒေတိ, ဓမ္မကမ္မံ နု ခေါ တံ, ဘန္တေ, ဝိနယကမ္မ’’န္တိ? ‘‘အဓမ္မကမ္မံ တံ, ဥပါလိ, အဝိနယကမ္မံ’’။
‘‘ယော ခေါ, ဥပါလိ, သမဂ္ဂေါ သံဃော သမ္မုခါကရဏီယံ ကမ္မံ အသမ္မုခါ ကရောတိ, ဧဝံ ခေါ, ဥပါလိ, အဓမ္မကမ္မံ ဟောတိ အဝိနယကမ္မံ, ဧဝဉ္စ ပန သံဃော သာတိသာရော ဟောတိ။ ယော ခေါ, ဥပါလိ, သမဂ္ဂေါ သံဃော ပဋိပုစ္ဆာကရဏီယံ ကမ္မံ အပ္ပဋိပုစ္ဆာ ကရောတိ…ပေ… ပဋိညာယကရဏီယံ
(ဝိ၊၃၊၄၄၉။)
ကမ္မံ အပဋိညာယ ကရောတိ… သတိဝိနယာရဟဿ အမူဠှဝိနယံ ဒေတိ… အမူဠှဝိနယာရဟဿ တဿပါပိယသိကာကမ္မံ ကရောတိ… တဿပါပိယသိကာကမ္မာရဟဿ တဇ္ဇနီယကမ္မံ ကရောတိ… တဇ္ဇနီယကမ္မာရဟဿ နိယဿကမ္မံ ကရောတိ… နိယဿကမ္မာရဟဿ ပဗ္ဗာဇနီယကမ္မံ ကရောတိ… ပဗ္ဗာဇနီယကမ္မာရဟဿ ပဋိသာရဏီယကမ္မံ ကရောတိ… ပဋိသာရဏီယကမ္မာရဟဿ ဥက္ခေပနီယကမ္မံ ကရောတိ… ဥက္ခေပနီယကမ္မာရဟဿ ပရိဝါသံ ဒေတိ… ပရိဝါသာရဟံ မူလာယ ပဋိကဿတိ… မူလာယပဋိကဿနာရဟဿ မာနတ္တံ ဒေတိ… မာနတ္တာရဟံ အဗ္ဘေတိ… အဗ္ဘာနာရဟံ ဥပသမ္ပာဒေတိ, ဧဝံ ခေါ, ဥပါလိ, အဓမ္မကမ္မံ ဟောတိ အဝိနယကမ္မံ။ ဧဝဉ္စ ပန သံဃော သာတိသာရော ဟောတီ’’တိ။
မြန်֍ ၄၀၁။ ‘‘ယော နု ခေါ, ဘန္တေ, သမဂ္ဂေါ သံဃော သမ္မုခါကရဏီယံ ကမ္မံ သမ္မုခါ ကရောတိ, ဓမ္မကမ္မံ နု ခေါ တံ, ဘန္တေ, ဝိနယကမ္မ’’န္တိ? ‘‘ဓမ္မကမ္မံ တံ, ဥပါလိ, ဝိနယကမ္မ’’န္တိ။ ‘‘ယော နု ခေါ, ဘန္တေ, သမဂ္ဂေါ သံဃော ပဋိပုစ္ဆာကရဏီယံ ကမ္မံ ပဋိပုစ္ဆာ ကရောတိ…ပေ… ပဋိညာယကရဏီယံ ကမ္မံ ပဋိညာယ ကရောတိ… သတိဝိနယာရဟဿ သတိဝိနယံ ဒေတိ… အမူဠှဝိနယာရဟဿ အမူဠှဝိနယံ ဒေတိ… တဿပါပိယသိကာကမ္မာရဟဿ တဿပါပိယသိကာကမ္မံ ကရောတိ… တဇ္ဇနီယကမ္မာရဟဿ တဇ္ဇနီယကမ္မံ ကရောတိ… နိယဿကမ္မာရဟဿ နိယဿကမ္မံ ကရောတိ… ပဗ္ဗာဇနီယကမ္မာရဟဿ ပဗ္ဗာဇနီယကမ္မံ ကရောတိ… ပဋိသာရဏီယကမ္မာရဟဿ ပဋိသာရဏီယကမ္မံ ကရောတိ… ဥက္ခေပနီယကမ္မာရဟဿ ဥက္ခေပနီယကမ္မံ ကရောတိ… ပရိဝါသာရဟဿ ပရိဝါသံ ဒေတိ မူလာယပဋိကဿနာရဟံ မူလာယ ပဋိကဿတိ… မာနတ္တာရဟဿ မာနတ္တံ ဒေတိ… အဗ္ဘာနာရဟံ အဗ္ဘေတိ… ဥပသမ္ပဒါရဟံ ဥပသမ္ပာဒေတိ, ဓမ္မကမ္မံ နု ခေါ တံ, ဘန္တေ, ဝိနယကမ္မ’’န္တိ? ‘‘ဓမ္မကမ္မံ တံ, ဥပါလိ, ဝိနယကမ္မံ။
‘‘ယော ခေါ, ဥပါလိ, သမဂ္ဂေါ သံဃော သမ္မုခါကရဏီယံ ကမ္မံ သမ္မုခါ ကရောတိ, ဧဝံ ခေါ, ဥပါလိ, ဓမ္မကမ္မံ ဟောတိ ဝိနယကမ္မံ။ ဧဝဉ္စ ပန သံဃော အနတိသာရော ဟောတိ။ ယော ခေါ, ဥပါလိ, သမဂ္ဂေါ သံဃော ပဋိပုစ္ဆာကရဏီယံ ကမ္မံ ပဋိပုစ္ဆာ ကရောတိ… ပဋိညာယကရဏီယံ ကမ္မံ ပဋိညာယ ကရောတိ… သတိဝိနယာရဟဿ သတိဝိနယံ ဒေတိ… အမူဠှဝိနယာရဟဿ အမူဠှဝိနယံ ဒေတိ… တဿပါပိယသိကာကမ္မာရဟဿ တဿပါပိယသိကာကမ္မံ ကရောတိ… တဇ္ဇနီယကမ္မာရဟဿ တဇ္ဇနီယကမ္မံ ကရောတိ… နိယဿကမ္မာရဟဿ နိယဿကမ္မံ ကရောတိ… ပဗ္ဗာဇနီယကမ္မာရဟဿ ပဗ္ဗာဇနီယကမ္မံ
(ဝိ၊၃၊၄၅၀။)
ကရောတိ… ပဋိသာရဏီယကမ္မာရဟဿ ပဋိသာရဏီယကမ္မံ ကရောတိ… ဥက္ခေပနီယကမ္မာရဟဿ ဥက္ခေပနီယကမ္မံ ကရောတိ… ပရိဝါသာရဟဿ ပရိဝါသံ ဒေတိ… မူလာယပဋိကဿနာရဟံ မူလာယ ပဋိကဿတိ… မာနတ္တာရဟဿ မာနတ္တံ ဒေတိ… အဗ္ဘာနာရဟံ အဗ္ဘေတိ… ဥပသမ္ပဒါရဟံ ဥပသမ္ပာဒေတိ, ဧဝံ ခေါ, ဥပါလိ, ဓမ္မကမ္မံ ဟောတိ ဝိနယကမ္မံ။ ဧဝဉ္စ ပန သံဃော အနတိသာရော ဟောတီ’’တိ။
မြန်֍ ၄၀၂။ ‘‘ယော နု ခေါ, ဘန္တေ, သမဂ္ဂေါ သံဃော သတိဝိနယာရဟဿ အမူဠှဝိနယံ ဒေတိ, အမူဠှဝိနယာရဟဿ သတိဝိနယံ ဒေတိ, ဓမ္မကမ္မံ နု ခေါ တံ, ဘန္တေ, ဝိနယကမ္မ’’န္တိ? ‘‘အဓမ္မကမ္မံ တံ, ဥပါလိ, အဝိနယကမ္မ’’န္တိ။ ‘‘ယော နု ခေါ, ဘန္တေ, သမဂ္ဂေါ သံဃော အမူဠှဝိနယာရဟဿ တဿပါပိယသိကာကမ္မံ ကရောတိ, တဿပါပိယသိကာကမ္မာရဟဿ အမူဠှဝိနယံ ဒေတိ…ပေ… တဿပါပိယသိကာကမ္မာရဟဿ တဇ္ဇနီယကမ္မံ ကရောတိ, တဇ္ဇနီယကမ္မာရဟဿ တဿပါပိယသိကာကမ္မံ ကရောတိ… တဇ္ဇနီယကမ္မာရဟဿ နိယဿကမ္မံ ကရောတိ, နိယဿကမ္မာရဟဿ တဇ္ဇနီယကမ္မံ ကရောတိ… နိယဿကမ္မာရဟဿ ပဗ္ဗာဇနီယကမ္မံ ကရောတိ, ပဗ္ဗာဇနီယကမ္မာရဟဿ နိယဿကမ္မံ ကရောတိ… ပဗ္ဗာဇနီယကမ္မာရဟဿ ပဋိသာရဏီယကမ္မံ ကရောတိ, ပဋိသာရဏီယကမ္မာရဟဿ ပဗ္ဗာဇနီယကမ္မံ ကရောတိ… ပဋိသာရဏီယကမ္မာရဟဿ ဥက္ခေပနီယကမ္မံ ကရောတိ, ဥက္ခေပနီယကမ္မာရဟဿ ပဋိသာရဏီယကမ္မံ ကရောတိ… ဥက္ခေပနီယကမ္မာရဟဿ ပရိဝါသံ ဒေတိ, ပရိဝါသာရဟဿ ဥက္ခေပနီယကမ္မံ ကရောတိ… ပရိဝါသာရဟံ မူလာယ ပဋိကဿတိ, မူလာယပဋိကဿနာရဟဿ ပရိဝါသံ ဒေတိ… မူလာယပဋိကဿနာရဟဿ မာနတ္တံ ဒေတိ, မာနတ္တာရဟံ မူလာယ ပဋိကဿတိ… မာနတ္တာရဟံ အဗ္ဘေတိ, အဗ္ဘာနာရဟဿ မာနတ္တံ ဒေတိ… အဗ္ဘာနာရဟံ ဥပသမ္ပာဒေတိ, ဥပသမ္ပဒါရဟံ အဗ္ဘေတိ, ဓမ္မကမ္မံ နု ခေါ တံ, ဘန္တေ, ဝိနယကမ္မ’’န္တိ? ‘‘အဓမ္မကမ္မံ တံ, ဥပါလိ, အဝိနယကမ္မ’’န္တိ။
‘‘ယော ခေါ, ဥပါလိ, သမဂ္ဂေါ သံဃော သတိဝိနယာရဟဿ အမူဠှဝိနယံ ဒေတိ, အမူဠှဝိနယာရဟဿ သတိဝိနယံ ဒေတိ, ဧဝံ ခေါ, ဥပါလိ, အဓမ္မကမ္မံ ဟောတိ အဝိနယကမ္မံ။ ဧဝဉ္စ ပန သံဃော သာတိသာရော ဟောတိ။ ယော ခေါ, ဥပါလိ, သမဂ္ဂေါ သံဃော အမူဠှဝိနယာရဟဿ တဿပါပိယသိကာကမ္မံ ကရောတိ, တဿပါပိယသိကာကမ္မာရဟဿ အမူဠှဝိနယံ ဒေတိ…ပေ… တဿပါပိယသိကာကမ္မာရဟဿ တဇ္ဇနီယကမ္မံ ကရောတိ, တဇ္ဇနီယကမ္မာရဟဿ တဿပါပိယသိကာကမ္မံ ကရောတိ… တဇ္ဇနီယကမ္မာရဟဿ နိယဿကမ္မံ
(ဝိ၊၃၊၄၅၁။)
ကရောတိ, နိယဿကမ္မာရဟဿ တဇ္ဇနီယကမ္မံ ကရောတိ… နိယဿကမ္မာရဟဿ ပဗ္ဗာဇနီယကမ္မံ ကရောတိ, ပဗ္ဗာဇနီယကမ္မာရဟဿ နိယဿကမ္မံ ကရောတိ… ပဗ္ဗာဇနီယကမ္မာရဟဿ ပဋိသာရဏီယကမ္မံ ကရောတိ, ပဋိသာရဏီယကမ္မာရဟဿ ပဗ္ဗာဇနီယကမ္မံ ကရောတိ… ပဋိသာရဏီယကမ္မာရဟဿ ဥက္ခေပနီယကမ္မံ ကရောတိ, ဥက္ခေပနီယကမ္မာရဟဿ ပဋိသာရဏီယကမ္မံ ကရောတိ… ဥက္ခေပနီယကမ္မာရဟဿ ပရိဝါသံ ဒေတိ, ပရိဝါသာရဟဿ ဥက္ခေပနီယကမ္မံ ကရောတိ… ပရိဝါသာရဟံ မူလာယ ပဋိကဿတိ, မူလာယပဋိကဿနာရဟဿ ပရိဝါသံ ဒေတိ… မူလာယပဋိကဿနာရဟဿ မာနတ္တံ ဒေတိ, မာနတ္တာရဟံ မူလာယ ပဋိကဿတိ – မာနတ္တာရဟံ အဗ္ဘေတိ, အဗ္ဘာနာရဟဿ မာနတ္တံ ဒေတိ… အဗ္ဘာနာရဟံ ဥပသမ္ပာဒေတိ, ဥပသမ္ပဒါရဟံ အဗ္ဘေတိ, ဧဝံ ခေါ, ဥပါလိ, အဓမ္မကမ္မံ ဟောတိ အဝိနယကမ္မံ။ ဧဝဉ္စ ပန သံဃော သာတိသာရော ဟောတီ’’တိ။
မြန်֍ ၄၀၃။ ‘‘ယော နု ခေါ, ဘန္တေ, သမဂ္ဂေါ သံဃော သတိဝိနယာရဟဿ သတိဝိနယံ ဒေတိ, အမူဠှဝိနယာရဟဿ အမူဠှဝိနယံ ဒေတိ, ဓမ္မကမ္မံ နု ခေါ တံ, ဘန္တေ, ဝိနယကမ္မ’’န္တိ? ‘‘ဓမ္မကမ္မံ တံ, ဥပါလိ, ဝိနယကမ္မ’’န္တိ။ ‘‘ယော နု ခေါ, ဘန္တေ, သမဂ္ဂေါ သံဃော အမူဠှဝိနယာရဟဿ အမူဠှဝိနယံ ဒေတိ…ပေ… တဿပါပိယသိကာကမ္မာရဟဿ တဿပါပိယသိကာကမ္မံ ကရောတိ…ပေ… တဇ္ဇနီယကမ္မာရဟဿ တဇ္ဇနီယကမ္မံ ကရောတိ…ပေ… နိယဿကမ္မာရဟဿ နိယဿကမ္မံ ကရောတိ…ပေ… ပဗ္ဗာဇနီယကမ္မာရဟဿ ပဗ္ဗာဇနီယကမ္မံ ကရောတိ…ပေ… ပဋိသာရဏီယကမ္မာရဟဿ ပဋိသာရဏီယကမ္မံ ကရောတိ…ပေ… ဥက္ခေပနီယကမ္မာရဟဿ ဥက္ခေပနီယကမ္မံ ကရောတိ…ပေ… ပရိဝါသာရဟဿ ပရိဝါသံ ဒေတိ…ပေ… မူလာယပဋိကဿနာရဟံ မူလာယ ပဋိကဿတိ…ပေ… မာနတ္တာရဟဿ မာနတ္တံ ဒေတိ…ပေ… အဗ္ဘာနာရဟံ အဗ္ဘေတိ, ဥပသမ္ပဒါရဟံ ဥပသမ္ပာဒေတိ, ဓမ္မကမ္မံ နု ခေါ တံ, ဘန္တေ, ဝိနယကမ္မ’’န္တိ? ‘‘ဓမ္မကမ္မံ တံ, ဥပါလိ, ဝိနယကမ္မံ’’။
‘‘ယော ခေါ, ဥပါလိ, သမဂ္ဂေါ သံဃော သတိဝိနယာရဟဿ သတိဝိနယံ ဒေတိ, အမူဠှဝိနယာရဟဿ အမူဠှဝိနယံ ဒေတိ, ဧဝံ ခေါ, ဥပါလိ, ဓမ္မကမ္မံ ဟောတိ ဝိနယကမ္မံ။ ဧဝဉ္စ ပန သံဃော အနတိသာရော ဟောတိ။ ယော ခေါ, ဥပါလိ, သမဂ္ဂေါ သံဃော အမူဠှဝိနယာရဟဿ အမူဠှဝိနယံ ဒေတိ …ပေ… တဿပါပိယသိကာကမ္မာရဟဿ တဿပါပိယသိကာကမ္မံ ကရောတိ…ပေ… တဇ္ဇနီယကမ္မာရဟဿ တဇ္ဇနီယကမ္မံ ကရောတိ…ပေ… နိယဿကမ္မာရဟဿ နိယဿကမ္မံ ကရောတိ…ပေ… ပဗ္ဗာဇနီယကမ္မာရဟဿ ပဗ္ဗာဇနီယကမ္မံ ကရောတိ…ပေ…
(ဝိ၊၃၊၄၅၂။)
ပဋိသာရဏီယကမ္မာရဟဿ ပဋိသာရဏီယကမ္မံ ကရောတိ…ပေ… ဥက္ခေပနီယကမ္မာရဟဿ ဥက္ခေပနီယကမ္မံ ကရောတိ…ပေ… ပရိဝါသာရဟဿ ပရိဝါသံ ဒေတိ…ပေ… မူလာယ ပဋိကဿနာရဟံ မူလာယ ပဋိကဿတိ…ပေ… မာနတ္တာရဟဿ မာနတ္တံ ဒေတိ…ပေ… အဗ္ဘာနာရဟံ အဗ္ဘေတိ, ဥပသမ္ပဒါရဟံ ဥပသမ္ပာဒေတိ, ဧဝံ ခေါ, ဥပါလိ, ဓမ္မကမ္မံ ဟောတိ ဝိနယကမ္မံ။ ဧဝဉ္စ ပန သံဃော အနတိသာရော ဟောတီ’’တိ။
မြန်֍ ၄၀၄။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ – ယော ခေါ, ဘိက္ခဝေ, သမဂ္ဂေါ သံဃော သတိဝိနယာရဟဿ အမူဠှဝိနယံ ဒေတိ, ဧဝံ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, အဓမ္မကမ္မံ ဟောတိ အဝိနယကမ္မံ။ ဧဝဉ္စ ပန သံဃော သာတိသာရော ဟောတိ။ ယော ခေါ, ဘိက္ခဝေ, သမဂ္ဂေါ သံဃော သတိဝိနယာရဟဿ တဿပါပိယသိကာကမ္မံ ကရောတိ…ပေ… သတိဝိနယာရဟဿ တဇ္ဇနီယကမ္မံ ကရောတိ… သတိဝိနယာရဟဿ နိယဿကမ္မံ ကရောတိ… သတိဝိနယာရဟဿ ပဗ္ဗာဇနီယကမ္မံ ကရောတိ… သတိဝိနယာရဟဿ ပဋိသာရဏီယကမ္မံ ကရောတိ… သတိဝိနယာရဟဿ ဥက္ခေပနီယကမ္မံ ကရောတိ … သတိဝိနယာရဟဿ ပရိဝါသံ ဒေတိ… သတိဝိနယာရဟံ မူလာယ ပဋိကဿတိ… သတိဝိနယာရဟဿ မာနတ္တံ ဒေတိ… သတိဝိနယာရဟံ အဗ္ဘေတိ… သတိဝိနယာရဟံ ဥပသမ္ပာဒေတိ, ဧဝံ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, အဓမ္မကမ္မံ ဟောတိ အဝိနယကမ္မံ။ ဧဝဉ္စ ပန သံဃော သာတိသာရော ဟောတိ။
မြန်֍ ၄၀၅။ ယော ခေါ, ဘိက္ခဝေ, သမဂ္ဂေါ သံဃော အမူဠှဝိနယာရဟဿ တဿပါပိယသိကာကမ္မံ ကရောတိ, ဧဝံ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, အဓမ္မကမ္မံ ဟောတိ အဝိနယကမ္မံ။ ဧဝဉ္စ ပန သံဃော သာတိသာရော ဟောတိ။ ယော ခေါ, ဘိက္ခဝေ, သမဂ္ဂေါ သံဃော အမူဠှဝိနယာရဟဿ တဇ္ဇနီယကမ္မံ ကရောတိ…ပေ… အမူဠှဝိနယာရဟဿ နိယဿကမ္မံ ကရောတိ… အမူဠှဝိနယာရဟဿ ပဗ္ဗာဇနီယကမ္မံ ကရောတိ… အမူဠှဝိနယာရဟဿ ပဋိသာရဏီယကမ္မံ ကရောတိ… အမူဠှဝိနယာရဟဿ ဥက္ခေပနီယကမ္မံ ကရောတိ… အမူဠှဝိနယာရဟဿ ပရိဝါသံ ဒေတိ… အမူဠှဝိနယာရဟံ မူလာယ ပဋိကဿတိ… အမူဠှဝိနယာရဟဿ မာနတ္တံ ဒေတိ… အမူဠှဝိနယာရဟံ အဗ္ဘေတိ… အမူဠှဝိနယာရဟံ ဥပသမ္ပာဒေတိ… အမူဠှဝိနယာရဟဿ သတိဝိနယံ ဒေတိ, ဧဝံ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, အဓမ္မကမ္မံ ဟောတိ အဝိနယကမ္မံ။ ဧဝဉ္စ ပန သံဃော သာတိသာရော ဟောတိ။
(ဝိ၊၃၊၄၅၃။)
မြန်֍ ၄၀၆။ ယော ခေါ, ဘိက္ခဝေ, သမဂ္ဂေါ သံဃော တဿပါပိယသိကာကမ္မာရဟဿ တဇ္ဇနီယကမ္မံ ကရောတိ…ပေ… တဇ္ဇနီယကမ္မာရဟဿ… နိယဿကမ္မာရဟဿ… ပဗ္ဗာဇနီယကမ္မာရဟဿ… ပဋိသာရဏီယကမ္မာရဟဿ… ဥက္ခေပနီယကမ္မာရဟဿ… ပရိဝါသာရဟံ… မူလာယပဋိကဿနာရဟဿ… မာနတ္တာရဟံ… အဗ္ဘာနာရဟံ… ဥပသမ္ပဒါရဟဿ သတိဝိနယံ ဒေတိ, ဧဝံ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, အဓမ္မကမ္မံ ဟောတိ အဝိနယကမ္မံ။ ဧဝဉ္စ ပန သံဃော သာတိသာရော ဟောတိ။ ယော ခေါ, ဘိက္ခဝေ, သမဂ္ဂေါ သံဃော ဥပသမ္ပဒါရဟဿ အမူဠှဝိနယံ ဒေတိ…ပေ… ဥပသမ္ပဒါရဟဿ တဿပါပိယသိကာကမ္မံ ကရောတိ… ဥပသမ္ပဒါရဟဿ တဇ္ဇနီယကမ္မံ ကရောတိ… ဥပသမ္ပဒါရဟဿ နိယဿကမ္မံ ကရောတိ… ဥပသမ္ပဒါရဟဿ ပဗ္ဗာဇနီယကမ္မံ ကရောတိ… ဥပသမ္ပဒါရဟဿ ပဋိသာရဏီယကမ္မံ ကရောတိ… ဥပသမ္ပဒါရဟဿ ဥက္ခေပနီယကမ္မံ ကရောတိ… ဥပသမ္ပဒါရဟဿ ပရိဝါသံ ဒေတိ… ဥပသမ္ပဒါရဟံ မူလာယ ပဋိကဿတိ… ဥပသမ္ပဒါရဟဿ မာနတ္တံ ဒေတိ… ဥပသမ္ပဒါရဟံ အဗ္ဘေတိ, ဧဝံ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, အဓမ္မကမ္မံ ဟောတိ အဝိနယကမ္မံ။ ဧဝဉ္စ ပန သံဃော သာတိသာရော ဟောတီတိ။
ဥပါလိပုစ္ဆာကထာ နိဋ္ဌိတာ။
ဥပါလိပုစ္ဆာဘာဏဝါရော နိဋ္ဌိတော ဒုတိယော။
၂၄၂။ တဇ္ဇနီယကမ္မကထာ
မြန်֍ ၄၀၇။ ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု ဘဏ္ဍနကာရကော ဟောတိ ကလဟကာရကော ဝိဝါဒကာရကော ဘဿကာရကော သံဃေ အဓိကရဏကာရကော။ တတြ စေ ဘိက္ခူနံ ဧဝံ ဟောတိ – ‘‘အယံ ခေါ, အာဝုသော, ဘိက္ခု ဘဏ္ဍနကာရကော ကလဟကာရကော ဝိဝါဒကာရကော ဘဿကာရကော သံဃေ အဓိကရဏကာရကော။ ဟန္ဒဿ မယံ တဇ္ဇနီယကမ္မံ ကရောမာ’’တိ။ တေ တဿ တဇ္ဇနီယကမ္မံ ကရောန္တိ – အဓမ္မေန ဝဂ္ဂါ။ သော တမှာ အာဝါသာ အညံ အာဝါသံ ဂစ္ဆတိ။ တတ္ထပိ ဘိက္ခူနံ ဧဝံ ဟောတိ – ‘‘အယံ ခေါ, အာဝုသော, ဘိက္ခု သံဃေန တဇ္ဇနီယကမ္မကတော အဓမ္မေန ဝဂ္ဂေဟိ။ ဟန္ဒဿ မယံ တဇ္ဇနီယကမ္မံ ကရောမာ’’တိ။ တေ တဿ တဇ္ဇနီယကမ္မံ ကရောန္တိ – အဓမ္မေန သမဂ္ဂါ။ သော တမှာပိ အာဝါသာ အညံ အာဝါသံ ဂစ္ဆတိ။ တတ္ထပိ ဘိက္ခူနံ ဧဝံ ဟောတိ – ‘‘အယံ ခေါ, အာဝုသော, ဘိက္ခု သံဃေန တဇ္ဇနီယကမ္မကတော အဓမ္မေန သမဂ္ဂေဟိ။ ဟန္ဒဿ မယံ တဇ္ဇနီယကမ္မံ ကရောမာ’’တိ။ တေ တဿ တဇ္ဇနီယကမ္မံ ကရောန္တိ – ဓမ္မေန ဝဂ္ဂါ။
(ဝိ၊၃၊၄၅၄။)
သော တမှာပိ အာဝါသာ အညံ အာဝါသံ ဂစ္ဆတိ။ တတ္ထပိ ဘိက္ခူနံ ဧဝံ ဟောတိ – ‘‘အယံ ခေါ, အာဝုသော, ဘိက္ခု သံဃေန တဇ္ဇနီယကမ္မကတော ဓမ္မေန ဝဂ္ဂေဟိ။ ဟန္ဒဿ မယံ တဇ္ဇနီယကမ္မံ ကရောမာ’’တိ။ တေ တဿ တဇ္ဇနီယကမ္မံ ကရောန္တိ – ဓမ္မပတိရူပကေန ဝဂ္ဂါ။ သော တမှာပိ အာဝါသာ အညံ အာဝါသံ ဂစ္ဆတိ။ တတ္ထပိ ဘိက္ခူနံ ဧဝံ ဟောတိ – ‘‘အယံ ခေါ, အာဝုသော, ဘိက္ခု သံဃေန တဇ္ဇနီယကမ္မကတော ဓမ္မပတိရူပကေန ဝဂ္ဂေဟိ။ ဟန္ဒဿ မယံ တဇ္ဇနီယကမ္မံ ကရောမာ’’တိ။ တေ တဿ တဇ္ဇနီယကမ္မံ ကရောန္တိ – ဓမ္မပတိရူပကေန သမဂ္ဂါ။
မြန်֍ ၄၀၈။ ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု ဘဏ္ဍနကာရကော ဟောတိ ကလဟကာရကော ဝိဝါဒကာရကော ဘဿကာရကော သံဃေ အဓိကရဏကာရကော။ တတြ စေ ဘိက္ခူနံ ဧဝံ ဟောတိ – ‘‘အယံ ခေါ, အာဝုသော, ဘိက္ခု ဘဏ္ဍနကာရကော ကလဟကာရကော ဝိဝါဒကာရကော ဘဿကာရကော သံဃေ အဓိကရဏကာရကော။ ဟန္ဒဿ မယံ တဇ္ဇနီယကမ္မံ ကရောမာ’’တိ။ တေ တဿ တဇ္ဇနီယကမ္မံ ကရောန္တိ – အဓမ္မေန သမဂ္ဂါ။ သော တမှာ အာဝါသာ အညံ အာဝါသံ ဂစ္ဆတိ။ တတ္ထပိ ဘိက္ခူနံ ဧဝံ ဟောတိ – ‘‘အယံ ခေါ, အာဝုသော, ဘိက္ခု သံဃေန တဇ္ဇနီယကမ္မကတော အဓမ္မေန သမဂ္ဂေဟိ။ ဟန္ဒဿ မယံ တဇ္ဇနီယကမ္မံ ကရောမာ’’တိ။ တေ တဿ တဇ္ဇနီယကမ္မံ ကရောန္တိ – ဓမ္မေန ဝဂ္ဂါ။ သော တမှာပိ အာဝါသာ အညံ အာဝါသံ ဂစ္ဆတိ။ တတ္ထပိ ဘိက္ခူနံ ဧဝံ ဟောတိ – ‘‘အယံ ခေါ, အာဝုသော, ဘိက္ခု သံဃေန တဇ္ဇနီယကမ္မကတော ဓမ္မေန ဝဂ္ဂေဟိ။ ဟန္ဒဿ မယံ တဇ္ဇနီယကမ္မံ ကရောမာ’’တိ။ တေ တဿ တဇ္ဇနီယကမ္မံ ကရောန္တိ – ဓမ္မပတိရူပကေန ဝဂ္ဂါ။ သော တမှာပိ အာဝါသာ အညံ အာဝါသံ ဂစ္ဆတိ။ တတ္ထပိ ဘိက္ခူနံ ဧဝံ ဟောတိ – ‘‘အယံ ခေါ, အာဝုသော, ဘိက္ခု သံဃေန တဇ္ဇနီယကမ္မကတော ဓမ္မပတိရူပကေန ဝဂ္ဂေဟိ။ ဟန္ဒဿ မယံ တဇ္ဇနီယကမ္မံ ကရောမာ’’တိ။ တေ တဿ တဇ္ဇနီယကမ္မံ ကရောန္တိ – ဓမ္မပတိရူပကေန သမဂ္ဂါ။ သော တမှာပိ အာဝါသာ အညံ အာဝါသံ ဂစ္ဆတိ။ တတ္ထပိ ဘိက္ခူနံ ဧဝံ ဟောတိ – ‘‘အယံ ခေါ, အာဝုသော, ဘိက္ခု သံဃေန တဇ္ဇနီယကမ္မကတော ဓမ္မပတိရူပကေန သမဂ္ဂေဟိ။ ဟန္ဒဿ မယံ တဇ္ဇနီယကမ္မံ ကရောမာ’တိ။ တေ တဿ တဇ္ဇနီယကမ္မံ ကရောန္တိ – အဓမ္မေန ဝဂ္ဂါ။
မြန်֍ ၄၀၉။ ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု ဘဏ္ဍနကာရကော ဟောတိ ကလဟကာရကော ဝိဝါဒကာရကော ဘဿကာရကော သံဃေ အဓိကရဏကာရကော။ တတြ စေ ဘိက္ခူနံ ဧဝံ ဟောတိ – ‘‘အယံ ခေါ, အာဝုသော, ဘိက္ခု
(ဝိ၊၃၊၄၅၅။)
ဘဏ္ဍနကာရကော ကလဟကာရကော ဝိဝါဒကာရကော ဘဿကာရကော သံဃေ အဓိကရဏကာရကော။ ဟန္ဒဿ မယံ တဇ္ဇနီယကမ္မံ ကရောမာ’’တိ။ တေ တဿ တဇ္ဇနီယကမ္မံ ကရောန္တိ – ဓမ္မေန ဝဂ္ဂါ။ သော တမှာ အာဝါသာ အညံ အာဝါသံ ဂစ္ဆတိ။ တတ္ထပိ ဘိက္ခူနံ ဧဝံ ဟောတိ – ‘‘အယံ ခေါ, အာဝုသော, ဘိက္ခု သံဃေန တဇ္ဇနီယကမ္မကတော ဓမ္မေန ဝဂ္ဂေဟိ။ ဟန္ဒဿ မယံ တဇ္ဇနီယကမ္မံ ကရောမာ’’တိ။ တေ တဿ တဇ္ဇနီယကမ္မံ ကရောန္တိ – ဓမ္မပတိရူပကေန ဝဂ္ဂါ။ သော တမှာပိ အာဝါသာ အညံ အာဝါသံ ဂစ္ဆတိ။ တတ္ထပိ ဘိက္ခူနံ ဧဝံ ဟောတိ – ‘‘အယံ ခေါ, အာဝုသော, ဘိက္ခု သံဃေန တဇ္ဇနီယကမ္မကတော ဓမ္မပတိရူပကေန ဝဂ္ဂေဟိ။ ဟန္ဒဿ မယံ တဇ္ဇနီယကမ္မံ ကရောမာ’’တိ။ တေ တဿ တဇ္ဇနီယကမ္မံ ကရောန္တိ – ဓမ္မပတိရူပကေန သမဂ္ဂါ။ သော တမှာပိ အာဝါသာ အညံ အာဝါသံ ဂစ္ဆတိ။ တတ္ထပိ ဘိက္ခူနံ ဧဝံ ဟောတိ – ‘‘အယံ ခေါ, အာဝုသော, ဘိက္ခု သံဃေန တဇ္ဇနီယကမ္မကတော ဓမ္မပတိရူပကေန သမဂ္ဂေဟိ။ ဟန္ဒဿ မယံ တဇ္ဇနီယကမ္မံ ကရောမာ’’တိ။ တေ တဿ တဇ္ဇနီယကမ္မံ ကရောန္တိ – အဓမ္မေန ဝဂ္ဂါ။ သော တမှာပိ အာဝါသာ အညံ အာဝါသံ ဂစ္ဆတိ။ တတ္ထပိ ဘိက္ခူနံ ဧဝံ ဟောတိ – ‘‘အယံ ခေါ, အာဝုသော, ဘိက္ခု သံဃေန တဇ္ဇနီယကမ္မကတော အဓမ္မေန ဝဂ္ဂေဟိ။ ဟန္ဒဿ မယံ တဇ္ဇနီယကမ္မံ ကရောမာ’’တိ။ တေ တဿ တဇ္ဇနီယကမ္မံ ကရောန္တိ – အဓမ္မေန သမဂ္ဂါ။
မြန်֍ ၄၁၀။ ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု ဘဏ္ဍနကာရကော ဟောတိ ကလဟကာရကော ဝိဝါဒကာရကော ဘဿကာရကော သံဃေ အဓိကရဏကာရကော။ တတြ စေ ဘိက္ခူနံ ဧဝံ ဟောတိ – ‘‘အယံ ခေါ, အာဝုသော, ဘိက္ခု ဘဏ္ဍနကာရကော ကလဟကာရကော ဝိဝါဒကာရကော ဘဿကာရကော သံဃေ အဓိကရဏကာရကော။ ဟန္ဒဿ မယံ တဇ္ဇနီယကမ္မံ ကရောမာ’’တိ။ တေ တဿ တဇ္ဇနီယကမ္မံ ကရောန္တိ – ဓမ္မပတိရူပကေန ဝဂ္ဂါ။ သော တမှာ အာဝါသာ အညံ အာဝါသံ ဂစ္ဆတိ။ တတ္ထပိ ဘိက္ခူနံ ဧဝံ ဟောတိ – ‘‘အယံ ခေါ, အာဝုသော, ဘိက္ခု သံဃေန တဇ္ဇနီယကမ္မကတော ဓမ္မပတိရူပကေန ဝဂ္ဂေဟိ။ ဟန္ဒဿ မယံ တဇ္ဇနီယကမ္မံ ကရောမာ’’တိ။ တေ တဿ တဇ္ဇနီယကမ္မံ ကရောန္တိ – ဓမ္မပတိရူပကေန သမဂ္ဂါ။ သော တမှာပိ အာဝါသာ အညံ အာဝါသံ ဂစ္ဆတိ။ တတ္ထပိ ဘိက္ခူနံ ဧဝံ ဟောတိ – ‘‘အယံ ခေါ, အာဝုသော, ဘိက္ခု သံဃေန တဇ္ဇနီယကမ္မကတော ဓမ္မပတိရူပကေန သမဂ္ဂေဟိ။ ဟန္ဒဿ မယံ တဇ္ဇနီယကမ္မံ ကရောမာ’’တိ။ တေ တဿ တဇ္ဇနီယကမ္မံ ကရောန္တိ – အဓမ္မေန ဝဂ္ဂါ။ သော တမှာပိ အာဝါသာ အညံ အာဝါသံ ဂစ္ဆတိ။ တတ္ထပိ
(ဝိ၊၃၊၄၅၆။)
ဘိက္ခူနံ ဧဝံ ဟောတိ – ‘‘အယံ ခေါ, အာဝုသော, ဘိက္ခု သံဃေန တဇ္ဇနီယကမ္မကတော အဓမ္မေန ဝဂ္ဂေဟိ။ ဟန္ဒဿ မယံ တဇ္ဇနီယကမ္မံ ကရောမာ’’တိ။ တေ တဿ တဇ္ဇနီယကမ္မံ ကရောန္တိ – အဓမ္မေန သမဂ္ဂါ။ သော တမှာပိ အာဝါသာ အညံ အာဝါသံ ဂစ္ဆတိ။ တတ္ထပိ ဘိက္ခူနံ ဧဝံ ဟောတိ – ‘‘အယံ ခေါ, အာဝုသော, ဘိက္ခု သံဃေန တဇ္ဇနီယကမ္မကတော အဓမ္မေန သမဂ္ဂေဟိ။ ဟန္ဒဿ မယံ တဇ္ဇနီယကမ္မံ ကရောမာ’’တိ။ တေ တဿ တဇ္ဇနီယကမ္မံ ကရောန္တိ – ဓမ္မေန ဝဂ္ဂါ။
မြန်֍ ၄၁၁။ ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု ဘဏ္ဍနကာရကော ဟောတိ ကလဟကာရကော ဝိဝါဒကာရကော ဘဿကာရကော သံဃေ အဓိကရဏကာရကော။ တတြ စေ ဘိက္ခူနံ ဧဝံ ဟောတိ – ‘‘အယံ ခေါ, အာဝုသော, ဘိက္ခု ဘဏ္ဍနကာရကော ကလဟကာရကော ဝိဝါဒကာရကော ဘဿကာရကော သံဃေ အဓိကရဏကာရကော။ ဟန္ဒဿ မယံ တဇ္ဇနီယကမ္မံ ကရောမာ’’တိ။ တေ တဿ တဇ္ဇနီယကမ္မံ ကရောန္တိ – ဓမ္မပတိရူပကေန သမဂ္ဂါ။ သော တမှာ အာဝါသာ အညံ အာဝါသံ ဂစ္ဆတိ။ တတ္ထပိ ဘိက္ခူနံ ဧဝံ ဟောတိ – ‘‘အယံ ခေါ, အာဝုသော, ဘိက္ခု သံဃေန တဇ္ဇနီယကမ္မကတော ဓမ္မပတိရူပကေန သမဂ္ဂေဟိ။ ဟန္ဒဿ မယံ တဇ္ဇနီယကမ္မံ ကရောမာ’’တိ။ တေ တဿ တဇ္ဇနီယကမ္မံ ကရောန္တိ – အဓမ္မေန ဝဂ္ဂါ။ သော တမှာပိ အာဝါသာ အညံ အာဝါသံ ဂစ္ဆတိ။ တတ္ထပိ ဘိက္ခူနံ ဧဝံ ဟောတိ – ‘‘အယံ ခေါ, အာဝုသော, ဘိက္ခု သံဃေန တဇ္ဇနီယကမ္မကတော အဓမ္မေန ဝဂ္ဂေဟိ။ ဟန္ဒဿ မယံ တဇ္ဇနီယကမ္မံ ကရောမာ’’တိ။ တေ တဿ တဇ္ဇနီယကမ္မံ ကရောန္တိ – အဓမ္မေန သမဂ္ဂါ။ သော တမှာပိ အာဝါသာ အညံ အာဝါသံ ဂစ္ဆတိ။ တတ္ထပိ ဘိက္ခူနံ ဧဝံ ဟောတိ – ‘‘အယံ ခေါ, အာဝုသော, ဘိက္ခု သံဃေန တဇ္ဇနီယကမ္မကတော အဓမ္မေန သမဂ္ဂေဟိ။ ဟန္ဒဿ မယံ တဇ္ဇနီယကမ္မံ ကရောမာ’’တိ။ တေ တဿ တဇ္ဇနီယကမ္မံ ကရောန္တိ – ဓမ္မေန ဝဂ္ဂါ။ သော တမှာပိ အာဝါသာ အညံ အာဝါသံ ဂစ္ဆတိ။ တတ္ထပိ ဘိက္ခူနံ ဧဝံ ဟောတိ – ‘‘အယံ ခေါ, အာဝုသော, ဘိက္ခု သံဃေန တဇ္ဇနီယကမ္မကတော ဓမ္မေန ဝဂ္ဂေဟိ။ ဟန္ဒဿ မယံ တဇ္ဇနီယကမ္မံ ကရောမာ’’တိ။ တေ တဿ တဇ္ဇနီယကမ္မံ ကရောန္တိ – ဓမ္မပတိရူပကေန ဝဂ္ဂါ။
တဇ္ဇနီယကမ္မကထာ နိဋ္ဌိတာ။
၂၄၃။ နိယဿကမ္မကထာ
မြန်֍ ၄၁၂။ ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု ဗာလော ဟောတိ အဗျတ္တော အာပတ္တိဗဟုလော အနပဒါနော, ဂိဟိသံသဋ္ဌော ဝိဟရတိ အနနုလောမိကေဟိ
(ဝိ၊၃၊၄၅၇။)
ဂိဟိသံသဂ္ဂေဟိ။ တတြ စေ ဘိက္ခူနံ ဧဝံ ဟောတိ – ‘‘အယံ ခေါ, အာဝုသော, ဘိက္ခု ဗာလော အဗျတ္တော အာပတ္တိဗဟုလော အနပဒါနော, ဂိဟိသံသဋ္ဌော ဝိဟရတိ အနနုလောမိကေဟိ ဂိဟိသံသဂ္ဂေဟိ။ ဟန္ဒဿ မယံ နိယဿကမ္မံ ကရောမာ’’တိ။ တေ တဿ နိယဿကမ္မံ ကရောန္တိ – အဓမ္မေန ဝဂ္ဂါ။ သော တမှာ အာဝါသာ အညံ အာဝါသံ ဂစ္ဆတိ။ တတ္ထပိ ဘိက္ခူနံ ဧဝံ ဟောတိ – ‘‘အယံ ခေါ, အာဝုသော, ဘိက္ခု သံဃေန နိယဿကမ္မကတော အဓမ္မေန ဝဂ္ဂေဟိ။ ဟန္ဒဿ မယံ နိယဿကမ္မံ ကရောမာ’’တိ။ တေ တဿ နိယဿကမ္မံ ကရောန္တိ – အဓမ္မေန သမဂ္ဂါ…ပေ… ဓမ္မေန ဝဂ္ဂါ… ဓမ္မပတိရူပကေန ဝဂ္ဂါ… ဓမ္မပတိရူပကေန သမဂ္ဂါ…ပေ…။
ယထာ ဟေဋ္ဌာ, တထာ စက္ကံ ကာတဗ္ဗံ။
နိယဿကမ္မကထာ နိဋ္ဌိတာ။
၂၄၄။ ပဗ္ဗာဇနီယကမ္မကထာ
မြန်֍ ၄၁၃။ ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု ကုလဒူသကော ဟောတိ ပါပသမာစာရော။ တတြ စေ ဘိက္ခူနံ ဧဝံ ဟောတိ – ‘‘အယံ ခေါ, အာဝုသော, ဘိက္ခု ကုလဒူသကော ပါပသမာစာရော။ ဟန္ဒဿ မယံ ပဗ္ဗာဇနီယကမ္မံ ကရောမာ’’တိ။ တေ တဿ ပဗ္ဗာဇနီယကမ္မံ ကရောန္တိ – အဓမ္မေန ဝဂ္ဂါ။ သော တမှာ အာဝါသာ အညံ အာဝါသံ ဂစ္ဆတိ။ တတ္ထပိ ဘိက္ခူနံ ဧဝံ ဟောတိ – ‘‘အယံ ခေါ, အာဝုသော, ဘိက္ခု သံဃေန ပဗ္ဗာဇနီယကမ္မကတော အဓမ္မေန ဝဂ္ဂေဟိ။ ဟန္ဒဿ မယံ ပဗ္ဗာဇနီယကမ္မံ ကရောမာ’’တိ။ တေ တဿ ပဗ္ဗာဇနီယကမ္မံ ကရောန္တိ – အဓမ္မေန သမဂ္ဂါ…ပေ… ဓမ္မေန ဝဂ္ဂါ… ဓမ္မပတိရူပကေန ဝဂ္ဂါ… ဓမ္မပတိရူပကေန သမဂ္ဂါ…ပေ…။
ပဗ္ဗာဇနီယကမ္မကတာ နိဋ္ဌိတာ။
၂၄၅။ ပဋိသာရဏီယကမ္မကထာ
မြန်֍ ၄၁၄။ ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု ဂိဟီ အက္ကောသတိ ပရိဘာသတိ။ တတြ စေ ဘိက္ခူနံ ဧဝံ ဟောတိ – ‘‘အယံ ခေါ, အာဝုသော, ဘိက္ခု ဂိဟီ အက္ကောသတိ ပရိဘာသတိ။ ဟန္ဒဿ မယံ ပဋိသာရဏီယကမ္မံ ကရောမာ’’တိ။ တေ တဿ ပဋိသာရဏီယကမ္မံ ကရောန္တိ – အဓမ္မေန ဝဂ္ဂါ။ သော တမှာ အာဝါသာ အညံ အာဝါသံ ဂစ္ဆတိ။ တတ္ထပိ ဘိက္ခူနံ ဧဝံ ဟောတိ – ‘‘အယံ ခေါ, အာဝုသော, ဘိက္ခု သံဃေန ပဋိသာရဏီယကမ္မကတော အဓမ္မေန ဝဂ္ဂေဟိ။ ဟန္ဒဿ မယံ
(ဝိ၊၃၊၄၅၈။)
ပဋိသာရဏီယကမ္မံ ကရောမာ’’တိ။ တေ တဿ ပဋိသာရဏီယကမ္မံ ကရောန္တိ – အဓမ္မေန သမဂ္ဂါ…ပေ… ဓမ္မေန ဝဂ္ဂါ… ဓမ္မပတိရူပကေန ဝဂ္ဂါ… ဓမ္မပတိရူပကေန သမဂ္ဂါ…ပေ…။
စက္ကံ ကာတဗ္ဗံ။
ပဋိသာရဏီယကမ္မကထာ နိဋ္ဌိတာ။
၂၄၆။ အဒဿနေ ဥက္ခေပနီယကမ္မကထာ
မြန်֍ ၄၁၅။ ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု အာပတ္တိံ အာပဇ္ဇိတွာ န ဣစ္ဆတိ အာပတ္တိံ ပဿိတုံ။ တတြ စေ ဘိက္ခူနံ ဧဝံ ဟောတိ – ‘‘အယံ ခေါ, အာဝုသော, ဘိက္ခု အာပတ္တိံ အာပဇ္ဇိတွာ န ဣစ္ဆတိ အာပတ္တိံ ပဿိတုံ။ ဟန္ဒဿ မယံ အာပတ္တိယာ အဒဿနေ ဥက္ခေပနီယကမ္မံ ကရောမာ’’တိ။ တေ တဿ အာပတ္တိယာ အဒဿနေ ဥက္ခေပနီယကမ္မံ ကရောန္တိ – အဓမ္မေန ဝဂ္ဂါ။ သော တမှာ အာဝါသာ အညံ အာဝါသံ ဂစ္ဆတိ။ တတ္ထပိ ဘိက္ခူနံ ဧဝံ ဟောတိ – ‘‘အယံ ခေါ, အာဝုသော, ဘိက္ခု သံဃေန အာပတ္တိယာ အဒဿနေ ဥက္ခေပနီယကမ္မကတော အဓမ္မေန ဝဂ္ဂေဟိ။ ဟန္ဒဿ မယံ အာပတ္တိယာ အဒဿနေ ဥက္ခေပနီယကမ္မံ ကရောမာ’’တိ။ တေ တဿ အာပတ္တိယာ အဒဿနေ ဥက္ခေပနီယကမ္မံ ကရောန္တိ – အဓမ္မေန သမဂ္ဂါ…ပေ… ဓမ္မေန ဝဂ္ဂါ… ဓမ္မပတိရူပကေန ဝဂ္ဂါ… ဓမ္မပတိရူပကေန သမဂ္ဂါ…ပေ…။
စက္ကံ ကာတဗ္ဗံ။
အဒဿနေ ဥက္ခေပနီယကမ္မကထာ နိဋ္ဌိတာ။
၂၄၇။ အပ္ပဋိကမ္မေ ဥက္ခေပနီယကမ္မကထာ
မြန်֍ ၄၁၆။ ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု အာပတ္တိံ အာပဇ္ဇိတွာ န ဣစ္ဆတိ အာပတ္တိံ ပဋိကာတုံ။ တတြ စေ ဘိက္ခူနံ ဧဝံ ဟောတိ – ‘‘အယံ ခေါ, အာဝုသော, ဘိက္ခု အာပတ္တိံ အာပဇ္ဇိတွာ န ဣစ္ဆတိ အာပတ္တိံ ပဋိကာတုံ။ ဟန္ဒဿ မယံ အာပတ္တိယာ အပ္ပဋိကမ္မေ ဥက္ခေပနီယကမ္မံ ကရောမာ’’တိ။ တေ တဿ အာပတ္တိယာ အပ္ပဋိကမ္မေ ဥက္ခေပနီယကမ္မံ ကရောန္တိ – အဓမ္မေန ဝဂ္ဂါ။ သော တမှာ အာဝါသာ အညံ အာဝါသံ ဂစ္ဆတိ။ တတ္ထပိ ဘိက္ခူနံ ဧဝံ ဟောတိ – ‘‘အယံ ခေါ, အာဝုသော, ဘိက္ခု သံဃေန အာပတ္တိယာ အပ္ပဋိကမ္မေ ဥက္ခေပနီယကမ္မကတော အဓမ္မေန ဝဂ္ဂေဟိ။ ဟန္ဒဿ မယံ အာပတ္တိယာ အပ္ပဋိကမ္မေ ဥက္ခေပနီယကမ္မံ ကရောမာ’’တိ။ တေ တဿ အာပတ္တိယာ အပ္ပဋိကမ္မေ ဥက္ခေပနီယကမ္မံ ကရောန္တိ – အဓမ္မေန သမဂ္ဂါ…ပေ… ဓမ္မေန ဝဂ္ဂါ… ဓမ္မပတိရူပကေန ဝဂ္ဂါ… ဓမ္မပတိရူပကေန သမဂ္ဂါ…ပေ…။
စက္ကံ ကာတဗ္ဗံ။
အပ္ပဋိကမ္မေ ဥက္ခေပနီယကမ္မကထာ နိဋ္ဌိတာ။
(ဝိ၊၃၊၄၅၉။)
၂၄၈။ အပ္ပဋိနိဿဂ္ဂေ ဥက္ခေပနီယကမ္မကထာ
မြန်֍ ၄၁၇။ ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု န ဣစ္ဆတိ ပါပိကံ ဒိဋ္ဌိံ ပဋိနိဿဇ္ဇိတုံ။ တတြ စေ ဘိက္ခူနံ ဧဝံ ဟောတိ – ‘‘အယံ ခေါ, အာဝုသော, ဘိက္ခု န ဣစ္ဆတိ ပါပိကံ ဒိဋ္ဌိံ ပဋိနိဿဇ္ဇိတုံ။ ဟန္ဒဿ မယံ ပါပိကာယ ဒိဋ္ဌိယာ အပ္ပဋိနိဿဂ္ဂေ ဥက္ခေပနီယကမ္မံ ကရောမာ’’တိ။ တေ တဿ ပါပိကာယ ဒိဋ္ဌိယာ အပ္ပဋိနိဿဂ္ဂေ ဥက္ခေပနီယကမ္မံ ကရောန္တိ – အဓမ္မေန ဝဂ္ဂါ။ သော တမှာ အာဝါသာ အညံ အာဝါသံ ဂစ္ဆတိ။ တတ္ထပိ ဘိက္ခူနံ ဧဝံ ဟောတိ – ‘‘အယံ ခေါ, အာဝုသော, ဘိက္ခု သံဃေန ပါပိကာယ ဒိဋ္ဌိယာ အပ္ပဋိနိဿဂ္ဂေ ဥက္ခေပနီယကမ္မကတော အဓမ္မေန ဝဂ္ဂေဟိ။ ဟန္ဒဿ မယံ ပါပိကာယ ဒိဋ္ဌိယာ အပ္ပဋိနိဿဂ္ဂေ ဥက္ခေပနီယကမ္မံ ကရောမာ’’တိ။ တေ တဿ ပါပိကာယ ဒိဋ္ဌိယာ အပ္ပဋိနိဿဂ္ဂေ ဥက္ခေပနီယကမ္မံ ကရောန္တိ – အဓမ္မေန သမဂ္ဂါ…ပေ… ဓမ္မေန ဝဂ္ဂါ… ဓမ္မပတိရူပကေန ဝဂ္ဂါ… ဓမ္မပတိရူပကေန သမဂ္ဂါ…ပေ…။
စက္ကံ ကာတဗ္ဗံ။
အပ္ပဋိနိဿဂ္ဂေ ဥက္ခေပနီယကမ္မကထာ နိဋ္ဌိတာ။
၂၄၉။ တဇ္ဇနီယကမ္မပဋိပ္ပဿဒ္ဓိကထာ
မြန်֍ ၄၁၈။ ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု သံဃေန တဇ္ဇနီယကမ္မကတော သမ္မာ ဝတ္တတိ, လောမံ ပါတေတိ, နေတ္ထာရံ ဝတ္တတိ, တဇ္ဇနီယဿ ကမ္မဿ ပဋိပ္ပဿဒ္ဓိံ ယာစတိ။ တတြ စေ ဘိက္ခူနံ ဧဝံ ဟောတိ – ‘‘အယံ ခေါ, အာဝုသော, ဘိက္ခု သံဃေန တဇ္ဇနီယကမ္မကတော သမ္မာ ဝတ္တတိ, လောမံ ပါတေတိ, နေတ္ထာရံ ဝတ္တတိ, တဇ္ဇနီယဿ ကမ္မဿ ပဋိပ္ပဿဒ္ဓိံ ယာစတိ။ ဟန္ဒဿ မယံ တဇ္ဇနီယကမ္မံ ပဋိပ္ပဿမ္ဘေမာ’’တိ။ တေ တဿ တဇ္ဇနီယကမ္မံ ပဋိပ္ပဿမ္ဘေန္တိ – အဓမ္မေန ဝဂ္ဂါ။ သော တမှာ အာဝါသာ အညံ အာဝါသံ ဂစ္ဆတိ။ တတ္ထပိ ဘိက္ခူနံ ဧဝံ ဟောတိ – ‘‘ဣမဿ ခေါ, အာဝုသော, ဘိက္ခုနော သံဃေန တဇ္ဇနီယကမ္မံ ပဋိပ္ပဿဒ္ဓံ အဓမ္မေန သမဂ္ဂေဟိ။ ဟန္ဒဿ မယံ တဇ္ဇနီယကမ္မံ ပဋိပ္ပဿမ္ဘေမာ’’တိ။ တေ တဿ တဇ္ဇနီယကမ္မံ ပဋိပ္ပဿမ္ဘေန္တိ – အဓမ္မေန သမဂ္ဂါ။ သော တမှာပိ အာဝါသာ အညံ အာဝါသံ ဂစ္ဆတိ။ တတ္ထပိ ဘိက္ခူနံ ဧဝံ ဟောတိ – ‘‘ဣမဿ ခေါ, အာဝုသော, ဘိက္ခုနော သံဃေန တဇ္ဇနီယကမ္မံ ပဋိပ္ပဿဒ္ဓံ အဓမ္မေန ဝဂ္ဂေဟိ။ ဟန္ဒဿ မယံ တဇ္ဇနီယကမ္မံ ပဋိပ္ပဿမ္ဘေမာ’’တိ။ တေ တဿ တဇ္ဇနီယကမ္မံ ပဋိပ္ပဿမ္ဘေန္တိ – ဓမ္မေန ဝဂ္ဂါ။ သော တမှာပိ အာဝါသာ အညံ အာဝါသံ ဂစ္ဆတိ။ တတ္ထပိ ဘိက္ခူနံ ဧဝံ ဟောတိ – ‘‘ဣမဿ ခေါ, အာဝုသော, ဘိက္ခုနော သံဃေန တဇ္ဇနီယကမ္မံ ပဋိပ္ပဿဒ္ဓံ ဓမ္မေန ဝဂ္ဂေဟိ။
(ဝိ၊၃၊၄၆၀။)
ဟန္ဒဿ မယံ တဇ္ဇနီယကမ္မံ ပဋိပ္ပဿမ္ဘေမာ’’တိ။ တေ တဿ တဇ္ဇနီယကမ္မံ ပဋိပ္ပဿမ္ဘေန္တိ – ဓမ္မပတိရူပကေန ဝဂ္ဂါ။ သော တမှာပိ အာဝါသာ အညံ အာဝါသံ ဂစ္ဆတိ။ တတ္ထပိ ဘိက္ခူနံ ဧဝံ ဟောတိ – ‘‘ဣမဿ ခေါ, အာဝုသော, ဘိက္ခုနော သံဃေန တဇ္ဇနီယကမ္မံ ပဋိပ္ပဿဒ္ဓံ ဓမ္မပတိရူပကေန ဝဂ္ဂေဟိ။ ဟန္ဒဿ မယံ တဇ္ဇနီယကမ္မံ ပဋိပ္ပဿမ္ဘေမာ’’တိ။ တေ တဿ တဇ္ဇနီယကမ္မံ ပဋိပ္ပဿမ္ဘေန္တိ – ဓမ္မပတိရူပကေန သမဂ္ဂါ။
မြန်֍ ၄၁၉။ ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု သံဃေန တဇ္ဇနီယကမ္မကတော သမ္မာ ဝတ္တတိ, လောမံ ပါတေတိ, နေတ္ထာရံ ဝတ္တတိ, တဇ္ဇနီယဿ ကမ္မဿ ပဋိပ္ပဿဒ္ဓိံ ယာစတိ။ တတြ စေ ဘိက္ခူနံ ဧဝံ ဟောတိ – ‘‘အယံ ခေါ, အာဝုသော, ဘိက္ခု သံဃေန တဇ္ဇနီယကမ္မကတော သမ္မာ ဝတ္တတိ, လောမံ ပါတေတိ, နေတ္ထာရံ ဝတ္တတိ, တဇ္ဇနီယဿ ကမ္မဿ ပဋိပ္ပဿဒ္ဓိံ ယာစတိ။ ဟန္ဒဿ မယံ တဇ္ဇနီယကမ္မံ ပဋိပ္ပဿမ္ဘေမာ’’တိ။ တေ တဿ တဇ္ဇနီယကမ္မံ ပဋိပ္ပဿမ္ဘေန္တိ – အဓမ္မေန သမဂ္ဂါ။ သော တမှာ အာဝါသာ အညံ အာဝါသံ ဂစ္ဆတိ။ တတ္ထပိ ဘိက္ခူနံ ဧဝံ ဟောတိ – ‘‘ဣမဿ ခေါ, အာဝုသော, ဘိက္ခုနော သံဃေန တဇ္ဇနီယကမ္မံ ပဋိပ္ပဿဒ္ဓံ အဓမ္မေန သမဂ္ဂေဟိ။ ဟန္ဒဿ မယံ တဇ္ဇနီယကမ္မံ ပဋိပ္ပဿမ္ဘေမာ’’တိ။ တေ တဿ တဇ္ဇနီယကမ္မံ ပဋိပ္ပဿမ္ဘေန္တိ – ဓမ္မေန ဝဂ္ဂါ။ သော တမှာပိ အာဝါသာ အညံ အာဝါသံ ဂစ္ဆတိ။ တတ္ထပိ ဘိက္ခူနံ ဧဝံ ဟောတိ – ‘‘ဣမဿ ခေါ, အာဝုသော, ဘိက္ခုနော သံဃေန တဇ္ဇနီယကမ္မံ ပဋိပ္ပဿဒ္ဓံ ဓမ္မေန ဝဂ္ဂေဟိ။ ဟန္ဒဿ မယံ တဇ္ဇနီယကမ္မံ ပဋိပ္ပဿမ္ဘေမာ’’တိ။ တေ တဿ တဇ္ဇနီယကမ္မံ ပဋိပ္ပဿမ္ဘေန္တိ – ဓမ္မပတိရူပကေန ဝဂ္ဂါ။ သော တမှာပိ အာဝါသာ အညံ အာဝါသံ ဂစ္ဆတိ။ တတ္ထပိ ဘိက္ခူနံ ဧဝံ ဟောတိ – ‘‘ဣမဿ ခေါ, အာဝုသော, ဘိက္ခုနော သံဃေန တဇ္ဇနီယကမ္မံ ပဋိပ္ပဿဒ္ဓံ ဓမ္မပတိရူပကေန ဝဂ္ဂေဟိ။ ဟန္ဒဿ မယံ တဇ္ဇနီယကမ္မံ ပဋိပ္ပဿမ္ဘေမာ’’တိ။ တေ တဿ တဇ္ဇနီယကမ္မံ ပဋိပ္ပဿမ္ဘေန္တိ – ဓမ္မပတိရူပကေန သမဂ္ဂါ။ သော တမှာပိ အာဝါသာ အညံ အာဝါသံ ဂစ္ဆတိ။ တတ္ထပိ ဘိက္ခူနံ ဧဝံ ဟောတိ – ‘‘ဣမဿ ခေါ, အာဝုသော, ဘိက္ခုနော သံဃေန တဇ္ဇနီယကမ္မံ ပဋိပ္ပဿဒ္ဓံ ဓမ္မပတိရူပကေန သမဂ္ဂေဟိ။ ဟန္ဒဿ မယံ တဇ္ဇနီယကမ္မံ ပဋိပ္ပဿမ္ဘေမာ’’တိ။ တေ တဿ တဇ္ဇနီယကမ္မံ ပဋိပ္ပဿမ္ဘေန္တိ – အဓမ္မေန ဝဂ္ဂါ။
မြန်֍ ၄၂၀။ ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု သံဃေန တဇ္ဇနီယကမ္မကတော သမ္မာ ဝတ္တတိ, လောမံ ပါတေတိ, နေတ္ထာရံ ဝတ္တတိ, တဇ္ဇနီယဿ ကမ္မဿ ပဋိပ္ပဿဒ္ဓိံ
(ဝိ၊၃၊၄၆၁။)
ယာစတိ။ တတြ စေ ဘိက္ခူနံ ဧဝံ ဟောတိ – ‘‘အယံ ခေါ, အာဝုသော, ဘိက္ခု သံဃေန တဇ္ဇနီယကမ္မကတော သမ္မာ ဝတ္တတိ, လောမံ ပါတေတိ, နေတ္ထာရံ ဝတ္တတိ, တဇ္ဇနီယဿ ကမ္မဿ ပဋိပ္ပဿဒ္ဓိံ ယာစတိ။ ဟန္ဒဿ မယံ တဇ္ဇနီယကမ္မံ ပဋိပ္ပဿမ္ဘေမာ’’တိ။ တေ တဿ တဇ္ဇနီယကမ္မံ ပဋိပ္ပဿမ္ဘေန္တိ – ဓမ္မေန ဝဂ္ဂါ။ သော တမှာ အာဝါသာ အညံ အာဝါသံ ဂစ္ဆတိ။ တတ္ထပိ ဘိက္ခူနံ ဧဝံ ဟောတိ – ‘‘ဣမဿ ခေါ, အာဝုသော, ဘိက္ခုနော သံဃေန တဇ္ဇနီယကမ္မံ ပဋိပ္ပဿဒ္ဓံ ဓမ္မေန ဝဂ္ဂေဟိ။ ဟန္ဒဿ မယံ တဇ္ဇနီယကမ္မံ ပဋိပ္ပဿမ္ဘေမာ’’တိ။ တေ တဿ တဇ္ဇနီယကမ္မံ ပဋိပ္ပဿမ္ဘေန္တိ – ဓမ္မပတိရူပကေန ဝဂ္ဂါ။ သော တမှာပိ အာဝါသာ အညံ အာဝါသံ ဂစ္ဆတိ။ တတ္ထပိ ဘိက္ခူနံ ဧဝံ ဟောတိ – ‘‘ဣမဿ ခေါ, အာဝုသော, ဘိက္ခုနော သံဃေန တဇ္ဇနီယကမ္မံ ပဋိပ္ပဿဒ္ဓံ ဓမ္မပတိရူပကေန ဝဂ္ဂေဟိ။ ဟန္ဒဿ မယံ တဇ္ဇနီယကမ္မံ ပဋိပ္ပဿမ္ဘေမာ’’တိ။ တေ တဿ တဇ္ဇနီယကမ္မံ ပဋိပ္ပဿမ္ဘေန္တိ – ဓမ္မပတိရူပကေန သမဂ္ဂါ။ သော တမှာပိ အာဝါသာ အညံ အာဝါသံ ဂစ္ဆတိ။ တတ္ထပိ ဘိက္ခူနံ ဧဝံ ဟောတိ – ‘‘ဣမဿ ခေါ, အာဝုသော, ဘိက္ခုနော သံဃေန တဇ္ဇနီယကမ္မံ ပဋိပ္ပဿဒ္ဓံ ဓမ္မပတိရူပကေန သမဂ္ဂေဟိ။ ဟန္ဒဿ မယံ တဇ္ဇနီယကမ္မံ ပဋိပ္ပဿမ္ဘေမာ’’တိ။ တေ တဿ တဇ္ဇနီယကမ္မံ ပဋိပ္ပဿမ္ဘေန္တိ – အဓမ္မေန ဝဂ္ဂါ။ သော တမှာပိ အာဝါသာ အညံ အာဝါသံ ဂစ္ဆတိ။ တတ္ထပိ ဘိက္ခူနံ ဧဝံ ဟောတိ – ‘‘ဣမဿ ခေါ, အာဝုသော, ဘိက္ခုနော သံဃေန တဇ္ဇနီယကမ္မံ ပဋိပ္ပဿဒ္ဓံ အဓမ္မေန ဝဂ္ဂေဟိ။ ဟန္ဒဿ မယံ တဇ္ဇနီယကမ္မံ ပဋိပ္ပဿမ္ဘေမာ’’တိ။ တေ တဿ တဇ္ဇနီယကမ္မံ ပဋိပ္ပဿမ္ဘေန္တိ – အဓမ္မေန သမဂ္ဂါ။
မြန်֍ ၄၂၁။ ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု သံဃေန တဇ္ဇနီယကမ္မကတော သမ္မာ ဝတ္တတိ, လောမံ ပါတေတိ, နေတ္ထာရံ ဝတ္တတိ, တဇ္ဇနီယဿ ကမ္မဿ ပဋိပ္ပဿဒ္ဓိံ ယာစတိ။ တတြ စေ ဘိက္ခူနံ ဧဝံ ဟောတိ – ‘‘အယံ ခေါ, အာဝုသော, ဘိက္ခု သံဃေန တဇ္ဇနီယကမ္မကတော သမ္မာ ဝတ္တတိ, လောမံ ပါတေတိ, နေတ္ထာရံ ဝတ္တတိ, တဇ္ဇနီယဿ ကမ္မဿ ပဋိပ္ပဿဒ္ဓိံ ယာစတိ။ ဟန္ဒဿ မယံ တဇ္ဇနီယကမ္မံ ပဋိပ္ပဿမ္ဘေမာ’’တိ။ တေ တဿ တဇ္ဇနီယကမ္မံ ပဋိပ္ပဿမ္ဘေန္တိ – ဓမ္မပတိရူပကေန ဝဂ္ဂါ။ သော တမှာ အာဝါသာ အညံ အာဝါသံ ဂစ္ဆတိ။ တတ္ထပိ ဘိက္ခူနံ ဧဝံ ဟောတိ – ‘‘ဣမဿ ခေါ, အာဝုသော, ဘိက္ခုနော သံဃေန တဇ္ဇနီယကမ္မံ ပဋိပ္ပဿဒ္ဓံ ဓမ္မပတိရူပကေန ဝဂ္ဂေဟိ။ ဟန္ဒဿ မယံ တဇ္ဇနီယကမ္မံ ပဋိပ္ပဿမ္ဘေမာ’’တိ။ တေ တဿ တဇ္ဇနီယကမ္မံ ပဋိပ္ပဿမ္ဘေန္တိ – ဓမ္မပတိရူပကေန သမဂ္ဂါ။ သော တမှာပိ အာဝါသာ အညံ အာဝါသံ ဂစ္ဆတိ။ တတ္ထပိ ဘိက္ခူနံ
(ဝိ၊၃၊၄၆၂။)
ဧဝံ ဟောတိ – ‘‘ဣမဿ ခေါ, အာဝုသော, ဘိက္ခုနော သံဃေန တဇ္ဇနီယကမ္မံ ပဋိပ္ပဿဒ္ဓံ ဓမ္မပတိရူပကေန သမဂ္ဂေဟိ။ ဟန္ဒဿ မယံ တဇ္ဇနီယကမ္မံ ပဋိပ္ပဿမ္ဘေမာ’’တိ။ တေ တဿ တဇ္ဇနီယကမ္မံ ပဋိပ္ပဿမ္ဘေန္တိ – အဓမ္မေန ဝဂ္ဂါ။ သော တမှာပိ အာဝါသာ အညံ အာဝါသံ ဂစ္ဆတိ။ တတ္ထပိ ဘိက္ခူနံ ဧဝံ ဟောတိ – ‘‘ဣမဿ ခေါ, အာဝုသော, ဘိက္ခုနော သံဃေန တဇ္ဇနီယကမ္မံ ပဋိပ္ပဿဒ္ဓံ အဓမ္မေန ဝဂ္ဂေဟိ။ ဟန္ဒဿ မယံ တဇ္ဇနီယကမ္မံ ပဋိပ္ပဿမ္ဘေမာ’’တိ။ တေ တဿ တဇ္ဇနီယကမ္မံ ပဋိပ္ပဿမ္ဘေန္တိ – အဓမ္မေန သမဂ္ဂါ။ သော တမှာပိ အာဝါသာ အညံ အာဝါသံ ဂစ္ဆတိ။ တတ္ထပိ ဘိက္ခူနံ ဧဝံ ဟောတိ – ‘‘ဣမဿ ခေါ, အာဝုသော, ဘိက္ခုနော သံဃေန တဇ္ဇနီယကမ္မံ ပဋိပ္ပဿဒ္ဓံ အဓမ္မေန သမဂ္ဂေဟိ။ ဟန္ဒဿ မယံ တဇ္ဇနီယကမ္မံ ပဋိပ္ပဿမ္ဘေမာ’’တိ။ တေ တဿ တဇ္ဇနီယကမ္မံ ပဋိပ္ပဿမ္ဘေန္တိ – ဓမ္မေန ဝဂ္ဂါ။
မြန်֍ ၄၂၂။ ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု သံဃေန တဇ္ဇနီယကမ္မကတော သမ္မာ ဝတ္တတိ, လောမံ ပါတေတိ, နေတ္ထာရံ ဝတ္တတိ, တဇ္ဇနီယဿ ကမ္မဿ ပဋိပ္ပဿဒ္ဓိံ ယာစတိ။ တတြ စေ ဘိက္ခူနံ ဧဝံ ဟောတိ – ‘‘အယံ ခေါ, အာဝုသော, ဘိက္ခု သံဃေန တဇ္ဇနီယကမ္မကတော သမ္မာ ဝတ္တတိ, လောမံ ပါတေတိ, နေတ္ထာရံ ဝတ္တတိ, တဇ္ဇနီယဿ ကမ္မဿ ပဋိပ္ပဿဒ္ဓိံ ယာစတိ။ ဟန္ဒဿ မယံ တဇ္ဇနီယကမ္မံ ပဋိပ္ပဿမ္ဘေမာ’’တိ။ တေ တဿ တဇ္ဇနီယကမ္မံ ပဋိပ္ပဿမ္ဘေန္တိ – ဓမ္မပတိရူပကေန သမဂ္ဂါ။ သော တမှာ အာဝါသာ အညံ အာဝါသံ ဂစ္ဆတိ။ တတ္ထပိ ဘိက္ခူနံ ဧဝံ ဟောတိ – ‘‘ဣမဿ ခေါ, အာဝုသော, ဘိက္ခုနော သံဃေန တဇ္ဇနီယကမ္မံ ပဋိပ္ပဿဒ္ဓံ ဓမ္မပတိရူပကေန သမဂ္ဂေဟိ။ ဟန္ဒဿ မယံ တဇ္ဇနီယကမ္မံ ပဋိပ္ပဿမ္ဘေမာ’’တိ။ တေ တဿ တဇ္ဇနီယကမ္မံ ပဋိပ္ပဿမ္ဘေန္တိ – အဓမ္မေန ဝဂ္ဂါ။ သော တမှာပိ အာဝါသာ အညံ အာဝါသံ ဂစ္ဆတိ။ တတ္ထပိ ဘိက္ခူနံ ဧဝံ ဟောတိ – ‘‘ဣမဿ ခေါ, အာဝုသော, ဘိက္ခုနော သံဃေန တဇ္ဇနီယကမ္မံ ပဋိပ္ပဿဒ္ဓံ အဓမ္မေန ဝဂ္ဂေဟိ။ ဟန္ဒဿ မယံ တဇ္ဇနီယကမ္မံ ပဋိပ္ပဿမ္ဘေမာ’’တိ။ တေ တဿ တဇ္ဇနီယကမ္မံ ပဋိပ္ပဿမ္ဘေန္တိ – အဓမ္မေန သမဂ္ဂါ။ သော တမှာပိ အာဝါသာ အညံ အာဝါသံ ဂစ္ဆတိ။ တတ္ထပိ ဘိက္ခူနံ ဧဝံ ဟောတိ – ‘‘ဣမဿ ခေါ, အာဝုသော, ဘိက္ခုနော သံဃေန တဇ္ဇနီယကမ္မံ ပဋိပ္ပဿဒ္ဓံ အဓမ္မေန သမဂ္ဂေဟိ။ ဟန္ဒဿ မယံ တဇ္ဇနီယကမ္မံ ပဋိပ္ပဿမ္ဘေမာ’’တိ။ တေ တဿ တဇ္ဇနီယကမ္မံ ပဋိပ္ပဿမ္ဘေန္တိ – ဓမ္မေန ဝဂ္ဂါ။ သော တမှာပိ အာဝါသာ အညံ အာဝါသံ ဂစ္ဆတိ။ တတ္ထပိ ဘိက္ခူနံ ဧဝံ ဟောတိ – ‘‘ဣမဿ ခေါ, အာဝုသော, ဘိက္ခုနော သံဃေန တဇ္ဇနီယကမ္မံ
(ဝိ၊၃၊၄၆၃။)
ပဋိပ္ပဿဒ္ဓံ ဓမ္မေန ဝဂ္ဂေဟိ။ ဟန္ဒဿ မယံ တဇ္ဇနီယကမ္မံ ပဋိပ္ပဿမ္ဘေမာ’’တိ။ တေ တဿ တဇ္ဇနီယကမ္မံ ပဋိပ္ပဿမ္ဘေန္တိ – ဓမ္မပတိရူပကေန ဝဂ္ဂါ။
တဇ္ဇနီယကမ္မပဋိပ္ပဿဒ္ဓိကထာ နိဋ္ဌိတာ။
၂၅၀။ နိယဿကမ္မပဋိပ္ပဿဒ္ဓိကထာ
မြန်֍ ၄၂၃။ ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု သံဃေန နိယဿကမ္မကတော သမ္မာ ဝတ္တတိ, လောမံ ပါတေတိ, နေတ္ထာရံ ဝတ္တတိ, နိယဿဿ ကမ္မဿ ပဋိပ္ပဿဒ္ဓိံ ယာစတိ။ တတြ စေ ဘိက္ခူနံ ဧဝံ ဟောတိ – ‘‘အယံ ခေါ, အာဝုသော, ဘိက္ခု သံဃေန နိယဿကမ္မကတော သမ္မာ ဝတ္တတိ, လောမံ ပါတေတိ, နေတ္ထာရံ ဝတ္တတိ, နိယဿဿ ကမ္မဿ ပဋိပ္ပဿဒ္ဓိံ ယာစတိ။ ဟန္ဒဿ မယံ နိယဿကမ္မံ ပဋိပ္ပဿမ္ဘေမာ’’တိ။ တေ တဿ နိယဿကမ္မံ ပဋိပ္ပဿမ္ဘေန္တိ – အဓမ္မေန ဝဂ္ဂါ။ သော တမှာ အာဝါသာ အညံ အာဝါသံ ဂစ္ဆတိ။ တတ္ထပိ ဘိက္ခူနံ ဧဝံ ဟောတိ – ‘‘ဣမဿ ခေါ, အာဝုသော, ဘိက္ခုနော သံဃေန နိယဿကမ္မံ ပဋိပ္ပဿဒ္ဓံ အဓမ္မေန ဝဂ္ဂေဟိ။ ဟန္ဒဿ မယံ နိယဿကမ္မံ ပဋိပ္ပဿမ္ဘေမာ’’တိ။ တေ တဿ နိယဿကမ္မံ ပဋိပ္ပဿမ္ဘေန္တိ – အဓမ္မေန သမဂ္ဂါ…ပေ… ဓမ္မေန ဝဂ္ဂါ… ဓမ္မပတိရူပကေန ဝဂ္ဂါ… ဓမ္မပတိရူပကေန သမဂ္ဂါ…ပေ…။
စက္ကံ ကာတဗ္ဗံ။
နိယဿကမ္မပဋိပ္ပဿဒ္ဓိကထာ နိဋ္ဌိတာ။
၂၅၁။ ပဗ္ဗာဇနီယကမ္မပဋိပ္ပဿဒ္ဓိကထာ
မြန်֍ ၄၂၄။ ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု သံဃေန ပဗ္ဗာဇနီယကမ္မကတော သမ္မာ ဝတ္တတိ, လောမံ ပါတေတိ, နေတ္ထာရံ ဝတ္တတိ, ပဗ္ဗာဇနီယဿ ကမ္မဿ ပဋိပ္ပဿဒ္ဓိံ ယာစတိ။ တတြ စေ ဘိက္ခူနံ ဧဝံ ဟောတိ – ‘‘အယံ ခေါ, အာဝုသော, ဘိက္ခု သံဃေန ပဗ္ဗာဇနီယကမ္မကတော သမ္မာ ဝတ္တတိ, လောမံ ပါတေတိ, နေတ္ထာရံ ဝတ္တတိ, ပဗ္ဗာဇနီယဿ ကမ္မဿ ပဋိပ္ပဿဒ္ဓိံ ယာစတိ။ ဟန္ဒဿ မယံ ပဗ္ဗာဇနီယကမ္မံ ပဋိပ္ပဿမ္ဘေမာ’’တိ။ တေ တဿ ပဗ္ဗာဇနီယကမ္မံ ပဋိပ္ပဿမ္ဘေန္တိ – အဓမ္မေန ဝဂ္ဂါ။ သော တမှာ အာဝါသာ အညံ အာဝါသံ ဂစ္ဆတိ။ တတ္ထပိ ဘိက္ခူနံ ဧဝံ ဟောတိ – ‘‘ဣမဿ ခေါ, အာဝုသော, ဘိက္ခုနော သံဃေန ပဗ္ဗာဇနီယကမ္မံ ပဋိပ္ပဿဒ္ဓံ အဓမ္မေန ဝဂ္ဂေဟိ။ ဟန္ဒဿ မယံ ပဗ္ဗာဇနီယကမ္မံ ပဋိပ္ပဿမ္ဘေမာ’’တိ။ တေ တဿ ပဗ္ဗာဇနီယကမ္မံ ပဋိပ္ပဿမ္ဘေန္တိ – အဓမ္မေန သမဂ္ဂါ…ပေ… ဓမ္မေန ဝဂ္ဂါ… ဓမ္မပတိရူပကေန ဝဂ္ဂါ… ဓမ္မပတိရူပကေန သမဂ္ဂါ…ပေ…။
စက္ကံ ကာတဗ္ဗံ။
ပဗ္ဗာဇနီယကမ္မပဋိပ္ပဿဒ္ဓိကထာ နိဋ္ဌိတာ။
(ဝိ၊၃၊၄၆၄။)
၂၅၂။ ပဋိသာရဏီယကမ္မပဋိပ္ပဿဒ္ဓိကထာ
မြန်֍ ၄၂၅။ ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု သံဃေန ပဋိသာရဏီယကမ္မကတော သမ္မာ ဝတ္တတိ, လောမံ ပါတေတိ, နေတ္ထာရံ ဝတ္တတိ, ပဋိသာရဏီယဿ ကမ္မဿ ပဋိပ္ပဿဒ္ဓိံ ယာစတိ။ တတြ စေ ဘိက္ခူနံ ဧဝံ ဟောတိ – ‘‘အယံ ခေါ, အာဝုသော, ဘိက္ခု သံဃေန ပဋိသာရဏီယကမ္မကတော သမ္မာ ဝတ္တတိ, လောမံ ပါတေတိ, နေတ္ထာရံ ဝတ္တတိ, ပဋိသာရဏီယဿ ကမ္မဿ ပဋိပ္ပဿဒ္ဓိံ ယာစတိ။ ဟန္ဒဿ မယံ ပဋိသာရဏီယကမ္မံ ပဋိပ္ပဿမ္ဘေမာ’’တိ။ တေ တဿ ပဋိသာရဏီယကမ္မံ ပဋိပ္ပဿမ္ဘေန္တိ – အဓမ္မေန ဝဂ္ဂါ။ သော တမှာ အာဝါသာ အညံ အာဝါသံ ဂစ္ဆတိ။ တတ္ထပိ ဘိက္ခူနံ ဧဝံ ဟောတိ – ‘‘ဣမဿ ခေါ, အာဝုသော, ဘိက္ခုနော သံဃေန ပဋိသာရဏီယကမ္မံ ပဋိပ္ပဿဒ္ဓံ အဓမ္မေန ဝဂ္ဂေဟိ။ ဟန္ဒဿ မယံ ပဋိသာရဏီယကမ္မံ ပဋိပ္ပဿမ္ဘေမာ’’တိ။ တေ တဿ ပဋိသာရဏီယကမ္မံ ပဋိပ္ပဿမ္ဘေန္တိ – အဓမ္မေန သမဂ္ဂါ…ပေ… ဓမ္မေန ဝဂ္ဂါ… ဓမ္မပတိရူပကေန ဝဂ္ဂါ… ဓမ္မပတိရူပကေန သမဂ္ဂါ…ပေ…။
စက္ကံ ကာတဗ္ဗံ။
ပဋိသာရဏီယကမ္မပဋိပ္ပဿဒ္ဓိကထာ နိဋ္ဌိတာ။
၂၅၃။ အဒဿနေ ဥက္ခေပနီယကမ္မပဋိပ္ပဿဒ္ဓိကထာ
မြန်֍ ၄၂၆။ ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု သံဃေန အာပတ္တိယာ အဒဿနေ ဥက္ခေပနီယကမ္မကတော သမ္မာ ဝတ္တတိ, လောမံ ပါတေတိ, နေတ္ထာရံ ဝတ္တတိ, အာပတ္တိယာ အဒဿနေ ဥက္ခေပနီယဿ ကမ္မဿ ပဋိပ္ပဿဒ္ဓိံ ယာစတိ။ တတြ စေ ဘိက္ခူနံ ဧဝံ ဟောတိ – ‘‘အယံ ခေါ, အာဝုသော, ဘိက္ခု သံဃေန အာပတ္တိယာ အဒဿနေ ဥက္ခေပနီယကမ္မကတော သမ္မာ ဝတ္တတိ, လောမံ ပါတေတိ, နေတ္ထာရံ ဝတ္တတိ, အာပတ္တိယာ အဒဿနေ ဥက္ခေပနီယဿ ကမ္မဿ ပဋိပ္ပဿဒ္ဓိံ ယာစတိ။ ဟန္ဒဿ မယံ အာပတ္တိယာ အဒဿနေ ဥက္ခေပနီယကမ္မံ ပဋိပ္ပဿမ္ဘေမာ’’တိ။ တေ တဿ အာပတ္တိယာ အဒဿနေ ဥက္ခေပနီယကမ္မံ ပဋိပ္ပဿမ္ဘေန္တိ – အဓမ္မေန ဝဂ္ဂါ။ သော တမှာ အာဝါသာ အညံ အာဝါသံ ဂစ္ဆတိ။ တတ္ထပိ ဘိက္ခူနံ ဧဝံ ဟောတိ – ‘‘ဣမဿ ခေါ, အာဝုသော, ဘိက္ခုနော သံဃေန အာပတ္တိယာ အဒဿနေ ဥက္ခေပနီယကမ္မံ ပဋိပ္ပဿဒ္ဓံ အဓမ္မေန ဝဂ္ဂေဟိ။ ဟန္ဒဿ မယံ အာပတ္တိယာ အဒဿနေ ဥက္ခေပနီယကမ္မံ ပဋိပ္ပဿမ္ဘေမာ’’တိ။ တေ တဿ အာပတ္တိယာ အဒဿနေ
(ဝိ၊၃၊၄၆၅။)
ဥက္ခေပနီယကမ္မံ ပဋိပ္ပဿမ္ဘေန္တိ – အဓမ္မေန သမဂ္ဂါ…ပေ… ဓမ္မေန ဝဂ္ဂါ… ဓမ္မပတိရူပကေန ဝဂ္ဂါ… ဓမ္မပတိရူပကေန သမဂ္ဂါ…ပေ…။
စက္ကံ ကာတဗ္ဗံ။
အဒဿနေ ဥက္ခေပနီယကမ္မပဋိပ္ပဿဒ္ဓိကထာ နိဋ္ဌိတာ။
၂၅၄။ အပ္ပဋိကမ္မေ ဥက္ခေပနီယကမ္မပဋိပ္ပဿဒ္ဓိကထာ
မြန်֍ ၄၂၇။ ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု သံဃေန အာပတ္တိယာ အပ္ပဋိကမ္မေ ဥက္ခေပနီယကမ္မကတော သမ္မာ ဝတ္တတိ, လောမံ ပါတေတိ, နေတ္ထာရံ ဝတ္တတိ, အာပတ္တိယာ အပ္ပဋိကမ္မေ ဥက္ခေပနီယဿ ကမ္မဿ ပဋိပ္ပဿဒ္ဓိံ ယာစတိ။ တတြ စေ ဘိက္ခူနံ ဧဝံ ဟောတိ – ‘‘အယံ ခေါ, အာဝုသော, ဘိက္ခု သံဃေန အာပတ္တိယာ အပ္ပဋိကမ္မေ ဥက္ခေပနီယကမ္မကတော သမ္မာ ဝတ္တတိ, လောမံ ပါတေတိ, နေတ္ထာရံ ဝတ္တတိ, အာပတ္တိယာ အပ္ပဋိကမ္မေ ဥက္ခေပနီယဿ ကမ္မဿ ပဋိပ္ပဿဒ္ဓိံ ယာစတိ။ ဟန္ဒဿ မယံ အာပတ္တိယာ အပ္ပဋိကမ္မေ ဥက္ခေပနီယကမ္မံ ပဋိပ္ပဿမ္ဘေမာ’’တိ။ တေ တဿ အာပတ္တိယာ အပ္ပဋိကမ္မေ ဥက္ခေပနီယကမ္မံ ပဋိပ္ပဿမ္ဘေန္တိ – အဓမ္မေန ဝဂ္ဂါ။ သော တမှာ အာဝါသာ အညံ အာဝါသံ ဂစ္ဆတိ။ တတ္ထပိ ဘိက္ခူနံ ဧဝံ ဟောတိ – ‘‘ဣမဿ ခေါ, အာဝုသော, ဘိက္ခုနော သံဃေန အာပတ္တိယာ အပ္ပဋိကမ္မေ ဥက္ခေပနီယကမ္မံ ပဋိပ္ပဿဒ္ဓံ – အဓမ္မေန ဝဂ္ဂေဟိ။ ဟန္ဒဿ မယံ အာပတ္တိယာ အပ္ပဋိကမ္မေ ဥက္ခေပနီယကမ္မံ ပဋိပ္ပဿမ္ဘေမာ’’တိ။ တေ တဿ အာပတ္တိယာ အပ္ပဋိကမ္မေ ဥက္ခေပနီယကမ္မံ ပဋိပ္ပဿမ္ဘေန္တိ – အဓမ္မေန သမဂ္ဂါ…ပေ… ဓမ္မေန ဝဂ္ဂါ… ဓမ္မပတိရူပကေန ဝဂ္ဂါ… ဓမ္မပတိရူပကေန သမဂ္ဂါ…ပေ…။
စက္ကံ ကာတဗ္ဗံ။
အပ္ပဋိကမ္မေ ဥက္ခေပနီယကမ္မပဋိပ္ပဿဒ္ဓိကထာ နိဋ္ဌိတာ။
၂၅၅။ အပ္ပဋိနိဿဂ္ဂေ ဥက္ခေပနီယကမ္မပဋိပ္ပဿဒ္ဓိကထာ
မြန်֍ ၄၂၈။ ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု သံဃေန ပါပိကာယ ဒိဋ္ဌိယာ အပ္ပဋိနိဿဂ္ဂေ ဥက္ခေပနီယကမ္မကတော သမ္မာ ဝတ္တတိ, လောမံ ပါတေတိ, နေတ္ထာရံ ဝတ္တတိ, ပါပိကာယ ဒိဋ္ဌိယာ အပ္ပဋိနိဿဂ္ဂေ ဥက္ခေပနီယဿ ကမ္မဿ ပဋိပ္ပဿဒ္ဓိံ ယာစတိ။ တတြ စေ ဘိက္ခူနံ ဧဝံ ဟောတိ – ‘‘အယံ ခေါ, အာဝုသော, ဘိက္ခု သံဃေန ပါပိကာယ ဒိဋ္ဌိယာ အပ္ပဋိနိဿဂ္ဂေ ဥက္ခေပနီယကမ္မကတော သမ္မာ ဝတ္တတိ, လောမံ ပါတေတိ, နေတ္ထာရံ ဝတ္တတိ, ပါပိကာယ ဒိဋ္ဌိယာ အပ္ပဋိနိဿဂ္ဂေ ဥက္ခေပနီယဿ ကမ္မဿ ပဋိပ္ပဿဒ္ဓိံ ယာစတိ။ ဟန္ဒဿ မယံ ပါပိကာယ ဒိဋ္ဌိယာ အပ္ပဋိနိဿဂ္ဂေ ဥက္ခေပနီယကမ္မံ ပဋိပ္ပဿမ္ဘေမာ’’တိ။ တေ
(ဝိ၊၃၊၄၆၆။)
တဿ ပါပိကာယ ဒိဋ္ဌိယာ အပ္ပဋိနိဿဂ္ဂေ ဥက္ခေပနီယကမ္မံ ပဋိပ္ပဿမ္ဘေန္တိ – အဓမ္မေန ဝဂ္ဂါ။ သော တမှာ အာဝါသာ အညံ အာဝါသံ ဂစ္ဆတိ။ တတ္ထပိ ဘိက္ခူနံ ဧဝံ ဟောတိ – ‘‘ဣမဿ ခေါ, အာဝုသော, ဘိက္ခုနော သံဃေန ပါပိကာယ ဒိဋ္ဌိယာ အပ္ပဋိနိဿဂ္ဂေ ဥက္ခေပနီယကမ္မံ ပဋိပ္ပဿဒ္ဓံ – အဓမ္မေန ဝဂ္ဂေဟိ။ ဟန္ဒဿ မယံ ပါပိကာယ ဒိဋ္ဌိယာ အပ္ပဋိနိဿဂ္ဂေ ဥက္ခေပနီယကမ္မံ ပဋိပ္ပဿမ္ဘေမာ’’တိ။ တေ တဿ ပါပိကာယ ဒိဋ္ဌိယာ အပ္ပဋိနိဿဂ္ဂေ ဥက္ခေပနီယကမ္မံ ပဋိပ္ပဿမ္ဘေန္တိ… အဓမ္မေန သမဂ္ဂါ…ပေ… ဓမ္မေန ဝဂ္ဂါ… ဓမ္မပတိရူပကေန ဝဂ္ဂါ… ဓမ္မပတိရူပကေန သမဂ္ဂါ…ပေ…။
စက္ကံ ကာတဗ္ဗံ။
အပ္ပဋိနိဿဂ္ဂေ ဥက္ခေပနီယကမ္မပဋိပ္ပဿဒ္ဓိကထာ နိဋ္ဌိတာ။
၂၅၆။ တဇ္ဇနီယကမ္မဝိဝါဒကထာ
မြန်֍ ၄၂၉။ ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု ဘဏ္ဍနကာရကော ဟောတိ ကလဟကာရကော ဝိဝါဒကာရကော ဘဿကာရကော သံဃေ အဓိကရဏကာရကော။ တတြ စေ ဘိက္ခူနံ ဧဝံ ဟောတိ – ‘‘အယံ ခေါ, အာဝုသော, ဘိက္ခု ဘဏ္ဍနကာရကော…ပေ… သံဃေ အဓိကရဏကာရကော။ ဟန္ဒဿ မယံ တဇ္ဇနီယကမ္မံ ကရောမာ’’တိ။ တေ တဿ တဇ္ဇနီယကမ္မံ ကရောန္တိ – အဓမ္မေန ဝဂ္ဂါ။ တတြဋ္ဌော သံဃော ဝိဝဒတိ – ‘‘အဓမ္မေန ဝဂ္ဂကမ္မံ, အဓမ္မေန သမဂ္ဂကမ္မံ, ဓမ္မေန ဝဂ္ဂကမ္မံ, ဓမ္မပတိရူပကေန ဝဂ္ဂကမ္မံ, ဓမ္မပတိရူပကေန သမဂ္ဂကမ္မံ, အကတံ ကမ္မံ ဒုက္ကဋံ ကမ္မံ ပုန ကာတဗ္ဗံ ကမ္မ’’န္တိ။ တတြ, ဘိက္ခဝေ, ယေ တေ ဘိက္ခူ ဧဝမာဟံသု – ‘‘အဓမ္မေန ဝဂ္ဂကမ္မ’’န္တိ, ယေ စ တေ ဘိက္ခူ ဧဝမာဟံသု – ‘‘အကတံ ကမ္မံ ဒုက္ကဋံ ကမ္မံ ပုန ကာတဗ္ဗံ ကမ္မ’’န္တိ, ဣမေ တတ္ထ ဘိက္ခူ ဓမ္မဝါဒိနော။
မြန်֍ ၄၃၀။ ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု ဘဏ္ဍနကာရကော ဟောတိ…ပေ… သံဃေ အဓိကရဏကာရကော။ တတြ စေ ဘိက္ခူနံ ဧဝံ ဟောတိ – ‘‘အယံ ခေါ, အာဝုသော, ဘိက္ခု ဘဏ္ဍနကာရကော…ပေ… သံဃေ အဓိကရဏကာရကော။ ဟန္ဒဿ မယံ တဇ္ဇနီယကမ္မံ ကရောမာ’’တိ။ တေ တဿ တဇ္ဇနီယကမ္မံ ကရောန္တိ – အဓမ္မေန သမဂ္ဂါ။ တတြဋ္ဌော သံဃော ဝိဝဒတိ – ‘‘အဓမ္မေန ဝဂ္ဂကမ္မံ, အဓမ္မေန သမဂ္ဂကမ္မံ, ဓမ္မေန ဝဂ္ဂကမ္မံ, ဓမ္မပတိရူပကေန ဝဂ္ဂကမ္မံ, ဓမ္မပတိရူပကေန သမဂ္ဂကမ္မံ, အကတံ ကမ္မံ ဒုက္ကဋံ ကမ္မံ ပုန ကာတဗ္ဗံ ကမ္မ’’န္တိ။ တတြ, ဘိက္ခဝေ, ယေ တေ ဘိက္ခူ ဧဝမာဟံသု – ‘‘အဓမ္မေန သမဂ္ဂကမ္မ’’န္တိ, ယေ စ တေ ဘိက္ခူ ဧဝမာဟံသု – ‘‘အကတံ ကမ္မံ ဒုက္ကဋံ ကမ္မံ ပုန ကာတဗ္ဗံ ကမ္မ’’န္တိ, ဣမေ တတ္ထ ဘိက္ခူ ဓမ္မဝါဒိနော။
(ဝိ၊၃၊၄၆၇။)
မြန်֍ ၄၃၁။ ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု ဘဏ္ဍနကာရကော ဟောတိ…ပေ… သံဃေ အဓိကရဏကာရကော။ တတြ စေ ဘိက္ခူနံ ဧဝံ ဟောတိ – ‘‘အယံ ခေါ, အာဝုသော, ဘိက္ခု ဘဏ္ဍနကာရကော…ပေ… သံဃေ အဓိကရဏကာရကော ဟန္ဒဿ မယံ တဇ္ဇနီယကမ္မံ ကရောမာ’’တိ။ တေ တဿ တဇ္ဇနီယကမ္မံ ကရောန္တိ – ဓမ္မေန ဝဂ္ဂါ။ တတြဋ္ဌော သံဃော ဝိဝဒတိ – ‘‘အဓမ္မေန ဝဂ္ဂကမ္မံ, အဓမ္မေန သမဂ္ဂကမ္မံ, ဓမ္မေန ဝဂ္ဂကမ္မံ, ဓမ္မပတိရူပကေန ဝဂ္ဂကမ္မံ, ဓမ္မပတိရူပကေန သမဂ္ဂကမ္မံ, အကတံ ကမ္မံ ဒုက္ကဋံ ကမ္မံ ပုန ကာတဗ္ဗံ ကမ္မ’’န္တိ။ တတြ, ဘိက္ခဝေ, ယေ တေ ဘိက္ခူ ဧဝမာဟံသု – ‘‘ဓမ္မေန ဝဂ္ဂကမ္မ’’န္တိ, ယေ စ တေ ဘိက္ခူ ဧဝမာဟံသု – ‘‘အကတံ ကမ္မံ ဒုက္ကဋံ ကမ္မံ ပုန ကာတဗ္ဗံ ကမ္မ’’န္တိ, ဣမေ တတ္ထ ဘိက္ခူ ဓမ္မဝါဒိနော။
မြန်֍ ၄၃၂။ ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု ဘဏ္ဍနကာရကော ဟောတိ…ပေ… သံဃေ အဓိကရဏကာရကော။ တတြ စေ ဘိက္ခူနံ ဧဝံ ဟောတိ – ‘‘အယံ ခေါ, အာဝုသော, ဘိက္ခု ဘဏ္ဍနကာရကော…ပေ… သံဃေ အဓိကရဏကာရကော။ ဟန္ဒဿ မယံ တဇ္ဇနီယကမ္မံ ကရောမာ’’တိ။ တေ တဿ တဇ္ဇနီယကမ္မံ ကရောန္တိ – ဓမ္မပတိရူပကေန ဝဂ္ဂါ။ တတြဋ္ဌော သံဃော ဝိဝဒတိ – ‘‘အဓမ္မေန ဝဂ္ဂကမ္မံ, အဓမ္မေန သမဂ္ဂကမ္မံ, ဓမ္မေန ဝဂ္ဂကမ္မံ, ဓမ္မပတိရူပကေန ဝဂ္ဂကမ္မံ, ဓမ္မပတိရူပကေန သမဂ္ဂကမ္မံ, အကတံ ကမ္မံ ဒုက္ကဋံ ကမ္မံ ပုန ကာတဗ္ဗံ ကမ္မ’’န္တိ။ တတြ, ဘိက္ခဝေ, ယေ တေ ဘိက္ခူ ဧဝမာဟံသု – ‘‘ဓမ္မပတိရူပကေန သမဂ္ဂကမ္မ’’န္တိ, ယေ စ တေ ဘိက္ခူ ဧဝမာဟံသု – ‘‘အကတံ ကမ္မံ ဒုက္ကဋံ ကမ္မံ ပုန ကာတဗ္ဗံ ကမ္မ’’န္တိ, ဣမေ တတ္ထ ဘိက္ခူ ဓမ္မဝါဒိနော။
မြန်֍ ၄၃၃။ ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု ဘဏ္ဍနကာရကော ဟောတိ…ပေ… သံဃေ အဓိကရဏကာရကော။ တတြ စေ ဘိက္ခူနံ ဧဝံ ဟောတိ – ‘‘အယံ ခေါ, အာဝုသော, ဘိက္ခု ဘဏ္ဍနကာရကော ဟောတိ…ပေ… သံဃေ အဓိကရဏကာရကော။ ဟန္ဒဿ မယံ တဇ္ဇနီယကမ္မံ ကရောမာ’’တိ။ တေ တဿ တဇ္ဇနီယကမ္မံ ကရောန္တိ – ဓမ္မပတိရူပကေန သမဂ္ဂါ။ တတြဋ္ဌော သံဃော ဝိဝဒတိ – ‘‘အဓမ္မေန ဝဂ္ဂကမ္မံ, အဓမ္မေန သမဂ္ဂကမ္မံ, ဓမ္မေန ဝဂ္ဂကမ္မံ, ဓမ္မပတိရူပကေန ဝဂ္ဂကမ္မံ, ဓမ္မပတိရူပကေန သမဂ္ဂကမ္မံ, အကတံ ကမ္မံ ဒုက္ကဋံ ကမ္မံ ပုန ကာတဗ္ဗံ ကမ္မ’’န္တိ။ တတြ, ဘိက္ခဝေ, ယေ တေ ဘိက္ခူ ဧဝမာဟံသု – ‘‘ဓမ္မပတိရူပကေန သမဂ္ဂကမ္မ’’န္တိ, ယေ စ တေ ဘိက္ခူ ဧဝမာဟံသု – ‘‘အကတံ ကမ္မံ ဒုက္ကဋံ ကမ္မံ ပုန ကာတဗ္ဗံ ကမ္မ’’န္တိ, ဣမေ တတ္ထ ဘိက္ခူ ဓမ္မဝါဒိနော။
တဇ္ဇနီယကမ္မဝိဝါဒကထာ နိဋ္ဌိတာ။
(ဝိ၊၃၊၄၆၈။)
၂၅၇။ နိယဿကမ္မဝိဝါဒကထာ
မြန်֍ ၄၃၄။ ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု ဗာလော ဟောတိ အဗျတ္တော အာပတ္တိဗဟုလော အနပဒါနော, ဂိဟိသံသဋ္ဌော ဝိဟရတိ အနနုလောမိကေဟိ ဂိဟိသံသဂ္ဂေဟိ။ တတြ စေ ဘိက္ခူနံ ဧဝံ ဟောတိ – ‘‘အယံ ခေါ, အာဝုသော, ဘိက္ခု ဗာလော အဗျတ္တော အာပတ္တိဗဟုလော အနပဒါနော, ဂိဟိသံသဋ္ဌော ဝိဟရတိ အနနုလောမိကေဟိ ဂိဟိသံသဂ္ဂေဟိ။ ဟန္ဒဿ မယံ နိယဿကမ္မံ ကရောမာ’’တိ။ တေ တဿ နိယဿကမ္မံ ကရောန္တိ – အဓမ္မေန ဝဂ္ဂါ…ပေ… အဓမ္မေန သမဂ္ဂါ… ဓမ္မေန ဝဂ္ဂါ… ဓမ္မပတိရူပကေန ဝဂ္ဂါ… ဓမ္မပတိရူပကေန သမဂ္ဂါ။ တတြဋ္ဌော သံဃော ဝိဝဒတိ – ‘‘အဓမ္မေန ဝဂ္ဂကမ္မံ, အဓမ္မေန သမဂ္ဂကမ္မံ, ဓမ္မေန ဝဂ္ဂကမ္မံ, ဓမ္မပတိရူပကေန ဝဂ္ဂကမ္မံ, ဓမ္မပတိရူပကေန သမဂ္ဂကမ္မံ, အကတံ ကမ္မံ ဒုက္ကဋံ ကမ္မံ ပုန ကာတဗ္ဗံ ကမ္မ’’န္တိ။ တတြ, ဘိက္ခဝေ, ယေ တေ ဘိက္ခူ ဧဝမာဟံသု – ‘‘ဓမ္မပတိရူပကေန သမဂ္ဂကမ္မ’’န္တိ, ယေ စ တေ ဘိက္ခူ ဧဝမာဟံသု – ‘‘အကတံ ကမ္မံ ဒုက္ကဋံ ကမ္မံ ပုန ကာတဗ္ဗံ ကမ္မ’’န္တိ, ဣမေ တတ္ထ ဘိက္ခူ ဓမ္မဝါဒိနော။ ဣမေ ပဉ္စ ဝါရာ သံခိတ္တာ။
နိယဿကမ္မဝိဝါဒကထာ နိဋ္ဌိတာ။
၂၅၈။ ပဗ္ဗာဇနီယကမ္မဝိဝါဒကထာ
မြန်֍ ၄၃၅။ ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု ကုလဒူသကော ဟောတိ ပါပသမာစာရော။ တတြ စေ ဘိက္ခူနံ ဧဝံ ဟောတိ – ‘‘အယံ ခေါ, အာဝုသော, ဘိက္ခု ကုလဒူသကော ပါပသမာစာရော။ ဟန္ဒဿ မယံ ပဗ္ဗာဇနီယကမ္မံ ကရောမာ’’တိ။ တေ တဿ ပဗ္ဗာဇနီယကမ္မံ ကရောန္တိ – အဓမ္မေန ဝဂ္ဂါ…ပေ… အဓမ္မေန သမဂ္ဂါ… ဓမ္မေန ဝဂ္ဂါ… ဓမ္မပတိရူပကေန ဝဂ္ဂါ… ဓမ္မပတိရူပကေန သမဂ္ဂါ။ တတြဋ္ဌော သံဃော ဝိဝဒတိ – ‘‘အဓမ္မေန ဝဂ္ဂကမ္မံ, အဓမ္မေန သမဂ္ဂကမ္မံ, ဓမ္မေန ဝဂ္ဂကမ္မံ, ဓမ္မပတိရူပကေန ဝဂ္ဂကမ္မံ, ဓမ္မပတိရူပကေန သမဂ္ဂကမ္မံ, အကတံ ကမ္မံ ဒုက္ကဋံ ကမ္မံ ပုန ကာတဗ္ဗံ ကမ္မ’’န္တိ။ တတြ, ဘိက္ခဝေ, ယေ တေ ဘိက္ခူ ဧဝမာဟံသု – ‘‘ဓမ္မပတိရူပကေန သမဂ္ဂကမ္မ’’န္တိ ယေ စ တေ ဘိက္ခူ ဧဝမာဟံသု – ‘‘အကတံ ကမ္မံ ဒုက္ကဋံ ကမ္မံ ပုန ကာတဗ္ဗံ ကမ္မ’’န္တိ, ဣမေ တတ္ထ ဘိက္ခူ ဓမ္မဝါဒိနော။ ဣမေ ပဉ္စ ဝါရာ သံခိတ္တာ။
ပဗ္ဗာဇနီယကမ္မဝိဝါဒကထာ နိဋ္ဌိတာ။
၂၅၉။ ပဋိသာရဏီယကမ္မဝိဝါဒကထာ
မြန်֍ ၄၃၆။ ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု ဂိဟီ အက္ကောသတိ ပရိဘာသတိ။ တတြ စေ ဘိက္ခူနံ ဧဝံ ဟောတိ – ‘‘အယံ ခေါ, အာဝုသော, ဘိက္ခု ဂိဟီ
(ဝိ၊၃၊၄၆၉။)
အက္ကောသတိ ပရိဘာသတိ။ ဟန္ဒဿ မယံ ပဋိသာရဏီယကမ္မံ ကရောမာ’’တိ။ တေ တဿ ပဋိသာရဏီယကမ္မံ ကရောန္တိ – အဓမ္မေန ဝဂ္ဂါ…ပေ… အဓမ္မေန သမဂ္ဂါ… ဓမ္မေန ဝဂ္ဂါ… ဓမ္မပတိရူပကေန ဝဂ္ဂါ… ဓမ္မပတိရူပကေန သမဂ္ဂါ။ တတြဋ္ဌော သံဃော ဝိဝဒတိ – ‘‘အဓမ္မေန ဝဂ္ဂကမ္မံ, အဓမ္မေန သမဂ္ဂကမ္မံ, ဓမ္မေန ဝဂ္ဂကမ္မံ, ဓမ္မပတိရူပကေန ဝဂ္ဂကမ္မံ, ဓမ္မပတိရူပကေန သမဂ္ဂကမ္မံ, အကတံ ကမ္မံ ဒုက္ကဋံ ကမ္မံ ပုန ကာတဗ္ဗံ ကမ္မ’’န္တိ။ တတြ, ဘိက္ခဝေ, ယေ တေ ဘိက္ခူ ဧဝမာဟံသု – ‘‘ဓမ္မပတိရူပကေန သမဂ္ဂကမ္မ’’န္တိ, ယေ စ တေ ဘိက္ခူ ဧဝမာဟံသု – ‘‘အကတံ ကမ္မံ ဒုက္ကဋံ ကမ္မံ ပုန ကာတဗ္ဗံ ကမ္မ’’န္တိ, ဣမေ တတ္ထ ဘိက္ခူ ဓမ္မဝါဒိနော။ ဣမေ ပဉ္စ ဝါရာ သံခိတ္တာ။
ပဋိသာရဏီယကမ္မဝိဝါဒကထာ နိဋ္ဌိတာ။
၂၆၀။ အဒဿနေ ဥက္ခေပနီယကမ္မဝိဝါဒကထာ
မြန်֍ ၄၃၇။ ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု အာပတ္တိံ အာပဇ္ဇိတွာ န ဣစ္ဆတိ အာပတ္တိံ ပဿိတုံ။ တတြ စေ ဘိက္ခူနံ ဧဝံ ဟောတိ – ‘‘အယံ ခေါ, အာဝုသော, ဘိက္ခု အာပတ္တိံ အာပဇ္ဇိတွာ န ဣစ္ဆတိ အာပတ္တိံ ပဿိတုံ။ ဟန္ဒဿ မယံ အာပတ္တိယာ အဒဿနေ ဥက္ခေပနီယကမ္မံ ကရောမာ’’တိ။ တေ တဿ အာပတ္တိယာ အဒဿနေ ဥက္ခေပနီယကမ္မံ ကရောန္တိ – အဓမ္မေန ဝဂ္ဂါ…ပေ… အဓမ္မေန သမဂ္ဂါ… ဓမ္မေန ဝဂ္ဂါ… ဓမ္မပတိရူပကေန ဝဂ္ဂါ… ဓမ္မပတိရူပကေန သမဂ္ဂါ။ တတြဋ္ဌော သံဃော ဝိဝဒတိ – ‘‘အဓမ္မေန ဝဂ္ဂကမ္မံ, အဓမ္မေန သမဂ္ဂကမ္မံ, ဓမ္မေန ဝဂ္ဂကမ္မံ, ဓမ္မပတိရူပကေန ဝဂ္ဂကမ္မံ, ဓမ္မပတိရူပကေန သမဂ္ဂကမ္မံ, အကတံ ကမ္မံ ဒုက္ကဋံ ကမ္မံ ပုန ကာတဗ္ဗံ ကမ္မ’’န္တိ။ တတြ, ဘိက္ခဝေ, ယေ တေ ဘိက္ခူ ဧဝမာဟံသု – ‘‘ဓမ္မပတိရူပကေန သမဂ္ဂကမ္မ’’န္တိ, ယေ စ တေ ဘိက္ခူ ဧဝမာဟံသု – ‘‘အကတံ ကမ္မံ ဒုက္ကဋံ ကမ္မံ ပုန ကာတဗ္ဗံ ကမ္မ’’န္တိ, ဣမေ တတ္ထ ဘိက္ခူ ဓမ္မဝါဒိနော။ ဣမေ ပဉ္စ ဝါရာ သံခိတ္တာ။
အဒဿနေ ဥက္ခေပနီယကမ္မဝိဝါဒကထာ နိဋ္ဌိတာ။
၂၆၁။ အပ္ပဋိကမ္မေ ဥက္ခေပနီယကမ္မဝိဝါဒကထာ
မြန်֍ ၄၃၈။ ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု အာပတ္တိံ အာပဇ္ဇိတွာ န ဣစ္ဆတိ အာပတ္တိံ ပဋိကာတုံ။ တတြ စေ ဘိက္ခူနံ ဧဝံ ဟောတိ – ‘‘အယံ ခေါ, အာဝုသော, ဘိက္ခု အာပတ္တိံ အာပဇ္ဇိတွာ န ဣစ္ဆတိ အာပတ္တိံ ပဋိကာတုံ။ ဟန္ဒဿ မယံ အာပတ္တိယာ အပ္ပဋိကမ္မေ ဥက္ခေပနီယကမ္မံ ကရောမာ’’တိ။ တေ တဿ အာပတ္တိယာ အပ္ပဋိကမ္မေ ဥက္ခေပနီယကမ္မံ ကရောန္တိ – အဓမ္မေန ဝဂ္ဂါ…ပေ… အဓမ္မေန သမဂ္ဂါ… ဓမ္မေန ဝဂ္ဂါ… ဓမ္မပတိရူပကေန ဝဂ္ဂါ… ဓမ္မပတိရူပကေန သမဂ္ဂါ။ တတြဋ္ဌော သံဃော ဝိဝဒတိ – ‘‘အဓမ္မေန ဝဂ္ဂကမ္မံ, အဓမ္မေန သမဂ္ဂကမ္မံ,
(ဝိ၊၃၊၄၇၀။)
ဓမ္မေန ဝဂ္ဂကမ္မံ, ဓမ္မပတိရူပကေန ဝဂ္ဂကမ္မံ, ဓမ္မပတိရူပကေန သမဂ္ဂကမ္မံ, အကတံ ကမ္မံ ဒုက္ကဋံ ကမ္မံ ပုန ကာတဗ္ဗံ ကမ္မ’’န္တိ။ တတြ, ဘိက္ခဝေ, ယေ တေ ဘိက္ခူ ဧဝမာဟံသု – ‘‘ဓမ္မပတိရူပကေန သမဂ္ဂကမ္မ’’န္တိ၊ ယေ စ တေ ဘိက္ခူ ဧဝမာဟံသု – ‘‘အကတံ ကမ္မံ ဒုက္ကဋံ ကမ္မံ ပုန ကာတဗ္ဗံ ကမ္မ’’န္တိ, ဣမေ တတ္ထ ဘိက္ခူ ဓမ္မဝါဒိနော။ ဣမေ ပဉ္စ ဝါရာ သံခိတ္တာ။
အပ္ပဋိကမ္မေ ဥက္ခေပနီယကမ္မဝိဝါဒကထာ နိဋ္ဌိတာ။
၂၆၂။ အပ္ပဋိနိဿဂ္ဂေ ဥက္ခေပနီယကမ္မဝိဝါဒကထာ
မြန်֍ ၄၃၉။ ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု န ဣစ္ဆတိ ပါပိကံ ဒိဋ္ဌိံ ပဋိနိဿဇ္ဇိတုံ။ တတြ စေ ဘိက္ခူနံ ဧဝံ ဟောတိ – ‘‘အယံ ခေါ, အာဝုသော, ဘိက္ခု န ဣစ္ဆတိ ပါပိကံ ဒိဋ္ဌိံ ပဋိနိဿဇ္ဇိတုံ။ ဟန္ဒဿ မယံ ပါပိကာယ ဒိဋ္ဌိယာ အပ္ပဋိနိဿဂ္ဂေ ဥက္ခေပနီယကမ္မံ ကရောမာ’’တိ။ တေ တဿ ပါပိကာယ ဒိဋ္ဌိယာ အပ္ပဋိနိဿဂ္ဂေ ဥက္ခေပနီယကမ္မံ ကရောန္တိ – အဓမ္မေန ဝဂ္ဂါ…ပေ… အဓမ္မေန သမဂ္ဂါ… ဓမ္မေန ဝဂ္ဂါ… ဓမ္မပတိရူပကေန ဝဂ္ဂါ… ဓမ္မပတိရူပကေန သမဂ္ဂါ။ တတြဋ္ဌော သံဃော ဝိဝဒတိ – ‘‘အဓမ္မေန ဝဂ္ဂကမ္မံ, အဓမ္မေန သမဂ္ဂကမ္မံ, ဓမ္မေန ဝဂ္ဂကမ္မံ, ဓမ္မပတိရူပကေန ဝဂ္ဂကမ္မံ, ဓမ္မပတိရူပကေန သမဂ္ဂကမ္မံ, အကတံ ကမ္မံ ဒုက္ကဋံ ကမ္မံ ပုန ကာတဗ္ဗံ ကမ္မ’’န္တိ။ တတြ, ဘိက္ခဝေ, ယေ တေ ဘိက္ခူ ဧဝမာဟံသု – ‘‘ဓမ္မပတိရူပကေန သမဂ္ဂကမ္မ’’န္တိ, ယေ စ တေ ဘိက္ခူ ဧဝမာဟံသု – ‘‘အကတံ ကမ္မံ ဒုက္ကဋံ ကမ္မံ ပုန ကာတဗ္ဗံ ကမ္မ’’န္တိ, ဣမေ တတ္ထ ဘိက္ခူ ဓမ္မဝါဒိနော။ ဣမေ ပဉ္စ ဝါရာ သံခိတ္တာ။
အပ္ပဋိနိဿဂ္ဂေ ဥက္ခေပနီယကမ္မဝိဝါဒကထာ နိဋ္ဌိတာ။
၂၆၃။ တဇ္ဇနီယကမ္မပဋိပ္ပဿဒ္ဓိကထာ
မြန်֍ ၄၄၀။ ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု သံဃေန တဇ္ဇနီယကမ္မကတော သမ္မာ ဝတ္တတိ, လောမံ ပါတေတိ, နေတ္ထာရံ ဝတ္တတိ, တဇ္ဇနီယဿ ကမ္မဿ ပဋိပ္ပဿဒ္ဓိံ ယာစတိ။ တတြ စေ ဘိက္ခူနံ ဧဝံ ဟောတိ – ‘‘အယံ ခေါ, အာဝုသော, ဘိက္ခု သံဃေန တဇ္ဇနီယကမ္မကတော သမ္မာ ဝတ္တတိ, လောမံ ပါတေတိ, နေတ္ထာရံ ဝတ္တတိ, တဇ္ဇနီယဿ ကမ္မဿ ပဋိပ္ပဿဒ္ဓိံ ယာစတိ။ ဟန္ဒဿ မယံ တဇ္ဇနီယကမ္မံ ပဋိပ္ပဿမ္ဘေမာ’’တိ။ တေ တဿ တဇ္ဇနီယကမ္မံ ပဋိပ္ပဿမ္ဘေန္တိ – အဓမ္မေန ဝဂ္ဂါ။ တတြဋ္ဌော သံဃော ဝိဝဒတိ – ‘‘အဓမ္မေန ဝဂ္ဂကမ္မံ, အဓမ္မေန သမဂ္ဂကမ္မံ, ဓမ္မေန ဝဂ္ဂကမ္မံ, ဓမ္မပတိရူပကေန ဝဂ္ဂကမ္မံ, ဓမ္မပတိရူပကေန သမဂ္ဂကမ္မံ, အကတံ ကမ္မံ ဒုက္ကဋံ ကမ္မံ ပုန ကာတဗ္ဗံ ကမ္မ’’န္တိ။ တတြ, ဘိက္ခဝေ, ယေ တေ ဘိက္ခူ ဧဝမာဟံသု – ‘‘အဓမ္မေန ဝဂ္ဂကမ္မ’’န္တိ, ယေ စ တေ ဘိက္ခူ
(ဝိ၊၃၊၄၇၁။)
ဧဝမာဟံသု – ‘‘အကတံ ကမ္မံ ဒုက္ကဋံ ကမ္မံ ပုန ကာတဗ္ဗံ ကမ္မ’’န္တိ, ဣမေ တတ္ထ ဘိက္ခူ ဓမ္မဝါဒိနော။
မြန်֍ ၄၄၁။ ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု သံဃေန တဇ္ဇနီယကမ္မကတော သမ္မာ ဝတ္တတိ, လောမံ ပါတေတိ, နေတ္ထာရံ ဝတ္တတိ, တဇ္ဇနီယဿ ကမ္မဿ ပဋိပ္ပဿဒ္ဓိံ ယာစတိ။ တတြ စေ ဘိက္ခူနံ ဧဝံ ဟောတိ – ‘‘အယံ ခေါ, အာဝုသော, ဘိက္ခု သံဃေန တဇ္ဇနီယကမ္မကတော သမ္မာ ဝတ္တတိ, လောမံ ပါတေတိ, နေတ္ထာရံ ဝတ္တတိ, တဇ္ဇနီယဿ ကမ္မဿ ပဋိပ္ပဿဒ္ဓိံ ယာစတိ။ ဟန္ဒဿ မယံ တဇ္ဇနီယကမ္မံ ပဋိပ္ပဿမ္ဘေမာ’’တိ။ တေ တဿ တဇ္ဇနီယကမ္မံ ပဋိပ္ပဿမ္ဘေန္တိ – အဓမ္မေန သမဂ္ဂါ။ တတြဋ္ဌော သံဃော ဝိဝဒတိ – ‘‘အဓမ္မေန ဝဂ္ဂကမ္မံ, အဓမ္မေန သမဂ္ဂကမ္မံ, ဓမ္မေန ဝဂ္ဂကမ္မံ, ဓမ္မပတိရူပကေန ဝဂ္ဂကမ္မံ, ဓမ္မပတိရူပကေန သမဂ္ဂကမ္မံ, အကတံ ကမ္မံ ဒုက္ကဋံ ကမ္မံ ပုန ကာတဗ္ဗံ ကမ္မ’’န္တိ။ တတြ, ဘိက္ခဝေ, ယေ တေ ဘိက္ခူ ဧဝမာဟံသု – ‘‘အဓမ္မေန သမဂ္ဂကမ္မ’’န္တိ, ယေ စ တေ ဘိက္ခူ ဧဝမာဟံသု – ‘‘အကတံ ကမ္မံ ဒုက္ကဋံ ကမ္မံ ပုန ကာတဗ္ဗံ ကမ္မ’’န္တိ, ဣမေ တတ္ထ ဘိက္ခူ ဓမ္မဝါဒိနော။
မြန်֍ ၄၄၂။ ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု သံဃေန တဇ္ဇနီယကမ္မကတော သမ္မာ ဝတ္တတိ, လောမံ ပါတေတိ, နေတ္ထာရံ ဝတ္တတိ, တဇ္ဇနီယဿ ကမ္မဿ ပဋိပ္ပဿဒ္ဓိံ ယာစတိ။ တတြ စေ ဘိက္ခူနံ ဧဝံ ဟောတိ – ‘‘အယံ ခေါ, အာဝုသော, ဘိက္ခု သံဃေန တဇ္ဇနီယကမ္မကတော သမ္မာ ဝတ္တတိ, လောမံ ပါတေတိ, နေတ္ထာရံ ဝတ္တတိ, တဇ္ဇနီယဿ ကမ္မဿ ပဋိပ္ပဿဒ္ဓိံ ယာစတိ။ ဟန္ဒဿ မယံ တဇ္ဇနီယကမ္မံ ပဋိပ္ပဿမ္ဘေမာ’’တိ။ တေ တဿ တဇ္ဇနီယကမ္မံ ပဋိပ္ပဿမ္ဘေန္တိ – ဓမ္မေန ဝဂ္ဂါ။ တတြဋ္ဌော သံဃော ဝိဝဒတိ – ‘‘အဓမ္မေန ဝဂ္ဂကမ္မံ, အဓမ္မေန သမဂ္ဂကမ္မံ, ဓမ္မေန ဝဂ္ဂကမ္မံ, ဓမ္မပတိရူပကေန ဝဂ္ဂကမ္မံ, ဓမ္မပတိရူပကေန သမဂ္ဂကမ္မံ, အကတံ ကမ္မံ ဒုက္ကဋံ ကမ္မံ ပုန ကာတဗ္ဗံ ကမ္မ’’န္တိ။ တတြ, ဘိက္ခဝေ, ယေ တေ ဘိက္ခူ ဧဝမာဟံသု – ‘‘ဓမ္မေန ဝဂ္ဂကမ္မ’’န္တိ ယေ စ တေ ဘိက္ခူ ဧဝမာဟံသု – ‘‘အကတံ ကမ္မံ ဒုက္ကဋံ ကမ္မံ ပုန ကာတဗ္ဗံ ကမ္မ’’န္တိ, ဣမေ တတ္ထ ဘိက္ခူ ဓမ္မဝါဒိနော။
မြန်֍ ၄၄၃။ ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု သံဃေန တဇ္ဇနီယကမ္မကတော သမ္မာ ဝတ္တတိ, လောမံ ပါတေတိ, နေတ္ထာရံ ဝတ္တတိ, တဇ္ဇနီယဿ ကမ္မဿ ပဋိပ္ပဿဒ္ဓိံ ယာစတိ။ တတြ စေ ဘိက္ခူနံ ဧဝံ ဟောတိ – ‘‘အယံ ခေါ, အာဝုသော, ဘိက္ခု သံဃေန တဇ္ဇနီယကမ္မကတော သမ္မာ ဝတ္တတိ, လောမံ ပါတေတိ, နေတ္ထာရံ ဝတ္တတိ, တဇ္ဇနီယဿ ကမ္မဿ ပဋိပ္ပဿဒ္ဓိံ ယာစတိ။ ဟန္ဒဿ မယံ
(ဝိ၊၃၊၄၇၂။)
တဇ္ဇနီယကမ္မံ ပဋိပ္ပဿမ္ဘေမာ’’တိ။ တေ တဿ တဇ္ဇနီယကမ္မံ ပဋိပ္ပဿမ္ဘေန္တိ – ဓမ္မပတိရူပကေန ဝဂ္ဂါ။ တတြဋ္ဌော သံဃော ဝိဝဒတိ – ‘‘အဓမ္မေန ဝဂ္ဂကမ္မံ, အဓမ္မေန သမဂ္ဂကမ္မံ, ဓမ္မေန ဝဂ္ဂကမ္မံ, ဓမ္မပတိရူပကေန ဝဂ္ဂကမ္မံ, ဓမ္မပတိရူပကေန သမဂ္ဂကမ္မံ, အကတံ ကမ္မံ ဒုက္ကဋံ ကမ္မံ ပုန ကာတဗ္ဗံ ကမ္မ’’န္တိ။ တတြ, ဘိက္ခဝေ, ယေ တေ ဘိက္ခူ ဧဝမာဟံသု – ‘‘ဓမ္မပတိရူပကေန ဝဂ္ဂကမ္မ’’န္တိ, ယေ စ တေ ဘိက္ခူ ဧဝမာဟံသု – ‘‘အကတံ ကမ္မံ ဒုက္ကဋံ ကမ္မံ ပုန ကာတဗ္ဗံ ကမ္မ’’န္တိ, ဣမေ တတ္ထ ဘိက္ခူ ဓမ္မဝါဒိနော။
မြန်֍ ၄၄၄။ ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု သံဃေန တဇ္ဇနီယကမ္မကတော သမ္မာ ဝတ္တတိ, လောမံ ပါတေတိ, နေတ္ထာရံ ဝတ္တတိ, တဇ္ဇနီယဿ ကမ္မဿ ပဋိပ္ပဿဒ္ဓိံ ယာစတိ။ တတြ စေ ဘိက္ခူနံ ဧဝံ ဟောတိ – ‘‘အယံ ခေါ, အာဝုသော, ဘိက္ခု သံဃေန တဇ္ဇနီယကမ္မကတော သမ္မာ ဝတ္တတိ, လောမံ ပါတေတိ, နေတ္ထာရံ ဝတ္တတိ, တဇ္ဇနီယဿ ကမ္မဿ ပဋိပ္ပဿဒ္ဓိံ ယာစတိ။ ဟန္ဒဿ မယံ တဇ္ဇနီယကမ္မံ ပဋိပ္ပဿမ္ဘေမာ’’တိ။ တေ တဿ တဇ္ဇနီယကမ္မံ ပဋိပ္ပဿမ္ဘေန္တိ – ဓမ္မပတိရူပကေန သမဂ္ဂါ။ တတြဋ္ဌော သံဃော ဝိဝဒတိ – ‘‘အဓမ္မေန ဝဂ္ဂကမ္မံ, အဓမ္မေန သမဂ္ဂကမ္မံ, ဓမ္မေန ဝဂ္ဂကမ္မံ, ဓမ္မပတိရူပကေန ဝဂ္ဂကမ္မံ, ဓမ္မပတိရူပကေန သမဂ္ဂကမ္မံ, အကတံ ကမ္မံ ဒုက္ကဋံ ကမ္မံ ပုန ကာတဗ္ဗံ ကမ္မ’’န္တိ။ တတြ, ဘိက္ခဝေ, ယေ တေ ဘိက္ခူ ဧဝမာဟံသု – ‘‘ဓမ္မပတိရူပကေန သမဂ္ဂကမ္မ’’န္တိ, ယေ စ တေ ဘိက္ခူ ဧဝမာဟံသု – ‘‘အကတံ ကမ္မံ ဒုက္ကဋံ ကမ္မံ ပုန ကာတဗ္ဗံ ကမ္မ’’န္တိ, ဣမေ တတ္ထ ဘိက္ခူ ဓမ္မဝါဒိနော။
တဇ္ဇနီယကမ္မပဋိပ္ပဿဒ္ဓိကထာ နိဋ္ဌိတာ။
၂၆၄။ နိယဿကမ္မပဋိပ္ပဿဒ္ဓိကထာ
မြန်֍ ၄၄၅။ ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု သံဃေန နိယဿကမ္မကတော သမ္မာ ဝတ္တတိ, လောမံ ပါတေတိ, နေတ္ထာရံ ဝတ္တတိ, နိယဿဿ ကမ္မဿ ပဋိပ္ပဿဒ္ဓိံ ယာစတိ။ တတြ စေ ဘိက္ခူနံ ဧဝံ ဟောတိ – ‘‘အယံ ခေါ, အာဝုသော, ဘိက္ခု သံဃေန နိယဿကမ္မကတော သမ္မာ ဝတ္တတိ, လောမံ ပါတေတိ, နေတ္ထာရံ ဝတ္တတိ, နိယဿဿ ကမ္မဿ ပဋိပ္ပဿဒ္ဓိံ ယာစတိ။ ဟန္ဒဿ မယံ နိယဿကမ္မံ ပဋိပ္ပဿမ္ဘေမာ’’တိ။ တေ တဿ နိယဿကမ္မံ ပဋိပ္ပဿမ္ဘေန္တိ – အဓမ္မေန ဝဂ္ဂါ…ပေ… အဓမ္မေန သမဂ္ဂါ… ဓမ္မေန ဝဂ္ဂါ… ဓမ္မပတိရူပကေန ဝဂ္ဂါ… ဓမ္မပတိရူပကေန သမဂ္ဂါ။ တတြဋ္ဌော သံဃော ဝိဝဒတိ – ‘‘အဓမ္မေန ဝဂ္ဂကမ္မံ, အဓမ္မေန သမဂ္ဂကမ္မံ, ဓမ္မေန ဝဂ္ဂကမ္မံ, ဓမ္မပတိရူပကေန ဝဂ္ဂကမ္မံ, ဓမ္မပတိရူပကေန သမဂ္ဂကမ္မံ, အကတံ ကမ္မံ ဒုက္ကဋံ ကမ္မံ ပုန ကာတဗ္ဗံ ကမ္မ’’န္တိ။ တတြ,
(ဝိ၊၃၊၄၇၃။)
ဘိက္ခဝေ, ယေ တေ ဘိက္ခူ ဧဝမာဟံသု – ‘‘ဓမ္မပတိရူပကေန သမဂ္ဂကမ္မ’’န္တိ, ယေ စ တေ ဘိက္ခူ ဧဝမာဟံသု – ‘‘အကတံ ကမ္မံ ဒုက္ကဋံ ကမ္မံ ပုန ကာတဗ္ဗံ ကမ္မ’’န္တိ, ဣမေ တတ္ထ ဘိက္ခူ ဓမ္မဝါဒိနော။ ဣမေပိ [ဣမေ (သီ။ သျာ။ ဧဝမုပရိပိ)] ပဉ္စ ဝါရာ သံခိတ္တာ။
နိယဿကမ္မပဋိပ္ပဿဒ္ဓိကထာ နိဋ္ဌိတာ။
၂၆၅။ ပဗ္ဗာဇနီယကမ္မပဋိပ္ပဿဒ္ဓိကထာ
မြန်֍ ၄၄၆။ ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု သံဃေန ပဗ္ဗာဇနီယကမ္မကတော သမ္မာ ဝတ္တတိ, လောမံ ပါတေတိ, နေတ္ထာရံ ဝတ္တတိ, ပဗ္ဗာဇနီယဿ ကမ္မဿ ပဋိပ္ပဿဒ္ဓိံ ယာစတိ။ တတြ စေ ဘိက္ခူနံ ဧဝံ ဟောတိ – ‘‘အယံ ခေါ, အာဝုသော, ဘိက္ခု သံဃေန ပဗ္ဗာဇနီယကမ္မကတော သမ္မာ ဝတ္တတိ, လောမံ ပါတေတိ, နေတ္ထာရံ ဝတ္တတိ, ပဗ္ဗာဇနီယဿ ကမ္မဿ ပဋိပ္ပဿဒ္ဓိံ ယာစတိ။ ဟန္ဒဿ မယံ ပဗ္ဗာဇနီယကမ္မံ ပဋိပ္ပဿမ္ဘေမာ’’တိ။ တေ တဿ ပဗ္ဗာဇနီယကမ္မံ ပဋိပ္ပဿမ္ဘေန္တိ – အဓမ္မေန ဝဂ္ဂါ…ပေ… အဓမ္မေန သမဂ္ဂါ… ဓမ္မေန ဝဂ္ဂါ… ဓမ္မပတိရူပကေန ဝဂ္ဂါ… ဓမ္မပတိရူပကေန သမဂ္ဂါ။ တတြဋ္ဌော သံဃော ဝိဝဒတိ – ‘‘အဓမ္မေန ဝဂ္ဂကမ္မံ, အဓမ္မေန သမဂ္ဂကမ္မံ, ဓမ္မေန ဝဂ္ဂကမ္မံ, ဓမ္မပတိရူပကေန ဝဂ္ဂကမ္မံ, ဓမ္မပတိရူပကေန သမဂ္ဂကမ္မံ, အကတံ ကမ္မံ ဒုက္ကဋံ ကမ္မံ ပုန ကာတဗ္ဗံ ကမ္မ’’န္တိ။ တတြ, ဘိက္ခဝေ, ယေ တေ ဘိက္ခူ ဧဝမာဟံသု – ‘‘ဓမ္မပတိရူပကေန သမဂ္ဂကမ္မ’’န္တိ, ယေ စ တေ ဘိက္ခူ ဧဝမာဟံသု – ‘‘အကတံ ကမ္မံ ဒုက္ကဋံ ကမ္မံ ပုန ကာတဗ္ဗံ ကမ္မ’’န္တိ, ဣမေ တတ္ထ ဘိက္ခူ ဓမ္မဝါဒိနော။ ဣမေပိ ပဉ္စ ဝါရာ သံခိတ္တာ။
ပဗ္ဗာဇနီယကမ္မပဋိပ္ပဿဒ္ဓိကထာ နိဋ္ဌိတာ။
၂၆၆။ ပဋိသာရဏီယကမ္မပဋိပ္ပဿဒ္ဓိကထာ
မြန်֍ ၄၄၇။ ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု သံဃေန ပဋိသာရဏီယကမ္မကတော သမ္မာ ဝတ္တတိ, လောမံ ပါတေတိ, နေတ္ထာရံ ဝတ္တတိ, ပဋိသာရဏီယဿ ကမ္မဿ ပဋိပ္ပဿဒ္ဓိံ ယာစတိ။ တတြ စေ ဘိက္ခူနံ ဧဝံ ဟောတိ – ‘‘အယံ ခေါ, အာဝုသော, ဘိက္ခု သံဃေန ပဋိသာရဏီယကမ္မကတော သမ္မာ ဝတ္တတိ, လောမံ ပါတေတိ, နေတ္ထာရံ ဝတ္တတိ, ပဋိသာရဏီယဿ ကမ္မဿ ပဋိပ္ပဿဒ္ဓိံ ယာစတိ။ ဟန္ဒဿ မယံ ပဋိသာရဏီယကမ္မံ ပဋိပ္ပဿမ္ဘေမာ’’တိ။ တေ တဿ ပဋိသာရဏီယကမ္မံ ပဋိပ္ပဿမ္ဘေန္တိ – အဓမ္မေန ဝဂ္ဂါ…ပေ… အဓမ္မေန သမဂ္ဂါ… ဓမ္မေန ဝဂ္ဂါ… ဓမ္မပတိရူပကေန ဝဂ္ဂါ… ဓမ္မပတိရူပကေန သမဂ္ဂါ။ တတြဋ္ဌော သံဃော ဝိဝဒတိ – ‘‘အဓမ္မေန ဝဂ္ဂကမ္မံ, အဓမ္မေန သမဂ္ဂကမ္မံ, ဓမ္မေန
(ဝိ၊၃၊၄၇၄။)
ဝဂ္ဂကမ္မံ, ဓမ္မပတိရူပကေန ဝဂ္ဂကမ္မံ, ဓမ္မပတိရူပကေန သမဂ္ဂကမ္မံ, အကတံ ကမ္မံ ဒုက္ကဋံ ကမ္မံ ပုန ကာတဗ္ဗံ ကမ္မ’’န္တိ။ တတြ, ဘိက္ခဝေ, ယေ တေ ဘိက္ခူ ဧဝမာဟံသု – ‘‘ဓမ္မပတိရူပကေန သမဂ္ဂကမ္မ’’န္တိ, ယေ စ တေ ဘိက္ခူ ဧဝမာဟံသု – ‘‘အကတံ ကမ္မံ ဒုက္ကဋံ ကမ္မံ ပုန ကာတဗ္ဗံ ကမ္မ’’န္တိ။ ဣမေ တတ္ထ ဘိက္ခူ ဓမ္မဝါဒိနော။ ဣမေပိ ပဉ္စ ဝါရာ သံခိတ္တာ။
ပဋိသာရဏီယကမ္မပဋိပ္ပဿဒ္ဓိကထာ နိဋ္ဌိတာ။
၂၆၇။ အဒဿနေ ဥက္ခေပနီယကမ္မပဋိပ္ပဿဒ္ဓိကထာ
မြန်֍ ၄၄၈။ ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု သံဃေန အာပတ္တိယာ အဒဿနေ ဥက္ခေပနီယကမ္မကတော သမ္မာ ဝတ္တတိ, လောမံ ပါတေတိ, နေတ္ထာရံ ဝတ္တတိ, အာပတ္တိယာ အဒဿနေ ဥက္ခေပနီယဿ ကမ္မဿ ပဋိပ္ပဿဒ္ဓိံ ယာစတိ။ တတြ စေ ဘိက္ခူနံ ဧဝံ ဟောတိ – ‘‘အယံ ခေါ, အာဝုသော, ဘိက္ခု သံဃေန အာပတ္တိယာ အဒဿနေ ဥက္ခေပနီယကမ္မကတော သမ္မာ ဝတ္တတိ, လောမံ ပါတေတိ, နေတ္ထာရံ ဝတ္တတိ, အာပတ္တိယာ အဒဿနေ ဥက္ခေပနီယဿ ကမ္မဿ ပဋိပ္ပဿဒ္ဓိံ ယာစတိ။ ဟန္ဒဿ မယံ အာပတ္တိယာ အဒဿနေ ဥက္ခေပနီယကမ္မံ ပဋိပ္ပဿမ္ဘေမာ’’တိ။ တေ တဿ အာပတ္တိယာ အဒဿနေ ဥက္ခေပနီယကမ္မံ ပဋိပ္ပဿမ္ဘေန္တိ – အဓမ္မေန ဝဂ္ဂါ…ပေ… အဓမ္မေန သမဂ္ဂါ… ဓမ္မေန ဝဂ္ဂါ… ဓမ္မပတိရူပကေန ဝဂ္ဂါ… ဓမ္မပတိရူပကေန သမဂ္ဂါ။ တတြဋ္ဌော သံဃော ဝိဝဒတိ – ‘‘အဓမ္မေန ဝဂ္ဂကမ္မံ, အဓမ္မေန သမဂ္ဂကမ္မံ, ဓမ္မေန ဝဂ္ဂကမ္မံ, ဓမ္မပတိရူပကေန ဝဂ္ဂကမ္မံ, ဓမ္မပတိရူပကေန သမဂ္ဂကမ္မံ, အကတံ ကမ္မံ ဒုက္ကဋံ ကမ္မံ ပုန ကာတဗ္ဗံ ကမ္မ’’န္တိ။ တတြ, ဘိက္ခဝေ, ယေ တေ ဘိက္ခူ ဧဝမာဟံသု – ‘‘ဓမ္မပတိရူပကေန သမဂ္ဂကမ္မ’’န္တိ, ယေ စ တေ ဘိက္ခူ ဧဝမာဟံသု – ‘‘အကတံ ကမ္မံ ဒုက္ကဋံ ကမ္မံ ပုန ကာတဗ္ဗံ ကမ္မ’’န္တိ, ဣမေ တတ္ထ ဘိက္ခူ ဓမ္မဝါဒိနော။ ဣမေပိ ပဉ္စ ဝါရာ သံခိတ္တာ။
အဒဿနေ ဥက္ခေပနီယကမ္မပဋိပ္ပဿဒ္ဓိကထာ နိဋ္ဌိတာ။
၂၆၈။ အပ္ပဋိကမ္မေ ဥက္ခေပနီယကမ္မပဋိပ္ပဿဒ္ဓိကထာ
မြန်֍ ၄၄၉။ ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု သံဃေန အာပတ္တိယာ အပ္ပဋိကမ္မေ ဥက္ခေပနီယကမ္မကတော သမ္မာ ဝတ္တတိ, လောမံ ပါတေတိ, နေတ္ထာရံ ဝတ္တတိ, အာပတ္တိယာ အပ္ပဋိကမ္မေ ဥက္ခေပနီယဿ ကမ္မဿ ပဋိပ္ပဿဒ္ဓိံ ယာစတိ။ တတြ စေ ဘိက္ခူနံ ဧဝံ ဟောတိ – ‘‘အယံ ခေါ, အာဝုသော, ဘိက္ခု သံဃေန အာပတ္တိယာ အပ္ပဋိကမ္မေ ဥက္ခေပနီယကမ္မကတော သမ္မာ ဝတ္တတိ, လောမံ ပါတေတိ, နေတ္ထာရံ ဝတ္တတိ, အာပတ္တိယာ အပ္ပဋိကမ္မေ ဥက္ခေပနီယဿ ကမ္မဿ ပဋိပ္ပဿဒ္ဓိံ ယာစတိ။ ဟန္ဒဿ မယံ အာပတ္တိယာ အပ္ပဋိကမ္မေ
(ဝိ၊၃၊၄၇၅။)
ဥက္ခေပနီယကမ္မံ ပဋိပ္ပဿမ္ဘေမာ’’တိ။ တေ တဿ အာပတ္တိယာ အပ္ပဋိကမ္မေ ဥက္ခေပနီယကမ္မံ ပဋိပ္ပဿမ္ဘေန္တိ – အဓမ္မေန ဝဂ္ဂါ…ပေ… အဓမ္မေန သမဂ္ဂါ… ဓမ္မေန ဝဂ္ဂါ… ဓမ္မပတိရူပကေန ဝဂ္ဂါ… ဓမ္မပတိရူပကေန သမဂ္ဂါ။ တတြဋ္ဌော သံဃော ဝိဝဒတိ – ‘‘အဓမ္မေန ဝဂ္ဂကမ္မံ, အဓမ္မေန သမဂ္ဂကမ္မံ, ဓမ္မေန ဝဂ္ဂကမ္မံ, ဓမ္မပတိရူပကေန ဝဂ္ဂကမ္မံ, ဓမ္မပတိရူပကေန သမဂ္ဂကမ္မံ, အကတံ ကမ္မံ ဒုက္ကဋံ ကမ္မံ ပုန ကာတဗ္ဗံ ကမ္မ’’န္တိ။ တတြ, ဘိက္ခဝေ, ယေ တေ ဘိက္ခူ ဧဝမာဟံသု – ‘‘ဓမ္မပတိရူပကေန သမဂ္ဂကမ္မ’’န္တိ, ယေ စ တေ ဘိက္ခူ ဧဝမာဟံသု – ‘‘အကတံ ကမ္မံ ဒုက္ကဋံ ကမ္မံ ပုန ကာတဗ္ဗံ ကမ္မ’’န္တိ, ဣမေ တတ္ထ ဘိက္ခူ ဓမ္မဝါဒိနော။ ဣမေပိ ပဉ္စ ဝါရာ သံခိတ္တာ။
အပ္ပဋိကမ္မေ ဥက္ခေပနီယကမ္မပဋိပ္ပဿဒ္ဓိကထာ နိဋ္ဌိတာ။
၂၆၉။ အပ္ပဋိနိဿဂ္ဂေ ဥက္ခေပနီယကမ္မပဋိပ္ပဿဒ္ဓိကထာ
မြန်֍ ၄၅၀။ ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု သံဃေန ပါပိကာယ ဒိဋ္ဌိယာ အပ္ပဋိနိဿဂ္ဂေ ဥက္ခေပနီယကမ္မကတော သမ္မာ ဝတ္တတိ, လောမံ ပါတေတိ, နေတ္ထာရံ ဝတ္တတိ, ပါပိကာယ ဒိဋ္ဌိယာ အပ္ပဋိနိဿဂ္ဂေ ဥက္ခေပနီယဿ ကမ္မဿ ပဋိပ္ပဿဒ္ဓိံ ယာစတိ။ တတြ စေ ဘိက္ခူနံ ဧဝံ ဟောတိ – ‘‘အယံ ခေါ, အာဝုသော, ဘိက္ခု သံဃေန ပါပိကာယ ဒိဋ္ဌိယာ အပ္ပဋိနိဿဂ္ဂေ ဥက္ခေပနီယကမ္မကတော သမ္မာ ဝတ္တတိ, လောမံ ပါတေတိ, နေတ္ထာရံ ဝတ္တတိ, ပါပိကာယ ဒိဋ္ဌိယာ အပ္ပဋိနိဿဂ္ဂေ ဥက္ခေပနီယဿ ကမ္မဿ ပဋိပ္ပဿဒ္ဓိံ ယာစတိ။ ဟန္ဒဿ မယံ ပါပိကာယ ဒိဋ္ဌိယာ အပ္ပဋိနိဿဂ္ဂေ ဥက္ခေပနီယကမ္မံ ပဋိပ္ပဿမ္ဘေမာ’’တိ။ တေ တဿ ပါပိကာယ ဒိဋ္ဌိယာ အပ္ပဋိနိဿဂ္ဂေ ဥက္ခေပနီယကမ္မံ ပဋိပ္ပဿမ္ဘေန္တိ – အဓမ္မေန ဝဂ္ဂါ…ပေ… အဓမ္မေန သမဂ္ဂါ… ဓမ္မေန ဝဂ္ဂါ… ဓမ္မပတိရူပကေန ဝဂ္ဂါ… ဓမ္မပတိရူပကေန သမဂ္ဂါ။ တတြဋ္ဌော သံဃော ဝိဝဒတိ – ‘‘အဓမ္မေန ဝဂ္ဂကမ္မံ, အဓမ္မေန သမဂ္ဂကမ္မံ, ဓမ္မေန ဝဂ္ဂကမ္မံ, ဓမ္မပတိရူပကေန ဝဂ္ဂကမ္မံ, ဓမ္မပတိရူပကေန သမဂ္ဂကမ္မံ, အကတံ ကမ္မံ ဒုက္ကဋံ ကမ္မံ ပုန ကာတဗ္ဗံ ကမ္မ’’န္တိ။ တတြ, ဘိက္ခဝေ, ယေ တေ ဘိက္ခူ ဧဝမာဟံသု – ‘‘ဓမ္မပတိရူပကေန သမဂ္ဂကမ္မ’’န္တိ, ယေ စ တေ ဘိက္ခူ ဧဝမာဟံသု – ‘‘အကတံ ကမ္မံ ဒုက္ကဋံ ကမ္မံ ပုန ကာတဗ္ဗံ ကမ္မ’’န္တိ, ဣမေ တတ္ထ ဘိက္ခူ ဓမ္မဝါဒိနော။ ဣမေပိ ပဉ္စ ဝါရာ သံခိတ္တာ။
အပ္ပဋိနိဿဂ္ဂေ ဥက္ခေပနီယကမ္မပဋိပ္ပဿဒ္ဓိကထာ နိဋ္ဌိတာ။
စမ္ပေယျက္ခန္ဓကော နဝမော။
(ဝိ၊၃၊၄၇၆။)
၂၇၀။ တဿုဒ္ဒါနံ
စမ္ပာယံ ဘဂဝါ အာသိ, ဝတ္ထု ဝါသဘဂါမကေ၊
အာဂန္တုကာနမုဿုက္ကံ, အကာသိ ဣစ္ဆိတဗ္ဗကေ [ဣစ္ဆိတဗ္ဗကော (က။)]။
ပကတညုနောတိ ဉတွာ, ဥဿုက္ကံ န ကရီ တဒါ၊
ဥက္ခိတ္တော န ကရောတီတိ, သာဂမာ ဇိနသန္တိကေ။
အဓမ္မေန ဝဂ္ဂကမ္မံ, သမဂ္ဂံ အဓမ္မေန စ၊
ဓမ္မေန ဝဂ္ဂကမ္မဉ္စ, ပတိရူပကေန ဝဂ္ဂိကံ။
ပတိရူပကေန သမဂ္ဂံ, ဧကော ဥက္ခိပတေကကံ၊
ဧကော စ ဒွေ သမ္ဗဟုလေ, သံဃံ ဥက္ခိပတေကကော။
ဒုဝေပိ သမ္ဗဟုလာပိ, သံဃော သံဃဉ္စ ဥက္ခိပိ၊
သဗ္ဗညုပဝရော သုတွာ, အဓမ္မန္တိ ပဋိက္ခိပိ။
ဉတ္တိဝိပန္နံ ယံ ကမ္မံ, သမ္ပန္နံ အနုသာဝနံ၊
အနုဿာဝနဝိပန္နံ, သမ္ပန္နံ ဉတ္တိယာ စ ယံ။
ဥဘယေန ဝိပန္နဉ္စ, အညတြ ဓမ္မမေဝ စ၊
ဝိနယာ သတ္ထု ပဋိကုဋ္ဌံ, ကုပ္ပံ အဋ္ဌာနာရဟိကံ။
အဓမ္မဝဂ္ဂံ သမဂ္ဂံ, ဓမ္မ ပတိရူပါနိ ယေ ဒုဝေ၊
ဓမ္မေနေဝ စ သာမဂ္ဂိံ, အနုညာသိ တထာဂတော။
စတုဝဂ္ဂေါ ပဉ္စဝဂ္ဂေါ, ဒသဝဂ္ဂေါ စ ဝီသတိ၊
ပရောဝီသတိဝဂ္ဂေါ စ [အတိရေကဝီသတိဝဂ္ဂေါ (သျာ။)], သံဃော ပဉ္စဝိဓော တထာ။
ဌပေတွာ ဥပသမ္ပဒံ, ယဉ္စ ကမ္မံ ပဝါရဏံ၊
အဗ္ဘာနကမ္မေန သဟ, စတုဝဂ္ဂေဟိ ကမ္မိကော။
ဒုဝေ ကမ္မေ ဌပေတွာန, မဇ္ဈဒေသူပသမ္ပဒံ၊
အဗ္ဘာနံ ပဉ္စဝဂ္ဂိကော, သဗ္ဗကမ္မေသု ကမ္မိကော။
အဗ္ဘာနေကံ ဌပေတွာန, ယေ ဘိက္ခူ ဒသဝဂ္ဂိကာ၊
သဗ္ဗကမ္မကရော သံဃော, ဝီသော သဗ္ဗတ္ထ ကမ္မိကော။
(ဝိ၊၃၊၄၇၇။)
ဘိက္ခုနီ သိက္ခမာနာ, စ သာမဏေရော သာမဏေရီ၊
ပစ္စက္ခာတန္တိမဝတ္ထူ, ဥက္ခိတ္တာပတ္တိဒဿနေ။
အပ္ပဋိကမ္မေ ဒိဋ္ဌိယာ, ပဏ္ဍကော ထေယျသံဝါသကံ၊
တိတ္ထိယာ တိရစ္ဆာနဂတံ, မာတု ပိတု စ ဃာတကံ။
အရဟံ ဘိက္ခုနီဒူသိ, ဘေဒကံ လောဟိတုပ္ပါဒံ၊
ဗျဉ္ဇနံ နာနာသံဝါသံ, နာနာသီမာယ ဣဒ္ဓိယာ။
ယဿ သံဃော ကရေ ကမ္မံ, ဟောန္တေတေ စတုဝီသတိ၊
သမ္ဗုဒ္ဓေန ပဋိက္ခိတ္တာ, န ဟေတေ ဂဏပူရကာ။
ပါရိဝါသိကစတုတ္ထော, ပရိဝါသံ ဒဒေယျ ဝါ၊
မူလာ မာနတ္တမဗ္ဘေယျ, အကမ္မံ န စ ကရဏံ။
မူလာ အရဟမာနတ္တာ, အဗ္ဘာနာရဟမေဝ စ၊
န ကမ္မကာရကာ ပဉ္စ, သမ္ဗုဒ္ဓေန ပကာသိတာ။
ဘိက္ခုနီ သိက္ခမာနာ စ, သာမဏေရော သာမဏေရိကာ၊
ပစ္စက္ခန္တိမဥမ္မတ္တာ, ခိတ္တာဝေဒနဒဿနေ။
အပ္ပဋိကမ္မေ ဒိဋ္ဌိယာ, ပဏ္ဍကာပိ စ ဗျဉ္ဇနာ [ဣတော ပရံ သျာမမူလေ ဒိယဍ္ဎဂါထာဟိ အဘဗ္ဗပုဂ္ဂလာ သမတ္တံ ဒဿိတာ]၊
နာနာသံဝါသကာ သီမာ, ဝေဟာသံ ယဿ ကမ္မ စ။
အဋ္ဌာရသန္နမေတေသံ, ပဋိက္ကောသံ န ရုဟတိ၊
ဘိက္ခုဿ ပကတတ္တဿ, ရုဟတိ ပဋိက္ကောသနာ။
သုဒ္ဓဿ ဒုန္နိသာရိတော, ဗာလော ဟိ သုနိဿာရိတော၊
ပဏ္ဍကော ထေယျသံဝါသော, ပက္ကန္တော တိရစ္ဆာနဂတော။
မာတု ပိတု အရဟန္တ, ဒူသကော သံဃဘေဒကော၊
လောဟိတုပ္ပါဒကော စေဝ, ဥဘတောဗျဉ္ဇနော စ ယော။
ဧကာဒသန္နံ ဧတေသံ, ဩသာရဏံ န ယုဇ္ဇတိ၊
ဟတ္ထပါဒံ တဒုဘယံ, ကဏ္ဏနာသံ တဒူဘယံ။
အင်္ဂုလိ အဠကဏ္ဍရံ, ဖဏံ ခုဇ္ဇော စ ဝါမနော၊
ဂဏ္ဍီ လက္ခဏကသာ, စ လိခိတကော စ သီပဒီ။
(ဝိ၊၃၊၄၇၈။)
ပါပါ ပရိသကာဏော စ, ကုဏီ ခဉ္ဇော ဟတောပိ စ၊
ဣရိယာပထဒုဗ္ဗလော, အန္ဓော မူဂေါ စ ဗဓိရော။
အန္ဓမူဂန္ဓဗဓိရော မူဂဗဓိရမေဝ စ၊
အန္ဓမူဂဗဓိရော စ, ဒွတ္တိံသေတေ အနူနကာ။
တေသံ ဩသာရဏံ ဟောတိ, သမ္ဗုဒ္ဓေန ပကာသိတံ၊
ဒဋ္ဌဗ္ဗာ ပဋိကာတဗ္ဗာ, နိဿဇ္ဇေတာ န ဝိဇ္ဇတိ။
တဿ ဥက္ခေပနာ ကမ္မာ, သတ္တ ဟောန္တိ အဓမ္မိကာ၊
အာပန္နံ အနုဝတ္တန္တံ, သတ္တ တေပိ အဓမ္မိကာ။
အာပန္နံ နာနုဝတ္တန္တံ, သတ္တ ကမ္မာ သုဓမ္မိကာ၊
သမ္မုခါ ပဋိပုစ္ဆာ စ, ပဋိညာယ စ ကာရဏာ။
သတိ အမူဠှပါပိကာ, တဇ္ဇနီနိယဿေန စ၊
ပဗ္ဗာဇနီယ ပဋိသာရော, ဥက္ခေပပရိဝါသ စ။
မူလာ မာနတ္တအဗ္ဘာနာ, တထေဝ ဥပသမ္ပဒါ၊
အညံ ကရေယျ အညဿ, သောဠသေတေ အဓမ္မိကာ။
တံ တံ ကရေယျ တံ တဿ, သောဠသေတေ သုဓမ္မိကာ၊
ပစ္စာရောပေယျ အညညံ, သောဠသေတေ အဓမ္မိကာ။
ဒွေ ဒွေ တမ္မူလကံ တဿ [ဒွေ ဒွေ မူလာ ကတာ ကဿ (သျာ။), ဒေါဒေါတမူလကန္တဿ (က။)], တေပိ သောဠသ ဓမ္မိကာ၊
ဧကေကမူလကံ စက္ကံ, ‘‘အဓမ္မ’’န္တိ ဇိနောဗြဝိ။
အကာသိ တဇ္ဇနီယံ ကမ္မံ, သံဃော ဘဏ္ဍနကာရကော၊
အဓမ္မေန ဝဂ္ဂကမ္မံ, အညံ အာဝါသံ ဂစ္ဆိ သော။
တတ္ထာဓမ္မေန သမဂ္ဂါ, တဿ တဇ္ဇနီယံ ကရုံ၊
အညတ္ထ ဝဂ္ဂါဓမ္မေန, တဿ တဇ္ဇနီယံ ကရုံ။
ပတိရူပေန ဝဂ္ဂါပိ, သမဂ္ဂါပိ တထာ ကရုံ၊
အဓမ္မေန သမဂ္ဂါ စ, ဓမ္မေန ဝဂ္ဂမေဝ စ။
ပတိရူပကေန ဝဂ္ဂါ စ, သမဂ္ဂါ စ ဣမေ ပဒါ၊
ဧကေကမူလကံ ကတွာ, စက္ကံ ဗန္ဓေ ဝိစက္ခဏော။
(ဝိ၊၃၊၄၇၉။)
ဗာလာ ဗျတ္တဿ နိယဿံ, ပဗ္ဗာဇေ ကုလဒူသကံ၊
ပဋိသာရဏီယံ ကမ္မံ, ကရေ အက္ကောသကဿ စ။
အဒဿနာပ္ပဋိကမ္မေ, ယော စ ဒိဋ္ဌိံ န နိဿဇ္ဇေ၊
တေသံ ဥက္ခေပနီယကမ္မံ, သတ္ထဝါဟေန ဘာသိတံ။
ဥပရိ နယကမ္မာနံ [ဥပဝိနယကမ္မာနံ (သျာ။), ဥက္ခေပနီယကမ္မာနံ (က။)] ပညော တဇ္ဇနီယံ နယေ၊
တေသံယေဝ အနုလောမံ, သမ္မာ ဝတ္တတိ ယာစိတေ [ယာစတိ (သျာ။), ယာစိတော (သီ။)]။
ပဿဒ္ဓိ တေသံ ကမ္မာနံ, ဟေဋ္ဌာ ကမ္မနယေန စ၊
တသ္မိံ တသ္မိံ တု ကမ္မေသု, တတြဋ္ဌော စ ဝိဝဒတိ။
အကတံ ဒုက္ကဋဉ္စေဝ, ပုနကာတဗ္ဗကန္တိ စ၊
ကမ္မေ ပဿဒ္ဓိယာ စာပိ, တေ ဘိက္ခူ ဓမ္မဝါဒိနော။
ဝိပတ္တိဗျာဓိတေ ဒိသွာ, ကမ္မပ္ပတ္တေ မဟာမုနိ၊
ပဋိပ္ပဿဒ္ဓိမက္ခာသိ, သလ္လကတ္တောဝ ဩသဓန္တိ။
ဣမမှိ ခန္ဓကေ ဝတ္ထူနိ ဆတ္တိံသာတိ။
စမ္ပေယျက္ခန္ဓကော နိဋ္ဌိတော။
(ဝိ၊၃၊၄၈၀။)
၁၀။ ကောသမ္ဗကက္ခန္ဓကော
မြန်֍ ၄၅၁။ တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ ကောသမ္ဗိယံ ဝိဟရတိ ဃောသိတာရာမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန အညတရော ဘိက္ခု အာပတ္တိံ အာပန္နော ဟောတိ။ သော တဿာ အာပတ္တိယာ အာပတ္တိဒိဋ္ဌိ [အာပတ္တိဒိဋ္ဌီ (သီ။)] ဟောတိ၊ အညေ ဘိက္ခူ တဿာ အာပတ္တိယာ အနာပတ္တိဒိဋ္ဌိနော ဟောန္တိ။ သော အပရေန သမယေန တဿာ အာပတ္တိယာ အနာ ပတ္တိဒိဋ္ဌိ ဟောတိ၊ အညေ ဘိက္ခူ တဿာ အာပတ္တိယာ အာပတ္တိဒိဋ္ဌိနော ဟောန္တိ။ အထ ခေါ တေ ဘိက္ခူ တံ ဘိက္ခုံ ဧတဒဝေါစုံ – ‘‘အာပတ္တိံ တွံ, အာဝုသော, အာပန္နော, ပဿသေတံ အာပတ္တိ’’န္တိ? ‘‘နတ္ထိ မေ, အာဝုသော, အာပတ္တိ ယမဟံ ပဿေယျ’’န္တိ။ အထ ခေါ တေ ဘိက္ခူ သာမဂ္ဂိံ လဘိတွာ တံ ဘိက္ခုံ အာပတ္တိယာ အဒဿနေ ဥက္ခိပိံသု။ သော စ ဘိက္ခု ဗဟုဿုတော ဟောတိ အာဂတာဂမော ဓမ္မဓရော ဝိနယဓရော မာတိကာဓရော ပဏ္ဍိတော ဗျတ္တော မေဓာဝီ လဇ္ဇီ ကုက္ကုစ္စကော သိက္ခာကာမော။ အထ ခေါ သော ဘိက္ခု သန္ဒိဋ္ဌေ သမ္ဘတ္တေ ဘိက္ခူ ဥပသင်္ကမိတွာ ဧတဒဝေါစ – ‘‘အနာပတ္တိ ဧသာ, အာဝုသော, နေသာ အာပတ္တိ။ အနာပန္နောမှိ, နမှိ အာပန္နော။ အနုက္ခိတ္တောမှိ, နမှိ ဥက္ခိတ္တော။ အဓမ္မိကေနမှိ ကမ္မေန ဥက္ခိတ္တော ကုပ္ပေန အဋ္ဌာနာရဟေန။ ဟောထ မေ အာယသ္မန္တော ဓမ္မတော ဝိနယတော ပက္ခာ’’တိ။ အလဘိ ခေါ သော ဘိက္ခု သန္ဒိဋ္ဌေ သမ္ဘတ္တေ ဘိက္ခူ ပက္ခေ။ ဇာနပဒါနမ္ပိ သန္ဒိဋ္ဌာနံ သမ္ဘတ္တာနံ ဘိက္ခူနံ သန္တိကေ ဒူတံ ပါဟေသိ – အနာပတ္တိ ဧသာ, အာဝုသော, နေသာ အာပတ္တိ။ အနာပန္နောမှိ, နမှိ အာပန္နော။ အနုက္ခိတ္တောမှိ, နမှိ ဥက္ခိတ္တော။ အဓမ္မိကေနမှိ ကမ္မေန ဥက္ခိတ္တော ကုပ္ပေန အဋ္ဌာနာရဟေန။ ဟောန္တု မေ အာယသ္မန္တော ဓမ္မတော ဝိနယတော ပက္ခာ’’တိ။ အလဘိ ခေါ သော ဘိက္ခု ဇာနပဒေပိ သန္ဒိဋ္ဌေ သမ္ဘတ္တေ ဘိက္ခူ ပက္ခေ။ အထ ခေါ တေ ဥက္ခိတ္တာနုဝတ္တကာ ဘိက္ခူ ယေန ဥက္ခေပကာ ဘိက္ခူ တေနုပသင်္ကမိံသု, ဥပသင်္ကမိတွာ ဥက္ခေပကေ ဘိက္ခူ ဧတဒဝေါစုံ – ‘‘အနာပတ္တိ ဧသာ, အာဝုသော, နေသာ အာပတ္တိ။ အနာပန္နော ဧသော ဘိက္ခု, နေသော ဘိက္ခု အာပန္နော။ အနုက္ခိတ္တော ဧသော ဘိက္ခု, နေသော ဘိက္ခု ဥက္ခိတ္တော။ အဓမ္မိကေန ကမ္မေန ဥက္ခိတ္တော
(ဝိ၊၃၊၄၈၁။)
ကုပ္ပေန အဋ္ဌာနာရဟေနာ’’တိ။ ဧဝံ ဝုတ္တေ ဥက္ခေပကာ ဘိက္ခူ ဥက္ခိတ္တာနုဝတ္တကေ ဘိက္ခူ ဧတဒဝေါစုံ – ‘‘အာပတ္တိ ဧသာ အာဝုသော, နေသာ အနာပတ္တိ။ အာပန္နော ဧသော ဘိက္ခု, နေသော ဘိက္ခု အနာပန္နော။ ဥက္ခိတ္တော ဧသော ဘိက္ခု, နေသော ဘိက္ခု အနုက္ခိတ္တော။ ဓမ္မိကေန ကမ္မေန ဥက္ခိတ္တော အကုပ္ပေန ဌာနာရဟေန။ မာ ခေါ တုမှေ အာယသ္မန္တော ဧတံ ဥက္ခိတ္တကံ ဘိက္ခုံ အနုဝတ္တိတ္ထ အနုပရိဝါရေထာ’’တိ။ ဧဝမ္ပိ ခေါ တေ ဥက္ခိတ္တာနုဝတ္တကာ ဘိက္ခူ ဥက္ခေပကေဟိ ဘိက္ခူဟိ ဝုစ္စမာနာ တထေဝ တံ ဥက္ခိတ္တကံ ဘိက္ခုံ အနုဝတ္တိံသု အနုပရိဝါရေသုံ။
မြန်֍ ၄၅၂။ အထ ခေါ အညတရော ဘိက္ခု ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ, ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ သော ဘိက္ခု ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ဣဓ, ဘန္တေ, အညတရော ဘိက္ခု အာပတ္တိံ အာပန္နော အဟောသိ။ သော တဿာ အာပတ္တိယာ အာပတ္တိဒိဋ္ဌိ အဟောသိ, အညေ ဘိက္ခူ တဿာ အာပတ္တိယာ အနာပတ္တိဒိဋ္ဌိနော အဟေသုံ။ သော အပရေန သမယေန တဿာ အာပတ္တိယာ အနာပတ္တိဒိဋ္ဌိ အဟောသိ, အညေ ဘိက္ခူ တဿာ အာပတ္တိယာ အာပတ္တိဒိဋ္ဌိနော အဟေသုံ။ အထ ခေါ တေ, ဘန္တေ, ဘိက္ခူ တံ ဘိက္ခုံ ဧတဒဝေါစုံ – ‘အာပတ္တိံ တွံ, အာဝုသော, အာပန္နော, ပဿသေတံ အာပတ္တိ’န္တိ? ‘‘နတ္ထိ မေ, အာဝုသော, အာပတ္တိ ယမဟံ ပဿေယျ’’န္တိ။ အထ ခေါ တေ, ဘန္တေ, ဘိက္ခူ သာမဂ္ဂိံ လဘိတွာ တံ ဘိက္ခုံ အာပတ္တိယာ အဒဿနေ ဥက္ခိပိံသု။ သော စ, ဘန္တေ, ဘိက္ခု ဗဟုဿုတော အာဂတာဂမော ဓမ္မဓရော ဝိနယဓရော မာတိကာဓရော ပဏ္ဍိတော ဗျတ္တော မေဓာဝီ လဇ္ဇီ ကုက္ကုစ္စကော သိက္ခာကာမော။ အထ ခေါ သော, ဘန္တေ, ဘိက္ခု သန္ဒိဋ္ဌေ သမ္ဘတ္တေ ဘိက္ခူ ဥပသင်္ကမိတွာ ဧတဒဝေါစ – ‘အနာပတ္တိ ဧသာ, အာဝုသော၊ နေသာ အာပတ္တိ။ အနာပန္နောမှိ, နမှိ အာပန္နော။ အနုက္ခိတ္တောမှိ, နမှိ ဥက္ခိတ္တော။ အဓမ္မိကေနမှိ ကမ္မေန ဥက္ခိတ္တော ကုပ္ပေန အဋ္ဌာနာရဟေန။ ဟောထ မေ အာယသ္မန္တော ဓမ္မတော ဝိနယတော ပက္ခာ’တိ။ အလဘိ ခေါ သော, ဘန္တေ, ဘိက္ခု သန္ဒိဋ္ဌေ သမ္ဘတ္တေ ဘိက္ခူ ပက္ခေ။ ဇာနပဒါနမ္ပိ သန္ဒိဋ္ဌာနံ သမ္ဘတ္တာနံ ဘိက္ခူနံ သန္တိကေ ဒူတံ ပါဟေသိ – ‘အနာပတ္တိ ဧသာ, အာဝုသော၊ နေသာ အာပတ္တိ။ အနာပန္နောမှိ, နမှိ အာပန္နော။ အနုက္ခိတ္တောမှိ, နမှိ ဥက္ခိတ္တော။ အဓမ္မိကေနမှိ ကမ္မေန ဥက္ခိတ္တော ကုပ္ပေန အဋ္ဌာနာရဟေန။ ဟောန္တု မေ အာယသ္မန္တော ဓမ္မတော ဝိနယတော ပက္ခာ’တိ။ အလဘိ ခေါ သော, ဘန္တေ, ဘိက္ခု ဇာနပဒေပိ သန္ဒိဋ္ဌေ
(ဝိ၊၃၊၄၈၂။)
သမ္ဘတ္တေ ဘိက္ခူ ပက္ခေ။ အထ ခေါ တေ, ဘန္တေ, ဥက္ခိတ္တာနုဝတ္တကာ ဘိက္ခူ ယေန ဥက္ခေပကာ ဘိက္ခူ တေနုပသင်္ကမိံသု, ဥပသင်္ကမိတွာ ဥက္ခေပကေ ဘိက္ခူ ဧတဒဝေါစုံ – ‘အနာပတ္တိ ဧသာ, အာဝုသော၊ နေသာ အာပတ္တိ။ အနာပန္နော ဧသော ဘိက္ခု, နေသော ဘိက္ခု အာပန္နော။ အနုက္ခိတ္တော ဧသော ဘိက္ခု, နေသော ဘိက္ခု ဥက္ခိတ္တော။ အဓမ္မိကေန ကမ္မေန ဥက္ခိတ္တော ကုပ္ပေန အဋ္ဌာနာရဟေနာ’တိ။ ဧဝံ ဝုတ္တေ တေ, ဘန္တေ, ဥက္ခေပကာ ဘိက္ခူ ဥက္ခိတ္တာနုဝတ္တကေ ဘိက္ခူ ဧတဒဝေါစုံ – ‘အာပတ္တိ ဧသာ, အာဝုသော၊ နေသာ အနာပတ္တိ။ အာပန္နော ဧသော ဘိက္ခု, နေသော ဘိက္ခု အနာပန္နော။ ဥက္ခိတ္တော ဧသော ဘိက္ခု, နေသော ဘိက္ခု အနုက္ခိတ္တော။ ဓမ္မိကေန ကမ္မေန ဥက္ခိတ္တော အကုပ္ပေန ဌာနာရဟေန။ မာ ခေါ တုမှေ အာယသ္မန္တော ဧတံ ဥက္ခိတ္တကံ ဘိက္ခုံ အနုဝတ္တိတ္ထ အနုပရိဝါရေထာ’တိ။ ဧဝမ္ပိ ခေါ တေ, ဘန္တေ, ဥက္ခိတ္တာနုဝတ္တကာ ဘိက္ခူ ဥက္ခေပကေဟိ ဘိက္ခူဟိ ဝုစ္စမာနာ တထေဝ တံ ဥက္ခိတ္တကံ ဘိက္ခုံ အနုဝတ္တန္တိ အနုပရိဝါရေန္တီ’’တိ။
မြန်֍ ၄၅၃။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ‘ဘိန္နော ဘိက္ခုသံဃော, ဘိန္နော ဘိက္ခုသံဃော’တိ – ဥဋ္ဌာယာသနာ ယေန ဥက္ခေပကာ ဘိက္ခူ တေနုပသင်္ကမိ, ဥပသင်္ကမိတွာ ပညတ္တေ အာသနေ နိသီဒိ, နိသဇ္ဇ ခေါ ဘဂဝါ ဥက္ခေပကေ ဘိက္ခူ ဧတဒဝေါစ – ‘‘မာ ခေါ တုမှေ, ဘိက္ခဝေ, ‘ပဋိဘာတိ နော, ပဋိဘာတိ နော’တိ ယသ္မိံ ဝါ တသ္မိံ ဝါ ဘိက္ခုံ ဥက္ခိပိတဗ္ဗံ မညိတ္ထ’’။
‘‘ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု အာပတ္တိံ အာပန္နော ဟောတိ။ သော တဿာ အာပတ္တိယာ အနာပတ္တိဒိဋ္ဌိ ဟောတိ, အညေ ဘိက္ခူ တဿာ အာပတ္တိယာ အာပတ္တိဒိဋ္ဌိနော ဟောန္တိ။ တေ စေ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခူ တံ ဘိက္ခုံ ဧဝံ ဇာနန္တိ – ‘အယံ ခေါ အာယသ္မာ ဗဟုဿုတော အာဂတာဂမော ဓမ္မဓရော ဝိနယဓရော မာတိကာဓရော ပဏ္ဍိတော ဗျတ္တော မေဓာဝီ လဇ္ဇီ ကုက္ကုစ္စကော သိက္ခာကာမော။ သစေ မယံ ဣမံ ဘိက္ခုံ အာပတ္တိယာ အဒဿနေ ဥက္ခိပိဿာမ, န မယံ ဣမိနာ ဘိက္ခုနာ သဒ္ဓိံ ဥပေါသထံ ကရိဿာမ, ဝိနာ ဣမိနာ ဘိက္ခုနာ ဥပေါသထံ ကရိဿာမ, ဘဝိဿတိ သံဃဿ တတောနိဒါနံ ဘဏ္ဍနံ ကလဟော ဝိဂ္ဂဟော ဝိဝါဒေါ သံဃဘေဒေါ သံဃရာဇိ သံဃဝဝတ္ထာနံ သံဃနာနာကရဏ’န္တိ, ဘေဒဂရုကေဟိ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခူဟိ န သော ဘိက္ခု အာပတ္တိယာ အဒဿနေ ဥက္ခိပိတဗ္ဗော။
‘‘ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု အာပတ္တိံ အာပန္နော ဟောတိ။ သော တဿာ အာပတ္တိယာ အနာပတ္တိဒိဋ္ဌိ ဟောတိ, အညေ ဘိက္ခူ တဿာ အာပတ္တိယာ
(ဝိ၊၃၊၄၈၃။)
အာပတ္တိဒိဋ္ဌိနော ဟောန္တိ။ တေ စေ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခူ တံ ဘိက္ခုံ ဧဝံ ဇာနန္တိ – ‘အယံ ခေါ အာယသ္မာ ဗဟုဿုတော အာဂတာဂမော ဓမ္မဓရော ဝိနယဓရော မာတိကာဓရော ပဏ္ဍိတော ဗျတ္တော မေဓာဝီ လဇ္ဇီ ကုက္ကုစ္စကော သိက္ခာကာမော။ သစေ မယံ ဣမံ ဘိက္ခုံ အာပတ္တိယာ အဒဿနေ ဥက္ခိပိဿာမ, န မယံ ဣမိနာ ဘိက္ခုနာ သဒ္ဓိံ ပဝါရေဿာမ, ဝိနာ ဣမိနာ ဘိက္ခုနာ ပဝါရေဿာမ။ န မယံ ဣမိနာ ဘိက္ခုနာ သဒ္ဓိံ သံဃကမ္မံ ကရိဿာမ, ဝိနာ ဣမိနာ ဘိက္ခုနာ သံဃကမ္မံ ကရိဿာမ။ န မယံ ဣမိနာ ဘိက္ခုနာ သဒ္ဓိံ အာသနေ နိသီဒိဿာမ, ဝိနာ ဣမိနာ ဘိက္ခုနာ အာသနေ နိသီဒိဿာမ။ န မယံ ဣမိနာ ဘိက္ခုနာ သဒ္ဓိံ ယာဂုပါနေ နိသီဒိဿာမ, ဝိနာ ဣမိနာ ဘိက္ခုနာ ယာဂုပါနေ နိသီဒိဿာမ။ န မယံ ဣမိနာ ဘိက္ခုနာ သဒ္ဓိံ ဘတ္တဂ္ဂေ နိသီဒိဿာမ, ဝိနာ ဣမိနာ ဘိက္ခုနာ ဘတ္တဂ္ဂေ နိသီဒိဿာမ။ န မယံ ဣမိနာ ဘိက္ခုနာ သဒ္ဓိံ ဧကစ္ဆန္နေ ဝသိဿာမ, ဝိနာ ဣမိနာ ဘိက္ခုနာ ဧကစ္ဆန္နေ ဝသိဿာမ။ န မယံ ဣမိနာ ဘိက္ခုနာ သဒ္ဓိံ ယထာဝုဍ္ဎံ အဘိဝါဒနံ ပစ္စုဋ္ဌာနံ အဉ္ဇလိကမ္မံ သာမီစိကမ္မံ ကရိဿာမ, ဝိနာ ဣမိနာ ဘိက္ခုနာ ယထာဝုဍ္ဎံ အဘိဝါဒနံ ပစ္စုဋ္ဌာနံ အဉ္ဇလိကမ္မံ သာမီစိကမ္မံ ကရိဿာမ။ ဘဝိဿတိ သံဃဿ တတောနိဒါနံ ဘဏ္ဍနံ ကလဟော ဝိဂ္ဂဟော ဝိဝါဒေါ သံဃဘေဒေါ သံဃရာဇိ သံဃဝဝတ္ထာနံ သံဃနာနာကရဏ’န္တိ, ဘေဒဂရုကေဟိ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခူဟိ န သော ဘိက္ခု အာပတ္တိယာ အဒဿနေ ဥက္ခိပိတဗ္ဗော’’တိ။
မြန်֍ ၄၅၄။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ဥက္ခေပကာနံ ဘိက္ခူနံ ဧတမတ္ထံ ဘာသိတွာ ဥဋ္ဌာယာသနာ ယေန ဥက္ခိတ္တာနုဝတ္တကာ ဘိက္ခူ တေနုပသင်္ကမိ, ဥပသင်္ကမိတွာ ပညတ္တေ အာသနေ နိသီဒိ, နိသဇ္ဇ ခေါ ဘဂဝါ ဥက္ခိတ္တာနုဝတ္တကေ ဘိက္ခူ ဧတဒဝေါစ – ‘‘မာ ခေါ တုမှေ, ဘိက္ခဝေ, အာပတ္တိံ အာပဇ္ဇိတွာ ‘နာမှ အာပန္နာ, နာမှ အာပန္နာ’တိ အာပတ္တိံ န ပဋိကာတဗ္ဗံ မညိတ္ထ’’။
‘‘ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု အာပတ္တိံ အာပန္နော ဟောတိ။ သော တဿာ အာပတ္တိယာ အနာပတ္တိဒိဋ္ဌိ ဟောတိ, အညေ ဘိက္ခူ တဿာ အာပတ္တိယာ အာပတ္တိဒိဋ္ဌိနော ဟောန္တိ။ သော စေ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု တေ ဘိက္ခူ ဧဝံ ဇာနာတိ – ‘ဣမေ ခေါ အာယသ္မန္တော [အာယသ္မန္တာ (က။)] ဗဟုဿုတာ အာဂတာဂမာ ဓမ္မဓရာ ဝိနယဓရာ မာတိကာဓရာ ပဏ္ဍိတာ ဗျတ္တာ မေဓာဝိနော လဇ္ဇိနော ကုက္ကုစ္စကာ သိက္ခာကာမာ, နာလံ မမံ ဝါ ကာရဏာ အညေသံ ဝါ ကာရဏာ ဆန္ဒာ
(ဝိ၊၃၊၄၈၄။)
ဒေါသာ မောဟာ ဘယာ အဂတိံ ဂန္တုံ။ သစေ မံ ဣမေ ဘိက္ခူ အာပတ္တိယာ အဒဿနေ ဥက္ခိပိဿန္တိ, န မယာ သဒ္ဓိံ ဥပေါသထံ ကရိဿန္တိ, ဝိနာ မယာ ဥပေါသထံ ကရိဿန္တိ, ဘဝိဿတိ သံဃဿ တတောနိဒါနံ ဘဏ္ဍနံ ကလဟော ဝိဂ္ဂဟော ဝိဝါဒေါ သံဃဘေဒေါ သံဃရာဇိ သံဃဝဝတ္ထာနံ သံဃနာနာကရဏ’န္တိ, ဘေဒဂရုကေန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနာ ပရေသမ္ပိ သဒ္ဓါယ သာ အာပတ္တိ ဒေသေတဗ္ဗာ။
‘‘ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု အာပတ္တိံ အာပန္နော ဟောတိ။ သော တဿာ အာပတ္တိယာ အနာပတ္တိဒိဋ္ဌိ ဟောတိ, အညေ ဘိက္ခူ တဿာ အာပတ္တိယာ အာပတ္တိဒိဋ္ဌိနော ဟောန္တိ။ သော စေ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု တေ ဘိက္ခူ ဧဝံ ဇာနာတိ – ‘ဣမေ ခေါ အာယသ္မန္တော ဗဟုဿုတာ အာဂတာဂမာ ဓမ္မဓရာ ဝိနယဓရာ မာတိကာဓရာ ပဏ္ဍိတာ ဗျတ္တာ မေဓာဝိနော လဇ္ဇိနော ကုက္ကုစ္စကာ သိက္ခာကာမာ, နာလံ မမံ ဝါ ကာရဏာ အညေသံ ဝါ ကာရဏာ ဆန္ဒာ ဒေါသာ မောဟာ ဘယာ အဂတိံ ဂန္တုံ။ သစေ မံ ဣမေ ဘိက္ခူ အာပတ္တိယာ အဒဿနေ ဥက္ခိပိဿန္တိ, န မယာ သဒ္ဓိံ ပဝါရေဿန္တိ, ဝိနာ မယာ ပဝါရေဿန္တိ။ န မယာ သဒ္ဓိံ သံဃကမ္မံ ကရိဿန္တိ, ဝိနာ မယာ သံဃကမ္မံ ကရိဿန္တိ။ န မယာ သဒ္ဓိံ အာသနေ နိသီဒိဿန္တိ, ဝိနာ မယာ အာသနေ နိသီဒိဿန္တိ။ န မယာ သဒ္ဓိံ ယာဂုပါနေ နိသီဒိဿန္တိ, ဝိနာ မယာ ယာဂုပါနေ နိသီဒိဿန္တိ။ န မယာ သဒ္ဓိံ ဘတ္တဂ္ဂေ နိသီဒိဿန္တိ ဝိနာ မယာ ဘတ္တဂ္ဂေ နိသီဒိဿန္တိ။ န မယာ သဒ္ဓိံ ဧကစ္ဆန္နေ ဝသိဿန္တိ, ဝိနာ မယာ ဧကစ္ဆန္နေ ဝသိဿန္တိ။ န မယာ သဒ္ဓိံ ယထာဝုဍ္ဎံ အဘိဝါဒနံ ပစ္စုဋ္ဌာနံ အဉ္ဇလိကမ္မံ သာမီစိကမ္မံ ကရိဿန္တိ, ဝိနာ မယာ ယထာဝုဍ္ဎံ အဘိဝါဒနံ ပစ္စုဋ္ဌာနံ အဉ္ဇလိကမ္မံ သာမီစိကမ္မံ ကရိဿန္တိ, ဘဝိဿတိ သံဃဿ တတောနိဒါနံ ဘဏ္ဍနံ ကလဟော ဝိဂ္ဂဟော ဝိဝါဒေါ သံဃဘေဒေါ သံဃရာဇိ သံဃဝဝတ္ထာနံ သံဃနာနာကရဏ’န္တိ, ဘေဒဂရုကေန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနာ ပရေသမ္ပိ သဒ္ဓါယ သာ အာပတ္တိ ဒေသေတဗ္ဗာ’’တိ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ဥက္ခိတ္တာနုဝတ္တကာနံ ဘိက္ခူနံ ဧတမတ္ထံ ဘာသိတွာ ဥဋ္ဌာယာသနာ ပက္ကာမိ။
မြန်֍ ၄၅၅။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဥက္ခိတ္တာနုဝတ္တကာ ဘိက္ခူ တတ္ထေဝ အန္တောသီမာယ ဥပေါသထံ ကရောန္တိ, သံဃကမ္မံ ကရောန္တိ။ ဥက္ခေပကာ ပန ဘိက္ခူ နိဿီမံ ဂန္တွာ ဥပေါသထံ ကရောန္တိ, သံဃကမ္မံ ကရောန္တိ။ အထ ခေါ အညတရော ဥက္ခေပကော ဘိက္ခု ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ, ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော
(ဝိ၊၃၊၄၈၅။)
ခေါ သော ဘိက္ခု ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘တေ, ဘန္တေ, ဥက္ခိတ္တာနုဝတ္တကာ ဘိက္ခူ တတ္ထေဝ အန္တောသီမာယ ဥပေါသထံ ကရောန္တိ, သံဃကမ္မံ ကရောန္တိ။ မယံ ပန ဥက္ခေပကာ ဘိက္ခူ နိဿီမံ ဂန္တွာ ဥပေါသထံ ကရောမ, သံဃကမ္မံ ကရောမာ’’တိ။ ‘‘တေ စေ, ဘိက္ခု, ဥက္ခိတ္တာနုဝတ္တကာ ဘိက္ခူ တတ္ထေဝ အန္တောသီမာယ ဥပေါသထံ ကရိဿန္တိ, သံဃကမ္မံ ကရိဿန္တိ, ယထာ မယာ ဉတ္တိ စ အနုဿာဝနာ စ ပညတ္တာ, တေသံ တာနိ ကမ္မာနိ ဓမ္မိကာနိ ကမ္မာနိ ဘဝိဿ’’န္တိ အကုပ္ပါနိ ဌာနာရဟာနိ။ တုမှေ စေ, ဘိက္ခု, ဥက္ခေပကာ ဘိက္ခူ တတ္ထေဝ အန္တောသီမာယ ဥပေါသထံ ကရိဿထ, သံဃကမ္မံ ကရိဿထ, ယထာ မယာ ဉတ္တိ စ အနုဿာဝနာ စ ပညတ္တာ, တုမှာကမ္ပိ တာနိ ကမ္မာနိ ဓမ္မိကာနိ ကမ္မာနိ ဘဝိဿန္တိ အကုပ္ပါနိ ဌာနာရဟာနိ။ တံ ကိဿ ဟေတု? နာနာသံဝါသကာ ဧတေ [တေ (သျာ။)] ဘိက္ခူ [ဘိက္ခု (သီ။ သျာ။)] တုမှေဟိ, တုမှေ စ တေဟိ နာနာသံဝါသကာ။
‘‘ဒွေမာ, ဘိက္ခု, နာနာသံဝါသကဘူမိယော – အတ္တနာ ဝါ အတ္တာနံ နာနာသံဝါသကံ ကရောတိ, သမဂ္ဂေါ ဝါ နံ သံဃော ဥက္ခိပတိ အဒဿနေ ဝါ အပ္ပဋိကမ္မေ ဝါ အပ္ပဋိနိဿဂ္ဂေ ဝါ။ ဣမာ ခေါ, ဘိက္ခု, ဒွေ နာနာသံဝါသကဘူမိယော။ ဒွေမာ, ဘိက္ခု, သမာနသံဝါသကဘူမိယော – အတ္တနာ ဝါ အတ္တာနံ သမာနသံဝါသံ ကရောတိ, သမဂ္ဂေါ ဝါ နံ သံဃော ဥက္ခိတ္တံ ဩသာရေတိ အဒဿနေ ဝါ အပ္ပဋိကမ္မေ ဝါ အပ္ပဋိနိဿဂ္ဂေ ဝါ။ ဣမာ ခေါ, ဘိက္ခု, ဒွေ သမာနသံဝါသကဘူမိယော’’တိ။
မြန်֍ ၄၅၆။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဘိက္ခူ ဘတ္တဂ္ဂေ အန္တရဃရေ ဘဏ္ဍနဇာတာ ကလဟဇာတာ ဝိဝါဒါပန္နာ အညမညံ အနနုလောမိကံ ကာယကမ္မံ ဝစီကမ္မံ ဥပဒံသေန္တိ, ဟတ္ထပရာမာသံ ကရောန္တိ။ မနုဿာ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ သမဏာ သကျပုတ္တိယာ ဘတ္တဂ္ဂေ အန္တရဃရေ ဘဏ္ဍနဇာတာ ကလဟဇာတာ ဝိဝါဒါပန္နာ အညမညံ အနနုလောမိကံ ကာယကမ္မံ ဝစီကမ္မံ ဥပဒံသေဿန္တိ, ဟတ္ထပရာမာသံ ကရိဿန္တီ’’တိ။ အဿောသုံ ခေါ ဘိက္ခူ တေသံ မနုဿာနံ ဥဇ္ဈာယန္တာနံ ခိယျန္တာနံ ဝိပါစေန္တာနံ။ ယေ တေ ဘိက္ခူ အပ္ပိစ္ဆာ တေ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယျန္တိ ဝိပါစေန္တိ – ‘‘ကထဉှိ နာမ ဘိက္ခူ ဘတ္တဂ္ဂေ အန္တရဃရေ ဘဏ္ဍနဇာတာ ကလဟဇာတာ ဝိဝါဒါပန္နာ အညမညံ အနနုလောမိကံ ကာယကမ္မံ ဝစီကမ္မံ
(ဝိ၊၃၊၄၈၆။)
ဥပဒံသေဿန္တိ, ဟတ္ထပရာမာသံ ကရိဿန္တီ’’တိ။ အထ ခေါ တေ ဘိက္ခူ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ…ပေ… ‘‘သစ္စံ ကိရ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခူ ဘတ္တဂ္ဂေ အန္တရဃရေ ဘဏ္ဍနဇာတာ…ပေ… ဟတ္ထပရာမာသံ ကရောန္တီ’’တိ? ‘‘သစ္စံ, ဘဂဝါ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ…ပေ… ဝိဂရဟိတွာ ဓမ္မိံ ကထံ ကတွာ ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ – ‘‘ဘိန္နေ, ဘိက္ခဝေ, သံဃေ အဓမ္မိယာယမာနေ [အဓမ္မိယမာနေ (သီ။ သျာ။ ကတ္ထစိ) အဓမ္မီယမာနေ (က။)] အသမ္မောဒိကာယ ဝတ္တမာနာယ [-‘‘အသမ္မောဒိကာဝတ္တမာနာယ’’ ဣတိ အဋ္ဌကထာယံ သံဝဏ္ဏေတဗ္ဗပါဌော] ‘ဧတ္တာဝတာ န အညမညံ အနနုလောမိကံ ကာယကမ္မံ ဝစီကမ္မံ ဥပဒံသေဿာမ, ဟတ္ထပရာမာသံ ကရိဿာမာ’တိ အာသနေ နိသီဒိတဗ္ဗံ။ ဘိန္နေ, ဘိက္ခဝေ, သံဃေ ဓမ္မိယာယမာနေ သမ္မောဒိကာယ ဝတ္တမာနာယ အာသနန္တရိကာယ နိသီဒိတဗ္ဗ’’န္တိ။
မြန်֍ ၄၅၇။ [မ။ နိ။ ၃။၂၃၆ ထောကံ ဝိသဒိသံ] တေန ခေါ ပန သမယေန ဘိက္ခူ သံဃမဇ္ဈေ ဘဏ္ဍနဇာတာ ကလဟဇာတာ ဝိဝါဒါပန္နာ အညမညံ မုခသတ္တီဟိ ဝိတုဒန္တာ ဝိဟရန္တိ။ တေ န သက္ကောန္တိ တံ အဓိကရဏံ ဝူပသမေတုံ။ အထ ခေါ အညတရော ဘိက္ခု ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ, ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ အဋ္ဌာသိ။ ဧကမန္တံ ဌိတော ခေါ သော ဘိက္ခု ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ဣဓ, ဘန္တေ, ဘိက္ခူ သံဃမဇ္ဈေ ဘဏ္ဍနဇာတာ ကလဟဇာတာ ဝိဝါဒါပန္နာ အညမညံ မုခသတ္တီဟိ ဝိတုဒန္တာ ဝိဟရန္တိ။ တေ န သက္ကောန္တိ တံ အဓိကရဏံ ဝူပသမေတုံ။ သာဓု, ဘန္တေ, ဘဂဝါ ယေန တေ ဘိက္ခူ တေနုပသင်္ကမတု အနုကမ္ပံ ဥပါဒါယာ’’တိ။ အဓိဝါသေသိ ဘဂဝါ တုဏှီဘာဝေန။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ယေန တေ ဘိက္ခူ တေနုပသင်္ကမိ, ဥပသင်္ကမိတွာ ပညတ္တေ အာသနေ နိသီဒိ, နိသဇ္ဇ ခေါ ဘဂဝါ တေ ဘိက္ခူ ဧတဒဝေါစ – ‘‘အလံ, ဘိက္ခဝေ, မာ ဘဏ္ဍနံ မာ ကလဟံ မာ ဝိဂ္ဂဟံ မာ ဝိဝါဒ’’န္တိ။ ဧဝံ ဝုတ္တေ အညတရော အဓမ္မဝါဒီ ဘိက္ခု ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘အာဂမေတု, ဘန္တေ, ဘဂဝါ ဓမ္မဿာမီ၊ အပ္ပေါဿုက္ကော, ဘန္တေ, ဘဂဝါ ဒိဋ္ဌဓမ္မသုခဝိဟာရမနုယုတ္တော ဝိဟရတု။ မယမေတေန ဘဏ္ဍနေန ကလဟေန ဝိဂ္ဂဟေန ဝိဝါဒေန ပညာယိဿာမာ’’တိ။ ဒုတိယမ္ပိ ခေါ ဘဂဝါ တေ ဘိက္ခူ ဧတဒဝေါစ – ‘‘အလံ, ဘိက္ခဝေ, မာ ဘဏ္ဍနံ မာ ကလဟံ မာ ဝိဂ္ဂဟံ မာ ဝိဝါဒ’’န္တိ။ ဒုတိယမ္ပိ ခေါ သော အဓမ္မဝါဒီ ဘိက္ခု ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘အာဂမေတု, ဘန္တေ, ဘဂဝါ ဓမ္မဿာမီ၊ အပ္ပေါဿုက္ကော, ဘန္တေ, ဘဂဝါ ဒိဋ္ဌဓမ္မသုခဝိဟာရ-
(ဝိ၊၃၊၄၈၇။)
မနုယုတ္တော ဝိဟရတု။ မယမေတေန ဘဏ္ဍနေန ကလဟေန ဝိဂ္ဂဟေန ဝိဝါဒေန ပညာယိဿာမာ’’တိ။
ကောသမ္ဗကဝိဝါဒကထာ နိဋ္ဌိတာ။
၂၇၂။ ဒီဃာဝုဝတ္ထု
မြန်֍ ၄၅၈။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ – ‘‘ဘူတပုဗ္ဗံ, ဘိက္ခဝေ, ဗာရာဏသိယံ [ဝဇိရဗုဒ္ဓိဋီကာ ဩလောကေတဗ္ဗာ] ဗြဟ္မဒတ္တော နာမ ကာသိရာဇာ အဟောသိ အဍ္ဎော မဟဒ္ဓနော မဟာဘောဂေါ မဟဗ္ဗလော မဟာဝါဟနော မဟာဝိဇိတော ပရိပုဏ္ဏကောသကောဋ္ဌာဂါရော။ ဒီဃီတိ နာမ ကောသလရာဇာ အဟောသိ ဒလိဒ္ဒေါ အပ္ပဓနော အပ္ပဘောဂေါ အပ္ပဗလော အပ္ပဝါဟနော အပ္ပဝိဇိတော အပရိပုဏ္ဏကောသကောဋ္ဌာဂါရော။ အထ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဗြဟ္မဒတ္တော ကာသိရာဇာ စတုရင်္ဂိနိံ သေနံ သန္နယှိတွာ ဒီဃီတိံ ကောသလရာဇာနံ အဗ္ဘုယျာသိ။ အဿောသိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဒီဃီတိ ကောသလရာဇာ – ‘‘ဗြဟ္မဒတ္တော ကိရ ကာသိရာဇာ စတုရင်္ဂိနိံ သေနံ သန္နယှိတွာ မမံ အဗ္ဘုယျာတော’’တိ။ အထ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဒီဃီတိဿ ကောသလရညော ဧတဒဟောသိ – ‘‘ဗြဟ္မဒတ္တော ခေါ ကာသိရာဇာ အဍ္ဎော မဟဒ္ဓနော မဟာဘောဂေါ မဟဗ္ဗလော မဟာဝါဟနော မဟာဝိဇိတော ပရိပုဏ္ဏကောသကောဋ္ဌာဂါရော, အဟံ ပနမှိ ဒလိဒ္ဒေါ အပ္ပဓနော အပ္ပဘောဂေါ အပ္ပဗလော အပ္ပဝါဟနော အပ္ပဝိဇိတော အပရိပုဏ္ဏကောသကောဋ္ဌာဂါရော, နာဟံ ပဋိဗလော ဗြဟ္မဒတ္တေန ကာသိရညာ ဧကသံဃာတမ္ပိ သဟိတုံ။ ယံနူနာဟံ ပဋိကစ္စေဝ နဂရမှာ နိပ္ပတေယျ’’န္တိ။
အထ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဒီဃီတိ ကောသလရာဇာ မဟေသိံ အာဒါယ ပဋိကစ္စေဝ နဂရမှာ နိပ္ပတိ။ အထ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဗြဟ္မဒတ္တော ကာသိရာဇာ ဒီဃီတိဿ ကောသလရညော ဗလဉ္စ ဝါဟနဉ္စ ဇနပဒဉ္စ ကောသဉ္စ ကောဋ္ဌာဂါရဉ္စ အဘိဝိဇိယ အဇ္ဈာဝသတိ။ အထ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဒီဃီတိ ကောသလရာဇာ သပဇာပတိကော ယေန ဝါရာဏသီ တေန ပက္ကာမိ။ အနုပုဗ္ဗေန ယေန ဗာရာဏသီ တဒဝသရိ။ တတြ သုဒံ, ဘိက္ခဝေ, ဒီဃီတိ ကောသလရာဇာ သပဇာပတိကော ဗာရာဏသိယံ အညတရသ္မိံ ပစ္စန္တိမေ ဩကာသေ ကုမ္ဘကာရနိဝေသနေ အညာတကဝေသေန ပရိဗ္ဗာဇကစ္ဆန္နေန ပဋိဝသတိ။ အထ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဒီဃီတိဿ ကောသလရညော မဟေသီ နစိရဿေဝ ဂဗ္ဘိနီ အဟောသိ။ တဿာ ဧဝရူပေါ ဒေါဟဠော ဥပ္ပန္နော ဟောတိ – ‘‘ဣစ္ဆတိ သူရိယဿ ဥဂ္ဂမနကာလေ စတုရင်္ဂိနိံ သေနံ သန္နဒ္ဓံ ဝမ္မိကံ သုဘူမေ ဌိတံ
(ဝိ၊၃၊၄၈၈။)
ပဿိတုံ, ခဂ္ဂါနဉ္စ ဓောဝနံ ပါတုံ’’။ အထ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဒီဃီတိဿ ကောသလရညော မဟေသီ ဒီဃီတိံ ကောသလရာဇာနံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ဂဗ္ဘိနီမှိ, ဒေဝ။ တဿာ မေ ဧဝရူပေါ ဒေါဟဠော ဥပ္ပန္နော – ဣစ္ဆာမိ သူရိယဿ ဥဂ္ဂမနကာလေ စတုရင်္ဂိနိံ သေနံ သန္နဒ္ဓံ ဝမ္မိကံ [ဝမ္မိတံ (သီ။)] သုဘူမေ ဌိတံ ပဿိတုံ, ခဂ္ဂါနဉ္စ ဓောဝနံ ပါတု’’န္တိ။ ‘‘ကုတော, ဒေဝိ, အမှာကံ ဒုဂ္ဂတာနံ စတုရင်္ဂိနီ သေနာ သန္နဒ္ဓါ ဝမ္မိကာ သုဘူမေ ဌိတာ, ခဂ္ဂါနဉ္စ ဓောဝနံ ပါတု’’န္တိ [ခဂ္ဂါနဉ္စ ဓောဝနန္တိ (သီ။ သျာ။)] ‘‘သစာဟံ, ဒေဝ, န လဘိဿာမိ, မရိဿာမီ’’တိ။
မြန်֍ ၄၅၉။ တေန ခေါ ပန သမယေန, ဗြဟ္မဒတ္တဿ ကာသိရညော ပုရောဟိတော ဗြာဟ္မဏော ဒီဃီတိဿ ကောသလရညော သဟာယော ဟောတိ။ အထ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဒီဃီတိ ကောသလရာဇာ ယေန ဗြဟ္မဒတ္တဿ ကာသိရညော ပုရောဟိတော ဗြာဟ္မဏော တေနုပသင်္ကမိ, ဥပသင်္ကမိတွာ ဗြဟ္မဒတ္တဿ ကာသိရညော ပုရောဟိတံ ဗြာဟ္မဏံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘သခီ တေ, သမ္မ, ဂဗ္ဘိနီ။ တဿာ ဧဝရူပေါ ဒေါဟဠော ဥပ္ပန္နော – ဣစ္ဆတိ သူရိယဿ ဥဂ္ဂမနကာလေ စတုရင်္ဂိနိံ သေနံ သန္နဒ္ဓံ ဝမ္မိကံ သုဘူမေ ဌိတံ ပဿိတုံ, ခဂ္ဂါနဉ္စ ဓောဝနံ ပါတု’’န္တိ။ ‘‘တေန ဟိ, ဒေဝ, မယမ္ပိ ဒေဝိံ ပဿာမာ’’တိ။ အထ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဒီဃီတိဿ ကောသလရညော မဟေသီ ယေန ဗြဟ္မဒတ္တဿ ကာသိရညော ပုရောဟိတော ဗြာဟ္မဏော တေနုပသင်္ကမိ။ အဒ္ဒသာ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဗြဟ္မဒတ္တဿ ကာသိရညော ပုရောဟိတော ဗြာဟ္မဏော ဒီဃီတိဿ ကောသလရညော မဟေသိံ ဒူရတောဝ အာဂစ္ဆန္တိံ, ဒိသွာန ဥဋ္ဌာယာသနာ ဧကံသံ ဥတ္တရာသင်္ဂံ ကရိတွာ ယေန ဒီဃီတိဿ ကောသလရညော မဟေသီ တေနဉ္ဇလိံ ပဏာမေတွာ တိက္ခတ္တုံ ဥဒါနံ ဥဒါနေသိ – ‘‘ကောသလရာဇာ ဝတ ဘော ကုစ္ဆိဂတော, ကောသလရာဇာ ဝတ ဘော ကုစ္ဆိဂတော’’တိ။ အတ္တမနာ [အဝိမနာ (သီ။ သျာ။ ကတ္ထစိ], ဒေဝိ, ဟောဟိ။ လစ္ဆသိ သူရိယဿ ဥဂ္ဂမနကာလေ စတုရင်္ဂိနိံ သေနံ သန္နဒ္ဓံ ဝမ္မိကံ သုဘူမေ ဌိတံ ပဿိတုံ, ခဂ္ဂါနဉ္စ ဓောဝနံ ပါတုန္တိ။
အထ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဗြဟ္မဒတ္တဿ ကာသိရညော ပုရောဟိတော ဗြာဟ္မဏော ယေန ဗြဟ္မဒတ္တော ကာသိရာဇာ တေနုပသင်္ကမိ, ဥပသင်္ကမိတွာ ဗြဟ္မဒတ္တံ ကာသိရာဇာနံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘တထာ, ဒေဝ, နိမိတ္တာနိ ဒိဿန္တိ, သွေ သူရိယုဂ္ဂမနကာလေ စတုရင်္ဂိနီ သေနာ သန္နဒ္ဓါ ဝမ္မိကာ သုဘူမေ တိဋ္ဌတု, ခဂ္ဂါ စ ဓောဝိယန္တူ’’တိ။ အထ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဗြဟ္မဒတ္တော ကာသိရာဇာ မနုဿေ
(ဝိ၊၃၊၄၈၉။)
အာဏာပေသိ – ‘‘ယထာ, ဘဏေ, ပုရောဟိတော ဗြာဟ္မဏော အာဟ တထာ ကရောထာ’’တိ။ အလဘိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဒီဃီတိဿ ကောသလရညော မဟေသီ သူရိယဿ ဥဂ္ဂမနကာလေ စတုရင်္ဂိနိံ သေနံ သန္နဒ္ဓံ ဝမ္မိကံ သုဘူမေ ဌိတံ ပဿိတုံ, ခဂ္ဂါနဉ္စ ဓောဝနံ ပါတုံ။ အထ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဒီဃီတိဿ ကောသလရညော မဟေသီ တဿ ဂဗ္ဘဿ ပရိပါကမနွာယ ပုတ္တံ ဝိဇာယိ။ တဿ ဒီဃာဝူတိ နာမံ အကံသု။ အထ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဒီဃာဝု ကုမာရော နစိရဿေဝ ဝိညုတံ ပါပုဏိ။ အထ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဒီဃီတိဿ ကောသလရညော ဧတဒဟောသိ – ‘‘အယံ ခေါ ဗြဟ္မဒတ္တော ကာသိရာဇာ ဗဟုနော အမှာကံ အနတ္ထဿ ကာရကော, ဣမိနာ အမှာကံ ဗလဉ္စ ဝါဟနဉ္စ ဇနပဒေါ စ ကောသော စ ကောဋ္ဌာဂါရဉ္စ အစ္ဆိန္နံ, သစာယံ အမှေ ဇာနိဿတိ, သဗ္ဗေဝ တယော ဃာတာပေဿတိ, ယံနူနာဟံ ဒီဃာဝုံ ကုမာရံ ဗဟိနဂရေ ဝါသေယျ’’န္တိ။ အထ ခေါ ဘိက္ခဝေ ဒီဃီတိ ကောသလရာဇာ ဒီဃာဝုံ ကုမာရံ ဗဟိနဂရေ ဝါသေသိ။ အထ ခေါ ဘိက္ခဝေ ဒီဃာဝု ကုမာရော ဗဟိနဂရေ ပဋိဝသန္တော နစိရဿေဝ သဗ္ဗသိပ္ပါနိ သိက္ခိ။
မြန်֍ ၄၆၀။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဒီဃီတိဿ ကောသလရညော ကပ္ပကော ဗြဟ္မဒတ္တေ ကာသိရညေ ပဋိဝသတိ။ အဒ္ဒသာ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဒီဃီတိဿ ကောသလရညော ကပ္ပကော ဒီဃီတိံ ကောသလရာဇာနံ သပဇာပတိကံ ဗာရာဏသိယံ အညတရသ္မိံ ပစ္စန္တိမေ ဩကာသေ ကုမ္ဘကာရနိဝေသနေ အညာတကဝေသေန ပရိဗ္ဗာဇကစ္ဆန္နေန ပဋိဝသန္တံ, ဒိသွာန ယေန ဗြဟ္မဒတ္တော ကာသိရာဇာ တေနုပသင်္ကမိ, ဥပသင်္ကမိတွာ ဗြဟ္မဒတ္တံ ကာသိရာဇာနံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ဒီဃီတိ, ဒေဝ, ကောသလရာဇာ သပဇာပတိကော ဗာရာဏသိယံ အညတရသ္မိံ ပစ္စန္တိမေ ဩကာသေ ကုမ္ဘကာရနိဝေသနေ အညာတကဝေသေန ပရိဗ္ဗာဇကစ္ဆန္နေန ပဋိဝသတီ’’တိ။ အထ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဗြဟ္မဒတ္တော ကာသိရာဇာ မနုဿေ အာဏာပေသိ – ‘‘တေန ဟိ, ဘဏေ, ဒီဃီတိံ ကောသလရာဇာနံ သပဇာပတိကံ အာနေထာ’’တိ။ ‘‘ဧဝံ, ဒေဝါ’’တိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, တေ မနုဿာ ဗြဟ္မဒတ္တဿ ကာသိရညော ပဋိဿုတွာ ဒီဃီတိံ ကောသလရာဇာနံ သပဇာပတိကံ အာနေသုံ။ အထ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဗြဟ္မဒတ္တော ကာသိရာဇာ မနုဿေ အာဏာပေသိ – ‘‘တေန ဟိ, ဘဏေ, ဒီဃီတိံ ကောသလရာဇာနံ သပဇာပတိကံ ဒဠှာယ ရဇ္ဇုယာ ပစ္ဆာဗာဟံ ဂါဠှဗန္ဓနံ ဗန္ဓိတွာ ခုရမုဏ္ဍံ ကရိတွာ ခရဿရေန ပဏဝေန ရထိကာယ ရထိကံ သိင်္ဃာဋကေန သိင်္ဃာဋကံ ပရိနေတွာ ဒက္ခိဏေန ဒွါရေန နိက္ခာမေတွာ
(ဝိ၊၃၊၄၉၀။)
ဒက္ခိဏတော နဂရဿ စတုဓာ ဆိန္ဒိတွာ စတုဒ္ဒိသာ ဗိလာနိ နိက္ခိပထာ’’တိ။ ‘‘ဧဝံ, ဒေဝါ’’တိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, တေ မနုဿာ ဗြဟ္မဒတ္တဿ ကာသိရညော ပဋိဿုတွာ ဒီဃီတိံ ကောသလရာဇာနံ သပဇာပတိကံ ဒဠှာယ ရဇ္ဇုယာ ပစ္ဆာဗာဟံ ဂါဠှဗန္ဓနံ ဗန္ဓိတွာ ခုရမုဏ္ဍံ ကရိတွာ ခရဿရေန ပဏဝေန ရထိကာယ ရထိကံ သိင်္ဃာဋကေန သိင်္ဃာဋကံ ပရိနေန္တိ။
အထ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဒီဃာဝုဿ ကုမာရဿ ဧတဒဟောသိ – ‘‘စိရံဒိဋ္ဌာ ခေါ မေ မာတာပိတရော။ ယံနူနာဟံ မာတာပိတရော ပဿေယျ’’န္တိ။ အထ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဒီဃာဝု ကုမာရော ဗာရာဏသိံ ပဝိသိတွာ အဒ္ဒသ မာတာပိတရော ဒဠှာယ ရဇ္ဇုယာ ပစ္ဆာဗာဟံ ဂါဠှဗန္ဓနံ ဗန္ဓိတွာ ခုရမုဏ္ဍံ ကရိတွာ ခရဿရေန ပဏဝေန ရထိကာယ ရထိကံ သိင်္ဃာဋကေန သိင်္ဃာဋကံ ပရိနေန္တေ, ဒိသွာန ယေန မာတာပိတရော တေနုပသင်္ကမိ။ အဒ္ဒသာ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဒီဃီတိ ကောသလရာဇာ ဒီဃာဝုံ ကုမာရံ ဒူရတောဝ အာဂစ္ဆန္တံ၊ ဒိသွာန ဒီဃာဝုံ ကုမာရံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘မာ ခေါ တွံ, တာတ ဒီဃာဝု, ဒီဃံ ပဿ, မာ ရဿံ။ န ဟိ, တာတ ဒီဃာဝု, ဝေရေန ဝေရာ သမ္မန္တိ၊ အဝေရေန ဟိ, တာတ ဒီဃာဝု, ဝေရာ သမ္မန္တီ’’တိ။ ဧဝံ ဝုတ္တေ, ဘိက္ခဝေ, တေ မနုဿာ ဒီဃီတိံ ကောသလရာဇာနံ ဧတဒဝေါစုံ – ‘‘ဥမ္မတ္တကော အယံ ဒီဃီတိ ကောသလရာဇာ ဝိပ္ပလပတိ။ ကော ဣမဿ ဒီဃာဝု? ကံ အယံ ဧဝမာဟ – ‘မာ ခေါ တွံ, တာတ ဒီဃာဝု, ဒီဃံ ပဿ, မာ ရဿံ။ န ဟိ, တာတ ဒီဃာဝု, ဝေရေန ဝေရာ သမ္မန္တိ၊ အဝေရေန ဟိ, တာတ ဒီဃာဝု, ဝေရာ သမ္မန္တီ’’တိ။ ‘‘နာဟံ, ဘဏေ, ဥမ္မတ္တကော ဝိပ္ပလပါမိ, အပိ စ ယော ဝိညူ သော ဝိဘာဝေဿတီ’’တိ။ ဒုတိယမ္ပိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ…ပေ… တတိယမ္ပိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဒီဃီတိ ကောသလရာဇာ ဒီဃာဝုံ ကုမာရံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘မာ ခေါ တွံ, တာတ ဒီဃာဝု, ဒီဃံ ပဿ, မာ ရဿံ။ န ဟိ, တာတ ဒီဃာဝု, ဝေရေန ဝေရာ သမ္မန္တိ၊ အဝေရေန ဟိ, တာတ ဒီဃာဝု, ဝေရာ သမ္မန္တီ’’တိ။ တတိယမ္ပိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, တေ မနုဿာ ဒီဃီတိံ ကောသလရာဇာနံ ဧတဒဝေါစုံ – ‘‘ဥမ္မတ္တကော အယံ ဒီဃီတိ ကောသလရာဇာ ဝိပ္ပလပတိ။ ကော ဣမဿ ဒီဃာဝု? ကံ အယံ ဧဝမာဟ – မာ ခေါ တွံ, တာတ ဒီဃာဝု, ဒီဃံ ပဿ, မာ ရဿံ။ န ဟိ, တာတ ဒီဃာဝု, ဝေရေန ဝေရာ သမ္မန္တိ၊ အဝေရေန ဟိ, တာတ ဒီဃာဝု, ဝေရာ သမ္မန္တီ’’တိ။ ‘‘နာဟံ, ဘဏေ, ဥမ္မတ္တကော ဝိပ္ပလပါမိ, အပိ စ ယော ဝိညူ သော ဝိဘာဝေဿတီ’’တိ။ အထ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, တေ မနုဿာ ဒီဃီတိံ ကောသလရာဇာနံ သပဇာပတိကံ ရထိကာယ ရထိကံ သိင်္ဃာဋကေန သိင်္ဃာဋကံ
(ဝိ၊၃၊၄၉၁။)
ပရိနေတွာ ဒက္ခိဏေန ဒွါရေန နိက္ခာမေတွာ ဒက္ခိဏတော နဂရဿ စတုဓာ ဆိန္ဒိတွာ စတုဒ္ဒိသာ ဗိလာနိ နိက္ခိပိတွာ ဂုမ္ဗံ ဌပေတွာ ပက္ကမိံသု။ အထ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဒီဃာဝု ကုမာရော ဗာရာဏသိံ ပဝိသိတွာ သုရံ နီဟရိတွာ ဂုမ္ဗိယေ ပါယေသိ။ ယဒါ တေ မတ္တာ အဟေသုံ ပတိတာ, အထ ကဋ္ဌာနိ သံကဍ္ဎိတွာ စိတကံ ကရိတွာ မာတာပိတူနံ သရီရံ စိတကံ အာရောပေတွာ အဂ္ဂိံ ဒတွာ ပဉ္ဇလိကော တိက္ခတ္တုံ စိတကံ ပဒက္ခိဏံ အကာသိ။
မြန်֍ ၄၆၁။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဗြဟ္မဒတ္တော ကာသိရာဇာ ဥပရိပါသာဒဝရဂတော ဟောတိ။ အဒ္ဒသာ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဗြဟ္မဒတ္တော ကာသိရာဇာ ဒီဃာဝုံ ကုမာရံ ပဉ္ဇလိကံ တိက္ခတ္တုံ စိတကံ ပဒက္ခိဏံ ကရောန္တံ, ဒိသွာနဿ ဧတဒဟောသိ – ‘‘နိဿံသယံ ခေါ သော မနုဿော ဒီဃီတိဿ ကောသလရညော ဉာတိ ဝါ သာလောဟိတော ဝါ, အဟော မေ အနတ္ထတော, န ဟိ နာမ မေ ကောစိ အာရောစေဿတီ’’တိ။ အထ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဒီဃာဝု ကုမာရော အရညံ ဂန္တွာ ယာဝဒတ္ထံ ကန္ဒိတွာ ရောဒိတွာ ခပ္ပံ [ဗပ္ပံ (သီ။ သျာ။)] ပုဉ္ဆိတွာ ဗာရာဏသိံ ပဝိသိတွာ အန္တေပုရဿ သာမန္တာ ဟတ္ထိသာလံ ဂန္တွာ ဟတ္ထာစရိယံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ဣစ္ဆာမဟံ, အာစရိယ, သိပ္ပံ သိက္ခိတု’’န္တိ။ ‘‘တေန ဟိ, ဘဏေ မာဏဝက, သိက္ခဿူ’’တိ။ အထ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဒီဃာဝု ကုမာရော ရတ္တိယာ ပစ္စူသသမယံ ပစ္စုဋ္ဌာယ ဟတ္ထိသာလာယံ မဉ္ဇုနာ သရေန ဂါယိ, ဝီဏဉ္စ ဝါဒေသိ။ အဿောသိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဗြဟ္မဒတ္တော ကာသိရာဇာ ရတ္တိယာ ပစ္စူသသမယံ ပစ္စုဋ္ဌာယ ဟတ္ထိသာလာယံ မဉ္ဇုနာ သရေန ဂီတံ ဝီဏဉ္စ ဝါဒိတံ, သုတွာန မနုဿေ ပုစ္ဆိ – ‘‘ကော, ဘဏေ, ရတ္တိယာ ပစ္စူသသမယံ ပစ္စုဋ္ဌာယ ဟတ္ထိသာလာယံ မဉ္ဇုနာ သရေန ဂါယိ, ဝီဏဉ္စ ဝါဒေသီ’’တိ? ‘‘အမုကဿ, ဒေဝ, ဟတ္ထာစရိယဿ အန္တေဝါသီ မာဏဝကော ရတ္တိယာ ပစ္စူသသမယံ ပစ္စုဋ္ဌာယ ဟတ္ထိသာလာယံ မဉ္ဇုနာ သရေန ဂါယိ, ဝီဏဉ္စ ဝါဒေသီ’’တိ။ ‘‘တေန ဟိ, ဘဏေ, တံ မာဏဝကံ အာနေထာ’’တိ။ ‘‘ဧဝံ, ဒေဝါ’’တိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, တေ မနုဿာ ဗြဟ္မဒတ္တဿ ကာသိရညော ပဋိဿုတွာ ဒီဃာဝုံ ကုမာရံ အာနေသုံ။ ‘‘တွံ ဘဏေ မာဏဝက, ရတ္တိယာ ပစ္စူသသမယံ ပစ္စုဋ္ဌာယ ဟတ္ထိသာလာယံ မဉ္ဇုနာ သရေန ဂါယိ, ဝီဏဉ္စ ဝါဒေသီ’’တိ? ‘‘ဧဝံ, ဒေဝါ’’တိ။ ‘‘တေန ဟိ တွံ, ဘဏေ မာဏဝက, ဂါယဿု, ဝီဏဉ္စ ဝါဒေဟီ’’တိ။ ‘‘ဧဝံ, ဒေဝါ’’တိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဒီဃာဝု ကုမာရော ဗြဟ္မဒတ္တဿ ကာသိရညော ပဋိဿုတွာ အာရာဓာပေက္ခော မဉ္ဇုနာ သရေန
(ဝိ၊၃၊၄၉၂။)
ဂါယိ, ဝီဏဉ္စ ဝါဒေသိ။ ‘‘တွံ, ဘဏေ မာဏဝက, မံ ဥပဋ္ဌဟာ’’တိ။ ‘‘ဧဝံ, ဒေဝါ’’တိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဒီဃာဝု ကုမာရော ဗြဟ္မဒတ္တဿ ကာသိရညော ပစ္စဿောသိ။ အထ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဒီဃာဝု ကုမာရော ဗြဟ္မဒတ္တဿ ကာသိရညော ပုဗ္ဗုဋ္ဌာယီ အဟောသိ ပစ္ဆာနိပါတီ ကိင်္ကာရပဋိဿာဝီ မနာပစာရီ ပိယဝါဒီ။ အထ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဗြဟ္မဒတ္တော ကာသိရာဇာ ဒီဃာဝုံ ကုမာရံ နစိရဿေဝ အဗ္ဘန္တရိမေ ဝိဿာသိကဋ္ဌာနေ ဌပေသိ။
မြန်֍ ၄၆၂။ အထ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဗြဟ္မဒတ္တော ကာသိရာဇာ ဒီဃာဝုံ ကုမာရံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘တေန ဟိ, ဘဏေ မာဏဝက, ရထံ ယောဇေဟိ, မိဂဝံ ဂမိဿာမာ’’တိ။ ‘‘ဧဝံ, ဒေဝါ’’တိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဒီဃာဝု ကုမာရော ဗြဟ္မဒတ္တဿ ကာသိရညော ပဋိဿုတွာ ရထံ ယောဇေတွာ ဗြဟ္မဒတ္တံ ကာသိရာဇာနံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ယုတ္တော ခေါ တေ, ဒေဝ, ရထော, ယဿ ဒါနိ ကာလံ မညသီ’’တိ။ အထ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဗြဟ္မဒတ္တော ကာသိရာဇာ ရထံ အဘိရုဟိ။ ဒီဃာဝု ကုမာရော ရထံ ပေသေသိ။ တထာ တထာ ရထံ ပေသေသိ ယထာ ယထာ အညေနေဝ သေနာ အဂမာသိ အညေနေဝ ရထော။ အထ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဗြဟ္မဒတ္တော ကာသိရာဇာ ဒူရံ ဂန္တွာ ဒီဃာဝုံ ကုမာရံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘တေန ဟိ, ဘဏေ မာဏဝက, ရထံ မုဉ္စဿု, ကိလန္တောမှိ, နိပဇ္ဇိဿာမီ’’တိ။ ‘‘ဧဝံ, ဒေဝါ’’တိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဒီဃာဝု ကုမာရော ဗြဟ္မဒတ္တဿ ကာသိရညော ပဋိဿုတွာ ရထံ မုဉ္စိတွာ ပထဝိယံ ပလ္လင်္ကေန နိသီဒိ။ အထ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဗြဟ္မဒတ္တော ကာသိရာဇာ ဒီဃာဝုဿ ကုမာရဿ ဥစ္ဆင်္ဂေ သီသံ ကတွာ သေယျံ ကပ္ပေသိ။ တဿ ကိလန္တဿ မုဟုတ္တကေနေဝ နိဒ္ဒါ ဩက္ကမိ။ အထ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဒီဃာဝုဿ ကုမာရဿ ဧတဒဟောသိ – ‘‘အယံ ခေါ ဗြဟ္မဒတ္တော ကာသိရာဇာ ဗဟုနော အမှာကံ အနတ္ထဿ ကာရကော။ ဣမိနာ အမှာကံ ဗလဉ္စ ဝါဟနဉ္စ ဇနပဒေါ စ ကောသော စ ကောဋ္ဌာဂါရဉ္စ အစ္ဆိန္နံ။ ဣမိနာ စ မေ မာတာပိတရော ဟတာ။ အယံ ခွဿ ကာလော ယောဟံ ဝေရံ အပ္ပေယျ’’န္တိ ကောသိယာ ခဂ္ဂံ နိဗ္ဗာဟိ။ အထ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဒီဃာဝုဿ ကုမာရဿ ဧတဒဟောသိ – ‘‘ပိတာ ခေါ မံ မရဏကာလေ အဝစ ‘မာ ခေါ တွံ, တာတ ဒီဃာဝု, ဒီဃံ ပဿ, မာ ရဿံ။ န ဟိ, တာတ ဒီဃာဝု, ဝေရေန ဝေရာ သမ္မန္တိ၊ အဝေရေန ဟိ, တာတ ဒီဃာဝု, ဝေရာ သမ္မန္တီ’တိ။ န ခေါ မေတံ ပတိရူပံ, ယွာဟံ ပိတုဝစနံ အတိက္ကမေယျ’’န္တိ ကောသိယာ ခဂ္ဂံ ပဝေသေသိ။ ဒုတိယမ္ပိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဒီဃာဝုဿ ကုမာရဿ ဧတဒဟောသိ – ‘‘အယံ ခေါ ဗြဟ္မဒတ္တော ကာသိရာဇာ ဗဟုနော အမှာကံ အနတ္ထဿ ကာရကော, ဣမိနော အမှာကံ
(ဝိ၊၃၊၄၉၃။)
ဗလဉ္စ ဝါဟနဉ္စ ဇနပဒေါ စ ကောသော စ ကောဋ္ဌာဂါရဉ္စ အစ္ဆိန္နံ, ဣမိနာ စ မေ မာတာပိတရော ဟတာ, အယံ ခွဿ ကာလော ယောဟံ ဝေရံ အပ္ပေယျ’’န္တိ ကောသိယာ ခဂ္ဂံ နိဗ္ဗာဟိ။ ဒုတိယမ္ပိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဒီဃာဝုဿ ကုမာရဿ ဧတဒဟောသိ – ‘‘ပိတာ ခေါ မံ မရဏကာလေ အဝစ ‘မာ ခေါ တွံ တာတ ဒီဃာဝု, ဒီဃံ ပဿ, မာ ရဿံ, န ဟိ တာတ ဒီဃာဝု ဝေရေန ဝေရာ သမ္မန္တိ၊ အဝေရေန ဟိ, တာတ ဒီဃာဝု, ဝေရာ သမ္မန္တီ’တိ။ န ခေါ မေတံ ပတိရူပံ, ယွာဟံ ပိတုဝစနံ အတိက္ကမေယျ’’န္တိ။ ပုနဒေဝ ကောသိယာ ခဂ္ဂံ ပဝေသေသိ။ တတိယမ္ပိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဒီဃာဝုဿ ကုမာရဿ ဧတဒဟောသိ – ‘‘အယံ ခေါ ဗြဟ္မဒတ္တော ကာသိရာဇာ ဗဟုနော အမှာကံ အနတ္ထဿ ကာရကော။ ဣမိနာ အမှာကံ ဗလဉ္စ ဝါဟနဉ္စ ဇနပဒေါ စ ကောသော စ ကောဋ္ဌာဂါရဉ္စ အစ္ဆိန္နံ။ ဣမိနာ စ မေ မာတာပိတရော ဟတာ။ အယံ ခွဿ ကာလော ယောဟံ ဝေရံ အပ္ပေယျ’’န္တိ ကောသိယာ ခဂ္ဂံ နိဗ္ဗာဟိ။ တတိယမ္ပိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဒီဃာဝုဿ ကုမာရဿ ဧတဒဟောသိ – ‘‘ပိတာ ခေါ မံ မရဏကာလေ အဝစ ‘မာ ခေါ တွံ, တာတ ဒီဃာဝု, ဒီဃံ ပဿ, မာ ရဿံ။ န ဟိ, တာတ ဒီဃာဝု, ဝေရေန ဝေရာ သမ္မန္တိ၊ အဝေရေန ဟိ, တာတ ဒီဃာဝု, ဝေရာ သမ္မန္တီ’တိ။ န ခေါ မေတံ ပတိရူပံ, ယွာဟံ ပိတုဝစနံ အတိက္ကမေယျ’’’န္တိ ပုနဒေဝ ကောသိယာ ခဂ္ဂံ ပဝေသေသိ။ အထ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဗြဟ္မဒတ္တော ကာသိရာဇာ ဘီတော ဥဗ္ဗိဂ္ဂေါ ဥဿင်္ကီ ဥတြသ္တော သဟသာ ဝုဋ္ဌာသိ။ အထ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဒီဃာဝု ကုမာရော ဗြဟ္မဒတ္တံ ကာသိရာဇာနံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ကိဿ တွံ, ဒေဝ, ဘီတော ဥဗ္ဗိဂ္ဂေါ ဥဿင်္ကီ ဥတြသ္တော သဟသာ ဝုဋ္ဌာသီ’’တိ? ဣဓ မံ, ဘဏေ မာဏဝက, ဒီဃီတိဿ ကောသလရညော ပုတ္တော ဒီဃာဝု ကုမာရော သုပိနန္တေန ခဂ္ဂေန ပရိပါတေသိ။ တေနာဟံ ဘီတော ဥဗ္ဗိဂ္ဂေါ ဥဿင်္ကီ ဥတြသ္တော သဟသာ ဝုဋ္ဌာသိန္တိ။ အထ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဒီဃာဝု ကုမာရော ဝါမေန ဟတ္ထေန ဗြဟ္မဒတ္တဿ ကာသိရညော သီသံ ပရာမသိတွာ ဒက္ခိဏေန ဟတ္ထေန ခဂ္ဂံ နိဗ္ဗာဟေတွာ ဗြဟ္မဒတ္တံ ကာသိရာဇာနံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘အဟံ ခေါ သော, ဒေဝ, ဒီဃီတိဿ ကောသလရညော ပုတ္တော ဒီဃာဝု ကုမာရော။ ဗဟုနော တွံ အမှာကံ အနတ္ထဿ ကာရကော။ တယာ အမှာကံ ဗလဉ္စ ဝါဟနဉ္စ ဇနပဒေါ စ ကောသော စ ကောဋ္ဌာဂါရဉ္စ အစ္ဆိန္နံ။ တယာ စ မေ မာတာပိတရော ဟတာ။ အယံ ခွဿ ကာလော ယွာဟံ ဝေရံ အပ္ပေယျ’’န္တိ။ အထ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဗြဟ္မဒတ္တော ကာသိရာဇာ ဒီဃာဝုဿ ကုမာရဿ ပါဒေသု သိရသာ နိပတိတွာ ဒီဃာဝုံ ကုမာရံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ဇီဝိတံ မေ, တာတ ဒီဃာဝု, ဒေဟိ။ ဇီဝိတံ မေ, တာတ ဒီဃာဝု, ဒေဟီ’’တိ။ ‘‘ကျာဟံ ဥဿဟာမိ ဒေဝဿ ဇီဝိတံ
(ဝိ၊၃၊၄၉၄။)
ဒါတုံ? ဒေဝေါ ခေါ မေ ဇီဝိတံ ဒဒေယျာ’’တိ။ ‘‘တေန ဟိ, တာတ ဒီဃာဝု, တွဉ္စေဝ မေ ဇီဝိတံ ဒေဟိ, အဟဉ္စ တေ ဇီဝိတံ ဒမ္မီ’’တိ။ အထ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဗြဟ္မဒတ္တော စ ကာသိရာဇာ ဒီဃာဝု စ ကုမာရော အညမညဿ ဇီဝိတံ အဒံသု, ပါဏိဉ္စ အဂ္ဂဟေသုံ, သပထဉ္စ အကံသု အဒ္ဒူဘာယ [အဒြူဘာယ, အဒုဗ္ဘာယ (က။)]။
အထ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဗြဟ္မဒတ္တော ကာသိရာဇာ ဒီဃာဝုံ ကုမာရံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘တေန ဟိ, တာတ ဒီဃာဝု, ရထံ ယောဇေဟိ, ဂမိဿာမာ’’တိ။ ‘‘ဧဝံ, ဒေဝါ’’တိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဒီဃာဝု ကုမာရော ဗြဟ္မဒတ္တဿ ကာသိရညော ပဋိဿုတွာ ရထံ ယောဇေတွာ ဗြဟ္မဒတ္တံ ကာသိရာဇာနံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ယုတ္တော ခေါ တေ, ဒေဝ, ရထော, ယဿ ဒါနိ ကာလံ မညသီ’’တိ။ အထ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဗြဟ္မဒတ္တော ကာသိရာဇာ ရထံ အဘိရုဟိ။ ဒီဃာဝု ကုမာရော ရထံ ပေသေသိ။ တထာ တထာ ရထံ ပေသေသိ ယထာ ယထာ နစိရဿေဝ သေနာယ သမာဂဉ္ဆိ။ အထ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဗြဟ္မဒတ္တော ကာသိရာဇာ ဗာရာဏသိံ ပဝိသိတွာ အမစ္စေ ပါရိသဇ္ဇေ သန္နိပါတာပေတွာ ဧတဒဝေါစ – ‘‘သစေ, ဘဏေ, ဒီဃီတိဿ ကောသလရညော ပုတ္တံ ဒီဃာဝုံ ကုမာရံ ပဿေယျာထ, ကိန္တိ နံ ကရေယျာထာ’’တိ? ဧကစ္စေ ဧဝမာဟံသု – ‘‘မယံ, ဒေဝ, ဟတ္ထေ ဆိန္ဒေယျာမ။ မယံ, ဒေဝ, ပါဒေ ဆိန္ဒေယျာမ။ မယံ, ဒေဝ, ဟတ္ထပါဒေ ဆိန္ဒေယျာမ။ မယံ, ဒေဝ, ကဏ္ဏေ ဆိန္ဒေယျာမ။ မယံ, ဒေဝ, နာသံ ဆိန္ဒေယျာမ။ မယံ, ဒေဝ, ကဏ္ဏနာသံ ဆိန္ဒေယျာမ။ မယံ, ဒေဝ, သီသံ ဆိန္ဒေယျာမာ’’တိ။ ‘‘အယံ ခေါ, ဘဏေ, ဒီဃီတိဿ ကောသလရညော ပုတ္တော ဒီဃာဝု ကုမာရော။ နာယံ လဗ္ဘာ ကိဉ္စိ ကာတုံ။ ဣမိနာ စ မေ ဇီဝိတံ ဒိန္နံ, မယာ စ ဣမဿ ဇီဝိတံ ဒိန္န’’န္တိ။
မြန်֍ ၄၆၃။ အထ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဗြဟ္မဒတ္တော ကာသိရာဇာ ဒီဃာဝုံ ကုမာရံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ယံ ခေါ တေ, တာတ ဒီဃာဝု, ပိတာ မရဏကာလေ အဝစ ‘မာ ခေါ တွံ, တာတ ဒီဃာဝု, ဒီဃံ ပဿ, မာ ရဿံ။ န ဟိ, တာတ ဒီဃာဝု, ဝေရေန ဝေရာ သမ္မန္တိ၊ အဝေရေန ဟိ, တာတ ဒီဃာဝု, ဝေရာ သမ္မန္တီ’တိ, ကိံ တေ ပိတာ သန္ဓာယ အဝစာ’’တိ? ‘‘ယံ ခေါ မေ, ဒေဝ, ပိတာ မရဏကာလေ အဝစ ‘မာ ဒီဃ’န္တိ မာ စိရံ ဝေရံ အကာသီတိ။ ဣမံ ခေါ မေ, ဒေဝ, ပိတာ မရဏကာလေ အဝစ မာ ဒီဃန္တိ။ ယံ ခေါ မေ, ဒေဝ, ပိတာ မရဏကာလေ အဝစ ‘မာ ရဿ’န္တိ မာ ခိပ္ပံ မိတ္တေဟိ ဘိဇ္ဇိတ္ထာ’’တိ။ ဣမံ ခေါ မေ, ဒေဝ, ပိတာ မရဏကာလေ
(ဝိ၊၃၊၄၉၅။)
အဝစ မာ ရဿန္တိ။ ယံ ခေါ မေ, ဒေဝ, ပိတာ မရဏကာလေ အဝစ ‘‘န ဟိ, တာတ ဒီဃာဝု, ဝေရေန ဝေရာ သမ္မန္တိ, အဝေရေန ဟိ, တာတ ဒီဃာဝု, ဝေရာ သမ္မန္တီ’’တိ ဒေဝေန မေ မာတာပိတရော ဟတာတိ။ သစာဟံ ဒေဝံ ဇီဝိတာ ဝေါရောပေယျံ, ယေ ဒေဝဿ အတ္ထကာမာ တေ မံ ဇီဝိတာ ဝေါရောပေယျုံ, ယေ မေ အတ္ထကာမာ တေ တေ ဇီဝိတာ ဝေါရောပေယျုံ – ဧဝံ တံ ဝေရံ ဝေရေန န ဝူပသမေယျ။ ဣဒါနိ စ ပန မေ ဒေဝေန ဇီဝိတံ ဒိန္နံ, မယာ စ ဒေဝဿ ဇီဝိတံ ဒိန္နံ။ ဧဝံ တံ ဝေရံ အဝေရေန ဝူပသန္တံ။ ဣမံ ခေါ မေ, ဒေဝ, ပိတာ မရဏကာလေ အဝစ – န ဟိ, တာတ ဒီဃာဝု, ဝေရေန ဝေရာ သမ္မန္တိ၊ အဝေရေန ဟိ, တာတ ဒီဃာဝု, ဝေရာ သမ္မန္တီ’’တိ။ အထ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဗြဟ္မဒတ္တော ကာသိရာဇာ – ‘‘အစ္ဆရိယံ ဝတ ဘော! အဗ္ဘုတံ ဝတ ဘော! ယာဝ ပဏ္ဍိတော အယံ ဒီဃာဝု ကုမာရော, ယတြ ဟိ နာမ ပိတုနော သံခိတ္တေန ဘာသိတဿ ဝိတ္ထာရေန အတ္ထံ အာဇာနိဿတီ’’တိ ပေတ္တိကံ ဗလဉ္စ ဝါဟနဉ္စ ဇနပဒဉ္စ ကောသဉ္စ ကောဋ္ဌာဂါရဉ္စ ပဋိပါဒေသိ, ဓီတရဉ္စ အဒါသိ။ တေသဉှိ နာမ, ဘိက္ခဝေ, ရာဇူနံ အာဒိန္နဒဏ္ဍာနံ အာဒိန္နသတ္ထာနံ ဧဝရူပံ ခန္တိသောရစ္စံ ဘဝိဿတိ။ ဣဓ ခေါ ပန တံ, ဘိက္ခဝေ, သောဘေထ ယံ တုမှေ ဧဝံ သွာက္ခာတေ ဓမ္မဝိနယေ ပဗ္ဗဇိတာ သမာနာ ခမာ စ ဘဝေယျာထ သောရတာ စာတိ? တတိယမ္ပိ ခေါ ဘဂဝါ တေ ဘိက္ခူ ဧတဒဝေါစ – ‘‘အလံ, ဘိက္ခဝေ, မာ ဘဏ္ဍနံ မာ ကလဟံ မာ ဝိဂ္ဂဟံ မာ ဝိဝါဒ’’န္တိ။ တတိယမ္ပိ ခေါ သော အဓမ္မဝါဒီ ဘိက္ခု ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘အာဂမေတု, ဘန္တေ, ဘဂဝါ ဓမ္မဿာမီ၊ အပ္ပေါဿုက္ကော, ဘန္တေ, ဘဂဝါ ဒိဋ္ဌဓမ္မသုခဝိဟာရမနုယုတ္တော ဝိဟရတု။ မယမေတေန ဘဏ္ဍနေန ကလဟေန ဝိဂ္ဂဟေန ဝိဝါဒေန ပညာယိဿာမာ’’တိ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ – ပရိယာဒိန္နရူပါ ခေါ ဣမေ မောဃပုရိသာ, နယိမေ သုကရာ သညာပေတုန္တိ – ဥဋ္ဌာယာသနာ ပက္ကာမိ။
ဒီဃာဝုဘာဏဝါရော နိဋ္ဌိတော ပဌမော။
မြန်֍ ၄၆၄။ [မ။ နိ။ ၃။၂၃၆] အထ ခေါ ဘဂဝါ ပုဗ္ဗဏှသမယံ နိဝါသေတွာ ပတ္တစီဝရမာဒါယ ကောသမ္ဗိံ ပိဏ္ဍာယ ပါဝိသိ။ ကောသမ္ဗိယံ ပိဏ္ဍာယ စရိတွာ ပစ္ဆာဘတ္တံ ပိဏ္ဍပါတပဋိက္ကန္တော သေနာသနံ သံသာမေတွာ ပတ္တစီဝရမာဒါယ သံဃမဇ္ဈေ ဌိတကောဝ ဣမာ ဂါထာယော အဘာသိ –
(ဝိ၊၃၊၄၉၆။)
[မ။ နိ။ ၃။၂၃၇]‘‘ပုထုသဒ္ဒေါ သမဇနော, န ဗာလော ကောစိ မညထ၊
သံဃသ္မိံ ဘိဇ္ဇမာနသ္မိံ, နာညံ ဘိယျော အမညရုံ။
[မ။ နိ။ ၃။၂၃၇] ‘‘ပရိမုဋ္ဌာ ပဏ္ဍိတာဘာသာ, ဝါစာဂေါစရဘာဏိနော၊
ယာဝိစ္ဆန္တိ မုခါယာမံ, ယေန နီတာ န တံ ဝိဒူ။
[မ။ နိ။ ၃။၂၃၇] ‘‘အက္ကောစ္ဆိ မံ အဝဓိ မံ, အဇိနိ မံ အဟာသိ မေ၊
ယေ စ တံ ဥပနယှန္တိ, ဝေရံ တေသံ န သမ္မတိ။
[မ။ နိ။ ၃။၂၃၇] ‘‘အက္ကောစ္ဆိ မံ အဝဓိ မံ, အဇိနိ မံ အဟာသိ မေ၊
ယေ စ တံ နုပနယှန္တိ, ဝေရံ တေသူပသမ္မတိ။
[မ။ နိ။ ၃။၂၃၇] ‘‘န ဟိ ဝေရေန ဝေရာနိ, သမ္မန္တီဓ ကုဒါစနံ၊
အဝေရေန စ သမ္မန္တိ, ဧသဓမ္မော သနန္တနော။
[မ။ နိ။ ၃။၂၃၇] ‘‘ပရေ စ န ဝိဇာနန္တိ, မယမေတ္ထ ယမာမသေ၊
ယေ စ တတ္ထ ဝိဇာနန္တိ, တတော သမ္မန္တိ မေဓဂါ။
[မ။ နိ။ ၃။၂၃၇] ‘‘အဋ္ဌိစ္ဆိန္နာ ပါဏဟရာ, ဂဝါဿဓနဟာရိနော၊
ရဋ္ဌံ ဝိလုမ္ပမာနာနံ, တေသမ္ပိ ဟောတိ သင်္ဂတိ။
‘‘ကသ္မာ တုမှာက နော သိယာ၊
[မ။ နိ။ ၃။၂၃၇] ‘‘သစေ လဘေထ နိပကံ သဟာယံ၊
သဒ္ဓိံစရံ သာဓုဝိဟာရိ ဓီရံ၊
အဘိဘုယျ သဗ္ဗာနိ ပရိဿယာနိ၊
စရေယျ တေနတ္တမနော သတီမာ။
[မ။ နိ။ ၃။၂၃၇] ‘‘နော စေ လဘေထ နိပကံ သဟာယံ၊
သဒ္ဓိံ စရံ သာဓုဝိဟာရိ ဓီရံ၊
ရာဇာဝ ရဋ္ဌံ ဝိဇိတံ ပဟာယ၊
ဧကော စရေ မာတင်္ဂရညေဝ နာဂေါ။
[မ။ နိ။ ၃။၂၃၇] ‘‘ဧကဿ စရိတံ သေယျော၊
နတ္ထိ ဗာလေ သဟာယတာ၊
အပ္ပေါဿုက္ကော မာတင်္ဂရညေဝ နာဂေါ’’တိ။
ဒီဃာဝုဝတ္ထု နိဋ္ဌိတံ။
(ဝိ၊၃၊၄၉၇။)
၂၇၃။ ဗာလကလောဏကဂမနကထာ
မြန်֍ ၄၆၅။ အထ ခေါ ဘဂဝါ သံဃမဇ္ဈေ ဌိတကောဝ ဣမာ ဂါထာယော ဘာသိတွာ ယေန ဗာလကလောဏကဂါမော [ဗာလကလောဏကာရဂါမော (သီ။ သျာ။)] တေနုပသင်္ကမိ။ တေန ခေါ ပန သမယေန အာယသ္မာ ဘဂု ဗာလကလောဏကဂါမေ ဝိဟရတိ။ အဒ္ဒသာ ခေါ အာယသ္မာ ဘဂု ဘဂဝန္တံ ဒူရတောဝ အာဂစ္ဆန္တံ, ဒိသွာန အာသနံ ပညပေသိ, ပါဒေါဒကံ ပါဒပီဌံ ပါဒကထလိကံ ဥပနိက္ခိပိ, ပစ္စုဂ္ဂန္တွာ ပတ္တစီဝရံ ပဋိဂ္ဂဟေသိ။ နိသီဒိ ဘဂဝါ ပညတ္တေ အာသနေ, နိသဇ္ဇ ခေါ ဘဂဝါ ပါဒေ ပက္ခာလေသိ။ အာယသ္မာပိ ခေါ ဘဂု ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နံ ခေါ အာယသ္မန္တံ ဘဂုံ ဘဂဝါ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ကစ္စိ, ဘိက္ခု, ခမနီယံ၊ ကစ္စိ ယာပနီယံ, ကစ္စိ ပိဏ္ဍကေန န ကိလမသီ’’တိ? ‘‘ခမနီယံ, ဘဂဝါ, ယာပနီယံ, ဘဂဝါ၊ န စာဟံ, ဘန္တေ, ပိဏ္ဍကေန ကိလမာမီ’’တိ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ အာယသ္မန္တံ ဘဂုံ ဓမ္မိယာ ကထာယ သန္ဒဿေတွာ သမာဒပေတွာ သမုတ္တေဇေတွာ သမ္ပဟံသေတွာ ဥဋ္ဌာယာသနာ ယေန ပါစီနဝံသဒါယော တေနုပသင်္ကမိ။
ဗာလကလောဏကဂမနကထာ နိဋ္ဌိတာ။
၂၇၄။ ပါစီနဝံသဒါယဂမနကထာ
မြန်֍ ၄၆၆။ [မ။ နိ။ ၁။၃၂၅ အာဒယော ပဿိတဗ္ဗံ] တေန ခေါ ပန သမယေန အာယသ္မာ စ အနုရုဒ္ဓေါ အာယသ္မာ စ နန္ဒိယော အာယသ္မာ စ ကိမိလော [ကိမ္ဗိလော (သီ။ သျာ။)] ပါစီနဝံသဒါယေ ဝိဟရန္တိ။ အဒ္ဒသာ ခေါ ဒါယပါလော ဘဂဝန္တံ ဒူရတောဝ အာဂစ္ဆန္တံ, ဒိသွာန ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘မာ, သမဏ, ဧတံ ဒါယံ ပါဝိသိ။ သန္တေတ္ထ တယော ကုလပုတ္တာ အတ္တကာမရူပါ ဝိဟရန္တိ။ မာ တေသံ အဖာသုမကာသီ’’တိ။ အဿောသိ ခေါ အာယသ္မာ အနုရုဒ္ဓေါ ဒါယပါလဿ ဘဂဝတာ သဒ္ဓိံ မန္တယမာနဿ, သုတွာန ဒါယပါလံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘မာဝုသော, ဒါယပါလ, ဘဂဝန္တံ ဝါရေသိ။ သတ္ထာ နော ဘဂဝါ အနုပ္ပတ္တော’’တိ။ အထ ခေါ အာယသ္မာ အနုရုဒ္ဓေါ ယေနာယသ္မာ စ နန္ဒိယော အာယသ္မာ စ ကိမိလော တေနုပသင်္ကမိ, ဥပသင်္ကမိတွာ အာယသ္မန္တဉ္စ နန္ဒိယံ အာယသ္မန္တဉ္စ ကိမိလံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘အဘိက္ကမထာယသ္မန္တော အဘိက္ကမထာယသ္မန္တော, သတ္ထာ နော ဘဂဝါ အနုပ္ပတ္တော’’တိ။ အထ ခေါ အာယသ္မာ စ အနုရုဒ္ဓေါ အာယသ္မာ စ နန္ဒိယော အာယသ္မာ စ ကိမိလော ဘဂဝန္တံ ပစ္စုဂ္ဂန္တွာ ဧကော ဘဂဝတော ပတ္တစီဝရံ ပဋိဂ္ဂဟေသိ, ဧကော အာသနံ ပညပေသိ, ဧကော ပါဒေါဒကံ ပါဒပီဌံ ပါဒကထလိကံ ဥပနိက္ခိပိ။ နိသီဒိ ဘဂဝါ ပညတ္တေ
(ဝိ၊၃၊၄၉၈။)
အာသနေ, နိသဇ္ဇ ခေါ ဘဂဝါ ပါဒေ ပက္ခာလေသိ။ တေပိ ခေါ အာယသ္မန္တော ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိံသု။ ဧကမန္တံ နိသိန္နံ ခေါ အာယသ္မန္တံ အနုရုဒ္ဓံ ဘဂဝါ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ကစ္စိ ဝေါ, အနုရုဒ္ဓါ, ခမနီယံ, ကစ္စိ ယာပနီယံ၊ ကစ္စိ ပိဏ္ဍကေန န ကိလမထာ’’တိ? ‘‘ခမနီယံ ဘဂဝါ, ယာပနီယံ ဘဂဝါ၊ န စ မယံ, ဘန္တေ, ပိဏ္ဍကေန ကိလမာမာ’’တိ။
‘‘ကစ္စိ ပန ဝေါ အနုရုဒ္ဓါ သမဂ္ဂါ သမ္မောဒမာနာ အဝိဝဒမာနာ ခီရောဒကီဘူတာ အညမညံ ပိယစက္ခူဟိ သမ္ပဿန္တာ ဝိဟရထာ’’တိ? ‘‘တဂ္ဃ မယံ, ဘန္တေ, သမဂ္ဂါ သမ္မောဒမာနာ အဝိဝဒမာနာ ခီရောဒကီဘူတာ အညမညံ ပိယစက္ခူဟိ သမ္ပဿန္တာ ဝိဟရာမာ’’တိ။ ‘‘ယထာ ကထံ ပန တုမှေ, အနုရုဒ္ဓါ, သမဂ္ဂါ သမ္မောဒမာနာ အဝိဝဒမာနာ ခီရောဒကီဘူတာ အညမညံ ပိယစက္ခူဟိ သမ္ပဿန္တာ ဝိဟရထာ’’တိ? ‘‘ဣဓ မယှံ, ဘန္တေ, ဧဝံ ဟောတိ – ‘လာဘာ ဝတ မေ, သုလဒ္ဓံ ဝတ မေ, ယောဟံ ဧဝရူပေဟိ သဗြဟ္မစာရီဟိ သဒ္ဓိံ ဝိဟရာမီ’’’တိ။ တဿ မယှံ, ဘန္တေ, ဣမေသု အာယသ္မန္တေသု မေတ္တံ ကာယကမ္မံ ပစ္စုပဋ္ဌိတံ အာဝိ စေဝ ရဟော စ၊ မေတ္တံ ဝစီကမ္မံ… မေတ္တံ မနောကမ္မံ ပစ္စုပဋ္ဌိတံ အာဝိ စေဝ ရဟော စ။ တဿ မယှံ, ဘန္တေ, ဧဝံ ဟောတိ – ‘‘‘ယံနူနာဟံ သကံ စိတ္တံ နိက္ခိပိတွာ ဣမေသံယေဝ အာယသ္မန္တာနံ စိတ္တဿ ဝသေန ဝတ္တေယျ’န္တိ။ သော ခေါ အဟံ, ဘန္တေ, သကံ စိတ္တံ နိက္ခိပိတွာ ဣမေသံယေဝ အာယသ္မန္တာနံ စိတ္တဿ ဝသေန ဝတ္တာမိ။ နာနာ ဟိ ခေါ နော, ဘန္တေ, ကာယာ, ဧကဉ္စ ပန မညေ စိတ္တ’’န္တိ။
အာယသ္မာပိ ခေါ နန္ဒိယော…ပေ… အာယသ္မာပိ ခေါ ကိမိလော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘မယှမ္ပိ ခေါ, ဘန္တေ, ဧဝံ ဟောတိ – ‘လာဘာ ဝတ မေ, သုလဒ္ဓံ ဝတ မေ, ယောဟံ ဧဝရူပေဟိ သဗြဟ္မစာရီဟိ သဒ္ဓိံ ဝိဟရာမီ’တိ။ တဿ မယှံ, ဘန္တေ, ဣမေသု အာယသ္မန္တေသု မေတ္တံ ကာယကမ္မံ ပစ္စုပဋ္ဌိတံ အာဝိ စေဝ ရဟော စ၊ မေတ္တံ ဝစီကမ္မံ မေတ္တံ မနောကမ္မံ ပစ္စုပဋ္ဌိတံ အာဝိ စေဝ ရဟော စ။ တဿ မယှံ, ဘန္တေ, ဧဝံ ဟောတိ ‘ယံနူနာဟံ သကံ စိတ္တံ နိက္ခိပိတွာ ဣမေသံယေဝ အာယသ္မန္တာနံ စိတ္တဿ ဝသေန ဝတ္တေယျ’န္တိ။ သော ခေါ အဟံ, ဘန္တေ, သကံ စိတ္တံ နိက္ခိပိတွာ ဣမေသံယေဝ အာယသ္မန္တာနံ စိတ္တဿ ဝသေန ဝတ္တာမိ။ နာနာ ဟိ ခေါ နော, ဘန္တေ, ကာယာ, ဧကဉ္စ ပန မညေ စိတ္တန္တိ။ ဧဝံ ခေါ မယံ, ဘန္တေ, သမဂ္ဂါ သမ္မောဒမာနာ အဝိဝဒမာနာ ခီရောဒကီဘူတာ အညမညံ ပိယစက္ခူဟိ သမ္ပဿန္တာ ဝိဟရာမာ’’တိ။
(ဝိ၊၃၊၄၉၉။)
‘‘ကစ္စိ ပန ဝေါ, အနုရုဒ္ဓါ, အပ္ပမတ္တာ အာတာပိနော ပဟိတတ္တာ ဝိဟရထာ’’တိ? ‘‘တဂ္ဃ မယံ, ဘန္တေ, အပ္ပမတ္တာ အာတာပိနော ပဟိတတ္တာ ဝိဟရာမာ’’တိ။ ‘‘ယထာ ကထံ ပန တုမှေ, အနုရုဒ္ဓါ, အပ္ပမတ္တာ အာတာပိနော ပဟိတတ္တာ ဝိဟရထာ’’တိ? ‘‘ဣဓ, ဘန္တေ, အမှာကံ ယော ပဌမံ ဂါမတော ပိဏ္ဍာယ ပဋိက္ကမတိ သော အာသနံ ပညပေတိ, ပါဒေါဒကံ ပါဒပီဌံ ပါဒကထလိကံ ဥပနိက္ခိပတိ, အဝက္ကာရပါတိံ ဓောဝိတွာ ဥပဋ္ဌာပေတိ, ပါနီယံ ပရိဘောဇနီယံ ဥပဋ္ဌာပေတိ။ ယော ပစ္ဆာ ဂါမတော ပိဏ္ဍာယ ပဋိက္ကမတိ, သစေ ဟောတိ ဘုတ္တာဝသေသော, သစေ အာကင်္ခတိ ဘုဉ္ဇတိ, နော စေ အာကင်္ခတိ အပ္ပဟရိတေ ဝါ ဆဍ္ဍေတိ။ အပ္ပါဏကေ ဝါ ဥဒကေ ဩပိလာပေတိ။ သော အာသနံ ဥဒ္ဓရတိ, ပါဒေါဒကံ ပါဒပီဌံ ပါဒကထလိကံ ပဋိသာမေတိ, အဝက္ကာရပါတိံ ဓောဝိတွာ ပဋိသာမေတိ, ပါနီယံ ပရိဘောဇနီယံ ပဋိသာမေတိ, ဘတ္တဂ္ဂံ သမ္မဇ္ဇတိ။ ယော ပဿတိ ပါနီယဃဋံ ဝါ ပရိဘောဇနီယဃဋံ ဝါ ဝစ္စဃဋံ ဝါ ရိတ္တံ တုစ္ဆံ သော ဥပဋ္ဌာပေတိ။ သစဿ ဟောတိ အဝိသယှံ, ဟတ္ထဝိကာရေန ဒုတိယံ အာမန္တေတွာ ဟတ္ထဝိလင်္ဃကေန ဥပဋ္ဌာပေမ, န တွေဝ မယံ, ဘန္တေ, တပ္ပစ္စယာ ဝါစံ ဘိန္ဒာမ။ ပဉ္စာဟိကံ ခေါ ပန မယံ, ဘန္တေ, သဗ္ဗရတ္တိံ ဓမ္မိယာ ကထာယ သန္နိသီဒါမ။ ဧဝံ ခေါ မယံ, ဘန္တေ, အပ္ပမတ္တာ အာတာပိနော ပဟိတတ္တာ ဝိဟရာမာ’’တိ။
ပါစိနဝံသဒါယဂမနကထာ နိဋ္ဌိတာ။
၂၇၅။ ပါလိလေယျကဂမနကထာ
မြန်֍ ၄၆၇။ [ဥဒါ။ ၃၅ အာဒယော ထောကံ ဝိသဒိသံ] အထ ခေါ ဘဂဝါ အာယသ္မန္တဉ္စ အနုရုဒ္ဓံ အာယသ္မန္တဉ္စ နန္ဒိယံ အာယသ္မန္တဉ္စ ကိမိလံ ဓမ္မိယာ ကထာယ သန္ဒဿေတွာ သမာဒပေတွာ သမုတ္တေဇေတွာ သမ္ပဟံသေတွာ ဥဋ္ဌာယာသနာ ယေန ပါလိလေယျကံ [ပါရိလေယျကံ (သီ။ သျာ။)] တေန စာရိကံ ပက္ကာမိ။ အနုပုဗ္ဗေန စာရိကံ စရမာနော ယေန ပါလိလေယျကံ တဒဝသရိ။ တတြ သုဒံ ဘဂဝါ ပါလိလေယျကေ ဝိဟရတိ ရက္ခိတဝနသဏ္ဍေ ဘဒ္ဒသာလမူလေ။ အထ ခေါ ဘဂဝတော ရဟောဂတဿ ပဋိသလ္လီနဿ ဧဝံ စေတသော ပရိဝိတက္ကော ဥဒပါဒိ – ‘‘အဟံ ခေါ ပုဗ္ဗေ အာကိဏ္ဏော န ဖာသု ဝိဟာသိံ တေဟိ ကောသမ္ဗကေဟိ [ကောသဗ္ဘိကေဟိ (သျာ။)] ဘိက္ခူဟိ ဘဏ္ဍနကာရကေဟိ ကလဟကာရကေဟိ ဝိဝါဒကာရကေဟိ ဘဿကာရကေဟိ သံဃေ အဓိကရဏကာရကေဟိ။ သောမှိ ဧတရဟိ ဧကော အဒုတိယော သုခံ ဖာသု ဝိဟရာမိ အညတြေဝ တေဟိ ကောသမ္ဗကေဟိ ဘိက္ခူဟိ ဘဏ္ဍနကာရကေဟိ ကလဟကာရကေဟိ ဝိဝါဒကာရကေဟိ ဘဿကာရကေဟိ သံဃေ အဓိကရဏကာရကေဟီ’’တိ။
(ဝိ၊၃၊၅၀၀။)
အညတရောပိ ခေါ ဟတ္ထိနာဂေါ အာကိဏ္ဏော ဝိဟရတိ ဟတ္ထီဟိ ဟတ္ထိနီဟိ ဟတ္ထိကဠဘေဟိ ဟတ္ထိစ္ဆာပေဟိ, ဆိန္နဂ္ဂါနိ စေဝ တိဏာနိ ခါဒတိ, ဩဘဂ္ဂေါဘဂ္ဂဉ္စဿ သာခါဘင်္ဂံ ခါဒန္တိ, အာဝိလာနိ စ ပါနီယာနိ ပိဝတိ, ဩဂါဟာ စဿ ဩတိဏ္ဏဿ ဟတ္ထိနိယော ကာယံ ဥပနိဃံသန္တိယော ဂစ္ဆန္တိ။ အထ ခေါ တဿ ဟတ္ထိနာဂဿ ဧတဒဟောသိ – ‘‘အဟံ ခေါ အာကိဏ္ဏော ဝိဟရာမိ ဟတ္ထီဟိ ဟတ္ထိနီဟိ ဟတ္ထိကဠဘေဟိ ဟတ္ထိစ္ဆာပေဟိ, ဆိန္နဂ္ဂါနိ စေဝ တိဏာနိ ခါဒါမိ, ဩဘဂ္ဂေါဘဂ္ဂဉ္စ မေ သာခါဘင်္ဂံ ခါဒန္တိ, အာဝိလာနိ စ ပါနီယာနိ ပိဝါမိ, ဩဂါဟာ စ မေ ဩတိဏ္ဏဿ ဟတ္ထိနိယော ကာယံ ဥပနိဃံသန္တိယော ဂစ္ဆန္တိ။ ယံနူနာဟံ ဧကောဝ ဂဏသ္မာ ဝူပကဋ္ဌော ဝိဟရေယျ’’န္တိ။ အထ ခေါ သော ဟတ္ထိနာဂေါ ယူထာ အပက္ကမ္မ ယေန ပါလိလေယျကံ ရက္ခိတဝနသဏ္ဍော ဘဒ္ဒသာလမူလံ ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ, ဥပသင်္ကမိတွာ သောဏ္ဍာယ ဘဂဝတော ပါနီယံ ပရိဘောဇနီယံ ဥပဋ္ဌာပေတိ, အပ္ပဟရိတဉ္စ ကရောတိ။ အထ ခေါ တဿ ဟတ္ထိနာဂဿ ဧတဒဟောသိ – ‘‘အဟံ ခေါ ပုဗ္ဗေ အာကိဏ္ဏော န ဖာသု ဝိဟာသိံ ဟတ္ထီဟိ ဟတ္ထိနီဟိ ဟတ္ထိကဠဘေဟိ ဟတ္ထိစ္ဆာပေဟိ, ဆိန္နဂ္ဂါနိ စေဝ တိဏာနိ ခါဒိံ, ဩဘဂ္ဂေါဘဂ္ဂဉ္စ မေ သာခါဘင်္ဂံ ခါဒိံသု, အာဝိလာနိ စ ပါနီယာနိ အပါယိံ ဩဂါဟာ စ မေ ဩတိဏ္ဏဿ [ဩဂါဟဉ္စဿ ဩတိဏ္ဏဿ (သျာ။), ဩဂါဟာ စဿ ဥတ္တိဏ္ဏဿ (သီ။)] ဟတ္ထိနိယော ကာယံ ဥပနိဃံသန္တိယော အဂမံသု။ သောမှိ ဧတရဟိ ဧကော အဒုတိယော သုခံ ဖာသု ဝိဟရာမိ အညတြေဝ ဟတ္ထီဟိ ဟတ္ထိနီဟိ ဟတ္ထိကဠဘေဟိ ဟတ္ထိစ္ဆာပေဟီ’’တိ။
အထ ခေါ ဘဂဝါ အတ္တနော စ ပဝိဝေကံ ဝိဒိတွာ တဿ စ ဟတ္ထိနာဂဿ စေတသာ စေတောပရိဝိတက္ကမညာယ တာယံ ဝေလာယံ ဣမံ ဥဒါနံ ဥဒါနေသိ –
[ဥဒါ။ ၃၅] ‘‘ဧတံ [ဧဝံ (က။)] နာဂဿ နာဂေန, ဤသာဒန္တဿ ဟတ္ထိနော၊
သမေတိ စိတ္တံ စိတ္တေန, ယဒေကော ရမတီ ဝနေ’’တိ။
အထ ခေါ ဘဂဝါ ပါလိလေယျကေ ယထာဘိရန္တံ ဝိဟရိတွာ ယေန သာဝတ္ထိ တေန စာရိကံ ပက္ကာမိ။ အနုပုဗ္ဗေန စာရိကံ စရမာနော ယေန သာဝတ္ထိ တဒဝသရိ။ တတြ သုဒံ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ အထ ခေါ ကောသမ္ဗကာ ဥပါသကာ – ‘‘ဣမေ ခေါ အယျာ ကောသမ္ဗကာ ဘိက္ခူ ဗဟုနော အမှာကံ အနတ္ထဿ
(ဝိ၊၃၊၅၀၁။)
ကာရကာ။ ဣမေဟိ ဥဗ္ဗာဠှော ဘဂဝါ ပက္ကန္တော။ ဟန္ဒ မယံ အယျေ ကောသမ္ဗကေ ဘိက္ခူ နေဝ အဘိဝါဒေယျာမ, န ပစ္စုဋ္ဌေယျာမ, န အဉ္ဇလိကမ္မံ သာမီစိကမ္မံ ကရေယျာမ, န သက္ကရေယျာမ, န ဂရုံ ကရေယျာမ, န မာနေယျာမ, န ဘဇေယျာမ, န ပူဇေယျာမ, ဥပဂတာနမ္ပိ ပိဏ္ဍကံ န ဒဇ္ဇေယျာမ – ဧဝံ ဣမေ အမှေဟိ အသက္ကရိယမာနာ အဂရုကရိယမာနာ အမာနိယမာနာ အဘဇိယမာနာ အပူဇိယမာနာ အသက္ကာရပကတာ ပက္ကမိဿန္တိ ဝါ ဝိဗ္ဘမိဿန္တိ ဝါ ဘဂဝန္တံ ဝါ ပသာဒေဿန္တီ’’တိ။ အထ ခေါ ကောသမ္ဗကာ ဥပါသကာ ကောသမ္ဗကေ ဘိက္ခူ နေဝ အဘိဝါဒေသုံ, န ပစ္စုဋ္ဌေသုံ, န အဉ္ဇလိကမ္မံ သာမီစိကမ္မံ အကံသု, န သက္ကရိံသု, န ဂရုံ ကရိံသု, န မာနေသုံ, န ဘဇေသုံ န ပူဇေသုံ, ဥပဂတာနမ္ပိ ပိဏ္ဍကံ န အဒံသု။ အထ ခေါ ကောသမ္ဗကာ ဘိက္ခူ ကောသမ္ဗကေဟိ ဥပါသကေဟိ အသက္ကရိယမာနာ အဂရုကရိယမာနာ အမာနိယမာနာ အဘဇိယမာနာ အပူဇိယမာနာ အသက္ကာရပကတာ ဧဝမာဟံသု – ‘‘ဟန္ဒ မယံ, အာဝုသော, သာဝတ္ထိံ ဂန္တွာ ဘဂဝတော သန္တိကေ ဣမံ အဓိကရဏံ ဝူပသမေယျာမာ’’တိ။
ပါလိလေယျကဂမနကထာ နိဋ္ဌိတာ။
၂၇၆။ အဋ္ဌာရသဝတ္ထုကထာ
မြန်֍ ၄၆၈။ အထ ခေါ ကောသမ္ဗကာ ဘိက္ခူ သေနာသနံ သံသာမေတွာ ပတ္တစီဝရမာဒါယ ယေန သာဝတ္ထိ တေနုပသင်္ကမိံသု။ အဿောသိ ခေါ အာယသ္မာ သာရိပုတ္တော – ‘‘တေ ကိရ ကောသမ္ဗကာ ဘိက္ခူ ဘဏ္ဍနကာရကာ ကလဟကာရကာ ဝိဝါဒကာရကာ ဘဿကာရကာ သံဃေ အဓိကရဏကာရကာ သာဝတ္ထိံ အာဂစ္ဆန္တီ’’တိ။ အထ ခေါ အာယသ္မာ သာရိပုတ္တော ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ, ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ အာယသ္မာ သာရိပုတ္တော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘တေ ကိရ, ဘန္တေ, ကောသမ္ဗကာ ဘိက္ခူ ဘဏ္ဍနကာရကာ ကလဟကာရကာ ဝိဝါဒကာရကာ ဘဿကာရကာ သံဃေ အဓိကရဏကာရကာ သာဝတ္ထိံ အာဂစ္ဆန္တိ။ ကထာဟံ, ဘန္တေ, တေသု ဘိက္ခူသု ပဋိပဇ္ဇာမီ’’တိ? ‘‘တေန ဟိ တွံ, သာရိပုတ္တ, ယထာ ဓမ္မော တထာ တိဋ္ဌာဟီ’’တိ။ ‘‘ကထာဟံ, ဘန္တေ, ဇာနေယျံ ဓမ္မံ ဝါ အဓမ္မံ ဝါ’’တိ?
အဋ္ဌာရသဟိ ခေါ, သာရိပုတ္တ, ဝတ္ထူဟိ အဓမ္မဝါဒီ ဇာနိတဗ္ဗော။ ဣဓ, သာရိပုတ္တ, ဘိက္ခု အဓမ္မံ ဓမ္မောတိ ဒီပေတိ, ဓမ္မံ အဓမ္မောတိ ဒီပေတိ၊ အဝိနယံ ဝိနယောတိ ဒီပေတိ, ဝိနယံ အဝိနယောတိ ဒီပေတိ၊ အဘာသိတံ အလပိတံ
(ဝိ၊၃၊၅၀၂။)
တထာဂတေန ဘာသိတံ လပိတံ တထာဂတေနာတိ ဒီပေတိ, ဘာသိတံ လပိတံ တထာဂတေန အဘာသိတံ အလပိတံ တထာဂတေနာတိ ဒီပေတိ၊ အနာစိဏ္ဏံ တထာဂတေန အာစိဏ္ဏံ တထာဂတေနာတိ ဒီပေတိ, အာစိဏ္ဏံ တထာဂတေန အနာစိဏ္ဏံ တထာဂတေနာတိ ဒီပေတိ၊ အပညတ္တံ တထာဂတေန ပညတ္တံ တထာဂတေနာတိ ဒီပေတိ, ပညတ္တံ တထာဂတေန အပညတ္တံ တထာဂတေနာတိ ဒီပေတိ၊ အနာပတ္တိံ အာပတ္တီတိ ဒီပေတိ, အာပတ္တိံ အနာပတ္တီတိ ဒီပေတိ၊ လဟုကံ အာပတ္တိံ ဂရုကာ အာပတ္တီတိ ဒီပေတိ, ဂရုကံ အာပတ္တိံ လဟုကာ အာပတ္တီတိ ဒီပေတိ၊ သာဝသေသံ အာပတ္တိံ အနဝသေသာ အာပတ္တီတိ ဒီပေတိ, အနဝသေသံ အာပတ္တိံ သာဝသေသာ အာပတ္တီတိ ဒီပေတိ၊ ဒုဋ္ဌုလ္လံ အာပတ္တိံ အဒုဋ္ဌုလ္လာ အာပတ္တီတိ ဒီပေတိ, အဒုဋ္ဌုလ္လံ အာပတ္တိံ ဒုဋ္ဌုလ္လာ အာပတ္တီတိ ဒီပေတိ – ဣမေဟိ ခေါ, သာရိပုတ္တ, အဋ္ဌာရသဟိ ဝတ္ထူဟိ အဓမ္မဝါဒီ ဇာနိတဗ္ဗော။
အဋ္ဌာရသဟိ စ ခေါ, သာရိပုတ္တ, ဝတ္ထူဟိ ဓမ္မဝါဒီ ဇာနိတဗ္ဗော။ ဣဓ, သာရိပုတ္တ, ဘိက္ခု အဓမ္မံ အဓမ္မောတိ ဒီပေတိ, ဓမ္မံ ဓမ္မောတိ ဒီပေတိ၊ အဝိနယံ အဝိနယောတိ ဒီပေတိ, ဝိနယံ ဝိနယောတိ ဒီပေတိ၊ အဘာသိတံ အလပိတံ တထာဂတေန အဘာသိတံ အလပိတံ တထာဂတေနာတိ ဒီပေတိ, ဘာသိတံ လပိတံ တထာဂတေန ဘာသိတံ လပိတံ တထာဂတေနာတိ ဒီပေတိ၊ အနာစိဏ္ဏံ တထာဂတေန အနာစိဏ္ဏံ တထာဂတေနာတိ ဒီပေတိ, အာစိဏ္ဏံ တထာဂတေန အာစိဏ္ဏံ တထာဂတေနာတိ ဒီပေတိ၊ အပညတ္တံ တထာဂတေန အပညတ္တံ တထာဂတေနာတိ ဒီပေတိ, ပညတ္တံ တထာဂတေန ပညတ္တံ တထာဂတေနာတိ ဒီပေတိ၊ အနာပတ္တိံ အနာပတ္တီတိ ဒီပေတိ, အာပတ္တိံ အာပတ္တီတိ ဒီပေတိ၊ လဟုကံ အာပတ္တိံ လဟုကာ အာပတ္တီတိ ဒီပေတိ, ဂရုကံ အာပတ္တိံ ဂရုကာ အာပတ္တီတိ ဒီပေတိ၊ သာဝသေသံ အာပတ္တိံ သာဝသေသာ အာပတ္တီတိ ဒီပေတိ, အနဝသေသံ အာပတ္တိံ အနဝသေသာ အာပတ္တီတိ ဒီပေတိ၊ ဒုဋ္ဌုလ္လံ အာပတ္တိံ ဒုဋ္ဌုလ္လာ အာပတ္တီတိ ဒီပေတိ, အဒုဋ္ဌုလ္လံ အာပတ္တိံ အဒုဋ္ဌုလ္လာ အာပတ္တီတိ ဒီပေတိ – ဣမေဟိ ခေါ, သာရိပုတ္တ, အဋ္ဌာရသဟိ ဝတ္ထူဟိ ဓမ္မဝါဒီ ဇာနိတဗ္ဗောတိ။
မြန်֍ ၄၆၉။ အဿောသိ ခေါ အာယသ္မာ မဟာမောဂ္ဂလ္လာနော…ပေ… အဿောသိ ခေါ အာယသ္မာ မဟာကဿပေါ… အဿောသိ ခေါ အာယသ္မာ မဟာကစ္စာနော… အဿောသိ ခေါ အာယသ္မာ မဟာကောဋ္ဌိကော … အဿောသိ ခေါ အာယသ္မာ မဟာကပ္ပိနော… အဿောသိ ခေါ အာယသ္မာ မဟာစုန္ဒော… အဿောသိ ခေါ အာယသ္မာ အနုရုဒ္ဓေါ… အဿောသိ ခေါ အာယသ္မာ
(ဝိ၊၃၊၅၀၃။)
ရေဝတော … အဿောသိ ခေါ အာယသ္မာ ဥပါလိ… အဿောသိ ခေါ အာယသ္မာ အာနန္ဒော… အဿောသိ ခေါ အာယသ္မာ ရာဟုလော – ‘‘တေ ကိရ ကောသမ္ဗကာ ဘိက္ခူ ဘဏ္ဍနကာရကာ ကလဟကာရကာ ဝိဝါဒကာရကာ ဘဿကာရကာ သံဃေ အဓိကရဏကာရကာ သာဝတ္ထိံ အာဂစ္ဆန္တီ’’တိ။ အထ ခေါ အာယသ္မာ ရာဟုလော ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ, ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ အာယသ္မာ ရာဟုလော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘တေ ကိရ, ဘန္တေ, ကောသမ္ဗကာ ဘိက္ခူ ဘဏ္ဍနကာရကာ ကလဟကာရကာ ဝိဝါဒကာရကာ ဘဿကာရကာ သံဃေ အဓိကရဏကာရကာ သာဝတ္ထိံ အာဂစ္ဆန္တိ။ ကထာဟံ, ဘန္တေ, တေသု ဘိက္ခူသု ပဋိပဇ္ဇာမီ’’တိ? ‘‘တေန ဟိ တွံ, ရာဟုလ, ယထာ ဓမ္မော တထာ တိဋ္ဌာဟီ’’တိ။ ‘‘ကထာဟံ, ဘန္တေ, ဇာနေယျံ ဓမ္မံ ဝါ အဓမ္မံ ဝါ’’တိ?
အဋ္ဌာရသဟိ ခေါ, ရာဟုလ, ဝတ္ထူဟိ အဓမ္မဝါဒီ ဇာနိတဗ္ဗော။ ဣဓ, ရာဟုလ, ဘိက္ခု အဓမ္မံ ဓမ္မောတိ ဒီပေတိ, ဓမ္မံ အဓမ္မောတိ ဒီပေတိ၊ အဝိနယံ ဝိနယောတိ ဒီပေတိ, ဝိနယံ အဝိနယောတိ ဒီပေတိ၊ အဘာသိတံ အလပိတံ တထာဂတေန ဘာသိတံ လပိတံ တထာဂတေနာတိ ဒီပေတိ, ဘာသိတံ လပိတံ တထာဂတေန အဘာသိတံ အလပိတံ တထာဂတေနာတိ ဒီပေတိ၊ အနာစိဏ္ဏံ တထာဂတေန အာစိဏ္ဏံ တထာဂတေနာတိ ဒီပေတိ, အာစိဏ္ဏံ တထာဂတေန အနာစိဏ္ဏံ တထာဂတေနာတိ ဒီပေတိ၊ အပညတ္တံ တထာဂတေန ပညတ္တံ တထာဂတေနာတိ ဒီပေတိ, ပညတ္တံ တထာဂတေန အပညတ္တံ တထာဂတေနာတိ ဒီပေတိ၊ အနာပတ္တိံ အာပတ္တီတိ ဒီပေတိ, အာပတ္တိံ အနာပတ္တီတိ ဒီပေတိ၊ လဟုကံ အာပတ္တိံ ဂရုကာ အာပတ္တီတိ ဒီပေတိ, ဂရုကံ အာပတ္တိံ လဟုကာ အာပတ္တီတိ ဒီပေတိ၊ သာဝသေသံ အာပတ္တိံ အနဝသေသာ အာပတ္တီတိ ဒီပေတိ, အနဝသေသံ အာပတ္တိံ သာဝသေသာ အာပတ္တီတိ ဒီပေတိ၊ ဒုဋ္ဌုလ္လံ အာပတ္တိံ အဒုဋ္ဌုလ္လာ အာပတ္တီတိ ဒီပေတိ, အဒုဋ္ဌုလ္လံ အာပတ္တိံ ဒုဋ္ဌုလ္လာ အာပတ္တီတိ ဒီပေတိ – ဣမေဟိ ခေါ, ရာဟုလ, အဋ္ဌာရသဟိ ဝတ္ထူဟိ အဓမ္မဝါဒီ ဇာနိတဗ္ဗော။
အဋ္ဌာရသဟိ စ ခေါ, ရာဟုလ, ဝတ္ထူဟိ ဓမ္မဝါဒီ ဇာနိတဗ္ဗော။ ဣဓ, ရာဟုလ, ဘိက္ခု အဓမ္မံ အဓမ္မောတိ ဒီပေတိ, ဓမ္မံ ဓမ္မောတိ ဒီပေတိ၊ အဝိနယံ အဝိနယောတိ ဒီပေတိ, ဝိနယံ ဝိနယောတိ ဒီပေတိ၊ အဘာသိတံ အလပိတံ တထာဂတေန အဘာသိတံ အလပိတံ တထာဂတေနာတိ ဒီပေတိ, ဘာသိတံ လပိတံ တထာဂတေန ဘာသိတံ လပိတံ တထာဂတေနာတိ ဒီပေတိ၊
(ဝိ၊၃၊၅၀၄။)
အနာစိဏ္ဏံ တထာဂတေန အနာစိဏ္ဏံ တထာဂတေနာတိ ဒီပေတိ, အာစိဏ္ဏံ တထာဂတေန အာစိဏ္ဏံ တထာဂတေနာတိ ဒီပေတိ၊ အပညတ္တံ တထာဂတေန အပညတ္တံ တထာဂတေနာတိ ဒီပေတိ, ပညတ္တံ တထာဂတေန ပညတ္တံ တထာဂတေနာတိ ဒီပေတိ၊ အနာပတ္တိံ အနာပတ္တီတိ ဒီပေတိ, အာပတ္တိံ အာပတ္တီတိ ဒီပေတိ၊ လဟုကံ အာပတ္တိံ လဟုကာ အာပတ္တီတိ ဒီပေတိ, ဂရုကံ အာပတ္တိံ ဂရုကာ အာပတ္တီတိ ဒီပေတိ၊ သာဝသေသံ အာပတ္တိံ သာဝသေသာ အာပတ္တီတိ ဒီပေတိ, အနဝသေသံ အာပတ္တိံ အနဝသေသာ အာပတ္တီတိ ဒီပေတိ၊ ဒုဋ္ဌုလ္လံ အာပတ္တိံ ဒုဋ္ဌုလ္လာ အာပတ္တီတိ ဒီပေတိ, အဒုဋ္ဌုလ္လံ အာပတ္တိံ အဒုဋ္ဌုလ္လာ အာပတ္တီတိ ဒီပေတိ – ဣမေဟိ ခေါ, ရာဟုလ, အဋ္ဌာရသဟိ ဝတ္ထူဟိ ဓမ္မဝါဒီ ဇာနိတဗ္ဗောတိ။
မြန်֍ ၄၇၀။ အဿောသိ ခေါ မဟာပဇာပတိ [မဟာပဇာပတီ (သီ။ သျာ။)] ဂေါတမီ – ‘‘တေ ကိရ ကောသမ္ဗကာ ဘိက္ခူ ဘဏ္ဍနကာရကာ ကလဟကာရကာ ဝိဝါဒကာရကာ ဘဿကာရကာ သံဃေ အဓိကရဏကာရကာ သာဝတ္ထိံ အာဂစ္ဆန္တီ’’တိ။ အထ ခေါ မဟာပဇာပတိ ဂေါတမီ ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ, ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ အဋ္ဌာသိ။ ဧကမန္တံ ဌိတာ ခေါ မဟာပဇာပတိ ဂေါတမီ ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘တေ ကိရ, ဘန္တေ, ကောသမ္ဗကာ ဘိက္ခူ ဘဏ္ဍနကာရကာ ကလဟကာရကာ ဝိဝါဒကာရကာ ဘဿကာရကာ သံဃေ အဓိကရဏကာရကာ သာဝတ္ထိံ အာဂစ္ဆန္တိ။ ကထာဟံ, ဘန္တေ, တေသု ဘိက္ခူသု ပဋိပဇ္ဇာမီ’’တိ? ‘‘တေန ဟိ တွံ, ဂေါတမိ, ဥဘယတ္ထ ဓမ္မံ သုဏ။ ဥဘယတ္ထ ဓမ္မံ သုတွာ ယေ တတ္ထ ဘိက္ခူ ဓမ္မဝါဒိနော တေသံ ဒိဋ္ဌိဉ္စ ခန္တိဉ္စ ရုစိဉ္စ အာဒါယဉ္စ ရောစေဟိ။ ယဉ္စ ကိဉ္စိ ဘိက္ခုနိသံဃေန ဘိက္ခုသံဃတော ပစ္စာသီသိတဗ္ဗံ သဗ္ဗံ တံ ဓမ္မဝါဒိတောဝ ပစ္စာသီသိတဗ္ဗ’’န္တိ။
မြန်֍ ၄၇၁။ အဿောသိ ခေါ အနာထပိဏ္ဍိကော ဂဟပတိ – ‘‘တေ ကိရ ကောသမ္ဗကာ ဘိက္ခူ ဘဏ္ဍနကာရကာ ကလဟကာရကာ ဝိဝါဒကာရကာ ဘဿကာရကာ သံဃေ အဓိကရဏကာရကာ သာဝတ္ထိံ အာဂစ္ဆန္တီ’’တိ။ အထ ခေါ အနာထပိဏ္ဍိကော ဂဟပတိ ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ, ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ အနာထပိဏ္ဍိကော ဂဟပတိ ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘တေ ကိရ, ဘန္တေ, ကောသမ္ဗကာ ဘိက္ခူ ဘဏ္ဍနကာရကာ ကလဟကာရကာ ဝိဝါဒကာရကာ
(ဝိ၊၃၊၅၀၅။)
ဘဿကာရကာ သံဃေ အဓိကရဏကာရကာ သာဝတ္ထိံ အာဂစ္ဆန္တိ။ ကထာဟံ, ဘန္တေ, တေသု ဘိက္ခူသု ပဋိပဇ္ဇာမီ’’တိ? ‘‘တေန ဟိ တွံ, ဂဟပတိ, ဥဘယတ္ထ ဒါနံ ဒေဟိ။ ဥဘယတ္ထ ဒါနံ ဒတွာ ဥဘယတ္ထ ဓမ္မံ သုဏ။ ဥဘယတ္ထ ဓမ္မံ သုတွာ ယေ တတ္ထ ဘိက္ခူ ဓမ္မဝါဒိနော တေသံ ဒိဋ္ဌိဉ္စ ခန္တိဉ္စ ရုစိဉ္စ အာဒါယဉ္စ ရောစေဟီ’’တိ။
မြန်֍ ၄၇၂။ အဿောသိ ခေါ ဝိသာခါ မိဂါရမာတာ – ‘‘တေ ကိရ ကောသမ္ဗကာ ဘိက္ခူ ဘဏ္ဍနကာရကာ ကလဟကာရကာ ဝိဝါဒကာရကာ ဘဿကာရကာ သံဃေ အဓိကရဏကာရကာ သာဝတ္ထိံ အာဂစ္ဆန္တီ’’တိ။ အထ ခေါ ဝိသာခါ မိဂါရမာတာ ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ, ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နာ ခေါ ဝိသာခါ မိဂါရမာတာ ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘တေ ကိရ, ဘန္တေ, ကောသမ္ဗကာ ဘိက္ခူ ဘဏ္ဍနကာရကာ ကလဟကာရကာ ဝိဝါဒကာရကာ ဘဿကာရကာ သံဃေ အဓိကရဏကာရကာ သာဝတ္ထိံ အာဂစ္ဆန္တိ။ ကထာဟံ, ဘန္တေ, တေသု ဘိက္ခူသု ပဋိပဇ္ဇာမီ’’တိ? ‘‘တေန ဟိ တွံ, ဝိသာခေ, ဥဘယတ္ထ ဒါနံ ဒေဟိ။ ဥဘယတ္ထ ဒါနံ ဒတွာ ဥဘယတ္ထ ဓမ္မံ သုဏ။ ဥဘယတ္ထ ဓမ္မံ သုတွာ ယေ တတ္ထ ဘိက္ခူ ဓမ္မဝါဒိနော တေသံ ဒိဋ္ဌိဉ္စ ခန္တိဉ္စ ရုစိဉ္စ အာဒါယဉ္စ ရောစေဟီ’’တိ။
မြန်֍ ၄၇၃။ အထ ခေါ ကောသမ္ဗကာ ဘိက္ခူ အနုပုဗ္ဗေန ယေန သာဝတ္ထိ တဒဝသရုံ။ အထ ခေါ အာယသ္မာ သာရိပုတ္တော ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ, ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ အာယသ္မာ သာရိပုတ္တော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘တေ ကိရ, ဘန္တေ, ကောသမ္ဗကာ ဘိက္ခူ ဘဏ္ဍနကာရကာ ကလဟကာရကာ ဝိဝါဒကာရကာ ဘဿကာရကာ သံဃေ အဓိကရဏကာရကာ သာဝတ္ထိံ အနုပ္ပတ္တာ။ ကထံ နု ခေါ, ဘန္တေ, တေသု ဘိက္ခူသု သေနာသနေ [သေနာသနေသု (က။), သေနာသနံ (သျာ။)] ပဋိပဇ္ဇိတဗ္ဗ’’န္တိ? ‘‘တေန ဟိ, သာရိပုတ္တ, ဝိဝိတ္တံ သေနာသနံ ဒါတဗ္ဗ’’န္တိ။ ‘‘သစေ ပန, ဘန္တေ, ဝိဝိတ္တံ န ဟောတိ, ကထံ ပဋိပဇ္ဇိတဗ္ဗ’’န္တိ? ‘‘တေန ဟိ, သာရိပုတ္တ, ဝိဝိတ္တံ ကတွာပိ ဒါတဗ္ဗံ, န တွေဝါဟံ, သာရိပုတ္တ, ကေနစိ ပရိယာယေန ဝုဍ္ဎတရဿ ဘိက္ခုနော သေနာသနံ ပဋိဗာဟိတဗ္ဗန္တိ ဝဒါမိ။ ယော ပဋိဗာဟေယျ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿာ’’တိ။
‘‘အာမိသေ ပန, ဘန္တေ, ကထံ ပဋိပဇ္ဇိတဗ္ဗ’’န္တိ? ‘‘အာမိသံ ခေါ, သာရိပုတ္တ, သဗ္ဗေသံ သမကံ ဘာဇေတဗ္ဗ’’န္တိ။
အဋ္ဌာရသဝတ္ထုကထာ နိဋ္ဌိတာ။
(ဝိ၊၃၊၅၀၆။)
၂၇၇။ ဩသာရဏာနုဇာနနာ
မြန်֍ ၄၇၄။ အထ ခေါ တဿ ဥက္ခိတ္တကဿ ဘိက္ခုနော ဓမ္မဉ္စ ဝိနယဉ္စ ပစ္စဝေက္ခန္တဿ ဧတဒဟောသိ – ‘‘အာပတ္တိ ဧသာ, နေသာ အနာပတ္တိ။ အာပန္နောမှိ, နမှိ အနာပန္နော။ ဥက္ခိတ္တောမှိ, နမှိ အနုက္ခိတ္တော။ ဓမ္မိကေနမှိ ကမ္မေန ဥက္ခိတ္တော အကုပ္ပေန ဌာနာရဟေနာ’’တိ။ အထ ခေါ သော ဥက္ခိတ္တကော ဘိက္ခု ယေန ဥက္ခိတ္တာနုဝတ္တကာ ဘိက္ခူ တေနုပသင်္ကမိ, ဥပသင်္ကမိတွာ ဥက္ခိတ္တာနုဝတ္တကေ ဘိက္ခူ ဧတဒဝေါစ – ‘‘အာပတ္တိ ဧသာ, အာဝုသော၊ နေသာ အနာပတ္တိ။ အာပန္နောမှိ, နမှိ အနာပန္နော။ ဥက္ခိတ္တောမှိ, နမှိ အနုက္ခိတ္တော။ ဓမ္မိကေနမှိ ကမ္မေန ဥက္ခိတ္တော အကုပ္ပေန ဌာနာရဟေန။ ဧထ မံ အာယသ္မန္တော ဩသာရေထာ’’တိ။ အထ ခေါ တေ ဥက္ခိတ္တာနုဝတ္တကာ ဘိက္ခူ တံ ဥက္ခိတ္တကံ ဘိက္ခုံ အာဒါယ ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိံသု, ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိံသု။ ဧကမန္တံ နိသိန္နာ ခေါ တေ ဘိက္ခူ ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစုံ – ‘‘အယံ, ဘန္တေ, ဥက္ခိတ္တကော ဘိက္ခု ဧဝမာဟ – ‘အာပတ္တိ ဧသာ, အာဝုသော၊ နေသာ အနာပတ္တိ။ အာပန္နောမှိ, နမှိ အနာပန္နော။ ဥက္ခိတ္တောမှိ, နမှိ အနုက္ခိတ္တော။ ဓမ္မိကေနမှိ ကမ္မေန ဥက္ခိတ္တော အကုပ္ပေန ဌာနာရဟေန။ ဧထ မံ အာယသ္မန္တော ဩသာရေထာ’တိ။ ကထံ နု ခေါ, ဘန္တေ, ပဋိပဇ္ဇိတဗ္ဗ’’န္တိ? ‘‘အာပတ္တိ ဧသာ, ဘိက္ခဝေ၊ နေသာ အနာပတ္တိ။ အာပန္နော ဧသော ဘိက္ခု, နေသော ဘိက္ခု အနာပန္နော။ ဥက္ခိတ္တော ဧသော ဘိက္ခု, နေသော ဘိက္ခု အနုက္ခိတ္တော။ ဓမ္မိကေန ကမ္မေန ဥက္ခိတ္တော အကုပ္ပေန ဌာနာရဟေန။ ယတော စ ခေါ သော, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု အာပန္နော စ ဥက္ခိတ္တော စ ပဿတိ စ, တေန ဟိ, ဘိက္ခဝေ, တံ ဘိက္ခုံ ဩသာရေထာ’’တိ။
ဩသာရဏာနုဇာနနာ နိဋ္ဌိတာ။
၂၇၈။ သံဃသာမဂ္ဂီကထာ
မြန်֍ ၄၇၅။ အထ ခေါ တေ ဥက္ခိတ္တာနုဝတ္တကာ ဘိက္ခူ တံ ဥက္ခိတ္တကံ ဘိက္ခုံ ဩသာရေတွာ ယေန ဥက္ခေပကာ ဘိက္ခူ တေနုပသင်္ကမိံသု, ဥပသင်္ကမိတွာ ဥက္ခေပကေ ဘိက္ခူ ဧတဒဝေါစုံ – ‘‘ယသ္မိံ, အာဝုသော, ဝတ္ထုသ္မိံ အဟောသိ သံဃဿ ဘဏ္ဍနံ ကလဟော ဝိဂ္ဂဟော ဝိဝါဒေါ သံဃဘေဒေါ သံဃရာဇိ သံဃဝဝတ္ထာနံ သံဃနာနာကရဏံ, သော ဧသော ဘိက္ခု အာပန္နော စ ဥက္ခိတ္တော စ ပဿိ [ပဿီ (ဣတိပိ)] စ ဩသာရိတော စ။ ဟန္ဒ မယံ, အာဝုသော, တဿ ဝတ္ထုဿ ဝူပသမာယ သံဃသာမဂ္ဂိံ ကရောမာ’’တိ။
(ဝိ၊၃၊၅၀၇။)
အထ ခေါ တေ ဥက္ခေပကာ ဘိက္ခူ ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိံသု, ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိံသု။ ဧကမန္တံ နိသိန္နာ ခေါ တေ ဘိက္ခူ ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစုံ – ‘‘တေ, ဘန္တေ, ဥက္ခိတ္တာနုဝတ္တကာ ဘိက္ခူ ဧဝမာဟံသု – ‘ယသ္မိံ, အာဝုသော, ဝတ္ထုသ္မိံ အဟောသိ သံဃဿ ဘဏ္ဍနံ ကလဟော ဝိဂ္ဂဟော ဝိဝါဒေါ သံဃဘေဒေါ သံဃရာဇိ သံဃဝဝတ္ထာနံ သံဃနာနာကရဏံ, သော ဧသော ဘိက္ခု အာပန္နော စ ဥက္ခိတ္တော စ ပဿိ စ ဩသာရိတော စ။ ဟန္ဒ မယံ, အာဝုသော, တဿ ဝတ္ထုဿ ဝူပသမာယ သံဃသာမဂ္ဂိံ ကရောမာ’တိ။ ကထံ နု ခေါ, ဘန္တေ, ပဋိပဇ္ဇိတဗ္ဗ’’န္တိ? ယတော စ ခေါ သော, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု အာပန္နော စ ဥက္ခိတ္တော စ ပဿိ စ ဩသာရိတော စ, တေန ဟိ, ဘိက္ခဝေ, သံဃော တဿ ဝတ္ထုဿ ဝူပသမာယ သံဃသာမဂ္ဂိံ ကရောတု။ ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ကာတဗ္ဗာ။ သဗ္ဗေဟေဝ ဧကဇ္ဈံ သန္နိပတိတဗ္ဗံ ဂိလာနေဟိ စ အဂိလာနေဟိ စ။ န ကေဟိစိ ဆန္ဒော ဒါတဗ္ဗော။ သန္နိပတိတွာ ဗျတ္တေန ဘိက္ခုနာ ပဋိဗလေန သံဃော ဉာပေတဗ္ဗော –
‘‘သုဏာတု မေ, ဘန္တေ, သံဃော။ ယသ္မိံ ဝတ္ထုသ္မိံ အဟောသိ သံဃဿ ဘဏ္ဍနံ ကလဟော ဝိဂ္ဂဟော ဝိဝါဒေါ သံဃဘေဒေါ သံဃရာဇိ သံဃဝဝတ္ထာနံ သံဃနာနာကရဏံ, သော ဧသော ဘိက္ခု အာပန္နော စ ဥက္ခိတ္တော စ ပဿိ စ ဩသာရိတော စ။ ယဒိ သံဃဿ ပတ္တကလ္လံ, သံဃော တဿ ဝတ္ထုဿ ဝူပသမာယ သံဃသာမဂ္ဂိံ ကရေယျ။ ဧသာ ဉတ္တိ။
‘‘သုဏာတု မေ, ဘန္တေ, သံဃော။ ယသ္မိံ ဝတ္ထုသ္မိံ အဟောသိ သံဃဿ ဘဏ္ဍနံ ကလဟော ဝိဂ္ဂဟော ဝိဝါဒေါ သံဃဘေဒေါ သံဃရာဇိ သံဃဝဝတ္ထာနံ သံဃနာနာကရဏံ, သော ဧသော ဘိက္ခု အာပန္နော စ ဥက္ခိတ္တော စ ပဿိ စ ဩသာရိတော စ။ သံဃော တဿ ဝတ္ထုဿ ဝူပသမာယ သံဃသာမဂ္ဂိံ ကရောတိ။ ယဿာယသ္မတော ခမတိ တဿ ဝတ္ထုဿ ဝူပသမာယ သံဃသာမဂ္ဂိယာ ကရဏံ, သော တုဏှဿ, ယဿ နက္ခမတိ သော ဘာသေယျ။
‘‘ကတာ သံဃေန တဿ ဝတ္ထုဿ ဝူပသမာယ သံဃသာမဂ္ဂီ။ နိဟတော သံဃဘေဒေါ, နိဟတာ သံဃရာဇိ, နိဟတံ သံဃဝဝတ္ထာနံ, နိဟတံ သံဃနာနာကရဏံ။ ခမတိ သံဃဿ, တသ္မာ တုဏှီ, ဧဝမေတံ ဓာရယာမီ’’တိ။
တာဝဒေဝ ဥပေါသထော ကာတဗ္ဗော, ပါတိမောက္ခံ ဥဒ္ဒိသိတဗ္ဗန္တိ။
သံဃသာမဂ္ဂီကထာ နိဋ္ဌိတာ။
(ဝိ၊၃၊၅၀၈။)
၂၇၉။ ဥပါလိသံဃသာမဂ္ဂီပုစ္ဆာ
မြန်֍ ၄၇၆။ အထ ခေါ အာယသ္မာ ဥပါလိ ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ, ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ အာယသ္မာ ဥပါလိ ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ယသ္မိံ, ဘန္တေ, ဝတ္ထုသ္မိံ ဟောတိ သံဃဿ ဘဏ္ဍနံ ကလဟော ဝိဂ္ဂဟော ဝိဝါဒေါ သံဃဘေဒေါ သံဃရာဇိ သံဃဝဝတ္ထာနံ သံဃနာနာကရဏံ, သံဃော တံ ဝတ္ထုံ အဝိနိစ္ဆိနိတွာ အမူလာ မူလံ ဂန္တွာ သံဃသာမဂ္ဂိံ ကရောတိ, ဓမ္မိကာ နု ခေါ သာ, ဘန္တေ, သံဃသာမဂ္ဂီ’’တိ? ‘‘ယသ္မိံ, ဥပါလိ, ဝတ္ထုသ္မိံ ဟောတိ သံဃဿ ဘဏ္ဍနံ ကလဟော ဝိဂ္ဂဟော ဝိဝါဒေါ သံဃဘေဒေါ သံဃရာဇိ သံဃဝဝတ္ထာနံ သံဃနာနာကရဏံ, သံဃော တံ ဝတ္ထုံ အဝိနိစ္ဆိနိတွာ အမူလာ မူလံ ဂန္တွာ သံဃသာမဂ္ဂိံ ကရောတိ, အဓမ္မိကာ သာ, ဥပါလိ, သံဃသာမဂ္ဂီ’’တိ။
‘‘ယသ္မိံ ပန, ဘန္တေ, ဝတ္ထုသ္မိံ ဟောတိ သံဃဿ ဘဏ္ဍနံ ကလဟော ဝိဂ္ဂဟော ဝိဝါဒေါ သံဃဘေဒေါ သံဃရာဇိ သံဃဝဝတ္ထာနံ သံဃနာနာကရဏံ, သံဃော တံ ဝတ္ထုံ ဝိနိစ္ဆိနိတွာ မူလာ မူလံ ဂန္တွာ သံဃသာမဂ္ဂိံ ကရောတိ, ဓမ္မိကာ နု ခေါ သာ, ဘန္တေ, သံဃသာမဂ္ဂီ’’တိ? ‘‘ယသ္မိံ, ဥပါလိ, ဝတ္ထုသ္မိံ ဟောတိ သံဃဿ ဘဏ္ဍနံ ကလဟော ဝိဂ္ဂဟော ဝိဝါဒေါ သံဃဘေဒေါ သံဃရာဇိ သံဃဝဝတ္ထာနံ သံဃနာနာကရဏံ, သံဃော တံ ဝတ္ထုံ ဝိနိစ္ဆိနိတွာ မူလာ မူလံ ဂန္တွာ သံဃသာမဂ္ဂိံ ကရောတိ, ဓမ္မိကာ သာ, ဥပါလိ, သံဃသာမဂ္ဂီ’’တိ။
‘‘ကတိ နု ခေါ, ဘန္တေ, သံဃသာမဂ္ဂိယော’’တိ? ‘‘ဒွေမာ, ဥပါလိ, သံဃသာမဂ္ဂိယော – အတ္ထုပါလိ, သံဃသာမဂ္ဂီ အတ္ထာပေတာ ဗျဉ္ဇနုပေတာ၊ အတ္ထုပါလိ, သံဃသာမဂ္ဂီ အတ္ထုပေတာ စ ဗျဉ္ဇနုပေတာ စ။ ကတမာ စ, ဥပါလိ, သံဃသာမဂ္ဂီ အတ္ထာပေတာ ဗျဉ္ဇနုပေတာ? ယသ္မိံ, ဥပါလိ, ဝတ္ထုသ္မိံ ဟောတိ သံဃဿ ဘဏ္ဍနံ ကလဟော ဝိဂ္ဂဟော ဝိဝါဒေါ သံဃဘေဒေါ သံဃရာဇိ သံဃဝဝတ္ထာနံ သံဃနာနာကရဏံ, သံဃော တံ ဝတ္ထုံ အဝိနိစ္ဆိနိတွာ အမူလာ မူလံ ဂန္တွာ သံဃသာမဂ္ဂိံ ကရောတိ, အယံ ဝုစ္စတိ, ဥပါလိ, သံဃသာမဂ္ဂီ အတ္ထာပေတာ ဗျဉ္ဇနုပေတာ။ ကတမာ စ, ဥပါလိ, သံဃသာမဂ္ဂီ အတ္ထုပေတာ စ ဗျဉ္ဇနုပေတာ စ? ယသ္မိံ, ဥပါလိ, ဝတ္ထုသ္မိံ ဟောတိ သံဃဿ ဘဏ္ဍနံ ကလဟော ဝိဂ္ဂဟော ဝိဝါဒေါ သံဃဘေဒေါ သံဃရာဇိ သံဃဝဝတ္ထာနံ သံဃနာနာကရဏံ, သံဃော တံ ဝတ္ထုံ ဝိနိစ္ဆိနိတွာ မူလာ မူလံ ဂန္တွာ သံဃသာမဂ္ဂိံ ကရောတိ, အယံ ဝုစ္စတိ, ဥပါလိ, သံဃသာမဂ္ဂီ အတ္ထုပေတာ စ ဗျဉ္ဇနုပေတာ စ။ ဣမာ ခေါ, ဥပါလိ, ဒွေ သံဃသာမဂ္ဂိယော’’တိ။
(ဝိ၊၃၊၅၀၉။)
မြန်֍ ၄၇၇။ အထ ခေါ အာယသ္မာ ဥပါလိ ဥဋ္ဌာယာသနာ ဧကံသံ ဥတ္တရာသင်္ဂံ ကရိတွာ ယေန ဘဂဝါ တေနဉ္ဇလိံ ပဏာမေတွာ ဘဂဝန္တံ ဂါထာယ အဇ္ဈဘာသိ –
အတ္ထေသု ဇာတေသု ဝိနိစ္ဆယေသု စ၊
ကထံပကာရောဓ နရော မဟတ္ထိကော၊
ဘိက္ခု ကထံ ဟောတိဓ ပဂ္ဂဟာရဟောတိ။
အဝေက္ခိတာစာရော သုသံဝုတိန္ဒြိယော၊
ပစ္စတ္ထိကာ နူပဝဒန္တိ ဓမ္မတော၊
န ဟိဿ တံ ဟောတိ ဝဒေယျု ယေန နံ။
‘‘သော တာဒိသော သီလဝိသုဒ္ဓိယာ ဌိတော၊
ဝိသာရဒေါ ဟောတိ ဝိသယှ ဘာသတိ၊
နစ္ဆမ္ဘတိ ပရိသဂတော န ဝေဓတိ၊
အတ္ထံ န ဟာပေတိ အနုယျုတံ ဘဏံ။
‘‘တထေဝ ပဉှံ ပရိသာသု ပုစ္ဆိတော၊
န စေဝ ပဇ္ဈာယတိ န မင်္ကု ဟောတိ၊
သော ကာလာဂတံ ဗျာကရဏာရဟံ ဝစော၊
ရဉ္ဇေတိ ဝိညူပရိသံ ဝိစက္ခဏော။
‘‘သဂါရဝေါ ဝုဍ္ဎတရေသု ဘိက္ခုသု၊
အာစေရကမှိ စ သကေ ဝိသာရဒေါ၊
အလံ ပမေတုံ ပဂုဏော ကထေတဝေ၊
ပစ္စတ္ထိကာနဉ္စ ဝိရဒ္ဓိကောဝိဒေါ။
‘‘ပစ္စတ္ထိကာ ယေန ဝဇန္တိ နိဂ္ဂဟံ၊
မဟာဇနော သညပနဉ္စ ဂစ္ဆတိ၊
ဝိယာကရံ [သော ဗျာကရံ (သီ။), ဝေယျာကရံ (သျာ။)] ပဉှမနူပဃာတိကံ။
(ဝိ၊၃၊၅၁၀။)
‘‘ဒူတေယျကမ္မေသု အလံ သမုဂ္ဂဟော၊
သံဃဿ ကိစ္စေသု စ အာဟု နံ ယထာ၊
ကရံ ဝစော ဘိက္ခုဂဏေန ပေသိတော၊
အဟံ ကရောမီတိ န တေန မညတိ။
‘‘အာပဇ္ဇတိ ယာဝတကေသု ဝတ္ထုသု၊
အာပတ္တိယာ ဟောတိ ယထာ စ ဝုဋ္ဌိတိ၊
ဧတေ ဝိဘင်္ဂါ ဥဘယဿ သွာဂတာ၊
အာပတ္တိ ဝုဋ္ဌာနပဒဿ ကောဝိဒေါ။
‘‘နိဿာရဏံ ဂစ္ဆတိ ယာနိ စာစရံ၊
နိဿာရိတော ဟောတိ ယထာ စ ဝတ္တနာ [ဝတ္ထုနာ (သီ။ သျာ။)]၊
ဩသာရဏံ တံဝုသိတဿ ဇန္တုနော၊
ဧတမ္ပိ ဇာနာတိ ဝိဘင်္ဂကောဝိဒေါ။
‘‘သဂါရဝေါ ဝုဍ္ဎတရေသု ဘိက္ခုသု၊
နဝေသု ထေရေသု စ မဇ္ဈိမေသု စ၊
မဟာဇနဿတ္ထစရောဓ ပဏ္ဍိတော၊
သော တာဒိသော ဘိက္ခု ဣဓ ပဂ္ဂဟာရဟော’’တိ။
ဥပါလိသံဃသာမဂ္ဂီပုစ္ဆာ နိဋ္ဌိတာ။
ကောသမ္ဗကက္ခန္ဓကော ဒသမော။
ကောသမ္ဗိယံ ဇိနဝရော, ဝိဝါဒါပတ္တိဒဿနေ၊
နုက္ခိပေယျ ယသ္မိံ တသ္မိံ, သဒ္ဓါယာပတ္တိ ဒေသယေ။
အန္တောသီမာယံ တတ္ထေဝ, ဗာလကဉ္စေဝ ဝံသဒါ၊
ပါလိလေယျာ စ သာဝတ္ထိ, သာရိပုတ္တော စ ကောလိတော။
မဟာကဿပကစ္စာနာ, ကောဋ္ဌိကော ကပ္ပိနေန စ၊
မဟာစုန္ဒော စ အနုရုဒ္ဓေါ, ရေဝတော ဥပါလိ စုဘော။
(ဝိ၊၃၊၅၁၁။)
အာနန္ဒော ရာဟုလော စေဝ, ဂေါတမီနာထပိဏ္ဍိကော၊
သေနာသနံ ဝိဝိတ္တဉ္စ, အာမိသံ သမကမ္ပိ စ။
န ကေဟိ ဆန္ဒော ဒါတဗ္ဗော, ဥပါလိပရိပုစ္ဆိတော၊
အနာနုဝဇ္ဇော သီလေန, သာမဂ္ဂီ ဇိနသာသနေတိ။
ကောသမ္ဗကက္ခန္ဓကော နိဋ္ဌိတော။
မဟာဝဂ္ဂပါဠိ နိဋ္ဌိတာ။