ခုဒ္ဒကနိကာယေ
ဇာတက-အဋ္ဌကထာ
စတုတ္ထော ဘာဂေါ
နမော တဿ ဘဂဝတော အရဟတော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဿ
၁၀။ ဒသကနိပါတော
֍ * မြန်[၄၃၉] ၁။ စတုဒွါရဇာတကဝဏ္ဏနာ
စတုဒွါရမိဒံ နဂရန္တိ ဣဒံ သတ္ထာ ဇေတဝနေ ဝိဟရန္တော ဧကံ ဒုဗ္ဗစဘိက္ခုံ အာရဗ္ဘ ကထေသိ။ ပစ္စုပ္ပန္နဝတ္ထု နဝကနိပါတဿ ပဌမဇာတကေ ဝိတ္ထာရိတမေဝ။ ဣဓ ပန သတ္ထာ တံ ဘိက္ခုံ ‘‘သစ္စံ ကိရ တွံ ဘိက္ခု ဒုဗ္ဗစော’’တိ ပုစ္ဆိတွာ ‘‘သစ္စံ, ဘန္တေ’’တိ ဝုတ္တေ ‘‘ပုဗ္ဗေပိ တွံ ဘိက္ခု ဒုဗ္ဗစတာယ ပဏ္ဍိတာနံ ဝစနံ အကတွာ ခုရစက္ကံ အာပါဒေသီ’’တိ ဝတွာ အတီတံ အာဟရိ။
အတီတေ ကဿပဒသဗလဿ ကာလေ ဗာရာဏသိယံ အသီတိကောဋိဝိဘဝဿ သေဋ္ဌိနော ဧကော ပုတ္တော မိတ္တဝိန္ဒကော နာမ အဟောသိ။ တဿ မာတာပိတရော သောတာပန္နာ အဟေသုံ, သော ပန ဒုဿီလော အဿဒ္ဓေါ။ အထ နံ အပရဘာဂေ ပိတရိ ကာလကတေ မာတာ ကုဋုမ္ဗံ ဝိစာရေန္တီ အာဟ – ‘‘တာတ, တယာ ဒုလ္လဘံ မနုဿတ္တံ လဒ္ဓံ, ဒါနံ ဒေဟိ, သီလံ ရက္ခာဟိ, ဥပေါသထကမ္မံ ကရောဟိ, ဓမ္မံ သုဏာဟီ’’တိ။ အမ္မ, န မယှံ ဒါနာဒီဟိ အတ္ထော, မာ မံ ကိဉ္စိ အဝစုတ္ထ, အဟံ ယထာကမ္မံ ဂမိဿာမီတိ။ ဧဝံ ဝဒန္တမ္ပိ နံ
ဧကဒိဝသံ ပုဏ္ဏမုပေါသထဒိဝသေ မာတာ အာဟ – ‘‘တာတ, အဇ္ဇ အဘိလက္ခိတော မဟာဥပေါသထဒိဝသော, အဇ္ဇ ဥပေါသထံ သမာဒိယိတွာ ဝိဟာရံ ဂန္တွာ သဗ္ဗရတ္တိံ ဓမ္မံ သုတွာ ဧဟိ, အဟံ တေ သဟဿံ ဒဿာမီ’’တိ။ သော ‘‘သာဓူ’’တိ ဓနလောဘေန ဥပေါသထံ သမာဒိယိတွာ ဘုတ္တပါတရာသော ဝိဟာရံ ဂန္တွာ ဒိဝသံ ဝီတိနာမေတွာ ရတ္တိံ ယထာ ဧကမ္ပိ ဓမ္မပဒံ ကဏ္ဏံ န ပဟရတိ, တထာ ဧကသ္မိံ ပဒေသေ နိပဇ္ဇိတွာ နိဒ္ဒံ ဩက္ကမိတွာ ပုနဒိဝသေ ပါတောဝ မုခံ ဓောဝိတွာ ဂေဟံ ဂန္တွာ နိသီဒိ။
မာတာ ပနဿ ‘‘အဇ္ဇ မေ ပုတ္တော ဓမ္မံ သုတွာ ပါတောဝ ဓမ္မကထိကတ္ထေရံ အာဒါယ အာဂမိဿတီ’’တိ ယာဂုံ ခါဒနီယံ ဘောဇနီယံ ပဋိယာဒေတွာ အာသနံ ပညပေတွာ တဿာဂမနံ ပဋိမာနေန္တီ တံ ဧကကံ အာဂတံ ဒိသွာ ‘‘တာတ, ဓမ္မကထိကော ကေန န အာနီတော’’တိ ဝတွာ ‘‘န မယှံ ဓမ္မကထိကေန အတ္ထော’’တိ ဝုတ္တေ ‘‘တေန ဟိ ယာဂုံ ပိဝါ’’တိ အာဟ။ သော ‘‘တုမှေဟိ မယှံ သဟဿံ ပဋိဿုတံ, တံ တာဝ မေ ဒေထ, ပစ္ဆာ ပိဝိဿာမီ’’တိ အာဟ။ ‘‘ပိဝ, တာတ, ပစ္ဆာ ဒဿာမီ’’တိ။ ‘‘ဂဟေတွာဝ ပိဝိဿာမီ’’တိ။ အထဿ မာတာ သဟဿဘဏ္ဍိကံ ပုရတော ဌပေသိ။ သော ယာဂုံ ပိဝိတွာ သဟဿဘဏ္ဍိကံ ဂဟေတွာ ဝေါဟာရံ ကရောန္တော န စိရဿေဝ ဝီသသတသဟဿံ ဥပ္ပါဒေသိ။ အထဿ ဧတဒဟောသိ – ‘‘နာဝံ ဥပဋ္ဌပေတွာ ဝေါဟာရံ ကရိဿာမီ’’တိ။ သော နာဝံ ဥပဋ္ဌပေတွာ ‘‘အမ္မ, အဟံ နာဝါယ ဝေါဟာရံ ကရိဿာမီ’’တိ အာဟ။ အထ နံ မာတာ ‘‘တွံ တာတ, ဧကပုတ္တကော, ဣမသ္မိံ ဃရေ ဓနမ္ပိ ဗဟု, သမုဒ္ဒေါ အနေကာဒီနဝေါ, မာ ဂမီ’’တိ နိဝါရေသိ။ သော ‘‘အဟံ ဂမိဿာမေဝ, န သက္ကာ မံ နိဝါရေတု’’န္တိ ဝတွာ ‘‘အဟံ တံ, တာတ, ဝါရေဿာမီ’’တိ မာတရာ ဟတ္ထေ ဂဟိတော ဟတ္ထံ ဝိဿဇ္ဇာပေတွာ မာတရံ ပဟရိတွာ ပါတေတွာ အန္တရံ ကတွာ ဂန္တွာ နာဝါယ သမုဒ္ဒံ ပက္ခန္ဒိ။
နာဝါ သတ္တမေ ဒိဝသေ မိတ္တဝိန္ဒကံ နိဿာယ သမုဒ္ဒပိဋ္ဌေ နိစ္စလာ အဋ္ဌာသိ။ ကာဠကဏ္ဏိသလာကာ ကရိယမာနာ မိတ္တဝိန္ဒကဿေဝ ဟတ္ထေ တိက္ခတ္တုံ ပတိ။ အထဿ ဥဠုမ္ပံ ဒတွာ ‘‘ဣမံ ဧကံ နိဿာယ ဗဟူ မာ နဿန္တူ’’တိ တံ သမုဒ္ဒပိဋ္ဌေ ခိပိံသု။ တာဝဒေဝ နာဝါ ဇဝေန မဟာသမုဒ္ဒံ ပက္ခန္ဒိ။ သောပိ ဥဠုမ္ပေ နိပဇ္ဇိတွာ ဧကံ ဒီပကံ ပါပုဏိ။ တတ္ထ ဖလိကဝိမာနေ စတဿော ဝေမာနိကပေတိယော အဒ္ဒသ။ တာ သတ္တာဟံ ဒုက္ခံ အနုဘဝန္တိ, သတ္တာဟံ
သုခံ။ သော တာဟိ သဒ္ဓိံ သတ္တာဟံ ဒိဗ္ဗသမ္ပတ္တိံ အနုဘဝိ။ အထ နံ တာ ဒုက္ခာနုဘဝနတ္ထာယ ဂစ္ဆမာနာ ‘‘သာမိ, မယံ သတ္တမေ ဒိဝသေ အာဂမိဿာမ, ယာဝ မယံ အာဂစ္ဆာမ, တာဝ အနုက္ကဏ္ဌမာနော ဣဓေဝ ဝသာ’’တိ ဝတွာ အဂမံသု။ သော တဏှာဝသိကော ဟုတွာ တသ္မိံယေဝ ဖလကေ နိပဇ္ဇိတွာ ပုန သမုဒ္ဒပိဋ္ဌေန ဂစ္ဆန္တော အပရံ ဒီပကံ ပတွာ တတ္ထ ရဇတဝိမာနေ အဋ္ဌ ဝေမာနိကပေတိယော ဒိသွာ ဧတေနေဝ ဥပါယေန အပရသ္မိံ ဒီပကေ မဏိဝိမာနေ သောဠသ, အပရသ္မိံ ဒီပကေ ကနကဝိမာနေ ဒွတ္တိံသ ဝေမာနိကပေတိယော ဒိသွာ တာဟိ သဒ္ဓိံ ဒိဗ္ဗသမ္ပတ္တိံ အနုဘဝိတွာ တာသမ္ပိ ဒုက္ခံ အနုဘဝိတုံ ဂတကာလေ ပုန သမုဒ္ဒပိဋ္ဌေန ဂစ္ဆန္တော ဧကံ ပါကာရပရိက္ခိတ္တံ စတုဒွါရံ နဂရံ အဒ္ဒသ။ ဥဿဒနိရယော ကိရေသ, ဗဟူနံ နေရယိကသတ္တာနံ ကမ္မကရဏာနုဘဝနဋ္ဌာနံ မိတ္တဝိန္ဒကဿ အလင်္ကတပဋိယတ္တနဂရံ ဝိယ ဟုတွာ ဥပဋ္ဌာသိ။
သော ‘‘ဣမံ နဂရံ ပဝိသိတွာ ရာဇာ ဘဝိဿာမီ’’တိ စိန္တေတွာ ခုရစက္ကံ ဥက္ခိပိတွာ သီသေ ပစ္စမာနံ နေရယိကသတ္တံ အဒ္ဒသ။ အထဿ တံ တဿ သီသေ ခုရစက္ကံ ပဒုမံ ဝိယ ဟုတွာ ဥပဋ္ဌာသိ။ ဥရေ ပဉ္စင်္ဂိကဗန္ဓနံ ဥရစ္ဆဒပသာဓနံ ဟုတွာ သီသတော ဂလန္တံ လောဟိတံ လောဟိတစန္ဒနဝိလေပနံ ဝိယ ဟုတွာ ပရိဒေဝနသဒ္ဒေါ မဓုရသရော ဂီတသဒ္ဒေါ ဝိယ ဟုတွာ ဥပဋ္ဌာသိ။ သော တဿ သန္တိကံ ဂန္တွာ ‘‘ဘော ပုရိသ, စိရံ တယာ ပဒုမံ ဓာရိတံ, ဒေဟိ မေ ဧတ’’န္တိ အာဟ။ ‘‘သမ္မ, နယိဒံ ပဒုမံ, ခုရစက္ကံ ဧတ’’န္တိ။ ‘‘တွံ မယှံ အဒါတုကာမတာယ ဧဝံ ဝဒသီ’’တိ။ နေရယိကသတ္တော စိန္တေသိ ‘‘မယှံ ကမ္မံ ခီဏံ ဘဝိဿတိ, ဣမိနာပိ မယာ ဝိယ မာတရံ ပဟရိတွာ အာဂတေန ဘဝိတဗ္ဗံ, ဒဿာမိဿ ခုရစက္က’’န္တိ။ အထ နံ ‘‘ဧဟိ ဘော, ဂဏှ ဣမ’’န္တိ ဝတွာ ခုရစက္ကံ တဿ သီသေ ခိပိ, တံ တဿ မတ္ထကံ ပိသမာနံ ဘဿိ။ တသ္မိံ ခဏေ မိတ္တဝိန္ဒကော တဿ ခုရစက္ကဘာဝံ ဉတွာ ‘‘တဝ ခုရစက္ကံ ဂဏှ, တဝ ခုရစက္ကံ ဂဏှာ’’တိ ဝေဒနာပ္ပတ္တော ပရိဒေဝိ, ဣတရော အန္တရဓာယိ။ တဒါ ဗောဓိသတ္တော ရုက္ခဒေဝတာ ဟုတွာ မဟန္တေန ပရိဝါရေန ဥဿဒစာရိကံ စရမာနော တံ ဌာနံ ပါပုဏိ။ မိတ္တဝိန္ဒကော တံ ဩလောကေတွာ ‘‘သာမိ ဒေဝရာဇ, ဣဒံ မံ စက္ကံ သဏှကရဏိယံ ဝိယ တိလာနိ ပိသမာနံ ဩတရတိ, ကိံ နု ခေါ မယာ ပါပံ ပကတ’’န္တိ ပုစ္ဆန္တော ဒွေ ဂါထာ အဘာသိ –
‘‘စတုဒွါရမိဒံ နဂရံ, အာယသံ ဒဠှပါကာရံ၊
ဩရုဒ္ဓပဋိရုဒ္ဓေါသ္မိ, ကိံ ပါပံ ပကတံ မယာ။
‘‘သဗ္ဗေ အပိဟိတာ ဒွါရာ, ဩရုဒ္ဓေါသ္မိ ယထာ ဒိဇော၊
ကိမာဓိကရဏံ ယက္ခ, စက္ကာဘိနိဟတော အဟ’’န္တိ။
တတ္ထ ဒဠှပါကာရန္တိ ထိရပါကာရံ။ ‘‘ဒဠှတောရဏ’’န္တိပိ ပါဌော, ထိရဒွါရန္တိ အတ္ထော။ ဩရုဒ္ဓပဋိရုဒ္ဓေါသ္မီတိ အန္တော ကတွာ သမန္တာ ပါကာရေန ရုဒ္ဓေါ, ပလာယနဋ္ဌာနံ န ပညာယတိ။ ကိံ ပါပံ ပကတန္တိ ကိံ နု ခေါ မယာ ပါပကမ္မံ ကတံ။ အပိဟိတာတိ ထကိတာ။ ယထာ ဒိဇောတိ ပဉ္ဇရေ ပက္ခိတ္တော သကုဏော ဝိယ။ ကိမာဓိကရဏန္တိ ကိံ ကာရဏံ။ စက္ကာဘိနိဟတောတိ စက္ကေန အဘိနိဟတော။
အထဿ ဒေဝရာဇာ ကာရဏံ ကထေတုံ ဆ ဂါထာ အဘာသိ –
‘‘လဒ္ဓါ သတသဟဿာနိ, အတိရေကာနိ ဝီသတိ၊
အနုကမ္ပကာနံ ဉာတီနံ, ဝစနံ သမ္မ နာကရိ။
‘‘လင်္ဃိံ သမုဒ္ဒံ ပက္ခန္ဒိ, သာဂရံ အပ္ပသိဒ္ဓိကံ၊
စတုဗ္ဘိ အဋ္ဌဇ္ဈဂမာ, အဋ္ဌာဟိပိ စ သောဠသ။
‘‘သောဠသာဟိ စ ဗာတ္တိံသ, အတိစ္ဆံ စက္ကမာသဒေါ၊
ဣစ္ဆာဟတဿ ပေါသဿ, စက္ကံ ဘမတိ မတ္ထကေ။
‘‘ဥပရိဝိသာလာ ဒုပ္ပူရာ, ဣစ္ဆာ ဝိသဋဂါမိနီ၊
ယေ စ တံ အနုဂိဇ္ဈန္တိ, တေ ဟောန္တိ စက္ကဓာရိနော။
‘‘ဗဟုဘဏ္ဍံ အဝဟာယ, မဂ္ဂံ အပ္ပဋိဝေက္ခိယ၊
ယေသဉ္စေတံ အသင်္ခါတံ, တေ ဟောန္တိ စက္ကဓာရိနော။
‘‘ကမ္မံ သမေက္ခေ ဝိပုလဉ္စ ဘောဂံ, ဣစ္ဆံ န သေဝေယျ အနတ္ထသံဟိတံ၊
ကရေယျ ဝါကျံ အနုကမ္ပကာနံ, တံ တာဒိသံ နာတိဝတ္တေယျ စက္က’’န္တိ။
တတ္ထ လဒ္ဓါ သတသဟဿာနိ, အတိရေကာနိ ဝီသတီတိ တွံ ဥပေါသထံ ကတွာ မာတု သန္တိကာ သဟဿံ ဂဟေတွာ ဝေါဟာရံ ကရောန္တော
သတသဟဿာနိ စ အတိရေကာနိ ဝီသတိသဟဿာနိ လဘိတွာ။ နာကရီတိ တေန ဓနေန အသန္တုဋ္ဌော နာဝါယ သမုဒ္ဒံ ပဝိသန္တော သမုဒ္ဒေ အာဒီနဝဉ္စ ကထေတွာ မာတုယာ ဝါရိယမာနောပိ အနုကမ္ပကာနံ ဉာတီနံ ဝစနံ န ကရောသိ, သောတာပန္နံ မာတရံ ပဟရိတွာ အန္တရံ ကတွာ နိက္ခန္တောယေဝါသီတိ ဒီပေတိ။
လင်္ဃိန္တိ နာဝံ ဥလ္လင်္ဃနသမတ္ထံ။ ပက္ခန္ဒီတိ ပက္ခန္ဒောသိ။ အပ္ပသိဒ္ဓိကန္တိ မန္ဒသိဒ္ဓိံ ဝိနာသဗဟုလံ။ စတုဗ္ဘိ အဋ္ဌာတိ အထ နံ နိဿာယ ဌိတာယ နာဝါယ ဖလကံ ဒတွာ သမုဒ္ဒေ ခိတ္တောပိ တွံ မာတရံ နိဿာယ ဧကဒိဝသံ ကတဿ ဥပေါသထကမ္မဿ နိဿန္ဒေန ဖလိကဝိမာနေ စတဿော ဣတ္ထိယော လဘိတွာ တတော ရဇတဝိမာနေ အဋ္ဌ, မဏိဝိမာနေ သောဠသ, ကနကဝိမာနေ ဒွတ္တိံသ အဓိဂတောသီတိ။ အတိစ္ဆံ စက္ကမာသဒေါတိ အထ တွံ ယထာလဒ္ဓေန အသန္တုဋ္ဌော ‘‘အတြ ဥတ္တရိတရံ လဘိဿာမီ’’တိ ဧဝံ လဒ္ဓံ လဒ္ဓံ အတိက္ကမနလောဘသင်္ခါတာယ အတိစ္ဆာယ သမန္နာဂတတ္တာ အတိစ္ဆော ပါပပုဂ္ဂလော တဿ ဥပေါသထကမ္မဿ ခီဏတ္တာ ဒွတ္တိံသ ဣတ္ထိယော အတိက္ကမိတွာ ဣမံ ပေတနဂရံ အာဂန္တွာ တဿ မာတုပဟာရဒါနအကုသလဿ နိဿန္ဒေန ဣဒံ ခုရစက္ကံ သမ္ပတ္တောသိ။ ‘‘အတြိစ္ဆ’’န္တိပိ ပါဌော, အတြ အတြ ဣစ္ဆမာနောတိ အတ္ထော။ ‘‘အတြိစ္ဆာ’’တိပိ ပါဌော, အတြိစ္ဆာယာတိ အတ္ထော။ ဘမတီတိ တဿ တေ ဣစ္ဆာဟတဿ ပေါသဿ ဣဒံ စက္ကံ မတ္ထကံ ပိသမာနံ ဣဒါနိ ကုမ္ဘကာရစက္ကံ ဝိယ မတ္ထကေ ဘမတီတိ အတ္ထော။
ယေ စ တံ အနုဂိဇ္ဈန္တီတိ တဏှာ နာမေသာ ဂစ္ဆန္တီ ဥပရူပရိ ဝိသာလာ ဟောတိ, သမုဒ္ဒေါ ဝိယ စ ဒုပ္ပူရာ, ရူပါဒီသု တဿ တဿ ဣစ္ဆနဣစ္ဆာယ ဝိသဋဂါမိနီ, တံ ဧဝရူပံ တဏှံ ယေ စ အနုဂိဇ္ဈန္တိ ဂိဒ္ဓါ ဂဓိတာ ဟုတွာ ပုနပ္ပုနံ အလ္လီယန္တိ။ တေ ဟောန္တိ စက္ကဓာရိနောတိ တေ ဧဝံ ပစ္စန္တာ ခုရစက္ကံ ဓာရေန္တိ။ ဗဟုဘဏ္ဍန္တိ မာတာပိတူနံ သန္တကံ ဗဟုဓနံ ဩဟာယ။ မဂ္ဂန္တိ ဂန္တဗ္ဗံ အပ္ပသိဒ္ဓိကံ သမုဒ္ဒမဂ္ဂံ အပစ္စဝေက္ခိတွာ ယထာ တွံ ပဋိပန္နော, ဧဝမေဝ အညေသမ္ပိ ယေသဉ္စေတံ အသင်္ခါတံ အဝီမံသိတံ, တေ ယထာ တွံ တထေဝ တဏှာဝသိကာ ဟုတွာ ဓနံ ပဟာယ ဂမနမဂ္ဂံ အနပေက္ခိတွာ ပဋိပန္နာ စက္ကဓာရိနော ဟောန္တိ။ ကမ္မံ သမေက္ခေတိ တသ္မာ ပဏ္ဍိတော ပုရိသော အတ္တနာ ကတ္တဗ္ဗကမ္မံ ‘‘သဒေါသံ နု ခေါ, နိဒ္ဒေါသ’’န္တိ
သမေက္ခေယျ ပစ္စဝေက္ခေယျ။ ဝိပုလဉ္စ ဘောဂန္တိ အတ္တနော ဓမ္မလဒ္ဓံ ဓနရာသိမ္ပိ သမေက္ခေယျ။ နာတိဝတ္တေယျာတိ တံ တာဒိသံ ပုဂ္ဂလံ ဣဒံ စက္ကံ န အတိဝတ္တေယျ နာဝတ္ထရေယျ။ ‘‘နာတိဝတ္တေတီ’’တိပိ ပါဌော, နာဝတ္ထရတီတိ အတ္ထော။
တံ သုတွာ မိတ္တဝိန္ဒကော ‘‘ဣမိနာ ဒေဝပုတ္တေန မယာ ကတကမ္မံ တထတော ဉာတံ, အယံ မယှံ ပစ္စနပမာဏမ္ပိ ဇာနိဿတိ, ပုစ္ဆာမိ န’’န္တိ စိန္တေတွာ နဝမံ ဂါထမာဟ –
‘‘ကီဝစိရံ နု မေ ယက္ခ, စက္ကံ သိရသိ ဌဿတိ၊
ကတိ ဝဿသဟဿာနိ, တံ မေ အက္ခာဟိ ပုစ္ဆိတော’’တိ။
အထဿ ကထေန္တော မဟာသတ္တော ဒသမံ ဂါထမာဟ –
‘‘အတိသရော ပစ္စသရော, မိတ္တဝိန္ဒ သုဏောဟိ မေ၊
စက္ကံ တေ သိရသိ မာဝိဒ္ဓံ, န တံ ဇီဝံ ပမောက္ခသီ’’တိ။
တတ္ထ အတိသရောတိ အတိသရီတိပိ အတိသရော, အတိသရိဿတီတိပိ အတိသရော။ ပစ္စသရောတိ တဿေဝ ဝေဝစနံ။ ဣဒံ ဝုတ္တံ ဟောတိ – သမ္မ မိတ္တဝိန္ဒက, သုဏောဟိ မေ ဝစနံ, တွဉှိ အတိဒါရုဏဿ ကမ္မဿ ကတတ္တာ အတိသရော, တဿ ပန န သက္ကာ ဝဿဂဏနာယ ဝိပါကော ပညာပေတုန္တိ အပရိမာဏံ အတိမဟန္တံ ဝိပါကဒုက္ခံ သရိဿသိ ပဋိပဇ္ဇိဿသီတိ အတိသရော။ တေန တေ ‘‘ဧတ္တကာနိ ဝဿသဟဿာနီ’’တိ ဝတ္တုံ န သက္ကောမိ။ သိရသိမာဝိဒ္ဓန္တိ ယံ ပန တေ ဣဒံ စက္ကံ သိရသ္မိံ အာဝိဒ္ဓံ ကုမ္ဘကာရစက္ကမိဝ ဘမတိ။ န တံ ဇီဝံ ပမောက္ခသီတိ တံ တွံ ယာဝ တေ ကမ္မဝိပါကော န ခီယတိ, တာဝ ဇီဝမာနော န ပမောက္ခသိ, ကမ္မဝိပါကေ ပန ခီဏေ ဣဒံ စက္ကံ ပဟာယ ယထာကမ္မံ ဂမိဿသီတိ။
ဣဒံ ဝတွာ ဒေဝပုတ္တော အတ္တနော ဒေဝဋ္ဌာနမေဝ ဂတော, ဣတရောပိ မဟာဒုက္ခံ ပဋိပဇ္ဇိ။
သတ္ထာ ဣမံ ဓမ္မဒေသနံ အာဟရိတွာ ဇာတကံ သမောဓာနေသိ – ‘‘တဒါ မိတ္တဝိန္ဒကော အယံ ဒုဗ္ဗစဘိက္ခု အဟောသိ, ဒေဝရာဇာ ပန အဟမေဝ အဟောသိ’’န္တိ။
စတုဒွါရဇာတကဝဏ္ဏနာ ပဌမာ။
֍ * မြန်[၄၄၀] ၂။ ကဏှဇာတကဝဏ္ဏနာ
ကဏှော ဝတာယံ ပုရိသောတိ ဣဒံ သတ္ထာ ကပိလဝတ္ထုံ ဥပနိဿာယ နိဂြောဓာရာမေ ဝိဟရန္တော သိတပါတုကမ္မံ အာရဗ္ဘ ကထေသိ။ တဒါ ကိရ သတ္ထာ သာယနှသမယေ နိဂြောဓာရာမေ ဘိက္ခုသံဃပရိဝုတော ဇင်္ဃဝိဟာရံ အနုစင်္ကမမာနော အညတရသ္မိံ ပဒေသေ သိတံ ပါတွာကာသိ။ အာနန္ဒတ္ထေရော ‘‘ကော နု ခေါ ဟေတု, ကော ပစ္စယော ဘဂဝတော သိတဿ ပါတုကမ္မာယ, န အဟေတု တထာဂတာ သိတံ ပါတုကရောန္တိ, ပုစ္ဆိဿာမိ တာဝါ’’တိ အဉ္ဇလိံ ပဂ္ဂယှ သိတကာရဏံ ပုစ္ဆိ။ အထဿ သတ္ထာ ‘‘ဘူတပုဗ္ဗံ, အာနန္ဒ, ကဏှော နာမ ဣသိ အဟောသိ, သော ဣမသ္မိံ ဘူမိပ္ပဒေသေ ဝိဟာသိ ဈာယီ ဈာနရတော, တဿ သီလတေဇေန သက္ကဿ ဘဝနံ ကမ္ပီ’’တိ သိတကာရဏံ ဝတွာ တဿ ဝတ္ထုနော အပါကဋတ္တာ ထေရေန ယာစိတော အတီတံ အာဟရိ။
အတီတေ ဗာရာဏသိယံ ဗြဟ္မဒတ္တေ ရဇ္ဇံ ကာရေန္တေ ဗာရာဏသိယံ ဧကေန အသီတိကောဋိဝိဘဝေန အပုတ္တကေန ဗြာဟ္မဏေန သီလံ သမာဒိယိတွာ ပုတ္တေ ပတ္ထိတေ ဗောဓိသတ္တော တဿ ဗြာဟ္မဏိယာ ကုစ္ဆိမှိ နိဗ္ဗတ္တိ။ ကာဠဝဏ္ဏတ္တာ ပနဿ နာမဂ္ဂဟဏဒိဝသေ ‘‘ကဏှကုမာရော’’တိ နာမံ အကံသု။ သော သောဠသဝဿကာလေ မဏိပဋိမာ ဝိယ သောဘဂ္ဂပ္ပတ္တော ဟုတွာ ပိတရာ သိပ္ပုဂ္ဂဟဏတ္ထာယ ပေသိတော တက္ကသိလာယံ သဗ္ဗသိပ္ပါနိ ဥဂ္ဂဟေတွာ ပစ္စာဂစ္ဆိ။ အထ နံ ပိတာ အနုရူပေန ဒါရေန သံယောဇေသိ။ သော အပရဘာဂေ မာတာပိတူနံ အစ္စယေန သဗ္ဗိဿရိယံ ပဋိပဇ္ဇိ။ အထေကဒိဝသံ ရတနကောဋ္ဌာဂါရာနိ ဝိလောကေတွာ ဝရပလ္လင်္ကမဇ္ဈဂတော သုဝဏ္ဏပဋ္ဋံ အာဟရာပေတွာ ‘‘ဧတ္တကံ ဓနံ အသုကေန ဥပ္ပါဒိတံ, ဧတ္တကံ အသုကေနာ’’တိ ပုဗ္ဗဉာတီဟိ သုဝဏ္ဏပဋ္ဋေ လိခိတာနိ အက္ခရာနိ ဒိသွာ စိန္တေသိ ‘‘ယေဟိ ဣမံ ဓနံ ဥပ္ပါဒိတံ, တေ န ပညာယန္တိ, ဓနမေဝ ပညာယတိ, ဧကောပိ ဣဒံ ဓနံ ဂဟေတွာ ဂတော နာမ နတ္ထိ, န ခေါ ပန သက္ကာ ဓနဘဏ္ဍိကံ ဗန္ဓိတွာ ပရလောကံ ဂန္တုံ။ ပဉ္စန္နံ ဝေရာနံ သာဓာရဏဘာဝေန ဟိ အသာရဿ ဓနဿ ဒါနံ သာရော, ဗဟုရောဂသာဓာရဏဘာဝေန အသာရဿ သရီရဿ သီလဝန္တေသု အဘိဝါဒနာဒိကမ္မံ သာရော, အနိစ္စာဘိဘူတဘာဝေန
အသာရဿ ဇီဝိတဿ အနိစ္စာဒိဝသေန ဝိပဿနာယောဂေါ သာရော, တသ္မာ အသာရေဟိ ဘောဂေဟိ သာရဂ္ဂဟဏတ္ထံ ဒါနံ ဒဿာမီ’’တိ။
သော အာသနာ ဝုဋ္ဌာယ ရညော သန္တိကံ ဂန္တွာ ရာဇာနံ အာပုစ္ဆိတွာ မဟာဒါနံ ပဝတ္တေသိ။ ယာဝ သတ္တမာ ဒိဝသာ ဓနံ အပရိက္ခီယမာနံ ဒိသွာ ‘‘ကိံ မေ ဓနေန, ယာဝ မံ ဇရာ နာဘိဘဝတိ, တာဝဒေဝ ပဗ္ဗဇိတွာ အဘိညာ စ သမာပတ္တိယော စ နိဗ္ဗတ္တေတွာ ဗြဟ္မလောကပရာယဏော ဘဝိဿာမီ’’တိ စိန္တေတွာ ဂေဟေ သဗ္ဗဒွါရာနိ ဝိဝရာပေတွာ ‘‘ဒိန္နံ မေ, ဟရန္တူ’’တိ အသုစိံ ဝိယ ဇိဂုစ္ဆန္တော ဝတ္ထုကာမေ ပဟာယ မဟာဇနဿ ရောဒန္တဿ ပရိဒေဝန္တဿ နဂရာ နိက္ခမိတွာ ဟိမဝန္တပဒေသံ ပဝိသိတွာ ဣသိပဗ္ဗဇ္ဇံ ပဗ္ဗဇိတွာ အတ္တနော ဝသနတ္ထာယ ရမဏီယံ ဘူမိဘာဂံ ဩလောကေန္တော ဣမံ ဌာနံ ပတွာ ‘‘ဣဓ ဝသိဿာမီ’’တိ ဧကံ ဣန္ဒဝါရုဏီရုက္ခံ ဂေါစရဂါမံ အဓိဋ္ဌာယ တဿေဝ ရုက္ခဿ မူလေ ဝိဟာသိ။ ဂါမန္တသေနာသနံ ပဟာယ အာရညိကော အဟောသိ, ပဏ္ဏသာလံ အကတွာ ရုက္ခမူလိကော အဟောသိ, အဗ္ဘောကာသိကော နေသဇ္ဇိကော။ သစေ နိပဇ္ဇိတုကာမော, ဘူမိယံယေဝ နိပဇ္ဇတိ, ဒန္တမူသလိကော ဟုတွာ အနဂ္ဂိပက္ကမေဝ ခါဒတိ, ထုသပရိက္ခိတ္တံ ကိဉ္စိ န ခါဒတိ, ဧကဒိဝသံ ဧကဝါရမေဝ ခါဒတိ, ဧကာသနိကော အဟောသိ။ ခမာယ ပထဝီအာပတေဇဝါယုသမော ဟုတွာ ဧတေ ဧတ္တကေ ဓုတင်္ဂဂုဏေ သမာဒါယ ဝတ္တတိ, ဣမသ္မိံ ကိရ ဇာတကေ ဗောဓိသတ္တော ပရမပ္ပိစ္ဆော အဟောသိ။ သော န စိရဿေဝ အဘိညာ စ သမာပတ္တိယော စ နိဗ္ဗတ္တေတွာ ဈာနကီဠံ ကီဠန္တော တတ္ထေဝ ဝသတိ, ဖလာဖလတ္ထမ္ပိ အညတ္ထ န ဂစ္ဆတိ, ရုက္ခဿ ဖလိတကာလေ ဖလံ ခါဒတိ, ပုပ္ဖိတကာလေ ပုပ္ဖံ ခါဒတိ, သပတ္တကာလေ ပတ္တာနိ ခါဒတိ, နိပ္ပတ္တကာလေ ပပဋိကံ ခါဒတိ။ ဧဝံ ပရမသန္တုဋ္ဌော ဟုတွာ ဣမသ္မိံ ဌာနေ စိရံ ဝသတိ။
သော ဧကဒိဝသံ ပုဗ္ဗဏှသမယေ တဿ ရုက္ခဿ ပက္ကာနိ ဖလာနိ ဂဏှိ, ဂဏှန္တော ပန လောလုပ္ပစာရေန ဥဋ္ဌာယ အညသ္မိံ ပဒေသေ န ဂဏှာတိ, ယထာနိသိန္နောဝ ဟတ္ထံ ပသာရေတွာ ဟတ္ထပ္ပသာရဏဋ္ဌာနေ ဌိတာနိ ဖလာနိ သံဟရတိ, တေသုပိ မနာပါမနာပံ အဝိစိနိတွာ သမ္ပတ္တသမ္ပတ္တမေဝ ဂဏှာတိ။ ဧဝံ ပရမသန္တုဋ္ဌဿ တဿ သီလတေဇေန သက္ကဿ ပဏ္ဍုကမ္ဗလသိလာသနံ ဥဏှာကာရံ ဒဿေသိ။ တံ ကိရ သက္ကဿ အာယုက္ခယေန ဝါ ဥဏှံ ဟောတိ
ပုညက္ခယေန ဝါ, အညသ္မိံ ဝါ မဟာနုဘာဝသတ္တေ တံ ဌာနံ ပတ္ထေန္တေ, ဓမ္မိကာနံ ဝါ မဟိဒ္ဓိကသမဏဗြာဟ္မဏာနံ သီလတေဇေန ဥဏှံ ဟောတိ။ သက္ကော ‘‘ကော နု ခေါ မံ ဌာနာ စာဝေတုကာမော’’တိ အာဝဇ္ဇေတွာ ဣမသ္မိံ ပဒေသေ ဝသန္တံ ကဏှံ ဣသိံ ရုက္ခဖလာနိ ဥစ္စိနန္တံ ဒိသွာ စိန္တေသိ ‘‘အယံ ဣသိ ဃောရတပေါ ပရမဇိတိန္ဒြိယော, ဣမံ ဓမ္မကထာယ သီဟနာဒံ နဒါပေတွာ သုကာရဏံ သုတွာ ဝရေန သန္တပ္ပေတွာ ဣမမဿ ရုက္ခံ ဓုဝဖလံ ကတွာ အာဂမိဿာမီ’’တိ။ သော မဟန္တေနာနုဘာဝေန သီဃံ ဩတရိတွာ တသ္မိံ ရုက္ခမူလေ တဿ ပိဋ္ဌိပဿေ ဌတွာ ‘‘အတ္တနော အဝဏ္ဏေ ကထိတေ ကုဇ္ဈိဿတိ နု ခေါ, နော’’တိ ဝီမံသန္တော ပဌမံ ဂါထမာဟ –
‘‘ကဏှော ဝတာယံ ပုရိသော, ကဏှံ ဘုဉ္ဇတိ ဘောဇနံ၊
ကဏှေ ဘူမိပဒေသသ္မိံ, န မယှံ မနသော ပိယော’’တိ။
တတ္ထ ကဏှောတိ ကာဠဝဏ္ဏော။ ဘောဇနန္တိ ရုက္ခဖလဘောဇနံ။
ကဏှော ဣသိ သက္ကဿ ဝစနံ သုတွာ ‘‘ကော နု ခေါ မယာ သဒ္ဓိံ ကထေတီ’’တိ ဒိဗ္ဗစက္ခုနာ ဥပဓာရေန္တော ‘‘သက္ကော’’တိ ဉတွာ အနိဝတ္တိတွာ အနောလောကေတွာဝ ဒုတိယံ ဂါထမာဟ –
‘‘န ကဏှော တစသာ ဟောတိ, အန္တောသာရော ဟိ ဗြာဟ္မဏော၊
ယသ္မိံ ပါပါနိ ကမ္မာနိ, သ ဝေ ကဏှော သုဇမ္ပတီ’’တိ။
တတ္ထ တစသာတိ တစေန ကဏှော နာမ န ဟောတီတိ အတ္ထော။ အန္တောသာရောတိ အဗ္ဘန္တရေ သီလသမာဓိပညာဝိမုတ္တိဝိမုတ္တိဉာဏဒဿနသာရေဟိ သမန္နာဂတော။ ဧဝရူပေါ ဟိ ဗာဟိတပါပတ္တာ ဗြာဟ္မဏော နာမ ဟောတိ။ သ ဝေတိ ယသ္မိံ ပန ပါပါနိ ကမ္မာနိ အတ္ထိ, သော ယတ္ထ ကတ္ထစိ ကုလေ ဇာတောပိ ယေန ကေနစိ သရီရဝဏ္ဏေန သမန္နာဂတောပိ ကာဠကောဝ။
ဧဝဉ္စ ပန ဝတွာ ဣမေသံ သတ္တာနံ ကဏှဘာဝကရာနိ ပါပကမ္မာနိ ဧကဝိဓာဒိဘေဒေဟိ ဝိတ္ထာရေတွာ သဗ္ဗာနိပိ တာနိ ဂရဟိတွာ သီလာဒယော ဂုဏေ ပသံသိတွာ အာကာသေ စန္ဒံ ဥဋ္ဌာပေန္တော ဝိယ သက္ကဿ ဓမ္မံ ဒေသေသိ။ သက္ကော တဿ ဓမ္မကထံ သုတွာ ပမုဒိတော သောမနဿဇာတော မဟာသတ္တံ ဝရေန နိမန္တေန္တော တတိယံ ဂါထမာဟ –
‘‘ဧတသ္မိံ တေ သုလပိတေ, ပတိရူပေ သုဘာသိတေ၊
ဝရံ ဗြာဟ္မဏ တေ ဒမ္မိ, ယံ ကိဉ္စိ မနသိစ္ဆသီ’’တိ။
တတ္ထ ဧတသ္မိန္တိ ယံ ဣဒံ တယာ သဗ္ဗညုဗုဒ္ဓေန ဝိယ သုလပိတံ, တသ္မိံ သုလပိတေ တုမှာကမေဝ အနုစ္ဆဝိကတ္တာ ပတိရူပေ သုဘာသိတေ ယံ ကိဉ္စိ မနသာ ဣစ္ဆသိ, သဗ္ဗံ တေ ယံ ဝရံ ဣစ္ဆိတံ ပတ္ထိတံ, တံ ဒမ္မီတိ အတ္ထော။
တံ သုတွာ မဟာသတ္တော စိန္တေသိ ‘‘အယံ ကိံ နု ခေါ အတ္တနော အဝဏ္ဏေ ကထိတေ ကုဇ္ဈိဿတိ, နောတိ မံ ဝီမံသန္တော မယှံ ဆဝိဝဏ္ဏဉ္စ ဘောဇနဉ္စ ဝသနဋ္ဌာနဉ္စ ဂရဟိတွာ ဣဒါနိ မယှံ အကုဒ္ဓဘာဝံ ဉတွာ ပသန္နစိတ္တော ဝရံ ဒေတိ, မံ ခေါ ပနေသ ‘သက္ကိဿရိယဗြဟ္မိဿရိယာနံ အတ္ထာယ ဗြဟ္မစရိယံ စရတီ’တိပိ မညေယျ, တတြဿ နိက္ကင်္ခဘာဝတ္ထံ မယှံ ပရေသု ကောဓော ဝါ ဒေါသော ဝါ မာ ဥပ္ပဇ္ဇတု, ပရသမ္ပတ္တိယံ လောဘော ဝါ ပရေသု သိနေဟော ဝါ မာ ဥပ္ပဇ္ဇတု, မဇ္ဈတ္တောဝ ဘဝေယျန္တိ ဣမေ မယာ စတ္တာရော ဝရေ ဂဟေတုံ ဝဋ္ဋတီ’’တိ။ သော တဿ နိက္ကင်္ခဘာဝတ္ထာယ စတ္တာရော ဝရေ ဂဏှန္တော စတုတ္ထံ ဂါထမာဟ –
‘‘ဝရဉ္စေ မေ အဒေါ သက္က, သဗ္ဗဘူတာနမိဿရ၊
သုနိက္ကောဓံ သုနိဒ္ဒေါသံ, နိလ္လောဘံ ဝုတ္တိမတ္တနော၊
နိသ္နေဟမဘိကင်္ခါမိ, ဧတေ မေ စတုရော ဝရေ’’တိ။
တတ္ထ ဝရဉ္စေ မေ အဒေါ သက္ကာတိ သစေ တွံ မယှံ ဝရံ အဒါသိ။ သုနိက္ကောဓန္တိ အကုဇ္ဈနဝသေန သုဋ္ဌု နိက္ကောဓံ။ သုနိဒ္ဒေါသန္တိ အဒုဿနဝသေန သုဋ္ဌု နိဒ္ဒေါသံ။ နိလ္လောဘန္တိ ပရသမ္ပတ္တီသု နိလ္လောဘံ။ ဝုတ္တိမတ္တနောတိ ဧဝရူပံ အတ္တနော ဝုတ္တိံ။ နိသ္နေဟန္တိ ပုတ္တဓီတာဒီသု ဝါ သဝိညာဏကေသု ဓနဓညာဒီသု ဝါ အဝိညာဏကေသု အတ္တနော သန္တကေသုပိ နိသ္နေဟံ အပဂတလောဘံ။ အဘိကင်္ခါမီတိ ဧဝရူပံ ဣမေဟိ စတူဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတံ အတ္တနော ဝုတ္တိံ အဘိကင်္ခါမိ။ ဧတေ မေ စတုရော ဝရေတိ ဧတေ နိက္ကောဓာဒိကေ စတုရော မယှံ ဝရေ ဒေဟီတိ။
ကိံ ပနေသ န ဇာနာတိ ‘‘ယထာ န သက္ကာ သက္ကဿ သန္တိကေ ဝရံ ဂဟေတွာ ဝရေန ကောဓာဒယော ဟနိတု’’န္တိ။ နော န ဇာနာတိ, သက္ကေ ခေါ ပန ဝရံ ဒေန္တေ န ဂဏှာမီတိ ဝစနံ န ယုတ္တန္တိ တဿ စ နိက္ကင်္ခဘာဝတ္ထာယ
ဂဏှိ။ တတော သက္ကော စိန္တေသိ ‘‘ကဏှပဏ္ဍိတော ဝရံ ဂဏှန္တော အတိဝိယ အနဝဇ္ဇေ ဝရေ ဂဏှိ, ဧတေသု ဝရေသု ဂုဏဒေါသံ ဧတမေဝ ပုစ္ဆိဿာမီ’’တိ။ အထ နံ ပုစ္ဆန္တော ပဉ္စမံ ဂါထမာဟ –
‘‘ကိံနု ကောဓေ ဝါ ဒေါသေ ဝါ, လောဘေ သ္နေဟေ စ ဗြာဟ္မဏ၊
အာဒီနဝံ တွံ ပဿသိ, တံ မေ အက္ခာဟိ ပုစ္ဆိတော’’တိ။
တဿတ္ထော – ဗြာဟ္မဏ ကိံ နု ခေါ တွံ ကောဓေ ဒေါသေ လောဘေ သ္နေဟေ စ အာဒီနဝံ ပဿသိ, တံ တာဝ မေ ပုစ္ဆိတော အက္ခာဟိ, န ဟိ မယံ ဧတ္ထ အာဒီနဝံ ဇာနာမာတိ။
အထ နံ မဟာသတ္တော ‘‘တေန ဟိ သုဏာဟီ’’တိ ဝတွာ စတဿော ဂါထာ အဘာသိ –
‘‘အပ္ပေါ ဟုတွာ ဗဟု ဟောတိ, ဝဍ္ဎတေ သော အခန္တိဇော၊
အာသင်္ဂီ ဗဟုပါယာသော, တသ္မာ ကောဓံ န ရောစယေ။
‘‘ဒုဋ္ဌဿ ဖရုသာ ဝါစာ, ပရာမာသော အနန္တရာ၊
တတော ပါဏိ တတော ဒဏ္ဍော, သတ္ထဿ ပရမာ ဂတိ၊
ဒေါသော ကောဓသမုဋ္ဌာနော, တသ္မာ ဒေါသံ န ရောစယေ။
‘‘အာလောပသာဟသာကာရာ, နိကတီ ဝဉ္စနာနိ စ၊
ဒိဿန္တိ လောဘဓမ္မေသု, တသ္မာ လောဘံ န ရောစယေ။
‘‘သ္နေဟသင်္ဂထိတာ ဂန္ထာ, သေန္တိ မနောမယာ ပုထူ၊
တေ ဘုသံ ဥပတာပေန္တိ, တသ္မာ သ္နေဟံ န ရောစယေ’’တိ။
တတ္ထ အခန္တိဇောတိ သော အနဓိဝါသကဇာတိကဿ အခန္တိတော ဇာတော ကောဓော ပဌမံ ပရိတ္တော ဟုတွာ ပစ္ဆာ ဗဟု ဟောတိ အပရာပရံ ဝဍ္ဎတိ။ တဿ ဝဍ္ဎနဘာဝေါ ခန္တိဝါဒီဇာတကေန (ဇာ။ ၁။၄။၄၉ အာဒယော) စေဝ စူဠဓမ္မပါလဇာတကေန (ဇာ။ ၁။၅။၄၄ အာဒယော) စ ဝဏ္ဏေတဗ္ဗော။ အပိစ တိဿာမစ္စဿပေတ္ထ ဘရိယံ အာဒိံ ကတွာ သဗ္ဗံ သပရိဇနံ မာရေတွာ ပစ္ဆာ အတ္တနော မာရိတဝတ္ထု ကထေတဗ္ဗံ။ အာသင်္ဂီတိ အာသင်္ဂကရဏော။ ယဿ ဥပ္ပဇ္ဇတိ, တံ အာသတ္တံ လဂ္ဂိတံ ကရောတိ, တံ ဝတ္ထုံ
ဝိဿဇ္ဇေတွာ ဂန္တုံ န ဒေတိ, နိဝတ္တိတွာ အက္ကောသနာဒီနိ ကာရေတိ။ ဗဟုပါယာသောတိ ဗဟုနာ ကာယိကစေတသိကဒုက္ခသင်္ခါတေန ဥပါယာသေန ကိလမထေန သမန္နာဂတော။ ကောဓံ နိဿာယ ဟိ ကောဓဝသေန အရိယာဒီသု ကတဝီတိက္ကမာ ဒိဋ္ဌဓမ္မေ စေဝ သမ္ပရာယေ စ ဝဓဗန္ဓဝိပ္ပဋိသာရာဒီနိ စေဝ ပဉ္စဝိဓဗန္ဓနကမ္မကရဏာဒီနိ စ ဗဟူနိ ဒုက္ခာနိ အနုဘဝန္တီတိ ကောဓော ဗဟုပါယာသော နာမ။ တသ္မာတိ ယသ္မာ ဧသ ဧဝံ အနေကာဒီနဝေါ, တသ္မာ ကောဓံ န ရောစေမိ။
ဒုဋ္ဌဿာတိ ကုဇ္ဈနလက္ခဏေန ကောဓေန ကုဇ္ဈိတွာ အပရဘာဂေ ဒုဿနလက္ခဏေန ဒေါသေန ဒုဋ္ဌဿ ပဌမံ တာဝ ‘‘အရေ, ဒါသ, ပေဿာ’’တိ ဖရုသဝါစာ နိစ္ဆရတိ, ဝါစာယ အနန္တရာ အာကဍ္ဎနဝိကဍ္ဎနဝသေန ဟတ္ထပရာမာသော, တတော အနန္တရာ ဥပက္ကမနဝသေန ပါဏိ ပဝတ္တတိ, တတော ဒဏ္ဍော, ဒဏ္ဍပ္ပဟာရေ အတိက္ကမိတွာ ပန ဧကတောဓာရဥဘတောဓာရဿ သတ္ထဿ ပရမာ ဂတိ, သဗ္ဗပရိယန္တာ သတ္ထနိပ္ဖတ္တိ ဟောတိ။ ယဒါ ဟိ သတ္ထေန ပရံ ဇီဝိတာ ဝေါရောပေတွာ ပစ္ဆာ တေနေဝ သတ္ထေန အတ္တာနံ ဇီဝိတာ ဝေါရောပေတိ, တဒါ ဒေါသော မတ္ထကပ္ပတ္တော ဟောတိ။ ဒေါသော ကောဓသမုဋ္ဌာနောတိ ယထာ အနမ္ဗိလံ တက္ကံ ဝါ ကဉ္ဇိကံ ဝါ ပရိဏာမဝသေန ပရိဝတ္တိတွာ အမ္ဗိလံ ဟောတိ, တံ ဧကဇာတိကမ္ပိ သမာနံ အမ္ဗိလံ အနမ္ဗိလန္တိ နာနာ ဝုစ္စတိ, တထာ ပုဗ္ဗကာလေ ကောဓော ပရိဏမိတွာ အပရဘာဂေ ဒေါသော ဟောတိ။ သော အကုသလမူလတ္တေန ဧကဇာတိကောပိ သမာနော ကောဓော ဒေါသောတိ နာနာ ဝုစ္စတိ။ ယထာ အနမ္ဗိလတော အမ္ဗိလံ, ဧဝံ သောပိ ကောဓတော သမုဋ္ဌာတီတိ ကောဓသမုဋ္ဌာနော။ တသ္မာတိ ယသ္မာ ဧဝံ အနေကာဒီနဝေါ ဒေါသော, တသ္မာ ဒေါသမ္ပိ န ရောစေမိ။
အာလောပသာဟသာကာရာတိ ဒိဝါ ဒိဝဿေဝ ဂါမံ ပဟရိတွာ ဝိလုမ္ပနာနိ စ အာဝုဓံ သရီရေ ဌပေတွာ ‘‘ဣဒံ နာမ မေ ဒေဟီ’’တိ သာဟသာကာရာ စ။ နိကတီ ဝဉ္စနာနိ စာတိ ပတိရူပကံ ဒဿေတွာ ပရဿ ဟရဏံ နိကတိ နာမ, သာ အသုဝဏ္ဏမေဝ ‘‘သုဝဏ္ဏ’’န္တိ ကူဋကဟာပဏံ ‘‘ကဟာပဏော’’တိ ဒတွာ ပရသန္တကဂ္ဂဟဏေ ဒဋ္ဌဗ္ဗာ။ ပဋိဘာနဝသေန ပန ဥပါယကုသလတာယ ပရသန္တကဂ္ဂဟဏံ ဝဉ္စနံ နာမ။ တဿေဝံ ပဝတ္တိ ဒဋ္ဌဗ္ဗာ – ဧကော ကိရ ဥဇုဇာတိကော ဂါမိကပုရိသော အရညတော သသကံ အာနေတွာ နဒီတီရေ ဌပေတွာ နှာယိတုံ ဩတရိ။ အထေကော ဓုတ္တော တံ သသကံ သီသေ ကတွာ နှာယိတုံ ဩတိဏ္ဏော။ ဣတရော ဥတ္တရိတွာ သသကံ အပဿန္တော ဣတော စိတော စ ဝိလောကေသိ။ တမေနံ ဓုတ္တော ‘‘ကိံ ဘော ဝိလောကေသီ’’တိ ဝတွာ ‘‘ဣမသ္မိံ မေ ဌာနေ သသကော ဌပိတော, တံ န ပဿာမီ’’တိ ဝုတ္တေ ‘‘အန္ဓဗာလ, တွံ န ဇာနာသိ, သသကာ နာမ နဒီတီရေ ဌပိတာ ပလာယန္တိ, ပဿ အဟံ အတ္တနော
သသကံ သီသေ ဌပေတွာဝ နှာယာမီ’’တိ အာဟ။ သော အပ္ပဋိဘာနတာယ ‘‘ဧဝံ ဘဝိဿတီ’’တိ ပက္ကာမိ။ ဧကကဟာပဏေန မိဂပေါတကံ ဂဟေတွာ ပုန တံ ဒတွာ ဒွိကဟာပဏဂ္ဃနကဿ မိဂဿ ဂဟိတဝတ္ထုပေတ္ထ ကထေတဗ္ဗံ။ ဒိဿန္တိ လောဘဓမ္မေသူတိ သက္က, ဣမေ အာလောပါဒယော ပါပဓမ္မာ လောဘသဘာဝေသု လောဘာဘိဘူတေသု သတ္တေသု ဒိဿန္တိ။ န ဟိ အလုဒ္ဓါ ဧဝရူပါနိ ကမ္မာနိ ကရောန္တိ။ ဧဝံ လောဘော အနေကာဒီနဝေါ, တသ္မာ လောဘမ္ပိ န ရောစေမိ။
သ္နေဟသင်္ဂထိတာ ဂန္ထာတိ အာရမ္မဏေသု အလ္လီယနလက္ခဏေန သ္နေဟေန သင်္ဂထိတာ ပုနပ္ပုနံ ဥပ္ပါဒဝသေန ဃဋိတာ သုတ္တေန ပုပ္ဖါနိ ဝိယ ဗဒ္ဓါ နာနပ္ပကာရေသု အာရမ္မဏေသု ပဝတ္တမာနာ အဘိဇ္ဈာကာယဂန္ထာ။ သေန္တိ မနောမယာ ပုထူတိ တေ ပုထူသု အာရမ္မဏေသု ဥပ္ပန္နာ သုဝဏ္ဏာဒီဟိ နိဗ္ဗတ္တာနိ သုဝဏ္ဏာဒိမယာနိ အာဘရဏာဒီနိ ဝိယ မနေန နိဗ္ဗတ္တတ္တာ မနောမယာ အဘိဇ္ဈာကာယဂန္ထာ တေသု အာရမ္မဏေသု သေန္တိ အနုသေန္တိ။ တေ ဘုသံ ဥပတာပေန္တီတိ တေ ဧဝံ အနုသယိတာ ဗလဝတာပံ ဇနေန္တာ ဘုသံ ဥပတာပေန္တိ အတိကိလမေန္တိ။ တေသံ ပန ဘုသံ ဥပတာပနေ ‘‘သလ္လဝိဒ္ဓေါဝ ရုပ္ပတီ’’တိ (သု။ နိ။ ၇၇၃) ဂါထာယ ဝတ္ထု, ‘‘ပိယဇာတိကာ ဟိ ဂဟပတိ, သောကပရိဒေဝဒုက္ခဒေါမနဿုပါယာသာ ပိယပ္ပဘုတိကာ’’ (မ။ နိ။ ၂။၃၅၃), ‘‘ပိယတော ဇာယတီ သောကော’’တိအာဒီနိ (ဓ။ ပ။ ၂၁၂) သုတ္တာနိ စ အာဟရိတဗ္ဗာနိ။ အပိစ မင်္ဂလဗောဓိသတ္တဿ ဒါရကေ ဒတွာ ဗလဝသောကေန ဟဒယံ ဖလိ, ဝေဿန္တရဗောဓိသတ္တဿ မဟန္တံ ဒေါမနဿံ ဥဒပါဒိ။ ဧဝံ ပူရိတပါရမီနံ မဟာသတ္တာနံ ပေမံ ဥပတာပံ ကရောတိယေဝ။ အယံ သ္နေဟေ အာဒီနဝေါ, တသ္မာ သ္နေဟမ္ပိ န ရောစေမီတိ။
သက္ကော ပဉှဝိဿဇ္ဇနံ သုတွာ ‘‘ကဏှပဏ္ဍိတ တယာ ဣမေ ပဉှာ ဗုဒ္ဓလီဠာယ သာဓုကံ ကထိတာ, အတိဝိယ တုဋ္ဌောသ္မိ တေ, အပရမ္ပိ ဝရံ ဂဏှာဟီ’’တိ ဝတွာ ဒသမံ ဂါထမာဟ –
‘‘ဧတသ္မိံ တေ သုလပိတေ, ပတိရူပေ သုဘာသိတေ၊
ဝရံ ဗြာဟ္မဏ တေ ဒမ္မိ, ယံ ကိဉ္စိ မနသိစ္ဆသီ’’တိ။
တတော ဗောဓိသတ္တော အနန္တရဂါထမာဟ –
‘‘ဝရဉ္စေ မေ အဒေါ သက္က, သဗ္ဗဘူတာနမိဿရ၊
အရညေ မေ ဝိဟရတော, နိစ္စံ ဧကဝိဟာရိနော၊
အာဗာဓာ မာ ဥပ္ပဇ္ဇေယျုံ, အန္တရာယကရာ ဘုသာ’’တိ။
တတ္ထ အန္တရာယကရာ ဘုသာတိ ဣမဿ မေ တပေါကမ္မဿ အန္တရာယကရာ။
တံ သုတွာ သက္ကော ‘‘ကဏှပဏ္ဍိတော ဝရံ ဂဏှန္တော န အာမိသသန္နိဿိတံ ဂဏှာတိ, တပေါကမ္မနိဿိတမေဝ ဂဏှာတီ’’တိ စိန္တေတွာ ဘိယျောသောမတ္တာယ ပသန္နော အပရမ္ပိ ဝရံ ဒဒမာနော ဣတရံ ဂါထမာဟ –
‘‘ဧတသ္မိံ တေ သုလပိတေ, ပတိရူပေ သုဘာသိတေ၊
ဝရံ ဗြာဟ္မဏ တေ ဒမ္မိ, ယံ ကိဉ္စိ မနသိစ္ဆသီ’’တိ။
ဗောဓိသတ္တောပိ ဝရဂ္ဂဟဏာပဒေသေန တဿ ဓမ္မံ ဒေသေန္တော ဩသာနဂါထမာဟ –
‘‘ဝရဉ္စေ မေ အဒေါ သက္က, သဗ္ဗဘူတာနမိဿရ၊
န မနော ဝါ သရီရံ ဝါ, မံ-ကတေ သက္က ကဿစိ၊
ကဒါစိ ဥပဟညေထ, ဧတံ သက္က ဝရံ ဝရေ’’တိ။
တတ္ထ မနော ဝါတိ မနောဒွါရံ ဝါ။ သရီရံ ဝါတိ ကာယဒွါရံ ဝါ, ဝစီဒွါရမ္ပိ ဧတေသံ ဂဟဏေန ဂဟိတမေဝါတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ မံ-ကတေတိ မမ ကာရဏာ။ ဥပဟညေထာတိ ဥပဃာတံ အာပဇ္ဇေယျ အပရိသုဒ္ဓံ အဿ။ ဣဒံ ဝုတ္တံ ဟောတိ – သက္က ဒေဝရာဇ, မမ ကာရဏာ မံ နိဿာယ မမ အနတ္ထကာမတာယ ကဿစိ သတ္တဿ ကိသ္မိဉ္စိ ကာလေ ဣဒံ တိဝိဓမ္ပိ ကမ္မဒွါရံ န ဥပဟညေထ, ပါဏာတိပါတာဒီဟိ ဒသဟိ အကုသလကမ္မပထေဟိ ဝိမုတ္တံ ပရိသုဒ္ဓမေဝ ဘဝေယျာတိ။
ဣတိ မဟာသတ္တော ဆသုပိ ဌာနေသု ဝရံ ဂဏှန္တော နေက္ခမ္မနိဿိတမေဝ ဂဏှိ, ဇာနာတိ စေသ ‘‘သရီရံ နာမ ဗျာဓိဓမ္မံ, န တံ သက္ကာ သက္ကေန အဗျာဓိဓမ္မံ ကာတု’’န္တိ။ သတ္တာနဉှိ တီသု ဒွါရေသု ပရိသုဒ္ဓဘာဝေါ အသက္ကာယတ္တောဝ, ဧဝံ သန္တေပိ တဿ ဓမ္မဒေသနတ္ထံ ဣမေ ဝရေ ဂဏှိ။ သက္ကောပိ တံ ရုက္ခံ ဓုဝဖလံ ကတွာ မဟာသတ္တံ ဝန္ဒိတွာ သိရသိ အဉ္ဇလိံ ပတိဋ္ဌပေတွာ ‘‘အရောဂါ ဣဓေဝ ဝသထာ’’တိ ဝတွာ သကဋ္ဌာနမေဝ ဂတော။ ဗောဓိသတ္တောပိ အပရိဟီနဇ္ဈာနော ဗြဟ္မလောကူပဂေါ အဟောသိ။
သတ္ထာ ဣမံ ဓမ္မဒေသနံ အာဟရိတွာ ‘‘အာနန္ဒ, ပုဗ္ဗေ မယာ နိဝုတ္ထဘူမိပ္ပဒေသော စေသော’’တိ ဝတွာ ဇာတကံ သမောဓာနေသိ – ‘‘တဒါ သက္ကော အနုရုဒ္ဓေါ အဟောသိ, ကဏှပဏ္ဍိတော ပန အဟမေဝ အဟောသိ’’န္တိ။
ကဏှဇာတကဝဏ္ဏနာ ဒုတိယာ။
֍ * မြန်[၄၄၁] ၃။ စတုပေါသထိကဇာတကဝဏ္ဏနာ
၂၄-၃၈။ ယော ကောပနေယျောတိ ဣဒံ စတုပေါသထိကဇာတကံ ပုဏ္ဏကဇာတကေ အာဝိ ဘဝိဿတိ။
စတုပေါသထိကဇာတကဝဏ္ဏနာ တတိယာ။
֍ * မြန်[၄၄၂] ၄။ သင်္ခဇာတကဝဏ္ဏနာ
ဗဟုဿုတောတိ ဣဒံ သတ္ထာ ဇေတဝနေ ဝိဟရန္တော သဗ္ဗပရိက္ခာရဒါနံ အာရဗ္ဘ ကထေသိ။ သာဝတ္ထိယံ ကိရေကော ဥပါသကော တထာဂတဿ ဓမ္မဒေသနံ သုတွာ ပသန္နစိတ္တော သွာတနာယ နိမန္တေတွာ အတ္တနော ဃရဒွါရေ မဏ္ဍပံ ကာရေတွာ အလင်္ကရိတွာ ပုနဒိဝသေ တထာဂတဿ ကာလံ အာရောစာပေသိ။ သတ္ထာ ပဉ္စသတဘိက္ခုပရိဝါရော တတ္ထ ဂန္တွာ ပညတ္တေ အာသနေ နိသီဒိ။ ဥပါသကော သပုတ္တဒါရော သပရိဇနော ဗုဒ္ဓပ္ပမုခဿ ဘိက္ခုသံဃဿ မဟာဒါနံ ဒတွာ ပုန သွာတနာယာတိ ဧဝံ သတ္တာဟံ နိမန္တေတွာ မဟာဒါနံ ပဝတ္တေတွာ သတ္တမေ ဒိဝသေ သဗ္ဗပရိက္ခာရံ အဒါသိ။ တံ ပန ဒဒမာနော ဥပါဟနဒါနံ ဥဿန္နံ ကတွာ အဒါသိ။ ဒသဗလဿ ဒိန္နော ဥပါဟနသံဃာဋော
သဟဿဂ္ဃနကော အဟောသိ, ဒွိန္နံ အဂ္ဂသာဝကာနံ ပဉ္စသတဂ္ဃနကော, သေသာနံ ပဉ္စန္နံ ဘိက္ခုသတာနံ သတဂ္ဃနကော။ ဣတိ သော သဗ္ဗပရိက္ခာရဒါနံ ဒတွာ အတ္တနော ပရိသာယ သဒ္ဓိံ ဘဂဝတော သန္တိကေ နိသီဒိ။ အထဿ သတ္ထာ မဓုရေန သရေန အနုမောဒနံ ကရောန္တော ‘‘ဥပါသက, ဥဠာရံ တေ သဗ္ဗပရိက္ခာရဒါနံ, အတ္တမနော ဟောဟိ, ပုဗ္ဗေ အနုပ္ပန္နေ ဗုဒ္ဓေ ပစ္စေကဗုဒ္ဓဿ ဧကံ ဥပါဟနသံဃာဋံ ဒတွာ နာဝါယ ဘိန္နာယ အပ္ပတိဋ္ဌေ မဟာသမုဒ္ဒေပိ ဥပါဟနဒါနနိဿန္ဒေန ပတိဋ္ဌံ လဘိံသု, တွံ ပန ဗုဒ္ဓပ္ပမုခဿ ဘိက္ခုသံဃဿ သဗ္ဗပရိက္ခာရဒါနံ အဒါသိ, တဿ တေ ဥပါဟနဒါနဿ ဖလံ ကသ္မာ န ပတိဋ္ဌာ ဘဝိဿတီ’’တိ ဝတွာ တေန ယာစိတော အတီတံ အာဟရိ။
အတီတေ အယံ ဗာရာဏသီ မောဠိနီ နာမ အဟောသိ။ မောဠိနိနဂရေ ဗြဟ္မဒတ္တေ ရဇ္ဇံ ကာရေန္တေ သင်္ခေါ နာမ ဗြာဟ္မဏော အဍ္ဎော မဟဒ္ဓနော မဟာဘောဂေါ ပဟူတဝိတ္တုပကရဏော ပဟူတဓနဓညသုဝဏ္ဏရဇတော စတူသု နဂရဒွါရေသု နဂရမဇ္ဈေ နိဝေသနဒွါရေ စာတိ ဆသု ဌာနေသု ဆ ဒါနသာလာယော ကာရေတွာ ဒေဝသိကံ ဆသတသဟဿာနိ ဝိဿဇ္ဇေန္တော ကပဏဒ္ဓိကာနံ မဟာဒါနံ ပဝတ္တေသိ။ သော ဧကဒိဝသံ စိန္တေသိ ‘‘အဟံ ဂေဟေ ဓနေ ခီဏေ ဒါတုံ န သက္ခိဿာမိ, အပရိက္ခီဏေယေဝ ဓနေ နာဝါယ သုဝဏ္ဏဘူမိံ ဂန္တွာ ဓနံ အာဟရိဿာမီ’’တိ။ သော နာဝံ ဗန္ဓာပေတွာ ဘဏ္ဍဿ ပူရာပေတွာ ပုတ္တဒါရံ အာမန္တေတွာ ‘‘ယာဝါဟံ အာဂစ္ဆာမိ, တာဝ မေ ဒါနံ အနုပစ္ဆိန္ဒိတွာ ပဝတ္တေယျာထာ’’တိ ဝတွာ ဒါသကမ္မကရပရိဝုတော ဆတ္တံ အာဒါယ ဥပါဟနံ အာရုယှ မဇ္ဈနှိကသမယေ ပဋ္ဋနဂါမာဘိမုခေါ ပါယာသိ။ တသ္မိံ ခဏေ ဂန္ဓမာဒနေ ဧကော ပစ္စေကဗုဒ္ဓေါ အာဝဇ္ဇေတွာ တံ ဓနာဟရဏတ္ထာယ ဂစ္ဆန္တံ ဒိသွာ ‘‘မဟာပုရိသော ဓနံ အာဟရိတုံ ဂစ္ဆတိ, ဘဝိဿတိ နု ခေါ အဿ သမုဒ္ဒေ အန္တရာယော, နော’’တိ အာဝဇ္ဇေတွာ ‘‘ဘဝိဿတီ’’တိ ဉတွာ ‘‘ဧသ မံ ဒိသွာ ဆတ္တဉ္စ ဥပါဟနဉ္စ မယှံ ဒတွာ ဥပါဟနဒါနနိဿန္ဒေန သမုဒ္ဒေ ဘိန္နာယ နာဝါယ ပတိဋ္ဌံ လဘိဿတိ, ကရိဿာမိဿ အနုဂ္ဂဟ’’န္တိ အာကာသေနာဂန္တွာ တဿာဝိဒူရေ ဩတရိတွာ စဏ္ဍဝါတာတပေ အင်္ဂါရသန္ထရသဒိသံ ဥဏှဝါလုကံ မဒ္ဒန္တော တဿ အဘိမုခေါ အာဂစ္ဆိ။
သော တံ ဒိသွာဝ ‘‘ပုညက္ခေတ္တံ မေ အာဂတံ, အဇ္ဇ မယာ ဧတ္ထ ဒါနဗီဇံ ရောပေတုံ ဝဋ္ဋတီ’’တိ တုဋ္ဌစိတ္တော ဝေဂေန တံ ဥပသင်္ကမိတွာ ဝန္ဒိတွာ ‘‘ဘန္တေ, မယှံ အနုဂ္ဂဟတ္ထာယ ထောကံ မဂ္ဂါ ဩက္ကမ္မ ဣမံ ရုက္ခမူလံ ဥပသင်္ကမထာ’’တိ
ဝတွာ တသ္မိံ ရုက္ခမူလံ ဥပသင်္ကမန္တေ ရုက္ခမူလေ ဝါလုကံ ဥဿာပေတွာ ဥတ္တရာသင်္ဂံ ပညပေတွာ ပစ္စေကဗုဒ္ဓံ နိသီဒါပေတွာ ဝန္ဒိတွာ ဝါသိတပရိဿာဝိတေန ဥဒကေန ပါဒေ ဓောဝိတွာ ဂန္ဓတေလေန မက္ခေတွာ အတ္တနော ဥပါဟနာ ဩမုဉ္စိတွာ ပပ္ဖေါဋေတွာ ဂန္ဓတေလေန မက္ခေတွာ တဿ ပါဒေသု ပဋိမုဉ္စိတွာ ‘‘ဘန္တေ, ဣမာ ဥပါဟနာ အာရုယှ ဆတ္တံ မတ္ထကေ ကတွာ ဂစ္ဆထာ’’တိ ဆတ္တုပါဟနံ အဒါသိ။ သော အဿ အနုဂ္ဂဟတ္ထာယ တံ ဂဟေတွာ ပသာဒသံဝဍ္ဎနတ္ထံ ပဿန္တဿေဝဿ ဥပ္ပတိတွာ ဂန္ဓမာဒနမေဝ အဂမာသိ။ ဗောဓိသတ္တောပိ တံ ဒိသွာ အတိဝိယ ပသန္နစိတ္တော ပဋ္ဋနံ ဂန္တွာ နာဝံ အဘိရုဟိ။ အထဿ မဟာသမုဒ္ဒံ ပဋိပန္နဿ သတ္တမေ ဒိဝသေ နာဝါ ဝိဝရံ အဒါသိ, ဥဒကံ ဥဿိဉ္စိတုံ နာသက္ခိံသု။ မဟာဇနော မရဏဘယဘီတော အတ္တနော အတ္တနော ဒေဝတာ နမဿိတွာ မဟာဝိရဝံ ဝိရဝိ။ မဟာသတ္တော ဧကံ ဥပဋ္ဌာကံ ဂဟေတွာ သကလသရီရံ တေလေန မက္ခေတွာ သပ္ပိနာ သဒ္ဓိံ သက္ခရစုဏ္ဏံ ယာဝဒတ္ထံ ခါဒိတွာ တမ္ပိ ခါဒါပေတွာ တေန သဒ္ဓိံ ကူပကယဋ္ဌိမတ္ထကံ အာရုယှ ‘‘ဣမာယ ဒိသာယ အမှာကံ နဂရ’’န္တိ ဒိသံ ဝဝတ္ထပေတွာ မစ္ဆကစ္ဆပပရိပန္ထတော အတ္တာနံ မောစေန္တော တေန သဒ္ဓိံ ဥသဘမတ္တံ အတိက္ကမိတွာ ပတိ။ မဟာဇနော ဝိနာသံ ပါပုဏိ။ မဟာသတ္တော ပန ဥပဋ္ဌာကေန သဒ္ဓိံ သမုဒ္ဒံ တရိတုံ အာရဘိ။ တဿ တရန္တဿေဝ သတ္တမော ဒိဝသော ဇာတော။ သော တသ္မိမ္ပိ ကာလေ လောဏောဒကေန မုခံ ဝိက္ခာလေတွာ ဥပေါသထိကော အဟောသိယေဝ။
တဒါ ပန စတူဟိ လောကပါလေဟိ မဏိမေခလာ နာမ ဒေဝဓီတာ ‘‘သစေ သမုဒ္ဒေ နာဝါယ ဘိန္နာယ တိသရဏဂတာ ဝါ သီလသမ္ပန္နာ ဝါ မာတာပိတုပဋ္ဌာကာ ဝါ မနုဿာ ဒုက္ခပ္ပတ္တာ ဟောန္တိ, တေ ရက္ခေယျာသီ’’တိ သမုဒ္ဒေ အာရက္ခဏတ္ထာယ ဌပိတာ ဟောတိ။ သာ အတ္တနော ဣဿရိယေန သတ္တာဟမနုဘဝိတွာ ပမဇ္ဇိတွာ သတ္တမေ ဒိဝသေ သမုဒ္ဒံ ဩလောကေန္တီ သီလာစာရသံယုတ္တံ သင်္ခဗြာဟ္မဏံ ဒိသွာ ‘‘ဣမဿ သတ္တမော ဒိဝသော သမုဒ္ဒေ ပတိတဿ, သစေ သော မရိဿတိ အတိဝိယ ဂါရယှာ မေ ဘဝိဿတီ’’တိ သံဝိဂ္ဂမာနဟဒယာ ဟုတွာ ဧကံ သုဝဏ္ဏပါတိံ နာနဂ္ဂရသဘောဇနဿ ပူရေတွာ ဝါတဝေဂေန တတ္ထ ဂန္တွာ တဿ ပုရတော အာကာသေ ဌတွာ ‘‘ဗြာဟ္မဏ, တွံ သတ္တာဟံ နိရာဟာရော, ဣဒံ ဒိဗ္ဗဘောဇနံ ဘုဉ္ဇာ’’တိ အာဟ။ သော တံ ဩလောကေတွာ ‘‘အပနေဟိ တဝ ဘတ္တံ, အဟံ ဥပေါသထိကော’’တိ အာဟ။
အထဿ ဥပဋ္ဌာကော ပစ္ဆတော အာဂတော ဒေဝတံ အဒိသွာ သဒ္ဒမေဝ သုတွာ ‘‘အယံ ဗြာဟ္မဏော ပကတိသုခုမာလော သတ္တာဟံ နိရာဟာရတာယ ဒုက္ခိတော မရဏဘယေန ဝိလပတိ မညေ, အဿာသေဿာမိ န’’န္တိ စိန္တေတွာ ပဌမံ ဂါထမာဟ –
‘‘ဗဟုဿုတော သုတဓမ္မောသိ သင်္ခ, ဒိဋ္ဌာ တယာ သမဏဗြာဟ္မဏာ စ၊
အထက္ခဏေ ဒဿယသေ ဝိလာပံ, အညော နု ကော တေ ပဋိမန္တကော မယာ’’တိ။
တတ္ထ သုတဓမ္မောသီတိ ဓမ္မောပိ တယာ ဓမ္မိကသမဏဗြာဟ္မဏာနံ သန္တိကေ သုတော အသိ။ ဒိဋ္ဌာ တယာတိ တေသံ ပစ္စယေ ဒေန္တေန ဝေယျာဝစ္စံ ကရောန္တေန ဓမ္မိကသမဏဗြာဟ္မဏာ စ တယာ ဒိဋ္ဌာ။ ဧဝံ အကရောန္တော ဟိ ပဿန္တောပိ တေ န ပဿတိယေဝ။ အထက္ခဏေတိ အထ အက္ခဏေ သလ္လပန္တဿ ကဿစိ အဘာဝေန ဝစနဿ အနောကာသေ။ ဒဿယသေတိ ‘‘အဟံ ဥပေါသထိကော’’တိ ဝဒန္တော ဝိလာပံ ဒဿေသိ။ ပဋိမန္တကောတိ မယာ အညော ကော တဝ ပဋိမန္တကော ပဋိဝစနဒါယကော, ကိံကာရဏာ ဧဝံ ဝိပ္ပလပသီတိ?
သော တဿ ဝစနံ သုတွာ ‘‘ဣမဿ ဒေဝတာ န ပညာယတိ မညေ’’တိ စိန္တေတွာ ‘‘သမ္မ, နာဟံ မရဏဿ ဘာယာမိ, အတ္ထိ ပန မေ အညော ပဋိမန္တကော’’တိ ဝတွာ ဒုတိယံ ဂါထမာဟ –
‘‘သုဗ္ဘူ သုဘာ သုပ္ပဋိမုက္ကကမ္ဗု, ပဂ္ဂယှ သောဝဏ္ဏမယာယ ပါတိယာ၊
‘ဘုဉ္ဇဿု ဘတ္တံ’ ဣတိ မံ ဝဒေတိ, သဒ္ဓါဝိတ္တာ, တမဟံ နောတိ ဗြူမီ’’တိ။
တတ္ထ သုဗ္ဘူတိ သုဘမုခါ။ သုဘာတိ ပါသာဒိကာ ဥတ္တမရူပဓရာ။ သုပ္ပဋိမုက္ကကမ္ဗူတိ ပဋိမုက္ကသုဝဏ္ဏာလင်္ကာရာ။ ပဂ္ဂယှာတိ သုဝဏ္ဏပါတိယာ ဘတ္တံ ဂဟေတွာ ဥက္ခိပိတွာ။ သဒ္ဓါဝိတ္တာတိ သဒ္ဓါ စေဝ တုဋ္ဌစိတ္တာ စ။ ‘‘သဒ္ဓံ စိတ္တ’’န္တိပိ ပါဌော, တဿတ္ထော သဒ္ဓန္တိ သဒ္ဒဟန္တံ, စိတ္တန္တိ တုဋ္ဌစိတ္တံ။
တမဟံ နောတီတိ တမဟံ ဒေဝတံ ဥပေါသထိကတ္တာ ပဋိက္ခိပန္တော နောတိ ဗြူမိ, န ဝိပ္ပလပါမိ သမ္မာတိ။
အထဿ သော တတိယံ ဂါထမာဟ –
‘‘ဧတာဒိသံ ဗြာဟ္မဏ ဒိသွာန ယက္ခံ, ပုစ္ဆေယျ ပေါသော သုခမာသိသာနော၊
ဥဋ္ဌေဟိ နံ ပဉ္ဇလိကာဘိပုစ္ဆ, ဒေဝီ နုသိ တွံ ဥဒ မာနုသီ နူ’’တိ။
တတ္ထ သုခမာသိသာနောတိ ဧတာဒိသံ ယက္ခံ ဒိသွာ အတ္တနော သုခံ အာသီသန္တော ပဏ္ဍိတော ပုရိသော ‘‘အမှာကံ သုခံ ဘဝိဿတိ, န ဘဝိဿတီ’’တိ ပုစ္ဆေယျ။ ဥဋ္ဌေဟီတိ ဥဒကတော ဥဋ္ဌာနာကာရံ ဒဿေန္တော ဥဋ္ဌဟ။ ပဉ္ဇလိကာဘိပုစ္ဆာတိ အဉ္ဇလိကော ဟုတွာ အဘိပုစ္ဆ။ ဥဒ မာနုသီတိ ဥဒါဟု မဟိဒ္ဓိကာ မာနုသီ တွန္တိ။
ဗောဓိသတ္တော ‘‘ယုတ္တံ ကထေသီ’’တိ တံ ပုစ္ဆန္တော စတုတ္ထံ ဂါထမာဟ –
‘‘ယံ တွံ သုခေနာဘိသမေက္ခသေ မံ, ဘုဉ္ဇဿု ဘတ္တံ ဣတိ မံ ဝဒေသိ၊
ပုစ္ဆာမိ တံ နာရိ မဟာနုဘာဝေ, ဒေဝီ နုသိ တွံ ဥဒ မာနုသီ နူ’’တိ။
တတ္ထ ယံ တွန္တိ ယသ္မာ တွံ သုခေန မံ အဘိသမေက္ခသေ, ပိယစက္ခူဟိ ဩလောကေသိ။ ပုစ္ဆာမိ တန္တိ တေန ကာရဏေန တံ ပုစ္ဆာမိ။
တတော ဒေဝဓီတာ ဒွေ ဂါထာ အဘာသိ –
‘‘ဒေဝီ အဟံ သင်္ခ မဟာနုဘာဝါ, ဣဓာဂတာ သာဂရဝါရိမဇ္ဈေ၊
အနုကမ္ပိကာ နော စ ပဒုဋ္ဌစိတ္တာ, တဝေဝ အတ္ထာယ ဣဓာဂတာသ္မိ။
‘‘ဣဓန္နပါနံ သယနာသနဉ္စ, ယာနာနိ နာနာဝိဝိဓာနိ သင်္ခ၊
သဗ္ဗဿ တျာဟံ ပဋိပါဒယာမိ, ယံ ကိဉ္စိ တုယှံ မနသာဘိပတ္ထိတ’’န္တိ။
တတ္ထ ဣဓာတိ ဣမသ္မိံ မဟာသမုဒ္ဒေ။ နာနာဝိဝိဓာနီတိ ဗဟူနိ စ အနေကပ္ပကာရာနိ စ ဟတ္ထိယာနအဿယာနာဒီနိ အတ္ထိ။ သဗ္ဗဿ တျာဟန္တိ တဿ အန္နပါနာဒိနော သဗ္ဗဿ သာမိကံ ကတွာ တံ တေ အန္နပါနာဒိံ ပဋိပါဒယာမိ ဒဒါမိ။ ယံ ကိဉ္စီတိ အညမ္ပိ ယံ ကိဉ္စိ မနသာ ဣစ္ဆိတံ, တံ သဗ္ဗံ တေ ဒမ္မီတိ။
တံ သုတွာ မဟာသတ္တော ‘‘အယံ ဒေဝဓီတာ သမုဒ္ဒပိဋ္ဌေ မယှံ ‘ဣဒဉ္စိဒဉ္စ ဒမ္မီ’တိ ဝဒတိ, ကိံ နု ခေါ ဧသာ မယာ ကတေန ပုညကမ္မေန ဒါတုကာမာ, ဥဒါဟု အတ္တနော ဗလေန, ပုစ္ဆိဿာမိ တာဝ န’’န္တိ စိန္တေတွာ ပုစ္ဆန္တော သတ္တမံ ဂါထမာဟ –
‘‘ယံ ကိဉ္စိ ယိဋ္ဌဉ္စ ဟုတဉ္စ မယှံ, သဗ္ဗဿ နော ဣဿရာ တွံ သုဂတ္တေ၊
သုဿောဏိ သုဗ္ဘမု သုဝိလဂ္ဂမဇ္ဈေ, ကိဿ မေ ကမ္မဿ အယံ ဝိပါကော’’တိ။
တတ္ထ ယိဋ္ဌန္တိ ဒါနဝသေန ယဇိတံ။ ဟုတန္တိ အာဟုနပါဟုနဝသေန ဒိန္နံ။ သဗ္ဗဿ နော ဣဿရာ တွန္တိ တဿ အမှာကံ ပုညကမ္မဿ တွံ ဣဿရာ, ‘‘ဣမဿ အယံ ဝိပါကော, ဣမဿ အယ’’န္တိ ဗျာကရိတုံ သမတ္ထာတိ အတ္ထော။ သုဿောဏီတိ သုန္ဒရဦရုလက္ခဏေ။ သုဗ္ဘမူတိ သုန္ဒရဘမုကေ။ သုဝိလဂ္ဂမဇ္ဈေတိ သုဋ္ဌုဝိလဂ္ဂိတတနုမဇ္ဈေ။ ကိဿ မေတိ မယာ ကတကမ္မေသု ကတရကမ္မဿ အယံ ဝိပါကော, ယေနာဟံ အပ္ပတိဋ္ဌေ သမုဒ္ဒေ ပတိဋ္ဌံ လဘာမီတိ။
တံ သုတွာ ဒေဝဓီတာ ‘‘အယံ ဗြာဟ္မဏော ‘ယံ တေန ကုသလံ ကတံ, တံ ကမ္မံ န ဇာနာတီ’တိ အညာယ ပုစ္ဆတိ မညေ, ကထယိဿာမိ ဒါနိဿာ’’တိ တံ ကထေန္တီ အဋ္ဌမံ ဂါထမာဟ –
‘‘ဃမ္မေ ပထေ ဗြာဟ္မဏ ဧကဘိက္ခုံ, ဥဂ္ဃဋ္ဋပါဒံ တသိတံ ကိလန္တံ၊
ပဋိပါဒယီ သင်္ခ ဥပါဟနာနိ, သာ ဒက္ခိဏာ ကာမဒုဟာ တဝဇ္ဇာ’’တိ။
တတ္ထ ဧကဘိက္ခုန္တိ ဧကံ ပစ္စေကဗုဒ္ဓံ သန္ဓာယာဟ။ ဥဂ္ဃဋ္ဋပါဒန္တိ ဥဏှဝါလုကာယ ဃဋ္ဋိတပါဒံ။ တသိတန္တိ ပိပါသိတံ။ ပဋိပါဒယီတိ ပဋိပါဒေသိ, ယောဇေသီတိ အတ္ထော။ ကာမဒုဟာတိ သဗ္ဗကာမဒါယိကာ။
တံ သုတွာ မဟာသတ္တော ‘‘ဧဝရူပေပိ နာမ အပ္ပတိဋ္ဌေ မဟာသမုဒ္ဒေ မယာ ဒိန္နဥပါဟနဒါနံ မမ သဗ္ဗကာမဒဒံ ဇာတံ, အဟော သုဒိန္နံ မေ ပစ္စေကဗုဒ္ဓဿ ဒါန’’န္တိ တုဋ္ဌစိတ္တော နဝမံ ဂါထမာဟ –
‘‘သာ ဟောတု နာဝါ ဖလကူပပန္နာ, အနဝဿုတာ ဧရကဝါတယုတ္တာ၊
အညဿ ယာနဿ န ဟေတ္ထ ဘူမိ, အဇ္ဇေဝ မံ မောဠိနိံ ပါပယဿူ’’တိ။
တဿတ္ထော – ဒေဝတေ, ဧဝံ သန္တေ မယှံ ဧကံ နာဝံ မာပေဟိ, ခုဒ္ဒကံ ပန ဧကဒေါဏိကနာဝံ မာပေဟိ, ယံ နာဝံ မာပေဿသိ, သာ ဟောတု နာဝါ ဗဟူဟိ သုသိဗ္ဗိတေဟိ ဖလကေဟိ ဥပပန္နာ, ဥဒကပဝေသနဿာဘာဝေန အနဝဿုတာ, ဧရကေန သမ္မာ ဂဟေတွာ ဂစ္ဆန္တေန ဝါတေန ယုတ္တာ, ဌပေတွာ ဒိဗ္ဗနာဝံ အညဿ ယာနဿ ဧတ္ထ ဘူမိ နတ္ထိ, တာယ ပန ဒိဗ္ဗနာဝါယ အဇ္ဇေဝ မံ မောဠိနိနဂရံ ပါပယဿူတိ။
ဒေဝဓီတာ တဿ ဝစနံ သုတွာ တုဋ္ဌစိတ္တာ သတ္တရတနမယံ နာဝံ မာပေသိ။ သာ ဒီဃတော အဋ္ဌဥသဘာ အဟောသိ ဝိတ္ထာရတော စတုဥသဘာ, ဂမ္ဘီရတော ဝီသတိယဋ္ဌိကာ။ တဿာ ဣန္ဒနီလမယာ တယော ကူပကာ, သောဝဏ္ဏမယာနိ ယောတ္တာနိ ရဇတမယာနိ ပတ္တာနိ သောဝဏ္ဏမယာနိ စ ဖိယာရိတ္တာနိ အဟေသုံ။ ဒေဝတာ တံ နာဝံ သတ္တန္နံ ရတနာနံ ပူရေတွာ ဗြာဟ္မဏံ အာလိင်္ဂိတွာ အလင်္ကတနာဝါယ အာရောပေသိ, ဥပဋ္ဌာကံ ပနဿ န ဩလောကေသိ။ ဗြာဟ္မဏော အတ္တနာ ကတကလျာဏတော တဿ ပတ္တိံ အဒါသိ, သော အနုမောဒိ။ တဒါ ဒေဝတာ တမ္ပိ အာလိင်္ဂိတွာ နာဝါယ ပတိဋ္ဌာပေသိ။ အထ နံ နာဝံ မောဠိနိနဂရံ နေတွာ ဗြာဟ္မဏဿ ဃရေ ဓနံ ပတိဋ္ဌာပေတွာ အတ္တနော ဝသနဋ္ဌာနမေဝ အဂမာသိ။ သတ္ထာ အဘိသမ္ဗုဒ္ဓေါ ဟုတွာ –
‘‘သာ တတ္ထ ဝိတ္တာ သုမနာ ပတီတာ, နာဝံ သုစိတ္တံ အဘိနိမ္မိနိတွာ၊
အာဒါယ သင်္ခံ ပုရိသေန သဒ္ဓိံ, ဥပါနယီ နဂရံ သာဓုရမ္မ’’န္တိ။ –
ဣမံ ဩသာနဂါထံ အဘာသိ။
တတ္ထ သာတိ ဘိက္ခဝေ, သာ ဒေဝတာ တတ္ထ သမုဒ္ဒမဇ္ဈေ တဿ ဝစနံ သုတွာ ဝိတ္တိသင်္ခါတာယ ပီတိယာ သမန္နာဂတတ္တာ ဝိတ္တာ။ သုမနာတိ သုန္ဒရမနာ ပါမောဇ္ဇေန ပတီတစိတ္တာ ဟုတွာ ဝိစိတြနာဝံ နိမ္မိနိတွာ ဗြာဟ္မဏံ ပရိစာရကေန သဒ္ဓိံ အာဒါယ သာဓုရမ္မံ အတိရမဏီယံ နဂရံ ဥပါနယီတိ။
ဗြာဟ္မဏောပိ ယာဝဇီဝံ အပရိမိတဓနံ ဂေဟံ အဇ္ဈာဝသန္တော ဒါနံ ဒတွာ သီလံ ရက္ခိတွာ ဇီဝိတပရိယောသာနေ သပရိသော ဒေဝနဂရံ ပရိပူရေသိ။
သတ္ထာ ဣမံ ဓမ္မဒေသနံ အာဟရိတွာ သစ္စာနိ ပကာသေတွာ ဇာတကံ သမောဓာနေသိ, သစ္စပရိယောသာနေ ဥပါသကော သောတာပတ္တိဖလေ ပတိဋ္ဌဟိ။
တဒါ ဒေဝဓီတာ ဥပ္ပလဝဏ္ဏာ အဟောသိ, ဥပဋ္ဌာကပုရိသော အာနန္ဒော, သင်္ခဗြာဟ္မဏော ပန အဟမေဝ အဟောသိန္တိ။
သင်္ခဇာတကဝဏ္ဏနာ စတုတ္ထာ။
֍ * မြန်[၄၄၃] ၅။ စူဠဗောဓိဇာတကဝဏ္ဏနာ
ယော တေ ဣမံ ဝိသာလက္ခိန္တိ ဣဒံ သတ္ထာ ဇေတဝနေ ဝိဟရန္တော ဧကံ ကောဓနံ ဘိက္ခုံ အာရဗ္ဘ ကထေသိ။ သော ကိရ ဘိက္ခု နိယျာနိကေ ဗုဒ္ဓသာသနေ ပဗ္ဗဇိတွာပိ ကောဓံ နိဂ္ဂဟေတုံ နာသက္ခိ, ကောဓနော အဟောသိ ဥပါယာသဗဟုလော, အပ္ပမ္ပိ ဝုတ္တော သမာနော အဘိသဇ္ဇိ ကုပ္ပိ ဗျာပဇ္ဇိ ပတိဋ္ဌယိ။ သတ္ထာ တဿ ကောဓနဘာဝံ သုတွာ ပက္ကောသာပေတွာ ‘‘သစ္စံ ကိရ တွံ ကောဓနော’’တိ ပုစ္ဆိတွာ ‘‘သစ္စံ ဘန္တေ’’တိ ဝုတ္တေ ‘‘ဘိက္ခု ကောဓော နာမ ဝါရေတဗ္ဗော, ဧဝရူပေါ ဟိ ဣဓလောကေ စ ပရလောကေ စ အနတ္ထကာရကော, တွံ နိက္ကောဓဿ ဗုဒ္ဓဿ သာသနေ ပဗ္ဗဇိတွာ ကသ္မာ ကုဇ္ဈသိ, ပေါရာဏကပဏ္ဍိတာ ဗာဟိရသာသနေ ပဗ္ဗဇိတွာပိ ကောဓံ န ကရိံသူ’’တိ ဝတွာ အတီတံ အာဟရိ။
အတီတေ ဗာရာဏသိယံ ဗြဟ္မဒတ္တေ ရဇ္ဇံ ကာရေန္တေ အညတရသ္မိံ ကာသိနိဂမေ ဧကော ဗြာဟ္မဏော အဍ္ဎော မဟဒ္ဓနော မဟာဘောဂေါ အပုတ္တကော အဟောသိ, တဿ ဗြာဟ္မဏီ ပုတ္တံ ပတ္ထေသိ။ တဒါ ဗောဓိသတ္တော ဗြဟ္မလောကာ စဝိတွာ တဿာ ကုစ္ဆိယံ နိဗ္ဗတ္တိ, တဿ နာမဂ္ဂဟဏဒိဝသေ ‘‘ဗောဓိကုမာရော’’တိ နာမံ ကရိံသု။ တဿ ဝယပ္ပတ္တကာလေ တက္ကသိလံ
ဂန္တွာ သဗ္ဗသိပ္ပါနိ ဥဂ္ဂဏှိတွာ ပစ္စာဂတဿ အနိစ္ဆန္တဿေဝ မာတာပိတရော သမာနဇာတိကာ ကုလာ ကုမာရိကံ အာနေသုံ။ သာပိ ဗြဟ္မလောကာ စုတာဝ ဥတ္တမရူပဓရာ ဒေဝစ္ဆရပဋိဘာဂါ။ တေသံ အနိစ္ဆမာနာနညေဝ အညမညံ အာဝါဟဝိဝါဟံ ကရိံသု။ ဥဘိန္နံ ပနေတေသံ ကိလေသသမုဒါစာရော နာမ န ဘူတပုဗ္ဗော, သံရာဂဝသေန အညမညဿ ဩလောကနံ နာမ နာဟောသိ, သုပိနေပိ မေထုနဓမ္မော နာမ န ဒိဋ္ဌပုဗ္ဗော, ဧဝံ ပရိသုဒ္ဓသီလာ အဟေသုံ။
အထာပရဘာဂေ မဟာသတ္တော မာတာပိတူသု ကာလကတေသု တေသံ သရီရကိစ္စံ ကတွာ တံ ပက္ကောသိတွာ ‘‘ဘဒ္ဒေ, တွံ ဣမံ အသီတိကောဋိဓနံ ဂဟေတွာ သုခေန ဇီဝါဟီ’’တိ အာဟ။ ‘‘ကိံ ကရိဿထ တုမှေ ပန, အယျပုတ္တာ’’တိ? ‘‘မယှံ ဓနေန ကိစ္စံ နတ္ထိ, ဟိမဝန္တပဒေသံ ပဝိသိတွာ ဣသိပဗ္ဗဇ္ဇံ ပဗ္ဗဇိတွာ အတ္တနော ပတိဋ္ဌံ ကရိဿာမီ’’တိ။ ‘‘ကိံ ပန အယျပုတ္တ ပဗ္ဗဇ္ဇာ နာမ ပုရိသာနညေဝ ဝဋ္ဋတီ’’တိ? ‘‘ဣတ္ထီနမ္ပိ ဝဋ္ဋတိ, ဘဒ္ဒေ’’တိ။ ‘‘တေန ဟိ အဟံ တုမှေဟိ ဆဋ္ဋိတခေဠံ န ဂဏှိဿာမိ, မယှမ္ပိ ဓနေန ကိစ္စံ နတ္ထိ, အဟမ္ပိ ပဗ္ဗဇိဿာမီ’’တိ။ ‘‘သာဓု, ဘဒ္ဒေ’’တိ။ တေ ဥဘောပိ မဟာဒါနံ ဒတွာ နိက္ခမိတွာ ရမဏီယေ ဘူမိဘာဂေ အဿမံ ကတွာ ပဗ္ဗဇိတွာ ဥဉ္ဆာစရိယာယ ဖလာဖလေဟိ ယာပေန္တာ တတ္ထ ဒသမတ္တာနိ သံဝစ္ဆရာနိ ဝသိံသု, ဈာနံ ပန နေသံ န တာဝ ဥပ္ပဇ္ဇတိ။ တေ တတ္ထ ပဗ္ဗဇ္ဇာသုခေနေဝ ဒသ သံဝစ္ဆရေ ဝသိတွာ လောဏမ္ဗိလသေဝနတ္ထာယ ဇနပဒစာရိကံ စရန္တာ အနုပုဗ္ဗေန ဗာရာဏသိံ ပတွာ ရာဇုယျာနေ ဝသိံသု။
အထေကဒိဝသံ ရာဇာ ဥယျာနပါလံ ပဏ္ဏာကာရံ အာဒါယ အာဂတံ ဒိသွာ ‘‘ဥယျာနကီဠိကံ ကီဠိဿာမ, ဥယျာနံ သောဓေဟီ’’တိ ဝတွာ တေန သောဓိတံ သဇ္ဇိတံ ဥယျာနံ မဟန္တေန ပရိဝါရေန အဂမာသိ။ တသ္မိံ ခဏေ တေ ဥဘောပိ ဇနာ ဥယျာနဿ ဧကပဿေ ပဗ္ဗဇ္ဇာသုခေန ဝီတိနာမေတွာ နိသိန္နာ ဟောန္တိ။ အထ ရာဇာ ဥယျာနေ ဝိစရန္တော တေ ဥဘောပိ နိသိန္နကေ ဒိသွာ ပရမပါသာဒိကံ ဥတ္တမရူပဓရံ ပရိဗ္ဗာဇိကံ ဩလောကေန္တော ပဋိဗဒ္ဓစိတ္တော အဟောသိ။ သော ကိလေသဝသေန ကမ္ပန္တော ‘‘ပုစ္ဆိဿာမိ တာဝ, အယံ ပရိဗ္ဗာဇိကာ ဣမဿ ကိံ ဟောတီ’’တိ ဗောဓိသတ္တံ ဥပသင်္ကမိတွာ ‘‘ပဗ္ဗဇိတ အယံ တေ ပရိဗ္ဗာဇိကာ ကိံ ဟောတီ’’တိ ပုစ္ဆိ။ မဟာရာဇ, ကိဉ္စိ န ဟောတိ, ကေဝလံ ဧကပဗ္ဗဇ္ဇာယ ပဗ္ဗဇိတာ, အပိစ ခေါ ပန မေ ဂိဟိကာလေ ပါဒပရိစာရိကာ အဟောသီတိ။ တံ သုတွာ ရာဇာ ‘‘အယံ ကိရေတဿ ကိဉ္စိ န ဟောတိ, အပိစ ခေါ ပန ဂိဟိကာလေ ပါဒပရိစာရိကာ ကိရဿ
အဟောသိ, သစေ ပနာဟံ ဣဿရိယဗလေန ဂဟေတွာ ဂစ္ဆေယျံ, ကိံ နု ခေါ ဧသ ကရိဿတိ, ပရိဂ္ဂဏှိဿာမိ တာဝ န’’န္တိ စိန္တေတွာ ဥပသင်္ကမိတွာ ပဌမံ ဂါထမာဟ –
‘‘ယော တေ ဣမံ ဝိသာလက္ခိံ, ပိယံ သံမှိတဘာသိနိံ၊
အာဒါယ ဗလာ ဂစ္ဆေယျ, ကိံ နု ကယိရာသိ ဗြာဟ္မဏာ’’တိ။
တတ္ထ သံမှိတဘာသိနိန္တိ မန္ဒဟသိတဘာသိနိံ။ ဗလာ ဂစ္ဆေယျာတိ ဗလက္ကာရေန အာဒါယ ဂစ္ဆေယျ။ ကိံ နု ကယိရာသီတိ တဿ တွံ ဗြာဟ္မဏ ကိံ ကရေယျာသီတိ?
အထဿ ကထံ သုတွာ မဟာသတ္တော ဒုတိယံ ဂါထမာဟ –
‘‘ဥပ္ပဇ္ဇေ မေ န မုစ္စေယျ, န မေ မုစ္စေယျ ဇီဝတော၊
ရဇံဝ ဝိပုလာ ဝုဋ္ဌိ, ခိပ္ပမေဝ နိဝါရယေ’’တိ။
တဿတ္ထော – မဟာရာဇ, သစေ ဣမံ ဂဟေတွာ ဂစ္ဆန္တေ ကိသ္မိဉ္စိ မမ အဗ္ဘန္တရေ ကောပေါ ဥပ္ပဇ္ဇေယျ, သော မေ အန္တော ဥပ္ပဇ္ဇိတွာ န မုစ္စေယျ, ယာဝါဟံ ဇီဝါမိ, တာဝ မေ န မုစ္စေယျ။ နာဿ အန္တော ဃနသန္နိဝါသေန ပတိဋ္ဌာတုံ ဒဿာမိ, အထ ခေါ ယထာ ဥပ္ပန္နံ ရဇံ ဝိပုလာ မေဃဝုဋ္ဌိ ခိပ္ပံ နိဝါရေတိ, တထာ ခိပ္ပမေဝ နံ မေတ္တာဘာဝနာယ နိဂ္ဂဟေတွာ ဝါရေဿာမီတိ။
ဧဝံ မဟာသတ္တော သီဟနာဒံ နဒိ။ ရာဇာ ပနဿ ကထံ သုတွာပိ အန္ဓဗာလတာယ ပဋိဗဒ္ဓံ အတ္တနော စိတ္တံ နိဝါရေတုံ အသက္ကောန္တော အညတရံ အမစ္စံ အာဏာပေသိ ‘‘ဣမံ ပရိဗ္ဗာဇိကံ ရာဇနိဝေသနံ နေဟီ’’တိ။ သော ‘‘သာဓူ’’တိ ပဋိဿုဏိတွာ ‘‘အဓမ္မော လောကေ ဝတ္တတိ, အယုတ္တ’’န္တိအာဒီနိ ဝတွာ ပရိဒေဝမာနံယေဝ နံ အာဒါယ ပါယာသိ။ ဗောဓိသတ္တော တဿာ ပရိဒေဝနသဒ္ဒံ သုတွာ ဧကဝါရံ ဩလောကေတွာ ပုန န ဩလောကေသိ။ တံ ရောဒန္တိံ ပရိဒေဝန္တိံ ရာဇနိဝေသနမေဝ နယိံသု။ သောပိ ဗာရာဏသိရာဇာ ဥယျာနေ ပပဉ္စံ အကတွာဝ သီဃတရံ ဂန္တွာ တံ ပရိဗ္ဗာဇိကံ ပက္ကောသာပေတွာ မဟန္တေန ယသေန နိမန္တေသိ။ သာ ယသဿ အဂုဏံ ပဗ္ဗဇာယ ဧဝ ဂုဏံ ကထေသိ။ ရာဇာ ကေနစိ ပရိယာယေန တဿာ မနံ အလဘန္တော တံ ဧကသ္မိံ ဂဗ္ဘေ ကာရေတွာ စိန္တေသိ ‘‘အယံ ပရိဗ္ဗာဇိကာ ဧဝရူပံ ယသံ န ဣစ္ဆတိ, သောပိ တာပသော ဧဝရူပံ မာတုဂါမံ ဂဟေတွာ ဂစ္ဆန္တေ ကုဇ္ဈိတွာ
ဩလောကိတမတ္တမ္ပိ န အကာသိ, ပဗ္ဗဇိတာ ခေါ ပန ဗဟုမာယာ ဟောန္တိ, ကိဉ္စိ ပယောဇေတွာ အနတ္ထမ္ပိ မေ ကရေယျ, ဂစ္ဆာမိ တာဝ ဇာနာမိ ကိံ ကရောန္တော နိသိန္နော’’တိ သဏ္ဌာတုံ အသက္ကောန္တော ဥယျာနံ အဂမာသိ။ ဗောဓိသတ္တောပိ စီဝရံ သိဗ္ဗန္တော နိသီဒိ။ ရာဇာ မန္ဒပရိဝါရောဝ ပဒသဒ္ဒံ အကရောန္တော သဏိကံ ဥပသင်္ကမိ။ ဗောဓိသတ္တော ရာဇာနံ အနောလောကေတွာ စီဝရမေဝ သိဗ္ဗိ။ ရာဇာ ‘‘အယံ ကုဇ္ဈိတွာ မယာ သဒ္ဓိံ န သလ္လပတီ’’တိ မညမာနော ‘‘အယံ ကူဋတာပသော ‘ကောဓဿ ဥပ္ပဇ္ဇိတုံ န ဒဿာမိ, ဥပ္ပန္နမ္ပိ နံ ခိပ္ပမေဝ နိဂ္ဂဏှိဿာမီ’တိ ပဌမမေဝ ဂဇ္ဇိတွာ ဣဒါနိ ကောဓေန ထဒ္ဓေါ ဟုတွာ မယာ သဒ္ဓိံ န သလ္လပတီ’’တိ သညာယ တတိယံ ဂါထမာဟ –
‘‘ယံ နု ပုဗ္ဗေ ဝိကတ္ထိတ္ထော, ဗလမှိဝ အပဿိတော၊
သွဇ္ဇ တုဏှိကတော ဒါနိ, သံဃာဋိံ သိဗ္ဗမစ္ဆသီ’’တိ။
တတ္ထ ဗလမှိဝ အပဿိတောတိ ဗလနိဿိတော ဝိယ ဟုတွာ။ တုဏှိကတောတိ ကိဉ္စိ အဝဒန္တော။ သိဗ္ဗမစ္ဆသီတိ သိဗ္ဗန္တော အစ္ဆသိ။
တံ သုတွာ မဟာသတ္တော ‘‘အယံ ရာဇာ ကောဓဝသေန မံ နာလပတီတိ မညတိ, ကထေဿာမိ ဒါနိဿ ဥပ္ပန္နဿ ကောဓဿ ဝသံ အဂတဘာဝ’’န္တိ စိန္တေတွာ စတုတ္ထံ ဂါထမာဟ –
‘‘ဥပ္ပဇ္ဇိ မေ န မုစ္စိတ္ထ, န မေ မုစ္စိတ္ထ ဇီဝတော၊
ရဇံဝ ဝိပုလာ ဝုဋ္ဌိ, ခိပ္ပမေဝ နိဝါရယိ’’န္တိ။
တဿတ္ထော – မဟာရာဇ, ဥပ္ပဇ္ဇိ မေ, န န ဥပ္ပဇ္ဇိ, န ပန မေ မုစ္စိတ္ထ, နာဿ ပဝိသိတွာ ဟဒယေ ဌာတုံ အဒါသိံ, ဣတိ သော မမ ဇီဝတော န မုစ္စိတ္ထေဝ, ရဇံ ဝိပုလာ ဝုဋ္ဌိ ဝိယ ခိပ္ပမေဝ နံ နိဝါရေသိန္တိ။
တံ သုတွာ ရာဇာ ‘‘ကိံ နု ခေါ ဧသ ကောပမေဝ သန္ဓာယ ဝဒတိ, ဥဒါဟု အညံ ကိဉ္စိ သိပ္ပံ သန္ဓာယ ကထေသိ, ပုစ္ဆိဿာမိ တာဝ န’’န္တိ စိန္တေတွာ ပုစ္ဆန္တော ပဉ္စမံ ဂါထမာဟ –
‘‘ကိံ တေ ဥပ္ပဇ္ဇိ နော မုစ္စိ, ကိံ တေ န မုစ္စိ ဇီဝတော၊
ရဇံဝ ဝိပုလာ ဝုဋ္ဌိ, ကတမံ တံ နိဝါရယီ’’တိ။
တတ္ထ ကိံ တေ ဥပ္ပဇ္ဇိ နော မုစ္စီတိ ကိံ တဝ ဥပ္ပဇ္ဇိ စေဝ န မုစ္စိ စ။
တံ သုတွာ ဗောဓိသတ္တော ‘‘မဟာရာဇ, ဧဝံ ကောဓော ဗဟုအာဒီနဝေါ မဟာဝိနာသဒါယကော, ဧသော မမ ဥပ္ပဇ္ဇိ, ဥပ္ပန္နဉ္စ နံ မေတ္တာဘာဝနာယ နိဝါရေသိ’’န္တိ ကောဓေ အာဒီနဝံ ပကာသေန္တော –
‘‘ယမှိ ဇာတေ န ပဿတိ, အဇာတေ သာဓု ပဿတိ၊
သော မေ ဥပ္ပဇ္ဇိ နော မုစ္စိ, ကောဓော ဒုမ္မေဓဂေါစရော။
‘‘ယေန ဇာတေန နန္ဒန္တိ, အမိတ္တာ ဒုက္ခမေသိနော၊
သော မေ ဥပ္ပဇ္ဇိ နော မုစ္စိ, ကောဓော ဒုမ္မေဓဂေါစရော။
‘‘ယသ္မိဉ္စ ဇာယမာနမှိ, သဒတ္ထံ နာဝဗုဇ္ဈတိ၊
သော မေ ဥပ္ပဇ္ဇိ နော မုစ္စိ, ကောဓော ဒုမ္မေဓဂေါစရော။
‘‘ယေနာဘိဘူတော ကုသလံ ဇဟာတိ, ပရက္ကရေ ဝိပုလဉ္စာပိ အတ္ထံ၊
သ ဘီမသေနော ဗလဝါ ပမဒ္ဒီ, ကောဓော မဟာရာဇ န မေ အမုစ္စထ။
‘‘ကဋ္ဌသ္မိံ မတ္ထမာနသ္မိံ, ပါဝကော နာမ ဇာယတိ၊
တမေဝ ကဋ္ဌံ ဍဟတိ, ယသ္မာ သော ဇာယတေ ဂိနိ။
‘‘ဧဝံ မန္ဒဿ ပေါသဿ, ဗာလဿ အဝိဇာနတော၊
သာရမ္ဘာ ဇာယတေ ကောဓော, သောပိ တေနေဝ ဍယှတိ။
‘‘အဂ္ဂီဝ တိဏကဋ္ဌသ္မိံ, ကောဓော ယဿ ပဝဍ္ဎတိ၊
နိဟီယတိ တဿ ယသော, ကာဠပက္ခေဝ စန္ဒိမာ။
‘‘အနေဓော ဓူမကေတူဝ, ကောဓော ယဿူပသမ္မတိ၊
အာပူရတိ တဿ ယသော, သုက္ကပက္ခေဝ စန္ဒိမာ’’တိ။ – ဣမာ ဂါထာ အာဟ၊
တတ္ထ န ပဿတီတိ အတ္တတ္ထမ္ပိ န ပဿတိ, ပဂေဝ ပရတ္ထံ။ သာဓု ပဿတီတိ အတ္တတ္ထံ ပရတ္ထံ ဥဘယတ္ထမ္ပိ သာဓု ပဿတိ။ ဒုမ္မေဓဂေါစရောတိ နိပ္ပညာနံ အာဓာရဘူတော ဂေါစရော။ ဒုက္ခမေသိနောတိ ဒုက္ခံ ဣစ္ဆန္တာ။ သဒတ္ထန္တိ
အတ္တနော အတ္ထဘူတံ အတ္ထတော စေဝ ဓမ္မတော စ ဝုဒ္ဓိံ။ ပရက္ကရေတိ ဝိပုလမ္ပိ အတ္ထံ ဥပ္ပန္နံ ပရတော ကာရေတိ, အပနေထ, န မေ ဣမိနာ အတ္ထောတိ ဝဒတိ။ သ ဘီမသေနောတိ သော ကောဓော ဘီမာယ ဘယဇနနိယာ မဟတိယာ ကိလေသသေနာယ သမန္နာဂတော။ ပမဒ္ဒီတိ အတ္တနော ဗလဝဘာဝေန ဥဠာရေပိ သတ္တေ ဂဟေတွာ အတ္တနော ဝသေ ကရဏေန မဒ္ဒနသမတ္ထော။ န မေ အမုစ္စထာတိ မမ သန္တိကာ မောက္ခံ န လဘတိ, ဟဒယေ ဝါ ပန မေ ခီရံ ဝိယ မုဟုတ္တံ ဒဓိဘာဝေန န ပတိဋ္ဌဟိတ္ထာတိပိ အတ္ထော။
ကဋ္ဌသ္မိံ မတ္ထမာနသ္မိန္တိ အရဏီသဟိတေန မတ္ထိယမာနေ, ‘‘မဒ္ဒမာနသ္မိ’’န္တိပိ ပါဌော။ ယသ္မာတိ ယတော ကဋ္ဌာ ဇာယတိ, တမေဝ ဍဟတိ။ ဂိနီတိ အဂ္ဂိ။ ဗာလဿ အဝိဇာနတောတိ ဗာလဿ အဝိဇာနန္တဿ။ သာရမ္ဘာ ဇာယတေတိ အဟံ တွန္တိ အာကဍ္ဎနဝိကဍ္ဎနံ ကရောန္တဿ ကရဏုတ္တရိယလက္ခဏာ သာရမ္ဘာ အရဏီမတ္ထနာ ဝိယ ပါဝကော ကောဓော ဇာယတိ။ သောပိ တေနေဝါတိ သောပိ ဗာလော တေနေဝ ကောဓေန ကဋ္ဌံ ဝိယ အဂ္ဂိနာ ဍယှတိ။ အနေဓော ဓူမကေတူဝါတိ အနိန္ဓနော အဂ္ဂိ ဝိယ။ တဿာတိ တဿ အဓိဝါသနခန္တိယာ သမန္နာဂတဿ ပုဂ္ဂလဿ သုက္ကပက္ခေ စန္ဒော ဝိယ လဒ္ဓေါ ယသော အပရာပရံ အာပူရတီတိ။
ရာဇာ မဟာသတ္တဿ ဓမ္မကထံ သုတွာ တုဋ္ဌော ဧကံ အမစ္စံ အာဏာပေတွာ ပရိဗ္ဗာဇိကံ အာဟရာပေတွာ ‘‘ဘန္တေ နိက္ကောဓတာပသ, ဥဘောပိ တုမှေ ပဗ္ဗဇ္ဇာသုခေန ဝီတိနာမေန္တာ ဣဓေဝ ဥယျာနေ ဝသထ, အဟံ ဝေါ ဓမ္မိကံ ရက္ခာဝရဏဂုတ္တိံ ကရိဿာမီ’’တိ ဝတွာ ခမာပေတွာ ဝန္ဒိတွာ ပက္ကာမိ။ တေ ဥဘောပိ တတ္ထေဝ ဝသိံသု။ အပရဘာဂေ ပရိဗ္ဗာဇိကာ ကာလမကာသိ။ ဗောဓိသတ္တော တဿာ ကာလကတာယ ဟိမဝန္တံ ပဝိသိတွာ အဘိညာ စ သမာပတ္တိယော စ နိဗ္ဗတ္တေတွာ စတ္တာရော ဗြဟ္မဝိဟာရေ ဘာဝေတွာ ဗြဟ္မလောကပရာယဏော အဟောသိ။
သတ္ထာ ဣမံ ဓမ္မဒေသနံ အာဟရိတွာ သစ္စာနိ ပကာသေတွာ ဇာတကံ သမောဓာနေသိ, သစ္စပရိယောသာနေ ကောဓနော ဘိက္ခု အနာဂါမိဖလေ ပတိဋ္ဌဟိ။
တဒါ ပရိဗ္ဗာဇိကာ ရာဟုလမာတာ အဟောသိ, ရာဇာ အာနန္ဒော, ပရိဗ္ဗာဇကော ပန အဟမေဝ အဟောသိန္တိ။
စူဠဗောဓိဇာတကဝဏ္ဏနာ ပဉ္စမာ။
֍ * မြန်[၄၄၄] ၆။ ကဏှဒီပါယနဇာတကဝဏ္ဏနာ
သတ္တာဟမေဝါဟန္တိ ဣဒံ သတ္ထာ ဇေတဝနေ ဝိဟရန္တော ဧကံ ဥက္ကဏ္ဌိတဘိက္ခုံ အာရဗ္ဘ ကထေသိ။ ဝတ္ထု ကုသဇာတကေ (ဇာ။ ၂။၂၀။၁ အာဒယော) အာဝိ ဘဝိဿတိ။ သတ္ထာ တံ ဘိက္ခုံ ‘‘သစ္စံ ကိရ တွံ ဘိက္ခု ဥက္ကဏ္ဌိတောသီ’’တိ ပုစ္ဆိတွာ ‘‘သစ္စံ ဘန္တေ’’တိ ဝုတ္တေ ‘‘ဘိက္ခု ပေါရာဏကပဏ္ဍိတာ အနုပ္ပန္နေ ဗုဒ္ဓေ ဗာဟိရကပဗ္ဗဇ္ဇံ ပဗ္ဗဇိတွာ အတိရေကပညာသဝဿာနိ အနဘိရတာ ဗြဟ္မစရိယံ စရန္တာ ဟိရောတ္တပ္ပဘေဒဘယေန အတ္တနော ဥက္ကဏ္ဌိတဘာဝံ န ကဿစိ ကထေသုံ, တွံ ကသ္မာ ဧဝရူပေ နိယျာနိကသာသနေ ပဗ္ဗဇိတွာ မာဒိသဿ ဂရုနော ဗုဒ္ဓဿ သမ္မုခေ ဌတွာ စတုပရိသမဇ္ဈေ ဥက္ကဏ္ဌိတဘာဝံ အာဝိ ကရောသိ, ကိမတ္ထံ အတ္တနော ဟိရောတ္တပ္ပံ န ရက္ခသီ’’တိ ဝတွာ အတီတံ အာဟရိ။
အတီတေ ဝံသရဋ္ဌေ ကောသမ္ဗိယံ နာမ နဂရေ ကောသမ္ဗကော နာမ ရာဇာ ရဇ္ဇံ ကာရေသိ။ တဒါ အညတရသ္မိံ နိဂမေ ဒွေ ဗြာဟ္မဏာ အသီတိကောဋိဓနဝိဘဝါ အညမညံ ပိယသဟာယကာ ကာမေသု ဒေါသံ ဒိသွာ မဟာဒါနံ ပဝတ္တေတွာ ဥဘောပိ ကာမေ ပဟာယ မဟာဇနဿ ရောဒန္တဿ ပရိဒေဝန္တဿ နိက္ခမိတွာ ဟိမဝန္တပဒေသေ အဿမပဒံ ကတွာ ပဗ္ဗဇိတွာ ဥဉ္ဆာစရိယာယ ဝနမူလဖလာဖလေန ယာပေန္တာ ပဏ္ဏာသ ဝဿာနိ ဝသိံသု, ဈာနံ ဥပ္ပါဒေတုံ နာသက္ခိံသု။ တေ ပဏ္ဏာသဝဿစ္စယေန လောဏမ္ဗိလသေဝနတ္ထာယ ဇနပဒံ စရန္တာ ကာသိရဋ္ဌံ သမ္ပာပုဏိံသု။ တတြ အညတရသ္မိံ နိဂမဂါမေ ဒီပါယနတာပသဿ ဂိဟိသဟာယော မဏ္ဍဗျော နာမ အတ္ထိ, တေ ဥဘောပိ တဿ သန္တိကံ အဂမံသု။ သော တေ ဒိသွာဝ အတ္တမနော ပဏ္ဏသာလံ ကာရေတွာ ဥဘောပိ တေ စတူဟိ ပစ္စယေဟိ ဥပဋ္ဌဟိ။ တေ တတ္ထ တီဏိ စတ္တာရိ ဝဿာနိ ဝသိတွာ တံ အာပုစ္ဆိတွာ စာရိကံ စရန္တာ ဗာရာဏသိံ ပတွာ အတိမုတ္တကသုသာနေ ဝသိံသု။ တတ္ထ ဒီပါယနော ယထာဘိရန္တံ ဝိဟရိတွာ ပုန တဿေဝ သဟာယဿ သန္တိကံ ဂတော။ မဏ္ဍဗျတာပသော တတ္ထေဝ ဝသိ။
အထေကဒိဝသံ ဧကော စောရော အန္တောနဂရေ စောရိကံ ကတွာ ဓနသာရံ အာဒါယ နိက္ခန္တော ‘‘စောရော’’တိ ဉတွာ ပဋိဗုဒ္ဓေဟိ ဃရဿာမိကေဟိ စေဝ အာရက္ခမနုဿေဟိ စ အနုဗဒ္ဓေါ နိဒ္ဓမနေန နိက္ခမိတွာ ဝေဂေန သုသာနံ ပဝိသိတွာ တာပသဿ ပဏ္ဏသာလဒွါရေ ဘဏ္ဍိကံ ဆဋ္ဋေတွာ
ပလာယိ။ မနုဿာ ဘဏ္ဍိကံ ဒိသွာ ‘‘အရေ ဒုဋ္ဌဇဋိလ, တွံ ရတ္တိံ စောရိကံ ကတွာ ဒိဝါ တာပသရူပေန စရသီ’’တိ တဇ္ဇေတွာ ပေါထေတွာ တံ အာဒါယ နေတွာ ရညော ဒဿယိံသု။ ရာဇာ အနုပပရိက္ခိတွာဝ ‘‘ဂစ္ဆထ, နံ သူလေ ဥတ္တာသေထာ’’တိ အာဟ။ တေ တံ သုသာနံ နေတွာ ခဒိရသူလံ အာရောပယိံသု, တာပသဿ သရီရေ သူလံ န ပဝိသတိ။ တတော နိမ္ဗသူလံ အာဟရိံသု, တမ္ပိ န ပဝိသတိ။ အယသူလံ အာဟရိံသု, တမ္ပိ န ပဝိသတိ။ တာပသော ‘‘ကိံ နု ခေါ မေ ပုဗ္ဗကမ္မ’’န္တိ ဩလောကေသိ, အထဿ ဇာတိဿရဉာဏံ ဥပ္ပဇ္ဇိ, တေန ပုဗ္ဗကမ္မံ ဩလောကေတွာ အဒ္ဒသ။ ကိံ ပနဿ ပုဗ္ဗကမ္မန္တိ? ကောဝိဠာရသူလေ မက္ခိကာဝေဓနံ။ သော ကိရ ပုရိမဘဝေ ဝဍ္ဎကိပုတ္တော ဟုတွာ ပိတု ရုက္ခတစ္ဆနဋ္ဌာနံ ဂန္တွာ ဧကံ မက္ခိကံ ဂဟေတွာ ကောဝိဠာရသလာကာယ သူလေ ဝိယ ဝိဇ္ဈိ။ တမေနံ ပါပကမ္မံ ဣမံ ဌာနံ ပတွာ ဂဏှိ။ သော ‘‘န သက္ကာ ဣတော ပါပါ မယာ မုစ္စိတု’’န္တိ ဉတွာ ရာဇပုရိသေ အာဟ ‘‘သစေ မံ သူလေ ဥတ္တာသေတုကာမတ္ထ, ကောဝိဠာရသူလံ အာဟရထာ’’တိ။ တေ တထာ ကတွာ တံ သူလေ ဥတ္တာသေတွာ အာရက္ခံ ဒတွာ ပက္ကမိံသု။
အာရက္ခကာ ပဋိစ္ဆန္နာ ဟုတွာ တဿ သန္တိကံ အာဂစ္ဆန္တေ ဩလောကေန္တိ။ တဒါ ဒီပါယနော ‘‘စိရဒိဋ္ဌော မေ သဟာယော’’တိ မဏ္ဍဗျဿ သန္တိကံ အာဂစ္ဆန္တော ‘‘သူလေ ဥတ္တာသိတော’’တိ တံ ဒိဝသညေဝ အန္တရာမဂ္ဂေ သုတွာ တံ ဌာနံ ဂန္တွာ ဧကမန္တံ ဌိတော ‘‘ကိံ သမ္မ ကာရကောသီ’’တိ ပုစ္ဆိတွာ ‘‘အကာရကောမှီ’’တိ ဝုတ္တေ ‘‘အတ္တနော မနောပဒေါသံ ရက္ခိတုံ သက္ခိ, နာသက္ခီ’’တိ ပုစ္ဆိ။ ‘‘သမ္မ, ယေဟိ အဟံ ဂဟိတော, နေဝ တေသံ, န ရညော ဥပရိ မယှံ မနောပဒေါသော အတ္ထီ’’တိ။ ‘‘ဧဝံ သန္တေ တာဒိသဿ သီလဝတော ဆာယာ မယှံ သုခါ’’တိ ဝတွာ ဒီပါယနော သူလံ နိဿာယ နိသီဒိ။ အထဿ သရီရေ မဏ္ဍဗျဿ သရီရတော လောဟိတဗိန္ဒူနိ ပတိံသု။ တာနိ သုဝဏ္ဏဝဏ္ဏသရီရေ ပတိတပတိတာနိ သုဿိတွာ ကာဠကာနိ ဥပ္ပဇ္ဇိံသု။ တတော ပဋ္ဌာယေဝ သော ကဏှဒီပါယနော နာမ အဟောသိ။ သော သဗ္ဗရတ္တိံ တတ္ထေဝ နိသီဒိ။
ပုနဒိဝသေ အာရက္ခပုရိသာ အာဂန္တွာ တံ ပဝတ္တိံ ရညော အာရောစေသုံ။ ရာဇာ ‘‘အနိသာမေတွာဝ မေ ကတ’’န္တိ ဝေဂေန တတ္ထ ဂန္တွာ ‘‘ပဗ္ဗဇိတ, ကသ္မာ သူလံ နိဿာယ နိသိန္နောသီ’’တိ ဒီပါယနံ ပုစ္ဆိ။ မဟာရာဇ, ဣမံ တာပသံ ရက္ခန္တော နိသိန္နောမှိ။ ကိံ ပန တွံ မဟာရာဇ, ဣမဿ ကာရကဘာဝံ ဝါ အကာရကဘာဝံ ဝါ ဉတွာ ဧဝံ ကာရေသီတိ? သော ကမ္မဿ အသောဓိတဘာဝံ အာစိက္ခိ။
အထဿ သော ‘‘မဟာရာဇ, ရညာ နာမ နိသမ္မကာရိနာ ဘဝိတဗ္ဗံ, အလသော ဂိဟီ ကာမဘောဂီ န သာဓူ’’တိအာဒီနိ ဝတွာ ဓမ္မံ ဒေသေသိ။ ရာဇာ မဏ္ဍဗျဿ နိဒ္ဒေါသဘာဝံ ဉတွာ ‘‘သူလံ ဟရထာ’’တိ အာဏာပေသိ။ သူလံ ဟရန္တာ ဟရိတုံ န သက္ခိံသု။ မဏ္ဍဗျော အာဟ – ‘‘မဟာရာဇ, အဟံ ပုဗ္ဗေ ကတကမ္မဒေါသေန ဧဝရူပံ ဘယံ သမ္ပတ္တော, မမ သရီရတော သူလံ ဟရိတုံ န သက္ကာ, သစေ မယှံ ဇီဝိတံ ဒါတုကာမော, ကကစံ အာဟရာပေတွာ ဣမံ သူလံ စမ္မသမံ ဆိန္ဒာပေဟီ’’တိ။ ရာဇာ တထာ ကာရေသိ။ အန္တောသရီရေ သူလော အန္တောယေဝ အဟောသိ။ တဒါ ကိရ သော သုခုမံ ကောဝိဠာရသလာကံ ဂဟေတွာ မက္ခိကာယ ဝစ္စမဂ္ဂံ ပဝေသေသိ, တံ တဿ အန္တောသရီရေယေဝ အဟောသိ။ သော တေန ကာရဏေန အမရိတွာ အတ္တနော အာယုက္ခယေနေဝ မရိ, တသ္မာ အယမ္ပိ န မတော။ ရာဇာ တာပသေ ဝန္ဒိတွာ ခမာပေတွာ ဥဘောပိ ဥယျာနေ ဝသာပေန္တော ပဋိဇဂ္ဂိ, တတော ပဋ္ဌာယ မဏ္ဍဗျော အာဏိမဏ္ဍဗျော နာမ ဇာတော။ သော ရာဇာနံ ဥပနိဿာယ တတ္ထေဝ ဝသိ, ဒီပါယနော ပန တဿ ဝဏံ ဖာသုကံ ကတွာ အတ္တနော ဂိဟိသဟာယမဏ္ဍဗျဿ သန္တိကမေဝ ဂတော။
တံ ပဏ္ဏသာလံ ပဝိသန္တံ ဒိသွာ ဧကော ပုရိသော သဟာယဿ အာရောစေသိ။ သော သုတွာဝ တုဋ္ဌစိတ္တော သပုတ္တဒါရော ဗဟူ ဂန္ဓမာလတေလဖာဏိတာဒီနိ အာဒါယ တံ ပဏ္ဏသာလံ ဂန္တွာ ဒီပါယနံ ဝန္ဒိတွာ ပါဒေ ဓောဝိတွာ တေလေန မက္ခေတွာ ပါနကံ ပါယေတွာ အာဏိမဏ္ဍဗျဿ ပဝတ္တိံ သုဏန္တော နိသီဒိ။ အထဿ ပုတ္တော ယညဒတ္တကုမာရော နာမ စင်္ကမနကောဋိယံ ဂေဏ္ဍုကေန ကီဠိ, တတြ စေကသ္မိံ ဝမ္မိကေ အာသီဝိသော ဝသတိ။ ကုမာရဿ ဘူမိယံ ပဟဋဂေဏ္ဍုကော ဂန္တွာ ဝမ္မိကဗိလေ အာသီဝိသဿ မတ္ထကေ ပတိ။ သော အဇာနန္တော ဗိလေ ဟတ္ထံ ပဝေသေသိ။ အထ နံ ကုဒ္ဓေါ အာသီဝိသော ဟတ္ထေ ဍံသိ။ သော ဝိသဝေဂေန မုစ္ဆိတော တတ္ထေဝ ပတိ။ အထဿ မာတာပိတရော သပ္ပေန ဍဋ္ဌဘာဝံ ဉတွာ ကုမာရကံ ဥက္ခိပိတွာ တာပသဿ သန္တိကံ အာနေတွာ ပါဒမူလေ နိပဇ္ဇာပေတွာ ‘‘ဘန္တေ, ပဗ္ဗဇိတာ နာမ ဩသဓံ ဝါ ပရိတ္တံ ဝါ ဇာနန္တိ, ပုတ္တကံ နော အာရောဂံ ကရောထာ’’တိ အာဟံသု။ အဟံ ဩသဓံ န ဇာနာမိ, နာဟံ ဝေဇ္ဇကမ္မံ ကရိဿာမီတိ။ ‘‘တေန ဟိ ဘန္တေ, ဣမသ္မိံ ကုမာရကေ မေတ္တံ ကတွာ သစ္စကိရိယံ
ကရောထာ’’တိ ဝုတ္တေ တာပသော ‘‘သာဓု, သစ္စကိရိယံ ကရိဿာမီ’’တိ ဝတွာ ယညဒတ္တဿ သီသေ ဟတ္ထံ ဌပေတွာ ပဌမံ ဂါထမာဟ –
‘‘သတ္တာဟမေဝါဟံ ပသန္နစိတ္တော, ပုညတ္ထိကော အာစရိံ ဗြဟ္မစရိယံ၊
အထာပရံ ယံ စရိတံ မမေဒံ, ဝဿာနိ ပညာသ သမာဓိကာနိ၊
အကာမကောဝါပိ အဟံ စရာမိ, ဧတေန သစ္စေန သုဝတ္ထိ ဟောတု၊
ဟတံ ဝိသံ ဇီဝတု ယညဒတ္တော’’တိ။
တတ္ထ အထာပရံ ယံ စရိတန္တိ တသ္မာ သတ္တာဟာ ဥတ္တရိ ယံ မမ ဗြဟ္မစရိယံ။ အကာမကောဝါပီတိ ပဗ္ဗဇ္ဇံ အနိစ္ဆန္တောယေဝ။ ဧတေန သစ္စေန သုဝတ္ထိ ဟောတူတိ သစေ အတိရေကပဏ္ဏာသဝဿာနိ အနဘိရတိဝါသံ ဝသန္တေန မယာ ကဿစိ အနာရောစိတဘာဝေါ သစ္စံ, ဧတေန သစ္စေန ယညဒတ္တကုမာရဿ သောတ္ထိဘာဝေါ ဟောတု, ဇီဝိတံ ပဋိလဘတူတိ။
အထဿ သဟ သစ္စကိရိယာယ ယညဒတ္တဿ ထနပ္ပဒေသတော ဥဒ္ဓံ ဝိသံ ဘဿိတွာ ပထဝိံ ပါဝိသိ။ ကုမာရော အက္ခီနိ ဥမ္မီလေတွာ မာတာပိတရော ဩလောကေတွာ ‘‘အမ္မတာတာ’’တိ ဝတွာ ပရိဝတ္တိတွာ နိပဇ္ဇိ။ အထဿ ပိတရံ ကဏှဒီပါယနော အာဟ – ‘‘မယာ တာဝ မမ ဗလံ ကတံ, တွမ္ပိ အတ္တနော ဗလံ ကရောဟီ’’တိ။ သော ‘‘အဟမ္ပိ သစ္စကိရိယံ ကရိဿာမီ’’တိ ပုတ္တဿ ဥရေ ဟတ္ထံ ဌပေတွာ ဒုတိယံ ဂါထမာဟ –
‘‘ယသ္မာ ဒါနံ နာဘိနန္ဒိံ ကဒါစိ, ဒိသွာနဟံ အတိထိံ ဝါသကာလေ၊
န စာပိ မေ အပ္ပိယတံ အဝေဒုံ, ဗဟုဿုတာ သမဏဗြာဟ္မဏာ စ၊
အကာမကောဝါပိ အဟံ ဒဒါမိ, ဧတေန သစ္စေန သုဝတ္ထိ ဟောတု၊
ဟတံ ဝိသံ ဇီဝတု ယညဒတ္တော’’တိ။
တတ္ထ ဝါသကာလေတိ ဝသနတ္ထာယ ဂေဟံ အာဂတကာလေ။ န စာပိ မေ အပ္ပိယတံ အဝေဒုန္တိ ဗဟုဿုတာပိ သမဏဗြာဟ္မဏာ ‘‘အယံ နေဝ ဒါနံ
အဘိနန္ဒတိ န အမှေ’’တိ ဣမံ မမ အပ္ပိယဘာဝံ နေဝ ဇာနိံသု။ အဟဉှိ တေ ပိယစက္ခူဟိယေဝ ဩလောကေမီတိ ဒီပေတိ။ ဧတေန သစ္စေနာတိ သစေ အဟံ ဒါနံ ဒဒမာနော ဝိပါကံ အသဒ္ဒဟိတွာ အတ္တနော အနိစ္ဆာယ ဒမ္မိ, အနိစ္ဆနဘာဝံ မမ ပရေ န ဇာနန္တိ, ဧတေန သစ္စေန သုဝတ္ထိ ဟောတူတိ အတ္ထော။
ဧဝံ တဿ သစ္စကိရိယာယ သဟ ကဋိတော ဥဒ္ဓံ ဝိသံ ဘဿိတွာ ပထဝိံ ပါဝိသိ။ ကုမာရော ဥဋ္ဌာယ နိသီဒိ, ဌာတုံ ပန န သက္ကောတိ။ အထဿ ပိတာ မာတရံ အာဟ ‘‘ဘဒ္ဒေ, မယာ အတ္တနော ဗလံ ကတံ, တွံ ဣဒါနိ သစ္စကိရိယံ ကတွာ ပုတ္တဿ ဥဋ္ဌာယ ဂမနဘာဝံ ကရောဟီ’’တိ။ ‘‘သာမိ, အတ္ထိ မယှံ ဧကံ သစ္စံ, တဝ ပန သန္တိကေ ကထေတုံ န သက္ကောမီ’’တိ။ ‘‘ဘဒ္ဒေ, ယထာ တထာ မေ ပုတ္တံ အရောဂံ ကရောဟီ’’တိ။ သာ ‘‘သာဓူ’’တိ သမ္ပဋိစ္ဆိတွာ သစ္စံ ကရောန္တီ တတိယံ ဂါထမာဟ –
‘‘အာသီဝိသော တာတ ပဟူတတေဇော, ယော တံ အဍံသီ ဗိလရာ ဥဒိစ္စ၊
တသ္မိဉ္စ မေ အပ္ပိယတာယ အဇ္ဇ, ပိတရဉ္စ တေ နတ္ထိ ကောစိ ဝိသေသော၊
ဧတေန သစ္စေန သုဝတ္ထိ ဟောတု, ဟတံ ဝိသံ ဇီဝတု ယညဒတ္တော’’တိ။
တတ္ထ တာတာတိ ပုတ္တံ အာလပတိ။ ပဟူတတေဇောတိ ဗလဝဝိသော။ ဗိလရာတိ ဝိဝရာ, အယမေဝ ဝါ ပါဌော။ ဥဒိစ္စာတိ ဥဋ္ဌဟိတွာ, ဝမ္မိကဗိလတော ဥဋ္ဌာယာတိ အတ္ထော။ ပိတရဉ္စ တေတိ ပိတရိ စ တေ။ အဋ္ဌကထာယံ ပန အယမေဝ ပါဌော။ ဣဒံ ဝုတ္တံ ဟောတိ – ‘‘တာတ, ယညဒတ္တ တသ္မိဉ္စ အာသီဝိသေ တဝ ပိတရိ စ အပ္ပိယဘာဝေန မယှံ ကောစိ ဝိသေသော နတ္ထိ။ တဉ္စ ပန အပ္ပိယဘာဝံ ဌပေတွာ အဇ္ဇ မယာ ကောစိ ဇာနာပိတပုဗ္ဗော နာမ နတ္ထိ, သစေ ဧတံ သစ္စံ, ဧတေန သစ္စေန တဝ သောတ္ထိ ဟောတူ’’တိ။
သဟ စ သစ္စကိရိယာယ သဗ္ဗံ ဝိသံ ဘဿိတွာ ပထဝိံ ပါဝိသိ။ ယညဒတ္တော နိဗ္ဗိသေန သရီရေန ဥဋ္ဌာယ ကီဠိတုံ အာရဒ္ဓေါ။ ဧဝံ ပုတ္တေ ဥဋ္ဌိတေ မဏ္ဍဗျော ဒီပါယနဿ အဇ္ဈာသယံ ပုစ္ဆန္တော စတုတ္ထံ ဂါထမာဟ –
‘‘သန္တာ ဒန္တာယေဝ ပရိဗ္ဗဇန္တိ, အညတြ ကဏှာ နတ္ထာကာမရူပါ၊
ဒီပါယန ကိဿ ဇိဂုစ္ဆမာနော, အကာမကော စရသိ ဗြဟ္မစရိယ’’န္တိ။
တဿတ္ထော – ယေ ကေစိ ခတ္တိယာဒယော ကာမေ ပဟာယ ဣဓ လောကေ ပဗ္ဗဇန္တိ, တေ အညတြ ကဏှာ ဘဝန္တံ ကဏှံ ဌပေတွာ အညေ အကာမရူပါ နာမ နတ္ထိ, သဗ္ဗေ ဈာနဘာဝနာယ ကိလေသာနံ သမိတတ္တာ သန္တာ, စက္ခာဒီနိ ဒွါရာနိ ယထာ နိဗ္ဗိသေဝနာနိ ဟောန္တိ, တထာ တေသံ ဒမိတတ္တာ ဒန္တာ ဟုတွာ အဘိရတာဝ ဗြဟ္မစရိယံ စရန္တိ, တွံ ပန ဘန္တေ ဒီပါယန, ကိံကာရဏာ တပံ ဇိဂုစ္ဆမာနော အကာမကော ဟုတွာ ဗြဟ္မစရိယံ စရသိ, ကသ္မာ ပုန န အဂါရမေဝ အဇ္ဈာဝသသီတိ။
အထဿ သော ကာရဏံ ကထေန္တော ပဉ္စမံ ဂါထမာဟ –
‘‘သဒ္ဓါယ နိက္ခမ္မ ပုနံ နိဝတ္တော, သော ဧဠမူဂေါဝ ဗာလော ဝတာယံ၊
ဧတဿ ဝါဒဿ ဇိဂုစ္ဆမာနော, အကာမကော စရာမိ ဗြဟ္မစရိယံ၊
ဝိညုပ္ပသတ္ထဉ္စ သတဉ္စ ဌာနံ, ဧဝမ္ပဟံ ပုညကရော ဘဝါမီ’’တိ။
တဿတ္ထော – ကဏှော ကမ္မဉ္စ ဖလဉ္စ သဒ္ဒဟိတွာ တာဝ မဟန္တံ ဝိဘဝံ ပဟာယ အဂါရာ နိက္ခမိတွာ ယံ ဇဟိ, ပုန တဒတ္ထမေဝ နိဝတ္တော။ သော အယံ ဧဠမူဂေါ ဂါမဒါရကော ဝိယ ဗာလော ဝတာတိ ဣမံ ဝါဒံ ဇိဂုစ္ဆမာနော အဟံ အတ္တနော ဟိရောတ္တပ္ပဘေဒဘယေန အနိစ္ဆမာနောပိ ဗြဟ္မစရိယံ စရာမိ။ ကိဉ္စ ဘိယျော ပဗ္ဗဇ္ဇာပုညဉ္စ နာမေတံ ဝိညူဟိ ဗုဒ္ဓါဒီဟိ ပသတ္ထံ, တေသံယေဝ စ သတံ နိဝါသဋ္ဌာနံ။ ဧဝံ ဣမိနာပိ ကာရဏေန အဟံ ပုညကရော ဘဝါမိ, အဿုမုခေါပိ ရုဒမာနော ဗြဟ္မစရိယံ စရာမိယေဝါတိ။
ဧဝံ သော အတ္တနော အဇ္ဈာသယံ ကထေတွာ ပုန မဏ္ဍဗျံ ပုစ္ဆန္တော ဆဋ္ဌံ ဂါထမာဟ –
‘‘သမဏေ တုဝံ ဗြာဟ္မဏေ အဒ္ဓိကေ စ, သန္တပ္ပယာသိ အန္နပါနေန ဘိက္ခံ၊
ဩပါနဘူတံဝ ဃရံ တဝ ယိဒံ, အန္နေန ပါနေန ဥပေတရူပံ၊
အထ ကိဿ ဝါဒဿ ဇိဂုစ္ဆမာနော, အကာမကော ဒါနမိမံ ဒဒါသီ’’တိ။
တတ္ထ ဘိက္ခန္တိ ဘိက္ခာယ စရန္တာနံ ဘိက္ခဉ္စ သမ္ပာဒေတွာ ဒဒါသိ။ ဩပါနဘူတံဝါတိ စတုမဟာပထေ ခတသာဓာရဏပေါက္ခရဏီ ဝိယ။
တတော မဏ္ဍဗျော အတ္တနော အဇ္ဈာသယံ ကထေန္တော သတ္တမံ ဂါထမာဟ –
‘‘ပိတရော စ မေ အာသုံ ပိတာမဟာ စ, သဒ္ဓါ အဟုံ ဒါနပတီ ဝဒညူ၊
တံ ကုလ္လဝတ္တံ အနုဝတ္တမာနော, မာဟံ ကုလေ အန္တိမဂန္ဓနော အဟုံ၊
ဧတဿ ဝါဒဿ ဇိဂုစ္ဆမာနော, အကာမကော ဒါနမိမံ ဒဒါမီ’’တိ။
တတ္ထ ‘‘အာသု’’န္တိ ပဒဿ ‘‘သဒ္ဓါ’’တိ ဣမိနာ သမ္ဗန္ဓော, သဒ္ဓါ အဟေသုန္တိ အတ္ထော။ အဟုန္တိ သဒ္ဓါ ဟုတွာ တတော ဥတ္တရိ ဒါနဇေဋ္ဌကာ စေဝ ‘‘ဒေထ ကရောထာ’’တိ ဝုတ္တဝစနဿ အတ္ထဇာနနကာ စ အဟေသုံ။ တံ ကုလ္လဝတ္တန္တိ တံ ကုလဝတ္တံ, အဋ္ဌကထာယံ ပန အယမေဝ ပါဌော။ မာဟံ ကုလေ အန္တိမဂန္ဓနော အဟုန္တိ ‘‘အဟံ အတ္တနော ကုလေ သဗ္ဗပစ္ဆိမကော စေဝ ကုလပလာပေါ စ မာ အဟု’’န္တိ သလ္လက္ခေတွာ ဧတံ ‘‘ကုလအန္တိမော ကုလပလာပေါ’’တိ ဝါဒံ ဇိဂုစ္ဆမာနော ဒါနံ အနိစ္ဆန္တောပိ ဣဒံ ဒါနံ ဒဒါမီတိ ဒီပေတိ။
ဧဝဉ္စ ပန ဝတွာ မဏ္ဍဗျော အတ္တနော ဘရိယံ ပုစ္ဆမာနော အဋ္ဌမံ ဂါထမာဟ –
‘‘ဒဟရိံ ကုမာရိံ အသမတ္ထပညံ, ယံ တာနယိံ ဉာတိကုလာ သုဂတ္တေ၊
န စာပိ မေ အပ္ပိယတံ အဝေဒိ, အညတြ ကာမာ ပရိစာရယန္တာ၊
အထ ကေန ဝဏ္ဏေန မယာ တေ ဘောတိ, သံဝါသဓမ္မော အဟု ဧဝရူပေါ’’တိ။
တတ္ထ အသမတ္ထပညန္တိ ကုဋုမ္ဗံ ဝိစာရေတုံ အပ္ပဋိဗလပညံ အတိတရုဏိညေဝ သမာနံ။ ယံ တာနယိန္တိ ယံ တံ အာနယိံ, အဟံ ဒဟရိမေဝ သမာနံ တံ ဉာတိကုလတော အာနေသိန္တိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ အညတြ ကာမာ ပရိစာရယန္တာတိ ဧတ္တကံ ကာလံ ဝိနာ ကာမေန အနိစ္ဆာယ မံ ပရိစာရယန္တာပိ အတ္တနော အပ္ပိယတံ မံ န ဇာနာပေသိ, သမ္ပိယာယမာနရူပါဝ ပရိစရိ။ ကေန ဝဏ္ဏေနာတိ ကေန ကာရဏေန။ ဘောတီတိ တံ အာလပတိ။ ဧဝရူပေါတိ အာသီဝိသသမာနပဋိကူလဘာဝေန မယာ သဒ္ဓိံ တဝ သံဝါသဓမ္မော ဧဝရူပေါ ပိယသံဝါသော ဝိယ ကထံ ဇာတောတိ။
အထဿ သာ ကထေန္တီ နဝမံ ဂါထမာဟ –
‘‘အာရာ ဒူရေ နယိဓ ကဒါစိ အတ္ထိ, ပရမ္ပရာ နာမ ကုလေ ဣမသ္မိံ၊
တံ ကုလ္လဝတ္တံ အနုဝတ္တမာနာ, မာဟံ ကုလေ အန္တိမဂန္ဓိနီ အဟုံ၊
ဧတဿ ဝါဒဿ ဇိဂုစ္ဆမာနာ, အကာမိကာ ပဒ္ဓစရာမှိ တုယှ’’န္တိ။
တတ္ထ အာရာ ဒူရေတိ အညမညဝေဝစနံ။ အတိဒူရေတိ ဝါ ဒဿေန္တီ ဧဝမာဟ။ ဣဓာတိ နိပါတမတ္တံ, န ကဒါစီတိ အတ္ထော။ ပရမ္ပရာတိ ပုရိသပရမ္ပရာ။ ဣဒံ ဝုတ္တံ ဟောတိ – သာမိ, ဣမသ္မိံ အမှာကံ ဉာတိကုလေ ဒူရတော ပဋ္ဌာယ ယာဝ သတ္တမာ ကုလပရိဝဋ္ဋာ ပုရိသပရမ္ပရာ နာမ န ကဒါစိ အတ္ထိ, ဧကိတ္ထိယာပိ သာမိကံ ဆဍ္ဍေတွာ အညော ပုရိသော ဂဟိတပုဗ္ဗော နာမ နတ္ထီတိ။ တံ ကုလ္လဝတ္တန္တိ အဟမ္ပိ တံ ကုလဝတ္တံ ကုလပဝေဏိံ အနုဝတ္တမာနာ အတ္တနော ကုလေ ပစ္ဆိမိကာ ပလာလဘူတာ မာ အဟုန္တိ သလ္လက္ခေတွာ ဧတံ
ကုလအန္တိမာ ကုလဂန္ဓိနီတိ ဝါဒံ ဇိဂုစ္ဆမာနာ အကာမိကာပိ တုယှံ ပဒ္ဓစရာမှိ ဝေယျာဝစ္စကာရိကာ ပါဒပရိစာရိကာ ဇာတာမှီတိ။
ဧဝဉ္စ ပန ဝတွာ ‘‘မယာ သာမိကဿ သန္တိကေ အဘာသိတပုဗ္ဗံ ဂုယှံ ဘာသိတံ, ကုဇ္ဈေယျပိ မေ အယံ, အမှာကံ ကုလူပကတာပသဿ သမ္မုခေယေဝ ခမာပေဿာမီ’’တိ စိန္တေတွာ ခမာပေန္တီ ဒသမံ ဂါထမာဟ –
‘‘မဏ္ဍဗျ ဘာသိံ ယမဘာသနေယျံ, တံ ခမျတံ ပုတ္တကဟေတု မဇ္ဇ၊
ပုတ္တပေမာ န ဣဓ ပရတ္ထိ ကိဉ္စိ, သော နော အယံ ဇီဝတိ ယညဒတ္တော’’တိ။
တတ္ထ တံ ခမျတန္တိ တံ ခမယတု။ ပုတ္တကဟေတု မဇ္ဇာတိ တံ မမ ဘာသိတံ အဇ္ဇ ဣမဿ ပုတ္တဿ ဟေတု ခမယတု။ သော နော အယန္တိ ယဿ ပုတ္တဿ ကာရဏာ မယာ ဧတံ ဘာသိတံ, သော နော ပုတ္တော ဇီဝတိ, ဣမဿ ဇီဝိတလာဘဘာဝေန မေ ခမ သာမိ, အဇ္ဇတော ပဋ္ဌာယ တဝ ဝသဝတ္တိနီ ဘဝိဿာမီတိ။
အထ နံ မဏ္ဍဗျော ‘‘ဥဋ္ဌေဟိ ဘဒ္ဒေ, ခမာမိ တေ, ဣတော ပန ပဋ္ဌာယ မာ ဖရုသစိတ္တာ အဟောသိ, အဟမ္ပိ တေ အပ္ပိယံ န ကရိဿာမီ’’တိ အာဟ။ ဗောဓိသတ္တော မဏ္ဍဗျံ အာဟ – ‘‘အာဝုသော, တယာ ဒုဿံဃရံ ဓနံ သံဃရိတွာ ကမ္မဉ္စ ဖလဉ္စ အသဒ္ဒဟိတွာ ဒါနံ ဒဒန္တေန အယုတ္တံ ကတံ, ဣတော ပဋ္ဌာယ ဒါနံ သဒ္ဒဟိတွာ ဒေဟီ’’တိ။ သော ‘‘သာဓူ’’တိ သမ္ပဋိစ္ဆိတွာ ဗောဓိသတ္တံ အာဟ – ‘‘ဘန္တေ, တယာ အမှာကံ ဒက္ခိဏေယျဘာဝေ ဌတွာ အနဘိရတေန ဗြဟ္မစရိယံ စရန္တေန အယုတ္တံ ကတံ, ဣတော ပဋ္ဌာယ ဣဒါနိ ယထာ တယိ ကတကာရာ မဟပ္ဖလာ ဟောန္တိ, ဧဝံ စိတ္တံ ပသာဒေတွာ သုဒ္ဓစိတ္တော အဘိရတော ဟုတွာ ဗြဟ္မစရိယံ စရာဟီ’’တိ။ တေ မဟာသတ္တံ ဝန္ဒိတွာ ဥဋ္ဌာယ အဂမံသု။ တတော ပဋ္ဌာယ ဘရိယာ သာမိကေ သသ္နေဟာ အဟောသိ, မဏ္ဍဗျော ပသန္နစိတ္တော သဒ္ဓါယ ဒါနံ အဒါသိ။ ဗောဓိသတ္တော အနဘိရတိံ ဝိနောဒေတွာ ဈာနာဘိညံ ဥပ္ပါဒေတွာ ဗြဟ္မလောကပရာယဏော အဟောသိ။
သတ္ထာ ဣမံ ဓမ္မဒေသနံ အာဟရိတွာ သစ္စာနိ ပကာသေတွာ ဇာတကံ သမောဓာနေသိ, သစ္စပရိယောသာနေ ဥက္ကဏ္ဌိတော ဘိက္ခု သောတာပတ္တိဖလေ
ပတိဋ္ဌဟိ။ တဒါ မဏ္ဍဗျော အာနန္ဒော အဟောသိ, ဘရိယာ ဝိသာခါ, ပုတ္တော ရာဟုလော, အာဏိမဏ္ဍဗျော သာရိပုတ္တော, ကဏှဒီပါယနော ပန အဟမေဝ အဟောသိန္တိ။
ကဏှဒီပါယနဇာတကဝဏ္ဏနာ ဆဋ္ဌာ။
֍ * မြန်[၄၄၅] ၇။ နိဂြောဓဇာတကဝဏ္ဏနာ
န ဝါဟမေတံ ဇာနာမီတိ ဣဒံ သတ္ထာ ဝေဠုဝနေ ဝိဟရန္တော ဒေဝဒတ္တံ အာရဗ္ဘ ကထေသိ။ ဧကဒိဝသဉှိ ဘိက္ခူ တေန ‘‘အာဝုသော ဒေဝဒတ္တ, သတ္ထာ တဝ ဗဟူပကာရော, တွဉှိ သတ္ထာရံ နိဿာယ ပဗ္ဗဇ္ဇံ လဘိ ဥပသမ္ပဒံ လဘိ, တေပိဋကံ ဗုဒ္ဓဝစနံ ဥဂ္ဂဏှိ, ဈာနံ ဥပ္ပါဒေသိ, လာဘသက္ကာရောပိ တေ ဒသဗလဿေဝ သန္တကော’’တိ ဘိက္ခူဟိ ဝုတ္တေ တိဏသလာကံ ဥက္ခိပိတွာ ‘‘ဧတ္တကမ္ပိ သမဏေန ဂေါတမေန မယှံ ကတံ ဂုဏံ န ပဿာမီ’’တိ ဝုတ္တေ ဓမ္မသဘာယံ ကထံ သမုဋ္ဌာပေသုံ။ သတ္ထာ အာဂန္တွာ ‘‘ကာယ နုတ္ထ, ဘိက္ခဝေ, ဧတရဟိ ကထာယ သန္နိသိန္နာ’’တိ ပုစ္ဆိတွာ ‘‘ဣမာယ နာမာ’’တိ ဝုတ္တေ ‘‘န, ဘိက္ခဝေ, ဣဒါနေဝ, ပုဗ္ဗေပိ ဒေဝဒတ္တော အကတညူ မိတ္တဒုဗ္ဘီ’’တိ ဝတွာ တေဟိ ယာစိတော အတီတံ အာဟရိ။
အတီတေ ရာဇဂဟေ မဂဓမဟာရာဇာ နာမ ရဇ္ဇံ ကာရေသိ။ တဒါ ရာဇဂဟသေဋ္ဌိ အတ္တနော ပုတ္တဿ ဇနပဒသေဋ္ဌိနော ဓီတရံ အာနေသိ, သာ ဝဉ္ဈာ အဟောသိ။ အထဿာ အပရဘာဂေ သက္ကာရော ပရိဟာယိ။ ‘‘အမှာကံ ပုတ္တဿ ဂေဟေ ဝဉ္ဈိတ္ထိယာ ဝသန္တိယာ ကထံ ကုလဝံသော ဝဍ္ဎိဿတီ’’တိ ယထာ သာ သုဏာတိ, ဧဝမ္ပိ ကထံ သမုဋ္ဌာပေန္တိ။ သာ တံ သုတွာ ‘‘ဟောတု ဂဗ္ဘိနိအာလယံ ကတွာ ဧတေ ဝဉ္စေဿာမီ’’တိ စိန္တေတွာ အတ္တနော အတ္ထစာရိကံ ဓာတိံ အာဟ ‘‘အမ္မ, ဂဗ္ဘိနိယော နာမ ကိဉ္စ ကိဉ္စ ကရောန္တီ’’တိ ဂဗ္ဘိနိပရိဟာရံ ပုစ္ဆိတွာ ဥတုနိကာလေ ပဋိစ္ဆာဒေတွာ အမ္ဗိလာဒိရုစိကာ ဟုတွာ ဟတ္ထပါဒါနံ ဥဒ္ဓုမာယနကာလေ ဟတ္ထပါဒပိဋ္ဌိယော ကောဋ္ဋာပေတွာ ဗဟလံ ကာရေသိ, ဒိဝသေ ဒိဝသေပိ ပိလောတိကာဝေဌနေန စ ဥဒရဝဍ္ဎနံ ဝဍ္ဎေသိ, ထနမုခါနိ ကာဠာနိ ကာရေသိ, သရီရကိစ္စံ ကရောန္တီပိ အညတြ တဿာ ဓာတိယာ အညေသံ သမ္မုခဋ္ဌာနေ န ကရောတိ။ သာမိကောပိဿာ ဂဗ္ဘပရိဟာရံ အဒါသိ။ ဧဝံ နဝ မာသေ ဝသိတွာ ‘‘ဣဒါနိ ဇနပဒေ ပိတု ဃရံ ဂန္တွာ ဝိဇာယိဿာမီ’’တိ သသုရေ အာပုစ္ဆိတွာ ရထမာရုဟိတွာ မဟန္တေန ပရိဝါရေန ရာဇဂဟာ
နိက္ခမိတွာ မဂ္ဂံ ပဋိပဇ္ဇိ။ တဿာ ပန ပုရတော ဧကော သတ္ထော ဂစ္ဆတိ။ သတ္ထေန ဝသိတွာ ဂတဋ္ဌာနံ ဧသာ ပါတရာသကာလေ ပါပုဏာတိ။
အထေကဒိဝသံ တသ္မိံ သတ္ထေ ဧကာ ဒုဂ္ဂတိတ္ထီ ရတ္တိယာ ဧကသ္မိံ နိဂြောဓမူလေ ပုတ္တံ ဝိဇာယိတွာ ပါတောဝ သတ္ထေ ဂစ္ဆန္တေ ‘‘အဟံ ဝိနာ သတ္ထေန ဂန္တုံ န သက္ခိဿာမိ, သက္ကာ ခေါ ပန ဇီဝန္တိယာ ပုတ္တံ လဘိတု’’န္တိ နိဂြောဓမူလဇာလေ ဇလာဗုဉ္စေဝ ဂဗ္ဘမလဉ္စ အတ္ထရိတွာ ပုတ္တံ ဆဋ္ဋေတွာ အဂမာသိ။ ဒါရကဿပိ ဒေဝတာ အာရက္ခံ ဂဏှိံသု။ သော ဟိ န ယော ဝါ သော ဝါ, ဗောဓိသတ္တောယေဝ။ သော ပန တဒါ တာဒိသံ ပဋိသန္ဓိံ ဂဏှိ။ ဣတရာ ပါတရာသကာလေ တံ ဌာနံ ပတွာ ‘‘သရီရကိစ္စံ ကရိဿာမီ’’တိ တာယ ဓာတိယာ သဒ္ဓိံ နိဂြောဓမူလံ ဂတာ သုဝဏ္ဏဝဏ္ဏံ ဒါရကံ ဒိသွာ ‘‘အမ္မ, နိပ္ဖန္နံ နော ကိစ္စ’’န္တိ ပိလောတိကာယော အပနေတွာ ဥစ္ဆင်္ဂပဒေသံ လောဟိတေန စ ဂဗ္ဘမလေန စ မက္ခေတွာ အတ္တနော ဂဗ္ဘဝုဋ္ဌာနံ အာရောစေသိ။ တာဝဒေဝ နံ သာဏိယာ ပရိက္ခိပိတွာ ဟဋ္ဌတုဋ္ဌော သပရိဇနော ရာဇဂဟံ ပဏ္ဏံ ပေသေသိ။ အထဿာ သဿုသသုရာ ဝိဇာတကာလတော ပဋ္ဌာယ ‘‘ပိတု ကုလေ ကိံ ကရိဿတိ, ဣဓေဝ အာဂစ္ဆတူ’’တိ ပေသယိံသု။ သာ ပဋိနိဝတ္တိတွာ ရာဇဂဟမေဝ ပါဝိသိ။ တတ္ထ တံ သမ္ပဋိစ္ဆိတွာ ဒါရကဿ နာမံ ကရောန္တာ နိဂြောဓမူလေ ဇာတတ္တာ ‘‘နိဂြောဓကုမာရော’’တိ နာမံ ကရိံသု။ တံ ဒိဝသညေဝ အနုသေဋ္ဌိသုဏိသာပိ ဝိဇာယနတ္ထာယ ကုလဃရံ ဂစ္ဆန္တီ အန္တရာမဂ္ဂေ ဧကိဿာ ရုက္ခသာခါယ ဟေဋ္ဌာ ပုတ္တံ ဝိဇာယိ, တဿ ‘‘သာခကုမာရော’’တိ နာမံ ကရိံသု။ တံ ဒိဝသညေဝ သေဋ္ဌိံ နိဿာယ ဝသန္တဿ တုန္နကာရဿ ဘရိယာပိ ပိလောတိကန္တရေ ပုတ္တံ ဝိဇာယိ, တဿ ‘‘ပေါတ္တိကော’’တိ နာမံ ကရိံသု။
မဟာသေဋ္ဌိ ဥဘောပိ တေ ဒါရကေ ‘‘နိဂြောဓကုမာရဿ ဇာတဒိဝသညေဝ ဇာတာ’’တိ အာဏာပေတွာ တေနေဝ သဒ္ဓိံ သံဝဍ္ဎေသိ။ တေ ဧကတော ဝဍ္ဎိတွာ ဝယပ္ပတ္တာ တက္ကသိလံ ဂန္တွာ သိပ္ပံ ဥဂ္ဂဏှိံသု။ ဥဘောပိ သေဋ္ဌိပုတ္တာ အာစရိယဿ ဒွေ သဟဿာနိ အဒံသု။ နိဂြောဓကုမာရော ပေါတ္တိကဿ အတ္တနော သန္တိကေ သိပ္ပံ ပဋ္ဌပေသိ။ တေ နိပ္ဖန္နသိပ္ပါ အာစရိယံ အာပုစ္ဆိတွာ နိက္ခန္တာ ‘‘ဇနပဒစာရိကံ စရိဿာမာ’’တိ အနုပုဗ္ဗေန ဗာရာဏသိံ ပတွာ ဧကသ္မိံ ရုက္ခမူလေ နိပဇ္ဇိံသု။ တဒါ ဗာရာဏသိရညော ကာလကတဿ သတ္တမော ဒိဝသော, ‘‘သွေ ဖုဿရထံ ယောဇေဿာမာ’’တိ နဂရေ ဘေရိံ စရာပေသုံ။ တေသုပိ သဟာယေသု ရုက္ခမူလေ နိပဇ္ဇိတွာ နိဒ္ဒါယန္တေသု
ပေါတ္တိကော ပစ္စူသကာလေ ဥဋ္ဌာယ နိဂြောဓကုမာရဿ ပါဒေ ပရိမဇ္ဇန္တော နိသီဒိ။ တသ္မိံ ရုက္ခေ ဝုတ္ထကုက္ကုဋေသု ဥပရိကုက္ကုဋော ဟေဋ္ဌာကုက္ကုဋဿ သရီရေ ဝစ္စံ ပါတေသိ။ အထ နံ သော ‘‘ကေနေတံ ပါတိတ’’န္တိ အာဟ။ ‘‘သမ္မ, မာ ကုဇ္ဈိ, မယာ အဇာနန္တေန ပါတိတ’’န္တိ အာဟ။ ‘‘အရေ, တွံ မမ သရီရံ အတ္တနော ဝစ္စဋ္ဌာနံ မညသိ, ကိံ မမ ပမာဏံ န ဇာနာသီ’’တိ။ အထ နံ ဣတရော ‘‘အရေ တွံ ‘အဇာနန္တေန မေ ကတ’န္တိ ဝုတ္တေပိ ကုဇ္ဈသိယေဝ, ကိံ ပန တေ ပမာဏ’’န္တိ အာဟ။ ‘‘ယော မံ မာရေတွာ မံသံ ခါဒတိ, သော ပါတောဝ သဟဿံ လဘတိ, တသ္မာ အဟံ မာနံ ကရောမီ’’တိ။ အထ နံ ဣတရော ‘‘အရေ ဧတ္တကမတ္တေန တွံ မာနံ ကရောသိ, မံ ပန မာရေတွာ ယော ထူလမံသံ ခါဒတိ, သော ပါတောဝ ရာဇာ ဟောတိ, ယော မဇ္ဈိမမံသံ ခါဒတိ, သော သေနာပတိ, ယော အဋ္ဌိနိဿိတံ ခါဒတိ, သော ဘဏ္ဍာဂါရိကော ဟောတီ’’တိ အာဟ။
ပေါတ္တိကော တေသံ ကထံ သုတွာ ‘‘ကိံ နော သဟဿေန, ရဇ္ဇမေဝ ဝရ’’န္တိ သဏိကံ ရုက္ခံ အဘိရုဟိတွာ ဥပရိသယိတကုက္ကုဋံ ဂဟေတွာ မာရေတွာ အင်္ဂါရေ ပစိတွာ ထူလမံသံ နိဂြောဓဿ အဒါသိ, မဇ္ဈိမမံသံ သာခဿ အဒါသိ, အဋ္ဌိမံသံ အတ္တနာ ခါဒိ။ ခါဒိတွာ ပန ‘‘သမ္မ နိဂြောဓ, တွံ အဇ္ဇ ရာဇာ ဘဝိဿသိ, သမ္မ သာခ, တွံ သေနာပတိ ဘဝိဿသိ, အဟံ ပန ဘဏ္ဍာဂါရိကော ဘဝိဿာမီ’’တိ ဝတွာ ‘‘ကထံ ဇာနာသီ’’တိ ပုဋ္ဌော တံ ပဝတ္တိံ အာရောစေသိ။ တေ တယောပိ ဇနာ ပါတရာသဝေလာယ ဗာရာဏသိံ ပဝိသိတွာ ဧကဿ ဗြာဟ္မဏဿ ဂေဟေ သပ္ပိသက္ကရယုတ္တံ ပါယာသံ ဘုဉ္ဇိတွာ နဂရာ နိက္ခမိတွာ ဥယျာနံ ပဝိသိံသု။ နိဂြောဓကုမာရော သိလာပဋ္ဋေ နိပဇ္ဇိ, ဣတရေ ဒွေ ဗဟိ နိပဇ္ဇိံသု။ တသ္မိံ သမယေ ပဉ္စ ရာဇကကုဓဘဏ္ဍာနိ အန္တော ဌပေတွာ ဖုဿရထံ ဝိဿဇ္ဇေသုံ။ တတ္ထ ဝိတ္ထာရကထာ မဟာဇနကဇာတကေ (ဇာ။ ၂။၂၂။၁၂၃ အာဒယော) အာဝိ ဘဝိဿတိ။ ဖုဿရထော ဥယျာနံ ဂန္တွာ နိဝတ္တိတွာ အာရောဟနသဇ္ဇော ဟုတွာ အဋ္ဌာသိ။ ပုရောဟိတော ‘‘ဥယျာနေ ပုညဝတာ သတ္တေန ဘဝိတဗ္ဗ’’န္တိ ဥယျာနံ ပဝိသိတွာ ကုမာရံ ဒိသွာ ပါဒန္တတော သာဋကံ အပနေတွာ ပါဒေသု လက္ခဏာနိ ဥပဓာရေတွာ ‘‘တိဋ္ဌတု ဗာရာဏသိယံ ရဇ္ဇံ, သကလဇမ္ဗုဒီပဿ အဓိပတိရာဇာ ဘဝိတုံ ယုတ္တော’’တိ သဗ္ဗတာလာဝစရေ ပဂ္ဂဏှာပေသိ။ နိဂြောဓကုမာရော ပဗုဇ္ဈိတွာ မုခတော သာဋကံ အပနေတွာ မဟာဇနံ ဩလောကေတွာ ပရိဝတ္တိတွာ နိပန္နော ထောကံ ဝီတိနာမေတွာ သိလာပဋ္ဋေ ပလ္လင်္ကေန နိသီဒိ။
အထ နံ ပုရောဟိတော ဇဏ္ဏုနာ ပတိဋ္ဌာယ ‘‘ရဇ္ဇံ တေ ဒေဝ ပါပုဏာတီ’’တိ ဝတွာ ‘‘‘သာဓူ’’တိ ဝုတ္တေ တတ္ထေဝ ရတနရာသိမှိ ဌပေတွာ အဘိသိဉ္စိ။ သော ရဇ္ဇံ ပတွာ သာခဿ သေနာပတိဋ္ဌာနံ ဒတွာ မဟန္တေန သက္ကာရေန နဂရံ ပါဝိသိ, ပေါတ္တိကောပိ တေဟိ သဒ္ဓိညေဝ အဂမာသိ။ တတော ပဋ္ဌာယ မဟာသတ္တော ဗာရာဏသိယံ ဓမ္မေန ရဇ္ဇံ ကာရေသိ။
သော ဧကဒိဝသံ မာတာပိတူနံ သရိတွာ သာခံ အာဟ – ‘‘သမ္မ, န သက္ကာ မာတာပိတူဟိ ဝိနာ ဝတ္တိတုံ, မဟန္တေန ပရိဝါရေန ဂန္တွာ မာတာပိတရော နော အာနေဟီ’’တိ။ သာခေါ ‘‘န မေ တတ္ထ ဂမနကမ္မံ အတ္ထီ’’တိ ပဋိက္ခိပိ။ တတော ပေါတ္တိကံ အာဏာပေသိ။ သော ‘‘သာဓူ’’တိ တတ္ထ ဂန္တွာ နိဂြောဓဿ မာတာပိတရော ‘‘ပုတ္တော ဝေါ ရဇ္ဇေ ပတိဋ္ဌိတော, ဧထ ဂစ္ဆာမာ’’တိ အာဟ။ တေ ‘‘အတ္ထိ နော တာဝ ဝိဘဝမတ္တံ, အလံ တတ္ထ ဂမနေနာ’’တိ ပဋိက္ခိပိံသု။ သာခဿပိ မာတာပိတရော အဝေါစ, တေပိ န ဣစ္ဆိံသု။ အတ္တနော မာတာပိတရော အဝေါစ, ‘‘မယံ တာတ တုန္နကာရကမ္မေန ဇီဝိဿာမ အလ’’န္တိ ပဋိက္ခိပိံသု။ သော တေသံ မနံ အလဘိတွာ ဗာရာဏသိမေဝ ပစ္စာဂန္တွာ ‘‘သေနာပတိဿ ဃရေ မဂ္ဂကိလမထံ ဝိနောဒေတွာ ပစ္ဆာ နိဂြောဓသဟာယံ ပဿိဿာမီ’’တိ စိန္တေတွာ တဿ နိဝေသနဒွါရံ ဂန္တွာ ‘‘သဟာယော ကိရ တေ ပေါတ္တိကော နာမ အာဂတောတိ သေနာပတိဿ အာရောစေဟီ’’တိ ဒေါဝါရိကံ အာဟ, သော တထာ အကာသိ။ သာခေါ ပန ‘‘အယံ မယှံ ရဇ္ဇံ အဒတွာ သဟာယနိဂြောဓဿ အဒါသီ’’တိ တသ္မိံ ဝေရံ ဗန္ဓိ။ သော တံ ကထံ သုတွာဝ ကုဒ္ဓေါ အာဂန္တွာ ‘‘ကော ဣမဿ သဟာယော ဥမ္မတ္တကော ဒါသိပုတ္တော, ဂဏှထ န’’န္တိ ဝတွာ ဟတ္ထပါဒဇဏ္ဏုကပ္ပရေဟိ ကောဋ္ဋာပေတွာ ဂီဝါယံ ဂါဟာပေတွာ နီဟရာပေသိ။
သော စိန္တေသိ ‘‘သာခေါ မမ သန္တိကာ သေနာပတိဋ္ဌာနံ လဘိတွာ အကတညူ မိတ္တဒုဗ္ဘီ, မံ ကောဋ္ဋာပေတွာ နီဟရာပေသိ, နိဂြောဓော ပန ပဏ္ဍိတော ကတညူ သပ္ပုရိသော, တဿေဝ သန္တိကံ ဂမိဿာမီ’’တိ။ သော ရာဇဒွါရံ ဂန္တွာ ‘‘ဒေဝ, ပေါတ္တိကော ကိရ နာမ တေ သဟာယော ဒွါရေ ဌိတော’’တိ ရညော အာရောစာပေသိ။ ရာဇာ ပက္ကောသာပေတွာ တံ အာဂစ္ဆန္တံ ဒိသွာ အာသနာ ဝုဋ္ဌာယ ပစ္စုဂ္ဂန္တွာ ပဋိသန္ထာရံ ကတွာ မဿုကမ္မာဒီနိ ကာရာပေတွာ သဗ္ဗာလင်္ကာရပဋိမဏ္ဍိတေန ပရိဘုတ္တနာနဂ္ဂရသဘောဇနေန တေန သဒ္ဓိံ သုခနိသိန္နော မာတာပိတူနံ ပဝတ္တိံ ပုစ္ဆိတွာ အနာဂမနဘာဝံ သုဏိ။ သာခေါပိ ‘‘ပေါတ္တိကော မံ ရညော သန္တိကေ
ပရိဘိန္ဒေယျ, မယိ ပန ဂတေ ကိဉ္စိ ဝတ္တုံ န သက္ခိဿတီ’’တိ တတ္ထေဝ အဂမာသိ။ ပေါတ္တိကော တဿ သန္တိကေယေဝ ရာဇာနံ အာမန္တေတွာ ‘‘ဒေဝ, အဟံ မဂ္ဂကိလန္တော ‘သာခဿ ဂေဟံ ဂန္တွာ ဝိဿမိတွာ ဣဓာဂမိဿာမီ’တိ အဂမိံ။ အထ မံ သာခေါ ‘နာဟံ တံ ဇာနာမီ’တိ ဝတွာ ကောဋ္ဋာပေတွာ ဂီဝါယံ ဂါဟာပေတွာ နီဟရာပေသီတိ သဒ္ဒဟေယျာသိ တွံ ဧတ’’န္တိ ဝတွာ တိဿော ဂါထာ အဘာသိ –
‘‘န ဝါဟမေတံ ဇာနာမိ, ကော ဝါယံ ကဿ ဝါတိ ဝါ၊
ယထာ သာခေါ ဝဒိ ဧဝ, နိဂြောဓ ကိန္တိ မညသိ။
‘‘တတော ဂလဝိနီတေန, ပုရိသာ နီဟရိံသု မံ၊
ဒတွာ မုခပဟာရာနိ, သာခဿ ဝစနံကရာ။
‘‘ဧတာဒိသံ ဒုမ္မတိနာ, အကတညုန ဒုဗ္ဘိနာ၊
ကတံ အနရိယံ သာခေန, သခိနာ တေ ဇနာဓိပါ’’တိ။
တတ္ထ ကိန္တိ မညသီတိ ယထာ မံ သာခေါ အစရိ, ကိံ တွမ္ပိ ဧဝမေဝ မညသိ, ဥဒါဟု အညထာ မညသိ, မံ သာခေါ ဧဝံ ဝဒေယျာတိ သဒ္ဒဟသိ, တံ န သဒ္ဒဟသီတိ အဓိပ္ပါယော။ ဂလဝိနီတေနာတိ ဂလဂ္ဂါဟေန။ ဒုဗ္ဘိနာတိ မိတ္တဒုဗ္ဘိနာ။
တံ သုတွာ နိဂြောဓော စတဿော ဂါထာ အဘာသိ –
‘‘န ဝါဟမေတံ ဇာနာမိ, နပိ မေ ကောစိ သံသတိ၊
ယံ မေ တွံ သမ္မ အက္ခာသိ, သာခေန ကာရဏံ ကတံ။
‘‘သခီနံ သာဇီဝကရော, မမ သာခဿ စူဘယံ၊
တွံ နောသိဿရိယံ ဒါတာ, မနုဿေသု မဟန္တတံ၊
တယာမာ လဗ္ဘိတာ ဣဒ္ဓီ, ဧတ္ထ မေ နတ္ထိ သံသယော။
‘‘ယထာပိ ဗီဇမဂ္ဂိမှိ, ဍယှတိ န ဝိရူဟတိ၊
ဧဝံ ကတံ အသပ္ပုရိသေ, နဿတိ န ဝိရူဟတိ။
‘‘ကတညုမှိ စ ပေါသမှိ, သီလဝန္တေ အရိယဝုတ္တိနေ၊
သုခေတ္တေ ဝိယ ဗီဇာနိ, ကတံ တမှိ န နဿတီ’’တိ။
တတ္ထ သံသတီတိ အာစိက္ခတိ။ ကာရဏံ ကတန္တိ အာကဍ္ဎနဝိကဍ္ဎနပေါထနကောဋ္ဋနသင်္ခါတံ ကာရဏံ ကတန္တိ အတ္ထော။ သခီနံ သာဇီဝကရောတိ သမ္မ, ပေါတ္တိက တွံ သဟာယကာနံ သုအာဇီဝကရော ဇီဝိကာယ ဥပ္ပါဒေတာ။ မမ သာခဿ စူဘယန္တိ မယှဉ္စ သာခဿ စ ဥဘိန္နမ္ပိ သခီနန္တိ အတ္ထော။ တွံ နောသိဿရိယန္တိ တွံ နော အသိ ဣဿရိယံ ဒါတာ, တဝ သန္တိကာ ဣမာ သမ္ပတ္တီ အမှေဟိ လဒ္ဓါ။ မဟန္တတန္တိ မဟန္တဘာဝံ။
ဧဝဉ္စ ပန ဝတွာ ဧတ္တကံ ကထေန္တေ နိဂြောဓေ သာခေါ တတ္ထေဝ အဋ္ဌာသိ။ အထ နံ ရာဇာ ‘‘သာခ ဣမံ ပေါတ္တိကံ သဉ္ဇာနာသီ’’တိ ပုစ္ဆိ။ သော တုဏှီ အဟောသိ။ အထဿ ရာဇာ ဒဏ္ဍံ အာဏာပေန္တော အဋ္ဌမံ ဂါထမာဟ –
‘‘ဣမံ ဇမ္မံ နေကတိကံ, အသပ္ပုရိသစိန္တကံ၊
ဟနန္တု သာခံ သတ္တီဟိ, နာဿ ဣစ္ဆာမိ ဇီဝိတ’’န္တိ။
တတ္ထ ဇမ္မန္တိ လာမကံ။ နေကတိကန္တိ ဝဉ္စကံ။
တံ သုတွာ ပေါတ္တိကော ‘‘မာ ဧသ ဗာလော မံ နိဿာယ နဿတူ’’တိ စိန္တေတွာ နဝမံ ဂါထမာဟ –
‘‘ခမတဿ မဟာရာဇ, ပါဏာ န ပဋိအာနယာ၊
ခမ ဒေဝ အသပ္ပုရိသဿ, နာဿ ဣစ္ဆာမဟံ ဝဓ’’န္တိ။
တတ္ထ ခမတဿာတိ ခမတံ အဿ, ဧတဿ အသပ္ပုရိသဿ ခမထာတိ အတ္ထော။ န ပဋိအာနယာတိ မတဿ နာမ ပါဏာ ပဋိအာနေတုံ န သက္ကာ။
ရာဇာ တဿ ဝစနံ သုတွာ သာခဿ ခမိ, သေနာပတိဋ္ဌာနမ္ပိ ပေါတ္တိကဿေဝ ဒါတုကာမော အဟောသိ, သော ပန န ဣစ္ဆိ။ အထဿ သဗ္ဗသေနာနီနံ ဝိစာရဏာရဟံ ဘဏ္ဍာဂါရိကဋ္ဌာနံ နာမ အဒါသိ။ ပုဗ္ဗေ ကိရေတံ ဌာနန္တရံ နာဟောသိ, တတော ပဋ္ဌာယ ဇာတံ။ အပရဘာဂေ ပေါတ္တိကော ဘဏ္ဍာဂါရိကော ပုတ္တဓီတာဟိ ဝဍ္ဎမာနော အတ္တနော ပုတ္တဓီတာနံ ဩဝါဒဝသေန ဩသာနဂါထမာဟ –
‘‘နိဂြောဓမေဝ သေဝေယျ, န သာခမုပသံဝသေ၊
နိဂြောဓသ္မိံ မတံ သေယျော, ယဉ္စေ သာခသ္မိ ဇီဝိတ’’န္တိ။
သတ္ထာ ဣမံ ဓမ္မဒေသနံ အာဟရိတွာ ‘‘ဧဝံ, ဘိက္ခဝေ, ဒေဝဒတ္တော ပုဗ္ဗေပိ အကတညူယေဝါ’’တိ ဝတွာ ဇာတကံ သမောဓာနေသိ – ‘‘တဒါ သာခေါ ဒေဝဒတ္တော အဟောသိ, ပေါတ္တိကော အာနန္ဒော, နိဂြောဓော ပန အဟမေဝ အဟောသိ’’န္တိ။
နိဂြောဓဇာတကဝဏ္ဏနာ သတ္တမာ။
֍ * မြန်[၄၄၆] ၈။ တက္ကလဇာတကဝဏ္ဏနာ
န တက္ကလာ သန္တိ န အာလုဝါနီတိ ဣဒံ သတ္ထာ ဇေတဝနေ ဝိဟရန္တော ဧကံ ပိတုပေါသကံ ဥပါသကံ အာရဗ္ဘ ကထေသိ။ သော ကိရ ဒလိဒ္ဒကုလေ ပစ္စာဇာတော မာတရိ ကာလကတာယ ပါတောဝ ဥဋ္ဌာယ ဒန္တကဋ္ဌမုခေါဒကဒါနာဒီနိ ကရောန္တော ဘတိံ ဝါ ကသိံ ဝါ ကတွာ လဒ္ဓဝိဘဝါနုရူပေန ယာဂုဘတ္တာဒီနိ သမ္ပာဒေတွာ ပိတရံ ပေါသေသိ။ အထ နံ ပိတာ အာဟ – ‘‘တာတ, တွံ ဧကကောဝ အန္တော စ ဗဟိ စ ကတ္တဗ္ဗံ ကရောသိ, ဧကံ တေ ကုလဒါရိကံ အာနေဿာမိ, သာ တေ ဂေဟေ ကတ္တဗ္ဗံ ကရိဿတီ’’တိ။ ‘‘တာတ, ဣတ္ထိယော နာမ ဃရံ အာဂတာ နေဝ မယှံ, န တုမှာကံ စိတ္တသုခံ ကရိဿန္တိ, မာ ဧဝရူပံ စိန္တယိတ္ထ, အဟံ ယာဝဇီဝံ တုမှေ ပေါသေတွာ တုမှာကံ အစ္စယေန ဇာနိဿာမီ’’တိ။ အထဿ ပိတာ အနိစ္ဆမာနဿေဝ ဧကံ ကုမာရိကံ အာနေသိ။ သာ သသုရဿ စ သာမိကဿ စ ဥပကာရိကာ အဟောသိ နီစဝုတ္တိ။ သာမိကောပိဿာ ‘‘မမ ပိတု ဥပကာရိကာ’’တိ တုဿိတွာ လဒ္ဓံ လဒ္ဓံ မနာပံ အာဟရိတွာ ဒေတိ, သာပိ တံ သသုရဿေဝ ဥပနာမေသိ။ သာ အပရဘာဂေ စိန္တေသိ ‘‘မယှံ သာမိကော လဒ္ဓံ လဒ္ဓံ ပိတု အဒတွာ မယှမေဝ ဒေတိ, အဒ္ဓါ ပိတရိ နိသ္နေဟော ဇာတော, ဣမံ မဟလ္လကံ ဧကေနုပါယေန မမ သာမိကဿ ပဋိက္ကူလံ ကတွာ ဂေဟာ နိက္ကဍ္ဎာပေဿာမီ’’တိ။
သာ တတော ပဋ္ဌာယ ဥဒကံ အတိသီတံ ဝါ အစ္စုဏှံ ဝါ, အာဟာရံ အတိလောဏံ ဝါ အလောဏံ ဝါ, ဘတ္တံ ဥတ္တဏ္ဍုလံ ဝါ အတိကိလိန္နံ ဝါတိ ဧဝမာဒီနိ တဿ ကောဓုပ္ပတ္တိကာရဏာနိ ကတွာ တသ္မိံ ကုဇ္ဈန္တေ ‘‘ကော ဣမံ မဟလ္လကံ ဥပဋ္ဌာတုံ သက္ခိဿတီ’’တိ ဖရုသာနိ ဝတွာ ကလဟံ ဝဍ္ဎေသိ။ တတ္ထ တတ္ထ ခေဠပိဏ္ဍာဒီနိ ဆဍ္ဍေတွာပိ သာမိကံ ဥဇ္ဈာပေသိ ‘‘ပဿ ပိတု ကမ္မံ, ‘ဣဒဉ္စိဒဉ္စ မာ ကရီ’တိ ဝုတ္တေ ကုဇ္ဈတိ, ဣမသ္မိံ ဂေဟေ ပိတရံ ဝါ ဝသာပေဟိ မံ ဝါ’’တိ။ အထ နံ သော ‘‘ဘဒ္ဒေ, တွံ ဒဟရာ ယတ္ထ ကတ္ထစိ ဇီဝိတုံ သက္ခိဿသိ,
မယှံ ပိတာ မဟလ္လကော, တွံ တဿ အသဟန္တီ ဣမမှာ ဂေဟာ နိက္ခမာ’’တိ အာဟ။ သာ ဘီတာ ‘‘ဣတော ပဋ္ဌာယ ဧဝံ န ကရိဿာမီ’’တိ သသုရဿ ပါဒေသု ပတိတွာ ခမာပေတွာ ပကတိနိယာမေနေဝ ပဋိဇဂ္ဂိတုံ အာရဘိ။ အထ သော ဥပါသကော ပုရိမဒိဝသေသု တာယ ဥဗ္ဗာဠှော သတ္ထု သန္တိကံ ဓမ္မဿဝနာယ အဂန္တွာ တဿာ ပကတိယာ ပတိဋ္ဌိတကာလေ အဂမာသိ။ အထ နံ သတ္ထာ ‘‘ကိံ, ဥပါသက, သတ္တဋ္ဌ ဒိဝသာနိ ဓမ္မဿဝနာယ နာဂတောသီ’’တိ ပုစ္ဆိ။ သော တံ ကာရဏံ ကထေသိ။ သတ္ထာ ‘‘ဣဒါနိ တာဝ တဿာ ကထံ အဂ္ဂဟေတွာ ပိတရံ န နီဟရာပေသိ, ပုဗ္ဗေ ပန ဧတိဿာ ကထံ ဂဟေတွာ ပိတရံ အာမကသုသာနံ နေတွာ အာဝါဋံ ခဏိတွာ တတ္ထ နံ ပက္ခိပိတွာ မာရဏကာလေ အဟံ သတ္တဝဿိကော ဟုတွာ မာတာပိတူနံ ဂုဏံ ကထေတွာ ပိတုဃာတကကမ္မာ နိဝါရေသိံ, တဒါ တွံ မမ ကထံ သုတွာ တဝ ပိတရံ ယာဝဇီဝံ ပဋိဇဂ္ဂိတွာ သဂ္ဂပရာယဏော ဇာတော, သွာယံ မယာ ဒိန္နော ဩဝါဒေါ ဘဝန္တရဂတမ္ပိ န ဝိဇဟတိ, ဣမိနာ ကာရဏေန တဿာ ကထံ အဂ္ဂဟေတွာ ဣဒါနိ တယာ ပိတာ န နီဟဋော’’တိ ဝတွာ တေန ယာစိတော အတီတံ အာဟရိ။
အတီတေ ဗာရာဏသိယံ ဗြဟ္မဒတ္တေ ရဇ္ဇံ ကာရေန္တေ အညတရသ္မိံ ကာသိဂါမေ ဧကဿ ကုလဿ ဃရေ ဧကပုတ္တကော အဟောသိ နာမေန သဝိဋ္ဌကော နာမ။ သော မာတာပိတရော ပဋိဇဂ္ဂန္တော အပရဘာဂေ မာတရိ ကာလကတာယ ပိတရံ ပေါသေသီတိ သဗ္ဗံ ဝတ္ထု ပစ္စုပ္ပန္နဝတ္ထုနိယာမေနေဝ ကထေတဗ္ဗံ။ အယံ ပနေတ္ထ ဝိသေသော။ တဒါ သာ ဣတ္ထီ ‘‘ပဿ ပိတု ကမ္မံ, ‘ဣဒဉ္စိဒဉ္စ မာ ကရီ’တိ ဝုတ္တေ ကုဇ္ဈတီ’’တိ ဝတွာ ‘‘သာမိ, ပိတာ တေ စဏ္ဍော ဖရုသော နိစ္စံ ကလဟံ ကရောတိ, ဇရာဇိဏ္ဏော ဗျာဓိပီဠိတော န စိရဿေဝ မရိဿတိ, အဟဉ္စ ဧတေန သဒ္ဓိံ ဧကဂေဟေ ဝသိတုံ န သက္ကောမိ, သယမ္ပေသ ကတိပါဟေန မရိဿတိယေဝ, တွံ ဧတံ အာမကသုသာနံ နေတွာ အာဝါဋံ ခဏိတွာ တတ္ထ နံ ပက္ခိပိတွာ ကုဒ္ဒါလေန သီသံ ဆိန္ဒိတွာ ဇီဝိတက္ခယံ ပါပေတွာ ဥပရိ ပံသုနာ ဆာဒေတွာ အာဂစ္ဆာဟီ’’တိ အာဟ။ သော တာယ ပုနပ္ပုနံ ဝုစ္စမာနော ‘‘ဘဒ္ဒေ, ပုရိသမာရဏံ နာမ ဘာရိယံ, ကထံ နံ မာရေဿာမီ’’တိ အာဟ။ ‘‘အဟံ တေ ဥပါယံ အာစိက္ခိဿာမီ’’တိ။ ‘‘အာစိက္ခ တာဝါ’’တိ။ ‘‘သာမိ, တွံ ပစ္စူသကာလေ ပိတု နိသိန္နဋ္ဌာနံ ဂန္တွာ ယထာ သဗ္ဗေ သုဏန္တိ, ဧဝံ မဟာသဒ္ဒံ ကတွာ ‘တာတ, အသုကဂါမေ တုမှာကံ
ဥဒ္ဓါရဏကော အတ္ထိ, မယိ ဂတေ န ဒေတိ, တုမှာကံ အစ္စယေန န ဒဿတေဝ, သွေ ယာနကေ နိသီဒိတွာ ပါတောဝ ဂစ္ဆိဿာမာ’တိ ဝတွာ တေန ဝုတ္တဝေလာယမေဝ ဥဋ္ဌာယ ယာနကံ ယောဇေတွာ တတ္ထ နိသီဒါပေတွာ အာမကသုသာနံ နေတွာ အာဝါဋံ ခဏိတွာ စောရေဟိ အစ္ဆိန္နသဒ္ဒံ ကတွာ မာရေတွာ အာဝါဋေ ပက္ခိပိတွာ သီသံ ဆိန္ဒိတွာ နှာယိတွာ အာဂစ္ဆာ’’တိ။
သဝိဋ္ဌကော ‘‘အတ္ထေသ ဥပါယော’’တိ တဿာ ဝစနံ သမ္ပဋိစ္ဆိတွာ ယာနကံ ဂမနသဇ္ဇံ အကာသိ။ တဿ ပနေကော သတ္တဝဿိကော ပုတ္တော အတ္ထိ ပဏ္ဍိတော ဗျတ္တော။ သော မာတု ဝစနံ သုတွာ ‘‘မယှံ မာတာ ပါပဓမ္မာ ပိတရံ မေ ပိတုဃာတကမ္မံ ကာရေတိ, အဟံ ဣမဿ ပိတုဃာတကမ္မံ ကာတုံ န ဒဿာမီ’’တိ သဏိကံ ဂန္တွာ အယျကေန သဒ္ဓိံ နိပဇ္ဇိ။ သဝိဋ္ဌကောပိ ဣတရာယ ဝုတ္တဝေလာယ ယာနကံ ယောဇေတွာ ‘‘ဧဟိ, တာတ, ဥဒ္ဓါရံ သောဓေဿာမာ’’တိ ပိတရံ ယာနကေ နိသီဒါပေသိ။ ကုမာရောပိ ပဌမတရံ ယာနကံ အဘိရုဟိ။ သဝိဋ္ဌကော တံ နိဝါရေတုံ အသက္ကောန္တော တေနေဝ သဒ္ဓိံ အာမကသုသာနံ ဂန္တွာ ပိတရဉ္စ ကုမာရကေန သဒ္ဓိံ ဧကမန္တေ ဌပေတွာ သယံ ဩတရိတွာ ကုဒ္ဒါလပိဋကံ အာဒါယ ဧကသ္မိံ ပဋိစ္ဆန္နဋ္ဌာနေ စတုရဿာဝါဋံ ခဏိတုံ အာရဘိ။ ကုမာရကော ဩတရိတွာ တဿ သန္တိကံ ဂန္တွာ အဇာနန္တော ဝိယ ကထံ သမုဋ္ဌာပေတွာ ပဌမံ ဂါထမာဟ –
‘‘န တက္ကလာ သန္တိ န အာလုဝါနိ, န ဗိဠာလိယော န ကဠမ္ဗာနိ တာတ၊
ဧကော အရညမှိ သုသာနမဇ္ဈေ, ကိမတ္ထိကော တာတ ခဏာသိ ကာသု’’န္တိ။
တတ္ထ န တက္ကလာ သန္တီတိ ပိဏ္ဍာလုကန္ဒာ န သန္တိ။ အာလုဝါနီတိ အာလုဝကန္ဒာ။ ဗိဠာလိယောတိ ဗိဠာရိဝလ္လိကန္ဒာ။ ကဠမ္ဗာနီတိ တာလကန္ဒာ။
အထဿ ပိတာ ဒုတိယံ ဂါထမာဟ –
‘‘ပိတာမဟော တာတ သုဒုဗ္ဗလော တေ, အနေကဗျာဓီဟိ ဒုခေန ဖုဋ္ဌော၊
တမဇ္ဇဟံ နိခဏိဿာမိ သောဗ္ဘေ, န ဟိဿ တံ ဇီဝိတံ ရောစယာမီ’’တိ။
တတ္ထ အနေကဗျာဓီဟီတိ အနေကေဟိ ဗျာဓီဟိ ဥပ္ပန္နေန ဒုက္ခေန ဖုဋ္ဌော။ န ဟိဿ တန္တိ အဟဉှိ တဿ တဝ ပိတာမဟဿ တံ ဒုဇ္ဇီဝိတံ န ဣစ္ဆာမိ, ‘‘ဧဝရူပါ ဇီဝိတာ မရဏမေဝဿ ဝရ’’န္တိ မညမာနော တံ သောဗ္ဘေ နိခဏိဿာမီတိ။
တံ သုတွာ ကုမာရော ဥပဍ္ဎံ ဂါထမာဟ –
‘‘သင်္ကပ္ပမေတံ ပဋိလဒ္ဓ ပါပကံ, အစ္စာဟိတံ ကမ္မ ကရောသိ လုဒ္ဒ’’န္တိ။
တဿတ္ထော – တာတ, တွံ ‘‘ပီတရံ ဒုက္ခာ ပမောစေဿာမီ’’တိ မရဏဒုက္ခေန ယောဇေန္တော ဧတံ ပါပကံ သင်္ကပ္ပံ ပဋိလဒ္ဓါ တဿ စ သင်္ကပ္ပဝသေန ဟိတံ အတိက္ကမ္မ ဌိတတ္တာ အစ္စာဟိတံ ကမ္မံ ကရောသိ လုဒ္ဒန္တိ။
ဧဝဉ္စ ပန ဝတွာ ကုမာရော ပိတု ဟတ္ထတော ကုဒ္ဒါလံ ဂဟေတွာ အဝိဒူရေ အညတရံ အာဝါဋံ ခဏိတုံ အာရဘိ။ အထ နံ ပိတာ ဥပသင်္ကမိတွာ ‘‘ကသ္မာ, တာတ, အာဝါဋံ ခဏသီ’’တိ ပုစ္ဆိ။ သော တဿ ကထေန္တော တတိယံ ဂါထမာဟ –
‘‘မယာပိ တာတ ပဋိလစ္ဆသေ တုဝံ, ဧတာဒိသံ ကမ္မ ဇရူပနီတော၊
တံ ကုလ္လဝတ္တံ အနုဝတ္တမာနော, အဟမ္ပိ တံ နိခဏိဿာမိ သောဗ္ဘေ’’တိ။
တဿတ္ထော – တာတ, အဟမ္ပိ ဧတသ္မိံ သောဗ္ဘေ တံ မဟလ္လကကာလေ နိခဏိဿာမိ, ဣတိ ခေါ တာတ, မယာပိ ကတေ ဣမသ္မိံ သောဗ္ဘေ တုဝံ ဇရူပနီတော ဧတာဒိသံ ကမ္မံ ပဋိလစ္ဆသေ, ယံ ဧတံ တယာ ပဝတ္တိတံ ကုလဝတ္တံ, တံ အနုဝတ္တမာနော ဝယပ္ပတ္တော ဘရိယာယ သဒ္ဓိံ ဝသန္တော အဟမ္ပိ တံ နိခဏိဿာမိ သောဗ္ဘေတိ။
အထဿ ပိတာ စတုတ္ထံ ဂါထမာဟ –
‘‘ဖရုသာဟိ ဝါစာဟိ ပကုဗ္ဗမာနော, အာသဇ္ဇ မံ တွံ ဝဒသေ ကုမာရ၊
ပုတ္တော မမံ ဩရသကော သမာနော, အဟီတာနုကမ္ပီ မမ တွံသိ ပုတ္တာ’’တိ။
တတ္ထ ပကုဗ္ဗမာနောတိ အဘိဘဝန္တော။ အာသဇ္ဇာတိ ဃဋ္ဋေတွာ။
ဧဝံ ဝုတ္တေ ပဏ္ဍိတကုမာရကော ဧကံ ပဋိဝစနဂါထံ, ဒွေ ဥဒါနဂါထာတိ တိဿော ဂါထာ အဘာသိ –
‘‘န တာဟံ တာတ အဟိတာနုကမ္ပီ, ဟိတာနုကမ္ပီ တေ အဟမ္ပိ တာတ၊
ပါပဉ္စ တံ ကမ္မ ပကုဗ္ဗမာနံ, အရဟာမိ နော ဝါရယိတုံ တတော။
‘‘ယော မာတရံ ဝါ ပိတရံ သဝိဋ္ဌ, အဒူသကေ ဟိံသတိ ပါပဓမ္မော၊
ကာယဿ ဘေဒါ အဘိသမ္ပရာယံ, အသံသယံ သော နိရယံ ဥပေတိ။
‘‘ယော မာတရံ ဝါ ပိတရံ သဝိဋ္ဌ, အန္နေန ပါနေန ဥပဋ္ဌဟာတိ၊
ကာယဿ ဘေဒါ အဘိသမ္ပရာယံ, အသံသယံ သော သုဂတိံ ဥပေတီ’’တိ။ –
ဣမံ ပန ပုတ္တဿ ဓမ္မကထံ သုတွာ ပိတာ အဋ္ဌမံ ဂါထမာဟ –
‘‘န မေ တွံ ပုတ္တ အဟိတာနုကမ္ပီ, ဟိတာနုကမ္ပီ မေ တွံသိ ပုတ္တ၊
အဟဉ္စ တံ မာတရာ ဝုစ္စမာနော, ဧတာဒိသံ ကမ္မ ကရောမိ လုဒ္ဒ’’န္တိ။
တတ္ထ အဟဉ္စ တံ မာတရာတိ အဟဉ္စ တေ မာတရာ, အယမေဝ ဝါ ပါဌော။
တံ သုတွာ ကုမာရော ‘‘တာတ, ဣတ္ထိယော နာမ ဥပ္ပန္နေ ဒေါသေ အနိဂ္ဂယှမာနာ ပုနပ္ပုနံ ပါပံ ကရောန္တိ, မမ မာတာ ယထာ ပုန ဧဝရူပံ န ကရောတိ, တထာ နံ ပဏာမေတုံ ဝဋ္ဋတီ’’တိ နဝမံ ဂါထမာဟ –
‘‘ယာ တေ သာ ဘရိယာ အနရိယရူပါ, မာတာ မမေသာ သကိယာ ဇနေတ္တိ၊
နိဒ္ဓါပယေ တဉ္စ သကာ အဂါရာ, အညမ္ပိ တေ သာ ဒုခမာဝဟေယျာ’’တိ။
သဝိဋ္ဌကော ပဏ္ဍိတပုတ္တဿ ကထံ သုတွာ သောမနဿဇာတော ဟုတွာ ‘‘ဂစ္ဆာမ, တာတာ’’တိ သဒ္ဓိံ ပုတ္တေန စ ပိတရာ စ ယာနကေ နိသီဒိတွာ ပါယာသိ။ သာပိ ခေါ အနာစာရာ ‘‘နိက္ခန္တာ နော ဂေဟာ ကာဠကဏ္ဏီ’’တိ ဟဋ္ဌတုဋ္ဌာ အလ္လဂေါမယေန ဂေဟံ ဥပလိမ္ပေတွာ ပါယာသံ ပစိတွာ အာဂမနမဂ္ဂံ ဩလောကေန္တီ တေ အာဂစ္ဆန္တေ ဒိသွာ ‘‘နိက္ခန္တံ ကာဠကဏ္ဏိံ ပုန ဂဟေတွာ အာဂတော’’တိ ကုဇ္ဈိတွာ ‘‘အရေ နိကတိက, နိက္ခန္တံ ကာဠကဏ္ဏိံ ပုန အာဒါယ အာဂတောသီ’’တိ ပရိဘာသိ။ သဝိဋ္ဌကော ကိဉ္စိ အဝတွာ ယာနကံ မောစေတွာ ‘‘အနာစာရေ ကိံ ဝဒေသီ’’တိ တံ သုကောဋ္ဋိတံ ကောဋ္ဋေတွာ ‘‘ဣတော ပဋ္ဌာယ မာ ဣမံ ဂေဟံ ပါဝိသီ’’တိ ပါဒေ ဂဟေတွာ နိက္ကဍ္ဎိ။ တတော ပိတရဉ္စ ပုတ္တဉ္စ နှာပေတွာ သယမ္ပိ နှာယိတွာ တယောပိ ပါယာသံ ပရိဘုဉ္ဇိံသု။ သာပိ ပါပဓမ္မာ ကတိပါဟံ အညသ္မိံ ဂေဟေ ဝသိ။ တသ္မိံ ကာလေ ပုတ္တော ပိတရံ အာဟ – ‘‘တာတ, မမ မာတာ ဧတ္တကေန န ဗုဇ္ဈတိ, တုမှေ မမ မာတု မင်္ကုဘာဝကရဏတ္ထံ ‘အသုကဂါမကေ မမ မာတုလဓီတာ အတ္ထိ, သာ မယှံ ပိတရဉ္စ ပုတ္တဉ္စ မဉ္စ ပဋိဇဂ္ဂိဿတိ, တံ အာနေဿာမီ’တိ ဝတွာ မာလာဂန္ဓာဒီနိ အာဒါယ ယာနကေန နိက္ခမိတွာ ခေတ္တံ အနုဝိစရိတွာ သာယံ အာဂစ္ဆထာ’’တိ။ သော တထာ အကာသိ။
ပဋိဝိဿကကုလေ ဣတ္ထိယော ‘‘သာမိကော ကိရ တေ အညံ ဘရိယံ အာနေတုံ အသုကဂါမံ နာမ ဂတော’’တိ တဿာ အာစိက္ခိံသု။ သာ ‘‘ဒါနိမှိ နဋ္ဌာ, နတ္ထိ မေ ပုန ဩကာသော’’တိ ဘီတာ တသိတာ ဟုတွာ ‘‘ပုတ္တမေဝ ယာစိဿာမီ’’တိ ပဏ္ဍိတပုတ္တဿ သန္တိကံ ဂန္တွာ တဿ ပါဒေသု ပတိတွာ ‘‘တာတ, တံ ဌပေတွာ အညော မမ ပဋိသရဏံ နတ္ထိ, ဣတော ပဋ္ဌာယ တဝ ပိတရဉ္စ ပိတာမဟဉ္စ အလင်္ကတစေတိယံ ဝိယ ပဋိဇဂ္ဂိဿာမိ, ပုန မယှံ ဣမသ္မိံ ဃရေ ပဝေသနံ ကရောဟီ’’တိ အာဟ။ သော ‘‘သာဓု, အမ္မ, သစေ ပုန ဧဝရူပံ န ကရိဿထ, ကရိဿာမိ, အပ္ပမတ္တာ ဟောထာ’’တိ ဝတွာ ပိတု အာဂတကာလေ ဒသမံ ဂါထမာဟ –
‘‘ယာ တေ သာ ဘရိယာ အနရိယရူပါ, မာတာ မမေသာ သကိယာ ဇနေတ္တိ၊
ဒန္တာ ကရေဏူဝ ဝသူပနီတာ, သာ ပါပဓမ္မာ ပုနရာဝဇာတူ’’တိ။
တတ္ထ ကရေဏူဝါတိ တာတ, ဣဒါနိ သာ အာနေဉ္ဇကာရဏံ ကာရိကာ ဟတ္ထိနီ ဝိယ ဒန္တာ ဝသံ ဥပနီတာ နိဗ္ဗိသေဝနာ ဇာတာ။ ပုနရာဂဇာတူတိ ပုန ဣမံ ဂေဟံ အာဂစ္ဆတူတိ။
ဧဝံ သော ပိတု ဓမ္မံ ကထေတွာ ဂန္တွာ မာတရံ အာနေသိ။ သာ သာမိကဉ္စ သသုရဉ္စ ခမာပေတွာ တတော ပဋ္ဌာယ ဒန္တာ ဓမ္မေန သမန္နာဂတာ ဟုတွာ သာမိကဉ္စ သသုရဉ္စ ပုတ္တဉ္စ ပဋိဇဂ္ဂိ။ ဥဘောပိ စ ပုတ္တဿ ဩဝါဒေ ဌတွာ ဒါနာဒီနိ ပုညာနိ ကရိတွာ သဂ္ဂပရာယဏာ အဟေသုံ။
သတ္ထာ ဣမံ ဓမ္မဒေသနံ အာဟရိတွာ သစ္စာနိ ပကာသေတွာ ဇာတကံ သမောဓာနေသိ, သစ္စပရိယောသာနေ ပိတုပေါသကော သောတာပတ္တိဖလေ ပတိဋ္ဌဟိ။ တဒါ ပိတာ စ ပုတ္တော စ သုဏိသာ စ တေယေဝ အဟေသုံ, ပဏ္ဍိတကုမာရော ပန အဟမေဝ အဟောသိန္တိ။
တက္ကလဇာတကဝဏ္ဏနာ အဋ္ဌမာ။
֍ * မြန်[၄၄၇] ၉။ မဟာဓမ္မပါလဇာတကဝဏ္ဏနာ
ကိံ တေ ဝတန္တိ ဣဒံ သတ္ထာ ပဌမဂမနေန ကပိလပုရံ ဂန္တွာ နိဂြောဓာရာမေ ဝိဟရန္တော ပိတု နိဝေသနေ ရညော အသဒ္ဒဟနံ အာရဗ္ဘ ကထေသိ။ တဒါ ဟိ သုဒ္ဓေါဒနမဟာရာဇာ ဝီသတိသဟဿဘိက္ခုပရိဝါရဿ ဘဂဝတော အတ္တနော နိဝေသနေ ယာဂုခဇ္ဇကံ ဒတွာ အန္တရာဘတ္တေ သမ္မောဒနီယံ ကထံ ကထေန္တော ‘‘ဘန္တေ, တုမှာကံ ပဓာနကာလေ ဒေဝတာ အာဂန္တွာ အာကာသေ ဌတွာ ‘ပုတ္တော တေ သိဒ္ဓတ္ထကုမာရော အပ္ပါဟာရတာယ မတော’တိ မယှံ အာရောစေသု’’န္တိ အာဟ။ သတ္ထာရာ စ ‘‘သဒ္ဒဟိ, မဟာရာဇာ’’တိ ဝုတ္တေ ‘‘န သဒ္ဒဟိံ, ဘန္တေ, အာကာသေ ဌတွာ ကထေန္တိယောပိ ဒေဝတာ, ‘မမ ပုတ္တဿ ဗောဓိတလေ ဗုဒ္ဓတ္တံ အပ္ပတွာ ပရိနိဗ္ဗာနံ နာမ နတ္ထီ’တိ ပဋိက္ခိပိ’’န္တိ အာဟ။ ‘‘မဟာရာဇ, ပုဗ္ဗေပိ တွံ မဟာဓမ္မပါလကာလေပိ ‘ပုတ္တော တေ မတော ဣမာနိဿ အဋ္ဌီနီ’တိ ဒဿေတွာ ဝဒန္တဿပိ ဒိသာပါမောက္ခာစရိယဿ ‘အမှာကံ ကုလေ တရုဏကာလေ ကာလကိရိယာ နာမ နတ္ထီ’တိ န သဒ္ဒဟိ, ဣဒါနိ ပန ကသ္မာ သဒ္ဒဟိဿသီ’’တိ ဝတွာ တေန ယာစိတော အတီတံ အာဟရိ။
အတီတေ ဗာရာဏသိယံ ဗြဟ္မဒတ္တေ ရဇ္ဇံ ကာရေန္တေ ကာသိရဋ္ဌေ ဓမ္မပါလဂါမော နာမ အဟောသိ။ သော ဓမ္မပါလကုလဿ ဝသနတာယ ဧတံ နာမံ လဘိ။ တတ္ထ ဒသန္နံ ကုသလကမ္မပထာနံ ပါလနတော ‘‘ဓမ္မပါလော’’တွေဝ ပညာတော ဗြာဟ္မဏော ပဋိဝသတိ, တဿ ကုလေ အန္တမသော ဒါသကမ္မကရာပိ ဒါနံ ဒေန္တိ, သီလံ ရက္ခန္တိ, ဥပေါသထကမ္မံ ကရောန္တိ။ တဒါ ဗောဓိသတ္တော တသ္မိံ ကုလေ နိဗ္ဗတ္တိ, ‘‘ဓမ္မပါလကုမာရော’’တွေဝဿ နာမံ ကရိံသု။ အထ နံ ဝယပ္ပတ္တံ ပိတာ သဟဿံ ဒတွာ သိပ္ပုဂ္ဂဟဏတ္ထာယ တက္ကသိလံ ပေသေသိ။ သော တတ္ထ ဂန္တွာ ဒိသာပါမောက္ခာစရိယဿ သန္တိကေ သိပ္ပံ ဥဂ္ဂဏှိ, ပဉ္စန္နံ မာဏဝကသတာနံ ဇေဋ္ဌန္တေဝါသိကော အဟောသိ။ တဒါ အာစရိယဿ ဇေဋ္ဌပုတ္တော ကာလမကာသိ။ အာစရိယော မာဏဝကပရိဝုတော ဉာတိဂဏေန သဒ္ဓိံ ရောဒန္တော ကန္ဒန္တော သုသာနေ တဿ သရီရကိစ္စံ ကာရေတိ။ တတ္ထ အာစရိယော စ ဉာတိဝဂ္ဂေါ စဿ အန္တေဝါသိကာ စ ရောဒန္တိ ပရိဒေဝန္တိ, ဓမ္မပါလောယေဝေကော န ရောဒတိ န ပရိဒေဝတိ။ အပိစ ခေါ ပန တေသု ပဉ္စသတေသု မာဏဝေသု သုသာနာ အာဂမ္မ အာစရိယဿ သန္တိကေ နိသီဒိတွာ ‘‘အဟော ဧဝရူပေါ နာမ အာစာရသမ္ပန္နော တရုဏမာဏဝေါ တရုဏကာလေယေဝ မာတာပိတူဟိ ဝိပ္ပယုတ္တော မရဏပ္ပတ္တော’’တိ ဝဒန္တေသု ‘‘သမ္မာ, တုမှေ ‘တရုဏော’တိ ဘဏထ, အထ ကသ္မာ တရုဏကာလေယေဝ မရတိ, နနု အယုတ္တံ တရုဏကာလေ မရိတု’’န္တိ အာဟ။
အထ နံ တေ အာဟံသု ‘‘ကိံ ပန သမ္မ, တွံ ဣမေသံ သတ္တာနံ မရဏဘာဝံ န ဇာနာသီ’’တိ? ဇာနာမိ, တရုဏကာလေ ပန န မရန္တိ, မဟလ္လကကာလေယေဝ မရန္တီတိ။ နနု အနိစ္စာ သဗ္ဗေ သင်္ခါရာ ဟုတွာ အဘာဝိနောတိ? ‘‘သစ္စံ အနိစ္စာ, ဒဟရကာလေ ပန သတ္တာ န မရန္တိ, မဟလ္လကကာလေ မရန္တိ, အနိစ္စတံ ပါပုဏန္တီ’’တိ။ ‘‘ကိံ သမ္မ, ဓမ္မပါလ, တုမှာကံ ဂေဟေ န ကေစိ မရန္တီ’’တိ? ‘‘ဒဟရကာလေ ပန န မရန္တိ, မဟလ္လကကာလေယေဝ မရန္တီ’’တိ။ ‘‘ကိံ ပနေသာ တုမှာကံ ကုလပဝေဏီ’’တိ? ‘‘အာမ ကုလပဝေဏီ’’တိ။ မာဏဝါ တံ တဿ ကထံ အာစရိယဿ အာရောစေသုံ။ အထ နံ သော ပက္ကောသာပေတွာ ပုစ္ဆိ ‘‘သစ္စံ ကိရ တာတ ဓမ္မပါလ, တုမှာကံ ကုလေ ဒဟရကာလေ န မီယန္တီ’’တိ? ‘‘သစ္စံ အာစရိယာ’’တိ။ သော တဿ ဝစနံ သုတွာ စိန္တေသိ ‘‘အယံ အတိဝိယ အစ္ဆရိယံ ဝဒတိ, ဣမဿ ပိတု သန္တိကံ ဂန္တွာ ပုစ္ဆိတွာ သစေ ဧတံ သစ္စံ, အဟမ္ပိ
တမေဝ ဓမ္မံ ပူရေဿာမီ’’တိ။ သော ပုတ္တဿ ကတ္တဗ္ဗကိစ္စံ ကတွာ သတ္တဋ္ဌဒိဝသစ္စယေန ဓမ္မပါလံ ပက္ကောသာပေတွာ ‘‘တာတ, အဟံ ခိပ္ပံ အာဂမိဿာမိ, ယာဝ မမာဂမနာ ဣမေ မာဏဝေ သိပ္ပံ ဝါစေဟီ’’တိ ဝတွာ ဧကဿ ဧဠကဿ အဋ္ဌီနိ ဂဟေတွာ ဓောဝိတွာ ပသိဗ္ဗကေ ကတွာ ဧကံ စူဠုပဋ္ဌာကံ အာဒါယ တက္ကသိလတော နိက္ခမိတွာ အနုပုဗ္ဗေန တံ ဂါမံ ပတွာ ‘‘ကတရံ မဟာဓမ္မပါလဿ ဂေဟ’’န္တိ ပုစ္ဆိတွာ ဂန္တွာ ဒွါရေ အဋ္ဌာသိ။ ဗြာဟ္မဏဿ ဒါသမနုဿေသု ယော ယော ပဌမံ အဒ္ဒသ, သော သော အာစရိယဿ ဟတ္ထတော ဆတ္တံ ဂဏှိ, ဥပါဟနံ ဂဏှိ, ဥပဋ္ဌာကဿပိ ဟတ္ထတော ပသိဗ္ဗကံ ဂဏှိ။ ‘‘ပုတ္တဿ ဝေါ ဓမ္မပါလကုမာရဿ အာစရိယော ဒွါရေ ဌိတောတိ ကုမာရဿ ပိတု အာရောစေထာ’’တိ စ ဝုတ္တာ ‘‘သာဓူ’’တိ ဂန္တွာ အာရောစယိံသု။ သော ဝေဂေန ဒွါရမူလံ ဂန္တွာ ‘‘ဣတော ဧထာ’’တိ တံ ဃရံ အဘိနေတွာ ပလ္လင်္ကေ နိသီဒါပေတွာ သဗ္ဗံ ပါဒဓောဝနာဒိကိစ္စံ အကာသိ။
အာစရိယော ဘုတ္တဘောဇနော သုခကထာယ နိသိန္နကာလေ ‘‘ဗြာဟ္မဏ, ပုတ္တော တေ ဓမ္မပါလကုမာရော ပညဝါ တိဏ္ဏံ ဝေဒါနံ အဋ္ဌာရသန္နဉ္စ သိပ္ပါနံ နိပ္ဖတ္တိံ ပတ္တော, အပိစ ခေါ ပနေကေန အဖာသုကေန ဇီဝိတက္ခယံ ပတ္တော, သဗ္ဗေ သင်္ခါရာ အနိစ္စာ, မာ သောစိတ္ထာ’’တိ အာဟ။ ဗြာဟ္မဏော ပါဏိံ ပဟရိတွာ မဟာဟသိတံ ဟသိ။ ‘‘ကိံ နု ဗြာဟ္မဏ, ဟသသီ’’တိ စ ဝုတ္တေ ‘‘မယှံ ပုတ္တော န မရတိ, အညော ကောစိ မတော ဘဝိဿတီ’’တိ အာဟ။ ‘‘ဗြာဟ္မဏ, ပုတ္တောယေဝ တေ မတော, ပုတ္တဿေဝ တေ အဋ္ဌီနိ ဒိသွာ သဒ္ဒဟာ’’တိ အဋ္ဌီနိ နီဟရိတွာ ‘‘ဣမာနိ တေ ပုတ္တဿ အဋ္ဌီနီ’’တိ အာဟ။ ဧတာနိ ဧဠကဿ ဝါ သုနခဿ ဝါ ဘဝိဿန္တိ, မယှံ ပန ပုတ္တော န မရတိ, အမှာကာဉှိ ကုလေ ယာဝ သတ္တမာ ကုလပရိဝဋ္ဋာ တရုဏကာလေ မတပုဗ္ဗာ နာမ နတ္ထိ, တွံ မုသာ ဘဏသီတိ။ တသ္မိံ ခဏေ သဗ္ဗေပိ ပါဏိံ ပဟရိတွာ မဟာဟသိတံ ဟသိံသု။ အာစရိယော တံ အစ္ဆရိယံ ဒိသွာ သောမနဿပ္ပတ္တော ဟုတွာ ‘‘ဗြာဟ္မဏ, တုမှာကံ ကုလပဝေဏိယံ ဒဟရာနံ အမရဏေန န သက္ကာ အဟေတုကေန ဘဝိတုံ, ကေန ဝေါ ကာရဏေန ဒဟရာ န မီယန္တီ’’တိ ပုစ္ဆန္တော ပဌမံ ဂါထမာဟ –
‘‘ကိံ တေ ဝတံ ကိံ ပန ဗြဟ္မစရိယံ, ကိဿ သုစိဏ္ဏဿ အယံ ဝိပါကော၊
အက္ခာဟိ မေ ဗြာဟ္မဏ ဧတမတ္ထံ, ကသ္မာ နု တုမှံ ဒဟရာ န မီယရေ’’တိ။
တတ္ထ ဝတန္တိ ဝတသမာဒါနံ။ ဗြဟ္မစရိယန္တိ သေဋ္ဌစရိယံ။ ကိဿ သုစိဏ္ဏဿာတိ တုမှာကံ ကုလေ ဒဟရာနံ အမရဏံ နာမ ကတရသုစရိတဿ ဝိပါကောတိ။
တံ သုတွာ ဗြာဟ္မဏော ယေသံ ဂုဏာနံ အာနုဘာဝေန တသ္မိံ ကုလေ ဒဟရာ န မီယန္တိ, တေ ဝဏ္ဏယန္တော –
‘‘ဓမ္မံ စရာမ န မုသာ ဘဏာမ, ပါပါနိ ကမ္မာနိ ပရိဝဇ္ဇယာမ၊
အနရိယံ ပရိဝဇ္ဇေမု သဗ္ဗံ, တသ္မာ ဟိ အမှံ ဒဟရာ န မီယရေ။
‘‘သုဏောမ ဓမ္မံ အသတံ သတဉ္စ, န စာပိ ဓမ္မံ အသတံ ရောစယာမ၊
ဟိတွာ အသန္တေ န ဇဟာမ သန္တေ, တသ္မာ ဟိ အမှံ ဒဟရာ န မီယရေ။
‘‘ပုဗ္ဗေဝ ဒါနာ သုမနာ ဘဝါမ, ဒဒမ္ပိ ဝေ အတ္တမနာ ဘဝါမ၊
ဒတွာပိ ဝေ နာနုတပ္ပါမ ပစ္ဆာ, တသ္မာ ဟိ အမှံ ဒဟရာ န မီယရေ။
‘‘သမဏေ မယံ ဗြာဟ္မဏေ အဒ္ဓိကေ စ, ဝနိဗ္ဗကေ ယာစနကေ ဒလိဒ္ဒေ၊
အန္နေန ပါနေန အဘိတပ္ပယာမ, တသ္မာ ဟိ အမှံ ဒဟရာ န မီယရေ။
‘‘မယဉ္စ ဘရိယံ နာတိက္ကမာမ, အမှေ စ ဘရိယာ နာတိက္ကမန္တိ၊
အညတြ တာဟိ ဗြဟ္မစရိယံ စရာမ, တသ္မာ ဟိ အမှံ ဒဟရာ န မီယရေ။
‘‘ပါဏာတိပါတာ ဝိရမာမ သဗ္ဗေ, လောကေ အဒိန္နံ ပရိဝဇ္ဇယာမ၊
အမဇ္ဇပါ နောပိ မုသာ ဘဏာမ, တသ္မာ ဟိ အမှံ ဒဟရာ န မီယရေ။
‘‘ဧတာသု ဝေ ဇာယရေ သုတ္တမာသု, မေဓာဝိနော ဟောန္တိ ပဟူတပညာ၊
ဗဟုဿုတာ ဝေဒဂုနော စ ဟောန္တိ, တသ္မာ ဟိ အမှံ ဒဟရာ န မီယရေ။
‘‘မာတာ ပိတာ စ ဘဂိနီ ဘာတရော စ, ပုတ္တာ စ ဒါရာ စ မယဉ္စ သဗ္ဗေ၊
ဓမ္မံ စရာမ ပရလောကဟေတု, တသ္မာ ဟိ အမှံ ဒဟရာ န မီယရေ။
‘‘ဒါသာ စ ဒါသျော အနုဇီဝိနော စ, ပရိစာရကာ ကမ္မကရာ စ သဗ္ဗေ၊
ဓမ္မံ စရန္တိ ပရလောကဟေတု, တသ္မာ ဟိ အမှံ ဒဟရာ န မီယရေ’’တိ။ –
ဣမာ ဂါထာ အာဟ။
တတ္ထ ဓမ္မံ စရာမာတိ ဒသကုသလကမ္မပထဓမ္မံ စရာမ, အတ္တနော ဇီဝိတဟေတု အန္တမသော ကုန္ထကိပိလ္လိကမ္ပိ ဇီဝိတာ န ဝေါရောပေမ, ပရဘဏ္ဍံ လောဘစိတ္တေန န ဩလောကေမာတိ သဗ္ဗံ ဝိတ္ထာရေတဗ္ဗံ။ မုသာဝါဒေါ စေတ္ထ မုသာဝါဒိဿ အကရဏပါပံ နာမ နတ္ထီတိ ဥဿန္နဝသေန ပုန ဝုတ္တော။ တေ ကိရ ဟသာဓိပ္ပါယေနပိ မုသာ န ဘဏန္တိ။ ပါပါနီတိ သဗ္ဗာနိ နိရယဂါမိကမ္မာနိ။ အနရိယန္တိ အရိယဂရဟိတံ သဗ္ဗံ အသုန္ဒရံ အပရိသုဒ္ဓံ ကမ္မံ ပရိဝဇ္ဇယာမ။ တသ္မာ ဟိ အမှန္တိ ဧတ္ထ ဟိ-ကာရော နိပါတမတ္တော, တေန ကာရဏေန အမှာကံ ဒဟရာ န မီယန္တိ, အန္တရာ အကာလမရဏံ နာမ နော နတ္ထီတိ အတ္ထော။ ‘‘တသ္မာ အမှ’’န္တိပိ ပါဌော။ သုဏောမာတိ မယံ ကိရိယဝါဒါနံ သပ္ပုရိသာနံ ကုသလဒီပနမ္ပိ အသပ္ပုရိသာနံ အကုသလဒီပနမ္ပိ ဓမ္မံ
သုဏောမ, သော ပန နော သုတမတ္တကောဝ ဟောတိ, တံ န ရောစယာမ။ တေဟိ ပန နော သဒ္ဓိံ ဝိဂ္ဂဟော ဝါ ဝိဝါဒေါ ဝါ မာ ဟောတူတိ ဓမ္မံ သုဏာမ, သုတွာပိ ဟိတွာ အသန္တေ သန္တေ ဝတ္တာမ, ဧကမ္ပိ ခဏံ န ဇဟာမ သန္တေ, ပါပမိတ္တေ ပဟာယ ကလျာဏမိတ္တသေဝိနောဝ ဟောမာတိ။
သမဏေ မယံ ဗြာဟ္မဏေတိ မယံ သမိတပါပေ ဗာဟိတပါပေ ပစ္စေကဗုဒ္ဓသမဏဗြာဟ္မဏေပိ အဝသေသဓမ္မိကသမဏဗြာဟ္မဏေပိ အဒ္ဓိကယာစကေ သေသဇနေပိ အန္နပါနေန အဘိတပ္ပေမာတိ အတ္ထော။ ပါဠိယံ ပန အယံ ဂါထာ ‘‘ပုဗ္ဗေဝ ဒါနာ’’တိ ဂါထာယ ပစ္ဆတော အာဂတာ။ နာတိက္ကမာမာတိ အတ္တနော ဘရိယံ အတိက္ကမိတွာ ဗဟိ အညံ မိစ္ဆာစာရံ န ကရောမ။ အညတြ တာဟီတိ တာ အတ္တနော ဘရိယာ ဌပေတွာ သေသဣတ္ထီသု ဗြဟ္မစရိယံ စရာမ, အမှာကံ ဘရိယာပိ သေသပုရိသေသု ဧဝမေဝ ဝတ္တန္တိ။ ဇာယရေတိ ဇာယန္တိ။ သုတ္တမာသူတိ သုသီလာသု ဥတ္တမိတ္ထီသု။ ဣဒံ ဝုတ္တံ ဟောတိ – ယေ ဧတာသု သမ္ပန္နသီလာသု ဥတ္တမိတ္ထီသု အမှာကံ ပုတ္တာ ဇာယန္တိ, တေ မေဓာဝိနောတိ ဧဝံပကာရာ ဟောန္တိ, ကုတော တေသံ အန္တရာ မရဏံ, တသ္မာပိ အမှာကံ ကုလေ ဒဟရာ န မရန္တီတိ။ ဓမ္မံ စရာမာတိ ပရလောကတ္ထာယ တိဝိဓသုစရိတဓမ္မံ စရာမ။ ဒါသျောတိ ဒါသိယော။
‘‘ဓမ္မော ဟဝေ ရက္ခတိ ဓမ္မစာရိံ, ဓမ္မော သုစိဏ္ဏော သုခမာဝဟတိ၊
ဧသာနိသံသော ဓမ္မေ သုစိဏ္ဏေ, န ဒုဂ္ဂတိံ ဂစ္ဆတိ ဓမ္မစာရီ။
‘‘ဓမ္မော ဟဝေ ရက္ခတိ ဓမ္မစာရိံ, ဆတ္တံ မဟန္တံ ဝိယ ဝဿကာလေ၊
ဓမ္မေန ဂုတ္တော မမ ဓမ္မပါလော, အညဿ အဋ္ဌီနိ သုခီ ကုမာရော’’တိ။ –
ဣမာဟိ ဒွီဟိ ဂါထာဟိ ဓမ္မစာရီနံ ဂုဏံ ကထေသိ။
တတ္ထ ရက္ခတီတိ ဓမ္မော နာမေသော ရက္ခိတော အတ္တနော ရက္ခိတံ ပဋိရက္ခတိ။ သုခမာဝဟတီတိ ဒေဝမနုဿသုခဉ္စေဝ နိဗ္ဗာနသုခဉ္စ အာဝဟတိ။
န ဒုဂ္ဂတိန္တိ နိရယာဒိဘေဒံ ဒုဂ္ဂတိံ န ဂစ္ဆတိ။ ဧဝံ ဗြာဟ္မဏ, မယံ ဓမ္မံ ရက္ခာမ, ဓမ္မောပိ အမှေ ရက္ခတီတိ ဒဿေတိ။ ဓမ္မေန ဂုတ္တောတိ မဟာဆတ္တသဒိသေန အတ္တနာ ဂေါပိတဓမ္မေန ဂုတ္တော။ အညဿ အဋ္ဌီနီတိ တယာ အာနီတာနိ အဋ္ဌီနိ အညဿ ဧဠကဿ ဝါ သုနခဿ ဝါ အဋ္ဌီနိ ဘဝိဿန္တိ, ဆဍ္ဍေထေတာနိ, မမ ပုတ္တော သုခီ ကုမာရောတိ။
တံ သုတွာ အာစရိယော ‘‘မယှံ အာဂမနံ သုအာဂမနံ, သဖလံ, နော နိပ္ဖလ’’န္တိ သဉ္ဇာတသောမနဿော ဓမ္မပါလဿ ပိတရံ ခမာပေတွာ ‘‘မယာ အာဂစ္ဆန္တေန တုမှာကံ ဝီမံသနတ္ထာယ ဣမာနိ ဧဠကအဋ္ဌီနိ အာဘတာနိ, ပုတ္တော တေ အရောဂေါယေဝ, တုမှာကံ ရက္ခိတဓမ္မံ မယှမ္ပိ ဒေထာ’’တိ ပဏ္ဏေ လိခိတွာ ကတိပါဟံ တတ္ထ ဝသိတွာ တက္ကသိလံ ဂန္တွာ ဓမ္မပါလံ သဗ္ဗသိပ္ပါနိ သိက္ခာပေတွာ မဟန္တေန ပရိဝါရေန ပေသေသိ။
သတ္ထာ သုဒ္ဓေါဒနမဟာရာဇဿ ဣမံ ဓမ္မဒေသနံ အာဟရိတွာ သစ္စာနိ ပကာသေတွာ ဇာတကံ သမောဓာနေသိ, သစ္စပရိယောသာနေ ရာဇာ အနာဂါမိဖလေ ပတိဋ္ဌဟိ။ တဒါ မာတာပိတရော မဟာရာဇကုလာနိ အဟေသုံ, အာစရိယော သာရိပုတ္တော, ပရိသာ ဗုဒ္ဓပရိသာ, ဓမ္မပါလကုမာရော ပန အဟမေဝ အဟောသိန္တိ။
မဟာဓမ္မပါလဇာတကဝဏ္ဏနာ နဝမာ။
֍ * မြန်[၄၄၈] ၁၀။ ကုက္ကုဋဇာတကဝဏ္ဏနာ
နာသ္မသေ ကတပါပမှီတိ ဣဒံ သတ္ထာ ဝေဠုဝနေ ဝိဟရန္တော ဒေဝဒတ္တဿ ဝဓာယ ပရိသက္ကနံ အာရဗ္ဘ ကထေသိ။ ဓမ္မသဘာယဉှိ ဘိက္ခူ ဒေဝဒတ္တဿ အဂုဏကထံ သမုဋ္ဌာပေသုံ ‘‘အာဝုသော, ဒေဝဒတ္တော ဓနုဂ္ဂဟာဒိပယောဇနေန ဒသဗလဿ ဝဓတ္ထမေဝ ဥပါယံ ကရောတီ’’တိ။ သတ္ထာ အာဂန္တွာ ‘‘ကာယ နုတ္ထ, ဘိက္ခဝေ, ဧတရဟိ ကထာယ သန္နိသိန္နာ’’တိ ပုစ္ဆိတွာ ‘‘ဣမာယ နာမာ’’တိ ဝုတ္တေ ‘‘န, ဘိက္ခဝေ, ဣဒါနေဝ, ပုဗ္ဗေပိ ဧသ မယှံ ဝဓာယ ပရိသက္ကိယေဝါ’’တိ ဝတွာ အတီတံ အာဟရိ။
အတီတေ ကောသမ္ဗိယံ ကောသမ္ဗကော နာမ ရာဇာ ရဇ္ဇံ ကာရေသိ။ တဒါ ဗောဓိသတ္တော ဧကသ္မိံ ဝေဠုဝနေ ကုက္ကုဋယောနိယံ နိဗ္ဗတ္တိတွာ အနေကသတကုက္ကုဋပရိဝါရော အရညေ ဝသတိ, တဿာဝိဒူရေ ဧကော သေနော
ဝသတိ။ သော ဥပါယေန ဧကေကံ ကုက္ကုဋံ ဂဟေတွာ ခါဒန္တော ဌပေတွာ ဗောဓိသတ္တံ သေသေ ခါဒိ, ဗောဓိသတ္တော ဧကကောဝ အဟောသိ။ သော အပ္ပမတ္တော ဝေလာယ ဂေါစရံ ဂဟေတွာ ဝေဠုဝနံ ပဝိသိတွာ ဝသတိ။ သော သေနော တံ ဂဏှိတုံ အသက္ကောန္တော ‘‘ဧကေန နံ ဥပါယေန ဥပလာပေတွာ ဂဏှိဿာမီ’’တိ စိန္တေတွာ တဿာဝိဒူရေ သာခါယ နိလီယိတွာ ‘‘သမ္မ ကုက္ကုဋရာဇ, တွံ မယှံ ကသ္မာ ဘာယသိ, အဟံ တယာ သဒ္ဓိံ ဝိဿာသံ ကတ္တုကာမော, အသုကသ္မိံ နာမ ပဒေသေ သမ္ပန္နဂေါစရော, တတ္ထ ဥဘောပိ ဂေါစရံ ဂဟေတွာ အညမညံ ပိယသံဝါသံ ဝသိဿာမာ’’တိ အာဟ။ အထ နံ ဗောဓိသတ္တော အာဟ ‘‘သမ္မ, မယှံ တယာ သဒ္ဓိံ ဝိဿာသော နာမ နတ္ထိ, ဂစ္ဆ တွ’’န္တိ။ ‘‘သမ္မ, တွံ မယာ ပုဗ္ဗေ ကတပါပတာယ န သဒ္ဒဟသိ, ဣတော ပဋ္ဌာယ ဧဝရူပံ န ကရိဿာမီ’’တိ။ ‘‘န မယှံ တာဒိသေန သဟာယေနတ္ထော, ဂစ္ဆ တွ’’န္တိ။ ဣတိ နံ ယာဝတတိယံ ပဋိက္ခိပိတွာ ‘‘ဧတေဟိ အင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတေန ပုဂ္ဂလေန သဒ္ဓိံ ဝိဿာသော နာမ ကာတုံ န ဝဋ္ဋတီ’’တိ ဝနဃဋံ ဥန္နာဒေန္တော ဒေဝတာသု သာဓုကာရံ ဒဒမာနာသု ဓမ္မကထံ သမုဋ္ဌာပေန္တော –
‘‘နာသ္မသေ ကတပါပမှိ, နာသ္မသေ အလိကဝါဒိနေ၊
နာသ္မသေ အတ္တတ္ထပညမှိ, အတိသန္တေပိ နာသ္မသေ။
‘‘ဘဝန္တိ ဟေကေ ပုရိသာ, ဂေါပိပါသိကဇာတိကာ၊
ဃသန္တိ မညေ မိတ္တာနိ, ဝါစာယ န စ ကမ္မုနာ။
‘‘သုက္ခဉ္ဇလိပဂ္ဂဟိတာ, ဝါစာယ ပလိဂုဏ္ဌိတာ၊
မနုဿဖေဂ္ဂူ နာသီဒေ, ယသ္မိံ နတ္ထိ ကတညုတာ။
‘‘န ဟိ အညညစိတ္တာနံ, ဣတ္ထီနံ ပုရိသာန ဝါ၊
နာနာဝိကတွာ သံသဂ္ဂံ, တာဒိသမ္ပိ စ နာသ္မသေ။
‘‘အနရိယကမ္မမောက္ကန္တံ, အထေတံ သဗ္ဗဃာတိနံ၊
နိသိတံဝ ပဋိစ္ဆန္နံ, တာဒိသမ္ပိ စ နာသ္မသေ။
‘‘မိတ္တရူပေနိဓေကစ္စေ, သာခလျေန အစေတသာ၊
ဝိဝိဓေဟိ ဥပါယန္တိ, တာဒိသမ္ပိ စ နာသ္မသေ။
‘‘အာမိသံ ဝါ ဓနံ ဝါပိ, ယတ္ထ ပဿတိ တာဒိသော၊
ဒုဗ္ဘိံ ကရောတိ ဒုမ္မေဓော, တဉ္စ ဟန္တွာန ဂစ္ဆတီ’’တိ။ – ဣမာ ဂါထာ အာဟ၊
တတ္ထ နာသ္မသေတိ နာဿသေ။ အယမေဝ ဝါ ပါဌော, န ဝိဿသေတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ ကတပါပမှီတိ ပဌမံ ကတပါပေ ပုဂ္ဂလေ။ အလိကဝါဒိနေတိ မုသာဝါဒိမှိပိ န ဝိဿသေ။ တဿ ဟိ အကတ္တဗ္ဗံ နာမ ပါပံ နတ္ထိ။ နာသ္မသေ အတ္တတ္ထပညမှီတိ အတ္တနော အတ္ထာယ ဧဝ ယဿ ပညာ သ္နေဟဝသေန န ဘဇတိ, ဓနတ္ထိကောဝ ဘဇတိ, တသ္မိံ အတ္တတ္ထပညေပိ န ဝိဿသေ။ အတိသန္တေတိ အန္တော ဥပသမေ အဝိဇ္ဇမာနေယေဝ စ ဗဟိ ဥပသမဒဿနေန အတိသန္တေ ဝိယ ပဋိစ္ဆန္နကမ္မန္တေပိ ဗိလပဋိစ္ဆန္နအာသီဝိသသဒိသေ ကုဟကပုဂ္ဂလေ။ ဂေါပိပါသိကဇာတိကာတိ ဂုန္နံ ပိပါသကဇာတိကာ ဝိယ, ပိပါသိတဂေါသဒိသာတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ ယထာ ပိပါသိတဂါဝေါ တိတ္ထံ ဩတရိတွာ မုခပူရံ ဥဒကံ ပိဝန္တိ, န ပန ဥဒကဿ ကတ္တဗ္ဗယုတ္တကံ ကရောန္တိ, ဧဝမေဝ ဧကစ္စေ ‘‘ဣဒဉ္စိဒဉ္စ ကရိဿာမာ’’တိ မဓုရဝစနေန မိတ္တာနိ ဃသန္တိ, ပိယဝစနာနုစ္ဆဝိကံ ပန န ကရောန္တိ, တာဒိသေသု ဝိဿာသော မဟတော အနတ္ထာယ ဟောတီတိ ဒီပေတိ။
သုက္ခဉ္ဇလိပဂ္ဂဟိတာတိ ပဂ္ဂဟိတတုစ္ဆအဉ္ဇလိနော။ ဝါစာယ ပလိဂုဏ္ဌိတာတိ ‘‘ဣဒံ ဒဿာမ, ဣဒံ ကရိဿာမာ’’တိ ဝစနေန ပဋိစ္ဆာဒိကာ။ မနုဿဖေဂ္ဂူတိ ဧဝရူပါ အသာရကာ မနုဿာ မနုဿဖေဂ္ဂူ နာမ။ နာသီဒေတိ န အာသီဒေ ဧဝရူပေ န ဥပဂစ္ဆေယျ။ ယသ္မိံ နတ္ထီတိ ယသ္မိဉ္စ ပုဂ္ဂလေ ကတညုတာ နတ္ထိ, တမ္ပိ နာသီဒေတိ အတ္ထော။ အညညစိတ္တာနန္တိ အညေနညေန စိတ္တေန သမန္နာဂတာနံ, လဟုစိတ္တာနန္တိ အတ္ထော။ ဧဝရူပါနံ ဣတ္ထီနံ ဝါ ပုရိသာနံ ဝါ န ဝိဿသေတိ ဒီပေတိ။ နာနာဝိကတွာ သံသဂ္ဂန္တိ ယောပိ န သက္ကာ အနုပဂန္တွာ ဧတဿ အန္တရာယံ ကာတုန္တိ အန္တရာယကရဏတ္ထံ နာနာကာရဏေဟိ သံသဂ္ဂမာဝိကတွာ ဒဠှံ ကရိတွာ ပစ္ဆာ အန္တရာယံ ကရောတိ, တာဒိသမ္ပိ ပုဂ္ဂလံ နာသ္မသေ န ဝိဿသေယျာတိ ဒီပေတိ။
အနရိယကမ္မမောက္ကန္တတိ အနရိယာနံ ဒုဿီလာနံ ကမ္မံ ဩတရိတွာ ဌိတံ။ အထေတန္တိ အထိရံ အပ္ပတိဋ္ဌိတဝစနံ။ သဗ္ဗဃာတိနန္တိ ဩကာသံ လဘိတွာ
သဗ္ဗေသံ ဥပဃာတကရံ။ နိသိတံဝ ပဋိစ္ဆန္နန္တိ ကောသိယာ ဝါ ပိလောတိကာယ ဝါ ပဋိစ္ဆန္နံ နိသိတခဂ္ဂမိဝ။ တာဒိသမ္ပီတိ ဧဝရူပမ္ပိ အမိတ္တံ မိတ္တပတိရူပကံ န ဝိဿသေယျ။ သာခလျေနာတိ မဋ္ဌဝစနေန။ အစေတသာတိ အစိတ္တကေန။ ဝစနမေဝ ဟိ နေသံ မဋ္ဌံ, စိတ္တံ ပန ထဒ္ဓံ ဖရုသံ။ ဝိဝိဓေဟီတိ ဝိဝိဓေဟိ ဥပါယေဟိ ဩတာရာပေက္ခာ ဥပဂစ္ဆန္တိ။ တာဒိသမ္ပီတိ ယော ဧတေဟိ အမိတ္တေဟိ မိတ္တပတိရူပကေဟိ သဒိသော ဟောတိ, တမ္ပိ န ဝိဿသေတိ အတ္ထော။ အာမိသန္တိ ခါဒနီယဘောဇနီယံ။ ဓနန္တိ မဉ္စပဋိပါဒကံ အာဒိံ ကတွာ အဝသေသံ။ ယတ္ထ ပဿတီတိ သဟာယကဂေဟေ ယသ္မိံ ဌာနေ ပဿတိ။ ဒုဗ္ဘိံ ကရောတီတိ ဒုဗ္ဘိစိတ္တံ ဥပ္ပါဒေတိ, တံ ဓနံ ဟရတိ။ တဉ္စ ဟန္တွာနာတိ တဉ္စ သဟာယကမ္ပိ ဆေတွာ ဂစ္ဆတိ။ ဣတိ ဣမာ သတ္တ ဂါထာ ကုက္ကုဋရာဇာ ကထေသိ။
‘‘မိတ္တရူပေန ဗဟဝေါ, ဆန္နာ သေဝန္တိ သတ္တဝေါ၊
ဇဟေ ကာပုရိသေ ဟေတေ, ကုက္ကုဋော ဝိယ သေနကံ။
‘‘ယော စ ဥပ္ပတိတံ အတ္ထံ, န ခိပ္ပမနုဗုဇ္ဈတိ၊
အမိတ္တဝသမနွေတိ, ပစ္ဆာ စ မနုတပ္ပတိ။
‘‘ယော စ ဥပ္ပတိတံ အတ္ထံ, ခိပ္ပမေဝ နိဗောဓတိ၊
မုစ္စတေ သတ္တုသမ္ဗာဓာ, ကုက္ကုဋော ဝိယ သေနကာ။
‘‘တံ တာဒိသံ ကူဋမိဝေါဍ္ဍိတံ ဝနေ, အဓမ္မိကံ နိစ္စဝိဓံသကာရိနံ၊
အာရာ ဝိဝဇ္ဇေယျ နရော ဝိစက္ခဏော, သေနံ ယထာ ကုက္ကုဋော ဝံသကာနနေ’’တိ။ –
ဣမာ စတဿော ဓမ္မရာဇေန ဘာသိတာ အဘိသမ္ဗုဒ္ဓဂါထာ။
တတ္ထ ဇဟေ ကာပုရိသေ ဟေတေတိ ဘိက္ခဝေ, ဧတေ ကာပုရိသေ ပဏ္ဍိတော ဇဟေယျ။ ဟ-ကာရော ပနေတ္ထ နိပါတမတ္တံ။ ပစ္ဆာ စ မနုတပ္ပတီတိ ပစ္ဆာ စ အနုတပ္ပတိ။ ကူဋမိဝေါဍ္ဍိတန္တိ ဝနေ မိဂါနံ ဗန္ဓနတ္ထာယ ကူဋပါသံ ဝိယ ဩဍ္ဍိတံ။ နိစ္စဝိဓံသကာရိနန္တိ နိစ္စံ ဝိဒ္ဓံသနကရံ။ ဝံသကာနနေတိ ယထာ ဝံသဝနေ ကုက္ကုဋော သေနံ ဝိဝဇ္ဇေတိ, ဧဝံ ဝိစက္ခဏော ပါပမိတ္တေ ဝိဝဇ္ဇေယျ။
သောပိ တာ ဂါထာ ဝတွာ သေနံ အာမန္တေတွာ ‘‘သစေ ဣမသ္မိံ ဌာနေ ဝသိဿသိ, ဇာနိဿာမိ တေ ကတ္တဗ္ဗ’’န္တိ တဇ္ဇေသိ။ သေနော တတော ပလာယိတွာ အညတြ ဂတော။
သတ္ထာ ဣမံ ဓမ္မဒေသနံ အာဟရိတွာ ‘‘ဧဝံ ဘိက္ခဝေ ဒေဝဒတ္တော ပုဗ္ဗေပိ မယှံ ဝဓာယ ပရိသက္ကီ’’တိ ဝတွာ ဇာတကံ သမောဓာနေသိ – ‘‘တဒါ သေနော ဒေဝဒတ္တော အဟောသိ, ကုက္ကုဋော ပန အဟမေဝ အဟောသိ’’န္တိ။
ကုက္ကုဋဇာတကဝဏ္ဏနာ ဒသမာ။
֍ * မြန်[၄၄၉] ၁၁။ မဋ္ဌကုဏ္ဍလီဇာတကဝဏ္ဏနာ
အလင်္ကတော မဋ္ဌကုဏ္ဍလီတိ ဣဒံ သတ္ထာ ဇေတဝနေ ဝိဟရန္တော ဧကံ မတပုတ္တံ ကုဋုမ္ဗိကံ အာရဗ္ဘ ကထေသိ။ သာဝတ္ထိယံ ကိရေကဿ ဗုဒ္ဓုပဋ္ဌာကဿ ကုဋုမ္ဗိကဿ ပိယပုတ္တော ကာလမကာသိ။ သော ပုတ္တသောကသမပ္ပိတော န နှာယတိ န ဘုဉ္ဇတိ န ကမ္မန္တေ ဝိစာရေတိ, န ဗုဒ္ဓုပဋ္ဌာနံ ဂစ္ဆတိ, ကေဝလံ ‘‘ပိယပုတ္တက, မံ ဩဟာယ ပဌမတရံ ဂတောသီ’’တိအာဒီနိ ဝတွာ ဝိပ္ပလပတိ။ သတ္ထာ ပစ္စူသသမယေ လောကံ ဩလောကေန္တော တဿ သောတာပတ္တိဖလူပနိဿယံ ဒိသွာ ပုနဒိဝသေ ဘိက္ခုသံဃပရိဝုတော သာဝတ္ထိယံ ပိဏ္ဍာယ စရိတွာ ကတဘတ္တကိစ္စော ဘိက္ခူ ဥယျောဇေတွာ အာနန္ဒတ္ထေရေန ပစ္ဆာသမဏေန တဿ ဃရဒွါရံ အဂမာသိ။ သတ္ထု အာဂတဘာဝံ ကုဋုမ္ဗိကဿ အာရောစေသုံ။ အထဿ ဂေဟဇနော အာသနံ ပညပေတွာ သတ္ထာရံ နိသီဒါပေတွာ ကုဋုမ္ဗိကံ ပရိဂ္ဂဟေတွာ သတ္ထု သန္တိကံ အာနေသိ။ တံ ဝန္ဒိတွာ ဧကမန္တံ နိသိန္နံ သတ္ထာ ကရုဏာသီတလေန ဝစနေန အာမန္တေတွာ ‘‘ကိံ, ဥပါသက, ပုတ္တကံ အနုသောစသီ’’တိ ပုစ္ဆိတွာ ‘‘အာမ, ဘန္တေ’’တိ ဝုတ္တေ ‘‘ဥပါသက, ပေါရာဏကပဏ္ဍိတာ ပုတ္တေ ကာလကတေ သောကသမပ္ပိတာ ဝိစရန္တာပိ ပဏ္ဍိတာနံ ကထံ သုတွာ ‘အလဗ္ဘနီယဋ္ဌာန’န္တိ တထတော ဉတွာ အပ္ပမတ္တကမ္ပိ သောကံ န ကရိံသူ’’တိ ဝတွာ တေန ယာစိတော အတီတံ အာဟရိ။
အတီတေ ဗာရာဏသိယံ ဗြဟ္မဒတ္တေ ရဇ္ဇံ ကာရေန္တေ ဧကဿ မဟာဝိဘဝဿ ဗြာဟ္မဏဿ ပုတ္တော ပဉ္စဒသသောဠသဝဿကာလေ ဧကေန ဗျာဓိနာ ဖုဋ္ဌော ကာလံ ကတွာ ဒေဝလောကေ နိဗ္ဗတ္တိ။ ဗြာဟ္မဏော တဿ ကာလကိရိယတော ပဋ္ဌာယ သုသာနံ ဂန္တွာ ဆာရိကပုဉ္ဇံ အာဝိဇ္ဈန္တော ပရိဒေဝတိ, သဗ္ဗကမ္မန္တေ ပရိစ္စဇိတွာ သောကသမပ္ပိတော ဝိစရတိ။ တဒါ ဒေဝပုတ္တော အနုဝိစရန္တော တံ ဒိသွာ ‘‘ဧကံ ဥပမံ ကတွာ သောကံ ဟရိဿာမီ’’တိ တဿ သုသာနံ ဂန္တွာ ပရိဒေဝနကာလေ တဿေဝ ပုတ္တဝဏ္ဏီ ဟုတွာ သဗ္ဗာဘရဏပဋိမဏ္ဍိတော ဧကသ္မိံ ပဒေသေ ဌတွာ ဥဘော ဟတ္ထေ သီသေ ဌပေတွာ မဟာသဒ္ဒေန ပရိဒေဝိ။ ဗြာဟ္မဏော သဒ္ဒံ သုတွာ တံ ဩလောကေတွာ ပုတ္တပေမံ ပဋိလဘိတွာ တဿ သန္တိကေ ဌတွာ ‘‘တာတ မာဏဝ, ဣမသ္မိံ သုသာနမဇ္ဈေ ကသ္မာ ပရိဒေဝသီ’’တိ ပုစ္ဆန္တော ပဌမံ ဂါထမာဟ –
‘‘အလင်္ကတော မဋ္ဌကုဏ္ဍလီ, မာလဓာရီ ဟရိစန္ဒနုဿဒေါ၊
ဗာဟာ ပဂ္ဂယှ ကန္ဒသိ, ဝနမဇ္ဈေ ကိံ ဒုက္ခိတော တုဝ’’န္တိ။
တတ္ထ အလင်္ကတောတိ နာနာဘရဏဝိဘူသိတော။ မဋ္ဌကုဏ္ဍလီတိ ကရဏပရိနိဋ္ဌိတေဟိ မဋ္ဌေဟိ ကုဏ္ဍလေဟိ သမန္နာဂတော။ မာလဓာရီတိ ဝိစိတြကုသုမမာလဓရော။ ဟရိစန္ဒနုဿဒေါတိ သုဝဏ္ဏဝဏ္ဏေန စန္ဒနေန အနုလိတ္တော။ ဝနမဇ္ဈေတိ သုသာနမဇ္ဈေ။ ကိံ ဒုက္ခိတော တုဝန္တိ ကိံကာရဏာ ဒုက္ခိတော တွံ, အာစိက္ခ, အဟံ တေ ယံ ဣစ္ဆသိ, တံ ဒဿာမီတိ အာဟ။
အထဿ ကထေန္တော မာဏဝေါ ဒုတိယံ ဂါထမာဟ –
‘‘သောဝဏ္ဏမယော ပဘဿရော, ဥပ္ပန္နော ရထပဉ္ဇရော မမ၊
တဿ စက္ကယုဂံ န ဝိန္ဒာမိ, တေန ဒုက္ခေန ဇဟာမိ ဇီဝိတ’’န္တိ။
ဗြာဟ္မဏော သမ္ပဋိစ္ဆန္တော တတိယံ ဂါထမာဟ –
‘‘သောဝဏ္ဏမယံ မဏီမယံ, လောဟမယံ အထ ရူပိယာမယံ၊
ပါဝဒ ရထံ ကရိဿာမိ တေ, စက္ကယုဂံ ပဋိပါဒယာမိ တ’’န္တိ။
တတ္ထ ပါဝဒါတိ ယာဒိသေန တေ အတ္ထော ယာဒိသံ ရောစေသိ, တာဒိသံ ဝဒ, အဟံ တေ ရထ ကရိဿာမိ။ ပဋိပါဒယာမိ တန္တိ တံ ပဉ္ဇရာနုရူပံ စက္ကယုဂံ အဓိဂစ္ဆာပေမိ။
တံ သုတွာ မာဏဝေန ကထိတာယ ဂါထာယ ပဌမပါဒံ သတ္ထာ အဘိသမ္ဗုဒ္ဓေါ ဟုတွာ ကထေသိ, သေသံ မာဏဝေါ။
‘‘သော မာဏဝေါ တဿ ပါဝဒိ, စန္ဒသူရိယာ ဥဘယေတ္ထ ဘာတရော၊
သောဝဏ္ဏမယော ရထော မမ, တေန စက္ကယုဂေန သောဘတီ’’တိ။
ဗြာဟ္မဏော တဒနန္တရံ အာဟ –
‘‘ဗာလော ခေါ တွံသိ မာဏဝ, ယော တွံ ပတ္ထယသိ အပတ္ထိယံ၊
မညာမိ တုဝံ မရိဿသိ, န ဟိ တွံ လစ္ဆသိ စန္ဒသူရိယေ’’တိ။ –
ဗြာဟ္မဏေန ဝုတ္တဂါထာယ အပတ္ထိယန္တိ အပတ္ထေတဗ္ဗံ။
တတော မာဏဝေါ အာဟ –
‘‘ဂမနာဂမနမ္ပိ ဒိဿတိ, ဝဏ္ဏဓာတု ဥဘယေတ္ထ ဝီထိယော၊
ပေတော ပန နေဝ ဒိဿတိ, ကော နု ခေါ ကန္ဒတံ ဗာလျတရော’’တိ။
မာဏဝေန ဝုတ္တဂါထာယ ဂမနာဂမနန္တိ ဥဂ္ဂမနဉ္စ အတ္ထဂမနဉ္စ။ ဝဏ္ဏောယေဝ ဝဏ္ဏဓာတု။ ဥဘယေတ္ထ ဝီထိယောတိ ဧတ္ထ အာကာသေ ‘‘အယံ စန္ဒဿ ဝီထိ, အယံ သူရိယဿ ဝီထီ’’တိ ဧဝံ ဥဘယဂမနာဂမနဘူမိယောပိ ပညာယန္တိ။ ပေတော ပနာတိ ပရလောကံ ဂတသတ္တော ပန န ဒိဿတေဝ။ ကော နု ခေါတိ ဧဝံ သန္တေ အမှာကံ ဒွိန္နံ ကန္ဒန္တာနံ ကော နု ခေါ ဗာလျတရောတိ။
ဧဝံ မာဏဝေ ကထေန္တေ ဗြာဟ္မဏော သလ္လက္ခေတွာ ဂါထမာဟ –
‘‘သစ္စံ ခေါ ဝဒေသိ မာဏဝ, အဟမေဝ ကန္ဒတံ ဗာလျတရော၊
စန္ဒံ ဝိယ ဒါရကော ရုဒံ, ပေတံ ကာလကတာဘိပတ္ထယေ’’တိ။
တတ္ထ စန္ဒံ ဝိယ ဒါရကောတိ ယထာ ဒဟရော ဂါမဒါရကော ‘‘စန္ဒံ ဒေထာ’’တိ စန္ဒဿတ္ထာယ ရောဒေယျ, ဧဝံ အဟမ္ပိ ပေတံ ကာလကတံ အဘိပတ္ထေမီတိ။
ဣတိ ဗြာဟ္မဏော မာဏဝဿ ကထာယ နိဿောကော ဟုတွာ တဿ ထုတိံ ကရောန္တော သေသဂါထာ အဘာသိ –
‘‘အာဒိတ္တံ ဝတ မံ သန္တံ, ဃတသိတ္တံဝ ပါဝကံ၊
ဝါရိနာ ဝိယ ဩသိဉ္စံ, သဗ္ဗံ နိဗ္ဗာပယေ ဒရံ။
‘‘အဗ္ဗဟီ ဝတ မေ သလ္လံ, ယမာသိ ဟဒယဿိတံ၊
ယော မေ သောကပရေတဿ, ပုတ္တသောကံ အပါနုဒိ။
‘‘သောဟံ အဗ္ဗူဠှသလ္လောသ္မိ, ဝီတသောကော အနာဝိလော၊
န သောစာမိ န ရောဒါမိ, တဝ သုတွာန မာဏဝါ’’တိ။
အထ နံ မာဏဝေါ ‘‘ဗြာဟ္မဏ, ယဿတ္ထာယ တွံ ရောဒသိ, အဟံ တေ ပုတ္တော, အဟံ ဒေဝလောကေ နိဗ္ဗတ္တော, ဣတော ပဋ္ဌာယ မာ မံ အနုသောစိ, ဒါနံ ဒေဟိ, သီလံ ရက္ခာဟိ, ဥပေါသထံ ကရောဟီ’’တိ ဩဝဒိတွာ သကဋ္ဌာနမေဝ ဂတော။ ဗြာဟ္မဏောပိ တဿောဝါဒေ ဌတွာ ဒါနာဒီနိ ပုညာနိ ကတွာ ကာလကတော ဒေဝလောကေ နိဗ္ဗတ္တိ။
သတ္ထာ ဣမံ ဓမ္မဒေသနံ အာဟရိတွာ သစ္စာနိ ပကာသေတွာ ဇာတကံ သမောဓာနေဟိ, သစ္စပရိယောသာနေ ကုဋုမ္ဗိကော သောတာပတ္တိဖလေ ပတိဋ္ဌဟိ။တဒါ ဓမ္မဒေသကဒေဝပုတ္တော အဟမေဝ အဟောသိန္တိ။
မဋ္ဌကုဏ္ဍလီဇာတကဝဏ္ဏနာ ဧကာဒသမာ။
֍ * မြန်[၄၅၀] ၁၂။ ဗိလာရကောသိယဇာတကဝဏ္ဏနာ
အပစန္တာပီတိ ဣဒံ သတ္ထာ ဇေတဝနေ ဝိဟရန္တော ဧကံ ဒါနဝိတ္တံ ဘိက္ခုံ အာရဗ္ဘ ကထေသိ။ သော ကိရ ဘဂဝတော ဓမ္မဒေသနံ သုတွာ သာသနေ ပဗ္ဗဇိတွာ ပဗ္ဗဇိတကာလတော ပဋ္ဌာယ ဒါနဝိတ္တော အဟောသိ ဒါနဇ္ဈာသယော, ပတ္တပရိယာပန္နမ္ပိ ပိဏ္ဍပါတံ အညဿ အဒတွာ န ဘုဉ္ဇိ, အန္တမသော ပါနီယမ္ပိ လဘိတွာ အညဿ အဒတွာ န ပိဝိ, ဧဝံ ဒါနာဘိရတော အဟောသိ။ အထဿ ဓမ္မသဘာယံ ဘိက္ခူ ဂုဏကထံ ကထေသုံ။ သတ္ထာ အာဂန္တွာ ‘‘ကာယ နုတ္ထ, ဘိက္ခဝေ, ဧတရဟိ ကထာယ သန္နိသိန္နာ’’တိ ပုစ္ဆိတွာ ‘‘ဣမာယ နာမာ’’တိ ဝုတ္တေ တံ ဘိက္ခုံ ပက္ကောသာပေတွာ ‘‘သစ္စံ ကိရ တွံ ဘိက္ခု ဒါနဝိတ္တော ဒါနဇ္ဈာသယော’’တိ ပုစ္ဆိတွာ ‘‘သစ္စံ, ဘန္တေ’’တိ ဝုတ္တေ ‘‘ဘိက္ခဝေ အယံ ပုဗ္ဗေ အဿဒ္ဓေါ အဟောသိ အပ္ပသန္နော, တိဏဂ္ဂေန တေလဗိန္ဒုမ္ပိ ဥဒ္ဓရိတွာ ကဿစိ န အဒါသိ, အထ နံ အဟံ ဒမေတွာ နိဗ္ဗိသေဝနံ ကတွာ ဒါနဖလံ ဉာပေသိံ, တမေဝ ဒါနနိန္နံ စိတ္တံ ဘဝန္တရေပိ န ပဇဟတီ’’တိ ဝတွာ ဘိက္ခူဟိ ယာစိတော အတီတံ အာဟရိ။
အတီတေ ဗာရာဏသိယံ ဗြဟ္မဒတ္တေ ရဇ္ဇံ ကာရေန္တေ ဗောဓိသတ္တော သေဋ္ဌိကုလေ နိဗ္ဗတ္တိတွာ ဝယပ္ပတ္တော ကုဋုမ္ဗံ သဏ္ဌပေတွာ ပိတု အစ္စယေန သေဋ္ဌိဋ္ဌာနံ ပတွာ ဧကဒိဝသံ ဓနဝိလောကနံ ကတွာ ‘‘ဓနံ ပညာယတိ, ဧတဿ ဥပ္ပါဒကာ န ပညာယန္တိ, ဣမံ ဓနံ ဝိဿဇ္ဇေတွာ မဟာဒါနံ ဒါတုံ ဝဋ္ဋတီ’’တိ ဒါနသာလံ ကာရေတွာ ယာဝဇီဝံ မဟာဒါနံ ပဝတ္တေတွာ အာယုပရိယောသာနေ ‘‘ဣဒံ ဒါနဝတ္တံ မာ ဥပစ္ဆိန္ဒီ’’တိ ပုတ္တဿ ဩဝါဒံ ဒတွာ တာဝတိံသဘဝနေ သက္ကော ဟုတွာ နိဗ္ဗတ္တိ။ ပုတ္တောပိဿ တထေဝ ဒါနံ ဒတွာ ပုတ္တံ ဩဝဒိတွာ အာယုပရိယောသာနေ စန္ဒော ဒေဝပုတ္တော ဟုတွာ နိဗ္ဗတ္တိ, တဿ ပုတ္တော သူရိယော ဟုတွာ နိဗ္ဗတ္တိ, တဿပိ ပုတ္တော မာတလိသင်္ဂါဟကော ဟုတွာ နိဗ္ဗတ္တိ, တဿ ပုတ္တော ပဉ္စသိခေါ ဂန္ဓဗ္ဗဒေဝပုတ္တော ဟုတွာ နိဗ္ဗတ္တိ။ ဆဋ္ဌော ပန အဿဒ္ဓေါ အဟောသိ ထဒ္ဓစိတ္တော နိသ္နေဟော မစ္ဆရီ, ဒါနသာလံ ဝိဒ္ဓံသေတွာ ဈာပေတွာ ယာစကေ ပေါထေတွာ နီဟရာပေသိ, ကဿစိ တိဏဂ္ဂေန ဥဒ္ဓရိတွာ တေလဗိန္ဒုမ္ပိ န ဒေတိ။ တဒါ သက္ကော ဒေဝရာဇာ အတ္တနော ပုဗ္ဗကမ္မံ ဩလောကေတွာ ‘‘ပဝတ္တတိ နု ခေါ မေ ဒါနဝံသော, ဥဒါဟု နော’’တိ ဥပဓာရေန္တော ‘‘ပုတ္တော မေ ဒါနံ
ပဝတ္တေတွာ စန္ဒော ဟုတွာ နိဗ္ဗတ္တိ, တဿ ပုတ္တော သူရိယော, တဿ ပုတ္တော မာတလိ, တဿ ပုတ္တော ပဉ္စသိခေါ ဂန္ဓဗ္ဗဒေဝပုတ္တော ဟုတွာ နိဗ္ဗတ္တိ, ဆဋ္ဌော ပန တံ ဝံသံ ဥပစ္ဆိန္ဒီ’’တိ ပဿိ။
အထဿ ဧတဒဟောသိ ‘‘ဣမံ ပါပဓမ္မံ ဒမေတွာ ဒါနဖလံ ဇာနာပေတွာ အာဂမိဿာမီ’’တိ။ သော စန္ဒသူရိယမာတလိပဉ္စသိခေ ပက္ကောသာပေတွာ ‘‘သမ္မာ, အမှာကံ ဝံသေ ဆဋ္ဌော ကုလဝံသံ သမုစ္ဆိန္ဒိတွာ ဒါနသာလံ ဈာပေတွာ ယာစကေ နီဟရာပေသိ, န ကဿစိ ကိဉ္စိ ဒေတိ, ဧထ နံ ဒမေဿာမာ’’တိ တေဟိ သဒ္ဓိံ ဗာရာဏသိံ အဂမာသိ။ တသ္မိံ ခဏေ သေဋ္ဌိ ရာဇုပဋ္ဌာနံ ကတွာ အာဂန္တွာ သတ္တမေ ဒွါရကောဋ္ဌကေ အန္တရဝီထိံ ဩလောကေန္တော စင်္ကမတိ။ သက္ကော ‘‘တုမှေ မမ ပဝိဋ္ဌကာလေ ပစ္ဆတော ပဋိပါဋိယာ အာဂစ္ဆထာ’’တိ ဝတွာ ဂန္တွာ သေဋ္ဌိဿ သန္တိကေ ဌတွာ ‘‘ဘော မဟာသေဋ္ဌိ, ဘောဇနံ မေ ဒေဟီ’’တိ အာဟ။ ‘‘ဗြာဟ္မဏ နတ္ထိ တဝ ဣဓ ဘတ္တံ, အညတ္ထ ဂစ္ဆာ’’တိ။ ‘‘ဘော မဟာသေဋ္ဌိ, ဗြာဟ္မဏေဟိ ဘတ္တေ ယာစိတေ န ဒါတုံ န လဗ္ဘတီ’’တိ။ ‘‘ဗြာဟ္မဏ, မမ ဂေဟေ ပက္ကမ္ပိ ပစိတဗ္ဗမ္ပိ ဘတ္တံ နတ္ထိ, အညတ္ထ ဂစ္ဆာ’’တိ။ ‘‘မဟာသေဋ္ဌိ, ဧကံ တေ သိလောကံ ကထေဿာမိ, တံ သုဏာဟီ’’တိ။ ‘‘နတ္ထိ မယှံ တဝ သိလောကေနတ္ထော, မာ ဣဓ တိဋ္ဌာ’’တိ။ သက္ကော တဿ ကထံ အသုဏန္တော ဝိယ ဒွေ ဂါထာ အဘာသိ –
‘‘အပစန္တာပိ ဒိစ္ဆန္တိ, သန္တော လဒ္ဓါန ဘောဇနံ၊
ကိမေဝ တွံ ပစမာနော, ယံ န ဒဇ္ဇာ န တံ သမံ။
‘‘မစ္ဆေရာ စ ပမာဒါ စ, ဧဝံ ဒါနံ န ဒီယတိ၊
ပုညံ အာကင်္ခမာနေန, ဒေယျံ ဟောတိ ဝိဇာနတာ’’တိ။
တာသံ အတ္ထော – မဟာသေဋ္ဌိ အပစန္တာပိ သန္တော သပ္ပုရိသာ ဘိက္ခာစရိယာယ လဒ္ဓမ္ပိ ဘောဇနံ ဒါတုံ ဣစ္ဆန္တိ, န ဧကကာ ပရိဘုဉ္ဇန္တိ။ ကိမေဝ တွံ ပစမာနော ယံ န ဒဒေယျာသိ, န တံ သမံ, တံ တဝ အနုရူပံ အနုစ္ဆဝိကံ န ဟောတိ။ ဒါနဉှိ မစ္ဆေရေန စ ပမာဒေန စာတိ ဒွီဟိ ဒေါသေဟိ န ဒီယတိ, ပုညံ အာကင်္ခမာနေန ဝိဇာနတာ ပဏ္ဍိတမနုဿေန ဒါတဗ္ဗမေဝ ဟောတီတိ။
သော တဿ ဝစနံ သုတွာ ‘‘တေန ဟိ ဂေဟံ ပဝိသိတွာ နိသီဒ, ထောကံ လစ္ဆသီ’’တိ အာဟ။ သက္ကော ပဝိသိတွာ တေ သိလောကေ သဇ္ဈာယန္တော နိသီဒိ။ အထ နံ စန္ဒော အာဂန္တွာ ဘတ္တံ ယာစိ။ ‘‘နတ္ထိ တေ ဘတ္တံ, ဂစ္ဆာ’’တိ
စ ဝုတ္တော ‘‘မဟာသေဋ္ဌိ အန္တော ဧကော ဗြာဟ္မဏော နိသိန္နော, ဗြာဟ္မဏဝါစနကံ မညေ ဘဝိဿတိ, အဟမ္ပိ ဘဝိဿာမီ’’တိ ဝတွာ ‘‘နတ္ထိ ဗြာဟ္မဏဝါစနကံ, နိက္ခမာ’’တိ ဝုစ္စမာနောပိ ‘‘မဟာသေဋ္ဌိ ဣင်္ဃ တာဝ သိလောကံ သုဏာဟီ’’တိ ဒွေ ဂါထာ အဘာသိ –
‘‘ယဿေဝ ဘီတော န ဒဒါတိ မစ္ဆရီ, တဒေဝါဒဒတော ဘယံ၊
ဇိဃစ္ဆာ စ ပိပါသာ စ, ယဿ ဘာယတိ မစ္ဆရီ၊
တမေဝ ဗာလံ ဖုသတိ, အသ္မိံ လောကေ ပရမှိ စ။
‘‘တသ္မာ ဝိနေယျ မစ္ဆေရံ, ဒဇ္ဇာ ဒါနံ မလာဘိဘူ၊
ပုညာနိ ပရလောကသ္မိံ, ပတိဋ္ဌာ ဟောန္တိ ပါဏိန’’န္တိ။
တတ္ထ ယဿ ဘာယတီတိ ‘‘အဟံ အညေသံ ဒတွာ သယံ ဇိဃစ္ဆိတော စ ပိပါသိတော စ ဘဝိဿာမီ’’တိ ယဿာ ဇိဃစ္ဆာယ ပိပါသာယ ဘာယတိ။ တမေဝါတိ တညေဝ ဇိဃစ္ဆာပိပါသာသင်္ခါတံ ဘယံ ဧတံ ဗာလံ နိဗ္ဗတ္တနိဗ္ဗတ္တဋ္ဌာနေ ဣဓလောကေ ပရလောကေ စ ဖုသတိ ပီဠေတိ, အစ္စန္တဒါလိဒ္ဒိယံ ပါပုဏာတိ။ မလာဘိဘူတိ မစ္ဆရိယမလံ အဘိဘဝန္တော။
တဿပိ ဝစနံ သုတွာ ‘‘တေန ဟိ ပဝိသ, ထောကံ လဘိဿသီ’’တိ အာဟ။ သောပိ ပဝိသိတွာ သက္ကဿ သန္တိကေ နိသီဒိ။ တတော ထောကံ ဝီတိနာမေတွာ သူရိယော အာဂန္တွာ ဘတ္တံ ယာစန္တော ဒွေ ဂါထာ အဘာသိ –
‘‘ဒုဒ္ဒဒံ ဒဒမာနာနံ, ဒုက္ကရံ ကမ္မ ကုဗ္ဗတံ၊
အသန္တော နာနုကုဗ္ဗန္တိ, သတံ ဓမ္မော ဒုရန္နယော။
‘‘တသ္မာ သတဉ္စ အသတံ, နာနာ ဟောတိ ဣတော ဂတိ၊
အသန္တော နိရယံ ယန္တိ, သန္တော သဂ္ဂပရာယဏာ’’တိ။
တတ္ထ ဒုဒ္ဒဒန္တိ ဒါနံ နာမ ဒုဒ္ဒဒံ မစ္ဆေရံ အဘိဘဝိတွာ ဒါတဗ္ဗတော, တံ ဒဒမာနာနံ။ ဒုက္ကရန္တိ တဒေဝ ဒါနကမ္မံ ဒုက္ကရံ ယုဒ္ဓသဒိသံ, တံ ကုဗ္ဗတံ။ နာနုကုဗ္ဗန္တီတိ အသပ္ပုရိသာ ဒါနဖလံ အဇာနန္တာ တေသံ ဂတမဂ္ဂံ နာနုဂစ္ဆန္တိ။ သတံ ဓမ္မောတိ သပ္ပုရိသာနံ ဗောဓိသတ္တာနံ ဓမ္မော အညေဟိ ဒုရနုဂမော။ အသန္တောတိ မစ္ဆရိယဝသေန ဒါနံ အဒတွာ အသပ္ပုရိသာ နိရယံ ယန္တိ။
သေဋ္ဌိ ဂဟေတဗ္ဗဂဟဏံ အပဿန္တော ‘‘တေန ဟိ ပဝိသိတွာ ဗြာဟ္မဏာနံ သန္တိကေ နိသီဒ, ထောကံ လစ္ဆသီ’’တိ အာဟ။ တတော ထောကံ ဝီတိနာမေတွာ မာတလိ အာဂန္တွာ ဘတ္တံ ယာစိတွာ ‘‘နတ္ထီ’’တိ ဝစနမတ္တကာလမေဝ သတ္တမံ ဂါထမာဟ –
‘‘အပ္ပသ္မေကေ ပဝေစ္ဆန္တိ, ဗဟုနေကေ န ဒိစ္ဆရေ၊
အပ္ပသ္မာ ဒက္ခိဏာ ဒိန္နာ, သဟဿေန သမံ မိတာ’’တိ။
တတ္ထ အပ္ပသ္မေကေ ပဝေစ္ဆန္တီတိ မဟာသေဋ္ဌိ ဧကစ္စေ ပဏ္ဍိတပုရိသာ အပ္ပသ္မိမ္ပိ ဒေယျဓမ္မေ ပဝေစ္ဆန္တိ, ဒဒန္တိယေဝါတိ အတ္ထော။ ဗဟုနာပိ ဒေယျဓမ္မေန သမန္နာဂတာ ဧကေ သတ္တာ န ဒိစ္ဆရေ န ဒဒန္တိ။ ဒက္ခိဏာတိ ကမ္မဉ္စ ဖလဉ္စ သဒ္ဒဟိတွာ ဒိန္နဒါနံ။ သဟဿေန သမံ မိတာတိ ဧဝံ ဒိန္နာ ကဋစ္ဆုဘတ္တမတ္တာပိ ဒက္ခိဏာ သဟဿဒါနေန သဒ္ဓိံ မိတာ, မဟာဖလတ္တာ သဟဿဒါနသဒိသာဝ ဟောတီတိ အတ္ထော။
တမ္ပိ သော ‘‘တေန ဟိ ပဝိသိတွာ နိသီဒါ’’တိ အာဟ။ တတော ထောကံ ဝီတိနာမေတွာ ပဉ္စသိခေါ အာဂန္တွာ ဘတ္တံ ယာစိတွာ ‘‘နတ္ထိ ဂစ္ဆာ’’တိ ဝုတ္တေ ‘‘အဟံ န ဂတပုဗ္ဗော, ဣမသ္မိံ ဂေဟေ ဗြာဟ္မဏဝါစနကံ ဘဝိဿတိ မညေ’’တိ တဿ ဓမ္မကထံ အာရဘန္တော အဋ္ဌမံ ဂါထမာဟ –
‘‘ဓမ္မံ စရေ ယောပိ သမုဉ္ဆကံ စရေ, ဒါရဉ္စ ပေါသံ ဒဒမပ္ပကသ္မိံ၊
သတံ သဟဿာနံ သဟဿယာဂိနံ, ကလမ္ပိ နာဂ္ဃန္တိ တထာဝိဓဿ တေ’’တိ။
တတ္ထ ဓမ္မန္တိ တိဝိဓသုစရိတဓမ္မံ။ သမုဉ္ဆကန္တိ ဂါမေ ဝါ အာမကပက္ကဘိက္ခာစရိယံ အရညေ ဝါ ဖလာဖလဟရဏသင်္ခါတံ ဥဉ္ဆံ ယော စရေယျ, သောပိ ဓမ္မမေဝ စရေ။ ဒါရဉ္စ ပေါသန္တိ အတ္တနော စ ပုတ္တဒါရံ ပေါသေန္တောယေဝ။ ဒဒမပ္ပကသ္မိန္တိ ပရိတ္တေ ဝါ ဒေယျဓမ္မေ ဓမ္မိကသမဏဗြာဟ္မဏာနံ ဒဒမာနော ဓမ္မံ စရေတိ အတ္ထော။ သတံ သဟဿာနံ သဟဿယာဂိနန္တိ ပရံ ပေါထေတွာ ဝိဟေဌေတွာ သဟဿေန ယာဂံ ယဇန္တာနံ သဟဿယာဂီနံ ဣဿရာနံ သတသဟဿမ္ပိ။ ကလမ္ပိ နာဂ္ဃန္တိ တထာဝိဓဿ တေတိ တေသံ သတသဟဿသင်္ခါတာနံ သဟဿယာဂီနံ ယာဂါ တထာဝိဓဿ ဓမ္မေန
သမေန ဒေယျဓမ္မံ ဥပ္ပါဒေတွာ ဒေန္တဿ ဒုဂ္ဂတမနုဿဿ သောဠသိံ ကလံ န အဂ္ဃန္တီတိ။
သေဋ္ဌိ ပဉ္စသိခဿ ကထံ သုတွာ သလ္လက္ခေသိ။ အထ နံ အနဂ္ဃကာရဏံ ပုစ္ဆန္တော နဝမံ ဂါထမာဟ –
‘‘ကေနေသ ယညော ဝိပုလော မဟဂ္ဃတော, သမေန ဒိန္နဿ န အဂ္ဃမေတိ၊
ကထံ သတံ သဟဿာနံ သဟဿယာဂိနံ, ကလမ္ပိ နာဂ္ဃန္တိ တထာဝိဓဿ တေ’’တိ။
တတ္ထ ယညောတိ ဒါနယာဂေါ သတသဟဿပရိစ္စာဂဝသေန ဝိပုလော, ဝိပုလတ္တာဝ မဟဂ္ဃတော။ သမေန ဒိန္နဿာတိ ဓမ္မေန ဒိန္နဿ ကေန ကာရဏေန အဂ္ဃံ န ဥပေတိ။ ကထံ သတံ သဟဿာနန္တိ ဗြာဟ္မဏ, ကထံ သဟဿယာဂီနံ ပုရိသာနံ ဗဟူနံ သဟဿာနံ သတသဟဿသင်္ခါတာ ဣဿရာ တထာဝိဓဿ ဓမ္မေန ဥပ္ပါဒေတွာ ဒါယကဿ ဧကဿ ဒုဂ္ဂတမနုဿဿ ကလံ နာဂ္ဃန္တီတိ။
အထဿ ကထေန္တော ပဉ္စသိခေါ ဩသာနဂါထမာဟ –
‘‘ဒဒန္တိ ဟေကေ ဝိသမေ နိဝိဋ္ဌာ, ဆေတွာ ဝဓိတွာ အထ သောစယိတွာ၊
သာ ဒက္ခိဏာ အဿုမုခါ သဒဏ္ဍာ, သမေန ဒိန္နဿ န အဂ္ဃမေတိ၊
ဧဝံ သတံ သဟဿာနံ သဟဿယာဂိနံ, ကလမ္ပိ နာဂ္ဃန္တိ တထာဝိဓဿ တေ’’တိ။
တတ္ထ ဝိသမေတိ ဝိသမေ ကာယကမ္မာဒိမှိ နိဝိဋ္ဌာ။ ဆေတွာတိ ကိလမေတွာ။ ဝဓိတွာတိ မာရေတွာ။ သောစယိတွာတိ သသောကေ ကတွာ။
သော ပဉ္စသိခဿ ဓမ္မကထံ သုတွာ ‘‘တေန ဟိ ဂစ္ဆ, ဂေဟံ ပဝိသိတွာ နိသီဒ, ထောကံ လစ္ဆသီ’’တိ အာဟ။ သောပိ ဂန္တွာ တေသံ သန္တိကေ နိသီဒိ။ တတော ဗိလာရကောသိယော သေဋ္ဌိ ဧကံ ဒါသိံ အာမန္တေတွာ ‘‘ဧတေသံ ဗြာဟ္မဏာနံ ပလာပဝီဟီနံ နာဠိံ နာဠိံ ဒေဟီ’’တိ အာဟ။ သာ ဝီဟီ ဂဟေတွာ
ဗြာဟ္မဏေ ဥပသင်္ကမိတွာ ‘‘ဣမေ အာဒါယ ယတ္ထ ကတ္ထစိ ပစာပေတွာ ဘုဉ္ဇထာ’’တိ အာဟ။ ‘‘န အမှာကံ ဝီဟိနာ အတ္ထော, န မယံ ဝီဟိံ အာမသာမာ’’တိ။ ‘‘အယျ, ဝီဟိံ ကိရေတေ နာမသန္တီ’’တိ? ‘‘တေန ဟိ တေသံ တဏ္ဍုလေ ဒေဟီ’’တိ။ သာ တဏ္ဍုလေ အာဒါယ ဂန္တွာ ‘‘ဗြာဟ္မဏာ တဏ္ဍုလေ ဂဏှထာ’’တိ အာဟ။ ‘‘မယံ အာမကံ န ပဋိဂ္ဂဏှာမာ’’တိ။ ‘‘အယျ, အာမကံ ကိရ န ဂဏှန္တီ’’တိ။ ‘‘တေန ဟိ တေသံ ကရောဋိယံ ဝဍ္ဎေတွာ ဂေါဘတ္တံ ဒေဟီ’’တိ။ သာ တေသံ ကရောဋိယံ ဝဍ္ဎေတွာ မဟာဂေါဏာနံ ပက္ကဘတ္တံ အာဟရိတွာ အဒါသိ။ ပဉ္စပိ ဇနာ ကဗဠေ ဝဍ္ဎေတွာ မုခေ ပက္ခိပိတွာ ဂလေ လဂ္ဂါပေတွာ အက္ခီနိ ပရိဝတ္တေတွာ ဝိဿဋ္ဌသညာ မတာ ဝိယ နိပဇ္ဇိံသု။ ဒါသီ တေ ဒိသွာ ‘‘မတာ ဘဝိဿန္တီ’’တိ ဘီတာ ဂန္တွာ သေဋ္ဌိနော အာရောစေသိ ‘‘အယျ, တေ ဗြာဟ္မဏာ ဂေါဘတ္တံ ဂိလိတုံ အသက္ကောန္တာ မတာ’’တိ။
သော စိန္တေသိ ‘‘ဣဒါနိ အယံ ပါပဓမ္မော သုခုမာလဗြာဟ္မဏာနံ ဂေါဘတ္တံ ဒါပေသိ, တေ တံ ဂိလိတုံ အသက္ကောန္တာ မတာတိ မံ ဂရဟိဿန္တီ’’တိ။ တတော ဒါသိံ အာဟ – ‘‘ခိပ္ပံ ဂန္တွာ ဧတေသံ ကရောဋိကေသု ဘတ္တံ ဟရိတွာ နာနဂ္ဂရသံ သာလိဘတ္တံ ဝဍ္ဎေဟီ’’တိ။ သာ တထာ အကာသိ။ သေဋ္ဌိ အန္တရပီထိံ ပဋိပန္နမနုဿေ ပက္ကောသာပေတွာ ‘‘အဟံ မမ ဘုဉ္ဇနနိယာမေန ဧတေသံ ဗြာဟ္မဏာနံ ဘတ္တံ ဒါပေသိံ, ဧတေ လောဘေန မဟန္တေ ပိဏ္ဍေ ကတွာ ဘုဉ္ဇမာနာ ဂလေ လဂ္ဂါပေတွာ မတာ, မမ နိဒ္ဒေါသဘာဝံ ဇာနာထာ’’တိ ဝတွာ ပရိသံ သန္နိပါတေသိ။ မဟာဇနေ သန္နိပတိတေ ဗြာဟ္မဏာ ဥဋ္ဌာယ မဟာဇနံ ဩလောကေတွာ ‘‘ပဿထိမဿ သေဋ္ဌိဿ မုသာဝါဒိတံ, ‘အမှာကံ အတ္တနော ဘုဉ္ဇနဘတ္တံ ဒါပေသိ’န္တိ ဝဒတိ, ပဌမံ ဂေါဘတ္တံ အမှာကံ ဒတွာ အမှေသု မတေသု ဝိယ နိပန္နေသု ဣမံ ဘတ္တံ ဝဍ္ဎာပေသီ’’တိ ဝတွာ အတ္တနော မုခေဟိ ဂဟိတဘတ္တံ ဘူမိယံ ပါတေတွာ ဒဿေသုံ။ မဟာဇနော သေဋ္ဌိံ ဂရဟိ ‘‘အန္ဓဗာလ, အတ္တနော ကုလဝံသံ နာသေသိ, ဒါနသာလံ ဈာပေသိ, ယာစကေ ဂီဝါယံ ဂဟေတွာ နီဟရာပေသိ, ဣဒါနိ ဣမေသံ သုခုမာလဗြာဟ္မဏာနံ ဘတ္တံ ဒေန္တော ဂေါဘတ္တံ ဒါပေသိ, ပရလောကံ ဂစ္ဆန္တော တဝ ဃရေ ဝိဘဝံ ဂီဝါယံ ဗန္ဓိတွာ ဂမိဿသိ မညေ’’တိ။
တသ္မိံ ခဏေ သက္ကော မဟာဇနံ ပုစ္ဆိ ‘‘ဇာနာထ, တုမှေ ဣမသ္မိံ ဂေဟေ ဓနံ ကဿ သန္တက’’န္တိ? ‘‘န ဇာနာမာ’’တိ။ ‘‘ဣမသ္မိံ နဂရေ အသုကကာလေ
ဗာရာဏသိယံ မဟာသေဋ္ဌိ နာမ ဒါနသာလံ ကာရေတွာ မဟာဒါနံ ပဝတ္တယီ’’တိ သုတပုဗ္ဗံ တုမှေဟီတိ။ ‘‘အာမ သုဏာမာ’’တိ။ ‘‘အဟံ သော သေဋ္ဌိ, ဒါနံ ဒတွာ သက္ကော ဒေဝရာဇာ ဟုတွာ ပုတ္တောပိ မေ တံ ဝံသံ အဝိနာသေတွာ ဒါနံ ဒတွာ စန္ဒော ဒေဝပုတ္တော ဟုတွာ နိဗ္ဗတ္တော, တဿ ပုတ္တော သူရိယော, တဿ ပုတ္တော မာတလိ, တဿ ပုတ္တော ပဉ္စသိခေါ ဂန္ဓဗ္ဗဒေဝပုတ္တော ဟုတွာ နိဗ္ဗတ္တော။ တေသု အယံ စန္ဒော, အယံ သူရိယော, အယံ မာတလိသင်္ဂါဟကော, အယံ ဣမဿ ပါပဓမ္မဿ ပိတာ ပဉ္စသိခေါ ဂန္ဓဗ္ဗဒေဝပုတ္တော, ဧဝံ ဗဟုဂုဏံ ဧတံ ဒါနံ နာမ, ကတ္တဗ္ဗမေဝ ကုသလံ ပဏ္ဍိတေဟီ’’တိ ကထေန္တာ မဟာဇနဿ ကင်္ခစ္ဆေဒနတ္ထံ အာကာသေ ဥပ္ပတိတွာ မဟန္တေနာနုဘာဝေန မဟန္တေန ပရိဝါရေန ဇလမာနသရီရာ အဋ္ဌံသု, သကလနဂရံ ပဇ္ဇလန္တံ ဝိယ အဟောသိ။ သက္ကော မဟာဇနံ အာမန္တေတွာ ‘‘မယံ အတ္တနော ဒိဗ္ဗသမ္ပတ္တိံ ပဟာယ အာဂစ္ဆန္တာ ဣမံ ကုလဝံသနာသကရံ ပါပဓမ္မဗိလာရကောသိယံ နိဿာယ အာဂတာ, အယံ ပါပဓမ္မော အတ္တနော ကုလဝံသံ နာသေတွာ ဒါနသာလံ ဈာပေတွာ ယာစကေ ဂီဝါယံ ဂဟေတွာ နီဟရာပေတွာ အမှာကံ ဝံသံ သမုစ္ဆိန္ဒိ, ‘အယံ အဒါနသီလော ဟုတွာ နိရယေ နိဗ္ဗတ္တေယျာ’တိ ဣမဿ အနုကမ္ပာယ အာဂတာမှာ’’တိ ဝတွာ ဒါနဂုဏံ ပကာသေန္တော မဟာဇနဿ ဓမ္မံ ဒေသေသိ။ ဗိလာရကောသိယော သိရသ္မိံ အဉ္ဇလိံ ပတိဋ္ဌပေတွာ ‘‘ဒေဝ, အဟံ ဣတော ပဋ္ဌာယ ပေါရာဏကုလဝံသံ အနာသာပေတွာ ဒါနံ ပဝတ္တေဿာမိ, အဇ္ဇ အာဒိံ ကတွာ အန္တမသော ဥဒကဒန္တပေါနံ ဥပါဒါယ အတ္တနော လဒ္ဓါဟာရံ ပရဿ အဒတွာ န ခါဒိဿာမီ’’တိ သက္ကဿ ပဋိညံ အဒါသိ။ သက္ကော တံ ဒမေတွာ နိဗ္ဗိသေဝနံ ကတွာ ပဉ္စသု သီလေသု ပတိဋ္ဌပေတွာ စတ္တာရော ဒေဝပုတ္တေ အာဒါယ သကဋ္ဌာနမေဝ ဂတော။ သောပိ သေဋ္ဌိ ယာဝဇီဝံ ဒါနံ ဒတွာ တာဝတိံသဘဝနေ နိဗ္ဗတ္တိ။
သတ္ထာ ဣမံ ဓမ္မဒေသနံ အာဟရိတွာ ‘‘ဧဝံ, ဘိက္ခဝေ, အယံ ဘိက္ခု ပုဗ္ဗေ အဿဒ္ဓေါ အဟောသိ ကဿစိ ကိဉ္စိ အဒါတာ, အဟံ ပန နံ ဒမေတွာ ဒါနဖလံ ဇာနာပေသိံ, တမေဝ စိတ္တံ ဘဝန္တရဂတမ္ပိ န ဇဟာတီ’’တိ ဝတွာ ဇာတကံ သမောဓာနေသိ – ‘‘တဒါ သေဋ္ဌိ အယံ ဒါနပတိကော ဘိက္ခု အဟောသိ, စန္ဒော သာရိပုတ္တော, သူရိယော မောဂ္ဂလ္လာနော, မာတလိ ကဿပေါ, ပဉ္စသိခေါ အာနန္ဒော, သက္ကော ပန အဟမေဝ အဟောသိ’’န္တိ။
ဗိလာရကောသိယဇာတကဝဏ္ဏနာ ဒွါဒသမာ။
֍ * မြန်[၄၅၁] ၁၃။ စက္ကဝါကဇာတကဝဏ္ဏနာ
ဝဏ္ဏဝါ အဘိရူပေါသီတိ ဣဒံ သတ္ထာ ဇေတဝနေ ဝိဟရန္တော ဧကံ လောလဘိက္ခုံ အာရဗ္ဘ ကထေသိ။ သော ကိရ စီဝရာဒီဟိ အတိတ္တော ‘‘ကဟံ သံဃဘတ္တံ, ကဟံ နိမန္တန’’န္တိ ပရိယေသန္တော ဝိစရတိ, အာမိသကထာယမေဝ အဘိရမတိ။ အထညေ ပေသလာ ဘိက္ခူ တဿာနုဂ္ဂဟေန သတ္ထု အာရောစေသုံ။ သတ္ထာ တံ ပက္ကောသာပေတွာ ‘‘သစ္စံ ကိရ တွံ ဘိက္ခု လောလော’’တိ ပုစ္ဆိတွာ ‘‘သစ္စံ, ဘန္တေ’’တိ ဝုတ္တေ ‘‘ဘိက္ခု ကသ္မာ ဧဝရူပေ နိယျာနိကသာသနေ ပဗ္ဗဇိတွာ လောလော အဟောသိ, လောလဘာဝေါ စ နာမ ပါပကော, ပုဗ္ဗေပိ တွံ လောလဘာဝံ နိဿာယ ဗာရာဏသိယံ ဟတ္ထိကုဏပါဒီဟိ အတိတ္တော မဟာအရညံ ပဝိဋ္ဌော’’တိ ဝတွာ အတီတံ အာဟရိ။
အတီတေ ဗာရာဏသိယံ ဗြဟ္မဒတ္တေ ရဇ္ဇံ ကာရေန္တေ ဧကော လောလကာကော ဗာရာဏသိယံ ဟတ္ထိကုဏပါဒီဟိ အတိတ္တော ‘‘အရညံ နု ခေါ ကီဒိသ’’န္တိ အရညံ ဂန္တွာ တတ္ထပိ ဖလာဖလေဟိ အသန္တုဋ္ဌော ဂင်္ဂါယ တီရံ ဂန္တွာ ဝိစရန္တော ဇယမ္ပတိကေ စက္ကဝါကေ ဒိသွာ ‘‘ဣမေ သကုဏာ အတိဝိယ သောဘန္တိ, ဣမေ ဣမသ္မိံ ဂင်္ဂါတီရေ ဗဟုံ မစ္ဆမံသံ ခါဒန္တိ မညေ, ဣမေ ပဋိပုစ္ဆိတွာ မယာပိ ဣမေသံ ဘောဇနံ ဂေါစရံ ခါဒိတွာ ဝဏ္ဏဝန္တေန ဘဝိတုံ ဝဋ္ဋတီ’’တိ တေသံ အဝိဒူရေ နိသီဒိတွာ စက္ကဝါကံ ပုစ္ဆန္တော ဒွေ ဂါထာ အဘာသိ –
‘‘ဝဏ္ဏဝါ အဘိရူပေါသိ, ဃနော သဉ္ဇာတရောဟိတော၊
စက္ကဝါက သုရူပေါသိ, ဝိပ္ပသန္နမုခိန္ဒြိယော။
‘‘ပါဌီနံ ပါဝုသံ မစ္ဆံ, ဗလဇံ မုဉ္ဇရောဟိတံ၊
ဂင်္ဂါယ တီရေ နိသိန္နော, ဧဝံ ဘုဉ္ဇသိ ဘောဇန’’န္တိ။
တတ္ထ ဃနောတိ ဃနသရီရော။ သဉ္ဇာတရောဟိတောတိ ဥတ္တတ္တသုဝဏ္ဏံ ဝိယ သုဋ္ဌုဇာတရောဟိတဝဏ္ဏော။ ပါဌီနန္တိ ပါဌီနနာမကံ ပါသာဏမစ္ဆံ။ ပါဝုသန္တိ မဟာမုခမစ္ဆံ, ‘‘ပါဟုသ’’န္တိပိ ပါဌော။ ဗလဇန္တိ ဗလဇမစ္ဆံ။ မုဉ္ဇရောဟိတန္တိ မုဉ္ဇမစ္ဆဉ္စ ရောဟိတမစ္ဆဉ္စ။ ဧဝံ ဘုဉ္ဇသီတိ ဧဝရူပံ ဘောဇနံ မညေ ဘုဉ္ဇသီတိ ပုစ္ဆတိ။
စက္ကဝါကော တဿ ဝစနံ ပဋိက္ခိပန္တော တတိယံ ဂါထမာဟ –
‘‘န ဝါဟမေတံ ဘုဉ္ဇာမိ, ဇင်္ဂလာနောဒကာနိ ဝါ၊
အညတြ သေဝါလပဏကာ, ဧတံ မေ သမ္မ ဘောဇန’’န္တိ။
တဿတ္ထော – အဟံ သမ္မ, အညတြ သေဝါလာ စ ပဏကာ စ သေသာနိ ဇင်္ဂလာနိ ဝါ ဩဒကာနိ ဝါ မံသာနိ အာဒါယ ဧတံ ဘောဇနံ န ဘုဉ္ဇာမိ, ယံ ပနေတံ သေဝါလပဏကံ, ဧတံ မေ သမ္မ, ဘောဇနန္တိ။
‘‘န ဝါဟမေတံ သဒ္ဒဟာမိ, စက္ကဝါကဿ ဘောဇနံ၊
အဟမ္ပိ သမ္မ ဘုဉ္ဇာမိ, ဂါမေ လောဏိယတေလိယံ။
‘‘မနုဿေသု ကတံ ဘတ္တံ, သုစိံ မံသူပသေစနံ၊
န စ မေ တာဒိသော ဝဏ္ဏော, စက္ကဝါက ယထာ တုဝ’’န္တိ။
တတ္ထ ယထာ တုဝန္တိ ယထာ တုဝံ သောဘဂ္ဂပ္ပတ္တော သရီရဝဏ္ဏော, တာဒိသော မယှံ ဝဏ္ဏော နတ္ထိ, ဧတေန ကာရဏေန အဟံ တဝ ‘‘သေဝါလပဏကံ မမ ဘောဇန’’န္တိ ဝဒန္တဿ ဝစနံ န သဒ္ဒဟာမီတိ။
အထဿ စက္ကဝါကော ဒုဗ္ဗဏ္ဏကာရဏံ ကထေတွာ ဓမ္မံ ဒေသေန္တော သေသဂါထာ အဘာသိ –
‘‘သမ္ပဿံ အတ္တနိ ဝေရံ, ဟိံသယံ မာနုသိံ ပဇံ၊
ဥတြသ္တော ဃသသီ ဘီတော, တေန ဝဏ္ဏော တဝေဒိသော။
‘‘သဗ္ဗလောကဝိရုဒ္ဓေါသိ, ဓင်္က ပါပေန ကမ္မုနာ၊
လဒ္ဓေါ ပိဏ္ဍော န ပီဏေတိ, တေန ဝဏ္ဏော တဝေဒိသော။
‘‘အဟမ္ပိ သမ္မ ဘုဉ္ဇာမိ, အဟိံသံ သဗ္ဗပါဏိနံ၊
အပ္ပေါဿုက္ကော နိရာသင်္ကီ, အသောကော အကုတောဘယော။
‘‘သော ကရဿု အာနုဘာဝံ, ဝီတိဝတ္တဿု သီလိယံ၊
အဟိံသာယ စရ လောကေ, ပိယော ဟောဟိသိ မံမိဝ။
‘‘ယော န ဟန္တိ န ဃာတေတိ, န ဇိနာတိ န ဇာပယေ၊
မေတ္တံသော သဗ္ဗဘူတေသု, ဝေရံ တဿ န ကေနစီ’’တိ။
တတ္ထ သမ္ပဿန္တိ သမ္မ ကာက တွံ ပရေသု ဥပ္ပန္နံ အတ္တနိ ဝေရစိတ္တံ သမ္ပဿမာနော မာနုသိံ ပဇံ ဟိံသန္တော ဝိဟေဌေန္တော။ ဥတြသ္တောတိ ဘီတော။ ဃသသီတိ ဘုဉ္ဇသိ။ တေန တေ ဧဒိသော ဗီဘစ္ဆဝဏ္ဏော ဇာတော။ ဓင်္ကာတိ ကာကံ အာလပတိ။ ပိဏ္ဍောတိ ဘောဇနံ။ အဟိံသံ သဗ္ဗပါဏိနန္တိ အဟံ ပန သဗ္ဗသတ္တေ အဟိံသန္တော ဘုဉ္ဇာမီတိ ဝဒတိ။ သော ကရဿု အာနုဘာဝန္တိ သော တွမ္ပိ ဝီရိယံ ကရောဟိ, အတ္တနော သီလိယသင်္ခါတံ ဒုဿီလဘာဝံ ဝီတိဝတ္တဿု။ အဟိံသာယာတိ အဟိံသာယ သမန္နာဂတော ဟုတွာ လောကေ စရ။ ပိယော ဟောဟိသိ မံမိဝါတိ ဧဝံ သန္တေ မယာ သဒိသောဝ လောကဿ ပိယော ဟောဟိသိ။ န ဇိနာတီတိ ဓနဇာနိံ န ကရောတိ။ န ဇာပယေတိ အညေပိ န ကာရေတိ။ မေတ္တံသောတိ မေတ္တကောဋ္ဌာသော မေတ္တစိတ္တော။ န ကေနစီတိ ကေနစိ ဧကသတ္တေနပိ သဒ္ဓိံ တဿ ဝေရံ နာမ နတ္ထီတိ။
တသ္မာ သစေ လောကဿ ပိယော ဘဝိတုံ ဣစ္ဆသိ, သဗ္ဗဝေရေဟိ ဝိရမာဟီတိ ဧဝံ စက္ကဝါကော ကာကဿ ဓမ္မံ ဒေသေသိ။ ကာကော ‘‘တုမှေ အတ္တနော ဂေါစရံ မယှံ န ကထေထ, ကာ ကာ’’တိ ဝဿန္တော ဥပ္ပတိတွာ ဗာရာဏသိယံ ဥက္ကာရဘူမိယညေဝ ဩတရိ။
သတ္ထာ ဣမံ ဓမ္မဒေသနံ အာဟရိတွာ သစ္စာနိ ပကာသေတွာ ဇာတကံ သမောဓာနေသိ, သစ္စပရိယောသာနေ လောလဘိက္ခု အနာဂါမိဖလေ ပတိဋ္ဌဟိ။ တဒါ ကာကော လောလဘိက္ခု အဟောသိ, စက္ကဝါကီ ရာဟုလမာတာ, စက္ကဝါကော ပန အဟမေဝ အဟောသိန္တိ။
စက္ကဝါကဇာတကဝဏ္ဏနာ တေရသမာ။
֍ * မြန်[၄၅၂] ၁၄။ ဘူရိပညဇာတကဝဏ္ဏနာ
၁၄၅-၁၅၄။ သစ္စံ ကိရာတိ ဣဒံ ဘူရိပညဇာတကံ မဟာဥမင်္ဂဇာတကေ (ဇာ။ ၂။၂၂။၅၉၀ အာဒယော) အာဝိ ဘဝိဿတိ။
ဘူရိပညဇာတကဝဏ္ဏနာ စုဒ္ဒသမာ။
֍ * မြန်[၄၅၃] ၁၅။ မဟာမင်္ဂလဇာတကဝဏ္ဏနာ
ကိံသု နရောတိ ဣဒံ သတ္ထာ ဇေတဝနေ ဝိဟရန္တော မဟာမင်္ဂလသုတ္တံ (ခု။ ပါ။ ၅။၁ အာဒယော) အာရဗ္ဘ ကထေသိ။ ရာဇဂဟနဂရသ္မိဉှိ ကေနစိဒေဝ ကရဏီယေန သန္ထာဂါရေ သန္နိပတိတဿ မဟာဇနဿ မဇ္ဈေ ဧကော ပုရိသော ‘‘အဇ္ဇ မေ မင်္ဂလကိရိယာ အတ္ထီ’’တိ ဥဋ္ဌာယ အဂမာသိ။ အပရော တဿ ဝစနံ သုတွာ ‘‘အယံ ‘မင်္ဂလ’န္တိ ဝတွာဝ ဂတော, ကိံ ဧတံ မင်္ဂလံ နာမာ’’တိ အာဟ။ တမညော ‘‘အဘိမင်္ဂလရူပဒဿနံ မင်္ဂလံ နာမ။ ဧကစ္စော ဟိ ကာလဿေဝ ဥဋ္ဌာယ သဗ္ဗသေတံ ဥသဘံ ဝါ ပဿတိ, ဂဗ္ဘိနိတ္ထိံ ဝါ ရောဟိတမစ္ဆံ ဝါ ပုဏ္ဏဃဋံ ဝါ နဝနီတံ ဝါ ဂေါသပ္ပိံ ဝါ အဟတဝတ္ထံ ဝါ ပါယာသံ ဝါ ပဿတိ, ဣတော ဥတ္တရိ မင်္ဂလံ နာမ နတ္ထီ’’တိ အာဟ။ တေန ကထိတံ ဧကစ္စေ ‘‘သုကထိတ’’န္တိ အဘိနန္ဒိံသု။ အပရော ‘‘နေတံ မင်္ဂလံ, သုတံ နာမ မင်္ဂလံ။ ဧကစ္စော ဟိ ‘ပုဏ္ဏာ’တိ ဝဒန္တာနံ သုဏာတိ, တထာ ‘ဝဍ္ဎာ’တိ ‘ဝဍ္ဎမာနာ’တိ သုဏာတိ, ‘ဘုဉ္ဇာ’တိ ‘ခါဒါ’တိ ဝဒန္တာနံ သုဏာတိ, ဣတော ဥတ္တရိ မင်္ဂလံ နာမ နတ္ထီ’’တိ အာဟ။ တေန ကထိတမ္ပိ ဧကစ္စေ ‘‘သုကထိတ’’န္တိ အဘိနန္ဒိံသု။ အပရော ‘‘န ဧတံ မင်္ဂလံ, မုတံ နာမ မင်္ဂလံ။ ဧကစ္စော ဟိ ကာလဿေဝ ဥဋ္ဌာယ ပထဝိံ အာမသတိ, ဟရိတတိဏံ အလ္လဂေါမယံ ပရိသုဒ္ဓသာဋကံ ရောဟိတမစ္ဆံ သုဝဏ္ဏရဇတဘာဇနံ အာမသတိ, ဣတော ဥတ္တရိ မင်္ဂလံ နာမ နတ္ထီ’’တိ အာဟ။ တေန ကထိတမ္ပိ ဧကစ္စေ ‘‘သုကထိတ’’န္တိ အဘိနန္ဒိံသု။ ဧဝံ ဒိဋ္ဌမင်္ဂလိကာ သုတမင်္ဂလိကာ မုတမင်္ဂလိကာတိ တိဿောပိ ပရိသာ ဟုတွာ အညမညံ သညာပေတုံ နာသက္ခိံသု, ဘုမ္မဒေဝတာ အာဒိံ ကတွာ ယာဝ ဗြဟ္မလောကာ ‘‘ဣဒံ မင်္ဂလ’’န္တိ တထတော န ဇာနိံသု။
သက္ကော စိန္တေသိ ‘‘ဣမံ မင်္ဂလပဉှံ သဒေဝကေ လောကေ အညတြ ဘဂဝတာ အညော ကထေတုံ သမတ္ထော နာမ နတ္ထိ, ဘဂဝန္တံ ဥပသင်္ကမိတွာ ဣမံ ပဉှံ ပုစ္ဆိဿာမီ’’တိ။ သော ရတ္တိဘာဂေ သတ္ထာရံ ဥပသင်္ကမိတွာ ဝန္ဒိတွာ အဉ္ဇလိံ ပဂ္ဂယှ ‘‘ဗဟူ ဒေဝါ မနုဿာ စာ’’တိ ပဉှံ ပုစ္ဆိ။ အထဿ သတ္ထာ ဒွါဒသဟိ ဂါထာဟိ အဋ္ဌတိံသ မဟာမင်္ဂလာနိ ကထေသိ။ မင်္ဂလသုတ္တေ ဝိနိဝဋ္ဋန္တေယေဝ ကောဋိသတသဟဿမတ္တာ ဒေဝတာ အရဟတ္တံ ပါပုဏိံသု, သောတာပန္နာဒီနံ ဂဏနပထော နတ္ထိ။ သက္ကော မင်္ဂလံ သုတွာ သကဋ္ဌာနမေဝ ဂတော။ သတ္ထာရာ မင်္ဂလေ ကထိတေ သဒေဝကော လောကော ‘‘သုကထိတ’’န္တိ အဘိနန္ဒိ။
တဒါ ဓမ္မသဘာယံ တထာဂတဿ ဂုဏကထံ သမုဋ္ဌာပေသုံ ‘‘အာဝုသော, သတ္ထာ အညေသံ အဝိသယံ မင်္ဂလပဉှံ သဒေဝကဿ လောကဿ စိတ္တံ ဂဟေတွာ ကုက္ကုစ္စံ ဆိန္ဒိတွာ ဂဂနတလေ စန္ဒံ ဥဋ္ဌာပေန္တော ဝိယ ကထေသိ, ဧဝံ မဟာပညော, အာဝုသော, တထာဂတော’’တိ။ သတ္ထာ အာဂန္တွာ ‘‘ကာယ နုတ္ထ, ဘိက္ခဝေ, ဧတရဟိ ကထာယ သန္နိသိန္နာ’’တိ ပုစ္ဆိတွာ ‘‘ဣမာယ နာမာ’’တိ ဝုတ္တေ ‘‘အနစ္ဆရိယံ, ဘိက္ခဝေ, ဣဒါနေဝ သမ္ဗောဓိပ္ပတ္တဿ မမ မင်္ဂလပဉှကထနံ, သွာဟံ ဗောဓိသတ္တစရိယံ စရန္တောပိ ဒေဝမနုဿာနံ ကင်္ခံ ဆိန္ဒိတွာ မင်္ဂလပဉှံ ကထေသိ’’န္တိ ဝတွာ အတီတံ အာဟရိ။
အတီတေ ဗာရာဏသိယံ ဗြဟ္မဒတ္တေ ရဇ္ဇံ ကာရေန္တေ ဗောဓိသတ္တော ဧကသ္မိံ ဂါမေ ဝိဘဝသမ္ပန္နဿ ဗြာဟ္မဏဿ ကုလေ နိဗ္ဗတ္တိ, ‘‘ရက္ခိတကုမာရော’’တိဿ နာမံ အကံသု။ သော ဝယပ္ပတ္တော တက္ကသိလာယံ ဥဂ္ဂဟိတသိပ္ပေါ ကတဒါရပရိဂ္ဂဟော မာတာပိတူနံ အစ္စယေန ရတနဝိလောကနံ ကတွာ သံဝိဂ္ဂမာနသော မဟာဒါနံ ပဝတ္တေတွာ ကာမေ ပဟာယ ဟိမဝန္တပဒေသေ ပဗ္ဗဇိတွာ ဈာနာဘိညံ နိဗ္ဗတ္တေတွာ ဝနမူလဖလာဟာရော ဧကသ္မိံ ပဒေသေ ဝါသံ ကပ္ပေသိ။ အနုပုဗ္ဗေနဿ ပရိဝါရော မဟာ အဟောသိ, ပဉ္စ အန္တေဝါသိကသတာနိ အဟေသုံ။ အထေကဒိဝသံ တေ တာပသာ ဗောဓိသတ္တံ ဥပသင်္ကမိတွာ ဝန္ဒိတွာ ‘‘အာစရိယ, ဝဿာရတ္တသမယေ ဟိမဝန္တတော ဩတရိတွာ လောဏမ္ဗိလသေဝနတ္ထာယ ဇနပဒစာရိကံ ဂစ္ဆာမ, ဧဝံ နော သရီရဉ္စ ထိရံ ဘဝိဿတိ, ဇင်္ဃဝိဟာရော စ ကတော ဘဝိဿတီ’’တိ အာဟံသု။ တေ ‘‘တေန ဟိ တုမှေ ဂစ္ဆထ, အဟံ ဣဓေဝ ဝသိဿာမီ’’တိ ဝုတ္တေ တံ ဝန္ဒိတွာ ဟိမဝန္တာ ဩတရိတွာ စာရိကံ စရမာနာ ဗာရာဏသိံ ပတွာ ရာဇုယျာနေ ဝသိံသု။ တေသံ မဟာသက္ကာရသမ္မာနော အဟောသိ။ အထေကဒိဝသံ ဗာရာဏသိယံ သန္ထာဂါရေ သန္နိပတိတေ မဟာဇနကာယေ မင်္ဂလပဉှော သမုဋ္ဌာတိ။ သဗ္ဗံ ပစ္စုပ္ပန္နဝတ္ထုနယေနေဝ ဝေဒိတဗ္ဗံ။
တဒါ ပန မနုဿာနံ ကင်္ခံ ဆိန္ဒိတွာ မင်္ဂလပဉှံ ကထေတုံ သမတ္ထံ အပဿန္တော မဟာဇနော ဥယျာနံ ဂန္တွာ ဣသိဂဏံ မင်္ဂလပဉှံ ပုစ္ဆိ။ ဣသယော ရာဇာနံ အာမန္တေတွာ ‘‘မဟာရာဇ, မယံ ဧတံ ကထေတုံ န သက္ခိဿာမ, အပိစ ခေါ အမှာကံ အာစရိယော ရက္ခိတတာပသော နာမ မဟာပညော ဟိမဝန္တေ ဝသတိ, သော သဒေဝကဿ လောကဿ စိတ္တံ ဂဟေတွာ ဧတံ မင်္ဂလပဉှံ ကထေဿတီ’’တိ ဝဒိံသု။ ရာဇာ ‘‘ဘန္တေ,
ဟိမဝန္တော နာမ ဒူရေ ဒုဂ္ဂမောဝ, န သက္ခိဿာမ မယံ တတ္ထ ဂန္တုံ, သာဓု ဝတ တုမှေယေဝ အာစရိယဿ သန္တိကံ ဂန္တွာ ပုစ္ဆိတွာ ဥဂ္ဂဏှိတွာ ပုနာဂန္တွာ အမှာကံ ကထေထာ’’တိ အာဟ။ တေ ‘‘သာဓူ’’တိ သမ္ပဋိစ္ဆိတွာ အာစရိယဿ သန္တိကံ ဂန္တွာ ဝန္ဒိတွာ ကတပဋိသန္ထာရာ အာစရိယေန ရညော ဓမ္မိကဘာဝေ ဇနပဒစာရိတ္တေ စ ပုစ္ဆိတေ တံ ဒိဋ္ဌမင်္ဂလာဒီနံ ဥပ္ပတ္တိံ အာဒိတော ပဋ္ဌာယ ကထေတွာ ရညော ယာစနာယ စ အတ္တနော ပဉှသဝနတ္ထံ အာဂတဘာဝံ ပကာသေတွာ ‘‘သာဓု နော ဘန္တေ, မင်္ဂလပဉှံ ပါကဋံ ကတွာ ကထေထာ’’တိ ယာစိံသု။ တတော ဇေဋ္ဌန္တေဝါသိကော အာစရိယံ ပုစ္ဆန္တော ပဌမံ ဂါထမာဟ –
‘‘ကိံသု နရော ဇပ္ပမဓိစ္စ ကာလေ, ကံ ဝါ ဝိဇ္ဇံ ကတမံ ဝါ သုတာနံ၊
သော မစ္စော အသ္မိဉ္စ ပရမှိ လောကေ, ကထံ ကရော သောတ္ထာနေန ဂုတ္တော’’တိ။
တတ္ထ ကာလေတိ မင်္ဂလပတ္ထနကာလေ။ ဝိဇ္ဇန္တိ ဝေဒံ။ သုတာနန္တိ သိက္ခိတဗ္ဗယုတ္တကပရိယတ္တီနံ။ အသ္မိဉ္စာတိ ဧတ္ထ စာတိ နိပါတမတ္တံ။ သောတ္ထာနေနာတိ သောတ္ထိဘာဝါဝဟေန မင်္ဂလေန။ ဣဒံ ဝုတ္တံ ဟောတိ – ‘‘အာစရိယ, ပုရိသော မင်္ဂလံ ဣစ္ဆန္တော မင်္ဂလကာလေ ကိံသု နာမ ဇပ္ပန္တော တီသု ဝေဒေသု ကတရံ ဝါ ဝေဒံ ကတရံ ဝါ သုတာနံ အန္တရေ သုတပရိယတ္တိံ အဓီယိတွာ သော မစ္စော ဣမသ္မိဉ္စ လောကေ ပရမှိ စ ကထံ ကရော ဧတေသု ဇပ္ပါဒီသု ကိံ ကေန နိယာမေန ကရောန္တော သောတ္ထာနေန နိရပရာဓမင်္ဂလေန ဂုတ္တော ရက္ခိတော ဟောတိ, တံ ဥဘယလောကဟိတံ ဂဟေတွာ ဌိတမင်္ဂလံ အမှာကံ ကထေဟီ’’တိ။
ဧဝံ ဇေဋ္ဌန္တေဝါသိကေန မင်္ဂလပဉှံ ပုဋ္ဌော မဟာသတ္တော ဒေဝမနုဿာနံ ကင်္ခံ ဆိန္ဒန္တော ‘‘ဣဒဉ္စိဒဉ္စ မင်္ဂလ’’န္တိ ဗုဒ္ဓလီဠာယ မင်္ဂလံ ကထေန္တော အာဟ –
‘‘ယဿ ဒေဝါ ပိတရော စ သဗ္ဗေ, သရီသပါ သဗ္ဗဘူတာနိ စာပိ၊
မေတ္တာယ နိစ္စံ အပစိတာနိ ဟောန္တိ, ဘူတေသု ဝေ သောတ္ထာနံ တဒါဟူ’’တိ။
တတ္ထ ယဿာတိ ယဿ ပုဂ္ဂလဿ။ ဒေဝါတိ ဘုမ္မဒေဝေ အာဒိံ ကတွာ သဗ္ဗေပိ ကာမာဝစရဒေဝါ။ ပိတရော စာတိ တတုတ္တရိ ရူပါဝစရဗြဟ္မာနော။ သရီသပါတိ ဒီဃဇာတိကာ။ သဗ္ဗဘူတာနိ စာပီတိ ဝုတ္တာဝသေသာနိ စ သဗ္ဗာနိပိ ဘူတာနိ။ မေတ္တာယ နိစ္စံ အပစိတာနိ ဟောန္တီတိ ဧတေ သဗ္ဗေ သတ္တာ ဒသဒိသာဖရဏဝသေန ပဝတ္တာယ အပ္ပနာပ္ပတ္တာယ မေတ္တာဘာဝနာယ အပစိတာ ဟောန္တိ။ ဘူတေသု ဝေတိ တံ တဿ ပုဂ္ဂလဿ သဗ္ဗသတ္တေသု သောတ္ထာနံ နိရန္တရံ ပဝတ္တံ နိရပရာဓမင်္ဂလံ အာဟု။ မေတ္တာဝိဟာရီ ဟိ ပုဂ္ဂလော သဗ္ဗေသံ ပိယော ဟောတိ ပရူပက္ကမေန အဝိကောပိယော။ ဣတိ သော ဣမိနာ မင်္ဂလေန ရက္ခိတော ဂေါပိတော ဟောတီတိ။
ဣတိ မဟာသတ္တော ပဌမံ မင်္ဂလံ ကထေတွာ ဒုတိယာဒီနိ ကထေန္တော –
‘‘ယော သဗ္ဗလောကဿ နိဝါတဝုတ္တိ, ဣတ္ထီပုမာနံ သဟဒါရကာနံ၊
ခန္တာ ဒုရုတ္တာနမပ္ပဋိကူလဝါဒီ, အဓိဝါသနံ သောတ္ထာနံ တဒါဟု။
‘‘ယော နာဝဇာနာတိ သဟာယမတ္တေ, သိပ္ပေန ကုလျာဟိ ဓနေန ဇစ္စာ၊
ရုစိပညော အတ္ထကာလေ မတီမာ, သဟာယေသု ဝေ သောတ္ထာနံ တဒါဟု။
‘‘မိတ္တာနိ ဝေ ယဿ ဘဝန္တိ သန္တော, သံဝိဿတ္ထာ အဝိသံဝါဒကဿ၊
န မိတ္တဒုဗ္ဘီ သံဝိဘာဂီ ဓနေန, မိတ္တေသု ဝေ သောတ္ထာနံ တဒါဟု။
‘‘ယဿ ဘရိယာ တုလျဝယာ သမဂ္ဂါ, အနုဗ္ဗတာ ဓမ္မကာမာ ပဇာတာ၊
ကောလိနိယာ သီလဝတီ ပတိဗ္ဗတာ, ဒါရေသု ဝေ သောတ္ထာနံ တဒါဟု။
‘‘ယဿ ရာဇာ ဘူတပတိ ယသဿီ, ဇာနာတိ သောစေယျံ ပရက္ကမဉ္စ၊
အဒွေဇ္ဈတာ သုဟဒယံ မမန္တိ, ရာဇူသု ဝေ သောတ္ထာနံ တဒါဟု။
‘‘အန္နဉ္စ ပါနဉ္စ ဒဒါတိ သဒ္ဓေါ, မာလဉ္စ ဂန္ဓဉ္စ ဝိလေပနဉ္စ၊
ပသန္နစိတ္တော အနုမောဒမာနော, သဂ္ဂေသု ဝေ သောတ္ထာနံ တဒါဟု။
‘‘ယမရိယဓမ္မေန ပုနန္တိ ဝုဒ္ဓါ, အာရာဓိတာ သမစရိယာယ သန္တော၊
ဗဟုဿုတာ ဣသယော သီလဝန္တော, အရဟန္တမဇ္ဈေ သောတ္ထာနံ တဒါဟူ’’တိ။ –
ဣမာ ဂါထာ အဘာသိ။
တတ္ထ နိဝါတဝုတ္တီတိ မုဒုစိတ္တတာယ သဗ္ဗလောကဿ နီစဝုတ္တိ ဟောတိ။ ခန္တာ ဒုရုတ္တာနန္တိ ပရေဟိ ဝုတ္တာနံ ဒုဋ္ဌဝစနာနံ အဓိဝါသကော ဟောတိ။ အပ္ပဋိကူလဝါဒီတိ ‘‘အက္ကောစ္ဆိ မံ, အဝဓိ မ’’န္တိ ယုဂဂ္ဂါဟံ အကရောန္တော အနုကူလမေဝ ဝဒတိ။ အဓိဝါသနန္တိ ဣဒံ အဓိဝါသနံ တဿ သောတ္ထာနံ နိရပရာဓမင်္ဂလံ ပဏ္ဍိတာ ဝဒန္တိ။
သဟာယမတ္တေတိ သဟာယေ စ သဟာယမတ္တေ စ။ တတ္ထ သဟပံသုကီဠိတာ သဟာယာ နာမ, ဒသ ဒွါဒသ ဝဿာနိ ဧကတော ဝုတ္ထာ သဟာယမတ္တာ နာမ, တေ သဗ္ဗေပိ ‘‘အဟံ သိပ္ပဝါ, ဣမေ နိသိပ္ပါ’’တိ ဧဝံ သိပ္ပေန ဝါ ‘‘အဟံ ကုလီနော, ဣမေ န ကုလီနာ’’တိ ဧဝံ ကုလသမ္ပတ္တိသင်္ခါတာဟိ ကုလျာဟိ ဝါ, ‘‘အဟံ အဍ္ဎော, ဣမေ ဒုဂ္ဂတာ’’တိ ဧဝံ ဓနေန ဝါ, ‘‘အဟံ ဇာတိသမ္ပန္နော, ဣမေ ဒုဇ္ဇာတာ’’တိ ဧဝံ ဇစ္စာ ဝါ နာဝဇာနာတိ။ ရုစိပညောတိ သာဓုပညော
သုန္ဒရပညော။ အတ္ထကာလေတိ ကဿစိဒေဝ အတ္ထဿ ကာရဏဿ ဥပ္ပန္နကာလေ။ မတီမာတိ တံ တံ အတ္ထံ ပရိစ္ဆိန္ဒိတွာ ဝိစာရဏသမတ္ထတာယ မတိမာ ဟုတွာ တေ သဟာယေ နာဝဇာနာတိ။ သဟာယေသူတိ တံ တဿ အနဝဇာနနံ သဟာယေသု သောတ္ထာနံ နာမာတိ ပေါရာဏကပဏ္ဍိတာ အာဟု။ တေန ဟိ သော နိရပရာဓမင်္ဂလေန ဣဓလောကေ စ ပရလောကေ စ ဂုတ္တော ဟောတိ။ တတ္ထ ပဏ္ဍိတေ သဟာယေ နိဿာယ သောတ္ထိဘာဝေါ ကုသနာဠိဇာတကေန (ဇာ။ ၁။၁။၁၂၁ အာဒယော) ကထေတဗ္ဗော။
သန္တောတိ ပဏ္ဍိတာ သပ္ပုရိသာ ယဿ မိတ္တာနိ ဘဝန္တိ။ သံဝိဿတ္ထာတိ ဃရံ ပဝိသိတွာ ဣစ္ဆိတိစ္ဆိတဿေဝ ဂဟဏဝသေန ဝိဿာသမာပန္နာ။ အဝိသံဝါဒကဿာတိ အဝိသံဝါဒနသီလဿ။ န မိတ္တဒုဗ္ဘီတိ ယော စ မိတ္တဒုဗ္ဘီ န ဟောတိ။ သံဝိဘာဂီ ဓနေနာတိ အတ္တနော ဓနေန မိတ္တာနံ သံဝိဘာဂံ ကရောတိ။ မိတ္တေသူတိ မိတ္တေ နိဿာယ လဒ္ဓဗ္ဗံ တဿ တံ မိတ္တေသု သောတ္ထာနံ နာမ ဟောတိ။ သော ဟိ ဧဝရူပေဟိ မိတ္တေဟိ ရက္ခိတော သောတ္ထိံ ပါပုဏာတိ။ တတ္ထ မိတ္တေ နိဿာယ သောတ္ထိဘာဝေါ မဟာဥက္ကုသဇာတကာဒီဟိ (ဇာ။ ၁။၁၄။၄၄ အာဒယော) ကထေတဗ္ဗော။
တုလျဝယာတိ သမာနဝယာ။ သမဂ္ဂါတိ သမဂ္ဂဝါသာ။ အနုဗ္ဗတာတိ အနုဝတ္တိတာ။ ဓမ္မကာမာတိ တိဝိဓသုစရိတဓမ္မံ ရောစေတိ။ ပဇာတာတိ ဝိဇာယိနီ, န ဝဉ္ဈာ။ ဒါရေသူတိ ဧတေဟိ သီလဂုဏေဟိ သမန္နာဂတေ မာတုဂါမေ ဂေဟေ ဝသန္တေ သာမိကဿ သောတ္ထိ ဟောတီတိ ပဏ္ဍိတာ ကထေန္တိ။ တတ္ထ သီလဝန္တံ မာတုဂါမံ နိဿာယ သောတ္ထိဘာဝေါ မဏိစောရဇာတက- (ဇာ။ ၁။၂။၈၇ အာဒယော) သမ္ဗူလဇာတက- (ဇာ။ ၁။၁၆။၂၉၇ အာဒယော) ခဏ္ဍဟာလဇာတကေဟိ (ဇာ။ ၂။၂၂။၉၈၂ အာဒယော) ကထေတဗ္ဗော။
သောစေယျန္တိ သုစိဘာဝံ။ အဒွေဇ္ဈတာတိ အဒွေဇ္ဈတာယ န ဧသ မယာ သဒ္ဓိံ ဘိဇ္ဇိတွာ ဒွိဓာ ဘဝိဿတီတိ ဧဝံ အဒွေဇ္ဈဘာဝေန ယံ ဇာနာတိ။ သုဟဒယံ မမန္တိ သုဟဒေါ အယံ မမန္တိ စ ယံ ဇာနာတိ။ ရာဇူသု ဝေတိ ဧဝံ ရာဇူသု သေဝကာနံ သောတ္ထာနံ နာမာတိ ပဏ္ဍိတာ ကထေန္တိ။ ဒဒါတိ သဒ္ဓေါတိ ကမ္မဉ္စ ဖလဉ္စ သဒ္ဒဟိတွာ ဒဒါတိ။ သဂ္ဂေသု ဝေတိ ဧဝံ သဂ္ဂေ ဒေဝလောကေ သောတ္ထာနံ နိရပရာဓမင်္ဂလန္တိ ပဏ္ဍိတာ ကထေန္တိ, တံ ပေတဝတ္ထုဝိမာနဝတ္ထူဟိ ဝိတ္ထာရေတွာ ကထေတဗ္ဗံ။
ပုနန္တိ ဝုဒ္ဓါတိ ယံ ပုဂ္ဂလံ ဉာဏဝုဒ္ဓါ အရိယဓမ္မေန ပုနန္တိ ပရိသောဓေန္တိ။ သမစရိယာယာတိ သမ္မာပဋိပတ္တိယာ။ ဗဟုဿုတာတိ ပဋိဝေဓဗဟုဿုတာ။ ဣသယောတိ ဧသိတဂုဏာ။ သီလဝန္တောတိ အရိယသီလေန သမန္နာဂတာ။ အရဟန္တမဇ္ဈေတိ အရဟန္တာနံ မဇ္ဈေ ပဋိလဘိတဗ္ဗံ တံ သောတ္ထာနန္တိ ပဏ္ဍိတာ ကထေန္တိ။ အရဟန္တော ဟိ အတ္တနာ ပဋိဝိဒ္ဓမဂ္ဂံ အာစိက္ခိတွာ ပဋိပါဒေန္တာ အာရာဓကံ ပုဂ္ဂလံ အရိယမဂ္ဂေန ပုနန္တိ, သောပိ အရဟာဝ ဟောတိ။
ဧဝံ မဟာသတ္တော အရဟတ္တေန ဒေသနာယ ကူဋံ ဂဏှန္တော အဋ္ဌဟိ ဂါထာဟိ အဋ္ဌ မဟာမင်္ဂလာနိ ကထေတွာ တေသညေဝ မင်္ဂလာနံ ထုတိံ ကရောန္တော ဩသာနဂါထမာဟ –
‘‘ဧတာနိ ခေါ သောတ္ထာနာနိ လောကေ, ဝိညုပ္ပသတ္ထာနိ သုခုဒြယာနိ၊
တာနီဓ သေဝေထ နရော သပညော, န ဟိ မင်္ဂလေ ကိဉ္စနမတ္ထိ သစ္စ’’န္တိ။
တတ္ထ န ဟိ မင်္ဂလေတိ တသ္မိံ ပန ဒိဋ္ဌသုတမုတပ္ပဘေဒေ မင်္ဂလေ ကိဉ္စနံ ဧကမင်္ဂလမ္ပိ သစ္စံ နာမ နတ္ထိ, နိဗ္ဗာနမေဝ ပနေကံ ပရမတ္ထသစ္စန္တိ။
ဣသယော တာနိ မင်္ဂလာနိ သုတွာ သတ္တဋ္ဌဒိဝသစ္စယေန အာစရိယံ အာပုစ္ဆိတွာ တတ္ထေဝ အဂမံသု။ ရာဇာ တေသံ သန္တိကံ ဂန္တွာ ပုစ္ဆိ။ တေ တဿ အာစရိယေန ကထိတနိယာမေန မင်္ဂလပဉှံ ကထေတွာ ဟိမဝန္တမေဝ အာဂမံသု။ တတော ပဋ္ဌာယ လောကေ မင်္ဂလံ ပါကဋံ အဟောသိ။ မင်္ဂလေသု ဝတ္တိတွာ မတမတာ သဂ္ဂပထံ ပူရေသုံ။ ဗောဓိသတ္တော စတ္တာရော ဗြဟ္မဝိဟာရေ ဘာဝေတွာ ဣသိဂဏံ အာဒါယ ဗြဟ္မလောကေ နိဗ္ဗတ္တိ။
သတ္ထာ ဣမံ ဓမ္မဒေသနံ အာဟရိတွာ ‘‘န, ဘိက္ခဝေ, ဣဒါနေဝ, ပုဗ္ဗေပါဟံ မင်္ဂလပဉှံ ကထေသိ’’န္တိ ဝတွာ ဇာတကံ သမောဓာနေသိ – ‘‘တဒါ ဣသိဂဏော ဗုဒ္ဓပရိသာ အဟောသိ, မင်္ဂလပဉှပုစ္ဆကော ဇေဋ္ဌန္တေဝါသိကော သာရိပုတ္တော, အာစရိယော ပန အဟမေဝ အဟောသိ’’န္တိ။
မဟာမင်္ဂလဇာတကဝဏ္ဏနာ ပန္နရသမာ။
֍ * မြန်[၄၅၄] ၁၆။ ဃဋပဏ္ဍိတဇာတကဝဏ္ဏနာ
ဥဋ္ဌေဟိ ကဏှာတိ ဣဒံ သတ္ထာ ဇေတဝနေ ဝိဟရန္တော မတပုတ္တံ ကုဋုမ္ဗိကံ အာရဗ္ဘ ကထေသိ။ ဝတ္ထု မဋ္ဌကုဏ္ဍလိသဒိသမေဝ။ ဣဓ ပန သတ္ထာ တံ ဥပါသကံ ‘‘ကိံ, ဥပါသက, သောစသီ’’တိ ဝတွာ ‘‘အာမ, ဘန္တေ’’န္တိ ဝုတ္တေ ‘‘ဥပါသက, ပေါရာဏကပဏ္ဍိတာ ပဏ္ဍိတာနံ ကထံ သုတွာ မတပုတ္တံ နာနုသောစိံသူ’’တိ ဝတွာ တေန ယာစိတော အတီတံ အာဟရိ။
အတီတေ ဥတ္တရပထေ ကံသဘောဂေ အသိတဉ္ဇနနဂရေ မဟာကံသော နာမ ရာဇာ ရဇ္ဇံ ကာရေသိ။ တဿ ကံသော စ, ဥပကံသော စာတိ ဒွေ ပုတ္တာ အဟေသုံ, ဒေဝဂဗ္ဘာ နာမ ဧကာ ဓီတာ။ တဿာ ဇာတဒိဝသေ နေမိတ္တကာ ဗြာဟ္မဏာ ‘‘ဧတိဿာ ကုစ္ဆိယံ နိဗ္ဗတ္တပုတ္တာ ကံသဂေါတ္တံ ကံသဝံသံ နာသေဿန္တီ’’တိ ဗျာကရိံသု။ ရာဇာ ဗလဝသိနေဟေန ဓီတရံ ဝိနာသေတုံ နာသက္ခိ, ‘‘ဘာတရော ဇာနိဿန္တီ’’တိ ယာဝတာယုကံ ဌတွာ ကာလမကာသိ။ တသ္မိံ ကာလကတေ ကံသော ရာဇာ အဟောသိ, ဥပကံသော ဥပရာဇာ။ တေ စိန္တယိံသု ‘‘သစေ မယံ ဘဂိနိံ နာသေဿာမ, ဂါရယှာ ဘဝိဿာမ, ဧတံ ကဿစိ အဒတွာ နိဿာမိကံ ကတွာ ပဋိဇဂ္ဂိဿာမာ’’တိ။ တေ ဧကထူဏကံ ပါသာဒံ ကာရေတွာ တံ တတ္ထ ဝသာပေသုံ။ နန္ဒိဂေါပါ နာမ တဿာ ပရိစာရိကာ အဟောသိ။ အန္ဓကဝေဏ္ဍော နာမ ဒါသော တဿာ သာမိကော အာရက္ခမကာသိ။
တဒါ ဥတ္တရမဓုရာယ မဟာသာဂရော နာမ ရာဇာ ရဇ္ဇံ ကာရေသိ။ တဿ သာဂရော, ဥပသာဂရော စာတိ ဒွေ ပုတ္တာ အဟေသုံ။ တေသု ပိတု အစ္စယေန သာဂရော ရာဇာ အဟောသိ, ဥပသာဂရော ဥပရာဇာ။ သော ဥပကံသဿ သဟာယကော ဧကာစရိယကုလေ ဧကတော ဥဂ္ဂဟိတသိပ္ပေါ။ သော သာဂရဿ ဘာတု အန္တေပုရေ ဒုဗ္ဘိတွာ ဘာယမာနော ပလာယိတွာ ကံသဘောဂေ ဥပကံသဿ သန္တိကံ အဂမာသိ။ ဥပကံသော တံ ရညော ဒဿေသိ, ရာဇာ တဿ မဟန္တံ ယသံ အဒါသိ။ သော ရာဇုပဋ္ဌာနံ ဂစ္ဆန္တော ဒေဝဂဗ္ဘာယ နိဝါသံ ဧကထမ္ဘံ ပါသာဒံ ဒိသွာ ‘‘ကဿေသော နိဝါသော’’တိ ပုစ္ဆိတွာ တံ ကာရဏံ သုတွာ ဒေဝဂဗ္ဘာယ ပဋိဗဒ္ဓစိတ္တော အဟောသိ။ ဒေဝဂဗ္ဘာပိ ဧကဒိဝသံ တံ ဥပကံသေန သဒ္ဓိံ ရာဇုပဋ္ဌာနံ အာဂစ္ဆန္တံ ဒိသွာ ‘‘ကော ဧသော’’တိ ပုစ္ဆိတွာ ‘‘မဟာသာဂရဿ ပုတ္တော ဥပသာဂရော နာမာ’’တိ
နန္ဒိဂေါပါယ သန္တိကာ သုတွာ တသ္မိံ ပဋိဗဒ္ဓစိတ္တာ အဟောသိ။ ဥပသာဂရော နန္ဒိဂေါပါယ လဉ္ဇံ ဒတွာ ‘‘ဘဂိနိ, သက္ခိဿသိ မေ ဒေဝဂဗ္ဘံ ဒဿေတု’’န္တိ အာဟ။ သာ ‘‘န ဧတံ သာမိ, ဂရုက’’န္တိ ဝတွာ တံ ကာရဏံ ဒေဝဂဗ္ဘာယ အာရောစေသိ။ သာ ပကတိယာဝ တသ္မိံ ပဋိဗဒ္ဓစိတ္တာ တံ ဝစနံ သုတွာ ‘‘သာဓူ’’တိ သမ္ပဋိစ္ဆိတွာ နန္ဒိဂေါပါ ဥပသာဂရဿ သညံ ဒတွာ ရတ္တိဘာဂေ တံ ပါသာဒံ အာရောပေသိ။ သော ဒေဝဂဗ္ဘာယ သဒ္ဓိံ သံဝါသံ ကပ္ပေသိ။ အထ နေသံ ပုနပ္ပုနံ သံဝါသေန ဒေဝဂဗ္ဘာ ဂဗ္ဘံ ပဋိလဘိ။
အပရဘာဂေ တဿာ ဂဗ္ဘပတိဋ္ဌာနံ ပါကဋံ အဟောသိ။ ဘာတရော နန္ဒိဂေါပံ ပုစ္ဆိံသု, သာ အဘယံ ယာစိတွာ တံ အန္တရံ ကထေသိ။ တေ သုတွာ ‘‘ဘဂိနိံ နာသေတုံ န သက္ကာ, သစေ ဓီတရံ ဝိဇာယိဿတိ, တမ္ပိ န နာသေဿာမ, သစေ ပန ပုတ္တော ဘဝိဿတိ, နာသေဿာမာ’’တိ စိန္တေတွာ ဒေဝဂဗ္ဘံ ဥပသာဂရဿေဝ အဒံသု။ သာ ပရိပုဏ္ဏဂဗ္ဘာ ဓီတရံ ဝိဇာယိ။ ဘာတရော သုတွာ ဟဋ္ဌတုဋ္ဌာ တဿာ ‘‘အဉ္ဇနဒေဝီ’’တိ နာမံ ကရိံသု။ တေသံ ဘောဂဝဍ္ဎမာနံ နာမ ဘောဂဂါမံ အဒံသု။ ဥပသာဂရော ဒေဝဂဗ္ဘံ ဂဟေတွာ ဘောဂဝဍ္ဎမာနဂါမေ ဝသိ။ ဒေဝဂဗ္ဘာယ ပုနပိ ဂဗ္ဘော ပတိဋ္ဌာသိ, နန္ဒိဂေါပါပိ တံ ဒိဝသမေဝ ဂဗ္ဘံ ပဋိလဘိ။ တာသု ပရိပုဏ္ဏဂဗ္ဘာသု ဧကဒိဝသမေဝ ဒေဝဂဗ္ဘာ ပုတ္တံ ဝိဇာယိ, နန္ဒိဂေါပါ ဓီတရံ ဝိဇာယိ။ ဒေဝဂဗ္ဘာ ပုတ္တဿ ဝိနာသနဘယေန ပုတ္တံ နန္ဒိဂေါပါယ ရဟဿေန ပေသေတွာ တဿာ ဓီတရံ အာဟရာပေသိ။ တဿာ ဝိဇာတဘာဝံ ဘာတိကာနံ အာရောစေသုံ။ တေ ‘‘ပုတ္တံ ဝိဇာတာ, ဓီတရ’’န္တိ ပုစ္ဆိတွာ ‘‘ဓီတရ’’န္တိ ဝုတ္တေ ‘‘တေန ဟိ ပေါသေထာ’’တိ အာဟံသု။ ဧတေနုပါယေန ဒေဝဂဗ္ဘာ ဒသ ပုတ္တေ ဝိဇာယိ, ဒသ ဓီတရော နန္ဒိဂေါပါ ဝိဇာယိ။ ဒသ ပုတ္တာ နန္ဒိဂေါပါယ သန္တိကေ ဝဍ္ဎန္တိ, ဓီတရော ဒေဝဂဗ္ဘာယ။ တံ အန္တရံ ကောစိ န ဇာနာတိ။ ဒေဝဂဗ္ဘာယ ဇေဋ္ဌပုတ္တော ဝါသုဒေဝေါ နာမ အဟောသိ, ဒုတိယော ဗလဒေဝေါ, တတိယော စန္ဒဒေဝေါ, စတုတ္ထော သူရိယဒေဝေါ, ပဉ္စမော အဂ္ဂိဒေဝေါ, ဆဋ္ဌော ဝရုဏဒေဝေါ, သတ္တမော အဇ္ဇုနော, အဋ္ဌမော ပဇ္ဇုနော, နဝမော ဃဋပဏ္ဍိတော, ဒသမော အင်္ကုရော နာမ အဟောသိ။ တေ အန္ဓကဝေဏ္ဍဒါသပုတ္တာ ဒသ ဘာတိကာ စေဋကာတိ ပါကဋာ အဟေသုံ။
တေ အပရဘာဂေ ဝုဒ္ဓိမနွာယ ထာမဗလသမ္ပန္နာ ကက္ခဠာ ဖရုသာ ဟုတွာ ဝိလောပံ ကရောန္တာ ဝိစရန္တိ, ရညော ဂစ္ဆန္တေ ပဏ္ဏာကာရေပိ ဝိလုမ္ပန္တေဝ။
မနုဿာ သန္နိပတိတွာ ‘‘အန္ဓကဝေဏ္ဍဒါသပုတ္တာ ဒသ ဘာတိကာ ရဋ္ဌံ ဝိလုမ္ပန္တီ’’တိ ရာဇင်္ဂဏေ ဥပက္ကောသိံသု။ ရာဇာ အန္ဓကဝေဏ္ဍံ ပက္ကောသာပေတွာ ‘‘ကသ္မာ ပုတ္တေဟိ ဝိလောပံ ကာရာပေသီ’’တိ တဇ္ဇေသိ။ ဧဝံ ဒုတိယမ္ပိ တတိယမ္ပိ မနုဿေဟိ ဥပက္ကောသေ ကတေ ရာဇာ တံ သန္တဇ္ဇေသိ။ သော မရဏဘယဘီတော ရာဇာနံ အဘယံ ယာစိတွာ ‘‘ဒေဝ, ဧတေ န မယှံ ပုတ္တာ, ဥပသာဂရဿ ပုတ္တာ’’တိ တံ အန္တရံ အာရောစေသိ။ ရာဇာ ဘီတော ‘‘ကေန တေ ဥပါယေန ဂဏှာမာ’’တိ အမစ္စေ ပုစ္ဆိတွာ ‘‘ဧတေ, ဒေဝ, မလ္လယုဒ္ဓဝိတ္တကာ, နဂရေ ယုဒ္ဓံ ကာရေတွာ တတ္ထ နေ ယုဒ္ဓမဏ္ဍလံ အာဂတေ ဂါဟာပေတွာ မာရေဿာမာ’’တိ ဝုတ္တေ စာရုရဉ္စ, မုဋ္ဌိကဉ္စာတိ ဒွေ မလ္လေ ပေါသေတွာ ‘‘ဣတော သတ္တမေ ဒိဝသေ ယုဒ္ဓံ ဘဝိဿတီ’’တိ နဂရေ ဘေရိံ စရာပေတွာ ရာဇင်္ဂဏေ ယုဒ္ဓမဏ္ဍလံ သဇ္ဇာပေတွာ အက္ခဝါဋံ ကာရေတွာ ယုဒ္ဓမဏ္ဍလံ အလင်္ကာရာပေတွာ ဓဇပဋာကံ ဗန္ဓာပေသိ။ သကလနဂရံ သင်္ခုဘိ။ စက္ကာတိစက္ကံ မဉ္စာတိမဉ္စံ ဗန္ဓိတွာ စာရုရမုဋ္ဌိကာ ယုဒ္ဓမဏ္ဍလံ အာဂန္တွာ ဝဂ္ဂန္တာ ဂဇ္ဇန္တာ အပ္ဖေါဋေန္တာ ဝိစရိံသု။ ဒသ ဘာတိကာပိ အာဂန္တွာ ရဇကဝီထိံ ဝိလုမ္ပိတွာ ဝဏ္ဏသာဋကေ နိဝါသေတွာ ဂန္ဓာပဏေသု ဂန္ဓံ, မာလာကာရာပဏေသု မာလံ ဝိလုမ္ပိတွာ ဝိလိတ္တဂတ္တာ မာလဓာရိနော ကတကဏ္ဏပူရာ ဝဂ္ဂန္တာ ဂဇ္ဇန္တာ အပ္ဖေါဋေန္တာ ယုဒ္ဓမဏ္ဍလံ ပဝိသိံသု။
တသ္မိံ ခဏေ စာရုရော အပ္ဖေါဋေန္တော ဝိစရတိ။ ဗလဒေဝေါ တံ ဒိသွာ ‘‘န နံ ဟတ္ထေန ဆုပိဿာမီ’’တိ ဟတ္ထိသာလတော မဟန္တံ ဟတ္ထိယောတ္တံ အာဟရိတွာ ဝဂ္ဂိတွာ ဂဇ္ဇိတွာ ယောတ္တံ ခိပိတွာ စာရုရံ ဥဒရေ ဝေဌေတွာ ဒွေ ယောတ္တကောဋိယော ဧကတော ကတွာ ဝတ္တေတွာ ဥက္ခိပိတွာ သီသမတ္ထကေ ဘမေတွာ ဘူမိယံ ပေါထေတွာ ဗဟိ အက္ခဝါဋေ ခိပိ။ စာရုရေ မတေ ရာဇာ မုဋ္ဌိကမလ္လံ အာဏာပေသိ။ သော ဥဋ္ဌာယ ဝဂ္ဂိတွာ ဂဇ္ဇိတွာ အပ္ဖေါဋေသိ။ ဗလဒေဝေါ တံ ပေါထေတွာ အဋ္ဌီနိ သဉ္စုဏ္ဏေတွာ ‘‘အမလ္လောမှိ, အမလ္လောမှီ’’တိ ဝဒန္တမေဝ ‘‘နာဟံ တဝ မလ္လဘာဝံ ဝါ အမလ္လဘာဝံ ဝါ ဇာနာမီ’’တိ ဟတ္ထေ ဂဟေတွာ ဘူမိယံ ပေါထေတွာ ဇီဝိတက္ခယံ ပါပေတွာ ဗဟိ အက္ခဝါဋေ ခိပိ။ မုဋ္ဌိကော မရန္တော ‘‘ယက္ခော ဟုတွာ တံ ခါဒိတုံ လဘိဿာမီ’’တိ ပတ္ထနံ ပဋ္ဌပေသိ။ သော ကာလမတ္တိကအဋဝိယံ နာမ ယက္ခော ဟုတွာ နိဗ္ဗတ္တိ။ ရာဇာ ‘‘ဂဏှထ ဒသ ဘာတိကေ စေဋကေ’’တိ
ဥဋ္ဌဟိ။ တသ္မိံ ခဏေ ဝါသုဒေဝေါ စက္ကံ ခိပိ။ တံ ဒွိန္နမ္ပိ ဘာတိကာနံ သီသာနိ ပါတေသိ။ မဟာဇနော ဘီတတသိတော ‘‘အဝဿယာ နော ဟောထာ’’တိ တေသံ ပါဒေသု ပတိတွာ နိပဇ္ဇိ။ တေ ဒွေပိ မာတုလေ မာရေတွာ အသိတဉ္ဇနနဂရေ ရဇ္ဇံ ဂဟေတွာ မာတာပိတရော တတ္ထ ကတွာ ‘‘သကလဇမ္ဗုဒီပေ ရဇ္ဇံ ဂဏှိဿာမာ’’တိ နိက္ခမိတွာ အနုပုဗ္ဗေန ကာလယောနကရညော နိဝါသံ အယုဇ္ဈနဂရံ ဂန္တွာ တံ ပရိက္ခိပိတွာ ဌိတံ ပရိခါရုက္ခဂဟနံ ဝိဒ္ဓံသေတွာ ပါကာရံ ဘိန္ဒိတွာ ရာဇာနံ ဂဟေတွာ တံ ရဇ္ဇံ အတ္တနော ဟတ္ထဂတံ ကတွာ ဒွါရဝတိံ ပါပုဏိံသု။ တဿ ပန နဂရဿ ဧကတော သမုဒ္ဒေါ ဧကတော ပဗ္ဗတော, အမနုဿပရိဂ္ဂဟိတံ ကိရ တံ အဟောသိ။
တဿ အာရက္ခံ ဂဟေတွာ ဌိတယက္ခော ပစ္စာမိတ္တေ ဒိသွာ ဂဒြဘဝေသေန ဂဒြဘရဝံ ရဝတိ။ တသ္မိံ ခဏေ ယက္ခာနုဘာဝေန သကလနဂရံ ဥပ္ပတိတွာ မဟာသမုဒ္ဒေ ဧကသ္မိံ ဒီပကေ တိဋ္ဌတိ။ ပစ္စာမိတ္တေသု ဂတေသု ပုနာဂန္တွာ သကဋ္ဌာနေယေဝ ပတိဋ္ဌာတိ။ တဒါပိ သော ဂဒြဘော တေသံ ဒသန္နံ ဘာတိကာနံ အာဂမနံ ဉတွာ ဂဒြဘရဝံ ရဝိ။ နဂရံ ဥပ္ပတိတွာ ဒီပကေ ပတိဋ္ဌာယ တေသု နဂရံ အဒိသွာ နိဝတ္တန္တေသု ပုနာဂန္တွာ သကဋ္ဌာနေ ပတိဋ္ဌာသိ။ တေ ပုန နိဝတ္တိံသု, ပုနပိ ဂဒြဘော တထေဝ အကာသိ။ တေ ဒွါရဝတိနဂရေ ရဇ္ဇံ ဂဏှိတုံ အသက္ကောန္တာ ကဏှဒီပါယနဿ ဣသိနော သန္တိကံ ဂန္တွာ ဝန္ဒိတွာ ‘‘ဘန္တေ, မယံ ဒွါရဝတိယံ ရဇ္ဇံ ဂဟေတုံ န သက္ကောမ, ဧကံ နော ဥပါယံ ကရောထာ’’တိ ပုစ္ဆိတွာ ‘‘ပရိခါပိဋ္ဌေ အသုကသ္မိံ နာမ ဌာနေ ဧကော ဂဒြဘော စရတိ။ သော ဟိ အမိတ္တေ ဒိသွာ ဝိရဝတိ, တသ္မိံ ခဏေ နဂရံ ဥပ္ပတိတွာ ဂစ္ဆတိ, တုမှေ တဿ ပါဒေ ဂဏှထ, အယံ ဝေါ နိပ္ဖဇ္ဇနူပါယော’’တိ ဝုတ္တေ တာပသံ ဝန္ဒိတွာ ဂန္တွာ ဂဒြဘဿ ပါဒေသု ဂဟေတွာ နိပတိတွာ ‘‘သာမိ, ဌပေတွာ တုမှေ အညော အမှာကံ အဝဿယော နတ္ထိ, အမှာကံ နဂရံ ဂဏှနကာလေ မာ ရဝိတ္ထာ’’တိ ယာစိံသု။ ဂဒြဘော ‘‘န သက္ကာ န ဝိရဝိတုံ, တုမှေ ပန ပဌမတရံ အာဂန္တွာ စတ္တာရော ဇနာ မဟန္တာနိ အယနင်္ဂလာနိ ဂဟေတွာ စတူသု နဂရဒွါရေသု မဟန္တေ အယခါဏုကေ ဘူမိယံ အာကောဋေတွာ နဂရဿ ဥပ္ပတနကာလေ နင်္ဂလာနိ ဂဟေတွာ နင်္ဂလဗဒ္ဓံ အယသင်္ခလိကံ အယခါဏုကေ ဗန္ဓေယျာထ, နဂရံ ဥပ္ပတိတုံ န သက္ခိဿတီ’’တိ အာဟ။
တေ ‘‘သာဓူ’’တိ ဝတွာ တသ္မိံ အဝိရဝန္တေယေဝ နင်္ဂလာနိ အာဒါယ စတူသု နဂရဒွါရေသု ခါဏုကေ ဘူမိယံ အာကောဋေတွာ အဋ္ဌံသု။ တသ္မိံ ခဏေ ဂဒြဘော ဝိရဝိ, နဂရံ ဥပ္ပတိတုမာရဘိ။ စတူသု ဒွါရေသု ဌိတာ စတူဟိ အယနင်္ဂလေဟိ ဂဟေတွာ နင်္ဂလဗဒ္ဓါ အယသင်္ခလိကာ ခါဏုကေသု ဗန္ဓိံသု, နဂရံ ဥပ္ပတိတုံ နာသက္ခိ။ ဒသ ဘာတိကာ တတော နဂရံ ပဝိသိတွာ ရာဇာနံ မာရေတွာ ရဇ္ဇံ ဂဏှိံသု။ ဧဝံ တေ သကလဇမ္ဗုဒီပေ တေသဋ္ဌိယာ နဂရသဟဿေသု သဗ္ဗရာဇာနော စက္ကေန ဇီဝိတက္ခယံ ပါပေတွာ ဒွါရဝတိယံ ဝသမာနာ ရဇ္ဇံ ဒသ ကောဋ္ဌာသေ ကတွာ ဝိဘဇိံသု, ဘဂိနိံ ပန အဉ္ဇနဒေဝိံ န သရိံသု။ တတော ပုန ‘‘ဧကာဒသ ကောဋ္ဌာသေ ကရောမာ’’တိ ဝုတ္တေ အင်္ကုရော ‘‘မမ ကောဋ္ဌာသံ တဿာ ဒေထ, အဟံ ဝေါဟာရံ ကတွာ ဇီဝိဿာမိ, ကေဝလံ တုမှေ အတ္တနော ဇနပဒေ မယှံ သုင်္ကံ ဝိဿဇ္ဇေထာ’’တိ အာဟ။ တေ ‘‘သာဓူ’’တိ သမ္ပဋိစ္ဆိတွာ တဿ ကောဋ္ဌာသံ ဘဂိနိယာ ဒတွာ သဒ္ဓိံ တာယ နဝ ရာဇာနော ဒွါရဝတိယံ ဝသိံသု။ အင်္ကုရော ပန ဝဏိဇ္ဇမကာသိ။ ဧဝံ တေသု အပရာပရံ ပုတ္တဓီတာဟိ ဝဍ္ဎမာနေသု အဒ္ဓါနေ ဂတေ မာတာပိတရော ကာလမကံသု။
တဒါ ကိရ မနုဿာနံ ဝီသတိဝဿသဟဿာယုကကာလော အဟောသိ။ တဒါ ဝါသုဒေဝမဟာရာဇဿ ဧကော ပုတ္တော ကာလမကာသိ။ ရာဇာ သောကပရေတော သဗ္ဗကိစ္စာနိ ပဟာယ မဉ္စဿ အဋနိံ ပရိဂ္ဂဟေတွာ ဝိလပန္တော နိပဇ္ဇိ။ တသ္မိံ ကာလေ ဃဋပဏ္ဍိတော စိန္တေသိ ‘‘ဌပေတွာ မံ အညော ကောစိ မမ ဘာတု သောကံ ဟရိတုံ သမတ္ထော နာမ နတ္ထိ, ဥပါယေနဿ သောကံ ဟရိဿာမီ’’တိ။ သော ဥမ္မတ္တကဝေသံ ဂဟေတွာ ‘‘သသံ မေ ဒေထ, သသံ မေ ဒေထာ’’တိ အာကာသံ ဥလ္လောကေန္တော သကလနဂရံ ဝိစရိ။ ‘‘ဃဋပဏ္ဍိတော ဥမ္မတ္တကော ဇာတော’’တိ သကလနဂရံ သင်္ခုဘိ။ တသ္မိံ ကာလေ ရောဟိဏေယျော နာမ အမစ္စော ဝါသုဒေဝရညော သန္တိကံ ဂန္တွာ တေန သဒ္ဓိံ ကထံ သမုဋ္ဌာပေန္တော ပဌမံ ဂါထမာဟ –
‘‘ဥဋ္ဌေဟိ ကဏှ ကိံ သေသိ, ကော အတ္ထော သုပနေန တေ၊
ယောပိ တုယှံ သကော ဘာတာ, ဟဒယံ စက္ခု စ ဒက္ခိဏံ၊
တဿ ဝါတာ ဗလီယန္တိ, ဃဋော ဇပ္ပတိ ကေသဝါ’’တိ။
တတ္ထ ကဏှာတိ ဂေါတ္တေနာလပတိ, ကဏှာယနဂေါတ္တော ကိရေသ။ ကော အတ္ထောတိ ကတရာ နာမ ဝဍ္ဎိ။ ဟဒယံ စက္ခု စ ဒက္ခိဏန္တိ ဟဒယေန စေဝ ဒက္ခိဏစက္ခုနာ စ သမာနောတိ အတ္ထော။ တဿ ဝါတာ ဗလီယန္တီတိ တဿ ဟဒယံ အပသ္မာရဝါတာ အဝတ္ထရန္တီတိ အတ္ထော။ ဇပ္ပတီတိ ‘‘သသံ မေ ဒေထာ’’တိ ဝိပ္ပလပတိ။ ကေသဝါတိ သော ကိရ ကေသသောဘနတာယ ‘‘ကေသဝါ’’တိ ပညာယိတ္ထ, တေန တံ နာမေနာလပတိ။
ဧဝံ အမစ္စေန ဝုတ္တေ တဿ ဥမ္မတ္တကဘာဝံ ဉတွာ သတ္ထာ အဘိသမ္ဗုဒ္ဓေါ ဟုတွာ ဒုတိယံ ဂါထမာဟ –
‘‘တဿ တံ ဝစနံ သုတွာ, ရောဟိဏေယျဿ ကေသဝေါ၊
တရမာနရူပေါ ဝုဋ္ဌာသိ, ဘာတုသောကေန အဋ္ဋိတော’’တိ။
ရာဇာ ဥဋ္ဌာယ သီဃံ ပါသာဒါ ဩတရိတွာ ဃဋပဏ္ဍိတဿ သန္တိကံ ဂန္တွာ ဥဘောသု ဟတ္ထေသု ဒဠှံ ဂဟေတွာ တေန သဒ္ဓိံ သလ္လပန္တော တတိယံ ဂါထမာဟ –
‘‘ကိံ နု ဥမ္မတ္တရူပေါဝ, ကေဝလံ ဒွါရကံ ဣမံ၊
သသော သသောတိ လပသိ, ကော နု တေ သသမာဟရီ’’တိ။
တတ္ထ ကေဝလံ ဒွါရကံ ဣမန္တိ ကသ္မာ ဥမ္မတ္တကော ဝိယ ဟုတွာ သကလံ ဣမံ ဒွါရဝတိနဂရံ ဝိစရန္တော ‘‘သသော သသော’’တိ လပသိ။ ကော တဝ သသံ ဟရိ, ကေန တေ သသော ဂဟိတောတိ ပုစ္ဆတိ။
သော ရညာ ဧဝံ ဝုတ္တေပိ ပုနပ္ပုနံ တဒေဝ ဝစနံ ဝဒတိ။ ရာဇာ ပုန ဒွေ ဂါထာ အဘာသိ –
‘‘သောဝဏ္ဏမယံ မဏီမယံ, လောဟမယံ အထ ရူပိယာမယံ၊
သင်္ခသိလာပဝါဠမယံ, ကာရယိဿာမိ တေ သသံ။
‘‘သန္တိ အညေပိ သသကာ, အရညေ ဝနဂေါစရာ၊
တေပိ တေ အာနယိဿာမိ, ကီဒိသံ သသမိစ္ဆသီ’’တိ။
တတြာယံ သင်္ခေပတ္ထော – တေသု သုဝဏ္ဏမယာဒီသု ယံ ဣစ္ဆသိ, တံ ဝဒ, အဟံ တေ ကာရေတွာ ဒဿာမိ, အထာပိ တေ န ရောစေသိ, အညေပိ
အရညေ ဝနဂေါစရာ သသကာ အတ္ထိ, တေပိ တေ အာနယိဿာမိ, ဝဒ ဘဒြမုခ, ကီဒိသံ သသမိစ္ဆသီတိ။
ရညော ကထံ သုတွာ ဃဋပဏ္ဍိတော ဆဋ္ဌံ ဂါထမာဟ –
‘‘န စာဟမေတေ ဣစ္ဆာမိ, ယေ သသာ ပထဝိဿိတာ၊
စန္ဒတော သသမိစ္ဆာမိ, တံ မေ ဩဟရ ကေသဝါ’’တိ။
တတ္ထ ဩဟရာတိ ဩတာရေဟိ။
ရာဇာ တဿ ကထံ သုတွာ ‘‘နိဿံသယံ မေ ဘာတာ ဥမ္မတ္တကောဝ ဇာတော’’တိ ဒေါမနဿပ္ပတ္တော သတ္တမံ ဂါထမာဟ –
‘‘သော နူန မဓုရံ ဉာတိ, ဇီဝိတံ ဝိဇဟိဿသိ၊
အပတ္ထိယံ ယော ပတ္ထယသိ, စန္ဒတော သသမိစ္ဆသီ’’တိ။
တတ္ထ ဉာတီတိ ကနိဋ္ဌံ အာလပန္တော အာဟ။ ဣဒံ ဝုတ္တံ ဟောတိ – ‘‘တာတ, မယှံ ပိယဉာတိ သော တွံ နူန အတိမဓုရံ အတ္တနော ဇီဝိတံ ဝိဇဟိဿသိ, ယော အပတ္ထေတဗ္ဗံ ပတ္ထယသီ’’တိ။
ဃဋပဏ္ဍိတော ရညော ဝစနံ သုတွာ နိစ္စလော ဌတွာ ‘‘ဘာတိက, တွံ စန္ဒတော သသကံ ပတ္ထေန္တဿ တံ အလဘိတွာ ဇီဝိတက္ခယဘာဝံ ဇာနန္တော ကိံ ကာရဏာ မတပုတ္တံ အနုသောစသီ’’တိ ဝတွာ အဋ္ဌမံ ဂါထမာဟ –
‘‘ဧဝံ စေ ကဏှ ဇာနာသိ, ယဒညမနုသာသသိ၊
ကသ္မာ ပုရေ မတံ ပုတ္တံ, အဇ္ဇာပိ မနုသောစသီ’’တိ။
တတ္ထ ဧဝန္တိ ဣဒံ အလဗ္ဘနေယျဋ္ဌာနံ နာမ န ပတ္ထေတဗ္ဗန္တိ ယဒိ ဧဝံ ဇာနာသိ။ ယဒညမနုသာသသီတိ ဧဝံ ဇာနန္တောဝ ယဒိ အညံ အနုသာသသီတိ အတ္ထော။ ပုရေတိ အထ ကသ္မာ ဣတော စတုမာသမတ္ထကေ မတပုတ္တံ အဇ္ဇာပိ အနုသောစသီတိ ဝဒတိ။
ဧဝံ သော အန္တရဝီထိယံ ဌိတကောဝ ‘‘ဘာတိက, အဟံ တာဝ ပညာယမာနံ ပတ္ထေမိ, တွံ ပန အပညာယမာနဿ သောစသီ’’တိ ဝတွာ တဿ ဓမ္မံ ဒေသေန္တော ပုန ဒွေ ဂါထာ အဘာသိ –
‘‘ယံ န လဗ္ဘာ မနုဿေန, အမနုဿေန ဝါ ပုန၊
ဇာတော မေ မာ မရီ ပုတ္တော, ကုတော လဗ္ဘာ အလဗ္ဘိယံ။
‘‘န မန္တာ မူလဘေသဇ္ဇာ, ဩသဓေဟိ ဓနေန ဝါ၊
သက္ကာ အာနယိတုံ ကဏှ, ယံ ပေတမနုသောစသီ’’တိ။
တတ္ထ ယန္တိ ဘာတိက ယံ ဧဝံ ဇာတော မေ ပုတ္တော မာ မရီတိ မနုဿေန ဝါ ဒေဝေန ဝါ ပုန န လဗ္ဘာ န သက္ကာ လဒ္ဓုံ, တံ တွံ ပတ္ထေသိ, တဒေတံ ကုတော လဗ္ဘာ ကေန ကာရဏေန သက္ကာ လဒ္ဓုံ, န သက္ကာတိ ဒီပေတိ။ ကသ္မာ? ယသ္မာ အလဗ္ဘိယံ, အလဗ္ဘနေယျဋ္ဌာနဉှိ နာမေတန္တိ အတ္ထော။ မန္တာတိ မန္တပယောဂေန။ မူလဘေသဇ္ဇာတိ မူလဘေသဇ္ဇေန။ ဩသဓေဟီတိ နာနာဝိဓောသဓေဟိ။ ဓနေန ဝါတိ ကောဋိသတသင်္ချေနပိ ဓနေန ဝါ။ ဣဒံ ဝုတ္တံ ဟောတိ – ‘‘ယံ တွံ ပေတမနုသောစသိ, တံ ဧတေဟိ မန္တပယောဂါဒီဟိ အာနေတုံ န သက္ကာ’’တိ။
ရာဇာ တံ သုတွာ ‘‘ယုတ္တံ, တာတ, သလ္လက္ခိတံ မေ, မမ သောကဟရဏတ္ထာယ တယာ ဣဒံ ကတ’’န္တိ ဃဋပဏ္ဍိတံ ဝဏ္ဏေန္တော စတဿော ဂါထာ အဘာသိ –
‘‘ယဿ ဧတာဒိသာ အဿု, အမစ္စာ ပုရိသပဏ္ဍိတာ၊
ယထာ နိဇ္ဈာပယေ အဇ္ဇ, ဃဋော ပုရိသပဏ္ဍိတော။
‘‘အာဒိတ္တံ ဝတ မံ သန္တံ, ဃတသိတ္တံဝ ပါဝကံ၊
ဝါရိနာ ဝိယ ဩသိဉ္စံ, သဗ္ဗံ နိဗ္ဗာပယေ ဒရံ။
‘‘အဗ္ဗဟီ ဝတ မေ သလ္လံ, ယမာသိ ဟဒယဿိတံ၊
ယော မေ သောကပရေတဿ, ပုတ္တသောကံ အပါနုဒိ။
‘‘သောဟံ အဗ္ဗူဠှသလ္လောသ္မိ, ဝီတသောကော အနာဝိလော၊
န သောစာမိ န ရောဒါမိ, တဝ သုတွာန မာဏဝါ’’တိ။
တတ္ထ ပဌမဂါထာယ သင်္ခေပတ္ထော – ယထာ ယေန ကာရဏေန အဇ္ဇ မံ ပုတ္တသောကပရေတံ ဃဋော ပုရိသပဏ္ဍိတော သောကဟရဏတ္ထာယ နိဇ္ဈာပယေ နိဇ္ဈာပေသိ ဗောဓေသိ။ ယဿ အညဿပိ ဧတာဒိသာ ပုရိသပဏ္ဍိတာ အမစ္စာ အဿု, တဿ ကုတော သောကောတိ။ သေသဂါထာ ဝုတ္တတ္ထာယေဝ။
‘‘ဧဝံ ကရောန္တိ သပ္ပညာ, ယေ ဟောန္တိ အနုကမ္ပကာ၊
နိဝတ္တယန္တိ သောကမှာ, ဃဋော ဇေဋ္ဌံဝ ဘာတရ’’န္တိ။ –
အယံ အဘိသမ္ဗုဒ္ဓဂါထာ ဥတ္တာနတ္ထာယေဝ။
ဧဝံ ဃဋကုမာရေန ဝီတသောကေ ကတေ ဝါသုဒေဝေ ရဇ္ဇံ အနုသာသန္တေ ဒီဃဿ အဒ္ဓုနော အစ္စယေန ဒသဘာတိကပုတ္တာ ကုမာရာ စိန္တယိံသု ‘‘ကဏှဒီပါယနံ ‘ဒိဗ္ဗစက္ခုကော’တိ ဝဒန္တိ, ဝီမံသိဿာမ တာဝ န’’န္တိ။ တေ ဧကံ ဒဟရကုမာရံ အလင်္ကရိတွာ ဂဗ္ဘိနိအာကာရေန ဒဿေတွာ ဥဒရေ မသူရကံ ဗန္ဓိတွာ တဿ သန္တိကံ နေတွာ ‘‘ဘန္တေ, အယံ ကုမာရိကာ ကိံ ဝိဇာယိဿတီ’’တိ ပုစ္ဆိံသု။ တာပသော ‘‘ဒသဘာတိကရာဇူနံ ဝိနာသကာလော ပတ္တော, မယှံ နု ခေါ အာယုသင်္ခါရော ကီဒိသော ဟောတီ’’တိ ဩလောကေန္တော ‘‘အဇ္ဇေဝ မရဏံ ဘဝိဿတီ’’တိ ဉတွာ ‘‘ကုမာရာ ဣမိနာ တုမှာကံ ကော အတ္ထော’’တိ ဝတွာ ‘‘ကထေထေဝ နော, ဘန္တေ’’တိ နိဗဒ္ဓေါ ‘‘အယံ ဣတော သတ္တမေ ဒိဝသေ ခဒိရဃဋိကံ ဝိဇာယိဿတိ, တာယ ဝါသုဒေဝကုလံ နဿိဿတိ, အပိစ ခေါ ပန တုမှေ တံ ခဒိရဃဋိကံ ဂဟေတွာ ဈာပေတွာ ဆာရိကံ နဒိယံ ပက္ခိပေယျာထာ’’တိ အာဟ။ အထ နံ တေ ‘‘ကူဋဇဋိလ, ပုရိသော ဝိဇာယနကော နာမ နတ္ထီ’’တိ ဝတွာ တန္တရဇ္ဇုကံ နာမ ကမ္မကရဏံ ကတွာ တတ္ထေဝ ဇီဝိတက္ခယံ ပါပယိံသု။ ရာဇာနော ကုမာရေ ပက္ကောသာပေတွာ ‘‘ကိံ ကာရဏာ တာပသံ မာရယိတ္ထာ’’တိ ပုစ္ဆိတွာ သဗ္ဗံ သုတွာ ဘီတာ တဿ အာရက္ခံ ဒတွာ သတ္တမေ ဒိဝသေ တဿ ကုစ္ဆိတော နိက္ခန္တံ ခဒိရဃဋိကံ ဈာပေတွာ ဆာရိကံ နဒိယံ ခိပိံသု။ သာ နဒိယာ ဝုယှမာနာ မုခဒွါရေ ဧကပဿေ လဂ္ဂိ, တတော ဧရကံ နိဗ္ဗတ္တိ။
အထေကဒိဝသံ တေ ရာဇာနော ‘‘သမုဒ္ဒကီဠံ ကီဠိဿာမာ’’တိ မုခဒွါရံ ဂန္တွာ မဟာမဏ္ဍပံ ကာရာပေတွာ အလင်္ကတမဏ္ဍပေ ခါဒန္တာ ပိဝန္တာ ကီဠာဝသေနေဝ ပဝတ္တဟတ္ထပါဒပရာမာသာ ဒွိဓာ ဘိဇ္ဇိတွာ မဟာကလဟံ ကရိံသု။ အထေကော အညံ မုဂ္ဂရံ အလဘန္တော ဧရကဝနတော ဧကံ ဧရကပတ္တံ ဂဏှိ။ တံ ဂဟိတမတ္တမေဝ ခဒိရမုသလံ အဟောသိ။ သော တေန မဟာဇနံ
ပေါထေသိ။ အထညေဟိ သဗ္ဗေဟိ ဂဟိတဂဟိတံ ခဒိရမုသလမေဝ အဟောသိ။ တေ အညမညံ ပဟရိတွာ မဟာဝိနာသံ ပါပုဏိံသု။ တေသု မဟာဝိနာသံ ဝိနဿန္တေသု ဝါသုဒေဝေါ စ ဗလဒေဝေါ စ ဘဂိနီ အဉ္ဇနဒေဝီ စ ပုရောဟိတော စာတိ စတ္တာရော ဇနာ ရထံ အဘိရုဟိတွာ ပလာယိံသု, သေသာ သဗ္ဗေပိ ဝိနဋ္ဌာ။ တေပိ စတ္တာရော ရထေန ပလာယန္တာ ကာဠမတ္တိကအဋဝိံ ပါပုဏိံသု။ သော ဟိ မုဋ္ဌိကမလ္လော ပတ္ထနံ ကတွာ ယက္ခော ဟုတွာ တတ္ထ နိဗ္ဗတ္တော ဗလဒေဝဿ အာဂတဘာဝံ ဉတွာ တတ္ထ ဂါမံ မာပေတွာ မလ္လဝေသံ ဂဟေတွာ ‘‘ကော ယုဇ္ဈိတုကာမော’’တိ ဝဂ္ဂန္တော ဂဇ္ဇန္တော အပ္ဖေါဋေန္တော ဝိစရိ။ ဗလဒေဝေါ တံ ဒိသွာဝ ‘‘ဘာတိက, အဟံ ဣမိနာ သဒ္ဓိံ ယုဇ္ဈိဿာမီ’’တိ ဝတွာ ဝါသုဒေဝေ ဝါရေန္တေယေဝ ရထာ ဩရုယှ တဿ သန္တိကံ ဂန္တွာ ဝဂ္ဂန္တော ဂဇ္ဇန္တော အပ္ဖေါဋေသိ။ အထ နံ သော ပသာရိတဟတ္ထေယေဝ ဂဟေတွာ မူလကန္ဒံ ဝိယ ခါဒိ။ ဝါသုဒေဝေါ တဿ မတဘာဝံ ဉတွာ ဘဂိနိဉ္စ ပုရောဟိတဉ္စ အာဒါယ သဗ္ဗရတ္တိံ ဂန္တွာ သူရိယောဒယေ ဧကံ ပစ္စန္တဂါမံ ပတွာ ‘‘အာဟာရံ ပစိတွာ အာဟရထာ’’တိ ဘဂိနိဉ္စ ပုရောဟိတဉ္စ ဂါမံ ပဟိဏိတွာ သယံ ဧကသ္မိံ ဂစ္ဆန္တရေ ပဋိစ္ဆန္နော နိပဇ္ဇိ။
အထ နံ ဇရာ နာမ ဧကော လုဒ္ဒကော ဂစ္ဆံ စလန္တံ ဒိသွာ ‘‘သူကရော ဧတ္ထ ဘဝိဿတီ’’တိ သညာယ သတ္တိံ ခိပိတွာ ပါဒေ ဝိဇ္ဈိတွာ ‘‘ကော မံ ဝိဇ္ဈီ’’တိ ဝုတ္တေ မနုဿဿ ဝိဒ္ဓဘာဝံ ဉတွာ ဘီတော ပလာယိတုံ အာရဘိ။ ရာဇာ သတိံ ပစ္စုပဋ္ဌပေတွာ ဥဋ္ဌာယ ‘‘မာတုလ, မာ ဘာယိ, ဧဟီ’’တိ ပက္ကောသိတွာ အာဂတံ ‘‘ကောသိ နာမ တွ’’န္တိ ပုစ္ဆိတွာ ‘‘အဟံ သာမိ, ဇရာ နာမာ’’တိ ဝုတ္တေ ‘‘ဇရာယ ဝိဒ္ဓေါ မရိဿတီတိ ကိရ မံ ပေါရာဏာ ဗျာကရိံသု, နိဿံသယံ အဇ္ဇ မယာ မရိတဗ္ဗ’’န္တိ ဉတွာ ‘‘မာတုလ, မာ ဘာယိ, ဧဟိ ပဟာရံ မေ ဗန္ဓာ’’တိ တေန ပဟာရမုခံ ဗန္ဓာပေတွာ တံ ဥယျောဇေသိ။ ဗလဝဝေဒနာ ပဝတ္တိံသု, ဣတရေဟိ အာဘတံ အာဟာရံ ပရိဘုဉ္ဇိတုံ နာသက္ခိ။ အထ တေ အာမန္တေတွာ ‘‘အဇ္ဇ အဟံ မရိဿာမိ, တုမှေ ပန သုခုမာလာ အညံ ကမ္မံ ကတွာ ဇီဝိတုံ န သက္ခိဿထ, ဣမံ ဝိဇ္ဇံ သိက္ခထာ’’တိ ဧကံ ဝိဇ္ဇံ သိက္ခာပေတွာ တေ ဥယျောဇေတွာ တတ္ထေဝ ဇီဝိတက္ခယံ ပါပုဏိ။ ဧဝံ အဉ္ဇနဒေဝိံ ဌပေတွာ သဗ္ဗေဝ ဝိနာသံ ပါပုဏိံသူတိ။
သတ္ထာ ဣမံ ဓမ္မဒေသနံ အာဟရိတွာ ‘‘ဥပါသက, ဧဝံ ပေါရာဏကပဏ္ဍိတာ ပဏ္ဍိတာနံ ကထံ သုတွာ အတ္တနော ပုတ္တသောကံ ဟရိံသု, မာ စိန္တယီ’’တိ
ဝတွာ သစ္စာနိ ပကာသေတွာ ဇာတကံ သမောဓာနေသိ, သစ္စပရိယောသာနေ ဥပါသကော သောတာပတ္တိဖလေ ပတိဋ္ဌဟိ။ တဒါ ရောဟိဏေယျော အာနန္ဒော အဟောသိ, ဝါသုဒေဝေါ သာရိပုတ္တော, အဝသေသာ ဗုဒ္ဓပရိသာ, ဃဋပဏ္ဍိတော ပန အဟမေဝ အဟောသိန္တိ။
ဃဋပဏ္ဍိတဇာတကဝဏ္ဏနာ သောဠသမာ။
ဣတိ သောဠသဇာတကပဋိမဏ္ဍိတဿ
ဒသကနိပါတဇာတကဿ အတ္ထဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
ဇာတကုဒ္ဒါနံ –
စတုဒွါရော ကဏှုပေါသော, သင်္ခ ဗောဓိ ဒီပါယနော၊
နိဂြောဓ တက္ကလ ဓမ္မ-ပါလော ကုက္ကုဋ ကုဏ္ဍလီ၊
ဗိလာရ စက္က ဘူရိ စ, မင်္ဂလ ဃဋ သောဠသ။
ဒသကနိပါတဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
၁၁။ ဧကာဒသကနိပါတော
֍ * မြန်[၄၅၅] ၁။ မာတုပေါသကဇာတကဝဏ္ဏနာ
တဿ နာဂဿ ဝိပ္ပဝါသေနာတိ ဣဒံ သတ္ထာ ဇေတဝနေ ဝိဟရန္တော မာတုပေါသကဘိက္ခုံ အာရဗ္ဘ ကထေသိ။ ပစ္စုပ္ပန္နဝတ္ထု သာမဇာတကဝတ္ထုသဒိသမေဝ။ သတ္ထာ ပန ဘိက္ခူ အာမန္တေတွာ ‘‘မာ ဘိက္ခဝေ, ဧတံ ဘိက္ခုံ ဥဇ္ဈာယိတ္ထ, ပေါရာဏကပဏ္ဍိတာ တိရစ္ဆာနယောနိယံ နိဗ္ဗတ္တာပိ မာတရာ ဝိယုတ္တာ သတ္တာဟံ နိရာဟာရတာယ သုဿမာနာ ရာဇာရဟံ ဘောဇနံ လဘိတွာပိ ‘မာတရာ ဝိနာ န ဘုဉ္ဇိဿာမာ’တိ မာတရံ ဒိသွာဝ ဂေါစရံ ဂဏှိံသူ’’တိ ဝတွာ တေဟိ ယာစိတော အတီတမာဟရိ။
အတီတေ ဗာရာဏသိယံ ဗြဟ္မဒတ္တေ ရဇ္ဇံ ကာရေန္တေ ဗောဓိသတ္တော ဟိမဝန္တပဒေသေ ဟတ္ထိယောနိယံ နိဗ္ဗတ္တိတွာ သဗ္ဗသေတော အဟောသိ အဘိရူပေါ ဒဿနီယော ပါသာဒိကော လက္ခဏသမ္ပန္နော အသီတိဟတ္ထိသဟဿပရိဝါရော။ သော ဇရာဇိဏ္ဏံ မာတရံ ပေါသေသိ, မာတာ ပနဿ အန္ဓာ။ သော မဓုရမဓုရာနိ ဖလာဖလာနိ ဟတ္ထီနံ ဒတွာ မာတု သန္တိကံ ပေသေသိ။ ဟတ္ထီ တဿာ အဒတွာ အတ္တနာဝ ခါဒန္တိ။ သော ပရိဂ္ဂဏှန္တော တံ ပဝတ္တိံ ဉတွာ ‘‘ယူထံ ဆဍ္ဍေတွာ မာတရမေဝ ပေါသေဿာမီ’’တိ ရတ္တိဘာဂေ အညေသံ ဟတ္ထီနံ အဇာနန္တာနံ မာတရံ ဂဟေတွာ စဏ္ဍောရဏပဗ္ဗတပါဒံ ဂန္တွာ ဧကံ နဠိနိံ ဥပနိဿာယ ဌိတာယ ပဗ္ဗတဂုဟာယံ မာတရံ ဌပေတွာ ပေါသေသိ။ အထေကော ဗာရာဏသိဝါသီ ဝနစရကော မဂ္ဂမူဠှော ဒိသံ ဝဝတ္ထပေတုံ အသက္ကောန္တော မဟန္တေန သဒ္ဒေန ပရိဒေဝိ။ ဗောဓိသတ္တော တဿ သဒ္ဒံ သုတွာ ‘‘အယံ ပုရိသော အနာထော, န ခေါ ပန မေတံ ပတိရူပံ, ယံ ဧသ မယိ ဌိတေ ဣဓ ဝိနဿေယျာ’’တိ တဿ သန္တိကံ ဂန္တွာ တံ ဘယေန ပလာယန္တံ ဒိသွာ ‘‘အမ္ဘော ပုရိသ, နတ္ထိ တေ မံ နိဿာယ ဘယံ, မာ ပလာယိ, ကသ္မာ တွံ ပရိဒေဝန္တော ဝိစရသီ’’တိ ပုစ္ဆိတွာ ‘‘သာမိ, အဟံ မဂ္ဂမူဠှော, အဇ္ဇ မေ သတ္တမော ဒိဝသော’’တိ ဝုတ္တေ ‘‘ဘော ပုရိသ, မာ ဘာယိ, အဟံ တံ မနုဿပထေ ဌပေဿာမီ’’တိ တံ အတ္တနော ပိဋ္ဌိယံ နိသီဒါပေတွာ အရညာ နီဟရိတွာ နိဝတ္တိ။ သောပိ ပါပေါ ‘‘နဂရံ ဂန္တွာ ရညော အာရောစေဿာမီ’’တိ ရုက္ခသညံ ပဗ္ဗတသညံ ကရောန္တောဝ နိက္ခမိတွာ ဗာရာဏသိံ အဂမာသိ။
တသ္မိံ ကာလေ ရညော မင်္ဂလဟတ္ထီ ကာလမကာသိ။ ရာဇာ ‘‘သစေ ကေနစိ ကတ္ထစိ ဩပဝယှံ ကာတုံ ယုတ္တရူပေါ ဟတ္ထီ ဒိဋ္ဌော အတ္ထိ, သော အာစိက္ခတူ’’တိ ဘေရိံ စရာပေသိ။ သော ပုရိသော ရာဇာနံ ဥပသင်္ကမိတွာ ‘‘မယာ, ဒေဝ, တုမှာကံ ဩပဝယှော ဘဝိတုံ ယုတ္တရူပေါ သဗ္ဗသေတော သီလဝါ ဟတ္ထိရာဇာ ဒိဋ္ဌော, အဟံ မဂ္ဂံ ဒဿေဿာမိ, မယာ သဒ္ဓိံ ဟတ္ထာစရိယေ ပေသေတွာ တံ ဂဏှာပေထာ’’တိ အာဟ။ ရာဇာ ‘‘သာဓူ’’တိ ‘‘ဣမံ မဂ္ဂဒေသကံ ကတွာ အရညံ ဂန္တွာ ဣမိနာ ဝုတ္တံ ဟတ္ထိနာဂံ အာနေထာ’’တိ တေန သဒ္ဓိံ မဟန္တေန ပရိဝါရေန ဟတ္ထာစရိယံ ပေသေသိ။ သော တေန သဒ္ဓိံ ဂန္တွာ ဗောဓိသတ္တံ နဠိနိံ ပဝိသိတွာ ဂေါစရံ ဂဏှန္တံ ပဿိ။ ဗောဓိသတ္တောပိ ဟတ္ထာစရိယံ ဒိသွာ ‘‘ဣဒံ ဘယံ န အညတော ဥပ္ပန္နံ, တဿ ပုရိသဿ သန္တိကာ ဥပ္ပန္နံ ဘဝိဿတိ, အဟံ ခေါ ပန မဟာဗလော ဟတ္ထိသဟဿမ္ပိ ဝိဒ္ဓံသေတုံ သမတ္ထော ဟောမိ, ကုဇ္ဈိတွာ သရဋ္ဌကံ သေနာဝါဟနံ နာသေတုံ, သစေ ပန ကုဇ္ဈိဿာမိ, သီလံ မေ ဘိဇ္ဇိဿတိ, တသ္မာ အဇ္ဇ သတ္တီဟိ ကောဋ္ဋိယမာနောပိ န ကုဇ္ဈိဿာမီ’’တိ အဓိဋ္ဌာယ သီသံ နာမေတွာ နိစ္စလောဝ အဋ္ဌာသိ။ ဟတ္ထာစရိယော ပဒုမသရံ ဩတရိတွာ တဿ လက္ခဏသမ္ပတ္တိံ ဒိသွာ ‘‘ဧဟိ ပုတ္တာ’’တိ ရဇတဒါမသဒိသာယ သောဏ္ဍာယ ဂဟေတွာ သတ္တမေ ဒိဝသေ ဗာရာဏသိံ ပါပုဏိ။ ဗောဓိသတ္တမာတာ ပန ပုတ္တေ အနာဂစ္ဆန္တေ ‘‘ပုတ္တော မေ ရာဇရာဇမဟာမတ္တာဒီဟိ နီတော ဘဝိဿတိ, ဣဒါနိ တဿ ဝိပ္ပဝါသေန အယံ ဝနသဏ္ဍော ဝဍ္ဎိဿတီ’’တိ ပရိဒေဝမာနာ ဒွေ ဂါထာ အဘာသိ –
‘‘တဿ နာဂဿ ဝိပ္ပဝါသေန, ဝိရူဠှော သလ္လကီ စ ကုဋဇာ စ၊
ကုရုဝိန္ဒကရဝီရာ ဘိသသာမာ စ, နိဝါတေ ပုပ္ဖိတာ စ ကဏိကာရာ။
‘‘ကောစိဒေဝ သုဝဏ္ဏကာယုရာ, နာဂရာဇံ ဘရန္တိ ပိဏ္ဍေန၊
ယတ္ထ ရာဇာ ရာဇကုမာရော ဝါ, ကဝစမဘိဟေဿတိ အဆမ္ဘိတော’’တိ။
တတ္ထ ဝိရူဠှာတိ ဝဍ္ဎိတာ နာမ, နတ္ထေတ္ထ သံသယောတိ အသံသယဝသေနေဝမာဟ။ သလ္လကီ စ ကုဋဇာ စာတိ ဣန္ဒသာလရုက္ခာ စ ကုဋဇရုက္ခာ စ။ ကုရုဝိန္ဒကရဝီရာ ဘိသသာမာ စာတိ ကုရုဝိန္ဒရုက္ခာ စ ကရဝီရနာမကာနိ မဟာတိဏာနိ စ ဘိသာနိ စ သာမာကာနိ စာတိ အတ္ထော။ ဧတေ စ သဗ္ဗေ ဣဒါနိ ဝဍ္ဎိဿန္တီတိ ပရိဒေဝတိ။ နိဝါတေတိ ပဗ္ဗတပါဒေ။ ပုပ္ဖိတာတိ မမ ပုတ္တေန သာခံ ဘဉ္ဇိတွာ အခါဒိယမာနာ ကဏိကာရာပိ ပုပ္ဖိတာ ဘဝိဿန္တီတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ ကောစိဒေဝါတိ ကတ္ထစိဒေဝ ဂါမေ ဝါ နဂရေ ဝါ။ သုဝဏ္ဏကာယုရာတိ သုဝဏ္ဏာဘရဏာ ရာဇရာဇမဟာမတ္တာ။ ဘရန္တိ ပိဏ္ဍေနာတိ အဇ္ဇ မာတုပေါသကံ နာဂရာဇံ ရာဇာရဟဿ ဘောဇနဿ သုဝဍ္ဎိတေန ပိဏ္ဍေန ပေါသေန္တိ။ ယတ္ထာတိ ယသ္မိံ နာဂရာဇေ ရာဇာ နိသီဒိတွာ။ ကဝစမဘိဟေဿတီတိ သင်္ဂါမံ ပဝိသိတွာ ပစ္စာမိတ္တာနံ ကဝစံ အဘိဟနိဿတိ ဘိန္ဒိဿတိ။ ဣဒံ ဝုတ္တံ ဟောတိ – ‘‘ယတ္ထ မမ ပုတ္တေ နိသိန္နော ရာဇာ ဝါ ရာဇကုမာရော ဝါ အဆမ္ဘိတော ဟုတွာ သပတ္တာနံ ကဝစံ ဟနိဿတိ, တံ မေ ပုတ္တံ နာဂရာဇာနံ သုဝဏ္ဏာဘရဏာ အဇ္ဇ ပိဏ္ဍေန ဘရန္တီ’’တိ။
ဟတ္ထာစရိယောပိ အန္တရာမဂ္ဂေဝ ရညော သာသနံ ပေသေသိ။ တံ သုတွာ ရာဇာ နဂရံ အလင်္ကာရာပေသိ။ ဟတ္ထာစရိယော ဗောဓိသတ္တံ ကတဂန္ဓပရိဘဏ္ဍံ အလင်္ကတပဋိယတ္တံ ဟတ္ထိသာလံ နေတွာ ဝိစိတြသာဏိယာ ပရိက္ခိပါပေတွာ ရညော အာရောစာပေသိ။ ရာဇာ နာနဂ္ဂရသဘောဇနံ အာဒါယ ဂန္တွာ ဗောဓိသတ္တဿ ဒါပေသိ။ သော ‘‘မာတရံ ဝိနာ ဂေါစရံ န ဂဏှိဿာမီ’’တိ ပိဏ္ဍံ န ဂဏှိ။ အထ နံ ယာစန္တော ရာဇာ တတိယံ ဂါထမာဟ –
‘‘ဂဏှာဟိ နာဂ ကဗဠံ, မာ နာဂ ကိသကော ဘဝ၊
ဗဟူနိ ရာဇကိစ္စာနိ, တာနိ နာဂ ကရိဿသီ’’တိ။
တံ သုတွာ ဗောဓိသတ္တော စတုတ္ထံ ဂါထမာဟ –
‘‘သာ နူနသာ ကပဏိကာ, အန္ဓာ အပရိဏာယိကာ၊
ခါဏုံ ပါဒေန ဃဋ္ဋေတိ, ဂိရိံ စဏ္ဍောရဏံ ပတီ’’တိ။
တတ္ထ သာ နူနသာတိ မဟာရာဇ, နူန သာ ဧသာ။ ကပဏိကာတိ ပုတ္တဝိယောဂေန ကပဏာ။ ခါဏုန္တိ တတ္ထ တတ္ထ ပတိတံ ရုက္ခကလိင်္ဂရံ။ ဃဋ္ဋေတီတိ ပရိဒေဝမာနာ တတ္ထ တတ္ထ ပါဒေန ပေါထေန္တီ နူန ပါဒေန
ဟနတိ။ ဂိရိံ စဏ္ဍောရဏံ ပတီတိ စဏ္ဍောရဏပဗ္ဗတာဘိမုခီ, ပဗ္ဗတပါဒေ ပရိပ္ဖန္ဒမာနာတိ အတ္ထော။
အထ နံ ပုစ္ဆန္တော ရာဇာ ပဉ္စမံ ဂါထမာဟ –
‘‘ကာ နု တေ သာ မဟာနာဂ, အန္ဓာ အပရိဏာယိကာ၊
ခါဏုံ ပါဒေန ဃဋ္ဋေတိ, ဂိရိံ စဏ္ဍောရဏံ ပတီ’’တိ။
‘‘မာတာ မေ သာ မဟာရာဇ, အန္ဓာ အပရိဏာယိကာ၊
ခါဏုံ ပါဒေန ဃဋ္ဋေတိ, ဂိရိံ စဏ္ဍောရဏံ ပတီ’’တိ။
ရာဇာ ဆဋ္ဌဂါထာယ တမတ္ထံ သုတွာ မုဉ္စာပေန္တော သတ္တမံ ဂါထမာဟ –
‘‘မုဉ္စထေတံ မဟာနာဂံ, ယောယံ ဘရတိ မာတရံ၊
သမေတု မာတရာ နာဂေါ, သဟ သဗ္ဗေဟိ ဉာတိဘီ’’တိ။
တတ္ထ ယောယံ ဘရတီတိ အယံ နာဂေါ ‘‘အဟံ, မဟာရာဇ, အန္ဓံ မာတရံ ပေါသေမိ, မယာ ဝိနာ မယှံ မာတာ ဇီဝိတက္ခယံ ပါပုဏိဿတိ, တာယ ဝိနာ မယှံ ဣဿရိယေန အတ္ထော နတ္ထိ, အဇ္ဇ မေ မာတု ဂေါစရံ အလဘန္တိယာ သတ္တမော ဒိဝသော’’တိ ဝဒတိ, တသ္မာ ယော အယံ မာတရံ ဘရတိ, ဧတံ မဟာနာဂံ ခိပ္ပံ မုဉ္စထ။ သဗ္ဗေဟိ ဉာတိဘီတိ သဒ္ဓိံ ဧသ မာတရာ သမေတု သမာဂစ္ဆတူတိ။
အဋ္ဌမနဝမာ အဘိသမ္ဗုဒ္ဓဂါထာ ဟောန္တိ –
‘‘မုတ္တော စ ဗန္ဓနာ နာဂေါ, မုတ္တမာဒါယ ကုဉ္ဇရော၊
မုဟုတ္တံ အဿာသယိတွာ, အဂမာ ယေန ပဗ္ဗတော။
‘‘တတော သော နဠိနိံ ဂန္တွာ, သီတံ ကုဉ္ဇရသေဝိတံ၊
သောဏ္ဍာယူဒကမာဟတွာ, မာတရံ အဘိသိဉ္စထာ’’တိ။
သော ကိရ နာဂေါ ဗန္ဓနာ မုတ္တော ထောကံ ဝိဿမိတွာ ရညော ဒသရာဇဓမ္မဂါထာယ ဓမ္မံ ဒေသေတွာ ‘‘အပ္ပမတ္တော ဟောဟိ, မဟာရာဇာ’’တိ
ဩဝါဒံ ဒတွာ မဟာဇနေန ဂန္ဓမာလာဒီဟိ ပူဇိယမာနော နဂရာ နိက္ခမိတွာ တဒဟေဝ တံ ပဒုမသရံ ပတွာ ‘‘မမ မာတရံ ဂေါစရံ ဂါဟာပေတွာဝ သယံ ဂဏှိဿာမီ’’တိ ဗဟုံ ဘိသမုဠာလံ အာဒါယ သောဏ္ဍပူရံ ဥဒကံ ဂဟေတွာ ဂုဟာလေဏတော နိက္ခမိတွာ ဂုဟာဒွါရေ နိသိန္နာယ မာတုယာ သန္တိကံ ဂန္တွာ သတ္တာဟံ နိရာဟာရတာယ မာတု သရီရဿ ဖဿပဋိလာဘတ္ထံ ဥပရိ ဥဒကံ သိဉ္စိ, တမတ္ထံ အာဝိကရောန္တော သတ္ထာ ဒွေ ဂါထာ အဘာသိ။ ဗောဓိသတ္တဿ မာတာပိ ‘‘ဒေဝေါ ဝဿတီ’’တိ သညာယ တံ အက္ကောသန္တီ ဒသမံ ဂါထမာဟ –
‘‘ကောယံ အနရိယော ဒေဝေါ, အကာလေနပိ ဝဿတိ၊
ဂတော မေ အတြဇော ပုတ္တော, ယော မယှံ ပရိစာရကော’’တိ။
တတ္ထ အတြဇောတိ အတ္တတော ဇာတော။
အထ နံ သမဿာသေန္တော ဗောဓိသတ္တော ဧကာဒသမံ ဂါထမာဟ –
‘‘ဥဋ္ဌေဟိ အမ္မ ကိံ သေသိ, အာဂတော တျာဟမတြဇော၊
မုတ္တောမှိ ကာသိရာဇေန, ဝေဒေဟေန ယသဿိနာ’’တိ။
တတ္ထ အာဂတော တျာဟန္တိ အာဂတော တေ အဟံ။ ဝေဒေဟေနာတိ ဉာဏသမ္ပန္နေန။ ယသဿိနာတိ မဟာပရိဝါရေန တေန ရညာ မင်္ဂလဟတ္ထိဘာဝါယ ဂဟိတောပိ အဟံ မုတ္တော, ဣဒါနိ တဝ သန္တိကံ အာဂတော ဥဋ္ဌေဟိ ဂေါစရံ ဂဏှာဟီတိ။
သာ တုဋ္ဌမာနသာ ရညော အနုမောဒနံ ကရောန္တီ ဩသာနဂါထမာဟ –
‘‘စိရံ ဇီဝတု သော ရာဇာ, ကာသီနံ ရဋ္ဌဝဍ္ဎနော၊
ယော မေ ပုတ္တံ ပမောစေသိ, သဒါ ဝုဒ္ဓါပစာယိက’’န္တိ။
တဒါ ရာဇာ ဗောဓိသတ္တဿ ဂုဏေ ပသီဒိတွာ နဠိနိယာ အဝိဒူရေ ဂါမံ မာပေတွာ ဗောဓိသတ္တဿ စ မာတု စဿ နိဗဒ္ဓံ ဝတ္တံ ပဋ္ဌပေသိ။ အပရဘာဂေ ဗောဓိသတ္တော မာတရိ ကာလကတာယ တဿာ သရီရပရိဟာရံ ကတွာ ကာရဏ္ဍကအဿမပဒံ နာမ ဂတော။ တသ္မိံ ပန ဌာနေ ဟိမဝန္တတော ဩတရိတွာ ပဉ္စသတာ ဣသယော ဝသိံသု, တံ ဝတ္တံ တေသံ အဒါသိ။ ရာဇာ ဗောဓိသတ္တဿ သမာနရူပံ သိလာပဋိမံ ကာရေတွာ မဟာသက္ကာရံ
ပဝတ္တေသိ။ သကလဇမ္ဗုဒီပဝါသိနော အနုသံဝစ္ဆရံ သန္နိပတိတွာ ဟတ္ထိမဟံ နာမ ကရိံသု။
သတ္ထာ ဣမံ ဓမ္မဒေသနံ အာဟရိတွာ သစ္စာနိ ပကာသေတွာ ဇာတကံ သမောဓာနေသိ, သစ္စပရိယောသာနေ မာတုပေါသကဘိက္ခု သောတာပတ္တိဖလေ ပတိဋ္ဌဟိ။ တဒါ ရာဇာ အာနန္ဒော အဟောသိ, ပါပပုရိသော ဒေဝဒတ္တော, ဟတ္ထာစရိယော သာရိပုတ္တော, မာတာ ဟတ္ထိနီ မဟာမာယာ, မာတုပေါသကနာဂေါ ပန အဟမေဝ အဟောသိန္တိ။
မာတုပေါသကဇာတကဝဏ္ဏနာ ပဌမာ။
֍ * မြန်[၄၅၆] ၂။ ဇုဏှဇာတကဝဏ္ဏနာ
သုဏောဟိ မယှံ ဝစနံ ဇနိန္ဒာတိ ဣဒံ သတ္ထာ ဇေတဝနေ ဝိဟရန္တော အာနန္ဒတ္ထေရေန လဒ္ဓဝရေ အာရဗ္ဘ ကထေသိ။ ပဌမဗောဓိယဉှိ ဝီသတိ ဝဿာနိ ဘဂဝတော အနိဗဒ္ဓုပဋ္ဌာကာ အဟေသုံ။ ဧကဒါ ထေရော နာဂသမာလော, ဧကဒါ နာဂိတော, ဧကဒါ ဥပဝါဏော, ဧကဒါ သုနက္ခတ္တော, ဧကဒါ စုန္ဒော, ဧကဒါ နန္ဒော, ဧကဒါ သာဂတော, ဧကဒါ မေဃိယော ဘဂဝန္တံ ဥပဋ္ဌဟိ။ အထေကဒိဝသံ ဘဂဝါ ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ ‘‘ဘိက္ခဝေ, ဣဒါနိမှိ မဟလ္လကော, ဧကစ္စေ ဘိက္ခူ ‘ဣမိနာ မဂ္ဂေန ဂစ္ဆာမာ’တိ ဝုတ္တေ အညေန ဂစ္ဆန္တိ, ဧကစ္စေ မယှံ ပတ္တစီဝရံ ဘူမိယံ နိက္ခိပန္တိ, နိဗဒ္ဓုပဋ္ဌာကံ မေ ဧကံ ဘိက္ခုံ ဇာနာထာ’’တိ။ ‘‘ဘန္တေ, အဟံ ဥပဋ္ဌဟိဿာမိ, အဟံ ဥပဋ္ဌဟိဿာမီ’’တိ သိရသိ အဉ္ဇလိံ ကတွာ ဥဋ္ဌိတေ သာရိပုတ္တတ္ထေရာဒယော ‘‘တုမှာကံ ပတ္ထနာ မတ္ထကံ ပတ္တာ, အလ’’န္တိ ပဋိက္ခိပိ။ တတော ဘိက္ခူ အာနန္ဒတ္ထေရံ ‘‘တွံ အာဝုသော, ဥပဋ္ဌာကဋ္ဌာနံ ယာစာဟီ’’တိ အာဟံသု။ ထေရော ‘‘သစေ မေ ဘန္တေ, ဘဂဝါ အတ္တနာ လဒ္ဓစီဝရံ န ဒဿတိ, ပိဏ္ဍပါတံ န ဒဿတိ, ဧကဂန္ဓကုဋိယံ ဝသိတုံ န ဒဿတိ, မံ ဂဟေတွာ နိမန္တနံ န ဂမိဿတိ, သစေ ပန ဘဂဝါ မယာ ဂဟိတံ နိမန္တနံ ဂမိဿတိ, သစေ အဟံ တိရောရဋ္ဌာ တိရောဇနပဒါ ဘဂဝန္တံ ဒဋ္ဌုံ အာဂတံ ပရိသံ အာဂတက္ခဏေယေဝ ဒဿေတုံ လဘိဿာမိ, ယဒါ မေ ကင်္ခါ ဥပ္ပဇ္ဇတိ, တသ္မိံ ခဏေယေဝ ဘဂဝန္တံ ဥပသင်္ကမိတုံ လဘိဿာမိ, သစေ ယံ ဘဂဝါ မမ ပရမ္မုခါ ဓမ္မံ ကထေတိ, တံ အာဂန္တွာ မယှံ ကထေဿတိ,
ဧဝါဟံ ဘဂဝန္တံ ဥပဋ္ဌဟိဿာမီ’’တိ ဣမေ စတ္တာရော ပဋိက္ခေပေ စတဿော စ အာယာစနာတိ အဋ္ဌ ဝရေ ယာစိ, ဘဂဝါပိဿ အဒါသိ။
သော တတော ပဋ္ဌာယ ပဉ္စဝီသတိ ဝဿာနိ နိဗဒ္ဓုပဋ္ဌာကော အဟောသိ။ သော ပဉ္စသု ဌာနေသု ဧတဒဂ္ဂေ ဌပနံ ပတွာ အာဂမသမ္ပဒါ, အဓိဂမသမ္ပဒါ, ပုဗ္ဗဟေတုသမ္ပဒါ, အတ္တတ္ထပရိပုစ္ဆာသမ္ပဒါ, တိတ္ထဝါသသမ္ပဒါ, ယောနိသောမနသိကာရသမ္ပဒါ, ဗုဒ္ဓူပနိဿယသမ္ပဒါတိ ဣမာဟိ သတ္တဟိ သမ္ပဒါဟိ သမန္နာဂတော ဗုဒ္ဓဿ သန္တိကေ အဋ္ဌဝရဒါယဇ္ဇံ လဘိတွာ ဗုဒ္ဓသာသနေ ပညာတော ဂဂနမဇ္ဈေ စန္ဒော ဝိယ ပါကဋော အဟောသိ။ အထေကဒိဝသံ ဘိက္ခူ ဓမ္မသဘာယံ ကထံ သမုဋ္ဌာပေသုံ ‘‘အာဝုသော, တထာဂတော အာနန္ဒတ္ထေရံ ဝရဒါနေန သန္တပ္ပေသီ’’တိ။ သတ္ထာ အာဂန္တွာ ‘‘ကာယ နုတ္ထ, ဘိက္ခဝေ, ဧတရဟိ ကထာယ သန္နိသိန္နာ’’တိ ပုစ္ဆိတွာ ‘‘ဣမာယ နာမာ’’တိ ဝုတ္တေ ‘‘န, ဘိက္ခဝေ, ဣဒါနေဝ, ပုဗ္ဗေပါဟံ အာနန္ဒံ ဝရေန သန္တပ္ပေသိံ, ပုဗ္ဗေပါဟံ ယံ ယံ ဧသ ယာစိ, တံ တံ အဒါသိံယေဝါ’’တိ ဝတွာ အတီတံ အာဟရိ။
အတီတေ ဗာရာဏသိယံ ဗြဟ္မဒတ္တေ ရဇ္ဇံ ကာရေန္တေ ဗောဓိသတ္တော တဿ ပုတ္တော ဇုဏှကုမာရော နာမ ဟုတွာ တက္ကသိလာယံ သိပ္ပံ ဥဂ္ဂဟေတွာ အာစရိယဿ အနုယောဂံ ဒတွာ ရတ္တိဘာဂေ အန္ဓကာရေ အာစရိယဿ ဃရာ နိက္ခမိတွာ အတ္တနော နိဝါသဋ္ဌာနံ ဝေဂေန ဂစ္ဆန္တော အညတရံ ဗြာဟ္မဏံ ဘိက္ခံ စရိတွာ အတ္တနော နိဝါသဋ္ဌာနံ ဂစ္ဆန္တံ အပဿန္တော ဗာဟုနာ ပဟရိတွာ တဿ ဘတ္တပါတိံ ဘိန္ဒိံ, ဗြာဟ္မဏော ပတိတွာ ဝိရဝိ။ ကုမာရော ကာရုညေန နိဝတ္တိတွာ တံ ဟတ္ထေ ဂဟေတွာ ဥဋ္ဌာပေသိ။ ဗြာဟ္မဏော ‘‘တယာ, တာတ, မမ ဘိက္ခာဘာဇနံ ဘိန္နံ, ဘတ္တမူလံ မေ ဒေဟီ’’တိ အာဟ။ ကုမာရော ‘‘ဗြာဟ္မဏ, န ဒါနာဟံ တဝ ဘတ္တမူလံ ဒါတုံ သက္ကောမိ, အဟံ ခေါ ပန ကာသိကရညော ပုတ္တော ဇုဏှကုမာရော နာမ, မယိ ရဇ္ဇေ ပတိဋ္ဌိတေ အာဂန္တွာ မံ ဓနံ ယာစေယျာသီ’’တိ ဝတွာ နိဋ္ဌိတသိပ္ပေါ အာစရိယံ ဝန္ဒိတွာ ဗာရာဏသိံ ဂန္တွာ ပိတု သိပ္ပံ ဒဿေသိ။ ပိတာ ‘‘ဇီဝန္တေန မေ ပုတ္တော ဒိဋ္ဌော, ရာဇဘူတမ္ပိ နံ ပဿိဿာမီ’’တိ ရဇ္ဇေ အဘိသိဉ္စိ။ သော ဇုဏှရာဇာ နာမ ဟုတွာ ဓမ္မေန ရဇ္ဇံ ကာရေသိ။ ဗြာဟ္မဏော တံ ပဝတ္တိံ သုတွာ ‘‘ဣဒါနိ မမ ဘတ္တမူလံ အာဟရိဿာမီ’’တိ ဗာရာဏသိံ ဂန္တွာ ရာဇာနံ အလင်္ကတနဂရံ ပဒက္ခိဏံ ကရောန္တမေဝ ဒိသွာ ဧကသ္မိံ ဥန္နတပ္ပဒေသေ ဌိတော ဟတ္ထံ ပသာရေတွာ ဇယာပေသိ။ အထ နံ ရာဇာ အနောလောကေတွာဝ အတိက္ကမိ။ ဗြာဟ္မဏော တေန အဒိဋ္ဌဘာဝံ ဉတွာ ကထံ သမုဋ္ဌာပေန္တော ပဌမံ ဂါထမာဟ –
‘‘သုဏောဟိ မယှံ ဝစနံ ဇနိန္ဒ, အတ္ထေန ဇုဏှမှိ ဣဓာနုပတ္တော၊
န ဗြာဟ္မဏေ အဒ္ဓိကေ တိဋ္ဌမာနေ, ဂန္တဗ္ဗမာဟု ဒွိပဒိန္ဒ သေဋ္ဌာ’’တိ။
တတ္ထ ဇုဏှမှီတိ မဟာရာဇ, တယိ ဇုဏှမှိ အဟံ ဧကေန အတ္ထေန ဣဓာနုပ္ပတ္တော, န နိက္ကာရဏာ ဣဓာဂတောမှီတိ ဒီပေတိ။ အဒ္ဓိကေတိ အဒ္ဓါနံ အာဂတေ။ ဂန္တဗ္ဗန္တိ တံ အဒ္ဓိကံ အဒ္ဓါနမာဂတံ ယာစမာနံ ဗြာဟ္မဏံ အနောလောကေတွာဝ ဂန္တဗ္ဗန္တိ ပဏ္ဍိတာ န အာဟု န ကထေန္တီတိ။
ရာဇာ တဿ ဝစနံ သုတွာ ဟတ္ထိံ ဝဇိရင်္ကုသေန နိဂ္ဂဟေတွာ ဒုတိယံ ဂါထမာဟ –
‘‘သုဏောမိ တိဋ္ဌာမိ ဝဒေဟိ ဗြဟ္မေ, ယေနာသိ အတ္ထေန ဣဓာနုပတ္တော၊
ကံ ဝါ တွမတ္ထံ မယိ ပတ္ထယာနော, ဣဓာဂမော ဗြဟ္မေ တဒိင်္ဃ ဗြူဟီ’’တိ။
တတ္ထ ဣင်္ဃာတိ စောဒနတ္ထေ နိပါတော။
တတော ပရံ ဗြာဟ္မဏဿ စ ရညော စ ဝစနပဋိဝစနဝသေန သေသဂါထာ ကထိတာ –
‘‘ဒဒါဟိ မေ ဂါမဝရာနိ ပဉ္စ, ဒါသီသတံ သတ္တ ဂဝံသတာနိ၊
ပရောသဟဿဉ္စ သုဝဏ္ဏနိက္ခေ, ဘရိယာ စ မေ သာဒိသီ ဒွေ ဒဒါဟိ။
‘‘တပေါ နု တေ ဗြာဟ္မဏ ဘိံသရူပေါ, မန္တာ နု တေ ဗြာဟ္မဏ စိတ္တရူပါ၊
ယက္ခာ နု တေ အဿဝါ သန္တိ ကေစိ, အတ္ထံ ဝါ မေ အဘိဇာနာသိ ကတ္တံ။
‘‘န မေ တပေါ အတ္ထိ န စာပိ မန္တာ, ယက္ခာပိ မေ အဿဝါ နတ္ထိ ကေစိ၊
အတ္ထမ္ပိ တေ နာဘိဇာနာမိ ကတ္တံ, ပုဗ္ဗေ စ ခေါ သင်္ဂတိမတ္တမာသိ။
‘‘ပဌမံ ဣဒံ ဒဿနံ ဇာနတော မေ, န တာဘိဇာနာမိ ဣတော ပုရတ္ထာ၊
အက္ခာဟိ မေ ပုစ္ဆိတော ဧတမတ္ထံ, ကဒါ ကုဟိံ ဝါ အဟု သင်္ဂမော နော။
‘‘ဂန္ဓာရရာဇဿ ပုရမှိ ရမ္မေ, အဝသိမှသေ တက္ကသီလာယံ ဒေဝ၊
တတ္ထန္ဓကာရမှိ တိမီသိကာယံ, အံသေန အံသံ သမဃဋ္ဋယိမှ။
‘‘တေ တတ္ထ ဌတွာန ဥဘော ဇနိန္ဒ, သာရာဏိယံ ဝီတိသာရယိမှ တတ္ထ၊
သာယေဝ နော သင်္ဂတိမတ္တမာသိ, တတော န ပစ္ဆာ န ပုရေ အဟောသိ။
‘‘ယဒါ ကဒါစိ မနုဇေသု ဗြဟ္မေ, သမာဂမော သပ္ပုရိသေန ဟောတိ၊
န ပဏ္ဍိတာ သင်္ဂတိသန္ထဝါနိ, ပုဗ္ဗေ ကတံ ဝါပိ ဝိနာသယန္တိ။
‘‘ဗာလာဝ ခေါ သင်္ဂတိသန္ထဝါနိ, ပုဗ္ဗေ ကတံ ဝါပိ ဝိနာသယန္တိ၊
ဗဟုမ္ပိ ဗာလေသု ကတံ ဝိနဿတိ, တထာ ဟိ ဗာလာ အကတညုရူပါ။
‘‘ဓီရာ စ ခေါ သင်္ဂတိသန္ထဝါနိ, ပုဗ္ဗေ ကတံ ဝါပိ န နာသယန္တိ၊
အပ္ပမ္ပိ ဓီရေသု ကတံ န နဿတိ, တထာ ဟိ ဓီရာ သုကတညုရူပါ။
‘‘ဒဒါမိ တေ ဂါမဝရာနိ ပဉ္စ, ဒါသီသတံ သတ္တ ဂဝံသတာနိ၊
ပရောသဟဿဉ္စ သုဝဏ္ဏနိက္ခေ, ဘရိယာ စ တေ သာဒိသီ ဒွေ ဒဒါမိ။
‘‘ဧဝံ သတံ ဟောတိ သမေစ္စ ရာဇ, နက္ခတ္တရာဇာရိဝ တာရကာနံ၊
အာပူရတီ ကာသိပတီ တထာဟံ, တယာပိ မေ သင်္ဂမော အဇ္ဇ လဒ္ဓေါ’’တိ။
တတ္ထ သာဒိသီတိ ရူပဝဏ္ဏဇာတိကုလပဒေသေန မယာ သာဒိသီ ဧကသဒိသာ ဒွေ မဟာယသာ ဘရိယာ စ မေ ဒေဟီတိ အတ္ထော။ ဘိံသရူပေါတိ ကိံ နု တေ ဗြာဟ္မဏ ဗလဝရူပသီလာစာရဂုဏသင်္ခါတံ တပေါကမ္မံ အတ္ထီတိ ပုစ္ဆတိ။ မန္တာ နု တေတိ ဥဒါဟု ဝိစိတြရူပါ သဗ္ဗတ္ထသာဓကာ မန္တာ တေ အတ္ထိ။ အဿဝါတိ ဝစနကာရကာ ဣစ္ဆိတိစ္ဆိတဒါယကာ ယက္ခာ ဝါ တေ ကေစိ သန္တိ။ ကတ္တန္တိ ကတံ, ဥဒါဟု တယာ ကတံ ကိဉ္စိ မမ အတ္ထံ အဘိဇာနာသီတိ ပုစ္ဆတိ။ သင်္ဂတိမတ္တန္တိ သမာဂမမတ္တံ တယာ သဒ္ဓိံ ပုဗ္ဗေ မမ အာသီတိ ဝဒတိ။ ဇာနတော မေတိ ဇာနန္တဿ မမ ဣဒံ ပဌမံ တဝ ဒဿနံ။ န တာဘိဇာနာမီတိ န တံ အဘိဇာနာမိ။ တိမီသိကာယန္တိ ဗဟလတိမိရာယံ ရတ္တိယံ။ တေ တတ္ထ ဌတွာနာတိ တေ မယံ တသ္မိံ အံသေန အံသံ ဃဋ္ဋိတဋ္ဌာနေ ဌတွာ ဝီတိသာရယိမှ တတ္ထာတိ တသ္မိံယေဝ ဌာနေ သရိတဗ္ဗယုတ္တကံ ကထံ ဝီတိသာရယိမှ, အဟံ ‘‘ဘိက္ခာဘာဇနံ မေ တယာ ဘိန္နံ, ဘတ္တမူလံ မေ ဒေဟီ’’တိ အဝစံ, တွံ ‘‘ဣဒါနာဟံ တဝ ဘတ္တမူလံ ဒါတုံ န သက္ကောမိ, အဟံ ခေါ ပန ကာသိကရညော ပုတ္တော ဇုဏှကုမာရော နာမ, မယိ ရဇ္ဇေ ပတိဋ္ဌိတေ အာဂန္တွာ မံ ဓနံ ယာစေယျာသီ’’တိ အဝစာတိ ဣမံ သာရဏီယကထံ ကရိမှာတိ အာဟ။ သာယေဝ နော သင်္ဂတိမတ္တမာသီတိ ဒေဝ, အမှာကံ သာယေဝ အညမညံ သင်္ဂတိမတ္တမာသိ, ဧကမုဟုတ္တိကမဟောသီတိ ဒီပေတိ။ တတောတိ တတော ပန တံမုဟုတ္တိကမိတ္တဓမ္မတော ပစ္ဆာ ဝါ ပုရေ ဝါ ကဒါစိ အမှာကံ သင်္ဂတိ နာမ န ဘူတပုဗ္ဗာ။
န ပဏ္ဍိတာတိ ဗြာဟ္မဏ ပဏ္ဍိတာ နာမ တံမုဟုတ္တိကံ သင်္ဂတိံ ဝါ စိရကာလသန္ထဝါနိ ဝါ ယံ ကိဉ္စိ ပုဗ္ဗေ ကတဂုဏံ ဝါ န နာသေန္တိ။ ဗဟုမ္ပီတိ
ဗဟုကမ္ပိ။ အကတညုရူပါတိ ယသ္မာ ဗာလာ အကတညုသဘာဝါ, တသ္မာ တေသု ဗဟုမ္ပိ ကတံ နဿတီတိ အတ္ထော။ သုကတညုရူပါတိ သုဋ္ဌု ကတညုသဘာဝါ။ ဧတ္ထာပိ တတ္ထာပိ တထာ ဟီတိ ဟိ-ကာရော ကာရဏတ္ထော။ ဒဒါမိ တေတိ ဗြာဟ္မဏေန ယာစိတယာစိတံ ဒဒန္တော ဧဝမာဟ။ ဧဝံ သတန္တိ ဗြာဟ္မဏော ရညော အနုမောဒနံ ကရောန္တော ဝဒတိ, သတံ သပ္ပုရိသာနံ ဧကဝါရမ္ပိ သမေစ္စ သင်္ဂတိ နာမ ဧဝံ ဟောတိ။ နက္ခတ္တရာဇာရိဝါတိ ဧတ္ထ ရ-ကာရော နိပါတမတ္တံ။ တာရကာနန္တိ တာရကဂဏမဇ္ဈေ။ ကာသိပတီတိ ရာဇာနမာလပတိ။ ဣဒံ ဝုတ္တံ ဟောတိ – ‘‘ဒေဝ, ကာသိရဋ္ဌာဓိပတိ ယထာ စန္ဒော တာရကာနံ မဇ္ဈေ ဌိတော တာရကဂဏပရိဝုတော ပါဋိပဒတော ပဋ္ဌာယ ယာဝ ပုဏ္ဏမာ အာပူရတိ, တထာ အဟမ္ပိ အဇ္ဇ တယာ ဒိန္နေဟိ ဂါမဝရာဒီဟိ အာပူရာမီ’’တိ။ တယာပိ မေတိ မယာ ပုဗ္ဗေ တယာ သဒ္ဓိံ လဒ္ဓေါပိ သင်္ဂမော အလဒ္ဓေါဝ, အဇ္ဇ ပန မမ မနောရထဿ နိပ္ဖန္နတ္တာ မယာ တယာ သဟ သင်္ဂမော လဒ္ဓေါ နာမာတိ နိပ္ဖန္နံ မေ တယာ သဒ္ဓိံ မိတ္တဖလန္တိ ဝဒတိ။ ဗောဓိသတ္တော တဿ မဟန္တံ ယသံ အဒါသိ။
သတ္ထာ ဣမံ ဓမ္မဒေသနံ အာဟရိတွာ ‘‘န, ဘိက္ခဝေ, ဣဒါနေဝ, ပုဗ္ဗေပါဟံ အာနန္ဒံ ဝရေန သန္တပ္ပေသိံ ယေဝါ’’တိ ဝတွာ ဇာတကံ သမောဓာနေသိ – ‘‘တဒါ ဗြာဟ္မဏော အာနန္ဒော အဟောသိ, ရာဇာ ပန အဟမေဝ အဟောသိ’’န္တိ။
ဇုဏှဇာတကဝဏ္ဏနာ ဒုတိယာ။
֍ * မြန်[၄၅၇] ၃။ ဓမ္မဒေဝပုတ္တဇာတကဝဏ္ဏနာ
ယသောကရော ပုညကရောဟမသ္မီတိ ဣဒံ သတ္ထာ ဇေတဝနေ ဝိဟရန္တော ဒေဝဒတ္တဿ ပထဝိပဝေသနံ အာရဗ္ဘ ကထေသိ။ တဒါ ဟိ ဘိက္ခူ ဓမ္မသဘာယံ ကထံ သမုဋ္ဌာပေသုံ ‘‘အာဝုသော, ဒေဝဒတ္တော တထာဂတေန သဒ္ဓိံ ပဋိဝိရုဇ္ဈိတွာ ပထဝိံ ပဝိဋ္ဌော’’တိ။ သတ္ထာ အာဂန္တွာ ‘‘ကာယ နုတ္ထ, ဘိက္ခဝေ, ဧတရဟိ ကထာယ သန္နိသိန္နာ’’တိ ပုစ္ဆိတွာ ‘‘ဣမာယ နာမာ’’တိ ဝုတ္တေ ‘‘န ဣဒါနေဝေသ, ဘိက္ခဝေ, မမ ဇိနစက္ကေ ပဟာရံ ဒတွာ ပထဝိံ ပဝိဋ္ဌော, ပုဗ္ဗေပိ
ဓမ္မစက္ကေ ပဟာရံ ဒတွာ ပထဝိံ ပဝိသိတွာ အဝီစိပရာယဏော ဇာတောယေဝါ’’တိ ဝတွာ အတီတံ အာဟရိ။
အတီတေ ဗာရာဏသိယံ ဗြဟ္မဒတ္တေ ရဇ္ဇံ ကာရေန္တေ ဗောဓိသတ္တော ကာမာဝစရဒေဝလောကေ ဓမ္မော နာမ ဒေဝပုတ္တော ဟုတွာ နိဗ္ဗတ္တိ, ဒေဝဒတ္တော အဓမ္မော နာမ။ တေသု ဓမ္မော ဒိဗ္ဗာလင်္ကာရပဋိမဏ္ဍိတော ဒိဗ္ဗရထဝရမဘိရုယှ အစ္ဆရာဂဏပရိဝုတော မနုဿေသု သာယမာသံ ဘုဉ္ဇိတွာ အတ္တနော အတ္တနော ဃရဒွါရေ သုခကထာယ နိသိန္နေသု ပုဏ္ဏမုပေါသထဒိဝသေ ဂါမနိဂမဇနပဒရာဇဓာနီသု အာကာသေ ဌတွာ ‘‘ပါဏာတိပါတာဒီဟိ ဒသဟိ အကုသလကမ္မပထေဟိ ဝိရမိတွာ မာတုပဋ္ဌာနဓမ္မံ ပိတုပဋ္ဌာနဓမ္မံ တိဝိဓသုစရိတဓမ္မဉ္စ ပူရေထ, ဧဝံ သဂ္ဂပရာယဏာ ဟုတွာ မဟန္တံ ယသံ အနုဘဝိဿထာ’’တိ မနုဿေ ဒသ ကုသလကမ္မပထေ သမာဒပေန္တော ဇမ္ဗုဒီပံ ပဒက္ခိဏံ ကရောတိ။ အဓမ္မော ပန ဒေဝပုတ္တော ‘‘ပါဏံ ဟနထာ’’တိအာဒိနာ နယေန ဒသ အကုသလကမ္မပထေ သမာဒပေန္တော ဇမ္ဗုဒီပံ ဝါမံ ကရောတိ။ အထ တေသံ အာကာသေ ရထာ သမ္မုခါ အဟေသုံ။ အထ နေသံ ပရိသာ ‘‘တုမှေ ကဿ, တုမှေ ကဿာ’’တိ ပုစ္ဆိတွာ ‘‘မယံ ဓမ္မဿ, မယံ အဓမ္မဿာ’’တိ ဝတွာ မဂ္ဂါ ဩက္ကမိတွာ ဒွိဓာ ဇာတာ။ ဓမ္မောပိ အဓမ္မံ အာမန္တေတွာ ‘‘သမ္မ, တွံ အဓမ္မော, အဟံ ဓမ္မော, မဂ္ဂေါ မယှံ အနုစ္ဆဝိကော, တဝ ရထံ ဩက္ကာမေတွာ မယှံ မဂ္ဂံ ဒေဟီ’’တိ ပဌမံ ဂါထမာဟ –
‘‘ယသောကရော ပုညကရောဟမသ္မိ, သဒါတ္ထုတော သမဏဗြာဟ္မဏာနံ၊
မဂ္ဂါရဟော ဒေဝမနုဿပူဇိတော, ဓမ္မော အဟံ ဒေဟိ အဓမ္မ မဂ္ဂ’’န္တိ။
တတ္ထ ယသောကရောတိ အဟံ ဒေဝမနုဿာနံ ယသဒါယကော။ ဒုတိယပဒေပိ ဧသေဝ နယော။ သဒါတ္ထုတောတိ သဒါ ထုတော နိစ္စပသတ္ထော။ တတော ပရာ –
‘‘အဓမ္မယာနံ ဒဠှမာရုဟိတွာ, အသန္တသန္တော ဗလဝါဟမသ္မိ၊
သ ကိဿ ဟေတုမှိ တဝဇ္ဇ ဒဇ္ဇံ, မဂ္ဂံ အဟံ ဓမ္မ အဒိန္နပုဗ္ဗံ။
‘‘ဓမ္မော ဟဝေ ပါတုရဟောသိ ပုဗ္ဗေ, ပစ္ဆာ အဓမ္မော ဥဒပါဒိ လောကေ၊
ဇေဋ္ဌော စ သေဋ္ဌော စ သနန္တနော စ, ဥယျာဟိ ဇေဋ္ဌဿ ကနိဋ္ဌ မဂ္ဂါ။
‘‘န ယာစနာယ နပိ ပါတိရူပါ, န အရဟတာ တေဟံ ဒဒေယျံ မဂ္ဂံ၊
ယုဒ္ဓဉ္စ နော ဟောတု ဥဘိန္နမဇ္ဇ, ယုဒ္ဓမှိ ယော ဇေဿတိ တဿ မဂ္ဂေါ။
‘‘သဗ္ဗာ ဒိသာ အနုဝိသဋောဟမသ္မိ, မဟဗ္ဗလော အမိတယသော အတုလျော၊
ဂုဏေဟိ သဗ္ဗေဟိ ဥပေတရူပေါ, ဓမ္မော အဓမ္မ တွံ ကထံ ဝိဇေဿသိ။
‘‘လောဟေန ဝေ ဟညတိ ဇာတရူပံ, န ဇာတရူပေန ဟနန္တိ လောဟံ၊
သစေ အဓမ္မော ဟဉ္ဆတိ ဓမ္မမဇ္ဇ, အယော သုဝဏ္ဏံ ဝိယ ဒဿနေယျံ။
‘‘သစေ တုဝံ ယုဒ္ဓဗလော အဓမ္မ, န တုယှ ဝုဍ္ဎာ စ ဂရူ စ အတ္ထိ၊
မဂ္ဂဉ္စ တေ ဒမ္မိ ပိယာပ္ပိယေန, ဝါစာဒုရုတ္တာနိပိ တေ ခမာမီ’’တိ။ –
ဣမာ ဆ ဂါထာ တေသညေဝ ဝစနပဋိဝစနဝသေန ကထိတာ။
တတ္ထ သ ကိဿ ဟေတုမှိ တဝဇ္ဇ ဒဇ္ဇန္တိ သောမှိ အဟံ အဓမ္မော အဓမ္မယာနံ ရထံ အာရုဠှော အဘီတော ဗလဝါ။ ကိံကာရဏာ အဇ္ဇ ဘော ဓမ္မ, ကဿစိ အဒိန္နပုဗ္ဗံ မဂ္ဂံ တုယှံ ဒမ္မီတိ။ ပုဗ္ဗေတိ ပဌမကပ္ပိကကာလေ ဣမသ္မိံ လောကေ ဒသကုသလကမ္မပထဓမ္မော စ ပုဗ္ဗေ ပါတုရဟောသိ, ပစ္ဆာ အဓမ္မော။ ဇေဋ္ဌော စာတိ ပုရေ နိဗ္ဗတ္တဘာဝေန အဟံ ဇေဋ္ဌော စ သေဋ္ဌော စ ပေါရာဏကော စ, တွံ ပန ကနိဋ္ဌော, တသ္မာ မဂ္ဂါ ဥယျာဟီတိ ဝဒတိ။
နပိ ပါတိရူပါတိ အဟဉှိ တေ နေဝ ယာစနာယ န ပတိရူပဝစနေန မဂ္ဂါရဟတာယ မဂ္ဂံ ဒဒေယျံ။ အနုဝိသဋောတိ အဟံ စတဿော ဒိသာ စတဿော အနုဒိသာတိ သဗ္ဗာ ဒိသာ အတ္တနော ဂုဏေန ပတ္ထဋော ပညာတော ပါကဋော။ လောဟေနာတိ အယမုဋ္ဌိကေန။ ဟဉ္ဆတီတိ ဟနိဿတိ။ တုဝံ ယုဒ္ဓဗလော အဓမ္မာတိ သစေ တွံ ယုဒ္ဓဗလောသိ အဓမ္မ။ ဝုဍ္ဎာ စ ဂရူ စာတိ ယဒိ တုယှံ ‘‘ဣမေ ဝုဍ္ဎာ, ဣမေ ဂရူ ပဏ္ဍိတာ’’တိ ဧဝံ နတ္ထိ။ ပိယာပ္ပိယေနာတိ ပိယေနာပိ အပ္ပိယေနာပိ ဒဒန္တော ပိယေန ဝိယ တေ မဂ္ဂံ ဒဒါမီတိ အတ္ထော။
ဗောဓိသတ္တေန ပန ဣမာယ ဂါထာယ ကထိတက္ခဏေယေဝ အဓမ္မော ရထေ ဌာတုံ အသက္ကောန္တော အဝံသိရော ပထဝိယံ ပတိတွာ ပထဝိယာ ဝိဝရေ ဒိန္နေ ဂန္တွာ အဝီစိမှိယေဝ နိဗ္ဗတ္တိ။ ဧတမတ္ထံ ဝိဒိတွာ ဘဂဝါ အဘိသမ္ဗုဒ္ဓေါ ဟုတွာ သေသဂါထာ အဘာသိ –
‘‘ဣဒဉ္စ သုတွာ ဝစနံ အဓမ္မော, အဝံသိရော ပတိတော ဥဒ္ဓပါဒေါ၊
ယုဒ္ဓတ္ထိကော စေ န လဘာမိ ယုဒ္ဓံ, ဧတ္တာဝတာ ဟောတိ ဟတော အဓမ္မော။
‘‘ခန္တီဗလော ယုဒ္ဓဗလံ ဝိဇေတွာ, ဟန္တွာ အဓမ္မံ နိဟနိတွ ဘူမျာ၊
ပါယာသိ ဝိတ္တော အဘိရုယှ သန္ဒနံ, မဂ္ဂေနေဝ အတိဗလော သစ္စနိက္ကမော။
‘‘မာတာ ပိတာ သမဏဗြာဟ္မဏာ စ, အသမ္မာနိတာ ယဿ သကေ အဂါရေ၊
ဣဓေဝ နိက္ခိပ္ပ သရီရဒေဟံ, ကာယဿ ဘေဒါ နိရယံ ဝဇန္တိ တေ၊
ယထာ အဓမ္မော ပတိတော အဝံသိရော။
‘‘မာတာ ပိတာ သမဏဗြာဟ္မဏာ စ, သုသမ္မာနိတာ ယဿ သကေ အဂါရေ၊
ဣဓေဝ နိက္ခိပ္ပ သရီရဒေဟံ, ကာယဿ ဘေဒါ သုဂတိံ ဝဇန္တိ တေ၊
ယထာပိ ဓမ္မော အဘိရုယှ သန္ဒန’’န္တိ။
တတ္ထ ယုဒ္ဓတ္ထိကော စေတိ အယံ တဿ ဝိလာပေါ, သော ကိရေဝံ ဝိလပန္တောယေဝ ပတိတွာ ပထဝိံ ပဝိဋ္ဌော။ ဧတ္တာဝတာတိ ဘိက္ခဝေ, ယာဝတာ ပထဝိံ ပဝိဋ္ဌော, တာဝတာ အဓမ္မော ဟတော နာမ ဟောတိ။ ခန္တီဗလောတိ ဘိက္ခဝေ, ဧဝံ အဓမ္မော ပထဝိံ ပဝိဋ္ဌော အဓိဝါသနခန္တီဗလော တံ ယုဒ္ဓဗလံ ဝိဇေတွာ ဝဓိတွာ ဘူမိယံ နိဟနိတွာ ပါတေတွာ ဝိတ္တဇာတတာယ ဝိတ္တော အတ္တနော ရထံ အာရုယှ မဂ္ဂေနေဝ သစ္စနိက္ကမော တထပရက္ကမော ဓမ္မဒေဝပုတ္တော ပါယာသိ။ အသမ္မာနိတာတိ အသက္ကတာ။ သရီရဒေဟန္တိ ဣမသ္မိံယေဝ လောကေ သရီရသင်္ခါတံ ဒေဟံ နိက္ခိပိတွာ။ နိရယံ ဝဇန္တီတိ ယဿ ပါပပုဂ္ဂလဿ ဧတေ သက္ကာရာရဟာ ဂေဟေ အသက္ကတာ, တထာရူပါ ယထာ အဓမ္မော ပတိတော အဝံသိရော, ဧဝံ အဝံသိရာ နိရယံ ဝဇန္တီတိ အတ္ထော။ သုဂတိံ ဝဇန္တီတိ ယဿ ပနေတေ သက္ကတာ, တာဒိသာ ပဏ္ဍိတာ ယထာပိ ဓမ္မော သန္ဒနံ အဘိရုယှ ဒေဝလောကံ ဂတော, ဧဝံ သုဂတိံ ဝဇန္တီတိ။
သတ္ထာ ဧဝံ ဓမ္မံ ဒေသေတွာ ‘‘န, ဘိက္ခဝေ, ဣဒါနေဝ, ပုဗ္ဗေပိ ဒေဝဒတ္တော မယာ သဒ္ဓိံ ပဋိဝိရုဇ္ဈိတွာ ပထဝိံ ပဝိဋ္ဌော’’တိ ဝတွာ ဇာတကံ သမောဓာနေသိ – ‘‘တဒါ အဓမ္မော ဒေဝပုတ္တော ဒေဝဒတ္တော အဟောသိ, ပရိသာပိဿ ဒေဝဒတ္တပရိသာ, ဓမ္မော ပန အဟမေဝ, ပရိသာ ဗုဒ္ဓပရိသာယေဝါ’’တိ။
ဓမ္မဒေဝပုတ္တဇာတကဝဏ္ဏနာ တတိယာ။
֍ * မြန်[၄၅၈] ၄။ ဥဒယဇာတကဝဏ္ဏနာ
ဧကာ နိသိန္နာတိ ဣဒံ သတ္ထာ ဇေတဝနေ ဝိဟရန္တော ဧကံ ဥက္ကဏ္ဌိတဘိက္ခုံ အာရဗ္ဘ ကထေသိ။ ဝတ္ထု ကုသဇာတကေ (ဇာ။ ၂။၂၀။၁ အာဒယော) အာဝိ ဘဝိဿတိ။ သတ္ထာ ပန တံ ဘိက္ခုံ ‘‘သစ္စံ ကိရ တွံ ဥက္ကဏ္ဌိတောသီ’’တိ ပုစ္ဆိတွာ ‘‘သစ္စံ, ဘန္တေ’’တိ ဝုတ္တေ ‘‘ဘိက္ခု ကသ္မာ ကိလေသဝသေန ဧဝရူပေ နိယျာနိကသာသနေ ပဗ္ဗဇိတွာ ဥက္ကဏ္ဌိတောသိ? ပေါရာဏကပဏ္ဍိတာ သမိဒ္ဓေ ဒွါဒသယောဇနိကေ သုရုန္ဓနနဂရေ ရဇ္ဇံ ကာရေန္တာ ဒေဝစ္ဆရပဋိဘာဂါယ ဣတ္ထိယာ သဒ္ဓိံ သတ္တ ဝဿသတာနိ ဧကဂဗ္ဘေ ဝသန္တာပိ ဣန္ဒြိယာနိ ဘိန္ဒိတွာ လောဘဝသေန န ဩလောကေသု’’န္တိ ဝတွာ အတီတံ အာဟရိ။
အတီတေ ကာသိရဋ္ဌေ သုရုန္ဓနနဂရေ ကာသိရာဇာ ရဇ္ဇံ ကာရေသိ, တဿ နေဝ ပုတ္တော, န ဓီတာ အဟောသိ။ သော အတ္တနော ဒေဝိယော ‘‘ပုတ္တေ ပတ္ထေထာ’’တိ အာဟ။ အဂ္ဂမဟေသီပိ ရညော ဝစနံ သမ္ပဋိစ္ဆိတွာ တထာ အကာသိ။ တဒါ ဗောဓိသတ္တော ဗြဟ္မလောကာ စဝိတွာ တဿေဝ ရညော အဂ္ဂမဟေသိယာ ကုစ္ဆိမှိ နိဗ္ဗတ္တိ။ အထဿ မဟာဇနဿ ဟဒယံ ဝဍ္ဎေတွာ ဇာတဘာဝေန ‘‘ဥဒယဘဒ္ဒေါ’’တိ နာမံ ကရိံသု။ ကုမာရဿ ပဒသာ စရဏကာလေ အညောပိ သတ္တော ဗြဟ္မလောကာ စဝိတွာ တဿေဝ ရညော အညတရာယ ဒေဝိယာ ကုစ္ဆိမှိ ကုမာရိကာ ဟုတွာ နိဗ္ဗတ္တိ, တဿာပိ ‘‘ဥဒယဘဒ္ဒါ’’တိ နာမံ ကရိံသု။ ကုမာရော ဝယပ္ပတ္တော သဗ္ဗသိပ္ပနိပ္ဖတ္တိံ ပါပုဏိ, ဇာတဗြဟ္မစာရီ ပန အဟောသိ, သုပိနန္တေနပိ မေထုနဓမ္မံ န ဇာနာတိ, န တဿ ကိလေသေသု စိတ္တံ အလ္လီယိ။ ရာဇာ ပုတ္တံ ရဇ္ဇေ အဘိသိဉ္စိတုကာမော ‘‘ကုမာရဿ ဣဒါနိ ရဇ္ဇသုခသေဝနကာလော, နာဋကာပိဿ ပစ္စုပဋ္ဌာပေဿာမီ’’တိ သာသနံ ပေသေသိ။ ဗောဓိသတ္တော ‘‘န မယှံ ရဇ္ဇေနတ္ထော, ကိလေသေသု မေ စိတ္တံ န အလ္လီယတီ’’တိ ပဋိက္ခိပိတွာ ပုနပ္ပုနံ ဝုစ္စမာနော ရတ္တဇမ္ဗုနဒမယံ ဣတ္ထိရူပံ ကာရေတွာ ‘‘ဧဝရူပံ ဣတ္ထိံ လဘမာနော ရဇ္ဇံ သမ္ပဋိစ္ဆိဿာမီ’’တိ မာတာပိတူနံ ပေသေသိ။ တေ တံ သုဝဏ္ဏရူပကံ သကလဇမ္ဗုဒီပံ ပရိဟာရာပေတွာ တထာရူပံ ဣတ္ထိံ အလဘန္တာ ဥဒယဘဒ္ဒံ အလင်္ကာရေတွာ တဿ သန္တိကေ ဌပေသုံ။ သာ တံ သုဝဏ္ဏရူပကံ အဘိဘဝိတွာ အဋ္ဌာသိ။ အထ နေသံ အနိစ္ဆမာနာနညေဝ ဝေမာတိကံ ဘဂိနိံ ဥဒယဘဒ္ဒကုမာရိံ အဂ္ဂမဟေသိံ ကတွာ ဗောဓိသတ္တံ ရဇ္ဇေ အဘိသိဉ္စိံသု။ တေ ပန ဒွေပိ ဗြဟ္မစရိယဝါသမေဝ ဝသိံသု။
အပရဘာဂေ မာတာပိတူနံ အစ္စယေန ဗောဓိသတ္တော ရဇ္ဇံ ကာရေသိ။ ဥဘော ဧကဂဗ္ဘေ ဝသမာနာပိ လောဘဝသေန ဣန္ဒြိယာနိ ဘိန္ဒိတွာ အညမညံ န ဩလောကေသုံ, အပိစ ခေါ ပန ‘‘ယော အမှေသု ပဌမတရံ ကာလံ ကရောတိ, သော နိဗ္ဗတ္တဋ္ဌာနတော အာဂန္တွာ ‘အသုကဋ္ဌာနေ နိဗ္ဗတ္တောသ္မီ’တိ အာရောစေတူ’’တိ သင်္ဂရမကံသု။ အထ ခေါ ဗောဓိသတ္တော အဘိသေကတော သတ္တဝဿသတစ္စယေန ကာလမကာသိ။ အညော ရာဇာ နာဟောသိ, ဥဒယဘဒ္ဒါယယေဝ အာဏာ ပဝတ္တိ။ အမစ္စာ ရဇ္ဇံ အနုသာသိံသု။ ဗောဓိသတ္တောပိ စုတိက္ခဏေ တာဝတိံသဘဝနေ သက္ကတ္တံ ပတွာ ယသမဟန္တတာယ သတ္တာဟံ အနုဿရိတုံ နာသက္ခိ။ ဣတိ သော မနုဿဂဏနာယ သတ္တဝဿသတစ္စယေန အာဝဇ္ဇေတွာ ‘‘ဥဒယဘဒ္ဒံ ရာဇဓီတရံ ဓနေန ဝီမံသိတွာ သီဟနာဒံ နဒါပေတွာ ဓမ္မံ ဒေသေတွာ သင်္ဂရံ မောစေတွာ အာဂမိဿာမီ’’တိ စိန္တေသိ။
တဒါ ကိရ မနုဿာနံ ဒသဝဿသဟဿာယုကကာလော ဟောတိ။ ရာဇဓီတာပိ တံ ဒိဝသံ ရတ္တိဘာဂေ ပိဟိတေသု ဒွါရေသု ဌပိတအာရက္ခေ သတ္တဘူမိကပါသာဒဝရတလေ အလင်္ကတသိရိဂဗ္ဘေ ဧကိကာဝ နိစ္စလာ အတ္တနော သီလံ အာဝဇ္ဇမာနာ နိသီဒိ။ အထ သက္ကော သုဝဏ္ဏမာသကပူရံ ဧကံ သုဝဏ္ဏပါတိံ အာဒါယ အာဂန္တွာ သယနဂဗ္ဘေယေဝ ပါတုဘဝိတွာ ဧကမန္တံ ဌိတော တာယ သဒ္ဓိံ သလ္လပန္တော ပဌမံ ဂါထမာဟ –
‘‘ဧကာ နိသိန္နာ သုစိ သညတူရူ, ပါသာဒမာရုယှ အနိန္ဒိတင်္ဂီ၊
ယာစာမိ တံ ကိန္နရနေတ္တစက္ခု, ဣမေကရတ္တိံ ဥဘယော ဝသေမာ’’တိ။
တတ္ထ သုစီတိ သုစိဝတ္ထနိဝတ္ထာ။ သညတူရူတိ သုဋ္ဌု ဌပိတဦရူ, ဣရိယာပထံ သဏ္ဌပေတွာ သုစိဝတ္ထာ ဧကိကာဝ နိသိန္နာသီတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ အနိန္ဒိတင်္ဂီတိ ပါဒန္တတော ယာဝ ကေသဂ္ဂါ အနိန္ဒိတသရီရာ ပရမသောဘဂ္ဂပ္ပတ္တသရီရာ။ ကိန္နရနေတ္တစက္ခူတိ တီဟိ မဏ္ဍလေဟိ ပဉ္စဟိ စ ပသာဒေဟိ ဥပသောဘိတတ္တာ ကိန္နရာနံ နေတ္တသဒိသေဟိ စက္ခူဟိ သမန္နာဂတေ။ ဣမေကရတ္တိန္တိ ဣမံ ဧကရတ္တံ အဇ္ဇ ဣမသ္မိံ အလင်္ကတသယနဂဗ္ဘေ ဧကတော ဝသေယျာမာတိ ယာစတိ။
တတော ရာဇဓီတာ ဒွေ ဂါထာ အဘာသိ –
‘‘ဩကိဏ္ဏန္တရပရိခံ, ဒဠှမဋ္ဋာလကောဋ္ဌကံ၊
ရက္ခိတံ ခဂ္ဂဟတ္ထေဟိ, ဒုပ္ပဝေသမိဒံ ပုရံ။
‘‘ဒဟရဿ ယုဝိနော စာပိ, အာဂမော စ န ဝိဇ္ဇတိ၊
အထ ကေန နု ဝဏ္ဏေန, သင်္ဂမံ ဣစ္ဆသေ မယာ’’တိ။
တတ္ထ ဩကိဏ္ဏန္တရပရိခန္တိ ဣဒံ ဒွါဒသယောဇနိကံ သုရုန္ဓနပုရံ အန္တရန္တရာ ဥဒကပရိခါနံ ကဒ္ဒမပရိခါနံ သုက္ခပရိခါနံ ဩကိဏ္ဏတ္တာ ဩကိဏ္ဏန္တရပရိခံ။ ဒဠှမဋ္ဋာလကောဋ္ဌကန္တိ ထိရတရေဟိ အဋ္ဋာလကေဟိ ဒွါရကောဋ္ဌကေဟိ စ သမန္နာဂတံ။ ခဂ္ဂဟတ္ထေဟီတိ အာဝုဓဟတ္ထေဟိ ဒသဟိ ယောဓသဟဿေဟိ ရက္ခိတံ။ ဒုပ္ပဝေသမိဒံ ပုရန္တိ ဣဒံ သကလပုရမ္ပိ တဿ အန္တော မာပိတံ မယှံ နိဝါသပုရမ္ပိ ဥဘယံ ကဿစိ ပဝိသိတုံ န သက္ကာ။ အာဂမော စာတိ ဣဓ
ဣမာယ ဝေလာယ တရုဏဿ ဝါ ယောဗ္ဗနပ္ပတ္တဿ ဝါ ထာမသမ္ပန္နယောဓဿ ဝါ အညဿ ဝါ မဟန္တမ္ပိ ပဏ္ဏာကာရံ ဂဟေတွာ အာဂစ္ဆန္တဿ အာဂမော နာမ နတ္ထိ။ သင်္ဂမန္တိ အထ တွံ ကေန ကာရဏေန ဣမာယ ဝေလာယ မယာ သဟ သမာဂမံ ဣစ္ဆသီတိ။
အထ သက္ကော စတုတ္ထံ ဂါထမာဟ –
‘‘ယက္ခောဟမသ္မိ ကလျာဏိ, အာဂတောသ္မိ တဝန္တိကေ၊
တွံ မံ နန္ဒယ ဘဒ္ဒန္တေ, ပုဏ္ဏကံသံ ဒဒါမိ တေ’’တိ။
တဿတ္ထော – ကလျာဏိ, သုန္ဒရဒဿနေ အဟမေကော ဒေဝပုတ္တော ဒေဝတာနုဘာဝေန ဣဓာဂတော, တွံ အဇ္ဇ မံ နန္ဒယ တောသေဟိ, အဟံ တေ ဣမံ သုဝဏ္ဏမာသကပုဏ္ဏံ သုဝဏ္ဏပါတိံ ဒဒါမီတိ။
တံ သုတွာ ရာဇဓီတာ ပဉ္စမံ ဂါထမာဟ –
‘‘ဒေဝံဝ ယက္ခံ အထ ဝါ မနုဿံ, န ပတ္ထယေ ဥဒယမတိစ္စ အညံ၊
ဂစ္ဆေဝ တွံ ယက္ခ မဟာနုဘာဝ, မာ စဿု ဂန္တွာ ပုနရာဝဇိတ္ထာ’’တိ။
တဿတ္ထော – အဟံ ဒေဝရာဇ, ဒေဝံ ဝါ ယက္ခံ ဝါ ဥဒယံ အတိက္ကမိတွာ အညံ န ပတ္ထေမိ, သော တွံ ဂစ္ဆေဝ, မာ ဣဓ အဋ္ဌာသိ, န မေ တယာ အာဘတေန ပဏ္ဏာကာရေန အတ္ထော, ဂန္တွာ စ မာ ဣမံ ဌာနံ ပုနရာဝဇိတ္ထာတိ။
သော တဿာ သီဟနာဒံ သုတွာ အဋ္ဌတွာ ဂတသဒိသော ဟုတွာ တတ္ထေဝ အန္တရဟိတော အဋ္ဌာသိ။ သော ပုနဒိဝသေ တာယ ဝေလာယမေဝ သုဝဏ္ဏမာသကပူရံ ရဇတပါတိံ အာဒါယ တာယ သဒ္ဓိံ သလ္လပန္တော ဆဋ္ဌံ ဂါထမာဟ –
‘‘ယာ သာ ရတိ ဥတ္တမာ ကာမဘောဂိနံ, ယံဟေတု သတ္တာ ဝိသမံ စရန္တိ၊
မာ တံ ရတိံ ဇီယိ တုဝံ သုစိမှိတေ, ဒဒါမိ တေ ရူပိယံ ကံသပူရ’’န္တိ။
တဿတ္ထော – ဘဒ္ဒေ, ရာဇဓီတေ ယာ ဧသာ ကာမဘောဂိသတ္တာနံ ရတီသု မေထုနကာမရတိ နာမ ဥတ္တမာ ရတိ, ယဿာ ရတိယာ ကာရဏာ သတ္တာ ကာယဒုစ္စရိတာဒိဝိသမံ စရန္တိ, တံ ရတိံ တွံ ဘဒ္ဒေ, သုစိမှိတေ မနာပဟသိတေ မာ ဇီယိ, အဟမ္ပိ အာဂစ္ဆန္တော န တုစ္ဆဟတ္ထော အာဂတော, ဟိယျော သုဝဏ္ဏမာသကပူရံ သုဝဏ္ဏပါတိံ အာဟရိံ, အဇ္ဇ ရူပိယပါတိံ, ဣမံ တေ အဟံ ရူပိယပါတိံ သုဝဏ္ဏပူရံ ဒဒါမီတိ။
ရာဇဓီတာ စိန္တေသိ ‘‘အယံ ကထာသလ္လာပံ လဘန္တော ပုနပ္ပုနံ အာဂမိဿတိ, န ဒါနိ တေန သဒ္ဓိံ ကထေဿာမီ’’တိ။ သာ ကိဉ္စိ န ကထေသိ။
သက္ကော တဿာ အကထိတဘာဝံ ဉတွာ တတ္ထေဝ အန္တရဟိတော ဟုတွာ ပုနဒိဝသေ တာယမေဝ ဝေလာယ လောဟပါတိံ ကဟာပဏပူရံ အာဒါယ ‘‘ဘဒ္ဒေ, တွံ မံ ကာမရတိယာ သန္တပ္ပေဟိ, ဣမံ တေ ကဟာပဏပူရံ လောဟပါတိံ ဒဿာမီ’’တိ အာဟ။ တံ ဒိသွာ ရာဇဓီတာ သတ္တမံ ဂါထမာဟ –
‘‘နာရိံ နရော နိဇ္ဈပယံ ဓနေန, ဥက္ကံသတီ ယတ္ထ ကရောတိ ဆန္ဒံ၊
ဝိပစ္စနီကော တဝ ဒေဝဓမ္မော, ပစ္စက္ခတော ထောကတရေန ဧသီ’’တိ။
တဿတ္ထော – ဘော ပုရိသ, တွံ ဇဠော။ နရော ဟိ နာမ နာရိံ ကိလေသရတိကာရဏာ ဓနေန နိဇ္ဈာပေန္တော သညာပေန္တော ယတ္ထ နာရိယာ ဆန္ဒံ ကရောတိ, တံ ဥက္ကံသတိ ဝဏ္ဏေတွာ ထောမေတွာ ဗဟုတရေန ဓနေန ပလောဘေတိ, တုယှံ ပနေသော ဒေဝသဘာဝေါ ဝိပစ္စနီကော, တွဉှိ မယာ ပစ္စက္ခတော ထောကတရေန ဧသိ, ပဌမဒိဝသေ သုဝဏ္ဏပူရံ သုဝဏ္ဏပါတိံ အာဟရိတွာ, ဒုတိယဒိဝသေ သုဝဏ္ဏပူရံ ရူပိယပါတိံ, တတိယဒိဝသေ ကဟာပဏပူရံ လောဟပါတိံ အာဟရသီတိ။
တံ သုတွာ သက္ကော ‘‘ဘဒ္ဒေ ရာဇကုမာရိ, အဟံ ဆေကဝါဏိဇော န နိရတ္ထကေန အတ္ထံ နာသေမိ, သစေ တွံ အာယုနာ ဝါ ဝဏ္ဏေန ဝါ ဝဍ္ဎေယျာသိ, အဟံ တေ ပဏ္ဏာကာရံ ဝဍ္ဎေတွာ အာဟရေယျံ, တွံ ပန ပရိဟာယသေဝ, တေနာဟမ္ပိ ဓနံ ပရိဟာပေမီ’’တိ ဝတွာ တိဿော ဂါထာ အဘာသိ –
‘‘အာယု စ ဝဏ္ဏော စ မနုဿလောကေ, နိဟီယတိ မနုဇာနံ သုဂတ္တေ၊
တေနေဝ ဝဏ္ဏေန ဓနမ္ပိ တုယှံ, နိဟီယတိ ဇိဏ္ဏတရာသိ အဇ္ဇ။
‘‘ဧဝံ မေ ပေက္ခမာနဿ, ရာဇပုတ္တိ ယသဿိနိ၊
ဟာယတေဝ တဝ ဝဏ္ဏော, အဟောရတ္တာနမစ္စယေ။
‘‘ဣမိနာဝ တွံ ဝယသာ, ရာဇပုတ္တိ သုမေဓသေ၊
ဗြဟ္မစရိယံ စရေယျာသိ, ဘိယျော ဝဏ္ဏဝတီ သိယာ’’တိ။
တတ္ထ နိဟီယတီတိ ပရိဿာဝနေ အာသိတ္တဥဒကံ ဝိယ ပရိဟာယတိ။ မနုဿလောကသ္မိဉှိ သတ္တာ ဇီဝိတေန ဝဏ္ဏေန စက္ခုပသာဒါဒီဟိ စ ဒိနေ ဒိနေ ပရိဟာယန္တေဝ။ ဇိဏ္ဏတရာသီတိ မမ ပဌမံ အာဂတဒိဝသေ ပဝတ္တဉှိ တေ အာယု ဟိယျော ဒိဝသံ န ပါပုဏိ, ကုဌာရိယာ ဆိန္နံ ဝိယ တတ္ထေဝ နိရုဇ္ဈိ, ဟိယျော ပဝတ္တမ္ပိ အဇ္ဇဒိဝသံ န ပါပုဏိ, ဟိယျောဝ ကုဌာရိယာ ဆိန္နံ ဝိယ နိရုဇ္ဈိ, တသ္မာ အဇ္ဇ ဇိဏ္ဏတရာသိ ဇာတာ။ ဧဝံ မေတိ တိဋ္ဌတု ဟိယျော စ ပရဟိယျော စ, အဇ္ဇေဝ ပန မယှံ ဧဝံ ပေက္ခမာနဿေဝ ဟာယတေဝ တဝ ဝဏ္ဏော။ အဟောရတ္တာနမစ္စယေတိ ဣတော ပဋ္ဌာယ ရတ္တိန္ဒိဝေသု ဝီတိဝတ္တေသု အဟောရတ္တာနံ အစ္စယေန အပဏ္ဏတ္တိကဘာဝမေဝ ဂမိဿသီတိ ဒဿေတိ။ ဣမိနာဝါတိ တသ္မာ ဘဒ္ဒေ, သစေ တွံ ဣမိနာ ဝယေနေဝ ဣမသ္မိံ သုဝဏ္ဏဝဏ္ဏေ သရီရေ ရဇာယ အဝိလုတ္တေယေဝ သေဋ္ဌစရိယံ စရေယျာသိ, ပဗ္ဗဇိတွာ သမဏဓမ္မံ ကရေယျာသိ။ ဘိယျော ဝဏ္ဏဝတီ သိယာတိ အတိရေကတရဝဏ္ဏာ ဘဝေယျာသီတိ။
တတော ရာဇဓီတာ ဣတရံ ဂါထမာဟ –
‘‘ဒေဝါ န ဇီရန္တိ ယထာ မနုဿာ, ဂတ္တေသု တေသံ ဝလိယော န ဟောန္တိ၊
ပုစ္ဆာမိ တံ ယက္ခ မဟာနုဘာဝ, ကထံ နု ဒေဝါန သရီရဒေဟော’’တိ။
တတ္ထ သရီရဒေဟောတိ သရီရသင်္ခါတော ဒေဟော, ဒေဝါနံ သရီရံ ကထံ န ဇီရတိ, ဣဒံ အဟံ တံ ပုစ္ဆာမီတိ ဝဒတိ။
အထဿာ ကထေန္တော သက္ကော ဣတရံ ဂါထမာဟ –
‘‘ဒေဝါ န ဇီရန္တိ ယထာ မနုဿာ, ဂတ္တေသု တေသံ ဝလိယော န ဟောန္တိ၊
သုဝေ သုဝေ ဘိယျတရောဝ တေသံ, ဒိဗ္ဗော စ ဝဏ္ဏော ဝိပုလာ စ ဘောဂါ’’တိ။
တတ္ထ ယထာ မနုဿာတိ ယထာ မနုဿာ ဇီရန္တာ ရူပေန ဝဏ္ဏေန ဘောဂေန စက္ခုပသာဒါဒီဟိ စ ဇီရန္တိ, န ဧဝံ ဒေဝါ။ တေသဉှိ ဂတ္တေသု ဝလိယောပိ န သန္တိ, မဋ္ဌကဉ္စနပဋ္ဋမိဝ သရီရံ ဟောတိ။ သုဝေ သုဝေတိ ဒိဝသေ ဒိဝသေ။ ဘိယျတရောဝါတိ အတိရေကတရောဝ တေသံ ဒိဗ္ဗော စ ဝဏ္ဏော ဝိပုလာ စ ဘောဂါ ဟောန္တိ, မနုဿေသု ဟိ ရူပပရိဟာနိ စိရဇာတဘာဝဿ သက္ခိ, ဒေဝေသု အတိရေကရူပသမ္ပတ္တိ စ အတိရေကပရိဝါရသမ္ပတ္တိ စ။ ဧဝံ အပရိဟာနဓမ္မော နာမေသ ဒေဝလောကော။ တသ္မာ တွံ ဇရံ အပ္ပတွာဝ နိက္ခမိတွာ ပဗ္ဗဇ, ဧဝံ ပရိဟာနိယသဘာဝါ မနုဿလောကာ စဝိတွာ အပရိဟာနိယသဘာဝံ ဧဝရူပံ ဒေဝလောကံ ဂမိဿသီတိ။
သာ ဒေဝလောကဿ ဝဏ္ဏံ သုတွာ တဿ ဂမနမဂ္ဂံ ပုစ္ဆန္တီ ဣတရံ ဂါထမာဟ –
‘‘ကိံသူဓ ဘီတာ ဇနတာ အနေကာ, မဂ္ဂေါ စ နေကာယတနံ ပဝုတ္တော၊
ပုစ္ဆာမိ တံ ယက္ခ မဟာနုဘာဝ, ကတ္ထဋ္ဌိတော ပရလောကံ န ဘာယေ’’တိ။
တတ္ထ ကိံသူဓ ဘီတာတိ ဒေဝရာဇ, အယံ ခတ္တိယာဒိဘေဒါ အနေကာ ဇနတာ ကိံဘီတာ ကဿ ဘယေန ပရိဟာနိယသဘာဝါ မနုဿလောကာ ဒေဝလောကံ န ဂစ္ဆတီတိ ပုစ္ဆတိ။ မဂ္ဂေါတိ ဒေဝလောကဂါမိမဂ္ဂေါ။ ဣဓ ပန ‘‘ကိ’’န္တိ အာဟရိတွာ ‘‘ကော’’တိ ပုစ္ဆာ ကာတဗ္ဗာ။ အယဉှေတ္ထ အတ္ထော ‘‘အနေကတိတ္ထာယတနဝသေန ပဏ္ဍိတေဟိ ပဝုတ္တော ဒေဝလောကမဂ္ဂေါ ကော ကတရော’’တိ ဝုတ္တော။ ကတ္ထဋ္ဌိတောတိ ပရလောကံ ဂစ္ဆန္တော ကတရသ္မိံ မဂ္ဂေ ဌိတော န ဘာယတီတိ။
အထဿာ ကထေန္တော သက္ကော ဣတရံ ဂါထမာဟ –
‘‘ဝါစံ မနဉ္စ ပဏိဓာယ သမ္မာ, ကာယေန ပါပါနိ အကုဗ္ဗမာနော၊
ဗဟုန္နပါနံ ဃရမာဝသန္တော, သဒ္ဓေါ မုဒူ သံဝိဘာဂီ ဝဒညူ၊
သင်္ဂါဟကော သခိလော သဏှဝါစော, ဧတ္ထဋ္ဌိတော ပရလောကံ န ဘာယေ’’တိ။
တဿတ္ထော – ဘဒ္ဒေ, ဥဒယေ ဝါစံ မနဉ္စ သမ္မာ ဌပေတွာ ကာယေန ပါပါနိ အကရောန္တော ဣမေ ဒသ ကုသလကမ္မပထေ သမာဒါယ ဝတ္တန္တော ဗဟုအန္နပါနေ ပဟူတဒေယျဓမ္မေ ဃရေ ဝသန္တော ‘‘ဒါနဿ ဝိပါကော အတ္ထီ’’တိ သဒ္ဓါယ သမန္နာဂတော မုဒုစိတ္တော ဒါနသံဝိဘာဂတာယ သံဝိဘာဂီ ပဗ္ဗဇိတာ ဘိက္ခာယ စရမာနာ ဝဒန္တိ နာမ, တေသံ ပစ္စယဒါနေန တဿ ဝါဒဿ ဇာနနတော ဝဒညူ စတူဟိ သင်္ဂဟဝတ္ထူဟိ သင်္ဂဟတာယ သင်္ဂါဟကော ပိယဝါဒိတာယ သခိလော မဋ္ဌဝစနတာယ သဏှဝါစော ဧတ္ထ ဧတ္တကေ ဂုဏရာသိမှိ ဌိတော ပရလောကံ ဂစ္ဆန္တော န ဘာယတီတိ။
တတော ရာဇဓီတာ တံ တဿ ဝစနံ သုတွာ ထုတိံ ကရောန္တီ ဣတရံ ဂါထမာဟ –
‘‘အနုသာသသိ မံ ယက္ခ, ယထာ မာတာ ယထာ ပိတာ၊
ဥဠာရဝဏ္ဏ ပုစ္ဆာမိ, ကော နု တွမသိ သုဗြဟာ’’တိ။
တဿတ္ထော – ယထာ မာတာပိတရော ပုတ္တကေ အနုသာသန္တိ, တထာ မံ အနုသာသသိ။ ဥဠာရဝဏ္ဏ သောဘဂ္ဂပ္ပတ္တရူပဒါရက ကော နု အသိ တွံ ဧဝံ အစ္စုဂ္ဂတသရီရောတိ။
တတော ဗောဓိသတ္တော ဣတရံ ဂါထမာဟ –
‘‘ဥဒယောဟမသ္မိ ကလျာဏိ, သင်္ဂရတ္တာ ဣဓာဂတော၊
အာမန္တ ခေါ တံ ဂစ္ဆာမိ, မုတ္တောသ္မိ တဝ သင်္ဂရာ’’တိ။
တဿတ္ထော – ကလျာဏဒဿနေ အဟံ ပုရိမဘဝေ တဝ သာမိကော ဥဒယော နာမ တာဝတိံသဘဝနေ သက္ကော ဟုတွာ နိဗ္ဗတ္တော, ဣဓာဂစ္ဆန္တော န ကိလေသဝသေနာဂတော, တံ ဝီမံသိတွာ ပန သင်္ဂရံ မောစေဿာမီတိ သင်္ဂရတ္တာ ပုဗ္ဗေ သင်္ဂရဿ ကတတ္တာ အာဂတောသ္မိ, ဣဒါနိ တံ အာမန္တေတွာ ဂစ္ဆာမိ, မုတ္တောသ္မိ တဝ သင်္ဂရာတိ။
ရာဇဓီတာ အဿသိတွာ ‘‘သာမိ, တွံ ဥဒယဘဒ္ဒရာဇာ’’တိ အဿုဓာရာ ပဝတ္တယမာနာ ‘‘အဟံ တုမှေဟိ ဝိနာ ဝသိတုံ န သက္ကောမိ, ယထာ တုမှာကံ သန္တိကေ ဝသာမိ, တထာ မံ အနုသာသထာ’’တိ ဝတွာ ဣတရံ ဂါထံ အဘာသိ –
‘‘သစေ ခေါ တွံ ဥဒယောသိ, သင်္ဂရတ္တာ ဣဓာဂတော၊
အနုသာသ မံ ရာဇပုတ္တ, ယထာဿ ပုန သင်္ဂမော’’တိ။
အထ နံ အနုသာသန္တော မဟာသတ္တော စတဿော ဂါထာ အဘာသိ –
‘‘အတိပတတိ ဝယော ခဏော တထေဝ, ဌာနံ နတ္ထိ ဓုဝံ စဝန္တိ သတ္တာ၊
ပရိဇီယတိ အဒ္ဓုဝံ သရီရံ, ဥဒယေ မာ ပမာဒ စရဿု ဓမ္မံ။
‘‘ကသိဏာ ပထဝီ ဓနဿ ပူရာ, ဧကဿေဝ သိယာ အနညဓေယျာ၊
တံ စာပိ ဇဟတိ အဝီတရာဂေါ, ဥဒယေ မာ ပမာဒ စရဿု ဓမ္မံ။
‘‘မာတာ စ ပိတာ စ ဘာတရော စ, ဘရိယာ ယာပိ ဓနေန ဟောတိ ကီတာ၊
တေ စာပိ ဇဟန္တိ အညမညံ, ဥဒယေ မာ ပမာဒ စရဿု ဓမ္မံ။
‘‘ကာယော ပရဘောဇနန္တိ ဉတွာ, သံသာရေ သုဂတိဉ္စ ဒုဂ္ဂတိဉ္စ၊
ဣတ္တရဝါသောတိ ဇာနိယာန, ဥဒယေ မာ ပမာဒ စရဿု ဓမ္မ’’န္တိ။
တတ္ထ အတိပတတီတိ အတိဝိယ ပတတိ, သီဃံ အတိက္ကမတိ။ ဝယောတိ ပဌမဝယာဒိတိဝိဓောပိ ဝယော။ ခဏော တထေဝါတိ ဥပ္ပါဒဋ္ဌိတိဘင်္ဂက္ခဏောပိ တထေဝ အတိပတတိ။ ဥဘယေနပိ ဘိန္နော ဣမေသံ သတ္တာနံ အာယုသင်္ခါရော နာမ သီဃသောတာ နဒီ ဝိယ အနိဝတ္တန္တော သီဃံ အတိက္ကမတီတိ ဒဿေတိ။ ဌာနံ နတ္ထီတိ ‘‘ဥပ္ပန္နာ သင်္ခါရာ အဘိဇ္ဇိတွာ တိဋ္ဌန္တူ’’တိ ပတ္ထနာယပိ တေသံ ဌာနံ နာမ နတ္ထိ, ဓုဝံ ဧကံသေနေဝ ဗုဒ္ဓံ ဘဂဝန္တံ အာဒိံ ကတွာ သဗ္ဗေပိ သတ္တာ စဝန္တိ, ‘‘ဓုဝံ မရဏံ, အဒ္ဓုဝံ ဇီဝိတ’’န္တိ ဧဝံ မရဏဿတိံ ဘာဝေဟီတိ ဒီပေတိ။ ပရိဇီယတီတိ ဣဒံ သုဝဏ္ဏဝဏ္ဏမ္ပိ သရီရံ ဇီရတေဝ, ဧဝံ ဇာနာဟိ။ မာ ပမာဒန္တိ တသ္မာ တွံ ဥဒယဘဒ္ဒေ မာ ပမာဒံ အာပဇ္ဇိ, အပ္ပမတ္တာ ဟုတွာ ဒသကုသလကမ္မပထဓမ္မံ စရာဟီတိ။
ကသိဏာတိ သကလာ။ ဧကဿေဝါတိ ယဒိ ဧကဿေဝ ရညော, တသ္မိံ ဧကသ္မိံယေဝ အနညာဓီနာ အဿ။ တံ စာပိ ဇဟတိ အဝီတရာဂေါတိ တဏှာဝသိကော ပုဂ္ဂလော ဧတ္တကေနပိ ယသေန အတိတ္တော မရဏကာလေ အဝီတရာဂေါဝ တံ ဝိဇဟတိ။ ဧဝံ တဏှာယ အပူရဏီယဘာဝံ ဇာနာဟီတိ ဒီပေတိ။ တေ စာပီတိ မာတာ ပုတ္တံ, ပုတ္တော မာတရံ, ပိတာ ပုတ္တံ, ပုတ္တော ပိတရံ, ဘာတာ ဘဂိနိံ, ဘဂိနီ ဘာတရံ, ဘရိယာ သာမိကံ, သာမိကော ဘရိယန္တိ ဧတေ အညမညံ ဇဟန္တိ, နာနာ ဟောန္တိ။ ဧဝံ သတ္တာနံ နာနာဘာဝဝိနာဘာဝံ ဇာနာဟီတိ ဒီပေတိ။
ပရဘောဇနန္တိ ဝိဝိဓာနံ ကာကာဒီနံ ပရသတ္တာနံ ဘောဇနံ။ ဣတ္တရဝါသောတိ ယာ ဧသာ ဣမသ္မိံ သံသာရေ မနုဿဘူတာ သုဂ္ဂတိ စ တိရစ္ဆာနဘူတာ ဒုဂ္ဂတိ စ, ဧတံ ဥဘယမ္ပိ ‘‘ဣတ္တရဝါသော’’တိ ဇာနိတွာ မာ ပမာဒံ, စရဿု ဓမ္မံ။ ဣမေသံ သတ္တာနံ နာနာဌာနတော အာဂန္တွာ ဧကသ္မိံ ဌာနေ သမာဂမော ပရိတ္တော, ဣမေ သတ္တာ အပ္ပကသ္မိံယေဝ ကာလေ ဧကတော ဝသန္တိ, တသ္မာ အပ္ပမတ္တာ ဟောဟီတိ။
ဧဝံ မဟာသတ္တော တဿာ ဩဝါဒမဒါသိ။ သာပိ တဿ ဓမ္မကထာယ ပသီဒိတွာ ထုတိံ ကရောန္တီ ဩသာနဂါထမာဟ –
‘‘သာဓု ဘာသတိယံ ယက္ခော, အပ္ပံ မစ္စာန ဇီဝိတံ၊
ကသိရဉ္စ ပရိတ္တဉ္စ, တဉ္စ ဒုက္ခေန သံယုတံ၊
သာဟံ ဧကာ ပဗ္ဗဇိဿာမိ, ဟိတွာ ကာသိံ သုရုန္ဓန’’န္တိ။
တတ္ထ သာဓူတိ ‘‘အပ္ပံ မစ္စာန ဇီဝိတ’’န္တိ ဘာသမာနော အယံ ဒေဝရာဇာ သာဓု ဘာသတိ။ ကိံကာရဏာ? ဣဒဉှိ ကသိရဉ္စ ဒုက္ခံ အဿာဒရဟိတံ, ပရိတ္တဉ္စ န ဗဟုကံ ဣတ္တရကာလံ။ သစေ ဟိ ကသိရမ္ပိ သမာနံ ဒီဃကာလံ ပဝတ္တေယျ, ပရိတ္တကမ္ပိ သမာနံ သုခံ ဘဝေယျ, ဣဒံ ပန ကသိရဉ္စေဝ ပရိတ္တဉ္စ သကလေန ဝဋ္ဋဒုက္ခေန သံယုတံ သန္နိဟိတံ။ သာဟန္တိ သာ အဟံ။ သုရုန္ဓနန္တိ သုရုန္ဓနနဂရဉ္စ ကာသိရဋ္ဌဉ္စ ဆဍ္ဍေတွာ ဧကိကာဝ ပဗ္ဗဇိဿာမီတိ အာဟ။
ဗောဓိသတ္တော တဿာ ဩဝါဒံ ဒတွာ သကဋ္ဌာနမေဝ ဂတော။ သာပိ ပုနဒိဝသေ အမစ္စေ ရဇ္ဇံ ပဋိစ္ဆာပေတွာ အန္တောနဂရေယေဝ ရမဏီယေ ဥယျာနေ ဣသိပဗ္ဗဇ္ဇံ ပဗ္ဗဇိတွာ ဓမ္မံ စရိတွာ အာယုပရိယောသာနေ တာဝတိံသဘဝနေ ဗောဓိသတ္တဿ ပါဒပရိစာရိကာ ဟုတွာ နိဗ္ဗတ္တိ။
သတ္ထာ ဣမံ ဓမ္မဒေသနံ အာဟရိတွာ သစ္စာနိ ပကာသေတွာ ဇာတကံ သမောဓာနေသိ, သစ္စပရိယောသာနေ ဥက္ကဏ္ဌိတဘိက္ခု သောတာပတ္တိဖလေ ပတိဋ္ဌဟိ။ တဒါ ရာဇဓီတာ ရာဟုလမာတာ အဟောသိ, သက္ကော ပန အဟမေဝ အဟောသိန္တိ။
ဥဒယဇာတကဝဏ္ဏနာ စတုတ္ထာ။
֍ * မြန်[၄၅၉] ၅။ ပါနီယဇာတကဝဏ္ဏနာ
မိတ္တော မိတ္တဿာတိ ဣဒံ သတ္ထာ ဇေတဝနေ ဝိဟရန္တော ကိလေသနိဂ္ဂဟံ အာရဗ္ဘ ကထေသိ။ ဧကသ္မိဉှိ သမယေ သာဝတ္ထိဝါသိနော ပဉ္စသတာ ဂိဟိသဟာယကာ တထာဂတဿ ဓမ္မဒေသနံ သုတွာ ပဗ္ဗဇိတွာ ဥပသမ္ပန္နာ အန္တောကောဋိသန္ထာရေ ဝသန္တာ အဍ္ဎရတ္တသမယေ ကာမဝိတက္ကံ ဝိတက္ကေသုံ။
သဗ္ဗံ ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တနယေနေဝ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ဘဂဝတော အာဏတ္တိယာ ပနာယသ္မတာ အာနန္ဒေန ဘိက္ခုသံဃေ သန္နိပါတိတေ သတ္ထာ ပညတ္တာသနေ နိသီဒိတွာ အနောဒိဿကံ ကတွာ ‘‘ကာမဝိတက္ကံ ဝိတက္ကယိတ္ထာ’’တိ အဝတွာ သဗ္ဗသင်္ဂါဟိကဝသေနေဝ ‘‘ဘိက္ခဝေ, ကိလေသော ခုဒ္ဒကော နာမ နတ္ထိ, ဘိက္ခုနာ နာမ ဥပ္ပန္နုပ္ပန္နာ ကိလေသာ နိဂ္ဂဟေတဗ္ဗာ, ပေါရာဏကပဏ္ဍိတာ အနုပ္ပန္နေပိ ဗုဒ္ဓေ ကိလေသေ နိဂ္ဂဟေတွာ ပစ္စေကဗောဓိဉာဏံ ပတ္တာ’’တိ ဝတွာ အတီတံ အာဟရိ။
အတီတေ ဗာရာဏသိယံ ဗြဟ္မဒတ္တေ ရဇ္ဇံ ကာရေန္တေ ကာသိရဋ္ဌေ ဧကသ္မိံ ဂါမကေ ဒွေ သဟာယကာ ပါနီယတုမ္ဗာနိ အာဒါယ ခေတ္တံ ဂန္တွာ ဧကမန္တံ ဌပေတွာ ခေတ္တံ ကောဋ္ဋေတွာ ပိပါသိတကာလေ အာဂန္တွာ ပါနီယံ ပိဝန္တိ။ တေသု ဧကော ပါနီယတ္ထာယ အာဂန္တွာ အတ္တနော ပါနီယံ ရက္ခန္တော ဣတရဿ တုမ္ဗတော ပိဝိတွာ သာယံ အရညာ နိက္ခမိတွာ နှာယိတွာ ဌိတော ‘‘အတ္ထိ နု ခေါ မေ ကာယဒွါရာဒီဟိ အဇ္ဇ ကိဉ္စိ ပါပံ ကတ’’န္တိ ဥပဓာရေန္တော ထေနေတွာ ပါနီယဿ ပိဝိတဘာဝံ ဒိသွာ သံဝေဂပ္ပတ္တော ဟုတွာ ‘‘အယံ တဏှာ ဝဍ္ဎမာနာ မံ အပါယေသု ခိပိဿတိ, ဣမံ ကိလေသံ နိဂ္ဂဏှိဿာမီ’’တိ ပါနီယဿ ထေနေတွာ ပိဝိတဘာဝံ အာရမ္မဏံ ကတွာ ဝိပဿနံ ဝဍ္ဎေတွာ ပစ္စေကဗောဓိဉာဏံ နိဗ္ဗတ္တေတွာ ပဋိလဒ္ဓဂုဏံ အာဝဇ္ဇေန္တော အဋ္ဌာသိ။ အထ နံ ဣတရော နှာယိတွာ ဥဋ္ဌိတော ‘‘ဧဟိ, သမ္မ, ဃရံ ဂစ္ဆာမာ’’တိ အာဟ။ ‘‘ဂစ္ဆ တွံ, မမ ဃရေန ကိစ္စံ နတ္ထိ, ပစ္စေကဗုဒ္ဓါ နာမ မယ’’န္တိ။ ‘‘ပစ္စေကဗုဒ္ဓါ နာမ တုမှာဒိသာ န ဟောန္တီ’’တိ။ ‘‘အထ ကီဒိသာ ပစ္စေကဗုဒ္ဓါ ဟောန္တီ’’တိ? ‘‘ဒွင်္ဂုလကေသာ ကာသာယဝတ္ထဝသနာ ဥတ္တရဟိမဝန္တေ နန္ဒမူလကပဗ္ဘာရေ ဝသန္တီ’’တိ။ သော သီသံ ပရာမသိ, တံ ခဏညေဝဿ ဂိဟိလိင်္ဂံ အန္တရဓာယိ, သုရတ္တဒုပဋ္ဋံ နိဝတ္ထမေဝ, ဝိဇ္ဇုလတာသဒိသံ ကာယဗန္ဓနံ ဗဒ္ဓမေဝ, အလတ္တကပါဋလဝဏ္ဏံ ဥတ္တရာသင်္ဂစီဝရံ ဧကံသံ ကတမေဝ, မေဃဝဏ္ဏံ ပံသုကူလစီဝရံ ဒက္ခိဏအံသကူဋေ ဌပိတမေဝ, ဘမရဝဏ္ဏော မတ္တိကာပတ္တော ဝါမအံသကူဋေ လဂ္ဂိတောဝ အဟောသိ။ သော အာကာသေ ဌတွာ ဓမ္မံ ဒေသေတွာ ဥပ္ပတိတွာ နန္ဒမူလကပဗ္ဘာရေယေဝ ဩတရိ။
အပရောပိ ကာသိဂါမေယေဝ ကုဋုမ္ဗိကော အာပဏေ နိသိန္နော ဧကံ ပုရိသံ အတ္တနော ဘရိယံ အာဒါယ ဂစ္ဆန္တံ ဒိသွာ တံ ဥတ္တမရူပဓရံ ဣတ္ထိံ ဣန္ဒြိယာနိ ဘိန္ဒိတွာ ဩလောကေတွာ ပုန စိန္တေသိ ‘‘အယံ လောဘော ဝဍ္ဎမာနော
မံ အပါယေသု ခိပိဿတီ’’တိ သံဝိဂ္ဂမာနသော ဝိပဿနံ ဝဍ္ဎေတွာ ပစ္စေကဗောဓိဉာဏံ နိဗ္ဗတ္တေတွာ အာကာသေ ဌိတော ဓမ္မံ ဒေသေတွာ နန္ဒမူလကပဗ္ဘာရမေဝ ဂတော။
အပရေပိ ကာသိဂါမဝါသိနောယေဝ ဒွေ ပိတာပုတ္တာ ဧကတော မဂ္ဂံ ပဋိပဇ္ဇိံသု။ အဋဝီမုခေ ပန စောရာ ဥဋ္ဌိတာ ဟောန္တိ။ တေ ပိတာပုတ္တေ လဘိတွာ ပုတ္တံ ဂဟေတွာ ‘‘ဓနံ အာဟရိတွာ တဝ ပုတ္တံ ဂဏှာ’’တိ ပိတရံ ဝိဿဇ္ဇေန္တိ, ဒွေ ဘာတရော လဘိတွာ ကနိဋ္ဌံ ဂဟေတွာ ဇေဋ္ဌံ ဝိဿဇ္ဇေန္တိ, အာစရိယန္တေဝါသိကေ လဘိတွာ အာစရိယံ ဂဟေတွာ အန္တေဝါသိကံ ဝိဿဇ္ဇေန္တိ, အန္တေဝါသိကော သိပ္ပလောဘေန ဓနံ အာဟရိတွာ အာစရိယံ ဂဏှိတွာ ဂစ္ဆတိ။ အထ တေ ပိတာပုတ္တာပိ တတ္ထ စောရာနံ ဥဋ္ဌိတဘာဝံ ဉတွာ ‘‘တွံ မံ ‘ပိတာ’တိ မာ ဝဒ, အဟမ္ပိ တံ ‘ပုတ္တော’တိ န ဝက္ခာမီ’’တိ ကတိကံ ကတွာ စောရေဟိ ဂဟိတကာလေ ‘‘တုမှေ အညမညံ ကိံ ဟောထာ’’တိ ပုဋ္ဌာ ‘‘န ကိဉ္စိ ဟောမာ’’တိ သမ္ပဇာနမုသာဝါဒံ ကရိံသု။ တေသု အဋဝိတော နိက္ခမိတွာ သာယံ နှာယိတွာ ဌိတေသု ပုတ္တော အတ္တနော သီလံ သောဓေန္တော တံ မုသာဝါဒံ ဒိသွာ ‘‘ဣဒံ ပါပံ ဝဍ္ဎမာနံ မံ အပါယေသု ခိပိဿတိ, ဣမံ ကိလေသံ နိဂ္ဂဏှိဿာမီ’’တိ ဝိပဿနံ ဝဍ္ဎေတွာ ပစ္စေကဗောဓိဉာဏံ နိဗ္ဗတ္တေတွာ အာကာသေ ဌိတော ပိတု ဓမ္မံ ဒေသေတွာ နန္ဒမူလကပဗ္ဘာရမေဝ ဂတော။
အပရောပိ ကာသိဂါမေယေဝ ပန ဧကော ဂါမဘောဇကော မာဃာတံ ကာရာပေသိ။ အထ နံ ဗလိကမ္မကာလေ မဟာဇနော သန္နိပတိတွာ အာဟ ‘‘သာမိ, မယံ မိဂသူကရာဒယော မာရေတွာ ယက္ခာနံ ဗလိကမ္မံ ကရိဿာမ, ဗလိကမ္မကာလော ဧသော’’တိ။ တုမှာကံ ပုဗ္ဗေ ကရဏနိယာမေနေဝ ကရောထာတိ မနုဿာ ဗဟုံ ပါဏာတိပါတမကံသု။ သော ဗဟုံ မစ္ဆမံသံ ဒိသွာ ‘‘ဣမေ မနုဿာ ဧတ္တကေ ပါဏေ မာရေန္တာ မမေဝေကဿ ဝစနေန မာရယိံသူ’’တိ ကုက္ကုစ္စံ ကတွာ ဝါတပါနံ နိဿာယ ဌိတကောဝ ဝိပဿနံ ဝဍ္ဎေတွာ ပစ္စေကဗောဓိဉာဏံ နိဗ္ဗတ္တေတွာ အာကာသေ ဌိတော မဟာဇနဿ ဓမ္မံ ဒေသေတွာ နန္ဒမူလကပဗ္ဘာရမေဝ ဂတော။
အပရောပိ ကာသိရဋ္ဌေယေဝ ဂါမဘောဇကော မဇ္ဇဝိက္ကယံ ဝါရေတွာ ‘‘သာမိ, ပုဗ္ဗေ ဣမသ္မိံ ကာလေ သုရာဆဏော နာမ ဟောတိ, ကိံ ကရောမာ’’တိ မဟာဇနေန ဝုတ္တော ‘‘တုမှာကံ ပေါရာဏကနိယာမေနေဝ
ကရောထာ’’တိ အာဟ။ မနုဿာ ဆဏံ ကတွာ သုရံ ပိဝိတွာ ကလဟံ ကရောန္တာ ဟတ္ထပါဒေ ဘဉ္ဇိတွာ သီသံ ဘိန္ဒိတွာ ကဏ္ဏေ ဆိန္ဒိတွာ ဗဟုဒဏ္ဍေန ဗဇ္ဈိံသု။ ဂါမဘောဇကော တေ ဒိသွာ စိန္တေသိ ‘‘မယိ အနနုဇာနန္တေ ဣမေ ဣမံ ဒုက္ခံ န ဝိန္ဒေယျု’’န္တိ။ သော ဧတ္တကေန ကုက္ကုစ္စံ ကတွာ ဝါတပါနံ နိဿာယ ဌိတကောဝ ဝိပဿနံ ဝဍ္ဎေတွာ ပစ္စေကဗောဓိဉာဏံ နိဗ္ဗတ္တေတွာ ‘‘အပ္ပမတ္တာ ဟောထာ’’တိ အာကာသေ ဌတွာ ဓမ္မံ ဒေသေတွာ နန္ဒမူလကပဗ္ဘာရမေဝ ဂတော။
အပရဘာဂေ တေ ပဉ္စ ပစ္စေကဗုဒ္ဓါ ဘိက္ခာစာရတ္ထာယ ဗာရာဏသိဒွါရေ ဩတရိတွာ သုနိဝတ္ထာ သုပါရုတာ ပါသာဒိကေဟိ အဘိက္ကမာဒီဟိ ပိဏ္ဍာယ စရန္တာ ရာဇဒွါရံ သမ္ပာပုဏိံသု။ ရာဇာ တေ ဒိသွာ ပသန္နစိတ္တော ရာဇနိဝေသနံ ပဝေသေတွာ ပါဒေ ဓောဝိတွာ ဂန္ဓတေလေန မက္ခေတွာ ပဏီတေန ခါဒနီယေန ဘောဇနီယေန ပရိဝိသိတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိတွာ ‘‘ဘန္တေ, တုမှာကံ ပဌမဝယေ ပဗ္ဗဇ္ဇာ သောဘတိ, ဣမသ္မိံ ဝယေ ပဗ္ဗဇန္တာ ကထံ ကာမေသု အာဒီနဝံ ပဿိတ္ထ, ကိံ ဝေါ အာရမ္မဏံ အဟောသီ’’တိ ပုစ္ဆိ။ တေ တဿ ကထေန္တာ –
‘‘မိတ္တော မိတ္တဿ ပါနီယံ, အဒိန္နံ ပရိဘုဉ္ဇိသံ၊
တေန ပစ္ဆာ ဝိဇိဂုစ္ဆိံ, တံ ပါပံ ပကတံ မယာ၊
မာ ပုန အကရံ ပါပံ, တသ္မာ ပဗ္ဗဇိတော အဟံ။
‘‘ပရဒါရဉ္စ ဒိသွာန, ဆန္ဒော မေ ဥဒပဇ္ဇထ၊
တေန ပစ္ဆာ ဝိဇိဂုစ္ဆိံ, တံ ပါပံ ပကတံ မယာ၊
မာ ပုန အကရံ ပါပံ, တသ္မာ ပဗ္ဗဇိတော အဟံ။
‘‘ပိတရံ မေ မဟာရာဇ, စောရာ အဂဏှု ကာနနေ၊
တေသာဟံ ပုစ္ဆိတော ဇာနံ, အညထာ နံ ဝိယာကရိံ။
‘‘တေန ပစ္ဆာ ဝိဇိဂုစ္ဆိံ, တံ ပါပံ ပကတံ မယာ၊
မာ ပုန အကရံ ပါပံ, တသ္မာ ပဗ္ဗဇိတော အဟံ။
‘‘ပါဏာတိပါတမကရုံ, သောမယာဂေ ဥပဋ္ဌိတေ၊
တေသာဟံ သမနုညာသိံ။
‘‘တေန ပစ္ဆာ ဝိဇိဂုစ္ဆိံ, တံ ပါပံ ပကတံ မယာ၊
မာ ပုန အကရံ ပါပံ, တသ္မာ ပဗ္ဗဇိတော အဟံ။
‘‘သုရာမေရယမာဓုကာ, ယေ ဇနာ ပဌမာသု နော၊
ဗဟူနံ တေ အနတ္ထာယ, မဇ္ဇပါနမကပ္ပယုံ၊
‘‘တေန ပစ္ဆာ ဝိဇိဂုစ္ဆိံ, တံ ပါပံ ပကတံ မယာ၊
မာ ပုန အကရံ ပါပံ, တသ္မာ ပဗ္ဗဇိတော အဟ’’န္တိ။ –
ဣမာ ပဋိပါဋိယာ ပဉ္စ ဂါထာ အဘာသိံသု။ ရာဇာပိ ဧကမေကဿ ဗျာကရဏံ သုတွာ ‘‘ဘန္တေ, အယံ ပဗ္ဗဇ္ဇာ တုမှာကံ ယေဝါနုစ္ဆဝိကာ’’တိ ထုတိမကာသိ။
တတ္ထ မိတ္တော မိတ္တဿာတိ မဟာရာဇ, အဟံ ဧကဿ မိတ္တော ဟုတွာ တဿ မိတ္တဿ သန္တကံ ပါနီယံ ဣမိနာ နိယာမေနေဝ ပရိဘုဉ္ဇိံ။ တသ္မာတိ ယသ္မာ ပုထုဇ္ဇနာ နာမ ပါပကမ္မံ ကရောန္တိ, တသ္မာ အဟံ မာ ပုန အကရံ ပါပံ, တံ ပါပံ အာရမ္မဏံ ကတွာ ပဗ္ဗဇိတောမှိ။ ဆန္ဒောတိ မဟာရာဇ, ဣမိနာဝ နိယာမေန မမ ပရဒါရံ ဒိသွာ ကာမေ ဆန္ဒော ဥပ္ပဇ္ဇိ။ အဂဏှူတိ အဂဏှိံသု။ ဇာနန္တိ တေသံ စောရာနံ ‘‘အယံ ကိံ တေ ဟောတီ’’တိ ပုစ္ဆိတော ဇာနန္တောယေဝ ‘‘န ကိဉ္စိ ဟောတီ’’တိ အညထာ ဗျာကာသိံ။ သောမယာဂေတိ နဝစန္ဒေ ဥဋ္ဌိတေ သောမယာဂံ နာမ ယက္ခဗလိံ ကရိံသု, တသ္မိံ ဥပဋ္ဌိတေ။ သမနုညာသိန္တိ သမနုညော အာသိံ။ သုရာမေရယမာဓုကာတိ ပိဋ္ဌသုရာဒိသုရဉ္စ ပုပ္ဖါသဝါဒိမေရယဉ္စ ပက္ကမဓု ဝိယ မဓုရံ မညမာနာ။ ယေ ဇနာ ပဌမာသု နောတိ ယေ နော ဂါမေ ဇနာ ပဌမံ ဧဝရူပါ အာသုံ အဟေသုံ။ ဗဟူနံ တေတိ တေ ဧကဒိဝသံ ဧကသ္မိံ ဆဏေ ပတ္တေ ဗဟူနံ အနတ္ထာယ မဇ္ဇပါနံ အကပ္ပယိံသု။
ရာဇာ တေသံ ဓမ္မံ သုတွာ ပသန္နစိတ္တော စီဝရသာဋကေ စ ဘေသဇ္ဇာနိ စ ဒတွာ ပစ္စေကဗုဒ္ဓေ ဥယျောဇေသိ။ တေပိ တဿ အနုမောဒနံ ကတွာ တတ္ထေဝ အဂမံသု။ တတော ပဋ္ဌာယ ရာဇာ ဝတ္ထုကာမေသု ဝိရတ္တော အနပေက္ခော
ဟုတွာ နာနဂ္ဂရသဘောဇနံ ဘုဉ္ဇိတွာ ဣတ္ထိယော အနာလပိတွာ အနောလောကေတွာ ဝိရတ္တစိတ္တော ဥဋ္ဌာယ သိရိဂဗ္ဘံ ပဝိသိတွာ နိသိန္နော သေတဘိတ္တိယံ ကသိဏပရိကမ္မံ ကတွာ ဈာနံ နိဗ္ဗတ္တေသိ။ သော ဈာနပ္ပတ္တော ကာမေ ဂရဟန္တော –
‘‘ဓိရတ္ထု သုဗဟူ ကာမေ, ဒုဂ္ဂန္ဓေ ဗဟုကဏ္ဋကေ၊
ယေ အဟံ ပဋိသေဝန္တော, နာလဘိံ တာဒိသံ သုခ’’န္တိ။ – ဂါထမာဟ၊
တတ္ထ ဗဟုကဏ္ဋကေတိ ဗဟူ ပစ္စာမိတ္တေ။ ယေ အဟန္တိ ယော အဟံ, အယမေဝ ဝါ ပါဌော။ တာဒိသန္တိ ဧတာဒိသံ ကိလေသရဟိတံ ဈာနသုခံ။
အထဿ အဂ္ဂမဟေသီ ‘‘အယံ ရာဇာ ပစ္စေကဗုဒ္ဓါနံ ဓမ္မကထံ သုတွာ ဥက္ကဏ္ဌိတရူပေါ အဟောသိ, အမှေဟိ သဒ္ဓိံ အကထေတွာဝ သိရိဂဗ္ဘံ ပဝိဋ္ဌော, ပရိဂ္ဂဏှိဿာမိ တာဝ န’’န္တိ စိန္တေတွာ သိရိဂဗ္ဘဒွါရေ ဌိတာ ရညော ကာမေသု ဂရဟန္တဿ ဥဒါနံ သုတွာ ‘‘မဟာရာဇ, တွံ ကာမေ ဂရဟသိ, ကာမသုခသဒိသံ နာမ သုခံ နတ္ထီ’’တိ ကာမေ ဝဏ္ဏေန္တီ ဣတရံ ဂါထမာဟ –
‘‘မဟဿာဒါ သုခါ ကာမာ, နတ္ထိ ကာမာ ပရံ သုခံ၊
ယေ ကာမေ ပဋိသေဝန္တိ, သဂ္ဂံ တေ ဥပပဇ္ဇရေ’’တိ။
တတ္ထ မဟဿာဒါတိ မဟာရာဇ, ဧတေ ကာမာ နာမ မဟာအဿာဒါ, ဣတော ဥတ္တရိံ အညံ သုခံ နတ္ထိ။ ကာမသေဝိနော ဟိ အပါယေ အနုပဂမ္မ သဂ္ဂေ နိဗ္ဗတ္တန္တီတိ အတ္ထော။
တံ သုတွာ ဗောဓိသတ္တော တဿာ ‘‘နဿ ဝသလိ, ကိံ ကထေသိ, ကာမေသု သုခံ နာမ ကုတော အတ္ထိ, ဝိပရိဏာမဒုက္ခာ ဧတေ’’တိ ဂရဟန္တော သေသဂါထာ အဘာသိ –
‘‘အပ္ပဿာဒါ ဒုခါ ကာမာ, နတ္ထိ ကာမာ ပရံ ဒုခံ၊
ယေ ကာမေ ပဋိသေဝန္တိ, နိရယံ တေ ဥပပဇ္ဇရေ။
‘‘အသီ ယထာ သုနိသိတော, နေတ္တိံသောဝ သုပါယိကော၊
သတ္တီဝ ဥရသိ ခိတ္တာ, ကာမာ ဒုက္ခတရာ တတော။
‘‘အင်္ဂါရာနံဝ ဇလိတံ, ကာသုံ သာဓိကပေါရိသံ၊
ဖာလံဝ ဒိဝသံတတ္တံ, ကာမာ ဒုက္ခတရာ တတော။
‘‘ဝိသံ ယထာ ဟလာဟလံ, တေလံ ပက္ကုထိတံ ယထာ၊
တမ္ဗလောဟဝိလီနံဝ, ကာမာ ဒုက္ခတရာ တတော’’တိ။
တတ္ထ နေတ္တိံသောတိ နိက္ကရုဏော, ဣဒမ္ပိ ဧကဿ ခဂ္ဂဿ နာမံ။ ဒုက္ခတရာတိ ဧဝံ ဇလိတင်္ဂါရကာသုံ ဝါ ဒိဝသံ တတ္တံ ဖာလံ ဝါ ပဋိစ္စ ယံ ဒုက္ခံ ဥပ္ပဇ္ဇတိ, တတောပိ ကာမာယေဝ ဒုက္ခတရာတိ အတ္ထော။ အနန္တရဂါထာယ ယထာ ဧတာနိ ဝိသာဒီနိ ဒုက္ခာဝဟနတော ဒုက္ခာနိ, ဧဝံ ကာမာပိ ဒုက္ခာ, တံ ပန ကာမဒုက္ခံ ဣတရေဟိ ဒုက္ခေဟိ ဒုက္ခတရန္တိ အတ္ထော။
ဧဝံ မဟာသတ္တော ဒေဝိယာ ဓမ္မံ ဒေသေတွာ အမစ္စေ သန္နိပါတေတွာ ‘‘ဘောန္တော အမစ္စာ, တုမှေ ရဇ္ဇံ ပဋိပဇ္ဇထ, အဟံ ပဗ္ဗဇိဿာမီ’’တိ ဝတွာ မဟာဇနဿ ရောဒန္တဿ ပရိဒေဝန္တဿ ဥဋ္ဌာယ အာကာသေ ဌတွာ ဩဝါဒံ ဒတွာ အနိလပထေနေဝ ဥတ္တရဟိမဝန္တံ ဂန္တွာ ရမဏီယေ ပဒေသေ အဿမံ မာပေတွာ ဣသိပဗ္ဗဇ္ဇံ ပဗ္ဗဇိတွာ အာယုပရိယောသာနေ ဗြဟ္မလောကပရာယဏော အဟောသိ။
သတ္ထာ ဣမံ ဓမ္မဒေသနံ အာဟရိတွာ ‘‘ဘိက္ခဝေ, ကိလေသော ခုဒ္ဒကော နာမ နတ္ထိ, အပ္ပမတ္တကောပိ ပဏ္ဍိတေဟိ နိဂ္ဂဟိတဗ္ဗောယေဝါ’’တိ ဝတွာ သစ္စာနိ ပကာသေတွာ ဇာတကံ သမောဓာနေသိ, သစ္စပရိယောသာနေ ပဉ္စသတာ ဘိက္ခူ အရဟတ္တေ ပတိဋ္ဌဟိံသု။ တဒါ ပစ္စေကဗုဒ္ဓါ ပရိနိဗ္ဗာယိံသု, ဒေဝီ ရာဟုလမာတာ အဟောသိ, ရာဇာ ပန အဟမေဝ အဟောသိန္တိ။
ပါနီယဇာတကဝဏ္ဏနာ ပဉ္စမာ။
֍ * မြန်[၄၆၀] ၆။ ယုဓဉ္စယဇာတကဝဏ္ဏနာ
မိတ္တာမစ္စပရိဗျူဠှန္တိ ဣဒံ သတ္ထာ ဇေတဝနေ ဝိဟရန္တော မဟာဘိနိက္ခမနံ အာရဗ္ဘ ကထေသိ။ ဧကဒိဝသဉှိ ဓမ္မသဘာယံ သန္နိပတိတာ ဘိက္ခူ ‘‘အာဝုသော, သစေ ဒသဗလော အဂါရံ အဇ္ဈာဝသိဿ, သကလစက္ကဝါဠဂဗ္ဘေ စက္ကဝတ္တိရာဇာ အဘဝိဿ သတ္တရတနသမန္နာဂတော စတုရိဒ္ဓီဟိ သမိဒ္ဓေါ
ပရောသဟဿပုတ္တပရိဝါရော, သော ဧဝရူပံ သိရိဝိဘဝံ ပဟာယ ကာမေသု ဒေါသံ ဒိသွာ အဍ္ဎရတ္တသမယေ ဆန္နသဟာယောဝ ကဏ္ဋကမာရုယှ နိက္ခမိတွာ အနောမနဒီတီရေ ပဗ္ဗဇိတွာ ဆဗ္ဗဿာနိ ဒုက္ကရကာရိကံ ကတွာ သမ္မာသမ္ဗောဓိံ ပတ္တော’’တိ သတ္ထု ဂုဏကထံ ကထယိံသု။ သတ္ထာ အာဂန္တွာ ‘‘ကာယ နုတ္ထ, ဘိက္ခဝေ, ဧတရဟိ ကထာယ သန္နိသိန္နာ’’တိ ပုစ္ဆိတွာ ‘‘ဣမာယ နာမာ’’တိ ဝုတ္တေ ‘‘န, ဘိက္ခဝေ, တထာဂတော ဣဒါနေဝ မဟာဘိနိက္ခမနံ နိက္ခန္တော, ပုဗ္ဗေပိ ဒွါဒသယောဇနိကေ ဗာရာဏသိနဂရေ ရဇ္ဇံ ပဟာယ နိက္ခန္တောယေဝါ’’တိ ဝတွာ အတီတံ အာဟရိ။
အတီတေ ရမ္မနဂရေ သဗ္ဗဒတ္တော နာမ ရာဇာ အဟောသိ။ အယဉှိ ဗာရာဏသီ ဥဒယဇာတကေ (ဇာ။ ၁။၁၁။၃၇ အာဒယော) သုရုန္ဓနနဂရံ နာမ ဇာတာ, စူဠသုတသောမဇာတကေ (ဇာ။ ၂။၁၇။၁၉၅ အာဒယော) သုဒဿနံ နာမ, သောဏနန္ဒဇာတကေ (ဇာ။ ၂။၂၀။၉၂ အာဒယော) ဗြဟ္မဝဍ္ဎနံ နာမ, ခဏ္ဍဟာလဇာတကေ (ဇာ။ ၂။၂၂။၉၈၂ အာဒယော) ပုပ္ဖဝတီ နာမ, သင်္ခဗြာဟ္မဏဇာတကေ (ဇာ။ ၁။၁၀။၃၉ အာဒယော) မောဠိနီ နာမ, ဣမသ္မိံ ပန ယုဓဉ္စယဇာတကေ ရမ္မနဂရံ နာမ အဟောသိ။ ဧဝမဿာ ကဒါစိ နာမံ ပရိဝတ္တတိ။ တတ္ထ သဗ္ဗဒတ္တရညော ပုတ္တသဟဿံ အဟောသိ။ ယုဓဉ္စယဿ နာမ ဇေဋ္ဌပုတ္တဿ ဥပရဇ္ဇံ အဒါသိ။ သော ဒိဝသေ ဒိဝသေ မဟာဒါနံ ပဝတ္တေသိ။ ဧဝံ ဂစ္ဆန္တေ ကာလေ ဗောဓိသတ္တော ဧကဒိဝသံ ပါတောဝ ရထဝရမာရုယှ မဟန္တေန သိရိဝိဘဝေန ဥယျာနကီဠံ ဂစ္ဆန္တော ရုက္ခဂ္ဂတိဏဂ္ဂသာခဂ္ဂမက္ကဋကသုတ္တဇာလာဒီသု မုတ္တာဇာလာကာရေန လဂ္ဂိတဥဿဝဗိန္ဒူနိ ဒိသွာ ‘‘သမ္မ သာရထိ, ကိံ နာမေတ’’န္တိ ပုစ္ဆိတွာ ‘‘ဧတေ ဒေဝ, ဟိမသမယေ ပတနကဥဿဝဗိန္ဒူနိ နာမာ’’တိ သုတွာ ဒိဝသဘာဂံ ဥယျာနေ ကီဠိတွာ သာယနှကာလေ ပစ္စာဂစ္ဆန္တော တေ အဒိသွာဝ ‘‘သမ္မ သာရထိ, ကဟံ နု ခေါ ဧတေ ဥဿဝဗိန္ဒူ, န တေ ဣဒါနိ ပဿာမီ’’တိ ပုစ္ဆိ။ ‘‘ဒေဝ, တေ သူရိယေ ဥဂ္ဂစ္ဆန္တေ သဗ္ဗေဝ ဘိဇ္ဇိတွာ ပထဝိယံ ပတန္တီ’’တိ သုတွာ သံဝေဂပ္ပတ္တော ဟုတွာ ‘‘ဣမေသံ သတ္တာနံ ဇီဝိတသင်္ခါရာပိ တိဏဂ္ဂေ ဥဿဝဗိန္ဒုသဒိသာဝ, မယာ ဗျာဓိဇရာမရဏေဟိ အပီဠိတေယေဝ မာတာပိတရော အာပုစ္ဆိတွာ ပဗ္ဗဇိတုံ ဝဋ္ဋတီ’’တိ ဥဿဝဗိန္ဒုမေဝ အာရမ္မဏံ ကတွာ အာဒိတ္တေ ဝိယ တယော ဘဝေ ပဿန္တော အတ္တနော ဂေဟံ အဂန္တွာ အလင်္ကတပဋိယတ္တာယ ဝိနိစ္ဆယသာလာယ နိသိန္နဿ ပိတု သန္တိကံယေဝ ဂန္တွာ ပိတရံ ဝန္ဒိတွာ ဧကမန္တံ ဌိတော ပဗ္ဗဇ္ဇံ ယာစန္တော ပဌမံ ဂါထမာဟ –
‘‘မိတ္တာမစ္စပရိဗျူဠှံ, အဟံ ဝန္ဒေ ရထေသဘံ၊
ပဗ္ဗဇိဿာမဟံ ရာဇ, တံ ဒေဝေါ အနုမညတူ’’တိ။
တတ္ထ ပရိဗျူဠှန္တိ ပရိဝါရိတံ။ တံ ဒေဝေါတိ တံ မမ ပဗ္ဗဇ္ဇံ ဒေဝေါ အနုဇာနာတူတိ အတ္ထော။
အထ နံ ရာဇာ နိဝါရေန္တော ဒုတိယံ ဂါထမာဟ –
‘‘သစေ တေ ဦနံ ကာမေဟိ, အဟံ ပရိပူရယာမိ တေ၊
ယော တံ ဟိံ သတိ ဝါရေမိ, မာ ပဗ္ဗဇ ယုဓဉ္စယာ’’တိ။
တံ သုတွာ ကုမာရော တတိယံ ဂါထမာဟ –
‘‘န မတ္ထိ ဦနံ ကာမေဟိ, ဟိံသိတာ မေ န ဝိဇ္ဇတိ၊
ဒီပဉ္စ ကာတုမိစ္ဆာမိ, ယံ ဇရာ နာဘိကီရတီ’’တိ။
တတ္ထ ဒီပဉ္စာတိ တာတ နေဝ မယှံ ကာမေဟိ ဦနံ အတ္ထိ, န မံ ဟိံသန္တော ကောစိ ဝိဇ္ဇတိ, အဟံ ပန ပရလောကဂမနာယ အတ္တနော ပတိဋ္ဌံ ကာတုမိစ္ဆာမိ။ ကီဒိသံ? ယံ ဇရာ နာဘိကီရတိ န ဝိဒ္ဓံသေတိ, တမဟံ ကာတုမိစ္ဆာမိ, အမတမဟာနိဗ္ဗာနံ ဂဝေသိဿာမိ, န မေ ကာမေဟိ အတ္ထော, အနုဇာနာထ မံ, မဟာရာဇာတိ ဝဒတိ။
ဣတိ ပုနပ္ပုနံ ကုမာရော ပဗ္ဗဇ္ဇံ ယာစိ, ရာဇာ ‘‘မာ ပဗ္ဗဇာ’’တိ ဝါရေတိ။ တမတ္ထမာဝိကရောန္တော သတ္ထာ ဥပဍ္ဎံ ဂါထမာဟ –
‘‘ပုတ္တော ဝါ ပိတရံ ယာစေ, ပိတာ ဝါ ပုတ္တမောရသ’’န္တိ။
တတ္ထ ဝါ-ကာရော သမ္ပိဏ္ဍနတ္ထော။ ဣဒံ ဝုတ္တံ ဟောတိ – ‘‘ဧဝံ, ဘိက္ခဝေ, ပုတ္တော စ ပိတရံ ယာစတိ, ပိတာ စ ဩရသံ ပုတ္တံ ယာစတီ’’တိ။
သေသံ ဥပဍ္ဎဂါထံ ရာဇာ အာဟ –
‘‘နေဂမော တံ ယာစေ တာတ, မာ ပဗ္ဗဇ ယုဓဉ္စယာ’’တိ။
တဿတ္ထော – အယံ တေ တာတ နိဂမဝါသိမဟာဇနော ယာစတိ, နဂရဇနောပိ မာ တွံ ပဗ္ဗဇာတိ။
ကုမာရော ပုနပိ ပဉ္စမံ ဂါထမာဟ –
‘‘မာ မံ ဒေဝ နိဝါရေဟိ, ပဗ္ဗဇန္တံ ရထေသဘ၊
မာဟံ ကာမေဟိ သမ္မတ္တော, ဇရာယ ဝသမနွဂူ’’တိ။
တတ္ထ ဝသမနွဂူတိ မာ အဟံ ကာမေဟိ သမ္မတ္တော ပမတ္တော ဇရာယ ဝသဂါမီ နာမ ဟောမိ, ဝဋ္ဋဒုက္ခံ ပန ခေပေတွာ ယထာ စ သဗ္ဗညုတညာဏပ္ပဋိဝိဇ္ဈနကော ဟောမိ,။ တထာ မံ ဩလောကေဟီတိ အဓိပ္ပါယော။
ဧဝံ ဝုတ္တေ ရာဇာ အပ္ပဋိဘာဏော အဟောသိ။ မာတာ ပနဿ ‘‘ပုတ္တော တေ, ဒေဝိ, ပိတရံ ပဗ္ဗဇ္ဇံ အနုဇာနာပေတီ’’တိ သုတွာ ‘‘ကိံ တုမှေ ကထေထာ’’တိ နိရဿာသေန မုခေန သုဝဏ္ဏသိဝိကာယ နိသီဒိတွာ သီဃံ ဝိနိစ္ဆယဋ္ဌာနံ ဂန္တွာ ယာစမာနာ ဆဋ္ဌံ ဂါထမာဟ –
‘‘အဟံ တံ တာတ ယာစာမိ, အဟံ ပုတ္တ နိဝါရယေ၊
စိရံ တံ ဒဋ္ဌုမိစ္ဆာမိ, မာ ပဗ္ဗဇ ယုဓဉ္စယာ’’တိ။
တံ သုတွာ ကုမာရော သတ္တမံ ဂါထမာဟ –
‘‘ဥဿာဝေါဝ တိဏဂ္ဂမှိ, သူရိယုဂ္ဂမနံ ပတိ၊
ဧဝမာယု မနုဿာနံ, မာ မံ အမ္မ နိဝါရယာ’’တိ။
တဿတ္ထော – အမ္မ, ယထာ တိဏဂ္ဂေ ဥဿဝဗိန္ဒု သူရိယဿ ဥဂ္ဂမနံ ပတိဋ္ဌာတုံ န သက္ကောတိ, ပထဝိယံ ပတတိ, ဧဝံ ဣမေသံ သတ္တာနံ ဇီဝိတံ ပရိတ္တံ တာဝကာလိကံ အစိရဋ္ဌိတိကံ, ဧဝရူပေ လောကသန္နိဝါသေ ကထံ တွံ စိရံ မံ ပဿသိ, မာ မံ နိဝါရေဟီတိ။
ဧဝံ ဝုတ္တေပိ သာ ပုနပ္ပုနံ ယာစိယေဝ။ တတော မဟာသတ္တော ပိတရံ အာမန္တေတွာ အဋ္ဌမံ ဂါထမာဟ –
‘‘တရမာနော ဣမံ ယာနံ, အာရောပေတု ရထေသဘ၊
မာ မေ မာတာ တရန္တဿ, အန္တရာယကရာ အဟူ’’တိ။
တဿတ္ထော – တာတ ရထေသဘ, ဣမံ မမ မာတရံ တရမာနော ပုရိသော သုဝဏ္ဏသိဝိကာယာနံ အာရောပေတု, မာ မေ ဇာတိဇရာဗျာဓိမရဏကန္တာရံ တရန္တဿ အတိက္ကမန္တဿ မာတာ အန္တရာယကရာ အဟူတိ။
ရာဇာ ပုတ္တဿ ဝစနံ သုတွာ ‘‘ဂစ္ဆ, ဘဒ္ဒေ, တဝ သိဝိကာယ နိသီဒိတွာ ရတိဝဍ္ဎနပါသာဒံ အဘိရုဟာ’’တိ အာဟ။ သာ တဿ ဝစနံ သုတွာ ဌာတုံ အသက္ကောန္တီ နာရီဂဏပရိဝုတာ ဂန္တွာ ပါသာဒံ အဘိရုဟိတွာ ‘‘ကာ နု ခေါ ပုတ္တဿ ပဝတ္တီ’’တိ ဝိနိစ္ဆယဋ္ဌာနံ ဩလောကေန္တီ အဋ္ဌာသိ။ ဗောဓိသတ္တော မာတု ဂတကာလေ ပုန ပိတရံ ယာစိ။ ရာဇာ ပဋိဗာဟိတုံ အသက္ကောန္တော ‘‘တေန ဟိ တာတ, တဝ မနံ မတ္ထကံ ပါပေဟိ, ပဗ္ဗဇာဟီ’’တိ အနုဇာနိ။ ရညော အနုညာတကာလေ ဗောဓိသတ္တဿ ကနိဋ္ဌော ယုဓိဋ္ဌိလကုမာရော နာမ ပိတရံ ဝန္ဒိတွာ ‘‘တာတ, မယှံ ပဗ္ဗဇ္ဇံ အနုဇာနာထာ’’တိ အနုဇာနာပေသိ။ ဥဘောပိ ဘာတရော ပိတရံ ဝန္ဒိတွာ ကာမေ ပဟာယ မဟာဇနပရိဝုတာ ဝိနိစ္ဆယတော နိက္ခမိံသု။ ဒေဝီပိ မဟာသတ္တံ ဩလောကေတွာ ‘‘မမ ပုတ္တေ ပဗ္ဗဇိတေ ရမ္မနဂရံ တုစ္ဆံ ဘဝိဿတီ’’တိ ပရိဒေဝမာနာ ဂါထာဒွယမာဟ –
‘‘အဘိဓာဝထ ဘဒ္ဒန္တေ, သုညံ ဟေဿတိ ရမ္မကံ၊
ယုဓဉ္စယော အနုညာတော, သဗ္ဗဒတ္တေန ရာဇိနာ။
‘‘ယောဟု သေဋ္ဌော သဟဿဿ, ယုဝါ ကဉ္စနသန္နိဘော၊
သောယံ ကုမာရော ပဗ္ဗဇိတော, ကာသာယဝသနော ဗလီ’’တိ။
တတ္ထ အဘိဓာဝထာတိ ပရိဝါရေတွာ ဌိတာ နာရိယော သဗ္ဗာ ဝေဂေန ဓာဝထာတိ အာဏာပေတိ။ ဘဒ္ဒန္တေတိ ဧဝံ ဂန္တွာ ‘‘ဘဒ္ဒံ တဝ ဟောတူ’’တိ ဝဒထ။ ရမ္မကန္တိ ရမ္မနဂရံ သန္ဓာယာဟ။ ယောဟု သေဋ္ဌောတိ ယော ရညော ပုတ္တော သဟဿဿ သေဋ္ဌော အဟောသိ, သော ပဗ္ဗဇိတောတိ ပဗ္ဗဇ္ဇာယ ဂစ္ဆန္တံ သန္ဓာယေဝမာဟ။
ဗောဓိသတ္တောပိ န တာဝ ပဗ္ဗဇတိ။ သော ဟိ မာတာပိတရော ဝန္ဒိတွာ ကနိဋ္ဌံ ယုဓိဋ္ဌိလကုမာရံ ဂဟေတွာ နဂရာ နိက္ခမ္မ မဟာဇနံ နိဝတ္တေတွာ ဥဘောပိ ဘာတရော ဟိမဝန္တံ ပဝိသိတွာ မနောရမေ ဌာနေ အဿမပဒံ ကရိတွာ ဣသိပဗ္ဗဇ္ဇံ ပဗ္ဗဇိတွာ ဈာနာဘိညံ နိဗ္ဗတ္တေတွာ ဝနမူလဖလာဒီဟိ ယာဝဇီဝံ ယာပေတွာ ဗြဟ္မလောကပရာယဏာ အဟေသုံ။ တမတ္ထံ ဩသာနေ အဘိသမ္ဗုဒ္ဓဂါထာယ ဒီပေတိ –
‘‘ဥဘော ကုမာရာ ပဗ္ဗဇိတာ, ယုဓဉ္စယော ယုဓိဋ္ဌိလော၊
ပဟာယ မာတာပိတရော, သင်္ဂံ ဆေတွာန မစ္စုနော’’တိ။
တတ္ထ မစ္စုနောတိ မာရဿ။ ဣဒံ ဝုတ္တံ ဟောတိ – ဘိက္ခဝေ, ယုဓဉ္စယော စ ယုဓိဋ္ဌိလော စ တေ ဥဘောပိ ကုမာရာ မာတာပိတရော ပဟာယ မာရဿ သန္တကံ ရာဂဒေါသမောဟသင်္ဂံ ဆိန္ဒိတွာ ပဗ္ဗဇိတာတိ။
သတ္ထာ ဣမံ ဓမ္မဒေသနံ အာဟရိတွာ သစ္စာနိ ပကာသေတွာ ‘‘န ဘိက္ခဝေ, ဣဒါနေဝ, ပုဗ္ဗေပိ တထာဂတော ရဇ္ဇံ ဆဍ္ဍေတွာ ပဗ္ဗဇိတောယေဝါ’’တိ ဝတွာ ဇာတကံ သမောဓာနေသိ – ‘‘တဒါ မာတာပိတရော မဟာရာဇကုလာနိ အဟေသုံ, ယုဓိဋ္ဌိလကုမာရော အာနန္ဒော, ယုဓဉ္စယော ပန အဟမေဝ အဟောသိ’’န္တိ။
ယုဓဉ္စယဇာတကဝဏ္ဏနာ ဆဋ္ဌာ။
֍ * မြန်[၄၆၁] ၇။ ဒသရထဇာတကဝဏ္ဏနာ
ဧထ လက္ခဏ သီတာ စာတိ ဣဒံ သတ္ထာ ဇေတဝနေ ဝိဟရန္တော ဧကံ မတပိတိကံ ကုဋုမ္ဗိကံ အာရဗ္ဘ ကထေသိ။ သော ဟိ ပိတရိ ကာလကတေ သောကာဘိဘူတော သဗ္ဗကိစ္စာနိ ပဟာယ သောကာနုဝတ္တကောဝ အဟောသိ။ သတ္ထာ ပစ္စူသသမယေ လောကံ ဩလောကေန္တော တဿ သောတာပတ္တိဖလူပနိဿယံ ဒိသွာ ပုနဒိဝသေ သာဝတ္ထိယံ ပိဏ္ဍာယ စရိတွာ ကတဘတ္တကိစ္စော ဘိက္ခူ ဥယျောဇေတွာ ဧကံ ပစ္ဆာသမဏံ ဂဟေတွာ တဿ ဂေဟံ ဂန္တွာ ဝန္ဒိတွာ နိသိန္နံ မဓုရဝစနေန အာလပန္တော ‘‘ကိံ သောစသိ ဥပါသကာ’’တိ ဝတွာ ‘‘အာမ, ဘန္တေ, ပိတုသောကော မံ ဗာဓတီ’’တိ ဝုတ္တေ ‘‘ဥပါသက, ပေါရာဏကပဏ္ဍိတာ အဋ္ဌဝိဓေ လောကဓမ္မေ တထတော ဇာနန္တာ ပိတရိ ကာလကတေ အပ္ပမတ္တကမ္ပိ သောကံ န ကရိံသူ’’တိ ဝတွာ တေန ယာစိတော အတီတံ အာဟရိ။
အတီတေ ဗာရာဏသိယံ ဒသရထမဟာရာဇာ နာမ အဂတိဂမနံ ပဟာယ ဓမ္မေန ရဇ္ဇံ ကာရေသိ။ တဿ သောဠသန္နံ ဣတ္ထိသဟဿာနံ ဇေဋ္ဌိကာ အဂ္ဂမဟေသီ ဒွေ ပုတ္တေ ဧကဉ္စ ဓီတရံ ဝိဇာယိ။ ဇေဋ္ဌပုတ္တော ရာမပဏ္ဍိတော နာမ အဟောသိ, ဒုတိယော လက္ခဏကုမာရော နာမ, ဓီတာ သီတာ ဒေဝီ နာမ။ အပရဘာဂေ မဟေသီ ကာလမကာသိ။ ရာဇာ တဿာ ကာလကတာယ စိရတရံ သောကဝသံ ဂန္တွာ အမစ္စေဟိ သညာပိတော တဿာ
ကတ္တဗ္ဗပရိဟာရံ ကတွာ အညံ အဂ္ဂမဟေသိဋ္ဌာနေ ဌပေသိ။ သာ ရညော ပိယာ အဟောသိ မနာပါ။ သာပိ အပရဘာဂေ ဂဗ္ဘံ ဂဏှိတွာ လဒ္ဓဂဗ္ဘပရိဟာရာ ပုတ္တံ ဝိဇာယိ, ‘‘ဘရတကုမာရော’’တိဿ နာမံ အကံသု။ ရာဇာ ပုတ္တသိနေဟေန ‘‘ဘဒ္ဒေ, ဝရံ တေ ဒမ္မိ, ဂဏှာဟီ’’တိ အာဟ။ သာ ဂဟိတကံ ကတွာ ဌပေတွာ ကုမာရဿ သတ္တဋ္ဌဝဿကာလေ ရာဇာနံ ဥပသင်္ကမိတွာ ‘‘ဒေဝ, တုမှေဟိ မယှံ ပုတ္တဿ ဝရော ဒိန္နော, ဣဒါနိဿ ဝရံ ဒေထာ’’တိ အာဟ။ ဂဏှ, ဘဒ္ဒေတိ။ ‘‘ဒေဝ, ပုတ္တဿ မေ ရဇ္ဇံ ဒေထာ’’တိ ဝုတ္တေ ရာဇာ အစ္ဆရံ ပဟရိတွာ ‘‘နဿ, ဝသလိ, မယှံ ဒွေ ပုတ္တာ အဂ္ဂိက္ခန္ဓာ ဝိယ ဇလန္တိ, တေ မာရာပေတွာ တဝ ပုတ္တဿ ရဇ္ဇံ ယာစသီ’’တိ တဇ္ဇေသိ။ သာ ဘီတာ သိရိဂဗ္ဘံ ပဝိသိတွာ အညေသုပိ ဒိဝသေသု ရာဇာနံ ပုနပ္ပုနံ ရဇ္ဇမေဝ ယာစိ။
ရာဇာ တဿာ တံ ဝရံ အဒတွာဝ စိန္တေသိ ‘‘မာတုဂါမော နာမ အကတညူ မိတ္တဒုဗ္ဘီ, အယံ မေ ကူဋပဏ္ဏံ ဝါ ကူဋလဉ္ဇံ ဝါ ကတွာ ပုတ္တေ ဃာတာပေယျာ’’တိ။ သော ပုတ္တေ ပက္ကောသာပေတွာ တမတ္ထံ အာရောစေတွာ ‘‘တာတာ, တုမှာကံ ဣဓ ဝသန္တာနံ အန္တရာယောပိ ဘဝေယျ, တုမှေ သာမန္တရဇ္ဇံ ဝါ အရညံ ဝါ ဂန္တွာ မမ မရဏကာလေ အာဂန္တွာ ကုလသန္တကံ ရဇ္ဇံ ဂဏှေယျာထာ’’တိ ဝတွာ ပုန နေမိတ္တကေ ဗြာဟ္မဏေ ပက္ကောသာပေတွာ အတ္တနော အာယုပရိစ္ဆေဒံ ပုစ္ဆိတွာ ‘‘အညာနိ ဒွါဒသ ဝဿာနိ ပဝတ္တိဿတီ’’တိ သုတွာ ‘‘တာတာ, ဣတော ဒွါဒသဝဿစ္စယေန အာဂန္တွာ ဆတ္တံ ဥဿာပေယျာထာ’’တိ အာဟ။ တေ ‘‘သာဓူ’’တိ ဝတွာ ပိတရံ ဝန္ဒိတွာ ရောဒန္တာ ပါသာဒါ ဩတရိံသု။ သီတာ ဒေဝီ ‘‘အဟမ္ပိ ဘာတိကေဟိ သဒ္ဓိံ ဂမိဿာမီ’’တိ ပိတရံ ဝန္ဒိတွာ ရောဒန္တီ နိက္ခမိ။ တယောပိ ဇနာ မဟာပရိဝါရာ နိက္ခမိတွာ မဟာဇနံ နိဝတ္တေတွာ အနုပုဗ္ဗေန ဟိမဝန္တံ ပဝိသိတွာ သမ္ပန္နောဒကေ သုလဘဖလာဖလေ ပဒေသေ အဿမံ မာပေတွာ ဖလာဖလေန ယာပေန္တာ ဝသိံသု။
လက္ခဏပဏ္ဍိတော စ သီတာ စ ရာမပဏ္ဍိတံ ယာစိတွာ ‘‘တုမှေ အမှာကံ ပိတုဋ္ဌာနေ ဌိတာ, တသ္မာ အဿမေယေဝ ဟောထ, မယံ ဖလာဖလံ အာဟရိတွာ တုမှေ ပေါသေဿာမာ’’တိ ပဋိညံ ဂဏှိံသု။ တတော ပဋ္ဌာယ ရာမပဏ္ဍိတော တတ္ထေဝ ဟောတိ။ ဣတရေ ဒွေ ဖလာဖလံ အာဟရိတွာ တံ ပဋိဇဂ္ဂိံသု။ ဧဝံ တေသံ ဖလာဖလေန ယာပေတွာ ဝသန္တာနံ ဒသရထမဟာရာဇာ ပုတ္တသောကေန နဝမေ သံဝစ္ဆရေ ကာလမကာသိ။ တဿ သရီရကိစ္စံ
ကာရေတွာ ဒေဝီ ‘‘အတ္တနော ပုတ္တဿ ဘရတကုမာရဿ ဆတ္တံ ဥဿာပေထာ’’တိ အာဟ။ အမစ္စာ ပန ‘‘ဆတ္တဿာမိကာ အရညေ ဝသန္တီ’’တိ န အဒံသု။ ဘရတကုမာရော ‘‘မမ ဘာတရံ ရာမပဏ္ဍိတံ အရညတော အာနေတွာ ဆတ္တံ ဥဿာပေဿာမီ’’တိ ပဉ္စရာဇကကုဓဘဏ္ဍာနိ ဂဟေတွာ စတုရင်္ဂိနိယာ သေနာယ တဿ ဝသနဋ္ဌာနံ ပတွာ အဝိဒူရေ ခန္ဓာဝါရံ ကတွာ တတ္ထ နိဝါသေတွာ ကတိပယေဟိ အမစ္စေဟိ သဒ္ဓိံ လက္ခဏပဏ္ဍိတဿ စ သီတာယ စ အရညံ ဂတကာလေ အဿမပဒံ ပဝိသိတွာ အဿမပဒဒွါရေ ဌပိတကဉ္စနရူပကံ ဝိယ ရာမပဏ္ဍိတံ နိရာသင်္ကံ သုခနိသိန္နံ ဥပသင်္ကမိတွာ ဝန္ဒိတွာ ဧကမန္တံ ဌိတော ရညော ပဝတ္တိံ အာရောစေတွာ သဒ္ဓိံ အမစ္စေဟိ ပါဒေသု ပတိတွာ ရောဒတိ။ ရာမပဏ္ဍိတော ပန နေဝ သောစိ, န ပရိဒေဝိ, ဣန္ဒြိယဝိကာရမတ္တမ္ပိဿ နာဟောသိ။ ဘရတဿ ပန ရောဒိတွာ နိသိန္နကာလေ သာယနှသမယေ ဣတရေ ဒွေ ဖလာဖလံ အာဒါယ အာဂမိံသု။ ရာမပဏ္ဍိတော စိန္တေသိ ‘‘ဣမေ ဒဟရာ မယှံ ဝိယ ပရိဂ္ဂဏှနပညာ ဧတေသံ နတ္ထိ, သဟသာ ‘ပိတာ ဝေါ မတော’တိ ဝုတ္တေ သောကံ သန္ဓာရေတုံ အသက္ကောန္တာနံ ဟဒယမ္ပိ တေသံ ဖလေယျ, ဥပါယေန တေ ဥဒကံ ဩတာရေတွာ ဧတံ ပဝတ္တိံ အာရောစေဿာမီ’’တိ။ အထ နေသံ ပုရတော ဧကံ ဥဒကဋ္ဌာနံ ဒဿေတွာ ‘‘တုမှေ အတိစိရေန အာဂတာ, ဣဒံ ဝေါ ဒဏ္ဍကမ္မံ ဟောတု, ဣမံ ဥဒကံ ဩတရိတွာ တိဋ္ဌထာ’’တိ ဥပဍ္ဎဂါထံ တာဝ အာဟ –
‘‘ဧထ လက္ခဏ သီတာ စ, ဥဘော ဩတရထောဒက’’န္တိ။
တဿတ္ထော – ဧထ လက္ခဏ သီတာ စ အာဂစ္ဆထ, ဥဘောပိ ဩတရထ ဥဒကန္တိ၊
တေ ဧကဝစနေနေဝ ဩတရိတွာ အဋ္ဌံသု။ အထ နေသံ ပိတု ပဝတ္တိံ အာရောစေန္တော သေသံ ဥပဍ္ဎဂါထမာဟ –
‘‘ဧဝါယံ ဘရတော အာဟ, ရာဇာ ဒသရထော မတော’’တိ။
တေ ပိတု မတသာသနံ သုတွာဝ ဝိသညာ အဟေသုံ။ ပုနပိ နေသံ ကထေသိ, ပုနပိ တေ ဝိသညာ အဟေသုန္တိ ဧဝံ ယာဝတတိယံ ဝိသညိတံ ပတ္တေ တေ အမစ္စာ ဥက္ခိပိတွာ ဥဒကာ နီဟရိတွာ ထလေ နိသီဒါပေတွာ လဒ္ဓဿာသေသု
တေသု သဗ္ဗေ အညမညံ ရောဒိတွာ ပရိဒေဝိတွာ နိသီဒိံသု။ တဒါ ဘရတကုမာရော စိန္တေသိ – ‘‘မယှံ ဘာတာ လက္ခဏကုမာရော စ ဘဂိနီ စ သီတာ ဒေဝီ ပိတု မတသာသနံ သုတွာဝ သောကံ သန္ဓာရေတုံ န သက္ကောန္တိ, ရာမပဏ္ဍိတော ပန နေဝ သောစတိ, န ပရိဒေဝတိ, ကိံ နု ခေါ တဿ အသောစနကာရဏံ, ပုစ္ဆိဿာမိ န’’န္တိ။ သော တံ ပုစ္ဆန္တော ဒုတိယံ ဂါထမာဟ –
‘‘ကေန ရာမပ္ပဘာဝေန, သောစိတဗ္ဗံ န သောစသိ၊
ပိတရံ ကာလကတံ သုတွာ, န တံ ပသဟတေ ဒုခ’’န္တိ။
တတ္ထ ပဘာဝေနာတိ အာနုဘာဝေန။ န တံ ပသဟတေ ဒုခန္တိ ဧဝရူပံ ဒုက္ခံ ကေန ကာရဏေန တံ န ပီဠေတိ, ကိံ တေ အသောစနကာရဏံ, ကထေဟိ တာဝ နန္တိ။
အထဿ ရာမပဏ္ဍိတော အတ္တနော အသောစနကာရဏံ ကထေန္တော –
‘‘ယံ န သက္ကာ နိပါလေတုံ, ပေါသေန လပတံ ဗဟုံ၊
သ ကိဿ ဝိညူ မေဓာဝီ, အတ္တာနမုပတာပယေ။
‘‘ဒဟရာ စ ဟိ ဝုဒ္ဓါ စ, ယေ ဗာလာ ယေ စ ပဏ္ဍိတာ၊
အဍ္ဎာ စေဝ ဒလိဒ္ဒါ စ, သဗ္ဗေ မစ္စုပရာယဏာ။
‘‘ဖလာနမိဝ ပက္ကာနံ, နိစ္စံ ပတနတော ဘယံ၊
ဧဝံ ဇာတာန မစ္စာနံ, နိစ္စံ မရဏတော ဘယံ။
‘‘သာယမေကေ န ဒိဿန္တိ, ပါတော ဒိဋ္ဌာ ဗဟုဇ္ဇနာ၊
ပါတော ဧကေ န ဒိဿန္တိ, သာယံ ဒိဋ္ဌာ ဗဟုဇ္ဇနာ။
‘‘ပရိဒေဝယမာနော စေ, ကိဉ္စိဒတ္ထံ ဥဒဗ္ဗဟေ၊
သမ္မူဠှော ဟိံသမတ္တာနံ, ကယိရာ တံ ဝိစက္ခဏော။
‘‘ကိသော ဝိဝဏ္ဏော ဘဝတိ, ဟိံသမတ္တာနမတ္တနော၊
န တေန ပေတာ ပါလေန္တိ, နိရတ္ထာ ပရိဒေဝနာ။
‘‘ယထာ သရဏမာဒိတ္တံ, ဝါရိနာ ပရိနိဗ္ဗယေ၊
ဧဝမ္ပိ ဓီရော သုတဝါ, မေဓာဝီ ပဏ္ဍိတော နရော၊
ခိပ္ပမုပ္ပတိတံ သောကံ, ဝါတော တူလံဝ ဓံသယေ။
‘‘မစ္စော ဧကောဝ အစ္စေတိ, ဧကောဝ ဇာယတေ ကုလေ၊
သံယောဂပရမာတွေဝ, သမ္ဘောဂါ သဗ္ဗပါဏိနံ။
‘‘တသ္မာ ဟိ ဓီရဿ ဗဟုဿုတဿ, သမ္ပဿတော လောကမိမံ ပရဉ္စ၊
အညာယ ဓမ္မံ ဟဒယံ မနဉ္စ, သောကာ မဟန္တာပိ န တာပယန္တိ။
‘‘သောဟံ ဒဿဉ္စ ဘောက္ခဉ္စ, ဘရိဿာမိ စ ဉာတကေ၊
သေသဉ္စ ပါလယိဿာမိ, ကိစ္စမေတံ ဝိဇာနတော’’တိ။ –
ဣမာဟိ ဒသဟိ ဂါထာဟိ အနိစ္စတံ ပကာသေတိ။
တတ္ထ နိပါလေတုန္တိ ရက္ခိတုံ။ လပတန္တိ လပန္တာနံ။ ဣဒံ ဝုတ္တံ ဟောတိ – ‘‘တာတ ဘရတ, ယံ သတ္တာနံ ဇီဝိတံ ဗဟုမ္ပိ ဝိလပန္တာနံ ပုရိသာနံ ဧကေနာပိ မာ ဥစ္ဆိဇ္ဇီတိ န သက္ကာ ရက္ခိတုံ, သော ဒါနိ မာဒိသော အဋ္ဌ လောကဓမ္မေ တထတော ဇာနန္တော ဝိညူ မေဓာဝီ ပဏ္ဍိတော မရဏပရိယောသာနဇီဝိတေသု သတ္တေသု ကိဿ အတ္တာနမုပတာပယေ, ကိံကာရဏာ အနုပကာရေန သောကဒုက္ခေန အတ္တာနံ သန္တာပေယျာ’’တိ။
ဒဟရာ စာတိ ဂါထာ ‘‘မစ္စု နာမေသ တာတ ဘရတ, နေဝ သုဝဏ္ဏရူပကသဒိသာနံ ဒဟရာနံ ခတ္တိယကုမာရကာဒီနံ, န ဝုဒ္ဓိပ္ပတ္တာနံ မဟာယောဓာနံ, န ဗာလာနံ ပုထုဇ္ဇနသတ္တာနံ, န ဗုဒ္ဓါဒီနံ ပဏ္ဍိတာနံ, န စက္ကဝတ္တိအာဒီနံ ဣဿရာနံ, န နိဒ္ဓနာနံ ဒလိဒ္ဒါဒီနံ လဇ္ဇတိ, သဗ္ဗေပိမေ သတ္တာ မစ္စုပရာယဏာ မရဏမုခေ သံဘဂ္ဂဝိဘဂ္ဂါ ဘဝန္တိယေဝါ’’တိ ဒဿနတ္ထံ ဝုတ္တာ။
နိစ္စံ ပတနတောတိ ဣဒံ ဝုတ္တံ ဟောတိ – ယထာ ဟိ တာတ ဘရတ, ပက္ကာနံ ဖလာနံ ပက္ကကာလတော ပဋ္ဌာယ ‘‘ဣဒါနိ ဝဏ္ဋာ ဆိဇ္ဇိတွာ ပတိဿန္တိ, ဣဒါနိ ပတိဿန္တီ’’တိ ပတနတော ဘယံ နိစ္စံ ဓုဝံ ဧကံသိကမေဝ ဘဝတိ, ဧဝံ အာသင်္ကနီယတော ဧဝံ ဇာတာနံ မစ္စာနမ္ပိ ဧကံသိကံယေဝ မရဏတော ဘယံ, နတ္ထိ သော ခဏော ဝါ လယော ဝါ ယတ္ထ တေသံ မရဏံ န အာသင်္ကိတဗ္ဗံ ဘဝေယျာတိ။
သာယန္တိ ဝိကာလေ။ ဣမိနာ ရတ္တိဘာဂေ စ ဒိဋ္ဌာနံ ဒိဝသဘာဂေ အဒဿနံ, ဒိဝသဘာဂေ စ ဒိဋ္ဌာနံ ရတ္တိဘာဂေ အဒဿနံ ဒီပေတိ။ ကိဉ္စိဒတ္ထန္တိ ‘‘ပိတာ မေ, ပုတ္တော မေ’’တိအာဒီဟိ ပရိဒေဝမာနောဝ ပေါသော သမ္မူဠှော အတ္တာနံ ဟိံသန္တော ကိလမေန္တော အပ္ပမတ္တကမ္ပိ အတ္ထံ အာဟရေယျ။ ကယိရာ တံ ဝိစက္ခဏောတိ အထ ပဏ္ဍိတော ပုရိသော ဧဝံ ပရိဒေဝံ ကရေယျ, ယသ္မာ ပန ပရိဒေဝန္တော မတံ ဝါ အာနေတုံ အညံ ဝါ တဿ ဝဍ္ဎိံ ကာတုံ န သက္ကောတိ, တသ္မာ နိရတ္ထကတ္တာ ပရိဒေဝိတဿ ပဏ္ဍိတာ န ပရိဒေဝန္တိ။
အတ္တာနမတ္တနောတိ အတ္တနော အတ္တဘာဝံ သောကပရိဒေဝဒုက္ခေန ဟိံသန္တော။ န တေနာတိ တေန ပရိဒေဝေန ပရလောကံ ဂတာ သတ္တာ န ပါလေန္တိ န ယာပေန္တိ။ နိရတ္ထာတိ တသ္မာ တေသံ မတသတ္တာနံ အယံ ပရိဒေဝနာ နိရတ္ထကာ။ သရဏန္တိ နိဝါသဂေဟံ။ ဣဒံ ဝုတ္တံ ဟောတိ – ယထာ ပဏ္ဍိတော ပုရိသော အတ္တနော ဝသနာဂါရေ အာဒိတ္တေ မုဟုတ္တမ္ပိ ဝေါသာနံ အနာပဇ္ဇိတွာ ဃဋသတေန ဃဋသဟဿေန ဝါရိနာ နိဗ္ဗာပယတေဝ, ဧဝံ ဓီရော ဥပ္ပတိတံ သောကံ ခိပ္ပမေဝ နိဗ္ဗာပယေ။ တူလံ ဝိယ စ ဝါတော ယထာ သဏ္ဌာတုံ န သက္ကောတိ, ဧဝံ ဓံသယေ ဝိဒ္ဓံသေယျာတိ အတ္ထော။
မစ္စော ဧကောဝ အစ္စေတီတိ ဧတ္ထ တာတ ဘရတ, ဣမေ သတ္တာ ကမ္မဿကာ နာမ, တထာ ဟိ ဣတော ပရလောကံ ဂစ္ဆန္တော သတ္တော ဧကောဝ အစ္စေတိ အတိက္ကမတိ, ခတ္တိယာဒိကုလေ ဇာယမာနောပိ ဧကောဝ ဂန္တွာ ဇာယတိ။ တတ္ထ တတ္ထ ပန ဉာတိမိတ္တသံယောဂေန ‘‘အယံ မေ ပိတာ, အယံ မေ မာတာ, အယံ မေ မိတ္တော’’တိ သံယောဂပရမာတွေဝ သမ္ဘောဂါ သဗ္ဗပါဏီနံ, ပရမတ္ထေန ပန တီသုပိ ဘဝေသု ကမ္မဿကာဝေတေ သတ္တာတိ အတ္ထော။
တသ္မာတိ ယသ္မာ ဧတေသံ သတ္တာနံ ဉာတိမိတ္တသံယောဂံ ဉာတိမိတ္တပရိဘောဂမတ္တံ ဌပေတွာ ဣတော ပရံ အညံ နတ္ထိ, တသ္မာ။ သမ္ပဿတောတိ ဣမဉ္စ ပရဉ္စ လောကံ နာနာဘာဝဝိနာဘာဝမေဝ သမ္မာ ပဿတော။ အညာယ ဓမ္မန္တိ အဋ္ဌဝိဓလောကဓမ္မံ ဇာနိတွာ။ ဟဒယံ မနဉ္စာတိ ဣဒံ ဥဘယမ္ပိ စိတ္တဿေဝ နာမံ။ ဣဒံ ဝုတ္တံ ဟောတိ –
‘‘လာဘော အလာဘော ယသော အယသော စ, နိန္ဒာ ပသံသာ စ သုခဉ္စ ဒုက္ခံ၊
ဧတေ အနိစ္စာ မနုဇေသု ဓမ္မာ, မာ သောစ ကိံ သောစသိ ပေါဋ္ဌပါဒါ’’တိ။ (ဇာ။ ၁။၄။၁၁၄) –
ဣမေသံ အဋ္ဌန္နံ လောကဓမ္မာနံ ယေန ကေနစိ စိတ္တံ ပရိယာဒီယတိ, တဿ စ အနိစ္စတံ ဉတွာ ဌိတဿ ဓီရဿ ပိတုပုတ္တမရဏာဒိဝတ္ထုကာ မဟန္တာပိ သောကာ ဟဒယံ န တာပယန္တီတိ။ ဧတံ ဝါ အဋ္ဌဝိဓံ လောကဓမ္မံ ဉတွာ ဌိတဿ ဟဒယဝတ္ထုဉ္စ မနဉ္စ မဟန္တာပိ သောကာ န တာပယန္တီတိ ဧဝမ္ပေတ္ထ အတ္ထော ဒဋ္ဌဗ္ဗော။
သောဟံ ဒဿဉ္စ ဘောက္ခဉ္စာတိ ဂါထာယ – တာတ ဘရတ, အန္ဓဗာလာနံ သတ္တာနံ ဝိယ မမ ရောဒနပရိဒေဝနံ နာမ န အနုစ္ဆဝိကံ, အဟံ ပန ပိတု အစ္စယေန တဿ ဌာနေ ဌတွာ ကပဏာဒီနံ ဒါနာရဟာနံ ဒါနံ, ဌာနန္တရာရဟာနံ ဌာနန္တရံ, ယသာရဟာနံ ယသံ ဒဿာမိ, ပိတရာ မေ ပရိဘုတ္တနယေန ဣဿရိယံ ပရိဘုဉ္ဇိဿာမိ, ဉာတကေ စ ပေါသေဿာမိ, အဝသေသဉ္စ အန္တောပရိဇနာဒိကံ ဇနံ ပါလေဿာမိ, ဓမ္မိကသမဏဗြာဟ္မဏာနံ ဓမ္မိကံ ရက္ခာဝရဏဂုတ္တိံ ကရိဿာမီတိ ဧဝဉှိ ဇာနတော ပဏ္ဍိတပုရိသဿ အနုရူပံ ကိစ္စန္တိ အတ္ထော။
ပရိသာ ဣမံ ရာမပဏ္ဍိတဿ အနိစ္စတာပကာသနံ ဓမ္မဒေသနံ သုတွာ နိဿောကာ အဟေသုံ။ တတော ဘရတကုမာရော ရာမပဏ္ဍိတံ ဝန္ဒိတွာ ‘‘ဗာရာဏသိရဇ္ဇံ သမ္ပဋိစ္ဆထာ’’တိ အာဟ။ တာတ လက္ခဏဉ္စ, သီတာဒေဝိဉ္စ ဂဟေတွာ ဂန္တွာ ရဇ္ဇံ အနုသာသထာတိ။ တုမှေ ပန, ဒေဝါတိ။ တာတ, မမ ပိတာ ‘‘ဒွါဒသဝဿစ္စယေန အာဂန္တွာ ရဇ္ဇံ ကာရေယျာသီ’’တိ မံ အဝေါစ, အဟံ ဣဒါနေဝ ဂစ္ဆန္တော တဿ ဝစနကရော နာမ န ဟောမိ, အညာနိပိ တီဏိ ဝဿာနိ အတိက္ကမိတွာ အာဂမိဿာမီတိ။ ‘‘ဧတ္တကံ ကာလံ ကော ရဇ္ဇံ ကာရေဿတီ’’တိ? ‘‘တုမှေ ကာရေထာ’’တိ။ ‘‘န မယံ ကာရေဿာမာ’’တိ။ ‘‘တေန ဟိ ယာဝ မမာဂမနာ ဣမာ ပါဒုကာ ကာရေဿန္တီ’’တိ အတ္တနော တိဏပါဒုကာ ဩမုဉ္စိတွာ အဒါသိ။ တေ တယောပိ ဇနာ ပါဒုကာ ဂဟေတွာ ရာမပဏ္ဍိတံ ဝန္ဒိတွာ မဟာဇနပရိဝုတာ ဗာရာဏသိံ အဂမံသု။ တီဏိ သံဝစ္ဆရာနိ ပါဒုကာ ရဇ္ဇံ ကာရေသုံ။ အမစ္စာ တိဏပါဒုကာ ရာဇပလ္လင်္ကေ
ဌပေတွာ အဍ္ဍံ ဝိနိစ္ဆိနန္တိ။ သစေ ဒုဗ္ဗိနိစ္ဆိတော ဟောတိ, ပါဒုကာ အညမညံ ပဋိဟညန္တိ။ တာယ သညာယ ပုန ဝိနိစ္ဆိနန္တိ။ သမ္မာ ဝိနိစ္ဆိတကာလေ ပါဒုကာ နိဿဒ္ဒါ သန္နိသီဒန္တိ။ ရာမပဏ္ဍိတော တိဏ္ဏံ သံဝစ္ဆရာနံ အစ္စယေန အရညာ နိက္ခမိတွာ ဗာရာဏသိနဂရံ ပတွာ ဥယျာနံ ပါဝိသိ။ တဿ အာဂမနဘာဝံ ဉတွာ ကုမာရာ အမစ္စဂဏပရိဝုတာ ဥယျာနံ ဂန္တွာ သီတံ အဂ္ဂမဟေသိံ ကတွာ ဥဘိန္နမ္ပိ အဘိသေကံ အကံသု။ ဧဝံ အဘိသေကပ္ပတ္တော မဟာသတ္တော အလင်္ကတရထေ ဌတွာ မဟန္တေန ပရိဝါရေန နဂရံ ပဝိသိတွာ ပဒက္ခိဏံ ကတွာ စန္ဒကပါသာဒဝရဿ မဟာတလံ အဘိရုဟိ။ တတော ပဋ္ဌာယ သောဠသ ဝဿသဟဿာနိ ဓမ္မေန ရဇ္ဇံ ကာရေတွာ အာယုပရိယောသာနေ သဂ္ဂပုရံ ပူရေသိ။
‘‘ဒသ ဝဿသဟဿာနိ, သဋ္ဌိ ဝဿသတာနိ စ၊
ကမ္ဗုဂီဝေါ မဟာဗာဟု, ရာမော ရဇ္ဇမကာရယီ’’တိ။ –
အယံ အဘိသမ္ဗုဒ္ဓဂါထာ တမတ္ထံ ဒီပေတိ။
တတ္ထ ကမ္ဗုဂီဝေါတိ သုဝဏ္ဏာဠိင်္ဂသဒိသဂီဝေါ။ သုဝဏ္ဏဉှိ ကမ္ဗူတိ ဝုစ္စတိ။
သတ္ထာ ဣမံ ဓမ္မဒေသနံ အာဟရိတွာ သစ္စာနိ ပကာသေတွာ ဇာတကံ သမောဓာနေသိ, သစ္စပရိယောသာနေ ကုဋုမ္ဗိကော သောတာပတ္တိဖလေ ပတိဋ္ဌဟိ။ တဒါ ဒသရထမဟာရာဇာ သုဒ္ဓေါဒနမဟာရာဇာ အဟောသိ, မာတာ မဟာမာယာဒေဝီ, သီတာ ရာဟုလမာတာ, ဘရတော အာနန္ဒော, လက္ခဏော သာရိပုတ္တော, ပရိသာ ဗုဒ္ဓပရိသာ, ရာမပဏ္ဍိတော ပန အဟမေဝ အဟောသိန္တိ။
ဒသရထဇာတကဝဏ္ဏနာ သတ္တမာ။
֍ * မြန်[၄၆၂] ၈။ သံဝရဇာတကဝဏ္ဏနာ
ဇာနန္တော နော မဟာရာဇာတိ ဣဒံ သတ္ထာ ဇေတဝနေ ဝိဟရန္တော ဧကံ ဩဿဋ္ဌဝီရိယံ ဘိက္ခုံ အာရဗ္ဘ ကထေသိ။ သော ကိရ သာဝတ္ထိဝါသီ ကုလပုတ္တော သတ္ထု ဓမ္မဒေသနံ သုတွာ ပဗ္ဗဇိတွာ လဒ္ဓူပသမ္ပဒေါ အာစရိယုပဇ္ဈာယဝတ္တံ ပူရေန္တော ဥဘယာနိ ပါတိမောက္ခာနိ ပဂုဏာနိ ကတွာ
ပရိပုဏ္ဏပဉ္စဝဿော ကမ္မဋ္ဌာနံ ဂဟေတွာ ‘‘အရညေ ဝသိဿာမီ’’တိ အာစရိယုပဇ္ဈာယေ အာပုစ္ဆိတွာ ကောသလရဋ္ဌေ ဧကံ ပစ္စန္တဂါမံ ဂန္တွာ တတ္ထ ဣရိယာပထေ ပသန္နမနုဿေဟိ ပဏ္ဏသာလံ ကတွာ ဥပဋ္ဌိယမာနော ဝဿံ ဥပဂန္တွာ ယုဉ္ဇန္တော ဃဋေန္တော ဝါယမန္တော အစ္စာရဒ္ဓေန ဝီရိယေန တေမာသံ ကမ္မဋ္ဌာနံ ဘာဝေတွာ ဩဘာသမတ္တမ္ပိ ဥပ္ပါဒေတုံ အသက္ကောန္တော စိန္တေသိ ‘‘အဒ္ဓါ အဟံ သတ္ထာရာ ဒေသိတေသု စတူသု ပုဂ္ဂလေသု ပဒပရမော, ကိံ မေ အရညဝါသေန, ဇေတဝနံ ဂန္တွာ တထာဂတဿ ရူပသိရိံ ပဿန္တော မဓုရဓမ္မဒေသနံ သုဏန္တော ဝီတိနာမေဿာမီ’’တိ။ သော ဝီရိယံ ဩဿဇိတွာ တတော နိက္ခန္တော အနုပုဗ္ဗေန ဇေတဝနံ ဂန္တွာ အာစရိယုပဇ္ဈာယေဟိ စေဝ သန္ဒိဋ္ဌသမ္ဘတ္တေဟိ စ အာဂမနကာရဏံ ပုဋ္ဌော တမတ္ထံ ကထေတွာ တေဟိ ‘‘ကသ္မာ ဧဝမကာသီ’’တိ ဂရဟိတွာ သတ္ထု သန္တိကံ နေတွာ ‘‘ကိံ, ဘိက္ခဝေ, အနိစ္ဆမာနံ ဘိက္ခုံ အာနယိတ္ထာ’’တိ ဝုတ္တေ ‘‘အယံ, ဘန္တေ, ဝီရိယံ ဩဿဇိတွာ အာဂတော’’တိ အာရောစိတေ သတ္ထာ ‘‘သစ္စံ ကိရာ’’တိ ပုစ္ဆိတွာ ‘‘သစ္စံ, ဘန္တေ’’တိ ဝုတ္တေ ‘‘ကသ္မာ ဘိက္ခု ဝီရိယံ ဩဿဇိ, ဣမသ္မိဉှိ သာသနေ နိဗ္ဗီရိယဿ ကုသီတပုဂ္ဂလဿ အဂ္ဂဖလံ အရဟတ္တံ နာမ နတ္ထိ, အာရဒ္ဓဝီရိယာ ဣမံ ဓမ္မံ အာရာဓေန္တိ, တွံ ခေါ ပန ပုဗ္ဗေ ဝီရိယဝါ ဩဝါဒက္ခမော, တေနေဝ ကာရဏေန ဗာရာဏသိရညော ပုတ္တသတဿ သဗ္ဗကနိဋ္ဌော ဟုတွာပိ ပဏ္ဍိတာနံ ဩဝါဒေ ဌတွာ သေတစ္ဆတ္တံ ပတ္တောသီ’’တိ ဝတွာ အတီတံ အာဟရိ။
အတီတေ ဗာရာဏသိယံ ဗြဟ္မဒတ္တေ ရဇ္ဇံ ကာရေန္တေ သံဝရကုမာရော နာမ ပုတ္တသတဿ သဗ္ဗကနိဋ္ဌော အဟောသိ။ ရာဇာ ဧကေကံ ပုတ္တံ ‘‘သိက္ခိတဗ္ဗယုတ္တကံ သိက္ခာပေထာ’’တိ ဧကေကဿ အမစ္စဿ အဒါသိ။ သံဝရကုမာရဿ အာစရိယော အမစ္စော ဗောဓိသတ္တော အဟောသိ ပဏ္ဍိတော ဗျတ္တော ရာဇပုတ္တဿ ပိတုဋ္ဌာနေ ဌိတော။ အမစ္စာ သိက္ခိတသိပ္ပေ ရာဇပုတ္တေ ရညော ဒဿေသုံ။ ရာဇာ တေသံ ဇနပဒံ ဒတွာ ဥယျောဇေသိ။ သံဝရကုမာရော သဗ္ဗသိပ္ပဿ နိပ္ဖတ္တိံ ပတွာ ဗောဓိသတ္တံ ပုစ္ဆိ ‘‘တာတ, သစေ မံ ပိတာ ဇနပဒံ ပေသေတိ, ကိံ ကရောမီ’’တိ? ‘‘တာတ, တွံ ဇနပဒေ ဒီယမာနေ တံ အဂ္ဂဟေတွာ ‘ဒေဝ အဟံ သဗ္ဗကနိဋ္ဌော, မယိပိ ဂတေ တုမှာကံ ပါဒမူလံ တုစ္ဆံ ဘဝိဿတိ, အဟံ တုမှာကံ ပါဒမူလေယေဝ ဝသိဿာမီ’တိ ဝဒေယျာသီ’’တိ။ အထေကဒိဝသံ ရာဇာ သံဝရကုမာရံ ဝန္ဒိတွာ
ဧကမန္တံ နိသိန္နံ ပုစ္ဆိ ‘‘ကိံ တာတ, သိပ္ပံ တေ နိဋ္ဌိတ’’န္တိ? ‘‘အာမ, ဒေဝါ’’တိ။ ‘‘တုယှမ္ပိ ဇနပဒံ ဒေမီ’’တိ။ ‘‘ဒေဝ တုမှာကံ ပါဒမူလံ တုစ္ဆံ ဘဝိဿတိ, ပါဒမူလေယေဝ ဝသိဿာမီ’’တိ။ ရာဇာ တုဿိတွာ ‘‘သာဓူ’’တိ သမ္ပဋိစ္ဆိ။ သော တတော ပဋ္ဌာယ ရညော ပါဒမူလေယေဝ ဟုတွာ ပုနပိ ဗောဓိသတ္တံ ပုစ္ဆိ ‘‘တာတ အညံ ကိံ ကရောမီ’’တိ? ‘‘တာတ ရာဇာနံ ဧကံ ပုရာဏုယျာနံ ယာစာဟီ’’တိ။ သော ‘‘သာဓူ’’တိ ဥယျာနံ ယာစိတွာ တတ္ထ ဇာတကေဟိ ပုပ္ဖဖလေဟိ နဂရေ ဣဿရဇနံ သင်္ဂဏှိတွာ ပုန ‘‘ကိံ ကရောမီ’’တိ ပုစ္ဆိ။ ‘‘တာတ, ရာဇာနံ အာပုစ္ဆိတွာ အန္တောနဂရေ ဘတ္တဝေတနံ တွမေဝ ဒေဟီ’’တိ။ သော တထာ ကတွာ အန္တောနဂရေ ကဿစိ ကိဉ္စိ အဟာပေတွာ ဘတ္တဝေတနံ ဒတွာ ပုန ဗောဓိသတ္တံ ပုစ္ဆိတွာ ရာဇာနံ ဝိညာပေတွာ အန္တောနိဝေသနေ ဒါသပေါရိသာနမ္ပိ ဟတ္ထီနမ္ပိ အဿာနမ္ပိ ဗလကာယဿပိ ဝတ္တံ အပရိဟာပေတွာ အဒါသိ, တိရောဇနပဒေဟိ အာဂတာနံ ဒူတာဒီနံ နိဝါသဋ္ဌာနာဒီနိ ဝါဏိဇာနံ သုင်္ကန္တိ သဗ္ဗကရဏီယာနိ အတ္တနာဝ အကာသိ။ ဧဝံ သော မဟာသတ္တဿ ဩဝါဒေ ဌတွာ သဗ္ဗံ အန္တောဇနဉ္စ ဗဟိဇနဉ္စ နာဂရေ စ ရဋ္ဌဝါသိနော စ အာဂန္တုကေ စ အာယဝတ္တနေ စ တေန တေန သင်္ဂဟဝတ္ထုနာ အာဗန္ဓိတွာ သင်္ဂဏှိ, သဗ္ဗေသံ ပိယော အဟောသိ မနာပေါ။
အပရဘာဂေ ရာဇာနံ မရဏမဉ္စေ နိပန္နံ အမစ္စာ ပုစ္ဆိံသု ‘‘ဒေဝ, တုမှာကံ အစ္စယေန သေတစ္ဆတ္တံ ကဿ ဒေမာ’’တိ? ‘‘တာတ, မမ ပုတ္တာ သဗ္ဗေပိ သေတစ္ဆတ္တဿ သာမိနောဝ။ ယော ပန တုမှာကံ မနံ ဂဏှာတိ, တဿေဝ သေတစ္ဆတ္ထံ ဒဒေယျာထာ’’တိ။ တေ တသ္မိံ ကာလကတေ တဿ သရီရပရိဟာရံ ကတွာ သတ္တမေ ဒိဝသေ သန္နိပတိတွာ ‘‘ရညာ ‘ယော တုမှာကံ မနံ ဂဏှာတိ, တဿ သေတစ္ဆတ္တံ ဥဿာပေယျာထာ’တိ ဝုတ္တံ, အမှာကဉ္စ အယံ သံဝရကုမာရော မနံ ဂဏှာတီ’’တိ ဉာတကေဟိ ပရိဝါရိတာ တဿ ကဉ္စနမာလံ သေတစ္ဆတ္တံ ဥဿာပယိံသု။ သံဝရမဟာရာဇာ ဗောဓိသတ္တဿ ဩဝါဒေ ဌတွာ ဓမ္မေန ရဇ္ဇံ ကာရေသိ။ ဣတရေ ဧကူနသတကုမာရာ ‘‘ပိတာ ကိရ နော ကာလကတော, သံဝရကုမာရဿ ကိရ သေတစ္ဆတ္တံ ဥဿာပေသုံ, သော သဗ္ဗကနိဋ္ဌော, တဿ ဆတ္တံ န ပါပုဏာတိ, သဗ္ဗဇေဋ္ဌကဿ ဆတ္တံ ဥဿာပေဿာမာ’’တိ ဧကတော အာဂန္တွာ ‘‘ဆတ္တံ ဝါ နော ဒေတု, ယုဒ္ဓံ ဝါ’’တိ သံဝရမဟာရာဇဿ ပဏ္ဏံ ပေသေတွာ နဂရံ ဥပရုန္ဓိံသု။ ရာဇာ ဗောဓိသတ္တဿ တံ ပဝတ္တိံ အာရောစေတွာ ‘‘ဣဒါနိ ကိံ ကရောမာ’’တိ ပုစ္ဆိ။ မဟာရာဇ, တဝ
ဘာတိကေဟိ သဒ္ဓိံ ယုဇ္ဈနကိစ္စံ နတ္ထိ, တွံ ပိတု သန္တကံ ဓနံ သတကောဋ္ဌာသေ ကာရေတွာ ဧကူနသတံ ဘာတိကာနံ ပေသေတွာ ‘‘ဣမံ တုမှာကံ ကောဋ္ဌာသံ ပိတု သန္တကံ ဂဏှထ, နာဟံ တုမှေဟိ သဒ္ဓိံ ယုဇ္ဈာမီ’’တိ သာသနံ ပဟိဏာဟီတိ။ သော တထာ အကာသိ။ အထဿ သဗ္ဗဇေဋ္ဌဘာတိကော ဥပေါသထကုမာရော နာမ သေသေ အာမန္တေတွာ ‘‘တာတာ, ရာဇာနံ နာမ အဘိဘဝိတုံ သမတ္ထာ နာမ နတ္ထိ, အယဉ္စ နော ကနိဋ္ဌဘာတိကော ပဋိသတ္တုပိ ဟုတွာ န တိဋ္ဌတိ, အမှာကံ ပိတု သန္တကံ ဓနံ ပေသေတွာ ‘နာဟံ တုမှေဟိ သဒ္ဓိံ ယုဇ္ဈာမီ’တိ ပေသေသိ, န ခေါ ပန မယံ သဗ္ဗေပိ ဧကက္ခဏေ ဆတ္တံ ဥဿာပေဿာမ, ဧကဿေဝ ဆတ္တံ ဥဿာပေဿာမ, အယမေဝ ရာဇာ ဟောတု, ဧထ တံ ပဿိတွာ ရာဇကုဋုမ္ဗံ ပဋိစ္ဆာဒေတွာ အမှာကံ ဇနပဒမေဝ ဂစ္ဆာမာ’’တိ အာဟ။ အထ တေ သဗ္ဗေပိ ကုမာရာ နဂရဒွါရံ ဝိဝရာပေတွာ ပဋိသတ္တုနော အဟုတွာ နဂရံ ပဝိသိံသု။
ရာဇာပိ တေသံ အမစ္စေဟိ ပဏ္ဏာကာရံ ဂါဟာပေတွာ ပဋိမဂ္ဂံ ပေသေတိ။ ကုမာရာ နာတိမဟန္တေန ပရိဝါရေန ပတ္တိကာဝ အာဂန္တွာ ရာဇနိဝေသနံ အဘိရုဟိတွာ သံဝရမဟာရာဇဿ နိပစ္စကာရံ ဒဿေတွာ နီစာသနေ နိသီဒိံသု။ သံဝရမဟာရာဇာ သေတစ္ဆတ္တဿ ဟေဋ္ဌာ သီဟာသနေ နိသီဒိ, မဟန္တော ယသော မဟန္တံ သိရိသောဘဂ္ဂံ အဟောသိ, ဩလောကိတောလောကိတဋ္ဌာနံ ကမ္ပိ။ ဥပေါသထကုမာရော သံဝရမဟာရာဇဿ သိရိဝိဘဝံ ဩလောကေတွာ ‘‘အမှာကံ ပိတာ အတ္တနော အစ္စယေန သံဝရကုမာရဿ ရာဇဘာဝံ ဉတွာ မညေ အမှာကံ ဇနပဒေ ဒတွာ ဣမဿ န အဒါသီ’’တိ စိန္တေတွာ တေန သဒ္ဓိံ သလ္လပန္တော တိဿော ဂါထာ အဘာသိ –
‘‘ဇာနန္တော နော မဟာရာဇ, တဝ သီလံ ဇနာဓိပေါ၊
ဣမေ ကုမာရေ ပူဇေန္တော, န တံ ကေနစိ မညထ။
‘‘တိဋ္ဌန္တေ နော မဟာရာဇေ, အဒု ဒေဝေ ဒိဝင်္ဂတေ၊
ဉာတီ တံ သမနုညိံသု, သမ္ပဿံ အတ္ထမတ္တနော။
‘‘ကေန သံဝရ ဝတ္တေန, သဉ္ဇာတေ အဘိတိဋ္ဌသိ၊
ကေန တံ နာတိဝတ္တန္တိ, ဉာတိသံဃာ သမာဂတာ’’တိ။
တတ္ထ ဇာနန္တော နောတိ ဇာနန္တော နု။ ဇနာဓိပေါတိ အမှာကံ ပိတာ နရိန္ဒော။ ဣမေတိ ဣမေ ဧကူနသတေ ကုမာရေ။ ပါဠိပေါတ္ထကေသု ပန ‘‘အညေ ကုမာရေ’’တိ လိခိတံ။ ပူဇေန္တောတိ တေန တေန ဇနပဒေန မာနေန္တော။ န တံ ကေနစီတိ ခုဒ္ဒကေနာပိ ကေနစိ ဇနပဒေန တံ ပူဇေတဗ္ဗံ န မညိတ္ထ, ‘‘အယံ မမ အစ္စယေန ရာဇာ ဘဝိဿတီ’’တိ ဉတွာ မညေ အတ္တနော ပါဒမူလေယေဝ ဝါသေသီတိ။ တိဋ္ဌန္တေ နောတိ တိဋ္ဌန္တေ နု, ဓရမာနေယေဝ နူတိ ပုစ္ဆတိ, အဒု ဒေဝေတိ ဥဒါဟု အမှာကံ ပိတရိ ဒိဝင်္ဂတေ အတ္တနော အတ္ထံ ဝုဍ္ဎိံ ပဿန္တာ သဒ္ဓိံ ရာဇကာရကေဟိ နေဂမဇာနပဒေဟိ ဉာတယော တံ ‘‘ရာဇာ ဟောဟီ’’တိ သမနုညိံသု။ ဝတ္တေနာတိ သီလာစာရေန။ သဉ္ဇာတေ အဘိတိဋ္ဌသီတိ သမာနဇာတိကေ ဧကူနသတဘာတရော အဘိဘဝိတွာ တိဋ္ဌသိ။ နာတိဝတ္တန္တီတိ န အဘိဘဝန္တိ။
တံ သုတွာ သံဝရမဟာရာဇာ အတ္တနော ဂုဏံ ကထေန္တော ဆ ဂါထာ အဘာသိ –
‘‘န ရာဇပုတ္တ ဥသူယာမိ, သမဏာနံ မဟေသိနံ၊
သက္ကစ္စံ တေ နမဿာမိ, ပါဒေ ဝန္ဒာမိ တာဒိနံ။
‘‘တေ မံ ဓမ္မဂုဏေ ယုတ္တံ, သုဿူသမနုသူယကံ၊
သမဏာ မနုသာသန္တိ, ဣသီ ဓမ္မဂုဏေ ရတာ။
‘‘တေသာဟံ ဝစနံ သုတွာ, သမဏာနံ မဟေသိနံ၊
န ကိဉ္စိ အတိမညာမိ, ဓမ္မေ မေ နိရတော မနော။
‘‘ဟတ္ထာရောဟာ အနီကဋ္ဌာ, ရထိကာ ပတ္တိကာရကာ၊
တေသံ နပ္ပဋိဗန္ဓာမိ, နိဝိဋ္ဌံ ဘတ္တဝေတနံ။
‘‘မဟာမတ္တာ စ မေ အတ္ထိ, မန္တိနော ပရိစာရကာ၊
ဗာရာဏသိံ ဝေါဟရန္တိ, ဗဟုမံသသုရောဒနံ။
‘‘အထောပိ ဝါဏိဇာ ဖီတာ, နာနာရဋ္ဌေဟိ အာဂတာ၊
တေသု မေ ဝိဟိတာ ရက္ခာ, ဧဝံ ဇာနာဟုပေါသထာ’’တိ။
တတ္ထ န ရာဇပုတ္တာတိ အဟံ ရာဇပုတ္တ, ကဉ္စိ သတ္တံ ‘‘အယံ သမ္ပတ္တိ ဣမဿ မာ ဟောတူ’’တိ န ဥသူယာမိ။ တာဒိနန္တိ တာဒိလက္ခဏယုတ္တာနံ သမိတပါပတာယ သမဏာနံ မဟန္တာနံ သီလက္ခန္ဓာဒီနံ ဂုဏာနံ ဧသိတတာယ မဟေသီနံ ဓမ္မိကသမဏဗြာဟ္မဏာနံ ပဉ္စပတိဋ္ဌိတေန ပါဒေ ဝန္ဒာမိ, ဒါနံ ဒဒန္တော ဓမ္မိကဉ္စ နေသံ ရက္ခာဝရဏဂုတ္တိံ ပစ္စုပဋ္ဌပေန္တော သက္ကစ္စံ တေ နမဿာမိ, မနေန သမ္ပိယာယန္တော စ ပူဇေမီတိ အတ္ထော။ တေ မန္တိ တေ သမဏာ မံ ‘‘အယံ ဓမ္မကောဋ္ဌာသေ ယုတ္တပယုတ္တော သုဿူသံ အနုသူယကော’’တိ တထတော ဉတွာ မံ ဓမ္မဂုဏေ ယုတ္တံ သုဿူသံ အနုသူယကံ အနုသာသန္တိ, ‘‘ဣဒံ ကရ, ဣဒံ မာ ကရီ’’တိ ဩဝဒန္တီတိ အတ္ထော။ တေသာဟန္တိ တေသံ အဟံ။ ဟတ္ထာရောဟာတိ ဟတ္ထိံ အာရုယှ ယုဇ္ဈနကာ ယောဓာ။ အနီကဋ္ဌာတိ ဟတ္ထာနီကာဒီသု ဌိတာ။ ရထိကာတိ ရထယောဓာ။ ပတ္တိကာရကာတိ ပတ္တိနောဝ။ နိဝိဋ္ဌန္တိ ယံ တေဟိ သဇ္ဇိတံ ဘတ္တဉ္စ ဝေတနဉ္စ, အဟံ တံ နပ္ပဋိဗန္ဓာမိ, အပရိဟာပေတွာ ဒဒါမီတိ အတ္ထော။
မဟာမတ္တာတိ ဘာတိက, မယှံ မဟာပညာ မန္တေသု ကုသလာ မဟာအမစ္စာ စေဝ အဝသေသမန္တိနော စ ပရိစာရကာ အတ္ထိ။ ဣမိနာ ဣမံ ဒဿေတိ ‘‘တုမှေ မန္တသမ္ပန္နေ ပဏ္ဍိတေ အာစရိယေ န လဘိတ္ထ, အမှာကံ ပန အာစရိယာ ပဏ္ဍိတာ ဥပါယကုသလာ, တေ နော သေတစ္ဆတ္တေန ယောဇေသု’’န္တိ။ ဗာရာဏသိန္တိ ဘာတိက, မမ ဆတ္တံ ဥဿာပိတကာလတော ပဋ္ဌာယ ‘‘အမှာကံ ရာဇာ ဓမ္မိကော အနွဒ္ဓမာသံ ဒေဝေါ ဝဿတိ, တေန သဿာနိ သမ္ပဇ္ဇန္တိ, ဗာရာဏသိယံ ဗဟုံ ခါဒိတဗ္ဗယုတ္တကံ မစ္ဆမံသံ ပါယိတဗ္ဗယုတ္တကံ သုရောဒကဉ္စ ဇာတ’’န္တိ ဧဝံ ရဋ္ဌဝါသိနော ဗဟုမံသသုရောဒကံ ကတွာ ဗာရာဏသိံ ဝေါဟရန္တိ။ ဖီတာတိ ဟတ္ထိရတနအဿရတနမုတ္တရတနာဒီနိ အာဟရိတွာ နိရုပဒ္ဒဝါ ဝေါဟာရံ ကရောန္တာ ဖီတာ သမိဒ္ဓါ။ ဧဝံ ဇာနာဟီတိ ဘာတိက ဥပေါသထ အဟံ ဣမေဟိ ဧတ္တကေဟိ ကာရဏေဟိ သဗ္ဗကနိဋ္ဌောပိ ဟုတွာ မမ ဘာတိကေ အဘိဘဝိတွာ သေတစ္ဆတ္တံ ပတ္တော, ဧဝံ ဇာနာဟီတိ။
အထဿ ဂုဏံ သုတွာ ဥပေါသထကုမာရော ဒွေ ဂါထာ အဘာသိ –
‘‘ဓမ္မေန ကိရ ဉာတီနံ, ရဇ္ဇံ ကာရေဟိ သံဝရ၊
မေဓာဝီ ပဏ္ဍိတော စာသိ, အထောပိ ဉာတိနံ ဟိတော။
‘‘တံ တံ ဉာတိပရိဗျူဠှံ, နာနာရတနမောစိတံ၊
အမိတ္တာ နပ္ပသဟန္တိ, ဣန္ဒံဝ အသုရာဓိပေါ’’တိ။
တတ္ထ ဓမ္မေန ကိရ ဉာတီနန္တိ တာတ သံဝရ မဟာရာဇ, ဓမ္မေန ကိရ တွံ ဧကူနသတာနံ ဉာတီနံ အတ္တနော ဇေဋ္ဌဘာတိကာနံ အာနုဘာဝံ အဘိဘဝသိ, ဣတော ပဋ္ဌာယ တွမေဝ ရဇ္ဇံ ကာရေဟိ, တွမေဝ မေဓာဝီ စေဝ ပဏ္ဍိတော စ ဉာတီနဉ္စ ဟိတောတိ အတ္ထော။ တံ တန္တိ ဧဝံ ဝိဝိဓဂုဏသမ္ပန္နံ တံ။ ဉာတိပရိဗျူဠှန္တိ အမှေဟိ ဧကူနသတေဟိ ဉာတကေဟိ ပရိဝါရိတံ။ နာနာရတနမောစိတန္တိ နာနာရတနေဟိ ဩစိတံ သဉ္စိတံ ဗဟုရတနသဉ္စယံ။ အသုရာဓိပေါတိ ယထာ တာဝတိံသေဟိ ပရိဝါရိတံ ဣန္ဒံ အသုရရာဇာ နပ္ပသဟတိ, ဧဝံ အမှေဟိ အာရက္ခံ ကရောန္တေဟိ ပရိဝါရိတံ တံ တိယောဇနသတိကေ ကာသိရဋ္ဌေ ဒွါဒသယောဇနိကာယ ဗာရာဏသိယာ ရဇ္ဇံ ကာရေန္တံ အမိတ္တာ နပ္ပသဟန္တီတိ ဒီပေတိ။
သံဝရမဟာရာဇာ သဗ္ဗေသမ္ပိ ဘာတိကာနံ မဟန္တံ ယသံ အဒါသိ။ တေ တဿ သန္တိကေ မာသဍ္ဎမာသံ ဝသိတွာ ‘‘မဟာရာဇ ဇနပဒေသု စောရေသု ဥဋ္ဌဟန္တေသု မယံ ဇာနိဿာမ, တွံ ရဇ္ဇသုခံ အနုဘဝါ’’တိ ဝတွာ အတ္တနော အတ္တနော ဇနပဒံ ဂတာ။ ရာဇာပိ ဗောဓိသတ္တဿ ဩဝါဒေ ဌတွာ အာယုပရိယောသာနေ ဒေဝနဂရံ ပူရေန္တော အဂမာသိ။
သတ္ထာ ဣမံ ဓမ္မဒေသနံ အာဟရိတွာ ‘‘ဘိက္ခု ဧဝံ တွံ ပုဗ္ဗေ ဩဝါဒက္ခမော, ဣဒါနိ ကသ္မာ ဝီရိယံ န အကာသီ’’တိ ဝတွာ သစ္စာနိ ပကာသေတွာ ဇာတကံ သမောဓာနေသိ, သစ္စပရိယောသာနေ သော ဘိက္ခု သောတာပတ္တိဖလေ ပတိဋ္ဌဟိ။
တဒါ သံဝရမဟာရာဇာ အယံ ဘိက္ခု အဟောသိ, ဥပေါသထကုမာရော သာရိပုတ္တော, သေသဘာတိကာ ထေရာနုထေရာ, ပရိသာ ဗုဒ္ဓပရိသာ, ဩဝါဒဒါယကော အမစ္စော ပန အဟမေဝ အဟောသိန္တိ။
သံဝရဇာတကဝဏ္ဏနာ အဋ္ဌမာ။
֍ * မြန်[၄၆၃] ၉။ သုပ္ပါရကဇာတကဝဏ္ဏနာ
ဥမ္မုဇ္ဇန္တိ နိမုဇ္ဇန္တီတိ ဣဒံ သတ္ထာ ဇေတဝနေ ဝိဟရန္တော ပညာပါရမိံ အာရဗ္ဘ ကထေသိ။ ဧကဒိဝသဉှိ သာယနှသမယေ တထာဂတဿ ဓမ္မံ ဒေသေတုံ နိက္ခမနံ အာဂမယမာနာ ဘိက္ခူ ဓမ္မသဘာယံ နိသီဒိတွာ ‘‘အာဝုသော,
အဟော သတ္ထာ မဟာပညော ပုထုပညော ဟာသပညော ဇဝနပညော တိက္ခပညော နိဗ္ဗေဓိကပညော တတြ တတြ ဥပါယပညာယ သမန္နာဂတော ဝိပုလာယ ပထဝီသမာယ, မဟာသမုဒ္ဒေါ ဝိယ ဂမ္ဘီရာယ, အာကာသော ဝိယ ဝိတ္ထိဏ္ဏာယ, သကလဇမ္ဗုဒီပသ္မိဉှိ ဥဋ္ဌိတပဉှော ဒသဗလံ အတိက္ကမိတွာ ဂန္တုံ သမတ္ထော နာမ နတ္ထိ။ ယထာ မဟာသမုဒ္ဒေ ဥဋ္ဌိတဦမိယော ဝေလံ နာတိက္ကမန္တိ, ဝေလံ ပတွာဝ ဘိဇ္ဇန္တိ, ဧဝံ န ကောစိ ပဉှော ဒသဗလံ အတိက္ကမတိ, သတ္ထု ပါဒမူလံ ပတွာ ဘိဇ္ဇတေဝါ’’တိ ဒသဗလဿ မဟာပညာပါရမိံ ဝဏ္ဏေသုံ။ သတ္ထာ အာဂန္တွာ ‘‘ကာယ နုတ္ထ, ဘိက္ခဝေ, ဧတရဟိ ကထာယ သန္နိသိန္နာ’’တိ ပုစ္ဆိတွာ ‘‘ဣမာယ နာမာ’’တိ ဝုတ္တေ ‘‘န, ဘိက္ခဝေ, တထာဂတော ဣဒါနေဝ ပညဝါ, ပုဗ္ဗေပိ အပရိပက္ကေ ဉာဏေ ပညဝါဝ, အန္ဓော ဟုတွာပိ မဟာသမုဒ္ဒေ ဥဒကသညာယ ‘ဣမသ္မိံ ဣမသ္မိံ သမုဒ္ဒေ ဣဒံ နာမ ဣဒံ နာမ ရတန’န္တိ အညာသီ’’တိ ဝတွာ အတီတံ အာဟရိ။
အတီတေ ကုရုရဋ္ဌေ ကုရုရာဇာ နာမ ရဇ္ဇံ ကာရေသိ, ကုရုကစ္ဆံ နာမ ပဋ္ဋနဂါမော အဟောသိ။ တဒါ ဗောဓိသတ္တော ကုရုကစ္ဆေ နိယာမကဇေဋ္ဌကဿ ပုတ္တော ဟုတွာ နိဗ္ဗတ္တိ ပါသာဒိကော သုဝဏ္ဏဝဏ္ဏော, ‘‘သုပ္ပါရကကုမာရော’’တိဿ နာမံ ကရိံသု။ သော မဟန္တေန ပရိဝါရေန ဝဍ္ဎန္တော သောဠသဝဿကာလေယေဝ နိယာမကသိပ္ပေ နိပ္ဖတ္တိံ ပတွာ အပရဘာဂေ ပိတု အစ္စယေန နိယာမကဇေဋ္ဌကော ဟုတွာ နိယာမကကမ္မံ အကာသိ, ပဏ္ဍိတော ဉာဏသမ္ပန္နော အဟောသိ။ တေန အာရုဠှနာဝါယ ဗျာပတ္တိ နာမ နတ္ထိ။ တဿ အပရဘာဂေ လောဏဇလပဟဋာနိ ဒွေပိ စက္ခူနိ နဿိံသု။ သော တတော ပဋ္ဌာယ နိယာမကဇေဋ္ဌကော ဟုတွာပိ နိယာမကကမ္မံ အကတွာ ‘‘ရာဇာနံ နိဿာယ ဇီဝိဿာမီ’’တိ ရာဇာနံ ဥပသင်္ကမိ။ အထ နံ ရာဇာ အဂ္ဃါပနိယကမ္မေ ဌပေသိ။ သော တတော ပဋ္ဌာယ ရညော ဟတ္ထိရတနအဿရတနမုတ္တသာရမဏိသာရာဒီနိ အဂ္ဃါပေသိ။
အထေကဒိဝသံ ‘‘ရညော မင်္ဂလဟတ္ထီ ဘဝိဿတီ’’တိ ကာဠပါသာဏကူဋဝဏ္ဏံ ဧကံ ဝါရဏံ အာနေသုံ။ တံ ဒိသွာ ရာဇာ ‘‘ပဏ္ဍိတဿ ဒဿေထာ’’တိ အာဟ။ အထ နံ တဿ သန္တိကံ နယိံသု။ သော ဟတ္ထေန တဿ သရီရံ ပရိမဇ္ဇိတွာ ‘‘နာယံ မင်္ဂလဟတ္ထီ ဘဝိတုံ အနုစ္ဆဝိကော, ပါဒေဟိ ဝါမနဓာတုကော ဧသ, ဧတဉှိ မာတာ ဝိဇာယမာနာ အင်္ကေန သမ္ပဋိစ္ဆိတုံ နာသက္ခိ, တသ္မာ ဘူမိယံ ပတိတွာ ပစ္ဆိမပါဒေဟိ ဝါမနဓာတုကော
ဟောတီ’’တိ အာဟ။ ဟတ္ထိံ ဂဟေတွာ အာဂတေ ပုစ္ဆိံသု။ တေ ‘‘သစ္စံ ပဏ္ဍိတော ကထေတီ’’တိ ဝဒိံသု။ တံ ကာရဏံ ရာဇာ သုတွာ တုဋ္ဌော တဿ အဋ္ဌ ကဟာပဏေ ဒါပေသိ။
ပုနေကဒိဝသံ ‘‘ရညော မင်္ဂလအဿော ဘဝိဿတီ’’တိ ဧကံ အဿံ အာနယိံသု။ တမ္ပိ ရာဇာ ပဏ္ဍိတဿ သန္တိကံ ပေသေသိ။ သော တမ္ပိ ဟတ္ထေန ပရာမသိတွာ ‘‘အယံ မင်္ဂလအဿော ဘဝိတုံ န ယုတ္တော, ဧတဿ ဟိ ဇာတဒိဝသေယေဝ မာတာ မရိ, တသ္မာ မာတု ခီရံ အလဘန္တော န သမ္မာ ဝဍ္ဎိတော’’တိ အာဟ။ သာပိဿ ကထာ သစ္စာဝ အဟောသိ။ တမ္ပိ သုတွာ ရာဇာ တုဿိတွာ အဋ္ဌ ကဟာပဏေ ဒါပေသိ။ အထေကဒိဝသံ ‘‘ရညော မင်္ဂလရထော ဘဝိဿတီ’’တိ ရထံ အာဟရိံသု။ တမ္ပိ ရာဇာ တဿ သန္တိကံ ပေသေသိ။ သော တမ္ပိ ဟတ္ထေန ပရာမသိတွာ ‘‘အယံ ရထော သုသိရရုက္ခေန ကတော, တသ္မာ ရညော နာနုစ္ဆဝိကော’’တိ အာဟ။ သာပိဿ ကထာ သစ္စာဝ အဟောသိ။ ရာဇာ တမ္ပိ သုတွာ အဋ္ဌေဝ ကဟာပဏေ ဒါပေသိ။ အထဿ မဟဂ္ဃံ ကမ္ဗလရတနံ အာဟရိံသု။ တမ္ပိ တဿေဝ ပေသေသိ။ သော တမ္ပိ ဟတ္ထေန ပရာမသိတွာ ‘‘ဣမဿ မူသိကစ္ဆိန္နံ ဧကဋ္ဌာနံ အတ္ထီ’’တိ အာဟ။ သောဓေန္တာ တံ ဒိသွာ ရညော အာရောစေသုံ။ ရာဇာ သုတွာ တုဿိတွာ အဋ္ဌေဝ ကဟာပဏေ ဒါပေသိ။
သော စိန္တေသိ ‘‘အယံ ရာဇာ ဧဝရူပါနိပိ အစ္ဆရိယာနိ ဒိသွာ အဋ္ဌေဝ ကဟာပဏေ ဒါပေသိ, ဣမဿ ဒါယော နှာပိတဒါယော, နှာပိတဇာတိကော ဘဝိဿတိ, ကိံ မေ ဧဝရူပေန ရာဇုပဋ္ဌာနေန, အတ္တနော ဝသနဋ္ဌာနမေဝ ဂမိဿာမီ’’တိ။ သော ကုရုကစ္ဆပဋ္ဋနမေဝ ပစ္စာဂမိ။ တသ္မိံ တတ္ထ ဝသန္တေ ဝါဏိဇာ နာဝံ သဇ္ဇေတွာ ‘‘ကံ နိယာမကံ ကရိဿာမာ’’တိ မန္တေသုံ။ ‘‘သုပ္ပါရကပဏ္ဍိတေန အာရုဠှနာဝါ န ဗျာပဇ္ဇတိ, ဧသ ပဏ္ဍိတော ဥပါယကုသလော, အန္ဓော သမာနောပိ သုပ္ပါရကပဏ္ဍိတောဝ ဥတ္တမော’’တိ တံ ဥပသင်္ကမိတွာ ‘‘နိယာမကော နော ဟောဟီ’’တိ ဝတွာ ‘‘တာတာ, အဟံ အန္ဓော, ကထံ နိယာမကကမ္မံ ကရိဿာမီ’’တိ ဝုတ္တေ ‘‘သာမိ, အန္ဓာပိ တုမှေယေဝ အမှာကံ ဥတ္တမာ’’တိ ပုနပ္ပုနံ ယာစိယမာနော ‘‘သာဓု တာတာ, တုမှေဟိ အာရောစိတသညာယ နိယာမကော ဘဝိဿာမီ’’တိ တေသံ နာဝံ အဘိရုဟိ။ တေ နာဝါယ မဟာသမုဒ္ဒံ ပက္ခန္ဒိံသု။ နာဝါ သတ္တ ဒိဝသာနိ နိရုပဒ္ဒဝါ အဂမာသိ, တတော အကာလဝါတံ ဥပ္ပါတိတံ ဥပ္ပဇ္ဇိ, နာဝါ စတ္တာရော မာသေ ပကတိသမုဒ္ဒပိဋ္ဌေ ဝိစရိတွာ ခုရမာလီသမုဒ္ဒံ နာမ ပတ္တာ။
တတ္ထ မစ္ဆာ မနုဿသမာနသရီရာ ခုရနာသာ ဥဒကေ ဥမ္မုဇ္ဇနိမုဇ္ဇံ ကရောန္တိ။ ဝါဏိဇာ တေ ဒိသွာ မဟာသတ္တံ တဿ သမုဒ္ဒဿ နာမံ ပုစ္ဆန္တာ ပဌမံ ဂါထမာဟံသု –
‘‘ဥမ္မုဇ္ဇန္တိ နိမုဇ္ဇန္တိ, မနုဿာ ခုရနာသိကာ၊
သုပ္ပါရကံ တံ ပုစ္ဆာမ, သမုဒ္ဒေါ ကတမော အယ’’န္တိ။
ဧဝံ တေဟိ ပုဋ္ဌော မဟာသတ္တော အတ္တနော နိယာမကသုတ္တေန သံသန္ဒိတွာ ဒုတိယံ ဂါထမာဟ –
‘‘ကုရုကစ္ဆာ ပယာတာနံ, ဝါဏိဇာနံ ဓနေသိနံ၊
နာဝါယ ဝိပ္ပနဋ္ဌာယ, ခုရမာလီတိ ဝုစ္စတီ’’တိ။
တတ္ထ ပယာတာနန္တိ ကုရုကစ္ဆပဋ္ဋနာ နိက္ခမိတွာ ဂစ္ဆန္တာနံ။ ဓနေသိနန္တိ တုမှာကံ ဝါဏိဇာနံ ဓနံ ပရိယေသန္တာနံ။ နာဝါယ ဝိပ္ပနဋ္ဌာယာတိ တာတ တုမှာကံ ဣမာယ ဝိဒေသံ ပက္ခန္ဒနာဝါယ ကမ္မကာရကံ ပကတိသမုဒ္ဒံ အတိက္ကမိတွာ သမ္ပတ္တော အယံ သမုဒ္ဒေါ ‘‘ခုရမာလီ’’တိ ဝုစ္စတိ, ဧဝမေတံ ပဏ္ဍိတာ ကထေန္တီတိ။
တသ္မိံ ပန သမုဒ္ဒေ ဝဇိရံ ဥဿန္နံ ဟောတိ။ မဟာသတ္တော ‘‘သစာဟံ ‘အယံ ဝဇိရသမုဒ္ဒေါ’တိ ဧဝံ ဧတေသံ ကထေဿာမိ, လောဘေန ဗဟုံ ဝဇိရံ ဂဏှိတွာ နာဝံ ဩသီဒါပေဿန္တီ’’တိ တေသံ အနာစိက္ခိတွာဝ နာဝံ လဂ္ဂါပေတွာ ဥပါယေနေကံ ယောတ္တံ ဂဟေတွာ မစ္ဆဂဟဏနိယာမေန ဇာလံ ခိပါပေတွာ ဝဇိရသာရံ ဥဒ္ဓရိတွာ နာဝါယံ ပက္ခိပိတွာ အညံ အပ္ပဂ္ဃဘဏ္ဍံ ဆဍ္ဍာပေသိ။ နာဝါ တံ သမုဒ္ဒံ အတိက္ကမိတွာ ပုရတော အဂ္ဂိမာလိံ နာမ ဂတာ။ သော ပဇ္ဇလိတအဂ္ဂိက္ခန္ဓော ဝိယ မဇ္ဈနှိကသူရိယော ဝိယ စ ဩဘာသံ မုဉ္စန္တော အဋ္ဌာသိ။ ဝါဏိဇာ –
‘‘ယထာ အဂ္ဂီဝ သူရိယောဝ, သမုဒ္ဒေါ ပဋိဒိဿတိ၊
သုပ္ပါရကံ တံ ပုစ္ဆာမ, သမုဒ္ဒေါ ကတမော အယ’’န္တိ။ – ဂါထာယ တံ ပုစ္ဆိံသု၊
မဟာသတ္တောပိ တေသံ အနန္တရဂါထာယ ကထေသိ –
‘‘ကုရုကစ္ဆာ ပယာတာနံ, ဝါဏိဇာနံ ဓနေသိနံ၊
နာဝါယ ဝိပ္ပနဋ္ဌာယ, အဂ္ဂိမာလီတိ ဝုစ္စတီ’’တိ။
တသ္မိံ ပန သမုဒ္ဒေ သုဝဏ္ဏံ ဥဿန္နံ အဟောသိ။ မဟာသတ္တော ပုရိမနယေနေဝ တတောပိ သုဝဏ္ဏံ ဂါဟာပေတွာ နာဝါယံ ပက္ခိပါပေသိ။ နာဝါ တမ္ပိ သမုဒ္ဒံ အတိက္ကမိတွာ ခီရံ ဝိယ ဒဓိံ ဝိယ စ ဩဘာသန္တံ ဒဓိမာလိံ နာမ သမုဒ္ဒံ ပါပုဏိ။ ဝါဏိဇာ –
‘‘ယထာ ဒဓီဝ ခီရံဝ, သမုဒ္ဒေါ ပဋိဒိဿတိ၊
သုပ္ပါရကံ တံ ပုစ္ဆာမ, သမုဒ္ဒေါ ကတမော အယ’’န္တိ။ –
ဂါထာယ တဿပိ နာမံ ပုစ္ဆိံသု။
မဟာသတ္တော အနန္တရဂါထာယ အာစိက္ခိ –
‘‘ကုရုကစ္ဆာ ပယာတာနံ, ဝါဏိဇာနံ ဓနေသိနံ၊
နာဝါယ ဝိပ္ပနဋ္ဌာယ, ဒဓိမာလီတိ ဝုစ္စတီ’’တိ။
တသ္မိံ ပန သမုဒ္ဒေ ရဇတံ ဥဿန္နံ အဟောသိ။ သော တမ္ပိ ဥပါယေန ဂါဟာပေတွာ နာဝါယံ ပက္ခိပါပေသိ။ နာဝါ တမ္ပိ သမုဒ္ဒံ အတိက္ကမိတွာ နီလကုသတိဏံ ဝိယ သမ္ပန္နသဿံ ဝိယ စ ဩဘာသမာနံ နီလဝဏ္ဏံ ကုသမာလိံ နာမ သမုဒ္ဒံ ပါပုဏိ။ ဝါဏိဇာ –
‘‘ယထာ ကုသောဝ သဿောဝ, သမုဒ္ဒေါ ပဋိဒိဿတိ၊
သုပ္ပါရကံ တံ ပုစ္ဆာမ, သမုဒ္ဒေါ ကတမော အယ’’န္တိ။ –
ဂါထာယ တဿပိ နာမံ ပုစ္ဆိံသု။
သော အနန္တရဂါထာယ အာစိက္ခိ –
‘‘ကုရုကစ္ဆာ ပယာတာနံ, ဝါဏိဇာနံ ဓနေသိနံ၊
နာဝါယ ဝိပ္ပနဋ္ဌာယ, ကုသမာလီတိ ဝုစ္စတီ’’တိ။
တသ္မိံ ပန သမုဒ္ဒေ နီလမဏိရတနံ ဥဿန္နံ အဟောသိ။ သော တမ္ပိ ဥပါယေနေဝ ဂါဟာပေတွာ နာဝါယံ ပက္ခိပါပေသိ။ နာဝါ တမ္ပိ သမုဒ္ဒံ
အတိက္ကမိတွာ နဠဝနံ ဝိယ ဝေဠုဝနံ ဝိယ စ ခါယမာနံ နဠမာလိံ နာမ သမုဒ္ဒံ ပါပုဏိ။ ဝါဏိဇာ –
‘‘ယထာ နဠောဝ ဝေဠူဝ, သမုဒ္ဒေါ ပဋိဒိဿတိ၊
သုပ္ပါရကံ တံ ပုစ္ဆာမ, သမုဒ္ဒေါ ကတမော အယ’’န္တိ။ –
ဂါထာယ တဿပိ နာမံ ပုစ္ဆိံသု။
မဟာသတ္တော အနန္တရဂါထာယ ကထေသိ –
‘‘ကုရုကစ္ဆာ ပယာတာနံ, ဝါဏိဇာနံ ဓနေသိနံ၊
နာဝါယ ဝိပ္ပနဋ္ဌာယ, နဠမာလီတိ ဝုစ္စတီ’’တိ။
တသ္မိံ ပန သမုဒ္ဒေ မသာရဂလ္လံ ဝေဠုရိယံ ဥဿန္နံ အဟောသိ။ သော တမ္ပိ ဥပါယေန ဂါဟာပေတွာ နာဝါယံ ပက္ခိပါပေသိ။ အပရော နယော – နဠောတိ ဝိစ္ဆိကနဠောပိ ကက္ကဋကနဠောပိ, သော ရတ္တဝဏ္ဏော ဟောတိ။ ဝေဠူတိ ပန ပဝါဠဿေတံ နာမံ, သော စ သမုဒ္ဒေါ ပဝါဠုဿန္နော ရတ္တောဘာသော အဟောသိ, တသ္မာ ‘‘ယထာ နဠောဝ ဝေဠုဝါ’’တိ ပုစ္ဆိံသု။ မဟာသတ္တော တတော ပဝါဠံ ဂါဟာပေသီတိ။
ဝါဏိဇာ နဠမာလိံ အတိက္ကန္တာ ဗလဝါမုခသမုဒ္ဒံ နာမ ပဿိံသု။ တတ္ထ ဥဒကံ ကဍ္ဎိတွာ ကဍ္ဎိတွာ သဗ္ဗတော ဘာဂေန ဥဂ္ဂစ္ဆတိ။ တသ္မိံ သဗ္ဗတော ဘာဂေန ဥဂ္ဂတေ ဥဒကံ သဗ္ဗတော ဘာဂေန ဆိန္နပပါတမဟာသောဗ္ဘော ဝိယ ပညာယတိ, ဦမိယာ ဥဂ္ဂတာယ ဧကတော ပပါတသဒိသံ ဟောတိ, ဘယဇနနော သဒ္ဒေါ ဥပ္ပဇ္ဇတိ သောတာနိ ဘိန္ဒန္တော ဝိယ ဟဒယံ ဖာလေန္တော ဝိယ စ။ တံ ဒိသွာ ဝါဏိဇာ ဘီတတသိတာ –
‘‘မဟဗ္ဘယော ဘိံသနကော, သဒ္ဒေါ သုယျတိမာနုသော၊
ယထာ သောဗ္ဘော ပပါတောဝ, သမုဒ္ဒေါ ပဋိဒိဿတိ၊
သုပ္ပါရကံ တံ ပုစ္ဆာမ, သမုဒ္ဒေါ ကတမော အယ’’န္တိ။ –
ဂါထာယ တဿပိ နာမံ ပုစ္ဆိံသု။
တတ္ထ သုယျတိမာနုသောတိ သုယျတိ အမာနုသော သဒ္ဒေါ။
‘‘ကုရုကစ္ဆာ ပယာတာနံ, ဝါဏိဇာနံ ဓနေသိနံ၊
နာဝါယ ဝိပ္ပနဋ္ဌာယ, ဗလဝါမုခီတိ ဝုစ္စတီ’’တိ။ –
ဗောဓိသတ္တော အနန္တရဂါထာယ တဿ နာမံ အာစိက္ခိတွာ ‘‘တာတာ, ဣမံ ဗလဝါမုခသမုဒ္ဒံ ပတွာ နိဝတ္တိတုံ သမတ္ထာ နာဝါ နာမ နတ္ထိ, အယံ သမ္ပတ္တနာဝံ နိမုဇ္ဇာပေတွာ ဝိနာသံ ပါပေတီ’’တိ အာဟ။ တဉ္စ နာဝံ သတ္တ မနုဿသတာနိ အဘိရုဟိံသု။ တေ သဗ္ဗေ မရဏဘယဘီတာ ဧကပ္ပဟာရေနေဝ အဝီစိမှိ ပစ္စမာနသတ္တာ ဝိယ အတိကာရုညံ ရဝံ မုဉ္စိံသု။ မဟာသတ္တော ‘‘ဌပေတွာ မံ အညော ဧတေသံ သောတ္ထိဘာဝံ ကာတုံ သမတ္ထော နာမ နတ္ထိ, သစ္စကိရိယာယ တေသံ သောတ္ထိံ ကရိဿာမီ’’တိ စိန္တေတွာ တေ အာမန္တေတွာ အာဟ – ‘‘တာတာ, ခိပ္ပံ မံ ဂန္ဓောဒကေန နှာပေတွာ အဟတဝတ္ထာနိ နိဝါသာပေတွာ ပုဏ္ဏပါတိံ သဇ္ဇေတွာ နာဝါယ ဓုရေ ဌပေထာ’’တိ။ တေ ဝေဂေန တထာ ကရိံသု။ မဟာသတ္တော ဥဘောဟိ ဟတ္ထေဟိ ပုဏ္ဏပါတိံ ဂဟေတွာ နာဝါယ ဓုရေ ဌိတော သစ္စကိရိယံ ကရောန္တော ဩသာနဂါထမာဟ –
‘‘ယတော သရာမိ အတ္တာနံ, ယတော ပတ္တောသ္မိ ဝိညုတံ၊
နာဘိဇာနာမိ သဉ္စိစ္စ, ဧကပါဏမ္ပိ ဟိံသိတံ၊
ဧတေန သစ္စဝဇ္ဇေန, သောတ္ထိံ နာဝါ နိဝတ္တတူ’’တိ။
တတ္ထ ယတောတိ ယတော ပဋ္ဌာယ အဟံ အတ္တာနံ သရာမိ, ယတော ပဋ္ဌာယ စမှိ ဝိညုတံ ပတ္တောတိ အတ္ထော။ ဧကပါဏမ္ပိ ဟိံသိတန္တိ ဧတ္ထန္တရေ သဉ္စိစ္စ ဧကံ ကုန္ထကိပိလ္လိကပါဏမ္ပိ ဟိံသိတံ နာဘိဇာနာမိ။ ဒေသနာမတ္တမေဝေတံ, ဗောဓိသတ္တော ပန တိဏသလာကမ္ပိ ဥပါဒါယ မယာ ပရသန္တကံ န ဂဟိတပုဗ္ဗံ, လောဘဝသေန ပရဒါရံ န ဩလောကိတပုဗ္ဗံ, မုသာ န ဘာသိတပုဗ္ဗာ, တိဏဂ္ဂေနာပိ မဇ္ဇံ န ပိဝိတပုဗ္ဗန္တိ ဧဝံ ပဉ္စသီလဝသေန ပန သစ္စကိရိယံ အကာသိ, ကတွာ စ ပန ပုဏ္ဏပါတိယာ ဥဒကံ နာဝါယ ဓုရေ အဘိသိဉ္စိ။
စတ္တာရော မာသေ ဝိဒေသံ ပက္ခန္ဒနာဝါ နိဝတ္တိတွာ ဣဒ္ဓိမာ ဝိယ သစ္စာနုဘာဝေန ဧကဒိဝသေနေဝ ကုရုကစ္ဆပဋ္ဋနံ အဂမာသိ။ ဂန္တွာ စ ပန ထလေပိ အဋ္ဌုသဘမတ္တံ ဌာနံ ပက္ခန္ဒိတွာ နာဝိကဿ ဃရဒွါရေယေဝ အဋ္ဌာသိ။ မဟာသတ္တော တေသံ ဝါဏိဇာနံ သုဝဏ္ဏရဇတမဏိပဝါဠမုတ္တဝဇိရာနိ
ဘာဇေတွာ အဒါသိ။ ‘‘ဧတ္တကေဟိ ဝေါ ရတနေဟိ အလံ, မာ ပုန သမုဒ္ဒံ ပဝိသထာ’’တိ တေသံ ဩဝါဒံ ဒတွာ ယာဝဇီဝံ ဒါနာဒီနိ ပုညာနိ ကတွာ ဒေဝပုရံ ပူရေသိ။
သတ္ထာ ဣမံ ဓမ္မဒေသနံ အာဟရိတွာ ‘‘ဧဝံ, ဘိက္ခဝေ, ပုဗ္ဗေပိ တထာဂတော မဟာပညောယေဝါ’’တိ ဝတွာ ဇာတကံ သမောဓာနေသိ – ‘‘တဒါ ပရိသာ ဗုဒ္ဓပရိသာ အဟေသုံ, သုပ္ပါရကပဏ္ဍိတော ပန အဟမေဝ အဟောသိ’’န္တိ။
သုပ္ပါရကဇာတကဝဏ္ဏနာ နဝမာ။
ဇာတကုဒ္ဒါနံ –
မာတုပေါသက ဇုဏှော စ, ဓမ္မ ဥဒယ ပါနီယော၊
ယုဓဉ္စယော ဒသရထော, သံဝရော စ သုပ္ပါရကော၊
ဧကာဒသနိပါတမှိ, သင်္ဂီတာ နဝ ဇာတကာ။
ဧကာဒသကနိပါတဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
၁၂။ ဒွါဒသကနိပါတော
֍ * မြန်[၄၆၄] ၁။ စူဠကုဏာလဇာတကဝဏ္ဏနာ
လုဒ္ဓါနံ လဟုစိတ္တာနန္တိ ဣဒံ ဇာတကံ ကုဏာလဇာတကေ (ဇာ။ ၂။၂၁။ကုဏာလဇာတက) အာဝိ ဘဝိဿတိ၊
စူဠကုဏာလဇာတကဝဏ္ဏနာ ပဌမာ။
֍ * မြန်[၄၆၅] ၂။ ဘဒ္ဒသာလဇာတကဝဏ္ဏနာ
ကာ တွံ သုဒ္ဓေဟိ ဝတ္ထေဟီတိ ဣဒံ သတ္ထာ ဇေတဝနေ ဝိဟရန္တော ဉာတတ္ထစရိယံ အာရဗ္ဘ ကထေသိ။ သာဝတ္ထိယဉှိ အနာထပိဏ္ဍိကဿ နိဝေသနေ ပဉ္စန္နံ ဘိက္ခုသတာနံ နိဗဒ္ဓဘောဇနံ ပဝတ္တတိ, တထာ ဝိသာခါယ စ ကောသလရညော စ။ တတ္ထ ပန ကိဉ္စာပိ နာနဂ္ဂရသဘောဇနံ ဒီယတိ, ဘိက္ခူနံ ပနေတ္ထ ကောစိ ဝိဿာသိကော နတ္ထိ, တသ္မာ ဘိက္ခူ ရာဇနိဝေသနေ န ဘုဉ္ဇန္တိ, ဘတ္တံ ဂဟေတွာ အနာထပိဏ္ဍိကဿ ဝါ ဝိသာခါယ ဝါ အညေသံ ဝါ ဝိဿာသိကာနံ ဃရံ ဂန္တွာ ဘုဉ္ဇန္တိ။ ရာဇာ ဧကဒိဝသံ ပဏ္ဏာကာရံ အာဟဋံ ‘‘ဘိက္ခူနံ ဒေထာ’’တိ ဘတ္တဂ္ဂံ ပေသေတွာ ‘‘ဘတ္တဂ္ဂေ ဘိက္ခူ နတ္ထီ’’တိ ဝုတ္တေ ‘‘ကဟံ ဂတာ’’တိ ပုစ္ဆိတွာ ‘‘အတ္တနော ဝိဿာသိကဂေဟေသု နိသီဒိတွာ ဘုဉ္ဇန္တီ’’တိ သုတွာ ဘုတ္တပါတရာသော သတ္ထု သန္တိကံ ဂန္တွာ ‘‘ဘန္တေ, ဘောဇနံ နာမ ကိံ ပရမ’’န္တိ ပုစ္ဆိ။ ဝိဿာသပရမံ မဟာရာဇ, ကဉ္ဇိကမတ္တကမ္ပိ ဝိဿာသိကေန ဒိန္နံ မဓုရံ ဟောတီတိ။ ဘန္တေ, ကေန ပန သဒ္ဓိံ ဘိက္ခူနံ ဝိဿာသော ဟောတီတိ? ‘‘ဉာတီဟိ ဝါ သေက္ခကုလေဟိ ဝါ, မဟာရာဇာ’’တိ။ တတော ရာဇာ စိန္တေသိ ‘‘ဧကံ သကျဓီတရံ အာနေတွာ အဂ္ဂမဟေသိံ ကရိဿာမိ, ဧဝံ မယာ သဒ္ဓိံ ဘိက္ခူနံ ဉာတကေ ဝိယ ဝိဿာသော ဘဝိဿတီ’’တိ။ သော ဥဋ္ဌာယာသနာ အတ္တနော နိဝေသနံ ဂန္တွာ ကပိလဝတ္ထုံ ဒူတံ ပေသေသိ ‘‘ဓီတရံ မေ ဒေထ, အဟံ တုမှေဟိ သဒ္ဓိံ ဉာတိဘာဝံ ဣစ္ဆာမီ’’တိ။
သာကိယာ ဒူတဝစနံ သုတွာ သန္နိပတိတွာ မန္တယိံသု ‘‘မယံ ကောသလရညော အာဏာပဝတ္တိဋ္ဌာနေ ဝသာမ, သစေ ဒါရိကံ န ဒဿာမ, မဟန္တံ ဝေရံ ဘဝိဿတိ, သစေ ဒဿာမ, ကုလဝံသော နော ဘိဇ္ဇိဿတိ, ကိံ နု ခေါ ကာတဗ္ဗ’’န္တိ။ အထ နေ မဟာနာမော အာဟ – ‘‘မာ စိန္တယိတ္ထ, မမ ဓီတာ ဝါသဘခတ္တိယာ နာမ နာဂမုဏ္ဍာယ နာမ ဒါသိယာ ကုစ္ဆိသ္မိံ နိဗ္ဗတ္တိ။ သာ သောဠသဝဿုဒ္ဒေသိကာ ဥတ္တမရူပဓရာ သောဘဂ္ဂပ္ပတ္တာ ပိတု ဝံသေန ခတ္တိယဇာတိကာ, တမဿ ‘ခတ္တိယကညာ’တိ ပေသေဿာမာ’’တိ။ သာကိယာ ‘‘သာဓူ’’တိ သမ္ပဋိစ္ဆိတွာ ဒူတေ ပက္ကောသာပေတွာ ‘‘သာဓု, ဒါရိကံ ဒဿာမ, ဣဒါနေဝ နံ ဂဟေတွာ ဂစ္ဆထာ’’တိ အာဟံသု။ ဒူတာ စိန္တေသုံ ‘‘ဣမေ သာကိယာ နာမ ဇာတိံ နိဿာယ အတိမာနိနော, ‘သဒိသီ နော’တိ ဝတွာ အသဒိသိမ္ပိ ဒဒေယျုံ, ဧတေဟိ သဒ္ဓိံ ဧကတော ဘုဉ္ဇမာနမေဝ ဂဏှိဿာမာ’’တိ။ တေ ဧဝမာဟံသု ‘‘မယံ ဂဟေတွာ ဂစ္ဆန္တာ ယာ တုမှေဟိ သဒ္ဓိံ ဧကတော ဘုဉ္ဇတိ, တံ ဂဟေတွာ ဂမိဿာမာ’’တိ။ သာကိယာ တေသံ နိဝါသဋ္ဌာနံ ဒါပေတွာ ‘‘ကိံ ကရိဿာမာ’’တိ စိန္တယိံသု။ မဟာနာမော အာဟ – ‘‘တုမှေ မာ စိန္တယိတ္ထ, အဟံ ဥပါယံ ကရိဿာမိ, တုမှေ မမ ဘောဇနကာလေ ဝါသဘခတ္တိယံ အလင်္ကရိတွာ အာနေတွာ မယာ ဧကသ္မိံ ကဗဠေ ဂဟိတမတ္တေ ‘ဒေဝ, အသုကရာဇာ ပဏ္ဏံ ပဟိဏိ, ဣမံ တာဝ သာသနံ သုဏာထာ’တိ ပဏ္ဏံ ဒဿေယျာထာ’’တိ။ တေ ‘‘သာဓူ’’တိ သမ္ပဋိစ္ဆိတွာ တသ္မိံ ဘုဉ္ဇမာနေ ကုမာရိကံ အလင်္ကရိံသု။
မဟာနာမော ‘‘ဓီတရံ မေ အာနေထ, မယာ သဒ္ဓိံ ဘုဉ္ဇတူ’’တိ အာဟ။ အထ နံ အလင်္ကရိတွာ တာဝဒေဝ ထောကံ ပပဉ္စံ ကတွာ အာနယိံသု။ သာ ‘‘ပိတရာ သဒ္ဓိံ ဘုဉ္ဇိဿာမီ’’တိ ဧကပါတိယံ ဟတ္ထံ ဩတာရေသိ။ မဟာနာမောပိ တာယ သဒ္ဓိံ ဧကပိဏ္ဍံ ဂဟေတွာ မုခေ ဌပေသိ။ ဒုတိယပိဏ္ဍာယ ဟတ္ထေ ပသာရိတေ ‘‘ဒေဝ, အသုကရညာ ပဏ္ဏံ ပဟိတံ, ဣမံ တာဝ သာသနံ သုဏာထာ’’တိ ပဏ္ဏံ ဥပနာမေသုံ။ မဟာနာမော ‘‘အမ္မ, တွံ ဘုဉ္ဇာဟီ’’တိ ဒက္ခိဏဟတ္ထံ ပါတိယာယေဝ ကတွာ ဝါမဟတ္ထေန ဂဟေတွာ ပဏ္ဏံ ဩလောကေသိ။ တဿ တံ သာသနံ ဥပဓာရေန္တဿေဝ ဣတရာ ဘုဉ္ဇိ။ သော တဿာ ဘုတ္တကာလေ ဟတ္ထံ ဓောဝိတွာ မုခံ ဝိက္ခာလေသိ။ တံ ဒိသွာ ဒူတာ ‘‘နိစ္ဆယေနေသာ ဧတဿ ဓီတာ’’တိ နိဋ္ဌမကံသု, န တံ အန္တရံ ဇာနိတုံ သက္ခိံသု။ မဟာနာမော မဟန္တေန
ပရိဝါရေန ဓီတရံ ပေသေသိ။ ဒူတာပိ နံ သာဝတ္ထိံ နေတွာ ‘‘အယံ ကုမာရိကာ ဇာတိသမ္ပန္နာ မဟာနာမဿ ဓီတာ’’တိ ဝဒိံသု။ ရာဇာ တုဿိတွာ သကလနဂရံ အလင်္ကာရာပေတွာ တံ ရတနရာသိမှိ ဌပေတွာ အဂ္ဂမဟေသိဋ္ဌာနေ အဘိသိဉ္စာပေသိ။ သာ ရညော ပိယာ အဟောသိ မနာပါ။
အထဿာ န စိရဿေဝ ဂဗ္ဘော ပတိဋ္ဌဟိ။ ရာဇာ ဂဗ္ဘပရိဟာရမဒါသိ။ သာ ဒသမာသစ္စယေန သုဝဏ္ဏဝဏ္ဏံ ပုတ္တံ ဝိဇာယိ။ အထဿ နာမဂ္ဂဟဏဒိဝသေ ရာဇာ အတ္တနော အယျကဿ သန္တိကံ ပေသေသိ ‘‘သကျရာဇဓီတာ ဝါသဘခတ္တိယာ ပုတ္တံ ဝိဇာယိ, ကိမဿ နာမံ ကရောမာ’’တိ။ တံ ပန သာသနံ ဂဟေတွာ ဂတော အမစ္စော ထောကံ ဗဓိရဓာတုကော, သော ဂန္တွာ ရညော အယျကဿာရောစေသိ။ သော တံ သုတွာ ‘‘ဝါသဘခတ္တိယာ ပုတ္တံ အဝိဇာယိတွာပိ သဗ္ဗံ ဇနံ အဘိဘဝတိ, ဣဒါနိ ပန အတိဝိယ ရညော ဝလ္လဘာ ဘဝိဿတီ’’တိ အာဟ။ သော ဗဓိရအမစ္စော ‘‘ဝလ္လဘာ’’တိ ဝစနံ ဒုဿုတံ သုတွာ ‘‘ဝိဋဋူဘော’’တိ သလ္လက္ခေတွာ ရာဇာနံ ဥပဂန္တွာ ‘‘ဒေဝ, ကုမာရဿ ကိရ ‘ဝိဋဋူဘော’တိ နာမံ ကရောထာ’’တိ အာဟ။ ရာဇာ ‘‘ပေါရာဏကံ နော ကုလဒတ္တိကံ နာမံ ဘဝိဿတီ’’တိ စိန္တေတွာ ‘‘ဝိဋဋူဘော’’တိ နာမံ အကာသိ။ တတော ပဋ္ဌာယ ကုမာရော ကုမာရပရိဟာရေန ဝဍ္ဎန္တော သတ္တဝဿိကကာလေ အညေသံ ကုမာရာနံ မာတာမဟကုလတော ဟတ္ထိရူပကအဿရူပကာဒီနိ အာဟရိယမာနာနိ ဒိသွာ မာတရံ ပုစ္ဆိ ‘‘အမ္မ, အညေသံ မာတာမဟကုလတော ပဏ္ဏာကာရော အာဟရိယတိ, မယှံ ကောစိ ကိဉ္စိ န ပေသေသိ, ကိံ တွံ နိမ္မာတာ နိပ္ပိတာသီ’’တိ? အထ နံ သာ ‘‘တာတ, သကျရာဇာနော မာတာမဟာ ဒူရေ ပန ဝသန္တိ, တေန တေ ကိဉ္စိ န ပေသေန္တီ’’တိ ဝတွာ ဝဉ္စေသိ။
ပုန သောဠသဝဿိကကာလေ ‘‘အမ္မ, မာတာမဟကုလံ ပဿိတုကာမောမှီ’’တိ ဝတွာ ‘‘အလံ တာတ, ကိံ တတ္ထ ဂန္တွာ ကရိဿသီ’’တိ ဝါရိယမာနောပိ ပုနပ္ပုနံ ယာစိ။ အထဿ မာတာ ‘‘တေန ဟိ ဂစ္ဆာဟီ’’တိ သမ္ပဋိစ္ဆိ။ သော ပိတု အာရောစေတွာ မဟန္တေန ပရိဝါရေန နိက္ခမိ။ ဝါသဘခတ္တိယာ ပုရေတရံ ပဏ္ဏံ ပေသေသိ ‘‘အဟံ ဣဓ သုခံ ဝသာမိ, သာမိနော ကိဉ္စိ အန္တရံ မာ ဒဿယိံသူ’’တိ။ သာကိယာ ဝိဋဋူဘဿ အာဂမနံ ဉတွာ ‘‘ဝန္ဒိတုံ န သက္ကာ’’တိ တဿ ဒဟရဒဟရေ ကုမာရကေ ဇနပဒံ ပဟိဏိံသု။ ကုမာရေ ကပိလဝတ္ထုံ သမ္ပတ္တေ သာကိယာ သန္ထာဂါရေ သန္နိပတိံသု။ ကုမာရော
သန္ထာဂါရံ ဂန္တွာ အဋ္ဌာသိ။ အထ နံ ‘‘အယံ တေ, တာတ, မာတာမဟော, အယံ မာတုလော’’တိ ဝဒိံသု သော သဗ္ဗေ ဝန္ဒမာနော ဝိစရိ။ သော ယာဝပိဋ္ဌိယာ ရုဇနပ္ပမာဏာ ဝန္ဒိတွာ ဧကမ္ပိ အတ္တာနံ ဝန္ဒမာနံ အဒိသွာ ‘‘ကိံ နု ခေါ မံ ဝန္ဒန္တာ နတ္ထီ’’တိ ပုစ္ဆိ။ သာကိယာ ‘‘တာတ, တဝ ကနိဋ္ဌကုမာရာ ဇနပဒံ ဂတာ’’တိ ဝတွာ တဿ မဟန္တံ သက္ကာရံ ကရိံသု။ သော ကတိပါဟံ ဝသိတွာ မဟန္တေန ပရိဝါရေန နိက္ခမိ။ အထေကာ ဒါသီ သန္ထာဂါရေ တေန နိသိန္နဖလကံ ‘‘ဣဒံ ဝါသဘခတ္တိယာယ ဒါသိယာ ပုတ္တဿ နိသိန္နဖလက’’န္တိ အက္ကောသိတွာ ပရိဘာသိတွာ ခီရောဒကေန ဓောဝိ။ ဧကော ပုရိသော အတ္တနော အာဝုဓံ ပမုဿိတွာ နိဝတ္တော တံ ဂဏှန္တော ဝိဋဋူဘကုမာရဿ အက္ကောသနသဒ္ဒံ သုတွာ တံ အန္တရံ ပုစ္ဆိတွာ ‘‘ဝါသဘခတ္တိယာ ဒါသိယာ ကုစ္ဆိသ္မိံ မဟာနာမသက္ကဿ ဇာတာ’’တိ ဉတွာ ဂန္တွာ ဗလကာယဿ ကထေသိ။ ‘‘ဝါသဘခတ္တိယာ ကိရ ဒါသိယာ ဓီတာ’’တိ မဟာကောလာဟလံ အဟောသိ။
ကုမာရော တံ သုတွာ ‘‘ဧတေ တာဝ မမ နိသိန္နဖလကံ ခီရောဒကေန ဓောဝန္တု, အဟံ ပန ရဇ္ဇေ ပတိဋ္ဌိတကာလေ ဧတေသံ ဂလလောဟိတံ ဂဟေတွာ မမ နိသိန္နဖလကံ ဓောဝိဿာမီ’’တိ စိတ္တံ ပဋ္ဌပေသိ။ တသ္မိံ သာဝတ္ထိံ ဂတေ အမစ္စာ သဗ္ဗံ ပဝတ္တိံ ရညော အာရောစေသုံ။ ရာဇာ ‘‘သဗ္ဗေ မယှံ ဒါသိဓီတရံ အဒံသူ’’တိ သာကိယာနံ ကုဇ္ဈိတွာ ဝါသဘခတ္တိယာယ စ ပုတ္တဿ စ ဒိန္နပရိဟာရံ အစ္ဆိန္ဒိတွာ ဒါသဒါသီဟိ လဒ္ဓဗ္ဗပရိဟာရမတ္တမေဝ ဒါပေသိ။ တတော ကတိပါဟစ္စယေန သတ္ထာ ရာဇနိဝေသနံ အာဂန္တွာ နိသီဒိ။ ရာဇာ သတ္ထာရံ ဝန္ဒိတွာ ‘‘ဘန္တေ, တုမှာကံ ကိရ ဉာတကေဟိ ဒါသိဓီတာ မယှံ ဒိန္နာ, တေနဿာ အဟံ သပုတ္တာယ ပရိဟာရံ အစ္ဆိန္ဒိတွာ ဒါသဒါသီဟိ လဒ္ဓဗ္ဗပရိဟာရမတ္တမေဝ ဒါပေသိ’’န္တိ အာဟ။ သတ္ထာ ‘‘အယုတ္တံ, မဟာရာဇ, သာကိယေဟိ ကတံ, ဒဒန္တေဟိ နာမ သမာနဇာတိကာ ဒါတဗ္ဗာ အဿ။ တံ ပန မဟာရာဇ, ဝဒါမိ ဝါသဘခတ္တိယာ ခတ္တိယရာဇဓီတာ ခတ္တိယဿ ရညော ဂေဟေ အဘိသေကံ လဘိ, ဝိဋဋူဘောပိ ခတ္တိယရာဇာနမေဝ ပဋိစ္စ ဇာတော, မာတုဂေါတ္တံ နာမ ကိံ ကရိဿတိ, ပိတုဂေါတ္တမေဝ ပမာဏန္တိ ပေါရာဏကပဏ္ဍိတာ ဒလိဒ္ဒိတ္ထိယာ ကဋ္ဌဟာရိကာယပိ အဂ္ဂမဟေသိဋ္ဌာနံ အဒံသု, တဿာ စ ကုစ္ဆိမှိ ဇာတကုမာရော ဒွါဒသယောဇနိကာယ ဗာရာဏသိယာ ရဇ္ဇံ ကတွာ ကဋ္ဌဝါဟနရာဇာ နာမ ဇာတော’’တိ ကဋ္ဌဝါဟနဇာတကံ (ဇာ။ ၁။၁။၇)
ကထေသိ။ ရာဇာ သတ္ထု ဓမ္မကထံ သုတွာ ‘‘ပိတုဂေါတ္တမေဝ ကိရ ပမာဏ’’န္တိ သုတွာ တုဿိတွာ မာတာပုတ္တာနံ ပကတိပရိဟာရမေဝ ဒါပေသိ။
ရညော ပန ဗန္ဓုလော နာမ သေနာပတိ မလ္လိကံ နာမ အတ္တနော ဘရိယံ ဝဉ္ဈံ ‘‘တဝ ကုလဃရမေဝ ဂစ္ဆာဟီ’’တိ ကုသိနာရမေဝ ပေသေသိ။ သာ ‘‘သတ္ထာရံ ဒိသွာဝ ဂမိဿာမီ’’တိ ဇေတဝနံ ပဝိသိတွာ တထာဂတံ ဝန္ဒိတွာ ဧကမန္တံ ဌိတာ ‘‘ကဟံ ဂစ္ဆသီ’’တိ စ ပုဋ္ဌာ ‘‘သာမိကော မေ, ဘန္တေ, ကုလဃရံ ပေသေသီ’’တိ ဝတွာ ‘‘ကသ္မာ’’တိ ဝုတ္တာ ‘‘ဝဉ္ဈာ အပုတ္တိကာ, ဘန္တေ’’တိ ဝတွာ သတ္ထာရာ ‘‘ယဒိ ဧဝံ ဂမနကိစ္စံ နတ္ထိ, နိဝတ္တာဟီ’’တိ ဝုတ္တာ တုဋ္ဌာ သတ္ထာရံ ဝန္ဒိတွာ နိဝေသနမေဝ ပုန အဂမာသိ။ ‘‘ကသ္မာ နိဝတ္တသီ’’တိ ပုဋ္ဌာ ‘‘ဒသဗလေန နိဝတ္တိတာမှီ’’တိ အာဟ။ သေနာပတိ ‘‘ဒိဋ္ဌံ ဘဝိဿတိ တထာဂတေန ကာရဏ’’န္တိ အာဟ။ သာ န စိရဿေဝ ဂဗ္ဘံ ပဋိလဘိတွာ ဥပ္ပန္နဒေါဟဠာ ‘‘ဒေါဟဠော မေ ဥပ္ပန္နော’’တိ အာရောစေသိ။ ‘‘ကိံ ဒေါဟဠော’’တိ? ‘‘ဝေသာလိယာ နဂရေ လိစ္ဆဝိရာဇာနံ အဘိသေကမင်္ဂလပေါက္ခရဏိံ ဩတရိတွာ နှတွာ ပါနီယံ ပိဝိတုကာမာမှိ, သာမီ’’တိ။ သေနာပတိ ‘‘သာဓူ’’တိ ဝတွာ သဟဿထာမဓနုံ ဂဟေတွာ တံ ရထံ အာရောပေတွာ သာဝတ္ထိတော နိက္ခမိတွာ ရထံ ပါဇေန္တော ဝေသာလိံ ပါဝိသိ။
တသ္မိဉ္စ ကာလေ ကောသလရညော ဗန္ဓုလသေနာပတိနာ သဒ္ဓိံ ဧကာစရိယကုလေ ဥဂ္ဂဟိတသိပ္ပေါ မဟာလိ နာမ လိစ္ဆဝီ အန္ဓော လိစ္ဆဝီနံ အတ္ထဉ္စ ဓမ္မဉ္စ အနုသာသန္တော ဒွါရသမီပေ ဝသတိ။ သော ရထဿ ဥမ္မာရေ ပဋိဃဋ္ဋနသဒ္ဒံ သုတွာ ‘‘ဗန္ဓုလမလ္လဿ ရထပတနသဒ္ဒေါ ဧသော, အဇ္ဇ လိစ္ဆဝီနံ ဘယံ ဥပ္ပဇ္ဇိဿတီ’’တိ အာဟ။ ပေါက္ခရဏိယာ အန္တော စ ဗဟိ စ အာရက္ခာ ဗလဝါ, ဥပရိ လောဟဇာလံ ပတ္ထဋံ, သကုဏာနမ္ပိ ဩကာသော နတ္ထိ။ သေနာပတိ ပန ရထာ ဩတရိတွာ အာရက္ခကေ ခဂ္ဂေန ပဟရန္တော ပလာပေတွာ လောဟဇာလံ ဆိန္ဒိတွာ အန္တောပေါက္ခရဏိယံ ဘရိယံ ဩတာရေတွာ နှာပေတွာ ပါယေတွာ သယမ္ပိ နှတွာ မလ္လိကံ ရထံ အာရောပေတွာ နဂရာ နိက္ခမိတွာ အာဂတမဂ္ဂေနေဝ ပါယာသိ။ အာရက္ခကာ ဂန္တွာ လိစ္ဆဝီနံ အာရောစေသုံ။ လိစ္ဆဝိရာဇာနော ကုဇ္ဈိတွာ ပဉ္စ ရထသတာနိ အာရုယှ ‘‘ဗန္ဓုလမလ္လံ ဂဏှိဿာမာ’’တိ နိက္ခမိံသု။ တံ ပဝတ္တိံ မဟာလိဿ အာရောစေသုံ။ မဟာလိ ‘‘မာ ဂမိတ္ထ, သော ဟိ ဝေါ သဗ္ဗေ ဃာတယိဿတီ’’တိ အာဟ။ တေပိ ‘‘မယံ ဂမိဿာမယေဝါ’’တိ ဝဒိံသု။ တေန ဟိ စက္ကဿ ယာဝ နာဘိတော ပထဝိံ
ပဝိဋ္ဌဋ္ဌာနံ ဒိသွာ နိဝတ္တေယျာထ, တတော အနိဝတ္တန္တာ ပုရတော အသနိသဒ္ဒံ ဝိယ သုဏိဿထ, တမှာ ဌာနာ နိဝတ္တေယျာထ, တတော အနိဝတ္တန္တာ တုမှာကံ ရထဓုရေသု ဆိဒ္ဒံ ပဿိဿထ, တမှာ ဌာနာ နိဝတ္တေယျာထ, ပုရတော မာဂမိတ္ထာတိ။ တေ တဿ ဝစနေန အနိဝတ္တိတွာ တံ အနုဗန္ဓိံသုယေဝ။
မလ္လိကာ ဒိသွာ ‘‘ရထာ, သာမိ, ပညာယန္တီ’’တိ အာဟ။ တေန ဟိ ဧကဿ ရထဿ ဝိယ ပညာယနကာလေ မမ အာရောစေယျာသီတိ။ သာ ယဒါ သဗ္ဗေ ဧကော ဝိယ ဟုတွာ ပညာယိံသု, တဒါ ‘‘ဧကမေဝ သာမိ ရထသီသံ ပညာယတီ’’တိ အာဟ။ ဗန္ဓုလော ‘‘တေန ဟိ ဣမာ ရသ္မိယော ဂဏှာဟီ’’တိ တဿာ ရသ္မိယော ဒတွာ ရထေ ဌိတောဝ ဓနုံ အာရောပေတိ, ရထစက္ကံ ယာဝ နာဘိတော ပထဝိံ ပါဝိသိ, လိစ္ဆဝိနော တံ ဌာနံ ဒိသွာပိ န နိဝတ္တိံသု။ ဣတရော ထောကံ ဂန္တွာ ဇိယံ ပေါထေသိ, အသနိသဒ္ဒေါ ဝိယ အဟောသိ။ တေ တတောပိ န နိဝတ္တိံသု, အနုဗန္ဓန္တာ ဂစ္ဆန္တေဝ။ ဗန္ဓုလော ရထေ ဌိတကောဝ ဧကံ သရံ ခိပိ။ သော ပဉ္စန္နံ ရထသတာနံ ရထသီသံ ဆိဒ္ဒံ ကတွာ ပဉ္စ ရာဇသတာနိ ပရိကရဗန္ဓနဋ္ဌာနေ ဝိဇ္ဈိတွာ ပထဝိံ ပါဝိသိ။ တေ အတ္တနော ဝိဒ္ဓဘာဝံ အဇာနိတွာ ‘‘တိဋ္ဌ ရေ, တိဋ္ဌ ရေ’’တိ ဝဒန္တာ အနုဗန္ဓိံသုယေဝ။ ဗန္ဓုလော ရထံ ဌပေတွာ ‘‘တုမှေ မတကာ, မတကေဟိ သဒ္ဓိံ မယှံ ယုဒ္ဓံ နာမ နတ္ထီ’’တိ အာဟ။ တေ ‘‘မတကာ နာမ အမှာဒိသာ နေဝ ဟောန္တီ’’တိ ဝဒိံသု။ ‘‘တေန ဟိ သဗ္ဗပစ္ဆိမဿ ပရိကရံ မောစေထာ’’တိ။ တေ မောစယိံသု။ သော မုတ္တမတ္တေယေဝ မရိတွာ ပတိတော။ အထ နေ ‘‘သဗ္ဗေပိ တုမှေ ဧဝရူပါ, အတ္တနော ဃရာနိ ဂန္တွာ သံဝိဓာတဗ္ဗံ သံဝိဒဟိတွာ ပုတ္တဒါရေ အနုသာသိတွာ သန္နာဟံ မောစေထာ’’တိ အာဟ။ တေ တထာ ကတွာ သဗ္ဗေ ဇီဝိတက္ခယံ ပတ္တာ။
ဗန္ဓုလောပိ မလ္လိကံ သာဝတ္ထိံ အာနေသိ။ သာ သောဠသက္ခတ္တုံ ယမကေ ပုတ္တေ ဝိဇာယိ, သဗ္ဗေပိ သူရာ ထာမသမ္ပန္နာ အဟေသုံ, သဗ္ဗသိပ္ပေ နိပ္ဖတ္တိံ ပါပုဏိံသု။ ဧကေကဿပိ ပုရိသသဟဿပရိဝါရော အဟောသိ။ ပိတရာ သဒ္ဓိံ ရာဇနိဝေသနံ ဂစ္ဆန္တေဟိ တေဟေဝ ရာဇင်္ဂဏံ ပရိပူရိ။ အထေကဒိဝသံ ဝိနိစ္ဆယေ ကူဋဍ္ဍပရာဇိတာ မနုဿာ ဗန္ဓုလံ အာဂစ္ဆန္တံ ဒိသွာ မဟာရဝံ ဝိရဝန္တာ ဝိနိစ္ဆယအမစ္စာနံ ကူဋဍ္ဍကာရဏံ တဿ အာရောစေသုံ။ သောပိ ဝိနိစ္ဆယံ ဂန္တွာ တံ အဍ္ဍံ တီရေတွာ သာမိကမေဝ သာမိကံ, အဿာမိကမေဝ
အဿာမိကံ အကာသိ။ မဟာဇနော မဟာသဒ္ဒေန သာဓုကာရံ ပဝတ္တေသိ။ ရာဇာ ‘‘ကိမိဒ’’န္တိ ပုစ္ဆိတွာ တမတ္ထံ သုတွာ တုဿိတွာ သဗ္ဗေပိ တေ အမစ္စေ ဟာရေတွာ ဗန္ဓုလဿေဝ ဝိနိစ္ဆယံ နိယျာဒေသိ။ သော တတော ပဋ္ဌာယ သမ္မာ ဝိနိစ္ဆိနိ။ တတော ပေါရာဏကဝိနိစ္ဆယိကာ လဉ္ဇံ အလဘန္တာ အပ္ပလာဘာ ဟုတွာ ‘‘ဗန္ဓုလော ရဇ္ဇံ ပတ္ထေတီ’’တိ ရာဇကုလေ ပရိဘိန္ဒိံသု။ ရာဇာ တံ ကထံ ဂဟေတွာ စိတ္တံ နိဂ္ဂဟေတုံ နာသက္ခိ, ‘‘ဣမသ္မိံ ဣဓေဝ ဃာတိယမာနေ ဂရဟာ မေ ဥပ္ပဇ္ဇိဿတီ’’တိ ပုန စိန္တေတွာ ‘‘ပယုတ္တပုရိသေဟိ ပစ္စန္တံ ပဟရာပေတွာ တေ ပလာပေတွာ နိဝတ္တကာလေ အန္တရာမဂ္ဂေ ပုတ္တေဟိ သဒ္ဓိံ မာရေတုံ ဝဋ္ဋတီ’’တိ ဗန္ဓုလံ ပက္ကောသာပေတွာ ‘‘ပစ္စန္တော ကိရ ကုပိတော, တဝ ပုတ္တေဟိ သဒ္ဓိံ ဂန္တွာ စောရေ ဂဏှာဟီ’’တိ ပဟိဏိတွာ ‘‘ဧတ္ထေဝဿ ဒွတ္တိံသာယ ပုတ္တေဟိ သဒ္ဓိံ သီသံ ဆိန္ဒိတွာ အာဟရထာ’’တိ တေဟိ သဒ္ဓိံ အညေပိ သမတ္ထေ မဟာယောဓေ ပေသေသိ။ တသ္မိံ ပစ္စန္တံ ဂစ္ဆန္တေယေဝ ‘‘သေနာပတိ ကိရ အာဂစ္ဆတီ’’တိ သုတွာဝ ပယုတ္တကစောရာ ပလာယိံသု။ သော တံ ပဒေသံ အာဝါသာပေတွာ ဇနပဒံ သဏ္ဌပေတွာ နိဝတ္တိ။
အထဿ နဂရတော အဝိဒူရေ ဌာနေ တေ ယောဓာ ပုတ္တေဟိ သဒ္ဓိံ သီသံ ဆိန္ဒိံသု။ တံ ဒိဝသံ မလ္လိကာယ ပဉ္စဟိ ဘိက္ခုသတေဟိ သဒ္ဓိံ ဒွေ အဂ္ဂသာဝကာ နိမန္တိတာ ဟောန္တိ။ အထဿာ ပုဗ္ဗဏှသမယေ ‘‘သာမိကဿ တေ သဒ္ဓိံ ပုတ္တေဟိ သီသံ ဆိန္ဒိံသူ’’တိ ပဏ္ဏံ အာဟရိတွာ အဒံသု။ သာ တံ ပဝတ္တိံ ဉတွာ ကဿစိ ကိဉ္စိ အဝတွာ ပဏ္ဏံ ဥစ္ဆင်္ဂေ ကတွာ ဘိက္ခုသံဃမေဝ ပရိဝိသိ။ အထဿာ ပရိစာရိကာ ဘိက္ခူနံ ဘတ္တံ ဒတွာ သပ္ပိစာဋိံ အာဟရန္တိယော ထေရာနံ ပုရတော စာဋိံ ဘိန္ဒိံသု။ ဓမ္မသေနာပတိ ‘‘ဥပါသိကေ, ဘေဒနဓမ္မံ ဘိန္နံ, န စိန္တေတဗ္ဗ’’န္တိ အာဟ။ သာ ဥစ္ဆင်္ဂတော ပဏ္ဏံ နီဟရိတွာ ‘‘ဒွတ္တိံသပုတ္တေဟိ သဒ္ဓိံ ပိတု သီသံ ဆိန္နန္တိ မေ ဣမံ ပဏ္ဏံ အာဟရိံသု, အဟံ ဣဒံ သုတွာပိ န စိန္တေမိ, သပ္ပိစာဋိယာ ဘိန္နာယ ကိံ စိန္တေမိ, ဘန္တေ’’တိ အာဟ။ ဓမ္မသေနာပတိ ‘‘အနိမိတ္တမနညာတ’’န္တိအာဒီနိ (သု။ နိ။ ၅၇၉) ဝတွာ ဓမ္မံ ဒေသေတွာ ဥဋ္ဌာယာသနာ ဝိဟာရံ အဂမာသိ။ သာပိ ဒွတ္တိံသ သုဏိသာယော ပက္ကောသာပေတွာ ‘‘တုမှာကံ သာမိကာ အတ္တနော ပုရိမကမ္မဖလံ လဘိံသု, တုမှေ မာ သောစိတ္ထ မာ ပရိဒေဝိတ္ထ, ရညော ဥပရိ မနောပဒေါသံ မာ ကရိတ္ထာ’’တိ ဩဝဒိ။
ရညော စရပုရိသာ တံ ကထံ သုတွာ တေသံ နိဒ္ဒေါသဘာဝံ ရညော ကထယိံသု။ ရာဇာ သံဝေဂပ္ပတ္တော တဿာ နိဝေသနံ ဂန္တွာ မလ္လိကဉ္စ
သုဏိသာယော စဿာ ခမာပေတွာ မလ္လိကာယ ဝရံ အဒါသိ။ သာ ‘‘ဂဟိတော မေ ဟောတူ’’တိ ဝတွာ တသ္မိံ ဂတေ မတကဘတ္တံ ဒတွာ နှတွာ ရာဇာနံ ဥပသင်္ကမိတွာ ဝန္ဒိတွာ ‘‘ဒေဝ, တုမှေဟိ မေ ဝရော ဒိန္နော, မယှဉ္စ အညေန အတ္ထော နတ္ထိ, ဒွတ္တိံသာယ မေ သုဏိသာနံ မမ စ ကုလဃရဂမနံ အနုဇာနာထာ’’တိ အာဟ။ ရာဇာ သမ္ပဋိစ္ဆိ။ သာ ဒွတ္တိံသာယ သုဏိသာနံ သကကုလံ ပေသေတွာ သယံ ကုသိနာရနဂရေ အတ္တနော ကုလဃရံ အဂမာသိ။ ရာဇာ ဗန္ဓုလသေနာပတိနော ဘာဂိနေယျဿ ဒီဃကာရာယနဿ နာမ သေနာပတိဋ္ဌာနံ အဒါသိ။ သော ပန ‘‘မာတုလော မေ ဣမိနာ မာရိတော’’တိ ရညော ဩတာရံ ဂဝေသန္တော ဝိစရတိ။ ရာဇာပိ နိပ္ပရာဓဿ ဗန္ဓုလဿ မာရိတကာလတော ပဋ္ဌာယ ဝိပ္ပဋိသာရီ စိတ္တဿာဒံ န လဘတိ, ရဇ္ဇသုခံ နာနုဘောတိ။
တဒါ သတ္ထာ သာကိယာနံ ဝေဠုံ နာမ နိဂမံ ဥပနိဿာယ ဝိဟရတိ။ ရာဇာ တတ္ထ ဂန္တွာ အာရာမတော အဝိဒူရေ ခန္ဓာဝါရံ နိဝါသေတွာ ‘‘မဟန္တေန ပရိဝါရေန သတ္ထာရံ ဝန္ဒိဿာမာ’’တိ ဝိဟာရံ ဂန္တွာ ပဉ္စ ရာဇကကုဓဘဏ္ဍာနိ ဒီဃကာရာယနဿ ဒတွာ ဧကကောဝ ဂန္ဓကုဋိံ ပါဝိသိ။ သဗ္ဗံ ဓမ္မစေတိယသုတ္တနိယာမေနေဝ (မ။ နိ။ ၂။၃၆၄ အာဒယော) ဝေဒိတဗ္ဗံ။ တသ္မိံ ဂန္ဓကုဋိံ ပဝိဋ္ဌေ ဒီဃကာရာယနော တာနိ ပဉ္စ ရာဇကကုဓဘဏ္ဍာနိ ဂဟေတွာ ဝိဋဋူဘံ ရာဇာနံ ကတွာ ရညော ဧကံ အဿံ ဧကဉ္စ ဥပဋ္ဌာနကာရိကံ မာတုဂါမံ နိဝတ္တေတွာ သာဝတ္ထိံ အဂမာသိ။ ရာဇာ သတ္ထာရာ သဒ္ဓိံ ပိယကထံ ကထေတွာ နိက္ခန္တော သေနံ အဒိသွာ တံ မာတုဂါမံ ပုစ္ဆိတွာ တံ ပဝတ္တိံ သုတွာ ‘‘အဟံ ဘာဂိနေယျံ အဇာတသတ္တုံ အာဒါယ အာဂန္တွာ ဝိဋဋူဘံ ဂဟေဿာမီ’’တိ ရာဇဂဟနဂရံ ဂစ္ဆန္တော ဝိကာလေ ဒွါရေသု ပိဟိတေသု နဂရံ ပဝိသိတုမသက္ကောန္တော ဧကိဿာယ သာလာယ နိပဇ္ဇိတွာ ဝါတာတပေန ကိလန္တော ရတ္တိဘာဂေ တတ္ထေဝ ကာလမကာသိ။ ဝိဘာတာယ ရတ္တိယာ ‘‘ဒေဝ ကောသလနရိန္ဒ, ဣဒါနိ အနာထောသိ ဇာတော’’တိ ဝိလပန္တိယာ တဿာ ဣတ္ထိယာ သဒ္ဒံ သုတွာ ရညော အာရောစေသုံ။ သော မာတုလဿ မဟန္တေန သက္ကာရေန သရီရကိစ္စံ ကာရေသိ။
ဝိဋဋူဘောပိ ရဇ္ဇံ လဘိတွာ တံ ဝေရံ သရိတွာ ‘‘သဗ္ဗေပိ သာကိယေ မာရေဿာမီ’’တိ မဟတိယာ သေနာယ နိက္ခမိ။ တံ ဒိဝသံ သတ္ထာ ပစ္စူသသမယေ လောကံ ဝေါလောကေန္တော ဉာတိသံဃဿ ဝိနာသံ ဒိသွာ ‘‘ဉာတိသင်္ဂဟံ ကာတုံ ဝဋ္ဋတီ’’တိ စိန္တေတွာ ပုဗ္ဗဏှသမယေ ပိဏ္ဍာယ
စရိတွာ ပိဏ္ဍပါတပဋိက္ကန္တော ဂန္ဓကုဋိယံ သီဟသေယျံ ကပ္ပေတွာ သာယနှသမယေ အာကာသေန ဂန္တွာ ကပိလဝတ္ထုသာမန္တေ ဧကသ္မိံ ကဗရစ္ဆာယေ ရုက္ခမူလေ နိသီဒိ။ တတော အဝိဒူရေ ဝိဋဋူဘဿ ရဇ္ဇသီမာယ အန္တော သန္ဒစ္ဆာယော နိဂြောဓရုက္ခော အတ္ထိ, ဝိဋဋူဘော သတ္ထာရံ ဒိသွာ ဥပသင်္ကမိတွာ ဝန္ဒိတွာ ‘‘ဘန္တေ, ကိံကာရဏာ ဧဝရူပါယ ဥဏှဝေလာယ ဣမသ္မိံ ကဗရစ္ဆာယေ ရုက္ခမူလေ နိသီဒထ, ဧတသ္မိံ သန္ဒစ္ဆာယေ နိဂြောဓရုက္ခမူလေ နိသီဒထ, ဘန္တေ’’တိ ဝတွာ ‘‘ဟောတု, မဟာရာဇ, ဉာတကာနံ ဆာယာ နာမ သီတလာ’’တိ ဝုတ္တေ ‘‘ဉာတကာနံ ရက္ခဏတ္ထာယ သတ္ထာ အာဂတော ဘဝိဿတီ’’တိ စိန္တေတွာ သတ္ထာရံ ဝန္ဒိတွာ သာဝတ္ထိမေဝ ပစ္စာဂမိ။ သတ္ထာပိ ဥပ္ပတိတွာ ဇေတဝနမေဝ ဂတော။
ရာဇာ သာကိယာနံ ဒေါသံ သရိတွာ ဒုတိယံ နိက္ခမိတွာ တထေဝ သတ္ထာရံ ပဿိတွာ ပုန နိဝတ္တိတွာ တတိယဝါရေ နိက္ခမိတွာ တတ္ထေဝ သတ္ထာရံ ပဿိတွာ နိဝတ္တိ။ စတုတ္ထဝါရေ ပန တသ္မိံ နိက္ခန္တေ သတ္ထာ သာကိယာနံ ပုဗ္ဗကမ္မံ ဩလောကေတွာ တေသံ နဒိယံ ဝိသပက္ခိပနပါပကမ္မဿ အပ္ပဋိဗာဟိရဘာဝံ ဉတွာ စတုတ္ထဝါရေ န အဂမာသိ။ ဝိဋဋူဘရာဇာ ခီရပါယကေ ဒါရကေ အာဒိံ ကတွာ သဗ္ဗေ သာကိယေ ဃာတေတွာ ဂလလောဟိတေန နိသိန္နဖလကံ ဓောဝိတွာ ပစ္စာဂမိ။ သတ္ထရိ တတိယဝါရေ ဂမနတော ပစ္စာဂန္တွာ ပုနဒိဝသေ ပိဏ္ဍာယ စရိတွာ နိဋ္ဌာပိတဘတ္တကိစ္စေ ဂန္ဓကုဋိယံ ပဝိသန္တေ ဒိသာဟိ သန္နိပတိတာ ဘိက္ခူ ဓမ္မသဘာယံ နိသီဒိတွာ ‘‘အာဝုသော, သတ္ထာ အတ္တာနံ ဒဿေတွာ ရာဇာနံ နိဝတ္တာပေတွာ ဉာတကေ မရဏဘယာ မောစေသိ, ဧဝံ ဉာတကာနံ အတ္ထစရော သတ္ထာ’’တိ ဘဂဝတော ဂုဏကထံ ကထယိံသု။ သတ္ထာ အာဂန္တွာ ‘‘ကာယ နုတ္ထ, ဘိက္ခဝေ, ဧတရဟိ ကထာယ သန္နိသိန္နာ’’တိ ပုစ္ဆိတွာ ‘‘ဣမာယ နာမာ’’တိ ဝုတ္တေ ‘‘န, ဘိက္ခဝေ, ဣဒါနေဝ တထာဂတော ဉာတကာနံ အတ္ထံ စရတိ, ပုဗ္ဗေပိ စရိယေဝါ’’တိ ဝတွာ အတီတံ အာဟရိ။
အတီတေ ဗာရာဏသိယံ ဗြဟ္မဒတ္တော နာမ ရာဇာ ဒသ ရာဇဓမ္မေ အကောပေတွာ ဓမ္မေန ရဇ္ဇံ ကာရေန္တော ဧကဒိဝသံ စိန္တေသိ ‘‘ဇမ္ဗုဒီပတလေ ရာဇာနော ဗဟုထမ္ဘေသု ပါသာဒေသု ဝသန္တိ, တသ္မာ ဗဟူဟိ ထမ္ဘေဟိ ပါသာဒကရဏံ နာမ အနစ္ဆရိယံ, ယံနူနာဟံ ဧကထမ္ဘကံ ပါသာဒံ ကာရေယျံ, ဧဝံ သဗ္ဗရာဇူနံ အဂ္ဂရာဇာ ဘဝိဿာမီ’’တိ။ သော ဝဍ္ဎကီ ပက္ကောသာပေတွာ ‘‘မယှံ သောဘဂ္ဂပ္ပတ္တံ ဧကထမ္ဘကံ ပါသာဒံ ကရောထာ’’တိ အာဟ။ တေ
‘‘သာဓူ’’တိ သမ္ပဋိစ္ဆိတွာ အရညံ ပဝိသိတွာ ဥဇူ မဟန္တေ ဧကထမ္ဘကပါသာဒါရဟေ ဗဟူ ရုက္ခေ ဒိသွာ ‘‘ဣမေ ရုက္ခာ သန္တိ, မဂ္ဂေါ ပန ဝိသမော, န သက္ကာ ဩတာရေတုံ, ရညော အာစိက္ခိဿာမာ’’တိ စိန္တေတွာ တထာ အကံသု။ ရာဇာ ‘‘ကေနစိ ဥပါယေန သဏိကံ ဩတာရေထာ’’တိ ဝတွာ ‘‘ဒေဝ, ယေန ကေနစိ ဥပါယေန န သက္ကာ’’တိ ဝုတ္တေ ‘‘တေန ဟိ မမ ဥယျာနေ ဧကံ ရုက္ခံ ဥပဓာရေထာ’’တိ အာဟ။ ဝဍ္ဎကီ ဥယျာနံ ဂန္တွာ ဧကံ သုဇာတံ ဥဇုကံ ဂါမနိဂမပူဇိတံ ရာဇကုလတောပိ လဒ္ဓဗလိကမ္မံ မင်္ဂလသာလရုက္ခံ ဒိသွာ ရညော သန္တိကံ ဂန္တွာ တမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ ရာဇာ ‘‘ဥယျာနေ ရုက္ခော နာမ မမ ပဋိဗဒ္ဓေါ, ဂစ္ဆထ ဘော တံ ဆိန္ဒထာ’’တိ အာဟ။ တေ ‘‘သာဓူ’’တိ သမ္ပဋိစ္ဆိတွာ ဂန္ဓမာလာဒိဟတ္ထာ ဥယျာနံ ဂန္တွာ ရုက္ခေ ဂန္ဓပဉ္စင်္ဂုလိကံ ဒတွာ သုတ္တေန ပရိက္ခိပိတွာ ပုပ္ဖကဏ္ဏိကံ ဗန္ဓိတွာ ဒီပံ ဇာလေတွာ ဗလိကမ္မံ ကတွာ ‘‘ဣတော သတ္တမေ ဒိဝသေ အာဂန္တွာ ရုက္ခံ ဆိန္ဒိဿာမ, ရာဇာ ဆိန္ဒာပေတိ, ဣမသ္မိံ ရုက္ခေ နိဗ္ဗတ္တဒေဝတာ အညတ္ထ ဂစ္ဆတု, အမှာကံ ဒေါသော နတ္ထီ’’တိ သာဝေသုံ။
အထ တသ္မိံ နိဗ္ဗတ္တော ဒေဝပုတ္တော တံ ဝစနံ သုတွာ ‘‘နိဿံသယံ ဣမေ ဝဍ္ဎကီ ဣမံ ရုက္ခံ ဆိန္ဒိဿန္တိ, ဝိမာနံ မေ နဿိဿတိ, ဝိမာနပရိယန္တိကမေဝ ခေါ ပန မယှံ ဇီဝိတံ, ဣမဉ္စ ရက္ခံ ပရိဝါရေတွာ ဌိတေသု တရုဏသာလရုက္ခေသု နိဗ္ဗတ္တာနံ မမ ဉာတိဒေဝတာနမ္ပိ ဗဟူနိ ဝိမာနာနိ နဿိဿန္တိ။ ဝိမာနပရိယန္တိကမေဝ မမ ဉာတီနံ ဒေဝတာနမ္ပိ ဇီဝိတံ, န ခေါ ပန မံ တထာ အတ္တနော ဝိနာသော ဗာဓတိ, ယထာ ဉာတီနံ, တသ္မာ နေသံ မယာ ဇီဝိတံ ဒါတုံ ဝဋ္ဋတီ’’တိ စိန္တေတွာ အဍ္ဎရတ္တသမယေ ဒိဗ္ဗာလင်္ကာရပဋိမဏ္ဍိတော ရညော သိရိဂဗ္ဘံ ပဝိသိတွာ သကလဂဗ္ဘံ ဧကောဘာသံ ကတွာ ဥဿိသကပဿေ ရောဒမာနော အဋ္ဌာသိ။ ရာဇာ တံ ဒိသွာ ဘီတတသိတော တေန သဒ္ဓိံ သလ္လပန္တော ပဌမံ ဂါထမာဟ –
‘‘ကာ တွံ သုဒ္ဓေဟိ ဝတ္ထေဟိ, အဃေ ဝေဟာယသံ ဌိတာ၊
ကေန တျာဿူနိ ဝတ္တန္တိ, ကုတော တံ ဘယမာဂတ’’န္တိ။
တတ္ထ ကာ တွန္တိ နာဂယက္ခသုပဏ္ဏသက္ကာဒီသု ကာ နာမ တွန္တိ ပုစ္ဆတိ။ ဝတ္ထေဟီတိ ဝစနမတ္တမေဝေတံ, သဗ္ဗေပိ ပန ဒိဗ္ဗာလင်္ကာရေ သန္ဓာယေဝမာဟ။ အဃေတိ အပ္ပဋိဃေ အာကာသေ။ ဝေဟာယသန္တိ တဿေဝ ဝေဝစနံ။ ကေန တျာဿူနိ ဝတ္တန္တီတိ ကေန ကာရဏေန တဝ အဿူနိ ဝတ္တန္တိ။ ကုတောတိ ဉာတိဝိယောဂဓနဝိနာသာဒီနံ ကိံ နိဿာယ တံ ဘယမာဂတန္တိ ပုစ္ဆတိ။
‘‘တဝေဝ ဒေဝ ဝိဇိတေ, ဘဒ္ဒသာလောတိ မံ ဝိဒူ၊
သဋ္ဌိ ဝဿသဟဿာနိ, တိဋ္ဌတော ပူဇိတဿ မေ။
‘‘ကာရယန္တာ နဂရာနိ, အဂါရေ စ ဒိသမ္ပတိ၊
ဝိဝိဓေ စာပိ ပါသာဒေ, န မံ တေ အစ္စမညိသုံ၊
ယထေဝ မံ တေ ပူဇေသုံ, တထေဝ တွမ္ပိ ပူဇယာ’’တိ။
တတ္ထ တိဋ္ဌတောတိ သကလဗာရာဏသိနဂရေဟိ စေဝ ဂါမနိဂမေဟိ စ တယာ စ ပူဇိတဿ နိစ္စံ ဗလိကမ္မဉ္စ သက္ကာရဉ္စ လဘန္တဿ မယှံ ဣမသ္မိံ ဥယျာနေ တိဋ္ဌန္တဿ ဧတ္တကော ကာလော ဂတောတိ ဒဿေတိ။ နဂရာနီတိ နဂရပဋိသင်္ခရဏကမ္မာနိ။ အဂါရေစာတိ ဘူမိဂေဟာနိ။ ဒိသမ္ပတီတိ ဒိသာနံ ပတိ, မဟာရာဇ။ န မံ တေတိ တေ နဂရပဋိသင်္ခရဏာဒီနိ ကရောန္တာ ဣမသ္မိံ နဂရေ ပေါရာဏကရာဇာနော မံ နာတိမညိသုံ နာတိက္ကမိံသု န ဝိဟေဌယိံသု, မမ နိဝါသရုက္ခံ ဆိန္ဒိတွာ အတ္တနော ကမ္မံ န ကရိံသု, မယှံ ပန သက္ကာရမေဝ ကရိံသူတိ အဝစ။ ယထေဝါတိ တသ္မာ ယထေဝ တေ ပေါရာဏကရာဇာနော မံ ပူဇယိံသု, ဧကောပိ ဣမံ ရုက္ခံ န ဆိန္ဒာပေသိ, တွဉ္စာပိ မံ တထေဝ ပူဇယ, မာ မေ ရုက္ခံ ဆေဒယီတိ။
တတော ရာဇာ ဒွေ ဂါထာ အဘာသိ –
‘‘တံ ဣဝါဟံ န ပဿာမိ, ထူလံ ကာယေန တေ ဒုမံ၊
အာရောဟပရိဏာဟေန, အဘိရူပေါသိ ဇာတိယာ။
‘‘ပါသာဒံ ကာရယိဿာမိ, ဧကတ္ထမ္ဘံ မနောရမံ၊
တတ္ထ တံ ဥပနေဿာမိ, စိရံ တေ ယက္ခ ဇီဝိတ’’န္တိ။
တတ္ထ ကာယေနာတိ ပမာဏေန။ ဣဒံ ဝုတ္တံ ဟောတိ – တဝ ပမာဏေန တံ ဝိယ ထူလံ မဟန္တံ အညံ ဒုမံ န ပဿာမိ, တွညေဝ ပန အာရောဟပရိဏာဟေန သုဇာတသင်္ခါတာယ သမသဏ္ဌာနဥဇုဘာဝပ္ပကာရာယ ဇာတိယာ စ အဘိရူပေါ သောဘဂ္ဂပ္ပတ္တော ဧကထမ္ဘပါသာဒါရဟောတိ။ ပါသာဒန္တိ တသ္မာ တံ ဆေဒါပေတွာ အဟံ ပါသာဒံ ကာရာပေဿာမေဝ။ တတ္ထ တန္တိ
တံ ပနာဟံ သမ္မ ဒေဝရာဇ, တတ္ထ ပါသာဒေ ဥပနေဿာမိ, သော တွံ မယာ သဒ္ဓိံ ဧကတော ဝသန္တော အဂ္ဂဂန္ဓမာလာဒီနိ လဘန္တော သက္ကာရပ္ပတ္တော သုခံ ဇီဝိဿသိ, နိဝါသဋ္ဌာနာဘာဝေန မေ ဝိနာသော ဘဝိဿတီတိ မာ စိန္တယိ, စိရံ တေ ယက္ခ ဇီဝိတံ ဘဝိဿတီတိ။
တံ သုတွာ ဒေဝရာဇာ ဒွေ ဂါထာ အဘာသိ –
‘‘ဧဝံ စိတ္တံ ဥဒပါဒိ, သရီရေန ဝိနာဘာဝေါ၊
ပုထုသော မံ ဝိကန္တိတွာ, ခဏ္ဍသော အဝကန္တထ။
‘‘အဂ္ဂေ စ ဆေတွာ မဇ္ဈေ စ, ပစ္ဆာ မူလမှိ ဆိန္ဒထ၊
ဧဝံ မေ ဆိဇ္ဇမာနဿ, န ဒုက္ခံ မရဏံ သိယာ’’တိ။
တတ္ထ ဧဝံ စိတ္တံ ဥဒပါဒီတိ ယဒိ ဧဝံ စိတ္တံ တဝ ဥပ္ပန္နံ။ သရီရေန ဝိနာဘာဝေါတိ ယဒိ တေ မမ သရီရေန ဘဒ္ဒသာလရုက္ခေန သဒ္ဓိံ မမ ဝိနာဘာဝေါ ပတ္ထိတော။ ပုထုသောတိ ဗဟုဓာ။ ဝိကန္တိတွာတိ ဆိန္ဒိတွာ။ ခဏ္ဍသောတိ ခဏ္ဍာခဏ္ဍံ ကတွာ အဝကန္တထ။ အဂ္ဂေ စာတိ အဝကန္တန္တာ ပန ပဌမံ အဂ္ဂေ, တတော မဇ္ဈေ ဆေတွာ သဗ္ဗပစ္ဆာ မူလေ ဆိန္ဒထ။ ဧဝဉှိ မေ ဆိဇ္ဇမာနဿ န ဒုက္ခံ မရဏံ သိယာ, သုခံ နု ခဏ္ဍသော ဘဝေယျာတိ ယာစတိ။
တတော ရာဇာ ဒွေ ဂါထာ အဘာသိ –
‘‘ဟတ္ထပါဒံ ယထာ ဆိန္ဒေ, ကဏ္ဏနာသဉ္စ ဇီဝတော၊
တတော ပစ္ဆာ သိရော ဆိန္ဒေ, တံ ဒုက္ခံ မရဏံ သိယာ။
‘‘သုခံ နု ခဏ္ဍသော ဆိန္နံ, ဘဒ္ဒသာလ ဝနပ္ပတိ၊
ကိံဟေတု ကိံ ဥပါဒါယ, ခဏ္ဍသော ဆိန္နမိစ္ဆသီ’’တိ။
တတ္ထ ဟတ္ထပါဒန္တိ ဟတ္ထေ စ ပါဒေ စ။ တံ ဒုက္ခန္တိ ဧဝံ ပဋိပါဋိယာ ဆိဇ္ဇန္တဿ စောရဿ တံ မရဏံ ဒုက္ခံ သိယာ။ သုခံ နူတိ သမ္မ ဘဒ္ဒသာလ, ဝဇ္ဈပ္ပတ္တာ စောရာ သုခေန မရိတုကာမာ သီသစ္ဆေဒံ ယာစန္တိ, န ခဏ္ဍသော ဆေဒနံ, တွံ ပန ဧဝံ ယာစသိ, တေန တံ ပုစ္ဆာမိ ‘‘သုခံ နု ခဏ္ဍသော ဆိန္န’’န္တိ။ ကိံဟေတူတိ ခဏ္ဍသော ဆိန္နံ နာမ န သုခံ, ကာရဏေန ပနေတ္ထ ဘဝိတဗ္ဗန္တိ တံ ပုစ္ဆန္တော ဧဝမာဟ။
အထဿ အာစိက္ခန္တော ဘဒ္ဒသာလော ဒွေ ဂါထာ အဘာသိ –
‘‘ယဉ္စ ဟေတုမုပါဒါယ, ဟေတုံ ဓမ္မူပသံဟိတံ၊
ခဏ္ဍသော ဆိန္နမိစ္ဆာမိ, မဟာရာဇ သုဏောဟိ မေ။
‘‘ဉာတီ မေ သုခသံဝဒ္ဓါ, မမ ပဿေ နိဝါတဇာ၊
တေပိဟံ ဥပဟိံသေယျ, ပရေသံ အသုခေါစိတ’’န္တိ။
တတ္ထ ဟေတုံ ဓမ္မူပသံဟိတန္တိ မဟာရာဇ, ယံ ဟေတုသဘာဝယုတ္တမေဝ, န ဟေတုပတိရူပကံ, ဟေတုံ ဥပါဒါယ အာရဗ္ဘ သန္ဓာယာဟံ ခဏ္ဍသော ဆိန္နမိစ္ဆာမိ, တံ ဩဟိတသောတော သုဏောဟီတိ အတ္ထော။ ဉာတီ မေတိ မမ ဘဒ္ဒသာလရုက္ခဿ ဆာယာယ သုခသံဝဒ္ဓါ မမ ပဿေ တရုဏသာလရုက္ခေသု နိဗ္ဗတ္တာ မယာ ကတဝါတပရိတ္တာဏတ္တာ နိဝါတဇာ မမ ဉာတကာ ဒေဝသံဃာ အတ္ထိ, တေ အဟံ ဝိသာလသာခဝိဋပေါ မူလေ ဆိန္ဒိတွာ ပတန္တော ဥပဟိံသေယျံ, သံဘဂ္ဂဝိမာနေ ကရောန္တော ဝိနာသေယျန္တိ အတ္ထော။ ပရေသံ အသုခေါစိတန္တိ ဧဝံ သန္တေ မယာ တေသံ ပရေသံ ဉာတိဒေဝသံဃာနံ အသုခံ ဒုက္ခံ ဩစိတံ ဝဍ္ဎိတံ, န စာဟံ တေသံ ဒုက္ခကာမော, တသ္မာ ဘဒ္ဒသာလံ ခဏ္ဍသော ခဏ္ဍသော ဆိန္ဒာပေမီတိ အယမေတ္ထာဓိပ္ပါယော။
တံ သုတွာ ရာဇာ ‘‘ဓမ္မိကော ဝတာယံ, ဒေဝပုတ္တော, အတ္တနော ဝိမာနဝိနာသတောပိ ဉာတီနံ ဝိမာနဝိနာသံ န ဣစ္ဆတိ, ဉာတီနံ အတ္ထစရိယံ စရတိ, အဘယမဿ ဒဿာမီ’’တိ တုဿိတွာ ဩသာနဂါထမာဟ –
‘‘စေတေယျရူပံ စေတေသိ, ဘဒ္ဒသာလ ဝနပ္ပတိ၊
ဟိတကာမောသိ ဉာတီနံ, အဘယံ သမ္မ ဒမ္မိ တေ’’တိ။
တတ္ထ စေတေယျရူပံ စေတေသီတိ ဉာတီသု မုဒုစိတ္တတာယ စိန္တေန္တော စိန္တေတဗ္ဗယုတ္တကမေဝ စိန္တေသိ။ ဆေဒေယျရူပံ ဆေဒေသီတိပိ ပါဌော။ တဿတ္ထော – ခဏ္ဍသော ဆိန္နမိစ္ဆန္တော ဆေဒေတဗ္ဗယုတ္တကမေဝ ဆေဒေသီတိ။ အဘယန္တိ ဧတသ္မိံ တေ သမ္မ, ဂုဏေ ပသီဒိတွာ အဘယံ ဒဒါမိ, န မေ ပါသာဒေနတ္ထော, နာဟံ တံ ဆေဒါပေဿာမိ, ဂစ္ဆ ဉာတိသံဃပရိဝုတော သက္ကတဂရုကတော သုခံ ဇီဝါတိ အာဟ။
ဒေဝရာဇာ ရညော ဓမ္မံ ဒေသေတွာ အဂမာသိ။ ရာဇာ တဿောဝါဒေ ဌတွာ ဒါနာဒီနိ ပုညာနိ ကတွာ သဂ္ဂပုရံ ပူရေသိ။
သတ္ထာ ဣမံ ဓမ္မဒေသနံ အာဟရိတွာ ‘‘ဧဝံ, ဘိက္ခဝေ, ပုဗ္ဗေပိ တထာဂတော ဉာတတ္ထစရိယံ အစရိယေဝါ’’တိ ဝတွာ ဇာတကံ သမောဓာနေသိ – ‘‘တဒါ ရာဇာ အာနန္ဒော အဟောသိ, တရုဏသာလေသု နိဗ္ဗတ္တဒေဝတာ ဗုဒ္ဓပရိသာ, ဘဒ္ဒသာလဒေဝရာဇာ ပန အဟမေဝ အဟောသိ’’န္တိ။
ဘဒ္ဒသာလဇာတကဝဏ္ဏနာ ဒုတိယာ။
֍ * မြန်[၄၆၆] ၃။ သမုဒ္ဒဝါဏိဇဇာတကဝဏ္ဏနာ
ကသန္တိ ဝပန္တိ တေ ဇနာတိ ဣဒံ သတ္ထာ ဇေတဝနေ ဝိဟရန္တော ဒေဝဒတ္တဿ ပဉ္စ ကုလသတာနိ ဂဟေတွာ နိရယေ ပတိတဘာဝံ အာရဗ္ဘ ကထေသိ။ သော ဟိ အဂ္ဂသာဝကေသု ပရိသံ ဂဟေတွာ ပက္ကန္တေသု သောကံ သန္ဓာရေတုံ အသက္ကောန္တော ဥဏှလောဟိတေ မုခတော နိက္ခန္တေ ဗလဝဝေဒနာပီဠိတော တထာဂတဿ ဂုဏံ အနုဿရိတွာ ‘‘အဟမေဝ နဝ မာသေ တထာဂတဿ အနတ္ထံ စိန္တေသိံ, သတ္ထု ပန မယိ ပါပစိတ္တံ နာမ နတ္ထိ, အသီတိမဟာထေရာနမ္ပိ မယိ အာဃာတော နာမ နတ္ထိ, မယာ ကတကမ္မေန အဟမေဝ ဣဒါနိ အနာထော ဇာတော, သတ္ထာရာပိမှိ ဝိဿဋ္ဌော မဟာထေရေဟိပိ ဉာတိသေဋ္ဌေန ရာဟုလတ္ထေရေနပိ သကျရာဇကုလေဟိပိ, ဂန္တွာ သတ္ထာရံ ခမာပေဿာမီ’’တိ ပရိသာယ သညံ ဒတွာ အတ္တာနံ ပဉ္စကေန ဂါဟာပေတွာ ရတ္တိံ ရတ္တိံ ဂစ္ဆန္တော ကောသလရဋ္ဌံ သမ္ပာပုဏိ။ အာနန္ဒတ္ထေရော သတ္ထု အာရောစေသိ ‘‘ဒေဝဒတ္တော ကိရ, ဘန္တေ, တုမှာကံ ခမာပေတုံ အာဂစ္ဆတီ’’တိ။ ‘‘အာနန္ဒ, ဒေဝဒတ္တော မမ ဒဿနံ န လဘိဿတီ’’တိ။
အထ တသ္မိံ သာဝတ္ထိနဂရဒွါရံ သမ္ပတ္တေ ပုန ထေရော အာရောစေသိ, ဘဂဝါပိ တထေဝ အဝစ။ တဿ ဇေတဝနေ ပေါက္ခရဏိယာ သမီပံ အာဂတဿ ပါပံ မတ္ထကံ ပါပုဏိ, သရီရေ ဍာဟော ဥပ္ပဇ္ဇိ, နှတွာ ပါနီယံ ပိဝိတုကာမော ဟုတွာ ‘‘မဉ္စကတော မံ အာဝုသော ဩတာရေထ, ပါနီယံ ပိဝိဿာမီ’’တိ အာဟ။ တဿ ဩတာရေတွာ ဘူမိယံ ဌပိတမတ္တဿ စိတ္တဿာဒေ အလဒ္ဓေယေဝ မဟာပထဝီ ဝိဝရမဒါသိ။ တာဝဒေဝ တံ
အဝီစိတော အဂ္ဂိဇာလာ ဥဋ္ဌာယ ပရိက္ခိပိတွာ ဂဏှိ။ သော ‘‘ပါပကမ္မံ မေ မတ္ထကံ ပတ္တ’’န္တိ တထာဂတဿ ဂုဏေ အနုဿရိတွာ –
‘‘ဣမေဟိ အဋ္ဌီဟိ တမဂ္ဂပုဂ္ဂလံ, ဒေဝါတိဒေဝံ နရဒမ္မသာရထိံ၊
သမန္တစက္ခုံ သတပုညလက္ခဏံ, ပါဏေဟိ ဗုဒ္ဓံ သရဏံ ဥပေမီ’’တိ။ (မိ။ ပ။ ၄။၁။၃) –
ဣမာယ ဂါထာယ သရဏေ ပတိဋ္ဌဟန္တော အဝီစိပရာယဏော အဟောသိ။ တဿ ပန ပဉ္စ ဥပဋ္ဌာကကုလသတာနိ အဟေသုံ။ တာနိပိ တပ္ပက္ခိကာနိ ဟုတွာ ဒသဗလံ အက္ကောသိတွာ အဝီစိမှိယေဝ နိဗ္ဗတ္တိံသု။ ဧဝံ သော တာနိ ပဉ္စ ကုလသတာနိ ဂဏှိတွာ အဝီစိမှိ ပတိဋ္ဌိတော။
အထေကဒိဝသံ ဘိက္ခူ ဓမ္မသဘာယံ ကထံ သမုဋ္ဌာပေသုံ ‘‘အာဝုသော, ဒေဝဒတ္တော ပါပေါ လာဘသက္ကာရဂိဒ္ဓတာယ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေ အဋ္ဌာနေ ကောပံ ဗန္ဓိတွာ အနာဂတဘယမနောလောကေတွာ ပဉ္စဟိ ကုလသတေဟိ သဒ္ဓိံ အဝီစိပရာယဏော ဇာတော’’တိ။ သတ္ထာ အာဂန္တွာ ‘‘ကာယ နုတ္ထ, ဘိက္ခဝေ, ဧတရဟိ ကထာယ သန္နိသိန္နာ’’တိ ပုစ္ဆိတွာ ‘‘ဣမာယ နာမာ’’တိ ဝုတ္တေ ‘‘န ဘိက္ခဝေ, ဣဒါနေဝ ဒေဝဒတ္တော လာဘသက္ကာရဂိဒ္ဓေါ ဟုတွာ အနာဂတဘယံ န ဩလောကေသိ, ပုဗ္ဗေပိ အနာဂတဘယံ အနောလောကေတွာ ပစ္စုပ္ပန္နသုခဂိဒ္ဓေန သဒ္ဓိံ ပရိသာယ မဟာဝိနာသံ ပတ္တော’’တိ ဝတွာ အတီတံ အာဟရိ။
အတီတေ ဗာရာဏသိယံ ဗြဟ္မဒတ္တေ ရဇ္ဇံ ကာရေန္တေ ဗာရာဏသိတော အဝိဒူရေ ကုလသဟဿနိဝါသော မဟာဝဍ္ဎကီဂါမော အဟောသိ။ တတ္ထ ဝဍ္ဎကီ ‘‘တုမှာကံ မဉ္စံ ကရိဿာမ, ပီဌံ ကရိဿာမ, ဂေဟံ ကရိဿာမာ’’တိ ဝတွာ မနုဿာနံ ဟတ္ထတော ဗဟုံ ဣဏံ ဂဟေတွာ ကိဉ္စိ ကာတုံ န သက္ခိံသု။ မနုဿာ ဒိဋ္ဌဒိဋ္ဌေ ဝဍ္ဎကီ စောဒေန္တိ ပလိဗုဒ္ဓန္တိ။ တေ ဣဏာယိကေဟိ ဥပဒ္ဒုတာ သုခံ ဝသိတုံ အသက္ကောန္တာ ‘‘ဝိဒေသံ ဂန္တွာ ယတ္ထ ကတ္ထစိ ဝသိဿာမာ’’တိ အရညံ ပဝိသိတွာ ရုက္ခေ ဆိန္ဒိတွာ မဟတိံ နာဝံ ဗန္ဓိတွာ နဒိံ ဩတာရေတွာ အာဟရိတွာ ဂါမတော ဂါဝုတဍ္ဎယောဇနမတ္တေ ဌာနေ ဌပေတွာ အဍ္ဎရတ္တသမယေ ဂါမံ အာဂန္တွာ ပုတ္တဒါရမာဒါယ နာဝဋ္ဌာနံ ဂန္တွာ
နာဝံ အာရုယှ အနုက္ကမေန မဟာသမုဒ္ဒံ ပဝိသိတွာ ဝါတဝေဂေန ဝိစရန္တာ သမုဒ္ဒမဇ္ဈေ ဧကံ ဒီပကံ ပါပုဏိံသု။ တသ္မိံ ပန ဒီပကေ သယံဇာတသာလိဥစ္ဆုကဒလိအမ္ဗဇမ္ဗုပနသတာလနာဠိကေရာဒီနိ ဝိဝိဓဖလာနိ အတ္ထိ, အညတရော ပဘိန္နနာဝေါ ပုရိသော ပဌမတရံ တံ ဒီပကံ ပတွာ သာလိဘတ္တံ ဘုဉ္ဇမာနော ဥစ္ဆုအာဒီနိ ခါဒမာနော ထူလသရီရော နဂ္ဂေါ ပရူဠှကေသမဿု တသ္မိံ ဒီပကေ ပဋိဝသတိ။
ဝဍ္ဎကီ စိန္တယိံသု ‘‘သစေ အယံ ဒီပကော ရက္ခသပရိဂ္ဂဟိတော ဘဝိဿတိ, သဗ္ဗေပိ အမှေ ဝိနာသံ ပါပုဏိဿာမ, ပရိဂ္ဂဏှိဿာမ တာဝ န’’န္တိ။ အထ သတ္တဋ္ဌ ပုရိသာ သူရာ ဗလဝန္တော သန္နဒ္ဓပဉ္စာဝုဓာ ဟုတွာ ဩတရိတွာ ဒီပကံ ပရိဂ္ဂဏှိံသု။ တသ္မိံ ခဏေ သော ပုရိသော ဘုတ္တပါတရာသော ဥစ္ဆုရသံ ပိဝိတွာ သုခပ္ပတ္တော ရမဏီယေ ပဒေသေ ရဇတပဋ္ဋသဒိသေ ဝါလုကတလေ သီတစ္ဆာယာယ ဥတ္တာနကော နိပဇ္ဇိတွာ ‘‘ဇမ္ဗုဒီပဝါသိနော ကသန္တာ ဝပန္တာ ဧဝရူပံ သုခံ န လဘန္တိ, ဇမ္ဗုဒီပတော မယှံ အယမေဝ ဒီပကော ဝရ’’န္တိ ဂါယမာနော ဥဒါနံ ဥဒါနေသိ။ အထ သတ္ထာ ဘိက္ခူ အာမန္တေတွာ ‘‘သော ဘိက္ခဝေ ပုရိသော ဣမံ ဥဒါနံ ဥဒါနေသီ’’တိ ဒဿေန္တော ပဌမံ ဂါထမာဟ –
‘‘ကသန္တိ ဝပန္တိ တေ ဇနာ, မနုဇာ ကမ္မဖလူပဇီဝိနော၊
နယိမဿ ဒီပကဿ ဘာဂိနော, ဇမ္ဗုဒီပါ ဣဒမေဝ နော ဝရ’’န္တိ။
တတ္ထ တေ ဇနာတိ တေ ဇမ္ဗုဒီပဝါသိနော ဇနာ။ ကမ္မဖလူပဇီဝိနောတိ နာနာကမ္မာနံ ဖလူပဇီဝိနော သတ္တာ။
အထ တေ ဒီပကံ ပရိဂ္ဂဏှန္တာ ပုရိသာ တဿ ဂီတသဒ္ဒံ သုတွာ ‘‘မနုဿသဒ္ဒေါ ဝိယ သုယျတိ, ဇာနိဿာမ န’’န္တိ သဒ္ဒါနုသာရေန ဂန္တွာ တံ ပုရိသံ ဒိသွာ ‘‘ယက္ခော ဘဝိဿတီ’’တိ ဘီတတသိတာ သရေ သန္နဟိံသု။ သောပိ တေ ဒိသွာ အတ္တနော ဝဓဘယေန ‘‘နာဟံ, သာမိ, ယက္ခော, ပုရိသောမှိ, ဇီဝိတံ မေ ဒေထာ’’တိ ယာစန္တော ‘‘ပုရိသာ နာမ တုမှာဒိသာ နဂ္ဂါ န ဟောန္တီ’’တိ ဝုတ္တေ ပုနပ္ပုနံ ယာစိတွာ မနုဿဘာဝံ ဝိညာပေသိ။ တေ တံ ပုရိသံ ဥပသင်္ကမိတွာ သမ္မောဒနီယံ ကထံ သုတွာ တဿ တတ္ထ အာဂတနိယာမံ ပုစ္ဆိံသု။ သောပိ သဗ္ဗံ တေသံ ကထေတွာ ‘‘တုမှေ အတ္တနော ပုညသမ္ပတ္တိယာ
ဣဓာဂတာ, အယံ ဥတ္တမဒီပေါ, န ဧတ္ထ သဟတ္ထေန ကမ္မံ ကတွာ ဇီဝန္တိ, သယံဇာတသာလီနဉ္စေဝ ဥစ္ဆုအာဒီနဉ္စေတ္ထ အန္တော နတ္ထီတိ အနုက္ကဏ္ဌန္တာ ဝသထာ’’တိ အာဟ။ ဣဓ ပန ဝသန္တာနံ အမှာကံ အညော ပရိပန္ထော နတ္ထိ, အညံ ဘယံ ဧတ္ထ နတ္ထိ, အယံ ပန အမနုဿပရိဂ္ဂဟိတော, အမနုဿာ တုမှာကံ ဥစ္စာရပဿာဝံ ဒိသွာ ကုဇ္ဈေယျုံ, တသ္မာ တံ ကရောန္တာ ဝါလုကံ ဝိယူဟိတွာ ဝါလုကာယ ပဋိစ္ဆာဒေယျာထ, ဧတ္တကံ ဣဓ ဘယံ, အညံ နတ္ထိ, နိစ္စံ အပ္ပမတ္တာ ဘဝေယျာထာတိ။ တေ တတ္ထ ဝါသံ ဥပဂစ္ဆိံသု။ တသ္မိံ ပန ကုလသဟဿေ ပဉ္စန္နံ ပဉ္စန္နံ ကုလသတာနံ ဇေဋ္ဌကာ ဒွေ ဝဍ္ဎကီ အဟေသုံ။ တေသု ဧကော ဗာလော အဟောသိ ရသဂိဒ္ဓေါ, ဧကော ပဏ္ဍိတော ရသေသု အနလ္လီနော။
အပရဘာဂေ သဗ္ဗေပိ တေ တတ္ထ သုခံ ဝသန္တာ ထူလသရီရာ ဟုတွာ စိန္တယိံသု ‘‘စိရံ ပီတာ နော သုရာ, ဥစ္ဆုရသေန မေရယံ ကတွာ ပိဝိဿာမာ’’တိ။ တေ မေရယံ ကာရေတွာ ပိဝိတွာ မဒဝသေန ဂါယန္တာ နစ္စန္တာ ကီဠန္တာ ပမတ္တာ တတ္ထ တတ္ထ ဥစ္စာရပဿာဝံ ကတွာ အပ္ပဋိစ္ဆာဒေတွာ ဒီပကံ ဇေဂုစ္ဆံ ပဋိကူလံ ကရိံသု။ ဒေဝတာ ‘‘ဣမေ အမှာကံ ကီဠာမဏ္ဍလံ ပဋိကူလံ ကရောန္တီ’’တိ ကုဇ္ဈိတွာ ‘‘မဟာသမုဒ္ဒံ ဥတ္တရာပေတွာ ဒီပကဓောဝနံ ကရိဿာမာ’’တိ မန္တေတွာ ‘‘အယံ ကာဠပက္ခော, အဇ္ဇ အမှာကံ သမာဂမော စ ဘိန္နော, ဣတော ဒါနိ ပန္နရသမေ ဒိဝသေ ပုဏ္ဏမီဥပေါသထဒိဝသေ စန္ဒဿုဂ္ဂမနဝေလာယ သမုဒ္ဒံ ဥဗ္ဗတ္တေတွာ သဗ္ဗေပိမေ ဃာတေဿာမာ’’တိ ဒိဝသံ ဌပယိံသု။ အထ နေသံ အန္တရေ ဧကော ဓမ္မိကော ဒေဝပုတ္တော ‘‘မာ ဣမေ မမ ပဿန္တဿ နဿိံသူ’’တိ အနုကမ္ပာယ တေသု သာယမာသံ ဘုဉ္ဇိတွာ ဃရဒွါရေ သုခကထာယ နိသိန္နေသု သဗ္ဗာလင်္ကာရပဋိမဏ္ဍိတော သကလဒီပံ ဧကောဘာသံ ကတွာ ဥတ္တရာယ ဒိသာယ အာကာသေ ဌတွာ ‘‘အမ္ဘော ဝဍ္ဎကီ, ဒေဝတာ တုမှာကံ ကုဒ္ဓါ။ ဣမသ္မိံ ဌာနေ မာ ဝသိတ္ထ, ဣတော အဍ္ဎမာသစ္စယေန ဟိ ဒေဝတာ သမုဒ္ဒံ ဥဗ္ဗတ္တေတွာ သဗ္ဗေဝ တုမှေ ဃာတေဿန္တိ, ဣတော နိက္ခမိတွာ ပလာယထာ’’တိ ဝတွာ ဒုတိယံ ဂါထမာဟ –
‘‘တိပဉ္စရတ္တူပဂတမှိ စန္ဒေ, ဝေဂေါ မဟာ ဟေဟိတိ သာဂရဿ၊
ဥပ္လဝိဿံ ဒီပမိမံ ဥဠာရံ, မာ ဝေါ ဝဓီ ဂစ္ဆထ လေဏမည’’န္တိ။
တတ္ထ ဥပ္လဝိဿန္တိ ဣမံ ဒီပကံ ဥပ္လဝန္တော အဇ္ဈောတ္ထရန္တော အဘိဘဝိဿတိ။ မာ ဝေါ ဝဓီတိ သော သာဂရဝေဂေါ တုမှေ မာ ဝဓိ။
ဣတိ သော တေသံ ဩဝါဒံ ဒတွာ အတ္တနော ဌာနမေဝ ဂတော။ တသ္မိံ ဂတေ အပရော သာဟသိကော ကက္ခဠော ဒေဝပုတ္တော ‘‘ဣမေ ဣမဿ ဝစနံ ဂဟေတွာ ပလာယေယျုံ, အဟံ နေသံ ဂမနံ နိဝါရေတွာ သဗ္ဗေပိမေ မဟာဝိနာသံ ပါပေဿာမီ’’တိ စိန္တေတွာ ဒိဗ္ဗာလင်္ကာရပဋိမဏ္ဍိတော သကလဒီပံ ဧကောဘာသံ ကရောန္တော အာဂန္တွာ ဒက္ခိဏာယ ဒိသာယ အာကာသေ ဌတွာ ‘‘ဧကော ဒေဝပုတ္တော ဣဓာဂတော, နော’’တိ ပုစ္ဆိတွာ ‘‘အာဂတော’’တိ ဝုတ္တေ ‘‘သော ဝေါ ကိံ ကထေသီ’’တိ ဝတွာ ‘‘ဣမံ နာမ, သာမီ’’တိ ဝုတ္တေ ‘‘သော တုမှာကံ ဣဓ နိဝါသံ န ဣစ္ဆတိ, ဒေါသေန ကထေတိ, တုမှေ အညတ္ထ အဂန္တွာ ဣဓေဝ ဝသထာ’’တိ ဝတွာ ဒွေ ဂါထာ အဘာသိ –
‘‘န ဇာတုယံ သာဂရဝါရိဝေဂေါ, ဥပ္လဝိဿံ ဒီပမိမံ ဥဠာရံ၊
တံ မေ နိမိတ္တေဟိ ဗဟူဟိ ဒိဋ္ဌံ, မာ ဘေထ ကိံ သောစထ မောဒထဝှေါ။
‘‘ပဟူတဘက္ခံ ဗဟုအန္နပါနံ, ပတ္တတ္ထ အာဝါသမိမံ ဥဠာရံ၊
န ဝေါ ဘယံ ပဋိပဿာမိ ကိဉ္စိ, အာပုတ္တပုတ္တေဟိ ပမောဒထဝှေါ’’တိ။
တတ္ထ န ဇာတုယန္တိ န ဇာတု အယံ။ မာ ဘေထာတိ မာ ဘာယိတ္ထ။ မောဒထဝှေါတိ ပမောဒိတာ ပီတိသောမနဿဇာတာ ဟောထ။ အာပုတ္တပုတ္တေဟီတိ ယာဝ ပုတ္တာနမ္ပိ ပုတ္တေဟိ ပမောဒထ, နတ္ထိ ဝေါ ဣမသ္မိံ ဌာနေ ဘယန္တိ။
ဧဝံ သော ဣမာဟိ ဒွီဟိ ဂါထာဟိ တေ အဿာသေတွာ ပက္ကာမိ။ တဿ ပက္ကန္တကာလေ ဓမ္မိကဒေဝပုတ္တဿ ဝစနံ အနာဒိယန္တော ဗာလဝဍ္ဎကီ ‘‘သုဏန္တု မေ, ဘောန္တော, ဝစန’’န္တိ သေသဝဍ္ဎကီ အာမန္တေတွာ ပဉ္စမံ ဂါထမာဟ –
‘‘ယော ဒေဝေါယံ ဒက္ခိဏာယံ ဒိသာယံ, ခေမန္တိ ပက္ကောသတိ တဿ သစ္စံ၊
န ဥတ္တရော ဝေဒိ ဘယာဘယဿ, မာ ဘေထ ကိံ သောစထ မောဒထဝှေါ’’တိ။
တတ္ထ ဒက္ခိဏာယန္တိ ဒက္ခိဏာယ, အယမေဝ ဝါ ပါဌော။
တံ သုတွာ ရသဂိဒ္ဓါ ပဉ္စသတာ ဝဍ္ဎကီ တဿ ဗာလဿ ဝစနံ အာဒိယိံသု။ ဣတရော ပန ပဏ္ဍိတဝဍ္ဎကီ တဿ ဝစနံ အနာဒိယန္တော တေ ဝဍ္ဎကီ အာမန္တေတွာ စတဿော ဂါထာ အဘာသိ –
‘‘ယထာ ဣမေ ဝိပ္ပဝဒန္တိ ယက္ခာ, ဧကော ဘယံ သံသတိ ခေမမေကော၊
တဒိင်္ဃ မယှံ ဝစနံ သုဏာထ, ခိပ္ပံ လဟုံ မာ ဝိနဿိမှ သဗ္ဗေ။
‘‘သဗ္ဗေ သမာဂမ္မ ကရောမ နာဝံ, ဒေါဏိံ ဒဠှံ သဗ္ဗယန္တူပပန္နံ၊
သစေ အယံ ဒက္ခိဏော သစ္စမာဟ, မောဃံ ပဋိက္ကောသတိ ဥတ္တရောယံ၊
သာ စေဝ နော ဟေဟိတိ အာပဒတ္ထာ, ဣမဉ္စ ဒီပံ န ပရိစ္စဇေမ။
‘‘သစေ စ ခေါ ဥတ္တရော သစ္စမာဟ, မောဃံ ပဋိက္ကောသတိ ဒက္ခိဏောယံ၊
တမေဝ နာဝံ အဘိရုယှ သဗ္ဗေ, ဧဝံ မယံ သောတ္ထိ တရေမု ပါရံ။
‘‘န ဝေ သုဂဏှံ ပဌမေန သေဋ္ဌံ, ကနိဋ္ဌမာပါထဂတံ ဂဟေတွာ၊
ယော စီဓ တစ္ဆံ ပဝိစေယျ ဂဏှတိ, သ ဝေ နရော သေဋ္ဌမုပေတိ ဌာန’’န္တိ။
တတ္ထ ဝိပ္ပဝဒန္တီတိ အညမညံ ဝိရုဒ္ဓံ ဝဒန္တိ။ လဟုန္တိ ပုရိမဿ အတ္ထဒီပနံ။ ဒေါဏိန္တိ ဂမ္ဘီရံ မဟာနာဝံ။ သဗ္ဗယန္တူပပန္နန္တိ သဗ္ဗေဟိ ဖိယာရိတ္တာဒီဟိ ယန္တေဟိ ဥပပန္နံ။ သာ စေဝ နော ဟေဟိတိ အာပဒတ္ထာတိ သာ စ နော နာဝါ ပစ္ဆာပိ ဥပ္ပန္နာယ အာပဒါယ အတ္ထာ ဘဝိဿတိ, ဣမဉ္စ ဒီပံ န ပရိစ္စဇိဿာမ။ တရေမူတိ တရိဿာမ။ န ဝေ သုဂဏှန္တိ န ဝေ သုခေန ဂဏှိတဗ္ဗံ။ သေဋ္ဌန္တိ ဥတ္တမံ တထံ သစ္စံ။ ကနိဋ္ဌန္တိ ပဌမဝစနံ ဥပါဒါယ ပစ္ဆိမဝစနံ ကနိဋ္ဌံ နာမ။ ဣဓာပိ ‘‘န ဝေ သုဂဏှ’’န္တိ အနုဝတ္တတေဝ။ ဣဒံ ဝုတ္တံ ဟောတိ – အမ္ဘော ဝဍ္ဎကီ, ယေန ကေနစိ ပဌမေန ဝုတ္တဝစနံ ‘‘ဣဒမေဝ သေဋ္ဌံ တထံ သစ္စ’’န္တိ သုခံ န ဂဏှိတဗ္ဗမေဝ, ယထာ စ တံ, ဧဝံ ကနိဋ္ဌံ ဂစ္ဆာ ဝုတ္တဝစနမ္ပိ ‘‘ဣဒမေဝ တထံ သစ္စ’’န္တိ န ဂဏှိတဗ္ဗံ။ ယံ ပန သောတဝိသယံ အာပါထဂတံ ဟောတိ, တံ အာပါထဂတံ ဂဟေတွာ ယော ဣဓ ပဏ္ဍိတပုရိသော ပုရိမဝစနဉ္စ ပစ္ဆိမဝစနဉ္စ ပဝိစေယျ ဝိစိနိတွာ တီရေတွာ ဥပပရိက္ခိတွာ တစ္ဆံ ဂဏှာတိ, ယံ တထံ သစ္စံ သဘာဝဘူတံ, တဒေဝ ပစ္စက္ခံ ကတွာ ဂဏှာတိ။ သ ဝေ နရော သေဋ္ဌမုပေတိ ဌာနန္တိ သော ဥတ္တမံ ဌာနံ ဥပေတိ အဓိဂစ္ဆတိ ဝိန္ဒတိ လဘတီတိ။
သော ဧဝဉ္စ ပန ဝတွာ အာဟ – ‘‘အမ္ဘော, မယံ ဒွိန္နမ္ပိ ဒေဝတာနံ ဝစနံ ကရိဿာမ, နာဝံ တာဝ သဇ္ဇေယျာမ။ သစေ ပဌမဿ ဝစနံ သစ္စံ ဘဝိဿတိ, တံ နာဝံ အဘိရုဟိတွာ ပလာယိဿာမ, အထ ဣတရဿ ဝစနံ သစ္စံ ဘဝိဿတိ, နာဝံ ဧကမန္တေ ဌပေတွာ ဣဓေဝ ဝသိဿာမာ’’တိ။ ဧဝံ ဝုတ္တေ ဗာလဝဍ္ဎကီ ‘‘အမ္ဘော, တွံ ဥဒကပါတိယံ သုသုမာရံ ပဿသိ, အတီဝ ဒီဃံ ပဿသိ, ပဌမဒေဝပုတ္တော အမှေသု ဒေါသဝသေန ကထေသိ, ပစ္ဆိမော သိနေဟေနေဝ, ဣမံ ဧဝရူပံ ဝရဒီပံ ပဟာယ ကုဟိံ ဂမိဿာမ, သစေ ပန တွံ ဂန္တုကာမော, တဝ ပရိသံ ဂဏှိတွာ နာဝံ ကရောဟိ, အမှာကံ နာဝါယ ကိစ္စံ နတ္ထီ’’တိ အာဟ။ ပဏ္ဍိတော အတ္တနော ပရိသံ ဂဟေတွာ နာဝံ သဇ္ဇေတွာ နာဝါယ သဗ္ဗူပကရဏာနိ အာရောပေတွာ သပရိသော နာဝါယ အဋ္ဌာသိ။
တတော ပုဏ္ဏမဒိဝသေ စန္ဒဿ ဥဂ္ဂမနဝေလာယ သမုဒ္ဒတော ဦမိ ဥတ္တရိတွာ ဇာဏုကပမာဏာ ဟုတွာ ဒီပကံ ဓောဝိတွာ ဂတာ။ ပဏ္ဍိတော သမုဒ္ဒဿ ဥတ္တရဏဘာဝံ ဉတွာ နာဝံ ဝိဿဇ္ဇေသိ။ ဗာလဝဍ္ဎကိပက္ခိကာနိ ပဉ္စ ကုလသတာနိ ‘‘သမုဒ္ဒတော ဦမိ ဒီပဓောဝနတ္ထာယ အာဂတာ, ဧတ္တကမေဝ ဧတ’’န္တိ
ကထေန္တာ နိသီဒိံသု။ တတော ပဋိပါဋိယာ ကဋိပ္ပမာဏာ ပုရိသပ္ပမာဏာ တာလပ္ပမာဏာ သတ္တတာလပ္ပမာဏာ သာဂရဦမိ ဒီပကမ္ပိ ဝုယှမာနာ အာဂဉ္ဆိ။ ပဏ္ဍိတော ဥပါယကုသလတာယ ရသေ အလဂ္ဂေါ သောတ္ထိနာ ဂတော, ဗာလဝဍ္ဎကီ ရသဂိဒ္ဓေန အနာဂတဘယံ အနောလောကေန္တော ပဉ္စဟိ ကုလသတေဟိ သဒ္ဓိံ ဝိနာသံ ပတ္တော။
ဣတော ပရာ သာနုသာသနီ တမတ္ထံ ဒီပယမာနာ တိဿော အဘိသမ္ဗုဒ္ဓဂါထာ ဟောန္တိ –
‘‘ယထာပိ တေ သာဂရဝါရိမဇ္ဈေ, သကမ္မုနာ သောတ္ထိ ဝဟိံသု ဝါဏိဇာ၊
အနာဂတတ္ထံ ပဋိဝိဇ္ဈိယာန, အပ္ပမ္ပိ နာစ္စေတိ သ ဘူရိပညော။
‘‘ဗာလာ စ မောဟေန ရသာနုဂိဒ္ဓါ, အနာဂတံ အပ္ပဋိဝိဇ္ဈိယတ္ထံ၊
ပစ္စုပ္ပန္နေ သီဒန္တိ အတ္ထဇာတေ, သမုဒ္ဒမဇ္ဈေ ယထာ တေ မနုဿာ။
‘‘အနာဂတံ ပဋိကယိရာထ ကိစ္စံ, ‘မာ မံ ကိစ္စံ ကိစ္စကာလေ ဗျဓေသိ’၊
တံ တာဒိသံ ပဋိကတကိစ္စကာရိံ, န တံ ကိစ္စံ ကိစ္စကာလေ ဗျဓေတီ’’တိ။
တတ္ထ သကမ္မုနာတိ အနာဂတဘယံ ဒိသွာ ပုရေတရံ ကတေန အတ္တနော ကမ္မေန။ သောတ္ထိ ဝဟိံသူတိ ခေမေန ဂမိံသု။ ဝါဏိဇာတိ သမုဒ္ဒေ ဝိစရဏဘာဝေန ဝဍ္ဎကီ ဝုတ္တာ။ ပဋိဝိဇ္ဈိယာနာတိ ဧဝံ, ဘိက္ခဝေ, ပဌမတရံ ကတ္တဗ္ဗံ အနာဂတံ အတ္ထံ ပဋိဝိဇ္ဈိတွာ ဣဓလောကေ ဘူရိပညော ကုလပုတ္တော အပ္ပမတ္တကမ္ပိ အတ္တနော အတ္ထံ န အစ္စေတိ နာတိဝတ္တတိ, န ဟာပေတီတိ အတ္ထော။ အပ္ပဋိဝိဇ္ဈိယတ္ထန္တိ အပ္ပဋိဝိဇ္ဈိတွာ အတ္ထံ, ပဌမမေဝ ကတ္တဗ္ဗံ အကတွာတိ အတ္ထော။ ပစ္စုပ္ပန္နေတိ ယဒါ တံ အနာဂတံ အတ္ထဇာတံ ဥပ္ပဇ္ဇတိ, တဒါ တသ္မိံ ပစ္စုပ္ပန္နေ သီဒန္တိ, အတ္ထေ ဇာတေ အတ္တနော ပတိဋ္ဌံ န လဘန္တိ, သမုဒ္ဒေ တေ ဗာလဝဍ္ဎကီ မနုဿာ ဝိယ ဝိနာသံ ပါပုဏန္တိ။
အနာဂတန္တိ ဘိက္ခဝေ, ပဏ္ဍိတပုရိသော အနာဂတံ ပဌမတရံ ကတ္တဗ္ဗကိစ္စံ သမ္ပရာယိကံ ဝါ ဒိဋ္ဌဓမ္မိကံ ဝါ ပဋိကယိရာထ, ပုရေတရမေဝ ကရေယျ။ ကိံကာရဏာ? မာ မံ ကိစ္စံ ကိစ္စကာလေ ဗျဓေသိ, ပုရေ ကတ္တဗ္ဗဉှိ ပုရေ အကယိရမာနံ ပစ္ဆာ ပစ္စုပ္ပန္နဘာဝပ္ပတ္တံ အတ္တနော ကိစ္စကာလေ ကာယစိတ္တာဗာဓေန ဗျဓေတိ, တံ မံ မာ ဗျဓေသီတိ ပဌမမေဝ နံ ပဏ္ဍိတော ကရေယျ။ တံ တာဒိသန္တိ ယထာ ပဏ္ဍိတံ ပုရိသံ။ ပဋိကတကိစ္စကာရိန္တိ ပဋိကစ္စေဝ ကတ္တဗ္ဗကိစ္စကာရိနံ။ တံ ကိစ္စံ ကိစ္စကာလေတိ အနာဂတံ ကိစ္စံ ကယိရမာနံ ပစ္ဆာ ပစ္စုပ္ပန္နဘာဝပ္ပတ္တံ အတ္တနော ကိစ္စကာလေ ကာယစိတ္တာဗာဓကာလေ တာဒိသံ ပုရိမံ န ဗျဓေတိ န ဗာဓတိ။ ကသ္မာ? ပုရေယေဝ ကတတ္တာတိ။
သတ္ထာ ဣမံ ဓမ္မဒေသနံ အာဟရိတွာ ‘‘န, ဘိက္ခဝေ, ဣဒါနေဝ, ပုဗ္ဗေပိ ဒေဝဒတ္တော ပစ္စုပ္ပန္နသုခေ လဂ္ဂေါ အနာဂတဘယံ အနောလောကေတွာ သပရိသော ဝိနာသံ ပတ္တော’’တိ ဝတွာ ဇာတကံ သမောဓာနေသိ – ‘‘တဒါ ဗာလဝဍ္ဎကီ ဒေဝဒတ္တော အဟောသိ, ဒက္ခိဏဒိသာယ ဌိတော အဓမ္မိကဒေဝပုတ္တော ကောကာလိကော, ဥတ္တရဒိသာယ ဌိတော ဓမ္မိကဒေဝပုတ္တော သာရိပုတ္တော, ပဏ္ဍိတဝဍ္ဎကီ ပန အဟမေဝ အဟောသိ’’န္တိ။
သမုဒ္ဒဝါဏိဇဇာတကဝဏ္ဏနာ တတိယာ။
֍ * မြန်[၄၆၇] ၄။ ကာမဇာတကဝဏ္ဏနာ
ကာမံ ကာမယမာနဿာတိ ဣဒံ သတ္ထာ ဇေတဝနေ ဝိဟရန္တော အညတရံ ဗြာဟ္မဏံ အာရဗ္ဘ ကထေသိ။ ဧကော ကိရ သာဝတ္ထိဝါသီ ဗြာဟ္မဏော အစိရဝတီတီရေ ခေတ္တကရဏတ္ထာယ အရညံ ကောဋေသိ။ သတ္ထာ တဿ ဥပနိဿယံ ဒိသွာ သာဝတ္ထိံ ပိဏ္ဍာယ ပဝိသန္တော မဂ္ဂါ ဩက္ကမ္မ တေန သဒ္ဓိံ ပဋိသန္ထာရံ ကတွာ ‘‘ကိံ ကရောသိ ဗြာဟ္မဏာ’’တိ ဝတွာ ‘‘ခေတ္တဋ္ဌာနံ ကောဋာပေမိ ဘော, ဂေါတမာ’’တိ ဝုတ္တေ ‘‘သာဓု, ဗြာဟ္မဏ, ကမ္မံ ကရောဟီ’’တိ ဝတွာ အဂမာသိ။ ဧတေနေဝ ဥပါယေန ဆိန္နရုက္ခေ ဟာရေတွာ ခေတ္တဿ သောဓနကာလေ ကသနကာလေ ကေဒါရဗန္ဓနကာလေ ဝပနကာလေတိ ပုနပ္ပုနံ ဂန္တွာ တေန သဒ္ဓိံ ပဋိသန္ထာရမကာသိ။ ဝပနဒိဝသေ ပန သော ဗြာဟ္မဏော ‘‘အဇ္ဇ, ဘော ဂေါတမ, မယှံ ဝပ္ပမင်္ဂလံ, အဟံ ဣမသ္မိံ သဿေ နိပ္ဖန္နေ ဗုဒ္ဓပ္ပမုခဿ
ဘိက္ခုသံဃဿ မဟာဒါနံ ဒဿာမီ’’တိ အာဟ။ သတ္ထာ တုဏှီဘာဝေန အဓိဝါသေတွာ ပက္ကာမိ။ ပုနေကဒိဝသံ ဗြာဟ္မဏော သဿံ ဩလောကေန္တော အဋ္ဌာသိ။ သတ္ထာပိ တတ္ထ ဂန္တွာ ‘‘ကိံ ကရောသိ ဗြာဟ္မဏာ’’တိ ပုစ္ဆိတွာ ‘‘သဿံ ဩလောကေမိ ဘော ဂေါတမာ’’တိ ဝုတ္တေ ‘‘သာဓု ဗြာဟ္မဏာ’’တိ ဝတွာ ပက္ကာမိ။ တဒါ ဗြာဟ္မဏော စိန္တေသိ ‘‘သမဏော ဂေါတမော အဘိဏှံ အာဂစ္ဆတိ, နိဿံသယံ ဘတ္တေန အတ္ထိကော, ဒဿာမဟံ တဿ ဘတ္တ’’န္တိ။ တဿေဝံ စိန္တေတွာ ဂေဟံ ဂတဒိဝသေ သတ္ထာပိ တတ္ထ အဂမာသိ။ အထ ဗြာဟ္မဏဿ အတိဝိယ ဝိဿာသော အဟောသိ။ အပရဘာဂေ ပရိဏတေ သဿေ ‘‘သွေ ခေတ္တံ လာယိဿာမီ’’တိ သန္နိဋ္ဌာနံ ကတွာ နိပန္နေ ဗြာဟ္မဏေ အစိရဝတိယာ ဥပရိ သဗ္ဗရတ္တိံ ကရကဝဿံ ဝဿိ။ မဟောဃော အာဂန္တွာ ဧကနာဠိမတ္တမ္ပိ အနဝသေသံ ကတွာ သဗ္ဗံ သဿံ သမုဒ္ဒံ ပဝေသေသိ။ ဗြာဟ္မဏော ဩဃမှိ ပတိတေ သဿဝိနာသံ ဩလောကေတွာ သကဘာဝေန သဏ္ဌာတုံ နာဟောသိ, ဗလဝသောကာဘိဘူတော ဟတ္ထေန ဥရံ ပဟရိတွာ ပရိဒေဝမာနော ရောဒန္တော နိပဇ္ဇိ။
သတ္ထာ ပစ္စူသသမယေ သောကာဘိဘူတံ ဗြာဟ္မဏံ ဒိသွာ ‘‘ဗြာဟ္မဏဿာဝဿယော ဘဝိဿာမီ’’တိ ပုနဒိဝသေ သာဝတ္ထိယံ ပိဏ္ဍာယ စရိတွာ ပိဏ္ဍပါတပဋိက္ကန္တော ဘိက္ခူ ဝိဟာရံ ပေသေတွာ ပစ္ဆာသမဏေန သဒ္ဓိံ တဿ ဂေဟဒွါရံ အဂမာသိ။ ဗြာဟ္မဏော သတ္ထု အာဂတဘာဝံ သုတွာ ‘‘ပဋိသန္ထာရတ္ထာယ မေ သဟာယော အာဂတော ဘဝိဿတီ’’တိ ပဋိလဒ္ဓဿာသော အာသနံ ပညပေသိ။ သတ္ထာ ပဝိသိတွာ ပညတ္တာသနေ နိသီဒိတွာ ‘‘ဗြာဟ္မဏ, ကသ္မာ တွံ ဒုမ္မနောသိ, ကိံ တေ အဖာသုက’’န္တိ ပုစ္ဆိ။ ဘော ဂေါတမ, အစိရဝတီတီရေ မယာ ရုက္ခစ္ဆေဒနတော ပဋ္ဌာယ ကတံ ကမ္မံ တုမှေ ဇာနာထ, အဟံ ‘‘ဣမသ္မိံ သဿေ နိပ္ဖန္နေ တုမှာကံ ဒါနံ ဒဿာမီ’’တိ ဝိစရာမိ, ဣဒါနိ မေ သဗ္ဗံ တံ သဿံ မဟောဃော သမုဒ္ဒမေဝ ပဝေသေသိ, ကိဉ္စိ အဝသိဋ္ဌံ နတ္ထိ, သကဋသတမတ္တံ ဓညံ ဝိနဋ္ဌံ, တေန မေ မဟာသောကော ဥပ္ပန္နောတိ။ ‘‘ကိံ ပန, ဗြာဟ္မဏ, သောစန္တဿ နဋ္ဌံ ပုနာဂစ္ဆတီ’’တိ။ ‘‘နော ဟေတံ ဘော ဂေါတမာ’’တိ။ ‘‘ဧဝံ သန္တေ ကသ္မာ သောစသိ, ဣမေသံ သတ္တာနံ ဓနဓညံ နာမ ဥပ္ပဇ္ဇနကာလေ ဥပ္ပဇ္ဇတိ, နဿနကာလေ နဿတိ, ကိဉ္စိ သင်္ခါရဂတံ အနဿနဓမ္မံ နာမ နတ္ထိ, မာ စိန္တယီ’’တိ။ ဣတိ နံ သတ္ထာ သမဿာသေတွာ တဿ သပ္ပါယဓမ္မံ ဒေသေန္တော ကာမသုတ္တံ (သု။ နိ။ ၇၇၂ အာဒယော) ကထေသိ။
သုတ္တပရိယောသာနေ သောစန္တော ဗြာဟ္မဏော သောတာပတ္တိဖလေ ပတိဋ္ဌဟိ။ သတ္ထာ တံ နိဿောကံ ကတွာ ဥဋ္ဌာယာသနာ ဝိဟာရံ အဂမာသိ။ ‘‘သတ္ထာ အသုကံ နာမ ဗြာဟ္မဏံ သောကသလ္လသမပ္ပိတံ နိဿောကံ ကတွာ သောတာပတ္တိဖလေ ပတိဋ္ဌာပေသီ’’တိ သကလနဂရံ အညာသိ။ ဘိက္ခူ ဓမ္မသဘာယံ ကထံ သမုဋ္ဌာပေသုံ ‘‘အာဝုသော, ဒသဗလော ဗြာဟ္မဏေန သဒ္ဓိံ မိတ္တံ ကတွာ ဝိဿာသိကော ဟုတွာ ဥပါယေနေဝ တဿ သောကသလ္လသမပ္ပိတဿ ဓမ္မံ ဒေသေတွာ တံ နိဿောကံ ကတွာ သောတာပတ္တိဖလေ ပတိဋ္ဌာပေသီ’’တိ။ သတ္ထာ အာဂန္တွာ ‘‘ကာယ နုတ္ထ, ဘိက္ခဝေ, ဧတရဟိ ကထာယ သန္နိသိန္နာ’’တိ ပုစ္ဆိတွာ ‘‘ဣမာယ နာမာ’’တိ ဝုတ္တေ ‘‘န, ဘိက္ခဝေ, ဣဒါနေဝ, ပုဗ္ဗေပါဟံ ဧတံ နိဿောကမကာသိ’’န္တိ ဝတွာ အတီတံ အာဟရိ။
အတီတေ ဗာရာဏသိယံ ဗြဟ္မဒတ္တဿ ရညော ဒွေ ပုတ္တာ အဟေသုံ။ သော ဇေဋ္ဌကဿ ဥပရဇ္ဇံ အဒါသိ, ကနိဋ္ဌဿ သေနာပတိဋ္ဌာနံ။ အပရဘာဂေ ဗြဟ္မဒတ္တေ ကာလကတေ အမစ္စာ ဇေဋ္ဌကဿ အဘိသေကံ ပဋ္ဌပေသုံ။ သော ‘‘န မယှံ ရဇ္ဇေနတ္ထော, ကနိဋ္ဌဿ မေ ဒေထာ’’တိ ဝတွာ ပုနပ္ပုနံ ယာစိယမာနောပိ ပဋိက္ခိပိတွာ ကနိဋ္ဌဿ အဘိသေကေ ကတေ ‘‘န မေ ဣဿရိယေနတ္ထော’’တိ ဥပရဇ္ဇာဒီနိပိ န ဣစ္ဆိ။ ‘‘တေန ဟိ သာဒူနိ ဘောဇနာနိ ဘုဉ္ဇန္တော ဣဓေဝ ဝသာဟီ’’တိ ဝုတ္တေပိ ‘‘န မေ ဣမသ္မိံ နဂရေ ကိစ္စံ အတ္ထီ’’တိ ဗာရာဏသိတော နိက္ခမိတွာ ပစ္စန္တံ ဂန္တွာ ဧကံ သေဋ္ဌိကုလံ နိဿာယ သဟတ္ထေန ကမ္မံ ကရောန္တော ဝသိ။ တေ အပရဘာဂေ တဿ ရာဇကုမာရဘာဝံ ဉတွာ ကမ္မံ ကာတုံ နာဒံသု, ကုမာရပရိဟာရေနေဝ တံ ပရိဟရိံသု။ အပရဘာဂေ ရာဇကမ္မိကာ ခေတ္တပ္ပမာဏဂ္ဂဟဏတ္ထာယ တံ ဂါမံ အဂမံသု။ သေဋ္ဌိ ရာဇကုမာရံ ဥပသင်္ကမိတွာ ‘‘သာမိ, မယံ တုမှေ ပေါသေမ, ကနိဋ္ဌဘာတိကဿ ပဏ္ဏံ ပေသေတွာ အမှာကံ ဗလိံ ဟာရေထာ’’တိ အာဟ။ သော ‘‘သာဓူ’’တိ သမ္ပဋိစ္ဆိတွာ ‘‘အဟံ အသုကသေဋ္ဌိကုလံ နာမ ဥပနိဿာယ ဝသာမိ, မံ နိဿာယ ဧတေသံ ဗလိံ ဝိဿဇ္ဇေဟီ’’တိ ပဏ္ဏံ ပေသေသိ။ ရာဇာ ‘‘သာဓူ’’တိ ဝတွာ တထာ ကာရေသိ။
အထ နံ သကလဂါမဝါသိနောပိ ဇနပဒဝါသိနောပိ ဥပသင်္ကမိတွာ ‘‘မယံ တုမှာကညေဝ ဗလိံ ဒဿာမ, အမှာကမ္ပိ သုင်္ကံ ဝိဿဇ္ဇာပေဟီ’’တိ အာဟံသု။ သော တေသမ္ပိ အတ္ထာယ ပဏ္ဏံ ပေသေတွာ ဝိဿဇ္ဇာပေသိ။
တတော ပဋ္ဌာယ တေ တဿေဝ ဗလိံ အဒံသု။ အထဿ မဟာလာဘသက္ကာရော အဟောသိ, တေန သဒ္ဓိညေဝဿ တဏှာပိ မဟတီ ဇာတာ။ သော အပရဘာဂေပိ သဗ္ဗံ ဇနပဒံ ယာစိ, ဥပဍ္ဎရဇ္ဇံ ယာစိ, ကနိဋ္ဌောပိ တဿ အဒါသိယေဝ။ သော တဏှာယ ဝဍ္ဎမာနာယ ဥပဍ္ဎရဇ္ဇေနပိ အသန္တုဋ္ဌော ‘‘ရဇ္ဇံ ဂဏှိဿာမီ’’တိ ဇနပဒပရိဝုတော တံ နဂရံ ဂန္တွာ ဗဟိနဂရေ ဌတွာ ‘‘ရဇ္ဇံ ဝါ မေ ဒေတု ယုဒ္ဓံ ဝါ’’တိ ကနိဋ္ဌဿ ပဏ္ဏံ ပဟိဏိ။ ကနိဋ္ဌော စိန္တေသိ ‘‘အယံ ဗာလော ပုဗ္ဗေ ရဇ္ဇမ္ပိ ဥပရဇ္ဇာဒီနိပိ ပဋိက္ခိပိတွာ ဣဒါနိ ‘ယုဒ္ဓေန ဂဏှာမီ’တိ ဝဒတိ, သစေ ခေါ ပနာဟံ ဣမံ ယုဒ္ဓေန မာရေဿာမိ, ဂရဟာ မေ ဘဝိဿတိ, ကိံ မေ ရဇ္ဇေနာ’’တိ။ အထဿ ‘‘အလံ ယုဒ္ဓေန, ရဇ္ဇံ ဂဏှတူ’’တိ ပေသေသိ။ သော ရဇ္ဇံ ဂဏှိတွာ ကနိဋ္ဌဿ ဥပရဇ္ဇံ ဒတွာ တတော ပဋ္ဌာယ ရဇ္ဇံ ကာရေန္တော တဏှာဝသိကော ဟုတွာ ဧကေန ရဇ္ဇေန အသန္တုဋ္ဌော ဒွေ တီဏိ ရဇ္ဇာနိ ပတ္ထေတွာ တဏှာယ ကောဋိံ နာဒ္ဒသ။
တဒါ သက္ကော ဒေဝရာဇာ ‘‘ကေ နု ခေါ လောကေ မာတာပိတရော ဥပဋ္ဌဟန္တိ, ကေ ဒါနာဒီနိ ပုညာနိ ကရောန္တိ, ကေ တဏှာဝသိကာ’’တိ ဩလောကေန္တော တဿ တဏှာဝသိကဘာဝံ ဉတွာ ‘‘အယံ ဗာလော ဗာရာဏသိရဇ္ဇေနပိ န တုဿတိ, အဟံ သိက္ခာပေဿာမိ န’’န္တိ မာဏဝကဝေသေန ရာဇဒွါရေ ဌတွာ ‘‘ဧကော ဥပါယကုသလော မာဏဝေါ ဒွါရေ ဌိတော’’တိ အာရောစာပေတွာ ‘‘ပဝိသတူ’’တိ ဝုတ္တေ ပဝိသိတွာ ရာဇာနံ ဇယာပေတွာ ‘‘ကိံကာရဏာ အာဂတောသီ’’တိ ဝုတ္တေ ‘‘မဟာရာဇ တုမှာကံ ကိဉ္စိ ဝတ္တဗ္ဗံ အတ္ထိ, ရဟော ပစ္စာသီသာမီ’’တိ အာဟ။ သက္ကာနုဘာဝေန တာဝဒေဝ မနုဿာ ပဋိက္ကမိံသု။ အထ နံ မာဏဝေါ ‘‘အဟံ, မဟာရာဇ, ဖီတာနိ အာကိဏ္ဏမနုဿာနိ သမ္ပန္နဗလဝါဟနာနိ တီဏိ နဂရာနိ ပဿာမိ, အဟံ တေ အတ္တနော အာနုဘာဝေန တေသု ရဇ္ဇံ ဂဟေတွာ ဒဿာမိ, ပပဉ္စံ အကတွာ သီဃံ ဂန္တုံ ဝဋ္ဋတီ’’တိ အာဟ။ သော တဏှာဝသိကော ရာဇာ ‘‘သာဓူ’’တိ သမ္ပဋိစ္ဆိတွာ သက္ကာနုဘာဝေန ‘‘ကော ဝါ တွံ, ကုတော ဝါ အာဂတော, ကိံ ဝါ တေ လဒ္ဓုံ ဝဋ္ဋတီ’’တိ န ပုစ္ဆိ။ သောပိ ဧတ္တကံ ဝတွာ တာဝတိံသဘဝနမေဝ အဂမာသိ။
ရာဇာ အမစ္စေ ပက္ကောသာပေတွာ ‘‘ဧကော မာဏဝေါ ‘အမှာကံ တီဏိ ရဇ္ဇာနိ ဂဟေတွာ ဒဿာမီ’တိ အာဟ, တံ ပက္ကောသထ, နဂရေ ဘေရိံ
စရာပေတွာ ဗလကာယံ သန္နိပါတာပေထ, ပပဉ္စံ အကတွာ တီဏိ ရဇ္ဇာနိ ဂဏှိဿာမီ’’တိ ဝတွာ ‘‘ကိံ ပန တေ, မဟာရာဇ, တဿ မာဏဝဿ သက္ကာရော ဝါ ကတော, နိဝါသဋ္ဌာနံ ဝါ ပုစ္ဆိတ’’န္တိ ဝုတ္တေ ‘‘နေဝ သက္ကာရံ အကာသိံ, န နိဝါသဋ္ဌာနံ ပုစ္ဆိံ, ဂစ္ဆထ နံ ဥပဓာရေထာ’’တိ အာဟ။ ဥပဓာရေန္တာ နံ အဒိသွာ ‘‘မဟာရာဇ, သကလနဂရေ မာဏဝံ န ပဿာမာ’’တိ အာရောစေသုံ။ တံ သုတွာ ရာဇာ ဒေါမနဿဇာတော ‘‘တီသု နဂရေသု ရဇ္ဇံ နဋ္ဌံ, မဟန္တေနမှိ ယသေန ပရိဟီနော, ‘နေဝ မေ ပရိဗ္ဗယံ အဒါသိ, န စ ပုစ္ဆိ နိဝါသဋ္ဌာန’န္တိ မယှံ ကုဇ္ဈိတွာ မာဏဝေါ အနာဂတော ဘဝိဿတီ’’တိ ပုနပ္ပုနံ စိန္တေသိ။ အထဿ တဏှာဝသိကဿ သရီရေ ဍာဟော ဥပ္ပဇ္ဇိ, သရီရေ ပရိဍယှန္တေ ဥဒရံ ခေါဘေတွာ လောဟိတပက္ခန္ဒိကာ ဥဒပါဒိ။ ဧကံ ဘာဇနံ ပဝိသတိ, ဧကံ နိက္ခမတိ, ဝေဇ္ဇာ တိကိစ္ဆိတုံ န သက္ကောန္တိ, ရာဇာ ကိလမတိ။ အထဿ ဗျာဓိတဘာဝေါ သကလနဂရေ ပါကဋော အဟောသိ။
တဒါ ဗောဓိသတ္တော တက္ကသိလတော သဗ္ဗသိပ္ပါနိ ဥဂ္ဂဏှိတွာ ဗာရာဏသိနဂရေ မာတာပိတူနံ သန္တိကံ အာဂတော တံ ရညော ပဝတ္တိံ သုတွာ ‘‘အဟံ တိကိစ္ဆိဿာမီ’’တိ ရာဇဒွါရံ ဂန္တွာ ‘‘ဧကော ကိရ တရုဏမာဏဝေါ တုမှေ တိကိစ္ဆိတုံ အာဂတော’’တိ အာရောစာပေသိ။ ရာဇာ ‘‘မဟန္တမဟန္တာ ဒိသာပါမောက္ခဝေဇ္ဇာပိ မံ တိကိစ္ဆိတုံ န သက္ကောန္တိ, ကိံ တရုဏမာဏဝေါ သက္ခိဿတိ, ပရိဗ္ဗယံ ဒတွာ ဝိဿဇ္ဇေထ န’’န္တိ အာဟ။ တံ သုတွာ မာဏဝေါ ‘‘မယှံ ဝေဇ္ဇကမ္မေန ဝေတနံ နတ္ထိ, အဟံ တိကိစ္ဆာမိ, ကေဝလံ ဘေသဇ္ဇမူလမတ္တံ ဒေတူ’’တိ အာဟ။ တံ သုတွာ ရာဇာ ‘‘သာဓူ’’တိ ပက္ကောသာပေသိ။ မာဏဝေါ ရာဇာနံ ဝန္ဒိတွာ ‘‘မာ ဘာယိ, မဟာရာဇ, အဟံ တေ တိကိစ္ဆာမိ, အပိစ ခေါ ပန မေ ရောဂဿ သမုဋ္ဌာနံ အာစိက္ခာဟီ’’တိ အာဟ။ ရာဇာ ဟရာယမာနော ‘‘ကိံ တေ သမုဋ္ဌာနေန, ဘေသဇ္ဇံ ဧဝ ကရောဟီ’’တိ အာဟ။ မဟာရာဇ, ဝေဇ္ဇာ နာမ ‘‘အယံ ဗျာဓိ ဣမံ နိဿာယ သမုဋ္ဌိတော’’တိ ဉတွာ အနုစ္ဆဝိကံ ဘေသဇ္ဇံ ကရောန္တီတိ။ ရာဇာ ‘‘သာဓု တာတာ’’တိ သမုဋ္ဌာနံ ကထေန္တော ‘‘ဧကေန မာဏဝေန အာဂန္တွာ တီသု နဂရေသု ရဇ္ဇံ ဂဟေတွာ ဒဿာမီ’’တိအာဒိံ ကတွာ သဗ္ဗံ ကထေတွာ ‘‘ဣတိ မေ တာတ, တဏှံ နိဿာယ ဗျာဓိ ဥပ္ပန္နော, သစေ တိကိစ္ဆိတုံ သက္ကောသိ, တိကိစ္ဆာဟီ’’တိ အာဟ။ ကိံ ပန မဟာရာဇ, သောစနာယ တာနိ နဂရာနိ သက္ကာ လဒ္ဓုန္တိ? ‘‘န သက္ကာ တာတာ’’တိ။ ‘‘ဧဝံ သန္တေ ကသ္မာ သောစသိ, မဟာရာဇ, သဗ္ဗမေဝ ဟိ
သဝိညာဏကာဝိညာဏကဝတ္ထုံ အတ္တနော ကာယံ အာဒိံ ကတွာ ပဟာယ ဂမနီယံ, စတူသု နဂရေသု ရဇ္ဇံ ဂဟေတွာပိ တွံ ဧကပ္ပဟာရေနေဝ န စတဿော ဘတ္တပါတိယော ဘုဉ္ဇိဿသိ, န စတူသု သယနေသု သယိဿသိ, န စတ္တာရိ ဝတ္ထယုဂါနိ အစ္ဆာဒေဿသိ, တဏှာဝသိကေန နာမ ဘဝိတုံ န ဝဋ္ဋတိ, အယဉှိ တဏှာ နာမ ဝဍ္ဎမာနာ စတူဟိ အပါယေဟိ မုစ္စိတုံ န ဒေတီတိ။
ဣတိ နံ မဟာသတ္တော ဩဝဒိတွာ အထဿ ဓမ္မံ ဒေသေန္တော ဣမာ ဂါထာ အဘာသိ –
‘‘ကာမံ ကာမယမာနဿ, တဿ စေ တံ သမိဇ္ဈတိ၊
အဒ္ဓါ ပီတိမနော ဟောတိ, လဒ္ဓါ မစ္စော ယဒိစ္ဆတိ။
‘‘ကာမံ ကာမယမာနဿ, တဿ စေ တံ သမိဇ္ဈတိ၊
တတော နံ အပရံ ကာမေ, ဃမ္မေ တဏှံဝ ဝိန္ဒတိ။
‘‘ဂဝံဝ သိင်္ဂိနော သိင်္ဂံ, ဝဍ္ဎမာနဿ ဝဍ္ဎတိ၊
ဧဝံ မန္ဒဿ ပေါသဿ, ဗာလဿ အဝိဇာနတော၊
ဘိယျော တဏှာ ပိပါသာ စ, ဝဍ္ဎမာနဿ ဝဍ္ဎတိ။
‘‘ပထဗျာ သာလိယဝကံ, ဂဝါဿံ ဒါသပေါရိသံ၊
ဒတွာ စ နာလမေကဿ, ဣတိ ဝိဒွါ သမံ စရေ။
‘‘ရာဇာ ပသယှ ပထဝိံ ဝိဇိတွာ, သသာဂရန္တံ မဟိမာဝသန္တော၊
ဩရံ သမုဒ္ဒဿ အတိတ္တရူပေါ, ပါရံ သမုဒ္ဒဿပိ ပတ္ထယေထ။
‘‘ယာဝ အနုဿရံ ကာမေ, မနသာ တိတ္တိ နာဇ္ဈဂါ၊
တတော နိဝတ္တာ ပဋိက္ကမ္မ ဒိသွာ, တေ ဝေ သုတိတ္တာ ယေ ပညာယ တိတ္တာ။
‘‘ပညာယ တိတ္တိနံ သေဋ္ဌံ, န သော ကာမေဟိ တပ္ပတိ၊
ပညာယ တိတ္တံ ပုရိသံ, တဏှာ န ကုရုတေ ဝသံ။
‘‘အပစိနေထေဝ ကာမာနံ, အပ္ပိစ္ဆဿ အလောလုပေါ၊
သမုဒ္ဒမတ္တော ပုရိသော, န သော ကာမေဟိ တပ္ပတိ။
‘‘ရထကာရောဝ စမ္မဿ, ပရိကန္တံ ဥပါဟနံ၊
ယံ ယံ စဇတိ ကာမာနံ, တံ တံ သမ္ပဇ္ဇတေ သုခံ၊
သဗ္ဗဉ္စေ သုခမိစ္ဆေယျ, သဗ္ဗေ ကာမေ ပရိစ္စဇေ’’တိ။
တတ္ထ ကာမန္တိ ဝတ္ထုကာမမ္ပိ ကိလေသကာမမ္ပိ။ ကာမယမာနဿာတိ ပတ္ထယမာနဿ။ တဿ စေ တံ သမိဇ္ဈတီတိ တဿ ပုဂ္ဂလဿ တံ ကာမိတဝတ္ထု သမိဇ္ဈတိ စေ, နိပ္ဖဇ္ဇတိ စေတိ အတ္ထော။ တတော နံ အပရံ ကာမေတိ ဧတ္ထ နန္တိ နိပါတမတ္တံ။ အပရန္တိ ပရဘာဂဒီပနံ။ ကာမေတိ ဥပယောဂဗဟုဝစနံ။ ဣဒံ ဝုတ္တံ ဟောတိ – သစေ ကာမံ ကာမယမာနဿ တံ ကာမိတဝတ္ထု သမိဇ္ဈတိ, တသ္မိံ သမိဒ္ဓေ တတော ပရံ သော ပုဂ္ဂလော ကာမယမာနော ယထာ နာမ ဃမ္မေ ဂိမှကာလေ ဝါတာတပေန ကိလန္တော တဏှံ ဝိန္ဒတိ, ပါနီယပိပါသံ ပဋိလဘတိ, ဧဝံ ဘိယျော ကာမတဏှာသင်္ခါတေ ကာမေ ဝိန္ဒတိ ပဋိလဘတိ, ရူပတဏှာဒိကာ တဏှာ စဿ ဝဍ္ဎတိယေဝါတိ။ ဂဝံဝါတိ ဂေါရူပဿ ဝိယ။ သိင်္ဂိနောတိ မတ္ထကံ ပဒါလေတွာ ဥဋ္ဌိတသိင်္ဂဿ။ မန္ဒဿာတိ မန္ဒပညဿ။ ဗာလဿာတိ ဗာလဓမ္မေ ယုတ္တဿ။ ဣဒံ ဝုတ္တံ ဟောတိ – ယထာ ဝစ္ဆကဿ ဝဍ္ဎန္တဿ သရီရေနေဝ သဒ္ဓိံ သိင်္ဂံ ဝဍ္ဎတိ, ဧဝံ အန္ဓဗာလဿပိ အပ္ပတ္တကာမတဏှာ စ ပတ္တကာမပိပါသာ စ အပရာပရံ ဝဍ္ဎတီတိ။
သာလိယဝကန္တိ သာလိခေတ္တယဝခေတ္တံ။ ဧတေန သာလိယဝါဒိကံ သဗ္ဗံ ဓညံ ဒဿေတိ, ဒုတိယပဒေန သဗ္ဗံ ဒွိပဒစတုပ္ပဒံ ဒဿေတိ။ ပဌမပဒေန ဝါ သဗ္ဗံ အဝိညာဏကံ, ဣတရေန သဝိညာဏကံ။ ဒတွာ စာတိ ဒတွာပိ။ ဣဒံ ဝုတ္တံ ဟောတိ – တိဋ္ဌန္တု တီဏိ ရဇ္ဇာနိ, သစေ သော မာဏဝေါ အညံ ဝါ သကလမ္ပိ ပထဝိံ သဝိညာဏကာဝိညာဏကရတနပူရံ ကဿစိ ဒတွာ ဂစ္ဆေယျ, ဣဒမ္ပိ ဧတ္တကံ ဝတ္ထု ဧကဿေဝ အပရိယန္တံ, ဧဝံ ဒုပ္ပူရာ ဧသာ တဏှာ နာမ။ ဣတိ ဝိဒွါ သမံ စရေတိ ဧဝံ ဇာနန္တော ပုရိသော တဏှာဝသိကော အဟုတွာ ကာယသမာစာရာဒီနိ ပူရေန္တော စရေယျ။
ဩရန္တိ ဩရိမကောဋ္ဌာသံ ပတွာ တေန အတိတ္တရူပေါ ပုန သမုဒ္ဒပါရမ္ပိ ပတ္ထယေထ။ ဧဝံ တဏှာဝသိကသတ္တာ နာမ ဒုပ္ပူရာတိ ဒဿေတိ။ ယာဝါတိ အနိယာမိတပရိစ္ဆေဒေါ။ အနုဿရန္တိ အနုဿရန္တော။ နာဇ္ဈဂါတိ န ဝိန္ဒတိ။ ဣဒံ ဝုတ္တံ ဟောတိ – မဟာရာဇ, ပုရိသော အပရိယန္တေပိ ကာမေ မနသာ အနုဿရန္တော တိတ္တိံ န ဝိန္ဒတိ, ပတ္တုကာမောဝ ဟောတိ, ဧဝံ ကာမေသု သတ္တာနံ တဏှာ ဝဍ္ဎတေဝ။ တတော နိဝတ္တာတိ တတော ပန ဝတ္ထုကာမကိလေသကာမတော စိတ္တေန နိဝတ္တိတွာ ကာယေန ပဋိက္ကမ္မ ဉာဏေန အာဒီနဝံ ဒိသွာ ယေ ပညာယ တိတ္တာ ပရိပုဏ္ဏာ, တေ တိတ္တာ နာမ။
ပညာယ တိတ္တိနံ သေဋ္ဌန္တိ ပညာယ တိတ္တီနံ အယံ ပရိပုဏ္ဏသေဋ္ဌော, အယမေဝ ဝါ ပါဌော။ န သော ကာမေဟိ တပ္ပတီတိ ‘‘န ဟီ’’တိပိ ပါဌော။ ယသ္မာ ပညာယ တိတ္တော ပုရိသော ကာမေဟိ န ပရိဍယှတီတိ အတ္ထော။ န ကုရုတေ ဝသန္တိ တာဒိသဉှိ ပုရိသံ တဏှာ ဝသေ ဝတ္တေတုံ န သက္ကောတိ, သွေဝ ပန တဏှာယ အာဒီနဝံ ဒိသွာ သရဘင်္ဂမာဏဝေါ ဝိယ စ အဍ္ဎမာသကရာဇာ ဝိယ စ တဏှာဝသေ န ပဝတ္တတီတိ အတ္ထော။ အပစိနေထေဝါတိ ဝိဒ္ဓံသေထေဝ။ သမုဒ္ဒမတ္တောတိ မဟတိယာ ပညာယ သမန္နာဂတတ္တာ သမုဒ္ဒပ္ပမာဏော။ သော မဟန္တေန အဂ္ဂိနာပိ သမုဒ္ဒေါ ဝိယ ကိလေသကာမေဟိ န တပ္ပတိ န ဍယှတိ။
ရထကာရောတိ စမ္မကာရော။ ပရိကန္တန္တိ ပရိကန္တန္တော။ ဣဒံ ဝုတ္တံ ဟောတိ – ယထာ စမ္မကာရော ဥပါဟနံ ပရိကန္တန္တော ယံ ယံ စမ္မဿ အဂယှူပဂဋ္ဌာနံ ဟောတိ, တံ တံ စဇိတွာ ဥပါဟနံ ကတွာ ဥပါဟနမူလံ လဘိတွာ သုခိတော ဟောတိ, ဧဝမေဝ ပဏ္ဍိတော စမ္မကာရသတ္ထသဒိသာယ ပညာယ ကန္တန္တော ယံ ယံ ဩဓိံ ကာမာနံ စဇတိ, တေန တေနဿ ကာမောဓိနာ ရဟိတံ တံ တံ ကာယကမ္မံ ဝစီကမ္မံ မနောကမ္မဉ္စ သုခံ သမ္ပဇ္ဇတိ ဝိဂတဒရထံ, သစေ ပန သဗ္ဗမ္ပိ ကာယကမ္မာဒိသုခံ ဝိဂတပရိဠာဟမေဝ ဣစ္ဆေယျ, ကသိဏံ ဘာဝေတွာ ဈာနံ နိဗ္ဗတ္တေတွာ သဗ္ဗေ ကာမေ ပရိစ္စဇေတိ။
ဗောဓိသတ္တဿ ပန ဣမံ ဂါထံ ကထေန္တဿ ရညော သေတစ္ဆတ္တံ အာရမ္မဏံ ကတွာ ဩဒါတကသိဏဇ္ဈာနံ ဥဒပါဒိ, ရာဇာပိ အရောဂေါ အဟောသိ။ သော တုဋ္ဌော သယနာ ဝုဋ္ဌဟိတွာ ‘‘ဧတ္တကာ ဝေဇ္ဇာ မံ တိကိစ္ဆိတုံ
နာသက္ခိံသု, ပဏ္ဍိတမာဏဝေါ ပန အတ္တနော ဉာဏောသဓေန မံ နိရောဂံ အကာသီ’’တိ တေန သဒ္ဓိံ သလ္လပန္တော ဒသမံ ဂါထမာဟ –
‘‘အဋ္ဌ တေ ဘာသိတာ ဂါထာ, သဗ္ဗာ ဟောန္တိ သဟဿိယာ၊
ပဋိဂဏှ မဟာဗြဟ္မေ, သာဓေတံ တဝ ဘာသိတ’’န္တိ။
တတ္ထ အဋ္ဌာတိ ဒုတိယဂါထံ အာဒိံ ကတွာ ကာမာဒီနဝသံယုတ္တာ အဋ္ဌ။ သဟဿိယာတိ သဟဿာရဟာ။ ပဋိဂဏှာတိ အဋ္ဌ သဟဿာနိ ဂဏှ။ သာဓေတံ တဝ ဘာသိတန္တိ သာဓု ဧတံ တဝ ဝစနံ။
တံ သုတွာ မဟာသတ္တော ဧကာဒသမံ ဂါထမာဟ –
‘‘န မေ အတ္ထော သဟဿေဟိ, သတေဟိ နဟုတေဟိ ဝါ၊
ပစ္ဆိမံ ဘာသတော ဂါထံ, ကာမေ မေ န ရတော မနော’’တိ။
တတ္ထ ပစ္ဆိမန္တိ ‘‘ရထကာရောဝ စမ္မဿာ’’တိ ဂါထံ။ ကာမေ မေ န ရတော မနောတိ ဣမံ ဂါထံ ဘာသမာနဿေဝ မမ ဝတ္ထုကာမေပိ ကိလေသကာမေပိ မနော နာဘိရမာမိ။ အဟဉှိ ဣမံ ဂါထံ ဘာသမာနော အတ္တနောဝ ဓမ္မဒေသနာယ ဈာနံ နိဗ္ဗတ္တေသိံ, မဟာရာဇာတိ။
ရာဇာ ဘိယျောသောမတ္တာယ တုဿိတွာ မဟာသတ္တံ ဝဏ္ဏေန္တော ဩသာနဂါထမာဟ –
‘‘ဘဒြကော ဝတာယံ မာဏဝကော, သဗ္ဗလောကဝိဒူ မုနိ၊
ယော ဣမံ တဏှံ ဒုက္ခဇနနိံ, ပရိဇာနာတိ ပဏ္ဍိတော’’တိ။
တတ္ထ ဒုက္ခဇနနိန္တိ သကလဝဋ္ဋဒုက္ခဇနနိံ။ ပရိဇာနာတီတိ ပရိဇာနိ ပရိစ္ဆိန္ဒိ, လုဉ္စိတွာ နီဟရီတိ ဗောဓိသတ္တံ ဝဏ္ဏေန္တော ဧဝမာဟ။
ဗောဓိသတ္တောပိ ‘‘မဟာရာဇ, အပ္ပမတ္တော ဟုတွာ ဓမ္မံ စရာ’’တိ ရာဇာနံ ဩဝဒိတွာ အာကာသေန ဟိမဝန္တံ ဂန္တွာ ဣသိပဗ္ဗဇ္ဇံ ပဗ္ဗဇိတွာ ယာဝတာယုကံ ဌတွာ ဗြဟ္မဝိဟာရေ ဘာဝေတွာ အပရိဟီနဇ္ဈာနော ဟုတွာ ဗြဟ္မလောကူပဂေါ အဟောသိ။
သတ္ထာ ဣမံ ဓမ္မဒေသနံ အာဟရိတွာ ‘‘ဧဝံ, ဘိက္ခဝေ, ပုဗ္ဗေပါဟံ ဧတံ ဗြာဟ္မဏံ နိဿောကမကာသိ’’န္တိ ဝတွာ ဇာတကံ သမောဓာနေသိ – ‘‘တဒါ ရာဇာ ဧသ ဗြာဟ္မဏော အဟောသိ, ပဏ္ဍိတမာဏဝေါ ပန အဟမေဝ အဟောသိ’’န္တိ။
ကာမဇာတကဝဏ္ဏနာ စတုတ္ထာ။
֍ * မြန်[၄၆၈] ၅။ ဇနသန္ဓဇာတကဝဏ္ဏနာ
ဒသ ခလူတိ ဣဒံ သတ္ထာ ဇေတဝနေ ဝိဟရန္တော ကောသလရညော ဩဝါဒတ္ထာယ ကထေသိ။ ဧကသ္မိဉှိ ကာလေ ရာဇာ ဣဿရိယမဒမတ္တော ကိလေသသုခနိဿိတော ဝိနိစ္ဆယမ္ပိ န ပဋ္ဌပေသိ, ဗုဒ္ဓုပဋ္ဌာနမ္ပိ ပမဇ္ဇိ။ သော ဧကဒိဝသေ ဒသဗလံ အနုဿရိတွာ ‘‘သတ္ထာရံ ဝန္ဒိဿာမီ’’တိ ဘုတ္တပါတရာသော ရထဝရမာရုယှ ဝိဟာရံ ဂန္တွာ သတ္ထာရံ ဝန္ဒိတွာ နိသီဒိ။ အထ နံ သတ္ထာ ‘‘ကိံ မဟာရာဇ စိရံ န ပညာယသီ’’တိ ဝတွာ ‘‘ဗဟုကိစ္စတာယ နော ဘန္တေ ဗုဒ္ဓုပဋ္ဌာနဿ ဩကာသော န ဇာတော’’တိ ဝုတ္တေ ‘‘မဟာရာဇ, မာဒိသေ နာမ ဩဝါဒဒါယကေ သဗ္ဗညုဗုဒ္ဓေ ဓုရဝိဟာရေ ဝိဟရန္တေ အယုတ္တံ တဝ ပမဇ္ဇိတုံ, ရညာ နာမ ရာဇကိစ္စေသု အပ္ပမတ္တေန ဘဝိတဗ္ဗံ, ရဋ္ဌဝါသီနံ မာတာပိတုသမေန အဂတိဂမနံ ပဟာယ ဒသ ရာဇဓမ္မေ အကောပေန္တေန ရဇ္ဇံ ကာရေတုံ ဝဋ္ဋတိ, ရညော ဟိ ဓမ္မိကဘာဝေ သတိ ပရိသာပိဿ ဓမ္မိကာ ဟောန္တိ, အနစ္ဆရိယံ ခေါ ပနေတံ, ယံ မယိ အနုသာသန္တေ တွံ ဓမ္မေန ရဇ္ဇံ ကာရေယျာသိ, ပေါရာဏကပဏ္ဍိတာ အနုသာသကအာစရိယေ အဝိဇ္ဇမာနေပိ အတ္တနော မတိယာဝ တိဝိဓသုစရိတဓမ္မေ ပတိဋ္ဌာယ မဟာဇနဿ ဓမ္မံ ဒေသေတွာ သဂ္ဂပထံ ပူရယမာနာ အဂမံသူ’’တိ ဝတွာ တေန ယာစိတော အတီတံ အာဟရိ။
အတီတေ ဗာရာဏသိယံ ဗြဟ္မဒတ္တေ ရဇ္ဇံ ကာရေန္တေ ဗောဓိသတ္တော တဿ အဂ္ဂမဟေသိယာ ကုစ္ဆိမှိ နိဗ္ဗတ္တိ, ‘‘ဇနသန္ဓကုမာရော’’တိဿ နာမံ ကရိံသု။ အထဿ ဝယပ္ပတ္တဿ တက္ကသိလတော သဗ္ဗသိပ္ပါနိ ဥဂ္ဂဏှိတွာ အာဂတကာလေ ရာဇာ သဗ္ဗာနိ ဗန္ဓနာဂါရာနိ သောဓာပေတွာ ဥပရဇ္ဇံ အဒါသိ။ သော အပရဘာဂေ ပိတု အစ္စယေန ရဇ္ဇေ ပတိဋ္ဌာယ စတူသု
နဂရဒွါရေသု နဂရမဇ္ဈေ ရာဇဒွါရေ စာတိ ဆ ဒါနသာလာယော ကာရာပေတွာ ဒိဝသေ ဒိဝသေ ဆ သတသဟဿာနိ ပရိစ္စဇိတွာ သကလဇမ္ဗုဒီပံ သင်္ခေါဘေတွာ မဟာဒါနံ ပဝတ္တေန္တော ဗန္ဓနာဂါရာနိ နိစ္စံ ဝိဝဋာနိ ကာရာပေတွာ ဓမ္မဘဏ္ဍိကံ သောဓာပေတွာ စတူဟိ သင်္ဂဟဝတ္ထူဟိ လောကံ သင်္ဂဏှန္တော ပဉ္စ သီလာနိ ရက္ခန္တော ဥပေါသထဝါသံ ဝသန္တော ဓမ္မေန ရဇ္ဇံ ကာရေသိ။ အန္တရန္တရာ စ ရဋ္ဌဝါသိနော သန္နိပါတာပေတွာ ‘‘ဒါနံ ဒေထ, သီလံ သမာဒိယထ, ဘာဝနံ ဘာဝေထ, ဓမ္မေန ကမ္မန္တေ စ ဝေါဟာရေ စ ပယောဇေထ, ဒဟရကာလေယေဝ သိပ္ပါနိ ဥဂ္ဂဏှထ, ဓနံ ဥပ္ပါဒေထ, ဂါမကူဋကမ္မံ ဝါ ပိသုဏဝါစာကမ္မံ ဝါ မာ ကရိတ္ထ, စဏ္ဍာ ဖရုသာ မာ အဟုဝတ္ထ, မာတုပဋ္ဌာနံ ပိတုပဋ္ဌာနံ ပူရေထ, ကုလေ ဇေဋ္ဌာပစာယိနော ဘဝထာ’’တိ ဓမ္မံ ဒေသေတွာ မဟာဇနေ သုစရိတဓမ္မေ ပတိဋ္ဌာပေသိ။ သော ဧကဒိဝသံ ပန္နရသီဥပေါသထေ သမာဒိန္နုပေါသထော ‘‘မဟာဇနဿ ဘိယျော ဟိတသုခတ္ထာယ အပ္ပမာဒဝိဟာရတ္ထာယ ဓမ္မံ ဒေသေဿာမီ’’တိ စိန္တေတွာ နဂရေ ဘေရိံ စရာပေတွာ အတ္တနော ဩရောဓေ အာဒိံ ကတွာ သဗ္ဗနဂရဇနံ သန္နိပါတာပေတွာ ရာဇင်္ဂဏေ အလင်္ကရိတွာ အလင်္ကတရတနမဏ္ဍပမဇ္ဈေ သုပညတ္တဝရပလ္လင်္ကေ နိသီဒိတွာ ‘‘အမ္ဘော, နဂရဝါသိနော တုမှာကံ တပနီယေ စ အတပနီယေ စ ဓမ္မေ ဒေသေဿာမိ, အပ္ပမတ္တာ ဟုတွာ ဩဟိတသောတာ သက္ကစ္စံ သုဏာထာ’’တိ ဝတွာ ဓမ္မံ ဒေသေသိ။
သတ္ထာ သစ္စပရိဘာဝိတံ မုခရတနံ ဝိဝရိတွာ တံ ဓမ္မဒေသနံ မဓုရေန သရေန ကောသလရညော အာဝိ ကရောန္တော –
‘‘ဒသ ခလု ဣမာနိ ဌာနာနိ, ယာနိ ပုဗ္ဗေ အကရိတွာ၊
သ ပစ္ဆာ မနုတပ္ပတိ, ဣစ္စေဝါဟ ဇနသန္ဓော။
‘‘အလဒ္ဓါ ဝိတ္တံ တပ္ပတိ, ပုဗ္ဗေ အသမုဒါနိတံ၊
န ပုဗ္ဗေ ဓနမေသိဿံ, ဣတိ ပစ္ဆာနုတပ္ပတိ။
‘‘သကျရူပံ ပုရေ သန္တံ, မယာ သိပ္ပံ န သိက္ခိတံ၊
ကိစ္ဆာ ဝုတ္တိ အသိပ္ပဿ, ဣတိ ပစ္ဆာနုတပ္ပတိ။
‘‘ကူဋဝေဒီ ပုရေ အာသိံ, ပိသုဏော ပိဋ္ဌိမံသိကော၊
စဏ္ဍော စ ဖရုသော စာပိ, ဣတိ ပစ္ဆာနုတပ္ပတိ။
‘‘ပါဏာတိပါတီ ပုရေ အာသိံ, လုဒ္ဒေါ စာပိ အနာရိယော၊
ဘူတာနံ နာပစာယိဿံ, ဣတိ ပစ္ဆာနုတပ္ပတိ။
‘‘ဗဟူသု ဝတ သန္တီသု, အနာပါဒါသု ဣတ္ထိသု၊
ပရဒါရံ အသေဝိဿံ, ဣတိ ပစ္ဆာနုတပ္ပတိ။
‘‘ဗဟုမှိ ဝတ သန္တမှိ, အန္နပါနေ ဥပဋ္ဌိတေ၊
န ပုဗ္ဗေ အဒဒံ ဒါနံ, ဣတိ ပစ္ဆာနုတပ္ပတိ။
‘‘မာတရံ ပိတရံ စာပိ, ဇိဏ္ဏကံ ဂတယောဗ္ဗနံ၊
ပဟု သန္တော န ပေါသိဿံ, ဣတိ ပစ္ဆာနုတပ္ပတိ။
‘‘အာစရိယမနုသတ္ထာရံ, သဗ္ဗကာမရသာဟရံ၊
ပိတရံ အတိမညိဿံ, ဣတိ ပစ္ဆာနုတပ္ပတိ။
‘‘သမဏေ ဗြာဟ္မဏေ စာပိ, သီလဝန္တေ ဗဟုဿုတေ၊
န ပုဗ္ဗေ ပယိရုပါသိဿံ, ဣတိ ပစ္ဆာနုတပ္ပတိ။
‘‘သာဓု ဟောတိ တပေါ စိဏ္ဏော, သန္တော စ ပယိရုပါသိတော၊
န စ ပုဗ္ဗေ တပေါ စိဏ္ဏော, ဣတိ ပစ္ဆာနုတပ္ပတိ။
‘‘ယော စ ဧတာနိ ဌာနာနိ, ယောနိသော ပဋိပဇ္ဇတိ၊
ကရံ ပုရိသကိစ္စာနိ, သ ပစ္ဆာ နာနုတပ္ပတီ’’တိ။ – ဣမာ ဂါထာ အာဟ၊
တတ္ထ ဌာနာနီတိ ကာရဏာနိ။ ပုဗ္ဗေတိ ပဌမမေဝ အကရိတွာ။ သ ပစ္ဆာ မနုတပ္ပတီတိ သော ပဌမံ ကတ္တဗ္ဗာနံ အကာရကော ပုဂ္ဂလော ပစ္ဆာ ဣဓလောကေပိ ပရလောကေပိ တပ္ပတိ ကိလမတိ။ ‘‘ပစ္ဆာ ဝါ အနုတပ္ပတီ’’တိပိ ပါဌော။ ဣစ္စေဝါဟာတိ ဣတိ ဧဝံ အာဟာတိ ပဒစ္ဆေဒေါ, ဣတိ ဧဝံ ရာဇာ ဇနသန္ဓော အဝေါစ။ ဣစ္စဿုဟာတိပိ ပါဌော။ တတ္ထ အဿု-ကာရော နိပါတမတ္တံ ဣတိ အဿု အာဟာတိ ပဒစ္ဆေဒေါ။ ဣဒါနိ တာနိ ဒသ တပနီယကာရဏာနိ ပကာသေတုံ ဗောဓိသတ္တဿ ဓမ္မကထာ ဟောတိ။ တတ္ထ ပုဗ္ဗေတိ ပဌမမေဝ တရုဏကာလေ ပရက္ကမံ ကတွာ အသမုဒါနိတံ အသမ္ဘတံ
ဓနံ မဟလ္လကကာလေ အလဘိတွာ တပ္ပတိ သောစတိ, ပရေ စ သုခိတေ ဒိသွာ သယံ ဒုက္ခံ ဇီဝန္တော ‘‘ပုဗ္ဗေ ဓနံ န ပရိယေသိဿ’’န္တိ ဧဝံ ပစ္ဆာ အနုတပ္ပတိ, တသ္မာ မဟလ္လကကာလေ သုခံ ဇီဝိတုကာမာ ဒဟရကာလေယေဝ ဓမ္မိကာနိ ကသိကမ္မာဒီနိ ကတွာ ဓနံ ပရိယေသထာတိ ဒဿေတိ။
ပုရေ သန္တန္တိ ပုရေ ဒဟရကာလေ အာစရိယေ ပယိရုပါသိတွာ မယာ ကာတုံ သကျရူပံ သမာနံ ဟတ္ထိသိပ္ပါဒိကံ ကိဉ္စိ သိပ္ပံ န သိက္ခိတံ။ ကိစ္ဆာတိ မဟလ္လကကာလေ အသိပ္ပဿ ဒုက္ခာ ဇီဝိတဝုတ္တိ, နေဝ သက္ကာ တဒါ သိပ္ပံ သိက္ခိတုံ, တသ္မာ မဟလ္လကကာလေ သုခံ ဇီဝိတုကာမာ တရုဏကာလေယေဝ သိပ္ပံ သိက္ခထာတိ ဒဿေတိ။ ကုဋဝေဒီတိ ကူဋဇာနနကော ဂါမကူဋကော ဝါ လောကဿ အနတ္ထကာရကော ဝါ တုလာကူဋာဒိကာရကော ဝါ ကူဋဋ္ဋကာရကော ဝါတိ အတ္ထော။ အာသိန္တိ ဧဝရူပေါ အဟံ ပုဗ္ဗေ အဟောသိံ။ ပိသုဏောတိ ပေသုညကာရဏော။ ပိဋ္ဌိမံသိကောတိ လဉ္ဇံ ဂဟေတွာ အသာမိကေ သာမိကေ ကရောန္တော ပရေသံ ပိဋ္ဌိမံသခါဒကော။ ဣတိ ပစ္ဆာတိ ဧဝံ မရဏမဉ္စေ နိပန္နော အနုတပ္ပတိ, တသ္မာ သစေ နိရယေ န ဝသိတုကာမာတ္ထ, မာ ဧဝရူပံ ပါပကမ္မံ ကရိတ္ထာတိ ဩဝဒတိ။
လုဒ္ဒေါတိ ဒါရုဏော။ အနာရိယောတိ န အရိယော နီစသမာစာရော။ နာပစာယိဿန္တိ ခန္တိမေတ္တာနုဒ္ဒယဝသေန နီစဝုတ္တိကော နာဟောသိံ။ သေသံ ပုရိမနယေနေဝ ယောဇေတဗ္ဗံ။ အနာပါဒါသူတိ အာပါဒါနံ အာပါဒေါ, ပရိဂ္ဂဟောတိ အတ္ထော။ နတ္ထိ အာပါဒေါ ယာသံ တာ အနာပါဒါ, အညေဟိ အကတပရိဂ္ဂဟာသူတိ အတ္ထော။ ဥပဋ္ဌိတေတိ ပစ္စုပဋ္ဌိတေ။ န ပုဗ္ဗေတိ ဣတော ပုဗ္ဗေ ဒါနံ န အဒဒံ။ ပဟု သန္တောတိ ဓနဗလေနာပိ ကာယဗလေနာပိ ပေါသိတုံ သမတ္ထော ပဋိဗလော သမာနော။ အာစရိယန္တိ အာစာရေ သိက္ခာပနတော ဣဓ ပိတာ ‘‘အာစရိယော’’တိ အဓိပ္ပေတော။ အနုသတ္ထာရန္တိ အနုသာသကံ။ သဗ္ဗကာမရသာဟရန္တိ သဗ္ဗေ ဝတ္ထုကာမရသေ အာဟရိတွာ ပေါသိတာရံ။ အတိမညိဿန္တိ တဿ ဩဝါဒံ အဂဏှန္တော အတိက္ကမိတွာ မညိဿံ။
န ပုဗ္ဗေတိ ဣတော ပုဗ္ဗေ ဓမ္မိကသမဏဗြာဟ္မဏေပိ ဂိလာနာဂိလာနေပိ စီဝရာဒီနိ ဒတွာ အပ္ပဋိဇဂ္ဂနေန န ပယိရုပါသိဿံ။ တပေါတိ သုစရိတတပေါ။ သန္တောတိ တီဟိ ဒွါရေဟိ ဥပသန္တော သီလဝါ။ ဣဒံ ဝုတ္တံ ဟောတိ –
တိဝိဓသုစရိတသင်္ခါတော တပေါ စိဏ္ဏော ဧဝရူပေါ စ ဥပသန္တော ပယိရုပါသိတော နာမ သာဓု သုန္ဒရော။ န ပုဗ္ဗေတိ မယာ ဒဟရကာလေ ဧဝရူပေါ တပေါ န စိဏ္ဏော, ဣတိ ပစ္ဆာ ဇရာဇိဏ္ဏော မရဏဘယတဇ္ဇိတော အနုတပ္ပတိ သောစတိ။ သစေ တုမှေ ဧဝံ န သောစိတုကာမာ, တပေါကမ္မံ ကရောထာတိ ဝဒတိ။ ယော စ ဧတာနီတိ ယော ပန ဧတာနိ ဒသ ကာရဏာနိ ပဌမမေဝ ဥပါယေန ပဋိပဇ္ဇတိ သမာဒါယ ဝတ္တတိ, ပုရိသေဟိ ကတ္တဗ္ဗာနိ ဓမ္မိကကိစ္စာနိ ကရောန္တော သော အပ္ပမာဒဝိဟာရီ ပုရိသော ပစ္ဆာ နာနုတပ္ပတိ, သောမနဿပ္ပတ္တောဝ ဟောတီတိ။
ဣတိ မဟာသတ္တော အနွဒ္ဓမာသံ ဣမိနာ နိယာမေန မဟာဇနဿ ဓမ္မံ ဒေသေသိ။ မဟာဇနောပိဿ ဩဝါဒေ ဌတွာ တာနိ ဒသ ဌာနာနိ ပူရေတွာ သဂ္ဂပရာယဏောဝ အဟောသိ။
သတ္ထာ ဣမံ ဓမ္မဒေသနံ အာဟရိတွာ ‘‘ဧဝံ, မဟာရာဇ, ပေါရာဏကပဏ္ဍိတာ အနာစရိယကာပိ အတ္တနော မတိယာဝ ဓမ္မံ ဒေသေတွာ မဟာဇနံ သဂ္ဂပထေ ပတိဋ္ဌာပေသု’’န္တိ ဝတွာ ဇာတကံ သမောဓာနေသိ – ‘‘တဒါ ပရိသာ ဗုဒ္ဓပရိသာ အဟေသုံ, ဇနသန္ဓရာဇာ ပန အဟမေဝ အဟောသိ’’န္တိ။
ဇနသန္ဓဇာတကဝဏ္ဏနာ ပဉ္စမာ။
֍ * မြန်[၄၆၉] ၆။ မဟာကဏှဇာတကဝဏ္ဏနာ
ကဏှော ကဏှော စာတိ ဣဒံ သတ္ထာ ဇေတဝနေ ဝိဟရန္တော လောကတ္ထစရိယံ အာရဗ္ဘ ကထေသိ။ ဧကဒိဝသဉှိ ဘိက္ခူ ဓမ္မသဘာယံ နိသီဒိတွာ ‘‘ယာဝဉ္စိဒံ, အာဝုသော, သတ္ထာ ဗဟုဇနဟိတာယ ပဋိပန္နော အတ္တနော ဖာသုဝိဟာရံ ပဟာယ လောကဿေဝ အတ္ထံ စရတိ, ပရမာဘိသမ္ဗောဓိံ ပတွာ သယံ ပတ္တစီဝရမာဒါယ အဋ္ဌာရသယောဇနမဂ္ဂံ ဂန္တွာ ပဉ္စဝဂ္ဂိယတ္ထေရာနံ ဓမ္မစက္ကံ (သံ။ နိ။ ၅။၁၀၈၁၊ မဟာဝ။ ၁၃ အာဒယော၊ ပဋိ။ မ။ ၂။၃၀) ပဝတ္တေတွာ ပဉ္စမိယာ ပက္ခဿ အနတ္တလက္ခဏသုတ္တံ (သံ။ နိ။ ၃။၅၉၊ မဟာဝ။ ၂၀ အာဒယော) ကထေတွာ သဗ္ဗေသံ အရဟတ္တံ အဒါသိ။ ဥရုဝေလံ ဂန္တွာ တေဘာတိကဇဋိလာနံ အဍ္ဎုဍ္ဎာနိ ပါဋိဟာရိယသဟဿာနိ ဒဿေတွာ ပဗ္ဗာဇေတွာ ဂယာသီသေ အာဒိတ္တပရိယာယံ (သံ။ နိ။ ၄။၂၃၅၊ မဟာဝ။ ၅၄) ကထေတွာ ဇဋိလသဟဿာနံ အရဟတ္တံ အဒါသိ, မဟာကဿပဿ တီဏိ
ဂါဝုတာနိ ပစ္စုဂ္ဂမနံ ဂန္တွာ တီဟိ ဩဝါဒေဟိ ဥပသမ္ပဒံ အဒါသိ။ ဧကော ပစ္ဆာဘတ္တံ ပဉ္စစတ္တာလီသယောဇနမဂ္ဂံ ဂန္တွာ ပုက္ကုသာတိကုလပုတ္တံ အနာဂါမိဖလေ ပတိဋ္ဌာပေသိ, မဟာကပ္ပိနဿ ဝီသယောဇနသတံ ပစ္စုဂ္ဂမနံ ကတွာ အရဟတ္တံ အဒါသိ, ဧကော ပစ္ဆာဘတ္တံ တိံသယောဇနမဂ္ဂံ ဂန္တွာ တာဝ ကက္ခဠံ ဖရုသံ အင်္ဂုလိမာလံ အရဟတ္တေ ပတိဋ္ဌာပေသိ, တိံသယောဇနမဂ္ဂံ ဂန္တွာ အာဠဝကံ ယက္ခံ သောတာပတ္တိဖလေ ပတိဋ္ဌာပေတွာ ကုမာရဿ သောတ္ထိံ အကာသိ။ တာဝတိံသဘဝနေ တေမာသံ ဝသန္တော အသီတိယာ ဒေဝတာကောဋီနံ ဓမ္မာဘိသမယံ သမ္ပာဒေသိ, ဗြဟ္မလောကံ ဂန္တွာ ဗကဗြဟ္မုနော ဒိဋ္ဌိံ ဘိန္ဒိတွာ ဒသန္နံ ဗြဟ္မသဟဿာနံ အရဟတ္တံ အဒါသိ, အနုသံဝစ္ဆရံ တီသု မဏ္ဍလေသု စာရိကံ စရမာနော ဥပနိဿယသမ္ပန္နာနံ မနုဿာနံ သရဏာနိ စေဝ သီလာနိစ မဂ္ဂဖလာနိ စ ဒေတိ, နာဂသုပဏ္ဏာဒီနမ္ပိ နာနပ္ပကာရံ အတ္ထံ စရတီ’’တိ ဒသဗလဿ လောကတ္ထစရိယဂုဏံ ကထယိံသု။ သတ္ထာ အာဂန္တွာ ‘‘ကာယ နုတ္ထ, ဘိက္ခဝေ, ဧတရဟိ ကထာယ သန္နိသိန္နာ’’တိ ပုစ္ဆိတွာ ‘‘ဣမာယ နာမာ’’တိ ဝုတ္တေ ‘‘အနစ္ဆရိယံ, ဘိက္ခဝေ, သောဟံ ဣဒါနိ အဘိသမ္ဗောဓိံ ပတွာ လောကဿ အတ္ထံ စရေယျံ, ပုဗ္ဗေ သရာဂကာလေပိ လောကဿ အတ္ထံ အစရိ’’န္တိ ဝတွာ အတီတံ အာဟရိ။
အတီတေ ကဿပသမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓကာလေ ဗာရာဏသိယံ ဥသီနကော နာမ ရာဇာ ရဇ္ဇံ ကာရေသိ။ ကဿပသမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေ စတုသစ္စဒေသနာယ မဟာဇနံ ကိလေသဗန္ဓနာ မောစေတွာ နိဗ္ဗာနနဂရံ ပူရေတွာ ပရိနိဗ္ဗုတေ ဒီဃဿ အဒ္ဓုနော အစ္စယေန သာသနံ ဩသက္ကိ။ ဘိက္ခူ ဧကဝီသတိယာ အနေသနာဟိ ဇီဝိကံ ကပ္ပေန္တိ, ဘိက္ခူ ဂိဟိသံသဂ္ဂံ ကရောန္တိ, ပုတ္တဓီတာဒီဟိ ဝဍ္ဎန္တိ။ ဘိက္ခုနိယောပိ ဂိဟိသံသဂ္ဂံ ကရောန္တိ, ပုတ္တဓီတာဒီဟိ ဝဍ္ဎန္တိ။ ဘိက္ခူ ဘိက္ခုဓမ္မံ, ဘိက္ခုနိယော ဘိက္ခုနိဓမ္မံ, ဥပေါသကာ ဥပါသကဓမ္မံ, ဥပါသိကာ ဥပါသိကဓမ္မံ, ဗြာဟ္မဏာ ဗြာဟ္မဏဓမ္မံ ဝိဿဇ္ဇေသုံ။ ယေဘုယျေန မနုဿာ ဒသ အကုသလကမ္မပထေ သမာဒါယ ဝတ္တိံသု, မတမတာ အပါယေသု ပရိပူရေသုံ။ တဒါ သက္ကော ဒေဝရာဇာ နဝေ နဝေ ဒေဝေ အပဿန္တော မနုဿလောကံ ဩလောကေတွာ မနုဿာနံ အပါယေသု နိဗ္ဗတ္တိတဘာဝံ ဉတွာ သတ္ထု သာသနံ ဩသက္ကိတံ ဒိသွာ ‘‘ကိံ နု ကရိဿာမီ’’တိ စိန္တေတွာ ‘‘အတ္ထေကော ဥပါယော, မဟာဇနံ တာသေတွာ ဘီတဘာဝံ ဉတွာ ပစ္ဆာ အဿာသေတွာ ဓမ္မံ ဒေသေတွာ ဩသက္ကိတံ သာသနံ ပဂ္ဂယှ အပရမ္ပိ ဝဿသဟဿံ ပဝတ္တနကာရဏံ
ကရိဿာမီ’’တိ သန္နိဋ္ဌာနံ ကတွာ မာတလိဒေဝပုတ္တံ မောစပ္ပမာဏဒါဌံ စတူဟိ ဒါဌာဟိ ဝိနိဂ္ဂတရသ္မိယာ ဘယာနကံ ကတွာ ဂဗ္ဘိနီနံ ဒဿနေနေဝ ဂဗ္ဘပါတနသမတ္ထံ ဃောရရူပံ အာဇာနေယျပ္ပမာဏံ ကာဠဝဏ္ဏံ မဟာကဏှသုနခံ မာပေတွာ ပဉ္စဗန္ဓနေန ဗန္ဓိတွာ ရတ္တမာလံ ကဏ္ဌေ ပိဠန္ဓိတွာ ရဇ္ဇုကောဋိကံ အာဒါယ သယံ ဒွေ ကာသာယာနိ နိဝါသေတွာ ပစ္ဆာမုခေ ပဉ္စဓာ ကေသေ ဗန္ဓိတွာ ရတ္တမာလံ ပိဠန္ဓိတွာ အာရောပိတပဝါဠဝဏ္ဏဇိယံ မဟာဓနုံ ဂဟေတွာ ဝဇိရဂ္ဂနာရာစံ နခေန ပရိဝဋ္ဋေန္တော ဝနစရကဝေသံ ဂဟေတွာ နဂရတော ယောဇနမတ္တေ ဌာနေ ဩတရိတွာ ‘‘နဿတိ လောကော, နဿတိ လောကော’’တိ တိက္ခတ္တုံ သဒ္ဒံ အနုသာဝေတွာ မနုဿေ ဥတ္တာသေတွာ နဂရူပစာရံ ပတွာ ပုန သဒ္ဒမကာသိ။
မနုဿာ သုနခံ ဒိသွာ ဥတြသ္တာ နဂရံ ပဝိသိတွာ တံ ပဝတ္တိံ ရညော အာရောစေသုံ။ ရာဇာ သီဃံ နဂရဒွါရာနိ ပိဒဟာပေသိ။ သက္ကောပိ အဋ္ဌာရသဟတ္ထံ ပါကာရံ ဥလ္လင်္ဃိတွာ သုနခေန သဒ္ဓိံ အန္တောနဂရေ ပတိဋ္ဌဟိ။ မနုဿာ ဘီတတသိတာ ပလာယိတွာ ဂေဟာနိ ပဝိသိတွာ နိလီယိံသု။ မဟာကဏှောပိ ဒိဋ္ဌဒိဋ္ဌေ မနုဿေ ဥပဓာဝိတွာ သန္တာသေန္တော ရာဇနိဝေသနံ အဂမာသိ။ ရာဇင်္ဂဏေ မနုဿာ ဘယေန ပလာယိတွာ ရာဇနိဝေသနံ ပဝိသိတွာ ဒွါရံ ပိဒဟိံသု။ ဥသီနကရာဇာပိ ဩရောဓေ ဂဟေတွာ ပါသာဒံ အဘိရုဟိ။ မဟာကဏှော သုနခေါ ပုရိမပါဒေ ဥက္ခိပိတွာ ဝါတပါနေ ဌတွာ မဟာဘုဿိတံ ဘုဿိ။ တဿ သဒ္ဒေါ ဟေဋ္ဌာ အဝီစိံ, ဥပရိ ဘဝဂ္ဂံ ပတွာ သကလစက္ကဝါဠံ ဧကနိန္နာဒံ အဟောသိ။ ဝိဓုရဇာတကေ (ဇာ။ ၂။၂၂။၁၃၄၆ အာဒယော) ဟိ ပုဏ္ဏကယက္ခရညော, ကုသဇာတကေ (ဇာ။ ၂။၂၀။၁ အာဒယော) ကုသရညော, ဘူရိဒတ္တဇာတကေ (ဇာ။ ၂။၂၂။၇၈၄ အာဒယော) သုဒဿနနာဂရညော, ဣမသ္မိံ မဟာကဏှဇာတကေ အယံ သဒ္ဒေါတိ ဣမေ စတ္တာရော သဒ္ဒါ ဇမ္ဗုဒိပေ မဟာသဒ္ဒါ နာမ အဟေသုံ။
နဂရဝါသိနော ဘီတတသိတာ ဟုတွာ ဧကပုရိသောပိ သက္ကေန သဒ္ဓိံ ကထေတုံ နာသက္ခိ, ရာဇာယေဝ သတိံ ဥပဋ္ဌာပေတွာ ဝါတပါနံ နိဿာယ သက္ကံ အာမန္တေတွာ ‘‘အမ္ဘော လုဒ္ဒက, ကသ္မာ တေ သုနခေါ ဘုဿတီ’’တိ အာဟ။ ‘‘ဆာတဘာဝေန, မဟာရာဇာ’’တိ။ ‘‘တေန ဟိ တဿ ဘတ္တံ ဒါပေဿာမီ’’တိ အန္တောဇနဿ စ အတ္တနော စ ပက္ကဘတ္တံ သဗ္ဗံ ဒါပေသိ။ တံ သဗ္ဗံ သုနခေါ ဧကကဗဠံ ဝိယ ကတွာ ပုန သဒ္ဒမကာသိ။ ပုန ရာဇာ ပုစ္ဆိတွာ ‘‘ဣဒါနိပိ မေ
သုနခေါ ဆာတောယေဝါ’’တိ သုတွာ ဟတ္ထိအဿာဒီနံ ပက္ကဘတ္တံ သဗ္ဗံ အာဟရာပေတွာ ဒါပေသိ။ တသ္မိံ ဧကပ္ပဟာရေနေဝ နိဋ္ဌာပိတေ သကလနဂရဿ ပက္ကဘတ္တံ ဒါပေသိ။ တမ္ပိ သော တထေဝ ဘုဉ္ဇိတွာ ပုန သဒ္ဒမကာသိ။ ရာဇာ ‘‘န ဧသ သုနခေါ, နိဿံသယံ ဧသ ယက္ခော ဘဝိဿတိ, အာဂမနကာရဏံ ပုစ္ဆိဿာမီ’’တိ ဘီတတသိတော ဟုတွာ ပုစ္ဆန္တော ပဌမံ ဂါထမာဟ –
‘‘ကဏှော ကဏှော စ ဃောရော စ, သုက္ကဒါဌော ပဘာသဝါ၊
ဗဒ္ဓေါ ပဉ္စဟိ ရဇ္ဇူဟိ, ကိံ ရဝိ သုနခေါ တဝါ’’တိ။
တတ္ထ ကဏှော ကဏှောတိ ဘယဝသေန ဒဠှီဝသေန ဝါ အာမေဍိတံ။ ဃောရောတိ ပဿန္တာနံ ဘယဇနကော။ ပဘာသဝါတိ ဒါဌာ နိက္ခန္တရံသိပဘာသေန ပဘာသဝါ။ ကိံ ရဝီတိ ကိံ ဝိရဝိ။ တဝေသ ဧဝရူပေါ ကက္ခဠော သုနခေါ ကိံ ကရောတိ, ကိံ မိဂေ ဂဏှာတိ, ဥဒါဟု တေ အမိတ္တေ, ကိံ တေ ဣမိနာ, ဝိဿဇ္ဇေဟိ နန္တိ အဓိပ္ပါယေနေဝမာဟ။
တံ သုတွာ သက္ကော ဒုတိယံ ဂါထမာဟ –
‘‘နာယံ မိဂါနမတ္ထာယ, ဥသီနက ဘဝိဿတိ၊
မနုဿာနံ အနယော ဟုတွာ, တဒါ ကဏှော ပမောက္ခတီ’’တိ။
တဿတ္ထော – အယဉှိ ‘‘မိဂမံသံ ခါဒိဿာမီ’’တိ ဣဓ နာဂတော, တသ္မာ မိဂါနံ အတ္ထော န ဘဝိဿတိ, မနုဿမံသံ ပန ခါဒိတုံ အာဂတော, တသ္မာ တေသံ အနယော မဟာဝိနာသကာရကော ဟုတွာ ယဒါ အနေန မနုဿာ ဝိနာသံ ပါပိတာ ဘဝိဿန္တိ, တဒါ အယံ ကဏှော ပမောက္ခတိ, မမ ဟတ္ထတော မုစ္စိဿတီတိ။
အထ နံ ရာဇာ ‘‘ကိံ ပန တေ ဘော လုဒ္ဒက-သုနခေါ သဗ္ဗေသံယေဝ မနုဿာနံ မံသံ ခါဒိဿတိ, ဥဒါဟု တဝ အမိတ္တာနညေဝါ’’တိ ပုစ္ဆိတွာ ‘‘အမိတ္တာနညေဝ မေ, မဟာရာဇာ’’တိ ဝုတ္တေ ‘‘ကေ ပန ဣဓ တေ အမိတ္တာ’’တိ ပုစ္ဆိတွာ ‘‘အဓမ္မာဘိရတာ ဝိသမစာရိနော, မဟာရာဇာ’’တိ ဝုတ္တေ ‘‘ကထေဟိ တာဝ နေ အမှာက’’န္တိ ပုစ္ဆိ။ အထဿ ကထေန္တော ဒေဝရာဇာ ဒသ ဂါထာ အဘာသိ –
‘‘ပတ္တဟတ္ထာ သမဏကာ, မုဏ္ဍာ သံဃာဋိပါရုတာ၊
နင်္ဂလေဟိ ကသိဿန္တိ, တဒါ ကဏှော ပမောက္ခတိ။
‘‘တပဿိနိယော ပဗ္ဗဇိတာ, မုဏ္ဍာ သံဃာဋိပါရုတာ၊
ယဒါ လောကေ ဂမိဿန္တိ, တဒါ ကဏှော ပမောက္ခတိ။
‘‘ဒီဃောတ္တရောဋ္ဌာ ဇဋိလာ, ပင်္ကဒန္တာ ရဇဿိရာ၊
ဣဏံ စောဒါယ ဂစ္ဆန္တိ, တဒါ ကဏှော ပမောက္ခတိ။
‘‘အဓိစ္စ ဝေဒေ သာဝိတ္တိံ, ယညတန္တဉ္စ ဗြာဟ္မဏာ၊
ဘတိကာယ ယဇိဿန္တိ, တဒါ ကဏှော ပမောက္ခတိ။
‘‘မာတရံ ပိတရံ စာပိ, ဇိဏ္ဏကံ ဂတယောဗ္ဗနံ၊
ပဟူ သန္တော န ဘရန္တိ, တဒါ ကဏှော ပမောက္ခတိ။
‘‘မာတရံ ပိတရံ စာပိ, ဇိဏ္ဏကံ ဂတယောဗ္ဗနံ၊
ဗာလာ တုမှေတိ ဝက္ခန္တိ, တဒါ ကဏှော ပမောက္ခတိ။
‘‘အာစရိယဘရိယံ သခိံ, မာတုလာနိံ ပိတုစ္ဆကိံ၊
ယဒါ လောကေ ဂမိဿန္တိ, တဒါ ကဏှော ပမောက္ခတိ။
‘‘အသိစမ္မံ ဂဟေတွာန, ခဂ္ဂံ ပဂ္ဂယှ ဗြာဟ္မဏာ၊
ပန္ထဃာတံ ကရိဿန္တိ, တဒါ ကဏှော ပမောက္ခတိ။
‘‘သုက္ကစ္ဆဝီ ဝေဓဝေရာ, ထူလဗာဟူ အပါတုဘာ၊
မိတ္တဘေဒံ ကရိဿန္တိ, တဒါ ကဏှော ပမောက္ခတိ။
‘‘မာယာဝိနော နေကတိကာ, အသပ္ပုရိသစိန္တကာ၊
ယဒါ လောကေ ဘဝိဿန္တိ, တဒါ ကဏှော ပမောက္ခတီ’’တိ။
တတ္ထ သမဏကာတိ ‘‘မယံ သမဏာမှာ’’တိ ပဋိညာမတ္တကေန ဟီဠိတဝေါဟာရေနေဝမာဟ။ ကသိဿန္တီတိ တေ တဒါပိ ကသန္တိယေဝ။ အယံ
ပန အဇာနန္တော ဝိယ ဧဝမာဟ။ အယဉှိဿ အဓိပ္ပါယော – ဧတေ ဧဝရူပါ ဒုဿီလာ မမ အမိတ္တာ, ယဒါ မမ သုနခေန ဧတေ မာရေတွာ မံသံ ခါဒိတံ ဘဝိဿတိ, တဒါ ဧသ ကဏှော ဣတော ပဉ္စရဇ္ဇုဗန္ဓနာ ပမောက္ခတီတိ။ ဣမိနာ ဥပါယေန သဗ္ဗဂါထာသု အဓိပ္ပါယယောဇနာ ဝေဒိတဗ္ဗာ။
ပဗ္ဗဇိတာတိ ဗုဒ္ဓသာသနေ ပဗ္ဗဇိတာ။ ဂမိဿန္တီတိ အဂါရမဇ္ဈေ ပဉ္စ ကာမဂုဏေ ပရိဘုဉ္ဇန္တိယော ဝိစရိဿန္တိ။ ဒီဃောတ္တရောဋ္ဌာတိ ဒါဌိကာနံ ဝဍ္ဎိတတ္တာ ဒီဃုတ္တရောဋ္ဌာ။ ပင်္ကဒန္တာတိ ပင်္ကေန မလေန သမန္နာဂတဒန္တာ။ ဣဏံ စောဒါယာတိ ဘိက္ခာစရိယာယ ဓနံ သံဟရိတွာ ဝဍ္ဎိယာ ဣဏံ ပယောဇေတွာ တံ စောဒေတွာ တတော လဒ္ဓေန ဇီဝိကံ ကပ္ပေန္တာ ယဒါ ဂစ္ဆန္တီတိ အတ္ထော။
သာဝိတ္တိန္တိ သာဝိတ္တိဉ္စ အဓိယိတွာ။ ယညတန္တဉ္စာတိ ယညဝိဓာယကတန္တံ, ယညံ အဓိယိတွာတိ အတ္ထော။ ဘတိကာယာတိ တေ တေ ရာဇရာဇမဟာမတ္တေ ဥပသင်္ကမိတွာ ‘‘တုမှာကံ ယညံ ယဇိဿာမ, ဓနံ ဒေထာ’’တိ ဧဝံ ဘတိအတ္ထာယ ယဒါ ယညံ ယဇိဿန္တိ။ ပဟူ သန္တောတိ ဘရိတုံ ပေါသေတုံ သမတ္ထာ သမာနာ။ ဗာလာ တုမှေတိ တုမှေ ဗာလာ န ကိဉ္စိ ဇာနာထာတိ ယဒါ ဝက္ခန္တိ။ ဂမိဿန္တီတိ လောကဓမ္မသေဝနဝသေန ဂမိဿန္တိ။ ပန္ထဃာတန္တိ ပန္ထေ ဌတွာ မနုဿေ မာရေတွာ တေသံ ဘဏ္ဍဂ္ဂဟဏံ။
သုက္ကစ္ဆဝီတိ ကသာဝစုဏ္ဏာဒိဃံသနေန သမုဋ္ဌာပိတသုက္ကစ္ဆဝိဝဏ္ဏာ။ ဝေဓဝေရာတိ ဝိဓဝါ အပတိကာ, တာဟိ ဝိဓဝါဟိ ဝေရံ စရန္တီတိ ဝေဓဝေရာ။ ထူလဗာဟူတိ ပါဒပရိမဒ္ဒနာဒီဟိ သမုဋ္ဌာပိတမံသတာယ မဟာဗာဟူ။ အပါတုဘာတိ အပါတုဘာဝါ, ဓနုပ္ပါဒရဟိတာတိ အတ္ထော။ မိတ္တဘေဒန္တိ မိထုဘေဒံ, အယမေဝ ဝါ ပါဌော။ ဣဒံ ဝုတ္တံ ဟောတိ – ယဒါ ဧဝရူပါ ဣတ္ထိဓုတ္တာ ‘‘ဣမာ အမှေ န ဇဟိဿန္တီ’’တိ သဟိရညာ ဝိဓဝါ ဥပဂန္တွာ သံဝါသံ ကပ္ပေတွာ တာသံ သန္တကံ ခါဒိတွာ တာဟိ သဒ္ဓိံ မိတ္တဘေဒံ
ကရိဿန္တိ, ဝိဿာသံ ဘိန္ဒိတွာ အညံ သဟိရညံ ဂမိဿန္တိ, တဒါ ဧသ တေ စောရေ သဗ္ဗေဝ ခါဒိတွာ မုစ္စိဿတိ။ အသပ္ပုရိသစိန္တကာတိ အသပ္ပုရိသစိတ္တေဟိ ပရဒုက္ခစိန္တနသီလာ။ တဒါတိ တဒါ သဗ္ဗေပိမေ ဃာတေတွာ ခါဒိတမံသော ကဏှော ပမောက္ခတီတိ။
ဧဝဉ္စ ပန ဝတွာ ‘‘ဣမေ မယှံ, မဟာရာဇ, အမိတ္တာ’’တိ တေ တေ အဓမ္မကာရကေ ပက္ခန္ဒိတွာ ခါဒိတုကာမတံ ဝိယ ကတွာ ဒဿေတိ။ သော တတော မဟာဇနဿ ဥတြသ္တကာလေ သုနခံ ရဇ္ဇုယာ အာကဍ္ဎိတွာ ဌပိတံ ဝိယ ကတွာ လုဒ္ဒကဝေသံ ဝိဇဟိတွာ အတ္တနော အာနုဘာဝေန အာကာသေ ဇလမာနော ဌတွာ ‘‘မဟာရာဇ, အဟံ သက္ကော ဒေဝရာဇာ, ‘အယံ လောကော ဝိနဿတီ’တိ အာဂတော, ပမတ္တာ ဟိ မဟာဇနာ, အဓမ္မံ ဝတ္တိတွာ မတမတာ သမ္ပတိ အပါယေ ပူရေန္တိ, ဒေဝလောကော တုစ္ဆော ဝိယ ဝိတော, ဣတော ပဋ္ဌာယ အဓမ္မိကေသု ကတ္တဗ္ဗံ အဟံ ဇာနိဿာမိ, တွံ အပ္ပမတ္တော ဟောဟိ, မဟာရာဇာ’’တိ စတူဟိ သတာရဟဂါထာဟိ ဓမ္မံ ဒေသေတွာ မနုဿာနံ ဒါနသီလေသု ပတိဋ္ဌာပေတွာ ဩသက္ကိတသာသနံ အညံ ဝဿသဟဿံ ပဝတ္တနသမတ္ထံ ကတွာ မာတလိံ အာဒါယ သကဋ္ဌာနမေဝ ဂတော။ မဟာဇနာ ဒါနသီလာဒီနိ ပုညာနိ ကတွာ ဒေဝလောကေ နိဗ္ဗတ္တိံသု။
သတ္ထာ ဣမံ ဓမ္မဒေသနံ အာဟရိတွာ ‘‘ဧဝံ ဘိက္ခဝေ ပုဗ္ဗေပါဟံ လောကဿ အတ္ထမေဝ စရာမီ’’တိ ဝတွာ ဇာတကံ သမောဓာနေသိ – ‘‘တဒါ မာတလိ အာနန္ဒော အဟောသိ, သက္ကော ပန အဟမေဝ အဟောသိ’’န္တိ။
မဟာကဏှဇာတကဝဏ္ဏနာ ဆဋ္ဌာ။
֍ * မြန်[၄၇၀] ၇။ ကောသိယဇာတကဝဏ္ဏနာ
၇၃-၉၃။ ကောသိယဇာတကံ သုဓာဘောဇနဇာတကေ (ဇာ။ ၂။၂၁။၁၉၂ အာဒယော) အာဝိ ဘဝိဿတိ။
ကောသိယဇာတကဝဏ္ဏနာ သတ္တမာ။
֍ * မြန်[၄၇၁] ၈။ မေဏ္ဍကပဉှဇာတကဝဏ္ဏနာ
၉၄-၁၀၅။ မေဏ္ဍကပဉှဇာတကံ ဥမင်္ဂဇာတကေ (ဇာ။ ၂။၂၂။၅၉၀ အာဒယော) အာဝိ ဘဝိဿတိ။
မေဏ္ဍကပဉှဇာတကဝဏ္ဏနာ အဋ္ဌမာ။
֍ * မြန်[၄၇၂] ၉။ မဟာပဒုမဇာတကဝဏ္ဏနာ
နာဒဋ္ဌာ ပရတော ဒေါသန္တိ ဣဒံ သတ္ထာ ဇေတဝနေ ဝိဟရန္တော စိဉ္စမာဏဝိကံ အာရဗ္ဘ ကထေသိ။ ပဌမဗောဓိယဉှိ ဒသဗလဿ ပုထုဘူတေသု သာဝကေသု အပရိမာဏေသု ဒေဝမနုဿေသု အရိယဘူမိံ ဩက္ကန္တေသု ပတ္ထဋေသု ဂုဏသမုဒယေသု မဟာလာဘသက္ကာရော ဥဒပါဒိ။ တိတ္ထိယာ သူရိယုဂ္ဂမနေ ခဇ္ဇောပနကသဒိသာ အဟေသုံ ဟတလာဘသက္ကာရာ။ တေ အန္တရဝီထိယံ ဌတွာ ‘‘ကိံ သမဏော ဂေါတမောဝ ဗုဒ္ဓေါ, မယမ္ပိ ဗုဒ္ဓါ, ကိံ တဿေဝ ဒိန္နံ မဟပ္ဖလံ, အမှာကမ္ပိ ဒိန္နံ မဟပ္ဖလမေဝ, အမှာကမ္ပိ ဒေထ ကရောထာ’’တိ ဧဝံ မနုဿေ ဝိညာပေန္တာပိ လာဘသက္ကာရံ အလဘန္တာ ရဟော သန္နိပတိတွာ ‘‘ကေန နု ခေါ ဥပါယေန သမဏဿ ဂေါတမဿ မနုဿာနံ အန္တရေ အဝဏ္ဏံ ဥပ္ပါဒေတွာ လာဘသက္ကာရံ နာသေယျာမာ’’တိ မန္တယိံသု။ တဒါ သာဝတ္ထိယံ စိဉ္စမာဏဝိကာ နာမေကာ ပရိဗ္ဗာဇိကာ ဥတ္တမရူပဓရာ သောဘဂ္ဂပ္ပတ္တာ ဒေဝစ္ဆရာ ဝိယ။ တဿာ သရီရတော ရသ္မိယော နိစ္ဆရန္တိ။ အထေကော ခရမန္တီ ဧဝမာဟ – ‘‘စိဉ္စမာဏဝိကံ ပဋိစ္စ သမဏဿ ဂေါတမဿ အဝဏ္ဏံ ဥပ္ပါဒေတွာ လာဘသက္ကာရံ နာသေဿာမာ’’တိ။ တေ ‘‘အတ္ထေသော ဥပါယော’’တိ သမ္ပဋိစ္ဆိံသု။ အထ သာ တိတ္ထိယာရာမံ ဂန္တွာ ဝန္ဒိတွာ အဋ္ဌာသိ, တိတ္ထိယာ တာယ သဒ္ဓိံ န ကထေသုံ။ သာ ‘‘ကော နု ခေါ မေ ဒေါသော’’တိ ယာဝတတိယံ ‘‘ဝန္ဒာမိ အယျာ’’တိ ဝတွာ ‘‘အယျာ, ကော နု ခေါ မေ ဒေါသော, ကိံ မယာ သဒ္ဓိံ န ကထေထာ’’တိ အာဟ။ ‘‘ဘဂိနိ, သမဏံ ဂေါတမံ အမှေ ဝိဟေဌေန္တံ ဟတလာဘသက္ကာရေ ကတွာ ဝိစရန္တံ န ဇာနာသီ’’တိ။ ‘‘နာဟံ ဇာနာမိ အယျာ, မယာ ကိံ ပနေတ္ထ ကတ္တဗ္ဗန္တိ။ သစေ တွံ ဘဂိနိ, အမှာကံ သုခမိစ္ဆသိ, အတ္တာနံ ပဋိစ္စ သမဏဿ ဂေါတမဿ အဝဏ္ဏံ ဥပ္ပါဒေတွာ လာဘသက္ကာရံ နာသေဟီ’’တိ။
သာ ‘‘သာဓု အယျာ, မယှမေဝေသော ဘာရော, မာ စိန္တယိတ္ထာ’’တိ ဝတွာ ပက္ကမိတွာ ဣတ္ထိမာယာသု ကုသလတာယ တတော ပဋ္ဌာယ သာဝတ္ထိဝါသီနံ ဓမ္မကထံ သုတွာ ဇေတဝနာ နိက္ခမနသမယေ ဣန္ဒဂေါပကဝဏ္ဏံ ပဋံ ပါရုပိတွာ ဂန္ဓမာလာဒိဟတ္ထာ ဇေတဝနာဘိမုခီ ဂစ္ဆန္တီ ‘‘ဣမာယ ဝေလာယ ကုဟိံ ဂစ္ဆသီ’’တိ ဝုတ္တေ ‘‘ကိံ တုမှာကံ မမ ဂမနဋ္ဌာနေနာ’’တိ ဝတွာ ဇေတဝနသမီပေ တိတ္ထိယာရာမေ ဝသိတွာ ပါတောဝ ‘‘အဂ္ဂဝန္ဒနံ ဝန္ဒိဿာမာ’’တိ နဂရာ နိက္ခမန္တေ ဥပါသကဇနေ ဇေတဝနေ ဝုတ္ထာ ဝိယ ဟုတွာ နဂရံ ပဝိသတိ။ ‘‘ကုဟိံ ဝုတ္ထာသီ’’တိ ဝုတ္တေ ‘‘ကိံ တုမှာကံ မမ ဝုတ္ထဋ္ဌာနေနာ’’တိ ဝတွာ မာသဍ္ဎမာသစ္စယေန ပုစ္ဆိယမာနာ ‘‘ဇေတဝနေ သမဏေန ဂေါတမေန သဒ္ဓိံ ဧကဂန္ဓကုဋိယာ ဝုတ္ထာမှီ’’တိ အာဟ။ ပုထုဇ္ဇနာနံ ‘‘သစ္စံ နု ခေါ ဧတံ, နော’’တိ ကင်္ခံ ဥပ္ပါဒေတွာ တေမာသစတုမာသစ္စယေန ပိလောတိကာဟိ ဥဒရံ ဝေဌေတွာ ဂဗ္ဘိနိဝဏ္ဏံ ဒဿေတွာ ဥပရိ ရတ္တပဋံ ပါရုပိတွာ ‘‘သမဏံ ဂေါတမံ ပဋိစ္စ ဂဗ္ဘော မေ လဒ္ဓေါ’’တိ အန္ဓဗာလေ ဂါဟာပေတွာ အဋ္ဌနဝမာသစ္စယေန ဥဒရေ ဒါရုမဏ္ဍလိကံ ဗန္ဓိတွာ ဥပရိ ရတ္တပဋံ ပါရုပိတွာ ဟတ္ထပါဒပိဋ္ဌိယော ဂေါဟနုကေန ကောဋ္ဋာပေတွာ ဥဿဒေ ဒဿေတွာ ကိလန္တိန္ဒြိယာ ဟုတွာ သာယနှသမယေ တထာဂတေ အလင်္ကတဓမ္မာသနေ နိသီဒိတွာ ဓမ္မံ ဒေသေန္တေ ဓမ္မသဘံ ဂန္တွာ တထာဂတဿ ပုရတော ဌတွာ ‘‘မဟာသမဏ, မဟာဇနဿ တာဝ ဓမ္မံ ဒေသေသိ, မဓုရော တေ သဒ္ဒေါ, သုဖုသိတံ ဒန္တာဝရဏံ, အဟံ ပန တံ ပဋိစ္စ ဂဗ္ဘံ လဘိတွာ ပရိပုဏ္ဏဂဗ္ဘာ ဇာတာ, နေဝ မေ သူတိဃရံ ဇာနာသိ, န သပ္ပိတေလာဒီနိ, သယံ အကရောန္တော ဥပဋ္ဌာကာနမ္ပိ အညတရံ ကောသလရာဇာနံ ဝါ အနာထပိဏ္ဍိကံ ဝါ ဝိသာခံ ဥပါသိကံ ဝါ ‘‘ဣမိဿာ စိဉ္စမာဏဝိကာယ ကတ္တဗ္ဗယုတ္တံ ကရောဟီ’တိ န ဝဒသိ, အဘိရမိတုံယေဝ ဇာနာသိ, ဂဗ္ဘပရိဟာရံ န ဇာနာသီ’’တိ ဂူထပိဏ္ဍံ ဂဟေတွာ စန္ဒမဏ္ဍလံ ဒူသေတုံ ဝါယမန္တီ ဝိယ ပရိသမဇ္ဈေ တထာဂတံ အက္ကောသိ။ တထာဂတော ဓမ္မကထံ ဌပေတွာ သီဟော ဝိယ အဘိနဒန္တော ‘‘ဘဂိနိ, တယာ ကထိတဿ တထဘာဝံ ဝါ အတထဘာဝံ ဝါ အဟဉ္စေဝ တွဉ္စ ဇာနာမာ’’တိ အာဟ။ အာမ, သမဏ, တယာ စ မယာ စ ဉာတဘာဝေနေတံ ဇာတန္တိ။
တသ္မိံ ခဏေ သက္ကဿ ဘဝနံ ဥဏှာကာရံ ဒဿေသိ။ သော အာဝဇ္ဇမာနော ‘‘စိဉ္စမာဏဝိကာ တထာဂတံ အဘူတေန အက္ကောသတီ’’တိ ဉတွာ ‘‘ဣမံ ဝတ္ထုံ သောဓေဿာမီ’’တိ စတူဟိ ဒေဝပုတ္တေဟိ သဒ္ဓိံ အာဂမိ။ ဒေဝပုတ္တာ မူသိကပေါတကာ ဟုတွာ ဒါရုမဏ္ဍလိကဿ ဗန္ဓနရဇ္ဇုကေ ဧကပ္ပဟာရေနေဝ ဆိန္ဒိံသု, ပါရုတပဋံ ဝါတော ဥက္ခိပိ, ဒါရုမဏ္ဍလိကံ ပတမာနံ တဿာ ပါဒပိဋ္ဌိယံ ပတိ, ဥဘော အဂ္ဂပါဒါ ဆိဇ္ဇိံသု။ မနုဿာ ဥဋ္ဌာယ ‘‘ကာဠကဏ္ဏိ, သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓံ အက္ကောသသီ’’တိ သီသေ ခေဠံ ပါတေတွာ လေဍ္ဍုဒဏ္ဍာဒိဟတ္ထာ ဇေတဝနာ နီဟရိံသု။ အထဿာ တထာဂတဿ စက္ခုပထံ အတိက္ကန္တကာလေ မဟာပထဝီ ဘိဇ္ဇိတွာ ဝိဝရမဒါသိ, အဝီစိတော အဂ္ဂိဇာလာ ဥဋ္ဌဟိ။ သာ ကုလဒတ္တိယံ ကမ္ဗလံ ပါရုပမာနာ ဝိယ ဂန္တွာ အဝီစိမှိ နိဗ္ဗတ္တိ။ အညတိတ္ထိယာနံ လာဘသက္ကာရော ပရိဟာယိ, ဒသဗလဿ ဘိယျောသောမတ္တာယ ဝဍ္ဎိ။ ပုနဒိဝသေ ဓမ္မသဘာယံ ကထံ သမုဋ္ဌာပေသုံ ‘‘အာဝုသော, စိဉ္စမာဏဝိကာ ဧဝံ ဥဠာရဂုဏံ အဂ္ဂဒက္ခိဏေယျံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓံ အဘူတေန အက္ကောသိတွာ မဟာဝိနာသံ ပတ္တာ’’တိ။ သတ္ထာ အာဂန္တွာ ‘‘ကာယ နုတ္ထ, ဘိက္ခဝေ, ဧတရဟိ ကထာယ သန္နိသိန္နာ’’တိ ပုစ္ဆိတွာ ‘‘ဣမာယ နာမာ’’တိ ဝုတ္တေ ‘‘န, ဘိက္ခဝေ, ဣဒါနေဝ, ပုဗ္ဗေပိ ဧသာ မံ အဘူတေန အက္ကောသိတွာ မဟာဝိနာသံ ပတ္တာ’’တိ ဝတွာ အတီတံ အာဟရိ။
အတီတေ ဗာရာဏသိယံ ဗြဟ္မဒတ္တေ ရဇ္ဇံ ကာရေန္တေ ဗောဓိသတ္တော တဿ အဂ္ဂမဟေသိယာ ကုစ္ဆိမှိ နိဗ္ဗတ္တိ, ဖုလ္လပဒုမသဿိရိကမုခတ္တာ ပနဿ ‘‘ပဒုမကုမာရော’’တွေဝ နာမံ ကရိံသု။ သော ဝယပ္ပတ္တော တက္ကသိလာယံ ဂန္တွာ သဗ္ဗသိပ္ပါနိ ဥဂ္ဂဏှိတွာ အာဂမိ။ အထဿ မာတာ ကာလမကာသိ။ ရာဇာ အညံ အဂ္ဂမဟေသိံ ကတွာ ပုတ္တဿ ဥပရဇ္ဇံ အဒါသိ။ အပရဘာဂေ ရာဇာ ပစ္စန္တံ ကုပိတံ ဝူပသမေတုံ အဂ္ဂမဟေသိံ အာဟ ‘‘ဘဒ္ဒေ, ဣဓေဝ ဝသ, အဟံ ပစ္စန္တံ ကုပိတံ ဝူပသမေတုံ ဂစ္ဆာမီ’’တိ ဝတွာ ‘‘နာဟံ ဣဓေဝ ဝသိဿာမိ, အဟမ္ပိ ဂမိဿာမီ’’တိ ဝုတ္တေ ယုဒ္ဓဘူမိယာ အာဒီနဝံ ဒဿေတွာ ‘‘ယာဝ မမာဂမနာ အနုက္ကဏ္ဌမာနာ ဝသ, အဟံ ပဒုမကုမာရံ ယထာ တဝ ကတ္တဗ္ဗကိစ္စေသု အပ္ပမတ္တော ဟောတိ, ဧဝံ အာဏာပေတွာ ဂမိဿာမီ’’တိ ဝတွာ တထာ ကတွာ ဂန္တွာ ပစ္စာမိတ္တေ ပလာပေတွာ ဇနပဒံ သန္တပ္ပေတွာ ပစ္စာဂန္တွာ ဗဟိနဂရေ ခန္ဓာဝါရံ နိဝါသေသိ။ ဗောဓိသတ္တော ပိတု အာဂတဘာဝံ
ဉတွာ နဂရံ အလင်္ကာရာပေတွာ ရာဇဂေဟံ ပဋိဇဂ္ဂါပေတွာ ဧကကောဝ တဿာ သန္တိကံ အဂမာသိ။
သာ တဿ ရူပသမ္ပတ္တိံ ဒိသွာ ပဋိဗဒ္ဓစိတ္တာ အဟောသိ။ ဗောဓိသတ္တော တံ ဝန္ဒိတွာ ‘‘အမ္မ, ကိံ အမှာကံ ကတ္တဗ္ဗ’’န္တိ ပုစ္ဆိ။ အထ နံ ‘‘အမ္မာတိ မံ ဝဒသီ’’တိ ဥဋ္ဌာယ ဟတ္ထေ ဂဟေတွာ ‘‘သယနံ အဘိရုဟာ’’တိ အာဟ။ ‘‘ကိံကာရဏာ’’တိ? ‘‘ယာဝ ရာဇာ န အာဂစ္ဆတိ, တာဝ ဥဘောပိ ကိလေသရတိယာ ရမိဿာမာ’’တိ။ ‘‘အမ္မ, တွံ မမ မာတာ စ သသာမိကာ စ, မယာ သပရိဂ္ဂဟော မာတုဂါမော နာမ ကိလေသဝသေန ဣန္ဒြိယာနိ ဘိန္ဒိတွာ န ဩလောကိတပုဗ္ဗော, ကထံ တယာ သဒ္ဓိံ ဧဝရူပံ ကိလိဋ္ဌကမ္မံ ကရိဿာမီ’’တိ။ သာ ဒွေ တယော ဝါရေ ကထေတွာ တသ္မိံ အနိစ္ဆမာနေ ‘‘မမ ဝစနံ န ကရောသီ’’တိ အာဟ။ ‘‘အာမ, န ကရောမီ’’တိ။ ‘‘တေန ဟိ ရညော ကထေတွာ သီသံ တေ ဆိန္ဒာပေဿာမီ’’တိ။ မဟာသတ္တော ‘‘တဝ ရုစိံ ကရောဟီ’’တိ ဝတွာ တံ လဇ္ဇာပေတွာ ပက္ကာမိ။
သာ ဘီတတသိတာ စိန္တေသိ ‘‘သစေ အယံ ပဌမံ ပိတု အာရောစေဿတိ, ဇီဝိတံ မေ နတ္ထိ, အဟမေဝ ပုရေတရံ ကထေဿာမီ’’တိ ဘတ္တံ အဘုဉ္ဇိတွာ ကိလိဋ္ဌလောမဝတ္ထံ နိဝါသေတွာ သရီရေ နခရာဇိယော ဒဿေတွာ ‘‘ကုဟိံ ဒေဝီတိ ရညော ပုစ္ဆနကာလေ ‘‘ဂိလာနာ’တိ ကထေယျာထာ’’တိ ပရိစာရိကာနံ သညံ ဒတွာ ဂိလာနာလယံ ကတွာ နိပဇ္ဇိ။ ရာဇာပိ နဂရံ ပဒက္ခိဏံ ကတွာ နိဝေသနံ အာရုယှ တံ အပဿန္တော ‘‘ကုဟိံ ဒေဝီ’’တိ ပုစ္ဆိတွာ ‘‘ဂိလာနာ’’တိ သုတွာ သိရိဂဗ္ဘံ ပဝိသိတွာ ‘‘ကိံ တေ ဒေဝိ, အဖာသုက’’န္တိ ပုစ္ဆိ။ သာ တဿ ဝစနံ အသုဏန္တီ ဝိယ ဟုတွာ ဒွေ တယော ဝါရေ ပုစ္ဆိတာ ‘‘မဟာရာဇ, ကသ္မာ ကထေသိ, တုဏှီ ဟောဟိ, သသာမိကဣတ္ထိယော နာမ မာဒိသာ န ဟောန္တီ’’တိ ဝတွာ ‘‘ကေန တွံ ဝိဟေဌိတာသိ, သီဃံ မေ ကထေဟိ, သီသမဿ ဆိန္ဒိဿာမီ’’တိ ဝုတ္တေ ‘‘ကံသိ တွံ, မဟာရာဇ, နဂရေ ဌပေတွာ ဂတော’’တိ ဝတွာ ‘‘ပဒုမကုမာရ’’န္တိ ဝုတ္တေ ‘‘သော မယှံ ဝသနဋ္ဌာနံ အာဂန္တွာ ‘တာတ, မာ ဧဝံ ကရောဟိ, အဟံ တဝ မာတာ’တိ ဝုစ္စမာနောပိ ‘ဌပေတွာ မံ အညော ရာဇာ နတ္ထိ, အဟံ တံ ဂေဟေ ကရိတွာ ကိလေသရတိယာ ရမိဿာမီ’တိ မံ
ကေသေသု ဂဟေတွာ အပရာပရံ လုဉ္စိတွာ အတ္တနော ဝစနံ အကရောန္တိံ မံ ပါတေတွာ ကောဋ္ဋေတွာ ဂတော’’တိ အာဟ။
ရာဇာ အနုပပရိက္ခိတွာဝ အာသီဝိသော ဝိယ ကုဒ္ဓေါ ပုရိသေ အာဏာပေသိ ‘‘ဂစ္ဆထ, ဘဏေ, ပဒုမကုမာရံ ဗန္ဓိတွာ အာနေထာ’’တိ။ တေ နဂရံ အဝတ္ထရန္တာ ဝိယ တဿ ဂေဟံ ဂန္တွာ တံ ဗန္ဓိတွာ ပဟရိတွာ ပစ္ဆာဗာဟံ ဂါဠှဗန္ဓနံ ဗန္ဓိတွာ ရတ္တကဏဝေရမာလံ ဂီဝါယံ ပဋိမုဉ္စိတွာ ဝဇ္ဈံ ကတွာ အာနယိံသု။ သော ‘‘ဒေဝိယာ ဣဒံ ကမ္မ’’န္တိ ဉတွာ ‘‘ဘော ပုရိသာ, နာဟံ ရညော ဒေါသကာရကော, နိပ္ပရာဓောဟမသ္မီ’’တိ ဝိလပန္တော အာဂစ္ဆတိ။ သကလနဂရံ သံခုဗ္ဘိတွာ ‘‘ရာဇာ ကိရ မာတုဂါမဿ ဝစနံ ဂဟေတွာ မဟာပဒုမကုမာရံ ဃာတာပေသီ’’တိ သန္နိပတိတွာ ရာဇကုမာရဿ ပါဒမူလေ နိပတိတွာ ‘‘ဣဒံ တေ သာမိ, အနနုစ္ဆဝိက’’န္တိ မဟာသဒ္ဒေန ပရိဒေဝိ။ အထ နံ နေတွာ ရညော ဒဿေသုံ။ ရာဇာ ဒိသွာဝ စိတ္တံ နိဂ္ဂဏှိတုံ အသက္ကောန္တော ‘‘အယံ အရာဇာဝ ရာဇလီဠံ ကရောတိ, မမ ပုတ္တော ဟုတွာ အဂ္ဂမဟေသိယာ အပရဇ္ဈတိ, ဂစ္ဆထ နံ စောရပပါတေ ပါတေတွာ ဝိနာသံ ပါပေထာ’’တိ အာဟ။ မဟာသတ္တော ‘‘န မယှံ, တာတ, ဧဝရူပေါ အပရာဓော အတ္ထိ, မာတုဂါမဿ ဝစနံ ဂဟေတွာ မာ မံ နာသေဟီ’’တိ ပိတရံ ယာစိ။ သော တဿ ကထံ န ဂဏှိ။
တတော သောဠသသဟဿာ အန္တေပုရိကာ ‘‘တာတ မဟာပဒုမကုမာရ, အတ္တနော အနနုစ္ဆဝိကံ ဣဒံ လဒ္ဓ’’န္တိ မဟာဝိရဝံ ဝိရဝိံသု။ သဗ္ဗေ ခတ္တိယမဟာသာလာဒယောပိ အမစ္စပရိဇနာပိ ‘‘ဒေဝ, ကုမာရော သီလာစာရဂုဏသမ္ပန္နော ဝံသာနုရက္ခိတော ရဇ္ဇဒါယာဒေါ, မာ နံ မာတုဂါမဿ ဝစနံ ဂဟေတွာ အနုပပရိက္ခိတွာဝ ဝိနာသေဟိ, ရညာ နာမ နိသမ္မကာရိနာ ဘဝိတဗ္ဗ’’န္တိ ဝတွာ သတ္တ ဂါထာ အဘာသိံသု –
‘‘နာဒဋ္ဌာ ပရတော ဒေါသံ, အဏုံ ထူလာနိ သဗ္ဗသော၊
ဣဿရော ပဏယေ ဒဏ္ဍံ, သာမံ အပ္ပဋိဝေက္ခိယ။
‘‘ယော စ အပ္ပဋိဝေက္ခိတွာ, ဒဏ္ဍံ ကုဗ္ဗတိ ခတ္တိယော၊
သကဏ္ဋကံ သော ဂိလတိ, ဇစ္စန္ဓောဝ သမက္ခိကံ။
‘‘အဒဏ္ဍိယံ ဒဏ္ဍယတိ, ဒဏ္ဍိယဉ္စ အဒဏ္ဍိယံ၊
အန္ဓောဝ ဝိသမံ မဂ္ဂံ, န ဇာနာတိ သမာသမံ။
‘‘ယော စ ဧတာနိ ဌာနာနိ, အဏုံ ထူလာနိ သဗ္ဗသော၊
သုဒိဋ္ဌမနုသာသေယျ, သ ဝေ ဝေါဟရိတု မရဟတိ။
‘‘နေကန္တမုဒုနာ သက္ကာ, ဧကန္တတိခိဏေန ဝါ၊
အတ္တံ မဟန္တေ ဌပေတုံ, တသ္မာ ဥဘယမာစရေ။
‘‘ပရိဘူတော မုဒု ဟောတိ, အတိတိက္ခော စ ဝေရဝါ၊
ဧတဉ္စ ဥဘယံ ဉတွာ, အနုမဇ္ဈံ သမာစရေ။
‘‘ဗဟုမ္ပိ ရတ္တော ဘာသေယျ, ဒုဋ္ဌောပိ ဗဟု ဘာသတိ၊
န ဣတ္ထိကာရဏာ ရာဇ, ပုတ္တံ ဃာတေတုမရဟသီ’’တိ။
တတ္ထ နာဒဋ္ဌာတိ န အဒိသွာ။ ပရတောတိ ပရဿ။ သဗ္ဗသောတိ သဗ္ဗာနိ။ အဏုံထူလာနီတိ ခုဒ္ဒကမဟန္တာနိ ဝဇ္ဇာနိ။ သာမံ အပ္ပဋိဝေက္ခိယာတိ ပရဿ ဝစနံ ဂဟေတွာ အတ္တနော ပစ္စက္ခံ အကတွာ ပထဝိဿရော ရာဇာ ဒဏ္ဍံ န ပဏယေ န ပဋ္ဌပေယျ။ မဟာသမ္မတရာဇကာလသ္မိဉှိ သတတော ဥတ္တရိ ဒဏ္ဍော နာမ နတ္ထိ, တာဠနဂရဟဏပဗ္ဗာဇနတော ဥဒ္ဓံ ဟတ္ထပါဒစ္ဆေဒနဃာတနံ နာမ နတ္ထိ, ပစ္ဆာ ကက္ခဠရာဇူနံယေဝ ကာလေ ဧတံ ဥပ္ပန္နံ, တံ သန္ဓာယ တေ အမစ္စာ ‘‘ဧကန္တေနေဝ ပရဿ ဒေါသံ သာမံ အဒိသွာ ကာတုံ န ယုတ္တ’’န္တိ ကထေန္တာ ဧဝမာဟံသု။
ယော စ အပ္ပဋိဝေက္ခိတွာတိ မဟာရာဇ, ဧဝံ အပ္ပဋိဝေက္ခိတွာ ဒေါသာနုစ္ဆဝိကေ ဒဏ္ဍေ ပဏေတဗ္ဗေ ယော ရာဇာ အဂတိဂမနေ ဌိတော တံ ဒေါသံ အပ္ပဋိဝေက္ခိတွာ ဟတ္ထစ္ဆေဒါဒိဒဏ္ဍံ ကရောတိ, သော အတ္တနော ဒုက္ခကာရဏံ ကရောန္တော သကဏ္ဋကံ ဘောဇနံ ဂိလတိ နာမ, ဇစ္စန္ဓော ဝိယ စ သမက္ခိကံ ဘုဉ္ဇတိ နာမ။ အဒဏ္ဍိယန္တိ ယော အဒဏ္ဍိယံ အဒဏ္ဍပဏေတဗ္ဗဉ္စ ဒဏ္ဍေတွာ ဒဏ္ဍိယဉ္စ ဒဏ္ဍပဏေတဗ္ဗံ အဒဏ္ဍေတွာ အတ္တနော ရုစိမေဝ ကရောတိ, သော အန္ဓော ဝိယ ဝိသမံ မဂ္ဂံ ပဋိပန္နော, န ဇာနာတိ သမာသမံ, တတော ပါသာဏာဒီသု ပက္ခလန္တော အန္ဓော ဝိယ စတူသု အပါယေသု မဟာဒုက္ခံ
ပါပုဏာတီတိ အတ္ထော။ ဧတာနိ ဌာနာနီတိ ဧတာနိ ဒဏ္ဍိယာဒဏ္ဍိယကာရဏာနိ စေဝ ဒဏ္ဍိယကာရဏေသုပိ အဏုံထူလာနိ စ သဗ္ဗာနိ သုဒိဋ္ဌံ ဒိသွာ အနုသာသေယျ, သ ဝေ ဝေါဟရိတုံ ရဇ္ဇမနုသာသိတုံ အရဟတီတိ အတ္ထော။
အတ္တံ မဟန္တေ ဌပေတုန္တိ ဧဝရူပေါ အနုပ္ပန္နေ ဘောဂေ ဥပ္ပါဒေတွာ ဥပ္ပန္နေ ထာဝရေ ကတွာ အတ္တာနံ မဟန္တေ ဥဠာရေ ဣဿရိယေ ဌပေတုံ န သက္ကောတီတိ အတ္ထော။ မုဒူတိ မုဒုရာဇာ ရဋ္ဌဝါသီနံ ပရိဘူတော ဟောတိ အဝညာတော, သော ရဇ္ဇံ နိစ္စောရံ ကာတုံ န သက္ကောတိ။ ဝေရဝါတိ အတိတိက္ခဿ ပန သဗ္ဗေပိ ရဋ္ဌဝါသိနော ဝေရိနော ဟောန္တီတိ သော ဝေရဝါ နာမ ဟောတိ။ အနုမဇ္ဈန္တိ အနုဘူတံ မုဒုတိခိဏဘာဝါနံ မဇ္ဈံ သမာစရေ, အမုဒု အတိက္ခော ဟုတွာ ရဇ္ဇံ ကာရေယျာတိ အတ္ထော။ န ဣတ္ထိကာရဏာတိ ပါပံ လာမကံ မာတုဂါမံ နိဿာယ ဝံသာနုရက္ခကံ ဆတ္တဒါယာဒံ ပုတ္တံ ဃာတေတုံ နာရဟသိ, မဟာရာဇာတိ။
ဧဝံ နာနာကာရဏေဟိ ကထေန္တာပိ အမစ္စာ အတ္တနော ကထံ ဂါဟာပေတုံ နာသက္ခိံသု။ ဗောဓိသတ္တောပိ ယာစန္တော အတ္တနော ကထံ ဂါဟာပေတုံ နာသက္ခိ။ အန္ဓဗာလော ပန ရာဇာ ‘‘ဂစ္ဆထ နံ စောရပပါတေ ခိပထာ’’တိ အာဏာပေန္တော အဋ္ဌမံ ဂါထမာဟ –
‘‘သဗ္ဗောဝ လောကော ဧကတော, ဣတ္ထီ စ အယမေကိကာ၊
တေနာဟံ ပဋိပဇ္ဇိဿံ, ဂစ္ဆထ ပက္ခိပထေဝ တ’’န္တိ။
တတ္ထ တေနာဟန္တိ ယေန ကာရဏေန သဗ္ဗော လောကော ဧကတော ကုမာရဿေဝ ပက္ခော ဟုတွာ ဌိတော, အယဉ္စ ဣတ္ထီ ဧကိကာဝ, တေန ကာရဏေန အဟံ ဣမိဿာ ဝစနံ ပဋိပဇ္ဇိဿံ, ဂစ္ဆထ တံ ပဗ္ဗတံ အာရောပေတွာ ပပါတေ ခိပထေဝါတိ။
ဧဝံ ဝုတ္တေ သောဠသသဟဿာသု ရာဇဣတ္ထီသု ဧကာပိ သကဘာဝေန သဏ္ဌာတုံ နာသက္ခိ, သကလနဂရဝါသိနော ဗာဟာ ပဂ္ဂယှ ကန္ဒိတွာ ကေသေ ဝိကိရယမာနာ ဝိလပိံသု။ ရာဇာ ‘‘ဣမေ ဣမဿ ပပါတေ ခိပနံ ပဋိဗာဟေယျု’’န္တိ သပရိဝါရော ဂန္တွာ မဟာဇနဿ ပရိဒေဝန္တဿေဝ နံ ဥဒ္ဓံပါဒံ အဝံသိရံ ကတွာ ဂါဟာပေတွာ ပပါတေ ခိပါပေသိ။ အထဿ မေတ္တာနုဘာဝေန ပဗ္ဗတေ အဓိဝတ္ထာ ဒေဝတာ ‘‘မာ ဘာယိ မဟာပဒုမာ’’တိ တံ
သမဿာသေတွာ ဥဘောဟိ ဟတ္ထေဟိ ဂဟေတွာ ဟဒယေ ဌပေတွာ ဒိဗ္ဗသမ္ဖဿံ ဖရာပေတွာ ဩတရိတွာ ပဗ္ဗတပါဒေ ပတိဋ္ဌိတနာဂရာဇဿ ဖဏဂဗ္ဘေ ဌပေသိ။ နာဂရာဇာ ဗောဓိသတ္တံ နာဂဘဝနံ နေတွာ အတ္တနော ယသံ မဇ္ဈေ ဘိန္ဒိတွာ အဒါသိ။ သော တတ္ထ ဧကသံဝစ္ဆရံ ဝသိတွာ ‘‘မနုဿပထံ ဂမိဿာမီ’’တိ ဝတွာ ‘‘ကတရံ ဌာန’’န္တိ ဝုတ္တေ ‘‘ဟိမဝန္တံ ဂန္တွာ ပဗ္ဗဇိဿာမီ’’တိ အာဟ။ နာဂရာဇာ ‘‘သာဓူ’’တိ တံ ဂဟေတွာ မနုဿပထေ ပတိဋ္ဌာပေတွာ ပဗ္ဗဇိတပရိက္ခာရေ ဒတွာ သကဋ္ဌာနမေဝ ဂတော။ သောပိ ဟိမဝန္တံ ပဝိသိတွာ ဣသိပဗ္ဗဇ္ဇံ ပဗ္ဗဇိတွာ ဈာနာဘိညံ နိဗ္ဗတ္တေတွာ ဝနမူလဖလာဟာရော တတ္ထ ပဋိဝသတိ။
အထေကော ဗာရာဏသိဝါသီ ဝနစရကော တံ ဌာနံ ပတ္တော မဟာသတ္တံ သဉ္ဇာနိတွာ ‘‘နနု တွံ ဒေဝ, မဟာပဒုမကုမာရော’’တိ ဝတွာ ‘‘အာမ, သမ္မာ’’တိ ဝုတ္တေ တံ ဝန္ဒိတွာ ကတိပါဟံ တတ္ထ ဝသိတွာ ဗာရာဏသိံ ဂန္တွာ ရညော အာရောစေသိ ‘‘ဒေဝ, ပုတ္တော တေ ဟိမဝန္တပဒေသေ ဣသိပဗ္ဗဇ္ဇံ ပဗ္ဗဇိတွာ ပဏ္ဏသာလာယံ ဝသတိ, အဟံ တဿ သန္တိကေ ဝသိတွာ အာဂတော’’တိ။ ‘‘ပစ္စက္ခတော တေ ဒိဋ္ဌော’’တိ? ‘‘အာမ ဒေဝါ’’တိ။ ရာဇာ မဟာဗလကာယပရိဝုတော တတ္ထ ဂန္တွာ ဝနပရိယန္တေ ခန္ဓာဝါရံ ဗန္ဓိတွာ အမစ္စဂဏပရိဝုတော ပဏ္ဏသာလံ ဂန္တွာ ကဉ္စနရူပသဒိသံ ပဏ္ဏသာလဒွါရေ နိသိန္နံ မဟာသတ္တံ ဒိသွာ ဝန္ဒိတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ အမစ္စာပိ ဝန္ဒိတွာ ပဋိသန္ထာရံ ကတွာ နိသီဒိံသု။ ဗောဓိသတ္တောပိ ရာဇာနံ ပဋိပုစ္ဆိတွာ ပဋိသန္ထာရမကာသိ။ အထ နံ ရာဇာ ‘‘တာတ, မယာ တွံ ဂမ္ဘီရေ ပပါတေ ခိပါပိတော, ကထံ သဇီဝိတောသီ’’တိ ပုစ္ဆန္တော နဝမံ ဂါထမာဟ –
‘‘အနေကတာလေ နရကေ, ဂမ္ဘီရေ စ သုဒုတ္တရေ၊
ပါတိတော ဂိရိဒုဂ္ဂသ္မိံ, ကေန တွံ တတ္ထ နာမရီ’’တိ။
တတ္ထ အနေကတာလေတိ အနေကတာလပ္ပမာဏေ။ နာမရီတိ န အမရိ။
တတောပရံ –
‘‘နာဂေါ ဇာတဖဏော တတ္ထ, ထာမဝါ ဂိရိသာနုဇော၊
ပစ္စဂ္ဂဟိ မံ ဘောဂေဟိ, တေနာဟံ တတ္ထ နာမရိံ။
‘‘ဧဟိ တံ ပဋိနေဿာမိ, ရာဇပုတ္တ သကံ ဃရံ၊
ရဇ္ဇံ ကာရေဟိ ဘဒ္ဒန္တေ, ကိံ အရညေ ကရိဿသိ။
‘‘ယထာ ဂိလိတွာ ဗဠိသံ, ဥဒ္ဓရေယျ သလောဟိတံ၊
ဥဒ္ဓရိတွာ သုခီ အဿ, ဧဝံ ပဿာမိ အတ္တနံ။
‘‘ကိံ နု တွံ ဗဠိသံ ဗြူသိ, ကိံ တွံ ဗြူသိ သလောဟိတံ၊
ကိံ နု တွံ ဥဗ္ဘတံ ဗြူသိ, တံ မေ အက္ခာဟိ ပုစ္ဆိတော။
‘‘ကာမာဟံ ဗဠိသံ ဗြူမိ, ဟတ္ထိအဿံ သလောဟိတံ၊
စတ္တာဟံ ဥဗ္ဘတံ ဗြူမိ, ဧဝံ ဇာနာဟိ ခတ္တိယာ’’တိ။ –
ဣမာသု ပဉ္စသု ဧကန္တရိကာ တိဿော ဂါထာ ဗောဓိသတ္တဿ, ဒွေ ရညော။
တတ္ထ ပစ္စဂ္ဂဟိ မန္တိ ပဗ္ဗတပတနကာလေ ဒေဝတာယ ပရိဂ္ဂဟေတွာ ဒိဗ္ဗသမ္ဖဿေန သမဿာသေတွာ ဥပနီတံ မံ ပဋိဂ္ဂဏှိ, ဂဟေတွာ စ ပန နာဂဘဝနံ အာနေတွာ မဟန္တံ ယသံ ဒတွာ ‘‘မနုဿပထံ မံ နေဟီ’’တိ ဝုတ္တော မံ မနုဿပထံ အာနေသိ။ အဟံ ဣဓာဂန္တွာ ပဗ္ဗဇိတော, ဣတိ တေန ဒေဝတာယ စ နာဂရာဇဿ စ အာနုဘာဝေန အဟံ တတ္ထ နာမရိန္တိ သဗ္ဗံ အာရောစေသိ။
ဧဟီတိ ရာဇာ တဿ ဝစနံ သုတွာ သောမနဿပ္ပတ္တော ဟုတွာ ‘‘တာတ, အဟံ ဗာလဘာဝေန ဣတ္ထိယာ ဝစနံ ဂဟေတွာ ဧဝံ သီလာစာရသမ္ပန္နေ တယိ အပရဇ္ဈိံ, ခမာဟိ မေ ဒေါသ’’န္တိ ပါဒေသု နိပတိတွာ ‘‘ဥဋ္ဌေဟိ, မဟာရာဇ, ခမာမ တေ ဒေါသံ, ဣတော ပရံ ပုန မာ ဧဝံ အနိသမ္မကာရီ ဘဝေယျာသီ’’တိ ဝုတ္တေ ‘‘တာတ, တွံ အတ္တနော ကုလသန္တကံ သေတစ္ဆတ္တံ ဥဿာပေတွာ ရဇ္ဇံ အနုသာသန္တော မယှံ ခမသိ နာမာ’’တိ ဧဝမာဟ။
ဥဒ္ဓရိတွာတိ ဟဒယဝက္ကာဒီနိ အသမ္ပတ္တမေဝ တံ ဥဒ္ဓရိတွာ သုခီ အဿ။ ဧဝံ ပဿာမိ အတ္တနန္တိ အတ္တာနံ မဟာရာဇ, ဧဝံ အဟမ္ပိ ပုန သောတ္ထိဘာဝပ္ပတ္တံ ဂိလိတဗဠိသံ ပုရိသမိဝ အတ္တာနံ ပဿာမီတိ။ ‘‘ကိံ နု တွ’’န္တိ ဣဒံ ရာဇာ တမတ္ထံ ဝိတ္ထာရတော သောတုံ ပုစ္ဆတိ။ ကာမာဟန္တိ ပဉ္စ ကာမဂုဏေ အဟံ။ ဟတ္ထိအဿံ သလောဟိတန္တိ ဧဝံ ဟတ္ထိအဿရထဝါဟနံ သတ္တရတနာဒိဝိဘဝံ ‘‘သလောဟိတ’’န္တိ ဗြူမိ။ စတ္တာဟန္တိ စတ္တံ အဟံ, ယဒါ တံ သဗ္ဗမ္ပိ စတ္တံ ဟောတိ ပရိစ္စတ္တံ, တံ ဒါနာဟံ ‘‘ဥဗ္ဘတ’’န္တိ ဗြူမိ။
‘‘ဣတိ ခေါ, မဟာရာဇ, မယှံ ရဇ္ဇေန ကိစ္စံ နတ္ထိ, တွံ ပန ဒသ ရာဇဓမ္မေ အကောပေတွာ အဂတိဂမနံ ပဟာယ ဓမ္မေန ရဇ္ဇံ ကာရေဟီ’’တိ မဟာသတ္တော ပိတု ဩဝါဒံ အဒါသိ။ သော ရာဇာ ရောဒိတွာ ပရိဒေဝိတွာ နဂရံ ဂစ္ဆန္တော အန္တရာမဂ္ဂေ အမစ္စေ ပုစ္ဆိ။ ‘‘အဟံ ကံ နိဿာယ ဧဝရူပေန အာစာရဂုဏသမ္ပန္နေန ပုတ္တေန ဝိယောဂံ ပတ္တော’’တိ? ‘‘အဂ္ဂမဟေသိံ, ဒေဝါ’’တိ။ ရာဇာ တံ ဥဒ္ဓံပါဒံ ဂါဟာပေတွာ စောရပပါတေ ခိပါပေတွာ နဂရံ ပဝိသိတွာ ဓမ္မေန ရဇ္ဇံ ကာရေသိ။
သတ္ထာ ဣမံ ဓမ္မဒေသနံ အာဟရိတွာ ‘‘ဧဝံ, ဘိက္ခဝေ, ပုဗ္ဗေပေသာ မံ အက္ကောသိတွာ မဟာဝိနာသံ ပတ္တာ’’တိ ဝတွာ –
‘‘စိဉ္စမာဏဝိကာ မာတာ, ဒေဝဒတ္တော စ မေ ပိတာ၊
အာနန္ဒော ပဏ္ဍိတော နာဂေါ, သာရိပုတ္တော စ ဒေဝတာ၊
ရာဇပုတ္တော အဟံ အာသိံ, ဧဝံ ဓာရေထ ဇာတက’’န္တိ။ –
ဩသာနဂါထာယ ဇာတကံ သမောဓာနေသိ။
မဟာပဒုမဇာတကဝဏ္ဏနာ နဝမာ။
֍ * မြန်[၄၇၃] ၁၀။ မိတ္တာမိတ္တဇာတကဝဏ္ဏနာ
ကာနိ ကမ္မာနီတိ ဣဒံ သတ္ထာ ဇေတဝနေ ဝိဟရန္တော ကောသလရညော အတ္ထစရကံ အမစ္စံ အာရဗ္ဘ ကထေသိ။ သော ကိရ ရညော ဗဟူပကာရော အဟောသိ။ အထဿ ရာဇာ အတိရေကသမ္မာနံ ကာရေသိ။ အဝသေသာ နံ အသဟမာနာ ‘‘ဒေဝ, အသုကော နာမ အမစ္စော တုမှာကံ အနတ္ထကာရကော’’တိ ပရိဘိန္ဒိံသု။ ရာဇာ တံ ပရိဂ္ဂဏှန္တော ကိဉ္စိ ဒေါသံ အဒိသွာ ‘‘အဟံ ဣမဿ ကိဉ္စိ ဒေါသံ န ပဿာမိ, ကထံ နု ခေါ သက္ကာ မယာ ဣမဿ မိတ္တဘာဝံ ဝါ အမိတ္တဘာဝံ ဝါ ဇာနိတု’’န္တိ စိန္တေတွာ ‘‘ဣမံ ပဉှံ ဌပေတွာ တထာဂတံ အညော ဇာနိတုံ န သက္ခိဿတိ, ဂန္တွာ ပုစ္ဆိဿာမီ’’တိ ဘုတ္တပါတရာသော သတ္ထာရံ ဥပသင်္ကမိတွာ ‘‘ဘန္တေ, ကထံ နု ခေါ သက္ကာ ပုရိသေန အတ္တနော မိတ္တဘာဝံ ဝါ အမိတ္တဘာဝံ ဝါ ဇာနိတု’’န္တိ ပုစ္ဆိ။ အထ နံ သတ္ထာ ‘‘ပုဗ္ဗေပိ မဟာရာဇ, ပဏ္ဍိတာ ဣမံ ပဉှံ စိန္တေတွာ ပဏ္ဍိတေ ပုစ္ဆိတွာ တေဟိ
ကထိတဝသေန ဉတွာ အမိတ္တေ ဝဇ္ဇေတွာ မိတ္တေ သေဝိံသူ’’တိ ဝတွာ တေန ယာစိတော အတီတံ အာဟရိ။
အတီတေ ဗာရာဏသိယံ ဗြဟ္မဒတ္တေ ရဇ္ဇံ ကာရေန္တေ ဗောဓိသတ္တော တဿ အတ္ထဓမ္မာနုသာသကော အမစ္စော အဟောသိ။ တဒါ ဗာရာဏသိရညော ဧကံ အတ္ထစရကံ အမစ္စံ သေသာ ပရိဘိန္ဒိံသု။ ရာဇာ တဿ ဒေါသံ အပဿန္တော ‘‘ကထံ နု ခေါ သက္ကာ မိတ္တံ ဝါ အမိတ္တံ ဝါ ဉာတု’’န္တိ မဟာသတ္တံ ပုစ္ဆန္တော ပဌမံ ဂါထမာဟ –
‘‘ကာနိ ကမ္မာနိ ကုဗ္ဗာနံ, ကထံ ဝိညူ ပရက္ကမေ၊
အမိတ္တံ ဇာနေယျ မေဓာဝီ, ဒိသွာ သုတွာ စ ပဏ္ဍိတော’’တိ။
တဿတ္ထော – ကာနိ ကမ္မာနိ ကရောန္တံ မေဓာဝီ ပဏ္ဍိတော ပုရိသော စက္ခုနာ ဒိသွာ ဝါ သောတေန သုတွာ ဝါ ‘‘အယံ မယှံ အမိတ္တော’’တိ ဇာနေယျ, တဿ ဇာနနတ္ထာယ ကထံ ဝိညူ ပရက္ကမေယျာတိ။
အထဿ အမိတ္တလက္ခဏံ ကထေန္တော အာဟ –
‘‘န နံ ဥမှယတေ ဒိသွာ, န စ နံ ပဋိနန္ဒတိ၊
စက္ခူနိ စဿ န ဒဒါတိ, ပဋိလောမဉ္စ ဝတ္တတိ။
‘‘အမိတ္တေ တဿ ဘဇတိ, မိတ္တေ တဿ န သေဝတိ၊
ဝဏ္ဏကာမေ နိဝါရေတိ, အက္ကောသန္တေ ပသံသတိ။
‘‘ဂုယှဉ္စ တဿ နက္ခာတိ, တဿ ဂုယှံ န ဂူဟတိ၊
ကမ္မံ တဿ န ဝဏ္ဏေတိ, ပညဿ နပ္ပသံသတိ။
‘‘အဘဝေ နန္ဒတိ တဿ, ဘဝေ တဿ န နန္ဒတိ၊
အစ္ဆေရံ ဘောဇနံ လဒ္ဓါ, တဿ နုပ္ပဇ္ဇတေ သတိ၊
တတော နံ နာနုကမ္ပတိ, အဟော သောပိ လဘေယျိတော။
‘‘ဣစ္စေတေ သောဠသာကာရာ, အမိတ္တသ္မိံ ပတိဋ္ဌိတာ၊
ယေဟိ အမိတ္တံ ဇာနေယျ, ဒိသွာ သုတွာ စ ပဏ္ဍိတော’’တိ။
မဟာသတ္တော ဣမာ ပဉ္စ ဂါထာ ဝတွာန ပုန –
‘‘ကာနိ ကမ္မာနိ ကုဗ္ဗာနံ, ကထံ ဝိညူ ပရက္ကမေ၊
မိတ္တံ ဇာနေယျ မေဓာဝီ, ဒိသွာ သုတွာ စ ပဏ္ဍိတော’’တိ။ –
ဣမာယ ဂါထာယ မိတ္တလက္ခဏံ ပုဋ္ဌော သေသဂါထာ အဘာသိ –
‘‘ပဝုတ္ထံ တဿ သရတိ, အာဂတံ အဘိနန္ဒတိ၊
တတော ကေလာယိတော ဟောတိ, ဝါစာယ ပဋိနန္ဒတိ။
‘‘မိတ္တေ တဿေဝ ဘဇတိ, အမိတ္တေ တဿ န သေဝတိ၊
အက္ကောသန္တေ နိဝါရေတိ, ဝဏ္ဏကာမေ ပသံသတိ။
‘‘ဂုယှဉ္စ တဿ အက္ခာတိ, တဿ ဂုယှဉ္စ ဂူဟတိ၊
ကမ္မဉ္စ တဿ ဝဏ္ဏေတိ, ပညံ တဿ ပသံသတိ။
‘‘ဘဝေ စ နန္ဒတိ တဿ, အဘဝေ တဿ န နန္ဒတိ၊
အစ္ဆေရံ ဘောဇနံ လဒ္ဓါ, တဿ ဥပ္ပဇ္ဇတေ သတိ၊
တတော နံ အနုကမ္ပတိ, အဟော သောပိ လဘေယျိတော။
‘‘ဣစ္စေတေ သောဠသာကာရာ, မိတ္တသ္မိံ သုပ္ပတိဋ္ဌိတာ၊
ယေဟိ မိတ္တဉ္စ ဇာနေယျ, ဒိသွာ သုတွာ စ ပဏ္ဍိတော’’တိ။
တတ္ထ န နံ ဥမှယတေ ဒိသွာတိ တံ မိတ္တံ မိတ္တပတိရူပကော ဒိသွာ သိတံ န ကရောတိ, ပဟဋ္ဌာကာရံ န ဒဿေတိ။ န စ နံ ပဋိနန္ဒတီတိ တဿ ကထံ ပဂ္ဂဏှန္တော န ပဋိနန္ဒတိ န တုဿတိ။ စက္ခူနိ စဿ န ဒဒါတီတိ ဩလောကေန္တံ န ဩလောကေတိ။ ပဋိလောမဉ္စာတိ တဿ ကထံ ပဋိပ္ဖရတိ ပဋိသတ္တု ဟောတိ။ ဝဏ္ဏကာမေတိ တဿ ဝဏ္ဏံ ဘဏန္တေ။ နက္ခာတီတိ အတ္တနော ဂုယှံ တဿ န အာစိက္ခတိ။ ကမ္မံ တဿာတိ တေန ကတကမ္မံ န ဝဏ္ဏယတိ။ ပညဿာတိ အဿ ပညံ နပ္ပသံသတိ, ဉာဏသမ္ပဒံ န ပသံသတိ။ အဘဝေတိ အဝဍ္ဎိယံ။ တဿ နုပ္ပဇ္ဇတေ သတီတိ တဿ မိတ္တပတိရူပကဿ ‘‘မမ မိတ္တဿပိ ဣတော ဒဿာမီ’’တိ သတိ န ဥပ္ပဇ္ဇတိ။ နာနုကမ္ပတီတိ မုဒုစိတ္တေန န စိန္တေတိ။ လဘေယျိတောတိ လဘေယျ ဣတော။ အာကာရာတိ ကာရဏာနိ။ ပဝုတ္ထန္တိ
ဝိဒေသဂတံ။ ကေလာယိတောတိ ကေလာယတိ မမာယတိ ပတ္ထေတိ ပိဟေတိ ဣစ္ဆတီတိ အတ္ထော။ ဝါစာယာတိ မဓုရဝစနေန တံ သမုဒါစရန္တော ပဋိနန္ဒတိ တုဿတိ။ သေသံ ဝုတ္တပဋိပက္ခနယေန ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ရာဇာ မဟာသတ္တဿ ကထာယ အတ္တမနော ဟုတွာ တဿ မဟန္တံ ယသံ အဒါသိ။
သတ္ထာ ဣမံ ဓမ္မဒေသနံ အာဟရိတွာ ‘‘ဧဝံ, မဟာရာဇ, ပုဗ္ဗေပေသ ပဉှော သမုဋ္ဌဟိ, ပဏ္ဍိတာဝ နံ ကထယိံသု, ဣမေဟိ ဒွတ္တိံသာယ အာကာရေဟိ မိတ္တာမိတ္တော ဇာနိတဗ္ဗော’’တိ ဝတွာ ဇာတကံ သမောဓာနေသိ – ‘‘တဒါ ရာဇာ အာနန္ဒော အဟောသိ, ပဏ္ဍိတာမစ္စော ပန အဟမေဝ အဟောသိ’’န္တိ။
မိတ္တာမိတ္တဇာတကဝဏ္ဏနာ ဒသမာ။
ဇာတကုဒ္ဒါနံ –
ကုဏာလံ ဘဒ္ဒသာလဉ္စ, သမုဒ္ဒဝါဏိဇ ပဏ္ဍိတံ၊
ဇနသန္ဓံ မဟာကဏှံ, ကောသိယံ သိရိမန္တကံ။
ပဒုမံ မိတ္တာမိတ္တဉ္စ, ဣစ္စေတေ ဒသ ဇာတကေ၊
သင်္ဂါယိံသု မဟာထေရာ, ဒွါဒသမှိ နိပါတကေ။
ဒွါဒသကနိပါတဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
၁၃။ တေရသကနိပါတော
֍ * မြန်[၄၇၄] ၁။ အမ္ဗဇာတကဝဏ္ဏနာ
အဟာသိ မေ အမ္ဗဖလာနိ ပုဗ္ဗေတိ ဣဒံ သတ္ထာ ဇေတဝနေ ဝိဟရန္တော ဒေဝဒတ္တံ အာရဗ္ဘ ကထေသိ။ ဒေဝဒတ္တော ဟိ ‘‘အဟံ ဗုဒ္ဓေါ ဘဝိဿာမိ, မယှံ သမဏော ဂေါတမော နေဝ အာစရိယော န ဥပဇ္ဈာယော’’တိ အာစရိယံ ပစ္စက္ခာယ ဈာနပရိဟီနော သံဃံ ဘိန္ဒိတွာ အနုပုဗ္ဗေန သာဝတ္ထိံ အာဂစ္ဆန္တော ဗဟိဇေတဝနေ ပထဝိယာ ဝိဝရေ ဒိန္နေ အဝီစိံ ပါဝိသိ။ တဒါ ဘိက္ခူ ဓမ္မသဘာယံ ကထံ သမုဋ္ဌာပေသုံ ‘‘အာဝုသော, ဒေဝဒတ္တော အာစရိယံ ပစ္စက္ခာယ မဟာဝိနာသံ ပတ္တော, အဝီစိမဟာနိရယေ နိဗ္ဗတ္တော’’တိ။ သတ္ထာ အာဂန္တွာ ‘‘ကာယ နုတ္ထ, ဘိက္ခဝေ, ဧတရဟိ ကထာယ သန္နိသိန္နာ’’တိ ပုစ္ဆိတွာ ‘‘ဣမာယ နာမာ’’တိ ဝုတ္တေ ‘‘န, ဘိက္ခဝေ, ဣဒါနေဝ, ပုဗ္ဗေပိ ဒေဝဒတ္တော အာစရိယံ ပစ္စက္ခာယ မဟာဝိနာသံ ပတ္တောယေဝါ’’တိ ဝတွာ အတီတံ အာဟရိ။
အတီတေ ဗာရာဏသိယံ ဗြဟ္မဒတ္တေ ရဇ္ဇံ ကာရေန္တေ တဿ ပုရောဟိတကုလံ အဟိဝါတရောဂေန ဝိနဿိ။ ဧကောဝ ပုတ္တော ဘိတ္တိံ ဘိန္ဒိတွာ ပလာတော။ သော တက္ကသိလံ ဂန္တွာ ဒိသာပါမောက္ခဿာစရိယဿ သန္တိကေ တယော ဝေဒေ စ အဝသေသသိပ္ပါနိ စ ဥဂ္ဂဟေတွာ အာစရိယံ ဝန္ဒိတွာ နိက္ခန္တော ‘‘ဒေသစာရိတ္တံ ဇာနိဿာမီ’’တိ စရန္တော ဧကံ ပစ္စန္တနဂရံ ပါပုဏိ။ တံ နိဿာယ မဟာစဏ္ဍာလဂါမကော အဟောသိ။ တဒါ ဗောဓိသတ္တော တသ္မိံ ဂါမေ ပဋိဝသတိ, ပဏ္ဍိတော ဗျတ္တော အကာလေ ဖလံ ဂဏှာပနမန္တံ ဇာနာတိ။ သော ပါတောဝ ဝုဋ္ဌာယ ကာဇံ အာဒါယ တတော ဂါမာ နိက္ခိမိတွာ အရညေ ဧကံ အမ္ဗရုက္ခံ ဥပသင်္ကမိတွာ သတ္တပဒမတ္ထကေ ဌိတော တံ မန္တံ ပရိဝတ္တေတွာ အမ္ဗရုက္ခံ ဧကေန ဥဒကပသတေန ပဟရတိ။ ရုက္ခတော တင်္ခဏညေဝ ပုရာဏပဏ္ဏာနိ ပတန္တိ, နဝါနိ ဥဋ္ဌဟန္တိ, ပုပ္ဖါနိ ပုပ္ဖိတွာ ပတန္တိ, အမ္ဗဖလာနိ ဥဋ္ဌာယ မုဟုတ္တေနေဝ ပစ္စိတွာ မဓုရာနိ ဩဇဝန္တာနိ ဒိဗ္ဗရသသဒိသာနိ ဟုတွာ ရုက္ခတော ပတန္တိ။ မဟာသတ္တော တာနိ ဥစ္စိနိတွာ ယာဝဒတ္ထံ ခါဒိတွာ ကာဇံ ပူရာပေတွာ ဂေဟံ ဂန္တွာ တာနိ ဝိက္ကိဏိတွာ ပုတ္တဒါရံ ပေါသေသိ။
သော ဗြာဟ္မဏကုမာရော မဟာသတ္တံ အကာလေ အမ္ဗပက္ကာနိ အာဟရိတွာ ဝိက္ကိဏန္တံ ဒိသွာ ‘‘နိဿံသယေန တေဟိ မန္တဗလေန ဥပ္ပန္နေဟိ ဘဝိတဗ္ဗံ, ဣမံ ပုရိသံ နိဿာယ ဣဒံ အနဂ္ဃမန္တံ လဘိဿာမီ’’တိ စိန္တေတွာ မဟာသတ္တဿ အမ္ဗာနိ အာဟရဏနိယာမံ ပရိဂ္ဂဏှန္တော တထတော ဉတွာ တသ္မိံ အရညတော အနာဂတေယေဝ တဿ ဂေဟံ ဂန္တွာ အဇာနန္တော ဝိယ ဟုတွာ တဿ ဘရိယံ ‘‘ကုဟိံ အယျော, အာစရိယော’’တိ ပုစ္ဆိတွာ ‘‘အရညံ ဂတော’’တိ ဝုတ္တေ တံ အာဂတံ အာဂမယမာနောဝ ဌတွာ အာဂစ္ဆန္တံ ဒိသွာ ဟတ္ထတော ပစ္ဆိံ ဂဟေတွာ အာဟရိတွာ ဂေဟေ ဌပေသိ။ မဟာသတ္တော တံ ဩလောကေတွာ ဘရိယံ အာဟ – ‘‘ဘဒ္ဒေ, အယံ မာဏဝေါ မန္တတ္ထာယ အာဂတော, တဿ ဟတ္ထေ မန္တော နဿတိ, အသပ္ပုရိသော ဧသော’’တိ။ မာဏဝေါပိ ‘‘အဟံ ဣမံ မန္တံ အာစရိယဿ ဥပကာရကော ဟုတွာ လဘိဿာမီ’’တိ စိန္တေတွာ တတော ပဋ္ဌာယ တဿ ဂေဟေ သဗ္ဗကိစ္စာနိ ကရောတိ။ ဒါရူနိ အာဟရတိ, ဝီဟိံ ကောဋ္ဋေတိ, ဘတ္တံ ပစတိ, ဒန္တကဋ္ဌမုခဓောဝနာဒီနိ ဒေတိ, ပါဒံ ဓောဝတိ။
ဧကဒိဝသံ မဟာသတ္တေန ‘‘တာတ မာဏဝ, မဉ္စပါဒါနံ မေ ဥပဓာနံ ဒေဟီ’’တိ ဝုတ္တေ အညံ အပဿိတွာ သဗ္ဗရတ္တိံ ဦရုမှိ ဌပေတွာ နိသီဒိ။ အပရဘာဂေ မဟာသတ္တဿ ဘရိယာ ပုတ္တံ ဝိဇာယိ။ တဿာ ပသူတိကာလေ ပရိကမ္မံ သဗ္ဗမကာသိ။ သာ ဧကဒိဝသံ မဟာသတ္တံ အာဟ ‘‘သာမိ, အယံ မာဏဝေါ ဇာတိသမ္ပန္နော ဟုတွာ မန္တတ္ထာယ အမှာကံ ဝေယျာဝစ္စံ ကရောတိ, ဧတဿ ဟတ္ထေ မန္တော တိဋ္ဌတု ဝါ မာ ဝါ, ဒေထ တဿ မန္တ’’န္တိ။ သော ‘‘သာဓူ’’တိ သမ္ပဋိစ္ဆိတွာ တဿ မန္တံ ဒတွာ ဧဝမာဟ – ‘‘တာတ, အနဂ္ဃေါယံ မန္တော, တဝ ဣမံ နိဿာယ မဟာလာဘသက္ကာရော ဘဝိဿတိ, ရညာ ဝါ ရာဇမဟာမတ္တေန ဝါ ‘ကော တေ အာစရိယော’တိ ပုဋ္ဌကာလေ မာ မံ နိဂူဟိတ္ထော, သစေ ဟိ ‘စဏ္ဍာလဿ မေ သန္တိကာ မန္တော ဂဟိတော’တိ လဇ္ဇန္တော ‘ဗြာဟ္မဏမဟာသာလော မေ အာစရိယော’တိ ကထေဿသိ, ဣမဿ မန္တဿ ဖလံ န လဘိဿသီ’’တိ။ သော ‘‘ကိံ ကာရဏာ တံ နိဂူဟိဿာမိ, ကေနစိ ပုဋ္ဌကာလေ တုမှေယေဝ ကထေဿာမီ’’တိ ဝတွာ တံ ဝန္ဒိတွာ စဏ္ဍာလဂါမတော နိက္ခမိတွာ မန္တံ ဝီမံသိတွာ အနုပုဗ္ဗေန ဗာရာဏသိံ ပတွာ အမ္ဗာနိ ဝိက္ကိဏိတွာ ဗဟုံ ဓနံ လဘိ။
အထေကဒိဝသံ ဥယျာနပါလော တဿ ဟတ္ထတော အမ္ဗံ ကိဏိတွာ ရညော အဒါသိ။ ရာဇာ တံ ပရိဘုဉ္ဇိတွာ ‘‘ကုတော သမ္မ, တယာ ဧဝရူပံ
အမ္ဗံ လဒ္ဓ’’န္တိ ပုစ္ဆိ။ ဒေဝ, ဧကော မာဏဝေါ အကာလအမ္ဗဖလာနိ အာနေတွာ ဝိက္ကိဏာတိ, တတော မေ ဂဟိတန္တိ။ တေန ဟိ ‘‘ဣတော ပဋ္ဌာယ ဣဓေဝ အမ္ဗာနိ အာဟရတူ’’တိ နံ ဝဒေဟီတိ။ သော တထာ အကာသိ။ မာဏဝေါပိ တတော ပဋ္ဌာယ အမ္ဗာနိ ရာဇကုလံ ဟရတိ။ အထ ရညာ ‘‘ဥပဋ္ဌဟ မ’’န္တိ ဝုတ္တေ ရာဇာနံ ဥပဋ္ဌဟန္တော ဗဟုံ ဓနံ လဘိတွာ အနုက္ကမေန ဝိဿာသိကော ဇာတော။ အထ နံ ဧကဒိဝသံ ရာဇာ ပုစ္ဆိ ‘‘မာဏဝ, ကုတော အကာလေ ဧဝံ ဝဏ္ဏဂန္ဓရသသမ္ပန္နာနိ အမ္ဗာနိ လဘသိ, ကိံ တေ နာဂေါ ဝါ သုပဏ္ဏော ဝါ ဒေဝေါ ဝါ ကောစိ ဒေတိ, ဥဒါဟု မန္တဗလံ ဧတ’’န္တိ? ‘‘န မေ မဟာရာဇ, ကောစိ ဒေတိ, အနဂ္ဃေါ ပန မေ မန္တော အတ္ထိ, တဿေဝ ဗလ’’န္တိ။ ‘‘တေန ဟိ မယမ္ပိ တေ ဧကဒိဝသံ မန္တဗလံ ဒဋ္ဌုကာမာ’’တိ။ ‘‘သာဓု, ဒေဝ, ဒဿေဿာမီ’’တိ။ ရာဇာ ပုနဒိဝသေ တေန သဒ္ဓိံ ဥယျာနံ ဂန္တွာ ‘‘ဒဿေဟီ’’တိ အာဟ။ သော ‘‘သာဓူ’’တိ အမ္ဗရုက္ခံ ဥပဂန္တွာ သတ္တပဒမတ္ထကေ ဌိတော မန္တံ ပရိဝတ္တေတွာ ရုက္ခံ ဥဒကေန ပဟရိ။ တင်္ခဏညေဝ အမ္ဗရုက္ခော ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တနိယာမေနေဝ ဖလံ ဂဟေတွာ မဟာမေဃော ဝိယ အမ္ဗဝဿံ ဝဿိ။ မဟာဇနော သာဓုကာရံ အဒါသိ, စေလုက္ခေပါ ပဝတ္တိံသု။
ရာဇာ အမ္ဗဖလာနိ ခါဒိတွာ တဿ ဗဟုံ ဓနံ ဒတွာ ‘‘မာဏဝက, ဧဝရူပေါ တေ အစ္ဆရိယမန္တော ကဿ သန္တိကေ ဂဟိတော’’တိ ပုစ္ဆိ။ မာဏဝေါ ‘‘သစာဟံ ‘စဏ္ဍာလဿ သန္တိကေ’တိ ဝက္ခာမိ, လဇ္ဇိတဗ္ဗကံ ဘဝိဿတိ, မဉ္စ ဂရဟိဿန္တိ, မန္တော ခေါ ပန မေ ပဂုဏော, ဣဒါနိ န နဿိဿတိ, ဒိသာပါမောက္ခံ အာစရိယံ အပဒိသာမီ’’တိ စိန္တေတွာ မုသာဝါဒံ ကတွာ ‘‘တက္ကသိလာယံ ဒိသာပါမောက္ခာစရိယဿ သန္တိကေ ဂဟိတော မေ’’တိ ဝဒန္တော အာစရိယံ ပစ္စက္ခာသိ။ တင်္ခဏညေဝ မန္တော အန္တရဓာယိ။ ရာဇာ သောမနဿဇာတော တံ အာဒါယ နဂရံ ပဝိသိတွာ ပုနဒိဝသေ ‘‘အမ္ဗာနိ ခါဒိဿာမီ’’တိ ဥယျာနံ ဂန္တွာ မင်္ဂလသိလာပဋ္ဋေ နိသီဒိတွာ မာဏဝ, အမ္ဗာနိ အာဟရာတိ အာဟ။ သော ‘‘သာဓူ’’တိ အမ္ဗံ ဥပဂန္တွာ သတ္တပဒမတ္ထကေ ဌိတော ‘‘မန္တံ ပရိဝတ္တေဿာမီ’’တိ မန္တေ အနုပဋ္ဌဟန္တေ အန္တရဟိတဘာဝံ ဉတွာ လဇ္ဇိတော အဋ္ဌာသိ။ ရာဇာ ‘‘အယံ ပုဗ္ဗေ ပရိသမဇ္ဈေယေဝ အမ္ဗာနိ အာဟရိတွာ အမှာကံ ဒေတိ, ဃနမေဃဝဿံ ဝိယ အမ္ဗဝဿံ ဝဿာပေတိ, ဣဒါနိ ထဒ္ဓေါ ဝိယ ဌိတော, ကိံ နု ခေါ ကာရဏ’’န္တိ စိန္တေတွာ တံ ပုစ္ဆန္တော ပဌမံ ဂါထမာဟ –
‘‘အဟာသိ မေ အမ္ဗဖလာနိ ပုဗ္ဗေ, အဏူနိ ထူလာနိ စ ဗြဟ္မစာရိ၊
တေဟေဝ မန္တေဟိ န ဒါနိ တုယှံ, ဒုမပ္ဖလာ ပါတုဘဝန္တိ ဗြဟ္မေ’’တိ။
တတ္ထ အဟာသီတိ အာဟရိ။ ဒုမပ္ဖလာတိ ရုက္ခဖလာနိ။
တံ သုတွာ မာဏဝေါ ‘‘သစေ ‘အဇ္ဇ အမ္ဗဖလံ န ဂဏှာမီ’တိ ဝက္ခာမိ, ရာဇာ မေ ကုဇ္ဈိဿတိ, မုသာဝါဒေန နံ ဝဉ္စေဿာမီ’’တိ ဒုတိယံ ဂါထမာဟ –
‘‘နက္ခတ္တယောဂံ ပဋိမာနယာမိ, ခဏံ မုဟုတ္တဉ္စ မန္တေ န ပဿံ၊
နက္ခတ္တယောဂဉ္စ ခဏဉ္စ လဒ္ဓါ, အဒ္ဓါ ဟရိဿမ္ဗဖလံ ပဟူတ’’န္တိ။
တတ္ထ အဒ္ဓါဟရိဿမ္ဗဖလန္တိ အဒ္ဓါ အမ္ဗဖလံ အာဟရိဿာမိ။
ရာဇာ ‘‘အယံ အညဒါ နက္ခတ္တယောဂံ န ဝဒတိ, ကိံ နု ခေါ ဧတ’’န္တိ ပုစ္ဆန္တော ဒွေ ဂါထာ အဘာသိ –
‘‘နက္ခတ္တယောဂံ န ပုရေ အဘာဏိ, ခဏံ မုဟုတ္တံ န ပုရေ အသံသိ၊
သယံ ဟရီ အမ္ဗဖလံ ပဟူတံ, ဝဏ္ဏေန ဂန္ဓေန ရသေနုပေတံ။
‘‘မန္တာဘိဇပ္ပေန ပုရေ ဟိ တုယှံ, ဒုမပ္ဖလာ ပါတုဘဝန္တိ ဗြဟ္မေ၊
သွာဇ္ဇ န ပါရေသိ ဇပ္ပမ္ပိ မန္တံ, အယံ သော ကော နာမ တဝဇ္ဇ ဓမ္မော’’တိ။
တတ္ထ န ပါရေသီတိ န သက္ကောသိ။ ဇပ္ပမ္ပီတိ ဇပ္ပန္တောပိ ပရိဝတ္တေန္တောပိ။ အယံ သောတိ အယမေဝ သော တဝ သဘာဝေါ အဇ္ဇ ကော နာမ ဇာတောတိ။
တံ သုတွာ မာဏဝေါ ‘‘န သက္ကာ ရာဇာနံ မုသာဝါဒေန ဝဉ္စေတုံ, သစေပိ မေ သဘာဝေ ကထိတေ အာဏံ ကရေယျ, ကရောတု, သဘာဝမေဝ ကထေဿာမီ’’တိ စိန္တေတွာ ဒွေ ဂါထာ အဘာသိ –
‘‘စဏ္ဍာလပုတ္တော မမ သမ္ပဒါသိ, ဓမ္မေန မန္တေ ပကတိဉ္စ သံသိ၊
မာ စဿု မေ ပုစ္ဆိတော နာမဂေါတ္တံ, ဂုယှိတ္ထော အတ္ထံ ဝိဇဟေယျ မန္တော။
‘‘သောဟံ ဇနိန္ဒေန ဇနမှိ ပုဋ္ဌော, မက္ခာဘိဘူတော အလိကံ အဘာဏိံ၊
‘မန္တာ ဣမေ ဗြာဟ္မဏဿာ’တိ မိစ္ဆာ, ပဟီနမန္တော ကပဏော ရုဒါမီ’’တိ။
တတ္ထ ဓမ္မေနာတိ သမေန ကာရဏေန အပ္ပဋိစ္ဆာဒေတွာဝ အဒါသိ။ ပကတိဉ္စ သံသီတိ ‘‘မာ မေ ပုစ္ဆိတော နာမဂေါတ္တံ ဂုယှိတ္ထော, သစေ ဂူဟသိ, မန္တာ တေ နဿိဿန္တီ’’တိ တေသံ နဿနပကတိဉ္စ မယှံ သံသိ။ ဗြာဟ္မဏဿာတိ မိစ္ဆာတိ ‘‘ဗြာဟ္မဏဿ သန္တိကေ မယာ ဣမေ မန္တာ ဂဟိတာ’’တိ မိစ္ဆာယ အဘဏိံ, တေန မေ တေ မန္တာ နဋ္ဌာ, သွာဟံ ပဟီနမန္တော ဣဒါနိ ကပဏော ရုဒါမီတိ။
တံ သုတွာ ရာဇာ ‘‘အယံ ပါပဓမ္မော ဧဝရူပံ ရတနမန္တံ န ဩလောကေသိ, ဧဝရူပသ္မိဉှိ ဥတ္တမရတနမန္တေ လဒ္ဓေ ဇာတိ ကိံ ကရိဿတီ’’တိ ကုဇ္ဈိတွာ တဿ ဂရဟန္တော –
‘‘ဧရဏ္ဍာ ပုစိမန္ဒာ ဝါ, အထ ဝါ ပါလိဘဒ္ဒကာ၊
မဓုံ မဓုတ္ထိကော ဝိန္ဒေ, သော ဟိ တဿ ဒုမုတ္တမော။
‘‘ခတ္တိယာ ဗြာဟ္မဏာ ဝေဿာ, သုဒ္ဒါ စဏ္ဍာလပုက္ကုသာ၊
ယမှာ ဓမ္မံ ဝိဇာနေယျ, သော ဟိ တဿ နရုတ္တမော။
‘‘ဣမဿ ဒဏ္ဍဉ္စ ဝဓဉ္စ ဒတွာ, ဂလေ ဂဟေတွာ ခလယာထ ဇမ္မံ၊
ယော ဥတ္တမတ္ထံ ကသိရေန လဒ္ဓံ, မာနာတိမာနေန ဝိနာသယိတ္ထာ’’တိ။ –
ဣမာ ဂါထာ အာဟ။
တတ္ထ မဓုတ္ထိကောတိ မဓုအတ္ထိကော ပုရိသော အရညေ မဓုံ ဩလောကေန္တော ဧတေသံ ရုက္ခာနံ ယတော မဓုံ လဘတိ, သောဝ ဒုမော တဿ ဒုမုတ္တမော နာမ။ တထေဝ ခတ္တိယာဒီသု ယမှာ ပုရိသာ ဓမ္မံ ကာရဏံ ယုတ္တံ အတ္ထံ ဝိဇာနေယျ, သောဝ တဿ ဥတ္တမော နရော နာမ။ ဣမဿ ဒဏ္ဍဉ္စာတိ ဣမဿ ပါပဓမ္မဿ သဗ္ဗဿဟရဏဒဏ္ဍဉ္စ ဝေဠုပေသိကာဒီဟိ ပိဋ္ဌိစမ္မံ ဥပ္ပါဋေတွာ ဝဓဉ္စ ဒတွာ ဣမံ ဇမ္မံ ဂလေ ဂဟေတွာ ခလယာထ, ခလိကာရတ္တံ ပါပေတွာ နိဒ္ဓမထ နိက္ကဍ္ဎထ, ကိံ ဣမိနာ ဣဓ ဝသန္တေနာတိ။
ရာဇပုရိသာ တထာ ကတွာ ‘‘တဝါစရိယဿ သန္တိကံ ဂန္တွာ တံ အာရာဓေတွာဝ သစေ ပုန မန္တေ လဘိဿသိ, ဣဓ အာဂစ္ဆေယျာသိ, နော စေ, ဣမံ ဒိသံ မာ ဩလောကေယျာသီ’’တိ တံ နိဗ္ဗိသယမကံသု။ သော အနာထော ဟုတွာ ‘‘ဌပေတွာ အာစရိယံ န မေ အညံ ပဋိသရဏံ အတ္ထိ, တဿေဝ သန္တိကံ ဂန္တွာ တံ အာရာဓေတွာ ပုန မန္တံ ယာစိဿာမီ’’တိ ရောဒန္တော တံ ဂါမံ အဂမာသိ။ အထ နံ အာဂစ္ဆန္တံ ဒိသွာ မဟာသတ္တော ဘရိယံ အာမန္တေတွာ ‘‘ဘဒ္ဒေ, ပဿ တံ ပါပဓမ္မံ ပရိဟီနမန္တံ ပုန အာဂစ္ဆန္တ’’န္တိ အာဟ။ သော မဟာသတ္တံ ဥပသင်္ကမိတွာ ဝန္ဒိတွာ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ‘‘ကိံကာရဏာ အာဂတောသီ’’တိ ပုဋ္ဌော ‘‘အာစရိယ, မုသာဝါဒံ ကတွာ အာစရိယံ ပစ္စက္ခိတွာ မဟာဝိနာသံ ပတ္တောမှီ’’တိ ဝတွာ အစ္စယံ ဒဿေတွာ ပုန မန္တေ ယာစန္တော –
‘‘ယထာ သမံ မညမာနော ပတေယျ, သောဗ္ဘံ ဂုဟံ နရကံ ပူတိပါဒံ၊
ရဇ္ဇူတိ ဝါ အက္ကမေ ကဏှသပ္ပံ, အန္ဓော ယထာ ဇောတိမဓိဋ္ဌဟေယျ၊
ဧဝမ္ပိ မံ တံ ခလိတံ သပည, ပဟီနမန္တဿ ပုနပ္ပဒါဟီ’’တိ။ – ဂါထမာဟ၊
တတ္ထ ယထာ သမန္တိ ယထာ ပုရိသော ဣဒံ သမံ ဌာနန္တိ မညမာနော သောဗ္ဘံ ဝါ ဂုဟံ ဝါ ဘူမိယာ ဖလိတဋ္ဌာနသင်္ခါတံ နရကံ ဝါ ပူတိပါဒံ ဝါ ပတေယျ။ ပူတိပါဒေါတိ ဟိမဝန္တပဒေသေ မဟာရုက္ခေ သုဿိတွာ မတေ
တဿ မူလေသု ပူတိကေသု ဇာတေသု တသ္မိံ ဌာနေ မဟာအာဝါဋော ဟောတိ, တဿ နာမံ။ ဇောတိမဓိဋ္ဌဟေယျာတိ အဂ္ဂိံ အက္ကမေယျ။ ဧဝမ္ပီတိ ဧဝံ အဟမ္ပိ ပညာစက္ခုနော အဘာဝါ အန္ဓော တုမှာကံ ဝိသေသံ အဇာနန္တော တုမှေသု ခလိတော, တံ မံ ခလိတံ ဝိဒိတွာ သပည ဉာဏသမ္ပန္န ပဟီနမန္တဿ မမ ပုနပိ ဒေထာတိ။
အထ နံ အာစရိယော ‘‘တာတ, ကိံ ကထေသိ, အန္ဓော ဟိ သညာယ ဒိန္နာယ သောဗ္ဘာဒီနိ ပရိဟရတိ, မယာ ပဌမမေဝ တဝ ကထိတံ, ဣဒါနိ ကိမတ္ထံ မမ သန္တိကံ အာဂတောသီ’’တိ ဝတွာ –
‘‘ဓမ္မေန မန္တံ တဝ သမ္ပဒါသိံ, တုဝမ္ပိ ဓမ္မေန ပဋိဂ္ဂဟေသိ၊
ပကတိမ္ပိ တေ အတ္တမနော အသံသိံ, ဓမ္မေ ဌိတံ တံ န ဇဟေယျ မန္တော။
‘‘ယော ဗာလ-မန္တံ ကသိရေန လဒ္ဓံ, ယံ ဒုလ္လဘံ အဇ္ဇ မနုဿလောကေ၊
ကိဉ္စာပိ လဒ္ဓါ ဇီဝိတုံ အပ္ပပညော, ဝိနာသယီ အလိကံ ဘာသမာနော။
‘‘ဗာလဿ မူဠှဿ အကတညုနော စ, မုသာ ဘဏန္တဿ အသညတဿ၊
မန္တေ မယံ တာဒိသကေ န ဒေမ, ကုတော မန္တာ ဂစ္ဆ န မယှံ ရုစ္စသီ’’တိ။ –
ဣမာ ဂါထာ အာဟ။
တတ္ထ ဓမ္မေနာတိ အဟမ္ပိ တဝ အာစရိယဘာဂံ ဟိရညံ ဝါ သုဝဏ္ဏံ ဝါ အဂ္ဂဟေတွာ ဓမ္မေနေဝ မန္တံ သမ္ပဒါသိံ, တွမ္ပိ ကိဉ္စိ အဒတွာ ဓမ္မေန သမေနေဝ ပဋိဂ္ဂဟေသိ။ ဓမ္မေ ဌိတန္တိ အာစရိယပူဇကဓမ္မေ ဌိတံ။ တာဒိသကေတိ တထာရူပေ အကာလဖလဂဏှာပကေ မန္တေ န ဒေမ, ဂစ္ဆ န မေ ရုစ္စသီတိ။
သော ဧဝံ အာစရိယေန ဥယျောဇိတော ‘‘ကိံ မယှံ ဇီဝိတေနာ’’တိ အရညံ ပဝိသိတွာ အနာထမရဏံ မရိ။
သတ္ထာ ဣမံ ဓမ္မဒေသနံ အာဟရိတွာ ‘‘န, ဘိက္ခဝေ, ဣဒါနေဝ, ပုဗ္ဗေပိ ဒေဝဒတ္တော အာစရိယံ ပစ္စက္ခာယ မဟာဝိနာသံ ပတ္တော’’တိ ဝတွာ ဇာတကံ သမောဓာနေသိ – ‘‘တဒါ အကတညူ မာဏဝေါ ဒေဝဒတ္တော အဟောသိ, ရာဇာ အာနန္ဒော, စဏ္ဍာလပုတ္တော ပန အဟမေဝ အဟောသိ’’န္တိ။
အမ္ဗဇာတကဝဏ္ဏနာ ပဌမာ။
֍ * မြန်[၄၇၅] ၂။ ဖန္ဒနဇာတကဝဏ္ဏနာ
ကုဌာရိဟတ္ထော ပုရိသောတိ ဣဒံ သတ္ထာ ရောဟိဏီနဒီတီရေ ဝိဟရန္တော ဉာတကာနံ ကလဟံ အာရဗ္ဘ ကထေသိ။ ဝတ္ထု ပန ကုဏာလဇာတကေ (ဇာ။ ၂။၂၁။ကုဏာလဇာတက) အာဝိ ဘဝိဿတိ။ တဒါ ပန သတ္ထာ ဉာတကေ အာမန္တေတွာ – မဟာရာဇာ, အတီတေ ဗာရာဏသိယံ ဗြဟ္မဒတ္တေ ရဇ္ဇံ ကာရေန္တေ ဗဟိနဂရေ ဝဍ္ဎကိဂါမော အဟောသိ။ တတြေကော ဗြာဟ္မဏဝဍ္ဎကီ အရညတော ဒါရူနိ အာဟရိတွာ ရထံ ကတွာ ဇီဝိကံ ကပ္ပေသိ။ တဒါ ဟိမဝန္တပဒေသေ မဟာဖန္ဒနရုက္ခော အဟောသိ။ ဧကော ကာဠသီဟော ဂေါစရံ ပရိယေသိတွာ အာဂန္တွာ တဿ မူလေ နိပဇ္ဇိ။ အထဿ ဧကဒိဝသံ ဝါတေ ပဟရန္တေ ဧကော သုက္ခဒဏ္ဍကော ပတိတွာ ခန္ဓေ အဝတ္ထာသိ။ သော ထောကံ ခန္ဓေန ရုဇန္တေန ဘီတတသိတော ဥဋ္ဌာယ ပက္ခန္ဒိတွာ ပုန နိဝတ္တော အာဂတမဂ္ဂံ ဩလောကေန္တော ကိဉ္စိ အဒိသွာ ‘‘အညော မံ သီဟော ဝါ ဗျဂ္ဃေါ ဝါ အနုဗန္ဓန္တော နတ္ထိ, ဣမသ္မိံ ပန ရုက္ခေ နိဗ္ဗတ္တဒေဝတာ မံ ဧတ္ထ နိပဇ္ဇန္တံ န သဟတိ မညေ, ဟောတု ဇာနိဿာမီ’’တိ အဋ္ဌာနေ ကောပံ ဗန္ဓိတွာ ရုက္ခံ ပဟရိတွာ ‘‘နေဝ တဝ ရုက္ခဿ ပတ္တံ ခါဒါမိ, န သာခံ ဘဉ္ဇာမိ, ဣဓ အညေ မိဂေ ဝသန္တေ သဟသိ, မံ န သဟသိ, ကော မယှံ ဒေါသော အတ္ထိ, ကတိပါဟံ အာဂမေဟိ, သမူလံ တေ ရုက္ခံ ဥပ္ပါဋေတွာ ခဏ္ဍာခဏ္ဍိကံ ဆေဒါပေဿာမီ’’တိ ရုက္ခဒေဝတံ တဇ္ဇေတွာ ဧကံ ပုရိသံ ဥပဓာရေန္တော ဝိစရိ။ တဒါ သော ဗြာဟ္မဏဝဍ္ဎကီ ဒွေ တယော မနုဿေ အာဒါယ ရထဒါရူနံ အတ္ထာယ ယာနကေန တံ ပဒေသံ ဂန္တွာ ဧကသ္မိံ ဌာနေ ယာနကံ ဌပေတွာ ဝါသိဖရသုဟတ္ထော ရုက္ခေ ဥပဓာရေန္တော ဖန္ဒနသမီပံ အဂမာသိ။ ကာဠသီဟော တံ ဒိသွာ ‘‘အဇ္ဇ, မယာ ပစ္စာမိတ္တဿ ပိဋ္ဌိံ ဒဋ္ဌုံ ဝဋ္ဋတီ’’တိ ဂန္တွာ ရုက္ခမူလေ အဋ္ဌာသိ။ ဝဍ္ဎကီ စ ဣတော စိတော
ဩလောကေတွာ ဖန္ဒနသမီပေန ပါယာသိ။ သော ‘‘ယာဝ ဧသော နာတိက္ကမတိ, တာဝဒေဝဿ ကထေဿာမီ’’တိ စိန္တေတွာ ပဌမံ ဂါထမာဟ –
‘‘ကုဌာရိဟတ္ထော ပုရိသော, ဝနမောဂယှ တိဋ္ဌသိ၊
ပုဋ္ဌော မေ သမ္မ အက္ခာဟိ, ကိံ ဒါရုံ ဆေတုမိစ္ဆသီ’’တိ။
တတ္ထ ပုရိသောတိ တွံ ကုဌာရိဟတ္ထော ဧကော ပုရိသော ဣမံ ဝနံ ဩဂယှ တိဋ္ဌသီတိ။
သော တဿ ဝစနံ သုတွာ ‘‘အစ္ဆရိယံ ဝတ ဘော, န ဝတ မေ ဣတော ပုဗ္ဗေ မိဂေါ မနုဿဝါစံ ဘာသန္တော ဒိဋ္ဌပုဗ္ဗော, ဧသ ရထာနုစ္ဆဝိကံ ဒါရုံ ဇာနိဿတိ, ပုစ္ဆိဿာမိ န’’န္တိ စိန္တေတွာ ဒုတိယံ ဂါထမာဟ –
‘‘ဣဿော ဝနာနိ စရသိ, သမာနိ ဝိသမာနိ စ၊
ပုဋ္ဌော မေ သမ္မ အက္ခာဟိ, ကိံ ဒါရုံ နေမိယာ ဒဠှ’’န္တိ။
တတ္ထ ဣဿောတိ တွမ္ပိ ဧကော ကာဠသီဟော ဝနာနိ စရသိ, တွံ ရထာနုစ္ဆဝိကံ ဒါရုံ ဇာနိဿသီတိ။
တံ သုတွာ ကာဠသီဟော ‘‘ဣဒါနိ မေ မနောရထော မတ္ထကံ ပါပုဏိဿတီ’’တိ စိန္တေတွာ တတိယံ ဂါထမာဟ –
‘‘နေဝ သာလော န ခဒိရော, နာဿကဏ္ဏော ကုတော ဓဝေါ၊
ရုက္ခော စ ဖန္ဒနော နာမ, တံ ဒါရုံ နေမိယာ ဒဠှ’’န္တိ။
သော တံ သုတွာ သောမနဿဇာတော ‘‘သုဒိဝသေန ဝတမှိ အဇ္ဇ အရညံ ပဝိဋ္ဌော, တိရစ္ဆာနဂတော မေ ရထာနုစ္ဆဝိကံ ဒါရုံ အာစိက္ခတိ, အဟော သာဓူ’’တိ ပုစ္ဆန္တော စတုတ္ထံ ဂါထမာဟ –
‘‘ကီဒိသာနိဿ ပတ္တာနိ, ခန္ဓော ဝါ ပန ကီဒိသော၊
ပုဋ္ဌော မေ သမ္မ အက္ခာဟိ, ယထာ ဇာနေမု ဖန္ဒန’’န္တိ။
အထဿ သော အာစိက္ခန္တော ဒွေ ဂါထာ အဘာသိ –
‘‘ယဿ သာခါ ပလမ္ဗန္တိ, နမန္တိ န စ ဘဉ္ဇရေ၊
သော ရုက္ခော ဖန္ဒနော နာမ, ယဿ မူလေ အဟံ ဌိတော။
‘‘အရာနံ စက္ကနာဘီနံ, ဤသာနေမိရထဿ စ၊
သဗ္ဗဿ တေ ကမ္မနိယော, အယံ ဟေဿတိ ဖန္ဒနော’’တိ။
တတ္ထ ‘‘အရာန’’န္တိ ဣဒံ သော ‘‘ကဒါစေသ ဣမံ ရုက္ခံ န ဂဏှေယျ, ဂုဏမ္ပိဿ ကထေဿာမီ’’တိ စိန္တေတွာ ဧဝမာဟ။ တတ္ထ ဤသာနေမိရထဿ စာတိ ဤသာယ စ နေမိယာ စ သေသဿ စ ရထဿ သဗ္ဗဿ တေ ဧသ ကမ္မနိယော ကမ္မက္ခမော ဘဝိဿတီတိ။
သော ဧဝံ အာစိက္ခိတွာ တုဋ္ဌမာနသော ဧကမန္တေ ဝိစရိ, ဝဍ္ဎကီပိ ရုက္ခံ ဆိန္ဒိတုံ အာရဘိ။ ရုက္ခဒေဝတာ စိန္တေသိ ‘‘မယာ ဧတဿ ဥပရိ န ကိဉ္စိ ပါတိတံ, အယံ အဋ္ဌာနေ အာဃာတံ ဗန္ဓိတွာ မမ ဝိမာနံ နာသေတိ, အဟဉ္စ ဝိနဿိဿာမိ, ဧကေနုပါယေန ဣမဉ္စ ဣဿံ ဝိနာသေဿာမီ’’တိ။ သာ ဝနကမ္မိကပုရိသော ဝိယ ဟုတွာ တဿ သန္တိကံ အာဂန္တွာ ပုစ္ဆိ ‘‘ဘော ပုရိသ မနာပေါ တေ ရုက္ခော လဒ္ဓေါ, ဣမံ ဆိန္ဒိတွာ ကိံ ကရိဿသီ’’တိ? ‘‘ရထနေမိံ ကရိဿာမီ’’တိ။ ‘‘ဣမိနာ ရုက္ခေန ရထော ဘဝိဿတီ’’တိ ကေန တေ အက္ခာတန္တိ။ ‘‘ဧကေန ကာဠသီဟေနာ’’တိ။ ‘‘သာဓု သုဋ္ဌု တေန အက္ခာတံ, ဣမိနာ ရုက္ခေန ရထော သုန္ဒရော ဘဝိဿတိ, ကာဠသီဟဿ ဂလစမ္မံ ဥပ္ပါဋေတွာ စတုရင်္ဂုလမတ္တေ ဌာနေ အယပဋ္ဋေန ဝိယ နေမိမဏ္ဍလေ ပရိက္ခိတ္တေ နေမိ စ ထိရာ ဘဝိဿတိ, ဗဟုဉ္စ ဓနံ လဘိဿသီ’’တိ။ ‘‘ကာဠသီဟစမ္မံ ကုတော လစ္ဆာမီ’’တိ? ‘‘တွံ ဗာလကောသိ, အယံ တဝ ရုက္ခော ဝနေ ဌိတော န ပလာယတိ, တွံ ယေန တေ ရုက္ခော အက္ခာတော, တဿ သန္တိကံ ဂန္တွာ ‘သာမိ တယာ ဒဿိတရုက္ခံ ကတရဋ္ဌာနေ ဆိန္ဒာမီ’တိ ဝဉ္စေတွာ အာနေဟိ, အထ နံ နိရာသင်္ကံ ‘ဣဓ စ ဧတ္ထ စ ဆိန္ဒာ’တိ မုခတုဏ္ဍံ ပသာရေတွာ အာစိက္ခန္တံ တိခိဏေန မဟာဖရသုနာ ကောဋ္ဋေတွာ ဇီဝိတက္ခယံ ပါပေတွာ စမ္မံ အာဒါယ ဝရမံသံ ခါဒိတွာ ရုက္ခံ ဆိန္ဒာ’’တိ ဝေရံ အပ္ပေသိ။ တမတ္ထံ ပကာသေန္တော သတ္ထာ ဣမာ ဂါထာ အာဟ –
‘‘ဣတိ ဖန္ဒနရုက္ခောပိ, တာဝဒေ အဇ္ဈဘာသထ၊
မယှမ္ပိ ဝစနံ အတ္ထိ, ဘာရဒွါဇ သုဏောဟိ မေ။
‘‘ဣဿဿ ဥပက္ခန္ဓမှာ, ဥက္ကစ္စ စတုရင်္ဂုလံ၊
တေန နေမိံ ပသာရေသိ, ဧဝံ ဒဠှတရံ သိယာ။
‘‘ဣတိ ဖန္ဒနရုက္ခောပိ, ဝေရံ အပ္ပေသိ တာဝဒေ၊
ဇာတာနဉ္စ အဇာတာနံ, ဣဿာနံ ဒုက္ခမာဝဟီ’’တိ။
တတ္ထ ဘာရဒွါဇာတိ တံ ဂေါတ္တေန အာလပတိ။ ဥပက္ခန္ဓမှာတိ ခန္ဓတော။ ဥက္ကစ္စာတိ ဥက္ကန္တိတွာ။
ဝဍ္ဎကီ ရုက္ခဒေဝတာယ ဝစနံ သုတွာ ‘‘အဟော အဇ္ဇ မယှံ မင်္ဂလဒိဝသော’’တိ ကာဠသီဟံ ဃာတေတွာ ရုက္ခံ ဆေတွာ ပက္ကာမိ။ တမတ္ထံ ပကာသေန္တော သတ္ထာ အာဟ –
‘‘ဣစ္စေဝံ ဖန္ဒနော ဣဿံ, ဣဿော စ ပန ဖန္ဒနံ၊
အညမညံ ဝိဝါဒေန, အညမညမဃာတယုံ။
‘‘ဧဝမေဝ မနုဿာနံ, ဝိဝါဒေါ ယတ္ထ ဇာယတိ၊
မယူရနစ္စံ နစ္စန္တိ, ယထာ တေ ဣဿဖန္ဒနာ။
‘‘တံ ဝေါ ဝဒါမိ ဘဒ္ဒံ ဝေါ, ယာဝန္တေတ္ထ သမာဂတာ၊
သမ္မောဒထ မာ ဝိဝဒထ, မာ ဟောထ ဣဿဖန္ဒနာ။
‘‘သာမဂ္ဂိမေဝ သိက္ခေထ, ဗုဒ္ဓေဟေတံ ပသံသိတံ၊
သာမဂ္ဂိရတော ဓမ္မဋ္ဌော, ယောဂက္ခေမာ န ဓံသတီ’’တိ။
တတ္ထ အဃာတယုန္တိ ဃာတာပေသုံ။ မယူရနစ္စံ နစ္စန္တီတိ မဟာရာဇာ ယတ္ထ ဟိ မနုဿာနံ ဝိဝါဒေါ ဟောတိ, တတ္ထ ယထာ နာမ မယူရာ နစ္စန္တာ ပဋိစ္ဆာဒေတဗ္ဗံ ရဟဿင်္ဂံ ပါကဋံ ကရောန္တိ, ဧဝံ မနုဿာ အညမညဿ ရန္ဓံ ပကာသေန္တာ မယူရနစ္စံ နစ္စန္တိ နာမ။ ယထာ တေ ဣဿဖန္ဒနာ အညမညဿ ရန္ဓံ ပကာသေန္တာ နစ္စိံသု နာမ။ တံ ဝေါတိ တေန ကာရဏေန တုမှေ ဝဒါမိ။ ဘဒ္ဒံ ဝေါတိ ဘဒ္ဒံ တုမှာကံ ဟောတု။ ယာဝန္တေတ္ထာတိ ယာဝန္တော ဧတ္ထ ဣဿဖန္ဒနသဒိသာ မာ အဟုဝတ္ထ။ သာမဂ္ဂိမေဝ သိက္ခေထာတိ သမဂ္ဂဘာဝမေဝ တုမှေ သိက္ခထ, ဣဒံ ပညာဝုဒ္ဓေဟိ ပဏ္ဍိတေဟိ ပသံသိတံ။ ဓမ္မဋ္ဌောတိ သုစရိတဓမ္မေ ဌိတော။ ယောဂက္ခေမာ န ဓံသတီတိ ယောဂေဟိ ခေမာ နိဗ္ဗာနာ န ပရိဟာယတီတိ နိဗ္ဗာနေန ဒေသနာကူဋံ ဂဏှိ။ သကျရာဇာနော ဓမ္မကထံ သုတွာ သမဂ္ဂါ ဇာတာ။
သတ္ထာ ဣမံ ဓမ္မဒေသနံ အာဟရိတွာ ဇာတကံ သမောဓာနေသိ ‘‘တဒါ တံ ကာရဏံ ဝိဒိတွာ တသ္မိံ ဝနသဏ္ဍေ နိဝုတ္ထဒေဝတာ အဟမေဝ အဟောသိ’’န္တိ။
ဖန္ဒနဇာတကဝဏ္ဏနာ ဒုတိယာ။
֍ * မြန်[၄၇၆] ၃။ ဇဝနဟံသဇာတကဝဏ္ဏနာ
ဣဓေဝ ဟံသ နိပတာတိ ဣဒံ သတ္ထာ ဇေတဝနေ ဝိဟရန္တော ဒဠှဓမ္မဓနုဂ္ဂဟသုတ္တန္တဒေသနံ (သံ။ နိ။ ၂။၂၂၈) အာရဗ္ဘ ကထေသိ။ ဘဂဝတာ ဟိ –
‘‘သေယျထာပိ, ဘိက္ခဝေ, စတ္တာရော ဒဠှဓမ္မာ ဓနုဂ္ဂဟာ သုသိက္ခိတာ ကတဟတ္ထာ ကတူပါသနာ စတုဒ္ဒိသာ ဌိတာ အဿု, အထ ပုရိသော အာဂစ္ဆေယျ ‘အဟံ ဣမေသံ စတုန္နံ ဒဠှဓမ္မာနံ ဓနုဂ္ဂဟာနံ သုသိက္ခိတာနံ ကတဟတ္ထာနံ ကတူပါသနာနံ စတုဒ္ဒိသာ ကဏ္ဍေ ခိတ္တေ အပတိဋ္ဌိတေ ပထဝိယံ ဂဟေတွာ အာဟရိဿာမီ’တိ။ ‘‘တံ ကိံ မညထ, ဘိက္ခဝေ, ‘ဇဝနော ပုရိသော ပရမေန ဇဝေန သမန္နာဂတော’တိ အလံ ဝစနာယာ’’တိ? ‘‘ဧဝံ ဘန္တေ’’တိ။ ယထာ စ, ဘိက္ခဝေ, တဿ ပုရိသဿ ဇဝေါ, ယထာ စ စန္ဒိမသူရိယာနံ ဇဝေါ, တတော သီဃတရော။ ယထာ စ, ဘိက္ခဝေ, တဿ ပုရိသဿ ဇဝေါ, ယထာ စ စန္ဒိမသူရိယာနံ ဇဝေါ, ယထာ စ ယာ ဒေဝတာ စန္ဒိမသူရိယာနံ ပုရတော ဓာဝန္တိ, တာသံ ဒေဝတာနံ ဇဝေါ, တတော သီဃတရံ အာယုသင်္ခါရာ ခီယန္တိ, တသ္မာတိဟ, ဘိက္ခဝေ, ဧဝံ သိက္ခိတဗ္ဗံ ‘အပ္ပမတ္တာ ဝိဟရိဿာမာ’တိ။ ဧဝဉှိ ဝေါ, ဘိက္ခဝေ, သိက္ခိတဗ္ဗ’’န္တိ –
ဣမဿ သုတ္တဿ ကထိတဒိဝသတော ဒုတိယဒိဝသေ ဘိက္ခူ ဓမ္မသဘာယံ ကထံ သမုဋ္ဌာပေသုံ ‘‘အာဝုသော, သတ္ထာ အတ္တနော ဗုဒ္ဓဝိသယေ ဌတွာ ဣမေသံ သတ္တာနံ အာယုသင်္ခါရေ ဣတ္တရေ ဒုဗ္ဗလေ ကတွာ ပရိဒီပေန္တော ပုထုဇ္ဇနဘိက္ခူ အတိဝိယ သန္တာသံ ပါပေသိ, အဟော ဗုဒ္ဓဗလံ နာမာ’’တိ။ သတ္ထာ အာဂန္တွာ ‘‘ကာယ နုတ္ထ, ဘိက္ခဝေ, ဧတရဟိ ကထာယ သန္နိသိန္နာ’’တိ ပုစ္ဆိတွာ ‘‘ဣမာယ နာမာ’’တိ ဝုတ္တေ ‘‘အနစ္ဆရိယံ, ဘိက္ခဝေ, သွာဟံ ဣဒါနိ သဗ္ဗညုတံ ပတ္တော အာယုသင်္ခါရာနံ ဣတ္တရဘာဝံ ဒဿေတွာ ဘိက္ခူ သံဝေဇေတွာ ဓမ္မံ ဒေသေမိ, မယာ ဟိ ပုဗ္ဗေ အဟေတုကဟံသယောနိယံ နိဗ္ဗတ္တေနပိ အာယုသင်္ခါရာနံ ဣတ္တရဘာဝံ ဒဿေတွာ ဗာရာဏသိရာဇာနံ အာဒိံ ကတွာ သကလရာဇပရိသံ သံဝေဇေတွာ ဓမ္မော ဒေသိတော’’တိ ဝတွာ အတီတံ အာဟရိ။
အတီတေ ဗာရာဏသိယံ ဗြဟ္မဒတ္တေ ရဇ္ဇံ ကာရေန္တေ ဗောဓိသတ္တော ဇဝနဟံသယောနိယံ နိဗ္ဗတ္တိတွာ နဝုတိဟံသသဟဿပရိဝုတော စိတ္တကူဋေ ပဋိဝသတိ။ သော ဧကဒိဝသံ ဇမ္ဗုဒီပတလေ ဧကသ္မိံ သရေ သပရိဝါရော သယံဇာတသာလိံ ခါဒိတွာ အာကာသေ သုဝဏ္ဏကိလဉ္ဇံ ပတ္ထရန္တော ဝိယ မဟန္တေန ပရိဝါရေန ဗာရာဏသိနဂရဿ မတ္ထကေန မန္ဒမန္ဒာယ ဝိလာသဂတိယာ စိတ္တကူဋံ ဂစ္ဆတိ။ အထ နံ ဗာရာဏသိရာဇာ ဒိသွာ ‘‘ဣမိနာပိ မာဒိသေန ရညာ ဘဝိတဗ္ဗ’’န္တိ အမစ္စာနံ ဝတွာ တသ္မိံ သိနေဟံ ဥပ္ပါဒေတွာ မာလာဂန္ဓဝိလေပနံ ဂဟေတွာ မဟာသတ္တံ ဩလောကေတွာ သဗ္ဗတူရိယာနိ ပဂ္ဂဏှာပေသိ။ မဟာသတ္တော အတ္တနော သက္ကာရံ ကရောန္တံ ဒိသွာ ဟံသေ ပုစ္ဆိ ‘‘ရာဇာ, မမ ဧဝရူပံ သက္ကာရံ ကရောန္တော ကိံ ပစ္စာသီသတီ’’တိ? ‘‘တုမှေဟိ သဒ္ဓိံ မိတ္တဘာဝံ ဒေဝါ’’တိ။ ‘‘တေန ဟိ ရညော အမှေဟိ သဒ္ဓိံ မိတ္တဘာဝေါ ဟောတူ’’တိ ရညာ သဒ္ဓိံ မိတ္တဘာဝံ ကတွာ ပက္ကာမိ။ အထေကဒိဝသံ ရညော ဥယျာနံ ဂတကာလေ အနောတတ္တဒဟံ ဂန္တွာ ဧကေန ပက္ခေန ဥဒကံ, ဧကေန စန္ဒနစုဏ္ဏံ အာဒါယ အာဂန္တွာ ရာဇာနံ တေန ဥဒကေန နှာပေတွာ စန္ဒနစုဏ္ဏေန ဩကိရိတွာ မဟာဇနဿ ပဿန္တဿေဝ သပရိဝါရော စိတ္တကူဋံ အဂမာသိ။ တတော ပဋ္ဌာယ ရာဇာ မဟာသတ္တံ ဒဋ္ဌုကာမော ဟုတွာ ‘‘သဟာယော မေ အဇ္ဇ အာဂမိဿတိ, သဟာယော မေ အဇ္ဇ အာဂမိဿတီ’’တိ အာဂမနမဂ္ဂံ ဩလောကေန္တော အစ္ဆတိ။
တဒါ မဟာသတ္တဿ ကနိဋ္ဌာ ဒွေ ဟံသပေါတကာ ‘‘သူရိယေန သဒ္ဓိံ ဇဝိဿာမာ’’တိ မန္တေတွာ မဟာသတ္တဿ အာရောစေသုံ ‘‘မယံ သူရိယေန သဒ္ဓိံ ဇဝိဿာမာ’’တိ။ ‘‘တာတာ, သူရိယဇဝေါ နာမ သီဃော, သူရိယေန သဒ္ဓိံ ဇဝိတုံ န သက္ခိဿထ, အန္တရာဝ ဝိနဿိဿထ, မာ ဂမိတ္ထာ’’တိ။ တေ ဒုတိယမ္ပိ တတိယမ္ပိ ယာစိံသု, ဗောဓိသတ္တောပိ တေ ယာဝတတိယံ ဝါရေသိယေဝ။ တေ မာနထဒ္ဓါ အတ္တနော ဗလံ အဇာနန္တာ မဟာသတ္တဿ အနာစိက္ခိတွာဝ ‘‘သူရိယေန သဒ္ဓိံ ဇဝိဿာမာ’’တိ သူရိယေ အနုဂ္ဂတေယေဝ ဂန္တွာ ယုဂန္ဓရမတ္ထကေ နိသီဒိံသု။ မဟာသတ္တော တေ အဒိသွာ ‘‘ကဟံ နု ခေါ ဂတာ’’တိ ပုစ္ဆိတွာ တံ ပဝတ္တိံ သုတွာ စိန္တေသိ ‘‘တေ သူရိယေန သဒ္ဓိံ ဇဝိတုံ န သက္ခိဿန္တိ, အန္တရာဝ ဝိနဿိဿန္တိ, ဇီဝိတံ တေသံ ဒဿာမီ’’တိ။ သောပိ ဂန္တွာ ယုဂန္ဓရမတ္ထကေယေဝ နိသီဒိ။ အထ ဥဂ္ဂတေ သူရိယမဏ္ဍလေ ဟံသပေါတကာ ဥပ္ပတိတွာ သူရိယေန သဒ္ဓိံ ပက္ခန္ဒိံသု, မဟာသတ္တောပိ တေဟိ သဒ္ဓိံ ပက္ခန္ဒိ။
ကနိဋ္ဌဘာတိကော ယာဝ ပုဗ္ဗဏှသမယာ ဇဝိတွာ ကိလမိ, ပက္ခသန္ဓီသု အဂ္ဂိဥဋ္ဌာနကာလော ဝိယ အဟောသိ။ သော ဗောဓိသတ္တဿ သညံ အဒါသိ ‘‘ဘာတိက, န သက္ကောမီ’’တိ။ အထ နံ မဟာသတ္တော ‘‘မာ ဘာယိ, ဇီဝိတံ တေ ဒဿာမီ’’တိ ပက္ခပဉ္ဇရေန ပရိက္ခိပိတွာ အဿာသေတွာ စိတ္တကူဋပဗ္ဗတံ နေတွာ ဟံသာနံ မဇ္ဈေ ဌပေတွာ ပုန ပက္ခန္ဒိတွာ သူရိယံ ပတွာ ဣတရေန သဒ္ဓိံ ပါယာသိ။ သောပိ ယာဝ ဥပကဋ္ဌမဇ္ဈနှိကာ သူရိယေန သဒ္ဓိံ ဇဝိတွာ ကိလမိ, ပက္ခသန္ဓီသု အဂ္ဂိဥဋ္ဌာနကာလော ဝိယ အဟောသိ။ တဒါ ဗောဓိသတ္တဿ သညံ အဒါသိ ‘‘ဘာတိက, န သက္ကောမီ’’တိ။ တမ္ပိ မဟာသတ္တော တထေဝ သမဿာသေတွာ ပက္ခပဉ္ဇရေနာဒါယ စိတ္တကူဋမေဝ အဂမာသိ။ တသ္မိံ ခဏေ သူရိယော နဘမဇ္ဈံ ပါပုဏိ။
အထ မဟာသတ္တော ‘‘မမ အဇ္ဇ သရီရဗလံ ဝီမံသိဿာမီ’’တိ စိန္တေတွာ ဧကဝေဂေန ပက္ခန္ဒိတွာ ယုဂန္ဓရမတ္ထကေ နိသီဒိတွာ တတော ဥပ္ပတိတွာ ဧကဝေဂေန သူရိယံ ပါပုဏိတွာ ကာလေန ပုရတော, ကာလေန ပစ္ဆတော ဇဝိတွာ စိန္တေသိ ‘‘မယှံ သူရိယေန သဒ္ဓိံ ဇဝနံ နာမ နိရတ္ထကံ အယောနိသောမနသိကာရသမ္ဘူတံ, ကိံ မေ ဣမိနာ, ဗာရာဏသိံ ဂန္တွာ မမ သဟာယကဿ ရညော အတ္ထယုတ္တံ ဓမ္မယုတ္တံ ကထံ ကထေဿာမီ’’တိ။ သော နိဝတ္တိတွာ သူရိယေ နဘမဇ္ဈံ အနတိက္ကန္တေယေဝ သကလစက္ကဝါဠဂဗ္ဘံ အန္တန္တေန အနုသံယာယိတွာ ဝေဂံ ပရိဟာပေန္တော သကလဇမ္ဗုဒီပံ အန္တန္တေန အနုသံယာယိတွာ ဗာရာဏသိံ ပါပုဏိ။ ဒွါဒသယောဇနိကံ သကလနဂရံ ဟံသစ္ဆန္နံ ဝိယ အဟောသိ, ဆိဒ္ဒံ နာမ န ပညာယိ, အနုက္ကမေန ဝေဂေ ပရိဟာယန္တေ အာကာသေ ဆိဒ္ဒါနိ ပညာယိံသု။ မဟာသတ္တော ဝေဂံ ပရိဟာပေတွာ အာကာသတော ဩတရိတွာ သီဟပဉ္ဇရဿ အဘိမုခဋ္ဌာနေ အဋ္ဌာသိ။ ရာဇာ ‘‘အာဂတော မေ သဟာယော’’တိ သောမနဿပ္ပတ္တော တဿ နိသီဒနတ္ထာယ ကဉ္စနပီဌံ ပညပေတွာ ‘‘သမ္မ, ပဝိသ, ဣဓ နိသီဒါ’’တိ ဝတွာ ပဌမံ ဂါထမာဟ –
‘‘ဣဓေဝ ဟံသ နိပတ, ပိယံ မေ တဝ ဒဿနံ၊
ဣဿရောသိ အနုပ္ပတ္တော, ယမိဓတ္ထိ ပဝေဒယာ’’တိ။
တတ္ထ ‘‘ဣဓာ’’တိ ကဉ္စနပီဌံ သန္ဓာယာဟ။ နိပတာတိ နိသီဒ။ ဣဿရောသီတိ တွံ ဣမဿ ဌာနဿ ဣဿရော သာမိ ဟုတွာ အာဂတောသီတိ ဝဒတိ။
ယမိဓတ္ထိ ပဝေဒယာတိ ယံ ဣမသ္မိံ နိဝေသနေ အတ္ထိ, တံ အပရိသင်္ကန္တော အမှာကံ ကထေဟီတိ။
မဟာသတ္တော ကဉ္စနပီဌေ နိသီဒိ။ ရာဇာ သတပါကသဟဿပါကေဟိ တေလေဟိ တဿ ပက္ခန္တရာနိ မက္ခေတွာ ကဉ္စနတဋ္ဋကေ မဓုလာဇေ စ မဓုရောဒကဉ္စ သက္ခရောဒကဉ္စ ဒါပေတွာ မဓုရပဋိသန္ထာရံ ကတွာ ‘‘သမ္မ, တွံ ဧကကောဝ အာဂတောသိ, ကုဟိံ အဂမိတ္ထာ’’တိ ပုစ္ဆိ။ သော တံ ပဝတ္တိံ ဝိတ္ထာရေန ကထေသိ။ အထ နံ ရာဇာ အာဟ ‘‘သမ္မ, မမပိ သူရိယေန သဒ္ဓိံ ဇဝိတဝေဂံ ဒဿေဟီ’’တိ။ မဟာရာဇ, န သက္ကာ သော ဝေဂေါ ဒဿေတုန္တိ။ တေန ဟိ မေ သရိက္ခကမတ္တံ ဒဿေဟီတိ။ သာဓု, မဟာရာဇ, သရိက္ခကမတ္တံ ဒဿေဿာမိ, အက္ခဏဝေဓီ ဓနုဂ္ဂဟေ သန္နိပါတေဟီတိ။ ရာဇာ သန္နိပါတေသိ။ မဟာသတ္တော စတ္တာရော ဓနုဂ္ဂဟေ ဂဟေတွာ နိဝေသနာ ဩရုယှ ရာဇင်္ဂဏေ သိလာထမ္ဘံ နိခဏာပေတွာ အတ္တနော ဂီဝါယံ ဃဏ္ဋံ ဗန္ဓာပေတွာ သိလာထမ္ဘမတ္ထကေ နိသီဒိတွာ စတ္တာရော ဓနုဂ္ဂဟေ ထမ္ဘံ နိဿာယ စတုဒ္ဒိသာဘိမုခေ ဌပေတွာ ‘‘မဟာရာဇ, ဣမေ စတ္တာရော ဇနာ ဧကပ္ပဟာရေနေဝ စတုဒ္ဒိသာဘိမုခါ စတ္တာရိ ကဏ္ဍာနိ ခိပန္တု, တာနိ အဟံ ပထဝိံ အပ္ပတ္တာနေဝ အာဟရိတွာ ဧတေသံ ပါဒမူလေ ပါတေဿာမိ။ မမ ကဏ္ဍဂဟဏတ္ထာယ ဂတဘာဝံ ဃဏ္ဋသဒ္ဒသညာယ ဇာနေယျာသိ, မံ ပန န ပဿိဿသီ’’တိ ဝတွာ တေဟိ ဧကပ္ပဟာရေနေဝ ခိတ္တကဏ္ဍာနိ အာဟရိတွာ တေသံ ပါဒမူလေ ပါတေတွာ သိလာထမ္ဘမတ္ထကေ နိသိန္နမေဝ အတ္တာနံ ဒဿေတွာ ‘‘ဒိဋ္ဌော တေ, မဟာရာဇ, မယှံ ဝေဂေါ’’တိ ဝတွာ ‘‘မဟာရာဇ, အယံ ဝေဂေါ မယှံ နေဝ ဥတ္တမော, မဇ္ဈိမော, ပရိတ္တော လာမကဝေဂေါ ဧသ, ဧဝံ သီဃော, မဟာရာဇ, အမှာကံ ဝေဂေါ’’တိ အာဟ။
အထ နံ ရာဇာ ပုစ္ဆိ ‘‘သမ္မ, အတ္ထိ ပန တုမှာကံ ဝေဂတော အညော သီဃတရော ဝေဂေါ’’တိ? ‘‘အာမ, မဟာရာဇ, အမှာကံ ဥတ္တမဝေဂတောပိ သတဂုဏေန သဟဿဂုဏေန သတသဟဿဂုဏေန ဣမေသံ သတ္တာနံ အာယုသင်္ခါရာ သီဃတရံ ခီယန္တိ ဘိဇ္ဇန္တိ, ခယံ ဂစ္ဆန္တီ’’တိ ခဏိကနိရောဓဝသေန ရူပဓမ္မာနံ နိရောဓံ ဒဿေတိ, တတော နာမဓမ္မာနံ။ ရာဇာ မဟာသတ္တဿ ကထံ သုတွာ မရဏဘယဘီတော သတိံ ပစ္စုပဋ္ဌာပေတုံ အသက္ကောန္တော ဘူမိယံ ပတိ, မဟာဇနော ဥတြာသံ ပတ္တော အဟောသိ။ ရညော မုခံ ဥဒကေန
သိဉ္စိတွာ သတိံ လဘာပေသိ။ အထ နံ မဟာသတ္တော ‘‘မဟာရာဇ, မာ ဘာယိ, မရဏဿတိံ ဘာဝေဟိ, ဓမ္မံ စရာဟိ, ဒါနာဒီနိ ပုညာနိ ကရောဟိ, အပ္ပမတ္တော ဟောဟိ, ဒေဝါ’’တိ ဩဝဒိ။ အထ ရာဇာ ‘‘သာမိ, မယံ တုမှာဒိသေန ဉာဏဗလသမ္ပန္နေန အာစရိယေန ဝိနာ ဝသိတုံ န သက္ခိဿာမ, စိတ္တကူဋံ အဂန္တွာ မယှံ ဓမ္မံ ဒေသေန္တော မယှံ ဩဝါဒါစရိယော ဟုတွာ ဣဓေဝ ဝသာဟီ’’တိ ယာစန္တော ဒွေ ဂါထာ အဘာသိ –
‘‘သဝနေန ဧကဿ ပိယာ ဘဝန္တိ, ဒိသွာ ပနေကဿ ဝိယေတိ ဆန္ဒော၊
ဒိသွာ စ သုတွာ စ ပိယာ ဘဝန္တိ, ကစ္စိန္နု မေ ပီယသိ ဒဿနေန။
‘‘သဝနေန ပိယော မေသိ, ဘိယျော စာဂမ္မ ဒဿနံ၊
ဧဝံ ပိယဒဿနော မေ, ဝသ ဟံသ မမန္တိကေ’’တိ။
တာသံ အတ္ထော – သမ္မ ဟံသရာဇ သဝနေန ဧကဿ ဧကစ္စေ ပိယာ ဟောန္တိ, ‘‘ဧဝံ ဂုဏော နာမာ’’တိ သုတွာ သဝနေန ပိယာယတိ, ဧကဿ ပန ဧကစ္စေ ဒိသွာဝ ဆန္ဒော ဝိဂစ္ဆတိ, ပေမံ အန္တရဓာယတိ, ခါဒိတုံ အာဂတာ ယက္ခာ ဝိယ ဥပဋ္ဌဟန္တိ, ဧကဿ ဧကစ္စေ ဒိသွာ စ သုတွာ စာတိ ဥဘယထာပိ ပိယာ ဟောန္တိ, တေန တံ ပုစ္ဆာမိ။ ကစ္စိန္နု မေ ပီယသိ ဒဿနေနာတိ ကစ္စိ နု တွံ မံ ပိယာယသိ, မယှံ ပန တွံ သဝနေန ပိယောဝ, ဒဿနံ ပနာဂမ္မ အတိပိယောဝ။ ဧဝံ မမ ပိယဒဿနော သမာနော စိတ္တကူဋံ အဂန္တွာ ဣဓ မမ သန္တိကေ ဝသာတိ။
ဗောဓိသတ္တော အာဟ –
‘‘ဝသေယျာမ တဝါဂါရေ, နိစ္စံ သက္ကတပူဇိတာ၊
မတ္တော စ ဧကဒါ ဝဇ္ဇေ, ဟံသရာဇံ ပစန္တု မေ’’တိ။
တတ္ထ မတ္တော စ ဧကဒါတိ မဟာရာဇ, မယံ တဝ ဃရေ နိစ္စံ ပူဇိတာ ဝသေယျာမ, တွံ ပန ကဒါစိ သုရာမဒမတ္တော မံသခါဒနတ္ထံ ‘‘ဟံသရာဇံ ပစန္တု မေ’’တိ ဝဒေယျာသိ, အထ ဧဝံ တဝ အနုဇီဝိနော မံ မာရေတွာ ပစေယျုံ, တဒါဟံ ကိံ ကရိဿာမီတိ။
အထဿ ရာဇာ ‘‘တေန ဟိ မဇ္ဇမေဝ န ပိဝိဿာမီ’’တိ ပဋိညံ ဒါတုံ ဣမံ ဂါထမာဟ –
‘‘ဓိရတ္ထု တံ မဇ္ဇပါနံ, ယံ မေ ပိယတရံ တယာ၊
န စာပိ မဇ္ဇံ ပိဿာမိ, ယာဝ မေ ဝစ္ဆသီ ဃရေ’’တိ။
တတော ပရံ ဗောဓိသတ္တော ဆ ဂါထာ အာဟ –
‘‘သုဝိဇာနံ သိင်္ဂါလာနံ, သကုဏာနဉ္စ ဝဿိတံ၊
မနုဿဝဿိတံ ရာဇ, ဒုဗ္ဗိဇာနတရံ တတော။
‘‘အပိ စေ မညတီ ပေါသော, ဉာတိ မိတ္တော သခါတိ ဝါ၊
ယော ပုဗ္ဗေ သုမနော ဟုတွာ, ပစ္ဆာ သမ္ပဇ္ဇတေ ဒိသော။
‘‘ယသ္မိံ မနော နိဝိသတိ, အဝိဒူရေ သဟာပိ သော၊
သန္တိကေပိ ဟိ သော ဒူရေ, ယသ္မိံ နာဝိသတေ မနော။
‘‘အန္တောပိ သော ဟောတိ ပသန္နစိတ္တော, ပါရံ သမုဒ္ဒဿ ပသန္နစိတ္တော၊
အန္တောပိ သော ဟောတိ ပဒုဋ္ဌစိတ္တော, ပါရံ သမုဒ္ဒဿ ပဒုဋ္ဌစိတ္တော။
‘‘သံဝသန္တာ ဝိဝသန္တိ, ယေ ဒိသာ တေ ရထေသဘ၊
အာရာ သန္တော သံဝသန္တိ, မနသာ ရဋ္ဌဝဍ္ဎန။
‘‘အတိစိရံ နိဝါသေန, ပိယော ဘဝတိ အပ္ပိယော၊
အာမန္တ ခေါ တံ ဂစ္ဆာမ, ပုရာ တေ ဟောမ အပ္ပိယာ’’တိ။
တတ္ထ ဝဿိတန္တိ မဟာရာဇ, တိရစ္ဆာနဂတာ ဥဇုဟဒယာ, တေန တေသံ ဝဿိတံ သုဝိဇာနံ, မနုဿာ ပန ကက္ခဠာ, တသ္မာ တေသံ ဝစနံ ဒုဗ္ဗိဇာနတရန္တိ အတ္ထော။ ယော ပုဗ္ဗေတိ ယော ပုဂ္ဂလော ပဌမမေဝ အတ္တမနော ဟုတွာ ‘‘တွံ မယှံ ဉာတကော မိတ္တော ပါဏသမော သခါ’’တိ အပိ ဧဝံ မညတိ, သွေဝ ပစ္ဆာ ဒိသော ဝေရီ သမ္ပဇ္ဇတိ, ဧဝံ ဒုဗ္ဗိဇာနံ နာမ မနုဿဟဒယန္တိ။ နိဝိသတီတိ မဟာရာဇ, ယသ္မိံ ပုဂ္ဂလေ ပေမဝသေန မနော နိဝိသတိ, သော
ဒူရေ ဝသန္တောပိ အဝိဒူရေ သဟာပိ ဝသတိယေဝ နာမ။ ယသ္မိံ ပန ပုဂ္ဂလေ မနော န နိဝိသတိ အပေတိ, သော သန္တိကေ ဝသန္တောပိ ဒူရေယေဝ။
အန္တောပိ သော ဟောတီတိ မဟာရာဇ, ယော သဟာယော ပသန္နစိတ္တော, သော စိတ္တေန အလ္လီနတ္တာ ပါရံ သမုဒ္ဒဿ ဝသန္တောပိ အန္တောယေဝ ဟောတိ။ ယော ပန ပဒုဋ္ဌစိတ္တော, သော စိတ္တေန အနလ္လီနတ္တာ အန္တော ဝသန္တောပိ ပါရံ သမုဒ္ဒဿ နာမ။ ယေ ဒိသာ တေတိ ယေ ဝေရိနော ပစ္စတ္ထိကာ, တေ ဧကတော ဝသန္တာပိ ဒူရေ ဝသန္တိယေဝ နာမ။ သန္တော ပန ပဏ္ဍိတာ အာရာ ဌိတာပိ မေတ္တာဘာဝိတေန မနသာ အာဝဇ္ဇေန္တာ သံဝသန္တိယေဝ။ ပုရာ တေ ဟောမာတိ ယာဝ တဝ အပ္ပိယာ န ဟောမ, တာဝဒေဝ တံ အာမန္တေတွာ ဂစ္ဆာမာတိ ဝဒတိ။
အထ နံ ရာဇာ အာဟ –
‘‘ဧဝံ စေ ယာစမာနာနံ, အဉ္ဇလိံ နာဝဗုဇ္ဈသိ၊
ပရိစာရကာနံ သတံ, ဝစနံ န ကရောသိ နော၊
ဧဝံ တံ အဘိယာစာမ, ပုန ကယိရာသိ ပရိယာယ’’န္တိ။
တတ္ထ ဧဝံ စေတိ သစေ ဟံသရာဇ, ဧဝံ အဉ္ဇလိံ ပဂ္ဂယှ ယာစမာနာနံ အမှာကံ ဣမံ အဉ္ဇလိံ နာဝဗုဇ္ဈသိ, တဝ ပရိစာရကာနံ သမာနာနံ ဝစနံ န ကရောသိ, အထ နံ ဧဝံ ယာစာမ။ ပုန ကယိရာသိ ပရိယာယန္တိ ကာလေန ကာလံ ဣဓ အာဂမနာယ ဝါရံ ကရေယျာသီတိ အတ္ထော။
တတော ဗောဓိသတ္တော အာဟ –
‘‘ဧဝံ စေ နော ဝိဟရတံ, အန္တရာယော န ဟေဿတိ၊
တုယှံ စာပိ မဟာရာဇ, မယှဉ္စ ရဋ္ဌဝဍ္ဎန၊
အပ္ပေဝ နာမ ပဿေမု, အဟောရတ္တာနမစ္စယေ’’တိ။
တတ္ထ ဧဝံ စေ နောတိ မဟာရာဇ, မာ စိန္တယိတ္ထ, သစေ အမှာကမ္ပိ ဧဝံ ဝိဟရန္တာနံ ဇီဝိတန္တရာယော န ဘဝိဿတိ, အပ္ပေဝ နာမ ဥဘော အညမညံ ပဿိဿာမ, အပိစ တွံ မယာ ဒိန္နံ ဩဝါဒမေဝ မမ ဌာနေ ဌပေတွာ ဧဝံ ဣတ္တရဇီဝိတေ လောကသန္နိဝါသေ အပ္ပမတ္တော ဟုတွာ ဒါနာဒီနိ ပုညာနိ ကရောန္တော ဒသ ရာဇဓမ္မေ အကောပေတွာ ဓမ္မေန ရဇ္ဇံ ကာရေဟိ,
ဧဝဉှိ မေ ဩဝါဒံ ကရောန္တော မံ ပဿိဿတိယေဝါတိ။ ဧဝံ မဟာသတ္တော ရာဇာနံ ဩဝဒိတွာ စိတ္တကူဋပဗ္ဗတမေဝ ဂတော။
သတ္ထာ ဣမံ ဓမ္မဒေသနံ အာဟရိတွာ ‘‘ဧဝံ, ဘိက္ခဝေ, ပုဗ္ဗေ တိရစ္ဆာနယောနိယံ နိဗ္ဗတ္တေနပိ မယာ အာယုသင်္ခါရာနံ ဒုဗ္ဗလဘာဝံ ဒဿေတွာ ဓမ္မော ဒေသိတော’’တိ ဝတွာ ဇာတကံ သမောဓာနေသိ – ‘‘တဒါ ရာဇာ အာနန္ဒော အဟောသိ, ကနိဋ္ဌော မောဂ္ဂလ္လာနော, မဇ္ဈိမော သာရိပုတ္တော, သေသဟံသဂဏာ ဗုဒ္ဓပရိသာ, ဇဝနဟံသော ပန အဟမေဝ အဟောသိ’’န္တိ။
ဇဝနဟံသဇာတကဝဏ္ဏနာ တတိယာ။
֍ * မြန်[၄၇၇] ၄။ စူဠနာရဒဇာတကဝဏ္ဏနာ
န တေ ကဋ္ဌာနိ ဘိန္နာနီတိ ဣဒံ သတ္ထာ ဇေတဝနေ ဝိဟရန္တော ထုလ္လကုမာရိကာပလောဘနံ အာရဗ္ဘ ကထေသိ။ သာဝတ္ထိဝါသိနော ကိရေကဿ ကုလဿ ပန္နရသသောဠသဝဿုဒ္ဒေသိကာ ဓီတာ အဟောသိ သောဘဂ္ဂပ္ပတ္တာ, န စ နံ ကောစိ ဝါရေသိ။ အထဿာ မာတာ စိန္တေသိ ‘‘မမ ဓီတာ ဝယပ္ပတ္တာ, န စ နံ ကောစိ ဝါရေတိ, အာမိသေန မစ္ဆံ ဝိယ ဧတာယ ဧကံ သာကိယဘိက္ခုံ ပလောဘေတွာ ဥပ္ပဗ္ဗာဇေတွာ တံ နိဿာယ ဇီဝိဿာမီ’’တိ။ တဒါ စ သာဝတ္ထိဝါသီ ဧကော ကုလပုတ္တော သာသနေ ဥရံ ဒတွာ ပဗ္ဗဇိတွာ ဥပသမ္ပန္နကာလတော ပဋ္ဌာယ သိက္ခာကာမတံ ပဟာယ အာလသိယော သရီရမဏ္ဍနမနုယုတ္တော ဝိဟာသိ။ မဟာဥပါသိကာ ဂေဟေ ယာဂုခါဒနီယဘောဇနီယာနိ သမ္ပာဒေတွာ ဒွါရေ ဌတွာ အန္တရဝီထိယာ ဂစ္ဆန္တေသု ဘိက္ခူသု ဧကံ ဘိက္ခုံ ရသတဏှာယ ဗန္ဓိတွာ ဂဟေတုံ သက္ကုဏေယျရူပံ ဥပဓာရေန္တီ တေပိဋကအာဘိဓမ္မိကဝိနယဓရာနံ မဟန္တေန ပရိဝါရေန ဂစ္ဆန္တာနံ အန္တရေ ကဉ္စိ ဂယှုပဂံ အဒိသွာ တေသံ ပစ္ဆတော ဂစ္ဆန္တာနံ မဓုရဓမ္မကထိကာနံ အစ္ဆိန္နဝလာဟကသဒိသာနံ ပိဏ္ဍပါတိကာနမ္ပိ အန္တရေ ကဉ္စိ အဒိသွာဝ ဧကံ ယာဝ ဗဟိ အပင်္ဂါ အက္ခီနိ အဉ္ဇေတွာ ကေသေ ဩသဏှေတွာ ဒုကူလန္တရဝါသကံ နိဝါသေတွာ ဃဋိတမဋ္ဌံ စီဝရံ ပါရုပိတွာ မဏိဝဏ္ဏပတ္တံ အာဒါယ မနောရမံ ဆတ္တံ ဓာရယမာနံ ဝိဿဋ္ဌိန္ဒြိယံ ကာယဒဠှိဗဟုလံ အာဂစ္ဆန္တံ ဒိသွာ ‘‘ဣမံ သက္ကာ ဂဏှိတု’’န္တိ ဂန္တွာ ဝန္ဒိတွာ ပတ္တံ ဂဟေတွာ
‘‘ဧထ, ဘန္တေ’’တိ ဃရံ အာနေတွာ နိသီဒါပေတွာ ယာဂုအာဒီဟိ ပရိဝိသိတွာ ကတဘတ္တကိစ္စံ တံ ဘိက္ခုံ ‘‘ဘန္တေ, ဣတော ပဋ္ဌာယ ဣဓေဝါဂစ္ဆေယျာထာ’’တိ အာဟ။ သောပိ တတော ပဋ္ဌာယ တတ္ထေဝ ဂန္တွာ အပရဘာဂေ ဝိဿာသိကော အဟောသိ။
အထေကဒိဝသံ မဟာဥပါသိကာ တဿ သဝနပထေ ဌတွာ ‘‘ဣမသ္မိံ ဂေဟေ ဥပဘောဂပရိဘောဂမတ္တာ အတ္ထိ, တထာရူပေါ ပန မေ ပုတ္တော ဝါ ဇာမာတာ ဝါ ဂေဟံ ဝိစာရိတုံ သမတ္ထော နတ္ထီ’’တိ အာဟ။ သော တဿာ ဝစနံ သုတွာ ‘‘ကိမတ္ထံ နု ခေါ ကထေတီ’’တိ ထောကံ ဟဒယေ ဝိဒ္ဓေါ ဝိယ အဟောသိ။ သာ ဓီတရံ အာဟ ‘‘ဣမံ ပလောဘေတွာ တဝ ဝသေ ဝတ္တာပေဟီ’’တိ။ သာ တတော ပဋ္ဌာယ မဏ္ဍိတပသာဓိတာ ဣတ္ထိကုတ္တဝိလာသေဟိ တံ ပလောဘေသိ။ ထုလ္လကုမာရိကာတိ န စ ထူလသရီရာ ဒဋ္ဌဗ္ဗာ, ထူလာ ဝါ ဟောတု ကိသာ ဝါ, ပဉ္စကာမဂုဏိကရာဂေန ပန ထူလတာယ ‘‘ထုလ္လကုမာရိကာ’’တိ ဝုစ္စတိ။ သော ဒဟရော ကိလေသဝသိကော ဟုတွာ ‘‘န ဒါနာဟံ ဗုဒ္ဓသာသနေ ပတိဋ္ဌာတုံ သက္ခိဿာမီ’’တိ စိန္တေတွာ ‘‘ဝိဟာရံ ဂန္တွာ ပတ္တစီဝရံ နိယျာဒေတွာ အသုကဋ္ဌာနံ နာမ ဂမိဿာမိ, တတြ မေ ဝတ္ထာနိ ပေသေထာ’’တိ ဝတွာ ဝိဟာရံ ဂန္တွာ ပတ္တစီဝရံ နိယျာဒေတွာ ‘‘ဥက္ကဏ္ဌိတောသ္မီ’’တိ အာစရိယုပဇ္ဈာယေ အာဟ။ တေ တံ အာဒါယ သတ္ထု သန္တိကံ နေတွာ ‘‘အယံ ဘိက္ခု ဥက္ကဏ္ဌိတော’’တိ အာရောစေသုံ။ သတ္ထာ ‘‘သစ္စံ ကိရ တွံ ဘိက္ခု ဥက္ကဏ္ဌိတောသီ’’တိ ပုစ္ဆိတွာ ‘‘သစ္စံ, ဘန္တေ’’တိ ဝုတ္တေ ‘‘ကေန ဥက္ကဏ္ဌာပိတောသီ’’တိ ဝတွာ ‘‘ထုလ္လကုမာရိကာယ, ဘန္တေ’’တိ ဝုတ္တေ ‘‘ဘိက္ခု ပုဗ္ဗေပေသာ တဝ အရညေ ဝသန္တဿ ဗြဟ္မစရိယန္တရာယံ ကတွာ မဟန္တံ အနတ္ထမကာသိ, ပုန တွံ ဧတမေဝ နိဿာယ ကသ္မာ ဥက္ကဏ္ဌိတောသီ’’တိ ဝတွာ ဘိက္ခူဟိ ယာစိတော အတီတံ အာဟရိ။
အတီတေ ဗာရာဏသိယံ ဗြဟ္မဒတ္တေ ရဇ္ဇံ ကာရေန္တေ ဗောဓိသတ္တော ကာသိရဋ္ဌေ မဟာဘောဂေ ဗြာဟ္မဏကုလေ နိဗ္ဗတ္တိတွာ ဥဂ္ဂဟိတသိပ္ပေါ ကုဋုမ္ဗံ သဏ္ဌပေသိ, အထဿ ဘရိယာ ဧကံ ပုတ္တံ ဝိဇာယိတွာ ကာလမကာသိ။ သော ‘‘ယထေဝ မေ ပိယဘရိယာယ, ဧဝံ မယိပိ မရဏံ အာဂမိဿတိ, ကိံ မေ ဃရာဝါသေန, ပဗ္ဗဇိဿာမီ’’တိ စိန္တေတွာ ကာမေ ပဟာယ ပုတ္တံ အာဒါယ ဟိမဝန္တံ ပဝိသိတွာ တေန သဒ္ဓိံ ဣသိပဗ္ဗဇ္ဇံ ပဗ္ဗဇိတွာ ဈာနာဘိညာ နိဗ္ဗတ္တေတွာ ဝနမူလဖလာဟာရော အရညေ ဝိဟာသိ။ တဒါ ပစ္စန္တဝါသိနော စောရာ ဇနပဒံ
ပဝိသိတွာ ဂါမံ ပဟရိတွာ ကရမရေ ဂဟေတွာ ဘဏ္ဍိကံ ဥက္ခိပါပေတွာ ပုန ပစ္စန္တံ ပါပယိံသု။ တေသံ အန္တရေ ဧကာ အဘိရူပါ ကုမာရိကာ ကေရာဋိကပညာယ သမန္နာဂတာ စိန္တေသိ ‘‘ဣမေ အမှေ ဂဟေတွာ ဒါသိဘောဂေန ပရိဘုဉ္ဇိဿန္တိ, ဧကေန ဥပါယေန ပလာယိတုံ ဝဋ္ဋတီ’’တိ။ သာ ‘‘သာမိ, သရီရကိစ္စံ ကာတုကာမာမှိ, ထောကံ ပဋိက္ကမိတွာ တိဋ္ဌထာ’’တိ ဝတွာ စောရေ ဝဉ္စေတွာ ပလာယိတွာ အရညံ ပဝိသန္တီ ဗောဓိသတ္တဿ ပုတ္တံ အဿမေ ဌပေတွာ ဖလာဖလတ္ထာယ ဂတကာလေ ပုဗ္ဗဏှသမယေ တံ အဿမံ ပါပုဏိတွာ တံ တာပသကုမာရံ ကာမရတိယာ ပလောဘေတွာ သီလမဿ ဘိန္ဒိတွာ အတ္တနော ဝသေ ဝတ္တေတွာ ‘‘ကိံ တေ အရညဝါသေန, ဧဟိ ဂါမံ ဂန္တွာ ဝသိဿာမ, တတြ ဟိ ရူပါဒယော ကာမဂုဏာ သုလဘာ’’တိ အာဟ။ သောပိ ‘‘သာဓူ’’တိ သမ္ပဋိစ္ဆိတွာ ‘‘ပိတာ တာဝ မေ အရညတော ဖလာဖလံ အာဟရိတုံ ဂတော, တံ ဒိသွာ ဥဘောပိ ဧကတောဝ ဂမိဿာမာ’’တိ အာဟ။
သာ စိန္တေသိ – ‘‘အယံ တရုဏဒါရကော န ကိဉ္စိ ဇာနာတိ, ပိတရာ ပနဿ မဟလ္လကကာလေ ပဗ္ဗဇိတေန ဘဝိတဗ္ဗံ, သော အာဂန္တွာ ‘ဣဓ ကိံ ကရောသီ’တိ မံ ပေါထေတွာ ပါဒေ ဂဟေတွာ ကဍ္ဎေတွာ အရညေ ခိပိဿတိ, တသ္မိံ အနာဂတေယေဝ ပလာယိဿာမီ’’တိ။ အထ နံ ‘‘အဟံ ပုရတော ဂစ္ဆာမိ, တွံ ပစ္ဆာ အာဂစ္ဆေယျာသီ’’တိ ဝတွာ မဂ္ဂသညံ အာစိက္ခိတွာ ပက္ကာမိ။ သော တဿာ ဂတကာလတော ပဋ္ဌာယ ဥပ္ပန္နဒေါမနဿော ယထာ ပုရေ ကိဉ္စိ ဝတ္တံ အကတွာ သသီသံ ပါရုပိတွာ အန္တောပဏ္ဏသာလာယ ပဇ္ဈာယန္တော နိပဇ္ဇိ။ မဟာသတ္တော ဖလာဖလံ အာဒါယ အာဂန္တွာ တဿာ ပဒဝလဉ္ဇံ ဒိသွာ ‘‘အယံ မာတုဂါမဿ ပဒဝလဉ္ဇော, ‘‘ပုတ္တဿ မမ သီလံ ဘိန္နံ ဘဝိဿတီ’’တိ စိန္တေန္တော ပဏ္ဏသာလံ ပဝိသိတွာ ဖလာဖလံ ဩတာရေတွာ ပုတ္တံ ပုစ္ဆန္တော ပဌမံ ဂါထမာဟ –
‘‘န တေ ကဋ္ဌာနိ ဘိန္နာနိ, န တေ ဥဒကမာဘတံ၊
အဂ္ဂီပိ တေ န ဟာပိတော, ကိံ နု မန္ဒောဝ ဈာယသီ’’တိ။
တတ္ထ အဂ္ဂီပိ တေ န ဟာပိတောတိ အဂ္ဂိပိ တေ န ဇာလိတော။ မန္ဒောဝါတိ နိပ္ပညော အန္ဓဗာလော ဝိယ။
သော ပိတု ကထံ သုတွာ ဥဋ္ဌာယ ပိတရံ ဝန္ဒိတွာ ဂါရဝေနေဝ အရညဝါသေ အနုဿာဟံ ပဝေဒေန္တော ဂါထာဒွယမာဟ –
‘‘န ဥဿဟေ ဝနေ ဝတ္ထုံ, ကဿပါမန္တယာမိ တံ၊
ဒုက္ခော ဝါသော အရညမှိ, ရဋ္ဌံ ဣစ္ဆာမိ ဂန္တဝေ။
‘‘ယထာ အဟံ ဣတော ဂန္တွာ, ယသ္မိံ ဇနပဒေ ဝသံ၊
အာစာရံ ဗြဟ္မေ သိက္ခေယျံ, တံ ဓမ္မံ အနုသာသ မ’’န္တိ။
တတ္ထ ကဿပါမန္တယာမိ တန္တိ ကဿပ အာမန္တယာမိ တံ။ ဂန္တဝေတိ ဂန္တုံ။ အာစာရန္တိ ယသ္မိံ ဇနပဒေ ဝသာမိ, တတ္ထ ဝသန္တော ယထာ အာစာရံ ဇနပဒစာရိတ္တံ သိက္ခေယျံ ဇာနေယျံ, တံ ဓမ္မံ အနုသာသ ဩဝဒါဟီတိ ဝဒတိ။
မဟာသတ္တော ‘‘သာဓု, တာတ, ဒေသစာရိတ္တံ တေ ကထေဿာမီ’’တိ ဝတွာ ဂါထာဒွယမာဟ –
‘‘သစေ အရညံ ဟိတွာန, ဝနမူလဖလာနိ စ၊
ရဋ္ဌေ ရောစယသေ ဝါသံ, တံ ဓမ္မံ နိသာမေဟိ မေ။
‘‘ဝိသံ မာ ပဋိသေဝိတ္ထော, ပပါတံ ပရိဝဇ္ဇယ၊
ပင်္ကေ စ မာ ဝိသီဒိတ္ထော, ယတ္တော စာသီဝိသေ စရေ’’တိ။
တတ္ထ ဓမ္မန္တိ သစေ ရဋ္ဌဝါသံ ရောစေသိ, တေန ဟိ တွံ ဇနပဒစာရိတ္တံ ဓမ္မံ နိသာမေဟိ။ ယတ္တော စာသီဝိသေတိ အာသီဝိသဿ သန္တိကေ ယတ္တော ပဋိယတ္တော စရေယျာသိ, သက္ကောန္တော အာသီဝိသံ ပရိဝဇ္ဇေယျာသီတိ အတ္ထော။
တာပသကုမာရော သံခိတ္တေန ဘာသိတဿ အတ္ထံ အဇာနန္တော ပုစ္ဆိ –
‘‘ကိံ နု ဝိသံ ပပါတော ဝါ, ပင်္ကော ဝါ ဗြဟ္မစာရိနံ၊
ကံ တွံ အာသီဝိသံ ဗြူသိ, တံ မေ အက္ခာဟိ ပုစ္ဆိတော’’တိ။
ဣတရောပိဿ ဗျာကာသိ –
‘‘အာသဝေါ တာတ လောကသ္မိံ, သုရာ နာမ ပဝုစ္စတိ၊
မနုညော သုရဘီ ဝဂ္ဂု, သာဒု ခုဒ္ဒရသူပမော၊
ဝိသံ တဒါဟု အရိယာ သေ, ဗြဟ္မစရိယဿ နာရဒ။
‘‘ဣတ္ထိယော တာတ လောကသ္မိံ, ပမတ္တံ ပမထေန္တိ တာ၊
ဟရန္တိ ယုဝိနော စိတ္တံ, တူလံ ဘဋ္ဌံဝ မာလုတော၊
ပပါတော ဧသော အက္ခာတော, ဗြဟ္မစရိယဿ နာရဒ။
‘‘လာဘော သိလောကော သက္ကာရော, ပူဇာ ပရကုလေသု စ၊
ပင်္ကော ဧသော စ အက္ခာတော, ဗြဟ္မစရိယဿ နာရဒ။
‘‘သသတ္ထာ တာတ ရာဇာနော, အာဝသန္တိ မဟိံ ဣမံ၊
တေ တာဒိသေ မနုဿိန္ဒေ, မဟန္တေ တာတ နာရဒ။
‘‘ဣဿရာနံ အဓိပတီနံ, န တေသံ ပါဒတော စရေ၊
အာသီဝိသောတိ အက္ခာတော, ဗြဟ္မစရိယဿ နာရဒ။
‘‘ဘတ္တတ္ထော ဘတ္တကာလေ စ, ယံ ဂေဟမုပသင်္ကမေ၊
ယဒေတ္ထ ကုသလံ ဇညာ, တတ္ထ ဃာသေသနံ စရေ။
‘‘ပဝိသိတွာ ပရကုလံ, ပါနတ္ထံ ဘောဇနာယ ဝါ၊
မိတံ ခါဒေ မိတံ ဘုဉ္ဇေ, န စ ရူပေ မနံ ကရေ။
‘‘ဂေါဋ္ဌံ မဇ္ဇံ ကိရာဋဉ္စ, သဘာ နိကိရဏာနိ စ၊
အာရကာ ပရိဝဇ္ဇေဟိ, ယာနီဝ ဝိသမံ ပထ’’န္တိ။
တတ္ထ အာသဝေါတိ ပုပ္ဖါသဝါဒိ။ ဝိသံ တဒါဟူတိ တံ အာသဝသင်္ခါတံ သုရံ အရိယာ ‘‘ဗြဟ္မစရိယဿ ဝိသ’’န္တိ ဝဒန္တိ။ ပမတ္တန္တိ မုဋ္ဌဿတိံ။ တူလံ ဘဋ္ဌံဝါတိ ရုက္ခာ ဘဿိတွာ ပတိတတူလံ ဝိယ။ အက္ခာတောတိ ဗုဒ္ဓါဒီဟိ ကထိတော။ သိလောကောတိ ကိတ္တိဝဏ္ဏော။ သက္ကာရောတိ အဉ္ဇလိကမ္မာဒိ။ ပူဇာတိ ဂန္ဓမာလာဒီဟိ ပူဇာ။ ပင်္ကောတိ ဧသ ဩသီဒါပနဋ္ဌေန ‘‘ပင်္ကော’’တိ အက္ခာတော။ မဟန္တေတိ မဟန္တဘာဝပ္ပတ္တေ။ န တေသံ ပါဒတော စရေတိ တေသံ သန္တိကေ န စရေ, ရာဇကုလူပကော န ဘဝေယျာသီတိ အတ္ထော။ ရာဇာနော ဟိ အာသီဝိသာ ဝိယ မုဟုတ္တေနေဝ ကုဇ္ဈိတွာ အနယဗျသနံ ပါပေန္တိ။ အပိစ အန္တေပုရပ္ပဝေသနေ ဝုတ္တာဒီနဝဝသေနပေတ္ထ အတ္ထော ဝေဒိတဗ္ဗော။
ဘတ္တတ္ထောတိ ဘတ္တေန အတ္ထိကော ဟုတွာ။ ယဒေတ္ထ ကုသလန္တိ ယံ တေသု ဥပသင်္ကမိတဗ္ဗေသု ဂေဟေသု ကုသလံ အနဝဇ္ဇံ ပဉ္စအဂေါစရရဟိတံ ဇာနေယျာသိ, တတ္ထ ဃာသေသနံ စရေယျာသီတိ အတ္ထော။ န စ ရူပေ မနံ ကရေတိ ပရကုလေ မတ္တညူ ဟုတွာ ဘောဇနံ ဘုဉ္ဇန္တောပိ တတ္ထ ဣတ္ထိရူပေ မနံ မာ ကရေယျာသိ, မာ စက္ခုံ ဥမ္မီလေတွာ ဣတ္ထိရူပေ နိမိတ္တံ ဂဏှေယျာသီတိ ဝဒတိ။ ဂေါဋ္ဌံ မဇ္ဇံ ကိရာဋန္တိ အယံ ပေါတ္ထကေသု ပါဌော, အဋ္ဌကထာယံ ပန ‘‘ဂေါဋ္ဌံ မဇ္ဇံ ကိရာသဉ္စာ’’တိ ဝတွာ ‘‘ဂေါဋ္ဌန္တိ ဂုန္နံ ဌိတဋ္ဌာနံ။ မဇ္ဇန္တိ ပါနာဂါရံ။ ကိရာသန္တိ ဓုတ္တကေရာဋိကဇန’’န္တိ ဝုတ္တံ။ သဘာ နိကိရဏာနိ စာတိ သဘာယော စ ဟိရညသုဝဏ္ဏာနံ နိကိရဏဋ္ဌာနာနိ စ။ အာရကာတိ ဧတာနိ သဗ္ဗာနိ ဒူရတော ပရိဝဇ္ဇေယျာသိ။ ယာနီဝါတိ သပ္ပိတေလယာနေန ဂစ္ဆန္တော ဝိသမံ မဂ္ဂံ ဝိယ။
မာဏဝေါ ပိတု ကထေန္တဿေဝ သတိံ ပဋိလဘိတွာ ‘‘တာတ, အလံ မေ မနုဿပထေနာ’’တိ အာဟ။ အထဿ ပိတာ မေတ္တာဒိဘာဝနံ အာစိက္ခိ။ သော တဿောဝါဒေ ဌတွာ န စိရဿေဝ ဈာနာဘိညာ နိဗ္ဗတ္တေသိ။ ဥဘောပိ ပိတာပုတ္တာ အပရိဟီနဇ္ဈာနာ ကာလံ ကတွာ ဗြဟ္မလောကေ နိဗ္ဗတ္တိံသု။
သတ္ထာ ဣမံ ဓမ္မဒေသနံ အာဟရိတွာ ဇာတကံ သမောဓာနေသိ – ‘‘တဒါ သာ ကုမာရိကာ အယံ ကုမာရိကာ အဟောသိ, တာပသကုမာရော ဥက္ကဏ္ဌိတဘိက္ခု, ပိတာ ပန အဟမေဝ အဟောသိ’’န္တိ။
စူဠနာရဒဇာတကဝဏ္ဏနာ စတုတ္ထာ။
֍ * မြန်[၄၇၈] ၅။ ဒူတဇာတကဝဏ္ဏနာ
ဒူတေ တေ ဗြဟ္မေ ပါဟေသိန္တိ ဣဒံ သတ္ထာ ဇေတဝနေ ဝိဟရန္တော အတ္တနော ပညာပသံသနံ အာရဗ္ဘ ကထေသိ။ ဓမ္မသဘာယံ ဘိက္ခူ ကထံ သမုဋ္ဌာပေသုံ ‘‘ပဿထ, အာဝုသော, ဒသဗလဿ ဥပါယကောသလ္လံ, နန္ဒဿ သကျပုတ္တဿ အစ္ဆရာဂဏံ ဒဿေတွာ အရဟတ္တံ အဒါသိ, စူဠပန္ထကဿ ပိလောတိကံ ဒတွာ သဟ ပဋိသမ္ဘိဒါဟိ အရဟတ္တံ အဒါသိ, ကမ္မာရပုတ္တဿ ပဒုမံ ဒဿေတွာ အရဟတ္တံ အဒါသိ, ဧဝံ နာနာဥပါယေဟိ သတ္တေ
ဝိနေတီ’’တိ။ သတ္ထာ အာဂန္တွာ ‘‘ကာယ နုတ္ထ, ဘိက္ခဝေ, ဧတရဟိ ကထာယ သန္နိသိန္နာ’’တိ ပုစ္ဆိတွာ ‘‘ဣမာယ နာမာ’’တိ ဝုတ္တေ ‘‘န, ဘိက္ခဝေ, တထာဂတော ဣဒါနေဝ ‘ဣမိနာ ဣဒံ ဟောတီ’တိ ဥပါယကုသလော, ပုဗ္ဗေပိ ဥပါယကုသလောယေဝါ’’တိ ဝတွာ အတီတံ အာဟရိ။
အတီတေ ဗာရာဏသိယံ ဗြဟ္မဒတ္တေ ရဇ္ဇံ ကာရေန္တေ ဇနပဒေါ အဟိရညော အဟောသိ။ သော ဟိ ဇနပဒံ ပီဠေတွာ ဓနမေဝ သံကဍ္ဎိ။ တဒါ ဗောဓိသတ္တော ကာသိဂါမေ ဗြာဟ္မဏကုလေ နိဗ္ဗတ္တိတွာ ဝယပ္ပတ္တော တက္ကသိလံ ဂန္တွာ ‘‘ပစ္ဆာ ဓမ္မေန ဘိက္ခံ စရိတွာ အာစရိယဓနံ အာဟရိဿာမီ’’တိ ဝတွာ သိပ္ပံ ပဋ္ဌပေတွာ နိဋ္ဌိတသိပ္ပေါ အနုယောဂံ ဒတွာ ‘‘အာစရိယ, တုမှာကံ ဓနံ အာဟရိဿာမီ’’တိ အာပုစ္ဆိတွာ နိက္ခမ္မ ဇနပဒေ စရန္တော ဓမ္မေန သမေန ပရိယေသိတွာ သတ္တ နိက္ခေ လဘိတွာ ‘‘အာစရိယဿ ဒဿာမီ’’တိ ဂစ္ဆန္တော အန္တရာမဂ္ဂေ ဂင်္ဂံ ဩတရိတုံ နာဝံ အဘိရုဟိ။ တဿ တတ္ထ နာဝါယ ဝိပရိဝတ္တမာနာယ တံ သုဝဏ္ဏံ ဥဒကေ ပတိ။ သော စိန္တေသိ ‘‘ဒုလ္လဘံ ဟိရညံ, ဇနပဒေ ပုန အာစရိယဓနေ ပရိယေသိယမာနေ ပပဉ္စော ဘဝိဿတိ, ယံနူနာဟံ ဂင်္ဂါတီရေယေဝ နိရာဟာရော နိသီဒေယျံ, တဿ မေ နိသိန္နဘာဝံ အနုပုဗ္ဗေန ရာဇာ ဇာနိဿတိ, တတော အမစ္စေ ပေသေဿတိ, အဟံ တေဟိ သဒ္ဓိံ န မန္တေဿာမိ, တတော ရာဇာ သယံ အာဂမိဿတိ, ဣမိနာ ဥပါယေန တဿ သန္တိကေ အာစရိယဓနံ လဘိဿာမီ’’တိ။ သော ဂင်္ဂါတီရေ ဥတ္တရိသာဋကံ ပါရုပိတွာ ယညသုတ္တံ ဗဟိ ဌပေတွာ ရဇတပဋ္ဋဝဏ္ဏေ ဝါလုကတလေ သုဝဏ္ဏပဋိမာ ဝိယ နိသီဒိ။ တံ နိရာဟာရံ နိသိန္နံ ဒိသွာ မဟာဇနော ‘‘ကသ္မာ နိသိန္နောသီ’’တိ ပုစ္ဆိ, ကဿစိ န ကထေသိ။ ပုနဒိဝသေ ဒွါရဂါမဝါသိနော တဿ တတ္ထ နိသိန္နဘာဝံ သုတွာ အာဂန္တွာ ပုစ္ဆိံသု, တေသမ္ပိ န ကထေသိ။ တေ တဿ ကိလမထံ ဒိသွာ ပရိဒေဝန္တာ ပက္ကမိံသု။ တတိယဒိဝသေ နဂရဝါသိနော အာဂမိံသု, စတုတ္ထဒိဝသေ နဂရတော ဣဿရဇနာ, ပဉ္စမဒိဝသေ ရာဇပုရိသာ။ ဆဋ္ဌဒိဝသေ ရာဇာ အမစ္စေ ပေသေသိ, တေဟိပိ သဒ္ဓိံ န ကထေသိ။ သတ္တမဒိဝသေ ရာဇာ ဘယဋ္ဋိတော ဟုတွာ တဿ သန္တိကံ ဂန္တွာ ပုစ္ဆန္တော ပဌမံ ဂါထမာဟ –
‘‘ဒူတေ တေ ဗြဟ္မေ ပါဟေသိံ, ဂင်္ဂါတီရသ္မိ ဈာယတော၊
တေသံ ပုဋ္ဌော န ဗျာကာသိ, ဒုက္ခံ ဂုယှမတံ နု တေ’’တိ။
တတ္ထ ဒုက္ခံ ဂုယှမတံ နု တေတိ ကိံ နု ခေါ, ဗြာဟ္မဏ, ယံ တဝ ဒုက္ခံ ဥပ္ပန္နံ, တံ တေ ဂုယှမေဝ မတံ, န အညဿ အာစိက္ခိတဗ္ဗန္တိ။
တံ သုတွာ မဟာသတ္တော ‘‘မဟာရာဇ, ဒုက္ခံ နာမ ဟရိတုံ သမတ္ထဿေဝ အာစိက္ခိတဗ္ဗံ, န အညဿာ’’တိ ဝတွာ သတ္တ ဂါထာ အဘာသိ –
‘‘သစေ တေ ဒုက္ခမုပ္ပဇ္ဇေ, ကာသီနံ ရဋ္ဌဝဍ္ဎန၊
မာ ခေါ နံ တဿ အက္ခာဟိ, ယော တံ ဒုက္ခာ န မောစယေ။
‘‘ယော တဿ ဒုက္ခဇာတဿ, ဧကင်္ဂမပိ ဘာဂသော၊
ဝိပ္ပမောစေယျ ဓမ္မေန, ကာမံ တဿ ပဝေဒယ။
‘‘သုဝိဇာနံ သိင်္ဂါလာနံ, သကုဏာနဉ္စ ဝဿိတံ၊
မနုဿဝဿိတံ ရာဇ, ဒုဗ္ဗိဇာနတရံ တတော။
‘‘အပိ စေ မညတီ ပေါသော, ဉာတိ မိတ္တော သခါတိ ဝါ၊
ယော ပုဗ္ဗေ သုမနော ဟုတွာ, ပစ္ဆာ သမ္ပဇ္ဇတေ ဒိသော။
‘‘ယော အတ္တနော ဒုက္ခမနာနုပုဋ္ဌော, ပဝေဒယေ ဇန္တု အကာလရူပေ၊
အာနန္ဒိနော တဿ ဘဝန္တိ မိတ္တာ, ဟိတေသိနော တဿ ဒုခီ ဘဝန္တိ။
‘‘ကာလဉ္စ ဉတွာန တထာဝိဓဿ, မေဓာဝိနံ ဧကမနံ ဝိဒိတွာ၊
အက္ခေယျ တိဗ္ဗာနိ ပရဿ ဓီရော, သဏှံ ဂိရံ အတ္ထဝတိံ ပမုဉ္စေ။
‘‘သစေ စ ဇညာ အဝိသယှမတ္တနော, န တေ ဟိ မယှံ သုခါဂမာယ၊
ဧကောဝ တိဗ္ဗာနိ သဟေယျ ဓီရော, သစ္စံ ဟိရောတ္တပ္ပမပေက္ခမာနော’’တိ။
တတ္ထ ဥပ္ပဇ္ဇေတိ သစေ တဝ ဥပ္ပဇ္ဇေယျ။ မာ အက္ခာဟီတိ မာ ကထေဟိ။ ဒုဗ္ဗိဇာနတရံ တတောတိ တတော တိရစ္ဆာနဂတဝဿိတတောပိ ဒုဗ္ဗိဇာနတရံ, တသ္မာ တထတော အဇာနိတွာ ဟရိတုံ အသမတ္ထဿ အတ္တနော ဒုက္ခံ န ကထေတဗ္ဗမေဝါတိ။ အပိ စေတိ ဂါထာ ဝုတ္တတ္ထာဝ။ အနာနုပုဋ္ဌောတိ ပုနပ္ပုနံ ပုဋ္ဌော။ ပဝေဒယေတိ ကထေတိ။ အကာလရူပေတိ အကာလေ။ ကာလန္တိ အတ္တနော ဂုယှဿ ကထနကာလံ။ တထာဝိဓဿာတိ ပဏ္ဍိတပုရိသံ အတ္တနာ သဒ္ဓိံ ဧကမနံ ဝိဒိတွာ တထာဝိဓဿ အာစိက္ခေယျ။ တိဗ္ဗာနီတိ ဒုက္ခာနိ။
သစေတိ ယဒိ အတ္တနော ဒုက္ခံ အဝိသယှံ အတ္တနော ဝါ ပရေသံ ဝါ ပုရိသကာရေန အတေကိစ္ဆံ ဇာနေယျ။ တေ ဟီတိ တေ ဧဝ လောကပဝေဏိကာ, အဋ္ဌလောကဓမ္မာတိ အတ္ထော။ ဣဒံ ဝုတ္တံ ဟောတိ – အထ အယံ လောကပဝေဏီ န မယှံ ဧဝ သုခါဂမာယ ဥပ္ပန္နာ, အဋ္ဌဟိ လောကဓမ္မေဟိ ပရိမုတ္တော နာမ နတ္ထိ, ဧဝံ သန္တေ သုခမေဝ ပတ္ထေန္တေန ပရဿ ဒုက္ခာရောပနံ နာမ န ယုတ္တံ, နေတံ ဟိရောတ္တပ္ပသမ္ပန္နေန ကတ္တဗ္ဗံ, အတ္ထိ စ မေ ဟိရီ ဩတ္တပ္ပန္တိ သစ္စံ သံဝိဇ္ဇမာနံ အတ္တနိ ဟိရောတ္တပ္ပံ အပေက္ခမာနောဝ အညဿ အနာရောစေတွာ ဧကောဝ တိဗ္ဗာနိ သဟေယျ ဓီရောတိ။
ဧဝံ မဟာသတ္တော သတ္တဟိ ဂါထာဟိ ရညော ဓမ္မံ ဒေသေတွာ အတ္တနော အာစရိယဓနဿ ပရိယေသိတဘာဝံ ဒဿေန္တော စတဿော ဂါထာ အဘာသိ –
‘‘အဟံ ရဋ္ဌေ ဝိစရန္တော, နိဂမေ ရာဇဓာနိယော၊
ဘိက္ခမာနော မဟာရာဇ, အာစရိယဿ ဓနတ္ထိကော။
‘‘ဂဟပတီ ရာဇပုရိသေ, မဟာသာလေ စ ဗြာဟ္မဏေ၊
အလတ္ထံ သတ္တ နိက္ခာနိ, သုဝဏ္ဏဿ ဇနာဓိပ၊
တေ မေ နဋ္ဌာ မဟာရာဇ, တသ္မာ သောစာမဟံ ဘုသံ။
‘‘ပုရိသာ တေ မဟာရာဇ, မနသာနုဝိစိန္တိတာ၊
နာလံ ဒုက္ခာ ပမောစေတုံ, တသ္မာ တေသံ န ဗျာဟရိံ။
‘‘တွဉ္စ ခေါ မေ မဟာရာဇ, မနသာနုဝိစိန္တိတော၊
အလံ ဒုက္ခာ ပမောစေတုံ, တသ္မာ တုယှံ ပဝေဒယိ’’န္တိ။
တတ္ထ ဘိက္ခမာနောတိ ဧတေ ဂဟပတိအာဒယော ယာစမာနော။ တေ မေတိ တေ သတ္တ နိက္ခာ မမ ဂင်္ဂံ တရန္တဿ နဋ္ဌာ, ဂင်္ဂါယံ ပတိတာ။ ပုရိသာ တေတိ မဟာရာဇ, တဝ ဒူတပုရိသာ။ အနုဝိစိန္တိတာတိ ‘‘နာလံ ဣမေ မံ ဒုက္ခာ မောစေတု’’န္တိ မယာ ဉာတာ။ တသ္မာတိ တေန ကာရဏေန တေသံ အတ္တနော ဒုက္ခံ နာစိက္ခိံ။ ပဝေဒယိန္တိ ကထေသိံ။
ရာဇာ တဿ ဓမ္မကထံ သုတွာ ‘‘မာ စိန္တယိ, ဗြာဟ္မဏ, အဟံ တေ အာစရိယဓနံ ဒဿာမီ’’တိ ဒွိဂုဏဓနမဒါသိ။ တမတ္ထံ ပကာသေန္တော သတ္ထာ ဩသာနဂါထမာဟ –
‘‘တဿာဒါသိ ပသန္နတ္တော, ကာသီနံ ရဋ္ဌဝဍ္ဎနော၊
ဇာတရူပမယေ နိက္ခေ, သုဝဏ္ဏဿ စတုဒ္ဒသာ’’တိ။
တတ္ထ ဇာတရူပမယေတိ တေ သုဝဏ္ဏဿ စတုဒ္ဒသ နိက္ခေ ဇာတရူပမယေယေဝ အဒါသိ, န ယဿ ဝါ တဿ ဝါ သုဝဏ္ဏဿာတိ အတ္ထော။
မဟာသတ္တော ရညော ဩဝါဒံ ဒတွာ အာစရိယဿ ဓနံ ဒတွာ ဒါနာဒီနိ ပုညာနိ ကတွာ ရာဇာပိ တဿောဝါဒေ ဌိတော ဓမ္မေန ရဇ္ဇံ ကာရေတွာ ဥဘောပိ ယထာကမ္မံ ဂတာ။
သတ္ထာ ဣမံ ဓမ္မဒေသနံ အာဟရိတွာ ‘‘န, ဘိက္ခဝေ, ဣဒါနေဝ, ပုဗ္ဗေပိ တထာဂတော ဥပါယကုသလောယေဝါ’’တိ ဝတွာ ဇာတကံ သမောဓာနေသိ – ‘‘တဒါ ရာဇာ အာနန္ဒော အဟောသိ, အာစရိယော သာရိပုတ္တော, ဗြာဟ္မဏမာဏဝေါ ပန အဟမေဝ အဟောသိ’’န္တိ။
ဒူတဇာတကဝဏ္ဏနာ ပဉ္စမာ။
֍ * မြန်[၄၇၉] ၆။ ကာလိင်္ဂဗောဓိဇာတကဝဏ္ဏနာ
ရာဇာ ကာလိင်္ဂေါ စက္ကဝတ္တီတိ ဣဒံ သတ္ထာ ဇေတဝနေ ဝိဟရန္တော အာနန္ဒတ္ထေရေန ကတံ မဟာဗောဓိပူဇံ အာရဗ္ဘ ကထေသိ။ ဝေနေယျသင်္ဂဟတ္ထာယ ဟိ တထာဂတေ ဇနပဒစာရိကံ ပက္ကန္တေ သာဝတ္ထိဝါသိနော ဂန္ဓမာလာဒိဟတ္ထာ ဇေတဝနံ ဂန္တွာ အညံ ပူဇနီယဋ္ဌာနံ အလဘိတွာ ဂန္ဓကုဋိဒွါရေ
ပါတေတွာ ဂစ္ဆန္တိ, တေ ဥဠာရပါမောဇ္ဇာ န ဟောန္တိ။ တံ ကာရဏံ ဉတွာ အနာထပိဏ္ဍိကော တထာဂတဿ ဇေတဝနံ အာဂတကာလေ အာနန္ဒတ္ထေရဿ သန္တိကံ ဂန္တွာ ‘‘ဘန္တေ, အယံ ဝိဟာရော တထာဂတေ စာရိကံ ပက္ကန္တေ နိပစ္စယော ဟောတိ, မနုဿာနံ ဂန္ဓမာလာဒီဟိ ပူဇနီယဋ္ဌာနံ န ဟောတိ, သာဓု, ဘန္တေ, တထာဂတဿ ဣမမတ္ထံ အာရောစေတွာ ဧကဿ ပူဇနီယဋ္ဌာနဿ သက္ကုဏေယျဘာဝံ ဇာနာထာ’’တိ အာဟ။ သော ‘‘သာဓူ’’တိ သမ္ပဋိစ္ဆိတွာ တထာဂတံ ပုစ္ဆိ ‘‘ကတိ နု ခေါ, ဘန္တေ, စေတိယာနီ’’တိ? ‘‘တီဏိ အာနန္ဒာ’’တိ။ ‘‘ကတမာနိ, ဘန္တေ, တီဏီ’’တိ? ‘‘သာရီရိကံ ပါရိဘောဂိကံ ဥဒ္ဒိဿက’’န္တိ။ ‘‘သက္ကာ ပန, ဘန္တေ, တုမှေသု ဓရန္တေသုယေဝ စေတိယံ ကာတု’’န္တိ။ ‘‘အာနန္ဒ, သာရီရိကံ န သက္ကာ ကာတုံ။ တဉှိ ဗုဒ္ဓါနံ ပရိနိဗ္ဗာနကာလေ ဟောတိ, ဥဒ္ဒိဿကံ အဝတ္ထုကံ မမာယနမတ္တမေဝ ဟောတိ, ဗုဒ္ဓေဟိ ပရိဘုတ္တော မဟာဗောဓိရုက္ခော ဗုဒ္ဓေသု ဓရန္တေသုပိ စေတိယမေဝါ’’တိ။ ‘‘ဘန္တေ, တုမှေသု ပက္ကန္တေသု ဇေတဝနဝိဟာရော အပ္ပဋိသရဏော ဟောတိ, မဟာဇနော ပူဇနီယဋ္ဌာနံ န လဘတိ, မဟာဗောဓိတော ဗီဇံ အာဟရိတွာ ဇေတဝနဒွါရေ ရောပေဿာမိ, ဘန္တေ’’တိ။ ‘‘သာဓု, အာနန္ဒ, ရောပေဟိ, ဧဝံ သန္တေ ဇေတဝနေ မမ နိဗဒ္ဓဝါသော ဝိယ ဘဝိဿတီ’’တိ။
ထေရော ကောသလနရိန္ဒဿ အနာထပိဏ္ဍိကဿ ဝိသာခါဒီနဉ္စ အာရောစေတွာ ဇေတဝနဒွါရေ ဗောဓိရောပနဋ္ဌာနေ အာဝါဋံ ခဏာပေတွာ မဟာမောဂ္ဂလ္လာနတ္ထေရံ အာဟ – ‘‘ဘန္တေ, အဟံ ဇေတဝနဒွါရေ ဗောဓိံ ရောပေဿာမိ, မဟာဗောဓိတော မေ ဗောဓိပက္ကံ အာဟရထာ’’တိ။ ထေရော ‘‘သာဓူ’’တိ သမ္ပဋိစ္ဆိတွာ အာကာသေန ဗောဓိမဏ္ဍံ ဂန္တွာ ဝဏ္ဋာ ပရိဂလန္တံ ပက္ကံ ဘူမိံ အသမ္ပတ္တမေဝ စီဝရေန သမ္ပဋိစ္ဆိတွာ ဂဟေတွာ အာနန္ဒတ္ထေရဿ အဒါသိ။ အာနန္ဒတ္ထေရော ‘‘အဇ္ဇ ဗောဓိံ ရောပေဿာမီ’’တိ ကောသလရာဇာဒီနံ အာရောစေသိ။ ရာဇာ သာယနှသမယေ မဟန္တေန ပရိဝါရေန သဗ္ဗူပကရဏာနိ ဂါဟာပေတွာ အာဂမိ, တထာ အနာထပိဏ္ဍိကော ဝိသာခါ စ အညော စ သဒ္ဓေါ ဇနော။ ထေရော မဟာဗောဓိရောပနဋ္ဌာနေ မဟန္တံ သုဝဏ္ဏကဋာဟံ ဌပေတွာ ဟေဋ္ဌာ ဆိဒ္ဒံ ကာရေတွာ ဂန္ဓကလလဿ ပူရေတွာ ‘‘ဣဒံ ဗောဓိပက္ကံ ရောပေဟိ, မဟာရာဇာ’’တိ ရညော အဒါသိ။ သော စိန္တေသိ ‘‘ရဇ္ဇံ နာမ န သဗ္ဗကာလံ အမှာကံ ဟတ္ထေ တိဋ္ဌတိ, ဣဒံ မယာ အနာထပိဏ္ဍိကေန ရောပါပေတုံ
ဝဋ္ဋတီ’’တိ။ သော တံ ဗောဓိပက္ကံ မဟာသေဋ္ဌိဿ ဟတ္ထေ ဌပေသိ။ အနာထပိဏ္ဍိကော ဂန္ဓကလလံ ဝိယူဟိတွာ တတ္ထ ပါတေသိ။ တသ္မိံ တဿ ဟတ္ထတော မုတ္တမတ္တေယေဝ သဗ္ဗေသံ ပဿန္တာနညေဝ နင်္ဂလသီသပ္ပမာဏော ဗောဓိခန္ဓော ပဏ္ဏာသဟတ္ထုဗ္ဗေဓော ဥဋ္ဌဟိ, စတူသု ဒိသာသု ဥဒ္ဓဉ္စာတိ ပဉ္စ မဟာသာခါ ပဏ္ဏာသဟတ္ထာဝ နိက္ခမိံသု။ ဣတိ သော တင်္ခဏညေဝ ဝနပ္ပတိဇေဋ္ဌကော ဟုတွာ အဋ္ဌာသိ။ ရာဇာ အဋ္ဌာရသမတ္တေ သုဝဏ္ဏရဇတဃဋေ ဂန္ဓောဒကေန ပူရေတွာ နီလုပ္ပလဟတ္ထကာဒိပဋိမဏ္ဍိတေ မဟာဗောဓိံ ပရိက္ခိပိတွာ ပုဏ္ဏဃဋေ ပဋိပါဋိယာ ဌပေသိ, သတ္တရတနမယံ ဝေဒိကံ ကာရေသိ, သုဝဏ္ဏမိဿကံ ဝါလုကံ ဩကိရိ, ပါကာရပရိက္ခေပံ ကာရေသိ, သတ္တရတနမယံ ဒွါရကောဋ္ဌကံ ကာရေသိ, သက္ကာရော မဟာ အဟောသိ။
ထေရော တထာဂတံ ဥပသင်္ကမိတွာ ‘‘ဘန္တေ, တုမှေဟိ မဟာဗောဓိမူလေ သမာပန္နသမာပတ္တိံ မယာ ရောပိတဗောဓိမူလေ နိသီဒိတွာ မဟာဇနဿ ဟိတတ္ထာယ သမာပဇ္ဇထာ’’တိ အာဟ။ ‘‘အာနန္ဒ, ကိံ ကထေသိ, မယိ မဟာဗောဓိမူလေ သမာပန္နသမာပတ္တိံ သမာပဇ္ဇိတွာ နိသိန္နေ အညော ပဒေသော ဓာရေတုံ န သက္ကောတီ’’တိ။ ‘‘ဘန္တေ, မဟာဇနဿ ဟိတတ္ထာယ ဣမဿ ဘူမိပ္ပဒေသဿ ဓုဝနိယာမေန သမာပတ္တိသုခေန တံ ဗောဓိမူလံ ပရိဘုဉ္ဇထာ’’တိ။ သတ္ထာ ဧကရတ္တိံ သမာပတ္တိသုခေန ပရိဘုဉ္ဇိ။ ထေရော ကောသလရာဇာဒီနံ ကထေတွာ ဗောဓိမဟံ နာမ ကာရေသိ။ သောပိ ခေါ ဗောဓိရုက္ခော အာနန္ဒတ္ထေရေန ရောပိတတ္တာ အာနန္ဒဗောဓိယေဝါတိ ပညာယိတ္ထ။ တဒါ ဘိက္ခူ ဓမ္မသဘာယံ ကထံ သမုဋ္ဌာပေသုံ ‘‘အာဝုသော အာယသ္မာ အာနန္ဒော ဓရန္တေယေဝ တထာဂတေ ဗောဓိံ ရောပေတွာ မဟာပူဇံ ကာရေသိ, အဟော မဟာဂုဏော ထေရော’’တိ။ သတ္ထာ အာဂန္တွာ ‘‘ကာယ နုတ္ထ, ဘိက္ခဝေ, ဧတရဟိ ကထာယ သန္နိသိန္နာ’’တိ ပုစ္ဆိတွာ ‘‘ဣမာယ နာမာ’’တိ ဝုတ္တေ ‘‘န, ဘိက္ခဝေ, ဣဒါနေဝ, ပုဗ္ဗေပိ အာနန္ဒော သပရိဝါရေသု စတူသု မဟာဒီပေသု မနုဿေ ဂဟေတွာ ဗဟုဂန္ဓမာလာဒီနိ အာဟရိတွာ မဟာဗောဓိမဏ္ဍေ ဗောဓိမဟံ ကာရေသိယေဝါ’’တိ ဝတွာ အတီတံ အာဟရိ။
အတီတေ ကလိင်္ဂရဋ္ဌေ ဒန္တပုရနဂရေ ကာလိင်္ဂေါ နာမ ရာဇာ ရဇ္ဇံ ကာရေသိ။ တဿ မဟာကာလိင်္ဂေါ, စူဠကာလိင်္ဂေါတိ ဒွေ ပုတ္တာ အဟေသုံ။ နေမိတ္တကာ ‘‘ဇေဋ္ဌပုတ္တော ပိတု အစ္စယေန ရဇ္ဇံ ကာရေဿတိ, ကနိဋ္ဌော ပန
ဣသိပဗ္ဗဇ္ဇံ ပဗ္ဗဇိတွာ ဘိက္ခာယ စရိဿတိ, ပုတ္တော ပနဿ စက္ကဝတ္တီ ဘဝိဿတီ’’တိ ဗျာကရိံသု။ အပရဘာဂေ ဇေဋ္ဌပုတ္တော ပိတု အစ္စယေန ရာဇာ အဟောသိ, ကနိဋ္ဌော ပန ဥပရာဇာ။ သော ‘‘ပုတ္တော ကိရ မေ စက္ကဝတ္တီ ဘဝိဿတီ’’တိ ပုတ္တံ နိဿာယ မာနံ အကာသိ။ ရာဇာ အသဟန္တော ‘‘စူဠကာလိင်္ဂံ ဂဏှာ’’တိ ဧကံ အတ္ထစရကံ အာဏာပေသိ။ သော ဂန္တွာ ‘‘ကုမာရ, ရာဇာ တံ ဂဏှာပေတုကာမော, တဝ ဇီဝိတံ ရက္ခာဟီ’’တိ အာဟ။ သော အတ္တနော လဉ္ဇနမုဒ္ဒိကဉ္စ သုခုမကမ္ဗလဉ္စ ခဂ္ဂဉ္စာတိ ဣမာနိ တီဏိ အတ္ထစရကာမစ္စဿ ဒဿေတွာ ‘‘ဣမာယ သညာယ မမ ပုတ္တဿ ရဇ္ဇံ ဒဒေယျာထာ’’တိ ဝတွာ အရညံ ပဝိသိတွာ ရမဏီယေ ဘူမိဘာဂေ အဿမံ ကတွာ ဣသိပဗ္ဗဇ္ဇံ ပဗ္ဗဇိတွာ နဒီတီရေ ဝါသံ ကပ္ပေသိ။
မဒ္ဒရဋ္ဌေပိ သာဂလနဂရေ မဒ္ဒရညော အဂ္ဂမဟေသီ ဓီတရံ ဝိဇာယိ။ တံ နေမိတ္တကာ ‘‘အယံ ဘိက္ခံ စရိတွာ ဇီဝိကံ ကပ္ပေဿတိ, ပုတ္တော ပနဿာ စက္ကဝတ္တီ ဘဝိဿတီ’’တိ ဗျာကရိံသု။ သကလဇမ္ဗုဒီပေ ရာဇာနော တံ ပဝတ္တိံ သုတွာ ဧကပ္ပဟာရေနေဝ အာဂန္တွာ သာဂလနဂရံ ရုန္ဓိံသု။ မဒ္ဒရာဇာ စိန္တေသိ ‘‘သစာဟံ ဣမံ ဧကဿ ဒဿာမိ, သေသရာဇာနော ကုဇ္ဈိဿန္တိ, မမ ဓီတရံ ရက္ခိဿာမီ’’တိ ဓီတရဉ္စ ဘရိယဉ္စ ဂဟေတွာ အညာတကဝေသေန ပလာယိတွာ အရညံ ပဝိသိတွာ စူဠကာလိင်္ဂကုမာရဿ အဿမပဒတော ဥပရိဘာဂေ အဿမံ ကတွာ ပဗ္ဗဇိတွာ ဥဉ္ဆာစရိယာယ ဇီဝိကံ ကပ္ပေန္တော တတ္ထ ပဋိဝသတိ။ မာတာပိတရော ‘‘ဓီတရံ ရက္ခိဿာမာ’’တိ တံ အဿမပဒေ ကတွာ ဖလာဖလတ္ထာယ ဂစ္ဆန္တိ။ သာ တေသံ ဂတကာလေ နာနာပုပ္ဖါနိ ဂဟေတွာ ပုပ္ဖစုမ္ဗဋကံ ကတွာ ဂင်္ဂါတီရေ ဌပိတသောပါနပန္တိ ဝိယ ဇာတော ဧကော သုပုပ္ဖိတော အမ္ဗရုက္ခော အတ္ထိ, တံ အဘိရုဟိတွာ ကီဠိတွာ ပုပ္ဖစုမ္ဗဋကံ ဥဒကေ ခိပိ။ တံ ဧကဒိဝသံ ဂင်္ဂါယံ နှာယန္တဿ စူဠကာလိင်္ဂကုမာရဿ သီသေ လဂ္ဂိ။ သော တံ ဩလောကေတွာ ‘‘ဣဒံ ဧကာယ ဣတ္ထိယာ ကတံ, နော စ ခေါ မဟလ္လိကာယ, တရုဏကုမာရိကာယ ကတကမ္မံ, ဝီမံသိဿာမိ တာဝ န’’န္တိ ကိလေသဝသေန ဥပရိဂင်္ဂံ ဂန္တွာ တဿာ အမ္ဗရုက္ခေ နိသီဒိတွာ မဓုရေန သရေန ဂါယန္တိယာ သဒ္ဒံ သုတွာ ရုက္ခမူလံ ဂန္တွာ တံ ဒိသွာ ‘‘ဘဒ္ဒေ, ကာ နာမ တွ’’န္တိ အာဟ။ ‘‘မနုဿိတ္ထီဟမသ္မိ သာမီ’’တိ။ ‘‘တေန ဟိ ဩတရာဟီ’’တိ။ ‘‘န သက္ကာ သာမိ, အဟံ ခတ္တိယာ’’တိ။ ‘‘ဘဒ္ဒေ, အဟမ္ပိ ခတ္တိယောယေဝ, ဩတရာဟီ’’တိ။ သာမိ, န ဝစနမတ္တေနေဝ ခတ္တိယော ဟောတိ, ယဒိသိ ခတ္တိယော,
ခတ္တိယမာယံ ကထေဟီ’’တိ။ တေ ဥဘောပိ အညမညံ ခတ္တိယမာယံ ကထယိံသု။ ရာဇဓီတာ ဩတရိ။
တေ အညမညံ အဇ္ဈာစာရံ စရိံသု။ သာ မာတာပိတူသု အာဂတေသု တဿ ကာလိင်္ဂရာဇပုတ္တဘာဝဉ္စေဝ အရညံ ပဝိဋ္ဌကာရဏဉ္စ ဝိတ္ထာရေန တေသံ ကထေသိ။ တေ ‘‘သာဓူ’’တိ သမ္ပဋိစ္ဆိတွာ တံ တဿ အဒံသု။ တေသံ ပိယသံဝါသေန ဝသန္တာနံ ရာဇဓီတာ ဂဗ္ဘံ လဘိတွာ ဒသမာသစ္စယေန ဓညပုညလက္ခဏသမ္ပန္နံ ပုတ္တံ ဝိဇာယိ, ‘‘ကာလိင်္ဂေါ’’တိဿ နာမံ အကံသု။ သော ဝယပ္ပတ္တော ပိတု စေဝ အယျကဿ စ သန္တိကေ သဗ္ဗသိပ္ပါနံ နိပ္ဖတ္တိံ ပါပုဏိ။ အထဿ ပိတာ နက္ခတ္တယောဂဝသေန ဘာတု မတဘာဝံ ဉတွာ ‘‘တာတ, မာ တွံ အရညေ ဝသ, ပေတ္တေယျော တေ မဟာကာလိင်္ဂေါ ကာလကတော, တွံ ဒန္တပုရနဂရံ ဂန္တွာ ကုလသန္တကံ သကလရဇ္ဇံ ဂဏှာဟီ’’တိ ဝတွာ အတ္တနာ အာနီတံ မုဒ္ဒိကဉ္စ ကမ္ဗလဉ္စ ခဂ္ဂဉ္စ ဒတွာ ‘‘တာတ, ဒန္တပုရနဂရေ အသုကဝီထိယံ အမှာကံ အတ္ထစရကော အမစ္စော အတ္ထိ, တဿ ဂေဟေ သယနမဇ္ဈေ ဩတရိတွာ ဣမာနိ တီဏိ ရတနာနိ တဿ ဒဿေတွာ မမ ပုတ္တဘာဝံ အာစိက္ခ, သော တံ ရဇ္ဇေ ပတိဋ္ဌာပေဿတီ’’တိ ဥယျောဇေသိ။ သော မာတာပိတရော စ အယျကာယျိကေ စ ဝန္ဒိတွာ ပုညမဟိဒ္ဓိယာ အာကာသေန ဂန္တွာ အမစ္စဿ သယနပိဋ္ဌေယေဝ ဩတရိတွာ ‘‘ကောသိ တွ’’န္တိ ပုဋ္ဌော ‘‘စူဠကာလိင်္ဂဿ ပုတ္တောမှီ’’တိ အာစိက္ခိတွာ တာနိ ရတနာနိ ဒဿေသိ။ အမစ္စော ရာဇပရိသာယ အာရောစေသိ။ အမစ္စာ နဂရံ အလင်္ကာရာပေတွာ တဿ သေတစ္ဆတ္တံ ဥဿာပယိံသု။
အထဿ ကာလိင်္ဂဘာရဒွါဇော နာမ ပုရောဟိတော တဿ ဒသ စက္ကဝတ္တိဝတ္တာနိ အာစိက္ခိ။ သော တံ ဝတ္တံ ပူရေသိ။ အထဿ ပန္နရသဥပေါသထဒိဝသေ စက္ကဒဟတော စက္ကရတနံ, ဥပေါသထကုလတော ဟတ္ထိရတနံ, ဝလာဟကကုလတော အဿရတနံ, ဝေပုလ္လပဗ္ဗတတော မဏိရတနံ အာဂမိ, ဣတ္ထိရတနဂဟပတိရတနပရိဏာယကရတနာနိ ပါတုဘဝန္တိ။ သော သကလစက္ကဝါဠဂဗ္ဘေ ရဇ္ဇံ ဂဏှိတွာ ဧကဒိဝသဉ္စ ဆတ္တိံသယောဇနာယ ပရိသာယ ပရိဝုတော သဗ္ဗသေတံ ကေလာသကူဋပဋိဘာဂံ ဟတ္ထိံ အာရုယှ မဟန္တေန သိရိဝိလာသေန မာတာပိတူနံ သန္တိကံ ပါယာသိ။ အထဿ သဗ္ဗဗုဒ္ဓါနံ ဇယပလ္လင်္ကဿ ပထဝီနာဘိဘူတဿ မဟာဗောဓိမဏ္ဍဿ ဥပရိဘာဂေ နာဂေါ ဂန္တုံ နာသက္ခိ။ ရာဇာ ပုနပ္ပုနံ စောဒေသိ, သော နာသက္ခိယေဝ။ တမတ္ထံ ပကာသေန္တော သတ္ထာ ပဌမံ ဂါထမာဟ –
‘‘ရာဇာ ကာလိင်္ဂေါ စက္ကဝတ္တိ, ဓမ္မေန ပထဝိမနုသာသံ၊
အဂမာ ဗောဓိသမီပံ, နာဂေန မဟာနုဘာဝေနာ’’တိ။
အထ ရညော ပုရောဟိတော ရညာ သဒ္ဓိံ ဂစ္ဆန္တော ‘‘အာကာသေ အာဝရဏံ နာမ နတ္ထိ, ကိံ နု ခေါ ရာဇာ ဟတ္ထိံ ပေသေတုံ န သက္ကောတိ, ဝီမံသိဿာမီ’’တိ အာကာသတော ဩရုယှ သဗ္ဗဗုဒ္ဓါနံယေဝ ဇယပလ္လင်္ကံ ပထဝီနာဘိမဏ္ဍလဘူတံ ဘူမိဘာဂံ ပဿိ။ တဒါ ကိရ တတ္ထ အဋ္ဌရာဇကရီသမတ္တေ ဌာနေ ကေသမဿုမတ္တမ္ပိ တိဏံ နာမ နတ္ထိ, ရဇတပဋ္ဋဝဏ္ဏဝါလုကာ ဝိပ္ပကိဏ္ဏာ ဟောန္တိ, သမန္တာ တိဏလတာဝနပ္ပတိယော ဗောဓိမဏ္ဍံ ပဒက္ခိဏံ ကတွာ အာဝဋ္ဋေတွာ ဗောဓိမဏ္ဍာဘိမုခါဝ အဋ္ဌံသု။ ဗြာဟ္မဏော တံ ဘူမိဘာဂံ ဩလောကေတွာ ‘‘ဣဒဉှိ သဗ္ဗဗုဒ္ဓါနံ သဗ္ဗကိလေသဝိဒ္ဓံသနဋ္ဌာနံ, ဣမဿ ဥပရိဘာဂေ သက္ကာဒီဟိပိ န သက္ကာ ဂန္တု’’န္တိ စိန္တေတွာ ကာလိင်္ဂရညော သန္တိကံ ဂန္တွာ ဗောဓိမဏ္ဍဿ ဝဏ္ဏံ ကထေတွာ ရာဇာနံ ‘‘ဩတရာ’’တိ အာဟ။ တမတ္ထံ ပကာသေန္တော သတ္ထာ ဣမာ ဂါထာ အာဟ –
‘‘ကာလိင်္ဂေါ ဘာရဒွါဇော စ, ရာဇာနံ ကာလိင်္ဂံ သမဏကောလညံ၊
စက္ကံ ဝတ္တယတော ပရိဂ္ဂဟေတွာ, ပဉ္ဇလီ ဣဒမဝေါစ။
‘‘ပစ္စောရောဟ မဟာရာဇ, ဘူမိဘာဂေါ ယထာ သမဏုဂ္ဂတော၊
ဣဓ အနဓိဝရာ ဗုဒ္ဓါ, အဘိသမ္ဗုဒ္ဓါ ဝိရောစန္တိ။
‘‘ပဒက္ခိဏတော အာဝဋ္ဋာ, တိဏလတာ အသ္မိံ ဘူမိဘာဂသ္မိံ၊
ပထဝိယာ နာဘိယံ မဏ္ဍော, ဣတိ နော သုတံ မန္တေ မဟာရာဇ။
‘‘သာဂရပရိယန္တာယ, မေဒိနိယာ သဗ္ဗဘူတဓရဏိယာ၊
ပထဝိယာ အယံ မဏ္ဍော, ဩရောဟိတွာ နမော ကရောဟိ။
‘‘ယေ တေ ဘဝန္တိ နာဂါ စ, အဘိဇာတာ စ ကုဉ္ဇရာ၊
ဧတ္တာဝတာ ပဒေသံ တေ, နာဂါ နေဝ မုပယန္တိ။
‘‘အဘိဇာတော နာဂေါ ကာမံ, ပေသေဟိ ကုဉ္ဇရံ ဒန္တိံ၊
ဧတ္တာဝတာ ပဒေသော, သက္ကာ နာဂေန မုပဂန္တုံ။
‘‘တံ သုတွာ ရာဇာ ကာလိင်္ဂေါ, ဝေယျဉ္ဇနိကဝစော နိသာမေတွာ၊
သမ္ပေသေသိ နာဂံ ဉဿာမ, မယံ ယထိမဿိဒံ ဝစနံ။
‘‘သမ္ပေသိတော စ ရညာ, နာဂေါ ကောဉ္စောဝ အဘိနဒိတွာန၊
ပဋိသက္ကိတွာ နိသီဒိ, ဂရုံဝ ဘာရံ အသဟမာနော’’တိ။
တတ္ထ သမဏကောလညန္တိ တာပသာနံ ပုတ္တံ။ စက္ကံ ဝတ္တယတောတိ စက္ကံ ဝတ္တယမာနံ, စက္ကဝတ္တိန္တိ အတ္ထော။ ပရိဂ္ဂဟေတွာတိ ဘူမိဘာဂံ ဝီမံသိတွာ။ သမဏုဂ္ဂတောတိ သဗ္ဗဗုဒ္ဓေဟိ ဝဏ္ဏိတော။ အနဓိဝရာတိ အတုလျာ အပ္ပမေယျာ။ ဝိရောစန္တီတိ ဝိဟတသဗ္ဗကိလေသန္ဓကာရာ တရုဏသူရိယာ ဝိယ ဣဓ နိသိန္နာ ဝိရောစန္တိ။ တိဏလတာတိ တိဏာနိ စ လတာယော စ။ မဏ္ဍောတိ စတုနဟုတာဓိကဒွိယောဇနသတသဟဿဗဟလာယ ပထဝိယာ မဏ္ဍော သာရော နာဘိဘူတော အစလဋ္ဌာနံ, ကပ္ပေ သဏ္ဌဟန္တေ ပဌမံ သဏ္ဌဟတိ, ဝိနဿန္တေ ပစ္ဆာ ဝိနဿတိ။ ဣတိ နော သုတန္တိ ဧဝံ အမှေဟိ လက္ခဏမန္တဝသေန သုတံ။ ဩရောဟိတွာတိ အာကာသတော ဩတရိတွာ ဣမဿ သဗ္ဗဗုဒ္ဓါနံ ကိလေသဝိဒ္ဓံသနဋ္ဌာနဿ နမော ကရောဟိ, ပူဇာသက္ကာရံ ကရောဟိ။
ယေ တေတိ ယေ စက္ကဝတ္တိရညော ဟတ္ထိရတနသင်္ခါတာ ဥပေါသထကုလေ နိဗ္ဗတ္တနာဂါ။ ဧတ္တာဝတာတိ သဗ္ဗေပိ တေ ဧတ္တကံ ပဒေသံ နေဝ ဥပယန္တိ, ကောဋ္ဋိယမာနာပိ န ဥပဂစ္ဆန္တိယေဝ။ အဘိဇာတောတိ ဂေါစရိယာဒီနိ အဋ္ဌ ဟတ္ထိကုလာနိ အဘိဘဝိတွာ အတိက္ကမိတွာ ဥပေါသထကုလေ ဇာတော။ ကုဉ္ဇရန္တိ ဥတ္တမံ။ ဧတ္တာဝတာတိ ဧတ္တကော ပဒေသော သက္ကာ ဧတေန နာဂေန ဥပဂန္တုံ, ဣတော ဥတ္တရိ န သက္ကာ, အဘိကင်္ခန္တော ဝဇိရင်္ကုသေန သညံ ဒတွာ ပေသေဟီတိ။ ဝေယျဉ္ဇနိကဝစော နိသာမေတွာတိ ဘိက္ခဝေ, သော ရာဇာ တဿ လက္ခဏပါဌကဿ ဝေယျဉ္ဇနိကဿ ကာလိင်္ဂဘာရဒွါဇဿ ဝစော နိသာမေတွာ ဥပဓာရေတွာ ‘‘ဉဿာမ မယံ ယထာ ဣမဿ ဝစနံ ယဒိ ဝါ သစ္စံ ယဒိ ဝါ အလိက’’န္တိ ဝီမံသန္တော နာဂံ ပေသေသီတိ အတ္ထော။ ကောဉ္စောဝ အဘိနဒိတွာနာတိ ဘိက္ခဝေ, သော နာဂေါ တေန ရညာ ဝဇိရင်္ကုသေန စောဒေတွာ ပေသိတော ကောဉ္စသကုဏော ဝိယ နဒိတွာ ပဋိသက္ကိတွာ သောဏ္ဍံ ဥက္ခိပိတွာ ဂီဝံ ဥန္နာမေတွာ ဂရုံ ဘာရံ ဝဟိတုံ အသက္ကောန္တော ဝိယ အာကာသေယေဝ နိသီဒိ။
သော တေန ပုနပ္ပုနံ ဝိဇ္ဈိယမာနော ဝေဒနံ သဟိတုံ အသက္ကောန္တော ကာလမကာသိ။ ရာဇာ ပနဿ မတဘာဝံ အဇာနန္တော ပိဋ္ဌေ နိသိန္နောဝ အဟောသိ။ ကာလိင်္ဂဘာရဒွါဇော ‘‘မဟာရာဇ, တဝ နာဂေါ နိရုဒ္ဓေါ, အညံ ဟတ္ထိံ သင်္ကမာ’’တိ အာဟ။ တမတ္ထံ ပကာသေန္တော သတ္ထာ ဒသမံ ဂါထမာဟ –
‘‘ကာလိင်္ဂဘာရဒွါဇော, နာဂံ ခီဏာယုကံ ဝိဒိတွာန၊
ရာဇာနံ ကာလိင်္ဂံ, တရမာနော အဇ္ဈဘာသိတ္ထ၊
အညံ သင်္ကမ နာဂံ, နာဂေါ ခီဏာယုကော မဟာရာဇာ’’တိ။
တတ္ထ နာဂေါ ခီဏာယုကောတိ နာဂေါ တေ ဇီဝိတက္ခယံ ပတ္တော, ယံ ကိဉ္စိ ကရောန္တေန န သက္ကာ ပိဋ္ဌေ နိသိန္နေန ဗောဓိမဏ္ဍမတ္ထကေန ဂန္တုံ။ အညံ နာဂံ သင်္ကမာတိ ရညော ပုညိဒ္ဓိဗလေန အညော နာဂေါ ဥပေါသထကုလတော အာဂန္တွာ ပိဋ္ဌိံ ဥပနာမေသိ။
ရာဇာ တဿ ပိဋ္ဌိယံ နိသီဒိ။ တသ္မိံ ခဏေ မတဟတ္ထီ ဘူမိယံ ပတိ။ တမတ္ထံ ပကာသေန္တော သတ္ထာ ဣတရံ ဂါထမာဟ –
‘‘တံ သုတွာ ကာလိင်္ဂေါ, တရမာနော သင်္ကမီ နာဂံ၊
သင်္ကန္တေဝ ရညေ နာဂေါ, တတ္ထေဝ ပတိ ဘုမျာ၊
ဝေယျဉ္ဇနိကဝစော, ယထာ တထာ အဟု နာဂေါ’’တိ။
အထ ရာဇာ အာကာသတော ဩရုယှ ဗောဓိမဏ္ဍံ ဩလောကေတွာ ပါဋိဟာရိယံ ဒိသွာ ဘာရဒွါဇဿ ထုတိံ ကရောန္တော အာဟ –
‘‘ကာလိင်္ဂေါ ရာဇာ ကာလိင်္ဂံ, ဗြာဟ္မဏံ ဧတဒဝေါစ၊
တွမေဝ အသိ သမ္ဗုဒ္ဓေါ, သဗ္ဗညူ သဗ္ဗဒဿာဝီ’’တိ။
ဗြာဟ္မဏော တံ အနဓိဝါသေန္တော အတ္တာနံ နီစဋ္ဌာနေ ဌပေတွာ ဗုဒ္ဓေယေဝ ဥက္ခိပိတွာ ဝဏ္ဏေသိ။ တမတ္ထံ ပကာသေန္တော သတ္ထာ ဣမာ ဂါထာ အဘာသိ –
‘‘တံ အနဓိဝါသေန္တော ကာလိင်္ဂ, ဗြာဟ္မဏော ဣဒမဝေါစ၊
ဝေယျဉ္ဇနိကာ ဟိ မယံ, ဗုဒ္ဓါ သဗ္ဗညုနော မဟာရာဇ။
‘‘သဗ္ဗညူ သဗ္ဗဝိဒူ စ, ဗုဒ္ဓါ န လက္ခဏေန ဇာနန္တိ၊
အာဂမဗလသာ ဟိ မယံ, ဗုဒ္ဓါ သဗ္ဗံ ပဇာနန္တီ’’တိ။
တတ္ထ ဝေယျဉ္ဇနိကာတိ မဟာရာဇ, မယံ ဗျဉ္ဇနံ ဒိသွာ ဗျာကရဏသမတ္ထာ သုတဗုဒ္ဓါ နာမ, ဗုဒ္ဓါ ပန သဗ္ဗညူ သဗ္ဗဝိဒူ။ ဗုဒ္ဓါ ဟိ အတီတာဒိဘေဒံ သဗ္ဗံ ဇာနန္တိ စေဝ ပဿန္တိ စ, သဗ္ဗညုတညာဏေန တေ သဗ္ဗံ ဇာနန္တိ, န လက္ခဏေန။ မယံ ပန အာဂမဗလသာ အတ္တနော သိပ္ပဗလေနေဝ ဇာနာမ, တဉ္စ ဧကဒေသမေဝ, ဗုဒ္ဓါ ပန သဗ္ဗံ ပဇာနန္တီတိ။
ရာဇာ ဗုဒ္ဓဂုဏေ သုတွာ သောမနဿပ္ပတ္တော ဟုတွာ သကလစက္ကဝါဠဝါသိကေဟိ ဗဟုဂန္ဓမာလံ အာဟရာပေတွာ မဟာဗောဓိမဏ္ဍေ သတ္တာဟံ ဝသိတွာ မဟာဗောဓိပူဇံ ကာရေသိ။ တမတ္ထံ ပကာသေန္တော သတ္ထာ ဣမံ ဂါထာဒွယမာဟ –
‘‘မဟယိတွာ သမ္ဗောဓိံ, နာနာတုရိယေဟိ ဝဇ္ဇမာနေဟိ၊
မာလာဝိလေပနံ အဘိဟရိတွာ, အထ ရာဇာ မနုပါယာသိ။
‘‘သဋ္ဌိ ဝါဟသဟဿာနိ, ပုပ္ဖါနံ သန္နိပါတယိ၊
ပူဇေသိ ရာဇာ ကာလိင်္ဂေါ, ဗောဓိမဏ္ဍမနုတ္တရ’’န္တိ။
တတ္ထ မနုပါယာသီတိ မာတာပိတူနံ သန္တိကံ အဂမာသိ။ သော မဟာဗောဓိမဏ္ဍေ အဋ္ဌာရသဟတ္ထံ သုဝဏ္ဏတ္ထမ္ဘံ ဥဿာပေသိ။ တဿ သတ္တရတနမယာ ဝေဒိကာ ကာရေသိ, ရတနမိဿကံ ဝါလုကံ ဩကိရာပေတွာ ပါကာရပရိက္ခိတ္တံ ကာရေသိ, သတ္တရတနမယံ ဒွါရကောဋ္ဌကံ ကာရေသိ, ဒေဝသိကံ ပုပ္ဖါနံ သဋ္ဌိဝါဟသဟဿာနိ သန္နိပါတယိ, ဧဝံ ဗောဓိမဏ္ဍံ ပူဇေသိ။ ပါဠိယံ ပန ‘‘သဋ္ဌိ ဝါဟသဟဿာနိ ပုပ္ဖါန’’န္တိ ဧတ္တကမေဝ အာဂတံ။
ဧဝံ မဟာဗောဓိပူဇံ ကတွာ မာတာပိတရော အယျကာယျိကေ စ အာဒါယ ဒန္တပုရမေဝ အာနေတွာ ဒါနာဒီနိ ပုညာနိ ကတွာ တာဝတိံသဘဝနေ နိဗ္ဗတ္တိ။
သတ္ထာ ဣမံ ဓမ္မဒေသနံ အာဟရိတွာ ‘‘န, ဘိက္ခဝေ, ဣဒါနေဝ, ပုဗ္ဗေပိ အာနန္ဒော ဗောဓိပူဇံ ကာရေသိယေဝါ’’တိ ဝတွာ ဇာတကံ သမောဓာနေသိ – ‘‘တဒါ မာဏဝကကာလိင်္ဂေါ အာနန္ဒော အဟောသိ, ကာလိင်္ဂဘာရဒွါဇော ပန အဟမေဝ အဟောသိ’’န္တိ။
ကာလိင်္ဂဗောဓိဇာတကဝဏ္ဏနာ ဆဋ္ဌာ။
֍ * မြန်[၄၈၀] ၇။ အကိတ္တိဇာတကဝဏ္ဏနာ
အကိတ္တိံ ဒိသွာ သမ္မန္တန္တိ ဣဒံ သတ္ထာ ဇေတဝနေ ဝိဟရန္တော ဧကံ သာဝတ္ထိဝါသိံ ဒါနပတိံ ဥပါသကံ အာရဗ္ဘ ကထေသိ။ သော ကိရ သတ္ထာရံ နိမန္တေတွာ သတ္တာဟံ ဗုဒ္ဓပ္ပမုခဿ ဘိက္ခုသံဃဿ မဟာဒါနံ ဒတွာ ပရိယောသာနဒိဝသေ အရိယသံဃဿ သဗ္ဗပရိက္ခာရေ အဒါသိ။ အထဿ သတ္ထာ ပရိသမဇ္ဈေယေဝ အနုမောဒနံ ကရောန္တော ‘‘ဥပါသက, မဟာ တေ ပရိစ္စာဂေါ, အဟော ဒုက္ကရံ တယာ ကတံ, အယဉှိ ဒါနဝံသော နာမ ပေါရာဏကပဏ္ဍိတာနံ ဝံသော, ဒါနံ နာမ ဂိဟိနာပိ ပဗ္ဗဇိတေနာပိ ဒါတဗ္ဗမေဝ။ ပေါရာဏကပဏ္ဍိတာ ပန ပဗ္ဗဇိတွာ အရညေ ဝသန္တာပိ အလောဏကံ ဝိဓူပနံ ဥဒကမတ္တသိတ္တံ ကာရပဏ္ဏံ ခါဒမာနာပိ သမ္ပတ္တယာစကာနံ ယာဝဒတ္ထံ ဒတွာ သယံ ပီတိသုခေန ယာပယိံသူ’’တိ ဝတွာ ‘‘ဘန္တေ, ဣဒံ တာဝ သဗ္ဗပရိက္ခာရဒါနံ မဟာဇနဿ ပါကဋံ, တုမှေဟိ ဝုတ္တံ အပါကဋံ, တံ နော ကထေထာ’’တိ တေန ယာစိတော အတီတံ အာဟရိ။
အတီတေ ဗာရာဏသိယံ ဗြဟ္မဒတ္တေ ရဇ္ဇံ ကာရေန္တေ ဗောဓိသတ္တော အသီတိကောဋိဝိဘဝဿ ဗြာဟ္မဏမဟာသာလဿ ကုလေ နိဗ္ဗတ္တိ, ‘‘အကိတ္တီ’’တိဿ နာမံ ကရိံသု။ တဿ ပဒသာ ဂမနကာလေ ဘဂိနီပိ ဇာယိ, ‘‘ယသဝတီ’’တိဿာ နာမံ ကရိံသု။ မဟာသတ္တော သောဠသဝဿကာလေ တက္ကသိလံ ဂန္တွာ သဗ္ဗသိပ္ပါနိ ဥဂ္ဂဏှိတွာ ပစ္စာဂမိ။ အထဿ မာတာပိတရော ကာလမကံသု။ သော တေသံ ပေတကိစ္စာနိ ကာရေတွာ ဓနဝိလောကနံ ကရောန္တော ‘‘အသုကော နာမ ဧတ္တကံ ဓနံ သဏ္ဌပေတွာ အတီတော, အသုကော ဧတ္တက’’န္တိ ဝစနံ သုတွာ သံဝိဂ္ဂမာနသော ဟုတွာ ‘‘ဣဒံ ဓနမေဝ ပညာယတိ, န ဓနဿ သံဟာရကာ, သဗ္ဗေ ဣမံ ဓနံ ပဟာယေဝ ဂတာ, အဟံ ပန တံ အာဒါယ ဂမိဿာမီ’’တိ ဘဂိနိံ ပက္ကောသာပေတွာ ‘‘တွံ ဣမံ ဓနံ ပဋိပဇ္ဇာဟီ’’တိ
အာဟ။ ‘‘တုမှာကံ ပန ကော အဇ္ဈာသယော’’တိ? ‘‘ပဗ္ဗဇိတုကာမောမှီ’’တိ။ ‘‘ဘာတိက, အဟံ တုမှေဟိ ဆဍ္ဍိတံ ခေဠံ န သိရသာ သမ္ပဋိစ္ဆာမိ, န မေ ဣမိနာ အတ္ထော, အဟမ္ပိ ပဗ္ဗဇိဿာမီ’’တိ။ သော ရာဇာနံ အာပုစ္ဆိတွာ ဘေရိံ စရာပေသိ ‘‘ဓနေန အတ္ထိကာ အကိတ္တိပဏ္ဍိတဿ ဂေဟံ အာဂစ္ဆန္တူ’’တိ။
သော သတ္တာဟံ မဟာဒါနံ ပဝတ္တေတွာ ဓနေ အခီယမာနေ စိန္တေသိ ‘‘ဣမေ သင်္ခါရာ ခီယန္တိ, ကိံ မေ ဓနကီဠာယ, အတ္ထိကာ တံ ဂဏှိဿန္တီ’’တိ နိဝေသနဒွါရံ ဝိဝရိတွာ ‘‘ဒိန္နညေဝ ဟရန္တူ’’တိ သဟိရညသုဝဏ္ဏံ ဂေဟံ ပဟာယ ဉာတိမဏ္ဍလဿ ပရိဒေဝန္တဿ ဘဂိနိံ ဂဟေတွာ ဗာရာဏသိတော နိက္ခမိ။ ယေန ဒွါရေန နိက္ခမိ, တံ အကိတ္တိဒွါရံ နာမ ဇာတံ, ယေန တိတ္ထေန နဒိံ ဩတိဏ္ဏော, တမ္ပိ အကိတ္တိတိတ္ထံ နာမ ဇာတံ။ သော ဒွေ တီဏိ ယောဇနာနိ ဂန္တွာ ရမဏီယေ ဌာနေ ပဏ္ဏသာလံ ကတွာ ဘဂိနိယာ သဒ္ဓိံ ပဗ္ဗဇိ။ တဿ ပဗ္ဗဇိတကာလတော ပဋ္ဌာယ ဗဟုဂါမနိဂမရာဇဓာနိဝါသိနော ပဗ္ဗဇိံသု။ မဟာပရိဝါရော အဟောသိ, မဟာလာဘသက္ကာရော နိဗ္ဗတ္တိ, ဗုဒ္ဓုပ္ပါဒကာလော ဝိယ ပဝတ္တိ။ အထ မဟာသတ္တော ‘‘အယံ လာဘသက္ကာရော မဟာ, ပရိဝါရောပိ မဟန္တော, မယာ ဧကကေနေဝ ဝိဟရိတုံ ဝဋ္ဋတီ’’တိ စိန္တေတွာ အဝေလာယ အန္တမသော ဘဂိနိမ္ပိ အဇာနာပေတွာ ဧကကောဝ နိက္ခမိတွာ အနုပုဗ္ဗေန ဒမိဠရဋ္ဌံ ပတွာ ကာဝီရပဋ္ဋနသမီပေ ဥယျာနေ ဝိဟရန္တော ဈာနာဘိညာယော နိဗ္ဗတ္တေသိ။ တတြာပိဿ မဟာလာဘသက္ကာရော ဥပ္ပဇ္ဇိ။ သော တံ ဇိဂုစ္ဆိတွာ ဆဍ္ဍေတွာ အာကာသေန ဂန္တွာ နာဂဒီပသမီပေ ကာရဒီပေ ဩတရိ။ တဒါ ကာရဒီပေါ အဟိဒီပေါ နာမ အဟောသိ။ သော တတ္ထ မဟန္တံ ကာရရုက္ခံ ဥပနိဿာယ ပဏ္ဏသာလံ မာပေတွာ ဝါသံ ကပ္ပေသိ။ တတ္ထ တဿ ဝသနဘာဝံ န ကောစိ ဇာနာတိ။ အထဿ ဘဂိနီ ဘာတရံ ဂဝေသမာနာ အနုပုဗ္ဗေန ဒမိဠရဋ္ဌံ ပတွာ တံ အဒိသွာ တေန ဝသိတဋ္ဌာနေယေဝ ဝသိ, ဈာနံ ပန နိဗ္ဗတ္တေတုံ နာသက္ခိ။
မဟာသတ္တော အပ္ပိစ္ဆတာယ ကတ္ထစိ အဂန္တွာ တဿ ရုက္ခဿ ဖလကာလေ ဖလာနိ ခါဒတိ, ပတ္တကာလေ ပတ္တာနိ ဥဒကသိတ္တာနိ ခါဒတိ။ တဿ သီလတေဇေန သက္ကဿ ပဏ္ဍုကမ္ဗလသိလာသနံ ဥဏှာကာရံ ဒဿေသိ။ သက္ကော ‘‘ကော နု ခေါ မံ ဌာနာ စာဝေတုကာမော’’တိ အာဝဇ္ဇေန္တော အကိတ္တိပဏ္ဍိတံ ဒိသွာ ‘‘ကိမတ္ထံ ဧသ တာပသော သီလာနိ ရက္ခတိ, သက္ကတ္တံ နု ခေါ ပတ္ထေတိ, ဥဒါဟု အညံ, ဝီမိံသိဿာမိ နံ။ အယဉှိ ဒုက္ခေန ဇီဝိကံ ကပ္ပေသိ, ဥဒကသိတ္တာနိ
ကာရပဏ္ဏာနိ ခါဒတိ, သစေ သက္ကတ္တံ ပတ္ထေတိ, အတ္တနော သိတ္တပတ္တာနိ မယှံ ဒဿတိ, နော စေ, န ဒဿတီ’’တိ ဗြာဟ္မဏဝဏ္ဏေန တဿ သန္တိကံ အဂမာသိ။ ဗောဓိသတ္တော ကာရပဏ္ဏာနိ သေဒေတွာ ဩတာရေတွာ ‘‘သီတလဘူတာနိ ခါဒိဿာမီ’’တိ ပဏ္ဏသာလဒွါရေ နိသီဒိ။ အထဿ ပုရတော သက္ကော ဘိက္ခာယ အဋ္ဌာသိ။ မဟာသတ္တော တံ ဒိသွာ သောမနဿပ္ပတ္တော ဟုတွာ ‘‘လာဘာ ဝတ မေ, ယောဟံ ယာစကံ ပဿာမိ, အဇ္ဇ မေ မနောရထံ မတ္ထကံ ပါပေတွာ ဒါနံ ဒဿာမီ’’တိ ပက္ကဘာဇနေနေဝ အာဒါယ ဂန္တွာ ‘‘ဣဒံ မေ ဒါနံ သဗ္ဗညုတညာဏဿ ပစ္စယော ဟောတူ’’တိ အတ္တနော အသေသေတွာဝ တဿ ဘာဇနေ ပက္ခိပိ။ ဗြာဟ္မဏော တံ ဂဟေတွာ ထောကံ ဂန္တွာ အန္တရဓာယိ။ မဟာသတ္တောပိ တဿ ဒတွာ ပုန အပစိတွာ ပီတိသုခေနေဝ ဝီတိနာမေတွာ ပုနဒိဝသေ ပစိတွာ တတ္ထေဝ ပဏ္ဏသာလဒွါရေ နိသီဒိ။
သက္ကော ပုန ဗြာဟ္မဏဝေသေန အဂမာသိ။ ပုနပိဿ ဒတွာ မဟာသတ္တော တထေဝ ဝီတိနာမေသိ။ တတိယဒိဝသေပိ တထေဝ ဒတွာ ‘‘အဟော မေ လာဘာ ဝတ, ကာရပဏ္ဏာနိ နိဿာယ မဟန္တံ ပုညံ ပသုတ’’န္တိ သောမနဿပ္ပတ္တော တယော ဒိဝသေ အနာဟာရတာယ ဒုဗ္ဗလောပိ သမာနော မဇ္ဈနှိကသမယေ ပဏ္ဏသာလတော နိက္ခမိတွာ ဒါနံ အာဝဇ္ဇေန္တော ပဏ္ဏသာလဒွါရေ နိသီဒိ။ သက္ကောပိ စိန္တေသိ ‘‘အယံ ဗြာဟ္မဏော တယော ဒိဝသေ နိရာဟာရော ဟုတွာ ဧဝံ ဒုဗ္ဗလောပိ ဒါနံ ဒေန္တော တုဋ္ဌစိတ္တောဝ ဒေတိ, စိတ္တဿ အညထတ္တမ္ပိ နတ္ထိ, အဟံ ဣမံ ‘ဣဒံ နာမ ပတ္ထေတွာ ဒေတီ’တိ န ဇာနာမိ, ပုစ္ဆိတွာ အဇ္ဈာသယမဿ သုတွာ ဒါနကာရဏံ ဇာနိဿာမီ’’တိ။ သော မဇ္ဈနှိကေ ဝီတိဝတ္တေ မဟန္တေန သိရိသောဘဂ္ဂေန ဂဂနတလေ တရုဏသူရိယော ဝိယ ဇလမာနော အာဂန္တွာ မဟာသတ္တဿ ပုရတောဝ ဌတွာ ‘‘အမ္ဘော တာပသ, ဧဝံ ဥဏှဝါတေ ပဟရန္တေ ဧဝရူပေ လောဏဇလပရိက္ခိတ္တေ အရညေ ကိမတ္ထံ တပေါကမ္မံ ကရောသီ’’တိ ပုစ္ဆိ။ တမတ္ထံ ပကာသေန္တော သတ္ထာ ပဌမံ ဂါထမာဟ –
‘‘အကိတ္တိံ ဒိသွာ သမ္မန္တံ, သက္ကော ဘူတပတီ ဗြဝိ၊
ကိံ ပတ္ထယံ မဟာဗြဟ္မေ, ဧကော သမ္မသိ ဃမ္မနီ’’တိ။
တတ္ထ ကိံ ပတ္ထယန္တိ ကိံ မနုဿသမ္ပတ္တိံ ပတ္ထေန္တော, ဥဒါဟု သက္ကသမ္ပတ္တိအာဒီနံ အညတရန္တိ။
မဟာသတ္တော တံ သုတွာ သက္ကဘာဝဉ္စဿ ဉတွာ ‘‘နာဟံ ဧတာ သမ္ပတ္တိယော ပတ္ထေမိ, သဗ္ဗညုတံ ပန ပတ္ထေန္တော တပေါကမ္မံ ကရောမီ’’တိ ပကာသေတုံ ဒုတိယံ ဂါထမာဟ –
‘‘ဒုက္ခော ပုနဗ္ဘဝေါ သက္က, သရီရဿ စ ဘေဒနံ၊
သမ္မောဟမရဏံ ဒုက္ခံ, တသ္မာ သမ္မာမိ ဝါသဝါ’’တိ။
တတ္ထ တသ္မာတိ ယသ္မာ ပုနပ္ပုနံ ဇာတိ ခန္ဓာနံ ဘေဒနံ သမ္မောဟမရဏဉ္စ ဒုက္ခံ, တသ္မာ ယတ္ထေတာနိ နတ္ထိ, တံ နိဗ္ဗာနံ ပတ္ထေန္တော ဣဓ သမ္မာမီတိ ဧဝံ အတ္တနော နိဗ္ဗာနဇ္ဈာသယတံ ဒီပေတိ။
တံ သုတွာ သက္ကော တုဋ္ဌမာနသော ‘‘သဗ္ဗဘဝေသု ကိရာယံ ဥက္ကဏ္ဌိတော နိဗ္ဗာနတ္ထာယ အရညေ ဝိဟရတိ, ဝရမဿ ဒဿာမီ’’တိ ဝရေန နိမန္တေန္တော တတိယံ ဂါထမာဟ –
‘‘ဧတသ္မိံ တေ သုလပိတေ, ပတိရူပေ သုဘာသိတေ၊
ဝရံ ကဿပ တေ ဒမ္မိ, ယံ ကိဉ္စိ မနသိစ္ဆသီ’’တိ။
တတ္ထ ယံ ကိဉ္စိ မနသိစ္ဆသီတိ ယံ မနသာ ဣစ္ဆသိ, တံ ဒမ္မိ, ဝရံ ဂဏှာဟီတိ။
မဟာသတ္တော ဝရံ ဂဏှန္တော စတုတ္ထံ ဂါထမာဟ –
‘‘ဝရဉ္စေ မေ အဒေါ သက္က, သဗ္ဗဘူတာနမိဿရ၊
ယေန ပုတ္တေ စ ဒါရေ စ, ဓနဓညံ ပိယာနိ စ၊
လဒ္ဓါ နရာ န တပ္ပန္တိ, သော လောဘော န မယီ ဝသေ’’တိ။
တတ္ထ ဝရဉ္စေ မေ အဒေါတိ သစေ ဝရံ မယှံ ဒေသိ။ ပိယာနိ စာတိ အညာနိ စ ယာနိ ပိယဘဏ္ဍာနိ။ န တပ္ပန္တီတိ ပုနပ္ပုနံ ပုတ္တာဒယော ပတ္ထေန္တိယေဝ, န တိတ္တိံ ဥပဂစ္ဆန္တိ။ န မယီ ဝသေတိ မယိ မာ ဝသတု မာ ဥပ္ပဇ္ဇတု။
အထဿ သက္ကော တုဿိတွာ ဥတ္တရိမ္ပိ ဝရံ ဒေန္တော မဟာသတ္တော စ ဝရံ ဂဏှန္တော ဣမာ ဂါထာ အဘာသိံသု –
‘‘ဧတသ္မိံ တေ သုလပိတေ, ပတိရူပေ သုဘာသိတေ၊
ဝရံ ကဿပ တေ ဒမ္မိ, ယံ ကိဉ္စိ မနသိစ္ဆသိ။
‘‘ဝရဉ္စေ မေ အဒေါ သက္က, သဗ္ဗဘူတာနမိဿရ၊
ခေတ္တံ ဝတ္ထုံ ဟိရညဉ္စ, ဂဝါဿံ ဒါသပေါရိသံ၊
ယေန ဇာတေန ဇီယန္တိ, သော ဒေါသော န မယီ ဝသေ။
‘‘ဧတသ္မိံ တေ သုလပိတေ, ပတိရူပေ သုဘာသိတေ၊
ဝရံ ကဿပ တေ ဒမ္မိ, ယံ ကိဉ္စိ မနသိစ္ဆသိ။
‘‘ဝရဉ္စေ မေ အဒေါ သက္က, သဗ္ဗဘူတာနမိဿရ၊
ဗာလံ န ပဿေ န သုဏေ, န စ ဗာလေန သံဝသေ၊
ဗာလေနလ္လာပသလ္လာပံ, န ကရေ န စ ရောစယေ။
‘‘ကိံ နု တေ အကရံ ဗာလော, ဝဒ ကဿပ ကာရဏံ၊
ကေန ကဿပ ဗာလဿ, ဒဿနံ နာဘိကင်္ခသိ။
‘‘အနယံ နယတိ ဒုမ္မေဓော, အဓုရာယံ နိယုဉ္ဇတိ၊
ဒုန္နယော သေယျသော ဟောတိ, သမ္မာ ဝုတ္တော ပကုပ္ပတိ၊
ဝိနယံ သော န ဇာနာတိ, သာဓု တဿ အဒဿနံ။
‘‘ဧတသ္မိံ တေ သုလပိတေ, ပတိရူပေ သုဘာသိတေ၊
ဝရံ ကဿပ တေ ဒမ္မိ, ယံ ကိဉ္စိ မနသိစ္ဆသိ။
‘‘ဝရဉ္စေ မေ အဒေါ သက္က, သဗ္ဗဘူတာနမိဿရ၊
ဓီရံ ပဿေ သုဏေ ဓီရံ, ဓီရေန သဟ သံဝသေ၊
ဓီရေနလ္လာပသလ္လာပံ, တံ ကရေ တဉ္စ ရောစယေ။
‘‘ကိံ နု တေ အကရံ ဓီရော, ဝဒ ကဿပ ကာရဏံ၊
ကေန ကဿပ ဓီရဿ, ဒဿနံ အဘိကင်္ခသိ။
‘‘နယံ နယတိ မေဓာဝီ, အဓုရာယံ န ယုဉ္ဇတိ၊
သုနယော သေယျသော ဟောတိ, သမ္မာ ဝုတ္တော န ကုပ္ပတိ၊
ဝိနယံ သော ပဇာနာတိ, သာဓု တေန သမာဂမော။
‘‘ဧတသ္မိံ တေ သုလပိတေ, ပတိရူပေ သုဘာသိတေ၊
ဝရံ ကဿပ တေ ဒမ္မိ, ယံ ကိဉ္စိ မနသိစ္ဆသိ။
‘‘ဝရဉ္စေ မေ အဒေါ သက္က, သဗ္ဗဘူတာနမိဿရ၊
တတော ရတျာ ဝိဝသာနေ, သူရိယုဂ္ဂမနံ ပတိ၊
ဒိဗ္ဗာ ဘက္ခာ ပါတုဘဝေယျုံ, သီလဝန္တော စ ယာစကာ။
‘‘ဒဒတော မေ န ခီယေထ, ဒတွာ နာနုတပေယျဟံ၊
ဒဒံ စိတ္တံ ပသာဒေယျံ, ဧတံ သက္က ဝရံ ဝရေ။
‘‘ဧတသ္မိံ တေ သုလပိတေ, ပတိရူပေ သုဘာသိတေ၊
ဝရံ ကဿပ တေ ဒမ္မိ, ယံ ကိဉ္စိ မနသိစ္ဆသိ။
‘‘ဝရဉ္စေ မေ အဒေါ သက္က, သဗ္ဗဘူတာနမိဿရ၊
န မံ ပုန ဥပေယျာသိ, ဧတံ သက္က ဝရံ ဝရေ။
‘‘ဗဟူဟိ ဝတစရိယာဟိ, နရာ စ အထ နာရိယော၊
ဒဿနံ အဘိကင်္ခန္တိ, ကိံ နု မေ ဒဿနေ ဘယံ။
‘‘တံ တာဒိသံ ဒေဝဝဏ္ဏံ, သဗ္ဗကာမသမိဒ္ဓိနံ၊
ဒိသွာ တပေါ ပမဇ္ဇေယျံ, ဧတံ တေ ဒဿနေ ဘယ’’န္တိ။
တတ္ထ ယေန ဇာတေနာတိ ယေန စိတ္တေန ဇာတေန ကုဒ္ဓါ သတ္တာ ပါဏဝဓာဒီနံ ကတတ္တာ ရာဇဒဏ္ဍဝသေန ဝိသခါဒနာဒီဟိ ဝါ အတ္တနော မရဏဝသေန ဧတာနိ ခေတ္တာဒီနိ ဇီယန္တိ, သော ဒေါသော မယိ န ဝသေယျာတိ ယာစတိ။ န သုဏေတိ အသုကဋ္ဌာနေ နာမ ဝသတီတိပိ ဣမေဟိ ကာရဏေဟိ န သုဏေယျံ။ ကိံ နု တေ အကရန္တိ ကိံ နု တဝ ဗာလေန မာတာ မာရိတာ, ဥဒါဟု တဝ ပိတာ, အညံ ဝါ ပန တေ ကိံ နာမ အနတ္ထံ ဗာလော အကရံ။
အနယံ နယတီတိ အကာရဏံ ‘‘ကာရဏ’’န္တိ ဂဏှာတိ, ပါဏာတိပါတာဒီနိ ကတွာ ဇီဝိကံ ကပ္ပေဿာမီတိ ဧဝရူပါနိ အနတ္ထကမ္မာနိ စိန္တေတိ။ အဓုရာယန္တိ သဒ္ဓါဓုရသီလဓုရပညာဓုရေသု အယောဇေတွာ အယောဂေ နိယုဉ္ဇတိ။ ဒုန္နယော သေယျသော ဟောတီတိ ဒုန္နယောဝ တဿ သေယျော ဟောတိ။ ပဉ္စ ဒုဿီလကမ္မာနိ သမာဒါယ ဝတ္တနမေဝ သေယျောတိ ဂဏှာတိ, ဟိတပဋိပတ္တိယာ ဝါ ဒုန္နယော ဟောတိ နေတုံ အသက္ကုဏေယျော။ သမ္မာ ဝုတ္တောတိ
ဟေတုနာ ကာရဏေန ဝုတ္တော ကုပ္ပတိ။ ဝိနယန္တိ ‘‘ဧဝံ အဘိက္ကမိတဗ္ဗ’’န္တိအာဒိကံ အာစာရဝိနယံ န ဇာနာတိ, ဩဝါဒဉ္စ န သမ္ပဋိစ္ဆတိ။ သာဓု တဿာတိ ဧတေဟိ ကာရဏေဟိ တဿ အဒဿနမေဝ သာဓု။
သူရိယုဂ္ဂမနံ ပတီတိ သူရိယုဂ္ဂမနဝေလာယ။ ဒိဗ္ဗာ ဘက္ခာတိ ဒိဗ္ဗဘောဇနံ ယာစကာတိ တဿ ဒိဗ္ဗဘောဇနဿ ပဋိဂ္ဂါဟကာ။ ဝတစရိယာဟီတိ ဒါနသီလဥပေါသထကမ္မေဟိ။ ဒဿနံ အဘိကင်္ခန္တီတိ ဒဿနံ မမ အဘိကင်္ခန္တိ။ တံ တာဒိသန္တိ ဧဝရူပံ ဒိဗ္ဗာလင်္ကာရဝိဘူသိတံ။ ပမဇ္ဇေယျန္တိ ပမာဒံ အာပဇ္ဇေယျံ။ တဝ သိရိသမ္ပတ္တိံ ပတ္ထေယျံ, ဧဝံ နိဗ္ဗာနတ္ထာယ ပဝတ္တိတေ တပေါကမ္မေ သက္ကဋ္ဌာနံ ပတ္ထေန္တော ပမတ္တော နာမ ဘဝေယျံ, ဧတံ တဝ ဒဿနေ မယှံ ဘယန္တိ။
သက္ကော ‘‘သာဓု, ဘန္တေ, ဣတော ပဋ္ဌာယ န တေ သန္တိကံ အာဂမိဿာမာ’’တိ တံ ဝန္ဒိတွာ ခမာပေတွာ ပက္ကာမိ။ မဟာသတ္တော ယာဝဇီဝံ တတ္ထေဝ ဝသန္တော ဗြဟ္မဝိဟာရေ ဘာဝေတွာ ဗြဟ္မလောကေ နိဗ္ဗတ္တိ။
သတ္ထာ ဣမံ ဓမ္မဒေသနံ အာဟရိတွာ ဇာတကံ သမောဓာနေသိ – ‘‘တဒါ သက္ကော အနုရုဒ္ဓေါ အဟောသိ, အကိတ္တိပဏ္ဍိတော ပန အဟမေဝ အဟောသိ’’န္တိ။
အကိတ္တိဇာတကဝဏ္ဏနာ သတ္တမာ။
֍ * မြန်[၄၈၁] ၈။ တက္ကာရိယဇာတကဝဏ္ဏနာ
အဟမေဝ ဒုဗ္ဘာသိတံ ဘာသိ ဗာလောတိ ဣဒံ သတ္ထာ ဇေတဝနေ ဝိဟရန္တော ကောကာလိကံ အာရဗ္ဘ ကထေသိ။ ဧကသ္မိဉှိ အန္တောဝဿေ ဒွေ အဂ္ဂသာဝကာ ဂဏံ ပဟာယ ဝိဝိတ္တာဝါသံ ဝသိတုကာမာ သတ္ထာရံ အာပုစ္ဆိတွာ ကောကာလိကရဋ္ဌေ ကောကာလိကဿ ဝသနဋ္ဌာနံ ဂန္တွာ တံ ဧဝမာဟံသု ‘‘အာဝုသော ကောကာလိက, တံ နိဿာယ အမှာကံ, အမှေ စ နိဿာယ တဝ ဖာသုဝိဟာရော ဘဝိဿတိ, ဣမံ တေမာသံ ဣဓ ဝသေယျာမာ’’တိ။ ‘‘ကော ပနာဝုသော, မံ နိဿာယ တုမှာကံ ဖာသုဝိဟာရော’’တိ။ သစေ တွံ အာဝုသော ‘‘ဒွေ အဂ္ဂသာဝကာ ဣဓ ဝိဟရန္တီ’’တိ ကဿစိ နာရောစေယျာသိ, မယံ သုခံ ဝိဟရေယျာမ, အယံ တံ နိဿာယ အမှာကံ ဖာသုဝိဟာရောတိ။
‘‘အထ တုမှေ နိဿာယ မယှံ ကော ဖာသုဝိဟာရော’’တိ? ‘‘မယံ တုယှံ အန္တောတေမာသံ ဓမ္မံ ဝါစေဿာမ, ဓမ္မကထံ ကထေဿာမ, ဧသ တုယှံ အမှေ နိဿာယ ဖာသုဝိဟာရော’’တိ။ ‘‘ဝသထာဝုသော, ယထာဇ္ဈာသယေနာ’’တိ။ သော တေသံ ပတိရူပံ သေနာသနံ အဒါသိ။ တေ ဖလသမာပတ္တိသုခေန သုခံ ဝသိံသု။ ကောစိ နေသံ တတ္ထ ဝသနဘာဝံ န ဇာနာတိ။
တေ ဝုတ္ထဝဿာ ပဝါရေတွာ ‘‘အာဝုသော, တံ နိဿာယ သုခံ ဝုတ္ထာမှ, သတ္ထာရံ ဝန္ဒိတုံ ဂစ္ဆာမာ’’တိ တံ အာပုစ္ဆိံသု။ သော ‘‘သာဓူ’’တိ သမ္ပဋိစ္ဆိတွာ တေ အာဒါယ ဓုရဂါမေ ပိဏ္ဍာယ စရိ။ ထေရာ ကတဘတ္တကိစ္စာ ဂါမတော နိက္ခမိံသု။ ကောကာလိကော တေ ဥယျောဇေတွာ နိဝတ္တိတွာ မနုဿာနံ အာရောစေသိ ‘‘ဥပါသကာ, တုမှေ တိရစ္ဆာနသဒိသာ, ဒွေ အဂ္ဂသာဝကေ တေမာသံ ဓုရဝိဟာရေ ဝသန္တေ န ဇာနိတ္ထ, ဣဒါနိ တေ ဂတာ’’တိ။ မနုဿာ ‘‘ကသ္မာ ပန, ဘန္တေ, အမှာကံ နာရောစိတ္ထာ’’တိ ဝတွာ ဗဟုံ သပ္ပိတေလာဒိဘေသဇ္ဇဉ္စေဝ ဝတ္ထစ္ဆာဒနဉ္စ ဂဟေတွာ ထေရေ ဥပသင်္ကမိတွာ ဝန္ဒိတွာ ‘‘ခမထ နော, ဘန္တေ, မယံ တုမှာကံ အဂ္ဂသာဝကဘာဝံ န ဇာနာမ, အဇ္ဇ နော ကောကာလိကဘဒန္တဿ ဝစနေန ဉာတာ, အမှာကံ အနုကမ္ပာယ ဣမာနိ ဘေသဇ္ဇဝတ္ထစ္ဆာဒနာနိ ဂဏှထာ’’တိ အာဟံသု။
ကောကာလိကော ‘‘ထေရာ အပ္ပိစ္ဆာ သန္တုဋ္ဌာ, ဣမာနိ ဝတ္ထာနိ အတ္တနာ အဂ္ဂဟေတွာ မယှံ ဒဿန္တီ’’တိ စိန္တေတွာ ဥပါသကေဟိ သဒ္ဓိံယေဝ ထေရာနံ သန္တိကံ ဂတော။ ထေရာ ဘိက္ခုပရိပါစိတတ္တာ တတော ကိဉ္စိ နေဝ အတ္တနာ ဂဏှိံသု, န ကောကာလိကဿ ဒါပေသုံ။ ဥပါသကာ ‘‘ဘန္တေ, ဣဒါနိ အဂဏှန္တာ ပုန အမှာကံ အနုကမ္ပာယ ဣဓ အာဂစ္ဆေယျာထာ’’တိ ယာစိံသု။ ထေရာ အနဓိဝါသေတွာ သတ္ထု သန္တိကံ အဂမိံသု။ ကောကာလိကော ‘‘ဣမေ ထေရာ အတ္တနာ အဂဏှန္တာ မယှံ န ဒါပေသု’’န္တိ အာဃာတံ ဗန္ဓိ။ ထေရာပိ သတ္ထု သန္တိကေ ထောကံ ဝသိတွာ အတ္တနော ပရိဝါရေ ပဉ္စဘိက္ခုသတေ စ အာဒါယ ဘိက္ခုသဟဿေန သဒ္ဓိံ စာရိကံ စရမာနာ ကောကာလိကရဋ္ဌံ ပတ္တာ။ တေ ဥပါသကာ ပစ္စုဂ္ဂမနံ ကတွာ ထေရေ အာဒါယ တမေဝ ဝိဟာရံ နေတွာ ဒေဝသိကံ မဟာသက္ကာရံ ကရိံသု။ ပဟုတံ ဘေသဇ္ဇဝတ္ထစ္ဆာဒနံ ဥပ္ပဇ္ဇိ, ထေရေဟိ သဒ္ဓိံ အာဂတဘိက္ခူ စီဝရာနိ ဝိစာရေန္တာ သဒ္ဓိံ အာဂတာနံ ဘိက္ခူနညေဝ
ဒေန္တိ, ကောကာလိကဿ န ဒေန္တိ, ထေရာပိ တဿ န ဒါပေန္တိ။ ကောကာလိကော စီဝရံ အလဘိတွာ ‘‘ပါပိစ္ဆာ သာရိပုတ္တမောဂ္ဂလ္လာနာ, ပုဗ္ဗေ ဒီယမာနံ လာဘံ အဂ္ဂဟေတွာ ဣဒါနိ ဂဏှန္တိ, ပူရေတုံ န သက္ကာ, အညေ န ဩလောကေန္တီ’’တိ ထေရေ အက္ကောသတိ ပရိဘာသတိ။ ထေရာ ‘‘အယံ အမှေ နိဿာယ အကုသလံ ပသဝတီ’’တိ သပရိဝါရာ နိက္ခမိတွာ ‘‘အညံ, ဘန္တေ, ကတိပါဟံ ဝသထာ’’တိ မနုဿေဟိ ယာစိယမာနာပိ နိဝတ္တိတုံ န ဣစ္ဆိံသု။
အထေကော ဒဟရော ဘိက္ခု အာဟ – ‘‘ဥပါသကာ, ကထံ ထေရာ ဝသိဿန္တိ, တုမှာကံ ကုလူပကော ထေရော ဣဓ ဣမေသံ ဝါသံ န သဟတီ’’တိ။ တေ တဿ သန္တိကံ ဂန္တွာ ‘‘ဘန္တေ, တုမှေ ကိရ ထေရာနံ ဣဓ ဝါသံ န သဟထ, ဂစ္ဆထ နေ ခမာပေတွာ နိဝတ္တေထ, သစေ န နိဝတ္တေထ, ပလာယိတွာ အညတ္ထ ဝသထာ’’တိ အာဟံသု။ သော ဥပါသကာနံ ဘယေန ဂန္တွာ ထေရေ ယာစိ။ ထေရာ ‘‘ဂစ္ဆာဝုသော, န မယံ နိဝတ္တာမာ’’တိ ပက္ကမိံသု။ သော ထေရေ နိဝတ္တေတုံ အသက္ကောန္တော ဝိဟာရမေဝ ပစ္စာဂတော။ အထ နံ ဥပါသကာ ပုစ္ဆိံသု ‘‘နိဝတ္တိတာ တေ, ဘန္တေ, ထေရာ’’တိ။ ‘‘နိဝတ္တေတုံ နာသက္ခိံ အာဝုသော’’တိ။ အထ နံ ‘‘ဣမသ္မိံ ပါပဓမ္မေ ဝသန္တေ ဣဓ ပေသလာ ဘိက္ခူ န ဝသိဿန္တိ, နိက္ကဍ္ဎာမ န’’န္တိ စိန္တေတွာ ‘‘ဘန္တေ, မာ တွံ ဣဓ ဝသိ, အမှေ နိဿာယ တုယှံ ကိဉ္စိ နတ္ထီ’’တိ အာဟံသု။ သော တေဟိ နိက္ကဍ္ဎိတော ပတ္တစီဝရမာဒါယ ဇေတဝနံ ဂန္တွာ သတ္ထာရံ ဥပသင်္ကမိတွာ ‘‘ပါပိစ္ဆာ, ဘန္တေ, သာရိပုတ္တမောဂ္ဂလ္လာနာ, ပါပိကာနံ ဣစ္ဆာနံ ဝသံ ဂတာ’’တိ အာဟ။ အထ နံ သတ္ထာ ‘‘မာ ဟေဝံ ကောကာလိက, အဝစ, မာ ဟေဝံ ကောကာလိက အဝစ, ပသာဒေဟိ ကောကာလိက, သာရိပုတ္တမောဂ္ဂလ္လာနေသု စိတ္တံ, တေ ပေသလာ ဘိက္ခူ’’တိ ဝါရေတိ။ ဝါရိတောပိ ကောကာလိကော ‘‘တုမှေ, ဘန္တေ, တုမှာကံ အဂ္ဂသာဝကာနံ သဒ္ဒဟထ, အဟံ ပစ္စက္ခတော အဒ္ဒသံ, ပါပိစ္ဆာ ဧတေ ပဋိစ္ဆန္နကမ္မန္တာ ဒုဿီလာ’’တိ ဝတွာ ယာဝတတိယံ သတ္ထာရာ ဝါရိတောပိ တထေဝ ဝတွာ ဥဋ္ဌာယာသနာ ပက္ကာမိ။ တဿ ပက္ကန္တမတ္တဿေဝ သကလသရီရေ သာသပမတ္တာ ပိဠကာ ဥဋ္ဌဟိတွာ အနုပုဗ္ဗေန ဝဍ္ဎိတွာ ဗေဠုဝပက္ကမတ္တာ ဟုတွာ ဘိဇ္ဇိတွာ ပုဗ္ဗလောဟိတာနိ ပဂ္ဃရိံသု။ သော နိတ္ထုနန္တော ဝေဒနာပ္ပတ္တော ဇေတဝနဒွါရကောဋ္ဌကေ နိပဇ္ဇိ။ ‘‘ကောကာလိကေန ဒွေ အဂ္ဂသာဝကာ အက္ကုဋ္ဌာ’’တိ ယာဝ ဗြဟ္မလောကာ ဧကကောလာဟလံ အဟောသိ။
အထဿ ဥပဇ္ဈာယော တုရူ နာမ ဗြဟ္မာ တံ ကာရဏံ ဉတွာ ‘‘ထေရေ ခမာပေဿာမီ’’တိ အာဂန္တွာ အာကာသေ ဌတွာ ‘‘ကောကာလိက, ဖရုသံ တေ ကမ္မံ ကတံ, အဂ္ဂသာဝကေ ပသာဒေဟီ’’တိ အာဟ။ ‘‘ကော ပန တွံ အာဝုသော’’တိ? ‘‘တုရူ ဗြဟ္မာ နာမာဟ’’န္တိ။ ‘‘နနု တွံ, အာဝုသော, ဘဂဝတာ အနာဂါမီတိ ဗျာကတော, အနာဂါမီ စ အနာဝတ္တိဓမ္မော အသ္မာ လောကာတိ ဝုတ္တံ, တွံ သင်္ကာရဋ္ဌာနေ ယက္ခော ဘဝိဿသီ’’တိ မဟာဗြဟ္မံ အပသာဒေသိ။ သော တံ အတ္တနော ဝစနံ ဂါဟာပေတုံ အသက္ကောန္တော ‘‘တဝ ဝါစာယ တွညေဝ ပညာယိဿသီ’’တိ ဝတွာ သုဒ္ဓါဝါသမေဝ ဂတော။ ကောကာလိကောပိ ကာလံ ကတွာ ပဒုမနိရယေ ဥပ္ပဇ္ဇိ။ တဿ တတ္ထ နိဗ္ဗတ္တဘာဝံ ဉတွာ သဟမ္ပတိဗြဟ္မာ တထာဂတဿ အာရောစေသိ, သတ္ထာ ဘိက္ခူနံ အာရောစေသိ။ ဘိက္ခူ တဿ အဂုဏံ ကထေန္တာ ဓမ္မသဘာယံ ကထံ သမုဋ္ဌာပေသုံ ‘‘အာဝုသော, ကောကာလိကော ကိရ သာရိပုတ္တမောဂ္ဂလ္လာနေ အက္ကောသိတွာ အတ္တနော မုခံ နိဿာယ ပဒုမနိရယေ ဥပ္ပန္နော’’တိ။ သတ္ထာ အာဂန္တွာ ‘‘ကာယ နုတ္ထ, ဘိက္ခဝေ, ဧတရဟိ ကထာယ သန္နိသိန္နာ’’တိ ပုစ္ဆိတွာ ‘‘ဣမာယ နာမာ’’တိ ဝုတ္တေ ‘‘န, ဘိက္ခဝေ, ဣဒါနေဝ ကောကာလိကော ဝစနေန ဟတော အတ္တနော မုခံ နိဿာယ ဒုက္ခံ အနုဘောတိ, ပုဗ္ဗေပိ ဧသ အတ္တနော မုခံ နိဿာယ ဒုက္ခံ အနုဘောသိယေဝါ’’တိ ဝတွာ အတီတံ အာဟရိ။
အတီတေ ဗာရာဏသိယံ ဗြဟ္မဒတ္တေ ရဇ္ဇံ ကာရေန္တေ တဿ ပုရောဟိတော ပိင်္ဂလော နိက္ခန္တဒါဌော အဟောသိ။ တဿ ဗြာဟ္မဏီ အညေန ဗြာဟ္မဏေန သဒ္ဓိံ အတိစရိ, သောပိ တာဒိသောဝ။ ပုရောဟိတော ဗြာဟ္မဏိံ ပုနပ္ပုနံ ဝါရေန္တောပိ ဝါရေတုံ အသက္ကောန္တော စိန္တေသိ ‘‘ဣမံ မမ ဝေရိံ သဟတ္ထာ မာရေတုံ န သက္ကာ, ဥပါယေန နံ မာရေဿာမီ’’တိ။ သော ရာဇာနံ ဥပသင်္ကမိတွာ အာဟ ‘‘မဟာရာဇ, တဝ နဂရံ သကလဇမ္ဗုဒီပေ အဂ္ဂနဂရံ, တွံ အဂ္ဂရာဇာ, ဧဝံ အဂ္ဂရညော နာမ တဝ ဒက္ခိဏဒွါရံ ဒုယုတ္တံ အဝမင်္ဂလ’’န္တိ။ ‘‘အာစရိယ, ဣဒါနိ ကိံ ကာတဗ္ဗ’’န္တိ? ‘‘မင်္ဂလံ ကတွာ ယောဇေတဗ္ဗ’’န္တိ။ ‘‘ကိံ လဒ္ဓုံ ဝဋ္ဋတီ’’တိ။ ‘‘ပုရာဏဒွါရံ ဟာရေတွာ မင်္ဂလယုတ္တာနိ ဒါရူနိ ဂဟေတွာ နဂရပရိဂ္ဂါဟကာနံ ဘူတာနံ ဗလိံ ဒတွာ မင်္ဂလနက္ခတ္တေန ပတိဋ္ဌာပေတုံ ဝဋ္ဋတီ’’တိ။ ‘‘တေန ဟိ ဧဝံ ကရောထာ’’တိ။ တဒါ ဗောဓိသတ္တော တက္ကာရိယော နာမ
မာဏဝေါ ဟုတွာ တဿ သန္တိကေ သိပ္ပံ ဥဂ္ဂဏှာတိ။ ပုရောဟိတော ပုရာဏဒွါရံ ဟာရေတွာ နဝံ နိဋ္ဌာပေတွာ ရာဇာနံ အာဟ – ‘‘နိဋ္ဌိတံ, ဒေဝ, ဒွါရံ, သွေ ဘဒ္ဒကံ နက္ခတ္တံ, တံ အနတိက္ကမိတွာ ဗလိံ ကတွာ ဒွါရံ ပတိဋ္ဌာပေတုံ ဝဋ္ဋတီ’’တိ။ ‘‘အာစရိယ, ဗလိကမ္မတ္ထာယ ကိံ လဒ္ဓုံ ဝဋ္ဋတီ’’တိ? ‘‘ဒေဝ, မဟေသက္ခံ ဒွါရံ မဟေသက္ခာဟိ ဒေဝတာဟိ ပရိဂ္ဂဟိတံ, ဧကံ ပိင်္ဂလံ နိက္ခန္တဒါဌံ ဥဘတောဝိသုဒ္ဓံ ဗြာဟ္မဏံ မာရေတွာ တဿ မံသလောဟိတေန ဗလိံ ကတွာ သရီရံ ဟေဋ္ဌာ ခိပိတွာ ဒွါရံ ပတိဋ္ဌာပေတဗ္ဗံ, ဧဝံ တုမှာကဉ္စ နဂရဿ စ ဝုဍ္ဎိ ဘဝိဿတီ’’တိ။ ‘‘သာဓု အာစရိယ, ဧဝရူပံ ဗြာဟ္မဏံ မာရေတွာ ဒွါရံ ပတိဋ္ဌာပေဟီ’’တိ။
သော တုဋ္ဌမာနသော ‘‘သွေ ပစ္စာမိတ္တဿ ပိဋ္ဌိံ ပဿိဿာမီ’’တိ ဥဿာဟဇာတော အတ္တနော ဂေဟံ ဂန္တွာ မုခံ ရက္ခိတုံ အသက္ကောန္တော တုရိတတုရိတော ဘရိယံ အာဟ – ‘‘ပါပေ စဏ္ဍာလိ ဣတော ပဋ္ဌာယ ကေန သဒ္ဓိံ အဘိရမိဿသိ, သွေ တေ ဇာရံ မာရေတွာ ဗလိကမ္မံ ကရိဿာမီ’’တိ။ ‘‘နိရပရာဓံ ကိံကာရဏာ မာရေဿသီ’’တိ? ရာဇာ ‘‘ကဠာရပိင်္ဂလဿ ဗြာဟ္မဏဿ မံသလောဟိတေန ဗလိကမ္မံ ကတွာ နဂရဒွါရံ ပတိဋ္ဌာပေဟီ’’တိ အာဟ, ‘‘ဇာရော စ တေ ကဠာရပိင်္ဂလော, တံ မာရေတွာ ဗလိကမ္မံ ကရိဿာမီ’’တိ။ သာ ဇာရဿ သန္တိကံ သာသနံ ပါဟေသိ ‘‘ရာဇာ ကိရ ကဠာရပိင်္ဂလံ ဗြာဟ္မဏံ မာရေတွာ ဗလိံ ကာတုကာမော, သစေ ဇီဝိတုကာမော, အညေပိ တယာ သဒိသေ ဗြာဟ္မဏေ ဂဟေတွာ ကာလဿေဝ ပလာယဿူ’’တိ။ သော တထာ အကာသိ။ တံ နဂရေ ပါကဋံ အဟောသိ, သကလနဂရတော သဗ္ဗေ ကဠာရပိင်္ဂလာ ပလာယိံသု။
ပုရောဟိတော ပစ္စာမိတ္တဿ ပလာတဘာဝံ အဇာနိတွာ ပါတောဝ ရာဇာနံ ဥပသင်္ကမိတွာ ‘‘ဒေဝ, အသုကဋ္ဌာနေ ကဠာရပိင်္ဂလော ဗြာဟ္မဏော အတ္ထိ, တံ ဂဏှာပေထာ’’တိ အာဟ။ ရာဇာ အမစ္စေ ပေသေသိ။ တေ တံ အပဿန္တာ အာဂန္တွာ ‘‘ပလာတော ကိရာ’’တိ အာရောစေသုံ။ ‘‘အညတ္ထ ဥပဓာရေထာ’’တိ သကလနဂရံ ဥပဓာရေန္တာပိ န ပဿိံသု။ တတော ‘‘အညံ ဥပဓာရေထာ’’တိ ဝုတ္တေ ‘‘ဒေဝ, ဌပေတွာ ပုရောဟိတံ အညော ဧဝရူပေါ နတ္ထီ’’တိ ဝဒိံသု။ ပုရောဟိတံ န သက္ကာ မာရေတုန္တိ။ ‘‘ဒေဝ, ကိံ ကထေထ, ပုရောဟိတဿ ကာရဏာ အဇ္ဇ ဒွါရေ အပ္ပတိဋ္ဌာပိတေ နဂရံ အဂုတ္တံ ဘဝိဿတိ, အာစရိယော ကထေန္တော ‘‘အဇ္ဇ နက္ခတ္တံ အတိက္ကမိတွာ ဣတော သံဝစ္ဆရစ္စယေန နက္ခတ္တံ လဘိဿတီ’’တိ ကထေသိ, သံဝစ္ဆရံ နဂရေ အဒွါရကေ ပစ္စတ္ထိကာနံ ဩကာသော ဘဝိဿတိ, ဣမံ မာရေတွာ အညေန
ဗျတ္တေန ဗြာဟ္မဏေန ဗလိကမ္မံ ကာရေတွာ ဒွါရံ ပတိဋ္ဌာပေဿာမာ’’တိ။ ‘‘အတ္ထိ ပန အညော အာစရိယသဒိသော ပဏ္ဍိတော ဗြာဟ္မဏော’’တိ? ‘‘အတ္ထိ ဒေဝ, တဿ အန္တေဝါသီ တက္ကာရိယမာဏဝေါ နာမ, တဿ ပုရောဟိတဋ္ဌာနံ ဒတွာ မင်္ဂလံ ကရောထာ’’တိ။
ရာဇာ တံ ပက္ကောသာပေတွာ သမ္မာနံ ကာရေတွာ ပုရောဟိတဋ္ဌာနံ ဒတွာ တထာ ကာတုံ အာဏာပေသိ။ သော မဟန္တေန ပရိဝါရေန နဂရဒွါရံ အဂမာသိ။ ပုရောဟိတံ ရာဇာနုဘာဝေန ဗန္ဓိတွာ အာနယိံသု။ မဟာသတ္တော ဒွါရဋ္ဌပနဋ္ဌာနေ အာဝါဋံ ခဏာပေတွာ သာဏိံ ပရိက္ခိပါပေတွာ အာစရိယေန သဒ္ဓိံ အန္တောသာဏိယံ အဋ္ဌာသိ။ အာစရိယော အာဝါဋံ ဩလောကေတွာ အတ္တနော ပတိဋ္ဌံ အလဘန္တော ‘‘အတ္ထော တာဝ မေ နိပ္ဖါဒိတော အဟောသိ, ဗာလတ္တာ ပန မုခံ ရက္ခိတုံ အသက္ကောန္တော ဝေဂေန ပါပိတ္ထိယာ ကထေသိံ, အတ္တနာဝ အတ္တနော ဝဓော အာဘတော’’တိ မဟာသတ္တံ အာလပန္တော ပဌမံ ဂါထမာဟ –
‘‘အဟမေဝ ဒုဗ္ဘာသိတံ ဘာသိ ဗာလော, ဘေကောဝရညေ အဟိမဝှါယမာနော၊
တက္ကာရိယေ သောဗ္ဘမိမံ ပတာမိ, န ကိရေဝ သာဓု အတိဝေလဘာဏီ’’တိ။
တတ္ထ ဒုဗ္ဘာသိတံ ဘာသီတိ ဒုဗ္ဘာသိတံ ဘာသိံ။ ဘေကောဝါတိ ယထာ အရညေ မဏ္ဍူကော ဝဿန္တော အတ္တနော ခါဒကံ အဟိံ အဝှါယမာနော ဒုဗ္ဘာသိတံ ဘာသတိ နာမ, ဧဝံ အဟမေဝ ဒုဗ္ဘာသိတံ ဘာသိံ။ တက္ကာရိယေတိ တဿ နာမံ, တက္ကာရိယာတိ ဣတ္ထိလိင်္ဂံ နာမံ, တေနေဝ တံ အာလပန္တော ဧဝမာဟ။
တံ သုတွာ မဟာသတ္တော ဒုတိယံ ဂါထမာဟ –
‘‘ပပ္ပေါတိ မစ္စော အတိဝေလဘာဏီ, ဗန္ဓံ ဝဓံ သောကပရိဒ္ဒဝဉ္စ၊
အတ္တာနမေဝ ဂရဟာသိ ဧတ္ထ, အာစေရ ယံ တံ နိခဏန္တိ သောဗ္ဘေ’’တိ။
တတ္ထ အတိဝေလဘာဏီတိ ဝေလာတိက္ကန္တံ ပမာဏာတိက္ကန္တံ ကတွာ ကထနံ နာမ န သာဓု, အတိဝေလဘာဏီ ပုရိသော န သာဓူတိ အတ္ထော။ သောကပရိဒ္ဒဝဉ္စာတိ အာစရိယ, ဧဝမေဝ အတိဝေလဘာဏီ ပုရိသော ဝဓံ ဗန္ဓဉ္စ သောကဉ္စ မဟန္တေန သဒ္ဒေန ပရိဒေဝဉ္စ ပပ္ပေါတိ။ ဂရဟာသီတိ ပရံ အဂရဟိတွာ အတ္တာနံယေဝ ဂရဟေယျာသိ။ ဧတ္ထာတိ ဧတသ္မိံ ကာရဏေ။ အာစေရ ယံ တန္တိ အာစရိယ, ယေန ကာရဏေန တံ နိခဏန္တိ သောဗ္ဘေ, တံ တယာဝ ကတံ, တသ္မာ အတ္တာနမေဝ ဂရဟေယျာသီတိ ဝဒတိ။
ဧဝဉ္စ ပန ဝတွာ ‘‘အာစရိယ, ဝါစံ အရက္ခိတွာ န ကေဝလံ တွမေဝ ဒုက္ခပ္ပတ္တော, အညောပိ ဒုက္ခပ္ပတ္တောယေဝါ’’တိ ဝတွာ အတီတံ အာဟရိတွာ ဒဿေသိ။
ပုဗ္ဗေ ကိရ ဗာရာဏသိယံ ကာဠီ နာမ ဂဏိကာ အဟောသိ, တဿာ တုဏ္ဍိလော နာမ ဘာတာ။ ကာဠီ ဧကဒိဝသံ သဟဿံ ဂဏှာတိ။ တုဏ္ဍိလော ပန ဣတ္ထိဓုတ္တော သုရာဓုတ္တော အက္ခဓုတ္တော အဟောသိ။ သာ တဿ ဓနံ ဒေတိ, သော လဒ္ဓံ လဒ္ဓံ ဝိနာသေတိ။ သာ တံ ဝါရေန္တီပိ ဝါရေတုံ နာသက္ခိ။ သော ဧကဒိဝသံ ဇူတပရာဇိတော နိဝတ္ထဝတ္ထာနိ ဒတွာ ကဋသာရကခဏ္ဍံ နိဝါသေတွာ တဿာ ဂေဟံ အာဂမိ။ တာယ စ ဒါသိယော အာဏတ္တာ ဟောန္တိ ‘‘တုဏ္ဍိလဿ အာဂတကာလေ ကိဉ္စိ အဒတွာ ဂီဝါယံ နံ ဂဟေတွာ နီဟရေယျာထာ’’တိ။ တာ တထာ ကရိံသု။ သော ဒွါရမူလေ ရောဒန္တော အဋ္ဌာသိ။
အထေကော သေဋ္ဌိပုတ္တော နိစ္စကာလံ ကာဠိယာ သဟဿံ အာဟရာပေန္တော ဒိသွာ ‘‘ကသ္မာ တုဏ္ဍိလ ရောဒသီ’’တိ ပုစ္ဆိ။ ‘‘သာမိ, ဇူတပရာဇိတော မမ ဘဂိနိယာ သန္တိကံ အာဂတောမှိ, တံ မံ ဒါသိယော ဂီဝါယံ ဂဟေတွာ နီဟရိံသူ’’တိ။ ‘‘တေန ဟိ တိဋ္ဌ, ဘဂိနိယာ တေ ကထေဿာမီ’’တိ သော ဂန္တွာ ‘‘ဘာတာ တေ ကဋသာရကခဏ္ဍံ နိဝါသေတွာ ဒွါရမူလေ ဌိတော, ဝတ္ထာနိဿ ကိမတ္ထံ န ဒေသီ’’တိ အာဟ။ ‘‘အဟံ တာဝ န ဒေမိ, သစေ ပန တေ သိနေဟော အတ္ထိ, တွံ ဒေဟီ’’တိ။ တသ္မိံ ပန ဂဏိကာယ ဃရေ ဣဒံစာရိတ္တံ – အာဘတသဟဿတော ပဉ္စသတာနိ ဂဏိကာယ ဟောန္တိ, ပဉ္စသတာနိ ဝတ္ထဂန္ဓမာလမူလာနိ ဟောန္တိ။ အာဂတပုရိသာ တသ္မိံ ဃရေ လဒ္ဓဝတ္ထာနိ နိဝါသေတွာ ရတ္တိံ ဝသိတွာ ပုနဒိဝသေ ဂစ္ဆန္တာ အာဘတဝတ္ထာနေဝ နိဝါသေတွာ ဂစ္ဆန္တိ။ တသ္မာ သော သေဋ္ဌိပုတ္တော တာယ ဒိန္နဝတ္ထာနိ နိဝါသေတွာ အတ္တနော သာဋကေ တုဏ္ဍိလဿ ဒါပေသိ။ သော နိဝါသေတွာ
နဒန္တော ဂဇ္ဇန္တော ဂန္တွာ သုရာဂေဟံ ပါဝိသိ။ ကာဠီပိ ဒါသိယော အာဏာပေသိ ‘‘သွေ ဧတဿ ဂမနကာလေ ဝတ္ထာနိ အစ္ဆိန္ဒေယျာထာ’’တိ။ တာ တဿ နိက္ခမနကာလေ ဣတော စိတော စ ဥပဓာဝိတွာ ဝိလုမ္ပမာနာ သာဋကေ ဂဟေတွာ ‘‘ဣဒါနိ ယာဟိ ကုမာရာ’’တိ နဂ္ဂံ ကတွာ ဝိဿဇ္ဇေသုံ။ သော နဂ္ဂေါဝ နိက္ခမိ။ ဇနော ပရိဟာသံ ကရောတိ။ သော လဇ္ဇိတွာ ‘‘မယာဝေတံ ကတံ, အဟမေဝ အတ္တနော မုခံ ရက္ခိတုံ နာသက္ခိ’’န္တိ ပရိဒေဝိ။ ဣဒံ တာဝ ဒဿေတုံ တတိယံ ဂါထမာဟ –
‘‘ကိမေဝဟံ တုဏ္ဍိလမနုပုစ္ဆိံ, ကရေယျ သံ ဘာတရံ ကာဠိကာယံ၊
နဂ္ဂေါဝဟံ ဝတ္ထယုဂဉ္စ ဇီနော, အယမ္ပိ အတ္ထော ဗဟုတာဒိသောဝါ’’တိ။
တတ္ထ ဗဟုတာဒိသောဝါတိ သေဋ္ဌိပုတ္တော ဟိ အတ္တနာ ကတေန ဒုက္ခံ ပတ္တော, တွမ္ပိ တသ္မာ အယမ္ပိ တုယှံ ဒုက္ခပ္ပတ္တိ အတ္ထော။ ဗဟူဟိ ကာရဏေဟိ တာဒိသောဝ။
အပရောပိ ဗာရာဏသိယံ အဇပါလာနံ ပမာဒေန ဂေါစရဘူမိယံ ဒွီသု မေဏ္ဍေသု ယုဇ္ဈန္တေသု ဧကော ကုလိင်္ဂသကုဏော ‘‘ဣမေ ဒါနိ ဘိန္နေဟိ သီသေဟိ မရိဿန္တိ, ဝါရေဿာမိ တေတိ မာတုလာ မာ ယုဇ္ဈထာ’’တိ ဝါရေတွာ တေသံ ကထံ အဂ္ဂဟေတွာ ယုဇ္ဈန္တာနညေဝ ပိဋ္ဌိယမ္ပိ သီသေပိ နိသီဒိတွာ ယာစိတွာ ဝါရေတုံ အသက္ကောန္တော ‘‘တေန ဟိ မံ မာရေတွာ ယုဇ္ဈထာ’’တိ ဥဘိန္နမ္ပိ သီသန္တရံ ပါဝိသိ။ တေ အညမညံ ယုဇ္ဈိံသုယေဝ။ သော သဏှကရဏိယံ ပိသိတော ဝိယ အတ္တနာ ကတေနေဝ ဝိနာသံ ပတ္တော။ ဣဒမ္ပိ အပရံ ကာရဏံ ဒဿေတုံ စတုတ္ထံ ဂါထမာဟ –
‘‘ယော ယုဇ္ဈမာနာနမယုဇ္ဈမာနော, မေဏ္ဍန္တရံ အစ္စုပတီ ကုလိင်္ဂေါ၊
သော ပိံသိတော မေဏ္ဍသိရေဟိ တတ္ထ, အယမ္ပိ အတ္ထော ဗဟုတာဒိသောဝါ’’တိ။
တတ္ထ မေဏ္ဍန္တရန္တိ မေဏ္ဍာနံ အန္တရံ။ အစ္စုပတီတိ အတိဂန္တွာ ဥပ္ပတိ, အာကာသေ သီသာနံ ဝေမဇ္ဈေ အဋ္ဌာသီတိ အတ္ထော။ ပိံသိတောတိ ပီဠိတော။
အပရေပိ ဗာရာဏသိဝါသိနော ဂေါပါလကာ ဖလိတံ တာလရုက္ခံ ဒိသွာ ဧကံ တာလဖလတ္ထာယ ရုက္ခံ အာရောပေသုံ။ တသ္မိံ ဖလာနိ ပါတေန္တေ ဧကော ကဏှသပ္ပေါ ဝမ္မိကာ နိက္ခမိတွာ တာလရုက္ခံ အာရုဟိ။ ဟေဋ္ဌာ ပတိဋ္ဌိတာ ဒဏ္ဍေဟိ ပဟရန္တာ နိဝါရေတုံ နာသက္ခိံသု။ တေ ‘‘သပ္ပေါ တာလံ အဘိရုဟတီ’’တိ ဣတရဿ အာစိက္ခိံသု။ သော ဘီတော မဟာဝိရဝံ ဝိရဝိ။ ဟေဋ္ဌာ ဌိတာ ဧကံ ထိရသာဋကံ စတူသု ကဏ္ဏေသု ဂဟေတွာ ‘‘ဣမသ္မိံ သာဋကေ ပတာ’’တိ အာဟံသု။ သော ပတန္တော စတုန္နမ္ပိ အန္တရေ သာဋကမဇ္ဈေ ပတိ။ တဿ ပန ပါတနဝေဂေန တေ သန္ဓာရေတုံ အသက္ကောန္တာ အညမညံ သီသေဟိ ပဟရိတွာ ဘိန္နေဟိ သီသေဟိ ဇီဝိတက္ခယံ ပတ္တာ။ ဣဒမ္ပိ ကာရဏံ ဒဿေန္တော ပဉ္စမံ ဂါထမာဟ –
‘‘စတုရော ဇနာ ပေါတ္ထကမဂ္ဂဟေသုံ, ဧကဉ္စ ပေါသံ အနုရက္ခမာနာ၊
သဗ္ဗေဝ တေ ဘိန္နသိရာ သယိံသု, အယမ္ပိ အတ္ထော ဗဟုတာဒိသောဝါ’’တိ။
တတ္ထ ပေါတ္ထကန္တိ သာဏသာဋကံ။ သဗ္ဗေဝ တေတိ တေပိ စတ္တာရော ဇနာ အတ္တနာ ကတေနေဝ ဘိန္နသီသာ သယိံသု။
အပရေပိ ဗာရာဏသိဝါသိနော ဧဠကစောရာ ရတ္တိံ ဧကံ အဇံ ထေနေတွာ ‘‘ဒိဝါ အရညေ ခါဒိဿာမာ’’တိ တဿာ အဝဿနတ္ထာယ မုခံ ဗန္ဓိတွာ ဝေဠုဂုမ္ဗေ ဌပေသုံ။ ပုနဒိဝသေ တံ ခါဒိတုံ ဂစ္ဆန္တာ အာဝုဓံ ပမုဿိတွာ အဂမံသု။ တေ ‘‘အဇံ မာရေတွာ မံသံ ပစိတွာ ခါဒိဿာမ, အာဟရထာဝုဓ’’န္တိ ဧကဿပိ ဟတ္ထေ အာဝုဓံ အဒိသွာ ‘‘ဝိနာ အာဝုဓေန ဧတံ မာရေတွာပိ မံသံ ဂဟေတုံ န သက္ကာ, ဝိဿဇ္ဇေထ နံ, ပုညမဿ အတ္ထီ’’တိ ဝိဿဇ္ဇေသုံ။ တဒါ ဧကော နဠကာရော ဝေဠုံ ဂဟေတွာ ‘‘ပုနပိ အာဂန္တွာ ဂဟေဿာမီ’’တိ နဠကာရသတ္ထံ ဝေဠုဂုမ္ဗန္တရေ ဌပေတွာ ပက္ကာမိ။ အဇာ ‘‘မုတ္တာမှီ’’တိ တုဿိတွာ ဝေဠုမူလေ ကီဠမာနာ ပစ္ဆိမပါဒေဟိ ပဟရိတွာ တံ သတ္ထံ ပါတေသိ။ စောရာ သတ္ထသဒ္ဒံ သုတွာ ဥပဓာရေန္တာ တံ ဒိသွာ တုဋ္ဌမာနသာ အဇံ မာရေတွာ မံသံ ခါဒိံသု။ ဣတိ ‘‘သာပိ အဇာ အတ္တနာ ကတေနေဝ မတာ’’တိ ဒဿေတုံ ဆဋ္ဌံ ဂါထမာဟ –
‘‘အဇာ ယထာ ဝေဠုဂုမ္ဗသ္မိံ ဗဒ္ဓါ, အဝက္ခိပန္တီ အသိမဇ္ဈဂစ္ဆိ၊
တေနေဝ တဿာ ဂလကာဝကန္တံ, အယမ္ပိ အတ္ထော ဗဟုတာဒိသောဝါ’’တိ။
တတ္ထ အဝက္ခိပန္တီတိ ကီဠမာနာ ပစ္ဆိမပါဒေ ခိပန္တီ။
ဧဝဉ္စ ပန ဝတွာ ‘‘အတ္တနော ဝစနံ ရက္ခိတွာ မိတဘာဏိနော နာမ မရဏဒုက္ခာ မုစ္စန္တီ’’တိ ဒဿေတွာ ကိန္နရဝတ္ထုံ အာဟရိ။
ဗာရာဏသိဝါသီ ကိရေကော လုဒ္ဒကော ဟိမဝန္တံ ဂန္တွာ ဧကေနုပါယေန ဇယမ္ပတိကေ ဒွေ ကိန္နရေ ဂဟေတွာ အာနေတွာ ရညော အဒါသိ။ ရာဇာ အဒိဋ္ဌပုဗ္ဗေ ကိန္နရေ ဒိသွာ တုဿိတွာ ‘‘လုဒ္ဒ, ဣမေသံ ကော ဂုဏော’’တိ ပုစ္ဆိ။ ‘‘ဒေဝ, ဧတေ မဓုရေန သဒ္ဒေန ဂါယန္တိ, မနုညံ နစ္စန္တိ, မနုဿာ ဧဝံ ဂါယိတုဉ္စ နစ္စိတုဉ္စ န ဇာနန္တီ’’တိ။ ရာဇာ လုဒ္ဒဿ ဗဟုံ ဓနံ ဒတွာ ကိန္နရေ ‘‘ဂါယထ နစ္စထာ’’တိ အာဟ။ ကိန္နရာ ‘‘သစေ မယံ ဂါယန္တာ ဗျဉ္ဇနံ ပရိပုဏ္ဏံ ကာတုံ န သက္ခိဿာမ, ဒုဂ္ဂီတံ ဟောတိ, အမှေ ဂရဟိဿန္တိ ဝဓိဿန္တိ, ဗဟုံ ကထေန္တာနဉ္စ ပန မုသာဝါဒေါပိ ဟောတီ’’တိ မုသာဝါဒဘယေန ရညာ ပုနပ္ပုနံ ဝုတ္တာပိ န ဂါယိံသု န နစ္စိံသု။ ရာဇာ ကုဇ္ဈိတွာ ‘‘ဣမေ မာရေတွာ မံသံ ပစိတွာ အာဟရထာ’’တိ အာဏာပေန္တော သတ္တမံ ဂါထမာဟ –
‘‘ဣမေ န ဒေဝါ န ဂန္ဓဗ္ဗပုတ္တာ, မိဂါ ဣမေ အတ္ထဝသံ ဂတာ မေ၊
ဧကဉ္စ နံ သာယမာသေ ပစန္တု, ဧကံ ပုနပ္ပါတရာသေ ပစန္တူ’’တိ။
တတ္ထ မိဂါ ဣမေတိ ဣမေ သစေ ဒေဝါ ဂန္ဓဗ္ဗာ ဝါ ဘဝေယျုံ, နစ္စေယျုဉ္စေဝ ဂါယေယျုဉ္စ, ဣမေ ပန မိဂါ တိရစ္ဆာနဂတာ။ အတ္ထဝသံ ဂတာ မေတိ အတ္ထံ ပစ္စာသီသန္တေန လုဒ္ဒေန အာနီတတ္တာ အတ္ထဝသေန မမ ဟတ္ထံ ဂတာ။ ဧတေသု ဧကံ သာယမာသေ, ဧကံ ပါတရာသေ ပစန္တူတိ။
ကိန္နရီ စိန္တေသိ ‘‘ရာဇာ ကုဒ္ဓေါ နိဿံသယံ မာရေဿတိ, ဣဒါနိ ကထေတုံ ကာလော’’တိ အဋ္ဌမံ ဂါထမာဟ –
‘‘သတံ သဟဿာနိ ဒုဘာသိတာနိ, ကလမ္ပိ နာဂ္ဃန္တိ သုဘာသိတဿ၊
ဒုဗ္ဘာသိတံ သင်္ကမာနော ကိလေသော, တသ္မာ တုဏှီ ကိမ္ပုရိသာ န ဗာလျာ’’တိ။
တတ္ထ သင်္ကမာနော ကိလေသောတိ ကဒါစိ အဟံ ဘာသမာနော ဒုဗ္ဘာသိတံ ဘာသေယျံ, ဧဝံ ဒုဗ္ဘာသိတံ သင်္ကမာနော ကိလိဿတိ ကိလမတိ။ တသ္မာတိ တေန ကာရဏေန တုမှာကံ န ဂါယိံ, န ဗာလဘာဝေနာတိ။
ရာဇာ ကိန္နရိယာ တုဿိတွာ အနန္တရံ ဂါထမာဟ –
‘‘ယာ မေသာ ဗျာဟာသိ ပမုဉ္စထေတံ, ဂိရိဉ္စ နံ ဟိမဝန္တံ နယန္တု၊
ဣမဉ္စ ခေါ ဒေန္တု မဟာနသာယ, ပါတောဝ နံ ပါတရာသေ ပစန္တူ’’တိ။
တတ္ထ ယာ မေသာတိ ယာ မေ ဧသာ။ ဒေန္တူတိ မဟာနသတ္ထာယ ဒေန္တု။
ကိန္နရော ရညော ဝစနံ သုတွာ ‘‘အယံ မံ အကထေန္တံ အဝဿံ မာရေဿတိ, ဣဒါနိ ကထေတုံ ဝဋ္ဋတီ’’တိ ဣတရံ ဂါထမာဟ –
‘‘ပဇ္ဇုန္နနာထာ ပသဝေါ, ပသုနာထာ အယံ ပဇာ၊
တွံ နာထောသိ မဟာရာဇ, နာထောဟံ ဘရိယာယ မေ၊
ဒွိန္နမညတရံ ဉတွာ, မုတ္တော ဂစ္ဆေယျ ပဗ္ဗတ’’န္တိ။
တတ္ထ ပဇ္ဇုန္နနာထာ ပသဝေါတိ တိဏဘက္ခာ ပသဝေါ မေဃနာထာ နာမ။ ပသုနာထာ အယံ ပဇာတိ အယံ ပန မနုဿပဇာ ပဉ္စဂေါရသေန ဥပဇီဝန္တီ ပသုနာထာ ပသုပတိဋ္ဌာ။ တွံ နာထောသီတိ တွံ မမ ပတိဋ္ဌာ အသိ။ နာထောဟန္တိ မမ ဘရိယာယ အဟံ နာထော, အဟမဿာ ပတိဋ္ဌာ။ ဒွိန္နမညတရံ ဉတွာ, မုတ္တော ဂစ္ဆေယျ ပဗ္ဗတန္တိ အမှာကံ ဒွိန္နံ အန္တရေ ဧကော ဧကံ မတံ ဉတွာ သယံ မရဏတော မုတ္တော ဟိမဝန္တံ ဂစ္ဆေယျ, ဇီဝမာနာ ပန မယံ အညမညံ န ဇဟာမ, တသ္မာ သစေပိ ဣမံ ဟိမဝန္တံ ပေသေတုကာမော, မံ ပဌမံ မာရေတွာ ပစ္ဆာ ပေသေဟီတိ။
ဧဝဉ္စ ပန ဝတွာ ‘‘မဟာရာဇ, န မယံ တဝ ဝစနံ အကာတုကာမတာယ တုဏှီ အဟုမှ, မယံ ကထာယ ပန ဒေါသံ ဒိသွာ န ကထယိမှာ’’တိ ဒီပေန္တော ဣမံ ဂါထာဒွယမာဟ –
‘‘န ဝေ နိန္ဒာ သုပရိဝဇ္ဇယေထ, နာနာ ဇနာ သေဝိတဗ္ဗာ ဇနိန္ဒ၊
ယေနေဝ ဧကော လဘတေ ပသံသံ, တေနေဝ အညော လဘတေ နိန္ဒိတာရံ။
‘‘သဗ္ဗော လောကော ပရိစိတ္တော အတိစိတ္တော, သဗ္ဗော လောကော စိတ္တဝါ သမှိ စိတ္တေ၊
ပစ္စေကစိတ္တာ ပုထု သဗ္ဗသတ္တာ, ကဿီဓ စိတ္တဿ ဝသေန ဝတ္တေ’’တိ။
တတ္ထ သုပရိဝဇ္ဇယေထာတိ မဟာရာဇ, နိန္ဒာ နာမ သုခေန ပရိဝဇ္ဇေတုံ န သက္ကာ။ နာနာ ဇနာတိ နာနာဆန္ဒာ ဇနာ။ ယေနေဝါတိ ယေန သီလာဒိဂုဏေန ဧကော ပသံသံ လဘတိ, တေနေဝ အညော နိန္ဒိတာရံ လဘတိ။ အမှာကဉှိ ကိန္နရာနံ အန္တရေ ကထနေန ပသံသံ လဘတိ, မနုဿာနံ အန္တရေ နိန္ဒံ, ဣတိ နိန္ဒာ နာမ ဒုပ္ပရိဝဇ္ဇိယာ, သွာဟံ ကထံ တဝ သန္တိကာ ပသံသံ လဘိဿာမီတိ။
သဗ္ဗော လောကော ပရိစိတ္တောတိ မဟာရာဇ, အသပ္ပုရိသော နာမ ပါဏာတိပါတာဒိစိတ္တေန, သပ္ပုရိသော ပါဏာတိပါတာ ဝေရမဏိ အာဒိစိတ္တေန အတိစိတ္တောတိ, ဧဝံ သဗ္ဗော လောကော ပရိစိတ္တော အတိစိတ္တောတိ အတ္ထော။ စိတ္တဝါ သမှိ စိတ္တေတိ သဗ္ဗော ပန လောကော အတ္တနော ဟီနေန ဝါ ပဏီတေန ဝါ စိတ္တေန စိတ္တဝါ နာမ။ ပစ္စေကစိတ္တာတိ ပါဋိယေက္ကစိတ္တာ ပုထုပ္ပဘေဒါ သဗ္ဗေ သတ္တာ။ တေသု ကဿေကဿ တဝ ဝါ အညဿ ဝါ စိတ္တေန ကိန္နရီ ဝါ မာဒိသော ဝါ အညော ဝါ ဝတ္တေယျ, တသ္မာ ‘‘အယံ မမ စိတ္တဝသေန န ဝတ္တတီ’’တိ, မာ မယှံ ကုဇ္ဈိ။
သဗ္ဗသတ္တာ ဟိ အတ္တနော စိတ္တဝသေန ဂစ္ဆန္တိ, ဒေဝါတိ။ ကိမ္ပုရိသော ရညော ဓမ္မံ ဒေသေသိ။
ရာဇာ ‘‘သဘာဝမေဝ ကထေတိ ပဏ္ဍိတော ကိန္နရော’’တိ သောမနဿပ္ပတ္တော ဟုတွာ ဩသာနဂါထမာဟ –
‘‘တုဏှီ အဟူ ကိမ္ပုရိသော သဘရိယော, ယော ဒါနိ ဗျာဟာသိ ဘယဿ ဘီတော၊
သော ဒါနိ မုတ္တော သုခိတော အရောဂေါ, ဝါစာကိရေဝတ္ထဝတီ နရာန’’န္တိ။
တတ္ထ ဝါစာကိရေဝတ္ထဝတီ နရာနန္တိ ဝါစာဂိရာ ဧဝ ဣမေသံ သတ္တာနံ အတ္ထဝတီ ဟိတာဝဟာ ဟောတီတိ အတ္ထော။
ရာဇာ ကိန္နရေ သုဝဏ္ဏပဉ္ဇရေ နိသီဒါပေတွာ တမေဝ လုဒ္ဒံ ပက္ကောသာပေတွာ ‘‘ဂစ္ဆ ဘဏေ, ဂဟိတဋ္ဌာနေယေဝ ဝိဿဇ္ဇေဟီ’’တိ ဝိဿဇ္ဇာပေသိ။ မဟာသတ္တောပိ ‘‘အာစရိယ, ဧဝံ ကိန္နရာ ဝါစံ ရက္ခိတွာ ပတ္တကာလေ ကထိတေန သုဘာသိတေနေဝ မုတ္တာ, တွံ ပန ဒုက္ကထိတေန မဟာဒုက္ခံ ပတ္တော’’တိ ဣဒံ ဥဒါဟရဏံ ဒဿေတွာ ‘‘အာစရိယ, မာ ဘာယိ, ဇီဝိတံ တေ အဟံ ဒဿာမီ’’တိ အဿာသေသိ, ‘‘အပိစ ခေါ ပန တုမှေ မံ ရက္ခေယျာထာ’’တိဝုတ္တေ ‘‘န တာဝ နက္ခတ္တယောဂေါ လဗ္ဘတီ’’တိ ဒိဝသံ ဝီတိနာမေတွာ မဇ္ဈိမယာမသမနန္တရေ မတံ ဧဠကံ အာဟရာပေတွာ ‘‘ဗြာဟ္မဏ, ယတ္ထ ကတ္ထစိ ဂန္တွာ ဇီဝါဟီ’’တိ ကဉ္စိ အဇာနာပေတွာ ဥယျောဇေတွာ ဧဠကမံသေန ဗလိံ ကတွာ ဒွါရံ ပတိဋ္ဌာပေသိ။
သတ္ထာ ဣမံ ဓမ္မဒေသနံ အာဟရိတွာ ‘‘န, ဘိက္ခဝေ, ဣဒါနေဝ, ပုဗ္ဗေပိ ကောကာလိကော ဝါစာယ ဟတောယေဝါ’’တိ ဝတွာ ဇာတကံ သမောဓာနေသိ – ‘‘တဒါ ကဠာရပိင်္ဂလော ကောကာလိကော အဟောသိ, တက္ကာရိယပဏ္ဍိတော ပန အဟမေဝ အဟောသိ’’န္တိ။
တက္ကာရိယဇာတကဝဏ္ဏနာ အဋ္ဌမာ။
֍ * မြန်[၄၈၂] ၉။ ရုရုမိဂရာဇဇာတကဝဏ္ဏနာ
တဿ ဂါမဝရံ ဒမ္မီတိ ဣဒံ သတ္ထာ ဝေဠုဝနေ ဝိဟရန္တော ဒေဝဒတ္တံ အာရဗ္ဘ ကထေသိ။ သော ကိရ ဘိက္ခူဟိ ‘‘ဗဟူပကာရော တေ အာဝုသော, ဒေဝဒတ္တသတ္ထာ, တွံ တထာဂတံ နိဿာယ ပဗ္ဗဇ္ဇံ လဘိ, တီဏိ ပိဋကာနိ ဥဂ္ဂဏှိ, လာဘသက္ကာရံ ပါပုဏီ’’တိ ဝုတ္တော ‘‘အာဝုသော, သတ္ထာရာ မမ တိဏဂ္ဂမတ္တောပိ ဥပကာရော န ကတော, အဟံ သယမေဝ ပဗ္ဗဇိံ, သယံ တီဏိ ပိဋကာနိ ဥဂ္ဂဏှိံ, သယံ လာဘသက္ကာရံ ပါပုဏိ’’န္တိ ကထေသိ။ ဘိက္ခူ ဓမ္မသဘာယံ ကထံ သမုဋ္ဌာပေသုံ ‘‘အကတညူ အာဝုသော, ဒေဝဒတ္တော အကတဝေဒီ’’တိ။ သတ္ထာ အာဂန္တွာ ‘‘ကာယ နုတ္ထ, ဘိက္ခဝေ, ဧတရဟိ ကထာယ သန္နိသိန္နာ’’တိ ပုစ္ဆိတွာ ‘‘ဣမာယ နာမာ’’တိ ဝုတ္တေ ‘‘န, ဘိက္ခဝေ, ဒေဝဒတ္တော ဣဒါနေဝ အကတညူ, ပုဗ္ဗေပိ အကတညူယေဝ, ပုဗ္ဗေပေသ မယာ ဇီဝိတေ ဒိန္နေပိ မမ ဂုဏမတ္တံ န ဇာနာတီ’’တိ ဝတွာ အတီတံ အာဟရိ။
အတီတေ ဗာရာဏသိယံ ဗြဟ္မဒတ္တေ ရဇ္ဇံ ကာရေန္တေ ဧကော အသီတိကောဋိဝိဘဝေါ သေဋ္ဌိ ပုတ္တံ လဘိတွာ ‘‘မဟာဓနကော’’တိဿ, နာမံ ကတွာ ‘‘သိပ္ပံ ဥဂ္ဂဏှန္တော မမ ပုတ္တော ကိလမိဿတီ’’တိ န ကိဉ္စိ သိပ္ပံ ဥဂ္ဂဏှာပေသိ။ သော ဂီတနစ္စဝါဒိတခါဒနဘောဇနတော ဥဒ္ဓံ န ကိဉ္စိ အညာသိ။ တံ ဝယပ္ပတ္တံ ပတိရူပေန ဒါရေန သံယောဇေတွာ မာတာပိတရော ကာလမကံသု။ သော တေသံ အစ္စယေန ဣတ္ထိဓုတ္တသုရာဓုတ္တာဒီဟိ ပရိဝုတော နာနာဗျသနမုခေဟိ ဣဏံ အာဒါယ တံ ဒါတုံ အသက္ကောန္တော ဣဏာယိကေဟိ စောဒိယမာနော စိန္တေသိ ‘‘ကိံ မယှံ ဇီဝိတေန, ဧကေနမှိ အတ္တဘာဝေန အညော ဝိယ ဇာတော, မတံ မေ သေယျော’’တိ။ သော ဣဏာယိကေ အာဟ – ‘‘တုမှာကံ ဣဏပဏ္ဏာနိ ဂဟေတွာ အာဂစ္ဆထ, ဂင်္ဂါတီရေ မေ နိဒဟိတံ ကုလသန္တကံ ဓနံ အတ္ထိ, တံ ဝေါ ဒဿာမီ’’တိ။ တေ တေန သဒ္ဓိံ အဂမံသု။ သော ‘‘ဣဓ ဓန’’န္တိ နိဓိဋ္ဌာနံ အာစိက္ခန္တော ဝိယ ‘‘ဂင်္ဂါယံ ပတိတွာ မရိဿာမီ’’တိ ပလာယိတွာ ဂင်္ဂါယံ ပတိ။ သော စဏ္ဍသောတေန ဝုယှန္တော ကာရုညရဝံ ဝိရဝိ။
တဒါ မဟာသတ္တော ရုရုမိဂယောနိယံ နိဗ္ဗတ္တိတွာ ပရိဝါရံ ဆဍ္ဍေတွာ ဧကကောဝ ဂင်္ဂါနိဝတ္တနေ ရမဏီယေ သာလမိဿကေ သုပုပ္ဖိတအမ္ဗဝနေ ဝသတိ ဥပေါသထံ ဥပဝုတ္ထာယ။ တဿ သရီရစ္ဆဝိ သုမဇ္ဇိတကဉ္စနပဋ္ဋဝဏ္ဏာ အဟောသိ,
ဟတ္ထပါဒါ လာခါရသပရိကမ္မကတာ ဝိယ, နင်္ဂုဋ္ဌံ စာမရီနင်္ဂုဋ္ဌံ ဝိယ, သိင်္ဂါနိ ရဇတဒါမသဒိသာနိ, အက္ခီနိ သုမဇ္ဇိတမဏိဂုဠိကာ ဝိယ, မုခံ ဩဒဟိတွာ ဌပိတရတ္တကမ္ဗလဂေဏ္ဍုကံ ဝိယ။ ဧဝရူပံ တဿ ရူပံ အဟောသိ။ သော အဍ္ဎရတ္တသမယေ တဿ ကာရုညသဒ္ဒံ သုတွာ ‘‘မနုဿသဒ္ဒေါ သူယတိ, မာ မယိ ဓရန္တေ မရတု, ဇီဝိတမဿ ဒဿာမီ’’တိ စိန္တေတွာ သယနဂုမ္ဗာ ဥဋ္ဌာယ နဒီတီရံ ဂန္တွာ ‘‘အမ္ဘော ပုရိသ, မာ ဘာယိ, ဇီဝိတံ တေ ဒဿာမီ’’တိ အဿာသေတွာ သောတံ ဆိန္ဒန္တော ဂန္တွာ တံ ပိဋ္ဌိယံ အာရောပေတွာ တီရံ ပါပေတွာ အတ္တနော ဝသနဋ္ဌာနံ နေတွာ ဖလာဖလာနိ ဒတွာ ဒွီဟတီဟစ္စယေန ‘‘ဘော ပုရိသ, အဟံ တံ ဣတော အရညတော နီဟရိတွာ ဗာရာဏသိမဂ္ဂေ ဌပေဿာမိ, တွံ သောတ္ထိနာ ဂမိဿသိ, အပိစ ခေါ ပန တွံ ‘အသုကဋ္ဌာနေ နာမ ကဉ္စနမိဂေါ ဝသတီ’တိ ဓနကာရဏာ မံ ရညော စေဝ ရာဇမဟာမတ္တဿ စ မာ အာစိက္ခာဟီ’’တိ အာဟ။ သော ‘‘သာဓု သာမီ’’တိ သမ္ပဋိစ္ဆိ။
မဟာသတ္တော တဿ ပဋိညံ ဂဟေတွာ တံ အတ္တနော ပိဋ္ဌိယံ အာရောပေတွာ ဗာရာဏသိမဂ္ဂေ ဩတာရေတွာ နိဝတ္တိ။ တဿ ဗာရာဏသိပဝိသနဒိဝသေယေဝ ခေမာ နာမ ရညော အဂ္ဂမဟေသီ ပစ္စူသကာလေ သုပိနန္တေ သုဝဏ္ဏဝဏ္ဏံ မိဂံ အတ္တနော ဓမ္မံ ဒေသေန္တံ ဒိသွာ စိန္တေသိ ‘‘သစေ ဧဝရူပေါ မိဂေါ န ဘဝေယျ, နာဟံ သုပိနေ ပဿေယျံ, အဒ္ဓါ ဘဝိဿတိ, ရညော အာရောစေဿာမီ’’တိ။ သာ ရာဇာနံ ဥပသင်္ကမိတွာ ‘‘မဟာရာဇ, အဟံ သုဝဏ္ဏဝဏ္ဏံ မိဂံ ပဿိတုံ ဣစ္ဆာမိ, သုဝဏ္ဏဝဏ္ဏမိဂဿ ဓမ္မံ သောတုကာမာမှိ, လဘိဿာမိ စေ, ဇီဝေယျံ, နော စေ, နတ္ထိ မေ ဇီဝိတ’’န္တိ အာဟ။ ရာဇာ တံ အဿာသေတွာ ‘‘သစေ မနုဿလောကေ အတ္ထိ, လဘိဿသီ’’တိ ဝတွာ ဗြာဟ္မဏေ ပက္ကောသာပေတွာ ‘‘သုဝဏ္ဏဝဏ္ဏာ မိဂါ နာမ ဟောန္တီ’’တိ ပုစ္ဆိတွာ ‘‘အာမ, ဒေဝ, ဟောန္တီ’’တိ သုတွာ အလင်္ကတဟတ္ထိက္ခန္ဓေ သုဝဏ္ဏစင်္ကောဋကေ သဟဿထဝိကံ ဌပေတွာ ယော သုဝဏ္ဏဝဏ္ဏံ မိဂံ အာစိက္ခိဿတိ, တဿ သဒ္ဓိံ သဟဿထဝိကသုဝဏ္ဏစင်္ကောဋကေန တဉ္စ ဟတ္ထိံ တတော စ ဥတ္တရိ ဒါတုကာမော ဟုတွာ သုဝဏ္ဏပဋ္ဋေ ဂါထံ လိခါပေတွာ ဧကံ အမစ္စံ ပက္ကောသာပေတွာ ‘‘ဧဟိ တာတ, မမ ဝစနေန ဣမံ ဂါထံ နဂရဝါသီနံ ကထေဟီ’’တိ ဣမသ္မိံ ဇာတကေ ပဌမံ ဂါထမာဟ –
‘‘တဿ ဂါမဝရံ ဒမ္မိ, နာရိယော စ အလင်္ကတာ၊
ယော မေ တံ မိဂမက္ခာတိ, မိဂါနံ မိဂမုတ္တမ’’န္တိ။
အမစ္စော သုဝဏ္ဏပဋ္ဋံ ဂဟေတွာ သကလနဂရေ ဝါစာပေသိ။ အထ သော သေဋ္ဌိပုတ္တော ဗာရာဏသိံ ပဝိသန္တောဝ တံ ကထံ သုတွာ အမစ္စဿ သန္တိကံ ဂန္တွာ ‘‘အဟံ ရညော ဧဝရူပံ မိဂံ အာစိက္ခိဿာမိ, မံ ရညော ဒဿေဟီ’’တိ အာဟ။ အမစ္စော ဟတ္ထိက္ခန္ဓတော ဩတရိတွာ တံ ရညော သန္တိကံ နေတွာ ‘‘အယံ ကိရ, ဒေဝ, တံ မိဂံ အာစိက္ခိဿတီ’’တိ ဒဿေသိ။ ရာဇာ ‘‘သစ္စံ အမ္ဘော ပုရိသာ’’တိ ပုစ္ဆိ။ သော ‘‘သစ္စံ မဟာရာဇ, တွံ ဧတံ ယသံ မယှံ ဒေဟီ’’တိ ဝဒန္တော ဒုတိယံ ဂါထမာဟ –
‘‘မယှံ ဂါမဝရံ ဒေဟိ, နာရိယော စ အလင်္ကတာ၊
အဟံ တေ မိဂမက္ခိဿံ, မိဂါနံ မိဂမုတ္တမ’’န္တိ။
တံ သုတွာ ရာဇာ တဿ မိတ္တဒုဗ္ဘိဿ တုဿိတွာ ‘‘အဗ္ဘော ကုဟိံ သော မိဂေါ ဝသတီ’’တိ ပုစ္ဆိတွာ ‘‘အသုကဋ္ဌာနေ နာမ ဒေဝါ’’တိ ဝုတ္တေ တမေဝ မဂ္ဂဒေသကံ ကတွာ မဟန္တေန ပရိဝါရေန တံ ဌာနံ အဂမာသိ။ အထ နံ သော မိတ္တဒုဗ္ဘီ ‘‘သေနံ, ဒေဝ, သန္နိသီဒါပေဟီ’’တိ ဝတွာ သန္နိသိန္နာယ သေနာယ ဧသော, ဒေဝ, သုဝဏ္ဏမိဂေါ ဧတသ္မိံ ဝနေ ဝသတီ’’တိ ဟတ္ထံ ပသာရေတွာ အာစိက္ခန္တော တတိယံ ဂါထမာဟ –
‘‘ဧတသ္မိံ ဝနသဏ္ဍသ္မိံ, အမ္ဗာ သာလာ စ ပုပ္ဖိတာ၊
ဣန္ဒဂေါပကသဉ္ဆန္နာ, ဧတ္ထေသော တိဋ္ဌတေ မိဂေါ’’တိ။
တတ္ထ ဣန္ဒဂေါပကသဉ္ဆန္နာတိ ဧတဿ ဝနသဏ္ဍဿ ဘူမိ ဣန္ဒဂေါပကဝဏ္ဏာယ ရတ္တာယ သုခသမ္ဖဿာယ တိဏဇာတိယာ သဉ္ဆန္နာ, သသကုစ္ဆိ ဝိယ မုဒုကာ, ဧတ္ထ ဧတသ္မိံ ရမဏီယေ ဝနသဏ္ဍေ ဧသော တိဋ္ဌတီတိ ဒဿေတိ။
ရာဇာ တဿ ဝစနံ သုတွာ အမစ္စေ အာဏာပေသိ ‘‘တဿ မိဂဿ ပလာယိတုံ အဒတွာ ခိပ္ပံ အာဝုဓဟတ္ထေဟိ ပုရိသေဟိ သဒ္ဓိံ ဝနသဏ္ဍံ ပရိဝါရေထာ’’တိ။ တေ တထာ ကတွာ ဥန္နဒိံသု။ ရာဇာ ကတိပယေဟိ ဇနေဟိ သဒ္ဓိံ ဧကမန္တံ အဋ္ဌာသိ, သောပိဿ အဝိဒူရေ အဋ္ဌာသိ။ မဟာသတ္တော တံ သဒ္ဒံ သုတွာ စိန္တေသိ ‘‘မဟန္တော ဗလကာယသဒ္ဒေါ, တမှာ မေ
ပုရိသာ ဘယေန ဥပ္ပန္နေန ဘဝိတဗ္ဗ’’န္တိ။ သော ဥဋ္ဌာယ သကလပရိသံ ဩလောကေတွာ ရညော ဌိတဋ္ဌာနံ ဒိသွာ ‘‘ရညော ဌိတဋ္ဌာနေယေဝ မေ သောတ္ထိ ဘဝိဿတိ, ဧတ္ထေဝ မယာ ဂန္တုံ ဝဋ္ဋတီ’’တိ စိန္တေတွာ ရာဇာဘိမုခေါ ပါယာသိ။ ရာဇာ တံ အာဂစ္ဆန္တံ ဒိသွာ ‘‘နာဂဗလော မိဂေါ အဝတ္ထရန္တော ဝိယ အာဂစ္ဆေယျ, သရံ သန္နယှိတွာ ဣမံ မိဂံ သန္တာသေတွာ သစေ ပလာယတိ, ဝိဇ္ဈိတွာ ဒုဗ္ဗလံ ကတွာ ဂဏှိဿာမီ’’တိ ဓနုံ အာရောပေတွာ ဗောဓိသတ္တာဘိမုခေါ အဟောသိ။ တမတ္ထံ ပကာသေန္တော သတ္ထာ ဣမံ ဂါထာဒွယမာဟ –
‘‘ဓနုံ အဒွေဇ္ဈံ ကတွာန, ဥသုံ သန္နယှုပါဂမိ၊
မိဂေါ စ ဒိသွာ ရာဇာနံ, ဒူရတော အဇ္ဈဘာသထ။
‘‘အာဂမေဟိ မဟာရာဇ, မာ မံ ဝိဇ္ဈိ ရထေသဘ၊
ကော နု တေ ဣဒမက္ခာသိ, ဧတ္ထေသော တိဋ္ဌတေ မိဂေါ’’တိ။
တတ္ထ အဒွေဇ္ဈံ ကတွာနာတိ ဇိယာယ စ သရေန စ သဒ္ဓိံ ဧကမေဝ ကတွာ။ သန္နယှာတိ သန္နယှိတွာ။ အာဂမေဟီတိ ‘‘တိဋ္ဌ, မဟာရာဇ, မာ မံ ဝိဇ္ဈိ, ဇီဝဂ္ဂါဟမေဝ ဂဏှာဟီ’’တိ မဓုရာယ မနုဿဝါစာယ အဘာသိ။
ရာဇာ တဿ မဓုရကထာယ ဗန္ဓိတွာ ဓနုံ ဩတာရေတွာ ဂါရဝေန အဋ္ဌာသိ။ မဟာသတ္တောပိ ရာဇာနံ ဥပသင်္ကမိတွာ မဓုရပဋိသန္ထာရံ ကတွာ ဧကမန္တံ အဋ္ဌာသိ။ မဟာဇနောပိ သဗ္ဗာဝုဓာနိ ဆဍ္ဍေတွာ အာဂန္တွာ ရာဇာနံ ပရိဝါရေသိ။ တသ္မိံ ခဏေ မဟာသတ္တော သုဝဏ္ဏကိင်္ကိဏိကံ စာလေန္တော ဝိယ မဓုရေန သရေန ရာဇာနံ ပုစ္ဆိ ‘‘ကော နု တေ ဣဒမက္ခာသိ, ဧတ္ထေသော တိဋ္ဌတေ မိဂေါ’’တိ? တသ္မိံ ခဏေ ပါပပုရိသော ထောကံ ပဋိက္ကမိတွာ သောတပထေဝ အဋ္ဌာသိ။ ရာဇာ ‘‘ဣမိနာ မေ ဒဿိတော’’တိ ကထေန္တော ဆဋ္ဌံ ဂါထမာဟ –
‘‘ဧသ ပါပစရော ပေါသော, သမ္မ တိဋ္ဌတိ အာရကာ၊
သောယံ မေ ဣဒမက္ခာသိ, ဧတ္ထေသော တိဋ္ဌတေ မိဂေါ’’တိ။
တတ္ထ ပါပစရောတိ ဝိဿဋ္ဌာစာရော။
တံ သုတွာ မဟာသတ္တော တံ မိတ္တဒုဗ္ဘိံ ဂရဟိတွာ ရညာ သဒ္ဓိံ သလ္လပန္တော သတ္တမံ ဂါထမာဟ –
‘‘သစ္စံ ကိရေဝ မာဟံသု, နရာ ဧကစ္စိယာ ဣဓ၊
ကဋ္ဌံ နိပ္လဝိတံ သေယျော, န တွေဝေကစ္စိယော နရော’’တိ။
တတ္ထ နိပ္လဝိတန္တိ ဥတ္တာရိတံ။ ဧကစ္စိယောတိ ဧကစ္စော ပန မိတ္တဒုဗ္ဘီ ပါပပုဂ္ဂလော ဥဒကေ ပတန္တောပိ ဥတ္တာရိတော န တွေဝ သေယျော။ ကဋ္ဌဉှိ နာနပ္ပကာရေန ဥပကာရာယ သံဝတ္တတိ, မိတ္တဒုဗ္ဘီ ပန ပါပပုဂ္ဂလော ဝိနာသာယ, တသ္မာ တတော ကဋ္ဌမေဝ ဝရတရန္တိ ပေါရာဏကပဏ္ဍိတာ ကထယိံသု, မယာ ပန တေသံ ဝစနံ န ကတန္တိ။
တံ သုတွာ ရာဇာ ဣတရံ ဂါထမာဟ –
‘‘ကိံ နု ရုရု ဂရဟသိ မိဂါနံ, ကိံ ပက္ခီနံ ကိံ ပန မာနုသာနံ၊
ဘယံ ဟိ မံ ဝိန္ဒတိနပ္ပရူပံ, သုတွာန တံ မာနုသိံ ဘာသမာန’’န္တိ။
တတ္ထ မိဂါနန္တိ မိဂါနမညတရံ ဂရဟသိ, ဥဒါဟု ပက္ခီနံ, မာနုသာနန္တိ ပုစ္ဆိ။ ဘယဉှိ မံ ဝိန္ဒတီတိ ဘယံ မံ ပဋိလဘတိ, အဟံ အတ္တနိ အနိဿရော ဘယသန္တကော ဝိယ ဟောမိ။ အနပ္ပရူပန္တိ မဟန္တံ။
တတော မဟာသတ္တော ‘‘မဟာရာဇ, န မိဂံ, န ပက္ခိံ ဂရဟာမိ, မနုဿံ ပန ဂရဟာမီ’’တိ ဒဿေန္တော နဝမံ ဂါထမာဟ –
‘‘ယမုဒ္ဓရိံ ဝါဟနေ ဝုယှမာနံ, မဟောဒကေ သလိလေ သီဃသောတေ၊
တတောနိဒါနံ ဘယမာဂတံ မမ, ဒုက္ခော ဟဝေ ရာဇ အသဗ္ဘိ သင်္ဂမော’’တိ။
တတ္ထ ဝါဟနေတိ ပတိတပတိတေ ဝဟိတုံ သမတ္ထေ ဂင်္ဂါဝဟေ။ မဟောဒကေ သလိလေတိ မဟာဥဒကေ မဟာသလိလေတိ အတ္ထော။ ဥဘယေနာပိ ဂင်္ဂါဝဟဿေဝ ဗဟုဥဒကတံ ဒဿေတိ။ တတောနိဒါနန္တိ မဟာရာဇ, ယော မယှံ တယာ ဒဿိတော ပုရိသော, ဧသော မယာ ဂင်္ဂါယ ဝုယှမာနော အဍ္ဎရတ္တသမယေ ကာရုညရဝံ ဝိရဝန္တော ဥဒ္ဓရိတော, တတောနိဒါနံ မေ ဣဒမဇ္ဇ ဘယံ အာဂတံ, အသပ္ပုရိသေဟိ သမာဂမော နာမ ဒုက္ခော, မဟာရာဇာတိ။
တံ သုတွာ ရာဇာ တဿ ကုဇ္ဈိတွာ ‘‘ဧဝံ ဗဟူပကာရဿ နာမ ဂုဏံ န ဇာနာတိ, ဝိဇ္ဈိတွာ နံ ဇီဝိတက္ခယံ ပါပေဿာမီ’’တိ ဒသမံ ဂါထမာဟ –
‘‘သောဟံ စတုပ္ပတ္တမိမံ ဝိဟင်္ဂမံ, တနုစ္ဆိဒံ ဟဒယေ ဩဿဇာမိ၊
ဟနာမိ တံ မိတ္တဒုဗ္ဘိံ အကိစ္စကာရိံ, ယော တာဒိသံ ကမ္မကတံ န ဇာနေ’’တိ။
တတ္ထ စတုပ္ပတ္တန္တိ စတူဟိ ဝါဇပတ္တေဟိ သမန္နာဂတံ။ ဝိဟင်္ဂမန္တိ အာကာသဂါမိံ။ တနုစ္ဆိဒန္တိ သရီရဆိန္ဒနံ။ ဩဿဇာမီတိ ဧတဿ ဟဒယေ ဝိဿဇ္ဇေမိ။
တတော မဟာသတ္တော ‘‘မာ ဧသ မံ နိဿာယ နဿတူ’’တိ စိန္တေတွာ ဧကာဒသမံ ဂါထမာဟ –
‘‘ဓီရဿ ဗာလဿ ဟဝေ ဇနိန္ဒ, သန္တော ဝဓံ နပ္ပသံသန္တိ ဇာတု၊
ကာမံ ဃရံ ဂစ္ဆတု ပါပဓမ္မော, ယဉ္စဿ ဘဋ္ဌံ တဒေတဿ ဒေဟိ၊
အဟဉ္စ တေ ကာမကရော ဘဝါမီ’’တိ။
တတ္ထ ကာမန္တိ ကာမေန ယထာရုစိယာ အတ္တနော ဃရံ ဂစ္ဆတု။ ယဉ္စဿ ဘဋ္ဌံ တဒေတဿ ဒေဟီတိ ယဉ္စ တဿ ‘‘ဣဒံ နာမ တေ ဒဿာမီ’’တိ တယာ ကထိတံ, တံ တဿ ဒေဟိ။ ကာမကရောတိ ဣစ္ဆာကရော, ယံ ဣစ္ဆသိ, တံ ကရောဟိ, မံသံ ဝါ မေ ခါဒ, ကီဠာမိဂံ ဝါ ကရောဟိ, သဗ္ဗတ္ထ တေ အနုကူလဝတ္တီ ဘဝိဿာမီတိ အတ္ထော။
တံ သုတွာ ရာဇာ တုဋ္ဌမာနသော မဟာသတ္တဿ ထုတိံ ကရောန္တော အနန္တရံ ဂါထမာဟ –
‘‘အဒ္ဓါ ရုရူ အညတရော သတံ သော, ယော ဒုဗ္ဘတော မာနုသဿ န ဒုဗ္ဘိ၊
ကာမံ ဃရံ ဂစ္ဆတု ပါပဓမ္မော, ယဉ္စဿ ဘဋ္ဌံ တဒေတဿ ဒမ္မိ၊
အဟဉ္စ တေ ကာမစာရံ ဒဒါမီ’’တိ။
တတ္ထ သတံ သောတိ အဒ္ဓါ တွံ သတံ ပဏ္ဍိတာနံ အညတရော။ ကာမစာရန္တိ အဟံ တဝ ဓမ္မကထာယ ပသီဒိတွာ တုယှံ ကာမစာရံ အဘယံ ဒဒါမိ, ဣတော ပဋ္ဌာယ တုမှေ နိဗ္ဘယာ ယထာရုစိယာ ဝိဟရထာတိ မဟာသတ္တဿ ဝရံ အဒါသိ။
အထ နံ မဟာသတ္တော ‘‘မဟာရာဇ, မနုဿာ နာမ အညံ မုခေန ဘာသန္တိ, အညံ ကာယေန ကရောန္တီ’’တိ ပရိဂ္ဂဏှန္တော ဒွေ ဂါထာ အဘာသိ –
‘‘သုဝိဇာနံ သိင်္ဂါလာနံ, သကုဏာနဉ္စ ဝဿိတံ၊
မနုဿဝဿိတံ ရာဇ, ဒုဗ္ဗိဇာနတရံ တတော။
‘‘အပိ စေ မညတီ ပေါသော, ဉာတိ မိတ္တော သခါတိ ဝါ၊
ယော ပုဗ္ဗေ သုမနော ဟုတွာ, ပစ္ဆာ သမ္ပဇ္ဇတေ ဒိသော’’တိ။
တံ သုတွာ ရာဇာ ‘‘မိဂရာဇ, မာ မံ ဧဝံ မညိ, အဟဉှိ ရဇ္ဇံ ဇဟန္တောပိ န တုယှံ ဒိန္နဝရံ ဇဟိဿံ, သဒ္ဒဟထ, မယှ’’န္တိ ဝရံ အဒါသိ။ မဟာသတ္တော တဿ သန္တိကေ ဝရံ ဂဏှန္တော အတ္တာနံ အာဒိံ ကတွာ သဗ္ဗသတ္တာနံ အဘယဒါနံ ဝရံ ဂဏှိ။ ရာဇာပိ တံ ဝရံ ဒတွာ ဗောဓိသတ္တံ နဂရံ နေတွာ မဟာသတ္တဉ္စ နဂရဉ္စ အလင်္ကာရာပေတွာ ဒေဝိယာ ဓမ္မံ ဒေသာပေသိ။ မဟာသတ္တော ဒေဝိံ အာဒိံ ကတွာ ရညော စ ရာဇပရိသာယ စ မဓုရာယ မနုဿဘာသာယ ဓမ္မံ ဒေသေတွာ ရာဇာနံ ဒသဟိ ရာဇဓမ္မေဟိ ဩဝဒိတွာ မဟာဇနံ အနုသာသိတွာ အရညံ ပဝိသိတွာ မိဂဂဏပရိဝုတော ဝါသံ ကပ္ပေသိ။ ရာဇာ ‘‘သဗ္ဗေသံ သတ္တာနံ အဘယံ ဒမ္မီ’’တိ နဂရေ ဘေရိံ စရာပေသိ။ တတော ပဋ္ဌာယ မိဂပက္ခီနံ ကောစိ ဟတ္ထံ ပသာရေတုံ သမတ္ထော နာမ နာဟောသိ။ မိဂဂဏော မနုဿာနံ သဿာနိ ခါဒတိ, ကောစိ ဝါရေတုံ န သက္ကောတိ။ မဟာဇနော ရာဇင်္ဂဏံ ဂန္တွာ ဥပက္ကောသိ။ တမတ္ထံ ပကာသေန္တော သတ္ထာ ဣမံ ဂါထမာဟ –
‘‘သမာဂတာ ဇာနပဒါ, နေဂမာ စ သမာဂတာ၊
မိဂါ သဿာနိ ခါဒန္တိ, တံ ဒေဝေါ ပဋိသေဓတူ’’တိ။
တတ္ထ တံ ဒေဝေါတိ တံ မိဂဂဏံ ဒေဝေါ ပဋိသေဓတူတိ။
တံ သုတွာ ရာဇာ ဂါထာဒွယမာဟ –
‘‘ကာမံ ဇနပဒေါ မာသိ, ရဋ္ဌဉ္စာပိ ဝိနဿတု၊
န တွေဝါဟံ ရုရုံ ဒုဗ္ဘေ, ဒတွာ အဘယဒက္ခိဏံ။
‘‘မာ မေ ဇနပဒေါ အာသိ, ရဋ္ဌဉ္စာပိ ဝိနဿတု၊
န တွေဝါဟံ မိဂရာဇဿ, ဝရံ ဒတွာ မုသာ ဘဏေ’’တိ။
တတ္ထ မာသီတိ ကာမံ မယှံ ဇနပဒေါ မာ ဟောတု။ ရုရုန္တိ န တွေဝ အဟံ သုဝဏ္ဏဝဏ္ဏဿ ရုရုမိဂရာဇဿ အဘယဒက္ခိဏံ ဒတွာ ဒုဗ္ဘိဿာမီတိ။
မဟာဇနော ရညော ဝစနံ သုတွာ ကိဉ္စိ ဝတ္တုံ အဝိသဟန္တော ပဋိက္ကမိ။ သာ ကထာ ဝိတ္ထာရိကာ အဟောသိ။ တံ သုတွာ မဟာသတ္တော မိဂဂဏံ သန္နိပါတာပေတွာ ‘‘ဣတော ပဋ္ဌာယ မနုဿာနံ သဿာနိ မာ ခါဒထာ’’တိ ဩဝဒိတွာ ‘‘အတ္တနော ခေတ္တေသု ပဏ္ဏသညံ ဗန္ဓန္တူ’’တိ မနုဿာနံ ဃောသာပေသိ။ တေ တထာ ဗန္ဓိံသု, တာယ သညာယ မိဂါ ယာဝဇ္ဇတနာ သဿာနိ န ခါဒန္တိ။
သတ္ထာ ဣမံ ဓမ္မဒေသနံ အာဟရိတွာ ‘‘န, ဘိက္ခဝေ, ဣဒါနေဝ, ပုဗ္ဗေပိ ဒေဝဒတ္တော အကတညူယေဝါ’’တိ ဝတွာ ဇာတကံ သမောဓာနေသိ ‘‘တဒါ သေဋ္ဌိပုတ္တော ဒေဝဒတ္တော အဟောသိ, ရာဇာ အာနန္ဒော, ရုရုမိဂရာဇာ ပန အဟမေဝ အဟောသိ’’န္တိ။
ရုရုမိဂရာဇဇာတကဝဏ္ဏနာ နဝမာ။
֍ * မြန်[၄၈၃] ၁၀။ သရဘမိဂဇာတကဝဏ္ဏနာ
အာသီသေထေဝ ပုရိသောတိ ဣဒံ သတ္ထာ ဇေတဝနေ ဝိဟရန္တော အတ္တနာ သံခိတ္တေန ပုစ္ဆိတပဉှဿ ဓမ္မသေနာပတိနော ဝိတ္ထာရေန ဗျာကရဏံ အာရဗ္ဘ ကထေသိ။ ကဒါ ပန သတ္ထာ ထေရံ သံခိတ္တေန ပဉှံ ပုစ္ဆီတိ? ဒေဝေါရောဟနေ။ တတြာယံ သင်္ခေပတော အနုပုဗ္ဗိကထာ။ ရာဇဂဟသေဋ္ဌိနော ဟိ သန္တကေ စန္ဒနပတ္တေ အာယသ္မတာ ပိဏ္ဍောလဘာရဒွါဇေန ဣဒ္ဓိယာ ဂဟိတေ သတ္ထာ ဘိက္ခူနံ ဣဒ္ဓိပါဋိဟာရိယကရဏံ ပဋိက္ခိပိ။ တဒါ တိတ္ထိယာ ‘‘ပဋိက္ခိတ္တံ သမဏေန ဂေါတမေန ဣဒ္ဓိပါဋိဟာရိယကရဏံ, ဣဒါနိ သယမ္ပိ န ကရိဿတီ’’တိ စိန္တေတွာ မင်္ကုဘူတေဟိ အတ္တနော သာဝကေဟိ ‘‘ကိံ, ဘန္တေ, ဣဒ္ဓိယာ ပတ္တံ န ဂဏှထာ’’တိ ဝုစ္စမာနာ ‘‘နေတံ အာဝုသော, အမှာကံ ဒုက္ကရံ, ဆဝဿ ပန ဒါရုပတ္တဿတ္ထာယ အတ္တနော သဏှသုခုမဂုဏံ ကော ဂိဟီနံ ပကာသေဿတီတိ န ဂဏှိမှ, သမဏာ ပန သကျပုတ္တိယာ လောလတာယ ဣဒ္ဓိံ
ဒဿေတွာ ဂဏှိံသု။ မာ ‘အမှာကံ ဣဒ္ဓိကရဏံ ဘာရော’တိ စိန္တယိတ္ထ, မယဉှိ တိဋ္ဌန္တု သမဏဿ ဂေါတမဿ သာဝကာ, အာကင်္ခမာနာ ပန သမဏေန ဂေါတမေန သဒ္ဓိံ ဣဒ္ဓိံ ဒဿေဿာမ, သစေ ဟိ သမဏော ဂေါတမော ဧကံ ပါဋိဟာရိယံ ကရိဿတိ, မယံ ဒွိဂုဏံ ကရိဿာမာ’’တိ ကထယိံသု။
တံ သုတွာ ဘိက္ခူ ဘဂဝတော အာရောစေသုံ ‘‘ဘန္တေ, တိတ္ထိယာ ကိရ ပါဋိဟာရိယံ ကရိဿန္တီ’’တိ။ သတ္ထာ ‘‘ဘိက္ခဝေ, ကရောန္တု, အဟမ္ပိ ကရိဿာမီ’’တိ အာဟ။ တံ သုတွာ ဗိမ္ဗိသာရော အာဂန္တွာ ဘဂဝန္တံ ပုစ္ဆိ ‘‘ဘန္တေ, ပါဋိဟာရိယံ ကိရ ကရိဿထာ’’တိ? ‘‘အာမ, မဟာရာဇာ’’တိ။ ‘‘နနု, ဘန္တေ, သိက္ခာပဒံ ပညတ္တ’’န္တိ။ ‘‘မဟာရာဇ, တံ မယာ သာဝကာနံ ပညတ္တံ, ဗုဒ္ဓါနံ ပန သိက္ခာပဒံ နာမ နတ္ထိ။ ‘‘ယထာ ဟိ, မဟာရာဇ, တဝ ဥယျာနေ ပုပ္ဖဖလံ အညေသံ ဝါရိတံ, န တဝ, ဧဝံသမ္ပဒမိဒံ ဒဋ္ဌဗ္ဗ’’န္တိ။ ‘‘ကတ္ထ ပန, ဘန္တေ, ပါဋိဟာရိယံ ကရိဿထာ’’တိ? ‘‘သာဝတ္ထိနဂရဒွါရေ ကဏ္ဍမ္ဗရုက္ခမူလေ’’တိ။ ‘‘အမှေဟိ တတ္ထ ကိံ ကတ္တဗ္ဗ’’န္တိ? ‘‘နတ္ထိ ကိဉ္စိ မဟာရာဇာ’’တိ။ ပုနဒိဝသေ သတ္ထာ ကတဘတ္တကိစ္စော စာရိကံ ပက္ကာမိ။ မနုဿာ ‘‘ကုဟိံ, ဘန္တေ, သတ္ထာ ဂစ္ဆတီ’’တိ ပုစ္ဆန္တိ။ ‘‘သာဝတ္ထိနဂရဒွါရေ ကဏ္ဍမ္ဗရုက္ခမူလေ တိတ္ထိယမဒ္ဒနံ ယမကပါဋိဟာရိယံ ကာတု’’န္တိ တေသံ ဘိက္ခူ ကထယန္တိ။ မဟာဇနော ‘‘အစ္ဆရိယရူပံ ကိရ ပါဋိဟာရိယံ ဘဝိဿတိ, ပဿိဿာမ န’’န္တိ ဃရဒွါရာနိ ဆဍ္ဍေတွာ သတ္ထာရာ သဒ္ဓိံယေဝ အဂမာသိ။
အညတိတ္ထိယာ ‘‘မယမ္ပိ သမဏဿ ဂေါတမဿ ပါဋိဟာရိယကရဏဋ္ဌာနေ ပါဋိဟာရိယံ ကရိဿာမာ’’တိ ဥပဋ္ဌာကေဟိ သဒ္ဓိံ သတ္ထာရမေဝ အနုဗန္ဓိံသု။ သတ္ထာ အနုပုဗ္ဗေန သာဝတ္ထိံ ဂန္တွာ ရညာ ‘‘ပါဋိဟာရိယံ ကိရ, ဘန္တေ, ကရိဿထာ’’တိ ပုစ္ဆိတော ‘‘ကရိဿာမီ’’တိ ဝတွာ ‘‘ကဒါ, ဘန္တေ’’တိ ဝုတ္တေ ‘‘ဣတော သတ္တမေ ဒိဝသေ အာသာဠှိပုဏ္ဏမာသိယ’’န္တိ အာဟ။ ‘‘မဏ္ဍပံ ကရောမိ ဘန္တေ’’တိ? ‘‘အလံ မဟာရာဇ, မမ ပါဋိဟာရိယကရဏဋ္ဌာနေ သက္ကော ဒေဝရာဇာ ဒွါဒသယောဇနိကံ ရတနမဏ္ဍပံ ကရိဿတီ’’တိ။ ‘‘ဧတံ ကာရဏံ နဂရေ ဥဂ္ဃေါသာပေမိ, ဘန္တေ’’တိ? ‘‘ဥဂ္ဃေါသာပေဟိ မဟာရာဇာ’’တိ။ ရာဇာ ဓမ္မဃောသကံ အလင်္ကတဟတ္ထိပိဋ္ဌိံ အာရောပေတွာ ‘‘ဘဂဝါ ကိရ သာဝတ္ထိနဂရဒွါရေ ကဏ္ဍမ္ဗရုက္ခမူလေ တိတ္ထိယမဒ္ဒနံ ပါဋိဟာရိယံ ကရိဿတိ ဣတော သတ္တမေ ဒိဝသေ’’တိ ယာဝ ဆဋ္ဌဒိဝသာ ဒေဝသိကံ ဃောသနံ ကာရေသိ။ တိတ္ထိယာ ‘‘ကဏ္ဍမ္ဗရုက္ခမူလေ ကိရ ကရိဿတီ’’တိ သာမိကာနံ
ဓနံ ဒတွာ သာဝတ္ထိသာမန္တေ အမ္ဗရုက္ခေ ဆိန္ဒာပယိံသု။ ဓမ္မဃောသကော ပုဏ္ဏမီဒိဝသေ ပါတောဝ ‘‘အဇ္ဇ, ဘဂဝတော ပါဋိဟာရိယံ ဘဝိဿတီ’’တိ ဥဂ္ဃေါသေသိ။ ဒေဝတာနုဘာဝေန သကလဇမ္ဗုဒီပေ ဒွါရေ ဌတွာ ဥဂ္ဃေါသိတံ ဝိယ အဟောသိ။ ယေ ယေ ဂန္တုံ စိတ္တံ ဥပ္ပါဒေန္တိ, တေ တေ သာဝတ္ထိံ ပတ္တမေဝ အတ္တာနံ ပဿိံသု, ဒွါဒသယောဇနိကာ ပရိသာ အဟောသိ။
သတ္ထာ ပါတောဝ သာဝတ္ထိံ ပိဏ္ဍာယ ပဝိသိတုံ နိက္ခမိ။ ကဏ္ဍော နာမ ဥယျာနပါလော ပိဏ္ဍိပက္ကမေဝ ကုမ္ဘပမာဏံ မဟန္တံ အမ္ဗပက္ကံ ရညော ဟရန္တော သတ္ထာရံ နဂရဒွါရေ ဒိသွာ ‘‘ဣဒံ တထာဂတဿေဝ အနုစ္ဆဝိက’’န္တိ အဒါသိ။ သတ္ထာ ပဋိဂ္ဂဟေတွာ တတ္ထေဝ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ပရိဘုဉ္ဇိတွာ ‘‘အာနန္ဒ, ဣမံ အမ္ဗဋ္ဌိံ ဥယျာနပါလကဿ ဣမသ္မိံ ဌာနေ ရောပနတ္ထာယ ဒေဟိ, ဧသ ကဏ္ဍမ္ဗော နာမ ဘဝိဿတီ’’တိ အာဟ။ ထေရော တထာ အကာသိ။ ဥယျာနပါလော ပံသုံ ဝိယူဟိတွာ ရောပေသိ။ တင်္ခဏညေဝ အဋ္ဌိံ ဘိန္ဒိတွာ မူလာနိ ဩတရိံသု, နင်္ဂလသီသပမာဏော ရတ္တင်္ကုရော ဥဋ္ဌဟိ, မဟာဇနဿ ဩလောကေန္တဿေဝ ပဏ္ဏာသဟတ္ထက္ခန္ဓော ပဏ္ဏာသဟတ္ထသာခေါ ဥဗ္ဗေဓတော စ ဟတ္ထသတိကော အမ္ဗရုက္ခော သမ္ပဇ္ဇိ, တာဝဒေဝဿ ပုပ္ဖါနိ စ ဖလာနိ စ ဥဋ္ဌဟိံသု။ သော မဓုကရပရိဝုတော သုဝဏ္ဏဝဏ္ဏဖလဘရိတော နဘံ ပူရေတွာ အဋ္ဌာသိ, ဝါတပ္ပဟရဏကာလေ မဓုရပက္ကာနိ ပတိံသု။ ပစ္ဆာ အာဂစ္ဆန္တာ ဘိက္ခူ ပရိဘုဉ္ဇိတွာဝ အာဂမိံသု။
သာယနှသမယေ သက္ကော ဒေဝရာဇာ အာဝဇ္ဇေန္တော ‘‘သတ္ထု ရတနမဏ္ဍပကရဏံ အမှာကံ ဘာရော’’တိ ဉတွာ ဝိဿကမ္မဒေဝပုတ္တံ ပေသေတွာ ဒွါဒသယောဇနိကံ နီလုပ္ပလသဉ္ဆန္နံ သတ္တရတနမဏ္ဍပံ ကာရေသိ။ ဧဝံ ဒသသဟဿစက္ကဝါဠဒေဝတာ သန္နိပတိံသု။ သတ္ထာ တိတ္ထိယမဒ္ဒနံ အသာဓာရဏံ သာဝကေဟိ ယမကပါဋိဟာရိယံ ကတွာ ဗဟုဇနဿ ပသန္နဘာဝံ ဉတွာ ဩရုယှ ဗုဒ္ဓါသနေ နိသိန္နော ဓမ္မံ ဒေသေသိ။ ဝီသတိ ပါဏကောဋိယော အမတပါနံ ပိဝိံသု။ တတော ‘‘ပုရိမဗုဒ္ဓါ ပန ပါဋိဟာရိယံ ကတွာ ကတ္ထ ဂစ္ဆန္တီ’’တိ အာဝဇ္ဇေန္တော ‘‘တာဝတိံသဘဝန’’န္တိ ဉတွာ ဗုဒ္ဓါသနာ ဥဋ္ဌာယ ဒက္ခိဏပါဒံ ယုဂန္ဓရမုဒ္ဓနိ ဌပေတွာ ဝါမပါဒေန သိနေရုမတ္ထကံ အက္ကမိတွာ ပါရိစ္ဆတ္တကမူလေ ပဏ္ဍုကမ္ဗလသိလာယံ ဝဿံ ဥပဂန္တွာ အန္တောတေမာသံ ဒေဝါနံ အဘိဓမ္မပိဋကံ ကထေသိ။ ပရိသာ သတ္ထု ဂတဋ္ဌာနံ
အဇာနန္တီ ‘‘ဒိသွာဝ ဂမိဿာမာ’’တိ တတ္ထေဝ တေမာသံ ဝသိ။ ဥပကဋ္ဌာယ ပဝါရဏာယ မဟာမောဂ္ဂလ္လာနတ္ထေရော ဂန္တွာ ဘဂဝတော အာရောစေသိ။ အထ နံ သတ္ထာ ပုစ္ဆိ ‘‘ကဟံ ပန ဧတရဟိ သာရိပုတ္တော’’တိ? ‘‘ဧသော, ဘန္တေ, ပါဋိဟာရိယေ ပသီဒိတွာ ပဗ္ဗဇိတေဟိ ပဉ္စဟိ ဘိက္ခုသတေဟိ သဒ္ဓိံ သင်္ကဿနဂရဒွါရေ ဝသီ’’တိ။ ‘‘မောဂ္ဂလ္လာန, အဟံ ဣတော သတ္တမေ ဒိဝသေ သင်္ကဿနဂရဒွါရေ ဩတရိဿာမိ, တထာဂတံ ဒဋ္ဌုကာမာ သင်္ကဿနဂရေ ဧကတော သန္နိပတန္တူ’’တိ။ ထေရော ‘‘သာဓူ’’တိ ပဋိဿုဏိတွာ အာဂန္တွာ ပရိသာယ အာရောစေတွာ သကလပရိသံ သာဝတ္ထိတော တိံသယောဇနံ သင်္ကဿနဂရံ ဧကမုဟုတ္တေနေဝ ပါပေသိ။
သတ္ထာ ဝုတ္ထဝဿော ပဝါရေတွာ ‘‘မဟာရာဇ, မနုဿလောကံ ဂမိဿာမီ’’တိ သက္ကဿ အာရောစေသိ။ သက္ကော ဝိဿကမ္မံ အာမန္တေတွာ ‘‘ဒသဗလဿ မနုဿလောကဂမနတ္ထာယ တီဏိ သောပါနာနိ ကရောဟီ’’တိ အာဟ။ သော သိနေရုမတ္ထကေ သောပါနသီသံ သင်္ကဿနဂရဒွါရေ ဓုရသောပါနံ ကတွာ မဇ္ဈေ မဏိမယံ, ဧကသ္မိံ ပဿေ ရဇတမယံ, ဧကသ္မိံ ပဿေ သုဝဏ္ဏမယန္တိ တီဏိ သောပါနာနိ မာပေသိ, သတ္တရတနမယာ ဝေဒိကာပရိက္ခေပါ။ သတ္ထာ လောကဝိဝရဏံ ပါဋိဟာရိယံ ကတွာ မဇ္ဈေ မဏိမယေန သောပါနေန ဩတရိ။ သက္ကော ပတ္တစီဝရံ အဂ္ဂဟေသိ, သုယာမော ဝါလဗီဇနိံ, သဟမ္ပတိ မဟာဗြဟ္မာ ဆတ္တံ ဓာရေသိ, ဒသသဟဿစက္ကဝါဠဒေဝတာ ဒိဗ္ဗဂန္ဓမာလာဒီဟိ ပူဇယိံသု။ သတ္ထာရံ ဓုရသောပါနေ ပတိဋ္ဌိတံ ပဌမမေဝ သာရိပုတ္တတ္ထေရော ဝန္ဒိ, ပစ္ဆာ သေသပရိသာ။ တသ္မိံ သမာဂမေ သတ္ထာ စိန္တေသိ ‘‘မောဂ္ဂလ္လာနော ‘‘ဣဒ္ဓိမာ’တိ ပါကဋော, ဥပါလိ ‘ဝိနယဓရော’တိ။ သာရိပုတ္တဿ ပန မဟာပညဂုဏော အပါကဋော, ဌပေတွာ မံ အညော ဧတေန သဒိသော သမပညော နာမ နတ္ထိ, ပညာဂုဏမဿ ပါကဋံ ကရိဿာမီ’’တိ ပဌမံ တာဝ ပုထုဇ္ဇနာနံ ဝိသယေ ပဉှံ ပုစ္ဆိ, တံ ပုထုဇ္ဇနာဝ ကထယိံသု တတော သောတာပန္နာနံ ဝိသယေ ပဉှံ ပုစ္ဆိ, တမ္ပိ သောတာပန္နာဝ ကထယိံသု, ပုထုဇ္ဇနာ န ဇာနိံသု။ ဧဝံ သကဒါဂါမိဝိသယေ အနာဂါမိဝိသယေ ခီဏာသဝဝိသယေ မဟာသာဝကဝိသယေ စ ပဉှံ ပုစ္ဆိ, တမ္ပိ ဟေဋ္ဌိမာ ဟေဋ္ဌိမာ န ဇာနိံသု, ဥပရိမာ ဥပရိမာဝ ကထယိံသု။ အဂ္ဂသာဝကဝိသယေ ပုဋ္ဌပဉှမ္ပိ အဂ္ဂသာဝကာဝ ကထယိံသု, အညေ န ဇာနိံသု။ တတော သာရိပုတ္တတ္ထေရဿ ဝိသယေ ပဉှံ ပုစ္ဆိ, တံ ထေရောဝ ကထေသိ, အညေ န ဇာနိံသု။
မနုဿာ ‘‘ကော နာမ ဧသ ထေရော သတ္ထာရာ သဒ္ဓိံ ကထေသီ’’တိ ပုစ္ဆိတွာ ‘‘ဓမ္မသေနာပတိ သာရိပုတ္တတ္ထေရော နာမာ’’တိ သုတွာ ‘‘အဟော မဟာပညော’’တိ ဝဒိံသု။ တတော ပဋ္ဌာယ ဒေဝမနုဿာနံ အန္တရေ ထေရဿ မဟာပညဂုဏော ပါကဋော ဇာတော။ အထ နံ သတ္ထာ –
‘‘ယေ စ သင်္ခါတဓမ္မာသေ, ယေ စ သေခါ ပုထူ ဣဓ၊
တေသံ မေ နိပကော ဣရိယံ, ပုဋ္ဌော ပဗြူဟိ မာရိသာ’’တိ။ (သု။ နိ။ ၁၀၄၄၊ စူဠနိ။ အဇိတမာဏဝပုစ္ဆာ ၆၃၊ နေတ္တိ။ ၁၄) –
ဗုဒ္ဓဝိသယေ ပဉှံ ပုစ္ဆိတွာ ‘‘ဣမဿ နု ခေါ သာရိပုတ္တ, သံခိတ္တေန ဘာသိတဿ ကထံ ဝိတ္ထာရေန အတ္ထော ဒဋ္ဌဗ္ဗော’’တိ အာဟ။ ထေရော ပဉှံ ဩလောကေတွာ ‘‘သတ္ထာ မံ သေခါသေခါနံ ဘိက္ခူနံ အာဂမနပဋိပဒံ ပုစ္ဆတီ’’တိ ပဉှေ နိက္ကင်္ခေါ ဟုတွာ ‘‘အာဂမနပဋိပဒါ နာမ ခန္ဓာဒိဝသေန ဗဟူဟိ မုခေဟိ သက္ကာ ကထေတုံ, ကတံ နု ခေါ ကထေန္တော သတ္ထု အဇ္ဈာသယံ ဂဏှိတုံ သက္ခိဿာမီ’’တိ အဇ္ဈာသယေ ကင်္ခိ။ သတ္ထာ ‘‘သာရိပုတ္တော ပဉှေ နိက္ကင်္ခေါ, အဇ္ဈာသယေ ပန မေ ကင်္ခတိ, မယာ နယေ အဒိန္နေ ကထေတုံ န သက္ခိဿတိ, နယမဿ ဒဿာမီ’’တိ နယံ ဒဒန္တော ‘‘ဘူတမိဒံ သာရိပုတ္တ သမနုပဿာ’’တိ အာဟ။ ဧဝံ ကိရဿ အဟောသိ ‘‘သာရိပုတ္တော မမ အဇ္ဈာသယံ ဂဟေတွာ ကထေန္တော ခန္ဓဝသေန ကထေဿတီ’’တိ။ ထေရဿ သဟ နယဒါနေန သော ပဉှော နယသတေန နယသဟဿေန ဥပဋ္ဌာသိ။ သော သတ္ထာရာ ဒိန္နနယေ ဌတွာ ဗုဒ္ဓဝိသယေ ပဉှံ ကထေသိ။
သတ္ထာ ဒွါဒသယောဇနိကာယ ပရိသာယ ဓမ္မံ ဒေသေသိ။ တိံသ ပါဏကောဋိယော အမတပါနံ ပိဝိံသု။ သတ္ထာ ပရိသံ ဥယျောဇေတွာ စာရိကံ စရန္တော အနုပုဗ္ဗေန သာဝတ္ထိံ ဂန္တွာ ပုနဒိဝသေ သာဝတ္ထိယံ ပိဏ္ဍာယ စရိတွာ ပိဏ္ဍပါတပဋိက္ကန္တော ဘိက္ခူဟိ ဝတ္တေ ဒဿိတေ ဂန္ဓကုဋိံ ပါဝိသိ။ သာယနှသမယေ ဘိက္ခူ ထေရဿ ဂုဏကထံ ကထေန္တာ ဓမ္မသဘာယံ နိသီဒိံသု ‘‘မဟာပညော, အာဝုသော, သာရိပုတ္တော ပုထုပညော ဇဝနပညော တိက္ခပညော နိဗ္ဗေဓိကပညော ဒသဗလေန သံခိတ္တေန ပုစ္ဆိတပဉှံ ဝိတ္ထာရေန ကထေသီ’’တိ။ သတ္ထာ အာဂန္တွာ ‘‘ကာယ နုတ္ထ, ဘိက္ခဝေ, ဧတရဟိ ကထာယ သန္နိသိန္နာ’’တိ ပုစ္ဆိတွာ ‘‘ဣမာယ နာမာ’’တိ ဝုတ္တေ ‘‘န, ဘိက္ခဝေ, ဣဒါနေဝ, ပုဗ္ဗေပိ ဧသ သံခိတ္တေန ဘာသိတဿ ဝိတ္ထာရေန အတ္ထံ ကထေသိယေဝါ’’တိ ဝတွာ အတီတံ အာဟရိ။
အတီတေ ဗာရာဏသိယံ ဗြဟ္မဒတ္တေ ရဇ္ဇံ ကာရေန္တေ ဗောဓိသတ္တော သရဘမိဂယောနိယံ နိဗ္ဗတ္တိတွာ အရညေ ဝသတိ။ ရာဇာ မိဂဝိတ္တကော အဟောသိ ထာမသမ္ပန္နော, အညံ မနုဿံ ‘‘မနုဿော’’တိပိ န ဂဏေတိ။ သော ဧကဒိဝသံ မိဂဝံ ဂန္တွာ အမစ္စေ အာဟ – ‘‘ယဿ ပဿေန မိဂေါ ပလာယတိ, တေန သော ဒဏ္ဍော ဒါတဗ္ဗော’’တိ။ တေ စိန္တယိံသု ‘‘ကဒါစိ ဝေမဇ္ဈေ ဌိတမိဂံ ဝိဇ္ဈန္တိ, ကဒါစိ ဥဋ္ဌိတံ, ကဒါစိ ပလာယန္တမ္ပိ, အဇ္ဇ ပန ယေန ကေနစိ ဥပါယေန ရညော ဌိတဋ္ဌာနညေဝ အာရောပေဿာမာ’’တိ။ စိန္တေတွာ စ ပန ကတိကံ ကတွာ ရညော ဓုရမဂ္ဂံ အဒံသု။ တေ မဟန္တံ ဂုမ္ဗံ ပရိက္ခိပိတွာ မုဂ္ဂရာဒီဟိ ဘူမိံ ပေါထယိံသု။ ပဌမမေဝ သရဘမိဂေါ ဥဋ္ဌာယ တိက္ခတ္တုံ ဂုဗ္ဘံ အနုပရိဂန္တွာ ပလာယနောကာသံ ဩလောကေန္တော သေသဒိသာသု မနုဿေ ဗာဟာယ ဗာဟံ ဓနုနာ ဓနုံ အာဟစ္စ နိရန္တရေ ဌိတေ ဒိသွာ ရညော ဌိတဋ္ဌာနေယေဝ ဩကာသံ အဒ္ဒသ။ သော ဥမ္မီလိတေသု အက္ခီသု ဝါလုကံ ခိပမာနော ဝိယ ရာဇာနံ အဘိမုခေါ အဂမာသိ။ ရာဇာ တံ လဟုသမ္ပတ္တံ ဒိသွာ သရံ ဥက္ခိပိတွာ ဝိဇ္ဈိ။ သရဘမိဂါ နာမ သရံ ဝဉ္စေတုံ ဆေကာ ဟောန္တိ, သရေ အဘိမုခံ အာဂစ္ဆန္တေ ဝေဂံ ဟာပေတွာ တိဋ္ဌန္တိ, ပစ္ဆတော အာဂစ္ဆန္တေ ဝေဂေန ပုရတော ဇဝန္တိ, ဥပရိဘာဂေနာဂစ္ဆန္တေ ပိဋ္ဌိံ နာမေန္တိ, ပဿေနာဂစ္ဆန္တေ ထောကံ အပဂစ္ဆန္တိ, ကုစ္ဆိံ သန္ဓာယာဂစ္ဆန္တေ ပရိဝတ္တိတွာ ပတန္တိ, သရေ အတိက္ကန္တေ ဝါတစ္ဆိန္နဝလာဟကဝေဂေန ပလာယန္တိ။
သောပိ ရာဇာ တသ္မိံ ပရိဝတ္တိတွာ ပတိတေ ‘‘သရဘမိဂေါ မေ ဝိဒ္ဓေါ’’တိ နာဒံ မုဉ္စိ။ သရဘော ဥဋ္ဌာယ ဝါတဝေဂေန ပလာယိ။ ဗလမဏ္ဍလံ ဘိဇ္ဇိတွာ ဥဘောသု ပဿေသု ဌိတအမစ္စာ သရဘံ ပလာယမာနံ ဒိသွာ ဧကတော ဟုတွာ ပုစ္ဆိံသု ‘‘မိဂေါ ကဿ ဌိတဋ္ဌာနံ အဘိရုဟီ’’တိ? ‘‘ရညော ဌိတဋ္ဌာန’’န္တိ။ ‘‘ရာဇာ ‘ဝိဒ္ဓေါ မေ’တိ ဝဒတိ, ကောနေန ဝိဒ္ဓေါ, နိဗ္ဗိရဇ္ဈော ဘော အမှာကံ ရာဇာ, ဘူမိနေန ဝိဒ္ဓါ’’တိ တေ နာနပ္ပကာရေန ရညာ သဒ္ဓိံ ကေဠိံ ကရိံသု။ ရာဇာ စိန္တေသိ ‘‘ဣမေ မံ ပရိဟသန္တိ, န မမ ပမာဏံ ဇာနန္တီ’’တိ ဂါဠှံ နိဝါသေတွာ ပတ္တိကောဝ ခဂ္ဂံ အာဒါယ ‘‘သရဘံ ဂဏှိဿာမီ’’တိ ဝေဂေန ပက္ခန္ဒိ။ အထ နံ ဒိသွာ တီဏိ ယောဇနာနိ အနုဗန္ဓိ။ သရဘော အရညံ ပါဝိသိ, ရာဇာပိ ပါဝိသိ။ တတ္ထ သရဘမိဂဿ ဂမနမဂ္ဂေ သဋ္ဌိဟတ္ထမတ္တော
မဟာပူတိပါဒနရကာဝါဋော အတ္ထိ, သော တိံသဟတ္ထမတ္တံ ဥဒကေန ပုဏ္ဏော တိဏေဟိ စ ပဋိစ္ဆန္နော။ သရဘော ဥဒကဂန္ဓံ ဃာယိတွာဝ အာဝါဋဘာဝံ ဉတွာ ထောကံ ဩသက္ကိတွာ ဂတော။ ရာဇာ ပန ဥဇုကမေဝ ဂစ္ဆန္တော တသ္မိံ ပတိ။
သရဘော တဿ ပဒသဒ္ဒံ အသုဏန္တော နိဝတ္တိတွာ တံ အပဿန္တော ‘‘နရကာဝါဋေ ပတိတော ဘဝိဿတီ’’တိ ဉတွာ အာဂန္တွာ ဩလောကေန္တော တံ ဂမ္ဘီရဥဒကေ အပတိဋ္ဌံ ကိလမန္တံ ဒိသွာ တေန ကတံ အပရာဓံ ဟဒယေ အကတွာ သဉ္ဇာတကာရုညော ‘‘မာ မယိ ပဿန္တေဝ ရာဇာ နဿတု, ဣမမှာ ဒုက္ခာ နံ မောစေဿာမီ’’တိ အာဝါဋတီရေ ဌိတော ‘‘မာ ဘာယိ, မဟာရာဇ, မဟန္တာ ဒုက္ခာ တံ မောစေဿာမီ’’တိ ဝတွာ အတ္တနော ပိယပုတ္တံ ဥဒ္ဓရိတုံ ဥဿာဟံ ကရောန္တော ဝိယ တဿုဒ္ဓရဏတ္ထာယ သိလာယ ယောဂ္ဂံ ကတွာဝ ‘‘ဝိဇ္ဈိဿာမီ’’တိ အာဂတံ ရာဇာနံ သဋ္ဌိဟတ္ထာ နရကာ ဥဒ္ဓရိတွာ အဿာသေတွာ ပိဋ္ဌိံ အာရောပေတွာ အရညာ နီဟရိတွာ သေနာယ အဝိဒူရေ ဩတာရေတွာ ဩဝါဒမဿ ဒတွာ ပဉ္စသု သီလေသု ပတိဋ္ဌာပေသိ။ ရာဇာ မဟာသတ္တံ ဝိနာ ဝသိတုံ အသက္ကောန္တော အာဟ ‘‘သာမိ သရဘမိဂရာဇ, မယာ သဒ္ဓိံ ဗာရာဏသိံ ဧဟိ, ဒွါဒသယောဇနိကာယ တေ ဗာရာဏသိယံ ရဇ္ဇံ ဒမ္မိ, တံ ကာရေဟီ’’တိ။ ‘‘မဟာရာဇ, မယံ တိရစ္ဆာနဂတာ, န မေ ရဇ္ဇေနတ္ထော, သစေ တေ မယိ သိနေဟော အတ္ထိ, မယာ ဒိန္နာနိ သီလာနိ ရက္ခန္တော ရဋ္ဌဝါသိနောပိ သီလံ ရက္ခာပေဟီ’’တိ တံ ဩဝဒိတွာ အရညမေဝ ပါဝိသိ။
သော အဿုပုဏ္ဏေဟိ နေတ္တေဟိ တဿ ဂုဏံ သရန္တောဝ သေနံ ပါပုဏိတွာ သေနင်္ဂပရိဝုတော နဂရံ ဂန္တွာ ‘‘ဣတော ပဋ္ဌာယ သကလနဂရဝါသိနော ပဉ္စ သီလာနိ ရက္ခန္တူ’’တိ ဓမ္မဘေရိံ စရာပေသိ။ မဟာသတ္တေန ပန အတ္တနော ကတဂုဏံ ကဿစိ အကထေတွာ သာယနှေ နာနဂ္ဂရသဘောဇနံ ဘုဉ္ဇိတွာ အလင်္ကတသယနေ သယိတွာ ပစ္စူသကာလေ မဟာသတ္တဿ ဂုဏံ သရိတွာ ဥဋ္ဌာယ သယနပိဋ္ဌေ ပလ္လင်္ကေန နိသီဒိတွာ ပီတိပုဏ္ဏေန ဟဒယေန ဆဟိ ဂါထာဟိ ဥဒါနေသိ –
‘‘အာသီသေထေဝ ပုရိသော, န နိဗ္ဗိန္ဒေယျ ပဏ္ဍိတော၊
ပဿာမိ ဝေါဟံ အတ္တာနံ, ယထာ ဣစ္ဆိံ တထာ အဟု။
‘‘အာသီသေထေဝ ပုရိသော, န နိဗ္ဗိန္ဒေယျ ပဏ္ဍိတော၊
ပဿာမိ ဝေါဟံ အတ္တာနံ, ဥဒကာ ထလမုဗ္ဘတံ။
‘‘ဝါယမေထေဝ ပုရိသော, န နိဗ္ဗိန္ဒေယျ ပဏ္ဍိတော၊
ပဿာမိ ဝေါဟံ အတ္တာနံ, ယထာ ဣစ္ဆိံ တထာ အဟု။
‘‘ဝါယမေထေဝ ပုရိသော, န နိဗ္ဗိန္ဒေယျ ပဏ္ဍိတော၊
ပဿာမိ ဝေါဟံ အတ္တာနံ, ဥဒကာ ထလမုဗ္ဘတံ။
‘‘ဒုက္ခူပနီတောပိ နရော သပညော, အာသံ န ဆိန္ဒေယျ သုခါဂမာယ၊
ဗဟူ ဟိ ဖဿာ အဟိတာ ဟိတာ စ, အဝိတက္ကိတာ မစ္စုမုပဗ္ဗဇန္တိ။
‘‘အစိန္တိတမ္ပိ ဘဝတိ, စိန္တိတမ္ပိ ဝိနဿတိ၊
န ဟိ စိန္တာမယာ ဘောဂါ, ဣတ္ထိယာ ပုရိသဿ ဝါ’’တိ။
တတ္ထ အာသီသေထေဝ ပုရိသောတိ အာသစ္ဆေဒကကမ္မံ အကတွာ အတ္တနော ကမ္မေသု အာသံ ကရောထေဝ န ဥက္ကဏ္ဌေယျ။ ယထာ ဣစ္ဆိန္တိ အဟဉှိ သဋ္ဌိဟတ္ထာ နရကာ ဥဋ္ဌာနံ ဣစ္ဆိံ, သောမှိ တထေဝ ဇာတော, တတော ဥဋ္ဌိတောယေဝါတိ ဒီပေတိ။ အဟိတာ ဟိတာ စာတိ ဒုက္ခဖဿာ စ သုခဖဿာ စ, ‘‘မရဏဖဿာ ဇီဝိတဖဿာ စာ’’တိပိ အတ္ထော, သတ္တာနဉှိ မရဏဖဿော အဟိတော ဇီဝိတဖဿော ဟိတော, တေသံ အဝိတက္ကိတော အစိန္တိတောပိ မရဏဖဿော အာဂစ္ဆတီတိ ဒဿေတိ။ အစိန္တိ တမ္ပီတိ မယာ ‘‘အာဝါဋေ ပတိဿာမီ’’တိ န စိန္တိတံ, ‘‘သရဘံ မာရေဿာမီ’’တိ စိန္တိတံ, ဣဒါနိ ပန မေ စိန္တိတံ နဋ္ဌံ, အစိန္တိတမေဝ ဇာတံ။ ဘောဂါတိ ယသပရိဝါရာ။ ဧတေ စိန္တာမယာ န ဟောန္တိ, တသ္မာ ဉာဏဝတာ ဝီရိယမေဝ ကာတဗ္ဗံ။ ဝီရိယဝတော ဟိ အစိန္တိတမ္ပိ ဟောတိယေဝ။
တဿေဝံ ဥဒါနံ ဥဒါနေန္တဿေဝ အရုဏံ ဥဋ္ဌဟိ။ ပုရောဟိတော စ ပါတောဝ သုခသေယျပုစ္ဆနတ္ထံ အာဂန္တွာ ရာဇဒွါရေ ဌိတော တဿ ဥဒါနဂီတသဒ္ဒံ သုတွာ စိန္တေသိ ‘‘ရာဇာ ဟိယျော မိဂဝံ အဂမာသိ, တတ္ထ သရဘမိဂံ ဝိရဒ္ဓေါ ဘဝိဿတိ, တတော အမစ္စေဟိ အဝဟသိယမာနော ‘မာရေတွာ နံ အာဟရိဿာမီ’တိ ခတ္တိယမာနေန တံ အနုဗန္ဓန္တော သဋ္ဌိဟတ္ထေ နရကေ ပတိတော ဘဝိဿတိ, ဒယာလုနာ သရဘရာဇေန ရညော ဒေါသံ အစိန္တေတွာ ရာဇာ ဥဒ္ဓရိတော ဘဝိဿတိ, တေန မညေ ဥဒါနံ ဥဒါနေတီ’’တိ။ ဧဝံ ဗြာဟ္မဏဿ
ရညော ပရိပုဏ္ဏဗျဉ္ဇနံ ဥဒါနံ သုတွာ သုမဇ္ဇိတေ အာဒါသေ မုခံ ဩလောကေန္တဿ ဆာယာ ဝိယ ရညာ စ သရဘေန စ ကတကာရဏံ ပါကဋံ အဟောသိ။ သော နခဂ္ဂေန ဒွါရံ အာကောဋေသိ။ ရာဇာ ‘‘ကော ဧသော’’တိ ပုစ္ဆိ။ ‘‘အဟံ ဒေဝ ပုရောဟိတော’’တိ။ အထဿ ဒွါရံ ဝိဝရိတွာ ‘‘ဣတော ဧဟာစရိယာ’’တိ အာဟ။ သော ပဝိသိတွာ ရာဇာနံ ဇယာပေတွာ ဧကမန္တံ ဌိတော ‘‘အဟံ, မဟာရာဇ, တယာ အရညေ ကတကာရဏံ ဇာနာမိ, တွံ ဧကံ သရဘမိဂံ အနုဗန္ဓန္တော နရကေ ပတိတော, အထ နံ သော သရဘော သိလာယ ယောဂ္ဂံ ကတွာ နရကတော ဥဒ္ဓရိ, သော တွံ တဿ ဂုဏံ အနုဿရိတွာ ဥဒါနံ ဥဒါနေသီ’’တိ ဝတွာ ဒွေ ဂါထာ အဘာသိ –
‘‘သရဘံ ဂိရိဒုဂ္ဂသ္မိံ, ယံ တွံ အနုသရီ ပုရေ၊
အလီနစိတ္တဿ တုဝံ, ဝိက္ကန္တမနုဇီဝသိ။
‘‘ယော တံ ဝိဒုဂ္ဂါ နရကာ သမုဒ္ဓရိ, သိလာယ ယောဂ္ဂံ သရဘော ကရိတွာ၊
ဒုက္ခူပနီတံ မစ္စုမုခါ ပမောစယိ, အလီနစိတ္တံ တ မိဂံ ဝဒေသီ’’တိ။
တတ္ထ အနုသရီတိ အနုဗန္ဓိ။ ဝိက္ကန္တန္တိ ဥဒ္ဓရဏတ္ထာယ ကတပရက္ကမံ။ အနုဇီဝသီတိ ဥပဇီဝသိ, တဿာနုဘာဝေန တယာ ဇီဝိတံ လဒ္ဓန္တိ အတ္ထော။ သမုဒ္ဓရီတိ ဥဒ္ဓရိ။ တ မိဂံ ဝဒေသီတိ တံ သုဝဏ္ဏသရဘမိဂံ ဣဓ သိရိသယနေ နိသိန္နော ဝဏ္ဏေသိ။
တံ သုတွာ ရာဇာ ‘‘အယံ မယာ သဒ္ဓိံ န မိဂဝံ ဂတော, သဗ္ဗံ ပဝတ္တိံ ဇာနာတိ, ကထံ နု ခေါ ဇာနာတိ, ပုစ္ဆိဿာမိ န’’န္တိ စိန္တေတွာ နဝမံ ဂါထမာဟ –
‘‘ကိံ တွံ နု တတ္ထေဝ တဒါ အဟောသိ, ဥဒါဟု တေ ကောစိ နံ ဧတဒက္ခာ၊
ဝိဝဋစ္ဆဒ္ဒေါ နုသိ သဗ္ဗဒဿီ, ဉာဏံ နု တေ ဗြာဟ္မဏ ဘိံသရူပ’’န္တိ။
တတ္ထ ဘိံသရူပန္တိ ကိံ နု တေ ဉာဏံ ဗလဝဇာတိကံ, တေနေတံ ဇာနာသီတိ။
ဗြာဟ္မဏော ‘‘နာဟံ သဗ္ဗညုဗုဒ္ဓေါ, ဗျဉ္ဇနံ အမက္ခေတွာ တယာ ကထိတဂါထာနံ ပန မယှံ အတ္ထော ဥပဋ္ဌာတီ’’တိ ဒီပေန္တော ဒသမံ ဂါထမာဟ –
‘‘န စေဝဟံ တတ္ထ တဒါ အဟောသိံ, န စာပိ မေ ကောစိ နံ ဧတဒက္ခာ၊
ဂါထာပဒါနဉ္စ သုဘာသိတာနံ, အတ္ထံ တဒါနေန္တိ ဇနိန္ဒ ဓီရာ’’တိ။
တတ္ထ သုဘာသိတာနန္တိ ဗျဉ္ဇနံ အမက္ခေတွာ သုဋ္ဌု ဘာသိတာနံ။ အတ္ထံ တဒါနေန္တီတိ ယော တေသံ အတ္ထော, တံ အာနေန္တိ ဥပဓာရေန္တီတိ။
ရာဇာ တဿ တုဿိတွာ ဗဟုံ ဓနံ အဒါသိ။ တတော ပဋ္ဌာယ ဒါနာဒိပုညာဘိရတော အဟောသိ, မနုဿာပိ ပုညာဘိရတာ ဟုတွာ မတမတာ သဂ္ဂမေဝ ပူရယိံသု။ အထေကဒိဝသံ ရာဇာ ‘‘လက္ခံ ဝိဇ္ဈိဿာမီ’’တိ ပုရောဟိတမာဒါယ ဥယျာနံ ဂတော။ တဒါ သက္ကော ဒေဝရာဇာ ဗဟူ နဝေ ဒေဝေ စ ဒေဝကညာယော စ ဒိသွာ ‘‘ကိံ နု ခေါ ကာရဏ’’န္တိ အာဝဇ္ဇေန္တော သရဘမိဂေန နရကာ ဥဒ္ဓရိတွာ ရညော သီလေသု ပတိဋ္ဌာပိတဘာဝံ ဉတွာ ‘‘ရညော အာနုဘာဝေန မဟာဇနော ပုညာနိ ကရောတိ, တေန ဒေဝလောကော ပရိပူရတိ, ဣဒါနိ ခေါ ပန ရာဇာ လက္ခံ ဝိဇ္ဈိတုံ ဥယျာနံ ဂတော, တံ ဝီမံသိတွာ သီဟနာဒံ နဒါပေတွာ သရဘမိဂဿ ဂုဏံ ကထာပေတွာ အတ္တနော စ သက္ကဘာဝံ ဇာနာပေတွာ အာကာသေ ဌိတော ဓမ္မံ ဒေသေတွာ မေတ္တာယ စေဝ ပဉ္စန္နံ သီလာနဉ္စ ဂုဏံ ကထေတွာ အာဂမိဿာမီ’’တိ စိန္တေတွာ ဥယျာနံ အဂမာသိ။ ရာဇာပိ ‘‘လက္ခံ ဝိဇ္ဈိဿာမီ’’တိ ဓနုံ အာရောပေတွာ သရံ သန္နယှိ။ တသ္မိံ ခဏေ သက္ကော ရညော စ လက္ခဿ စ အန္တရေ အတ္တနော အာနုဘာဝေန သရဘံ ဒဿေသိ။ ရာဇာ တံ ဒိသွာ သရံ န မုဉ္စိ။ အထ နံ သက္ကော ပုရောဟိတဿ သရီရေ အဓိမုစ္စိတွာ ဂါထံ အဘာသိ –
‘‘အာဒါယ ပတ္တိံ ပရဝိရိယဃာတိံ, စာပေ သရံ ကိံ ဝိစိကိစ္ဆသေ တုဝံ၊
နုန္နော သရော သရဘံ ဟန္တု ခိပ္ပံ, အန္နဉှိ ဧတံ ဝရပည ရညော’’တိ။
တတ္ထ ပတ္တိန္တိ ဝါဇပတ္တေဟိ သမန္နာဂတံ။ ပရဝိရိယဃာတိန္တိ ပရေသံ ဝီရိယဃာတကံ။ စာပေ သရန္တိ ဧတံ ပတ္တသဟိတံ သရံ စာပေ အာဒါယ သန္နယှိတွာ ဣဒါနိ တွံ ကိံ ဝိစိကိစ္ဆသိ။ ဟန္တူတိ တယာ ဝိဿဋ္ဌော ဟုတွာ ဧသ သရော ခိပ္ပံ ဣမံ သရဘံ ဟနတု။ အန္နဉှိ ဧတန္တိ ဝရပည, မဟာရာဇ, သရဘော နာမ ရညော အာဟာရော ဘက္ခောတိ အတ္ထော။
တတော ရာဇာ ဂါထမာဟ –
‘‘အဒ္ဓါ ပဇာနာမိ အဟမ္ပိ ဧတံ, အန္နံ မိဂေါ ဗြာဟ္မဏ ခတ္တိယဿ၊
ပုဗ္ဗေ ကတဉ္စ အပစာယမာနော, တသ္မာ မိဂံ သရဘံ နော ဟနာမီ’’တိ။
တတ္ထ ပုဗ္ဗေ ကတဉ္စာတိ ဗြာဟ္မဏ, အဟမေတံ ဧကံသေန ဇာနာမိ ယထာ မိဂေါ ခတ္တိယဿ အန္နံ, ပုဗ္ဗေ ပန ဣမိနာ မယှံ ကတဂုဏံ ပူဇေမိ, တသ္မာ တံ န ဟနာမီတိ။
တတော သက္ကော ဂါထာဒွယမာဟ –
‘‘နေသော မိဂေါ မဟာရာဇ, အသုရေသော ဒိသမ္ပတိ၊
ဧတံ ဟန္တွာ မနုဿိန္ဒ, ဘဝဿု အမရာဓိပေါ။
‘‘သစေ စ ရာဇာ ဝိစိကိစ္ဆသေ တုဝံ, ဟန္တုံ မိဂံ သရဘံ သဟာယကံ၊
သပုတ္တဒါရော နရဝီရသေဋ္ဌ, ဂန္တာ တုဝံ ဝေတရဏိံ ယမဿာ’’တိ။
တတ္ထ အသုရေသောတိ အသုရော ဧသော, အသုရဇေဋ္ဌကော သက္ကော ဧသောတိ အဓိပ္ပါယေန ဝဒတိ။ အမရာဓိပေါတိ တွံ ဧတံ သက္ကံ မာရေတွာ သယံ သက္ကော ဒေဝရာဇာ ဟောဟီတိ ဝဒတိ။ ဝေတရဏိံ ယမဿာတိ ‘‘သစေ ဧတံ ‘သဟာယော မေ’တိ စိန္တေတွာ န မာရေဿသိ, သပုတ္တဒါရော ယမဿ ဝေတရဏိနိရယံ ဂတော ဘဝိဿသီ’’တိ နံ တာသေသိ။
‘‘ကာမံ အဟံ ဇာနပဒါ စ သဗ္ဗေ, ပုတ္တာ စ ဒါရာ စ သဟာယသံဃာ၊
ဂစ္ဆေမု တံ ဝေတရဏိံ ယမဿ, န တွေဝ ဟညော မမ ပါဏဒေါ ယော။
‘‘အယံ မိဂေါ ကိစ္ဆဂတဿ မယှံ, ဧကဿ ကတ္တာ ဝိဝနသ္မိ ဃောရေ၊
တံ တာဒိသံ ပုဗ္ဗကိစ္စံ သရန္တော, ဇာနံ မဟာဗြဟ္မေ ကထံ ဟနေယျ’’န္တိ။
တတ္ထ မမ ပါဏဒေါ ယောတိ ဗြာဟ္မဏ, ယော မမ ပါဏဒဒေါ ယေန မေ ပိယံ ဇီဝိတံ ဒိန္နံ, နရကံ ပဝိသန္တေန မယာ သော န တွေဝ ဟညော န ဟနိတဗ္ဗော, အဝဇ္ဈော ဧသောတိ ဝဒတိ။ ဧကဿ ကတ္တာ ဝိဝနသ္မိ ဃောရေတိ ဒါရုဏေ အရညေ ပဝိဋ္ဌဿ သတော ဧကဿ အသဟာယကဿ မမ ကတ္တာ ကာရကော ဇီဝိတဿ ဒါယကော, သွာဟံ တံ ဣမိနာ ကတံ တာဒိသံ ပုဗ္ဗကိစ္စံ သရန္တောယေဝ တံ ဂုဏံ ဇာနန္တောယေဝ ကထံ ဟနေယျံ။
အထ သက္ကော ပုရောဟိတဿ သရီရတော အပဂန္တွာ သက္ကတ္တဘာဝံ မာပေတွာ အာကာသေ ဌတွာ ရညော ဂုဏံ ပကာသေန္တော ဂါထာဒွယမာဟ –
‘‘မိတ္တာဘိရာဓီ စိရမေဝ ဇီဝ, ရဇ္ဇံ ဣမံ ဓမ္မဂုဏေ ပသာသ၊
နာရီဂဏေဟိ ပရိစာရိယန္တော, မောဒဿု ရဋ္ဌေ တိဒိဝေဝ ဝါသဝေါ။
‘‘အက္ကောဓနော နိစ္စပသန္နစိတ္တော, သဗ္ဗာတိထီ ယာစယောဂေါ ဘဝိတွာ၊
ဒတွာ စ ဘုတွာ စ ယထာနုဘာဝံ, အနိန္ဒိတော သဂ္ဂမုပေဟိ ဌာန’’န္တိ။
တတ္ထ မိတ္တာဘိရာဓီတိ မိတ္တေ အာရာဓေန္တော တောသေန္တော တေသု အဒုဗ္ဘမာနော။ သဗ္ဗာတိထီတိ သဗ္ဗေ ဓမ္မိကသမဏဗြာဟ္မဏေ အတိထီ ပါဟုနကေယေဝ ကတွာ ပရိဟရန္တော ယာစိတဗ္ဗယုတ္တကော ဟုတွာ။ အနိန္ဒိတောတိ ဒါနာဒီနိ ပုညာနိ ကရဏေန ပမုဒိတော ဒေဝလောကေန အဘိနန္ဒိတော ဟုတွာ သဂ္ဂဋ္ဌာနံ ဥပေဟီတိ။
ဧဝံ ဝတွာ သက္ကော ‘‘အဟံ မဟာရာဇံ တံ ပရိဂ္ဂဏှိတုံ အာဂတော, တွံ အတ္တာနံ ပရိဂ္ဂဏှိတုံ နာဒါသိ, အပ္ပမတ္တော ဟောဟီ’’တိ တံ ဩဝဒိတွာ သကဋ္ဌာနမေဝ ဂတော။
သတ္ထာ ဣမံ ဓမ္မဒေသနံ အာဟရိတွာ ‘‘န, ဘိက္ခဝေ, ဣဒါနေဝ, ပုဗ္ဗေပိ သာရိပုတ္တော သံခိတ္တေန ဘာသိတဿ ဝိတ္ထာရေန အတ္ထံ ဇာနာတိယေဝါ’’တိ ဝတွာ ဇာတကံ သမောဓာနေသိ – ‘‘တဒါ ရာဇာ အာနန္ဒော အဟောသိ, ပုရောဟိတော သာရိပုတ္တော, သရဘမိဂေါ ပန အဟမေဝ အဟောသိ’’န္တိ။
သရဘမိဂဇာတကဝဏ္ဏနာ ဒသမာ။
ဇာတကုဒ္ဒါနံ –
အမ္ဗ ဖန္ဒန ဇဝန, နာရဒ ဒူတ ကလိင်္ဂါ၊
အကိတ္တိ တက္ကာရိယံ ရုရု, သရဘံ ဒသ တေရသေ။
တေရသကနိပါတဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
၁၄။ ပကိဏ္ဏကနိပါတော
֍ * မြန်[၄၈၄] ၁။ သာလိကေဒါရဇာတကဝဏ္ဏနာ
သမ္ပန္နံ သာလိကေဒါရန္တိ ဣဒံ သတ္ထာ ဇေတဝနေ ဝိဟရန္တော မာတုပေါသကဘိက္ခုံ အာရဗ္ဘ ကထေသိ။ ပစ္စုပ္ပန္နဝတ္ထု သာမဇာတကေ (ဇာ။ ၂။၂၂။၂၉၆ အာဒယော) အာဝိ ဘဝိဿတိ။ သတ္ထာ ပန တံ ဘိက္ခုံ ပက္ကောသာပေတွာ ‘‘သစ္စံ ကိရ တွံ ဘိက္ခု ဂိဟီ ပေါသေသီ’’တိ ပုစ္ဆိတွာ ‘‘သစ္စံ, ဘန္တေ’’တိ ဝုတ္တေ ‘‘ကိံ တေ ဟောန္တီ’’တိ ဝတွာ ‘‘မာတာပိတရော မေ, ဘန္တေ’’တိ ဝုတ္တေ ‘‘သာဓု ဘိက္ခု, ပေါရာဏကပဏ္ဍိတာ တိရစ္ဆာနာ ဟုတွာ သုဝယောနိယံ နိဗ္ဗတ္တိတွာပိ ဇိဏ္ဏေ မာတာပိတရော ကုလာဝကေ နိပဇ္ဇာပေတွာ မုခတုဏ္ဍကေန ဂေါစရံ အာဟရိတွာ ပေါသေသု’’န္တိ ဝတွာ အတီတံ အာဟရိ။
အတီတေ ရာဇဂဟေ မဂဓရာဇာ နာမ ရဇ္ဇံ ကာရေသိ။ တဒါ နဂရတော ပုဗ္ဗုတ္တရဒိသာယ သာလိဒ္ဒိယော နာမ ဗြာဟ္မဏဂါမော အဟောသိ။ တဿ ပုဗ္ဗုတ္တရဒိသာယ မဂဓခေတ္တံ အတ္ထိ, တတ္ထ ကောသိယဂေါတ္တော နာမ သာလိဒ္ဒိယဝါသီ ဗြာဟ္မဏော သဟဿကရီသမတ္တံ ခေတ္တံ ဂဟေတွာ သာလိံ ဝပါပေသိ။ ဥဋ္ဌိတေ စ ပန သဿေ ဝတိံ ထိရံ ကာရေတွာ ကဿစိ ပဏ္ဏာသကရီသမတ္တံ, ကဿစိ သဋ္ဌိကရီသမတ္တန္တိ ဧဝံ ပဉ္စသတကရီသမတ္တံ ခေတ္တံ အတ္တနော ပုရိသာနံယေဝ အာရက္ခဏတ္ထာယ ဒတွာ သေသံ ပဉ္စသတကရီသမတ္တံ ခေတ္တံ ဘတိံ ကတွာ ဧကဿ ဘတကဿ အဒါသိ။ သော တတ္ထ ကုဋိံ ကတွာ ရတ္တိန္ဒိဝံ ဝသတိ။ ခေတ္တဿ ပန ပုဗ္ဗုတ္တရဒိသာဘာဂေ ဧကသ္မိံ သာနုပဗ္ဗတေ မဟန္တံ သိမ္ဗလိဝနံ အတ္ထိ, တတ္ထ အနေကာနိ သုဝသတာနိ ဝသန္တိ။ တဒါ ဗောဓိသတ္တော တသ္မိံ သုဝသံဃေ သုဝရညော ပုတ္တော ဟုတွာ နိဗ္ဗတ္တိ။ သော ဝယပ္ပတ္တော အဘိရူပေါ ထာမသမ္ပန္နော သကဋနာဘိပမာဏသရီရော အဟောသိ။ အထဿ ပိတာ မဟလ္လကကာလေ ‘‘အဟံ ဣဒါနိ ဒူရံ ဂန္တုံ န သက္ကောမိ, တွံ ဣမံ ဂဏံ ပရိဟရာ’’တိ ဂဏံ နိယျာဒေသိ။ သော ပုနဒိဝသတော ပဋ္ဌာယ မာတာပိတူနံ ဂေါစရတ္ထာယ ဂန္တုံ နာဒါသိ, သုဝဂဏံ ပရိဟရန္တော ဟိမဝန္တံ ဂန္တွာ သယံဇာတသာလိဝနေ
ယာဝဒတ္ထံ သာလိံ ခါဒိတွာ အာဂမနကာလေ မာတာပိတူနံ ပဟောနကံ ဂေါစရံ အာဟရိတွာ မာတာပိတရော ပေါသေသိ။
အထဿ ဧကဒိဝသံ သုဝါ အာရောစေသုံ ‘‘ပုဗ္ဗေ ဣမသ္မိံ ကာလေ မဂဓခေတ္တေ သာလိ ပစ္စတိ, ဣဒါနိ ကိံ နု ခေါ ဇာတ’’န္တိ? ‘‘တေန ဟိ ဇာနာထာ’’တိ ဒွေ သုဝေ ပဟိဏိံသု။ တေ ဂန္တွာ မဂဓခေတ္တေ ဩတရန္တာ တဿ ဘတိယာ ရက္ခဏပုရိသဿ ခေတ္တေ ဩတရိတွာ သာလိံ ခါဒိတွာ ဧကံ သာလိသီသံ အာဒါယ သိမ္ဗလိဝနံ ဂန္တွာ သာလိသီသံ မဟာသတ္တဿ ပါဒမူလေ ဌပေတွာ ‘‘တတ္ထ ဧဝရူပေါ သာလီ’’တိ ဝဒိံသု။ သော ပုနဒိဝသေ သုဝဂဏပရိဝုတော တတ္ထ ဂန္တွာ တသ္မိံ ဘတကဿ ခေတ္တေ ဩတရိ။ သော ပန ပုရိသော သုဝေ သာလိံ ခါဒန္တေ ဒိသွာ ဣတော စိတော စ ဓာဝိတွာ ဝါရေန္တောပိ ဝါရေတုံ န သက္ကောတိ။ သေသာ သုဝါ ယာဝဒတ္ထံ သာလိံ ခါဒိတွာ တုစ္ဆမုခါဝ ဂစ္ဆန္တိ။ သုဝရာဇာ ပန ဗဟူနိ သာလိသီသာနိ ဧကတော ကတွာ တေဟိ ပရိဝုတော ဟုတွာ အာဟရိတွာ မာတာပိတူနံ ဒေတိ။ သုဝါ ပုနဒိဝသတော ပဋ္ဌာယ တတ္ထေဝ သာလိံ ခါဒိံသု။ အထ သော ပုရိသော ‘‘သစေ ဣမေ အညံ ကတိပါဟံ ဧဝံ ခါဒိဿန္တိ, ကိဉ္စိ န ဘဝိဿတိ, ဗြာဟ္မဏော သာလိံ အဂ္ဃါပေတွာ မယှံ ဣဏံ ကရိဿတိ, ဂန္တွာ တဿ အာရောစေဿာမီ’’တိ သာလိမုဋ္ဌိနာ သဒ္ဓိံ တထာရူပံ ပဏ္ဏာကာရံ ဂဟေတွာ သာလိဒ္ဒိယဂါမံ ဂန္တွာ ဗြာဟ္မဏံ ပဿိတွာ ဝန္ဒိတွာ ပဏ္ဏာကာရံ ဒတွာ ဧကမန္တံ ဌိတော ‘‘ကိံ, ဘော ပုရိသ, သမ္ပန္နံ သာလိခေတ္တ’’န္တိ ပုဋ္ဌော ‘‘အာမ, ဗြာဟ္မဏ, သမ္ပန္န’’န္တိ ဝတွာ ဒွေ ဂါထာ အဘာသိ –
‘‘သမ္ပန္နံ သာလိကေဒါရံ, သုဝါ ဘုဉ္ဇန္တိ ကောသိယ၊
ပဋိဝေဒေမိ တေ ဗြဟ္မေ, န နေ ဝါရေတုမုဿဟေ။
‘‘ဧကော စ တတ္ထ သကုဏော, ယော နေသံ သဗ္ဗသုန္ဒရော၊
ဘုတွာ သာလိံ ယထာကာမံ, တုဏ္ဍေနာဒါယ ဂစ္ဆတီ’’တိ။
တတ္ထ သမ္ပန္နန္တိ ပရိပုဏ္ဏံ အဝေကလ္လံ။ သာလိကေဒါရန္တိ သာလိခေတ္တံ။ သဗ္ဗသုန္ဒရောတိ သဗ္ဗေဟိ ကောဋ္ဌာသေဟိ သုန္ဒရော ရတ္တတုဏ္ဍော ဇိဉ္ဇုကသန္နိဘအက္ခိ ရတ္တပါဒေါ တီဟိ ရတ္တရာဇီဟိ ပရိက္ခိတ္တဂီဝေါ မဟာမယူရပမာဏော သော ယာဝဒတ္ထံ သာလိံ ခါဒိတွာ အညံ တုဏ္ဍေန ဂဟေတွာ ဂစ္ဆတီတိ။
ဗြာဟ္မဏော တဿ ကထံ သုတွာ သုဝရာဇေ သိနေဟံ ဥပ္ပါဒေတွာ ခေတ္တပါလံ ပုစ္ဆိ ‘‘အမ္ဘော ပုရိသ, ပါသံ ဩဍ္ဍေတုံ ဇာနာသီ’’တိ? ‘‘အာမ, ဇာနာမီ’’တိ။ အထ နံ ဂါထာယ အဇ္ဈဘာသိ –
‘‘ဩဍ္ဍေန္တု ဝါလပါသာနိ, ယထာ ဗဇ္ဈေထ သော ဒိဇော၊
ဇီဝဉ္စ နံ ဂဟေတွာန, အာနယေဟိ မမန္တိကေ’’တိ။
တတ္ထ ဩဍ္ဍေန္တူတိ ဩဍ္ဍယန္တု။ ဝါလပါသာနီတိ အဿဝါလာဒိရဇ္ဇုမယပါသာနိ။ ဇီဝဉ္စ နန္တိ ဇီဝန္တံ ဧဝ နံ။ အာနယေဟီတိ အာနေဟိ။
တံ သုတွာ ခေတ္တပါလော သာလိံ အဂ္ဃါပေတွာ ဣဏဿ အကတဘာဝေန တုဋ္ဌော ဂန္တွာ အဿဝါလေ ဝဋ္ဋေတွာ ‘‘အဇ္ဇ ဣမသ္မိံ ဌာနေ ဩတရိဿတီ’’တိ သုဝရညော ဩတရဏဋ္ဌာနံ သလ္လက္ခေတွာ ပုနဒိဝသေ ပါတောဝ စာဋိပမာဏံ ပဉ္ဇရံ ကတွာ ပါသဉ္စ ဩဍ္ဍေတွာ သုဝါနံ အာဂမနံ ဩလောကေန္တော ကုဋိယံ နိသီဒိ။ သုဝရာဇာပိ သုဝဂဏပရိဝုတော အာဂန္တွာ အလောလုပ္ပစာရတာယ ဟိယျော ခါဒိတဋ္ဌာနေ ဩဍ္ဍိတပါသေ ပါဒံ ပဝေသန္တောဝ ဩတရိ။ သော အတ္တနော ဗဒ္ဓဘာဝံ ဉတွာ စိန္တေသိ ‘‘သစာဟံ ဣဒါနေဝ ဗဒ္ဓရဝံ ရဝိဿာမိ, ဉာတကာမေ ဘယတဇ္ဇိတာ ဂေါစရံ အဂ္ဂဟေတွာဝ ပလာယိဿန္တိ, ယာဝ ဧတေသံ ဂေါစရဂ္ဂဟဏံ, တာဝ အဓိဝါသေဿာမီ’’တိ။ သော တေသံ သုဟိတဘာဝံ ဉတွာ မရဏဘယတဇ္ဇိတော ဟုတွာ တိက္ခတ္တုံ ဗဒ္ဓရဝံ ရဝိ။ အထ သဗ္ဗေ တေ သုဝါ ပလာယိံသု။ သုဝရာဇာ ‘‘ဧတ္တကေသု မေ ဉာတကေသု နိဝတ္တိတွာ ဩလောကေန္တော ဧကောပိ နတ္ထိ, ကိံ နု ခေါ မယာ ပါပံ ကတ’’န္တိ ဝိလပန္တော ဂါထမာဟ –
‘‘ဧတေ ဘုတွာ ပိဝိတွာ စ, ပက္ကမန္တိ ဝိဟင်္ဂမာ၊
ဧကော ဗဒ္ဓေါသ္မိ ပါသေန, ကိံ ပါပံ ပကတံ မယာ’’တိ။
ခေတ္တပါလော သုဝရာဇဿ ဗဒ္ဓရဝံ သုဝါနဉ္စ အာကာသေ ပက္ခန္ဒနသဒ္ဒံ သုတွာ ‘‘ကိံ နု ခေါ’’တိ ကုဋိယာ ဩရုယှ ပါသာဋ္ဌာနံ ဂန္တွာ သုဝရာဇာနံ ဒိသွာ ‘‘ယဿေဝ မေ ပါသော ဩဍ္ဍိတော, သွေဝ ဗဒ္ဓေါ’’တိ တုဋ္ဌမာနသော သုဝရာဇာနံ ပါသတော မောစေတွာ ဒွေ ပါဒေ ဧကတော ဗန္ဓိတွာ ဒဠှံ အာဒါယ
သာလိဒ္ဒိယဂါမံ ဂန္တွာ သုဝရာဇံ ဗြာဟ္မဏဿ အဒါသိ။ ဗြာဟ္မဏော ဗလဝသိနေဟေန မဟာသတ္တံ ဥဘောဟိ ဟတ္ထေဟိ ဒဠှံ ဂဟေတွာ အင်္ကေ နိသီဒါပေတွာ တေန သဒ္ဓိံ သလ္လပန္တော ဒွေ ဂါထာ အဘာသိ –
‘‘ဥဒရံ နူန အညေသံ, သုဝ အစ္စောဒရံ တဝ၊
ဘုတွာ သာလိံ ယထာကာမံ, တုဏ္ဍေနာဒါယ ဂစ္ဆသိ။
‘‘ကောဋ္ဌံ နု တတ္ထ ပူရေသိ, သုဝ ဝေရံ နု တေ မယာ၊
ပုဋ္ဌော မေ သမ္မ အက္ခာဟိ, ကုဟိံ သာလိံ နိဒါဟသီ’’တိ။
တတ္ထ ဥဒရံ နူနာတိ အညေသံ ဥဒရံ ဥဒရမေဝ မညေ, တဝ ဥဒရံ ပန အတိဥဒရံ။ တတ္ထာတိ တသ္မိံ သိမ္ဗလိဝနေ။ ပူရေသီတိ ဝဿာရတ္တတ္ထာယ ပူရေသိ။ နိဒါဟသီတိ နိဓာနံ ကတွာ ဌပေသိ, ‘‘နိဓီယသီ’’တိပိ ပါဌော။
တံ သုတွာ သုဝရာဇာ မဓုရာယ မနုဿဘာသာယ သတ္တမံ ဂါထမာဟ –
‘‘န မေ ဝေရံ တယာ သဒ္ဓိံ, ကောဋ္ဌော မယှံ န ဝိဇ္ဇတိ၊
ဣဏံ မုဉ္စာမိဏံ ဒမ္မိ, သမ္ပတ္တော ကောဋသိမ္ဗလိံ၊
နိဓိမ္ပိ တတ္ထ နိဒဟာမိ, ဧဝံ ဇာနာဟိ ကောသိယာ’’တိ။
တတ္ထ ဣဏံ မုဉ္စာမိဏံ ဒမ္မီတိ တဝ သာလိံ ဟရိတွာ ဣဏံ မုဉ္စာမိ စေဝ ဒမ္မိ စာတိ ဝဒတိ။ နိဓိမ္ပီတိ ဧကံ တတ္ထ သိမ္ဗလိဝနေ အနုဂါမိကနိဓိမ္ပိ နိဒဟာမိ။
အထ နံ ဗြာဟ္မဏော ပုစ္ဆိ –
‘‘ကီဒိသံ တေ ဣဏဒါနံ, ဣဏမောက္ခော စ ကီဒိသော၊
နိဓိနိဓာနမက္ခာဟိ, အထ ပါသာ ပမောက္ခသီ’’တိ။
တတ္ထ ဣဏဒါနန္တိ ဣဏဿ ဒါနံ။ နိဓိနိဓာနန္တိ နိဓိနော နိဓာနံ။
ဧဝံ ဗြာဟ္မဏေန ပုဋ္ဌော သုဝရာဇာ တဿ ဗျာကရောန္တော စတဿော ဂါထာ အဘာသိ –
‘‘အဇာတပက္ခာ တရုဏာ, ပုတ္တကာ မယှ ကောသိယ၊
တေ မံ ဘတာ ဘရိဿန္တိ, တသ္မာ တေသံ ဣဏံ ဒဒေ။
‘‘မာတာ ပိတာ စ မေ ဝုဒ္ဓါ, ဇိဏ္ဏကာ ဂတယောဗ္ဗနာ၊
တေသံ တုဏ္ဍေန ဟာတူန, မုဉ္စေ ပုဗ္ဗကတံ ဣဏံ။
‘‘အညေပိ တတ္ထ သကုဏာ, ခီဏပက္ခာ သုဒုဗ္ဗလာ၊
တေသံ ပုညတ္ထိကော ဒမ္မိ, တံ နိဓိံ အာဟု ပဏ္ဍိတာ။
‘‘ဤဒိသံ မေ ဣဏဒါနံ, ဣဏမောက္ခော စ ဤဒိသော၊
နိဓိနိဓာနမက္ခာမိ, ဧဝံ ဇာနာဟိ ကောသိယာ’’တိ။
တတ္ထ ဟာတူနာတိ ဟရိတွာ။ တံ နိဓိန္တိ တံ ပုညကမ္မံ ပဏ္ဍိတာ အနုဂါမိကနိဓိံ နာမ ကထေန္တိ။ နိဓိနိဓာနန္တိ နိဓိနော နိဓာနံ, ‘‘နိဓာနနိဓိ’’န္တိပိ ပါဌော, အယမေဝတ္ထော။
ဗြာဟ္မဏော မဟာသတ္တဿ ဓမ္မကထံ သုတွာ ပသန္နစိတ္တော ဒွေ ဂါထာ အဘာသိ။
‘‘ဘဒ္ဒကော ဝတယံ ပက္ခီ, ဒိဇော ပရမဓမ္မိကော၊
ဧကစ္စေသု မနုဿေသု, အယံ ဓမ္မော န ဝိဇ္ဇတိ။
‘‘ဘုဉ္ဇ သာလိံ ယထာကာမံ, သဟ သဗ္ဗေဟိ ဉာတိဘိ၊
ပုနာပိ သုဝ ပဿေမု, ပိယံ မေ တဝ ဒဿန’’န္တိ။
တတ္ထ ဘုဉ္ဇ သာလိန္တိ ဣတော ပဋ္ဌာယ နိဗ္ဘယော ဟုတွာ ဘုဉ္ဇာတိ ကရီသသဟဿမ္ပိ တဿေဝ နိယျာဒေန္တော ဧဝမာဟ။ ပဿေမူတိ အတ္တနော ရုစိယာ အာဂတံ အညေသုပိ ဒိဝသေသု တံ ပဿေယျာမာတိ။
ဧဝံ ဗြာဟ္မဏော မဟာသတ္တံ ယာစိတွာ ပိယပုတ္တံ ဝိယ မုဒုစိတ္တေန ဩလောကေန္တော ပါဒတော ဗန္ဓနံ မောစေတွာ သတပါကတေလေန ပါဒေ မက္ခေတွာ ဘဒ္ဒပီဌေ နိသီဒါပေတွာ ကဉ္စနတဋ္ဋကေ မဓုလာဇေ ခါဒါပေတွာ သက္ခရောဒကံ ပါယေသိ။ အထဿ သုဝရာဇာ ‘‘အပ္ပမတ္တော ဟောဟိ, ဗြာဟ္မဏာ’’တိ ဝတွာ ဩဝါဒံ ဒေန္တော အာဟ –
‘‘ဘုတ္တဉ္စ ပီတဉ္စ တဝဿမမှိ, ရတီ စ နော ကောသိယ တေ သကာသေ၊
နိက္ခိတ္တဒဏ္ဍေသု ဒဒါဟိ ဒါနံ, ဇိဏ္ဏေ စ မာတာပိတရော ဘရဿူ’’တိ။
တတ္ထ တဝဿမမှီတိ တဝ နိဝေသနေ။ ရတီတိ အဘိရတိ။
တံ သုတွာ ဗြာဟ္မဏော တုဋ္ဌမာနသော ဥဒါနံ ဥဒါနေန္တော ဂါထမာဟ –
‘‘လက္ခီ ဝတ မေ ဥဒပါဒိ အဇ္ဇ, ယော အဒ္ဒသာသိံ ပဝရံ ဒိဇာနံ၊
သုဝဿ သုတွာန သုဘာသိတာနိ, ကာဟာမိ ပုညာနိ အနပ္ပကာနီ’’တိ။
တတ္ထ လက္ခီတိ သိရီပိ ပုညမ္ပိ ပညာပိ။
မဟာသတ္တော ဗြာဟ္မဏေန အတ္တနော ဒိန္နံ ကရီသသဟဿမတ္တံ ပဋိက္ခိပိတွာ အဋ္ဌကရီသမေဝ ဂဏှိ။ ဗြာဟ္မဏော ထမ္ဘေ နိခနိတွာ တဿ ခေတ္တံ နိယျာဒေတွာ ဂန္ဓမာလာဒီဟိ ပူဇေတွာ ခမာပေတွာ ‘‘ဂစ္ဆ သာမိ, အဿုမုခေ ရောဒမာနေ မာတာပိတရော အဿာသေဟီ’’တိ ဝတွာ တံ ဥယျောဇေသိ။ သော တုဋ္ဌမာနသော သာလိသီသံ အာဒါယ ဂန္တွာ မာတာပိတူနံ ပုရတော နိက္ခိပိတွာ ‘‘အမ္မတာတာ, ဥဋ္ဌေထာ’’တိ အာဟ။ တေ အဿုမုခါ ရောဒမာနာ ဥဋ္ဌဟိံသု, တာဝဒေဝ သုဝဂဏာ သန္နိပတိတွာ ‘‘ကထံ မုတ္တောသိ, ဒေဝါ’’တိ ပုစ္ဆိံသု။ သော တေသံ သဗ္ဗံ ဝိတ္ထာရတော ကထေသိ။ ကောသိယောပိ သုဝရညော ဩဝါဒံ သုတွာ တတော ပဋ္ဌာယ ဓမ္မိကသမဏဗြာဟ္မဏာနံ မဟာဒါနံ ပဋ္ဌပေသိ။ တမတ္ထံ ပကာသေန္တော သတ္ထာ ဩသာနဂါထမာဟ –
‘‘သော ကောသိယော အတ္တမနော ဥဒဂ္ဂေါ, အန္နဉ္စ ပါနဉ္စဘိသင်္ခရိတွာ၊
အန္နေန ပါနေန ပသန္နစိတ္တော, သန္တပ္ပယိ သမဏဗြာဟ္မဏေ စာ’’တိ။
တတ္ထ သန္တပ္ပယီတိ ဂဟိတဂဟိတာနိ ဘာဇနာနိ ပူရေန္တော သန္တပ္ပေသီတိ။
သတ္ထာ ဣမံ ဓမ္မဒေသနံ အာဟရိတွာ ‘‘ဧဝံ ဘိက္ခု မာတာပိတူနံ ပေါသနံ နာမ ပဏ္ဍိတာနံ ဝံသော’’တိ ဝတွာ သစ္စာနိ ပကာသေတွာ ဇာတကံ သမောဓာနေသိ, သစ္စပရိယောသာနေ သော ဘိက္ခု သောတာပတ္တိဖလေ ပတိဋ္ဌဟိ။ တဒါ သုဝဂဏာ ဗုဒ္ဓပရိသာ အဟေသုံ, မာတာပိတရော မဟာရာဇကုလာနိ, ခေတ္တပါလော ဆန္နော, ဗြာဟ္မဏော အာနန္ဒော, သုဝရာဇာ ပန အဟမေဝ အဟောသိန္တိ။
သာလိကေဒါရဇာတကဝဏ္ဏနာ ပဌမာ။
֍ * မြန်[၄၈၅] ၂။ စန္ဒကိန္နရီဇာတကဝဏ္ဏနာ
ဥပနီယတိဒံ မညေတိ ဣဒံ သတ္ထာ ကပိလဝတ္ထုပုရံ ဥပနိဿာယ နိဂြောဓာရာမေ ဝိဟရန္တော ရာဇနိဝေသနေ ရာဟုလမာတရံ အာရဗ္ဘ ကထေသိ။ ဣဒံ ပန ဇာတကံ ဒူရေနိဒါနတော ပဋ္ဌာယ ကထေတဗ္ဗံ။ သာ ပနေသာ နိဒါနကထာ ယာဝ လဋ္ဌိဝနေ ဥရုဝေလကဿပသီဟနာဒါ အပဏ္ဏကဇာတကေ ကထိတာ, တတော ပရံ ယာဝ ကပိလဝတ္ထုဂမနာ ဝေဿန္တရဇာတကေ အာဝိ ဘဝိဿတိ။ သတ္ထာ ပန ပိတု နိဝေသနေ နိသီဒိတွာ အန္တရဘတ္တသမယေ မဟာဓမ္မပါလဇာတကံ (ဇာ။ ၁။၁၀။၉၂ အာဒယော) ကထေတွာ ကတဘတ္တကိစ္စော ‘‘ရာဟုလမာတု နိဝေသနေ နိသီဒိတွာ တဿာ ဂုဏံ ဝဏ္ဏေန္တော စန္ဒကိန္နရီဇာတကံ (ဇာ။ ၁။၁၄။၁၈ အာဒယော) ကထေဿာမီ’’တိ ရာဇာနံ ပတ္တံ ဂါဟာပေတွာ ဒွီဟိ အဂ္ဂသာဝကေဟိ သဒ္ဓိံ ရာဟုလမာတု နိဝေသနဋ္ဌာနံ ပါယာသိ။ တဒါ တဿာ သမ္မုခါ စတ္တာလီသသဟဿနာဋကိတ္ထိယော ဝသန္တိ တာသု ခတ္တိယကညာနံယေဝ နဝုတိအဓိကသဟဿံ။ သာ တထာဂတဿ အာဂမနံ ဉတွာ ‘‘သဗ္ဗာ ကာသာဝါနေဝ နိဝါသေန္တူ’’တိ တာသံ အာရောစာပေသိ။ တာ တထာ ကရိံသု။ သတ္ထာ အာဂန္တွာ ပညတ္တာသနေ နိသီဒိ။ အထ တာ သဗ္ဗာပိ ဧကပ္ပဟာရေနေဝ ဝိရဝိံသု, မဟာပရိဒေဝသဒ္ဒေါ အဟောသိ။ ရာဟုလမာတာပိ ပရိဒေဝိတွာ သောကံ ဝိနောဒေတွာ သတ္ထာရံ ဝန္ဒိတွာ ရာဇဂတေန ဗဟုမာနေန သဂါရဝေန နိသီဒိ။ ရာဇာ တဿာ ဂုဏကထံ အာရဘိ, ‘‘ဘန္တေ, မမ သုဏှာ ‘တုမှေဟိ ကာသာဝါနိ နိဝတ္ထာနီ’တိ သုတွာ ကာသာဝါနေဝ နိဝါသေသိ, ‘မာလာဒီနိ ပရိစ္စတ္တာနီ’တိ သုတွာ မာလာဒီနိ ပရိစ္စဇိ, ‘ဘူမိယံ သယတီ’တိ သုတွာ ဘူမိသယနာဝ ဇာတာ, တုမှာကံ ပဗ္ဗဇိတကာလေ ဝိဓဝါ ဟုတွာ အညေဟိ ရာဇူဟိ ပေသိတံ ပဏ္ဏာကာရံ န ဂဏှိ, ဧဝံ တုမှေသု အသံဟီရစိတ္တာ ဧသာ’’တိ နာနပ္ပကာရေဟိ တဿာ ဂုဏကထံ ကထေသိ။ သတ္ထာ ‘‘အနစ္ဆရိယံ, မဟာရာဇ, ယံ ဧသာ ဣဒါနိ မမ ပစ္ဆိမေ အတ္တဘာဝေ မယိ သသိနေဟာ အသံဟီရစိတ္တာ အနညနေယျာ ဘဝေယျ။ ဧသာ တိရစ္ဆာနယောနိယံ နိဗ္ဗတ္တာပိ မယိ အသံဟီရစိတ္တာ အနညနေယျာ အဟောသီ’’တိ ဝတွာ တေန ယာစိတော အတီတံ အာဟရိ။
အတီတေ ဗာရာဏသိယံ ဗြဟ္မဒတ္တေ ရဇ္ဇံ ကာရေန္တေ မဟာသတ္တော ဟိမဝန္တပဒေသေ ကိန္နရယောနိယံ နိဗ္ဗတ္တိ, စန္ဒာ နာမဿ ဘရိယာ။ တေ ဥဘောပိ စန္ဒနာမကေ ရဇတပဗ္ဗတေ ဝသိံသု။ တဒါ ဗာရာဏသိရာဇာ အမစ္စာနံ ရဇ္ဇံ နိယျာဒေတွာ ဒွေ ကာသာယာနိ နိဝါသေတွာ သန္နဒ္ဓပဉ္စာဝုဓော ဧကကောဝ ဟိမဝန္တံ ပါဝိသိ။ သော မိဂမံသံ ခါဒန္တော ဧကံ ခုဒ္ဒကနဒိံ အနုသဉ္စရန္တော ဥဒ္ဓံ အဘိရုဟိ။ စန္ဒပဗ္ဗတဝါသိနော ကိန္နရာ ဝဿာရတ္တသမယေ အနောတရိတွာ ပဗ္ဗတေယေဝ ဝသန္တိ, နိဒါဃသမယေ ဩတရန္တိ။ တဒါ စ သော စန္ဒကိန္နရော အတ္တနော ဘရိယာယ သဒ္ဓိံ ဩတရိတွာ တေသု တေသု ဌာနေသု ဂန္ဓေ ဝိလိမ္ပန္တော ပုပ္ဖရေဏုံ ခါဒန္တော ပုပ္ဖပဋေ နိဝါသေန္တော ပါရုပန္တော လတာဒေါလာဟိ ကီဠန္တော မဓုရဿရေန ဂါယန္တော တံ ခုဒ္ဒကနဒိံ ပတွာ ဧကသ္မိံ နိဝတ္တနဋ္ဌာနေ ဩတရိတွာ ဥဒကေ ပုပ္ဖါနိ ဝိကိရိတွာ ဥဒကကီဠံ ကီဠိတွာ ပုပ္ဖပဋေ နိဝါသေတွာ ပါရုပိတွာ ရဇတပဋ္ဋဝဏ္ဏာယ ဝါလုကာယ ပုပ္ဖါသနံ ပညပေတွာ ဧကံ ဝေဠု ဒဏ္ဍကံ ဂဟေတွာ သယနေ နိသီဒိ။ တတော စန္ဒကိန္နရော ဝေဠုံ ဝါဒေန္တော မဓုရသဒ္ဒေန ဂါယိ။ စန္ဒကိန္နရီ မုဒုဟတ္ထေ နာမေတွာ တဿ အဝိဒူရေ ဌိတာ နစ္စိ စေဝ ဂါယိ စ။ သော ရာဇာ တေသံ သဒ္ဒံ သုတွာ ပဒသဒ္ဒံ အသာဝေန္တော သဏိကံ ဂန္တွာ ပဋိစ္ဆန္နေ ဌတွာ တေ ကိန္နရေ ဒိသွာ ကိန္နရိယာ ပဋိဗဒ္ဓစိတ္တော ဟုတွာ ‘‘တံ ကိန္နရံ ဝိဇ္ဈိတွာ ဇီဝိတက္ခယံ ပါပေတွာ ဣမာယ သဒ္ဓိံ သံဝါသံ ကပ္ပေဿာမီ’’တိ ဌတွာ စန္ဒကိန္နရံ ဝိဇ္ဈိ။ သော ဝေဒနာပ္ပတ္တော ပရိဒေဝမာနော စတဿော ဂါထာ အဘာသိ –
‘‘ဥပနီယတိဒံ မညေ, စန္ဒေ လောဟိတမဒ္ဒနေ၊
အဇ္ဇ ဇဟာမိ ဇီဝိတံ, ပါဏာ မေ စန္ဒေ နိရုဇ္ဈန္တိ။
‘‘ဩသီဒိ မေ ဒုက္ခံ ဟဒယံ, မေ ဍယှတေ နိတမ္မာမိ၊
တဝ စန္ဒိယာ သောစန္တိယာ, န နံ အညေဟိ သောကေဟိ။
‘‘တိဏမိဝ ဝနမိဝ မိလာယာမိ, နဒီ အပရိပုဏ္ဏာဝ သုဿာမိ၊
တဝ စန္ဒိယာ သောစန္တိယာ, န နံ အညေဟိ သောကေဟိ။
‘‘ဝဿမိဝ သရေ ပါဒေ, ဣမာနိ အဿူနိ ဝတ္တရေ မယှံ၊
တဝ စန္ဒိယာ သောစန္တိယာ, န နံ အညေဟိ သောကေဟီ’’တိ။
တတ္ထ ဥပနီယတီတိ သန္တတိဝိစ္ဆေဒံ ဥပနီယတိ။ ဣဒန္တိ ဇီဝိတံ။ ပါဏာ မေတိ ဘဒ္ဒေ, စန္ဒေ မမ ဇီဝိတပါဏာ နိရုဇ္ဈန္တိ။ ဩသီဒိ မေတိ ဇီဝိတံ မေ ဩသီဒတိ။ နိတမ္မာမီတိ အတိကိလမာမိ။ တဝ စန္ဒိယာတိ ဣဒံ မမ ဒုက္ခံ, န နံ အညေဟိ သောကေဟိ, အထ ခေါ တဝ စန္ဒိယာ သောစန္တိယာ သောကဟေတု ယသ္မာ တွံ မမ ဝိယောဂေန သောစိဿသိ, တသ္မာတိ အတ္ထော။ တိဏမိဝ ဝနမိဝ မိလာယာမီတိ တတ္တပါသာဏေ ခိတ္တတိဏမိဝ မူလဆိန္နဝနမိဝ မိလာယာမီတိ ဝဒတိ။ သရေ ပါဒေတိ ယထာ နာမ ပဗ္ဗတပါဒေ ပတိတဝဿံ သရိတွာ အစ္ဆိန္နဓာရံ ဝတ္တတိ။
မဟာသတ္တော ဣမာဟိ စတူဟိ ဂါထာဟိ ပရိဒေဝိတွာ ပုပ္ဖသယနေ နိပန္နောဝ သတိံ ဝိဿဇ္ဇေတွာ ပရိဝတ္တိ။ ရာဇာ ပတိဋ္ဌိတောဝ။ ဣတရာ မဟာသတ္တေ ပရိဒေဝန္တေ အတ္တနော ရတိယာ မတ္တာ ဟုတွာ တဿ ဝိဒ္ဓဘာဝံ န ဇာနာတိ, ဝိသညံ ပန နံ ပရိဝတ္တိတွာ နိပန္နံ ဒိသွာ ‘‘ကိံ နု ခေါ မေ ပိယသာမိကဿ ဒုက္ခ’’န္တိ ဥပဓာရေန္တီ ပဟာရမုခတော ပဂ္ဃရန္တံ လောဟိတံ ဒိသွာ ပိယသာမိကေ ဥပ္ပန္နံ ဗလဝသောကံ သန္ဓာရေတုံ အသက္ကောန္တီ မဟာသဒ္ဒေန ပရိဒေဝိ။ ရာဇာ ‘‘ကိန္နရော မတော ဘဝိဿတီ’’တိ နိက္ခမိတွာ အတ္တာနံ ဒဿေသိ။ စန္ဒာ တံ ဒိသွာ ‘‘ဣမိနာ မေ စောရေန ပိယသာမိကော ဝိဒ္ဓေါ ဘဝိဿတီ’’တိ ကမ္ပမာနာ ပလာယိတွာ ပဗ္ဗတမတ္ထကေ ဌတွာ ရာဇာနံ ပရိဘာသန္တီ ပဉ္စ ဂါထာ အဘာသိ –
‘‘ပါပေါ ခေါသိ ရာဇပုတ္တ, ယော မေ ဣစ္ဆိတံ ပတိံ ဝရာကိယာ၊
ဝိဇ္ဈသိ ဝနမူလသ္မိံ, သောယံ ဝိဒ္ဓေါ ဆမာ သေတိ။
‘‘ဣမံ မယှံ ဟဒယသောကံ, ပဋိမုဉ္စတု ရာဇပုတ္တ တဝ မာတာ၊
ယော မယှံ ဟဒယသောကော, ကိမ္ပုရိသံ အဝေက္ခမာနာယ။
‘‘ဣမံ မယှံ ဟဒယသောကံ, ပဋိမုဉ္စတု ရာဇပုတ္တ တဝ ဇာယာ၊
ယော မယှံ ဟဒယသောကော, ကိမ္ပုရိသံ အဝေက္ခမာနာယ။
‘‘မာ စ ပုတ္တံ မာ စ ပတိံ, အဒ္ဒက္ခိ ရာဇပုတ္တ တဝ မာတာ၊
ယော ကိမ္ပုရိသံ အဝဓိ, အဒူသကံ မယှ ကာမာ ဟိ။
‘‘မာ စ ပုတ္တံ မာ စ ပတိံ, အဒ္ဒက္ခိ ရာဇပုတ္တ တဝ ဇာယာ၊
ယော ကိမ္ပုရိသံ အဝဓိ, အဒူသကံ မယှ ကာမာ ဟီ’’တိ။
တတ္ထ ဝရာကိယာတိ ကပဏာယ။ ပဋိမုဉ္စတူတိ ပဋိလဘတု ဖုသတု ပါပုဏာတု။ မယှ ကာမာ ဟီတိ မယှံ ကာမေန။
ရာဇာ နံ ပဉ္စဟိ ဂါထာဟိ ပရိဘာသိတွာ ပဗ္ဗတမတ္ထကေ ဌိတံယေဝ အဿာသေန္တော ဂါထမာဟ –
‘‘မာ တွံ စန္ဒေ ရောဒိ မာ သောပိ, ဝနတိမိရမတ္တက္ခိ၊
မမ တွံ ဟေဟိသိ ဘရိယာ, ရာဇကုလေ ပူဇိတာ နာရီဘီ’’တိ။
တတ္ထ စန္ဒေတိ မဟာသတ္တဿ ပရိဒေဝနကာလေ နာမဿ သုတတ္တာ ဧဝမာဟ။ ဝနတိမိရမတ္တက္ခီတိ ဝနတိမိရပုပ္ဖသမာနအက္ခိ။ ပူဇိတာ နာရီဘီတိ သောဠသန္နံ ဣတ္ထိသဟဿာနံ ဇေဋ္ဌိကာ အဂ္ဂမဟေသီ ဟေဿသိ။
စန္ဒာ တဿ ဝစနံ သုတွာ ‘‘တွံ ကိံ မံ ဝဒေသီ’’တိ သီဟနာဒံ နဒန္တီ အနန္တရဂါထမာဟ –
‘‘အပိ နူနဟံ မရိဿံ, နာဟံ ရာဇပုတ္တ တဝ ဟေဿံ၊
ယော ကိမ္ပုရိသံ အဝဓိ, အဒူသကံ မယှ ကာမာ ဟီ’’တိ။
တတ္ထ အပိ နူနဟန္တိ အပိ ဧကံသေနေဝ အဟံ မရိဿံ။
သော တဿာ ဝစနံ သုတွာ နိစ္ဆန္ဒရာဂေါ ဟုတွာ ဣတရံ ဂါထမာဟ –
‘‘အပိ ဘီရုကေ အပိ ဇီဝိတုကာမိကေ, ကိမ္ပုရိသိ ဂစ္ဆ ဟိမဝန္တံ၊
တာလီသတဂရဘောဇနာ, အညေ တံ မိဂါ ရမိဿန္တီ’’တိ။
တတ္ထ အပိ ဘီရုကေတိ ဘီရုဇာတိကေ။ တာလီသတဂရဘောဇနာတိ တွံ တာလီသပတ္တတဂရပတ္တဘောဇနာ မိဂီ, တသ္မာ အညေ တံ မိဂါ ရမိဿန္တိ, န တွံ ရာဇကုလာရဟာ, ဂစ္ဆာတိ နံ အဝစ, ဝတွာ စ ပန နိရပေက္ခော ဟုတွာ ပက္ကာမိ။
သာ တဿ ဂတဘာဝံ ဉတွာ ဩရုယှ မဟာသတ္တံ အာလိင်္ဂိတွာ ပဗ္ဗတမတ္ထကံ အာရောပေတွာ ပဗ္ဗတတလေ နိပဇ္ဇာပေတွာ သီသမဿ အတ္တနော ဦရူသု ကတွာ ဗလဝပရိဒေဝံ ပရိဒေဝမာနာ ဒွါဒသ ဂါထာ အဘာသိ –
‘‘တေ ပဗ္ဗတာ တာ စ ကန္ဒရာ, တာ စ ဂိရိဂုဟာယော တထေဝ တိဋ္ဌန္တိ၊
တတ္ထေဝ တံ အပဿန္တီ, ကိမ္ပုရိသ ကထံ အဟံ ကဿံ။
‘‘တေ ပဏ္ဏသန္ထတာ ရမဏီယာ, ဝါဠမိဂေဟိ အနုစိဏ္ဏာ၊
တတ္ထေဝ တံ အပဿန္တီ, ကိမ္ပုရိသ ကထံ အဟံ ကဿံ။
‘‘တေ ပုပ္ဖသန္ထတာ ရမဏီယာ, ဝါဠမိဂေဟိ အနုစိဏ္ဏာ၊
တတ္ထေဝ တံ အပဿန္တီ, ကိမ္ပုရိသ ကထံ အဟံ ကဿံ။
‘‘အစ္ဆာ သဝန္တိ ဂိရိဝနနဒိယော, ကုသုမာဘိကိဏ္ဏသောတာယော၊
တတ္ထေဝ တံ အပဿန္တီ, ကိမ္ပုရိသ ကထံ အဟံ ကဿံ။
‘‘နီလာနိ ဟိမဝတော ပဗ္ဗတဿ, ကူဋာနိ ဒဿနီယာနိ၊
တတ္ထေဝ တံ အပဿန္တီ, ကိမ္ပုရိသ ကထံ အဟံ ကဿံ။
‘‘ပီတာနိ ဟိမဝတော ပဗ္ဗတဿ, ကူဋာနိ ဒဿနီယာနိ၊
တတ္ထေဝ တံ အပဿန္တီ, ကိမ္ပုရိသ ကထံ အဟံ ကဿံ။
‘‘တမ္ဗာနိ ဟိမဝတော ပဗ္ဗတဿ, ကူဋာနိ ဒဿနီယာနိ၊
တတ္ထေဝ တံ အပဿန္တီ, ကိမ္ပုရိသ ကထံ အဟံ ကဿံ။
‘‘တုင်္ဂါနိ ဟိမဝတော ပဗ္ဗတဿ, ကူဋာနိ ဒဿနီယာနိ၊
တတ္ထေဝ တံ အပဿန္တီ, ကိမ္ပုရိသ ကထံ အဟံ ကဿံ။
‘‘သေတာနိ ဟိမဝတော ပဗ္ဗတဿ, ကူဋာနိ ဒဿနီယာနိ၊
တတ္ထေဝ တံ အပဿန္တီ, ကိမ္ပုရိသ ကထံ အဟံ ကဿံ။
‘‘စိတြာနိ ဟိမဝတော ပဗ္ဗတဿ, ကူဋာနိ ဒဿနီယာနိ၊
တတ္ထေဝ တံ အပဿန္တီ, ကိမ္ပုရိသ ကထံ အဟံ ကဿံ။
‘‘ယက္ခဂဏသေဝိတေ ဂန္ဓမာဒနေ, ဩသဓေဘိ သဉ္ဆန္နေ၊
တတ္ထေဝ တံ အပဿန္တီ, ကိမ္ပုရိသ ကထံ အဟံ ကဿံ။
‘‘ကိမ္ပုရိသသေဝိတေ ဂန္ဓမာဒနေ, ဩသဓေဘိ သဉ္ဆန္နေ၊
တတ္ထေဝ တံ အပဿန္တီ, ကိမ္ပုရိသ ကထံ အဟံ ကဿ’’န္တိ။
တတ္ထ တေ ပဗ္ဗတာတိ ယေသု မယံ ဧကတောဝ အဘိရမိမှ, ဣမေ တေ ပဗ္ဗတာ တာ စ ကန္ဒရာ တာ စ ဂိရိဂုဟာယော တထေဝ ဌိတာ။ တေသု အဟံ ဣဒါနိ တံ အပဿန္တီ ကထံ ကဿံ, ကိံ ကရိဿာမိ, တေသု ပုပ္ဖဖလပလ္လဝါဒိသောဘံ တံ အပဿန္တီ ကထံ အဓိဝါသေတုံ သက္ခိဿာမီတိ ပရိဒေဝတိ။ ပဏ္ဏသန္ထတာတိ တာလီသပတ္တာဒိဂန္ဓပဏ္ဏသန္ထရာ။ အစ္ဆာတိ ဝိပ္ပသန္နောဒကာ။ နီလာနီတိ နီလမဏိမယာနိ။ ပီတာနီတိ သောဝဏ္ဏမယာနိ။ တမ္ဗာနီတိ မနောသိလမယာနိ။ တုင်္ဂါနီတိ ဥစ္စာနိ တိခိဏဂ္ဂါနိ။ သေတာနီတိ ရဇတမယာနိ။ စိတြာနီတိ သတ္တရတနမိဿကာနိ။ ယက္ခဂဏသေဝိတေတိ ဘုမ္မဒေဝတာဟိ သေဝိတေ။
ဣတိ သာ ဒွါဒသဟိ ဂါထာဟိ ပရိဒေဝိတွာ မဟာသတ္တဿ ဥရေ ဟတ္ထံ ဌပေတွာ သန္တာပဘာဝံ ဉတွာ ‘‘စန္ဒော ဇီဝတိယေဝ, ဒေဝုဇ္ဈာနကမ္မံ ကတွာ ဇီဝိတမဿ ဒဿာမီ’’တိ စိန္တေတွာ ‘‘ကိံ နု ခေါ လောကပါလာ နာမ နတ္ထိ, ဥဒါဟု ဝိပ္ပဝုတ္ထာ, အဒု မတာ, တေ မေ ပိယသာမိကံ န ရက္ခန္တီ’’တိ ဒေဝုဇ္ဈာနကမ္မံ အကာသိ။ တဿာ သောကဝေဂေန သက္ကဿ အာသနံ ဥဏှံ အဟောသိ။ သက္ကော အာဝဇ္ဇေန္တော တံ ကာရဏံ ဉတွာ ဗြာဟ္မဏဝဏ္ဏေန ဝေဂေနေဝ အာဂန္တွာ ကုဏ္ဍိကတော ဥဒကံ ဂဟေတွာ မဟာသတ္တံ အာသိဉ္စိ။ တာဝဒေဝ ဝိသံ အန္တရဓာယိ, ဝဏော ရုဟိ, ဣမသ္မိံ ဌာနေ ဝိဒ္ဓေါတိပိ န ပညာယိ။ မဟာသတ္တော သုခိတော ဥဋ္ဌာသိ။ စန္ဒာ ပိယသာမိကံ အရောဂံ ဒိသွာ သောမနဿပ္ပတ္တာ သက္ကဿ ပါဒေ ဝန္ဒန္တီ အနန္တရဂါထမာဟ –
‘‘ဝန္ဒေ တေ အယိရဗြဟ္မေ, ယော မေ ဣစ္ဆိတံ ပတိံ ဝရာကိယာ၊
အမတေန အဘိသိဉ္စိ, သမာဂတာသ္မိ ပိယတမေနာ’’တိ။
တတ္ထ အမတေနာတိ ဥဒကံ ‘‘အမတ’’န္တိ မညမာနာ ဧဝမာဟ။ ပိယတမေနာတိ ပိယတရေန, အယမေဝ ဝါ ပါဌော။
သက္ကော တေသံ ဩဝါဒမဒါသိ ‘‘ဣတော ပဋ္ဌာယ စန္ဒပဗ္ဗတတော ဩရုယှ မနုဿပထံ မာ ဂမိတ္ထ, ဣဓေဝ ဝသထာ’’တိ။ ဧဝဉ္စ ပန ဝတွာ တေ ဩဝဒိတွာ
သကဋ္ဌာနမေဝ ဂတော။ စန္ဒာပိ ‘‘ကိံ နော သာမိ ဣမိနာ ပရိပန္ထဋ္ဌာနေန, ဧဟိ စန္ဒပဗ္ဗတမေဝ ဂစ္ဆာမာ’’တိ ဝတွာ ဩသာနဂါထမာဟ –
‘‘ဝိစရာမ ဒါနိ ဂိရိဝနနဒိယော, ကုသုမာဘိကိဏ္ဏသောတာယော၊
နာနာဒုမဝသနာယော, ပိယံဝဒါ အညမညဿာ’’တိ။
သတ္ထာ ဣမံ ဓမ္မဒေသနံ အာဟရိတွာ ‘‘န ဣဒါနေဝ, ပုဗ္ဗေပေသာ မယိ အသံဟီရစိတ္တာ အနညနေယျာ ဧဝါ’’တိ ဝတွာ ဇာတကံ သမောဓာနေသိ – ‘‘တဒါ ရာဇာ ဒေဝဒတ္တော အဟောသိ, သက္ကော အနုရုဒ္ဓေါ, စန္ဒာ ရာဟုလမာတာ, စန္ဒကိန္နရော ပန အဟမေဝ အဟောသိ’’န္တိ။
စန္ဒကိန္နရီဇာတကဝဏ္ဏနာ ဒုတိယာ။
֍ * မြန်[၄၈၆] ၃။ မဟာဥက္ကုသဇာတကဝဏ္ဏနာ
ဥက္ကာ စိလာစာ ဗန္ဓန္တီတိ ဣဒံ သတ္ထာ ဇေတဝနေ ဝိဟရန္တော မိတ္တဗန္ဓကဥပါသကံ အာရဗ္ဘ ကထေသိ။ သော ကိရ သာဝတ္ထိယံ ပရိဇိဏ္ဏဿ ကုလဿ ပုတ္တော သဟာယံ ပေသေတွာ အညတရံ ကုလဓီတရံ ဝါရာပေတွာ ‘‘အတ္ထိ ပနဿ ဥပ္ပန္နကိစ္စံ နိတ္ထရဏသမတ္ထော မိတ္တော ဝါ သဟာယော ဝါ’’တိ ဝုတ္တေ ‘‘နတ္ထီ’’တိ ဝတွာ ‘‘တေန ဟိ မိတ္တေ တာဝ ဗန္ဓတူ’’တိ ဝုတ္တေ တသ္မိံ ဩဝါဒေ ဌတွာ ပဌမံ တာဝ စတူဟိ ဒေါဝါရိကေဟိ သဒ္ဓိံ မေတ္တိံ အကာသိ, အထာနုပုဗ္ဗေန နဂရဂုတ္တိကဂဏကမဟာမတ္တာဒီဟိ သဒ္ဓိံ မေတ္တိံ ကတွာ သေနာပတိနာပိ ဥပရာဇေနာပိ သဒ္ဓိံ မေတ္တိံ အကာသိ။ တေဟိ ပန သဒ္ဓိံ ဧကတော ဟုတွာ ရညာ သဒ္ဓိံ မေတ္တိံ အကာသိ။ တတော အသီတိယာ မဟာထေရေဟိ သဒ္ဓိံ အာနန္ဒတ္ထေရေနပိ သဒ္ဓိံ ဧကတော ဟုတွာ တထာဂတေန သဒ္ဓိံ မေတ္တိံ အကာသိ။ အထ နံ သတ္ထာ သရဏေသု စ သီလေသု စ ပတိဋ္ဌာပေသိ, ရာဇာပိဿ ဣဿရိယမဒါသိ။ သော မိတ္တဗန္ဓကောယေဝါတိ ပါကဋော ဇာတော။ အထဿ ရာဇာ မဟန္တံ ဂေဟံ ဒတွာ အာဝါဟမင်္ဂလံ ကာရေသိ။ ရာဇာနံ အာဒိံ ကတွာ မဟာဇနော ပဏ္ဏာကာရေ ပဟိဏိ။ အထဿ ဘရိယာ ရညာ ပဟိတံ ပဏ္ဏာကာရံ ဥပရာဇဿ, ဥပရာဇေန ပဟိတံ ပဏ္ဏာကာရံ သေနာပတိဿာတိ ဧတေန ဥပါယေန သကလနဂရဝါသိနော အာဗန္ဓိတွာ ဂဏှိ။ သတ္တမေ
ဒိဝသေ မဟာသက္ကာရံ ကတွာ ဒသဗလံ နိမန္တေတွာ ပဉ္စသတဿ ဗုဒ္ဓပ္ပမုခဿ ဘိက္ခုသံဃဿ မဟာဒါနံ ဒတွာ ဘတ္တကိစ္စာဝသာနေ သတ္ထာရာ ကထိတံ အနုမောဒနံ သုတွာ ဥဘောပိ ဇယမ္ပတိကာ သောတာပတ္တိဖလေ ပတိဋ္ဌဟိံသု။
ဘိက္ခူ ဓမ္မသဘာယံ ကထံ သမုဋ္ဌာပေသုံ ‘‘အာဝုသော, မိတ္တဗန္ဓကဥပါသကော အတ္တနော ဘရိယံ နိဿာယ တဿာ ဝစနံ ကတွာ သဗ္ဗေဟိ မေတ္တိံ ကတွာ ရညော သန္တိကာ မဟန္တံ သက္ကာရံ လဘိ, တထာဂတေန ပန သဒ္ဓိံ မေတ္တိံ ကတွာ ဥဘောပိ ဇယမ္ပတိကာ သောတာပတ္တိဖလေ ပတိဋ္ဌိတာ’’တိ။ သတ္ထာ အာဂန္တွာ ‘‘ကာယ နုတ္ထ, ဘိက္ခဝေ, ဧတရဟိ ကထာယ သန္နိသိန္နာ’’တိ ပုစ္ဆိတွာ ‘‘ဣမာယ နာမာ’’တိ ဝုတ္တေ ‘‘န, ဘိက္ခဝေ, ဣဒါနေဝ သော ဧတံ မာတုဂါမံ နိဿာယ မဟန္တံ ယသံ သမ္ပတ္တော, ပုဗ္ဗေ တိရစ္ဆာနယောနိယံ နိဗ္ဗတ္တောပိ ပနေသ ဧတိဿာ ဝစနေန ဗဟူဟိ သဒ္ဓိံ မေတ္တိံ ကတွာ ပုတ္တသောကတော မုတ္တောယေဝါ’’တိ ဝတွာ တေဟိ ယာစိတော အတီတံ အာဟရိ။
အတီတေ ဗာရာဏသိယံ ဗြဟ္မဒတ္တေ ရဇ္ဇံ ကာရေန္တေ ဧကစ္စေ ပစ္စန္တဝါသိနော ယတ္ထ ယတ္ထ ဗဟုံ မံသံ လဘန္တိ, တတ္ထ တတ္ထ ဂါမံ နိဝါသေတွာ အရညေ စရိတွာ မိဂါဒယော မာရေတွာ မံသံ အာဟရိတွာ ပုတ္တဒါရေ ပေါသေန္တိ။ တေသံ ဂါမတော အဝိဒူရေ မဟာဇာတဿရော အတ္ထိ။ တဿ ဒက္ခိဏပဿေ ဧကော သေနသကုဏော, ပစ္ဆိမပဿေ ဧကာ သေနသကုဏီ, ဥတ္တရပဿေ သီဟော မိဂရာဇာ, ပါစီနပဿေ ဥက္ကုသသကုဏရာဇာ ဝသတိ။ ဇာတဿရမဇ္ဈေ ပန ဥန္နတဋ္ဌာနေ ကစ္ဆပေါ ဝသတိ။ တဒါ သေနော သေနိံ ‘‘ဘရိယာ မေ ဟောဟီ’’တိ ဝဒတိ။ အထ နံ သာ အာဟ – ‘‘အတ္ထိ ပန တေ ကောစိ မိတ္တော’’တိ? ‘‘နတ္ထိ ဘဒ္ဒေ’’တိ။ အမှာကံ ဥပ္ပန္နံ ဘယံ ဝါ ဒုက္ခံ ဝါ ဟရဏသမတ္ထံ မိတ္တံ ဝါ သဟာယံ ဝါ လဒ္ဓုံ ဝဋ္ဋတိ, မိတ္တေ တာဝ ဂဏှာဟီတိ။ ‘‘ကေဟိ သဒ္ဓိံ မေတ္တိံ ကရောမိ ဘဒ္ဒေ’’တိ? ပါစီနပဿေ ဝသန္တေန ဥက္ကုသရာဇေန, ဥတ္တရပဿေ သီဟေန, ဇာတဿရမဇ္ဈေ ကစ္ဆပေန သဒ္ဓိံ မေတ္တိံ ကရောဟီတိ။ သော တဿာ ဝစနံ သမ္ပဋိစ္ဆိတွာ တထာ အကာသိ။ တဒါ တေ ဥဘောပိ သံဝါသံ ကပ္ပေတွာ တသ္မိံယေဝ သရေ ဧကသ္မိံ ဒီပကေ ကဒမ္ဗရုက္ခော အတ္ထိ သမန္တာ ဥဒကေန ပရိက္ခိတ္တော, တသ္မိံ ကုလာဝကံ ကတွာ ပဋိဝသိံသု။
တေသံ အပရဘာဂေ ဒွေ သကုဏပေါတကာ ဇာယိံသု။ တေသံ ပက္ခေသု အသဉ္ဇာတေသုယေဝ ဧကဒိဝသံ တေ ဇာနပဒါ ဒိဝသံ အရညေ စရိတွာ ကိဉ္စိ အလဘိတွာ ‘‘န သက္ကာ တုစ္ဆဟတ္ထေန ဃရံ ဂန္တုံ, မစ္ဆေ ဝါ ကစ္ဆပေ ဝါ ဂဏှိဿာမာ’’တိ သရံ ဩတရိတွာ တံ ဒီပကံ ဂန္တွာ တဿ ကဒမ္ဗဿ မူလေ နိပဇ္ဇိတွာ မကသာဒီဟိ ခဇ္ဇမာနာ တေသံ ပလာပနတ္ထာယ အရဏိံ မန္ထေတွာ အဂ္ဂိံ နိဗ္ဗတ္တေတွာ ဓူမံ ကရိံသု။ ဓုမော ဥဂ္ဂန္တွာ သကုဏေ ပဟရိ, သကုဏပေါတကာ ဝိရဝိံသု။ ဇာနပဒါ တံ သုတွာ ‘‘အမ္ဘော, သကုဏပေါတကာနံ သူယတိ သဒ္ဒေါ, ဥဋ္ဌေထ ဥက္ကာ ဗန္ဓထ, ဆာတာ သယိတုံ န သက္ကောမ, သကုဏမံသံ ခါဒိတွာဝ သယိဿာမာ’’တိ ဝတွာ အဂ္ဂိံ ဇာလေတွာ ဥက္ကာ ဗန္ဓိံသု။ သကုဏိကာ တေသံ သဒ္ဒံ သုတွာ ‘‘ဣမေ အမှာကံ ပေါတကေ ခါဒိတုကာမာ, မယံ ဧဝရူပဿ ဘယဿ ဟရဏတ္ထာယ မိတ္တေ ဂဏှိမှ, သာမိကံ ဥက္ကုသရာဇဿ သန္တိကံ ပေသေဿာမီ’’တိ စိန္တေတွာ ‘‘ဂစ္ဆ, သာမိ, ပုတ္တာနံ နော ဥပ္ပန္နဘယံ ဥက္ကုသရာဇဿ အာရောစေဟီ’’တိ ဝတွာ ပဌမံ ဂါထမာဟ –
‘‘ဥက္ကာ စိလာစာ ဗန္ဓန္တိ ဒီပေ, ပဇာ မမံ ခါဒိတုံ ပတ္ထယန္တိ၊
မိတ္တံ သဟာယဉ္စ ဝဒေဟိ သေနက, အာစိက္ခ ဉာတိဗျသနံ ဒိဇာန’’န္တိ။
တတ္ထ စိလာစာတိ ဇာနပဒါ။ ဒီပေတိ ဒီပကမှိ။ ပဇာ မမန္တိ မမ ပုတ္တကေ။ သေနကာတိ သေနကသကုဏံ နာမေနာလပတိ။ ဉာတိဗျသနန္တိ ပုတ္တာနံ ဗျသနံ။ ဒိဇာနန္တိ အမှာကံ ဉာတီနံ ဒိဇာနံ ဣဒံ ဗျသနံ ဥက္ကုသရာဇဿ သန္တိကံ ဂန္တွာ အာစိက္ခာဟီတိ ဝဒတိ။
သော ဝေဂေန တဿ ဝသနဋ္ဌာနံ ဂန္တွာ ဝဿိတွာ အတ္တနော အာဂတဘာဝံ ဇာနာပေတွာ ကတောကာသော ဥပသင်္ကမိတွာ ဝန္ဒိတွာ ‘‘ကိံကာရဏာ အာဂတောသီ’’တိ ပုဋ္ဌော အာဂတကာရဏံ ဒဿေန္တော ဒုတိယံ ဂါထမာဟ –
‘‘ဒိဇော ဒိဇာနံ ပဝရောသိ ပက္ခိမ, ဥက္ကုသရာဇ သရဏံ တံ ဥပေမ၊
ပဇာ မမံ ခါဒိတုံ ပတ္ထယန္တိ, လုဒ္ဒါ စိလာစာ ဘဝ မေ သုခါယာ’’တိ။
တတ္ထ ဒိဇောတိ တွံ ဒိဇော စေဝ ဒိဇာနံ ပဝရော စ။
ဥက္ကုသရာဇာ ‘‘သေနက မာ ဘာယီ’’တိ တံ အဿာသေတွာ တတိယံ ဂါထမာဟ –
‘‘မိတ္တံ သဟာယဉ္စ ကရောန္တိ ပဏ္ဍိတာ, ကာလေ အကာလေ သုခမေသမာနာ၊
ကရောမိ တေ သေနက ဧတမတ္ထံ, အရိယော ဟိ အရိယဿ ကရောတိ ကိစ္စ’’န္တိ။
တတ္ထ ကာလေ အကာလေတိ ဒိဝါ စ ရတ္တိဉ္စ။ အရိယောတိ ဣဓ အာစာရအရိယော အဓိပ္ပေတော။ အာစာရသမ္ပန္နော ဟိ အာစာရသမ္ပန္နဿ ကိစ္စံ ကရောတေဝ, ကိမေတ္ထ ကရဏီယန္တိ ဝဒတိ။
အထ နံ ပုစ္ဆိ ‘‘ကိံ, သမ္မ, ရုက္ခံ အဘိရုဠှာ စိလာစာ’’တိ? န တာဝ အဘိရုဠှာ, ဥက္ကာယေဝ ဗန္ဓန္တီတိ။ တေန ဟိ တွံ သီဃံ ဂန္တွာ မမ သဟာယိကံ အဿာသေတွာ မမာဂမနဘာဝံ အာစိက္ခာဟီတိ။ သော တထာ အကာသိ။ ဥက္ကုသရာဇာပိ ဂန္တွာ ကဒမ္ဗဿ အဝိဒူရေ စိလာစာနံ အဘိရုဟနံ ဩလောကေန္တော ဧကသ္မိံ ရုက္ခဂ္ဂေ နိသီဒိတွာ ဧကဿ စိလာစဿ အဘိရုဟနကာလေ တသ္မိံ ကုလာဝကဿ အဝိဒူရံ အဘိရုဠှေ သရေ နိမုဇ္ဇိတွာ ပက္ခေဟိ စ မုခေန စ ဥဒကံ အာဟရိတွာ ဥက္ကာယ ဥပရိ အာသိဉ္စိ, သာ နိဗ္ဗာယိ။ စိလာစာ ‘‘ဣမဉ္စ သေနကသကုဏပေါတကေ စဿ ခါဒိဿာမီ’’တိ ဩတရိတွာ ပုန ဥက္ကံ ဇာလာပေတွာ အဘိရုဟိံသု။ ပုန သော ဥက္ကံ ဝိဇ္ဈာပေသိ။ ဧတေနုပါယေန ဗဒ္ဓံ ဗဒ္ဓံ ဝိဇ္ဈာပေန္တဿေဝဿ အဍ္ဎရတ္တော ဇာတော။ သော အတိဝိယ ကိလမိ, ဟေဋ္ဌာဥဒရေ ကိလောမကံ တနုတံ ဂတံ, အက္ခီနိ ရတ္တာနိ ဇာတာနိ။ တံ ဒိသွာ သကုဏီ သာမိကံ အာဟ – ‘‘သာမိ, အတိဝိယ ကိလန္တော ဥက္ကုသရာဇာ, ဧတဿ ထောကံ ဝိဿမနတ္ထာယ ဂန္တွာ ကစ္ဆပရာဇဿ ကထေဟီ’’တိ။ သော တဿာ ဝစနံ သုတွာ ဥက္ကုသံ ဥပသင်္ကမိတွာ ဂါထာယ အဇ္ဈဘာသိ –
‘‘ယံ ဟောတိ ကိစ္စံ အနုကမ္ပကေန, အရိယဿ အရိယေန ကတံ တယီဒံ၊
အတ္တာနုရက္ခီ ဘဝ မာ အဍယှိ, လစ္ဆာမ ပုတ္တေ တယိ ဇီဝမာနေ’’တိ။
တတ္ထ တယီဒန္တိ တယာ ဣဒံ, အယမေဝ ဝါ ပါဌော။
သော တဿ ဝစနံ သုတွာ သီဟနာဒံ နဒန္တော ပဉ္စမံ ဂါထမာဟ –
‘‘တဝေဝ ရက္ခာဝရဏံ ကရောန္တော, သရီရဘေဒါပိ န သန္တသာမိ၊
ကရောန္တိ ဟေကေ သခိနံ သခါရော, ပါဏံ စဇန္တာ သတမေသ ဓမ္မော’’တိ။
ဆဋ္ဌံ ပန သတ္ထာ အဘိသမ္ဗုဒ္ဓေါ ဟုတွာ တဿ ဂုဏံ ဝဏ္ဏေန္တော အာဟ –
‘‘သုဒုက္ကရံ ကမ္မမကာသိ, အဏ္ဍဇာယံ ဝိဟင်္ဂမော၊
အတ္ထာယ ကုရရော ပုတ္တေ, အဍ္ဎရတ္တေ အနာဂတေ’’တိ။
တတ္ထ ကုရရောတိ ဥက္ကုသရာဇာ။ ပုတ္တေတိ သေနကဿ ပုတ္တေ ရက္ခန္တော တေသံ အတ္ထာယ အဍ္ဎရတ္တေ အနာဂတေ ယာဝ ဒိယဍ္ဎယာမာ ဝါယာမံ ကရောန္တော ဒုက္ကရံ အကာသိ။
သေနောပိ ဥက္ကုသံ ‘‘ထောကံ ဝိဿမာဟိ, သမ္မာ’’တိ ဝတွာ ကစ္ဆပဿ သန္တိကံ ဂန္တွာ တံ ဥဋ္ဌာပေတွာ ‘‘ကိံ, သမ္မ, အာဂတောသီ’’တိ ဝုတ္တော ‘‘ဧဝရူပံ နာမ ဘယံ ဥပ္ပန္နံ, ဥက္ကုသရာဇာ ပဌမယာမတော ပဋ္ဌာယ ဝါယမန္တော ကိလမိ, တေနမှိ တဝ သန္တိကံ အာဂတော’’တိ ဝတွာ သတ္တမံ ဂါထမာဟ –
‘‘စုတာပိ ဟေကေ ခလိတာ သကမ္မုနာ, မိတ္တာနုကမ္ပာယ ပတိဋ္ဌဟန္တိ၊
ပုတ္တာ မမဋ္ဋာ ဂတိမာဂတောသ္မိ, အတ္ထံ စရေထော မမ ဝါရိစရာ’’တိ။
တဿတ္ထော – သာမိ, ဧကစ္စေ ဟိ ယသတော ဝါ ဓနတော ဝါ စုတာပိ သကမ္မုနာ ခလိတာပိ မိတ္တာနံ အနုကမ္ပာယ ပတိဋ္ဌဟန္တိ, မမ စ ပုတ္တာ အဋ္ဋာ အာတုရာ, တေနာဟံ တံ ဂတိံ ပဋိသရဏံ ကတွာ အာဂတောသ္မိ, ပုတ္တာနံ ဇီဝိတဒါနံ ဒဒန္တော အတ္ထံ မေ စရာဟိ ဝါရိစရာတိ။
တံ သုတွာ ကစ္ဆပေါ ဣတရံ ဂါထမာဟ –
‘‘ဓနေန ဓညေန စ အတ္တနာ စ, မိတ္တံ သဟာယဉ္စ ကရောန္တိ ပဏ္ဍိတာ၊
ကရောမိ တေ သေနက ဧတမတ္ထံ, အရိယော ဟိ အရိယဿ ကရောတိ ကိစ္စ’’န္တိ။
အထဿ ပုတ္တော အဝိဒူရေ နိပန္နော ပိတု ဝစနံ သုတွာ ‘‘မာ မေ ပိတာ ကိလမတု, အဟံ ပိတု ကိစ္စံ ကရိဿာမီ’’တိ စိန္တေတွာ နဝမံ ဂါထမာဟ –
‘‘အပ္ပေါဿုက္ကော တာတ တုဝံ နိသီဒ, ပုတ္တော ပိတု စရတိ အတ္ထစရိယံ၊
အဟံ စရိဿာမိ တဝေတမတ္ထံ, သေနဿ ပုတ္တေ ပရိတာယမာနော’’တိ။
အထ နံ ပိတာ ဂါထာယ အဇ္ဈဘာသိ –
‘‘အဒ္ဓါ ဟိ တာတ သတမေသ ဓမ္မော, ပုတ္တော ပိတု ယံ စရေ အတ္ထစရိယံ၊
အပ္ပေဝ မံ ဒိသွာန ပဝဍ္ဎကာယံ, သေနဿ ပုတ္တာ န ဝိဟေဌယေယျု’’န္တိ။
တတ္ထ သတမေသ ဓမ္မောတိ ပဏ္ဍိတာနံ ဧသ ဓမ္မော။ ပုတ္တာတိ သေနဿ ပုတ္တေ စိလာစာ န ဟေဌယေယျုန္တိ။
ဧဝံ ဝတွာ မဟာကစ္ဆပေါ ‘‘သမ္မ, မာ ဘာယိ, တွံ ပုရတော ဂစ္ဆ, ဣဒါနာဟံ အာဂမိဿာမီ’’တိ တံ ဥယျောဇေတွာ ဥဒကေ ပတိတွာ ကလလဉ္စ သေဝါလဉ္စ သံကဍ္ဎိတွာ အာဒါယ ဒီပကံ ဂန္တွာ အဂ္ဂိံ ဝိဇ္ဈာပေတွာ နိပဇ္ဇိ။ စိလာစာ ‘‘ကိံ နော သေနပေါတကေဟိ, ဣမံ ကာဠကစ္ဆပံ ပရိဝတ္တေတွာ မာရေဿာမ, အယံ နော သဗ္ဗေသံ ပဟောဿတီ’’တိ ဝလ္လိယော ဥဒ္ဓရိတွာ ဇိယာ ဂဟေတွာ နိဝတ္ထပိလောတိကာပိ မောစေတွာ တေသု တေသု ဌာနေသု ဗန္ဓိတွာ ကစ္ဆပံ ပရိဝတ္တေတုံ န သက္ကောန္တိ။ ကစ္ဆပေါ တေ အာကဍ္ဎန္တော ဂန္တွာ ဂမ္ဘီရဋ္ဌာနေ ဥဒကေ ပတိ။ တေပိ ကစ္ဆပလောဘေန သဒ္ဓိံယေဝ ပတိတွာ ဥဒကပုဏ္ဏာယ ကုစ္ဆိယာ ကိလန္တာ နိက္ခမိတွာ ‘‘ဘော ဧကေန နော ဥက္ကုသေန ယာဝ အဍ္ဎရတ္တာ ဥက္ကာ ဝိဇ္ဈာပိတာ, ဣဒါနိ ဣမိနာ ကစ္ဆပေန ဥဒကေ ပါတေတွာ ဥဒကံ ပါယေတွာ မဟောဒရာ ကတမှ, ပုန အဂ္ဂိံ ကရိတွာ အရုဏေ ဥဂ္ဂတေပိ ဣမေ သေနကပေါတကေ ခါဒိဿာမာ’’တိ အဂ္ဂိံ ကာတုံ အာရဘိံသု။ သကုဏီ တေသံ ကထံ သုတွာ ‘‘သာမိ, ဣမေ ယာယ ကာယစိ ဝေလာယ အမှာကံ ပုတ္တကေ ခါဒိတွာ ဂမိဿန္တိ, သဟာယဿ နော သီဟဿ သန္တိကံ ဂစ္ဆာဟီ’’တိ အာဟ။ သော တင်္ခဏညေဝ သီဟဿ သန္တိကံ ဂန္တွာ ‘‘ကိံ အဝေလာယ
အာဂတောသီ’’တိ ဝုတ္တေ အာဒိတော ပဋ္ဌာယ တံ ပဝတ္တိံ အာရောစေတွာ ဧကာဒသမံ ဂါထမာဟ –
‘‘ပသူ မနုဿာ မိဂဝီရသေဋ္ဌ, ဘယဋ္ဋိတာ သေဋ္ဌမုပဗ္ဗဇန္တိ၊
ပုတ္တာ မမဋ္ဋာ ဂတိမာဂတောသ္မိ, တွံ နောသိ ရာဇာ ဘဝ မေ သုခါယာ’’တိ။
တတ္ထ ပသူတိ သဗ္ဗတိရစ္ဆာနေ အာဟ။ ဣဒံ ဝုတ္တံ ဟောတိ – ‘‘သာမိ, မိဂေသု ဝီရိယေန သေဋ္ဌ, သဗ္ဗလောကသ္မိဉှိ သဗ္ဗေ တိရစ္ဆာနာပိ မနုဿာပိ ဘယဋ္ဋိတာ ဟုတွာ သေဋ္ဌံ ဥပဂစ္ဆန္တိ, မမ စ ပုတ္တာ အဋ္ဋာ အာတုရာ။ တသ္မာဟံ တံ ဂတိံ ကတွာ အာဂတောမှိ, တွံ အမှာကံ ရာဇာ သုခါယ မေ ဘဝါဟီ’’တိ။
တံ သုတွာ သီဟော ဂါထမာဟ –
‘‘ကရောမိ တေ သေနက ဧတမတ္ထံ, အာယာမိ တေ တံ ဒိသတံ ဝဓာယ၊
ကထဉှိ ဝိညူ ပဟု သမ္ပဇာနော, န ဝါယမေ အတ္တဇနဿ ဂုတ္တိယာ’’တိ။
တတ္ထ တံ ဒိသတန္တိ တံ ဒိသသမူဟံ, တံ တဝ ပစ္စတ္ထိကဂဏန္တိ အတ္ထော။ ပဟူတိ အမိတ္တေ ဟန္တုံ သမတ္ထော။ သမ္ပဇာနောတိ မိတ္တဿ ဘယုပ္ပတ္တိံ ဇာနန္တော။ အတ္တဇနဿာတိ အတ္တသမဿ အင်္ဂသမာနဿ ဇနဿ, မိတ္တဿာတိ အတ္ထော။
ဧဝဉ္စ ပန ဝတွာ ‘‘ဂစ္ဆ တွံ ပုတ္တေ သမဿာသေဟီ’’တိ တံ ဥယျောဇေတွာ မဏိဝဏ္ဏံ ဥဒကံ မဒ္ဒမာနော ပါယာသိ။ စိလာစာ တံ အာဂစ္ဆန္တံ ဒိသွာ ‘‘ကုရရေန တာဝ အမှာကံ ဥက္ကာ ဝိဇ္ဈာပိတာ, တထာ ကစ္ဆပေန အမှေ နိဝတ္ထပိလောတိကာနမ္ပိ အဿာမိကာ ကတာ, ဣဒါနိ ပန နဋ္ဌမှာ, သီဟော နော ဇီဝိတက္ခယမေဝ ပါပေဿတီ’’တိ မရဏဘယတဇ္ဇိတာ ယေန ဝါ တေန ဝါ ပလာယိံသု။ သီဟော အာဂန္တွာ ရုက္ခမူလေ န ကိဉ္စိ အဒ္ဒသ။ အထ နံ ကုရရော စ ကစ္ဆပေါ စ သေနော စ ဥပသင်္ကမိတွာ ဝန္ဒိံသု။ သော တေသံ မိတ္တာနိသံသံ ကထေတွာ ‘‘ဣတော ပဋ္ဌာယ မိတ္တဓမ္မံ အဘိန္ဒိတွာ အပ္ပမတ္တာ ဟောထာ’’တိ ဩဝဒိတွာ ပက္ကာမိ, တေပိ သကဌာနာနိ ဂတာ။
သေနသကုဏီ အတ္တနော ပုတ္တေ ဩလောကေတွာ ‘‘မိတ္တေ နိဿာယ အမှေဟိ ဒါရကာ လဒ္ဓါ’’တိ သုခနိသိန္နသမယေ သေနေန သဒ္ဓိံ သလ္လပန္တီ မိတ္တဓမ္မံ ပကာသမာနာ ဆ ဂါထာ အဘာသိ –
‘‘မိတ္တဉ္စ ကယိရာထ သုဟဒယဉ္စ, အယိရဉ္စ ကယိရာထ သုခါဂမာယ၊
နိဝတ္ထကောစောဝ သရေဘိဟန္တွာ, မောဒါမ ပုတ္တေဟိ သမင်္ဂိဘူတာ။
‘‘သကမိတ္တဿ ကမ္မေန, သဟာယဿာပလာယိနော၊
ကူဇန္တမုပကူဇန္တိ, လောမသာ ဟဒယင်္ဂမံ။
‘‘မိတ္တံ သဟာယံ အဓိဂမ္မ ပဏ္ဍိတော, သော ဘုဉ္ဇတီ ပုတ္တ ပသုံ ဓနံ ဝါ၊
အဟဉ္စ ပုတ္တာ စ ပတီ စ မယှံ, မိတ္တာနုကမ္ပာယ သမင်္ဂိဘူတာ။
‘‘ရာဇဝတာ သူရဝတာ စ အတ္ထော, သမ္ပန္နသခိဿ ဘဝန္တိ ဟေတေ၊
သော မိတ္တဝါ ယသဝါ ဥဂ္ဂတတ္တော, အသ္မိံဓလောကေ မောဒတိ ကာမကာမီ။
‘‘ကရဏီယာနိ မိတ္တာနိ, ဒလိဒ္ဒေနာပိ သေနက၊
ပဿ မိတ္တာနုကမ္ပာယ, သမဂ္ဂမှာ သဉာတကေ။
‘‘သူရေန ဗလဝန္တေန, ယော မိတ္တေ ကုရုတေ ဒိဇော၊
ဧဝံ သော သုခိတော ဟောတိ, ယထာဟံ တွဉ္စ သေနကာ’’တိ။
တတ္ထ မိတ္တဉ္စာတိ ယံကိဉ္စိ အတ္တနော မိတ္တဉ္စ သုဟဒယဉ္စ သုဟဒယသဟာယဉ္စ သာမိကသင်္ခါတံ အယိရဉ္စ ကရောထေဝ။ နိဝတ္ထကောစောဝ သရေဘိဟန္တွာတိ ဧတ္ထ ကောစောတိ ကဝစော။ ယထာ နာမ ပဋိမုက္ကကဝစော သရေ အဘိဟနတိ နိဝါရေတိ, ဧဝံ မယမ္ပိ မိတ္တဗလေန ပစ္စတ္ထိကေ
အဘိဟန္တွာ ပုတ္တေဟိ သဒ္ဓိံ မောဒါမာတိ ဝဒတိ။ သကမိတ္တဿ ကမ္မေနာတိ သကဿ မိတ္တဿ ပရက္ကမေန။ သဟာယဿာပလာယိနောတိ သဟာယဿ အပလာယိနော မိဂရာဇဿ။ လောမသာတိ ပက္ခိနော အမှာကံ ပုတ္တကာ မဉ္စ တဉ္စ ကူဇန္တံ ဟဒယင်္ဂမံ မဓုရဿရံ နိစ္ဆာရေတွာ ဥပကူဇန္တိ။ သမင်္ဂိဘူတာတိ ဧကဋ္ဌာနေ ဌိတာ။
ရာဇဝတာ သူရဝတာ စ အတ္ထောတိ ယဿ သီဟသဒိသော ရာဇာ ဥက္ကုသကစ္ဆပသဒိသာ စ သူရာ မိတ္တာ ဟောန္တိ, တေန ရာဇဝတာ သူရဝတာ စ အတ္ထော သက္ကာ ပါပုဏိတုံ။ ဘဝန္တိ ဟေတေတိ ယော စ သမ္ပန္နသခေါ ပရိပုဏ္ဏမိတ္တဓမ္မော, တဿ ဧတေ သဟာယာ ဘဝန္တိ။ ဥဂ္ဂတတ္တောတိ သိရိသောဘဂ္ဂေန ဥဂ္ဂတသဘာဝေါ။ အသ္မိံဓလောကေတိ ဣဓလောကသင်္ခါတေ အသ္မိံ လောကေ မောဒတိ။ ကာမကာမီတိ သာမိကံ အာလပတိ။ သော ဟိ ကာမေ ကာမနတော ကာမကာမီ နာမ။ သမဂ္ဂမှာတိ သမဂ္ဂါ ဇာတမှာ။ သဉာတကေတိ ဉာတကေဟိ ပုတ္တေဟိ သဒ္ဓိံ။
ဧဝံ သာ ဆဟိ ဂါထာဟိ မိတ္တဓမ္မဿ ဂုဏကထံ ကထေသိ။ တေ သဗ္ဗေပိ သဟာယကာ မိတ္တဓမ္မံ အဘိန္ဒိတွာ ယာဝတာယုကံ ဌတွာ ယထာကမ္မံ ဂတာ။
သတ္ထာ ဣမံ ဓမ္မဒေသနံ အာဟရိတွာ ‘‘န, ဘိက္ခဝေ, ဣဒါနေဝ သော ဘရိယံ နိဿာယ သုခပ္ပတ္တော, ပုဗ္ဗေပိ သုခပ္ပတ္တောယေဝါ’’တိ ဝတွာ ဇာတကံ သမောဓာနေသိ – ‘‘တဒါ သေနော စ သေနီ စ ဇယမ္ပတိကာ အဟေသုံ, ပုတ္တကစ္ဆပေါ ရာဟုလော, ပိတာ မဟာမောဂ္ဂလ္လာနော, ဥက္ကုသော သာရိပုတ္တော, သီဟော ပန အဟမေဝ အဟောသိ’’န္တိ။
မဟာဥက္ကုသဇာတကဝဏ္ဏနာ တတိယာ။
֍ * မြန်[၄၈၇] ၄။ ဥဒ္ဒါလကဇာတကဝဏ္ဏနာ
ခရာဇိနာ ဇဋိလာ ပင်္ကဒန္တာတိ ဣဒံ သတ္ထာ ဇေတဝနေ ဝိဟရန္တော ဧကံ ကုဟကဘိက္ခုံ အာရဗ္ဘ ကထေသိ။ သော ဟိ နိယျာနိကသာသနေ ပဗ္ဗဇိတွာပိ စတုပစ္စယတ္ထာယ တိဝိဓံ ကုဟကဝတ္ထုံ ပူရေသိ။ အထဿ အဂုဏံ ပကာသေန္တာ ဘိက္ခူ ဓမ္မသဘာယံ ကထံ သမုဋ္ဌာပေသုံ ‘‘အာဝုသော, အသုကော နာမ ဘိက္ခု ဧဝရူပေ နိယျာနိကသာသနေ ပဗ္ဗဇိတွာ ကုဟနံ
နိဿာယ ဇီဝိကံ ကပ္ပေတီ’’တိ။ သတ္ထာ အာဂန္တွာ ‘‘ကာယ နုတ္ထ, ဘိက္ခဝေ, ဧတရဟိ ကထာယ သန္နိသိန္နာ’’တိ ပုစ္ဆိတွာ ‘‘ဣမာယ နာမာ’’တိ ဝုတ္တေ ‘‘န, ဘိက္ခဝေ, ဣဒါနေဝ, ပုဗ္ဗေပေသ ကုဟကောယေဝါ’’တိ ဝတွာ အတီတံ အာဟရိ။
အတီတေ ဗာရာဏသိယံ ဗြဟ္မဒတ္တေ ရဇ္ဇံ ကာရေန္တေ ဗောဓိသတ္တော တဿ ပုရောဟိတော အဟောသိ ပဏ္ဍိတော ဗျတ္တော။ သော ဧကဒိဝသံ ဥယျာနကီဠံ ဂတော ဧကံ အဘိရူပံ ဂဏိကံ ဒိသွာ ပဋိဗဒ္ဓစိတ္တော တာယ သဒ္ဓိံ သံဝါသံ ကပ္ပေသိ။ သာ တံ ပဋိစ္စ ဂဗ္ဘံ ပဋိလဘိ။ ဂဗ္ဘဿ ပတိဋ္ဌိတဘာဝံ ဉတွာ တံ အာဟ – ‘‘သာမိ, ဂဗ္ဘော မေ ပတိဋ္ဌိတော, ဇာတကာလေ နာမံ ကရောန္တီ အဿ ကိံ နာမံ ကရောမီ’’တိ? သော ‘‘ဝဏ္ဏဒါသိယာ ကုစ္ဆိမှိ နိဗ္ဗတ္တတ္တာ န သက္ကာ ကုလနာမံ ကာတု’’န္တိ စိန္တေတွာ ‘‘ဘဒ္ဒေ, အယံ ဝါတဃာတရုက္ခော ဥဒ္ဒါလော နာမ, ဣဓ ပဋိလဒ္ဓတ္တာ ‘ဥဒ္ဒါလကော’တိဿ နာမံ ကရေယျာသီ’’တိ ဝတွာ အင်္ဂုလိမုဒ္ဒိကံ အဒါသိ။ ‘‘သစေ ဓီတာ ဟောတိ, ဣမာယ နံ ပေါသေယျာသိ, သစေ ပုတ္တော, အထ နံ ဝယပ္ပတ္တံ မယှံ ဒဿေယျာသီ’’တိ အာဟ။ သာ အပရဘာဂေ ပုတ္တံ ဝိဇာယိတွာ ‘‘ဥဒ္ဒါလကော’’တိဿ နာမံ အကာသိ။
သော ဝယပ္ပတ္တော မာတရံ ပုစ္ဆိ – ‘‘အမ္မ, ကော မေ ပိတာ’’တိ? ‘‘ပုရောဟိတော တာတာ’’တိ။ ‘‘ယဒိ ဧဝံ ဝေဒေ ဥဂ္ဂဏှိဿာမီ’’တိ မာတု ဟတ္ထတော မုဒ္ဒိကဉ္စ အာစရိယဘာဂဉ္စ ဂဟေတွာ တက္ကသိလံ ဂန္တွာ ဒိသာပါမောက္ခာစရိယဿ သန္တိကေ သိပ္ပံ ဥဂ္ဂဏှန္တော ဧကံ တာပသဂဏံ ဒိသွာ ‘‘ဣမေသံ သန္တိကေ ဝရသိပ္ပံ ဘဝိဿတိ, တံ ဥဂ္ဂဏှိဿာမီ’’တိ သိပ္ပလောဘေန ပဗ္ဗဇိတွာ တေသံ ဝတ္တပဋိဝတ္တံ ကတွာ ‘‘အာစရိယာ မံ တုမှာကံ ဇာနနသိပ္ပံ သိက္ခာပေထာ’’တိ အာဟ။ တေ အတ္တနော အတ္တနော ဇာနနနိယာမေနေဝ တံ သိက္ခာပေသုံ။ ပဉ္စန္နံ တာပသသတာနံ ဧကောပိ တေန အတိရေကပညော နာဟောသိ, သွေဝ တေသံ ပညာယ အဂ္ဂေါ။ အထဿ တေ သန္နိပတိတွာ အာစရိယဋ္ဌာနံ အဒံသု။ အထ နေ သော အာဟ – ‘‘မာရိသာ, တုမှေ နိစ္စံ ဝနမူလဖလာဟာရာ အရညေဝ ဝသထ, မနုဿပထံ ကသ္မာ န ဂစ္ဆထာ’’တိ? ‘‘မာရိသ, မနုဿာ နာမ မဟာဒါနံ ဒတွာ အနုမောဒနံ ကာရာပေန္တိ, ဓမ္မိံ ကထံ ဘဏာပေန္တိ, ပဉှံ ပုစ္ဆန္တိ, မယံ တေန ဘယေန တတ္ထ န ဂစ္ဆာမာ’’တိ။ ‘‘မာရိသာ, သစေပိ စက္ကဝတ္တိရာဇာ ဘဝိဿတိ, မနံ ဂဟေတွာ ကထနံ နာမ မယှံ ဘာရော, တုမှေ မာ ဘာယထာ’’တိ ဝတွာ တေဟိ သဒ္ဓိံ စာရိကံ
စရမာနော အနုပုဗ္ဗေန ဗာရာဏသိံ ပတွာ ရာဇုယျာနေ ဝသိတွာ ပုနဒိဝသေ သဗ္ဗေဟိ သဒ္ဓိံ ဒွါရဂါမေ ဘိက္ခာယ စရိ, မနုဿာ မဟာဒါနံ အဒံသု။ တာပသာ ပုနဒိဝသေ နဂရံ ပဝိသိံသု မနုဿာ မဟာဒါနံ အဒံသု။ ဥဒ္ဒါလကတာပသော ဒါနာနုမောဒနံ ကရောတိ, မင်္ဂလံ ဝဒတိ, ပဉှံ ဝိဿဇ္ဇေတိ, မနုဿာ ပသီဒိတွာ ဗဟုပစ္စယေ အဒံသု။ သကလနဂရံ ‘‘ပဏ္ဍိတော ဂဏသတ္ထာ ဓမ္မိကတာပသော အာဂတော’’တိ သင်္ခုဘိ, တံ ရညောပိ ကထယိံသု။
ရာဇာ ‘‘ကုဟိံ ဝသတီ’’တိ ပုစ္ဆိတွာ ‘‘ဥယျာနေ’’တိ သုတွာ ‘‘သာဓု အဇ္ဇ တေသံ ဒဿနာယ ဂမိဿာမီ’’တိ အာဟ။ ဧကော ပုရိသော ဂန္တွာ ‘‘ရာဇာ ကိရ ဝေါ ပဿိတုံ အာဂစ္ဆိဿတီ’’တိ ဥဒ္ဒါလကဿ ကထေသိ။ သောပိ ဣသိဂဏံ အာမန္တေတွာ ‘‘မာရိသာ, ရာဇာ ကိရ အာဂမိဿတိ, ဣဿရေ နာမ ဧကဒိဝသံ အာရာဓေတွာ ယာဝဇီဝံ အလံ ဟောတီ’’တိ။ ‘‘ကိံ ပန ကာတဗ္ဗံ အာစရိယာ’’တိ? သော ဧဝမာဟ – ‘‘တုမှေသု ဧကစ္စေ ဝဂ္ဂုလိဝတံ စရန္တု, ဧကစ္စေ ဥက္ကုဋိကပ္ပဓာနမနုယုဉ္ဇန္တု, ဧကစ္စေ ကဏ္ဋကာပဿယိကာ ဘဝန္တု, ဧကစ္စေ ပဉ္စာတပံ တပန္တု, ဧကစ္စေ ဥဒကောရောဟနကမ္မံ ကရောန္တု, ဧကစ္စေ တတ္ထ တတ္ထ မန္တေ သဇ္ဈာယန္တူ’’တိ။ တေ တထာ ကရိံသု။ သယံ ပန အဋ္ဌ ဝါ ဒသ ဝါ ပဏ္ဍိတဝါဒိနော ဂဟေတွာ မနောရမေ အာဓာရကေ ရမဏီယံ ပေါတ္ထကံ ဌပေတွာ အန္တေဝါသိကပရိဝုတော သုပညတ္တေ သာပဿယေ အာသနေ နိသီဒိ။ တသ္မိံ ခဏေ ရာဇာ ပုရောဟိတံ အာဒါယ မဟန္တေန ပရိဝါရေန ဥယျာနံ ဂန္တွာ တေ မိစ္ဆာတပံ စရန္တေ ဒိသွာ ‘‘အပါယဘယမှာ မုတ္တာ’’တိ ပသီဒိတွာ ဥဒ္ဒါလကဿ သန္တိကံ ဂန္တွာ ပဋိသန္ထာရံ ကတွာ ဧကမန္တံ နိသိန္နော တုဋ္ဌမာနသော ပုရောဟိတေန သဒ္ဓိံ သလ္လပန္တော ပဌမံ ဂါထမာဟ –
‘‘ခရာဇိနာ ဇဋိလာ ပင်္ကဒန္တာ, ဒုမ္မက္ခရူပါ ယေ မန္တံ ဇပ္ပန္တိ၊
ကစ္စိန္နု တေ မာနုသကေ ပယောဂေ, ဣဒံ ဝိဒူ ပရိမုတ္တာ အပါယာ’’တိ။
တတ္ထ ခရာဇိနာတိ သခုရေဟိ အဇိနစမ္မေဟိ သမန္နာဂတာ။ ပင်္ကဒန္တာတိ ဒန္တကဋ္ဌဿ အခါဒနေန မလဂ္ဂဟိတဒန္တာ။ ဒုမ္မက္ခရူပါတိ အနဉ္ဇိတက္ခာ
အမဏ္ဍိတရူပါ လူခသံဃာဋိဓရာ။ မာနုသကေ ပယောဂေတိ မနုဿေဟိ ကတ္တဗ္ဗဝီရိယေ။ ဣဒံ ဝိဒူတိ ဣဒံ တပစရဏဉ္စ မန္တသဇ္ဈာယနဉ္စ ဇာနန္တာ။ အပါယာတိ ကစ္စိ အာစရိယ, ဣမေ စတူဟိ အပါယေဟိ မုတ္တာတိ ပုစ္ဆတိ။
တံ သုတွာ ပုရောဟိတော ‘‘အယံ ရာဇာ အဋ္ဌာနေ ပသန္နော, တုဏှီ ဘဝိတုံ န ဝဋ္ဋတီ’’တိ စိန္တေတွာ ဒုတိယံ ဂါထမာဟ –
‘‘ပါပါနိ ကမ္မာနိ ကရေထ ရာဇ, ဗဟုဿုတော စေ န စရေယျ ဓမ္မံ၊
သဟဿဝေဒေါပိ န တံ ပဋိစ္စ, ဒုက္ခာ ပမုစ္စေ စရဏံ အပတွာ’’တိ။
တတ္ထ ဗဟုဿုတော စေတိ သစေ မဟာရာဇ, ‘‘အဟံ ဗဟုဿုတောမှီ’’တိ ပဂုဏဝေဒေါပိ ဒသကုသလကမ္မပထဓမ္မံ န စရေယျ, တီဟိ ဒွါရေဟိ ပါပါနေဝ ကရေယျ, တိဋ္ဌန္တု တယော ဝေဒါ, သဟဿဝေဒေါပိ သမာနော တံ ဗာဟုသစ္စံ ပဋိစ္စ အဋ္ဌသမာပတ္တိသင်္ခါတံ စရဏံ အပ္ပတွာ အပါယဒုက္ခတော န မုစ္စေယျာတိ။
တဿ ဝစနံ သုတွာ ဥဒ္ဒါလကော စိန္တေသိ ‘‘ရာဇာ ယထာ ဝါ တထာ ဝါ ဣသိဂဏဿ ပသီဒိ, အယံ ပန ဗြာဟ္မဏော စရန္တံ ဂေါဏံ ဒဏ္ဍေန ပဟရန္တော ဝိယ ဝဍ္ဎိတဘတ္တေ ကစဝရံ ခိပန္တော ဝိယ ကထေသိ, တေန သဒ္ဓိံ ကထေဿာမီ’’တိ။ သော တေန သဒ္ဓိံ ကထေန္တော တတိယံ ဂါထမာဟ –
‘‘သဟဿဝေဒေါပိ န တံ ပဋိစ္စ, ဒုက္ခာ ပမုစ္စေ စရဏံ အပတွာ၊
မညာမိ ဝေဒါ အဖလာ ဘဝန္တိ, သသံယမံ စရဏညေဝ သစ္စ’’န္တိ။
တတ္ထ အဖလာတိ တဝ ဝါဒေ ဝေဒါ စ သေသသိပ္ပါနိ စ အဖလာနိ အာပဇ္ဇန္တိ, တာနိ ကသ္မာ ဥဂ္ဂဏှန္တိ, သီလသံယမေန သဒ္ဓိံ စရဏညေဝ ဧကံ သစ္စံ အာပဇ္ဇတီတိ။
တတော ပုရောဟိတော စတုတ္ထံ ဂါထမာဟ –
‘‘န ဟေဝ ဝေဒါ အဖလာ ဘဝန္တိ, သသံယမံ စရဏညေဝ သစ္စံ၊
ကိတ္တိဉှိ ပပ္ပေါတိ အဓိစ္စ ဝေဒေ, သန္တိံ ပုဏာတိ စရဏေန ဒန္တော’’တိ။
တတ္ထ န ဟေဝါတိ နာဟံ ‘‘ဝေဒါ အဖလာ’’တိ ဝဒါမိ, အပိစ ခေါ ပန သသံယမံ စရဏံ သစ္စမေဝ သဘာဝဘူတံ ဥတ္တမံ။ တေန ဟိ သက္ကာ ဒုက္ခာ မုစ္စိတုံ။ သန္တိံ ပုဏာတီတိ သမာပတ္တိသင်္ခါတေန စရဏေန ဒန္တော ဘယသန္တိကရံ နိဗ္ဗာနံ ပါပုဏာတီတိ။
တံ သုတွာ ဥဒ္ဒါလကော ‘‘န သက္ကာ ဣမိနာ သဒ္ဓိံ ပဋိပက္ခဝသေန ဌာတုံ, ‘ပုတ္တော တဝါဟ’န္တိ ဝုတ္တေ သိနေဟံ အကရောန္တော နာမ နတ္ထိ, ပုတ္တဘာဝမဿ ကထေဿာမီ’’တိ စိန္တေတွာ ပဉ္စမံ ဂါထမာဟ –
‘‘ဘစ္စာ မာတာ ပိတာ ဗန္ဓူ, ယေန ဇာတော သယေဝ သော၊
ဥဒ္ဒါလကော အဟံ ဘောတော, သောတ္တိယာကုလဝံသကော’’တိ။
တတ္ထ ဘစ္စာတိ မာတာ စ ပိတာ စ သေသဗန္ဓူ စ ဘရိတဗ္ဗာ နာမ။ ယေန ပန ဇာတော, သောယေဝ သော ဟောတိ။ အတ္တာယေဝ ဟိ အတ္တနော ဇာယတိ, အဟဉ္စ တယာဝ ဥဒ္ဒါလကရုက္ခမူလေ ဇနိတော, တယာ ဝုတ္တမေဝ နာမံ ကတံ, ဥဒ္ဒါလကော အဟံ ဘောတိ။
သော ‘‘ဧကံသေန တွံ ဥဒ္ဒါလကောသီ’’တိ ဝုတ္တေ ‘‘အာမာ’’တိ ဝတွာ ‘‘မယာ တေ မာတု သညာဏံ ဒိန္နံ, တံ ကုဟိ’’န္တိ ဝုတ္တေ ‘‘ဣဒံ ဗြာဟ္မဏာ’’တိ မုဒ္ဒိကံ တဿ ဟတ္ထေ ဌပေသိ။ ဗြာဟ္မဏော မုဒ္ဒိကံ သဉ္ဇာနိတွာ နိစ္ဆယေန ‘‘တွံ ဗြာဟ္မဏဓမ္မံ ပဇာနာသီ’’တိ ဝတွာ ဗြာဟ္မဏဓမ္မံ ပုစ္ဆန္တော ဆဋ္ဌံ ဂါထမာဟ –
‘‘ကထံ ဘော ဗြာဟ္မဏော ဟောတိ, ကထံ ဘဝတိ ကေဝလီ၊
ကထဉ္စ ပရိနိဗ္ဗာနံ, ဓမ္မဋ္ဌော ကိန္တိ ဝုစ္စတီ’’တိ။
ဥဒ္ဒါလကောပိ တဿ အာစိက္ခန္တော သတ္တမံ ဂါထမာဟ –
‘‘နိရံကတွာ အဂ္ဂိမာဒါယ ဗြာဟ္မဏော, အာပေါ သိဉ္စံ ယဇံ ဥဿေတိ ယူပံ၊
ဧဝံကရော ဗြာဟ္မဏော ဟောတိ ခေမီ, ဓမ္မေ ဌိတံ တေန အမာပယိံသူ’’တိ။
တတ္ထ နိရံကတွာ အဂ္ဂိမာဒါယာတိ နိရန္တရံ ကတွာ အဂ္ဂိံ ဂဟေတွာ ပရိစရတိ။ အာပေါ သိဉ္စံ ယဇံ ဥဿေတိ ယူပန္တိ အဘိသေစနကကမ္မံ ကရောန္တော သမ္မာပါသံ ဝါ ဝါဇပေယျံ ဝါ နိရဂ္ဂဠံ ဝါ ယဇန္တော သုဝဏ္ဏယူပံ ဥဿာပေတိ။ ခေမီတိ ခေမပ္ပတ္တော။ အမာပယိံသူတိ တေနေဝ စ ကာရဏေန ဓမ္မေ ဌိတံ ကထယိံသု။
တံ သုတွာ ပုရောဟိတော တေန ကထိတံ ဗြာဟ္မဏဓမ္မံ ဂရဟန္တော အဋ္ဌမံ ဂါထမာဟ –
‘‘န သုဒ္ဓိ သေစနေနတ္ထိ, နာပိ ကေဝလီ ဗြာဟ္မဏော၊
န ခန္တီ နာပိ သောရစ္စံ, နာပိ သော ပရိနိဗ္ဗုတော’’တိ။
တတ္ထ သေစနေနာတိ တေန ဝုတ္တေသု ဗြာဟ္မဏဓမ္မေသု ဧကံ ဒဿေတွာ သဗ္ဗံ ပဋိက္ခိပတိ။ ဣဒံ ဝုတ္တံ ဟောတိ – ‘‘အဂ္ဂိပရိစရဏေန ဝါ ဥဒကသေစနေန ဝါ ပသုဃာတယညေန ဝါ သုဒ္ဓိ နာမ နတ္ထိ, နာပိ ဧတ္တကေန ဗြာဟ္မဏော ကေဝလပရိပုဏ္ဏော ဟောတိ, န အဓိဝါသနခန္တိ, န သီလသောရစ္စံ, နာပိ ကိလေသပရိနိဗ္ဗာနေန ပရိနိဗ္ဗုတော နာမ ဟောတီ’’တိ။
တတော နံ ဥဒ္ဒါလကော ‘‘ယဒိ ဧဝံ ဗြာဟ္မဏော န ဟောတိ, အထ ကထံ ဟောတီ’’တိ ပုစ္ဆန္တော နဝမံ ဂါထမာဟ –
‘‘ကထံ သော ဗြာဟ္မဏော ဟောတိ, ကထံ ဘဝတိ ကေဝလီ၊
ကထဉ္စ ပရိနိဗ္ဗာနံ, ဓမ္မဋ္ဌော ကိန္တိ ဝုစ္စတီ’’တိ။
ပုရောဟိတောပိဿ ကထေန္တော ဣတရံ ဂါထမာဟ –
‘‘အခေတ္တဗန္ဓူ အမမော နိရာသော, နိလ္လောဘပါပေါ ဘဝလောဘခီဏော၊
ဧဝံကရော ဗြာဟ္မဏော ဟောတိ ခေမီ, ဓမ္မေ ဌိတံ တေန အမာပယိံသူ’’တိ။
တတ္ထ အခေတ္တဗန္ဓူတိ အက္ခေတ္တော အဗန္ဓု, ခေတ္တဝတ္ထုဂါမနိဂမပရိဂ္ဂဟေန စေဝ ဉာတိဗန္ဓဝဂေါတ္တဗန္ဓဝမိတ္တဗန္ဓဝသဟာယဗန္ဓဝသိပ္ပဗန္ဓဝပရိဂ္ဂဟေန စ ရဟိတော။ အမမောတိ သတ္တသင်္ခါရေသု တဏှာဒိဋ္ဌိမမာယနရဟိတော။ နိရာသောတိ လာဘဓနပုတ္တဇီဝိတာသာယ ရဟိတော။ နိလ္လောဘပါပေါတိ ပါပလောဘဝိသမလောဘေန ရဟိတော။ ဘဝလောဘခီဏောတိ ခီဏဘဝရာဂေါ။
တတော ဥဒ္ဒါလကော ဂါထမာဟ –
‘‘ခတ္တိယာ ဗြာဟ္မဏာ ဝေဿာ, သုဒ္ဒါ စဏ္ဍာလပုက္ကုသာ၊
သဗ္ဗေဝ သောရတာ ဒန္တာ, သဗ္ဗေဝ ပရိနိဗ္ဗုတာ၊
သဗ္ဗေသံ သီတိဘူတာနံ, အတ္ထိ သေယျောထ ပါပိယော’’တိ။
တတ္ထ အတ္ထိ သေယျောထ ပါပိယောတိ ဧတေ ခတ္တိယာဒယော သဗ္ဗေပိ သောရစ္စာဒီဟိ သမန္နာဂတာ ဟောန္တိ, ဧဝံ ဘူတာနံ ပန တေသံ အယံ သေယျော, အယံ ပါပိယောတိ ဧဝံ ဟီနုက္ကဋ္ဌတာ အတ္ထိ, နတ္ထီတိ ပုစ္ဆတိ။
အထဿ ‘‘အရဟတ္တုပ္ပတ္တိတော ပဋ္ဌာယ ဟီနုက္ကဋ္ဌတာ နာမ နတ္ထီ’’တိ ဒဿေတုံ ဗြာဟ္မဏော ဂါထမာဟ –
‘‘ခတ္တိယာ ဗြာဟ္မဏာ ဝေဿာ, သုဒ္ဒါ စဏ္ဍာလပုက္ကုသာ၊
သဗ္ဗေဝ သောရတာ ဒန္တာ, သဗ္ဗေဝ ပရိနိဗ္ဗုတာ၊
သဗ္ဗေသံ သီတိဘူတာနံ, နတ္ထိ သေယျောထ ပါပိယော’’တိ။
အထ နံ ဂရဟန္တော ဥဒ္ဒါလကော ဂါထာဒွယမာဟ –
‘‘ခတ္တိယာ ဗြာဟ္မဏာ ဝေဿာ, သုဒ္ဒါ စဏ္ဍာလပုက္ကုသာ၊
သဗ္ဗေဝ သောရတာ ဒန္တာ, သဗ္ဗေဝ ပရိနိဗ္ဗုတာ။
‘‘သဗ္ဗေသံ သီတိဘူတာနံ, နတ္ထိ သေယျောထ ပါပိယော၊
ပနဋ္ဌံ စရသိ ဗြဟ္မညံ, သောတ္တိယာကုလဝံသတ’’န္တိ။
တဿတ္ထော – ယဒိ ဧတေဟိ ဂုဏေဟိ သမန္နာဂတာနံ ဝိသေသော နတ္ထိ, ဧကော ဝဏ္ဏောဝ ဟောတိ, ဧဝံ သန္တေ တွံ ဥဘတော သုဇာတဘာဝံ နာသေန္တော ပနဋ္ဌံ စရသိ ဗြဟ္မညံ, စဏ္ဍာလသမော ဟောသိ, သောတ္တိယကုလဝံသတံ နာသေသီတိ။
အထ နံ ပုရောဟိတော ဥပမာယ သညာပေန္တော ဂါထာဒွယမာဟ –
‘‘နာနာရတ္တေဟိ ဝတ္ထေဟိ, ဝိမာနံ ဘဝတိ ဆာဒိတံ၊
န တေသံ ဆာယာ ဝတ္ထာနံ, သော ရာဂေါ အနုပဇ္ဇထ။
‘‘ဧဝမေဝ မနုဿေသု, ယဒါ သုဇ္ဈန္တိ မာဏဝါ၊
တေ သဇာတိံ ပမုဉ္စန္တိ, ဓမ္မမညာယ သုဗ္ဗတာ’’တိ။
တတ္ထ ဝိမာနန္တိ ဂေဟံ ဝါ မဏ္ဍပံ ဝါ။ ဆာယာတိ တေသံ ဝတ္ထာနံ ဆာယာ သော နာနာဝိဓော ရာဂေါ န ဥပေတိ, သဗ္ဗာ ဆာယာ ဧကဝဏ္ဏာဝ ဟောန္တိ။ ဧဝမေဝါတိ မနုဿေသုပိ ဧဝမေဝ ဧကစ္စေ အညာဏဗြာဟ္မဏာ အကာရဏေနေဝ စာတုဝဏ္ဏေ သုဒ္ဓိံ ပညာပေန္တိ, ဧသာ အတ္ထီတိ မာ ဂဏှိ။ ယဒါ အရိယမဂ္ဂေန မာဏဝါ သုဇ္ဈန္တိ, တဒါ တေဟိ ပဋိဝိဒ္ဓံ နိဗ္ဗာနဓမ္မံ ဇာနိတွာ သုဗ္ဗတာ သီလဝန္တာ ပဏ္ဍိတပုရိသာ တေ သဇာတိံ မုဉ္စန္တိ။ နိဗ္ဗာနပ္ပတ္တိတော ပဋ္ဌာယ ဟိ ဇာတိ နာမ နိရတ္ထကာတိ။
ဥဒ္ဒါလကော ပန ပစ္စာဟရိတုံ အသက္ကောန္တော အပ္ပဋိဘာနောဝ နိသီဒိ။ အထ ဗြာဟ္မဏော ရာဇာနံ အာဟ – ‘‘သဗ္ဗေ ဧတေ, မဟာရာဇ, ကုဟကာ သကလဇမ္ဗုဒီပေ ကောဟညေနေဝ နာသေန္တိ, ဥဒ္ဒါလကံ ဥပ္ပဗ္ဗာဇေတွာ ဥပပုရောဟိတံ ကရောထ, သေသေ ဥပ္ပဗ္ဗာဇေတွာ ဖလကာဝုဓာနိ ဒတွာ သေဝကေ ကရောထာ’’တိ။ ‘‘သာဓု, အာစရိယာ’’တိ ရာဇာ တထာ ကာရေသိ။ တေ ရာဇာနံ ဥပဋ္ဌဟန္တာဝ ယထာကမ္မံ ဂတာ။
သတ္ထာ ဣမံ ဓမ္မဒေသနံ အာဟရိတွာ ‘‘န, ဘိက္ခဝေ, ဣဒါနေဝ, ပုဗ္ဗေပေသ ကုဟကောယေဝါ’’တိ ဝတွာ ဇာတကံ သမောဓာနေသိ – ‘‘တဒါ
ဥဒ္ဒါလကော ကုဟကဘိက္ခု အဟောသိ, ရာဇာ အာနန္ဒော, ပုရောဟိတော ပန အဟမေဝ အဟောသိ’’န္တိ။
ဥဒ္ဒါလကဇာတကဝဏ္ဏနာ စတုတ္ထာ။
֍ * မြန်[၄၈၈] ၅။ ဘိသဇာတကဝဏ္ဏနာ
အဿံ ဂဝံ ရဇတံ ဇာတရူပန္တိ ဣဒံ သတ္ထာ ဇေတဝနေ ဝိဟရန္တော ဥက္ကဏ္ဌိတဘိက္ခုံ အာရဗ္ဘ ကထေသိ။ ဝတ္ထု ပန ကုသဇာတကေ (ဇာ။ ၂။၂၀။၁ အာဒယော) အာဝိ ဘဝိဿတိ။ တဒါ ပန သတ္ထာ ‘‘သစ္စံ ကိရ တွံ ဘိက္ခု ဥက္ကဏ္ဌိတောသီ’’တိ ပုစ္ဆိတွာ ‘‘သစ္စံ, ဘန္တေ’’တိ ဝုတ္တေ ‘‘ကိံ ပဋိစ္စာ’’တိ ဝတွာ ‘‘ကိလေသံ, ဘန္တေ’’တိ ဝုတ္တေ ‘‘ဘိက္ခု ဧဝရူပေ နိယျာနိကသာသနေ ပဗ္ဗဇိတွာ ကသ္မာ ကိလေသံ ပဋိစ္စ ဥက္ကဏ္ဌိတောသိ, ပေါရာဏကပဏ္ဍိတာ အနုပ္ပန္နေ ဗုဒ္ဓေ ဗာဟိရကပဗ္ဗဇ္ဇံ ပဗ္ဗဇိတွာ ဝတ္ထုကာမကိလေသကာမေ အာရဗ္ဘ ဥပ္ပဇ္ဇနကသညံ သပထံ ကတွာ ဝိဟရိံသူ’’တိ ဝတွာ အတီတံ အာဟရိ။
အတီတေ ဗာရာဏသိယံ ဗြဟ္မဒတ္တေ ရဇ္ဇံ ကာရေန္တေ ဗောဓိသတ္တော အသီတိကောဋိဝိဘဝဿ ဗြာဟ္မဏမဟာသာလကုလဿ ပုတ္တော ဟုတွာ နိဗ္ဗတ္တိ, ‘‘မဟာကဉ္စနကုမာရော’’တိဿ နာမံ ကရိံသု။ အထဿ ပဒသာ ဝိစရဏကာလေ အပရောပိ ပုတ္တော ဇာယိ, ‘‘ဥပကဉ္စနကုမာရော’’တိဿ နာမံ ကရိံသု။ ဧဝံ ပဋိပါဋိယာ သတ္တ ပုတ္တာ အဟေသုံ။ သဗ္ဗကနိဋ္ဌာ ပနေကာ ဓီတာ, တဿာ ‘‘ကဉ္စနဒေဝီ’’တိ နာမံ ကရိံသု။ မဟာကဉ္စနကုမာရော ဝယပ္ပတ္တော တက္ကသိလတော သဗ္ဗသိပ္ပါနိ ဥဂ္ဂဏှိတွာ အာဂစ္ဆိ။ အထ နံ မာတာပိတရော ဃရာဝါသေန ဗန္ဓိတုကာမာ ‘‘အတ္တနာ သမာနဇာတိယကုလတော တေ ဒါရိကံ အာနေဿာမ, ဃရာဝါသံ သဏ္ဌပေဟီ’’တိ ဝဒိံသု။ ‘‘အမ္မတာတာ, န မယှံ ဃရာဝါသေနတ္ထော, မယှဉှိ တယော ဘဝါ အာဒိတ္တာ ဝိယ သပ္ပဋိဘယာ, ဗန္ဓနာဂါရံ ဝိယ ပလိဗုဒ္ဓါ, ဥက္ကာရဘူမိ ဝိယ ဇေဂုစ္ဆာ ဟုတွာ ဥပဋ္ဌဟန္တိ, မယာ သုပိနေနပိ မေထုနဓမ္မော န ဒိဋ္ဌပုဗ္ဗော, အညေ ဝေါ ပုတ္တာ အတ္ထိ, တေ ဃရာဝါသေန နိမန္တေထာ’’တိ ဝတွာ ပုနပ္ပုနံ ယာစိတောပိ သဟာယေ ပေသေတွာ တေဟိ ယာစိတောပိ န ဣစ္ဆိ။
အထ နံ သဟာယာ ‘‘သမ္မ, ကိံ ပန တွံ ပတ္ထေန္တော ကာမေ ပရိဘုဉ္ဇိတုံ န ဣစ္ဆသီ’’တိ ပုစ္ဆိံသု။ သော တေသံ နေက္ခမ္မဇ္ဈာသယတံ အာရောစေသိ။ တံ သုတွာ မာတာပိတရော သေသပုတ္တေ နိမန္တေသုံ, တေပိ န ဣစ္ဆိံသု။ ကဉ္စနဒေဝီပိ န ဣစ္ဆိယေဝ။ အပရဘာဂေ မာတာပိတရော ကာလမကံသု။ မဟာကဉ္စနပဏ္ဍိတော မာတာပိတူနံ ကတ္တဗ္ဗကိစ္စံ ကတွာ အသီတိကောဋိဓနေန ကပဏဒ္ဓိကာနံ မဟာဒါနံ ဒတွာ ဆ ဘာတရော ဘဂိနိံ ဧကံ ဒါသံ ဧကံ ဒါသိံ ဧကံ သဟာယကဉ္စ အာဒါယ မဟာဘိနိက္ခမနံ နိက္ခမိတွာ ဟိမဝန္တံ ပါဝိသိ။ တေ တတ္ထ ဧကံ ပဒုမသရံ နိဿာယ ရမဏီယေ ဘူမိဘာဂေ အဿမံ ကတွာ ပဗ္ဗဇိတွာ ဝနမူလဖလာဟာရေဟိ ယာပယိံသု။ တေ အရညံ ဂစ္ဆန္တာ ဧကတောဝ ဂန္တွာ ယတ္ထ ဧကော ဖလံ ဝါ ပတ္တံ ဝါ ပဿတိ, တတ္ထ ဣတရေပိ ပက္ကောသိတွာ ဒိဋ္ဌသုတာဒီနိ ကထေန္တာ ဥစ္စိနန္တိ, ဂါမဿ ကမ္မန္တဋ္ဌာနံ ဝိယ ဟောတိ။ အထ အာစရိယော မဟာကဉ္စနတာပသော စိန္တေသိ ‘‘အမှာကံ အသီတိကောဋိဓနံ ဆဍ္ဍေတွာ ပဗ္ဗဇိတာနံ ဧဝံ လောလုပ္ပစာရဝသေန ဖလာဖလတ္ထာယ ဝိစရဏံ နာမ အပ္ပတိရူပံ, ဣတော ပဋ္ဌာယ အဟမေဝ ဖလာဖလံ အာဟရိဿာမီ’’တိ။ သော အဿမံ ပတွာ သဗ္ဗေပိ တေ သာယနှသမယေ သန္နိပါတေတွာ တမတ္ထံ အာရောစေတွာ ‘‘တုမှေ ဣဓေဝ သမဏဓမ္မံ ကရောန္တာ အစ္ဆထ, အဟံ ဖလာဖလံ အာဟရိဿာမီ’’တိ အာဟ။ အထ နံ ဥပကဉ္စနာဒယော ‘‘မယံ အာစရိယ, တုမှေ နိဿာယ ပဗ္ဗဇိတာ, တုမှေ ဣဓေဝ သမဏဓမ္မံ ကရောထ, ဘဂိနီပိ နော ဣဓေဝ ဟောတု, ဒါသီပိ တဿာ သန္တိကေ အစ္ဆတု, မယံ အဋ္ဌ ဇနာ ဝါရေန ဖလာဖလံ အာဟရိဿာမ, တုမှေ ပန တယော ဝါရမုတ္တာဝ ဟောထာ’’တိ ဝတွာ ပဋိညံ ဂဏှိံသု။
တတော ပဋ္ဌာယ အဋ္ဌသုပိ ဇနေသု ဧကေကော ဝါရေနေဝ ဖလာဖလံ အာဟရတိ။ သေသာ အတ္တနော အတ္တနော ပဏ္ဏသာလာယမေဝ ဟောန္တိ, အကာရဏေန ဧကတော ဘဝိတုံ န လဘန္တိ။ ဝါရပ္ပတ္တော ဖလာဖလံ အာဟရိတွာ ဧကော မာဠကော အတ္ထိ, တတ္ထ ပါသာဏဖလကေ ဧကာဒသ ကောဋ္ဌာသေ ကတွာ ဃဏ္ဍိသညံ ကတွာ အတ္တနော ကောဋ္ဌာသံ အာဒါယ ဝသနဋ္ဌာနံ ပဝိသတိ။ သေသာ ဃဏ္ဍိသညာယ နိက္ခမိတွာ လောလုပ္ပံ
အကတွာ ဂါရဝပရိဟာရေန ဂန္တွာ အတ္တနော ပါပုဏနကောဋ္ဌာသံ အာဒါယ ဝသနဋ္ဌာနံ ဂန္တွာ ပရိဘုဉ္ဇိတွာ သမဏဓမ္မံ ကရောန္တိ။ တေ အပရဘာဂေ ဘိသာနိ အာဟရိတွာ ခါဒန္တာ တတ္တတပါ ဃောရတပါ ပရမာဇိတိန္ဒြိယာ ကသိဏပရိကမ္မံ ကရောန္တာ ဝိဟရိံသု။ အထ တေသံ သီလတေဇေန သက္ကဿ ဘဝနံ ကမ္ပိ။ သက္ကောပိ အာဝဇ္ဇေန္တော တံ ကာရဏံ ဉတွာ ‘‘ကာမာဓိမုတ္တာ နု ခေါ ဣမေ ဣသယော, နော’’တိ အာသင်္ကံ ကရောတိယေဝ။ သော ‘‘ဣမေ တာဝ ဣသယော ပရိဂ္ဂဏှိဿာမီ’’တိ စိန္တေတွာ အတ္တနော အာနုဘာဝေန မဟာသတ္တဿ ကောဋ္ဌာသံ တယော ဒိဝသေ အန္တရဓာပေသိ။ သော ပဌမဒိဝသေ ကောဋ္ဌာသံ အဒိသွာ ‘‘မမ ကောဋ္ဌာသံ ပမုဋ္ဌော ဘဝိဿတီ’’တိ စိန္တေသိ, ဒုတိယဒိဝသေ ‘‘မမ ဒေါသေန ဘဝိတဗ္ဗံ, ပဏာမနဝသေန မမ ကောဋ္ဌာသံ န ဌပေသိ မညေ’’တိ စိန္တေသိ, တတိယဒိဝသေ ‘‘ကေန နု ခေါ ကာရဏေန မယှံ ကောဋ္ဌာသံ န ဌပေန္တိ, သစေ မေ ဒေါသော အတ္ထိ, ခမာပေဿာမီ’’တိ သာယနှသမယေ ဃဏ္ဍိသညံ အဒါသိ။
သဗ္ဗေ သန္နိပတိတွာ ‘‘ကေန ဃဏ္ဍိသညာ ဒိန္နာ’’တိ အာဟံသု။ ‘‘မယာ တာတာ’’တိ။ ‘‘ကိံကာရဏာ အာစရိယာ’’တိ? ‘‘တာတာ တတိယဒိဝသေ ကေန ဖလာဖလံ အာဘတ’’န္တိ? တေသု ဧကော ဥဋ္ဌာယ ‘‘မယာ အာစရိယာ’’တိ ဝန္ဒိတွာ အဋ္ဌာသိ။ ကောဋ္ဌာသေ ကရောန္တေန တေ မယှံ ကောဋ္ဌာသော ကတောတိ။ ‘‘အာမ, အာစရိယ, ဇေဋ္ဌကကောဋ္ဌာသော မေ ကတော’’တိ။ ‘‘ဟိယျော ကေနာဘတ’’န္တိ? ‘‘မယာ’’တိ အပရော ဥဋ္ဌာယ ဝန္ဒိတွာ အဋ္ဌာသိ။ ကောဋ္ဌာသံ ကရောန္တော မံ အနုဿရီတိ။ ‘‘တုမှာကံ မေ ဇေဋ္ဌကကောဋ္ဌာသော ဌပိတော’’တိ။ ‘‘အဇ္ဇ ကေနာဘတ’’န္တိ။ ‘‘မယာ’’တိ အပရော ဥဋ္ဌာယ ဝန္ဒိတွာ အဋ္ဌာသိ။ ကောဋ္ဌာသံ ကရောန္တော မံ အနုဿရီတိ။ ‘‘တုမှာကံ မေ ဇေဋ္ဌကကောဋ္ဌာသော ကတော’’တိ။ ‘‘တာတာ, အဇ္ဇ မယှံ ကောဋ္ဌာသံ အလဘန္တဿ တတိယော ဒိဝသော, ပဌမဒိဝသေ ကောဋ္ဌာသံ အဒိသွာ ‘ကောဋ္ဌာသံ ကရောန္တော မံ ပမုဋ္ဌော ဘဝိဿတီ’တိ စိန္တေသိံ, ဒုတိယဒိဝသေ ‘‘မမ ကောစိ ဒေါသော ဘဝိဿတီ’’တိ စိန္တေသိံ, အဇ္ဇ ပန ‘‘သစေ မေ ဒေါသော အတ္ထိ, ခမာပေဿာမီ’’တိ စိန္တေတွာ ဃဏ္ဍိသညာယ တုမှေ သန္နိပါတေသိံ။ ဧတေ ဘိသကောဋ္ဌာသေ တုမှေ ‘‘ကရိမှာ’’တိ ဝဒထ, အဟံ န လဘာမိ, ဧတေသံ ထေနေတွာ ခါဒကံ ဉာတုံ ဝဋ္ဋတိ, ကာမေ ပဟာယ ပဗ္ဗဇိတာနံ
ဘိသမတ္တံ ထေနနံ နာမ အပ္ပတိရူပန္တိ။ တေ တဿ ကထံ သုတွာ ‘‘အဟော သာဟသိကကမ္မ’’န္တိ သဗ္ဗေဝ ဥဗ္ဗေဂပ္ပတ္တာ အဟေသုံ။
တသ္မိံ အဿမပဒေ ဝနဇေဋ္ဌကရုက္ခေ နိဗ္ဗတ္တဒေဝတာပိ ဩတရိတွာ အာဂန္တွာ တေသံယေဝ သန္တိကေ နိသီဒိ။ အာနေဉ္ဇကရဏံ ကာရိယမာနော ဒုက္ခံ အဓိဝါသေတုံ အသက္ကောန္တော အာဠာနံ ဘိန္ဒိတွာ ပလာယိတွာ အရညံ ပဝိဋ္ဌော ဧကော ဝါရဏော ကာလေန ကာလံ ဣသိဂဏံ ဝန္ဒတိ, သောပိ အာဂန္တွာ ဧကမန္တံ အဋ္ဌာသိ။ သပ္ပကီဠာပနကော ဧကော ဝါနရော အဟိတုဏ္ဍိကဿ ဟတ္ထတော မုစ္စိတွာ ပလာယိတွာ အရညံ ပဝိသိတွာ တတ္ထေဝ အဿမေ ဝသတိ။ သောပိ တံ ဒိဝသံ ဣသိဂဏံ ဝန္ဒိတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ သက္ကော ‘‘ဣသိဂဏံ ပရိဂ္ဂဏှိဿာမီ’’တိ တေသံ သန္တိကေ အဒိဿမာနကာယော အဋ္ဌာသိ။ တသ္မိံ ခဏေဝ ဗောဓိသတ္တဿ ကနိဋ္ဌော ဥပကဉ္စနတာပသော ဥဋ္ဌာယာသနာ ဗောဓိသတ္တံ ဝန္ဒိတွာ သေသာနံ အပစိတိံ ဒဿေတွာ ‘‘အာစရိယ, အဟံ အညေ အပဋ္ဌပေတွာ အတ္တာနညေဝ သောဓေတုံ လဘာမီ’’တိ ပုစ္ဆိ။ ‘‘အာမ, လဘသီ’’တိ။ သော ဣသိဂဏမဇ္ဈေ ဌတွာ ‘‘သစေ တေ မယာ ဘိသာနိ ခါဒိတာနိ, ဧဝရူပေါ နာမ ဟောတူ’’တိ သပထံ ကရောန္တော ပဌမံ ဂါထမာဟ –
‘‘အဿံ ဂဝံ ရဇတံ ဇာတရူပံ, ဘရိယဉ္စ သော ဣဓ လဘတံ မနာပံ၊
ပုတ္တေဟိ ဒါရေဟိ သမင်္ဂိ ဟောတု, ဘိသာနိ တေ ဗြာဟ္မဏ ယော အဟာသီ’’တိ။
တတ္ထ ‘‘အဿံ ဂဝ’’န္တိ ဣဒံ ‘‘သော ‘ယတ္တကာနိ ပိယဝတ္ထူနိ ဟောန္တိ, တေဟိ ဝိပ္ပယောဂေ တတ္တကာနိ သောကဒုက္ခာနိ ဥပ္ပဇ္ဇန္တီ’တိ ဝတ္ထုကာမေ ဂရဟန္တော အဘာသီ’’တိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။
တံ သုတွာ ဣသိဂဏော ‘‘မာရိသ, မာ ဧဝံ ကထေထ, အတိဘာရိယော တေ သပထော’’တိ ကဏ္ဏေ ပိဒဟိ။ ဗောဓိသတ္တောပိ နံ ‘‘တာတ, အတိဘာရိယော တေ သပထော, န တွံ ခါဒသိ, တဝ ပတ္တာသနေ နိသီဒါ’’တိ အာဟ။ တသ္မိံ ပဌမံ သပထံ ကတွာ နိသိန္နေ ဒုတိယောပိ ဘာတာ သဟသာ ဥဋ္ဌာယ မဟာသတ္တံ ဝန္ဒိတွာ သပထေန အတ္တာနံ သောဓေန္တော ဒုတိယံ ဂါထမာဟ –
‘‘မာလဉ္စ သော ကာသိကစန္ဒနဉ္စ, ဓာရေတု ပုတ္တဿ ဗဟူ ဘဝန္တု၊
ကာမေသု တိဗ္ဗံ ကုရုတံ အပေက္ခံ, ဘိသာနိ တေ ဗြာဟ္မဏ ယော အဟာသီ’’တိ။
တတ္ထ တိဗ္ဗန္တိ ဝတ္ထုကာမကိလေသကာမေသု ဗဟလံ အပေက္ခံ ကရောတူတိ။ ဣဒံ သော ‘‘ယဿေတေသု တိဗ္ဗာ အပေက္ခာ ဟောန္တိ, သော တေဟိ ဝိပ္ပယောဂေ မဟန္တံ ဒုက္ခံ ပါပုဏာတီ’’တိ ဒုက္ခပဋိက္ခေပဝသေနေဝ အာဟ။
တသ္မိံ နိသိန္နေ သေသာပိ အတ္တနော အတ္တနော အဇ္ဈာသယာနုရူပေန တံ တံ ဂါထံ အဘာသိံသု –
‘‘ပဟူတဓညော ကသိမာ ယသဿီ, ပုတ္တေ ဂိဟီ ဓနိမာ သဗ္ဗကာမေ၊
ဝယံ အပဿံ ဃရမာဝသာတု, ဘိသာနိ တေ ဗြာဟ္မဏ ယော အဟာသိ။
‘‘သော ခတ္တိယော ဟောတု ပသယှကာရီ, ရာဇာဘိရာဇာ ဗလဝါ ယသဿီ၊
သ စာတုရန္တံ မဟိမာဝသာတု, ဘိသာနိ တေ ဗြာဟ္မဏ ယော အဟာသိ။
‘‘သော ဗြာဟ္မဏော ဟောတု အဝီတရာဂေါ, မုဟုတ္တနက္ခတ္တပထေသု ယုတ္တော၊
ပူဇေတု နံ ရဋ္ဌပတီ ယသဿီ, ဘိသာနိ တေ ဗြာဟ္မဏ ယော အဟာသိ။
‘‘အဇ္ဈာယကံ သဗ္ဗသမန္တဝေဒံ, တပဿိနံ မညတု သဗ္ဗလောကော၊
ပူဇေန္တု နံ ဇာနပဒါ သမေစ္စ, ဘိသာနိ တေ ဗြာဟ္မဏ ယော အဟာသိ။
‘‘စတုဿဒံ ဂါမဝရံ သမိဒ္ဓံ, ဒိန္နဉှိ သော ဘုဉ္ဇတု ဝါသဝေန၊
အဝီတရာဂေါ မရဏံ ဥပေတု, ဘိသာနိ တေ ဗြာဟ္မဏ ယော အဟာသိ။
‘‘သော ဂါမဏီ ဟောတု သဟာယမဇ္ဈေ, နစ္စေဟိ ဂီတေဟိ ပမောဒမာနော၊
သော ရာဇတော ဗျသန မာလတ္ထ ကိဉ္စိ, ဘိသာနိ တေ ဗြာဟ္မဏ ယော အဟာသိ။
‘‘ယံ ဧကရာဇာ ပထဝိံ ဝိဇေတွာ, ဣတ္ထီသဟဿာန ဌပေတု အဂ္ဂံ၊
သီမန္တိနီနံ ပဝရာ ဘဝါတု, ဘိသာနိ တေ ဗြာဟ္မဏ ယာ အဟာသိ။
‘‘ဣသီနဉှိ သာ သဗ္ဗသမာဂတာနံ, ဘုဉ္ဇေယျ သာဒုံ အဝိကမ္ပမာနာ၊
စရာတု လာဘေန ဝိကတ္ထမာနာ, ဘိသာနိ တေ ဗြာဟ္မဏ ယာ အဟာသိ။
‘‘အာဝါသိကော ဟောတု မဟာဝိဟာရေ, နဝကမ္မိကော ဟောတု ဂဇင်္ဂလာယံ၊
အာလောကသန္ဓိံ ဒိဝသံ ကရောတု, ဘိသာနိ တေ ဗြာဟ္မဏ ယော အဟာသိ။
‘‘သော ဗဇ္ဈတူ ပါသသတေဟိ ဆဗ္ဘိ, ရမ္မာ ဝနာ နိယျတု ရာဇဓာနိံ၊
တုတ္တေဟိ သော ဟညတု ပါစနေဟိ, ဘိသာနိ တေ ဗြာဟ္မဏ ယော အဟာသိ။
‘‘အလက္ကမာလီ တိပုကဏ္ဏဝိဒ္ဓေါ, လဋ္ဌီဟတော သပ္ပမုခံ ဥပေတု၊
သကစ္ဆဗန္ဓော ဝိသိခံ စရာတု, ဘိသာနိ တေ ဗြာဟ္မဏ ယော အဟာသီ’’တိ။
တတ္ထ တတိယေန ဝုတ္တဂါထာယ ကသိမာတိ သမ္ပန္နကသိကမ္မော။ ပုတ္တေ ဂိဟီ ဓနိမာ သဗ္ဗကာမေတိ ပုတ္တေ လဘတု, ဂိဟီ ဟောတု, သတ္တဝိဓေန ရတနဓနေန ဓနိမာ ဟောတု, ရူပါဒိဘေဒေ သဗ္ဗကာမေ လဘတု။ ဝယံ အပဿန္တိ မဟလ္လကကာလေ ပဗ္ဗဇ္ဇာနုရူပမ္ပိ အတ္တနော ဝယံ အပဿန္တော
ပဉ္စကာမဂုဏသမိဒ္ဓံ ဃရမေဝ အာဝသတူတိ။ ဣဒံ သော ‘‘ပဉ္စကာမဂုဏဂိဒ္ဓေါ ကာမဂုဏဝိပ္ပယောဂေန မဟာဝိနာသံ ပါပုဏာတီ’’တိ ဒဿေတုံ ကထေသိ။
စတုတ္ထေန ဝုတ္တဂါထာယ ရာဇာဘိရာဇာတိ ရာဇူနံ အန္တရေ အဘိရာဇာတိ။ ဣဒံ သော ‘‘ဣဿရာနံ နာမ ဣဿရိယေ ပရိဂလိတေ မဟန္တံ ဒုက္ခံ ဥပ္ပဇ္ဇတီ’’တိ ရဇ္ဇေ ဒေါသံ ဒဿေန္တော ကထေသိ။ ပဉ္စမေန ဝုတ္တဂါထာယ အဝီတရာဂေါတိ ပုရောဟိတဋ္ဌာနတဏှာယ သတဏှောတိ။ ဣဒံ သော ‘‘ပုရောဟိတဿ ပုရောဟိတဋ္ဌာနေ ပရိဂလိတေ မဟန္တံ ဒေါမနဿံ ဥပ္ပဇ္ဇတီ’’တိ ဒဿေတုံ ကထေသိ။ ဆဋ္ဌေန ဝုတ္တဂါထာယ တပဿိနန္တိ တပသီလသမ္ပန္နောတိ တံ မညတု။ ဣဒံ သော ‘‘လာဘသက္ကာရာပဂမေန မဟန္တံ ဒေါမနဿံ ဥပ္ပဇ္ဇတီ’’တိ လာဘသက္ကာရဂရဟဝသေန ကထေသိ။
သဟာယတာပသေန ဝုတ္တဂါထာယ စတုဿဒန္တိ အာကိဏ္ဏမနုဿတာယ မနုဿေဟိ, ပဟူတဓညတာယ ဓညေန, သုလဘဒါရုတာယ ဒါရူဟိ, သမ္ပန္နောဒကတာယ ဥဒကေနာတိ စတူဟိ ဥဿန္နံ, စတုဿဒသမန္နာဂတန္တိ အတ္ထော။ ဝါသဝေနာတိ ဝါသဝေန ဒိန္နံ ဝိယ အစလံ, ဝါသဝတော လဒ္ဓဝရာနုဘာဝေန ဧကံ ရာဇာနံ အာရာဓေတွာ တေန ဒိန္နန္တိပိ အတ္ထော။ အဝီတရာဂေါတိ ကဒ္ဒမေ သူကရော ဝိယ ကာမပင်္ကေ နိမုဂ္ဂေါဝ ဟုတွာ။ ဣတိ သောပိ ကာမာနံ အာဒီနဝံ ကထေန္တော ဧဝမာဟ။
ဒါသေန ဝုတ္တဂါထာယ ဂါမဏီတိ ဂါမဇေဋ္ဌကော။ အယမ္ပိ ကာမေ ဂရဟန္တောယေဝ ဧဝမာဟ။ ကဉ္စနဒေဝိယာ ဝုတ္တဂါထာယ ယန္တိ ယံ ဣတ္ထိန္တိ အတ္ထော။ ဧကရာဇာတိ အဂ္ဂရာဇာ။ ဣတ္ထိသဟဿာနန္တိ ဝစနမဋ္ဌတာယ ဝုတ္တံ, သောဠသန္နံ ဣတ္ထိသဟဿာနံ အဂ္ဂဋ္ဌာနေ ဌပေတူတိ အတ္ထော။ သီမန္တိနီနန္တိ သီမန္တဓရာနံ ဣတ္ထီနန္တိ အတ္ထော။ ဣတိ သာ ဣတ္ထိဘာဝေ ဌတွာပိ ဒုဂ္ဂန္ဓဂူထရာသိံ ဝိယ ကာမေ ဂရဟန္တီယေဝ ဧဝမာဟ။ ဒါသိယာ ဝုတ္တဂါထာယ သဗ္ဗသမာဂတာနန္တိ သဗ္ဗေသံ သန္နိပတိတာနံ မဇ္ဈေ နိသီဒိတွာ အဝိကမ္ပမာနာ အနောသက္ကမာနာ သာဒုရသံ ဘုဉ္ဇတူတိ အတ္ထော။ ဒါသီနံ ကိရ သာမိကဿ သန္တိကေ နိသီဒိတွာ ဘုဉ္ဇနံ နာမ အပ္ပိယံ။ ဣတိ သာ အတ္တနော အပ္ပိယတာယ ဧဝမာဟ။ စရာတူတိ စရတု။ လာဘေန ဝိကတ္ထမာနာတိ လာဘဟေတု ကုဟနကမ္မံ ကရောန္တီ လာဘသက္ကာရံ ဥပ္ပါဒေန္တီ စရတူတိ အတ္ထော။ ဣမိနာ သာ ဒါသိဘာဝေ ဌိတာပိ ကိလေသကာမဝတ္ထုကာမေ ဂရဟတိ။
ဒေဝတာယ ဝုတ္တဂါထာယ အာဝါသိကောတိ အာဝါသဇဂ္ဂနကော။ ဂဇင်္ဂလာယန္တိ ဧဝံနာမကေ နဂရေ။ တတ္ထ ကိရ ဒဗ္ဗသမ္ဘာရာ သုလဘာ။ အာလောကသန္ဓိံ ဒိဝသန္တိ ဧကဒိဝသေနေဝ ဝါတပါနံ ကရောတု။ သော ကိရ ဒေဝပုတ္တော ကဿပဗုဒ္ဓကာလေ ဂဇင်္ဂလနဂရံ နိဿာယ ယောဇနိကေ ဇိဏ္ဏမဟာဝိဟာရေ အာဝါသိကသံဃတ္ထေရော ဟုတွာ ဇိဏ္ဏဝိဟာရေ နဝကမ္မံ ကရောန္တောယေဝ မဟာဒုက္ခံ အနုဘဝိ။ တသ္မာ တဒေဝ ဒုက္ခံ အာရဗ္ဘ ဧဝမာဟ။ ဟတ္ထိနာ ဝုတ္တဂါထာယ ပါသသတေဟီတိ ဗဟူဟိ ပါသေဟိ။ ဆဗ္ဘီတိ စတူသု ပါဒေသု ဂီဝါယ ကဋိဘာဂေ စာတိ ဆသု ဌာနေသု။ တုတ္တေဟီတိ ဒွိကဏ္ဍကာဟိ ဒီဃလဋ္ဌီဟိ။ ပါစနေဟီတိ ဒသပါစနေဟိ အင်္ကုသေဟိ ဝါ။ သော ကိရ အတ္တနော အနုဘူတဒုက္ခညေဝ အာရဗ္ဘ ဧဝမာဟ။
ဝါနရေန ဝုတ္တဂါထာယ အလက္ကမာလီတိ အဟိတုဏ္ဍိကေန ကဏ္ဌေ ပရိက္ခိပိတွာ ဌပိတာယ အလက္ကမာလာယ သမန္နာဂတော။ တိပုကဏ္ဏဝိဒ္ဓေါတိ တိပုပိဠန္ဓနေန ပိဠန္ဓကဏ္ဏော။ လဋ္ဌီဟတောတိ သပ္ပကီဠံ သိက္ခာပယမာနော လဋ္ဌိယာ ဟတော ဟုတွာ။ ဧသောပိ အဟိတုဏ္ဍိကဿ ဟတ္ထေ အတ္တနော အနုဘူတဒုက္ခမေဝ သန္ဓာယ ဧဝမာဟ။
ဧဝံ တေဟိ တေရသဟိ ဇနေဟိ သပထေ ကတေ မဟာသတ္တော စိန္တေသိ ‘‘ကဒါစိ ဣမေ ‘အယံ အနဋ္ဌမေဝ နဋ္ဌန္တိ ကထေတီ’တိ မယိ အာသင်္ကံ ကရေယျုံ, အဟမ္ပိ သပထံ ကရောမီ’’တိ။ အထ နံ ကရောန္တော စုဒ္ဒသမံ ဂါထမာဟ –
‘‘ယော ဝေ အနဋ္ဌံဝ နဋ္ဌန္တိ စာဟ, ကာမေဝ သော လဘတံ ဘုဉ္ဇတဉ္စ၊
အဂါရမဇ္ဈေ မရဏံ ဥပေတု, ယော ဝါ ဘောန္တော သင်္ကတိ ကဉ္စိဒေဝါ’’တိ။
တတ္ထ ဘောန္တောတိ အာလပနံ။ ဣဒံ ဝုတ္တံ ဟောတိ – ဘဝန္တော ယော အနဋ္ဌေ ကောဋ္ဌာသေ ‘‘နဋ္ဌံ မေ’’တိ ဝဒတိ, ယော ဝါ တုမှေသု ကဉ္စိ အာသင်္ကတိ, သော ပဉ္စ ကာမဂုဏေ လဘတု စေဝ ဘုဉ္ဇတု စ, ရမဏီယမေဝ ပဗ္ဗဇ္ဇံ အလဘိတွာ အဂါရမဇ္ဈေယေဝ မရတူတိ။
ဧဝံ ဣသီဟိ သပထေ ကတေ သက္ကော ဘာယိတွာ ‘‘အဟံ ဣမေ ဝီမံသန္တော ဘိသာနိ အန္တရဓာပေသိံ။ ဣမေ စ ဆဍ္ဍိတခေဠပိဏ္ဍံ ဝိယ ကာမေ ဂရဟန္တာ သပထံ ကရောန္တိ, ကာမေ ဂရဟကာရဏံ တေ ပုစ္ဆိဿာမီ’’တိ စိန္တေတွာ ဒိဿမာနရူပေါ ဗောဓိသတ္တံ ဝန္ဒိတွာ ပုစ္ဆန္တော အနန္တရံ ဂါထမာဟ –
‘‘ယဒေသမာနာ ဝိစရန္တိ လောကေ, ဣဋ္ဌဉ္စ ကန္တဉ္စ ဗဟူနမေတံ၊
ပိယံ မနုညံ စိဓ ဇီဝလောကေ, ကသ္မာ ဣသယော နပ္ပသံသန္တိ ကာမေ’’တိ။
တတ္ထ ယဒေသမာနာတိ ယံ ဝတ္ထုကာမံ ကိလေသကာမဉ္စ ကသိဂေါရက္ခာဒီဟိ သမဝိသမကမ္မေဟိ ပရိယေသမာနာ သတ္တာ လောကေ ဝိစရန္တိ, ဧတံ ဗဟူနံ ဒေဝမနုဿာနံ ဣဋ္ဌဉ္စ ကန္တဉ္စ ပိယဉ္စ မနုညဉ္စ, ကသ္မာ ဣသယော နပ္ပသံသန္တိ ကာမေတိ အတ္ထော။ ‘‘ကာမေ’’တိ ဣမိနာ တံ ဝတ္ထုံ သရူပတော ဒဿေတိ။
အထဿ ပဉှံ ဝိဿဇ္ဇေန္တော မဟာသတ္တော ဒွေ ဂါထာ အဘာသိ –
‘‘ကာမေသု ဝေ ဟညရေ ဗဇ္ဈရေ စ, ကာမေသု ဒုက္ခဉ္စ ဘယဉ္စ ဇာတံ၊
ကာမေသု ဘူတာဓိပတီ ပမတ္တာ, ပါပါနိ ကမ္မာနိ ကရောန္တိ မောဟာ။
‘‘တေ ပါပဓမ္မာ ပသဝေတွ ပါပံ, ကာယဿ ဘေဒါ နိရယံ ဝဇန္တိ၊
အာဒီနဝံ ကာမဂုဏေသု ဒိသွာ, တသ္မာ ဣသယော နပ္ပသံသန္တိ ကာမေ’’တိ။
တတ္ထ ကာမေသူတိ ကာမဟေတု, ကာမေ နိဿာယ ကာယဒုစ္စရိတာဒီနိ ကရောန္တီတိ အတ္ထော။ ဟညရေတိ ဒဏ္ဍာဒီဟိ ဟညန္တိ။ ဗဇ္ဈရေတိ ရဇ္ဇုဗန္ဓနာဒီဟိ ဗဇ္ဈန္တိ။ ဒုက္ခန္တိ ကာယိကစေတသိကံ အသာတံ ဒုက္ခံ။ ဘယန္တိ အတ္တာနုဝါဒါဒိကံ သဗ္ဗမ္ပိ ဘယံ။ ဘူတာဓိပတီတိ သက္ကံ အာလပတိ။ အာဒီနဝန္တိ ဧဝရူပံ ဒေါသံ။ သော ပနေသ အာဒီနဝေါ ဒုက္ခက္ခန္ဓာဒီဟိ သုတ္တေဟိ (မ။ နိ။ ၁။၁၆၃-၁၈၀) ဒီပေတဗ္ဗော။
သက္ကော မဟာသတ္တဿ ကထံ သုတွာ သံဝိဂ္ဂမာနသော အနန္တရံ ဂါထမာဟ –
‘‘ဝီမံသမာနော ဣသိနော ဘိသာနိ, တီရေ ဂဟေတွာန ထလေ နိဓေသိံ၊
သုဒ္ဓါ အပါပါ ဣသယော ဝသန္တိ, ဧတာနိ တေ ဗြဟ္မစာရီ ဘိသာနီ’’တိ။
တတ္ထ ဝိမံသမာနောတိ ဘန္တေ, အဟံ ‘‘ဣမေ ဣသယော ကာမာဓိမုတ္တာ ဝါ, နော ဝါ’’တိ ဝီမံသန္တော။ ဣသိနောတိ တဝ မဟေသိနော သန္တကာနိ ဘိသာနိ။ တီရေ ဂဟေတွာနာတိ တီရေ နိက္ခိတ္တာနိ ဂဟေတွာ ထလေ ဧကမန္တေ နိဓေသိံ။ သုဒ္ဓါတိ ဣဒါနိ မယာ တုမှာကံ သပထကိရိယာယ ဉာတံ ‘‘ဣမေ ဣသယော သုဒ္ဓါ အပါပါ ဟုတွာ ဝသန္တီ’’တိ။
တံ သုတွာ ဗောဓိသတ္တော ဂါထမာဟ –
‘‘န တေ နဋာ နော ပန ကီဠနေယျာ, န ဗန္ဓဝါ နော ပန တေ သဟာယာ၊
ကိသ္မိံ ဝုပတ္ထမ္ဘ သဟဿနေတ္တ, ဣသီဟိ တွံ ကီဠသိ ဒေဝရာဇာ’’တိ။
တတ္ထ န တေ နဋာ နောတိ ဒေဝရာဇ, မယံ တဝ နဋာ ဝါ ကီဠိတဗ္ဗယုတ္တကာ ဝါ ကေစိ န ဟောမ, နာပိ တဝ ဉာတကာ, န သဟာယာ, အထ တွံ ကိံ ဝါ ဥပတ္ထမ္ဘံ ကတွာ ကိံ နိဿာယ ဣသီဟိ သဒ္ဓိံ ကီဠသီတိ အတ္ထော။
အထ နံ သက္ကော ခမာပေန္တော ဝီသတိမံ ဂါထမာဟ –
‘‘အာစရိယော မေသိ ပိတာ စ မယှံ, ဧသာ ပတိဋ္ဌာ ခလိတဿ ဗြဟ္မေ၊
ဧကာပရာဓံ ခမ ဘူရိပည, န ပဏ္ဍိတာ ကောဓဗလာ ဘဝန္တီ’’တိ။
တတ္ထ ဧသာ ပတိဋ္ဌာတိ ဧသာ တဝ ပါဒစ္ဆာယာ အဇ္ဇ မမ ခလိတဿ အပရဒ္ဓဿ ပတိဋ္ဌာ ဟောတု။ ကောဓဗလာတိ ပဏ္ဍိတာ နာမ ခန္တိဗလာ ဘဝန္တိ, န ကောဓဗလာတိ။
အထ မဟာသတ္တော သက္ကဿ ဒေဝရညော ခမိတွာ သယံ ဣသိဂဏံ ခမာပေန္တော ဣတရံ ဂါထမာဟ –
‘‘သုဝါသိတံ ဣသိနံ ဧကရတ္တံ, ယံ ဝါသဝံ ဘူတပတိဒ္ဒသာမ၊
သဗ္ဗေဝ ဘောန္တော သုမနာ ဘဝန္တု, ယံ ဗြာဟ္မဏော ပစ္စုပါဒီ ဘိသာနီ’’တိ။
တတ္ထ သုဝါသိတံ ဣသိနံ ဧကရတ္တန္တိ အာယသ္မန္တာနံ ဣသီနံ ဧကရတ္တမ္ပိ ဣမသ္မိံ အရညေ ဝသိတံ သုဝသိတမေဝ။ ကိံကာရဏာ? ယံ ဝါသဝံ ဘူတပတိံ အဒ္ဒသာမ, သစေ ဟိ မယံ နဂရေ အဝသိမှ, ဣမံ န အဒ္ဒသာမ။ ဘောန္တောတိ ဘဝန္တော သဗ္ဗေပိ သုမနာ ဘဝန္တု, တုဿန္တု, သက္ကဿ ဒေဝရညော ခမန္တု။ ကိံကာရဏာ? ယံ ဗြာဟ္မဏော ပစ္စုပါဒီ ဘိသာနိ, ယသ္မာ တုမှာကံ အာစရိယော ဘိသာနိ ပဋိလဘီတိ။
သက္ကော ဣသိဂဏံ ဝန္ဒိတွာ ဒေဝလောကမေဝ ဂတော။ ဣသိဂဏောပိ ဈာနာဘိညာယော နိဗ္ဗတ္တေတွာ ဗြဟ္မလောကူပဂေါ အဟောသိ။
သတ္ထာ ဣမံ ဓမ္မဒေသနံ အာဟရိတွာ ‘‘ဧဝံ ဘိက္ခု ပေါရာဏကပဏ္ဍိတာ သပထံ ကတွာ ကိလေသေ ပဇဟိံသူ’’တိ ဝတွာ သစ္စာနိ ပကာသေသိ, သစ္စပရိယောသာနေ ဥက္ကဏ္ဌိတဘိက္ခု သောတာပတ္တိဖလေ ပတိဋ္ဌဟိ။ ဇာတကံ သမောဓာနေန္တော ပုန သတ္ထာ တိဿော ဂါထာ အဘာသိ –
‘‘အဟဉ္စ သာရိပုတ္တော စ, မောဂ္ဂလ္လာနော စ ကဿပေါ၊
အနုရုဒ္ဓေါ ပုဏ္ဏော အာနန္ဒော, တဒါသုံ သတ္တ ဘာတရော။
‘‘ဘဂိနီ ဥပ္ပလဝဏ္ဏာ စ, ဒါသီ ခုဇ္ဇုတ္တရာ တဒါ၊
စိတ္တော ဂဟပတိ ဒါသော, ယက္ခော သာတာဂိရော တဒါ။
‘‘ပါလိလေယျော တဒါ နာဂေါ, မဓုဒေါ သေဋ္ဌဝါနရော၊
ကာဠုဒါယီ တဒါ သက္ကော, ဧဝံ ဓာရေထ ဇာတက’’န္တိ။
ဘိသဇာတကဝဏ္ဏနာ ပဉ္စမာ။
֍ * မြန်[၄၈၉] ၆။ သုရုစိဇာတကဝဏ္ဏနာ
မဟေသီ သုရုစိနော ဘရိယာတိ ဣဒံ သတ္ထာ သာဝတ္ထိံ ဥပနိဿာယ မိဂါရမာတုပါသာဒေ ဝိဟရန္တော ဝိသာခါယ မဟာဥပါသိကာယ လဒ္ဓေ အဋ္ဌ ဝရေ အာရဗ္ဘ ကထေသိ။ သာ ဟိ ဧကဒိဝသံ ဇေတဝနေ ဓမ္မကထံ သုတွာ ဘဂဝန္တံ သဒ္ဓိံ ဘိက္ခုသံဃေန သွာတနာယ နိမန္တေတွာ ပက္ကာမိ။ တဿာ ပန ရတ္တိယာ အစ္စယေန စာတုဒ္ဒီပိကော မဟာမေဃော ပါဝဿိ။ ဘဂဝါ ဘိက္ခူ အာမန္တေတွာ ‘‘ယထာ, ဘိက္ခဝေ, ဇေတဝနေ ဝဿတိ, ဧဝံ စတူသု ဒီပေသု ဝဿတိ, ဩဝဿာပေထ, ဘိက္ခဝေ, ကာယံ, အယံ ပစ္ဆိမကော စာတုဒ္ဒီပိကော မဟာမေဃော’’တိ ဝတွာ ဩဝဿာပိတကာယေဟိ ဘိက္ခူဟိ သဒ္ဓိံ ဣဒ္ဓိဗလေန ဇေတဝနေ အန္တရဟိတော ဝိသာခါယ ကောဋ္ဌကေ ပါတုရဟောသိ။ ဥပါသိကာ ‘‘အစ္ဆရိယံ ဝတ ဘော, အဗ္ဘုတံ ဝတ ဘော, တထာဂတဿ မဟိဒ္ဓိကတာ မဟာနုဘာဝတာ, ယတြ ဟိ နာမ ဇာဏုကမတ္တေသုပိ ဩဃေသု ဝတ္တမာနေသု ကဋိမတ္တေသုပိ ဩဃေသု ဝတ္တမာနေသု န ဟိ နာမ ဧကဘိက္ခုဿပိ ပါဒါ ဝါ စီဝရာနိ ဝါ အလ္လာနိ ဘဝိဿန္တီ’’တိ ဟဋ္ဌာ ဥဒဂ္ဂါ ဗုဒ္ဓပ္ပမုခံ ဘိက္ခုသံဃံ ပရိဝိသိတွာ ကတဘတ္တကိစ္စံ ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ ‘‘အဋ္ဌာဟံ, ဘန္တေ, ဘဂဝန္တံ ဝရာနိ ယာစာမီ’’တိ။ ‘‘အတိက္ကန္တဝရာ ခေါ, ဝိသာခေ, တထာဂတာ’’တိ။ ‘‘ယာနိ စ, ဘန္တေ, ကပ္ပိယာနိ ယာနိ စ အနဝဇ္ဇာနီ’’တိ။ ‘‘ဝဒေဟိ ဝိသာခေ’’တိ။ ‘‘ဣစ္ဆာမဟံ, ဘန္တေ, ဘိက္ခုသံဃဿ ယာဝဇီဝံ ဝဿိကသာဋိကံ ဒါတုံ, အာဂန္တုကဘတ္တံ ဒါတုံ, ဂမိကဘတ္တံ ဒါတုံ, ဂိလာနဘတ္တံ ဒါတုံ, ဂိလာနုပဋ္ဌာကဘတ္တံ ဒါတုံ, ဂိလာနဘေသဇ္ဇံ ဒါတုံ, ဓုဝယာဂုံ ဒါတုံ, ဘိက္ခုနိသံဃဿ ယာဝဇီဝံ ဥဒကသာဋိကံ ဒါတု’’န္တိ။
သတ္ထာ ‘‘ကံ ပန တွံ, ဝိသာခေ, အတ္ထဝသံ သမ္ပဿမာနာ တထာဂတံ အဋ္ဌ ဝရာနိ ယာစသီ’’တိ ပုစ္ဆိတွာ တာယ ဝရာနိသံသေ ကထိတေ ‘‘သာဓု သာဓု, ဝိသာခေ, သာဓု ခေါ တွံ, ဝိသာခေ, ဣမံ အာနိသံသံ သမ္ပဿမာနာ တထာဂတံ အဋ္ဌ ဝရာနိ ယာစသီ’’တိ ဝတွာ ‘‘အနုဇာနာမိ တေ, ဝိသာခေ, အဋ္ဌ ဝရာနီ’’တိ အဋ္ဌ ဝရေ ဒတွာ အနုမောဒနံ ကတွာ ပက္ကာမိ။ အထေကဒိဝသံ သတ္ထရိ ပုဗ္ဗာရာမေ ဝိဟရန္တေ ဘိက္ခူ ဓမ္မသဘာယံ ကထံ သမုဋ္ဌာပေသုံ ‘‘အာဝုသော, ဝိသာခါ မဟာဥပါသိကာ မာတုဂါမတ္တဘာဝေ ဌတွာပိ ဒသဗလဿ သန္တိကေ အဋ္ဌ ဝရေ လဘိ, အဟော မဟာဂုဏာ’’တိ။ သတ္ထာ အာဂန္တွာ ‘‘ကာယ နုတ္ထ, ဘိက္ခဝေ, ဧတရဟိ ကထာယ သန္နိသိန္နာ’’တိ ပုစ္ဆိတွာ
‘‘ဣမာယ နာမာ’’တိ ဝုတ္တေ ‘‘န, ဘိက္ခဝေ, ဝိသာခါ ဣဒါနေဝ မမ သန္တိကာ ဝရေ လဘတိ, ပုဗ္ဗေပေသာ လဘိယေဝါ’’တိ ဝတွာ အတီတံ အာဟရိ။
အတီတေ မိထိလာယံ သုရုစိ နာမ ရာဇာ ရဇ္ဇံ ကာရေန္တော ပုတ္တံ ပဋိလဘိတွာ တဿ ‘‘သုရုစိကုမာရော’’တွေဝ နာမံ အကာသိ။ သော ဝယပ္ပတ္တော ‘‘တက္ကသိလာယံ သိပ္ပံ ဥဂ္ဂဏှိဿာမီ’’တိ ဂန္တွာ နဂရဒွါရေ သာလာယံ နိသီဒိ။ ဗာရာဏသိရညောပိ ပုတ္တော ဗြဟ္မဒတ္တကုမာရော နာမ တထေဝ ဂန္တွာ သုရုစိကုမာရဿ နိသိန္နဖလကေယေဝ နိသီဒိ။ တေ အညမညံ ပုစ္ဆိတွာ ဝိဿာသိကာ ဟုတွာ ဧကတောဝ အာစရိယဿ သန္တိကံ ဂန္တွာ အာစရိယဘာဂံ ဒတွာ သိပ္ပံ ပဋ္ဌပေတွာ န စိရဿေဝ နိဋ္ဌိတသိပ္ပါ အာစရိယံ အာပုစ္ဆိတွာ ထောကံ မဂ္ဂံ ဧကတောဝ ဂန္တွာ ဒွေဓာပထေ ဌိတာ အညမညံ အာလိင်္ဂိတွာ မိတ္တဓမ္မာနုရက္ခဏတ္ထံ ကတိကံ ကရိံသု ‘‘သစေ မမ ပုတ္တော ဇာယတိ, တဝ ဓီတာ, တဝ ပုတ္တော, မမ ဓီတာ, တေသံ အာဝါဟဝိဝါဟံ ကရိဿာမာ’’တိ။ တေသု ရဇ္ဇံ ကာရေန္တေသု သုရုစိမဟာရာဇဿ ပုတ္တော ဇာယိ, ‘‘သုရုစိကုမာရော’’တွေဝဿ နာမံ ကရိံသု။ ဗြဟ္မဒတ္တဿ ဓီတာ ဇာယိ, ‘‘သုမေဓာ’’တိဿာ နာမံ ကရိံသု။
သုရုစိကုမာရော ဝယပ္ပတ္တော တက္ကသိလာယံ ဂန္တွာ သိပ္ပံ ဥဂ္ဂဏှိတွာ အာဂစ္ဆိ။ အထ နံ ပိတာ ရဇ္ဇေ အဘိသိဉ္စိတုကာမော ဟုတွာ ‘‘သဟာယဿ ကိရ မေ ဗာရာဏသိရညော ဓီတာ အတ္ထိ, တမေဝဿ အဂ္ဂမဟေသိံ ကရိဿာမီ’’တိ တဿာ အတ္ထာယ ဗဟုံ ပဏ္ဏာကာရံ ဒတွာ အမစ္စေ ပေသေသိ။ တေသံ အနာဂတကာလေယေဝ ဗာရာဏသိရာဇာ ဒေဝိံ ပုစ္ဆိ ‘‘ဘဒ္ဒေ, မာတုဂါမဿ နာမ ကိံ အတိရေကဒုက္ခ’’န္တိ? ‘‘သပတ္တိရောသဒုက္ခံ ဒေဝါ’’တိ။ ‘‘တေန ဟိ, ဘဒ္ဒေ, အမှာကံ ဧကံ ဓီတရံ သုမေဓာဒေဝိံ တမှာ ဒုက္ခာ မောစေတွာ ယော ဧတံ ဧကိကမေဝ ဂဏှိဿတိ, တဿ ဒဿာမာ’’တိ အာဟ။ သော တေဟိ အမစ္စေဟိ အာဂန္တွာ တဿာ နာမေ ဂဟိတေ ‘‘တာတာ, ကာမံ မယာ ပုဗ္ဗေ မယှံ သဟာယဿ ပဋိညာ ကတာ, ဣမံ ပန မယံ ဣတ္ထိဃဋာယ အန္တရေ န ခိပိတုကာမာ, ယော ဧတံ ဧကိကမေဝ ဂဏှာတိ, တဿ ဒါတုကာမမှာ’’တိ အာဟ။ တေ ရညော သန္တိကံ ပဟိဏိံသု။ ရာဇာ ပန ‘‘အမှာကံ ရဇ္ဇံ မဟန္တံ, သတ္တယောဇနိကံ မိထိလနဂရံ, တီဏိ ယောဇနသတာနိ ရဋ္ဌပရိစ္ဆေဒေါ, ဟေဋ္ဌိမန္တေန သောဠသ ဣတ္ထိသဟဿာနိ လဒ္ဓုံ ဝဋ္ဋတီ’’တိ ဝတွာ န ရောစေသိ။
သုရုစိကုမာရော ပန သုမေဓာယ ရူပသမ္ပဒံ သုတွာ သဝနသံသဂ္ဂေန ဗဇ္ဈိတွာ ‘‘အဟံ တံ ဧကိကမေဝ ဂဏှိဿာမိ, န မယှံ ဣတ္ထိဃဋာယ အတ္ထော, တမေဝ အာနေန္တူ’’တိ မာတာပိတူနံ ပေသေသိ။ တေ တဿ မနံ အဘိန္ဒိတွာ ဗဟုံ ဓနံ ပေသေတွာ မဟန္တေန ပရိဝါရေန တံ အာနေတွာ ကုမာရဿ အဂ္ဂမဟေသိံ ကတွာ ဧကတောဝ အဘိသိဉ္စိံသု။ သော သုရုစိမဟာရာဇာ နာမ ဟုတွာ ဓမ္မေန ရဇ္ဇံ ကာရေန္တော တာယ သဒ္ဓိံ ပိယသံဝါသံ ဝသိ။ သာ ပန ဒသ ဝဿသဟဿာနိ တဿ ဂေဟေ ဝသန္တီ နေဝ ပုတ္တံ, န ဓီတရံ လဘိ။ အထ နာဂရာ သန္နိပတိတွာ ရာဇင်္ဂဏေ ဥပက္ကောသိတွာ ‘‘ကိမေတ’’န္တိ ဝုတ္တေ ‘‘ရညော ဒေါသော နတ္ထိ, ဝံသာနုပါလကော ပန ဝေါ ပုတ္တော န ဝိဇ္ဇတိ, တုမှာကံ ဧကာဝ ဒေဝီ, ရာဇကုလေ စ နာမ ဟေဋ္ဌိမန္တေန သောဠသဟိ ဣတ္ထိသဟဿေဟိ ဘဝိတဗ္ဗံ, ဣတ္ထိဃဋံ ဂဏှ, ဒေဝ, အဒ္ဓါ တာသု ပုညဝတီ ပုတ္တံ လဘိဿတီ’’တိ ဝတွာ ‘‘တာတာ, ကိံ ကထေထ, ‘အဟံ အညံ န ဂဏှိဿာမီ’တိ ပဋိညံ ဒတွာ မယာ ဧသာ အာနီတာ, န သက္ကာ မုသာဝါဒံ ကာတုံ, န မယှံ ဣတ္ထိဃဋာယ အတ္ထော’’တိ ရညာ ပဋိက္ခိတ္တာ ပက္ကမိံသု။
သုမေဓာ တံ ကထံ သုတွာ ‘‘ရာဇာ တာဝ သစ္စဝါဒိတာယ အညာ ဣတ္ထိယော န အာနေသိ, အဟမေဝ ပနဿ အာနေဿာမီ’’တိ ရညော မာတုသမဘရိယဋ္ဌာနေ ဌတွာ အတ္တနော ရုစိယာဝ ခတ္တိယကညာနံ သဟဿံ, အမစ္စကညာနံ သဟဿံ, ဂဟပတိကညာနံ သဟဿံ, သဗ္ဗသမယနာဋကိတ္ထီနံ သဟဿန္တိ စတ္တာရိ ဣတ္ထိသဟဿာနိ အာနေသိ။ တာပိ ဒသ ဝဿသဟဿာနိ ရာဇကုလေ ဝသိတွာ နေဝ ပုတ္တံ, န ဓီတရံ လဘိံသု။ ဧတေနေဝုပါယေန အပရာနိပိ တိက္ခတ္တုံ စတ္တာရိ စတ္တာရိ သဟဿာနိ အာနေသိ။ တာပိ နေဝ ပုတ္တံ, န ဓီတရံ လဘိံသု။ ဧတ္တာဝတာ သောဠသ ဣတ္ထိသဟဿာနိ အဟေသုံ။ စတ္တာလီသ ဝဿသဟဿာနိ အတိက္ကမိံသု, တာနိ တာယ ဧကိကာယ ဝုတ္ထေဟိ ဒသဟိ သဟဿေဟိ သဒ္ဓိံ ပညာသ ဝဿသဟဿာနိ ဟောန္တိ။ အထ နာဂရာ သန္နိပတိတွာ ပုန ဥပက္ကောသိတွာ ‘‘ကိမေတ’’န္တိ ဝုတ္တေ ‘‘ဒေဝ, တုမှာကံ ဣတ္ထိယော ပုတ္တံ ပတ္ထေတုံ အာဏာပေထာ’’တိ ဝဒိံသု။ ရာဇာ ‘‘သာဓူ’’တိ သမ္ပဋိစ္ဆိတွာ ‘‘တုမှေ ပုတ္တံ ပတ္ထေထာ’’တိ အာဟ။ တာ တတော ပဋ္ဌာယ ပုတ္တံ ပတ္ထယမာနာ နာနာဒေဝတာ နမဿန္တိ, နာနာဝတာနိ စရန္တိ, ပုတ္တော နုပ္ပဇ္ဇတေဝ။ အထ ရာဇာ သုမေဓံ အာဟ ‘‘ဘဒ္ဒေ, တွမ္ပိ ပုတ္တံ ပတ္ထေဟီ’’တိ။ သာ ‘‘သာဓူ’’တိ ပန္နရသဥပေါသထဒိဝသေ အဋ္ဌင်္ဂသမန္နာဂတံ ဥပေါသထံ သမာဒါယ သိရိဂဗ္ဘေ သီလာနိ အာဝဇ္ဇမာနာ ကပ္ပိယမဉ္စကေ
နိသီဒိ။ သေသာ အဇဝတဂေါဝတာ ဟုတွာ ပုတ္တံ အလဘိတွာ ဥယျာနံ အဂမံသု။
သုမေဓာယ သီလတေဇေန သက္ကဿ ဘဝနံ ကမ္ပိ။ တဒါ သက္ကော အာဝဇ္ဇေန္တော ‘‘သုမေဓာ ပုတ္တံ ပတ္ထေတိ, ပုတ္တမဿာ ဒဿာမိ, န ခေါ ပန သက္ကာ ယံ ဝါ တံ ဝါ ဒါတုံ, အနုစ္ဆဝိကမဿာ ပုတ္တံ ဥပဓာရေဿာမီ’’တိ ဥပဓာရေန္တော နဠကာရဒေဝပုတ္တံ ပဿိ။ သော ဟိ ပုညသမ္ပန္နော သတ္တော ပုရိမတ္တဘာဝေ ဗာရာဏသိယံ ဝသန္တော ဝပ္ပကာလေ ခေတ္တံ ဂစ္ဆန္တော ဧကံ ပစ္စေကဗုဒ္ဓံ ဒိသွာ ဒါသကမ္မကရေ ‘‘ဝပထာ’’တိ ပဟိဏိ။ သယံ နိဝတ္တိတွာ ပစ္စေကဗုဒ္ဓံ ဂေဟံ နေတွာ ဘောဇေတွာ ပုန ဂင်္ဂါတီရံ အာနေတွာ ပုတ္တေန သဒ္ဓိံ ဧကတော ဟုတွာ ဥဒုမ္ဗရဘိတ္တိပါဒံ နဠဘိတ္တိကံ ပဏ္ဏသာလံ ကတွာ ဒွါရံ ယောဇေတွာ စင်္ကမံ ကတွာ ပစ္စေကဗုဒ္ဓံ တတ္ထေဝ တေမာသံ ဝသာပေတွာ ဝုတ္ထဝဿံ ဒွေ ပိတာပုတ္တာ တိစီဝရေန အစ္ဆာဒေတွာ ဥယျောဇေသုံ။ ဧတေနေဝ နိယာမေန သတ္တဋ္ဌ ပစ္စေကဗုဒ္ဓေ တာယ ပဏ္ဏသာလာယ ဝသာပေတွာ တိစီဝရာနိ အဒံသု။ ‘‘ဒွေ ပိတာပုတ္တာ နဠကာရာ ဟုတွာ ဂင်္ဂါတီရေ ဝေဠုံ ဥပဓာရေန္တာ ပစ္စေကဗုဒ္ဓံ ဒိသွာ ဧဝမကံသူ’’တိပိ ဝဒန္တိယေဝ။
တေ ကာလံ ကတွာ တာဝတိံသဘဝနေ နိဗ္ဗတ္တိတွာ ဆသု ကာမာဝစရသဂ္ဂေသု အနုလောမပဋိလောမေန မဟန္တံ ဒေဝိဿရိယံ အနုဘဝန္တာ ဝိစရန္တိ။ တေ တတော စဝိတွာ ဥပရိဒေဝလောကေ နိဗ္ဗတ္တိတုကာမာ ဟောန္တိ။ သက္ကော တထာ ဂတဘာဝံ ဉတွာ တေသု ဧကဿ ဝိမာနဒွါရံ ဂန္တွာ တံ အာဂန္တွာ ဝန္ဒိတွာ ဌိတံ အာဟ – ‘‘မာရိသ, တယာ မနုဿလောကံ ဂန္တုံ ဝဋ္ဋတီ’’တိ။ ‘‘မဟာရာဇ, မနုဿလောကော နာမ ဇေဂုစ္ဆော ပဋိကူလော, တတ္ထ ဌိတာ ဒါနာဒီနိ ပုညာနိ ကတွာ ဒေဝလောကံ ပတ္ထေန္တိ, တတ္ထ ဂန္တွာ ကိံ ကရိဿာမီ’’တိ။ ‘‘မာရိသ, ဒေဝလောကေ ပရိဘုဉ္ဇိတဗ္ဗသမ္ပတ္တိံ မနုဿလောကေ ပရိဘုဉ္ဇိဿသိ, ပဉ္စဝီသတိယောဇနုဗ္ဗေဓေ နဝယောဇနအာယာမေ အဋ္ဌယောဇနဝိတ္ထာရေ ရတနပါသာဒေ ဝသိဿသိ, အဓိဝါသေဟီ’’တိ။ သော အဓိဝါသေသိ။ သက္ကော တဿ ပဋိညံ ဂဟေတွာ ဣသိဝေသေန ရာဇုယျာနံ ဂန္တွာ တာသံ ဣတ္ထီနံ ဥပရိ အာကာသေ စင်္ကမန္တော အတ္တာနံ ဒဿေတွာ ‘‘ကဿာဟံ ပုတ္တဝရံ ဒမ္မိ, ကာ ပုတ္တဝရံ ဂဏှိဿတီ’’တိ အာဟ။ ‘‘ဘန္တေ, မယှံ ဒေဟိ, မယှံ ဒေဟီ’’တိ သောဠသ ဣတ္ထိသဟဿာနိ ဟတ္ထေ ဥက္ခိပိံသု။ တတော
သက္ကော အာဟ – ‘‘အဟံ သီလဝတီနံ ပုတ္တံ ဒမ္မိ, တုမှာကံ ကိံ သီလံ, ကော အာစာရော’’တိ။ တာ ဥက္ခိတ္တဟတ္ထေ သမဉ္ဆိတွာ ‘‘သစေ သီလဝတိယာ ဒါတုကာမော, သုမေဓာယ သန္တိကံ ဂစ္ဆာဟီ’’တိ ဝဒိံသု။ သော အာကာသေနေဝ ဂန္တွာ တဿာ ဝါသာဂါရေ သီဟပဉ္ဇရေ အဋ္ဌာသိ။
အထဿာ တာ ဣတ္ထိယော အာရောစေသုံ ‘‘ဧထ, ဒေဝိ, သက္ကော ဒေဝရာဇာ ‘တုမှာကံ ပုတ္တဝရံ ဒဿာမီ’တိ အာကာသေနာဂန္တွာ သီဟပဉ္ဇရေ ဌိတော’’တိ။ သာ ဂရုပရိဟာရေနာဂန္တွာ သီဟပဉ္ဇရံ ဥဂ္ဃါဋေတွာ ‘‘သစ္စံ ကိရ, ဘန္တေ, တုမှေ သီလဝတိယာ ပုတ္တဝရံ ဒေထာ’’တိ အာဟ။ ‘‘အာမ ဒေဝီ’’တိ။ ‘‘တေန ဟိ မယှံ ဒေထာ’’တိ။ ‘‘ကိံ ပန တေ သီလံ, ကထေဟိ, သစေ မေ ရုစ္စတိ, ဒဿာမိ တေ ပုတ္တဝရ’’န္တိ။ သာ တဿ ဝစနံ သုတွာ ‘‘တေန ဟိ သုဏာဟီ’’တိ ဝတွာ အတ္တနော သီလဂုဏံ ကထေန္တီ ပန္နရသ ဂါထာ အဘာသိ –
‘‘မဟေသီ သုရုစိနော ဘရိယာ, အာနီတာ ပဌမံ အဟံ၊
ဒသ ဝဿသဟဿာနိ, ယံ မံ သုရုစိမာနယိ။
‘‘သာဟံ ဗြာဟ္မဏ ရာဇာနံ, ဝေဒေဟံ မိထိလဂ္ဂဟံ၊
နာဘိဇာနာမိ ကာယေန, ဝါစာယ ဥဒ စေတသာ၊
သုရုစိံ အတိမညိတ္ထ, အာဝိ ဝါ ယဒိ ဝါ ရဟော။
‘‘ဧတေန သစ္စဝဇ္ဇေန, ပုတ္တော ဥပ္ပဇ္ဇတံ ဣသေ၊
မုသာ မေ ဘဏမာနာယ, မုဒ္ဓါ ဖလတု သတ္တဓာ။
‘‘ဘတ္တု မမ သဿု မာတာ, ပိတာ စာပိ စ သဿုရော၊
တေ မံ ဗြဟ္မေ ဝိနေတာရော, ယာဝ အဋ္ဌံသု ဇီဝိတံ။
‘‘သာဟံ အဟိံသာရတိနီ, ကာမသာ ဓမ္မစာရိနီ၊
သက္ကစ္စံ တေ ဥပဋ္ဌာသိံ, ရတ္တိန္ဒိဝမတန္ဒိတာ။
‘‘ဧတေန သစ္စဝဇ္ဇေန, ပုတ္တော ဥပ္ပဇ္ဇတံ ဣသေ၊
မုသာ မေ ဘဏမာနာယ, မုဒ္ဓါ ဖလတု သတ္တဓာ။
‘‘သောဠသိတ္ထိသဟဿာနိ, သဟဘရိယာနိ ဗြာဟ္မဏ၊
တာသု ဣဿာ ဝါ ကောဓော ဝါ, နာဟု မယှံ ကုဒါစနံ။
‘‘ဟိတေန တာသံ နန္ဒာမိ, န စ မေ ကာစိ အပ္ပိယာ၊
အတ္တာနံဝါနုကမ္ပာမိ, သဒါ သဗ္ဗာ သပတ္တိယော။
‘‘ဧတေန သစ္စဝဇ္ဇေန, ပုတ္တော ဥပ္ပဇ္ဇတံ ဣသေ၊
မုသာ မေ ဘဏမာနာယ, မုဒ္ဓါ ဖလတု သတ္တဓာ။
‘‘ဒါသေ ကမ္မကရေ ပေဿေ, ယေ စညေ အနုဇီဝိနော၊
ပေသေမိ သဟဓမ္မေန, သဒါ ပမုဒိတိန္ဒြိယာ။
‘‘ဧတေန သစ္စဝဇ္ဇေန, ပုတ္တော ဥပ္ပဇ္ဇတံ ဣသေ၊
မုသာ မေ ဘဏမာနာယ, မုဒ္ဓါ ဖလတု သတ္တဓာ။
‘‘သမဏေ ဗြာဟ္မဏေ စာပိ, အညေ စာပိ ဝနိဗ္ဗကေ၊
တပ္ပေမိ အန္နပါနေန, သဒါ ပယတပါဏိနီ။
‘‘ဧတေန သစ္စဝဇ္ဇေန, ပုတ္တော ဥပ္ပဇ္ဇတံ ဣသေ၊
မုသာ မေ ဘဏမာနာယ, မုဒ္ဓါ ဖလတု သတ္တဓာ။
‘‘စာတုဒ္ဒသိံ ပဉ္စဒ္ဒသိံ, ယာ စ ပက္ခဿ အဋ္ဌမီ၊
ပါဋိဟာရိယပက္ခဉ္စ, အဋ္ဌင်္ဂသုသမာဂတံ၊
ဥပေါသထံ ဥပဝသာမိ, သဒါ သီလေသု သံဝုတာ။
‘‘ဧတေန သစ္စဝဇ္ဇေန, ပုတ္တော ဥပ္ပဇ္ဇတံ ဣသေ၊
မုသာ မေ ဘဏမာနာယ, မုဒ္ဓါ ဖလတု သတ္တဓာ’’တိ။
တတ္ထ မဟေသီတိ အဂ္ဂမဟေသီ။ သုရုစိနောတိ သုရုစိရညော။ ပဌမန္တိ သောဠသန္နံ ဣတ္ထိသဟဿာနံ သဗ္ဗပဌမံ။ ယံ မန္တိ ယသ္မိံ ကာလေ မံ သုရုစိ အာနယိ, တတော ပဋ္ဌာယ အဟံ ဒသ ဝဿသဟဿာနိ ဧကိကာဝ ဣမသ္မိံ ဂေဟေ ဝသိံ။ အတိမညိတ္ထာတိ မုဟုတ္တမ္ပိ သမ္မုခါ ဝါ ပရမ္မုခါ ဝါ အတိမညိန္တိ ဣဒံ အတိက္ကမိတွာ မညနံ န ဇာနာမိ န သရာမိ။ ဣသေတိ တံ အာလပတိ။
တေ မန္တိ သသုရော စ သဿု စာတိ တေ ဥဘောပိ မံ ဝိနေတာရော, တေဟိ ဝိနီတာ အမှိ, တေ မေ ယာဝ ဇီဝိံသု, တာဝ ဩဝါဒမဒံသု။ အဟိံသာရတိနီတိ အဟိံသာသင်္ခါတာယ ရတိယာ သမန္နာဂတာ။ မယာ ဟိ ကုန္ထကိပိလ္လိကောပိ န ဟိံသိတပုဗ္ဗော။ ကာမသာတိ ဧကန္တေနေဝ။ ဓမ္မစာရိနီတိ ဒသကုသလကမ္မပထေသု ပူရေမိ။ ဥပဋ္ဌာသိန္တိ ပါဒပရိကမ္မာဒီနိ ကိစ္စာနိ ကရောန္တီ ဥပဋ္ဌဟိံ။
သဟဘရိယာနီတိ မယာ သဟ ဧကသာမိကဿ ဘရိယဘူတာနိ။ နာဟူတိ ကိလေသံ နိဿာယ ဣဿာဓမ္မော ဝါ ကောဓဓမ္မော ဝါ မယှံ န ဘူတပုဗ္ဗော။ ဟိတေနာတိ ယံ တာသံ ဟိတံ, တေနေဝ နန္ဒာမိ, ဥရေ ဝုတ္ထဓီတရော ဝိယ တာ ဒိသွာ တုဿာမိ။ ကာစီတိ တာသု ဧကာပိ မယှံ အပ္ပိယာ နာမ နတ္ထိ, သဗ္ဗာပိ ပိယကာယေဝ။ အနုကမ္ပာမီတိ မုဒုစိတ္တေန သဗ္ဗာ သောဠသသဟဿာပိ တာ အတ္တာနံ ဝိယ အနုကမ္ပာမိ။
သဟဓမ္မေနာတိ နယေန ကာရဏေန ယော ယံ ကာတုံ သက္ကောတိ, တံ တသ္မိံ ကမ္မေ ပယောဇေမီတိ အတ္ထော။ ပမုဒိတိန္ဒြိယာတိ ပေသေန္တီ စ နိစ္စံ ပမုဒိတိန္ဒြိယာဝ ဟုတွာ ပေသေမိ, ‘‘အရေ ဒုဋ္ဌ ဒါသ ဣဒံ နာမ ကရောဟီ’တိ ဧဝံ ကုဇ္ဈိတွာ န မေ ကောစိ ကတ္ထစိ ပေသိတပုဗ္ဗော။ ပယတပါဏိနီတိ ဓောတဟတ္ထာ ပသာရိတဟတ္ထာဝ ဟုတွာ။ ပါဋိဟာရိယပက္ခဉ္စာတိ အဋ္ဌမီစာတုဒ္ဒသီပန္နရသီနံ ပစ္စုဂ္ဂမနာနုဂ္ဂမနဝသေန စတ္တာရော ဒိဝသာ။ သဒါတိ နိစ္စကာလံ ပဉ္စသု သီလေသု သံဝုတာ, တေဟိ ပိဟိတဂေါပိတတ္တဘာဝါဝ ဟောမီတိ။
ဧဝံ တဿာ ဂါထာယ သတေနပိ သဟဿေနပိ ဝဏ္ဏိယမာနာနံ ဂုဏာနံ ပမာဏံ နာမ နတ္ထိ, တာယ ပန္နရသဟိ ဂါထာဟိ အတ္တနော ဂုဏာနံ ဝဏ္ဏိတကာလေယေဝ သက္ကော အတ္တနော ဗဟုကရဏီယတာယ တဿာ ကထံ အဝိစ္ဆိန္ဒိတွာ ‘‘ပဟူတာ အဗ္ဘုတာယေဝ တေ ဂုဏာ’’တိ တံ ပသံသန္တော ဂါထာဒွယမာဟ –
‘‘သဗ္ဗေဝ တေ ဓမ္မဂုဏာ, ရာဇပုတ္တိ ယသဿိနိ၊
သံဝိဇ္ဇန္တိ တယိ ဘဒ္ဒေ, ယေ တွံ ကိတ္တေသိ အတ္တနိ။
‘‘ခတ္တိယော ဇာတိသမ္ပန္နော, အဘိဇာတော ယသဿိမာ၊
ဓမ္မရာဇာ ဝိဒေဟာနံ, ပုတ္တော ဥပ္ပဇ္ဇတေ တဝါ’’တိ။
တတ္ထ ဓမ္မဂုဏာတိ သဘာဝဂုဏာ ဘူတဂုဏာ။ သံဝိဇ္ဇန္တီတိ ယေ တယာ ဝုတ္တာ, တေ သဗ္ဗေဝ တယိ ဥပလဗ္ဘန္တိ။ အဘိဇာတောတိ အတိဇာတော သုဒ္ဓဇာတော။ ယသဿိမာတိ ယသသမ္ပန္နေန ပရိဝါရသမ္ပန္နေန သမန္နာဂတော။ ဥပ္ပဇ္ဇတေတိ ဧဝရူပေါ ပုတ္တော တဝ ဥပ္ပဇ္ဇိဿတိ, မာ စိန္တယီတိ။
သာ တဿ ဝစနံ သုတွာ သောမနဿဇာတာ တံ ပုစ္ဆန္တီ ဒွေ ဂါထာ အဘာသိ –
‘‘ဒုမ္မီ ရဇောဇလ္လဓရော, အဃေ ဝေဟာယသံ ဌိတော၊
မနုညံ ဘာသသေ ဝါစံ, ယံ မယှံ ဟဒယင်္ဂမံ။
‘‘ဒေဝတာနုသိ သဂ္ဂမှာ, ဣသိ ဝါသိ မဟိဒ္ဓိကော၊
ကော ဝါသိ တွံ အနုပ္ပတ္တော, အတ္တာနံ မေ ပဝေဒယာ’’တိ။
တတ္ထ ဒုမ္မီတိ အနဉ္ဇိတာမဏ္ဍိတော သက္ကော အာဂစ္ဆန္တော ရမဏီယေန တာပသဝေသေန အာဂတော, ပဗ္ဗဇိတဝေသေန အာဂတတ္တာ ပန သာ ဧဝမာဟ။ အဃေတိ အပ္ပဋိဃေ ဌာနေ။ ယံ မယှန္တိ ယံ ဧတံ မနုညံ ဝါစံ မယှံ ဘာသသိ, တံ ဘာသမာနော တွံ ဒေဝတာနုသိ သဂ္ဂမှာ ဣဓာဂတော။ ဣသိ ဝါသိ မဟိဒ္ဓိကောတိ ယက္ခာဒီသု ကော ဝါ တွံ အသိ ဣဓာနုပ္ပတ္တော, အတ္တာနံ မေ ပဝေဒယ, ယထာဘူတံ ကထေဟီတိ ဝဒတိ။
သက္ကော တဿာ ကထေန္တော ဆ ဂါထာ အဘာသိ –
‘‘ယံ ဒေဝသံဃာ ဝန္ဒန္တိ, သုဓမ္မာယံ သမာဂတာ၊
သောဟံ သက္ကော သဟဿက္ခော, အာဂတောသ္မိ တဝန္တိကေ။
‘‘ဣတ္ထိယော ဇီဝလောကသ္မိံ, ယာ ဟောတိ သမစာရိနီ၊
မေဓာဝိနီ သီလဝတီ, သဿုဒေဝါ ပတိဗ္ဗတာ။
‘‘တာဒိသာယ သုမေဓာယ, သုစိကမ္မာယ နာရိယာ၊
ဒေဝါ ဒဿနမာယန္တိ, မာနုသိယာ အမာနုသာ။
‘‘တွဉ္စ ဘဒ္ဒေ သုစိဏ္ဏေန, ပုဗ္ဗေ သုစရိတေန စ၊
ဣဓ ရာဇကုလေ ဇာတာ, သဗ္ဗကာမသမိဒ္ဓိနီ။
‘‘အယဉ္စ တေ ရာဇပုတ္တိ, ဥဘယတ္ထ ကဋဂ္ဂဟော၊
ဒေဝလောကူပပတ္တီ စ, ကိတ္တီ စ ဣဓ ဇီဝိတေ။
‘‘စိရံ သုမေဓေ သုခိနီ, ဓမ္မမတ္တနိ ပါလယ၊
ဧသာဟံ တိဒိဝံ ယာမိ, ပိယံ မေ တဝ ဒဿန’’န္တိ။
တတ္ထ သဟဿက္ခောတိ အတ္ထသဟဿဿ တံမုဟုတ္တံ ဒဿနဝသေန သဟဿက္ခော။ ဣတ္ထိယောတိ ဣတ္ထီ။ သမစာရိနီတိ တီဟိ ဒွါရေဟိ သမစရိယာယ သမန္နာဂတာ။ တာဒိသာယာတိ တထာရူပါယ။ သုမေဓာယာတိ သုပညာယ။ ဥဘယတ္ထ ကဋဂ္ဂဟောတိ အယံ တဝ ဣမသ္မိဉ္စ အတ္တဘာဝေ အနာဂတေ စ ဇယဂ္ဂါဟော။ တေသု အနာဂတေ ဒေဝလောကုပ္ပတ္တိ စ ဣဓ ဇီဝိတေ ပဝတ္တမာနေ ကိတ္တိ စာတိ အယံ ဥဘယတ္ထ ကဋဂ္ဂဟော နာမ။ ဓမ္မန္တိ ဧဝံ သဘာဝဂုဏံ စိရံ အတ္တနိ ပါလယ။ ဧသာဟန္တိ ဧသော အဟံ။ ပိယံ မေတိ မယှံ တဝ ဒဿနံ ပိယံ။
ဒေဝလောကေ ပန မေ ကိစ္စကရဏီယံ အတ္ထိ, တသ္မာ ဂစ္ဆာမိ, တွံ အပ္ပမတ္တာ ဟောဟီတိ တဿာ ဩဝါဒံ ဒတွာ ပက္ကာမိ။ နဠကာရဒေဝပုတ္တော ပန ပစ္စူသကာလေ စဝိတွာ တဿာ ကုစ္ဆိယံ ပဋိသန္ဓိံ ဂဏှိ။ သာ ဂဗ္ဘဿ ပတိဋ္ဌိတဘာဝံ ဉတွာ ရညော အာရောစေသိ, ရာဇာ ဂဗ္ဘဿ ပရိဟာရံ အဒါသိ။ သာ ဒသမာသစ္စယေန ပုတ္တံ ဝိဇာယိ, ‘‘မဟာပနာဒေါ’’တိဿ နာမံ ကရိံသု။ ဥဘယရဋ္ဌဝါသိနော ‘‘သာမိပုတ္တဿ နော ခီရမူလ’’န္တိ ဧကေကံ ကဟာပဏံ ရာဇင်္ဂဏေ ခိပိံသု, မဟာဓနရာသိ အဟောသိ။ ရညာ ပဋိက္ခိတ္တာပိ ‘‘သာမိပုတ္တဿ နော ဝဍ္ဎိတကာလေ ပရိဗ္ဗယော ဘဝိဿတီ’’တိ အဂ္ဂဟေတွာဝ ပက္ကမိံသု။ ကုမာရော ပန မဟာပရိဝါရေန ဝဍ္ဎိတွာ ဝယပ္ပတ္တော သောဠသဝဿကာလေယေဝ သဗ္ဗသိပ္ပေသု နိပ္ဖတ္တိံ ပါပုဏိ။ ရာဇာ ပုတ္တဿ ဝယံ
ဩလောကေတွာ ဒေဝိံ အာဟ – ‘‘ဘဒ္ဒေ, ပုတ္တဿ မေ ရဇ္ဇာဘိသေကကာလော, ရမဏီယမဿ ပါသာဒံ ကာရေတွာ အဘိသေကံ ကရိဿာမီ’’တိ။ သာ ‘‘သာဓု ဒေဝါ’’တိ သမ္ပဋိစ္ဆိ။ ရာဇာ ဝတ္ထုဝိဇ္ဇာစရိယေ ပက္ကောသာပေတွာ ‘‘တာတာ, ဝဍ္ဎကိံ ဂဟေတွာ အမှာကံ နိဝေသနတော အဝိဒူရေ ပုတ္တဿ မေ ပါသာဒံ မာပေထ, ရဇ္ဇေန နံ အဘိသိဉ္စိဿာမာ’’တိ အာဟ။ တေ ‘‘သာဓု, ဒေဝါ’’တိ ဘူမိပ္ပဒေသံ ဝီမံသန္တိ။
တသ္မိံ ခဏေ သက္ကဿ ဘဝနံ ဥဏှာကာရံ ဒဿေသိ။ သော တံ ကာရဏံ ဉတွာ ဝိဿကမ္မံ အာမန္တေတွာ ‘‘ဂစ္ဆ, တာတ, မဟာပနာဒကုမာရဿ အာယာမေန နဝယောဇနိကံ, ဝိတ္ထာရတော အဋ္ဌယောဇနိကံ, ဥဗ္ဗေဓေန ပဉ္စဝီသတိယောဇနိကံ, ရတနပါသာဒံ မာပေဟီ’’တိ ပေသေသိ။ သော ဝဍ္ဎကီဝေသေန ဝဍ္ဎကီနံ သန္တိကံ ဂန္တွာ ‘‘တုမှေ ပါတရာသံ ဘုဉ္ဇိတွာ ဧထာ’’တိ တေ ပေသေတွာ ဒဏ္ဍကေန ဘူမိံ ပဟရိ, တာဝဒေဝ ဝုတ္တပ္ပကာရော သတ္တဘူမိကော ပါသာဒေါ ဥဋ္ဌဟိ။ မဟာပနာဒဿ ပါသာဒမင်္ဂလံ, ဆတ္တမင်္ဂလံ, အာဝါဟမင်္ဂလန္တိ တီဏိ မင်္ဂလာနိ ဧကတောဝ အဟေသုံ။ မင်္ဂလဋ္ဌာနေ ဥဘယရဋ္ဌဝါသိနော သန္နိပတိတွာ မင်္ဂလစ္ဆဏေန သတ္တ ဝဿာနိ ဝီတိနာမေသုံ။ နေဝ နေ ရာဇာ ဥယျောဇေသိ, တေသံ ဝတ္ထာလင်္ကာရခါဒနီယဘောဇနီယာဒိ သဗ္ဗံ ရာဇကုလသန္တကမေဝ အဟောသိ။ တေ သတ္တသံဝစ္ဆရစ္စယေန ဥပက္ကောသိတွာ သုရုစိမဟာရာဇေန ‘‘ကိမေတ’’န္တိ ပုဋ္ဌာ ‘‘မဟာရာဇ, အမှာကံ မင်္ဂလံ ဘုဉ္ဇန္တာနံ သတ္တ ဝဿာနိ ဂတာနိ, ကဒါ မင်္ဂလဿ ဩသာနံ ဘဝိဿတီ’’တိ အာဟံသု။ တတော ရာဇာ ‘‘တာတာ, ပုတ္တေန မေ ဧတ္တကံ ကာလံ န ဟသိတပုဗ္ဗံ, ယဒါ သော ဟသိဿတိ, တဒါ ဂမိဿထာ’’တိ အာဟ။ အထ မဟာဇနော ဘေရိံ စရာပေတွာ နဋေ သန္နိပါတေသိ။ ဆ နဋသဟဿာနိ သန္နိပတိတွာ သတ္တ ကောဋ္ဌာသာ ဟုတွာ နစ္စန္တာ ရာဇာနံ ဟသာပေတုံ နာသက္ခိံသု။ တဿ ကိရ ဒီဃရတ္တံ ဒိဗ္ဗနာဋကာနံ ဒိဋ္ဌတ္တာ တေသံ နစ္စံ အမနုညံ အဟောသိ။
တဒါ ဘဏ္ဍုကဏ္ဍော စ ပဏ္ဍုကဏ္ဍော စာတိ ဒွေ နာဋကဇေဋ္ဌကာ ‘‘မယံ ရာဇာနံ ဟသာပေဿာမာ’’တိ ရာဇင်္ဂဏံ ပဝိသိံသု။ တေသု ဘဏ္ဍုကဏ္ဍော တာဝ ရာဇဒွါရေ မဟန္တံ အတုလံ နာမ အမ္ဗံ မာပေတွာ သုတ္တဂုဠံ ခိပိတွာ တဿ သာခါယ လဂ္ဂါပေတွာ သုတ္တေန အတုလမ္ဗံ အဘိရုဟိ။ အတုလမ္ဗောတိ
ကိရ ဝေဿဝဏဿ အမ္ဗော။ အထ တမ္ပိ ဝေဿဝဏဿ ဒါသာ ဂဟေတွာ အင်္ဂပစ္စင်္ဂါနိ ဆိန္ဒိတွာ ပါတေသုံ, သေသနာဋကာ တာနိ သမောဓာနေတွာ ဥဒကေန အဘိသိဉ္စိံသု။ သော ပုပ္ဖပဋံ နိဝါသေတွာ စ ပါရုပိတွာ စ နစ္စန္တောဝ ဥဋ္ဌဟိ။ မဟာပနာဒေါ တမ္ပိ ဒိသွာ နေဝ ဟသိ။ ပဏ္ဍုကဏ္ဍော နဋော ရာဇင်္ဂဏေ ဒါရုစိတကံ ကာရေတွာ အတ္တနော ပရိသာယ သဒ္ဓိံ အဂ္ဂိံ ပါဝိသိ။ တသ္မိံ နိဗ္ဗုတေ စိတကံ ဥဒကေန အဘိသိဉ္စိံသု။ သော သပရိသော ပုပ္ဖပဋံ နိဝါသေတွာ စ ပါရုပိတွာ စ နစ္စန္တောဝ ဥဋ္ဌဟိ။ တမ္ပိ ဒိသွာ ရာဇာ နေဝ ဟသိ။ ဣတိ တံ ဟသာပေတုံ အသက္ကောန္တာ မနုဿာ ဥပဒ္ဒုတာ အဟေသုံ။
သက္ကော တံ ကာရဏံ ဉတွာ ‘‘ဂစ္ဆ, တာတ, မဟာပနာဒံ ဟသာပေတွာ ဧဟီ’’တိ ဒေဝနဋံ ပေသေသိ။ သော အာဂန္တွာ ရာဇင်္ဂဏေ အာကာသေ ဌတွာ ဥပဍ္ဎအင်္ဂံ နာမ ဒဿေသိ, ဧကောဝ ဟတ္ထော, ဧကောဝ ပါဒေါ, ဧကံ အက္ခိ, ဧကာ ဒါဌာ နစ္စတိ စလတိ ဖန္ဒတိ, သေသံ နိစ္စလမဟောသိ။ တံ ဒိသွာ မဟာပနာဒေါ ထောကံ ဟသိတံ အကာသိ။ မဟာဇနော ပန ဟသန္တော ဟသန္တော ဟာသံ သန္ဓာရေတုံ သတိံ ပစ္စုပဋ္ဌာပေတုံ အသက္ကောန္တော အင်္ဂါနိ ဝိဿဇ္ဇေတွာ ရာဇင်္ဂဏေယေဝ ပတိ, တသ္မိံ ကာလေ မင်္ဂလံ နိဋ္ဌိတံ။ သေသမေတ္ထ ‘‘ပနာဒေါ နာမ သော ရာဇာ, ယဿ ယူပေါ သုဝဏ္ဏယော’’တိ မဟာပနာဒဇာတကေန ဝဏ္ဏေတဗ္ဗံ။ ရာဇာ မဟာပနာဒေါ ဒါနာဒီနိ ပုညာနိ ကတွာ အာယုပရိယောသာနေ ဒေဝလောကမေဝ ဂတော။
သတ္ထာ ဣမံ ဓမ္မဒေသနံ အာဟရိတွာ ‘‘ဧဝံ, ဘိက္ခဝေ, ဝိသာခါ ပုဗ္ဗေပိ မမ သန္တိကာ ဝရံ လဘိယေဝါ’’တိ ဝတွာ ဇာတကံ သမောဓာနေသိ – ‘‘တဒါ မဟာပနာဒေါ ဘဒ္ဒဇိ အဟောသိ, သုမေဓာဒေဝီ ဝိသာခါ, ဝိဿကမ္မော အာနန္ဒော, သက္ကော ပန အဟမေဝ အဟောသိ’’န္တိ။
သုရုစိဇာတကဝဏ္ဏနာ ဆဋ္ဌာ။
֍ * မြန်[၄၉၀] ၇။ ပဉ္စုပေါသထဇာတကဝဏ္ဏနာ
အပ္ပေါဿုက္ကော ဒါနိ တုဝံ ကပေါတာတိ ဣဒံ သတ္ထာ ဇေတဝနေ ဝိဟရန္တော ဥပေါသထိကေ ပဉ္စသတေ ဥပါသကေ အာရဗ္ဘ ကထေသိ။ တဒါ ဟိ သတ္ထာ ဓမ္မသဘာယံ စတုပရိသမဇ္ဈေ အလင်္ကတဗုဒ္ဓါသနေ နိသီဒိတွာ မုဒုစိတ္တေန ပရိသံ ဩလောကေတွာ ‘‘အဇ္ဇ ဥပါသကာနံ ကထံ ပဋိစ္စ
ဒေသနာ သမုဋ္ဌဟိဿတီ’’တိ ဉတွာ ဥပါသကေ အာမန္တေတွာ ‘‘ဥပေါသထိကတ္ထ ဥပါသကာ’’တိ ပုစ္ဆိတွာ ‘‘အာမ, ဘန္တေ’’တိ ဝုတ္တေ ‘‘သာဓု ဝေါ ကတံ, ဥပေါသထော နာမေသ ပေါရာဏကပဏ္ဍိတာနံ ဝံသော, ပေါရာဏကပဏ္ဍိတာ ဟိ ရာဂါဒိကိလေသနိဂ္ဂဟတ္ထံ ဥပေါသထဝါသံ ဝသိံသူ’’တိ ဝတွာ တေဟိ ယာစိတော အတီတံ အာဟရိ။
အတီတေ မဂဓရဋ္ဌာဒီနံ တိဏ္ဏံ ရဋ္ဌာနံ အန္တရေ အဋဝီ အဟောသိ။ ဗောဓိသတ္တော မဂဓရဋ္ဌေ ဗြာဟ္မဏမဟာသာလကုလေ နိဗ္ဗတ္တိတွာ ဝယပ္ပတ္တော ကာမေ ပဟာယ နိက္ခမိတွာ တံ အဋဝိံ ပဝိသိတွာ အဿမံ ကတွာ ဣသိပဗ္ဗဇ္ဇံ ပဗ္ဗဇိတွာ ဝါသံ ကပ္ပေသိ။ တဿ ပန အဿမဿ အဝိဒူရေ ဧကသ္မိံ ဝေဠုဂဟနေ အတ္တနော ဘရိယာယ သဒ္ဓိံ ကပေါတသကုဏော ဝသတိ, ဧကသ္မိံ ဝမ္မိကေ အဟိ, ဧကသ္မိံ ဝနဂုမ္ဗေ သိင်္ဂါလော, ဧကသ္မိံ ဝနဂုမ္ဗေ အစ္ဆော။ တေ စတ္တာရောပိ ကာလေန ကာလံ ဣသိံ ဥပသင်္ကမိတွာ ဓမ္မံ သုဏန္တိ။
အထေကဒိဝသံ ကပေါတော ဘရိယာယ သဒ္ဓိံ ကုလာဝကာ နိက္ခမိတွာ ဂေါစရာယ ပက္ကာမိ။ တဿ ပစ္ဆတော ဂစ္ဆန္တိံ ကပေါတိံ ဧကော သေနော ဂဟေတွာ ပလာယိ။ တဿာ ဝိရဝသဒ္ဒံ သုတွာ ကပေါတော နိဝတ္တိတွာ ဩလောကေန္တော တံ တေန ဟရိယမာနံ ပဿိ။ သေနောပိ နံ ဝိရဝန္တိံယေဝ မာရေတွာ ခါဒိ။ ကပေါတော တာယ ဝိယောဂေန ရာဂပရိဠာဟေန ပရိဍယှမာနော စိန္တေသိ ‘‘အယံ ရာဂေါ မံ အတိဝိယ ကိလမေတိ, န ဣဒါနိ ဣမံ အနိဂ္ဂဟေတွာ ဂေါစရာယ ပက္ကမိဿာမီ’’တိ။ သော ဂေါစရပထံ ပစ္ဆိန္ဒိတွာ တာပသဿ သန္တိကံ ဂန္တွာ ရာဂနိဂ္ဂဟာယ ဥပေါသထံ သမာဒိယိတွာ ဧကမန္တံ နိပဇ္ဇိ။
သပ္ပေါပိ ‘‘ဂေါစရံ ပရိယေသိဿာမီ’’တိ ဝသနဋ္ဌာနာ နိက္ခမိတွာ ပစ္စန္တဂါမေ ဂါဝီနံ ဝိစရဏဋ္ဌာနေ ဂေါစရံ ပရိယေသတိ။ တဒါ ဂါမဘောဇကဿ သဗ္ဗသေတော မင်္ဂလဥသဘော ဂေါစရံ ဂဟေတွာ ဧကသ္မိံ ဝမ္မိကပါဒေ ဇဏ္ဏုနာ ပတိဋ္ဌာယ သိင်္ဂေဟိ မတ္တိကံ ဂဏှန္တော ကီဠတိ, သပ္ပေါ ဂါဝီနံ ပဒသဒ္ဒေန ဘီတော တံ ဝမ္မိကံ ပဝိသိတုံ ပက္ကန္တော။ အထ နံ ဥသဘော ပါဒေန အက္ကမိ။ သော တံ ကုဇ္ဈိတွာ ဍံသိ, ဥသဘော တတ္ထေဝ ဇီဝိတက္ခယံ ပတ္တော။ ဂါမဝါသိနော ‘‘ဥသဘော ကိရ မတော’’တိ သုတွာ သဗ္ဗေ ဧကတော အာဂန္တွာ ရောဒိတွာ ကန္ဒိတွာ တံ ဂန္ဓမာလာဒီဟိ ပူဇေတွာ အာဝါဋေ နိခဏိတွာ ပက္ကမိံသု။ သပ္ပေါ တေသံ ဂတကာလေ နိက္ခမိတွာ ‘‘အဟံ ကောဓံ နိဿာယ ဣမံ ဇီဝိတာ ဝေါရောပေတွာ မဟာဇနဿ ဟဒယေ သောကံ ပဝေသေသိံ,
န ဒါနိ ဣမံ ကောဓံ အနိဂ္ဂဟေတွာ ဂေါစရာယ ပက္ကမိဿာမီ’’တိ စိန္တေတွာ နိဝတ္တိတွာ တံ အဿမံ ဂန္တွာ ကောဓနိဂ္ဂဟာယ ဥပေါသထံ သမာဒိယိတွာ ဧကမန္တံ နိပဇ္ဇိ။
သိင်္ဂါလောပိ ဂေါစရံ ပရိယေသန္တော ဧကံ မတဟတ္ထိံ ဒိသွာ ‘‘မဟာ မေ ဂေါစရော လဒ္ဓေါ’’တိ တုဋ္ဌော ဂန္တွာ သောဏ္ဍာယံ ဍံသိ, ထမ္ဘေ ဒဋ္ဌကာလော ဝိယ အဟောသိ။ တတ္ထ အဿာဒံ အလဘိတွာ ဒန္တေ ဍံသိ, ပါသာဏေ ဒဋ္ဌကာလော ဝိယ အဟောသိ။ ကုစ္ဆိယံ ဍံသိ, ကုသုလေ ဒဋ္ဌကာလော ဝိယ အဟောသိ။ နင်္ဂုဋ္ဌေ ဍံသိ, အယသလာကေ ဒဋ္ဌကာလော ဝိယ အဟောသိ။ ဝစ္စမဂ္ဂေ ဍံသိ, ဃတပူဝေ ဒဋ္ဌကာလော ဝိယ အဟောသိ။ သော လောဘဝသေန ခါဒန္တော အန္တောကုစ္ဆိယံ ပါဝိသိ, တတ္ထ ဆာတကာလေ မံသံ ခါဒတိ, ပိပါသိတကာလေ လောဟိတံ ပိဝတိ, နိပဇ္ဇနကာလေ အန္တာနိ စ ပပ္ဖါသဉ္စ အဝတ္ထရိတွာ နိပဇ္ဇိ။ သော ‘‘ဣဓေဝ မေ အန္နပါနဉ္စ သယနဉ္စ နိပ္ဖန္နံ, အညတ္ထ ကိံ ကရိဿာမီ’’တိ စိန္တေတွာ တတ္ထေဝ အဘိရတော ဗဟိ အနိက္ခမိတွာ အန္တောကုစ္ဆိယံယေဝ ဝသိ။ အပရဘာဂေ ဝါတာတပေန ဟတ္ထိကုဏပေ သုက္ခန္တေ ကရီသမဂ္ဂေါ ပိဟိတော, သိင်္ဂါလော အန္တောကုစ္ဆိယံ နိပဇ္ဇမာနော အပ္ပမံသလောဟိတော ပဏ္ဍုသရီရော ဟုတွာ နိက္ခမနမဂ္ဂံ န ပဿိ။ အထေကဒိဝသံ အကာလမေဃော ဝဿိ, ကရီသမဂ္ဂေါ တေမိယမာနော မုဒု ဟုတွာ ဝိဝရံ ဒဿေသိ။ သိင်္ဂါလော ဆိဒ္ဒံ ဒိသွာ ‘‘အတိစိရမှိ ကိလန္တော, ဣမိနာ ဆိဒ္ဒေန ပလာယိဿာမီ’’တိ ကရီသမဂ္ဂံ သီသေန ပဟရိ။ တဿ သမ္ဗာဓဋ္ဌာနေန ဝေဂေန နိက္ခန္တဿ သိန္နသရီရဿ သဗ္ဗာနိ လောမာနိ ကရီသမဂ္ဂေ လဂ္ဂါနိ, တာလကန္ဒော ဝိယ နိလ္လောမသရီရော ဟုတွာ နိက္ခမိ။ သော ‘‘လောဘံ နိဿာယ မယာ ဣဒံ ဒုက္ခံ အနုဘူတံ, န ဒါနိ ဣမံ အနိဂ္ဂဟေတွာ ဂေါစရံ ဂဏှိဿာမီ’’တိ စိန္တေတွာ တံ အဿမံ ဂန္တွာ လောဘနိဂ္ဂဟတ္ထာယ ဥပေါသထံ သမာဒိယိတွာ ဧကမန္တံ နိပဇ္ဇိ။
အစ္ဆောပိ အရညာ နိက္ခမိတွာ အတြိစ္ဆာဘိဘူတော မလ္လရဋ္ဌေ ပစ္စန္တဂါမံ ဂတော။ ဂါမဝါသိနော ‘‘အစ္ဆော ကိရ အာဂတော’’တိ ဓနုဒဏ္ဍာဒိဟတ္ထာ နိက္ခမိတွာ တေန ပဝိဋ္ဌံ ဂုမ္ဗံ ပရိဝါရေသုံ။ သော မဟာဇနေန ပရိဝါရိတဘာဝံ ဉတွာ နိက္ခမိတွာ ပလာယိ, ပလာယန္တမေဝ တံ ဓနူဟိ စေဝ ဒဏ္ဍာဒီဟိ စ ပေါထေသုံ။ သော ဘိန္နေန သီသေန လောဟိတေန ဂလန္တေန အတ္တနော
ဝသနဋ္ဌာနံ ဂန္တွာ ‘‘ဣဒံ ဒုက္ခံ မမ အတြိစ္ဆာလောဘဝသေန ဥပ္ပန္နံ, န ဒါနိ ဣမံ အနိဂ္ဂဟေတွာ ဂေါစရံ ဂဏှိဿာမီ’’တိ စိန္တေတွာ တံ အဿမံ ဂန္တွာ အတြိစ္ဆာနိဂ္ဂဟာယ ဥပေါသထံ သမာဒိယိတွာ ဧကမန္တံ နိပဇ္ဇိ။
တာပသောပိ အတ္တနော ဇာတိံ နိဿာယ မာနဝသိကော ဟုတွာ ဈာနံ ဥပ္ပါဒေတုံ န သက္ကောတိ။ အထေကော ပစ္စေကဗုဒ္ဓေါ တဿ မာနနိဿိတဘာဝံ ဉတွာ ‘‘အယံ န လာမကသတ္တော, ဗုဒ္ဓင်္ကုရော ဧသ, ဣမသ္မိံယေဝ ဘဒ္ဒကပ္ပေ သဗ္ဗညုတံ ပါပုဏိဿတိ, ဣမဿ မာနနိဂ္ဂဟံ ကတွာ သမာပတ္တိနိဗ္ဗတ္တနာကာရံ ကရိဿာမီ’’တိ တသ္မိံ ပဏ္ဏသာလာယ နိသိန္နေယေဝ ဥတ္တရဟိမဝန္တတော အာဂန္တွာ တဿ ပါသာဏဖလကေ နိသီဒိ။ သော နိက္ခမိတွာ တံ အတ္တနော အာသနေ နိသိန္နံ ဒိသွာ မာနနိဿိတဘာဝေန အနတ္တမနော ဟုတွာ တံ ဥပသင်္ကမိတွာ အစ္ဆရံ ပဟရိတွာ ‘‘နဿ, ဝသလ, ကာဠကဏ္ဏိ, မုဏ္ဍက, သမဏက, ကိမတ္ထံ မမ နိသိန္နဖလကေ နိသိန္နောသီ’’တိ အာဟ။ အထ နံ သော ‘‘သပ္ပုရိသ, ကသ္မာ မာနနိဿိတောသိ, အဟံ ပဋိဝိဒ္ဓပစ္စေကဗောဓိဉာဏော, တွံ ဣမသ္မိံယေဝ ဘဒ္ဒကပ္ပေ သဗ္ဗညုဗုဒ္ဓေါ ဘဝိဿသိ, ဗုဒ္ဓင်္ကုရောသိ, ပါရမိယော ပူရေတွာ အာဂတော အညံ ဧတ္တကံ နာမ ကာလံ အတိက္ကမိတွာ ဗုဒ္ဓေါ ဘဝိဿသိ, ဗုဒ္ဓတ္တဘာဝေ ဌိတော သိဒ္ဓတ္ထော နာမ ဘဝိဿသီ’’တိ နာမဉ္စ ဂေါတ္တဉ္စ ကုလဉ္စ အဂ္ဂသာဝကာဒယော စ သဗ္ဗေ အာစိက္ခိတွာ ‘‘ကိမတ္ထံ တွံ မာနနိဿိတော ဟုတွာ ဖရုသော ဟောသိ, နယိဒံ တဝ အနုစ္ဆဝိက’’န္တိ ဩဝါဒမဒါသိ။ သော တေန ဧဝံ ဝုတ္တောပိ နေဝ နံ ဝန္ဒိ, န စ ‘‘ကဒါဟံ ဗုဒ္ဓေါ ဘဝိဿာမီ’’တိအာဒီနိ ပုစ္ဆိ။ အထ နံ ပစ္စေကဗုဒ္ဓေါ ‘‘တဝ ဇာတိယာ မမ ဂုဏာနံ မဟန္တဘာဝံ ဇာန, သစေ သက္ကောသိ, အဟံ ဝိယ အာကာသေ ဝိစရာဟီ’’တိ ဝတွာ အာကာသေ ဥပ္ပတိတွာ အတ္တနော ပါဒပံသုံ တဿ ဇဋာမဏ္ဍလေ ဝိကိရန္တော ဥတ္တရဟိမဝန္တမေဝ ဂတော။
တာပသော တဿ ဂတကာလေ သံဝေဂပ္ပတ္တော ဟုတွာ ‘‘အယံ သမဏော ဧဝံ ဂရုသရီရော ဝါတမုခေ ခိတ္တတူလပိစု ဝိယ အာကာသေ ပက္ခန္ဒော, အဟံ ဇာတိမာနေန ဧဝရူပဿ ပစ္စေကဗုဒ္ဓဿ နေဝ ပါဒေ ဝန္ဒိံ, န စ ‘‘ကဒါဟံ ဗုဒ္ဓေါ ဘဝိဿာမီ’တိ ပုစ္ဆိံ, ဇာတိ နာမေသာ ကိံ ကရိဿတိ, ဣမသ္မိံ လောကေ သီလစရဏမေဝ မဟန္တံ, အယံ ခေါ ပန မေ မာနော ဝဍ္ဎန္တော နိရယံ ဥပနေဿတိ, န ဣဒါနိ ဣမံ မာနံ အနိဂ္ဂဟေတွာ ဖလာဖလတ္ထာယ ဂမိဿာမီ’’တိ ပဏ္ဏသာလံ ပဝိသိတွာ မာနနိဂ္ဂဟာယ ဥပေါသထံ သမာဒါယ
ကဋ္ဌတ္ထရိကာယ နိသိန္နော မဟာဉာဏော ကုလပုတ္တော မာနံ နိဂ္ဂဟေတွာ ကသိဏံ ဝဍ္ဎေတွာ အဘိညာ စ သမာပတ္တိယော စ နိဗ္ဗတ္တေတွာ နိက္ခမိတွာ စင်္ကမနကောဋိယံ ပါသာဏဖလကေ နိသီဒိ။ အထ နံ ကပေါတာဒယော ဥပသင်္ကမိတွာ ဝန္ဒိတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိံသု။ မဟာသတ္တော ကပေါတံ ပုစ္ဆိ ‘‘တွံ အညေသု ဒိဝသေသု န ဣမာယ ဝေလာယ အာဂစ္ဆသိ, ဂေါစရံ ပရိယေသသိ, ကိံ နု ခေါ အဇ္ဇ ဥပေါသထိကော ဇာတောသီ’’တိ? ‘‘အာမ ဘန္တေ’’တိ။ အထ နံ ‘‘ကေန ကာရဏေနာ’’တိ ပုစ္ဆန္တော ပဌမံ ဂါထမာဟ –
‘‘အပ္ပေါဿုက္ကော ဒါနိ တုဝံ ကပေါတ, ဝိဟင်္ဂမ န တဝ ဘောဇနတ္ထော၊
ခုဒံ ပိပါသံ အဓိဝါသယန္တော, ကသ္မာ ဘဝံပေါသထိကော ကပေါတာ’’တိ။
တတ္ထ အပ္ပေါဿုက္ကောတိ နိရာလယော။ န တဝ ဘောဇနတ္ထောတိ ကိံ အဇ္ဇ တဝ ဘောဇနေန အတ္ထော နတ္ထိ။
တံ သုတွာ ကပေါတော ဒွေ ဂါထာ အဘာသိ –
‘‘အဟံ ပုရေ ဂိဒ္ဓိဂတော ကပေါတိယာ, အသ္မိံ ပဒေသသ္မိမုဘော ရမာမ၊
အထဂ္ဂဟီ သာကုဏိကော ကပေါတိံ, အကာမကော တာယ ဝိနာ အဟောသိံ။
‘‘နာနာဘဝါ ဝိပ္ပယောဂေန တဿာ, မနောမယံ ဝေဒန ဝေဒယာမိ၊
တသ္မာ အဟံပေါသထံ ပါလယာမိ, ရာဂေါ မမံ မာ ပုနရာဂမာသီ’’တိ။
တတ္ထ ရမာမာတိ ဣမသ္မိံ ဘူမိဘာဂေ ကာမရတိယာ ရမာမ။ သာကုဏိကောတိ သေနသကုဏော။
ကပေါတေန အတ္တနော ဥပေါသထကမ္မေ ဝဏ္ဏိတေ မဟာသတ္တော သပ္ပါဒီသု ဧကေကံ ပုစ္ဆိ။ တေပိ ယထာဘူတံ ဗျာကရိံသု –
‘‘အနုဇ္ဇုဂါမီ ဥရဂါ ဒုဇိဝှ, ဒါဌာဝုဓော ဃောရဝိသောသိ သပ္ပ၊
ခုဒံ ပိပါသံ အဓိဝါသယန္တော, ကသ္မာ ဘဝံပေါသထိကော နု ဒီဃ။
‘‘ဥသဘော အဟူ ဗလဝါ ဂါမိကဿ, စလက္ကကူ ဝဏ္ဏဗလူပပန္နော၊
သော မံ အက္ကမိ တံ ကုပိတော အဍံသိံ, ဒုက္ခာဘိတုဏ္ဏော မရဏံ ဥပါဂါ။
‘‘တတော ဇနာ နိက္ခမိတွာန ဂါမာ, ကန္ဒိတွာ ရောဒိတွာ အပက္ကမိံသု၊
တသ္မာ အဟံပေါသထံ ပါလယာမိ, ကောဓော မမံ မာ ပုနရာဂမာသိ။
‘‘မတာန မံသာနိ ဗဟူ သုသာနေ, မနုညရူပံ တဝ ဘောဇနေ တံ၊
ခုဒံ ပိပါသံ အဓိဝါသယန္တော, ကသ္မာ ဘဝံပေါသထိကော သိင်္ဂါလ။
‘‘ပဝိသိ ကုစ္ဆိံ မဟတော ဂဇဿ, ကုဏပေ ရတော ဟတ္ထိမံသေသု ဂိဒ္ဓေါ၊
ဥဏှော စ ဝါတော တိခိဏာ စ ရသ္မိယော, တေ သောသယုံ တဿ ကရီသမဂ္ဂံ။
‘‘ကိသော စ ပဏ္ဍူ စ အဟံ ဘဒန္တေ, န မေ အဟူ နိက္ခမနာယ မဂ္ဂေါ၊
မဟာ စ မေဃော သဟသာ ပဝဿိ, သော တေမယီ တဿ ကရီသမဂ္ဂံ။
‘‘တတော အဟံ နိက္ခမိသံ ဘဒန္တေ, စန္ဒော ယထာ ရာဟုမုခါ ပမုတ္တော၊
တသ္မာ အဟံပေါသထံ ပါလယာမိ, လောဘော မမံ မာ ပုနရာဂမာသိ။
‘‘ဝမ္မီကထူပသ္မိံ ကိပိလ္လိကာနိ, နိပ္ပေါထယန္တော တုဝံ ပုရေ စရာသိ၊
ခုဒံ ပိပါသံ အဓိဝါသယန္တော, ကသ္မာ ဘဝံပေါသထိကော နု အစ္ဆ။
‘‘သကံ နိကေတံ အတိဟီဠယာနော, အတြိစ္ဆတာ မလ္လဂါမံ အဂစ္ဆိံ၊
တတော ဇနာ နိက္ခမိတွာန ဂါမာ, ကောဒဏ္ဍကေန ပရိပေါထယိံသု မံ။
‘‘သော ဘိန္နသီသော ရုဟိရမက္ခိတင်္ဂေါ, ပစ္စာဂမာသိံ သကံ နိကေတံ၊
တသ္မာ အဟံပေါသထံ ပါလယာမိ, အတြိစ္ဆတာ မာ ပုနရာဂမာသီ’’တိ။
တတ္ထ အနုဇ္ဇုဂါမီတိအာဒီဟိ တံ အာလပတိ။ စလက္ကကူတိ စလမာနကကုဓော။ ဒုက္ခာဘိတုဏ္ဏောတိ သော ဥသဘော ဒုက္ခေန အဘိတုဏ္ဏော အာတုရော ဟုတွာ။ ဗဟူတိ ဗဟူနိ။ ပဝိသီတိ ပါဝိသိံ။ ရသ္မိယောတိ သူရိယရသ္မိယော။ နိက္ခမိသန္တိ နိက္ခမိံ။ ကိပိလ္လိကာနီတိ ဥပစိကာယော။ နိပ္ပေါထယန္တောတိ ခါဒမာနော။ အတိဟီဠယာနောတိ အတိမညန္တော နိန္ဒန္တော ဂရဟန္တော။ ကောဒဏ္ဍကေနာတိ ဓနုဒဏ္ဍကေဟိ စေဝ မုဂ္ဂရေဟိ စ။
ဧဝံ တေ စတ္တာရောပိ အတ္တနော ဥပေါသထကမ္မံ ဝဏ္ဏေတွာ ဥဋ္ဌာယ မဟာသတ္တံ ဝန္ဒိတွာ ‘‘ဘန္တေ, တုမှေ အညေသု ဒိဝသေသု ဣမာယ ဝေလာယ ဖလာဖလတ္ထာယ ဂစ္ဆထ, အဇ္ဇ အဂန္တွာ ကသ္မာ ဥပေါသထိကတ္ထာ’’တိ ပုစ္ဆန္တာ ဂါထမာဟံသု –
‘‘ယံ နော အပုစ္ဆိတ္ထ တုဝံ ဘဒန္တေ, သဗ္ဗေဝ ဗျာကရိမှ ယထာပဇာနံ၊
မယမ္ပိ ပုစ္ဆာမ တုဝံ ဘဒန္တေ, ကသ္မာ ဘဝံပေါသထိကော နု ဗြဟ္မေ’’တိ။
‘‘အနူပလိတ္တော မမ အဿမမှိ, ပစ္စေကဗုဒ္ဓေါ မုဟုတ္တံ နိသီဒိ၊
သော မံ အဝေဒီ ဂတိမာဂတိဉ္စ, နာမဉ္စ ဂေါတ္တံ စရဏဉ္စ သဗ္ဗံ။
‘‘ဧဝမ္ပဟံ န ဝန္ဒိ တဿ ပါဒေ, န စာပိ နံ မာနဂတေန ပုစ္ဆိံ၊
တသ္မာ အဟံပေါသထံ ပါလယာမိ, မာနော မမံ မာ ပုနရာဂမာသီ’’တိ။
တတ္ထ ယံ နောတိ ယံ အတ္ထံ တွံ အမှေ အပုစ္ဆိ။ ယထာပဇာနန္တိ အတ္တနော ပဇာနနနိယာမေန တံ မယံ ဗျာကရိမှ။ အနူပလိတ္တောတိ သဗ္ဗကိလေသေဟိ အလိတ္တော။ သော မံ အဝေဒီတိ သော မမ ဣဒါနိ ဂန္တဗ္ဗဋ္ဌာနဉ္စ ဂတဋ္ဌာနဉ္စ ‘‘အနာဂတေ တွံ ဧဝံနာမော ဗုဒ္ဓေါ ဘဝိဿသိ ဧဝံဂေါတ္တော, ဧဝရူပံ တေ သီလစရဏံ ဘဝိဿတီ’’တိ ဧဝံ နာမဉ္စ ဂေါတ္တဉ္စ စရဏဉ္စ သဗ္ဗံ မံ အဝေဒိ ဇာနာပေသိ, ကထေသီတိ အတ္ထော။ ဧဝမ္ပဟံ န ဝန္ဒီတိ ဧဝံ ကထေန္တဿပိ တဿ အဟံ အတ္တနော မာနံ နိဿာယ ပါဒေ န ဝန္ဒိန္တိ။
ဧဝံ မဟာသတ္တော အတ္တနော ဥပေါသထကာရဏံ ကထေတွာ တေ ဩဝဒိတွာ ဥယျောဇေတွာ ပဏ္ဏသာလံ ပါဝိသိ, ဣတရေပိ ယထာဋ္ဌာနာနိ အဂမံသု။ မဟာသတ္တော အပရိဟီနဇ္ဈာနော ဗြဟ္မလောကပရာယဏော အဟောသိ, ဣတရေ စ တဿောဝါဒေ ဌတွာ သဂ္ဂပရာယဏာ အဟေသုံ။
သတ္ထာ ဣမံ ဓမ္မဒေသနံ အာဟရိတွာ ‘‘ဧဝံ ဥပါသကာ, ဥပေါသထော နာမေသ ပေါရာဏကပဏ္ဍိတာနံ ဝံသော, ဥပဝသိတဗ္ဗော ဥပေါသထဝါသော’’တိ ဝတွာ ဇာတကံ သမောဓာနေသိ – ‘‘တဒါ ကပေါတော အနုရုဒ္ဓေါ အဟောသိ, အစ္ဆော ကဿပေါ, သိင်္ဂါလော မောဂ္ဂလ္လာနော, သပ္ပေါ သာရိပုတ္တော, တာပသော ပန အဟမေဝ အဟောသိ’’န္တိ။
ပဉ္စုပေါသထဇာတကဝဏ္ဏနာ သတ္တမာ။
֍ * မြန်[၄၉၁] ၈။ မဟာမောရဇာတကဝဏ္ဏနာ
သစေ ဟိ တျာဟံ ဓနဟေတု ဂါဟိတောတိ ဣဒံ သတ္ထာ ဇေတဝနေ ဝိဟရန္တော ဧကံ ဥက္ကဏ္ဌိတဘိက္ခုံ အာရဗ္ဘ ကထေသိ။ တဉှိ ဘိက္ခုံ သတ္ထာ ‘‘သစ္စံ ကိရ တွံ ဥက္ကဏ္ဌိတောသီ’’တိ ပုစ္ဆိတွာ ‘‘သစ္စံ, ဘန္တေ’’တိ ဝုတ္တေ ‘‘ဘိက္ခု အယံ နန္ဒီရာဂေါ တာဒိသံ ကိံ နာမ နာလောလေဿတိ, န ဟိ သိနေရုဥဗ္ဗာဟနကဝါတော သာမန္တေ ပုရာဏပဏ္ဏဿ လဇ္ဇတိ, ပုဗ္ဗေ သတ္တ ဝဿသတာနိ အန္တောကိလေသသမုဒါစာရံ ဝါရေတွာ ဝိဟရန္တေ ဝိသုဒ္ဓသတ္တေပေသ အာလောလေသိယေဝါ’’တိ ဝတွာ အတီတံ အာဟရိ။
အတီတေ ဗာရာဏသိယံ ဗြဟ္မဒတ္တေ ရဇ္ဇံ ကာရေန္တေ ဗောဓိသတ္တော ပစ္စန္တပဒေသေ မောရသကုဏိယာ ကုစ္ဆိမှိ ပဋိသန္ဓိံ အဂ္ဂဟေသိ။ ဂဗ္ဘေ ပရိပါကဂတေ မာတာ ဂေါစရဘူမိယံ အဏ္ဍံ ပါတေတွာ ပက္ကာမိ။ အဏ္ဍဉ္စ နာမ မာတု အရောဂဘာဝေ သတိ အညသ္မိံ ဒီဃဇာတိကာဒိပရိပန္ထေ စ အဝိဇ္ဇမာနေ န နဿတိ။ တသ္မာ တံ အဏ္ဍံ ကဏိကာရမကုလံ ဝိယ သုဝဏ္ဏဝဏ္ဏံ ဟုတွာ ပရိဏတကာလေ အတ္တနော ဓမ္မတာယ ဘိဇ္ဇိ, သုဝဏ္ဏဝဏ္ဏော မောရစ္ဆာပေါ နိက္ခမိ။ တဿ ဒွေ အက္ခီနိ ဇိဉ္ဇုကာဖလသဒိသာနိ, တုဏ္ဍံ ပဝါဠဝဏ္ဏံ, တိဿော ရတ္တရာဇိယော ဂီဝံ ပရိက္ခိပိတွာ ပိဋ္ဌိမဇ္ဈေန အဂမံသု။ သော ဝယပ္ပတ္တော ဘဏ္ဍသကဋမတ္တသရီရော အဘိရူပေါ အဟောသိ။ တံ သဗ္ဗေ နီလမောရာ သန္နိပတိတွာ ရာဇာနံ ကတွာ ပရိဝါရယိံသု။
သော ဧကဒိဝသံ ဥဒကသောဏ္ဍိယံ ပါနီယံ ပိဝန္တော အတ္တနော ရူပသမ္ပတ္တိံ ဒိသွာ စိန္တေသိ ‘‘အဟံ သဗ္ဗမောရေဟိ အတိရေကရူပသောဘော, သစာဟံ ဣမေဟိ သဒ္ဓိံ မနုဿပထေ ဝသိဿာမိ, ပရိပန္ထော မေ ဥပ္ပဇ္ဇိဿတိ, ဟိမဝန္တံ ဂန္တွာ ဧကကောဝ ဖာသုကဋ္ဌာနေ ဝသိဿာမီ’’တိ။ သော ရတ္တိဘာဂေ မောရေသု ပဋိသလ္လီနေသု ကဉ္စိ အဇာနာပေတွာ ဥပ္ပတိတွာ ဟိမဝန္တံ ပဝိသိတွာ တိဿော ပဗ္ဗတရာဇိယော အတိက္ကမ္မ စတုတ္ထာယ ပဗ္ဗတရာဇိယာ ဧကသ္မိံ အရညေ ပဒုမသဉ္ဆန္နော ဇာတဿရော အတ္ထိ, တဿ အဝိဒူရေ ဧကံ ပဗ္ဗတံ နိဿာယ ဌိတော မဟာနိဂြောဓရုက္ခော အတ္ထိ, တဿ သာခါယ နိလီယိ။ တဿ ပန ပဗ္ဗတဿ ဝေမဇ္ဈေ မနာပါ ဂုဟာ အတ္ထိ။ သော တတ္ထ ဝသိတုကာမော ဟုတွာ တဿာ ပမုခေ ပဗ္ဗတတလေ နိလီယိ။ တံ ပန ဌာနံ နေဝ
ဟေဋ္ဌာဘာဂေန အဘိရုဟိတုံ, န ဥပရိဘာဂေန ဩတရိတုံ သက္ကာ, ဗိဠာလဒီဃဇာတိကမနုဿဘယေဟိ ဝိမုတ္တံ။ သော ‘‘ဣဒံ မေ ဖာသုကဋ္ဌာန’’န္တိ တံ ဒိဝသံ တတ္ထေဝ ဝသိတွာ ပုနဒိဝသေ ပဗ္ဗတဂုဟာတော ဥဋ္ဌာယ ပဗ္ဗတမတ္ထကေ ပုရတ္ထာဘိမုခေါ နိသိန္နော ဥဒေန္တံ သူရိယမဏ္ဍလံ ဒိသွာ အတ္တနော ဒိဝါရက္ခာဝရဏတ္ထာယ ‘‘ဥဒေတယံ စက္ခုမာ ဧကရာဇာ’’တိ ပရိတ္တံ ကတွာ ဂေါစရဘူမိယံ ဩတရိတွာ ဂေါစရံ ဂဟေတွာ သာယံ အာဂန္တွာ ပဗ္ဗတမတ္ထကေ ပစ္ဆာဘိမုခေါ နိသိန္နော အတ္ထင်္ဂတံ သူရိယမဏ္ဍလံ ဒိသွာ အတ္တနော ရတ္တိရက္ခာဝရဏတ္ထာယ ‘‘အပေတယံ စက္ခုမာ ဧကရာဇာ’’တိ ပရိတ္တံ ကတွာ ဧတေနုပါယေန ဝသတိ။
အထ နံ ဧကဒိဝသံ ဧကော လုဒ္ဒပုတ္တော အရညေ ဝိစရန္တော ပဗ္ဗတမတ္ထကေ နိသိန္နံ မောရံ ဒိသွာ အတ္တနော နိဝေသနံ အာဂန္တွာ မရဏာသန္နကာလေ ပုတ္တံ အာဟ – ‘‘တာတ, စတုတ္ထာယ ပဗ္ဗတရာဇိယာ အရညေ သုဝဏ္ဏဝဏ္ဏော မောရော အတ္ထိ, သစေ ရာဇာ ပုစ္ဆတိ, အာစိက္ခေယျာသီ’’တိ။ အထေကသ္မိံ ဒိဝသေ ဗာရာဏသိရညော ခေမာ နာမ အဂ္ဂမဟေသီ ပစ္စူသကာလေ သုပိနံ ပဿိ။ ဧဝရူပေါ သုပိနော အဟောသိ – ‘‘သုဝဏ္ဏဝဏ္ဏော မောရော ဓမ္မံ ဒေသေတိ, သာ သာဓုကာရံ ဒတွာ ဓမ္မံ သုဏာတိ, မောရော ဓမ္မံ ဒေသေတွာ ဥဋ္ဌာယ ပက္ကာမိ’’။ သာ ‘‘မောရရာဇာ ဂစ္ဆတိ, ဂဏှထ န’’န္တိ ဝဒန္တီယေဝ ပဗုဇ္ဈိ, ပဗုဇ္ဈိတွာ စ ပန သုပိနဘာဝံ ဉတွာ ‘‘သုပိနောတိ ဝုတ္တေ ရာဇာ န အာဒရံ ကရိဿတိ, ‘ဒေါဟဠော မေ’တိ ဝုတ္တေ ကရိဿတီ’’တိ စိန္တေတွာ ဒေါဟဠိနီ ဝိယ ဟုတွာ နိပဇ္ဇိ။ အထ နံ ရာဇာ ဥပသင်္ကမိတွာ ပုစ္ဆိ ‘‘ဘဒ္ဒေ, ကိံ တေ အဖာသုက’’န္တိ။ ‘‘ဒေါဟဠော မေ ဥပ္ပန္နော’’တိ။ ‘‘ကိံ ဣစ္ဆသိ ဘဒ္ဒေ’’တိ? ‘‘သုဝဏ္ဏဝဏ္ဏဿ မောရဿ ဓမ္မံ သောတုံ ဒေဝါ’’တိ။ ‘‘ဘဒ္ဒေ, ကုတော ဧဝရူပံ မောရံ လစ္ဆာမီ’’တိ? ‘‘ဒေဝ, သစေ န လဘာမိ, ဇီဝိတံ မေ နတ္ထီ’’တိ။ ‘‘ဘဒ္ဒေ, မာ စိန္တယိ, သစေ ကတ္ထစိ အတ္ထိ, လဘိဿသီ’’တိ ရာဇာ နံ အဿာသေတွာ ဂန္တွာ ရာဇာသနေ နိသိန္နော အမစ္စေ ပုစ္ဆိ ‘‘အမ္ဘော, ဒေဝီ သုဝဏ္ဏဝဏ္ဏဿ မောရဿ ဓမ္မံ သောတုကာမာ, မောရာ နာမ သုဝဏ္ဏဝဏ္ဏာ ဟောန္တီ’’တိ? ‘‘ဗြာဟ္မဏာ ဇာနိဿန္တိ ဒေဝါ’’တိ။
ရာဇာ ဗြာဟ္မဏေ ပက္ကောသာပေတွာ ပုစ္ဆိ။ ဗြာဟ္မဏာ ဧဝမာဟံသု ‘‘မဟာရာဇ ဇလဇေသု မစ္ဆကစ္ဆပကက္ကဋကာ, ထလဇေသု မိဂါ ဟံသာ မောရာ တိတ္တိရာ ဧတေ တိရစ္ဆာနဂတာ စ မနုဿာ စ သုဝဏ္ဏဝဏ္ဏာ ဟောန္တီတိ အမှာကံ လက္ခဏမန္တေသု အာဂတ’’န္တိ။ ရာဇာ အတ္တနော ဝိဇိတေ လုဒ္ဒပုတ္တေ သန္နိပါတေတွာ ‘‘သုဝဏ္ဏဝဏ္ဏော မောရော ဝေါ ဒိဋ္ဌပုဗ္ဗော’’တိ ပုစ္ဆိ။ သေသာ
‘‘န ဒိဋ္ဌပုဗ္ဗော’’တိ အာဟံသု။ ယဿ ပန ပိတရာ အာစိက္ခိတံ, သော အာဟ – ‘‘မယာပိ န ဒိဋ္ဌပုဗ္ဗော, ပိတာ ပန မေ ‘အသုကဋ္ဌာနေ နာမ သုဝဏ္ဏဝဏ္ဏော မောရော အတ္ထီ’တိ ကထေသီ’’တိ။ အထ နံ ရာဇာ ‘‘သမ္မ, မယှဉ္စ ဒေဝိယာ စ ဇီဝိတံ ဒိန္နံ ဘဝိဿတိ, ဂန္တွာ တံ ဗန္ဓိတွာ အာနေဟီ’’တိ ဗဟုံ ဓနံ ဒတွာ ဥယျောဇေသိ။ သော ပုတ္တဒါရဿ ဓနံ ဒတွာ တတ္ထ ဂန္တွာ မဟာသတ္တံ ဒိသွာ ပါသေ ဩဍ္ဍေတွာ ‘‘အဇ္ဇ ဗဇ္ဈိဿတိ, အဇ္ဇ ဗဇ္ဈိဿတီ’’တိ အဗဇ္ဈိတွာဝ မတော, ဒေဝီပိ ပတ္ထနံ အလဘန္တီ မတာ။ ရာဇာ ‘‘တံ မောရံ နိဿာယ ပိယဘရိယာ မေ မတာ’’တိ ကုဇ္ဈိတွာ ကောဓဝသိကော ဟုတွာ ‘‘ဟိမဝန္တေ စတုတ္ထာယ ပဗ္ဗတရာဇိယာ သုဝဏ္ဏဝဏ္ဏော မောရော စရတိ, တဿ မံသံ ခါဒိတွာ အဇရာ အမရာ ဟောန္တီ’’တိ သုဝဏ္ဏပဋ္ဋေ လိခါပေတွာ တံ ပဋ္ဋံ သာရမဉ္ဇူသာယံ ဌပေတွာ ကာလမကာသိ။
အထ အညော ရာဇာ အဟောသိ။ သော သုဝဏ္ဏပဋ္ဋေ အက္ခရာနိ ဒိသွာ ‘‘အဇရော အမရော ဘဝိဿာမီ’’တိ တဿ ဂဟဏတ္ထာယ ဧကံ လုဒ္ဒပုတ္တံ ပေသေသိ။ သောပိ တတ္ထေဝ မတော။ ဧဝံ ဆ ရာဇပရိဝဋ္ဋာ ဂတာ, ဆ လုဒ္ဒပုတ္တာ ဟိမဝန္တေယေဝ မတာ။ သတ္တမေန ပန ရညာ ပေသိတော သတ္တမော လုဒ္ဒေါ ‘‘အဇ္ဇ အဇ္ဇေဝါ’’တိ သတ္တ သံဝစ္ဆရာနိ ဗဇ္ဈိတုံ အသက္ကောန္တော စိန္တေသိ ‘‘ကိံ နု ခေါ ဣမဿ မောရရာဇဿ ပါဒေ ပါသဿ အသဉ္စရဏကာရဏ’’န္တိ? အထ နံ ပရိဂ္ဂဏှန္တော သာယံပါတံ ပရိတ္တံ ကရောန္တံ ဒိသွာ ‘‘ဣမသ္မိံ ဌာနေ အညော မောရော နတ္ထိ, ဣမိနာ ဗြဟ္မစာရိနာ ဘဝိတဗ္ဗံ, ဗြဟ္မစရိယာနုဘာဝေန စေဝ ပရိတ္တာနုဘာဝေန စဿ ပါဒေါ ပါသေ န ဗဇ္ဈတီ’’တိ နယတော ပရိဂ္ဂဟေတွာ ပစ္စန္တဇနပဒံ ဂန္တွာ ဧကံ မောရိံ ဗန္ဓိတွာ ယထာ သာ အစ္ဆရာယ ပဟဋာယ ဝဿတိ, ပါဏိမှိ ပဟဋေ နစ္စတိ, ဧဝံ သိက္ခာပေတွာ အာဒါယ ဂန္တွာ ဗောဓိသတ္တဿ ပရိတ္တကရဏတော ပုရေတရမေဝ ပါသံ ဩဍ္ဍေတွာ အစ္ဆရံ ပဟရိတွာ မောရိံ ဝဿာပေသိ။ မောရော တဿာ သဒ္ဒံ သုဏိ, တာဝဒေဝဿ သတ္တ ဝဿသတာနိ သန္နိသိန္နကိလေသော ဖဏံ ကရိတွာ ဒဏ္ဍေန ပဟဋာသီဝိသော ဝိယ ဥဋ္ဌဟိ။ သော ကိလေသာတုရော ဟုတွာ ပရိတ္တံ ကာတုံ အသက္ကုဏိတွာဝ ဝေဂေန တဿာ သန္တိကံ ဂန္တွာ ပါသေ ပါဒံ ပဝေသေန္တောယေဝ အာကာသာ ဩတရိ။ သတ္တ ဝဿသတာနိ အသဉ္စရဏကပါသော တင်္ခဏညေဝ သဉ္စရိတွာ ပါဒံ ဗန္ဓိ။
အထ နံ လုဒ္ဒပုတ္တော ယဋ္ဌိအဂ္ဂေ ဩလမ္ဗန္တံ ဒိသွာ စိန္တေသိ ‘‘ဣမံ မောရရာဇံ ဆ လုဒ္ဒပုတ္တာ ဗန္ဓိတုံ နာသက္ခိံသု, အဟမ္ပိ သတ္တ ဝဿာနိ နာသက္ခိံ,
အဇ္ဇ ပနေသ ဣမံ မောရိံ နိဿာယ ကိလေသာတုရော ဟုတွာ ပရိတ္တံ ကာတုံ အသက္ကုဏိတွာ အာဂမ္မ ပါသေ ဗဒ္ဓေါ ဟေဋ္ဌာသီသကော ဩလမ္ဗတိ, ဧဝရူပေါ မေ သီလဝါ ကိလမိတော, ဧဝရူပံ ရညော ပဏ္ဏာကာရတ္ထာယ နေတုံ အယုတ္တံ, ကိံ မေ ရညာ ဒိန္နေန သက္ကာရေန, ဝိဿဇ္ဇေဿာမိ န’’န္တိ။ ပုန စိန္တေသိ ‘‘အယံ နာဂဗလော ထာမသမ္ပန္နော မယိ ဥပသင်္ကမန္တေ ‘ဧသ မံ မာရေတုံ အာဂစ္ဆတီ’တိ မရဏဘယတဇ္ဇိတော ဖန္ဒမာနော ပါဒံ ဝါ ပက္ခံ ဝါ ဘိန္ဒေယျ, အနုပဂန္တွာ ပန ပဋိစ္ဆန္နေ ဌတွာ ခုရပ္ပေနဿ ပါသံ ဆိန္ဒိဿာမိ, တတော သယမေဝ ယထာရုစိယာ ဂမိဿတီ’’တိ။ သော ပဋိစ္ဆန္နေ ဌတွာ ဓနုံ အာရောပေတွာ ခုရပ္ပံ သန္နယှိတွာ အာကဍ္ဎိ။ မောရောပိ ‘‘အယံ လုဒ္ဒကော မံ ကိလေသာတုရံ ကတွာ ဗဒ္ဓဘာဝံ ဉတွာ နိရာသင်္ကော အာဂစ္ဆိဿတိ, ကဟံ နု ခေါ သော’’တိ စိန္တေတွာ ဣတော စိတော စ ဝိလောကေတွာ ဓနုံ အာရောပေတွာ ဌိတံ ဒိသွာ ‘‘မာရေတွာ မံ အာဒါယ ဂန္တုကာမော ဘဝိဿတီ’’တိ မညမာနော မရဏဘယတဇ္ဇိတော ဟုတွာ ဇီဝိတံ ယာစန္တော ပဌမံ ဂါထမာဟ –
‘‘သစေ ဟိ တျာဟံ ဓနဟေတု ဂါဟိတော, မာ မံ ဝဓီ ဇီဝဂါဟံ ဂဟေတွာ၊
ရညော စ မံ သမ္မ ဥပန္တိကံ နေဟိ, မညေ ဓနံ လစ္ဆသိနပ္ပရူပ’’န္တိ။
တတ္ထ သစေ ဟိ တျာဟန္တိ သစေ ဟိ တေ အဟံ။ ဥပန္တိကံ နေဟီတိ ဥပသန္တိကံ နေဟိ။ လစ္ဆသိနပ္ပရူပန္တိ လစ္ဆသိ အနပ္ပကရူပံ။
တံ သုတွာ လုဒ္ဒပုတ္တော စိန္တေသိ – ‘‘မောရရာဇာ, ‘အယံ မံ ဝိဇ္ဈိတုကာမတာယ ခုရပ္ပံ သန္နယှီ’တိ မညတိ, အဿာသေဿာမိ န’’န္တိ။ သော အဿာသေန္တော ဒုတိယံ ဂါထမာဟ –
‘‘န မေ အယံ တုယှ ဝဓာယ အဇ္ဇ, သမာဟိတော စာပဓုရေ ခုရပ္ပေါ၊
ပါသဉ္စ တျာဟံ အဓိပါတယိဿံ, ယထာသုခံ ဂစ္ဆတု မောရရာဇာ’’တိ။
တတ္ထ အဓိပါတယိဿန္တိ ဆိန္ဒယိဿံ။
တတော မောရရာဇာ ဒွေ ဂါထာ အဘာသိ –
‘‘ယံ သတ္တ ဝဿာနိ မမာနုဗန္ဓိ, ရတ္တိန္ဒိဝံ ခုပ္ပိပါသံ သဟန္တော၊
အထ ကိဿ မံ ပါသဝသူပနီတံ, ပမုတ္တဝေ ဣစ္ဆသိ ဗန္ဓနသ္မာ။
‘‘ပါဏာတိပါတာ ဝိရတော နုသဇ္ဇ, အဘယံ နု တေ သဗ္ဗဘူတေသု ဒိန္နံ၊
ယံ မံ တုဝံ ပါသဝသူပနီတံ, ပမုတ္တဝေ ဣစ္ဆသိ ဗန္ဓနသ္မာ’’တိ။
တတ္ထ ယန္တိ ယသ္မာ မံ ဧတ္တကံ ကာလံ တွံ အနုဗန္ဓိ, တသ္မာ တံ ပုစ္ဆာမိ, အထ ကိဿ မံ ပါသဝသံ ဥပနီတံ ဗန္ဓနသ္မာ ပမောစေတုံ ဣစ္ဆသီတိ အတ္ထော။ ဝိရတော နုသဇ္ဇာတိ ဝိရတော နုသိ အဇ္ဇ။ သဗ္ဗဘူတေသူတိ သဗ္ဗသတ္တာနံ။
‘‘ပါဏာတိပါတာ ဝိရတဿ ဗြူဟိ, အဘယဉ္စ ယော သဗ္ဗဘူတေသု ဒေတိ၊
ပုစ္ဆာမိ တံ မောရရာဇေတမတ္ထံ, ဣတော စုတော ကိံ လဘတေ သုခံ သော။
‘‘ပါဏာတိပါတာ ဝိရတဿ ဗြူမိ, အဘယဉ္စ ယော သဗ္ဗဘူတေသု ဒေတိ၊
ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ လဘတေ ပသံသံ, သဂ္ဂဉ္စ သော ယာတိ သရီရဘေဒါ။
‘‘န သန္တိ ဒေဝါ ဣတိ အာဟု ဧကေ, ဣဓေဝ ဇီဝေါ ဝိဘဝံ ဥပေတိ၊
တထာ ဖလံ သုကတဒုက္ကဋာနံ, ဒတ္တုပညတ္တဉ္စ ဝဒန္တိ ဒါနံ၊
တေသံ ဝစော အရဟတံ သဒ္ဒဟာနော, တသ္မာ အဟံ သကုဏေ ဗာဓယာမီ’’တိ။ –
ဣမာ ဥတ္တာနသမ္ဗန္ဓဂါထာ ပါဠိနယေန ဝေဒိတဗ္ဗာ။
တတ္ထ ဣတိ အာဟု ဧကေတိ ဧကစ္စေ သမဏဗြာဟ္မဏာ ဧဝံ ကထေန္တိ။ တေသံ ဝစော အရဟတံ သဒ္ဒဟာနောတိ တဿ ကိရ ကုလူပကာ ဥစ္ဆေဒဝါဒိနော နဂ္ဂသမဏကာ။ တေ တံ ပစ္စေကဗောဓိဉာဏဿ ဥပနိဿယသမ္ပန္နမ္ပိ သတ္တံ ဥစ္ဆေဒဝါဒံ ဂဏှာပေသုံ။ သော တေဟိ သံသဂ္ဂေန ‘‘ကုသလာကုသလံ နတ္ထီ’’တိ ဂဟေတွာ သကုဏေ မာရေတိ။ ဧဝံ မဟာသာဝဇ္ဇာ ဧသာ အသပ္ပုရိသသေဝနာ နာမ။ တေယေဝ အယံ ‘‘အရဟန္တော’’တိ မညမာနော ဧဝမာဟ။
တံ သုတွာ မဟာသတ္တော ‘‘တဿေဝ ပရလောကဿ အတ္ထိဘာဝံ ကထေဿာမီ’’တိ ပါသယဋ္ဌိယံ အဓောသိရော ဩလမ္ဗမာနောဝ ဣမံ ဂါထမာဟ –
‘‘စန္ဒော စ သုရိယော စ ဥဘော သုဒဿနာ, ဂစ္ဆန္တိ ဩဘာသယမန္တလိက္ခေ၊
ဣမဿ လောကဿ ပရဿ ဝါ တေ, ကထံ နု တေ အာဟု မနုဿလောကေ’’တိ။
တတ္ထ ဣမဿာတိ ကိံ နု တေ ဣမဿ လောကဿ သန္တိ, ဥဒါဟု ပရလောကဿာတိ။ ဘုမ္မတ္ထေ ဝါ ဧတံ သာမိဝစနံ။ ကထံ နု တေတိ ဧတေသု ဝိမာနေသု စန္ဒိမသူရိယဒေဝပုတ္တေ ကထံ နု ကထေန္တိ, ကိံ အတ္ထီတိ ကထေန္တိ, ဥဒါဟု နတ္ထီတိ, ကိံ ဝါ ဒေဝါ, ဥဒါဟု မနုဿာတိ?
လုဒ္ဒပုတ္တော ဂါထမာဟ –
‘‘စန္ဒော စ သုရိယော စ ဥဘော သုဒဿနာ, ဂစ္ဆန္တိ ဩဘာသယမန္တလိက္ခေ၊
ပရဿ လောကဿ န တေ ဣမဿ, ဒေဝါတိ တေ အာဟု မနုဿလောကေ’’တိ။
အထ နံ မဟာသတ္တော အာဟ –
‘‘ဧတ္ထေဝ တေ နီဟတာ ဟီနဝါဒါ, အဟေတုကာ ယေ န ဝဒန္တိ ကမ္မံ၊
တထာ ဖလံ သုကတဒုက္ကဋာနံ, ဒတ္တုပညတ္တံ ယေ စ ဝဒန္တိ ဒါန’’န္တိ။
တတ္ထ ဧတ္ထေဝ တေ နိဟတာ ဟီနဝါဒါတိ သစေ စန္ဒိမသူရိယာ ဒေဝလောကေ ဌိတာ, န မနုဿလောကေ, သစေ စ တေ ဒေဝါ, န မနုဿာ, ဧတ္ထေဝ ဧတ္တကေ ဗျာကရဏေ တေ တဝ ကုလူပကာ ဟီနဝါဒါ နီဟတာ ဟောန္တိ။ အဟေတုကာ ‘‘ဝိသုဒ္ဓိယာ ဝါ သံကိလေသဿ ဝါ ဟေတုဘူတံ ကမ္မံ နတ္ထီ’’တိ ဧဝံဝါဒါ။ ဒတ္တုပညတ္တန္တိ ယေ စ ဒါနံ ‘‘ဗာလကေဟိ ပညတ္တ’’န္တိ ဝဒန္တိ။
သော မဟာသတ္တေ ကထေန္တေ သလ္လက္ခေတွာ ဂါထာဒွယမာဟ –
‘‘အဒ္ဓါ ဟိ သစ္စံ ဝစနံ တဝေဒံ, ကထဉှိ ဒါနံ အဖလံ ဘဝေယျ၊
တထာ ဖလံ သုကတဒုက္ကဋာနံ, ဒတ္တုပညတ္တဉ္စ ကထံ ဘဝေယျ။
‘‘ကထံကရော ကိန္တိကရော ကိမာစရံ, ကိံ သေဝမာနော ကေန တပေါဂုဏေန၊
အက္ခာဟိ မေ မောရရာဇေတမတ္ထံ, ယထာ အဟံ နော နိရယံ ပတေယျ’’န္တိ။
တတ္ထ ဒတ္တုပညတ္တဉ္စာတိ ဒါနဉ္စ ဒတ္တုပညတ္တံ နာမ ကထံ ဘဝေယျာတိ အတ္ထော။ ကထံကရောတိ ကတရကမ္မံ ကရောန္တော။ ကိန္တိကရောတိ ကေန ကာရဏေန ကရောန္တော အဟံ နိရယံ န ဂစ္ဆေယျံ။ ဣတရာနိ တဿေဝ ဝေဝစနာနိ။
တံ သုတွာ မဟာသတ္တော ‘‘သစာဟံ ဣမံ ပဉှံ န ကထေဿာမိ, မနုဿလောကော တုစ္ဆော ဝိယ ကတော ဘဝိဿတိ, တထေဝဿ ဓမ္မိကာနံ သမဏဗြာဟ္မဏာနံ အတ္ထိဘာဝံ ကထေဿာမီ’’တိ စိန္တေတွာ ဒွေ ဂါထာ အဘာသိ –
‘‘ယေ ကေစိ အတ္ထိ သမဏာ ပထဗျာ, ကာသာယဝတ္ထာ အနဂါရိယာ တေ၊
ပါတောဝ ပိဏ္ဍာယ စရန္တိ ကာလေ, ဝိကာလစရိယာ ဝိရတာ ဟိ သန္တော။
‘‘တေ တတ္ထ ကာလေနုပသင်္ကမိတွာ, ပုစ္ဆာဟိ ယံ တေ မနသော ပိယံ သိယာ၊
တေ တေ ပဝက္ခန္တိ ယထာပဇာနံ, ဣမဿ လောကဿ ပရဿ စတ္ထ’’န္တိ။
တတ္ထ သန္တောတိ သန္တပါပါ ပဏ္ဍိတာ ပစ္စေကဗုဒ္ဓါ။ ယထာပဇာနန္တိ တေ တုယှံ အတ္တနော ပဇာနနနိယာမေန ဝက္ခန္တိ, ကင်္ခံ တေ ဆိန္ဒိတွာ ကထေဿန္တိ။ ဣမဿ လောကဿ ပရဿ စတ္ထန္တိ ဣမိနာ နာမ ကမ္မေန မနုဿလောကေ နိဗ္ဗတ္တန္တိ, ဣမိနာ ဒေဝလောကေ, ဣမိနာ နိရယာဒီသူတိ ဧဝံ ဣမဿ စ ပရဿ စ လောကဿ အတ္ထံ အာစိက္ခိဿန္တိ, တေ ပုစ္ဆာတိ။
ဧဝဉ္စ ပန ဝတွာ နိရယဘယေန တဇ္ဇေသိ။ သော ပန ပူရိတပါရမီ ပစ္စေကဗောဓိသတ္တော သူရိယရသ္မိသမ္ဖဿံ ဩလောကေတွာ ဌိတံ ပရိဏတပဒုမံ ဝိယ ပရိပါကဂတဉာဏော ဝိစရတိ။ သော တဿ ဓမ္မကထံ သုဏန္တော ဌိတပဒေနေဝ ဌိတော သင်္ခါရေ ပရိဂ္ဂဏှိတွာ တိလက္ခဏံ သမ္မသန္တော ပစ္စေကဗောဓိဉာဏံ ပဋိဝိဇ္ဈိ။ တဿ ပဋိဝေဓော စ မဟာသတ္တဿ ပါသတော မောက္ခော စ ဧကက္ခဏေယေဝ အဟောသိ။ ပစ္စေကဗုဒ္ဓေါ သဗ္ဗကိလေသေ ပဒါလေတွာ ဘဝပရိယန္တေ ဌိတောဝ ဥဒါနံ ဥဒါနန္တော ဂါထမာဟ –
‘‘တစံဝ ဇိဏ္ဏံ ဥရဂေါ ပုရာဏံ, ပဏ္ဍူပလာသံ ဟရိတော ဒုမောဝ၊
ဧသပ္ပဟီနော မမ လုဒ္ဒဘာဝေါ, ဇဟာမဟံ လုဒ္ဒကဘာဝမဇ္ဇာ’’တိ။
တဿတ္ထော – ယထာ ဇိဏ္ဏံ ပုရာဏံ တစံ ဥရဂေါ ဇဟတိ, ယထာ စ ဟရိတော သမ္ပဇ္ဇမာနနီလပတ္တော ဒုမော ကတ္ထစိ ဌိတံ ပဏ္ဍုပလာသံ ဇဟတိ, ဧဝံ အဟမ္ပိ အဇ္ဇ လုဒ္ဒဘာဝံ ဒါရုဏဘာဝံ ဇဟိတွာ ဌိတော, သော ဒါနိ ဧသ ပဟီနော မမ လုဒ္ဒဘာဝေါ, သာဓု ဝတ ဇဟာမဟံ လုဒ္ဒကဘာဝမဇ္ဇာတိ။ ဇဟာမဟန္တိ ပဇဟိံ အဟန္တိ အတ္ထော။
သော ဣမံ ဥဒါနံ ဥဒါနေတွာ ‘‘အဟံ တာဝ သဗ္ဗကိလေသဗန္ဓနေဟိ မုတ္တော, နိဝေသနေ ပန မေ ဗန္ဓိတွာ ဌပိတာ ဗဟူ သကုဏာ အတ္ထိ, တေ ကထံ မောစေဿာမီ’’တိ စိန္တေတွာ မဟာသတ္တံ ပုစ္ဆိ – ‘‘မောရရာဇ, နိဝေသနေ မေ ဗဟူ
သကုဏာ ဗဒ္ဓါ အတ္ထိ, တေ ကထံ မောစေဿာမီ’’တိ? ပစ္စေကဗုဒ္ဓတောပိ သဗ္ဗညုဗောဓိသတ္တာနညေဝ ဥပါယပရိဂ္ဂဟဉာဏံ မဟန္တတရံ ဟောတိ, တေန နံ အာဟ ‘‘ယံ ဝေါ မဂ္ဂေန ကိလေသေ ခဏ္ဍေတွာ ပစ္စေကဗောဓိဉာဏံ ပဋိဝိဒ္ဓံ, တံ အာရဗ္ဘ သစ္စကိရိယံ ကရောထ, သကလဇမ္ဗုဒီပေ ဗန္ဓနဂတော သတ္တော နာမ န ဘဝိဿတီ’’တိ။ သော ဗောဓိသတ္တေန ဒိန္နနယဒွါရေ ဌတွာ သစ္စကိရိယံ ကရောန္တော ဂါထမာဟ –
‘‘ယေ စာပိ မေ သကုဏာ အတ္ထိ ဗဒ္ဓါ, သတာနိနေကာနိ နိဝေသနသ္မိံ၊
တေသမ္ပဟံ ဇီဝိတမဇ္ဇ ဒမ္မိ, မောက္ခဉ္စ တေ ပတ္တာ သကံ နိကေတ’’န္တိ။
တတ္ထ မောက္ခဉ္စ တေ ပတ္တာတိ သွာဟံ မောက္ခံ ပတ္တော ပစ္စေကဗောဓိဉာဏံ ပဋိဝိဇ္ဈိတွာ ဌိတော, တေ သတ္တေ ဇီဝိတဒါနေန အနုကမ္ပာမိ, ဧတေန သစ္စေန။ သကံ နိကေတန္တိ သဗ္ဗေပိ တေ သတ္တာ အတ္တနော အတ္တနော ဝသနဋ္ဌာနံ ဂစ္ဆန္တူတိ ဝဒတိ။
အထဿ သစ္စကိရိယာသမကာလမေဝ သဗ္ဗေ ဗန္ဓနာ မုစ္စိတွာ တုဋ္ဌိရဝံ ရဝန္တာ သကဋ္ဌာနမေဝ အဂမိံသု။ တသ္မိံ ခဏေ တေသံ တေသံ ဂေဟေသု ဗိဠာလေ အာဒိံ ကတွာ သကလဇမ္ဗုဒီပေ ဗန္ဓနဂတော သတ္တော နာမ နာဟောသိ။ ပစ္စေကဗုဒ္ဓေါ ဟတ္ထံ ဥက္ခိပိတွာ သီသံ ပရာမသိ။ တာဝဒေဝ ဂိဟိလိင်္ဂံ အန္တရဓာယိ, ပဗ္ဗဇိတလိင်္ဂံ ပါတုရဟောသိ။ သော သဋ္ဌိဝဿိကတ္ထေရော ဝိယ အာကပ္ပသမ္ပန္နော အဋ္ဌပရိက္ခာရဓရော ဟုတွာ ‘‘တွမေဝ မမ ပတိဋ္ဌာ အဟောသီ’’တိ မောရရာဇဿ အဉ္ဇလိံ ပဂ္ဂယှ ပဒက္ခိဏံ ကတွာ အာကာသေ ဥပ္ပတိတွာ နန္ဒမူလကပဗ္ဘာရံ အဂမာသိ။ မောရရာဇာပိ ယဋ္ဌိအဂ္ဂတော ဥပ္ပတိတွာ ဂေါစရံ ဂဟေတွာ အတ္တနော ဝသနဋ္ဌာနံ ဂတော။ ဣဒါနိ လုဒ္ဒဿ သတ္တ ဝဿာနိ ပါသဟတ္ထဿ စရိတွာပိ မောရရာဇာနံ နိဿာယ ဒုက္ခာ မုတ္တဘာဝံ ပကာသေန္တော သတ္ထာ ဩသာနဂါထမာဟ –
‘‘လုဒ္ဒေါ စရီ ပါသဟတ္ထော အရညေ, ဗာဓေတု မောရာဓိပတိံ ယသဿိံ၊
ဗန္ဓိတွာ မောရာဓိပတိံ ယသဿိံ, ဒုက္ခာ သ ပမုစ္စိ ယထာဟံ ပမုတ္တော’’တိ။
တတ္ထ ဗာဓေတူတိ မာရေတုံ, အယမေဝ ဝါ ပါဌော။ ဗန္ဓိတွာတိ ဗန္ဓိတွာ ဌိတဿ ဓမ္မကထံ သုတွာ ပဋိလဒ္ဓသံဝေဂေါ ဟုတွာတိ အတ္ထော။ ယထာဟန္တိ ယထာ အဟံ သယမ္ဘုဉာဏေန မုတ္တော, ဧဝမေဝ သောပိ မုတ္တောတိ။
သတ္ထာ ဣမံ ဓမ္မဒေသနံ အာဟရိတွာ သစ္စာနိ ပကာသေတွာ ဇာတကံ သမောဓာနေသိ, သစ္စပရိယောသာနေ ဥက္ကဏ္ဌိတဘိက္ခု အရဟတ္တံ ပါပုဏိ။ တဒါ မောရရာဇာ အဟမေဝ အဟောသိန္တိ။
မဟာမောရဇာတကဝဏ္ဏနာ အဋ္ဌမာ။
֍ * မြန်[၄၉၂] ၉။ တစ္ဆသူကရဇာတကဝဏ္ဏနာ
ယဒေသမာနာ ဝိစရိမှာတိ ဣဒံ သတ္ထာ ဇေတဝနေ ဝိဟရန္တော ဒွေ မဟလ္လကတ္ထေရေ အာရဗ္ဘ ကထေသိ။ မဟာကောသလော ကိရ ရညော ဗိမ္ဗိသာရဿ ဓီတရံ ဒေန္တော ဓီတု နှာနီယမူလတ္ထာယ ကာသိဂါမံ အဒါသိ။ ပသေနဒိ ရာဇာ အဇာတသတ္တုနာ ပိတရိ မာရိတေ တံ ဂါမံ အစ္ဆိန္ဒိ။ တေသု တဿတ္ထာယ ယုဇ္ဈန္တေသု ပဌမံ အဇာတသတ္တုဿ ဇယော အဟောသိ။ ကောသလရာဇာ ပရာဇယပ္ပတ္တော အမစ္စေ ပုစ္ဆိ ‘‘ကေန နု ခေါ ဥပါယေန အဇာတသတ္တုံ ဂဏှေယျာမာ’’တိ။ မဟာရာဇ, ဘိက္ခူ နာမ မန္တကုသလာ ဟောန္တိ, စရပုရိသေ ပေသေတွာ ဝိဟာရေ ဘိက္ခူနံ ကထံ ပရိဂ္ဂဏှိတုံ ဝဋ္ဋတီတိ။ ရာဇာ ‘‘သာဓူ’’တိ ပဋိဿုဏိတွာ ‘‘ဧထ, တုမှေ ဝိဟာရံ ဂန္တွာ ပဋိစ္ဆန္နာ ဟုတွာ ဘဒန္တာနံ ကထံ ပရိဂ္ဂဏှထာ’’တိ စရပုရိသေ ပယောဇေသိ။ ဇေတဝနေပိ ဗဟူ ရာဇပုရိသာ ပဗ္ဗဇိတာ ဟောန္တိ။ တေသု ဒွေ မဟလ္လကတ္ထေရာ ဝိဟာရပစ္စန္တေ ပဏ္ဏသာလာယံ ဝသန္တိ, ဧကော ဓနုဂ္ဂဟတိဿတ္ထေရော နာမ, ဧကော မန္တိဒတ္တတ္ထေရော နာမ။ တေ သဗ္ဗရတ္တိံ သုပိတွာ ပစ္စူသကာလေ ပဗုဇ္ဈိံသု။
တေသု ဓနုဂ္ဂဟတိဿတ္ထေရော အဂ္ဂိံ ဇာလေတွာ အာဟ ‘‘ဘန္တေ, မန္တိဒတ္တတ္ထေရာ’’တိ။ ‘‘ကိံ ဘန္တေ’’တိ။ ‘‘နိဒ္ဒါယထ တုမှေ’’တိ။ ‘‘န နိဒ္ဒါယာမိ, ကိံ ကာတဗ္ဗ’’န္တိ? ‘‘ဘန္တေ, လာလကော ဝတာယံ ကောသလရာဇာ စာဋိမတ္တဘောဇနမေဝ ဘုဉ္ဇိတုံ ဇာနာတီ’’တိ။ ‘‘အထ ကိံ ဘန္တေ’’တိ။ ‘‘အတ္တနော ကုစ္ဆိမှိ ပါဏကမတ္တေန အဇာတသတ္တုနာ ပရာဇိတော ရာဇာ’’တိ။ ‘‘ကိန္တိ ပန ဘန္တေ ကာတုံ ဝဋ္ဋတီ’’တိ? ‘‘ဘန္တေ, မန္တိဒတ္တတ္ထေရ ယုဒ္ဓံ နာမ သကဋဗျူဟစက္ကဗျူဟပဒုမဗျူဟဝသေန တိဝိဓံ။ တေသု ဘာဂိနေယျံ အဇာတသတ္တုံ ဂဏှန္တေန သကဋဗျူဟံ ကတွာ ဂဏှိတုံ ဝဋ္ဋတိ, အသုကသ္မိံ နာမ ပဗ္ဗတကဏ္ဏေ ဒွီသု ပဿေသု သူရပုရိသေ ဌပေတွာ ပုရတော ဗလံ ဒဿေတွာ အန္တော ပဝိဋ္ဌဘာဝံ ဉတွာ နဒိတွာ ဝဂ္ဂိတွာ ကုမိနေ ပဝိဋ္ဌမစ္ဆံ ဝိယ အန္တောမုဋ္ဌိယံ ကတွာဝ နံ ဂဟေတုံ သက္ကာ’’တိ။
ပယောဇိတပုရိသာ တံ ကထံ သုတွာ ရညော အာရောစေသုံ။ ရာဇာ မဟတိယာ သေနာယ ဂန္တွာ တထာ ကတွာ အဇာတသတ္တုံ ဂဟေတွာ သင်္ခလိကဗန္ဓနေန ဗန္ဓိတွာ ကတိပါဟံ နိမ္မဒံ ကတွာ ‘‘ပုန ဧဝရူပံ မာ ကရီ’’တိ အဿာသေတွာ မောစေတွာ ဓီတရံ ဝဇိရကုမာရိံ နာမ တဿ ဒတွာ မဟန္တေန ပရိဝါရေန ဝိဿဇ္ဇေသိ။ ‘‘ကောသလရညာ ဓနုဂ္ဂဟတိဿတ္ထေရဿ သံဝိဓာနေန အဇာတသတ္တု ဂဟိတော’’တိ ဘိက္ခူနံ အန္တရေ ကထာ သမုဋ္ဌဟိ, ဓမ္မသဘာယမ္ပိ တမေဝ ကထံ သမုဋ္ဌာပေသုံ။ သတ္ထာ အာဂန္တွာ ‘‘ကာယ နုတ္ထ, ဘိက္ခဝေ, ဧတရဟိ ကထာယ သန္နိသိန္နာ’’တိ ပုစ္ဆိတွာ ‘‘ဣမာယ နာမာ’’တိ ဝုတ္တေ ‘‘န, ဘိက္ခဝေ, ဣဒါနေဝ, ပုဗ္ဗေပိ ဓနုဂ္ဂဟတိဿော ယုဒ္ဓသံဝိဓာနေ ဆေကောယေဝါ’’တိ ဝတွာ အတီတံ အာဟရိ။
အတီတေ ဗာရာဏသိနဂရဿ ဒွါရဂါမဝါသီ ဧကော ဝဍ္ဎကီ ဒါရုအတ္ထာယ အရညံ ဂန္တွာ အာဝါဋေ ပတိတံ ဧကံ သူကရပေါတကံ ဒိသွာ အာနေတွာ ‘‘တစ္ဆသူကရော’’တိဿ နာမံ ကတွာ ပေါသေသိ။ သော တဿ ဥပကာရကော အဟောသိ။ တုဏ္ဍေန ရုက္ခေ ပရိဝတ္တေတွာ ဒေတိ, ဒါဌာယ ဝေဌေတွာ ကာဠသုတ္တံ ကဍ္ဎတိ, မုခေန ဍံသိတွာ ဝါသိနိခါဒနမုဂ္ဂရေ အာဟရတိ။ သော ဝုဍ္ဎိပ္ပတ္တော မဟာဗလော မဟာသရီရော အဟောသိ။ အထ ဝဍ္ဎကီ တသ္မိံ ပုတ္တပေမံ ပစ္စုပဋ္ဌာပေတွာ ‘‘ဣမံ ဣဓ ဝသန္တံ ကောစိဒေဝ ဟိံသေယျာ’’တိ အရညေ ဝိဿဇ္ဇေသိ။ သော စိန္တေသိ ‘‘အဟံ ဣမသ္မိံ အရညေ ဧကကောဝ ဝသိတုံ န သက္ခိဿာမိ, ဉာတကေ ပရိယေသိတွာ
တေဟိ ပရိဝုတော ဝသိဿာမီ’’တိ။ သော ဝနဃဋာယ သူကရေ ပရိယေသန္တော ဗဟူ သူကရေ ဒိသွာ တုဿိတွာ တိဿော ဂါထာ အဘာသိ –
‘‘ယဒေသမာနာ ဝိစရိမှ, ပဗ္ဗတာနိ ဝနာနိ စ၊
အနွေသံ ဝိစရိံ ဉာတီ, တေမေ အဓိဂတာ မယာ။
‘‘ဗဟုဉ္စိဒံ မူလဖလံ, ဘက္ခော စာယံ အနပ္ပကော၊
ရမ္မာ စိမာ ဂိရီနဇ္ဇော, ဖာသုဝါသော ဘဝိဿတိ။
‘‘ဣဓေဝါဟံ ဝသိဿာမိ, သဟ သဗ္ဗေဟိ ဉာတိဘိ၊
အပ္ပေါဿုက္ကော နိရာသင်္ကီ, အသောကော အကုတောဘယော’’တိ။
တတ္ထ ယဒေသမာနာတိ ယံ ဉာတိဂဏံ ပရိယေသန္တာ မယံ ဝိစရိမှ။ အနွေသန္တိ စိရံ ဝတ အနွေသန္တော ဝိစရိံ။ တေမေတိ တေ ဣမေ။ ဘက္ခောတိ သွေဝ ဝနမူလဖလသင်္ခါတော ဘက္ခော။ အပ္ပေါဿုက္ကောတိ အနုဿုက္ကော ဟုတွာ။
သူကရာ တဿ ဝစနံ သုတွာ စတုတ္ထံ ဂါထမာဟံသု –
‘‘အညမ္ပိ လေဏံ ပရိယေသ, သတ္တု နော ဣဓ ဝိဇ္ဇတိ၊
သော တစ္ဆ သူကရေ ဟန္တိ, ဣဓာဂန္တွာ ဝရံ ဝရ’’န္တိ။
တတ္ထ တစ္ဆာတိ တံ နာမေနာလပန္တိ။ ဝရံ ဝရန္တိ သူကရေ ဟနန္တော ထူလမံသံ ဝရံ ဝရညေဝ ဟနတိ။
ဣတော ပရံ ဥတ္တာနသမ္ဗန္ဓဂါထာ ပါဠိနယေန ဝေဒိတဗ္ဗာ –
‘‘ကော နုမှာကံ ဣဓ သတ္တု, ကော ဉာတီ သုသမာဂတေ၊
ဒုပ္ပဓံသေ ပဓံသေတိ, တံ မေ အက္ခာထ ပုစ္ဆိတာ။
‘‘ဥဒ္ဓဂ္ဂရာဇီ မိဂရာဇာ, ဗလီ ဒါဌာဝုဓော မိဂေါ၊
သော တစ္ဆ သူကရေ ဟန္တိ, ဣဓာဂန္တွာ ဝရံ ဝရံ။
‘‘န နော ဒါဌာ န ဝိဇ္ဇန္တိ, ဗလံ ကာယေ သမောဟိတံ၊
သဗ္ဗေ သမဂ္ဂါ ဟုတွာန, ဝသံ ကာဟာမ ဧကကံ။
‘‘ဟဒယင်္ဂမံ ကဏ္ဏသုခံ, ဝါစံ ဘာသသိ တစ္ဆက၊
ယောပိ ယုဒ္ဓေ ပလာယေယျ, တမ္ပိ ပစ္ဆာ ဟနာမသေ’’တိ။
တတ္ထ ကော နုမှာကန္တိ အဟံ တုမှေ ဒိသွာဝ ‘‘ဣမေ သူကရာ အပ္ပမံသလောဟိတာ, ဘယေန နေသံ ဘဝိတဗ္ဗ’’န္တိ စိန္တေသိံ, တသ္မာ မေ အာစိက္ခထ, ကော နု အမှာကံ ဣဓ သတ္တု။ ဥဒ္ဓဂ္ဂရာဇီတိ ဥဒ္ဓဂ္ဂါဟိ သရီရရာဇီဟိ သမန္နာဂတော။ ဗျဂ္ဃံ သန္ဓာယေဝမာဟံသု။ ယောပီတိ ယော အမှာကံ အန္တရေ ဧကောပိ ပလာယိဿတိ, တမ္ပိ မယံ ပစ္ဆာ ဟနိဿာမာတိ။
တစ္ဆသူကရော သဗ္ဗေ သူကရေ ဧကစိတ္တေ ကတွာ ပုစ္ဆိ ‘‘ကာယ ဝေလာယ ဗျဂ္ဃေါ အာဂမိဿတီ’’တိ။ အဇ္ဇ ပါတောဝ ဧကံ ဂဟေတွာ ဂတော, သွေ ပါတောဝ အာဂမိဿတီတိ။ သော ယုဒ္ဓကုသလော ‘‘ဣမသ္မိံ ဌာနေ ဌိတေန သက္ကာ ဇေတု’’န္တိ ဘူမိသီသံ ပဇာနာတိ, တသ္မာ ဧကံ ပဒေသံ သလ္လက္ခေတွာ ရတ္တိမေဝ သူကရေ ဂေါစရံ ဂါဟာပေတွာ ဗလဝပစ္စူသတော ပဋ္ဌာယ ‘‘ယုဒ္ဓံ နာမ သကဋဗျူဟာဒိဝသေန တိဝိဓံ ဟောတီ’’တိ ဝတွာ ပဒုမဗျူဟံ သံဝိဒဟတိ။ မဇ္ဈေ ဌာနေ ခီရပိဝကေ သူကရပေါတကေ ဌပေသိ။ တေ ပရိဝါရေတွာ တေသံ မာတရော, တာ ပရိဝါရေတွာ ဝဉ္ဈာ သူကရိယော, တာသံ အနန္တရာ သူကရပေါတကေ, တေသံ အနန္တရာ မကုလဒါဌေ တရုဏသူကရေ, တေသံ အနန္တရာ မဟာဒါဌေ, တေသံ အနန္တရာ ဇိဏ္ဏသူကရေ, တတော တတ္ထ တတ္ထ ဒသဝဂ္ဂံ ဝီသတိဝဂ္ဂံ တိံသဝဂ္ဂဉ္စ ကတွာ ဗလဂုမ္ဗံ ဌပေသိ။ အတ္တနော အတ္ထာယ ဧကံ အာဝါဋံ, ဗျဂ္ဃဿ ပတနတ္ထာယ ဧကံ သုပ္ပသဏ္ဌာနံ ပဗ္ဘာရံ ကတွာ ခဏာပေသိ။ ဒွိန္နံ အာဝါဋာနံ အန္တရေ အတ္တနော ဝသနတ္ထာယ ပီဌကံ ကာရေသိ။ သော ထာမသမ္ပန္နေ ယောဓသူကရေ ဂဟေတွာ တသ္မိံ တသ္မိံ ဌာနေ သူကရေ အဿာသေန္တော ဝိစရိ။ တဿေဝံ ကရောန္တဿေဝ သူရိယော ဥဂ္ဂစ္ဆတိ။
အထ ဗျဂ္ဃရာဇာ ကူဋဇဋိလဿ အဿမပဒါ နိက္ခမိတွာ ပဗ္ဗတတလေ အဋ္ဌာသိ။ တံ ဒိသွာ သူကရာ ‘‘အာဂတော နော ဘန္တေ ဝေရီ’’တိ ဝဒိံသု။ မာ ဘာယထ, ယံ ယံ ဧသ ကရောတိ, တံ သဗ္ဗံ သရိက္ခာ ဟုတွာ ကရောထာတိ။ ဗျဂ္ဃေါ သရီရံ ဝိဓုနိတွာ ဩသက္ကန္တော ဝိယ ပဿာဝမကာသိ, သူကရာပိ တထေဝ ကရိံသု။ ဗျဂ္ဃေါ သူကရေ ဩလောကေတွာ မဟာနဒံ နဒိ, တေပိ တထေဝ ကရိံသု။ သော တေသံ ကိရိယံ ဒိသွာ စိန္တေသိ ‘‘န ဣမေ ပုဗ္ဗသဒိသာ,
အဇ္ဇ မယှံ ပဋိသတ္တုနော ဟုတွာ ဝဂ္ဂဝဂ္ဂါ ဌိတာ, သံဝိဒဟကော နေသံ သေနာနာယကောပိ အတ္ထိ, အဇ္ဇ မယာ ဧတေသံ သန္တိကံ ဂန္တုံ န ဝဋ္ဋတီ’’တိ မရဏဘယတဇ္ဇိတော နိဝတ္တိတွာ ကူဋဇဋိလဿ သန္တိကံ ဂတော။ အထ နံ သော တုစ္ဆဟတ္ထံ ဒိသွာ နဝမံ ဂါထမာဟ –
‘‘ပါဏာတိပါတာ ဝိရတော နု အဇ္ဇ, အဘယံ နု တေ သဗ္ဗဘူတေသု ဒိန္နံ၊
ဒါဌာ နု တေ မိဂဝဓာယ န သန္တိ, ယော သံဃပတ္တော ကပဏောဝ ဈာယသီ’’တိ။
တတ္ထ သံဃပတ္တောတိ ယော တွံ သူကရသံဃပတ္တော ဟုတွာ ကိဉ္စိ ဂေါစရံ အလဘိတွာ ကပဏော ဝိယ ဈာယသီတိ။
အထ ဗျဂ္ဃေါ တိဿော ဂါထာ အဘာသိ –
‘‘န မေ ဒါဌာ န ဝိဇ္ဇန္တိ, ဗလံ ကာယေ သမောဟိတံ၊
ဉာတီ စ ဒိသွာန သာမဂ္ဂီ ဧကတော, တသ္မာ စ ဈာယာမိ ဝနမှိ ဧကကော။
‘‘ဣမဿုဒံ ယန္တိ ဒိသောဒိသံ ပုရေ, ဘယဋ္ဋိတာ လေဏဂဝေသိနော ပုထု၊
တေ ဒါနိ သင်္ဂမ္မ ဝသန္တိ ဧကတော, ယတ္ထဋ္ဌိတာ ဒုပ္ပသဟဇ္ဇ တေ မယာ။
‘‘ပရိဏာယကသမ္ပန္နာ, သဟိတာ ဧကဝါဒိနော၊
တေ မံ သမဂ္ဂါ ဟိံသေယျုံ, တသ္မာ နေသံ န ပတ္ထယေ’’တိ။
တတ္ထ သာမဂ္ဂီ ဧကတောတိ သဟိတာ ဟုတွာ ဧကတော ဌိတေ။ ဣမဿုဒန္တိ ဣမေ သုဒံ မယာ အက္ခီနိ ဥမ္မီလေတွာ ဩလောကိတမတ္တာဝ ပုဗ္ဗေ ဒိသောဒိသံ ဂစ္ဆန္တိ။ ပုထူတိ ဝိသုံ ဝိသုံ။ ယတ္ထဋ္ဌိတာတိ ယသ္မိံ ဘူမိဘာဂေ ဌိတာ။ ပရိဏာယကသမ္ပန္နာတိ သေနာနာယကေန သမ္ပန္နာ။ တသ္မာ နေသံ န ပတ္ထယေတိ တေန ကာရဏေန ဧတေသံ န ပတ္ထေမိ။
တံ သုတွာ ကူဋဇဋိလော တဿ ဥဿာဟံ ဇနယန္တော ဂါထမာဟ –
‘‘ဧကောဝ ဣန္ဒော အသုရေ ဇိနာတိ, ဧကောဝ သေနော ဟန္တိ ဒိဇေ ပသယှ၊
ဧကောဝ ဗျဂ္ဃေါ မိဂသံဃပတ္တော, ဝရံ ဝရံ ဟန္တိ ဗလဉှိ တာဒိသ’’န္တိ။
တတ္ထ မိဂသံဃပတ္တောတိ မိဂဂဏပတ္တော ဟုတွာ ဝရံ ဝရံ မိဂံ ဟန္တိ။ ဗလဉှိ တာဒိသန္တိ တာဒိသဉှိ တဿ ဗလံ။
အထ ဗျဂ္ဃေါ ဂါထမာဟ –
‘‘န ဟေဝ ဣန္ဒော န သေနော, နပိ ဗျဂ္ဃေါ မိဂါဓိပေါ၊
သမဂ္ဂေ သဟိတေ ဉာတီ, န ဗျဂ္ဃေ ကုရုတေ ဝသေ’’တိ။
တတ္ထ ဗျဂ္ဃေတိ ဗျဂ္ဃသဒိသေ ဟုတွာ သရီရဝိဓူနနာဒီနိ ကတွာ ဌိတေ ဝသေ န ကုရုတေ, အတ္တနော ဝသေ ဝတ္တာပေတုံ န သက္ကောတီတိ အတ္ထော။
ပုန ဇဋိလော တံ ဥဿာဟေန္တော ဒွေ ဂါထာ အဘာသိ –
‘‘ကုမ္ဘီလကာ သကုဏကာ, သံဃိနော ဂဏစာရိနော၊
သမ္မောဒမာနာ ဧကဇ္ဈံ, ဥပ္ပတန္တိ ဍယန္တိ စ။
‘‘တေသဉ္စ ဍယမာနာနံ, ဧကေတ္ထ အပသက္ကတိ၊
တဉ္စ သေနော နိတာဠေတိ, ဝေယျဂ္ဃိယေဝ သာ ဂတီ’’တိ။
တတ္ထ ကုမ္ဘီလကာတိ ဧဝံနာမကာ ခုဒ္ဒကသကုဏာ။ ဥပ္ပတန္တီတိ ဂေါစရံ စရန္တာ ဥပ္ပတန္တိ။ ဍယန္တိ စာတိ ဂေါစရံ ဂဟေတွာ အာကာသေန ဂစ္ဆန္တိ။ ဧကေတ္ထ အပသက္ကတီတိ ဧကော ဧတေသု ဩသက္ကိတွာ ဝါ ဧကပဿေန ဝါ ဝိသုံ ဂစ္ဆတိ။ နိတာဠေတီတိ ပဟရိတွာ ဂဏှာတိ။ ဝေယျဂ္ဃိယေဝ သာ ဂတီတိ ဗျဂ္ဃါနံ ဧသာတိ ဝေယျဂ္ဃိ, သမဂ္ဂါနံ ဂစ္ဆန္တာနမ္ပိ ဧသာ ဧဝရူပါ ဂတိ ဗျဂ္ဃါနံ ဂတိယေဝ နာမ ဟောတိ။ န ဟိ သက္ကာ သဗ္ဗေဟိ ဧကတောဝ ဂန္တုံ, တသ္မာ ယော ဧဝံ တတ္ထ ဧကော ဂစ္ဆတိ, တံ ဂဏှာတိ။
ဧဝဉ္စ ပန ဝတွာ ‘‘ဗျဂ္ဃရာဇ တွံ အတ္တနော ဗလံ န ဇာနာသိ, မာ ဘာယိ, ကေဝလံ တွံ နဒိတွာ ပက္ခန္ဒ, ဒွေ ဧကတော ဂစ္ဆန္တာ နာမ န ဘဝိဿန္တီ’’တိ
ဥဿာဟေသိ။ သော တထာ အကာသိ။ တမတ္ထံ ပကာသေန္တော သတ္ထာ အာဟ –
‘‘ဥဿာဟိတော ဇဋိလေန, လုဒ္ဒေနာမိသစက္ခုနာ၊
ဒါဌီ ဒါဌီသု ပက္ခန္တိ, မညမာနော ယထာ ပုရေ’’တိ။
တတ္ထ ဒါဌီတိ သယံ ဒါဌာဝုဓော ဣတရေသု ဒါဌာဝုဓေသု ပက္ခန္ဒိ။ ယထာ ပုရေတိ ယထာ ပုဗ္ဗေ မညတိ, တထေဝ မညမာနော။
သော ကိရ ဂန္တွာ ပဗ္ဗတတလေ တာဝ အဋ္ဌာသိ။ သူကရာ ‘‘ပုနာဂတော သာမိ, စောရော’’တိ တစ္ဆဿ အာရောစေသုံ။ သော ‘‘မာ ဘာယထာ’’တိ တေ အဿာသေတွာ ဥဋ္ဌာယ ဒွိန္နံ အာဝါဋာနံ အန္တရေ ပီဌကာယ အဋ္ဌာသိ။ ဗျဂ္ဃေါ ဝေဂံ ဇနေတွာ တစ္ဆသူကရံ သန္ဓာယ ပက္ခန္ဒိ။ တစ္ဆသူကရော ပရိဝတ္တိတွာ ပစ္ဆာမုခေါ ပုရိမအာဝါဋေ ပတိ။ ဗျဂ္ဃေါ စ ဝေဂံ သန္ဓာရေတုံ အသက္ကောန္တော ဂန္တွာ သုပ္ပပဗ္ဘာရေ အာဝါဋေ ပတိတွာ ပုဉ္ဇကိတောဝ အဋ္ဌာသိ။ တစ္ဆသူကရော ဝေဂေန ဥဋ္ဌာယ တဿ အန္တရသတ္ထိမှိ ဒါဌံ ဩတာရေတွာ ယာဝ ဟဒယာ ဖာလေတွာ မံသံ ခါဒိတွာ မုခေန ဍံသိတွာ ဗဟိအာဝါဋေ ပါတေတွာ ‘‘ဂဏှထိမံ ဒါသ’’န္တိ အာဟ။ ပဌမာဂတာ ဧကဝါရမေဝ တုဏ္ဍောတာရဏမတ္တံ လဘိံသု, ပစ္ဆာ အာဂတာ အလဘိတွာ ‘‘ဗျဂ္ဃမံသံ နာမ ကီဒိသ’’န္တိ ဝဒိံသု။ တစ္ဆသူကရော အာဝါဋာ ဥတ္တရိတွာ သူကရေ ဩလောကေတွာ ‘‘ကိံ နု ခေါ န တုဿထာ’’တိ အာဟ။ ‘‘သာမိ, ဧကော တာဝ ဗျဂ္ဃေါ ဂဟိတော, အညော ပနေကော ဒသဗျဂ္ဃဂ္ဃနကော အတ္ထီ’’တိ? ‘‘ကော နာမေသော’’တိ? ‘‘ဗျဂ္ဃေန အာဘတာဘတမံသံ ခါဒကော ကူဋဇဋိလော’’တိ။ ‘‘တေန ဟိ ဧထ, ဂဏှိဿာမ န’’န္တိ တေဟိ သဒ္ဓိံ ဝေဂေန ပက္ခန္ဒိ။
ဇဋိလော ‘‘ဗျဂ္ဃေါ စိရာယတီ’’တိ တဿ အာဂမနမဂ္ဂံ ဩလောကေန္တော ဗဟူ သူကရေ အာဂစ္ဆန္တေ ဒိသွာ ‘‘ဣမေ ဗျဂ္ဃံ မာရေတွာ မမ မာရဏတ္ထာယ အာဂစ္ဆန္တိ မညေ’’တိ ပလာယိတွာ ဧကံ ဥဒုမ္ဗရရုက္ခံ အဘိရုဟိ။ သူကရာ ‘‘ဧသ ရုက္ခံ အာရုဠှော’’တိ ဝဒိံသု။ ‘‘ကိံ ရုက္ခ’’န္တိ။ ‘‘ဥဒုမ္ဗရရုက္ခ’’န္တိ။ ‘‘တေန ဟိ မာ စိန္တယိတ္ထ, ဣဒါနိ နံ ဂဏှိဿာမာ’’တိ တရုဏသူကရေ ပက္ကောသိတွာ
ရုက္ခမူလတာ ပံသုံ အပဗျူဟာပေသိ, သူကရီဟိ မုခပူရံ ဥဒကံ အာဟရာပေသိ, မဟာဒါဌသူကရေဟိ သမန္တာ မူလာနိ ဆိန္ဒာပေသိ။ ဧကံ ဥဇုကံ ဩတိဏ္ဏမူလမေဝ အဋ္ဌာသိ။ တတော သေသသူကရေ ‘‘တုမှေ အပေထာ’’တိ ဥဿာရေတွာ ဇဏ္ဏုကေဟိ ပတိဋ္ဌဟိတွာ ဒါဌာယ မူလံ ပဟရိ, ဖရသုနာ ပဟဋံ ဝိယ ဆိဇ္ဇိတွာ ဂတံ။ ရုက္ခော ပရိဝတ္တိတွာ ပတိ။ တံ ကူဋဇဋိလံ ပတန္တမေဝ သမ္ပဋိစ္ဆိတွာ မံသံ ဘက္ခေသုံ။ တံ အစ္ဆရိယံ ဒိသွာ ရုက္ခဒေဝတာ ဂါထမာဟ –
‘‘သာဓု သမ္ဗဟုလာ ဉာတီ, အပိ ရုက္ခာ အရညဇာ၊
သူကရေဟိ သမဂ္ဂေဟိ, ဗျဂ္ဃေါ ဧကာယနေ ဟတော’’တိ။
တတ္ထ ဧကာယနေ ဟတောတိ ဧကဂမနသ္မိံယေဝ ဟတော။
ဥဘိန္နံ ပန နေသံ ဟတဘာဝံ ပကာသေန္တော သတ္ထာ ဣတရံ ဂါထမာဟ –
‘‘ဗြာဟ္မဏဉ္စေဝ ဗျဂ္ဃဉ္စ, ဥဘော ဟန္တွာန သူကရာ၊
အာနန္ဒိနော ပမုဒိတာ, မဟာနာဒံ ပနာဒိသု’’န္တိ။
ပုန တစ္ဆသူကရော တေ ပုစ္ဆိ ‘‘အညေပိ ဝေါ အမိတ္တာ အတ္ထီ’’တိ? သူကရာ ‘‘နတ္ထိ, သာမီ’’တိ ဝတွာ ‘‘တံ အဘိသိဉ္စိတွာ ရာဇာနံ ကရိဿာမာ’’တိ ဥဒကံ ပရိယေသန္တာ ဇဋိလဿ ပါနီယသင်္ခံ ဒိသွာ တံ ဒက္ခိဏာဝဋ္ဋံ သင်္ခရတနံ ပူရေတွာ ဥဒကံ အဘိဟရိတွာ တစ္ဆသူကရံ ဥဒုမ္ဗရရုက္ခမူလေယေဝ အဘိသိဉ္စိံသု။ အဘိသေကဥဒကံ အာသိတ္တံ, သူကရိမေဝဿ အဂ္ဂမဟေသိံ ကရိံသု။ တတော ပဋ္ဌာယ ဥဒုမ္ဗရဘဒ္ဒပီဌေ နိသီဒါပေတွာ ဒက္ခိဏာဝဋ္ဋသင်္ခေန အဘိသေကကရဏံ ပဝတ္တံ။ တမ္ပိ အတ္ထံ ပကာသေန္တော သတ္ထာ ဩသာနဂါထမာဟ –
‘‘တေ သု ဥဒုမ္ဗရမူလသ္မိံ, သူကရာ သုသမာဂတာ၊
တစ္ဆကံ အဘိသိဉ္စိံသု, တွံ နော ရာဇာသိ ဣဿရော’’တိ။
တတ္ထ တေ သူတိ တေ သူကရာ, သု-ကာရော နိပါတမတ္တံ။ ဥဒုမ္ဗရမူလသ္မိန္တိ ဥဒုမ္ဗရဿ မူလေ။
သတ္ထာ ဣမံ ဓမ္မဒေသနံ အာဟရိတွာ ‘‘န, ဘိက္ခဝေ, ဣဒါနေဝ, ပုဗ္ဗေပိ ဓနုဂ္ဂဟတိဿတ္ထေရော ယုဒ္ဓသံဝိဒဟနေ ဆေကောယေဝါ’’တိ ဝတွာ ဇာတကံ
သမောဓာနေသိ – ‘‘တဒါ ကူဋဇဋိလော ဒေဝဒတ္တော အဟောသိ, တစ္ဆသူကရော ဓနုဂ္ဂဟတိဿော, ရုက္ခဒေဝတာ ပန အဟမေဝ အဟောသိ’’န္တိ။
တစ္ဆသူကရဇာတကဝဏ္ဏနာ နဝမာ။
֍ * မြန်[၄၉၃] ၁၀။ မဟာဝါဏိဇဇာတကဝဏ္ဏနာ
ဝါဏိဇာ သမိတိံ ကတွာတိ ဣဒံ သတ္ထာ ဇေတဝနေ ဝိဟရန္တော သာဝတ္ထိဝါသိနော ဝါဏိဇေ အာရဗ္ဘ ကထေသိ။ တေ ကိရ ဝေါဟာရတ္ထာယ ဂစ္ဆန္တာ သတ္ထု မဟာဒါနံ ဒတွာ သရဏေသု စ သီလေသု စ ပတိဋ္ဌာယ ‘‘ဘန္တေ, သစေ အရောဂါ အာဂမိဿာမ, ပုန တုမှာကံ ပါဒေ ဝန္ဒိဿာမာ’’တိ ဝတွာ ပဉ္စမတ္တေဟိ သကဋသတေဟိ နိက္ခမိတွာ ကန္တာရံ ပတွာ မဂ္ဂံ အသလ္လက္ခေတွာ မဂ္ဂမူဠှာ နိရုဒကေ နိရာဟာရေ အရညေ ဝိစရန္တာ ဧကံ နာဂပရိဂ္ဂဟိတံ နိဂြောဓရုက္ခံ ဒိသွာ သကဋာနိ မောစေတွာ ရုက္ခမူလေ နိသီဒိံသု။ တေ တဿ ဥဒကတိန္တာနိ ဝိယ နီလာနိ သိနိဒ္ဓါနိ ပတ္တာနိ ဥဒကပုဏ္ဏာ ဝိယ စ သာခါ ဒိသွာ စိန္တယိံသု ‘‘ဣမသ္မိံ ရုက္ခေ ဥဒကံ သဉ္စရန္တံ ဝိယ ပညာယတိ, ဣမဿ ပုရိမသာခံ ဆိန္ဒာမ, ပါနီယံ နော ဒဿတီ’’တိ။ အထေကော ရုက္ခံ အဘိရုဟိတွာ သာခံ ဆိန္ဒိ, တတော တာလက္ခန္ဓပ္ပမာဏာ ဥဒကဓာရာ ပဝတ္တိ။ တေ တတ္ထ နှတွာ ပိဝိတွာ စ ဒက္ခိဏသာခံ ဆိန္ဒိံသု, တတော နာနဂ္ဂရသဘောဇနံ နိက္ခမိ။ တံ ဘုဉ္ဇိတွာ ပစ္ဆိမသာခံ ဆိန္ဒိံသု, တတော အလင်္ကတဣတ္ထိယော နိက္ခမိံသု။ တာဟိ သဒ္ဓိံ အဘိရမိတွာ ဥတ္တရသာခံ ဆိန္ဒိံသု, တတော သတ္တ ရတနာနိ နိက္ခမိံသု။ တာနိ ဂဟေတွာ ပဉ္စ သကဋသတာနိ ပူရေတွာ သာဝတ္ထိံ ပစ္စာဂန္တွာ ဓနံ ဂေါပေတွာ ဂန္ဓမာလာဒိဟတ္ထာ ဇေတဝနံ ဂန္တွာ သတ္ထာရံ ဝန္ဒိတွာ ပူဇေတွာ ဧကမန္တံ နိသိန္နာ ဓမ္မကထံ သုတွာ နိမန္တေတွာ ပုနဒိဝသေ မဟာဒါနံ ဒတွာ ‘‘ဘန္တေ, ဣမသ္မိံ ဒါနေ အမှာကံ ဓနဒါယိကာယ ရုက္ခဒေဝတာယ ပတ္တိံ ဒေမာ’’တိ ပတ္တိံ အဒံသု။ သတ္ထာ နိဋ္ဌိတဘတ္တကိစ္စော ‘‘ကတရရုက္ခဒေဝတာယ ပတ္တိံ ဒေထာ’’တိ ပုစ္ဆိ။ ဝါဏိဇာ နိဂြောဓရုက္ခေ ဓနဿ လဒ္ဓါကာရံ တထာဂတဿာရောစေသုံ။ သတ္ထာ ‘‘တုမှေ တာဝ မတ္တညုတာယ တဏှာဝသိကာ အဟုတွာ ဓနံ လဘိတ္ထ, ပုဗ္ဗေ ပန အမတ္တညုတာယ တဏှာဝသိကာ ဓနဉ္စ ဇီဝိတဉ္စ ဝိဇဟိံသူ’’တိ ဝတွာ တေဟိ ယာစိတော အတီတံ အာဟရိ။
အတီတေ ဗာရာဏသိနဂရေ တဒေဝ ပန ကန္တာရံ သွေဝ နိဂြောဓော။ ဝါဏိဇာ မဂ္ဂမူဠှာ ဟုတွာ တမေဝ နိဂြောဓံ ပဿိံသု။ တမတ္ထံ သတ္ထာ အဘိသမ္ဗုဒ္ဓေါ ဟုတွာ ကထေန္တော ဣမာ ဂါထာ အာဟ –
‘‘ဝါဏိဇာ သမိတိံ ကတွာ, နာနာရဋ္ဌတော အာဂတာ၊
ဓနာဟရာ ပက္ကမိံသု, ဧကံ ကတွာန ဂါမဏိံ။
‘‘တေ တံ ကန္တာရမာဂမ္မ, အပ္ပဘက္ခံ အနောဒကံ၊
မဟာနိဂြောဓမဒ္ဒက္ခုံ, သီတစ္ဆာယံ မနောရမံ။
‘‘တေ စ တတ္ထ နိသီဒိတွာ, တဿ ရုက္ခဿ ဆာယယာ၊
ဝါဏိဇာ သမစိန္တေသုံ, ဗာလာ မောဟေန ပါရုတာ။
‘‘အလ္လာယတေ အယံ ရုက္ခော, အပိ ဝါရီဝ သန္ဒတိ၊
ဣင်္ဃဿ ပုရိမံ သာခံ, မယံ ဆိန္ဒာမ ဝါဏိဇာ။
‘‘သာ စ ဆိန္နာဝ ပဂ္ဃရိ, အစ္ဆံ ဝါရိံ အနာဝိလံ၊
တေ တတ္ထ နှတွာ ပိဝိတွာ, ယာဝတိစ္ဆိံသု ဝါဏိဇာ။
‘‘ဒုတိယံ သမစိန္တေသုံ, ဗာလာ မောဟေန ပါရုတာ၊
ဣင်္ဃဿ ဒက္ခိဏံ သာခံ, မယံ ဆိန္ဒာမ ဝါဏိဇာ။
‘‘သာ စ ဆိန္နာဝ ပဂ္ဃရိ, သာလိမံသောဒနံ ဗဟုံ၊
အပ္ပေါဒဝဏ္ဏေ ကုမ္မာသေ, သိင်္ဂိံ ဝိဒလသူပိယော။
‘‘တေ တတ္ထ ဘုတွာ ခါဒိတွာ, ယာဝတိစ္ဆိံသု ဝါဏိဇာ၊
တတိယံ သမစိန္တေသုံ, ဗာလာ မောဟေန ပါရုတာ၊
ဣင်္ဃဿ ပစ္ဆိမံ သာခံ, မယံ ဆိန္ဒာမ ဝါဏိဇာ။
‘‘သာ စ ဆိန္နာဝ ပဂ္ဃရိ, နာရိယော သမလင်္ကတာ၊
ဝိစိတြဝတ္ထာဘရဏာ, အာမုတ္တမဏိကုဏ္ဍလာ။
‘‘အပိ သု ဝါဏိဇာ ဧကာ, နာရိယော ပဏ္ဏဝီသတိ၊
သမန္တာ ပရိဝါရိံသု, တဿ ရုက္ခဿ ဆာယယာ၊
တေ တာဟိ ပရိစာရေတွာ, ယာဝတိစ္ဆိံသု ဝါဏိဇာ။
‘‘စတုတ္ထံ သမစိန္တေသုံ, ဗာလာ မောဟေန ပါရုတာ၊
ဣင်္ဃဿ ဥတ္တရံ သာခံ, မယံ ဆိန္ဒာမ ဝါဏိဇာ။
‘‘သာ စ ဆိန္နာဝ ပဂ္ဃရိ, မုတ္တာ ဝေဠုရိယာ ဗဟူ၊
ရဇတံ ဇာတရူပဉ္စ, ကုတ္တိယော ပဋိယာနိ စ။
‘‘ကာသိကာနိ စ ဝတ္ထာနိ, ဥဒ္ဒိယာနိ စ ကမ္ဗလာ၊
တေ တတ္ထ ဘာရေ ဗန္ဓိတွာ, ယာဝတိစ္ဆိံသု ဝါဏိဇာ။
‘‘ပဉ္စမံ သမစိန္တေသုံ, ဗာလာ မောဟေန ပါရုတာ၊
ဣင်္ဃဿ မူလံ ဆိန္ဒာမ, အပိ ဘိယျော လဘာမသေ။
‘‘အထုဋ္ဌဟိ သတ္ထဝါဟော, ယာစမာနော ကတဉ္ဇလီ၊
နိဂြောဓော ကိံ ပရဇ္ဈတိ, ဝါဏိဇာ ဘဒ္ဒမတ္ထု တေ။
‘‘ဝါရိဒါ ပုရိမာ သာခါ, အန္နပါနဉ္စ ဒက္ခိဏာ၊
နာရိဒါ ပစ္ဆိမာ သာခါ, သဗ္ဗကာမေ စ ဥတ္တရာ၊
နိဂြောဓော ကိံ ပရဇ္ဈတိ, ဝါဏိဇာ ဘဒ္ဒမတ္ထု တေ။
‘‘ယဿ ရုက္ခဿ ဆာယာယ, နိသီဒေယျ သယေယျ ဝါ၊
န တဿ သာခံ ဘဉ္ဇေယျ, မိတ္တဒုဗ္ဘော ဟိ ပါပကော။
‘‘တေ စ တဿာနာဒိယိတွာ, ဧကဿ ဝစနံ ဗဟူ၊
နိသိတာဟိ ကုဌာရီဟိ, မူလတော နံ ဥပက္ကမု’’န္တိ။
တတ္ထ သမိတိံ ကတွာတိ ဗာရာဏသိယံ သမာဂမံ ကတွာ, ဗဟူ ဧကတော ဟုတွာတိ အတ္ထော။ ပက္ကမိံသူတိ ပဉ္စဟိ သကဋသတေဟိ ဗာရာဏသေယျကံ ဘဏ္ဍံ အာဒါယ ပက္ကမိံသု။ ဂါမဏိန္တိ ဧကံ ပညဝန္တတရံ သတ္ထဝါဟံ ကတွာ။ ဆာယယာတိ ဆာယာယ။ အလ္လာယတေတိ ဥဒကဘရိတော ဝိယ အလ္လော ဟုတွာ ပညာယတိ။ ဆိန္နာဝ ပဂ္ဃရီတိ ဧကော ရုက္ခာရောဟနကုသလော အဘိရုဟိတွာ တံ ဆိန္ဒိ, သာ ဆိန္နမတ္တာဝ ပဂ္ဃရီတိ ဒဿေတိ။ ပရတောပိ ဧသေဝ နယော။
အပ္ပေါဒဝဏ္ဏေ ကုမ္မာသေတိ အပ္ပေါဒကပါယာသသဒိသေ ကုမ္မာသေ။ သိင်္ဂိန္တိ သိင်္ဂိဝေရာဒိကံ ဥတ္တရိဘင်္ဂံ။ ဝိဒလသူပိယောတိ မုဂ္ဂသူပါဒယော။ ဝါဏိဇာ ဧကာတိ ဧကေကဿ ဝါဏိဇဿ ယတ္တကာ ဝါဏိဇာ, တေသု ဧကေကဿ ဧကေကာဝ, သတ္ထဝါဟဿ ပန သန္တိကေ ပဉ္စဝီသတီတိ အတ္ထော။ ပရိဝါရိံသူတိ ပရိဝါရေသုံ။ တာဟိ ပန သဒ္ဓိံယေဝ နာဂါနုဘာဝေန သာဏိဝိတာနသယနာဒီနိ ပဂ္ဃရိံသု။
ကုတ္တိယောတိ ဟတ္ထတ္ထရာဒယော။ ပဋိယာနိစာတိ ဥဏ္ဏာမယပစ္စတ္ထရဏာနိ။ ‘‘သေတကမ္ဗလာနီ’’တိပိ ဝဒန္တိယေဝ။ ဥဒ္ဒိယာနိ စ ကမ္ဗလာတိ ဥဒ္ဒိယာနိ နာမ ကမ္ဗလာ အတ္ထိ။ တေ တတ္ထ ဘာရေ ဗန္ဓိတွာတိ ယာဝတကံ ဣစ္ဆိံသု, တာဝတကံ ဂဟေတွာ ပဉ္စ သကဋသတာနိ ပူရေတွာတိ အတ္ထော။ ဝါဏိဇာ ဘဒ္ဒမတ္ထု တေတိ ဧကေကံ ဝါဏိဇံ အာလပန္တော ‘‘ဘဒ္ဒံ တေ အတ္ထူ’’တိ အာဟ။ အန္နပါနဉ္စာတိ အန္နဉ္စ ပါနဉ္စ အဒါသိ။ သဗ္ဗကာမေ စာတိ သဗ္ဗကာမေ စ အဒါသိ။ မိတ္တဒုဗ္ဘော ဟီတိ မိတ္တာနံ ဒုဗ္ဘနပုရိသော ဟိ ပါပကော လာမကော နာမ။ အနာဒိယိတွာတိ တဿ ဝစနံ အဂ္ဂဟေတွာ။ ဥပက္ကမုန္တိ မောဟာဝ ဆိန္ဒိတုံ အာရဘိံသု။
အထ နေ ဆိန္ဒနတ္ထာယ ရုက္ခံ ဥပဂတေ ဒိသွာ နာဂရာဇာ စိန္တေသိ ‘‘အဟံ ဧတေသံ ပိပါသိတာနံ ပါနီယံ ဒါပေသိံ, တတော ဒိဗ္ဗဘောဇနံ, တတော သယနာဒီနိ စေဝ ပရိစာရိကာ စ နာရိယော, တတော ပဉ္စသတသကဋပူရံ ရတနံ, ဣဒါနိ ပနိမေ ‘‘ရုက္ခံ မူလတော ဆိန္ဒိဿာမာ’တိ ဝဒန္တိ, အတိဝိယ လုဒ္ဓါ ဣမေ, ဌပေတွာ သတ္ထဝါဟံ အဝသေသေ မာရေတုံ ဝဋ္ဋတီ’’တိ။ သော ‘‘ဧတ္တကာ သန္နဒ္ဓယောဓာ နိက္ခမန္တု, ဧတ္တကာ ဓနုဂ္ဂဟာ, ဧတ္တကာ ဝမ္မိနော’’တိ သေနံ ဝိစာရေသိ။ တမတ္ထံ ပကာသေန္တော သတ္ထာ ဂါထမာဟ –
‘‘တတော နာဂါ နိက္ခမိံသု, သန္နဒ္ဓါ ပဏ္ဏဝီသတိ၊
ဓနုဂ္ဂဟာနံ တိသတာ, ဆသဟဿာ စ ဝမ္မိနော’’တိ။
တတ္ထ သန္နဒ္ဓါတိ သုဝဏ္ဏရဇတာဒိဝမ္မကဝစိကာ။ ဓနုဂ္ဂဟာနံ တိသတာတိ မေဏ္ဍဝိသာဏဓနုဂ္ဂဟာနံ တီဏိ သတာနိ။ ဝမ္မိနောတိ ခေဋကဖလကဟတ္ထာ ဆသဟဿာ။
‘‘ဧတေ ဟနထ ဗန္ဓထ, မာ ဝေါ မုဉ္စိတ္ထ ဇီဝိတံ၊
ဌပေတွာ သတ္ထဝါဟံဝ, သဗ္ဗေ ဘသ္မံ ကရောထ နေ’’တိ။ – အယံ နာဂရာဇေန ဝုတ္တဂါထာ၊
တတ္ထ မာ ဝေါ မုဉ္စိတ္ထ ဇီဝိတန္တိ ကဿစိ ဧကဿပိ ဇီဝိတံ မာ မုဉ္စိတ္ထ။
နာဂါ တထာ ကတွာ အတ္ထရဏာဒီနိ ပဉ္စသု သကဋသတေသု အာရောပေတွာ သတ္ထဝါဟံ ဂဟေတွာ သယံ တာနိ သကဋာနိ ပါဇေန္တာ ဗာရာဏသိံ ဂန္တွာ သဗ္ဗံ ဓနံ တဿ ဂေဟေ ပဋိသာမေတွာ တံ အာပုစ္ဆိတွာ အတ္တနော နာဂဘဝနမေဝ ဂတာ။ တမတ္ထံ ဝိဒိတွာ သတ္ထာ ဩဝါဒဝသေန ဂါထာဒွယမာဟ –
‘‘တသ္မာ ဟိ ပဏ္ဍိတော ပေါသော, သမ္ပဿံ အတ္ထမတ္တနော၊
လောဘဿ န ဝသံ ဂစ္ဆေ, ဟနေယျာရိသကံ မနံ။
‘‘ဧဝမာဒီနဝံ ဉတွာ, တဏှာ ဒုက္ခဿ သမ္ဘဝံ၊
ဝီတတဏှော အနာဒါနော, သတော ဘိက္ခု ပရိဗ္ဗဇေ’’တိ။
တတ္ထ တသ္မာတိ ယသ္မာ လောဘဝသိကာ မဟာဝိနာသံ ပတ္တာ, သတ္ထဝါဟော ဥတ္တမသမ္ပတ္တိံ, တသ္မာ။ ဟနေယျာရိသကံ မနန္တိ အန္တော ဥပ္ပဇ္ဇမာနာနံ နာနာဝိဓာနံ လောဘသတ္တူနံ သန္တကံ မနံ, လောဘသမ္ပယုတ္တစိတ္တံ ဟနေယျာတိ အတ္ထော။ ဧဝမာဒီနဝန္တိ ဧဝံ လောဘေ အာဒီနဝံ ဇာနိတွာ။ တဏှာ ဒုက္ခဿ သမ္ဘဝန္တိ ဇာတိအာဒိဒုက္ခဿ တဏှာ သမ္ဘဝေါ, တတော ဧတံ ဒုက္ခံ နိဗ္ဗတ္တတိ, ဧဝံ တဏှာဝ ဒုက္ခဿ သမ္ဘဝံ ဉတွာ ဝီတတဏှော တဏှာအာဒါနေန အနာဒါနော မဂ္ဂေန အာဂတာယ သတိယာ သတော ဟုတွာ ဘိက္ခု ပရိဗ္ဗဇေ ဣရိယေထ ဝတ္တေထာတိ အရဟတ္တေန ဒေသနာယ ကူဋံ ဂဏှိ။
ဣမဉ္စ ပန ဓမ္မဒေသနံ အာဟရိတွာ ‘‘ဧဝံ ဥပါသကာ ပုဗ္ဗေ လောဘဝသိကာ ဝါဏိဇာ မဟာဝိနာသံ ပတ္တာ, တသ္မာ လောဘဝသိကေန န ဘဝိတဗ္ဗ’’န္တိ ဝတွာ သစ္စာနိ ပကာသေတွာ ဇာတကံ သမောဓာနေသိ, သစ္စပရိယောသာနေ တေ ဝါဏိဇာ သောတာပတ္တိဖလေ ပတိဋ္ဌိတာ။ တဒါ နာဂရာဇာ သာရိပုတ္တော အဟောသိ, သတ္ထဝါဟော ပန အဟမေဝ အဟောသိန္တိ။
မဟာဝါဏိဇဇာတကဝဏ္ဏနာ ဒသမာ။
֍ * မြန်[၄၉၄] ၁၁။ သာဓိနဇာတကဝဏ္ဏနာ
အဗ္ဘုတော ဝတ လောကသ္မိန္တိ ဣဒံ သတ္ထာ ဇေတဝနေ ဝိဟရန္တော ဥပေါသထိကေ ဥပါသကေ အာရဗ္ဘ ကထေသိ။ တဒါ ဟိ သတ္ထာ ‘‘ဥပါသကာ ပေါရာဏကပဏ္ဍိတာ အတ္တနော ဥပေါသထကမ္မံ နိဿာယ မနုဿသရီရေနေဝ ဒေဝလောကံ ဂန္တွာ စိရံ ဝသိံသူ’’တိ ဝတွာ တေဟိ ယာစိတော အတီတံ အာဟရိ။
အတီတေ မိထိလာယံ သာဓိနော နာမ ရာဇာ ဓမ္မေန ရဇ္ဇံ ကာရေသိ။ သော စတူသု နဂရဒွါရေသု နဂရမဇ္ဈေ နိဝေသနဒွါရေ စာတိ ဆ ဒါနသာလာယော ကာရေတွာ သကလဇမ္ဗုဒီပံ ဥန္နင်္ဂလံ ကတွာ မဟာဒါနံ ပဝတ္တေသိ, ဒေဝသိကံ ဆ သတသဟဿာနိ ဝယကရဏံ ဂစ္ဆန္တိ, ပဉ္စ သီလာနိ ရက္ခတိ, ဥပေါသထံ ဥပဝသတိ။ ရဋ္ဌဝါသိနောပိ တဿ ဩဝါဒေ ဌတွာ ဒါနာဒီနိ ပုညာနိ ကတွာ မတမတာ ဒေဝနဂရေယေဝ နိဗ္ဗတ္တိံသု။ သုဓမ္မဒေဝသဘံ ပူရေတွာ နိသိန္နာ ဒေဝါ ရညော သီလာဒိဂုဏမေဝ ဝဏ္ဏယန္တိ။ တံ သုတွာ သေသဒေဝါပိ ရာဇာနံ ဒဋ္ဌုကာမာ အဟေသုံ။ သက္ကော ဒေဝရာဇာ တေသံ မနံ ဝိဒိတွာ အာဟ – ‘‘သာဓိနရာဇာနံ ဒဋ္ဌုကာမတ္ထာ’’တိ။ ‘‘အာမ ဒေဝါ’’တိ။ သော မာတလိံ အာဏာပေသိ ‘‘ဂစ္ဆ တွံ ဝေဇယန္တရထံ ယောဇေတွာ သာဓိနရာဇာနံ အာနေဟီ’’တိ။ သော ‘‘သာဓူ’’တိ သမ္ပဋိစ္ဆိတွာ ရထံ ယောဇေတွာ ဝိဒေဟရဋ္ဌံ အဂမာသိ, တဒါ ပုဏ္ဏမဒိဝသော ဟောတိ။ မာတလိ မနုဿာနံ သာယမာသံ ဘုဉ္ဇိတွာ ဃရဒွါရေသု သုခကထာယ နိသိန္နကာလေ စန္ဒမဏ္ဍလေန သဒ္ဓိံ ရထံ ပေသေသိ။ မနုဿာ ‘‘ဒွေ စန္ဒာ ဥဋ္ဌိတာ’’တိ ဝဒန္တာ ပုန စန္ဒမဏ္ဍလံ ဩဟာယ ရထံ အာဂစ္ဆန္တံ ဒိသွာ ‘‘နာယံ စန္ဒော, ရထော ဧသော, ဒေဝပုတ္တော ပညာယတိ, ကဿေသ ဧတံ မနောမယသိန္ဓဝယုတ္တံ ဒိဗ္ဗရထံ အာနေတိ, န အညဿ, အမှာကံ ရညော ဘဝိဿတိ, ရာဇာ ဟိ နော ဓမ္မိကော ဓမ္မရာဇာ’’တိ သောမနဿဇာတာ ဟုတွာ အဉ္ဇလိံ ပဂ္ဂယှ ဌိတာ ပဌမံ ဂါထမာဟံသု –
‘‘အဗ္ဘုတော ဝတ လောကသ္မိံ, ဥပ္ပဇ္ဇိ လောမဟံသနော၊
ဒိဗ္ဗော ရထော ပါတုရဟု, ဝေဒေဟဿ ယသဿိနော’’တိ။
တဿတ္ထော – အဗ္ဘုတော ဝတေသ အမှာကံ ရာဇာ, လောကသ္မိံ လောမဟံသနော ဥပ္ပဇ္ဇိ, ယဿ ဒိဗ္ဗော ရထော ပါတုရဟောသိ ဝေဒေဟဿ ယသဿိနောတိ။
မာတလိပိဧ တံ ရထံ အာနေတွာ မနုဿေသု ဂန္ဓမာလာဒီဟိ ပူဇေန္တေသု တိက္ခတ္တုံ နဂရံ ပဒက္ခိဏံ ကတွာ ရညော နိဝေသနဒွါရံ ဂန္တွာ ရထံ နိဝတ္တေတွာ ပစ္ဆာဘာဂေန သီဟပဉ္ဇရဥမ္မာရေ ဌပေတွာ အာရောဟဏသဇ္ဇံ ကတွာ အဋ္ဌာသိ။ တံ ဒိဝသံ ရာဇာပိ ဒါနသာလာယော ဩလောကေတွာ ‘‘ဣမိနာ နိယာမေန ဒါနံ ဒေထာ’’တိ အာဏာပေတွာ ဥပေါသထံ သမာဒိယိတွာ ဒိဝသံ ဝီတိနာမေတွာ အမစ္စဂဏပရိဝုတော အလင်္ကတမဟာတလေ ပါစီနသီဟပဉ္ဇရာဘိမုခေါ ဓမ္မယုတ္တံ ကထေန္တော နိသိန္နော ဟောတိ။ အထ နံ မာတလိ ရထာဘိရုဟနတ္ထံ နိမန္တေတွာ အာဒါယ အဂမာသိ။ တမတ္ထံ ပကာသေန္တော သတ္ထာ ဣမာ ဂါထာ အဘာသိ –
‘‘ဒေဝပုတ္တော မဟိဒ္ဓိကော, မာတလိ ဒေဝသာရထိ၊
နိမန္တယိတ္ထ ရာဇာနံ, ဝေဒေဟံ မိထိလဂ္ဂဟံ။
‘‘ဧဟိမံ ရထမာရုယှ, ရာဇသေဋ္ဌ ဒိသမ္ပတိ၊
ဒေဝါ ဒဿနကာမာ တေ, တာဝတိံသာ သဣန္ဒကာ၊
သရမာနာ ဟိ တေ ဒေဝါ, သုဓမ္မာယံ သမစ္ဆရေ။
‘‘တတော စ ရာဇာ သာဓိနော, ဝေဒေဟော မိထိလဂ္ဂဟော၊
သဟဿယုတ္တမာရုယှ, အဂါ ဒေဝါန သန္တိကေ၊
တံ ဒေဝါ ပဋိနန္ဒိံသု, ဒိသွာ ရာဇာနမာဂတံ။
‘‘သွာဂတံ တေ မဟာရာဇ, အထော တေ အဒုရာဂတံ၊
နိသီဒ ဒါနိ ရာဇီသိ, ဒေဝရာဇဿ သန္တိကေ။
‘‘သက္ကောပိ ပဋိနန္ဒိတ္ထ, ဝေဒေဟံ မိထိလဂ္ဂဟံ၊
နိမန္တယိတ္ထ ကာမေဟိ, အာသနေန စ ဝါသဝေါ။
‘‘သာဓု ခေါသိ အနုပ္ပတ္တော, အာဝါသံ ဝသဝတ္တိနံ၊
ဝသ ဒေဝေသု ရာဇီသိ, သဗ္ဗကာမသမိဒ္ဓိသု၊
တာဝတိံသေသု ဒေဝေသု, ဘုဉ္ဇ ကာမေ အမာနုသေ’’တိ။
တတ္ထ သမစ္ဆရေတိ အစ္ဆန္တိ။ အဂါ ဒေဝါန သန္တိကေတိ ဒေဝါနံ သန္တိကံ အဂမာသိ။ တသ္မိဉှိ ရထံ အဘိရုဟိတွာ ဌိတေ ရထော အာကာသံ ပက္ခန္ဒိ, သော မဟာဇနဿ ဩလောကေန္တဿေဝ အန္တရဓာယိ။ မာတလိ ရာဇာနံ ဒေဝလောကံ နေသိ။ တံ ဒိသွာ ဒေဝတာ စ သက္ကော စ ဟဋ္ဌတုဋ္ဌာ ပစ္စုဂ္ဂမနံ
ကတွာ ပဋိသန္ထာရံ ကရိံသု။ တမတ္ထံ ဒဿေတုံ ‘‘တံ ဒေဝါ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ တတ္ထ ပဋိနန္ဒိံသူတိ ပုနပ္ပုနံ နန္ဒိံသု။ အာသနေန စာတိ ရာဇာနံ အာလိင်္ဂိတွာ ‘‘ဣဓ နိသီဒါ’’တိ အတ္တနော ပဏ္ဍုကမ္ဗလသိလာသနေန စ ကာမေဟိ စ နိမန္တေသိ, ဥပဍ္ဎရဇ္ဇံ ဒတွာ ဧကာသနေ နိသီဒါပေသီတိ အတ္ထော။
တတ္ထ သက္ကေန ဒေဝရညာ ဒသယောဇနသဟဿံ ဒေဝနဂရံ အဍ္ဎတိယာ စ အစ္ဆရာကောဋိယော ဝေဇယန္တပါသာဒဉ္စ မဇ္ဈေ ဘိန္ဒိတွာ ဒိန္နံ သမ္ပတ္တိံ အနုဘဝန္တဿ မနုဿဂဏနာယ သတ္တ ဝဿသတာနိ အတိက္ကန္တာနိ။ တေနတ္တဘာဝေန ဒေဝလောကေ ဝသနကံ ပုညံ ခီဏံ, အနဘိရတိ ဥပ္ပန္နာ, တသ္မာ သက္ကေန သဒ္ဓိံ သလ္လပန္တော ဂါထမာဟ –
‘‘အဟံ ပုရေ သဂ္ဂဂတော ရမာမိ, နစ္စေဟိ ဂီတေဟိ စ ဝါဒိတေဟိ၊
သော ဒါနိ အဇ္ဇ န ရမာမိ သဂ္ဂေ, အာယုံ နု ခီဏော မရဏံ နု သန္တိကေ၊
ဥဒါဟု မူဠှောသ္မိ ဇနိန္ဒသေဋ္ဌာ’’တိ။
တတ္ထ အာယုံ နု ခီဏောတိ ကိံ နု မမ သရသေန ဇီဝိတိန္ဒြိယံ ခီဏံ, ဥဒါဟု ဥပစ္ဆေဒကကမ္မဝသေန မရဏံ သန္တိကေ ဇာတန္တိ ပုစ္ဆတိ။ ဇနိန္ဒသေဋ္ဌာတိ ဇနိန္ဒာနံ ဒေဝါနံ သေဋ္ဌ။
အထ နံ သက္ကော အာဟ –
‘‘န တာယု ခီဏံ မရဏဉ္စ ဒူရေ, န စာပိ မူဠှော နရဝီရသေဋ္ဌ၊
တုယှဉ္စ ပုညာနိ ပရိတ္တကာနိ, ယေသံ ဝိပါကံ ဣဓ ဝေဒယိတ္ထော။
‘‘ဝသ ဒေဝါနုဘာဝေန, ရာဇသေဋ္ဌ ဒိသမ္ပတိ၊
တာဝတိံသေသု ဒေဝေသု, ဘုဉ္ဇ ကာမေ အမာနုသေ’’တိ။
တတ္ထ ‘‘ပရိတ္တကာနီ’’တိ ဣဒံ တေန အတ္တဘာဝေန ဒေဝလောကေ ဝိပါကဒါယကာနိ ပုညာနိ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ, ဣတရာနိ ပနဿ ပုညာနိ ပထဝိယံ ပံသု ဝိယ အပ္ပမာဏာနိ။ ဝသ ဒေဝါနုဘာဝေနာတိ အဟံ တေ အတ္တနော
ပုညာနိ မဇ္ဈေ ဘိန္ဒိတွာ ဒဿာမိ, မမာနုဘာဝေန ဝသာတိ တံ သမဿာသေန္တော အာဟ။
အထ နံ ပဋိက္ခိပန္တော မဟာသတ္တော အာဟ –
‘‘ယထာ ယာစိတကံ ယာနံ, ယထာ ယာစိတကံ ဓနံ၊
ဧဝံသမ္ပဒမေဝေတံ, ယံ ပရတော ဒါနပစ္စယာ။
‘‘န စာဟမေတမိစ္ဆာမိ, ယံ ပရတော ဒါနပစ္စယာ၊
သယံကတာနိ ပုညာနိ, တံ မေ အာဝေဏိကံ ဓနံ။
‘‘သောဟံ ဂန္တွာ မနုဿေသု, ကာဟာမိ ကုသလံ ဗဟုံ၊
ဒါနေန သမစရိယာယ, သံယမေန ဒမေန စ၊
ယံ ကတွာ သုခိတော ဟောတိ, န စ ပစ္ဆာနုတပ္ပတီ’’တိ။
တတ္ထ ယံ ပရတော ဒါနပစ္စယာတိ ယံ ပရေန ဒိန္နတ္တာ လဗ္ဘတိ, တံ ယာစိတကသဒိသမေဝ ဟောတိ။ ယာစိတကဉှိ တုဋ္ဌကာလေ ဒေန္တိ, အတုဋ္ဌကာလေ အစ္ဆိန္ဒိတွာ ဂဏှန္တီတိ ဝဒတိ။ သမစရိယာယာတိ ကာယာဒီဟိ ပါပဿ အကရဏေန။ သံယမေနာတိ သီလသံယမေန။ ဒမေနာတိ ဣန္ဒြိယဒမနေန။ ယံ ကတွာတိ ယံ ကရိတွာ သုခိတော စေဝ ဟောတိ န စ ပစ္ဆာနုတပ္ပတိ, တထာရူပမေဝ ကမ္မံ ကရိဿာမီတိ။
အထဿ ဝစနံ သုတွာ သက္ကော မာတလိံ အာဏာပေသိ ‘‘ဂစ္ဆ, တာတ, သာဓိနရာဇာနံ မိထိလံ နေတွာ ဥယျာနေ ဩတာရေဟီ’’တိ။ သော တထာ အကာသိ။ ရာဇာ ဥယျာနေ စင်္ကမတိ။ အထ နံ ဥယျာနပါလော ဒိသွာ ပုစ္ဆိတွာ ဂန္တွာ နာရဒရညော အာရောစေသိ။ သော ရညော အာဂတဘာဝံ သုတွာ ‘‘တွံ ပုရတော ဂန္တွာ ဥယျာနံ သဇ္ဇေတွာ တဿ စ မယှဉ္စ ဒွေ အာသနာနိ ပညာပေဟီ’’တိ ဥယျာနပါလံ ဥယျောဇေသိ။ သော တထာ အကာသိ။ အထ နံ ရာဇာ ပုစ္ဆိ ‘‘ကဿ ဒွေ အာသနာနိ ပညာပေသီ’’တိ? ‘‘ဧကံ တုမှာကံ, ဧကံ အမှာကံ ရညော’’တိ။ အထ နံ ရာဇာ ‘‘ကော အညော သတ္တော မမ သန္တိကေ အာသနေ နိသီဒိဿတီ’’တိ ဝတွာ ဧကသ္မိံ နိသီဒိတွာ ဧကသ္မိံ ပါဒေ ဌပေသိ။ နာရဒရာဇာ အာဂန္တွာ တဿ ပါဒေ ဝန္ဒိတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ သော ကိရဿ သတ္တမော ပနတ္တာ။ တဒါ ကိရ ဝဿသတာယုကကာလောဝ ဟောတိ။ မဟာသတ္တော ပန အတ္တနော ပုညဗလေန ဧတ္တကံ ကာလံ ဝီတိနာမေသိ။ သော နာရဒံ ဟတ္ထေ ဂဟေတွာ ဥယျာနေ ဝိစရန္တော တိဿော ဂါထာ အဘာသိ –
‘‘ဣမာနိ တာနိ ခေတ္တာနိ, ဣမံ နိက္ခံ သုကုဏ္ဍလံ၊
ဣမာ တာ ဟရိတာနူပါ, ဣမာ နဇ္ဇော သဝန္တိယော။
‘‘ဣမာ တာ ပေါက္ခရဏီ ရမ္မာ, စက္ကဝါကပကူဇိတာ၊
မန္ဒာလကေဟိ သဉ္ဆန္နာ, ပဒုမုပ္ပလကေဟိ စ၊
ယဿိမာနိ မမာယိံသု, ကိံ နု တေ ဒိသတံ ဂတာ။
‘‘တာနီဓ ခေတ္တာနိ သော ဘူမိဘာဂေါ, တေယေဝ အာရာမဝနူပစာရာ၊
တမေဝ မယှံ ဇနတံ အပဿတော, သုညံဝ မေ နာရဒ ခါယတေ ဒိသာ’’တိ။
တတ္ထ ခေတ္တာနီတိ ဘူမိဘာဂေ သန္ဓာယာဟ။ ဣမံ နိက္ခန္တိ ဣမံ တာဒိသမေဝ ဥဒကနိဒ္ဓမနံ။ သုကုဏ္ဍလန္တိ သောဘနေန မုသလပဝေသနကုဏ္ဍလေန သမန္နာဂတံ။ ဟရိတာနူပါတိ ဥဒကနိဒ္ဓမနဿ ဥဘောသု ပဿေသု ဟရိတတိဏသဉ္ဆန္နာ အနူပဘူမိယော။ ယဿိမာနိ မမာယိံသူတိ တာတ နာရဒ, ယေ မမ ဥပဋ္ဌာကာ စ ဩရောဓာ စ ဣမသ္မိံ ဥယျာနေ မဟန္တေန ယသေန မယာ သဒ္ဓိံ ဝိစရန္တာ ဣမာနိ ဌာနာနိ မမာယိံသု ပိယာယိံသု, ကတရံ နု တေ ဒိသတံ ဂတာ, ကတ္ထ တေ ပေသိတာ။ တာနီဓ ခေတ္တာနီတိ ဣမသ္မိံ ဥယျာနေ တာနေဝ ဧတာနိ ဥပရောပနကဝိရုဟနဋ္ဌာနာနိ။ တေယေဝ အာရာမဝနူပစာရာတိ ဣမေ တေယေဝ အာရာမဝနူပစာရာ, ဝိဟာရဘူမိယောတိ အတ္ထော။
အထ နံ နာရဒေါ အာဟ – ‘‘ဒေဝ, တုမှာကံ ဒေဝလောကဂတာနံ ဣဒါနိ သတ္တ ဝဿသတာနိ, အဟံ ဝေါ သတ္တမော ပနတ္တာ, တုမှာကံ ဥပဋ္ဌာကာ စ ဩရောဓာ စ မရဏမုခံ ပတ္တာ, ဣဒံ ဝေါ အတ္တနော သန္တကံ ရဇ္ဇံ, အနုဘဝထ န’’န္တိ။ ရာဇာ ‘‘တာတ နာရဒ, နာဟံ ဣဓာဂစ္ဆန္တော ရဇ္ဇတ္ထာယ အာဂတော, ပုညကရဏတ္ထာယမှိ အာဂတော, အဟံ ပုညမေဝ ကရိဿာမီ’’တိ ဝတွာ ဂါထာ အာဟ –
‘‘ဒိဋ္ဌာ မယာ ဝိမာနာနိ, ဩဘာသေန္တာ စတုဒ္ဒိသာ၊
သမ္မုခါ ဒေဝရာဇဿ, တိဒသာနဉ္စ သမ္မုခါ။
‘‘ဝုတ္ထံ မေ ဘဝနံ ဒိဗျံ, ဘုတ္တာ ကာမာ အမာနုသာ၊
တာဝတိံသေသု ဒေဝေသု, သဗ္ဗကာမသမိဒ္ဓိသု။
‘‘သောဟံ ဧတာဒိသံ ဟိတွာ, ပုညာယမှိ ဣဓာဂတော၊
ဓမ္မမေဝ စရိဿာမိ, နာဟံ ရဇ္ဇေန အတ္ထိကော။
‘‘အဒဏ္ဍာဝစရံ မဂ္ဂံ, သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဒေသိတံ၊
တံ မဂ္ဂံ ပဋိပဇ္ဇိဿံ, ယေန ဂစ္ဆန္တိ သုဗ္ဗတာ’’တိ။
တတ္ထ ဝုတ္ထံ မေ ဘဝနံ ဒိဗျန္တိ ဝေဇယန္တံ သန္ဓာယ အာဟ။ သောဟံ ဧတာဒိသန္တိ တာတ နာရဒ, သောဟံ ဗုဒ္ဓဉာဏေန အပရိစ္ဆိန္ဒနီယံ ဧဝရူပံ ကာမဂုဏသမ္ပတ္တိံ ပဟာယ ပုညကရဏတ္ထာယ ဣဓာဂတော။ အဒဏ္ဍာဝစရန္တိ အဒဏ္ဍေဟိ နိက္ခိတ္တဒဏ္ဍဟတ္ထေဟိ အဝစရိတဗ္ဗံ သမ္မာဒိဋ္ဌိပုရေက္ခာရံ အဋ္ဌင်္ဂိကံ မဂ္ဂံ။ သုဗ္ဗတာတိ ယေန မဂ္ဂေန သုဗ္ဗတာ သဗ္ဗညုဗုဒ္ဓါ ဂစ္ဆန္တိ, အဟမ္ပိ အဂတပုဗ္ဗံ ဒိသံ ဂန္တုံ ဗောဓိတလေ နိသီဒိတွာ တမေဝ မဂ္ဂံ ပဋိပဇ္ဇိဿာမီတိ။
ဧဝံ ဗောဓိသတ္တော ဣမာ ဂါထာယော သဗ္ဗညုတညာဏေန သင်္ခိပိတွာ ကထေသိ။ နာရဒေါ ပုနပိ အာဟ – ‘‘ရဇ္ဇံ, ဒေဝ, အနုသာသာ’’တိ။ ‘‘တာတ, န မေ ရဇ္ဇေနတ္ထော, သတ္တ ဝဿသတာနိ ဝိဂတံ ဒါနံ သတ္တာဟေနေဝ ဒါတုကာမမှီ’’တိ။ နာရဒေါ ‘‘သာဓူ’’တိ တဿ ဝစနံ သမ္ပဋိစ္ဆိတွာ မဟာဒါနံ ပဋိယာဒေသိ။ ရာဇာ သတ္တာဟံ ဒါနံ ဒတွာ သတ္တမေ ဒိဝသေ ကာလံ ကတွာ တာဝတိံသဘဝနေယေဝ နိဗ္ဗတ္တိ။
သတ္ထာ ဣမံ ဓမ္မဒေသနံ အာဟရိတွာ ‘‘ဧဝံ ဝသိတဗ္ဗယုတ္တကံ ဥပေါသထကမ္မံ နာမာ’’တိ ဒဿေတွာ သစ္စာနိ ပကာသေတွာ ဇာတကံ သမောဓာနေသိ, သစ္စပရိယောသာနေ ဥပေါသထိကေသု ဥပါသကေသု ကေစိ သောတာပတ္တိဖလေ, ကေစိ သကဒါဂါမိဖလေ, ကေစိ အနာဂါမိဖလေ ပတိဋ္ဌဟိံသု။ တဒါ နာရဒရာဇာ သာရိပုတ္တော အဟောသိ, မာတလိ အာနန္ဒော, သက္ကော အနုရုဒ္ဓေါ, သာဓိနရာဇာ ပန အဟမေဝ အဟောသိန္တိ။
သာဓိနဇာတကဝဏ္ဏနာ ဧကာဒသမာ။
֍ * မြန်[၄၉၅] ၁၂။ ဒသဗြာဟ္မဏဇာတကဝဏ္ဏနာ
ရာဇာ အဝေါစ ဝိဓုရန္တိ ဣဒံ သတ္ထာ ဇေတဝနေ ဝိဟရန္တော အသဒိသဒါနံ အာရဗ္ဘ ကထေသိ။ တံ အဋ္ဌကနိပါတေ အာဒိတ္တဇာတကေ (ဇာ။ ၁။၈။၆၉ အာဒယော) ဝိတ္ထာရိတမေဝ။ ရာဇာ ကိရ တံ ဒါနံ ဒဒန္တော သတ္ထာရံ ဇေဋ္ဌကံ ကတွာ ပဉ္စ ဘိက္ခုသတာနိ ဝိစိနိတွာ ဂဏှိတွာ မဟာခီဏာသဝါနံယေဝ အဒါသိ။ အထဿ ဂုဏကထံ ကထေန္တာ ‘‘အာဝုသော, ရာဇာ အသဒိသဒါနံ ဒဒန္တော ဝိစိနိတွာ မဟပ္ဖလဋ္ဌာနေ အဒါသီ’’တိ ဓမ္မသဘာယံ ကထံ သမုဋ္ဌာပေသုံ။ သတ္ထာ အာဂန္တွာ ‘‘ကာယ နုတ္ထ, ဘိက္ခဝေ, ဧတရဟိ ကထာယ သန္နိသိန္နာ’’တိ ပုစ္ဆိတွာ ‘‘ဣမာယ နာမာ’’တိ ဝုတ္တေ ‘‘အနစ္ဆရိယံ, ဘိက္ခဝေ, ယံ ကောသလရာဇာ မာဒိသဿ ဗုဒ္ဓဿ ဥပဋ္ဌာကော ဟုတွာ ဝိစေယျဒါနံ ဒေတိ, ပေါရာဏကပဏ္ဍိတာ အနုပ္ပန္နေ ဗုဒ္ဓေပိ ဝိစေယျဒါနံ အဒံသူ’’တိ ဝတွာ အတီတံ အာဟရိ။
အတီတေ ကုရုရဋ္ဌေ ဣန္ဒပတ္ထနဂရေ ယုဓိဋ္ဌိလဂေါတ္တော ကောရဗျော နာမ ရာဇာ ရဇ္ဇံ ကာရေသိ။ တဿ ဝိဓုရော နာမ အမစ္စော အတ္ထဉ္စ ဓမ္မဉ္စ အနုသာသတိ။ ရာဇာ သကလဇမ္ဗုဒီပံ ခေါဘေတွာ မဟာဒါနံ ဒေတိ။ တံ ဂဟေတွာ ဘုဉ္ဇန္တေသု ဧကောပိ ပဉ္စသီလမတ္တံ ရက္ခန္တော နာမ နတ္ထိ, သဗ္ဗေ ဒုဿီလာဝ, ဒါနံ ရာဇာနံ န တောသေတိ။ ရာဇာ ‘‘ဝိစေယျဒါနံ မဟပ္ဖလ’’န္တိ သီလဝန္တာနံ ဒါတုကာမော ဟုတွာ စိန္တေသိ ‘‘ဝိဓုရပဏ္ဍိတေန သဒ္ဓိံ မန္တယိဿာမီ’’တိ။ သော တံ ဥပဋ္ဌာနံ အာဂတံ အာသနေ နိသီဒါပေတွာ ပဉှံ ပုစ္ဆိ။ တမတ္ထံ ပကာသေန္တော သတ္ထာ ဥပဍ္ဎဂါထမာဟ –
‘‘ရာဇာ အဝေါစ ဝိဓုရံ, ဓမ္မကာမော ယုဓိဋ္ဌိလော’’တိ၊
ပရတော ရညော စ ဝိဓုရဿ စ ဝစနပဋိဝစနံ ဟောတိ –
‘‘ဗြာဟ္မဏေ ဝိဓုရ ပရိယေသ, သီလဝန္တေ ဗဟုဿုတေ။
‘‘ဝိရတေ မေထုနာ ဓမ္မာ, ယေ မေ ဘုဉ္ဇေယျု ဘောဇနံ၊
ဒက္ခိဏံ သမ္မ ဒဿာမ, ယတ္ထ ဒိန္နံ မဟပ္ဖလံ။
‘‘ဒုလ္လဘာ ဗြာဟ္မဏာ ဒေဝ, သီလဝန္တော ဗဟုဿုတာ၊
ဝိရတာ မေထုနာ ဓမ္မာ, ယေ တေ ဘုဉ္ဇေယျု ဘောဇနံ။
‘‘ဒသ ခလု မဟာရာဇ, ယာ တာ ဗြာဟ္မဏဇာတိယော၊
တေသံ ဝိဘင်္ဂံ ဝိစယံ, ဝိတ္ထာရေန သုဏောဟိ မေ။
‘‘ပသိဗ္ဗကေ ဂဟေတွာန, ပုဏ္ဏေ မူလဿ သံဝုတေ၊
ဩသဓိကာယော ဂန္ထေန္တိ, နှာပယန္တိ ဇပန္တိ စ။
‘‘တိကိစ္ဆကသမာ ရာဇ, တေပိ ဝုစ္စန္တိ ဗြာဟ္မဏာ၊
အက္ခာတာ တေ မဟာရာဇ, တာဒိသေ နိပတာမသေ။
‘‘အပေတာ တေ စ ဗြဟ္မညာ, (ဣတိ ရာဇာ ကောရဗျော)
န တေ ဝုစ္စန္တိ ဗြာဟ္မဏာ၊
အညေ ဝိဓုရ ပရိယေသ, သီလဝန္တေ ဗဟုဿုတေ။
‘‘ဝိရတေ မေထုနာ ဓမ္မာ, ယေ မေ ဘုဉ္ဇေယျု ဘောဇနံ၊
ဒက္ခိဏံ သမ္မ ဒဿာမ, ယတ္ထ ဒိန္နံ မဟပ္ဖလံ။
‘‘ကိင်္ကိဏိကာယော ဂဟေတွာ, ဃောသေန္တိ ပုရတောပိ တေ၊
ပေသနာနိပိ ဂစ္ဆန္တိ, ရထစရိယာသု သိက္ခရေ။
‘‘ပရိစာရကသမာ ရာဇ, တေပိ ဝုစ္စန္တိ ဗြာဟ္မဏာ၊
အက္ခာတာ တေ မဟာရာဇ, တာဒိသေ နိပတာမသေ။
‘‘အပေတာ တေ စ ဗြဟ္မညာ, (ဣတိ ရာဇာ ကောရဗျော)
န တေ ဝုစ္စန္တိ ဗြာဟ္မဏာ၊
အညေ ဝိဓုရ ပရိယေသ, သီလဝန္တေ ဗဟုဿုတေ။
‘‘ဝိရတေ မေထုနာ ဓမ္မာ, ယေ မေ ဘုဉ္ဇေယျု ဘောဇနံ၊
ဒက္ခိဏံ သမ္မ ဒဿာမ, ယတ္ထ ဒိန္နံ မဟပ္ဖလံ။
‘‘ကမဏ္ဍလုံ ဂဟေတွာန, ဝင်္ကဒဏ္ဍဉ္စ ဗြာဟ္မဏာ၊
ပစ္စုပေဿန္တိ ရာဇာနော, ဂါမေသု နိဂမေသု စ၊
နာဒိန္နေ ဝုဋ္ဌဟိဿာမ, ဂါမမှိ ဝါ ဝနမှိ ဝါ။
‘‘နိဂ္ဂါဟကသမာ ရာဇ, တေပိ ဝုစ္စန္တိ ဗြာဟ္မဏာ၊
အက္ခာတာ တေ မဟာရာဇ, တာဒိသေ နိပတာမသေ။
‘‘အပေတာ တေ စ ဗြဟ္မညာ, (ဣတိ ရာဇာ ကောရဗျော)
န တေ ဝုစ္စန္တိ ဗြာဟ္မဏာ၊
အညေ ဝိဓုရ ပရိယေသ, သီလဝန္တေ ဗဟုဿုတေ။
‘‘ဝိရတေ မေထုနာ ဓမ္မာ, ယေ မေ ဘုဉ္ဇေယျု ဘောဇနံ၊
ဒက္ခိဏံ သမ္မ ဒဿာမ, ယတ္ထ ဒိန္နံ မဟပ္ဖလံ။
‘‘ပရူဠှကစ္ဆနခလောမာ, ပင်္ကဒန္တာ ရဇဿိရာ၊
ဩကိဏ္ဏာ ရဇရေဏူဟိ, ယာစကာ ဝိစရန္တိ တေ။
‘‘ခါဏုဃာတသမာ ရာဇ, တေပိ ဝုစ္စန္တိ ဗြာဟ္မဏာ၊
အက္ခာတာ တေ မဟာရာဇ, တာဒိသေ နိပတာမသေ။
‘‘အပေတာ တေ စ ဗြဟ္မညာ, (ဣတိ ရာဇာ ကောရဗျော)
န တေ ဝုစ္စန္တိ ဗြာဟ္မဏာ၊
အညေ ဝိဓုရ ပရိယေသ, သီလဝန္တေ ဗဟုဿုတေ။
‘‘ဝိရတေ မေထုနာ ဓမ္မာ, ယေ မေ ဘုဉ္ဇေယျု ဘောဇနံ၊
ဒက္ခိဏံ သမ္မ ဒဿာမ, ယတ္ထ ဒိန္နံ မဟပ္ဖလံ။
‘‘ဟရီတကံ အာမလကံ, အမ္ဗံ ဇမ္ဗုံ ဝိဘီတကံ၊
လဗုဇံ ဒန္တပေါဏာနိ, ဗေလုဝါ ဗဒရာနိ စ။
‘‘ရာဇာယတနံ ဥစ္ဆုပုဋံ, ဓူမနေတ္တံ မဓုအဉ္ဇနံ၊
ဥစ္စာဝစာနိ ပဏိယာနိ, ဝိပဏေန္တိ ဇနာဓိပ။
‘‘ဝါဏိဇကသမာ ရာဇ, တေပိ ဝုစ္စန္တိ ဗြာဟ္မဏာ၊
အက္ခာတာ တေ မဟာရာဇ, တာဒိသေ နိပတာမသေ။
‘‘အပေတာ တေ စ ဗြဟ္မညာ, (ဣတိ ရာဇာ ကောရဗျော)
န တေ ဝုစ္စန္တိ ဗြာဟ္မဏာ၊
အညေ ဝိဓုရ ပရိယေသ, သီလဝန္တေ ဗဟုဿုတေ။
‘‘ဝိရတေ မေထုနာ ဓမ္မာ, ယေ မေ ဘုဉ္ဇေယျု ဘောဇနံ၊
ဒက္ခိဏံ သမ္မ ဒဿာမ, ယတ္ထ ဒိန္နံ မဟပ္ဖလံ။
‘‘ကသိဝါဏိဇ္ဇံ ကာရေန္တိ, ပေါသယန္တိ အဇေဠကေ၊
ကုမာရိယော ပဝေစ္ဆန္တိ, ဝိဝါဟန္တာဝဟန္တိ စ။
‘‘သမာ အမ္ဗဋ္ဌဝေဿေဟိ, တေပိ ဝုစ္စန္တိ ဗြာဟ္မဏာ၊
အက္ခာတာ တေ မဟာရာဇ, တာဒိသေ နိပတာမသေ။
‘‘အပေတာ တေ စ ဗြဟ္မညာ, (ဣတိ ရာဇာ ကောရဗျော)
န တေ ဝုစ္စန္တိ ဗြာဟ္မဏာ၊
အညေ ဝိဓုရ ပရိယေသ, သီလဝန္တေ ဗဟုဿုတေ။
‘‘ဝိရတေ မေထုနာ ဓမ္မာ, ယေ မေ ဘုဉ္ဇေယျု ဘောဇနံ၊
ဒက္ခိဏံ သမ္မ ဒဿာမ, ယတ္ထ ဒိန္နံ မဟပ္ဖလံ။
‘‘နိက္ခိတ္တဘိက္ခံ ဘုဉ္ဇန္တိ, ဂါမေသွေကေ ပုရောဟိတာ၊
ဗဟူ တေ ပရိပုစ္ဆန္တိ, အဏ္ဍစ္ဆေဒါ နိလဉ္ဆကာ။
‘‘ပသူပိ တတ္ထ ဟညန္တိ, မဟိံသာ သူကရာ အဇာ၊
ဂေါဃာတကသမာ ရာဇ, တေပိ ဝုစ္စန္တိ ဗြာဟ္မဏာ၊
အက္ခာတာ တေ မဟာရာဇ, တာဒိသေ နိပတာမသေ။
‘‘အပေတာ တေ စ ဗြဟ္မညာ, (ဣတိ ရာဇာ ကောရဗျော)
န တေ ဝုစ္စန္တိ ဗြာဟ္မဏာ၊
အညေ ဝိဓုရ ပရိယေသ, သီလဝန္တေ ဗဟုဿုတေ။
‘‘ဝိရတေ မေထုနာ ဓမ္မာ, ယေ မေ ဘုဉ္ဇေယျု ဘောဇနံ၊
ဒက္ခိဏံ သမ္မ ဒဿာမ, ယတ္ထ ဒိန္နံ မဟပ္ဖလံ။
‘‘အသိစမ္မံ ဂဟေတွာန, ခဂ္ဂံ ပဂ္ဂယှ ဗြာဟ္မဏာ၊
ဝေဿပထေသု တိဋ္ဌန္တိ, သတ္ထံ အဗ္ဗာဟယန္တိပိ။
‘‘သမာ ဂေါပနိသာဒေဟိ, တေပိ ဝုစ္စန္တိ ဗြာဟ္မဏာ၊
အက္ခာတာ တေ မဟာရာဇ, တာဒိသေ နိပတာမသေ။
‘‘အပေတာ တေ စ ဗြဟ္မညာ, (ဣတိ ရာဇာ ကောရဗျော)
န တေ ဝုစ္စန္တိ ဗြာဟ္မဏာ၊
အညေ ဝိဓုရ ပရိယေသ, သီလဝန္တေ ဗဟုဿုတေ။
‘‘ဝိရတေ မေထုနာ ဓမ္မာ, ယေ မေ ဘုဉ္ဇေယျု ဘောဇနံ၊
ဒက္ခိဏံ သမ္မ ဒဿာမ, ယတ္ထ ဒိန္နံ မဟပ္ဖလံ။
‘‘အရညေ ကုဋိကံ ကတွာ, ကုဋာနိ ကာရယန္တိ တေ၊
သသဗိဠာရေ ဗာဓေန္တိ, အာဂေါဓာ မစ္ဆကစ္ဆပံ။
‘‘တေ လုဒ္ဒကသမာ ရာဇ, တေပိ ဝုစ္စန္တိ ဗြာဟ္မဏာ၊
အက္ခာတာ တေ မဟာရာဇ, တာဒိသေ နိပတာမသေ။
‘‘အပေတာ တေ စ ဗြဟ္မညာ, (ဣတိ ရာဇာ ကောရဗျော)
န တေ ဝုစ္စန္တိ ဗြာဟ္မဏာ၊
အညေ ဝိဓုရ ပရိယေသ, သီလဝန္တေ ဗဟုဿုတေ။
‘‘ဝိရတေ မေထုနာ ဓမ္မာ, ယေ မေ ဘုဉ္ဇေယျု ဘောဇနံ၊
ဒက္ခိဏံ သမ္မ ဒဿာမ, ယတ္ထ ဒိန္နံ မဟပ္ဖလံ။
‘‘အညေ ဓနဿ ကာမာ ဟိ, ဟေဋ္ဌာမဉ္စေ ပသက္ကိတာ၊
ရာဇာနော ဥပရိ နှာယန္တိ, သောမယာဂေ ဥပဋ္ဌိတေ။
‘‘မလမဇ္ဇကသမာ ရာဇ, တေပိ ဝုစ္စန္တိ ဗြာဟ္မဏာ၊
အက္ခာတာ တေ မဟာရာဇ, တာဒိသေ နိပတာမသေ။
‘‘အပေတာ တေ စ ဗြဟ္မညာ, (ဣတိ ရာဇာ ကောရဗျော)
န တေ ဝုစ္စန္တိ ဗြာဟ္မဏာ၊
အညေ ဝိဓုရ ပရိယေသ, သီလဝန္တေ ဗဟုဿုတေ။
‘‘ဝိရတေ မေထုနာ ဓမ္မာ, ယေ မေ ဘုဉ္ဇေယျု ဘောဇနံ၊
ဒက္ခိဏံ သမ္မ ဒဿာမ, ယတ္ထ ဒိန္နံ မဟပ္ဖလ’’န္တိ။
တတ္ထ သီလဝန္တေတိ မဂ္ဂေနာဂတသီလေ။ ဗဟုဿုတေတိ ပဋိဝေဓဗဟုဿုတေ။ ဒက္ခိဏန္တိ ဒါနံ။ ယေ တေတိ ယေ ဓမ္မိကာ သမဏဗြာဟ္မဏာ တဝ
ဒါနံ ဘုဉ္ဇေယျုံ, တေ ဒုလ္လဘာ။ ဗြာဟ္မဏဇာတိယောတိ ဗြာဟ္မဏကုလာနိ။ တေသံ ဝိဘင်္ဂံ ဝိစယန္တိ တေသံ ဗြာဟ္မဏာနံ ဝိဘင်္ဂံ မမ ပညာယ ဝိစိတဘာဝံ ဝိတ္ထာရေန သုဏောဟိ။ သံဝုတေတိ ဗဒ္ဓမုခေ။ ဩသဓိကာယော ဂန္ထေန္တီတိ ‘‘ဣဒံ ဣမဿ ရောဂဿ ဘေသဇ္ဇံ, ဣဒံ ဣမဿ ရောဂဿ ဘေသဇ္ဇ’’န္တိ ဧဝံ သိလောကေ ဗန္ဓိတွာ မနုဿာနံ ဒေန္တိ။ နှာပယန္တီတိ နဟာပနံ နာမ ကရောန္တိ။ ဇပန္တိ စာတိ ဘူတဝိဇ္ဇံ ပရိဝတ္တေန္တိ။ တိကိစ္ဆကသမာတိ ဝေဇ္ဇသဒိသာ။ တေပိ ဝုစ္စန္တီတိ တေပိ ‘‘ဗြာဟ္မဏာ ဝါ မယံ, အဗြာဟ္မဏာ ဝါ’’တိ အဇာနိတွာ ဝေဇ္ဇကမ္မေန ဇီဝိကံ ကပ္ပေန္တာ ဝေါဟာရေန ‘‘ဗြာဟ္မဏာ’’တိ ဝုစ္စန္တိ။ အက္ခာတာ တေတိ ဣမေ တေ မယာ ဝေဇ္ဇဗြာဟ္မဏာ နာမ အက္ခာတာ။ နိပတာမသေတိ ဝဒေဟိ ဒါနိ, ကိံ တာဒိသေ ဗြာဟ္မဏေ နိပတာမ, နိမန္တနတ္ထာယ ဥပသင်္ကမာမ, အတ္ထိ တေ ဧတေဟိ အတ္ထောတိ ပုစ္ဆတိ။ ဗြဟ္မညာတိ ဗြာဟ္မဏဓမ္မတော။ န တေ ဝုစ္စန္တီတိ တေ ဗာဟိတပါပတာယ ဗြာဟ္မဏာ နာမ န ဝုစ္စန္တိ။
ကိင်္ကိဏိကာယောတိ မဟာရာဇ, အပရေပိ ဗြာဟ္မဏာ အတ္တနော ဗြာဟ္မဏဓမ္မံ ဆဍ္ဍေတွာ ဇီဝိကတ္ထာယ ရာဇရာဇမဟာမတ္တာနံ ပုရတော ကံသတာဠေ ဂဟေတွာ ဝါဒေန္တာ ဂါယန္တာ ဂစ္ဆန္တိ။ ပေသနာနိပီတိ ဒါသကမ္မကရာ ဝိယ ပေသနာနိပိ ဂစ္ဆန္တိ။ ရထစရိယာသူတိ ရထသိပ္ပံ သိက္ခန္တိ။ ပရိစာရကသမာတိ ဒါသကမ္မကရသဒိသာ။ ဝင်္ကဒဏ္ဍန္တိ ဝင်္ကဒဏ္ဍကဋ္ဌံ။ ပစ္စုပေဿန္တိ ရာဇာနောတိ ရာဇရာဇမဟာမတ္တေ ပဋိစ္စ အာဂမ္မ သန္ဓာယ ဥပသေဝန္တိ။ ဂါမေသု နိဂမေသု စာတိ တေသံ နိဝေသနဒွါရေ နိသီဒန္တိ။ နိဂ္ဂါဟကသမာတိ နိဂ္ဂဟကာရကေဟိ ဗလိသာဓကရာဇပုရိသေဟိ သမာ။ ယထာ တေ ပုရိသာ ‘‘အဂ္ဂဟေတွာ န ဂမိဿာမာ’’တိ နိဂ္ဂဟံ ကတွာ ဂဏှန္တိယေဝ, တထာ ‘‘ဂါမေ ဝါ ဝနေ ဝါ အလဒ္ဓါ မရန္တာပိ န ဝုဋ္ဌဟိဿာမာ’’တိ ဥပဝသန္တိ။ တေပီတိ တေပိ ဗလိသာဓကသဒိသာ ပါပဓမ္မာ။
ရဇရေဏူဟီတိ ရဇေဟိ စ ပံသူဟိ စ ဩကိဏ္ဏာ။ ယာစကာတိ ဓနယာစကာ။ ခါဏုဃာတသမာတိ မလီနသရီရတာယ ဈာမခေတ္တေ ခါဏုဃာတကေဟိ ဘူမိံ ခဏိတွာ ဈာမခါဏုကဥဒ္ဓရဏကမနုဿေဟိ သမာနာ, ‘‘အဂ္ဂဟေတွာ န ဂမိဿာမာ’’တိ နိစ္စလဘာဝေန ဌိတတ္တာ နိခဏိတွာ ဌပိတဝတိခါဏုကာ ဝိယာတိပိ အတ္ထော။ တေပီတိ တေပိ တထာ လဒ္ဓံ ဓနံ ဝဍ္ဎိယာ ပယောဇေတွာ ပုန တထေဝ ဌိတတ္တာ ဒုဿီလာ ဗြာဟ္မဏာ။
ဥစ္ဆုပုဋန္တိ ဥစ္ဆုဉ္စေဝ ဖာဏိတပုဋဉ္စ။ မဓုအဉ္ဇနန္တိ မဓုဉ္စေဝ အဉ္ဇနဉ္စ။ ဥစ္စာဝစာနီတိ မဟဂ္ဃအပ္ပဂ္ဃါနိ။ ပဏိယာနီတိ ဘဏ္ဍာနိ။ ဝိပဏေန္တီတိ ဝိက္ကိဏန္တိ။ တေပီတိ တေပိ ဣမာနိ ဧတ္တကာနိ ဝိက္ကိဏိတွာ ဇီဝိကကပ္ပကာ ဝါဏိဇကဗြာဟ္မဏာ။ ပေါသယန္တီတိ ဂေါရသဝိက္ကယေန ဇီဝိကကပ္ပနတ္ထံ ပေါသေန္တိ။ ပဝေစ္ဆန္တီတိ အတ္တနော ဓီတရော ဟိရညသုဝဏ္ဏံ ဂဟေတွာ ပရေသံ ဒေန္တိ။ တေ ဧဝံ ပရေသံ ဒဒမာနာ ဝိဝါဟန္တိ နာမ, အတ္တနော ပုတ္တာနံ အတ္ထာယ ဂဏှမာနာ အာဝါဟန္တိ နာမ။ အမ္ဗဋ္ဌဝေဿေဟီတိ ကုဋုမ္ဗိကေဟိ စေဝ ဂဟပတီဟိ စ သမာ, တေပိ ဝေါဟာရဝသေန ‘‘ဗြာဟ္မဏာ’’တိ ဝုစ္စန္တိ။
နိက္ခိတ္တဘိက္ခန္တိ ဂါမပုရောဟိတာ ဟုတွာ အတ္တနော အတ္ထာယ နိဗဒ္ဓဘိက္ခံ။ ဗဟူ တေတိ ဗဟူ ဇနာ ဧတေ ဂါမပုရောဟိတေ နက္ခတ္တမုဟုတ္တမင်္ဂလာနိ ပုစ္ဆန္တိ။ အဏ္ဍစ္ဆေဒါ နိလဉ္ဆကာတိ ဘတိံ ဂဟေတွာ ဗလိဗဒ္ဒါနံ အဏ္ဍစ္ဆေဒကာ စေဝ တိသူလာဒိအင်္ကကရဏေန လဉ္ဆကာ စ, လက္ခဏကာရကာတိ အတ္ထော။ တတ္ထာတိ တေသံ ဂါမပုရောဟိတာနံ ဂေဟေသု မံသဝိက္ကိဏနတ္ထံ ဧတေ ပသုအာဒယောပိ ဟညန္တိ။ တေပီတိ တေပိ ဂေါဃာတကသမာ ဗြာဟ္မဏာတိ ဝုစ္စန္တိ။
အသိစမ္မန္တိ အသိလဋ္ဌိဉ္စေဝ ကဏ္ဍဝါရဏဉ္စ။ ဝေဿပထေသူတိ ဝါဏိဇာနံ ဂမနမဂ္ဂေသု။ သတ္ထံ အဗ္ဗာဟယန္တီတိ သတ္ထဝါဟာနံ ဟတ္ထတော သတမ္ပိ သဟဿမ္ပိ ဂဟေတွာ သတ္ထေ စောရာဋဝိံ အတိဗာဟေန္တိ။ ဂေါပနိသာဒေဟီတိ ဂေါပါလကေဟိ စေဝ နိသာဒေဟိ စ ဂါမဃာတကစောရေဟိ သမာတိ ဝုတ္တံ။ တေပီတိ တေပိ ဧဝရူပါ ဗြာဟ္မဏာတိ ဝုစ္စန္တိ။ ကုဋာနိ ကာရယန္တိ တေတိ ကူဋပါသာဒီနိ ရောပေန္တိ။ သသဗိဠာရေတိ သသေ စေဝ ဗိဠာရေ စ။ ဧတေန ထလစရေ မိဂေ ဒဿေတိ။ အာဂေါဓာ မစ္ဆကစ္ဆပန္တိ ထလဇေသု တာဝ အာဂေါဓတော မဟန္တေ စ ခုဒ္ဒကေ စ ပါဏယော ဗာဓေန္တိ မာရေန္တိ, ဇလဇေသု မစ္ဆကစ္ဆပေ။ တေပီတိ တေပိ လုဒ္ဒကသမာ ဗြာဟ္မဏာတိ ဝုစ္စန္တိ။
အညေ ဓနဿ ကာမာ ဟီတိ အပရေ ဗြာဟ္မဏာ ဓနံ ပတ္ထေန္တာ။ ဟေဋ္ဌာမဉ္စေ ပသက္ကိတာတိ ‘‘ကလိပဝါဟကမ္မံ ကာရေဿာမာ’’တိ ရတနမယံ မဉ္စံ ကာရေတွာ တဿ ဟေဋ္ဌာ နိပန္နာ အစ္ဆန္တိ။ အထ နေသံ သောမယာဂေ ဥပဋ္ဌိတေ ရာဇာနော ဥပရိ နဟာယန္တိ, တေ ကိရ သောမယာဂေ နိဋ္ဌိတေ
အာဂန္တွာ တသ္မိံ မဉ္စေ နိသီဒန္တိ။ အထ နေ အညေ ဗြာဟ္မဏာ ‘‘ကလိံ ပဝါဟေဿာမာ’’တိ နဟာပေန္တိ။ ရတနမဉ္စော စေဝ ရညော ရာဇာလင်္ကာရော စ သဗ္ဗော ဟေဋ္ဌာမဉ္စေ နိပန္နဿေဝ ဟောတိ။ တေပီတိ တေပိ မလမဇ္ဇကေဟိ နဟာပိတေဟိ သဒိသာ ဗြာဟ္မဏာတိ ဝုစ္စန္တိ။
ဧဝဉ္စိမေ ဝေါဟာရမတ္တဗြာဟ္မဏေ ဒဿေတွာ ဣဒါနိ ပရမတ္ထဗြာဟ္မဏေ ဒဿေန္တော ဒွေ ဂါထာ အဘာသိ –
‘‘အတ္ထိ ခေါ ဗြာဟ္မဏာ ဒေဝ, သီလဝန္တော ဗဟုဿုတာ၊
ဝိရတာ မေထုနာ ဓမ္မာ, ယေ တေ ဘုဉ္ဇေယျု ဘောဇနံ။
‘‘ဧကဉ္စ ဘတ္တံ ဘုဉ္ဇန္တိ, န စ မဇ္ဇံ ပိဝန္တိ တေ၊
အက္ခာတာ တေ မဟာရာဇ, တာဒိသေ နိပတာမသေ’’တိ။
တတ္ထ သီလဝန္တောတိ အရိယသီလေန သမန္နာဂတာ။ ဗဟုဿုတာတိ ပဋိဝေဓဗာဟုသစ္စေန သမန္နာဂတာ။ တာဒိသေတိ ဧဝရူပေ ဗာဟိတပါပေ ပစ္စေကဗုဒ္ဓဗြာဟ္မဏေ နိမန္တနတ္ထာယ ဥပသင်္ကမာမာတိ။
ရာဇာ တဿ ကထံ သုတွာ ပုစ္ဆိ ‘‘သမ္မ ဝိဓုရ, ဧဝရူပါ အဂ္ဂဒက္ခိဏေယျာ ဗြာဟ္မဏာ ကဟံ ဝသန္တီ’’တိ? ဥတ္တရဟိမဝန္တေ နန္ဒမူလကပဗ္ဘာရေ, မဟာရာဇာတိ။ ‘‘တေန ဟိ, ပဏ္ဍိတ, တဝ ဗလေန မယှံ တေ ဗြာဟ္မဏေ ပရိယေသာ’’တိ တုဋ္ဌမာနသော ဂါထမာဟ –
‘‘ဧတေ ခေါ ဗြာဟ္မဏာ ဝိဓုရ, သီသဝန္တော ဗဟုဿုတာ၊
ဧတေ ဝိဓုရ ပရိယေသ, ခိပ္ပဉ္စ နေ နိမန္တယာ’’တိ။
မဟာသတ္တော ‘‘သာဓူ’’တိ တဿ ဝစနံ သမ္ပဋိစ္ဆိတွာ ‘‘တေန ဟိ, မဟာရာဇ, နဂရံ အလင်္ကာရာပေတွာ သဗ္ဗေ နဂရဝါသိနော ဒါနံ ဒတွာ ဥပေါသထံ အဓိဋ္ဌာယ သမာဒိန္နသီလာ ဟောန္တူ’’တိ ဘေရိံ စရာပေတွာ ‘‘တုမှေပိ သဒ္ဓိံ ပရိဇနေန ဥပေါသထံ သမာဒိယထာ’’တိ ဝတွာ သယံ ပါတောဝ ဘုဉ္ဇိတွာ ဥပေါသထံ သမာဒါယ သာယနှသမယေ ဇာတိပုပ္ဖပုဏ္ဏံ သုဝဏ္ဏသမုဂ္ဂံ အာဟရာပေတွာ ရညာ သဒ္ဓိံ ပဉ္စပတိဋ္ဌိတံ ပတိဋ္ဌဟိတွာ ပစ္စေကဗုဒ္ဓါနံ ဂုဏေ အနုဿရိတွာ ဝန္ဒိတွာ ‘‘ဥတ္တရဟိမဝန္တေ နန္ဒမူလကပဗ္ဘာရဝါသိနော ပဉ္စသတာ ပစ္စေကဗုဒ္ဓါ သွေ အမှာကံ ဘိက္ခံ ဂဏှန္တူ’’တိ နိမန္တေတွာ အာကာသေ အဋ္ဌ ပုပ္ဖမုဋ္ဌိယော ဝိဿဇ္ဇေသိ။ တဒါ တတ္ထ ပဉ္စသတာ ပစ္စေကဗုဒ္ဓါ ဝသန္တိ, ပုပ္ဖါနိ ဂန္တွာ တေသံ ဥပရိ ပတိံသု။ တေ အာဝဇ္ဇေန္တာ တံ
ကာရဏံ ဉတွာ ‘‘မာရိသာ, ဝိဓုရပဏ္ဍိတေန နိမန္တိတမှ, န ခေါ ပနေသ ဣတ္တရသတ္တော, ဗုဒ္ဓင်္ကုရော ဧသ, ဣမသ္မိံယေဝ ကပ္ပေ ဗုဒ္ဓေါ ဘဝိဿတိ, ကရိဿာမဿ သင်္ဂဟ’’န္တိ နိမန္တနံ အဓိဝါသယိံသု။ မဟာသတ္တော ပုပ္ဖါနံ အနာဂမနသညာယ အဓိဝါသိတဘာဝံ ဉတွာ ‘‘မဟာရာဇ, သွေ ပစ္စေကဗုဒ္ဓါ အာဂမိဿန္တိ, သက္ကာရသမ္မာနံ ကရောဟီ’’တိ အာဟ။ ရာဇာ ပုနဒိဝသေ မဟာသက္ကာရံ ကတွာ မဟာတလေ မဟာရဟာနိ အာသနာနိ ပညပေသိ။ ပစ္စေကဗုဒ္ဓါ အနောတတ္တဒဟေ ကတသရီရပဋိဇဂ္ဂနာ ဝေလံ သလ္လက္ခေတွာ အာကာသေနာဂန္တွာ ရာဇင်္ဂဏေ ဩတရိံသု။ ရာဇာ စ ဗောဓိသတ္တော စ ပသန္နမာနသာ တေသံ ဟတ္ထတော ပတ္တာနိ ဂဟေတွာ ပါသာဒံ အာရောပေတွာ နိသီဒါပေတွာ ဒက္ခိဏောဒကံ ဒတွာ ပဏီတေန ခါဒနီယေန ဘောဇနီယေန ပရိဝိသိံသု။ ဘတ္တကိစ္စပရိယောသာနေ စ ပုနဒိဝသတ္ထာယာတိ ဧဝံ သတ္တ ဒိဝသေ နိမန္တေတွာ မဟာဒါနံ ဒတွာ သတ္တမေ ဒိဝသေ သဗ္ဗပရိက္ခာရေ အဒံသု။ တေ အနုမောဒနံ ကတွာ အာကာသေန တတ္ထေဝ ဂတာ, ပရိက္ခာရာပိ တေဟိ သဒ္ဓိံယေဝ ဂတာ။
သတ္ထာ ဣမံ ဓမ္မဒေသနံ အာဟရိတွာ ‘‘အနစ္ဆရိယံ, ဘိက္ခဝေ, ကောသလရညော မမ ဥပဋ္ဌာကဿ သတော ဝိစေယျဒါနံ ဒါတုံ, ပေါရာဏကပဏ္ဍိတာ အနုပ္ပန္နေပိ ဗုဒ္ဓေ ဒါနံ အဒံသုယေဝါ’’တိ ဝတွာ ဇာတကံ သမောဓာနေသိ – ‘‘တဒါ ရာဇာ အာနန္ဒော အဟောသိ, ဝိဓုရပဏ္ဍိတော ပန အဟမေဝ အဟောသိ’’န္တိ။
ဒသဗြာဟ္မဏဇာတကဝဏ္ဏနာ ဒွါဒသမာ။
֍ * မြန်[၄၉၆] ၁၃။ ဘိက္ခာပရမ္ပရဇာတကဝဏ္ဏနာ
သုခုမာလရူပံ ဒိသွာတိ ဣဒံ သတ္ထာ ဇေတဝနေ ဝိဟရန္တော အညတရံ ကုဋုမ္ဗိကံ အာရဗ္ဘ ကထေသိ။ သော ကိရ သဒ္ဓေါ အဟောသိ ပသန္နော, တထာဂတဿ စေဝ သံဃဿ စ နိဗဒ္ဓံ မဟာသက္ကာရံ ကရောတိ။ အထေကဒိဝသံ စိန္တေသိ ‘‘အဟံ ဗုဒ္ဓရတနဿ စေဝ သံဃရတနဿ စ ပဏီတာနိ ခါဒနီယဘောဇနီယာနိ စေဝ သုခုမဝတ္ထာနိ စ ဒေန္တော နိစ္စံ မဟာသက္ကာရံ ကရောမိ, ဣဒါနိ ဓမ္မရတနဿပိ ကရိဿာမိ, ကထံ နု ခေါ တဿ သက္ကာရံ
ကရောန္တေန ကတ္တဗ္ဗ’’န္တိ။ သော ဗဟူနိ ဂန္ဓမာလာဒီနိ အာဒါယ ဇေတဝနံ ဂန္တွာ သတ္ထာရံ ဝန္ဒိတွာ ပုစ္ဆိ ‘‘အဟံ, ဘန္တေ, ဓမ္မရတနဿ သက္ကာရံ ကတ္တုကာမောမှိ, ကထံ နု ခေါ တဿ သက္ကာရံ ကရောန္တေန ကတ္တဗ္ဗ’’န္တိ။ အထ နံ သတ္ထာ အာဟ – ‘‘သစေ ဓမ္မရတနဿ သက္ကာရံ ကတ္တုကာမော, ဓမ္မဘဏ္ဍာဂါရိကဿ အာနန္ဒဿ သက္ကာရံ ကရောဟီ’’တိ။ သော ‘‘သာဓူ’’တိ ပဋိဿုဏိတွာ ထေရံ နိမန္တေတွာ ပုနဒိဝသေ မဟန္တေန သက္ကာရေန အတ္တနော ဂေဟံ နေတွာ မဟာရဟေ အာသနေ နိသီဒါပေတွာ ဂန္ဓမာလာဒီဟိ ပူဇေတွာ နာနဂ္ဂရသဘောဇနံ ဒတွာ မဟဂ္ဃေ တိစီဝရပ္ပဟောနကေ သာဋကေ အဒါသိ။ ထေရောပိ ‘‘အယံ သက္ကာရော ဓမ္မရတနဿ ကတော, န မယှံ အနုစ္ဆဝိကော, အဂ္ဂသာဝကဿ ဓမ္မသေနာပတိဿ အနုစ္ဆဝိကော’’တိ စိန္တေတွာ ပိဏ္ဍပါတဉ္စ ဝတ္ထာနိ စ ဝိဟာရံ ဟရိတွာ သာရိပုတ္တတ္ထေရဿ အဒါသိ။ သောပိ ‘‘အယံ သက္ကာရော ဓမ္မရတနဿ ကတော, ဧကန္တေန ဓမ္မဿာမိနော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဿေဝ အနုစ္ဆဝိကော’’တိ စိန္တေတွာ ဒသဗလဿ အဒါသိ။ သတ္ထာ အတ္တနော ဥတ္တရိတရံ အဒိသွာ ပိဏ္ဍပါတံ ပရိဘုဉ္ဇိ, စီဝရသာဋကေ အဂ္ဂဟေသိ။
ဘိက္ခူ ဓမ္မသဘာယံ ကထံ သမုဋ္ဌာပေသုံ ‘‘အာဝုသော, အသုကော နာမ ကုဋုမ္ဗိကော ‘ဓမ္မရတနဿ သက္ကာရံ ကရောမီ’တိ ဓမ္မဘဏ္ဍာဂါရိကဿ အာနန္ဒတ္ထေရဿ အဒါသိ။ ထေရော ‘နာယံ မယှံ အနုစ္ဆဝိကော’တိ ဓမ္မသေနာပတိနော အဒါသိ, သောပိ ‘နာယံ မယှံ အနုစ္ဆဝိကော’တိ တထာဂတဿ အဒါသိ။ တထာဂတော အညံ ဥတ္တရိတရံ အပဿန္တော အတ္တနော ဓမ္မဿာမိတာယ ‘မယှမေဝေသော အနုစ္ဆဝိကော’တိ တံ ပိဏ္ဍပါတံ ပရိဘုဉ္ဇိ, စီဝရသာဋကေပိ ဂဏှိ, ဧဝံ သော ပိဏ္ဍပါတော ယထာနုစ္ဆဝိကတာယ ဓမ္မဿာမိနောဝ ပါဒမူလံ ဂတော’’တိ။ သတ္ထာ အာဂန္တွာ ‘‘ကာယ နုတ္ထ, ဘိက္ခဝေ, ဧတရဟိ ကထာယ သန္နိသိန္နာ’’တိ ပုစ္ဆိတွာ ‘‘ဣမာယ နာမာ’’တိ ဝုတ္တေ ‘‘န, ဘိက္ခဝေ, ဣဒါနေဝ ပိဏ္ဍပါတော ပရမ္ပရာ ယထာနုစ္ဆဝိကံ ဂစ္ဆတိ, ပုဗ္ဗေပိ အနုပ္ပန္နေ ဗုဒ္ဓေ အဂမာသိယေဝါ’’တိ ဝတွာ အတီတံ အာဟရိ။
အတီတေ ဗာရာဏသိယံ ဗြဟ္မဒတ္တော အဂတိဂမနံ ပဟာယ ဒသ ရာဇဓမ္မေ အကောပေန္တော ဓမ္မေန ရဇ္ဇံ ကာရေသိ။ ဧဝံ သန္တေပိဿ ဝိနိစ္ဆယော သုညော ဝိယ အဟောသိ။ ရာဇာ အတ္တနော အဂုဏဂဝေသကော ဟုတွာ
အန္တောနိဝေသနာဒီနိ ပရိဂ္ဂဏှန္တော အန္တေပုရေ စ အန္တောနဂရေ စ ဒွါရဂါမေသု စ အတ္တနော အဂုဏံ ကထေန္တံ အဒိသွာ ‘‘ဇနပဒေ ဂဝေသိဿာမီ’’တိ အမစ္စာနံ ရဇ္ဇံ နိယျာဒေတွာ ပုရောဟိတေန သဒ္ဓိံ အညာတကဝေသေနေဝ ကာသိရဋ္ဌေ စရန္တော ကဉ္စိ အဂုဏံ ကထေန္တံ အဒိသွာ ပစ္စန္တေ ဧကံ နိဂမံ ပတွာ ဗဟိဒွါရသာလာယံ နိသီဒိ။ တသ္မိံ ခဏေ နိဂမဝါသီ အသီတိကောဋိဝိဘဝေါ ကုဋုမ္ဗိကော မဟန္တေန ပရိဝါရေန နှာနတိတ္ထံ ဂစ္ဆန္တော သာလာယံ နိသိန္နံ သုဝဏ္ဏဝဏ္ဏံ သုခုမာလသရီရံ ရာဇာနံ ဒိသွာ ဥပ္ပန္နသိနေဟော သာလံ ပဝိသိတွာ ပဋိသန္ထာရံ ကတွာ ‘‘ဣဓေဝ ဟောထာ’’တိ ဝတွာ ဂေဟံ ဂန္တွာ နာနဂ္ဂရသဘောဇနံ သမ္ပာဒေတွာ မဟန္တေန ပရိဝါရေန ဘတ္တဘာဇနာနိ ဂါဟာပေတွာ အဂမာသိ။ တသ္မိံ ခဏေ ဟိမဝန္တဝါသီ ပဉ္စာဘိညော တာပသော အာဂန္တွာ တတ္ထေဝ နိသီဒိ။ နန္ဒမူလကပဗ္ဘာရတော ပစ္စေကဗုဒ္ဓေါပိ အာဂန္တွာ တတ္ထေဝ နိသီဒိ။
ကုဋုမ္ဗိကော ရညော ဟတ္ထဓောဝနဥဒကံ ဒတွာ နာနဂ္ဂရသေဟိ သူပဗျဉ္ဇနေဟိ ဘတ္တပါတိံ သဇ္ဇေတွာ ရညော ဥပနေသိ။ ရာဇာ နံ ဂဟေတွာ ပုရောဟိတဿ ဗြာဟ္မဏဿ အဒါသိ။ ဗြာဟ္မဏော ဂဟေတွာ တာပသဿ အဒါသိ။ တာပသော ပစ္စေကဗုဒ္ဓဿ သန္တိကံ ဂန္တွာ ဝါမဟတ္ထေန ဘတ္တပါတိံ, ဒက္ခိဏဟတ္ထေန ကမဏ္ဍလုံ ဂဟေတွာ ဒက္ခိဏောဒကံ ဒတွာ ပတ္တေ ဘတ္တံ ပက္ခိပိ။ သော ကဉ္စိ အနိမန္တေတွာ အနာပုစ္ဆိတွာ ပရိဘုဉ္ဇိ။ တဿ ဘတ္တကိစ္စပရိယောသာနေ ကုဋုမ္ဗိကော စိန္တေသိ ‘‘မယာ ရညော ဘတ္တံ ဒိန္နံ, ရညာ ဗြာဟ္မဏဿ, ဗြာဟ္မဏေန တာပသဿ, တာပသေန ပစ္စေကဗုဒ္ဓဿ, ပစ္စေကဗုဒ္ဓေါ ကဉ္စိ အနာပုစ္ဆိတွာ ပရိဘုဉ္ဇိ, ကိံ နု ခေါ ဣမေသံ ဧတ္တကံ ဒါနကာရဏံ, ကိံ ဣမဿ ကဉ္စိ အနာပုစ္ဆိတွာဝ ဘုဉ္ဇနကာရဏံ, အနုပုဗ္ဗေန တေ ပုစ္ဆိဿာမီ’’တိ။ သော ဧကေကံ ဥပသင်္ကမိတွာ ဝန္ဒိတွာ ပုစ္ဆိ။ တေပိဿ ကထေသုံ –
‘‘သုခုမာလရူပံ ဒိသွာ, ရဋ္ဌာ ဝိဝနမာဂတံ၊
ကုဋာဂါရဝရူပေတံ, မဟာသယနမုပါသိတံ။
‘‘တဿ တေ ပေမကေနာဟံ, အဒါသိံ ဝဍ္ဎမောဒနံ၊
သာလီနံ ဝိစိတံ ဘတ္တံ, သုစိံ မံသူပသေစနံ။
‘‘တံ တွံ ဘတ္တံ ပဋိဂ္ဂယှ, ဗြာဟ္မဏဿ အဒါသယိ၊
အတ္တာနံ အနသိတွာန, ကောယံ ဓမ္မော နမတ္ထု တေ။
‘‘အာစရိယော ဗြာဟ္မဏော မယှံ, ကိစ္စာကိစ္စေသု ဗျာဝဋော၊
ဂရု စ အာမန္တနီယော စ, ဒါတုမရဟာမိ ဘောဇနံ။
‘‘ဗြာဟ္မဏံ ဒါနိ ပုစ္ဆာမိ, ဂေါတမံ ရာဇပူဇိတံ၊
ရာဇာ တေ ဘတ္တံ ပါဒါသိ, သုစိံ မံသူပသေစနံ။
‘‘တံ တွံ ဘတ္တံ ပဋိဂ္ဂယှ, ဣသိဿ ဘောဇနံ အဒါ၊
အခေတ္တညူသိ ဒါနဿ, ကောယံ ဓမ္မော နမတ္ထု တေ။
‘‘ဘရာမိ ပုတ္တဒါရေ စ, ဃရေသု ဂဓိတော အဟံ၊
ဘုဉ္ဇေ မာနုသကေ ကာမေ, အနုသာသာမိ ရာဇိနော။
‘‘အာရညိကဿ ဣသိနော, စိရရတ္တံ တပဿိနော၊
ဝုဍ္ဎဿ ဘာဝိတတ္တဿ, ဒါတုမရဟာမိ ဘောဇနံ။
‘‘ဣသိဉ္စ ဒါနိ ပုစ္ဆာမိ, ကိသံ ဓမနိသန္ထတံ၊
ပရူဠှကစ္ဆနခလောမံ, ပင်္ကဒန္တံ ရဇဿိရံ။
‘‘ဧကော အရညေ ဝိဟရသိ, နာဝကင်္ခသိ ဇီဝိတံ၊
ဘိက္ခု ကေန တယာ သေယျော, ယဿ တွံ ဘောဇနံ အဒါ။
‘‘ခဏန္တာလုကလမ္ဗာနိ, ဗိလာလိတက္ကလာနိ စ၊
ဓုနံ သာမာကနီဝါရံ, သံဃာရိယံ ပသာရိယံ။
‘‘သာကံ ဘိသံ မဓုံ မံသံ, ဗဒရာမလကာနိ စ၊
တာနိ အာဟရိတွာ ဘုဉ္ဇာမိ, အတ္ထိ မေ သော ပရိဂ္ဂဟော။
‘‘ပစန္တော အပစန္တဿ, အမမဿ သကိဉ္စနော၊
အနာဒါနဿ သာဒါနော, ဒါတုမရဟာမိ ဘောဇနံ။
‘‘ဘိက္ခုဉ္စ ဒါနိ ပုစ္ဆာမိ, တုဏှီမာသီန သုဗ္ဗတံ၊
ဣသိ တေ ဘတ္တံ ပါဒါသိ, သုစိံ မံသူပသေစနံ။
‘‘တံ တွံ ဘတ္တံ ပဋိဂ္ဂယှ, တုဏှီ ဘုဉ္ဇသိ ဧကကော၊
နာညံ ကဉ္စိ နိမန္တေသိ, ကောယံ ဓမ္မော နမတ္ထု တေ။
‘‘န ပစာမိ န ပါစေမိ, န ဆိန္ဒာမိ န ဆေဒယေ၊
တံ မံ အကိဉ္စနံ ဉတွာ, သဗ္ဗပါပေဟိ အာရတံ။
‘‘ဝါမေန ဘိက္ခမာဒါယ, ဒက္ခိဏေန ကမဏ္ဍလုံ၊
ဣသိ မေ ဘတ္တံ ပါဒါသိ, သုစိံ မံသူပသေစနံ။
‘‘ဧတေ ဟိ ဒါတုမရဟန္တိ, သမမာ သပရိဂ္ဂဟာ၊
ပစ္စနီကမဟံ မညေ, ယော ဒါတာရံ နိမန္တယေ’’တိ။
တတ္ထ ဝိဝနန္တိ နိရုဒကာရညသဒိသံ ဣမံ ပစ္စန္တံ အာဂတံ။ ကူဋာဂါရဝရူပေတန္တိ ကူဋာဂါရဝရေန ဥပဂတံ, ဧကံ ဝရကူဋာဂါရဝါသိနန္တိ အတ္ထော။ မဟာသယနမုပါသိတန္တိ တတ္ထေဝ သုပညတ္တံ သိရိသယနံ ဥပါသိတံ။ တဿ တေတိ ဧဝရူပံ တံ ဒိသွာ အဟံ ပေမမကာသိံ, တဿ တေ ပေမကေန။ ဝဍ္ဎမောဒနန္တိ ဥတ္တမောဒနံ။ ဝိစိတန္တိ အပဂတခဏ္ဍကာဠကေဟိ ဝိစိတတဏ္ဍုလေဟိ ကတံ။ အဒါသယီတိ အဒါသိ။ အတ္တာနန္တိ အတ္တနာ, အယမေဝ ဝါ ပါဌော။ အနသိတွာနာတိ အဘုဉ္ဇိတွာ။ ကောယံ ဓမ္မောတိ မဟာရာဇ, ကော ဧသ တုမှာကံ သဘာဝေါ။ နမတ္ထု တေတိ နမော တဝ အတ္ထု, ယော တွံ အတ္တနာ အဘုဉ္ဇိတွာ ပရဿ အဒါသိ။
အာစရိယောတိ ကုဋုမ္ဗိက ဧသ မယှံ အာစာရသိက္ခာပကော အာစရိယော။ ဗျာဝဋောတိ ဥဿုကော။ အာမန္တနီယောတိ အာမန္တေတဗ္ဗယုတ္တကော မယာ ဒိန္နံ ဘတ္တံ ဂဟေတုံ အနုရူပေါ။ ဒါတုမရဟာမီတိ ‘‘အဟံ ဧဝရူပဿ အာစရိယဿ ဘောဇနံ ဒါတုံ အရဟာမီ’’တိ ရာဇာ ဗြာဟ္မဏဿ ဂုဏံ ဝဏ္ဏေသိ။ အခေတ္တညူသီတိ နာဟံ ဒါနဿ ခေတ္တံ, မယိ ဒိန္နံ မဟပ္ဖလံ န ဟောတီတိ ဧဝံ အတ္တာနံ ဒါနဿ အခေတ္တံ ဇာနာသိ မညေတိ။ အနုသာသာမီတိ အတ္တနော အတ္ထံ ပဟာယ ရညော အတ္ထဉ္စ ဓမ္မဉ္စ အနုသာသာမိ။
ဧဝံ အတ္တနော အဂုဏံ ကထေတွာ အာရညိကဿာတိ ဣသိနော ဂုဏံ ကထေသိ။ ဣသိနောတိ သီလာဒိဂုဏပရိယေသကဿ။ တပဿိနောတိ တပနိဿိတဿ။ ဝုဍ္ဎဿာတိ ပဏ္ဍိတဿ ဂုဏဝုဍ္ဎဿ။ နာဝကင်္ခသီတိ သယံ ဒုလ္လဘဘောဇနော ဟုတွာ ဧဝရူပံ ဘောဇနံ အညဿ ဒေသိ, ကိံ အတ္တနော ဇီဝိတံ န ကင်္ခသိ။ ဘိက္ခု ကေနာတိ အယံ ဘိက္ခု ကတရေန ဂုဏေန တယာ သေဋ္ဌတရော။
ခဏန္တာလုကလမ္ဗာနီတိ ခဏန္တော အာလူနိ စေဝ တာလကန္ဒာနိ စ။ ဗိလာလိတက္ကလာနိ စာတိ ဗိလာလိကန္ဒတက္ကလကန္ဒာနိ စ။ ဓုနံ သာမာကနီဝါရန္တိ သာမာကဉ္စ နီဝါရဉ္စ ဓုနိတွာ။ သံဃာရိယံ ပသာရိယန္တိ ဧတေ သာမာကနီဝါရေ ဓုနန္တော သံဃာရေတွာ ပုန သုက္ခာပိတေ ပသာရေတွာ သုပ္ပေန ပပ္ဖေါဋေတွာ ကောဋ္ဋေတွာ တဏ္ဍုလေ အာဒါယ ပစိတွာ ဘုဉ္ဇာမီတိ ဝဒတိ။ သာကန္တိ ယံ ကိဉ္စိ သူပေယျပဏ္ဏံ။ မံသန္တိ သီဟဗျဂ္ဃဝိဃာသာဒိမံသံ။ တာနိ အာဟရိတွာတိ တာနိ သာကာဒီနိ အာဟရိတွာ။ အမမဿာတိ တဏှာဒိဋ္ဌိမမတ္တရဟိတဿ။ သကိဉ္စနောတိ သပလိဗောဓော။ အနာဒါနဿာတိ နိဂ္ဂဟဏဿ။ ဒါတုမရဟာမီတိ ဧဝရူပဿ ပစ္စေကဗုဒ္ဓဿ အတ္တနာ လဒ္ဓဘောဇနံ ဒါတုံ အရဟာမိ။
တုဏှီမာသီနန္တိ ကိဉ္စိ အဝတွာ နိသိန္နံ။ အကိဉ္စနန္တိ ရာဂကိဉ္စနာဒီဟိ ရဟိတံ။ အာရတန္တိ ဝိရတံ သဗ္ဗပါပါနိ ပဟာယ ဌိတံ။ ကမဏ္ဍလုန္တိ ကုဏ္ဍိကံ။ ဧတေ ဟီတိ ဧတေ ရာဇာဒယော တယော ဇနာတိ ဟတ္ထံ ပသာရေတွာ တေ နိဒ္ဒိသန္တော ဧဝမာဟ။ ဒါတုမရဟန္တီတိ မာဒိသဿ ဒါတုံ အရဟန္တိ။ ပစ္စနီကန္တိ ပစ္စနီကပဋိပဒံ။ ဒါယကဿ ဟိ နိမန္တနံ ဧကဝီသတိယာ အနေသနာသု အညတရာယ ပိဏ္ဍပါတပရိယေသနာယ ဇီဝိကကပ္ပနသင်္ခါတာ မိစ္ဆာဇီဝပဋိပတ္တိ နာမ ဟောတိ။
တဿ ဝစနံ သုတွာ ကုဋုမ္ဗိကော အတ္တမနော ဒွေ ဩသာနဂါထာ အဘာသိ –
‘‘အတ္ထာယ ဝတ မေ အဇ္ဇ, ဣဓာဂစ္ဆိ ရထေသဘော၊
သောဟံ အဇ္ဇ ပဇာနာမိ, ယတ္ထ ဒိန္နံ မဟပ္ဖလံ။
‘‘ရဋ္ဌေသု ဂိဒ္ဓါ ရာဇာနော, ကိစ္စာကိစ္စေသု ဗြာဟ္မဏာ၊
ဣသီ မူလဖလေ ဂိဒ္ဓါ, ဝိပ္ပမုတ္တာ စ ဘိက္ခဝေါ’’တိ။
တတ္ထ ရထေသဘောတိ ရာဇာနံ သန္ဓာယာဟ။ ကိစ္စာကိစ္စေသူတိ ရညော ကိစ္စကရဏီယေသု။ ဘိက္ခဝေါတိ ပစ္စေကဗုဒ္ဓါ ဘိက္ခဝေါ ပန သဗ္ဗဘဝေဟိ ဝိပ္ပမုတ္တာ။
ပစ္စေကဗုဒ္ဓေါ တဿ ဓမ္မံ ဒေသေတွာ သကဋ္ဌာနမေဝ ဂတော, တထာ တာပသော။ ရာဇာ ပန ကတိပါဟံ တဿ သန္တိကေ ဝသိတွာ ဗာရာဏသိမေဝ ဂတော။
သတ္ထာ ဣမံ ဓမ္မဒေသနံ အာဟရိတွာ ‘‘န, ဘိက္ခဝေ, ဣဒါနေဝ ပိဏ္ဍပါတော ယထာနုစ္ဆဝိကံ ဂစ္ဆတိ, ပုဗ္ဗေပိ ဂတောယေဝါ’’တိ ဝတွာ ဇာတကံ သမောဓာနေသိ – ‘‘တဒါ ကုဋုမ္ဗိကော ဓမ္မရတနဿ သက္ကာရကာရကော ကုဋုမ္ဗိကော အဟောသိ, ရာဇာ အာနန္ဒော, ပုရောဟိတော သာရိပုတ္တော, ဟိမဝန္တတာပသော ပန အဟမေဝ အဟောသိ’’န္တိ။
ဘိက္ခာပရမ္ပရဇာတကဝဏ္ဏနာ တေရသမာ။
ဇာတကုဒ္ဒါနံ –
ကေဒါရံ စန္ဒကိန္နရီ, ဥက္ကုသုဒ္ဒါလဘိသကံ၊
သုရုစိ ပဉ္စုပေါသထံ, မဟာမောရဉ္စ တစ္ဆကံ။
မဟာဝါဏိဇ သာဓိနံ, ဒသဗြာဟ္မဏဇာတကံ၊
ဘိက္ခာပရမ္ပရာပိ စ, တေရသာနိ ပကိဏ္ဏကေ။
ပကိဏ္ဏကနိပါတဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
၁၅။ ဝီသတိနိပါတော
֍ * မြန်[၄၉၇] ၁။ မာတင်္ဂဇာတကဝဏ္ဏနာ
ကုတော နု အာဂစ္ဆသိ ဒုမ္မဝါသီတိ ဣဒံ သတ္ထာ ဇေတဝနေ ဝိဟရန္တော ဥဒေနံ နာမ ဝံသရာဇာနံ အာရဗ္ဘ ကထေသိ။ တသ္မိဉှိ ကာလေ အာယသ္မာ ပိဏ္ဍောလဘာရဒွါဇော ဇေတဝနတော အာကာသေန ဂန္တွာ ယေဘုယျေန ကောသမ္ဗိယံ ဥဒေနဿ ရညော ဥယျာနံ ဒိဝါဝိဟာရာယ ဂစ္ဆတိ။ ထေရော ကိရ ပုရိမဘဝေ ရဇ္ဇံ ကာရေန္တော ဒီဃမဒ္ဓါနံ တသ္မိံ ဥယျာနေ မဟာပရိဝါရော သမ္ပတ္တိံ အနုဘဝိ။ သော တေန ပုဗ္ဗာစိဏ္ဏေန ယေဘုယျေန တတ္ထေဝ ဒိဝါဝိဟာရံ နိသီဒိတွာ ဖလသမာပတ္တိသုခေန ဝီတိနာမေတိ။ တသ္မိံ ဧကဒိဝသံ တတ္ထ ဂန္တွာ သုပုပ္ဖိတသာလမူလေ နိသိန္နေ ဥဒေနော သတ္တာဟံ မဟာပါနံ ပိဝိတွာ ‘‘ဥယျာနကီဠံ ကီဠိဿာမီ’’တိ မဟန္တေန ပရိဝါရေန ဥယျာနံ ဂန္တွာ မင်္ဂလသိလာပဋ္ဋေ အညတရာယ ဣတ္ထိယာ အင်္ကေ နိပန္နော သုရာမဒမတ္တတာယ နိဒ္ဒံ ဩက္ကမိ။ ဂါယန္တာ နိသိန္နိတ္ထိယော တူရိယာနိ ဆဍ္ဍေတွာ ဥယျာနံ ပဝိသိတွာ ပုပ္ဖဖလာဒီနိ ဝိစိနန္တိယော ထေရံ ဒိသွာ ဂန္တွာ ဝန္ဒိတွာ နိသီဒိံသု။ ထေရော တာသံ ဓမ္မကထံ ကထေန္တော နိသီဒိ။ ဣတရာပိ ဣတ္ထီ အင်္ကံ စာလေတွာ ရာဇာနံ ပဗောဓေတွာ ‘‘ကုဟိံ တာ ဝသလိယော ဂတာ’’တိ ဝုတ္တေ ‘‘ဧကံ သမဏံ ပရိဝါရေတွာ နိသိန္နာ’’တိ အာဟ။ သော ကုဒ္ဓေါ ဂန္တွာ ထေရံ အက္ကောသိတွာ ပရိဘာသိတွာ ‘‘ဟန္ဒာဟံ, တံ သမဏံ တမ္ဗကိပိလ္လကေဟိ ခါဒါပေဿာမီ’’တိ ကောဓဝသေန ထေရဿ သရီရေ တမ္ဗကိပိလ္လကပုဋံ ဘိန္ဒာပေသိ။ ထေရော အာကာသေ ဌတွာ တဿောဝါဒံ ဒတွာ ဇေတဝနေ ဂန္ဓကုဋိဒွါရေယေဝ ဩတရိတွာ တထာဂတေန ‘‘ကုတော အာဂတောသီ’’တိ ပုဋ္ဌော ထေရော တမတ္ထံ အာရောစေသိ။ သတ္ထာ ‘‘န ခေါ, ဘာရဒွါဇ, ဥဒေနော ဣဒါနေဝ ပဗ္ဗဇိတေ ဝိဟေဌေတိ, ပုဗ္ဗေပိ ဝိဟေဌေသိယေဝါ’’တိ ဝတွာ တေန ယာစိတော အတီတံ အာဟရိ။
အတီတေ ဗာရာဏသိယံ ဗြဟ္မဒတ္တေ ရဇ္ဇံ ကာရေန္တေ တဒါ မဟာသတ္တော ဗဟိနဂရေ စဏ္ဍာလယောနိယံ နိဗ္ဗတ္တိ, ‘‘မာတင်္ဂေါ’’တိဿ နာမံ ကရိံသု။
အပရဘာဂေ ဝိညုတံ ပတ္တော ‘‘မာတင်္ဂပဏ္ဍိတော’’တိ ပါကဋော အဟောသိ။ တဒါ ဗာရာဏသိသေဋ္ဌိနော ဓီတာ ဒိဋ္ဌမင်္ဂလိကာ နာမ ဧကမာသဒွေမာသဝါရေန မဟာပရိဝါရာ ဥယျာနံ ကီဠိတုံ ဂစ္ဆတိ။ အထေကဒိဝသံ မဟာသတ္တော ကေနစိ ကမ္မေန နဂရံ ပဝိသန္တော အန္တရဒွါရေ ဒိဋ္ဌမင်္ဂလိကံ ဒိသွာ ဧကမန္တံ အပဂန္တွာ အလ္လီယိတွာ အဋ္ဌာသိ။ ဒိဋ္ဌမင်္ဂလိကာ သာဏိယာ အန္တရေန ဩလောကေန္တီ တံ ဒိသွာ ‘‘ကော ဧသော’’တိ ပုစ္ဆိတွာ ‘‘စဏ္ဍာလော အယျေ’’တိ ဝုတ္တေ ‘‘အဒိဋ္ဌပုဗ္ဗယုတ္တကံ ဝတ ပဿာမီ’’တိ ဂန္ဓောဒကေန အက္ခီနိ ဓောဝိတွာ တတော နိဝတ္တိ။ တာယ သဒ္ဓိံ နိက္ခန္တဇနော ‘‘အရေ, ဒုဋ္ဌ စဏ္ဍာလ, အဇ္ဇ တံ နိဿာယ အမှာကံ အမူလကံ သုရာဘတ္တံ နဋ္ဌ’’န္တိ ကောဓာဘိဘူတော မာတင်္ဂပဏ္ဍိတံ ဟတ္ထေဟိ စ ပါဒေဟိ စ ပေါထေတွာ ဝိသညိံ ကတွာ ပက္ကာမိ။ သော မုဟုတ္တံ ဝီတိနာမေတွာ ပဋိလဒ္ဓသညော စိန္တေသိ ‘‘ဒိဋ္ဌမင်္ဂလိကာယ ပရိဇနော မံ နိဒ္ဒေါသံ အကာရဏေန ပေါထေသိ, ဒိဋ္ဌမင်္ဂလိကံ လဘိတွာဝ ဥဋ္ဌဟိဿာမိ, နော အလဘိတွာ’’တိ အဓိဋ္ဌာယ ဂန္တွာ တဿာ ပိတု နိဝေသနဒွါရေ နိပဇ္ဇိ။ သော ‘‘ကေန ကာရဏေန နိပန္နောသီ’’တိ ဝုတ္တေ ‘‘အညံ ကာရဏံ နတ္ထိ, ဒိဋ္ဌမင်္ဂလိကာယ မေ အတ္ထော’’တိ အာဟ။ ဧကော ဒိဝသော အတီတော, တထာ ဒုတိယော, တတိယော, စတုတ္ထော, ပဉ္စမော, ဆဋ္ဌော စ။ ဗောဓိသတ္တာနံ အဓိဋ္ဌာနံ နာမ သမိဇ္ဈတိ, တသ္မာ သတ္တမေ ဒိဝသေ ဒိဋ္ဌမင်္ဂလိကံ နီဟရိတွာ တဿ အဒံသု။
အထ နံ သာ ‘‘ဥဋ္ဌေဟိ, သာမိ, တုမှာကံ ဂေဟံ ဂစ္ဆာမာ’’တိ အာဟ။ ဘဒ္ဒေ, တဝ ပရိဇနေနမှိ သုပေါထိတော ဒုဗ္ဗလော, မံ ဥက္ခိပိတွာ ပိဋ္ဌိံ အာရောပေတွာ အာဒါယ ဂစ္ဆာဟီတိ။ သာ တထာ ကတွာ နဂရဝါသီနံ ပဿန္တာနညေဝ နဂရာ နိက္ခမိတွာ စဏ္ဍာလဂါမကံ ဂတာ။ အထ နံ မဟာသတ္တော ဇာတိသမ္ဘေဒဝီတိက္ကမံ အကတွာဝ ကတိပါဟံ ဂေဟေ ဝသာပေတွာ စိန္တေသိ ‘‘အဟမေတံ လာဘဂ္ဂယသဂ္ဂပ္ပတ္တံ ကရောန္တော ပဗ္ဗဇိတွာဝ ကာတုံ သက္ခိဿာမိ, န ဣတရထာ’’တိ။ အထ နံ အာမန္တေတွာ ‘ဘဒ္ဒေ, မယိ အရညတော ကိဉ္စိ အနာဟရန္တေ အမှာကံ ဇီဝိကာ နပ္ပဝတ္တတိ, ယာဝ မမာဂမနာ မာ ဥက္ကဏ္ဌိ, အဟံ အရညံ ဂမိဿာမီ’’တိ ဝတွာ ဂေဟဝါသိနောပိ ‘‘ဣမံ မာ ပမဇ္ဇိတ္ထာ’’တိ ဩဝဒိတွာ အရညံ ဂန္တွာ သမဏပဗ္ဗဇ္ဇံ ပဗ္ဗဇိတွာ အပ္ပမတ္တော သတ္တမေ ဒိဝသေ အဋ္ဌ သမာပတ္တိယော စ ပဉ္စ အဘိညာယော စ ဥပ္ပါဒေတွာ ‘‘ဣဒါနိ
ဒိဋ္ဌမင်္ဂလိကာယ အဝဿယော ဘဝိတုံ သက္ခိဿာမီ’’တိ ဣဒ္ဓိယာ ဂန္တွာ စဏ္ဍာလဂါမဒွါရေ ဩတရိတွာ ဒိဋ္ဌမင်္ဂလိကာယ ဂေဟဒွါရံ အဂမာသိ။ သာ တဿာဂမနံ သုတွာ ဂေဟတော နိက္ခမိတွာ ‘‘သာမိ, ကသ္မာ မံ အနာထံ ကတွာ ပဗ္ဗဇိတောသီ’’တိ ပရိဒေဝိ။ အထ နံ ‘‘ဘဒ္ဒေ, မာ စိန္တယိ, တဝ ပေါရာဏကယသတော ဣဒါနိ မဟန္တတရံ ယသံ ကရိဿာမိ, အပိစ ခေါ ပန ‘န မယှံ မာတင်္ဂပဏ္ဍိတော သာမိကော, မဟာဗြဟ္မာ မေ သာမိကော’တိ ဧတ္တကံ ပရိသမဇ္ဈေ ဝတ္တုံ သက္ခိဿသီ’တိ အာဟ။ ‘‘အာမ, သာမိ, သက္ခိဿာမီ’’တိ။ ‘‘တေန ဟိ ‘‘ဣဒါနိ တေ သာမိကော ကုဟိန္တိ ပုဋ္ဌာ ‘ဗြဟ္မလောကံ ဂတော’တိ ဝတွာ ‘ကဒါ အာဂမိဿတီ’တိ ဝုတ္တေ ‘ဣတော သတ္တမေ ဒိဝသေ ပုဏ္ဏမာယံ စန္ဒံ ဘိန္ဒိတွာ အာဂမိဿတီ’တိ ဝဒေယျာသီ’’တိ နံ ဝတွာ မဟာသတ္တော ဟိမဝန္တမေဝ ဂတော။
ဒိဋ္ဌမင်္ဂလိကာပိ ဗာရာဏသိယံ မဟာဇနဿ မဇ္ဈေ တေသု တေသု ဌာနေသု တထာ ကထေသိ။ မဟာဇနော ‘‘အဟော မဟာဗြဟ္မာ သမာနော ဒိဋ္ဌမင်္ဂလိကံ န ဂစ္ဆတိ, ဧဝမေတံ ဘဝိဿတီ’’တိ သဒ္ဒဟိ။ ဗောဓိသတ္တောပိ ပုဏ္ဏမဒိဝသေ စန္ဒဿ ဂဂနမဇ္ဈေ ဌိတကာလေ ဗြဟ္မတ္တဘာဝံ မာပေတွာ သကလံ ကာသိရဋ္ဌံ ဒွါဒသယောဇနိကံ ဗာရာဏသိနဂရဉ္စ ဧကောဘာသံ ကတွာ စန္ဒမဏ္ဍလံ ဘိန္ဒိတွာ ဩတရိတွာ ဗာရာဏသိယာ ဥပရူပရိ တိက္ခတ္တုံ ပရိဗ္ဘမိတွာ မဟာဇနေန ဂန္ဓမာလာဒီဟိ ပူဇိယမာနော စဏ္ဍာလဂါမကာဘိမုခေါ အဟောသိ။ ဗြဟ္မဘတ္တာ သန္နိပတိတွာ စဏ္ဍာလဂါမကံ ဂန္တွာ ဒိဋ္ဌမင်္ဂလိကာယ ဂေဟံ သုဒ္ဓဝတ္ထေဟိ ဆာဒေတွာ ဘူမိံ စတုဇ္ဇာတိယဂန္ဓေဟိ ဩပုဉ္ဆိတွာ ပုပ္ဖါနိ ဝိကိရိတွာ ဓူမံ ဒတွာ စေလဝိတာနံ ပသာရေတွာ မဟာသယနံ ပညပေတွာ ဂန္ဓတေလေဟိ ဒီပံ ဇာလေတွာ ဒွါရေ ရဇတပဋ္ဋဝဏ္ဏဝါလုကံ ဩကိရိတွာ ပုပ္ဖါနိ ဝိကိရိတွာ ဓဇေ ဗန္ဓိံသု။ ဧဝံ အလင်္ကတေ ဂေဟေ မဟာသတ္တော ဩတရိတွာ အန္တော ပဝိသိတွာ ထောကံ သယနပိဋ္ဌေ နိသီဒိ။
တဒါ ဒိဋ္ဌမင်္ဂလိကာ ဥတုနီ ဟောတိ။ အထဿာ အင်္ဂုဋ္ဌကေန နာဘိံ ပရာမသိ, ကုစ္ဆိယံ ဂဗ္ဘော ပတိဋ္ဌာသိ။ အထ နံ မဟာသတ္တော အာမန္တေတွာ ‘‘ဘဒ္ဒေ, ဂဗ္ဘော တေ ပတိဋ္ဌိတော, တွံ ပုတ္တံ ဝိဇာယိဿသိ, တွမ္ပိ ပုတ္တောပိ တေ လာဘဂ္ဂယသဂ္ဂပ္ပတ္တာ ဘဝိဿထ, တဝ ပါဒဓောဝနဥဒကံ သကလဇမ္ဗုဒီပေ ရာဇူနံ အဘိသေကောဒကံ ဘဝိဿတိ, နဟာနောဒကံ ပန တေ အမတောသဓံ ဘဝိဿတိ, ယေ တံ သီသေ အာသိဉ္စိဿန္တိ, တေ သဗ္ဗရောဂေဟိ မုစ္စိဿန္တိ,
ကာဠကဏ္ဏိံ ပရိဝဇ္ဇေဿန္တိ, တဝ ပါဒပိဋ္ဌေ သီသံ ဌပေတွာ ဝန္ဒန္တာ သဟဿံ ဒဿန္တိ, သောတပထေ ဌတွာ ဝန္ဒန္တာ သတံ ဒဿန္တိ, စက္ခုပထေ ဌတွာ ဝန္ဒန္တာ ဧကံ ကဟာပဏံ ဒတွာ ဝန္ဒိဿန္တိ, အပ္ပမတ္တာ ဟောဟီ’’တိ နံ ဩဝဒိတွာ ဂေဟာ နိက္ခမိတွာ မဟာဇနဿ ပဿန္တဿေဝ ဥပ္ပတိတွာ စန္ဒမဏ္ဍလံ ပါဝိသိ။ ဗြဟ္မဘတ္တာ သန္နိပတိတွာ ဌိတကာဝ ရတ္တိံ ဝီတိနာမေတွာ ပါတောဝ ဒိဋ္ဌမင်္ဂလိကံ သုဝဏ္ဏသိဝိကံ အာရောပေတွာ သီသေန ဥက္ခိပိတွာ နဂရံ ပဝိသိံသု။ ‘‘မဟာဗြဟ္မဘရိယာ’’တိ တံ ဥပသင်္ကမိတွာ မဟာဇနော ဂန္ဓမာလာဒီဟိ ပူဇေသိ။ ပါဒပိဋ္ဌေ သီသံ ဌပေတွာ ဝန္ဒိတုံ လဘန္တာ သဟဿတ္ထဝိကံ ဒေန္တိ, သောတပထေ ဌတွာ ဝန္ဒိတုံ လဘန္တာ သတံ ဒေန္တိ, စက္ခုပထေ ဌတွာ ဝန္ဒိတုံ လဘန္တာ ဧကံ ကဟာပဏံ ဒေန္တိ။ ဧဝံ ဒွါဒသယောဇနိကံ ဗာရာဏသိံ တံ ဂဟေတွာ ဝိစရန္တာ အဋ္ဌာရသကောဋိဓနံ လဘိံသု။
အထ နံ နဂရံ ပရိဟရိတွာ အာနေတွာ နဂရမဇ္ဈေ မဟာမဏ္ဍပံ ကာရေတွာ သာဏိံ ပရိက္ခိပိတွာ မဟာသယနံ ပညပေတွာ မဟန္တေန သိရိသောဘဂ္ဂေန တတ္ထ ဝသာပေသုံ။ မဏ္ဍပသန္တိကေယေဝ သတ္တဒွါရကောဋ္ဌံ သတ္တဘူမိကံ ပါသာဒံ ကာတုံ အာရဘိံသု, မဟန္တံ နဝကမ္မံ အဟောသိ။ ဒိဋ္ဌမင်္ဂလိကာ မဏ္ဍပေယေဝ ပုတ္တံ ဝိဇာယိ။ အထဿ နာမဂ္ဂဟဏဒိဝသေ ဗြာဟ္မဏာ သန္နိပတိတွာ မဏ္ဍပေ ဇာတတ္တာ ‘‘မဏ္ဍဗျကုမာရော’’တိ နာမံ ကရိံသု။ ပါသာဒေါ ပန ဒသဟိ မာသေဟိ နိဋ္ဌိတော။ တတော ပဋ္ဌာယ သာ မဟန္တေန ယသေန တသ္မိံ ဝသတိ, မဏ္ဍဗျကုမာရောပိ မဟန္တေန ပရိဝါရေန ဝဍ္ဎတိ။ တဿ သတ္တဋ္ဌဝဿကာလေယေဝ ဇမ္ဗုဒီပတလေ ဥတ္တမာစရိယာ သန္နိပတိံသု။ တေ တံ တယော ဝေဒေ ဥဂ္ဂဏှာပေသုံ။ သော သောဠသဝဿကာလတော ပဋ္ဌာယ ဗြာဟ္မဏာနံ ဘတ္တံ ပဋ္ဌပေသိ, နိဗဒ္ဓံ သောဠသ ဗြာဟ္မဏသဟဿာနိ ဘုဉ္ဇန္တိ။ စတုတ္ထေ ဒွါရကောဋ္ဌကေ ဗြာဟ္မဏာနံ ဒါနံ ဒေတိ။
အထေကသ္မိံ မဟာမဟဒိဝသေ ဂေဟေ ဗဟုံ ပါယာသံ ပဋိယာဒေသုံ။ သောဠသ ဗြာဟ္မဏသဟဿာနိ စတုတ္ထေ ဒွါရကောဋ္ဌကေ နိသီဒိတွာ သုဝဏ္ဏရသဝဏ္ဏေန နဝသပ္ပိနာ ပက္ကမဓုခဏ္ဍသက္ခရာဟိ စ အဘိသင်္ခတံ ပါယာသံ ပရိဘုဉ္ဇန္တိ။ ကုမာရောပိ သဗ္ဗာလင်္ကာရပဋိမဏ္ဍိတော သုဝဏ္ဏပါဒုကာ အာရုယှ ဟတ္ထေန ကဉ္စနဒဏ္ဍံ ဂဟေတွာ ‘‘ဣဓ သပ္ပိံ ဒေထ, ဣဓ မဓု’’န္တိ ဝိစာရေန္တော စရတိ။ တသ္မိံ ခဏေ မာတင်္ဂပဏ္ဍိတော ဟိမဝန္တေ
အဿမပဒေ နိသိန္နော ‘‘ကာ နု ခေါ ဒိဋ္ဌမင်္ဂလိကာယ ပုတ္တဿ ပဝတ္တီ’’တိ ဩလောကေန္တော တဿ အတိတ္ထေ ပက္ခန္ဒဘာဝံ ဒိသွာ ‘‘အဇ္ဇေဝ ဂန္တွာ မာဏဝံ ဒမေတွာ ယတ္ထ ဒိန္နံ မဟပ္ဖလံ ဟောတိ, တတ္ထ ဒါနံ ဒါပေတွာ အာဂမိဿာမီ’’တိ စိန္တေတွာ အာကာသေန အနောတတ္တဒဟံ ဂန္တွာ မုခဓောဝနာဒီနိ ကတွာ မနောသိလာတလေ ဌိတော ရတ္တဒုပဋ္ဋံ နိဝါသေတွာ ကာယဗန္ဓနံ ဗန္ဓိတွာ ပံသုကူလသံဃာဋိံ ပါရုပိတွာ မတ္တိကာပတ္တံ အာဒါယ အာကာသေနာဂန္တွာ စတုတ္ထေ ဒွါရကောဋ္ဌကေ ဒါနဂ္ဂေယေဝ ဩတရိတွာ ဧကမန္တံ အဋ္ဌာသိ။ မဏ္ဍဗျော ကုမာရော ဣတော စိတော စ ဩလောကေန္တော တံ ဒိသွာ ‘‘ဧဝံဝိရူပေါ သင်္ကာရယက္ခသဒိသော အယံ ပဗ္ဗဇိတော ဣမံ ဌာနံ အာဂစ္ဆန္တော ကုတော နု ခေါ အာဂစ္ဆတီ’’တိ တေန သဒ္ဓိံ သလ္လပန္တော ပဌမံ ဂါထမာဟ –
‘‘ကုတော နု အာဂစ္ဆသိ ဒုမ္မဝါသီ, ဩတလ္လကော ပံသုပိသာစကောဝ၊
သင်္ကာရစောဠံ ပဋိမုဉ္စ ကဏ္ဌေ, ကော ရေ တုဝံ ဟောသိ အဒက္ခိဏေယျော’’တိ။
တတ္ထ ဒုမ္မဝါသီတိ အနဉ္ဇိတအမဏ္ဍိတဃဋိတသံဃာဋိကပိလောတိကဝသနော။ ဩတလ္လကောတိ လာမကော ဩလမ္ဗဝိလမ္ဗနန္တကဓရော ဝါ။ ပံသုပိသာစကောဝါတိ သင်္ကာရဋ္ဌာနေ ပိသာစကော ဝိယ။ သင်္ကာရစောဠန္တိ သင်္ကာရဋ္ဌာနေ လဒ္ဓပိလောတိကံ။ ပဋိမုဉ္စာတိ ပဋိမုဉ္စိတွာ။ အဒက္ခိဏေယျောတိ တွံ အဒက္ခိဏေယျော ဣမေသံ ပရမဒက္ခိဏေယျာနံ နိသိန္နဋ္ဌာနံ ဧကော ဟုတွာ ကုတော အာဂတော။
တံ သုတွာ မဟာသတ္တော မုဒုစိတ္တေနေဝ တေန သဒ္ဓိံ သလ္လပန္တော ဒုတိယံ ဂါထမာဟ –
‘‘အန္နံ တဝေဒံ ပကတံ ယသဿိ, တံ ခဇ္ဇရေ ဘုဉ္ဇရေ ပိယျရေ စ၊
ဇာနာသိ မံ တွံ ပရဒတ္တူပဇီဝိံ, ဥတ္တိဋ္ဌပိဏ္ဍံ လဘတံ သပါကော’’တိ။
တတ္ထ ပကတန္တိ ပဋိယတ္တံ။ ယသဿီတိ ပရိဝါရသမ္ပန္န။ တံ ခဇ္ဇရေတိ တံ ခဇ္ဇန္တိ စ ဘုဉ္ဇန္တိ စ ပိဝန္တိ စ။ ကိံကာရဏာ မယှံ ကုဇ္ဈသိ? ဥတ္တိဋ္ဌပိဏ္ဍန္တိ
ဥပတိဋ္ဌိတွာ လဘိတဗ္ဗပိဏ္ဍံ, ဥဋ္ဌာယ ဌိတေဟိ ဝါ ဒီယမာနံ ဟေဋ္ဌာ ဌတွာ လဘိတဗ္ဗပိဏ္ဍံ။ လဘတံ သပါကောတိ သပါကော စဏ္ဍာလောပိ လဘတု။ ဇာတိသမ္ပန္နာ ဟိ ယတ္ထ ကတ္ထစိ လဘန္တိ, သပါကစဏ္ဍာလဿ ပန ကော ဒေတိ, ဒုလ္လဘပိဏ္ဍော အဟံ, တသ္မာ မေ ဇီဝိတပဝတ္တနတ္ထံ ဘောဇနံ ဒါပေဟိ, ကုမာရာတိ။
‘‘အန္နံ မမေဒံ ပကတံ ဗြာဟ္မဏာနံ, အတ္တတ္ထာယ သဒ္ဒဟတော မမေဒံ၊
အပေဟိ ဧတ္တော ကိမိဓဋ္ဌိတောသိ, န မာဒိသာ တုမှံ ဒဒန္တိ ဇမ္မာ’’တိ။
တတ္ထ အတ္တတ္ထာယာတိ အတ္တနော ဝဍ္ဎိအတ္ထာယ။ အပေဟိ ဧတ္တောတိ ဣမမှာ ဌာနာ အပဂစ္ဆ။ န မာဒိသာတိ မာဒိသာ ဇာတိသမ္ပန္နာနံ ဥဒိစ္စဗြာဟ္မဏာနံ ဒါနံ ဒေန္တိ, န တုယှံ စဏ္ဍာလဿ, ဂစ္ဆ, ဇမ္မာတိ။
တတော မဟာသတ္တော ဂါထမာဟ –
‘‘ထလေ စ နိန္နေ စ ဝပန္တိ ဗီဇံ, အနူပခေတ္တေ ဖလမာသမာနာ၊
ဧတာယ သဒ္ဓါယ ဒဒါဟိ ဒါနံ, အပ္ပေဝ အာရာဓယေ ဒက္ခိဏေယျေ’’တိ။
တဿတ္ထော – ကုမာရ, သဿဖလံ အာသီသမာနာ တီသုပိ ခေတ္တေသု ဗီဇံ ဝပန္တိ။ တတ္ထ အတိဝုဋ္ဌိကာလေ ထလေ သဿံ သမ္ပဇ္ဇတိ, နိန္နေ ပူတိကံ ဟောတိ, အနူပခေတ္တေ နဒိဉ္စ တဠာကဉ္စ နိဿာယ ကတံ ဩဃေန ဝုယှတိ။ မန္ဒဝုဋ္ဌိကာလေ ထလေ ခေတ္တေ ဝိပဇ္ဇတိ, နိန္နေ ထောကံ သမ္ပဇ္ဇတိ, အနူပခေတ္တေ သမ္ပဇ္ဇတေဝ။ သမဝုဋ္ဌိကာလေ ထလေ ခေတ္တေ ထောကံ သမ္ပဇ္ဇတိ, ဣတရေသု သမ္ပဇ္ဇတေဝ။ တသ္မာ ယထာ ဖလမာသီသမာနာ တီသုပိ ခေတ္တေသု ဝပန္တိ, တထာ တွမ္ပိ ဧတာယ ဖလသဒ္ဓါယ အာဂတာဂတာနံ သဗ္ဗေသံယေဝ ဒါနံ ဒေဟိ, အပ္ပေဝ နာမ ဧဝံ ဒဒန္တော ဒက္ခိဏေယျေ အာရာဓေယျာသိ လဘေယျာသီတိ။
‘‘ခေတ္တာနိ မယှံ ဝိဒိတာနိ လောကေ, ယေသာဟံ ဗီဇာနိ ပတိဋ္ဌပေမိ၊
ယေ ဗြာဟ္မဏာ ဇာတိမန္တူပပန္နာ, တာနီဓ ခေတ္တာနိ သုပေသလာနီ’’တိ။
တတ္ထ ယေသာဟန္တိ ယေသု အဟံ။ ဇာတိမန္တူပပန္နာတိ ဇာတိယာ စ မန္တေဟိ စ ဥပပန္နာ။
တတော မဟာသတ္တော ဒွေ ဂါထာ အဘာသိ –
‘‘ဇာတိမဒေါ စ အတိမာနိတာ စ, လောဘော စ ဒေါသော စ မဒေါ စ မောဟော၊
ဧတေ အဂုဏာ ယေသု စ သန္တိ သဗ္ဗေ, တာနီဓ ခေတ္တာနိ အပေသလာနိ။
‘‘ဇာတိမဒေါ စ အတိမာနိတာ စ, လောဘော စ ဒေါသော စ မဒေါ စ မောဟော၊
ဧတေ အဂုဏာ ယေသု န သန္တိ သဗ္ဗေ, တာနီဓ ခေတ္တာနိ သုပေသလာနီ’’တိ။
တတ္ထ ဇာတိမဒေါတိ ‘‘အဟမသ္မိ ဇာတိသမ္ပန္နော’’တိ ဧဝံ ဥပ္ပန္နမာနော။ အတိမာနိတာ စာတိ ‘‘အညော မယာ သဒ္ဓိံ ဇာတိအာဒီဟိ သဒိသော နတ္ထီ’’တိ အတိက္ကမ္မ ပဝတ္တမာနော။ လောဘာဒယော လုဗ္ဘနဒုဿနမဇ္ဇနမုယှနမတ္တာဝ။ အပေသလာနီတိ ဧဝရူပါ ပုဂ္ဂလာ အာသီဝိသဘရိတာ ဝိယ ဝမ္မိကာ အပ္ပိယသီလာ ဟောန္တိ။ ဧဝရူပါနံ ဒိန္နံ န မဟပ္ဖလံ ဟောတိ, တသ္မာ မာ ဧတေသံ သုပေသလခေတ္တဘာဝံ မညိတ္ထ။ န ဟိ ဇာတိမန္တာ သဂ္ဂဒါယကာ။ ယေ ပန ဇာတိမာနာဒိရဟိတာ အရိယာ, တာနိ ခေတ္တာနိ သုပေသလာနိ, တေသု ဒိန္နံ မဟပ္ဖလံ, တေ သဂ္ဂဒါယကာ ဟောန္တီတိ။
ဣတိ သော မဟာသတ္တေ ပုနပ္ပုနံ ကထေန္တေ ကုဇ္ဈိတွာ ‘‘အယံ အတိဝိယ ဗဟုံ ဝိပ္ပလပတိ, ကုဟိံ ဂတာ ဣမေ ဒေါဝါရိကာ, နယိမံ စဏ္ဍာလံ နီဟရန္တီ’’တိ ဂါထမာဟ –
‘‘ကွေတ္ထ ဂတာ ဥပဇောတိယော စ, ဥပဇ္ဈာယော အထ ဝါ ဂဏ္ဍကုစ္ဆိ၊
ဣမဿ ဒဏ္ဍဉ္စ ဝဓဉ္စ ဒတွာ, ဂလေ ဂဟေတွာ ခလယာထ ဇမ္မ’’န္တိ။
တတ္ထ ကွေတ္ထ ဂတာတိ ဣမေသု တီသု ဒွါရေသု ဌပိတာ ဥပဇောတိယော စ ဥပဇ္ဈာယော စ ဂဏ္ဍကုစ္ဆိ စာတိ တယော ဒေါဝါရိကာ ကုဟိံ ဂတာတိ အတ္ထော။
တေပိ တဿ ဝစနံ သုတွာ ဝေဂေနာဂန္တွာ ဝန္ဒိတွာ ‘‘ကိံ ကရောမ ဒေဝါ’’တိ အာဟံသု။ ‘‘အယံ ဝေါ ဇမ္မော စဏ္ဍာလော ဒိဋ္ဌော’’တိ? ‘‘န ပဿာမ ဒေဝ, ကုတောစိ အာဂတဘာဝံ န ဇာနာမာ’’တိ။ ‘‘ကော စေသ မာယာကာရော ဝါ ဝိဇ္ဇာဓရော ဝါ ဘဝိဿတိ, ဣဒါနိ ကိံ တိဋ္ဌထာ’’တိ။ ‘‘ကိံ ကရောမ ဒေဝါ’’တိ? ‘‘ဣမဿ မုခမေဝ ပေါထေတွာ ဘိန္ဒန္တာ ဒဏ္ဍဝေဠုပေသိကာဟိ ပိဋ္ဌိစမ္မံ ဥပ္ပါဋေန္တာ ဝဓဉ္စ ဒတွာ ဂလေ ဂဟေတွာ ဧတံ ဇမ္မံ ခလယာထ, ဣတော နီဟရထာ’’တိ။
မဟာသတ္တော တေသု အတ္တနော သန္တိကံ အနာဂတေသွေဝ ဥပ္ပတိတွာ အာကာသေ ဌိတော ဂါထမာဟ –
‘‘ဂိရိံ နခေန ခဏသိ, အယော ဒန္တေဟိ ခါဒသိ၊
ဇာတဝေဒံ ပဒဟသိ, ယော ဣသိံ ပရိဘာသသီ’’တိ။
တတ္ထ ဇာတဝေဒံ ပဒဟသီတိ အဂ္ဂိံ ဂိလိတုံ ဝါယမသိ။
ဣမဉ္စ ပန ဂါထံ ဝတွာ မဟာသတ္တော ပဿန္တဿေဝ မာဏဝဿ စ ဗြာဟ္မဏာနဉ္စ အာကာသေ ပက္ခန္ဒိ။ တမတ္ထံ ပကာသေန္တော သတ္ထာ အာဟ –
‘‘ဣဒံ ဝတွာန မာတင်္ဂေါ, ဣသိ သစ္စပရက္ကမော၊
အန္တလိက္ခသ္မိံ ပက္ကာမိ, ဗြာဟ္မဏာနံ ဥဒိက္ခတ’’န္တိ။
တတ္ထ သစ္စပရက္ကမောတိ သဘာဝပရက္ကမော။
သော ပါစီနဒိသာဘိမုခေါ ဂန္တွာ ဧကာယ ဝီထိယာ ဩတရိတွာ ‘‘ပဒဝဠဉ္ဇံ ပညာယတူ’’တိ အဓိဋ္ဌာယ ပါစီနဒွါရသမီပေ ပိဏ္ဍာယ စရန္တော မိဿကဘတ္တံ သံကဍ္ဎိတွာ ဧကိဿံ သာလာယံ နိသီဒိတွာ မိဿကဘတ္တံ
ပရိဘုဉ္ဇိ။ နဂရဒေဝတာ ‘‘အယံ အမှာကံ အယျံ ဝိဟေဌေတွာ ကထေတီ’’တိ အသဟမာနာ အာဂမိံသု။ အထဿ ဇေဋ္ဌကယက္ခော မဏ္ဍဗျဿ ဂီဝံ ဂဟေတွာ ပရိဝတ္တေသိ, သေသဒေဝတာ သေသဗြာဟ္မဏာနံ ဂီဝံ ဂဏှိတွာ ပရိဝတ္တေသုံ။ ဗောဓိသတ္တေ မုဒုစိတ္တတာယ ပန ‘‘တဿ ပုတ္တော’’တိ နံ န မာရေန္တိ, ကေဝလံ ကိလမေန္တိယေဝ။ မဏ္ဍဗျဿ သီသံ ပရိဝတ္တိတွာ ပိဋ္ဌိပဿာဘိမုခံ ဇာတံ, ဟတ္ထပါဒါ ဥဇုကာ ထဒ္ဓါဝ အဋ္ဌံသု, အက္ခီနိ ကာလကတဿေဝ ပရိဝတ္တိံသု။ သော ထဒ္ဓသရီရောဝ နိပဇ္ဇိ, သေသဗြာဟ္မဏာ မုခေန ခေဠံ ဝမန္တာ အပရာပရံ ပရိဝတ္တန္တိ။ မာဏဝါ ‘‘အယျေ, ပုတ္တဿ တေ ကိံ ဇာတ’’န္တိ ဒိဋ္ဌမင်္ဂလိကာယ အာရောစယိံသု။ သာ ဝေဂေန ဂန္တွာ ပုတ္တံ ဒိသွာ ‘‘ကိမေတ’’န္တိ ဝတွာ ဂါထမာဟ –
‘‘အာဝေလ္လိတံ ပိဋ္ဌိတော ဥတ္တမင်္ဂံ, ဗာဟုံ ပသာရေတိ အကမ္မနေယျံ၊
သေတာနိ အက္ခီနိ ယထာ မတဿ, ကော မေ ဣမံ ပုတ္တမကာသိ ဧဝ’’န္တိ။
တတ္ထ အာဝေလ္လိတန္တိ ပရိဝတ္တိတံ။
အထဿာ တသ္မိံ ဌာနေ ဌိတဇနော အာရောစေတုံ ဂါထမာဟ –
‘‘ဣဓာဂမာ သမဏော ဒုမ္မဝါသီ, ဩတလ္လကော ပံသုပိသာစကောဝ၊
သင်္ကာရစောဠံ ပဋိမုဉ္စ ကဏ္ဌေ, သော တေ ဣမံ ပုတ္တမကာသိ ဧဝ’’န္တိ။
သာ တံ သုတွာဝ စိန္တေသိ ‘‘အညဿေတံ ဗလံ နတ္ထိ, နိဿံသယံ မာတင်္ဂပဏ္ဍိတော ဘဝိဿတိ, သမ္ပန္နမေတ္တာဘာဝနော ခေါ ပန ဓီရော န ဧတ္တကံ ဇနံ ကိလမေတွာ ဂမိဿတိ, ကတရံ နု ခေါ ဒိသံ ဂတော ဘဝိဿတီ’’တိ။ တတော ပုစ္ဆန္တီ ဂါထမာဟ –
‘‘ကတမံ ဒိသံ အဂမာ ဘူရိပညော, အက္ခာထ မေ မာဏဝါ ဧတမတ္ထံ၊
ဂန္တွာန တံ ပဋိကရေမု အစ္စယံ, အပ္ပေဝ နံ ပုတ္တ လဘေမု ဇီဝိတ’’န္တိ။
တတ္ထ ဂန္တွာနာတိ တဿ သန္တိကံ ဂန္တွာ။ တံ ပဋိကရေမု အစ္စယန္တိ တံ အစ္စယံ ပဋိကရိဿာမ ဒေသေဿာမ, ခမာပေဿာမ နန္တိ။ ပုတ္တ လဘေမု ဇီဝိတန္တိ အပ္ပေဝ နာမ ပုတ္တဿ ဇီဝိတံ လဘေယျာမ။
အထဿာ တတ္ထ ဌိတာ မာဏဝါ ကထေန္တာ ဂါထမာဟံသု –
‘‘ဝေဟာယသံ အဂမာ ဘူရိပညော, ပထဒ္ဓုနော ပန္နရသေဝ စန္ဒော၊
အပိ စာပိ သော ပုရိမဒိသံ အဂစ္ဆိ, သစ္စပ္ပဋိညော ဣသိ သာဓုရူပေါ’’တိ။
တတ္ထ ပထဒ္ဓုနောတိ အာကာသပထသင်္ခါတဿ အဒ္ဓုနော မဇ္ဈေ ဌိတော ပန္နရသေ စန္ဒော ဝိယ။ အပိ စာပိ သောတိ အပိစ ခေါ ပန သော ပုရတ္ထိမံ ဒိသံ ဂတော။
သာ တေသံ ဝစနံ သုတွာ ‘‘မမ သာမိကံ ဥပဓာရေဿာမီ’’တိ သုဝဏ္ဏကလသသုဝဏ္ဏသရကာနိ ဂါဟာပေတွာ ဒါသိဂဏပရိဝုတာ တေန ပဒဝဠဉ္ဇဿ အဓိဋ္ဌိတဋ္ဌာနံ ပတွာ တေနာနုသာရေန ဂစ္ဆန္တီ တသ္မိံ ပီဌိကာယ နိသီဒိတွာ ဘုဉ္ဇမာနေ တဿ သန္တိကံ ဂန္တွာ ဝန္ဒိတွာ အဋ္ဌာသိ။ သော တံ ဒိသွာ ထောကံ ဩဒနံ ပတ္တေ ဌပေသိ။ ဒိဋ္ဌမင်္ဂလိကာ သုဝဏ္ဏကလသေန တဿ ဥဒကံ အဒါသိ။ သော တတ္ထေဝ ဟတ္ထံ ဓောဝိတွာ မုခံ ဝိက္ခာလေသိ။ အထ နံ သာ ‘‘ကေန မေ ပုတ္တဿ သော ဝိပ္ပကာရော ကတော’’တိ ပုစ္ဆန္တီ ဂါထမာဟ –
‘‘အာဝေလ္လိတံ ပိဋ္ဌိတော ဥတ္တမင်္ဂံ, ဗာဟုံ ပသာရေတိ အကမ္မနေယျံ၊
သေတာနိ အက္ခီနိ ယထာ မတဿ, ကော မေ ဣမံ ပုတ္တမကာသိ ဧဝ’’န္တိ။
တတော ပရာ တေသံ ဝစနပဋိဝစနဂါထာ ဟောန္တိ –
‘‘ယက္ခာ ဟဝေ သန္တိ မဟာနုဘာဝါ, အနွာဂတာ ဣသယော သာဓုရူပါ၊
တေ ဒုဋ္ဌစိတ္တံ ကုပိတံ ဝိဒိတွာ, ယက္ခာ ဟိ တေ ပုတ္တမကံသု ဧဝံ။
‘‘ယက္ခာ စ မေ ပုတ္တမကံသု ဧဝံ, တွညေဝ မေ မာ ကုဒ္ဓေါ ဗြဟ္မစာရိ၊
တုမှေဝ ပါဒေ သရဏံ ဂတာသ္မိ, အနွာဂတာ ပုတ္တသောကေန ဘိက္ခု။
‘‘တဒေဝ ဟိ ဧတရဟိ စ မယှံ, မနောပဒေါသော န မမတ္ထိ ကောစိ၊
ပုတ္တော စ တေ ဝေဒမဒေန မတ္တော, အတ္ထံ န ဇာနာတိ အဓိစ္စ ဝေဒေ။
‘‘အဒ္ဓါ ဟဝေ ဘိက္ခု မုဟုတ္တကေန, သမ္မုယှတေဝ ပုရိသဿ သညာ၊
ဧကာပရာဓံ ခမ ဘူရိပည, န ပဏ္ဍိတာ ကောဓဗလာ ဘဝန္တီ’’တိ။
တတ္ထ ယက္ခာတိ နဂရပရိဂ္ဂါဟကယက္ခာ။ အနွာဂတာတိ အနု အာဂတာ, ဣသယော သာဓုရူပါ ဂုဏသမ္ပန္နာတိ ဧဝံ ဇာနမာနာတိ အတ္ထော။ တေတိ တေ ဣသီနံ ဂုဏံ ဉတွာ တဝ ပုတ္တံ ဒုဋ္ဌစိတ္တံ ကုပိတစိတ္တံ ဝိဒိတွာ။ တွညေဝ မေတိ သစေ ယက္ခာ ကုပိတာ ဧဝမကံသု, ကရောန္တု, ဒေဝတာ နာမ ပါနီယဥဠုင်္ကမတ္တေန သန္တပ္ပေတုံ သက္ကာ, တသ္မာဟံ တေသံ န ဘာယာမိ, ကေဝလံ တွညေဝ မေ ပုတ္တဿ မာ ကုဇ္ဈိ။ အနွာဂတာတိ အာဂတာသ္မိ။ ဘိက္ခူတိ မဟာသတ္တံ အာလပန္တီ ပုတ္တဿ ဇီဝိတဒါနံ ယာစတိ။ တဒေဝ ဟီတိ ဒိဋ္ဌမင်္ဂလိကေ တဒါ တဝ ပုတ္တဿ မံ အက္ကောသနကာလေ စ မယှံ မနောပဒေါသော နတ္ထိ, ဧတရဟိ စ တယိ ယာစမာနာယပိ မမ တသ္မိံ မနောပဒေါသော နတ္ထိယေဝ။ ဝေဒမဒေနာတိ ‘‘တယော ဝေဒါ မေ ဥဂ္ဂဟိတာ’’တိ မဒေန။ အဓိစ္စာတိ ဝေဒေ ဥဂ္ဂဟေတွာပိ အတ္ထာနတ္ထံ န ဇာနာတိ။ မုဟုတ္တကေနာတိ ယံ ကိဉ္စိ ဥဂ္ဂဟေတွာ မုဟုတ္တကေနေဝ။
ဧဝံ တာယ ခမာပိယမာနော မဟာသတ္တော ‘‘တေန ဟိ ဧတေသံ ယက္ခာနံ ပလာယနတ္ထာယ အမတောသဓံ ဒဿာမီ’’တိ ဝတွာ ဂါထမာဟ –
‘‘ဣဒဉ္စ မယှံ ဥတ္တိဋ္ဌပိဏ္ဍံ, တဝ မဏ္ဍဗျော ဘုဉ္ဇတု အပ္ပပညော၊
ယက္ခာ စ တေ နံ န ဝိဟေဌယေယျုံ, ပုတ္တော စ တေ ဟေဿတိ သော အရောဂေါ’’တိ။
တတ္ထ ဥတ္တိဋ္ဌပိဏ္ဍန္တိ ဥစ္ဆိဋ္ဌကပိဏ္ဍံ, ‘‘ဥစ္ဆိဋ္ဌပိဏ္ဍ’’န္တိပိ ပါဌော။
သာ မဟာသတ္တဿ ဝစနံ သုတွာ ‘‘ဒေထ, သာမိ, အမတောသဓ’’န္တိ သုဝဏ္ဏသရကံ ဥပနာမေသိ။ မဟာသတ္တော ဥစ္ဆိဋ္ဌကကဉ္ဇိကံ တတ္ထ အာသိဉ္စိတွာ ‘‘ပဌမညေဝ ဣတော ဥပဍ္ဎံ တဝ ပုတ္တဿ မုခေ ဩသိဉ္စိတွာ သေသံ စာဋိယံ ဥဒကေန မိဿေတွာ သေသဗြာဟ္မဏာနံ မုခေ ဩသိဉ္စေဟိ, သဗ္ဗေပိ နိရောဂါ ဘဝိဿန္တီ’’တိ ဝတွာ ဥပ္ပတိတွာ ဟိမဝန္တမေဝ ဂတော။ သာပိ တံ သရကံ သီသေနာဒါယ ‘‘အမတောသဓံ မေ လဒ္ဓ’’န္တိ ဝဒန္တီ နိဝေသနံ ဂန္တွာ ပဌမံ ပုတ္တဿ မုခေ ကဉ္ဇိကံ ဩသိဉ္စိ, ယက္ခော ပလာယိ။ ဣတရော ပံသုံ ပုဉ္ဆန္တော ဥဋ္ဌာယ ‘‘အမ္မ ကိမေတ’’န္တိ အာဟ။ တယာ ကတံ တွမေဝ ဇာနိဿသိ။ ဧဟိ, တာတ, တဝ ဒက္ခိဏေယျာနံ တေသံ ဝိပ္ပကာရံ ပဿာတိ။ သော တေ ဒိသွာ ဝိပ္ပဋိသာရီ အဟောသိ။ အထ နံ မာတာ ‘‘တာတ မဏ္ဍဗျ, တွံ ဗာလော ဒါနဿ မဟပ္ဖလဋ္ဌာနံ န ဇာနာသိ, ဒက္ခိဏေယျာ နာမ ဧဝရူပါ န ဟောန္တိ, မာတင်္ဂပဏ္ဍိတသဒိသာဝ ဟောန္တိ, ဣတော ပဋ္ဌာယ မာ ဧတေသံ ဒုဿီလာနံ ဒါနမဒါသိ, သီလဝန္တာနံ ဒေဟီ’’တိ ဝတွာ အာဟ –
‘‘မဏ္ဍဗျ ဗာလောသိ ပရိတ္တပညော, ယော ပုညက္ခေတ္တာနမကောဝိဒေါသိ၊
မဟက္ကသာဝေသု ဒဒါသိ ဒါနံ, ကိလိဋ္ဌကမ္မေသု အသညတေသု။
‘‘ဇဋာ စ ကေသာ အဇိနာ နိဝတ္ထာ, ဇရူဒပါနံဝ မုခံ ပရူဠှံ၊
ပဇံ ဣမံ ပဿထ ဒုမ္မရူပံ, န ဇဋာဇိနံ တာယတိ အပ္ပပညံ။
‘‘ယေသံ ရာဂေါ စ ဒေါသော စ, အဝိဇ္ဇာ စ ဝိရာဇိတာ၊
ခီဏာသဝါ အရဟန္တော, တေသု ဒိန္နံ မဟပ္ဖလ’’န္တိ။
တတ္ထ မဟက္ကသာဝေသူတိ မဟာကသာဝေသု မဟန္တေဟိ ရာဂကသာဝါဒီဟိ သမန္နာဂတေသု။ ဇဋာ စ ကေသာတိ တာတ မဏ္ဍဗျ, တဝ ဒက္ခိဏေယျေသု ဧကစ္စာနံ ကေသာ ဇဋာ ကတွာ ဗဒ္ဓါ။ အဇိနာ နိဝတ္ထာတိ သခုရာနိ အဇိနစမ္မာနိ နိဝတ္ထာ။ ဇရူဒပါနံ ဝါတိ တိဏဂဟနေန ဇိဏ္ဏကူပေါ ဝိယ မုခံ ဒီဃမဿုတာယ ပရူဠှံ။ ပဇံ ဣမန္တိ ဣမံ ဧဝရူပံ အနဉ္ဇိတာမဏ္ဍိတလူခဝေသံ ပဇံ ပဿထ။ န ဇဋာဇိနန္တိ ဧတံ ဇဋာဇိနံ ဣမံ အပ္ပပညံ ပဇံ တာယိတုံ န သက္ကောတိ, သီလပညာဏတပေါကမ္မာနေဝ ဣမေသံ သတ္တာနံ ပတိဋ္ဌာ ဟောန္တိ။ ယေသန္တိ ယသ္မာ ယေသံ ဧတေ ရဇ္ဇနဒုဿနမုယှနသဘာဝါ ရာဂါဒယော အဋ္ဌဝတ္ထုကာ စ အဝိဇ္ဇာ ဝိရာဇိတာ ဝိဂတာ, ဝိဂတတ္တာယေဝ စ ဧတေသံ ကိလေသာနံ ယေ ခီဏာသဝါ အရဟန္တော, တေသု ဒိန္နံ မဟပ္ဖလံ, တသ္မာ တွံ, တာတ, ဣတော ပဋ္ဌာယ ဧဝရူပါနံ ဒုဿီလာနံ အဒတွာ ယေ လောကေ အဋ္ဌသမာပတ္တိလာဘိနော ပဉ္စာဘိညာ ဓမ္မိကသမဏဗြာဟ္မဏာ စ ပစ္စေကဗုဒ္ဓါ စ သန္တိ, တေသံ ဒါနံ ဒေဟိ။ ဧဟိ, တာတ, တဝ ကုလူပကေ အမတောသဓံ ပါယေတွာ အရောဂေ ကရိဿာမာတိ ဝတွာ ဥစ္ဆိဋ္ဌကဉ္ဇိကံ ဂါဟာပေတွာ ဥဒကစာဋိယံ ပက္ခိပိတွာ သောဠသန္နံ ဗြာဟ္မဏသဟဿာနံ မုခေသု အာသိဉ္စာပေသိ။
ဧကေကော ပံသုံ ပုဉ္ဆန္တောဝ ဥဋ္ဌဟိ။ အထ နေ ဗြာဟ္မဏာ ‘‘ဣမေဟိ စဏ္ဍာလုစ္ဆိဋ္ဌကံ ပီတ’’န္တိ အဗြာဟ္မဏေ ကရိံသု။ တေ လဇ္ဇိတာ ဗာရာဏသိတော နိက္ခမိတွာ မဇ္ဈရဋ္ဌံ ဂန္တွာ မဇ္ဈရညော သန္တိကေ ဝသိံသု, မဏ္ဍဗျော ပန တတ္ထေဝ ဝသိ။ တဒါ ဝေတ္တဝတီနဂရံ ဥပနိဿာယ ဝေတ္တဝတီနဒီတီရေ ဇာတိမန္တော နာမေကော ဗြာဟ္မဏော ပဗ္ဗဇိတော ဇာတိံ နိဿာယ မဟန္တံ မာနမကာသိ။ မဟာသတ္တော ‘‘ဧတဿ မာနံ ဘိန္ဒိဿာမီ’’တိ တံ ဌာနံ ဂန္တွာ တဿ သန္တိကေ ဥပရိသောတေ ဝါသံ ကပ္ပေသိ။ သော ဧကဒိဝသံ ဒန္တကဋ္ဌံ ခါဒိတွာ ‘‘ဣမံ ဒန္တကဋ္ဌံ ဇာတိမန္တဿ ဇဋာသု လဂ္ဂတူ’’တိ အဓိဋ္ဌာယ နဒိယံ ပါတေသိ။ တံ တဿ ဥဒကံ အာစမန္တဿ ဇဋာသု လဂ္ဂိ။ သော တံ ဒိသွာဝ ‘‘နဿ ဝသလာ’’တိ ဝတွာ ‘‘ကုတော အယံ ကာဠကဏ္ဏီ အာဂတော, ဥပဓာရေဿာမိ န’’န္တိ ဥဒ္ဓံသောတံ ဂစ္ဆန္တော မဟာသတ္တံ ဒိသွာ ‘‘ကိံဇာတိကောသီ’’တိ ပုစ္ဆိ။ ‘‘စဏ္ဍာလောသ္မီ’’တိ။ ‘‘တယာ နဒိယာ ဒန္တကဋ္ဌံ
ပါတိတ’’န္တိ? ‘‘အာမ, မယာ’’တိ။ ‘‘နဿ, ဝသလ, စဏ္ဍာလ ကာဠကဏ္ဏိ မာ ဣဓ ဝသိ, ဟေဋ္ဌာသောတေ ဝသာဟီ’’တိ ဝတွာ ဟေဋ္ဌာသောတေ ဝသန္တေနပိ တေန ပါတိတေ ဒန္တကဋ္ဌေ ပဋိသောတံ အာဂန္တွာ ဇဋာသု လဂ္ဂန္တေ သော ‘‘နဿ ဝသလ, သစေ ဣဓ ဝသိဿသိ, သတ္တမေ ဒိဝသေ သတ္တဓာ မုဒ္ဓါ ဖလိဿတီ’’တိ အာဟ။
မဟာသတ္တော ‘‘သစာဟံ ဧတဿ ကုဇ္ဈိဿာမိ, သီလံ မေ အရက္ခိတံ ဘဝိဿတိ, ဥပါယေနေဝဿ မာနံ ဘိန္ဒိဿာမီ’’တိ သတ္တမေ ဒိဝသေ သူရိယုဂ္ဂမနံ နိဝါရေသိ။ မနုဿာ ဥဗ္ဗာဠှာ ဇာတိမန္တံ တာပသံ ဥပသင်္ကမိတွာ ‘‘ဘန္တေ, တုမှေ သူရိယုဂ္ဂမနံ န ဒေထာ’’တိ ပုစ္ဆိံသု။ သော အာဟ – ‘‘န မေ တံ ကမ္မံ, နဒီတီရေ ပနေကော စဏ္ဍာလော ဝသတိ, တဿေတံ ကမ္မံ ဘဝိဿတီ’’တိ။ မနုဿာ မဟာသတ္တံ ဥပသင်္ကမိတွာ ‘‘တုမှေ, ဘန္တေ, သူရိယုဂ္ဂမနံ န ဒေထာ’’တိ ပုစ္ဆိံသု။ ‘‘အာမာဝုသော’’တိ။ ‘‘ကိံကာရဏာ’’တိ။ ‘‘တုမှာကံ ကုလူပကော တာပသော မံ နိရပရာဓံ အဘိသပိ, တသ္မိံ အာဂန္တွာ ခမာပနတ္ထာယ မမ ပါဒေသု ပတိတေ သူရိယံ ဝိဿဇ္ဇေဿာမီ’’တိ။ တေ ဂန္တွာ တံ ကဍ္ဎန္တာ အာနေတွာ မဟာသတ္တဿ ပါဒမူလေ နိပဇ္ဇာပေတွာ ခမာပေတွာ အာဟံသု ‘‘သူရိယံ ဝိဿဇ္ဇေထ ဘန္တေ’’တိ။ ‘‘န သက္ကာ ဝိဿဇ္ဇေတုံ, သစာဟံ ဝိဿဇ္ဇေဿာမိ, ဣမဿ သတ္တဓာ မုဒ္ဓါ ဖလိဿတီ’’တိ။ ‘‘အထ, ဘန္တေ, ကိံ ကရောမာ’’တိ? သော ‘‘မတ္တိကာပိဏ္ဍံ အာဟရထာ’’တိ အာဟရာပေတွာ ‘‘ဣမံ တာပသဿ သီသေ ဌပေတွာ တာပသံ ဩတာရေတွာ ဥဒကေ ဌပေထာ’’တိ ဌပါပေတွာ သူရိယံ ဝိဿဇ္ဇေသိ။ သူရိယရသ္မီဟိ ပဟဋမတ္တေ မတ္တိကာပိဏ္ဍော သတ္တဓာ ဘိဇ္ဇိ, တာပသော ဥဒကေ နိမုဇ္ဇိ။
မဟာသတ္တော တံ ဒမေတွာ ‘‘ကဟံ နု ခေါ ဒါနိ သောဠသ ဗြာဟ္မဏသဟဿာနိ ဝသန္တီ’’တိ ဥပဓာရေန္တော ‘‘မဇ္ဈရညော သန္တိကေ’’တိ ဉတွာ ‘‘တေ ဒမေဿာမီ’’တိ ဣဒ္ဓိယာ ဂန္တွာ နဂရသာမန္တေ ဩတရိတွာ ပတ္တံ အာဒါယ နဂရေ ပိဏ္ဍာယ စရိ။ ဗြာဟ္မဏာ တံ ဒိသွာ ‘‘အယံ ဣဓ ဧကံ ဒွေ ဒိဝသေ ဝသန္တောပိ အမှေ အပ္ပတိဋ္ဌေ ကရိဿတီ’’တိ ဝေဂေန ဂန္တွာ ‘‘မဟာရာဇ, မာယာကာရော ဧကော ဝိဇ္ဇာဓရော စောရော အာဂတော, ဂဏှာပေထ န’’န္တိ ရညော အာရောစေသုံ။ ရာဇာ ‘‘သာဓူ’’တိ သမ္ပဋိစ္ဆိ။ မဟာသတ္တောပိ မိဿကဘတ္တံ အာဒါယ အညတရံ ကုဋ္ဋံ နိဿာယ ပီဌိကာယ နိသိန္နော ဘုဉ္ဇတိ။ အထ နံ အညဝိဟိတကံ အာဟာရံ ပရိဘုဉ္ဇမာနမေဝ ရညာ ပဟိတပုရိသာ
အသိနာ ဂီဝံ ပဟရိတွာ ဇီဝိတက္ခယံ ပါပေသုံ။ သော ကာလံ ကတွာ ဗြဟ္မလောကေ နိဗ္ဗတ္တိ။ ဣမသ္မိံ ကိရ ဇာတကေ ဗောဓိသတ္တော ကောဏ္ဍဒမကော အဟောသိ။ သော တေနေဝ ပရတန္တိယုတ္တဘာဝေန ဇီဝိတက္ခယံ ပါပုဏိ။ ဒေဝတာ ကုဇ္ဈိတွာ သကလမေဝ မဇ္ဈရဋ္ဌံ ဥဏှံ ကုက္ကုဠဝဿံ ဝဿာပေတွာ ရဋ္ဌံ အရဋ္ဌမကံသု။ တေန ဝုတ္တံ –
‘‘ဥပဟစ္စ မနံ မဇ္ဈော, မာတင်္ဂသ္မိံ ယသဿိနေ၊
သပါရိသဇ္ဇော ဥစ္ဆိန္နော, မဇ္ဈာရညံ တဒါ အဟူ’’တိ။ (ဇာ။ ၂။၁၉။၉၆)၊
သတ္ထာ ဣမံ ဓမ္မဒေသနံ အာဟရိတွာ ‘‘န ဣဒါနေဝ, ပုဗ္ဗေပိ ဥဒေနော ပဗ္ဗဇိတေ ဝိဟေဌေသိယေဝါ’’တိ ဝတွာ ဇာတကံ သမောဓာနေသိ – ‘‘တဒါ မဏ္ဍဗျော ဥဒေနော အဟောသိ, မာတင်္ဂပဏ္ဍိတော ပန အဟမေဝ အဟောသိ’’န္တိ။
မာတင်္ဂဇာတကဝဏ္ဏနာ ပဌမာ။
֍ * မြန်[၄၉၈] ၂။ စိတ္တသမ္ဘူတဇာတကဝဏ္ဏနာ
သဗ္ဗံ နရာနံ သဖလံ သုစိဏ္ဏန္တိ ဣဒံ သတ္ထာ ဇေတဝနေ ဝိဟရန္တော အာယသ္မတော မဟာကဿပဿ ပိယသံဝါသေ ဒွေ သဒ္ဓိဝိဟာရိကေ ဘိက္ခူ အာရဗ္ဘ ကထေသိ။ တေ ကိရ အညမညံ အပ္ပဋိဝိဘတ္တဘောဂါ ပရမဝိဿာသိကာ အဟေသုံ, ပိဏ္ဍာယ စရန္တာပိ ဧကတောဝ ဂစ္ဆန္တိ, ဧကတောဝ အာဂစ္ဆန္တိ, ဝိနာ ဘဝိတုံ န သက္ကောန္တိ။ ဓမ္မသဘာယံ ဘိက္ခူ တေသံယေဝ ဝိဿာသံ ဝဏ္ဏယမာနာ နိသီဒိံသု။ သတ္ထာ အာဂန္တွာ ‘‘ကာယ နုတ္ထ, ဘိက္ခဝေ, ဧတရဟိ ကထာယ သန္နိသိန္နာ’’တိ ပုစ္ဆိတွာ ‘‘ဣမာယ နာမာ’’တိ ဝုတ္တေ ‘‘အနစ္ဆရိယံ, ဘိက္ခဝေ, ဣမေသံ ဧကသ္မိံ အတ္တဘာဝေ ဝိဿာသိကတ္တံ, ပေါရာဏကပဏ္ဍိတာ တီဏိ စတ္တာရိ ဘဝန္တရာနိ ဂစ္ဆန္တာပိ မိတ္တဘာဝံ န ဝိဇဟိံသုယေဝါ’’တိ ဝတွာ အတီတံ အာဟရိ။
အတီတေ အဝန္တိရဋ္ဌေ ဥဇ္ဇေနိယံ အဝန္တိမဟာရာဇာ နာမ ရဇ္ဇံ ကာရေသိ။ တဒါ ဥဇ္ဇေနိယာ ဗဟိ စဏ္ဍာလဂါမကော အဟောသိ။ မဟာသတ္တော တတ္ထ နိဗ္ဗတ္တိ, အပရောပိ သတ္တော တဿေဝ မာတုစ္ဆာပုတ္တော ဟုတွာ နိဗ္ဗတ္တိ။ တေသု ဧကော စိတ္တော နာမ အဟောသိ, ဧကော သမ္ဘူတော နာမ။ တေ
ဥဘောပိ ဝယပ္ပတ္တာ စဏ္ဍာလဝံသဓောဝနံ နာမ သိပ္ပံ ဥဂ္ဂဏှိတွာ ဧကဒိဝသံ ‘‘ဥဇ္ဇေနီနဂရဒွါရေ သိပ္ပံ ဒဿေဿာမာ’’တိ ဧကော ဥတ္တရဒွါရေ သိပ္ပံ ဒဿေသိ, ဧကော ပါစီနဒွါရေ။ တသ္မိဉ္စ နဂရေ ဒွေ ဒိဋ္ဌမင်္ဂလိကာယော အဟေသုံ, ဧကာ သေဋ္ဌိဓီတာ, ဧကာ ပုရောဟိတဓီတာ။ တာ ဗဟုခါဒနီယဘောဇနီယမာလာဂန္ဓာဒီနိ ဂါဟာပေတွာ ‘‘ဥယျာနကီဠံ ကီဠိဿာမာ’’တိ ဧကာ ဥတ္တရဒွါရေန နိက္ခမိ, ဧကာ ပါစီနဒွါရေန။ တာ တေ စဏ္ဍာလပုတ္တေ သိပ္ပံ ဒဿေန္တေ ဒိသွာ ‘‘ကေ ဧတေ’’တိ ပုစ္ဆိတွာ ‘‘စဏ္ဍာလပုတ္တာ’’တိ သုတွာ ‘‘အပဿိတဗ္ဗယုတ္တကံ ဝတ ပဿိမှာ’’တိ ဂန္ဓောဒကေန အက္ခီနိ ဓောဝိတွာ နိဝတ္တိံသု။ မဟာဇနော ‘‘အရေ ဒုဋ္ဌစဏ္ဍာလ, တုမှေ နိဿာယ မယံ အမူလကာနိ သုရာဘတ္တာဒီနိ န လဘိမှာ’’တိ တေ ဥဘောပိ ဘာတိကေ ပေါထေတွာ အနယဗျသနံ ပါပေသိ။
တေ ပဋိလဒ္ဓသညာ ဥဋ္ဌာယ အညမညဿ သန္တိကံ ဂစ္ဆန္တာ ဧကသ္မိံ ဌာနေ သမာဂန္တွာ အညမညဿ တံ ဒုက္ခုပ္ပတ္တိံ အာရောစေတွာ ရောဒိတွာ ပရိဒေဝိတွာ ‘‘ကိန္တိ ကရိဿာမာ’’တိ မန္တေတွာ ‘‘ဣမံ အမှာကံ ဇာတိံ နိဿာယ ဒုက္ခံ ဥပ္ပန္နံ, စဏ္ဍာလကမ္မံ ကာတုံ န သက္ခိဿာမ, ဇာတိံ ပဋိစ္ဆာဒေတွာ ဗြာဟ္မဏမာဏဝဝဏ္ဏေန တက္ကသိလံ ဂန္တွာ သိပ္ပံ ဥဂ္ဂဏှိဿာမာ’’တိ သန္နိဋ္ဌာနံ ကတွာ တတ္ထ ဂန္တွာ ဓမ္မန္တေဝါသိကာ ဟုတွာ ဒိသာပါမောက္ခာစရိယဿ သန္တိကေ သိပ္ပံ ပဋ္ဌပေသုံ။ ဇမ္ဗုဒီပတလေ ‘‘ဒွေ ကိရ စဏ္ဍာလာ ဇာတိံ ပဋိစ္ဆာဒေတွာ သိပ္ပံ ဥဂ္ဂဏှန္တီ’’တိ သူယိတ္ထ။ တေသု စိတ္တပဏ္ဍိတဿ သိပ္ပံ နိဋ္ဌိတံ, သမ္ဘူတဿ န တာဝ နိဋ္ဌာတိ။
အထေကဒိဝသံ ဧကော ဂါမဝါသီ ‘‘ဗြာဟ္မဏဝါစနကံ ကရိဿာမီ’’တိ အာစရိယံ နိမန္တေသိ။ တမေဝ ရတ္တိံ ဒေဝေါ ဝဿိတွာ မဂ္ဂေ ကန္ဒရာဒီနိ ပူရေသိ။ အာစရိယော ပါတောဝ စိတ္တပဏ္ဍိတံ ပက္ကောသာပေတွာ ‘‘တာတ, အဟံ ဂန္တုံ န သက္ခိဿာမိ, တွံ မာဏဝေဟိ သဒ္ဓိံ ဂန္တာ မင်္ဂလံ ဝတွာ တုမှေဟိ လဒ္ဓံ ဘုဉ္ဇိတွာ အမှေဟိ လဒ္ဓံ အာဟရာ’’တိ ပေသေသိ။ သော ‘‘သာဓူ’’တိ မာဏဝကေ ဂဟေတွာ ဂတော။ ယာဝ မာဏဝါ နှာယန္တိ စေဝ မုခါနိ စ ဓောဝန္တိ, တာဝ မနုဿာ ပါယာသံ ဝဍ္ဎေတွာ နိဗ္ဗာတူတိ ဌပေသုံ။ မာဏဝါ တသ္မိံ အနိဗ္ဗုတေယေဝ အာဂန္တွာ နိသီဒိံသု။ မနုဿာ ဒက္ခိဏောဒကံ ဒတွာ တေသံ ပုရတော ပါတိယော ဌပေသုံ။ သမ္ဘူတော လုဒ္ဓဓာတုကော ဝိယ ဟုတွာ ‘‘သီတလော’’တိ သညာယ ပါယာသပိဏ္ဍံ ဥက္ခိပိတွာ မုခေ ဌပေသိ, သော
တဿ အာဒိတ္တအယောဂုဠော ဝိယ မုခံ ဒဟိ။ သော ကမ္ပမာနော သတိံ အနုပဋ္ဌာပေတွာ စိတ္တပဏ္ဍိတံ ဩလောကေတွာ စဏ္ဍာလဘာသာယ ဧဝ ‘‘ခဠု ခဠူ’’တိ အာဟ။ သောပိ တထေဝ သတိံ အနုပဋ္ဌာပေတွာ စဏ္ဍာလဘာသာယ ဧဝ ‘‘နိဂ္ဂလ နိဂ္ဂလာ’’တိ အာဟ။ မာဏဝါ အညမညံ ဩလောကေတွာ ‘‘ကိံ ဘာသာ နာမေသာ’’တိ ဝဒိံသု။ စိတ္တပဏ္ဍိတော မင်္ဂလံ အဘာသိ။ မာဏဝါ ဗဟိ နိက္ခမိတွာ ဝဂ္ဂဝဂ္ဂါ ဟုတွာ တတ္ထ တတ္ထ နိသီဒိတွာ ဘာသံ သောဓေန္တာ ‘‘စဏ္ဍာလဘာသာ’’တိ ဉတွာ ‘‘အရေ ဒုဋ္ဌစဏ္ဍာလာ, ဧတ္တကံ ကာလံ ‘ဗြာဟ္မဏာမှာ’တိ ဝတွာ ဝဉ္စယိတ္ထာ’’တိ ဥဘောပိ တေ ပေါထယိံသု။ အထေကော သပ္ပုရိသော ‘‘အပေထာ’’တိ ဝါရေတွာ ‘‘အယံ တုမှာကံ ဇာတိယာ ဒေါသော, ဂစ္ဆထ ကတ္ထစိ ဒေသေဝ ပဗ္ဗဇိတွာ ဇီဝထာ’’တိ တေ ဥဘော ဥယျောဇေသိ။ မာဏဝါ တေသံ စဏ္ဍာလဘာဝံ အာစရိယဿ အာရောစေသုံ။
တေပိ အရညံ ပဝိသိတွာ ဣသိပဗ္ဗဇ္ဇံ ပဗ္ဗဇိတွာ န စိရဿေဝ တတော စဝိတွာ နေရဉ္ဇရာယ တီရေ မိဂိယာ ကုစ္ဆိသ္မိံ နိဗ္ဗတ္တိံသု။ တေ မာတုကုစ္ဆိတော နိက္ခန္တကာလတော ပဋ္ဌာယ ဧကတောဝ ဝိစရန္တိ, ဝိနာ ဘဝိတုံ န သက္ကောန္တိ။ တေ ဧကဒိဝသံ ဂေါစရံ ဂဟေတွာ ဧကသ္မိံ ရုက္ခမူလေ သီသေန သီသံ, သိင်္ဂေန သိင်္ဂံ, တုဏ္ဍေန တုဏ္ဍံ အလ္လီယာပေတွာ ရောမန္ထယမာနေ ဌိတေ ဒိသွာ ဧကော လုဒ္ဒကော သတ္တိံ ခိပိတွာ ဧကပ္ပဟာရေနေဝ ဇီဝိတာ ဝေါရောပေသိ။ တတော စဝိတွာ နမ္မဒါနဒီတီရေ ဥက္ကုသယောနိယံ နိဗ္ဗတ္တိံသု။ တတြာပိ ဝုဒ္ဓိပ္ပတ္တေ ဂေါစရံ ဂဟေတွာ သီသေန သီသံ, တုဏ္ဍေန တုဏ္ဍံ အလ္လီယာပေတွာ ဌိတေ ဒိသွာ ဧကော ယဋ္ဌိလုဒ္ဒကော ဧကပ္ပဟာရေနေဝ ဗန္ဓိတွာ ဝဓိ။ တတော ပန စဝိတွာ စိတ္တပဏ္ဍိတော ကောသမ္ဗိယံ ပုရောဟိတဿ ပုတ္တော ဟုတွာ နိဗ္ဗတ္တိ။ သမ္ဘူတပဏ္ဍိတော ဥတ္တရပဉ္စာလရညော ပုတ္တော ဟုတွာ နိဗ္ဗတ္တိ။ တေ နာမဂ္ဂဟဏဒိဝသတော ပဋ္ဌာယ အတ္တနော ဇာတိံ အနုဿရိံသု။ တေသု သမ္ဘူတပဏ္ဍိတော နိရန္တရံ သရိတုံ အသက္ကောန္တော စတုတ္ထံ စဏ္ဍာလဇာတိမေဝ အနုဿရတိ, စိတ္တပဏ္ဍိတော ပဋိပါဋိယာ စတဿောပိ ဇာတိယော။ သော သောဠသဝဿကာလေ နိက္ခမိတွာ ဟိမဝန္တံ ပဝိသိတွာ ဣသိပဗ္ဗဇ္ဇံ ပဗ္ဗဇိတွာ ဈာနာဘိညံ နိဗ္ဗတ္တေတွာ ဈာနသုခေန ဝီတိနာမေန္တော ဝသိ။ သမ္ဘူတပဏ္ဍိတောပိ ပိတု အစ္စယေန ဆတ္တံ ဥဿာပေတွာ ဆတ္တမင်္ဂလဒိဝသေယေဝ မဟာဇနမဇ္ဈေ မင်္ဂလဂီတံ ကတွာ ဥဒါနဝသေန ဒွေ
ဂါထာ အဘာသိ။ တံ သုတွာ ‘‘အမှာကံ ရညော မင်္ဂလဂီတ’’န္တိ ဩရောဓာပိ ဂန္ဓဗ္ဗာပိ တမေဝ ဂီတံ ဂါယန္တိ။ အနုက္ကမေနေဝ ‘‘ရညော ပိယဂီတ’’န္တိ သဗ္ဗေပိ နဂရဝါသိနော မနုဿာ တမေဝ ဂါယန္တိ။
စိတ္တပဏ္ဍိတောပိ ဟိမဝန္တပဒေသေ ဝသန္တောယေဝ ‘‘ကိံ နု ခေါ မမ ဘာတိကေန သမ္ဘူတေန ဆတ္တံ လဒ္ဓံ, ဥဒါဟု န ဝါ’’တိ ဥပဓာရေန္တော လဒ္ဓဘာဝံ ဉတွာ ‘‘နဝရဇ္ဇံ တာဝ ဣဒါနိ ဂန္တွာပိ ဗောဓေတုံ န သက္ခိဿာမိ, မဟလ္လကကာလေ နံ ဥပသင်္ကမိတွာ ဓမ္မံ ကထေတွာ ပဗ္ဗာဇေဿာမီ’’တိ စိန္တေတွာ ပဏ္ဏာသ ဝဿာနိ အဂန္တွာ ရညော ပုတ္တဓီတာဟိ ဝဍ္ဎိတကာလေ ဣဒ္ဓိယာ ဂန္တွာ ဥယျာနေ ဩတရိတွာ မင်္ဂလသိလာပဋ္ဋေ သုဝဏ္ဏပဋိမာ ဝိယ နိသီဒိ။ တသ္မိံ ခဏေ ဧကော ဒါရကော တံ ဂီတံ ဂါယန္တော ဒါရူနိ ဥဒ္ဓရတိ။ စိတ္တပဏ္ဍိတော တံ ပက္ကောသိ။ သော အာဂန္တွာ ဝန္ဒိတွာ အဋ္ဌာသိ။ အထ နံ အာဟ – ‘‘တွံ ပါတောဝ ပဋ္ဌာယ ဣမမေဝ ဂီတံ ဂါယသိ, ကိံ အညံ န ဇာနာသီ’’တိ။ ‘‘ဘန္တေ, အညာနိပိ ဗဟူနိ ဇာနာမိ, ဣမာနိ ပန ဒွေ ရညော ပိယဂီတာနိ, တသ္မာ ဣမာနေဝ ဂါယာမီ’’တိ။ ‘‘အတ္ထိ ပန ရညော ဂီတဿ ပဋိဂီတံ ဂါယန္တော’’တိ? ‘‘နတ္ထိ ဘန္တေ’’တိ။ ‘‘သက္ခိဿသိ ပန တွံ ပဋိဂီတံ ဂါယိတု’’န္တိ? ‘‘ဇာနန္တော သက္ခိဿာမီ’’တိ။ ‘‘တေန ဟိ တွံ ရညာ ဒွီသု ဂီတေသု ဂါယိတေသု ဣဒံ တတိယံ ကတွာ ဂါယဿူ’’တိ ဂီတံဒတွာ ‘‘ဂန္တွာ ရညော သန္တိကေ ဂါယိဿသိ, ရာဇာ တေ ပသီဒိတွာ မဟန္တံ ဣဿရိယံ ဒဿတီ’’တိ ဥယျောဇေသိ။
သော သီဃံ မာတု သန္တိကံ ဂန္တွာ အတ္တာနံ အလင်္ကာရာပေတွာ ရာဇဒွါရံ ဂန္တွာ ‘‘ဧကော ကိရ ဒါရကော တုမှေဟိ သဒ္ဓိံ ပဋိဂီတံ ဂါယိဿတီ’’တိ ရညော အာရောစာပေတွာ ‘‘အာဂစ္ဆတူ’’တိ ဝုတ္တေ ဂန္တွာ ဝန္ဒိတွာ ‘‘တွံ ကိရ, တာတ, ပဋိဂီတံ ဂါယိဿသီ’’တိ ပုဋ္ဌော ‘‘အာမ, ဒေဝ, သဗ္ဗံ ရာဇပရိသံ သန္နိပါတေထာ’’တိ သန္နိပတိတာယ ပရိသာယ ရာဇာနံ အာဟ ‘‘တုမှေ တာဝ, ဒေဝ, တုမှာကံ ဂီတံ ဂါယထ, အထာဟံ ပဋိဂီတံ ဂါယိဿာမီ’’တိ။ ရာဇာ ဂါထာဒွယမာဟ –
‘‘သဗ္ဗံ နရာနံ သဖလံ သုစိဏ္ဏံ, န ကမ္မုနာ ကိဉ္စန မောဃမတ္ထိ၊
ပဿာမိ သမ္ဘူတံ မဟာနုဘာဝံ, သကမ္မုနာ ပုညဖလူပပန္နံ။
‘‘သဗ္ဗံ နရာနံ သဖလံ သုစိဏ္ဏံ, န ကမ္မုနာ ကိဉ္စန မောဃမတ္ထိ၊
ကစ္စိန္နု စိတ္တဿပိ ဧဝမေဝံ, ဣဒ္ဓေါ မနော တဿ ယထာပိ မယှ’’န္တိ။
တတ္ထ န ကမ္မုနာ ကိဉ္စန မောဃမတ္ထီတိ သုကတဒုက္ကဋေသု ကမ္မေသု ကိဉ္စန ဧကကမ္မမ္ပိ မောဃံ နာမ နတ္ထိ, နိပ္ဖလံ န ဟောတိ, ဝိပါကံ ဒတွာဝ နဿတီတိ အပရာပရိယဝေဒနီယကမ္မံ သန္ဓာယာဟ။ သမ္ဘူတန္တိ အတ္တာနံ ဝဒတိ, ပဿာမဟံ အာယသ္မန္တံ သမ္ဘူတံ သကေန ကမ္မေန ပုညဖလူပပန္နံ, သကမ္မံ နိဿာယ ပုညဖလေန ဥပပန္နံ တံ ပဿာမီတိ အတ္ထော။ ကစ္စိန္နု စိတ္တဿပီတိ မယဉှိ ဒွေပိ ဇနာ ဧကတော ဟုတွာ န စိရံ သီလံ ရက္ခိမှ, အဟံ တာဝ တဿ ဖလေန မဟန္တံ ယသံ ပတ္တော, ကစ္စိ နု ခေါ မေ ဘာတိကဿ စိတ္တဿပိ ဧဝမေဝ မနော ဣဒ္ဓေါ သမိဒ္ဓေါတိ။
တဿ ဂီတာဝသာနေ ဒါရကော ဂါယန္တော တတိယံ ဂါထမာဟ –
‘‘သဗ္ဗံ နရာနံ သဖလံ သုစိဏ္ဏံ, န ကမ္မုနာ ကိဉ္စန မောဃမတ္ထိ၊
စိတ္တမ္ပိ ဇာနာဟိ တထေဝ ဒေဝ, ဣဒ္ဓေါ မနော တဿ ယထာပိ တုယှ’’န္တိ။
တံ သုတွာ ရာဇာ စတုတ္ထံ ဂါထမာဟ –
‘‘ဘဝံ နု စိတ္တော သုတမညတော တေ, ဥဒါဟု တေ ကောစိ နံ ဧတဒက္ခာ၊
ဂါထာ သုဂီတာ န မမတ္ထိ ကင်္ခါ, ဒဒါမိ တေ ဂါမဝရံ သတဉ္စာ’’တိ။
တတ္ထ သုတမညတော တေတိ အဟံ သမ္ဘူတဿ ဘာတာ စိတ္တော နာမာတိ ဝဒန္တဿ စိတ္တဿေဝ နု တေ သန္တိကာ သုတန္တိ အတ္ထော။ ကောစိ နန္တိ ဥဒါဟု မယာ သမ္ဘူတဿ ရညော ဘာတာ စိတ္တော ဒိဋ္ဌောတိ ကောစိ တေ ဧတမတ္ထံ အာစိက္ခိ။ သုဂီတာတိ သဗ္ဗထာပိ အယံ ဂါထာ သုဂီတာ, နတ္ထေတ္ထ မမ ကင်္ခါ။ ဂါမဝရံ သတဉ္စာတိ ဂါမဝရာနံ တေ သတံ ဒဒါမီတိ ဝဒတိ။
‘‘န စာဟံ စိတ္တော သုတမညတော မေ, ဣသီ စ မေ ဧတမတ္ထံ အသံသိ၊
ဂန္တွာန ရညော ပဋိဂါဟိ ဂါထံ, အပိ တေ ဝရံ အတ္တမနော ဒဒေယျာ’’တိ။
တတ္ထ ဧတမတ္ထန္တိ တုမှာကံ ဥယျာနေ နိသိန္နော ဧကော ဣသိ မယှံ ဧတမတ္ထံ အာစိက္ခိ။
တံ သုတွာ ရာဇာ ‘‘သော မမ ဘာတာ စိတ္တော ဘဝိဿတိ, ဣဒါနေဝ နံ ဂန္တွာ ပဿိဿာမီ’’တိ ပုရိသေ အာဏာပေန္တော ဂါထာဒွယမာဟ –
‘‘ယောဇေန္တု ဝေ ရာဇရထေ, သုကတေ စိတ္တသိဗ္ဗနေ၊
ကစ္ဆံ နာဂါနံ ဗန္ဓထ, ဂီဝေယျံ ပဋိမုဉ္စထ။
‘‘အာဟညန္တု ဘေရိမုဒိင်္ဂသင်္ခေ, သီဃာနိ ယာနာနိ စ ယောဇယန္တု၊
အဇ္ဇေဝဟံ အဿမံ တံ ဂမိဿံ, ယတ္ထေဝ ဒက္ခိဿမိသိံ နိသိန္န’’န္တိ။
တတ္ထ အာဟညန္တူတိ အာဟနန္တု။ အဿမံ တန္တိ တံ အဿမံ။
သော ဧဝံ ဝတွာ ရထံ အဘိရုယှ သီဃံ ဂန္တွာ ဥယျာနဒွါရေ ရထံ ဌပေတွာ စိတ္တပဏ္ဍိတံ ဥပသင်္ကမိတွာ ဝန္ဒိတွာ ဧကမန္တံ နိသိန္နော တုဋ္ဌမာနသော အဋ္ဌမံ ဂါထမာဟ –
‘‘သုလဒ္ဓလာဘော ဝတ မေ အဟောသိ, ဂါထာ သုဂီတာ ပရိသာယ မဇ္ဈေ၊
သွာဟံ ဣသိံ သီလဝတူပပန္နံ, ဒိသွာ ပတီတော သုမနောဟမသ္မီ’’တိ။
တဿတ္ထော – သုလဒ္ဓလာဘော ဝတ မယှံ ဆတ္တမင်္ဂလဒိဝသေ ပရိသာယ မဇ္ဈေ ဂီတဂါထာ သုဂီတာဝ အဟောသိ, သွာဟံ အဇ္ဇ သီလဝတသမ္ပန္နံ ဣသိံ ဒိသွာ ပီတိသောမနဿပ္ပတ္တော ဇာတောတိ။
သော စိတ္တပဏ္ဍိတဿ ဒိဋ္ဌကာလတော ပဋ္ဌာယ သောမနဿပ္ပတ္တော ‘‘ဘာတိကဿ မေ ပလ္လင်္ကံ အတ္ထရထာ’’တိအာဒီနိ အာဏာပေန္တော နဝမံ ဂါထမာဟ –
‘‘အာသနံ ဥဒကံ ပဇ္ဇံ, ပဋိဂ္ဂဏှာတု နော ဘဝံ၊
အဂ္ဃေ ဘဝန္တံ ပုစ္ဆာမ, အဂ္ဃံ ကုရုတု နော ဘဝ’’န္တိ။
တတ္ထ အဂ္ဃေတိ အတိထိနော ဒါတဗ္ဗယုတ္တကသ္မိံ အဂ္ဃေ ဘဝန္တံ အာပုစ္ဆာမ။ ကုရုတု နောတိ ဣမံ နော အဂ္ဃံ ဘဝံ ပဋိဂ္ဂဏှာတု။
ဧဝံ မဓုရပဋိသန္ထာရံ ကတွာ ရဇ္ဇံ မဇ္ဈေ ဘိန္ဒိတွာ ဒေန္တော ဣတရံ ဂါထမာဟ –
‘‘ရမ္မဉ္စ တေ အာဝသထံ ကရောန္တု, နာရီဂဏေဟိ ပရိစာရယဿု၊
ကရောဟိ ဩကာသမနုဂ္ဂဟာယ, ဥဘောပိမံ ဣဿရိယံ ကရောမာ’’တိ။
တတ္ထ ဣမံ ဣဿရိယန္တိ ကပိလရဋ္ဌေ ဥတ္တရပဉ္စာလနဂရေ ရဇ္ဇံ မဇ္ဈေ ဘိန္ဒိတွာ ဒွေပိ ဇနာ ကရောမ အနုဘဝါမ။
တဿ တံ ဝစနံ သုတွာ စိတ္တပဏ္ဍိတော ဓမ္မံ ဒေသေန္တော ဆ ဂါထာ အဘာသိ –
‘‘ဒိသွာ ဖလံ ဒုစ္စရိတဿ ရာဇ, အတ္ထော သုစိဏ္ဏဿ မဟာဝိပါကံ၊
အတ္တာနမေဝ ပဋိသံယမိဿံ, န ပတ္ထယေ ပုတ္တ ပသုံ ဓနံ ဝါ။
‘‘ဒသေဝိမာ ဝဿဒသာ, မစ္စာနံ ဣဓ ဇီဝိတံ၊
အပတ္တညေဝ တံ ဩဓိံ, နဠော ဆိန္နောဝ သုဿတိ။
‘‘တတ္ထ ကာ နန္ဒိ ကာ ခိဍ္ဍာ, ကာ ရတီ ကာ ဓနေသနာ၊
ကိံ မေ ပုတ္တေဟိ ဒါရေဟိ, ရာဇ မုတ္တောသ္မိ ဗန္ဓနာ။
‘‘သောဟံ ဧဝံ ပဇာနာမိ, မစ္စု မေ နပ္ပမဇ္ဇတိ၊
အန္တကေနာဓိပန္နဿ, ကာ ရတီ ကာ ဓနေသနာ။
‘‘ဇာတိ နရာနံ အဓမာ ဇနိန္ဒ, စဏ္ဍာလယောနိ ဒွိပဒါကနိဋ္ဌာ၊
သကေဟိ ကမ္မေဟိ သုပါပကေဟိ, စဏ္ဍာလဂဗ္ဘေ အဝသိမှ ပုဗ္ဗေ။
‘‘စဏ္ဍာလာဟုမှ အဝန္တီသု, မိဂါ နေရဉ္ဇရံ ပတိ၊
ဥက္ကုသာ နမ္မဒါတီရေ, တျဇ္ဇ ဗြာဟ္မဏခတ္တိယာ’’တိ။
တတ္ထ ဒုစ္စရိတဿာတိ မဟာရာဇ, တွံ သုစရိတဿေဝ ဖလံ ဇာနာသိ, အဟံ ပန ဒုစ္စရိတဿပိ ဖလံ ပဿာမိယေဝ။ မယဉှိ ဥဘော ဒုစ္စရိတဿ ဖလေန ဣတော စတုတ္ထေ အတ္တဘာဝေ စဏ္ဍာလယောနိယံ နိဗ္ဗတ္တာ။ တတ္ထ န စိရံ သီလံ ရက္ခိတွာ တဿ ဖလေန တွံ ခတ္တိယကုလေ နိဗ္ဗတ္တော, အဟံ ဗြာဟ္မဏကုလေ, ဧဝါဟံ ဒုစ္စရိတဿ စ ဖလံ သုစိဏ္ဏဿ စ မဟာဝိပါကံ ဒိသွာ အတ္တာနမေဝ သီလသံယမေန ပဋိသံယမိဿံ, ပုတ္တံ ဝါ ပသုံ ဝါ ဓနံ ဝါ န ပတ္ထေမိ။
ဒသေဝိမာ ဝဿဒသာတိ မဟာရာဇ, မန္ဒဒသကံ ခိဍ္ဍာဒသကံ ဝဏ္ဏဒသကံ ဗလဒသကံ ပညာဒသကံ ဟာနိဒသကံ ပဗ္ဘာရဒသကံ ဝင်္ကဒသကံ မောမူဟဒသကံ သယနဒသကန္တိ ဣမေသဉှိ ဒသန္နံ ဒသကာနံ ဝသေန ဒသေဝ ဝဿဒသာ ဣမေသံ မစ္စာနံ ဣဓ မနုဿလောကေ ဇီဝိတံ။ တယိဒံ န နိယမေန သဗ္ဗာ ဧဝ ဧတာ ဒသာ ပါပုဏာတိ, အထ ခေါ အပ္ပတ္တညေဝ တံ ဩဓိံ နဠော ဆိန္နောဝ သုဿတိ။ ယေပိ သကလံ ဝဿသတံ ဇီဝန္တိ, တေသမ္ပိ မန္ဒဒသကေ ပဝတ္တာ ရူပါရူပဓမ္မာ ဝိစ္ဆိန္ဒိတွာ အာတပေ ခိတ္တနဠော ဝိယ တတ္ထေဝ သုဿန္တိ အန္တရဓာယန္တိ, တံ ဩဓိံ အတိက္ကမိတွာ ခိဍ္ဍာဒသကံ န ပါပုဏန္တိ, တထာ ခိဋ္ဋာဒသကာဒီသု ပဝတ္တာ ဝဏ္ဏဒသကာဒီနိ။
တတ္ထာတိ တသ္မိံ ဧဝံ သုဿမာနေ ဇီဝိတေ ကာ ပဉ္စ ကာမဂုဏေ နိဿာယ အဘိနန္ဒီ, ကာ ကာယကီဠာဒိဝသေန ခိဍ္ဍာ, ကာ သောမနဿဝသေန ရတိ, ကာ ဓနေသနာ, ကိံ မေ ပုတ္တေဟိ, ကိံ ဒါရေဟိ, မုတ္တောသ္မိ တမှာ ပုတ္တဒါရဗန္ဓနာတိ အတ္ထော။ အန္တကေနာဓိပန္နဿာတိ ဇီဝိတန္တကရေန မစ္စုနာ အဘိဘူတဿ။ ဒွိပဒါကနိဋ္ဌာတိ ဒွိပဒါနံ အန္တရေ လာမကာ။ အဝသိမှာတိ ဒွေပိ မယံ ဝသိမှ။
စဏ္ဍာလာဟုမှာတိ မဟာရာဇ, ဣတော ပုဗ္ဗေ စတုတ္ထံ ဇာတိံ အဝန္တိရဋ္ဌေ ဥဇ္ဇေနိနဂရေ စဏ္ဍာလာ အဟုမှ, တတော စဝိတွာ နေရဉ္ဇရာယ နဒိယာ တီရေ ဥဘောပိ မိဂါ အဟုမှ။ တတ္ထ ဒွေပိ အမှေ ဧကသ္မိံ ရုက္ခမူလေ အညမညံ နိဿာယ ဌိတေ ဧကော လုဒ္ဒကော ဧကေနေဝ သတ္တိပဟာရေန ဇီဝိတာ ဝေါရောပေသိ, တတော စဝိတွာ နမ္မဒါနဒီတီရေ ကုရရာ အဟုမှ။ တတြာပိ နော နိဿာယ ဌိတေ ဧကော နေသာဒေါ ဧကပ္ပဟာရေနေဝ ဗန္ဓိတွာ ဇီဝိတက္ခယံ ပါပေသိ, တတော စဝိတွာ တေ မယံ အဇ္ဇ ဗြာဟ္မဏခတ္တိယာ ဇာတာ။ အဟံ ကောသမ္ဗိယံ ဗြာဟ္မဏကုလေ နိဗ္ဗတ္တော, တွံ ဣဓ ရာဇာ ဇာတောတိ။
ဧဝမဿ အတီတေ လာမကဇာတိယော ပကာသေတွာ ဣဒါနိ ဣမိဿာပိ ဇာတိယာ အာယုသင်္ခါရပရိတ္တတံ ဒဿေတွာ ပုညေသု ဥဿာဟံ ဇနေန္တော စတဿော ဂါထာ အဘာသိ –
‘‘ဥပနီယတိ ဇီဝိတမပ္ပမာယု, ဇရူပနီတဿ န သန္တိ တာဏာ၊
ကရောဟိ ပဉ္စာလ မမေတ ဝါကျံ, မာကာသိ ကမ္မာနိ ဒုက္ခုဒြယာနိ။
‘‘ဥပနီယတိ ဇီဝိတမပ္ပမာယု, ဇရူပနီတဿ န သန္တိ တာဏာ၊
ကရောဟိ ပဉ္စာလ မမေတ ဝါကျံ, မာကာသိ ကမ္မာနိ ဒုက္ခပ္ဖလာနိ။
‘‘ဥပနီယတိ ဇီဝိတမပ္ပမာယု, ဇရူပနီတဿ န သန္တိ တာဏာ၊
ကရောဟိ ပဉ္စာလ မမေတ ဝါကျံ, မာကာသိ ကမ္မာနိ ရဇဿိရာနိ။
‘‘ဥပနီယတိ ဇီဝိတမပ္ပမာယု, ဝဏ္ဏံ ဇရာ ဟန္တိ နရဿ ဇိယျတော၊
ကရောဟိ ပဉ္စာလ မမေတ ဝါကျံ, မာကာသိ ကမ္မံ နိရယူပပတ္တိယာ’’တိ။
တတ္ထ ဥပနီယတီတိ မဟာရာဇ, ဣဒံ ဇီဝိတံ မရဏံ ဥပဂစ္ဆတိ။ ဣဒဉှိ ဣမေသံ သတ္တာနံ အပ္ပမာယု သရသပရိတ္တတာယပိ ဌိတိပရိတ္တတာယပိ ပရိတ္တကံ, သူရိယုဂ္ဂမနေ တိဏဂ္ဂေ ဥဿာဝဗိန္ဒုသဒိသံ။ န သန္တိ တာဏာတိ န ဟိ ဇရာယ မရဏံ ဥပနီတဿ ပုတ္တာဒယော တာဏာ နာမ ဟောန္တိ။ မမေတ ဝါကျန္တိ မမ ဧတံ ဝစနံ။ မာကာသီတိ မာ ရူပါဒိကာမဂုဏဟေတု ပမာဒံ အာပဇ္ဇိတွာ နိရယာဒီသု ဒုက္ခဝဍ္ဎနာနိ ကမ္မာနိ ကရိ။ ဒုက္ခပ္ဖလာနီတိ ဒုက္ခဝိပါကာနိ။ ရဇဿိရာနီတိ ကိလေသရဇေန ဩကိဏ္ဏသီသာနိ။ ဝဏ္ဏန္တိ ဇီရမာနဿ နရဿ သရီရဝဏ္ဏံ ဇရာ ဟန္တိ။ နိရယူပပတ္တိယာတိ နိရဿာဒေ နိရယေ ဥပ္ပဇ္ဇနတ္ထာယ။
ဧဝံ မဟာသတ္တေ ကထေန္တေ ရာဇာ တုဿိတွာ တိဿော ဂါထာ အဘာသိ –
‘‘အဒ္ဓါ ဟိ သစ္စံ ဝစနံ တဝေတံ, ယထာ ဣသီ ဘာသသိ ဧဝမေတံ၊
ကာမာ စ မေ သန္တိ အနပ္ပရူပါ, တေ ဒုစ္စဇာ မာဒိသကေန ဘိက္ခု။
‘‘နာဂေါ ယထာ ပင်္ကမဇ္ဈေ ဗျသန္နော, ပဿံ ထလံ နာဘိသမ္ဘောတိ ဂန္တုံ၊
ဧဝမ္ပဟံ ကာမပင်္ကေ ဗျသန္နော, န ဘိက္ခုနော မဂ္ဂမနုဗ္ဗဇာမိ။
‘‘ယထာပိ မာတာ စ ပိတာ စ ပုတ္တံ, အနုသာသရေ ကိန္တိ သုခီ ဘဝေယျ၊
ဧဝမ္ပိ မံ တွံ အနုသာသ ဘန္တေ, ယထာ စိရံ ပေစ္စ သုခီ ဘဝေယျ’’န္တိ။
တတ္ထ အနပ္ပရူပါတိ အပရိတ္တဇာတိကာ ဗဟူ အပရိမိတာ။ တေ ဒုစ္စဇာ မာဒိသကေနာတိ ဘာတိက, တွံ ကိလေသေ ပဟာယ ဌိတော, အဟံ ပန ကာမပင်္ကေ နိမုဂ္ဂေါ, တသ္မာ မာဒိသကေန တေ ကာမာ ဒုစ္စဇာ။ ‘‘နာဂေါ ယထာ’’တိ ဣမိနာ အတ္တနော ကာမပင်္ကေ နိမုဂ္ဂဘာဝဿ ဥပမံ ဒဿေတိ။ တတ္ထ ဗျသန္နောတိ ဝိသန္နော အနုပဝိဋ္ဌော အယမေဝ ဝါ ပါဌော။ မဂ္ဂန္တိ
တုမှာကံ ဩဝါဒါနုသာသနီမဂ္ဂံ နာနုဗ္ဗဇာမိ ပဗ္ဗဇိတုံ န သက္ကောမိ, ဣဓေဝ ပန မေ ဌိတဿ ဩဝါဒံ ဒေထာတိ။ အနုသာသရေတိ အနုသာသန္တိ။
အထ နံ မဟာသတ္တော အာဟ –
‘‘နော စေ တုဝံ ဥဿဟသေ ဇနိန္ဒ, ကာမေ ဣမေ မာနုသကေ ပဟာတုံ၊
ဓမ္မိံ ဗလိံ ပဋ္ဌပယဿု ရာဇ, အဓမ္မကာရော တဝ မာဟု ရဋ္ဌေ။
‘‘ဒူတာ ဝိဓာဝန္တု ဒိသာ စတဿော, နိမန္တကာ သမဏဗြာဟ္မဏာနံ၊
တေ အန္နပါနေန ဥပဋ္ဌဟဿု, ဝတ္ထေန သေနာသနပစ္စယေန စ။
‘‘အန္နေန ပါနေန ပသန္နစိတ္တော, သန္တပ္ပယ သမဏဗြာဟ္မဏေ စ၊
ဒတွာ စ ဘုတွာ စ ယထာနုဘာဝံ, အနိန္ဒိတော သဂ္ဂမုပေဟိ ဌာနံ။
‘‘သစေ စ တံ ရာဇ မဒေါ သဟေယျ, နာရီဂဏေဟိ ပရိစာရယန္တံ၊
ဣမမေဝ ဂါထံ မနသီ ကရောဟိ, ဘာသေသိ စေနံ ပရိသာယ မဇ္ဈေ။
‘‘အဗ္ဘောကာသသယော ဇန္တု, ဝဇန္တျာ ခီရပါယိတော၊
ပရိကိဏ္ဏော သုဝါနေဟိ, သွာဇ္ဇ ရာဇာတိ ဝုစ္စတီ’’တိ။
တတ္ထ ဥဿဟသေတိ ဥဿဟသိ။ ဓမ္မိံ ဗလိန္တိ ဓမ္မေန သမေန အနတိရိတ္တံ ဗလိံ ဂဏှာတိ အတ္ထော။ အဓမ္မကာရောတိ ပေါရာဏကရာဇူဟိ ဌပိတံ ဝိနိစ္ဆယဓမ္မံ ဘိန္ဒိတွာ ပဝတ္တာ အဓမ္မကိရိယာ။ နိမန္တကာတိ ဓမ္မိကသမဏဗြာဟ္မဏေ နိမန္တေတွာ ပက္ကောသကာ။ ယထာနုဘာဝန္တိ ယထာဗလံ ယထာသတ္တိံ။ ဣမမေဝ ဂါထန္တိ ဣဒါနိ ဝတ္တဗ္ဗံ သန္ဓာယာဟ။ တတြာယံ အဓိပ္ပါယော – ‘‘မဟာရာဇ, သစေ တံ မဒေါ အဘိဘဝေယျ, သစေ တေ
နာရီဂဏပရိဝုတဿ ရူပါဒယော ဝါ ကာမဂုဏေ ရဇ္ဇသုခံ ဝါ အာရဗ္ဘ မာနော ဥပ္ပဇ္ဇေယျ, အထေဝံ စိန္တေယျာသိ ‘အဟံ ပုရေ စဏ္ဍာလယောနိယံ နိဗ္ဗတ္တော ဆန္နဿ တိဏကုဋိမတ္တဿပိ အဘာဝါ အဗ္ဘောကာသသယော အဟောသိံ, တဒါ ဟိ မေ မာတာ စဏ္ဍာလီ အရညံ ဒါရုပဏ္ဏာဒီနံ အတ္ထာယ ဂစ္ဆန္တီ မံ ကုက္ကုရဂဏဿ မဇ္ဈေ အဗ္ဘောကာသေ နိပဇ္ဇာပေတွာ အတ္တနော ခီရံ ပါယေတွာ ဂစ္ဆတိ, သောဟံ ကုက္ကုရေဟိ ပရိဝါရိတော တေဟိယေဝ သဒ္ဓိံ သုနခိယာ ခီရံ ပိဝိတွာ ဝဍ္ဎိတော, ဧဝံ နီစဇစ္စော ဟုတွာ အဇ္ဇ ရာဇာ နာမ ဇာတော’တိ။ ‘ဣတိ ခေါ, တွံ မဟာရာဇ, ဣမိနာ အတ္ထေန အတ္တာနံ ဩဝဒန္တော ယော သော ပုဗ္ဗေ အဗ္ဘောကာသသယော ဇန္တု အရညေ ဝဇန္တိယာ စဏ္ဍာလိယာ ဣတော စိတော စ အနုသဉ္စရန္တိယာ သုနခိယာ စ ခီရံ ပါယိတော သုနခေဟိ ပရိကိဏ္ဏော ဝဍ္ဎိတော, သော အဇ္ဇ ရာဇာတိ ဝုစ္စတီ’တိ ဣမံ ဂါထံ ဘာသေယျာသီ’’တိ။
ဧဝံ မဟာသတ္တော တဿ ဩဝါဒံ ဒတွာ ‘‘ဒိန္နော တေ မယာ ဩဝါဒေါ, ဣဒါနိ တွံ ပဗ္ဗဇ ဝါ မာ ဝါ, အတ္တနာဝ အတ္တနော ကမ္မဿ ဝိပါကံ ပဋိသေဝိဿတီ’’တိ ဝတွာ အာကာသေ ဥပ္ပတိတွာ တဿ မတ္ထကေ ပါဒရဇံ ပါတေန္တော ဟိမဝန္တမေဝ ဂတော။ ရာဇာပိ တံ ဒိသွာ ဥပ္ပန္နသံဝေဂေါ ဇေဋ္ဌပုတ္တဿ ရဇ္ဇံ ဒတွာ ဗလကာယံ နိဝတ္တေတွာ ဟိမဝန္တာဘိမုခေါ ပါယာသိ။ မဟာသတ္တော တဿာဂမနံ ဉတွာ ဣသိဂဏပရိဝုတော အာဂန္တွာ တံ အာဒါယ ဂန္တွာ ပဗ္ဗာဇေတွာ ကသိဏပရိကမ္မံ အာစိက္ခိ။ သော ဈာနာဘိညံ နိဗ္ဗတ္တေသိ။ ဣတိ တေ ဥဘောပိ ဗြဟ္မလောကူပဂါ အဟေသုံ။
သတ္ထာ ဣမံ ဓမ္မဒေသနံ အာဟရိတွာ ‘‘ဧဝံ, ဘိက္ခဝေ, ပေါရာဏကပဏ္ဍိတာ တီဏိ စတ္တာရိ ဘဝန္တရာနိ ဂစ္ဆန္တာပိ ဒဠှဝိဿာသာဝ အဟေသု’’န္တိ ဝတွာ ဇာတကံ သမောဓာနေသိ – ‘‘တဒါ သမ္ဘူတပဏ္ဍိတော အာနန္ဒော အဟောသိ, စိတ္တပဏ္ဍိတော ပန အဟမေဝ အဟောသိ’’န္တိ။
စိတ္တသမ္ဘူတဇာတကဝဏ္ဏနာ ဒုတိယာ
֍ * မြန်[၄၉၉] ၃။ သိဝိဇာတကဝဏ္ဏနာ
ဒူရေ အပဿံ ထေရောဝါတိ ဣဒံ သတ္ထာ ဇေတဝနေ ဝိဟရန္တော အသဒိသဒါနံ အာရဗ္ဘ ကထေသိ။ တံ အဋ္ဌကနိပါတေ သိဝိဇာတကေ ဝိတ္ထာရိတမေဝ။ တဒါ ပန ရာဇာ သတ္တမေ ဒိဝသေ သဗ္ဗပရိက္ခာရေ ဒတွာ အနုမောဒနံ ယာစိ, သတ္ထာ အကတွာဝ ပက္ကာမိ။ ရာဇာ ဘုတ္တပါတရာသော ဝိဟာရံ ဂန္တွာ ‘‘ကသ္မာ, ဘန္တေ, အနုမောဒနံ န ကရိတ္ထာ’’တိ အာဟ။ သတ္ထာ ‘‘အပရိသုဒ္ဓါ, မဟာရာဇ, ပရိသာ’’တိ ဝတွာ ‘‘န ဝေ ကဒရိယာ ဒေဝလောကံ ဝဇန္တီ’’တိ (ဓ။ ပ။ ၁၇၇) ဂါထာယ ဓမ္မံ ဒေသေသိ။ ရာဇာ ပသီဒိတွာ သတသဟဿဂ္ဃနကေန သီဝေယျကေန ဥတ္တရာသင်္ဂေန တထာဂတံ ပူဇေတွာ နဂရံ ပါဝိသိ။ ပုနဒိဝသေ ဓမ္မသဘာယံ ကထံ သမုဋ္ဌာပေသုံ ‘‘အာဝုသော, ကောသလရာဇာ အသဒိသဒါနံ ဒတွာ တာဒိသေနပိ ဒါနေန အတိတ္တော ဒသဗလေန ဓမ္မေ ဒေသိတေ ပုန သတသဟဿဂ္ဃနကံ သီဝေယျကဝတ္ထံ အဒါသိ, ယာဝ အတိတ္တော ဝတ အာဝုသော ဒါနေန ရာဇာ’’တိ။ သတ္ထာ အာဂန္တွာ ‘‘ကာယ နုတ္ထ, ဘိက္ခဝေ, ဧတရဟိ ကထာယ သန္နိသိန္နာ’’တိ ပုစ္ဆိတွာ ‘ဣမာယ နာမာ’’တိ ဝုတ္တေ ‘‘ဘိက္ခဝေ, ဗာဟိရဘဏ္ဍံ နာမ သုဒိန္နံ, ပေါရာဏကပဏ္ဍိတာ သကလဇမ္ဗုဒီပံ ဥန္နင်္ဂလံ ကတွာ ဒေဝသိကံ ဆသတသဟဿပရိစ္စာဂေန ဒါနံ ဒဒမာနာပိ ဗာဟိရဒါနေန အတိတ္တာ ‘ပိယဿ ဒါတာ ပိယံ လဘတီ’တိ သမ္ပတ္တယာစကာနံ အက္ခီနိ ဥပ္ပါဋေတွာ အဒံသုယေဝါ’’တိ ဝတွာ အတီတံ အာဟရိ။
အတီတေ သိဝိရဋ္ဌေ အရိဋ္ဌပုရနဂရေ သိဝိမဟာရာဇေ ရဇ္ဇံ ကာရေန္တေ မဟာသတ္တော တဿ ပုတ္တော ဟုတွာ နိဗ္ဗတ္တိ, ‘‘သိဝိကုမာရော’’တိဿ နာမံ ကရိံသု။ သော ဝယပ္ပတ္တော တက္ကသိလံ ဂန္တွာ ဥဂ္ဂဟိတသိပ္ပေါ အာဂန္တွာ ပိတု သိပ္ပံ ဒဿေတွာ ဥပရဇ္ဇံ လဘိတွာ အပရဘာဂေ ပိတု အစ္စယေန ရာဇာ ဟုတွာ အဂတိဂမနံ ပဟာယ ဒသ ရာဇဓမ္မေ အကောပေတွာ ဓမ္မေန ရဇ္ဇံ ကာရေတွာ စတူသု ဒွါရေသု နဂရမဇ္ဈေ နိဝေသနဒွါရေ စာတိ ဆ ဒါနသာလာယော ကာရေတွာ ဒေဝသိကံ ဆသတသဟဿပရိစ္စာဂေန မဟာဒါနံ ပဝတ္တေသိ။ အဋ္ဌမိယံ စာတုဒ္ဒသိယံ ပန္နရသိယဉ္စ နိစ္စံ ဒါနသာလံ ဂန္တွာ ဒါနံ ဩလောကေသိ။ သော ဧကဒါ ပုဏ္ဏမဒိဝသေ ပါတောဝ သမုဿိတသေတစ္ဆတ္တေ ရာဇပလ္လင်္ကေ နိသိန္နော အတ္တနာ ဒိန္နဒါနံ အာဝဇ္ဇေန္တော
ဗာဟိရဝတ္ထုံ အတ္တနာ အဒိန္နံ နာမ အဒိသွာ ‘‘မယာ ဗာဟိရဝတ္ထု အဒိန္နံ နာမ နတ္ထိ, န မံ ဗာဟိရဒါနံ တောသေတိ, အဟံ အဇ္ဈတ္တိကဒါနံ ဒါတုကာမော, အဟော ဝတ အဇ္ဇ မမ ဒါနသာလံ ဂတကာလေ ကောစိဒေဝ ယာစကော ဗာဟိရဝတ္ထုံ အယာစိတွာ အဇ္ဈတ္တိကဿ နာမံ ဂဏှေယျ, သစေ ဟိ မေ ကောစိ ဟဒယမံသဿ နာမံ ဂဏှေယျ, ကဏယေန ဥရံ ပဟရိတွာ ပသန္နဥဒကတော သနာဠံ ပဒုမံ ဥဒ္ဓရန္တော ဝိယ လောဟိတဗိန္ဒူနိ ပဂ္ဃရန္တံ ဟဒယံ နီဟရိတွာ ဒဿာမိ။ သစေ သရီရမံသဿ နာမံ ဂဏှေယျ, အဝလေခနသတ္ထကေန တေလသိင်္ဂံ လိခန္တော ဝိယ သရီရမံသံ ဩတာရေတွာ ဒဿာမိ။ သစေ လောဟိတဿ နာမံ ဂဏှေယျ, ယန္တမုခေ ပက္ခန္ဒိတွာ ဥပနီတံ ဘာဇနံ ပူရေတွာ လောဟိတံ ဒဿာမိ။ သစေ ဝါ ပန ကောစိ ‘ဂေဟေ မေ ကမ္မံ နပ္ပဝတ္တတိ, ဂေဟေ မေ ဒါသကမ္မံ ကရောဟီ’တိ ဝဒေယျ, ရာဇဝေသံ အပနေတွာ ဗဟိ ဌတွာ အတ္တာနံ သာဝေတွာ ဒါသကမ္မံ ကရိဿာမိ။ သစေ မေ ကောစိ အက္ခိနော နာမံ ဂဏှေယျ, တာလမိဉ္ဇံ နီဟရန္တော ဝိယ အက္ခီနိ ဥပ္ပါဋေတွာ ဒဿာမီ’’တိ စိန္တေသိ။
ဣတိ သော –
‘‘ယံကိဉ္စိ မာနုသံ ဒါနံ, အဒိန္နံ မေ န ဝိဇ္ဇတိ၊
ယောပိ ယာစေယျ မံ စက္ခုံ, ဒဒေယျံ အဝိကမ္ပိတော’’တိ။ (စရိယာ။ ၁။၅၂) –
စိန္တေတွာ သောဠသဟိ ဂန္ဓောဒကဃဋေဟိ နှာယိတွာ သဗ္ဗာလင်္ကာရပဋိမဏ္ဍိတော နာနဂ္ဂရသဘောဇနံ ဘုဉ္ဇိတွာ အလင်္ကတဟတ္ထိက္ခန္ဓဝရဂတော ဒါနဂ္ဂံ အဂမာသိ။ သက္ကော တဿ အဇ္ဈာသယံ ဝိဒိတွာ ‘‘သိဝိရာဇာ ‘အဇ္ဇ သမ္ပတ္တယာစကာနံ စက္ခူနိ ဥပ္ပါဋေတွာ ဒဿာမီ’တိ စိန္တေသိ, သက္ခိဿတိ နု ခေါ ဒါတုံ, ဥဒါဟု နော’’တိ တဿ ဝိမံသနတ္ထာယ ဇရာပတ္တော အန္ဓဗြာဟ္မဏော ဝိယ ဟုတွာ ရညော ဒါနဂ္ဂဂမနကာလေ ဧကသ္မိံ ဥန္နတပ္ပဒေသေ ဟတ္ထံ ပသာရေတွာ ရာဇာနံ ဇယာပေတွာ အဋ္ဌာသိ။ ရာဇာ တဒဘိမုခံ ဝါရဏံ ပေသေတွာ ‘‘ဗြာဟ္မဏ, ကိံ ဝဒေသီ’’တိ ပုစ္ဆိ။ အထ နံ သက္ကော ‘‘မဟာရာဇ, တဝ ဒါနဇ္ဈာသယံ နိဿာယ သမုဂ္ဂတေန ကိတ္တိဃောသေန သကလလောကသန္နိဝါသော နိရန္တရံ ဖုဋော, အဟံ အန္ဓော, တွံ ဒွိစက္ခုကော’’တိ ဝတွာ စက္ခုံ ယာစန္တော ပဌမံ ဂါထမာဟ –
‘‘ဒူရေ အပဿံ ထေရောဝ, စက္ခုံ ယာစိတုမာဂတော၊
ဧကနေတ္တာ ဘဝိဿာမ, စက္ခုံ မေ ဒေဟိ ယာစိတော’’တိ။
တတ္ထ ဒူရေတိ ဣတော ဒူရေ ဝသန္တော။ ထေရောတိ ဇရာဇိဏ္ဏထေရော။ ဧကနေတ္တာတိ ဧကံ နေတ္တံ မယှံ ဒေဟိ, ဧဝံ ဒွေပိ ဧကေကနေတ္တာ ဘဝိဿာမာတိ။
တံ သုတွာ မဟာသတ္တော ‘‘ဣဒါနေဝါဟံ ပါသာဒေ နိသိန္နော စိန္တေတွာ အာဂတော, အဟော မေ လာဘော, အဇ္ဇေဝ မေ မနောရထော မတ္ထကံ ပါပုဏိဿတိ, အဒိန္နပုဗ္ဗံ ဒါနံ ဒဿာမီ’’တိ တုဋ္ဌမာနသော ဒုတိယံ ဂါထမာဟ –
‘‘ကေနာနုသိဋ္ဌော ဣဓ မာဂတောသိ, ဝနိဗ္ဗက စက္ခုပထာနိ ယာစိတုံ၊
သုဒုစ္စဇံ ယာစသိ ဥတ္တမင်္ဂံ, ယမာဟု နေတ္တံ ပုရိသေန ‘ဒုစ္စဇ’န္တိ။
တတ္ထ ဝနိဗ္ဗကာတိ တံ အာလပတိ။ စက္ခုပထာနီတိ စက္ခူနမေတံ နာမံ။ ယမာဟူတိ ယံ ပဏ္ဍိတာ ‘‘ဒုစ္စဇ’’န္တိ ကထေန္တိ။
ဣတော ပရံ ဥတ္တာနသမ္ဗန္ဓဂါထာ ပါဠိနယေနေဝ ဝေဒိတဗ္ဗာ –
‘‘ယမာဟု ဒေဝေသု သုဇမ္ပတီတိ, မဃဝါတိ နံ အာဟု မနုဿလောကေ၊
တေနာနုသိဋ္ဌော ဣဓ မာဂတောသ္မိ, ဝနိဗ္ဗကော စက္ခုပထာနိ ယာစိတုံ။
‘‘ဝနိဗ္ဗတော မယှ ဝနိံ အနုတ္တရံ, ဒဒါဟိ တေ စက္ခုပထာနိ ယာစိတော၊
ဒဒါဟိ မေ စက္ခုပထံ အနုတ္တရံ, ယမာဟု နေတ္တံ ပုရိသေန ဒုစ္စဇံ။
‘‘ယေန အတ္ထေန အာဂစ္ဆိ, ယမတ္ထမဘိပတ္ထယံ၊
တေ တေ ဣဇ္ဈန္တု သင်္ကပ္ပါ, လဘ စက္ခူနိ ဗြာဟ္မဏ။
‘‘ဧကံ တေ ယာစမာနဿ, ဥဘယာနိ ဒဒါမဟံ၊
သ စက္ခုမာ ဂစ္ဆ ဇနဿ ပေက္ခတော, ယဒိစ္ဆသေ တွံ တဒတေ သမိဇ္ဈတူ’’တိ။
တတ္ထ ဝနိဗ္ဗတောတိ ယာစန္တဿ။ ဝနိန္တိ ယာစနံ။ တေ တေတိ တေ တဝ တဿ အတ္ထဿ သင်္ကပ္ပါ။ သ စက္ခုမာတိ သော တွံ မမ စက္ခူဟိ စက္ခုမာ ဟုတွာ။ ယဒိစ္ဆသေ တွံ တဒတေ သမိဇ္ဈတူတိ ယံ တွံ မမ သန္တိကာ ဣစ္ဆသိ, တံ တေ သမိဇ္ဈတူတိ။
ရာဇာ ဧတ္တကံ ကထေတွာ ‘‘ဣဓေဝ မယာ အက္ခီနိ ဥပ္ပါဋေတွာ ဒါတုံ အသာရုပ္ပ’’န္တိ စိန္တေတွာ ဗြာဟ္မဏံ အာဒါယ အန္တေပုရံ ဂန္တွာ ရာဇာသနေ နိသီဒိတွာ သီဝိကံ နာမ ဝေဇ္ဇံ ပက္ကောသာပေတွာ ‘‘အက္ခိံ မေ သောဓေဟီ’’တိ အာဟ။ ‘‘အမှာကံ ကိရ ရာဇာ အက္ခီနိ ဥပ္ပါဋေတွာ ဗြာဟ္မဏဿ ဒါတုကာမော’’တိ သကလနဂရေ ဧကကောလာဟလံ အဟောသိ။ အထ သေနာပတိအာဒယော ရာဇဝလ္လဘာ စ နာဂရာ စ ဩရောဓာ စ သဗ္ဗေ သန္နိပတိတွာ ရာဇာနံ ဝါရေန္တာ တိဿော ဂါထာ အဝေါစုံ –
‘‘မာ နော ဒေဝ အဒါ စက္ခုံ, မာ နော သဗ္ဗေ ပရာကရိ၊
ဓနံ ဒေဟိ မဟာရာဇ, မုတ္တာ ဝေဠုရိယာ ဗဟူ။
‘‘ယုတ္တေ ဒေဝ ရထေ ဒေဟိ, အာဇာနီယေ စလင်္ကတေ၊
နာဂေ ဒေဟိ မဟာရာဇ, ဟေမကပ္ပနဝါသသေ။
‘‘ယထာ တံ သိဝယော သဗ္ဗေ, သယောဂ္ဂါ သရထာ သဒါ၊
သမန္တာ ပရိကိရေယျုံ, ဧဝံ ဒေဟိ ရထေသဘာ’’တိ။
တတ္ထ ပရာကရီတိ ပရိစ္စဇိ။ အက္ခီသု ဟိ ဒိန္နေသု ရဇ္ဇံ တွံ န ကာရေဿသိ, အညော ရာဇာ ဘဝိဿတိ, ဧဝံ တယာ မယံ ပရိစ္စတ္တာ နာမ ဘဝိဿာမာတိ အဓိပ္ပါယေနေဝမာဟံသု။ ပရိကိရေယျုန္တိ ပရိဝါရေယျုံ။ ဧဝံ ဒေဟီတိ ယထာ တံ အဝိကလစက္ခုံ သိဝယော ပရိဝါရေယျုံ, ဧဝံ ဗာဟိရဓနမေဝဿ ဒေဟိ, မာ အက္ခီနိ။ အက္ခီသု ဟိ ဒိန္နေသု န တံ သိဝယော ပရိဝါရေဿန္တီတိ။
‘‘ယော ဝေ ဒဿန္တိ ဝတွာန, အဒါနေ ကုရုတေ မနော၊
ဘူမျံ သော ပတိတံ ပါသံ, ဂီဝါယံ ပဋိမုဉ္စတိ။
‘‘ယော ဝေ ဒဿန္တိ ဝတွာနံ, အဒါနေ ကုရုတေ မနော၊
ပါပါ ပါပတရော ဟောတိ, သမ္ပတ္တော ယမသာဓနံ။
‘‘ယဉှိ ယာစေ တဉှိ ဒဒေ, ယံ န ယာစေ န တံ ဒဒေ၊
သွာဟံ တမေဝ ဒဿာမိ, ယံ မံ ယာစတိ ဗြာဟ္မဏော’’တိ။
တတ္ထ ပဋိမုဉ္စတီတိ ပဝေသေတိ။ ပါပါ ပါပတရောတိ လာမကာပိ လာမကတရော နာမ ဟောတိ။ သမ္ပတ္တော ယမသာဓနန္တိ ယမဿ အာဏာပဝတ္တိဋ္ဌာနံ ဥဿဒနိရယံ ဧသ ပတ္တောယေဝ နာမ ဟောတိ။ ယဉှိ ယာစေတိ ယံ ယာစကော ယာစေယျ, ဒါယကောပိ တမေဝ ဒဒေယျ, န အယာစိတံ, အယဉ္စ ဗြာဟ္မဏော မံ စက္ခုံ ယာစတိ, န မုတ္တာဒိကံ ဓနံ, တဒေဝဿာဟံ ဒဿာမီတိ ဝဒတိ။
အထ နံ အမစ္စာ ‘‘ကိံ ပတ္ထေတွာ စက္ခူနိ ဒေသီ’’တိ ပုစ္ဆန္တာ ဂါထမာဟံသု –
‘‘အာယုံ နု ဝဏ္ဏံ နု သုခံ ဗလံ နု, ကိံ ပတ္ထယာနော နု ဇနိန္ဒ ဒေသိ၊
ကထဉှိ ရာဇာ သိဝိနံ အနုတ္တရော, စက္ခူနိ ဒဇ္ဇာ ပရလောကဟေတူ’’တိ။
တတ္ထ ပရလောကဟေတူတိ မဟာရာဇ, ကထံ နာမ တုမှာဒိသော ပဏ္ဍိတပုရိသော သန္ဒိဋ္ဌိကံ ဣဿရိယံ ပဟာယ ပရလောကဟေတု စက္ခူနိ ဒဒေယျာတိ။
အထ နေသံ ကထေန္တော ရာဇာ ဂါထမာဟ –
‘‘န ဝါဟမေတံ ယသသာ ဒဒါမိ, န ပုတ္တမိစ္ဆေ န ဓနံ န ရဋ္ဌံ၊
သတဉ္စ ဓမ္မော စရိတော ပုရာဏော, ဣစ္စေဝ ဒါနေ ရမတေ မနော မမာ’’တိ။
တတ္ထ န ဝါဟန္တိ န ဝေ အဟံ။ ယသသာတိ ဒိဗ္ဗဿ ဝါ မာနုသဿ ဝါ ယသဿ ကာရဏာ။ န ပုတ္တမိစ္ဆေတိ ဣမဿ စက္ခုဒါနဿ ဖလေန နေဝါဟံ ပုတ္တံ ဣစ္ဆာမိ, န ဓနံ န ရဋ္ဌံ, အပိစ သတံ ပဏ္ဍိတာနံ သဗ္ဗညုဗောဓိသတ္တာနံ ဧသ အာစိဏ္ဏော သမာစိဏ္ဏော ပေါရာဏကမဂ္ဂေါ, ယဒိဒံ ပါရမီပူရဏံ နာမ။ န ဟိ ပါရမိယော အပူရေတွာ ဗောဓိပလ္လင်္ကေ သဗ္ဗညုတံ ပါပုဏိတုံ သမတ္ထော နာမ အတ္ထိ, အဟဉ္စ ပါရမိယော ပူရေတွာ ဗုဒ္ဓေါ ဘဝိတုကာမော။ ဣစ္စေဝ ဒါနေ ရမတေ မနော မမာတိ ဣမိနာ ကာရဏေန မမ မနော ဒါနေယေဝ နိရတောတိ ဝဒတိ။
သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါပိ ဓမ္မသေနာပတိသာရိပုတ္တတ္ထေရဿ စရိယာပိဋကံ ဒေသေန္တော ‘‘မယှံ ဒွီဟိ စက္ခူဟိပိ သဗ္ဗညုတညာဏမေဝ ပိယတရ’’န္တိ ဒီပေတုံ အာဟ –
‘‘န မေ ဒေဿာ ဥဘော စက္ခူ, အတ္တာနံ မေ န ဒေဿိယံ၊
သဗ္ဗညုတံ ပိယံ မယှံ, တသ္မာ စက္ခုံ အဒါသဟ’’န္တိ။ (စရိယာ။ ၁။၆၆)၊
မဟာသတ္တဿ ပန ကထံ သုတွာ အမစ္စေသု အပ္ပဋိဘာဏေသု ဌိတေသု မဟာသတ္တော သီဝိကံ ဝေဇ္ဇံ ဂါထာယ အဇ္ဈဘာသိ –
‘‘သခါ စ မိတ္တော စ မမာသိ သီဝိက, သုသိက္ခိတော သာဓု ကရောဟိ မေ ဝစော၊
ဥဒ္ဓရိတွာ စက္ခူနိ မမံ ဇိဂီသတော, ဟတ္ထေသု ဌပေဟိ ဝနိဗ္ဗကဿာ’’တိ။
တဿတ္ထော – သမ္မ သီဝိက, တွံ မယှံ သဟာယော စ မိတ္တော စ ဝေဇ္ဇသိပ္ပေ စာသိ သုသိက္ခိတော, သာဓု မေ ဝစနံ ကရောဟိ။ မမ ဇိဂီသတော ဥပဓာရေန္တဿ ဩလောကေန္တဿေဝ တာလမိဉ္ဇံ ဝိယ မေ အက္ခီနိ ဥဒ္ဓရိတွာ ဣမဿ ယာစကဿ ဟတ္ထေသု ဌပေဟီတိ။
အထ နံ သီဝိကော အာဟ ‘‘စက္ခုဒါနံ နာမ ဘာရိယံ, ဥပဓာရေဟိ, ဒေဝါ’’တိ။ သီဝိက, ဥပဓာရိတံ မယာ, တွံ မာ ပပဉ္စံ ကရောဟိ, မာ မယာ သဒ္ဓိံ ဗဟုံ ကထေဟီတိ။ သော စိန္တေသိ ‘‘အယုတ္တံ မာဒိသဿ သုသိက္ခိတဿ ဝေဇ္ဇဿ ရညော အက္ခီသု သတ္ထပါတန’’န္တိ။ သော နာနာဘေသဇ္ဇာနိ ဃံသိတွာ ဘေသဇ္ဇစုဏ္ဏေန
နီလုပ္ပလံ ပရိဘာဝေတွာ ဒက္ခိဏက္ခိံ ဥပသိင်္ဃာပေသိ, အက္ခိ ပရိဝတ္တိ, ဒုက္ခဝေဒနာ ဥပ္ပဇ္ဇိ။ ‘‘သလ္လက္ခေဟိ, မဟာရာဇ, ပဋိပါကတိကကရဏံ မယှံ ဘာရော’’တိ။ ‘‘အလဉှိ တာတ မာ ပပဉ္စံ ကရီ’’တိ။ သော ပရိဘာဝေတွာ ပုန ဥပသိင်္ဃာပေသိ, အက္ခိ အက္ခိကူပတော မုစ္စိ, ဗလဝတရာ ဝေဒနာ ဥဒပါဒိ။ ‘‘သလ္လက္ခေဟိ မဟာရာဇ, သက္ကောမဟံ ပဋိပါကတိကံ ကာတု’’န္တိ။ ‘‘မာ ပပဉ္စံ ကရီ’’တိ။ သော တတိယဝါရေ ခရတရံ ပရိဘာဝေတွာ ဥပနာမေသိ။ အက္ခိ ဩသဓဗလေန ပရိဗ္ဘမိတွာ အက္ခိကူပတော နိက္ခမိတွာ နှာရုသုတ္တကေန ဩလမ္ဗမာနံ အဋ္ဌာသိ။ သလ္လက္ခေဟိ နရိန္ဒ, ပုန ပါကတိကကရဏံ မယှံ ဗလန္တိ။ မာ ပပဉ္စံ ကရီတိ။ အဓိမတ္တာ ဝေဒနာ ဥဒပါဒိ, လောဟိတံ ပဂ္ဃရိ, နိဝတ္ထသာဋကာ လောဟိတေန တေမိံသု။ ဩရောဓာ စ အမစ္စာ စ ရညော ပါဒမူလေ ပတိတွာ ‘‘ဒေဝ အက္ခီနိ မာ ဒေဟီ’’တိ မဟာပရိဒေဝံ ပရိဒေဝိံသု။
ရာဇာ ဝေဒနံ အဓိဝါသေတွာ ‘‘တာတ, မာ ပပဉ္စံ ကရီ’’တိ အာဟ။ သော ‘‘သာဓု, ဒေဝါ’’တိ ဝါမဟတ္ထေန အက္ခိံ ဓာရေတွာ ဒက္ခိဏဟတ္ထေန သတ္ထကံ အာဒါယ အက္ခိသုတ္တကံ ဆိန္ဒိတွာ အက္ခိံ ဂဟေတွာ မဟာသတ္တဿ ဟတ္ထေ ဌပေသိ။ သော ဝါမက္ခိနာ ဒက္ခိဏက္ခိံ ဩလောကေတွာ ဝေဒနံ အဓိဝါသေတွာ ‘‘ဧဟိ ဗြာဟ္မဏာ’’တိ ဗြာဟ္မဏံ ပက္ကောသိတွာ ‘‘မမ ဣတော အက္ခိတော သတဂုဏေန သဟဿဂုဏေန သတသဟဿဂုဏေန သဗ္ဗညုတညာဏက္ခိမေဝ ပိယတရံ, တဿ မေ ဣဒံ ပစ္စယော ဟောတူ’’တိ ဝတွာ ဗြာဟ္မဏဿ အက္ခိံ အဒါသိ။ သော တံ ဥက္ခိပိတွာ အတ္တနော အက္ခိမှိ ဌပေသိ။ တံ တဿာနုဘာဝေန ဝိကသိတနီလုပ္ပလံ ဝိယ ဟုတွာ ပတိဋ္ဌာသိ။ မဟာသတ္တော ဝါမက္ခိနာ တဿ တံ အက္ခိံ ဒိသွာ ‘‘အဟော, သုဒိန္နံ မယာ အက္ခိဒါန’’န္တိ အန္တော သမုဂ္ဂတာယ ပီတိယာ နိရန္တရံ ဖုဋော ဟုတွာ ဣတရမ္ပိ အက္ခိံ အဒါသိ။ သက္ကော တမ္ပိ အတ္တနော အက္ခိမှိ ဌပေတွာ ရာဇနိဝေသနာ နိက္ခမိတွာ မဟာဇနဿ ဩလောကေန္တဿေဝ နဂရာ နိက္ခမိတွာ ဒေဝလောကမေဝ ဂတော။ တမတ္ထံ ပကာသေန္တော သတ္ထာ ဒိယဍ္ဎဂါထမာဟ –
‘‘စောဒိတော သိဝိရာဇေန, သီဝိကော ဝစနံကရော၊
ရညော စက္ခူနုဒ္ဓရိတွာ, ဗြာဟ္မဏဿူပနာမယိ၊
သစက္ခု ဗြာဟ္မဏော အာသိ, အန္ဓော ရာဇာ ဥပါဝိသီ’’တိ။
ရညော န စိရဿေဝ အက္ခီနိ ရုဟိံသု, ရုဟမာနာနိ စ အာဝါဋဘာဝံ အပ္ပတွာ ကမ္ဗလဂေဏ္ဍုကေန ဝိယ ဥဂ္ဂတေန မံသပိဏ္ဍေန ပူရေတွာ စိတ္တကမ္မရူပဿ ဝိယ အက္ခီနိ အဟေသုံ, ဝေဒနာ ပစ္ဆိဇ္ဇိ။ အထ မဟာသတ္တော ကတိပါဟံ ပါသာဒေ ဝသိတွာ ‘‘ကိံ အန္ဓဿ ရဇ္ဇေန, အမစ္စာနံ ရဇ္ဇံ နိယျာဒေတွာ ဥယျာနံ ဂန္တွာ ပဗ္ဗဇိတွာ သမဏဓမ္မံ ကရိဿာမီ’’တိ စိန္တေတွာ အမစ္စေ ပက္ကောသာပေတွာ တေသံ တမတ္ထံ အာရောစေတွာ ‘‘ဧကော မုခဓောဝနာဒိဒါယကော ကပ္ပိယကာရကောဝ မယှံ သန္တိကေ ဘဝိဿတိ, သရီရကိစ္စဋ္ဌာနေသုပိ မေ ရဇ္ဇုကံ ဗန္ဓထာ’’တိ ဝတွာ သာရထိံ အာမန္တေတွာ ‘‘ရထံ ယောဇေဟီ’’တိ အာဟ။ အမစ္စာ ပနဿ ရထေန ဂန္တုံ အဒတွာ သုဝဏ္ဏသိဝိကာယ နံ နေတွာ ပေါက္ခရဏီတီရေ နိသီဒါပေတွာ အာရက္ခံ သံဝိဓာယ ပဋိက္ကမိံသု။ ရာဇာ ပလ္လင်္ကေန နိသိန္နော အတ္တနော ဒါနံ အာဝဇ္ဇေသိ။ တသ္မိံ ခဏေ သက္ကဿ အာသနံ ဥဏှံ အဟောသိ။ သော အာဝဇ္ဇေန္တော တံ ကာရဏံ ဒိသွာ ‘‘မဟာရာဇဿ ဝရံ ဒတွာ စက္ခုံ ပဋိပါကတိကံ ကရိဿာမီ’’တိ စိန္တေတွာ တတ္ထ ဂန္တွာ မဟာသတ္တဿ အဝိဒူရေ အပရာပရံ စင်္ကမိ။ တမတ္ထံ ပကာသေန္တော သတ္ထာ ဣမာ ဂါထာ အာဟ –
‘‘တတော သော ကတိပါဟဿ, ဥပရူဠှေသု စက္ခုသု၊
သူတံ အာမန္တယီ ရာဇာ, သိဝီနံ ရဋ္ဌဝဍ္ဎနော။
‘‘ယောဇေဟိ သာရထိ ယာနံ, ယုတ္တဉ္စ ပဋိဝေဒယ၊
ဥယျာနဘူမိံ ဂစ္ဆာမ, ပေါက္ခရညော ဝနာနိ စ။
‘‘သော စ ပေါက္ခရဏီတီရေ, ပလ္လင်္ကေန ဥပါဝိသိ၊
တဿ သက္ကော ပါတုရဟု, ဒေဝရာဇာ သုဇမ္ပတီ’’တိ။
သက္ကောပိ မဟာသတ္တေန ပဒသဒ္ဒံ သုတွာ ‘‘ကော ဧသော’’တိ ပုဋ္ဌော ဂါထမာဟ –
‘‘သက္ကောဟမသ္မိ ဒေဝိန္ဒော, အာဂတောသ္မိ တဝန္တိကေ၊
ဝရံ ဝရဿု ရာဇီသိ, ယံ ကိဉ္စိ မနသိစ္ဆသီ’’တိ။ –
ဧဝံ ဝုတ္တေ ရာဇာ ဂါထမာဟ –
‘‘ပဟူတံ မေ ဓနံ သက္က, ဗလံ ကောသော စနပ္ပကော၊
အန္ဓဿ မေ သတော ဒါနိ, မရဏညေဝ ရုစ္စတီ’’တိ။
တတ္ထ မရဏညေဝ ရုစ္စတီတိ ဒေဝရာဇ, ဣဒါနိ မယှံ အန္ဓဘာဝေန မရဏမေဝ ရုစ္စတိ, တံ မေ ဒေဟီတိ။
အထ နံ သက္ကော အာဟ ‘‘သိဝိရာဇ, ကိံ ပန တွံ မရိတုကာမော ဟုတွာ မရဏံ ရောစေသိ, ဥဒါဟု အန္ဓဘာဝေနာ’’တိ? ‘‘အန္ဓဘာဝေန ဒေဝါ’’တိ။ ‘‘မဟာရာဇ, ဒါနံ နာမ န ကေဝလံ သမ္ပရာယတ္ထမေဝ ဒီယတိ, ဒိဋ္ဌဓမ္မတ္ထာယပိ ပစ္စယော ဟောတိ, တွဉ္စ ဧကံ စက္ခုံ ယာစိတော ဒွေ အဒါသိ, တေန သစ္စကိရိယံ ကရောဟီ’’တိ ကထံ သမုဋ္ဌာပေတွာ အာဟ –
‘‘ယာနိ သစ္စာနိ ဒွိပဒိန္ဒ, တာနိ ဘာသဿု ခတ္တိယ၊
သစ္စံ တေ ဘဏမာနဿ, ပုန စက္ခု ဘဝိဿတီ’’တိ။
တံ သုတွာ မဟာသတ္တော ‘‘သက္က, သစေသိ မမ စက္ခုံ ဒါတုကာမော, အညံ ဥပါယံ မာ ကရိ, မမ ဒါနနိဿန္ဒေနေဝ မေ စက္ခု ဥပ္ပဇ္ဇတူ’’တိ ဝတွာ သက္ကေန ‘‘မဟာရာဇ, အဟံ သက္ကော ဒေဝရာဇာပိ န ပရေသံ စက္ခုံ ဒါတုံ သက္ကောမိ, တယာ ဒိန္နဒါနဿ ဖလေနေဝ တေ စက္ခု ဥပ္ပဇ္ဇိဿတီ’’တိ ဝုတ္တေ ‘‘တေန ဟိ မယာ ဒါနံ သုဒိန္န’’န္တိ ဝတွာ သစ္စကိရိယံ ကရောန္တော ဂါထမာဟ –
‘‘ယေ မံ ယာစိတုမာယန္တိ, နာနာဂေါတ္တာ ဝနိဗ္ဗကာ၊
ယောပိ မံ ယာစတေ တတ္ထ, သောပိ မေ မနသော ပိယော၊
ဧတေန သစ္စဝဇ္ဇေန, စက္ခု မေ ဥပပဇ္ဇထာ’’တိ။
တတ္ထ ယေ မန္တိ ယေ မံ ယာစိတုံ အာဂစ္ဆန္တိ, တေသု ယာစကေသု အာဂစ္ဆန္တေသု ယောပိ မံ ယာစတေ, သောပိ မေ မနသော ပိယော။ ဧတေနာတိ သစေ မမ သဗ္ဗေပိ ယာစကာ ပိယာ, သစ္စမေဝေတံ မယာ ဝုတ္တံ, ဧတေန မေ သစ္စဝစနေန ဧကံ မေ စက္ခု ဥပပဇ္ဇထ ဥပပဇ္ဇတူတိ အာဟ။
အထဿ ဝစနာနန္တရမေဝ ပဌမံ စက္ခု ဥဒပါဒိ။ တတော ဒုတိယဿ ဥပ္ပဇ္ဇနတ္ထာယ ဂါထာဒွယမာဟ –
‘‘ယံ မံ သော ယာစိတုံ အာဂါ, ဒေဟိ စက္ခုန္တိ ဗြာဟ္မဏော၊
တဿ စက္ခူနိ ပါဒါသိံ, ဗြာဟ္မဏဿ ဝနိဗ္ဗတော။
‘‘ဘိယျော မံ အာဝိသီ ပီတိ, သောမနဿဉ္စနပ္ပကံ၊
ဧတေန သစ္စဝဇ္ဇေန, ဒုတိယံ မေ ဥပပဇ္ဇထာ’’တိ။
တတ္ထ ယံ မန္တိ ယော မံ ယာစတိ။ သောတိ သော စက္ခုဝိကလော ဗြာဟ္မဏော ‘‘ဒေဟိ မေ စက္ခု’’န္တိ ယာစိတုံ အာဂတော။ ဝနိဗ္ဗတောတိ ယာစန္တဿ။ ဘိယျော မံ အာဝိသီတိ ဗြာဟ္မဏဿ စက္ခူနိ ဒတွာ အန္ဓကာလတော ပဋ္ဌာယ တသ္မိံ အန္ဓကာလေ တထာရူပံ ဝေဒနံ အဂဏေတွာ ‘‘အဟော သုဒိန္နံ မေ ဒါန’’န္တိ ပစ္စဝေက္ခန္တံ မံ ဘိယျော အတိရေကတရာ ပီတိ အာဝိသိ, မမ ဟဒယံ ပဝိဋ္ဌာ, သောမနဿဉ္စ မမ အနန္တံ အပရိမာဏံ ဥပ္ပဇ္ဇိ။ ဧတေနာတိ သစေ မမ တဒါ အနပ္ပကံ ပီတိသောမနဿံ ဥပ္ပန္နံ, သစ္စမေဝေတံ မယာ ဝုတ္တံ, ဧတေန မေ သစ္စဝစနေန ဒုတိယမ္ပိ စက္ခု ဥပပဇ္ဇတူတိ အာဟ။
တင်္ခဏညေဝ ဒုတိယမ္ပိ စက္ခု ဥဒပါဒိ။ တာနိ ပနဿ စက္ခူနိ နေဝ ပါကတိကာနိ, န ဒိဗ္ဗာနိ။ သက္ကဗြာဟ္မဏဿ ဟိ ဒိန္နံ စက္ခုံ ပုန ပါကတိကံ ကာတုံ န သက္ကာ, ဥပဟတဝတ္ထုနော စ ဒိဗ္ဗစက္ခု နာမ န ဥပ္ပဇ္ဇတိ, တာနိ ပနဿ သစ္စပါရမိတာနုဘာဝေန သမ္ဘူတာနိ စက္ခူနီတိ ဝုတ္တာနိ။ တေသံ ဥပ္ပတ္တိသမကာလမေဝ သက္ကာနုဘာဝေန သဗ္ဗာ ရာဇပရိသာ သန္နိပတိတာဝ အဟေသုံ။ အထဿ သက္ကော မဟာဇနမဇ္ဈေယေဝ ထုတိံ ကရောန္တော ဂါထာဒွယမာဟ –
‘‘ဓမ္မေန ဘာသိတာ ဂါထာ, သိဝီနံ ရဋ္ဌဝဍ္ဎန၊
ဧတာနိ တဝ နေတ္တာနိ, ဒိဗ္ဗာနိ ပဋိဒိဿရေ။
‘‘တိရောကုဋ္ဋံ တိရောသေလံ, သမတိဂ္ဂယှ ပဗ္ဗတံ၊
သမန္တာ ယောဇနသတံ, ဒဿနံ အနုဘောန္တု တေ’’တိ။
တတ္ထ ဓမ္မေန ဘာသိတာတိ မဟာရာဇ, ဣမာ တေ ဂါထာ ဓမ္မေန သဘာဝေနေဝ ဘာသိတာ။ ဒိဗ္ဗာနီတိ ဒိဗ္ဗာနုဘာဝယုတ္တာနိ။ ပဋိဒိဿရေတိ ပဋိဒိဿန္တိ။ တိရောကုဋ္ဋန္တိ မဟာရာဇ, ဣမာနိ တေ စက္ခူနိ ဒေဝတာနံ စက္ခူနိ ဝိယ ပရကုဋ္ဋံ ပရသေလံ ယံကိဉ္စိ ပဗ္ဗတမ္ပိ သမတိဂ္ဂယှ အတိက္ကမိတွာ သမန္တာ ဒသ ဒိသာ ယောဇနသတံ ရူပဒဿနံ အနုဘောန္တု သာဓေန္တူတိ အတ္ထော။
ဣတိ သော အာကာသေ ဌတွာ မဟာဇနမဇ္ဈေ ဣမာ ဂါထာ ဘာသိတွာ ‘‘အပ္ပမတ္တော ဟောဟီ’’တိ မဟာသတ္တံ ဩဝဒိတွာ ဒေဝလောကမေဝ ဂတော။ မဟာသတ္တောပိ မဟာဇနပရိဝုတော မဟန္တေန သက္ကာရေန နဂရံ ပဝိသိတွာ သုစန္ဒကံ ပါသာဒံ အဘိရုဟိ။ တေန စက္ခူနံ ပဋိလဒ္ဓဘာဝေါ သကလသိဝိရဋ္ဌေ ပါကဋော ဇာတော။ အထဿ ဒဿနတ္ထံ သကလရဋ္ဌဝါသိနော ဗဟုံ
ပဏ္ဏာကာရံ ဂဟေတွာ အာဂမိံသု။ မဟာသတ္တော ‘‘ဣမသ္မိံ မဟာဇနသန္နိပါတေ မမ ဒါနံ ဝဏ္ဏယိဿာမီ’’တိ ရာဇဒွါရေ မဟာမဏ္ဍပံ ကာရေတွာ သမုဿိတသေတစ္ဆတ္တေ ရာဇပလ္လင်္ကေ နိသိန္နော နဂရေ ဘေရိံ စရာပေတွာ သဗ္ဗသေနိယော သန္နိပါတေတွာ ‘‘အမ္ဘော, သိဝိရဋ္ဌဝါသိနော ဣမာနိ မေ ဒိဗ္ဗစက္ခူနိ ဒိသွာ ဣတော ပဋ္ဌာယ ဒါနံ အဒတွာ မာ ဘုဉ္ဇထာ’’တိ ဓမ္မံ ဒေသေန္တော စတဿော ဂါထာ အဘာသိ –
‘‘ကော နီဓ ဝိတ္တံ န ဒဒေယျ ယာစိတော, အပိ ဝိသိဋ္ဌံ သုပိယမ္ပိ အတ္တနော၊
တဒိင်္ဃ သဗ္ဗေ သိဝယော သမာဂတာ, ဒိဗ္ဗာနိ နေတ္တာနိ မမဇ္ဇ ပဿထ။
‘‘တိရောကုဋ္ဋံ တိရောသေလံ, သမတိဂ္ဂယှ ပဗ္ဗတံ၊
သမန္တာ ယောဇနသတံ, ဒဿနံ အနုဘောန္တိ မေ။
‘‘န စာဂမတ္တာ ပရမတ္ထိ ကိဉ္စိ, မစ္စာနံ ဣဓ ဇီဝိတေ၊
ဒတွာန မာနုသံ စက္ခုံ, လဒ္ဓံ မေ စက္ခုံ အမာနုသံ။
‘‘ဧတမ္ပိ ဒိသွာ သိဝယော, ဒေထ ဒါနာနိ ဘုဉ္ဇထ၊
ဒတွာ စ ဘုတွာ စ ယထာနုဘာဝံ, အနိန္ဒိတာ သဂ္ဂမုပေထ ဌာန’’န္တိ။
တတ္ထ ကောနီဓာတိ ကော နု ဣဓ။ အပိ ဝိသိဋ္ဌန္တိ ဥတ္တမမ္ပိ သမာနံ။ စာဂမတ္တာတိ စာဂပမာဏတော အညံ ဝရံ နာမ နတ္ထိ။ ဣဓ ဇီဝိတေတိ ဣမသ္မိံ ဇီဝလောကေ။ ‘‘ဣဓ ဇီဝတ’’န္တိပိ ပါဌော, ဣမသ္မိံ လောကေ ဇီဝမာနာနန္တိ အတ္ထော။ အမာနုသန္တိ ဒိဗ္ဗစက္ခု မယာ လဒ္ဓံ, ဣမိနာ ကာရဏေန ဝေဒိတဗ္ဗမေတံ ‘‘စာဂတော ဥတ္တမံ နာမ နတ္ထီ’’တိ။ ဧတမ္ပိ ဒိသွာတိ ဧတံ မယာ လဒ္ဓံ ဒိဗ္ဗစက္ခုံ ဒိသွာပိ။
ဣတိ ဣမာဟိ စတူဟိ ဂါထာဟိ ဓမ္မံ ဒေသေတွာ တတော ပဋ္ဌာယ အနွဒ္ဓမာသံ ပန္နရသုပေါသထေသု မဟာဇနံ သန္နိပါတာပေတွာ နိစ္စံ ဣမာဟိ ဂါထာဟိ ဓမ္မံ ဒေသေသိ။ တံ သုတွာ မဟာဇနော ဒါနာဒီနိ ပုညာနိ ကတွာ ဒေဝလောကံ ပူရေန္တောဝ အဂမာသိ။
သတ္ထာ ဣမံ ဓမ္မဒေသနံ အာဟရိတွာ ‘‘ဧဝံ, ဘိက္ခဝေ, ပေါရာဏကပဏ္ဍိတာ ဗာဟိရဒါနေန အသန္တုဋ္ဌာ သမ္ပတ္တယာစကာနံ အတ္တနော စက္ခူနိ ဥပ္ပါဋေတွာ အဒံသူ’’တိ ဝတွာ သစ္စာနိ ပကာသေတွာ ဇာတကံ သမောဓာနေသိ – ‘‘တဒါ သီဝိကဝေဇ္ဇော အာနန္ဒော အဟောသိ, သက္ကော အနုရုဒ္ဓေါ အဟောသိ, သေသပရိသာ ဗုဒ္ဓပရိသာ, သိဝိရာဇာ ပန အဟမေဝ အဟောသိ’’န္တိ။
သိဝိဇာတကဝဏ္ဏနာ တတိယာ။
֍ * မြန်[၅၀၀] ၄။ သိရီမန္တဇာတကဝဏ္ဏနာ
၈၃-၁၀၃။ ပညာယုပေတံ သိရိယာ ဝိဟီနန္တိ အယံ သိရီမန္တပဉှော မဟာဥမင်္ဂေ (ဇာ။ ၂။၂၂။၅၉၀ အာဒယော) အာဝိ ဘဝိဿတိ။
သိရီမန္တဇာတကဝဏ္ဏနာ စတုတ္ထာ။
֍ * မြန်[၅၀၁] ၅။ ရောဟဏမိဂဇာတကဝဏ္ဏနာ
ဧတေ ယူထာ ပတိယန္တီတိ ဣဒံ သတ္ထာ ဝေဠုဝနေ ဝိဟရန္တော အာယသ္မတော အာနန္ဒဿ ဇီဝိတပရိစ္စာဂံ အာရဗ္ဘ ကထေသိ။ သော ပနဿ ဇီဝိတပရိစ္စာဂေါ အသီတိနိပါတေ စူဠဟံသဇာတကေ (ဇာ။ ၂။၂၁။၁ အာဒယော) ဓနပါလဒမနေ အာဝိ ဘဝိဿတိ။ ဧဝံ တေနာယသ္မတာ သတ္ထု အတ္ထာယ ဇီဝိတေ ပရိစ္စတ္တေ ဓမ္မသဘာယံ ကထံ သမုဋ္ဌာပေသုံ ‘‘အာဝုသော, အာယသ္မာ အာနန္ဒော သေက္ခပဋိသမ္ဘိဒပ္ပတ္တော ဟုတွာ ဒသဗလဿတ္ထာယ ဇီဝိတံ ပရိစ္စဇီ’’တိ။ သတ္ထာ အာဂန္တွာ ‘‘ကာယ နုတ္ထ, ဘိက္ခဝေ, ဧတရဟိ ကထာယ သန္နိသိန္နာ’’တိ ပုစ္ဆိတွာ ‘‘ဣမာယ နာမာ’’တိ ဝုတ္တေ ‘‘န, ဘိက္ခဝေ, ဣဒါနေဝ, ပုဗ္ဗေပေသ မမတ္ထာယ ဇီဝိတံ ပရိစ္စဇိယေဝါ’’တိ ဝတွာ အတီတံ အာဟရိ။
အတီတေ ဗာရာဏသိယံ ဗြဟ္မဒတ္တေ ရဇ္ဇံ ကာရေန္တေ ခေမာ နာမဿ အဂ္ဂမဟေသီ အဟောသိ။ တဒါ ဗောဓိသတ္တော ဟိမဝန္တပဒေသေ မိဂယောနိယံ နိဗ္ဗတ္တိတွာ သုဝဏ္ဏဝဏ္ဏော အဟောသိ သောဘဂ္ဂပ္ပတ္တော။ ကနိဋ္ဌောပိဿ စိတ္တမိဂေါ နာမ သုဝဏ္ဏဝဏ္ဏောဝ အဟောသိ, ကနိဋ္ဌဘဂိနီပိဿ သုတနာ
နာမ သုဝဏ္ဏဝဏ္ဏာဝ အဟောသိ။ မဟာသတ္တော ပန ရောဟဏော နာမ မိဂရာဇာ အဟောသိ။ သော ဟိမဝန္တေ ဒွေ ပဗ္ဗတရာဇိယော အတိက္ကမိတွာ တတိယာယ အန္တရေ ရောဟဏံ နာမ သရံ နိဿာယ အသီတိမိဂသဟဿပရိဝါရော ဝါသံ ကပ္ပေသိ။ သော အန္ဓေ ဇိဏ္ဏေ မာတာပိတရော ပေါသေသိ။ အထေကော ဗာရာဏသိတော အဝိဒူရေ နေသာဒဂါမဝါသီ နေသာဒပုတ္တော ဟိမဝန္တံ ပဝိဋ္ဌော မဟာသတ္တံ ဒိသွာ အတ္တနော ဂါမံ အာဂန္တွာ အပရဘာဂေ ကာလံ ကရောန္တော ပုတ္တဿာရောစေသိ ‘‘တာတ, အမှာကံ ကမ္မဘူမိယံ အသုကသ္မိံ နာမ ဌာနေ သုဝဏ္ဏဝဏ္ဏော မိဂေါ ဝသတိ, သစေ ရာဇာ ပုစ္ဆေယျ, ကထေယျာသီ’’တိ။
အထေကဒိဝသံ ခေမာ ဒေဝီ ပစ္စူသကာလေ သုပိနံ အဒ္ဒသ။ ဧဝရူပေါ သုပိနော အဟောသိ – သုဝဏ္ဏဝဏ္ဏော မိဂေါ အာဂန္တွာ ကဉ္စနပီဌေ နိသီဒိတွာ သုဝဏ္ဏကိင်္ကိဏိကံ အာကောဋေန္တော ဝိယ မဓုရဿရေန ဒေဝိယာ ဓမ္မံ ဒေသေတိ, သာ သာဓုကာရံ ဒတွာ ဓမ္မံ သုဏာတိ။ မိဂေါ ဓမ္မကထာယ အနိဋ္ဌိတာယ ဧဝ ဥဋ္ဌာယ ဂစ္ဆတိ, သာ ‘‘မိဂံ ဂဏှထ ဂဏှထာ’’တိ ဝဒန္တီယေဝ ပဗုဇ္ဈိ။ ပရိစာရိကာယော တဿာ သဒ္ဒံ သုတွာ ‘‘ပိဟိတဒွါရဝါတပါနံ ဂေဟံ ဝါတဿပိ ဩကာသော နတ္ထိ, အယျာ, ဣမာယ ဝေလာယ မိဂံ ဂဏှာပေတီ’’တိ အဝဟသိံသု။ သာ တသ္မိံ ခဏေ ‘‘သုပိနော အယ’’န္တိ ဉတွာ စိန္တေသိ ‘‘သုပိနောတိ ဝုတ္တေ ရာဇာ အနာဒရော ဘဝိဿတိ, ‘ဒေါဟဠော ဥပ္ပန္နော’တိ ဝုတ္တေ ပန အာဒရေန ပရိယေသိဿတိ, သုဝဏ္ဏဝဏ္ဏဿ မိဂဿ ဓမ္မကထံ သုဏိဿာမီ’’တိ။ သာ ဂိလာနာလယံ ကတွာ နိပဇ္ဇိ။ ရာဇာ အာဂန္တွာ ‘‘ဘဒ္ဒေ, ကိံ တေ အဖာသုက’’န္တိ ပုစ္ဆိ။ ‘‘ဒေဝ, အညံ နတ္ထိ, ဒေါဟဠော ပန မေ ဥပ္ပန္နော’’တိ။ ‘‘ကိံ ဣစ္ဆသိ ဒေဝီ’’တိ? ‘‘သုဝဏ္ဏဝဏ္ဏဿ ဓမ္မိကမိဂဿ ဓမ္မံ သောတုကာမာ ဒေဝါ’’တိ။ ‘‘ဘဒ္ဒေ, ယံ နတ္ထိ, တတ္ထ တေ ဒေါဟဠော ဥပ္ပန္နော, သုဝဏ္ဏဝဏ္ဏော နာမ မိဂေါယေဝ နတ္ထီ’’တိ။ သော ‘‘သစေ န လဘာမိ, ဣဓေဝ မေ မရဏ’’န္တိ ရညော ပိဋ္ဌိံ ဒတွာ နိပဇ္ဇိ။
ရာဇာ ‘‘သစေ အတ္ထိ, လဘိဿသီ’’တိ ပရိသမဇ္ဈေ နိသီဒိတွာ မောရဇာတကေ (ဇာ။ ၁။၂။၁၇ အာဒယော) ဝုတ္တနယေနေဝ အမစ္စေ စ ဗြာဟ္မဏေ စ ပုစ္ဆိတွာ ‘‘သုဝဏ္ဏဝဏ္ဏာ မိဂါ နာမ ဟောန္တီ’’တိ သုတွာ လုဒ္ဒကေ သန္နိပါတေတွာ ‘‘ဧဝရူပေါ မိဂေါ ကေန ဒိဋ္ဌော, ကေန သုတော’’တိ ပုစ္ဆိတွာ တေန နေသာဒပုတ္တေန ပိတု သန္တိကာ
သုတနိယာမေန ကထိတေ ‘‘သမ္မ, တဿ တေ မိဂဿ အာနီတကာလေ မဟန္တံ သက္ကာရံ ကရိဿာမိ, ဂစ္ဆ အာနေဟိ န’’န္တိ ဝတွာ ပရိဗ္ဗယံ ဒတွာ တံ ပေသေသိ။ သောပိ ‘‘သစာဟံ, ဒေဝ, တံ အာနေတုံ န သက္ခိဿာမိ, စမ္မမဿ အာနေဿာမိ, တံ အာနေတုံ အသက္ကောန္တော လောမာနိပိဿ အာနေဿာမိ, တုမှေ မာ စိန္တယိတ္ထာ’’တိ ဝတွာ အတ္တနော နိဝေသနံ ဂန္တွာ ပုတ္တဒါရဿ ပရိဗ္ဗယံ ဒတွာ တတ္ထ ဂန္တွာ တံ မိဂရာဇာနံ ဒိသွာ ‘‘ကသ္မိံ နု ခေါ ဌာနေ ပါသံ ဩဍ္ဍေတွာ ဣမံ မိဂရာဇာနံ ဂဏှိတုံ သက္ခိဿာမီ’’တိ ဝီမံသန္တော ပါနီယတိတ္ထေ ဩကာသံ ပဿိ။ သော ဒဠှံ စမ္မယောတ္တံ ဝဋ္ဋေတွာ မဟာသတ္တဿ ပါနီယပိဝနဋ္ဌာနေ ယဋ္ဌိပါသံ ဩဍ္ဍေသိ။
ပုနဒိဝသေ မဟာသတ္တော အသီတိယာ မိဂသဟဿေဟိ သဒ္ဓိံ ဂေါစရံ စရိတွာ ‘‘ပကတိတိတ္ထေယေဝ ပါနီယံ ပိဝိဿာမီ’’တိ တတ္ထ ဂန္တွာ ဩတရန္တောယေဝ ပါသေ ဗဇ္ဈိ။ သော ‘‘သစာဟံ ဣဒါနေဝ ဗဒ္ဓရဝံ ရဝိဿာမိ, ဉာတိဂဏာ ပါနီယံ အပိဝိတွာဝ ဘီတာ ပလာယိဿန္တီ’’တိ စိန္တေတွာ ယဋ္ဌိယံ အလ္လီယိတွာ အတ္တနော ဝသေ ဝတ္တေတွာ ပါနီယံ ပိဝန္တော ဝိယ အဟောသိ။ အထ အသီတိယာ မိဂသဟဿာနံ ပါနီယံ ပိဝိတွာ ဥတ္တရိတွာ ဌိတကာလေ ‘‘ပါသံ ဆိန္ဒိဿာမီ’’တိ တိက္ခတ္တုံ အာကဍ္ဎိ။ ပဌမဝါရေ စမ္မံ ဆိဇ္ဇိ, ဒုတိယဝါရေ မံသံ ဆိဇ္ဇိ, တတိယဝါရေ နှာရုံ ဆိန္ဒိတွာ ပါသော အဋ္ဌိံ အာဟစ္စ အဋ္ဌာသိ။ သော ဆိန္ဒိတုံ အသက္ကောန္တော ဗဒ္ဓရဝံ ရဝိ, မိဂဂဏာ ဘာယိတွာ တီဟိ ဃဋာဟိ ပလာယိံသု။ စိတ္တမိဂေါ တိဏ္ဏမ္ပိ ဃဋာနံ အန္တရေ မဟာသတ္တံ အဒိသွာ ‘‘ဣဒံ ဘယံ ဥပ္ပဇ္ဇမာနံ မမ ဘာတု ဥပ္ပန္နံ ဘဝိဿတီ’’တိ စိန္တေတွာ တဿ သန္တိကံ ဂန္တွာ ဗဒ္ဓံ ပဿိ။ အထ နံ မဟာသတ္တော ဒိသွာ ‘‘ဘာတိက, မာ ဣဓ တိဋ္ဌ, သာသင်္ကံ ဣဒံ ဌာန’’န္တိ ဝတွာ ဥယျောဇေန္တော ပဌမံ ဂါထမာဟ –
‘‘ဧတေ ယူထာ ပတိယန္တိ, ဘီတာ မရဏဿ စိတ္တက၊
ဂစ္ဆ တုဝမ္ပိ မာကင်္ခိ, ဇီဝိဿန္တိ တယာ သဟာ’’တိ။
တတ္ထ ဧတေတိ စက္ခုပထံ အတိက္ကမိတွာ ဒူရဂတေ သန္ဓာယာဟ။ ပတိယန္တီတိ ပတိဂစ္ဆန္တိ, ပလာယန္တီတိ အတ္ထော။ စိတ္တကာတိ တံ အာလပတိ။ တယာ သဟာတိ တွံ ဧတေသံ မမ ဌာနေ ဌတွာ ရာဇာ ဟောဟိ, ဧတေ တယာ သဒ္ဓိံ ဇီဝိဿန္တီတိ။
တတော ဥဘိန္နမ္ပိ တိဿော ဧကန္တရိကဂါထာယော ဟောန္တိ –
‘‘နာဟံ ရောဟဏ ဂစ္ဆာမိ, ဟဒယံ မေ အဝကဿတိ၊
န တံ အဟံ ဇဟိဿာမိ, ဣဓ ဟိဿာမိ ဇီဝိတံ။
‘‘တေ ဟိ နူန မရိဿန္တိ, အန္ဓာ အပရိဏာယကာ၊
ဂစ္ဆ တုဝမ္ပိ မာကင်္ခိ, ဇီဝိဿန္တိ တယာ သဟ။
‘‘နာဟံ ရောဟဏ ဂစ္ဆာမိ, ဟဒယံ မေ အဝကဿတိ၊
န တံ ဗဒ္ဓံ ဇဟိဿာမိ, ဣဓ ဟိဿာမိ ဇီဝိတ’’န္တိ။
တတ္ထ ရောဟဏာတိ မဟာသတ္တံ နာမေနာလပတိ။ အဝကဿတီတိ ကဍ္ဎယတိ, သောကေန ဝါ ကဍ္ဎီယတိ။ တေ ဟိ နူနာတိ တေ အမှာကံ မာတာပိတရော ဧကံသေနေဝ ဒွီသုပိ အမှေသု ဣဓ မတေသု အပရိဏာယကာ ဟုတွာ အပ္ပဋိဇဂ္ဂိယမာနာ သုဿိတွာ မရိဿန္တိ, တသ္မာ ဘာတိက စိတ္တက, ဂစ္ဆ တုဝံ, တယာ သဟ တေ ဇီဝိဿန္တီတိ အတ္ထော။ ဣဓ ဟိဿာမီတိ ဣမသ္မိံယေဝ ဌာနေ ဇီဝိတံ ဇဟိဿာမီတိ။
ဣတိ ဝတွာ ဗောဓိသတ္တဿ ဒက္ခိဏပဿံ နိဿာယ တံ သန္ဓာရေတွာ အဿာသေန္တော အဋ္ဌာသိ။ သုတနာပိ မိဂပေါတိကာ ပလာယိတွာ မိဂါနံ အန္တရေ ဥဘော ဘာတိကေ အပဿန္တီ ‘‘ဣဒံ ဘယံ မမ ဘာတိကာနံ ဥပ္ပန္နံ ဘဝိဿတီ’’တိ နိဝတ္တိတွာ တေသံ သန္တိကံ အာဂတာ။ နံ အာဂစ္ဆန္တိံ ဒိသွာ မဟာသတ္တော ပဉ္စမံ ဂါထမာဟ –
‘‘ဂစ္ဆ ဘီရု ပလာယဿု, ကူဋေ ဗဒ္ဓေါသ္မိ အာယသေ၊
ဂစ္ဆ တုဝမ္ပိ မာကင်္ခိ, ဇီဝိဿန္တိ တယာ သဟာ’’တိ။
တတ္ထ ဘီရူတိ မာတုဂါမော နာမ အပ္ပမတ္တကေနပိ ဘာယတိ, တေန နံ ဧဝံ အာလပတိ။ ကူဋေတိ ပဋိစ္ဆန္နပါသေ။ အာယသေတိ သော ဟိ အန္တောဥဒကေ အယက္ခန္ဓံ ကောဋ္ဋေတွာ တတ္ထ သာရဒါရုံ ယဋ္ဌိံ ဗန္ဓိတွာ ဩဍ္ဍိတော, တသ္မာ ဧဝမာဟ။ တယာ သဟာတိ တေ အသီတိသဟဿာ မိဂါ တယာ သဒ္ဓိံ ဇီဝိဿန္တီတိ။
တတော ပရံ ပုရိမနယေနေဝ တိဿော ဂါထာ ဟောန္တိ –
‘‘နာဟံ ရောဟဏ ဂစ္ဆာမိ, ဟဒယံ မေ အဝကဿတိ၊
န တံ အဟံ ဇဟိဿာမိ, ဣဓ ဟိဿာမိ ဇီဝိတံ။
‘‘တေ ဟိ နူန မရိဿန္တိ, အန္ဓာ အပရိဏာယကာ၊
ဂစ္ဆ တုဝမ္ပိ မာကင်္ခိ, ဇီဝိဿန္တိ တယာ သဟ။
‘‘နာဟံ ရောဟဏ ဂစ္ဆာမိ, ဟဒယံ မေ အဝကဿတိ၊
န တံ ဗဒ္ဓံ ဇဟိဿာမိ, ဣဓ ဟိဿာမိ ဇီဝိတ’’န္တိ။
တတ္ထ တေ ဟိ နူနာတိ ဣဓာပိ မာတာပိတရောယေဝ သန္ဓာယာဟ။
သာပိ တထေဝ ပဋိက္ခိပိတွာ မဟာသတ္တဿ ဝါမပဿံ နိဿာယ အဿာသယမာနာ အဋ္ဌာသိ။ လုဒ္ဒေါပိ တေ မိဂေ ပလာယန္တေ ဒိသွာ ဗဒ္ဓရဝဉ္စ သုတွာ ‘‘ဗဒ္ဓေါ ဘဝိဿတိ မိဂရာဇာ’’တိ ဒဠှံ ကစ္ဆံ ဗန္ဓိတွာ မိဂမာရဏသတ္တိံ အာဒါယ ဝေဂေနာဂစ္ဆိ။ မဟာသတ္တော တံ အာဂစ္ဆန္တံ ဒိသွာ နဝမံ ဂါထမာဟ –
‘‘အယံ သော လုဒ္ဒကော ဧတိ, လုဒ္ဒရူပေါ သဟာဝုဓော၊
ယော နော ဝဓိဿတိ အဇ္ဇ, ဥသုနာ သတ္တိယာ အပီ’’တိ။
တတ္ထ လုဒ္ဒရူပေါတိ ဒါရုဏဇာတိကော။ သတ္တိယာ အပီတိ သတ္တိယာပိ နော ပဟရိတွာ ဝဓိဿတိ, တသ္မာ ယာဝ သော နာဂစ္ဆတိ, တာဝ ပလာယထာတိ။
တံ ဒိသွာပိ စိတ္တမိဂေါ န ပလာယိ။ သုတနာ ပန သကဘာဝေန သဏ္ဌာတုံ အသက္ကောန္တီ မရဏဘယဘီတာ ထောကံ ပလာယိတွာ – ‘‘အဟံ ဒွေ ဘာတိကေ ပဟာယ ကုဟိံ ပလာယိဿာမီ’’တိ အတ္တနော ဇီဝိတံ ဇဟိတွာ နလာဋေန မစ္စုံ အာဒါယ ပုနာဂန္တွာ ဘာတု ဝါမပဿေ အဋ္ဌာသိ။ တမတ္ထံ ပကာသေန္တော သတ္ထာ ဒသမံ ဂါထမာဟ –
‘‘သာ မုဟုတ္တံ ပလာယိတွာ, ဘယဋ္ဋာ ဘယတဇ္ဇိတာ၊
သုဒုက္ကရံ အကရာ ဘီရု, မရဏာယူပနိဝတ္တထာ’’တိ။
တတ္ထ မရဏာယူပနိဝတ္တထာတိ မရဏတ္ထာယ ဥပနိဝတ္တိ။
လုဒ္ဒေါပိ အာဂန္တွာ တေ တယော ဇနေ ဧကတော ဌိတေ ဒိသွာ မေတ္တစိတ္တံ ဥပ္ပါဒေတွာ ဧကကုစ္ဆိယံ နိဗ္ဗတ္တဘာတရော ဝိယ တေ မညမာနော စိန္တေသိ ‘‘မိဂရာဇာ, တာဝ ပါသေ ဗဒ္ဓေါ, ဣမေ ပန ဒွေ ဇနာ ဟိရောတ္တပ္ပဗန္ဓနေန ဗဒ္ဓါ, ကိံ နု ခေါ ဣမေ ဧတဿ ဟောန္တီ’’တိ? အထ နံ ပုစ္ဆန္တော ဂါထမာဟ –
‘‘ကိံ နု တေမေ မိဂါ ဟောန္တိ, မုတ္တာ ဗဒ္ဓံ ဥပါသရေ၊
န တံ စဇိတုမိစ္ဆန္တိ, ဇီဝိတဿပိ ကာရဏာ’’တိ။
တတ္ထ ကိံ နု တေမေတိ ကိံ နု တေ ဣမေ။ ဥပါသရေတိ ဥပါသန္တိ။
‘‘ဘာတရော ဟောန္တိ မေ လုဒ္ဒ, သောဒရိယာ ဧကမာတုကာ၊
န မံ စဇိတုမိစ္ဆန္တိ, ဇီဝိတဿပိ ကာရဏာ’’တိ။
သော တဿ ဝစနံ သုတွာ ဘိယျောသောမတ္တာယ မုဒုစိတ္တော အဟောသိ။ စိတ္တမိဂရာဇာ တဿ မုဒုစိတ္တဘာဝံ ဉတွာ ‘‘သမ္မ လုဒ္ဒက, မာ တွံ ဧတံ မိဂရာဇာနံ ‘မိဂမတ္တောယေဝါ’တိ မညိတ္ထ, အယဉှိ အသီတိယာ မိဂသဟဿာနံ ရာဇာ သီလာစာရသမ္ပန္နော သဗ္ဗသတ္တေသု မုဒုစိတ္တော မဟာပညော အန္ဓေ ဇိဏ္ဏေ မာတာပိတရော ပေါသေတိ။ သစေ တွံ ဧဝရူပံ ဓမ္မိကံ မိဂံ မာရေသိ, ဧတံ မာရေန္တော မာတာပိတရော စ နော မဉ္စ ဘဂိနိဉ္စ မေတိ အမှေ ပဉ္စပိ ဇနေ မာရေသိယေဝ။ မယှံ ပန ဘာတု ဇီဝိတံ ဒေန္တော ပဉ္စန္နမ္ပိ ဇနာနံ ဇီဝိတဒါယကောသီ’’တိ ဝတွာ ဂါထမာဟ –
‘‘တေ ဟိ နူန မရိဿန္တိ, အန္ဓာ အပရိဏာယကာ၊
ပဉ္စန္နံ ဇီဝိတံ ဒေဟိ, ဘာတရံ မုဉ္စ လုဒ္ဒကာ’’တိ။
သော တဿ ဓမ္မကထံ သုတွာ ပသန္နစိတ္တော ‘‘မာ ဘာယိ သာမီ’’တိ ဝတွာ အနန္တရံ ဂါထမာဟ –
‘‘သော ဝေါ အဟံ ပမောက္ခာမိ, မာတာပေတ္တိဘရံ မိဂံ၊
နန္ဒန္တု မာတာပိတရော, မုတ္တံ ဒိသွာ မဟာမိဂ’’န္တိ။
တတ္ထ ဝေါတိ နိပါတမတ္တံ။ မုတ္တန္တိ ဗန္ဓနာ မုတ္တံ ပဿိတွာ။
ဧဝဉ္စ ပန ဝတွာ စိန္တေသိ ‘‘ရညာ ဒိန္နယသော မယှံ ကိံ ကရိဿတိ, သစာဟံ ဣမံ မိဂရာဇာနံ ဝဓိဿာမိ, အယံ ဝါ မေ ပထဝီ ဘိဇ္ဇိတွာ ဝိဝရံ ဒဿတိ, အသနိ ဝါ မေ မတ္ထကေ ပတိဿတိ, ဝိဿဇ္ဇေဿာမိ န’’န္တိ။ သော မဟာသတ္တံ ဥပသင်္ကမိတွာ ယဋ္ဌိံ ပါတေတွာ စမ္မယောတ္တံ ဆိန္ဒိတွာ မိဂရာဇာနံ အာလိင်္ဂိတွာ ဥဒကပရိယန္တေ နိပဇ္ဇာပေတွာ မုဒုစိတ္တေန သဏိကံ ပါသာ မောစေတွာ နှာရူဟိ နှာရုံ, မံသေန မံသံ, စမ္မေန စမ္မံ သမောဓာနေတွာ ဥဒကေန လောဟိတံ ဓောဝိတွာ မေတ္တစိတ္တေန ပုနပ္ပုနံ ပရိမဇ္ဇိ။ တဿ မေတ္တာနုဘာဝေနေဝ မဟာသတ္တဿ ပါရမိတာနုဘာဝေန စ သဗ္ဗာနိ နှာရုမံသစမ္မာနိ သန္ဓီယိံသု, ပါဒေါ သဉ္ဆန္နဆဝိ သဉ္ဆန္နလောမော အဟောသိ, အသုကဋ္ဌာနေ ဗဒ္ဓေါ အဟောသီတိပိ န ပညာယိ။ မဟာသတ္တော သုခပ္ပတ္တော ဟုတွာ အဋ္ဌာသိ။ တံ ဒိသွာ စိတ္တမိဂေါ သောမနဿဇာတော လုဒ္ဒဿ အနုမောဒနံ ကရောန္တော ဂါထမာဟ –
‘‘ဧဝံ လုဒ္ဒက နန္ဒဿု, သဟ သဗ္ဗေဟိ ဉာတိဘိ၊
ယထာဟမဇ္ဇ နန္ဒာမိ, မုတ္တံ ဒိသွာ မဟာမိဂ’’န္တိ။
အထ မဟာသတ္တော ‘‘ကိံ နု ခေါ ဧသ လုဒ္ဒေါ မံ ဂဏှန္တော အတ္တနော ကာမေန ဂဏှိ, ဥဒါဟု အညဿ အာဏတ္တိယာ’’တိ စိန္တေတွာ ဂဟိတကာရဏံ ပုစ္ဆိ။ လုဒ္ဒပုတ္တော အာဟ – ‘‘သာမိ, န မယှံ တုမှေဟိ ကမ္မံ အတ္ထိ, ရညော ပန အဂ္ဂမဟေသီ ခေမာ နာမ တုမှာကံ ဓမ္မကထံ သောတုကာမာ, တဒတ္ထာယ ရညော အာဏတ္တိယာ တွံ မယာ ဂဟိတော’’တိ။ သမ္မ, ဧဝံ သန္တေ မံ ဝိဿဇ္ဇေန္တော အတိဒုက္ကရံ ကရောသိ, ဧဟိ မံ နေတွာ ရညော ဒဿေဟိ, ဒေဝိယာ ဓမ္မံ ကထေဿာမီတိ။ သာမိ, ရာဇာနော နာမ ကက္ခဠာ, ကော ဇာနာတိ, ကိံ ဘဝိဿတိ, မယှံ ရညာ ဒိန္နယသေန ကမ္မံ နတ္ထိ, ဂစ္ဆ တွံ ယထာသုခန္တိ။ ပုန မဟာသတ္တော ‘‘ဣမိနာ မံ ဝိဿဇ္ဇေန္တေန အတိဒုက္ကရံ ကတံ, ယသပဋိလာဘဿ ဥပါယမဿ ကရိဿာမီ’’တိ စိန္တေတွာ ‘‘သမ္မ, ပိဋ္ဌိံ တာဝ မေ ဟတ္ထေန ပရိမဇ္ဇာ’’တိ အာဟ။ ‘‘သော ပရိမဇ္ဇိ, ဟတ္ထော သုဝဏ္ဏဝဏ္ဏေဟိ လောမေဟိ ပူရိ’’။ ‘‘သာမိ, ဣမေဟိ လောမေဟိ ကိံ ကာရောမီ’’တိ။ ‘‘သမ္မ, ဣမာနိ ဟရိတွာ ရညော စ ဒေဝိယာ စ ဒဿေတွာ ‘ဣမာနိ တဿ သုဝဏ္ဏဝဏ္ဏမိဂဿ လောမာနီ’တိ ဝတွာ မမ ဌာနေ ဌတွာ ဣမာဟိ ဂါထာဟိ ဒေဝိယာ ဓမ္မံ ဒေသေဟိ, တံ သုတွာယေဝ စဿာ ဒေါဟဠော
ပဋိပ္ပဿမ္ဘိဿတီ’’တိ။ ‘‘ဓမ္မံ စရ မဟာရာဇာ’’တိ ဒသ ဓမ္မစရိယဂါထာ ဥဂ္ဂဏှာပေတွာ ပဉ္စ သီလာနိ ဒတွာ အပ္ပမာဒေန ဩဝဒိတွာ ဥယျောဇေသိ။ လုဒ္ဒပုတ္တော မဟာသတ္တံ အာစရိယဋ္ဌာနေ ဌပေတွာ တိက္ခတ္တုံ ပဒက္ခိဏံ ကတွာ စတူသု ဌာနေသု ဝန္ဒိတွာ လောမာနိ ပဒုမိနိပတ္တေန ဂဟေတွာ ပက္ကာမိ။ တေပိ တယော ဇနာ ထောကံ အနုဂန္တွာ မုခေန ဂေါစရဉ္စ ပါနီယဉ္စ ဂဟေတွာ မာတာပိတူနံ သန္တိကံ ဂမိံသု။ မာတာပိတရော ‘‘တာတ ရောဟဏ, တွံ ကိရ ပါသေ ဗဒ္ဓေါ ကထံ မုတ္တောသီ’’တိ ပုစ္ဆန္တာ ဂါထမာဟံသု –
‘‘ကထံ တွံ ပမောက္ခော အာသိ, ဥပနီတသ္မိ ဇီဝိတေ၊
ကထံ ပုတ္တ အမောစေသိ, ကူဋပါသမှ လုဒ္ဒကော’’တိ။
တတ္ထ ဥပနီတသ္မီတိ တဝ ဇီဝိတေ မရဏသန္တိကံ ဥပနီတေ ကထံ ပမောက္ခော အာသိ။
တံ သုတွာ ဗောဓိသတ္တော တိဿော ဂါထာ အဘာသိ –
‘‘ဘဏံ ကဏ္ဏသုခံ ဝါစံ, ဟဒယင်္ဂံ ဟဒယဿိတံ၊
သုဘာသိတာဟိ ဝါစာဟိ, စိတ္တကော မံ အမောစယိ။
‘‘ဘဏံ ကဏ္ဏသုခံ ဝါစံ, ဟဒယင်္ဂံ ဟဒယဿိတံ၊
သုဘာသိတာဟိ ဝါစာဟိ, သုတနာ မံ အမောစယိ။
‘‘သုတွာ ကဏ္ဏသုခံ ဝါစံ, ဟဒယင်္ဂံ ဟဒယဿိတံ၊
သုဘာသိတာနိ သုတွာန, လုဒ္ဒကော မံ အမောစယီ’’တိ။
တတ္ထ ဘဏန္တိ ဘဏန္တော။ ဟဒယင်္ဂန္တိ ဟဒယင်္ဂမံ။ ဒုတိယဂါထာယ ဘဏန္တိ ဘဏမာနာ။ သုတွာတိ သော ဣမေသံ ဥဘိန္နံ ဝါစံ သုတွာ။
အထဿ မာတာပိတရော အနုမောဒန္တာ အာဟံသု –
‘‘ဧဝံ အာနန္ဒိတော ဟောတု, သဟ ဒါရေဟိ လုဒ္ဒကော၊
ယထာ မယဇ္ဇ နန္ဒာမ, ဒိသွာ ရောဟဏမာဂတ’’န္တိ။
လုဒ္ဒေါပိ အရညာ နိက္ခမိတွာ ရာဇကုလံ ဂန္တွာ ရာဇာနံ ဝန္ဒိတွာ ဧကမန္တံ အဋ္ဌာသိ။ တံ ဒိသွာ ရာဇာ ဂါထမာဟ –
‘‘နနု တွံ အဝစ လုဒ္ဒ, ‘မိဂစမ္မာနိ အာဟရိံ’၊
အထ ကေန နု ဝဏ္ဏေန, မိဂစမ္မာနိ နာဟရီ’’တိ။
တတ္ထ မိဂစမ္မာနီတိ မိဂံ ဝါ စမ္မံ ဝါ။ အာဟရိန္တိ အာဟရိဿာမိ။ ဣဒံ ဝုတ္တံ ဟောတိ – အမ္ဘော လုဒ္ဒ, နနု တွံ ဧဝံ အဝစ ‘‘မိဂံ အာနေတုံ အသက္ကောန္တော စမ္မံ အာဟရိဿာမိ, တံ အသက္ကောန္တော လောမာနီ’’တိ, သော တွံ ကေန ကာရဏေန နေဝ မိဂံ, န မိဂစမ္မံ အာဟရီတိ?
တံ သုတွာ လုဒ္ဒေါ ဂါထမာဟ –
‘‘အာဂမာ စေဝ ဟတ္ထတ္ထံ, ကူဋပါသဉ္စ သော မိဂေါ၊
အဗဇ္ဈိ တံ မိဂရာဇံ, တဉ္စ မုတ္တာ ဥပါသရေ။
‘‘တဿ မေ အဟု သံဝေဂေါ, အဗ္ဘုတော လောမဟံသနော၊
ဣမဉ္စာဟံ မိဂံ ဟညေ, အဇ္ဇ ဟိဿာမိ ဇီဝိတ’’န္တိ။
တတ္ထ အာဂမာတိ မဟာရာဇ, သော မိဂေါ မမ ဟတ္ထတ္ထံ ဟတ္ထပါသဉ္စေဝ မယာ ဩဍ္ဍိတံ ကူဋပါသဉ္စ အာဂတော, တသ္မိဉ္စ ကူဋပါသေ အဗဇ္ဈိ။ တဉ္စ မုတ္တာ ဥပါသရေတိ တဉ္စ ဗဒ္ဓံ အပရေ မုတ္တာ အဗဒ္ဓါဝ ဒွေ မိဂါ အဿာသေန္တာ တံ နိဿာယ အဋ္ဌံသု။ အဗ္ဘုတောတိ ပုဗ္ဗေ အဘူတပုဗ္ဗော။ ဣမဉ္စာဟန္တိ အထ မေ သံဝိဂ္ဂဿ ဧတဒဟောသိ ‘‘သစေ အဟံ ဣမံ မိဂံ ဟနိဿာမိ, အဇ္ဇေဝ ဣမသ္မိံယေဝ ဌာနေ ဇီဝိတံ ဇဟိဿာမီ’’တိ။
တံ သုတွာ ရာဇာ အာဟ –
‘‘ကီဒိသာ တေ မိဂါ လုဒ္ဒ, ကီဒိသာ ဓမ္မိကာ မိဂါ၊
ကထံဝဏ္ဏာ ကထံသီလာ, ဗာဠှံ ခေါ နေ ပသံသသီ’’တိ။
ဣဒံ သော ရာဇာ ဝိမှယဝသေန ပုနပ္ပုနံ ပုစ္ဆတိ။ တံ သုတွာ လုဒ္ဒေါ ဂါထမာဟ –
‘‘ဩဒါတသိင်္ဂါ သုစိဝါလာ, ဇာတရူပတစူပမာ၊
ပါဒါ လောဟိတကာ တေသံ, အဉ္ဇိတက္ခာ မနောရမာ’’တိ။
တတ္ထ ဩဒါတသိင်္ဂါတိ ရဇတဒါမသဒိသသိင်္ဂါ။ သုစိဝါလာတိ စာမရိဝါလသဒိသေန သုစိနာ ဝါလေန သမန္နာဂတာ။ လောဟိတကာတိ ရတ္တနခါ ပဝါဠသဒိသာ။ ပါဒါတိ ခုရပရိယန္တာ။ အဉ္ဇိတက္ခာတိ အဉ္ဇိတေဟိ ဝိယ ဝိသုဒ္ဓပဉ္စပသာဒေဟိ အက္ခီဟိ သမန္နာဂတာ။
ဣတိ သော ကထေန္တောဝ မဟာသတ္တဿ သုဝဏ္ဏဝဏ္ဏာနိ လောမာနိ ရညော ဟတ္ထေ ဌပေတွာ တေသံ မိဂါနံ သရီရဝဏ္ဏံ ပကာသေန္တော ဂါထမာဟ –
‘‘ဧဒိသာ တေ မိဂါ ဒေဝ, ဧဒိသာ ဓမ္မိကာ မိဂါ၊
မာတာပေတ္တိဘရာ ဒေဝ, န တေ သော အဘိဟာရိတု’’န္တိ။
တတ္ထ မာတာပေတ္တိဘရာတိ ဇိဏ္ဏေ အန္ဓေ မာတာပိတရော ပေါသေန္တိ, ဧတာဒိသာ နေသံ ဓမ္မိကတာ။ န တေ သော အဘိဟာရိတုန္တိ သော မိဂရာဇာ န သက္ကာ ကေနစိ တဝ ပဏ္ဏာကာရတ္ထာယ အဘိဟရိတုန္တိ အတ္ထော။ ‘‘အဘိဟာရယိ’’န္တိပိ ပါဌော, သော အဟံ တံ တေ ပဏ္ဏာကာရတ္ထာယ နာဘိဟာရယိံ န အာဟရိန္တိ အတ္ထော။
ဣတိ သော မဟာသတ္တဿ စ စိတ္တမိဂဿ စ သုတနာယ မိဂပေါတိကာယ စ ဂုဏံ ကထေတွာ ‘‘မဟာရာဇ, အဟံ တေန မိဂရညာ ‘အတ္တနော လောမာနိ ဒဿေတွာ မမ ဌာနေ ဌတွာ ဒသဟိ ရာဇဓမ္မစရိယဂါထာဟိ ဒေဝိယာ ဓမ္မံ ကထေယျာသီ’တိ ဥဂ္ဂဏှာပိတော အာဏတ္တော’’တိ အာဟ။ တံ သုတွာ ရာဇာ နံ နှာပေတွာ အဟတဝတ္ထာနိ နိဝါသေတွာ သတ္တရတနခစိတေ ပလ္လင်္ကေ နိသီဒါပေတွာ သယံ ဒေဝိယာ သဒ္ဓိံ နီစာသနေ ဧကမန္တံ နိသီဒိတွာ တံ အဉ္ဇလိံ ပဂ္ဂယှ ယာစတိ။ သော ဓမ္မံ ဒေသေန္တော အာဟ –
‘‘ဓမ္မံ စရ မဟာရာဇ, မာတာပိတူသု ခတ္တိယ၊
ဣဓ ဓမ္မံ စရိတွာန, ရာဇ သဂ္ဂံ ဂမိဿသိ။
‘‘ဓမ္မံ စရ မဟာရာဇ, ပုတ္တဒါရေသု ခတ္တိယ၊
ဣဓ ဓမ္မံ စရိတွာန, ရာဇ သဂ္ဂံ ဂမိဿသိ။
‘‘ဓမ္မံ စရ မဟာရာဇ, မိတ္တာမစ္စေသု ခတ္တိယ၊
ဣဓ ဓမ္မံ စရိတွာန, ရာဇ သဂ္ဂံ ဂမိဿသိ။
‘‘ဓမ္မံ စရ မဟာရာဇ, ဝါဟနေသု ဗလေသု စ၊
ဣဓ ဓမ္မံ စရိတွာန, ရာဇ သဂ္ဂံ ဂမိဿသိ။
‘‘ဓမ္မံ စရ မဟာရာဇ, ဂါမေသု နိဂမေသု စ၊
ဣဓ ဓမ္မံ စရိတွာန, ရာဇ သဂ္ဂံ ဂမိဿသိ။
‘‘ဓမ္မံ စရ မဟာရာဇ, ရဋ္ဌေသု ဇနပဒေသု စ၊
ဣဓ ဓမ္မံ စရိတွာန, ရာဇ သဂ္ဂံ ဂမိဿသိ။
‘‘ဓမ္မံ စရ မဟာရာဇ, သမဏဗြာဟ္မဏေသု စ၊
ဣဓ ဓမ္မံ စရိတွာန, ရာဇ သဂ္ဂံ ဂမိဿသိ။
‘‘ဓမ္မံ စရ မဟာရာဇ, မိဂပက္ခီသု ခတ္တိယ၊
ဣဓ ဓမ္မံ စရိတွာန, ရာဇ သဂ္ဂံ ဂမိဿသိ။
‘‘ဓမ္မံ စရ မဟာရာဇ, ဓမ္မော စိဏ္ဏော သုခါဝဟော၊
ဣဓ ဓမ္မံ စရိတွာန, ရာဇ သဂ္ဂံ ဂမိဿသိ။
‘‘ဓမ္မံ စရ မဟာရာဇ, သဣန္ဒာ ဒေဝါ သဗြဟ္မကာ၊
သုစိဏ္ဏေန ဒိဝံ ပတ္တာ, မာ ဓမ္မံ ရာဇ ပါမဒေါ’’တိ။ (ဇာ။ ၂။၁၈။၁၁၄-၁၂၃)၊
ဣတိ နေသာဒပုတ္တော မဟာသတ္တေန ဒေသိတနိယာမေန အာကာသဂင်္ဂံ ဩတာရေန္တော ဝိယ ဗုဒ္ဓလီလာယ ဓမ္မံ ဒေသေသိ။ မဟာဇနော သာဓုကာရသဟဿာနိ ပဝတ္တေသိ။ ဓမ္မကထံ သုတွာယေဝ ဒေဝိယာ ဒေါဟဠော ပဋိပ္ပဿမ္ဘိ။ ရာဇာ တုဿိတွာ လုဒ္ဒပုတ္တံ မဟန္တေန ယသေန သန္တပ္ပေန္တော တိဿော ဂါထာ အဘာသိ –
‘‘ဒမ္မိ နိက္ခသတံ လုဒ္ဒ, ထူလဉ္စ မဏိကုဏ္ဍလံ၊
စတုဿဒဉ္စ ပလ္လင်္ကံ, ဥမာပုပ္ဖသရိန္နိဘံ။
‘‘ဒွေ စ သာဒိသိယော ဘရိယာ, ဥသဘဉ္စ ဂဝံ သတံ၊
ဓမ္မေန ရဇ္ဇံ ကာရေဿံ, ဗဟုကာရော မေသိ လုဒ္ဒက။
‘‘ကသိဝါဏိဇ္ဇာ ဣဏဒါနံ, ဥစ္ဆာစရိယာ စ လုဒ္ဒက၊
ဧတေန ဒါရံ ပေါသေဟိ, မာ ပါပံ အကရီ ပုနာ’’တိ။
တတ္ထ ထူလန္တိ မဟဂ္ဃံ မဏိကုဏ္ဍလပသာဓနဉ္စ တေ ဒမ္မိ။ စတုဿဒန္တိ စတုရုဿဒံ, စတုဥဿီသကန္တိ အတ္ထော။ ဥမာပုပ္ဖသရိန္နိဘန္တိ နီလပစ္စတ္ထရဏတ္တာ ဥမာပုပ္ဖသဒိသာယ နိဘာယ ဩဘာသေန သမန္နာဂတံ, ကာဠဝဏ္ဏဒါရုသာရမယံ ဝါ။ သာဒိသိယောတိ အညမညံ ရူပေန စ ဘောဂေန စ သဒိသာ။ ဥသဘဉ္စ ဂဝံ သတန္တိ ဥသဘံ ဇေဋ္ဌကံ ကတွာ ဂဝံ သတဉ္စ တေ ဒမ္မိ။
ကာရေဿန္တိ ဒသ ရာဇဓမ္မေ အကောပေန္တော ဓမ္မေနေဝ ရဇ္ဇံ ကာရေဿာမိ။ ဗဟုကာရော မေသီတိ သုဝဏ္ဏဝဏ္ဏဿ မိဂရညော ဌာနေ ဌတွာ ဓမ္မဿ ဒေသိတတ္တာ တွံ မမ ဗဟုပကာရော, မိဂရာဇေန ဝုတ္တနိယာမေနေဝ တေ အဟံ ပဉ္စသု သီလေသု ပတိဋ္ဌာပိတော။ ကသိဝါဏိဇ္ဇာတိ သမ္မ လုဒ္ဒက, အဟမ္ပိ မိဂရာဇာနံ အဒိသွာ တဿ ဝစနမေဝ သုတွာ ပဉ္စသု သီလေသု ပတိဋ္ဌိတော, တွမ္ပိ ဣတော ပဋ္ဌာယ သီလဝါ ဟောဟိ, ယာနိ တာနိ ကသိဝါဏိဇ္ဇာနိ ဣဏဒါနံ ဥဉ္ဆာစရိယာတိ အာဇီဝမုခါနိ, ဧတေနေဝ သမ္မာအာဇီဝေန တဝ ပုတ္တဒါရံ ပေါသေဟိ, မာ ပုန ပါပံ ကရီတိ။
သော ရညော ကထံ သုတွာ ‘‘န မေ ဃရာဝါသေနတ္ထော, ပဗ္ဗဇ္ဇံ မေ အနုဇာနာထ ဒေဝါ’’တိ အနုဇာနာပေတွာ ရညာ ဒိန္နဓနံ ပုတ္တဒါရဿ ဒတွာ ဟိမဝန္တံ ပဝိသိတွာ ဣသိပဗ္ဗဇ္ဇံ ပဗ္ဗဇိတွာ အဋ္ဌ သမာပတ္တိယော နိဗ္ဗတ္တေတွာ ဗြဟ္မလောကပရာယဏော အဟောသိ။ ရာဇာပိ မဟာသတ္တဿ ဩဝါဒေ ဌတွာ သဂ္ဂပုရံ ပူရေသိ, တဿ ဩဝါဒေါ ဝဿသဟဿံ ပဝတ္တိ။
သတ္ထာ ဣမံ ဓမ္မဒေသနံ အာဟရိတွာ ‘‘ဧဝံ ဘိက္ခဝေ ပုဗ္ဗေပိ မမတ္ထာယ အာနန္ဒေန ဇီဝိတံ ပရိစ္စတ္တမေဝါ’’တိ ဝတွာ ဇာတကံ သမောဓာနေသိ – ‘‘တဒါ လုဒ္ဒေါ ဆန္နော အဟောသိ, ရာဇာ သာရိပုတ္တော, ဒေဝီ ခေမာ ဘိက္ခုနီ, မာတာပိတရော မဟာရာဇကုလာနိ, သုတနာ ဥပ္ပလဝဏ္ဏာ, စိတ္တမိဂေါ အာနန္ဒော, အသီတိ မိဂသဟဿာနိ သာကိယဂဏော, ရောဟဏော မိဂရာဇာ ပန အဟမေဝ အဟောသိ’’န္တိ။
ရောဟဏမိဂဇာတကဝဏ္ဏနာ ပဉ္စမာ။
֍ * မြန်[၅၀၂] ၆။ စူဠဟံသဇာတကဝဏ္ဏနာ
ဧတေ ဟံသာ ပက္ကမန္တီတိ ဣဒံ သတ္ထာ ဝေဠုဝနေ ဝိဟရန္တော အာနန္ဒထေရဿ ဇီဝိတပရိစ္စာဂမေဝ အာရဗ္ဘ ကထေသိ။ တဒါပိ ဟိ ဓမ္မသဘာယံ ထေရဿ ဂုဏကထံ ကထေန္တေသု ဘိက္ခူသု သတ္ထာ အာဂန္တွာ ‘‘ကာယ နုတ္ထ, ဘိက္ခဝေ, ဧတရဟိ ကထာယ သန္နိသိန္နာ’’တိ ပုစ္ဆိတွာ ‘‘ဣမာယ နာမာ’’တိ ဝုတ္တေ ‘‘န, ဘိက္ခဝေ, ဣဒါနေဝ, ပုဗ္ဗေပိ အာနန္ဒေန မမတ္ထာယ ဇီဝိတံ ပရိစ္စတ္တမေဝါ’’တိ ဝတွာ အတီတံ အာဟရိ။
အတီတေ ဗာရာဏသိယံ ဗဟုပုတ္တကော နာမ ရာဇာ ရဇ္ဇံ ကာရေသိ။ ခေမာ နာမဿ အဂ္ဂမဟေသီ အဟောသိ။ တဒါ မဟာသတ္တော သုဝဏ္ဏဟံသယောနိယံ နိဗ္ဗတ္တိတွာ နဝုတိဟံသသဟဿပရိဝုတော စိတ္တကူဋေ ဝသိ။ တဒါပိ ဒေဝီ ဝုတ္တနယေနေဝ သုပိနံ ဒိသွာ ရညော သုဝဏ္ဏဝဏ္ဏဟံသဿ ဓမ္မဒေသနာသဝနဒေါဟဠံ အာရောစေသိ။ ရာဇာပိ အမစ္စေ ပုစ္ဆိတွာ ‘‘သုဝဏ္ဏဝဏ္ဏဟံသာ နာမ စိတ္တကူဋပဗ္ဗတေ ဝသန္တီ’’တိ စ သုတွာ ခေမံ နာမ သရံ ကာရေတွာ နာနပ္ပကာရာနိ နိဝါပဓညာနိ ရောပါပေတွာ စတူသု ကဏ္ဏေသု ဒေဝသိကံ အဘယဃောသနံ ဃောသာပေသိ, ဧကဉ္စ လုဒ္ဒပုတ္တံ ဟံသာနံ ဂဟဏတ္ထာယ ပယောဇေသိ။ တဿ ပယောဇိတာကာရော စ, တေန တတ္ထ သကုဏာနံ ဥပပရိက္ခိတဘာဝေါ စ, သုဝဏ္ဏဟံသာနံ အာဂတကာလေ ရညော အာရောစေတွာ ပါသာနံ ဩဍ္ဍိတနိယာမော စ, မဟာသတ္တဿ ပါသေ ဗဒ္ဓနိယာမော စ, သုမုခဿ ဟံသသေနာပတိနော တီသု ဟံသဃဋာသု တံ အဒိသွာ နိဝတ္တနဉ္စ သဗ္ဗံ မဟာဟံသဇာတကေ (ဇာ။ ၂။၂၁။၈၉ အာဒယော) အာဝိ ဘဝိဿတိ။ ဣဓာပိ မဟာသတ္တော ယဋ္ဌိပါသေ ဗဇ္ဈိတွာ ပါသယဋ္ဌိယံ ဩလမ္ဗန္တောယေဝ ဂီဝံ ပသာရေတွာ ဟံသာနံ ဂတမဂ္ဂံ ဩလောကေန္တော သုမုခံ အာဂစ္ဆန္တံ ဒိသွာ ‘‘အာဂတကာလေ နံ ဝီမံသိဿာမီ’’တိ စိန္တေတွာ တသ္မိံ အာဂတေ တိဿော ဂါထာ အဘာသိ –
‘‘ဧတေ ဟံသာ ပက္ကမန္တိ, ဝက္ကင်္ဂါ ဘယမေရိတာ၊
ဟရိတ္တစ ဟေမဝဏ္ဏ, ကာမံ သုမုခ ပက္ကမ။
‘‘ဩဟာယ မံ ဉာတိဂဏာ, ဧကံ ပါသဝသံ ဂတံ၊
အနပေက္ခမာနာ ဂစ္ဆန္တိ, ကိံ ဧကော အဝဟိယျသိ။
‘‘ပတေဝ ပတတံ သေဋ္ဌ, နတ္ထိ ဗဒ္ဓေ သဟာယတာ၊
မာ အနီဃာယ ဟာပေသိ, ကာမံ သုမုခ ပက္ကမာ’’တိ။
တတ္ထ ဘယမေရိတာတိ ဘယေရိတာ ဘယတဇ္ဇိတာ ဘယစလိတာ။ ဟရိတ္တစ ဟေမဝဏ္ဏာတိ ဒွီဟိပိ ဝစနေဟိ တမေဝါလပတိ။ ကာမန္တိ သုဝဏ္ဏတ္တစ, သုဝဏ္ဏဝဏ္ဏ, သုန္ဒရမုခ ဧကံသေန ပက္ကမာဟိယေဝ, ကိံ တေ ဣဓာဂမနေနာတိ ဝဒတိ။ ဩဟာယာတိ မံ ဇဟိတွာ ဥပ္ပတိတာ။ အနပေက္ခမာနာတိ တေ မမ ဉာတကာ မယိ အနပေက္ခာဝ ဂစ္ဆန္တိ။ ပတေဝါတိ ဥပ္ပတေဝ။ မာ-
အနီဃာယာတိ ဣတော ဂန္တွာ ပတ္တဗ္ဗာယ နိဒ္ဒုက္ခဘာဝါယ ဝီရိယံ မာ ဟာပေသိ။
တတော သုမုခေါ ပင်္ကပိဋ္ဌေ နိသီဒိတွာ ဂါထမာဟ –
‘‘နာဟံ ဒုက္ခပရေတောတိ, ဓတရဋ္ဌ တုဝံ ဇဟေ၊
ဇီဝိတံ မရဏံ ဝါ မေ, တယာ သဒ္ဓိံ ဘဝိဿတီ’’တိ။
တတ္ထ ဒုက္ခပရေတောတိ မဟာရာဇ, ‘‘တွံ မရဏဒုက္ခပရေတော’’တိ ဧတ္တကေနေဝ နာဟံ တံ ဇဟာမိ။
ဧဝံ သုမုခေန သီဟနာဒေ ကထိတေ ဓတရဋ္ဌော ဂါထမာဟ –
‘‘ဧတဒရိယဿ ကလျာဏံ, ယံ တွံ သုမုခ ဘာသသိ၊
တဉ္စ ဝီမံသမာနောဟံ, ပတတေတံ အဝဿဇိ’’န္တိ။
တတ္ထ ဧတဒရိယဿာတိ ယံ တွံ ‘‘နာဟံ တံ ဇဟေ’’တိ ဘာသသိ, ဧတံ အာစာရသမ္ပန္နဿ အရိယဿ ကလျာဏံ ဥတ္တမဝစနံ။ ပတတေတန္တိ အဟဉ္စ န တံ ဝိဿဇ္ဇေတုကာမောဝ ဧဝံ အဝစံ, အထ ခေါ တံ ဝီမံသမာနော ‘‘ပတတူ’’တိ ဧတံ ဝစနံ အဝဿဇိံ, ဂစ္ဆာတိ တံ အဝေါစန္တိ အတ္ထော။
ဧဝံ တေသံ ကထေန္တာနညေဝ လုဒ္ဒပုတ္တော ဒဏ္ဍမာဒါယ ဝေဂေနာဂတော။ သုမုခေါ ဓတရဋ္ဌံ အဿာသေတွာ တဿာဘိမုခေါ ဂန္တွာ အပစိတိံ ဒဿေတွာ ဟံသရညော ဂုဏေ ကထေသိ။ တာဝဒေဝ လုဒ္ဒေါ မုဒုစိတ္တော အဟောသိ။ သော တဿ မုဒုစိတ္တကံ ဉတွာ ပုန ဂန္တွာ ဟံသရာဇမေဝ အဿာသေန္တော အဋ္ဌာသိ။ လုဒ္ဒေါပိ ဟံသရာဇာနံ ဥပသင်္ကမိတွာ ဆဋ္ဌံ ဂါထမာဟ –
‘‘အပဒေန ပဒံ ယာတိ, အန္တလိက္ခစရော ဒိဇော၊
အာရာ ပါသံ န ဗုဇ္ဈိ တွံ, ဟံသာနံ ပဝရုတ္တမာ’’တိ။
တတ္ထ အပဒေန ပဒန္တိ မဟာရာဇ, တုမှာဒိသော အန္တလိက္ခစရော ဒိဇော အပဒေ အာကာသေ ပဒံ ကတွာ ယာတိ။ န ဗုဇ္ဈိ တွန္တိ သော တွံ ဧဝရူပေါ ဒူရတောဝ ဣမံ ပါသံ န ဗုဇ္ဈိ န ဇာနီတိ ပုစ္ဆတိ။
‘‘ယဒါ ပရာဘဝေါ ဟောတိ, ပေါသော ဇီဝိတသင်္ခယေ၊
အထ ဇာလဉ္စ ပါသဉ္စ, အာသဇ္ဇာပိ န ဗုဇ္ဈတီ’’တိ။
တတ္ထ ယဒါ ပရာဘဝေါတိ သမ္မ လုဒ္ဒပုတ္တ, ယဒါ ပရာဘဝေါ အဝုဍ္ဎိ ဝိနာသော သမ္ပတ္တော ဟောတိ, အထ ပေါသော ဇီဝိတသင်္ခယေ ပတ္တေ ဇာလဉ္စ ပါသဉ္စ ပတွာပိ န ဇာနာတီတိ အတ္ထော။
လုဒ္ဒေါ ဟံသရညော ကထံ အဘိနန္ဒိတွာ သုမုခေန သဒ္ဓိံ သလ္လပန္တော တိဿော ဂါထာ အဘာသိ –
‘‘ဧတေ ဟံသာ ပက္ကမန္တိ, ဝက္ကင်္ဂါ ဘယမေရိတာ၊
ဟရိတ္တစ ဟေမဝဏ္ဏ, တွညေဝ အဝဟိယျသိ။
‘‘ဧတေ ဘုတွာ စ ပိဝိတွာ စ, ပက္ကမန္တိ ဝိဟင်္ဂမာ၊
အနပေက္ခမာနာ ဝက္ကင်္ဂါ, တွညေဝေကော ဥပါသသိ။
‘‘ကိံ နု တျာယံ ဒိဇော ဟောတိ, မုတ္တော ဗဒ္ဓံ ဥပါသသိ၊
ဩဟာယ သကုဏာ ယန္တိ, ကိံ ဧကော အဝဟိယျသီ’’တိ။
တတ္ထ တွညေဝါတိ တွမေဝ ဩဟိယျသီတိ ပုစ္ဆတိ။ ဥပါသသီတိ ပယိရုပါသသိ။
သုမုခေါ အာဟ –
‘‘ရာဇာ မေ သော ဒိဇော မိတ္တော, သခါ ပါဏသမော စ မေ၊
နေဝ နံ ဝိဇဟိဿာမိ, ယာဝ ကာလဿ ပရိယာယ’’န္တိ။
တတ္ထ ယာဝ ကာလဿ ပရိယာယန္တိ လုဒ္ဒပုတ္တ, ယာဝ ဇီဝိတကာလဿ ပရိယောသာနံ အဟံ ဧတံ န ဝိဇဟိဿာမိယေဝ။
တံ သုတွာ လုဒ္ဒေါ ပသန္နစိတ္တော ဟုတွာ ‘‘သစာဟံ ဧဝံ သီလသမ္ပန္နေသု ဣမေသု အပရဇ္ဈိဿာမိ, ပထဝီပိ မေ ဝိဝရံ ဒဒေယျ, ကိံ မေ ရညော သန္တိကာ လဒ္ဓေန ဓနေန, ဝိဿဇ္ဇေဿာမိ န’’န္တိ စိန္တေတွာ ဂါထမာဟ –
‘‘ယော စ တွံ သခိနော ဟေတု, ပါဏံ စဇိတုမိစ္ဆသိ၊
သော တေ သဟာယံ မုဉ္စာမိ, ဟောတု ရာဇာ တဝါနုဂေါ’’တိ။
တတ္ထ ယော စ တွန္တိ ယော နာမ တွံ။ သောတိ သော အဟံ။ တဝါနုဂေါတိ ဧသ ဟံသရာဇာ တဝ ဝသံ အနုဂတော ဟောတု, တယာ သဒ္ဓိံ ဧကဋ္ဌာနေ ဝသတု။
ဧဝဉ္စ ပန ဝတွာ ဓတရဋ္ဌံ ယဋ္ဌိပါသတော ဩတာရေတွာ သရတီရံ နေတွာ ပါသံ မုဉ္စိတွာ မုဒုစိတ္တေန လောဟိတံ ဓောဝိတွာ နှာရုအာဒီနိ ပဋိပါဒေသိ။ တဿ မုဒုစိတ္တတာယ မဟာသတ္တဿ ပါရမိတာနုဘာဝေန စ တာဝဒေဝ ပါဒေါ သစ္ဆဝိ အဟောသိ, ဗဒ္ဓဋ္ဌာနမ္ပိ န ပညာယိ။ သုမုခေါ ဗောဓိသတ္တံ ဩလောကေတွာ တုဋ္ဌစိတ္တော အနုမောဒနံ ကရောန္တော ဂါထမာဟ –
‘‘ဧဝံ လုဒ္ဒက နန္ဒဿု, သဟ သဗ္ဗေဟိ ဉာတိဘိ၊
ယထာဟမဇ္ဇ နန္ဒာမိ, မုတ္တံ ဒိသွာ ဒိဇာဓိပ’’န္တိ။
တံ သုတွာ လုဒ္ဒေါ ‘‘ဂစ္ဆထ, သာမီ’’တိ အာဟ။ အထ နံ မဟာသတ္တော ‘‘ကိံ ပန တွံ သမ္မ, မံ အတ္တနော အတ္ထာယ ဗန္ဓိ, ဥဒါဟု အညဿ အာဏတ္တိယာ’’တိ ပုစ္ဆိတွာ တေန တသ္မိံ ကာရဏေ အာရောစိတေ ‘‘ကိံ နု ခေါ မေ ဣတောဝ စိတ္တကူဋံ ဂန္တုံ သေယျော, ဥဒါဟု နဂရ’’န္တိ ဝိမံသန္တော ‘‘မယိ နဂရံ ဂတေ လုဒ္ဒပုတ္တော ဓနံ လဘိဿတိ, ဒေဝိယာ ဒေါဟဠော ပဋိပ္ပဿမ္ဘိဿတိ, သုမုခဿ မိတ္တဓမ္မော ပါကဋော ဘဝိဿတိ, တထာ မမ ဉာဏဗလံ, ခေမဉ္စ သရံ အဘယဒက္ခိဏံ ကတွာ လဘိဿာမိ, တသ္မာ နဂရမေဝ ဂန္တုံ သေယျော’’တိ သန္နိဋ္ဌာနံ ကတွာ ‘‘လုဒ္ဒ, တွံ အမှေ ကာဇေနာဒါယ ရညော သန္တိကံ နေဟိ, သစေ နော ရာဇာ ဝိဿဇ္ဇေတုကာမော ဘဝိဿတိ, ဝိဿဇ္ဇေဿတီ’’တိ အာဟ။ ရာဇာနော နာမ သာမိ, ကက္ခဠာ, ဂစ္ဆထ တုမှေတိ။ မယံ တာဒိသံ လုဒ္ဒမ္ပိ မုဒုကံ ကရိမှ, ရညော အာရာဓနေ အမှာကံ ဘာရော, နေဟိယေဝ နော, သမ္မာတိ။ သော တထာ အကာသိ။ ရာဇာ ဟံသေ ဒိသွာဝ သောမနဿဇာတော ဟုတွာ ဒွေပိ ဟံသေ ကဉ္စနပီဌေ နိသီဒါပေတွာ မဓုလာဇေ ခါဒါပေတွာ မဓုရောဒကံ ပါယေတွာ အဉ္ဇလိံ ပဂ္ဂယှ ဓမ္မကထံ အာယာစိ။ ဟံသရာဇာ တဿ သောတုကာမတံ ဝိဒိတွာ ပဌမံ တာဝ
ပဋိသန္ထာရမကာသိ။ တတြိမာ ဟံသဿ စ ရညော စ ဝစနပဋိဝစနဂါထာယော ဟောန္တိ –
‘‘ကစ္စိန္နု ဘောတော ကုသလံ, ကစ္စိ ဘောတော အနာမယံ၊
ကစ္စိ ရဋ္ဌမိဒံ ဖီတံ, ဓမ္မေန မနုသာသသိ။
‘‘ကုသလံ စေဝ မေ ဟံသ, အထော ဟံသ အနာမယံ၊
အထော ရဋ္ဌမိဒံ ဖီတံ, ဓမ္မေန မနုသာသဟံ။
‘‘ကစ္စိ ဘောတော အမစ္စေသု, ဒေါသော ကောစိ န ဝိဇ္ဇတိ၊
ကစ္စိ အာရာ အမိတ္တာ တေ, ဆာယာ ဒက္ခိဏတောရိဝ။
‘‘အထောပိ မေ အမစ္စေသု, ဒေါသော ကောစိ န ဝိဇ္ဇတိ၊
အထော အာရာ အမိတ္တာ မေ, ဆာယာ ဒက္ခိဏတောရိဝ။
‘‘ကစ္စိ တေ သာဒိသီ ဘရိယာ, အဿဝါ ပိယဘာဏိနီ၊
ပုတ္တရူပယသူပေတာ, တဝ ဆန္ဒဝသာနုဂါ။
‘‘အထော မေ သာဒိသီ ဘရိယာ, အဿဝါ ပိယဘာဏိနီ၊
ပုတ္တရူပယသူပေတာ, မမ ဆန္ဒဝသာနုဂါ။
‘‘ကစ္စိ တေ ဗဟဝေါ ပုတ္တာ, သုဇာတာ ရဋ္ဌဝဍ္ဎန၊
ပညာဇဝေန သမ္ပန္နာ, သမ္မောဒန္တိ တတော တတော။
‘‘သတမေကော စ မေ ပုတ္တာ, ဓတရဋ္ဌ မယာ သုတာ၊
တေသံ တွံ ကိစ္စမက္ခာဟိ, နာဝရုဇ္ဈန္တိ တေ ဝစော’’တိ။
တတ္ထ ကုသလန္တိ အာရောဂျံ, ဣတရံ တဿေဝ ဝေဝစနံ။ ဖီတန္တိ ကစ္စိ တေ ဣဒံ ရဋ္ဌံ ဖီတံ သုဘိက္ခံ, ဓမ္မေန စ နံ အနုသာသသီတိ ပုစ္ဆတိ။ ဒေါသောတိ အပရာဓော။ ဆာယာ ဒက္ခိဏတောရိဝါတိ ယထာ နာမ ဒက္ခိဏဒိသာဘိမုခါ ဆာယာ န ဝဍ္ဎတိ, ဧဝံ တေ ကစ္စိ အမိတ္တာ န ဝဍ္ဎန္တီတိ ဝဒတိ။ သာဒိသီတိ ဇာတိဂေါတ္တကုလပဒေသေဟိ သမာနာ။ ဧဝရူပါ ဟိ အတိစာရိနီ န ဟောတိ။ အဿဝါတိ ဝစနပဋိဂ္ဂါဟိကာ။ ပုတ္တရူပယသူပေတာတိ ပုတ္တေဟိ စ
ရူပေန စ ယသေန စ ဥပေတာ။ ပညာဇဝေနာတိ ပညာဝေဂေန ပညံ ဇဝါပေတွာ တာနိ တာနိ ကိစ္စာနိ ပရိစ္ဆိန္ဒိတုံ သမတ္ထာတိ ပုစ္ဆတိ။ သမ္မောဒန္တိ တတော တတောတိ ယတ္ထ ယတ္ထ နိယုတ္တာ ဟောန္တိ, တတော တတော သမ္မောဒန္တေဝ, န ဝိရုဇ္ဈန္တီတိ ပုစ္ဆတိ။ မယာ သုတာတိ မယာ ဝိဿုတာ။ မဉှိ လောကော ‘‘ဗဟုပုတ္တရာဇာ’’တိ ဝဒတိ, ဣတိ တေ မံ နိဿာယ ဝိဿုတာ ပါကဋာ ဇာတာတိ မယာ သုတာ နာမ ဟောန္တီတိ ဝဒတိ။ တေသံ တွံ ကိစ္စမက္ခာဟီတိ တေသံ မမ ပုတ္တာနံ ‘‘ဣဒံ နာမ ကရောန္တူ’’တိ တွံ ကိစ္စမက္ခာဟိ, န တေ ဝစနံ အဝရုဇ္ဈန္တိ, ဩဝါဒံ နေသံ ဒေဟီတိ အဓိပ္ပါယေနေဝမာဟ။
တံ သုတွာ မဟာသတ္တော တဿ ဩဝါဒံ ဒေန္တော ပဉ္စ ဂါထာ အဘာသိ –
‘‘ဥပပန္နောပိ စေ ဟောတိ, ဇာတိယာ ဝိနယေန ဝါ၊
အထ ပစ္ဆာ ကုရုတေ ယောဂံ, ကိစ္ဆေ အာပါသု သီဒတိ။
‘‘တဿ သံဟီရပညဿ, ဝိဝရော ဇာယတေ မဟာ၊
ရတ္တိမန္ဓောဝ ရူပါနိ, ထူလာနိ မနုပဿတိ။
‘‘အသာရေ သာရယောဂညူ, မတိံ န တွေဝ ဝိန္ဒတိ၊
သရဘောဝ ဂိရိဒုဂ္ဂသ္မိံ, အန္တရာယေဝ သီဒတိ။
‘‘ဟီနဇစ္စောပိ စေ ဟောတိ, ဥဋ္ဌာတာ ဓိတိမာ နရော၊
အာစာရသီလသမ္ပန္နော, နိသေ အဂ္ဂီဝ ဘာသတိ။
‘‘ဧတံ မေ ဥပမံ ကတွာ, ပုတ္တေ ဝိဇ္ဇာသု ဝါစယ၊
သံဝိရူဠှေထ မေဓာဝီ, ခေတ္တေ ဗီဇံဝ ဝုဋ္ဌိယာ’’တိ။
တတ္ထ ဝိနယေနာတိ အာစာရေန။ ပစ္ဆာ ကုရုတေ ယောဂန္တိ ယော စေ သိက္ခိတဗ္ဗသိက္ခာသု ဒဟရကာလေ ယောဂံ ဝီရိယံ အကတွာ ပစ္ဆာ မဟလ္လကကာလေ ကရောတိ, ဧဝရူပေါ ပစ္ဆာ တထာရူပေ ဒုက္ခေ ဝါ အာပဒါသု ဝါ ဥပ္ပန္နာသု သီဒတိ, အတ္တာနံ ဥဒ္ဓရိတုံ န သက္ကောတိ။ တဿ သံဟီရပညဿာတိ တဿ အသိက္ခိတတ္တာ တတော တတော ဟရိတဗ္ဗပညဿ နိစ္စံ စလဗုဒ္ဓိနော။ ဝိဝရောတိ ဘောဂါဒီနံ ဆိဒ္ဒံ, ပရိဟာနီတိ အတ္ထော။ ရတ္တိမန္ဓောတိ ရတ္တန္ဓော။
ဣဒံ ဝုတ္တံ ဟောတိ – ‘‘ယထာ ရတ္တန္ဓော ရတ္တိကာဏော ရတ္တိံ စန္ဒောဘာသာဒီဟိ ထူလရူပါနေဝ ပဿတိ, သုခုမာနိ ပဿိတုံ န သက္ကောတိ, ဧဝံ အသိက္ခိတော သံဟီရပညော ကိသ္မိဉ္စိဒေဝ ဘယေ ဥပ္ပန္နေ သုခုမာနိ ကိစ္စာနိ ပဿိတုံ န သက္ကောတိ, ဩဠာရိကေယေဝ ပဿတိ, တသ္မာ တဝ ပုတ္တေ ဒဟရကာလေယေဝ သိက္ခာပေတုံ ဝဋ္ဋတီ’’တိ။
အသာရေတိ နိဿာရေ လောကာယတဝေဒသမယေ။ သာရယောဂညူတိ သာရယုတ္တော ဧသ သမယောတိ မညမာနော။ မတိံ န တွေဝ ဝိန္ဒတီတိ ဗဟုံ သိက္ခိတွာပိ ပညံ န လဘတိယေဝ။ ဂိရိဒုဂ္ဂသ္မိန္တိ သော ဧဝရူပေါ ယထာ နာမ သရဘော အတ္တနော ဝသနဋ္ဌာနံ အာဂစ္ဆန္တော အန္တရာမဂ္ဂေ ဝိသမမ္ပိ သမန္တိ မညမာနော ဂိရိဒုဂ္ဂေ ဝေဂေနာဂစ္ဆန္တော နရကပပါတံ ပတိတွာ အန္တရာယေဝ သီဒတိ, အာဝါသံ န ပါပုဏာတိ, ဧဝမေတံ အသာရံ လောကာယတဝေဒသမယံ သာရသညာယ ဥဂ္ဂဟေတွာ မဟာဝိနာသံ ပါပုဏာတိ။ တသ္မာ တဝ ပုတ္တေ အတ္ထနိဿိတေသု ဝဍ္ဎိအာဝဟေသု ကိစ္စေသု ယောဇေတွာ သိက္ခာပေဟီတိ။ နိသေ အဂ္ဂီဝါတိ မဟာရာဇ, ဟီနဇာတိကောပိ ဥဋ္ဌာနာဒိဂုဏသမ္ပန္နော ရတ္တိံ အဂ္ဂိက္ခန္ဓော ဝိယ ဩဘာသတိ။ ဧတံ မေတိ ဧတံ မယာ ဝုတ္တံ ရတ္တန္ဓဉ္စ အဂ္ဂိက္ခန္ဓဉ္စ ဥပမံ ကတွာ တဝ ပုတ္တေ ဝိဇ္ဇာသု ဝါစယ, သိက္ခိတဗ္ဗယုတ္တာသု သိက္ခာသု ယောဇေဟိ။ ဧဝံ ယုတ္တော ဟိ ယထာ သုခေတ္တေ သုဝုဋ္ဌိယာ ဗီဇံ သံဝိရူဟတိ, တထေဝ မေဓာဝီ သံဝိရူဟတိ, ယသေန စ ဘောဂေဟိ စ ဝဍ္ဎတီတိ။
ဧဝံ မဟာသတ္တော သဗ္ဗရတ္တိံ ရညော ဓမ္မံ ဒေသေသိ, ဒေဝိယာ ဒေါဟဠော ပဋိပ္ပဿမ္ဘိ။ မဟာသတ္တော အရုဏုဂ္ဂမနဝေလာယမေဝ ရာဇာနံ ပဉ္စသု သီလေသု ပတိဋ္ဌပေတွာ အပ္ပမာဒေန ဩဝဒိတွာ သဒ္ဓိံ သုမုခေန ဥတ္တရသီဟပဉ္ဇရေန နိက္ခမိတွာ စိတ္တကူဋမေဝ ဂတော။
သတ္ထာ ဣမံ ဓမ္မဒေသနံ အာဟရိတွာ ‘‘ဧဝံ, ဘိက္ခဝေ, ပုဗ္ဗေပိ ဣမိနာ မမတ္ထာယ ဇီဝိတံ ပရိစ္စတ္တမေဝါ’’တိ ဝတွာ ဇာတကံ သမောဓာနေသိ – ‘‘တဒါ လုဒ္ဒေါ ဆန္နော အဟောသိ, ရာဇာ သာရိပုတ္တော, ဒေဝီ ခေမာဘိက္ခုနီ, ဟံသပရိသာ သာကိယဂဏော, သုမုခေါ အာနန္ဒော, ဟံသရာဇာ ပန အဟမေဝ အဟောသိ’’န္တိ။
စူဠဟံသဇာတကဝဏ္ဏနာ ဆဋ္ဌာ။
֍ * မြန်[၅၀၃] ၇။ သတ္တိဂုမ္ဗဇာတကဝဏ္ဏနာ
မိဂလုဒ္ဒေါ မဟာရာဇာတိ ဣဒံ သတ္ထာ မဒ္ဒကုစ္ဆိသ္မိံ မိဂဒါယေ ဝိဟရန္တော ဒေဝဒတ္တံ အာရဗ္ဘ ကထေသိ။ ဒေဝဒတ္တေန ဟိ သိလာယ ပဝိဒ္ဓါယ ဘဂဝတော ပါဒေ သကလိကာယ ခတေ ဗလဝဝေဒနာ ဥပ္ပဇ္ဇိ။ တထာဂတဿ ဒဿနတ္ထာယ ဗဟူ ဘိက္ခူ သန္နိပတိံသု။ အထ ဘဂဝါ ပရိသံ သန္နိပတိတံ ဒိသွာ ‘‘ဘိက္ခဝေ, ဣဒံ သေနာသနံ အတိသမ္ဗာဓံ, သန္နိပါတော မဟာ ဘဝိဿတိ, မံ မဉ္စသိဝိကာယ မဒ္ဒကုစ္ဆိံ နေထာ’’တိ အာဟ။ ဘိက္ခူ တထာ ကရိံသု။ ဇီဝကော တထာဂတဿ ပါဒံ ဖာသုကံ အကာသိ။ ဘိက္ခူ သတ္ထု သန္တိကေ နိသိန္နာဝ ကထံ သမုဋ္ဌာပေသုံ ‘‘အာဝုသော, ဒေဝဒတ္တော သယမ္ပိ ပါပေါ, ပရိသာပိဿ ပါပါ, ဣတိ သော ပါပေါ ပါပပရိဝါရောဝ ဝိဟရတီ’’တိ။ သတ္ထာ ‘‘ကိံ ကထေထ, ဘိက္ခဝေ’’တိ ပုစ္ဆိတွာ ‘‘ဣဒံ နာမာ’’တိ ဝုတ္တေ ‘‘န, ဘိက္ခဝေ, ဣဒါနေဝ, ပုဗ္ဗေပိ ဒေဝဒတ္တော ပါပေါ ပါပပရိဝါရောယေဝါ’’တိ ဝတွာ အတီတံ အာဟရိ။
အတီတေ ဥတ္တရပဉ္စာလနဂရေ ပဉ္စာလော နာမ ရာဇာ ရဇ္ဇံ ကာရေသိ။ မဟာသတ္တော အရညာယတနေ ဧကသ္မိံ သာနုပဗ္ဗတေ သိမ္ဗလိဝနေ ဧကဿ သုဝရညော ပုတ္တော ဟုတွာ နိဗ္ဗတ္တိ, ဒွေ ဘာတရော အဟေသုံ။ တဿ ပန ပဗ္ဗတဿ ဥပရိဝါတေ စောရဂါမကော အဟောသိ ပဉ္စန္နံ စောရသတာနံ နိဝါသော, အဓောဝါတေ အဿမော ပဉ္စန္နံ ဣသိသတာနံ နိဝါသော။ တေသံ သုဝပေါတကာနံ ပက္ခနိက္ခမနကာလေ ဝါတမဏ္ဍလိကာ ဥဒပါဒိ။ တာယ ပဟဋော ဧကော သုဝပေါတကော စောရဂါမကေ စောရာနံ အာဝုဓန္တရေ ပတိတော, တဿ တတ္ထ ပတိတတ္တာ ‘‘သတ္တိဂုမ္ဗော’’တွေဝ နာမံ ကရိံသု။ ဧကော အဿမေ ဝါလုကတလေ ပုပ္ဖန္တရေ ပတိ, တဿ တတ္ထ ပတိတတ္တာ ‘‘ပုပ္ဖကော’’တွေဝ နာမံ ကရိံသု။ သတ္တိဂုမ္ဗော စောရာနံ အန္တရေ ဝဍ္ဎိတော, ပုပ္ဖကော ဣသီနံ။
အထေကဒိဝသံ ရာဇာ သဗ္ဗာလင်္ကာရပဋိမဏ္ဍိတော ရထဝရံ အဘိရုဟိတွာ မဟန္တေန ပရိဝါရေန မိဂဝဓာယ နဂရတော နာတိဒူရေ သုပုပ္ဖိတဖလိတံ ရမဏီယံ ဥပဂုမ္ဗဝနံ ဂန္တွာ ‘‘ယဿ ပဿေန မိဂေါ ပလာယတိ, တဿေဝ ဂီဝါ’’တိ ဝတွာ ရထာ ဩရုယှ ပဋိစ္ဆာဒေတွာ ဒိန္နေ ကောဋ္ဌကေ ဓနုံ အာဒါယ အဋ္ဌာသိ။ ပုရိသေဟိ မိဂါနံ ဥဋ္ဌာပနတ္ထာယ ဝနဂုမ္ဗေသု ပေါထိယမာနေသု ဧကော ဧဏိမိဂေါ ဥဋ္ဌာယ ဂမနမဂ္ဂံ ဩလောကေန္တော ရညော ဌိတဋ္ဌာနဿေဝ
ဝိဝိတ္တတံ ဒိသွာ တဒဘိမုခေါ ပက္ခန္ဒိတွာ ပလာယိ။ အမစ္စာ ‘‘ကဿ ပဿေန မိဂေါ ပလာယိတော’’တိ ပုစ္ဆန္တာ ‘‘ရညော ပဿေနာ’’တိ ဉတွာ ရညာ သဒ္ဓိံ ကေဠိံ ကရိံသု။ ရာဇာ အသ္မိမာနေန တေသံ ကေဠိံ အသဟန္တော ‘‘ဣဒါနိ တံ မိဂံ ဂဟေဿာမီ’’တိ ရထံ အာရုယှ ‘‘သီဃံ ပေသေဟီ’’တိ သာရထိံ အာဏာပေတွာ မိဂေန ဂတမဂ္ဂံ ပဋိပဇ္ဇိ။ ရထံ ဝေဂေန ဂစ္ဆန္တံ ပရိသာ အနုဗန္ဓိတုံ နာသက္ခိ။ ရာဇာ သာရထိဒုတိယော ယာဝ မဇ္ဈနှိကာ ဂန္တွာ တံ မိဂံ အဒိသွာ နိဝတ္တန္တော တဿ စောရဂါမဿ သန္တိကေ ရမဏီယံ ကန္ဒရံ ဒိသွာ ရထာ ဩရုယှ နှတွာ စ ပိဝိတွာ စ ပစ္စုတ္တရိ။ အထဿ သာရထိ ရထဿ ဥတ္တရတ္ထရဏံ ဩတာရေတွာ သယနံ ရုက္ခစ္ဆာယာယ ပညပေသိ, သော တတ္ထ နိပဇ္ဇိ။ သာရထိပိ တဿ ပါဒေ သမ္ဗာဟန္တော နိသီဒိ။ ရာဇာ အန္တရန္တရာ နိဒ္ဒါယတိ စေဝ ပဗုဇ္ဈတိ စ။
စောရဂါမဝါသိနော စောရာပိ ရညော အာရက္ခဏတ္ထာယ အရညမေဝ ပဝိသိံသု။ စောရဂါမကေ သတ္တိဂုမ္ဗော စေဝ ဘတ္တရန္ဓကော ပတိကောလမ္ဗော နာမေကော ပုရိသော စာတိ ဒွေဝ ဩဟီယိံသု။ တသ္မိံ ခဏေ သတ္တိဂုမ္ဗော ဂါမကာ နိက္ခမိတွာ ရာဇာနံ ဒိသွာ ‘‘ဣမံ နိဒ္ဒါယမာနမေဝ မာရေတွာ အာဘရဏာနိ ဂဟေဿာမာ’’တိ စိန္တေတွာ ပတိကောလမ္ဗဿ သန္တိကံ ဂန္တွာ တံ ကာရဏံ အာရောစေသိ။ တမတ္ထံ ပကာသေန္တော သတ္ထာ ပဉ္စ ဂါထာ အဘာသိ –
‘‘မိဂလုဒ္ဒေါ မဟာရာဇာ, ပဉ္စာလာနံ ရထေသဘော၊
နိက္ခန္တော သဟ သေနာယ, ဩဂဏော ဝနမာဂမာ။
‘‘တတ္ထဒ္ဒသာ အရညသ္မိံ, တက္ကရာနံ ကုဋိံ ကတံ၊
တဿာ ကုဋိယာ နိက္ခမ္မ, သုဝေါ လုဒ္ဒါနိ ဘာသတိ။
‘‘သမ္ပန္နဝါဟနော ပေါသော, ယုဝါ သမ္မဋ္ဌကုဏ္ဍလော၊
သောဘတိ လောဟိတုဏှီသော, ဒိဝါ သူရိယောဝ ဘာသတိ။
‘‘မဇ္ဈနှိကေ သမ္ပတိကေ, သုတ္တော ရာဇာ သသာရထိ၊
ဟန္ဒဿာဘရဏံ သဗ္ဗံ, ဂဏှာမ သာဟသာ မယံ။
‘‘နိသီထေပိ ရဟောဒါနိ, သုတ္တော ရာဇာ သသာရထိ၊
အာဒါယ ဝတ္ထံ မဏိကုဏ္ဍလဉ္စ, ဟန္တွာန သာခါဟိ အဝတ္ထရာမာ’’တိ။
တတ္ထ မိဂလုဒ္ဒေါတိ လုဒ္ဒေါ ဝိယ မိဂါနံ ဂဝေသနတော ‘‘မိဂလုဒ္ဒေါ’’တိ ဝုတ္တော။ ဩဂဏောတိ ဂဏာ ဩဟီနော ပရိဟီနော ဟုတွာ။ တက္ကရာနံ ကုဋိံ ကတန္တိ သော ရာဇာ တတ္ထ အရညေ စောရာနံ ဝသနတ္ထာယ ကတံ ဂါမကံ အဒ္ဒသ။ တဿာတိ တတော စောရကုဋိတော။ လုဒ္ဒါနိ ဘာသတီတိ ပတိကောလမ္ဗေန သဒ္ဓိံ ဒါရုဏာနိ ဝစနာနိ ကထေတိ။ သမ္ပန္နဝါဟနောတိ သမ္ပန္နအဿဝါဟနော။ လောဟိတုဏှီသောတိ ရတ္တေန ဥဏှီသပဋ္ဋေန သမန္နာဂတော။ သမ္ပတိကေတိ သမ္ပတိ ဣဒါနိ, ဧဝရူပေ ဌိတမဇ္ဈနှိကကာလေတိ အတ္ထော။ သာဟသာတိ သာဟသေန ပသယှာကာရံ ကတွာ ဂဏှာမာတိ ဝဒတိ။ နိသီထေပိ ရဟောဒါနီတိ နိသီထေပိ ဣဒါနိပိ ရဟော။ ဣဒံ ဝဒတိ – ယထာ နိသီထေ အဍ္ဎရတ္တသမယေ မနုဿာ ကိလန္တာ သယန္တိ, ရဟော နာမ ဟောတိ, ဣဒါနိ ဌိတမဇ္ဈနှိကေပိ ကာလေ တထေဝါတိ။ ဟန္တွာနာတိ ရာဇာနံ မာရေတွာ ဝတ္ထာဘရဏာနိဿ ဂဟေတွာ အထ နံ ပါဒေ ဂဟေတွာ ကဍ္ဎိတွာ ဧကမန္တေ သာခါဟိ ပဋိစ္ဆာဒေမာတိ။
ဣတိ သော ဝေဂေန သကိံ နိက္ခမတိ, သကိံ ပတိကောလမ္ဗဿ သန္တိကံ ဂစ္ဆတိ။ သော တဿ ဝစနံ သုတွာ နိက္ခမိတွာ ဩလောကေန္တော ရာဇဘာဝံ ဉတွာ ဘီတော ဂါထမာဟ –
‘‘ကိန္နု ဥမ္မတ္တရူပေါဝ, သတ္တိဂုမ္ဗ ပဘာသသိ၊
ဒုရာသဒါ ဟိ ရာဇာနော, အဂ္ဂိ ပဇ္ဇလိတော ယထာ’’တိ။
အထ နံ သုဝေါ ဂါထာယ အဇ္ဈဘာသိ –
‘‘အထ တွံ ပတိကောလမ္ဗ, မတ္တော ထုလ္လာနိ ဂဇ္ဇသိ၊
မာတရိ မယှ နဂ္ဂါယ, ကိန္နု တွံ ဝိဇိဂုစ္ဆသေ’’တိ။
တတ္ထ အထ တွန္တိ နနု တွံ။ မတ္တောတိ စောရာနံ ဥစ္ဆိဋ္ဌသုရံ လဘိတွာ တာယ မတ္တော ဟုတွာ ပုဗ္ဗေ မဟာဂဇ္ဇိတာနိ ဂဇ္ဇသိ။ မာတရီတိ စောရဇေဋ္ဌကဿ ဘရိယံ သန္ဓာယာဟ။ သာ ကိရ တဒါ သာခါဘင်္ဂံ နိဝါသေတွာ စရတိ။ ဝိဇိဂုစ္ဆသေတိ မမ မာတရိ နဂ္ဂါယ ကိန္နု တွံ ဣဒါနိ စောရကမ္မံ ဇိဂုစ္ဆသိ, ကာတုံ န ဣစ္ဆသီတိ။
ရာဇာ ပဗုဇ္ဈိတွာ တဿ တေန သဒ္ဓိံ မနုဿဘာသာယ ကထေန္တဿ ဝစနံ သုတွာ ‘‘သပ္ပဋိဘယံ ဣဒံ ဌာန’’န္တိ သာရထိံ ဥဋ္ဌာပေန္တော ဂါထမာဟ –
‘‘ဥဋ္ဌေဟိ သမ္မ တရမာနော, ရထံ ယောဇေဟိ သာရထိ၊
သကုဏော မေ န ရုစ္စတိ, အညံ ဂစ္ဆာမ အဿမ’’န္တိ။
သောပိ သီဃံ ဥဋ္ဌဟိတွာ ရထံ ယောဇေတွာ ဂါထမာဟ –
‘‘ယုတ္တော ရထော မဟာရာဇ, ယုတ္တော စ ဗလဝါဟနော၊
အဓိတိဋ္ဌ မဟာရာဇ, အညံ ဂစ္ဆာမ အဿမ’’န္တိ။
တတ္ထ ဗလဝါဟနောတိ ဗလဝဝါဟနော, မဟာထာမအဿသမ္ပန္နောတိ အတ္ထော။ အဓိတိဋ္ဌာတိ အဘိရုဟ။
အဘိရုဠှမတ္တေယေဝ စ တသ္မိံ သိန္ဓဝါ ဝါတဝေဂေန ပက္ခန္ဒိံသု။ သတ္တိဂုမ္ဗော ရထံ ဂစ္ဆန္တံ ဒိသွာ သံဝေဂပ္ပတ္တော ဒွေ ဂါထာ အဘာသိ –
‘‘ကော နုမေဝ ဂတာ သဗ္ဗေ, ယေ အသ္မိံ ပရိစာရကာ၊
ဧသ ဂစ္ဆတိ ပဉ္စာလော, မုတ္တော တေသံ အဒဿနာ။
‘‘ကောဒဏ္ဍကာနိ ဂဏှထ, သတ္တိယော တောမရာနိ စ၊
ဧသ ဂစ္ဆတိ ပဉ္စာလော, မာ ဝေါ မုဉ္စိတ္ထ ဇီဝတ’’န္တိ။
တတ္ထ ကော နုမေတိ ကုဟိံ နု ဣမေ။ အသ္မိန္တိ ဣမသ္မိံ အဿမေ။ ပရိစာရကာတိ စောရာ။ အဒဿနာတိ ဧတေသံ စောရာနံ အဒဿနေန မုတ္တော ဧသ ဂစ္ဆတီတိ, ဧတေသံ ဟတ္ထတော မုတ္တော ဟုတွာ ဧသ အဒဿနံ ဂစ္ဆတီတိပိ အတ္ထော။ ကောဒဏ္ဍကာနီတိ ဓနူနိ။ ဇီဝတန္တိ တုမှာကံ ဇီဝန္တာနံ မာ မုဉ္စိတ္ထ, အာဝုဓဟတ္ထာ ဓာဝိတွာ ဂဏှထ နန္တိ။
ဧဝံ တဿ ဝိရဝိတွာ အပရာပရံ ဓာဝန္တဿေဝ ရာဇာ ဣသီနံ အဿမံ ပတ္တော။ တသ္မိံ ခဏေ ဣသယော ဖလာဖလတ္ထာယ ဂတာ။ ဧကော ပုပ္ဖကသုဝေါဝ အဿမပဒေ ဌိတော ဟောတိ။ သော ရာဇာနံ ဒိသွာ ပစ္စုဂ္ဂမနံ ကတွာ ပဋိသန္ထာရမကာသိ။ တမတ္ထံ ပကာသေန္တော သတ္ထာ စတဿော ဂါထာ အဘာသိ –
‘‘အထာပရော ပဋိနန္ဒိတ္ထ, သုဝေါ လောဟိတတုဏ္ဍကော၊
သွာဂတံ တေ မဟာရာဇ, အထော တေ အဒုရာဂတံ၊
ဣဿရောသိ အနုပ္ပတ္တော, ယံ ဣဓတ္ထိ ပဝေဒယ။
‘‘တိဏ္ဍုကာနိ ပိယာလာနိ, မဓုကေ ကာသုမာရိယော၊
ဖလာနိ ခုဒ္ဒကပ္ပါနိ, ဘုဉ္ဇ ရာဇ ဝရံ ဝရံ။
‘‘ဣဒမ္ပိ ပါနီယံ သီတံ, အာဘတံ ဂိရိဂဗ္ဘရာ၊
တတော ပိဝ မဟာရာဇ, သစေ တွံ အဘိကင်္ခသိ။
‘‘အရညံ ဥဉ္ဆာယ ဂတာ, ယေ အသ္မိံ ပရိစာရကာ၊
သယံ ဥဋ္ဌာယ ဂဏှဝှေါ, ဟတ္ထာ မေ နတ္ထိ ဒါတဝေ’’တိ။
တတ္ထ ပဋိနန္ဒိတ္ထာတိ ရာဇာနံ ဒိသွာဝ တုဿိ။ လောဟိတတုဏ္ဍကောတိ ရတ္တတုဏ္ဍော သောဘဂ္ဂပ္ပတ္တော။ မဓုကေတိ မဓုကဖလာနိ။ ကာသုမာရိယောတိ ဧဝံနာမကာနိ ဖလာနိ, ကာရဖလာနိ ဝါ။ တတော ပိဝါတိ တတော ပါနီယမာဠတော ဂဟေတွာ ပါနီယံ ပိဝ။ ယေ အသ္မိံ ပရိစာရကာတိ မဟာရာဇ, ယေ ဣမသ္မိံ အဿမေ ဝိစရဏကာ ဣသယော, တေ အရညံ ဥဉ္ဆာယ ဂတာ။ ဂဏှဝှေါတိ ဖလာဖလာနိ ဂဏှထ။ ဒါတဝေတိ ဒါတုံ။
ရာဇာ တဿ ပဋိသန္ထာရေ ပသီဒိတွာ ဂါထာဒွယမာဟ –
‘‘ဘဒ္ဒကော ဝတယံ ပက္ခီ, ဒိဇော ပရမဓမ္မိကော၊
အထေသော ဣတရော ပက္ခီ, သုဝေါ လုဒ္ဒါနိ ဘာသတိ။
‘‘‘ဧတံ ဟနထ ဗန္ဓထ, မာ ဝေါ မုဉ္စိတ္ထ ဇီဝတံ’၊
ဣစ္စေဝံ ဝိလပန္တဿ, သောတ္ထိံ ပတ္တောသ္မိ အဿမ’’န္တိ။
တတ္ထ ဣတရောတိ စောရကုဋိယံ သုဝကော။ ဣစ္စေဝန္တိ အဟံ ပန တဿ ဧဝံ ဝိလပန္တဿေဝ ဣမံ အဿမံ သောတ္ထိနာ ပတ္တော။
ရညော ကထံ သုတွာ ပုပ္ဖကော ဒွေ ဂါထာ အဘာသိ –
‘‘ဘာတရောသ္မ မဟာရာဇ, သောဒရိယာ ဧကမာတုကာ၊
ဧကရုက္ခသ္မိံ သံဝဍ္ဎာ, နာနာခေတ္တဂတာ ဥဘော။
‘‘သတ္တိဂုမ္ဗော စ စောရာနံ, အဟဉ္စ ဣသိနံ ဣဓ၊
အသတံ သော, သတံ အဟံ, တေန ဓမ္မေန နော ဝိနာ’’တိ။
တတ္ထ ဘာတရောသ္မာတိ မဟာရာဇ, သော စ အဟဉ္စ ဥဘော ဘာတရော ဟောမ။ စောရာနန္တိ သော စောရာနံ သန္တိကေ သံဝဍ္ဎော, အဟံ ဣသီနံ
သန္တိကေ။ အသတံ သော, သတံ အဟန္တိ သော အသာဓူနံ ဒုဿီလာနံ သန္တိကံ ဥပဂတော, အဟံ သာဓူနံ သီလဝန္တာနံ။ တေန ဓမ္မေန နော ဝိနာတိ မဟာရာဇ, တံ သတ္တိဂုမ္ဗံ စောရာ စောရဓမ္မေန စောရကိရိယာယ ဝိနေသုံ, မံ ဣသယော ဣသိဓမ္မေန ဣသိသီလာစာရေန, တသ္မာ သောပိ တေန စောရဓမ္မေန နော ဝိနာ ဟောတိ, အဟမ္ပိ ဣသိဓမ္မေန နော ဝိနာ ဟောမီတိ။
ဣဒါနိ တံ ဓမ္မံ ဝိဘဇန္တော ဂါထာဒွယမာဟ –
‘‘တတ္ထ ဝဓော စ ဗန္ဓော စ, နိကတီ ဝဉ္စနာနိ စ၊
အာလောပါ သာဟသာကာရာ, တာနိ သော တတ္ထ သိက္ခတိ။
‘‘ဣဓ သစ္စဉ္စ ဓမ္မော စ, အဟိံသာ သံယမော ဒမော၊
အာသနူဒကဒါယီနံ, အင်္ကေ ဝဒ္ဓေါသ္မိ ဘာရဓာ’’တိ။
တတ္ထ နိကတီတိ ပတိရူပကေန ဝဉ္စနာ။ ဝဉ္စနာနီတိ ဥဇုကဝဉ္စနာနေဝ။ အာလောပါတိ ဒိဝါ ဂါမဃာတာ။ သာဟသာကာရာတိ ဂေဟံ ပဝိသိတွာ မရဏေန တဇ္ဇေတွာ သာဟသိကကမ္မကရဏာနိ။ သစ္စန္တိ သဘာဝေါ။ ဓမ္မောတိ သုစရိတဓမ္မော။ အဟိံသာတိ မေတ္တာပုဗ္ဗဘာဂေါ။ သံယမောတိ သီလသံယမော။ ဒမောတိ ဣန္ဒြိယဒမနံ။ အာသနူဒကဒါယီနန္တိ အဗ္ဘာဂတာနံ အာသနဉ္စ ဥဒကဉ္စ ဒါနသီလာနံ။ ဘာရဓာတိ ရာဇာနံ အာလပတိ။
ဣဒါနိ ရညော ဓမ္မံ ဒေသေန္တော ဣမာ ဂါထာ အဘာသိ –
‘‘ယံ ယဉှိ ရာဇ ဘဇတိ, သန္တံ ဝါ ယဒိ ဝါ အသံ၊
သီလဝန္တံ ဝိသီလံ ဝါ, ဝသံ တဿေဝ ဂစ္ဆတိ။
‘‘ယာဒိသံ ကုရုတေ မိတ္တံ, ယာဒိသံ စူပသေဝတိ၊
သောပိ တာဒိသကော ဟောတိ, သဟဝါသော ဟိ တာဒိသော။
‘‘သေဝမာနော သေဝမာနံ, သမ္ဖုဋ္ဌော သမ္ဖုသံ ပရံ၊
သရော ဒိဒ္ဓေါ ကလာပံဝ, အလိတ္တမုပလိမ္ပတိ၊
ဥပလေပဘယာ ဓီရော, နေဝ ပါပသခါ သိယာ။
‘‘ပူတိမစ္ဆံ ကုသဂ္ဂေန, ယော နရော ဥပနယှတိ၊
ကုသာပိ ပူတိ ဝါယန္တိ, ဧဝံ ဗာလူပသေဝနာ။
‘‘တဂရဉ္စ ပလာသေန, ယော နရော ဥပနယှတိ၊
ပတ္တာပိ သုရဘိ ဝါယန္တိ, ဧဝံ ဓီရူပသေဝနာ။
‘‘တသ္မာ ပတ္တပုဋဿေဝ, ဉတွာ သမ္ပာကမတ္တနော၊
အသန္တေ နောပသေဝေယျ, သန္တေ သေဝေယျ ပဏ္ဍိတော၊
အသန္တော နိရယံ နေန္တိ, သန္တော ပါပေန္တိ သုဂ္ဂတိ’’န္တိ။
တတ္ထ သန္တံ ဝါ ယဒိ ဝါ အသန္တိ သပ္ပုရိသံ ဝါ အသပ္ပုရိသံ ဝါ။ သေဝမာနော သေဝမာနန္တိ သေဝိယမာနော အာစရိယော သေဝမာနံ အန္တေဝါသိကံ။ သမ္ဖုဋ္ဌောတိ အန္တေဝါသိနာ ဝါ ဖုဋ္ဌော အာစရိယော။ သမ္ဖုသံ ပရန္တိ ပရံ အာစရိယံ သမ္ဖုသန္တော အန္တေဝါသီ ဝါ။ အလိတ္တန္တိ တံ အန္တေဝါသိကံ ပါပဓမ္မေန အလိတ္တံ သော အာစရိယော ဝိသဒိဒ္ဓေါ သရော သေသံ သရကလာပံ ဝိယ လိမ္ပတိ။ ဧဝံ ဗာလူပသေဝနာတိ ဗာလူပသေဝီ ဟိ ပူတိမစ္ဆံ ဥပနယှနကုသဂ္ဂံ ဝိယ ဟောတိ, ပါပကမ္မံ အကရောန္တောပိ အဝဏ္ဏံ အကိတ္တိံ လဘတိ။ ဓီရူပသေဝနာတိ ဓီရူပသေဝီ ပုဂ္ဂလော တဂရာဒိဂန္ဓဇာတိပလိဝေဌနပတ္တံ ဝိယ ဟောတိ, ပဏ္ဍိတော ဘဝိတုံ အသက္ကောန္တောပိ ကလျာဏမိတ္တသေဝီ ဂုဏကိတ္တိံ လဘတိ။ ပတ္တပုဋဿေဝါတိ ဒုဂ္ဂန္ဓသုဂန္ဓပလိဝေဌနပဏ္ဏဿေဝ။ သမ္ပာကမတ္တနောတိ ကလျာဏမိတ္တသံသဂ္ဂဝသေန အတ္တနော ပရိပါကံ ပရိဘာဝနံ ဉတွာတိ အတ္ထော။ ပါပေန္တိ သုဂ္ဂတိန္တိ သန္တော သမ္မာဒိဋ္ဌိကာ အတ္တာနံ နိဿိတေ သတ္တေ သဂ္ဂမေဝ ပါပေန္တီတိ ဒေသနံ ယထာနုသန္ဓိမေဝ ပါပေသိ။
ရာဇာ တဿ ဓမ္မကထာယ ပသီဒိ, ဣသိဂဏောပိ အာဂတော။ ရာဇာ ဣသယော ဝန္ဒိတွာ ‘‘ဘန္တေ, မံ အနုကမ္ပမာနာ မမ ဝသနဋ္ဌာနေ ဝသထာ’’တိ ဝတွာ တေသံ ပဋိညံ ဂဟေတွာ နဂရံ ဂန္တွာ သုဝါနံ အဘယံ အဒါသိ။ ဣသယောပိ တတ္ထ အဂမံသု။ ရာဇာ ဣသိဂဏံ ဥယျာနေ ဝသာပေန္တော ယာဝဇီဝံ ဥပဋ္ဌဟိတွာ သဂ္ဂပုရံ ပူရေသိ။ အထဿ ပုတ္တောပိ ဆတ္တံ ဥဿာပေန္တော ဣသိဂဏံ ပဋိဇဂ္ဂိယေဝါတိ တသ္မိံ ကုလပရိဝဋ္ဋေ သတ္တ ရာဇာနော ဣသိဂဏဿ ဒါနံ ပဝတ္တယိံသု။ မဟာသတ္တော အရညေ ဝသန္တောယေဝ ယထာကမ္မံ ဂတော။
သတ္ထာ ဣမံ ဓမ္မဒေသနံ အာဟရိတွာ ‘‘ဧဝံ, ဘိက္ခဝေ, ပုဗ္ဗေပိ ဒေဝဒတ္တော ပါပေါ ပါပပရိဝါရောယေဝါ’’တိ ဝတွာ ဇာတကံ သမောဓာနေသိ – ‘‘တဒါ သတ္တိဂုမ္ဗော ဒေဝဒတ္တော အဟောသိ, စောရာ ဒေဝဒတ္တပရိသာ, ရာဇာ အာနန္ဒော, ဣသိဂဏာ ဗုဒ္ဓပရိသာ, ပုပ္ဖကသုဝေါ ပန အဟမေဝ အဟောသိ’’န္တိ။
သတ္တိဂုမ္ဗဇာတကဝဏ္ဏနာ သတ္တမာ။
֍ * မြန်[၅၀၄] ၈။ ဘလ္လာတိယဇာတကဝဏ္ဏနာ
ဘလ္လာတိယော နာမ အဟောသိ ရာဇာတိ ဣဒံ သတ္ထာ ဇေတဝနေ ဝိဟရန္တော မလ္လိကံ ဒေဝိံ အာရဗ္ဘ ကထေသိ။ တဿာ ကိရ ဧကဒိဝသံ ရညာ သဒ္ဓိံ သယနံ နိဿာယ ကလဟော အဟောသိ။ ရာဇာ ကုဇ္ဈိတွာ နံ န ဩလောကေသိ။ သာ စိန္တေသိ ‘‘နနု တထာဂတော ရညော မယိ ကုဒ္ဓဘာဝံ န ဇာနာတီ’’တိ။ သတ္ထာ တံ ကာရဏံ ဉတွာ ပုနဒိဝသေ ဘိက္ခုသံဃပရိဝုတော သာဝတ္ထိံ ပိဏ္ဍာယ ပဝိသိတွာ ရညော ဂေဟဒွါရံ ဂတော။ ရာဇာ ပစ္စုဂ္ဂန္တွာ ပတ္တံ ဂဟေတွာ သတ္ထာရံ ပါသာဒံ အာရောပေတွာ ပဋိပါဋိယာ ဘိက္ခုသံဃံ နိသီဒါပေတွာ ဒက္ခိဏောဒကံ ဒတွာ ပဏီတေနာဟာရေန ပရိဝိသိတွာ ဘတ္တကိစ္စာဝသာနေ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ သတ္ထာ ‘‘ကိံ နု ခေါ, မဟာရာဇ, မလ္လိကာ န ပညာယတီ’’တိ ပုစ္ဆိတွာ ‘‘အတ္တနော သုခမဒမတ္တတာယာ’’တိ ဝုတ္တေ ‘‘နနု, မဟာရာဇ, တွံ ပုဗ္ဗေ ကိန္နရယောနိယံ နိဗ္ဗတ္တိတွာ ဧကရတ္တိံ ကိန္နရိယာ ဝိနာ ဟုတွာ သတ္တ ဝဿသတာနိ ပရိဒေဝမာနော ဝိစရီ’’တိ ဝတွာ တေန ယာစိတော အတီတံ အာဟရိ။
အတီတေ ဗာရာဏသိယံ ဘလ္လာတိယော နာမ ရာဇာ ရဇ္ဇံ ကာရေန္တော ‘‘အင်္ဂါရပက္ကမိဂမံသံ ခါဒိဿာမီ’’တိ ရဇ္ဇံ အမစ္စာနံ နိယျာဒေတွာ သန္နဒ္ဓပဉ္စာဝုဓော သုသိက္ခိတကောလေယျကသုဏခဂဏပရိဝုတော နဂရာ နိက္ခမိတွာ ဟိမဝန္တံ ပဝိသိတွာ အနုဂင်္ဂံ ဂန္တွာ ဥပရိ အဘိရုဟိတုံ အသက္ကောန္တော ဧကံ ဂင်္ဂံ ဩတိဏ္ဏနဒိံ ဒိသွာ တဒနုသာရေန ဂစ္ဆန္တော မိဂသူကရာဒယော ဝဓိတွာ အင်္ဂါရပက္ကမံသံ ခါဒန္တော ဥစ္စဋ္ဌာနံ အဘိရုဟိ။ တတ္ထ ရမဏီယာ နဒိကာ ပရိပုဏ္ဏကာလေ ထနပမာဏောဒကာ ဟုတွာ သန္ဒတိ, အညဒါ ဇဏ္ဏုကပမာဏောဒကာ ဟောတိ။ တတ္ထ နာနပ္ပကာရကာ မစ္ဆကစ္ဆပါ ဝိစရန္တိ။
ဥဒကပရိယန္တေ ရဇတပဋ္ဋဝဏ္ဏဝါလုကာ ဥဘောသု တီရေသု နာနာပုပ္ဖဖလဘရိတဝိနမိတာ ရုက္ခာ ပုပ္ဖဖလရသမတ္တေဟိ နာနာဝိဟင်္ဂမဘမရဂဏေဟိ သမ္ပရိကိဏ္ဏာ ဝိဝိဓမိဂသံဃနိသေဝိတာ သီတစ္ဆာယာ။ ဧဝံ ရမဏီယာယ ဟေမဝတနဒိယာ တီရေ ဒွေ ကိန္နရာ အညမညံ အာလိင်္ဂိတွာ ပရိစုမ္ဗိတွာ နာနပ္ပကာရေဟိ ပရိဒေဝန္တာ ရောဒန္တိ။
ရာဇာ တဿာ နဒိယာ တီရေန ဂန္ဓမာဒနံ အဘိရုဟန္တော တေ ကိန္နရေ ဒိသွာ ‘‘ကိံ နု ခေါ ဧတေ ဧဝံ ပရိဒေဝန္တိ, ပုစ္ဆိဿာမိ နေ’’တိ စိန္တေတွာ သုနခေ ဩလောကေတွာ အစ္ဆရံ ပဟရိ။ သုသိက္ခိတကောလေယျကသုနခါ တာယ သညာယ ဂုမ္ဗံ ပဝိသိတွာ ဥရေန နိပဇ္ဇိံသု။ သော တေသံ ပဋိသလ္လီနဘာဝံ ဉတွာ ဓနုကလာပဉ္စေဝ သေသာဝုဓာနိ စ ရုက္ခံ နိဿာယ ဌပေတွာ ပဒသဒ္ဒံ အကရောန္တော သဏိကံ တေသံ သန္တိကံ ဂန္တွာ ‘‘ကိံကာရဏာ တုမှေ ရောဒထာ’’တိ ကိန္နရေ ပုစ္ဆိ။ တမတ္ထံ ပကာသေန္တော သတ္ထာ တိဿော ဂါထာ အဘာသိ –
‘‘ဘလ္လာတိယော နာမ အဟောသိ ရာဇာ, ရဋ္ဌံ ပဟာယ မိဂဝံ အစာရိ သော၊
အဂမာ ဂိရိဝရံ ဂန္ဓမာဒနံ, သုပုပ္ဖိတံ ကိမ္ပုရိသာနုစိဏ္ဏံ။
‘‘သာဠူရသံဃဉ္စ နိသေဓယိတွာ, ဓနုံ ကလာပဉ္စ သော နိက္ခိပိတွာ၊
ဥပါဂမိ ဝစနံ ဝတ္တုကာမော, ယတ္ထဋ္ဌိတာ ကိမ္ပုရိသာ အဟေသုံ။
‘‘ဟိမစ္စယေ ဟေမဝတာယ တီရေ, ကိမိဓဋ္ဌိတာ မန္တယဝှေါ အဘိဏှံ၊
ပုစ္ဆာမိ ဝေါ မာနုသဒေဟဝဏ္ဏေ, ကထံ ဝေါ ဇာနန္တိ မနုဿလောကေ’’တိ။
တတ္ထ သာဠူရသံဃန္တိ သုနခဂဏံ။ ဟိမစ္စယေတိ စတုန္နံ ဟေမန္တမာသာနံ အတိက္ကမေ။ ဟေမဝတာယာတိ ဣမိဿာ ဟေမဝတာယ နဒိယာ တီရေ။
ရညော ဝစနံ သုတွာ ကိန္နရော တုဏှီ အဟောသိ, ကိန္နရီ ပန ရညာ သဒ္ဓိံ သလ္လပိ –
‘‘မလ္လံ ဂိရိံ ပဏ္ဍရကံ တိကူဋံ, သီတောဒကာ အနုဝိစရာမ နဇ္ဇော၊
မိဂါ မနုဿာဝ နိဘာသဝဏ္ဏာ, ဇာနန္တိ နော ကိမ္ပုရိသာတိ လုဒ္ဒါ’’တိ။
တတ္ထ မလ္လံ ဂိရိန္တိ သမ္မ လုဒ္ဒက, မယံ ဣမံ မလ္လဂိရိဉ္စ ပဏ္ဍရကဉ္စ တိကူဋဉ္စ ဣမာ စ နဇ္ဇော အနုဝိစရာမ။ ‘‘မာလာဂိရိ’’န္တိပိ ပါဌော။ နိဘာသဝဏ္ဏာတိ နိဘာသမာနဝဏ္ဏာ, ဒိဿမာနသရီရာတိ အတ္ထော။
တတော ရာဇာ တိဿော ဂါထာ အဘာသိ –
‘‘သုကိစ္ဆရူပံ ပရိဒေဝယဝှေါ, အာလိင်္ဂိတော စာသိ ပိယော ပိယာယ၊
ပုစ္ဆာမိ ဝေါ မာနုသဒေဟဝဏ္ဏေ, ကိမိဓ ဝနေ ရောဒထ အပ္ပတီတာ။
‘‘သုကိစ္ဆရူပံ ပရိဒေဝယဝှေါ, အာလိင်္ဂိတော စာသိ ပိယော ပိယာယ၊
ပုစ္ဆာမိ ဝေါ မာနုသဒေဟဝဏ္ဏေ, ကိမိဓ ဝနေ ဝိလပထ အပ္ပတီတာ။
‘‘သုကိစ္ဆရူပံ ပရိဒေဝယဝှေါ, အာလိင်္ဂိတော စာသိ ပိယော ပိယာယ၊
ပုစ္ဆာမိ ဝေါ မာနုသဒေဟဝဏ္ဏေ, ကိမိဓ ဝနေ သောစထ အပ္ပတီတာ’’တိ။
တတ္ထ သုကိစ္ဆရူပန္တိ သုဋ္ဌု ဒုက္ခပ္ပတ္တာ ဝိယ ဟုတွာ။ အာလိင်္ဂိတော စာသိ ပိယော ပိယာယာတိ တယာ ပိယာယ တဝ ပိယော အာလိင်္ဂိတော စ အာသိ။ ‘‘အာလိင်္ဂိယော စာသီ’’တိပိ ပါဌော, အယမေဝတ္ထော။ ကိမိဓ ဝနေတိ ကိံကာရဏာ ဣဓ ဝနေ အန္တရန္တရာ အာလိင်္ဂိတွာ ပရိစုမ္ဗိတွာ ပိယကထံ ကထေတွာ ပုန အပ္ပတီတာ ရောဒထာတိ။
တတော ပရာ ဥဘိန္နမ္ပိ အာလာပသလ္လာပဂါထာ ဟောန္တိ –
‘‘မယေကရတ္တံ ဝိပ္ပဝသိမှ လုဒ္ဒ, အကာမကာ အညမညံ သရန္တာ၊
တမေကရတ္တံ အနုတပ္ပမာနာ, သောစာမ ‘သာ ရတ္တိ ပုနံ န ဟောဿတိ’။
‘‘ယမေကရတ္တံ အနုတပ္ပထေတံ, ဓနံဝ နဋ္ဌံ ပိတရံဝ ပေတံ၊
ပုစ္ဆာမိ ဝေါ မာနုသဒေဟဝဏ္ဏေ, ကထံ ဝိနာ ဝါသမကပ္ပယိတ္ထ။
‘‘ယမိမံ နဒိံ ပဿသိ သီဃသောတံ, နာနာဒုမစ္ဆာဒနံ သေလကူလံ၊
တံ မေ ပိယော ဥတ္တရိ ဝဿကာလေ, မမဉ္စ မညံ အနုဗန္ဓတီတိ။
‘‘အဟဉ္စ အင်္ကောလကမောစိနာမိ, အတိမုတ္တကံ သတ္တလိယောထိကဉ္စ၊
‘ပိယော စ မေ ဟေဟိတိ မာလဘာရီ, အဟဉ္စ နံ မာလိနီ အဇ္ဈုပေဿံ’။
‘‘အဟဉ္စိဒံ ကုရဝကမောစိနာမိ, ဥဒ္ဒါလကာ ပါဋလိသိန္ဓုဝါရကာ၊
‘ပိယော စ မေ ဟေဟိတိ မာလဘာရီ, အဟဉ္စ နံ မာလိနီ အဇ္ဈုပေဿံ’။
‘‘အဟဉ္စ သာလဿ သုပုပ္ဖိတဿ, ဩစေယျ ပုပ္ဖါနိ ကရောမိ မာလံ၊
‘ပိယော စ မေ ဟေဟိတိ မာလဘာရီ, အဟဉ္စ နံ မာလိနီ အဇ္ဈုပေဿံ’။
‘‘အဟဉ္စ သာလဿ သုပုပ္ဖိတဿ, ဩစေယျ ပုပ္ဖါနိ ကရောမိ ဘာရံ၊
ဣဒဉ္စ နော ဟေဟိတိ သန္ထရတ္ထံ, ယတ္ထဇ္ဇိမံ ဝိဟရိဿာမ ရတ္တိံ။
‘‘အဟဉ္စ ခေါ အဂဠုံ စန္ဒနဉ္စ, သိလာယ ပိံသာမိ ပမတ္တရူပါ၊
‘ပိယော စ မေ ဟေဟိတိ ရောသိတင်္ဂေါ, အဟဉ္စ နံ ရောသိတာ အဇ္ဈုပေဿံ’။
‘‘အထာဂမာ သလိလံ သီဃသောတံ, နုဒံ သာလေ သလဠေ ကဏ္ဏိကာရေ၊
အာပူရထ တေန မုဟုတ္တကေန, သာယံ နဒီ အာသိ မယာ သုဒုတ္တရာ။
‘‘ဥဘောသု တီရေသု မယံ တဒါ ဌိတာ, သမ္ပဿန္တာ ဥဘယော အညမညံ၊
သကိမ္ပိ ရောဒါမ သကိံ ဟသာမ, ကိစ္ဆေန နော အာဂမာ သံဝရီ သာ။
‘‘ပါတောဝ ခေါ ဥဂ္ဂတေ သူရိယမှိ, စတုက္ကံ နဒိံ ဥတ္တရိယာန လုဒ္ဒ၊
အာလိင်္ဂိယာ အညမညံ မယံ ဥဘော, သကိမ္ပိ ရောဒါမ သကိံ ဟသာမ။
‘‘တီဟူနကံ သတ္တ သတာနိ လုဒ္ဒ, ယမိဓ မယံ ဝိပ္ပဝသိမှ ပုဗ္ဗေ၊
ဝဿေကိမံ ဇီဝိတံ ဘူမိပါလ, ကော နီဓ ကန္တာယ ဝိနာ ဝသေယျ။
‘‘အာယုဉ္စ ဝေါ ကီဝတကော နု သမ္မ, သစေပိ ဇာနာထ ဝဒေထ အာယုံ၊
အနုဿဝါ ဝုဍ္ဎတော အာဂမာ ဝါ, အက္ခာထ မေတံ အဝိကမ္ပမာနာ။
‘‘အာယုဉ္စ နော ဝဿသဟဿံ လုဒ္ဒ, န စန္တရာ ပါပကော အတ္ထိ ရောဂေါ၊
အပ္ပဉ္စ ဒုက္ခံ သုခမေဝ ဘိယျော, အဝီတရာဂါ ဝိဇဟာမ ဇီဝိတ’’န္တိ။
တတ္ထ မယေကရတ္တန္တိ မယံ ဧကရတ္တံ။ ဝိပ္ပဝသိမှာတိ ဝိပ္ပယုတ္တာ ဟုတွာ ဝသိမှ။ အနုတပ္ပမာနာတိ ‘‘အနိစ္ဆမာနာနံ နော ဧကရတ္တော အတီတော’’တိ တံ ဧကရတ္တံ အနုစိန္တယမာနာ။ ပုနံ န ဟေဿတီတိ ပုန န ဘဝိဿတိ နာဂမိဿတီတိ သောစာမ။ ဓနံဝ နဋ္ဌံ ပိတရံဝ ပေတန္တိ ဓနံ ဝါ နဋ္ဌံ ပိတရံ ဝါ မာတရံ ဝါပေတံ ကာလကတံ ကိံ နု ခေါ တုမှေ စိန္တယမာနာ ကေန ကာရဏေန တံ ဧကရတ္တံ ဝိနာ ဝါသံ အကပ္ပယိတ္ထ, ဣဒံ မေ အာစိက္ခထာတိ ပုစ္ဆတိ။ ယမိမန္တိ ယံ ဣမံ။ သေလကူလန္တိ ဒွိန္နံ သေလာနံ အန္တရေ သန္ဒမာနံ။ ဝဿကာလေတိ ဧကဿ မေဃဿ ဥဋ္ဌာယ ဝဿနကာလေ။ အမှာကဉှိ ဣမသ္မိံ ဝနသဏ္ဍေ ရတိဝသေန စရန္တာနံ ဧကော မေဃော ဥဋ္ဌဟိ။ အထ မေ ပိယသာမိကော ကိန္နရောမံ ‘‘ပစ္ဆတော အာဂစ္ဆတီ’’တိ မညမာနော ဧတံ နဒိံ ဥတ္တရီတိ အာဟ။
အဟဉ္စာတိ အဟံ ပနေတဿ ပရတီရံ ဂတဘာဝံ အဇာနန္တီ သုပုပ္ဖိတာနိ အင်္ကောလကာဒီနိ ပုပ္ဖါနိ ဩစိနာမိ။ တတ္ထ သတ္တလိယောထိကဉ္စာတိ ကုန္ဒာလပုပ္ဖဉ္စ သုဝဏ္ဏယောထိကဉ္စ ဩစိနန္တီ ပန ‘‘ပိယော စ မေ မာလဘာရီ ဘဝိဿတိ, အဟဉ္စ နံ မာလိနီ ဟုတွာ အဇ္ဈုပေဿ’’န္တိ ဣမိနာ ကာရဏေန ဩစိနာမိ။ ဥဒ္ဒါလကာ ပါဋလိသိန္ဓုဝါရကာတိ တေပိ မယာ ဩစိတာယေဝါတိ ဝဒတိ။ ဩစေယျာတိ ဩစိနိတွာ။ အဂဠုံ စန္ဒနဉ္စာတိ ကာဠာဂဠုဉ္စ ရတ္တစန္ဒနဉ္စ။ ရောသိတင်္ဂေါတိ ဝိလိတ္တသရီရော။ ရောသိတာတိ ဝိလိတ္တာ ဟုတွာ။ အဇ္ဈုပေဿန္တိ သယနေ ဥပဂမိဿာမိ။ နုဒံ သာလေ သလဠေ ကဏ္ဏိကာရေတိ ဧတာနိ မယာ ဩစိနိတွာ တီရေ ဌပိတာနိ ပုပ္ဖါနိ နုဒန္တံ ဟရန္တံ။ သုဒုတ္တရာတိ တဿာ ဟိ ဩရိမတီရေ ဌိတကာလေယေဝ နဒိယာ ဥဒကံ အာဂတံ, တင်္ခဏညေဝ သူရိယော အတ္ထင်္ဂတော, ဝိဇ္ဇုလတာ နိစ္ဆရန္တိ, ကိန္နရာ နာမ ဥဒကဘီရုကာ ဟောန္တိ, ဣတိ သာ ဩတရိတုံ န ဝိသဟိ။ တေနာဟ ‘‘သာယံ နဒီ အာသိ မယာ သုဒုတ္တရာ’’တိ။
သမ္ပဿန္တာတိ ဝိဇ္ဇုလတာနိစ္ဆရဏကာလေ ပဿန္တာ။ ရောဒါမာတိ အန္ဓကာရကာလေ အပဿန္တာ ရောဒါမ, ဝိဇ္ဇုလတာနိစ္ဆရဏကာလေ ပဿန္တာ ဟသာမ။ သံဝရီတိ ရတ္တိ။ စတုက္ကန္တိ တုစ္ဆံ။ ဥတ္တရိယာနာတိ ဥတ္တရိတွာ။ တီဟူနကန္တိ တီဟိ ဦနာနိ သတ္တ ဝဿသတာနိ။ ယမိဓ မယန္တိ ယံ ကာလံ ဣဓ မယံ ဝိပ္ပဝသိမှ, သော ဣတော တီဟိ ဦနကာနိ သတ္တ ဝဿသတာနိ ဟောန္တီတိ ဝဒတိ။ ဝဿေကိမန္တိ ဝဿံ ဧကံ ဣမံ, တုမှာကံ ဧကမေဝ ဝဿသတံ ဣမံ ဇီဝိတန္တိ ဝဒတိ။ ကော နီဓာတိ ဧဝံ ပရိတ္တကေ ဇီဝိတေ
ကော နု ဣဓ ကန္တာယ ဝိနာ ဘဝေယျ, အယုတ္တံ တဝ ပိယဘရိယာယ ဝိနာ ဘဝိတုန္တိ ဒီပေတိ။
ကီဝတကော နူတိ ရာဇာ ကိန္နရိယာ ဝစနံ သုတွာ ‘‘ဣမေသံ အာယုပ္ပမာဏံ ပုစ္ဆိဿာမီ’’တိ စိန္တေတွာ ‘‘တုမှာကံ ကိတ္တကော အာယူ’’တိ ပုစ္ဆတိ။ အနုဿဝါတိ သစေ ဝေါ ကဿစိ ဝဒန္တဿ ဝါ သုတံ, မာတာပိတူနံ ဝါ ဝုဍ္ဎာနံ မဟလ္လကာနံ သန္တိကာ အာဂမော အတ္ထိ, အထ မေ တတော အနုဿဝါ ဝုဍ္ဎတော အာဂမာ ဝါ ဧတံ အဝိကမ္ပမာနာ အက္ခာထ။ န စန္တရာတိ အမှာကံ ဝဿသဟဿံ အာယု, အန္တရာ စ နော ပါပကော ဇီဝိတန္တရာယကရော ရောဂေါပိ နတ္ထိ။ အဝီတရာဂါတိ အညမညံ အဝိဂတပေမာဝ ဟုတွာ။
တံ သုတွာ ရာဇာ ‘‘ဣမေ ဟိ နာမ တိရစ္ဆာနဂတာ ဟုတွာ ဧကရတ္တိံ ဝိပ္ပယောဂေန သတ္တ ဝဿသတာနိ ရောဒန္တာ ဝိစရန္တိ, အဟံ ပန တိယောဇနသတိကေ ရဇ္ဇေ မဟာသမ္ပတ္တိံ ပဟာယ အရညေ ဝိစရာမိ, အဟော အကိစ္စကာရိမှီ’’တိ တတောဝ နိဝတ္တော ဗာရာဏသိံ ဂန္တွာ ‘‘ကိံ တေ, မဟာရာဇ, ဟိမဝန္တေ အစ္ဆရိယံ ဒိဋ္ဌ’’န္တိ အမစ္စေဟိ ပုဋ္ဌော သဗ္ဗံ အာရောစေတွာ တတော ပဋ္ဌာယ ဒါနာနိ ဒဒန္တော ဘောဂေ ဘုဉ္ဇိ။ တမတ္ထံ ပကာသေန္တော သတ္ထာ –
‘‘ဣဒဉ္စ သုတွာန အမာနုသာနံ, ဘလ္လာတိယော ဣတ္တရံ ဇီဝိတန္တိ၊
နိဝတ္တထ န မိဂဝံ အစရိ, အဒါသိ ဒါနာနိ အဘုဉ္ဇိ ဘောဂေ’’တိ။ –
ဣမံ ဂါထံ ဝတွာ ပုန ဩဝဒန္တော ဒွေ ဂါထာ အဘာသိ –
‘‘ဣဒဉ္စ သုတွာန အမာနုသာနံ, သမ္မောဒထ မာ ကလဟံ အကတ္ထ၊
မာ ဝေါ တပီ အတ္တကမ္မာပရာဓော, ယထာပိ တေ ကိမ္ပုရိသေကရတ္တံ။
‘‘ဣဒဉ္စ သုတွာန အမာနုသာနံ, သမ္မောဒထ မာ ဝိဝါဒံ အကတ္ထ၊
မာ ဝေါ တပီ အတ္တကမ္မာပရာဓော, ယထာပိ တေ ကိမ္ပုရိသေကရတ္တ’’န္တိ။
တတ္ထ အမာနုသာနန္တိ ကိန္နရာနံ။ အတ္တကမ္မာပရာဓောတိ အတ္တနော ကမ္မဒေါသော။ ကိမ္ပုရိသေကရတ္တန္တိ ယထာ တေ ကိမ္ပုရိသေ ဧကရတ္တိံ ကတော အတ္တနော ကမ္မဒေါသော တပိ, တထာ တုမှေပိ မာ တပီတိ အတ္ထော။
မလ္လိကာ ဒေဝီ တထာဂတဿ ဓမ္မဒေသနံ သုတွာ ဥဋ္ဌာယာသနာ အဉ္ဇလိံ ပဂ္ဂယှ ဒသဗလဿ ထုတိံ ကရောန္တီ ဩသာနဂါထမာဟ –
‘‘ဝိဝိဓံ အဓိမနာ သုဏောမဟံ, ဝစနပထံ တဝ အတ္ထသံဟိတံ၊
မုဉ္စံ ဂိရံ နုဒသေဝ မေ ဒရံ, သမဏ သုခါဝဟ ဇီဝ မေ စိရ’’န္တိ။
တတ္ထ ဝိဝိဓံ အဓိမနာ သုဏောမဟန္တိ ဘန္တေ, တုမှေဟိ ဝိဝိဓေဟိ နာနာကာရဏေဟိ အလင်္ကရိတွာ ဒေသိတံ ဓမ္မဒေသနံ အဟံ အဓိမနာ ပသန္နစိတ္တာ ဟုတွာ သုဏောမိ။ ဝစနပထန္တိ တံ တုမှေဟိ ဝုတ္တံ ဝိဝိဓဝစနံ။ မုဉ္စံ ဂိရံ နုဒသေဝ မေ ဒရန္တိ ကဏ္ဏသုခံ မဓုရံ ဂိရံ မုဉ္စန္တော မမ ဟဒယေ သောကဒရထံ နုဒသိယေဝ ဟရသိယေဝ။ သမဏ သုခါဝဟ ဇီဝ မေ စိရန္တိ ဘန္တေ ဗုဒ္ဓသမဏ, ဒိဗ္ဗမာနုသလောကိယလောကုတ္တရသုခါဝဟ မမ သာမိ ဓမ္မရာဇ, စိရံ ဇီဝါတိ။
ကောသလရာဇာ တတော ပဋ္ဌာယ တာယ သဒ္ဓိံ သမဂ္ဂဝါသံ ဝသိ။
သတ္ထာ ဣမံ ဓမ္မဒေသနံ အာဟရိတွာ ဇာတကံ သမောဓာနေသိ – ‘‘တဒါ ကိန္နရော ကောသလရာဇာ အဟောသိ, ကိန္နရီ မလ္လိကာ ဒေဝီ, ဘလ္လာတိယရာဇာ အဟမေဝ အဟောသိ’’န္တိ။
ဘလ္လာတိယဇာတကဝဏ္ဏနာ အဋ္ဌမာ။
֍ * မြန်[၅၀၅] ၉။ သောမနဿဇာတကဝဏ္ဏနာ
ကော တံ ဟိံသတိ ဟေဌေတီတိ ဣဒံ သတ္ထာ ဇေတဝနေ ဝိဟရန္တော ဒေဝဒတ္တဿ ဝဓာယ ပရိသက္ကနံ အာရဗ္ဘ ကထေသိ။ တဒါ ဟိ သတ္ထာ ‘‘န, ဘိက္ခဝေ, ဣဒါနေဝ, ပုဗ္ဗေပေသ မမ ဝဓာယ ပရိသက္ကိယေဝါ’’တိ ဝတွာ အတီတံ အာဟရိ။
အတီတေ ကုရုရဋ္ဌေ ဥတ္တရပဉ္စာလနဂရေ ရေဏု နာမ ရာဇာ ရဇ္ဇံ ကာရေသိ။ တဒါ မဟာရက္ခိတော နာမ တာပသော ပဉ္စသတတာပသပရိဝါရော ဟိမဝန္တေ စိရံ ဝသိတွာ လောဏမ္ဗိလသေဝနတ္ထာယ စာရိကံ စရန္တော ဥတ္တရပဉ္စာလနဂရံ ပတွာ ရာဇုယျာနေ ဝသိတွာ သပရိသော ပိဏ္ဍာယ စရန္တော ရာဇဒွါရံ ပါပုဏိ။ ရာဇာ ဣသိဂဏံ ဒိသွာ ဣရိယာပထေ ပသန္နော အလင်္ကတမဟာတလေ နိသီဒါပေတွာ ပဏီတေနာဟာရေန ပရိဝိသိတွာ ‘‘ဘန္တေ, ဣမံ ဝဿာရတ္တံ မမ ဥယျာနေယေဝ ဝသထာ’’တိ ဝတွာ တေဟိ သဒ္ဓိံ ဥယျာနံ ဂန္တွာ ဝသနဋ္ဌာနာနိ ကာရေတွာ ပဗ္ဗဇိတပရိက္ခာရေ ဒတွာ ဝန္ဒိတွာ နိက္ခမိ။ တတော ပဋ္ဌာယ သဗ္ဗေပိ တေ ရာဇနိဝေသနေ ဘုဉ္ဇန္တိ။ ရာဇာ ပန အပုတ္တကော ပုတ္တံ ပတ္ထေတိ, ပုတ္တာ နုပ္ပဇ္ဇန္တိ။ ဝဿာရတ္တစ္စယေန မဟာရက္ခိတော ‘‘ဣဒါနိ ဟိမဝန္တော ရမဏီယော, တတ္ထေဝ ဂမိဿာမာ’’တိ ရာဇာနံ အာပုစ္ဆိတွာ ရညာ ကတသက္ကာရသမ္မာနော နိက္ခမိတွာ အန္တရာမဂ္ဂေ မဇ္ဈနှိကသမယေ မဂ္ဂါ ဩက္ကမ္မ ဧကဿ သန္ဒစ္ဆာယဿ ရုက္ခဿ ဟေဋ္ဌာ တရုဏတိဏပိဋ္ဌေ သပရိဝါရော နိသီဒိ။
တာပသာ ကထံ သမုဋ္ဌာပေသုံ ‘‘ရာဇဂေဟေ ဝံသာနုရက္ခိတော ပုတ္တော နတ္ထိ, သာဓု ဝတဿ သစေ ရာဇာ ပုတ္တံ လဘေယျ, ပဝေဏိ ဃဋီယေထာ’’တိ။ မဟာရက္ခိတော တေသံ ကထံ သုတွာ ‘‘ဘဝိဿတိ နု ခေါ ရညော ပုတ္တော, ဥဒါဟု နော’’တိ ဥပဓာရေန္တော ‘‘ဘဝိဿတီ’’တိ ဉတွာ ဧဝမာဟ ‘‘မာ ဘောန္တော စိန္တယိတ္ထ, အဇ္ဇ ပစ္စူသကာလေ ဧကော ဒေဝပုတ္တော စဝိတွာ ရညော အဂ္ဂမဟေသိယာ ကုစ္ဆိမှိ ပဋိသန္ဓိံ ဂဏှိဿတီ’’တိ။ တံ သုတွာ ဧကော ကုဋဇဋိလော ‘‘ဣဒါနိ ရာဇကုလူပကော ဘဝိဿာမီ’’တိ စိန္တေတွာ တာပသာနံ ဂမနကာလေ ဂိလာနာလယံ ကတွာ နိပဇ္ဇိတွာ ‘‘ဧဟိ ဂစ္ဆာမာ’’တိ ဝုတ္တော ‘‘န သက္ကောမီ’’တိ အာဟ။ မဟာရက္ခိတော တဿ နိပန္နကာရဏံ ဉတွာ ‘‘ယဒါ သက္ကောသိ, တဒါ အာဂစ္ဆေယျာသီ’’တိ ဝတွာ ဣသိဂဏံ အာဒါယ ဟိမဝန္တမေဝ ဂတော။ ကုဟကောပိ နိဝတ္တိတွာ ဝေဂေနာဂန္တွာ ရာဇဒွါရေ ဌတွာ ‘‘မဟာရက္ခိတဿ ဥပဋ္ဌာကတာပသော အာဂတော’’တိ ရညော အာရောစာပေတွာ ရညာ ဝေဂေန ပက္ကောသာပိတော ပါသာဒံ အဘိရုယှ ပညတ္တာသနေ နိသီဒိ။ ရာဇာ ကုဟကံ တာပသံ ဝန္ဒိတွာ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ဣသီနံ အာရောဂျံ ပုစ္ဆိတွာ ‘‘ဘန္တေ, အတိခိပ္ပံ နိဝတ္တိတ္ထ, ဝေဂေန ကေနတ္ထေနာဂတတ္ထာ’’တိ အာဟ။ ‘‘အာမ, မဟာရာဇ, ဣသိဂဏော သုခနိသိန္နော ‘သာဓု ဝတဿ, သစေ ရညော ပဝေဏိပါလကော ပုတ္တော ဥပ္ပဇ္ဇေယျာ’တိ ကထံ သမုဋ္ဌာပေသိ။ အဟံ
ကထံ သုတွာ ‘‘ဘဝိဿတိ နု ခေါ ရညော ပုတ္တော, ဥဒါဟု နော’’တိ ဒိဗ္ဗစက္ခုနာ ဩလောကေန္တော ‘‘မဟိဒ္ဓိကော ဒေဝပုတ္တော စဝိတွာ အဂ္ဂမဟေသိယာ သုဓမ္မာယ ကုစ္ဆိမှိ နိဗ္ဗတ္တိဿတီ’’တိ ဒိသွာ ‘‘အဇာနန္တာ ဂဗ္ဘံ နာသေယျုံ, အာစိက္ခိဿာမိ နေသ’’န္တိ တုမှာကံ ကထနတ္ထာယ အာဂတော။ ကထိတံ တေ မယာ, ဂစ္ဆာမဟံ, မဟာရာဇာတိ။ ရာဇာ ‘‘ဘန္တေ, န သက္ကာ ဂန္တု’’န္တိ ဟဋ္ဌတုဋ္ဌော ပသန္နစိတ္တော ကုဟကတာပသံ ဥယျာနံ နေတွာ ဝသနဋ္ဌာနံ သံဝိဒဟိတွာ အဒါသိ။ သော တတော ပဋ္ဌာယ ရာဇကုလေ ဘုဉ္ဇန္တော ဝသတိ, ‘‘ဒိဗ္ဗစက္ခုကော’’တွေဝဿ နာမံ အဟောသိ။
တဒါ ဗောဓိသတ္တော တာဝတိံသဘဝနာ စဝိတွာ တတ္ထ ပဋိသန္ဓိံ ဂဏှိ။ ဇာတဿ စဿ နာမဂ္ဂဟဏဒိဝသေ ‘‘သောမနဿကုမာရော’’တွေဝ နာမံ ကရိံသု။ သော ကုမာရပရိဟာရေန ဝဍ္ဎတိ။ ကုဟကတာပသောပိ ဥယျာနဿ ဧကသ္မိံ ပဿေ နာနပ္ပကာရံ သူပေယျသာကဉ္စ ဝလ္လိဖလာနိ စ ရောပေတွာ ပဏ္ဏိကာနံ ဟတ္ထေ ဝိက္ကိဏန္တော ဓနံ သဏ္ဌပေသိ။ ဗောဓိသတ္တဿ သတ္တဝဿိကကာလေ ရညော ပစ္စန္တော ကုပ္ပိ။ ‘‘ဒိဗ္ဗစက္ခုတာပသံ မာ ပမဇ္ဇီ’’တိ ကုမာရံ ပဋိစ္ဆာပေတွာ ‘‘ပစ္စန္တံ ဝူပသမေဿာမီ’’တိ ဂတော။ အထေကဒိဝသံ ကုမာရော ‘‘ဇဋိလံ ပဿိဿာမီ’’တိ ဥယျာနံ ဂန္တွာ ကူဋဇဋိလံ ဧကံ ဂဏ္ဌိကကာသာဝံ နိဝါသေတွာ ဧကံ ပါရုပိတွာ ဥဘောဟိ ဟတ္ထေဟိ ဒွေ ဥဒကဃဋေ ဂဟေတွာ သာကဝတ္ထုသ္မိံ ဥဒကံ အာသိဉ္စန္တံ ဒိသွာ ‘‘အယံ ကူဋဇဋိလော အတ္တနော သမဏဓမ္မံ အကတွာ ပဏ္ဏိကကမ္မံ ကရောတီ’’တိ ဉတွာ ‘‘ကိံ ကရောသိ ပဏ္ဏိကဂဟပတိကာ’’တိ တံ လဇ္ဇာပေတွာ အဝန္ဒိတွာဝ နိက္ခမိ။ ကူဋဇဋိလော ‘‘အယံ ဣဒါနေဝ ဧဝရူပေါ ပစ္စာမိတ္တော, ကော ဇာနာတိ ကိံ ကရိဿတိ, ဣဒါနေဝ နံ နာသေတုံ ဝဋ္ဋတီ’’တိ စိန္တေတွာ ရညော အာဂမနကာလေ ပါသာဏဖလကံ ဧကမန္တံ ခိပိတွာ ပါနီယဃဋံ ဘိန္ဒိတွာ ပဏ္ဏသာလာယ တိဏာနိ ဝိကိရိတွာ သရီရံ တေလေန မက္ခေတွာ ပဏ္ဏသာလံ ပဝိသိတွာ သသီသံ ပါရုပိတွာ မဟာဒုက္ခပ္ပတ္တော ဝိယ မဉ္စေ နိပဇ္ဇိ။ ရာဇာ အာဂန္တွာ နဂရံ ပဒက္ခိဏံ ကတွာ နိဝေသနံ အပဝိသိတွာဝ ‘‘မမ သာမိကံ ဒိဗ္ဗစက္ခုကံ ပဿိဿာမီ’’တိ ပဏ္ဏသာလဒွါရံ ဂန္တွာ တံ ဝိပ္ပကာရံ ဒိသွာ ‘‘ကိံ နု ခေါ ဧတ’’န္တိ အန္တော ပဝိသိတွာ တံ နိပန္နကံ ဒိသွာ ပါဒေ ပရိမဇ္ဇန္တော ပဌမံ ဂါထမာဟ –
‘‘ကော တံ ဟိံသတိ ဟေဌေတိ, ကိံ ဒုမ္မနော သောစသိ အပ္ပတီတော၊
ကဿဇ္ဇ မာတာပိတရော ရုဒန္တု, ကွဇ္ဇ သေတု နိဟတော ပထဗျာ’’တိ။
တတ္ထ ဟိံသတီတိ ပဟရတိ။ ဟေဌေတီတိ အက္ကောသတိ။ ကွဇ္ဇ သေတူတိ ကော အဇ္ဇ သယတု။
တံ သုတွာ ကူဋဇဋိလော နိတ္ထုနန္တော ဥဋ္ဌာယ ဒုတိယံ ဂါထမာဟ –
‘‘တုဋ္ဌောသ္မိ ဒေဝ တဝ ဒဿနေန, စိရဿံ ပဿာမိ တံ ဘူမိပါလ၊
အဟိံသကော ရေဏုမနုပ္ပဝိဿ, ပုတ္တေန တေ ဟေဌယိတောသ္မိ ဒေဝါ’’တိ။
ဣတော ပရာ ဥတ္တာနသမ္ဗန္ဓဂါထာ ပါဠိနယေနေဝ ဝေဒိတဗ္ဗာ –
‘‘အာယန္တု ဒေါဝါရိကာ ခဂ္ဂဗန္ဓာ, ကာသာဝိယာ ယန္တု အန္တေပုရန္တံ၊
ဟန္တွာန တံ သောမနဿံ ကုမာရံ, ဆေတွာန သီသံ ဝရမာဟရန္တု။
‘‘ပေသိတာ ရာဇိနော ဒူတာ, ကုမာရံ ဧတဒဗြဝုံ၊
ဣဿရေန ဝိတိဏ္ဏောသိ, ဝဓံ ပတ္တောသိ ခတ္တိယ။
‘‘သ ရာဇပုတ္တော ပရိဒေဝယန္တော, ဒသင်္ဂုလိံ အဉ္ဇလိံ ပဂ္ဂဟေတွာ၊
အဟမ္ပိ ဣစ္ဆာမိ ဇနိန္ဒ ဒဋ္ဌုံ, ဇီဝံ မံ နေတွာ ပဋိဒဿယေထ။
‘‘တဿ တံ ဝစနံ သုတွာ, ရညော ပုတ္တံ အဒဿယုံ၊
ပုတ္တော စ ပိတရံ ဒိသွာ, ဒူရတောဝဇ္ဈဘာသထ။
‘‘အာဂစ္ဆုံ ဒေါဝါရိကာ ခဂ္ဂဗန္ဓာ, ကာသာဝိယာ ဟန္တု မမံ ဇနိန္ဒ၊
အက္ခာဟိ မေ ပုစ္ဆိတော ဧတမတ္ထံ, အပရာဓော ကော နိဓ မမဇ္ဇ အတ္ထီ’’တိ။
တတ္ထ အဟိံသကောတိ အဟံ ကဿစိ အဟိံသကော သီလာစာရသမ္ပန္နော။ ရေဏုမနုပ္ပဝိဿာတိ မဟာရာဇ ရေဏု, အဟံ တဝ ပုတ္တေန မဟာပရိဝါရေန အနုပဝိသိတွာ ‘‘အရေ ကူဋတာပသ, ကသ္မာ တွံ ဣဓ ဝသသီ’’တိ ဝတွာ ပါသာဏဖလကံ ခိပိတွာ ဃဋံ ဘိန္ဒိတွာ ဟတ္ထေဟိ စ ပါဒေဟိ စ ကောဋ္ဋေန္တေန ဝိဟေဌိတောသ္မီတိ ဧဝံ သော အဘူတမေဝ ဘူတံ ဝိယ ကတွာ ရာဇာနံ သဒ္ဒဟာပေသိ။ အာယန္တူတိ ဂစ္ဆန္တု။ ‘‘မမ သာမိမှိ ဝိပ္ပဋိပန္နကာလတော ပဋ္ဌာယ မယိပိ သော န လဇ္ဇိဿတီ’’တိ ကုဇ္ဈိတွာ တဿ ဝဓံ အာဏာပေန္တော ဧဝမာဟ။ ကာသာဝိယာတိ စောရဃာတကာ။ တေပိ ဖရသုဟတ္ထာ အတ္တနော ဝိဓာနေန ဂစ္ဆန္တူတိ ဝဒတိ။ ဝရန္တိ ဝရံ သီသံ ဥတ္တမသီသံ ဆိန္ဒိတွာ အာဟရန္တု။
ရာဇိနောတိ ဘိက္ခဝေ, ရညော သန္တိကာ ဒူတာ ရညာ ပေသိတာ ဝေဂေန ဂန္တွာ မာတရာ အလင်္ကရိတွာ အတ္တနော အင်္ကေ နိသီဒါပိတံ ကုမာရံ ပရိဝါရေတွာ ဧတဒဝေါစုံ။ ဣဿရေနာတိ ရညာ။ ဝိတိဏ္ဏောသီတိ ပရိစ္စတ္တောသိ။ သ ရာဇပုတ္တောတိ ဘိက္ခဝေ, တေသံ ဝစနံ သုတွာ မရဏဘယတဇ္ဇိတော မာတု အင်္ကတော ဥဋ္ဌာယ သော ရာဇပုတ္တော။ ပဋိဒဿယေထာတိ ဒဿေထ။ တဿာတိ ဘိက္ခဝေ, တေ ဒူတာ ကုမာရဿ တံ ဝစနံ သုတွာ မာရေတုံ အဝိသဟန္တာ ဂေါဏံ ဝိယ နံ ရဇ္ဇုယာ ပရိကဍ္ဎန္တာ နေတွာ ရညော ဒဿယုံ။ ကုမာရေ ပန နီယမာနေ ဒါသိဂဏပရိဝုတာ သဒ္ဓိံ ဩရောဓေဟိ သုဓမ္မာပိ ဒေဝီ နာဂရာပိ ‘‘မယံ နိရပရာဓံ ကုမာရံ မာရေတုံ န ဒဿာမာ’’တိ တေန သဒ္ဓိံယေဝ အဂမံသု။ အာဂစ္ဆုန္တိ တုမှာကံ အာဏာယ မမ သန္တိကံ အာဂမိံသု။ ဟန္တုံ မမန္တိ မံ မာရေတုံ။ ကော နီဓာတိ ကော နု ဣဓ မမ အပရာဓော, ယေန မံ တွံ မာရေသီတိ ပုစ္ဆိ။
ရာဇာ ‘‘ဘဝဂ္ဂံ အတိနီစံ, တဝ ဒေါသော အတိမဟန္တော’’တိ တဿ ဒေါသံ ကထေန္တော ဂါထမာဟ –
‘‘သာယဉ္စ ပါတော ဥဒကံ သဇာတိ, အဂ္ဂိံ သဒါ ပါရိစရတပ္ပမတ္တော၊
တံ တာဒိသံ သံယတံ ဗြဟ္မစာရိံ, ကသ္မာ တုဝံ ဗြူသိ ဂဟပ္ပတီ’’တိ။
တတ္ထ ဥဒကံ သဇာတီတိ ဥဒကောရောဟဏကမ္မံ ကရောတိ။ တံ တာဒိသန္တိ တံ တထာရူပံ မမ သာမိံ ဒိဗ္ဗစက္ခုတာပသံ ကသ္မာ တွံ ဂဟပတိဝါဒေန သမုဒါစရသီတိ ဝဒတိ။
တတော ကုမာရော ‘‘ဒေဝ, မယှံ ဂဟပတိညေဝ ‘ဂဟပတီ’တိ ဝဒန္တဿ ကော ဒေါသော’’တိ ဝတွာ ဂါထမာဟ –
‘‘တာလာ စ မူလာ စ ဖလာ စ ဒေဝ, ပရိဂ္ဂဟာ ဝိဝိဓာ သန္တိမဿ၊
တေ ရက္ခတိ ဂေါပယတပ္ပမတ္တော, တသ္မာ အဟံ ဗြူမိ ဂဟပ္ပတီ’’တိ။
တတ္ထ မူလာတိ မူလကာဒိမူလာနိ။ ဖလာတိ နာနာဝိဓာနိ ဝလ္လိဖလာနိ။ တေ ရက္ခတိ ဂေါပယတပ္ပမတ္တောတိ တေ ဧသ တဝ ကုလူပကတာပသော ပဏ္ဏိကကမ္မံ ကရောန္တော နိသီဒိတွာ ရက္ခတိ, ဝတိံ ကတွာ ဂေါပယတိ အပ္ပမတ္တော, တေန ကာရဏေန သော တဝ ဗြာဟ္မဏော ဂဟပတိ နာမ ဟောတိ။
ဣတိ နံ အဟမ္ပိ ‘‘ဂဟပတီ’’တိ ကထေသိံ။ သစေ န သဒ္ဒဟသိ, စတူသု ဒွါရေသု ပဏ္ဏိကေ ပုစ္ဆာပေဟီတိ။ ရာဇာ ပုစ္ဆာပေသိ။ တေ ‘‘အာမ, မယံ ဣမဿ ဟတ္ထတော ပဏ္ဏဉ္စ ဖလာဖလာနိ စ ကိဏာမာ’’တိ အာဟံသု။ ပဏ္ဏဝတ္ထုမ္ပိ ဥပဓာရာပေတွာ ပစ္စက္ခမကာသိ။ ပဏ္ဏသာလမ္ပိဿ ပဝိသိတွာ ကုမာရဿ ပုရိသာ ပဏ္ဏဝိက္ကယလဒ္ဓံ ကဟာပဏမာသကဘဏ္ဍိကံ နီဟရိတွာ ရညော ဒဿေသုံ။ ရာဇာ မဟာသတ္တဿ နိဒ္ဒေါသဘာဝံ ဉတွာ ဂါထမာဟ –
‘‘သစ္စံ ခေါ ဧတံ ဝဒသိ ကုမာရ, ပရိဂ္ဂဟာ ဝိဝိဓာ သန္တိမဿ၊
တေ ရက္ခတိ ဂေါပယတပ္ပမတ္တော, သ ဗြာဟ္မဏော ဂဟပတိ တေန ဟောတီ’’တိ။
တတော မဟာသတ္တော စိန္တေသိ ‘‘ဧဝရူပဿ ဗာလဿ ရညော သန္တိကေ ဝါသတော ဟိမဝန္တံ ပဝိသိတွာ ပဗ္ဗဇိတုံ ဝရံ, ပရိသမဇ္ဈေယေဝဿ ဒေါသံ
အာဝိကတွာ အာပုစ္ဆိတွာ အဇ္ဇေဝ နိက္ခမိတွာ ပဗ္ဗဇိဿာမီ’’တိ။ သော ပရိသာယ နမက္ကာရံ ကတွာ ဂါထမာဟ –
‘‘သုဏန္တု မယှံ ပရိသာ သမာဂတာ, သနေဂမာ ဇာနပဒါ စ သဗ္ဗေ၊
ဗာလာယံ ဗာလဿ ဝစော နိသမ္မ, အဟေတုနာ ဃာတယတေ မံ ဇနိန္ဒော’’တိ။
တတ္ထ ဗာလာယံ ဗာလဿာတိ အယံ ရာဇာ သယံ ဗာလော ဣမဿ ဗာလဿ ကူဋဇဋိလဿ ဝစနံ သုတွာ အဟေတုနာဝ မံ ဃာတယတေတိ။
ဧဝဉ္စ ပန ဝတွာ ပိတရံ ဝန္ဒိတွာ အတ္တာနံ ပဗ္ဗဇ္ဇာယ အနုဇာနာပေန္တော ဣတရံ ဂါထမာဟ –
‘‘ဒဠှသ္မိ မူလေ ဝိသဋေ ဝိရူဠှေ, ဒုန္နိက္ကယော ဝေဠု ပသာခဇာတော၊
ဝန္ဒာမိ ပါဒါနိ တဝ ဇနိန္ဒ, အနုဇာန မံ ပဗ္ဗဇိဿာမိ ဒေဝါ’’တိ။
တတ္ထ ဝိသဋေတိ ဝိသာလေ မဟန္တေ ဇာတေ။ ဒုန္နိက္ကယောတိ ဒုန္နိက္ကဍ္ဎိယော။
တတော ပရာ ရညော စ ပုတ္တဿ စ ဝစနပဋိဝစနဂါထာ ဟောန္တိ –
‘‘ဘုဉ္ဇဿု ဘောဂေ ဝိပုလေ ကုမာရ, သဗ္ဗဉ္စ တေ ဣဿရိယံ ဒဒါမိ၊
အဇ္ဇေဝ တွံ ကုရူနံ ဟောဟိ ရာဇာ, မာ ပဗ္ဗဇီ ပဗ္ဗဇ္ဇာ ဟိ ဒုက္ခာ။
‘‘ကိန္နူဓ ဒေဝ တဝမတ္ထိ ဘောဂါ, ပုဗ္ဗေဝဟံ ဒေဝလောကေ ရမိဿံ၊
ရူပေဟိ သဒ္ဒေဟိ အထော ရသေဟိ, ဂန္ဓေဟိ ဖဿေဟိ မနောရမေဟိ။
‘‘ဘုတ္တာ စ မေ ဘောဂါ တိဒိဝသ္မိံ ဒေဝ, ပရိဝါရိတော အစ္ဆရာနံ ဂဏေန၊
တုဝဉ္စ ဗာလံ ပရနေယျံ ဝိဒိတွာ, န တာဒိသေ ရာဇကုလေ ဝသေယျံ။
‘‘သစာဟံ ဗာလော ပရနေယျော အသ္မိ, ဧကာပရာဓံ ခမ ပုတ္တ မယှံ၊
ပုနပိ စေ ဧဒိသကံ ဘဝေယျ, ယထာမတိံ သောမနဿ ကရောဟီ’’တိ။
တတ္ထ ဒုက္ခာတိ တာတ, ပဗ္ဗဇ္ဇာ နာမ ပရပဋိဗဒ္ဓဇီဝိကတ္တာ ဒုက္ခာ, မာ ပဗ္ဗဇိ, ရာဇာ ဟောဟီတိ တံ ယာစိ။ ကိန္နူဓ ဒေဝါတိ ဒေဝ, ယေ တဝ ဘောဂါ, တေသု ကိံ နာမ ဘုဉ္ဇိတဗ္ဗံ အတ္ထိ။ ပရိဝါရိတောတိ ပရိစာရိတော, အယမေဝ ဝါ ပါဌော။ တဿ ကိရ ဇာတိဿရဉာဏံ ဥပ္ပဇ္ဇိ, တသ္မာ ဧဝမာဟ။ ပရနေယျန္တိ အန္ဓံ ဝိယ ယဋ္ဌိယာ ပရေန နေတဗ္ဗံ။ တာဒိသေတိ တာဒိသဿ ရညော သန္တိကေ န ပဏ္ဍိတေန ဝသိတဗ္ဗံ, မယာ အတ္တနော ဉာဏဗလေန အဇ္ဇ ဇီဝိတံ လဒ္ဓံ, နာဟံ တဝ သန္တိကေ ဝသိဿာမီတိ ဉာပေတုံ ဧဝမာဟ။ ယထာမတိန္တိ သစေ ပုန မယှံ ဧဝရူပေါ ဒေါသော ဟောတိ, အထ တွံ ယထာအဇ္ဈာသယံ ကရောဟီတိ ပုတ္တံ ခမာပေသိ။
မဟာသတ္တော ရာဇာနံ ဩဝဒန္တော အဋ္ဌ ဂါထာ အဘာသိ –
‘‘အနိသမ္မ ကတံ ကမ္မံ, အနဝတ္ထာယ စိန္တိတံ၊
ဘေသဇ္ဇဿေဝ ဝေဘင်္ဂေါ, ဝိပါကော ဟောတိ ပါပကော။
‘‘နိသမ္မ စ ကတံ ကမ္မံ, သမ္မာဝတ္ထာယ စိန္တိတံ၊
ဘေသဇ္ဇဿေဝ သမ္ပတ္တိ, ဝိပါကော ဟောတိ ဘဒြကော။
‘‘အလသော ဂိဟီ ကာမဘောဂီ န သာဓု, အသညတော ပဗ္ဗဇိတော န သာဓု၊
ရာဇာ န သာဓု အနိသမ္မကာရီ, ယော ပဏ္ဍိတော ကောဓနော တံ န သာဓု။
‘‘နိသမ္မ ခတ္တိယော ကယိရာ, နာနိသမ္မ ဒိသမ္ပတိ၊
နိသမ္မကာရိနော ရာဇ, ယသော ကိတ္တိ စ ဝဍ္ဎတိ။
‘‘နိသမ္မ ဒဏ္ဍံ ပဏယေယျ ဣဿရော, ဝေဂါ ကတံ တပ္ပတိ ဘူမိပါလ၊
သမ္မာပဏီဓီ စ နရဿ အတ္ထာ, အနာနုတပ္ပါ တေ ဘဝန္တိ ပစ္ဆာ။
‘‘အနာနုတပ္ပါနိ ဟိ ယေ ကရောန္တိ, ဝိဘဇ္ဇ ကမ္မာယတနာနိ လောကေ၊
ဝိညုပ္ပသတ္ထာနိ သုခုဒြယာနိ, ဘဝန္တိ ဗုဒ္ဓါနုမတာနိ တာနိ။
‘‘အာဂစ္ဆုံ ဒေါဝါရိကာ ခဂ္ဂဗန္ဓာ, ကာသာဝိယာ ဟန္တု မမံ ဇနိန္ဒ၊
မာတုဉ္စ အင်္ကသ္မိမဟံ နိသိန္နော, အာကဍ္ဎိတော သဟသာ တေဟိ ဒေဝ။
‘‘ကဋုကဉှိ သမ္ဗာဓံ သုကိစ္ဆံ ပတ္တော, မဓုရမ္ပိ ယံ ဇီဝိတံ လဒ္ဓ ရာဇ၊
ကိစ္ဆေနဟံ အဇ္ဇ ဝဓာ ပမုတ္တော, ပဗ္ဗဇ္ဇမေဝါဘိမနောဟမသ္မီ’’တိ။
တတ္ထ အနိသမ္မာတိ အနောလောကေတွာ အနုပဓာရေတွာ။ အနဝတ္ထာယ စိန္တိတန္တိ အနဝတ္ထပေတွာ အတုလေတွာ အတီရေတွာ စိန္တိတံ။ ဝိပါကော ဟောတိ ပါပကောတိ တဿ ဟိ ယထာ နာမ ဘေသဇ္ဇဿ ဝေဘင်္ဂေါ ဝိပတ္တိ, ဧဝမေဝံ ဝိပါကော ဟောတိ ပါပကော။ အသညတောတိ ကာယာဒီဟိ အသညတော ဒုဿီလော။ တံ န သာဓူတိ တံ တဿ ကောဓနံ န သာဓု။ နာနိသမ္မာတိ အနိသာမေတွာ ကိဉ္စိ ကမ္မံ န ကရေယျ။ ပဏယေယျာတိ ပဋ္ဌပေယျ ပဝတ္တေယျ။ ဝေဂါတိ ဝေဂေန သဟသာ။ သမ္မာပဏီဓီ စာတိ ယောနိသော ဌပိတေန စိတ္တေန ကတာ နရဿ အတ္ထာ ပစ္ဆာ အနာနုတပ္ပါ ဘဝန္တီတိ အတ္ထော။ ဝိဘဇ္ဇာတိ ‘‘ဣမာနိ ကာတုံ ယုတ္တာနိ, ဣမာနိ အယုတ္တာနီ’’တိ ဧဝံ ပညာယ ဝိဘဇိတွာ။ ကမ္မာယတနာနီတိ ကမ္မာနိ။ ဗုဒ္ဓါနုမတာနီတိ ပဏ္ဍိတေဟိ အနုမတာနိ အနဝဇ္ဇာနိ ဟောန္တိ။ ကဋုကန္တိ
ဒေဝ, ကဋုကံ သမ္ဗာဓံ သုကိစ္ဆံ မရဏဘယံ ပတ္တောမှိ။ လဒ္ဓါတိ အတ္တနော ဉာဏဗလေန လဘိတွာ။ ပဗ္ဗဇ္ဇမေဝါဘိမနောဟမသ္မီတိ ပဗ္ဗဇ္ဇာဘိမုခစိတ္တောယေဝသ္မိ။
ဧဝံ မဟာသတ္တေန ဓမ္မေ ဒေသိတေ ရာဇာ ဒေဝိံ အာမန္တေတွာ ဂါထမာဟ –
‘‘ပုတ္တော တဝါယံ တရုဏော သုဓမ္မေ, အနုကမ္ပကော သောမနဿော ကုမာရော၊
တံ ယာစမာနော န လဘာမိ သွဇ္ဇ, အရဟသိ နံ ယာစိတဝေ တုဝမ္ပီ’’တိ။
တတ္ထ ယာစိတဝေတိ ယာစိတုံ။
သာ ပဗ္ဗဇ္ဇာယမေဝ ဥယောဇေန္တီ ဂါထမာဟ –
‘‘ရမဿု ဘိက္ခာစရိယာယ ပုတ္တ, နိသမ္မ ဓမ္မေသု ပရိဗ္ဗဇဿု၊
သဗ္ဗေသု ဘူတေသု နိဓာယ ဒဏ္ဍံ, အနိန္ဒိတော ဗြဟ္မမုပေတိ ဌာန’’န္တိ။
တတ္ထ နိသမ္မာတိ ပဗ္ဗဇန္တော စ နိသာမေတွာ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိကာနံ ပဗ္ဗဇ္ဇံ ပဟာယ သမ္မာဒိဋ္ဌိယုတ္တံ နိယျာနိကပဗ္ဗဇ္ဇံ ပဗ္ဗဇ။
အထ ရာဇာ ဂါထမာဟ –
‘‘အစ္ဆေရရူပံ ဝတ ယာဒိသဉ္စ, ဒုက္ခိတံ မံ ဒုက္ခာပယသေ သုဓမ္မေ၊
ယာစဿု ပုတ္တံ ဣတိ ဝုစ္စမာနာ, ဘိယျောဝ ဥဿာဟယသေ ကုမာရ’’န္တိ။
တတ္ထ ယာဒိသဉ္စာတိ ယာဒိသံ ဣဒံ တွံ ဝဒေသိ, တံ အစ္ဆရိယရူပံ ဝတ။ ဒုက္ခိတန္တိ ပကတိယာပိ မံ ဒုက္ခိတံ ဘိယျော ဒုက္ခာပယသိ။
ပုန ဒေဝီ ဂါထမာဟ –
‘‘ယေ ဝိပ္ပမုတ္တာ အနဝဇ္ဇဘောဂိနော, ပရိနိဗ္ဗုတာ လောကမိမံ စရန္တိ၊
တမရိယမဂ္ဂံ ပဋိပဇ္ဇမာနံ, န ဥဿဟေ ဝါရယိတုံ ကုမာရ’’န္တိ။
တတ္ထ ဝိပ္ပမုတ္တာတိ ရာဂါဒီဟိ ဝိပ္ပမုတ္တာ။ ပရိနိဗ္ဗုတာတိ ကိလေသပရိနိဗ္ဗာနေန နိဗ္ဗုတာ။ တမရိယမဂ္ဂန္တိ တံ တေသံ ဗုဒ္ဓါဒီနံ အရိယာနံ သန္တကံ မဂ္ဂံ ပဋိပဇ္ဇမာနံ မမ ပုတ္တံ ဝါရေတုံ န ဥဿဟာမိ ဒေဝါတိ။
တဿာ ဝစနံ သုတွာ ရာဇာ ဩသာနဂါထမာဟ –
‘‘အဒ္ဓါ ဟဝေ သေဝိတဗ္ဗာ သပညာ, ဗဟုဿုတာ ယေ ဗဟုဌာနစိန္တိနော၊
ယေသာယံ သုတွာန သုဘာသိတာနိ, အပ္ပေါဿုက္ကာ ဝီတသောကာ သုဓမ္မာ’’တိ။
တတ္ထ ဗဟုဌာနစိန္တိနောတိ ဗဟုကာရဏစိန္တိနော။ ယေသာယန္တိ ယေသံ အယံ။ သောမနဿကုမာရဿေဝ ဟိ သာ သုဘာသိတံ သုတွာ အပ္ပေါဿုက္ကာ ဇာတာ, ရာဇာပိ တဒေဝ သန္ဓာယာဟ။
မဟာသတ္တော မာတာပိတရော ဝန္ဒိတွာ ‘‘သစေ မယှံ ဒေါသော အတ္ထိ, ခမထာ’’တိ မဟာဇနဿ အဉ္ဇလိံ ကတွာ ဟိမဝန္တာဘိမုခေါ ဂန္တွာ မနုဿေသု နိဝတ္တေသု မနုဿဝဏ္ဏေနာဂန္တွာ ဒေဝတာဟိ သတ္တ ပဗ္ဗတရာဇိယော အတိက္ကမိတွာ ဟိမဝန္တံ နီတော ဝိဿကမ္မုနာ နိမ္မိတာယ ပဏ္ဏသာလာယ ဣသိပဗ္ဗဇ္ဇံ ပဗ္ဗဇိ။ တံ တတ္ထ ယာဝ သောဠသဝဿကာလာ ရာဇကုလပရိစာရိကဝေသေန ဒေဝတာယေဝ ဥပဋ္ဌဟိံသု။ ကူဋဇဋိလမ္ပိ မဟာဇနော ပေါထေတွာ ဇီဝိတက္ခယံ ပါပေသိ။ မဟာသတ္တော ဈာနာဘိညံ နိဗ္ဗတ္တေတွာ ဗြဟ္မလောကူပဂေါ အဟောသိ။
သတ္ထာ ဣမံ ဓမ္မဒေသနံ အာဟရိတွာ ‘‘ဧဝံ, ဘိက္ခဝေ, ပုဗ္ဗေပေသ မယှံ ဝဓာယ ပရိသက္ကိယေဝါ’’တိ ဝတွာ ဇာတကံ သမောဓာနေသိ – ‘‘တဒါ ကုဟကော ဒေဝဒတ္တော အဟောသိ, မာတာ မဟာမာယာ, မဟာရက္ခိတော သာရိပုတ္တော, သောမနဿကုမာရော ပန အဟမေဝ အဟောသိ’’န္တိ။
သောမနဿဇာတကဝဏ္ဏနာ နဝမာ။
֍ * မြန်[၅၀၆] ၁၀။ စမ္ပေယျဇာတကဝဏ္ဏနာ
ကာ နု ဝိဇ္ဇုရိဝါဘာသီတိ ဣဒံ သတ္ထာ ဇေတဝနေ ဝိဟရန္တော ဥပေါသထကမ္မံ အာရဗ္ဘ ကထေသိ။ တဒါ ဟိ သတ္ထာ ‘‘သာဓု ဝေါ ကတံ ဥပါသကာ ဥပေါသထဝါသံ ဝသန္တေဟိ, ပေါရာဏကပဏ္ဍိတာ နာဂသမ္ပတ္တိံ ပဟာယ ဥပေါသထဝါသံ ဝသိံသုယေဝါ’’တိ ဝတွာ တေဟိ ယာစိတော အတီတံ အာဟရိ။
အတီတေ အင်္ဂရဋ္ဌေ အင်္ဂေ စ မဂဓရဋ္ဌေ မဂဓေ စ ရဇ္ဇံ ကာရေန္တေ အင်္ဂမဂဓရဋ္ဌာနံ အန္တရေ စမ္ပာ နာမ နဒီ, တတ္ထ နာဂဘဝနံ အဟောသိ။ စမ္ပေယျော နာမ နာဂရာဇာ ရဇ္ဇံ ကာရေသိ။ ကဒါစိ မဂဓရာဇာ အင်္ဂရဋ္ဌံ ဂဏှာတိ, ကဒါစိ အင်္ဂရာဇာ မဂဓရဋ္ဌံ။ အထေကဒိဝသံ မဂဓရာဇာ အင်္ဂေန သဒ္ဓိံ ယုဇ္ဈိတွာ ယုဒ္ဓပရာဇိတော အဿံ အာရုယှ ပလာယန္တော အင်္ဂရညော ယောဓေဟိ အနုဗဒ္ဓေါ ပုဏ္ဏံ စမ္ပာနဒိံ ပတွာ ‘‘ပရဟတ္ထေ မရဏတော နဒိံ ပဝိသိတွာ မတံ သေယျော’’တိ အဿေနေဝ သဒ္ဓိံ နဒိံ ဩတရိ။ တဒါ စမ္ပေယျော နာဂရာဇာ အန္တောဒကေ ရတနမဏ္ဍပံ နိမ္မိနိတွာ မဟာပရိဝါရော မဟာပါနံ ပိဝတိ။ အဿော ရညာ သဒ္ဓိံ ဥဒကေ နိမုဇ္ဇိတွာ နာဂရညော ပုရတော ဩတရိ။ နာဂရာဇာ အလင်္ကတပဋိယတ္တံ ရာဇာနံ ဒိသွာ သိနေဟံ ဥပ္ပါဒေတွာ အာသနာ ဥဋ္ဌာယ ‘‘မာ ဘာယိ, မဟာရာဇာ’’တိ ရာဇာနံ အတ္တနော ပလ္လင်္ကေ နိသီဒါပေတွာ ဥဒကေ နိမုဂ္ဂကာရဏံ ပုစ္ဆိ။ ရာဇာ ယထာဘူတံ ကထေသိ။ အထ နံ ‘‘မာ ဘာယိ, မဟာရာဇ, အဟံ တံ ဒွိန္နံ ရဋ္ဌာနံ သာမိကံ ကရိဿာမီ’’တိ အဿာသေတွာ သတ္တာဟံ မဟန္တံ ယသံ အနုဘဝိတွာ သတ္တမေ ဒိဝသေ မဂဓရာဇေန သဒ္ဓိံ နာဂဘဝနာ နိက္ခမိ။ မဂဓရာဇာ နာဂရာဇဿာနုဘာဝေန အင်္ဂရာဇာနံ ဂဟေတွာ ဇီဝိတာ ဝေါရောပေတွာ ဒွီသု ရဋ္ဌေသု ရဇ္ဇံ ကာရေသိ။ တတော ပဋ္ဌာယ ရညော စ နာဂရာဇဿ စ ဝိဿာသော ထိရော အဟောသိ။ ရာဇာ အနုသံဝစ္ဆရံ စမ္ပာနဒီတီရေ ရတနမဏ္ဍပံ ကာရေတွာ မဟန္တေန ပရိစ္စာဂေန နာဂရညော ဗလိကမ္မံ ကရောတိ။ သောပိ မဟန္တေန ပရိဝါရေန နာဂဘဝနာ နိက္ခမိတွာ ဗလိကမ္မံ သမ္ပဋိစ္ဆတိ။ မဟာဇနော နာဂရညော သမ္ပတ္တိံ ဩလောကေတိ။
တဒါ ဗောဓိသတ္တော ဒလိဒ္ဒကုလေ နိဗ္ဗတ္တော ရာဇပရိသာယ သဒ္ဓိံ နဒီတီရံ ဂန္တွာ တံ နာဂရာဇဿ သမ္ပတ္တိံ ဒိသွာ လောဘံ ဥပ္ပါဒေတွာ တံ ပတ္ထယမာနော ဒါနံ ဒတွာ သီလံ ရက္ခိတွာ စမ္ပေယျနာဂရာဇဿ ကာလကိရိယတော သတ္တမေ ဒိဝသေ စဝိတွာ တဿ ဝသနပါသာဒေ သိရိဂဗ္ဘေ သိရိသယနပိဋ္ဌေ
နိဗ္ဗတ္တိ။ သရီရံ သုမနဒါမဝဏ္ဏံ မဟန္တံ အဟောသိ။ သော တံ ဒိသွာ ဝိပ္ပဋိသာရီ ဟုတွာ ‘‘မယာ ကတကုသလနိဿန္ဒေန ဆသု ကာမသဂ္ဂေသု ဣဿရိယံ ကောဋ္ဌေ ပဋိသာမိတံ ဓညံ ဝိယ အဟောသိ။ သွာဟံ ဣမိဿာ တိရစ္ဆာနယောနိယာ ပဋိသန္ဓိံ ဂဏှိံ, ကိံ မေ ဇီဝိတေနာ’’တိ မရဏာယ စိတ္တံ ဥပ္ပါဒေသိ။ အထ နံ သုမနာ နာမ နာဂမာဏဝိကာ ဒိသွာ ‘‘မဟာနုဘာဝေါ သတ္တော နိဗ္ဗတ္တော ဘဝိဿတီ’’တိ သေသနာဂမာဏဝိကာနံ သညံ အဒါသိ, သဗ္ဗာ နာနာတူရိယဟတ္ထာ အာဂန္တွာ တဿ ဥပဟာရံ ကရိံသု။ တဿ တံ နာဂဘဝနံ သက္ကဘဝနံ ဝိယ အဟောသိ, မရဏစိတ္တံ ပဋိပ္ပဿမ္ဘိ, သပ္ပသရီရံ ဝိဇဟိတွာ သဗ္ဗာလင်္ကာရပဋိမဏ္ဍိတော သယနပိဋ္ဌေ နိသီဒိ။ အထဿ တတော ပဋ္ဌာယ ယသော မဟာ အဟောသိ။
သော တတ္ထ နာဂရဇ္ဇံ ကာရေန္တော အပရဘာဂေ ဝိပ္ပဋိသာရီ ဟုတွာ ‘‘ကိံ မေ ဣမာယ တိရစ္ဆာနယောနိယာ, ဥပေါသထဝါသံ ဝသိတွာ ဣတော မုစ္စိတွာ မနုဿပထံ ဂန္တွာ သစ္စာနိ ပဋိဝိဇ္ဈိတွာ ဒုက္ခဿန္တံ ကရိဿာမီ’’တိ စိန္တေတွာ တတော ပဋ္ဌာယ တသ္မိံယေဝ ပါသာဒေ ဥပေါသထကမ္မံ ကရောတိ။ အလင်္ကတနာဂမာဏဝိကာ တဿ သန္တိကံ ဂစ္ဆန္တိ, ယေဘုယျေနဿ သီလံ ဘိဇ္ဇတိ။ သော တတော ပဋ္ဌာယ ပါသာဒါ နိက္ခမိတွာ ဥယျာနံ ဂစ္ဆတိ။ တာ တတြာပိ ဂစ္ဆန္တိ, ဥပေါသထော ဘိဇ္ဇတေဝ။ သော စိန္တေသိ ‘‘မယာ ဣတော နာဂဘဝနာ နိက္ခမိတွာ မနုဿလောကံ ဂန္တွာ ဥပေါသထဝါသံ ဝသိတုံ ဝဋ္ဋတီ’’တိ။ သော တတော ပဋ္ဌာယ ဥပေါသထဒိဝသေသု နာဂဘဝနာ နိက္ခမိတွာ ဧကဿ ပစ္စန္တဂါမဿ အဝိဒူရေ မဟာမဂ္ဂသမီပေ ဝမ္မိကမတ္ထကေ ‘‘မမ စမ္မာဒီဟိ အတ္ထိကာ ဂဏှန္တု, မံ ကီဠာသပ္ပံ ဝါ ကာတုကာမာ ကရောန္တူ’’တိ သရီရံ ဒါနမုခေ ဝိဿဇ္ဇေတွာ ဘောဂေ အာဘုဇိတွာ နိပန္နော ဥပေါသထဝါသံ ဝသတိ။ မဟာမဂ္ဂေန ဂစ္ဆန္တာ စ အာဂစ္ဆန္တာ စ တံ ဒိသွာ ဂန္ဓာဒီဟိ ပူဇေတွာ ပက္ကမန္တိ။ ပစ္စန္တဂါမဝါသိနော ဂန္တွာ ‘‘မဟာနုဘာဝေါ နာဂရာဇာ’’တိ တဿ ဥပရိ မဏ္ဍပံ ကရိတွာ သမန္တာ ဝါလုကံ ဩကိရိတွာ ဂန္ဓာဒီဟိ ပူဇယိံသု။ တတော ပဋ္ဌာယ မနုဿာ မဟာသတ္တေ ပသီဒိတွာ ပူဇံ ကတွာ ပုတ္တံ ပတ္ထေန္တိ, ဓီတရံ ပတ္ထေန္တိ။
မဟာသတ္တောပိ ဥပေါသထကမ္မံ ကရောန္တော စာတုဒ္ဒသီပန္နရသီသု ဝမ္မိကမတ္ထကေ နိပဇ္ဇိတွာ ပါဋိပဒေ နာဂဘဝနံ ဂစ္ဆတိ။ တဿေဝံ ဥပေါသထံ ကရောန္တဿ အဒ္ဓါ ဝီတိဝတ္တော။ ဧကဒိဝသံ သုမနာ အဂ္ဂမဟေသီ အာဟ
‘‘ဒေဝ, တွံ မနုဿလောကံ ဂန္တွာ ဥပေါသထံ ဥပဝသသိ, မနုဿလောကော စ သာသင်္ကော သပ္ပဋိဘယော, သစေ တေ ဘယံ ဥပ္ပဇ္ဇေယျ, အထ မယံ ယေန နိမိတ္တေန ဇာနေယျာမ, တံ နော အာစိက္ခာဟီ’’တိ။ အထ နံ မဟာသတ္တော မင်္ဂလပေါက္ခရဏိယာ တီရံ နေတွာ ‘‘သစေ မံ ဘဒ္ဒေ, ကောစိ ပဟရိတွာ ကိလမေဿတိ, ဣမိဿာ ပေါက္ခရဏိယာ ဥဒကံ အာဝိလံ ဘဝိဿတိ, သစေ သုပဏ္ဏော ဂဟေဿတိ, ဥဒကံ ပက္ကုထိဿတိ, သစေ အဟိတုဏ္ဍိကော ဂဏှိဿတိ, ဥဒကံ လောဟိတဝဏ္ဏံ ဘဝိဿတီ’’တိ အာဟ။ ဧဝံ တဿာ တီဏိ နိမိတ္တာနိ အာစိက္ခိတွာ စာတုဒ္ဒသီဥပေါသထံ အဓိဋ္ဌာယ နာဂဘဝနာ နိက္ခမိတွာ တတ္ထ ဂန္တွာ ဝမ္မိကမတ္ထကေ နိပဇ္ဇိ သရီရသောဘာယ ဝမ္မိကံ သောဘယမာနော။ သရီရဉှိဿ ရဇတဒါမံ ဝိယ သေတံ အဟောသိ မတ္ထကော ရတ္တကမ္ဗလဂေဏ္ဍုကော ဝိယ။ ဣမသ္မိံ ပန ဇာတကေ ဗောဓိသတ္တဿ သရီရံ နင်္ဂလသီသပမာဏံ အဟောသိ, ဘူရိဒတ္တဇာတကေ (ဇာ။ ၂။၂၂။၇၈၄ အာဒယော) ဦရုပ္ပမာဏံ, သင်္ခပါလဇာတကေ (ဇာ။ ၂။၁၇။၁၄၃ အာဒယော) ဧကဒေါဏိကနာဝပမာဏံ။
တဒါ ဧကော ဗာရာဏသိဝါသီ မာဏဝေါ တက္ကသိလံ ဂန္တွာ ဒိသာပါမောက္ခဿ အာစရိယဿ သန္တိကေ အလမ္ပာယနမန္တံ ဥဂ္ဂဏှိတွာ တေန မဂ္ဂေန အတ္တနော ဂေဟံ ဂစ္ဆန္တော မဟာသတ္တံ ဒိသွာ ‘‘ဣမံ သပ္ပံ ဂဟေတွာ ဂါမနိဂမရာဇဓာနီသု ကီဠာပေန္တော ဓနံ ဥပ္ပါဒေဿာမီ’’တိ စိန္တေတွာ ဒိဗ္ဗောသဓာနိ ဂဟေတွာ ဒိဗ္ဗမန္တံ ပရိဝတ္တေတွာ တဿ သန္တိကံ အဂမာသိ။ ဒိဗ္ဗမန္တသုတကာလတော ပဋ္ဌာယ မဟာသတ္တဿ ကဏ္ဏေသု အယသလာကပဝေသနကာလော ဝိယ ဇာတော, မတ္ထကော သိခရေန အဘိမတ္ထိယမာနော ဝိယ ဇာတော။ သော ‘‘ကော နု ခေါ ဧသော’’တိ ဘောဂန္တရတော သီသံ ဥက္ခိပိတွာ ဩလောကေန္တော အဟိတုဏ္ဍိကံ ဒိသွာ စိန္တေသိ ‘‘မမ ဝိသံ မဟန္တံ, သစာဟံ ကုဇ္ဈိတွာ နာသဝါတံ ဝိဿဇ္ဇေဿာမိ, ဧတဿ သရီရံ ဘသ္မမုဋ္ဌိ ဝိယ ဝိပ္ပကိရိဿတိ, အထ မေ သီလံ ခဏ္ဍံ ဘဝိဿတိ, န ဒါနိ တံ ဩလောကေဿာမီ’’တိ။ သော အက္ခီနိ နိမ္မီလေတွာ သီသံ ဘောဂန္တရေ ဌပေသိ။
အဟိတုဏ္ဍိကော ဗြာဟ္မဏော ဩသဓံ ခါဒိတွာ မန္တံ ပရိဝတ္တေတွာ ခေဠံ မဟာသတ္တဿ သရီရေ ဩပိ, ဩသဓာနဉ္စ မန္တဿ စာနုဘာဝေန ခေဠေန ဖုဋ္ဌဖုဋ္ဌဋ္ဌာနေ ဖောဋာနံ ဥဋ္ဌာနကာလော ဝိယ ဇာတော။ အထ နံ သော နင်္ဂုဋ္ဌေ ဂဟေတွာ ကဍ္ဎိတွာ ဒီဃသော နိပဇ္ဇာပေတွာ အဇပဒေန ဒဏ္ဍေန ဥပ္ပီဠေန္တော ဒုဗ္ဗလံ ကတွာ သီသံ ဒဠှံ ဂဟေတွာ နိပ္ပီဠိ, မဟာသတ္တဿ မုခံ ဝိဝရိ။ အထဿ မုခေ ခေဠံ ဩပိတွာ ဩသဓမန္တံ ကတွာ ဒန္တေ ဘိန္ဒိ, မုခံ လောဟိတဿ ပူရိ။ မဟာသတ္တော အတ္တနော သီလဘေဒဘယေန ဧဝရူပံ ဒုက္ခံ အဓိဝါသေန္တော အက္ခီနိ ဥမ္မီလေတွာ ဩလောကနမတ္တမ္ပိ နာကရိ။ သောပိ ‘‘နာဂရာဇာနံ ဒုဗ္ဗလံ ကရိဿာမီ’’တိ နင်္ဂုဋ္ဌတော ပဋ္ဌာယဿ အဋ္ဌီနိ စုဏ္ဏယမာနော ဝိယ သကလသရီရံ မဒ္ဒိတွာ ပဋ္ဋကဝေဌနံ နာမ ဝေဌေသိ, တန္တမဇ္ဇိတံ နာမ မဇ္ဇိ, နင်္ဂုဋ္ဌံ ဂဟေတွာ ဒုဿပေါထိမံ နာမ ပေါထေသိ။ မဟာသတ္တဿ သကလသရီရံ လောဟိတမက္ခိတံ အဟောသိ။ သော မဟာဝေဒနံ အဓိဝါသေသိ။
အထဿ ဒုဗ္ဗလဘာဝံ ဉတွာ ဝလ္လီဟိ ပေဠံ ကရိတွာ တတ္ထ နံ ပက္ခိပိတွာ ပစ္စန္တဂါမံ နေတွာ မဟာဇနမဇ္ဈေ ကီဠာပေသိ။ နီလာဒီသု ဝဏ္ဏေသု ဝဋ္ဋစတုရဿာဒီသု သဏ္ဌာနေသု အဏုံထူလာဒီသု ပမာဏေသု ယံ ယံ ဗြာဟ္မဏော ဣစ္ဆတိ, မဟာသတ္တော တံတဒေဝ ကတွာ နစ္စတိ, ဖဏသတံ ဖဏသဟဿမ္ပိ ကရောတိယေဝ။ မဟာဇနော ပသီဒိတွာ ဗဟုံ ဓနံ အဒါသိ။ ဧကဒိဝသမေဝ ကဟာပဏသဟဿဉ္စေဝ သဟဿဂ္ဃနကေ စ ပရိက္ခာရေ လဘိ။ ဗြာဟ္မဏော အာဒိတောဝ သဟဿံ လဘိတွာ ‘‘ဝိဿဇ္ဇေဿာမီ’’တိ စိန္တေသိ, တံ ပန ဓနံ လဘိတွာ ‘‘ပစ္စန္တဂါမေယေဝ တာဝ မေ ဧတ္တကံ ဓနံ လဒ္ဓံ, ရာဇရာဇမဟာမစ္စာနံ သန္တိကေ ဗဟုံ ဓနံ လဘိဿာမီ’’တိ သကဋဉ္စ သုခယာနကဉ္စ ဂဟေတွာ သကဋေ ပရိက္ခာရေ ဌပေတွာ သုခယာနကေ နိသိန္နော မဟန္တေန ပရိဝါရေန မဟာသတ္တံ ဂါမနိဂမာဒီသု ကီဠာပေန္တော ‘‘ဗာရာဏသိယံ ဥဂ္ဂသေနရညော သန္တိကေ ကီဠာပေတွာ ဝိဿဇ္ဇေဿာမီ’’တိ အဂမာသိ။ သော မဏ္ဍူကေ မာရေတွာ နာဂရညော ဒေတိ။ နာဂရာဇာ ‘‘ပုနပ္ပုနံ ဧသ မံ နိဿာယ မာရေဿတီ’’တိ န ခါဒတိ။ အထဿ မဓုလာဇေ အဒါသိ။ မဟာသတ္တော ‘‘သစာဟံ ဘောဇနံ ဂဏှိဿာမိ, အန္တောပေဠာယ ဧဝ မရဏံ ဘဝိဿတီ’’တိ တေပိ န ခါဒတိ။ ဗြာဟ္မဏော မာသမတ္တေန ဗာရာဏသိံ ပတွာ ဒွါရဂါမေသု ကီဠာပေန္တော ဗဟုံ ဓနံ လဘိ။
ရာဇာပိ နံ ပက္ကောသာပေတွာ ‘‘အမှာကံ ကီဠာပေဟီ’’တိ အာဟ။ ‘‘သာဓု, ဒေဝ, သွေ ပန္နရသေ တုမှာကံ ကီဠာပေဿာမီ’’တိ။ ရာဇာ ‘‘သွေ နာဂရာဇာ ရာဇင်္ဂဏေ နစ္စိဿတိ, မဟာဇနော သန္နိပတိတွာ ပဿတူ’’တိ ဘေရိံ စရာပေတွာ ပုနဒိဝသေ ရာဇင်္ဂဏံ အလင်္ကာရာပေတွာ ဗြာဟ္မဏံ ပက္ကောသာပေသိ။ သော ရတနပေဠာယ မဟာသတ္တံ နေတွာ ဝိစိတ္တတ္ထရေ ပေဠံ ဌပေတွာ နိသီဒိ။ ရာဇာပိ ပါသာဒါ ဩရုယှ မဟာဇနပရိဝုတော ရာဇာသနေ နိသီဒိ။ ဗြာဟ္မဏော မဟာသတ္တံ နီဟရိတွာ နစ္စာပေသိ။ မဟာဇနော သကဘာဝေန သဏ္ဌာတုံ အသက္ကောန္တော စေလုက္ခေပသဟဿံ ပဝတ္တေတိ။ ဗောဓိသတ္တဿ ဥပရိ သတ္တရတနဝဿံ ဝဿတိ။ တဿ ဂဟိတဿ မာသော သမ္ပူရိ။ ဧတ္တကံ ကာလံ နိရာဟာရောဝ အဟောသိ။ သုမနာ ‘‘အတိစိရာယတိ မေ ပိယသာမိကော, ဣဒါနိဿ ဣဓ အနာဂစ္ဆန္တဿ မာသော သမ္ပုဏ္ဏော, ကိံ နု ခေါ ကာရဏ’’န္တိ ဂန္တွာ ပေါက္ခရဏိံ ဩလောကေန္တီ လောဟိတဝဏ္ဏံ ဥဒကံ ဒိသွာ ‘‘အဟိတုဏ္ဍိကေန ဂဟိတော ဘဝိဿတီ’’တိ ဉတွာ နာဂဘဝနာ နိက္ခမိတွာ ဝမ္မိကသန္တိကံ ဂန္တွာ မဟာသတ္တဿ ဂဟိတဋ္ဌာနဉ္စ ကိလမိတဋ္ဌာနဉ္စ ဒိသွာ ရောဒိတွာ ကန္ဒိတွာ ပစ္စန္တဂါမံ ဂန္တွာ ပုစ္ဆိတွာ တံ ပဝတ္တိံ သုတွာ ဗာရာဏသိံ ဂန္တွာ ရာဇင်္ဂဏေ ပရိသမဇ္ဈေ အာကာသေ ရောဒမာနာ အဋ္ဌာသိ။ မဟာသတ္တော နစ္စန္တောဝ အာကာသံ ဩလောကေတွာ တံ ဒိသွာ လဇ္ဇိတော ပေဠံ ပဝိသိတွာ နိပဇ္ဇိ။ ရာဇာ တဿ ပေဠံ ပဝိဋ္ဌကာလေ ‘‘ကိံ နု ခေါ ကာရဏ’’န္တိ ဣတော စိတော စ ဩလောကေန္တော တံ အာကာသေ ဌိတံ ဒိသွာ ပဌမံ ဂါထမာဟ –
‘‘ကာ နု ဝိဇ္ဇုရိဝါဘာသိ, ဩသဓီ ဝိယ တာရကာ၊
ဒေဝတာ နုသိ ဂန္ဓဗ္ဗီ, န တံ မညာမီ မာနုသိ’’န္တိ။
တတ္ထ န တံ မညာမိ မာနုသိန္တိ အဟံ တံ မာနုသီတိ န မညာမိ, တယာ ဧကာယ ဒေဝတာယ ဂန္ဓဗ္ဗိယာ ဝါ ဘဝိတုံ ဝဋ္ဋတီတိ ဝဒတိ။
ဣဒါနိ တေသံ ဝစနပဋိဝစနဂါထာ ဟောန္တိ –
‘‘နမှိ ဒေဝီ န ဂန္ဓဗ္ဗီ, န မဟာရာဇ မာနုသီ၊
နာဂကညာသ္မိ ဘဒ္ဒန္တေ, အတ္ထေနမှိ ဣဓာဂတာ။
‘‘ဝိဗ္ဘန္တစိတ္တာ ကုပိတိန္ဒြိယာသိ, နေတ္တေဟိ တေ ဝါရိဂဏာ သဝန္တိ၊
ကိံ တေ နဋ္ဌံ ကိံ ပန ပတ္ထယာနာ, ဣဓာဂတာ နာရိ တဒိင်္ဃ ဗြူဟိ။
‘‘ယမုဂ္ဂတေဇော ဥရဂေါတိ စာဟု, နာဂေါတိ နံ အာဟု ဇနာ ဇနိန္ဒ၊
တမဂ္ဂဟီ ပုရိသော ဇီဝိကတ္ထော, တံ ဗန္ဓနာ မုဉ္စ ပတီ မမေသော။
‘‘ကထံ နွယံ ဗလဝိရိယူပပန္နော, ဟတ္ထတ္တမာဂစ္ဆိ ဝနိဗ္ဗကဿ၊
အက္ခာဟိ မေ နာဂကညေ တမတ္ထံ, ကထံ ဝိဇာနေမု ဂဟီတနာဂံ။
‘‘နဂရမ္ပိ နာဂေါ ဘသ္မံ ကရေယျ, တထာ ဟိ သော ဗလဝိရိယူပပန္နော၊
ဓမ္မဉ္စ နာဂေါ အပစာယမာနော, တသ္မာ ပရက္ကမ္မ တပေါ ကရောတီ’’တိ။
တတ္ထ အတ္ထေနမှီတိ အဟံ ဧကံ ကာရဏံ ပဋိစ္စ ဣဓာဂတာ။ ကုပိတိန္ဒြိယာတိ ကိလန္တိန္ဒြိယာ။ ဝါရိဂဏာတိ အဿုဗိန္ဒုဃဋာ။ ဥရဂေါတိ စာဟူတိ ဥရဂေါတိ စာယံ မဟာဇနော ကထေသိ။ တမဂ္ဂဟီ ပုရိသောတိ အယံ ပုရိသော တံ နာဂရာဇာနံ ဇီဝိကတ္ထာယ အဂ္ဂဟေသိ။ ဝနိဗ္ဗကဿာတိ ဣမဿ ဝနိဗ္ဗကဿ ကထံ နု ဧသ မဟာနုဘာဝေါ သမာနော ဟတ္ထတ္တံ အာဂတောတိ ပုစ္ဆတိ။ ဓမ္မဉ္စာတိ ပဉ္စသီလဓမ္မံ ဥပေါသထဝါသဓမ္မဉ္စ ဂရုံ ကရောန္တော ဝိဟရတိ, တသ္မာ ဣမိနာ ပုရိသေန ဂဟိတောပိ ‘‘သစာဟံ ဣမဿ ဥပရိ နာသဝါတံ ဝိဿဇ္ဇေဿာမိ, ဘသ္မမုဋ္ဌိ ဝိယ ဝိကိရိဿတိ, ဧဝံ မေ သီလံ ဘိဇ္ဇိဿတီ’’တိ သီလဘေဒဘယာ ပရက္ကမ္မ တံ ဒုက္ခံ အဓိဝါသေတွာ တပေါ ကရောတိ, ဝီရိယမေဝ ကရောတီတိ အာဟ။
ရာဇာ ‘‘ကဟံ ပနေသော ဣမိနာ ဂဟိတော’’တိ ပုစ္ဆိ။ အထဿ သာ အာစိက္ခန္တီ ဂါထမာဟ –
‘‘စာတုဒ္ဒသိံ ပဉ္စဒသိဉ္စ ရာဇ, စတုပ္ပထေ သမ္မတိ နာဂရာဇာ၊
တမဂ္ဂဟီ ပုရိသော ဇီဝိကတ္ထော, တံ ဗန္ဓနာ မုဉ္စ ပတီ မမေသော’’တိ။
တတ္ထ စတုပ္ပထေတိ စတုက္ကမဂ္ဂဿ အာသန္နဋ္ဌာနေ ဧကသ္မိံ ဝမ္မိကေ စတုရင်္ဂသမန္နာဂတံ အဓိဋ္ဌာနံ အဓိဋ္ဌဟိတွာ ဥပေါသထဝါသံ ဝသန္တော နိပဇ္ဇတီတိ အတ္ထော။ တံ ဗန္ဓနာတိ တံ ဧဝံ ဓမ္မိကံ ဂုဏဝန္တံ နာဂရာဇာနံ ဧတဿ ဓနံ ဒတွာ ပေဠဗန္ဓနာ ပမုဉ္စ။
ဧဝဉ္စ ပန ဝတွာ ပုနပိ တံ ယာစန္တီ ဒွေ ဂါထာ အဘာသိ –
‘‘သောဠသိတ္ထိသဟဿာနိ, အာမုတ္တမဏိကုဏ္ဍလာ၊
ဝါရိဂေဟသယာ နာရီ, တာပိ တံ သရဏံ ဂတာ။
‘‘ဓမ္မေန မောစေဟိ အသာဟသေန, ဂါမေန နိက္ခေန ဂဝံ သတေန၊
ဩဿဋ္ဌကာယော ဥရဂေါ စရာတု, ပုညတ္ထိကော မုဉ္စတု ဗန္ဓနသ္မာ’’တိ။
တတ္ထ သောဠသိတ္ထိသဟဿာနီတိ မာ တွံ ဧသ ယော ဝါ သော ဝါ ဒလိဒ္ဒနာဂေါတိ မညိတ္ထ။ ဧတဿ ဟိ ဧတ္တကာ သဗ္ဗာလင်္ကာရပဋိမဏ္ဍိတာ ဣတ္ထိယောဝ, သေသာ သမ္ပတ္တိ အပရိမာဏာတိ ဒဿေတိ။ ဝါရိဂေဟသယာတိ ဥဒကစ္ဆဒနံ ဥဒကဂဗ္ဘံ ကတွာ တတ္ထ သယနသီလာ။ ဩဿဋ္ဌကာယောတိ နိဿဋ္ဌကာယော ဟုတွာ။ စရာတူတိ စရတု။
အထ နံ ရာဇာ တိဿော ဂါထာ အဘာသိ –
‘‘ဓမ္မေန မောစေမိ အသာဟသေန, ဂါမေန နိက္ခေန ဂဝံ သတေန၊
ဩဿဋ္ဌကာယော ဥရဂေါ စရာတု, ပုညတ္ထိကော မုဉ္စတု ဗန္ဓနသ္မာ။
‘‘ဒမ္မိ နိက္ခသတံ လုဒ္ဒ, ထူလဉ္စ မဏိကုဏ္ဍလံ၊
စတုဿဒဉ္စ ပလ္လင်္ကံ, ဥမာပုပ္ဖသရိန္နိဘံ။
‘‘ဒွေ စ သာဒိသိယော ဘရိယာ, ဥသဘဉ္စ ဂဝံ သတံ၊
ဩဿဋ္ဌကာယော ဥရဂေါ စရာတု, ပုညတ္ထိကော မုဉ္စတု ဗန္ဓနသ္မာ’’တိ။
တတ္ထ လုဒ္ဒါတိ ရာဇာ ဥရဂံ မောစေတုံ အဟိတုဏ္ဍိကံ အာမန္တေတွာ တဿ ဒါတဗ္ဗံ ဒေယျဓမ္မံ ဒဿေန္တော ဧဝမာဟ။ ဂါထာ ပန ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တတ္ထာယေဝ။
အထ နံ လုဒ္ဒေါ အာဟ –
‘‘ဝိနာပိ ဒါနာ တဝ ဝစနံ ဇနိန္ဒ, မုဉ္စေမု နံ ဥရဂံ ဗန္ဓနသ္မာ၊
ဩဿဋ္ဌကာယော ဥရဂေါ စရာတု, ပုညတ္ထိကော မုဉ္စတု ဗန္ဓနသ္မာ’’တိ။
တတ္ထ တဝ ဝစနန္တိ မဟာရာဇ, ဝိနာပိ ဒါနေန တဝ ဝစနမေဝ အမှာကံ ဂရု။ မုဉ္စေမု နန္တိ မုဉ္စိဿာမိ ဧတန္တိ ဝဒတိ။
ဧဝဉ္စ ပန ဝတွာ မဟာသတ္တံ ပေဠတော နီဟရိ။ နာဂရာဇာ နိက္ခမိတွာ ပုပ္ဖန္တရံ ပဝိသိတွာ တံ အတ္တဘာဝံ ဝိဇဟိတွာ မာဏဝကဝဏ္ဏေန အလင်္ကတသရီရော ဟုတွာ ပထဝိံ ဘိန္ဒန္တော ဝိယ နိက္ခန္တော အဋ္ဌာသိ။ သုမနာ အာကာသတော ဩတရိတွာ တဿ သန္တိကေ ဌိတာ။ နာဂရာဇာ အဉ္ဇလိံ ပဂ္ဂယှ ရာဇာနံ နမဿမာနော အဋ္ဌာသိ။ တမတ္ထံ ပကာသေန္တော သတ္ထာ ဒွေ ဂါထာ အဘာသိ –
‘‘မုတ္တော စမ္ပေယျကော နာဂေါ, ရာဇာနံ ဧတဒဗြဝိ၊
နမော တေ ကာသိရာဇတ္ထု, နမော တေ ကာသိဝဍ္ဎန၊
အဉ္ဇလိံ တေ ပဂ္ဂဏှာမိ, ပဿေယျံ မေ နိဝေသနံ။
‘‘အဒ္ဓါ ဟိ ဒုဗ္ဗိဿသမေတမာဟု, ယံ မာနုသော ဝိဿသေ အမာနုသမှိ၊
သစေ စ မံ ယာစသိ ဧတမတ္ထံ, ဒက္ခေမု တေ နာဂ နိဝေသနာနီ’’တိ။
တတ္ထ ပဿေယျံ မေ နိဝေသနန္တိ မမ နိဝေသနံ စမ္ပေယျနာဂဘဝနံ ရမဏီယံ ပဿိတဗ္ဗယုတ္တကံ။ တံ တေ အဟံ ဒဿေတုကာမော, တံ သဗလဝါဟနော တွံ အာဂန္တွာ ပဿ, နရိန္ဒာတိ ဝဒတိ။ ဒုဗ္ဗိဿသန္တိ ဒုဝိဿာသနီယံ။ သစေ စာတိ သစေ မံ ယာစသိ, ပဿေယျာမ တေ နိဝေသနာနိ, အပိ စ ခေါ ပန တံ န သဒ္ဒဟာမီတိ ဝဒတိ။
အထ နံ သဒ္ဒဟာပေတုံ သပထံ ကရောန္တော မဟာသတ္တော ဒွေ ဂါထာ အဘာသိ –
‘‘သစေပိ ဝါတော ဂိရိမာဝဟေယျ, စန္ဒော စ သုရိယော စ ဆမာ ပတေယျုံ၊
သဗ္ဗာ စ နဇ္ဇော ပဋိသောတံ ဝဇေယျုံ, န တွေဝဟံ ရာဇ မုသာ ဘဏေယျံ။
‘‘နဘံ ဖလေယျ ဥဒဓီပိ သုဿေ, သံဝဋ္ဋယေ ဘူတဓရာ ဝသုန္ဓရာ၊
သိလုစ္စယော မေရု သမူလမုပ္ပတေ, န တွေဝဟံ ရာဇ မုသာ ဘဏေယျ’’န္တိ။
တတ္ထ သံဝဋ္ဋယေ ဘူတဓရာ ဝသုန္ဓရာတိ အယံ ဘူတဓရာတိ စ ဝသုန္ဓရာတိ စ သင်္ခံ ဂတာ မဟာပထဝီ ကိလဉ္ဇံ ဝိယ သံဝဋ္ဋေယျ။ သမူလမုပ္ပတေတိ ဧဝံ မဟာသိနေရုပဗ္ဗတော သမူလော ဥဋ္ဌာယ ပုရာဏပဏ္ဏံ ဝိယ အာကာသေ ပက္ခန္ဒေယျ။
သော မဟာသတ္တေန ဧဝံ ဝုတ္တေပိ အသဒ္ဒဟန္တော –
‘‘အဒ္ဓါ ဟိ ဒုဗ္ဗိဿသမေတမာဟု, ယံ မာနုသော ဝိဿသေ အမာနုသမှိ၊
သစေ စ မံ ယာစသိ ဧတမတ္ထံ, ဒက္ခေမု တေ နာဂ နိဝေသနာနီ’’တိ။ –
ပုနပိ တမေဝ ဂါထံ ဝတွာ ‘‘တွံ မယာ ကတဂုဏံ ဇာနိတုံ အရဟသိ, သဒ္ဒဟိတုံ ပန ယုတ္တဘာဝံ ဝါ အယုတ္တဘာဝံ ဝါ အဟံ ဇာနိဿာမီ’’တိ ပကာသေန္တော ဣတရံ ဂါထမာဟ –
‘‘တုမှေ ခေါတ္ထ ဃောရဝိသာ ဥဠာရာ, မဟာတေဇာ ခိပ္ပကောပီ စ ဟောထ၊
မံကာရဏာ ဗန္ဓနသ္မာ ပမုတ္တော, အရဟသိ နော ဇာနိတုယေ ကတာနီ’’တိ။
တတ္ထ ဥဠာရာတိ ဥဠာရဝိသာ။ ဇာနိတုယေတိ ဇာနိတုံ။
အထ နံ သဒ္ဒဟာပေတုံ ပုန သပထံ ကရောန္တော မဟာသတ္တော ဂါထမာဟ –
‘‘သော ပစ္စတံ နိရယေ ဃောရရူပေ, မာ ကာယိကံ သာတမလတ္ထ ကိဉ္စိ၊
ပေဠာယ ဗဒ္ဓေါ မရဏံ ဥပေတု, ယော တာဒိသံ ကမ္မကတံ န ဇာနေ’’တိ။
တတ္ထ ပစ္စတန္တိ ပစ္စတု။ ကမ္မကတန္တိ ကတကမ္မံ ဧဝံ ဂုဏကာရကံ တုမှာဒိသံ ယော န ဇာနာတိ, သော ဧဝရူပေါ ဟောတူတိ ဝဒတိ။
အထဿ ရာဇာ သဒ္ဒဟိတွာ ထုတိံ ကရောန္တော ဂါထမာဟ –
‘‘သစ္စပ္ပဋိညာ တဝ မေသ ဟောတု, အက္ကောဓနော ဟောဟိ အနုပနာဟီ၊
သဗ္ဗဉ္စ တေ နာဂကုလံ သုပဏ္ဏာ, အဂ္ဂိံဝ ဂိမှေသု ဝိဝဇ္ဇယန္တူ’’တိ။
တတ္ထ တဝ မေသ ဟောတူတိ တဝ ဧသာ ပဋိညာ သစ္စာ ဟောတု။ အဂ္ဂိံဝ ဂိမှေသု ဝိဝဇ္ဇယန္တူတိ ယထာ မနုဿာ ဂိမှကာလေ သန္တာပံ အနိစ္ဆန္တာ ဇလမာနံ အဂ္ဂိံ ဝိဝဇ္ဇေန္တိ, ဧဝံ ဝိဝဇ္ဇေန္တု ဒူရတောဝ ပရိဟရန္တု။
မဟာသတ္တောပိ ရညော ထုတိံ ကရောန္တော ဣတရံ ဂါထမာဟ –
‘‘အနုကမ္ပသီ နာဂကုလံ ဇနိန္ဒ, မာတာ ယထာ သုပ္ပိယံ ဧကပုတ္တံ၊
အဟဉ္စ တေ နာဂကုလေန သဒ္ဓိံ, ကာဟာမိ ဝေယျာဝဋိကံ ဥဠာရ’’န္တိ။
တံ သုတွာ ရာဇာ နာဂဘဝနံ ဂန္တုကာမော သေနံ ဂမနသဇ္ဇံ ကာတုံ အာဏာပေန္တော ဂါထမာဟ –
‘‘ယောဇေန္တု ဝေ ရာဇရထေ သုစိတ္တေ, ကမ္ဗောဇကေ အဿတရေ သုဒန္တေ၊
နာဂေ စ ယောဇေန္တု သုဝဏ္ဏကပ္ပနေ, ဒက္ခေမု နာဂဿ နိဝေသနာနီ’’တိ။
တတ္ထ ကမ္ဗောဇကေ အဿတရေ သုဒန္တေတိ သုသိက္ခိတေ ကမ္ဗောဇရဋ္ဌသမ္ဘဝေ အဿတရေ ယောဇေန္တု။
ဣတရာ အဘိသမ္ဗုဒ္ဓဂါထာ –
‘‘ဘေရီ မုဒိင်္ဂါ ပဏဝါ စ သင်္ခါ, အဝဇ္ဇယိံသု ဥဂ္ဂသေနဿ ရညော၊
ပါယာသိ ရာဇာ ဗဟု သောဘမာနော, ပုရက္ခတော နာရိဂဏဿ မဇ္ဈေ’’တိ။
တတ္ထ ဗဟု သောဘမာနောတိ ဘိက္ခဝေ, ဗာရာဏသိရာဇာ သောဠသဟိ နာရီသဟဿေဟိ ပုရက္ခတော ပရိဝါရိတော တဿ နာရီဂဏဿ မဇ္ဈေ ဗာရာဏသိတော နာဂဘဝနံ ဂစ္ဆန္တော အတိဝိယ သောဘမာနော ပါယာသိ။
တဿ နဂရာ နိက္ခန္တကာလေယေဝ မဟာသတ္တော အတ္တနော အာနုဘာဝေန နာဂဘဝနံ သဗ္ဗရတနမယံ ပါကာရဉ္စ ဒွါရဋ္ဋာလကေ စ ဒိဿမာနရူပေ ကတွာ နာဂဘဝနဂါမိံ မဂ္ဂံ အလင်္ကတပဋိယတ္တံ မာပေသိ။ ရာဇာ သပရိသော တေန မဂ္ဂေန နာဂဘဝနံ ပဝိသိတွာ ရမဏီယံ ဘူမိဘာဂဉ္စ ပါသာဒေ စ အဒ္ဒသ။ တမတ္ထံ ပကာသေန္တော သတ္ထာ အာဟ –
‘‘သုဝဏ္ဏစိတကံ ဘူမိံ, အဒ္ဒက္ခိ ကာသိဝဍ္ဎနော၊
သောဝဏ္ဏမယပါသာဒေ, ဝေဠုရိယဖလကတ္ထတေ။
‘‘သ ရာဇာ ပါဝိသိ ဗျမှံ, စမ္ပေယျဿ နိဝေသနံ၊
အာဒိစ္စဝဏ္ဏသန္နိဘံ, ကံသဝိဇ္ဇုပဘဿရံ။
‘‘နာနာရုက္ခေဟိ သဉ္ဆန္နံ, နာနာဂန္ဓသမီရိတံ၊
သော ပါဝေက္ခိ ကာသိရာဇာ, စမ္ပေယျဿ နိဝေသနံ။
‘‘ပဝိဋ္ဌသ္မိံ ကာသိရညေ, စမ္ပေယျဿ နိဝေသနံ၊
ဒိဗ္ဗာ တူရိယာ ပဝဇ္ဇိံသု, နာဂကညာ စ နစ္စိသုံ။
‘‘တံ နာဂကညာ စရိတံ ဂဏေန, အနွာရုဟီ ကာသိရာဇာ ပသန္နော၊
နိသီဒိ သောဝဏ္ဏမယမှိ ပီဌေ, သာပဿယေ စန္ဒနသာရလိတ္တေ’’တိ။
တတ္ထ သုဝဏ္ဏစိတကန္တိ သုဝဏ္ဏဝါလုကာယ သန္ထတံ။ ဗျမှန္တိ အလင်္ကတနာဂဘဝနံ။ စမ္ပေယျဿာတိ နာဂဘဝနံ ပဝိသိတွာ စမ္ပေယျနာဂရာဇဿ နိဝေသနံ ပါဝိသိ။ ကံသဝိဇ္ဇုပဘဿရန္တိ မေဃမုခေ သဉ္စရဏသုဝဏ္ဏဝိဇ္ဇု ဝိယ ဩဘာသမာနံ။ နာနာဂန္ဓသမီရိတန္တိ နာနာဝိဓေဟိ ဒိဗ္ဗဂန္ဓေဟိ အနုသဉ္စရိတံ။ စရိတံ ဂဏေနာတိ တံ နိဝေသနံ နာဂကညာဂဏေန စရိတံ အနုသဉ္စရိတံ။ စန္ဒနသာရလိတ္တေတိ ဒိဗ္ဗသာရစန္ဒနေန အနုလိတ္တေ။
တတ္ထ နိသိန္နမတ္တဿေဝဿ နာနဂ္ဂရသံ ဒိဗ္ဗဘောဇနံ ဥပနာမေသုံ, တထာ သောဠသန္နံ ဣတ္ထိသဟဿာနံ သေသရာဇပရိသာယ စ။ သော သတ္တာဟမတ္တံ သပရိသော ဒိဗ္ဗန္နပါနာဒီနိ ပရိဘုဉ္ဇိတွာ ဒိဗ္ဗေဟိ ကာမဂုဏေဟိ အဘိရမိတွာ သုခသယနေ နိသိန္နော မဟာသတ္တဿ ယသံ ဝဏ္ဏေတွာ ‘‘နာဂရာဇ, တွံ ဧဝရူပံ သမ္ပတ္တိံ ပဟာယ မနုဿလောကေ ဝမ္မိကမတ္ထကေ နိပဇ္ဇိတွာ ကသ္မာ ဥပေါသထဝါသံ ဝသီ’’တိ ပုစ္ဆိ။ သောပိဿ ကထေသိ။ တမတ္ထံ ပကာသေန္တော သတ္ထာ အာဟ –
‘‘သော တတ္ထ ဘုတွာ စ အထော ရမိတွာ, စမ္ပေယျကံ ကာသိရာဇာ အဝေါစ၊
ဝိမာနသေဋ္ဌာနိ ဣမာနိ တုယှံ, အာဒိစ္စဝဏ္ဏာနိ ပဘဿရာနိ၊
နေတာဒိသံ အတ္ထိ မနုဿလောကေ, ကိံ ပတ္ထယံ နာဂ တပေါ ကရောသိ။
‘‘တာ ကမ္ဗုကာယူရဓရာ သုဝတ္ထာ, ဝဋ္ဋင်္ဂုလီ တမ္ဗတလူပပန္နာ၊
ပဂ္ဂယှ ပါယေန္တိ အနောမဝဏ္ဏာ, နေတာဒိသံ အတ္ထိ မနုဿလောကေ၊
ကိံ ပတ္ထယံ နာဂ တပေါ ကရောသိ။
‘‘နဇ္ဇော စ တေမာ ပုထုလောမမစ္ဆာ, အာဋာသကုန္တာဘိရုဒါ သုတိတ္ထာ၊
နေတာဒိသံ အတ္ထိ မနုဿလောကေ, ကိံ ပတ္ထယံ နာဂ တပေါ ကရောသိ။
‘‘ကောဉ္စာ မယူရာ ဒိဝိယာ စ ဟံသာ, ဝဂ္ဂုဿရာ ကောကိလာ သမ္ပတန္တိ၊
နေတာဒိသံ အတ္ထိ မနုဿလောကေ, ကိံ ပတ္ထယံ နာဂ တပေါ ကရောသိ။
‘‘အမ္ဗာ စ သာလာ တိလကာ စ ဇမ္ဗုယော, ဥဒ္ဒါလကာ ပါဋလိယော စ ဖုလ္လာ၊
နေတာဒိသံ အတ္ထိ မနုဿလောကေ, ကိံ ပတ္ထယံ နာဂ တပေါ ကရောသိ။
‘‘ဣမာ စ တေ ပေါက္ခရညော သမန္တတော, ဒိဗ္ဗာ စ ဂန္ဓာ သတတံ ပဝါယန္တိ၊
နေတာဒိသံ အတ္ထိ မနုဿလောကေ, ကိံ ပတ္ထယံ နာဂ တပေါ ကရောသိ။
‘‘န ပုတ္တဟေတု န ဓနဿ ဟေတု, န အာယုနော စာပိ ဇနိန္ဒ ဟေတု၊
မနုဿယောနိံ အဘိပတ္ထယာနော, တသ္မာ ပရက္ကမ္မ တပေါ ကရောမီ’’တိ။
တတ္ထ တာတိ သောဠသသဟဿနာဂကညာယော သန္ဓာယာဟ။ ကမ္ဗုကာယူရဓရာတိ သုဝဏ္ဏာဘရဏဓရာ။ ဝဋ္ဋင်္ဂုလီတိ ပဝါဠင်္ကုရသဒိသဝဋ္ဋင်္ဂုလီ။ တမ္ဗတလူပပန္နာတိ အဘိရတ္တေဟိ ဟတ္ထပါဒတလေဟိ သမန္နာဂတာ။
ပါယေန္တီတိ ဒိဗ္ဗပါနံ ဥက္ခိပိတွာ တံ ပါယေန္တိ။ ပုထုလောမမစ္ဆာတိ ပုထုလပတ္တေဟိ နာနာမစ္ဆေဟိ သမန္နာဂတာ။ အာဋာသကုန္တာဘိရုဒါတိ အာဋာသင်္ခါတေဟိ သကုဏေဟိ အဘိရုဒါ။ သုတိတ္ထာတိ သုန္ဒရတိတ္ထာ။ ဒိဝိယာ စ ဟံသာတိ ဒိဗ္ဗဟံသာ စ။ သမ္ပတန္တီတိ မနုညရဝံ ရဝန္တာ ရုက္ခတော ရုက္ခံ သမ္ပတန္တိ။ ဒိဗ္ဗာ စ ဂန္ဓာတိ တာသု ပေါက္ခရဏီသု သတတံ ဒိဗ္ဗဂန္ဓာ ဝါယန္တိ။ အဘိပတ္ထယာနောတိ ပတ္ထယန္တော ဝိစရာမိ။ တသ္မာတိ တေန ကာရဏေန ပရက္ကမ္မ ဝီရိယံ ပဂ္ဂဟေတွာ တပေါ ကရောမိ, ဥပေါသထံ ဥပဝသာမီတိ။
ဧဝံ ဝုတ္တေ ရာဇာ အာဟ –
‘‘တွံ လောဟိတက္ခော ဝိဟတန္တရံသော, အလင်္ကတော ကပ္ပိတကေသမဿု၊
သုရောသိတော လောဟိတစန္ဒနေန, ဂန္ဓဗ္ဗရာဇာဝ ဒိသာ ပဘာသသိ။
‘‘ဒေဝိဒ္ဓိပတ္တောသိ မဟာနုဘာဝေါ, သဗ္ဗေဟိ ကာမေဟိ သမင်္ဂိဘူတော၊
ပုစ္ဆာမိ တံ နာဂရာဇေတမတ္ထံ, သေယျော ဣတော ကေန မနုဿလောကော’’တိ။
တတ္ထ သုရောသိတောတိ သုဝိလိတ္တော။
အထဿ အာစိက္ခန္တော နာဂရာဇာ အာဟ –
‘‘ဇနိန္ဒ နာညတြ မနုဿလောကာ, သုဒ္ဓီဝ သံဝိဇ္ဇတိ သံယမော ဝါ၊
အဟဉ္စ လဒ္ဓါန မနုဿယောနိံ, ကာဟာမိ ဇာတိမရဏဿ အန္တ’’န္တိ။
တတ္ထ သုဒ္ဓီ ဝါတိ မဟာရာဇ, အညတြ မနုဿလောကာ အမတမဟာနိဗ္ဗာနသင်္ခါတာ သုဒ္ဓိ ဝါ သီလသံယမော ဝါ နတ္ထိ။ အန္တန္တိ မနုဿယောနိံ လဒ္ဓါ ဇာတိမရဏဿ အန္တံ ကရိဿာမီတိ တပေါ ကရောမီတိ။
တံ သုတွာ ရာဇာ အာဟ –
‘‘အဒ္ဓါ ဟဝေ သေဝိတဗ္ဗာ သပညာ, ဗဟုဿုတာ ယေ ဗဟုဌာနစိန္တိနော၊
နာရိယော စ ဒိသွာန တုဝဉ္စ နာဂ, ကာဟာမိ ပုညာနိ အနပ္ပကာနီ’’တိ။
တတ္ထ နာရိယော စာတိ ဣမာ တဝ နာဂကညာယော စ တုဝဉ္စ ဒိသွာ ဗဟူနိ ပုညာနိ ကရိဿာမီတိ ဝဒတိ။
‘‘အဒ္ဓါ ဟဝေ သေဝိတဗ္ဗာ သပညာ, ဗဟုဿုတာ ယေ ဗဟုဌာနစိန္တိနော၊
နာရိယော စ ဒိသွာန မမဉ္စ ရာဇ, ကရောဟိ ပုညာနိ အနပ္ပကာနီ’’တိ။
တတ္ထ ကရောဟီတိ ကရေယျာသိ, မဟာရာဇာတိ။
ဧဝံ ဝုတ္တေ ဥဂ္ဂသေနော ဂန္တုကာမော ဟုတွာ ‘‘နာဂရာဇ, စိရံ ဝသိမှ, ဂမိဿာမာ’’တိ အာပုစ္ဆိ။ အထ နံ မဟာသတ္တော ‘‘တေန ဟိ မဟာရာဇ, ယာဝဒိစ္ဆကံ ဓနံ ဂဏှာဟီ’’တိ ဓနံ ဒဿေန္တော အာဟ –
‘‘ဣဒဉ္စ မေ ဇာတရူပံ ပဟူတံ, ရာသီ သုဝဏ္ဏဿ စ တာလမတ္တာ၊
ဣတော ဟရိတွာန သုဝဏ္ဏဃရာနိ, ကရဿု ရူပိယပါကာရံ ကရောန္တု။
‘‘မုတ္တာ စ ဝါဟသဟဿာနိ ပဉ္စ, ဝေဠုရိယမိဿာနိ ဣတော ဟရိတွာ၊
အန္တေပုရေ ဘူမိယံ သန္ထရန္တု, နိက္ကဒ္ဒမာ ဟေဟိတိ နီရဇာ စ။
‘‘ဧတာဒိသံ အာဝသ ရာဇသေဋ္ဌ, ဝိမာနသေဋ္ဌံ ဗဟု သောဘမာနံ၊
ဗာရာဏသိံ နဂရံ ဣဒ္ဓံ ဖီတံ, ရဇ္ဇဉ္စ ကာရေဟိ အနောမပညာ’’တိ။
တတ္ထ ရာသီတိ တေသု တေသု ဌာနေသု တာလပမာဏာ ရာသိယော။ သုဝဏ္ဏဃရာနီတိ သုဝဏ္ဏဂေဟာနိ။ နိက္ကဒ္ဒမာတိ ဧဝံ တေ အန္တေပုရေ ဘူမိ နိက္ကဒ္ဒမာ စ နိရဇာ စ ဘဝိဿတိ။ ဧတာဒိသန္တိ ဧဝရူပံ သုဝဏ္ဏမယံ ရဇတပါကာရံ မုတ္တာဝေဠုရိယသန္ထတဘူမိဘာဂံ။ ဖီတန္တိ ဖီတံ ဗာရာဏသိနဂရဉ္စ အာဝသ။ အနောမပညာတိ အလာမကပညာ။
ရာဇာ တဿ ကထံ သုတွာ အဓိဝါသေသိ။ အထ မဟာသတ္တော နာဂဘဝနေ ဘေရိံ စရာပေသိ ‘‘သဗ္ဗာ ရာဇပရိသာ ယာဝဒိစ္ဆကံ ဟိရညသုဝဏ္ဏာဒိကံ ဓနံ ဂဏှန္တူ’’တိ။ ရညော စ အနေကေဟိ သကဋသတေဟိ ဓနံ ပေသေသိ။ ရာဇာ မဟန္တေန ယသေန နာဂဘဝနာ နိက္ခမိတွာ ဗာရာဏသိမေဝ ဂတော။ တတော ပဋ္ဌာယ ကိရ ဇမ္ဗုဒီပတလံ သဟိရညံ ဇာတံ။
သတ္ထာ ဣမံ ဓမ္မဒေသနံ အာဟရိတွာ ‘‘ဧဝံ ပေါရာဏကပဏ္ဍိတာ နာဂသမ္ပတ္တိံ ပဟာယ ဥပေါသထဝါသံ ဝသိံသူ’’တိ ဝတွာ ဇာတကံ သမောဓာနေသိ – ‘‘တဒါ အဟိတုဏ္ဍိကော ဒေဝဒတ္တော အဟောသိ, သုမနာ ရာဟုလမာတာ, ဥဂ္ဂသေနော သာရိပုတ္တော, စမ္ပေယျနာဂရာဇာ ပန အဟမေဝ အဟောသိ’’န္တိ။
စမ္ပေယျဇာတကဝဏ္ဏနာ ဒသမာ။
֍ * မြန်[၅၀၇] ၁၁။ မဟာပလောဘနဇာတကဝဏ္ဏနာ
ဗြဟ္မလောကာ စဝိတွာနာတိ ဣဒံ သတ္ထာ ဇေတဝနေ ဝိဟရန္တော ဝိသုဒ္ဓသံကိလေသံ အာရဗ္ဘ ကထေသိ။ ဝတ္ထု ဟေဋ္ဌာ ဝိတ္ထာရိတမေဝ။ ဣဓ ပန သတ္ထာ ‘‘ဘိက္ခု မာတုဂါမော နာမေသ ဝိသုဒ္ဓသတ္တေပိ သံကိလိဋ္ဌေ ကရောတီ’’တိ ဝတွာ အတီတံ အာဟရိ။
အတီတေ ဗာရာဏသိယန္တိ စူဠပလောဘနေ (ဇာ။ ၁။၃။၃၇ အာဒယော) ဝုတ္တနယေနေဝ အတီတဝတ္ထု ဝိတ္ထာရိတဗ္ဗံ။ တဒါ ပန မဟာသတ္တော ဗြဟ္မလောကာ စဝိတွာ ကာသိရညော ပုတ္တော ဟုတွာ နိဗ္ဗတ္တိ, အနိတ္ထိဂန္ဓကုမာရော နာမ အဟောသိ။ ဣတ္ထီနံ ဟတ္ထေ န သဏ္ဌာတိ, ပုရိသဝေသေန နံ ထညံ ပါယေန္တိ, ဈာနာဂါရေ ဝသတိ, ဣတ္ထိယော န ပဿတိ။ တမတ္ထံ ပကာသေန္တော သတ္ထာ စတဿော ဂါထာ အဘာသိ –
‘‘ဗြဟ္မလောကာ စဝိတွာန, ဒေဝပုတ္တော မဟိဒ္ဓိကော၊
ရညော ပုတ္တော ဥဒပါဒိ, သဗ္ဗကာမသမိဒ္ဓိသု။
‘‘ကာမာ ဝါ ကာမသညာ ဝါ, ဗြဟ္မလောကေ န ဝိဇ္ဇတိ၊
သွာဿု တာယေဝ သညာယ, ကာမေဟိ ဝိဇိဂုစ္ဆထ။
‘‘တဿ စန္တေပုရေ အာသိ, ဈာနာဂါရံ သုမာပိတံ၊
သော တတ္ထ ပဋိသလ္လီနော, ဧကော ရဟသိ ဈာယထ။
‘‘သ ရာဇာ ပရိဒေဝေသိ, ပုတ္တသောကေန အဋ္ဋိတော၊
ဧကပုတ္တော စယံ မယှံ, န စ ကာမာနိ ဘုဉ္ဇတီ’’တိ။
တတ္ထ သဗ္ဗကာမသမိဒ္ဓိသူတိ သဗ္ဗကာမာနံ သမိဒ္ဓီသု သမ္ပတ္တီသု ဌိတဿ ရညော ပုတ္တော ဟုတွာ ဧကော ဒေဝပုတ္တော နိဗ္ဗတ္တိ။ သွာဿူတိ သော ကုမာရော။ တာယေဝါတိ တာယ ဗြဟ္မလောကေ နိဗ္ဗတ္တိတာယ ဈာနသညာယ ဧဝ။ သုမာပိတန္တိ ပိတရာ သုဋ္ဌု မနာပံ ကတွာ မာပိတံ။ ရဟသိ ဈာယထာတိ မာတုဂါမံ အပဿန္တော ဝသိ။ ပရိဒေဝေသီတိ ဝိလပိ။
ပဉ္စမာ ရညော ပရိဒေဝနဂါထာ –
‘‘ကော နု ခွေတ္ထ ဥပါယော သော, ကော ဝါ ဇာနာတိ ကိဉ္စနံ၊
ယော မေ ပုတ္တံ ပလောဘေယျ, ယထာ ကာမာနိ ပတ္ထယေ’’တိ။
တတ္ထ ကော နု ခွေတ္ထ ဥပါယောတိ ကော နု ခေါ ဧတ္ထ ဧတဿ ကာမာနံ ဘုဉ္ဇနဥပါယော။ ‘‘ကော နု ခေါ ဣဓုပါယော သော’’တိပိ ပါဌော, အဋ္ဌကထာယံ ပန ‘‘ကော နု ခေါ ဧတံ ဥပဝသိတွာ ဥပလာပနကာရဏံ ဇာနာတီ’’တိ ဝုတ္တံ။ ကော ဝါ ဇာနာတိ ကိဉ္စနန္တိ ကော ဝါ ဧတဿ ပလိဗောဓကာရဏံ ဇာနာတီတိ အတ္ထော။
တတော ပရံ ဒိယဍ္ဎဂါထာ အဘိသမ္ဗုဒ္ဓဂါထာ –
‘‘အဟု ကုမာရီ တတ္ထေဝ, ဝဏ္ဏရူပသမာဟိတာ၊
ကုသလာ နစ္စဂီတဿ, ဝါဒိတေ စ ပဒက္ခိဏာ။
‘‘သာ တတ္ထ ဥပသင်္ကမ္မ, ရာဇာနံ ဧတဒဗြဝီ’’တိ၊
တတ္ထ အဟူတိ ဘိက္ခဝေ, တတ္ထေဝ အန္တေပုရေ စူဠနာဋကာနံ အန္တရေ ဧကာ တရုဏကုမာရိကာ အဟောသိ။ ပဒက္ခိဏာတိ သုသိက္ခိတာ။
‘‘အဟံ ခေါ နံ ပလောဘေယျံ, သစေ ဘတ္တာ ဘဝိဿတီ’’တိ။ –
ဥပဍ္ဎဂါထာ ကုမာရိကာယ ဝုတ္တာ။
တတ္ထ သစေ ဘတ္တာတိ သစေ ဧသ မယှံ ပတိ ဘဝိဿတီတိ။
‘‘တံ တထာဝါဒိနိံ ရာဇာ, ကုမာရိံ ဧတဒဗြဝိ၊
တွညေဝ နံ ပလောဘေဟိ, တဝ ဘတ္တာ ဘဝိဿတီတိ။
တတ္ထ တဝ ဘတ္တာတိ တဝေသ ပတိ ဘဝိဿတိ, တွညေဝ တဿ အဂ္ဂမဟေသီ ဘဝိဿသိ, ဂစ္ဆ နံ ပလောဘေဟိ, ကာမရသံ ဇာနာပေဟီတိ။
ဧဝံ ဝတွာ ရာဇာ ‘‘ဣမိဿာ ကိရ ဩကာသံ ကရောန္တူ’’တိ ကုမာရဿ ဥပဋ္ဌာကာနံ ပေသေသိ။ သာ ပစ္စူသကာလေ ဝီဏံ အာဒါယ ဂန္တွာ ကုမာရဿ သယနဂဗ္ဘဿ ဗဟိ အဝိဒူရေ ဌတွာ အဂ္ဂနခေဟိ ဝီဏံ ဝါဒေန္တီ မဓုရသရေန ဂါယိတွာ တံ ပလောဘေသိ။ တမတ္ထံ ပကာသေန္တော သတ္ထာ အာဟ –
‘‘သာ စ အန္တေပုရံ ဂန္တွာ, ဗဟုံ ကာမုပသံဟိတံ၊
ဟဒယင်္ဂမာ ပေမနီယာ, စိတြာ ဂါထာ အဘာသထ။
‘‘တဿာ စ ဂါယမာနာယ, သဒ္ဒံ သုတွာန နာရိယာ၊
ကာမစ္ဆန္ဒဿ ဥပ္ပဇ္ဇိ, ဇနံ သော ပရိပုစ္ဆထ။
‘‘ကဿေသော သဒ္ဒေါ ကော ဝါ သော, ဘဏတိ ဥစ္စာဝစံ ဗဟုံ၊
ဟဒယင်္ဂမံ ပေမနီယံ, အဟော ကဏ္ဏသုခံ မမ။
‘‘ဧသာ ခေါ ပမဒါ ဒေဝ, ခိဍ္ဍာ ဧသာ အနပ္ပိကာ၊
သစေ တွံ ကာမေ ဘုဉ္ဇေယျ, ဘိယျော ဘိယျော ဆာဒေယျု တံ။
‘‘ဣင်္ဃ အာဂစ္ဆတောရေန, အဝိဒူရမှိ ဂါယတု၊
အဿမဿ သမီပမှိ, သန္တိကေ မယှ ဂါယတု။
‘‘တိရောကုဋ္ဋမှိ ဂါယိတွာ, ဈာနာဂါရမှိ ပါဝိသိ၊
ဗန္ဓိ နံ အနုပုဗ္ဗေန, အာရညမိဝ ကုဉ္ဇရံ။
‘‘တဿ ကာမရသံ ဉတွာ, ဣဿာဓမ္မော အဇာယထ၊
‘အဟမေဝ ကာမေ ဘုဉ္ဇေယျံ, မာ အညော ပုရိသော အဟု’။
‘‘တတော အသိံ ဂဟေတွာန, ပုရိသေ ဟန္တုံ ဥပက္ကမိ၊
အဟမေဝေကော ဘုဉ္ဇိဿံ, မာ အညော ပုရိသော သိယာ။
‘‘တတော ဇာနပဒါ သဗ္ဗေ, ဝိက္ကန္ဒိံသု သမာဂတာ၊
ပုတ္တော တျာယံ မဟာရာဇ, ဇနံ ဟေဌေတျဒူသကံ။
‘‘တဉ္စ ရာဇာ ဝိဝါဟေသိ, သမှာ ရဋ္ဌာ စ ခတ္တိယော၊
ယာဝတာ ဝိဇိတံ မယှံ, န တေ ဝတ္ထဗ္ဗ တာဝဒေ။
‘‘တတော သော ဘရိယမာဒါယ, သမုဒ္ဒံ ဥပသင်္ကမိ၊
ပဏ္ဏသာလံ ကရိတွာန, ဝနမုဉ္ဆာယ ပါဝိသိ။
‘‘အထေတ္ထ ဣသိ မာဂစ္ဆိ, သမုဒ္ဒံ ဥပရူပရိ၊
သော တဿ ဂေဟံ ပါဝေက္ခိ, ဘတ္တကာလေ ဥပဋ္ဌိတေ။
‘‘တဉ္စ ဘရိယာ ပလောဘေသိ, ပဿ ယာဝ သုဒါရုဏံ၊
စုတော သော ဗြဟ္မစရိယမှာ, ဣဒ္ဓိယာ ပရိဟာယထ။
‘‘ရာဇပုတ္တော စ ဥဉ္ဆာတော, ဝနမူလဖလံ ဗဟုံ၊
သာယံ ကာဇေန အာဒါယ, အဿမံ ဥပသင်္ကမိ။
‘‘ဣသီ စ ခတ္တိယံ ဒိသွာ, သမုဒ္ဒံ ဥပသင်္ကမိ၊
‘ဝေဟာယသံ ဂမိဿ’န္တိ, သီဒတေ သော မဟဏ္ဏဝေ။
‘‘ခတ္တိယော စ ဣသိံ ဒိသွာ, သီဒမာနံ မဟဏ္ဏဝေ၊
တဿေဝ အနုကမ္ပာယ, ဣမာ ဂါထာ အဘာသထ။
‘‘အဘိဇ္ဇမာနေ ဝါရိသ္မိံ, သယံ အာဂမ္မ ဣဒ္ဓိယာ၊
မိဿီဘာဝိတ္ထိယာ ဂန္တွာ, သံသီဒသိ မဟဏ္ဏဝေ။
‘‘အာဝဋ္ဋနီ မဟာမာယာ, ဗြဟ္မစရိယဝိကောပနာ၊
သီဒန္တိ နံ ဝိဒိတွာန, အာရကာ ပရိဝဇ္ဇယေ။
‘‘အနလာ မုဒုသမ္ဘာသာ, ဒုပ္ပူရာ တာ နဒီသမာ၊
သီဒန္တိ နံ ဝိဒိတွာန, အာရကာ ပရိဝဇ္ဇယေ။
‘‘ယံ ဧတာ ဥပသေဝန္တိ, ဆန္ဒသာ ဝါ ဓနေန ဝါ၊
ဇာတဝေဒေါဝ သံ ဌာနံ, ခိပ္ပံ အနုဒဟန္တိ တံ။
‘‘ခတ္တိယဿ ဝစော သုတွာ, ဣသိဿ နိဗ္ဗိဒါ အဟု၊
လဒ္ဓါ ပေါရာဏကံ မဂ္ဂံ, ဂစ္ဆတေ သော ဝိဟာယသံ။
‘‘ခတ္တိယော စ ဣသိံ ဒိသွာ, ဂစ္ဆမာနံ ဝိဟာယသံ၊
သံဝေဂံ အလဘီ ဓီရော, ပဗ္ဗဇ္ဇံ သမရောစယိ။
‘‘တတော သော ပဗ္ဗဇိတွာန, ကာမရာဂံ ဝိရာဇယိ၊
ကာမရာဂံ ဝိရာဇေတွာ, ဗြာဟ္မလောကူပဂေါ အဟူ’’တိ။
တတ္ထ အန္တေပုရန္တိ ကုမာရဿ ဝသနဋ္ဌာနံ။ ဗဟုန္တိ ဗဟုံ နာနပ္ပကာရံ။ ကာမုပသံဟိတန္တိ ကာမနိဿိတံ ဂီတံ ပဝတ္တယမာနာ။ ကာမစ္ဆန္ဒဿာတိ အဿ အနိတ္ထိဂန္ဓကုမာရဿ ကာမစ္ဆန္ဒော ဥပ္ပဇ္ဇိ။ ဇနန္တိ အတ္တနော သန္တိကာဝစရံ ပရိစာရိကဇနံ။ ဥစ္စာဝစန္တိ ဥဂ္ဂတဉ္စ အနုဂ္ဂတဉ္စ။ ဘုဉ္ဇေယျာတိ သစေ ဘုဉ္ဇေယျာသိ။ ဆာဒေယျု တန္တိ ဧတေ ကာမာ နာမ တဝ ရုစ္စေယျုံ။ သော ‘‘ပမဒါ’’တိ ဝစနံ သုတွာ တုဏှီ အဟောသိ။ ဣတရာ ပုနဒိဝသေပိ ဂါယိ။ ဧဝံ ကုမာရော ပဋိဗဒ္ဓစိတ္တော ဟုတွာ တဿာ အာဂမနံ ရောစေန္တော ပရိစာရိကေ အာမန္တေတွာ ‘‘ဣင်္ဃာ’’တိ ဂါထမာဟ။
တိရောကုဋ္ဋမှီတိ သယနဂဗ္ဘကုဋ္ဋဿ ဗဟိ။ မာ အညောတိ အညော ကာမေ ပရိဘုဉ္ဇန္တော ပုရိသော နာမ မာ သိယာ။ ဟန္တုံ ဥပက္ကမီတိ အန္တရဝီထိံ ဩတရိတွာ မာရေတုံ အာရဘိ။ ဝိကန္ဒိံသူတိ ကုမာရေန ကတိပယေသု ပုရိသေသု ပဟတေသု ပုရိသာ ပလာယိတွာ ဂေဟာနိ ပဝိသိံသု။ သော ပုရိသေ အလဘန္တော ထောကံ ဝိဿမိ။ တသ္မိံ ခဏေ ရာဇင်္ဂဏေ သန္နိပတိတွာ ဥပက္ကောသိံသု။ ဇနံ ဟေဌေတျဒူသကန္တိ နိရပရာဓံ ဇနံ ဟေဌေတိ, တံ ဂဏှာပေထာတိ ဝဒိံသု။ ရာဇာ ဥပါယေန ကုမာရံ ဂဏှာပေတွာ ‘‘ဣမဿ ကိံ ကတ္တဗ္ဗ’’န္တိ ပုစ္ဆိ။ ‘‘ဒေဝ, အညံ နတ္ထိ, ဣမံ ပန ကုမာရံ တာယ ကုမာရိကာယ သဒ္ဓိံ ရဋ္ဌာ ပဗ္ဗာဇေတုံ ဝဋ္ဋတီ’’တိ ဝုတ္တေ တထာ အကာသိ။ တမတ္ထံ ပကာသေန္တော သတ္ထာ ‘‘တဉ္စာ’’တိအာဒိမာဟ။ တတ္ထ ဝိဝါဟေသီတိ ပဗ္ဗာဇေသိ။ န တေ ဝတ္ထဗ္ဗ တာဝဒေတိ ယတ္တကံ မယှံ ဝိဇိတံ, တတ္တကေ တယာ န ဝတ္ထဗ္ဗံ။ ဥဉ္ဆာယာတိ ဖလာဖလတ္ထာယ။
တသ္မိံ ပန ဝနံ ပဝိဋ္ဌေ ဣတရာ ယံ တတ္ထ ပစိတဗ္ဗယုတ္တကံ အတ္ထိ, တံ ပစိတွာ တဿာဂမနံ ဩလောကေန္တီ ပဏ္ဏသာလဒွါရေ နိသီဒတိ။ ဧဝံ ကာလေ ဂစ္ဆန္တေ ဧကဒိဝသံ အန္တရဒီပကဝါသီ ဧကော ဣဒ္ဓိမန္တတာပသော အဿမပဒတော နိက္ခမိတွာ မဏိဖလကံ ဝိယ ဥဒကံ မဒ္ဒမာနောဝ အာကာသေ ဥပ္ပတိတွာ ဘိက္ခာစာရံ ဂစ္ဆန္တော ပဏ္ဏသာလာယ ဥပရိဘာဂံ ပတွာ ဓူမံ ဒိသွာ ‘‘ဣမသ္မိံ ဌာနေ မနုဿာ ဝသန္တိ မညေ’’တိ ပဏ္ဏသာလဒွါရေ ဩတရိ။ သာ တံ ဒိသွာ နိသီဒါပေတွာ ပဋိဗဒ္ဓစိတ္တာ ဟုတွာ ဣတ္ထိကုတ္တံ ဒဿေတွာ တေန သဒ္ဓိံ အနာစာရံ အစရိ။ တမတ္ထံ ပကာသေန္တော သတ္ထာ ‘‘အထေတ္ထာ’’တိအာဒိမာဟ။ တတ္ထ ဣသိ မာဂစ္ဆီတိ ဣသိ အာဂစ္ဆိ။ သမုဒ္ဒံ ဥပရူပရီတိ သမုဒ္ဒဿ မတ္ထကမတ္ထကေန။ ပဿ ယာဝ သုဒါရုဏန္တိ ပဿထ, ဘိက္ခဝေ, တာယ ကုမာရိကာယ ယာဝ သုဒါရုဏံ ကမ္မံ ကတန္တိ အတ္ထော။
သာယန္တိ သာယနှသမယေ။ ဒိသွာတိ တံ ဝိဇဟိတုံ အသက္ကောန္တော သကလဒိဝသံ တတ္ထေဝ ဟုတွာ သာယနှသမယေ ရာဇပုတ္တံ အာဂတံ ဒိသွာ ပလာယိတုံ ‘‘ဝေဟာယသံ ဂမိဿ’’န္တိ ဥပ္ပတနာကာရံ ကရောန္တော ပတိတွာ မဟဏ္ဏဝေ သီဒတိ။ ဣသိံ ဒိသွာတိ အနုဗန္ဓမာနော ဂန္တွာ ပဿိတွာ။ အနုကမ္ပာယာတိ သစာယံ ဘူမိယာ အာဂတော အဘဝိဿ, ပလာယိတွာ အရညံ ပဝိသေယျ, အာကာသေန အာဂတော ဘဝိဿတိ, တသ္မာ သမုဒ္ဒေ ပတိတောပိ ဥပ္ပတနာကာရမေဝ ကရောတီတိ အနုကမ္ပံ ဥပ္ပါဒေတွာ တဿေဝ အနုကမ္ပာယ အဘာသထ။ တာသံ ပန ဂါထာနံ အတ္ထော တိကနိပါတေ ဝုတ္တောယေဝ။ နိဗ္ဗိဒါ အဟူတိ ကာမေသု နိဗ္ဗေဒေါ ဇာတော။ ပေါရာဏကံ မဂ္ဂန္တိ ပုဗ္ဗေ အဓိဂတံ ဈာနဝိသေသံ။ ပဗ္ဗဇိတွာနာတိ တံ ဣတ္ထိံ မနုဿာဝါသံ နေတွာ နိဝတ္တိတွာ အရညေ ဣသိပဗ္ဗဇ္ဇံ ပဗ္ဗဇိတွာ ကာမရာဂံ ဝိရာဇယိ, ဝိရာဇေတွာ ဗြဟ္မလောကူပဂေါ အဟောသီတိ။
သတ္ထာ ဣမံ ဓမ္မဒေသနံ အာဟရိတွာ ‘‘ဧဝံ, ဘိက္ခဝေ, မာတုဂါမံ ပဋိစ္စ ဝိသုဒ္ဓသတ္တာပိ သံကိလိဿန္တီ’’တိ ဝတွာ သစ္စာနိ ပကာသေတွာ ဇာတကံ သမောဓာနေသိ, သစ္စပရိယောသာနေ ဥက္ကဏ္ဌိတဘိက္ခု အရဟတ္တံ ပတ္တော။ တဒါ အနိတ္ထိဂန္ဓကုမာရော အဟမေဝ အဟောသိန္တိ။
မဟာပလောဘနဇာတကဝဏ္ဏနာ ဧကာဒသမာ။
֍ * မြန်[၅၀၈] ၁၂။ ပဉ္စပဏ္ဍိတဇာတကဝဏ္ဏနာ
၃၁၅-၃၃၆။ ပဉ္စပဏ္ဍိတဇာတကံ မဟာဥမင်္ဂေ အာဝိ ဘဝိဿတိ။
ပဉ္စပဏ္ဍိတဇာတကဝဏ္ဏနာ ဒွါဒသမာ။
֍ * မြန်[၅၀၉] ၁၃။ ဟတ္ထိပါလဇာတကဝဏ္ဏနာ
စိရဿံ ဝတ ပဿာမာတိ ဣဒံ သတ္ထာ ဇေတဝနေ ဝိဟရန္တော မဟာဘိနိက္ခမနံ အာရဗ္ဘ ကထေသိ။ တဒါ ဟိ သတ္ထာ ‘‘န, ဘိက္ခဝေ, ဣဒါနေဝ, ပုဗ္ဗေပိ တထာဂတော မဟာဘိနိက္ခမနံ နိက္ခန္တောယေဝါ’’တိ ဝတွာ အတီတံ အာဟရိ။
အတီတေ ဗာရာဏသိယံ ဧသုကာရီ နာမ ရာဇာ အဟောသိ။ တဿ ပုရောဟိတော ဒဟရကာလတော ပဋ္ဌာယ ပိယသဟာယော။ တေ ဥဘောပိ အပုတ္တကာ အဟေသုံ။ တေ ဧကဒိဝသံ သုခသယနေ နိသိန္နာ မန္တယိံသု ‘‘အမှာကံ ဣဿရိယံ မဟန္တံ, ပုတ္တော ဝါ ဓီတာ ဝါ နတ္ထိ, ကိံ နု ခေါ ကတ္တဗ္ဗ’’န္တိ။ တတော ရာဇာ ပုရောဟိတံ အာဟ – ‘‘သမ္မ, သစေ တဝ ဂေဟေ ပုတ္တော ဇာယိဿတိ, မမ ရဇ္ဇဿ သာမိကော ဘဝိဿတိ, သစေ မမ ပုတ္တော ဇာယိဿတိ, တဝ ဂေဟေ ဘောဂါနံ သာမိကော ဘဝိဿတီ’’တိ။ ဧဝံ ဥဘောပိ အညမညံ သင်္ကရိံသု။
အထေကဒိဝသံ ပုရောဟိတော ဘောဂဂါမံ ဂန္တွာ အာဂမနကာလေ ဒက္ခိဏဒွါရေန နဂရံ ပဝိသန္တော ဗဟိနဂရေ ဧကံ ဗဟုပုတ္တိကံ နာမ ဒုဂ္ဂတိတ္ထိံ ပဿိ။ တဿာ သတ္တ ပုတ္တာ သဗ္ဗေဝ အရောဂါ, ဧကော ပစနဘာဇနကပလ္လံ ဂဏှိ, ဧကော သယနကဋသာရကံ, ဧကော ပုရတော ဂစ္ဆတိ, ဧကော ပစ္ဆတော, ဧကော အင်္ဂုလိံ ဂဏှိ, ဧကော အင်္ကေ နိသိန္နော, ဧကော ခန္ဓေ။ အထ နံ ပုရောဟိတော ပုစ္ဆိ ‘‘ဘဒ္ဒေ, ဣမေသံ ဒါရကာနံ ပိတာ ကုဟိ’’န္တိ? ‘‘သာမိ, ဣမေသံ ပိတာ နာမ နိဗဒ္ဓေါ နတ္ထီ’’တိ။ ‘‘ဧဝရူပေ သတ္တ ပုတ္တေ ကိန္တိ ကတွာ အလတ္ထာ’’တိ? သာ အညံ ဂဟဏံ အပဿန္တီ နဂရဒွါရေ ဌိတံ နိဂြောဓရုက္ခံ ဒဿေတွာ ‘‘သာမိ ဧတသ္မိံ နိဂြောဓေ အဓိဝတ္ထာယ ဒေဝတာယ သန္တိကေ ပတ္ထေတွာ လဘိံ, ဧတာယ မေ ပုတ္တာ ဒိန္နာ’’တိ အာဟ။ ပုရောဟိတော ‘‘တေန ဟိ ဂစ္ဆ တွ’’န္တိ
ရထာ ဩရုယှ နိဂြောဓမူလံ ဂန္တွာ သာခါယ ဂဟေတွာ စာလေတွာ ‘‘အမ္ဘော ဒေဝတေ, တွံ ရညော သန္တိကာ ကိံ နာမ န လဘသိ, ရာဇာ တေ အနုသံဝစ္ဆရံ သဟဿံ ဝိဿဇ္ဇေတွာ ဗလိကမ္မံ ကရောတိ, တဿ ပုတ္တံ န ဒေသိ, ဧတာယ ဒုဂ္ဂတိတ္ထိယာ တဝ ကော ဥပကာရော ကတော, ယေနဿာ သတ္တ ပုတ္တေ အဒါသိ။ သစေ အမှာကံ ရညော ပုတ္တံ န ဒေသိ, ဣတော တံ သတ္တမေ ဒိဝသေ သမူလံ ဆိန္ဒာပေတွာ ခဏ္ဍာခဏ္ဍိကံ ကာရေဿာမီ’’တိ ရုက္ခဒေဝတံ တဇ္ဇေတွာ ပက္ကာမိ။ သော ဧတေန နိယာမေနေဝ ပုနဒိဝသေပီတိ ပဋိပါဋိယာ ဆ ဒိဝသေ ကထေသိ။ ဆဋ္ဌေ ပန ဒိဝသေ သာခါယ ဂဟေတွာ ‘‘ရုက္ခဒေဝတေ အဇ္ဇေကရတ္တိမတ္တကမေဝ သေသံ, သစေ မေ ရညော ပုတ္တံ န ဒေသိ, သွေ တံ နိဋ္ဌာပေဿာမီ’’တိ အာဟ။
ရုက္ခဒေဝတာ အာဝဇ္ဇေတွာ တံ ကာရဏံ တထတော ဉတွာ ‘‘အယံ ဗြာဟ္မဏော ပုတ္တံ အလဘန္တော မမ ဝိမာနံ နာသေဿတိ, ကေန နု ခေါ ဥပါယေန တဿ ပုတ္တံ ဒါတုံ ဝဋ္ဋတီ’’တိ စတုန္နံ မဟာရာဇာနံ သန္တိကံ ဂန္တွာ တမတ္ထံ အာရောစေသိ။ တေ ‘‘မယံ တဿ ပုတ္တံ ဒါတုံ န သက္ခိဿာမာ’’တိ ဝဒိံသု။ အဋ္ဌဝီသတိယက္ခသေနာပတီနံ သန္တိကံ အဂမာသိ, တေပိ တထေဝါဟံသု။ သက္ကဿ ဒေဝရညော သန္တိကံ ဂန္တွာ ကထေသိ။ သောပိ ‘‘လဘိဿတိ နု ခေါ ရာဇာ အနုစ္ဆဝိကေ ပုတ္တေ, ဥဒါဟု နော’’တိ ဥပဓာရေန္တော ပုညဝန္တေ စတ္တာရော ဒေဝပုတ္တေ ပဿိ။ တေ ကိရ ပုရိမဘဝေ ဗာရာဏသိယံ ပေသကာရာ ဟုတွာ တေန ကမ္မေန လဒ္ဓကံ ပဉ္စကောဋ္ဌာသံ ကတွာ စတ္တာရော ကောဋ္ဌာသေ ပရိဘုဉ္ဇိံသု။ ပဉ္စမံ ဂဟေတွာ ဧကတောဝ ဒါနံ အဒံသု။ တေ တတော စုတာ တာဝတိံသဘဝနေ နိဗ္ဗတ္တိံသု, တတော ယာမဘဝနေတိ ဧဝံ အနုလောမပဋိလောမံ ဆသု ဒေဝလောကေသု သမ္ပတ္တိံ အနုဘဝန္တာ ဝိစရန္တိ။ တဒါ ပန နေသံ တာဝတိံသဘဝနတော စဝိတွာ ယာမဘဝနံ ဂမနဝါရော ဟောတိ။ သက္ကော တေသံ သန္တိကံ ဂန္တွာ ပက္ကောသိတွာ ‘‘မာရိသာ, တုမှေဟိ မနုဿလောကံ ဂန္တုံ ဝဋ္ဋတိ, ဧသုကာရီရညော အဂ္ဂမဟေသိယာ ကုစ္ဆိမှိ နိဗ္ဗတ္တထာ’’တိ အာဟ။ တေ တဿ ဝစနံ သုတွာ ‘‘သာဓု ဒေဝ, ဂမိဿာမ, န ပနမှာကံ ရာဇကုလေနတ္ထော, ပုရောဟိတဿ ဂေဟေ နိဗ္ဗတ္တိတွာ ဒဟရကာလေယေဝ ကာမေ ပဟာယ ပဗ္ဗဇိဿာမာ’’တိ ဝဒိံသု။ သက္ကော ‘‘သာဓူ’’တိ တေသံ ပဋိညံ ဂဟေတွာ အာဂန္တွာ ရုက္ခဒေဝတာယ တမတ္ထံ အာရောစေသိ။ သာ တုဋ္ဌမာနသာ သက္ကံ ဝန္ဒိတွာ အတ္တနော ဝိမာနမေဝ ဂတာ။
ပုရောဟိတောပိ ပုနဒိဝသေ ဗလဝပုရိသေ သန္နိပါတာပေတွာ ဝါသိဖရသုအာဒီနိ ဂါဟာပေတွာ ရုက္ခမူလံ ဂန္တွာ ရုက္ခသာခါယ ဂဟေတွာ ‘‘အမ္ဘော ဒေဝတေ, အဇ္ဇ မယှံ တံ ယာစန္တဿ သတ္တမော ဒိဝသော, ဣဒါနိ တေ နိဋ္ဌာနကာလော’’တိ အာဟ။ တတော ရုက္ခဒေဝတာ မဟန္တေနာနုဘာဝေန ခန္ဓဝိဝရတော နိက္ခမိတွာ မဓုရသရေန တံ အာမန္တေတွာ ‘ဗြာဟ္မဏ, တိဋ္ဌတု ဧကော ပုတ္တော, စတ္တာရော တေ ပုတ္တေ ဒဿာမီ’’တိ အာဟ။ ‘‘မမ ပုတ္တေနတ္ထော နတ္ထိ, အမှာကံ ရညော ပုတ္တံ ဒေဟီ’’တိ။ ‘‘တုယှံယေဝ ဒေမီ’’တိ။ ‘‘တေန ဟိ မမ ဒွေ, ရညော ဒွေ ဒေဟီ’’တိ။ ‘‘ရညော န ဒေမိ, စတ္တာရောပိ တုယှမေဝ ဒမ္မိ, တယာ စ လဒ္ဓမတ္တာဝ ဘဝိဿန္တိ, အဂါရေ ပန အဋ္ဌတွာ ဒဟရကာလေယေဝ ပဗ္ဗဇိဿန္တီ’’တိ။ ‘‘တွံ မေ ကေဝလံ ပုတ္တေ ဒေဟိ, အပဗ္ဗဇနကာရဏံ ပန အမှာကံ ဘာရော’’တိ။ သာ တဿ ပုတ္တဝရံ ဒတွာ အတ္တနော ဘဝနံ ပါဝိသိ။ တတော ပဋ္ဌာယ ဒေဝတာယ သက္ကာရော မဟာ အဟောသိ။
ဇေဋ္ဌကဒေဝပုတ္တော စဝိတွာ ပုရောဟိတဿ ဗြာဟ္မဏိယာ ကုစ္ဆိမှိ နိဗ္ဗတ္တိ။ တဿ နာမဂ္ဂဟဏဒိဝသေ ‘‘ဟတ္ထိပါလော’’တိ နာမံ ကတွာ အပဗ္ဗဇနတ္ထာယ ဟတ္ထိဂေါပကေ ပဋိစ္ဆာပေသုံ။ သော တေသံ သန္တိကေ ဝဍ္ဎတိ။ တဿ ပဒသာ ဂမနကာလေ ဒုတိယော စဝိတွာ အဿာ ကုစ္ဆိမှိ နိဗ္ဗတ္တိ, တဿပိ ဇာတကာလေ ‘‘အဿပါလော’’တိ နာမံ ကရိံသု။ သော အဿဂေါပကာနံ သန္တိကေ ဝဍ္ဎတိ။ တတိယဿ ဇာတကာလေ ‘‘ဂေါပါလော’’တိ နာမံ ကရိံသု။ သော ဂေါပါလေဟိ သဒ္ဓိံ ဝဍ္ဎတိ။ စတုတ္ထဿ ဇာတကာလေ ‘‘အဇပါလော’’တိ နာမံ ကရိံသု။ သော အဇပါလေဟိ သဒ္ဓိံ ဝဍ္ဎတိ။ တေ ဝုဍ္ဎိမနွာယ သောဘဂ္ဂပ္ပတ္တာ အဟေသုံ။
အထ နေသံ ပဗ္ဗဇိတဘယေန ရညော ဝိဇိတာ ပဗ္ဗဇိတေ နီဟရိံသု။ သကလကာသိရဋ္ဌေ ဧကပဗ္ဗဇိတောပိ နာဟောသိ။ တေ ကုမာရာ အတိဖရုသာ အဟေသုံ, ယာယ ဒိသာယ ဂစ္ဆန္တိ, တာယ အာဟရိယမာနံ ပဏ္ဏာကာရံ ဝိလုမ္ပန္တိ။ ဟတ္ထိပါလဿ သောဠသဝဿကာလေ ကာယသမ္ပတ္တိံ ဒိသွာ ရာဇာ စ ပုရောဟိတော စ ‘‘ကုမာရာ မဟလ္လကာ ဇာတာ, ဆတ္တုဿာပနသမယော, တေသံ ကိံ နု ခေါ ကာတဗ္ဗ’’န္တိ မန္တေတွာ ‘‘ဧတေ အဘိသိတ္တကာလတော ပဋ္ဌာယ အတိဿရာ ဘဝိဿန္တိ, တတော တတော ပဗ္ဗဇိတာ အာဂမိဿန္တိ, တေ ဒိသွာ ပဗ္ဗဇိဿန္တိ, ဧတေသံ ပဗ္ဗဇိတကာလေ ဇနပဒေါ ဥလ္လောဠော ဘဝိဿတိ, ဝီမံသိဿာမ တာဝ နေ, ပစ္ဆာ အဘိသိဉ္စိဿာမာ’’တိ စိန္တေတွာ ဥဘောပိ ဣသိဝေသံ ဂဟေတွာ ဘိက္ခံ စရန္တာ
ဟတ္ထိပါလဿ ကုမာရဿ နိဝေသနဒွါရံ အဂမံသု။ ကုမာရော တေ ဒိသွာဝ တုဋ္ဌော ပသန္နော ဥပသင်္ကမိတွာ ဝန္ဒိတွာ တိဿော ဂါထာ အဘာသိ –
‘‘စိရဿံ ဝတ ပဿာမ, ဗြာဟ္မဏံ ဒေဝဝဏ္ဏိနံ၊
မဟာဇဋံ ခါရိဓရံ, ပင်္ကဒန္တံ ရဇဿိရံ။
‘‘စိရဿံ ဝတ ပဿာမ, ဣသိံ ဓမ္မဂုဏေ ရတံ၊
ကာသာယဝတ္ထဝသနံ, ဝါကစီရံ ပဋိစ္ဆဒံ။
‘‘အာသနံ ဥဒကံ ပဇ္ဇံ, ပဋိဂဏှာတု နော ဘဝံ၊
အဂ္ဃေ ဘဝန္တံ ပုစ္ဆာမ, အဂ္ဃံ ကုရုတု နော ဘဝ’’န္တိ။
တတ္ထ ဗြာဟ္မဏန္တိ ဗာဟိတပါပဗြာဟ္မဏံ။ ဒေဝဝဏ္ဏိနန္တိ သေဋ္ဌဝဏ္ဏိနံ ဃောရတပံ ပရမတိက္ခိန္ဒြိယံ ပဗ္ဗဇိတဘာဝံ ဥပဂတန္တိ အတ္ထော။ ခါရိဓရန္တိ ခါရိဘာရဓရံ။ ဣသိန္တိ သီလက္ခန္ဓာဒယော ပရိယေသိတွာ ဌိတံ။ ဓမ္မဂုဏေ ရတန္တိ သုစရိတကောဋ္ဌာသေ အဘိရတံ။ ‘‘အာသန’’န္တိ ဣဒံ တေသံ နိသီဒနတ္ထာယ အာသနံ ပညပေတွာ ဂန္ဓောဒကဉ္စ ပါဒဗ္ဘဉ္ဇနဉ္စ ဥပနေတွာ အာဟ။ အဂ္ဃေတိ ဣမေ သဗ္ဗေပိ အာသနာဒယော အဂ္ဃေ ဘဝန္တံ ပုစ္ဆာမ။ ကုရုတု နောတိ ဣမေ နော အဂ္ဃေ ဘဝံ ပဋိဂ္ဂဏှတူတိ။
ဧဝံ သော တေသု ဧကေကံ ဝါရေနာဟ။ အထ နံ ပုရောဟိတော အာဟ – ‘‘တာတ ဟတ္ထိပါလ တွံ အမှေ ‘ကေ ဣမေ’တိ မညမာနော ဧဝံ ကထေသီ’’တိ။ ‘‘ဟေမဝန္တကာ ဣသယော’’တိ။ ‘‘န မယံ, တာတ, ဣသယော, ဧသ ရာဇာ ဧသုကာရီ, အဟံ တေ ပိတာ ပရောဟိတော’’တိ။ ‘‘အထ ကသ္မာ ဣသိဝေသံ ဂဏှိတ္ထာ’’တိ? ‘‘တဝ ဝီမံသနတ္ထာယာ’’တိ။ ‘‘မမ ကိံ ဝီမံသထာ’’တိ? ‘‘သစေ အမှေ ဒိသွာ န ပဗ္ဗဇိဿသိ, အထ တံ ရဇ္ဇေ အဘိသိဉ္စိတုံ အာဂတာမှာ’’တိ။ ‘‘တာတ န မေ ရဇ္ဇေနတ္ထော, ပဗ္ဗဇိဿာမဟန္တိ။ အထ နံ ပိတာ ‘‘တာတ ဟတ္ထိပါလ, နာယံ ကာလော ပဗ္ဗဇ္ဇာယာ’’တိ ဝတွာ ယထာဇ္ဈာသယံ အနုသာသန္တော စတုတ္ထဂါထမာဟ –
‘‘အဓိစ္စ ဝေဒေ ပရိယေသ ဝိတ္တံ, ပုတ္တေ ဂေဟေ တာတ ပတိဋ္ဌပေတွာ၊
ဂန္ဓေ ရသေ ပစ္စနုဘုယျ သဗ္ဗံ, အရညံ သာဓု မုနိ သော ပသတ္ထော’’တိ။
တတ္ထ အဓိစ္စာတိ သဇ္ဈာယိတွာ။ ပုတ္တေတိ ဆတ္တံ ဥဿာပေတွာ နာဋကေ ဝါရေန ဥပဋ္ဌာပေတွာ ပုတ္တဓီတာဟိ ဝဍ္ဎိတွာ တေ ပုတ္တေ ဂေဟေ ပတိဋ္ဌာပေတွာတိ အတ္ထော။ သဗ္ဗန္တိ ဧတေ စ ဂန္ဓရသေ သေသဉ္စ သဗ္ဗံ ဝတ္ထုကာမံ အနုဘဝိတွာ။ အရညံ သာဓု မုနိ သော ပသတ္ထောတိ ပစ္ဆာ မဟလ္လကကာလေ ပဗ္ဗဇိတဿ အရညံ သာဓု လဒ္ဓကံ ဟောတိ။ ယော ဧဝရူပေ ကာလေ ပဗ္ဗဇတိ, သော မုနိ ဗုဒ္ဓါဒီဟိ အရိယေဟိ ပသတ္ထောတိ ဝဒတိ။
တတော ဟတ္ထိပါလော ဂါထမာဟ –
‘‘ဝေဒါ န သစ္စာ န စ ဝိတ္တလာဘော, န ပုတ္တလာဘေန ဇရံ ဝိဟန္တိ၊
ဂန္ဓေ ရသေ မုစ္စနမာဟု သန္တော, သကမ္မုနာ ဟောတိ ဖလူပပတ္တီ’’တိ။
တတ္ထ န သစ္စာတိ ယံ သဂ္ဂဉ္စ မဂ္ဂဉ္စ ဝဒန္တိ, န တံ သာဓေန္တိ, တုစ္ဆာ နိဿာရာ နိပ္ဖလာ။ န စ ဝိတ္တလာဘောတိ ဓနလာဘောပိ ပဉ္စသာဓာရဏတ္တာ သဗ္ဗော ဧကသဘာဝေါ န ဟောတိ။ ဇရန္တိ တာတ, ဇရံ ဝါ ဗျာဓိမရဏံ ဝါ န ကောစိ ပုတ္တလာဘေန ပဋိဗာဟိတုံ သမတ္ထော နာမ အတ္ထိ။ ဒုက္ခမူလာ ဟေတေ ဥပဓယော။ ဂန္ဓေ ရသေတိ ဂန္ဓေ စ ရသေ စ သေသေသု အာရမ္မဏေသု စ မုစ္စနံ မုတ္တိမေဝ ဗုဒ္ဓါဒယော ပဏ္ဍိတာ ကထေန္တိ။ သကမ္မုနာတိ အတ္တနာ ကတကမ္မေနေဝ သတ္တာနံ ဖလူပပတ္တိ ဖလနိပ္ဖတ္တိ ဟောတိ။ ကမ္မဿကာ ဟိ, တာတ, သတ္တာတိ။
ကုမာရဿ ဝစနံ သုတွာ ရာဇာ ဂါထမာဟ –
‘‘အဒ္ဓါ ဟိ သစ္စံ ဝစနံ တဝေတံ, သကမ္မုနာ ဟောတိ ဖလူပပတ္တိ၊
ဇိဏ္ဏာ စ မာတာပိတရော တဝီမေ, ပဿေယျုံ တံ ဝဿသတံ အရောဂ’’န္တိ။
တတ္ထ ဝဿသတံ အရောဂန္တိ ဧတေ ဝဿသတံ အရောဂံ တံ ပဿေယျုံ, တွမ္ပိ ဝဿသတံ ဇီဝန္တော မာတာပိတရော ပေါသဿူတိ ဝဒတိ။
တံ သုတွာ ကုမာရော ‘‘ဒေဝ, တွံ ကိံ နာမေတံ ဝဒသီ’’တိ ဝတွာ ဒွေ ဂါထာ အဘာသိ –
‘‘ယဿဿ သက္ခီ မရဏေန ရာဇ, ဇရာယ မေတ္တီ နရဝီရသေဋ္ဌ၊
ယော စာပိ ဇညာ န မရိဿံ ကဒါစိ, ပဿေယျုံ တံ ဝဿသတံ အရောဂံ။
‘‘ယထာပိ နာဝံ ပုရိသော ဒကမှိ, ဧရေတိ စေ နံ ဥပနေတိ တီရံ၊
ဧဝမ္ပိ ဗျာဓီ သတတံ ဇရာ စ, ဥပနေတိ မစ္စံ ဝသမန္တကဿာ’’တိ။
တတ္ထ သက္ခီတိ မိတ္တဓမ္မော။ မရဏေနာတိ ဒတ္တော မတော မိတ္တော မတောတိ သမ္မုတိမရဏေန။ ဇရာယာတိ ပါကဋဇရာယ ဝါ သဒ္ဓိံ ယဿ မေတ္တီ ဘဝေယျ, ယဿေတံ မရဏဉ္စ ဇရာ စ မိတ္တဘာဝေန နာဂစ္ဆေယျာတိ အတ္ထော။ ဧရေတိ စေ နန္တိ မဟာရာဇ, ယထာ နာမ ပုရိသော နဒီတိတ္ထေ ဥဒကမှိ နာဝံ ဌပေတွာ ပရတီရဂါမိံ ဇနံ အာရောပေတွာ သစေ အရိတ္တေန ဥပ္ပီဠေန္တော ဖိယေန ကဍ္ဎန္တော စာလေတိ ဃဋ္ဋေတိ, အထ နံ ပရတီရံ နေတိ။ ဧဝံ ဗျာဓိ ဇရာ စ နိစ္စံ အန္တကဿ မစ္စုနော ဝသံ ဥပနေတိယေဝါတိ။
ဧဝံ ဣမေသံ သတ္တာနံ ဇီဝိတသင်္ခါရဿ ပရိတ္တဘာဝံ ဒဿေတွာ ‘‘မဟာရာဇ, တုမှေ တိဋ္ဌထ, တုမှေဟိ သဒ္ဓိံ ကထယန္တမေဝ မံ ဗျာဓိဇရာမရဏာနိ ဥပဂစ္ဆန္တိ, အပ္ပမတ္တာ ဟောထာ’’တိ ဩဝါဒံ ဒတွာ ရာဇာနဉ္စ ပိတရဉ္စ ဝန္ဒိတွာ အတ္တနော ပရိစာရကေ ဂဟေတွာ ဗာရာဏသိယံ ရဇ္ဇံ ပဟာယ ‘‘ပဗ္ဗဇိဿာမီ’’တိ နဂရတော နိက္ခမိ။ ‘‘ပဗ္ဗဇ္ဇာ နာမေသာ သောဘနာ ဘဝိဿတီ’’တိ ဟတ္ထိပါလကုမာရေန သဒ္ဓိံ မဟာဇနော နိက္ခမိ။ ယောဇနိကာ ပရိသာ အဟောသိ။ သော တာယ ပရိသာယ သဒ္ဓိံ ဂင်္ဂါယ တီရံ ပတွာ ဂင်္ဂါယ ဥဒကံ ဩလောကေတွာ ကသိဏပရိကမ္မံ ကတွာ ဈာနာနိ နိဗ္ဗတ္တေတွာ
စိန္တေသိ ‘‘အယံ သမာဂမော မဟာ ဘဝိဿတိ, မမ တယော ကနိဋ္ဌဘာတရော မာတာပိတရော ရာဇာ ဒေဝီတိ သဗ္ဗေ သပရိသာ ပဗ္ဗဇိဿန္တိ, ဗာရာဏသီ သုညာ ဘဝိဿတိ, ယာဝ ဧတေသံ အာဂမနာ ဣဓေဝ ဘဝိဿာမီ’’တိ။ သော တတ္ထေဝ မဟာဇနဿ ဩဝါဒံ ဒေန္တော နိသီဒိ။
ပုနဒိဝသေ ရာဇာ စ ပုရောဟိတော စ စိန္တယိံသု ‘‘ဟတ္ထိပါလကုမာရော တာဝ ‘ရဇ္ဇံ ပဟာယ မဟာဇနံ အာဒါယ ပဗ္ဗဇိဿာမီ’တိ ဂန္တွာ ဂင်္ဂါတီရေ နိသိန္နော, အဿပါလံ ဝီမံသိတွာ အဘိသိဉ္စိဿာမာ’’တိ။ တေ ဣသိဝေသေနေဝ တဿပိ ဂေဟဒွါရံ အဂမံသု။ သောပိ တေ ဒိသွာ ပသန္နမာနသော ဥပသင်္ကမိတွာ ‘‘စိရဿံ ဝတ ပဿာမာ’’တိအာဒီနိ ဝဒန္တော တထေဝ ပဋိပဇ္ဇိ။ တေပိ တံ တထေဝ ဝတွာ အတ္တနော အာဂတကာရဏံ ကထယိံသု။ သော ‘‘မမ ဘာတိကေ ဟတ္ထိပါလကုမာရေ သန္တေ ကထံ ပဌမတရံ မယှမေဝ သေတစ္ဆတ္တံ ပါပုဏာတီ’’တိ ပုစ္ဆိတွာ ‘‘တာတ, ဘာတာ, တေ ‘န မယှံ ရဇ္ဇေနတ္ထော, ပဗ္ဗဇိဿာမီ’တိ ဝတွာ နိက္ခန္တော’’တိ ဝုတ္တေ ‘‘ကဟံ ပနေသော ဣဒါနီ’’တိ ဝတွာ ‘‘ဂင်္ဂါတီရေ နိသိန္နော’’တိ ဝုတ္တေ ‘‘တာတ, မမ ဘာတရာ ဆဍ္ဍိတခေဠေန ကမ္မံ နတ္ထိ, ဗာလာ ဟိ ပရိတ္တကပညာ သတ္တာ ဧတံ ကိလေသံ ဇဟိတုံ န သက္ကောန္တိ, အဟံ ပန ဇဟိဿာမီ’’တိ ရညော စ ပိတု စ ဓမ္မံ ဒေသေန္တော ဒွေ ဂါထာ အဘာသိ –
‘‘ပင်္ကော စ ကာမာ ပလိပေါ စ ကာမာ, မနောဟရာ ဒုတ္တရာ မစ္စုဓေယျာ၊
ဧတသ္မိံ ပင်္ကေ ပလိပေ ဗျသန္နာ, ဟီနတ္တရူပါ န တရန္တိ ပါရံ။
‘‘အယံ ပုရေ လုဒ္ဒမကာသိ ကမ္မံ, သွာယံ ဂဟီတော န ဟိ မောက္ခိတော မေ၊
ဩရုန္ဓိယာ နံ ပရိရက္ခိဿာမိ, မာယံ ပုန လုဒ္ဒမကာသိ ကမ္မ’’န္တိ။
တတ္ထ ပင်္ကောတိ ယော ကောစိ ကဒ္ဒမော။ ပလိပေါတိ သုခုမဝါလုကမိဿော သဏှကဒ္ဒမော။ တတ္ထ ကာမာ လဂ္ဂါပနဝသေန ပင်္ကော နာမ, ဩသီဒါပနဝသေန ပလိပေါ နာမာတိ ဝုတ္တာ။ ဒုတ္တရာတိ ဒုရတိက္ကမာ။ မစ္စုဓေယျာတိ မစ္စုနော အဓိဋ္ဌာနာ။ ဧတေသု ဟိ လဂ္ဂါ စေဝ အနုပဝိဋ္ဌာ စ သတ္တာ ဥတ္တရိတုံ အသက္ကောန္တာ ဒုက္ခက္ခန္ဓပရိယာယေ ဝုတ္တပ္ပကာရံ ဒုက္ခဉ္စေဝ
မရဏဉ္စ ပါပုဏန္တိ။ တေနာဟ – ‘‘ဧတသ္မိံ ပင်္ကေ ပလိပေ ဗျသန္နာ ဟီနတ္တရူပါ န တရန္တိ ပါရ’’န္တိ။ တတ္ထ ဗျသန္နာတိ သန္နာ။ ‘‘ဝိသန္နာ’’တိပိ ပါဌော, အယမေဝတ္ထော။ ဟီနတ္တရူပါတိ ဟီနစိတ္တသဘာဝါ။ န တရန္တိ ပါရန္တိ နိဗ္ဗာနပါရံ ဂန္တုံ န သက္ကောန္တိ။
အယန္တိ မဟာရာဇ, အယံ မမတ္တဘာဝေါ ပုဗ္ဗေ အဿဂေါပကေဟိ သဒ္ဓိံ ဝဍ္ဎန္တော မဟာဇနဿ ဝိလုမ္ပနဝိဟေဌနာဒိဝသေန ဗဟုံ လုဒ္ဒံ သာဟသိကကမ္မံ အကာသိ။ သွာယံ ဂဟီတောတိ သော အယံ တဿ ကမ္မဿ ဝိပါကော မယာ ဂဟိတော။ န ဟိ မောက္ခိတော မေတိ သံသာရဝဋ္ဋေ သတိ န ဟိ မောက္ခော ဣတော အကုသလဖလတော မမ အတ္ထိ။ ဩရုန္ဓိယာ နံ ပရိရက္ခိဿာမီတိ ဣဒါနိ နံ ကာယဝစီမနောဒွါရာနိ ပိဒဟန္တော ဩရုန္ဓိတွာ ပရိရက္ခိဿာမိ။ ကိံကာရဏာ? မာယံ ပုန လုဒ္ဒမကာသိ ကမ္မံ။ အဟဉှိ ဣတော ပဋ္ဌာယ ပါပံ အကတွာ ကလျာဏမေဝ ကရိဿာမိ။
ဧဝံ အဿပါလကုမာရော ဒွီဟိ ဂါထာဟိ ဓမ္မံ ဒေသေတွာ ‘‘တိဋ္ဌထ တုမှေ, တုမှေဟိ သဒ္ဓိံ ကထေန္တမေဝ မံ ဗျာဓိဇရာမရဏာနိ ဥပဂစ္ဆန္တီ’’တိ ဩဝါဒံ ဒတွာ ယောဇနိကံ ပရိသံ ဂဟေတွာ နိက္ခမိတွာ ဟတ္ထိပါလကုမာရဿေဝ သန္တိကံ ဂတော။ သော တဿ အာကာသေ နိသီဒိတွာ ဓမ္မံ ဒေသေတွာ ‘‘ဘာတိက, အယံ သမာဂမော မဟာ ဘဝိဿတိ, ဣဓေဝ တာဝ ဟောမာ’’တိ အာဟ။ ဣတရောပိ ‘‘သာဓူ’’တိ သမ္ပဋိစ္ဆိ။ ပုနဒိဝသေ ရာဇာ စ ပုရောဟိတော စ တေနေဝုပါယေန ဂေါပါလကုမာရဿ နိဝေသနံ ဂန္တွာ တေနပိ တထေဝ ပဋိနန္ဒိတွာ အတ္တနော အာဂမနကာရဏံ အာစိက္ခိံသု။ သောပိ အဿပါလကုမာရော ဝိယ ပဋိက္ခိပိတွာ ‘‘အဟံ စိရတော ပဋ္ဌာယ ပဗ္ဗဇိတုကာမော ဝနေ နဋ္ဌဂေါဏံ ဝိယ ပဗ္ဗဇ္ဇံ ဥပဓာရေန္တော ဝိစရာမိ, တေန မေ နဋ္ဌဂေါဏဿ ပဒံ ဝိယ ဘာတိကာနံ ဂတမဂ္ဂေါ ဒိဋ္ဌော, သွာဟံ တေနေဝ မဂ္ဂေန ဂမိဿာမီ’’တိ ဝတွာ ဂါထမာဟ –
‘‘ဂဝံဝ နဋ္ဌံ ပုရိသော ယထာ ဝနေ, အနွေသတီ ရာဇ အပဿမာနော၊
ဧဝံ နဋ္ဌော ဧသုကာရီ မမတ္ထော, သောဟံ ကထံ န ဂဝေသေယျံ ရာဇာ’’တိ။
တတ္ထ ဧသုကာရီတိ ရာဇာနံ အာလပတိ။ မမတ္ထောတိ ဝနေ ဂေါဏော ဝိယ မမ ပဗ္ဗဇ္ဇာသင်္ခါတော အတ္ထော နဋ္ဌော။ သောဟန္တိ သော အဟံ အဇ္ဇ ပဗ္ဗဇိတာနံ မဂ္ဂံ ဒိသွာ ကထံ ပဗ္ဗဇ္ဇံ န ဂဝေသေယျံ, မမ ဘာတိကာနံ ဂတမဂ္ဂမေဝ ဂမိဿာမိ နရိန္ဒာတိ။
အထ နံ ‘‘တာတ ဂေါပါလ, ဧကာဟံ ဒွီဟံ အာဂမေဟိ, အမှေ သမဿာသေတွာ ပစ္ဆာ ပဗ္ဗဇိဿသီ’’တိ ဝဒိံသု။ သော ‘‘မဟာရာဇ, အဇ္ဇ ကတ္တဗ္ဗကမ္မံ ‘သွေ ကရိဿာမီ’တိ န ဝတ္တဗ္ဗံ, ကလျာဏကမ္မံ နာမ အဇ္ဇေဝ ကတ္တဗ္ဗ’’န္တိ ဝတွာ ဣတရံ ဂါထမာဟ –
‘‘ဟိယျောတိ ဟိယျတိ ပေါသော, ပရေတိ ပရိဟာယတိ၊
အနာဂတံ နေတမတ္ထီတိ ဉတွာ, ဥပ္ပန္နဆန္ဒံ ကော ပနုဒေယျ ဓီရော’’တိ။
တတ္ထ ဟိယျောတိ သွေတိ အတ္ထော။ ပရေတိ ပုနဒိဝသေ။ ဣဒံ ဝုတ္တံ ဟောတိ – ‘‘ယော မဟာရာဇ, အဇ္ဇ ကတ္တဗ္ဗံ ကမ္မံ ‘သွေ’တိ, သွေ ကတ္တဗ္ဗံ ကမ္မံ ‘ပရေ’တိ ဝတွာ န ကရောတိ, သော တတော ပရိဟာယတိ, န တံ ကမ္မံ ကာတုံ သက္ကောတီ’’တိ။ ဧဝံ ဂေါပါလော ဘဒ္ဒေကရတ္တသုတ္တံ (မ။ နိ။ ၃။၂၇၂ အာဒယော) နာမ ကထေသိ။ သွာယမတ္ထော ဘဒ္ဒေကရတ္တသုတ္တေန ကထေတဗ္ဗော။ အနာဂတံ နေတမတ္ထီတိ ယံ အနာဂတံ, တံ ‘‘နေတံ အတ္ထီ’’တိ ဉတွာ ဥပ္ပန္နံ ကုသလစ္ဆန္ဒံ ကော ပဏ္ဍိတော ပနုဒေယျ ဟရေယျ။
ဧဝံ ဂေါပါလကုမာရော ဒွီဟိ ဂါထာဟိ ဓမ္မံ ဒေသေတွာ ‘‘တိဋ္ဌထ တုမှေ, တုမှေဟိ သဒ္ဓိံ ကထေန္တမေဝ မံ ဗျာဓိဇရာမရဏာနိ ဥပဂစ္ဆန္တီ’’တိ ယောဇနိကံ ပရိသံ ဂဟေတွာ နိက္ခမိတွာ ဒွိန္နံ ဘာတိကာနံ သန္တိကံ ဂတော။ ဟတ္ထိပါလော တဿပိ ဓမ္မံ ဒေသေသိ။ ပုနဒိဝသေ ရာဇာ စ ပုရောဟိတော စ တေနေဝုပါယေန အဇပါလကုမာရဿ နိဝေသနံ ဂန္တွာ တေနပိ တထေဝ ပဋိနန္ဒိတွာ အတ္တနော အာဂမနကာရဏံ အာစိက္ခိတွာ ‘‘ဆတ္တံ တေ ဥဿာပေဿာမာ’’တိ ဝဒိံသု။ ကုမာရော အာဟ – ‘‘မယှံ ဘာတိကာ ကုဟိ’’န္တိ? တေ ‘‘အမှာကံ ရဇ္ဇေနတ္ထော နတ္ထီ’’တိ သေတစ္ဆတ္တံ ပဟာယ တိယောဇနိကံ ပရိသံ ဂဟေတွာ နိက္ခမိတွာ ဂင်္ဂါတီရေ နိသိန္နာတိ။ နာဟံ မမ ဘာတိကေဟိ ဆဍ္ဍိတခေဠံ သီသေနာဒါယ ဝိစရိဿာမိ, အဟမ္ပိ ပဗ္ဗဇိဿာမီတိ။ တာတ, တွံ တာဝ
ဒဟရော, အမှာကံ ဟတ္ထဘာရော, ဝယပ္ပတ္တကာလေ ပဗ္ဗဇိဿသီတိ။ အထ နေ ကုမာရော ‘‘ကိံ တုမှေ ကထေထ, နနု ဣမေ သတ္တာ ဒဟရကာလေပိ မဟလ္လကကာလေပိ မရန္တိယေဝ, ‘အယံ ဒဟရကာလေ မရိဿတိ, အယံ မဟလ္လကကာလေ’တိ ကဿစိ ဟတ္ထေ ဝါ ပါဒေ ဝါ နိမိတ္တံ နတ္ထိ, အဟံ မမ မရဏကာလံ န ဇာနာမိ, တသ္မာ ဣဒါနေဝ ပဗ္ဗဇိဿာမီ’’တိ ဝတွာ ဒွေ ဂါထာ အဘာသိ –
‘‘ပဿာမိ ဝေါဟံ ဒဟရံ ကုမာရိံ, မတ္တူပမံ ကေတကပုပ္ဖနေတ္တံ၊
အဘုတ္တဘောဂေ ပဌမေ ဝယသ္မိံ, အာဒါယ မစ္စု ဝဇတေ ကုမာရိံ။
‘‘ယုဝါ သုဇာတော သုမုခေါ သုဒဿနော, သာမော ကုသုမ္ဘပရိကိဏ္ဏမဿု၊
ဟိတွာန ကာမေ ပဋိကစ္စ ဂေဟံ, အနုဇာန မံ ပဗ္ဗဇိဿာမိ ဒေဝါ’’တိ။
တတ္ထ ဝေါတိ နိပါတမတ္တံ, ပဿာမိစ္စေဝါတိ အတ္ထော။ မတ္တူပမန္တိ ဟာသဘာသဝိလာသေဟိ မတ္တံ ဝိယ စရန္တိံ။ ကေတကပုပ္ဖနေတ္တန္တိ ကေတကပုပ္ဖပတ္တံ ဝိယ ပုထုလာယတနေတ္တံ။ အဘုတ္တဘောဂေတိ ဧဝံ ဥတ္တမရူပဓရံ ကုမာရိံ ပဌမဝယေ ဝတ္တမာနံ အဘုတ္တဘောဂမေဝ မာတာပိတူနံ ဥပရိ မဟန္တံ သောကံ ပါတေတွာ မစ္စု ဂဟေတွာဝ ဂစ္ဆတိ။ သုဇာတောတိ သုသဏ္ဌိတော။ သုမုခေါတိ ကဉ္စနာဒါသပုဏ္ဏစန္ဒသဒိသမုခေါ။ သုဒဿနောတိ ဥတ္တမရူပဓာရိတာယ သမ္ပန္နဒဿနော။ သာမောတိ သုဝဏ္ဏသာမော။ ကုသုမ္ဘပရိကိဏ္ဏမဿူတိ သန္နိသိန္နဋ္ဌေန သုခုမဋ္ဌေန စ တရုဏကုသုမ္ဘကေသရသဒိသပရိကိဏ္ဏမဿု။ ဣမိနာ ဧဝရူပေါပိ ကုမာရော မစ္စုဝသံ ဂစ္ဆတိ။ တထာဝိဓမ္ပိ ဟိ သိနေရုံ ဥပ္ပါတေန္တော ဝိယ နိက္ကရုဏော မစ္စု အာဒါယ ဂစ္ဆတီတိ ဒဿေတိ။ ဟိတွာန ကာမေ ပဋိကစ္စ ဂေဟံ, အနုဇာန မံ ပဗ္ဗဇိဿာမိ ဒေဝါတိ ဒေဝ, ပုတ္တဒါရဗန္ဓနသ္မိဉှိ ဥပ္ပန္နေ တံ ဗန္ဓနံ ဒုစ္ဆေဒနီယံ ဟောတိ, တေနာဟံ ပုရေတရညေဝ ကာမေ စ ဂေဟဉ္စ ဟိတွာ ဣဒါနေဝ ပဗ္ဗဇိဿာမိ, အနုဇာန, မန္တိ။
ဧဝဉ္စ ပန ဝတွာ ‘‘တိဋ္ဌထ တုမှေ, တုမှေဟိ သဒ္ဓိံ ကထေန္တမေဝ မံ ဗျာဓိဇရာမရဏာနိ ဥပဂစ္ဆန္တီ’’တိ တေ ဥဘောပိ ဝန္ဒိတွာ ယောဇနိကံ ပရိသံ ဂဟေတွာ နိက္ခမိတွာ ဂင်္ဂါတီရမေဝ အဂမာသိ။ ဟတ္ထိပါလော တဿပိ အာကာသေ နိသီဒိတွာ ဓမ္မံ ဒေသေတွာ ‘‘သမာဂမော မဟာ ဘဝိဿတီ’’တိ တတ္ထေဝ နိသီဒိ။ ပုနဒိဝသေ ပုရောဟိတော ပလ္လင်္ကဝရမဇ္ဈဂတော နိသီဒိတွာ စိန္တေသိ ‘‘မမ ပုတ္တာ ပဗ္ဗဇိတာ, ဣဒါနာဟံ ဧကကောဝ မနုဿခါဏုကော ဇာတောမှိ, အဟမ္ပိ ပဗ္ဗဇိဿာမီ’’တိ။ သော ဗြာဟ္မဏိယာ သဒ္ဓိံ မန္တေန္တော ဂါထမာဟ –
‘‘သာခါဟိ ရုက္ခော လဘတေ သမညံ, ပဟီနသာခံ ပန ခါဏုမာဟု၊
ပဟီနပုတ္တဿ မမဇ္ဇ ဘောတိ, ဝါသေဋ္ဌိ ဘိက္ခာစရိယာယ ကာလော’’တိ။
တတ္ထ လဘတေ သမညန္တိ ရုက္ခောတိ ဝေါဟာရံ လဘတိ။ ဝါသေဋ္ဌီတိ ဗြာဟ္မဏိံ အာလပတိ။ ဘိက္ခာစရိယာယာတိ မယှမ္ပိ ပဗ္ဗဇ္ဇာယ ကာလော, ပုတ္တာနံ သန္တိကမေဝ ဂမိဿာမီတိ။
သော ဧဝံ ဝတွာ ဗြာဟ္မဏေ ပက္ကောသာပေသိ, သဋ္ဌိ ဗြာဟ္မဏသဟဿာနိ သန္နိပတိံသု။ အထ နေ အာဟ – ‘‘တုမှေ ကိံ ကရိဿထာ’’တိ တုမှေ ပန အာစရိယာတိ။ ‘‘အဟံ မမ ပုတ္တဿ သန္တိကေ ပဗ္ဗဇိဿာမီ’’တိ။ ‘‘န တုမှာကမေဝ နိရယော ဥဏှော, မယမ္ပိ ပဗ္ဗဇိဿာမာ’’တိ။ သော အသီတိကောဋိဓနံ ဗြာဟ္မဏိယာ နိယျာဒေတွာ ယောဇနိကံ ဗြာဟ္မဏပရိသံ အာဒါယ နိက္ခမိတွာ ပုတ္တာနံ သန္တိကညေဝ ဂတော။ ဟတ္ထိပါလော တာယပိ ပရိသာယ အာကာသေ ဌတွာ ဓမ္မံ ဒေသေသိ။ ပုနဒိဝသေ ဗြာဟ္မဏီ စိန္တေသိ ‘‘မမ စတ္တာရော ပုတ္တာ သေတစ္ဆတ္တံ ပဟာယ ‘ပဗ္ဗဇိဿာမာ’တိ ဂတာ, ဗြာဟ္မဏောပိ ပုရောဟိတဋ္ဌာနေန သဒ္ဓိံ အသီတိကောဋိဓနံ ဆဍ္ဍေတွာ ပုတ္တာနညေဝ သန္တိကံ ဂတော, အဟမေဝ ဧကာ ကိံ ကရိဿာမိ, ပုတ္တာနံ ဂတမဂ္ဂေနေဝ ဂမိဿာမီ’’တိ။ သာ အတီတံ ဥဒါဟရဏံ အာဟရန္တီ ဥဒါနဂါထမာဟ –
‘‘အဃသ္မိ ကောဉ္စာဝ ယထာ ဟိမစ္စယေ, ကတာနိ ဇာလာနိ ပဒါလိယ ဟံသာ၊
ဂစ္ဆန္တိ ပုတ္တာ စ ပတီ စ မယှံ, သာဟံ ကထံ နာနုဝဇေ ပဇာန’’န္တိ။
တတ္ထ အဃသ္မိ ကောဉ္စာဝ ယထာတိ ယထေဝ အာကာသေ ကောဉ္စသကုဏာ အသဇ္ဇမာနာ ဂစ္ဆန္တိ။ ဟိမစ္စယေတိ ဝဿာနစ္စယေ။ ကတာနိ ဇာလာနိ ပဒါလိယ ဟံသာတိ အတီတေ ကိရ ဆန္နဝုတိသဟဿာ သုဝဏ္ဏဟံသာဝဿာရတ္တပဟောနကံ သာလိံ ကဉ္စနဂုဟာယံ နိက္ခိပိတွာ ဝဿဘယေန ဗဟိ အနိက္ခမိတွာ စတုမာသံ တတ္ထ ဝသန္တိ။ အထ နေသံ ဥဏ္ဏနာဘိ နာမ မက္ကဋကော ဂုဟာဒွါရေ ဇာလံ ဗန္ဓတိ။ ဟံသာ ဒွိန္နံ တရုဏဟံသာနံ ဒွိဂုဏံ ဝဋ္ဋံ ဒေန္တိ။ တေ ထာမသမ္ပန္နတာယ တံ ဇာလံ ဆိန္ဒိတွာ ပုရတော ဂစ္ဆန္တိ, သေသာ တေသံ ဂတမဂ္ဂေန ဂစ္ဆန္တိ။ သာ တမတ္ထံ ပကာသေန္တီ ဧဝမာဟ။ ဣဒံ ဝုတ္တံ ဟောတိ – ယထေဝ အာကာသေ ကောဉ္စသကုဏာ အသဇ္ဇမာနာ ဂစ္ဆန္တိ, တထာ ဟိမစ္စယေ ဝဿာနာတိက္ကမေ ဒွေ တရုဏဟံသာ ကတာနိ ဇာလာနိ ပဒါလေတွာ ဂစ္ဆန္တိ, အထ နေသံ ဂတမဂ္ဂေန ဣတရေ ဟံသာ။ ဣဒါနိ ပန မမ ပုတ္တာ တရုဏဟံသာ ဇာလံ ဝိယ ကာမဇာလံ ဆိန္ဒိတွာ ဂတာ, မယာပိ တေသံ ဂတမဂ္ဂေန ဂန္တဗ္ဗန္တိ ဣမိနာဓိပ္ပါယေန ‘‘ဂစ္ဆန္တိ ပုတ္တာ စ ပတီ စ မယှံ, သာဟံ ကထံ နာနုဝဇေ ပဇာန’’န္တိ အာဟ။
ဣတိ သာ ‘‘ကထံ အဟံ ဧဝံ ပဇာနန္တီ န ပဗ္ဗဇိဿာမိ, ပဗ္ဗဇိဿာမိ ယေဝါ’’တိ သန္နိဋ္ဌာနံ ကတွာ ဗြာဟ္မဏိယော ပက္ကောသာပေတွာ ဧဝမာဟ ‘‘တုမှေ ကိံ ကရိဿထာ’’တိ? ‘‘တုမှေ ပန အယျေ’’တိ။ ‘‘အဟံ ပဗ္ဗဇိဿာမီ’’တိ။ ‘‘မယမ္ပိ ပဗ္ဗဇိဿာမာ’’တိ။ သာ တံ ဝိဘဝံ ဆဍ္ဍေတွာ ယောဇနိကံ ပရိသံ ဂဟေတွာ ပုတ္တာနံ သန္တိကမေဝ ဂတာ။ ဟတ္ထိပါလော တာယပိ ပရိသာယ အာကာသေ နိသီဒိတွာ ဓမ္မံ ဒေသေသိ။ ပုနဒိဝသေ ရာဇာ ‘‘ကုဟိံ ပုရောဟိတော’’တိ ပုစ္ဆိ။ ‘‘ဒေဝ, ပုရောဟိတော စ ဗြာဟ္မဏီ စ သဗ္ဗံ ဓနံ ဆဍ္ဍေတွာ ဒွိယောဇနိကံ ပရိသံ ဂဟေတွာ ပုတ္တာနံ သန္တိကံ ဂတာ’’တိ။ ရာဇာ ‘‘အသာမိကံ ဓနံ အမှာကံ ပါပုဏာတီ’’တိ တဿ ဂေဟတော ဓနံ အာဟရာပေသိ။ အထဿ အဂ္ဂမဟေသီ ‘‘ရာဇာ ကိံ ကရောတီ’’တိ ပုစ္ဆိတွာ ‘‘ပုရောဟိတဿ ဂေဟတော ဓနံ အာဟရာပေတီ’’တိ ဝုတ္တေ ‘‘ပုရောဟိတော ကုဟိ’’န္တိ ဝတွာ ‘‘သပဇာပတိကော ပဗ္ဗဇ္ဇတ္ထာယ နိက္ခန္တော’’တိ သုတွာ ‘‘အယံ ရာဇာ ဗြာဟ္မဏေန စ ဗြာဟ္မဏိယာ စ စတူဟိ ပုတ္တေဟိ စ ဇဟိတံ ဥက္ကာရံ မောဟေန မူဠှော အတ္တနော ဃရံ အာဟရာပေတိ, ဥပမာယ နံ ဗောဓေဿာမီ’’တိ သူနတော မံသံ အာဟရာပေတွာ ရာဇင်္ဂဏေ ရာသိံ ကာရေတွာ ဥဇုမဂ္ဂံ
ဝိဿဇ္ဇေတွာ ဇာလံ ပရိက္ခိပါပေသိ။ ဂိဇ္ဈာ ဒူရတောဝ ဒိသွာ တဿတ္ထာယ ဩတရိံသု။ တတ္ထ သပ္ပညာ ဇာလံ ပသာရိတံ ဉတွာ အတိဘာရိကာ ဟုတွာ ‘‘ဥဇုကံ ဥပ္ပတိတုံ န သက္ခိဿာမာ’’တိ အတ္တနာ ခါဒိတမံသံ ဆဍ္ဍေတွာ ဝမိတွာ ဇာလံ အနလ္လီယိတွာ ဥဇုကမေဝ ဥပ္ပတိတွာ ဂမိံသု။ အန္ဓဗာလာ ပန တေဟိ ဆဍ္ဍိတံ ဝမိတံ ခါဒိတွာ ဘာရိယာ ဟုတွာ ဥဇုကံ ဥပ္ပတိတုံ အသက္ကောန္တာ အာဂန္တွာ ဇာလေ ဗဇ္ဈိံသု။ အထေကံ ဂိဇ္ဈံ အာနေတွာ ဒေဝိယာ ဒဿယိံသု။ သာ တံ အာဒါယ ရညော သန္တိကံ ဂန္တွာ ‘‘ဧထ တာဝ, မဟာရာဇ, ရာဇင်္ဂဏေ ဧကံ ကိရိယံ ပဿိဿာမာ’’တိ သီဟပဉ္ဇရံ ဝိဝရိတွာ ‘‘ဣမေ ဂိဇ္ဈေ ဩလောကေဟိ မဟာရာဇာ’’တိ ဝတွာ ဒွေ ဂါထာ အဘာသိ –
‘‘ဧတေ ဘုတွာ ဝမိတွာ စ, ပက္ကမန္တိ ဝိဟင်္ဂမာ၊
ယေ စ ဘုတွာ န ဝမိံသု, တေ မေ ဟတ္ထတ္တမာဂတာ။
‘‘အဝမီ ဗြာဟ္မဏော ကာမေ, သော တွံ ပစ္စာဝမိဿသိ၊
ဝန္တာဒေါ ပုရိသော ရာဇ, န သော ဟောတိ ပသံသိယော’’တိ။
တတ္ထ ဘုတွာ ဝမိတွာ စာတိ မံသံ ခါဒိတွာ ဝမိတွာ စ။ ပစ္စာဝမိဿသီတိ ပဋိဘုဉ္ဇိဿသိ။ ဝန္တာဒေါတိ ပရဿ ဝမိတခါဒကော။ န ပသံသိယောတိ သော တဏှာဝသိကော ဗာလော ဗုဒ္ဓါဒီဟိ ပဏ္ဍိတေဟိ ပသံသိတဗ္ဗော န ဟောတိ။
တံ သုတွာ ရာဇာ ဝိပ္ပဋိသာရီ အဟောသိ, တယော ဘဝါ အာဒိတ္တာ ဝိယ ဥပဋ္ဌဟိံသု။ သော ‘‘အဇ္ဇေဝ ရဇ္ဇံ ပဟာယ မမ ပဗ္ဗဇိတုံ ဝဋ္ဋတီ’’တိ ဥပ္ပန္နသံဝေဂေါ ဒေဝိယာ ထုတိံ ကရောန္တော ဂါထမာဟ –
‘‘ပင်္ကေ စ ပေါသံ ပလိပေ ဗျသန္နံ, ဗလီ ယထာ ဒုဗ္ဗလမုဒ္ဓရေယျ၊
ဧဝမ္ပိ မံ တွံ ဥဒတာရိ ဘောတိ, ပဉ္စာလိ ဂါထာဟိ သုဘာသိတာဟီ’’တိ။
တတ္ထ ဗျသန္နန္တိ နိမုဂ္ဂံ, ‘‘ဝိသန္န’’န္တိပိ ပါဌော။ ဥဒ္ဓရေယျာတိ ကေသေသု ဝါ ဟတ္ထေသု ဝါ ဂဟေတွာ ဥက္ခိပိတွာ ထလေ ဌပေယျ။ ဥဒတာရီတိ ကာမပင်္ကတော ဥတ္တာရယိ။ ‘‘ဥဒတာသီ’’တိပိ ပါဌော, အယမေဝတ္ထော။ ‘‘ဥဒ္ဓဋာသီ’’တိပိ ပါဌော, ဥဒ္ဓရီတိ အတ္ထော။ ပဉ္စာလီတိ ပဉ္စာလရာဇဓီတေ။
ဧဝဉ္စ ပန ဝတွာ တင်္ခဏညေဝ ပဗ္ဗဇိတုကာမော ဟုတွာ အမစ္စေ ပက္ကောသာပေတွာ အာဟ – ‘‘တုမှေ ကိံ ကရိဿထာ’’တိ တုမှေ ပန, ဒေဝါတိ? ‘‘အဟံ ဟတ္ထိပါလဿ သန္တိကေ ပဗ္ဗဇိဿာမီ’’တိ။ ‘‘မယမ္ပိ ပဗ္ဗဇိဿာမ, ဒေဝါ’’တိ။ ရာဇာ ဒွါဒသယောဇနိကေ ဗာရာဏသိနဂရေ ရဇ္ဇံ ဆဍ္ဍေတွာ ‘‘အတ္ထိကာ သေတစ္ဆတ္တံ ဥဿာပေန္တူ’’တိ အမစ္စပရိဝုတော တိယောဇနိကံ ပရိသံ ဂဟေတွာ ကုမာရဿေဝ သန္တိကံ ဂတော။ ဟတ္ထိပါလော တဿာပိ ပရိသာယ အာကာသေ နိသိန္နော ဓမ္မံ ဒေသေသိ။ သတ္ထာ ရညော ပဗ္ဗဇိတဘာဝံ ပကာသေန္တော ဂါထမာဟ –
‘‘ဣဒံ ဝတွာ မဟာရာဇာ, ဧသုကာရီ ဒိသမ္ပတိ၊
ရဋ္ဌံ ဟိတွာန ပဗ္ဗဇိ, နာဂေါ ဆေတွာဝ ဗန္ဓန’’န္တိ။
ပုနဒိဝသေ နဂရေ ဩဟီနဇနော သန္နိပတိတွာ ရာဇဒွါရံ ဂန္တွာ ဒေဝိယာ အာရောစေတွာ နိဝေသနံ ပဝိသိတွာ ဒေဝိံ ဝန္ဒိတွာ ဧကမန္တံ ဌိတော ဂါထမာဟ။
‘‘ရာဇာ စ ပဗ္ဗဇ္ဇမရောစယိတ္ထ, ရဋ္ဌံ ပဟာယ နရဝီရသေဋ္ဌော၊
တုဝမ္ပိ နော ဟောဟိ ယထေဝ ရာဇာ, အမှေဟိ ဂုတ္တာ အနုသာသ ရဇ္ဇ’’န္တိ။
တတ္ထ အနုသာသာတိ အမှေဟိ ဂုတ္တာ ဟုတွာ ဓမ္မေန ရဇ္ဇံ ကာရေဟိ။
သာ မဟာဇနဿ ကထံ သုတွာ သေသဂါထာ အဘာသိ –
‘‘ရာဇာ စ ပဗ္ဗဇ္ဇမရောစယိတ္ထ, ရဋ္ဌံ ပဟာယ နရဝီရသေဋ္ဌော၊
အဟမ္ပိ ဧကာ စရိဿာမိ လောကေ, ဟိတွာန ကာမာနိ မနောရမာနိ။
‘‘ရာဇာ စ ပဗ္ဗဇ္ဇမရောစယိတ္ထ, ရဋ္ဌံ ပဟာယ နရဝီရသေဋ္ဌော၊
အဟမ္ပိ ဧကာ စရိဿာမိ လောကေ, ဟိတွာန ကာမာနိ ယထောဓိကာနိ။
‘‘အစ္စေန္တိ ကာလာ တရယန္တိ ရတ္တိယော, ဝယောဂုဏာ အနုပုဗ္ဗံ ဇဟန္တိ၊
အဟမ္ပိ ဧကာ စရိဿာမိ လောကေ, ဟိတွာန ကာမာနိ မနောရမာနိ။
‘‘အစ္စေန္တိ ကာလာ တရယန္တိ ရတ္တိယော, ဝယောဂုဏာ အနုပုဗ္ဗံ ဇဟန္တိ၊
အဟမ္ပိ ဧကာ စရိဿာမိ လောကေ, ဟိတွာန ကာမာနိ ယထောဓိကာနိ။
‘‘အစ္စေန္တိ ကာလာ တရယန္တိ ရတ္တိယော, ဝယောဂုဏာ အနုပုဗ္ဗံ ဇဟန္တိ၊
အဟမ္ပိ ဧကာ စရိဿာမိ လောကေ, သီတိဘူတာ သဗ္ဗမတိစ္စ သင်္ဂ’’န္တိ။
တတ္ထ ဧကာတိ ပုတ္တဓီတုကိလေသသမ္ဗာဓေဟိ မုစ္စိတွာ ဣမသ္မိံ လောကေ ဧကိကာဝ စရိဿာမိ။ ကာမာနီတိ ရူပါဒယော ကာမဂုဏေ။ ယတောဓိကာနီတိ ယေန ယေန ဩဓိနာ ဌိတာနိ, တေန တေန ဌိတာနေဝ ဇဟိဿာမိ, န ကိဉ္စိ အာမသိဿာမီတိ အတ္ထော။ အစ္စေန္တိ ကာလာတိ ပုဗ္ဗဏှာဒယော ကာလာ အတိက္ကမန္တိ။ တရယန္တီတိ အတုစ္ဆာ ဟုတွာ အာယုသင်္ခါရံ ခေပယမာနာ ခါဒယမာနာ ဂစ္ဆန္တိ။ ဝယောဂုဏာတိ ပဌမဝယာဒယော တယော, မန္ဒဒသကာဒယော ဝါ ဒသ ကောဋ္ဌာသာ။ အနုပုဗ္ဗံ ဇဟန္တီတိ ဥပရူပရိကောဋ္ဌာသံ အပ္ပတွာ တတ္ထ တတ္ထေဝ နိရုဇ္ဈန္တိ။ သီတိဘူတာတိ ဥဏှကာရကေ ဥဏှသဘာဝေ ကိလေသေ ပဟာယ သီတလာ ဟုတွာ။ သဗ္ဗမတိစ္စ သင်္ဂန္တိ ရာဂသင်္ဂါဒိကံ သဗ္ဗသင်္ဂံ အတိက္ကမိတွာ ဧကာ စရိဿာမိ, ဟတ္ထိပါလကုမာရဿ သန္တိကံ ဂန္တွာ ပဗ္ဗဇိဿာမီတိ။
ဣတိ သာ ဣမာဟိ ဂါထာဟိ မဟာဇနဿ ဓမ္မံ ဒေသေတွာ အမစ္စဘရိယာယော ပက္ကောသာပေတွာ အာဟ – ‘‘တုမှေ ကိံ ကရိဿထာ’’တိ တုမှေ ပန အယျေတိ? ‘‘အဟံ ပဗ္ဗဇိဿာမီ’’တိ။ ‘‘မယမ္ပိ ပဗ္ဗဇိဿာမာ’’တိ။ သာ ‘‘သာဓူ’’တိ ရာဇနိဝေသနေ သုဝဏ္ဏကောဋ္ဌာဂါရာဒီနိ ဝိဝရာပေတွာ ‘‘အသုကဋ္ဌာနေ စ အသုကဋ္ဌာနေ စ မဟာနိဓိ နိဒဟိတ’’န္တိ သုဝဏ္ဏပဋ္ဋေ လိခါပေတွာ ‘‘ဒိန္နညေဝ, အတ္ထိကာ ဟရန္တူ’’တိ ဝတွာ သုဝဏ္ဏပဋ္ဋံ မဟာတလေ ထမ္ဘေ ဗန္ဓာပေတွာ နဂရေ ဘေရိံ စရာပေတွာ မဟာသမ္ပတ္တိံ ဆဍ္ဍေတွာ နဂရာ နိက္ခမိ။
တသ္မိံ ခဏေ သကလနဂရံ သင်္ခုဘိ။ ‘‘ရာဇာ စ ကိရ ဒေဝီ စ ရဇ္ဇံ ပဟာယ ‘ပဗ္ဗဇိဿာမာ’တိ နိက္ခမန္တိ, မယံ ဣဓ ကိံ ကရိဿာမာ’’တိ တတော တတော မနုဿာ ယထာပူရိတာနေဝ ဂေဟာနိ ဆဍ္ဍေတွာ ပုတ္တေ ဟတ္ထေသု ဂဟေတွာ နိက္ခမိံသု။ သဗ္ဗာပဏာ ပသာရိတနိယာမေနေဝ ဌိတာ, နိဝတ္တိတွာ ဩလောကေန္တော နာမ နာဟောသိ။ သကလနဂရံ တုစ္ဆံ အဟောသိ, ဒေဝီပိ တိယောဇနိကံ ပရိသံ ဂဟေတွာ တတ္ထေဝ ဂတာ။ ဟတ္ထိပါလော တဿာပိ ပရိသာယ အာကာသေ နိသိန္နော ဓမ္မံ ဒေသေတွာ ဒွါဒသယောဇနိကံ ပရိသံ ဂဟေတွာ ဟိမဝန္တာဘိမုခေါ ပါယာသိ။ ‘‘ဟတ္ထိပါလကုမာရော ကိရ ဒွါဒသယောဇနိကံ ဗာရာဏသိံ တုစ္ဆံ ကတွာ ‘ပဗ္ဗဇိဿာမီ’တိ မဟာဇနံ အာဒါယ ဟိမဝန္တံ ဂစ္ဆတိ, ကိမင်္ဂံ ပန မယ’’န္တိ သကလကာသိရဋ္ဌံ သင်္ခုဘိ။ အပရဘာဂေ ပရိသာ တိံသယောဇနိကာ အဟေသုံ, သော တာယ ပရိသာယ သဒ္ဓိံ ဟိမဝန္တံ ပါဝိသိ။
သက္ကော အာဝဇ္ဇေန္တော တံ ပဝတ္တိံ ဉတွာ ‘‘ဟတ္ထိပါလကုမာရော မဟာဘိနိက္ခမနံ နိက္ခန္တော, သမာဂမော မဟာ ဘဝိဿတိ, ဝသနဋ္ဌာနံ လဒ္ဓုံ ဝဋ္ဋတီ’’တိ ဝိဿကမ္မံ အာဏာပေသိ ‘‘ဂစ္ဆ, အာယာမတော ဆတ္တိံသယောဇနံ, ဝိတ္ထာရတော ပန္နရသယောဇနံ အဿမံ မာပေတွာ ပဗ္ဗဇိတပရိက္ခာရေ သမ္ပာဒေဟီ’’တိ။ သော ‘‘သာဓူ’’တိ ပဋိဿုဏိတွာ ဂင်္ဂါတီရေ ရမဏီယေ ဘူမိဘာဂေ ဝုတ္တပ္ပမာဏံ အဿမပဒံ မာပေတွာ ပဏ္ဏသာလာသု ကဋ္ဌတ္ထရဏပဏ္ဏတ္ထရဏအာသနာဒီနိ ပညပေတွာ သဗ္ဗေ ပဗ္ဗဇိတပရိက္ခာရေ မာပေသိ။ ဧကေကိဿာ ပဏ္ဏသာလာယ ဒွါရေ ဧကေကော စင်္ကမော ရတ္တိဋ္ဌာနဒိဝါဋ္ဌာနပရိစ္ဆိန္နော ကတသုဓာပရိကမ္မော အာလမ္ဗနဖလကော, တေသု တေသု ဌာနေသု နာနာဝဏ္ဏသုရဘိကုသုမသဉ္ဆန္နာ ပုပ္ဖဂစ္ဆာ, ဧကေကဿ စင်္ကမဿ ကောဋိယံ ဧကေကော ဥဒကဘရိတော ကူပေါ, တဿ သန္တိကေ ဧကေကော ဖလရုက္ခော, သော ဧကောဝ သဗ္ဗဖလာနိ ဖလတိ။ ဣဒံ သဗ္ဗံ ဒေဝတာနုဘာဝေန အဟောသိ။ ဝိဿကမ္မော အဿမပဒံ မာပေတွာ ပဏ္ဏသာလာသု ပဗ္ဗဇိတပရိက္ခာရေ ဌပေတွာ ‘‘ယေ ကေစိ ပဗ္ဗဇိတုကာမာ ဣမေ ပရိက္ခာရေ ဂဏှန္တူ’’တိ ဇာတိဟိင်္ဂုလကေန ဘိတ္တိယာ အက္ခရာနိ လိခိတွာ အတ္တနော အာနုဘာဝေန ဘေရဝသဒ္ဒေ မိဂပက္ခီ ဒုဒ္ဒသိကေ အမနုဿေ စ ပဋိက္ကမာပေတွာ သကဋ္ဌာနမေဝ ဂတော။
ဟတ္ထိပါလကုမာရော ဧကပဒိကမဂ္ဂေန သက္ကဒတ္တိယံ အဿမံ ပဝိသိတွာ အက္ခရာနိ ဒိသွာ ‘‘သက္ကေန မမ မဟာဘိနိက္ခမနံ နိက္ခန္တဘာဝေါ ဉာတော
ဘဝိဿတီ’’တိ ဒွါရံ ဝိဝရိတွာ ပဏ္ဏသာလံ ပဝိသိတွာ ဣသိပဗ္ဗဇ္ဇလိင်္ဂံ ဂဟေတွာ နိက္ခမိတွာ စင်္ကမံ ဩတရိတွာ ကတိပယေ ဝါရေ အပရာပရံ စင်္ကမိတွာ သေသဇနကာယံ ပဗ္ဗာဇေတွာ အဿမပဒံ ဝိစာရေန္တော တရုဏပုတ္တာနံ ဣတ္ထီနံ မဇ္ဈဋ္ဌာနေ ပဏ္ဏသာလံ အဒါသိ။ တတော အနန္တရံ မဟလ္လကိတ္ထီနံ, တတော အနန္တရံ မဇ္ဈိမိတ္ထီနံ, သမန္တာ ပရိက္ခိပိတွာ ပန ပုရိသာနံ အဒါသိ။ အထေကော ရာဇာ ‘‘ဗာရာဏသိယံ ကိရ ရာဇာ နတ္ထီ’’တိ အာဂန္တွာ အလင်္ကတပဋိယတ္တံ နဂရံ ဩလောကေတွာ ရာဇနိဝေသနံ အာရုယှ တတ္ထ တတ္ထ ရတနရာသိံ ဒိသွာ ‘‘ဧဝရူပံ နဂရံ ပဟာယ ပဗ္ဗဇိတကာလတော ပဋ္ဌာယ ပဗ္ဗဇ္ဇာ နာမေသာ ဥဠာရာ ဘဝိဿတီ’’တိ သုရာသောဏ္ဍေ မဂ္ဂံ ပုစ္ဆိတွာ ဟတ္ထိပါလဿ သန္တိကံ ပါယာသိ။ ဟတ္ထိပါလော တဿ ဝနန္တရံ အာဂတဘာဝံ ဉတွာ ပဋိမဂ္ဂံ ဂန္တွာ အာကာသေ နိသိန္နော ပရိသာယ ဓမ္မံ ဒေသေတွာ အဿမပဒံ နေတွာ သဗ္ဗပရိသံ ပဗ္ဗာဇေသိ။ ဧတေနုပါယေန အညေပိ ဆ ရာဇာနော ပဗ္ဗဇိံသု။ သတ္တ ရာဇာနော ဘောဂေ ဆဍ္ဍယိံသု, ဆတ္တိံသယောဇနိကော အဿမော နိရန္တရော ပရိပူရိ။ ယော ကာမဝိတက္ကာဒီသု အညတရံ ဝိတက္ကေတိ, မဟာပုရိသော တဿ ဓမ္မံ ဒေသေတွာ ဗြဟ္မဝိဟာရဘာဝနဉ္စေဝ ကသိဏဘာဝနဉ္စ အာစိက္ခတိ။ တေ ယေဘုယျေန ဈာနာဘိညာ နိဗ္ဗတ္တေတွာ တီသု ကောဋ္ဌာသေသု ဒွေ ကောဋ္ဌာသာ ဗြဟ္မလောကေ နိဗ္ဗတ္တိံသု။ တတိယကောဋ္ဌာသံ တိဓာ ကတွာ ဧကော ကောဋ္ဌာသော ဗြဟ္မလောကေ နိဗ္ဗတ္တိ, ဧကော ဆသု ကာမသဂ္ဂေသု, ဧကော ဣသီနံ ပါရိစရိယံ ကတွာ မနုဿလောကေ တီသု ကုလသမ္ပတ္တီသု နိဗ္ဗတ္တိ။ ဧဝံ ဟတ္ထိပါလဿ သာသနံ အပဂတနိရယတိရစ္ဆာနယောနိပေတ္တိဝိသယာသုရကာယံ အဟောသိ။
ဣမသ္မိံ တမ္ဗပဏ္ဏိဒီပေ ပထဝိစာလကဓမ္မဂုတ္တတ္ထေရော, ကဋကန္ဓကာရဝါသီ ဖုဿဒေဝတ္ထေရော, ဥပရိမဏ္ဍလဝါသီ မဟာသံဃရက္ခိတတ္ထေရော, မလယမဟာဒေဝတ္ထေရော, အဘယဂိရိဝါသီ မဟာဒေဝတ္ထေရော, ဂါမန္တပဗ္ဘာရဝါသီ မဟာသိဝတ္ထေရော, ကာဠဝလ္လိမဏ္ဍပဝါသီ မဟာနာဂတ္ထေရော ကုဒ္ဒါလသမာဂမေ မူဂပက္ခသမာဂမေ စူဠသုတသောမသမာဂမေ အယောဃရပဏ္ဍိတသမာဂမေ ဟတ္ထိပါလသမာဂမေ စ သဗ္ဗပစ္ဆာ နိက္ခန္တပုရိသာ အဟေသုံ။ တေနေဝါဟ ဘဂဝါ –
‘‘အဘိတ္ထရေထ ကလျာဏေ, ပါပါ စိတ္တံ နိဝါရယေ၊
ဒန္ဓဉှိ ကရောတော ပုညံ, ပါပသ္မိံ ရမတေ မနော’’တိ။ (ဓ။ ပ။ ၁၁၆)၊
တသ္မာ ကလျာဏံ တုရိတတုရိတေနေဝ ကာတဗ္ဗန္တိ။
သတ္ထာ ဣမံ ဓမ္မဒေသနံ အာဟရိတွာ ‘‘ဧဝံ, ဘိက္ခဝေ, ပုဗ္ဗေပိ တထာဂတော မဟာဘိနိက္ခမနံ နိက္ခန္တောယေဝါ’’တိ ဝတွာ ဇာတကံ သမောဓာနေသိ – ‘‘တဒါ ဧသုကာရီ ရာဇာ သုဒ္ဓေါဒနမဟာရာဇာ အဟောသိ, ဒေဝီ မဟာမာယာ, ပုရောဟိတော ကဿပေါ, ဗြာဟ္မဏီ ဘဒ္ဒကာပိလာနီ, အဇပါလော အနုရုဒ္ဓေါ, ဂေါပါလော မောဂ္ဂလ္လာနော, အဿပါလော သာရိပုတ္တော, သေသပရိသာ ဗုဒ္ဓပရိသာ, ဟတ္ထိပါလော ပန အဟမေဝ အဟောသိ’’န္တိ။
ဟတ္ထိပါလဇာတကဝဏ္ဏနာ တေရသမာ။
֍ * မြန်[၅၁၀] ၁၄။ အယောဃရဇာတကဝဏ္ဏနာ
ယမေကရတ္တိံ ပဌမန္တိ ဣဒံ သတ္ထာ ဇေတဝနေ ဝိဟရန္တော မဟာဘိနိက္ခမနညေဝ အာရဗ္ဘ ကထေသိ။ တဒါပိ ဟိ သော ‘‘န, ဘိက္ခဝေ, ဣဒါနေဝ, ပုဗ္ဗေပိ တထာဂတော မဟာဘိနိက္ခမနံ နိက္ခန္တောယေဝါ’’တိ ဝတွာ အတီတံ အာဟရိ။
အတီတေ ဗာရာဏသိယံ ဗြဟ္မဒတ္တေ ရဇ္ဇံ ကာရေန္တေ ဗြဟ္မဒတ္တဿ ရညော အဂ္ဂမဟေသီ ဂဗ္ဘံ ပဋိလဘိတွာ လဒ္ဓဂဗ္ဘပရိဟာရာ ပရိဏတဂဗ္ဘာ ပစ္စူသသမနန္တရေ ပုတ္တံ ဝိဇာယိ။ တဿာ ပုရိမတ္တဘာဝေ ဧကာ သပတ္တိကာ ‘‘တဝ ဇာတံ ဇာတံ ပဇံ ခါဒိတုံ လဘိဿာမီ’’တိ ပတ္ထနံ ပဋ္ဌပေသိ။ သာ ကိရ သယံ ဝဉ္ဈာ ဟုတွာ ပုတ္တမာတုကောဓေန တံ ပတ္ထနံ ကတွာ ယက္ခယောနိယံ နိဗ္ဗတ္တိ။ ဣတရာ ရညော အဂ္ဂမဟေသီ ဟုတွာ ဣမံ ပုတ္တံ ဝိဇာယိ။ သာ ယက္ခိနီ တဒါ ဩကာသံ လဘိတွာ ဒေဝိယာ ပဿန္တိယာဝ ဗီဘစ္ဆရူပါ ဟုတွာ အာဂန္တွာ တံ ဒါရကံ ဂဟေတွာ ပလာယိ။ ဒေဝီ ‘‘ယက္ခိနီ မေ ပုတ္တံ ဂဟေတွာ ပလာယီ’’တိ မဟာသဒ္ဒေန ဝိရဝိ။ ဣတရာပိ ဒါရကံ မူလကန္ဒံ ဝိယ မုရုံ မုရုံ ကရောန္တီ ခါဒိတွာ ဒေဝိယာ ဟတ္ထဝိကာရာဒီဟိ ဘေရဝံ ပကာသေတွာ တဇ္ဇေတွာ ပက္ကာမိ။ ရာဇာ တံ ဝစနံ သုတွာ ‘‘ကိံ သက္ကာ ယက္ခိနိယာ ကာတု’’န္တိ တုဏှီ အဟောသိ။ ပုန ဒေဝိယာ ဝိဇာယနကာလေ ဒဠှံ အာရက္ခမကာသိ။ ဒေဝီ ပုတ္တံ ပုန ဝိဇာယိ။ ယက္ခိနီ အာဂန္တွာ တမ္ပိ ခါဒိတွာ ဂတာ။
တတိယဝါရေ တဿာ ကုစ္ဆိယံ မဟာသတ္တော ပဋိသန္ဓိံ ဂဏှိ။ ရာဇာ မဟာဇနံ သန္နိပါတေတွာ ‘‘ဒေဝိယာ ဇာတံ ဇာတံ ပဇံ ဧကာ ယက္ခိနီ ခါဒတိ, ကိံ နု ခေါ ကာတဗ္ဗ’’န္တိ ပုစ္ဆိ။ အထေကော ‘‘ယက္ခာ နာမ တာလပဏ္ဏဿ ဘာယန္တိ, ဒေဝိယာ ဟတ္ထပါဒေသု တာလပဏ္ဏံ ဗန္ဓိတုံ ဝဋ္ဋတီ’’တိ အာဟ။ အထေကော ‘‘အယောဃရဿ ဘာယန္တိ, အယောဃရံ ကာတုံ ဝဋ္ဋတီ’’တိ အာဟ။ ရာဇာ ‘‘သာဓူ’’တိ အတ္တနော ဝိဇိတေ ကမ္မာရေ သန္နိပါတေတွာ ‘‘အယောဃရံ ကရောထာ’’တိ အာဏာပေတွာ အာယုတ္တကေ အဒါသိ။ အန္တောနဂရေယေဝ ရမဏီယေ ဘူမိဘာဂေ ဂေဟံ ပဋ္ဌပေသုံ, ထမ္ဘေ အာဒိံ ကတွာ သဗ္ဗဂေဟသမ္ဘာရာ အယောမယာဝ အဟေသုံ, နဝဟိ မာသေဟိ အယောမယံ မဟန္တံ စတုရဿသာလံ နိဋ္ဌာနံ အဂမာသိ။ တံ နိစ္စံ ပဇ္ဇလိတပဒီပမေဝ ဟောတိ။
ရာဇာ ဒေဝိယာ ဂဗ္ဘပရိပါကံ ဉတွာ အယောဃရံ အလင်္ကာရာပေတွာ တံ အာဒါယ အယောဃရံ ပါဝိသိ။ သာ တတ္ထ ဓညပုညလက္ခဏသမ္ပန္နံ ပုတ္တံ ဝိဇာယိ, ‘‘အယောဃရကုမာရော’’တွေဝဿ နာမံ ကရိံသု။ တံ ဓာတီနံ ဒတွာ မဟန္တံ အာရက္ခံ သံဝိဒဟိတွာ ရာဇာ ဒေဝိံ အာဒါယ နဂရံ ပဒက္ခိဏံ ကတွာ အလင်္ကတပါသာဒတလမေဝ အဘိရုဟိ။ ယက္ခိနီပိ ဥဒကဝါရံ ဂန္တွာ ဝေဿဝဏဿ ဥဒကံ ဝဟန္တီ ဇီဝိတက္ခယံ ပတ္တာ။ မဟာသတ္တော အယောဃရေယေဝ ဝဍ္ဎိတွာ ဝိညုတံ ပတ္တော တတ္ထေဝ သဗ္ဗသိပ္ပါနိ ဥဂ္ဂဏှိ။ ရာဇာ ‘‘ကော မေ ပုတ္တဿ ဝယပ္ပဒေသော’’တိ အမစ္စေ ပုစ္ဆိတွာ ‘‘သောဠသဝဿော, ဒေဝ, သူရော ထာမသမ္ပန္နော ယက္ခသဟဿမ္ပိ ပဋိဗာဟိတုံ သမတ္ထော’’တိ သုတွာ ‘‘ရဇ္ဇမဿ ဒဿာမိ, သကလနဂရံ အလင်္ကရိတွာ အယောဃရတော တံ နီဟရိတွာ အာနေထာ’’တိ အာဟ။ အမစ္စာ ‘‘သာဓု, ဒေဝါ’’တိ ဒွါဒသယောဇနိကံ ဗာရာဏသိံ အလင်္ကရိတွာ သဗ္ဗာလင်္ကာရဝိဘူသိတံ မင်္ဂလဝါရဏံ အာဒါယ တတ္ထ ဂန္တွာ ကုမာရံ အလင်္ကာရာပေတွာ ဟတ္ထိက္ခန္ဓေ နိသီဒါပေတွာ ‘‘ဒေဝ, ကုလသန္တကံ အလင်္ကတနဂရံ ပဒက္ခိဏံ ကတွာ ပိတရံ ကာသိရာဇာနံ ဝန္ဒထ, အဇ္ဇေဝ သေတစ္ဆတ္တံ လဘိဿထာ’’တိ အာဟံသု။
မဟာသတ္တော နဂရံ ပဒက္ခိဏံ ကရောန္တော အာရာမရာမဏေယျကဝနပေါက္ခရဏိဘူမိရာမဏေယျကပါသာဒရာမဏေယျကာဒီနိ ဒိသွာ စိန္တေသိ ‘‘မမ ပိတာ မံ ဧတ္တကံ ကာလံ ဗန္ဓနာဂါရေ ဝသာပေသိ။ ဧဝရူပံ အလင်္ကတနဂရံ ဒဋ္ဌုံ နာဒါသိ, ကော နု ခေါ မယှံ ဒေါသော’’တိ အမစ္စေ ပုစ္ဆိ။ ‘‘ဒေဝ, နတ္ထိ တုမှာကံ ဒေါသော, တုမှာကံ ပန ဒွေဘာတိကေ ဧကာ ယက္ခိနီ ခါဒိ, တေန
ဝေါ ပိတာ အယောဃရေ ဝသာပေသိ, အယောဃရေန ဇီဝိတံ တုမှာကံ လဒ္ဓ’’န္တိ။ သော တေသံ ဝစနံ သုတွာ စိန္တေသိ ‘‘အဟံ ဒသ မာသေ လောဟကုမ္ဘိနိရယေ ဝိယ စ ဂူထနိရယေ ဝိယ စ မာတုကုစ္ဆိမှိ ဝသိတွာ မာတုကုစ္ဆိတော နိက္ခန္တကာလတော ပဋ္ဌာယ သောဠသ ဝဿာနိ ဧတသ္မိံ ဗန္ဓနာဂါရေ ဝသိံ, ဗဟိ ဩလောကေတုမ္ပိ န လဘိံ, ဥဿဒနိရယေ ခိတ္တော ဝိယ အဟောသိံ, ယက္ခိနိယာ ဟတ္ထတော မုတ္တောပိ ပနာဟံ နေဝ အဇရော, န အမရော ဟောမိ, ကိံ မေ ရဇ္ဇေန, ရဇ္ဇေ ဌိတကာလတော ပဋ္ဌာယ ဒုန္နိက္ခမနံ ဟောတိ, အဇ္ဇေဝ မမ ပိတရံ ပဗ္ဗဇ္ဇံ အနုဇာနာပေတွာ ဟိမဝန္တံ ပဝိသိတွာ ပဗ္ဗဇိဿာမီ’’တိ။ သော နဂရံ ပဒက္ခိဏံ ကတွာ ရာဇကုလံ ပဝိသိတွာ ရာဇာနံ ဝန္ဒိတွာ အဋ္ဌာသိ။
ရာဇာ တဿ သရီရသောဘံ ဩလောကေတွာ ဗလဝသိနေဟေန အမစ္စေ ဩလောကေသိ။ တေ ‘‘ကိံ ကရောမ, ဒေဝါ’’တိ ဝဒိံသု။ ပုတ္တံ မေ ရတနရာသိမှိ ဌပေတွာ တီဟိ သင်္ခေဟိ အဘိသိဉ္စိတွာ ကဉ္စနမာလံ သေတစ္ဆတ္တံ ဥဿာပေထာတိ။ မဟာသတ္တော ပိတရံ ဝန္ဒိတွာ ‘‘န မယှံ ရဇ္ဇေနတ္ထော, အဟံ ပဗ္ဗဇိဿာမိ, ပဗ္ဗဇ္ဇံ မေ အနုဇာနာထာ’’တိ အာဟ။ တာတ ရဇ္ဇံ ပဋိက္ခိပိတွာ ကိံကာရဏာ ပဗ္ဗဇိဿသီတိ။ ‘‘ဒေဝ အဟံ မာတုကုစ္ဆိမှိ ဒသ မာသေ ဂူထနိရယေ ဝိယ ဝသိတွာ မာတုကုစ္ဆိတော နိက္ခန္တော ယက္ခိနိဘယေန သောဠသ ဝဿာနိ ဗန္ဓနာဂါရေ ဝသန္တော ဗဟိ ဩလောကေတုမ္ပိ န အလဘိံ, ဥဿဒနိရယေ ခိတ္တော ဝိယ အဟောသိံ, ယက္ခိနိယာ ဟတ္ထတော မုတ္တောမှီတိပိ အဇရော အမရော န ဟောမိ။ မစ္စု နာမေသ န သက္ကာ ကေနစိ ဇိနိတုံ, ဘဝေ ဥက္ကဏ္ဌိတောမှိ, ယာဝ မေ ဗျာဓိဇရာမရဏာနိ နာဂစ္ဆန္တိ, တာဝဒေဝ ပဗ္ဗဇိတွာ ဓမ္မံ စရိဿာမိ, အလံ မေ ရဇ္ဇေန, အနုဇာနာထ မံ, ဒေဝါ’’တိ ဝတွာ ပိတု ဓမ္မံ ဒေသေန္တော အာဟ –
‘‘ယမေကရတ္တိံ ပဌမံ, ဂဗ္ဘေ ဝသတိ မာဏဝေါ၊
အဗ္ဘုဋ္ဌိတောဝ သော ယာတိ, သ ဂစ္ဆံ န နိဝတ္တတိ။
‘‘န ယုဇ္ဈမာနာ န ဗလေနဝဿိတာ, နရာ န ဇီရန္တိ န စာပိ မီယရေ၊
သဗ္ဗံ ဟိဒံ ဇာတိဇရာယုပဒ္ဒုတံ, တံ မေ မတီ ဟောတိ စရာမိ ဓမ္မံ။
‘‘စတုရင်္ဂိနိံ သေနံ သုဘိံသရူပံ, ဇယန္တိ ရဋ္ဌာဓိပတီ ပသယှ၊
န မစ္စုနော ဇယိတုမုဿဟန္တိ, တံ မေ မတီ ဟောတိ စရာမိ ဓမ္မံ။
‘‘ဟတ္ထီဟိ အဿေဟိ ရထေဟိ ပတ္တိဘိ, ပရိဝါရိတာ မုစ္စရေ ဧကစ္စေယျာ၊
န မစ္စုနော မုစ္စိတုမုဿဟန္တိ, တံ မေ မတီ ဟောတိ စရာမိ ဓမ္မံ။
‘‘ဟတ္ထီဟိ အဿေဟိ ရထေဟိ ပတ္တိဘိ, သူရာ ပဘဉ္ဇန္တိ ပဓံသယန္တိ၊
န မစ္စုနော ဘဉ္ဇိတုမုဿဟန္တိ, တံ မေ မတီ ဟောတိ စရာမိ ဓမ္မံ။
‘‘မတ္တာ ဂဇာ ဘိန္နဂဠာ ပဘိန္နာ, နဂရာနိ မဒ္ဒန္တိ ဇနံ ဟနန္တိ၊
န မစ္စုနော မဒ္ဒိတုမုဿဟန္တိ, တံ မေ မတီ ဟောတိ စရာမိ ဓမ္မံ။
‘‘ဣဿာသိနော ကတဟတ္ထာပိ ဝီရာ, ဒူရေပါတီ အက္ခဏဝေဓိနောပိ၊
န မစ္စုနော ဝိဇ္ဈိတုမုဿဟန္တိ, တံ မေ မတီ ဟောတိ စရာမိ ဓမ္မံ။
‘‘သရာနိ ခီယန္တိ သသေလကာနနာ, သဗ္ဗံ ဟိဒံ ခီယတိ ဒီဃမန္တရံ၊
သဗ္ဗံ ဟိဒံ ဘဉ္ဇရေ ကာလပရိယာယံ, တံ မေ မတီ ဟောတိ စရာမိ ဓမ္မံ။
‘‘သဗ္ဗေသမေဝဉှိ နရာန နာရိနံ, စလာစလံ ပါဏဘုနောဓ ဇီဝိတံ၊
ပဋောဝ ဓုတ္တဿ, ဒုမောဝ ကူလဇော, တံ မေ မတီ ဟောတိ စရာမိ ဓမ္မံ။
‘‘ဒုမပ္ဖလာနေဝ ပတန္တိ မာဏဝါ, ဒဟရာ စ ဝုဒ္ဓါ စ သရီရဘေဒါ၊
နာရိယော နရာ မဇ္ဈိမပေါရိသာ စ, တံ မေ မတီ ဟောတိ စရာမိ ဓမ္မံ။
‘‘နာယံ ဝယော တာရကရာဇသန္နိဘော, ယဒဗ္ဘတီတံ ဂတမေဝ ဒါနိ တံ၊
ဇိဏ္ဏဿ ဟီ နတ္ထိ ရတီ ကုတော သုခံ, တံ မေ မတီ ဟောတိ စရာမိ ဓမ္မံ။
‘‘ယက္ခာ ပိသာစာ အထဝါပိ ပေတာ, ကုပိတာ တေ အဿသန္တိ မနုဿေ၊
န မစ္စုနော အဿသိတုဿဟန္တိ, တံ မေ မတီ ဟောတိ စရာမိ ဓမ္မံ။
‘‘ယက္ခေ ပိသာစေ အထဝါပိ ပေတေ, ကုပိတေပိ တေ နိဇ္ဈပနံ ကရောန္တိ၊
န မစ္စုနော နိဇ္ဈပနံ ကရောန္တိ, တံ မေ မတီ ဟောတိ စရာမိ ဓမ္မံ။
‘‘အပရာဓကေ ဒူသကေ ဟေဌကေ စ, ရာဇာနော ဒဏ္ဍေန္တိ ဝိဒိတွာန ဒေါသံ၊
န မစ္စုနော ဒဏ္ဍယိတုဿဟန္တိ, တံ မေ မတီ ဟောတိ စရာမိ ဓမ္မံ။
‘‘အပရာဓကာ ဒူသကာ ဟေဌကာ စ, လဘန္တိ တေ ရာဇိနော နိဇ္ဈပေတုံ၊
န မစ္စုနော နိဇ္ဈပနံ ကရောန္တိ, တံ မေ မတီ ဟောတိ စရာမိ ဓမ္မံ။
‘‘န ခတ္တိယောတိ န စ ဗြာဟ္မဏောတိ, န အဍ္ဎကာ ဗလဝါ တေဇဝါပိ၊
န မစ္စုရာဇဿ အပေက္ခမတ္ထိ, တံ မေ မတီ ဟောတိ စရာမိ ဓမ္မံ။
‘‘သီဟာ စ ဗျဂ္ဃါ စ အထောပိ ဒီပိယော, ပသယှ ခါဒန္တိ ဝိပ္ဖန္ဒမာနံ၊
န မစ္စုနော ခါဒိတုမုဿဟန္တိ, တံ မေ မတီ ဟောတိ စရာမိ ဓမ္မံ။
‘‘မာယာကာရာ ရင်္ဂမဇ္ဈေ ကရောန္တာ, မောဟေန္တိ စက္ခူနိ ဇနဿ တာဝဒေ၊
န မစ္စုနော မောဟယိတုဿဟန္တိ, တံ မေ မတီ ဟောတိ စရာမိ ဓမ္မံ။
‘‘အာသီဝိသာ ကုပိတာ ဥဂ္ဂတေဇာ, ဍံသန္တိ မာရေန္တိပိ တေ မနုဿေ၊
န မစ္စုနော ဍံသိတုမုဿဟန္တိ, တံ မေ မတီ ဟောတိ စရာမိ ဓမ္မံ။
‘‘အာသီဝိသာ ကုပိတာ ယံ ဍံသန္တိ, တိကိစ္ဆကာ တေသ ဝိသံ ဟနန္တိ၊
န မစ္စုနော ဒဋ္ဌဝိသံ ဟနန္တိ, တံ မေ မတီ ဟောတိ စရာမိ ဓမ္မံ။
‘‘ဓမ္မန္တရီ ဝေတ္တရဏီ စ ဘောဇော, ဝိသာနိ ဟန္တွာန ဘုဇင်္ဂမာနံ၊
သုယျန္တိ တေ ကာလကတာ တထေဝ, တံ မေ မတီ ဟောတိ စရာမိ ဓမ္မံ။
‘‘ဝိဇ္ဇာဓရာ ဃောရမဓီယမာနာ, အဒဿနံ ဩသဓေဟိ ဝဇန္တိ၊
န မစ္စုရာဇဿ ဝဇန္တဒဿနံ, တံ မေ မတီ ဟောတိ စရာမိ ဓမ္မံ။
‘‘ဓမ္မော ဟဝေ ရက္ခတိ ဓမ္မစာရိံ, ဓမ္မော သုစိဏ္ဏော သုခမာဝဟာတိ၊
ဧသာနိသံသော ဓမ္မေ သုစိဏ္ဏေ, န ဒုဂ္ဂတိံ ဂစ္ဆတိ ဓမ္မစာရီ။
‘‘န ဟိ ဓမ္မော အဓမ္မော စ, ဥဘော သမဝိပါကိနော၊
အဓမ္မော နိရယံ နေတိ, ဓမ္မော ပါပေတိ သုဂ္ဂတိ’’န္တိ။
တတ္ထ ယမေကရတ္တိန္တိ ယေဘုယျေန သတ္တာ မာတုကုစ္ဆိမှိ ပဋိသန္ဓိံ ဂဏှန္တာ ရတ္တိယံယေဝ ဂဏှန္တိ, တသ္မာ ဧဝမာဟ။ အယံ ပနေတ္ထ အတ္ထော – ယံ ဧကရတ္တိံ ဝါ ဒိဝါ ဝါ ပဌမမေဝ ပဋိသန္ဓိံ ဂဏှိတွာ မာတုကုစ္ဆိသင်္ခါတေ ဂဗ္ဘေ ဝသတိ။ မာဏဝေါတိ သတ္တော ကလလဘာဝေန ပတိဋ္ဌာတိ။ အဗ္ဘုဋ္ဌိတောဝ သော ယာတီတိ သော မာဏဝေါ ယထာ နာမ ဝလာဟကသင်္ခါတော အဗ္ဘော ဥဋ္ဌိတော နိဗ္ဗတ္တော ဝါယုဝေဂါဟတော ပဋိဂစ္ဆတိ, တထေဝ –
‘‘ပဌမံ ကလလံ ဟောတိ, ကလလာ ဟောတိ အဗ္ဗုဒံ၊
အဗ္ဗုဒါ ဇာယတေ ပေသိ, ပေသိ နိဗ္ဗတ္တတီ ဃနော၊
ဃနာ ပသာခါ ဇာယန္တိ, ကေသာ လောမာ နခါပိ စ။
‘‘ယဉ္စဿ ဘုဉ္ဇတီ မာတာ, အန္နံ ပါနဉ္စ ဘောဇနံ၊
တေန သော တတ္ထ ယာပေတိ, မာတုကုစ္ဆိဂတော နရောတိ။ (သံ။ နိ။ ၁။၂၃၅)၊
ဣမံ မာတုကုစ္ဆိယံ ကလလာဒိဘာဝံ, မာတုကုစ္ဆိတော စ နိက္ခန္တော မန္ဒဒသကာဒိဘာဝံ အာပဇ္ဇမာနော သတတံ သမိတံ ဂစ္ဆတိ။ သ ဂစ္ဆံ န နိဝတ္တတီတိ သစာယံ ဧဝံ ဂစ္ဆန္တော ပုန အဗ္ဗုဒတော ကလလဘာဝံ, ပေသိအာဒိတော ဝါ အဗ္ဗုဒါဒိဘာဝံ, ခိဍ္ဍာဒသကတော မန္ဒဒသကဘာဝံ, ဝဏ္ဏဒသကာဒိတော ဝါ ခိဍ္ဍာဒသကာဒိဘာဝံ ပါပုဏိတုံ န နိဝတ္တတိ။ ယထာ ပန သော ဝလာဟကော ဝါတဝေဂေန သံစုဏ္ဏိယမာနော ‘‘အဟံ အသုကဋ္ဌာနေ နာမ ဥဋ္ဌိတော ပုန နိဝတ္တိတွာ တတ္ထေဝ ဂန္တွာ ပကတိဘာဝေန ဌဿာမီ’’တိ န လဘတိ, ယံ ဒိသံ ဂတံ, တံ ဂတမေဝ, ယံ အန္တရဟိတံ, တံ အန္တရဟိတမေဝ ဟောတိ, တထာ သောပိ ကလလာဒိဘာဝေန ဂစ္ဆမာနော ဂစ္ဆတေဝ, တသ္မိံ တသ္မိံ ကောဋ္ဌာသေ သင်္ခါရာ ပုရိမာနံ ပုရိမာနံ ပစ္စယာ ဟုတွာ ပစ္ဆတော အနိဝတ္တိတွာ တတ္ထ တတ္ထေဝ ဘိဇ္ဇန္တိ, ဇရာကာလေ သင်္ခါရာ ‘‘အမှေဟိ ဧသ ပုဗ္ဗေ ယုဝါ ထာမသမ္ပန္နော ကတော, ပုန နံ နိဝတ္တိတွာ တတ္ထေဝ ကရိဿာမာ’’တိ န လဘန္တိ, တတ္ထ တတ္ထေဝ အန္တရဓာယန္တီတိ ဒဿေတိ။
န ယုဇ္ဈမာနာတိ ဥဘတော ဗျူဠှေ သင်္ဂါမေ ယုဇ္ဈန္တာ။ န ဗလေနဝဿိတာတိ န ကာယဗလေန ဝါ ယောဓဗလေန ဝါ ဥပဂတာ သမန္နာဂတာ။ န ဇီရန္တီတိ ပုရိမ-န-ကာရံ အာဟရိတွာ ဧဝရူပါပိ နရာ န ဇီရန္တိ န စာပိ န မီယရေတိ အတ္ထော ဝေဒိတဗ္ဗော။ သဗ္ဗံ ဟိဒန္တိ မဟာရာဇ, သဗ္ဗမေဝ ဣဒံ ပါဏမဏ္ဍလံ မဟာယန္တေန ပီဠိယမာနာ ဥစ္ဆုဃဋိကာ ဝိယ ဇာတိယာ စ ဇရာယ စ ဥပဒ္ဒုတံ နိစ္စံ ပီဠိတံ။ တံ မေ မတီ ဟောတီတိ တေန ကာရဏေန မမ ‘‘ပဗ္ဗဇိတွာ ဓမ္မံ စရာမီ’’တိ မတိ ဟောတိ စိတ္တံ ဥပ္ပဇ္ဇတိ။
စတုရင်္ဂိနိန္တိ ဟတ္ထိအာဒီဟိ စတုရင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတံ။ သေနံ သုဘိံသရူပန္တိ သုဋ္ဌု ဘိံသနကဇာတိကံ သေနံ။ ဇယန္တီတိ ကဒါစိ ဧကစ္စေ ရာဇာနော အတ္တနော သေနာယ ဇယန္တိ။ န မစ္စုနောတိ တေပိ ရာဇာနော မဟာသေနဿ မစ္စုနော သေနံ ဇယိတုံ န ဥဿဟန္တိ, န ဗျာဓိဇရာမရဏာနိ မဒ္ဒိတုံ သက္ကောန္တိ။ မုစ္စရေ ဧကစ္စေယျာတိ ဧတေဟိ ဟတ္ထိအာဒီဟိ ပရိဝါရိတာ ဧကစ္စေ ပစ္စာမိတ္တာနံ ဟတ္ထတော မုစ္စန္တိ, မစ္စုနော ပန သန္တိကာ မုစ္စိတုံ န သက္ကောန္တိ။ ပဘဉ္ဇန္တီတိ ဧတေဟိ ဟတ္ထိအာဒီဟိ ပစ္စတ္ထိကရာဇူနံ နဂရာနိ ပဘဉ္ဇန္တိ။ ပဓံသယန္တီတိ မဟာဇနံ ဓံသေန္တာ ပဓံသေန္တာ ဇီဝိတက္ခယံ ပါပေန္တိ။ န မစ္စုနောတိ တေပိ မရဏကာလေ ပတ္တေ မစ္စုနော ဘဉ္ဇိတုံ န သက္ကောန္တိ။
ဘိန္နဂဠာ ပဘိန္နာတိ တီသု ဌာနေသု ပဘိန္နာ ဟုတွာ မဒံ ဂဠန္တာ, ပဂ္ဃရိတမဒါတိ အတ္ထော။ န မစ္စုနောတိ တေပိ မဟာမစ္စုံ မဒ္ဒိတုံ န သက္ကောန္တိ။ ဣဿာသိနောတိ ဣဿာသာ ဓနုဂ္ဂဟာ။ ကတဟတ္ထာတိ သုသိက္ခိတာ။ ဒူရေပါတီတိ သရံ ဒူရေ ပါတေတုံ သမတ္ထာ။ အက္ခဏဝေဓိနောတိ အဝိရဒ္ဓဝေဓိနော, ဝိဇ္ဇုအာလောကေန ဝိဇ္ဈနသမတ္ထာ ဝါ။ သရာနီတိ အနောတတ္တာဒီနိ မဟာသရာနိ ခီယန္တိယေဝ။ သသေလကာနနာတိ သပဗ္ဗတဝနသဏ္ဍာ မဟာပထဝီပိ ခီယတိ။ သဗ္ဗံ ဟိဒန္တိ သဗ္ဗမိဒံ သင်္ခါရဂတံ ဒီဃမန္တရံ ဌတွာ ခီယတေဝ။ ကပ္ပုဋ္ဌာနဂ္ဂိံ ပတွာ မဟာသိနေရုပိ အဂ္ဂိမုခေ မဓုသိတ္ထကံ ဝိယ ဝိလီယတေဝ, အဏုမတ္တောပိ သင်္ခါရော ဌာတုံ န သက္ကောတိ။ ကာလပရိယာယန္တိ ကာလပရိယာယံ နဿနကာလဝါရံ ပတွာ သဗ္ဗံ ဘဉ္ဇရေ, သဗ္ဗံ သင်္ခါရဂတံ ဘိဇ္ဇတေဝ။ တဿ ပကာသနတ္ထံ သတ္တသူရိယသုတ္တံ (အ။ နိ။ ၇။၆၆) အာဟရိတဗ္ဗံ။
စလာစလန္တိ စဉ္စလံ သကဘာဝေန ဌာတုံ အသမတ္ထံ နာနာဘာဝဝိနာဘာဝသဘာဝမေဝ။ ပါဏဘုနောဓ ဇီဝိတန္တိ ဣဓ လောကေ ဣမေသံ ပါဏဘူတာနံ
ဇီဝိတံ။ ပဋောဝ ဓုတ္တဿ, ဒုမောဝ ကူလဇောတိ သုရဓုတ္တော ဟိ သုရံ ဒိသွာဝ ဥဒရေ ဗဒ္ဓံ သာဋကံ ဒတွာ ပိဝတေဝ, နဒီကူလေ ဇာတဒုမောဝ ကူလေ လုဇ္ဇမာနေ လုဇ္ဇတိ, ယထာ ဧသ ပဋော စ ဒုမော စ စဉ္စလော, ဧဝံ သတ္တာနံ ဇီဝိတံ, ဒေဝါတိ။ ဒုမပ္ဖလာနေဝါတိ ယထာ ပက္ကာနိ ဖလာနိ ဝါတာဟတာနိ ဒုမဂ္ဂတော ဘူမိယံ ပတန္တိ, တထေဝိမေ မာဏဝါ ဇရာဝါတာဟတာ ဇီဝိတာ ဂဠိတွာ မရဏပထဝိယံ ပတန္တိ။ ဒဟရာတိ အန္တမသော ကလလဘာဝေ ဌိတာပိ။ မဇ္ဈိမပေါရိသာတိ နာရီနရာနံ မဇ္ဈေ ဌိတာ ဥဘတောဗျဉ္ဇနကနပုံသကာ။
တာရကရာဇသန္နိဘောတိ ယထာ တာရကရာဇာ ကာဠပက္ခေ ခီဏော, ပုန ဇုဏှပက္ခေ ပူရတိ, န ဧဝံ သတ္တာနံ ဝယော။ သတ္တာနဉှိ ယံ အဗ္ဘတီတံ, ဂတမေဝ ဒါနိ တံ, န တဿ ပုနာဂမနံ အတ္ထိ။ ကုတော သုခန္တိ ဇရာဇိဏ္ဏဿ ကာမဂုဏေသု ရတိပိ နတ္ထိ, တေ ပဋိစ္စ ဥပ္ပဇ္ဇနကသုခံ ကုတောယေဝ။ ယက္ခာတိ မဟိဒ္ဓိကာ ယက္ခာ။ ပိသာစာတိ ပံသုပိသာစကာ။ ပေတာတိ ပေတ္တိဝိသယိကာ။ အဿသန္တီတိ အဿာသဝါတေန ဥပဟနန္တိ, အာဝိသန္တီတိ ဝါ အတ္ထော။ န မစ္စုနောတိ မစ္စုံ ပန တေပိ အဿာသေန ဥပဟနိတုံ ဝါ အာဝိသိတုံ ဝါ န သက္ကောန္တိ။ နိဇ္ဈပနံ ကရောန္တီတိ ဗလိကမ္မဝသေန ခမာပေန္တိ ပသာဒေန္တိ။ အပရာဓကေတိ ရာဇာပရာဓကာရကေ။ ဒူသကေတိ ရဇ္ဇဒူသကေ။ ဟေဌကေတိ သန္ဓိစ္ဆေဒါဒီဟိ လောကဝိဟေဌကေ။ ရာဇာနောတိ ရာဇာနော။ ဝိဒိတွာန ဒေါသန္တိ ဒေါသံ ဇာနိတွာ ယထာနုရူပေန ဒဏ္ဍေန ဒဏ္ဍေန္တီတိ အတ္ထော။ န မစ္စုနောတိ တေပိ မစ္စုံ ဒဏ္ဍယိတုံ န သက္ကောန္တိ။
နိဇ္ဈပေတုန္တိ သက္ခီဟိ အတ္တနော နိရပရာဓဘာဝံ ပကာသေတွာ ပသာဒေတုံ။ န အဍ္ဎကာ ဗလဝါ တေဇဝါပီတိ ‘‘ဣမေ အဍ္ဎာ, အယံ ကာယဗလဉာဏဗလာဒီဟိ ဗလဝါ, အယံ တေဇဝါ’’တိ ဧဝမ္ပိ န ပစ္စုရာဇဿ အပေက္ခံ အတ္ထိ, ဧကသ္မိမ္ပိ သတ္တေ အပေက္ခံ ပေမံ သိနေဟော နတ္ထိ, သဗ္ဗမေဝ အဘိမဒ္ဒတီတိ ဒဿေတိ။ ပသယှာတိ ဗလက္ကာရေန အဘိဘဝိတွာ။ န မစ္စုနောတိ တေပိ မစ္စုံ ခါဒိတုံ န သက္ကောန္တိ။ ကရောန္တာတိ မာယံ ကရောန္တာ။ မောဟေန္တီတိ အဘူတံ ဘူတံ ကတွာ ဒဿေန္တာ မောဟေန္တိ။ ဥဂ္ဂတေဇာတိ ဥဂ္ဂတေန ဝိသတေဇေန သမန္နာဂတာ။ တိကိစ္ဆကာတိ ဝိသဝေဇ္ဇာ။ ဓမ္မန္တရီ ဝေတ္တရဏီ စ ဘောဇောတိ ဧတေ ဧဝံနာမကာ ဝေဇ္ဇာ။ ဃောရမဓီယမာနာတိ ဃောရံ နာမ ဝိဇ္ဇံ အဓီယန္တာ။ ဩသဓေဟီတိ ဃောရံ ဝါ ဂန္ဓာရိံ ဝါ ဝိဇ္ဇံ သာဝေတွာ ဩသဓံ အာဒါယ တေဟိ ဩသဓေဟိ ပစ္စတ္ထိကာနံ အဒဿနံ ဝဇန္တိ။
ဓမ္မောတိ သုစရိတဓမ္မော။ ရက္ခတီတိ ယေန ရက္ခိတော, တံ ပဋိရက္ခတိ။ သုခန္တိ ဆသု ကာမသဂ္ဂေသု သုခံ အာဝဟတိ။ ပါပေတီတိ ပဋိသန္ဓိဝသေန ဥပနေတိ။
ဧဝံ မဟာသတ္တော စတုဝီသတိယာ ဂါထာဟိ ပိတု ဓမ္မံ ဒေသေတွာ ‘‘မဟာရာဇ, တုမှာကံ ရဇ္ဇံ တုမှာကမေဝ ဟောတု, န မယှံ ဣမိနာ အတ္ထော, တုမှေဟိ ပန သဒ္ဓိံ ကထေန္တမေဝ မံ ဗျာဓိဇရာမရဏာနိ ဥပဂစ္ဆန္တိ, တိဋ္ဌထ, တုမှေ’’တိ ဝတွာ အယဒါမံ ဆိန္ဒိတွာ မတ္တဟတ္ထီ ဝိယ ကဉ္စနပဉ္ဇရံ ဆိန္ဒိတွာ သီဟပေါတကော ဝိယ ကာမေ ပဟာယ မာတာပိတရော ဝန္ဒိတွာ နိက္ခမိ။ အထဿ ပိတာ ‘‘မမပိ ရဇ္ဇေနတ္ထော နတ္ထီ’’တိ ရဇ္ဇံ ပဟာယ တေန သဒ္ဓိညေဝ နိက္ခမိ, တသ္မိံ နိက္ခန္တေ ဒေဝီပိ အမစ္စာပိ ဗြာဟ္မဏဂဟပတိကာဒယောပီတိ သကလနဂရဝါသိနော ဂေဟာနိ ဆဍ္ဍေတွာ နိက္ခမိံသု။ သမာဂမော မဟာ အဟောသိ, ပရိသာ ဒွါဒသယောဇနိကာ ဇာတာ။ တံ အာဒါယ မဟာသတ္တော ဟိမဝန္တံ ပါဝိသိ။ သက္ကော တဿ နိက္ခန္တဘာဝံ ဉတွာ ဝိဿကမ္မံ ပေသေတွာ ဒွါဒသယောဇနာယာမံ သတ္တယောဇနဝိတ္ထာရံ အဿမပဒံ ကာရေသိ။ သဗ္ဗေ ပဗ္ဗဇိတပရိက္ခာရေ ပဋိယာဒါပေသိ။ ဣတော ပရံ မဟာသတ္တဿ ပဗ္ဗဇ္ဇာ စ ဩဝါဒဒါနဉ္စ ဗြဟ္မလောကပရာယဏတာ စ ပရိသာယ အနပါယဂမနီယတာ စ သဗ္ဗာ ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တနယေနေဝ ဝေဒိတဗ္ဗာ။
သတ္ထာ ဣမံ ဓမ္မဒေသနံ အာဟရိတွာ ‘‘ဧဝံ, ဘိက္ခဝေ, ပုဗ္ဗေပိ တထာဂတော မဟာဘိနိက္ခမနံ နိက္ခန္တောယေဝါ’’တိ ဝတွာ ဇာတကံ သမောဓာနေသိ – ‘‘တဒါ မာတာပိတရော မဟာရာဇကုလာနိ အဟေသုံ, သေသပရိသာ ဗုဒ္ဓပရိသာ, အယောဃရပဏ္ဍိတော ပန အဟမေဝ အဟောသိ’’န္တိ။
အယောဃရဇာတကဝဏ္ဏနာ စုဒ္ဒသမာ။
ဇာတကုဒ္ဒါနံ –
မာတင်္ဂေါ စိတ္တသမ္ဘူတော, သိဝိ သိရီ စ ရောဟဏံ၊
ဟံသော သတ္တိဂုမ္ဗော ဘလ္လာ, သောမနဿံ စမ္ပေယျကံ။
ပလောဘံ ပဉ္စပဏ္ဍိတံ, ဟတ္ထိပါလံ အယောဃရံ၊
ဝီသတိယမှိ ဇာတကာ, စတုဒ္ဒသေဝ သင်္ဂိတာ။
ဝီသတိနိပါတဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
(စတုတ္ထော ဘာဂေါ နိဋ္ဌိတော)
ငါးရာငါးဆယ်ဇာတ်ဝတ္ထု
မင်္ဂလာဘုံကျော် ညောင်ကန်ဆရာတော်
နမော တဿ ဘဂဝတော အရဟတော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဿ။
စတုတ္ထတွဲ
ဒသကနိပါတ်
ပါ*၁။ စတုဒွါရဇာတ်
မိဘကို ပုတ်ခတ်ခြင်းကြောင့် သင်ဓုန်းစက်၌ ခံရခြင်း
ဟောတော်မူရာဌာန... နတ်နှင့်တကွသော လောကကို ဆုံးမတော်မူတတ်သော သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် စတုဒွါရမိဒံ နဂရံ အစရှိသော ဂါထာပုဒ်ဖြင့် တန်ဆာဆင်အပ်သော ဤစတုဒွါရဇာတ်ကို ဇေတဝန် ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် ဆုံးမခက်သော ရဟန်းတစ်ပါးကို အကြောင်း ပြု၍ ဟောတော်မူ၏။
ပစ္စုပ္ပန်ဝတ္ထု... ပစ္စုပ္ပန်ဝတ္ထုကို နဝကနိပါတ် ပထမဇာတ်၌ ထင်စွာဖြစ်ခဲ့ပြီ။
ဤဒသကနိပါတ် စတုဒွါရဇာတ်၌ကား သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် ထိုရဟန်းကို ရဟန်း... သင်သည် ဆုံးမခက်သောဟူသည် မှန်သလော ဟု မေးတော်မူ၍ ဘုန်းတော်ကြီး အရှင်ဘုရား... မှန်ပေ၏ ဟု နားတော် လျှောက်သည်ရှိသော် ရဟန်း... သင်သည် ရှေး၌လည်း ဆုံးမခက်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့် ပညာရှိတို့၏ စကားကို မနာယူ၍ သင်ဓုန်းစက်ကို ဆောင်ဖူး၏ ဟု မိန့်တော်မူ၍ အတိတ်ကို ဆောင်တော်မူ၏။
အတိတ်ဝတ္ထု... လွန်လေပြီးသောအခါ ကဿပဘုရား လက်ထက်တော်ဝယ် ဗာရာဏသီပြည်၌ ကုဋေရှစ်ဆယ်ကြွယ်ဝသော သူဌေးအား မိတ္တဝိန္ဒက မည်သော တစ်ယောက်သော သားသည် ဖြစ်၏။
ထိုမိတ္တဝိန္ဒက၏ မိဘတို့သည် သောတာပန်ဖြစ်ကုန်၏။ မိတ္တဝိန္ဒကသည်ကား သီလမရှိ၊ သဒ္ဓါတရားလည်း မရှိ၊ ထိုအခါ ထိုမိတ္တဝန္ဒကကို နောက်အဖို့၌ အဖသေလွန်သည်ရှိသော် ဥစ္စာကိုစီရင်သောအမိသည် အမောင် သင်သည် ရခဲသော လူ၏အဖြစ်ကို ရ၏။ အလှူ ပေးလော့၊ သီလဆောက်တည်လော့၊ ဥပုသ်စောင့်လော့၊ တရားနာလော့ ဟု ဆို၏။ မိခင် အကျွန်ုပ်အား အလှူပေးခြင်း အစရှိသည်တို့ဖြင့် အလိုမရှိ၊ အကျွန်ုပ်ကို မိခင်သည် တစ်စုံတစ်ခုသော စကားကို မဆိုလင့်၊ အကျွန်ုပ်သည် အလိုရှိတိုင်း ပြုအံ့ ဟု မိတ္တဝိန္ဒကသည် ဆို၏။
ဥပုသ်စောင့်ခိုင်း၍
ဤသို့ ဆိုငြားသော်လည်း ထိုမိတ္တဝိန္ဒကကို လပြည့်ဥပုသ်နေ့ဖြစ်သော တစ်နေ့သ၌ အမိသည် အမောင် ယနေ့ မှတ်အပ်သော မြတ်သော ဥပုသ်နေ့တည်း၊ ယနေ့ ဥပုသ် ဆောက် တည်၍ ကျောင်းသို့သွား၍ ခပ်သိမ်းသော ညဉ့်ပတ်လုံး တရားကို နာ၍ လာလော့၊ သင့်အား ငါသည် တစ်ထောင်သော ဥစ္စာကိုပေးအံ့ ဟု အမိသည် ဆို၏။ မိတ္တဝိန္ဒကသည် ကောင်းပြီဟု ဥစ္စာ၌ တပ်စွန်းသဖြင့် ဥပုသ်ဆောက်တည်၍ နံနက်စာစား၍ ကျောင်းသို့သွား၍ နေ့ကိုလွန်စေ၍ ညဉ့်အခါ အကြင်သို့ သဘောရှိသော အရပ်၌ နေသည်ရှိသော် တစ်ပုဒ်သော တရားသည်လည်း နား၌မတည်။ ထိုသို့ သဘောရှိသော တစ်ခုသောအရပ်၌ လျောင်းသဖြင့် အိပ်ပျော်၍ တစ်ဖန် မိုးသောက်သောနေ့၌ စောစောကလျှင် မျက်နှာသစ်၍ အိမ်သို့ သွားလေ၏။
ငွေတစ်ထောင် ပေး
မိတ္တဝိန္ဒက၏ အမိသည်ကား ယနေ့ သားသည် တရားနာ၍ စောစောကလျှင် တရားဟောမထေရ်ကို ပင့်၍ လလတ္တံ့ ဟု ယာဂု ခဲဖွယ် ဘောဇဉ်ကို စီရင်၍ နေရာခင်း၍ မိတ္တဝိန္ဒက၏ လာခြင်းကို မျှော်လတ်သော် တစ်ယောက်တည်းသာ လာသော မိတ္တဝိန္ဒကိုမြင်၍ အမောင် တရားဟော မထေရ်ကို အမောင်သည် မပင့်ခဲ့သလောဟု ဆို၍ အကျွန်ုပ်အား တရားဟောမထေရ်ဖြင့် အလိုမရှိဟု ဆိုလတ်သော် ထိုသို့တပြီးကား ယာဂုကို သောက်လော့ ဟု ဆို၏။ မိတ္တဝိန္ဒကသည် မိခင် သင်တို့သည် တစ်ထောင်သော ဥစ္စာကို ပေးအံ့ ဟု ဝန်ခံအပ်၏။ ရှေးဦးစွာ ငါ့အား တစ်ထောင်သော ဥစ္စာကို ပေးဦးလော့၊ ငါသည် နောက်မှ ယာဂုကို သောက်အံ့ ဟု ဆို၏။ ချစ်သား ယာဂုကို သောက်ဦးလော့၊ နောက်မှပေးအံ့ ဟု အမိသည် ဆို၏။ တစ်ထောင်သော ဥစ္စာကို ယူ၍သာလျှင် ယာဂုကို သောက်အံ့ဟု မိတ္တဝိန္ဒကသည် ဆို၏။ ထိုအခါ မိတ္တဝိန္ဒက၏ အမိသည် ဥစ္စာထောင်ထုပ်ကို ရှေ့၌ထား၏။ မိတ္တဝိန္ဒကသည် ယာဂုကိုသောက်၍ ဥစ္စာထောင်ထုပ်ကိုယူ၍ ကုန်သွယ်ခြင်းကိုပြုလျက် မကြာမြင့်မီလျှင် တစ်သိန်း နှစ်သောင်းသော ဥစ္စာကို ဖြစ်စေ၏။
အမိကို တွန်းထိုး၍သွား
ထိုအခါ မိတ္တဝိန္ဒကအား ငါသည် လှေတည်ထောင်၍ ကုန်ရောင်းခြင်းကို ပြုအံ့ ဟူသော အကြံသည် ဖြစ်၏။ ဖြစ်ပြီး၍ မိတ္တဗိန္ဒကသည် လှေကိုဖြစ်စေ၍ မိခင် အကျွန်ုပ်သည် လှေဖြင့်ကုန်သွယ်ခြင်းကို ပြုအံ့ဟု ဆို၏။ ထိုအခါ မိတ္တဝိန္ဒကကို အမိသည် အမောင် သင်ကား တစ်ယောက်တည်းသော သားတည်၊ ဤအိမ်၌ ဥစ္စာသည်များ၏။ သမုဒ္ဒရာသည် များသောအပြစ်ရှိ၏။ သင် မသွားလင့်ဟု မြစ်၏။ ထိုမိတ္တဝိန္ဒကသည် မိခင် ကျွန်ုပ်သွားအံ့၊ ကျွန်ုပ်ကို မိခင်သည် တားခြင်းငှာ မတတ်ကောင်း ဟု ဆို၍ အမောင် သင့်ကို ငါတားအံ့ဟု အမိသည် လက်၌ ကိုင်သည်ရှိသော် လက်ကိုလွတ်စေ၍ အမိကိုပုတ်ခတ်၍ လဲစေပြီးလျှင် အန္တရာယ်ကိုပြု၍ လှေဖြင့် သမုဒ္ဒရာသို့သွား၏။
သူယုတ် စာရေးတံမဲကျ
လှေသည် ခုနစ်ရက်မြောက်သောနေ့၌ မိတ္တဝိန္ဒကကို မှီ၍ သမုဒ္ဒရာအပြင်၌ မတုန်မလှုပ်တည်၏။ သူယုတ်မာစာရေးတံ ချခြင်းကို ပြုလတ်သော် မိတ္တဝိန္ဒက၏ လက်၌သာလျှင် စာရေးတံ သုံးကြိမ်ကျ၏။ ထိုအခါ မိတ္တဝိန္ဒကအား ဖောင်ကိုပေး၍ ဤသူကို အမှီပြု၍ များစွာသောသူတို့သည် မပျက်စီးစေကုန်သတည်းဟု မိတ္တဝိန္ဒကကို သမုဒ္ဒရာအပြင်၌ ပစ်ကုန်၏။ ထိုခဏ၌ လှေသည် လျင်မြန်သောအဟုန်ဖြင့် သမုဒ္ဒရာသို့ပြေး၏။
ပြိတ္တာမတို့နှင့်ညား
မိတ္တဝိန္ဒကသည်လည်း ဖောင်၌အိပ်၍ တစ်ခုသော ကျွန်းငယ်သို့ရောက်၏။ ထိုကျွန်းငယ်၌ ဖလ်ဗိမာန်ဝယ် လေးယောက်ကုန်သော ဝေမာနိက ပြိတ္တာမတို့ကိုမြင်၍ ထိုပြိတ္တာမတို့သည် ခုနစ်ရက် ဆင်းရဲကို ခံစားရကုန်၏။ ခုနစ်ရက် ချမ်းသာကို ခံစားရကုန်၏။ ထိုဝေမာနိက ပြိတ္တမတို့နှင့်တကွ ခုနစ်ရက် နတ်စည်းစိမ်ကို ခံစားရ၏။ ထိုအခါ မိတ္တဝိန္ဒကကို ဝေမာနိက ပြိတ္တာမတို့သည် ဆင်းရဲကို ခံအံ့သောငှာ သွားလိုကုန်သည်ရှိသော် အရှင်အကျွန်ုပ်တို့သည် ခုနစ်ရက်မြောက်သောနေ့၌ လာကုန်အံ့၊ အကြင်မျှလောက် အကျွန်ုပ်တို့သည် မလကုန်သေး၊ ထိုမျှလောက် မငြီးငွေ့သည်ဖြစ်၍ ဤဗိမာန်၌လျှင် နေလင့်လော့ ဟု ဆို၍ သွားကုန်၏။
မိတ္တဝိန္ဒကသည် တဏှာအလိုသို့ လိုက်၍ ထိုဖောင်၌လျှင် အိပ်၍ တစ်ဖန် သမုဒ္ဒရာအပြင်ဖြင့် သွားလတ်သည်ရှိသော် တစ်ခုသော ကျွန်းငယ်သို့ရောက်၍ ငွေဗိမာန်၌ ရှစ်ယောက်သော ဝေမာနိကပြိတ္တာမတို့ကို မြင်၍ ဤသို့ ရှေးနည်းဖြင့်လျှင် တစ်ခုသောကျွန်းငယ်၌ ပတ္တမြားဗိမာန်ဝယ် တစ်ကျိပ် ခြောက်ယောက်သော ဝေမာနိက ပြိတ္တာမတို့ကိုမြင်၍ တစ်ပါးသော ကျွန်းငယ်၌လျှင် ရွှေဗိမာန်ဝယ် သုံးကျိပ်နှစ်ယောက်ကုန်သော ဝေမာနိက ပြိတ္တာမတို့ကိုမြင်၍ ထိုဝေမာနိက ပြိတ္တာမတို့နှင့်တကွ နတ်စည်းစိမ်ကို စံစား၍ ထိုပြိတ္တာမတို့သည်လည်း ဆင်းရဲခံအံ့သောငှာ သွားသောကာလ၌ တစ်ဖန် သမုဒ္ဒရာအပြင်ဖြင့် သွားလတ်သည်ရှိသော် တစ်ခုသောတံတိုင်းဖြင့် ခြံရံအပ်သော လေးခုသော တံခါးရှိသော မြို့ကို မြင်၏။
ငရဲပန်းကို နတ်ပန်းထင်
များစွာကုန်သော ငရဲသူသတ္တဝါတို့သည် ဆင်းရဲကိုခံရာ အရပ်ဖြစ်သော ဥဿဒငရဲသည် မိတ္တဝိန္ဒကအား တန်ဆဆင်အပ်သော မြိုကဲ့သို့ဖြစ်၍ ထင်သတတ်၊ ထိုမိတ္တဝိန္ဒကသည် ဤမြို့သို့ဝင်၍ ငါသည် မင်းဖြစ်အံ့ ဟု ကြံ၍ သင်ဓုန်းစက်ကို ဦးခေါင်း၌ရွက်၍ မကောင်းမှုကိုခံရသော ငရဲသူ သတ္တဝါကို မြင်၏။
ထိုအခါ ငရဲသူသတ္တဝါတို့၏ ဦးခေါင်း၌ သင်ဓုန်းစက်သည် မိတ္တဝိန္ဒကအား ပဒုမာကဲ့သို့ဖြစ်၍ ထင်၏။ ရင်၌ ငါးပါးသော အင်္ဂါရှိသော အနှောင် အဖွဲ့သည် ရင်လွှမ်းတန်ဆာကဲ့သို့ဖြစ်၍ ထင်၏။ ဦးခေါင်းမှ ယိုစီးသော သွေးသည် စန္ဒကူး နံ့သာ ပျောင်းကဲ့သို့ ဖြစ်၏။ ငိုကြွေးသော အသံသည် သာယာသော သီချင်းသံကဲ့သို့ ဖြစ်၍ထင်၏။
သင်ဓုန်းစက်ကိုတောင်း
မိတ္တဝိန္ဒကသည် ထိုငရဲသူသတ္တဝါတို့၏ အထံသို့သွား၍ အိုယောကျ်ား သင်သည် တင့်တယ်ထွန်းပသော ပဒုမာကို ဆောင်အပ်၏။ ထိုပဒုမာကို ငါ့အား ပေးလော့ဟု ဆို၏။ အချင်း ဤဝတ္ထုကား ပဒုမာမဟုတ်၊ ဤဝတ္ထုသည် သင်ဓုန်းစက်တည်း ဟု ငရဲသူသတ္တဝါတို့သည် ဆို၏။ မိတ္တဝိန္ဒကလည်း အိုယောက်ျား သင်သည် ငါ့အားမပေးလိုသည်၏အဖြစ်ကြောင့် ဤသို့ဆို ဟု ဆို၏။ ငရဲသူ သတ္တဝါသည်လည်း ငါ၏ကံသည် ကုန်သည်ဖြစ်လတ္တံ့၊ ဤယောက်ျားသည်လည်း ငါကဲ့သို့ အမိကို ပုတ်ခတ်၍ လာသည် ဖြစ်ရာ၏။ ထိုယောကျ်ားအား ငါသည် သင်ဓုန်းစက်ကို ပေးအံ့ဟု ကြံ၏။ ကြံပြီး၍ ထိုအခါ မိတ္တဝိန္ဒကကို ငရဲသူသတ္တဝါသည် အို ယောက်ျား... သင်သည် ဤဝတ္ထုကို ယူလော့ ဟု ဆို၍ သင်ဓုန်းစက်ကို မိတ္တဝိန္ဒက၏ ဦးခေါင်းသို့ ပစ်အပ် ထိုသင်ဓုန်းစက်သည် မိတ္တဝိန္ဒက၏ ဦးခေါင်းသို့ကျ၏။
ငရဲခံရပြီ
ထိုခဏ၌ မိတ္တဝိန္ဒကသည် ထိုဝတ္ထုကို သင်ဓုန်းစက် ဟု သိ၍ သင်၏ သင်ဓုန်းစက်ကို သင်ယူလော့ ဟု ဝေဒနာသို့ ရောက်သည်ဖြစ်၍ ငိုကြွေး၏။ ငရဲသူသတ္တဝါသည်လည်း ကွယ်လေ၏။
ကျွန်ုပ်မှာ ဘာအပြစ်ရှိ
ထိုအခါ ဘုရားလောင်းသည် ရုက္ခစိုးနတ်ဖြစ်၍ များစွာသော အခြံအရံတို့ဖြင့် ဥဿဒငရဲသို့ ဒေသစာရီ လှည့်လည်သည်ရှိသော် ထိုအရပ်သို့ ရောက်၏။ မိတ္တဝိန္ဒကသည် ဘုရားလောင်းကို မြင်၍ ရှင်နတ်မင်း... သင်ဓုန်းစက်သည် ကျည်ပွေ့သည် နှမ်းတို့ကို ကြိတ်ဘိသကဲ့သို့ အကျွန်ုပ်ကို ကြိတ်၏။ အကျွန်ုပ်သည် အဘယ်မကောင်းမှုကို ပြုအပ်သနည်းဟု မေးလို၍ -
ဩရုဒ္ဓပဋိရုဒ္ဓေါသ္မိ၊ ကိံ ပါပံ ပကတံ မယာ။
ကိမာဓိကရဏံ ယက္ခ၊ စက္ကာဘိနိဟတော အဟံ။
ဟူသော ဤနှစ်ဂါထာတို့ကို ဆို၏။
၁။ ယက္ခ၊ အရှင်နတ်မင်း။ ဣဒံ နဂရံ၊ ဤမြို့သည်။ စတုဒွါရံ၊ တံခါးလေးခုရှိ၏။ အယသံ၊ သံဖြင့်ပြီးသော။ ဒဠှပါကာရံ၊ မြဲမြံသော တံတိုင်းရှိ၏။ အဟံ၊ အကျွန်ုပ်ကို။ ဩရုဒ္ဓပဋိရုဒ္ဓေါ၊ အတွင်း၌ထား၍ ထက်ဝန်းကျင်မှ တံတိုင်းဖြင့် ရံအပ်သည်။ အသ္မိ၊ ဖြစ်၏။ မယာ၊ အကျွန်ုပ်သည်။ ကိံ ပါပံ၊ အဘယ်မကောင်းမှုကို။ ပကတံ၊ ပြုအပ်သနည်း။
၂။ သဗ္ဗေ၊ ခပ်သိမ်းကုန်သော။ ဒွါရာ၊ တံခါးတို့ကို။ အပိဟိတာ၊ ပိတ်အပ်ကုန်သော။ ဒိဇော ယထာ၊ ငှက်ကဲ့သို့။ အဟံ၊ အကျွန်ုပ်ကို။ ဩရုဒ္ဓေါ၊ ထက်ဝန်းကျင်မှ ပိတ်အပ်သည်။ အသ္မိ၊ ဖြစ်၏။ ကိံ အဓိကရဏံ၊ အဘယ်အကြောင်းကြောင့်။ အဟံ၊ အကျွန်ုပ်ကို။ စက္ကာဘိနိဟတော၊ သင်ဓုန်းစက်သည် နှိပ်စက် အပ်သနည်း။
မိခင်ကို ကြောက်ကန်တွန်းထိုးခဲ့
ထိုအခါ နတ်သားသည် မိတ္တဝိန္ဒကအား အကြောင်းကို ဆိုအံ့သောငှာ-
အနုကမ္ပကာနံ ဉာတီနံ၊ ဝစနံ သမ္မ နာကရိ။
စတုဗ္ဘိ အဋ္ဌဇ္ဈဂမာ၊ အဋ္ဌာဟိပိ စ သောဠသ။
ဣစ္ဆာဟတဿ ပေါသဿ။ စက္ကံ ဘမတိ မတ္ထကေ။
ယေ စ တံ အနုဂိဇ္ဈန္တိ၊ တေ ဟောန္တိ စက္ကဓာရိနော။
ယေသံ စေတံ အသင်္ခါတံ၊ တေ ဟောန္တိ စက္ကဓာရိနော။
ဣစ္ဆံ န သေဝေယျ အနတ္ထသံဟိတံ။
ကရေယျ ဝါကျံ အနုကမ္ပကာနံ၊
တံ တာဒိသံ နာတိဝတ္တေယျ စက္ကံ။
ဟူသော ဤခြောက်ဂါထာတို့ကို ဆို၏။
၃။ သမ္မ၊ အချင်း မိတ္တဝိန္ဒက။ တွံ၊ သင်သည်။ အတိရေကာနိ ဝီသတိ သဟဿာနိ၊ နှစ်သောင်း အလွန်ရှိကုန်သော။ သတသဟဿာနိ၊ တစ်သိန်းသော ဥစ္စာတို့ကို။ လဒ္ဓါ၊ ရ၍။ အနုကမ္ပကာနံ၊ အစဉ် သနားကုန်သော။ ဉာတီနံ၊ ဆွေမျိုးတို့၏။ ဝစနံ၊ စကားကို။ နာကရိ၊ မလိုက်နာ။
၄။ လင်္ဃိံ၊ လှေကို တံပိုးအဟုန်ဖြင့် ခုန်စေခြင်းငှာ စွမ်းနိုင်သော။ သာဂရံ၊ ရတနာတို့၏ တည်ရာဖြစ်သော။ အပ္ပသိဒ္ဓိကံ၊ နည်းသော ပြီးစီးခြင်းရှိသော။ သမုဒ္ဒံ၊ သမုဒ္ဒရာသို့။ ပက္ခန္ဒိ၊ သွား၏။ စတုဗ္ဘိ၊ လေးယောက်ကုန်သော ဝေမာနိက ပြိတ္တာမတို့မှ။ အဋ္ဌ၊ ရှစ်ယောက်ကုန်သော ဝေမာနိက ပြိတ္တာမတို့ကို။ အဇ္ဈဂမာ၊ ရ၏။ အဋ္ဌာဟိပိ စ၊ ရှစ်ယောက်ကျန်သော ဝေမာနိက ပြိတ္တာမတို့မှလည်း။ သောဠသ၊ တစ်ကျိပ်ခြောက်ယောက်ကုန်သော ဝေမာနိကပြိတ္တမတို့ကို။ အဇ္စျဂမာ၊ ရ၏။
၅။ သောဠသာဟိ စ၊ တစ်ကျိပ်ခြောက်ယောက်ကုန်သော ဝေမာနိက ပြိတ္တာမတို့မှလည်း။ ဗာတ္တိံသ၊ သုံးကျိပ်နှစ်ယောက်ကုန်သော ဝေမာနိက ပြိတ္တာမတို့ကို။ အဇ္ဈဂမာ၊ ရ၏။ အတြိစ္ဆော၊ အလွန်အလိုကြီးသော သင်သည်။ မာတုပဟရဏ အကုသသ နိဿန္ဒေန၊ အမိကိုပုတ်ခတ်သော အကုသိုလ်ကံ၏ အကျိုးဖြင့်။ စက္ကံ၊ သင်ဓုန်းစက်သို့။ အာသဒေါ၊ ရောက်၏။ ဣစ္ဆာဟတဿ၊ အလိုသည် နှိပ်စက်အပ်သော။ ပေါသဿ၊ ယောကျ်ားဖြစ်သော သင်၏။ မတ္ထကေ၊ ဦးခေါင်းထက် ၌။ စက္ကံ၊ သင်ဓုန်းစက်သည်။ ဘမတိ၊ လည်၏။
၆။ ယေ စ၊ အကြင်သူတို့သည်လည်း။ ဥပရိဝိသာလာ၊ အထက်ကျယ်ထသော။ ဒုပ္ပူရာ၊ ပြည့်နိုင်ခဲသော။ ဣစ္ဆာဝိသဋဂါမိနီ၊ အလိုရှိရာသို့ လိုက်သော။ တံ၊ ထိုတဏှာကို။ အနုဂိဇ္ဈန္တိ၊ အဖန် တလဲလဲ တပ်စွန်းကုန်၏။ တေ၊ ထိုသူတို့သည်။ စက္ကဓာရိနော၊ သင်ဓုန်းစက်ကို ဆောင်ရကုန်သည်။ ဟောန္တိ၊ ဖြစ်ကုန်၏။
၇။ တွံ၊ သင်သည်။ ဗဟုဘဏ္ဍဉ္စ၊ များသော ဥစ္စာကိုလည်း။ ဩဟာယ၊ စွန့်၍။ မဂ္ဂံ၊ ခရီးကို။ အပ္ပဋိဝေက္ခိယ၊ မဆင်ခြင်မူ၍။ ဂစ္ဆတိ၊ သွား၏။ ယေသံ စ၊ အကြင်သူတို့သည်လည်း။ အသင်္ခါတံ၊ မဆင်ခြင်ကုန်မူ၍။ ဧတံမဂ္ဂံ၊ ထိုခရီးသို့။ ဂစ္ဆန္တိ၊ သွားကုန်၏။ တေ စ၊ ထိုသူတို့သည်လည်း။ စက္ကဓာရိနော၊ သင်ဓုန်းစက်ကို ဆောင်ရကုန်သည်။ ဟောန္တိ၊ ဖြစ်ကုန်၏။
၈။ ကမ္မံ၊ အမှုကို။ သမေက္ခေ၊ ဆင်ခြင်ရာ၏။ ဝိပုလံ၊ ပြန့်ပြောသော။ ဘောဂဉ္စ၊ စည်းစိမ်ဥစ္စာကိုလည်း။ သမေက္ခေ၊ ဆင်ခြင်ရာ၏။ အနတ္ထသံဟိတံ၊ အကျိုးမဲ့နှင့်စပ်သော။ ဣစ္ဆံ၊ အလိုကို။ န သေဝေယျ၊ မမှီဝဲရာ။ အနုကမ္ပကာနံ၊ အစဉ်သနားကုန်သော မိဘတို့၏။ ဝါကျံ၊ စကားကို။ ကရေယျ၊ လိုက်နာရာ၏။ တာဒိသံ၊ ထိုသဘောရှိသော သူကို။ တံ စက္ကံ၊ ထိုသင်ဓုန်းစက်သည်။ နာတိဝတ္တေယျ-န အတိ ဝတ္တေယျ၊ မနှိပ်စက် မလွှမ်းမိုးရာ။
ကျွန်ုပ်ဘယ်လောက်ကြာ ခံရမလဲ
မိတ္တဝိန္ဒကသည် ထိုစကားကိုကြား၍ ဤနတ်သားသည် ငါပြုသောအမှုကို အမှန်အားဖြင့် သိ၏။ ဤနတ်သားသည် ငါ၏ ဆင်းရဲမှ လွတ်အံ့သော ကာလအတိုင်းအရှည်ကိုလည်း သိလတ္တံ့၊ ထိုနတ်သားကို မေးအံ့ ဟု ကြံ၍-
ကတိ ဝဿသဟဿာနိ၊ တံ မေ အက္ခာဟိ ပုစ္ဆိတော။
ဟူသော ကိုးခုမြောက်သော ဤဂါထာကိုဆို၏။
၉။ ယက္ခ၊ ရှင်နတ်မင်း။ စက္ကံ၊ သင်ဓုန်းစက်သည်။ ကီဝစိရံ၊ ဘယ်မျှကြမြင့်စွာလျှင်။ မေ၊ ငါ၏။ သိရသိ၊ ဦးခေါင်း၌။ ဌဿတိ၊ တည်လတ္တံ့နည်း။ ကတိဝဿသဟဿာနိ၊ အဘယ်မျှသော နှစ်အထောင်တို့ပတ်လုံး။ ဌဿတိ၊ တည်လတ္တံ့နည်း။ ပုစ္ဆိတော၊ မေးအပ်သော အရှင်နတ်မင်းသည်။ မေ၊ ငါ့အား။ တံ၊ ထိုအကြောင်းကို။ အက္ခာဟိ၊ ကြားလော့။
သင့်အကုသိုလ်ကံ မကုန်သရွေ့
ထိုအခါ ဘုရားလောင်းသည် မိတ္တဝိန္ဒကား ဆိုလို၍-
စက္ကံ တေ သိရသိ မာဝိဒ္ဓံ၊ န တံ ဇီဝံ ပမောက္ခသိ။
ဟူသော ဆယ်ခုမြောက်သော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၁၀။ မိတ္တဝိန္ဒ၊ မိတ္တဝိန္ဒက။ မေ၊ ငါ၏။ ဝစနံ၊ စကားကို။ တွံ၊ သင်သည်။ သုဏောဟိ၊ နာလော့။ တွံ၊ သင်သည်။ အတိသရော၊ အလွန်ကြမ်းကြုတ်သော အမှုကို ပြုအပ်သည်၏အဖြစ်နှင့် အတိုင်း အရှည်မရှိသော ကာလပတ်လုံး အလွန်ကြီးသော ဆင်းရဲကို အောက်မေ့ရလတ္တံ့။ ပစ္စသရော၊ အဖန်တလဲလဲ အလွန်ကြီးသော ဆင်းရဲကို အောက်မေ့ရလတ္တံ့။ တေ၊ သင်၏။ သိရသိ၊ ဦးခေါင်း၌။ စက္ကံ၊ သင်ဓုန်းစက်သည်။ အာဝိဒ္ဓံ၊ အိုးထိန်းစက်ကဲ့သို့ လည်၏။ တံ၊ ထိုသင်ဓုန်းစက်ကို။ တွံ၊ သင်သည်။ ဇီဝံ၊ ကံ၏အကျိုး မကုန်သရွေ့ကာလပတ်လုံး အသက်ရှည်လျက်။ န မောက္ခသိ၊ မလွတ်စေနိုင်လတ္တံ့။
နတ်သားသည် ဤစကားကိုဆို၍ မိမိနေရာအရပ်သို့လျှင် သွား၏။ မိတ္တဝိန္ဒကသည်လည်း ကြီးစွာသော ဆင်းရဲကို ခံရ၏။
ဇာတ်ပေါင်း... သဗ္ဗညူမြတ်စွာဘုရားသည် ဤဓမ္မဒသနာကို ဆောင်တော်မူ၍ ယခုအခါ ဆုံးမခက်သော ရဟန်းသည် ထိုအခါ မိတ္တဝိန္ဒကဖြစ်ပြီ၊ ယခုအခါ ငါဘုရားသည်လျှင် ထိုအခါ နတ်မင်း ဖြစ်ပြီ ဟု ဇာတ်တ်ကို ပေါင်းတော်မူ၏။
ချစ်ခင်သနား၊ မိဘအား၊ စကားနားထောင်ရာ
ရှေးဦးစွာသော စတုဒွါရဇာတ်သည် ပြီး၏။
*****
ဒသကနိပါတ်
၂။ ကဏှဇာတ်
အကျင့်ကောင်းခြင်းသည် အဆင်းလှပခြင်းပင်မည်ခြင်း
ဟောတော်မူရာဌာန... နတ်နှင့်တကွသော လောကကို ဆုံးမတော်မူတတ်သော သဗ္ဗညူမြတ်စွာဘုရားသည် ကဏှော ဝတာယံ အစရှိသော ဂါထာပုဒ်ဖြင့် တန်ဆာဆင်အပ်သော ဤကဏှဇာတ်ကို ကပ္ပိလဝတ်ပြည်ကို အမှီပြု၍ နိဂြောဓာရုံ ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် ပြုံးတော်မူခြင်းကို အကြောင်းပြု၍ ဟောတော်မူ၏။
ပစ္စုပ္ပန်ဝတ္ထု... ထိုအခါ သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် ညချမ်းအချိန်ဝယ် နိဂြောဓာရုံကျောင်းတော်၌ ရဟန်းသံဃာ ခြံရံလျက် စင်္ကြံသွားတော်မူလတ်သည် ရှိသော် မထင်ရှားသော အရပ်၌ ပြုံးခြင်းကို ပြုံးတော်မူသတတ်။ အရှင်အာနန္ဒာမထေရ်သည် သဗ္ဗညူမြတ်စွာဘုရား ပြုံးတော်မူခြင်း၏ အကြောင်းကား အဘယ်သို့နည်း၊ သဗ္ဗညူမြတ်စွာဘုရားရှင်ကို မေးလျှောက်အံ့ဟု လက်အုပ်ချီ၍ ပြုံးတော်မူခြင်း၏ အကြောင်းကို မေးလျှောက်၏။
ထိုအခါ အရှင်အာနန္ဒာမထေရ်အား သဗ္ဗညူမြတ်စွာဘုရားသည် ဖြစ်ဖူးသောဇာတ်ကို ဟောတော်မူ၏။ အာနန္ဒာ ကဏှမည်သော ရသေ့သည် ဖြစ်ဖူး၏။ ထိုရသေ့သည် ဤအရပ်၌ ဈာန်ဖြင့် မွေ့လျော်သည်ဖြစ်၍ နေ၏။ ထိုရသေ့၏ သီလတန်ခိုးကြောင့် သိကြားမင်း၏နေရာသည် တုန်လှုပ်၏ဟု ပြုံးခြင်း၏အကြောင်းကို မိန့်တော်မူ၍ ထိုဝတ္ထုသည် မထင်ရှားသည်၏အဖြစ်ကြောင့် ထင်ရှားဖြစ်စိမ့်သောငှာ အရှင်အာနန္ဒာမထေရ်သည် တောင်းပန်အပ်သည်ဖြစ်၍ အတိတ်ကို ဆောင်တော်မူ၏။
အတိတ်ဝတ္ထု... လွန်လေပြီးသောအခါ ဗာရာဏသီပြည်၌ ဗြဟ္မဒတ်မင်းသည် မင်းပြုသည်ရှိသော် ဗာရာ ဏသီပြည်၌ ကုဋေရှစ်ဆယ် ကြွယ်ဝသော သားမရှိသော တစ်ယောက်သော ပုဏ္ဏားသည် သီလကို ဆောက်တည်၍ သားဆုတောင်းသည် ရှိသော် ဘုရားလောင်းသည် ထိုပုဏ္ဏား၏ ပုဏ္ဏေးမဝမ်း၌ ဖြစ်၏။
ကဏှ သတို့သား
မည်းသော အဆင်းရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့် ဘုရားလောင်းအား အမည်မှည့်သောနေ့၌ ကဏှသတို့သား ဟူသော အမည်ကို မှည့်ကုန်၏။ ထိုကဏှသတို့သားသည် တစ်ဆယ့်ခြောက်နှစ်ရှိသော ကာလ မြဆင်းတုကဲ့သို့ တင့်တယ်ခြင်း ရှိ၏။ အဖသည် အတတ်ကို သင်စိမ့်သောငှာ စေလွှတ်အပ်သည်ဖြစ်၍ တက္ကသိုလ်ပြည်၌ ခပ်သိမ်းသော အတတ်တို့ကို သင်ပြီး၍ ပြန်လည်၏။
အလှူကြီးပေး၍
ထိုအခါ ကဏှသတို့သားကို အဖသည် လျောက်ပတ်သော မယားနှင့်ယှဉ်စေ၏။ ထိုကဏှသတို့သားသည် မိဘတို့၏ လွန်သောကာလ၌ ခပ်သိမ်းသော ဥစ္စာစည်းစိမ်ကို စီရင်၏။ တစ်နေ့သ၌ ရတနာကျီကျတို့ကို ကြည့်၍ ပလ္လင်၏ အလယ်၌ နေ၍ ရွှေပေကို ဆောင်ခဲ့စေ၏။ ဤမျှသောဥစ္စာတို့ကို ဤအမည်ရှိသောသူသည် ဖြစ်စေအပ်၏။ ဤသို့ ရှေး၌ဖြစ်ကုန်သော အမျိုးတို့သည် ရွှေပေ၌ ရေးအပ်ကုန်သော အက္ခရာတို့ကို ကြည့်၍ အကြင်သူတို့သည် ဤဥစ္စာကို ဖြစ်စေအပ်၏။ ထိုသူတို့သည် မထင်ကုန်၊ ဥစ္စာသည်သာလျှင် ထင်၏။ ဤဥစ္စာကို ယူ၍ သွားသော တစ်ယောက်သောသူ မည်သည်လည်း မရှိ။ ဥစ္စာထုပ်ကို တမလွန်သို့ ယူအံ့သောငှာ တစ်စုံတစ်ယောက်သောသူသည် မစွမ်းနိုင်၊ မင်း ခိုးသူ, မီး, ရေ မချစ်သောသူ ရန်သူမျိုး ငါးပါးတို့၏ ဆက်ဆံသည်၏အဖြစ်ကြောင့် အနှစ်မရှိသောဥစ္စာ၏ အနှစ်ကား အလှူပေးခြင်းလျှင်တည်း။ များစွာသော ရောဂါတို့နှင့် ဆက်ဆံသည်၏အဖြစ်ကြောင့် အနှစ်မရှိသော ကိုယ်၏ အနှစ်သည်ကား သီလရှိကုန်သောသူတို့၌ ရှိခိုးခြင်းအစရှိသော အဖြစ်လျှင်တည်း၊ အနိစ္စတာသည် နှိပ်စက်အပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့် အနှစ်မရှိသော အသက်၏ အနှစ်သည်ကား အနိစ္စ အစရှိသည်တို့၏ အစွမ်းအားဖြင့် ဝိပဿနာ စီးဖြန်းခြင်းလျှင်တည်း၊ ထို့ကြောင့် ငါသည် အနှစ်မရှိကုန်သော ဥစ္စာတို့မှ အနှစ်ကို ယူအံ့သောငှာ အလှူကို ပေးအံ့ ဟု ကြံ၏။ ကြံပြီးလျှင် ထိုကဏှမည်သော ဘုရားလောင်းသည် နေရာမှထ၍ မင်း၏ အထံသို့သွား၍ မင်းကိုပန်၍ အလှူကြီးပေးခြင်းကို ဖြစ်စေ၏။
ရသေ့ဝတ်ပြီ
ခုနစ်ရက်တိုင်အောင် ဥစ္စာတို့၏ မကုန်ခြင်းတို့ကို မြင်၍ ဥစ္စာဖြင့် ငါ့အား အဘယ်အကျိုးရှိအံ့နည်း၊ အိုခြင်းတရားသည် ငါ့ကို မနှိပ်စက်မီ ရဟန်းပြု၍ အဘိညာဉ် သမာပတ်တို့ကို ဖြစ်စေ၍ ဗြဟ္မာပြည်သို့ လားအံ့ ဟုကြံ၍ အိမ်၌ ခပ်သိမ်းသော တံခါးတို့ကိုဖွင့်စေ၍ ငါ လှူအပ်သည်သာလျှင်ဖြစ်၏။ ဆောင်ယူစေကုန်သတည်း ဟု ဆို၍ မစင်ကိုစက်ဆုပ်သကဲ့သို့ ဝတ္ထုကာမတို့ကိုပယ်၍ လူများငိုကြွေးစဉ် မြို့မှထွက်၍ ဟိမဝန္တာသို့ဝင်၍ ရသေ့ရဟန်းပြုပြီးလျှင် မိမိနေရာ အကျိုးငှာ နှလုံးမွေ့လျင်ဖွယ်ရှိသော မြေအဖို့ကိုကြည့်လျက် ဤအရပ်သို့ရောက်၍ ဤအရပ်၌ နေ့အံ့ဟု တစ်ခုသော ဣန္ဒဝါရုဏီမည်သော သစ်ပင်ကို ဆွမ်းခံပြု၍ အဓိဋ္ဌာန်၍ ထိုသစ်ပင်ရင်း၌လျှင် နေ၏။ ရွာနီးကျောင်းကိုပယ်၍ အာရညကင် ဆောက်တည်၏။ သစ်ရွက်မိုးသောကျောင်းကို မပြုမူ၍ ရုက္ခမူ ဆောက်တည်၏။ အဗ္ဘောကာသိကကို ဆောက် တည်၏။ နိုသဇ်ဓုတင်ကို ဆောက်တည်၏။ အကယ်၍ အိပ်ငြားအံ့၊ မြေ၌သာလျှင်အိပ်၏။ သွားဟူသော ကျည်ပွေ့ရှိသည်ဖြစ်၍ မီးဖြင့်မချက်သော အာဟာရတို့ကိုလျှင် စား၏။ သလေး မုယော အစရှိသော တစ်စုံတစ်ခုသော အာဟာရကိုမစား။ တစ်နေ့၌ တစ်ကြိမ်သာလျှင်စား၏။ ဧကာသနိက် ဆောက်တည်၏။ မြေဝယ်ပြန့်သောအရောင်၌ အရိပ်ကဲ့သို့ အသက်အပိုင်းအခြား ရှိသည်ဖြစ်၍ ထိုမျှလောက်ကုန်သော ထိုဓုတင်တို့ကို ဆောက်တည်၍နေ၏။
အကျင့်ပြင်းထန်
ဤကဏှဇာတ်၌ ဘုရားလောင်းသည် အလွန် အလိုနည်း သတတ်။ ထိုဘုရားလောင်းသည် မကြာမြင့်မီလျှင်အဘိညာဉ် သမာပတ်တို့ကို ဖြစ်စေ၍ ဈာန်ကစားခြင်းကို ကစားလျက် ထိုအရပ်၌လျှင်နေ၏။ သစ်သီးကြီးငယ်ငှာလည်း တစ်ပါးအရပ်သို့ မသွား။ သစ်ပင်၏ အသီးသီးသောကာလ၌ သစ်သီးကိုစား၏။ ပွင့်သောကာလ၌ အပွင့်ကိုစား၏။ အရွက်ဖြစ်သော ကာလ၌ အရွက်ကိုစား၏။ အရွက်မရှိသော ကာလ၌ အပွေးကိုစား၏။ ဤသို့ မြတ်သော ရောင့်ရဲခြင်းရှိသည်ဖြစ်၍ ဤအရပ်၌ ကြာမြင့်စွာ နေ၏။ ထိုဘုရားလောင်းသည် တစ်နေ့သ၌ နံနက်အခါ သစ်ပင်၏ မှည့်သောအသီးတို့ကို ယူ၏။ ယူသော်လည်း လောဘ၏ အစွမ်းအားဖြင့် ကျက်စားခြင်းမရှိသဖြင့် ထ၍ တစ်ပါးသောအရပ်၌မယူ၊ ထိုင်မြဲတိုင်းလျှင် လက်ကိုဖြန့်၍ လက်ဖြန့်ရာအရပ်၌ တည်ကုန်သော အသီးတို့ကို ယူ၏။ ထိုလက်လှမ်းမီသော အသီးတို့တွင်လည်း နှစ်သက်ဖွယ်ရှိသော အသီးတို့ကို မရွေးမူ၍ ရတိုင်းရတိုင်းသော အသီးကိုသာလျှင် ယူ၏။
သိကြားမင်းလာပြီး
ဤသို့ အလွန်မြတ်သော ရောင့်ရဲခြင်းရှိသော ထိုဘုရားလောင်း၏ သီလတန်ခိုးအားဖြင့် သိကြားမင်း၏ ပဏ္ဍုကမ္ဗလာ ကျောက်နေရာသည် ပူသောအခြင်းအရာကိုပြ၏။ ပဏ္ဍု ကမ္ဗလာသည် သိကြားမင်း၏ အသက်ကုန်သဖြင့်လည်း ပူသည်ဖြစ်သတတ်။ ကောင်းမှုကုန်သဖြင့်လည်းပူသည် ဖြစ်သတတ်။ တစ်ပါးသော အာနုဘော်ကြီးသောသူသည် ထိုသိကြားအရာကို တောင့်တသဖြင့်လည်း ပူသည်ဖြစ်သတတ်။ တရားစောင့်ကုန်သော ကြီးသောတန်ခိုးရှိသော ရဟန်းပုဏ္ဏားတို့၏ သီလတန်ခိုးအားဖြင့်လည်းကောင်း၊ ဒါနတန်ခိုးအားဖြင့် လည်းကောင်း ပူသည် ဖြစ်သတတ်။ သိကြားမင်းသည် ငါ့ကို အဘယ်သူသည်လျှင် နေရာမှ ရွေ့စေလိုသနည်း ဟု ဆင်ခြင်၍ ဤအရပ်၌ သစ်သီးတို့ကို ဆွတ်ယူလျက်နေသော ကဏှရသေ့ကို မြင်၍ ဤရသေ့သည် ပြင်းထန်သော အကျင့်ရှိ၏။ ကောင်းစွာ ထားအပ်သော ဣန္ဒြေရှိ၏။ ဤရသေ့ကို တရားဟောစေသဖြင့် မြတ်သော အသံကိုဖြစ်စေ၍ ချမ်းသာခြင်း၏ အကြောင်းကို ကြားစေ၍ ဆုပေးသဖြင့် နှစ်သက်စေ၍ ဤသစ်ပင်ကို အမြဲသီးသော အသီးရှိသည်ကိုပြု၍ လာအံ့ ဟု ကြံ၏။
အမည်းအနက်ကို မကြည်ညို
ကြံပြီး၍ ထိုသိကြားမင်းသည် ကြီးစွာသော အာနုဘော်ဖြင့် လျင်မြန်စွာ ဆင်းသက်၍ ထိုသစ် ပင်ရင်းဝယ် ကဏှရသေ့၏ နောက်အဖို့၌ ရပ်၍ မိမိကျေးဇူးမဲ့ကို ဆိုသည်ရှိသော် အမျက်ထွက်လတ္တံ့လော၊ မထွက်လတ္တံ့လော ဟု စုံစမ်းလိုရကား-
ကဏှေ ဘူမိပဒေသသ္မိံ၊ န မယှံ မနသော ပိယော။
ဟူသော ရှေးဦးစွာသော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၁၁။ ဝတ၊ စင်စစ်။ ကဏှော၊ မည်းသော အဆင်းရှိသော။ အယံ ပုရိသော၊ ဤယောက်ျားသည်။ ကဏှေ၊ မည်းနက်သော။ ဘူမိပဒေသသ္မိံ၊ မြေအရပ် ၌။ ကဏှံ၊ မည်းနက်သော အဆင်းရှိသော။ ဘောဇနံ၊ သစ်သီးအစာကို။ ဘုဉ္ဇတိ၊ စား၏။ မယှံ၊ ငါ၏။ မနသော၊ စိတ်သည်။ န ပိယော၊ မချစ်။
တရားဟောပြီ
ကဏှရသေ့သည် သိကြားမင်း၏ စကားကိုကြား၍ အဘယ်သူသည်လျှင် ငါနှင့်တကွ ပြောဆိုသနည်းဟု ဒိဗ္ဗစက္ခုဖြင့် ကြည့်လတ်သော် သိကြားဟုသိ၍ ပြန်၍ မကြည့်မူ၍လျှင်-
ယသ္မိံ ပါပါနိ ကမ္မာနိ၊ သဝေ ကဏှော သုဇမ္ပတိ။
ဟူသော နှစ်ခုမြောက်သော ဤဂါထာကိုဆို၏။
၁၂။ သုဇမ္ပတိ၊ သုဇာနတ်သမီး၏လင်။ တစသာ၊ အဆင်းအရေဖြင့်။ ကဏှော၊ မည်းနက်ခြင်းသည်။ န ကဏှော၊ မည်းနက်ခြင်း မမည်။ ဟိ သစ္စံ၊ မှန်၏။ အန္တော သာရော၊ အတွင်း၌ သီလ သမာဓိ အစရှိသော အနှစ်တို့နှင့် ပြည့်စုံ သော သူသည်။ ဗြာဟ္မဏော၊ ဗြာဟ္မဏမည်သည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ ယသ္မိံ၊ အကြင်သူ၌။ ပါပါနိ ကမ္မာနိ၊ မကောင်းမှုကံတို့သည်။ သန္တိ၊ ရှိကုန်၏။ သော၊ ထိုသူသည်။ ဝေ၊ စင်စစ်။ ကဏှော၊ မည်းနက်၏။
ဤသို့ဆိုပြီး၍ သတ္တဝါတို့၏ မည်းသောအဖြစ်ကို ပြုတတ်ကုန်သော ကံတို့ကို ဧကဝိဓ အစရှိကုန်သော ကံအပြားတို့ဖြင့် အကျယ်ချဲ့၍ သီလအစရှိကုန်သော ကျေးဇူးတို့ကို ချီးမွမ်း၍ ကောင်းကင်၌ လကိုထင်စေသကဲ့သို့ သိကြားအား တရားတော၏။
သိကြားမင်းဆုပေး
သိကြားမင်းသည် ဘုရားလောင်း၏ တရားစကားကို နာာရ၍ နှစ်သက်ဝမ်းမြောက်သည်ဖြစ်၍ ဘုရားလောင်းကို ဆုဖြင့် ဖိတ်လိုရကား-
ဝရံ ဗြဟ္မဏ တေ ဒမ္မိ၊ ယံကိဉ္စိ မနသိစ္ဆသိ။
ဟူသော သုံးခုမြောက်သော ဤဂါထာကိုဆို၏။
၁၃။ ဗြာဟ္မဏ၊ မကောင်းမှုကို အပပြုသော ရှင်ရသေ့။ တေ၊ ရှင်ရသေ့သည်။ ဧတသ္မိံ၊ ထိုစကားကို။ သုလပိတေ၊ ကောင်းစွာ မိန့်ဆိုအပ်သည်ရှိသော်။ ပတိရူပေ၊ လျောက်ပတ်သော စကားကို။ သုဘာသိတေ၊ ကောင်းဆိုအပ်သည်ရှိသော်။ ယံကိဉ္စိ၊ အမှတ်မရှိသော ဆုကို။ တွံ၊ သင်သည်။ မနသာ၊ စိတ်ဖြင့်။ ဣစ္ဆသိ၊ အလိုရှိ၏။ တံဝရံ၊ ထိုဆုကို။ တေ၊ သင့်အား။ ဒမ္မိ၊ ပေးအံ့။
ယူလိုသောဆု ၄-ပါး
ဘုရားလောင်းသည် ထိုစကားကိုကြား၍ သိကြားမင်းသည် မိမိကျေးဇူးမဲ့ကို ဆိုသည်ရှိသော် အမျက်ထွက်လတ္တံ့လော၊ မထွက်လတ္တံ့လောဟု စုံစမ်းလျက် ငါ၏ အရေအဆင်းကို လည်းကောင်း, အစာကိုလည်းကောင်း, နေရာကိုလည်းကောင်း ကဲ့ရဲ၍ ယခု ငါ၏ အမျက်မထွက်သော အဖြစ်ကိုသိ၍ ကြည်ညိုစိတ် ရှိသည်ဖြစ်၍ ဆုကိုပေး၏။ ဤသိကြားမင်းသည်ကို သိကြားစည်းစိမ် ဗြဟ္မာ့စည်းစိမ်တို့၏ အကျိုးငှာ မြတ်သော အကျင့်ကို ကျင့်၏ဟူ၍လည်း ထင်မှတ်ရာ၏။ ထိုသို့ ထင်မှတ်ရာ၌ သိကြားမင်းအား ယုံမှားကင်းစေခြင်းငှာ အမျက်ထွက်ခြင်း ပြစ်မှားခြင်းတို့သည် ငါ့အား မဖြစ်စေကုန်သတည်း၊ သူ့စည်းစိမ်၌ တပ်စွန်းခြင်းသည်လည်း ငါ့အား မဖြစ်စေသတည်း၊ သူတစ်ပါးတို့၌ ချစ်ခြင်းသည်လည်း ငါ့အား မဖြစ်စေသတည်း၊ လျစ်လျူ ရှု၍သာလျှင် ငါသည် နေနိုင်လို၏ဟု ဤလေးပါးကုန်သော ဆုတို့ကို ငါသည် ယူခြင်းငှာ သင့်၏ ဟု ကြံပြီး၍ ထိုဘုရားလောင်းသည် သိကြားမင်းအား ယုံမှားကင်းစေခြင်း အကျိုးငှာ လေးပါးကုန် ဆုတို့ကို ယူလို၍-
သုနိက္ကောဓံ သုနိဒ္ဒေါသံ၊ နိလ္လောဘံ ဝုတ္တိမတ္တနော။
နိသ္နေဟမဘိကင်္ခါမိ၊ ဧတေ မေ စတုရော ရေ။
ဟူသော လေးခုမြောက်သော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၁၄။ သဗ္ဗဘူတာနံ၊ ခပ်သိမ်းကုန်သော သတ္တဝါတို့ကို။ ဣဿရ၊ အစိုးရသော။ သက္က၊ သိကြားမင်း။ မေ၊ ငါ့အား။ ဝရံ၊ ဆုကို။ တွံ၊ သင်သည်။ စေ အဒေါ၊ အကယ်၍ ပေးအံ့။ အဟံ၊ ငါသည်။ သုနိက္ကောဓဉ္စ၊ အလွန် အမျက်ထွက်ခြင်း မရှိသော အဖြစ်ကိုလည်းကောင်း။ သုနိဒ္ဒေါသဉ္စ၊ အလွန်ပြစ်မှားခြင်း မရှိသောအဖြစ်ကိုလည်းကောင်း။ နိလ္လောဘဉ္စ၊ လောဘမရှိသော အဖြစ်ကိုလည်းကောင်း။ နိသ္နေဟဉ္စ၊ ချစ်ခြင်းမရှိသော အဖြစ်ကိုလည်းကောင်း။ အတ္တနော၊ မိမိ၏။ ဧဝရူပံ၊ ဤအင်္ဂါလေးပါးနှင့် ပြည့်စုံသော သဘောရှိသော။ ဝုတ္တိံ၊ ဖြစ်ခြင်းကို။ အဘိကင်္ခါမိ၊ အလိုရှိ၏။ မေ၊ ငါ့အား။ စတုရော၊ လေးပါးကုန်သော။ ဧတေ ဝရေ၊ ထိုဆုတို့ကို။ ဒေဟိ၊ ပေးလော့။
လောဘ, ဒေါသတိုအပြစ် ဘာလဲ
ဤသို့ ဘုရားလောင်းသည် အကြင် အခြင်းဖြင့် သိကြားမင်း၏ အထံ၌ဆုကိုယူ၍ ပေးသဖြင့် အမျက်ထွက်ခြင်း အစရှိသည်တို့ကို ပယ်ခြင်းငှာ မတတ်ကောင်းဟူ၍ မသိလောဟူမူကား မသိသည်မဟုတ်၊ သိသည်သာလျှင် ဖြစ်၏။ သိငြားသော်လည်း သိကြားမင်းသည် ဆုပေးသည်ရှိသော် ဆုကိုမယူဟု ဆိုခြင်းသည် မလျောက် ပတ်၊ ထို့ကြောင့် သိကြားမင်းသည် ယုံမှားကင်းစေခြင်း အကျိုးငှာ ထိုအခြင်းဖြင့် ဆုကိုယူ၏။ ထို့နောင်မှ သိကြားမင်းသည်လည်း ကဏှာပညာရှိသည် ဆုကိုယူသည်ရှိသော် အလွန်လျှင် အပြစ်ကင်းကုန်သော ဆုကိုယူ၏။ ထိုဆုတို့၌ ကျေးဇူးအပြစ်ကို ကဏှပညာရှိကိုလျှင် မေးအံ့ ဟု ကြံ၏။ ကြံပြီး၍ ထိုအခါ ကဏှပညာရှိကို မေးလိုသော သိကြားမင်းသည် -
လောဘေ သ္နေဟေ စ ဗြဟ္မဏ။
အာဒီနဝံ တွံ ပဿသိ၊ တံ မေ အက္ခာဟိ ပုစ္ဆိတော။
ဟူသော ငါးခုမြောက်သော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၁၅။ ဗြာဟ္မဏ၊ မကောင်းမှုတို့ကို အပပြုပြီးသော ရှင်ရသေ့။ တွံ၊ သင်သည်။ ကောဓေ ဝါ၊ အမျက် ထွက်ခြင်း၌ လည်းကောင်း။ ဒေါသေ ဝါ၊ ပြစ်မှားခြင်း၌ လည်းကောင်း။ လောဘေ စ၊ တပ်စွန်းခြင်း၌လည်းကောင်း။ သ္နေဟေ စ၊ ချစ်ခြင်း၌ လည်းကောင်း။ ကိံ နု အာဒီနဝံ၊ အဘယ်အပြစ်ကို။ ပသသိ၊ မြင်သနည်း။ ပုစ္ဆိတော၊ မေးအပ်သော။ တိံ၊ သင်သည်။ မေ၊ ငါ့အား။ တံ၊ ထိုအပြစ်ကို။ အက္ခာဟိ၊ ဆိုလော့။
လောဘတို့၏ အပြစ်များ
ထိုအခါ သိကြားမင်းကို ဘုရားလောင်းသည် သိကြား ထိုသို့တပြီကား နာလော့ဟု ဆို၍-
ဝဍ္ဎတေ သော အခန္တိဇော။
အာသင်္ဂီ ဗဟုပါယာသော၊
တသ္မာ ကောဓံ န ရောစယော။
တတော ပါဏိ တတော ဒဏ္ဍာ၊
သတ္ထဿ ပရာမသတိ။
ဒေါသော ကောဓသမုဋ္ဌာနော၊
တသ္မာ ဒေါသံ န ရောစယေ။
ဒိဿန္တိ လောဘဓမ္မေသု၊
တသ္မာ လောဘံ န ရောစယေ။
တေ ဘုသံ ဥပတာပေန္တိ၊
တသ္မာ သ္နေဟံ န ရောစယေ။
ဟူသော ဤလေးဂါထာတို့ကို ဆို၏။
ကောဓအပြစ်
၁၆။ ဝါသဝ၊ သိကြားမင်း။ အခန္တိဇော၊ သည်းခံခြင်းကြောင့်ဖြစ်သော။ သော ကောဓော၊ ထိုအမျက် ထွက်ခြင်းသည်ကား။ အပ္ပေါ ဟုတွာ၊ ရှေးဦးစွာ အနည်းငယ်သာဖြစ်၍။ ဗဟု ဟောတိ၊ နောက်ပြီးတစ်ခါ များစွာဖြစ်တတ်၏။ ဝဍ္ဎတေ၊ အဆင့်ဆင့် ပွားတတ်၏။ အာသင်္ဂီ၊ ကပ်ငြိခြင်းကို ပြုတတ်၏။ ဗဟုပါယာသော၊ များသော ကိုယ်၏ ဆင်းရဲခြင်း စိတ်၏ဆင်းရဲခြင်းကို ဖြစ်စေတတ်၏။ တသ္မာ၊ ထိုသို့ များစွာသော အပြစ်ရှိသောကြောင့်။ ကောဓံ၊ အမျက်ထွက်ခြင်းကို။ အဟံ၊ သည်။ န ရောစယေ၊ မနှစ်သက်။
ဒေါသအပြစ်
၁၇။ သဟဿက္ခိ၊ တစ်ထောင်သောသူတို့ ကြံအပ်သော အနက်ကို တစ်ခဏခြင်း သိမြင်စွမ်းနိုင်သော ပညာမျက်စိ ရှိသော။ ဒေဝိန္ဒ၊ သိကြားမင်း။ ယော ဒေါသော၊ အကြင်ဒေါသသည်။ ကောဓသမုဋ္ဌာနော၊ ကောဓကြောင့် ဖြစ်၏။ တေန ဒေါသေန၊ ထိုသို့ ပြစ်မှားခြင်း လက္ခဏာရှိသော ဒေါသဖြင့်။ ဒုဋ္ဌဿ၊ အမျက်ထွက်ပြီး၍ နောက်အဖို့၌ ပြစ်မှားသောသူအား။ ဖရုသာ ဝါစာ၊ ကြမ်းကြုတ်ရုန့်ရင်းသောစကားကို ဆိုတတ်သည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ အနန္တရာ၊ ကြမ်းကြုတ်သော စကားကို ဆိုပြီးသည်၏ အခြားမဲ့၌။ ပရာမာသော၊ ဆွဲငင်ခြင်း စသည်ဖြင့် ထိပါးတတ်သည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ အနန္တရာ၊ ထိပါးသည်၏ အခြားမဲ့၌။ ပါဏိ၊ လက်ဖြင့် ပုတ်ခတ်တတ်သည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ တတော၊ ထိုသို့ လက်ရောက်ပြီးသည်မှ။ ဒဏ္ဍော၊ တုတ် လှံတံဖြင့် ပုတ်ခတ်သည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ တတော၊ ထို တုတ် လှံတံဖြင့် ပုတ်ခတ်ပြီးသည်မှ။ သတ္ထဿ၊ ဓားလက်နက်ကို။ ပရာမသတိ၊ သုံးသပ်ကိုင်စွဲတတ်သည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ တသ္နာ၊ ထိုသို့ များစွာသော အပြစ်ရှိသောကြောင့်။ ဒေါသံ၊ ပြစ်မှားခြင်းဒေါသကို။ န ရောစယေ၊ ငါမနှစ်သက်။
လောဘအပြစ်
၁၈။ မဃဝ၊ သိကြားမင်း။ အာလောပသာဟသာကာရာ စ၊ ရွာကို လုယက်ခြင်း, ရင်၌ ဓား လှံ တင်ထား၍ အနိုင်အထက်ပြု၍ ယူခြင်းတို့သည်လည်းကောင်း။ နိကတိ ဝဉ္စနာနိစ၊ အတုကိုပြ၍ လှည့်စားခြင်းအကြောင်း၌ လိမ္မာသည်၏အဖြစ်ဖြင့် သူတစ်ပါးဥစ္စာကို လှည့်ပတ်၍ ယူခြင်းဟူသော လှည့်စားခြင်းတို့သည်လည်းကောင်း။ လောဘဓမ္မေသု၊ သူ့စည်းစိမ်ကိုတပ်သော လောဘရှိသော သူတို့၌။ ဒိဿန္တိ၊ ထင်ကုန်၏။ တသ္မာ၊ ထိုသို့ များသော အပြစ်ရှိသောကြောင့်။ လောဘံ၊ လောဘကို။ န ရောစယေ၊ ငါမနှစ်သက်။
တဏှာအပြစ်
၁၉။ သက္က၊ သိကြားမင်း။ သ္နေဟသင်္ဂထိတာ၊ သက်ရှိသက်မဲ့ဖြစ်သော သတ္တဝါသင်္ခါရတို့၌ စေးကပ်ငြိတွယ်ခြင်း လက္ခဏာရှိသော တဏှာဟူသောအစေးဖြင့် စေးကပ်ငြိတွယ်ကုန်သော။ မနောမယာ၊ စိတ်ကြောင့် ဖြစ်ကုန်သော။ ပုထူ၊ များကုန်သော။ ဂန္ထာ၊ အဘိဇ္ဈာကာယဂန္ထ အစရှိကုန်သော အကုသိုလ်တရားတို့သည်။ အာရမ္မဏေသု၊ သတ္တဝါသင်္ခါရဟု ဆိုအပ်သော အာရုံတို့၌။ သေန္တိ၊ အဖန်တလဲလဲ ဖြစ်ကုန်၏။ တေ ဂန္ထာ၊ ထိုသတ္တဝါ သင်္ခါရတို့၌ တပ်တတ်သော တဏှာနှင့်စပ်သော အဘိဇ္ဈာကာယဂန္ထ အစရှိသော အကုသိုလ်တရားတို့သည်။ ဘုသံ၊ ပြင်းစွာ။ သတ္တေ၊ သတ္တဝါတို့ကို။ ဥပတာပေန္တိ၊ ပူပန်စေတတ်ကုန်၏။ တသ္မာ၊ ထိုသို့ များစွာသော အပြစ်ရှိသောကြောင့်။ သ္နေဟံ၊ အဘိဇ္ဈာကာယဂန္ထ အစရှိသည်တို့၏ အကြောင်းဖြစ်သော တဏှာဟူသော သ္နေဟကို။ န ရောစယေ၊ ငါမနှစ်သက်။
တခြားဆုလည်း ယူပါဦး
သိကြားမင်းသည် ဖြေအပ်သော ပြဿနာကိုကြား၍ ကဏှပညာရှိသည် ဤပြဿနာတို့ကို ဘုရား၏တင့်တယ်စံပယ်ခြင်းဖြင့် ဖြေအပ်ကုန်ပြီ၊ ငါသည် အလွန်လျှင် ရှင်ရသေ့အား နှစ်သက် သည်ဖြစ်၍ တစ်ပါးသောဆုကိုလည်း ယူလော့ ဟု ဆိုလို၍-
ဝရံ ဗြာဟ္မဏ တေ ဒမ္မိ၊ ယံ ကိဉ္စိ မနသိစ္ဆသိ။
ဟူသော ဆယ်ခုမြောက်သော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၂၀။ ဗြာဟ္မဏ၊ မကောင်းမှုကို အပပြုပြီးသော ရှင်ရသေ့။ သုဘာသိတေ၊ ကောင်းစွာ ဟောအပ်သော။ ပတိရူပေ၊ ရှင်ရသေ့တို့အား လျောက်ပတ်သော။ ဧတသ္မိံ ဓမ္မေ၊ ထိုကုသိုလ်ကံ အကုသိုလ်ကံတို့နှင့်စပ်သော တရားကို။ တေ၊ ရှင်ရသေ့သည်။ သုလပိတေ၊ ကောင်းစွာ ဟောအပ်သည် ရှိသော်။ အဟံ၊ ငါသည်။ ယသ္မာ၊ အကြင့်ကြောင့်။ ပသန္နော၊ ကြည်ညို၏။ တသ္မာ၊ ထိုသို့ကြည်ညိုသောကြောင့်။ ယံကိဉ္စိ၊ အမှတ်မရှိသော အကြင်အကြင်ဆုကို။ မနသာ၊ စိတ်ဖြင့်။ ဣစ္ဆသိ၊ အလို ရှိ၏။ တံဝရံ၊ ထိုဆုကို။ တေ၊ ရှင်ရသေ့အား။ အဟံ၊ ငါသည်။ ဒမ္မိ၊ ပေးအံ့။
ကျန်းမာရပါစေ
ထို့နောင်မှ ဘုရားလောင်းသည် သိကြားဆိုသော ဂါထာ၏ အခြားမဲ့ဖြစ်သော-
အရညေ မေ ဝိဟရတော၊ နိစ္စံ ဧကဝိဟာရိနော၊
အာဗာဓာ မာ ဥပ္ပဇ္ဇေယျုံ၊ အန္တရာယကရာ ဘုသာ။
ဟူသော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၂၁။ သဗ္ဗဘူတာနံ၊ ခပ်သိမ်းသော စတုမဟာရာဇ်တာ ဝတိံသာနတ်တို့ကို။ ဣဿရ၊ အစိုးရသော။ သက္က၊ သိကြားမင်း။ တွံ၊ သင်သည်။ မေ၊ ငါ့အား။ ဝရံ၊ ဆုကို။ စေ အဒေါ၊ အကယ်၍ ပေးသည်ဖြစ်အံ့။ အရညေ၊ တော၌။ ဝိဟရတော၊ ဣရိယာပုထ်လေးပါးကိုဆောင်လျက်။ နိစ္စံ၊ အမြဲ။ ဧကဝိဟာရနော၊ တစ်ယောက်တည်းသာ နေလေ့ရှိသော။ မေ၊ ငါ့အား။ ဘုသာ၊ ပြင်းစွာကုန်သော။ အန္တရာယကရာ၊ မြတ်သောအကျင့်၏အန္တရာယ်ကိုပြု တတ်ကုန်သော။ အာဗာဓာ၊ အနာတို့သည်။ မာ ဥပ္ပဇ္ဇေယျုံ၊ မဖြစ်စေကုန်သတည်း။ ဣမံ၊ ဤအန္တရာယ်ကင်းသော ဆုကို။ ဒေဟိ၊ ပေးလော့၊
တခြားဆုကိုလည်း ယူပါဦး
ထိုရသေ့စကားကို ကြား၍ သိကြားမင်းသည် ကဏှပညာရှိကား ဆုကိုယူသည်ရှိသော် ပစ္စည်းလေးပါးနှင့်စပ်သော ဆုကို မယူပေ၊ ခြိုးခြံသော အကျင့်နှင့်စပ်သော ဆုကိုသာလျှင် ယူ၏ ဟု ကြံ၍ အတိုင်းထက်အလွန် ကြည်ညိုသည်ဖြစ်၍ တစ်ပါးသောဆုကိုလည်း ပေးလိုရကား-
ဝရံ ဗြာဟ္မဏ တေ ဒမ္မိ၊ ယံကိဉ္စိ မနသိစ္ဆသိ။
ဟူသော ဆိုခဲ့ပြီးသည်မှ တစ်ပါးသော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၂၂။ ဗြာဟ္မဏ၊ မကောင်းမှုကို အပပြုပြီးသော ရှင်ရသေ့။ သုဘာသိတေ၊ ကောင်းစွာ ဟောအပ်သော။ ပတိရူပေ၊ ရှင်ရသေ့တို့အားလျောက်ပတ်သော။ ဧတသ္မိံ ဓမ္မေ၊ ထိုကုသိုလ်ကံ အကုသိုလ်ကံတို့နှင့်စပ်သော တရားကို။ တေ၊ ရှင်ရသေ့သည်။ သုလပိတေ၊ ကောင်းစွာ ဟောအပ်ပြီး
သည်ရှိသော်။ အဟံ၊ ငါသည်။ ယသ္မာ၊ အကြင့်ကြောင့်။ ပသန္နော၊ ကြည်ညို၏။ တသ္မာ၊ ထိုသို့ ကြည်ညိုသောကြောင့်။ ယံကိဉ္စိ၊ အမှတ်မရှိသော အကြင် အကြင်ဆုကို။ မနသာ၊ စိတ်ဖြင့်။ ဣစ္ဆသိ၊ အလိုရှိ၏။ တံဝရံ၊ ထိုဆုကို။ တေ၊ ရှင်ရသေ့အ။ အဟံ၊ ငါသည်။ ဒမ္မိ၊ ပေး၏။
ဒုစရိုက်ကိုမပြုရလို
ဘုရားလောင်းသည် ဆုကိုယူခြင်း၌ ဥပဒေသနည်းပေးသဖြင့် ယူသော, အရိပ်အမြွက်ဖြင့်လည်း ထိုသိကြားမင်းအား တရားဟောလိုရကား-
န မနော ဝါ သရီရံ ဝါ၊ မံ ကတေ သက္က ကဿစိ။
ကဒါစိ ဥပဟညေထ၊ ဧတံ သက္က ဝရံ ဝရေ။
ဟူသာ အဆုံးဂါထာကို ဆို၏။
၂၃။ သဗ္ဗဘူတနံ၊ ခပ်သိမ်းကုန်သော စတုမဟာရာဇ် တာဝတိံသာနတ်တို့ကို။ ဣဿ၊ အစိုးရသော။ သက္က၊ သိကြားမင်း။ တွံ၊ သင်သည်။ မေ၊ ငါအား။ ဝရံ၊ ဆုကို။ စေ အဒေါ၊ အကယ်၍ ပေးသည်ဖြစ်အံ့။ သက္က၊ သိကြားမင်း။ မံ ကတေ၊ ငါ့ အကြောင်းကြောင့်။ ကဿစိ၊ တစ်စုံ တစ်ယောက်သော သတ္တဝါအား။ မနော ဝါ၊ မနောဒွါရသည်လည်းကောင်း။ သရီရံ ဝါ၊ ကာယဒွါရ ဝစီဒွါရသည်လည်းကောင်း။ ကဒါစိ၊ တစ်ရံတစ်ခါမျှ။ န ဥပဟညေထ၊ ပါဏာတိပါတစသော ဆယ်ပါးသော ဒုစရိုက်တို့ဖြင့် မပျက်ပါစေလင့်။ သက္က၊ သိကြားမင်း။ ဧတံ ဝရံ၊ ထိုငါ့အကြောင်းကြောင့် တစ်ပါးသော သတ္တဝါတို့အား ဒုစရိုက်ဆယ်ပါး မပွားအံ့သောဆုကို။ ဝရေ၊ ယူ၏။
ဤသို့လျှင် ဘုရားလောင်းသည် ခြောက်ပါးသော အရာတို့၌လည်း ဆုကို ယူသည်ရှိသော် ဈာန်ကိုမှီသော ဆုကိုသာလျှင် ယူ၏။ ကိုယ်မည်သည်ကား အနာနှိပ်စက်ခြင်း သဘောရှိ၏။ ထိုနာခြင်းသဘောရှိသောကိုယ်ကို သိကြားမင်းသည် နာခြင်းသဘော မရှိသည်ကို ပြုခြင်းငှာ မတတ်ကောင်းဟု ဘုရားလောင်းသည် သိ၏။ သတ္တဝါတို့၏လည်း သုံးပါးသောဒွါရတို့၌ စင်ကြယ်သည်၏အဖြစ်ကို သိကြားမင်းသည် ပြုခြင်းငှာ မတတ်ကောင်း၊ စင်ကြယ်ခြင်းသည် မိမိကိုယ်နှင့် စပ်သလျှင်ကတည်း၊ ဤသို့ဖြစ်ငြားသော်လည်း ထိုသိကြားမင်းအား တရားဟောခြင်းငှာ ဤခြောက်ဆုတို့ကို ယူ၏။ သိကြားမင်းသည်လည်း ထိုသစ်ပင်ကို ချိုသောအသီးရှိသည်ကို ပြုပြီးလျှင် ဘုရားလောင်းကို ရှိခိုးလျက် ဦးခေါင်းထက်၌ လက်အုပ်ကို တည်လျက် ဤအရပ်၌သာလျှင် အနာမရှိ ကျန်းမာပကတိ ရှိတော်မူသည် ဖြစ်ရစ်စေသတည်းဟုဆို၍ မိမိနေရာ တာဝတိံသာနတ်ပြည်သို့သာလျှင် သွားလ၏။ ဘုရားလောင်းသည်လည်း မယုတ်သော ဈာန်ရှိသည်ဖြစ်၍ ဗြဟ္မာ့ပြည်သို့ လား၏။
ဇာတ်ပေါင်း... သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် ဤဓမ္မဒေသနာကို ဆောင်တော်မူ၍ အာနန္ဒာ-ဤအရပ်သည်ကား ငါဘုရားသည် ကဏှရသေ့ဖြစ်သောအခါ နေတော်မူသော အရပ်တည်းဟု မိန့်တော်မူ၍ ဇာတ်ကို ပေါင်းတော်မူ၏။ ဘယ်သို့ ဇာတ်ကိုပေါင်းတော်မူသနည်းဟူမူကား- အာနန္ဒာ... ယခုအခါ အနုရုဒ္ဓါသည် ထိုအခါ သိကြားမင်းဖြစ်ဖူးပြီ၊ ယခုအခါ ငါဘုရားသည်သာလျှင် ထိုအခါ ကဏှပညာရှိရသေ့ ဖြစ်ဖူးပြီ၊ ဤသို့ ဇာတ်တော်ကို ပေါင်းတော်မူ၏။
ရောင့်ရဲခြိုးခြံ၊ အကျင့်မှန်၊ နိဗ္ဗာန်ရောက်ကြောင်းသာ
နှစ်ခုမြောက်သော ကဏှဇာတ်သည်ပြီး၏။
*****
ဒသကနိပါတ်
၃။ စတုပေါသထိကဇာတ်
ယော ကောပနေယျေ အစရှိသော ဂါထာပုဒ်ဖြင့် တန်ဆာဆင်အပ်သော ဤစတုပေါသထိကဇာတ်သည် ပုဏ္ဏကဇာတ်၌ ထင်စွာဖြစ်လတ္တံ့။
သုံးခုမြောက် စတုပေါသထိကဇာတ်သည်ပြီး၏။
*****
ဒသကနိပါတ်
၄။ သင်္ခဇာတ်
အနည်းငယ်မျှကို စွန့်လှူခြင်းကြောင့် ကြီးကျယ်သော အကျိုးကိုရခြင်း
ဟောတော်မူရာဌာန... နတ်နှင့်တကွသော လောကကို ဆုံးမတော်မူတတ်သော သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် ဗဟုဿုတော အစရှိသော ဂါထာပုဒ်ဖြင့် တန်ဆာ ဆင်အပ်သော ဤသင်္ခဇာတ်ကို ဇေတဝန် ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံး နေတော်မူစဉ် အလုံးစုံသော ပရိက္ခရာအလှူကို အကြောင်းပြု၍ ဟောတော်မူ၏။
ပစ္စုပ္ပန်ဝတ္ထု... သာဝတ္ထိပြည်၌ တစ်ဦးသောဒါယကာသည် မြတ်စွာဘုရား၏ တရားတော်ကို နာရလျှင် ကြည်ညိုသော စိတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ နက်ဖြန်အကျိုးငှာ ဆွမ်းဖိတ်ပြီးလျှင် မိမိအိမ်တံခါး၌ မဏ္ဍပ်ကိုဆောက်၍ တန်ဆာဆင်ပြီးလျှင် နက်ဖြန်နေ့၌ မြတ်စွားဘုရားအား ဆွမ်းဘုဉ်းပေးအံ့သောအခါကို ကြားလျှောက်စေ၏။
မြတ်စွာဘုရားသည် ငါးရာသော ရဟန်းအပေါင်း ခြံရံလျက် ထိုဒါယကာအိမ်သို့ ကြွတော်မူ၍ ကောင်းစွာခင်းအပ်သော နေရာ၌ နေတော်မူ၏။ ဒါယကာသည် သားမယား အလုပ်အကျွေး အခြံအရံပရိသတ်နှင့်တကွ ဘုရားအမှူးရှိသော ရဟန်းသံဃာအား ကြီးစွာသောအလှူကို လှူ၍ ဤကဲ့သို့ ခုနစ်ရက်ပတ်လုံး ပင့်ဖိတ်ပြီးလျှင် ကြီးစွာသောအလှူကို ဖြစ်စေ၍ ခုနစ်ရက်မြောက်သောနေ့၌ သပိတ်သင်္ကန်းအစရှိသော အလုံးစုံသော ပရိက္ခရာကိုလှူ၏။ ထိုအလှူကြီးကို လှူသည်သော်ရှိသော်ကား ဖိနပ်အလှူကို များစွာပြု၍လှူ၏။ မြတ်စွာဘုရားအား လှူအပ်သောဖိနပ်သည် အသပြာတစ်ထောင်ထိုက်၏။ နှစ်ပါးကုန်သော အဂ္ဂသာဝကတို့အား လှူအပ်သောဖိနပ်သည် အသပြာငါးရာထိုက်၏။ ကျန်ငါးရာကုန်သော ရဟန်းတို့အား လှူအပ်သောဖိနပ်သည် အသပြာတစ်ရာစီ ထိုက်၏။ ထိုဒါယကာသည် ပရိက္ခရာရှစ်ပါးနှင့်တကွ များစွာသောအလှူကိုလှူ၍ မိမိ၏ အခြံအရံပရိသတ်နှင့်တကွ မြတ်စွာဘုရား အထံတော်၌နေ၏။
ထိုအခါ ထိုဒါယကာအား မြတ်စွာဘုရားသည် သာယာသော အသံတော်ဖြင့် အနုမောဒနာ ပြုတော်မူလိုသည်ဖြစ်၍ ဒါယကာ သင်၏ အလုံးစုံသော ပရိက္ခရာအလှူ သည်မြတ်၏။ ဝမ်းမြောက်သည် ဖြစ်လော့။ ရှေး၌ ဘုရားမပွင့်မီ ပစ္စေကဗုဒ္ဓါဘုရားအား ဖိနပ်တစ်ရန်ကို လှူသောကြောင့် သင်္ဘောပျက်သည်ရှိသော် တည်ရာမရှိသော မဟာသမုဒ္ဒရာ၌လည်း ဖိနပ်လှူသော အကျိုးဆက်ဖြင့် တည်ရာကို ရရှိကုန်ပြီ၊ သင်သည်ကား ဘုရားအမှူးရှိသော ရဟန်းသံဃာအား အလုံးစုံသော ပရိက္ခရာအလှူကို လှူ၏။ သင်၏ ဖိနပ်အလှူ၏ အကျိုးသည် အဘယ့်ကြောင့် တည်ရာ မှီခိုရာသည် မဖြစ်လတ္တံ့နည်း ဟု မိန့်တော်မူ၍ ထိုဒါယကာသည် တောင်းပန်အပ်သည်ဖြစ်၍ အတိတ်ကို ဆောင်တော်မူ၏။
အတိတ်ဝတ္ထု... ဒါယကာ... လွန်လေပြီးသောအခါ ဗာရာဏ သီပြည်သည် မောဠိနီအမည်ရှိ၏။ ထိုမောဠိနီအမည်ရှိသော ပြည်၌ ဗြဟ္မဒတ်မင်းသည် မင်းပြုသည်ရှိသော် ကြွယ်ဝကုံလုံ ပြည့်စုံသော များသော ဥစ္စာရှိသော များသော အသုံးအဆောင်ရှိသော နှစ်သက်ခြင်း၏ အကြောင်းဖြစ်သော များသော အဆောက်အဦရှိသော များသော ဥစ္စာစပါး ရွှေငွေရှိသော သင်္ခမည်သော ပုဏ္ဏားသည် မြို့တံခါး လေးမျက်နှာတို့၌လည်းကောင်း မြို့လည် ၌လည်းကောင်းမိမိ အိမ်တံခါး၌လည်းကောင်း ဤသို့ ခြောက်ပါးသော အရပ်တို့၌ ခြောက်ဆောင်သော အလှူတင်းကုပ်တို့ကို ဆောက်၍ နေ့တိုင်း နေ့တိုင်း ခြောက်သိန်းသော အလှူဝတ္ထုတို့ကို လှူ၏။
ထီး ဖိနပ်လှူခြင်း
ထိုသင်္ခပုဏ္ဏားသည် တစ်နေ့သ၌ ကြံ၏။ အဘယ်သို့ ကြံသနည်းဟူမူကား ငါသည် အိမ်၌ ဥစ္စာကုန်သည်ရှိသော် အလှူပေးခြင်းငှာ မတတ်နိုင်လတ္တံ့၊ ထို့ကြောင့် ဥစ္စမကုန်မီလျှင် သင်္ဘောဖြင့် သုဝဏ္ဏဘူမိသို့သွား၍ ဥစ္စာကို ဆောင်အံ့ ဤသို့ ကြံ၏။ ကြံပြီး၍ လှေကိုပြုပြင်ပြီးလျှင် ဥစ္စာဖြင့် ပြည့်စုံစေ၍ သားမယားကို ခေါ်ပြီးလျှင် အကြင်မျှလောက် ငါသည် လာအံ့၊ ထိုမျှလောက် ငါ၏ လှူမြဲဝတ်ကို မပြတ်စေမူ၍ လှူနှင့်ကြကုန်လော့ ဟု ဆို၍ ကျွန်အမှုလုပ်တို့ဖြင့် ခြံရံလျက် ထီးကိုဆောင်း၍ ဖိနပ်ကိုစီးလျက် မွန်းတည့်သောအခါ၌ ပဋ္ဋနသင်္ဘောဆိပ်ရွာသို့ ရှေးရှုသွား၏။ ဘုရားလောင်း ထွက်သောခဏ၌ ဂန္ဓမာဒနတောင်ဝယ် တစ်ဆူသော ပစ္စေကဗုဒ္ဓါသည် ဆင်ခြင်၍ ဘုရားလောင်း သင်္ခပုဏ္ဏား၏ ဥစ္စာဆောင်ခြင်းငှာ သဘောဆိပ်သို့ သွားသည်ကို မြင်လျှင် ယောက်ျားမြတ်သည် ဥစ္စာကို ဆောင်ခြင်းငှာ သွား၏။ ထိုယောက်ျားမြတ်အား မဟာသမုဒ္ဒရာ၌ အန္တရာယ်သည် ဖြစ်လတ္တံ့လော ဟု ဆင်ခြင်ပြန်၍ အန္တရာယ်ဖြစ်လတ္တံ့ဟု သိလျှင် သင်္ခပုဏ္ဏားသည် ငါ့ကိုမြင်၍ ထီးကိုလည်းကောင်း, ဖိနပ်ကိုလည်းကောင်း ငါ့အားလှူ၍ ထိုထီး ဖိနပ်လှူသော ကောင်းမှုစေတနာ၏ အကျိုးဆက်ဖြင့် သမုဒ္ဒရာ၌ သင်္ဘောပျက်သည်ရှိသော် တည်ရာကိုရလတ္တံ့၊ ထိုယောက်ျား မြတ်အား ချီးမြှောက်ခြင်းကို ပြုအံ့ ဟု ကောင်းကင်ဖြင် လာတော်မူ၍ ထိုဘုရားလောင်း၏ အနီး၌ သက်တော်မူပြီးလျှင် ပြင်းစွာသော နေပူကြောင့် မီးကျီးအခင်းနှင့်တူသော ပူလှစွာသော သဲပြင်ကို နင်းတော်မူလျက် ထိုဘုရားလောင်းသို့ ရှေးရှုလာတော်မူ၏။
ထိုဘုရားလောင်းသည် ထိုအရှင်ပစ္စေကဗုဒ္ဓါကို မြင်၍ ငါ့အား ကောင်းမှုတည်းဟူသော မျိုးစေ့၏ စိုက်ပျိုးရာ လယ်မြေကောင်းသဖွယ်ဖြစ်သော အလှူခံသည် ရောက်လာပြီ၊ ယနေ့ ငါသည် ဤရှင်ပစ္စေကဗုဒ္ဓါ၌ အလှူတည်းဟူသော မျိုးစေ့ကို စိုက်ပျိုးခြင်းငှာ သင့်၏ဟု နှစ်သက်သော စိတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ လျင်မြန်စွာ ကပ်ပြီးလျှင် ရှိခိုး၍ ထုံအပ်သော စစ်အပ်ပြီးသောရေဖြင့် အရှင်ပစ္စေကဗုဒ္ဓါ၏ ခြေတော်တို့ကို ဆေးပြီးလျှင် နံ့သာဆီဖြင့်သုတ်၍ မိမိ၏ ဖိနပ်တို့ကို ခြေမှချွတ်၍ သုတ်သင်ပြီးလျှင် နံ့သာဆီဖြင့် သုတ်လိမ်း၍ ထိုအရှင်ပစ္စေကဗုဒ္ဓါ၏ ခြေတော်တို့၌ စွပ်ပြီးလျှင် အရှင်ဘုရား... ဖိနပ်တို့ကို စီးတော်မူ၍ ထီးကို ဦးခေါင်းထက်၌ထားတော်မူ၍ ကြွတော်မူလော့ ဟု ထီး၊ ဖိနပ်တို့ကို လှူ၏။ ထိုအရှင်ပစ္စေကဗုဒ္ဓါသည် ထိုဘုရားလောင်းအား ချီးမြှောက်တော်မူခြင်းငှာ ထီး၊ ဖိနပ်တို့ကို ယူ၍ ကြည်ညိုခြင်းသည် ပွားစိမ့်သောငှာ ထိုဘုရားလောင်း မြင်စဉ်ပင်လျှင် ကောင်းကင်သို့ ပျံတက်တော်မူ၍ ဂန္ဓမာဒန တောာင်သို့သာလျှင် ကြွတော်မူ၏။
ပင်လယ်၌ သင်္ဘောပျက်ပြီ
ဘုရားလောင်းသည်လည်း ထိုကောင်းကင်သို့ ပျံကြွသော အရှင်ပစ္စေကဗုဒ္ဓါကိုမြင်လျှင် အလွန်ကြည်ညိုသော စိတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ သဘောဆိပ်သို့ သွားပြီးလျှင် သင်္ဘောသို့ တက်လေ၏။ ထိုအခါ မဟာသမုဒ္ဒရာသို့ လွှင့်သော ဘုရားလောင်း၏ သင်္ဘောသည် ခုနစ်ရက်မြောက်သောနေ့၌ ကွဲပျက်လျက် ရေဝင်ခြင်းသို့ ရောက်၏။ သင်္ဘောသို့ဝင်သောရေကို ပြင်ပသို့ပက်ခြင်းငှာ မတတ်နိုင်ကုန်။ သင်္ဘောသား အပေါင်းတို့သည် သေဘေးမှ ကြောက်ကုန်သည်ဖြစ်၍ မိမိတို့ကိုးကွယ်သော နတ်တို့ကို ရှိခိုး၍ သည်းစွာသော မြည်တမ်းခြင်းကို မြည်တမ်းကုန်၏။ ဘုရားလောင်းသည် တစ်ယောက်သော အလုပ်အကျွေးကိုယူ၍ ကိုယ်အလုံးကို ဆီဖြင့်သုတ်၍ ထောပတ်နှင့်တကွ သကာမှုန့်တို့ကို အလိုရှိတိုင်း စားပြီးလျှင် ထိုအလုပ်အကျွေးကိုလည်း စားစေ၍ ထိုအလုပ်အကျွေးနှင့်တကွ လင်းယဉ်တိုင်ဖျားသို့ တက်၍ ဤအရပ်မျက်နှာ၌ ငါတို့မြို့ရှိ၏ဟု အရပ်မျက်နှာကို မှတ်၍ ငါးတည်းဟူသော ဘေးရန်မှ ကိုယ်ကို လွတ်စေလျက် ခုန်ပြီးလျှင် အလုပ်အကျွေးနှင့်တကွ တဥသဘ အတိုင်းအရှည်ရှိသော အရပ်ကို လွန်၍ ကျ၏။ ကြွင်းကုန်သော သံင်္ဘောသား အပေါင်းတို့သည်လည်း ပျက်စီးခြင်းသို့ ရောက်၏။ ဘုရားလောင်းသည်ကား အလုပ်အကျွေးနှင့်တကွ သမုဒ္ဒရာကိုကူးခြင်းငှာ အားထုတ်၏။ ထိုဘုရားလောင်း ကူးစဉ်ပင်လျှင် ခုနစ်ရက်မြောက်သော နေ့သည် ဖြစ်၏။ ထိုဘုရားလောင်းသည် ထိုကာလ၌ ဆားငန်ရေဖြင့် ခံတွင်းကို ဆေး၍ ဥပုသ်ဆောက် တည်သည်သာလျှင် ဖြစ်၏။
မေခလာနတ်သမီး လာအစာကျွေး
ထိုအခါ၌ လေးယောက်ကုန်သော လောကပါလ နတ်သားတို့သည် မဏိမေခလာ အမည်ရှိသော နတ်သမီးကို သမုဒ္ဒရာ၌ သင်္ဘောပျက်သည် ရှိသော် ရတနာသုံးပါးတို့ကို ကိုးကွယ်သော သူတို့သည်လည်းကောင်း၊ သီလနှင့်ပြည့်စုံသော သူတို့သည်လည်းကောင်း။ မိဘတို့ကို လုပ်ကျွေးကုန်သော သူတို့သည်လည်းကောင်း ဆင်းရဲခြင်းသို့ ရောက်ကုန်သည် အကယ်၍ ဖြစ်ကုန်အံ့၊ ထိုသူတို့ကို စောင့်ရှောက် ဆယ်တင်လေလော့ ဟု သမုဒ္ဒရာ၌ စောင့်ရှောက်စိမ့်သောငှာထား၏။ ထိုမဏိမေခလာ နတ်သမီးသည် မိမိ၏ စည်းစိမ်ဖြင့် ခုနစ်ရက်ပတ်လုံး ခံစားလျက် မေ့လျော့၍ ခုနစ်ရက်မြောက်သောနေ့၌ သမုဒ္ဒရာကို ကြည့်သည်ရှိသော် မြတ်သော အကျင့်သီလနှင့်ပြည့်စုံသော ဘုရားလောင်း သင်္ခပုဏ္ဏားကိုမြင်၍ ဤဘုရားလောင်းအား ခုနစ်ရက်ရှိပြီ၊ သမုဒ္ဒရာ၌ကျသော ဘုရားလောင်း၏ မှီခိုရာ ကိုးကွယ်ရာသည် မဖြစ်ငြားအံ့၊ ငါ့အား အလွန်ကဲ့ရဲ့ခြင်းသည် ဖြစ်လတ္တံ့ဟု ထိတ်လန့်သော စိတ်နှလုံးသည်ဖြစ်၍ တစ်ခုသော ရွှေခွက်ကို အထူးထူးသော မြတ်သော အရသာရှိသော ဘောဇဉ်တို့ဖြင့် ပြည့်စေ၍ လေကဲ့သို့ လျင်မြန်ခြင်းဖြင့် ထိုဘုရားလောင်းရှိရာ အရပ်သို့ လာလတ်ပြီးလျှင် ဘုရားလောင်း၏ ရှေ့၌ရပ်၍ ပုဏ္ဏား... သင်သည် ခုနစ်ရက်ပတ်လုံး အစာပြတ်၏။ နတ်၌ဖြစ်သော ဤအစာကို စားလော့ ဟု ဆို၏။
ဘယ်သူနှင့် စကားပြောသလဲ
ဘုရားလောင်းသည် ထိုနတ်သမီးကို ဦးခေါင်းမော်၍ ကြည့်ပြီးလျှင် သင့်ထမင်းကို ဖယ်ဦးလော့၊ ငါသည် ဥပုသ်ဆောက်တည်၏ ဟု ဆို၏။ ထိုသို့ ဆိုသောအခါဝယ် ဘုရားလောင်း၏ နောက်၌ လိုက်၍ကူးသော အလုပ်အကျွေးသည် နတ်သမီးကိုမမြင်ဘဲ အသံကိုသာလျှင် ကြား၍ ဤပုဏ္ဏားသည် ပကတိအားဖြင့် နူးညံ့၏။ ခုနစ်ရက်ပတ်လုံး ဝမ်း၌ အစာမရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့် ဆင်းရဲသည်ဖြစ်၍ သေဘေးမှကြောက်သဖြင့် ငိုကြွေး မြည်တမ်းယောင်တကား၊ ထိုငါ့အရှင်ပုဏ္ဏားကို သက်သရာ ရစေအံ့ဟု ကြံ၍-
ဒိဋ္ဌာ တယာ သမဏဗြာဟ္မဏာ စ။
အထက္ခဏေ ဒဿယသေ ဝိလာပံ၊
အညော နု ကော တေ ပဋိမန္တကော မယာ။
ဟူသော ရှေးဦးစွာသော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၃၉။ သင်္ခ၊ အရှင်သင်္ခပုဏ္ဏား။ တွံ၊ အရှင်သည်။ ဗဟုဿုတော၊ များသော အကြားအမြင်ရှိသည်။ အသိ၊ ဖြစ်၏။ သုတဓမ္မော၊ အရှင်ပစ္စေကဗုဒ္ဓါတို့၏အထံ၌ နာအပ်ပြီးသော တရားရှိသည်။ အသိ၊ ဖြစ်၏။ တယာ၊ အရှင်သင်္ခပုဏ္ဏားသည်။ သမဏဗြဟ္မဏာ စ၊ ငြိမ်းစေအပ်ပြီးသော ကိလေသာရှိသော အပပြုအပ်ပြီးသော မကောင်းမှုရှိသော ပစ္စေကဗုဒ္ဓဘုရားတို့ကိုလည်း။ ဒိဋ္ဌာ၊ ဖူးမြင်အပ်ပြီ။ အထ၊ ထိုသို့ဖြစ်လျက်။ အက္ခဏေ၊ စကားပြောရာ အခွင့်မဟုတ်သည်၌။ ဝိလာပံ၊ မြည်တမ်းခြင်းကို။ ဒဿယသေ၊ ပြဘိ၏တကား။ တေ၊ အရှင်ပုဏ္ဏားအား။ မယာ၊ ငါမှ။ အညော၊ တစ်ပါးသာ။ ပဋိမန္တကော၊ စကားပြောဖက်သည်။ ကော၊ ဘယ်သူနည်း။
နတ်သမီးနှင့် စကားပြောသည်
ထိုပုဏ္ဏားသည် အလုပ်အကျွေး၏ စကားကိုကြား၍ ဤငါ့အလုပ်အကျွေးအား နတ်သည် မထင်ယောင်တကား ဟု ကြံ၍ အချင်း ငါသည် သေဘေးမှကြောက်၍ မမြည်တမ်း၊ ငါအား သင်မှ တစ်ပါးသော စကားပြောဖက်သည် ရှိသလျှင်ကတည်းဟု ဆို၍-
ပဂ္ဂယှ သောဝဏ္ဏမယာယ ပါတိယာ။
ဘုဉ္ဇဿု ဘတ္တံ ဣတိ မံ ဝဒေသိ၊
သဒ္ဓါဝိတ်တာ တမဟံ နောတိ ဗြူမိ။
ဟူသော နှစ်ခုမြောက်သော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၄၀။ သမ္မ၊ အချင်း။ သုဗ္ဘူ-သုဘမုခါ၊ အလွန်တင့်တယ်သော မျက်နှာရှိသော။ သုဘာ၊ ကြည်ညိုဖွယ်သော မြတ်သော အဆင်းကို ဆောင်သော။ သုပ္ပဋိမုက္ကကမ္ဗူ၊ ရွှေရတနာဖြင့် တန်ဆာဆင်အပ်သော လည်၌စွပ်အပ်သော ပတ္တမြား လည်ရွဲရှိထသော။ ယာ ဒေဝဓီတာ၊ အကြင်နတ်သမီးသည်။ သဒ္ဓါဝိတ္တာ၊ သဒ္ဓါနှင့်ယှဉ်သောစိတ် နှစ်သက်သောစိတ် ရှိသည်ဖြစ်၍။ သောဝဏ္ဏမယာယ၊ ရွှေဖြင့်ပြီးသော။ ပါတိယာ၊ ခွက်ကို။ ပဂ္ဂယှ၊ ချီ၍။ ဘတ္တံ၊ ထမင်းကို။ ဘုဉ္ဇဿု၊ စားလော့။ ဣတိ၊ ဤသို့။ မံ၊ ငါ့ကို။ ဝဒေသိ၊ ဆို၏။ တံ ဒေဝမီတံ၊ ထိုနတ်သမီးကို။ နောတိ၊ ဥပုသ်ဆောက်တည်သောကြောင့် ငါမစားဟူ၍။ အဟံ၊ ငါသည်။ ဗြူမိ၊ ဆို၏။
မမေးလိုက်ဘူးလား
ထိုအခါ သင်္ခပုဏ္ဏားအား ထိုအလုပ်အကျွေးသည် -
ပုစ္ဆေယျ ပေါသော သုခမာသိသာနော။
ဥဋ္ဌေဟိ နံ ပဉ္စလိကာဘိပုစ္ဆ၊
ဒေဝီ နုသိ တွံ ဥဒ မာနုသီ နု။
ဟူသော သုံးခုမြောက်သော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၄၁။ ဗြဟ္မဏ၊ အရှင်သင်္ခပုဏ္ဏား။ ဧတာဒိသံ၊ ထိုသို့သဘောရှိသော။ ယက်ခံ၊ နတ်သမီးကို။ ဒီသွာန၊ မြင်ရ၍။ သုခံ၊ ချမ်းသာကို။ အာသိသာနော၊ တောင့်တသော။ ပေါသော၊ ယောက်ျားသည်။ ပုစ္ဆေယျ၊ မေးလိုက်ရာ၏။ ဥဋ္ဌေဟိ၊ ထသော အခြင်းအရာကိုပြုလော့။ တွံ၊ သင်ကား။ ဒေဝီ၊ နတ်သမီးသည်။ အသိ နု၊ ဖြစ်သလော။ ဥဒ၊ ထိုသို့ မဟုတ်မူ။ မာနုသီ၊ တန်ခိုးရှိသော လူမိန်းမသည်။ အသိ နု၊ ဖြစ်သလော။ ဣတိ၊ ဤသို့။ နံ၊ ထိုနတ်သမီးကို။ ပဉ္စလိကာဘိပုစ္ဆ၊ လက်အုပ်ချီခြင်းကိုပြုလျက် ရှေးရှုမေးလိုက်လော့။
သင် နတ်လား လူလား
ဘုရားလောင်းသည်သင့်သည်ကို ဆိုပေ၏ ဟု နှလုံးပြု၍ ထိုနတ်သမီးကို မေးလိုရကား-
ဘုဉ္ဇဿု ဘတ္တံ ဣတိ မံ ဝဒေသိ။
ပုစ္ဆာမိ တံ နာရိ မဟာနုဘာဝေ၊
ဒေဝီ နု သိ တွံ ဥဒ မာနုသီ နု။
ဟူသော လေးခုမြောက်သော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၄၂။ ဒေဝဓီတေ၊ နတ်သမီး။ ယံ -ယသ္မာ၊ အကြင့်ကြောင့်။ တွံ၊ သင်သည်။ မံ၊ ငါ့ကို။ သုခေန၊ ချစ်ဖွယ်သော မျက်စိဖြင့်။ အဘိသမေက္ခသေ၊ ကြည့်၏။ ဘတ္တံ၊ ထမင်းကို။ ဘုဉ္ဇဿု၊ စားလော့။ ဣတိ၊ ဤသို့လည်း မံ၊ ငါ့ကို။ ဝဒေသိ၊ ဆို၏။ မဟာနုဘာဝေ၊ ကြီးသော အာနုဘော်ရှိသော။ နာရိ၊ နတ်သမီး။ တံ-တသ္မာ၊ ထို့ကြောင့်။ ပုစ္ဆာမိ၊ ငါမေး၏။ တွံ၊ သင်သည်။ ဒေဝီ၊ နတ်သမီးသည်။ အသိ နု၊ ဖြစ်သလော။ ဥဒ၊ ထိုသို့မဟုတ်မူကား။ တွံ၊ သင်သည်။ မာနုသီ၊ တန်ခိုးကြီးသော အာနုဘော်ရှိသော လူမိန်းမသည်။ အသိ နု၊ ဖြစ်သလာ။
ကျုပ် နတ်သမီးပါ၊ လိုတာတောင်း
ထို့နောင်မှ နတ်သမီးသည်-
ဣဓာဂတာ သာဂရဝါရိမဇ္ဈေ။
အနုကမ္ပိကာ နော စ ပဒုဋ္ဌစိတ္တာ၊
တဝေဝ အတ္ထာယ ဣဓာဂတာသ္မိ။
ယာနာနိ နာနာဝိဓာနိ သင်္ခ။
သဗ္ဗဿ တျာဟံ ပဋိပါဒယာမိ၊
ယံကိဉ္စိ တုယှံ မနသာ ဘိပတ္ထိတံ။
ဟူသော ဤနှစ်ဂါထာတို့ကိုဆို၏။
၄၃။ သင်္ခ၊ သင်္ခပုဏ္ဏား။ ဣဓ သာဂရဝါရိမဇ္ဈေ၊ ဤသမုဒ္ဒရာရေလယ်သို့။ အာဂတာ၊ လာသော။ အဟံ၊ ငါကား။ မဟာနုဘာဝေါ၊ ကြီးသောတန်ခိုး အာနုဘော်ရှိသော။ ဒေဝီ၊ နတ်သမီးသည်။ အသ္မိ၊ ဖြစ်၏။ အနုကမ္ပိကာ စ၊ သနားတတ်သည်သာလျှင်။ အသ္မိ၊ ဖြစ်၏။ နော စ ပဒုဋ္ဌစိတ္တာ၊ ပြစ်မှားတတ်သော စိတ်မရှိ။ တဝေဝ အတ္ထာယ၊ သင်၏ အကျိုးငှာသာလျှင်။ ဣဓ၊ ဤသမုဒ္ဒရာသို့။ အာဂတာ၊ လာသည်။ အသ္မိ၊ ဖြစ်၏။
၄၄။ သင်္ခ၊ သင်္ခပုဏ္ဏား။ ဣဓ၊ ဤရွှေခွက်၌။ အန္နပါနဉ္စ၊ ထမင်း အဖျော်သည်လည်းကောင်း။ သယနာသနဉ္စ၊ အိပ်ရာ နေရာသည်လည်းကောင်း။ နနာဝိဓာနိ၊ အထူးထူး အပြားပြား များကုန်သော။ ယာနာနိ စ၊ ဆင်ယာဉ် မြင်းယာဉ် အစရှိသည်တို့သည်လည်းကောင်း။ မေ၊ ငါ့အား။ အတ္ထိ၊ ရှိကုန်၏။ တုယှံ၊ သင့်သည်။ ယံကိဉ္စိ၊ အလုံးစုံသော စည်းစိမ်ကို။ မနသာ၊ စိတ်ဖြင့်။ အဘိပတ္ထိတံ၊ တောင့်တအပ်၏။ တေ၊ သင့်အား။ သဗ္ဗဿ၊ အလုံးစုံသော စည်းစိမ်၏။ သာမိကံ၊ အရှင်ကို။ ကတွာ၊ ပြု၍။ အဟံ၊ ငါသည်။ ပဋိပါဒယာမိ၊ ပေးအံ့။
ကျွန်ုပ်ရဲ့ ဘယ်ကောင်းမှု
ထိုစကားကိုကြား၍ ဘုရားလောင်းသည် ဤနတ်သမီးသည်ကား သမုဒ္ဒရာရေအပြင်၌ ဤမည်သော ဤမည်သော စည်းစိမ်ကို ပေးအံ့ ဟု ဆို၏။ ထိုနတ်သမီးသည် ငါပြုအပ်သော ကောင်းမှုကံကြောင့် ပေးလိုသလော၊ ထိုသို့တည်း မဟုတ်မူကား မိမိ၏အစွမ်းဖြင့် ပေးလိုသလော၊ ထိုနတ်သမီးကို မေးအံ့ ဟု ကြံပြီး၍-
သဗ္ဗဿ နော ဣဿရာ တွံ သုဂတ္တေ။
သူသောဏိ သုဗ္ဘမု သုဝိလဂ္ဂမဇ္ဈေ၊
ကိဿ မေ ကမ္မဿ အယံ ဝိပါကော။
ဟူသော ခုနစ်ခုမြောက်သော ဤဂါထာကိုဆို၏။
၄၅။ သုဂတ္တေ၊ တင့်တယ်သောကိုယ်ရှိသော။ သုသောဏိ၊ တင့်တယ်သော ဦးရုလက္ခဏာရှိသော။ သုဗ္ဘမု၊ တင့်တယ်သော မျက်မှောင်ရှိသော။ သုဝိလဂ္ဂမဇ္ဈေ၊ လျပါးသော ခါးရှိသော။ ဒေဝတေ၊ နတ်သမီး။ မယှံ၊ ငါသည်။ ယံကိဉ္စိ၊ အကြင်လှူအပ်သော ဝတ္ထုကို။ ယိဋ္ဌံ စ၊ လှူလည်း လှူအပ်ပြီ။ ဟုတဉ္စ၊ လာလာသမျှ အာဂန္တုကတို့အား ပေးလည်းပေးအပ်ပြီ။ တွံ၊ သင်နတ်သမီးသည်။ နော၊ ငါတို့၏။ သဗ္ဗဿ၊ အလုံးစုံသောကောင်းမှု၌။ ဣဿရာ၊ အစိုးရ၏။ အယံ ဝိပါကော၊ ဤသမုဒ္ဒရာ၌ တည်ရာကိုရသော အကျိုးသည်။ မေ၊ ငါသည်။ ကတေသု၊ ပြုအပ်သော ကောင်းမှုတို့တွင်။ ကိဿ ကမ္မဿ၊ အဘယ်ကောင်းမှုကံ၏။ ဝိပါကော၊ အကျိုးနည်း။
သင်၏ ဖိနပ်အလှူ
ထိုစကားကိုကြား၍ နတ်သမီးသည် ဤသင်္ခပုဏ္ဏားသည်ကား အကြင်ကုသိုလ်ကံကို မိမိလည်း ပြုအပ်၏။ ထိုကုသိုလ်ကံကို မသိ၊ ဤသို့သောအမှတ်ဖြင့် မေးယောင်တကား ဟု ထိုပုစ္ဆာကို ဖြေလိုသည်ဖြစ်၍-
ဥဂ္ဃဋပါဒံ တသိတံ ကိလန္တံ။
ပဋိပါဒယိ သင်္ခ ဥပါဟနာနိ၊
သာ ဒက္ခိဏာ ကာမဒုဟာ တဝဇ္ဇ။
ဟူသော ရှစ်ခုမြောက်သော ဤဂါထာကိုဆို၏။
၄၆။ သင်္ခ၊ သင်္ခအမည်ရှိသော။ ဗြာဟ္မဏ၊ ပုဏ္ဏား။ တွံ၊ သင်သည်။ ဃမ္မေ ပထေ၊ ပူလှစွာသော သဲပြင်ခရီး၌။ ဥဂ္ဃဋပါဒံ၊ သဲပူ ကျောက်တို့ဖြင့် ထိပါးသော ခြေတော်ရှိထသော။ တသိတံ၊ ရေမွတ်သည်ဖြစ်၍။ ကိလန္တံ၊ ပင်ပန်းသော။ ဧက ဘိက္ခုံ၊ ကိလေသာတို့ကို မဂ်ဉာဏ်ဖြင့်ဖျက်ဆီးပြီးသော အရှင်ပစ္စေကဗုဒ္ဓါတဈပါးကို။ ဥပဟနာနိ၊ ဖိနပ်တို့ကို။ ပဋိပါဒယီ၊ လှူ၏။ အဇ္ဇ၊ ယခု။ တဝ၊ သင်၏။ သာ ဒက္ခိဏာ၊ ထိုအလှူ တည်းဟူသော မျိုးစေ့သည်။ ကာမဒုဟာ၊ တောင့်တအပ်သော မြတ်သောအကျိုးကို ပေးတတ်၏။
လှေဖန်ဆင်း၍ ပို့ပေးပါ
ထိုနတ်သမီးစကားကို ကြား၍ ဘုရားလောင်းသည် ဤသို့ သဘောရှိသော တည်ရာကိုမရကောင်းသော မဟာသမုဒ္ဒရာ၌လည်း ငါသည် လှူအပ်သော ဖိနပ်အလှူသည် ငါ့အား တောင့်တအပ်သော အလုံးစုံသော စည်းစိမ်ကို ပေးသည်ဖြစ်၏တကား၊ အရှင်ပစ္စေကဗုဒ္ဓါအား လှူအပ်သောဝတ္ထုကို ကောင်းစွာလှူအပ်စွ၊ အံ့ဖွယ်ရှိပေစွ ဟု နှစ်သက်သောစိတ် ရှိသည်ဖြစ်၍-
အနဝဿုတာ ဧရကဝါတယုတ္တာ။
အညဿ ယာနာဿ န ဟေတ္ထ ဘူမိ၊
အဇ္ဇေဝ မံ မောဠိနိံ ပါပယဿု။
ဟူသော ကိုးခုမြောက်သော ဤဂါထာကိုဆို၏။
၄၇။ ဒေဝဓီတေ၊ နတ်သမီး။ ယံ နာဝံ၊ အကြင်လှေကို။ မာပေဿသိ၊ ဖန်ဆင်းလတ္တံ့။ သာ နာဝါ၊ ထိုလှေသည်။ ဖလကူပပန္နာ၊ စေ့စပ်သော များစွာသော ပျဉ်ချပ်တို့ဖြင့် ပြည့်စုံသည်။ အနဝဿုတာ၊ ရေတစ်ပေါက်မျှ မဝင်နိုင်သော။ ဧရကဝါတယုတ္တာ၊ ကောင်းစွာယူ၍ သွားတတ်သော လေနှင့်ယှဉ်သည်။ ဟောတု၊ ဖြစ်စေလော့။ ဟိ၊ ထိုစကားသည် သင့်၏။ ဧတ္ထ၊ ဤသမုဒ္ဒရာ၌။ အညဿ၊ လှေသင်္ဘောမှ တစ်ပါးသော။ ယာနဿ၊ ဆင်ယာဉ် မြင်းယာဉ် အစရှိသည်၏။ ဘူမိ၊ ဖြစ်ရာသည်။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ အဇ္ဇေဝ၊ ယနေ့ပင်လျှင်။ မံ၊ ငါ့ကို။ မောဠိနိံ၊ မောဠိနီမည်သော ပြည်ကြီးသို့။ ပါပယဿု၊ ရောက်စေလော့။
မဏိမေခလာ နတ်သမီးသည် ထိုဘုရားလောင်း သင်္ခပုဏ္ဏား၏ စကားကိုကြားလျှင် နှစ်သက်သော စိတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ ရတနာခုနစ်ပါးတို့ဖြင့်ပြီးသော လှေကို ဖန်ဆင်း၏။ ထိုလှေသည် အလျားဖြင့် ရှစ်ဥသဘရှိ၏။ အနံအားဖြင့် လေးဥသဘရှိ၏။ အစောက်အဖြင့် တာနှစ်ဆယ်ရှိ၏။ ထိုလှေ၏ သုံးခုသော လင်းယဉ်တိုင်တို့သည် ပတ္တမြားညိုဖြင့် ပြီးကုန်၏။ စက်ကြိုးတို့သည် ရွှေဖြင့်ပြီးကုန်၏။ ရွက်တို့သည် ငွေဖြင့်ပြီးကုန်၏။ တက်မ ထိုးဝါးတို့သည် ရွှေစင်အတိ ပြီးသည်သာလျှင် ဖြစ်ကုန်၏။
အိမ်ပြန်ရောက်ကြပြီ
ထိုမဏိမေခလာ နတ်သမီးသည် ထိုလှေကို ရတနာခုနစ်ပါးဖြင့် ပြည့်စေပြီးလျှင် သင်္ခပုဏ္ဏားကို လည်၌ဖက်၍ တန်ဆာဆင်အပ်သော သင်္ဘော လှေထက်သို့ တင်၏။ ထိုဘုရားလောင်း၏ အလုပ်အကျွေးကိုကား ကြည့်ကာသာနေ၏။ သင်္ခပုဏ္ဏားသည် မိမိပြုအပ်သော ကောင်းမှုမှ ထိုအလုပ်အကျွေးအား အဖို့ကို ဝေ၏။ ထိုအလုပ် အကျွေးသည် သာဓု သာဓုဟု ဝမ်းမြောက်၏။ ထိုအနုမောဒနာ ကုသိုလ်ကို ဖြစ်စေသောအခါ၌ ထိုအနုမောဒနာကုသိုလ်ဆက်ကြောင့် နတ်သမီးသည် ထိုအလုပ်အကျွေးကိုလည်း လည်၌ဖက်၍ သင်္ဘောလှေ၌ တည်စေ၏။ ထိုနှစ်ယောက်သော သူတို့ကို တင်ပြီးသောအဆုံး၌ ထိုသင်္ဘောလှေကို မောဠိနီမည်သော မြို့သို့ဝင်၍ သင်္ခပုဏ္ဏားအိမ်၌ ရွှေငွေစသောဥစ္စာကို တည်စေပြီးလျှင် မိမိနေရာ ဗိမာန်သို့သာလျှင် သွားလေ၏။
မြတ်စွာဘုရားသည် ဘုရားဖြစ်တော်မူပြီး၍-
နာဝံ သုစိတ္တံ အဘိနိမ္မိနိတွာ။
အာဒါယ သင်္ခံ ပုရိသေန သဒ္ဓိံ၊
ဥပါနယိ နဂရံ သာဓုရမ္မံ။
ဟူသော အဆုံးဖြစ်သော ဤဂါထာကို ဟောတော်မူ၏။
၄၈။ ဘိက္ခဝေ၊ ရဟန်းတို့။ သာ ဒေဝဓီတာ၊ ထိုမဏိမေခလာ နတ်သမီးသည်။ တတ္ထ၊ ထိုသမုဒ္ဒရာအလယ်၌။ ဝိတ္တာ၊ ဝိတ္တိဟုဆိုအပ်သော ပီတိနှင့်ပြည့်စုံသည်ဖြစ်၍။ သုမနာ၊ ကောင်းသော စိတ်ရှိသည်ဖြစ်၍။ ပတီတာ၊ နုသောပီတိ ရှိသည်ဖြစ်၍။ သုစိတ္တံ၊ အလွန်ဆန်းကြယ်သော။ နာဝံ၊ သင်္ဘောလှေကို။ အဘိနိမ္မိနိတွာ၊ တန်ခိုးဖြင့် ပြီးစေ၍။ သင်္ခံ၊ သင်္ခပုဏ္ဏားကို။ ပုရိသေန၊ အလုပ်အကျွေး ယောကျ်ားနှင့်။ သဒ္ဓိံ၊ တကွ။ အာဒါယ၊ ယူ၍။ သာဓုရမ္မံ၊ သူတော်ကောင်းတို့၏ မွေ့လျော် ပျော်ရာဖြစ်သော။ နဂရံ၊ မောဠိနီမည်သော ဗာရာဏသီပြည်ကြီးသို့။ ဥပါနယိ၊ အရောက်ဆောင်ပြီ။
သင်္ခပုဏ္ဏားသည်လည်း အသက်ထက်ဆုံး မနှိုင်းယှဉ်အပ်သော ဥစ္စာရှိသောအိမ်၌ အမြဲနေလျက် အလှူကိုလှူ၍ သီလကိုစောင့်၍ အသက်၏အဆုံး၌ သားမယား အခြွေအရံနှင့်တကွ နတ်ပြည်ကို ပြည့်စေ၏။
ဇာတ်ပေါင်း... သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် ဤဓမ္မဒေသနာကို ဆောင်တော်မူပြီးလျှင် သစ္စာတို့ကို ပြတော်မူပြီး၍ ဇာတ်ကို ပေါင်းတော်မူ၏။ သစ္စာတို့ကို ပြတော်မူသည်၏ အဆုံး၌ တောင်းပန်အပ်သော ဒါယကာသည် သောတာပတ္တိဖိုလ်၌ တည်၏။ အဘယ်သို့ ဇာတ်ကို ပေါင်းတော်မူသနည်းဟူမူကား- ဒါယကာ... ယခုအခါ ဥပ္ပလဝဏ်သည် ထိုအခါ မဏိမေခလာ နတ်သမီးဖြစ်ဖူးပြီ၊ ယခုအခါ အနန္ဒာသည် ထိုအခါ အလုပ်အကျွေးယောင်္ကျားဖြစ်ဖူးပြီ၊ ယခုအခါ ငါဘုရားသည် ထိုအခါ သင်္ခပုဏ္ဏား ဖြစ်ဖူးပြီ၊ ဤသို့ ဇာတ်ကို ပေါင်းတော်မူ၏။
ကုသိုလ်မှုတွက်၊ ကောင်းကျိုးဆက်၊ မပျက်ရကြောင်းသာ
လေးခုမြောက်သော သင်္ခဇာတ်သည် ပြီး၏။
*****
ဒသကနိပါတ်
၅။ စူဠဗောဓိဇာတ်
ပညာရှိတို့သည် အမျက်မထွက်သင့်ကြောင်း
ဟောတော်မူရာဌာန... နတ်နှင့်တကွသော လောကကို ဆုံးမတော်မူတတ်သော သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် ယော တေ ဣမံ ဝိသာလက္ခီ အစရှိသော ဂါထာပုဒ်ဖြင့် တန်ဆာဆင်အပ်သော ဤစူဠဗောဓိဇာတ်ကို ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံး နေတော်မူစဉ် အမျက်ထွက်တတ်သော ရဟန်းတစ်ပါးကို အကြောင်းပြု၍ ဟောတော်မူ၏။
ပစ္စုပ္ပန်ဝတ္ထု... ထိုရဟန်းသည် ဝဋ်ဆင်းရဲမှ ထွက်စေတတ်သော ဘုရားသာသနာတော်၌ ရဟန်းအဖြစ်ကို ရပါသော်လည်း အမျက်ဒေါသကို နှိပ်ခြင်းငှာ မတတ်နိုင်သတတ်၊ ပြင်းစွာ အမျက်ထွက်တတ်၏။ အမျက်ဒေါသကြောင့် ကိုယ်၏ ပင်ပန်းခြင်း စိတ်၏ ပင်ပန်းခြင်းများ၏။ အနည်းငယ်သာဖြစ်လျှင်မူကား ကပ်ငြိတတ် တုန်လှုပ်တတ်၏။ ပကတိသဘောကို လွန်၍ ဖောက်ပြန်ခြင်းသို့ ရောက်တတ်၏။ အမျက်ဒေါသ၌သာ တည်၏။
သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် ထိုရဟန်း၏ အမျက် ထွက်တတ်သည်၏အဖြစ်ကို ကြားတော်မူလျှင် ခေါ်စေ၍ ရဟန်း သင်သည် အမျက် ဒေါသကြီးသတတ် ဟူသည် မှန်သလောဟု မေးတော်မူ၍ အရှင်ဘုရား... မှန်ပေ၏ဟု နားတော်လျှောက်သည်ရှိသော် ရဟန်း- အမျက်ဒေါသမည်သည်ကို မြစ်အပ်၏။ ထို စကားသည် မှန်၏။ ဤသို့ သဘောရှိသော အမျက်ဒေါသသည် ပစ္စုပ္ပန်လောက တမလွန်လောက၌ အကျိုးမဲ့ကိုသာ ပြုတတ်၏။ သင်သည် အမျက်ဒေါသမရှိသော ဘုရားသာသနာတော်၌ ရဟန်းပြု၍ အဘယ့်ကြောင့် အမျက်ထွက်ဘိသနည်း၊ ရှေးပညာရှိတို့သည်ကား သဗ္ဗညူဘုရားသာသနာတော်မှ အပဖြစ်သောအခါကာလ၌ ရသေ့ရဟန်း ပြု၍လည်း အမျက်ထွက်ခြင်းကို မပြုကုန်ဟု မိန့်တော်မူ၍ အတိတ်ကို ဆောင်တော်မူ၏။
အတိတ်ဝတ္ထု... ရဟန်း... လွန်လေပြီးသောအခါ ဗာရာဏသီပြည်၌ ဗြဟ္မဒတ်မင်းသည် မင်းပြုသည်ရှိသော် အမှတ်မရှိသော နိဂုံးရွာ၌ ကြွယ်ဝကုံလုံ ပြည့်စုံသော များသောဥစ္စာရှိသော များသော အသုံးအဆောင်ရှိသော ပုဏ္ဏားတစ်ယောက်သည် သားမရှိသည် ဖြစ်၏။ ထိုပုဏ္ဏား၏ ပုဏ္ဏေးမသည် သားကို တောင့်တ၏။ ထိုအခါ ဘုရားလောင်းသည် ဗြဟ္မာပြည်မှစုတေခဲ့၍ ထိုပုဏ္ဏေးမ၏ ဝမ်း၌ဖြစ်၏။
ဗြဟ္မာဝင်စား လင်မယား
ထိုဘုရားလောင်းအား ဗောဓိကုမာရ ဟူသော အမည်ကို မှည့်ကုန်၏။ ထိုဘုရားလောင်း၏ အရွယ်သို့ရောက်သော ကာလ၌ တက္ကသိုလ်ပြည်သို့ သွားပြီးလျှင် အလုံးစုံသော အတတ်တို့ကိုသင်၍ တစ်ဖန် ပြန်လာသောအခါ၌ အလိုမရှိဘဲလျက် မိဘတို့သည် တူသောအမျိုးရှိသောအိမ်မှ သတို့သမီးကို ဆောင်ကုန်၏။ ထိုသတို့သမီးသည်လည်း ဗြဟ္မာ့ပြည်မှ စုတေလာသော သူတည်း၊ မြတ်သောအဆင်းကို ဆောင်၏။ နတ်သမီးနှင့် တူ၏။ ထိုနှစ်ယောက်ကုန်သော လူတို့၏ အလိုမရှိကုန်ဘဲလျက်လျှင် ထိမ်းမြားခြင်း မင်္ဂလာကို ပြုကုန်၏။ နှစ်ယောက်ကုန်သော သူတို့အား ကိလေသာဖြစ်ခြင်းမည်သည် တစ်ကြိမ် တစ်ဖန်မျှ မဖြစ်စဘူး၊ ရာဂ၏ အစွမ်းအားဖြင့် တစ်ယောက်သည် တစ်ယောက်ကို မကြည့်စဘူး၊ အိပ်မက်၌လည်း မေထုန်အကျင့်မည်သည်ကို မမြင်မက်စဘူး။ ဤသို့ စင်ကြယ်သော သီလရှိသည် ဖြစ်ကုန်၏။
လင်မယား ၂-ယောက် ရသေ့ဝတ်ကြ
ထိုအခါ နောက်အဖို့၌ ဘုရားလောင်း မိဘတို့သည် သေလွန်ကုန်သည်ရှိသော် ထိုမိဘတို့အား သင်္ဂြိုဟ်ခြင်းကိစ္စကို ပြုပြီးလျှင် ထိုမယားကိုခေါ်၍ ရှင်မ သင်သည် ကုဋေရှစ်ဆယ်ရှိသော ဥစ္စာကိုယူ၍ ချမ်းသာစွာ အသက်
မွေးလေလော့ ဟု ဆို၏။ အရှင့်သားသည် အသို့နည်းဟု ဆို၏။ ငါ့အား ဥစ္စာဖြင့် ပြုဖွယ်ကိစ္စ မရှိ၊ ဟိန္တာသို့ ဝင်ပြီးလျှင် ရသေ့ရဟန်းပြု၍ မိမိ၏တည်ရာ ကိုးကွရာကို ပြုအံ့ ဟု ဆို၏။ အရှင့်သား ရဟန်းအဖြစ်မည်သည် ယောက်ျားတို့အားသာလျှင် အပ်သလော မေး၏။ ရှင်မ မိန်းမတို့အားလည်း အပ်၏ဟု ဆို၏။ ထိုသို့တပြီးကား... အရှင်တို့သည် ထွေးအပ်သော တံတွေးပေါက်နှင့်တူသော ဥစ္စာကို ငါသည် မယူအံ့၊ ငါ့အားလည်း ဥစ္စာဖြင့် ပြုဖွယ်ကိစ္စမရှိ၊ ငါသည်လည်း ရဟန်းပြုအံ့ဟု ဆို၏။ ရှင်မ ကောင်းပြီ ဟု ဆို၍ နှစ်ယောက်ကုန်သော သူတို့သည် အလှူကြီးကို ပေးပြီးလျှင် အိမ်မှထွက်၍ မွေ့လျော်ဖွယ်ရှိသော မြေအရပ်၌ သင်္ခမ်း ဆောက်၍ ရသေ့ရဟန်းပြုပြီးလျှင် သစ်သီးကြီးငယ်တို့ကို ရှာမှီး၍ သစ်သီးကြီးငယ်တို့ဖြင့် မျှကုန်လျက် ဟိမဝန္တာတောအရပ်၌ ဆယ်နှစ်ပတ်လုံး နေကုန်၏။ ထိုနှစ်ယောက်ကုန်သော သူတို့အား ဈာန်သည်မပြည့်စုံသေး၊ ထိုနှစ်ယောက်ကုန်သော သူတို့သည် ထိုဟိမဝန္တာတော အရပ်၌ ရဟန်းချမ်းသာဖြင့်သာလျှင် ဆယ်နှစ်တို့ပတ်လုံး နေကုန်၍ ချဉ်ဆား မှီဝဲအံ့သောငှာ ဇနပုဒ်သို့ ဒေသစာရီ သွားကုန်သည်ရှိသော် အစဉ်သဖြင့် ဗာရာဏသီပြည်သို့ရောက်၍ မင်းဥယျာဉ်၌ နေကုန်၏။
မင်းကြီး ရသေ့မကိုကြိုက်ပြီ
ထိုအခါ တစ်နေ့သ၌ မင်းသည် လက်ဆောင်ကိုယူ၍ လာသော ဥယျာဉ်စောင့်ကိုမြင်၍ ဥယျာဉ် ကစားအံ့၊ ဥယျာဉ်ကို သုတ်သင်လော့ ဟု ဆိုပြီး၍ ဥယျာဉ်စောင့်သည် ကောင်းစွာစီရင်အပ်သော ဥယျာဉ်သို့ များသော အခြံအရံဖြင့် သွား၏။ ထိုခဏ၌ ထိုနှစ်ယောက်ကုန်သော ရသေ့ယောကျ်ား, ရသေ့မိန်းမတို့သည် ဥယျာဉ်နံပါးတစ်ဖက်၌ ရဟန်းချမ်းသာဖြင့် လွန်စေ၍ နေကုန်၏။
ထိုအခါ မင်းသည် ဥယျာဉ်၌ လှည့်လည်သည်ရှိသော် ရဟန်းချမ်းသာဖြင့် နေကုန်သော ထိုနှစ်ယောက်ကုန်သော ရသေ့ယောကျ်ား, ရသေ့မိန်းမတို့ကို မြင်၍ အလွန်ကြည်ညိုဖွယ်ရှိသော မြတ်သော အဆင်းကိုဆောင်သော ရသေ့မကို ကြည့်သည်ရှိသော် တပ်စွန်းသေစိတ်ရှိသည် ဖြစ်လေ၏။
အဘယ်သို့တော်စပ်သနည်း
ထိုဗာရာဏသီမင်းသည် ကိလေသ၏အစွမ်းဖြင့် တုန်လှုပ်လျက် ဤရသေ့မသည် ဤရသေ့ယောက်ျားနှင့် အသို့တော်သနည်းဟု မေးဦး ဟု ဘုရားလောင်းသို့ကပ်၍ အို-ရှင်ရသေ့ ဤရသေ့မသည် အရှင်ဘုရားနှင့် အသို့တော်သနည်း ဟု မေး၏။ မြတ်သောမင်းကြီး တစ်စုံတစ်ခု အမျိုးတော်၏ မတော်၏ဟု ဆိုဖွယ်သည် မဖြစ်၊ လူမှုနှင့်ရော သက်သက် တူသောရသေ့အကျင့်ဖြင့် ရသေ့အဖြစ်သို့ ရောက်သသူတည်း၊ စင်စစ်သော်ကား ငါ၏ လူဖြစ်သောအခါ ခြေရင်း၌ အလုပ်အကျွေးတည်းဟု ဆိုလေ၏။
ရသေ့မ စော်ကားလျှင် အသို့ပြုအံ့နည်း
ထိုစကားကိုကြား၍ မင်သည် ရသေ့မကား ထိုရသေ့၏ တစ်စုံတစ်ခု ပိုင်ထိုက်သော ဥစ္စာသည် မဖြစ်သတတ်၊ စင်စစ်သော်ကား လူဖြစ်သောအခါသာလျှင် ထိုရသေ့၏ ခြေရင်း၌ အလုပ်အကျွေး ဖြစ်သတတ်၊ ငါသည် ဤရသေ့မကို အစိုးရသော မင်း၏ အစွမ်းဖြင့်ယူ၍ အကယ်၍ သွားသည်ဖြစ်အံ့၊ အသို့ပြုလတ္တံ့နည်း၊ ထိုရသေ့ကို စုံစမ်းအံ့ဟု ကြံ၍ ချဉ်းကပ်ပြီးလျှင်-
အာဒါယ ဗလာ ဂစ္ဆေယျ၊ ကိံနု ကယိရာသိ ဗြာဟ္မဏ။
ဟူသော ရှေးဦးစွာသော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၄၉။ ဗြာဟ္မဏ၊ မကောင်းမှုကို အပပြုပြီးသော ရှင်ရသေ့။ ဝိသာလက္ခိံ၊ ဝန်းသော မျက်လုံးရှိသော။ သမှိတဘာသိနိံ၊ စဉ်းငယ်ရွှင်သော မျက်နှာရှိသော။ တေ၊ ရှင်ရသေ့၏။ ဣမံ ပိယံ၊ ဤလူ့ လက်ထက်၌ မယားဖြစ်ဖူးသော ရသေ့မကို။ ယော၊ အကြင်သူသည်။ ဗလာ-ဗလက္ကာရေန၊ နိုင်ထက်ကလူပြုသဖြင့်။ အာဒါယ၊ ယူ၍။ ဂစ္ဆေယျ၊ ငြားအံ့။ တံ၊ ထိုသူကို။ တွံ၊ သင်သည်။ ကိံနု၊ အသို့လျှင်။ ကယိရာသိ၊ ပြုအံ့နည်း။
ပညာရှိအမျက် ပြင်မထွက်
ထိုအခါ မင်း၏စကားကိုကြား၍ ဘုရားလောင်းသည်-
ရဇံဝ ဝိပုလာ ဝုဋ္ဌိ၊ ခိပ္ပမေဝ နိဝါရယေ။
ဟူသော နှစ်ခုမြောက်သော ဤဂါထာကိုဆို၏။
၅၀။ မဟာရာဇ၊ မြတ်သောမင်းကြီး။ မေ၊ ငါ့အား။ ကောဓော၊ အမျက်ဒေါသသည်။ ဥပ္ပဇ္ဇေ-ဥပ္ပဇေယျ၊ ဖြစ်ငြားအံ့။ န မုစ္စေယျ၊ ဖြစ်သော အမျက်သည် ကိုယ်မှမထွက်ရာ။ ဇီဝတော၊ အသက်ရှည်သမျှ ကာလပတ်လုံး။ မေ၊ ငါ့အား။ န မုစ္စေယျ၊ ကိုယ်မှ မထွက်ရာ။ ဝိပုလာဝုဋ္ဌိ၊ သည်းစွာသော မိုးပေါက်ရှိသော မိုးကြီးသည်။ ရဇံ၊ မြူကို။ နိဝါရယေ ဣဝ၊ မြစ်သကဲ့သို့။ တံ၊ ထိုအမျက်ကို။ ခိပ္ပမေဝ၊ လျင်စွာသာလျှင်။ နိဝါရယေ၊ မြစ်အံ့။
ရသေ့မကို အတင်းယူ
ဤသို့ဘုရားလောင်းသည် မြတ်သော တရားစကားကို ဟောတော်မူလေ၏။ ထိုသို့ဟောသော်လည်း မင်းသည် ဘုရားလောင်း၏ တရားစကားကို ကြား၍လည်း အလွန်မိုက်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့် ရသေ့မ၌ တပ်စွန်းသော မိမိစိတ်ကို တားမြစ်ခြင်းငှာ မတတ်နိုင်သည်ဖြစ်၍ အမတ်တစ်ယောက်ကို ဤရသေ့မကို မင်း၏ နန်းတော်သို့ ဆောင်သွားလေလော့ဟု စေလိုက်၏။ ထိုအမတ်သည် ကောင်းပြီ ဟု ဝန်ခံ၍ ထိုမင်းဆိုတိုင်းကို ပြု၏။ ရသေ့မလည်း အချင်းတို့ လောက၌ သူတော်မဟုတ် သူယုတ်တို့၏အကျင့်သည် ဖြစ်၏။ မလျောက်ပတ်စွာ့တကား ဤသို့အစရှိသော စကားတို့ကိုဆို၍ ငိုကြွေးမြည်တမ်းစဉ်ပင်လျှင် ထိုရသေ့မကိုယူ၍ သွားလေ၏။
ဘုရားလောင်းသည် ထိုရသေ့မ၏ ငိုကြွေးသံကိုကြား၍ တစ်ကြိမ်ကြည့်ပြီးလျှင် တစ်ဖန်မကြည့်ပြီ။ ငိုမြည်တမ်းသော ရသေ့မကို မင်း၏ နန်းတော်သို့သာလျှင် ဆောင်လေ၏။ ထိုဗာရာ ဏသီမင်းသည်လည်း ဥယျာဉ်၌ ကြာမြင့်စွာနေခြင်းကို မပြုမူ၍သာလျှင် လျင်မြန်စွာ သွားပြီးလျှင် ထိုရသေ့မကိုခေါ်စေ၍ ကြီးစွာသော မင်း၏စည်းစိမ်ဖြင့် ဖိတ်၏။ ထိုရသေ့မသည် မင်းစည်းစိမ်ဖြင့် ကျေးဇူးမရှိသည်ကို ရဟန်းအဖြစ်၌ သာလျှင် ကျေးဇူးရှိသည်ကို ဆို၏။
ဧည့်မခံတော့ဘူးလား
မင်းသည် တစ်စုံတစ်ခုသော အကြောင်းဖြင့် ရသေ့မ၏ စိတ်ကို မရသည်ဖြစ်၍ ထိုရသေ့မကို တစ်ခုသော တိုက်ခန်း၌ထား၍ ကြံ၏။ အဘယ်သို့ ကြံသနည်းဟူမူကား ဤရသေ့မသည် သီလရှိ၏။ ကောင်းသောအကျင့်ရှိ၏။ ဤသို့သဘောရှိသော မိဖုရားစည်းစိမ်ကို အလိုမရှိ၊ ထိုရသေ့သည်လည်း ဤသို့သဘောရှိသော မယားဖြစ်ဖူးသော မိန်းမကို နိုင်ထက်ကလူ ယူ၍ သွားသော ငါတို့ကို အမျက်ထွက်၍ပင် ကြည့်တာကိုလည်း မပြု။ စင်စစ်လျှင် ရသေ့ရဟန်းတို့သည် များစွာကုန်သော မာယာရှိကုန်၏။ တစ်စုံတစ်ခုသော မန္တန် ဆေးဝါး မန္တရားကိုမှီ၍ ငါ့အား အကျိုးမဲ့ကိုလည်း ပြုကုန်ရာ၏။ သွားဦးအံ့၊ အဘယ်သို့ပြုလျက်နေသနည်း၊ သိအောင်ပြုအံ့ ဤသို့ ကြံ၏။ ကြံပြီး၍ ရပ်တည်ခြင်းငှာ မတတ်နိုင်ရကား ဥယျာဉ်သို့ သွားပြန်၏။ ဘုရားလောင်းသည်လည်း သင်္ကန်းတို့ကို ချုပ်လျက် နေ၏။ မင်းသည် နည်းသော အခြံအရံရှိသည်ဖြစ်၍ ခြေသံ ပြင်းသည်ကိုလည်း မပြုဘဲ ဖြည်းဖြည်း သာသာ ချဉ်းကပ်လေ၏။ ဘုရားလောင်းသည် မင်းကိုမကြည့်မူ၍ သင်္ကန်းကိုသာလျှင် ချုပ်၏။ မင်းသည် ဤရသေ့သည် အမျက်ထွက်၍ ငါနှင့်တကွ စကားမပြောဟု အောက်မေ့ သည်ဖြစ်၍ ဤရသေ့စဉ်းလဲသည် “အမျက်အား ဖြစ်ခြင်းငှာ ငါ မပေးအံ့၊ အမျက်ဖြစ်သော်လည်း ထိုအမျက်ကို လျင်မြန်စွာ နှိပ်အံ့” ဟု ရှေးဦးစွာကမူ ကြုံးဝါး၍ ယခုမူကား အမျက်ဖြင့်သာလျှင် ခက်ထန် ခိုင်မာသည်ဖြစ်၍ ငါနှင့်တကွ စကားမပြော ဤသို့သော အမှတ်ဖြင့်-
သွဇ္ဇ တုဏှိကတော ဒါနိ၊ သင်္သာဋိံ သိဗ္ဗမစ္ဆသိ။
ဟူသော သုံးခုမြောက်သော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၅၁။ ဘော တာပသ၊ အိုရသေ့။ ပုဗ္ဗေ၊ ရှေး၌။ ဝိကတ္ထိတ္ထော နု၊ ကြုံးဝါး၏ မဟုတ်လော။ အဇ္ဇ၊ ယခုမူကား။ သော၊ ထိုရသေ့စဉ်းလဲ့သည်။ ယံ ဗလံ၊ အကြင်အမျက်ဒေါသ အစွမ်းကို။ အပဿိတော ဣဝ၊ မှီသကဲ့သို့။ တူဏှိကတော၊ တစ်စုံတစ်ခုသော စကားကိုမျှ မဆိုမူ၍။ တေန ဗလေန၊ ထိုအမျက်အစွမ်းဖြင့်။ သင်္ဃာဋိံ၊ ဒုကုဋ်သင်္ကန်းကို။ သိဗ္ဗံ-သိဗ္ဗန္တော၊ ချုပ်လျက်။ ဒါနိ၊ ယခု။ အစ္ဆသိ၊ နေဘိ၏တကား။
ဖြစ်ပါလျက် အပြင်မထွက်
ထိုစကားကိုကြား၍ ဘုရားလောင်းသည် ဤမင်းကား အမျက်ဒေါသ၏ အစွမ်းဖြင့် စကားမပြောဟူ၍ ငါ့ကို အောက်မေ့၏။ ယခုအခါ ထိုမင်းအား ဖြစ်သောအမျက်ဒေါသ၏ အလိုသို့ မလိုက်သည်၏အဖြစ်ကို ဟောအံ့ ဟု ကြံ၍-
ရဇံဝ ဝိပုလာ ဝုဋ္ဌိ၊ ခိပ္ပမေဝ နိဝရယိံ။
ဟူသော လေးခုမြောက်သော ဤဂါထာကိုဆို၏။
၅၂။ မဟာရာဇ၊ မြတ်သောမင်းကြီး။ မေ၊ ငါ့အာ။ ဥပ္ပဇ္ဇိ၊ ဖြစ်ကား ဖြစ်၏။ ပန၊ ထိုသို့ဖြစ်သော်လည်း။ န မုစ္စိတ္ထ၊ သန္တာန်မှအပ မထွက်စေရ။ မေ၊ ငါ့အား။ ဇီဝတော၊ သဇီဝသန္တာန်မှ။ န မုစ္စိတ္ထ၊ မထွက်စေရာသလျှင်ကတည်း။ ဝိပုလာ ဝုဋ္ဌိ၊ ကြီးစွာသော မိုးပေါက်သည်။ ရဇံ၊ မြူကို။ နိဝရယိ ဣဝ၊ ဖျောက်သကဲ့သို့။ ခိပ္ပမေဝ၊ လျင်စွာသာလျှင်။ နိဝါရယိံ၊ မြစ်အံ့။
ဘာများဖြစ်နေပါသလဲ
ထိုဘုရားလောင်း စကားကိုကြား၍ မင်းသည် ဤရသေ့ကား အမျက်ကိုသာလျှင် ရည်၍ဆိုသလော၊ ထိုသို့တည်းမဟုတ်မူ တစ်ပါးသော တစ်စုံတစ်ခုသော အတတ်ကိုရည်၍ ဆိုသလော၊ ထိုရသေ့ကို မေးဦးအံ့ ဟုကြံ၍ မေးလိုရကား-
ရဇံဝ ဝိပုလာ ဝုဋ္ဌိ၊ ကတမံ တံ နိဝရယိ။
ဟူသော ငါးခုမြောက်သော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၅၃။ တာပသ၊ ရှင်ရသေ့။ တေ၊ ရှင်ရသေ့အား။ ဥပ္ပဇ္ဇိ၊ ဖြစ်ကားဖြစ်၏ ဟူသည်ကား။ ကိံ၊ အဘယ်သည်။ ဥပ္ပဇ္ဇိ၊ ဖြစ်လည်းဖြစ်သနည်း။ နော မုစ္စိ၊ လွှတ်လည်းမလွှတ်သနည်း။ ကိံ၊ အဘယ်သည်။ တေ၊ ရှင်ရသေ့၏။ ဇီဝတော၊ သဇီဝ သန္တန်မှ။ န မုစ္စိ၊ မလွှတ်သနည်း။ ဝိပုလာ ဝုဋ္ဌိ၊ ကြီးစွာသော မိုးပေါက်သည်။ ရဇံ၊ မြူကို။ နိဝရယိ ဣဝ၊ ဖျောက်သကဲ့သို့။ ကတမံ၊ အဘယ်မည်သော။ တံ၊ ထိုဝတ္ထုကို။ နိဝါရယိ၊ မြစ်သနည်း။
အမျက်ဖြစ်လျက် ပြင်မထွက်
ထိုစကားကိုကြား၍ ဘုရားလောင်းသည် မြတ်သော မင်းကြီး ဤသို့ များစွာသော အပြစ်ရှိသော တစ်ခုသော အမျက်သည် ငါ့အား ဖြစ်၏။ ဖြစ်သော်လည်း ထိုအမျက်ကို မေတ္တာ ဘာဝနာဖြင့် မြစ်၏ဟု အမျက်ဒေါသ၌ အပြစ်ကို ပြလိုသည်ဖြစ်၍-
သော မေ ဥပ္ပဇ္ဇိ နော မုစ္စိ၊ ကောဓော ဒုမ္မေဓဂေါစရော။
သော မေ ဥပ္ပဇ္ဇိ နာ မုစ္စိ၊ ကောဓော ဒုမ္မေဓဂေါစရော။
သော မေ ဥပ္ပဇ္ဇိ နော မုစ္စိ၊ ကောဓော ဒုမ္မေဓဂေါစရော။
ပရက္ကရေ ဝိပုလဉ္စာပိ အတ္ထံ
သ ဘီမသေနော ဗလဝါ ပမဒ္ဒီ၊
ကောဓော မဟာရာဇ န မေ အမုစ္စထ။
တမေဝ ကဋ္ဌံ ဍဟတိ၊ ယသ္မာ သော ဇာယတေ ဂိနိ။
သာရမ္ဘာ ဇာယတေ ကောဓော၊ သောပိ တေနေ ဍယှတိ။
နိဟီယတိ တဿ ယသော၊ ကာဠပက္ခဝ စန္ဒိမာ။
အာပူရတိ တဿ ယသော၊ သုက္ကပက္ခေဝ စန္ဒီမာ။
ဟူသော ဤဂါထာတို့ကို ဆို၏။
၅၄။ ဘူပါလ၊ ရေမြေသေဌ်နင်း ပြည့်ရှင်မင်း။ ယမှိ ကောဓေ၊ အကြင်အမျက်သည်။ ဇာတေ၊ ဖြစ်လတ်သော်။ န ပဿတိ၊ မိမိအကျိုး သူတစ်ပါးအကျိုးကို မမြင်။ ယမှိ၊ အကြင်အမျက်သည်။ အဇာတေ၊ မဖြစ်သည်ရှိသော်။ သာဓု၊ ကောင်းစွာ။ ပဿတိ၊ မိမိအကျိုး သူတစ်ပါးအကျိုးကို မြင်၏။ ဒုမ္မေဓဂေါစရော၊ ပညာမရှိသောသူတို့၏ ကျက်စားလေ့လာရာဖြစ်သော။ သော ကောဓော၊ ထိုအမျက်သည်။ မေ၊ ငါ့အား။ ဥပ္ပဇ္ဇိ၊ ဖြစ်၏။ နော မုစ္စိ၊ ကိုယ်မှ ပြင်ပသို့ မထွက်။
၅၅။ ဇနိန္ဒ၊ လူတို့ အရှင်မင်းမြတ်။ ဇာတေန၊ ဖြစ်သော။ ယေန၊ အကြင်အမျက်ဒေါသဖြင့်။ ဒုက္ခမေသိနော၊ ကိုယ်ဆင်းရဲ စိတ်ဆင်းရဲကို အလိုရှိကုန်သော။ အမိတ္တာ၊ ရန်သူတို့သည်။ နန္ဒန္တိ၊ နှစ်သက်ကုန်၏။ ဒုမ္မေဓဂေါစရော၊ ပညာမရှိသောသူတို့၏ ကျက်စားရာ အာရုံဖြစ်သော။ သော ကောဓော၊ ထိုအမျက်သည်။ မေ၊ ငါ့အား။ ဥပ္ပဇ္ဇိ၊ ဖြစ်၏။ နော မုစ္စိ၊ ငါ့ကိုယ်မှ ပြင်ပသို့မထွက်။
၅၆။ ဒိသမ္မတိ၊ အရပ်မျက်နှာ အရှင်ဖြစ်သော မင်းကြီး။ ယသ္မိဉ္စ၊ အကြင် အမျက်ဒေါသသည်လည်း။ ဖာယမာနမှိ၊ ဖြစ်လတ်သော်။ သဒတ္ထံ၊ မိမိအကျိုးစီးပွားကို။ နာဝ ဗုဇ္ဈတိ၊ မသိ။ ဒုမ္မေဓဂေါစရော၊ ပညာရှိသောသူတို့၏ ကျက်စားလေ့လာရာဖြစ်သော။ သော ကောဓော၊ ထိုအမျက်သည်။ မေ၊ ငါ့အား။ ဥပ္ပဇ္ဇိ၊ ဖြစ်၏။ နော မုစ္စိ၊ ငါ့ကိုယ်မှ ပြင်ပသို့မထွက်။
၅၇။ ရဋ္ဌေသဘ၊ တိုင်းပြည်သူအပေါင်းတို့ထက် မြတ်တော်မူသော။ ရာဇသေဋ္ဌ၊ မင်းမြတ်။ ယေန၊ အကြင်ဒေါသသည်။ အဘိဘူတော၊ နှိပ်စက်အပ်သောသူသည်။ ကုသလံ၊ ကုသိုလ်ကို။ ဇဟာတိ၊ စွန့်တတ်၏။ ဝိပုလံ၊ ပြန့်ပြောသော။ အတ္ထဉ္စာပီ၊ အကျိုးစီးပွားကိုလည်း။ ပရက္ကရေ၊ အပပြုလိုက်တတ်၏။ မဟာရာဇ၊ မင်းမြတ်။ ဘီမသေနော၊ များစွာသော ကိလေသာဟူသော စစ်သည်နှင့်ပြည့်စုံသော။ ဗလဝါ ပမဒ္ဒီ၊ အားရှိသောလူတို့ကို နှိပ်နင်းနိုင်သော။ သောကောဓော၊ ထိုအမျက်သည်။ မေ၊ ငါ၏။ သန္တိကာ၊ အထံမှ။ န မုစ္စထ၊ မထွက်။
အမျက်မီးပြောင် ကိုယ့်ကိုလောင်
၅၈။ ကဋ္ဌသ္မိံ၊ မီးပွတ်ခုံကို။ မတ္ထမာနသ္မိံ၊ မီးပွတ် သည်ရှိသော်။ ပါဝကော နာမ၊ မီးမည်သည်။ ဇာယတိ၊ ဖြစ်၏။ သော ဂိနိ၊ ထိုမီးသည်။ ယသ္မာ၊ အကြင်ပွတ်ခုံမှ။ ဇာယတ၊ ဖြစ်၏။ တမေဝကဋ္ဌံ၊ ထိုမီးဖြစ်ရာ ပွတ်ခုံကိုပင်လျှင်။ ဍဟတိ၊ လောင်၏။
အမျက်ဖြစ်မူ ဤကိုယ်ပူ
၅၉။ မဟာရာဇ၊ မင်းမြတ်။ ဧဝံ၊ ဤအတူ။ မန္ဒဿ၊ ပညာမရှိသော။ ဗာလဿ၊ မိုက်စွာသော။ အဝိဇာနတော၊ အကျိုးစီးပွားကို မသိသော။ ပေါသဿ၊ သတ္တဝါအား။ သာရမ္ဘာ၊ နင်လော ငါလော စသည်ဖြင့် လွန်စွာပြုတတ်သော လက္ခဏာရှိသော။ ကောဓော၊ အမျက်သည်။ ဇာယတေ၊ ဖြစ်၏။ သောပိ၊ ထို အမျက်ထွက်သော သူသည်လည်း။ တေနေဝ၊ ထိုမိမိအမျက်ဖြင့်သာလျှင်။ ဍယှတိ၊ ပူလောင်၏။
ပညာနည်းပါး ဒေါသပွား
၆၀။ ရထေသဘ၊ ရထားစီးချင်း မင်းတကာတို့ထက် အာသဘ မြောက်တော်မူသော။ ရာဇသေဋ္ဌ၊ မင်းမြတ်။ တိဏကဋ္ဌသ္မိံ၊ မြက်ခြောက်, သစ်ခက်ခြောက် ရှိရာအရပ်၌။ အဂ္ဂိ၊ လောင်သော မီးသည်။ ဝဍ္ဎတိ ဣဝ၊ ပွားလေလေဖြစ်သကဲ့သို့။ ယဿ၊ အကြင်ပညာနည်းသော သူအား။ ကောဓော၊ အမျက်သည်။ ပဝဍ္ဎတိ၊ ပွား၏။ တဿ၊ ထိုအမျက်ဒေါသ ပွားသောသူအား။ ကာဠပက္ခေ၊ လကွယ်ပက္ခ၌။ စန္ဒိမာ ဣဝ၊ လကဲ့သို့။ ယသော၊ စည်းစိမ်ချမ်းသာသည်။ နဟီယတိ၊ တရွေ့ရွေ့ ယုတ်၏။
အမျက်ဇာတ်သိမ်း ကိုယ်လုံးငြိမ်း
၆၁။ မန္နိဿရ၊ ရွှေနန်းရှင်။ အနေဓော၊ မီးစာမရှိသော။ ဓူမကေတု၊ မီးလျှံသည်။ ဥပသမ္မတိ ဣဝ၊ ငြိမ်းသကဲ့သို့။ ယဿ၊ အကြင်ပညာရှိအား။ ကောဓော၊ အမျက်သည်။ ဝူပသမ္မတိ၊ ငြိမ်း၏။ တဿ၊ ထိုအမျက်ငြိမ်းသောသူအား။ သုက္ကပက္ခေ၊ လဆန်းပက္ခ၌။ စန္ဒိမာ ဣဝ၊ လကဲ့သို့။ ယသော၊ စည်းစိမ်ချမ်းသာသည်။ ပူရတိ၊ တရွေ့ရွေ့ပြည့်၏။
ဗာရာဏသီမင်းသည် ဘုရားလောင်း၏ တရားစကားကို နာရလျှင် နှစ်သက်သောစိတ် ရှိသည်ဖြစ်၍ အမတ်တစ်ယောက်ကိုစေ၍ နန်းတော်သို့ ဆောင်လေပြီးသော ရသေ့မကို ဆောင်စေ၍ အမျက်ထွက်ခြင်းမရှိသော ရှင်ရသေ့ နှစ်ယောက်ကုန်သော ရှင်ရသေ့တို့သည် ရဟန်းချမ်းသာဖြင့် လွန်စေကုန်လျက် ဤအကျွန်ုပ် ဥယျာဉ်တော်၌သာလျှင် နေတော်မူကြကုန်လော့၊ အကျွန်ုပ်သည် အရှင်ဘုရားတို့အား တရားနှင့်လျော်စွာ စောင့်ရှောက်ခြင်း, တရားနှင့်လျော်စွာ ရန်မှတားမြစ်ခြင်း, တရားနှင့်လျော်သော လုံခြုံခြင်းကို ပြုအံ့ ဟု ဆို၍ ကန်တော့ပြီးလျှင် အကြိမ်ကြိမ် ရှိခိုး၍သွားလေ၏။
ထိုနှစ်ယောက်ကုန်သော သူတို့သည်လည်း ဥယျာဉ်တော်၌သာလျှင် နေကုန်၏။ နောက်အဖို့၌ ရသေ့မသည် သေ၏။ ဘုရားလောင်းသည် ထိုရသေ့မ သေသည်ရှိသော် ဟိမဝန္တာတောသို့ ဝင်ပြီးလျှင် အဘိညာဉ် သမာပတ်တို့ကို ဖြစ်စေ၍ လေးပါးကုန်သော ဗြဟ္မဝိဟာရတို့ကို ပွားစေလျက် ဗြဟ္မာ့ပြည်သို့ လာ၏။
ဇာတ်ပေါင်း... သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် ဤဓမ္မဒေသနာကို ဆောင်တော်မူပြီးလျှင် သစ္စာတို့ကိုပြတော်မူ၍ ဇာတ်ကို ပေါင်းတော်မူ၏။ သစ္စာတို့ကို ပြတော်မူသည်၏အဆုံး၌ အမျက်ထွက်တတ်သော ရဟန်းသည် အနာဂါမိဖိုလ်၌ တည်၏။ ဇာတ်ကို အဘယ်သို့ ပေါင်းတော်မူသနည်း ဟူမူကား- ယခုအခါ ရာဟုလမယ်တော်သည် ထိုအခါ ရသေ့မဖြစ်ဖူးပြီ၊ ယခုအခါ အာနန္ဒာသည် ထိုအခါ မင်းဖြစ်ဖူးပြီ၊ ယခုအခါ ငါဘုရားသည် ထိုအခါ စူဠဗောဓိရသေ့ ဖြစ်ဖူးပြီ၊ ဤသို့ ဇာတ်ကို ပေါင်းတော်မူ၏။
မျက်ဒေါသမှာ၊ မီးပမာ၊ မှီရာလောင်မြိုက်မည်
ငါးခုမြောက်သော စူဠဗောဓိဇာတ်သည်ပြီး၏။
*****
ဒသကနိပါတ်
၆။ ကဏှဒီပါယနဇာတ်
လောက၌ မှန်သောစကားသည် သစ္စာမည်ခြင်း
ဟောတော်မူရာဌာန... နတ်နှင့်တကွသော လောကကို ဆုံးမတော်မူတတ်သော သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် သတ္တဟမေဝါဟံ အစရှိသော ဂါထာပုဒ်ဖြင့် တန်ဆာဆင်အပ်သော ဤကဏှဒီပါယနဇာတ်ကို ဇေတဝန်ကျောင်း၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် သာသာနာတော်၌ ငြီးငွေ့သော ရဟန်းကို အကြောင်း ပြု၍ ဟောတော်မူ၏။
ပစ္စုပ္ပန်ဝတ္ထု... ဝတ္ထုသည် ကုသဇာတ်၌ ထင်စွာဖြစ်လတ္တံ့။
မြတ်စွာဘုရားသည် ထိုရဟန်းကို “ရဟန်း... သင်သည် သာသနာတော်၌ ငြီးငွေ့သတတ်ဟူသည် မှန်သလောဟု မေးတော်မူ၍ “အရှင်ဘုရား မှန်ပေ၏ ဟု နားတော်လျှောက်သည်ရှိသော် ရဟန်း ရှေးပညာရှိတို့သည် သဗ္ဗညူ မြတ်ဘုရားရှင်တို့သည် မပွင့်ကုန်မီ သာသနာတော်မှ အပဖြစ်သော ရဟန်းတို့၏ အကျင့်ကို ကျင့်၍ ငါးဆယ့်ငါးနှစ်တို့ပတ်လုံး ရဟန်းအဖြစ်၌ မမွေ့လျော်ဘဲ မြတ်သော အကျင့်ကို ကျင့်ကုန်သည်ရှိသော် ဟိရိဩတ္တပပျက်အံ့သည်မှ ကြေက်သောကြောင့် မိမိ၏ ရသေ့ရဟန်း၏အဖြစ်၌ မမွေ့လျော်သော အဖြစ်ကို တစ်စုံတစ်ယောက်သောသူအား မပြောဆိုကုန်၊ သင်သည် အဘယ့်ကြောင့် ဤသို့ သဘောရှိသော ဝဋ်ဆင်းရဲမှ ထွက်မြောက်စေတတ်သော ငါဘုရား သာသနာတော်၌ ရဟန်းပြု၍ ငါကဲ့သို့သော လူနတ်တို့၏ ဆရာဖြစ်တော်မူသော ငါဘုရားမျက်မှောက်တော်၌ တည်၍ ပရိသတ်လေးပါးအလယ်၌ မမွေ့လျော်သောအဖြစ်ကို ထင်စွာပြုဘိသနည်း၊ အဘယ်အကျိုးရှိသည်ဖြစ်၍ ဟိရိဩတ္တပ္ပကို မစောင့်သနည်းဟု မိန့်တော်မူ၍ အတိတ်ကို ဆောင်တော်မူ၏။
အတိတ်ဝတ္ထု... ရဟန်းတို့... လွန်လေပြီးသောအခါ ဝံသတိုင်း ကောသမ္ဗီပြည်၌ ကောသမ္ဘကအမည်ရှိသော မင်းသည် မင်းပြု၏။ ထိုအခါ အမှတ်မရှိသော နိဂုံးရွာ၌ ကုဋေရှစ်ဆယ်ဥစ္စာရှိကုန်သော အချင်းချင်း ချစ်မြတ်နိုးကြကုန်သော အဆွေခင်ပွန်းဖြစ်ကုန်သော ပုဏ္ဏားနှစ်ယောက်တို့သည် ရှိကုန်၏။ တစ်ယောက်ကား မဏ္ဍဗျ အမည်ရှိ၏။
ပုဏ္ဏား ၂-ယောက် ရသေ့ဝတ်
ထိုသူနှစ်ယောက်တို့သည် ကာမတို့၌ များသောအပြစ်တို့ကို မြင်ကုန်၍လျှင် ကြီးစွာသောအလှူကို ဖြစ်စေ၍ နှစ်ယောက်ကုန်သော သူတို့သည်လည်း ကာမတို့ကိုပယ်၍ လူအပေါင်းတို့ ငိုကြွေးမြည်တမ်းစဉ် အိမ်မှထွက်ကုန်၍ ဟိမဝန္တာ တောအရပ်၌ သင်္ခမ်းဆောက်ပြီးလျှင် ရသေ့ရဟန်းပြုကုန်၍ သစ်သီးဆွမ်း ရှာမှီးခြင်းတို့ဖြင့် ရအပ်သော တောသစ်မြစ် သစ်သီးကြီးငယ်ဖြင့် မျှကုန်လျက် အနှစ်ငါးဆယ်တို့ပတ်လုံး နေကုန်၏။ ဈာန်ကို ဖြစ်စေခြင်းငှာ မတတ်နိုင်ကုန်။ ထိုနှစ်ယောက်ကုန်သော ရသေ့တို့သည် အနှစ်ငါးဆယ်လွန်သောအခါ၌ ချဉ်ဆား မှီဝဲအံ့သောငှာ ဇနပုဒ်သို့ လှည့်လည်ကုန်လျက် ကာသိတိုင်းသို့ ရောက်လာကုန်၏။
ထိုဇနပုဒ်နိဂုံးရွာ၌ ဒီပါယန ရသေ့၏ လူ့လက်ထက်၌ အဆွေခင်ပွန်းဖြစ်ဖူးသော မဏ္ဍဗျမည်သော သူကြွယ်သည်ရှိ၏။ ထိုနှစ်ယောက်သော ရသေ့တို့သည်လည်း ထိုသူကြွယ်၏ အထံသို့ သွားကြကုန်၏။ ထိုသူကြွယ်သည် ထိုနှစ်ယောက်သော ရသေ့တို့ကိုမြင်၍လျှင် ဝမ်းမြောက်သော စိတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ ကျောင်းဆောက်၍ ထိုနှစ်ယောက်သော ရသေ့တို့ကိုလည်း ပစ္စည်းလေးပါးတို့ဖြင့် လုပ်ကျွေး၏။ ထိုနှစ်ယောက်သော ရသေ့တို့သည် ထိုကျောင်း၌ သုံးလေးနှစ်တို့ပတ်လုံး နေကုန်ပြီးလျှင် သူကြွယ်ကိုပန်ကြား၍ ဒေသစာရီ သွားကြကုန်သည်ရှိသော် ဗာရာဏသီပြည်သို့ ရောက်၍ အဓိမုတို့ကအမည်ရှိသော သုသာန်၌ နေကြကုန်၏။ ထိုသုသာန်၌ ဒီပါယန ရသေ့သည် မွေ့လျော်သရွေ့ နေပြီး၍ တစ်ဖန် ထိုအဆွေခင်ပွန်း ဖြစ်ဖူးသော သူကြွယ်၏ အထံသို့သာလျှင် သွား၏။
မဏ္ဍဗျရသေ့ အဖမ်းခံရ
မဏ္ဍဗျရသေ့သည် ထိုသုသာန်၌သာလျှင် နေရစ်၏။ ထိုအခါ တစ်နေ့သ၌ ခိုးသူတစ်ယောက်သည် မြို့တွင်း၌ ခိုးမှုကိုပြုပြီးလျှင် မြတ်သောဥစ္စာကိုယူ၍ အိမ်မှထွက်သည်ရှိသော် ခိုးသူဟု သိ၍ အိပ်ပျော်ခြင်းမှ နိုးကုန်သော အိမ်ရှင်တို့သည်လည်းကောင်း စောင့်ရှောက်သော သူတို့သည်လည်းကောင်း အစဉ်အတိုင်း လိုက်ကုန်သည်ရှိသော် ပြွန်ပေါက်မှထွက်၍ လျင်မြန်သော အဟုန်ဖြင့် သုသာန်သို့ဝင်၍ ရှင်ရသေ့၏ ကျောင်းတံခါး၌ ဥစ္စာထုပ်ကိုစွန့်၍ ပြေးလေ၏။ လူတို့သည် ဥစ္စာထုပ်ကိုမြင်၍ ဟယ် မကောင်းသော ရသေ့... သင်သည် ညဉ့်အခါ၌ ခိုးသူပြု၍ နေ့အခါ ရသေ့အသွင်ဖြင့် သွားဘိ၏ ဟု ခြိမ်းခြောက် ပုတ်ခတ်ပြီးလျှင် ထိုမဏ္ဍဗျရသေ့ကိုယူ၍ မင်းအား ပြကုန်၏။ မင်းသည် မစူးစမ်း မဆင်ခြင်မူ၍ သွားကြကုန်၊ တံကျင်၌ လျှိုလေကုန်လော့ ဟု ဆို၏။
တံကျင်လျှိုခံရ
ထိုမဏ္ဍဗျ ရသေ့ကို သုသာန်သို့ဆောင်၍ ရှားတံကျင်သို့ တင်ကုန်၏။ ရသေ့၏ကိုယ်၌ တံကျင်သည်မဝင်။ ထို့နောင်မှ တမာသားတံကျင်ကို ဆောင်ကုန်၏။ ထိုတမာသားတံကျင်သည်လည်း မဝင်နိုင်၊ သံတံကျင်ကို ဆောင်ကုန်၏။ ထိုသံတံကျင်သည်လည်း မဝင်နိုင်၊ ရသေ့သည် ငါ၏ မကောင်းမှုကံသည် အဘယ်ကောင်းမှုကံနည်း ဟု ကြံဆင်ခြင်၏။ ထိုသို့ ဆင်ခြင်သောအခါ၌ ထိုရသေ့အား ဇာတိဿရဉာဏ်သည် ဖြစ်၏။ ထိုဇာတိဿရဉာဏ်ဖြင့် ရှေး၌ပြုခဲ့ဖူးသော မကောင်းမှုကံကို ကြည့်၍ မြင်၏။ ထိုမဏ္ဍဗျ ရသေ့၏ ရှေးမကောင်းမှုကံသည် အဘယ်နည်း ဟူမူကား- ပင်လယ်ကသစ် တံကျင်ဖြင့် ယင်ငယ်ကို ထိုးဖူးသေကံတည်း။ ထိုမဏ္ဍဗျ ရသေ့သည် ရှေးဘဝ၌ လက်သမားဖြစ်၍ အဖ၏ သစ်ရွေရာ အရပ်သို့သွား၍ တစ်ကောင်သော ယင်ငယ်ကို ဖမ်းပြီးလျှင် ပင်လယ်ကသစ်မြစ်ဖြင့် ထိုး၏။ ထိုမကောင်းမှု ကံသည်ပင်လျှင် ဤအရပ်သို့ရောက်၍ မြဲစွာကိုင်၏။ ထိုရသေ့သည် ဤယင်ငယ်ကို ပင်လယ်ကသစ်မြစ်ဖြင့် တံကျင်လျှိုသောသဏ္ဌာန် ထိုးဖူးသော မကောင်းမှုကံမှ ငါသည် လွတ်ခြင်းငှာ မတတ်ကောင်းပြီဟု သိ၍ မင်းချင်းတို့ကိုဆို၏။ ငါ့ကို တံကျင်လျှိုလိုကုန်သည် အကယ်၍ဖြစ်ကုန်အံ့၊ ပင်လယ် ကသစ် တံကျင်ကို ဆောင်ကုန်လော့ ဟု ဆို၏။ ထိုမင်းချင်းတို့သည် ရသေ့ဆိုတိုင်းပြုကုန်၏။ ထိုရသေ့ကို ပင်လယ်ကသစ်သား တံကျင်သို့တင်၍ အစောင့်အရှောက်ကိုပေးပြီး သွားကြကုန်၏။
စောင့်ရှောက်သောသူတို့သည် ဖုံးလွှမ်းအပ်ကုန်သည်ဖြစ်၍ ထိုရသေ့၏အထံသို့ လာကုန်သော သူတို့ကို ကြည့်ကုန်၏။ ထိုအခါ ဒီပါယန ရသေ့သည် ငါ၏ အဆွေဖြစ်သော မဏ္ဍဗျရသေ့ကို မမြင်ရသည် ကြာမြင့်ပြီ ဟု မဏ္ဍဗျရသေ့၏ အထံသို့ လာလတ်သည်ရှိသော် တံကျင်လျှိုပြီ ဟု ထိုနေ့၌ပင်လျှင် ခရီးအကြား၌ ကြား၍ ထိုမဏ္ဍဗျရသေ့ကို တံကျင်လျှို၍ ထားရာအရပ်သို့ သွားပြီးလျှင် လျောက်ပတ်စွာ ရပ်လျက် အဆွေ မဏ္ဍဗျ အပြစ်ရှိသည်ဖြစ်သလော၊ အဘယ်အပြစ်ရှိသည် ဖြစ်သနည်းဟု မေး၍ အပြစ်မရှိ ဟု ဆိုလေသည်ရှိသော် မိမိ၏နှလုံးဖြင့် ပြစ်မှားခြင်းကို အောင်ခြင်းငှာ တတ်နိုင်၏လော၊ မတတ်နိုင်လောဟု မေး၏။ အဆွေ... အကြင်သူတို့သည် ဖမ်းအပ်၏။ ထိုသူတို့အပေါ်၌ ငါ့အား နှလုံးဖြင့် ပြစ်မှားခြင်းသည် မရှိသလျှင်ကတည်း။ မင်း၏ အပေါ်၌လည်း ငါ့အား ပြစ်မှားခြင်းသည် မရှိသလျှင်ကတည်း ဟု ဆိုလေ၏။ ဤသို့ အမျက်မထွက်ခြင်းသည် ဖြစ်ပေသော အဆွေကဲ့သို့သော သီလရှိသောသူ၏ အရိပ်သည် ငါ့အား ချမ်းသာခြင်း၏ အကြောင်း ဖြစ်၏ ဟု ဆို၍ ဒီပါယန ရသေ့သည် လျှိုပြီး၍စိုက်သော တံကျင်ကို မှီ၍ နေ၏။
ကဏှဒီပါယနရသေ့ တရားဟော
ထိုသို့မှီသောအခါ၌ ထိုဒီပါယန ရသေ့၏ ကိုယ်၌ မဏ္ဍဗျ ရသေ့၏ကိုယ်မှ သွေးပေါက်တို့သည် စီးကျကုန်၏။ ရွှေအဆင်းနှင့်တူသော အဆင်းရှိသောကိုယ်၌ ကျတိုင်းကျတိုင်းကုန်သော သွေးပေါက်တို့သည် ခြောက်ကုန်၍ အကွက်အကွက် မည်းသောအဆင်းတို့ဖြင့် ဖြစ်ကုန်၏။ ထိုကိုယ်၌ မည်းသော အဆင်းရှိသော အပေါက်အပေါက်ဖြစ်သောအခါမှစ၍သာလျှင် ထိုဒီပါယန ရသေ့သည် ကဏှဒီပါယန အမည်သည်ဖြစ်၏။ ထိုကဏှဒီပါယန ရသေ့သည် ညဉ့်သုံးယံပတ်လုံး ထိုတံကျင်၌သာလျှင် နေ၏။ မိုးသောက်သောအခါ၌ စောင့်ရှောက်သော လူတို့သည် လာလတ်ကုန့၍ ထိုနှစ်လောက်ကုန်သော ရသေ့တို့သည် ဟောပြောကြသော အကြောင်းကို မင်းအား ကြားလျှောက်ကုန်၏။ မင်းသည် ငါသည် မစူးမစမ်း ပြုမိချေ၏ ဟု လျင်မြန်စွာ ထိုရသေ့အထံသွား၍ အိုရသေ့ အဘယ့်ကြောင့် တံကျင်ကို မှီ၍နေသနည်း ဟု ဒီပါယနရသေ့ကို မေး၏။ မြတ်သော မင်းကြီး ဤရသေ့ကို စောင့်ရှောက်နေ၏ ဟု ဆို၏။
ရှင်ရသေ့သည် ဤရသေ့၏ အပြစ်ရှိသည်၏ အဖြစ်ကိုလည်းကောင်း၊ အပြစ်မရှိသည်၏ အဖြစ်ကိုလည်းကောင်း၊ သိ၍ ဤသို့ စောင့်ရှောက်ခြင်းကို ပြုသလောဟု မေး၏။ ထိုဒီပါယန ရသေ့သည် အမှုကို သုတ်သင်ဆင်ခြင်စူးစမ်း၍ အပြစ်မရှိသော အဖြစ်ကိုကြာ၍ ထို့နောင်မှ ထိုမင်းအား မြတ်သော မင်းကြီး... ပြည်ထဲသခင် မင်းမည်သည်အား စူးစမ်းဆင်ခြင်၍သာ ပြုလေ့ရှိသည် ဖြစ်ရာ၏။ ကာမဂုဏ်ချမ်းသာကို ခံစားသူမည်သည် ပျင်းသည်ဖြစ်အံ့၊ မကောင်း ဤသို့ အစရှိသော စကားတို့ကိုဆို၍ မင်းကျင့်တရား ဆယ်ပါးကို ဟော၏။
တံကျင်ကိုဖြတ်ထား
မင်းသည် မဏ္ဍဗျရသေ့၏ အပြစ်မရှိသော အဖြစ်ကို သိ၍ တံကျင်ကို နုတ်ကုန်လော့ ဟု စေ၏။ တံကျင်ကိုနုတ်ကုန်သည်ရှိသော် နှုတ်ခြင်းငှာ မတတ်နိုင်ကုန်ဟု မဏ္ဍဗျ ရသေ့သည်ဆို၏။ အဘယ်သို့ ဆိုသနည်းဟူမူကား မြတ်သော မင်းကြီးသည် ရှေး၌ပြုအပ်ပြီးသော မကောင်းမှုကံဟူသော အပြစ်ကြောင့် ဤသို့ သဘောရှိသော ဘေးသို့ ရောက်ချေပြီ၊ ငါ၏ ကိုယ်၌ တံကျင်ကို နုတ်ခြင်းငှာ မတတ်နိုင်ရာ၊ ငါ့အား အသက်ကိုပေးလိုသည် အကယ်၍ ဖြစ်ငြားအံ့၊ လွှကိုဆောင်စေ၍ တံကျင်ကို အရေးနှင့်အမျှ ဖြတ်စေလော့ ဟု ဆို၏။ မင်းသည် ထိုရသေ့ဆိုတိုင်း ပြုစေ၏။ ကိုယ်တွင်း၌တံကျင်သည် ကိုယ်တွင်း၌ သာလျှင်ဖြစ်၏။
ရှေးဝိပါက်
(ထိုလက်သမားသား ဖြစ်သောအခါ၌ ထိုသူငယ်သည် သိမ်မွေ့သော ပင်လယ်ကသစ်မြစ်ကိုယူ၍ ယင်၏ ဝစ္စမဂ်သို့ ထိုးလိုက်၏။ ထို ပင်လယ် ကသစ်မြစ်သည် ထိုယင်၏ ကိုယ်တွင်း၌ သာလျှင် ဖြစ်၏။ ထိုယင်ငယ်သည် ထိုပင်လယ် ကသစ်မြစ်ဖြင့် လျှိုခြင်းဟူသော အကြောင်းကြောင့် မသေမူ၍ မိမိ၏ အသက်အပိုင်းအခြား ကုန်သဖြင့်သာလျှင် သေ၏။ ထို့ကြောင့် ဤမဏ္ဍဗျ ရသေ့သည်လည်း မသေ၊ ဤသည်လျှင် ရှေးမကောင်းမှုကံတည်း။ )
ဗာရာဏသီမင်းသည် ရသေ့တို့ကို ရှိခိုး၍ ကန်တော့ပြီးလျှင် နှစ်ယောက်ကုန်သော ရသေ့တို့ကိုလည်း ဥယျာဉ်တော်၌ နေစေလျက် လုပ်ကျွေး၏။ ထိုလျှိုပြီးသော တံကျင်ကို အသားနှင့်အညီ ဖြတ်၍ထားသောအခါမှစ၍ မဏ္ဍဗျ ရသေ့သည် အာဏိမဏ္ဍဗျ ရသေ့ မည်တွင်၏။ ထိုအာဏိမဏ္ဍဗျ ရသေ့သည် ဗာရာဏသီမင်းကို အမှီပြု၍ ထိုဥယျာဉ်တော်၌သာလျှင် နေ၏။
အာဏိမဏ္ဍဗျ အကြောင်း
ကဏှဒီပါယန ရသေ့သည်ကား ထိုအာဏိမဏ္ဍဗျ ရသေ့ တံကျင်လျှိုခြင်းကြောင့် ဖြစ်သောအနာကို ချမ်းသာအောင် ပြု၍ မိမိ၏ လူ့လက်ထက်၌ အဆွေခင်ပွန်းဖြစ်သော မဏ္ဍဗျ သူကြွယ်၏ အထံသို့သာလျှင် သွားလေ၏။ ထိုကဏှဒီယန ရသေ့သည် ကျောင်းသို့ ဝင်သည်ကို မြင်၍ တစ်ယောက်သော ယောက်ျားသည် အဆွေဖြစ်သော မဏ္ဍဗျ သူကြွယ်အား ကြား၏။ ထိုမဏ္ဍဗျ သူကြွယ်သည် ကြားတည့်၍သာလျှင် နှစ်သက်ဝမ်းမြောက်သော စိတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ သားမယားနှင့်တကွ များသော နံ့သာ ပန်း ဆီ တင်လဲ အစရှိသည်တို့ကိုယူ၍ ကျောင်းသို့သွားပြီးလျှင် ကဏှဒီပါယန ရသေ့ကို ရှိခိုး၍ ခြေတို့ကို ဆေးပြီးလျှင် ဆီဖြင့်သုတ်၍ အဖျော်ကို သောက်စေ၍ အာဏိမဏ္ဍဗျရသေ့၏ ဖြစ်ကြေဝင်းကို နာလျက်နေ၏။
မဏ္ဍဗျသား မြွေကိုက်
ထိုအခါ မဏ္ဍဗျ သူကြွယ့်သားဖြစ်သော ယညဒတ်မည်သော သူငယ်သည် စင်္ကြံဦး၌ အိမ်ကျင်ဖြင့် ကစား၏။ ထိုသို့ ကစားသည်ရှိသော် တစ်ခုသော တောင်ပို့၌ မြွေဟောက်သည် နေ၏။ ယညဒတ်၏ မြေ၌ ခတ်အပ်သော အိမ်ကျင် (ဘောလုံး)သည် လိမ့်လျက် သွားလေ၏။ ထိုတောင်ပို့တွင်း၌ မြွေဟောက်၏ ဦးခေါင်းပေါ်၌ ကျလေ၏။ ထိုသူငယ်သည် မြွေဟောက်ရှိမှန်း မသိခြင်းကြောင့် တောင်ပို့တွင်းသို့ လက်ကိုသွင်း၏။ ထိုအခါ ထိုသူငယ်ကို အမျက်ထွက်၍ မြွေဟောက်သည် လက်၌ ကိုက်၏။ ထိုသူငယ်သည်လည်း မြွေဆိပ်၏ အဟုန်ဖြင့် မိန်းမောသည် ဖြစ်၍ ထိုအရပ်၌သာလျှင် လဲ၏။ ထိုအခါ ထိုသူငယ်၏ မိဘတို့သည် မြွေကိုက်သော အဖြစ်ကိုသိလျှင် သူငယ်ကိုချီ၍ ရှင်ရသေ့၏ အထံသို့ ဆောင်ခဲ့ပြီးလျှင် ခြေရင်း၌ အိပ်စေ၍ အရှင်ဘုရား၊ ရဟန်းတို့မည်သည်ကား ဆေးကိုလည်းကောင်း၊ အရံအတားကိုလည်းကောင်း တတ်ကုန်၏။ သူငယ်ကို အနာမရှိသည်ကို ပြုတော်မူလော့ ဟု ဆိုကုန်၏။
ရသေ့ သစ္စာဆိုပုံ
ထိုစကားကိုကြား၍ ကဏှဒီပါယန ရသေ့သည် ဆို၏။ ဒါယကာတို့ ငါသည် ဆေးကိုမတတ်၊ ဆေးကုသော အမှုကို မပြု ဟု ဆို၏။ အရှင်ဘုရားထိုသို့ ဆေးမကုစားမူ၍ သူငယ်၌ မေတ္တာကိုပြု၍ သစ္စာပြုခြင်းကို ပြုတော်မူပါလော့ ဟု ဆိုကုန်သည်ရှိသော် ရသေ့သည် ကောင်းပြီ၊ သစ္စာပြုခြင်းကို ပြုအံ့ဟု ဆို၍ ယညဒတ်၏ ဦးခေါင်း၌ လက်ကိုထား၍-
ပုညတ္ထိကော အစရိံ ဗြဟ္မစရိယံ။
အထာပရံ ယံ စရိတံ မမေဒံ၊
ဝဿာနိ ပညာသ သမာဓိကာနိ။
အကာမကောဝါပိ အဟံ စရာမိ၊
ဧတေန သစ္စေန သုဝတ္ထိ ဟောတု။
ဟတံ ဝိသံ ဇီဝတု ယညဒတ္တော။
ဟူသော ရှေးဦးစွာသော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၆၂။ ဘောန္တော၊ ဒါယကာတို့။ အဟံ၊ ငါသည်။ သတ္တဟမေဝ၊ ရဟန်းပြုသည်မှ ခုနှစ်ရက်သာလျှင်။ ပသန္နစိတ္တော၊ ကြည်ညိုသော စိတ် ရှိသည်ဖြစ်၍။ ပုညတ္ထိကော၊ ကောင်းမှုကို အလိုရှိသည်ဖြစ်၍။ ဗြဟ္မစရိယံ၊ မြတ်သောအကျင့်ကို။ အစရိံ၊ ကျင့်၏။ အထ၊ ထိုခုနစ်ရက်။ အပရံ၊ နောက်၌။ မမ၊ ငါ၏။ စရိတံ၊ ကျင့်အပ်သော။ ယံ စရိတံ၊ အကြင်အကျင့်သည်။ အတ္ထိ၊ ရှိ၏။ ဣဒံပိ၊ ဤအကျင့်ကိုလည်း။ ပညာသ သမာဓိကာနိ၊ ငါးဆယ် အလွန်ရှိကုန်သော။ ဝဿာနိ၊ နှစ်တို့ပတ်လုံး။ အကာမကောဝ၊ အလိုမရှိဘဲလျှင်။ အဟံ၊ ငါသည်။ စရာမိ၊ ကျင့်၏။ ဧတေန သစ္စေန၊ ဤသို့မှန်သော သစ္စာစကားကြောင့်။ ယညဒတ္တော၊ ယညဒတ်သည်။ သုဝတ္ထိ၊ ချမ်းသာသည်။ ဟောတု၊ ဖြစ်စေသတည်း။ ဝိသံ၊ အဆိပ်သည်။ ဟတံ-ဟညတု၊ ပျောက် စေသတည်း။ ယညဒတ္တော၊ ယညဒတ်သည်။ ဇီဝတု၊ အသက်ရှင်စေသတည်း။
ဤသို့ သစ္စာပြုသောအခါ၌ ထိုကဏှဒီပါယန ရသေ့၏ သစ္စာပြုသည်နှင့်တကွ ယညဒတ်အား သားမြတ်တည်ရာ အရပ်မှ အထက်၌ နှံ့လေသော အဆိပ်သည် လျှောကျ၍ မြေသို့ ဝင်လေ၏။ သူငယ်သည်လည်း မျက်စိတို့ကို ဖွင့်ပြီးလျှင် မိဘတို့ကိုကြည့်၍ မိခင် ဖခင်တို့ဟူ၍ ဆို၍သာလျှင် ပြန်၍အိပ်၏။ ထိုအခါ သူငယ်၏ အဖကို ကဏှဒီပါယန ရသေ့သည် ငါသည် ရှေးဦးစွာ ငါ၏ အစွမ်းကို ပြုအပ်ပြီ၊ သင်သည်လည်း မိမိ၏ အစွမ်းကို ပြုလော့ ဟု ဆို၏။
အဖ သစ္စာဆိုပုံ
ထိုအဖသည်လည်း ငါသည် ပြုအပ်သော သစ္စာကို ပြုအံ့ဟု သား၏ရင်၌ လက်ကိုထား၍-
ဒိသွာနဟံ အတိထိံ ဝါသကာလေ။
န စာပိ မေ အပ္ပိယတံ အဝေဒုံ၊
ဗဟုဿုတာ သမဏဗြာဟ္မဏာ စ၊
အကာမကောဝါပိ ဟိ အဟံ ဝဒါမိ၊
ဧတေန သစ္စေန သုဝတ္ထိ ဟောတု။
ဟတံ ဝိသံ ဇီဝတု ယညဒ-
ဟူသော နှစ်ခုမြောက်သော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၆၃။ ဘောန္တော၊ အရှင်တို့။ အဟံ၊ အကျွန်ုပ်သည်။ ယသ္မာ၊ အကြင့်ကြောင့်။ ဒါနံ၊ အလှူကို။ ကဒါစိ၊ တစ်ရံတစ်ဆစ်မျှ။ နာဘိနန္ဒိံ၊ မနှစ်သက်။ အဟံ၊ အကျွန်သည်။ အတိထိံ၊ အလှူခံဖြစ်သော ခရီးသွားဧည့်သည်ကို။ ဝါသကာလေ၊ ငါ၏အိမ်သို့ လာသောကာလ၌။ ဒိသွာ၊ မြင်၍။ နာဘိနန္ဒိံ၊ မနှစ်သက်။ မေ၊ ငါ၏။ အပ္ပိယတံ၊ အလှူဒါန အလှူခံတို့ကို မနှစ်သက်သော အဖြစ်ကို။ ဗဟုဿုတာ၊ များသော အကြားအမြင်ရှိကုန်သော။ သမဏဗြာဟ္မဏာ စ၊ ရဟန်းပုဏ္ဏားတို့သည်လည်း။ န စာပိ အဝေဒုံ၊ မသိကုန်။ အကာမကော ဝ၊ အလိုမရှိဘဲလျှင်။ အဟံ၊ ငါသည်။ ဒဒါမိ၊ လှူ၏။ ဧတေန သစ္စေန၊ ဤမှန်သော သစ္စာစကားကြောင့်။ ယညဒတ္တော၊ ယညဒတ်သည်။ သုဝတ္ထိ၊ ချမ်းသာသည်။ ဟောတု၊ ဖြစ်စေသတည်း။ ဝိသံ၊ အဆိပ်သည်။ ဟတံ ဟညတု၊ ပျောက်စေသတည်း။ ယညဒတ္တော၊ ယညဒတ်သည်။ ဇီဝတု၊ အသက်ရှင်စေသတည်း။
ဤသို့ အဖထည် သစ္စာပြုပြီးသည်ရှိသော် ခါးမှ အထက်၌ အဆိပ်သည်ကျ၍ မြေသို့ဝင်လေ၏။ သူငယ်သည် ထ၍ ထိုင်၏။ ရပ်ခြင်းငှာကား မတတ်နိုင်သေး၊ ထိုအခါ သူငယ်၏ အဖသည် အမိကို ရှင်မ ငါသည် မိမိ၏ အစွမ်းကို ပြုအပ်ပြီ၊ သင်သည် ယခု သစ္စာပြု၍ သား၏ ထ၍ သွားနိုင်သော အဖြစ်ကို ပြုလော့ ဟု ဆို၏။ အရှင်... အကျွန်ုပ်အား တစ်ခုသော သစ္စာသည် ရှိ၏။ ထိုသို့ရှိသော်လည်း အရှင်၏ မျက်မှောက်၌ ဆိုခြင်းငှာ မတတ်ကောင်း ဟု ဆိုသည်ရှိသော် ဟုတ်မှန်သည့်အတိုင်း သားကို အနာမရှိသည်ကို ပြုလော့ ဟု ဆို၏။
မိခင် သစ္စာဆိုပုံ
ထိုအမိသည် ကောင်းပြီဟု ဝန်ခံ၍ သစ္စာကို ပြုလိုရကား-
ယော တံ အဍံသိ သစရာ ဥဒိစ္စ။
တသ္မိံစ မေ အပ္ပိယတာယ အဇ္ဇ၊
ပိတရဉ္စ တေ နတ္ထိ ကောစိ ဝိသေသော။
ဧတေန သစ္စေန သုဝတ္ထိ ဟောတု။
ဟတံ ဝိသံ ဇီဝတု ယညဒတ္တော။
ဟူသော သုံးခုမြောက်သောဤဂါထာကို ဆို၏။
၆၄။ တာတ၊ ချစ်သား။ ပဟူတတေဇော၊ များသော အဆိပ်ရှိသော။ အာသီဝိသော၊ အကြင်မြွေဟောက်သည်။ သစရာ၊ မိမိနေရာ တောင်ပို့တွင်းမှ။ ဥဒိစ္စ၊ ထ၍။ တံ၊ သင်ချစ်သားကို။ အဍံသိ၊ ကိုက်၏။ အဇ္ဇ၊ ယခု။ မေ၊ ငါ၏။ တသ္မိဉ္စ၊ ထိုမြွေဟောက်၌လည်းကောင်း။ တေ၊ သင်ချစ်သား၏။ ပိတရဉ္စ၊ အဖ၌လည်းကောင်း။ အပ္ပိယဘာယ၊ မချစ်သောအဖြစ်၏။ ကောစိ ဝိသေသော၊ တစ်စုံတစ်ခုသော အထူးသည်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ ဧတေန သစ္စေန၊ ဤမှန်သော သစ္စာစကားကြောင့်။ ယညဒတ္တော၊ ယညဒတ်သည်။ သုဝတ္ထိ၊ ချမ်းသာသည်။ ဟေတု၊ ဖြစ်စေသတည်း။ ဝိသံ၊ အဆိပ်သည်။ ဟတံ-ဟညတု၊ ပျောက်စေ သတည်း။ ယညဒတ္တော၊ ယညဒတ်သည်။ ဇီဝတု၊ အသက်ရှင်စေသတည်း။
သစ္စာပြုသည်နှင့်တကွ အလုံးစုံသော အဆိပ်သည် လျှောကျ၍ မြေသို့ဝင်လေ၏။ ယညဒတ်သည် အဆိပ်မရှိသော ကိုယ်ဖြင့် ကစားအံ့သောငှာ အားထုတ်၏။
အဘယ်ကြောင့် ရသေ့ဝတ်နေသနည်း
ဤသို့လျှင် သားသည် ထ၍ ကစားသည်ရှိသော် မဏ္ဍဗျ သူကြွယ်သည် ကဏှဒီပါယနရသေ့၏ အလိုကို မေးလိုသည်ဖြစ်၍-
အညတြ ကဏှာ နတ္ထာကာမရူပါ။
ဒီပါယန ကိဿ ဇိဂုစ္ဆမာနော၊
အကာမကော စရသိ ဗြဟ္မစရိယံ။
ဟူသော လေးခုမြောက်သော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၆၅။ ဒီပါယန၊ ဒီပါယနမည်သော။ တာပသ၊ ရှင်ရသေ့။ ယေ ခတ္တိယာဒယော၊ အကြင် မင်းအစရှိကုန်သော သူတို့သည်။ ပရိဗ္ဗဇန္တိ၊ ရသေ့ရဟန်းပြုကြကုန်၏။ ကဏှာ၊ အရှင်ကဏှဒီပါယနရသေ့ကို။ အညတြ၊ ထား၍။ တေ ခတ္တိယာဒယော၊ ထိုရဟန်းပြုပြီးသော မင်းအစရှိကုန်သော သူတို့သည်။ နတ္ထိ၊ မရှိကုန်။ သန္တာ၊ ကိလေသာငြိမ်းကုန်သည်။ ဒန္တာ၊ ဒွါရသုံးပါးတို့ကို ဆုံးမအပ်ကုန်သည်။ ဟုတွာ၊ ဖြစ်ကုန်၍။ ဗြဟ္မစရိယံ၊ မြတ်သောအကျင့်ကို။ စရန္တိ၊ ကျင့်ကုန်၏။ တွံ ပန၊ ရှင်ရသေ့သည်ကား။ ကိဿ၊ အဘယ့်ကြောင့်။ ဇိဂုစ္ဆမာနော၊ ရသေ့ရဟန်းအဖြစ်ကို စက်ဆုပ်ငြီးငွေ့သည်ဖြစ်၍။ အကာမကော၊ အလိုမရှိဘဲလျက်။ ဗြဟ္မစရိယံ၊ မြတ်သော ရသေ့ရဟန်းအကျင့်ကို။ စရသိ၊ ကျင့်ဘိသနည်း။
ကဲ့ရဲ့မှာစိုးလို့
ထို့နောင်မှ ထိုမဏ္ဍဗျ သူကြွယ်အား ကဏှဒီပါယန ရသေ့သည် အကြောင်းကို ဆိုလိုရကား-
သော ဧဠမူဂေါဝ စပလော ဝတာယံ။
ဧတဿ ဝါဒဿ ဇိဂုစ္ဆမာနော၊
အကာမကော စရာမိ ဗြဟ္မစရိယံ။
ဝိညုပ္ပသတ္ထံ စ သတံ စ ဌာနံ။
ဧဝမ္ပဟံ ပုညကရော ဘဝါမိ။
ဟူသော ငါးခုမြောက်သော ဤဂါထာကိုဆို၏။
၆၆။ ဘောန္တော၊ ဒါယကာတို့။ ယော ကဏှော၊ အကြင် ကဏှဒီပါယန ရသေ့သည်။ သဒ္ဓါယ၊ ကံ ကံ၏အကျိုးကို ယုံကြည်သည်ဖြစ်၍။ နိက္ခမ္မ၊ ရသေ့ရဟန်းပြုပြီး၍။ ပုန၊ တစ်ဖန်။ နိဝတ္တော၊ လူ၏ဘောင်သို့ ပြန်ပြန်၏။ အယံ ကဏှော၊ ဤကဏှသည်။ ဧဠမူဂေါ ဝတ၊ ဆွံ့အသော သူကဲ့သို့တကား။ ဗာလော ဝတ၊ လူငယ်ကဲ့သို့ မိုက်စွတကား။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဧတဿ ဝါဒဿ၊ ထိုသို့သော ကဲ့ရဲ့ခြင်းကို။ ဇိဂုစ္ဆမာနော၊ စက်ဆုပ် သည်ဖြစ်၍။ သော အဟံ၊ ထိုငါသည်။ အကာမကော၊ အလိုမရှိသည်ဖြစ်၍။ ဗြဟ္မစရိယံ၊ မြတ်သောအကျင့်ကို။ စရာမိ၊ ကျင့်၏။ တံ၊ ထိုရသေ့ရဟန်းအဖြစ်ကို။ ဝိညုပ္ပသတ္ထံ စ၊ ဘုရားအစရှိကုန်သော သူတော်ကောင်းတို့သည်လည်း ချီးမွမ်းအပ်၏။ သတံ၊ ဘုရားအစရှိကုန်သော ပညာရှိသူတော်ကောင်းတို့၏။ ဌာနံ စ၊ ဓနရာအရပ်လည်း ဟုတ်၏။ ဧဝံ ဣမိနာကာရဏေနပိ၊ ဤသို့သော အကြောင်းဖြင့်လည်း။ အဟံ၊ သည်။ ပုညကရော၊ ကောင်းမှုကိုပြုသည်။ ဘဝါမိ၊ ဖြစ်၏။
အဘယ်ကြောင့် လှူနေသနည်း
ဤသို့ ကဏှဒီပါယန ရသေ့သည် မိမိ၏အလိုကို ဆိုပြီး၍ တစ်ဖန် မဏ္ဍဗျသူကြွယ်ကို မေးလိုရကား-
သန္တပ္ပယာသိ အန္နပါနေဟိ ဘိက္ခံ။
ဩပါနဘူတံဝ ဃရံ တဝ ယိဒံ၊
အန္နေန ပါနေန ဥပေတရူပံ။
အထ ကိဿ ဝါဒဿ ဇိဂုစ္ဆမာနော၊
အကာမကော ဒါနမိမံ ဒဒါသိ။
ဟူသော ခြောက်ခုမြောက်သော ဤဂါထာကိုဆို၏။
၆၇။ ဥပါသက၊ ဒါယကာ။ တုဝံ၊ သင်သည်။ သမဏေ စ၊ ကိလေသာငြိမ်းပြီးသော အရှင်ပစ္စေကဗုဒ္ဓါတို့ကိုလည်းကောင်း။ ဗြာဟ္မဏေ စ၊ မကောင်းမှုကို အပပြုပြီးသော အရိယာတို့ကိုလည်းကောင်း။ အဒ္ဓိကေ စ၊ ခရီးသွားဧည့်သည်တို့ကို လည်းကောင်း။ အန္နပါနေဟိ၊ ထမင်း အဖျော်တို့ဖြင့်။ သန္တပ္ပယာသိ၊ ရောင့်ရဲစေ၏။ ဘိက္ခံ၊ ဆွမ်းကို။ ဒဒါသိ၊ လှူ၏။ တဝ၊ သင်၏။ ဣဒံ ဃရံ၊ ဤအိမ်သည်။ ဩပါနဘူတံဝ၊ ခရီးလေးဆုံ၌ တူးအပ်သော ရေကန်နှင့် တူ၏။ အဿ တေ၊ ထိုသင်၏။ ဣဒံ ဃရံ၊ ဤအိမ်သည်။ အန္နေန၊ လှူဖွယ်ထမင်းနှင့် လည်းကောင်း။ ပါနေန၊ လှူဖွယ်အဖျော်နှင့် လည်းကောင်း။ ဥပေတရူပံ၊ ပြည့်စုံသော သဘောရှိ၏။ အထ၊ ထိုနေ့တိုင်းမပြတ် လာတိုင်းကုန်သော သူတို့အား လှူအပ်လျက်။ ကိဿ ဝါဒဿ၊ အဘယ်မည်သော ကဲ့ရဲခြင်းကို။ ဇိဂုစ္ဆမာနော၊ စက်ဆုပ်သည်ဖြစ်၍။ အကာမကော၊ အလိုမရှိဘဲ။ ဣမံ ဒါနံ။ ဤအလှူကို၊ ဒဒါသိ၊ လှူဘိသနည်း။
ဆွေမျိုး စဉ်ဆက်အရ
ထို့နောင်မှ မဏ္ဍသူကြွယ်သည် မိမိ၏အလိုကို ဆိုလိုရကား-
သဒ္ဓါ အဟုံ ဒါနပတီ ဝဒညူ။
တံ ကုလဝတ္တံ အနုဝတ္တမာနော၊
မာဟံ ကုလေ အန္တိမဂန္ဓနော အဟုံ။
ဧတဿ ဝါဒူ ဇိဂုစ္ဆမာနော၊
အကာမကော ဒါနမိမံ ဒဒါမိ။
ဟူသော ခုနစ်ခုမြောက်သော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၆၈။ ဘန္တေ၊ ရှင်ရသေ့။ မေ၊ အကျွန်ုပ်၏။ ပိတရော စ၊ မိဘတို့သည်လည်းကောင်း။ ပိတမဟာ စ၊ အဘိုးအဘွားတို့သည်လည်းကောင်း။ သဒ္ဓါ၊ ကံ ကံ၏အကျိုးကို ယုံကြည်ခြင်းရှိကုန်သည်။ အာသုံ၊ ဖြစ်ကုန်၏။ ဒါနပတီ၊ အလှူရှင်တို့သည်။ အာသုံ၊ ဖြစ်ကုန်၏။ ဝဒညူ၊ အလှူခံတို့၏ အလိုကို သိကုန်သည်။ အဟုံ၊ ဖြစ်ကုန်၏။ တံ ကုလဝတ္တံ၊ ထို မိဘဘိုးဘေးစသော ဆွေခုနစ်ဆက်တို့၏ အလှူ ပေးခြင်းတည်းဟူသော ကျင့်ဝတ်သို့။ အနုဝတ္တမာနော၊ အစဉ်လိုက်သော။ အဟံ၊ အကျွန်ုပ်သည်။ ကုလေ၊ အမျိုးစဉ်ဆက်၌။ အန္တိမဂန္ဓနော၊ အမျိုးတကာတို့အောက် အယုတ်ဆုံး, အမျိုးတကာတို့အောက် အဖျင်းဆုံးသည်။ မာ အဟုံ၊ မဖြစ်စေလင့်။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဧတဿ ဝါဒဿ၊ ထိုအမျိုးတို့အောက် အယုတ်ဆုံး, အမျိုးတကာတို့အောက် အဖျင်းဆုံးဟူသော ကဲ့ရဲ့ခြင်းကို။ ဇိဂုစ္ဆမာနော၊ စက်ဆုပ်ရွံရှာသည်ဖြစ်၍။ အကာမကေ၊ အလိုမရှိဘဲ။ ဣမံ ဒါနံ၊ ဤအလှူကို။ အဟံ၊ အကျွန်ုပ်သည်။ ဒဒါမိ၊ လှူ၏။
အဘယ့်ကြောင့် ပေါင်းနေသနည်း
ဤသို့သောစကားကို ဆိုပြီး၍ မဏ္ဍဗျ သူကြွယ်သည် မိမိ၏ မယားကို မေးလိုရကား-
ယံ တာ နယိံ ဉာတိကုလာ သုဂတ္တေ။
န စာပိ မေ အပ္ပိယတံ အဝေဒိ၊
အညတြ ကာမာ ပရိစာရယန္တာ၊
အထ ကေန ဝဏ္ဏေန မယာ တေ ဘောတိ၊
သံဝါသ ဓမ္မော အဟု ဧဝရူပေါ။
ဟူသော ရှစ်ခုမြောက်သော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၆၉။ သုဂတ္တေ၊ တင့်တယ်သော ကိုယ်ရှိသော။ ဘောတိ၊ အို အိမ်ရှင်မ။ ဒဟရိံ၊ ပျိုရွယ်လှသော။ ကုမာရိံ၊ သတို့သမီးငယ်သာ ဖြစ်သေးသော။ ယံ တံ၊ အကြင်သင့်ကို။ အသမတ္ထပညံ၊ စည်းစိမ်ဥစ္စာကို စီရင်ခြင်းငှာ စွမ်းနိုင်သော ပညာမရှိသောသူ ဖြစ်လျက်မူလည်း။ ဉာတိကုလာ၊ မိဘအိမ်မှ။ အာနယိံ၊ ဆောင်၏။ ကာမာ၊ အလိုရှိအပ် မြတ်နိုးအပ်ခြင်းကို။ အညတြ၊ ကြဉ်၍။ ပရ်စရန္တာအပိ၊ လုပ်ကျွေးငြားသော်လည်း။ မေ၊ ငါ့အား။ အပ္ပိယတံ၊ မချစ်မနှစ်သက်လိုသည်၏ အဖြစ်ကို။ မံ၊ ငါ့ကို။ န စာပိ အဝေဒိ၊ မသိစေ။ အထ၊ ထိုသို့ မချစ်မနှစ်သက်လိုဘဲလျက်။ ကေန ဝဏျဏနေ၊ အဘယ်အကြောင်းဖြင့်။ မယာ၊ ငါနှင့်။ ဧဝရူပေါ၊ ဤသို့သဘောရှိသော။ သံဝါသဓမ္မော၊ ချစ်မြတ်နိုးသကဲ့သို့ ပေါင်းဖော်ခြင်းသည်။ အဟု၊ ဖြစ်နိုင်ဘိသနည်း။
ဆွေမျိုးတို့ အကျင့်အရ
ထိုအခါ သူကြွယ်အား မယားသည် ဆိုလိုရကား-
ပရမ္ပရာ နာမ ကုလေ ဣမသ္မိံ။
တံ ကုလဝတ္တံ့ အနုဝတ္တမာနော၊
မာဟံ ကုလေ အန္တိမဂန္ဓိနီ အဟုံ။
ဧတဿ ဝါဒဿ ဇိဂုစ္ဆမာနာ၊
အကာမိကာ ပါဒစရာမိ တုယှံ။
ဟူသော ကိုးခုမြောက်သော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၇၀။ သာမိ၊ အရှင်။ ဣမသ္မိံ ကုလေ၊ ဤအမျိုး၌။ အာရာ ဒူရေ၊ အလွန်ဝေးလွန်းသော။ ကုလေ၊ အဆွေခုနစ်ဆက် အထက်မှ။ ပဋ္ဌာယ၊ စ၍။ ကဒါစိ၊ တစ်ရံတစ်ဆစ်မျှ။ ပရမ္ပရာနာမ၊ မိမိယောကျ်ားကိုစွန့်၍ တစ်ပါးသောယောကျ်ားကို ယူဖူးသော မိန်းမမည်သည်။ န အတ္ထိ၊ မရှိစဖူး။ တံ ကုလဝတ္တံ၊ ထိုဆွေခုနစ်ဆက် မပျက်သော အမျိုးတို့၏အကျင့်ကို။ အနုဝတ္တမာနာ၊ အတုလိုက်၍ ကျင့်သော။ အဟံ၊ ငါသည်။ ကုလေ၊ အမျိုးခုနစ် ဆက်၌။ အန္တိမဂန္ဓိနီ၊ အယုတ်ဆုံးဖြစ်သော မိန်းမအဖျင်း အသောင်ဖြစ်သော မိန်းမသည်။ မာ အဟုံ၊ မဖြစ်စေလင့်။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဧတဿ ဝါဒဿ၊ ထိုကုလအန္တိမ ကုလဂန္ဓိနီဟူသော ကဲ့ရဲခြင်းကို။ ဇိဂုစ္ဆမာနာ၊ စက်ဆုပ်ရွံရှာနိုးသည်ဖြစ်၍။ အကာမကာ၊ အလိုမရှိဘဲ။ တုယှံ၊ သင်၏။ ပါဒစရာမိ၊ ခြေရင်း၌ အလုပ်အကျွေးသည် ဖြစ်၏။
လင်အား ကန်တော့ခြင်း
ဤသို့သော စကားကို ဆိုပြီး၍ ငါသည် လင်၏ မျက်မှောက်၌ မလိုအပ်သောစကားကို လင်အား ဆိုအပ်ပြီ၊ ငါအား စက်ဆုပ်ရွံရှာရာ၏။ ဆရာရှင်ရသေ့၏ မျက်မှောက်၌လျှင် ကန်တော့အံ့ ဟု ကြံ၍ ကန်တော့လိုရကား-
တံ ခမျတံ ပုတ္တိကဟေတု မဇ္ဇ။
ပုတ္တပေမာ န ဣဓ ပရတ္ထိ ကိဉ္စိ၊
သော နာ အယံ ဇီဝတိ ယညဒတ္တော။
ဟူသော ဆယ်ခုမြောက်သော ဤဂါထာကိုဆို၏။
၇၁။ မဏ္ဍဗျ၊ အရှင်မဏ္ဍဗျ။ အဘာသနေယျံ၊ မဆိုအပ်သော။ ယံ ဝစနံ၊ အကြင်စကားကို။ ပုတ္တကဟေတု၊ သား၏ အကြောင်းကြောင့်။ မယာ၊ ငါသည်။ ဘာသိံ၊ ဆိုအပ်ပြီ။ အဇ္ဇ၊ ယခု။ မမ၊ ငါ့အား။ တံ၊ ထိုစကားကို။ ခမျတံ-ခမတု၊ သည်းခံပါလော့။ ဣဓ၊ ဤအရပ်၌။ ပုတ္တပေမာ၊ သား၌ ချစ်ခြင်းသည်သာလျှင်။ အတ္ထိ၊ ရှိ၏။ ပရံ၊ သား၌ ချစ်ခြင်းမှ တစ်ပါးသော။ ကိဉ္စိ၊ တစ်စုံတစ်ခုသည်။ မေ၊ ငါအား။ န အတ္ထ၊ မရှိ။ ယဿ၊ အကြင်သား၏။ ဟေတု၊ အကြောင်းဖြင့်။ ဘာသိတံ၊ ဆိုအပ်၏။ နော၊ ငါတို့၏။ ပုတ္တော၊ သားဖြစ်သော။ အယံ ယညဒတ္တော၊ ထိုပညတ်သည်။ ဇီဝတိ၊ အသက်ကိုရပြီ။
ထိုအခါ မယားကို မဏ္ဍဗျ သူကြွယ်သည် အိမ်ရှင်မ ထလော့၊ သင့်အား ငါသည် သည်းခံ၏။ ဤနေ့မှစ၍ ကြမ်းတမ်းသောစိတ်သည် မဖြစ်လင့်၊ ငါသည်လည်း ရှင်မအား မချစ်မနှစ်လိုသော အမူအရာကို မပြုအံ့ ဟု ဆို၏။
ဘုရားလောင်း ကဏှဒီပါယန ရသေ့သည်လည်း မဏ္ဍဗျ သူကြွယ်ကို “ဒါယကာ... သင်သည် မကောင်းသဖြင့် ဆည်းပူးအပ်သော ဥစ္စာကို ဆည်းပူး၍ ကံကိုလည်းကောင်း ကံ၏ အကျိုးကိုလည်းကောင်း မယုံကြည်မူ၍ အလှူ ပေးခြင်းသည် မသင့်သောအရာကို ပြုဘိ၏။ ဤနေ့မှစ၍ ကံ ကံ၏အကျိုးကို ယုံကြည်သဖြင့် အလှူကို လှူလော့ ဟု ဆို၏။ ထိုမဏ္ဍဗျ သူကြွယ်သည် ကောင်းပြီ ဟု ဝန်ခံ၍ မဏ္ဍဗျသူကြွယ်သည် ဘုရားလောင်းကို အရှင်ဘုရား... အရှင်ဘုရားသည် အကျွန်ုပ်တို့၏ မြတ်သော အလှူခံပုဂ္ဂိုလ်၏အဖြစ်၌ တည်၍ ရသေ့ရဟန်းအဖြစ်၌ မွေ့လျော်ခြင်း မရှိသည်ဖြစ်၍ မမြတ်သောအကျင့်ကို ကျင့်ခြင်းသည် မသင့်သောအရာကို ပြုဘိ၏။ ဤနေ့မှစ၍ အကြင်မွေ့လျော်သော အခြင်းအရာဖြင့် မြတ်သောအကျင့်ကို ကျင့်သည်ရှိသော် အရှင်ဘုရား၌ ပြုအပ်သော အကျွန်ုပ်တို့၏ အလှူသည် အကျိုးကြီးသည်ဖြစ်၏။ ထိုသို့သော အခြင်းအရာဖြင့် အကျွန်ုပ်တို့၏စိတ်ကို ကြည်ညိုစေ၍ စင်ကြယ်သောစိတ် ရှိလျက် ဈာန်ဟူသော ရသေ့ရဟန်း သာသနာတော်၌ မွေ့လျဂ်သည်ဖြစ်၍ မြတ်သောအကျင့်ကို ကျင့်လော့ ဟု ဆိုပြီး၍ ထိုသမီးခင်ပွန်းနှစ်ယောက်တို့သည် ဘုရားလောင်းကို ရှိခိုးပြီးလျှင် ထ၍သွားကြကုန်၏။
အားလုံးကောင်းကြပြီ
ထိုနေ့မှစ၍ မယားသည် လင်၌ ချစ်ခင်လေးမြတ်ခြင်း ရှိသည်ဖြစ်၏။ မဏ္ဍဗျ သူကြွယ်သည်လည်း ကြည်ညိုစိတ် ရှိသည်ဖြစ်၍ ကံ ကံ၏အကျိုးကို ယုံကြည်သည်ဖြစ်၍ အလှူကိုလှူလျှက် ဘုရားလောင်းသည်လည်း မမွေ့လျော်သောစိတ်ကို ဖျောက်ပြီးလျှင် ဈာန် အဘိညဉ်တို့ကို ဖြစ်စေ၍ ဗြဟ္မာ့ပြည်သို့ လား၏။
ဇာတ်ပေါင်း... သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် ဤဓမ္မဒေသနာကို ဆောင်တော်မူပြီးလျှင် သစ္စာတို့ကို ပြတော်မူ၍ ဇာတ်ကို ပေါင်းတော်မူ၏။ သစ္စာတို့ကို ပြတော်မူသည်၏အဆုံး၌ ငြီးငွေ့သောရဟန်းသည် သောတာပတ္တိဖိုလ်၌ တည်၏။ အဘယ်သို့ ဇာတ်ကိုပေါင်းတော်မူသနည်း ဟူမူကား၊ ရဟန်းတို့ ယခုအခါ အာနန္ဒာသည် ထိုအခါ မဏ္ဍဗျသူကြွယ်ဖြစ်ဖူးပြီ၊ ယခုအခါ ရာဟုလာသည် ထိုအခါ သူကြွယ်သားဖြစ်ဖူးပြီ၊ ယခုအခါ သာရိပုတ္တရာသည် ထိုအခါ အာဏိမဏ္ဍဗျ ရသေ့ ဖြစ်ဖူးပြီ၊ ယခုအခါ ငါဘုရားသည်လျှင် ထိုအခါ ကဏှဒီပါယနသေ့ ဖြစ်ဖူးပြီ၊ ဤသို့ ဇာတ်ကို ပေါင်းတော်မူ၏။
အမှန်သစ္စာ၊ ဆိုသောခါ၊ လိုရာပြီးနိုင်၏
ခြောက်ခုမြောက်သော ကဏှဒီပါယနဇာတ်သည် ပြီး၏။
*****
ဒသကနိပါတ်
၇။ နိဂြောဓဇာတ်
သူ့ကျေးဇူးကို မသိခြင်းကြောင့် ပျက်စီးခြင်း
ဟောတော်မူရာဌာန... နတ်နှင့်တကွသော လောကကို ဆုံးမတော်မူတတ်သော သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် န ဝါဟမေတံ ဇာနာမိ အစရှိသော ဂါထာပုဒ်ဖြင့် တန်ဆာဆင်အပ်သော ဤနိဂြောဓဇာတ်ကို ဇေတဝန် ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် ဒေဝဒတ်ကို အကြောင်းပြု၍ ဟောတော်မူ၏။
ပစ္စုပ္ပန်ဝတ္ထု... ထိုစကားကို ချဲ့ဦးအံ့၊ တစ်နေ့သ၌ ရဟန်းတို့သည် ငါ့ရှင်ဒေဝဒတ် မြတ်စွာဘုရားသည် သင့်အား များစွာ ကျေးဇူးပြုတော်မူ၏။ ထိုစကားသည် မှန်၏။ သင်သည် မြတ်စွာဘုရားကို မှီ၍ သာမဏေ အဖြစ်ကို လည်းကောင်း, ပဉ္စင်း အဖြစ်ကိုလည်းကောင်း ရ၏။ ပိဋကတ် သုံးပုံဖြစ်သော ဘုရားစကားတော်ကိုသင်၍ ဈာန်ကိုဖြစ်စေ၏။ သင့်အား ပစ္စည်းလေးပါးတို့ကို ရခြင်းသည်လည်း မြတ်စွာဘုရား၏ ဥစ္စာသာလျှင်တည်း ဟု ရဟန်းတို့သည် ဆိုအပ်ကုန်သည်ရှိသော် မြက် သစ်ရွက်မျှကို မြှောက်၍ သာလျှင် ဤမျှသည်လည်း ရဟန်းဂေါတမသည် ငါ့အား ပြုအပ်သောကျေးဇူးကို ငါမမြင် ဟု ဆိုသည်ရှိသော် တရားသဘင်၌ ရဟန်းတို့သည် စကားကို ဖြစ်စေကုန်၏။ မြတ်စွာဘုရားသည် လာတော်မူလတ်၍ ရဟန်းတို့ ယခုအခါ အဘယ်စကားဖြင့် စည်းဝေးကြကုန်သနည်း ဟု မေးတော်မူ၍ ဤမည်သောစကားဖြင့် စည်းဝေးပါကုန်၏ဟု နားတော်လျှောက်သည်ရှိသော် ရဟန်းတို့ ဒေဝဒတ်သည် ယခုအခါ၌သာလျတင် ကျေးဇူးကို မသိတတ်သညမဟုတ်သေး၊ ရှေး၌လည်း ဒေဝဒတ်သည် ကျေးဇူးကိုမသိတတ်သည် အဆွေခင်ပွန်းကို ပြစ်မှားတတ်သည် ဖြစ်ဖူးပြီဟု မိန့်တော်မူ၍ ထိုရဟန်းတို့သည် တောင်းပန်အပ်သည် ဖြစ်၍ အတိတ်ကို ဆောင်တော်မူ၏
အတိတ်ဝတ္ထု... ရဟန်းတို့ လွန်လေပြီးသောအခါ ရာဇဂြိုဟ်ပြည်၌ မဂဓမင်းသည် မင်းပြု၏။ ထိုအခါ ရာဇဂြိုဟ်ပြည် သူဌေးသည် မိမိသားဖို့ ဇနပုဒ်သူဌေး၏ သမီးကို ဆောင်ယူ၏။ ထိုသူဌေးသမီးသည် မြုံ၏။ ထိုသို့ မြုံသည်ရှိသော် သူဌေးသမီးအား နောက်အဖို့၌ လာဘသက္ကာရသည် ယုတ်၏။ ငါတို့သား၏အိမ်၌ အမြုံမနေသည်ရှိသော် အမျိုးအနွယ်သည် အသို့ ပွားလတ္တံ့နည်း ဟု အကြင်အခြင်းဖြင့် ဆိုသည်ရှိသော် သူဌေးသမီးသည် ကြား၏။ ထိုအခြင်းဖြင့်လည်း စကားကို ဖြစ်စေကုန်၏။
ကိုယ်ဝန်ရှိဟန်ဆောင်
ထိုသူဌေးသမီးသည် ထိုသို့သောစကားကို ကြား၍ ထိုသို့ ဆိုကြသည်ဖြစ်စေ၊ ကိုယ်ဝန်ဆောင် အမူအရာကိုပြု၍ ထိုသူတို့ကို လှည့်စားအံ့ ဟုကြံ၍ မိမိအကျိုးစီးပွးကို ဆောင်သော အထိန်းကို မိခင် ကိုယ်ဝန်ဆောင် မိန်းမတို့မည်သည်ကား အသို့လျှင် ပြုရကုန်သနည်း ဟု ကိုယ်ဝန်ဆောင်သော မိန်းမတို့ကို မေး၍ ဥတုလာသောကာလ ဥတုခံအနှီးထည့်၍ ချဉ်သော အရသာတို့ကို အလိုရှိတတ်ကုန်သည်ဖြစ်၍ လက်ခြေတို့ကို ဖောဖောရှိသော ကာလ၌ လက်ဖမိုး ခြေဖမိုးတို့ကို ထုခတ်စေ၍ အသားဖောဖောရှိသည်ကို ပြု၏။ နေ့တိုင်းနေ့တိုင်း ပုဆိုးနွမ်း ရစ်ပတ်သဖြင့်လည်း ဝမ်းကြီးသောအသွင်ကို ပြ၏။ သားမြတ်တို့ကို မည်းသောအဆင်း ရှိသည်တို့ကိုပြု၏။ ကိုယ်လက်သုတ်သင်သော ကိစ္စကိုပြုသော်လည်း အထိန်းမကိုထား၍ တစ်ပါးသော မိန်းမတို့၏ မြင်ရာအရပ်၌မပြု၊ ဤသို့လှည့်စား၏။
သားတစ်ယောက်ကောက်ရခြင်း
ထိုသူဌေးသမီး၏ လင်သည်လည်း ကိုယ်ဝန် အစောင့်အရှောက်ကို ပေး၏။ ဤသို့လျှင် ကိုးလတို့ပတ်လုံး လင်အိမ်၌နေပြီး၍ ယခုအခါ ဇနပုဒ်၌ အဖအိမ်သို့သွား၍ သားဖွားအံ့ ဟု ယောက္ခမ ယောကျ်ားသူ ယောက္ခမမိန်းမသူတို့ကို ပန်ကြားပြီးလျှင် ရထားစီး၍ မွားစွာသော အခြံအရံဖြင့် ရာဇဂြိုဟ်ပြည်မှ ထွက်ခဲ့၍ ခရီးသို့သွား၏။ ထိုသူဌေးသမီး၏ ရှေ့မှကား လှည်း ကုန်သည် တစ်ဦးသည်သွား၏။ လှည်းကုန်သည်သည် နေ၍သွားသော အရပ်သို့ သူဌေးသမီးသည် နံနက်စာ စားပြီးသောအခါ၌ ရောက်၏။ ထိုအခါ တစ်နေ့သ၌ ထိုလှည်း၌ ဆင်းရဲစွာသော တစ်ယောက်သော မိန်းမသည် ညဉ့်အခါ တစ်ခုသော ပညောင်ပင်ရင်း၌ သားကိုဖွား၍ နံနက်စောစောကလျှင် လှည်းသွားသည်ရှိသော် ငါသည် လှည်းနှင့်ကင်း၍ သွားခြင်းငှာ မတတ်နိုင်လတ္တံ့၊ ထိုသို့ လှည်းနှင့်ကင်း၍ သွားခြင်းငှာ မတတ်နိုင်သောကြောင့် စင်စစ်လျှင် အသက်ရှည်သည်ရှိသော် သားကိုရခြင်းငှာ တတ်ကောင်း၏ ဟု ပညောင်ပင်ရင်း၌ အချင်းကိုလည်းကောင်း ကိုယ်ဝန် အညစ်အကြေးကိုလည်းကောင်း ခင်း၍ သားငယ်ကိုစွန့်၍ လှည်းနှင့်တကွ လိုက်လေ၏။ သူငယ်အားလည်း နတ်တို့သည် စောင့်ရှောက်ကုန်၏။ ထိုစကားသည် မှန်၏။ ထိုသူငယ်သည် ဟုတ်ဟုတ်ငြားငြား သူငယ်မဟုတ်၊ ဘုရားလောင်းလျှင်တည်း၊ ထိုသို့ ဘုရားလောင်း ဖြစ်ငြားသော်လည်း ထိုဘုရားလောင်းသည် ထိုဘဝ၌ ထိုသို့သဘောရှိသော သူဆင်းရဲမဝမ်း၌ ပဋိသန္ဓေကိုယူ၏။
ရာဇဂြိုဟ်သို့ ပြန်ခဲ့ပြီ
သူဌေးသမီးသည် နံနက်စာ စားသောအခါ၌ ထိုအရပ်သို့ ရောက်၍ ကိုယ်လက်သုတ်သင်ခြင်း ကိစ္စကို ပြုအံ့ဟု ထိုအထိန်းနှင့်တကွ ပညောင်ပင် ရင်းသို့ သွားသည်ရှိသော် ရွှေအဆင်းနှင့်တူသော အဆင်းရှိသော သူငယ်ကိုမြင်၍ မိခင် အကျွန်ုပ်တို့၏ ကိစ္စသည် ပြီးပြီ ဟု ပုဆိုးနွမ်းကိုပယ်၍ ဝမ်းရင်ခွင်အရပ်ကို သွေးဖြင့်လည်းကောင်း၊ ကိုယ်ဝန်အညစ်အကြေးဖြင့်လည်းကောင်း လိမ်းကျံ၍ မိမိ၏ သားဖွားသောအဖြစ်သို့ ကြားစေ၏။ ထိုခ၌ပင်လျှင် သူဌေးသမီးကို တင်းတိမ်ဖြင့် ကာရံ၍ အလွန်နှစ်သက် ရွှင်လန်းသည်ဖြစ်၍ ပရိသတ်နှင့်တကွ ရာဇဂြိုဟ်ပြည်သို့ သတင်းစကားကို စေလိုက်၏။ ထိုအခါ သူဌေးသမီး၏ ယောက္ခမမိန်းမသူ ယောက္ခမယောကျ်ားသူတို့သည် သားဖွားပြီးသော ကာလမှစ၍ သင့်မိဘအိမ်၌ အဘယ်ပြုလတ္တံ့နည်း၊ ဤငါတို့ ရာဇဂြိုဟ်ပြည်သို့သာလျှင် လာခဲ့လော့ဟု စေလိုက်ကုန်၏။ ထိုသူဌေးသမီးသည် တစ်ဖန် ပြန်လည်ခဲ့၍ ရာဇဂြိုဟ်ပြည်သို့သာလျှင် ဝင်၏။
မိတ်ဆွေ ၃-ယောက် ပညာသင်
ထိုရာဇဂြိုဟ်ပြည်၌ သူဌေးသမီးကို လက်ခံ၍ သူငယ်၏အမည်ကို မှည့်ကုန်သည်ရှိသော် ပညောင်ပင်ရင်း၌ ဖွားသည်၏အဖြစ်ကြောင့် နိဂြောဓ သတို့သားဟူသော အမည်ကို မှည့်ကုန်၏။ ထိုနေ့၌ပင်လျှင် သူဌေးငယ်၏ ချွေးမသည် သားဖွားခြင်းငှာ မိဘအိမ်သို့သွားသည်ရှိသော် ခရီးအကြားဝယ် တစ်ခုသောသစ်ခက်အောက်၌ သားကိုဖွား၏။ ထိုသူငယ်အားလည်း သာခသတို့သား ဟူသော အမည်ကို မှည့်ကုန်၏။ ထိုနေ့၌ပင်လျှင် ထိုသူဌေးကို မှီ၍နေသော အပ်လျှိုသမား၏ မယားသည်လည်း ပုဆိုးနွမ်းအတွင်း၌ သားငယ်ကို ဖွား၏။ ထိုသူငယ်ကို ပေါဋ္ဌိကဟူသော အမည်ကို မှည့်ကုန်၏။ သူဌေးကြီးသည် နှစ်ယောက်ကုန်သော သူငယ်တို့ကို နိဂြောဓသတို့သား ဖွားသောနေ့၌ပင်လျှင် ဖွားကုန်၏ ဟု စေလိုက်၍ နိဂြောဓသကိုသားနှင့်သာလျှင် တကွ ကြီးစေ၏။ ထို သုံးယောက်ကုန်သော သူငယ်တို့သည် တစ်ပေါင်းတည်း ကြီးကုန်၍ အရွယ်သို့ ရောက်လတ်သော် တက္ကသိုလ်ပြည်သို့သွား၍ ပညာသင်ကုန်၏။ သူဌေးသားနှစ်ယောက်တို့သည် ဆရာအား နှစ်ထောင်သောဥစ္စာတို့ကို ပေးကုန်၏။ နိဂြောဓသတို့သားသည် ပေါဋ္ဌိကအား မိမိ၏ အထံ၌ အတတ်ကို သင်စေ၏။ ထိုသုံးယောက်ကုန်သော သူတို့သည် သင်ပြီးသောအတတ် ရှိကုန်သည်ဖြစ်၍ ဆရာကို ပန်ကြား၍ ဆရာအထံမှ ထွက်ခဲ့သည်ရှိသော် ဇနပုဒ်သို့ညလှည့်လည်ခြင်းကို လှည့်လည်ကုန်အံ့ ဟု အစဉ်သဖြင့် လာကြ၍ ဗာရာဏသီရောက်၍ တစ်ခုသောနတ်ကွန်း၌ အိပ်ကုန်၏။
ထိုအခါ ဗာရာဏသီမင်းသည် သေ၍ ခုနစ်ရက်ရှိပြီ၊ နက်ဖြန် ဖုဿရထားကို လွှတ်ကုန်အံ့ ဟု ဗာရာဏသီပြည်သို့ စည်ကို လည်စေကုန်၏။ ထိုအဆွေခင်ပွန်းသုံးယောက်တို့သည်ဘအိပ်ကြကုန်သည်ရှိသော် ပေါဋ္ဌိကသည် မိုးသောက်ထအခါ၌ ထ၍ နိဂြောဓသတို့သား၏ ခြေတို့ကို ဆုပ်နယ်လျက် နေ၏။
ကြက်တို့ ရန်ဖြစ်ကြပုံ
ထိုနတ်ကွန်း သစ်ပင်၌ နေကြသော ကြက်တို့တွင် အထက်၌နေသော ကြက်သည် အောက်၌ နေသော ကြက်၏ ကိုယ်ထက်၌ ကျင်ကြီးကို ချ၏။ ထိုအခါ အထက်၌ နေသောကြက်ကို အောက်၌နေသော ကြက်သည် အဘယ်သူသည် ကျင်ကြီးကို ချအပ်သနည်း ဟုဆို၏။ အဆွေ အမျက်မထွက်လင့်၊ ငါသည်မသိ၍ ချမိ၏ ဟုဆို၏။ အချင်း သင်သည် ငါ၏ကိုယ်ကို ကျင်ကြီးချရာ အရပ်ဟူ၍ အောက်မေ့သလော၊ ငါ၏ ပမဏကို သင်မသိသလော ဟုဆို၏။
ထိုသို့ဆိုသောအခါ အောက်ကြက်ကို အထက်ကြက်သည် အချင်း မသိ၍ ငါသည် ချမိ၏ ဟု ဆိုပါသော်လည်း သင်သည် အမျက် ထွက်သလျှင်ကတည်း၊ သင်၏ ပမာဏသည် အဘယ်နည်း ဟုဆို၏။ အချင်း... အကြင်သူသည် ငါ့ကို သတ်၍ အသားကိုစားအံ့၊ ထိုသူသည် နံနက်စောစောကလျှင် တစ်ထောင်သော ဥစ္စာကို ရလတ္တံ့၊ ထို့ကြောင့် ငါသည် မာန်ထောင်လွှားခြင်းကို ပြု၏ ဟုဆို၏။ ထိုအခါ အောက်ကြက်ကို အထက်ကြက်သည် အချင်း နံနက်စောစောက တစ်ထောင်သော ဥစ္စာကို ရစေတတ်သော အစွမ်းသတ္တိမျှဖြင့် သင်သည် မာန်ထောင်လွှားခြင်းကို ပြုသလော၊ ငါ့ကိုကား သတ်၍ ဆူဖြိုးသော အသားကို အကြင်သူသည် စားအံ့၊ ထိုသူသည် နံနက်စောစောကလျှင် မင်းဖြစ်အံ့၊ အကြင်သူသည် မဆူမခြောက် အလယ်ဖြစ်သော အသားကိုစား၏။ ထိုသူသည် စစ်သူကြီးအရာကို ရလတ္တံ့။ အကြင်သူသည် အရိုး၌ကပ်သော အသားကိုစားအံ့၊ ထိုသူသည် ဘဏ္ဍာစိုး ဖြစ်လတ္တံ့ ဟုဆို၏။
မိတ်ဆွေ ၃-ယောက် ကြက်သားစားကြ
ပေါဋ္ဌိကသည် ထိုကြက်နှစ်ခု၏ စကားကိုကြား၍ ငါတို့အား တစ်ထောင်သော ဥစ္စာဖြင့် အဘယ်အကျိုးရှိကုန်အံ့နည်း။ မင်းအဖြစ်သည်သာလျှင် မြတ်၏ ဟု ဖြည်းဖြည်း သစ်ပင်ထက်သို့တက်၍ အထက်၌ အိပ်သောကြက်ကို ဖမ်းပြီးလျှင် သတ်၍ မီးကျီး၌ကင်ပြီးလျှင် ဆူသောအသားကို နိဂြောဓအား ပေး၏။ အလယ်အသားကို သာခအား ပေး၏။ အရိုး၌ ကပ်သော အသားကို မိမိ စား၏။ စားကြပြီးလျှင် အဆွေ နိဂြောဓ သင်သည် ယနေ့ မင်းဖြစ်လတ္တံ့၊ အဆွေ သာခ သင်သည် စစ်သူကြီးဖြစ်လတ္တံ့၊ ငါသည်ကား ဘဏ္ဍာစိုး ဖြစ်လတ္တံ့ ဟုဆို၍ အသို့သော အကြောင်းဖြင့် သင်သိသနည်း ဟု မေးအပ်သည်ရှိသော် ပေါဋ္ဌိကသည် ထိုအကြောင်းတို့ကို ကြား၏။
ထိုသုံးယောက်သော သူတို့သည်လည်း နံနက်စာစားချိန် ကာလ၌ ဗာရာဏသီမြို့သို့ ဝင်၍ ပုဏ္ဏားတစ်ယောက်၏ အိမ်၌ ထောပတ်သကာနှင့် ရောသော ဃနာထ မင်းကို စားပြီးလျှင် မြို့မှထွက်၍ မင်း၏ ဥယျာဉ်သို့ ဝင်ကုန်၏။ နိဂြောဓသတို့သားသည် မင်္ဂလာကျောက်ဖျာ အပြင်၌ အိပ်၏။ သာခ, ပေါဋ္ဌိက နှစ်ယောက်တို့သည် အပ၌ အိပ်ကုန်၏။
ဖုဿရထားဆိုက်ပြီ
ထိုအခါ မင်းမြောက်တန်ဆာ ငါးပါးတို့ကို ရထားနှင့်တင်၍ ဖုဿရထားကို လွှတ်ကုန်၏။ (ထိုဖုဿရထား လွှတ်သော အခြင်းအရာ၏ အကျယ်ဖြစ်သော စကားသည် မဟာဇနက ဇာတ်၌ ထင်စွာဖြစ်လတ္တံ့။ ) ဖုဿရထားသည် ဥယျာဉ်သို့သွားပြီးလျှင် လည်၍ တက်တော်မူလော့ ဟူသော အစီအရင် ရှိသည်ဖြစ်၍ ရပ်၏။
ပုရောဟိတ်ပုဏ္ဏားသည် မင်္ဂလာဥယျာဉ်တော်၌ ဘုန်းရှိသောသူသည် ဖြစ်ရာ၏ ဟု ဥယျာဉ်တော်သို့ဝင်၍ နိဂြောဓ သတို့သားကို ခြေဖျား၌ ပုဆိုးတို့ကိုဖွင့်၍ ခြေတို့၌ လက္ခဏာတို့ကို ဆင်ခြင်လျှင် ဗာရာဏသီပြည်၌ မင်းအဖြစ်ကို ထားဘိဦး၊ ဇမ္ဗူဒိပ်ကျွန်း အလုံးကို အစိုးရသော ဧကရာဇ်မင်း ဖြစ်ခြင်းငှာ ထိုက်၏ ဟု အလုံးစုံသော တီးမှုတ်မျိုးတို့ကို တီးမှုတ်စေ၏။ နိဂြောဓ သတို့သားသည် နိုး၍ မျက်နှာမှ ပုဆိုးကိုဖွင့်၍ လူများတို့ကို ကြည့်ပြီးလျှင် ပြန်၍ လျောင်းလျက် အတန်ငယ်သော ကာလကိုလွန်စေ၍ ကျောက်ဖျာအပြင်၌ ထက်ဝယ်ဖွဲ့သဖြင့် နေ၏။ ထိုအခါ နိဂြောဓသတို့သားကို ပုရောဟိတ်ပုဏ္ဏားသည် ပုဆစ်တုပ်၍ အရှင်မင်းကြီး ဗာရာဏသီပြည်သည် အရှင်မင်းကြီး၏ လက်တော်သို့ ရောက်၏ ဟု နားတော်လျှောက်လျှင် “ကောင်းပြီဟု မိန့်လတ်သော် ထိုကျောက်ဖျာ အပြင်၌သာလျှင် ရတနာအစု၌ထား၍ အဘိသိက် သွန်း၏။ ထိုနိဂြောဓသတို့သည် မင်းအဖြစ်သို့ရောက်လျှင် သာခ သတို့သားအား စစ်သူကြီး အရာကိုပေး၍ များလှစွာသော ပူဇော်သက္ကာရဖြင့် ဗာရာဏသီမြို့သို့ ဝင်တော်မူ၏။ ပေါဋ္ဌက သတို့သားသည်လည်း မင်းစသော ပြည်သူအပေါင်းတို့နှင့် တကွသာလျှင် လိုက်၏။ ဘုရားလောင်းသည် မင်းအဖြစ်သို့ ရောက်သည်မှစ၍ မင်းကျင့်တရား ဆယ်ပါးနှင့်အညီသာလျှင် မင်းပြု၏။
မိဘတို့ကိုခေါ်ခြင်း
ထိုဘုရားလောင်းသည် တစ်နေ့သ၌ မယ်တော် ခမည်းတော်တို့ကို အောက်မေ့၍ စစ်သူကြီးကို ငါသည် မိဘတို့နှင့်ကင်း၍ နေခြင်းငှာ မတတ်နိုင်၊ များစွာသော အခြံအရံဖြင့်သွား၍ ငါတို့၏ ခမည်းတော်မယ်တော်တို့ကို ဆောင်ချေလော့ ဟု ဆို၏။
ထိုသာခ စစ်သူကြီးသည် ငါ့အား ထိုမင်းကြီး မယ်တော်ခမည်းတော်တို့၏ နေရာအရပ်၌ ပြုဖွယ်ကိစ္စအမှုသည် မရှိဟု ပယ်၏။ ထို့နောင်မှ ပေါဋ္ဌိကကို စေ၏။ ပေါဋ္ဌိကသည် ကောင်းပြီဟု ထိုမင်းကြီး မယ်တော်ခမည်းတော်တို့၏ အထံသို့ သွား၍ နိဂြောဓ မင်းကြီး၏ မယ်တော် ခမည်းတော်တို့ကို အရှင်သူဌေးတို့၏ သားတော်သည် ဗာရာဏသီပြည်၌ မင်းဖြစ်ပြီ၊ လာတော်မူကုန်၊ သွားကုန်အံ့ဟုဆို၏။ ထိုမယ်တော် ခမည်းတော်တို့သည် အမောင် ငါတို့အား စည်းစိမ်ဟူသော အတိုင်းအရှည်မရှိပြီ၊ သားတော်ထံသို့ သွားသဖြင့် မသင့်ပြီ ဟု ပယ်ကုန်၏။ သာခစစ်သူကြီး၏ မိဘတို့ကိုလည်း ဆို၏။ ထိုသာခစစ်သူကြီးမိဘတို့သည်လည်း လိုက်ခြင်းငှာ အလို မရှိကုန်။ မိမိ၏ အမအဖတို့ကိုဆို၏။ ချစ်သား ငါတို့သည် အပ်ချုပ်သမား အမှုဖြင့်သာလျှင် အသက်မွေးပါကုန်အံ့၊ သားအထံသို့ လိုက်ခြင်းငှာ မသင့် ဟု ပယ်ကုန်၏။
စစ်သူကြီးကျေးဇူးကန်းပုံ
ထိုပေါဋ္ဌိကသည် မိဘတို့၏ စိတ်ကိုမရ၍ ဗာရာဏသီပြည်သို့သာလျှင် တစ်ဖန်ပြန်၍ သာခစစ်သူကြီး၏ အိမ်၌ ခရီးပင်ပန်းခြင်းကိုဖျောက်၍ “နောက်မှ အဆွေဖြစ်သော နိဂြောဓ မင်းကြီးကို ဖူးမြင်အံ့ ဟု ကြံ၍ ထိုသာခစစ်သူကြီး၏ အိမ်တံခါးကို သွား၍ သင်၏အဆွေဖြစ်သော ပေါဋ္ဌိကသည် လာသတတ်ဟု သာခစစ်သူကြီးအားလျောက်ပါချေလော့ဟု တံခါးစောင့်ကိုဆို၏။ ထိုတံခါးစောင့်သည် ပေါဋ္ဌိက ဆိုတိုင်းပြု၏။ စစ်သူကြီးသာခသည်ကား ငါ့အား မင်းအဖြစ်ကို မပေးမူ၍ အဆွေနိဂြောဓအား ပေး၏ဟု ထိုပေါဋ္ဌိက၌ ရန်ငြိုးဖွဲ့၏။ ထိုစစ်သူကြီး သာခသည် ပေါဋ္ဌိက လာ၏ဟူသော စကားကိုကြားရလျှင် အမျက်ထွက်သည်ဖြစ်၍ လာလတ်၍ အဘယ် သူသည် ဤပေါဋ္ဌိက၏ အဆွေနည်း၊ အရူးတည်း။ ကျွန်မသားတည်း၊ ထိုကျွန်မသားကို ဖမ်းကြကုန် ဟုဆို၍ လက် ခြေပုဆစ် ဒူး တံတောင်တို့ဖြင့် ထောင်းခတ် သတ်ပုတ်စေပြီးလျှင် လည်၌ ကိုင်၍ နှင်ထုတ်စေ၏။
မင်းကြီးအား တိုင်ကြား
ထိုပေါဋ္ဌိကသည် ကြံ၏။ အဘယ်သို့ကြံသနည်းဟူမူကား သာခသည် ငါ့ထံမှ စစ်သူကြီးအရာကို ရပါလျက် သူ့ကျေးဇူးကိုမသိ၊ အဆွေ ခင်ပွန်းကို ပြစ်မှားတတ်၏။ ငါကဲ့သို့သော ကျေးဇူးရှင်ကို ထောင်းခတ် သတ်ပုတ်စေ၍ နှင်ထုတ်၏။ ငါ့အဆွေ နိဂြောဓ မင်းကြီးသည်ကား ပညာရှိ၏။ သူ့ကျေးဇူးကို သိတတ်၏။ သူတော်ကောင်းတည်း၊ ထိုနိဂြောဓမင်းကြီး၏ အထံသို့သာလျှင် သွားအံ့ဟု ဤသို့ကြံ၏။ ကြံပြီး၍ ပေါဋ္ဌိကသည် မင်းအိမ်တံခါးသို့သွား၍ အရှင်မင်းကြီး အဆွေဖြစ်သော ပေါဋ္ဌိကသည် တံခါး၌ ရပ်၏ ဟု မင်းကြီးအား ကြားလျှောက်စေ၏။
မင်းသည် ခေါ်စေ၍ ထိုပေါဋ္ဌိက၏ လာလတ်သည်ကိုမြင်လျှင် နေရာမှ ထပြီးလျှင် ခရီးဦး ကြိုဆိုလျက် စကားဟောပြခြင်း ပဋိသန္ထာရကိုပြု၍ မုတ်ဆိတ်ပြုပြင်ခြင်း စသည်တို့ကို ပြုပြင်စေပြီးလျှင် ခပ်သိမ်းသော တန်ဆာတို့ဖြင့် တန်ဆာဆင်အပ်သော သုံးဆောင်အပ်ပြီးသော မြတ်သောအရသာနှင့်ပြည့်စုံသော အရသာရှိသော ဘောဇဉ်ရှိသော ထိုပေါဋ္ဌိကနှင့်တကွ ချမ်းသာစွာ နေပြီးသော် မယ်တော် ခမည်းတော်တို့၏ အကြောင်းကိုမေး၍ နေပြည်တော်သို့ မလိုက်သော အဖြစ်ကို ကြားတော်မူ၏။
စစ်သူကြီး သာခသည်လည်း ပေါဋ္ဌိကသည် ငါ့ကို မင်း၏အထံ၌ အချစ်ပျက်အောင် လျှောက်ရာ၏။ ထို့ကြောင့် ငါသည် သွားသည်ရှိသော် တစ်စုံတစ်ခုသော စကားကိုဆိုခြင်းငှာ မတတ်နိုင်လတ္တံ့ ဟု နှလုံးသွင်း၍ ထိုမင်းအိမ်သို့ သွားလေ၏။ ပေါဋ္ဌိကသည် ထိုစစ်သူကြီးသာခ၏ မျက်မှောက်၌သာလျှင် မင်းကိုခေါ်၍ အရှင်မင်းကြီး အကျွန်ုပ်သည် ခရီးပင်ပန်း၍ သာခ၏ အိမ်သို့သွား၍ အပန်းဖြေပြီးလျှင် အရှင်မင်းကြီး အထံတော်သို့ လာပါအံ့ဟု နှလုံးသွင်း၍ လာ၏။ အကျွန်ုပ်ကို သာခသည်ထိုသူကို ငါမသိ ဟု ဆိုပြီးလျှင် ထောင်းခတ်သတ်ပုတ်စေ၍ လည်၌ ကိုင်၍ နှင်ထုတ်စေ၏။ မြတ်သောမင်းကြီး ထိုစကားကို ယုံတော်မူလော့ဟု ဆို၍-
ယထာ သာခေါ ဝဒိ ဧဝံ၊ နိဂြောဓ ကိန္တိ မညသိ။
ဒတွာ မုခပဟာရာနိ၊ သာခဿ ဝစနံ ကရာ။
ကထံ အနရိယ့ သာခေန၊ သခိနာ တေ ဇနာဓိပ။
ဟူသော ဤသုံးဂါထာတို့ကို ဆို၏။
၇၂။ နိဂြောဓ၊ နိဂြောဓ မင်းမြတ်။ အယံ၊ ဤသူကား။ ကော၊ အဘယ်သူနည်း။ ဣတိ ဝါ၊ ဤသို့လည်ကောင်း။ ကဿ ဝါ၊ အဘယ်သူ၏လည်း။ သဟာယော၊ အဆွေခင်ပွန်းနည်း။ ဣတိ၊ ဤသို့လည်းကောင်း။ ဧတံ၊ ထိုသူကို။ အဟံ၊ ငါသည်။ န ဇာနာမိ၊ မသိ။ ဣတိ ဝါ၊ ဤသို့လည်းကောင်း။ ဝဒိ၊ ဆို၏။ ဝတွာ၊ ဆို၍။ သာခေါ၊ သာခသည်။ အစရိ ယထာ၊ ကျင့်သကဲ့သို့။ ဧဝံ တထာ၊ ထို့အတူ။ တွံပိ၊ အရှင်မင်းကြီးသည်လည်း။ ကိန္တိ၊ အသို့လျှင်။ မညသိ၊ အောက်မေ့တော်မူသနည်း။
၇၃။ ဇနာဓိပ၊ လူတို့သေဌ်နင်း ပြည့်ရှင်မင်း ဖြစ်တော်မူသော။ နိဂြောဓ၊ နိဂြောဓမင်းမြတ်။ တတော၊ ထိုထောင်းခတ်သတ်ပုတ် စေပြီးသည်မှ။ သာခဿ၊ သာခ၏။ ဝစနံကရာ၊ စကားကို လိုက်နာကုန်သော။ ပုရိသာ၊ ယောက်ျားတို့သည်။ မံ၊ အကျွန်ုပ်ကို။ မုခပဟရာနိ ဒတွာ၊ နှုတ်လှံထိုးကုန်၍။ ဂလဝိနီတေန၊ လည်ကို ကိုင်သဖြင့်။ နီဟရိံသု၊ ငင်ထုတ်ကုန်၏။
၇၄။ ဇနာဓိပ၊ လူတို့သေဌ်နှင်း ပြည့်ရှင်မင်း။ ဒုမ္မတိနာ၊ ပညမရှိသော။ အကတညာနာ၊ သူ့ကျေးဇူးကို မသိတတ်သော။ ဒုဗ္ဘိနာ၊ အဆွေခင်ပွန်းတို့၏ အစီးအပွားကို ဖျက်တတ်သော အလေ့ရှိသော။ တေ၊ အရှင်မင်းမြတ်၏။ သခိနာ၊ အဆွေခင်ပွန်းဖြစ်သော။ သာခေန၊ သာခသည်။ ဧတာဒိသံ၊ ထိုသို့သဘောရှိသော။ အနရိယံ၊ သူတော်မဟုတ် သူယုတ်တို့၏အကျင့်ကို။ ကတံ၊ ပြု အပ်ပြီ။
စစ်သူကြီးကို ဆုံးမပြီ
ထိုပေါဋ္ဌိက စကားကိုကြား၍ နိဂြောဓမင်းကြီးသည်-
ယံ မေ တွံ သမ္မ အက္ခာသိ၊ သာခေန ကရဏံကတံ။
တွံ နောသိဿရိယံ ဒါတာ၊ မနုဿေသု မဟန္တတံ။
တယာမာ လဗ္ဘိတာ ဣဒ္ဓိ၊ ဧတ္ထမေ နတ္ထိ သံသယော။
ဧဝံ ကတံ အသပ္ပုရိသေ၊ နဿတိ န ဝိရူဟတိ။
သုခေတ္တ ဝိယ ဗီဇာနိ၊ ကတံ တမှိ န နဿတိ။
ဟူသော ဤလေးဂါထာတို့ကို ဆို၏။
၇၅။ သမ္မ၊ အဆွေ ပေါဋ္ဌိက။ ဧတံ၊ ထိုသူကို။ အဟံ၊ ငါသည်။ န ဇာနာမိ၊ မသိ။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဝတွာ၊ ဆို၍။ သာခေန၊ သာခသည်။ ကာရဏံ၊ တွန်းငင် ထောင်းခတ်သတ်ပုတ် ညှဉ်းဆဲခြင်းကို။ ကတံ၊ ပြုအပ်၏။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ယံ ဝစနံ၊ အကြင်စကားကို။ တွံ၊ သင်သည်။ မေ၊ ငါ့အား။ အက္ခာသိ၊ ကြားလျှောက်၏။ တံ ဝစနံ၊ ထိုစကားကို။ ကောစိ၊ တစ်စုံတစ်ယောက်သောသူသည်။ မေ၊ ငါ့အား။ နပိ သံသတိ၊ ပြောလည်း မပြော။
၇၆။ သမ္မ၊ အဆွေ ပေါဋ္ဌိက။ တွံ၊ သင်သည်။ မမ စ၊ ငါ့အားလည်းကောင်း။ သာခဿ စ၊ သာခအားလည်းကောင်း။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဥဘယံ-ဥဘယေသံ၊ နှစ်ယောက်ကုန်သော။ သခီနံ၊ အဆွေ ခင်ပွန်းတို့အား။ သာဇီဝကရော၊ ချမ်းသာသဖြင့် အသက်မွေးကြောင်းကို ပြုတတ်သည်။ အသိ၊ ဖြစ်ပေ၏။ တွံ၊ သင်သည်။ နော၊ ငါတို့နှစ်ယောက်အား။ မနုဿေသု၊ လူတို့၌။ မဟန္တတံ၊ မြတ်သော အဖြစ်ဟု ဆိုအပ်သော။ ဣဿရိယံ၊ မင်းစည်းစိမ်ကို။ ဒါတာ၊ ပေးတတ်သောသူသည်။ အသိ၊ ဖြစ်ပေ၏။ သမ္မ၊ အဆွေ ပေါဋ္ဌိက။ ဣမာ ဣဒ္ဓိ၊ ဤမင်းစည်းစိမ်တို့ကို။ အမှေဟိ၊ ငါတို့သည်။ တယာ၊ သင့်အထံမှသာလျှင်။ လဗ္ဘိတာ၊ ရအပ်ကုန်၏။ ဧတ္ထ၊ ဤမင်းစည်းစိမ်ကိုရရာ၌။ မေ၊ ငါအား။ သံသယော၊ ယုံမှားခြင်းသည်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။
၇၇။ အဂ္ဂမှိ၊ မီး၌။ ဗီဇံ၊ ထည့်အပ်သော မျိုးစေ့သည်။ ဍယှတိ ယထာပိ၊ ပြာဖြစ်လေဘိသကဲ့သို့လည်းကောင်း။ န ဝိရူဟတိ ယထာပိ၊ အပင်မပေါက်နိုင်သကဲ့သို့လည်းကောင်း။ တထာ၊ ထို အတူ။ အသပ္ပုရိသေ၊ သူ့ကျေးဇူးကို မသိတတ်သော သူယုတ်မာ၌။ ကတံ၊ ပြုအပ်သော ကျေးဇူးသည်။ နဿတိ၊ ပျောက်၏။ န ဝိရူဟတိ၊ အကျိုးမရောက်။
၇၈။ ကတညုမှိ၊ သူ့ကျေးဇူးကို သိတတ်သော။ အရိယဝုတ္တိနေ၊ မြတ်သော အကျင့်ရှိသော။ သီလဝန္တေ၊ သီလရှိသော။ ပေါသမှိ စ၊ ယောကျ်ား၌ကား။ ကတံ၊ ပြုအပ်သော ကျေးဇူးသည်။ ဝိရူဟတိ၊ များစွာသော အကျိုးရောက်၏။ သုခေတ္တေ၊ ချိုင့်ဝှမ်းသော လယ်ကောင်း၌။ ဗီဇာနိ၊ စိုက်ပျိုးအပ်ကုန်သော မျိုးစေ့တို့သည်။ ဝိရူဟန္တိ ဝိယ၊ အပင်ပေါက်ကုန်သကဲ့သို့။ န နဿန္တိ ဝိယ၊ မပျောက်ကုန်သကဲ့သို့။ ဧဝံတထာ၊ ထို့အတူ။ တမှိ၊ ထိုသူ့ကျေးဇူးကို သိတတ်သော ပုဂ္ဂိုလ်၌။ ကတံ၊ ပြုအပ်သော ကျေးဇူးသည်။ န နဿတိ၊ မပျောက်။
ဒဏ်ပေးလိုက်ပုံ
ဤသို့သော စကားကိုဆို၍ နိဂြောဓ မင်းကြီးသည် ဤမျှလောက်သော စကားကို ဆိုသည်ရှိသော် စစ်သူကြီး သာခသည် ထိုမင်း၏ ရှေ့တော်၌သာလျှင် တည်၏။ ထိုအခါ နိဂြောဓ မင်းကြီးသည် စစ်သူကြီး သာခကို သာခ... သင်သည် ဤပေါဋ္ဌိကကို သိပြီလောဟု မေးတော်မူ၏။ ထိုသာခသည် ဆိတ်ဆိတ်နေသည် ဖြစ်၏။ ထိုအခါ နိဂြောဓ မင်းကြီးသည် ထိုသာခအား ဒဏ်ကို ပေးတော်မူလိုရကား-
ဟနန္တု သာခံ သတ္တီဟိ၊ နာဿ ဣစ္ဆာမိ ဇီဝိတံ။
ဟူသော ရှစ်ခုမြောက်သော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၇၉။ ဘော အမစ္စာ၊ အိုအမတ်တို့။ ဇမ္မံ၊ ယုတ်မာသော။ နေကတိကံ၊ စဉ်းလဲစဉ်းစား မာယာ လှည့် ပတ်တတ်သော။ အသပ္ပုရိသစိန္တိတံ၊ သူတော်မဟုတ် သူယုတ်တို့၏ အကြံကိုသာ ကြံတတ်သော။ ဣမံ သာခံ၊ ဤသာခကို။ သတ္တီဟိ၊ လှံသေး လှံမတို့ဖြင့်။ ဟနန္တု၊ ထိုးသတ်ကြကုန်။ အဿ၊ ထိုသာခအား။ ဇီဝိတံ၊ အသက်ရှင်ခြင်းကို။ အဟံ၊ ငါသည်။ န ဣစ္ဆာမိ၊ အလိုမရှိ။
စစ်သူကြီးအရာ ကျပြီ
ထိုစကားကို ကြား၍ ပေါဋ္ဌိကသည် ဤသူကား ငါ့ကိုမှီ၍ မပျက်စီးပါစေလင့် ဟု ကြံ၍-
ခမ ဒေဝ အသပ္ပုရိသဿ၊ နာဿ ဣစ္ဆာမဟံ ဝဓံ။
ဟူသော ကိုးခုမြောက်သော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၈၀။ မဟာရာဇ၊ မြတ်သောမင်းကြီး။ အဿ၊ ထိုသူယုတ်မာအား။ ခမတံ-ခမတု၊ သည်းခံတော်မူပါလော့။ ပါဏာ၊ အ သက်ကို။ န ပဋိအာနယာ၊ တစ်ဖန် ဆောင်ခြင်းငှာ မတတ်ကောင်း။ ဒေဝ၊ ရှင်မင်းကြီး။ အသပ္ပုရိသဿ၊ သူတော်ကောင်းတို့၏ ဆန့်ကျင်ဘက် ရန်သူဖြစ်သော သူယုတ်မာအား။ ခမ၊ သည်းခံတော်မူပါလော့။ ဒေဝ၊ မင်းကြီး။ အဿ၊ ထိုသူယုတ်မာ သာခအား။ ဝဓံ၊ သတ်ခြင်းကို။ အဟံ၊ အကျွန်ုပ်သည်။ န ဣစ္ဆာမိ၊ အလိုမရှိပါ။
နိဂြောဓမင်းကြီးသည် ပေါဋ္ဌိက၏ စကားကို ကြား၍ သာခအား ငါသည် သည်းခံ၏။ စစ်သူကြီး အရာကိုကား ပေါဋ္ဌိကအားလျှင် ပေးလို၏။ ထိုပေါဋ္ဌိကသည် အလိုမရှိ၊ ထိုစစ်သူကြီးအရာကို အလိုမရှိသည်ရှိသော် ပေါဋ္ဌိကအား အလုံးစုံသော စစ်သည်တို့ကို စီရင်ခြင်းငှာထိုက်သော ဘဏ္ဍာစိုးအရာကို ပေးတော်မူ၏။ ရှေးမင်းတို့ လက်ထက်၌လည်း ထိုသို့သော အရာအထူးမည်သည် မဖြစ်ဘူးသတတ်၊ ထိုနိဂြောဓမင်း လက်ထက်မှစ၍ ဖြစ်၏။ နောက်အဖို့၌ ဘဏ္ဍာစိုးဖြစ်သော ပေါဋ္ဌိကသည် သားသမီးတို့ဖြင့် ကြီးပွား စည်ပင်သည် ဖြစ်၍ မိမိ၏ သားသမီးတို့အား အဆုံးအမ ပေးသည်၏ အစွမ်းဖြင့်-
နိဂြောဓသ္မိံ မတံ သေယျော၊ ယဉ္စေ သာခသ္မိ ဇီဝိတံ။
ဟူသော အဆုံးဖြစ်သော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၈၁။ တာတ၊ ချစ်သား ချစ်သမီးတို့။ သာခသ္မိံ၊ သာခအထံ၌။ ယံ ဇီဝိတံ၊ အကြင် အသက်ရှည်ခြင်းသည်။ စေ သိယာ၊ အကယ်၍ ဖြစ်ငြားအံ့။ တတော၊ ထိုသာခအထံ၌ အသက်ရှည်သောထက်။ နိဂြောဓသ္မိံ၊ နိဂြောဓမင်းကြီး၏ အထံ၌။ မတံ၊ သေခြင်းသည်သာလျှင်။ သေယျော၊ မြတ်လှစွာ၏။ တသ္မာ၊ ထို့ကြောင့်။ နိဂြောဓမေဝ၊ နိဂြောဓ မင်းကြီးကိုသာလျှင်။ သေဝေယျ၊ မှီဝဲခစားဆည်းကပ်ရာ၏။ သာခံ၊ သာခကို။ န ဥပသံဝသေ၊ မမှီဝဲ မဆည်းကပ်လင့်။
ဇာတ်ပေါင်း... သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် ဤဓမ္မဒေသနာကိုဆောင်တော်မူ၍ ရဟန်းတို့ ... ဤသို့လျှင် ဒေဝဒတ်သည် ရှေး၌လည်း သူ့ကျေဇူးကို မသိသည်သာလျှင်တည်း ဟု မိန့်တော်မူ၍ ဇာတ်ကို ပေါင်းတော်မူ၏။ အဘယ်သို့ ဇာတ်ကို ပေါင်းတော်မူသနည်း ဟူမူကား-ရဟန်းတို့ ယခုအခါ ဒေဝဒတ်သည် ထိုအခါ သာခဖြစ်ဖူးပြီ၊ ယခုအခါ အာနန္ဒာသည် ထိုအခါ ပေါဋ္ဌိကဖြစ်ဖူးပြီ၊ ယခုအခါ ငါဘုရားသည် ထိုအခါ ဗာရာဏသီပြည့်ရှင် နိဂြောဓမင်းကြီး ဖြစ်ဖူးပြီ၊ ဤသို့ ဇာတ်ကို ပေါင်းတော်မူ၏။
ကျေးဇူးရှင်များ၊ ကျေးစွပ်ငြား၊ ထင်ရှားပျက်စီးမည်
ခုနစ်ခုမြောက်သော နိဂြောဓဇာတ်သည် ပြီး၏။
*****
ဒသကနိပါတ်
၈။ တက္ကလဇာတ်
မိန်းမများသည် ဝန်တိုတတ်ခြင်း
ဟောတော်မူရာဌာန... နတ်နှင့်တကွသော လောကကို ဆုံးမတော်မူတတ်သော သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည်"န တက္ကလာ သန္တိ န အာလုဝါနိ အစရှိသော ဂါထာပုဒ်ဖြင့် တန်ဆာဆင်အပ်သော ဤတက္ကလဇာတ်ကို ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးနေမူစဉ် တစ်ယောက်သော အဖကို လုပ်ကျွေးသော သားကို အကြောင်းပြု၍ ဟောတော်မူ၏။
အဖကိုလုပ်ကျွေးသူ
ပစ္စုပ္ပန်ဝတ္ထု... ထိုသူသည် သူဆင်းရဲအမျိုး၌ဖြစ်၍ အမိသေလွန်သည် ရှိသော် နံနက်စောစောကသာလျှင် ထ၍ တံပူ မျက်သစ်ရေ အစရှိသည်တို့ကို ဖြစ်စေလျက် အခစားအမှုကိုလည်းကောင်း၊ လယ်ထွန်ခြင်းအမှုကိုလည်းကောင်း ပြု၍ ရအပ်သော ဥစ္စာအားလျော်စွာ ယာဂု ထမင်း အစရှိသည်တို့ကို ပြည့်စုံစေ၍ အဖကို မွေးမြူ၏။ ထိုအခါ သားကို အဖသည် ချစ်သား... သင်သည် တစ်ယောက်တည်းသည်လျှင် အိမ်တွင်းအိမ်ပ၌ ပြုအပ်သော အမှုကိစ္စကို ပြုရ၏။ သင်ချစ်သားအား တစ်ယောက်သော အမျိုးသမီးကို ဆောင်အံ့။ ထိုအမျိုးသမီးသည် အိမ်၌ သင်ပြုအပ်သော အမှုကိစ္စကို ပြုလတ္တံ့ ဟု ဆို၏။ ဖခင် မိန်းမတို့မည်သည်ကား အိမ်သို့ ရောက်ကုန်သည်ရှိသော် ငါ၏ စိတ်ချမ်းသာခြင်းကို မပြုကုန်လတ္တံ့၊ ဖခင်တို့၏ စိတ်ချမ်းသာခြင်းကိုလည်း ဓပြုကုန်လတ္တံ့၊ ထို့ကြောင့် ဤသို့သဘောရှိသော အကြံကို မကြံလင့်၊ အကျွန်ုပ်သည် အ သက်ထက်ဆုံး ဖခင်တို့ကို လုပ်ကျွေး၍ ဖခင်တို့လွန်သောကာလ၌ သိအံ့ ဟု ဆို၏။
ထိုသို့ဆိုသော်လည်း အဖသည် သား၏ အလိုမရှိစဉ်ပင်လျှင် တစ်ယောက်သော သတို့သမီးကို ဆောင်၏။ ထိုသတို့သမီးသည် ယောက္ခမအားလည်းကောင်း၊ လင်အားလည်းကောင်း၊ ကျေးဇူး ပြုသည်။ နှိမ့်ချကျိုးနွံ တုပ်ဝပ်သော အကျင့်ရှိသည် ဖြစ်၏။ လင်သည်ထည်၊ အဖအား ကျေးဇူးပြုပေ၏ ဟု မယားအား နှစ်သက်၍ ရတိုင်း ရတိုင်း နှစ်သက်ဖွယ်ရှိသော စားဖွယ် သောက်ဖွယ် စသည်တို့ကို ဆောင်၍ပေး၏။
အဖနှင့်မတည့်၍
မယားသည်လည်း ထိုလင်ပေးသမျှသော ဥစ္စာစသည်ကို ယောက္ခမအားသာလျှင်ပေး၏။ ထိုမယားသည် နောက်အဖို့၌ကြံ၏။ လင်သည် ရတိုင်းရတိုင်းသော ဥစ္စာကို အဖအားမပေးမူ၍ ငါအားသာလျှင် ပေး၏။ စင်စစ်လျှင် အဖ၌ ချစ်ခြင်းသည် မဖြစ်။ ဤသက်ကြီးအိုကို တစ်စုံ တစ်ခုသော အကြောင်းဖြင့် လင်၏ ဆန့်ကျင်ဘက်ကိုပြု၍ အိမ်မှနှင်ထုတ်စေအံ့ဟု ကြံ၏။ ထိုမယားသည် ထိုနေ့မှစ၍ အလွန်အေးသော ရေကိုလည်းကောင်း၊ အလွန်ပူသော ရေကိုလည်းကောင်း ဆောင်၏။ အလွန်ငန်သော အာဟာရကိုလည်းကောင်း အလွန်ပေါ့သော အာဟာရကိုလည်းကောင်း, မနပ်သော ထမင်းကိုလည်းကောင်း, အလွန်ပူသော ထမင်းကိုလည်းကောင်း ဤသို့ အစရှိသော အဖအား အမျက်ဒေါသဖြစ်ခြင်း၏ အကြောင်းဖြစ်ကုန်သော အမှုတို့ကိုပြု၍ အဖသည် အမျက်ထွက်လတ်သော် ဤသက်ကြီးအိုကို အဘယ်သူသည် လုပ်ကျွေးခြင်းငှာ တတ်နိုင်လတ္တံ့နည်း ဟု ကြမ်းတမ်းရုန့်ရင်းသေ စကားကိုဆို၍ ခိုက်ရန်ကို ပွားစေပြီးလျှင် ထိုကြမ်းပြင်၌ တံတွေးပေါက် အစရှိသည်တို့ကိုစွန့်၍ လင်ကို အမျက်ထွက်စေ၏။
မိန်းမကိုနှင်ထုတ်ခြင်း
မောင့်အဖအမှုကို ကြည့်လော့၊ ဤမည်သာအမှုကို မပြုပါလင့်ဟု ဆိုသည်ရှိသော် အမျက် ထွက်၏။ ဤအိမ်၌ မောင့်အဖကိုမူလည်း မနေစေလင့်၊ ငါ့ကိုမူလည်း မနေစေလင့် ဟု ဆို၏။ ထိုသို့ ဆိုသောအခါ မယားကို လင်သည် ရှင်မ သင်သည် ပျိုရွယ်နုနယ်သေး၏။ တစ်စုံတစ်ခုသော အရပ်၌ အသက်မွေးခြင်းငှာ တတ်နိုင်သေး၏။ အဖသည် အသက်အရွယ်ကြီးပြီ၊ သင်သည် အဖအား သည်းမခံနိုင်သည်ရှိသော် ဤငါ့အိမ်မှ ထွက်လေလော့ ဟု ဆို၏။ ထိုမယားသည် ကြောက်သည်ဖြစ်၍ ဤနေ့မှစ၍ ဤကဲ့သို့ မပြုပါ ဟု ယောက္ခမ၏ ခြေတို့၌ဝပ်ပြီးလျှင် သည်းခံပါ ဟု တောင်းပန်ကန်တော့၍ ပကတိ လုပ်ကျွေးမြဲဖြင့်သာလျှင် လုပ်ကျွေးခြင်းငှာ အားထုတ်၏။ ထိုအခါ ထိုအဖကိုလုပ်ကျွေးသော ဒါယကာသည် ရှေးနေ့တို့၌ မယားသည် နှောင့်ယှက်အပ်သည်ဖြစ်၍ မြတ်စွာဘုရား အထံတော်သို့ တရားနာခြင်းငှာ မသွားမူ၍ ထိုမယားသည် ပကတိ လုပ်ကျွေးခြင်းဖြင့် လုပ်ကျွေးသောကာလ၌ သွားလေ၏။
တရားနာသွား
ထိုဒါယကာ လာသောအခါ၌ မြတ်စွာဘုရားသည် ထိုဒါယကာကို ဒါယကာ အဘယ့်ကြောင့် ခုနစ်ရက် ရှစ်ရက်တို့ပတ်လုံး တရားတော်ကိုနာခြင်းငှာ မလာသနည်း ဟု မေးတော်မူ၏။ ဒါယကာသည် ထိုမယား၏ ပြုကျင့်သော အကြောင်းကို ကြားလျှောက်၏။ ဒါယကာ ယခုအခါ၌ သင့်မယား၏ ကုန်းတိုက်သောစကားကို မယူမူ၍ သင့်အဖကို သင် မနှင်ထုတ်ပေ။ ရှေးလွန်လေပြီးသော ဘဝ၌ကား သင့်မယား၏ စကားကို နားထောင်၍ အဖကို သူကောင်ပစ်ရာ သုသာန်သို့ဆောင်ပြီးလျှင် တွင်း၌ပစ်ချ၍ သေအံ့သောအခါ ငါသည် ခုနစ်နှစ်အရွယ်သာ ရှိသေးသည်ဖြစ်လျက် မိဘတို့၏ ဂုဏ်ကျေးဇူးကိုသိ၍ ပိတုဃာတက အနန္တရိယကံမှ တားမြစ်ဖူးပြီ၊ ထိုအခါ သင်သည် ငါ့စကားကိုနားထောင်၍ သင်၏အဖကို အသက်ထက်ဆုံး ရိုသေစွာလုပ်ကျွေး၍ နတ်ပြည်သို့ လားသည်ဖြစ်ဖူးပြီ။ ငါသည် အကြင်အဆုံးအမကို ပေးအပ်၏။ ထိုငါပေးသော အဆုံးအမကို ဘဝတစ်ပါး၌ တည်သည်ဖြစ်လျှင်မူလည်း သင်သည် မစွန့်၊ ဤရှေးဘဝ၌ ဆုံးမဖူးသော အကြောင်းကြောင့် ထိုမယား၏ ကုန်းတိုက်သောစကားကို မယူမူ၍ ယခုဘဝ၌ သင်သည် အဖကို အိမ်မှ မနှင်ထုတ် ဟု မိန့်တော်မူ၍ ထိုဒါယကာသည် တောင်းပန်အပ်သည်ဖြစ်၍ အတိတ်ကို ဆောင်တော်မူ၏
အတိတ်ဝတ္ထု... ဒါယကာ လွန်လေပြီးသောအခါ ဗာရာဏသီပြည်၌ ဗြဟ္မဒတ်မင်းသည် မင်းပြုသည်ရှိသော် အမှတ်မရှိသော ကာသိရွာဝယ် တစ်ယောက်သော အမျိုး၏အိမ်၌ တစ်ယောက်တည်းသော သားငယ်သည် ရှိသည်ဖြစ်၏။ အမည်အားဖြင့် သဝိဋ္ဌကအမည်ရှိ၏။ ထိုသဝိဋ္ဌကမည်သော သားငယ်သည် မိဘကို လုပ်ကျွေးစောင့်ရှောက်လျက် နောက်အဖို့၌ အမိသေလွန်သည်ရှိသော် အဖကို လုပ်ကျွေးမွေးပြု၏။
(ဤသို့ အစရှိသော အလုံးစုံသော အကြောင်းကို ပစ္စုပ္ပန်ဝတ္တုကို အစဉ်မှီလျက်သာလျှင် ဆိုအပ်၏။ ဤဆိုလတ္တံ့သည်ကား ဤအတိတ် အကြောင်း၌အထူးတည်း။ )
မိန်းမက အဖကိုသတ်ခိုင်း
ထိုအခါ၌ ထိုမိန်းမသည် မောင့်အဖအမှုကို ကြည့်ပါလော့၊ ဤမည်သော ဤမည်သောအမှုကို မပြုလင့်ဟု ဆိုသော်လည်း အမျက်ထွက်ပြန်ခဲ့၏ဟု ဆို၍ အရှင်မောင့်အဖသည် ကြမ်းတမ်း၏။ ခက်ထန်စောင်းမာန်ကြီး၏။ အခါခပ်သိမ်း ရန်ကိုပြု၏။ အလွန်အိုမင်းပြီ၊ အနာနှိပ်စက်ပြီ၊ မကြာမြင့်မီလျှင် သေလတ္တံ့၊ ငါသည်လည်း မောင့်အဖနှင့်တကွ တစ်အိမ်တည်းနေခြင်းငှာ မတတ်နိုင်ပါ၊ ထိုမောင့်အဖသည်လည်း မချွတ်လျှင် နှစ်ရက်သုံးရက်ဖြင့် သေလတ္တံ့သည်သာတည်း၊ သင်သည် သင့်အဖကို သူကောင်ပစ်ရာ သုသာန်သို့ ဆောင်ပြီးလျှင် တွင်းကိုတူး၍ ထိုတွင်း၌ သင့်အဖကိုထည့်၍ ပေါက်တူးဖြင့် ဦးခေါင်းကို ကွဲအောင်ရိုက်၍ အသက်ကုန်ခြင်းသို့ ရောက်စေပြီးလျှင် အပေါ်၌ မြေမှုန့်ဖြင့် ဖိ၍လာခဲ့လော့ဟု ဆို၏။
မိန်းမ၏ ဉာဏ်နီဉာဏ်နက်
ထိုလင်သည် မယားသည် တဖန်တလဲလဲ ဆိုအပ်သည်ဖြစ်၍ ရှင်မ လူကိုသတ်ခြင်း မည်သည်ကား အလွန်ဝန်လေး၏။ အဘယ်သို့လျှင် အဖကိုသတ်ရအံ့နည်း ဟု ဆိုသည်ရှိသော် ငါသည် သင့်အား အကြောင်းကို ကြားအံ့ ဟု ဆိုလတ်သော် ကြားဦးလော့ဟု ဆို၏။ အရှင်သင်သည် မိုးသောက်သောကာလ၌ သင့်အဖနေရာအရပ်သို့သွား၍ အကြင်အခြင်းဖြင့် ပြုသည်ရှိသော် ခပ်သိမ်းသော သူတို့သည် ကြားကုန်၏။ ထိုအခြင်းဖြင့် သည်းသောအသံကိုပြု၍ ဖခင် ဤမည်သောရွာ၌ ဖခင်တို့၏ မိဘဥစ္စသည်ရှိ၏။ အကျွန်ုပ် သွား၍ တောင်းသည်ရှိသော် မပေး၊ ဖခင်တို့လွန်သောအခါ ပျောက်အံ့သည်သာတည်း၊ နက်ဖြန် ယာဉ်ငယ်၌စီး၍ နံနက်စောစောကလျှင် သွားအံ့ဟု ဆို၍ မောင့်အဖသည် လိုက်အံ့ဟုဆိုသောအခါ၌သာလျှင် ထ၍ ယာဉ်ကို ကပြီးလျှင် ယာဉ်၌နေစေ၍ သုသာန်သို့ဆောင်ပြီးလျှင် တွင်းကိုတူး၍ ခိုးသူတို့သည် လုယက်အပ်သကဲ့သို့သော အသံကိုပြု၍ သတ်ပြီးလျှင် တွင်း၌ချ၍ ဦးခေါင်းကိုခွဲ၍ ရေချိုး၍သာလျှင် လာခဲ့လော့ ဟု ဆို၏။
သုသာန်သို့ခေါ်သွား
သဝိဋ္ဌကသည်ဤအကြောင်းသည်ကား ရှိ၏ ဟု ထိုမယား၏စကားကို ဝန်ခံ၍ သုသာန်သို့ သွားအံ့သောငှာ အစီအရင်ကိုပြု၏။ ထိုသဝိဋ္ဌကအား တစ်ယောက်သော ခုနစ်နှစ်သာရှိသော သားသည် ရှိ၏။ ပညာရှိ၏။ ထိုသားငယ်သည် အမိစကားကိုကြား၍ ငါ့အမိသည် ယုတ်မာသော အကျင့်ရှိ၏။ ငါ့အဖကို ပိတုဃာတကကံကို ပြုစေ၏။ ဤငါ့အဖအား အဖကိုသတ်သောအမှုကို ပြုစိမ့်သောငှာ မပေးအံ့ဟု အသာအယာ သွားပြီးလျှင် အဘိုးနှင်တကွ အိပ်၏။ သဝိဋ္ဌကသည်လည်း မယားသည် ကြားအပ်သောအခါ၌ ယာဉ်ကိုက၍ ဖခင် လာလှည့်၊ မြီကို သုတ်သင်ကုန်အံ့ ဟု အဖကို ယာဉ်၌နေစေ၏။ သားငယ်သည်လည်း ရှေးဦးစွာ ယာဉ်ထက်လို့ တက်နှင့်၏။ သဝိဋ္ဌကသည် ထိုသားငယ်ကို မြစ်အံ့သောငှာ မတတ်နိုင်သည်ဖြစ်၍ ထိုသားငယ်နှင့်တကွသာလျှင် သုသာန်သို့သွား၍ အဖကိုလည်း သားငယ်နှင့်အတူ တစ်ခုသောအရပ်၌ ထားပြီးလျှင် မိမိသည် ယာဉ်မှဆင်းသက်၍ ပေါက်တူး, ခြင်းတောင်းကိုယူ၍ တစ်ခုသော ပုန်းကွယ်သောအရပ်၌ လေးထောင့်ရှိသောတွင်းကို တူးခြင်းငှာ အားထုတ်၏။
ဘာတွင်းတူးနေသလဲ
သားငယ်သည် ယာဉ်မှသက်၍ ထိုအဖဖြစ်သော သဝိဋ္ဌက၏အထံသို့သွား၍ မသိသကဲ့သို့ စကားကိုဖြစ်စေ၍-
န ဗိဠာလိယော န ကဠမ္မာနိ တာတ။
ဧကော အရညမှိ သုသာနမဇ္ဈေ၊
ကိမတ္ထိကော တာတ ခဏသိ ကာသုံ။
ဟူသော ရှေးဦးစွာသော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၈၂။ တာတ၊ ဖခင်။ အရညမှိ၊ လူတိုမွေ့လျော်ရာ မဟုတ်သော။ သုသာနမဇ္ဈေ၊ သုသာန်၏ အလယ်၌။ တက္ကလာ၊ သထွေးဥတို့သည်။ န သန္တိ၊ မရှိကုန်။ အာလုဝါနိ၊ ကညင်ဥ (အာလူး)တို့သည်။ န သန္တိ၊ မရှိကုန်။ ဗိဠာလိယော၊ ပိန်းဥတို့သည်။ န သန္တိ၊ မရှိကုန်။ ကဠမ္မာနိ၊ မျောက်ဥတို့သည်။ န သန္တိ၊ မရှိကုန်။ တာတ၊ ဖခင်။ တွံ၊ သင်သည်။ ဧကော၊ တစ်ယောက်တည်း။ ကိမတ္ထိကော၊ အဘယ်ကို အလိုရှိသည်ဖြစ်၍။ ကာသုံ၊ တွင်းကို။ ခဏာသိ၊ တူးသနည်း။
မင်းအဘိုးကို သတ်မလို့
ထိုအခါ သားငယ်၏အဖသည်-
အနေကဗျာဓီဟိ ဒုခေန ဖုဋ္ဌော။
တမဇ္ဇဟံ နိခဏိဿာမိ သောဗ္ဘေ၊
န ဟိဿ တံ ဇီဝိတံ ရောစယာမိ။
ဟူသော နှစ်ခုမြောက်သော ဤဂါထာကိုဆို၏။
၈၃။ တာတ၊ ချစ်သား။ တေ၊ သင်ချစ်သား၏။ ပိတာမဟော၊ အဘိုးသည်။ သုဒုဗ္ဗလော၊ အလွန်အားနည်းပြီ။ အနေကဗျာဓီဟိ၊ များစွာသော အနာတို့သည်လည်းကျောင်း။ ဒုခေန၊ အိုခြင်းဆင်းရဲခြင်းသည်လည်းကောင်း။ ဖုဋ္ဌော၊ နှိပ်စက် အပ်ပြီ။ အဇ္ဇ၊ ယနေ့။ အဟံ၊ ငါသည်။ တံ၊ သင့်အဘိုးကို။ သောဗ္ဘေ၊ လေးထောင့်တွင်း၌။ နိခဏိဿာမိ၊ မြှုပ်သတ်အံ့။ ဟိ၊ ထိုစကားသည် မှန်၏။ အဿ၊ ထိုလွန်စွာ အိုမင်းပြီးသော သင့်အဘိုး၏။ တံ ဇီဝိတံ၊ ထိုလွန်စွာ အိုမင်းဆင်းရဲလျက် အသက်ရှည်ခြင်းကို။ အဟံ၊ ငါသည်။ န ရောစယာမိ၊ မနှစ်သက်။
ပိတုဃာတက ကံကြီးထိုက်မည်
ထိုစားကိုကြား၍ သားငယ်သည်-
အစ္စာဟိတံ ကမ္မံ ကရောသိ လုဒ္ဒံ။
ဟူသော ထက်ဝက်သော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၈၄။ တာတ၊ ဖခင်။ တယာ၊ သင်အဖသည်။ ပါပကံ၊ ယုတ်မာစွာသော။ ဧတံ သင်္ကပ္ပံ၊ ထိုအဖကို ဆင်းရဲမှ လွတ်စေအံ့ဟူသော အကြံကို။ ပဋိလဒ္ဓံ၊ ရအပ်ပြီ။ တွံ၊ သင်ဖခင်သည်။ အစ္စာဟိတံ၊ ပစ္စုပ္ပန်စီးပွား သံသရာစီးပွားကိုလွန်သော။ လုဒ္ဒံ၊ ကြမ်းကြုတ်သော။ ကမ္မံ၊ ပိတုဃာတကကံကို။ ကရောသိ၊ ပြုဘိ၏။
ဒါ အမျိုးတို့ ကျင့်ဝတ်လား
ဤသို့ စကားကို ဆိုပြီးလျှင် သားငယ်သည် အဖလက်မှ ပေါက်တူးကိုယူ၍ မနီးမဝေးသောအရပ်၌ တစ်ခုသော တွင်းကို တူးခြင်းငှာ အားထုတ်၏။ ထိုသို့ တူးသောကာလ၌ အဖသည် သားသို့ကပ်၍ ချစ်သား... အဘယ့်ကြောင့် တွင်းကို တူးသနည်းဟု မေး၏။ သားငယ်သည် ထိုအဖအား ပြောလိုရကား-
ဧတာဒိသံ ကမ္မံ ဇရူပနီတော။
တံ ကုလဝတ္တံ အနုဝတ္တမာနော၊
အဟမ္ပိ တံ နိခဏိဿမိ သောဗ္ဘေ။
ဟူသာ သုံးခုမြောက်သော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၈၄။ တာတ၊ ဖခင်။ တုဝံ၊ သင်ဖခင်သည်။ ဧတာဒိသံ၊ ဤသို့သဘောရှိသော။ ကမ္မံ၊ ကံကို။ ပဋိလစ္ဆသေ၊ ရပြီ။ မယာပိ၊ ငါသည်လည်း။ ဇရူပနီတော၊ အိုမင်းသောအရွယ်သို့ ရောက်သော ဖခင်ကို။ နိခဏိဿာမီတိ၊ မြှုပ်သတ်အံ့ဟူ၍။ ခဏိတော၊ တူးအပ်၏။ တံ ကုလဝတ္တံ၊ ထိုအဖတို့၏ အလေ့အကျင့်သို့။ အနုဝတ္တမာနော၊ အတုလိုက်၍ ကျင့်သည်ဖြစ်၍။ အဟမ္ပိ၊ ငါသည်လည်း။ တံ၊ သင်ဖခင်ကို။ သောဗ္ဘ၊ တွင်း၌။ နိခဏိဿာမိ၊ မြှုပ်သတ်အံ့။
အဖအကျိုး မသည်ပိုး
ထိုအခါ သားငယ်အဖဖြစ်သာ သဝိဋ္ဌကသည်-
အာသဇ္ဇ မံ တွံ ဝဒသေ ကုမာရ။
ပုတ္တော မမံ ဩရသကော သမာနော၊
အဟိတာနုကမ္ပီ မမ တွံသိ ပုတ္တ။
ဟူသော လေးခုမြောက် ဤဂါထာကို ဆို၏။
၈၅။ ကုမရ၊ ချစ်သား။ တွံ၊ သင်ချစ်သားသည်။ ဖရုသာဟိ၊ ရုန့်ရင်းကြမ်းကြုတ်ကုန်သော။ ဝါစာဟိ၊ စကားတို့ဖြင့်။ ပကုဗ္ဗမာနော၊ နှိပ်စက်လွှမ်းမိုးလျှက်။ အာသဇ္ဇ၊ ထိပါး၍။ မံ၊ ငါ့ကို။ ဝဒသေ၊ ဆိုဘိ၏။ ပုတ္တ၊ ချစ်သား။ တွံ၊ သင်ချစ်သားသည်။ မမံ၊ ငါ၏။ ဩရသကော၊ ရင်၌ဖြစ်သော။ ပုတ္တော သမာနော၊ သားဖြစ်ပါလျက်။ မမ၊ ငါ၏။ အဟိတာနုကမ္ပီ၊ အစီးအပွားကို အလိုမရှိသည်။ အသိ၊ ဖြစ်ဘိ၏။
သားငယ် တရားပြ
ဤသို့ အဖဆိုသည်ရှိသော် ပညာရှိသော သာငယ်သည်-
ဟိတာနုကမ္ပီ တေ အဟမ္ပိ တာတ။
ပါပဉ္စ တံ ကမ္မ ပကုဗ္ဗမာနံ၊
အရဟာမိ နော ဝါရယိတုံ တတော။
အဒူသကေ ဟိံသတိ ပါပဓမ္မော။
ကာယဿ ဘေဒါ အဘိသမ္ပရာယံ၊
အသံသယံ သော နိရယံ ဥပေတိ။
အန္နေန ပါနေန ဥပဋ္ဌဟာတိ။
ကာယဿ ဘေဒါ အဘိသမ္ပရာယံ၊
အသံသယံ သော သုဂတိံ ဥပေတိ။
ဟူသော စကားတုံ့ပြန် တစ်ဂါထာ, ဥဒါန်းနှစ်ဂါထာအားဖြင့် ဤသုံးဂါထာတို့ကို ဆို၏။
၈၆။ တာတ၊ ဖခင်။ အဟံ၊ ငါသည်။ တေ၊ သင်ဖခင်၏။ အဟိတာနုကမ္ပီ၊ အစီးအပွားကို အလိုမရှိသည်။ န ဟောမိ၊ မဖြစ်။ တာတ၊ ဖခင်။ အဟမ္ပိ၊ ငါသည်လည်း။ တေ၊ သင်ဖခင်၏။ ဟိတာနုကမ္ပီ၊ အစီးအပွားကို အလိုရှိသည်။ အမှိ၊ ဖြစ်၏။ ပါပကမ္မံ၊ ယုတ်မာသော အနန္တရိယကံကို။ ပကုဗ္ဗမာနံ၊ ပြုသော။ တံ၊ သင်ဖခင်ကို။ အဟံ၊ ငါသည်။ ဝါရယိတုံ၊ မြစ်ခြင်းငှာ။ အရဟာမိ စ၊ ထိုက်ပါတုံသေး၏။ တတော၊ ထို့ထက်။ တွံ၊ သင်ဖခင်သည်။ နော၊ ငါတို့ကို။ ဝါရယိတုံ၊ မြစ်ခြင်းငှာ။ အရဟတိ၊ ထိုက်ပါ၏။
၈၇။ သဝိဋ္ဌ၊ သဝိဋ္ဌက အမည်ရှိသော။ တာတ၊ ဖခင်။ ပါပဓမ္မော၊ ယုတ်မာသော အကျင့်ရှိသော။ ယော ပုတ္တာ၊ အကြင်သားသည်။ မာတရံ ဝါ၊ အမိကိုလည်းကောင်း။ ပိတရံ ဝါ၊ အဖကိုလည်းကောင်း။ ဣတိ၊ ဤသို့။ အဒူသကေ၊ မပြစ်မှားအပ်သော မိခင်ဖခင်တို့ကို။ ဟိံသတိ၊ ညှဉ်းဆဲ၏။ ပုတ္တော၊ ထိုမိခင်ဖခင်တို့ကို ညှဉ်းဆဲသော သးသည်။ ကာယဿ ဘေဒါ၊ ဇီဝိတိန္ဒြေမှ ချုပ်သည်မှ။ အဘိသမ္ပရာယံ၊ အခြားမဲ့ဖြစ်သော တမလွန်ဘဝ၌။ အသံသယံ၊ ယုံမှားမရှိ။ နိရယံ၊ ငရဲသို့။ ဥပေတိ၊ လားရ၏။
၈၈။ သဝိဋ္ဌ၊ သဝိဋ္ဌက အမည်ရှိသော။ တာတ၊ ဖခင်။ ယော ပုတ္တော၊ အကြင်သားသည်။ မာတရံ ဝါ၊ အမိကိုလည်းကောင်း။ ပိတရံ ဝါ၊ အဖကိုလည်းကေားင်း။ အန္နေန၊ ထမင်းဖြင့်လည်းကောင်း။ ပါနေန၊ အဖျာ်ဖြင့်လည်းကောင်း။ ဥပဋ္ဌဟာတိ၊ လုပ်ကျွေး၏။ သော ပုတ္တော၊ ထိုမိဘတို့ကို လုပ်ကျွေးသောသားသည်။ ကာယဿ ဘေဒါ၊ ဇီဝိတိန္ဒြေ ချုပ်သည်မှ။ အဘိသမ္ပရာယံ၊ အခြားဖြစ်သော တမလွန်ဘဝ၌။ အသံသယံ၊ ယုံမှားမရှိ။ သုဂတိံ၊ လူ့ဘုံနတ်ရပ်ဟု ဆိုအပ်သော သုဂတိဘဝသို့။ ဥပေတိ၊ လားရ၏။
သင့်အမိ တိုက်တွန်းလို့
သားဖြစ်သောသူငယ်၏ တရားစကားကို နာရ၍ အဖသဝိဋ္ဌကသည်-
ဟိတာနုကုမ္ပီ မေ တွံသိ ပုတ္တ၊
အဟဉ္စ တံ မာတရာ ဝုစ္စမာနော၊
ဧတာဒိသံ ကမ္မံ ကရောမိ လုဒ္ဒံ။
ဟူသော ရှစ်ခုမြောက်သာ ဤဂါထာကို ဆို၏။
၈၉။ ပုတ္တ၊ ချစ်သား။ တွံ၊ သင်ချစ်သားသည်။ မေ၊ ငါ၏။ အဟိတာနုကမ္ပီ၊ အစီးအပွားမဲ့ကို အလိုရှိသည်။ န အသိ၊ မဖြစ်။ တွံ၊ သင်ချစ်သားသည်။ မေ၊ ငါ၏။ ဟိတာနုကမ္ပီ၊ အစီးအပွားကို အလိုရှိသည်။ အသိ၊ ဖြစ်ပေ၏။ တံ တေ၊ သင်ချစ်သား၏။ မာတရာ၊ အမိသည်။ ဝုစ္စမာနော၊ တိုက်တွန်းအပ်သည်ဖြစ်၍။ အဟဉ္စ၊ ငါသည်လည်း။ ဧတာဒိသံ၊ ထိုသို့ သဘောရှိသော။ လုဒ္ဒံ၊ ကြမ်းကြုတ်သော။ ကမ္မံ၊ အနန္တရိယကံကို။ ကရာမိ၊ ပြုအံ့ဟု ကြံမိ၏။
အမေကို နှင်ပစ်ပါ
ထိုအဖ၏စကားကို ကြား၍ သားငယ်သည် ဖခင် မိန်းမတို့မည်သည်ကား ဒေါသဖြစ်လတ်သော် မနှိပ်အပ်ကုန်သည်ဖြစ်အံ့၊ အဖန်တလဲလဲ မကောင်းမှုကို ပြုတတ်ကုန်၏။ ငါ့အမိသည်ကား အကြင်အခြင်းဖြင့် ခြိမ်းမောင်းသည်ရှိသော် တစ်ဖန် ဤသို့ သဘောရှိသော မကောင်းမှုကို မပြု၊ ထိုအခြင်းဖြင့် အမိကို ခြိမ်းမောင်းခြင်းငှာ သင့်၏ ဟု-
မာတာ မမေသာ သကိယာ ဇနေတ္တိ၊
နိဒ္ဓါပယေ တဉ္စ သကာ အဂါရာ၊
အညမ္ပိ တေသာ ဒုခမာဝဟေယျ။
ဟူသာ ကိုးခုမြောက်သော ဤဂါထာကိုဆို၏။
၉၀။ တာတ၊ ဖခင်။ တေ၊ သင်ဖခင်၏။ ယာ ဘရိယာ၊ အကြင် မယားသည်။ အနရိယရူပါ၊ သူတော်မဟုတ် သူယုတ်၏ သဘောရှိ၏။ သာ ဘရိယာ၊ ထိုမယားသည်။ တေ၊ သင်ဖခင်အား။ အညမ္ပိ ဒုခံ၊ တစ်ပါးသော ဆင်းရဲကိုလည်း။ အာဝဟေယျ၊ ဖြစ်စေရာ၏။ ဧသာ ဘရိယာ၊ ထိုဖခင်မယားသည်။ မမ၊ ငါ၏။ မာတာ၊ အမိသည်လည်းဖြစ်၏။ သကိယာ၊ ငါ့ကို ဖြစ်စေတတ်သောကြောင့်။ ဇနေတ္တိ၊ အမိရင်းလည်း မှန်၏။ တံ၊ ထိုအမိကို။ သကာ အဂါရာ၊ မိမိအိမ်မှ။ နိဒ္ဓါပယေ၊ နှင်ထုတ်ရာ၏။
အဖ သဝိဋ္ဌကသည် သားပညာရှိ၏ စကားကို ကြားရလျှင် ဖြစ်သော ဝမ်းမြောက်ခြင်းရှိသည်ဖြစ်၍ ချစ်သား သွားကြကုန်အံ့ ဟု သားနှင့်လည်းကောင်း၊ အဖနှင့်လည်းကောင်း တကွသာလျင် ယာဉ်၌စီး၍ သွားလေ၏။
မိန်းမကို နှင်ထုတ်လိုက်ပြီ
ယုတ်မာသော အကျင့်ရှိသော ထိုမယားသည်လည်း အသရေမရှိသော သက်ကြီးအို သူယုတ်သည် ငါတို့အိမ်မှ ထွက်လေပြီ ဟု အလွန် နှစ်သက် ရွှင်လန်းလျက် စိုသော နွားချေးဖြင့် အိမ်ကိုလိမ်းကျံ၍ နို့ဃနာထမင်းကို ချက်၍ လာရာခရီးကိုကြည့်လျက် လာကုန်သော မြေးအဘိုးတို့ကိုမြင်လျှင် အိမ်မှထွက်လေပြီးသော အသရေမရှိသော သူယုတ်ကိုယူ၍ လာပြန်ခဲ့ပြီ ဟု အမျက်ထွက်၍ ဟယ် စဉ်းလဲစွာသော အိမ်မှ ထွက်လေပြီးသော အသရေမရှိသော သူယုတ်ကို တစ်ဖန်ယူ၍ လာပြန်၏ဟု ဆဲရေးရေရွတ်၏။
သဝိဋ္ဌကသည် တစ်စုံတစ်ခုသော စကားကို မဆိုမူ၍ ယာဉ်ကို ချွတ်ပြီးလျှင် ယုတ်မာသော အကျင့်ရှိသော မိန်းမယုတ် အဘယ်စကားကို နင်ဆိုသနည်း ဟု ထိုမိန်းမကို ပြင်းစွာ ထောင်းခတ် သတ်ပုတ်ပြီးလျှင် ဤနေ့မှစ၍ ဤန်းမယုတ်ကို အိမ်သို့မဝင်ရပြီ ဟု ခြေတို့ကိုကိုင်၍ နှင်ထုတ်လိုက်၏။
ထို့နောင်မှ အဖကိုလည်းကောင်းသားကိုလည်းကောင်း ရေချိုးစေ၍ မိမိနှင့်တကွ သုံးယောက်ကုန်သော သားအဖ အဘိုးတို့သည် အတူတကွ စားကြကုန်၏။ ထိုယုတ်မာသော မိန်းမသည်လည်း နှစ်ရက်သုံးရက် တစ်ပါးသော အိမ်၌သာလျှင် နေ၏။ ထိုအခါ သားပညာရှိသည် အဖကို ဖခင် ငါ့အမိသည် ဤသို့ ခြိမ်းမောင်းကာမျှဖြင့် မသိလတ္တံ့၊ သင်ဖခင်တို့သည် ငါ့အမိအား နှလုံးမသာယာသော အဖြစ်ကို ပြုခြင်းငှာ ဤမည်သောရွာ၌ သင်၏ ဦးရီးသမီးသည် ရှိ၏။ ထိုဦးရီးသမီးသည် သင့်အဖကိုလည်းကောင်း, ငါ့ကိုလည်းကောင်း ရိုသေစွာလုပ်ကျွေးလတ္တံ့။ ထိုဦးရီးသမီးကို ဆောင်အံ့ဟု ဆို၍ ပန်းနံ့သာ အစရှိသည်တို့ကိုယူ၍ လှည်းဖြင့်ထွက်၍ လယ်တောသို့ လှည့်လည်၍ ညချမ်းအခါ၌ လာခဲ့ကုန် ဟု ဆို၏။ ထိုသဝိဋ္ဌကသည် သားဆိုတိုင်းပြု၏။
အိမ်နီးချင်း မိန်းမတို့သည် သင်၏လင်သည် တစ်ပါးသောမယားကို ဆောင်အံ့သောငှါ ဤမည်သောရွာသို့ သွားသတတ်ဟု ထိုနှင်ထုတ်အပ်သော မယားအား ကြားကုန်၏။
ဝန်ချ၍ ပြန်လာရခြင်း
ထိုမယားသည် ယခုအခါ ငါသည် ပျက်ချေပြီ၊ ဤနေ့မှစ၍ တစ်ဖန် ငါ၏လင်အိမ်၌ နေခွင့်သည် မရှိပြီဟု ကြောက်သည်ဖြစ်၍ သားကိုသာလျှင် တောင်းပန်အံ့ ဟု သားပညာရှိ၏အထံသို့ သွားပြီးလျှင် ခြေတို့၌ဝပ်၍ ချစ်သား သင် ချစ်သားကိုထား၍ သင်ချစ်သားမှ တစ်ပါး ငါ၏ ကိုးကွယ်ရာသည် မရှိ၊ ဤနေ့မှစ၍ သင်ချစ်သား၏ အဖကိုလည်းကောင်း အဘိုးကိုလည်းကောင်း တန်ဆာဆင်သော စေတီကဲ့သို့ ရိုသေစွာ လုပ်ကျွေးစောင့်ရှောက်ပါအံ့၊ ထို့ကြောင့် တစ်ဖန် ငါ့ကို ဤအိမ်သို့ဝင်ရခြင်းကို ပြုလော့ ဟု ဆို၏။ မိခင် တစ်ဖန် ဤသို့သဘောရှိသော ယုတ်မာသောအမှုကို အကယ်၍ မပြုသည်ဖြစ်အံ့၊ ကောင်း၏ ဟု ဆို၏။ ချစ်သား... မပြုပါပြီ ဟု ဆို၏။ ထိုသို့တပြီးကား မမေ့မလျော့ဖြစ်လော့ ဟု ဆို၍ အဖလာသောအခါ၌-
မာတာ မမေသာ သကိယာ ဇနေတ္တိ။
ဒန္တာ ကရေဏူဝ ဝသူပနီတာ၊
သာ ပါပဓမ္မာ ပုနရာဝဇာတု။
ဟူသော ဆယ်ခုမြောက်သော ဤဂါတာကိုဆို၏။
၉၁။ တာတ၊ ဖခင်။ တေ၊ သင်ဖခင်၏။ ယာ ဘရိယာ၊ အကြင်မယားသည်။ အနရိယရူပါ၊ သူတော်မဟုတ် သူယုတ်တို့၏အကျင့်ရှိ၏။ သာ ဘရိယာ၊ ထိုမယားသည်။ မမ၊ ငါ၏။ မာတာ၊ အမိလည်းဖြစ်၏။ သကိယာ၊ ငါ့ကို ဖြစ်စေတတ်သောကြောင့်။ ဇနတ္ထိ၊ အမိရင်းလည်း မှန်၏။ ပါပဓမ္မာ၊ ယုတ်မာသော အကျင့်ရှိဖူးသော။ သာ မာတာ၊ ထိုငါ့အမိသည်။ ဒန္တာ၊ ယဉ်ကျေးပြီးသော။ ကရေဏူဝ၊ ဆင်မကဲ့သို့။ ဒန္တာ၊ ယဉ်ကျေးသည်ဖြစ်၍။ ဝသူပနီတာ၊ ငါတို့ အလိုသို့လိုက်ပြီ။ ပုနရာဝဇာတု၊ အဖအိမ်သို့ မိခင် တစ်ဖန် လာစေလော့။
ဤသို့ ထိုသားငယ် ပညာရှိသည် အဖအား တရားဟောပြီးလျှင် သွား၍ အမိကိုဆောင်ယူ၏။ ထိုအမိသည် လင်ကိုလည်းကောင်း ယောက္ခမကိုလည်းကောင်း ကန်တော့ပြီးလျှင် ထိုနေ့မှစ၍ ယဉ်ကျေးငြိမ်သက်သော သဘောနှင့် ပြည့်စုံ သည်ဖြစ်၍ လင်ကိုလည်းကောင်း ယောက္ခမကိုလည်းကောင်း, သားပညာရှိကိုလည်းကောင်း ရိုသေစွာလုပ်ကျွေး၏။ ထိုနှစ်ယောက်သော သမီးခင်ပွန်းတို့သည်လည်း သားပညာရှိ၏ အဆုံးအမ၌တည်၍ ဒါနအစရှိသော ကောင်းမှုတို့ကိုပြု၍ နတ်ပြည်သို့ လားကုန်၏။
ဇာတ်ပေါင်း... သဗ္ဗညူမြတ်စွာဘုရားသည် ဤဓမ္မဒေသနာကို ဆောင်တော်မူပြီးလျှင် သစ္စာတို့ကို ပြတော်မူ၍ ဇာတ်ကို ပေါင်းတော်မူ၏။ သစ္စာတို့ကို ပြတော်မူသည်၏အဆုံး၌ အဖကိုလုပ်ကျွေးသော ဒါယကာသည် သောတာပတ္တိဖိုလ်၌ တည်၏။ ဇာတ်ကို အဘယ်သို့ ပေါင်းတော်မူသနည်း ဟူမူကား ဒါယကာ ယခုအခါ အဖ သား ချွေးမ သုံးယောက်တို့သည်သာလျှင် ထိုအခါ အဖ သား ချွေးမ သုံးယောက်ဖြစ်ဖူးပြီ၊ ယခုအခါ ငါဘုရားသည်လျှင် ထိုအခါ သားငယ်ပညာရှိ ဖြစ်ဖူးပြီ၊ ဤသို့ ဇာတ်ကို ပေါင်းတော်မူ၏။
သင့်မယားမိုက်၊ နှင်ထုတ်လိုက်၊ နောက်၌ဆက်စီစဉ်
ရှစ်ခုမြောက်သော တက္ကလဇာတ်သည် ပြီး၏။
*****
ဒသကနိပါတ်
၉။ မဟာဓမ္မပါလဇာတ်
တရားစောင့်သောသူသည် ငယ်ငယ်မသေ
ဟောတော်မူရာဌာန... နတ်နှင့်တကွသော လောကကို ဆုံးမတော်မူတတ်သော သဗ္ဗညူမြတ်စွာဘုရားသည် ကိံ တေ ဝတံ အစရှိသော ဂါထာပုဒ်ဖြင့် တန်ဆာဆင်အပ်သော ဤဓမ္မပါလဇာတ်ကို ရှေးဦးစွာ ကြွတော်မူသဖြင့် ကပိလဝတ်ပြည်သို့ ရောက်တော်မူ၍ နိဂြောဓာရုံကျောင်းတော်၌ သီတင်း သုံး နေတော်မူစဉ် ခမည်းတော်နန်းတော်၌ သုဒ္ဓေါဒနမင်းကြီး၏ မယုံခြင်းကို အကြောင်းပြု၍ ဟောတော်မူ၏။
ပစ္စုပ္ပန်ဝတ္ထု... ထိုစကားကို ချဲ့ဦးအံ့။ ထိုအခါ ခမည်းတော် သုဒ္ဓေါဒန မင်းကြီးသည် နှစ်သောင်းသော ရဟန္တာအပေါင်းတို့သည် ခြံရံအပ်သော မြတ်စွာဘုရားအား မိမိနေရာ နန်းတော်၌ ယာဂုခဲဖွယ်ကို လှူတော်မူ၍ ဆွမ်းဘုဉ်းပေးစဥ်အတွင်း နှစ်သက် ဝမ်းမြောက်ခြင်းကို ဖြစ်စေတတ်သော စကားကို ပြောဟောလျက် အရှင်ဘုရား... အရှင်ဘုရားတို့၏ ဒုက္ကရစရိယာ ကျင့်တော်မူသော ကာလ၌ နတ်တို့သည် လာလတ်ကုန်၍ ကောင်းကင်၌ ရပ်လျက် အရှင်မင်းကြီး သားတော်ဖြစ်သော သိဒ္ဓတ်မင်းသည် အာဟာရနည်းသည်၏ အဖြစ်ကြောင့် သေပြီဟု ကျွန်ုပ်အား ကြားလျှောက်ကုန်၏ ဟု လျှောက်၏။ သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် မြတ်သောမင်းကြီး... သင်မင်းကြီးသည် ယုံတော်မူသလော” ဟု မိန့်တော်မူသည်ရှိသော် “အရှင်ဘုရား မယုံပါ၊ ကောင်းကင်၌ရပ်၍ ပြောဆိုလာသော်လည်း ထိုနတ်တို့ကို ငါသားတော် သိဒ္ဓတ်မင်းသား၏ ဗောဓိမဏ္ဍိုင်အပြင်၌ ဘုရားအဖြစ်သို့ မရောက်မူ၍လျှင် စုတရခြင်းမည်သည် မရှိ၊ ဤသို့ပယ်၏ ဟု လျှောက်၏။ မြတ်သောမင်းကြီး သင်မင်းကြီးသည် ရှေးလွန်လေပြီးသောအခါ မဟာဓမ္မပါလဖြစ်သောအခါ၌လည်း သင်မင်းကြီး၏ သားတော်ဖြစ်သော ဓမ္မပါလ သတို့သားသည် သေပြီ၊ ဤအရိုးတို့သည် ထိုသတို့သား၏ အရိုးတို့တည်းဟု ပြ၍ ပြောဆိုလာသော်လည်း ဒိသာပါမောက္ခဆရာ၏ စကားကို မယုံ။ မင်းကြီး လွန်လေပြီးသောအခါ ဗာရာဏသီပြည် ဓမ္မပါလအမျိုးဝယ် ငယ်သောကာလ၌ သေခြင်းမည်သည် မရှိ ဟု မယုံ။ ယခုအခါ၌ကား အဘယ်ကြောင့် ယုံရာလတ္တံ့နည်း ဟု မိန့်တော်မူ၍ ထိုခမည်းတော် သုဒ္ဓေါဒနမင်းကြီးသည် တောင်းပန်အပ်သည်ဖြစ်၍ အတိတ်ကို ဆောင်တော်မူ၏။
အတိတ်ဝတ္ထု... မြတ်သောမင်းကြီး လွန်လေပြီးသောအခါ ဗာရာဏသီပြည်၌ ဗြဟ္မဒတ်မင်းသည် မင်းပြုသည်ရှိသော် ကာသိတိုင်း၌ ဓမ္မပါလအမည်ရှိသော ရွာသည် ရှိသည်ဖြစ်၏။
ဓမ္မပါလအမျိုး
ထိုရွာသည် ဓမ္မပါလအမျိုး၏ နေသည်၏ အဖြစ်ကြောင့် ဤဓမ္မပါလရွာဟူသော အမည်ကို ရ၏။ ထိုဓမ္မပါလရွာ၌ ဆယ်ပါးသော ကုသလကမ္မပထ တရားတို့ကို စောင့်ခြင်းကြောင့် ဓမ္မပါလဟူ၍သာလျှင် ကျော်စောထင်ရှားသော ပုဏ္ဏားသည် နေ၏။ ထိုဓမ္မပါလအမျိုး၌ အယုတ်သဖြင့် ကျွန်အမှုလုပ်တို့သည်လည်း အလှူတို့ကို လှူကုန်၏။ ငါးပါးသော သီလကို စောင့်ကုန်၏။ ဥပုသ်ဆောက်တည်သော အမှုကို ပြုကုန်၏။ ထိုအခါ ဘုရားလောင်းသည် ဓမ္မပါလအမျိုး၌ဖြစ်၍ ဓမ္မပါလသတို့သားဟူသော အမည်ကိုမှည့်ကုန်၏။
ဆရာ့သား သေခြင်း
ထိုအခါ အရွယ်သို့ရောက်သော ဘုရားလောင်း ဓမ္မပါလကို အဖသည် တစ်ထောင်သော အသပြာကိုပေး၍ အတတ်သင်စိမ့်သောငှာ တက္ကသိုလ်ပြည်သို့ စေလိုက်၏။ ဘုရားလောင်း ဓမ္မပါလသည် တက္ကသိုလ်ပြည်သို့သွား၍ ဒိသာပါမောက္ခ၏ အထံ၌ အတတ်ကိုသင်၏။ ငါးရာကုန်သော တပည့်လုလင်တို့၏ အကြီးဖြစ်၏။ ထိုအခါ ဒိသာပါမောက္ခ၏ သားအကြီးသည် သေ၏။ ဒိသာပါမောက္ခဆရာသည် တပည့်လုလင်အပေါင်း ခြံရံလျှက် ဆွေမျိုးအပေါင်းတို့နှင့်တကွ ငိုကြွေးမြည်တမ်းလျှက် သုသာန်၌ သားကို သင်္ဂြိုဟ်ခြင်းကိစ္စကို ပြုစေ၏။ ထိုသုသာန်၌ ဆရာသည်လည်းကောင်း၊ တပည့်ငါးရာတို့သည်လည်းကောင်း၊ အဖန်တလဲလဲ ငိုကြွေးကုန်၏။
ကြီးမှ သေကြမြဲပါ
ဘုရားလောင်း ဓမ္မပါလ တစ်ယောက်တည်းသာလျှင် မငိုကြွေး။ စင်စစ်သော်ကား ထိုငါးရာကုန်သော တပည့်လုလင်တို့သည် သုသာန်မှ လာလတ်ကုန်ပြီးလျှင် ဆရာ့အထံ၌ နေကြကုန်၍ ဪ... အံ့ဖွယ်ရှိစွ၊ ဤသို့ သဘောရှိသော ကောင်းသောအကျင့်နှင့် ပြည့်စုံသော ပျိုနုသောသူငယ်သည် ငယ်ရွယ်သော ကာလကပင်လျှင် မိဘတို့နှင့်တကွ ကွေကွင်းရဘိ၏။ သေခြင်းသို့ ရောက်ဘိ၏ဟုဆိုကုန်သည်ရှိသော် “အမောင်တို့ သင်တို့သည် ငယ်လှသေးသည်ဟူ၍ ဆိုကုန်၏။ ထိုသို့ငယ်လျက် အဘယ့်ကြောင့် ငယ်သော ကာလ၌သာလျှင် သေသနည်း၊ ငယ်သောကာလ၌ သေခြင်းမည်သည် မသင့်သည် မဟုတ်လောဟု ဆို၏။ ထိုအခါ ဘုရားလောင်း ဓမ္မပါလကို ငါးရာကုန်သော လုလင်သည် အဆွေဓမ္မပါလ... သင်သည် သတ္တဝါတို့၏ သေမြဲဓမ္မတာကို မသိသလော ဟုဆို၏။ အမောင်လုလင်တို့ သိကား သိ၏။ ထိုသို့ သေမြဲဓမ္မတာကို သိငြားသော်လည်း ငယ်ရွယ်သောကာလ၌ မသေကုန်၊ အသက်အရွယ်ကြီးရင့်သော ကာလ၌သာလျှင် သေကုန်၏။ ဤသို့သာလျင် သိ၏ ဟု ဆို၏။ “အမောင် ဓမ္မပါလ ခပ်သိမ်းသော သင်္ခါရတရားတို့သည် မြဲသောသဘောရှိကုန်သလော၊ ဖြစ်ကုန်ပြီး၍ မရှိသည် မဟုတ်ကုန်လောဟု ဆိုကုန်၏။ အမြဲမရှိကုန်သည် မှန်၏။ ထိုသို့ အမြဲမရှိကုန်သော်လည်း ငယ်ရွယ်သောကာလ၌ သတ္တဝါတို့သည် မသေကုန်၊ အသက်အရွယ် ကြီးရင့်သော ကာလ၌ သာလျှင် သေကုန်၏။ အသက်အရွယ် ကြီးရင့်သောကာလ၌ အနိစ္စသဘောသို့ ရောက်ကုန်၏ ဟု ဆို၏။
သင်တို့အမျိုးအစဉ်လော
အမောင်ဓမ္မပါလ... သင်တို့အိမ်၌ တစ်စုံ တစ်ယောက်သောသူတို့သည် မသေကုန်သလော ဟု မေးကုန်၏။ ငါတို့၏အမျိုး၌ ငယ်ရွယ်သောကာလ၌ သတ္တဝါတို့သည် မသေကုန်၊ အသက်အရွယ် ကြီးရင့်သောကာလ၌ သာလျှင် သေကုန်၏ ဟု ဆို၏။ ဤကြီးရင့်မှ သေခြင်းသည် သင်တို့၏ အမျိုးအစဉ်လာလော ဟု မေးကုန်၏။ ငါတို့၏ အမျိုးစဉ်ဆက်သဘော မှန်ပေ၏ ဟုဆို၏။ လုလင်တို့သည် ထိုဓမ္မပါလ၏စကားကို ဆရာအား ကြားလျှောက်ကုန်၏။ ထိုအခါ ဘုရားလောင်းဓမ္မပါလ လုလင်ကို ခေါ်
စေ၍ အမောင် ဓမ္မပါလ သင်တို့အမျိုးဝယ် ငယ်ရွယ်သောကာလ၌ မသေကုန်ဟု ငါကြားရသည်မှန်သလောဟုမေး၏။ ဆရာ... မှန်၏ ဟုဆို၏။ ထိုဒိသာပါမောက္ခဆရာသည် ဓမ္မပါလလုလင်၏ စကားကိုကြား၍ ဤဓမ္မပါလသည် အလွန်လျှင်အံ့ဖွယ်သရဲသော စကားကိုဆို၏။ ဤဓမ္မပါလ၏ အဖထံသို့ သွားပြီးလျှင် မေး၍ ထိုဓမ္မပါလ၏ စကားသည် အကယ်၍ မှန်သည်ဖြစ်အံ့၊ ငါသည်လည်း ထိုအသက်ရှည်အံ့သော အကြောင်းကိုသာလျှင် ဖြစ်စေအံ့ဟုကြံ၏။ ကြံပြီး၍ ထိုဒိသာပါမောက္ခဆရာသည် သေလေ
ပြီးသော သား၏ ပြုအပ်သော ကိစ္စကိုပြု၍ ခုနစ်ရက် ရှစ်ရက် လွန်သောအခါ ဓမ္မပါလလုလင်ကို ခေါ်စေ၍-
အမောင်ဓမ္မပါလ ... ငါသည် စုံစမ်းချေအံ့၊ ထို့ကြောင့် ငါလာသည့်တိုင်အောင် ဤလုလင်တို့ကို အတတ်သင်နှင့်လော့ ဟုဆို၍ တစ်ခုသောဆိတ်၏ အရိုးကိုယူ၍ ရေဆေးပြီးလျှင် အိတ်၌ ထည့်၍ တစ်ယောက်သော အလုပ်အကျွေး သူငယ်ကိုခေါ်၍ တက္ကသိုလ်ပြည်မှ ထွက်ခဲ့ပြီးလျှင် အစဉ်သဖြင့် ထိုရွာသို့ရောက်လျှင် မဟာဓမ္မပါလအိမ်သည် အဘယ်မှာနည်းဟု မေး၍ သွားပြီးလျှင် တံခါး၌ ရပ်၏။ မဟာဓမ္မပါလ ပုဏ္ဏား၏ကျွန်အမှုလုပ်တွင် အကြင်သူသည် ရှေးဦးစွာ မြင်၏။ ထိုသူသည် ဆရာ့လက်မှ ထီးကိုယူလင့်၏။ ဖိနပ်ကိုယူလင့်၏။ အလုပ်အကျွေးငယ်၏ လက်မှလည်း အိတ်ကိုယူလင့်၏။ ထိုသူအား “အရှင်ပုဏ္ဏား အရှင့်သားတော် ဓမ္မပါလသတို့သား၏ ဆရာသည် အိမ်တံခါး၌ ရပ်၏ ဟု ဓမ္မပါလသတို့သား၏ အဖအား ကြားလျှောက်ကုန်လော့”ဟု ဆိုလတ်သော် ပုဏ္ဏားကျွန်တို့သည် ကောင်းပြီဟု သွား၍ ကြားလျှောက်ကုန်၏။
သင့်သားသေပြီ
ထိုအခါ မဟာဓမ္မပါလပုဏ္ဏားသည် လျင်မြန်စွာ တံခါး အနီးသို့လာလတ်၍ ဤအရပ်သို့ လာတော်မူလော့ ဟု ထိုသားဓမ္မပါလ လုလင်၏ ဆရာကို အိမ်သို့ဆောင်ပြီးလျှင်ပလ္လင်၌နေစေ၍ အလုံးစုံသော ခြေဆးခြင်း အစရှိသော ကိစ္စကိုပြု၏။ ဒိသာပါမောက္ခဆရာသည် ထမင်းစားပြီးသော် ချမ်းသာစွာ ပြောဟော၍နေကြသော ကာလ၌ ပုဏ္ဏား သင့်သားဖြစ်သော ဓမ္မပါလသတို့သားသည် ပညာရှိပေ၏။ ဗေဒင်သုံးပုံတို့၏လည်းကောင်း တစ်ဆယ့်ရှစ်ပါးသော အတတ်တို့၏လည်းကောင်း အပြီးသို့ရောက်ပြီ၊ ထိုဗေဒင်သုံးပုံ တစ်ဆယ့်ရှစ်ပါးသော အတတ်တို့ကို အပြီးတိုင် တတ်ပါသော်လည်း တစ်စုံတစ်ခုသော ရောဂါ အနာဖြင့် အသက်ကုန်ခြင်းသို့ ရောက်ချေပြီ၊ ခပ်သိမ်းသော သင်္ခါရတို့သည် အမြဲမရှိကုန်၊ မစိုးရိမ်လင့် ဟု ဆို၏။ မဟာဓမ္မပါလ ပုဏ္ဏားသည် လက်ခုပ်တီး၍ ပြင်းစွာသော ရယ်ခြင်းကို ရယ်လေ၏။ ပုဏ္ဏား... အဘယ့်ကြောင့် ရယ်သနည်း ဟု ဆိုသည်ရှိသော် ငါ့သား ဓမ္မပါလသည် မသေ၊ တစ်ပါးသော တစ်စုံတစ်ယောက်သာ သူသည် သေသည် ဖြစ်လတ္တံ့ဟု ဆို၏။ ပုဏ္ဏား သင့်သား၏ အရိုးတို့ကို မြင်၍သာလျှင် ယုံလော့ ဟု အရိုးတို့ကို အိတ်မှထုတ်၍ ဤအရိုးတို့သည် သင့်သား ဓမ္မပါလ၏ အရိုးတို့တည်း ဟု ဆို၏။ ထိုအရိုးတို့သည် ဆိတ်၏ လည်းကောင်း, ခွေး၏ လည်းကောင်း အရိုးတို့သည် ဖြစ် ကုန်လတ္တံ့။ ငါ့သား ဓမ္မပါလသည်ကား မသေ၊ ထိုစကားသည် မှန်၏။ ငါတို့အမျိုး၌ ဆွေခုနစ်ဆက်လည်သည့်တိုင်အောင် ငယ်ရွယ်သောကာလ၌ သေဖူးသောမည်သည် မရှိကုန်၊ သင်သည် မုသားဆိုဘိ၏ ဟု ဆိုကြကုန်၏။ ထိုခဏ၌ ခပ်သိမ်းသော လူအပေါင်းတို့သည်လည်း လက်ခုပ်တီး၍ ပြင်းစွာသော ရယ်ခြင်းကို ရယ်ကြကုန်၏။
ဘာ့ကြောင့် မသေသနည်း
ဒိသာပါမောက္ခဆရာသည် ထိုအံ့ဖွယ်သရဲကို မြင်၍လျှင် ဝမ်းမြောက်ခြင်းသို့ ရောက်သဖြင့် ပုဏ္ဏား... သင်၏ အမျိုးအစဉ်၌ သူငယ်တို့၏ မသေခြင်းမည်သည် အကြောင်းမရှိဘဲ ဖြစ်ခြင်းငှာ မတတ်ကောင်း၊ အဘယ်အကြောင်းကြောင့် သူငယ်တို့သည် မသေ့ကုန်သနည်း ဟု မေးလိုရကား-
ကိဿ သုစိဏ္ဏသ အယံ ဝိပါကော။
အက္ခာဟိ မေ ဗြာဟ္မဏ ဧတမတ္ထံ၊
ကသ္မာ နု တုမှံ ဒဟရာ န မီယရေ။
ဟူသော ရှေးဦးစွာသော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၉၂။ ဗြဟ္မဏ၊ ပုဏ္ဏား။ တေ တယာ၊ သင်သည်။ ဝတ၊ ဆောက်တည်အပ်သော အသက်ရှည်ကြောင်းဖြစ်သော အကျင့်သည်။ ကိံ၊ အဘယ်နည်း။ ကိံ ပန ဗြဟ္မစရိယံ၊ အဘယ်မည်သော မြတ်သောအကျင့်ကို။ စရိတံ၊ ကျင့်အပ်သနည်း။ အယံ ဝိပါကော၊ ဤအသက်ရှည်ခြင်း အကျိုးသည်။ ကိဿ သုစိဏ္ဏဿ၊ ကောင်းစွာကျင့်အပ်သော အဘယ်မည်သော အကျင့်၏။ ဝိပါကော၊ အကျိုးနည်း။ ဗြဟ္မဏ၊ ပုဏ္ဏား။ ဧတမတ္ထံ၊ ထိုအသက်ရှည်ကြောင်းဖြစ်သော အကျင့်ကို။ မေ၊ ငါ့အား။ အက္ခာဟိ၊ ကြားပါလော့။ ကသ္မာ၊ အဘယ့်ကြောင့်။ တုမှံ၊ သင်တို့၏။ ကုလေ၊ အမျိုး၌။ ဒဟရာ၊ သူငယ်တို့သည်။ န မီယရေ နု၊ မသေကုန်သနည်း။
မသေခြင်းအကြောင်းများ
ထိုစကားကိုကြား၍ မဟာဓမ္မပါလ ပုဏ္ဏားကြီးသည် အကျင့်ဂုဏ်၏ အာနုဘော်ကြောင့် ထိုအမျိုး၌ သူငယ်တို့သည် မသေကုန်၊ ထိုဂုဏ်ကျေးဇူးတို့ကို ပြလိုသည်ဖြစ်၍ -
ပါပါနိ ကမ္မာနိ ပရိဝဇ္ဇယာမ။
အနရိယံ ပရိဝဇ္ဇေမု သဗ္ဗံ။
တသ္မာ ဟိ အမှံ ဒဟရာ န မီယရေ။
န စာပိ ဓမ္မံ အသတံ ရောစယာမ။
ဟိတွာ အသန္တေ န ဇဟာမ သန္တေ၊
တသ္မာ ဟိ အမှံ ဒဟရာ န မီယရေ။
ဒဒမ္ပိ ဝေ အတ္တမနာ ဘဝါမ။
ဒတွာပိ ဝေ နာနုတပ္ပါမ ပစ္ဆာ
တသ္မာ အမှံ ဒဟရာ န မီယရေ။
ဝနိဗ္ဗကေ ယာစနကေ ဒလိဒ္ဓေ။
အန္နေန ပါနေန အဘိတပ္ပယာမ၊
တသ္မာ ဟိ အမှံ ဒဟရာ န မီယရေ။
အမှေ စ ဘရိယာ နာတိက္ကမန္တိ။
အညတြ တာဟိ ဗြဟ္မစရိယံ စရာမ၊
တသ္မာ ဟိ အမှံ ဒဟရာ န မီယရေ။
လောကေ အဒိန္နံ ပရိဝဇ္ဇယာမ။
အမဇ္ဇပါနောပိ မုသာ ဘဏာမ၊
တသ္မာဟိ အမှံ ဒဟရာ န မီယရေ။
မေဓာဝိနော ဟောန္တိ ပဟူတပညာ။
ဗဟုဿုတာ ဝေဒဂုနော စ ဟောန္တိ၊
တသ္မာ ဟိ အမှံ ဒဟရာ န မီယရေ။
ပုတ္တာ စ ဒါရာ စ မယဉ္စ သဗ္ဗေ။
ဓမ္မံ စရာမ ပရလောကဟေတု၊
တသ္မာ ဟိ အမှံ ဒဟရာ န မီယရေ။
ပရိစာရကာ ကမ္မကရာ စ သဗ္ဗေ။
ဓမ္မ စရန္တိ ပရလောကဟေတု။
တသ္မာ ဟိ အမှံ ဒဟရာ န မီယရေ။
ဟူသော ဤကိုးဂါထာတို့ကို ဆို၏။
ကောင်းမှုသာ ပြုကြသည်
၉၃။ အာစရိယ၊ ဆရာ။ မယံ၊ ငါတို့သည်။ ဓမ္မံ၊ ဒါနသီလ အစရှိသော ကုသလကမ္မပထ တရားဆယ်ပါးကို။ စရာမ၊ ကျင့်ကုန်၏။ န မုသာ ဘဏာမ၊ မဟုတ်မမှန်သော စကားကိုလည်း မဆိုကုန်။ ပါပါနိ ကမ္မာနိ၊ မကောင်းမှုတို့ကို။ ပရိဝဇ္ဇယာမ၊ ရှောင်ကြဉ်ကုန်၏။ သဗ္ဗံ၊ အလုံးစုံသော။ အနရိယံ၊ သူတော်မဟုတ် သူယုတ်တို့၏အကျင့်ကို။ ပရိဝဇ္ဇေမု၊ ကြဉ်ရှောင်ကြကုန်၏။ တသ္မာဟိ၊ ထိုသို့သောတရားကို ကျင့်သောကြောင့်သာလျှင်။ အမှံ၊ ငါတို့၏။ ကုလေ၊ အမျိုး၌။ ဒဟရာ၊ ပျိုရွယ်သောသူတို့သည်။ န မီယရေ၊ မသေကုန်၊
တရားကိုသာ လိုက်နာကြသည်
၉၄။ အာစရိယ၊ ဆရာ။ မယံ၊ ငါတို့သည်။ အသတဉ္ဇ ဓမ္မံ၊ သူတော်မဟုတ် သူယုတ်တို့၏ တရားကိုလည်းကောင်း။ သတဉ္စ ဓမ္မံ၊ သူတော်ကောင်းတို့၏ တရားကိုလည်းကောင်း။ သုဏောမ၊ နာကုန်၏။ စ အပိ၊ ထိုသူတော်မဟုတ် သူယုတ်တို့၏စကားကို နာကုန်သော်လည်း။ အသတံ ဓမ္မံ၊ သူတော်မဟုတ် သူယုတ်တို့၏ တရားကို။ န ရောစာမ၊ မနှစ်သက်ကုန်။ အသန္တေ၊ သူတော်မဟုတ် သူယုတ်တို့ကို။ ဟိတွာ၊ စွန့်ကုန်၍။ သန္တေ၊ သူတော်ကောင်းတို့ကို။ န ဇဟာမ၊ မစွန့်ကုန်။ တသ္မာဟိ၊ ထို့ကြောင့်လျှင်။ အမှံ၊ ငါတို့၏။ ကုလေ၊ အမျိုး၌။ ဒဟရာ၊ ပျိုရွယ်သော သူတို့သည်။ န မီယရေ၊ မသေကုန်။
ကောင်းစွာလှူကြသည်
၉၅။ အာစရိယ၊ ဆရာ။ မယံ၊ ငါတို့သည်။ ပုဗ္ဗေဝ ဒါနာ၊ မလှူမီရှေးအဖို့၌လျှင်။ သုမနာ၊ ဝမ်းမြောက်ကုန်သည်။ ဘဝါမ၊ ဖြစ်ကုန်၏။ ဒဒမ္ပိ၊ လှူစဉ်ဆဲဆဲ၌လည်း။ ဝေ၊ စင်စစ်။ အတ္တမနာ၊ ဝမ်းမြောက်ကုန်သည်။ ဘဝါမ၊ ဖြစ်ကုန်၏။ ဒတွာပိ၊ လှူပြီး၍လည်း။ ပစ္ဆာ၊ နောက်ကာလ၌။ နာနုတပ္ပါမ၊ နောင်တမရှိကုန်။ တသ္မာဟိ၊ ထိုသို့ စေတနာသုံးတန်ပြတ်၍ လှူလေ့ရှိသောကြောင့်လျှင်။ အမှံ၊ ငါတို့၏။ ကုလေ၊ အမျိုး၌။ ဒဟရာ၊ ပျိုရွယ်သော သူတို့သည်။ န မီယရေ၊ မသေကုန်။
ကောင်းစွာ ကျွေးမွေးကြသည်
၉၆။ အာစရိယ၊ ဆရာ။ မယံ၊ ငါတို့သည်။ သမဏေ စ၊ ကိလေသာငြိမ်းပြီးသော ပစ္စေကဗုဒ္ဓါတို့ကိုလည်းကင်ေး။ ဗြာဟ္မဏေ စ၊ မကောင်းမှုကို အပပြုကုန်သော အရိယာတို့ကိုလည်းကောင်း။ အဒ္ဓိကေ စ၊ ခရီးသွားတို့ကိုလည်းကောင်း။ ဝနိဗ္ဗကေ စ၊ သီချင်းသီ၍ တောင်းလာကုန်သော သူတို့ကိုလည်းကောင်း။ ယာစနကေ စ၊ သာမည တောင်းလာကုန်သောသူတို့ကိုလည်းကောင်း။ ဒလိဒ္ဓေ စ၊ သူဆင်းရဲတို့ကိုလည်းကောင်း။ အန္နေန စ၊ ထမင်းဖြင့် လည်းကောင်း။ ပါနေန စ၊ အဖျော်ဖြင့်လည်းကောင်း။ အဘိတပ္ပယာမ၊ လုပ်ကျွေးကုန်၏။ တသ္မာ ဟိ၊ ထို့ကြောင့်လျှင်။ အမှံ၊ ငါတို့၏။ ကုလေ၊ အမျိုး၌။ ဒဟရာ၊ ပျိုရွယ်သော သူတို့သည်။ န မီယရေ၊ မသေကုန်။
ကာမေသုမှ ရှောင်ကြသည်
၉၇။ အာစရိယ၊ ဆရာ။ မယဉ္စ၊ ငါတို့သည်လည်း။ ဘရိယံ၊ မိမိမယားကို။ နာတိက္ကမာမ၊ လွန်၍ တစ်ပါးသော မိန်းမသို့ သွားလာခြင်း မရှိကုန်။ ဘရိယာ စ၊ မယားတို့သည်လည်း။ အမှေ၊ ငါတို့ကို။ နာတိက္ကမန္တိ၊ လွန်၍ တစ်ပါးသောယောက်ျားသို့ သွားလာခြင်း မရှိကုန်။ တာဟိ၊ ထိုသူ့လင် သူ့မယားတို့မှ။ အညတြ၊ ကြဉ်ကုန်၍။ ဗြဟ္မစရိယံ၊ မြတ်သောအကျင့်ကို။ စရာမ၊ ကျင့်ကုန်၏။ တသ္မာဟိ၊ ထိုသို့ ကာမေသုမိစ္ဆာစာရမှ ကြဉ်လေ့ရှိသောကြောင့်လျှင်။ အမှံ၊ ငါတို့၏။ ကုလေ၊ အမျိုး၌။ ဒဟရာ၊ ပျိုရွယ်သောသူတို့သည်။ န မီယရေ၊ မသေကုန်။
ငါးပါးသီလ မြဲကြသည်
၉၈။ အာစရိယ၊ ဆရာ။ မယံ၊ ငါတို့သည်။ ပါဏာတိပါတာ၊ သူ့အသက်ကို သတ်ခြင်းမှ။ ဝိရမာမ၊ ကြဉ်ကုန်၏။ သဗ္ဗေ၊ ခပ်သိမ်းကုန်သော ငါတို့သည်။ လောကေ၊ လောက၌။ အဒိန္နံ၊ အရှင်မပေးသော ဥစ္စာကို။ ပရိဝဇ္ဇယာမ၊ ကြဉ်ကုန်၏။ အမဇ္ဇပါ၊ သေရည်သေရက်ကို မသောက်ကုန်။ နောပိ မုသာ ဘဏာမ၊ မုသားကိုလည်း မဆိုကုန်။ တသ္မာဟိ၊ ထိုသို့ ငါးပါးသီလ မြဲသောကြောင့်လျှင်။ အမှံ၊ ငါတို့၏။ ကုလေ၊ အမျိုး၌။ ဒဟရာ၊ ပျိုရွယ်သောသူတို့သည်။ န မီယရေ၊ မသေကုန်။
ပညာရှိကို ဆည်းပူးကြသည်
၉၉။ အာစရိယ၊ ဆရာ။ သုတ္တမာသု၊ အလွန်မြတ်သော အကျင့်ရှိကုန်သော။ ဧတာသု၊ ထိုမိန်းမတို့၌။ ယေ ပုတ္တာ၊ အကြင် သားသမီးတို့သည်။ ဝေ၊ စင်စစ်။ ဇာယရေ၊ ဖြစ်ကုန်၏။ တေ ပုတ္တာ၊ ထိုမြတ်သော အကျင့်ရှိသောမိဘတို့၏ သားသမီးတို့သည်။ မေဓာဝိနော၊ လျင်သော ပညာရှိကုန်သည်။ ပဟူတပညာ၊ အမှုခပ်သိမ်း၌ စွမ်းနိုင်သော ပညာရှိကုန်သည်။ ဟောန္တိ၊ ဖြစ်ကုန်၏။ ဗဟုဿုတာ စ၊ များသော အကြားအမြင် ရှိကုန်သည်လည်းကောင်း။ ဝေဒဂုနော စ၊ ကမ်းတဖက်ရောက် တတ်မြောက်ပြီးသော ပညာရှိကုန်သည်လည်းကောင်း။ ဟောန္တိ၊ ဖြစ်ကုန်၏။ တသ္မာဟိ၊ ထိုသို့ ပညာနှင့် ပြည့်စုံသောကြောင့်သာလျှင်။ အမှံ၊ ငါတို့၏။ ကုလေ၊ အမျိုး၌။ ဒဟရာ၊ ပျိုရွယ်သာ သူတို့သည်။ န မီယရေ၊ မသေကုန်။
ကုသိုလ်၁၀-ပါး ပြုကြသည်
၁၀၀။ အာစရိယ၊ ဆရာ။ အမှာကံ၊ ငါတို့၏။ ကုလေ၊ အမျိုး၌။ မာတာ စ၊ အမိသည်လည်းကောင်း။ ပိတာ စ၊ အဖသည်လည်းကောင်း။ ဘဂိနီ စ၊ နှဓသည်လည်းကောင်း။ ဘာတရော စ၊ ညီနောင်တို့သည်လည်းကောင်း။ ပုတ္တာ စ၊ သား သ မီးတို့သည်လည်းကောင်း။ ဒါရာ စ၊ မယားတို့သည်လည်းကောင်း။ မယဉ္စ၊ ငါတို့သည်လည်းကောင်း။ သဗ္ဗေ၊ ခပ်သိမ်းကုန်သော သူတို့သည်။ ပရလောကသေတု၊ တမလွန်ဘဝ၌ အပယ်လားရအံ့သည်မှ ကြောက်ကုန်သောကြောင့်။ ဓမ္မံ၊ ကုသိုလ်ဆယ်ပါးတရားကို။ စရာမ၊ ကျင့်ကြကုန်၏။ တသ္မာဟိ၊ ထိုသို့ ကုသိုလ်ဆယ်ပါးတရားကို ကျင့်ကုန်သောကြောင့်လျှင်။ အမှံ၊ ငါတို့၏။ ကုလေ၊ အမျိုး၌။ ဒဟရာ၊ ပျိုရွယ်သော သူတို့ထည်။ န မီယရေ၊ မသေကုန်။
၁၀၁။ အာစရိယ၊ ဆရာ။ အမှာကံ၊ ငါတို့၏။ ကုလေ၊ အမျိုး၌။ ဒါသာ စ၊ ကျွန်တို့သည်လည်းကောင်း။ ဒါသျော စ၊ ကျွန်မိန်းမတို့သည်လည်းကောင်း။ အနုဇီဝိနော စ၊ မှီ၍ အသက်မွေးသော သူတို့သည်လည်းကောင်း။ ပရိစာရကာ စ၊ အလုပ်အကျွေးတို့သည်လည်းကောင်း။ ကမ္မကရာ စ၊ အမှုလုပ်တို့သည်လည်းကောင်း။ သဗ္ဗေ၊ ခပ်သိမ်းကုန်သော သူတို့သည်။ ပရလောကဟေတု၊ တမလွန်ဘဝ၌ ဆင်းရဲအံ့သည်မှ ကြောက်ကုန်သောကြောင့်။ ဓမ္မံ၊ ကုသိုလ်ဆယ်ပါးတရားကို။ စရန္တိ၊ ကျင့်ကုန်၏။ တသ္မာဟိ၊ ထိုသို့ တရားကိုကျင့်ကုန်ကြောင့်လျှင်။ အမှံ၊ ငါတို့၏။ ကုလေ၊ အမျိုး၌။ ဒဟရာ၊ ပျိုရွယ်သောသူတို့သည်။ န မီယရေ၊ မသေကုန်။
တရားစောင့်က တရားကစောင့်သည်
အမျိုးတို့၏ စာရိတ္တကို ပြောဆိုပြီး၍၎င်းစာရိတ္တ၏ အာနိသံသဖလနှင့်တကွ သား၏ မသေသည်၏အဖြစ် အရိုးမဟုတ်သည်၏အဖြစ်ကို ပြောဆိုပြန်လိုရကား-
ဓမ္မော သုစိဏ္ဏော သုခမာဝဟတိ။
ဧသာ နိသံသော ဓမ္မေ သုစိဏ္ဏေဖ
န ဒုဂ္ဂတိံ ဂစ္ဆတိ ဓမ္မစာရီ။
ဆတ္တံ မဟန္တံ ဝိယ ဝဿကာလေ။
ဓမ္မေန ဂုတ္တော မမ ဓမ္မပါလော၊
အညဿ အဋ္ဌီနိ သုခီ ကုမာရော။
ဟူသော ဤနှစ်ဂါထာတို့ဖြင့် တရားကိုကျင့်ကုန်သော သူတို့၏အကျိုးဆက်နှင့်တကွ ဆို၏။
၁၀၂။ အာစရိယ၊ ဒိသာပါမောက္ခဆရာ။ ဓမ္မော၊ ကုသိုလ်ဆယ်ပါး တရားသည်။ ဓမ္မစာရိံ၊ ကုသိုလ်ဆယ်ပါးတရားကို ကျင့်သောသူကို။ ဟဝေ၊ စင်စစ်။ ရက္ခတိ၊ စောင့်ပေတတ်၏။ သုစိဏ္ဏော၊ ကောင်းစွာကျင့်အပ်သော။ ဓမ္မော၊ ကုသိုလ်ဆယ်ပါးတရားသည်။ သုခံ၊ သုံးပါးသော ချမ်းသာကို။ အာဝဟတိ၊ ရွက်ဆောင်တတ်၏။ ဓမ္မစာရီ၊ ကုသိုလ်ဆယ်ပါးတရားကို ကျင့်သောသူသည်။ ဒုဂ္ဂတိံ၊ အပါယ်လေးဘုံသို့။ န ဂစ္ဆတိ၊ မလားရ။ ဧသ ဧသော၊ ဤအပါယ်မလားးရခြင်း အကျိုးသည်။ သုစိဏ္ဏေ သုစိဏ္ဏဿ၊ ကောင်းစွာကျင့်အပ်သော။ ဓမ္မေ ဓမ္မဿ၊ ကုသိုလ်ဆယ်ပါးတရား၏။ အာနိသံသော၊ အကျိုးတည်း။
၁၀၃။ ဝဿကာလေ၊ မိုးရွာသောအခါ၌။ မဟန္တံ၊ ကြီးစွာသော။ ဆတ္တံ၊ ထီးသည်။ ဓာရေန္တံ၊ ဆောင်းသောသူကို။ တေမနတော၊ မိုးစွတ်ခြင်းမှ။ ရက္ခတိ ဝိယ၊ စောင့်သကဲ့သို့။ ဓမ္မော၊ ကုသိုလ်ဆယ်ပါး တရားသည်။ ဓမ္မစာရိံ၊ ကုသိုလ်ဆယ်ပါးတရားကို ကျင့်သောသူကို။ ဟဝေ၊ စင်စစ်။ ရက္ခတိ၊ စောင့်၏။ အာစရိယ၊ ဆရာ။ ဓမ္မေန၊ မိစောင့်သော တရားသည်။ ဂုတ္တော၊ စောင့်အပ်သော။ မမ ကုမာရော၊ ငါ၏သားဖြစ်သော။ ဓမ္မပါလော၊ ဓမ္မပါလသည်။ သုခီ၊ ချမ်းသာစွာအသက်ရှည်၏။ အဋ္ဌီနိ၊ ဆရာဆောင်ခဲ့သော အရိုးတို့သည်။ အညဿ၊ တစ်ပါးသော သတ္တဝါ၏။ အဋ္ဌီနိ၊ အရိုးတို့တည်း။
ထိုစကားကိုကြား၍ ဒိသာပါမောက္ခဆရာသည် ငါ၏လာခြင်းသည် များသော အကျိုးရှိ၏။ အကျိုးမရှိသည် မဟုတ် ဟု ကောင်းစွာဖြစ်သော ဝမ်းမြောက်ခြင်းရှိသည်ဖြစ်၍ ဓမ္မပါလသတို့သား၏ ခမည်းတော်ပုဏ္ဏားကို ကန်တော့၍ ငါသည်လာသဖြင့် သင်တို့အား စုံစမ်းခြင်းငှာသာလျင် ဆိတ်ရိုးတို့ကို ဆောင်အပ်ကုန်၏။ သင်၏သား ဓမ္မပါလသည် အနာမရှိသည်သာလျှင်တည်း၊ သင်တို့သည် စောင့်အပ်သောတရားကို ငါ့အားလည်း ပေးကုန်လော့ ဟု ဆို၏။ ဆိုပြီး၍လျှင် ပေ၌ရေးပြီး၍ နှစ်ရက်သုံးရက် နေပြီးလျှင် တက္ကသိုလ်ပြည်သို့ သွား၍ ဓမ္မပါလလုလင်အား ခပ်သိမ်းသော အတတ်တို့ကို သင်စေ၍ များစွာသော အခြံအရံနှင့်တကွ ပို့လိုက်၏။
ဇာတ်ပေါင်း... သဗ္ဗညူ မြတ်ဘုရားသည် ခမည်းတော် သုဒ္ဓေါဒန မင်းကြီးအား ဤဓမ္မဒေသနာကို ဆောင်တော်မူပြီးလျှင် သစ္စာတို့ကို ပြတော်မူ၍ ဇာတ်ကို ပေါင်းတော်မူ၏။ သစ္စာတို့ကိုကို ပြတော်မူသည်၏အဆုံး၌ ခမည်းတော် သုဒ္ဓေါဒနမင်းကြီးသည် အနာဂါမိဖိုလ်၌ တည်၏။ ဇာတ်ကို အဘယ်သို့ ပေါင်းတော်မူသနည်း ဟူမူကား- ယခုအခါ မြတ်သောသာကီဝင် မင်းမျိုးတို့သည် ထိုအခါ မယ်တော် ခမည်းတော်တို့သည် ဖြစ်ဖူးကုန်ပြီ၊ ယခုအခါ သာရိပုတ္တရာသည် ထိုအခါ ဒိသာပါမောက္ခဆရာ ဖြစ်ဖူးပြီ၊ ယခုအခါ ဘုရားပရိသတ်တို့သည် ထိုအခါ ဒိသာပါမောက္ခ ဆရာ၏ ပရိသတ် ဖြစ်ဖူးကုန်ပြီ၊ ယခုအခါ ငါဘုရားသည်လျှင် ထိုအခါ ဓမ္မပါလသတို့သား ဖြစ်ဖူးပြီ၊ ဤသို့ ဇာတ်ကို ပေါင်းတော်မူ၏။
သီလကိုဖြည့်၊ တရားပြည့်၊ ငယ်သည့်အခါ မသေရာ
ကိုးခုမြောက်သော မဟာဓမ္မပါလဇာတ်သည် ပြီး၏။
*****
ဒသကနိပါတ်
၁၀။ ကုက္ကုဋဇာတ်
ကိုယ်ကျိုးသက်သက်ရှာသော မိတ်ဆွေတုကို မပေါင်းသင့်ခြင်း
ဟောတော်မူရာဌာန... နတ်နှင့်တကွသော လောကကို ဆုံးမတော်မူတတ်သော သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် နာသ္မသေ ကတပါပမှိ အစရှိသော ဂါထာပုဒ်ဖြင့် တန်ဆာဆင်အပ်သော ဤကုက္ကုဋဇာတ်ကို ဝေဠုဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် ဒေဝဒတ်၏ မြတ်စွာဘုရားကို သတ်ခြင်းငှာ လုံ့လပြုခြင်းကို အကြောင်းပြု၍ ဟောတော်မူ၏။
ပစ္စုပ္ပန်ဝတ္ထု... ထိုစကားသည် မှန်၏။ တရားသဘင်၌ ရဟန်းတို့သည် ဒေဝဒတ်၏ ကျေးဇူးမဲ့ဖြစ်သောစကားကို ဖြစ်စေကုန်၏။ ငါ့ရှင်တို့ ဒေဝဒတ်သည် လေးသမားတို့ကိုလွှတ်ခြင်း အစရှိသည်ဖြင့် မြတ်စွာဘုရားအား သတ်ခြင်းငှာသာလျှင် အကြောင်းပြု၏ ဟု စကားကို ဖြစ်စေကုန်၏။ မြတ်စွာဘုရားသည် လာတော်မူလတ်၍ ရဟန်းတို့ ... ယခုအခါ အဘယ်မည်သောစကားဖြင့် စည်းဝေးကြကုန်သနည်း ဟု မေးတော်မူ၍ ဤမည်သောစကားဖြင့် စည်းဝေးပါကုန်၏ ဟု နားတော် လျောက်သည်ရှိသော် ရဟန်းတို့ ယခုအခါ၌သာလျှင် ဒေဝဒတ်သည် ငါ့ကိုသတ်ခြင်းငှာ လုံ့လပြုသည် မဟုတ်သေး၊ ရှေး၌လည်း ဤဒေဝဒတ်သည် သတ်ခြင်းငှာ လုံ့လပြုဖူးသည်သာလျှင်တည်း ဟု မိန့်တော်မူ၍ အတိတ်ကို ဆောင်တော်မူ၏။
အတိတ်ဝတ္ထု... ရဟန်းတို့ လွန်လေပြီးသောအခါ ကောသမ္ဗီပြည်၌ ကောသမ္ဗကမည်သော မင်းသည် မင်းပြု၏။ ထိုအခါ ဘုရားလောင်းသည် တစ်ခုသော ဝါးတောဝယ် ကြက်မျိုး၌ ဖြစ်၍ များစွာသော ကြက်အပေါင် ခြံရံလျက် တော၌နေ၏။
ကြက်များ စွန်စား၍ကုန်
ထိုဘုရားလောင်း ကြက်မင်း၏ မနီးမဝေးသော အရပ်၌ တစ်ခုသောစွန်သည် နေ၏။ ဥပါယ်တံမျဉ်ဖြင့် တစ်ခု တစ်ခုသော ကြက်ကိုယူ၍ စားသည်ရှိသော် ဘုရားလောင်းကြက်မင်းကိုထား၍ ကြွင်းသော ကြက်အပေါင်းကို စား၏။ ဘုရားလောင်း ကြက်မင်း တစ်ခုသည်သာလျင် ကြွင်းသည်ဖြစ်၏။
ကြက်မင်းကို ဖြားယောင်းပုံ
ထိုဘုရားလောင်းကြက်မင်းသည် မမေ့မလျော့ ထွက်သင့်သောအခါ၌သာလျှင် အစာကိုယူပြီးလျှင် တောသို့ ဝင်၍နေ၏။ ထိုစွန်သည် ဘုရားလောင်းကို ဖမ်းယူအံ့သောငှာ မတတ်နိုင်သည်ဖြစ်၍ တစ်ခုသော ဥပါယ်တံမျဉ်ဖြင့် ဖျားယောင်း၍ ဖမ်းယူအံ့ ဟု ကြံ၍ ထိုဘုရားလောင်း ကြက်မင်း၏ မနီးမဝေးသော အရပ်ဝယ် တစ်ခုသောသစ်ခက်၌ နား၍ အဆွေကြက်မင်း... သင်သည် ငါ့ကို အဘယ့်ကြောင့် ကြောက်သနည်း၊ ငါသည် သင်နှင့်တကွ အကျွမ်းဝင်ခြင်းကို ပြုလိုပါ၏။ ဤမည်သောအရပ်၌ ပြည့်စုံသောအစာ ရှိ၏။ ထိုအရပ်၌ နှစ်ယောက်ကုန်သော ငါတို့သည် အစာကိုယူ၍ အချင်းချင်း ချစ်သောနေခြင်းဖြင့် နေကြကုန်အံ့ ဟု ဆို၏။ ထိုအခါ စွန်ကို ဘုရားလောင်းကြက်မင်းသည် အချင်းစွန် သင်နှင့်တကွ ငါ၏ အကျွမ်းဝင်ခြင်းသည် မရှိ၊ သင်သည် သွားလေတော့ ဟု ဆို၏။ အဆွေကြက်မင်း ငါသည် ရှေး၌ မကောင်းမှုကို ပြုမိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့် သင်ကြက်မင်းသည် မယုံ၊ ဤနေ့မှစ၍ ဤသို့သဘောရှိသော မကောင်းမှုကို မပြုအံ့ ဟု ဆို၏။
ကြက်မင်း၏တရားများ
ငါ့အား သင်ကဲ့သို့သော မကောင်းမှုကိုပြုသော အဆွေခင်ပွန်းဖြင့် အလိုမရှိ၊ သင်သည် သွားလေလော့ဟု သုံးကြိမ်မြောက်အောင် ပယ်၍ ဤမျှလောက်ကုန်သော အကြောင်းတို့နှင့် ပြည့်စုံသော သတ္တဝါနှင့်တကွ အကျွမ်းဝင်ခြင်း မည်သည်ကို ပြုခြင်းငှာ မသင့် ဟု တောအုပ်ကို ပဲ့တင်ထပ်စေလျက် နတ်တို့သည် ကောင်းချီးပေးကုန်သည် ရှိသော် တရားတော်ကို ဖြစ်စေလိုသည်ဖြစ်၍-
နာသ္မသေ အတ္တတ္ထပညာမှိ၊ အတိသန္တေပိ နာသ္မသေ။
ဃသန္တိ မညေ မိတ္တာနိ၊ ဝါစာယ န စ ကမ္မုနာ၊
မနုဿဖေဂ္ဂူ နာသီဒေ၊ ယသ္မိံ နတ္ထိ ကတညုတာ။
နာနာဝိကတွာ သံသဂ္ဂံ၊ တာဒိသမ္ပိ စ နာသ္မသေ။
နိသိတံဝ ပဋိစ္ဆန္နံ၊ တာဒိသမ္ပိ စ နာသ္မသေ။
ဝိဝိဓေဟိ ဥပါယန္တိ၊ တာဒသမ္ပိ စ နာသ္မသေ။
ဒုဗ္ဘိံ ကရောတိ ဒုမ္မေဓော၊ တဉ္စ ဟန္တွာန ဂစ္ဆတိ။
ဟူသော ဤခုနစ်ဂါထာတို့ကို ဆို၏။
အကျွမ်းမဝင်အပ်သူများ
၁၀၄။ ဘောန္တော ဒေဝတာယော၊ အိုနတ်များတို့။ ကတပါပမှိ၊ မကောင်းမှုကိုပြုသောသူ၌။ နာသ္မသေ၊ အကျွမ်းမဝင်ရာ။ အလိကဝါဒိနေ၊ မုသားဆိုလေ့ရှိသောသူ၌လည်း။ နာသ္မသေ၊ အကျွမ်းမဝင်ရာ။ အတ္တတ္ထပညမှိ၊ မိမိအကျိုးကိုသာ အလိုရှိ၍ ဆည်းကပ်ခစားလာသော သူ၌လည်း။ နာသ္မသေ၊ အကျွမ်းမဝင်ရာ။ အတိသန္တေပိ၊ မိမိကိုယ်၌ ဂုဏ်မရှိဘဲလျက် ဂုဏ်ရှိသကဲ့သို့ ပြုသောသူ၌လည်း။ နာသ္မသေ၊ အကျွမ်းမဝင်ရာ။
၁၀၅။ ဂေါပိပါသိတဇာတိကာ၊ ရေငတ်သောနွားနှင့် တူကုန်သော။ ဧကေ၊ အချို့ကုန်သော။ ပုရိသာ၊ ယောက်ျားတို့သည်။ ဘဝန္တိ ဟိ၊ ရှိသည်ဖြစ်ကုန်၏။ ဝါစာယ၊ နှုတ်ဖြင့်သာလျှင်။ မိတ္တာနိ မညေ၊ အဆွေခင်ပွန်းကိုကဲ့သို့။ ဃသန္တိ၊ စပ်ကုန်၏။ ကမ္မုနာ စ၊ ကိုယ်ဖြင့်ကား။ န ဃသန္တိ၊ မစပ်ကုန်။ တေသုပိ၊ ထိုနှုတ်ဖြင့်သာလျှင် အဆွေ ခင်ပွန်း ဖွဲ့တတ်သော သူတို့၌လည်း။ နာသ္မသေ၊ အကျွမ်းမဝင်ရာ။
၁၀၆။ ဘောန္တော၊ အိုနတ်များတို့။ ယေ နရာ၊ အကြင် သူတို့သည်။ သုက္ခဉ္ဇလိပဂ္ဂဟိတာ၊ အချည်းနှီးသောလက်အုပ်ကို ချီကုန်၍။ ဝါစာယ၊ နှုတ်ဖြင့်သာလျှင်။ ပလိဂုဏ္ဌိတာ၊ ဤမည်သော ဥစ္စာကိုပေးအံ့ ဤမည်သော အမှုကိုပြုအံ့ဟု ဖုံးလွှမ်း၍ ဆိုတတ်ကုန်၏။ တေသုပိ၊ ထိုသူတို့၌လည်း။ နာသ္မသေ၊ အကျွမ်းမဝင်ရာ။ မနုဿဖေဂ္ဂူ၊ ဟိရီဩတ္တပ္ပတည်းဟူသော အနှစ်သာရမှကင်းသော အဟိရိက အနောတ္တပ္ပ တည်းဟူသော အကာသာရှိသောသူတို့ကိုလည်း။ နာသီဒေ၊ မဆည်းကပ်ရာ။ ယသ္မိံ၊ အကြင်သူ၌။ ကတညုတာ၊ ပြုသော သူ့ကျေးဇူးကို သိသောအဖြစ်သည်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ တသ္မိမ္ပိ၊ ထိုသူ့ကျေးဇူးကို မသိသော သူ၌လည်း။ နာသ္မသေ၊ အကျွမ်းမဝင်ရာ။
၁၀၇။ ဘောန္တော၊ အိုနတ်များတို့။ အညညစိတ္တာနံ၊ မုန်းလွယ် ချစ်လွယ်သော စိတ်ရှိကုန်သော။ ဣတ္ထီနံ ဝါ၊ မိန်းမတို့အားလည်းကောင်း။ ပုရိသာနံ ဝါ၊ ယောကျ်ားတို့အားလည်းကောင်း။ နာသ္မသေ၊ အကျွမ်းမဝင်ရာ။ ယောပိ၊ အကြင်သူသည်လည်း။ နာနာ၊ အထူးထူးသော အကြောင်းဖြင့်။ သံသဂ္ဂံ၊ ရောနှောသည်ကို။ အာဝိကတွာ၊ ထင်စွာပြု၍။ အန္တရာယံ၊ အန္တရာယ်ကို။ ကရောတိ၊ ပြုတတ်၏။ တာဒိသမ္ပိ စ၊ ထိုသို့ အန္တရာယ်ပြုရအောင် ပေါင်းယှဉ်လာသော သူကိုလည်း။ နာသ္မသေ၊ အကျွမ်းမဝင်ရာ။
၁၀၈။ ဘောန္တော၊ အိုနတ်များတို့။ အနရိယကမ္မံ၊ သူတော်မဟုတ် သူယုတ်တို့၏ အမှုသို့။ ဩက္ကန္တံ၊ သက်ဝင်သော။ အထေတံ၊ မြဲမြံခိုင်ခံ့သော စကားမရှိသော။ ပဋိစ္ဆန္နံ၊ အဝတ်ပုဆိုးတို့ဖြင့် ဖုံးလွှမ်းအပ်သော။ နိသိတံဝ၊ ထက်စွာ သန်လျက်နှင့်တူသော။ သဗ္ဗဃာတိနံ၊ ခပ်သိမ်းသော သတ္တဝါတို့ကို ညှဉ်းဆဲတတ်သော။ တာဒိသမ္ပိ၊ ထိုသို့ သဘောရှိသော သူကိုလည်း။ နာသ္မသေ၊ အကျွမ်းမဝင်ရာ။
၁၀၉။ ဘောန္တော၊ အိုနတ်များတို့။ ဣဓ၊ ဤလောက၌။ ဧကစ္စေ၊ အချို့သောသူတို့သည်။ သာခလျေန၊ စကားသာပြေပြစ်၍။ အစေတသာ၊ စိတ်မပါသော။ မိတ္တရူပေန၊ အဆွေခင်ပွန်း သဘောဖြင့်။ ဝိဝိဓေဟိ ဥပါယေဟိ၊ အထူးထူး အပြားပြားသော အကြောင်းတို့ဖြင့်။ ဩကာသပေက္ခာ၊ အခွင့်ကိုသာ ရှာကုန်လျက်။ ဥပ့ယန္တိ၊ ကပ်ကုန်၏။ တာဒိသမ္ပိ၊ ထိုသို့ သဘောရှိသော အဆွေခင်ပွန်းယောင်ပြု၍ အခွင့်ကို ရှာတတ်သော သူကိုလည်း။ နာသ္မသေ၊ အကျွမ်းမဝင်ရာ၊
၁၁၀။ ဘောန္တော၊ အိုနတ်များတို့။ ယောညနရော၊ အကြင်သူသည်။ ယတ္ထ၊ အကြင် အဆွေခင်ပွန်းအိမ်၌။ အာမိသံ ဝါ၊ ထမင်း ခဲဖွယ်ကိုလည်းကောင်း။ ဓနံ ဝါပိ၊ ထိုမှတစ်ပါးသော ဥစ္စာကိုလည်းကောင်း။ ပဿတိ၊ မြင်၏။ တဒိသော၊ ထိုသို့သဘောရှိသော။ ဒုမ္မေဓော၊ ပညာမဲ့သော သူသည်။ တံ၊ ထိုအဆွေခင်ပွန်း ဥစ္စာကို။ ဒုဗ္ဘိံ ကရောတိ၊ ပြစ်မှား၏။ တဉ္စ၊ ထိုအဆွေခင်ပွန်းကိုလည်း။ ဟန္တွာန၊ ဖျက်ဆီး၍။ ဂစ္ဆတိ၊ သွားတတိ၏။ တာဒိသမ္ပိ၊ ထိုသို့ မြင်မြင်သမျှကို လိုချင်တတ်သော သူကိုလည်း။ နာသ္မသေ၊ အကျွမ်းမဝင်ရာ။
ဤခုနစ်ဂါထာတို့ကို ဘုရားလောင်းကြက်မင်းသည် ဟော၏။
လိုက်နာဖွယ်ရာများ
ဇဟေ ကာပုရိသေ ဧတေ၊ ကုက္ကုဋောဝိယ သေနကံ။
အမိတ္တဝသမနွေတိ၊ ပစ္ဆာ စ မနုတပ္ပတိ။
မုစ္စတေ သတ္တုသမ္ဗာဓာ၊ ကုက္ကုဋောဝိယ သေနကာ။
အဓမ္မိကံ နိစ္စဝိဓံသကာရိနံ။
အာရာ ဝိဝဇ္ဇေယျ နရော ဝိစက္ခဏော၊
သေနံ ယထာ ကုက္ကုဋော ဝံသကာနနေ။
ဟူသော ဤလေးဂါထာတို့သည် တရားမင်း ဖြစ်တော်မူသော မြတ်စွာဘုရားသည် ဟောတော်မူအပ်ကုန်သော ဂါထာတို့တည်း။
နှုတ်ချိုမိတ်ဆွေခိုး
၁၁၁။ ဘိက္ခဝေ၊ ရဟန်းတို့။ ဆန္နာ၊ စကားဖြင့် ဖုံးလွှမ်း၍ ပျူငှာ ပြုတတ်ကုန်သော။ ဗဟဝေါ၊ များစွာကုန်သော။ သတ္တဝေါ၊ ရန်သူတို့သည်။ မိတ္တရူပေန၊ အဆွေခင်ပွန်းအတုဖြင့်။ သေဝန္တိ၊ မှီဝဲဆည်းကပ်လာကုန်အံ့။ ကာပုရိသေ၊ ယောကျ်ားယုတ် ဖြစ်ကုန်သော။ ဧတေ၊ ထိုအဆွေခင်ပွန်းတုတို့ကို။ ဇဟေ-ဇဟထ၊ စွန့်ကုန်ရာ၏။ ကိမိဝ၊ အဘယ်ကဲ့သို့နည်းဟူမူကား။ သေနကံ၊ သေကြောင်းကြံသော စွန်ကို။ ကုက္ကဋော၊ ကြက်မင်းသည်။ ဇဟတိ ဝိယ၊ စွန့်သကဲ့သိုတည်း။
ကြိုတင် မကြည့်ပြစ်
၁၁၂။ ယော စ၊ အကြင်သူသည်လည်း။ ဥပ္ပတိတံ၊ ဖြစ်လတ္တံ့သော။ အတ္ထံ၊ အကျိုးစီးပွားကို။ ခိပ္ပံ၊ လျင်မြန်စွာ။ န အနုဗုဇ္ဈတိ၊ မသိ။ သော၊ ထိုဖြစ်လတ္တံ့သော အကျိုးကို မသိသောသူသည်။ အမိတ္တဝသံ၊ ရန်သူလက်သို့။ အနွေတိ၊ ရောက်တတ်၏။ ပစ္ဆာ စ၊ နောက်ကာလ၌လည်း။ အနုတပ္ပတိ၊ နောင်တပူပန်ရတတ်၏။
ကြိုတင် မြင်ကျိုး
၁၁၃။ ယော စ၊ အကြင်သူသည်ကား။ ဥပ္ပတိတံ၊ ဖြစ်လတ္တံ့သော။ အတ္ထံ၊ အကျိုးကို။ ခိပ္ပမေဝ၊ လျင်စွာလျှင်။ နိဗောဓတိ၊ သိ၏။ သော၊ ထိုဖြစ်လတ္တံ့သော အကျိုးကို သိသူသည်။ သတ္တုသမ္ဗာဓာ၊ ရန်သူလက်မှ။ မုစ္စတေ၊ လွတ်၏။ ကိမိဝ၊ အဘယ်ကဲ့သို့နည်းဟူမူကား။ ကုက္ကုဋော၊ ကြက်မင်းသည်။ သေနကာ၊ ရန်သူဖြစ်သော စွန်လက်မှ။ မုစ္စတေ ဝိယ၊ လွတ်သကဲ့သို့တည်း။
အကျိုးဖျက်သူ မပေါင်းထိုက်
၁၁၄။ ဘိက္ခဝေ၊ ရဟန်းတို့။ ဝနေ၊ တော၌။ ဩဍ္ဍိတံ၊ မုဆိုးသည်ထောင်အပ်သော။ ကူဋံ၊ စဉ်းလဲသော ကျော့ကွင်းကို။ မိဂေါ၊ သမင်သည်။ ဝိဝဇ္ဇေတိ ဣဝ၊ ရှောင်ကြဉ်သကဲ့သို့။ တာဒိသံ၊ ထိုမုဆိုးသည် ထောင်အပ်သော ကျော့ကွင်းနှင့်တူသော။ အဓမ္မိကံ၊ တရားကို မကျင့်သော။ နိစ္စဝိဓံသကာရိနံ၊ အမြဲလျှင် အကျိုးစီးပွားကို ဖျက်ဆီးတတ်သော။ တံ နရံ၊ ထိုသို့သောသူကို။ ဝိစက္ခဏော၊ ပညာအမြော်အမြင်ရှိသော။ နရော၊ လူသည်။ အာရာ၊ ဝေးစွာ။ ဝိဝဇ္ဇေယျ၊ ကြဉ်ဖဲရာ၏။ ကိမိဝ၊ အဘယ်ကဲ့သို့နည်းဟူမူကား။ ဝံသာကာနနေ၊ ငါးတ၌။ ကုက္ကုဋော၊ ကြက်မင်းသည်။ သေနံ၊ အကျိုးစီးပွားကို ဖျက်ဆီးတတ်သော စွန်ကို။ ဝိဝဇ္ဇေတိ ယထာ၊ ကြဉ်ဖဲသကဲ့သို့တည်း။
စွန်ယုတ်ပြေးပြီ
ထိုဘုရားလောင်းကြက်မင်းသည် ထိုဂါထာတို့ကို ဆိုပြီးလျှင် စွန်ကိုခေါ်၍ ဤအရပ်၌ အသင်သည် အကယ်၍ နေအံ့၊ သင့်အား ပြုအပ်သောအမှုကို သိရအံ့ ဟု ခြိမ်းခြောက်၏။ စွန်သည် ထိုအရပ်မှ ပြေး၍ တစ်ပါးသော အရပ်သို့ သွားလေ၏။
ဇာတ်ပေါင်း... သဗ္ဗညူမြတ်စွာဘုရားသည် ဤဓမ္မဒေသနာကို ဆောင်တော်မူ၍ ရဟန်းတို့... ဤသို့လျှင် ဒေဝဒတ်သည် ရှေး၌လည်း ငါ့ကို သတ်ခြင်းငှာ လုံ့လပြုဖူး၏ ဟု မိန့်တော်မူ၍ ဇာတ်ကို ပေါင်းတော်မူ၏။ ယခုအခါ ဒေဝဒတ်သည် ထိုအခါ စွန်ဖြစ်ဖူးပြီ၊ ယခုအခါ ငါဘုရားသည်လျှင် ထိုအခါ ကြက်မင်းဖြစ်ဖူးပြီဟု ဇာတ်ကို ပေါင်းတော်မူ၏။
နှုတ်ချိုလှည့်စား၊ ထိုသူများ၊ ရှောင်ရှားကြရာသည်
ဆယ်ခုမြောက်သော ကုက္ကုဋဇာတ်သည် ပြီး၏။
*****
ဒသကနိပါတ်
၁၁။ မဋ္ဌကုဏ္ဍလီဇာတ်
သေသူကိုတမ်းတ၍ မစိုးရိမ်သင့်ကြောင်း
ဟောတော်မူရာဌာန... နတ်နှင့်တကွသော လောကကို ဆုံးမတော်မူတတ်လော သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် “အလင်္ကတော မဋ္ဌကုဏ္ဍလီ အစရှိသော ဂါထာပုဒ်ဖြင့် တန်ဆာဆင်အပ်သော ဤမဋ္ဌကုဏ္ဍလီဇာတ်ကို ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် တစ်ယောက်သော သားသေသော သူကြွယ်ကို အကြောင်းပြု၍ ဟောတော်မူ၏။
ပစ္စုပ္ပန်ဝတ္ထု... သာဝတ္ထိပြည်၌ တစ်ယောက်သောသူကြွယ်၏ ချစ်လှစွာသော သားသည် သေသတတ်၊ ထိုသူကြွယ်သည် သား၌ဖြစ်သော စိုးရိမ်ခြင်းဖြင့် နှိပ်စက်အပ်သည်ဖြစ်၍ ရေလည်းမချိုး၊ ထမင်းကိုလည်း မစား၊ လယ်လုပ်ကုန်သွယ်ခြင်း အစရှိသော အမှုတို့ကိုလည်း မစီရင်၊ မြတ်စွာဘုရားထံ ခစားခြင်းငှာ မသွား၊ သက်သက်ကား ချစ်လှစွာသောသား ငါ့ကိုစွန့်၍ ရှေးဦးစွာ သွားသည်ဖြစ်၏ ဤသို့ အစရှိသော စကားတို့ကို ဆိုပြီး အဖန်တလဲလဲ ငိုမြည်တမ်း၏။
သားသေရာမှ မဂ်ဖိုလ်ရ
သဗ္ဗညူ မြတ်ဘုရားသည် မိုးသောက်ထအခါ၌ သတ္တလောကကို ကြည့်တော်မူသည်ရှိသော် ထိုသူကြွယ်၏ သောတာပတ္တိမဂ်ဖိုလ်၏ ဥပနိဿယကို မြင်တော်မူ၍ မိုးသောက်သောနေ့၌ ရဟန်းသံဃာ အပေါင်းခြံရံလျက် သာဝတ္ထိပြည်သို့ ဆွမ်းအလို့ငှာ ကြွတော်မူ၍ ပြီးပြီးသော ဆွမ်းစားခြင်းကိစ္စ ရှိလတ်သော် ရဟန်းတို့ကို လွှတ်လိုက်ပြီးလျှင် အာနန္ဒာမထေရ်ကို နောက်လိုက်ရဟန်းပြု၍ ထိုသူကြွယ်၏ အိမ်တံခါးသို့ ကြွတော်မူ၏။ မြတ်စွာဘုရား ကြွလာတော်မူသောအဖြစ်ကို သူကြွယ်အား ကြားကုန်၏။ ထိုအခါ သူကြွယ်၏အိမ်၌ လူတို့သည် နေရာကိုခင်း၍ မြတ်စွာဘုရားကို နေစေတော်မူပြီးလျှင် သူကြွယ်ကိုချီ၍ မြတ်စွာဘုရား အထံတော်သို့ ဆောင်ကုန်၏။ ရှိခိုး၍ လျောက်ပတ်စွာနေသော ထိုသူကြွယ်ကို မြင်တော်မူ၍ မြတ်စွာဘုရားသည် ချမ်းမြေ့လှသော မဟာကရုဏာတော်နှင့် ယှဉ်သော စကားတော်ဖြင့် ခေါ်တော်မူ၍ ဒါယကာ တမလွန်ဘဝသို့သွားသော သားငယ်ကို စိုးရိမ်သလော ဟု မေးတော်မူ၍ အရှင်ဘုရား စိုးရိမ်ပါ၏ ဟု နားတော်လျှောက်သည် ရှိသော် ဒါယကာ ရှေးပညာရှိတို့သည် သားသေသည်ရှိသော် စိုးရိမ်ခြင်းဖြင့် နှိပ်စက်အပ်ကုန်သည်ဖြစ်၍ ငိုမြည်တမ်းကုန်သော်လည်း ပညာရှိတို့၏ စကားကိုကြား၍ တောင့်တ၍ မရအပ်သောအရာတည်းဟု မှန်သောအားဖြင့်သိ၍ အနည်းငယ်မျှသော စိုးရိမ်ခြင်းကိုလည်း မပြုကုန်ဟု မိန့်တော်မူ၍ ထိုသူကြွယ်သည် တောင်းပန်အပ်သည်ဖြစ်၍ အတိတ်ကို ဆောင်တော်မူ၏။
အတိတ်ဝတ္ထု... သူကြွယ် လွန်လေပြီးသောအခါ ဗာရာဏသီပြည်၌ ဗြဟ္မဒတ်မင်းသည် မင်းပြုသည်ရှိသော် တစ်ယောက်သော များသောစည်းစိမ်ရှိသော ပုဏ္ဏား၏သားသည် တစ်ဆယ့်ငါးနှစ် တစ်ဆယ့်ခြောက်နှစ် အရွယ်ရှိသောအခါ၌ အနာသည် နှိပ်စက်အပ်သည်ဖြစ်၍ သေလျှင် တာဝတိံသာ နတ်ပြည်၌ ဖြစ်၏။ အဖပုဏ္ဏားသည် ထိုသား၏ သေသောကာလမှစ၍ သုသာန်သို့သွားပြီးလျှင် ပြာပုံကို လှည့်လည်လျက် ငိုကြွေး၏။ အလုံးစုံသော အမှုတို့ကိုစွန့်၍ စိုးရိမ်ခြင်း နှိပ်စက်အပ်သည် ဖြစ်၍သွား၏။
သားနတ်သား ငိုဟန်ဆောင်
ထိုအခါ နတ်သားသည် လူ့ပြည်သို့ ကြည့်လတ်သည်ရှိသော် ထိုအဖပုဏ္ဏားကိုမြင်လျှင် တစ်ခုသော ဥပမာကိုပြု၍ အဖပုဏ္ဏား၏ စိုးရိမ်ခြင်းကို ဖျောက်အံ့ ဟု ကြံ၍ သုသာန်သို့သွား၍ ငိုကြွေးသောကာလ၌ ထိုပုဏ္ဏား၏ သား အသွင်ကို ဖန်ဆင်း၍ အလုံစုံသော တန်ဆာတို့ဖြင့် တန်ဆာဆင်လျက် တစ်ခုသောအရပ်၌ ရပ်လျက် လက်နှစ်ဖက်တို့ကို ဦးခေါင်း၌ထားလျက် သည်းစွာသောအသံဖြင့် ငိုကြွေး၏။
ဘာကြောင့်ငိုသနည်း
ပုဏ္ဏားသည် ငိုသံကြားလျှင် ထိုသားအသွင် ဖန်ဆင်း၍ ငိုသော နတ်သားကိုကြည့်၍ သား၌ ဖြစ်သော ချစ်ခြင်းကို ပြုပြီးလျှင် ထိုနတ်သား၏ အထံ၌ ရပ်၍ ချစ်သားလုလင် ဤသုသာန်အလယ်၌ အဘယ့်ကြောင့် ငိုကြွေးသနည်း ဟု မေးလိုရကား -
မာလဓာရီ ဟရိစန္ဒနုဿဒေါ။
ဗာဟာ ပဂ္ဂယှ ကန္ဒသိ၊
ဝနမဇ္ဈေ ကိံ ဒုက္ခိတော တုဝံ။
ဟူသော ရှေးဦးစွာသော ဤဂါထာကိုဆို၏။
၁၁၅။ တာတ မာဏဝ၊ ချစ်သားသူငယ်။ တုဝံ၊ သင်သည်။ အလင်္ကတော၊ အထူးထူးသော တန်ဆာတို့ဖြင့် တန်ဆာဆင်လျက်။ မဋ္ဌကုဏ္ဍလီ၊ ပြေပြစ်တင့်တယ်သော ရွှေနားတောင်းဝတ်လျက်။ မာလဓာရီ၊ ဆန်းကြယ်သောပန်းကို ပန်ဆင်လျက်။ ဟရိစန္ဒနုဿဒေါ၊ စန္ဒကူးရွှေဖြင့် လိမ်းကျံလျက်။ ဗာဟာ၊ မောင်းတို့ကို။ ပဂ္ဂယှ၊ မြှောက်၍။ ဝနမဇ္ဈေ၊ သုသာန်တော၏အလယ်၌။ ကိံ ဒုက္ခိတာ၊ အဘယ်ဆင်းရဲ နှိပ်စက်အပ်သည်ဖြစ်၍။ ကန္ဒသိ၊ ငိုမြည်တမ်းလေသနည်း။
ဘီးအစုံကိုမရ၍
ထိုအခါ ပုဏ္ဏားအား ပြောလိုသည်ဖြစ်၍ သားသူငယ်သဏ္ဍာန် ဖန်ဆင်းသော နတ်သားသည်-
ဥပ္ပန္နော ရထပဉ္စရော မမ။
တဿ စက္ကယုဂံ န ဝိန္ဒာမိ၊
တေန ဒုက္ခေန ဇဟာမိ ဇီဝိတံ။
ဟူသော နှစ်ခုမြောက်သော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၁၁၆။ တာတ၊ ဖခင်ပုဏ္ဏား။ မေ၊ ငါ့အား။ သောဝဏ္ဏမယော၊ ရွှေဖြင့်ပြီးသော။ ပဘဿရော၊ ပြိုးပြိုးပြက်သော အရောင်ရှိသော။ ရထပဉ္ဇရော၊ ရထားချိုင့်သည်။ ဥပ္ပန္နော၊ ဖြစ်၏။ တဿ၊ ထိုရထားချိုင့်၏။ စက္ကယုဂံ၊ လှည်းဘီးအစုံကို။ န ဝိန္ဒာမိ၊ မရ။ တေန ဒုက္ခေန၊ ထိုလှည်းဘီးအစုံကို မရခြင်းကြောင့်ဖြစ်သော ဆင်းရဲဖြင့်။ အဟံ၊ ငါသည်။ ဇီဝိတံ၊ အသက်ကို။ ဇဟာမိ၊ စွန့်ရတော့အံ့။
ငါပေးပါမည်
ပုဏ္ဏားသည် ဝန်ခံလိုသည်ဖြစ်၍-
ပါဝဒ ရထံ ကရိဿာမိ တေ၊ စက္ကယုဂံ ပဋိပါဒယာမိ တံ။
ဟူသော သုံးခုမြောက်သော ဤဂါထာကိုဆို၏။
၁၁၇။ တာတ မာဏဝ၊ ချစ်သား သူငယ်။ သောဝဏ္ဏမယံ၊ ရွှေဖြင့်ပြီးသော လှည်းဘီးလည်းကောင်း။ မဏိမယံ၊ ပတ္တမြားဖြင့်ပြီးသော လှည်းဘီးလည်းကောင်း။ လောဟမယံ၊ ကြေးဖြင့်ပြီးသော လှည်းဘီးလည်းကောင်း။ အထ၊ ထိုမှတစ်ပါး။ ရူပိယမယံ၊ ငွေဖြင့်ပြီးသော လှည်းဘီးလည်းကောင်း။ တာဒိသံ၊ ထိုသို့ သဘောရှိသော လှည်းဘီးကို။ ပါဝဒ၊ ဆိုလော့။ အဟံ၊ ကါသည်။ တေ၊ သင့်အား။ ရထံ၊ ရထားကို။ ကရိဿာမိ၊ ပြုအံ့။ တံ စက္ကယုဂံ၊ ထိုရထားလှည်းဘီး အစုံကို။ ပဋိပါဒယာမိ၊ ရအောင်ပြုအံ့။
နေလတို့ကိုပေးပါ
ထိုပုဏ္ဏားစကားကို ကြား၍ သူငယ်သည် ဆိုအပ်သော ဂါထာဖြင့် မြတ်စွာဘုရားသည် ဘုရားဖြစ်တော်မူပြီး၍-
စန္ဒသူရိယာ ဥဘယေတ္ထ ဘာတရော။
သောဝဏ္ဏမယော ရထော မမ၊
တေန စက္ကယုဂေန သောဘတိ။
ဟူသော ဤစတုတ္ထဂါထာကို ဟောတော်မူ၏။
၁၁၈။ ဗြာဟ္မဏ၊ ပုဏ္ဏား။ ဧတ္ထ၊ ဤကောင်းကင်၌။ ဘာတရော၊ ညီနောင် ဖြစ်ကုန်သော။ ဥဘယာ၊ နှစ်ပါးစုံကုန်သော။ ယေ စန္ဒသူရိယာ၊ အကြင် လ, နေတို့သည်။ သန္တိ၊ ရှိကုန်၏။ တေန စက္ကယုဂေန၊ ထို လ, နေ အစုံဖြင့်။ သောဝဏ္ဏမယော၊ ရွှေဖြင့်ပြီးသော။ မမ ရထော၊ ငါ၏ ရထားသည်။ သောဘတိ၊ တင့်တယ်၏။ ဣတိ၊ ဤသို့။ သော မာဏဝေါ၊ ထိုသူငယ်သည်။ တဿ၊ ထိုပုဏ္ဏားအား။ ပါဝဒိ၊ ဆို၏။
မရနိုင်တာ လိုချင်သလား
ထိုပုဏ္ဏားသည် ထိုဂါထာ၏ အခြားမဲ့၌-
ယော တွံ ပတ္ထယသိ အပတ္ထိယံ။
မညာမိ တုဝံ မရိဿသိ၊
န ဟိ တွံ လစ္ဆသိ စန္ဒသူရိယေ။
ဟူသော ဤပဉ္စမမြောက်ဂါထာကို ဆို၏။
၁၁၉။ မာဏဝ၊ သူငယ်။ ယော တွံ၊ အကြင် သင်သည်။ အပတ္ထိယံ၊ မတောင့်တအပ်သည်ကို။ ပတ္ထယသိ၊ တောင့်တ၏။ သော တွံ၊ ထိုသင်သည်။ ခေါ၊ စင်စစ်။ ဗာလော၊ မိုက်သည်။ အသိ၊ ဖြစ်၏။ တုဝံ၊ သင်သည်။ မရိဿတိ၊ သေသော်လည်း သေရလတ္တံ့။ တွံ၊ သင်သည်။ စန္ဒသူရိယေ၊ လ နေတို့ကို။ န လစ္ဆသိ၊ မရနိုင်လတ္တံ့။ ဣတိ၊ ဤသို့။ အဟံ၊ ငါသည်။ မညာမိ၊ အောက်မေ့၏
သေသူပြန်လာမည်လား
ထို့နောင်မှ သူငယ်သည် -
ဝဏ္ဏဓာတု ဥဘယေတ္ထ ဝီထိယော။
ပေတော ပန နေဝ ဒိဿတိ၊
ကော နု ခေါ ကန္ဒံ ဗာလျတရော။
ဟူသော ဤဆဋ္ဌဂါထာကို ဆို၏။
၁၂၀။ ဗြာဟ္မဏ၊ ပုဏ္ဏား။ ဂမနာဂမနမ္ပိ၊ ထွက်ရာအရပ် ဝင်ရာအရပ်သည်လည်း။ ဒိဿတိ၊ ထင်၏။ ဝဏ္ဏဓာတု၊ လ-နေဟူသော ဝဏ္ဏဓာတ်သည်။ ဒိဿတိ၊ ထင်၏။ ဧတ္ထ၊ ဤ ကောင်းကင်ခရီး၌။ ဥဘယာ၊ နှစ်ပါးကုန်သော။ ဝီထိယော၊ လ, သွားသောခရီး နေ, သွားသော ခရီးတို့သည်လည်း။ ဒိဿန္တိ၊ ထင်ကုန်၏။ ပေတော ပန၊ တမလွန်ဘဝသို့ သွားလေပြီးသော သူမူကား။ နေဝ ဒိဿတိ၊ မထင်သည်သာတည်း။ ကန္ဒတံ-ကန္ဒန္တာနံ၊ ငိုကြွေးသော ငါတို့နှစ်ယောက်တို့တွင်။ ကော၊ အဘယ်သူသည်။ ဗလျတရော နု ခေါ၊ အလွန်မိုက်မည်နည်း။
ဤသို့ သူငယ်သည် ဆိုသည်ရှိသော် ပုဏ္ဏားသည် သတိရ၍ -
အဟမေဝ ကန္ဒတံ ဗာလျတရာ။
စန္ဒံ ဝိယ ဒါရကော ရုဒံ၊
ပေတံ ကာလင်္ကတာဘိပတ္ထယေ။
ဟူသော ဤသတ္တမဂါထာကို ဆို၏။
၁၂၁။ မာဏဝ၊ သူငယ်။ တွံ၊ သင်သည်။ သစ္စံ ခေါ၊ မှန်သော စကားကိုသာလျှင်။ ဝဒေသိ၊ ဆို၏။ ဒါရကော၊ သူငယ်သည်။ ရုဒံ ရုဒန္တော၊ ငိုကြွေးလျက်။ စန္ဒံ၊ လ-နေ-ကို။ ပတ္ထေတိ ဝိယ၊ တောင့်တသကဲ့သို့။ ယော အဟံ၊ အကြင်ငါသည်။ ပေတံ၊ ပစ္စုပ္ပန်ဘဝမှ ကင်းလေပြီးသော။ ကာလင်္ကတံ၊ သေသောသားကို။ အဘိပတ္ထယေ၊ တောင့်တ၏။ သော အဟမေဝ၊ ထိုငါသည်သာလျင်။ ကန္ဒတံ-ကန္ဒန္တာနံ၊ ငိုကြွေးသော ငါတို့နှစ်ယောက်တို့တွင်။ ဗာလျတရော၊ အလွန်မိုက်၏။
ကျေးဇူးတင်ပါတယ်
ဤသို့လျှင် ပုဏ္ဏားသည် သူငယ်ယောင်ဆောင်သော နတ်သား၏စကားကြောင့် စိုးရိမ်ခြင်းကင်းသည်ဖြစ်၍ ကောင်းချီးကိုပြုလိုရကား-
ဝါရိနာ ဝိယ ဩသိဉ္စိ၊ သဗ္ဗံ နိဗ္ဗာပယေ ဒရံ။
ယော မေ သောကပရေတဿ၊ ပုတ္တံသောကံ အပါနုဒိ။
ဝီတသောကော အနာဝိလော။
န သောစာမိ န ရောဒါမိ၊ တဝ သုတွာန မာဏဝ။
ဟူသော ကြွင်းသော ဤဂါထာတို့ကို ဆို၏။
၁၂၂။ မာဏဝ၊ သူငယ်။ ဃတသိတ္တံ၊ ထောပတ်ဖြင့်သွန်းလောင်းအပ်သော။ ပါဝကံ၊ မီးကို။ ဝါရိနာ၊ ရေဖြင့်။ ဩသိဉ္စိ ဝိယ၊ သွန်းလောင်း၍ ငြိမ်းစေဘိသကဲ့သို့။ ဧဝံ တထာ၊ ထို အတူ။ အဒိတ္တံ၊ ရဲရဲပြောင်ပြောင် သောကမီး လောင်သည်။ သန္တံ၊ ဖြစ်သော။ မံ၊ ငါ့ကို။ ဝတ၊ စင်စစ်။ နိဗ္ဗာပယေ၊ ငြိမ်းစေပြီ။ သဗ္ဗံ၊ အလုံးစုံသော။ ဒရံ၊ စိတ်၏ ပူပန်ခြင်းကို။ နိဗ္ဗာပယေ၊ ငြိမ်းစေပြီ။
၁၂၃။ မာဏဝ၊ သူငယ်။ သောကပရေတဿ၊ သောကသည် နှိပ်စက်အပ်သော။ မေ၊ ငါ၏။ ဟဒယသိတံ၊ နှလုံးကိုမှီသော။ ယံ ပုတ္တသောကံ၊ အကြင်သား၌ဖြစ်သော စိုးရိမ်ခြင်းကို။ ယော တွံ၊ အကြင်သင်သည်။ အပါနုဒိ၊ ပယ်နုတ်သည်။ အသိ၊ ဖြစ်၏။ တေ တယာ၊ သင်သည်။ မေ၊ ငါ၏။ တံ သလ္လံ၊ ထိုစိုးရိမ်ခြင်းတည်းဟူသော ငြောင့်ကို။ အဗ္ဗဟီ ဝတ၊ နုတ်အပ်ပြီးစွတကား။
၁၂၄။ မာဏဝ၊ သူငယ်။ သော အဟံ၊ ထိုငါသည်။ အဗ္ဗူဠသလ္လော၊ နှုတ်အပ်ပြီးသော စိုးရိမ်ခြင်းတည်းဟူသော ငြောင့်ရှိသည်။ ဝီတသောကော၊ ကင်းပြီးသော စိုးရိမ်ခြင်းရှိသည်။ အနာဝိလော၊ မနောက်ကျုသော စိတ်ရှိသည်။ အသ္မိ၊ ဖြစ်ပြီ။ တဝ၊ သင်၏။ ဝစနံ၊ စကားကို။ သုတွာန၊ နာရသောကြောင့်။ န သောစာမိ၊ မစိုးရိမ်အံ့။ န ရောဒါမိ၊ မငိုအံ့။
သားနှင့်ပြန်တွေ့ရ
ထိုအခါ ပုဏ္ဏားကို သူငယ်သည် ပုဏ္ဏား အကြင်သား၏အကျိုးငှာ သင်သည် ငို၏။ သင်၏ သားဖြစ်သော ထိုသူကား ငါပင်တည်း၊ ငါသည် နတ်ပြည်၌ဖြစ်၏။ ဤနေ့မှစ၍ ငါ့ကိုမစိုးရိမ်လင့်၊ အလှူကိုပေးလော့၊ သီလကို ဆောက်တည်လော့၊ ဥပုသ်ကို ဆောက်တည်ခြင်းကိုပြုလော့ ဟု ဆုံးမခဲ့ပြီးလျှင် မိမိနေရာ တာဝတိံသာ နတ်ရွာသို့သာလျှင် သွားလေ၏။ ပုဏ္ဏားသည်လည်း ထိုသားဖြစ်ဖူးသော နတ်သား၏ အဆုံးအမ၌ တည်၍ ဒါနအစရှိသော ကောင်းမှုတို့ကိုပြု၍ သေသည်ရှိသော် နတ်ပြည်၌ဖြစ်၏။
ဇာတ်ပေါင်း... သဗ္ဗညူမြတ်စွာဘုရားသည် ဤဓမ္မဒေသနာကို ဆောင်တော်မူပြီးလျှင် သစ္စာတို့ကို ပြတော်မူ၍ ဇာတ်ကို ပေါင်းတော်မူ၏။ သစ္စာတို့ကို ပြတော်မူသည်၏အဆုံး၌ သားသေသော သူကြွယ်သည် သောတာပတ္တိဖိုလ်၌ တည်၏။ အဘယ်သို့ ဇာတ်ကို ပေါင်းတော်မူသနည်း ဟူမူကား သူကြွယ် ယခုအခါ ငါဘုရားသည်လျှင် ထိုအခါ မဖောက်မပြန် မှန်သောသဘောကို ပြတတ်သော နတ်သားဖြစ်ဖူးပြီ၊ ဤသို့ ဇာတ်ကို ပေါင်းတော်မူ၏။
သားကဟောပြ၊ တရားရ၊ အဖချမ်းသာစွာ
တစ်ဆယ့်တစ်ခုမြောက်သော မဋ္ဌကုဏ္ဍလီဇာတ်သည် ပြီး၏။
*****
ဒသကနိပါတ်
၁၂။ ဗိဠာရကောသိယဇာတ်
ပစ္စည်းဥစ္စာကို လှူပြီးမှ သုံးဆောင်သင့်ကြောင်း
ဟောတော်မူရာဌာန... နတ်နှင့်တကွသော လောကကို ဆုံးမတော်မူတတ်သော သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် အပစန္တာပိ ဒိစ္ဆန္တိ အစရှိသော ဂါထာပုဒ်ဖြင့် တန်ဆာဆင်အပ်သော ဤဗိဠာရကောသိယဇာတ်ကို ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် အလှူပေးလေ့ရှိသော ရဟန်းကို အကြောင်း ပြု၍ ဟောတော်မူ၏။
ပစ္စုပ္ပန်ဝတ္ထု... ထိုရဟန်းသည် မြတ်စွာဘုရား၏ တရားတော်ကို နာရလျှင် သာသနာတော်၌ ရဟန်းပြုသဖြင့် ရဟန်းပြုသော ကာလမှစ၍ အလှူပေးလေ့ရှိသည်။ အလှူပေးခြင်း၌ အလွန်အလိုရှိသည် ဖြစ်၏။ သပိတ်အတွင်း၌ရှိသော ဆွမ်းကို သူတစ်ပါးအး မလှူမူ၍မစား၊ အယုတ်သဖြင့် သောက်ရေမျှကိုလည်းရ၍ သူတစ်ပါးအား မလှူမူ၍မသောက်၊ ဤသို့ လှူဒါန်းပေးကမ်းခြင်း၌ လွန်စွာမွေ့လျော်သည် ဖြစ်သတတ်။
လှူချင်စိတ် ပါလာပုံ
ထိုအခါ ရဟန်းတို့သည် တရားသဘင်၌ ထိုရဟန်း၏ ဂုဏ်ကျေးဇူးနှင့်စပ်သော စကားကို ပြောဆိုကြကုန်၏။ မြတ်စွာဘုရားသည် လာတော်မူလတ်၍ ရဟန်းတို့ ယခုအခါ အဘယ်မည်သော စကားဖြင့် စည်းဝေးကြကုန်သနည်း ဟု မေးတော်မူ၍ ဤမည်သော စကားဖြင့် စည်းဝေးပါကုန်၏ဟု နားတော် လျှောက်သည်ရှိသော် ထိုရဟန်းကို ခေါ်စေတော်မူ၍ ရဟန်း သင်သည် လှူဒါန်းပေးကမ်းခြင်း၌ အလွန် အလိုရှိသတတ်ဟု ငါကြားရသည်ကား မှန်သလောဟု မေးတော်မူ၍ အရှင်ဘုရား မှန်ပေ၏ ဟု နားတော် လျှောက်သည်ရှိသော် ရဟန်းတို့ ရှေး၌ ဤရဟန်းသည် သဒ္ဓါခြင်းမရှိသည် အလှူခံတို့ကိုမြင်၍ ကြည်ညိုခြင်းမရှိသည် ဖြစ်၏။ မြက်ဖျားဖြင့် ဆီပေါက်မျှကိုလည်း ထုတ်၍ တစ်စုံတစ်ယောက်သောသူအားမပေး၊ ထိုအခါ ထိုသူကြွယ်ကို ငါသည်ဆုံးမ၍ ငါမှ တစ်ပါး မှီဝဲရာမရှိသည်ကိုပြု၍ အလှူ၏အကျိုး၌ တည်စေ၏။ ထို့ကြောင့် အလှူကို လှူလိုသောစိတ်ကို ဘဝတစ်ပါး၌ မစွန့်ဟု မိန့်တော်မူ၍ ရဟန်းတို့သည် တောင်းပန်အပ်သည်ဖြစ်၍ အတိတ်ကို ဆောင်တော်မူ၏။
အတိတ်ဝတ္ထု... ရဟန်းတို့ လွန်လေပြီးသောအခါ ဗာရာဏသီပြည်၌ ဗြဟ္မဒတ်မင်းသည် မင်းပြုသည်ရှိသော် ဘုရားလောင်းသည် သူဌေးမျိုး၌ဖြစ်၍ အရွယ်သို့ရောက်လတ်သော် ဥစ္စာကိုဖြစ်စေ၍ အဖလွန်သဖြင့် သူဌေးအရာကိုရ၍ တစ်နေ့သ၌ ဥစ္စာတိုက်ကိုကြည့်လျှင် ဥစ္စာသည်သာလျှင် ထင်၏။ ထိုဥစ္စာကို ဆည်းပူးသူတို့သည် မထင်ကုန်၊ ဤဥစ္စာကို စွန့်ကြဲ၍ အလှူကြီးကို ပေးခြင်းငှာ သင့်၏ ဟု နှလုံးသွင်း၍ အလှူတင်းကုပ်ကို ဆောက်စေ၍ အသက်ထက်ဆုံး အလှူကြီးကိုဖြစ်စေ၍ အသက်၏အဆုံး၌ ဤအလှူဝတ်ကို မပြတ်လင့် ဟု သားအား အဆုံးအမကို ပေး၍ တာဝတိံသာ နတ်ပြည်၌ သိကြားမင်းဖြစ်၏။
အဆက်ဆက် နတ်ဖြစ်ကြပြီ
ထိုဘုရားလောင်း၏ သားသည်လည်း ထို့အတူလျှင် ဒါန ဝတ္ထုကိုလှူ၍ သားကိုဆုံးမ၍ အသက်၏ အဆုံး၌ စန္ဒနတ်သား၏ အဖြစ်ဖြင့် ဖြစ်၏။ ထိုသူဌေးသားသည် သူရိယ နတ်သား၏ အဖြစ်ဖြင့် ဖြစ်၏။ ထိုသူဌ၏ သားသည်လည်း ချီးမြှောက်တတ်သော မာတလိနတ်သား၏ အဖြစ်ဖြင့် ဖြစ်၏။ ထိုသူဌေးသားသည် ဂန္ဓဗ္ဗနတ်မင်း၏ သားဖြစ်သော ပဉ္စသိခနတ်သး၏ အဖြစ်ဖြင့်ဖြစ်၏။
အလှူဖြတ်သူ
ခြောက်ယောက်မြောက်ဖြစ်သော သားသည်ကား သဒ္ဓါခြင်း မရှိ။ ခက်ထန်သော စိတ်ရှိသည်။ အလှူခံတို့အား ချစ်ခြင်းမရှိသည်။ ဝန်တိုခြင်းရှိသည် ဖြစ်၏။ အလှူတင်းကုပ်ကို ဖျက်ဆီးပြီးလျှင် မီးတိုက်၍ အလှူခံတို့ကို ပုတ်ခတ်ရိုက်နှက်၍ နှင်ထုတ်စေ၏။ တစ်စုံ တစ်ယောက်သောသူအား မြက်ဖျားဖြင့်ထုတ်၍ ဆီပေါက်မျှကိုလည်း မပေး။
သိကြားမင်း လာပြီ
ထိုအခါ စတုမဟာရာဇ် တာဝတိံသာ နတ်တို့၏ မင်းဖြစ်သော သိကြားမင်းသည် မိမိ ရှေးကောင်းမှုကံကို ပညာမျက်စိဖြင့်ကြည့်၍ ငါ၏ အလှူဝတ်မည်သည် ဖြစ်၏လော၊ မဖြစ်၏ လော ဟု စူးစမ်း ဆင်ခြင်သည်ရှိသော် ငါ၏ သားသည် အလှူဝတ်ကိုဖြစ်စေ၍ စန္ဒနတ်သား ဖြစ်၏။ ထိုသူ၏သားသည် သူရိယနတ်သားဖြစ်၏။ ထိုသူ၏သားသည် မာတလိနတ်သားဖြစ်၏။ ထိုသူ၏သားသည် ဂန္ဓဗ္ဗနတ်မင်း၏သားဖြစ်သော ပဉ္စသိခနတ်သားဖြစ်၏။ ခြောက်ယောက်မြောက်သော သူသည်ကား ထိုအနွယ်ကို ဖြတ်၏ ဟု မြင်၏။ ထိုအခါ သိကြားမင်းအား ဤသို့သော အကြံသည် ဖြစ်၏။ ဤယုတ်သောသူကို ဆုံးမ၍ အလှူဒါန၏ အကျိုးကိုသိစေပြီးလျှင် လာအံ့ ဟု အကြံသည်ဖြစ်၏။ ကြံပြီး၍ ထိုသိကြားမင်းသည် စန္ဒနတ်သ, သူရိယနတ်သာ, မာတလိနတ်သား, ပဉ္စသိခ နတ်သားတို့ကိုခေါ်စေ၍ အမောင်နတ်သားတို့ ငါတို့၏အနွယ်၌ ခြောက်ယောက်မြောက် ဖြစ်သောသူသည် မိဘဘိုးဘေးတို့၏ လှူမြဲအစဉ်ကိုဖြတ်၍ အလှူတင်းကုပ်ကို မီးတိုက်၍ အလှူခံတို့ကို ရိုက်ပုတ်နှင်ထုတ်၏။ တစ်စုံတစ်ယောက်သောသူအား တစ်စုံတစ်ခုသော ဥစ္စာကိုမပေး၊ လာကြကုန်၊ ထိုသူကို ဆုံးမအံ့ ဟု ထိုနတ်သား လေးယောက်တို့နှင့်တကွ ဗာရာဏသီသို့ သွား၏။ ထိုခဏ၌ သူဌေးသည် မင်းအား ခစားခြင်းငှာသွား၍ ခုနစ်ခုမြောက်ဖြစ်သော တံခါးမုခ်၌ ခရီးမကိုကြည့်၍ စင်္ကြံသွား၏။
သိကြာမင်း အလှူခံပုံ
သိကြားမင်းသည် သင်တို့အား ငါဝင်ပြီးသော ကာလ၌ နောက်မှ အစဉ်အတိုင်း လာခဲ့ကြကုန် ဟုဆို၍ သွားလေ၍ သူဌေး၏ အထံ၌ ရပ်ပြီးလျှင် အို သူဌေးကြီး ငါ့အား ထမင်းကို ပေးလော့ ဟု ဆို၏။ ပုဏ္ဏား ဤအိမ်၌ သင့်အား ပေးအပ်သော ထမင်းသည်မရှိ၊ တစ်ပါးသော အိမ်သို့ သွားလေကုန် ဟု ဆို၏။ အို သူဌေးကြီး ပုဏ္ဏားတို့သည် ထမင်းကို တောင်းကုန်သည်ရှိသော် ပေးခြင်းငှာ မရသည်ကား မဟုတ်၊ ရသည်သာလျှင်ကတည်း ဟု ဆိုလတ်သော် ပုဏ္ဏား ငါ့အိမ်၌ ချက်ပြီးသော ထမင်းသည်လည်းကောင်း၊ ချက်လတ္တံ့သော ထမင်းသည်လည်းကောင်း မရှိ၊ တစ်ပါးအိမ်သို့ သွားလော့ဟု ဆို၏။ သူဌေးကြီး သူဌေးကြီးအား တစ်စုံတစ်ခုသော ချီးမွမ်းခြင်းနှင့်စပ်သော ဂါထာကိုဟောအံ့၊ ထိုဂါထာကို နာလော့ ဟုဆို၏။ ငါ့အား သင်၏ ဂါထာဖြင့် အလိုမရှိ၊ ဤငါ့အိမ်၌ မရပ်လင့် ဟု ဆို၏။ သိကြားမင်းသည်လည်း ထိုသူဌေး၏ စကားကို မကြားသကဲ့သို့-
ကိမေဝ တွံ ပစမာနော၊ ယံ န ဒဇ္ဇာ န တံ သမံ။
ပုညံ အာကင်္ခမာနေန၊ ဒေယျံ ဟောတိ ဝိဇာနတာ။
ဟူသော ဤနှစ်ဂါထာတို့ကို ဆို၏။
၁၂၅။ မဟာသေဋ္ဌိ၊ သူဌေးကြီး။ သန္တော၊ သူတော်ကောင်းတို့သည်။ အပစန္တာပိ၊ မချက်ရကုန်သော်လည်း။ လဒ္ဓါန ဘောဇနံ၊ ဆွမ်းခံဝတ်ဖြင့် ရအပ်သော ထမင်းကို။ ဣစ္ဆန္တိ၊ လှူခြင်းငှာ အလိုရှိကုန်၏။ တွံ၊ သင်သည်။ ပစမာနော၊ ချက်ရပါလျက်။ ကိမေဝ၊ အဘယ့်ကြောင့်လျှင်။ ယံ၊ အကြင်ဝတ္ထုကို။ န ဒဇ္ဇာ၊ မလှူသနည်း။ တံ၊ ထိုဒါနဝတ္ထုကို။ အဒါနံ၊ မလှူခြင်းသည်။ န သမံ-န အနုစ္ဆဝိကံ၊ မလျောက်ပတ်။
ပညာရှိများ လှူကြသည်
မဟာသေဋ္ဌိ၊ သူဌေးကြီး။ တံဒါနံ၊ ထိုအလှူမည်သည်ကို။ မစ္ဆေရာ စ၊ ဝန်တိုခြင်းကြောင့်လည်းကောင်း။ ပမာဒါ စ၊ မေ့လျော့ခြင်းကြောင့်လည်းကောင်း။ ဣမေဟိ၊ ဤနှစ်ပါးကုန်သော အကုသိုလ်တရားတို့ကြောင့်။ န ဒီယတိ၊ မလှူ။ ပုညံ့၊ ကောင်းမှု အကျိုးကို။ အာကင်္ခမာနေန၊ တောင့်တသော။ ဝိဇာနတာ၊ ပညာရှိသည်။ ဒေယျံ၊ လှူ အပ်သည်သာလျှင်။ ဟေတိ၊ ဖြစ်၏။
ထိုသူဌေးကြီးသည် သိကြားမင်း၏ညစကားကိုကြ၁၍ ထိုသို့တပြီးတကား အိမ်သို့ဝင်၍နေလော့၊ အနည်းငယ်သော ထမင်းကို ရလတ္တံ့ ဟု ဆို၏။ သိကြားမင်းသည် အိမ်သို့ဝင်၍ ထိုနှစ်ဂါထာတို့ကို သရဇ္ဈာယ်လျက် နေ၏။
စန္ဒနတ်သား အလှူခံပုံ
ထို့နောင်မှ သူဌေးကို စန္ဒနတ်သားသည် လာ၍ ထမင်းကို တောင်း၏။ သင့်ဖို ထမင်းမရှိ၊ သွားလော့ ဟု ဆိုသော်လည်း သူဌေးကြီး အိမ်တွင်း၌ ပုဏ္ဏားတစ်ယောက်သည် နေ၏။ ပုဏ္ဏားတို့အား ဆွမ်းကျွေးလတ္တံ့ယောင်တကား ဟု ဆို၍-
တဒေဝါဒဒတော ဘယံ။
ဇိဃစ္ဆာ စ ပိပါသာ စ၊ ယဿ ဘာယတိ မစ္ဆရီ။
တမေဝ ဗာလံ ဖုသတိ၊ အသ္မိံ လောကေ ပရမှိ စ။
ပုညာနိ ပရလောကသ္မိံ၊ ပတိဋ္ဌာ ဟောန္တိ ပါဏိနံ။
ဟူသော ဤနှစ်ဂါထာတို့ကို ရွတ်၏။
၁၂၇။ မဟာသေဋ္ဌိ၊ သူဌေးကြီး။ မစ္ဆရီ၊ ဝန်တို့သော သူသည်။ ယဿေဝ၊ အကြင်ငတ်မွတ်ခြင်းမှသာလျှင်။ ဘီတော၊ ကြောက်သည်ဖြစ်၍။ န ဒဒါတိ၊ မလှူ။ ဇိဃစ္ဆာစ၊ ငတ်မွတ်ခြင်းသည်လည်းကောင်း။ ပိပါသာ စ၊ ဆာမွတ်ခြင်းသည်လည်းကောင်း။ ဣတိ၊ ဤသို့။ တဒေဝဘယံ၊ ထိုငတ်မွတ်ခြင်း, ဆာမွတ်ခြင်း ဘေးသည်သာလျှင်။ အဒဒတော၊ မလှူသေ သူအား။ ဖုသတိ၊ နှိပ်စက်၏။ မစ္ဆရီ၊ ဝန်တိုသော သူသည်။ ယဿ၊ အကြင်ငတ်မွတ်ခြင်းမှ။ ဘာယတိ၊ ကြောက်၏။ အသ္မိံ လောတေစ၊ ဤပစ္စုပ္ပန်လောက၌ လည်းကောင်း။ ပရမ္ပိ စ၊ တမလွန်လောက၌ လည်းကောင်း။ တဒေဝ၊ ထိုငတ်မွတ်ခြင်းဘေးသည်လျှင်။ ဗာလံ၊ ဝန်တိုမစ္ဆေရ မောဟနှိပ်စက်သော သူမိုက်ကို။ ဖုသတိ၊ နှိပ်စက်၏။
ကောင်းမှုသည် ဘဝ၏တည်ရာ
၁၂၈။ တသ္မာ၊ ထို့ကြောင့်။ မစ္ဆေရံ၊ ဝန်တိုလောဘ မစ္ဆေရကို။ ဝိနေယျ၊ ဖျောက်၍။ မလာဘိဘူ၊ မစ္ဆေရစသော အညစ်အကြေးကို နှိပ်နင်းလျက်။ ဒါနံ၊ အလှူကို။ ဒဇ္ဇာ၊ လှူ ရာ၏။ ပုညာနိ၊ ဒါန သီလစသော ကောင်းမှုတို့သည်။ ပရလောကသ္မိံ၊ တမလွန်လောက အဆက်ဆက်၌။ ပါဏိနံ၊ အလှူဒါနနှင့်ပြည့်စုံသော သတ္တဝါတို့၏။ ပတိဋ္ဌာ၊ တည်ရာတို့သည်။ ဟောန္တိ၊ ဖြစ်ကုန်၏။
ထိုစန္ဒနတ်သား၏ စကားကိုလည်း ကြား၍ ထိုသို့တပြီးကား အိမ်သို့ဝင်၍နေလော့၊ အနည်းငယ်သော ထမင်းကို ရလတ္တံ့ ဟု ဆို၏။ ထိုစန္ဒနတ်သားသည်လည်း ဝင်၍ သိကြားမင်းအထံ၌ နေ၏။
သူရိယနတ်သား အလှူခံပုံ
ထို့နောင်မှု အတန်ငယ်သော ကာလကို လွန်စေ၍ သူရိယနတ်သားသည် လာလတ်၍ ထမင်းကို တောင်းလိုရကား-
အသန္တော နာနု ကုဗ္ဗန္တိ၊ သတံ ဓမ္နော ဒုရန္နယော။
နာနာ ဟောတိ ဣတော ဂတိ။
အသန္တော နိရယံ ယန္တိ၊ သန္တော သဂ္ဂ ပရာယနာ။
ဟူသော ဤနှစ်ဂါထာတို့ကို ရွတ်၏။
သူတော်ကောင်းများ လှူကြသည်
၁၂၉။ မဟာသေဋ္ဌိ၊ သူဌေးကြီး။ အသန္တော၊ သူတော်မဟုတ် သူယုတ်တို့သည်။ ဒုဒ္ဒဒံ၊ လှူနိုင်ခဲသော အလှူဒါနကို။ ဒဒမာနာနံ၊ လှူကုန်သော။ ဒုက္ကရံ၊ ပြုနိုင်ခဲသော။ ကမ္မံ၊ အလှူဒါနကောင်းမှုကို။ ကုဗ္ဗတံ-ကုဗ္ဗန္တာနံ၊ ပြုကုန်သော။ တေသံ၊ ထိုသူတော်ကောင်းတို့ကို။ နာနု ကုဗ္ဗန္တိ၊ အတုလိုက်၍ မပြုကုန်။ သတံဓမ္မော၊ သူတော်ကောင်းတို့၏ အကျင့်ကို။ ဒုရန္နယော၊ သူယုတ်တို့သည် လိုက်နိုင်ခဲ၏။
၁၃၀။ တသ္မာ၊ ထိုသူတော်ကောင်းတို့၏ အကျင့်သို့ လိုက်နိုင်ခဲသောကြောင့်။ ဣတော၊ ဤပစ္စုပ္ပန်ဘဝမှ။ သတဉ္စဂတိ၊ သူတော်ကောင်းတို့၏ အလားသည်လည်းကောင်း။ အသတဉ္စဂတိ၊ သူတော်မဟုတ် သူယုတ်တို့၏ အလားသည်လည်းကောင်း။ နာနာ၊ ထူးသည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ အသန္တော၊ ဝန်တိုလောဘ မစ္ဆေရကြောင့် အလှူဒါနမရှိသော သူယုတ်တို့သည်။ နိရယံ၊ ချမ်းသာကင်းသော ငရဲသို့။ ယန္တိ၊ လားရကုန်၏။ သန္တော၊ ဝန်တို့လောဘ မစ္ဆေရကို နှိပ်နင်း၍ အလှူဒါနရှိသော သူတော်ကောင်းတို့သည်။ သဂ္ဂပရာယနာ၊ နတ်ပြည်သို့ လားရကုန်၏။
သူဌေးကြီးသည် စွဲလမ်းအပ်သော အယူကို မမြင်သည်ဖြစ်၍ ထိုသို့တပြီးကား ဝင်၍ ပုဏ္ဏားတို့၏အထံ၌ နေလော့၊ အနည်းငယ်သော ထမင်းကို ရလတ္တံ့ ဟု ဆို၏။
မာတလိနတ်သား အလှူခံပုံ
ထို့နောင်မှ အတန်ငယ်သော ကာလကို လွန်စေ၍ မာတလိနတ်သားသည် လာလတ်၍ ထမင်းကိုတောင်းလျှင် မရှိဟူ၍ ဆိုကာမျှသော ကာလ၌သာလျှင်-
အပ္ပသ္မာ ဒက္ခိဏာ ဒိန္နာ၊ သဟဿေန သမံ မိတာ။
ဟူသော ခုနှစ်ခုမြောက်သော ဤဂါထာကို ဆို၏။
နည်းသော်လည်း အကျိုးကြီး၏
၁၃၁။ မဟာသေဋ္ဌိ၊ သူဋ္ဌေးကြီး။ ဧကေ၊ အချို့ကုန်သော ပညာရှိတို့သည်။ အပ္ပသ္မိံ ပိ၊ အနည်းငယ်သော ဒါနဝတ္ထုကိုသော်လည်း။ ပဝစ္ဆန္တိ၊ လှူကိန်သည်သာတည်း။ ဧကေ၊ အချို့ကုန်သော မစ္ဆေရရှိကုန်သောသူတို့သည်။ ဗဟုနာ၊ များစွာသော လှူဖွယ်ဝတ္ထုနှင့်။ သမန္နာဂတာပိ၊ ပြည့်စုံပါကုန်လျက်လည်း။ န ဒိစ္ဆရေ၊ မလှူကုန်။ ဒိန္နာ၊ ကံ ကံ၏အကျိုးကို ယုံကြည်၍ လှူအပ်သော။ အပ္ပသ္မာ၊ အနည်းငယ်မျှသော။ ဒက္ခိဏာ၊ အလှူဒါနမည်သည်ကို။ သဟဿေန၊ တစ်ထောင်သော အသပြာကိုစွန့်၍ လှူအပ်သော အလှူဒါနနှင့်။ သမံ မိတာ၊ အတူအမျှ နှိုင်းယှဉ်အပ်၏။
ထိုမာတလိနတ်သားကိုလည်း သူဌေးကြီးသည် ထိုသို့ တပြီးကား ဝင်၍နေလော့ဟု ဆို၏။
ပဉ္စသိခနတ်သား အလှူခံပုံ
ထိုနောင် အတန်ငယ်သောကာလကို လွန်စေ၍ ပဉ္စသိခနတ်သားသည် လာလတ်၍ ထမင်းကိုတောင်းလျှင် မရှိ၊ သွားလေလော့ ဟု ဆိုသည်ရှိသော် ငါသည် မရောက်ဘူးပါ။ ဤအိမ်၌ ပုဏ္ဏားတို့အား ဆွမ်းကျွေးသည် ဖြစ်လတ္တံ့ ယောင်တကား ဟု ဆို၍ ထိုသူဌေးကြီးအား တရားစကားကို အားထုတ်လိုရကား-
ဒါရဉ္စ ပေါသံ ဒဒမပ္ပကသ္မိံ။
သတံသဟဿာနံ သဟဿယာဂိနံ၊
ကလမ္ပိ နာဂ္ဃန္တိ တထာ ဝိဓဿ တေ။
ဟူသော ရှစ်ခုမြောက်သော ဤဂါထာကိုဆို၏။
ဆင်းရဲသားအလှူ ပိုမြတ်
၁၃၂။ မဟာသေဋ္ဌိ၊ သူဌေးကြီး။ ယော၊ အကြင်သူသည်။ ဓမ္မံ၊ သုစရိုက်ဆယ်ပါးတရားကို။ စရေ၊ ကျင့်၏။ ယောပိ၊ အကြင်ရဟန်းသည်လည်း။ သမုဉ္ဆကံ၊ ရွာ၌ အစိမ်းအကျက်ကို တရားနှင့်အညီ ရှာမှီးခြင်းတည်းဟူသော ဆွမ်းခံအကျင့်, တော၌ သစ်သီးကြီးငယ်ကို ဆောင်ခြင်းဟုဆိုအပ်သော ဆွမ်းခံအကျင့်ကို။ စရေ၊ ကျင့်၏။ ယော၊ အကြင် သူသည်။ ဒါရဉ္စ၊ မိမိသားမယားကိုလည်း။ ပေါသံ-ပေါသန္တောဝ၊ မွေးလျက်လျင်။ အပ္ပကသ္မိံ၊ အနည်းငယ်သော လှူဖွယ်ဝတ္ထုသည်။ သန္တေပိ၊ ရှိသော်လည်း။ ဒဒံ-ဒဒန္တော၊ အလှူခံတို့အား လှူလျက်။ ဓမ္မံ၊ တရားကို။ စရေ၊ ကျင့်၏။ သဟဿယာဂိနံ၊ သူတစ်ပါးတို့ကို နှိပ်စက်ညှဉ်းဆဲ၍ ရအပ်သော တစ်ထောင်တစ်ထောင်သော ဥစ္စာကို စွန့်လှူကုန်သော။ သတံသဟဿာနံ၊ တစ်သိန်းသော သူတို့၏။ တေ ယာဂါ၊ ထိုလှူဒါန်းပူဇော်ခြင်းတို့သည်။ တထာဝိဓဿ၊ ထိုသို့သဘောရှိသော တရားနှင့်အညီ ရသောဥစ္စာကို လှူသော သူဆင်းရဲအလှူ၏။ ကလမ္ပိ၊ တစ်ဆယ့်ခြောက်စိတ် စိတ်၍ တစ်စိတ်ကိုမျှလည်း။ နာဂ္ဃန္တိ၊ မထိုက်ကုန်။
အဘယ့်ကြောင့်မထိုက်သနည်း
သူဌေးကြီးသည် ပဉ္စသိခနတ်သား၏ စကားကိုမှတ်၍ ပဉ္စသိခနတ်သားကို မထိုက်သောအကြောင်းကို မေးလိုရကား-
သမေန ဒိန္နဿ န အဂ္ဃမေတိ။
ကထံ သတံ သဟဿာနံ သဟဿယာဂိနံ၊
ကလမ္ပိ နာဂ္ဃန္တိ တထာဝိဓဿ တေ။
ဟူသာ ကိုးခုမြောက်သော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၁၃၃။ ဗြာဟ္မဏ၊ ပုဏ္ဏားကြီး။ ဝိပုလော၊ တစ်သိန်းသော ဥစ္စာကို စွန့်ခြင်း၏အစွမ်းဖြင့် များသော အကျိုးရှိကောင်းပါလျက်။ မဟဂ္ဃတော၊ အဖိုးများစွာ ထိုက်ကောင်းပါလျက်။ ဧသ-ဧသော ယညော၊ ဤတစ်သိန်းထိုက်သော အသပြာကို စွန့်ကြဲသော အလှူဒါနသည်။ ကေန-ကရဏေန၊ အဘယ်အကြောင်းဖြင့်။ သမေနဒိန္နဿ၊ တရားနှင့်ညီစွာရ၍ လှူအပ်သော အနည်းငယ်သော အလှူ၏။ အဂ္ဃံ၊ အဖိုးကို။ န ဧတိ၊ မထိုက်သနည်း။ ဗြာဟ္မဏ၊ ပုဏ္ဏား။ သဟဿယာဂိနံ၊ သူတစ်ပါးတို့ကို နှိပ်စက်ညှဉ်းဆဲ၍ ရအပ်သော တစ်ထောင် တစ်ထောင်သော ဥစ္စာကို စွန့်လှူကုန်သော။ သတံသဟဿာနံ- သတံ သဟဿ သင်္ခါတာနံ၊ တစ်သိန်းအရေအတွက်ရှိကုန်သော ယောက်ျားတို့၏။ တေ ယာဂါ၊ ထိုအလှူတို့သည်။ တထာဝိဓဿ၊ ထိုသို့သဘောရှိသော လူဆင်းရဲတစ်ယောက် အလှူ၏။ ဒါနံ၊ အလှူကို။ ကလမ္ပိ၊ တစ်ဆယ့်ခြောက်စိတ် စိတ်၍ တစ်စိတ်ကိုမျှလည်း။ ကထံ ကေန ကာရဏေန၊ အဘယ်သို့သော အကြောင်းဖြင့်။ နာဂ္ဃန္တိ၊ မထိုက်ကုန်သနည်း။
ပစ္စည်းစင်ကြယ်၍
ထိုသို့မေးသောအခါ၌ သူဌေးကြီးအား ပြောဆိုလိုသော ပဉ္စသိခနတ်သားသည်-
ဆေတွာ ဝဓိတွာ အထ သောစယိတွာ။
သာ ဒက္ခိဏာ အဿုမုခါ သဒဏ္ဍာ၊
သမေန ဒိန္နဿ န အဂ္ဃမေတိ။
ဧဝံ သတံသဟဿာနံ သဟဿယာဂိနံ၊
ကလမ္ပိ နာဂ္ဃန္တိ တထာ ဝိဓဿ တေ။
ဟူသော အဆုံးဖြစ်သော ဤဂါထာကိုဆို၏။
၁၃၄။ မဟာသဋ္ဌိ၊ သူဌေးကြီး။ ဝိသမေ၊ မညီမညွတ်သော ကာယကံ စသည်၌။ နိဝိဋ္ဌာ၊ တည်ကုန်သော။ ဧကေ၊ အချို့ကုန်သော သူတို့သည်။ ဆေတွာ၊ သူတစ်ပါးကို ပင်ပန်းစေ၍။ ဝဓိတွာ၊ သူတစ်ပါးကိုသတ်၍။ အထ၊ ထိုမှတစ်ပါး။ သောစယိတွာ၊ သူတစ်ပါးတို့ကို စိုးရိမ်စေ၍။ ဒဒန္တိ ဟိ၊ လှူကုန်သည်သာလျှင်တည်း။ အဿုမုခါ၊ သူတစ်ပါးတို့ကို မျက်ရည်ယိုစေတတ်သော။ သဒဏ္ဍာ၊ သူတစ်ပါးတို့ကို ဥစ္စာဒဏ် လက်နက်ဒဏ်ပေးခြင်းနှင့်တကွဖြစ်သော။ သာ ဒက္ခိဏာ၊ ထိုသို့ တရားနှင့်မညီသော အလှူသည်။ သမေနဒိန္နဿ၊ တရားနှင့်ညီစွာရ၍ လှူအပ်သော အနည်းငယ်သော အလှူဒါန၏။ အဂ္ဃံ၊ အဖိုးကို။ န ဧတိ၊ မမီနိုင်။ မဟာသေဋ္ဌိ၊ သူဌေးကြီး။ ဧဝံ၊ ဤသို့လျှင်။ သဟဿယာဂိနံ၊ သူတစ်ပါးတို့ကို နှိပ်စက်ညှဉ်းဆဲ၍ ရအပ်သော တစ်ထောင် တစ်ထောင်သော ဥစ္စာကို စွန့်လှူကုန်သော။ သတံ သဟဿာနံ၊ တစ်သိန်းသော ယောကျ်ားတို့၏။ တေ ယာဂါ၊ ထိုအလှူဒါနတို့သည်။ တထာဝိဓဿ၊ ထိုသို့သဘောရှိသော လူဆင်းရဲတစ်ယောက် အလှူ၏။ ကလမ္ပိ၊ တစ်ဆယ့်ခြောက်စိတ်စိတ်၍ တစ်စိတ်ကိုလည်း။ နာဂ္ဃန္တိ၊ မထိုက်ကုန်။
ထိုသူဌေးကြီးသည် ပဉ္စသိခနတ်သား၏ တရားစကားကို ကြား၍ ထိုသို့တပြီးကား သွားချေ၊ အိမ်သို့ဝင်၍ နေလော့၊ အနည်းငယ်သော ထမင်းကို ရလတ္တံ့ ဟု ဆို၏။ ထိုပဉ္စသိခနတ်သားသည်လည်း ထိုလေးယောက်သော နတ်တို့၏အထံ၌ နေ၏။
နွားစာထမင်း ကျွေးစေခြင်း
ထို့နောင်မှ ကြောင်မျက်စိကဲ့သို့ မျက်စိရှိသောကြောင့် ဗိဠာရ ကောသိယမည်သော ထိုသူဌေးသည် ကျွန်မကိုဆို၏။ အိမ်ကျွန်မ ထိုပုဏ္ဏားတို့အား တစ်ကွမ်းစားသော စပါးနှံကို ပေးလိုက်ပါလော့ ဟု ဆို၏။ ထိုကျွန်မသည် မနင်းမနယ်သော စပါးနှံတစ်ကွမ်းစားကို ယူပြီးလျှင် ပုဏ္ဏားတို့သို့ ကပ်၍ ဤစပါးတစ်ကွမ်းစားတို့ကို ယူ၍ အမှတ်မရှိသော အရပ်၌ ချက်စေ၍ စားလေကုန်လော့ဟု ဆို၏။ ပုဏ္ဏားတို့သည် ငါတို့အား စပါးနှံကို အလိုမရှိ၊ ငါတို့သည် စပါးကို မသုံးသပ်ကုန်ဟု ဆိုကုန်၏။ ထိုစကားကိုကြား၍ ကျွန်မသည် အရှင်သူဌေးကြီး ထိုပုဏ္ဏားတို့သည် စပါးတို့ကို မကိုင်ကုန်သတတ် ဟု ဆို၏။ ထိုသို့တပြီးကား ထိုပုဏ္ဏားတို့အား ဆန်တို့ကိုပေးလော့ဟု ဆို၏။ ထိုကျွန်မသည် ဆန်တို့ကိုယူ၍ သွားပြီးလျှင် အရှင်ပုဏ္ဏားတို့ ထိုဆန်တို့ကို ယူကုန်လော့ဟု ဆို၏။ ငါတို့သည် ဆန်စိမ်းကို မခံကုန် ဟု ဆိုကုန်၏။ အရှင်သူဌေးကြီး ဆန်စိမ်းကို မခံကုန်သတတ် ဟု ဆို၏ အိမ်ကျွန်မ... ထိုသို့ ဆန်စိမ်းကိုမယူမူ ထိုပုဏ္ဏားတို့အား နွားစာအလို့ငှာ ချက်သောထမင်းကို ထမင်းပွဲ၌ ခူး၍ပေးလော့ ဟု ဆို၏။ ထိုကျွန်မသည် ထိုပုဏ္ဏားယောင်ဆောင်သော ငါးယောက်သော သိကြားနတ်တို့အား နွားအပေါင်းတို့၏ အကျိုးငှာ ချက်အပ်သော ထမင်းကို ထမင်းပွဲ၌ ခူးပြီးလျှင် ဆောင်၍ပေး၏။
ပုဏ္ဏားတို့ လဲကုန်ပြီ
ငါးယောက်ကုန်သော ပုဏ္ဏားယောင်ဆောင်သော နတ်တို့သည် အလုပ်အလွေးပြု၍ ခံတွင်း၌ ထည့်၍ လည်၌နင်စေ၍ မျက်လုံးတို့ကို ပြူးပြူးထွက်စေလျက် မိန်းမောကုန်သည်ဖြစ်၍ သေကုန်သကဲ့သို့ လျောင်းကုန်၏။ ကျွန်မသည် ထိုပုဏ္ဏားတို့ကိုမြင်၍ သေသည် ဖြစ်ကုန်လတ္တံ့ ဟု ကြောက်သည်ဖြစ်၍ သွား၍ သူဌေးကြီးအား အရှင်သူဌေး ပုဏ္ဏားတို့သည် နွားစာထမင်းကို မျိုခြင်းငှာ မတတ်နိုင်ကုန်သည် ဖြစ်၍ သေကုန်၏ ဟု ကြားလျှောက်ကုန်၏။ ထိုသူဌေးကြီးသည် ယခုအခါ၌ ယုတ်မာသောအကျင့်ရှိသော သူဌေးသည် သိမ်မွေ့နူးညံ့ကုန်သော ပုဏ္ဏားတို့အား နွားစာထမင်းကို ပေးစေ၏။ ထိုပုဏ္ဏားတို့သည် နွားစာထမင်းကို မမျိုနိုင်ကုန်သည်ဖြစ်၍ သေကုန်ပြီ ဟု ငါ့ကို ကဲ့ရဲ့ကုန်လတ္တံ့ ဟု ကြံ၏။ ထိုသို့ ကြံပြီးသည်မှ ကျွန်မကို အိမ်ကျွန်မ လျင်မြန်စွာသွား၍ ထိုထမင်းပွဲတို့၌ နွားစာထမင်းကိုပယ်၍ အထူးထူးသော မြတ်သော အရသာရှိသော သလေးထမင်းကိုခူး၍ ထည့်ချေလော့ ဟု ဆို၏။ ထိုကျွန်မသည် သူဌေးကြီး ဆိုတိုင်းပြု၏။
အရပ်ကို သက်သေထူ
သူဌေးကြီးသည် ခရီးမ၌သွားကုန်သော လူအပေါင်းတို့ကိုခေါ်စေ၍ အချင်းတို့ ငါသည် ငါစားသောနည်းဖြင့် ထိုပုဏ္ဏားတို့အား မြတ်သောအရသာရှိသော သလေးထမင်းကို ပေးစေ၏။ ထိုပုဏ္ဏားတို့သည် လောဘကြီးသောကြောင့် ကြီးစွာသော ထမင်းလုတ်ကိုပြု၍ စားကြကုန်သည်ဖြစ်၍ လည်၌နင်၍ သေရကုန်၏။ ငါ့အား အပြစ်မရှိသော အဖြစ်ကို သိကြပါကုန်လော့ ဟု ဆို၍ ပရိသတ်ကို စည်းဝေးစေ၏။
ပုဏ္ဏားတို့ အန်၍ပြ
လူများအပေါင်းသည် စည်းဝေးကုန်သည်ရှိသော် ပုဏ္ဏားတို့သည် ထကုန်ပြီးလျှင် လူအပေါင်းကိုကြည့်၍ အိုလူများတို့ သူဌေး၏ မဟုတ်မမှန်သော စကားကို ရှုကြပါကုန်လော့၊ ငါစားသော ထမင်းကိုပေးစေ၏ဟူ၍ မုသားစကား ဆိုဘိ၏။ ရှေးဦးစွာ နွားစာထမင်းကို ငါတို့အား ပေးပြီး၍ ငါတို့သည် သေကုန်သကဲ့သို့ လျောင်းသည်ရှိသော် ဤသလေးထမင်းကို ခူး၍ ထည့်လာစေ၏ ဟုဆို၍ မိမိတို့၏ ခံတွင်းတို့ဖြင့် အန်သောထမင်းကို မြေ၌ ထွေး၍ ပြကုန်၏။
လူတို့အကဲ့ရဲ့ ခံရပြီ
လူအပေါင်းသည် သူဌေးကိုကဲ့ရဲ၍ သူဌေးမိုက် သင်သည် မိမိ၏ အဖ အဘိုး အဘေး အစရှိသောသူတို့၏ လှူမြဲအစဉ် အမျိုးအနွယ်ကိုလည်း ဖျက်ဆီး၏။ အလှူတင်းကုပ်ကို မီးတိုက်စေ၏။ အလှူခံတို့ကို လည်၌ကိုင်၍ နှင်ထုတ်စေပြီး၍ ယခုလည်း ဤသိမ်မွေ့နူးညံ့သော ပုဏ္ဏားတို့အား ထမင်းကို ပေးသည်ရှိသော် နွားစာထမင်းကို ပေးစေ၏။ တမလွန်သို့ သွားရသည်ရှိသော် သင့်အိမ်၌ရှိသော ဥစ္စာစည်းစိမ်ကို လည်၌ဆွဲ၍ သွားရလတ္တံ့လော ဟု ကဲ့ရဲ့ကုန်၏။
သိကြားမင်း ရှင်း၍ပြ
ထိုခဏ၌ သိကြားမင်းသည် လူအပေါင်းကို အိုလူအပေါင်းတို့ ဤအိမ်၌ရှိသမျှသော ဥစ္စာသည် အဘယ်သူ၏ ဥစ္စာနည်း၊ သင်တို့ သိကုန်၏လော ဟုမေး၏။ မသိပါကုန်ဟု ဆိုသည်ရှိသော် အချင်းတို့ ဤမြို့၌ ဤမည်သောမင်းလက်ထက် ဗာရာဏသီပြည်၌ မဟာသူဌေးကြီး အမည်ရှိသော သူဌေးကြီးသည် အလှူတင်းကုပ်ကို ဆောက်လုပ်၍ အလှူကြီးကို ဖြစ်စေ၏ဟူ၍ သင်တို့သည် ကြားဖူးကြကုန်သလောဟု မေး၏။ ကြဖူးပါကုန်၏ဟု ဆိုသည်ရှိသော် ထိုအလှူကြီးကို ပေးသောသူဌေးသည် ငါပင်တည်း၊ ထိုသို့သော အလှူကိုလှူ၍ သိကြားမင်းဖြစ်၍ ငါ၏သားသည်လည်း ထိုအလှူကို မဖျက်မူ၍ အလှူပေး၍လျှင် စန္ဒနတ်သားဖြစ်၏။ ထိုသူ၏ သားသည်လည်း သူရိယနတ်သား ဖြစ်၏။ ထိုသူ၏သားသည်လည်း မာတလိနတ်သားဖြစ်၏။ ထိုသူ၏သားသည်လည်း ဂန္ဓဗ္ဗနတ်မင်း၏ သားဖြစ်သော ပဉ္စသိခနတ်သားဖြစ်၏။ ဤသူကား စန္ဒနတ်သား, ဤသူကား သူရိယနတ်သား, ဤသူကား ချီးမြှောက်တတ်သော မာတလိနတ်သား, ဤသူကား ဤသူဌေးယုတ်၏ အဖဖြစ်သော ဂန္ဓဗ္ဗနတ်မင်း၏ သားဖြစ်သော ပဉ္စသိခနတ်သားတည်း။ ဤသို့လျှင် အလှူဒါနမည်သည်ကား များစွာသော အကျိုးအာနိသင်ရှိ၏။ ပညာရှိသောသူတို့သည် ကောင်းကျိုးချမ်းသာကို ပေးတတ်သော ဒါန သီလအစရှိသော ကုသိုလ်ကို ပြုအပ်သည်သာလျှင်တည်း ဟု ဆိုလျက် လူအပေါင်း၏ ယုံမှားသင်္ကာကို ဖျောက်ခြင်းငှာ ကောင်းကင်သို့ပျံတက်၍ ကြီးစွာသော နတ်၏ အာနုဘော်ဖြင့် ကောင်းကင်၌ ထွန်းတောက်ပသော ကိုယ်ရောင် ကိုယ်ဝါ ရှိသည်ဖြစ်၍ တည်ကုန်၏။ မြို့အလုံးသည် ထွန်းတောက်သကဲ့သို့ ဖြစ်၏။
တရားဟော
သိကြားမင်းသည် လူအပေါင်းကိုခေါ်၍ ငါတို့သည် မိမိတို့၏ နတ်စည်းစိမ်စွန့်၍ လာကုန်သည်ရှိသော် အမျိုးအနွယ်ကိုဖျက်ဆီးတတ်သော ဤဗိဠာရကောသိယ သူဌေးယုတ်ကိုမှီ၍ လာကုန်၏။ ဤယုတ်မာသော အကျင့်ရှိသော သူဌေးသည် မိမိ၏အမျိုးအနွယ်ကို ဖျက်ဆီး၍ အလှူတင်းကုပ်ကို မီးတိုက်ပြီးလျှင် အလှူခံတို့ကိုလည်း လည်၌ကိုင်၍ နှင်ထုတ်စေလျက် ငါတို့၏ အနွယ်ကိုဖြတ်၍ ဤသူဌေးယုတ်သည် ဒါန သီလဟူသော ကောင်းမှုမှ ကင်းသည်ဖြစ်၍ ငရဲ၌ ဖြစ်ရာ၏ဟူ၍ ဤသူဌေးယုတ်အား သနားကုန်သည်ဖြစ်၍ လာကုန်၏ဟု ဆို၍ အလှူ ဒါန၏ အကျိုးဆက်ကိုပြလျက် လူအပေါင်းအား တရားဟော၏။
ကပ်စေးနှဲသူဌေး ဝန်ခံ
ဗိဠာရကောသိယ သူဌေးသည်လည်း ဦးခေါင်းထက်၌ လက်အုပ်ကိုထား၍ အရှင်သိကြားမင်း ကျွန်ုပ်သည် ဤနေ့မှစ၍ ရှေးရှေး၌ဖြစ်သော ဆွေစဉ်မျိုးဆက်ကို မဖျက်မူ၍ အလှူကိုဖြစ်ပါစေအံ့၊ ယနေ့ကို အစပြု၍ အယုတ်သဖြင့် ရေတံပူမျှကိုလည်း အစပြု၍ မိမိသည် ရအပ်သော အာဟာရကို သူတစ်ပါးအား မပေးလှူမူ၍ မစားပါအံ့ဟု သိကြားမင်းအား ဝန်ခံခြင်းကို ပေး၏။
သိကြားမင်းသည် ထိုဗိဠာရကောသိယ သူဌေးကို ဆုံးမ၍ ဥစ္စာ၌ မက်မောတတ်သော လောဘဟူသော အဆိပ်မရှိသည်ကိုပြု၍ ငါးပါးသောသီလတို့၌ တည်စေပြီးလျှင် လေးယောက်ကုန်သော နတ်သားတို့ကိုယူ၍ မိမိနေရာ တာဝတိံသာ နတ်ရွာသို့သာလျှင် သွား၏။ ထိုဗိဠာရကောသိယ သူဌေးသည်လည်း အသက် ထက်ဆုံး အလှူပေး၍ တာဝတိံသာ နတ်ပြည်၌ ဖြစ်၏။
ဇာတ်ပေါင်း... သဗ္ဗညူမြတ်စွာဘုရားသည်ဤဓမ္မဒေသနာကို ဆောင်တော်မူ၍ ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် ဤရဟန်းသည် ရှေးဗိဠာရကောသိယ သူဋ္ဌေးဖြစ်သောအခါ၌ သဒ္ဓါခြင်း မရှိသည်ဖြစ်၏။ တစ်စုံ တစ်ခုသော ဥစ္စာကို မပေးမလှူ၊ ထိုသို့ မပေးမလှူသော်လည်း သိကြားမင်းဖြစ်သောငါသည် ထိုသူဌေးကို ဆုံးမ၍ အလှူ၏အကျိုးကို သိစေ၏။ ထိုလှူလိုသောစိတ်ကို ဘဝတစ်ပါးသို့ ရောက်သော်လည်း မစွန့် ဟု မိန့်တော်မူ၍ ရဟန်းတို့ ယခု အလှူပေးလေ့ရှိသော ဤရဟန်းသည် ထိုအခါ ဗိဠာရကောသိယ သူဌေးဖြစ်ဖူးပြီ၊ ယခုအခါ သာရိပုတ္တရာသည် ထိုအခါ စန္ဒနတ်သား ဖြစ်ဖူးပြီ၊ ယခုအခါ မောဂ္ဂလာန်သည် ထိုအခါ သူရိယနတ်သား ဖြစ်ဖူးပြီ၊ ယခုအခါ ကဿပသည် ထိုအခါ မာတလိနတ်သား ဖြစ်ဖူးပြီ၊ ယခုအခါ အာနန္ဒာသည် ထိုအခါ ပဉ္စသီခနတ်သား ဖြစ်ဖူးပြီ၊ ယခုအခါ ငါဘုရားသည်သာလျှင် ထိုအခါ သိကြားမင်း ဖြစ်ဖူးပြီ ဟု ဇာတ်ကို ပေါင်းတော်မူ၏။
တရားဥစ္စာ၊ လှူဒါန်းရာ၊ များစွာအကျိုးရှိ
တစ်ဆယ့်နှစ်ခုမြောက်သော ဗိဠာရကောသိယဇာတ်သည် ပြီး၏။
*****
ဒသကနိပါတ်
၁၃။ စက္ကဝါကဇာတ်
အာဟာရ၌ လွန်စွာမက်မောခြင်းသည် ယုတ်မာခြင်း
ဟောတော်မူရာဌာန... နတ်နှင့်တကွသော လောကကို ဆုံးမတော်မူတတ်သော သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် ဝဏ္ဏဝါ အဘိရူပေါသိ အစရှိသော ဂါထပုဒ်ဖြင့် တန်ဆာဆင်အပ်သာ ဤစက္ကဝါကဇာတ်ကို ဇေတဝန် ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံး နေတော်မူစဉ် လျှပ်ပေါ်လော်လည်သော ရဟန်းတစ်ပါးကို အကြောင်းပြု၍ ဟောတော်မူ၏။
ပစ္စုပ္ပန်ဝတ္ထု... ထိုရဟန်းသည် ပစ္စည်းလေးပါးတို့ဖြင့် မရောင့်ရဲသည်ဖြစ်၍ သံဃာ့ဘတ်သည် အဘယ်အရပ်၌ ရှိပါလိမ့်နည်း၊ နိမန္တနဘတ်သည် အဘယ်အရပ်၌ ရှိပါလိမ့်နည်း ဟု ရှာလျက်သွား၏။
ပစ္စည်းမက်သာ ရဟန်း
ပစ္စည်းလေးပါးဟူသော အာမိသနှင့်စပ်သော စကားကို ဟောခြင်း၌သာလျှင် မွေ့လျော်၏။ ထိုအခါ တစ်ပါးကုန်သော သီလကိုချစ်ကုန်သော ရဟန်းတို့သည် ထိုရဟန်းကို ချီးမြှောက်သောအားဖြင့် မြတ်စွာဘုရားအား ကြားလျှောက်ကုန်၏။ မြတ်ဘုရားသည် ထိုရဟန်းကို ခေါ်တော်မူ၍ ရဟန်း သင်သည် ပစ္စည်းလေးပါးတို့၌ မက်မောတတ်၏ဟု ငါကြားတော်မူသည် မှန်သလော ဟု မေးတော်မူ၍ “အရှင်ဘုရား မှန်ပေ၏ဟု နားတော် လျှောက်သည်ရှိသော် ရဟန်း အဘယ့်ကြောင့် ဤသို့သဘောရှိသော ဝဋ်ဆင်းရဲမှ ထွက်မြောက်စေတတ်သော ဘုရားသာသနာတော်၌ ရဟန်းပြု၍ လောဘကို ဖြစ်စေဘိသနည်း၊ ပစ္စည်းလေးပါးတို့၌ မက်မောခြင်းမည်သည်ကား လွန်စွာ ယုတ်မာ၏။ ရှေး၌လည်း သင်သည် အာဟာရ၌ မက်မောသော လောဘကို အမှီပြု၍ ဗာရာဏသီပြည်၌ ဆင်ကောင်ပုပ်အစရှိသော အကောင်ပုပ်တို့ဖြင့် မရောင့်ရဲသည်ဖြစ်၍ တောအုပ်ကြီးသို့ ဝင်ဖူးပြီဟု မိန့်တော်မူ၍ အတိတ်ကို ဆောင်မူ၏။
အတိတ်ဝတ္ထု... လွန်လေပြီးသောအခါ ဗာရာဏသီပြည်၌ ဗြဟ္မဒတ်မင်းသည် မင်းပြုသည်ရှိသော် တစ်ခုသော လောဘကြီးသော ကျီးသည် ဗာရာဏသီပြည်၌ ဆင်ကောင်ပုပ် အစရှိသည်တို့ဖြင့် မရောင့်ရဲသည်ဖြစ်၍ တောသည် အဘယ်သို့ ဖြစ်ရာသနည်း၊ တော၌ အဘယ်သို့သော အစာရှိသည် ဖြစ်ရာသနည်းဟု ပျံသွား၍ ထိုထိုသစ်ပင်၌ သစ်သီးငယ် သစ်သီးကြီးတို့ဖြင့် မရောင့်ရဲသည်ဖြစ်၍ ဂင်္ဂါနားသို့ ပျံသွား၍ လှည့်လည်သည်ရှိသော် လင်မယားအစုံဖြစ်သော စက္ကဝါက်တို့ကိုမြင်၍ ဤငှက်တို့သည် အလွန်လျှင် တင့်တယ်ကုန်၏။ ဤင်္ဂါနား၌ များစွာသော ငါးတို့ကို စားရကုန်ယောင်တကား၊ ဤငှက်တို့ကိုမေး၍ ငါသည်လည်း ဤငှက်တို့၏ အစာကိုစား၍ အဆင်းလှသည် ဖြစ်ခြင်းငှာ သင့်၏ ဟု နှလုံးပြု၍ ထိုစက္ကဝါက်တို့၏ အနီး၌နေ၍ စက္ကဝါက်တို့ကို မေးလိုရကား-
စက္ကဝါက သုရူပေါသိ၊ ဝိပ္ပသန္နမုခိန္ဒြိယော။
ဂင်္ဂါယတီရေ နိသိန္နော၊ ဧဝံ ဘုဉ္စသိ ဘောဇနံ။
ဟူသော ရှေးဦးစာသော ဤနှစ်ဂါထာတို့ကို ဆို၏။
၁၃၅။ စက္ကဝါက၊ စက္ကဝါက်။ တွံ၊ သင်သည်။ ဝဏ္ဏဝါ၊ နှစ်သက်ဖွယ်သော အဆင်းရှိသည်။ အဘိရူပေါ၊ အလွန် အဆင်းလှသည်။ ဃနော၊ တစ်ခဲနက်သော ကိုယ်ရှိသည်။ သဉ္ဇာတရောဟိတော၊ ဦးသစ်သော ရွှေအဆင်းကဲ့သို့သော အဆင်းရှိသည်။ အသိ၊ ဖြစ်၏။ သုရူပေါ၊ ချီးမွမ်းအပ်သော ကိုယ်သဏ္ဌာန်ရှိသည်။ ဝိပ္ပသန္နမုခိန္ဒြိယော၊ ကြည်လင်သော မျက်စိဣန္ဒြေရှိသည်။ အသိ၊ ဖြစ်၏။
၁၃၆။ စက္ကဝါက၊ စက္ကဝါက်။ ဂင်္ဂါယ၊ ဂင်္ဂါမြစ်၏။ တီရေ၊ ကမ်းနား၌။ နိသိန္နော၊ နေသောသင်သည်။ ပါဌီနံ မစ္ဆံ၊ ငါးဖယ်လည်းကောင်း။ ပါဝုသံ မစ္ဆံ၊ ငါးသိုင်းလည်းကောင်း။ ဗလဇံ၊ ငါးဘတ်လည်းကောင်း။ မုဉ္ဇံ၊ ငါးရံ့လည်းကောင်း။ ရောဟိတံ၊ ငါးကြင်းလည်းကောင်း။ ဧဝံ-ဣဒံ ဘောဇနံ၊ ဤအစာကို။ ဘုဉ္ဇသိ၊ စားရသလော။
မှော်ကိုစားကြသည်
စက္ကဝါက်သည် ထိုကျီး၏စကားကို ပယ်လိုသည်ဖြစ်၍-
အညတြ သေဝါလပဏကာ၊ ဧတံ မေ သမ္မ ဘောဇနံ။
ဟူသော သုံးခုမြောက်သော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၁၃၇။ သမ္မကာက၊ အဆွေကျီး။ သေဝါလပဏကာ၊ မှော်သေးမှော်ကြီးတို့ကို။ အညတြ၊ ကြဉ်၍။ ယာနိ ဇင်္ဂလာနိ ဝါ၊ အ ကြင် မြေ၌ဖြစ်သော အသားတို့သည်လည်းကောင်း။ ယာနိ ဥဒကာနိ ဝါ၊ အကြင် ရေ၌ဖြစ်သော အသားတို့သည်လည်းကောင်း။ သန္တိ၊ ရှိကုန်၏။ ဧတံ၊ ထိုကြည်း၌ဖြစ်သော အသား ရေ၌ဖြစ်သော အသားကို။ အဟံ၊ ငါသည်။ န ဘုဉ္ဇာမိ၊ မစား။ ယံ သေဝါလပဏကံ၊ အကြင် မှော်သေး မှော်ကြီးသည်။ အတ္ထိ၊ ရှိ၏။ ဧတံ၊ ဤ မှော်သေးမှော်ကြီးသည်သာလျှင်။ မေ၊ ငါ၏။ ဘောဇနံ၊ အစာတည်း။
ငါ မယုံပါ
ထို့နောင်မှ ကျီးသည်-
အဟမ္ပိ သမ္မ ဘုဉ္ဇာမိ၊ ဂါမေ လောဏိယ တေလိယံ။
နစမေ တာဒိသော ဝဏ္ဏော၊ စက္ကဝါက ယထာ တဝ။
ဟူသော ဤနှစ်ဂါထာတို့ကို ဆို၏။
၁၃၈။ သမ္မစက္ကဝါက၊ အဆွေစက္ကဝါက်။ အဟမ္ပိ၊ ငါသည်လည်း။ ဂါမေ၊ ရွာ၌။ လောဏိယတေလိယံ၊ ဆားလူး၍ ဆီကြော်သောအသားကို။ ဘုဉ္ဇာမိ၊ စားရ၏။ မနုဿေသု၊ လူတို့၌။ ကတံ၊ ချက်ပြုတ်အပ်သော။ သုစိံ၊ စင်ကြယ်သော။ မံသူပသေစနံ၊ သားပြွမ်းဟူသော။ ဘတ္တံ၊ အစာကို။ ဘုဉ္ဇာမိ၊ စားရ၏။
၁၃၉။ စ-တထာပိ၊ ထိုသို့ စားရပါလျက်လည်း။ တုဝံ ယထာ၊ တင့်တယ်သော ကိုယ်အဆင်းရှိသော သင်ကဲ့သို့။ တာဒိသော၊ ထိုသို့သဘောရှိသော။ ဝဏ္ဏော၊ အဆင်းသည်။ မေ၊ ငါ့အား။ ယသ္မာ၊ အကြင့်ကြောင့်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ တသ္မာ၊ ထိုကြောင့်။ စက္ကံဝါကဿ၊ အဆွေစက္ကဝါက်၏။ ဘောဇနံ၊ မှော်သည်သာလျှင် အစာဟု သင်ဆိုသော။ ဧတံဝစနံ၊ ထိုစကားကို။ အဟံ၊ ငါသည်။ န သဒ္ဒဟာမိ၊ မယုံနိုင်ပါ။
ရုပ်ဆင်း မလှရကြောင်း
ထိုသို့ဆိုသောအခါ ကျီးအား စက္ကဝါက်သည် အဆင်းမလှခြင်း၏အကြောင်းကို ဆို၍ တရား ဟောလိုရကား-
ဥဩသ္တော ဃသသိ ဘီတော၊ တေန ဝဏ္ဏော တဝေဒိသော။
လဒ္ဓေါ ပိဏ္ဍော န ပီဏေတိ၊ တေန ဝဏ္ဏော တဝေဒိသော။
အပွေသုက္ကော နိရာသင်္ကီ၊ အသောကော အကုတော ဘယော။
အဟိံသာယ စရ လောကေ၊ ပိယော ဟောဟိသိ မံမိဝ။
မေတ္တံသော သဗ္ဗဘူတေသု၊ ဝေရံ တဿ န ကေနစိ။
ဟူသော ကြွင်းသာ ဤငါးဂါထာကို ဆို၏။
ထိတ်လန့်ကြောက်ရွံ မစားရ
၁၄၀။ သမ္မကာက၊ အဆွေကျီး။ တွံ၊ သင်သည်။ ဝေရံ၊ သူတစ်ပါးတို့၌ ဖြစ်သော ရန်နှင့်ယှဉ်သောစိတ်ကို။ အတ္တနိ၊ မိမိကိုယ်၌။ သမ္ပဿံ-သမ္မဿန္တော၊ မြင်သည်ဖြစ်၍။ ဥတြသ္တော၊ ထိတ်လန့်သည်ဖြစ်၍။ ဘီတော၊ ကြောက်သည်ဖြစ်၍။ ဃသသိ၊ စားရ၏။ မာနုသံ၊ လူ၌ဖြစ်သော။ ပဇံ၊ သတ္တဝါကို။ ဟိံသယံ-ဟိံသယန္တော၊ ညှဉ်းဆဲလျက်။ ဥတြသ္တော၊ ထိတ်လန့်သည်ဖြစ်၍။ ဘီတော၊ ကြောက်သည်ဖြစ်၍။ ဃသသိ၊ စားရ၏။ တေန၊ ထိုသို့ကြောက်ရွံ့ ထိတ်လန့်လျက် စားရသောကြောင့်။ တဝ၊ သင်၏။ ဝဏ္ဏော၊ အဆင်းသည်။ ဧဒိသာ၊ ဤသို့မလှသော သဘောရှိ၏။
ရသမျှဖြင့် ရောင့်ရဲ
၁၄၁။ သမ္မဓင်္က၊ အဆွေကျီး။ တွံ၊ သင်သည်။ ပါပေန ကမ္မုနာ၊ မကောင်းမှုဖြင့်။ သဗ္ဗလောကဝိရုဒ္ဓေါ၊ လူအပေါင်းတို့နှင့် ဆန့်ကျင်သည်။ အသိ၊ ဖြစ်၏။ လဒ္ဓေါ၊ ရအပ်သော။ ပိဏ္ဍော၊ အစာကို။ န ပီဏေတိ၊ မနှစ်သက်။ တေန၊ ထိုကြောင့်။ တဝ၊ သင်၏။ ဝဏ္ဏော၊ အဆင်းသည်။ ဧဒိသော၊ ဤသို့မလှသော သဘောရှိ၏။
သူတစ်ပါးကို မညှဉ်းဆဲရ
၁၄၂။ သမ္မဝါယသ၊ အဆွေကျီး။ အဟမ္ပိ၊ ငါသည်ကား။ သဗ္ဗပါဏိနံ၊ ခပ်သိမ်းသော သတ္တဝါတို့ကို။ အဟိံသံ-အဟိံသန္တော၊ မညှဉ်းဆဲမူ၍။ ဘောဇနံ၊ ရရသမျှသော မှော်, ရေညှိဟူသော အစာကို။ ဘုဉ္ဇာမိ၊ စား၏။ အပ္ပေါသုက္ကော၊ ကြောင့်ကြမရှိသည်ဖြစ်၍။ နိရာသင်္ကီ၊ ရွံရှားခြင်း မရှိသည်ဖြစ်၍။ အသောကော၊ စိုးရိမ်ခြင်း မရှိသည်ဖြစ်၍။ အကုတောဘယော၊ ကြောက်အပ်သော တစ်စုံတစ်ခုသော ဘေးမရှိသည်ဖြစ်၍။ ဝိဟရာမိ၊ နေ၏။
သူများ ချစ်အောင်နေ
၁၄၃။ သမ္မဓင်္က၊ အဆွေကျီး။ သော တွံ၊ ထိုသင်သည်။ အာနုဘာဝံ၊ ကောင်းသောအကျိုးကို ပွားစေတတ်သော လုံ့လဝီရိယကို။ ကရဿု၊ ပြုပါလေလော့။ အသီလိယံ၊ မိမိ၏ သီလမရှိသော အဖြစ်ကို။ ဝီတိဝတ္တဿု၊ လွန်၍ ကောင်းစွာ ကျင့်ပါလေလော့။ လောကေ၊ လူ၌။ အဟိံသာယ၊ သတ္တဝါတို့ကို သနားခြင်း ကရုဏာနှင့်။ သမန္နာဂတော၊ ပြည့်စုံသည်ဖြစ်၍။ စရ၊ ကျင့်ပါလေလော့။ အဟမ္ပိ၊ ငါသည်လည်း။ ပိယော၊ လူအပေါင်း၌ ချစ်အပ်သော အကျင့်ရှိသည်။ ဟောမိ ဣဝ၊ ဖြစ်သကဲ့သို့။ မမံ၊ ငါနှင့်တူစွာ။ တွံပိ၊ သင်သည်လည်း။ ပိယော၊ ချစ်အပ်သော အကျင့်ရှိသည်။ ဟောဟိသိ၊ ဖြစ်လေလော့။
အမြဲမေတ္တာထား
၁၄၄။ သမ္မဓင်္က၊ အဆွေကျီး။ ယော၊ အကြင်သူသည်။ သတ္တေ၊ သတ္တဝါတို့ကို။ န ဟန္တိ၊ မသတ်။ န ဃာတေတိ၊ မညှဉ်းဆဲ။ န ဇိနာတိ၊ ဥစ္စာဆုံးရှုံးခြင်းကို မပြု။ န ဇာပယေ၊ ဆုံးရှုံးအောင် ပြုလော့ဟု သူတစ်ပါးတို့ကိုလည်း မတိုက်တွန်း။ သဗ္ဗဘူတေသု၊ ခပ်သိမ်းကုန်သော ရန်သူသတ္တဝါ, ရန်သူမဟုတ်သော သတ္တဝါတို့၌။ မေတ္တံသော-မေတ္တကောဋ္ဌာသော၊ မေတ္တာအဖို့ရှိသော စိတ်ရှိသော။ တဿ၊ ထိုသို့သတ္တဝါတို့ကို မညှဉ်းဆဲသော သူအား။ ကေနစိ၊ တစ်စုံတစ်ယောက်သောသူနှင့်။ ဝေရံ၊ ရန်မည်သည်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။
ကျီးကား မိုက်မြဲပင်
ဤသို့လျှင် စက္ကဝါက်သည် ကျီးအား တရား ဟော၏။ ကျီးသည် သင်တို့သည်ကား မိမိတို့၏ အစာကို ငါ့အား ဟုတ်မှန်စွာ မဆိုကုန် ဟု ကာ-ကာ ဟူသာ ကျီးသံကိုမြည်လျက် ပျံ၍ ဗာရာဏသီပြည် ကျင်ကြီးစွန့်ရာ မြေအရပ်၌ သာလျှင် သက်လေ၏။
ဇာတ်ပေါင်း... သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် ဤဓမ္မဒေသနာကို ဆောင်တော်မူပြီးလျှင်သစ္စာတို့ကို ပြတော်မူ၍ ဇာတ်ကိုပေါင်းတော်မူ၏။ သစ္စာတို့ကို ပြတော်မူသည်၏ အဆုံး၌ လျှပ်ပေါ်လော်လည်သောဘရဟန်းသည် အနာဂါမိဖိုလ်၌ တည်၏။ ဇာတ်ကို အဘယ်သို့ ပေါင်းတော်မူသနည်း ဟူမူကား ရဟန်းတို့ ယခုအခါ၌ လျှပ်ပေါ် လော်လည်သော ရဟန်းသည် ထိုအခါ ကျီးဖြစ်ဖူးပြီ၊ ယခုအခါ ရာဟုလာမယ်တော်သည် ထိုအခါ စက္ကဝါက်ငှက်မ ဖြစ်ဖူးပြီ၊ ယခုအခါ ငါဘုရားသည်လျှင် ထိုအခါ စက္ကဝါက်ငှက်မင်း ဖြစ်ဖူးပြီ၊ ဤသို့ ဇာတ်ကို ပေါင်းတော်မူ၏။
စိတ်ရွှင်ရောင့်ရဲ၊ မညှဉ်းဆဲ၊ အမြဲမေတ္တာ လှရုပ်ဝါ
တစ်ဆယ့်သုံးခုမြောက်သော စက္ကဝါကဇာတ်သည် ပြီး၏။
*****
ဒသကနိပါတ်
၁၄။ ဘူရိယပညဇာတ်
သစ္စံ ကိရ အစရှိသော ဂါထာပုဒ်ဖြင့် တန်ဆာဆင်အပ်သော ဤဘူရိယပညဇာတ်သည် မဟာဥမင်္ဂဇာတ်၌ ထင်စွာဖြစ်လတ္တံ့။
တစ်ဆယ့်လေးခုမြောက်သော ဘူရိယပညဇာတ်သည် ပြီး၏။
*****
ဒသကနိပါတ်
၁၅။ မဟာမင်္ဂလဇာတ်
သုံးဆယ့်ရှစ်ပါးသော မင်္ဂလာတရားအကြောင်း
ဟောတော်မူရာဌာန... နတ်နှင့်တကွသော လောကကို ဆုံးမတော်မူတတ်သော သဗ္ဗညူမြတ်စွာဘုရားသည် ကိံသု နရော အစရှိသော ဂါထာပုဒ်ဖြင့် တန်ဆာဆင်အပ်သော ဤမဟာမင်္ဂလာတ်ကို ဇေတဝန် ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် မဟာမင်္ဂလသုတ်ကို အကြောင်းပြု၍ ဟောတော်မူ၏။
ပစ္စုပ္ပန်ဝတ္ထု... ရာဇဂြိုဟ်ပြည်၌ တစ်စုံတစ်ခုသော ပြုဖွယ်ကိစ္စကြောင့် စည်းဝေးရာဇရပ်၌ စည်းဝေး၍ လူအပေါင်း၏ အလယ်၌ ယောကျ်ားတစ်ယောက်သည် ယနေ့ ငါ့အား ပြုအပ်သော မင်္ဂလာရှိ၏ ဟု ထ၍ သွားလေ၏။ တစ်ယောက်သော ယောက်ျားသည် ထိုယောက်ျား၏ မင်္ဂလာဟူသော စကားကိုကြား၍ ဤသူသည် မင်္ဂလာဟုဆို၍ အလျှင်သွား၏။ ထိုမင်္ဂလာမည်သည် အဘယ်နည်း ဟု ဆို၏။
မင်္ဂလာအမျိုးမျိုး
ထိုယောကျ်ားကို တစ်ယောက်သော ယောက်ျားသည် အလွန်မင်္ဂလာဟု သမုတ်အပ်သော ရူပါရုံကို မြင်ရခြင်းသည် မင်္ဂလာမည်၏။ ထိုစကားသည် မှန်၏။ အချို့သောသူတို့သည် နံနက်စောစောကလျှင် ထ၍ ကိုယ်လုံးဖြူသော ဥသဘကိုမူလည်း မြင်၏။ ကိုယ်ဝန်ဆောင်သော မိန်းမကိုလည်းကောင်း, ငါးကြင်းကိုလည်းကောင်း ရေပြည့်အိုးကိုလည်းကောင်း, ဆီဦးကို လည်းကောင်း နွားနို့ ထောပတ်ကိုလည်းကောင်း, အစာမချေသေးသော ပုဆိုးကိုလည်းကောင်း, နို့ဃနာထမင်းကို လည်းကောင်း မြင်၏။ ဤထက် အလွန် မင်္ဂလာမရှိပြီ ဟု ဆို၏။ ထိုယောကျ်ားသည် ဆိုအပ်သော စကားကို အချို့သောသူတို့သည် ကောင်းစွာဆိုအပ်သော စကားဟူ၍ နှစ်သက်ကုန်၏။
တစ်ယောက်သော ယောကျ်ားသည် ထိုမြင်အပ်သော ရူပါရုံသည် မင်္ဂလာမမည်။ ကြားအပ်သော အသံသည် မင်္ဂလာမည်၏။ ထိုစကားသည် မှန်၏။ အချို့သောသူတို့သည် ပြည့်ဝ၏ ဟု ဆိုကုန်သော သူတို့၏အသံကို ကြား၏။ ထိုမှ တစ်ပါးလည်း ပွားသည်ထက်ပွား၏ဟု ဆိုကုန်သော သူတို့၏အသံကို ကြား၏။ ချမ်းသာ၏ ဟု ဆိုကုန်သောသူတို့၏ အသံကိုကြား၏။ စားလော့ သောက်လော့ဟု ဆိုကုန်သော သူတို့၏ အသံကို ကြား၏။ ဤထက် အလွန် မင်္ဂလာမရှိပြီဟု ဆို၏။ ထိုသူသည် ဆိုအပ်သော စကားကိုလည်း အချို့သူတို့သည် ကောင်းစွာဆိုအပ်သော စကားဟူ၍ နှစ်သက်ကုန်၏။
တစ်ယောက်သောသူသည် ထိုမြင်အပ်သော ရူပါရုံသည် မင်္ဂလာမမည်၊ ကြားအပ်သော သဒ္ဒါရုံသည် မင်္ဂလာ မမည်၊ တွေ့ထိအပ်သော အာရုံသည် မင်္ဂလာမည်၏ဟု ဆို၏။ ထိုစကားသည် မှန်၏။ အချို့သောသူသည် စောစောကလျှင် ထ၍ မြေကို သုံးသပ်၏။ စိမ်းသော နေဇာမြက်ကို စိုသော နွားချေး စင်ကြယ်သန့်ရှင်းသောပုဆိုး ငါးကြင်း ရွှေခွက် ငွေခွက်ကို သုံးသပ်မိ၏။ ဤထက်အလွန် မင်္ဂလာမည်သည် မရှိ ဟု ဆို၏။ ထိုသူသည် ဆိုအပ်သောစကားကိုလည်း အချို့သောသူတို့သည် ကောင်းစွာဆိုအပ်သော စကားဟူ၍ နှစ်သက်ကုန်၏။
မင်္ဂလာကိုမသိကြ
ဤသို့လျှင် ဒိဋ္ဌမင်္ဂလာ အယူရှိသော ပရိသတ် သုတ မင်္ဂလာအယူရှိသော ပရိသတ် မုတမင်္ဂလာ အယူရှိသော ပရိသတ်ဟူ၍ သုံးပါးကုန်သော ပရိသတ်တို့သည် ဖြစ်ကုန်၍ အချင်းချင်း သိစေခြင်းငှာ မတတ်နိုင်ကုန်။ ဘုမ္မစိုးနတ်တို့ကို အစပြု၍ အကနိဋ္ဌဗြဟ္မာ့ပြည်တိုင်အောင် နတ်ဗြဟ္မာတို့သည် ဤသည်ကား မင်္ဂလာမည်၏ ဟူ၍ မှန်သောအားဖြင့် မသိနိုင်ကုန်။
မင်္ဂလသုတ်ကိုဟောတော်မူခြင်း
သိကြားမင်းသည် ကြံ၏။ အဘယ်သို့ကြံသနည်း ဟူမူကား-ဤမင်္ဂလာပြဿနာကို နတ်ပြည် ဗြဟ္မာပြည်နှင့်တကွသော လောက၌ မြတ်စွာဘုရားကိုထား၍ ဘုရားမှ တစ်ပါးသောသူသည် ဖြေဆိုခြင်းငှာ တတ်နိုင်သောသူ မည်သည်မရှိ၊ မြတ်စွာဘုရားသို့ကပ်၍ ဤမင်္ဂလာပြဿနာကို မေးအံ့ ဤသို့ကြံ၏။ ကြံပြီး၍ ထိုသိကြားမင်းသည် ညဉ့်အဖို့၌ မြတ်စွာဘုရားသို့ ချဉ်းကပ်ပြီးလျင် ရှိခိုး၍ လက်အုပ်ချီလျက် ဗဟူ ဒေဝါ မနုဿာ စ အစရှိသည်ဖြင့် ပြဿနာကို မေးလျှောက်၏။ ထိုသို့မေး လျှောက်သောအခါ မြတ်စွာဘုရားသည် ထိုသိကြားအား တစ်ဆယ့်တစ်ဂါထာတို့ဖြင့် သုံးဆယ့်ရှစ်ပါးသော မင်္ဂလာတို့ကို ဟောတော်မူ၏။ မင်္ဂလသုတ်ကို ဟောတော်မူသည်ရှိသော် ကုဋေအသိန်း အတိုင်းအရှည်ရှိကုန်သော နတ်ဗြဟ္မာတို့သည် အရဟတ္တဖိုလ်သို့ ရောက်ကုန်၏။ သောတာပန် အစရှိသော ပုဂ္ဂိုလ်တို့၏ အရေအတွက်သည် အတိုင်းအရှည်မရှိ။ သိကြားမင်းသည် မင်္ဂလာတရားကို နာပြီးလျှင် မိမိနေရာ တာဝတိံသာသို့လျင် သွား၏။ မြတ်စွာဘုရားသည် မင်္ဂလာကို ဟောတော်မူပြီးသော် နတ်ပြည် ဗြဟ္မာ့ပြည်နှင့်တကွသော လူအပေါင်းတို့သည်မဖောက်မပြန်မှန်သော ဒေသနာတော်တည်းဟူ၍ အလွန်နှစ်သက် ဝမ်းမြောက်ကုန်၏။
ထိုအခါ တရားသဘင်၌ မြတ်စွာဘုရား၏ ဂုဏ်ကျေးဇူးနှင့်စပ်သော စကားကို ပြောဟောကြကုန်၏။ ငါ့ရှင်တို့ မြတ်စွာဘုရားသည် တစ်ပါးကုန်သော လူနတ်ဗြဟ္မာ သတ္တဝါတို့၏ အရာမဟုတ်သော မင်္ဂလာနှင့်စပ်သော ပြဿနာကို နတ်ဗြဟ္မာနှင့်တကွသော လူအပေါင်း၏ စိတ်ကိုယူ၍ တွေးတောခြင်းကို ဖြတ်တော်မူ၍ ကောင်းကင်ပြင်၌ လကိုထင်စေဘိသကဲ့သို့ ဟောတော်မူ၏။ ငါ့ရှင်တို့... ဤသို့လျှင် မြတ်စွာဘုရားသည် ကြီးမြတ်သော ပညာ ရှိတော်မူ၏ ဟု ပြောကြကုန်၏။ မြတ်စွာဘုရားသည် လာတော်မူလတ်၍ ရဟန်းတို့... ယခုအခါ အဘယ်မည်သော စကားဖြင့် စည်းဝေးကြကုန်သနည်း ဟု မေးတော်မူ၍ ဤမည်သော စကားဖြင့် စည်းဝေးပါကုန်၏ဟု နားတော်လျှောက်သည်ရှိသော် ရဟန်းတို့... ယခုအခါ၌သာလျှင် သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားအဖြစ်သို့ ရောက်တော်မူ၍ မင်္ဂလာနှင့်စပ်သော ပြဿနာကို ဖြေတော်မူခြင်းသည် မအံ့ဩအပ်သည်သာလျှင်တည်း၊ ငါဘုရားသည် ဘုရားလောင်းတို့၏ အကျင့်ကို ကျင့်တော်မူစဉ်လည်း နတ်တို့၏ ယုံမှားခြင်းကို ဖြတ်၍ မင်္ဂလာပြဿနာကို အကျဉ်း ဖြေဖူး၏။ ထိုဘုရားလောင်းဖြစ်စဉ် ဖြေသော ဂုဏ်ကျေးဇူးသည်လျှင် အလွန်အံ့ဖွယ်ရှိ၏ ဟု မိန့်တော်မူ၍ အတိတ်ကို ဆောင်တော်မူ၏။
အတိတ်ဝတ္ထု... ရဟန်းတို့ လွန်လေပြီးသောအခါ ဗာရာဏသီပြည်၌ ဗြဟ္မဒတ်မင်းသည် မင်းပြုသည်ရှိသော် ဘုရားလောင်းသည် တစ်ခုသောရွာငယ်ဝယ် စည်းစိမ်ဥစ္စာနှင့် ပြည့်စုံသော ပုဏ္ဏားမျိုး၌ဖြစ်၍ ဘုရားလောင်းအား ရက္ခိတ ဟူသော အမည်ကို မှည့်ကုန်၏။
ရက္ခိတရသေ့
ထိုဘုရားလောင်းသည် အရွယ်သို့ရောက်လတ်သော် တက္ကသိုလ်ပြည်၌ သင်အပ်ပြီးသော အတတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ သားမယားကို သိမ်းဆည်းလျက် မိဘတို့လွန်သဖြင့် ရတနာဥစ္စာတိုက်ကို ကြည့်လျှင် ထိတ်လန့်သောစိတ် ရှိသည်ဖြစ်၍ အလှူကြီးကို ဖြစ်စေပြီးလျှင် ကာမဂုဏ်တို့ကိုပယ်၍ ဟိဝန္တာအရပ်၌ ရသေ့ရဟန်းပြုပြီးလျှင် ဈာန်အဘိညာဉ်တို့ကို ဖြစ်စေ၍ တောသစ်မြစ် တောသစ်သီးဟူသော အစာရှိသည်ဖြစ်၍ တစ်ခုသောအရပ်၌ နေ၏။ အစဉ်သဖြင့် ထိုရက္ခိတရသေ့၏ အခြံအရံသည် များသည်ဖြစ်၏။ ငါးရာသောတပည့်တို့သည် ဖြစ်ကုန်၏။
တပည့်တို့လူ့ပြည်လာကြ
ထိုအခါ တစ်နေ့သ၌ တပည့်ရသေ့တို့သည် ဆရာ ဘုရားလောင်းသို့ ကပ်ပြီးလျှင် ရှိခိုး၍ ဆရာအား ဆရာ မိုးလလွန်သောအခါ၌ ဟိမဝန္တာတောမှသက်၍ ချဉ်ဆားမှီဝဲအံ့သောငှာ ဇနပုဒ်သို့ ဒေသစာရီ သွားပါကုန်အံ့၊ ဤသို့ ဒေသစာရီ သွားသည်ရှိသော် ခန္ဓာကိုယ်သည် မြဲမြံခိုင်ခံ့သည် ဖြစ်လတ္တံ့၊ သွားခြင်း ဣရိယာပုထ်ဖြင့် ခန္ဓာမျှသည် ဖြစ်လတ္တံ့ ဟု ပန်လျှောက်ကုန်၏။ ထိုသို့တပြီးကား သင်တို့သည် သွားလေကုန်၊ ငါမူကား ဤ၌သာလျင် နေအံ့ ဟုဆိုလတ်သော် ဘုရားလောင်း ရက္ခိတရသေ့ကို ရှိခိုးလျက် ဟိမဝန္တာမှ သက်ခဲ့ကုန်၍ ဒေသစာရီ သွားကုန်သည်ရှိသော် ဗာရာဏသီပြည်သို့ရောက်၍ မင်း၏ဥယျာဉ်၌ နေကုန်၏။
မင်္ဂလာပြဿနာ
ထိုရသေ့တို့အား များစွာအရိုအသေပြု၍ လှူခြင်း မြတ်နိုးခြင်းရှိသည်သာလျှင် ဖြစ်၏။ ထိုအခါ တစ်နေ့သ၌ ဗာရာဏသီပြည်ဝယ် မင်းတို့၏ စုဝေးရာ တိုင်ပင်ရာဇရပ်၌ စည်းဝေးသော များစွာသောလူအပေါင်း၌ မင်္ဂလာပြဿနာသည် ဖြစ်၏။
(အလုံးစုံသော မင်္ဂလာပြဿနာကို ပစ္စုပ္ပန်ဝတ္ထုနည်းဖြင့်သာလျှင် သိအပ်၏။ )
ထိုအခါ၌လည်း လူတို့၏ယုံမှားခြင်းကိုဖြတ်၍ မင်္ဂလာပြဿနာကို ဖြေဆိုခြင်းငှာ စွမ်း ဆောင်နိုင်သောသူကို မမြင်သည်ဖြစ်၍ များစွာသော လူအပေါင်းသည် ဥယျာဉ်တော်သို့သွား၍ ရသေ့တို့ကို မင်္ဂလာပြဿနာကို မေးကြကုန်၏။
ဆရာရသေ့ကြီးထံတောင်းပန်
ရသေ့တို့သည် မင်းကိုခေါ်၍ မြတ်သောမင်းကြီး ငါတို့သည် မင်္ဂလာပြဿနာကို ဖြေဆိုခြင်းငှာ မတတ်နိုင်ကုန်၊ ထိုသို့ မတတ်နိုင်သော်လည်း ငါတို့ဆရာဖြစ်သော ရက္ခိတ အမည်ရှိသော ရသေ့သည် ကြီးသောပညာ ရှိ၏။ ဟိမဝန္တာ၌နေ၏။ ထိုငါတို့ဆရာ ရက္ခိတရသေ့သည် နတ်နှင့်တကွသော လူအပေါင်း၏စိတ်ကိုယူ၍ ထိုမင်္ဂလာပြဿနာကို ဖြေလတ္တံ့ဟု ဆိုကုန်၏။ မင်းသည် အရှင်ဘုရားတို့ ဟိမဝန္တာမည်သည်ကား ဝေးလှစွာ၏။ ရောက်နိုင်ခဲသလျှင်ကတည်း၊ အကျွန်ုပ်တို့သည် ထိုဟိမဝန္တာသို့သွားခြင်းငှာ မတတ်နိုင်ကုန်၊ အရှင်ဘုရား အကျွန်ုပ်တို့သည် တောင်းပန်ပါကုန်၏။ အရှင်ဘုရားတို့သာလျှင် ဆရာ့ထံသို့သွားပြီးလျှင် မေး၍ သင်ခဲ့၍ တစ်ဖန်လာလတ်၍ အကျွန်ုပ်တို့အား ဟောတော်မူပါကုန်လော့ ဟုဆို၏။ ထိုရသေ့တို့သည် ကောင်းပြီဟု ဝန်ခံ၍ ဆရာ့ထံသို့ သွားပြီးလျှင် ဆရာကိုရှိခိုး၍ ပြုအပ်ပြီးသော ပဋိသန္ထာရရှိသည်ဖြစ်၍ ဆရာရက္ခိတရသေ့သည် မင်း၏တရားဆယ်ပါး စောင့်သည်၏ အဖြစ်ကိုလည်းကောင်း, ဇနပုဒ်သားတို့ အလေ့အကျင့် စာရိတ္တကိုလည်းကောင်း မေးအပ်ပြီးသော် ထိုဒိဋ္ဌမင်္ဂလာ အစရှိသည်တို့၏ ဖြစ်ကြောင်းကို အစမှစ၍ ပြောဆိုပြီးလျှင် မင်း၏ တောင်းပန်ခြင်းကိုလည်းကောင်း၊ မိမိတို့၏ မင်္ဂလာပဉှာကို သိခြင်းငှာ လာသည်၏ အဖြစ်ကို လည်းကောင်း ဇနပုဒ်သားတို့၏ ပြဿနာကိုပြော၍ အရှင်ဘုရားတို့အား တောင်းပန်ပါကုန်၏။ အကျွန်ုပ်တို့အား မင်္ဂလာပြသနာကို ထင်အောင်ပြု၍ ဟောတော်မူပါကုန်လော့ ဟု ရသေ့တို့သည် တောင်းပန်ကုန်၏။ ထိုရသေ့တို့သည် တောင်းပန်ပြီးသည်နောက်မှ တပည့်ကြီးသည် ဆရာရက္ခိတရသေ့ကို လျှောက်လိုရကား-
ကံ ဝါ ဝိဇ္ဇံ ကတမံ ဝါ သုတာနံ။
သောမစ္စော အသ္မိဉ္စ ပရမှိ လောကေ၊
ထထံကရော သောတ္ထာနေန ဂုတျတော။
ဟူသော ရှေးဦးစွာသော ဤဂါထာကိုဆို၏။
၁၅၅။ ဘန္တေ၊ အရှင်ဘုရား။ ယော နရော၊ အကြင်ယောကျ်ားသည်။ ကာလေ၊ မင်္ဂလာကို တောင့် တသောအခါ၌။ ကိံသု၊ အဘယ်မည်သော အတတ်ကို။ ဇပ္ပံ-ဇပ္ပန္တော၊ ရွတ်ဖတ်-သရဇ္ဈာယ်လျက်။ ကံ ဝါ ဝိဇ္ဇံ၊ အဘယ်မည်သော ဗေဒင်ကိုမူလည်း။ အဓိစ္စ၊ သင်၍။ သုတာနံ၊ သင်အပ်ကြားအပ်သော အတတ်တို့တွင်။ ကတမံ ဝါ၊ အဘယ်မည်သော အတတ်ကိုမူလည်း။ အဓိစ္စ၊ သင်၍။ သော မစ္စော၊ ထိုယောက်ျားသည်။ အသ္မိဉ္စ၊ ဤပစ္စုပ္ပန်လောက၌ လည်းကောင်း။ ပရမှိ လောကေ စ၊ တမလွန်ဘဝ၌ လည်းကောင်း။ သောတ္ထာနေန၊ စင်ကြယ်ခြင်းသို့ ရောက်သဖြင့်။ ဂုတ္တော၊ စောင့်ရှောက်အပ်သည်ဖြစ်၍။ ကထံ ကေန နိယာမေန၊ အဘယ်မည်သော အမှတ်ဖြင့်။ ကရော၊ ပြုသနည်း။ အထေဟိ၊ ဟောတော်မူပါလော့။
ပထမ မင်္ဂလာ
ဤသို့ တပည့်ကြီးသည် မင်္ဂပြဿနာကို မအပ်သည်ဖြစ်၍ ဘုရားလောင်းသည် နတ်လူတို့၏ ယုံမှားခြင်းကိုဖြတ်လျတ် ဤမည်သော ဤမည်သောအကြောင်းသည် မင်္ဂလာမည်၏ ဟူ၍ ဘုရား၏ တင့်တယ်ခြင်းဖြင့် မင်္ဂလာကို ဟောလိုသည်ဖြစ်၍-
သရီသပါ သဗ္ဗဘူတာနိ စာပိ။
မေတ္တယ နိစ္စံ အပစိတာနိ ဟောန္တိ၊
ဘူတေသု ဝေ သောတ္ထာနံ တဒါဟု။
ဟူသော ဤဂါထာကိုဆို၏။
၁၅၆။ ဘောန္တော သိဿာ၊ အို တပည့်အပေါင်းတို့။ ယဿ၊ အကြင်ပုဂ္ဂိုလ်အား။ သဗ္ဗေ၊ ခပ်သိမ်းကုန်သော။ ဒေဝါ စ၊ ဘုမ္မစိုးနတ် အစရှိကုန်သော ကာမာဝစရနတ်ပြည် ခြောက်ထပ်၌ နေကုန်သော နတ်တို့ကိုလည်းကောင်း။ ပိတရော စ၊ ရူပါဝစရ အရူပါဝစရ ဗြဟ္မာတို့ကိုလည်းကောင်း။ သရီသပါ စ၊ ကျောက်ရှည်မျိုးဖြစ်ကုန်အော သတ္တဝါတို့ကို လည်းကောင်း။ သဗ္ဗဘူတာနိစာပိ၊ ဆိုအပ်ပြီးသည်မှ ကြွင်းကုန်သော သတ္တဝါတို့ကိုလည်းကောင်း။ မေတ္တာယ၊ မေတ္တာဖြင့်။ နိစ္စံ၊ အခါခပ်သိမ်း။ အပစိတာနိ၊ လေ့ကျင့်ပွားများအပ်ကုန်သည်။ ဟောန္တိ၊ ဖြစ်ကုန်၏။ ဘူတေသု၊ ခပ်သိမ်းသော သတ္တဝါတို့၌။ တဿ ပုဂ္ဂလဿ၊ ထိုပုဂ္ဂိုလ်၏။ တံ မေတ္တာဘာဝနံ၊ ထိုမေတ္တာကို ပွားစေခြင်းကို။ သောတ္ထာနံ၊ စင်ကြယ်သော အပြစ်မရှိသော မင်္ဂလာဟူ၍။ ဝေ၊ စင်စစ်။ ပဏ္ဍိတာ၊ ပညာရှိတို့သည်။ အာဟု၊ ဟောကုန်၏။
ဒုတိယမင်္ဂလာစသည် ၈-ပါး
ဤသို့ ဘုရားလောင်းသည် ရှေးဦးစွာသော မင်္ဂလာကို ဟောတော်မူပြီး၍ ဒုတိယမင်္ဂလာ အစရှိသည်တို့ကို ဟောတော်မူလိုသည်ဖြစ်၍-
ဣတ္ထိပုမာနံ သဟဒါရကာနံ။
ခန္တာ ဒုရုတ္တာနမပ္ပဋိကူလဝါဒီ၊
အဓိဝါသနံ သောတ္ထာနံ တဒါဟု။
သိပ္ပေန ကုလျာဟိ ဓနေန ဇစ္စာ။
ရုစိပညော အတ္တကာလေ မတိမာ၊
သဟာယေသု ဝေ သောတ္ထာနံ တဒါဟု။
သံဝိဿတ္ထာ အဝိသံဝါဒကဿ။
န မိတ္တဒုဗ္ဘီ သံဝိဘာဂီ ဓနေန၊
မိတ္တေသု ဝေ သောတ္ထာနံ တဒါဟု။
အနုဗ္ဗတာ ဓမ္မကာမာ ပဇာတာ။
ကောလိနိယာ သီလဝတီ ပတိဗ္ဗတာ၊
ဒါရေသု ဝေ သေတ္ထာနံ တဒါဟု။
ဇာနာတိ သောစေယျံ ပရက္ကမဉ္စ။
အဒွေဇ္ဈတာ သုဟဒယံ မမန္တိ၊
ရာဇူသု ဝေ သောတ္ထာနံ တဒါဟု။
မာလဉ္စ ဂန္ဓဉ္စ ဝိလေပနဉ္စ။
ပသန္နစိတ္တော အနုမောဒမာနော၊
သဂ္ဂေသု ဝေ သောတ္ထာနံ တဒါဟု။
အာရာဓိတာ သမ္မစရိယာယ သန္တော။
ဗဟုဿုတာ ဣသယော သီလဝန္တော၊
အရဟန္တမဇ္ဈေ သောတ္ထာနံ တဒါဟု။
ဟူသော ဤခုနစ်ဂါထာတို့ကို ဟော၏။
၁၅၇။ ဘောန္တော၊ အိုတပည့်အပေါင်းတို့။ ယော နရော၊ အကြင်သူသည်။ သဗ္ဗလောကဿ၊ ခပ်သိမ်းသော လူအပေါင်းအား။ နိဝါတဝုတ္တိ၊ နှိမ့်ချသောဖြစ်ခြင်းရှိသည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ သဟဒါရကာနံ၊ သူငယ်တို့နှင့်တကွ ဖြစ်ကုန်သော။ ဣတ္တိပုမာနံ၊ မိန်းမယောက်ျားတို့၏။ ဒုရုတ္တာနံ၊ မကောင်းသဖြင့် ဆိုအပ်သော ဖရုသဝါစာတို့ကို။ ခန္တာ၊ သည်းခံလေ့ရှိသည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ အပ္ပဋိကူလဝါဒီ၊ သူတော်ကောင်းတို့အား လျော်သောစကားကိုသာ ဆိုလေ့ရှိသည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ တဿ၊ ထိုသူ၏။ တံ အဓိဝါသနံ၊ ထိုသည်းခံခြင်းကို။ သောတ္ထာနံ၊ အပြစ်မရှိ စင်ကြယ်သော မင်္ဂလာဟူ၍။ ပဏ္ဍိတာ၊ ပညာရှိတို့သည်။ အာဟု၊ ဟောကုန်၏။
၁၅၈။ ဘောန္တော၊ အိုတပည့်အပေါင်းတို့။ ယောနရော၊ အကြင်သူသည်။ သဟာယမတ္တေ၊ မြဲ မမြဲသော အဆွေခင်ပွန်းတို့ကို။ သိပ္ပေန ဝါ၊ အတတ် ပညာဖြင့်လည်းကောင်း။ ကုလျာဟိ၊ အမျိုးပြည့်စုံခြင်းတို့ဖြင့်လည်းကောင်း။ ဓနေန၊ ဥစ္စာအားဖြင့် လည်းကောင်း။ ဇစ္စာ၊ ဇတ်အားဖြင့်လည်းကောင်း။ နာဝဇာနာတိ၊ မထီမဲ့မြင်မပြု။ အတ္ထကာလေ၊ အကျိုးအကြောင်းဖြစ်သောအခါ၌။ ရုစိပညော၊ နှစ်သက်အပ်သော ကောင်းသောပညာရှိသည် ဖြစ်၍။ မတိမာ၊ အကျိုး အကြောင်းကို ပိုင်းခြားစီရင်နိုင်သော ပညာရှိသည် ဖြစ်၍။ တေ သဟာယေ၊ ထိုအဆွေခင်ပွန်းတို့ကို။ နာဝဇာနာတိ၊ မထီမဲ့မြင် မပြု။ သဟာယေသု၊ အဆွေခင်ပွန်းတို့၌။ တံ နာဝဇာနနံ၊ ထိုမထီမဲ့မြင်မပြုခြင်းကို။ ဝေ၊ စင်စစ်။ သောတ္ထာနံ၊ အပြစ်မရှိ စင်ကြယ်သောမင်္ဂလာဟူ၍။ ပဏ္ဍိတာ၊ ပညာရှိတို့သည်။ အာဟု၊ ဟောကုန်၏။
၁၅၉။ ဘောန္တော၊ အို တပည့်အပေါင်းတို့။ အဝိသံဝါဒကဿ၊ မချွတ်ယွင်းစေတတ်သော အလေ့ရှိသော။ ယဿ နရဿ၊ အကြင်သူအား။ သံဝိဿတ္ထော၊ အကျွမ်းဝင်ခြင်းသို့ ရောက်ကုန်သော။ သန္တော၊ ပညာရှိသူတော်ကောင်းတို့သည်။ ဝေ၊ စင်စစ်။ မိတ္တာနိ၊ အဆွေခင်ပွန်းတို့သည်။ ဘဝန္တိ၊ ဖြစ်ကုန်၏။ မိတ္တဒုဗ္ဘီ၊ အဆွေခင်ပွန်းတို့၏ အစီး အပွားကို ဖျက်ဆီးတတ်သည်။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ မိတ္တေသု၊ အဆွေခင်ပွန်းတို့၌။ ဓနေန၊ မိမိဥစ္စာဖြင့်။ သံဝိဘာဂီ၊ အဆွေခင်ပွန်းတို့အား ဝေဖန်ခွဲခြမ်းလေ့ရှိသည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ တဿ နရဿ၊ ထိုသို့သောသူ၏။ တံ၊ ထိုအဆွေခင်ပွန်းကောင်းရှိခြင်း အဆွေခင်ပွန်းတို့အား ဥစ္စာ ဆက်ဆံ ဝေဖန်ဖြန့်ချီခြင်းကို။ ဝေ၊ စင်စစ်။ သောတ္ထာနံ၊ စင်ကြယ်သောမင်္ဂလာဟူ၍။ ပဏ္ဍိတာ၊ ပညာရှိတို့သည်။ အာဟု၊ ဟောကုန်၏။
၁၆၀။ ဘောန္တော၊ အို တပည့်အပေါင်းတို့။ ယဿ နရဿ၊ အကြင်သူအား။ တုလျဝယာ၊ တူသောအရွယ်ရှိသော။ သမဂ္ဂါ၊ အညီအညွတ် ဝမ်းမြောက်ဝမ်းသာ နေလေ့ရှိသော။ အနုဗ္ဗတာ၊ လင်၏ အလိုကိုသာလိုက်သော။ ဓမ္မကာမာ၊ သုစရိုက်ဆယ်ပါး ကုသိုလ်တရားတို့ကိုသာ နှစ်သက်တတ်သော။ ပဇာတာ၊ မိန်းမမြုံ မဟုတ်သော။ ကောလိနိယာ၊ မြတ်သောအမျိုးရှိသော။ သီလဝတီ၊ သီလရှိသော။ ပတိဗ္ဗတာ၊ လင်ကိုရိုသေသော အကျင့်ရှိသော။ ဘရိယာ၊ မယားသည်။ အတ္ထိ၊ ရှိ၏။ တဿ နရဿ၊ ထိုသူ၏။ ဒါရေသု၊ မယားတို့၌။ တံ၊ ထိုဆိုခဲ့ပြီးသော ဂုဏ်နှင့်ပြည့်စုံသောမယားကို။ ဝေ၊ စင်စစ်။ သောတ္ထာနံ၊ အပြစ်မရှိ စင်ကြယ်သော မင်္ဂလာဟူ၍။ အာဟု၊ ဟောကုန်၏။
၁၆၁။ ဘောန္တော၊ အို တပည့်အပေါင်းတို့။ ယဿ နရဿ၊ အကြင်သူ၏။ သောစေယျဉ္စ၊ စင်ကြယ်သည်၏အဖြစ်ကို လည်းကောင်း။ ပရက္ကမဉ္စ၊ လုံ့လရှိသည်၏အဖြစ်ကို လည်းကောင်း။ အယံ၊ ဤသူသည်။ သုဟဒံ၊ ကောင်းသောစိတ်ရှိ၏။ ဣတိ၊ ဤသို့။ မမံ၊ ငါ့ကို။ ဘူတပတိ၊ လူအပေါင်းတို့၏ အရှင်ဖြစ်တော်မူသော။ ယသဿီ၊ မြတ်သော ကျော်စောခြင်းရှိသော။ ရာဇာ၊ မင်းသည်။ ဇာနာတိ၊ သိ၏။ ရာဇူသု၊ မင်းတို့ကို။ သေဝကဿ၊ မှီဝဲဆည်းကပ်သော။ တဿ နရဿ၊ ထိုသို့သောသူ၏။ တံ၊ ထိုသောစေယျ အစရှိသည်ကိုလျှင်။ ဝေ၊ စင်စစ်။ သောတ္ထာနံ၊ အပြစ်မရှိ စင်ကြယ်သော မင်္ဂလာဟူ၍။ ပဏ္ဍိတာ၊ ပညာ ရှိတို့သည်။ အာဟု၊ ဟောကုန်၏။
၁၆၂။ ဘောန္တော၊ အိုတပည့်အပေါင်းတို့။ ယော နရော၊ အကြင်သူသည်။ သဒ္ဓေါ၊ ကံ ကံ၏ အကျိုးကို ယုံကြည်သည်ဖြစ်၍။ အန္နဉ္စ၊ ထမင်းကိုလည်းကောင်း။ ပါနဉ္စ၊ အဖျော်ကို လည်းကောင်း။ ဒဒါတိ၊ လှူ၏။ မာလဉ္စ၊ ပန်းကို လည်းကောင်း။ ဂန္ဓဉ္စ၊ နံ့သာကိုလည်းကောင်း။ ဝိပလေနဉ္စ၊ နံ့သာ ပျောင်းကိုလည်းကောင်း။ ပသန္နစိတ္တော၊ ကြည်ညိုသော စိတ်ရှိသည်ဖြစ်၍။ အနုမောဒမာနော၊ ဝမ်းမြောက်သည့ဖြစ်၍။ ဒဒါတိ၊ လှူ၏။ တဿ နရဿ၊ ထိုအလှူရှင်၏။ တံ ဒါနံ၊ ထိုအလှူကို။ သဂ္ဂေသု၊ နတ်ပြည်တို့၌။ ဝေ၊ စင်စစ်။ သောတ္ထာနံ၊ ချမ်းသာခြင်း၏ အကြောင်းဖြစ်သော အပြစ်မရှိသော မင်္ဂလာဟူ၍။ ပဏ္ဍိတာ၊ ပညာရှိတို့သည်။ အာဟု၊ ဟောကုန်၏။
၁၆၃။ ဘောန္တော၊ အိုတပည့်အပေါင်းတို့။ ဝုဒ္ဓါ၊ ပညာအားဖြင့် ကြီးကုန်သော။ သန္တော၊ ငြိမ်သက်ယဉ်ကျေးသော စိတ်ရှိကုန်သော။ ဗဟုဿုတာ၊ ပဋိဝေဓ ဗဟုသုတရှိကုန်သော။ ဣသယော၊ ရှာမှီးအပ်ပြီးသော ဂုဏ်ရှိကုန်သော။ သီလဝန္တော၊ အရိယသီလရှိကုန်သော အရိယာတို့သည်။ သမစရိယာယ၊ ကောင်းသောအကျင့်ဖြင့်။ အာရာဓိတာ၊ နှစ်သက်သောစိတ် ရှိကုန်သည်ဖြစ်၍။ ယံ ပုဂ္ဂလံ၊ အကြင်ပုဂ္ဂိုလ်ကို။ အရိယဓမ္မေန၊ မြတ်သောအကျင့်ဖြင့်။ ပုနန္တိ၊ သုတ်သင်ကုန်၏။ အရဟန္တမဇ္ဈေ၊ ရဟန္တာတို့၏အလယ်၌။ ပဋိလဘိတဗ္ဗံ၊ ရအပ်သော။ တဿ ပုဂ္ဂလဿ၊ ပုဂ္ဂိုလ်၏။ တံ အရိယဓမ္မံ၊ ထိုအရိယာတို့၏ အရဟတ္တဖိုလ်တရားကို။ သေတ္ထာနံ၊ အပြစ်မရှိ စင်ကြယ်သော မင်္ဂလာဟူ၍။ ပဏ္ဍိတာ၊ ဘုရားအစရှိသော ပညာ ရှိတို့သည်။ အာဟု၊ ဟောကုန်၏။
မှီဝဲကြလေ
ဤသို့လျှင် ဘုရားအလောင်းတော်သည် အရဟတ္တဖိုလ်ဖြင့် ဒေသနာ၏အထွတ်ကိုတင်လျက် ဤရှစ်ဂါထာတော်တို့ဖြင့် ရှစ်ပါးသော မင်္ဂလာကြီးတို့ကို ဟောတော်မူ၍ ထိုရှစ်ပါးသော မင်္ဂလာကြီးတို့အားသာလျှင် ချီးမွမ်းခြင်း ထောမနာကို ပြုလိုသည်ဖြစ်၍-
ဝိညုပ္ပသတ္ထာနိ သုခုဒြယာနိ။
တာနီဓ သေဝေထ နရော သပညော၊
န ဟိ မင်္ဂလေ ကိဉ္စနမတ္တိ သစ္စံ။
ဟူသော အဆုံးဖြစ်သော ဤဂါထာကို ဟော၏။
၁၆၄။ ဘောန္တော၊ အို တပည့်အပေါင်းတို့။ လောကေ၊ သတ္တလောက၌။ ဧတာနိ၊ ဤရှစ်ပါးသော မင်္ဂလာကြီးတို့သာလျှင်။ သောတ္ထာနာနိ၊ အပြစ်မရှိ စင်ကြယ်သော မင်္ဂလာမည်ကုန်၏။ ဝိညုပသတ္ထာနိ၊ ဘုရားအစရှိသော ပညာရှိတို့သည် ချီးမွမ်းအပ်ကုန်၏။ သုခုဒြယာနိ၊ နိဗ္ဗာန်တိုင်အောင် မြတ်သောချမ်းသာကို ဖြစ်စေတတ်ကုန်၏။ ဣဓ၊ ဤလောက၌။ သပညော၊ ပညာရှိသော။ နရော၊ လူနတ်အပေါင်းသည်။ တာနိ၊ ထိုရှစ်ပါးသော မင်္ဂလာကြီးတို့ကိုသာလျှင်။ သေဝေထ၊ မှီဝဲကုန်ရာ၏။ ဟိ ကသ္မာ၊ အဘယ့်ကြောင့်နည်းဟူမူကား။ မင်္ဂလေ၊ ဒိဋ္ဌမင်္ဂလာ သုတမင်္ဂလာ မုတမင်္ဂလာ၌။ ကိဉ္စနံ၊ တစ်စုံတစ်ခုသော မင်္ဂလာသည်မျှလည်း။ သစ္စံ၊ ပရမတ္ထသစ္စာမည်သည်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ တသ္မာ၊ ထို့ကြောင့်။ တာနိ၊ ထိုရှစ်ပါးသော မင်္ဂလာကြီးတို့ကိုသာလျှင်။ သေဝေထ၊ မှီဝဲကုန်ရာ၏။
မင်းကြီးအား ဟောပြခြင်း
မေးလျှောက်လာကုန်သော ရသေ့အပေါင်းတို့သည် ထိုရှစ်ပါးသော မင်္ဂလာကြီးတို့ကိုနာ၍ ခုနစ်ရက် ရှစ်ရက်လွန်သဖြင့် ဆရာ ရက္ခိရသေ့ကို ပန်ကြား၍ ထိုဗာရာဏသီပြည်သို့သာလျှင် လာကုန်၏။ ဗာရာဏသီမင်းသည် ထိုရသေ့တို့၏ အထံသို့သွား၍ မေး၏။ ထိုရသေ့တို့သည် မင်းအား ဆရာရက္ခိတရသေ့ ဟောသောနည်းဖြင့်သာလျှင် မင်္ဂလာပြဿနာကို ဟောခဲ့၍ ဟိမဝန္တာသို့သာလျှင် ပြန်လာကုန်၏။ ထိုမင်္ဂလာကို ကြားနာရာကာလစ၍ လောက၌ မင်္ဂလာသည် ထင်ရှားသည် ဖြစ်၏။ မင်္ဂလာတို့ကို ကောင်းစွာကျင့်ကုန်၍ သေတိုင်းသေတိုင်းကုန်သော လူတို့သည် နတ်ပြည်ကို ပြည့်စေကုန်၏။ ဘုရားလောင်းသည် လေးပါးကုန်သော ဗြဟ္မဝိဟာရတရားတို့ကို ပွားစေပြီးလျှင် ရသေ့အပေါင်းတို့ကို ယူဆောင်၍ ဗြဟ္မာ့ပြည်၌ ဖြစ်၏။
ဇာတ်ပေါင်း... သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် ဤဓမ္မဒေသနာကို ဆောင်တော်မူပြီးလျှင် ရဟန်းတို့ ယခုအခါ၌သာလျှင် သင်တို့ဆရာ ငါဘုရားသည် မင်္ဂလာပြဿနာကို ဖြေဆိုသည်မဟုတ်သေး၊ ရှေးရက္ခိတရသေ့ ဖြစ်သောအခါ၌လည်း ဤမင်္ဂလာပြဿနာကို ဖြေဆိုတော်မူပြီဟု မိန့်တော်မူ၍ ယခုအခါ ငါဘုရား ပရိသတ်တို့သည် ထိုအခါ တပည့်ရသေ့အပေါင်းတို့ ဖြစ်ဖူးကုန်ပြီ၊ ယခုအခါ သာရိပုတ္တရာသည် ထိုအခါ မင်္ဂလာပြဿနာကို မေးလာသော ရသေ့တပည့်ကြီး ဖြစ်ဖူးပြီ၊ ယခုအခါ ငါဘုရားသည်လျှင် ထိုအခါ ဆရာရက္ထိရသေ့ ဖြစ်ဖူးပြီ ဟု ဇာတ်ကို ပေါင်းတော်မူ၏။
မင်္ဂလာတရား၊ လိုက်နာပွား၊ ကြီးပွားကြလိမ့်မည်
တစ်ဆယ့်ငါးခုမြောက်သော မဟာမင်္ဂလဇာတ်သည် ပြီး၏။
*****
ဒသကနိပါတ်
၁၆။ ဃဋပဏ္ဍိတဇာတ်
သေသောသူအား စိုးရိမ်ခြင်းကို မပြုသင့်ကြောင်း
ဟောတော်မူရာဌာန... နတ်နှင့်တကွသော လောကကို ဆုံးမတော်မူတတ်သော သဗ္ဗညူမြတ်စွာဘုရားသည် ဥဋ္ဌေဟိ ကဏှ အစရှိသောဂါထာပုဒ်ဖြင့် တန်ဆာဆင်အပ်သော ဤဃဋပဏ္ဍိတဇာတ်ကို ဇေတဝန် ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် သားသေသော သူကြွယ်ကို အကြောင်းပြု၍ ဟောတော်မူ၏။
ပစ္စုပ္ပန်ဝတ္ထု... ပစ္စုပ္ပန်ဝတ္ထုသည် မဋ္ဌကုဏ္ဍလီဝတ္ထုနှင့် တူသည်သလျှင်တည်း။
ဤဃဋပဏ္ဍိတဇာတ်၌ သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် ထိုသူကြွယ်ကို ဒါယကာ စိုးရိမ်သလော ဟု မေးတော်မူ၍ အရှင်ဘုရား စိုးရိမ်ပါ၏ဟု နားတော်လျှောက်သည်ရှိသော် ဒါယကာ ရှေးပညာရှိတို့သည် ပညာရှိတို့၏ စကားကို နာကြား၍ သေသောသားကို မတောင့် တကုန်ဟု မိန့်တော်မူ၍ ထိုဒါယကာသည် တောင်းပန်အပ်သည် ဖြစ်၍ အတိတ်ကို ဆောင်တော်မူ၏။
အတိတ်ဝတ္ထု... ဒါယကာ လွန်လေပြီးသောအခါ ဥတ္တရာပထတိုင်းဝယ် ကံသမင်းတို့၏ သုံးဆောင်ရာ နေရာဖြစ်သော အသိတဉ္စနမြို့၌ မဟာကံသမည်သော မင်းသည် မင်းပြု၏။ ထိုမဟာကံသမင်းအား ကံသ, ဥပကံသဟူသော သားနှစ်ယောက်တို့သည် ရှိကုန်၏။
ဒေဝဂဗ္ဘာမည်သော သမီးတော်တစ်ယောက်သည် ရှိ၏။ ထိုဒေဝဂဗ္ဘာမင်းသမီးကို ဖွားသောနေ့၌ နိမိတ်ဖတ်တတ်ကုန်သော ပုဏ္ဏားတို့ကို မေး၏။ နိမိတ်ဖတ်တတ်ကုန်သော ပုဏ္ဏားတို့သည် ထိုမင်းသမီးဝမ်း၌ ဖြစ်သောသားတို့သည် ကံသမင်း အနွယ်အဆက်ကို ဖျက်ဆီးကုန်လတ္တံ့ ဟု ကြားလျှောက်ကုန်၏။ မဟာကံသမင်းကြီးသည် ပြင်းစွာသော ချစ်ခြင်းကြောင့် သမီးတော်ကို ဖျက်ဆီးခြင်းငှာ မတတ်နိုင်။ မောင်တို့သည် သိကုန်လတ္တံ့ဟု အသက် ထက်ဆုံး တည်၍ မဟာကံသမင်းကြီးသည် နတ်ရွာ လား၏။
ပင်တိုင်စံ နှမတော်
ထိုမဟာကံသမင်းကြီး နတ်ရွာလားသည်ရှိသော် သားတော်အကြီး ကံသမင်းသားသည် မင်းပြု၏။ ညီတော် ဥပကံသမင်းသားသည် အိမ်ရှေ့မင်းဖြစ်၏။ ထိုညီတော် နောင်တော်တို့သည် ကြံကြကုန်၏။ ငါတို့သည် နှမတော် ဒေဝဂဗ္ဘာမင်းသမီးကို အကယ်၍ ဖျက်ဆီးကုန်အံ့၊ ကဲ့ရဲ့ခံရသည် ဖြစ်လတ္တံ့၊ ထို့ကြောင့် နှမတော်ကို တစ်စုံ တစ်ယောက်သော မင်းအား မပေးမူ၍ လင်မရှိသည်ကိုပြု၍ စောင့်ရှောက်ကုန်အံ့ ဟု ကြံကြကုန်၏။ ကြံပြီး၍ ထိုမောင်တော်မင်းတို့သည် တစ်ခုသော တပင်တိုင်နန်းပြသာဒ်ကို ဆောက်စေ၍ ထိုတပင်တိုင် နန်းပြာသာဒ်၌ နေစေကုန်၏။ ထိုဒေဝဂဗ္ဘာမင်းသမီး၏ အလုပ်အကျွေးသည် နန္ဒိဂေါပါအမည်ရှိ၏။ ထိုနန္ဒိဂေါပါ၏ လင်ဖြစ်သော အန္ဓကဝေဏ္ဍမည်သာ ကျွန်သည် စောင့်ရှောက်ခြင်းကိုပြု၏။
ထိုအခါ၌ ဥတ္တရမဓုရမည်သော ပြည်၌ မဟာသာဂရ မည်သော မင်းသည် မင်းပြု၏။ ထိုမဟာသာဂရမင်းအား သာဂရ, ဥပသာဂရဟူသော သားတော်နှစ်ယောက်တို့သည် ရှိကုန်၏။ ထိုသားတော်နှစ်ယောက်တို့တွင်လည်း သားတော်အကြီး သာဂရမင်းသားသည် ခမည်းတော် မဟာသာဂရမင်းကြီး နတ်ရွာစံသောအခါ မင်းဖြစ်၏။ ညီတော် ဥပသာဂရမင်းသားသည် အိမ်ရှေ့မင်းဖြစ်၏။
ဥပသာဂရမင်းသား
ထိုဥပသာဂရမင်းသားသည် ဥပကံသမင်း၏ အဆွေခင်ပွန်းဖြစ်၍ တစ်ဦးသောဆရာအထံ၌ အတူတကွ အတတ်သင်ဘက်တည်း။ ထိုအိမ်ရှေ့မင်း ဥပသာဂရသည် နောင်တော်သာဂရမင်း နန်းတွင်း၌ ပြစ်မှား၍ နောင်တော်ကို ကြောက်သည်ဖြစ်၍ ထွက်ပြေးပြီးလျှင် ကံသမင်းတို့၏ သုံးဆောင်ရာ နေရာဖြစ်သော အသိတဉ္စနမြို့၌ အိမ်ရှေ့မင်း ဥပကံသ၏အထံသို့ သွားလေ၏။ ထိုအိမ်ရှေ့မင်း ဥပကံသသည် ထိုဥပသာဂရ အိမ်ရှေ့မင်းကို နောင်တော် ကံသမင်းကြီးအား ပြ၏။ ကံသမင်းကြီးသည် ထိုဥပသာဂရအား ကြီးစွာသောစည်းစိမ်ကို ပေး၏။
ပင်တိုင်စံနှင့်ချစ်ကြပြီ
ထိုဥပသာဂရသည် ကံသမင်းကြီးအား ခစားအံ့သောငှာ သွားသည်ရှိသော် နှမတော် ဒေဝဂဗ္ဘာမင်းသမီး၏ စံရာ တပင်တိုင် နန်းပြာသာဒ်ကိုမြင်၍ ဤပြသာဒ်သည် အဘယ်သူ၏ နေရာပြာသာဒ်နည်း ဟု မေး၍ ထိုအကြောင်းကို ကြားသိရလျှင် ဒေဝဂဗ္ဘာ မင်းသမီး၌ တပ်စွန်းသောစိတ်ရှိသည် ဖြစ်၏။ ဒေဝဂဗ္ဘာ မင်းသမီးသည်လည်း တစ်နေ့သ၌ ဥပသာဂရ မင်းသားသည် ဥပတံသ အိမ်ရှေ့မင်းနှင့်အတူ မင်းအား ခစားခြင်းငှာ လာလတ်သည်ကို မြင်၍ ဤမင်းသားသည် အဘယ် မင်းသားနည်း ဟု မေး၏။ မဟာသာဂရမင်းကြီး၏ သားတော်ဖြစ်သော ဥပသာဂရ မင်းသားတည်း ဟု နန္ဒိဂေါပါ အမည်ရှိသော အလုပ်အကျွေးထံမှ ကြားသိရလျှင် ထိုဥပသာဂရ မင်းသား၌ တပ်စွန်းသောစိတ်ရှိသည် ဖြစ်၏။ ဥပသာဂရ မင်းသားသည် နန္ဒိဂေါပါမည်သော အထိန်းတော်အား တံစိုးပေးပြီးလျှင် နှမ ငါ့အား ဒေဝဂဗ္ဘာ မင်းသမီးကို ပြခြင်းငှာ တတ်နိုင်သလော ဟု ဆို၏။ ထိုနန္ဒိဂေါပါမည်သော အထိန်းတော်သည် အရှင်မင်းသား. ထိုဒေဝဂဗ္ဘာ မင်းသမီးကို ပြခြင်းသည် ဝန်မလေး ဟု ဆိုပြီး၍ ထိုအကြောင်းကို ဒေဝဂဗ္ဘာ မင်းသမီးအား တင်လျှောက်၏။ ထိုဒေဝဂဗ္ဘာ မင်းသမီးသည် ပကတိအားဖြင့်လည်း ထိုဥပသာဂရ မင်းသား၌ တပ်စွန်းသောစိတ် ရှိသည်ဖြစ်၍ ထိုစကားကို ကြားရလျှင် ကောင်းပြီဟု ဝန်ခံ၍ နန္ဒိဂေါပါမည်သော အထိန်းတော်သည် ဥပသာဂရ မင်းသားအား အမှတ်ကိုပေး၍ ညဉ့်အဖို့၌ ထိုဥပသာဂရ မင်းသားကို ပြာသာဒ်သို့တင်၏။
ဥပသာဂရ မင်းသားသည် ဒေဝဂဗ္ဘာ မင်းသမီးနှင့်တကွ မွေ့လျော်ပျော်ပါးခြင်းကို ပြု၏။ ထိုအခါ ထိုနှစ်ယောက်ကုန်သော မင်းသား၊ မင်းသမီးတို့၏ အဖန်တလဲလဲ မွေ့လျော်ပျော်ပါးခြင်းကြောင့် ဒေဝဂဗ္ဘာ မင်းသမီးသည် ကိုယ်ဝန်ကို ရ၏။ နောက်အဖို့၌ ထိုဒေဝဂဗ္ဘာ မင်းသမီးအား ကိုယ်ဝန်တည်ခြင်းသည် ထင်ရှားသည်ဖြစ်၍ မောင်တော် မင်းနှစ်ပါးသည် နန္ဒိဂေါပါကို မေးကုန်၏။ ထိုနန္ဒိဂေါပါသည် ဘေးမဲ့ကို တောင်း၍ ထိုအကြောင်းကို ကြားလျှောက်၏။ ထိုမောင်တော် မင်းနှစ်ပါးတို့သည် ကြားသိရလျှင် နှမတော်ကို ဖျက်ဆီးခြင်းငှာ မတတ်နိုင်ကုန်။ သမီးကိုတည်း အကယ်၍ ဖွားအံ့၊ မဖျက်ဆီးကုန်အံ့၊ သားကိုတည်း အကယ်၍ဖွားအံ့၊ ဖျက်ဆီးကုန်အံ့ဟု ကြံ၍ ဒေဝဂဗ္ဘာ မင်းသမီးကို ဥပသာဂရ မင်းသားအားသာလျှင် ပေးကုန်၏။ ထိုဒေဝဂဗ္ဘာ မင်းသမီးသည် ရင့်သော ကိုယ်ဝန်ရှိ သည်ဖြစ်၍ သမီးကို ဖွား၏။
သားသမီး တစ်ကျိပ်တစ်ယောက် ထွန်းကား
နောင်တော် မင်းနှစ်ပါးတို့သည် ကြားရလျှင် အလွန်နှစ်သက်ကုန်သည်ဖြစ်၍ ထိုတူမမင်းသမီးအား အဉ္ဇနဒေဝီ ဟူသော အမည်ကို မှည့်ကုန်၏။ ထိုနှမတော်, ယောက်ဖတော်တို့အား ဝဍ္ဎမာနမည်သော ရွာကို ကံကျွေးခံ ပေးကုန်၏။ ဥပသာဂရ မင်းသားသည် မြောက်သားတော် ဒေဝဂဗ္ဘာ မင်းသမီးကိုယူ၍ ဝဍ္ဎမာနမည်သော စားကျေးရွာ၌ နေ၏။ ဒေဝဂဗ္ဘာမင်းသမီး၌ တစ်ဖန် ကိုယ်ဝန် တည်ပြန်၏။ နန္ဒိဂေါပါသည်လည်း ထိုနေ့၌ပင် ကိုယ်ဝန်ရ၏။ ထိုနှစ်ယောက်သော မင်းသမီးဒေဝဂဗ္ဘာ, အထိန်းတော် နန္ဒိဂေါပါတို့သည် ကိုယ်ဝန် ရင့်ကုန်သည်ရှိသော် တစ်နေ့ချင်းသာလျှင် ဒေဝဂဗ္ဘာမင်းသမီးသည် သားယောကျ်ားကို ဖွား၏။ အထိန်းတော်နန္ဒိဂေါပါသည် သားမိန်းမကို ဖွား၏။ ဒေဝဂဗ္ဘာမင်းသမီးသည် သားကို မောင်တော် ဖျက်ဆီးအံ့သည်မှ ကြောက်သောကြောင့် သားကို နန္ဒိဂေါပါအား လျှို့ဝှက်သောအားဖြင့် ပေးလိုက်၍ ထိုနန္ဒိဂေါပါ၏ သမီးကို ဆောင်ယူခဲ့၏။ ထိုဒေဝဂဗ္ဘာမင်းသမီး သားဖွားသော အဖြစ်ကို မောင်တော်တို့အား ကြား လျှောက်ကုန်၏။ ထိုမောင်တော်တို့သည် သားယောကျ်ားကို ဖွားသလော၊ သားမိန်းမကို ဖွားသလောဟု မေး၍ သားမိန်းမကို ဖွား၏ဟူ၍ တင်လျှောက်သည်ရှိသော် ထိုသို့ သားမိန်းမ ဖွားတပြီးကား မွေးလေကုန် ဟု ဆိုကုန်၏။ ဤသို့နည်းအားဖြင့် ဒေဝဂဗ္ဘာ မင်းသမီးသည် တစ်ကျိပ်သော သားတို့ကို ဖွား၏။ နန္ဒိဂေါပါသည် ထစ်ကျိပ်သော သမီးတို့ကို ဖွား၏။ တစ်ကျိပ်သော သားတို့သည် အထိန်းတော် နန္ဒီဂေါပါ၏ အထံ၌ ကြီးကုန်၏။ တစ်ကျိပ်သော သမီးတို့သည် ဒေဝဂဗ္ဘာ မင်းသမီးအထံ၌ ကြီးကုန်၏။ တိုအကြောင်းကို တစ်စုံတစ်ယောက်သောသူသည် မသိ။
သားတော် ၁၀-ပါး
ဒေဝဂဗ္ဘာမင်းသမီး၏ သားတော် အကြီးသည် ဝါသုဒေဝ မည်၏။ နှစ်ယောက်မြောက်သော သားသည် ဗလဒေဝ မည်၏။ သုံးယောက်မြောက်သောသားသည် စန္ဒဒေဝ မည်၏။ လေးယောက်မြောက်သော သားသည် သူရိယဒေဝမည်၏။ ငါးယောက်မြောက်သော သားသည် အဂ္ဂိဒေဝမည်၏။ ခြောက်ယောက်မြောက်သော သားသည် ဝရုဏဒေဝ မည်၏။ ခုနစ်ယောက်မြောက်သောသားသည် အဇ္ဇုနမည်၏။ ရှစ်ယောက်မြောက် သောသားသည် ပဇ္ဇုနမည်၏။ ကိုးယောက်မြောက်သော သားသည် ဃဋပဏ္ဍိတမည်၏။ ဆယ်ယောက်မြောက်သော သားသည် အင်္ကုရမည်၏။
ဆိုးသွမ်းကြပြီ
ထိုတစ်ကျိပ်သော ညီနောင်တို့သည် အန္ဓကဝေဏ္ဍကျွန်၏ သားညီနောင်တစ်ကျိပ်ဟူ၍ အလွန်ထင်ရှားသည် ဖြစ်ကုန်၏။ ထိုတစ်ကျိပ်သော ညီနောင်တို့သည် နောက် အဖို့၌ ကြီးခြင်းသို့ ရောက်ကုန်၍ အစွမ်းနှင့်ပြည့်စုံကုန်သည် ခက်ထန်ကြမ်းတမ်းကုန်သည်ဖြစ်၍ လုယက်ဖျက်ဆီးခြင်းကို ပြုကုန်လျက် လှည့်ပတ်သွားလာကုန်၏။ မင်းအား ဆက်ရောက်သော လက်ဆောင်ပဏ္ဏာကိုလည်း လုယက်ဖျက်ဆီးကုန်သည်သာလျှင် ကတည်း။ လူတို့သည် စည်းဝေးကုန်၍ အန္ဓကဝေဏ္ဍကျွန်၏ သားဖြစ်ကုန်သော ညီနောင်တစ်ကျိပ်တို့သည် တိုင်းနိုင်ငံကို လုယက်ဖျက်ဆီးကုန်၏ ဟု မင်းရင်ပြင်၌ ကြွေးကြော်ကုန်၏။ ကံသမင်းကြီးသည် အန္ဓကဝေဏ္ဍမည်သော ကျွန်ကိုခေါ်၍ အဘယ့်ကြောင့် သားတို့ကို လုယက်ဖျက်ဆီးခြင်းကို ပြုစေသနည်း ဟု ခြိမ်းခြောက်၏။ ဤသို့လျှင် နှစ်ကြိမ်မြောက်လည်းကောင်း သုံးကြိမ်မြောက်လည်းကောင်း လူတို့သည် ကြွေးကြော်ကုန်သည်ရှိသော် ကံသမင်းကြီးသည် ထိုအန္ဓကဝေဏ္ဍကျွန်ကို ခြိမ်းခြောက်သည်သာလျှင်တည်း။
မင်းသားတို့ကို ဖမ်းမည်
ထိုအန္ဓကဝေဏ္ဍသည် သေဘေးမှကြောက် သည်ဖြစ်ရကား အလုံးစုံသော အကြောင်းကို ပြောကြား၏။ မင်းကြီးသည် အလွန် ကြောက် သည်ဖြစ်၍ အဘယ်သို့သော အကြောင်းဖြင့် ထိုမင်းသားတို့ကို ဖမ်းကုန်အံ့နည်း ဟု အမတ်တို့ကို မေး၏။ အရှင်မင်းကြီး ထိုတစ်ကျိပ်သော
ညီနောင်တို့သည် လက်ဝှေ့ သတ်ခြင်း လက်ပမ်းလုံးခြင်း၌ ကြူးကုန်၏။ မြို့တော်၌ လက်ဝှေ့ပွဲသဘင်ကို ပြုစေ၍ ထိုအခါ တစ်ကျိပ်သော ညီနောင်တို့ကို လက်ဝှေ့သတ်ရာ ပွဲသဘင်သို့ လာကုန်သော် လူတို့ကို ဖမ်းစေ၍ ဆောင်ကုန်အံ့ ဟု လျှောက်ကုန်သည်ရှိသော် စာရုရမည်သော လက်ပမ်းသည်, မုဋ္ဌိကမည်သောလက်ပမ်းသည်, ဤနှစ်ယောက်ကုန်သော လက်ပမ်းသည်တို့ကို စေလွှတ်၍ ဤနေ့မှ ခုနစ်ရက်မြောက်သောနေ့၌ လက်ဝှေ့သတ်ခြင်း၊ လက်ပမ်းလုံးခြင်း ပွဲသဘင်သည် ဖြစ်လတ္တံ့ ဟု မြို့၌ စည် လည်စေ၍ မင်းရင်ပြင်၌ လက်ဝှေ့ပွဲသဘင် မဏ္ဍပ်ကို စီရင်ပြီးလျှင် သူကောင်ချရာတွင်းကို တူးစေ၍ လက်ဝှေ့ပွဲသဘင်မဏ္ဍပ်ကို တန်ဆာဆင်၍ တံခွန်ကုက္ကားကို စိုက်စေကုန်၏။
မင်းသားတို့ လာကြပြီ
မြို့အလုံးသည် အုတ်အုတ်ကျက်ကျက် ရှိသည်ဖြစ်၏။ လှည်းအဆင့်ဆင့် ညောင်စောင်း အဆင့်ဆင့်ဖွဲ့၍ စာရုရ လက်ပမ်းသည် မုဋ္ဌိက လက်ပမ်းသည်တို့သည် လက်ဝှေ့ပွဲသဘင်မဏ္ဍပ်သို့ လာကုန်လျက် ကြွေးကြော်ကုန်လျက် ကြူး ကုန်လျက် လက်ပမ်းပေါက်ခတ်ကုန်လျက် သွားကုန်၏။ ညီနောင်တစ်ကျိပ်တို့သည်လည်း လာလတ်ကုန်၍ ထမင်းရောင်းသော ခရီး, နံ့သာရောင်းသော ခရီး, ခဝါသည်ခရီး၌ လုယက်ဖျက် ဆီး၍ နီသောအဆင်းရှိသော ပုဆိုးတို့ကို ဝတ်၍ နံ့သာရောင်းသော ဈေးတို့၌ နံ့သာကို။ ပန်းရောင်းသော ဈေး၌ ပန်းကို လုယက်၍ နံ့သာကို လိမ်းပြီးသော ကိုယ်ရှိကုန်သည်ဖြစ်၍ ပန်းပန်ကုန်လျက် ရွှေနားတောင်း ဝတ်လျက် ကြွေးကြော်ကုန်လျက် လက်ပမ်းပေါက် ခတ်ကုန်လျက် လက်ဝှေ့ပွဲသဘင်သို့ ဝင်လာကြကုန်၏။
စာရုရလက်ပမ်းသည် သေရပုံ
ထိုခဏ၌ စာရုရမည်ထော လက်ပမ်းသည်သည် လက်ပမ်းပေါက်ခတ်လျက် ပွဲသဘင်အလယ်၌ လှည့်ပတ်၏။ ဗလဒေဝ မင်းသားသည် ထိုစာရုရမည်သော လက်ပမ်းသည်ကို မြင်၍ ထိုလက်ပမ်းသည်ကို လက်ဖြင့် မထိစေအံ့ ဟု ဆင်တင်းကုပ်မှ ကြီးစွာသော ဆင်ချည်ကြိုးကိုယူ၍ ကြွေးကြော်ကြုံးဝါးလျက် ဆင်ချည်ကြိုးကိုပစ်၍ စာရုရလက်ပမ်းသည်ကို ဝမ်း၌ ရစ်၍ လွန်စနှစ်ဖက်တို့ကို တစ်ပေါင်းတည်းပြု၍ ကျစ်ပြီးလျှင် မြှောက်၍ ဦးခေါင်းထက်၌ ချာချာလှည့်၍ မြေ၌ ရိုက်ခတ်သတ်ပြီးလျင် ပွဲပြင်၌ သူကောင်ချရာ တူးသောတွင်းသို့ ပစ်လိုက်၏။
မုဋ္ဌိကလက်ပမ်းသည် သေရပုံ
စာရုရလက်ပမ်းသည် သေသည်ရှိသော် ကံသမင်းကြီးသည် မုဋ္ဌိကမည်သော လက်ပမ်းသည်ကို စေ၏။ ထိုမုဋ္ဌိက လက်ပမ်းသည်သည် ထ၍ ကြွေးကြော်ကြုံးဝါး၍ လက်ပမ်းပေါက် ခတ်၏။ ဗလဒေဝ မင်းသားသည် ထိုမုဋ္ဌိကမည်သော လက်ပမ်းသည်ကို ပုတ်ခတ်၍ အရိုးတို့ကို မှုန့်မှုန့်ညက်ညက်ကြေစေ၍ လက်ပမ်းသည်ဟူသည် အမောင်လောဟု မေး၍ ငါ လက်ပမ်းသည် တကားဟူ၍ ဆို၏။ ထိုသို့ ဆိုစဉ်ပင်လျှင် “ငါသည် နင်လက်ပမ်းသည် ဟုတ်သည်၏ အဖြစ်ကိုလည်းကောင်း လက်ပမ်းသည် မဟုတ်သည်၏ အဖြစ်ကိုလည်းကောင်း မသိ ဟု လက်ကိုကိုင်၍ မြေ၌ ရိုက်ခတ်၍ အသက်ကုန်ခြင်းသို့ ရောက်စေပြီးလျှင် ပွဲပြင်၌ သူကောင်ချရာ တူးသောတွင်းသို့ ပစ်ချလိုက်၏။
မုဋ္ဌိကလက်ပမ်းသည်သည် ဘီလူးကြီးဖြစ်၍ ထိုမင်းသားကို စားရလို၏ ဟု ဆုတောင်းခြင်းကို ဖြစ်စေ၏။ ထိုမုဋ္ဌိက လက်ပမ်းသည်သည် ကာလမတ္တိကမည်သော တောအုပ်၌ ဘီလူးကြီး ဖြစ်၏။
ကံသမင်း၂-ပါး နတ်ရွာစံကြ
ဦးရီးတော် ကံသမင်းကြီးသည် ကျွန့်သား ညီနောင် တစ်ကျိပ်တို့ကို ဖမ်းကြကုန်ဟု ထ၏။ ထိုသို့ ထသောခဏ၌ ဝါသုဒေဝ မင်းသားသည် စက်လက်နက်ကို ပစ်၏။ ထိုစက်လက်နက်သည် ဦးရီးတော် ညီနောင်မင်းနှစ်ပါးတို့၏ ဦးခေါင်းတို့ကို ကျစေ၏။ လူများအပေါင်းသည် ကြောက်ထိတ်လန့်သည်ဖြစ်၍ အကျွန်ုပ်တို့၏ ကိုးကွယ်ရာ ဖြစ်ပါကုန်လော့ဟု ဆို၍ ထိုညီနောင်တစ်ကျိပ်တို့၏ ခြေတို့၌ ဝပ်၍ လျှောက်၏။
အယုဇ္ဈပြည်ကိုသိမ်း
ထိုညီနောင် တစ်ကျိပ်တို့သည် ဦးရီးတော်မင်းနှစ်ပါးတို့ကို သတ်၍ အသိတဉ္စနမြို့၌ မင်းစည်းစိမ်ကိုယူ၍ မယ်တော်ခမည်းတော်တို့ကို အသိတဉ္ဇနမြို့၌ထား၍ နေကုန်၏။ ထိုတစ်ကျိပ်သော မင်းညီနောင်တို့သည် ဇမ္ဗူဒိပ်ကျွန်း အလုံး၌ရှိသော မင်းအဖြစ်ကို ယူကုန်အံ့ ဟု မြို့မှထွက်၍ အစဉ်သဖြင့် ကာဠာယောနကမည်သော မင်း၏ နေရာဖြစ်သော အယုဇ္ဈမြို့သို့ ရောက်လျှင် မြို့ကိုခြံရံ၍တည်သော ကျုံးသစ်ပင် ချုံပိတ်ပေါင်းတို့ကို ထွင်ပြီးလျှင် မြို့တံတိုင်းကို ဖျက်ဆီး၍ ယောနကမင်းကို ဖမ်းယူပြီးလျှင် ထိုအယုဇ္ဈပြည်ကို မိမိတို့လက်သို့ ရောက်သည်ပြု၍ ဒွါရဝတီပြည်သို့ ရောက်လေကုန်၏။
အာကာပျံဝဲ မြို့သံတွဲ
ထိုဒွါရာဝတီမြို့၏ တစ်ဖက်မျက်နှာမှာကား သမုဒ္ဒရာ၊ တစ်ဖက်မျက်နှာကား တောင်ရှိ၏။ ထိုဒွါရာဝတီမြို့ကို ဘီလူးတို့သည် သိမ်းဆည်းသည် ဖြစ်တတ်။ ထို့မြို့ကို စောင့်ရှောက်သော ဘီလူးတို့သည် ရန်သူတို့ကိုမြင်၍ မြည်း၏ အသွင်ဖြင့် မြည်းသံကိုမြည်၏။ ထိုသို့မြည်သောခဏ၌ ဘီလူးတို့၏အာနုဘော်ဖြင့် မြို့အလုံးသည် ကောင်းကင်၌ ပျံတက်၍ မဟာသမုဒ္ဒရာဝယ် ကျွန်းငယ်တစ်ခု၌ တည်၏။ ရန်သူတို့သွားကုန်သည်ရှိသော် တစ်ဖန်ပြန်လတ်၍ မိမိနေရာ၌သာလျှင် တည်၏။ ထိုမင်းညီနောင်တစ်ကျိပ်တို့ ရောက်လာသောအခါ၌လည်း မြည်းယောင်ဆောင်သော ဘီလူးသည် ထိုမင်းညီ နောင် တစ်ကျိပ်တို့၏ လာခြင်းကိုသိ၍ မြည်း၏ မြည်ခြင်းကို မည်၏။ ထိုမြို့သည် ကောင်းကင်သို့ ပျံတက်၍ သမုဒ္ဒရာကျွန်းငယ်၌ တည်၏။ ထိုညီနောင်မင်းတို့သည် မြို့ကိုမမြင်ကုန်၍ ပြန်ကုန်သည်ရှိသော် တစ်ဖန်လာပြန်၍ မိမိနေရာအရပ်၌ တည်၏။
ထိုမင်းညီနောင်တို့သည် ဒွါရာဝတီမြို့သို့ တစ်ဖန်ပြန်လာကုန်၏။ တစ်ဖန်လည်း မြည်းသည် ထို့အတူသာလျှင် ပြု၏။ ထိုမင်း ညီနောင် တစ်ကျိပ်တို့သည် ဒွါရာဝတီပြည်၌ မင်းအဖြစ်ကို ယူခြင်းငှာ မတတ်နိုင်သည်ဖြစ်၍
ကဏှဒီပါယန အမည်ရှိသော ရသေ့အထံသို့ သွားပြီးလျှင် ရှိခိုးကုန်၍ အရှင်ဘုရား အကျွန်ုပ်တို့သည် ဒွါရာဝတီမြို့၌ မင်းအဖြစ်ကို ယူခြင်းငှာမတတ်နိုင်ကု၊ န် အကျွန်ုပ်တို့အား တစ်ခုသောအကြောင်းကို ပြုတော်မူပါကုန်လော့ ဟု မေး၍ ကျုံးအပြင်အရပ်၌ တစ်ခုသော မြည်းသည်ရှိ၏။ ထိုမြည်းသည်လျှင် ရန်သူတို့ကိုမြင်၍ မြည်၏။ ထိုမြည်သောခဏ၌ မြို့သည် ပျံသွား၏။ သင်တို့သည် ထိုမြည်း၏ ခြေတို့ကို ကိုင်လေကုန်၊ ဤသည်လျှင် သင်တို့၏ အလိုပြီးခြင်း၏ အကြောင်းတည်း ဟု ဆိုလတ်သော် ထိုမင်း ညီနောင် တစ်ကျိပ်တို့သည် ရှင်ရသေ့ကို ရှိခိုးပြီးလျှင် သွားလေ၏။ ထိုတစ်ကျိပ်သော မင်းညီနောင်တို့သည်ပင်လျှင် မြည်း၏ ခြေ၌ကိုင်ပြီးဝပ်၍ အရှင့်ကိုထား၍ အရှင်တစ်ပါးသော သူသည် ကိုးကွယ်ရာမရှိပါ၊ ငါတို့ မြို့ကို သိမ်းယူသောအခါ မမြည်ပါလင့် ဟု တောင်းပန်ကုန်၏။
ဒွါရဝတီပြည်ကို သိမ်းပြီ
မြည်းသည် ငါသည် မမြည်ဘဲနေခြင်းငှာ မတတ်ကောင်း၊ သင်မင်းသားတို့သည်ကား ရှေးဦးစွာ လာလတ်ကုန်၍ လေးယောက်ကုန်သောသူတို့သည် ကြီးစွာသော သံချောင်းတို့ကိုယူ၍ မြို့တံခါး လေးမျက်နှာတို့၌ ကြီးစွာသော သံတံသင်းတို့ကို မြေ၌စိုက်၍ မြို၏ ပျံအံ့သောကာလ၌ သံချောင်းတို့ကိုကိုင်၍ သံချောင်း၌ ဖွဲ့အပ်သော သံကွင်းကို သံတံသင်း၌ စွပ်လေကုန်၊ မြို့သည် ပျံခြင်းငှာ မတတ်နိုင်လတ္တံ့ ဟု ဆို၏။ ထိုမင်းညီနောင်တို့သည် ကောင်းပြီဟု ဆိုလေ၍ ထိုနေ့ ညဉ့်သန်းခေါင်ယံ၌ပင်လျှင် သံချောင်းတို့ကိုယူ၍ မြို့တံခါးလေးမျက်နှာတို့၌ သံတံသင်းတို့ကို မြေ၌စိုက်၍ တည်ကုန်၏။ ထိုခဏ၌ မြည်းသည် မြည်၏။ မြို့သည် ပျံခြင်းငှာအားထုတ်၏။ တံခါးလေးမျက်နှာတို့၌ တည်ကုန်သော မင်းသားတို့သည် လေးခုသော သံချောင်းတို့ဖြင့် ကိုင်ကုန်၍ သံချောင်း၌ ဖွဲ့အပ်သော သံကွင်းတို့ကို သံတံသင်းဖွဲ့ကုန်၏။ မြို့သည် ပျံခြင်းငှာ မတတ်နိုင်။ မင်းညီနောင်တစ်ကျိပ်တို့သည် ထို့နောင်မှ မြို့သို့ဝင်ပြီးလျှင် မင်းကိုသတ်၍ ဒွါရဝတီပြည်ကို ယူကုန်၏။ ဤသို့လျှင် ထိုမင်းညီနောင်တစ်ကျိပ်တို့သည် ဇမ္ဗူဒိပ်ကျွန်းအလုံးဝယ် ခြောက်သောင်း သုံးထောင်သော မြို့တို့၌ ခြောက်သောင်းသုံးထောင်သော မင်းတို့ကို စက်လက်နက်ဖြင့် အသက်ကုန်ခြင်းသို့ ရောက်စေ၍ ဒွါရဝတီပြည်ကြီး၌ နေကုန်လျက် ပြည်ထောင်အပေါင်းတို့ကို ဆယ်စုစု၍ ခွဲဝေကုန်၏။
နှမတော် အဉ္စနဒေဝီကိုကား မအောက်မေ့မိကုန်။ ထိုနောင်တစ်ဖန် ဆယ့်တစ်စု စု၍ ဝေအံ့ဟု ဆိုသည်ရှိသော် အင်္ကုရမင်းသားသည် အကျွန်ုပ်၏ အစုတစ်စုကို နှမတော် အဉ္စနဒေဝီအား ပေးတော်မူကုန်လော့၊ အကျွန်ုပ်သည် ကုန်သွယ်ခြင်းကိုပြု၍ အသက်မွေးပါအံ့၊ စင်စစ်သော်ကား နောင်တော်တို့သည် မိမိတို့၏ဇနပုဒ်၌ အကျွန်ုပ်အား အခွန်ကိုသာ လွှတ်တော်မူကုန်လော့ဟု ဆို၏။ ထိုနောင်တော်မင်းတို့သည် ကောင်းပြီ ဟု ဝန်ခံကုန်၍ ထိုအင်္ကုရ မင်းသား၏အစုကို နှမတော် အဉ္စနဒေဝီအား ပေး၍ ထိုနှမတော် အဉ္စနဒေဝီနှင့်တကွ ကိုးယောက်ကုန်သော မင်းတို့သည် ဒွါရာဝတီပြည်ကြီး၌ နေကုန်၏။ ညီတော်အင်္ကုရမင်းသားသည်ကား ကုန်သွယ်ခြင်းကိုပြု၏။ ဤသို့လျှင် ထိုမင်းသားညီနောင်တို့သည် နောက်အဖို့၌ သား သမီးတို့ဖြင့် ပွားများကုန်သည်ရှိသော် ရှည်မြင့်စွာသောကာလ လွန်လတ်သော် မယ်တော် ခမည်းတော်တို့သည် သေကုန်၏။
ထိုအခါ လူတို့၏ အသက်တစ်သောင်းရှည်သော ကာလ၌ ဖြစ်သတတ်။ ထိုအခါ ဝါသုဒေဝ မင်းကြီး၏ သားတော်တစ်ယောက်သည် သေ၏။ ဝါသုဒေဝ မင်းကြီးသည် စိုးရိမ်သောက နှိပ်စက်သည်ဖြစ်၍ အလုံးစုံသော အမှုကိစ္စတို့ကို ပယ်၍ ညောင်စောင်းပေါင်၌ဖက်၍ ငိုမြည်တမ်းလျက် လျေင်း၏။
ရူးဟန်ဆောင်၍ မင်းကြီးသောကကို ဖျောက်
ထိုအခါ ညီတော် ဃဋပဏ္ဍိတ မင်းသားသည် ကြံ၏။ ငါ့ကိုထား၍ ငါမှတစ်ပါးသော တစ်စုံ တစ်ယောက်သော သူသည် နောင်တော်မင်းကြီး၏ စိုးရိမ်ခြင်းကို ဖျောက်ခြင်းငှာ စွမ်းနိုင်သောသူ မည်သည်မရှိ၊ သင့်သောအကြောင်းဖြင့် ထိုနောင်တော်မင်းကြီး၏ စိုးရိမ်ခြင်းကို ဖျောက်အံ့ ဟု ကြံ၏။ ကြံပြီး၍ ထိုဃဋပဏ္ဍိတ မင်းသားသည် သူရူးအသွင်ကိုယူ၍ ငါ့အား ယုန်ကို ပေးကုန်လော့၊ ငါ့အား ယုန်ကို ပေးကုန်လော့ ဟု ဆို၍ ကောင်းကင်သို့ ကြည့်လျက် မြို့အလုံးကို လှည့်လည်၏။ ဃဋပဏ္ဍိတ မင်းသားသည် ရူးသည်ဖြစ်၏ ဟု မြို့အလုံးသည် ချောက်ချား၏။ ထိုခဏ၌ ရောဟိဏေယျအမည်ရှိသော အမတ်သည် ဝါသုဒေဝ မင်းကြီး၏အထံသို့ သွား၍ ထိုဝါသုဒေဝမင်းကြီးနှင့်တကွ စကားကို ဖြစ်စေလိုသည်ဖြစ်၍-
ယောပိ တုယှံ သကော ဘာတာ၊ ဟဒယံ စက္ခုစ ဒက္ခိဏံ။
တဿ ဝါတာ ဗလီယန္တိ၊ ဃဋော ဇပ္ပတိ ကေသဝ။
ဟူသော ရှေးဦးစွာသော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၁၆၅။ ကေသဝ၊ တင့်တယ်သော ဆံရှိသော။ ကဏှ၊ တဏှာယနအနွယ် ဖြစ်တော်မူသော။ ဒေဝ၊ အရှင်မင်းကြီး။ ဥဋ္ဌေဟိ၊ ထတော်မူဦးလော့။ ကိံ၊ အဘယ်ကြောင့်။ သေသိ၊ အိပ်တော်မူသနည်း။ တေ၊ အရှင်မင်းကြီး။ သုပနေန၊ အိပ်ခြင်းဖြင့်။ ကော အတ္ထော၊ အဘယ်အကျိုးရှိအံ့နည်း။ သကော ဘာတာ၊ ရှင်မင်းကြီး၏ညီတော်ရင်းဖြစ်သော။ ယောပိ၊ အကြင် ဃဋပဏ္ဍိတ မင်းသားသည်လည်း။ တုယှံ၊ အရှင်မင်းကြီး၏။ ဟဒယဉ္စ၊ နှလုံးသည်းပွတ်နှင့်လည်း တူ၏။ ဒက္ခိဏံ စက္ခုစ၊ လက်ယာမျက်စိတော်နှင့်လည်းတူ၏။ တဿ၊ ထိုညီတော် ဃဋပဏ္ဍိတမင်းသား၏။ ဟဒယံ၊ နှလုံးကို။ ဝါတာ၊ လေတို့သည်။ ယတော၊ အကြင့်ကြောင့်။ ဗလီယန္တိ၊ ပျံလွင့်လွှမ်းမိုးကုန်၏။ တတော၊ ထိုကြောင့်။ ဃဋော၊ ညီတော် ဃဋပဏ္ဍိတ မင်းသားသည်။ ဇပ္ပတိ၊ ငါ့အား ယုန်ကိုပေးလော့ ငါ့အားယုန်ကို ပေးလော့ ဟု မြည်တမ်း၏။
ဝါသုဒေဝ မင်းကြီးလာပြီ
ဤသို့ ရောဟိဏေယျ မည်သောအမတ်သည် လျှောက်သည်ရှိသော် ညီတော် ဃဋပဏ္ဍိတမင်းသား ရူးသော အဖြစ်ကိုသိ၍ မြတ်စွာဘုရားသည် ဘုရားဖြစ်တော်မူပြီး၍-
တရမာနရယပေါ ဝုဋ္ဌာသိ၊ ဘာတု သောကေန အဍ္ဍိတော။
ဟူသော နှစ်ခုမြောက်သော ဤဂါထာကို ဟောတော်မူ၏။
၁၆၆။ ဘိက္ခဝေ၊ ရဟန်းတို့။ ကေသဝေါ၊ တင့် တယ်သောဆံပင်ရှိသော။ ဘာတု၊ နောင်တော် ဝါသုဒေဝမင်းကြီးသည်။ ရောဟိဏေယျဿ၊ ရောဟိဏေယျ အမည်ရှိသော။ တဿ၊ ထိုအမတ်၏။ တံဝစနံ၊ ထိုစကားကို။ သုတွာ၊ ကြား၍။ သောကေန၊ ညီတော် ဃဋပဏ္ဍိတ၌ စိုးရိမ်ခြင်းသည်။ အဍ္ဍိတော၊ နှိပ်စက်အပ်သည်ဖြစ်၍။ တရမာနရူပေါ၊ အဆောတလျင်။ ဝုဋ္ဌာသိ၊ ထ၏။
ဘာလို့ အော်နေသလဲ
ဝါသုဒေဝ မင်းကြီးသည် ထပြီး၍ လျင်မြန်စွာ ပြာသာဒ်ထက်မှ ဆင်းသက်၍ ညီတော်ဃဋပဏ္ဍိ မင်းသားထံသို့သွား၍ လက်နှစ်ဖက်တို့ကိုင်၍ ဃဋဏ္ဍိတနှင့်တကွ စကားပြောလိုရကား-
သသော သသောတိ လပသိ၊ ကောနု တေ သသမာဟရိ။
ဟူသော သုံးခုမြောက်သော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၁၆၇။ ကနိဋ္ဌ၊ ညီထွေး ဃဋပဏ္ဍိတ။ ကိန္နု၊ အဘယ့်ကြောင့်လျှင်။ ဥမ္မတ္တရူပေါ၊ ရူးသောသူကဲ့သို့ရှိသည်။ အသိ၊ ဖြစ်သနည်း။ ကိံ နု၊ အဘယ့်ကြောင့်။ ကေဝလံ၊ အလုံးစုံသော။ ဣမံ နဂရံ၊ ဤဒွါရဝတီမြို့ကို။ စရန္တော၊ လှည့်ပတ်လျက်။ သသော သသောတိ၊ ယုန်ပေးပါ, ယုန်ပေးပါဟူ၍။ လပသိ၊ မြည်တမ်းဘိသနည်း။ ကော၊ အဘယ်သူသည်လျှင်။ တေ၊ သင်ညီချစ်၏။ သသံ၊ ယုန်ကို။ အာဟရိ နု၊ ခိုးယူလေသနည်း။
ယုန်ကိုပေးမယ်
ထိုဃဋပဏ္ဍိတမင်းသားသည် နောင်တော် ဝါသုဒေဝမင်းကြီး ဆိုသော်လည်း အဖန်တလဲလဲ ယုန်ပေးပါ, ယုန်ပေးပါဟူသော စကားကိုသာလျှင် ဆို၏။ နောင်တော် ဝါသုဒေဝမင်းကြီးသည်-
သင်္ခသိလာပဝါဠမယံ၊ ကာရယိဿာမိ တေ သယံ။
တေပိ တေ အာနယိဿာမိ၊ ကီဒိသံ သသမိစ္ဆသိ။
ဟူသော ဤနှစ်ဂါထာတို့ကို ဆို၏။
၁၆၈။ ကနိဋ္ဌ၊ ညီထွေး ဃဋပဏ္ဍိတ။ တေ၊ သင်ညီချစ်အား။ သောဝဏ္ဏမယံ၊ ရွှေဖြင့်ပြီးသော။ သသံ၊ ယုန်ကိုလည်းကောင်း။ မဏိမယံ၊ ပတ္တမြားဖြင့်ပြီးသော။ သသံ၊ ယုန်ကိုလည်းကောင်း။ လောဟမယံ၊ ကြေးဖြင့်ပြီးသော။ သသံ၊ ယုန်ကိုလည်းကောင်း။ အထ၊ ထိုမှ တစ်ပါး။ ရူပိယယံ၊ ငွေဖြင့်ပြီးသော။ သသံ၊ ယုန်ကိုလည်းကောင်း။ သင်္ခသိလာပဝါဠမယံ၊ ခရုသင်း, ကျောက်သလင်း, သန္တဖြင့်ပြီးသော။ သသံ၊ ယုန်ကိုလည်းကောင်း။ ကာရယိဿာမိ၊ ပြုစေအံ့။
၁၆၉။ အညေပိ၊ တစ်ပါးလည်းဖြစ်ကုန်သော။ အရညေ၊ တော၌။ ဝနဂေါစရာ၊ တော၌သာလျှင် ကျက်စားရာရှိကုန်သော။ သသကာပိ၊ ယုန်ငယ်တို့သည်လည်း။ သန္တိ၊ ရှိကုန်၏။ တေပိ၊ ထိုတော၌နေသော ယုန်တို့ကိုလည်း။ တေ၊ သင်ညီချစ်အား။ အာနယိဿာမိ၊ ဆောင်၍ပေးအံ့။ ကီဒိသံ၊ အဘယ်သို့သဘောရှိသော။ သသံ၊ ယုန်ကို။ တွံ၊ သင်ညီချစ်သည်။ ဣစ္ဆသိ၊ အလိုရှိသနည်း။
လ-ယုန်ကိုပေးပါ
နောင်တော် ဝါသုဒေဝမင်းကြီး၏စကားကို ကြား၍ ညီတော် ဃဋပဏ္ဍိတမင်းသားသည်-
စန္ဒတော သသမိစ္ဆာမိ၊ တံ မေ ဩဟရ ကေသဝ။
ဟူသော ခြောက်ခုမြောက်သော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၁၇၀။ ကေသဝ၊ ကေသဝအမည်ရှိသော။ အဂ္ဂဇန၊ နောင်တော်မင်းမြတ်။ ပထဝိဿိတာ၊ မြေကိုမှီ၍ နေကုန်သော။ ယေ သသာ၊ အကြင်ယုန်တို့သည်။ သန္တိ၊ ရှိကုန်၏။ ဧတေ၊ ထိုမြေကိုမှီ၍နေကုန်သော ယုန်တို့ကို။ အဟံ၊ ငါသည်။ န စ ဣစ္ဆာမိ၊ အလိုမရှိ။ စန္ဒတော၊ လမှ။ ယံ သသံ၊ အကြင်ယုန်ကို။ ဣစ္ဆာမိ၊ အလိုရှိ၏။ တံ သသံ၊ ထို လ, ကိုမှီသောယုန်ကို။ မေ၊ ငါ့အား။ ဩဟရ၊ ချဆောင်တော်မူလော့။
မရနိုင်တာ မလိုချင်နှင့်
နောင်တော် ဝါသုဒေဝမင်းကြီးသည် ညီတော် ဃဋပဏ္ဍိတ စကားကိုကြား၍ မချွတ်လျှင် ညီတော်သည် ရူးသည်သာလျှင် ဖြစ်ချေပြီဟု နှလုံးမသာခြင်းသို့ ရောက်သည်ဖြစ်၍-
အပတ္ထိယံ သော ပတ္ထယသိ၊ စန္ဒတော သသမိစ္ဆသိ။
ဟူသော ခုနစ်ခုမြောက်သော ဤဂါထာကိုဆို၏။
၁၇၁။ ဉာတိ၊ ညီထွေး ဃဋပဏ္ဍိတ။ သော တွံ၊ ထိုညီချစ်သည်။ စန္ဒတော၊ လမှ။ ယံ သသံ၊ အကြင်ယုန်ကို။ ဣစ္ဆသိ၊ တောင့်တ၏။ အပတ္ထိယံ၊ မတောင့်တအပ်သော။ တံ သသံ၊ ထိုယုန်ကို။ ပတ္ထယသိ၊ တောင့်တဘိ၏။ သော တွံ၊ ထိုညီချစ်သည်။ မဓုရံ၊ ကောင်းမြတ်လှစွာသော။ ဇီဝိတံ၊ အသက်ကိုသော်လည်း။ ဝိဇဟိဿသိ နူန၊ စွန့်အပ်ရသည်တကား။ သသံ၊ လ၌ထင်သော ယုန်ကို။ န လဘတိ၊ မရနိုင်လတ္တံ့။
သားကော အသက်ပြန်ရှင်မလား
ဃဋပဏ္ဍိတ မင်းသားသည် နောင်တော် ဝါသုဒေဝမင်းကြီး၏စကားကို ကြားလျှင် မတုန်မလှုပ် ရပ်၍ နောင်မင်းမြတ်သည် လမှ ယုန်ကိုတောင့်တသော အကျွန်ုပ်အား ထိုယုန်ကို မရနိုင်၍သာလျှင် အသက်ကုန်အံ့သောအဖြစ်ကို သိပါလျက် အဘယ့်ကြောင့် သေလေပြီးသော သားတော်ကို စိုးရိမ်ဘိသနည်း ဟု ဆို၍-
ကသ္မာ ပုရေ မတံ ပုတ္တံ၊ အဇ္ဇာပိ မနုသောစသိ။
ဟူသော ရှစ်ခုမြောက်သော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၁၇၂။ ကဏှ၊ ကဏှအနွယ်ဖြစ်တော်မူသော။ ရာဇ၊ နောင်တော်မင်းမြတ်။ ဧဝံ၊ ဤသို့။ စေ ဇာနာသိ၊ အကယ်၍ သိအံ့။ ဇာနန္တော၊ သိသည်ဖြစ်၍။ အညံ၊ တစ်ပါးသောသူကို။ ယဒိ အနုသာသတိ၊ အကယ်၍ ဆုံးမသည်ဖြစ်အံ့။ အထ၊ ထိုသို့ဖြစ်ပါလျက်။ ပုရေ၊ ရှေးလေးလအထက်၌။ မတံ၊ သေလေပြီးသော။ ပုတ္တံ၊ သားတော်ကို။ ကသ္မာ၊ အဘယ့်ကြောင့်။ အဇ္ဇပိ၊ ယခုထက်တိုင်အောင်လည်း။ အနုသောစသိ၊ စိုးရိမ်ဘိသနည်း။
မင်းကြီးကိုတရားပြ
ဤသို့လျှင် ဃဋပဏ္ဍိတမင်းသားသည် ခရီးမူ၍ ရပ်လျက်သာလျှင် နေင်တော မင်းမြတ် အကျွန်ုပ်သည် ထိုမျှလောက် ထင်ရှားသောယုန်ကို တောင့်တ၏။ နောင်တော်မင်းမြတ်သည်မူကား မထင်သော သားတော်၏အကျိုးငှာ စိုးရိမ်ဘိ၏ ဟု ဆို၍ ထိုနောင်တော် ဝါသုဒေဝမင်းအား တရားဟောလိုရကား-
ဇာတော မေ မာ မရိ ပုတ္တော၊ ကုတော လဗ္ဘာ အလဗ္ဘိယံ။
သက္ကာ အာနယိတုံ ကဏှ၊ ယံ ပေတမနုသောစသိ။
ဟူသော ဤနှစ်ဂါထာကို ဆို၏။
၁၇၃။ ဘာတိက၊ နောင်တော်မင်းမြတ်။ ဇာတော၊ ဖြစ်ပြီးသော။ မေ ပုတ္တော၊ ငါ၏သားသည်။ ပုန၊ တစ်ဖန်။ မာ မရိ၊ မသေပါစေလင့်။ ဣတိ၊ ဤ သို့။ ယံ သဘာဝံ၊ အကြင် မသေအံ့သော သဘောကို။ မနုဿေန ဝါ၊ လူသည်လည်းကောင်း။ အမနုဿေန ဝါ၊ နတ်ဗြဟ္မာသည်လည်းကောင်း။ ယသ္မာ၊ အကြင့်ကြောင့်။ န လဗ္ဘာ၊ မရအပ်ကုန်။ တသ္မာ၊ ထို့ကြောင့်။ အလဗ္ဘိယံ၊ တောင့်တ၍ မရအပ်သော သဘောကို။ ကုတော လဗ္ဘာ၊ အဘယ်မှာ ရနိုင်အံ့နည်း။
၁၇၄။ ကဏှ၊ ကဏှာယနအနွယ် ဖြစ်တော်မူသော။ ဘာတိက၊ နောင်တော်မင်းမြတ်။ တွံ၊ သင်နောင်တော်မင်းမြတ်သည်။ ယံ ပေတံ၊ အကြင် တမလွန်ဘဝသို့ သွားလေပြီးသောသူကို။ အနုသောစသိ၊ စိုးရိမ်ဘိ၏။ တံ ပေတံ၊ ထိုတမလွန်ဘဝသို့ သွားလေပြီးသောသူကို။ မန္တာ၊ မန္တရားဗေဒင်ဖြင့်လည်းကောင်း။ မူလဘေသဇ္ဇာ၊ အမြစ်ပေါင်းဆေးဖြင့်လည်းကောင်း။ ဩသဓေဟိ၊ အထူးထူးသောဆေးတို့ဖြင့်လည်းကောင်း။ ဓနေန ဝါ၊ ဥစ္စာပေးသဖြင့်လည်းကောင်း။ အာနယိတုံ၊ တစ်ဖန် ဆောင်ခြင်းငှာ။ န သက္ကာ၊ မတတ်ကောင်း။
ငါ မစိုးရိမ်တော့ပြီ
နောင်တော် ဝါသုဒေဝမင်းကြီးသည် ညီတော ဃဋပဏ္ဍိတမင်းသား၏ စကားကိုကြား၍ ညီချစ် ဃဋပဏ္ဍိတ အမောင့်စကား သင့်လှပေပြီ၊ ငါသည် သတိရပြီ၊ ငါ့အား စိုးရိမ်သောက ဗျာပါရတို့ကို ဖျောက်ခြင်းငှာ သင်ညီချစ်သည် ဤသို့သော အမူအရာကို ပြုပေ၏ ဟု ညီတော် ဃဋပဏ္ဍိတ မင်းသားကို ချီးမွမ်းလိုရကား-
ယထာ နိဇ္ဈာပယေ အဇ္ဇ၊ ဃဋော ပုရိသပဏ္ဍိတော။
ဝါရိနာ ဝိယ ဩသိဉ္စံ၊ သဗ္ဗံ နိဗ္ဗာပယေ ဒရံ။
ယော မေ သောကပရေတဿ၊ ပုတ္တသောကံ အပါနုဒိ။
န သောစာမိ န ရောဒါမိ၊ တဝ သုတွာန မာဏဝံ။
ဟူသော ဤလေးဂါထာတို့ကို ဆို၏။
၁၇၅။ ဘောန္တော အမစ္စာယော၊ အို အမတ်အပေါင်းတို့။ ယထာ ယေန ကာရဏေန၊ အကြင်သို့သော ဥပမာဖြင့်။ ပုရိသပဏ္ဍိတော၊ ပညာရှိယောကျ်ားမြတ်ဖြစ်သော။ ဃဋော၊ ညီတော် ဃဋပဏ္ဍိတသည်။ အဇ္ဇ၊ ယနေ့။ မံ၊ စိုးရိမ်ခြင်းနှိပ်စက်သော ငါ့ကို။ နိဇ္ဈာပယေ၊ သိစေ၏။ တထာ တေန ကာရဏေန၊ ထိုသို့သော အကြောင်းဥပမာဖြင့်။ ယဿ၊ အကြင်မင်းအား။ ဧတာဒိသာ၊ ထိုသို့သဘောရှိကုန်သော။ အမစ္စာ ပုရိသပဏ္ဍိတာ၊ အမတ်, ပညာရှိယောကျ်ားတို့သည်။ အဿု-ဘဝေယျုံ၊ ရှိသည်ဖြစ်ကုန်ငြားအံ့။ တဿ၊ ထိုအမတ်, ပညာရှိယောက်ျားနှင့် ပြည့်စုံသောမင်းအား။ ကုတော သောကော၊ အဘယ်မှာ စိုးရိမ်သောက ရှိအံ့နည်း။
၁၇၆။ ဃတသိတ္တံ၊ ထောပတ်ဖြင့် သွန်းလောင်းအပ်သည်သာလျှင်ဖြစ်သော။ ပါဝကံ၊ မီးကို။ ဝါရိနာ၊ ရေဖြင့်။ ဩသိဉ္ဇံ ဝိယ၊ သွန်းလောင်း ငြိမ်းစေဘိသကဲ့သို့။ ဧဝံတထာ၊ ထို့အတူ။ အာဒိတ္တံ၊ သောကတည်းဟူသော မီးလောင်သည်။ သန္တံ၊ ဖြစ်သော။ မံ၊ ငါ့ကို။ ဝတ၊ စင်စစ်။ နိဗ္ဗာပယေ၊ ငြိမ်းစေပြီ။ သဗ္ဗံ၊ အလုံးစုံသော။ ဒရံ၊ ကိုယ်၏ ပူပန်ခြင်း စိတ်၏ပူပန်ခြင်းကို။ နိဗ္ဗာပယေ၊ ငြိမ်းစေပြီ။
၁၇၇။ ယော၊ အကြင်ငါ့ညီ ဃဋပဏ္ဍိတသည်။ သောကပရေတဿ၊ စိုးရိမ်ခြင်းသည် နှိပ်စက်အပ်သော။ မေ၊ ငါ၏။ ပုတ္တသောကံ၊ သားသေလွန်ခြင်းကြောင့်ဖြစ်သော စိုးရိမ်ခြင်းကို။ အပါနုဒိ၊ ပယ်ဖျောက်၏။ ဟဒယဿိတံ၊ နှလုံးကိုမှီသော။ ယံ သောကသလ္လံ၊ အကြင်စိုးရိမ်ခြင်းတည်းဟူသော ငြောင့်သည်။ အသိ၊ ဖြစ်၏။ မေ၊ ငါ၏။ တံ သလ္လံ၊ ထိုစိုးရိမ်ခြင်းတည်းဟူသော ငြောင့်ကို။ တန ပဏ္ဍိတေန၊ ထိုငါ့ညီ ဃဋပဏ္ဍိတသည်။ အဗ္ဗဟီ ဝတ၊ နုတ်အပ်စွတကား။
၁၇၈။ မာဏဝ၊ ညီတော်ဃဋပဏ္ဍိတ။ တဝ၊ သင်ညီချစ်၏။ ဝစနံ၊ စကားကို။ သုတွာန၊ နာရ၍။ သော အဟံ၊ ထိုငါသည်။ အဗ္ဗူဠသလ္လော၊ နုတ်အပ်ပြီးသော စိုးရိမ်ခြင်းတည်း ဟူသော ငြောင့်ရှိသည်။ အသ္မိ၊ ဖြစ်ပြီ။ ဝီတသောကော၊ စိုးရိမ်ခြင်းကင်းသည်။ အနာဝိလော၊ မနောက်ကျူသည်။ အသ္မိ၊ ဖြစ်ပြီ။ ဒါနိ၊ ယခု။ န သောစာမိ၊ မစိုးရိမ်။ န ရောဒါမိ၊ မငိုကြွေး။
ပညာရှိမှ သောကကို ဖျောက်နိုင်
အဆုံး၌-
နိဝတ္တယန္တိ သောကမှာ၊ ဃဋော ဇေဋ္ဌံဝ ဘာတရံ။
ဟူသော ဤဂါထာသည် ဘုရားဖြစ်တော်မူပြီးမှ ဟောတော်မူသော ဘုရားဂါထာတော်တည်း။
၁၇၉။ ဘိက္ခဝေ၊ ရဟန်းတို့။ ဇေဋ္ဌံ၊ နောင်တော်အကြီးဖြစ်သော။ ဘာတရံ၊ အစ်ကိုဝါသုဒေဝမင်းကြီးကို။ ဃဋော၊ ညီဃဋပဏ္ဍိတသည်။ သောကမှာ၊ စိုးရိမ်ခြင်းမှ။ နိတ္တေတိ ဣဝ၊ နစ်စေသကဲ့သို့။ ယေ၊ အကြင်သူတို့သည်။ သပ္ပညာ၊ ပညာရှိကုန်သည်။ အနုကမ္ပကာ၊ သနားကရုဏာ ရှိကုန်သည်။ ဟောန္တိ၊ ဖြစ်ကုန်၏။ တေ၊ ပညာရှိတို့သည်။ ဧဝံ၊ ဤဃဋပဏ္ဍိတ အတူလျှင်။ ကရောန္တိ၊ ပြုကုန်မြဲတည်း။ သောကမှာ၊ စိုးရိမ်ခြင်းမှ၊ နိဝတ္တယန္တိ၊ နစ်စေကုန်မြဲတည်း။
ကဏှဒီပါယနရသေ့ ကွယ်လွန်ပြီ
ဤသို့လျှင် ညီတော် ဃဋပဏ္ဍိတ မင်းသားသည် အကြောင်း ဥပမာဆောင်၍ ငြိမ်းစေအပ်သော စိုးရိမ်ခြင်းရှိသော နောင်တော် ဝါသုဒေဝမင်းကြီးသည် ပြည်သူအပေါင်းကို ဆုံးမလျက် ရှည်မြင့်သော ကာလကို လွန်သဖြင့် ညီနောင် မင်းတစ်ကျိပ်တို့၏ သားတော်ဖြစ်ကုန်သော မင်းသားတို့သည် ကြံကြကုန်၏။ အရှင်ကဏှဒီပါယနရသေ့ကို ဒိဗ္ဗစက္ခု အဘိညာဉ်ရှိ၏ဟူ၍ ဆိုကုန်၏။ စုံစမ်းကုန်အံ့ ဟု ထိုမင်းသားတို့သည် တစ်ယောက်သော မင်းသားငယ်ကို တန်ဆာဆင်၍ ကိုယ်ဝန်ရှိသော အခြင်းအရာကို ပြု၍ ဝမ်း၌ သားရေကိုဖွဲ့၍ ထိုရှင်ရသေ့၏ အထံသို့ ဆောင်ပြီးလျှင် အရှင်ဘုရာ ဤသူငယ်မသည် အ ဘယ်ကို ဖွားလတ်အံ့နည်းဟု မေးကုန်၏။ ကဏှဒီပါယန ရှင်ရသေ့သည် ဒိဗ္ဗစက္ခုဖြင့် ကြည့်သည်ရှိသော် ညီနောင်တစ်ကျိပ် မင်းတို့၏ ပျက်စီးအံ့သောအခါ ရောက်ပြီ၊ ငါ၏ အာယုသင်္ခါရသည် အဘယ်သို့ သဘောရှိသနည်း ဟု ကြည့်လတ်သော် ယနေ့ပင်လျှင် ငါ့အား သေခြင်းသည် ဖြစ်လတ္တံ့ ဟု သိ၍ မင်းသားတို့ ဤသားဖွားအံ့သော အကြောင်းဖြင့် သင်မင်းသားတို့အား အဘယ်အကျိုးရှိအံ့နည်း ဟုဆို၏။ အရှင်ဘုရား ဆိုတော်မူကုန်လော့ဟု ဆိုသည်ရှိသော် ဤသူငယ်မသည် ဤနေ့မှ ခုနစ်ရက်မြောက်သောနေ့၌ ရှားတုံးကို ဖွားလတ္တံ့၊ ထိုရှားတုံးဖြင့် ဝါသုဒေဝ မင်းမျိုးသည် ပျက်စီးလတ္တံ့၊ စင်စစ်သော်ကား သင်မင်းသားတို့သည် ဖွားလတ္တံ့သော ရှားတုံးကိုယူ၍ မီးဖုတ်ပြီးလျှင် ပြာကို မြစ်ပြင်၌ ချလေကုန်လော့ ဟု ဆို၏။ ထိုသို့ ဆိုသောအခါ၌ ထိုကဏှဒီပါယန ရသေ့ကို မင်းသားတို့သည် ဟယ် စဉ်းလဲသော ရသေ့ ယောကျ်ားသည် သားဖွားသော မည်သည် မရှိတကားဟု ဆို၍ ရက်ကန်ကြိုးဖြင့် ထန်းဖူးစည်း စည်း၍ ညှဉ်းဆဲခြင်း မည်သည်ကို ပြုကုန်၍ ထိုအရပ်၌ပင်လျှင် အသက်ကုန်ခြင်းသို့ ရောက်စေကုန်၏။
ညီနောင်တို့ သေကြပုံ
မင်းကြီးတို့သည် မင်းသားငယ်ကို ခေါ်စေ၍ အဘယ့်ကြောင့် ရှင်ရသေ့ကို သတ်ကုန်သနည်း ဟု မေး၍ အလုံးစုံသော စကားကို ကြားရလျှင် ကြောက်ကုန်သည်ဖြစ်၍ ထိုသူငယ်အား အစောင့်အရှောက်ကို ပေးပြီးလျှင် ခုနစ်ရက်မြောက်သောနေ့၌ ထိုသူငယ်၏ ဝမ်းမှဖွားသော ရှားတုံးကို မီးဖုတ်၍ ပြာကို မြစ်၌ ပစ်ချကုန်၏။ ထိုပြာသည် မြစ်၌ မျောသည်ရှိသော် မြစ်ဝနံပါးတစ်ဖက်၌ တင်လေ၏။ ထို့နောင်မှ ပြိန်မြက်သည် ဖြစ်၏။ ထိုအခါ တစ်နေ့သ၌ မင်းတို့သည် သမုဒ္ဒရာ၌ ကစားခြင်းကို ကစားကုန်အံ့ ဟု မြစ်ဝသို့ သွားကုန်၍ ကြီးစွာသော မဏ္ဍပ်ကို ဆောက်စေပြီးလျှင် တန်ဆာဆင်သော မဏ္ဍပ်၌ စားသောက်ကုန်လျက် ကစားသည်၏ အစွမ်းဖြင့် ဖြစ်ကုန်သည်ရှိသော် လက်ခြေ ထိပါးကြကုန်သည်ဖြစ်၍ နှစ်ကွဲ ကွဲကြကုန်၍ ကြီးစွာသော ခိုက်ရန်ကို ပြုကုန်၏။
ထိုသို့ ခိုက်ရန်ဖြစ်ကြကုန်လတ်သော် တစ်ယောက်သောသူသည် တစ်ပါးသော ဆောက်ပုတ်ကို မရသည်ဖြစ်၍ ပြိန်းမြက်တောမှ ပြိန်းရွက်ကိုကိုင်၏။ ထိုပြိန်းရွက်သည် ကိုင်မိကာမျှဖြင့်လျှင် ရှားကျည်ပွေ့ ဖြစ်၏။ ထိုယောက်ျားသည် ထိုရှားကျည်ပွေ့ဖြင့် လူအပေါင်းကို ရိုက်ပုတ်၏။ ထို့နေက်၌ တစ်ပါးသော အလုံးစုံသော ပိန်းပင်အပေါင်းတို့သည်လည်း ကိုင်တိုင်း ကိုင်တိုင်း ရှားကျည်ပွေ့တို့သည်သာလျှင် ဖြစ်ကုန်၏။ ထိုလူများအပေါင်းတို့သည်လည်း ကိုင်တိုင်း ကိုင်တိုင်း ကျည်ပွေ့တို့ဖြင့်သာလျှင် ဖြစ်ကုန်၏။ ထိုလူများအပေါင်းတို့သည် အချင်းချင်း ရိုက်ပုတ်ကြကုန်၍ ကြီးစွာသော ပျက်စီးခြင်းသို့ ရောက်ကုန်၏။
ဗလဒေဝမင်းသား သေရပုံ
ထိုလူများအပေါင်းသည် ကြီးစွာသော ပျက်စီးခြင်းဖြင့် ပျက်စီးကုန်သည်ရှိသော် ဝါသုဒေဝ မင်းကြီးလည်းကောင်း, ဗလဒေဝမင်းကြီးလည်းကောင်း နှမတော် အဉ္စနဒေဝီလည်းကောင်း, ပုရောဟိတ်ပုဏ္ဏားလည်းကောင်း။ ဤလေးယောက်ကုန်သော သူတို့သည် ရထားစီး၍ ပြေးကြကုန်၏။ ကြွင်းကုန်သော အလုံးစုံသော လူအပေါင်းတို့သည် ပျက်စီးကုန်၏။ လေးယောက်ကုန်သော သူတို့သည်လည်း ရထားတို့ဖြင့် ပြေးကုန်သည်ရှိသော် ကာလမတ္တိကမည်သော တောအုပ်သို့ ရောက်ကုန်၏။ မုဋ္ဌိကမည်သော လက်ပမ်းသည်သည် ဘီလူးဖြစ်၍ စားရလိုသောဟု ဆုတောင်းခြင်းကိုပြု၍ ထိုတောအုပ်၌ ဘီလူးကြီး ဖြစ်၏။ ဗလဒေဝမင်း လာသည်၏ အဖြစ်ကို သိလျှင် ထိုတောအုပ်၌ ဖန်ဆင်း၍ လက်ပမ်းသည်၏ အသွင်ကို ယူပြီးလျှင် အဘယ် သူသည် လက်ဝှေ့ သတ်လိုသနည်း၊ လက်ပမ်းလုံးလိုသနည်း ဟု ကြွေးကြော်ကြုံးဝါးလျက် လက်ပမ်းပေါက်ခတ်လျက် လှည့်လည်၏။ ဗလဒေဝမင်းသားသည် ထိုလက်ပမ်းသည် အယောင် ဆောင်သော ဘီလူးကိုမြင်၍ နောင်တော် ဝါသုဒေဝ မင်းကြီးကို ဆို၏။ ဤလက်ပမ်းသည်နှင့်တကွ လုံးထွေးအံ့ဟု ဆို၍ ဝါသုဒေဝ မင်းကြီးသည် တားမြစ်စဉ်ပင်လျှင် ရထားမှ ဆင်းသက်ပြီးလျှင် ထိုဘီလူးအထံသို့သွား၍ ဟစ်အော်ကြုံးဝါးလျက် လက်ပမ်းပေါက်ခတ်၏။ ထိုအခါ ဗလဒေဝမင်းသားကို ထိုဘီလူးသည် ဆန့်သောလက်၌သာလျှင်ကိုင်၍ ကြာစွယ်ကြာရင်းကိုကဲ့သို့ စား၏။
ဝါသုဒေဝမင်းကြီး သေရပုံ
ဝါသုဒေဝ မင်းကြီးသည် ညီတော် ဗလဒေဝမင်းသား သေသောအဖြစ်ကိုသိ၍ နှမတော် အဉ္ဇနဒေဝီကိုလည်းကောင်း, ပုရောဟိတ်ပုဏ္ဏားကိုလည်းကောင်း ယူ၍ ညဉ့်သုံးယံပတ်လုံး သွား၍ နေထွက်သောအခါ တစ်ခုသော ရွာစွန်အရပ်သို့ ရောက်လျှင် ထမင်းကိုချက်၍ ဆောင်ခဲ့ကုန်လော့ ဟု နှမတော်ကိုလည်းကောင်း ပုရောဟိတ်ကိုလည်းကောင်း ရွာသို့စေလိုက်၍ မိမိသည် တစ်ခုသော ချုံထဲ၌ အိပ်၏။ ထိုအခါ ဝါသုဒေဝမင်းကြီးကို ဇရာမည်သော တစ်ယောက်သော မုဆိုးသည် ချုံလှုပ်သည်ကိုမြင်၍ ဤချုံ၌ ဝက်သည် ရှိသည် ဖြစ်လတ္တံ့ဟူသော အမှတ်ဖြင့် လှံကို လွှတ်လိုက်၍ ခြေ၌ စူး၏။ အဘယ်သူသည် ငါ့ကို ထိုးသနည်း ဟု ဆိုလတ်သော် လူကို ထိုးမိသောအဖြစ်ကိုသိလျှင် ကြောက်သည်ဖြစ်၍ ပြေးခြင်းငှာ အားထုတ်၏။ ဝါသုဒေဝ မင်းကြီးသည် သတိကို ဆောက်တည်၍ ထပြီးလျှင် ဦးရီး မကြောက်လင့်၊ လာလှည့် ဟု ခေါ်၍ လာလတ်သော ပမုဆိုးကို သင်သည် အဘယ်အမည်ရှိသနည်း ဟု မေး၍ အရှင်အကျွန်ုပ်သည် ဇရာအမည် ရှိသတတ်ဟု ဆို သည်ရှိသော် ဇရာ မည်သောသူသည် ထိုး၍ သေလတ္တံ့ဟု ငါ့ကို ပညာရှိတို့သည် ဟောဖူးကုန်သတတ်၊ မချွတ်လျှင် ယနေ့သည် သေရအံ့၊ ထို့ကြောင့် ဦးရီးသည် မကြောက်လင့်၊ လာလှည့်၊ ခြေကို ကျပ်စည်းပါလော့ ဟု ထိုဇရာမည်သော မုဆိုးကို လှံစူးရာအရပ်ကို ကျပ်စည်းစေပြီးလျှင် ဇရာမည်သာ မုဆိုးကို လွှတ်လိုက်၏။ ဝါသုဒေဝ မင်းကြီးသည် ပြင်းစွာသော ဝေဒနာတို့သည် ဖြစ်ကုန်သည်ရှိသော် ထိုနှမတော် ပုရောဟိတ်တို့သည် ဆောင်အပ်ခဲ့သော အစာကို စားခြင်းငှာ မတတ်နိုင်။ ထိုအခါ ထိုနှစ်ယောက်သော သူတို့ကို ခေါ်၍ ယနေ့ ငါသည် သေရအံ့ ဟု ဆို၍ သင်တို့သည် နူးညံ့သောကိုယ် ရှိကုန်၏။ တစ်ပါးသော အမှုကို ပြု၍ အသက်မွေးခြင်းငှာ မတတ်နိုင်ကုန်လတ္တံ့၊ ဤအတတ်မန္တန်ကို သင်ကြားကုန်လော့ညဟု တစ်ခုသော မန္တန်ကို သင်စေပြီးလျှင် လွှတ်လိုက်၍ ထိုချုံ၌ပင်လျှင် အသက်ကုန်ခြင်းသို့ ရောက်လေ၏။
ဤသို့လျှင် နှမတော် အဉ္ဇနဒေဝီကိုထား၍ အလုံးစုံသော မင်းညီနောင်တစ်ကျိပ်တို့၏ သားတော် မြေးတော် အစရှိကုန်သော ဒွါရာဝတီ ပြည်ကြီးသူ အပေါင်းတို့သည် ပျက်စီးခြင်းသို့ ရောက်လေကုန်ပြီ၊ ခပ်သိမ်းကုန်သော တေဘူမက သင်္ခါရတရားတို့သည် အမြဲမရှိကုန်၊ ဆင်းရဲခြင်း၏ အကြောင်းသာလျှင် ဖြစ်ကုန်၏။
ဇာတ်ပေါင်း... သဗ္ဗညူမြတ်စွာဘုရားသည် ဤဓမ္မဒေသနာကို ဆောင်တော်မူ၍ ဒါယကာ ရှေးပညာရှိတို့သည် ပညာရှိတို့၏ စကားကို နာရ၍ မိမိ၏ သားငယ်၌ဖြစ်သော စိုးရိမ်ခြင်းကို ပယ်ဖျောက်ကုန်၏။ သင်ဒါယကာသည် မစိုးရိမ်လင့် ဟု မိန့်တော်မူပြီးလျှင် သစ္စာတို့ကို ပြတော်မူသည်၏ အဆုံး၌ သားသေသော သူကြွယ်သည် သောတာပတ္တိဖိုလ်၌ တည်၏။ ဇာတ်ကို အဘယ်သို့ ပေါင်းတော်မူသနည်း ဟူမူကား- ယခုအခါ အာနန္ဒာသည် ထိုအခါ ရောဟိဏေယျ အမတ် ဖြစ်ဖူးပြီ၊ ယခုအခါ သာရိပုတ္တရာသည် ထိုအခါ ဝါသုဒေဝမင်းကြီး ဖြစ်ဖူးပြီ။ ယခုအခါ ဘုရားပရိသတ်တို့သည် ထိုအခါ ကြွင်းကျန်သော ညီနောင်စသော ပရိသတ်တို့သည် ဖြစ်ဖူးကုန်ပြီ၊ ယခုအခခါ ငါဘုရားသည်လျှင် ထိုအခါ ဃဋပဏ္ဍိတမင်းသား ဖြစ်ဖူးပြီ၊ ဤသို့ ဇာတ်ကို ပေါင်းတော်မူ၏။
ရသေ့ ရဟန်း၊ သတ်ညှဉ်းပန်း၊ ကြငှန်းမင်းနွယ်ပျက်တတ်သည်
တစ်ဆယ့်ခြောက်ခုမြောက်သော ဃဋပဏ္ဍိတဇာတ်သည် ပြီး၏။
*****
ဧကာဒသကနိပါတ်
၁။ မာတုပေါသကဇာတ်
တိရစ္ဆာန်ဖြစ်သော်လည်း မိဘကိုလုပ်ကျွေးခြင်း
ဟောတော်မူရာဌာန... နတ်လူတို့၏ ဆရာဖြစ်တော်မူသော သဗ္ဗညူဘုရားသခင်သည် သာဝတ္ထိပြည် ဇေတဝန် ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံး နေတော်မူစဉ် တဿ နာဂဿ ဝိပ္ပဝါသေန အစရှိသော ဂါထာပုဒ်ဖြင့် တန်ဆာဆင်အပ်သော ဤမာတုပေါသကဇာတ်ကို မိဘလုပ်ကျွေးသော မထေရ်ကို အကြောင်းပြု၍ ဟောတော်မူ၏။
ပစ္စုပ္ပန်ဝတ္ထု... ပစ္စုပ္ပန်ဝတ္ထုသည် သုဝဏ္ဏသာမဇာတ်၌ ပစ္စုပ္ပန်ဝတ္ထုနှင့် တူသည်သာလျှင်တည်း။
အထူးကား- ဘုရားသခင်သည် ရဟန်းတို့ကို ခေါ်တော်မူ၍ “ရဟန်းတို့ ဤရဟန်းကို မကဲ့ရဲကြကုန်လင့်၊ ရှေးပညာရှိတို့သည် တိရစ္ဆာန်အမျိုး၌ ဖြစ်ကုန်သော်လည်း အမိနှင့်ကင်းကုန်၍ ခုနစ်ရက်ပတ်လုံး အစာကင်းသည်၏ အဖြစ်ကြောင့် ခြောက်ကပ်ကုန်သည်ဖြစ်၍ မင်းအားထိုက်သော အစာကိုရသော်လည်း အမိနှင့်ကင်း၍ မစားကုန်၊ အမိကို မြင်ရမှသာလျှင် အစာကို ယူကုန်၏ ဟု မိန့်တော်မူ၍ လွန်လေပြီးသော အကြောင်းကို ဆောင်တော်မူ၏။
အတိတ်ဝတ္ထု... ရဟန်းတို့ လွန်လေပြီးသောအခါ ဗာရာဏ သီပြည်ဝယ် ဗြဟ္မဒတ်မင်းသည် မင်းပြုသည်ရှိသော် သင်တို့ဆရာ ဘုရား၏ အလောင်းတော်သည် ဟိမဝန္တာဝယ် ဆင်အမျိုး၌ ဖြစ်၍ ကိုယ်လုံးဖြူ၏။ အလွန် အဆင်းလှ၏။ ကြည်ညိုဖွယ်ရှိ၏။ စိတ်နှလုံး ပွားခြင်းကို ပြုတတ်၏။ ရှစ်သောင်းသော ဆင်အခြံအရံရှိ၏။
အမိကို လုပ်ကျွေး
ဘုရားလောင်း၏ မယ်တော်သည်ကား မျက်စိအလင်းကို မရ၊ ထိုဘုရားလောင်းသည် ချိုနိုးရာရာကုန်သော သစ်သီးတို့ကို ဆင်တို့အား ပေး၍ အမိထံသို့ ပို့စေ၏။ ဆင်တို့သည် ထိုဘုရားလောင်းအမိကို မပေးမူ၍ မိမိတို့သာလျှင် စားကုန်၏။ ထိုဘုရားလောင်းသည် စုံစမ်းသည် ရှိသော် ထိုအကြောင်းကိုသိ၍ ဆင်အပေါင်းကိုစွန့်၍ အမိကိုသာလျှင် ငါမွေးအံ့ ဟု ကြံ၍ ညဉ့်အဖို့၌ တစ်ပါးကုန်သောဆင်တို့၏ မသိကုန်စဉ် အမိကိုခေါ်ယူ၍ စဏ္ဍောရဏတောင်ခြေရင်းသို့ သွား၍ တစ်ခုသော ပဒုမာကြာတောကို မှီ၍ တည်သော တောင်ဝှမ်း၌ အမိကိုထား၍ လုပ်ကျွေး မွေးမြူ၏။ ထိုအခါ ဗာရာဏသီပြည်၌ နေသော မုဆိုးသည် ခရီးသွား၍ အရပ်မျက်နှာကို မှတ်မိခြင်းငှာ မတတ်နိုင်သည်ဖြစ်၍ သည်းစွာသော အသံဖြင့် ငိုကြွေး၏။
လူကိုကယ်ခြင်း
ဘုရားလောင်းသည် ထိုမုဆိုး၏ အသံကိုကြား၍ ဤလူကား ကိုးကွယ်ရာမရှိ၊ ငါသည် ထင်ရှားရှိစဉ် ဤသူသည် ဤအရပ်၌ အကျိုးမဲ့ ပျက်စီးခြင်းသည် မလျောက်ပတ် ဟု အကြံရှိ၍ ထိုမုဆိုး၏အနီးသို့ သွား၍ ကြောက်သဖြင့် ပြေးသော ထိုမုဆိုးကို မြင်၍ အိုယောကျ်ား ငါ့ကိုမှီ၍ ဘေးသည် သင့်အား မရှိ၊ သင် မပြေးလင့်၊ အဘယ့်ကြောင့် သင်သည် ငိုလျက်သွားသနည်းဟု မေးတော်မူ၏။ သခင် အကျွန်ုပ်သည် ခရီးမှား၍ အကျွန်ုပ်အား ယနေ့ ခုနစ်ရက်ရှိပြီ ဟု ဆိုပေသော် အိုယောကျ်ား... သင် မကြောက်လင့်၊ ငါသည် သင့်ကို လူ့ပြည်ခရီး၌ ထားအံ့ ဟု မိန့်တော်မူ၍ ထိုလူကို ဘုရားလောင်း၏ ကျောက်ကုန်း၌ နေစေ၍ တောမှ ထုတ်ပြီးလျှင် ပြန်၏။ ထိုလူသည်လည်း ယုတ်မာ၏။ မြို့သို့ရောက်လျှင် မင်းအား ကြားအံ့ဟု ကြံ၍ သစ်ပင်အမှတ် တောင်အမှတ်ကို ပြုလျက်လျှင် တောမှထွက်၍ ဗာရာဏသီပြည်သို့ ရောက်၏။
ဆင်မင်းအဖမ်းခံရ
ထိုအခါ၌ မင်း၏ မင်္ဂလာဆင်တော်သည် သေ၏။ မင်းသည် အကယ်၍ တစ်စုံ တစ်ယောက်သောသူသည် တစ်စုံတစ်ခုသော အရပ်၌ မင်္ဂလာဆင်တော်ပြုခြင်းငှာ သင့်လျော်သော သဘောရှိသောဆင်ကို မြင်သည်ဖြစ်အံ့၊ ထိုသူသည် ကြားစေသတည်း ဟု စည်လည် မောင်း ခတ်စေ၏။ ထိုသူသည် မင်းသို့ချဉ်းကပ်၍ အရှင်မင်းကြီး အကျွန်ုပ်သည် အရှင်မင်းကြီး၏ မင်္ဂလာဆင်တော်သည် ဖြစ်ခြင်းငှာ လျောက်ပတ်သော သဘောရှိသော ကိုယ်လုံးဖြူသော သီလရှိသော ဆင်ကို မြင်ပါ၏။ အကျွန်ုပ်သည် ခရီးကိုညွှန်ပါအံ့၊ အကျွန်ုပ်နှင့်တကွ ဆင်ဆရာတို့ကိုစေ၍ ထိုဆင်ဖြူရတနာကို ယူတော်မူပါ ဟု လျှောက်၏။ မင်းသည် ကောင်းပြီ၊ ဤသူကို ခရီးညွှန်ပြု၍ ဤသူသည် ဆိုအပ်သော ဆင်ကို ဆောင်ခဲ့ ဟုဆို၍ ထိုမုဆိုးနှင့်အတူတကွ များစွာသော အခြံအရံဖြင့် ဆင်ဆရာကို စေ၏။ ထိုဆင်ဆရာသည် ထိုမုဆိုးနှင့် အတူတကွသွား၍ ပဒုမာကြတောသို့ဝင်၍ အစာကိုယူသော ဘုရားလောင်းကိုမြင်၏။ ဘုရားလောင်းသည်လည်း ဆင်ဆရာကို မြင်၍ ဤဘေးသည် တစ်ပါးသောသူမှ မဖြစ်၊ ထိုယောက်ျား၏ အထံမှ ဖြစ်လတ္တံ့ဟု သိတော်မူ၏။ စင်စစ်သော်ကား ငါသည် ကြီးသော အားရှိ၏။ ဆင်တစ်ထောင်ကို ဖျက်ဆီးခြင်းငှာ စွမ်းနိုင်၏။ အမျက်ထွက်၍ တိုင်းနိုင်ငံနှင့်တကွ စစ်သည်ဗိုလ်ပါ ဆင်မြင်းကို ဖျက်ဆီးခြင်းငှာ စွမ်းနိုင်၏။ ထိုသို့ စွမ်းနိုင်သော်လည်း အကယ်၍ ငါအမျက်ထွက်ချေက ငါ၏သီလသည် ပျက်လတ္တံ့၊ ထို့ကြောင့် ဦးခေါင်းကို လှံမတို့ဖြင့် ထိုးသော်လည်း ငါ အမျက်မထွက်အံ့ဟုဓိဋ္ဌာန်တော်မူ၍ ဦးခေါင်းကို ညွတ်တော်မူ၍ မတုန်မလှုပ် ရပ်တည်တော်မူ၏။ ဆင်ဆရာသည် ပဒုမာကြာအိုင်သို့ သက်ဆင်း၍ ထိုဘုရားလောင်း၏ ကြန်အင်လက္ခဏာနှင့် ပြည့်စုံခြင်းကို မြင်၍ ချစ်သား၊ လာလှည့် ဟု ငွေပန်းဆိုင်းနှင့်တူသော နှာမောင်း၌ကိုင်၍ ယူဆောင်လေ၏။ ခုနစ်ရက်မြောက်သောနေ့၌ ဗာရာဏသီပြည်သို့ ရောက်လေ၏။
ဆင်မယ်တော် ငိုပြီ
ဘုရားလောင်း၏ မယ်တော်သည် သားမလာသည်ရှိသော် သားကို မင်း၏အမတ်ကြီး အစရှိသော သူတို့သည် ဆောင်ယူသည် ဖြစ်လတ္တံ့။ ထို့ကြောင့် ယခုအခါ၌ ငါ့သားနှင့် ကွေကွင်း ရှင်းကွာသဖြင့် ဤတောအုပ်သည် ပွားလတ္တံ့ ဟု ငိုကြွေးမြည်တမ်းလို၍-
ဝိရူဠှာ သလ္လကီ စ ကုဋဇာစ။
ကုရုဝိန္ဒကရဝီရာ ဘိသသာမာ စ၊
နိဝါတေ ပုပ္ဖိတာ စ ကဏိကာရာ။
နာဂရာဇံ ဘရန္တိ ပိဏ္ဍေန။
ယတ္ထ ရာဇာ ရာဇကုမာရော ဝါ၊
ကဝစမဘိဟေဿတိ အဆမ္ဘိတော။
ဟူသော ဤနှစ်ဂါထာတို့ကို ဆို၏။
၁။ တဿ နာဂဿ၊ ထိုဆင်မင်းမှ။ ဝိပ္ပဝါသေန၊ ကင်းသဖြင့်။ ဝိရူဠှာ၊ ပေါက်ရောက်ကုန်သော။ သလ္လကီ စ၊ နပဲပင်တို့သည်လည်းကောင်း။ ကုဋဇာ စ၊ လက်ထုပ်ပင်တို့သည်လည်းကောင်း။ ကုရုဝိန္ဒကရဝီရာ စ၊ ကုရုဝိန္ဒမည်သော သစ်ပင်, ကရဝီရမည်သော မြက်ပင်ကြီးတို့သည်လည်းကောင်း။ ဘိသသာမာ စ၊ ကြာစွယ်ကြာရင်း မြက် စပါးတို့သည်လည်းကောင်း။ နိဝါတေ၊ လေငြိမ်ရာ၌။ ပုပ္ဖိတာ၊ ပွင့်ကုန်သော။ ကဏိကာရာ စ၊ မဟာလှေကားပန်းတို့သည်လည်းကောင်း။ ဝဍ္ဎိဿန္တိ၊ ပွားများကုန်လတ္တံ့။
၂။ ကောစိဒေဝ၊ တစ်စုံတစ်ခုသော အရပ်၌ သာလျှင်။ သုဝဏ္ဏကာယုရာ၊ ရွှေတန်ဆာဆင်ကုန်သော မင်း၏ အမတ်တို့သည်။ နာဂရာဇံ၊ ဆင်မင်းကို။ ပိဏ္ဍေန၊ ထမင်းထုပ်ဖြင့်။ ဘရန္တိ၊ ကျေးမွေးကုန်၏။ ယတ္ထ၊ အကြင်ငါ့သားဆင်မင်း၌။ ရာဇာ ဝါ၊ မင်းသည်လည်းကောင်း။ ရာဇကုမာရော ဝါ၊ မင်းသားသည်လည်းကောင်း။ နိသီဒိတွာ၊ နေ၍။ အဆမ္ဘိတော၊ မကြောက်မရွံသည်ဖြစ်၍။ ကဝစံ၊ ရန်သူ၏ ချပ်ဝတ်တန်ဆာ ကို။ အဘိဟေဿတိ၊ ဖျက်လတ္တံ့။
အစာမစား
ဆင်ဆရာသည်လည်း ခရီးအကြား၌ ဖြစ်၍လျှင် မင်းအား သတင်းစကားကို စေ၏။ မင်းသည် မြို့ကို တန်ဆာဆင်စေ၏။ ဆင်ဆရာသည် ဘုရားလောင်းကို နံ့သာဖြင့် ထုံအပ်သော တန်ဆာဆင်ခြင်းနှင့်စပ်သော ဆင်တင်းကုပ်သို့ ဆောင်၍ ဆန်းကြယ်သော တင်းတိမ်ဖြင့်ဝန်းရံစေ၍ မင်းအား လျှောက်စေ၏။ မင်းသည် အထူး ထူးသော အရသာရှိသော ဘောဇဉ်ကို ဆောင်လျက်သွား၍ ဘုရားလောင်းအား ပေးစေ၏။ ဘုရားလောင်းသည် မယ်တော်နှင့်ကင်း၍ အစာကို မယူအံ့ ဟု ကြံ၍ အစာကို ယူတော်မမူ။
စားပါ ဆင်မင်း
ထိုအခါ၌ ဘုရားလမင်းကို တောင်းပန်လို၍ မင်းသည်-
ဗဟူနီ ရာဇကိစ္စာနိ၊ တာနိ နာဂ ကရိဿသိ။
ဟူသော သုံးခုမြောက်သော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၃။ နာဂ၊ ဆင်မင်း။ ကဗဠံ၊ အစာကို။ ဂဏှာဟိ၊ ယူလော့။ နာဂ၊ ဆင်မင်း။ ကိသကော၊ ကြုံလှီသည်။ မာ ဘဝ၊ မဖြစ်စေလင့်။ ရာဇကိစ္စာနိ၊ မင်းမှုတို့သည်။ ဗဟူ၊ များစွာကုန်၏။ နာဂ၊ ဆင်မင်း။ တာနိ၊ ထိုအမှုတို့ကို။ တွံ၊ သင်ဆင်မင်းသည်။ ကရိဿသိ၊ ပြုရလတ္တံ့။
ဆင်မအို ဒုက္ခရောက်ပြီ
ထိုစာကို ကြား၍ ဘုရားလောင်းသည်-
ခါဏုံ ပါဒေန ဃဋ္ဋေတိ၊ ဂိရိံ စဏ္ဍောရဏံ ပတိ။
ဟူသော လေးခုမြောက်သော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၄။ မဟာရာဇ၊ မြတ်သောမင်းကြီး။ ကပဏိကာ၊ အထီးကျန်သော။ အန္ဓာ၊ မျက်စိမမြင်သော။ အပရိဏာယိကာ၊ ဆောင်ယူသူ မရှိသော။ သာ၊ ထိုဆင်မအိုသည်။ စဏ္ဍောရဏံ၊ စဏ္ဍောရဏမည်သော။ ဂိရိံ၊ တောင်သို့။ ပတိ၊ ရှေးရှုသည်ဖြစ်၍။ ခါဏုံ၊ သစ်ငုတ်ကို။ ပါဒေန၊ ခြေဖြင့်။ ဃဋ္ဋေတိ နူန၊ ခတ်မိလေအံ့သည်တကား။
ဘယ်လိုတော်စပ်သနည်း
ထိုအခါ၌ ဘုရားလောင်းကို မေးလိုရကား-
ခါဏုံ ပါဒေန ဃဋ္ဋေတိ၊ ဂိရိံ စဏ္ဍောရဏံ ပတိ။
ဟူသော ငါးခုမြောက်သော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၅။ မဟာနာဂ၊ ဆင်မြတ်။ အန္ဓာ၊ မျက်စိမမြင်သောာ။ အပရိဏာယိကာ၊ ဆောင်ယူသူမရှိသော။ ယာ၊ အကြင်ဆင်အိုသည်။ စဏ္ဍောရဏံ၊ စဏ္ဍောရဏ အမည်ရှိသော။ ဂိရိံ၊ တောင်သို့။ ပတိ၊ ရှေးရှုသည်ဖြစ်၍။ ခါဏုံ၊ သစ်ငုတ်ကို။ ပါဒေန၊ ခြေဖြင့်။ ဃဋ္ဋေတိ၊ ခတ်မိ၏။ သာ၊ ထိုဆင်မအိုသည်။ ကာ နု၊ အဘယ်သို့တော်သနည်း။
မိခင်ဆင်မတည်း
ဘုရားလောင်း သည်-
ခါဏုံ ပါဒေန ဃဋ္ဋေတိ၊ ဂိရိံ စဏ္ဍောရဏံ ပတိ။
ဟူသော ခြောက်ခုမြောက်သာ ဤဂါထာကိုဆို၏။
၆။ မဟာရာဇ၊ မြတ်သောမင်းကြီး။ အန္ဓာ၊ မျက်စိမမြင်သော။ အပရိဏာယိကာ၊ ဆောင်ယူသူမရှိသော။ ယာ၊ အကြင် ဆင်မအိုသည်။ စဏ္ဍောရဏံ၊ စဏ္ဍောရဏ အမည်ရှိသော။ ဂိရိံ၊ တောင်သို့။ ပတိ၊ ရှေးရှုသည်ဖြစ်၍။ ခါဏုံ၊ သစ်ငုက်ကို။ ပါဒေန၊ ခြေဖြင့်။ ဃဋ္ဋေတိ၊ ခတ်မိ၏။ သာ၊ ထိုဆင်မအိုသည်။ မေ၊ အကျွန်ုပ်၏။ မာတာ၊ အမိတည်း။
ဆင်မင်းကို ပြန်လွှတ်ကြ
မင်းသည် ခြောက်ခုမြောက်သော ဂါထာဖြင့် ထိုအကြောင်းကို ကြားသိရ၍ လွှတ်လိုရကား-
သမေတု မာတရာ နာဂေါ၊ သဟသဗ္ဗေဟိ ဉာတိဘိ။
ဟူသော ခုနစ်ခုမြောက်သော ဤဂါထာကိုဆို၏။
၇။ ဘောန္တော၊ အိုအမတ်တို့။ ယော အယံ မဟာနာဂေါ၊ အကြင်ဆင်မြတ်သည်။ မာတရံ၊ အမိကို။ ဘရတိ၊ မွေးကျွေး၏။ ဧတံ မဟာနာဂံ၊ ထိုဆင်မြတ်ကို။ မုဉ္စထ၊ လွှတ်ကြပါကုန်။ နာဂေါ၊ ဆင်မင်းသည်။ မာတရာ၊ အမိနှင့်လည်းကောင်း။ သဗ္ဗေဟိ၊ ခပ်သိမ်းကုန်သော။ ဉာတိဘိ၊ အဆွေ အမျိုးတို့နှင့်လည်းကောင်း။ သဟ၊ တကွ။ သမေတု၊ ညီညွတ်ခြင်းသို့ရောက်စေလော့။
မုဟုတ္တံ အဿာသယိတွာ၊ အဂမာ ယေန ပဗ္ဗတော။
သောဏ္ဍာယူဒကမာဟိတွာ၊ မာတရံ အဘိသိဉ္စထ။
ဟူသော ရှစ်ခုမြောက် ကိုးခုမြောက်သော ဤဂါထာတို့သည် ဘုရားဖြစ်မှ ဟောတော်မူသော ဂါထာတို့တည်း။
၈။ ဘိက္ခဝေ၊ ရဟန်းတို့။ ကုဉ္ဇရော၊ ကြိုးကြာသံနှင့်တူသော အသံရှိသော။ နာဂေါ၊ ဆင်မင်းသည်။ ဗန္ဓနာ၊ အနှောင်အဖွဲ့မှ။ မုတ္ဆော စ၊ လွတ်သည်ဖြစ်၍သာလျှင်။ မုတ္တံ၊ လွတ်ဆုကို။ အာဒါယ၊ ယူ၍။ မုဟုတ္တံ၊ တခဏ။ အဿာသယိတွာ၊ နားနေ၍။ ယေန၊ အကြင်အရပ်၌။ ပဗ္ဗတော၊ စ ဏ္ဍောရဏတောင်သည်။ အတ္ထိ၊ ရှိ၏။ တေန၊ ထိုအရပ်သို့။ အဂမာ၊ သွားတော်မူ၏။
၉။ သော၊ ထိုဆင်မင်းသည်။ တတော၊ ထိုပြည်မှ။ သီတံ၊ ချမ်းအေးစွာသော။ ကုဉ္ဇရသေဝိတံ၊ ဆင်အပေါင်းတို့သည် မှီဝဲအပ်သော။ နဠိနိံ၊ ပဒုမကြာတောသို့။ ဂန္တွာ၊ သွား၍။ သောဏ္ဍာယ၊ နှာမောင်းဖြင့်။ ဥဒကံ၊ ရေကို။ အာဟိတွာ၊ ယူ၍။ မာတရံ၊ မယ်တော်ကို။ အဘိသိဉ္စထ၊ ရေသွန်းလောင်းတော်မူ၏။
ထိုဆင်မင်းသည် အနှောင်အဖွဲ့မှလွတ်၍ အတန်ငယ် နားနေ၍ မင်းအား ရာဇဓမ်ဆယ်ပါး တရားစကားဖြင့် တရားဟောတော်မူ၍ မင်းကြီး မမေ့မလျော့ဖြစ်လော့ဟု အဆုံးအမကိုပေး၍ လူများသည် ပန်းနံ့သာစသည်တို့ဖြင့် ပူဇော်လျက် မြို့မှထွက်၍ ထိုနေ့၌ပင်လျှင် ထိုပဒုမာကြာအိုင်သို့ ရောက်၍ ငါ၏မယ်တော်ကို အစာအာဟာရကို ယူစေပြီးမှလျှင် မိမိသည် ယူအံ့ ဟု ကြံ၍ များစွာသော ကြာစွယ်ကြာရင်းကို ယူ၍ နှာမောင်းဖြင့်ပြည့်သော ရေကိုယူ၍ တောင်လိုဏ်ခေါင်းမှ ထွက်၍ လိုဏ်တံခါး၌ နေသာ အမိ၏အထံသို့ သွား၍ ခုနှစ်ရက်ပတ်လုံး အစာကင်းသည်၏အဖြစ်ကြောင့် မယ်တော်ကို ကိုယ်အတွေ့ကို ရစိမ့်သောငှာ အမိ၏ဦးခေါင်းထက်၌ ရေကိုသွန်းလောင်း၏။ ထိုအကြောင်းကို ထင်ရှားစွာ ပြတော်မူလို ဘုရားသခင်သည် ထိုနှစ်ခုသော ဂါထာတို့ကို ဟောတော်မူ၏။
ဘုရားလောင်း၏ မယ်တော်သည်လည်း မိုးရွာ၏ဟူသော အမှတ်ဖြင့် ဆဲရေးလိုရကား-
ဂတော နေ အတြဇော ပုတ္တော၊ ယော မယှံ ပရိစာရကော။
ဟူသော ဆယ်ခုမြောက်သော ဤဂါထာကိုဆို၏။
၁၀။ မေ၊ ငါ၏။ အတြဇော၊ ရင်မှဖြစ်သော။ မယှံ၊ ငါ့ကို။ စပရိစာရကော၊ လုပ်ကျွေးသော။ ယော ပုတ္တော၊ အကြင်သားကောင်းသည်။ ဂတော၊ အရပ်တစ်ပါးသွားလေ၏။ အနရိယော၊ ယုတ်မာသော။ ယော ဒေဝေါ၊ အကြင်မိုးသည်။ အကာလေနပိ၊ အခါမဟုတ်သဖြင့်လည်း။ ပဝဿတိ၊ ရွာ၏။ အယံ ဒေဝေါ၊ ဤမိုးသည်။ ကော၊ အဘယ်မိုးနည်း။
ထိုအခါ၌ ထိုအမိကို သက်သာရာ ရစေလို၍ ဘုရားလောင်းသည်-
မုတ္တောမှိ ကာသိရာဇေန၊ ဝေဒေဟေန ယသဿိနာ။
ဟူသော တစ်ဆယ့်တစ်ခုမြောက်သော ဤဂါထာကို ဆိုတော်မူ၏။
၁၁။ အမ္မ၊ အိုမိခင်။ ဥဋ္ဌေဟိ၊ ထပါလော့။ ကိံ၊ အဘယ့်ကြောင့်။ သေသိ၊ ဤမျှလောက်ပင် အိပ်သနည်း။ တေ၊ သင်မိခင်၏။ အတြဇော၊ သားဖြစ်သော။ အဟံ၊ အကျွန်ုပ်သည်။ အာဂတော၊ လာခဲ့ပြီ။ ဝေဒေဟေန၊ လျင်မြန်သော ဉာဏ်ပညာရှိသော။ ယသဿိနာ၊ များသော အခြံအရံရှိသော။ ကာသိရာဇေန၊ ကာသိကရာဇ်မင်းသည်။ မုတ္တော၊ လွှတ်လိုက်ပေသည်။ အမှိ၊ ဖြစ်၏။
ထိုအမိသည် မင်းအား အနုမောဒနာ ပြုလိုရကား-
ယော မေ ပုတ္တံ ပမောစေသိ၊ သဒါ ဝုဍ္ဎာပစာယိကံ။
ဟူသော ဤဒွါဒသမ ဂါထာကိုဆို၏။
၁၂။ ကာသီနံ၊ ကာသိတိုင်းသူတို့၏။ ရဋ္ဌဝဍ္ဎနော၊ ပြည်တိုင်းကား၏ အကျိုးစီးပွားကိုဆောင်တော်မူတတ်သော။ ယော ရာဇာ၊ အကြင်မင်းကြီးသည်။ သဒါ၊ အခါခပ်သိမ်း။ ဝုဍ္ဎာပစာယိကံ၊ အမိကို အရိုအသေပြုသော။ မေ၊ ငါ၏။ ပုတ္တံ၊ သားကို။ ပမောစေသိ၊ လွှတ်လိုက်ပေ၏။ သော ရာဇာ၊ ထိုမင်းသည်။ သဒါ၊ အခါခပ်သိမ်း။ စိရံ၊ ရှည်မြင့်။ ဇီဝတု၊ သက်တော်ရှည်ပါစေသတည်း။
ဆင်ရုပ်တု ပူဇော်ခြင်း
ထိုအခါ၌ မင်းသည် ဘုရားလောင်း၏ ဂုဏ်ကျေးဇူး၌ ကြည်ညို၍ ပဒုမာကြာတော၏ မနီးမဝေး၌ ရွာတည်၍ ဘုရားလောင်းအားလည်းကောင်း၊ ဘုရားလောင်းမယ်တော်အားလည်းကောင်း နိဗဒ္ဓဝတ်ကို ဖြစ်စေ၏။ အခါတစ်ပါး၌ ဘုရားအလောင်းသည် မယ်တော်သေလေသော် မယ်တော်၏အလောင်းကို သင်္ဂြိုဟ်ခြင်းကို ပြုပြီး၍ ကာရဏ္ဍကမည်သော သင်္ခမ်းသို့ သွားလေ၏။ ထိုအရပ်၌ ဟိမဝန္တာမှသက်၍ ငါးရာသော ရသေ့တို့သည် နေကုန်၏။ ထိုဘုရားလောင်းသည် ဝတ်ကို ထိုရသေ့ငါးရာတို့အား ပေးလှူလေ၏။ မင်းသည် ဘုရားလောင်းနှင့်တူမျှသောသဏ္ဌာန်ရှိသော ကျောက်ဆင်အတုကို ပြုလုပ်၍ ကြီးစွာသော ပူဇော်သက္ကာရကို ဖြစ်စေ၏။ ဇမ္ဗူဒိပ်ကျွန်း၌ နေကုန်သောသူတို့သည် နှစ်တိုင်းနှစ်တိုင်း စုဝေး၍ ဆင်အား ပူဇော်ခြင်းကို ပြုကြကုန်၏။
ဇာတ်ပေါင်း... မြတ်စွာဘုရားသည် ဤဓမ္မဒေသနာကို ဆောင်တော်မူလျက် သစ္စာတို့ကို ပြတော်မူ၍ ဇာတ်ကိုပေါင်းတော်မူ၏။ သစ္စာတို့ကို ပြသောအဆုံး၌ အမိကိုလုပ်ကျွေးသော ရဟန်းသည် သောတာပတ္တိဖိုလ်၌ တည်လေ၏။ ထိုအခါ မင်းသည် အာနန္ဒာဖြစ်လာ၏။ ယုတ်မာသော ယောက်ျားသည် ဒေဝဒတ်ဖြစ်လာ၏။ ဆင်ဆရာသည် သာရိပုတ္တရာဖြစ်၏။ မယ်တော် ဆင်မသည် မယ်တော်မာယာ ဖြစ်လာ၏။ အမိကိုလုပ်ကျွေးသော ဆင်မင်းသည်ကား သင်တို့ဆရာ ဘုရားဖြစ်လာ၏။ ဤသို့ ဇာတ်ကို ပေါင်းတော်မူ၏။
ကျေးဇူးကြီးလှ၊ မိနှင့်ဘ၊ တုပ်ကွလုပ်ကျွေးရာ
ရှေးဦးစွာသော မာတုပေါသကဇာတ်သည်ပြီး၏။
*****
ဧကာဒသကနိပါတ်
၂။ ဇုဏှဇာတ်
ကတိသစ္စာတည်သော ဇုဏှမင်းအကြောင်း
ဟောတော်မူရာဌာန... နတ်နှင့်တကွသော လောကကို ဆုံးမတော်မူတတ်သော သဗ္ဗညူမြတ်စွာဘုရားသည် သုဏောဟိ မယှံ ဝစနံ အစရှိသော ဂါထာပုဒ်ဖြင့် တန်ဆာဆင်အပ်သော ဤ ဇုဏှဇာတ်ကို ဇေတဝန် ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူသည်ရှိသော် အာနန္ဒာမထေရ်သည် ရအပ်သော ဆုရှစ်ပါးတို့ကို အကြောင်းပြု၍ ဟောတော်မူ၏။
ပစ္စုပ္ပန်ဝတ္ထု...
ဥပဋ္ဌာကရဟန်း မမြဲကြောင်း
ထိုစကားကို ချဲ့ဦးအံ့။ ပဌမဗောဓိ၌ အဝါနှစ်ဆယ်တို့ပတ်လုံး ဘုရားသခင်အား အမြဲ လုပ် ကျွေးသောသူ မရှိကုန်၊ ရံခါ နာဂသမာလထေရ် လုပ်ကျွေး၏။ ရံခါ နာဂိတထေရ် လုပ်ကျွေး၏။ ရံခါ ဥပဝါဏထေရ် လုပ်ကျွေး၏။ ရံခါ သုနက္ခတ်ရဟန်း လုပ်ကျွေး၏။ ရံခါ စုန္ဒရဟန်း လုပ်ကျွေး၏။ ရံခါ နန္ဒရဟန်း လုပ်ကျွေး၏။ ရံခါ သာဂတမထေရ်လုပ်ကျွေး၏။ ရံခါ မေဃိယထေရ် လုပ် ကျွေး၏။ ထိုအခါဝယ် တစ်နေ့သ၌ ဘုရားသခင်သည် ရဟန်းတို့ကို မိန့်တော်မူ၏။ ရဟန်းတို့ ယခုအခါဝယ် ငါဘုရားသည် ကြီးရင့်တော်မူပြီ၊ အချို့ကုန်သော ရဟန်းတို့သည် ဤခရီးဖြင့် သွားကုန်အံ့ဟု ဆိုသော်လည်း တစ်ပါးသော ခရီးဖြင့်သာ သွားကုန်၏။ အချို့သောရဟန်းတို့သည် ငါဘုရား၏ သပိတ်သင်္ကန်းတို့ကို မြေ၌ချကုန်၏။ ငါဘုရားကို အမြဲလုပ်အံ့သော တစ်ယောက်သောရဟန်းကို သိကြကုန်ဟု မိန့်တော်မူ၏။
(ဘုရားသခင်သည် ဤခရီးဖြင့် သွားကုန်အံ့ဟု မိန့်တော်မူလျက် ဖျက်၍ တစ်ပါးသောခရီးသို့ သွားသည်ကား ရှင်နာဂသမာလ မထေရ်တည်း၊ ဘုရားသခင်၏ သပိတ် သင်္ကန်းတော်ကို မြေ၌ ချထား၍ သွားသည်ကား မေဃိယမထေရ်တည်း။ )
ဘုရားရှင့်စကား နားမထောင်ကြ
မြတ်စွာဘုရားသည် အခါတစ်ပါး၌ ရှင်နာဂသမာလထေရ်နှင့် အဓွန့်ရှည်သော ခရီးသို့ သွားသည်ရှိသော် ခရီးနှစ်ကြောင်းကွဲရာ အရပ်သို့ ရောက်တော်မူလေ၏။ နာဂသမာလထေရ်လည်း ခရီးမှဖဲကြဉ်၍ အရှင်ဘုရား အကျွန်ုပ်ကား ဤခရီးတစ်ကြောင်းဖြင့် သွားပါအံ့ ဟု လျှောက်၏။ ဘုရားရှင်လည်း မသွားလေလင့်၊ ဤခရီးဖြင့်သာ သွားကြကုန်အံ့ဟု မိန့်တော်မူ၏။ နာဂသမာသထရ်လည်း ဘုရားသခင်၏ သပိတ်သင်္ကန်းတော်ကို မြေ၌ချထား၍ ခရီးတစ်ကြောင်းဖြင့်သာ သွားလေ၏။ ထိုမထေရ်၏ သပိတ်သင်္ကန်းတို့ကို ခိုးသူတို့သည် လုယူကုန်ပြီး၍ ဦးခေါင်းကွဲအောင် ပုတ်ခတ်ကုန်၏။ မထေရ်လည်း ဘုရားရှင်မှတစ်ပါး ငါ၏ ကိုးကွယ်ရာ မရှိ ဟု သွေးယိုစီးလျက် အထံတော်သို့လာ၏။ ဘုရားရှင် မေးတတ်မူလတ်သော် ထိုအကြောင်းကိုလျှောက်၏။ ဘုရားရှင်လည်း ချစ်သားရဟန်း... မစိုးရိမ်လင့်၊ ဤအကြောင်းကိုမြင်၍ သင့်အား တားမြစ်သည် မဟုတ်လောဟု နှစ်သိမ့်စေတော်မူ၏။
တရံရောအခါ၌ မေဃိယမထေရ်နှင့်တကွ သားတို့နေရာဖြစ်သော အရှေ့ဝါးတော၌ ဇန္တုမည်သော ရွာငယ်တစ်ခုသို့ သွားလေ၏။ မေဃိကမထေရ်ကား ထိုရွာ၌ ဆွမ်းခံ၍ မြစ်နား၌ နှလုံးမွေ့လျော်ဖွယ်သော သရက်ဥယျဉ်တောကို မြင်လေသော် အရှင်ဘုရား၏ သပိတ်သင်္ကန်းတော်ကို ယူကုန်လော့၊ အကျွန်ုပ်ကား ဤသရက်ဥယျာဉ်၌ ရဟန်းတရားကို အားထုတ်အံ့ဟု ဆို၏။ ဘုရားရှင်လည်း သုံးကြိမ်မြောက်အောင် မြစ်တော်မူသော်လည်း နားမထောင်မူ၍ သွားလေ၏။ ထိုမထေရ်အား အကုသလဝိတက်သည် နှိပ်စက်ရကား တစ်ဖန်ပြန်၍ ထိုအကြောင်းကို ဘုရားရှင်အား လျောက်ထား၏။ ဘုရားရှင်လည်း ဤအကြောင်းကို ငါသိမြင်တော်မူ၍ မြစ်မူသည်မဟုတ်လော ဟု မိန့်တော်မူ၏။
ဥပဋ္ဌာက ရဟန်းလို
အစဉ်အတိုင်း သာဝတ္ထိပြည်သို့ ရောက်တော်မူလျှင် ထိုသာဝတ္ထိပြည်၌ ရဟန်းသံဃာ ခြံရံလျက် ဂန္ဓကုဋိတိုက်၌ ခင်းအပ်သော မြတ်သော ဘုရားနေရာ၌ နေတော်မူ၍ ချစ်သားရဟန်းတို့... ယခု ငါကား ကြီးရင့်ပြီ၊ အချို့သောရဟန်းတို့အား ဤခရီးဖြင့်သွားကုန်ဟု ငါဆိုလျက် ခရီးတစ်ပါးဖြင့်သာ သွားလေကုန်၏။ အချို့သော ရဟန်းကား ငါ၏ သပိတ်သင်္ကန်းတို့ကို ချထားကုန်ဘိ၏။ ငါ့အား မပြတ်လုပ်ကျွေးအံ့သောသူကို သိကြကုန် ဟု မိန့်တော်မူလျှင် ရဟန်းတို့အား ဓမ္မသံဝေဂဖြစ်၏။
လက်ခံတော်မမူ
ထိုအခါ အရှင်သာရိပုတ္တရာသည် ထ၍ ရှိခိုးလျက် ဘုန်းတော်ကြီးသော ရှင်ပင်ဘုရား အကျွန်ုပ်ကား ဘုရားရှင်ကို တောင့်တလျက် တစ်သင်္ချေနှင့် ကမ္ဘာတစ်သိန်း ပါရမီတို့ကိုဖြည့်၏။ အကျွန်ုပ်ကဲ့သို့ ပညာကြီးသောသူသည် လုပ်ကျွေးအပ်၏။ အကျွန်ုပ်လျှင် လုပ်ကျွေးပါအံ့ ဟု ရွှေနားတော်လျှာက်၏။ ဘုရားရှင်လည်း ချစ်သား သာရိပုတ္တရာ မသင့်၊ အကြင်အရပ်၌ သာရိပုတ္တရာနေ၏။ ထိုအရပ်ကား ဆိတ်ညံ့ခြင်းမရှိ၊ သာရိပုတ္တရာ၏ အဆုံး အမသည်ကား ငါဘုရား၏ အဆုံးအမနှင့်တူ၏။ သာရိပုတ္တရာကား လုပ်ကျွေးဖွယ်ကိစ္စမရှိ ဟု ပယ်တော်မူ၏။ ဤသို့သောနည်းဖြင့် မဟာမောဂ္ဂလာန် အစရှိသော မဟာသဝကတို့ကိုလည်း ပယ်တော်မူ၏။
အရှင်အာနန္ဒာကား ဆိတ်ဆိတ်နေ၏။ သံဃာတို့လည်း ငါ့ရှင်အာနန္ဒာ သံဃာတို့သည် အလုပ်အကျွေးအရာကို တောင်းကြကုန်ပြီ၊ အရှင်အာနန္ဒာလည်း တောင်းလော့ ဟု ဆိုကုန်၏။ ရှင်အာနန္ဒာလည်း အရှင်တို့ တောင်း၍ ရသော အရာအထူးသည်အား အသို့လျှင်ဖြစ်သနည်း၊ အကျွန်ုပ်ကိုလည်း ဘုရားသခင် မြင်တော်မူသည်ပင်၊ အလိုတော်ရှိက အာနန္ဒာ ငါ့ကို လုပ်ကျွေးဘိလော့ ဟု မိန့်တော်မူလတ္တံ့ဟု ဆို၏။ ဘုရားရှင်လည်း ချစ်သားတို့ အာနန္ဒာကို သူတစ်ပါးတို့ မတိုက်တွန်းရပြီ၊ မိမိအလိုလိုသိ၍ ဘုရားကို လုပ်ကျွေးလတ္တံ့ ဟု မိန့်တော်မူ၏။ (ဤကား ဧကကနိပါတ် အင်္ဂုတ္တိုရ် အဋ္ဌကထာ)
အရှင်ဘုရားကို အကျွန်ုပ်သည် လုပ်ကျွေးပါအံ့ ဟု ဦးခေါင်း၌ လက်အုပ်ကိုတင်၍ ထကုန်သော သာရိပုတ္တရာမထေရ် အစရှိသည်တို့ကို သင်တို့၏ ဆုတောင်းခြင်းသည် အပြီးသို့ရောက်ကုန်ပြီ၊ မသင့်ဟု ပယ်တော်မူ၏။
အရှင်အာနန္ဒာ ဆုတောင်းပြီ
ထို့နောင်မှ ရဟန်းတို့သည် အာနန္ဒာမထေရ်ကို “ငါ့ရှင် သင်သည် အလုပ်အကျွေးအရာကို တောင်းပါလော့” ဟု ဆိုကုန်၍ အရှင်အာနန္ဒာ ဆုတောင်း၏။ တောင်းဟန်ကား-
ပယ်သောဆု လေးပါး
၁။ ဘုန်းတော်ကြီးသော အရှင်ဘုရား... အရှင်ဘုရားသည် အကျွန်ုပ်အား ကိုယ်တော်သည်ရတော်မူသောသင်္ကန်းကို မပေးပါသည်ဖြစ်အံ့။
၂။ ဘုဉ်းပေးတော်မူသော ဆွမ်းကို မပေးပါသည်ဖြစ်အံ့။
၃။ တစ်ခုသော ကုဋီတိုက်ခန်း၌ အတူတကွနေခြင်းကို မပေးပါသည် ဖြစ်အံ့။
၄။ အကျွန်ုပ်ကိုခေါ်၍ ပင့်ဖိတ်ရာသို့ မကြွသည်ဖြစ်အံ့။
တောင်းသောဆု လေးပါး
၁။ အကျွန်ုပ်သည် ပင့်အပ်သော ပင့်ဖိတ်ရာကို အရှင်ဘုရားသည် အကယ်၍ ကြွတော်မူပါသည်ဖြစ်အံ့။
၂။ အကျွန်ုပ်သည် တိုင်းတစ်ပါးမှ ဇနပုဒ်တစ်ပါးမှ အရှင်ဘုရားကို ဖူးမြင်ခြင်းငှာ လာသော ပရိသတ်ကို လာသောခဏ၌ ပြခြင်းငှာ အကယ်၍ ရပါသည်ဖြစ်အံ့။
၃။ အကြင်အခါ၌ အကျွန်ုပ်အား ယုံမှားသင်္ကာဖြစ်၏။ ထိုခဏ၌လျှင် အရှင်ဘုရားကို ဆည်းကပ်ခြင်းငှာ ရပါသည်ဖြစ်အံ့။
၄။ အရှင်ဘုရားသည် ကျွန်ုပ်၏မျက်ကွယ်၌ အကြင်တရားကိုဟောအံ့၊ ထိုတရားကို ပြန်ကြွလာသည်ရှိသော် အကျွန်ုပ်အား အကယ်၍ ဟောတော်မူပါသည်ဖြစ်အံ့။
ဤဆုရှစ်ပါးကို ရသည်ရှိသော် အရှင်ဘုရားကို အကျွန်ုပ်သည် လုပ်ကျွေးပါအံ့ဟု တောင်း၏။
ဘုရားသခင်သည်လည်း ထိုအနန္ဒာအား ပေးတော်မူ၏။ ထိုအရှင်အာနန္ဒာသည် ထိုအခါမှစ၍ နှစ်ဆယ့်ငါးဝါတို့ပတ်လုံး မြဲသောအလုပ်အကျွေးဖြစ်၏။
အရှင်အာနန္ဒာ၏ ဂုဏ် ၇-ပါး
ထိုအရှင်အာနန္ဒာသည် ငါးပါးသောအရာ၌ ဧတဒဂ်ထားခြင်းသို့ရောက်၍-
၁။ ဓမ္မက္ခန္ဓာပေါင်း ရှစ်သောင်းလေးထောင်ကို ဆောင်နိုင်သည်နှင့် ပြည့်စုံခြင်း။
၂။ သောတာပတ္တိဖိုလ်ကိုရသည်နှင့် ပြည့်စုံခြင်း။
၃။ ရှေးကောင်းမှုအကြောင်းနှင့် ပြည့်စုံခြင်း။
၄။ မိမိစီးပွားကို မေးသည်နှင့် ပြည့်စုံခြင်း။
၅။ ဘုရားမျက်မှောက်တော်၌ နေရသည်နှင့် ပြည့်စုံခြင်း။
၆။ အသင့်အတင့် နှလုံးသွင်းခြင်းနှင့် ပြည့်စုံခြင်း။
၇။ ဘုရားကို အမှီရသည်နှင့် ပြည့်စုံခြင်း၊
ဤသို့ ခုနှစ်ပါးသောဂုဏ်တို့နှင့် ပြည့်စုံသည်ဖြစ်၍ ဘုရားအထံတော်၌ ဆုရှစ်ပါးဟူသော အမွေကိုရ၍ ဘုရားသခင် သသနာတော်ဝယ် ကောင်းကင်လယ်၌ လကဲ့သို့ ထင်ရှားစွာ ဖြစ်လေ၏။ ထိုအခါ တစ်နေ့သ၌ ရဟန်းတို့သည် တရားသဘင်၌ စကးကိုဖြစ်စေကုန်၏။ “ငါ့ရှင်တို့ ဘုရားသခင်သည် ရှင်အာနန္ဒာကိုဆုပေးသဖြင့် ရောင့်ရဲစေတော်မူ၏” ဟု စကားကို ဖြစ်စေကုန်၏။ ဘုရားသခင်သည် ကြွတော်မူလာ၍ ရဟန်းတို့ ယခု ငါ လာတော်မူသောအခါ၌ အဘယ်မည်သော စကားကြောင့် စုဝေးကုန်သနည်း ဟု မေးတော်မူ၍ ဤမည်သော စကားကြောင့် စုဝေးပါသည် ဟု ရွှေနားတော် လျှောက်လတ်သော် ရဟန်းတို့ ယခုသာလျှင် အာနန္ဒာကို ဆုပေးသည် မဟုတ်သေး၊ ရှေး၌လည်း ငါဘုရားသည် အကြင်အကြင်ဆုကို အာနန္ဒာသည် တောင်း၏။ ထိုထို တောင်းတိုင်းသောဆုကို ပေးဖူးသည်သာလျှင်တည် ဟု မိန့်တော်မူ၍ အတိတ်ကိုဆောင်တော်မူ၏။
အတိတ်ဝတ္ထု... ရဟန်းတို့ လွန်လေပြီးသောအခါ ဗာရာဏသီပြည်၌ ဗြဟ္မဒတ်မင်းသည် မင်းပြုလတ်သော် ဘုရားလောင်းသည် ထိုမင်း၏ သားဖြစ်သော ဇုဏှမည်သော မင်းသားသည် ဖြစ်၍ တက္ကသိုလ်ပြည်၌ အတတ်တို့ကိုသင်၍ ဆရာအား ခက်ဆစ်ခက်ရပ် မေးလျှောက်ခြင်းကို သုတ်သင်၍ ညဉ့်အဖို့ မှောင်မိုက်သောအခါ၌ ဆရာ့အိမ်မှထွက်၍ မိမိနေရာအရပ်သို့ လျင်စွာသွားသည်ရှိသော် တစ်ယောက်သာ ပုဏ္ဏားသည် ဥစ္စာဆွမ်းခံ၍ မိမိ၏နေရာအရပ်သို့ သွားသည်ကိုမမြင်၍ လက်ရုံးဖြင့်ခတ်မိ၍ ပုဏ္ဏား၏ထမင်းခွက်သည် ကွဲ၏။ ပုဏ္ဏားသည် လူးလဲ၍ ငိုမြည်တမ်း၏။ မင်းသားသည် သနားသဖြင့် ပြန်၍ ပုဏ္ဏားကို လက်ဖြင့်ကိုင်၍ ထူ၏။
ဗာရာဏသီမင်းထံ လာခဲ့
ပုဏ္ဏားသည် ချစ်သား သင်သည် ငါ၏ ထမင်းခွက်ကို ခွဲဘိ၏။ ငါ့အား ထမင်းခွက်အဖိုးကို ပေးလော့ ဟု ဆို၏။ မင်းသားသည် ပုဏ္ဏား ငါသည် ယခုအခါ၌ သင်၏ထမင်းခွက် အဖိုးကို ပေးခြင်းငှာ မတတ်နိုင်၊ ငါသည်ကား ဗာရာဏသီမင်း၏ သားတည်း၊ ဇုဏှမင်းသားဟူသော အမည်ရှိ၏။ ငါသည် မင်းအဖြစ်၌ တည်သည်ရှိသော် လာ၍ ငါအား ဥစ္စာကို သင်တောင်းလော့ ဟု ဆို၍ အတတ်သင်ပြီးသော် ဆရာကိုရှိခိုး၍ ဗာရာဏသီပြည်သို့ ပြန်၍ အဖအား အတတ်ကိုပြ၏။ အဖသည် အသက်ရှင်စဉ် ငါ့သားကို မြင်သည်ဖြစ်ပြီ၊ မင်းဖြစ်ပြီးသော ငါ့သားကို ငါကြည့်ရှုအံ့ ဟု မင်းအဖြစ်၌ အဘိသိက်သွန်း၏။ ထိုဘုရားလောင်းသည် ဇုဏှအမည်ရှိသော မင်းဖြစ်၍ တရားနှင့်အညီ မင်းပြု၏။
ပုဏ္ဏားလာပြီ
ပုဏ္ဏားသည် ထိုအကြောင်းကိုကြား၍ ယခု ငါ၏ ထမင်းခွက်ဖိုးကို တောင်အံ့ ဟုကြံ၍ ဗာရာဏသီပြည်သို့သွား၍ တန်ဆာဆင်အပ်သောမြို့ကို လက်ယာရစ် လှည့်လည်လျက် သွားသောမင်းကို တစ်ခုသော မြင့်သောအရပ်၌ တည်လျက် လက်ကိုဖြန့်၍ အောင်ဆုပေး၏။ မင်းသည် မကြည့်မူ၍လျှင် လွန်လေ၏။
ပုဏ္ဏားသည် ထိုမင်းသည် မမြင်သာအဖြစ်ကိုသိ၍ စကားကို ဖြစ်စေလိုရကား-
အတ္ထေန ဇုဏှမှိ ဣဓာနုပ္ပတ္တော။
န ဗြာဟ္မဏေ အဒ္ဓိကေ တိဋ္ဌမာနေ၊
ဂန္တဗ္ဗမာဟု ဒွိပဒိန္ဒ သေဋ္ဌ။
ဟူသော ရှေးဦးစွာသော ဤဂါထာကိုဆို၏။
၁၃။ ဇနိန္ဒ၊ မင်းမြတ်။ မယှံ၊ အကျွန်ုပ်၏။ ဝစနံ၊ စကားကို။ သုဏောဟိ၊ နာတော်မူဦးလော့။ ဇုဏမှိ၊ ဇုဏှမင်းကြီး၌။ အတ္ထေန၊ အလိုရှိသောကြောင့်။ ဣဓ၊ ဤအရပ်သို့။ အနုပတ္တော၊ ရောက်ပါ၏။ ဒိပဒိန္ဒ၊ အခြေနှစ်ချောင်း လူအပေါင်းကို အစိုးရတော်မူသော။ သေဋ္ဌ၊ မင်းမြတ်။ အဒ္ဓိကေ၊ အဓွန့်ရှည်သောခရီးကို လာကုန်သော။ တိဋ္ဌမာနေ၊ အလှူခံရပ်ကုန်သော။ ဗြာဟ္မဏေ၊ ပုဏ္ဏတို့ကို။ အနောလောကေတွာ၊ မကြည့်မူ၍။ ဂန္တဗ္ဗံ၊ သွားအပ်၏ဟု။ န အာဟု၊ ပညာရှိတို့ မဆိုကြကုန်။
အလိုရှိရာဆိုပါ
မင်းသည် ထိုပုဏ္ဏား၏စကားကိုကြား၍ ဆင်ကို ချွန်းဖြင့်နှိမ်၍-
ယေနာသိ အတ္ထေန ဣဓာနုပတ္တော။
ကံ ဝါ တွမတ္ထံ မယိ ပတ္ထယာနော၊
ဣဓာဂမော ဗြာဟ္မေ တဒိင်္ဃ ဗြူဟိ။
ဟူသော နှစ်ခုမြောက်သော ဤဂါထာကိုဆို၏။
၁၄။ ဗြာဟ္မေ၊ ပုဏ္ဏား။ သုဏောမိ၊ ငါနာအံ့။ တိဋ္ဌာမိ၊ ငါရပ်အံ့။ ယေန အတ္ထေန၊ အကြင်အကြောင်းကြောင့်လည်း။ ဣဓ၊ ဤအရပ်သို့။ အနုပတ္တော၊ ရောက်၏။ တံအတ္ထံ၊ ထိုအကြောင်းကို။ ဒေဟိ၊ သင်ဆိုတော့လော့။ တွံ၊ သင်ပုဏ္ဏားသည်။ ကံ ဝါ အတ္ထံ၊ အဘယ်အကျိုးကိုမူလည်း။ မယိ၊ ငါ၌။ ပတ္ထယာနော၊ တောင့်တ၍။ ဣဓ၊ ဤအရပ်သို့။ အာဂမော၊ လာသနည်း။ ဗြာဟ္မေ၊ ပုဏ္ဏား။ တံ၊ သင့်ကို။ ဣင်္ဃ၊ ငါ တိုက်တွန်း၏။ ဗြူဟိ၊ ကြိုက်ရာဆိုလော့။
မင်းနှင့်ပုဏ္ဏား အချေအတင်
ထိုဂါထာမှတစ်ပါး ပုဏ္ဏား၏လည်းကောင်း, မင်း၏ လည်းကောင်း စကားတုံ့လှယ် ဟောပြောလိုသော မင်းပုဏ္ဏားနှစ်ယောက်တို့သည်-
ဒါသီ သတံ သတ္တဂဝံသတာနိ။
ပရော သဟဿဉ္စ သုဝဏ္ဏနိက္ခေ၊
ဘရိယာ စ မေ သာဒိသီ ဒွေ ဒဒါဟိ။
မန္တာ နု တေ ဗြာဟ္မဏ စိတ္တရူပါ။
ယက္ခာ နု တေ အဿဝါ သန္တိ ကေစိ၊
အတ္ထံ ဝါ မေ အဘိဇာနာသိ ကတ္တံ။
ယက္ခာပိ မေ အဿဝါ နတ္ထိ ကေစိ။
အတ္ထမ္ပိ တေ နာဘိဇာနာမိ ကတ္တံ၊
ပုဗ္ဗေ စ ခေါ သင်္ဂတိမတ္တမာသိ။
န တာဘိဇာနာမိ ဣတော ပုရတ္ထာ။
အက္ခာဟိ မေ ပုစ္ဆိတော ဧတမတ္ထံ၊
ကဒါ ကုဟိံ ဝါ အဟု သင်္ဂမော နော။
အဝသိမှသေ တက္ကသိလာယံ ဒေဝ။
တတ္ထန္ဓကာရမှိ တိမီသိကာယံ၊
အံသေန အံသံ သမဃဋ္ဋယိမှ။
သာရဏိယံ ဝီတိသာရယိမှ တတ္ထ။
သာယေဝ နော သင်္ဂတိမတ္တမာသိ၊
တတော န ပစ္ဆာ န ပုရေ အဟောသိ။
သမာဂမော သပ္ပုရိသေန ဟောတိ။
န ပဏ္ဍိတာ သင်္ဂတိ သန္ထဝါနိ။
ပုဗ္ဗေ ကတံဝါပိ ဝိနာသယန္တိ။
ပုဗ္ဗေ ကတံဝါပိ ဝိနာသယန္တိ။
ဗဟုမ္ပိ ဗာလေသု ကတံ ဝိနဿတိ၊
တထာ ဟိ ဗာလာ အကတညုရူပါ။
ပုဗ္ဗေ ကတံဝါပိ န နာသယန္တိ။
အပ္ပမ္ပိ ဓီရေသု ကတံ န နဿတိ၊
တထာ ဟိ ဓီရာ သုကတညုရူပါ။
ဒါသီသတံ သတ္တ ဂဝံသတာနိ။
ပရော သဟဿဉ္စ သုဝဏ္ဏနိက္ခေ၊
ဘရိယာ စ တေ သာဒိသီ ဒွေ ဒဒါမိ။
နက္ခတ္တရာဇာရိဝ တာရကာနံ။
အာပူရတိ ကာသိပတိ တထာဟံ၊
တယာပိ မေ သင်္ဂမော အဇ္ဇ လဒ္ဓေါ။
ဟူသော ဤဂါထာတို့ကို ဆို၏။
စည်းစိမ်ကိုပေးပါ
၁၅။ မဟာရာဇ၊ မြတ်သော မင်းကြီး။ ပဉ္စဂါမဝရာနိ၊ ငါးရွာသော ရွာဆုတို့ကို။ မေ၊ အကျွန်ုပ်အား။ ဒဒါဟိ၊ ပေးလှူတော်မူလော့။ ဒါသီသတံ၊ ကျွန်မတစ်ရာကိုလည်း။ ဒဒါဟိ၊ ပေးလော့။ သတ္တဂဝံသတာနိ၊ နို့ညှစ်နွားမ ခုနစ်ရာတို့ကိုလည်း။ ဒဒါဟိ၊ ပေးလော့။ ပရောသဟဿဉ္စ သုဝဏ္ဏနိက္ခေ၊ တစ်ထောင်မကသော ရွှေစင်နိက္ခတို့ကိုလည်း။ ဒဒါဟိ၊ ပေးတော်မူလော့။ သာဒိသီ၊ အဆင်းသဏ္ဌာန် ဇာတ် အမျိုးညွှန်းခြင်းအားဖြင့် တူကုန်သော။ ဒွေ၊ နှစ်ယောက်ကုန်သော။ ဘရိယာ စ၊ မယားတို့ကိုလည်း။ မေ၊ ငါ့အား။ ဒဒါဟိ၊ ပေးတော်မူလော့။
ဂုဏ်ကျေးဇူးရှိသလော
၁၆။ ဗြဟ္မဏ၊ ပုဏ္ဏား။ ဘိံသရူပေါ၊ ကြီးစွာသော ဂုဏ်ကျေးဇူးဟု ဆိုအပ်သော။ တပေါ၊ အကျင့်သည်။ တေ၊ သင်ပုဏ္ဏားအား။ အတ္ထိ နု၊ ရှိပါကုန်၏လော။ ဗြဟ္မဏ၊ ပုဏ္ဏား။ တေ၊ သင်ပုဏ္ဏားအား။ စိတ္တရူပါ၊ ဆန်းကြယ်သော သဘောရှိကုန်သော။ မန္တာ၊ မန္တရားတို့သည်။ အတ္ထိ နု၊ ရှိပါကုန်၏လော။ အဿဝါ၊ သင့်သောစကားကို လိုက်နာတတ်ကုန်သော။ ကေစိ၊ အချို့ကုန်သော။ ယက္ခာ၊ နတ်တို့သည်။ တေ၊ သင်ပုဏ္ဏားအား။ သန္တိ၊ ရှိပါကုန်၏လော။ မေ၊ ငါ၏။ အတ္ထံ၊ အကျိုးစီးပွါးကို။ ကတ္တံ ဝါ၊ ပြုဖူးသည်ကိုလည်း။ အဘိဇာနာသိ၊ သင်သိပါ၏လော။
မြင်ဖူးရုံပဲ ရှိပါသည်
၁၇။ မဟာရာဇ၊ မြတ်သောမင်းကြီး။ မေ၊ ငါ့အား။ တပေါ၊ အကျင့်ကျေးဇူးသည်လည်း။ န အတ္ထိ၊ မရှိပေ။ မန္တာ အပိ၊ မန္တန်သည်လည်း။ န အတ္ထိ၊ မရှိပေ။ မေ၊ အကျွန်ုပ်အား။ အဿဝါ၊ စကားကို လိုက်နာတတ်ကုန်သော။ ကေစိ၊ အချို့ကုန်သော။ ယက္ခာ စ၊ နတ်တို့သည်လည်း။ နတ္ထိ-န သန္တိ၊ မရှိပေကုန်။ တေ၊ အရှင်မင်းကြီး၏။ အတ္ထံ၊ အကျိုး စီးပွားကို။ ကတမ္ပိ၊ ပြုဖူးသည်ကိုလည်း။ နာဘိဇာနာမိ၊ မသိပေ။ ပုဗ္ဗေ စ၊ ရှေး၌မူကား။ သင်္ဂတိမတ္တံ၊ ပေါင်းမိကာမျှသည်။ အာသိ၊ ဖြစ်ဖူး၏။
ဘယ်တုန်းက မြင်ဖူးသနည်း
၁၈။ ဇာနတော၊ သိသော။ မေ၊ ငါ့အား။ ဣဒံ၊ ဤမြင်ခြင်းသည်။ ပဌမံ ဒဿနံ၊ ရှေးဦးမြင်ခြင်းတည်း။ ဣတော၊ ဤမြင်သာအခါမှ။ ပုရတ္ထ၊ ရှေး၌။ တံ၊ သင့်ကို။ နာဘိဇာနာမိ၊ မသိစဘူး။ ကဒါ ဝါ၊ အဘယ်အခါ၌လည်းကောင်း။ ကုဟိံ ဝါ၊ အဘယ်အရပ်၌လည်းကောင်း။ နော၊ ငါတို့၏။ သင်္ဂမော၊ တကွ ပေါင်းဖော်မိကြသည်။ အဟု၊ ဖြစ်သနည်း။ ပုစ္ဆိတော၊ မေးအပ်သော သင်သည်။ မေ၊ ငါ့အား။ ဧတမတ္ထံ၊ ထိုအကြောင်းကို။ အက္ခာဟိ၊ ကြားဘိလော့။
တိုးမိခဲ့ကြသည်
၁၉။ ဒေဝ၊ ရှင်မင်းကြီး။ ဂန္ဓာရရာဇဿ၊ ဂန္ဓာရမင်း၏။ ရမ္မေ၊ နှလုံးမွေ့လျော်ဖွယ်ရှိသော။ တက္ကသိလာယံ၊ တက္ကသိုလ်အမည်ရှိသော။ ပုရမှိ၊ ပြည်၌။ အဝသိမှသေ၊ နေဖူးကုန်၏။ တတ္ထ၊ ထိုတက္ကသိုလ်ပြည်၌။ တိမိသိကာယံ၊ တိမိသိကဟု ဆိုအပ်သော။ အန္ဓကာရမှိ၊ အမိုက်တိုက်၌။ အံသေန၊ အရှင်မင်းကြီး၏ပခုံးနှင့်။ အံသံ၊ အကျွန်ုပ်၏ပခုံးကို။ သမဃဋ္ဋယိမှ၊ ခတ်မိကုန်၏။
၂၀။ ဇနိန္ဒ၊ မင်းမြတ်။ တတ္ထ၊ ထိုခတ်မိရာ၌။ ဥဘော၊ နှစ်ယောက်ကုန်သော။ တေ မယံ၊ ထိုအကျွန်ုပ်တို့သည်။ ဌတွာန၊ ရပ်၍။ သာရဏီယံ၊ အောက်မေ့အပ်သောစကားကို။ ဝီတိယသာရယိမှ၊ ပြောကြကုန်၏။ တတ္ထ၊ ထိုခတ်မိရာ၌။ နော၊ အကျွန်ုပ်တို့အား။ သာယေဝ သင်္ဂတိမတ္တံ၊ ထိုပေါင်းဖော်ခြင်းမျှသည်။ အာသိ၊ ဖြစ်၏။ တတော၊ ထိုအခါမှ။ ကဒါစိ၊ တစ်ရံတစ်ဆစ်၌။ ပစ်ဆာ၊ နောက်၌လည်းကောင်း။ န အဟောသိ၊ မသိကြပေ။ ပုရေ ဝါ၊ ရှေး၌လည်း။ န အဟောသိ၊ မသိကြပေ။
ပေးလှူပါမည်
၂၁။ ဗြာဟ္မေ၊ ပုဏ္ဏား။ မနုဇေသု၊ လူတို့၌။ ယဒါ ကဒါစိ၊ အမှတ်မရှိသောအခါ၌။ သပ္ပုရိသေန၊ သူတော်ကောင်းနှင့်။ သမာဂမော၊ ပေါင်းဖော်ခြင်းသည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ ပဏ္ဍိတာ၊ ပညာရှိတို့သည်။ သင်္ဂတိ သန္ထဝါနိဝါ၊ ခဏပေါင်းဖော်ခြင်း, ရှည်မြင့်စွာ ပေါင်းဖော်ခြင်းတို့ကို လည်းကောင်း။ ပုဗ္ဗ၊ ရှေး၌။ ကတံ ဝါပိ၊ ပြုဖူးသော ကျေးဇူးကိုလည်းကောင်း။ န ဝိနာသယန္တိ၊ မဖျက်ကုန်။
၂၂။ ဗာလာဝ ခေါ၊ သူမိုက်တို့သည်သာလျှင်။ သင်္ဂတိသန္ထဝါနိဝါ၊ ခဏပေါင်းဖော်ခြင်း, ရှည်မြင့်စွာ ပေါင်းဖော်ခြင်းတို့ကို လည်းကောင်း။ ပုဗ္ဗေ၊ ရှေး၌။ ကတံ ဝါပိ၊ ပြုဖူးသော သူ့ကျေးဇူးကို လည်းကောင်း။ ဝိနာသယန္တိ၊ ဖျက်ကုန်၏။ ဟိ ယသ္မာ၊ အကြင့်ကြောင့်။ ဗာလာ၊ သူမိုက်တို့သည်။ အကတညုရူပါ၊ သူ့ကျေးဇူးကို မသိတတ်သော သဘောရှိကုန်၏။ တထာ တသ္မာ၊ ထို့ကြောင့်။ ဗာလေသု၊ သူမိုက်တို့၌။ ဗဟုမ္မိ၊ များစွာလည်း ဖြစ်သော။ ကတံ၊ ပြုဖူးသော သူ့ကျေးဇူးကို။ ဝိနဿတိ၊ ဖျက်ဆီးတတ်၏။
၂၃။ ဓီရာ စ ခေါ၊ ပညာရှိတို့သည်။ သင်္ဂတိ သန္ထဝါနိ ဝါ၊ ခဏပေါင်းဖော်ခြင်း, ရှည်မြင့်စွာ ပေါင်း ဖော်ခြင်းတို့ကို လည်းကောင်း။ ပုဗ္ဗေ၊ ရှေး၌။ ကတံ ဝါပိ၊ ပြုဖူးသော ကျေးဇူးကိုလည်းကောင်း။ န နာသယန္တိ၊ မဖျက်ဆီးကုန်။ ဟိ ယသ္မာ၊ အကြင့်ကြောင့်။ ဓီရာ၊ ပညာရှိတို့သည်။ သုကတညုရူပါ၊ ကောင်းစွာ သူ့ကျေးဇူးကို သိသော သဘောရှိကုန်၏။ တထာ တသ္မာ၊ ထို့ကြောင့်။ ဓီရေသု၊ ပညာရှိတို့၌။ အပ္ပမ္ပိ၊ အနည်းငယ်လည်းဖြစ်သော။ သုကတံ၊ ကောင်းစွာပြုအပ်သော သူ့ကျေးဇူကို။ န နဿတိ၊ မဖျက်။
၂၄။ ဗြာဟ္မဏ၊ ပုဏ္ဏား။ တေ၊ သင့်အား။ ပဉ္စဂါမဝရာနိ၊ ငါးရွာသော ဆုတို့ကို။ ဒဒါမိ၊ ငါပေး၏။ ဒါသီသတဉ္စ၊ ကျွန်မိန်းမတစ်ရာကိုလည်းကောင်း။ သတ္တဂဝံသတာနိ၊ နို့ညှစ်နွားမ ခုနစ်ရာတို့ကိုလည်းကောင်း။ ပရောသဟဿဉ္စ သုဝဏ္ဏနိက္ခေ၊ အထောင်မကသော ရွှေစင်နိက္ခတို့ကိုလည်းကောင်း။ ဒဒါမီ၊ ငါပေး၏။ သာဒိသီ၊ အဆင်းသဏ္ဌာန် ဇာတ် အမျိုးညွှန်းခြင်းအားဖြင့် တူကုန်သော။ ဒွေ ဘရိယာ စ၊ မယားနှစ်ယောက်တို့ကိုလည်းကောင်း။ တေ၊ သင့်အား။ ဒဒါမိ၊ ငါပေး၏။
၂၅။ ရာဇ၊ မင်းမြတ်။ ဧဝံ၊ ဤသို့။ သတံ၊ သူတော်ကောင်းတို့နှင့်။ သမေစ္စ၊ ကပ်၍။ သင်္ဂမော၊ ပေါင်းဖော်ခြင်းသည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ ကာသိပတိ၊ ကာသိတိုင်းရှင်။ တာရကာနံ၊ ကြယ်အပေါင်းတို့၏။ မဇ္ဈေ၊ အလယ်၌။ နက္ခတ္တရာဇာ၊ လမင်းသည်။ အာပူရတိ ဣဝ၊ ပြည့်သကဲ့သို့။ တထာ၊ ထို့အတူ။ အဟံပိ၊ အကျွန်ုပ်သည်လည်။ ဂါမဝရာဒီဟိ၊ ရွာဆုအစရှိသည်တို့ဖြင့်။ အာပူရတိ၊ ပြည့်၏။ ကာသိပတိ၊ ကာသိတိုင်းရှင်ဖြစ်သော မင်းကြီး။ မေ၊ အကျွန်ုပ်သည်။ တယာ၊ ရှင်မင်းကြီးနှင့်။ သင်္ဂမောပိ၊ ပေါင်းမိခြင်းကိုလည်း။ အဇ္ဇ၊ ယခု။ လဒ္ဓေါ၊ ရအပ်ပြီ။
ဘုရားလောင်းသည် ထိုပုဏ္ဏားအား များစွာသော စည်းစိမ် အခြံအရံကို ပေး၏။
ဇာတ်ပေါင်း... ဘုရားသခင်သည် ဤသို့သော ဓမ္မဒေသနာကို ဆောင်တော်မူ၍ ရဟန်းတို့ ယခုမှသာလျှင် အာနန္ဒာအား ဆုမြတ်တို့ကို ပေးသည် မဟုတ်သေး၊ ရှေး၌လည်း ငါသည် မြတ်သောဆုဖြင့် ရောင့်ရဲစေဖူးသည်သာတည်း ဟု မိန့်တော်မူ၍ ဇာတ်ကို ပေါင်းတော်မူ၏။ ထိုအခါ ပုဏ္ဏားသည် ယခုအခါ အာနန္ဒာ ဖြစ်လာ၏။ မင်သည် သင်တို့ဆရာ ငါဘုရားဖြစ်လာ၏ ဟု ဇာတ်ကို ပေါင်းတော်မူ၏။
နည်းငယ်ပေးဖူး၊ သူ့ကျေးဇူး၊ အထူးသိအပ်စွာ
နှစ်ခုမြောက်သော ဇုဏှဇာတ်သည် ပြီး၏။
*****
ဧကာဒသကနိပါတ်
၃။ ဓမ္မဒေဝပုတ္တဇာတ်
မတရားကျင့်သူကို တရားကျင့်၍ အောင်နိုင်ခြင်း
ဟောတော်မူရာဌာန... နတ်နှင့်တကွသော လောကကို ဆုံးမတော်မူတတ်သော သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် ဇေတဝန် ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူသည်ရှိသော် ယသောကရော ပုညကရောဟမသ္မိ အစရှိသော ဂါထာပုဒ်ဖြင့် တန်ဆာဆင်အပ်သော ဤဓမ္မဒေဝပုတ္တဇာတ်ကို ဒေဝဒတ်၏ မြေမျိုသည်ကို အကြောင်းပြု၍ ဟောတော်မူ၏။
ပစ္စုပ္ပန်ဝတ္ထု... ထိုစကားသည် မှန်၏။ ထိုရောအခါ ဓမ္မသဘင်၌ စကားကို ဖြစ်စေကုန်၏။ ငါ့ရှင်တို့ ဒေဝဒတ်သည် ဘုရားသခင်နှင့်တကွ ဆန့်ကျင် ဘက်ပြု၍ မြေမျို၏ဟု စကားကို ဖြစ်စေကုန်၏။ ဘုရားသခင်သည် ကြွတော်မူလာ၍ ရဟန်းတို့ ယခုအခါ၌ အဘယ်အကြောင်းကြောင့် စည်းဝေးကုန်သနည်း ဟု မေးတော်မူ၍ ဤမည်သော အကြောင်းကြောင့် စည်းဝေးပါကုန်၏ ဟု နားတော် လျှောက်သည်ရှိသော် ရဟန်းတို့ ယခုအခါ၌သာလျှင် ငါဘုရား၏ သာသနာတော်စက်၌ ပုတ်ခတ်ခြင်းကိုပြု၍ မြေမျိုသည်မဟုတ်၊ ရှေး၌လည်း ဓမ္မစက်၌ ပုတ်ခတ်ခြင်းကိုပေး၍ မြေမျို၍ အဝီစိသို့ လဲလျောင်းရသည် ဖြစ်၏ ဟု မိန့်တော်မူ၍ လွန်လေပြီးသော အကြောင်းကို ဆောင်တော်မူ၏။
အတိတ်ဝတ္ထု... ရဟန်းတို့ လွန်လေပြီးသောအခါ၌ ဗာရာဏ သီပြည်ဝယ် ဗြဟ္မဒတ်မင်းသည် မင်းပြုလတ်သော် ဘုရားလောင်းသည် ကာမာဝစရနတ်ပြည်၌ ဓမ္မနတ်သား ဖြစ်၏။ ဒေဝ ဒတ်သည် အဓမ္မနတ်သား ဖြစ်၏။
ဓမ္မနတ်သား
ထိုနှစ်ယောက်သော နတ်သားတို့တွင် ဓမ္မနတ်သားသည် နတ်၌ဖြစ်သော တန်ဆာကိုဆင်လျက် မြတ်သော နတ်ရထားကိုစီး၍ အမတ်အပေါင်း ခြံရံလျက် လူတို့သည် ညဉ့်အခါ ထမင်းကိုစား၍ မိမိတို့၏ အိမ်တံခါးတို့၌ နေကုန်စဉ် ရွာ, နိဂုံး, ဇနပုဒ်, မင်းနေပြည်ဝယ် ကောင်းကင် ၌ရပ်၍ သတ္တဝါတို့ကိုသတ်ခြင်း အစရှိကုန်သော အကုသလကမ္မပထတရား ဆယ်ပါးတို့ကိုကြဉ်၍ မိဘတို့ကိုကျွေးမွေးသော ကျင့်ဝတ်ကိုလည်းကောင်း၊ သုံးပါးသော သုစရိုက်တို့ကိုလည်းကောင်း၊ ဖြည့်ကျင့်ကုန်သည်ရှိသော် နတ်ပြည်သို့ လားကုန်၍ ကြီးစွာသော စည်းစိမ်ချမ်းသာကို ခံစားရကုန်လတ္တံ့ ဟု လူတို့ကို ကုသလကမ္မပထတရား ဆယ်ပါးတို့ကို ဆောက်တည်စေလျက် ဇမ္ဗူဒိပ်ကို လက်ယာရစ် လှည့်လည်၏။
အဓမ္မနတ်သား
အဓမ္မနတ်သားကား သူ့ အသက်ကို သတ်ကြကုန် ဤသို့ အစရှိသောနည်းဖြင့် အကုသလကမ္မပထတရား ဆယ်ပါးတို့ကို နှိုးဆော်လျက် ဇမ္ဗူဒိပ်ကျွန်းကို လက်ဝဲရစ် လှည့်လည်၏။
ခရီးရင်ဆိုင်မိကြ
ထိုအခါ ထိုနတ်သားနှစ်ဦးတို့၏ ရထားတို့သည် ကောင်းကင်၌ ရှေးရှု ဆိုင်မိကြကုန်၏။ ထိုနှစ်ဦးတို့၏ ပရိသတ်တို့သည် သင်တို့သည် အသူ၏ ပရိသတ်တို့နည်း၊ သင်သည် အသူ၏ ပရိသတ်တို့နည်း ဤသို့ မေးကြကုန်၍
ငါတို့သည် ဓမ္မနတ်၏ ပရိသတ်တို့တည်း၊ ငါတို့သည် အဓမ္မနတ်၏ ပရိသတ်တိုဘတည်း ဟု ပြောဆိုကြကုန်၍ ခရီးမှ သက်ကုန်၍ နှစ်ဖြာဖြစ်ကုန်၏။
လမ်းဖယ်ပေးပါ
ဓမ္မနတ်သားသည်လည်း အဓမ္မနတ်သားကိုခေါ်၍ အဆွေ သင်သည် အဓမ္မနတ်သား မည်၏။ ငါကား ဓမ္မနတ်သား မည်၏။ ခရီးသည် ငါ့အား လျောက်ပတ်၏။ သင်၏ ရထားကိုဆုတ်၍ ငါ့အား ခရီးကိုပေးလော့ ဟု ဆိုလိုရကား-
သဒါတ္ထုတော သမဏဗြာဟ္မဏာနံ။
မဂ္ဂါရဟော ဒေဝ မနုဿပူဇိတော။
ဓမ္မော အဟံ ဒေဟိ အဓမ္မ မဂ္ဂံ။
ဟူသော ရှေးဦးစွာသော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၂၆။ အဓမ္မ၊ အဓမ္မနတ်သား။ အဟံ၊ ငါထည်။ ယသောကရော၊ လူနတ်တို့၏ စည်းစိမ်ချမ်းသာကိုပြုသည်။ အသ္မိ၊ ဖြစ်၏။ ပုညကရော၊ လူနတ်တို့၏ ကုသိုလ်ကောင်းမှုကို ပြုသည်။ အသ္မိ၊ ဖြစ်၏။ သမဏဗြာဟ္မဏာနံ၊ ရဟန်းပုဏ္ဏားတို့အား။ သဒါတ္ထုတော-သဒါ ထုတော၊ အခါ ခပ်သိမ်း ချီးမွမ်းသည်။ အသ္မိ၊ ဖြစ်၏။ ဓမ္မော၊ ဓမ္မမည်သော။ အဟံ၊ ငါသည်။ ဒေဝမနုဿပူဇိတော၊ နတ်လူတို့သည် ပူဇော်အပ်သည်ဖြစ်၍။ မဂ္ဂါရဟော၊ ခရီးအား ထိုက်၏။ မဂ္ဂံ၊ ခရီးကို။ မေ၊ ငါ့အား။ ဒေဟိ၊ ပေးလော့။
အချေအတင် ပြောကြပုံ
ထိုဂါထာမှ နောက်ဖြစ်ကုန်သော-
အသန္တသန္တော ဗာလဝါဟမသ္မိ။
သ ကိဿ ဟေတုမှိ တဝဇ္ဇ ဒဇ္ဇံ၊
မဂ္ဂံ အဟံ ဓမ္မ အဒိန္နပုဗ္ဗံ။
ပစ္ဆာ အဓမ္နော ဥဒပါဒိ လောကေ။
ဇေဋ္ဌော စ သေဋ္ဌော စ သနန္တနော စ။
ဥယျာဟိ ဇေဋ္ဌဿ ကနိဋ္ဌ မဂ္ဂါ။
အရဟတိ တေဟံ ဒဒေယျ မဂ္ဂံ။
ယုဒ္ဓဉ္စ နော ဟေတု ဥဘိန္နမဇ္ဇ၊
ယုဒ္ဓမှိ ယော ဇေဿတိ တဿ မဂ္ဂေါ။
မဟဗ္ဗလော အမိတယသော အတုလျော။
ဂုဏေဟိ သဗ္ဗေဟိ ဥပေတရူပေါ၊
ဓမ္မော အဓမ္မ တွံ ကထံ ဝိဇေဿသိ။
န ဇာတရူပေန ဟနန္တိ လောဟံ။
သစေ အဓမ္မော ဟဉ္ဆတိ ဓမ္မမဇ္ဇ၊
အယော သုဝဏ္ဏံ ဝိယ ဒဿနေယျံ။
န တုယှ ဝုဍ္ဎာ စ ဂရု စ အတ္ထိ။
မဂ္ဂဉ္စ တေ ဒမ္မိ ပိယာပ္ပိယေန၊
ဝါစာ ဒုရုတ္တာနိပိ တေ ခမာမိ။
ဟူသော ဤခြောက်ဂါထာတို့ကို ထိုနတ်သားနှစ်ဦးတို့သည်လျှင် စကားတုံ့လှယ် ပြောဆိုကြသည်၏ အစွမ်းအားဖြင့် ဆိုအပ်ကုန်၏။
ဘာကြောင့် ဖယ်ရမတုံး
၂၇။ ဓမ္မ၊ ဓမ္မနတ်သား။ အဟံ၊ ငါသည်။ အဓမ္မယာနံ၊ အဓမ္မရထားကို။ ဒဠှံ၊ မြဲစွာ။ အာရုဟိတွာ၊ စီး၍။ အသန္တသန္တော၊ မကြောက်သည်။ ဗလဝါ၊ အားကြီးသည်။ အသ္မိ၊ ဖြစ်၏။ သော အဟံ၊ ထိုငါသည်။ ကိဿ ဟေတုမှိ၊ အဘယ်အကြောင်းကြောင့်။ အဒိန္နပုဗ္ဗံ၊ ပေးစဘူးသော။ မဂ္ဂံ၊ ခရီးကို။ တဝ၊ သင့်အား။ အဇ္ဇ၊ ယခု။ ဒဇ္ဇံ၊ ပေးရအံ့နည်း။
ငါက အကြီးဖြစ်တယ်
၂၈။ အဓမ္မ၊ အဓမ္မနတ်။ ပုဗ္ဗေ၊ ရှေးကမ္ဘာဦး၌ ဖြစ်သော။ လောကေ၊ လူ၌။ ဟဝေ၊ စင်စစ်။ ဓမ္မော၊ ကုသိုလ်ဓမ္မသည်။ ပါတုရဟောသိ၊ ထင်ရှားဖြစ်၏။ ပစ္ဆာ၊ နောက်မှ။ အဓမ္မော၊ အကိုသိုလ်ဓမ္မသည်။ ဥဒပါဒိ၊ ထင်ရှားဖြစ်၏။ အဟံ၊ ငါသည်။ ဇေဋ္ဌော စ၊ ကြီးလည်းကြီး၏။ သေဋ္ဌော စ၊ မြတ်လည်းမြတ်၏။ သနန္တနော စ၊ ရှေး၌လည်းဖြစ်၏။ ကနိဋ္ဌ၊ အငယ်သည်။ ဇေဋ္ဌဿ၊ အကြီးအား။ မဂ္ဂါ၊ ခရီးမှ။ ဥယျာဟိ၊ ဖဲလော့။
စစ်ရှုံးမှ ဖယ်မယ်
၂၉။ ဓမ္မ၊ ဓမ္မနတ်။ အဟံ၊ ငါသည်။ ယာစနာယ၊ တောင်းသဖြင့်။ တေ၊ သင့်အား။ မဂ္ဂံ၊ ခရီးကို။ န ဒဒေယျံ၊ မပေး။ ပတိရူပါပိ၊ သင့်တင့်စွာ ဆိုသဖြင့်လည်း။ န ဒဒေယျံ၊ ငါမပေး။ န အရဟတိ၊ မထိုက်။ အဇ္ဇ၊ ယခု။ ဥဘိန္နံ၊ နှစ်ယောက်ကုန်သော။ နော၊ ငါတို့အား။ ယုဒ္ဓဉ္စ၊ စစ်ထိုးခြင်းသည်လျှင်။ ဟောတု၊ ဖြစ်စေလော့။ ယုဒ္ဓမှိ၊ စစ်ထိုးရာ၌။ ယော၊ အကြင်သူသည်။ ဇေဿတိ၊ အောင်လတ္တံ့။ တဿ၊ ထိုသူအား။ မဂ္ဂေါ၊ ခရီးသည်။ ဟောတု၊ ဖြစ်စေသတည်း။
ငါ့ကို မင်းမနိုင်ဘူး
၃၀။ အဓမ္မ၊ အဓမ္မနတ်။ အဟံ၊ ငါသည်။ သဗ္ဗာ ဒိသာ၊ အရပ်ရှစ်မျက်နှာတို့၌။ အနုဝိသဋော၊ ပျံ့နှံ့ထင်ရှားသည်။ အသ္မိ၊ ဖြစ်၏။ မဟဗ္ဗလော၊ ကြီးစွာသော ခွန်အားရှိ၏။ အမိတယသော၊ မနှိုင်းယှဉ်အပ်သော အခြံအရံရှိ၏။ အတုလျော၊ ငါနှင့်တူသောသူမရှိ။ သဗ္ဗေဟိ၊ အလုံးစုံကုန်သော။ ဂုဏေဟိ၊ ဂုဏ်ကျေးဇူးတို့နှင့်။ ဥပေတရူပေါ၊ ပြည့်စုံသော သဘောရှိသော။ ဓမ္မော၊ ဓမ္မနတ်သားကို။ တွံ၊ သင်သည်။ ကထံ၊ အဘယ့်ကြောင့်။ ဝိဇေဿသိ၊ အောင်လိမ့်နည်း။
ရွှေကို သံဖြင့်ဖြတ်နိုင်တယ်
၃၁။ ဓမ္မ၊ ဓမ္မနတ်။ ဝေ၊ စင်စစ်။ လောဟေန၊ သံဖြင့်။ ဇာတရူပံ၊ ရွှေကို။ ဟညတိ၊ ဖြတ်နိုင်၏။ ဇာတရူပေန၊ ရွှေဖြင့်။ လောဟံ၊ သံကို။ န ဟနန္တိ၊ မဖြတ်နိုင်ကုန်။ စေ၊ အကယ်၍။ အဇ္ဇ၊ ယခု။ အဓမ္မော၊ အဓမ္မနတ်သည်။ ဓမ္မံ၊ ဓမ္မနတ်ကို။ ဟဉ္ဆတိ၊ သတ်အံ့။ အယော၊ သံသည်။ သုဝဏ္ဏံ၊ ရွှေကို။ ဒဿနေယျံ ဝိယ၊ ဖျက်ဆီးသည်ကို မြင်အပ်သကဲ့သို့။ ဒဿနေယျံ၊ ငါဖျက်ဆီးသည်ကို မြင်အံ့။
ငါကပဲ လမ်းဖယ်ပေးပါမယ်
၃၂။ အဓမ္မ၊ အဓမ္မနတ်။ သစေ၊ အကယ်၍။ တုဝံ၊ သင်သည်။ ယုဒ္ဓဗလော၊ စစ်ထိုးခြင်း၌ အားရှိအံ့။ တူယှံ၊ သင့်အား။ ဝုဍ္ဎာ စ၊ ကြီးသော သူတို့သည်လည်းကောင်း။ ဂရု စ၊ အရိုအသေပြုအပ်သော သူတို့သည်လည်းကောင်း။ န အတ္ထိ၊ မရှိကုန်။ ပိယာပ္ပိယေန၊ ချစ် မချစ်သဖြင့်။ မဂ္ဂဉ္စ၊ ခရီးကိုလည်း။ တေ၊ သင့်အား။ ဒမ္မိ၊ ငါပေး၏။ တေ၊ သင်၏။ ဝါစာဒုရုတ္တာနိပိ၊ ကြမ်းကြုတ်ခက်ထန်သော စကားတို့ကိုလည်း။ ခမာမိ၊ ငါသည်းခံ၏။
အဓမ္မနတ်သား မြေမျိုခံရ
ဘုရားလောင်းသည်ကား ဤဂါထာကို မိန့်ဆိုတော်မူသော ခဏ၌ အဓမ္မနတ်သားသည် ရထား၌မတည်နိုင်၍ ဦးခေါင်းဇောက်ထိုး မြေသို့ကျ၍ မြေမျိုပြီးလျှင် အဝီစိငရဲ၌ ဖြစ်လေ၏။ ထိုအကြောင်းကို သိတော်မူ၍ ဘုရားဖြစ်ပြီးလျှင်-
အဝံသိရော ပတိတော ဥဒ္ဓပါဒေါ။
ယုဒ္ဓတ္ထိကော စ န လဘာမိ ယုဒ္ဓံ၊
ဧတ္တာဝတာ ဟောတိ ယတော အဓမ္မော။
ဟန္တွာ အဓမ္မံ ဝိဟနိတွာ ဘူမျာ။
ပါယာသိ ဝိတ္တော အဘိရူယှ သံန္ဒနံ၊
မဂ္ဂေနေဝ အတိဗလော သစ္စနိက္ကမော။
အသမ္မာနိတာ ယဿ သကေ အဂါရေ။
ဣဓေဝ နိက္ခိပ္ပ သရီရဒေဟံ၊
ကာယဿ ဘေဒါ နိရယံ ဝဇန္တိ တေ။
ယထာ အဓမ္မော ပတိတော အဝံသိရော။
သုသမ္မာနိတာ ယဿ သကေ အဂါရေ။
ဣဓေဝ နိက္ခိပ္ပ သရီရဒေဟံ၊
ကာယဿ ဘေဒါ သုဂတိံ ဝဇန္တိ တေ။
ယထာပိ ဓမ္မော အဘိရူယှ သန္ဒနံ။
ဟူသော ကြွင်းသော ဤဂါထာတို့ကို ဟောတော်မူ၏။
၃၃။ ဘိက္ခဝေ၊ ရဟန်းတို့။ ယုဒ္ဓိတ္ထိကော၊ စစ်ထိုးခြင်းကို အလိုရှိသော။ အဓမ္မော၊ အဓမ္မနတ်သည်။ ဣဒဉ္စ ဝစနံ၊ ဤဓမ္မနတ်၏ စကားကိုလျှင်။ သုတွာ၊ ကြား၍။ အဝံသိရော၊ ဦးခေါင်းဇောက်ထိုး။ ဥဒ္ဓံပါဒေါ၊ ခြေမိုးမျှော်။ ယုဒ္ဓံ၊ စစ်ထိုးခြင်းကို။ န လဘာမိ၊ ငါမရပြီ။ ဣတိ၊ ဤသို့ မြည်တမ်း၍။ ပတိတော၊ ကျလေ၏။ ဧတ္တာဝတာ၊ ဤသို့ကျသဖြင့်။ အဓမ္မော၊ အဓမ္မနတ်ကို။ ဟတော၊ သတ်အပ်သည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။
၃၄။ ဘိက္ခဝေ၊ ရဟန်းတို့။ ခန္တိဗလော၊ သည်းခံခြင်းအားနှင့် ပြည့်စုံသော။ အတိဗလော၊ အလွန်အားကြီးသော။ သစ္စနိက္ကမော၊ မှန်သော လုံ့လရှိသော။ ဝိတ္တော၊ စည်းစိမ်ဥစ္စာနှင့် ပြည့်စုံသော ဓမ္မနတ်သည်။ ယုဒ္ဓဗလံ၊ အဓမ္မနတ်၏ စစ်သည်ဗိုလ်စုကို။ ဝိဇေတွာ၊ အောင်၍။ အဓမ္မံ၊ အဓမ္မနတ်ကို။ ဟန္တွာ၊ သတ်၍။ ဘူမျာ၊ မြေ၌။ နိဟနိတွာ၊ မြှုပ်လတ်၍။ သန္ဒနံ၊ မိမိရထားကို။ အဘိရူယှ၊ စီး၍။ မဂ္ဂေနေဝ၊ ခရီးဖြင့်သာလျှင်။ ပါယာသိ၊ သွားလေ၏။
ကြီးသူမိဘ မရိုသေပြစ်
၃၅။ ဘိက္ခဝေ၊ ရဟန်းတို့။ ယဿ၊ အကြင်သူအား။ သကေ အဂါရေ၊ မိမိအိမ်၌။ မာတာ စ၊ အမိသည်လည်းကောင်း။ ပိတာ စ၊ အဖသည်လည်းကောင်း။ သမဏဗြဟ္မဏာ စ၊ ရဟန်းပုဏ္ဏားတို့သည်လည်းကောင်း။ သန္တိ၊ ရှိကုန်၏။ တေ၊ ထိုအမိ အဖ ရဟန်းပုဏ္ဏားတို့ကို။ အသမ္မာနိတာ၊ အရိုအသေ မပြုသောကြောင့်။ ဣဓေဝ၊ ဤလောက၌လျှင်။ သရီရဒေဟံ၊ ကိုယ်ခန္ဓာကို။ နိက္ခိပ္ပ၊ စွန့်ပစ်၍။ အဓမျမော၊ အဓမ္မနတ်သည်။ အဝံသိရော၊ ဦးခေါင်းဇောက်ထိုး။ ပတိတော ယထာ၊ ကျသကဲ့သို့။ တထာ၊ ထို့အတူ။ တေ၊ ထိုသူတို့သည်။ ကာယဿ၊ ကိုယ်၏။ ဘေဒါ၊ ပျက်သည်မှ။ ပရံ၊ နောက်၌။ နိရယံ၊ ငရဲသို့။ ဝဇန္တိ၊ သွားရကုန်၏။
ကြီးသူမိဘ ရိုသေကျိုး
၃၆။ ဘိက္ခဝေ၊ ရဟန်းတို့။ ယဿ၊ အကြင်သူအား။ သကေ အဂါရေ၊ မိမိအိမ်၌။ မာတာ စ၊ အမိကို လည်းကောင်း။ ပိတာ စ၊ အဖကိုလည်းကောင်း။ သမဏဗြာဟ္မဏာ စ၊ ရဟန်းပုဏ္ဏားတို့ကို လည်းကောင်း။ သုသမ္မာနိတာ၊ ကောင်းစွာ အရိုအသပြုသောကြောင့်။ ဣဓေဝ၊ ဤလောက၌လျှင်။ သရီရဒေဟံ၊ ခန္ဓာကိုယ်ကို။ နိက္ခိပ္ပ၊ စွန့်ပစ်၍။ ဓမ္မော၊ ဓမ္မနတ်သားသည်။ သန္ဒနံ၊ မိမိရထားကို။ အဘိရုယှ၊ စီး၍။ ဝဇတိ ယထာ၊ သွားသကဲ့သို့။ ထထာ၊ ထို အတူ။ တေ၊ ထိုသူတို့သည်။ ကာယဿ၊ ကိုယ်၏။ ဘေဒါ၊ ပျက်သည်မှ။ ပရံ၊ နောက်၌။ သုဂတိံ၊ သုဂတိဘဝသို့။ ဝဇန္တိ၊ သွားရကုန်၏။
ဇာတ်ပေါင်း... မြတ်စွာဘုရားသည် ဤသို့ တရားတော်ကို ဟောတော်မူ၍ ရဟန်းတို့ ယခုမှသာလျှင် ဒေဝဒတ်သည် ငါဘုရားနှင့်ဆန့်ကျင်သောကြောင့် မြေမျိုသည်မဟုတ်၊ ရှေး၌လည်း ဒေဝဒတ်ကို မြေမျိုဖူးသည်သာတည်း ဟု မိန့်တော်မူ၍ ဇာတ်ကို ပေါင်းတော်မူ၏။ ထိုအခါ အဓမ္မနတ်သည် ယခုအခါ ဒေဝဒတ်ဖြစ်လာ၏။ ထိုအဓမ္မနတ်၏ ပရိသတ်တို့သည်လည်း ဒေဝဒတ်၏ ပရိသတ်တို့ ဖြစ်လာကုန်၏။ ဓမ္မနတ်သားကား သင်တို့ဆရာ ငါဘုရားဖြစ်တော်မူလာ၏။ ဓမ္မနတ်၏ ပရိသတ်တို့သည်ကား ယခုအခါ ဘုရား၏ ပရိသတ်ဖြစ်လာကုန်၏။ ဤသို့ ဇာတ်ကိုပေါင်းတော်မူ၏။
တရားမသက်၊ အမှားဘက်၊ အပျက်ဖြစ်လိမ့်မည်
သုံးခုမြောက်သော ဓမ္မဒေဝပုတ္တဇာတ်သည်ပြီး၏။
*****
ဧကာဒသကနိပါတ်
၄။ ဥဒယဘဒ္ဒဇာတ်
နတ်သမီးနှင့်တူသော မိန်းမနှင့်သော်လည်း မပြစ်မှားခြင်း
ဟောတော်မူရာဌာန... နတ်လူတို့၏ဆရာ ဖြစ်တော်မူသော သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူသည်ရှိသော် သာသနာတော်မှ ဆန့်ကျင်သော ရဟန်းတစ်ယောက်ကို အကြောင်းပြု၍ ဧကာ နိသိန္နာ အစရှိသော ဂါထာပုဒ်ဖြင့် တန်ဆာဆင်အပ်သော ဤဥဒယဘဒ္ဒဇာတ်ကို ဟောတော်မူ၏။
ပစ္စုပ္ပန်ဝတ္ထု... ပစ္စုပ္ပန်ဝတ္ထုသည် ကုသ၌ ထင်ရှားစွာ ဖြစ်လတ္တံ့။ အထူးကိုဆိုအံ့။ ဘုရားသခင်သည် ထိုရဟန်းကို သာသနာတော်၌ ငြီးငွေ့မရွှင် ဆန့်ကျင်သောဟု ငါးကြားတော်မူသည် မှန်သလော ဟု မေးတော်မူ၍ အရှင်ဘုရား မှန်ပါ၏ ဟု နားတော် လျှောက်လတ်သော် ရဟန်း အဘယ့်ကြောင့် ကိလေသာ၏အစွမ်းဖြင့် ဤသို့သဘောရှိသော ဝဋ်ဆင်းရဲမှ ထွက်မြောက်ရာ ဘုရားသာသနာတော်၌ ရဟန်းပြုလျက် ဆန့်ကျင်ဘိသနည်း၊ ရှေးပညာရှိတို့သည် ကြွယ်ဝပြည့်စုံသော တစ်ဆယ့်နှစ်ယူဇနာရှိသော သုရုန္ဓနမြို့၌ မင်းပြုသည်ရှိသော် နတ်သမီးနှင့်တူသော။ မိန်းမနှင့်တကွ အနှစ်ခုနစ်ရာတို့ပတ်လုံး တစ်ခုသောတိုက်ခန်း၌ နေကုန်လတ်သော်လည်း ဣန္ဒြေကိုဖျက်၍ လောဘတဏှာ၏ အစွမ်းဖြင့် မကြည့်ဘူးကုန်ဟု မိန့်တော်မူ၍ အတိတ်ကို ဆောင်တော်မူ၏။
အတိတ်ဝတ္ထု... ရဟန်းတို့ လွန်လေပြီးသောအခါ ကာသိတိုင်း သုရုန္ဓနမြို့၌ ကာကရာဇ်မင်းသည် မင်းပြု၏။ ထိုမင်းအား သားသမီးတို့သည် မရှိကုန်၊ ထိုမင်းသည် မိမိ၏ မိဖုရားတို့ကို သားဆုကို တောင်းလော့ ဟု တိုက်တွန်၏။ ထိုအခါ ဘုရားလေင်းသည် ဗြဟ္မာ့ပြည်မှ စုတေ၍ မင်း၏ မိဖုရားကြီး၏ဝမ်း၌ ဖြစ်၏။ ထိုအခါ မင်းသားအား လူများ၏ နှလုံးကိုပွားစေ၍ ဖွားမြင်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့် ဥဒယဘဒ္ဒ ဟူသော အမည်ကို မှည့်ကုန်၏။
မင်းသားသည် ခြေဖြင့်သွားနိုင်သောအခါ တစ်ပါးသော သတ္တဝါသည် ဗြဟ္မာပြည်မှစုတေ၍ ထိုမင်း၏ မိဖုရားတစ်ယောက်ဝမ်း၌ သတို့သမီး ဖြစ်၏။ ထိုမင်းသမီးအားလည်း ဥဒယဘဒ္ဒါ ဟူသော အမည်ကို မှည့်ကုန်၏။
မင်းသားသည် အရွယ်သို့ရောက်သည်ရှိသော် အလုံးစုံသော အတတ်နှင့် ပြည့်စုံခြင်းသို့ ရောက်၏။ ဖွားသည်မှစ၍ မြတ်သောအကျင့်ကို ကျင့်၏။ အိပ်မက်ဖြင့်သော်လည်း မေထုန်အကျင့်ကို မသိစဘူး၊ ထိုမင်းသား၏ စိတ်သည် ကိလေသာတို့၌ မကပ်ငြိ၊ မင်းသည် သားတော်ကို မင်းအဖြစ်၌ အဘိသိက်သွန်း၍ ကချေသည်တို့ကို လုပ်ကျွေးစေအံ့ ဟု မင်းသားအထံသို့ သတင်းစကားကို စေ၏။ ဘုရားလောင်းသည် အကျွန်ုပ်သည် မင်းအဖြစ်ကို အလိုမရှိပါ၊ ကိလေသာတို့၌ အကျွန်ုပ်၏စိတ်သည် မကပ်ငြိ ဟု ပယ်၏။ အဖန်တလဲလဲ ဆိုသတ်သော်လျှင် ဇမ္ဗူရစ် ရွှေစင်ဖြင့်ပြီးသော မိန်းမရုပ်ကို ပြုလုပ်စေ၍ ဤအရုပ်နှင့်တူသော မိန်းမကိုရသော် မင်းအဖြစ်ကို ဝန်ခံအံ့ ဟု မယ်တော် ခမည်းတော်တို့အား စေ၏။ ထိုမိဘတို့သည် ထိုရွှေရုပ်ကို ဇမ္ဗူဒိပ်တစ်ကျွန်းလုံးကို လှည့်လည်စေ၍ ထိုအရုပ်နှင့်တူသော မိန်းမကို မရကုန်၍ ဥဒယဘဒ္ဒါ မင်းသမီးကို တန်ဆာဆင်၍ ထိုရွှေရုပ်၏အနီး၌ ထားကုန်၏။
မင်းဖြစ်ပြီ
ထိုဥဒယဘဒ္ဒါ မင်းသမီးသည် ထိုရွှေရုပ်ကိုလွှမ်းမိုး၍ တည်၏။ ထိုအခါ၌ ထိုသူနှစ်ယောက်တို့သည် အလိုမရှိကုန်ဘဲလျှင် အဖတူ အမိခြား နှစ်မဖြစ်သော ဥဒယဘဒ္ဒါမင်းသမီးကို မိဖုရားကြီးပြု၍ ဘုရားလောင်းကို မင်းအဖြစ်ဖြင့် အဘိသိက် သွန်းကုန်၏။
ရဟန်းပြုခြင်း
ထိုနှစ်ယောက်သော သူတို့သည်လည်း မြတ်သော အကျင့်ဖြင့် နေခြင်းကိုသာလျှင် နေကုန်၏။ နောက်အဖို့၌ မိဘတို့၏ သေလွန်သဖြင့် ဘုရားလောင်းသည် မင်းပြု၏။
ကတိကဝတ်
နှစ်ယောက်သော မင်းမိဖုရားတို့သည် တစ်ခုသောတိုက်ခန်း၌ နေကုန်သော်လည်း တဏှာ၏ အစွမ်းဖြင့် ဣန္ဒြေတို့ကိုဖျက်၍ အချင်းချင်း မကြည့်ဘူးကုန်။ စင်စစ်သော်ကား တို့နှစ်ယောက်တို့တွင် အကြင်သူသည် ဦးစွာသေအံ့၊ ထိုသူသည် ဖြစ်ရာအရပ်မှလာ၍ ဤမည်သောအရပ်၌ ဖြစ်သည်ဟု ကြလော့ ဟု ကတိကဝတ်ကို ပြုကုန်၏။
သိကြားမင်းဖြစ်ပြီး
ထိုအခါ ဘုရားလောင်းသည် အဘိသိက်ခံသည်မှ အနှစ်ခုနစ်ရာလွန်သဖြင့် သေခဲ့၏။ တစ်ပါးသော မင်းသည် မဖြစ်၊ ဥဒယဘဒ္ဒါမင်းသမီး၏ အာဏာဖြင့်သာ အမတ်တို့သည် တိုင်းပြည်ကို ဆုံးမကုန်၏။ ဘုရားလောင်းသည် တာဝတိံသာနတ်ပြည်၌ သိကြားမင်း၏အဖြစ်သို့ရောက်၍ စည်းစိမ် အခြံအရံများသည်၏ အဖြစ်ကြောင့် ခုနှစ်ရက်ပတ်လုံး အောက်မေ့ခြင်းငှာ မတတ်နိုင်။ ထိုဘုရားလောင်းသည် လူတို့၏ အရေအတွက် အနှစ်ခုနစ်ရာလွန်သဖြင့် ဆင်ခြင်၍ ဥဒယဘဒ္ဒါမင်းသမီးကို ဥစ္စာဖြင့် ဖျားယောင်းစုံစမ်း၍ မြတ်သောအသံကို ဆိုစေ၍ တရားဟော၍ ကတိကဝတ်ကို လွှတ်စေ၍ ပြန်အံ့ ဟု ကြံ၏။ ထိုအခါဝယ် လူတို့အား အနှစ်တစ်သောင်း အသက်ရှည်သောအခါ ဖြစ်သတတ် မင်းသမီးလည်း ထိုနေ့ညဉ့်အဖို့၌ ပိတ်ကုန်သော မြတ်သော ပြာသာဒ်အထက်၌ တန်ဆာဆင်သော ကျက်သရေရှိသော တိုက်ခန်းဝယ် တစ်ယောက်အတည်းလျှင် မတုန်မလှုပ် မိမိ၏သီလကို ဆင်ခြင်လျက်နေ၏။
မိဖုရားကို စမ်းကြည့်ပုံ
ထိုအခါ၌ သိကြားမင်းသည် ရွှေပဲရုပ်ဖြင့်ပြည့်သော ရွှေခွက်တစ်လုံးကိုယူ၍ လာပြီးလျှင် အိပ်ရာ တိုက်ခန်း၌ ထင်ရှားဖြစ်၍ တင့်အပ်သောအရပ်၌ ရပ်လျက် ထိုမင်းသမီးနှင့် အတူတကွ စကားပြောဟောလိုရကား-
ပါသာဒမာရုယှ အနိန္ဒိတင်္ဂီ။
ယာစာမိ တံ ကိန္နရနေတ္တစက္ခု။
ဣမေကရတ္တိံ ဥဘယော ဝသေမ။
ဟူသော ရှေးဦးသော ဤဂါထာကိုဆို၏။
တညဉ့်မျှ အတူနေပါရစေ
၃၇။ သုစိ၊ စင်ကြယ်သော အဝတ်ကိုလည်း ဝတ်ထသော။ သညတူရူ၊ သိမ်းဆည်း၍ ထားအပ်သော ပေါင်ရှိသော။ အနိန္ဒိတင်္ဂီ၊ မကဲ့ရဲ့အပ်သော ကိုယ်ရှိသော။ ကိန္နရနေတ္တစက္ခု၊ ကိန္နရီနှင့်တူသော မျက်စိရှိသော။ ရာဇဓီတ၊ မင်းသမီး။ ပါသာဒံ၊ ပြာသဒ်ထက်သို့။ အာရုယှ၊ တက်၍။ ဧကာ၊ ထစ်ယောက်ထီးတည်း။ နိသိန္နာ၊ နေ၏။ တံ၊ သင့်ကို။ ယာစာမိ၊ ခွင့်တောင်း၏။ ဣမံ ဧကရတ္တိံ၊ ဤတစ်ညဉ့်ကို။ ဥဘယာ၊ နှစ်ယောက်ကုန်သော ငါတို့သည်။ ဝသေမ၊ အတူတကွနေလိုပါကုန်၏။
ဘယ်လို လာသလဲ
ထို့နောင်မှ မင်းသမီးသည်-
ရက္ခိတံ ခဂ္ဂဟတ္ထေဟိ၊ ဒုပ္ပဝေသမိဒံ ပုရံ။
အထ ကေန နု ဝဏ္ဏေန၊ သင်္ဂမံ ဣစ္ဆသေ မယာ။
ဟူသော နှစ်ခုသော ဤဂါထာတို့ကို ဆို၏။
၃၈။ ဣဒံပုရံ၊ ဤသုရုန္ဓနပြည်သည်။ ဩကိဏ္ဏန္တရပရိခံ၊ ကျုံးသုံးတန် ခြံရံ၏။ ဒဠှမဋ္ဋာလကောဋ္ဌကံ၊ မြဲမြံသော ပြအိုး ပစ္စင် တံခါးမုခ်နှင့်လည်း ပြည့်စုံ၏။ ခဂ္ဂဟတ္ထေဟိ၊ သန်လျက်လက်စွဲကုန်သော သူတို့သည်။ ရက္ခိတံ၊ စောင့်ရှောက်အပ်သည်ဖြစ်၍။ ဒုပ္ပဝေသံ၊ ဝင်နိုင်ခဲ၏။
၃၉။ ဒဟရဿ ဝါ၊ သူငယ်၏လည်းကောင်း။ ယုဝိနောစာပိ၊ အရွယ်ရောက်သူ သူရဲသူခက်၏ လည်းကောင်း။ အာမော စ၊ လာခြင်းမည်သည်လည်း။ န ဝိဇ္ဇတိ၊ မရှိစဘူး။ အထ၊ ထိုသို့ မရှိစဘူးလျက်။ ကေန ဝဏ္ဏန၊ အဘယ်အကြောင်းကြောင့်။ မယာ၊ ငါနှင့်။ သင်္ဂမံ၊ အုံးအိပ်ရာယှဉ်တွဲ၍ မေတ္တာရစ်ခွေ ကြာနှင့်ရေကဲ့သို့ အဆွေခင်ပွန်းဖွဲ့၍ နေခြင်းကို။ ဣစ္ဆသေ နု၊ အလိုရှိသနည်း။
ငါ နတ်သားဖြစ်တယ်
ထိုအခါ သိကြားမင်းသည်-
တွံ မံ နန္ဒယ ဘဒ္ဒန္တေ၊ ပုဏ္ဏကံသံ ဒဒါမိ တေ။
ဟူသော လေးခုမြောက်သော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၄၀။ ကလျာဏိ၊ ကောင်းသောအဆင်းနှင့် ပြည့်စုံသော မင်းသမီး။ အဟံ၊ ငါသည်။ ယက္ခေ၊ နတ်သားသည်။ အသ္မိ၊ ဖြစ်၏။ တဝန္တိကေ၊ သင်၏အထံသို့။ အာဂတော၊ တန်ခိုးဖြင့်လာသည်။ အသ္မိ၊ ဖြစ်၏။ တေ၊ သင့်အား။ ဘဒ္ဒံ၊ ကောင်းခြင်းသည်။ အတ္ထု၊ ဖြစ်စေတည်း။ တွံ၊ သင်သည်။ မံ၊ ငါ့ကို။ နန္ဒယ၊ ကြိုက်နှစ်သက်လော့။ ဧဝံ၊ ဤသို့ကြိုက်နှစ်သက်သည်ရှိသော်။ ပုဏ္ဏကံသံ၊ ပဲရုပ်ဖြင့် ပြည့်သော ဤရွှေခွက်ကို။ တေ၊ သင်နှမအား။ ဒဒါမိ၊ ငါပေးအံ့။
ကန်တော့ဆွမ်းပါ
ထိုစကားကိုကြား၍ မင်းသမီးသည် -
န ပတ္ထယေ ဥဒယမတိစ္စ အညံ။
ဂစ္ဆေဝ တွံ ယက္ခ မဟာနုဘာဝ၊
မာ စဿု ဂန္တွာ ပုနရာဝဇိတ္ထ။
ဟူသော ငါးခုမြောက်သော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၄၁။ မဟာနုဘာဝ၊ ကြီးသော တန်ခိုးရှိသော။ ယက္ခ၊ နတ်မင်း။ အဟံ၊ ငါသည်။ ဒေဝံ ဝါ၊ နတ်ကိုလည်းကောင်း။ ယက်ခံ ဝါ၊ ဘီလူးကိုလည်းကောင်း။ အထ၊ ထိုမှတစ်ပါး။ မနုဿံ ဝါ၊ လူကိုလည်းကောင်း။ ဥဒယံ၊ ဥဒယမင်းကို။ အတိစ္စ၊ လွန်၍။ အညံ၊ ဥဒယမင်းသားမှ တစ်ပါးသော သူကို။ န ပတ္ထယေ- န ပတ္ထေမိ၊ မတောင့်တ။ တွံ၊ သင်သည်။ ဂစ္ဆေဝ-၈စ္ဆ ဧဝ၊ မြန်စွာသာ သွားလေလော့။ ဂန္တွာ၊ သွားပြီး၍။ ပုန၊ တစ်ဖန်။ မာ စ အာဝဇိတ္ထ၊ ပြန်မလာပါလင့်။
ထိုဂါထာ၏ အဓိပ္ပာယ်ကား- နတ်မင်း ငါသည် နတ်ကိုလည်းကောင်း, ဘီလူးကိုလည်းကောင်း, ဥဒယမင်းသားကို လွန်၍ တစ်ပါးသော သူကို မတောင့်တ၊ သင်သည်သာ သွားပါ၊ ဤအရပ်၌ မရပ်ပါလင့်၊ ငါ့ဖို့ဆောင်ခဲ့သော ပဏ္ဏာလက်ဆောင်ကို ငါအလိုမရှိ၊ သွားပြီး၍တစ်ဖန် ဤအရပ်သို့ ပြန်မလာပါလင့် ဟု ဆိုလိုသည်။
သိကြားမင်းသည် ထိုမင်းသမီး၏ စကားသံကို ကြားရ၍ မရပ်မူ၍ သွားသကဲ့သို့ ထိုအရပ်၌ပင်လျှင် ကွယ်လေ၏။
ဒုတိယနေ့ လူပျိုစကားပြော
နက်ဖြန်နေ့၌ ထိုညဉ့်အခါ၌လျှင် ရွှေပဲရုပ်ဖြင့်ပြည့်သော ငွေခွက်ကိုယူ၍ ထိုမင်းသမီးနှင့်တကွ စကားပြောလို၍-
ယံ ဟေတု သတ္တာ ဝိသမံ စရန္တိ။
မာ တံ ရတိံ ဇိယိ တုဝံ သုစိမှိတေ၊
ဒဒါမိ တေ ရူပိယံ ကံသပူရံ။
ဟူသော ခြောက်ခုမြောက်သော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၄၂။ ဘဒ္ဒေ၊ နှမ။ ကာမဘောဂိနံ၊ ကာမစည်းစိမ်ကို ခံစားကုန်သော သူတို့အား။ ယာသာ ရတိ၊ အကြင် မေထုန်ကာမ၌ မွေ့လျော်ခြင်းသည်။ ဥတ္တမာ၊ မြတ်၏။ ယံ ဟေတု၊ အကြင်မေထုန်ကာမ၌ မွေ့လျော်လိုသောကြေးင့်။ သတ္တာ၊ သတ္တဝါတို့သည်။ ဝိသမံ၊ ကာယဒုစရိုက် အစရှိသော မကောင်းမှုကို။ စရန္တိ၊ ကျင့်ကုန်၏။ သုစိမှိ၊ နှစ်သက်ဖွယ် ပြုံးရယ်တတ်သော မင်းသမီး။ တုဝံ၊ သင်သည်။ တံ ရတိံ၊ ထိုမေထုန်ကာမ၌ မွေ့လျော်ခြင်းကို။ မာ ဇိယိ၊ မပျက်စေလင့်။ ရူပိယံ ကံသပူရံ၊ ရွှေပဲရုပ်ဖြင့်ပြည့်သော ငွေခွက်ကို။ တေ၊ သင့်အား။ ဒဒါမိ၊ ငါပေး၏။
ထိုဂါထာ၏ အဓိပ္ပာယ်ကား- မင်းသမီးဖြစ်သော နှမ ကာမစည်းစိမ်ကို ခံစားသောသူတို့အား မွေ့လျော်ခြင်းတို့တွင် အကြင်မေထုန်ကာမ၌ မွေ့လျော်ခြင်းသည် လွန်သော မွေ့လျော်ခြင်းမည်၏။ အကြင်ကာမ၌ မွေ့လျော်ခြင်းဟူသော အကြောင်းနှင့် သတ္တဝါတို့သည် ကာယဒုစရိုက် အစရှိသော မကောင်းမှုကို ကျင့်ကုန်၏။ နှစ်သက်ဖွယ် ပြုံးရယ်တတ်သော နှမ ထိုမွေ့လျော်ခြင်းကို မပျက်စေလင့်၊ ငါသည်လည်း လာသည်ရှိသော် လက်ချည်း သက်သက် မလာ၊ ယမန်နေ့ ရွှေပဲရုပ်နှင့်ပြည့်သော ရွှေခွက်ကို ယူဆောင်ခဲ့၏။ ယနေ့ ရွှေပဲရုပ်နှင့်ပြည့် ငွေခွက်ကို ဆောင်လာ၏။ ငါသည် ရွှေပ်ရုပ်နှင့်ပြည့်သော ဤငွေခွက်ကို သင့်အားပေး၏ ဟု ဆိုလိုသည်။
တတိယနေ့ လာပြောသော်
မင်းသမီးသည် ကြံ၏။ ဤသူသည် စကားဟောခြင်းကို ရသည်ရှိသော် အဖန်ဖန် လာလတ္တံ့၊ ထို့ကြောင့် ယခုအခါ၌ ထိုသူနှင့် စကားမပြောအံ့ ဟု ကြံ၍ ထိုမင်းသမီးသည် တစ်ခွန်းသောစကားကိုမျှ မပြောလတ်သော် သိကြားမင်းသည် ထိုမင်းသမီး၏ စကားမပြောသော အဖြစ်ကိုသိ၍ ထိုအရပ်၌ပင်လျှင် ကွယ်၍ တစ်နေ့သ၌ ထိုညဉ့်အခါဝယ် အသပြာဖြင့်ပြည့်သော ကြေးခွက်ကိုယူ၍ နှမ ငါ့ကို ကာမ၌ မွေ့လျော်ခြင်းဖြင့် ရောင့်ရဲစံပယ်စေလော့၊ သင့်အား အသပြာဖြင့်ပြည့်သော ဤကြေးခွက်ကို ပေးအံ့ဟု ဆို၏။
လက်ဆောင်က နည်းနည်းလာသကိုး
ထိုသိကြားမင်းကိုမြင်၍ မင်းသမီးသည်-
ဥက္ကံသတီ ယတ္ထ ကရောတိ ဆန္ဒံ။
ဝိပစ္စနီကော တဝ ဒေဝဓမ္မော၊
ပစ္စက္ခတော ထောကတရေန ဧသိ။
ဟူသော ခုနစ်ခုမြောက်သော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၄၃။ ဘော ပုရိသ၊ အိုယောက်ျား။ နရော၊ ယောက်ျားသည်။ နာရိံ၊ မိန်းမကို။ ဓနေန၊ ဥစ္စာဖြင့်။ နိဇ္ဈာပယံ-နိဗ္ဗပယန္တော၊ သိစေသည်ရှိသော်။ ယတ္ထ၊ အကြင်မိန်းမ၌။ ဆန္ဒံ၊ အလိုကို။ ကရောတိ၊ ပြုအံ့။ တံ၊ ထိုမိန်းမကို။ ဥက္ကံသတိ၊ ချီးမွမ်း၏။ တဝ၊ သင်၏။ ဒေဝဓမ္မော၊ နတ်၏သဘောသည်။ ဝိပစ္စနီကော၊ ဆန့်ကျင်၏။ ပစ္စက္ခတော၊ မျက်မှောက်လျှင်။ ထောကတရေန၊ အလွန်နည်းသော ဥစ္စာဖြင့်။ ဧသိ၊ လာ၏။
ထိုဂါထာ၏ အဓိပ္ပာယ်ကား- အို ယောကျ်ား သင်သည် အလွန်မိုက်စွ၊ ထိုစကားသည် မှန်၏။ ယောက်ျားမည်သည်ကား မိန်းမကို ကိလေသာဖြင့် မွေ့လျော်ခြင်းကို ခံစားလိုသောကြောင့် ဥစ္စာလက်ဆောင်ဖြင့် စုံစမ်းဆင်ခြင်၍ သိစေသည်ရှိသော် အကြင်မိန်းမ၌ အလိုကို ပြု၏။ ထိုမိန်းမအား ချီးမွမ်းထောမနာ၍ များသည်ထက်များသော ဥစ္စာဖြင့် ဖြားယောင်းလှည့်ပတ် သွေးခေါ်၏။ သင်နတ်၏ အကျင့်သဘောသည် ဆန့်ကျင်၏။ သင်သည် ယမန်နေ့က ငါ့အား မျက်မှောက်လျှင် အလွန်နည်းသော ဥစ္စာဖြင့်လာ၏။ ရှေးဦးစွာသောနေ့၌ ရွှေဖြင့်ပြည့်သော ရွှေခွက်ကို ဆောင်ယူလာ၏။ နှစ်ရက်မြောက်သောနေ့၌ ရွှေဖြင့်ပြည့်သော ငွေခွက်ကို ဆောင်ယူခဲ့၏။ သုံးရက်မြောက်သောနေ့၌ အသပြာဖြင့်ပြည့်သော ကြေးခွက်ကို ဆောင်ယူ၏ ဟု ဆိုလိုသည်။
သင့်ရုပ်လွှာက အိုအိုလာ
ထိုစကားကိုကြား၍ သိကြားမင်းသည် နှမ မင်သမီး ငါသည် လိမ္မာသော ကုန်သည်နှင့်တူ၏။ အကျိုးစီးပွားမရှိသည်၌ ဥစ္စာကို မဆုတ်မယုတ်စေ၊ အကယ်၍ သင်သည် အသက်ဖြင့်လည်းကောင်း၊ အဆင်းဖြင့်လည်းကောင်း တိုးသည် ဖြစ်အံ့၊ ငါသည် သင့်အား ပဏ္ဏာလက်ဆောင်ကို တိုးပွား၍ ဆောရာ၏။ သင်သည် တစ်နေ့တစ်ပါး အသက်ဖြင့်လည်းကောင်း, အဆင်းဖြင့်လည်းကောင်း ဆုတ်ယုတ်သည်သာတည်း။ ထို့ကြောင့် ငါသည် ဥစ္စာလက်ဆောင်ကို ဆုတ်ယုတ်စေ၏ညဟု ဆိုလိုရကား-
နိဟီယတိ မနုဇာနံ သုဂတ္တေ။
တေနေဝ ဝဏ္ဏေန ဓနမ္ပိ တုယှံ၊
နိဟီယတိ ဇိဏ္ဏတရာသိ အဇ္ဇ။
ဟာယတေဝ တဝ ဝဏ္ဏော၊ အဟောရတ္တာနမစ္စယေ။
ဗြဟ္မစရိယံ စရေယျာသိ၊ ဘိယျော ဝဏ္ဏဝတီ သိယာ။
ဟူသော ဤသုံးဂါထာတို့ကို ဆို၏။
၄၄။ သုဂတ္တေ၊ ကောင်းသော ကိုယ်ရှိသော မင်းသမီး။ မနုဿလောကေ၊ လူ့ပြည်၌။ မနုဇာနံ၊ လူတို့အား။ အာယု စ၊ အသက်သည်လည်းကောင်း။ ဝဏ္ဏော စ၊ အဆင်းသည်လည်းကောင်း။ နိဟီယတိ၊ တစ်နေ့တစ်ပါး တစ်လတခြား ဆုတ်ယုတ်၏။ တေနေဝဝဏ္ဏေန၊ ထိုသို့ အသက် အဆင်း ဆုတ်ယုတ်သော အကြင်းကြောင့်သာလျှင်။ တုယှံ၊ သင့်အား။ ဓနမ္ပိ၊ ဥစ္စာကိုလည်း။ နိဟီယတိ၊ ဆုတ်ယုတ်စေ၏။ အဇ္ဇ၊ ယနေ့။ ဇိဏ္ဏတရာ၊ အလွန်အိုသည်။ အသိ၊ ဖြစ်ပြီ။
၄၅။ ယသဿိနီ၊ များသော အခြံအရံရှိသော။ ရာဇပုတ္တိ၊ မင်းသမီး။ ဧဝံ၊ ဤသို့။ မေ ပေက္ခမာနဿ ဝ၊ ငါမြင်စဉ်ပင်လျှင်။ တဝ၊ သင်၏။ ဝဏ္ဏော၊ အဆင်းသည်။ ဟာယတေဝ၊ ယုတ်သည်သာတည်း။ အဟောရတ္တာနံ၊ နေ့ညဉ့်တို့၏။ အစ္စယေ၊ လွန်သည်ရှိသော်။ အပဏ္ဏတ္တိကဘာဝမေဝ၊ ပညတ်စရာ အကောင်အထည်မရှိသည် အဖြစ်သို့သာလျှင်။ ဂမိဿတိ၊ ရောက်လတ္တံ့။
၄၆။ သုမေဓသေ၊ ကောင်းသော ပညာရှိသော။ ရာဇပုတ္တိ၊ မင်းသမီး။ တွံ၊ သင်သည်။ ဣမိနာ ဝယသာ ဧဝ၊ ဤအရွယ်ဖြင့်လျှင်။ ဗြဟ္မစရိယံ၊ မြတ်သောအကျင့်ကို။ စရေယျာသိ၊ ကျင့်လော့။ ဘိယျော၊ လွန်စွာ။ ဝဏ္ဏဝတီ၊ အဆင်းနှင့်ပြည့်စုံသည်။ သိယာ၊ ဖြစ်ရာ၏။
နတ်တွေကော မအိုပြီကော
ထို့နောင်မှ မင်းသမီးသည် ဤမှတစ်ပါးသော-
ဂတ္တေသု တေသံ ဝလိယော န ဟောန္တိ။
ပုစ္ဆာမိ တံ ယက္ခ မဟာနုဘာဝ၊
ကထံ နု ဒေဝါနံ သရီရဒေဟော။
ဟူသော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၄၇။ မဟာနုဘာဝ၊ ကြီးသောတန်ခိုးရှိသော။ ယက္ခ၊ နတ်မင်း။ မနုဿာ၊ လူတို့သည်။ ဇီရန္တိ ယထာ၊ အိုကုန်သကဲ့သို့။ တထာ၊ ထို့အတူ။ ဒေဝါ၊ နတ်တို့သည်။ နံ ဇီရန္တိ၊ မအိုကုန်သလော။ တေသံ၊ ထိုနတ်တို့၏။ ဂတ္တေသု၊ ကိုယ်တို့၌။ ဝလိယော၊ အရေတွန့်လိပ်ခြင်းတို့သည်။ န ဟောန္တိ၊ မဖြစ်ကုန်သလော။ ဒေဝါနံ၊ နတ်တို့၏။ သရီရဒေဟော၊ ခန္ဓာကိုယ်သည်။ ကထံ နု၊ အဘယ့်ကြောင့်လျှင်။ န ဇီရန္တိ၊ မအိုသနည်း။ တံ၊ သင်နတ်မင်းကို။ ပုစ္ဆာမိ၊ ငါ မေး၏။
နတ်တွေမအိုပါ
ထိုအခါ မင်းသမီးအား ပြောလို၍ သိကြားသည် ဤမှတစ်ပါး အခြားမဲ့သော-
ဂတ္တေသု တေသံ ဝလိယော န ဟောန္တိ။
သုဝေသုဝေ ဘိယျတရောဝ တေသံ။
ဒိဗ္ဗောစ ဝဏ္ဏော ဝိပုလာစ ဘောဂါ။
ဟူသော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၄၈။ မနုဿာ၊ လူတို့သည်။ ဇီရန္တိ ယထာ၊ အိုကုန်သကဲ့သို့။ ဒေဝါ၊ နတ်တို့သည်။ န ဇီရန္တိ၊ မအိုနိုင်ကုန်။ တေသံ၊ ထိုနတ်တို့၏။ ဂတ္တေသု၊ ကိုယ်တို့၌။ ဝလိယော၊ အရေတွန့်လိပ်ခြင်းတို့သည်။ န ဟောန္တိ၊ မဖြစ်နိုင်ကုန်။ တေသံ၊ ထိုနတ်တို့အား။ သုဝေ သုဝေ၊ နေ့တိုင်း နေ့တိုင်း။ ဘိယျတရော၊ လွန်သော။ ဒိဗ္ဗော၊ နတ်၌ဖြစ်သော။ ဝဏ္ဏော စ၊ အဆင်းသည်လည်းကောင်း။ ဝိပုလာ၊ များစွာပြန့်ပြောကုန်သော။ ဘောဂါ စ၊ စည်းစိမ်တို့သည်လည်းကောင်း။ ဟောန္တိ၊ ဖြစ်ကုန်၏။
နတ်ပြည်ရောက်ချင်တယ်
ထိုမင်းသမီးသည် နတ်ပြည်၏ ဂုဏ်ကျေးဇူးကိုကြား၍ ထိုနတ်ပြည်သို့ သွားရာသွားကြောင်း ခရီးကို မေးမြန်းလိုရကား-
မဂ္ဂေါ စ နေကာယတနံ ပဝုတ္တော။
ပုစ္ဆာမိ တံ ယက္ခ မဟာနုဘာဝ၊
ကတ္ထဋ္ဌိတော ပရလောကံ န ဘာယေ။
ဟူသော ဤမှတစ်ပါး အခြားမဲ့သော ဤဂါထာကိုဆို၏။
၄၉။ မဟာနုဘာဝ၊ ကြီးသောတန်ခိုးရှိသော။ ယက္ခ၊ နတ်မင်း။ ဣဓ၊ ဤလူ့ရွာ၌။ အနေကာ၊ များစွာသော။ ဇနတာ၊ လူအပေါင်းသည်။ ကိံသု၊ အဘယ်ကို။ ဘီတာ၊ ကြောက်၍။ ဒေဝလောကံ၊ နတ်ပြည်သို့။ န ဂစ္ဆထ၊ မသွားရသနည်း။ အနေကာယတနံ၊ များသော တည်ရာရှိသော။ ပဝုတ္တော၊ ပညာရှိတို့သည်ဟောအပ်သော။ မဂ္ဂေါ၊ နတ်ရွာခရီးသည်။ ကော၊ အဘယ်နည်း။ တံ၊ သင်နတ်မင်းကို။ ပုစ္ဆာမိ၊ မေးပါ၏။ ကတ္ထ၊ အဘယ်ခရီး၌။ ဌိတောဝ၊ တည်သော သူသည်လျှင်။ ပရလောကံ၊ တမလွန်လောကကို။ န ဘာယေ၊ မကြောက်သနည်း။
နတ်ရွာလမ်းပြတရား
ထိုအခါ၌ ထိုမင်းသမီးအား ပြောကြားလိုသော သိကြားမင်းသည်-
ကာယေန ပါပါနိ အကုဗ္ဗမာနော။
ဗဟုန္နပါနံ ဃရမာဝသန္တော၊
သဒ္ဓေါ မုဒူ သံဝိဘာဂီ ဝဒညူ။
သင်္ဂဟကော သခိလော သဏှဝါစော၊
ဧတ္ထဋ္ဌိတော ပရလောကံ န ဘာယေ။
ဟူသော တစ်ပါးသော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၅၀။ ဘဒ္ဒေ၊ နှမ။ ဝါစံ၊ နှုတ်ကိုလည်းကောင်း။ မနဉ္စ၊ နှလုံးကိုလည်းကောင်း။ သမ္မာ၊ ကောင်းစွာ။ ပဏိဓာယ၊ ဆောက်တည်၍။ ကာယေန၊ ကိုယ်ဖြင့်။ ပါပါနိ၊ မကောင်းမှုတို့ကို။ အကုဗ္ဗမာနော၊ မပြုသည်ဖြစ်၍။ ဃရံ၊ အိမ်၌။ အာဝသန္တော၊ နေသည်ရှိသော်။ ဗဟုံ၊ များစွာသော။ အန္နပါနံ၊ ထမင်းအဖျော်ကို။ ဒတွာ၊ လှူ၍။ သဒ္ဓေါ၊ သဒ္ဓါတရားနှင့် ပြည့်စုံသည်ဖြစ်၍။ မုဒူ၊ နူးညံ့သော စိတ်ရှိသည်ဖြစ်၍။ သံဝိဘာဂီ၊ အလှူအဖို့ကို ခွဲဝေလျက်။ ဝဒညူ၊ ဆုံးမခြင်းကို သိသည်ဖြစ်၍။ သင်္ဂါဟကော၊ သင်္ဂဟဝတ္ထု လေးပါးတို့ဖြင့် သင်္ဂြိုဟ်သည်ဖြစ်၍။ သခိလော၊ ချစ်ဖွယ်သောစကားကို ဆိုသည်ဖြစ်၍။ သဏှဝါစော၊ ပြေပြစ်သောစကား ရှိသည်ဖြစ်၍။ ဧတ္ထ၊ ဤဂုဏ်ကျေးဇူးအပေါင်း၌။ ဌိတော၊ တည်သောသူသည်။ ပရလောကံ၊ တမလွန်လောကကို။ န ဘာယေ၊ မကြောက်။
ထိုဂါထာ၏ အဓိပ္ပာယ်ကား- “ဥဒယဘဒ္ဒ အမည်ရှိသောနှမ- နှုတ်နှလုံးကို ကောင်းစွာထား၍ ကိုယ်ဖြင့် မကောင်းမှုကို မပြုသည်ဖြစ်၍ ဤဆယ်ပါးသော ကုသိုလ် ကမ္မပထတို့ကို ဆောက်တည်လျက် ကျင့်၍ များစွာကုန်သော ထမင်း အဖျော် လှူဖွယ်ဝတ္ထုတို့ကို အိမ်၌ နေလျက် အလှူ၏ အကျိုးသည် ရှိ၏ ဟု သဒ္ဓါတရားနှင့် ပြည့်စုံသည်ဖြစ်၍ နူးညံသောစိတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ အလှူအဖိုတို့ကို ဝေဖန်သည်၏အဖြစ်ဖြင့် ရဟန်းတို့သည် ဆွမ်းအလို့ငှာ ကြွလာကုန်သည်ရှိသော် ဆုံးမသည်မည်ကုန်၏။ ပစ္စည်းလေးပါးတို့ကို လှူသဖြင့် ထိုရဟန်းတို့၏ အဆုံးအမကို သိသောကြောင့် ပစ္စည်းလှူခြင်း ဆုံးမခြင်းကိုယူသဖြင့် သိသည်, သင်္ဂဟဝတ္ထုလေးပါးတို့ဖြင့် သင်္ဂြိုဟ်ထောက်ပံ့သည် ဖြစ်၍ ချစ်ဖွယ်ဆိုသည်၏အဖြစ်ဖြင့် ပြေပြစ်သော စကားရှိသည်၏ အဖြစ်ဖြင့် ဖြစ်ရာ၏။ ဤဂုဏ်ကျေးဇူး၌တည်သောသူသည် တမလွန်သို့သွားသည်ရှိသော် မကြောက် ဟု ဆိုလိုသည်။
သင်ဘယ်သူလဲ
ထို့နောင် မင်းသမီးသည် ထိုသိကြားမင်း၏စကားကို ကြား၍ ချီးမွမ်းခြင်းကို ပြုလိုကား -
ဥဠာရဝဏ္ဏံ ပုစ္ဆာမိ၊ ကော နု တွမသိ သုဗြဟာ။
ဟူသော ဤမှတစ်ပါး အခြားမဲ့သော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၅၁။ သုဗြဟာ၊ အလွန်မြတ်သော ကိုယ်ရှိသော။ ယက္ခ၊ နတ်မင်း။ မာတာ ယထာ၊ အမိကဲ့သို့။ ပိတာ ယထာ၊ အဖကဲ့ကို။ မံ၊ အကျွန်ုပ်ကို။ အနုသာသသိ၊ ဆုံးမပေ၏။ ဥဠာရဝဏ္ဏံ၊ တင့်တယ်သော အဆင်းရှိသော။ တံ၊ သင်နတ်မင်းကို။ ပုစ္ဆာမိ၊ မေးပါ၏။ တွံ၊ သင်နတ်မင်းသည်။ ကော၊ အဘယ်သူသည်။ အသိ နု၊ ဖြစ်သနည်း။
ထိုဂါထာ၏ အဓိပ္ပာယ်ကား- အမိအဖတို့သည် သားသမီးတို့ကို ဆုံးမကုန်သကဲ့သို့ ထို့အတူ အကျွန်ုပ်ကို ဆုံးမပေ၏။ အလွန်မြတ်သော ကိုယ်ရှိသော တင့်တယ်သောကိုယ်ရှိသာ နတ်မင်းသည် အဘယ်သူနည်း ဟု ဆိုလိုသည်။
ငါ ဥဒယမင်းတည်း
ထို့နောင်မှ ဘုရားလောင်းသည်-
အာမန္တ ခေါ တံ ဂစ္ဆာမိ၊ မုတ္တောသ္မိ တဝ သင်္ဂရာ။
ဟူသော ဤမှတစ်ပါး အခြားမရှိသော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၅၂။ ကလျဏိ၊ ကောင်းသောအပြင်ရှိသော မင်းသမီး။ အဟံ၊ ငါကား။ ဥဒု ယော၊ လူ၏အဖြစ်တွင် သင်၏ချစ်လင်ခင်ပွန်း ဥဒယမင်းသားသည်။ အသိ၊ ဖြစ်၏။ သင်္ဂရတ္တာ၊ ရှေး၌ ကတိကဝတ်ကြောင့်။ ဣဓ၊ ဤသင်၏အထံသို့။ အာဂတော၊ လာခဲ့၏။ တံ၊ သင်နှမချစ်ကို။ အာမန္တ ခေါ၊ တိုင်ပင်၍လျှင်။ ဂစ္ဆာမိ၊ သွားအံ့။ တဝ၊ သင်၏။ သင်္ဂရာ၊ ရှေး၌ပြုသော ကတိကဝတ်မှ။ မုတ္တာ၊ လွတ်သည်။ အသ္မိ၊ ဖြစ်၏။
ထိုဂါထာ၏ အဓိပ္ပာယ်ကား- ကောင်းသော အပြင်အာရှိသောမင်းသမီး-ငါကား ရှေးဘဝ၌ သင်၏ချစ်လင် ခင်ပွန်းဖြစ်သော ဥဒယမင်းသားတည်း၊ တာဝတိံသာနတ်ပြည်၌ သိကြားမင်းဖြစ်၏။ ဤအရပ်သို့လာသည်မှာလည်း သင်နှမကို ကိလေသာဖြင့် ချစ်ခင်လေးမြတ် နှစ်သက်အပ်သည်ဖြစ်၍ မလာ၊ သင်နှမကို စုံစမ်းပြီး၍ ကတိကဝတ်ကို ဖြေအံ့သော အကျိုးငှာ ရှေးဘဝ၌ ကတိကဝတ် သစ္စာရှိဖူးသည်၏ အဖြစ်ကြောင့် လာ၏။ ယခု သင်နှမကိုခေါ်၍ သွားအံ့၊ သင်၏ ကတိကဝတ် သစ္စာမှ လွတ်ပြီဟု ဆိုလိုသည်။
ခေါ်တော်မူပါ
မင်းသမီးသည် နှစ်သက်၍ သခင် သင်သည် ဥဒယမင်းသားပေလော ဟု ဝမ်းနည်းချင်ဖွယ် အသွယ်သွယ်ဆင်းသော မျက်ရည်တို့ဖြင့် ငိုမြည်တမ်းလျက် ကျွန်ုပ်သည် သခင်တို့နှင့် ကွေကွင်း၍ နေခြင်းငှာ မတတ်နိုင်ပါ၊ သခင်တို့၏အထံ၌ အတူတကွ ခစားလုပ်ကျွေး၍ နေပါရအောင် ကျင့်ဆောင်ဆုံးမ ပြသသွန်သင် ပဲ့ပြင်တော်မူပါ ဟု လျှောက်ဆိုလိုရကား -
အနာသာသ မံ ရာဇပုတ္တ၊ ယထာဿ ပုန သင်္ဂမော။
ဟူသော တစ်ပါးသော ဤဂါထာကိုဆို၏။
၅၃။ ရာဇပုတ္တ၊ အရှင်မင်းသား။ တွံ၊ အရှင်မင်းသည်။ ဥဒယော၊ ဥဒယ မင်းသားသည်။ သစေ အသိ၊ အကယ်၍ဖြစ်ပါအံ့။ သင်္ဂရတ္တာ၊ ကတိကဝတ် သစ္စာကြောင့်။ ဣဓ၊ ဤအကျွန်ုပ်၏ စံရာတိုက်ခန်းသို့။ အာဂတော၊ လာသည်ဖြစ်အံ့။ ယထာ၊ ယကြင်အခြင်းဖြင့် ဆုံးမ သည်ရှိသော်။ ပုန၊ တစ်ဖန်။ သင်္ဂမော၊ အုံးအိပ်ရာ ယှဉ်တွဲ၍ မေတ္တာရစ်ခွေ ကြာနှင့်ရေကဲ့သို့ အဆွေခင်ပွန်းသဖြင့် ပေါင်းမိကြပြန်သည်။ အဿ ဘဝေယျ၊ ဖြစ်ရာ၏။ တထာ၊ ထိုသို့ပေါင်းမိကြရအောင်။ မံ၊ အကျွန်ုပ်ကို။ အနုသာသ၊ ဆုံးမတော်မူပါလော့။
ထိုအခါ မင်းသမီးကို ဆုံးမလိုသော ဘုရားလောင်းသည်-
ဌာနံ နတ္ထိ ဓုဝံ စဝန္တိ သတ္တာ။
ပရိဇိယတိ အဒ္ဓုဝံ သရီရံ၊
ဥဒယေ မာ ပမာဒ စရဿု ဓမ္မံ။-
ဧကဿေဝ သိယာ အနညဓေယျာ။
တံစာပိ ဇဟတိ အဝီတရာဂေါ၊
ဥဒယေ မာ ပမာဒ စရဿု ဓမ္မံ။
ဘရိယာစာပိ ဓနေန ဟောန္တိ အတိတ္တာ။
တေ စာပိ ဇဟန္တိ အညမညံ၊
ဥဒယေ မာ ပမာဒ စရဿု ဓမ္မံ။
သံသာရေ သုဂတိံ ဒုဂ္ဂတိဉ္စ။
ဣတ္တရဝါသောတိ ဇာနိယာန၊
ဥဒယေ မာ ပမာဒ စရဿု ဓမ္မံ။
ဟူသော ဤလေးဂါထာတို့ကို ဆို၏။
၅၄။ ဥဒယေ၊ ဥဒယဘဒ္ဒါမည်သောမင်းသမီး။ သတ္တာနံ၊ သတ္တဝါတို့၏။ ဝယော၊ အရွယ်သုံးပါးသည်။ အတိပတတိ၊ လျင်မြန်စွာ လွန်တတ်၏။ ခဏော၊ ဥပါဒ် ဌီ ဘင်ဟူသော ခဏသုံးပါးသည်။ တထေဝ၊ ထို့အတူလျှင်။ အတိပတတိ၊ အလွန်လျင်မြန်၏။ ဌာနံ၊ မပြိုမကွဲ အမြဲတည်သော အရပ်သည်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ သတ္တာ၊ သတ္တဝါတို့သည်။ ဓုဝံ၊ မချွတ်မလွဲ အမြဲဧကန် အမှန်မုချ။ စဝန္တိ၊ ရွေ့ကုန်၏။ ပရိဇီယတိ၊ ကုန်းကွ ရွတ်ယို တွတွအို၏။ သရီရံ၊ ကိုယ်သည်။ အဒ္ဓုဝံ၊ မမြဲ။ မာ ပမာဒ၊ မမေ့မလျော့လင့်။ ဓမ္မံ၊ ကုသိုလ်ကမ္မပထတရား ဆယ်ပါးကို။ စရဿု၊ ကျင့်လော့။
၅၅။ ဥဒယေ၊ ဥဒ်ဒယဘဒ္ဒါမည်သောမင်းသမီး။ အနညဓေယျော၊ သူတစ်ပါးနှင့်မစပ်သော။ ဓနဿ၊ ဥစ္စာဖြင့်။ ပူရာ၊ ပြည့်သော။ ကသိဏာ၊ အလုံးစုံသော။ ပထဝီ၊ မြေသည်။ ဧကဿေဝ၊ တစ်ယောက်တည်းသော မင်းအားသာလျှင်။ သိယာ၊ ဖြစ်စေကာမူ။ အဝီတရာဂေါ၊ တဏှာနိုင်ငံသို့ လိုက်သော သူသည်။ တံစာပိ၊ ထိုအလုံးစုံသော ဧကရာဇ်မင်းအဖြစ်ကိုလည်း။ ဇဟတိ၊ စွန့်ရ၏။ မာ ပမာဒ၊ မမေ့မလျော့လင့်။ ဓမ္မံ၊ ကုသိုလ်ကမ္မပထတရား ဆယ်ပါးကို။ စရဿု၊ ကျင့်လော့။
အဓိပ္ပာယ်က ဇမ္ဗူဒီပါကျွန်းကို အစိုးရသော ဧကရာဇ်မင်း ဖြစ်ငြားသော်လည်း တဏှာနိုင်ငံသို့လိုက်သော သူသည် မရောင့်ရဲနိုင်ချေ။ ထို့ကြောင့် မမေ့မလျော့ ကုသိုလ်တရားကို ကြိုးစား၍ ကျင့်လော့ဟု ဆိုလိုသည်။
တရားသဖြင့် ကျင့်လေ
၅၆။ ဥဒယေ၊ ဥဒယဘဒ္ဒါမည်သော မင်းသမီး။ မာတာ စ၊ အမိသည်လည်းကောင်း။ ပိတာ စ၊ အဖသည်လည်းကောင်း။ ဘာတရော စ၊ ညီသားအစ်ကိုတို့သည်လည်းကောင်း။ ဘရိယာ စာပိ၊ မယားတို့သည်လည်းကောင်း။ ဓနေန၊ ဥစ္စာဖြင့်။ အတိတ္တာ၊ မရောင့်ရဲကုန်သည်။ ဟောန္တိ၊ ဖြစ်ကုန်၏။ တေဝါ၊ ထိုအမိအဖ အစရှိသော သူတို့သည်လည်း။ အညမညံ၊ အချင်းချင်း။ ဇဟန္တိ၊ စွန့်ရကုန်၏။ မာ ပမာဒ၊ မမေ့မလျော့လင့်။ ဓမ္မံ၊ တရားကို။ စရဿု၊ ကျင့်လော့။
၅၇။ ဥဒယေ၊ ဥဒယဘဒ္ဒါမည်သော မင်းသမီး။ ကာယော၊ ကိုယ်သည်။ ပရဘောဇနံ၊ ကျီးရဲ စွန်ရဲ ကျားရဲ သစ်ရဲ ဘီလူးရက္ခိုသ် အစရှိသော တစ်ပါးသော သတ္တဝါတို့၏ အစာအာဟာရတည်း။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဝိဒိတွာ၊ သိ၍။ သံသာရေ၊ သံသရာ၌။ သုဂတိ၊ သုဂတိဘုံဘဝ၌လည်းကောင်း။ ဒုဂ္ဂတိဉ္စ၊ ဒုဂ္ဂတိဘုံဘဝ၌လည်းကောင်း။ ဣတ္တရဝါသောတိ၊ ဤနှစ်ပါးတို့တွင် တပါးပါးသော နေရာတည်းဟု။ ဇာနိယာန၊ သိ၍။ မာ ပမာဒ၊ မမေ့မလျော့လင့်။ ဓမ္မံ၊ တရားကို။ စရဿု၊ ကျင့်လော့။
ရသေ့မ ပြုလုပ်ပါတော့မည်
ဤသို့ ဘုရားလောင်းသည် ထိုမင်းသမီးအား အဆုံးအမ ဩဝါဒကိုပေး၏။ ထိုမင်းသမီးသည်လည်း ဘုရားလောင်း၏ တရားစကား၌ ကြည်ညို၍ ချီးမွမ်းခြင်းကို ပြုလိုရကား-
ကသိရဉ္စ ပရိတ္တဉ္စ၊ တဉ္စ ဒုက္ခေန သံယုတံ။
သာဟံ ဧကာ ပဗ္ဗဇိဿာမိ၊ ဟိတွာ ကာသိံ သုရုန္ဓနံ။
ဟူသော ဤဂါထာကိုဆို၏။
၅၈။ မစ္စာနံ၊ သတ္တဝါတို့၏။ ဇီဝိတံ၊ အသက်သည်။ အပ္ပံ၊ နည်း၏။ ကသိရဉ္စ၊ ဆင်းလည်း ဆင်းရဲ၏။ ပရိတ္တဉ္စ၊ တို့လည်းတို့၏။ တဉ္စ၊ ထိုဆင်းရဲငြိုငြင်သော အသက်သည်လည်း။ ဒုက္ခေန၊ ဝဋ်ဆင်းရဲနှင့်။ သံယုတံ၊ ယှဉ်၏။ ဣတိ၊ ဤသို့။ အယံ ယက္ခော၊ ဤနတ်သည်။ ဘာသတိ၊ ဆို၏။ သာဓု၊ ကောင်းပေစွ တကား။ သာဟံ၊ ထိုငါသည်။ ကာသိံ သုရုန္ဓနံ၊ ကာသိတိုင်း သုရုန္ဓနမြို့ကို။ ဟိတွာ၊ စွန့်ပစ်၍။ ဧကာ၊ တစ်ယောက် အထီးတည်း။ ပဗ္ဗဇိဿာမီ၊ ရဟန်းပြုတော့အံ့။
ဘုရားလောင်းသည် ထိုမင်းသမီးအား အဆုံးအမ ဩဝါဒကို ပေးပြီး၍ မိမိနေရာ နတ်ရွာသို့လျှင် သွားလေ၏။ ထိုမင်းသမီးသည်လည်း မိုးသောက်သောနေ့၌ အမတ်တို့အား ပြည်ကို ဆောက်နှင်းပေးခဲ့၍ မြို့တွင်း၌ပင်လျင် နှလုံး မွေ့လျော်ဖွယ်ရှိသော ဥယျာဉ်၌ ရသေ့ရဟန်းပြုလုပ်ပြီးလျှင် တရားကိုကျင့်၍ အသက်အဆုံး၌ တာဝတိံသာ နတ်ပြည်ဝယ် ဘုရားလောင်း၏ အလုပ်အကျွေး မယားဖြစ်လေ၏။
ဇာတ်ပေါင်း... သဗ္ဗညူမြတ်စွာဘုရားသည် ဤသို့သော ဓမ္မဒေသနာကို ဆောင်တော်မူ၍ သစ္စာတို့ကို ပြပြီး၍ ဇာတ်ကို ပေါင်းတော်မူ၏။ သစ္စာတို့ကို ပြသောအဆုံး၌ သာသနာတော်၌ ငြီးငွေ့မရွှင် လူထွက်ချင်သော ရဟန်းသည် သောတာပတ္တိဖိုလ်၌ တည်၏။ ထိုအခါ မင်းသမီးသည် ရာဟုလမယ်တော် ဖြစ်လာ၏။ သိကြားမင်းသည် သင်တို့ဆရာ ငါဘုရား ဖြစ်လာ၏။ ဤသို့ ဇာတ်ကို ပေါင်းတော်မူ၏။
တစ်နေ့ကား ရွှေ၊ တစ်နေ့ ငွေ၊ လျော့လေ ဆင်းရုပ်ဝါ
လေးခုမြောက်သော ဥဒယဘဒ္ဒဇာတ်သည် ပြီး၏။
*****
ဧကာဒသကနိပါတ်
၅။ ပါနီယဇာတ်
အကုသိုလ်ကို နည်း၏ဟု မထေမဲ့မြင် မပြုသင့်ခြင်း
ဟောတော်မူရာဌာန... နတ်နှင့်တကွသော လောကကို ဆုံးမတော်မူတတ်သော သဗ္ဗညူမြတ်စွာဘုရားသည် ဇေတဝန် ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် ကိလေသာကို နှိပ်ခြင်းကို အကြောင်းပြု၍ မိတ္တော မိတ္တဿ အစရှိသော ဂါထာပုဒ်ဖြင့် တန်ဆာဆင်အပ်သော ဤပါနီယဇာတ်ကို ဟောတော်မူ၏။
ပစ္စုပ္ပန်ဝတ္ထု... တစ်ရံရောအခါ သာဝတ္ထိပြည်၌ နေကုန်သော ငါးရာကုန်သော အဆွေခင်ပွန်းဖြစ်ကုန်သော သူတို့သည် ဘုရားသခင်၏ ဓမ္မဒေသနာကို ကြားနာ၍ ရဟန်းပြုပြီး ပဉ္စင်းဖြစ်ကုန်ပြီး၍ ဇေတဝန် ကျောင်းတော်၌လျှင် နေကုန်လျက် ညဉ့်သန်းခေါင်အခါဝယ် ကာမဝိတက်ကို ကြံကုန်၏။ (အလုံးစုံအောက်၌ ဆိုအပ်ပြီးသော နည်းဖြင့်လျှင် သိအပ်၏။ ) အထူးကား - မြတ်စွာဘုရား၏ စေတော်မူခြင်းဖြင့် အရှင်အာနန္ဒာသည် ရဟန်းအပေါင်းကို စုဝေးစေသည်ရှိသော် မြတ်စွာဘုရားသည် ခင်းအပ်သော မြတ်သောနေရာ၌ သီတင်းသုံး နေတော်မူသည်ဖြစ်၍ မရည်သည်ကို ပြု၍ ကာမဝိတက်ကို ကြံကုန်သလောဟု မဆိုမူ၍ အလုံးစုံကို သိမ်းကျုံးသည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်သာလျှင် မေးတော်မူ၍ “ရဟန်းတို့ ကိလေသာသည် ငယ်သောမည်သည် မရှိ၊ ရဟန်းမည်သည်ကား ဖြစ်သော ကိလေသာကို နှိပ်စက် အပ်ကုန်၏။ ရှေးပညာရှိတို့သည် ဘုရားမဖြစ်သော ကာလ၌လည်း ကိလေသာကိုနှိပ်၍ ပစ္စေကဗောဓိဉာဏ်သို့ ရောက်ဖူးကုန်ပြီ ဟု မိန့်တော်မူ၍ အတိတ်ကို ဆောင်တော်မူ၏။
အတိတ်ဝတ္ထု... ရဟန်းတို့ လွန်လေပြီးသောအခါ ဗာရာဏသီပြည်၌ ဗြဟ္မဒတ်မင်းသည် မင်းပြုသည်ရှိသော် ကာသိတိုင်း၌ တစ်ခုသော ရွာ၌ အဆွေခင်ပွန်း နှစ်ယောက်တို့သည် ရေဘူးတို့ကိုယူ၍ လယ်သို့သွားကုန်၍ တင့်အပ်လျောက်ပတ်သော အရပ်၌ထား၍ လယ်ခုတ်ထွင်၍ ရေသိပ်သောအခါ လာ၍ ရေကို သောက်ကုန်၏။ ထိုနှစ်ယောက်တို့တွင် တစ်ယောက်သောသူသည် ရေသောက်အံ့သောငှာ လာ၍ မိမိ၏ရေကို စောင့်သည်ဖြစ်၍ တစ်ယောက်သောသူ၏ ရေဘူးမှ သောက်၍ ညချမ်းသောအခါ၌ တောမှထွက်၍ ရေချိုး၍ တည်လျက် ငါ့အား ကာယဒွါရ အစရှိသည်တို့ဖြင့် ယနေ့ တစိုးတစ်စိသော မကောင်းမှုကို ပြုမိခြင်းသည် ရှိသလောဟု စူးစမ်းဆင်ခြင်လတ်သော် ရေကိုခိုး၍ သောက်မိသော အပြစ်ကိုမြင်၍ ထိုသူသည် ထိတ်လန့်ခြင်းသို့ ရောက်သည်ဖြစ်၍ ဤအရာသည် ပွားလတ်သော် ငါ့ကို အပါယ်တို့၌ ပစ်ချလတ္တံ့၊ ဤကိလေသာ နှိပ်အံ့ ဟု ရေကိုခိုး၍ သောက်မိသောအပြစ်ကို အာရုံပြု၍ ဝိပဿနာကို ပွားစေ၍ ပစ္စကဗောဓိဉာဏ်ကို ဖြစ်စေ၍ ရသောကျေးဇူးကို ဆင်ခြင်လျက်တည်၏။
လယ်သမား ပစ္စေကဗုဒ္ဓါ
ထိုအခါ၌ ထိုပစ္စေကဗုဒ္ဓါကို အဖော်တစ်ယောက်သည် ရေချိုး၍ တက်လတ်သော် အဆွေ လာလှည့်၊ အိမ်သို့သွားကုန်အံ့ဟု ဆို၏။ သင်သည် သွားလေ၊ ငါ့အား အိမ်ဖြင့် ကိစ္စမရှိ၊ ငါတို့သည် ပစ္စေကဗုဒ္ဓါ မည်ကုန်၏ဟု ဆိုလတ်သော် ပစ္စေကဗုဒ္ဓါတို့သည် သင်နှင့်မတူကုန် ဟု ဆို၏။ ထိုအခါ ထိုလူကို ပစ္စေကဗုဒ္ဓါတို့သည် အဘယ်သို့ အဘယ် သဘောရှိကုန်သနည်း ဟု မေး၏။ ဆံလက်နှစ်သစ် ရှိကုန်သည် ဖြစ်၍ ဖန်ရည်စွန်းသော သင်္ကန်းကို ဝတ်ကုန်သည်သာဖြစ်၍ မြောက်အရပ် ဟိမဝန္တာ နန္ဒမူလိုဏ်၌ နေကုန်၏ ဟု ဆိုသည်ရှိသော် ထိုပစ္စေကဗုဒ္ဓါသည် ဦးခေါင်းကို သုံးသပ်တော်မူ၏။ ထိုခဏ၌ပင်လျှင် ထိုပစ္စေကဗုဒ္ဓါအား လူ၏အသွင် ကွယ်လေ၏။ နီသော နှစ်ထပ်သော သင်းပိုင်ကို ဝတ်လျှက်လျှင် လျှပ်စစ်နွယ်နှင့်တူသော ခါးပန်းဖွဲ့စည်း၍ လယ်ခေါင်ရန်းပန်း အဆင်းနှင့်တူသော ကိုယ်ဝတ်သင်္ကန်းကို လက်ဝဲတစ်ဖက် ပခုံးထက်၌တင်၍ တိမ်အဆင်းနှင့်တူသော ပံ့သကူသင်္ကန်းကို ပခုံးစွန်း၌တင်ထား၍ ပိတုန်းတောင် အဆင်းနှင့်တူသော မြေသပိတ်ကို လက်ဝဲပခုံးစွန်း၌ လွယ်လျက် တည်၏။ ထိုပစ္စေကဗုဒ္ဓါသည် ကောင်းကင်၌ရပ်လျက် တရားဟော၍ ပျံ၍ နန္ဒမူ လိုဏ်၌ သက်ဆင်း၏။
သူကြွယ် ပစ္စေကဗုဒ္ဓါ
ကာသိကရွာ၌သာလျှင် တစ်ယောက်သော သူကြွယ်သည်လည်း နေရာ၌နေလျက် တစ်ယောက်သော ယောကျ်ားသည် မိမိ၏မယားကို ခေါ်၍သွားသည်ကို မြင်လျှင် မြတ်သောအဆင်းကို ဆောင်သော ထိုမိန်းမကို ဣန္ဒြေတို့ကိုဖျက်၍ တစိန်းစိန်းကြည့်လျက် တစ်ဖန်ကြံ၏။ ငါ့အား
ဤလောဘသည် ပွားလတ်သော် ငါ့ကို အပါယ်ဘုံတို့၌ ပစ်ချ စေလတ္တံ့ဟု ထိတ်လန့်သော စိတ်နှလုံးရှိသည်ဖြစ်၍ ဝိပဿနာကို ပွားစေပြီးလျှင် ပစ္စေကဗောဓိဉာဏ်ကို ဖြစ်စေ၍ ကောင်းကင်၌ တည်လျက် တရားဟော၍ နန္ဒမူလိုဏ်သို့သာလျှင် ကြွလေ၏။
တစ်ယောက်သောသူသည်လည်း ကာသိတိုင်း ကာသိကရွာ၌သာလျှင် နေကုန်သော သားအဖ နှစ်ယောက်တို့သည် အတူတကွ ခရီးသွားကုန်၏။ တောအုပ်အဝ၌ သူခိုးတို့သည် ထကုန်၏။ ထိုခိုးသူတို့သည် သားအဖနှစ်ယောက်တို့ကို ရသည်ရှိသော် သားကိုချုပ်၍ ဥစ္စာကိုဆောင်၍ သင့်သားကို ယူလော့ ဟု အဖကို လွှတ်ကုန်၏။ ညီအစ်ကိုကို ရသည်ရှိသော် ညီကိုချုပ်ထား၍ အစ်ကိုကို လွှတ်လိုက်၏။ ဆရာတပည့်ကို ရသည်ရှိသော် ဆရာကိုချုပ်ထား၍ တပည့်ကို လွှတ်ကုန်၏။ တပည့်သည်လည်း ဖြားယောင်း၍ ဥစ္စာကိုဆောင်၍ ဆရာကိုယူ၍ သွား၏။
သား ပစ္စေကဗုဒ္ဓါ
ထိုအခါ၌ ထိုသားအဖ နှစ်ယောက်တို့သည်လည်း ထိုအရပ်၌ ခိုးသူတို့၏ ထသောအဖြစ်ကို သိ၍ သင်သည် ငါ့ကို အဖဟူ၍ မဆိုသင့်၊ ငါသာ်လည်း သင့်အား သားဟူ၍ မဆိုအပ် ဟု ကတိကဝတ် ပြု၍ ခိုးသူ့တို့သည် ဖမ်းယူသောအခါ သင်တို့သည် အချင်းချင်း အဘယ်သို့တော်ကုန်သနည်း ဟု မေးအပ်သည်ရှိသော် စိုးစဉ်းမျှ မတော်ကြကုန်ဟု သိလျက် ချွတ် ယွင်းသော စကားကို ဆိုခြင်းကို ပြုကုန်၏။ ထိုသားအဖ နှစ်ယောက်တို့သည် တောအုပ်မှထွက်၍ ညချမ်း၌ ရေချိုး၍ တည်ကြကုန်သည်ရှိသော် ထိုလူနှစ်ယောက်တို့တွင် သားသည် မိမိ၏ သီလကို သုတ် သင်သည်ရှိသော် ထိုမုသာဝါဒကိုမြင်၍ ဤမကောင်းမှုသည် ပွားများသည်ရှိသော် ငါ့ကို အပါယ်ဘုံတို့၌ ပစ်ချလတ္တံ့၊ ထို့ကြောင့် ဤကိလေသာကို နှိမ်အံ့ ဟု ဝိပဿနာကိုပွား၍ ပစ္စေကဗောဓိဉာဏ်ကိုဖြစ်စေ၍ ကောင်းကင်၌ တည်လျက် အဖအား တရားဟော၍ နန္ဒမူလိုဏ်သာလျှင် ကြွတော်မူ၏။
ရွာစား ပစ္စေကဗုဒ္ဓါ
ထိုမှတစ်ပါးလည်း ကာသိတိုင်း တစ်ခုသော ရွာ၌သာလျှင် တစ်ယောက်သော ရွာစားသည် သားကြီး၊ ငါးကြီး မသတ်လင့်ဟု စည်လည် မောင်းခတ်ခြင်းကို ပြုစေ၏။ ထိုအခါဝယ် ရွာစားကို အခွန်အတုတ် ဆက်သောအခါ၌ လူများသည် စုဝေး၍ဆို၏။ ရွာရှင် အကျွန်ုပ်တို့သည် သမင် ဝက် အစရှိသည်တို့ကို သတ်၍ နတ်တို့အား ဗလိနတ်စာကို ပြုကုန်အံ့၊ ဤအခါသည် ဗလိနတ်စာ တင်သောအခါတည်း ဟု ဆိုလေလျှင် သင်တို့ ရှေးထုံးစံရှိသည့်အတိုင်း ပြုကုန်လော့ဟု ဆိုသည်ရှိသော် လူတို့သည် မြားစွာသော သတ္တဝါတို့ကို သတ်ခြင်းကို ပြုကုန်၏။
ထိုရွာစားသည် များစွာသော ငါးအမဲကိုမြင်၍ ဤလူတို့သည် ဤမျှကုန်သော သတ္တဝါတို့ကို သတ်ကုန်သည်ရှိသော် ငါတစ်ယောက်၏ စကားကြောင့်လျှင် သတ်ကုန်၏ ဟု အလို့အလို့ကိုပြု၍ လေသွန်တံခါးကိုမှီ၍ ရပ်လျက်လျှင် ဝိပဿနာကို ပွားစေသော ခဏ၌ ပစ္စေကဗောဓိဉာဏ်ကိုဖြစ်စေ၍ ကောင်းကင်၌တည်လျှက် လူအများအား တရားဟော၍ နန္ဒမူလိုဏ်သို့သာလျှင် ကြွတော်မူလေ၏။
ကာသိကတိုင်း၌ပင်လျှင် တစ်ယောက်သော ရွာစားသည် သေအရက်ရောင်းဝယ်ခြင်းကို မြစ်တား၍ သခင်... ရှေး၌ ဤအခါဝယ် သေသောက်သဘင်ဖြစ်၏။ အဘယ်သို့ ပြုကုန်အံ့နည်း ဟု လူများသည် ဆိုလတ်သော် သင်တို့၏ ရှေးထုံးစံရှိတိုင်းပြုလေကုန် ဟု ဆိုလိုက်၏။ လူတို့သည် သဘင်ကိုပြု၍ သေကိုသောက်၍ ခိုက်ရန်ပြုကုန်လျှက် လက်ခြေတို့ကို ချိုး၍ ဦးခေါင်းကို ပေါက်ခွဲ၍ နားတို့ကို ဖဲ့၍ များစွာသော ဆင်းရဲဖြင့် ဖွဲ့ကုန်၏။
ရွာစားသည် ထိုဆင်းရဲသူတို့ကိုမြင်၍ ကြံ၏။ ငါသည် ခွင့်မပြုသည်ရှိသော် ဤသူတို့သည် ဤဆင်းရဲကို မရကုန်ရာ ဟု ကြံ၍ ထိုရွာစားသည် ဤမျှဖြင့် အလိုကိုပြု၍ လေသွန်တံခါးကို မှီ၍ ရပ်လျက်လျှင် ဝိပဿနာကိုပွားစေ၍ ပစ္စေကဗောဓိဉာဏ်ကို ဖြစ်စေ၍ ကုသိုလ်တရား၌ မမေ့မလျော့ ဖြစ်ကြကုန် ဟု ကောင်းကင်၌ တည်လျက် တရားဟော၍ နန္ဒမူလိုဏ်သို့သာလျှင် ကြွတော်မူလေ၏။
ဘယ်လို ရဟန်းပြုကြပါသလဲ
နောက်အဖို့၌ ငါးပါးသော ပစ္စေကဗုဒ္ဓါတို့သည် ဆွမ်းခံခြင်းငှာ ဗာရာဏသီ ပြည်တံခါး၌ သက်ဆင်းကုန်၍ ကောင်းစွာ ဝတ်ရုံကုန်လျက် ကြည်ညိုဖွယ် ရှိကုန်သော ရှေ့သို့တက်ခြင်း, နောက်သို့ဆုတ်ခြင်း အစရှိသည်တို့ဖြင့် ဆွမ်းအလို့ငှာ ကြွတော်မူကုန်သည်ရှိသော် မင်းအိမ်တခါးသို့ ရောက်ကုန်၏။ မင်းသည် ထိုပစ္စေကဗုဒ္ဓါတို့ကို မြင်လျှင် ကြည်ညိုသောစိတ် ရှိသည်ဖြစ်၍ မင်းအိမ်သို့ပင့်ဆောင်၍ ခြေတို့ကိုဆေး၍ ဆီမွှေးဖြင့် လိမ်းကျံ၍ ကောင်းမြတ်သော ခဲဖွယ် ဘောဇဉ်ဖြင့် လုပ်ကျွေး၍ တင့်အပ်လျောက်ပတ်သော အရပ်၌နေ၍ အရှင်ဘုရားတို့ အရှင်မြတ်တို့အား ပထမအရွယ်၌ ရဟန်းပြုကုန်သည်ရှိသော် ကာမဂုဏ်ငါးပါးတို့၌ အဘယ်အပြစ်ကို မြင်ကုန်သနည်း၊ အရှင်ဘုရားတို့အား အဘယ်အာရုံသည် ဖြစ်သနည်း ဟု မေး၏။
ပစ္စေကဗုဒ္ဓါ ၅-ပါးတို့အဖြေ
ထိုပစ္စေကဗုဒ္ဓါတို့သည် ထိုမင်းအား ကြားလိုရကား-
တေန ပစ္ဆာ ဝိဇိဂုစ္ဆိံ၊ တံ ပါပံ ပကတံ မယာ။
မာ ပုန အကရံ ပါပံ၊ တသ္မာ ပဗ္ဗဇိတော အဟံ။
တေန ပစ္ဆာ ဝိဇိဂုစ္ဆိံ၊ တံ ပါပံ ပကတံ မယာ။
မာ ပုန အကရံ ပါပံ၊ တသ္မာ ပဗ္ဗဇိတော အဟံ။
တေသာဟံ ပုစ္ဆိတော ဇာနံ၊ အညထာ နံ ဝိယာကရိံ။
မာ ပုန အကရံ ပါပံ၊ တသ္မာ ပဗ္ဗဇိတော အဟံ။
တေသာဟံ သမနုညာသိံ၊
မာ ပုန အကရံ ပါပံ။ တသ္မာ ပဗ္ဗဇိတော အဟံ။
ဗဟူနံ တေ အနတ္ထာယ၊ မဇ္ဇပါနမကပ္ပယုံ။
တေသာဟံ သမနုညာသိံ၊
မာ ပုန အကရံ ပါပံ၊ တသ္မာ ပဗ္ဗဇိတော အဟံ။
ဟူသော ရှစ်ဂါထာတို့ကို အစဉ်အတိုင်း ရွတ်ဆိုတော်မူကုန်၏။
ရေခိုးသောက်မှု သံဝေဂ
၅၉။ မဟာရာဇ၊ မြတ်သောမင်းကြီး။ မိတ္တော၊ အဆွေခင်ပွန်းဖြစ်သော ငါသည်။ မိတ္တဿ၊ အဆွေခင်ပွန်းတစ်ယောက်၏။ ပါနီယံ၊ ရေကို။ အဒိန္နံ၊ မပေးဘဲ။ ပရိဘုဉ္ဇိသံ၊ သုံးဆောင်မိ၏။ မယာ၊ ငါသည်။ တံပါပံ၊ ထိုမကောင်းမှုကို။ ပကတံ၊ ပြုမိ၏။ ပါပံ၊ မကောင်းမှုကို။ ပုန၊ တစ်ဖန်။ မာ အကရံ၊ ငါမပြုပြီ။ တေန၊ ထို့ကြောင့်။ ပစ္ဆာ၊ နောက်၌။ ဝိဇိဂုစ္ဆိံ၊ ငါစက်ဆုပ်ပြီ။ တသ္မာ၊ ထို့ကြောင့်။ အဟံ၊ ငါသည်။ ပဗ္ဗဇိတော၊ ရဟန်း ပြု၏။
သူ့မယားကြိုက်မှု သံဝေဂ
၆၀။ မဟာရာဇ၊ မြတ်သောမင်းကြီး။ ပရဒါရဉ္စ၊ သူ့မယားကိုလည်း။ ဒိသွာန၊ မြင်၍။ မေ၊ ငါ၏။ ဆန္ဒော၊ ကာမစ္ဆန္ဒသည်။ ဥဒပဇ္ဇထ၊ ဖြစ်ပြီ။ မယာ၊ ငါသည်။ တံပါပံ၊ ထိုမကောင်းမှုကို။ ပကတံ၊ ပြုမိ၏။ ပုန၊ တစ်ဖန်။ ပါပံ၊ မကောင်းမှုကို။ မာ အကရံ၊ ငါမပြုပြီ။ တေန၊ ထို့ကြောင့်။ ပစ္ဆာ၊ နောက်၌။ ဝိဇိဂုစ္ဆိံ၊ ငါစက်ဆုပ်ပြီ။ တသ္မာ၊ ထို့ကြောင့်။ အဟံ၊ သည်။ ပဗ္ဗဇိတော၊ ရဟန်း ပြု၏။
လိမ်ပြောမှု သံဝေဂ
၆၁။ မဟာရာဇ၊ မြတ်သော မင်းကြီး။ မေ၊ ငါ၏။ ပိတရံ၊ အဖကို။ စောရာ၊ ခိုးသူတို့သည်။ ကာနနေ၊ တောအုပ်ကြီး၌။ အဂဏှု၊ ဖမ်းကုန်၏။ ပုစ္ဆိတော၊ မေးအပ်သော။ အဟံ၊ ငါသည်။ တေသံ၊ ထိုခိုးသူတို့အား။ ဇာနံ၊ သိလျက်။ အညထာ၊ တစ်ပါးသောအရာဖြင့်။ နံ၊ ထိုပြဿနာကို။ ဝိယာကရိံ၊ ပြောကြားမိ၏။
၆၂။ မယာ၊ ငါသည်။ တံပါပံ၊ ထိုမကောင်းမှုကို။ ပကတံ၊ ပြုမိ၏။ ပုန၊ တစ်ဖန်။ ပါပံ၊ မကောင်းမှုကို။ မာ အကရံ၊ မပြုပြီ။ တေန၊ ထို့ကြောင့်။ ပစ္ဆာ၊ နောက်၌။ ဝိဇိဂုစ္ဆိံ၊ စက်ဆုပ်ပြီ။ တသ္မာ၊ ထို့ကြောင့်။ အဟံ၊ ငါသည်။ ပဗ္ဗဇိတော၊ ရဟန်းပြု၏။
အသက်သတ်မှု သံဝေဂ
၆၃။ မဟာရာဇ၊ မြတ်သောမင်းကြီး။ သောမယာဂေ၊ ဆန်းသစ်သောလ, တက်လတ်သောအခါ နတ်တို့အား ပူဇော်သော သောမယာဂယဇ်သည်။ ဥပဋ္ဌိတေ၊ ဖြစ်လတ်သော်။ မနုဿည၊ လူတို့သည်။ ပါဏာတိပါတံ၊ သူ့အသက် သတ်ခြင်းကို။ အကရုံ၊ ပြုကုန်၏။ အဟံ၊ ငါသည်။ တေသံ၊ ထိုသူတို့အား။ သမနုညာသိံ၊ ခွင့်ပြုမိ၏။
၆၄။ မယာ၊ ငါသည်။ တံ ပါပံ၊ ထိုမကောင်းမှုကို။ ပကတံ၊ ပြုမိ၏။ ပုန၊ တစ်ဖန်။ ပါပံ၊ မကောင်းမှုကို။ မာ အကရံ၊ ငါမပြုပြီ။ တေန၊ ထို့ကြောင့်။ ပစ္ဆာ၊ နောက်၌။ ဝိဇိဂုစ္ဆိံ၊ စက်ဆုပ်ပြီ။ တသ္မာ၊ ထို့ကြောင့်။ အဟံ၊ င်သည်။ ပဗ္ဗဇိတော၊ ရဟန်းပြု၏။
သေအရက် သံဝေဂ
၆၅။ မဟာရာဇ၊ မြတ်သောမင်းကြီး။ နော၊ အကျွန်ုပ်တို့၏။ ဂါမေ၊ ရွာ၌။ ယေ ဇနာ၊ အကြင်လူတို့သည်။ ပဌမံ၊ ရှေးဦးစွာ။ သုရာမေရယမာဓုကာ၊ သေအရက်ကို သစ်မည်စည်သီး မှည့်ရည်, ပျားရည်ကဲ့သို့ ချိုသောအရသာရှိ၏ဟု ထင်ကုန်သည်။ အာသု-အာသုံ၊ ဖြစ်ကုန်၏။ တေ ဇနာ၊ ထိုသူတို့သည်။ ဗဟူနံ၊ များစွာသော သူတို့၏။ အနတ္ထာယ၊ ပျက်စီးခြင်းငှာ။ မဇ္ဇပါနံ၊ သေအရက် သောက်ခြင်းကို။ အကပ္ပယုံ၊ ပြုကုန်၏။ အဟံ၊ ငါသည်။ တေသံ၊ ထိုသူတို့အား။ သမနုညာသိံ၊ ခွင့်ပြုမိ၏။
၆၆။ မယာ၊ ငါသည်။ တံ၊ ထိုမကောင်းမှုကို။ ပကတံ၊ ပြုမိ၏။ တေန၊ ထို့ကြောင့်။ ပစ္ဆာ၊ နောက်၌။ ဝိဇိဂုစ္ဆိံ၊ စက်ဆုပ်၏။ တသ္မာ၊ ထို့ကြောင့်။ အဟံ၊ ငါသည်။ ပဗ္ဗဇိတော၊ ရဟန်း ပြု၏။
မင်းသည်လည်း တစ်ပါး တစ်ပါး၏ ဖြေခြင်းကိုကြားရ၍ အရှင်ဘုရားတို့ ဤရဟန်းအဖြစ်သည် အရှင်ဘုရားတို့အားသာလျှင် လျောက်ပတ်၏ ဟု ချီးမွမ်းထောမနာခြင်းကိုပြု၏။ မင်းသည် ထိုပစ္စေကဗုဒ္ဓါတို့၏တရားကို ကြားနာရ၍ ကြည်ညိုသောစိတ် ရှိသည်ဖြစ်၍ သင်္ကန်းလျာ အဝတ်ပုဆိုးတို့ကိုလည်းကောင်း၊ ဆေးတို့ကိုလည်းကောင်းလှူ၍ ပစ်စဗေုဒ္ဓါတို့ကို လွှတ်လိုက်၏။ ထိုပစ္စေကဗုဒ္ဓါတို့သည်လည်း ထိုမင်းအား အနုမောဒနာပြု၍ ထိုနန္ဒမူလိုဏ်သို့သာလျှင် ကြွကုန်၏။
ကာမကြာင့် ဆင်းရဲသည်
ထိုအခါမှစ၍ မင်းသည် ဝတ္ထုကာမတို့၌ တပ်ခြင်း၊ ငဲ့ကွက်ခြင်း ကင်းသည်ဖြစ်၍ အတူးထူးသော အရသာရှိသော ဘောဇဉ်ကိုစား၍ မိန်းမတို့ကို စကားမပြောဘဲ မကြည့်ရှုဘဲ တပ်ခြင်းကင်းသောစိတ် ရှိသည်ဖြစ်၍ ထ၍ ကျက်သရေရှိသော တိုက်ခန်းသို့ဝင်၍ နေလျက် ဖြူသော နံရံ၌ ဩဒါတကသိုဏ်းကိုပြု၍ ဈာန်ကိုဖြစ်စေ၏။ ထိုမင်းသည် ဈာန်သို့ရောက်၍ ကာမဂုဏ်တို့ကို ကဲ့ရဲ့လိုရကား-
ယေ အဟံ ဋိသေဝန္တော၊ နာလဘိံ တာဒိသံ သုခံ။
ဟူသော ဤဂါထာကိုဆို၏။
၆၇။ ဘော၊ အို အချင်းတို့။ ကာမာ၊ ကာမဂုဏ်တို့သည်။ ဓီရတ္ထု၊ စက်ဆုပ်ဖွယ် ရှိစွတကား။ ယေ အဟံ၊ အကြင် ငါသည်။ ဒုဂ္ဂန္ဓေ၊ မကောင်းသော အနံ့ရှိကုန်သော။ ဗဟုကဏ္ဋကေ၊ များစွာသော ဆူးငြောင့်ရန်သူရှိကုန်သော။ ဗဟူကာမေ၊ များစွာသော ကာမဂုဏ်တို့ကို။ ပဋိသေဝန္တော၊ မှီဝဲသည်ဖြစ်၍။ တာဒိသံ၊ ထိုသို့သဘောရှိသော။ သုခံ၊ စျာန်ချမ်းသာကို။ န လဘိံ၊ မရ။
ကာမဂုဏ်ဟာ ချမ်းသာတယ်
ထိုအခါ ဘုရားလောင်း၏ မိဖုရားကြီးသည် ဤမင်းကား ပစ္စေကဗုဒ္ဓါတို့၏ တရားစကားကို ကြားနာရ၍ ဆန့်ကျင်သော သဘောရှိ၏။ ငါတို့နှင့်တကွ စကားမပြောဘဲလျှင် ကျက်သရေရှိသော တိုက်ခန်းသို့ဝင်၏။ ထိုမင်းကို စုံစမ်းဦးအံ့ ဟု ကြံ၍ ကျက်သရေရှိသော တိုက်ခန်းတံခါး၌ ရပ်လျက် ကာမဂုဏ်တို့၌ ကဲ့ရဲ့သော မင်း၏ ဥဒါန်းစကားကို ကြားလျှင် မင်းကြီး အရှင်မင်းကြီးသည် ကာမဂုဏ်တို့ကို ကဲ့ရဲ့၏။ ကာမဂုဏ်ချမ်းသာနှင့်တူသော ချမ်းသာမည်သည် မရှိ ဟု ကာမဂုဏ်တို့ကို ချီးမွမ်းလိုရကား-
ယေ ကာမေ ပဋိသေဝန္တိ၊ သဂ္ဂံ တေ ဥပပဇ္ဇရေ။
ဟူသော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၆၈။ မဟာရာဇ၊ မြတ်သော မင်းကြီး။ ကာမာ၊ ကာမဂုဏ်တို့သည်။ မဟဿာဒါ၊ များစွာ သာအပ်ကုန်သော။ သုခါ၊ ချမ်းသာမည်ကုန်၏။ ကာမာ၊ ကာမဂုဏ်တို့ထက်။ ပရံ၊ လွန်သော။ သုခံ၊ ချမ်းသာမည်သည်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ ယေ၊ အကြင် သူတို့သည်။ ကာမေ၊ ကာမဂုဏ်တို့ကို။ ပဋိသေဝန္တိ၊ မှီဝဲကုန်၏။ တေ၊ ထိုသူတို့သည်။ သဂ္ဂံ၊ နတ်ပြည်သို့။ ဥပပဇ္ဇရေ၊ ရောက်ကုန်၏။
မင်းကြီး တရားဟောခြင်း
ထိုစကားကိုကြား၍ ဘုရားလောင်းသည် သူယုတ်မ ပျက်လေလော့၊ အဘယ်သို့ ဆိုဘိသနည်း၊ ကာမဂုဏ်တို့၌ ချမ်းသာမည်သည် အဘယ်မှာ ရှိအံ့နည်း၊ ဤမဂုဏ်တို့သည် ဖောက် ပြန်တတ်သော ဆင်းရဲမည်ကုန်၏ ဟု ကဲ့ရဲ့လိုရကား -
ယေ ကာမေ ပဋိသေဝန္တိ၊ နိရယံ တေ ဥပပဇ္ဇရေ။
သတ္တီဝ ဥရသိ ခိတ္တာ၊ ကာမာ ဒုက္ခတရာ တတော။
ဖာလံဝ ဒိဝသံ တတ္တံ၊ ကာမာ ဒုက္ခတရာ တတော။
တမ္ဗလောတဝိလီနံဝ၊ ကာမာ ဒုက္ခတရာ တတော။
ဟူသော ဤဂါထာတို့ကို ဆို၏။
ကာမဂုဏ်သည် ငရဲပို့
၆၉။ ဒေဝီ၊ မိဖုရား။ ကမာ၊ ကာမဂုဏ်တို့သည်။ အပ္ပဿာဒါ၊ မသာအပ်သော သဘောရှိကုန်၏။ ဒုခါ၊ ဆင်းရဲကုန်၏။ ကာမာ၊ ကာမဂုဏ်တို့ထက်။ ပရံ၊ လွန်သော။ ဒုခံ၊ ဆင်းရဲမည်သည်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ ယေ၊ အကြင်သူတို့သည်။ ကာမေ၊ ကာမဂုဏ်တို့ကို။ ပဋိသေဝန္တိ၊ မှီဝဲကုန်၏။ တေ၊ ထိုသူတို့သည်။ နိရယံ၊ ငရဲသို့။ ဥပပဇ္ဇရေ၊ ရောက်ကုန်၏။
ကာမဂုဏ်သည် သန်လျက်-လှံ
၇၀။ ကာမာ၊ ကာမမဂုဏ်တို့သည်။ သုနိသိတော၊ ထက်စွာ သွေးအပ်သော။ အသိ ယထာ၊ သန်လျက်နှင့် တူ၏။ သုပါယိကော၊ လူတို့၏ သွေးကို လွန်စွာ သောက်တတ်သော။ နေတ္တိံသောဝ၊ သန်လျက်ကြီးနှင့်တူ၏။ ဥရသိ၊ ရင်၌။ ခိတ္တာ၊ ထိုးပစ်အပ်သော။ သတ္တီဝ၊ လှံမနှင့်တူ၏။ တတော၊ ထိုလှံဖြင့် ထိုးခြင်း, သန်လျက်ဖြင့် ခုတ်ခြင်းတို့ထက်။ ကာမာ၊ ကာမဂုဏ်တို့သည်။ ဒုက္ခတရာ၊ လွန်စွာဆင်းရဲကုန်၏။ ဝါ၊ ဆင်းရဲခြင်း ပြင်းပြကုန်၏။
ကာမဂုဏ်သည် မီးကျီးတွင်း
၇၁။ သာဓိကပေါရိသံ၊ တစ်သူကျော်လွန်သော အတိုင်းအရှည်ရှိသော။ ဇလိတံ၊ ပြောင်ပြောင်လောင်သော။ အင်္ဂါရာနံ ကာသုံ ဣဝ၊ မီးကျီးခဲ မီးကျီးတွင်းနှင့် တူ၏။ တစ်နည်း- အင်္ဂါရာနံ၊ မီးကျီးခဲတို့၏။ ကာသုံ ဣဝ၊ တွင်းနှင့်တူ၏။ ဒိဝသံ တတ္တံ၊ နေ့အခါ ပြင်းစွာပူသော။ ဖာလံ ဣဝ၊ နေလုလင်နှင့် တူ၏။ တတော၊ ထိုမီးကျီးတွင်း နေပူတို့ထက်။ ကာမာ၊ ကာမဂုဏ်တို့သည်။ ဒုက္ခတရာ၊ အလွန် ဆင်းရဲကုန်၏။
ကာမဂုဏ်သည် အဆိပ်
၇၂။ ဟလာဟလံ၊ လတ်တလော သေစေတတ်သော။ ဝိသံ ယထာ၊ အဆိပ်နှင့် တူ၏။ ပက္ကုထိတံ၊ ကျိုက်ကျိုက်ဆူဝေသော။ တေလံ ယထာ၊ ဆီနှင့် တူ၏။ တမ္ဗလောဟဝိလီနံ ဣဝ၊ မီးဖြင့် ချက်၍ကြေသော ကြေးနီရည်နှင့် တူ၏။ တတော၊ ထိုအဆိပ် ဆီပူ ကြေးနီရည်တို့ထက်။ ကာမာ၊ ကာမဂုဏ်တို့သည်။ ဒုက္ခတရာ၊ အလွန်ဆင်းရဲကုန်၏။
မင်းကြီး ရသေ့ဝတ်ပြီ
ဤသို့ ဘုရားလောင်းသည် မိဖုရားအား တရားဟော၍ အမတ်တို့ကို စည်းဝေးစေ၍ အို အမတ်တို့ သင်တို့သည် တိုင်းပြည်ကို စီရင်ကြကုန်လော့၊ ငါသည် ရဟန်းပြုတော့အံ့ ဟု မိန့်တော်မူ၍ လူအများသည် ငိုကုန်စဉ်ပင်လျှင် ထ၍ ကောင်းကင်၌ရပ်လျက် ဩဝါဒပေး၍ ကောင်းကင်၌ လေယာဉ်ခရီးဖြင့်သာလျှင် မြောက်ဟိမဝန္တာသို့ ကြွတော်မူ၍ နှလုံးမွေ့လျော်ဖွယ်ရှိသော အရပ်၌ ကျောင်းဆောက်၍ ရသေ့ရဟန်းပြု၍ အသက်၏အဆုံး၌ ဗြဟ္မာ့ပြည်သို့ လဲလျောင်းသည် ဖြစ်၏။
ဇာတ်ပေါင်း... သဗ္ဗညူမြတ်စွာဘုရားသည် ဤသို့သော ဓမ္မဒေသနာကို ဆောင်တော်မူ၍ ရဟန်းတို့ ကိလေသာမည်သည် ငယ်သည်ဟူ၍ မရှိ၊ အနည်းငယ်သော ကိလေသာကိုပင်သော်လည်း ပညာရှိတို့သည် နှိပ်စပ်သည်သာတည်း ဟု မိန့်တော်မူ၍ သစ္စာတို့ကိုပြ၍ ဇာတ်ကို ပေါင်းတော်မူ၏။ သစ္စာတို့ကို ပြသည်၏အဆုံး၌ ငါးရာကုန်သော ရဟန်းတို့သည် အရဟတ္တဖိုလ်၌ တည်ကုန်၏။ ထိုအခါ၌ ပစ္စေကဗုဒ္ဓါတို့သည် ပရိနိဗ္ဗာန်ပြုကုန်ပြီ၊ မိဖုရားသည် ရာဟုလာမယ်တော် ဖြစ်လာ၏။ မင်းသည် သင်တို့၏ဆရာ ငါဘုရား ဖြစ်လာ၏။ ဤသို့ ဇာတ်ကို ပေါင်းတော်မူ၏။
ကာမဟူသမျှ၊ ရှောင်ကုန်ကြ၊ ဒုက္ခရောက်မည်သာ
ငါးခုမြောက်သော ပါနီယဇာတ်သည် ပြီး၏။
*****
ဧကာဒသကနိပါတ်
၆။ ယုဓဉ္စယဇာတ်
ကာမဂုဏ်တို့ကိုစွန့်၍ တောထွက်ခြင်းအကြောင်း
ဟောတော်မူရာဌာန... နတ်နှင့်တကွသော လောကကို ဆုံးမတော်မူတတ်သော သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် ဇေတဝန် ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံး နေတော်မူသည်ရှိသော် မိတ္တာမစ္စပရိဗျူဠှံ အစရှိသော ဂါထာပုဒ်ဖြင့် တန်ဆာဆင်အပ်သော ဤယုဓဉ္စယဇာတ်ကို မြတ်သော တောထွက်ခြင်းကို အကြောင်း ပြု၍ ဟောတော်မူ၏။
ပစ္စုပ္ပန်ဝတ္ထု... ထိုစကားကို ချဲ့ဦးအံ့။ တစ်နေ့သ၌ တရား သဘင်ဝယ် စည်းဝေးကုန်သော ရဟန်းတို့သည် ငါ့ရှင်တို့ ဘုရားသခင်သည် လူ့ဘောင်လောက၌ နေတော်မူသည်ဖြစ်အံ့၊ အလုံးစုံသော စကြဝဠာတိုက်၌ ရတနာခုနစ်ပါးနှင့်ပြည့်စုံသော တန်ခိုးလေးပါးနှင့်ပြည့်စုံသော တစ်ထောင်အလွန်ရှိသော သားအပေါင်းဖြင့် ခြံရံအပ်သော စကြာမင်းဖြစ်ရာ၏။ ဤသို့ဖြစ်လျက် ဤသို့သော ကျက်သရေ၏ ပြည့်စုံခြင်းကို စွန့်ပယ်၍ ကာမဂုဏ်တို့၌ အပြစ်ကိုမြင်၍ သန်းခေါင်အခါဝယ် ဆန္နအမတ်လျှင်အဖော်ရှိသည်ဖြစ်၍ ကဏ္ဍိကမြင်းကို တက်စီးလျက် တောထွက်၍ အနော်မာမြစ်နား၌ ရဟန်းပြု၍ ခြောက်နှစ်ပတ်လုံး ပြုနိုင်ခဲလှသော ဒုက္ကရစရိယာအကျင့်ကို ကျင့်တော်မူ၍ သဗ္ဗညုတဉာဏ်သို့ ရောက်တော်မူ၏ ဟု သဗ္ဗညုတ ဘုရားသခင်၏ ဂုဏ်ကျေးဇူးစကားကို ပြောဆိုကုန်၏။
ဘုရားသခင်သည် ကြွတော်မူလာ၍ ရဟန်းတို့ ယခု ငါလာတော်မူသောအခါ၌ အဘယ်စကားဖြင့် စည်းဝေးကြကုန်သနည်း ဟု မေးတော်မူ၍ ဤမည်သော စကားဖြင့် စည်းဝေးပါကုန်၏ ဟု နားတော် လျှောက်လတ်သော် ရဟန်းတို့ ငါဘုရားသည် ယခုမှသာလျှင် မြတ်သော တောထွက်ခြင်းကို ပြုသည်မဟုတ်၊ ရှေ့၌လည်း တစ်ဆယ့်ရှစ်ယူဇနာရှိသော ဗာရာဏ သီပြည်၌ မင်းအဖြစ်ကိုစွန့်၍ တောထွက်တော်မူသည်သာတည်း ဟု မိန့်တော်မူ၍ အတိတ်ကို ဆောင်တော်မူ၏။
အတိတ်ဝတ္ထု... ရဟန်းတို့ လွန်လေပြီးသောအခါ ရမ္မပြည်၌ သဗ္ဗဒတ္တ အမည်ရှိသော ရမ္မမင်းသည် မင်းပြု၏။
ဗာရာဏသီ ခုနစ်မည်
ထိုစကားကို ထင်စွာပြဦးအံ့။ ဗာရာဏသီပြည်သည် ဥဒယဘဒ္ဒဇာတ်၌ သုရုန္ဓနအမည်ရှိသော မြို့ဖြစ်၏။ စူဠသုတသောမဇာတ်၌ သုဒဿနမြို့မည်၏။ သောဏနန္ဒဇာတ်၌ ဗြဟ္မဝဍ္ဎနမြို့ မည်၏။ ခဏ္ဍဟာလဇာတ်၌ ပုပ္ဖဝတီမြို့မည်၏။ သင်္ခဗြဟ္မဇာတ်၌ မောဠိနီမြို့မည်၏။ ဤယုဓဉ္စယဇာတ်၌ ရမ္မမြို့မည်၏။ ဤသို့ ဗာရာ ဏသီပြည်၏ အမည်သည် ရံခါ ပြောင်းလဲ၏။
ထိုရမ္မနဂိုရ်၌ သဗ္ဗဒတ္တမင်းအား သားတစ်ထောင်ရှိ၏။ ယုဓဉ္စယ အမည်ရှိသော သားကြီးအား အိမ်ရှေ့မင်းအဖြစ်ကို ပေး၏။
ရဟန်းပြုခွင့်တောင်း
ထိုအိမ်ရှေ့မင်းသည် နေ့တိုင်းနေ့တိုင်း ကြီးစွာသော အလှုကို ဖြစ်စေ၏။ ဤသို့ ကာလမြင့်ရှည်လတ်သော် ဘုရားလောင်းသည် နံနက်စောစောကလျှင် မြတ်သောရထားကို တက်စီး၍ များစွာသော ကျက်သရေ၏ တင့်တယ်ခြင်းဖြင့် ဥယျာဉ်ကစားအံ့သောငှာ သွားလတ်သော် သစ်ပင်ဖျား မြက်ဖျား သစ်ခက်ဖျား ပင့်ကူမြှေး, ပင့်ကူချည် ကွန်ယက် အစရှိသည်တို့၌ ပုလဲကွန်ရက်၏ အသွင်ဖြင့် ကပ်ငြိသော ဆီးနှင်း ပေါက်တို့ကို မြင်၍ အချင်းရထားထိန်း ဤအပေါက်သည် အဘယ်နည်း ဟု မေး၍ အရှင်မင်းသား ဤအပေါက်ကား ဆီးနှင်းပေါက် မည်ကုန်၏ ဟု ကြား၍ နေ့အဖို့ပတ်လုံး ဥယျာဉ်ကစား၍ ညချမ်းသောအခါ၌ ပြန်ခဲ့သည်ရှိသော် ထိုဆီးနှင်းပေါက်တို့ကို မမြင်၍ အချင်းရထားထိန်း ထိုဆီးနှင်းပေါက်တို့သည် အဘယ်မှာနည်း၊ ယခုအခါ၌ ထိုဆီးနှင်းပေါက်တို့ကို မမြင်ရ ဟု မေး၏။ အရှင်မင်းသား နေတက်သည်ရှိသော် ထိုအလုံးစုံသော ဆီးနှင်းပေါက်တို့သည် ပျက်စီး၍ မြေ၌ကျ၏ ဟု ကြား၍ ထိတ်လန့်ခြင်းသို့ရောက်၍ ဤသတ္တဝါတို့၏ ဇီဝိတသင်္ခါရတို့သည်လည်း မြက်ဖျား၌ ဆီးနှင်း ပေါက်နှင့် တူကုန်သည်သာတည်း၊ ငါသည် အိုခြင်း နာခြင်း သေခြင်းတို့သည် မနှိပ်စက်မီလျှင် မယ်တော် ခမည်းတော်တို့ကိုပန်၍ ရဟန်းပြုခြင်းငှာ သင့်၏ ဟု ဆီးနှင်းပေါက်ကိုသာ အာရုံပြု၍ ဘဝသုံးပါးကို ရဲရဲပြောင်ပြောင် လောင်သကဲ့သို့ ရှာလျက် မိမိ၏အိမ်သို့ မသွားဘဲ တန်ဆာဆင်ခြင်းနှင့်စပ်သော တရားစီရင်ရာ လွှတ်ဦးသဘင်၌နေသော အဖ၏ထံသို့သွား၍ အဖကိုရှိခိုး၍ တင့်အပ်လျောက်ပတ်သော အရပ်၌ ရပ်လျက် ရဟန်းအဖြစ်ကို တောင်းပန်လိုသော ဘုရားလောင်းသည်-
ပဗ္ဗဇိဿာမဟံ ရာဇ၊ တံ ဒေဝေါ အနုမညတု။
ဟူသော ရှေးဦးစွာသော ဤဂါထာကိုဆို၏။
၇၃။ ရထေသဘ၊ ရထားစီးချင်း မင်းတကာတို့ထက် မြတ်တော်မူသော။ ရာဇ၊ ခမည်းတော်မင်းကြီး။ မိတ္တာမစ္စပရိဗျူဠှံ၊ ချစ်သော အမတ်အပေါင်းခြံရံသော ခမည်းတော်မင်းကြီးကို။ အဟံ၊ အကျွန်ုပ်သည်။ ဝန္ဒေ၊ ရှိခိုးပါ၏။ အဟံ၊ အကျွန်ုပ်သည်။ ပဗ္ဗဇိဿာမိ၊ ရဟန်းပါတော့အံ့။ ရာဇ၊ ခမည်းတော်မင်းကြီး။ ဒေဝေါ၊ အရှင်မင်းကြီးသည်။ တံ၊ အကျွန်ုပ်၏ ထိုရဟန်းပြုခြင်းကို။ အနုမညတု၊ ခွင့်ပြုတော်မူပါလော့။
ခွင့်မပေးနိုင်
ထိုအခါ၌ မင်းသားကို မြစ်တားလိုသော မင်းကြီးသည်-
ယော တံ ဟိံသတိ ဝါရေမိ၊ မာ ပဗ္ဗဇ ယုဓဉ္စယ။
ဟူသော နှစ်ခုမြောက်သော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၇၄။ ပုတ္တ၊ ချစ်သား။ သစေ၊ အကယ်၍။ ကာမေဟိ၊ ကာမဂုဏ်တို့ဖြင့်။ တေ၊ သင်ချစ်သားအ။ ဦနံ၊ ယုတ်အံ့။ အဟံ၊ ငါသည်။ တေ၊ သင်ချစ်သားအား။ ပရိပူရယာမိ၊ ပြည့်စေအံ့။ ယော၊ အကြင်သူသည်။ တံ၊ သင်ချစ်သားကို။ ဟိံသတိ၊ ညှဉ်းဆဲအံ့။ တံ၊ ထိုညှဉ်းဆဲသောသူကို။ ဝါရေမိ၊ မြစ်အံ့။ ယုဓဉ္စယ၊ ငါ့သား ယုဓဉ္စယ။ မာ ပဗ္ဗဇ၊ ရဟန်းမပြုပါလင့်။
ရဟန်းပဲ ပြုလိုပါသည်
ထိုစကားကို ကြား၍ မင်းသားသည်-
ဒီပဉ္စ ကတုမိစ္ဆာမိ၊ ယံ ဇရာ နာဘီကီရတိ။
ဟူသော သုံးခုမြောက်သော ဤဂါထာကိုဆို၏။
၇၅။ တာတ၊ ဖခင်။ မေ၊ အကျွန်ုပ်အား။ ကာမေဟိ၊ ကာမဂုဏ်တို့ဖြင့်။ ဦနံ၊ ယုတ်ခြင်းသည်။ န အတ္ထိ၊ မရှိပေ။ မေ၊ အကျွန်ုပ်အား။ ဟိံသိတာ၊ ညှဉ်းဆဲသောသူသည်လည်း။ န ဝိဇ္ဇတိ၊ မရှိပေ။ ယံ ဒီပံ၊ အကြင်တည်ရာကျွန်းကို။ ဇရာ၊ အိုခြင်းသည်။ နာဘီကီရတိ၊ မဖျက်ဆီးနိုင်။ တံ ဒီပဉ္စ၊ ထိုတည်ရာကျွန်းကိုသာလျှင်။ ကာတုံ၊ ပြုခြင်းငှာ။ ဣစ္ဆာမိ၊ အလိုရှိပါ၏။
ထိုသို့ အဖန်တလဲလဲ မင်းသားသည် ရဟန်းအဖြစ်ကို တောင်းပန်၏။ မင်းသည် ရဟန်းမပြုလင့် ဟု မြစ်၏။ ထို အကြောင်းကို ထင်စွာ ပြတော်မူလိုသော သဗ္ဗညူမြတ်စွာဘုရားသည်-
ဟူသော ထက်ဝက်သော ဤဂါထာကို ဟောတော်မူ၏။
၇၆။ ဘိက္ခဝေ၊ ရဟန်းတို့။ တဒါ၊ ထိုအခါ၌။ ပုတ္တော ဝါ၊ သားသည်လည်း။ ပိတရံ၊ အဖကို။ ယာစေ၊ တောင်းပန်၏။ ပိတာ ဝါ၊ အဖသည်လည်။ ဩသံ၊ ရင်၌ဖြစ်သော။ ပုတ္တံ၊ သားကို။ ယာစတိ၊ တောင်းပန်၏။
ထိုမှကြွင်းသော-
နေဂမော တံ ယာစေ တာတ၊ မာ ပဗ္ဗဇ ယုဓဉ္စယ။
ဟူသော ထက်ဝက်သော ဤဂါထာကို မင်းသည် ဆို၏။
တာတ၊ အမောင်။ တံ၊ ထိုငါ့သားကို။ နေဂမော၊ နိဂုံးသူအပေါင်းသည်။ ယာစေ၊ တေင်းပန်၏။ ယုဓဉ္စယ၊ ငါ့သား ယုဓဉ္စယ။ တွံ၊ သင်သည်။ မာ ပဗ္ဗဇ၊ ရဟန်းမပြုလင့်။
ရဟန်းပဲ ပြုပါရစေ
မင်းသသည် တစ်ဖန်လည်း-
မာဟံ ကာမေဟိ သမ္မတ္တော၊ ဇရာယ ဝသမနွဂူ။
ဟူသော ငါးခုမြောက်သော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၇၇။ ရထေသဘ၊ ရထားစီးချင်း မင်းတကာတို့ထက် မြတ်သော။ ဒေဝ၊ ခမည်းတော်မင်းကြီး။ မံ၊ အကျွန်ုပ်ကို။ တံ ပဗ္ဗဇံ၊ ထိုရဟန်းပြုခြင်းကို။ မာ နိဝါရေဟိ၊ မမြစ်ပါလင့်။ မံ၊ အကျွန်ုပ်ကို။ ကာမေဟိ၊ ကာမဂုဏ်တို့ဖြင့်။ မာ သမ္မတ္တော၊ မယစ်မူးပါးစလင့်။ ဇရာယ၊ အိုခြင်း၏။ ဝသံ၊ နိုင်ငံသို့။ အနွဂူ၊ အစဉ်တစိုက်လိုက်ရသည်။ မာ ဟောမိ၊ မဖြစ်ရပါစေလင့်။
မယ်တော်ပါ တားမြစ်
ဤသို့ မင်းသားဆိုသည်ရှိသော် မင်းကြီးသည် စကားဆိုရာမရဖြစ်၏။ ထိုမင်းသား၏ အမိဖြစ်သော မိဖုရားကြီးသည် သားတော်ကား ရဟန်းအဖြစ်ကို ခွင့်တောင်း၏ ဟုကြားသိ၍ သင်တို့သည် အသို့ဆိုကုန်သနည်း ဟု အသက်မရှူနိုင်သော မျက်နှာဖြင့် ရွှေထမ်းစင်၌နေ၍ လျင်စွာ တရားစီရင်ရာ လွှတ်ဦးသဘင်သို့သွား၍ တောင်းပန်လိုရကား-
စိရံ တံ ဒဋ္ဌုမိစ္ဆာမိ၊ မာ ပဗ္ဗဇ ယုဓဉ္စယ။
ဟူသော ခြောက်ခုမြောက်သော ဤဂါထာကိုဆို၏။
၇၈။ တာတ၊ အမောင် ငါ့သား။ တံ၊ သင်သားကို။ အဟံ၊ ငါသည်။ ယာစာမိ၊ တောင်းပန်ပါ၏။ ပုတ္တ၊ ချစ်သား။ အဟံ၊ ငါသည်။ နိဝါရယေ၊ တားမြစ်၏။ တံ၊ သငါ့ကို။ စိရံ၊ မြင့်ရှည်စွာ။ ဒဋ္ဌုံ၊ မြင်ခြင်းငှာ။ ဣစ္ဆာမိ၊ အလိုရှိ၏။ ယုဓဉ္စယ၊ ချစ်သား ယုဓဉ္စယ။ မာ ပဗ္ဗဇ၊ ရဟန်းမပြုပါလင့်။
မတားပါနှင့် မယ်တော်
ထိုစကားကိုကြား၍ မင်းသားသည်-
ဧဝမာယု မနုဿာနံ၊ မာ မံ အမ္မ နိဝါရယ။
ဟူသော ခုနစ်ခုမြောက်သော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၇၉။ အမ္မ၊ မိခင်။ သူရိယုဂ္ဂမနံ၊ နေထွက်သည်ရှိသော်။ တိဏဂ္ဂမှိ၊ မြက်ဖျား၌။ ဥဿာဝေါ၊ ဆီးနှင်းပေါက်သည်။ ပတိ ဣဝ၊ ကျသကဲ့သို့။ ဧဝံ၊ ဤအတူ။ မနုဿာနံ၊ လူတို့၏။ အာယု၊ အသက်သည်။ အပ္ပံ၊ နည်း၏။ မံ၊ အကျွန်ုပ်ကို။ မာ နိဝါရယ၊ မမြစ်ပါလင့်။
ဤဂါထာ၏ အဓိပ္ပာယ်ကား- မိခင် မြက်ဖျား၌ ဆီးနှင်းပေါက်သည် နေထွက်သည်ရှိသော် တည်ခြင်းငှာ မတတ်နိုင်၊ မြေ၌ကျသကဲ့သို့ ဤအတူ ထိုသတ္တဝါတို့၏ အသက်သည်တို့၏။ အခိုက်အတန့် တစ်ခဏသာတည်း။ မြင့်ရှည် မတည်၊ ဤသို့သဘောရှိသော လူတို့၏နေရာ၌ အဘယ့်ကြောင့် မိခင်သည် မြင့်ရှည်စွာ အကျွန်ုပ်ကို မြင်ချင်ဘိသနည်း၊ အကျွန်ုပ်ကို မတားမြစ်ပါလင့် ဟုဆိုလိုသည်။
မယ်တော်ကို ခေါ်သွားပါ
ဤသို့ဆိုသော်လည်း ထိုမယ်တော်သည် အဖန်တလဲလဲ တောင်းပန်သည်သာတည်း၊ ထို့နောင်မှ ဘုရားလောင်းသည် ခမည်းတော်ကိုခေါ်စေလို၍-
မာ မေ မာတာ တရန္တဿ၊ အန္တရာယကရာ အဟု။
ဟူသော ရှစ်ခုမြောက် ဤဂါထာကိုဆို၏။
၈၀။ ရထေသဘ၊ ရထားစီးချင်း မင်းတကာတို့ထက် မြတ်သော ဖခင်။ ဣမံ၊ ဤမယ်တော်ကို။ တရမာနော၊ အဆောတလျင်။ ယာနံ၊ ယာဉ်သို့။ အာရောပေတု၊ တင်စေလော့။ မာတာ၊ မယ်တော်သည်။ တရန္တဿ၊ ခရီးခဲကို ကူးသော။ မေ၊ အကျွန်ုပ်၏။ အန္တရာယကရာ၊ အန္တရာယ်ကို ပြုတတ်သည်။ မာ အဟု၊ မဖြစ်စေလင့်။
ထိုဂါထာ၏ အဓိပ္ပာယ်ကား- ရထားစီးချင်း မင်းတကာတို့ထက် မြတ်သောဖခင် အကျွန်ုပ်၏ မယ်တော်ကို လျင်မြန်သော ယောက်ျားသည် ရွှေထမ်းစင်၌ တင်စေလော့။ ပဋိသန္ဓေနေခြင်း, အိုခြင်း, နာခြင်း သေခြင်းတည်းဟူသော ခရီးကိုကူးသော အကျွန်ုပ်၏ အန္တရာယ်ကို မယ်တော်သည် မပြုပါစေလင့် ဟု ဆိုလိုသည်။
မယ်တော် ငိုကြွေးရပြီ
မင်းကြီးသည် သားတော် စကားကိုကြား၍ မိဖုရားကြီးသွားတော့၊ သင်၏ ယာဉ်၌နေ၍ ရတိဝဍ္ဎန ပြာသာဒ်သို့ တက်လော့ ဟု ဆို၏။ ထိုမိဖုရားကြီးသည် မင်း၏ စကားကိုကြားလျှင် တည်တံ့ခြင်းငှာ မတတ်နိုင်သည်ဖြစ်၍ မောင်းမအပါင်း ခြံရံလျက် ပြသဒ်သို့တက်၍ သားတော်အကြောင်းကား အသို့နည်း ဟု လွှတ်တော်ကို ကြည့်လျက် ရပ်၏။ ဘုရားလောင်းသည် အမိ၏ သွားသောအခါ၌ ခမည်းတော်ကို တစ်ဖန် တောင်းပန်၏။ မင်းကြီးလည်း တားမြစ်ခြင်းငှာ မတတ်နိုင်၍ ချစ်သား သွားလိုသော် သင်၏ စိတ်ကို အပြီးသို့ရောက်စေ၍ ရဟန်းပြုလော့” ဟု ခွင့်ပြု၏။ မင်းခွင့်ပြုသောအခါ ဘုရားလောင်း၏ ညီတော်ဖြစ်သော ယုဓိဋ္ဌိလ မင်းသားသည် အဖကို ရှိခိုး၍ ဖခင် အကျွန်ုပ်အားလည်း ရဟန်းအဖြစ်သို့ အခွင့်ပြုတော်မူပါလော့ဟု တောင်းပန်၍ ခွင့်ပြုလျှင် ညီနောင်နှစ်ယောက်တို့သည် အဖကို ရှိခိုး၍ ကာမဂုဏ်တို့ကိုပယ်စွန့်၍ လူများအပေါင်းခြံရံလျက် ရွှေလွှတ်တော်မှ ထွက်ကုန်၏။ မယ်တော်မိဖုရားလည်း ဘုရားလောင်းကိုကြည့်၍ သားသည် ရဟန်း ပြုပြီးသော် ရမ္မမြို့သည် ဆိတ်ညံလတ္တံ့ ဟု ငိုကြွေးလိုရကား-
ယုဓဉ္စယော အနုညာတော၊ သဗ္ဗဒတ္တေန ရာဇိနာ။
သောယံ ကုမာရော ပဗ္ဗဇိတော၊ ကာသာယဝသနော ဗလီ။
ဟူသော နှစ်ခုကုန်သာ ဤဂါထာတို့ကို ဆို၏။
၈၁။ ဘောန္တော နာရိယော၊ အို မောင်းမတို့။ တုမှေ၊ သင်တို့သည်။ အဘိဓာဝထ၊ လျင်စွာ ပြေးကြကုန်။ တေ၊ ရှင်မင်းကြီးအား။ ဘဒ္ဒံ၊ ကောင်းခြင်းသည်။ ဟောတု၊ ဖြစ်စေသတည်း။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဝဒထေ၊ ဆိုကြပါချေကုန်။ သဗ္ဗတ္တေန၊ သဗ္ဗဒတ္တ အမည်ရှိသော။ ရာဇိနာ၊ မင်းသည်။ ယုဓဉ္စယော၊ ငါ့သား ယုဓဉ္စယကို။ အနုညာတော၊ ခွင့်ပြုလိုက်ခဲ့ပြီ။ ရမ္မကံ၊ ရမ္မမြို့သည်။ သုညံ၊ ဆိတ်ညံသည်။ ဟေဿတိ၊ ဖြစ်လတ္တံ့တကား။
၈၂။ ယုဝါ၊ ပျိုနုစွာသော။ ကဉ္စနသန္နိဘော၊ ရွှေအဆင်းနှင့်တူသော အဆင်းရှိသော။ ယော ကုမာရော၊ အကြင်မင်းသားသည်။ သဟဿာနံ၊ သားတစ်ထောင်ထက်။ သေဋ္ဌော၊ အကြီးဆုံးသည်။ အဟု၊ ဖြစ်၏။ ဗလီ၊ ခွန်အားရှိသော။ သော အယံ ကုမာရော၊ ထိုအကြီးဆုံးမင်းသားသည်။ ကာသာယဝသနော၊ ဖန်ရည်စွန်းသော သင်္ကန်းကို ဝတ်လျက်နေသော နေခြင်းဖြင့်။ ပဗ္ဗဇိတော၊ ရဟန်းပြုလေပြီတကား။
ထိုဘုရားလောင်းသည် မိဘတို့ကို ရှိခိုး၍ ညီတော်ဖြစ်သော ယုဓိဋ္ဌိလမင်းသားကိုယူ၍ မြို့မှထွက်၍ လူအများကိုပြန်စေ၍ ညီနောင်နှစ်ယောက်တို့သည် ဟိမဝန္တာသို့ဝင်၍ နှလုံး မွေ့လျော်ဖွယ်ရှိသော အရပ်၌ ကျောင်းသင်္ခမ်း ဆောက်လုပ်၍ ရသေ့ရဟန်းပြု၍ ဈာန် အဘိ ညာဉ်ကို ဖြစ်စေလျက် တောသစ်မြစ် တောသစ်သီး အစရှိသည်တို့ဖြင့် အသက်ထက်ဆုံး မျှကုန်၍ ဗြဟ္မာ့ပြည်သို့ လဲလျောင်းကုန်၏။
ထိုအကြောင်းကို ဘုရားဖြစ်ပြီး၍ အဆုံး၌ သဗ္ဗညူမြတ်ဘုရားသည်-
ပဟာယ မာတာပိတရော၊ သင်္ဂံ ဆေတွာန မစ္စုနော။
ဟူသော ဤဂါထာဖြင့် ပြတော်မူ၏။
၈၃။ ဘိက္ခဝေ၊ ရဟန်းတို့။ ယုဓဉ္စယော စ၊ ယုဓဉ္စယမင်းသားသည်လည်းကောင်း။ ယုဓိဋ္ဌိလော စ၊ ယုဓိဋ္ဌလမင်းသားသည်လည်းကောင်း။ ဥဘော၊ နှစ်ပါးကုန်သော။ ကုမာရာ၊ မင်းသားတို့သည်။ မာတာပိတရော၊ မိဘတို့ကို။ ပဟာယ၊ စွန့်၍။ မစ္စုနော၊ မစ္စုမာရ်၏။ သင်္ဂံ၊ ရာဂ ဒေါသ မောဟဟူသော ကပ်ငြိခြင်းကို။ ဆေတွာန၊ ဖြတ်၍။ ပဗ္ဗဇိတာ၊ ရဟန်းပြုကုန်၏။
ဇာတ်ပေါင်း... သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် ဤသို့သော ဓမ္မဒေသနာကိုဆောင်၍ သစ္စာတို့ကို ပြတော်မူ၍ ရဟန်းတို့ ယခုမှသာလျှင် တောထွက်မှုကို ပြုသည်မဟုတ်၊ ရှေး၌လည်း ငါဘုရားသည် မင်းအဖြစ်ကို စွန့်ပစ်ခွာရှောင်၍ ရဟန်းပြုဖူးသည်သာတည်း ဟု မိန့်တော်မူ၍ ဇာတ်ကို ပေါင်းတော်မူ၏။ ထိုအခါ၌ မယ်တော်ခမည်းတော်တို့သည် မြတ်သော သာကီဝင် မင်းမျိုးတို့သည် ဖြစ်လာကုန်၏။ ယုဓိဋ္ဌိလမင်းသားသည် အာနန္ဒာ ဖြစ်လာ၏။ ယုဓဉ္စယမင်းသားသည် ငါဘုရားဖြစ်တော်မူလာ၏။ ဤသို့ဇာတ်ကို ပေါင်းတော်မူ၏။
အို နာ သေးဘေး၊ လာမည့်ရေး၊ ကြံတွေးကြောက်သင့်စွာ
ခြောက်ခုမြောက်သော ယုဓဉ္စယဇာတ်သည်ပြီး၏။
*****
ဧကာဒသကနိပါတ်
၇။ ဒသရထဇာတ်
တည်ကြည်ဖြောင့်မတ်သော ရာဇမင်းအကြောင်း
ဟောတော်မူရာဌာန... နတ်နှင့်တကွသော လောကကို ဆုံးမတော်မူတတ်သော သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် ဇေတဝန် ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူသည်ရှိသော် အဖသေသော တစ်ယောက်သော သူကြွယ်ကို အကြောင်းပြု၍ ဧထံ လက္ခဏ သီတာ စ အစရှိသော ဂါထာပုဒ်ဖြင့် တန်ဆာဆင်အပ်သော ဤဒသရထဇာတ်ကို ဟောတော်မူ၏။
ပစ္စုပ္ပန်ဝတ္ထု... ထိုစကားကို ချဲ့ဦးအံ့။ ထိုသူကြွယ်သည် အဖသေသည်ရှိသော် စိုးရိမ်ခြင်း နှိပ်စက်သည်ဖြစ်၍ အလုံးစုံသော ကိစ္စတို့ကို စွန့်၍နေ၏။ သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် မိုးသောက်ထအခါ၌ လောကကို ကြည့်တော်မူလတ်သော် ထိုသူကြွယ်၏ အရဟတ္တဖိုလ်၏အကြောင်း ဥပနိဿယကို မြင်တော်မူ၍ ဆွမ်းအလို့ငှာ ကြွတော်မူ၍ ဆွမ်းဘုဉ်းပေးခြင်းကိစ္စ ပြီးလတ်သော် ရဟန်းတို့ကို လွှတ်တော်မူ၍ တစ်ယောက်သော နောက်ပါရဟန်းကိုခေါ်၍ ထိုသူကြွယ်အိမ်သို့ ကြွတော်မူ၍ ရှိခိုး၍နေသော သူကြွယ်ကို သာယာစွာသောစကားဖြင့် ခေါ်တော်မူ၍ ဥပါသကာ... စိုးရိမ်သလောဟု မေးတော်မူ၏။ အရှင်ဘုရား စိုးရိမ်သည် မှန်ပေ၏။ အဖ၌စိုးရိမ်ခြင်းသည် အကျွန်ုပ်ကို နှိပ်စက်၏ ဟု နားတော် လျှောက်ပေ၏။ ဒါယကာ ရှေးပညာရှိတို့သည် လောကဓံတရား ရှစ်ပါးတို့ကို ဟုတ်မှန်သောအားဖြင့် သိကုန်သည်ဖြစ်၍ အဖသေလွန်လတ်သော် အနည်းငယ်မျှ တည်းသော စိုးရိမ်ခြင်းကို မပြုကုန်ဟု မိန့်တော်မူ၍ ထိုသူကြွယ်သည် တောင်းပန်လတ်သော် အတိတ်ကို ဆောင်တော်မူ၏။
အတိတ်ဝတ္ထု... ဒါယကာ လွန်လေပြီးသောအခါ ဗာရာဏသီပြည်၌ ဒသရထမည်သော မင်းကြီးသည် အဂတိ လေးပါးသို့ လိုက်ခြင်းကိုစွန့်၍ တရားနှင့်အညီ မင်းပြု၏။ ထိုမင်းအား တစ်သောင်း ခြောက်ထောင်သော မောင်းမတို့၏ အကြီးဖြစ်သော မိဖုရားသည် သားနှစ်ယောက်တို့ကိုလည်းကောင်း, သမီးတစ်ယောက်ကို လည်းကောင်း ဖွားမြင်၏။ သားကြီးသည် ရာမသုခမိန် မည်၏။ နှစ်ယောက်မြောက်သော သားသည် လက္ခဏမင်းသားမည်၏။ သမီးတော်သည် သီတာမင်းသမီး မည်၏။
အခါတစ်ပါး၌ မိဖုရားကြီးသည် သေလွန်ခဲ့၏။ မင်းသည် ထိုမိဖုရားကြီးသေခြင်းကြောင့် အလွန်ရှည်မြင့်စွာ စိုးရိမ်ခြင်းနိုင်ငံသို့ လိုက်၍ အမတ်တို့သည် သီစေအပ်သည်ဖြစ်၍ ထိုမိဖုရားကြီးအား ပြုအပ် ဆောက်အပ်သည်ကို ပြု၍ မင်းသမီးတစ်ယောက်ကို မိဖုရားကြီးအရာ၌ထား၏။
သားထွေးကို မင်းဖြစ်စေလို
ထိုမိဖုရားကြီးကို မင်းသည် အလွန်ချစ်နှစ်သက်၏။ ထိုမိဖုရားသည်လည်း အခါ တစ်ပါး၌ ကိုယ်ဝန်ယူ၍ ရအပ်သော ကိုယ်ဝန်၏ စောင့်ရှောက်ခြင်း ရှိသည်၏အဖြစ်ကြောင့် သားကိုဖွားမြင်၏။ ထိုသားအား ဘရတမင်းသား ဟူသော အမည်ကို မှည့်ကုန်၏။ မင်းကြီးလည်း သား၌ ချစ်သဖြင့် မိဖုရား သင့်အား ဆုကို ငါပေး၏။ ယူလော့ ဟု ဆို၏။ မိဖုရားသည် ယူသည်ကို ပြု၍ထား၏။ မင်းသား၏ ခုနစ်နှစ် ရှစ်နှစ်ရှိသောအခါ၌ မင်းသို့ကပ်၍ မင်းကြီး ရှင်မင်းကြီးသည် ကျွန်ုပ်၏သားအား ဆုကို ပေးတော်မူ၏။ ယခုအခါ၌ ထိုကျွန်ုပ်၏သားအား ဆုကို ပေးတော်မူလော့ ဟု ဆို၏။ မိဖုရား ယူလော့ ဟု ဆိုလတ်သော် အရှင်မင်းကြီး အကျွန်ုပ်၏ သားအား မင်းအဖြစ်ကို ပေးပါလော့ ဟု ဆိုလတ်သော် မင်းသည် လက်ဖျစ်တီး၍ ဟယ် သူယုတ်မ ပျက်လေလော့၊ ငါ၏ သားတော်နှစ်ယောက်တို့သည် မီပုံကြီးကဲ့သို့ ထွန်းတောက်ပကုန်၏။ ထိုငါ့သားနှစ်ယောက်တို့ကို သတ်စေ၍ နင့်သားအား မင်းအဖြစ်ကို တောင်းဘိ၏ ဟု ခြိမ်းခြောက်၏။ ထိုမိဖုရားသည် ကြောက်၍ ကျက်သရေတိုက်ခန်းကိုဝင်၍ တစ်ပါးသော နေ့၌လည်း အဖန်တလဲလဲ မင်းအဖြစ်ကိုသာလျှင် တောင်း၏။
သားကြီးတို့ကို တောသို့ပို့
မင်းကြီးသည် ထိုမိဖုရားအား ထိုဆုကို မပေးမူ၍လျှင် ကြံ၏။ မိန်းမသည်ကား သူ့ကျေးဇူးကို မသိဘတ်၊ ခင်ပွန်းကို ပြစ်မှားတတ်၏။ ဤမိဖုရားသည် ငါ၏ သားတော်တို့ကို ကောက်ကျစ် သော ပဏ္ဏာကာရကိုလည်းကောင်း, ကောက် ကျစ်သော တံစိုးလက်ဆောင်ကို လည်းကောင်း ပြု၍ သတ်ရာ၏ ဟု ကြံ၍ ထိုမင်းသည် သားတို့ကိုခေါ်၍ ထိုအကြောင်းကို ကြား၍ သားဘော်တို့ သင်တို့အား ဤပြည်၌ နေသည်ရှိသော် အန္တရာယ်ဖြစ်ရာ၏။ သားတော်တို့သည် ရွာတစ်ပါးသို့လည်းကောင်း, တောသို့လည်းကောင်း သွား၍ ငါသေသောအခါ၌ လာ၍ အဖအမွေဖြစ်သော မင်း၏အဖြစ်ကို ယူကြကုန်လော့ဟု ဆို၍ တစ်ဖန် နိမိတ်ဖတ်တတ်ကုန်သော ပုဏ္ဏားတို့ကိုခေါ်၍ မိမိ၏ အသက်အပိုင်းအခြားကို မေး၍ တစ်ဆယ့်နှစ်နှစ်သာ အသက်ရှည်လတ္တံ့ ဟု ကြား၍ သားတော်တို့ ဤနှစ်မှ တစ်ဆယ့်နှစ်နှစ် လွန်သဖြင့် လာ၍ ထီးဖြူကို ဆောင်းကြကုန် ဟု ဆို၏။
မောင်နှမ ၃-ဦး ထွက်ခွာကြ
ထိုသားတော်တို့သည် ကောင်းပြီ ဟု အဖကို ရှိခိုးလျက် ငိုကုန်လျက် ပြာသာဒ်မှ သက်ဆင်းကုန်၏။ သီတာ မင်းသမီးသည် အကျွန်ုပ်သည် မောင်တော်တို့နှင့်တကူ လိုက်ပါအံ့ ဟု အဖကိုရှိခိုး၍ ငိုကြွေးလျက် ထွက်၏။ မင်းသုံးပါးတို့သည် များစွာသော အခြံအရံရှိကုန်သည် ဖြစ်၍ ထွက်ကြကုန်၍ လူများတို့ကို ပြန်စေ၍ အစဉ်သဖြင့် ဟိမဝန္တာသို့ဝင်ကုန်၌ ပြည့်စုံသော ရေရှိသော ရလွယ်သော သစ်သီးကြီးငယ်ရှိသော တောအုပ်၌ ကျေင်းသင်္ခမ်း ဆောက်လုပ်၍ သစ်သီးကြီးငယ်ဖြင့် မျှကုန်လျှက် နေကြကုန်၏။ လက္ခဏ ပဏ္ဍိတ သုခမိန်သည်လည်းကောင်း သီတာဒေဝီသည်လည်းကောင်း ရာမသုခမိန်ကို တောင်းပန်၏။ နောင်တော်တို့သည် အကျွန်ုပ်တို့၏ အဖအရာ၌ တည်ကုန်၏။ ထို့ကြောင့် ကျောင်း၌သာလျှင် နေကုန်လော့၊ ကျွန်ုပ်တို့သည် သစ်သီကြီးငယ်ကို ဆောင်ယူ၍ နောင်တော်ကို လုပ်ကျွေးပါအံ့ဟု ဝန်ခံကုန်၏။ ထိုမှစ၍ ရာမပဏ္ဍိတသည် ထိုကျောင်း၌သာ နေ၏။ ရာမသုခမိန်မှ တစ်ပါးကုန်သော မောင်နှမနှစ်ယောက်တို့သည် သစ်သီးကြီးငယ်ကို ဆောင်ယူ၍ ထိုရာမသုခမိန်ကို လုပ်ကျွေးကြကုန်၏။
မင်းကြီးကံကုန်
ထိုမင်းသုံးပါးတို့သည် သစ်သီးကြီးငယ်ဖြင့် မျှနေကြကုန်စဉ် ဒသရထမင်းကြီးသည် သားတော် သမီးတော်တို့၌ စိုးရိမ်သဖြင့် ကိုးနှစ်မြောက်၌ လွန်လေ၏။
သားထွေး တောသွား အကြောင်းကြား
ထိုမင်း၏ သင်္ဂြိုဟ်ခြင်းကိစ္စကို ပြုစေ၍ မိဖုရားကြီးသည် မိမိ၏သားဖြစ်သော ဘာရတမင်းသားအား ထီးဖြူကို ဆောင်နှင်းကုန်လော့ ဟု ဆို၏။ အမတ်တို့သည် ထီးနန်းရှင်တို့ကား တော၌သာ ရှိကုန်၏ ဟု ဆိုကုန်၍ မပေးကုန်။ ဘာရတမင်းသားသည် ငါ၏ နောင်တော်ဖြစ်သော ရာမသုခမိန်ကို တောမှဆောင်၍ ထီးဖြူကို ဆောင်းစေအံ့ ဟု မင်းမြောက်တန်ဆာ ငါးပါးတို့ကိုယူ၍ အင်္ဂါလေးပါးရှိသော စစ်သည်ဖြင့် ရာမသုခမိန်၏ နေရာသို့သွား၍ မနီးမဝေး၌ သစ်တပ်တည်၍ ထိုသစ်တပ်၌နေ၍ နှစ်ယောက် သုံးယောက်ကုန်သော အမတ်တို့နှင့်တကွ လက္ခဏသုခမိန်၏ လည်းကောင်း, သီတာဒေဝီ၏ လည်းကောင်း တောသို့ သွားသောအခါ၌ ကျောင်းသင်္ခမ်းသို့ဝင်၍ ကျောင်းသင်္ခမ်းတံခါး၌ ထားအပ် ရွှေဆင်းတုကဲ့သို့ ရွံရှားခြင်းမရှိဘဲ ချမ်းသာစွာနေသော ရာမသုခမိန်သို့ကပ်၍ ရှိခိုး၍ တင့်အပ်သောအရာ၌ တည်လျှက် မင်း၏ အကြောင်းကို ကြား၍ အမတ်တို့နှင့်တကွ ခြေတို့၌ဝပ်၍ ငို၏။ ရာမသုခမိန်ကား မစိုးရိမ် မငိုကြွေး၊ ထိုရာမသုခမိန်အား ဣန္ဒြေ၏ ဖောက် ပြန်ခြင်းသည် မဖြစ်။
ညီနှင့်နှမတို့ကို ပြောပြပုံ
ဘာရတမင်းသားကား ငိုပြီး၍ နေသောအခါဝယ် ညချမ်းအခါ၌ ရာမသုခမိန်မှ တစ်ပါးကုန်သော မောင်နှမ နှစ်ယောက်တို့သည် သစ်သီးကြီးငယ်ကိုယူ၍ လာကုန်၏။ ရာမသုခမိန်သည် ကြံ၏။ ငါ့ညီ, ငါ့နှမတို့သည် ငယ်ကုန်၏။ ဤငါ့ညီ ငါ့နှမတို့အား ငါကဲ့သို့ အဆင်အခြင် အသိမ်းဆည်း ပညာသည် မရှိကြ၊ သင်တို့၏ ခမည်းတော်သည် သေခဲ့၏ ဟု အဆောတလျင် ပြောဆိုသည်ရှိသော် စိုးရိမ်ခြင်းကို တည်တံ့စေခြင်းငှာ မတတ်နိုင်ကုန်သည် ဖြစ်၍ ထို ငါ့ညီ, ငါ့နှမတို့၏ နှလုံးသည် ကွဲရာ၏တကား၊ ဥပါယ် တံမျဉ်ဖြင့် ထိုသူတို့အား ရေသို့ သက်ဆင်းစေ၍ ဤအကြောင်းကို ကြာအံ့ဟု ကြံ၏။ ထိုသို့ ကြံပြီး၍ ထိုမောင်နှမ နှစ်ယောက်တို့၏ ရှေ့မှု ရေကန်တစ်ခုကိုပြ၍ သင်တို့သည် အလွန်ကြာမှ လာကုန်၏။ သင်တို့အား ဤသို့ ဒဏ်ပေးခြင်းသည် ဖြစ်စေလော့၊ ဤရေကန်သို့ သက်ဆင်း၍ တည်ကြကုန်ဟု ဒဏ်ပေးလိုရကား-
ဟူသော ထက်ဝက်သော ရှေးဦးသော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၈၄။ ဘောန္တော လက္ခဏသီတာ၊ အို လက္ခဏ, သီတာတို့။ ဧထ၊ လာကြကုန်။ ဥဘော၊ နှစ်ယောက်ကုန်သော သင်တို့သည်။ ဥဒကံ၊ ရေကန်သို့။ ဩတရထ၊ သက်ဆင်းကြကုန်။
ထိုမောင်နှမ နှစ်ယောက်တို့သည် တစ်ခွန်းတည်းသော စကားဖြင့် ရေကန်သို့ သက်ဆင်းကြကုန်၏။ ထိုအခါ ထိုသူ နှစ်ယောက်တို့အား ခမည်းတော်၏ အကြောင်းကို ကြားလိုသော ရာမပဏ္ဍိတသည်-
ဟူသော ကြွင်းသော ထက်ဝက်သော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၈၄။ ဒသရထော၊ ဒသရထ အမည်ရှိသော။ ရာဇာ၊ ခမည်းတော်မင်းကြီးသည်။ မတော၊ နတ်ရွာလား၏။ ဧဝံ၊ ဤသို့။ အယံ ဘရတော၊ ဤဘရတ မင်းသားသည်။ အာဟ၊ ဆို၏။
ထိုမောင်နှမ နှစ်ယောက်တို့သည် အဖ၏ နတ်ရွာလားကြောင်း စကားကို ကြား၍ မိန်းမောကုန်၏။ တစ်ဖန်လည်း ထိုမင်းနှစ်ပါးတို့အား ပြောကြား၏။ တစ်ဖန်လည်း ထိုမင်းနှစ်ပါးတို့သည် မိန်းမောကုန်၏။ ဤသို့လျှင် သုံးကြိမ်မြောက်အောင် မိန်းမောသော အဖြစ်သို့ ရောက်ကုန်သော ထိုမင်းနှစ်ပါးတို့ကို အမတ်တို့သည် ချီ၍ ရေမှ ထုတ်ဆယ်၍ သက်သာရာကို ရစေကုန်၏။ ထိုအလုံးစုံသော သူတို့သည် အချင်းချင်း ငိုကြွေးမြည်တမ်းကုန်၏။
အဘယ့်ကြောင့် မငိုသနည်း
ထိုအခါ ဘရတမင်းသားသည် ကြံ၏။ ငါ၏ နောင်တော်ဖြစ်သော လက္ခဏမင်းသားသည်လည်းကောင်း, နှမတော်ဖြစ်သော သီတာဒေဝီသည်လည်းကောင်း ခမည်းတော်၏ နတ်ရွာလားကြောင်း စကားကိုကြား၍လျှင် စိုးရိမ်ခြင်းကို တည်တံ့စေခြင်းငှာ မတတ်နိုင်ကြကုန်၊ နောတော် ရာမပဏ္ဍိတသည်ကား မစိုးရိမ် မငိုကြွေး၊ ထိုရာမပဏ္ဍိတ၏ မစိုးရိမ်ခြင်းအကြောင်းကား အသို့နည်း၊ ထိုရာမသုခမိန်ကို မေးအံ့ ဟု ကြံ၍ ထိုဘတရတမင်းသားသည် ထိုရာမသုခမိန်ကို မေးလိုရကား-
ပိတရံ ကာလင်္ကတံ သုတွာ၊ န တံ ပသဟတေ ဒုက္ခံ။
ဟူသော နှစ်ခုမြောက်သော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၈၅။ ရာမ၊ ရာမအမည်ရှိသော။ ဒေဝ၊ အရှင်မင်းကြီး။ ကေန ပဘာဝေန၊ အဘယ်အာနုဘော်ကြောင့်။ သောစိတဗ္ဗံ၊ စိုးရိမ်အပ်သည်ကို။ န သောစသိ၊ မစိုးရိမ်သနည်း။ ပိတရံ၊ ဓမည်းတော်၏။ ကာလင်္ကတံ၊ နတ်ရွာလားသည်ကို။ သုတွာ၊ ကြားရ၍။ တံ၊ သင်နေနောင်တော်ကို။ ဒုက္ခံ၊ စိုးရိမ်ခြင်းဆင်းရဲသည်။ ကထံ ကေန ကာရဏေန၊ အဘယ်အကြောင်းကြောင့်။ န ပသဟတေ၊ မနှိပ်စက်အပ်သနည်း။
မငိုခြင်း အကြောင်းများ
ထိုအခါ၌ ထိုဘရတမင်းသားအား ရာမသုခမိန်သည် မစိုးရိမ်ခြင်းအကြောင်းကို ပြောလိုရကား-
သ ကိဿ ဝိညူ မေဓာဝီ၊ အတ္တာန မုပတာပယေ။
အဍ္ဎာ စေဝ ဒလိဒ္ဒါ စ၊ သဗ္ဗေ မစ္စုပရာယဏာ။
ဧဝံ ဇာတာနမစ္စာနံ၊ နိစ္စံ မရဏတော ဘယံ။
ပါတော ဧကေ န ဒိဿန္တိ၊ သာယံ ဒိဋ္ဌာ ဗဟုဇ္ဇနာ။
သံမူဠှော ဟိံသမတ္တာနံ၊ ကယိရာ တံ ဝိစက္ခဏော။
န တေန ပေတာ ပါလေန္တိ၊ နိရတ္ထာ ပရိဒေဝနာ။
ဧဝမ္ပိ ဓီရော သုတဝါ၊ မေဓာဝီ ပဏ္ဍိတော နရော။
ခိပ္ပမုပ္ပတ္တိတံ သောကံ၊ ဝါတော တူလံဝ ဓံသယေ။
သံယောဂပရမာတွေဝ၊ သမ္ဘောဂါ သဗ္ဗပါဏိနံ။
သမ္ပဿတော လောကမိမံ ပရဉ္စ။
အညာယ ဓမ္မံ ဟဒယံ မနဉ္စ၊
သောကာ မဟန္တာပိ န တာပယန္တိ။
သေသဉ္စ ပါလယိဿာမိ၊ ကိစ္စမေတံ ဝိဇာနတော။
ဟူသော ဤဆယ်ဂါထာကို ဆို၏။
သေကြရမှာချည်း
၈၆။ တာတ ဘရတ၊ ညီထွေး ဘရတ။ ပေါသေန၊ ယောက်ျားသည်။ ဗဟုံ၊ များစွာ။ လပတံ-လပန္တာနံ၊ ငိုမြည်တမ်းသောသူတို့တွင်။ ဧကေနပိ၊ တစ်ယောက်မျှသည်လည်း။ ယံ၊ အကြင် ဇီဝိတိန္ဒြေသည်။ အတ္ထိ၊ ရှိ၏။ တံ၊ ထိုဇီဝိတိန္ဒြေကို။ နိပါလေတုံ၊ စောင့်ခြင်းငှာ။ န သက္ကာ၊ မတတ်နိုင်။ အထ၊ ထိုသို့ဖြစ်လျက်။ ကိဿ၊ အဘယ်ကြောင့်။ ဝိညူ၊ သိကြားလိမ္မာသော။ မေဓာဝီ၊ ပညာရှိသော။ သော၊ ထိုသူသည်။ အတ္တာနံ၊ မိမိကိုယ်ကို။ ဥပတာပယေ၊ ပူပန်စေအံ့နည်း။
၈၇။ တာတ ဘရတ၊ ငါ့ညီ ဘရတ။ ယေ ဒဟရာ စ၊ အကြင်သူငယ်တို့သည်လည်းကောင်း။ ယေ ဝုဒ္ဓါ စ၊ အကြင် ကြီးသူတို့သည်လည်းကောင်း။ ယေ ဗာလာ စ၊ အကြင်သူမိုက်တို့သည်လည်းကောင်း။ ယေ ပဏ္ဍိတာစ၊ အကြင်ပညာရှိတို့သည်လည်းကောင်း။ ယေ အဍ္ဎာ စေဝ၊ အကြင် ကြွယ်ဝသော သူတို့သည်လည်းကောင်း။ ယေ ဒလိဒ္ဒါ စ၊ အကြင်သူဆင်းရဲတို့သည်လည်းကောင်း။ အတ္ထိ-သန္တိ၊ ရှိကုန်၏။ သဗ္ဗေ၊ အလုံးစုံသော သူတို့သည်။ မစ္စုပရာယနာ၊ သေမင်းခံတွင်း၌လျှင် လဲလျောင်းရာရှိကုန်၏။
ဖြစ်လျှင်ပျက်မည်
၈၈။ ပက္ကာနံ၊ မှည့်ကုန်သော။ ဖလာနံ၊ သစ်သီးတို့အား။ နိစ္စံ၊ အမြဲ။ ပတနတော၊ ကြွေကျခြင်းမှ။ ဘယံ၊ ဘေးသည်။ ဟောတိ ဣဝ၊ ဖြစ်သကဲ့သို့။ ဧဝံ၊ ဤအတူ။ ဇာတာနံ၊ ဖြစ်ကုန်သော။ မစ္စာနံ၊ သတ္တဝါတို့အား။ မရဏတော၊ သေခြင်းမှ။ နိစ္စံ၊ အမြဲ။ ဘယံ၊ ဘေးသည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။
နေ့မြင်ညပျောက်
၈၉။ ကဏိဋ္ဌ၊ ညီထွေးအငယ်။ ပါတော၊ နံနက်မှ။ ဗဟုဇ္ဇနာ၊ များစွာကုန်သော သူတို့ကို။ ဒိဋ္ဌာ၊ မြင်အပ်ကုန်၏။ တေသု၊ ထိုနံနက်၌ မြင်သောသူတို့တွင်။ ဧကေ၊ အချို့သောသူတို့ကို။ သာယံ၊ ညဉ့်အခါ၌။ န ဒိဿန္တိ၊ မမြင်ကုန်။ ဗဟုဇ္ဇနာ၊ များစွာသောလူတို့ကို။ သာယံ၊ ညချမ်းအခါ၌။ ဒိဋ္ဌာ၊ မြင်အပ်ကုန်၏။ တေသု၊ ထိုညဉ့်၌မြင်သော သူတို့တွင်။ ဧကေ၊ အချို့သော သူတို့ကို။ ပါတော၊ နံနက်အခါ၌။ န ဒိဿန္တိ၊ မမြင်ကုန်။
၉၀။ စေ၊ အကယ်၍။ ပရိဒေဝယမာနော၊ ငိုကြွေးသောသူသည်။ အတ္တာနံ၊ မိမိကိုယ်ကို။ ဟိံသံ-ဟိံသန္တော၊ ညှဉ်းဆဲသည် ဖြစ်၍။ သံမူဠှော၊ တွေဝေသည်ဖြစ်၍။ ကိဉ္စိ၊ တစ်စုံတစ်ခုသော။ အတ္ထံ၊ အကျိုးစီးပွားကို။ ဥဒ၊ စင်စစ်။ အဗ္ဗဟေ-အာဝဟေ အာဟရေယျ၊ ဆောင်ငြားအံ့။ တံ၊ ငိုကြွေးခြင်းကို။ ဝိစက္ခဏော၊ ပညာရှိသည်။ ကယိရာ၊ ပြုရာ၏။
ကိုယ်ကို မညှဉ်းဆဲ
၉၁။ ပရိဒေဝေန၊ ငိုသဖြင့်။ အတ္တနော၊ မိမိ၏။ အတ္တာနံ၊ အတ္တဘောကို။ ဟိံသံ-ဟိံသန္တော၊ ညှဉ်းဆဲသည်ဖြစ်၍။ ကိသော၊ ကြုံလှီသည်။ ဝိဝဏ္ဏော၊ အဆင်းမလှသည်။ ဘဝတိ၊ ဖြစ်၏။ တေန၊ ထိုသို့ငိုသဖြင့်။ ပေတာ၊ တမလွန်ဘဝသို့သွားသောသူတို့သည်။ န ပါလေန္တိ၊ မစောင့်ပေကုန်။ တေန၊ ထို့ကြောင့်။ ပရိဝေဒနာ၊ ငိုကြွေးခြင်းသည်။ နိရတ္ထာ၊ အကျိုးမရှိ။
၉၂။ ကဏိဋ္ဌ၊ ညီထွေး။ ယထာ၊ ဥပမာကား။ သရဏံ၊ နေရာအိမ်ကို။ အာဒိတ္တံ၊ မီးလောင်သည်ရှိသော်။ ဝါရိနာ၊ ရေအိုး အရာအထောင်ဖြင့်။ နိဗ္ဗာပယေ ဣဝ၊ ငြိမ်းစေသကဲ့သို့။ ဧဝမ္ပိ၊ ဤအတူလည်း။ ဓီရော၊ မြဲမြံတည်ကြည်သော။ သုတဝါ၊ အကြားအမြင်ရှိသော။ ပဏ္ဍိတော၊ ပညာရှိသော။ နရော၊ လူသည်။ ဥပ္ပတိတံ၊ ဖြစ်သော။ သောကံ၊ စိုးရိမ်ခြင်းကို။ ခိပ္ပံ၊ လျင်စွာ။ နိဗ္ဗာပယေ၊ ငြိမ်းစေရာ၏။ ဝါတော၊ လေသည်။ တူလံ၊ လဲကို။ ဓံသယေ ဣဝ၊ လွှင့်သကဲ့သို့။ သောကံ၊ စိုးရိမ်ခြင်းကို။ ဓံသယေ၊ လွှင့်ဖျောက်ရာ၏။
တစ်ယောက်တည်း လာရ-သွားရ
၉၃။ တာတ ဘရတ၊ အမောင်ဘရတ။ မစ္စော၊ သတ္တဝါသည်။ ဧကောဝ၊ တစ်ယောက် တည်းသာလျှင်။ အစ္စေတိ၊ လွန်ရ၏။ ဧကောဝ၊ တစ်ယောက်တည်းသာလျင်။ ကုလေ၊ အမျိုးလေးပါး၌။ ဇာယတေ၊ ဖြစ်၏။ သဗ္ဗပါဏိနံ၊ အလုံးစုံသော သတ္တဝါတို့အား။ သံယောဂပရမာတွေဝ၊ အဆွေအမျိုးနှင့် စပ်ယှဉ်ခြင်းသည်သာလျှင် အလွန်ဖြစ်ကုန်၏။ သမ္ဘောဂါ ဧဝ၊ အဆွေအမျိုးဟု သုံးဆောင်ခြင်းသာလျှင် ရှိကုန်၏။
၉၄။ တသ္မာ ဟိ၊ ထို့ကြောင့်လျှင်။ ဗဟုသုတဿ၊ များသော အကြားအမြင်ရှိသော။ ဣမဉ္စ လောကံ၊ ဤပစ္စုပ္ပန်လောကကိုလည်းကောင်း။ ပရလောကဉ္စ၊ တမလွန်လောကကိုလည်းကောင်း။ သမ္ပဿတော၊ မျာစွာရှုမြင်သော။ ဓီရဿ၊ ပညာရှိအား။ ဓမ္မံ၊ လောကဓံတရား ရှစ်ပါးကို။ အညာယ၊ သိ၍။ ဟဒယဉ္စ၊ ဟဒယဝတ္ထုကိုလည်းကောင်း။ မနဉ္စ၊ စိတ်ကိုလည်းကောင်း။ မဟန္တာပိ၊ များစွာလည်း ဖြစ်ကုန်သော။ သောကာ၊ စိုးရိမ်ခြင်းတို့သည်။ န တာယန္တိ၊ မပူပန်စေနိုင်ကုန်။
၉၅။ သော အဟံ၊ ထိုငါသည်။ ဒဿဉ္စ၊ အလှူဒါန, ရာထူးဌာနန္တရ, အခြံအရံကိုလည်း။ ဒဿယမိ၊ ပေးအံ့။ ဘောက္ခဉ္စ၊ စည်းစိမ်ဥစ္စာကိုလည်း။ ပရိဘုဉ္ဇိဿာမိ၊ အဖသုံးဆောင်သောနည်းဖြင့် သုံးဆောင်အံ့။ ဉာတကေ စ၊ အဆွေအမျိုးတို့ကိုလည်း။ ပေါသေဿာမိ၊ လုပ်ကျွေး မွေးမြူအံ့။ သေသဉ္စ၊ ကြွင်းသောသူ ခပ်သိမ်းကိုလည်း။ ပါလယိဿာမိ၊ ကောင်းစွာ စောင့်ရှောက်အံ့။ ဝိဇာနတော၊ သိသောသူအား။ ဧတံကိစ္စံ၊ ဤစောင့်ရှောက်ခြင်းကိစ္စသည်။ အနုရူပံ၊ လျော်၏။
ဤဆယ်ဂါထာတို့ဖြင့် အမြဲမရှိသော အဖြစ်ကို ပြတော်မူ၏။ ပရိသတ်တို့သည် ရာမပဏ္ဍိတ၏ ဤသို့ အမြဲမရှိသော အဖြစ်ကိုပြသော ဓမ္မဒေသနာတော်ကို ကြားနာရ၍ စိုးရိမ်ခြင်းကင်းကြကုန်၏။
တိုင်းပြည်ကိုအပ်နှင်းခြင်း
ထို့နောင်မှ ဘရတမင်းသားသည် ရာမပဏ္ဍိတကို ရှိခိုး၍ ဗာရာဏသီပြည်ကို နောင်တော်တို့သည် ဝန်ခံမူပါကုန် ဟု လျှောက် ကြားလျှင် အမောင်ညီထွေး ညီတော်အလတ် လက္ခဏကိုလည်းကောင်း, သီတာဒေဝီကိုလည်းကောင်း ခေါ်၍ ပြည်ကိုဆုံးမလကုန် ဟု ဆိုလတ်သော် အရှင်မင်းကြီး အရှင်မင်းကြီးတို့သည် အသို့ပြုကုန်အံ့နည်း ဟု လျှောက်ဆိုသည်ရှိသော် ညီထွေး ငါ့အဖသည် တစ်ဆယ့်နှစ်နှစ် လွန်သဖြင့်လာ၍ ပြည်ကို မင်းပြုရစ်လော့ ဟု ငါ့ကို မှာတော်မူခဲ့၏။ ငါသည် ယခု သွားချေသော် အဖ၏စကားကို နားမထောင်သည်မည်ရာ၏။ ဤနှစ်မှစ၍ သုံးနှစ်လွန်သဖြင့် လာခဲ့အံ့ ဟု မိန့်တော်မူလေလျှင် သုံးနှစ်သော ကာလပတ်လုံး အဘယ်သူသည် ပြည်ကို မင်းပြုလိမ့်မည်နည်း ဟု ဘရတမင်းသားက မေးလျှောက်သည်ရှိသော် ငါ့ညီထွေး သင်တို့သည် ပြည်ကို မင်းပြုကြကုန် ဟု မိန့်တော်မူလျှင် အကျွန်ုပ်တို့သည် မင်းမပြုပါကုန် ဟု လျှောက်ကြကုန်သော် ထိုသို့ မင်းမပြုလိုကုန်ကြသည်ဖြစ်မူ ငါလာသည့်တိုင်အောင် ဤမြက်ခြေနင်းတို့သည် မင်းပြုကုန်လတ္တံ့ ဟု ဘုရားလောင်း၏ မြက်ခြေနင်းတို့ကို ချွတ်၍ ပေးလိုက်၏။
သုံးနှစ်ကြာသော် မင်းပြုပြီ
ထိုမင်းသားသုံးပါးတို့သည်လည်း ခြေနင်းတို့ကိုယူကုန်၍ ရာမသုခမိန်ကိုရှိခိုး၍ လူများအပေါင်းခြံရံလျှက် ဗာရာဏသီပြည်သို့ ပြန်ကြလေကုန်၏။ ပြည်သို့ရောက်လျှင် သုံးနှစ်တို့ပတ်လုံး ခြေနင်းတို့သည် ပြည်ကိုမင်းပြုကုန်၏။ အမတ်တို့သည် မြက်ခြေနင်းတို့ကို ရာဇပလ္လင်၌ထား၍ တရားကို ဆုံးဖြတ်ကုန်၏။ မကောင်းသဖြင့် ဆုံးဖြတ်သည်ရှိသော် ခြေနင်းတို့သည် အချင်းချင်း တိုက်ခတ်ကုန်၏။ ထိုအမှတ်ဖြင့် တဖန် ဆုံးဖြတ်ကုန်၏။ ကောင်းစွာ ဆုံးဖြတ်မိသည်ဖြစ်အံ့၊ ခြေနင်းတို့သည် အသံမရှိကုန်သည်ဖြစ်၍ ငြိမ်သက်စွာ တည်ကုန်၏။ ရာမသုခမိန်သည် သုံးနှစ်တို့ကိုလွန်သဖြင့် တောမှထွက်၍ ဗာရာ ဏသီပြည်သို့ရောက်၍ ဥယျာဉ်သို့ ဝင်တော်မူ၏။
ထိုရာမမင်းကြီး၏ လာသောအဖြစ်ကိုသိ၍ မင်းသားတို့သည် အမတ်အပေါင်းခြံရံကုန်လျှက် ဥယျာဉ်သို့သွား၍ နှမတော် သီတာဒေဝီကို မိဖုရားကြီးပြု၍ မင်းမိဖုရား နှစ်ယောက်တို့အား အဘိသိက်သွန်းကုန်၏။ ဤသို့ အဘိသိက်သွန်းခြင်းသို့ ရောက်သော ဘုရားလောင်းသည် တန်ဆဆင်သော ရထား၌တည်၍ များစွာသော အခြံအရံဖြင့် မြို့သို့ ဝင်တော်မူ၍ လက်ယာရစ်လှည့်၍ အနှစ်တစ်သောင်း ခြောက်ထောင်တို့ပတ်လုံး တရားနှင့်အညီ ပြည်ကို မင်းပြု၍ အသက်၏အဆုံး၌ နတ်ပြည်ကို ပြည့်စေ၏။
သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် ဘုရားအဖြစ်သို့ ရောက်တော်မူ၍-
ကမ္ဗုဂီဝေါ မဟာဗာဟု၊ ရာမော ရဇ္ဇမကာရယိ။
ဟူသော အဆုံးဖြစ်သော ဤဂါထာကို ဟောတော်မူ၏။
၉၆။ ဘိက္ခဝေ၊ ရဟန်းတို့။ ကမ္ဗုဂီဝေါ၊ ရွှေမရိုးစည်နှင့်တူသော လည်တော်ရှိတော်မူသော။ မဟာဗာဟု၊ ကြီးသော လက်ရုံးအားလည်း ရှိတော်မူထသော။ ရာမော၊ ရာမမင်းသည်။ ဒသဝဿ သဟဿာနိ၊ အနှစ်တစ်သောင်းတို့ပတ်လုံး လည်းကောင်း။ သဋ္ဌိဝဿသတာနိ၊ အနှစ်ခြောက်ထောင်တို့ပတ်လုံး လည်းကောင်း။ ရဇ္ဇံ၊ ဗာရာဏသီပြည်၌ မင်းအဖြစ်ကို။ အကာရယိ၊ ပြုတော်မူ၏။
ဇာတ်ပေါင်း... သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် ဤသို့ ဓမ္မဒေသနာကို ဆောင်တော်မူ၍ သစ္စာတို့ကို ပြတော်မူပြီး၍ ဇာတ်ကို ပေါင်းတော်မူ၏။ သစ္စာတို့ကို ပြတော်မူပြီးသည်အဆုံး၌ သူကြွယ်သည် သောတာပတ္တိဖိုလ်၌တည်၏။ ထိုရာမမင်း ဖြစ်တော်မူသောအခါ၌ ဒသရထမင်းကြီးသည် သိရီသုဒ္ဓေါဒနမင်းကြီး ဖြစ်လာ၏။ မယ်တော်သည် မယ်တော်မာယာမိဖုရား ဖြစ်လာ၏။ နှမတော် သီတာဒေဝီသည် ရာဟုလာမယ်တော် ဖြစ်လာ၏။ ဘရတမင်းသားသည် အာနန္ဒာဖြစ်လာ၏။ ညီတော်လက္ခဏသည် သာရိပုတ္တရာ ဖြစ်လာ၏။ ရာမမင်းကြီး၏ ပရိသတ်တို့သည် ငါဘုရား ပရိသတ်ဖြစ်လာကုန်၏။ ရာမသုခမိန်သည်ကား ငါဘုရားဖြစ်လာ၏။ ဤသို့ ဇာတ်ကို ပေါင်းတော်မူ၏။
မိဘစကား၊ နားထောင်ငြား၊ သံပြားကျောက်စောင်း ကျိုသော်ပျောင်း
ခုနစ်ခုမြောက်သော ဒသရထဇာတ်သည်ပြီး၏။
*****
ဧကာဒသကနိပါတ်
၈။ သံဝရဇာတ်
ပညာရှိတို့ စကားကိုနာယူ၍ မင်းဖြစ်ခြင်း
ဟောတော်မူရာဌာန... နတ်လူတို့၏ဆရာ ဖြစ်တော်မူသော သဗ္ဗညူမြတ်စွာဘုရားသည် ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူသည်ရှိသော် တစ်ယောက်သော ဝီရိယကိုလျှော့သောရဟန်းကို အကြောင်း ပြု၍ ဇာနန္တော နော မဟာရာဇ အစရှိသော ဂါထာပုဒ်ဖြင့် တန်ဆာဆင်အပ်သော ဤသံဝရဇာတ်ကို ဟောတော်မူ၏။
ပစ္စုပ္ပန်ဝတ္ထု... ထိုစကားကို ချဲ့ဦးအံ့။ သာဝတ္ထိပြည်၌နေသော အမျိုးကောင်းသား တစ်ယောက်သည် ဘုရားသခင်၏ တရားဒေသနာကို ကြားနာရ၍ ရဟန်းပဉ္စင်းအဖြစ်ကို ရပြီးသော် ဥပဇ္ဈာယ်ဆရာဝတ်ကိုဖြည့်လျက် နှစ်ပါးသော ပါတိမောက်တို့ကို နှုတ်တက်လေ့လာသည်ကိုပြု၍ ငါးဝါပြည့်လျှင် ကမ္မဋ္ဌာန်းကိုသင်၍ တော၌နေအံ့ ဟု ကြံ၍ ဆရာဥပဇ္ဈာယ်ကို ပန်ကြား၍ ကောသလတိုင်း၌ တစ်ခုသော ပစ္စန္တရစ်ရွာသို့ သွား၍ ထိုရွာဝယ် ဣရိယာပုထ်၌ ကြည်ညိုသောလူတို့သည် သစ်ရွက်မိုးသော ကျောင်းဆောက်လုပ်၍ လုပ်ကျွေးလျှင် ဝါဆိုလျက် လုံလပြုလတ်သော် အာရုံစိတ်ကို ထိစေလျက် အလွန်အားထုတ်သော လုံ့လဖြင့် ဝါတွင်းသုံးလပတ်လုံး ကမ္မဋ္ဌာန်းကို ပွားစေ၍ တရားအထူးကို ရခြင်း၏ အရိပ် နိမိတ်မျှလည်း ဖြစ်စိမ့်သောငှာ မတတ်နိုင်၍ ကြံ၏။ ငါကား ဘုရားသခင်သည် ဟောတော်မူအပ်ကုန်သော လေးယောက်သော ပုဂ္ဂိုလ်တို့တွင် ပဒပရမတည်း။ (ပုဂ္ဂိုလ်လေးယောက်ဟူသည် (၁) ဥဂ်ဃါဋိတညူပုဂ်ဂိုလျတဈယောကျ (၂) ဝိပဉ္စိတညူ ပုဂ္ဂိုလ်တစ်ယောက် (၃) နေယျပုဂ္ဂိုလ်တစ်ယောက် (၄) ပဒပရမပုဂ္ဂိုလ်တစ်ယောက်။ ဤလေးယောက်တို့တည်း)။
ငါ့အား တော၌နေ၍ အဘယ်အကျိုးရှိအံ့နည်း၊ ဇေတဝန် ကျောင်းတော်သို့ သွား၍ ဘုရားသခင်၏ အဆင်းတော်၏ တင့်တယ်ခြင်းကို ဖူးမြင်လျှက် သာယာသော တရားဒေသနာတော်ကို ကြားနာလျက် ကာလကို လွန်စေအံ့ ဟု ကြံလျက် ထိုရဟန်းသည် ဝီရိယကိုလျှော့၍ ထိုတောကျောင်းမှ ထွက်ခဲ့၍ အစဉ်သဖြင့် ဇေတဝန် ကျောင်းတော်သို့ သွား၍ ဆရာ ဥပဇ္ဈာယ်ယ်တို့သည်လည်းကောင်း၊ မြင်ဖူးသော အဆွေ ခင်ပွန်း, အတူတကွ သုံးဆောင်စားသောက်ဖူးသော အဆွေခင်ပွန်းတို့သည်လည်းကောင်း လာကြောင်းကို မေးသည်ရှိသော် ထိုအကြောင်းကိုကြား၍ ထိုဥပဇ္ဈာယ်, အဆွေခင်ပွန်းတို့သည် အဘယ့်ကြောင့် ဤသို့ ပြုဘိသနည်း ဟု ကဲ့ရဲ့၍ ဘုရားသခင်၏အထံသို့ ဆောင်၍ ရဟန်းတို့ အဘယ့်ကြောင့် အလိုမရှိသော ရဟန်းကို ခေါ်ခဲ့ကုန်သနည်းဟု မိန့်တော်မူသည်ရှိသော် အရှင်ဘုရား ဤရဟန်းသည် ဝီရိယကိုလျှော့၍ လာ၏ ဟု ကြားလျှောက်သည်ရှိသော် ဘုရားသခင်သည် မှန်သလော ဟု မေးတော်မူလျှင် အရှင်ဘုရား မှန်ပေ၏ ဟု လျှောက်လတ်သော် ရဟန်း အဘယ့်ကြောင့် ဝီရိယကို လျှော့ဘိသနည်း၊ ဤသာသနာတော်၌ လုံ့လမရှိ၊ ပျင်းရိသော ပုဂ္ဂိုလ်အား အရဟတ္တဖိုလ်မည်သည် မရှိ၊ အားထုတ်သော လုံ့လရှိသောသူကိုသာလျှင် ဤငါဘုရား တရားတော်သည် နှစ်သက်စေကုန်၏။ သင်သည် ရှေး၌လည်း လုံ့လရှိ၏။ ဆုံးမခြင်းငှာ ခံ့၏။ ထို့ကြောင့်သာလျှင် ဗာရာဏသီမင်း၏ သားတစ်ရာတွင် အငယ်ဆုံးဖြစ်၍လည်း ပညာရှိတို့၏ အဆုံးအမ၌တည်၍ ထီးဖြူကို ဆောင်းရခြင်းသို့ ရောက်၏ ဟု မိန့်တော်မူ၍ အတိတ်ကို ဆောင်တော်မူ၏။
အတိတ်ဝတ္ထု... ရဟန်းတို့ လွန်လေပြီးသောအခါ ဗာရာဏသီပြည်၌ ဗြဟ္မဒတ်မင်းသည် မင်းပြုသည်ရှိသော် သံဝရမည်သော မင်းသားသည် သားတစ်ရာတို့၏ အငယ်ဆုံးဖြစ်၏။ မင်းသည် တစ်ယောက် တစ်ယောက်သော သားကို အတတ်ပညာ သင်ကြကုန် ဟုဆို၍ တစ်ယောက် တစ်ယောက်သော အမတ်အား ပေးအပ်၏။ သံဝရမင်းသား၏ ဆရာဖြစ်သော အမတ်သည် ဘုရားလောင်းဖြစ်၏။ ပညာရှိ၏။ လိမ္မာ၏။ အဖအရာ၌ တည်၏။ အမတ်တို့သည် သင်ပြီးသင်ပြီးကုန်သော မင်းသားတို့ကို မင်းအား အတတ်ကို ပြစေကုန်၏။ မင်းသည် ထိုသားတို့အား ဇနပုဒ်မြို့ရွာ
ကိုပေး၍ လွှတ်လိုက်၏။
ခြေရင်းမှာနေပါရစေ
သံဝရမင်းသားသည် အလုံးစုံသော အတတ်၏ ပြီးခြင်းသို့ရောက်၍ ဘုရားလောင်းကို မေး၏။ ဆရာ အမတ် အကယ်၍ အကျွန်ုပ်ခမည်းတော်မင်းကြီးသည် ဇနပုဒ် ပြည်ရွာကို ပေးလတ်အံ့၊ အသို့ပြုရအံ့နည်း ဟု မေး၏။ မင်းသား သင်သည် ဇနပုဒ်ပြည်ရွာကို ပေးသည်ရှိသော် ထိုဇနပုဒ်ကို မယူမူ၍ အရှင်မင်းကြီး အကျွန်ုပ်သည် အလုံးစုံသော သားတို့၏ အငယ်ဆုံးတည်း၊ အကျွန်ုပ်လည်း သွားသည်ရှိသော် ခမည်းတော်မင်းကြီး၏ ခြေရင်းသည် ဆိတ်ညံ့သည် ဖြစ်လတ္တံ့၊ အကျွန်ုပ်သည် ခမည်းတော်တို့၏ ခြေရင်း၌သာလျှင် နေပါအံ့ ဤသို့ တင်လျှောက်လော့ ဟု ဆို၏။
ထိုအခါဝယ် တစ်နေ့သ၌ ရှိခိုး၍ တင့်အပ်သော အရပ်၌နေသော ထိုသံဝရမင်းသားကို မင်းကြီးသည် မေး၏။ ချစ်သား အသို့နည်း၊ သင်ချစ်သားအား အတတ်သည် ပြီးပြီလော ဟု မေး၏။ ခမည်းတော် မင်းကြီး ပြီးပြီ ဟု လျှောက်လတ်သော် ချစ်သား သင့်အားလည်း ဇနပုဒ်မြို့ရွာကို ငါပေး၏ ဟု ဆို၏။ ရှင်မင်ကြီး ခမည်းတော်တို့၏ ခြေရင်းသည် ဆိတ်ညံလတ္တံ့၊ အကျွန်ုပ်သည် ခမည်းတော်တို့၏ ခြေရင်း၌ သာလျှင် ဖြစ်ပါအံ့ ဟု ဆို၏။ မင်းသည် နှစ်သက်၍ ကောင်းပြီဟု ဝန်ခံ၏။ ထိုသံဝရ မင်းသားသည် ထိုအခါမှစ၍ မင်းကြီး၏ ခြေရင်း၌သာလျှင်ဖြစ်၍ တစ်ဖန် ဘုရားလောင်းကို မေး၏။ ဖခင် တစ်ပါးသောအမှုကို အသို့ပြုရအံ့နည်း ဟု မေး၏။ ချစ်သား မင်းကြီး၌ တစ်ခုသော ဥယျာဉ်ဟောင်းကို တောင်းလော့ ဟု ဆို၏။ ထိုသံဝရမင်းသားသည် ကောင်းပြီ ဟု ဥယျာဉ်တော်ကို တောင်း၍ ထိုဥယျာဉ်၌ ဖြစ်ကုန်သော ပန်းသီးတို့ဖြင့် ပြည်၌အစိုးရသော သူတို့ကို သင်္ဂြိုဟ်ထောက်ပံ့၏။
နန်းတွင်းကိစ္စများ ကိုင်ထား
တစ်ဖန် အသို့ပြုရအံ့နည်း ဟု မေးပြန်၏။ ချစ်သား မင်းကိုပန်ကြား၍ မြို့တွင်း၌ ထမင်းရိက္ခာကို သင်ချစ်သားလျှင်ပေးလော့ ဟုဆို၏။ ထိုသံဝရမင်းသားသည် ထိုဘုရားလောင်းဆိုတိုင်း ပြု၍ မြို့တွင်း၌ တစ်စုံတစ်ယောက်သောသူအား တစ်စုံတစ်ခုကို မယုတ်စေမူ၍ ထမင်းရိက္ခာကို ပေးပြီး၍ အဖန်တလဲလဲ ဘုရားလောင်းကို မေး၍ မင်းကြီးကို သိစေ၍ နန်းတွင်း၌ ကျွန်အမှုလုပ်ဆောင်သူတို့အားလည်းကောင်း၊ ဆင်တို့အားလည်းကောင်း၊ မြင်းတို့အားလည်းကောင်း၊ ဗိုလ်ပါ အပေါင်းတို့အားလည်းကောင်း၊ ဝတ်ကို မယုတ်စေမူ၍ ပေး၏။ တိုင်းတစ်ပါးမှ လာကုန်သော တမန်စသည်တို့၏ နေရာစသည်တို့ကိုလည်းကောင်း၊ ကုန်သည်တို့၏ ကင်းခွန်ကိုလည်းကောင်း ဤသို့ အစရှိသော အလုံးစုံသော ပြုဖွယ်ကိစ္စတို့ကို မိမိသည်လျှင်ပြု၏။ ဤသို့လျှင် ထိုသံဝရမင်းသားသည် ဘုရားလောင်း၏ ဆုံးမခြင်း၌တည်၍ အလုံးစုံသော အတွင်း၌နေသော သူကိုလည်းကောင်း၊ အပ၌နေသောသူကိုလည်းကောင်း၊ ပြည်သူတို့ကို လည်းကောင်း၊ တိုင်းနေသူတို့ကိုလည်းကောင်း၊ ဧည့်သည်ကိုကိုလည်းကောင်း၊ အခွန်အတုတ်တို့ကိုလည်းကောင်း ထိုသို့သဘောရှိသော သင်္ဂဟဝတ္ထုတို့ဖြင့် ဖွဲ့ယူ၍ အလုံးစုံသောသူတို့သည် ချစ်နှစ်လိုသည် ဖြစ်၏။
သံဝရမင်းသား မင်းဖြစ်ပြီ
နောက်အဖို့၌ သေရာညောင်စောင်းဝယ် လျောင်းသော မင်းကြီးကို အမတ်တို့သည် လျှောက်ကုန်၏။ အရှင်မင်းကြီး အရှင်မင်းကြီးတို့၏ သေလွန်သဖြင့် ထီးဖြူကို အဘယ်သူအား ပေးရအံ့နည်း ဟု မေးကုန်၏။ အမတ်တို့ ငါ၏ အလုံးစုံသော သားတို့သည်လည်း ထီးဖြူအား ထိုက်လျောက်သည်သာတည်း၊ ထိုသို့ ထိုက်သော်လည်း အကြင်သူသည် အမတ်တို့၏ စိတ် နှလုံးကို နှစ်သက်စေ၏။ ထိုသူအား ထီးဖြူကို ပေးကြကုန် ဟု မှာခဲ့၏။ ထိုအမတ်တို့သည် ထိုမင်းသေလွန်သည်ရှိသော် ထိုမင်း၏ သင်္ဂြိုဟ်ခြင်းကိစ္စကိုပြု၍ ခုနစ်ရက်မြောက်သောနေ့၌ စုဝေးကုန်၍ ငါတို့သခင် မင်းကြီးသည် အမတ်တို့၏ စိတ်နှလုံးသက်သာရာကို ထီးဖြူကို ပေးကြကုန်လော့ ဟု မှာတော်မူခဲ့၏။ ဤသံဝရ မင်းသားသည် ငါတို့၏ စိတ်နှလုံးကို နှစ်သက်စေ၏ဟု ထိုသံဝရမင်းအား ရွှေပန်းကိုလည်းကောင်း, ထီးဖြူကိုလည်းကောင်း ဆောင်းကုန်၏။
နောင်တော်များ စစ်ပြုလာ
သံဝရမင်းသားသည် ဘုရားလောင်း၏ အဆုံးအမ၌ တည်၍ တရားနှင့်အညီ မင်းပြု၏။ သံဝရမင်းသားမှ တစ်ပါးကုန်သော ထိုကိုးကျိပ်ကိုးယောက်သော မင်းသားတို့သည် ငါတို့၏ ခမည်းတော် နတ်ရွာလားလျှင် သံဝရမင်းသားအား ထီးဖြူကို ဆောင်းကုန်၏။ ထိုသံဝရမင်းသားသည် အလုံးစုံတို့အောက် ငယ်လျက် ထီးဖြူသည် ရောက်၏။ အကြီးဆုံးဖြစ်သော ဥပေါသထမင်းအား ပေးကုန်အံ့ ဟု တိုင်ပင်၍ အလုံးစုံသော မင်းသားတို့သည် တကွလာကုန်၍ ငါတို့အား ထီးနန်းကိုသော်လည်း ပေးအံ့လော၊ စစ်ကိုလည်း ထိုးအံ့လောဟု သံဝရမင်းကြီးအား သဝဏ်ဆက်စာကိုစေ၍ မြို့ကို ဝန်းရံကုန်၏။
အဖို့ကို ပေးပါ့မယ်
မင်းကြီးသည် ဘုရားလောင်းအား ထိုအကြောင်းကို ကြား၍ ယခုအခါ၌ အဘယ်သို့ ပြုအံ့နည်း ဟု မေး၏။ မင်းကြီး အရှင်မင်းကြီးအား နောင်တော်တို့နှင့် စစ်ထိုးအံ့သော ကိစ္စသည် မရှိ၊ အရှင်မင်းကြီးသည် အဖအမွေဖြစ်သော ဥစ္စာကို အစုတစ်ရာ စု၍ ကိုးကျိပ်ကိုးယောက်သော နောင်တော်တို့အား ပို့စေ၍ နောင်တော်တို့၏ အဖအမွေဖြစ်သာ ဤအစုကို ယူကြပါကုန်၊ အကျွန်ုပ်သည် နောင်တော်တို့နှင့် စစ်မထိုးလိုဟု သတင်းစကားကို စေတော်မူလော့ ဟု ဆို၏။ သံဝရမင်းကြီးသည် ဘုရားလောင်းဆိုတိုင်း ပြု၏။
မင်းအဖြစ် သိမှတ်ကြပြီ
ထိုအခါ သံဝရမင်းကြီးအား အလုံးစုံသောမင်းသားတို့၏ အစ်ကိုအကြီးဖြစ်သော ဥပေါသထမင်းသားသည် ကြွင်းသော ညီတော်တို့ကိုခေါ်၍ ငါ့ညီတို့ မင်းမည်သည်ကို နှိပ်စက်ခြင်းငှာ စွမ်းနိုင်သောသူမည်သည် မရှိကုန်၊ ငါတို့၏ ညီထွေး သံဝရမင်းသားသည်လည်း ရန်သူအဖြစ်ဖြင့် မခုခံပေ၊ ငါတို့အားလည်း အဖအမွေဖြစ်သော ဥစ္စာကို ပို့လာ၍ အကျွန်ုပ်သည် နောင်တော်တို့နှင့် စစ်မထိုးလိုပါဟု စေလာပါလေ၏။ အလုံးစုံသော ငါတို့သည်လည်း တစ်ပြိုင်နက် ထီးဖြူမဆောင်းနိုင်ကုန်၊ ငါတို့ညီထွေး သံဝရအားသာလျှင် ဆောင်းစေကုန်အံ့၊ ငါတို့၏ညီထွေး သံဝရသည်လျှင် မင်းဖြစ်ပါစေ ဆို၍ လာကြ, ညီထွေးသံဝရကို ဖူးမြင်၍ မင်းဆွေမင်းမျိုးကို အပ်နှင်း၍ ငါတို့၏ ဇနပုဒ်သို့သာ သွားကြကုန်အံ့ ဟု ဆို၏။
ဘာကြောင့် နောင်တော်တို့ထက် သာသနည်း
ထိုအခါ အလုံးစုံသော မင်းသားတို့သည် မြို့တံခါးကို ဖွင့်စေ၍ ရန်သူတို့သည် မဖြစ်ကုန်မူ၍ မြို့တွင်းသို့ ဝင်လေကုန်၏။ မင်းသည်လည်း အမတ်တို့ကို ထိုနောင်တော်တို့အား ပဏ္ဏာလက်ဆောင်ကို ယူစေ၍ ခရီးဦးကြိုဆိုစိမ့်သောငှာ စေ၏။ မင်းသားတို့သည် အလွန်မများလွန်းသော အခြံအရံဖြင့် ခြေကျင်လာကြကုန်၍ မင်းအိမ်နန်းတော်သို့ တက်ကုန်၍ သံဝရမင်းကြီးအား ရိုသေနှိမ့်ချခြင်းကို ပြုကုန်၍ နိမ့်သောနေရာ၌ နေကုန်၏။ သံဝရမင်းကြီးသည် ထီးဖြူအောက်၌ မြတ်သောနေရာဝယ် များသောစည်းစိမ်အခြံအရံ ကြီးစွာသော ကျက်သရေ၏ တင့်တယ်ခြင်းသည် ဖြစ်၏။ ကြည့်လေရာရာသော အရပ်၌ တုန်လှုပ်၏။ ဥပေါသထ မင်းသားသည် သံဝရမင်းကြီး၏ ကျက်သရေ၏ တင့်တယ်ခြင်းကို ကြည့်၍ “ငါတို့၏ ခမည်းတော်သည် ကိုယ်တော်၏ လွန်သဖြင့် သံဝရမင်းသား၏ မင်းအဖြစ်ကိုသိ၍ ငါတို့အား ဇနပုဒ်မြို့ရွာတို့ကို ပေး၍ ဤသံဝရမင်းသားအား ဇနပုဒ်မြို့ရွာကို မပေးလေသည် ထင်၏ ဟု ကြံ၍ ထိုညီတော်တို့နှင့်တကွ စားပြောလိုရကား-
ဣမေ ကုမာရေ ပူဇေန္တော၊ န တံ ကေနစိ မညထ။
ဉာတီ တံ သမနုညိံသု၊ သမ္ပဿံ အတ္ထမတ္တနော။
ကေန တံ နာတိဝတ္တန္တိ၊ ဉာတိသင်္ဃာ သမာဂတာ။
ဟူသော ဤသုံးဂါထာတို့ကို ဆို၏။
၉၇။ မဟာရာဇ၊ မြတ်သောမင်းကြီး။ တဝ၊ ရှင်မင်းကြီး၏။ သီလံ၊ သီလကို။ ဇနာဓိပေါ၊ လူတို့ကို အစိုးရသော ငါတို့၏ခမည်းတော် မင်းကြီးသည်။ ဇာနန္တော၊ သိသည်ဖြစ်၍။ ဣမေ ကုမာရေ၊ ကိုးကျိပ်ကိုးယောက်သော ဤမင်းသားတို့ကို။ ပူဇေန္တော၊ ဇနပုဒ် မြို့ရွာ ပေးသည်ရှိသော်။ တံ၊ ရှင်မင်းကြီးကို။ ကေနစိ၊ တစ်စုံတစ်ခုသော မြို့ရွာဖြင့်။ န မညထ နု၊ မအောက်မေ့သလော။
၉၈။ နော၊ အကျွန်ုပ်တို့၏။ မဟာရာဇေ၊ မြတ်သော ဖခင်မင်းကြီးသည်။ တိဋ္ဌန္တေ၊ ထင်ရှားရှိတော်မူစဉ်လည်းကောင်း။ အဒု၊ ထိုသို့မဟုတ်။ ဒေဝေ၊ ငါတို့ဖခင် ပြည့်ရှင်မင်းကြီးသည်။ ဒိဝင်္ဂတေ၊ နတ်ရွာလားခဲ့သော်လည်းကောင်း။ အတ္တနော၊ ကိုယ်တော်၏။ အတ္ထံ၊ အကျိုးစီးပွားကို။ သမ္ပဿံ၊ ကောင်းစွာ မြင်တော်မူသည်ဖြစ်၍။ ဉာတီ၊ အဆွေအမျိုးတို့သည်။ တံ၊ သင်သံဝရမင်းကြီးကို။ သမနုညိံသု နု၊ နှစ်သက်လေကုန်သလော။
၉၉။ သံဝရ၊ ညီထွေးသံဝရ။ ကေန ဝတ္တေန၊ အဘယ်အကျင့်ဖြင့်။ သဉ္ဇာတော၊ ဇာတ်တူဖြစ်ကုန်သော ကိုးကျိပ်ကိုးယောက်သော နောင်တော်တို့ကို။ အဘိတိဋ္ဌသိ၊ ငါ့ညီ လွှမ်းမိုး၍ တည်လေသနည်း။ ကေန၊ အဘယ်အကြောင်းကြောင့်။ သမာဂတာ၊ အညီအညွတ် လာကုန်သော။ ဉာတိသင်္ဃာ၊ အဆွေအမျိုးအပေါင်းဖြစ်သော ကိုးကျိပ်ကိုးယောက်ကုန်သော နောင်တော်တို့သည်။ တံ၊ သင်ညီထွေး သံဝရကို။ နာတိဝတ္တန္တိ၊ မလွန်နိုင်ကုန်သနည်း။
နောင်တော်တို့ထက် သာသည်မှာ
ထိုစကားကိုကြားရ၍ သံဝရမင်းကြီးသည် မိမိ၏ ဂုဏ်ကျေးဇူးကို ကြားလိုရကား-
သက္ကစ္စံ တေ နမဿာမိ၊ ပါဒေ ဝန္ဒာမိ တာဒိနံ။
သမဏာ အနုသာသန္တိ၊ ဣသိဓမ္မဂုဏေ ရတာ။
န ကိဉ္စိ အတိမညာမိ၊ ဓမ္မေ မေ နိရတော မနော။
တေသံ နပ္ပဋိဗန္ဓာမိ၊ နိဝိဋ္ဌံ ဘတ္တဝေတနံ။
ဗာရာဏသိံ ဝေါဟရန္တိ၊ ဗဟုမံသသုရောဒနံ။
တေသု မေ ဝဟိတာ ရက္ခာ၊ ဧဝံ ဇာနာဟုပေါသထ။
ဟူသော ဤခြောက်ဂါထာကို ဆို၏။
၁၀၀။ ရာဇပုတ္တ၊ နောင်တော် ဥပေါသထမင်းသား။ န ဥသူယာမိ၊ ကျွန်ုပ် မငြူစူ။ မဟေသိနံ၊ မြတ်သော ကျေးဇူးအပေါင်းကို ရှာလေ့ရှိကုန်သော။ တာဒိနံ၊ သည်းခံခြင်းနှင့် ပြည့်စုံကုန်သော။ သမဏာနံ၊ ရဟန်း, ပုဏ္ဏားတို့၏။ ပါဒေ၊ ခြေတော်တို့ကို။ အဟံ၊ အကျွန်ုပ်သည်။ ဝန္ဒာမိ၊ ရှိခိုးပါ၏။ တေ၊ ထိုရဟန်း ပုဏ္ဏားတို့ကို။ သက္ကစ္စံ၊ ရိုသေစွာ။ နမသာမိ၊ ရှိခိုး၏
၁၀၁။ ဣသိဓမ္မဂုဏေ၊ ရဟန်း, ပုဏ္ဏားတို့၏ အကျင့်ကျေးဇူးအစု၌။ ရတာ၊ မွေ့လျော်ကုန်သော။ တေ၊ ထိုရဟန်း, ပုဏ္ဏားတို့သည်။ ဓမ္မဂုဏေ၊ အကျင့်ကျေးဇူးအစု၌။ ယုတ္တံ၊ ယှဉ်သော။ သုဿူသံ၊ စကားကို နားထောင်သော။ အနုသူယကံ၊ သူတစ်ပါးကို မငြူစူသော။ မံ၊ အကျွန်ုပ်ကို။ အနုသာသန္တိ၊ ဆုံးမကုန်၏။
မထီမဲ့မြင် မပြု
၁၀၂။ အဟံ၊ အကျွန်ုပ်သည်။ မဟေသိနံ၊ မြတ်သော သီလက္ခန္ဓအစရှိသော ကျေးဇူးကိုရှာလေ့ရှိကုန်သော။ တေသံ သမဏာနံ၊ ထိုရဟန်း, ပုဏ္ဏားတိုဘ၏။ ဝစနံ၊ စကားကို။ သုတွာ၊ နာယူ၍။ ကိဉ္စိ၊ တစ်စုံတစ်ယောက်ကိုမျှ။ န အတိမညာမိ၊ မထီမဲ့မြင် မပြု။ မေ၊ အကျွန်ုပ်၏။ မနော၊ စိတ်နှလုံးသည်။ ဓမ္မေ၊ ကုသိုလ်တရား၌။ နိရတော၊ အမြဲမွေ့လျော်၏။
လခရိက္ခာ မပြတ်စေ
၁၀၃။ ဟတ္ထာရောဟာ၊ ဆင်စီးသူရဲတို့သည်လည်းကောင်း။ အနီကဋ္ဌာ၊ ဆင်၏အနီးစသည်တို့၌ တည်သော မြင်းစီးသူရဲ စသည်တို့သည်လည်းကောင်း။ ရထိကာ၊ ရထားစီးသူရဲတို့သည်လည်းကောင်း။ ပတ္တိကာရကာ၊ ခြေသည်သူရဲတို့သည်လည်းကောင်း။ အတ္ထိ-သန္တိ၊ ရှိကုန်၏။ တေသံ၊ ထိုသူတို့အား။ နိဝိဋ္ဌံ၊ ပေးသွင်းအပ်သော။ ဘတ္တဝေတနံ၊ ထံမင်းရိက္ခာကို။ နပ္ပဋိဗန္ဓာမိ၊ မပိတ်ပင်။
ပညာရှိကို ကိုးကွယ်
၁၀၄။ ဘာသိက၊ နောင်တော်။ မေ၊ အကျွန်ုပ်အား။ မန္တိနော၊ အတိုင်အပင်ပညာနှင့်ပြည့်စုံသော။ မဟာမတ္တာ စ၊ အမတ်ကြီးတို့သည်လည်းကောင်း။ မန္တိနော၊ အတိုင်အပင်ပညာနှင့် ပြည့်စုံကုန်သော။ ပရိစာရကာ စ၊ အမတ်ငယ်တို့သည်လည်းကောင်း။ အတ္ထိ-သန္တိ၊ ရှိကုန်၏။ အထောပိ၊ ထိုမှတစ်ပါးလည်း။ ဖီတာ၊ ကြွယ်ဝကုန်သော။ ဝါဏိဇာ၊ ကုန်သည်တို့သည်။ နာနာရဋ္ဌေဟိ၊ တိုင်းတစ်ပါးတို့မှ။ အာဂတာ၊ လာကုန်၍။ ဗာရာဏသိံ၊ ဗာရာဏသီပြည်၌။ ဗဟုမံသသုရောဒကံ၊ များစွာသော ငါး အမဲ သေရည်အရက်ကို။ ဝေါဟာရန္တိ၊ ရောင်း ဝယ်ကုန်၏။ မေ၊ အကျွန်ုပ်သည်။ တေသု၊ ထိုအမတ်ကြီး အမတ် ကုန်သည်တို့၌။ အာရက္ခာ၊ အစောင့်အရှောက်တို့ကို။ ဝိဟိတာ၊ စီရင်အပ်ကုန်၏။ ဥပေါသထ၊ နောင်တော် ဥပေါသထ။ ဧဝံ၊ ဤသို့။ တွံ၊ သင်သည်။ ဇာနာဟိ၊ သိတော်မူလော့။
တိုင်းပြည်ကို အပ်ပြီးသော်
ထိုအခါဝယ် သံဝရမင်းကြီး၏ ဂုဏ်ကျေးဇူးကိုကြား၍ ဥပေါသထမင်းသားသည် ထိုညီတော် သံဝရမင်းသားအား ချီးမွမ်းလိုရကား-
မေမာဝီ ပဏ္ဍိတော စာသိ၊ အထောပိ ဉာတီနံ ဟိတော။
အမိတ္တာ နပ္ပသဟန္တိ၊ ဣန္ဒံဝ အသုရာဓိပေါ။
ဟူသော ဤနှစ်ဂါတို့ကို ဆို၏။
၁၀၆။ သံဝရ၊ ညီထွေးသံဝရ။ တွံ၊ သင်သည်။ ဓမ္မေန၊ တရားနှင့်အညီ။ ဉာတီနံ၊ အဆွေအမျိုးဖြစ်သော ကိုးကျိပ်ကိုးယောက်သော နောင်တော်တို့ကို။ အဘိဘဝိ ကိရ၊ လွှမ်းမိုးသတတ်။ တွံ၊ သင်သည်။ ရဇ္ဇံ၊ မင်းအဖြစ်ကို။ ကာရေဟိ၊ ပြုလော့။ တွံ၊ သင်သည်။ မေဓာဝီ စ၊ ထိုးထွင်းသော ပညာနှင့် ပြည့်စုံသည်လည်းကောင်း။ ပဏ္ဍိတော စ၊ အကျိုးအကြောင်းကိုသိသော ပညာရှိသည်လည်းကောင်း။ အသိ၊ ဖြစ်၏။ အထောပိ၊ ထိုမှတစ်ပါးလည်း။ ဉာတီနံ၊ အဆွေအမျိုးတို့၏။ ဟိတော စ၊ အစီးအပွားကိုလည်း ဆောင်၏။
၁၀၇။ ဉာတိပရိဗျူဠှံ၊ အဆွေအမျိုးဟု ဆိုအပ်သော ကိုးကျိပ်ကိုးယောက်သော နောင်တော်တို့သည် ခြံရံအပ်သော။ နာနာရတနမောစိတံ၊ အထူးထူးသော ရတနာတို့ဖြင့် သွန်းအပ် စီရင်အပ်သော။ တံတံဂုဏသမ္ပန္နံ၊ ထိုထိုဂုဏ်အပေါင်းနှင့်ပြည့်စုံသော။ တံ၊ သင်ညီထွေးကို။ အမိတ္တာ၊ ရန်သူတို့သည်။ နပ္ပသဟန္တိ၊ မနှိပ်စက်နိုင်ကုန်။ ကိမိဝ၊ အဘယ်ကဲ့သိုနည်းဟူမူကား။ အသုရာဓိပေါ၊ အသုရာမင်းသည်။ ဣန္ဒံ၊ သိကြားမင်းကို။ နပ္ပသဟတိ ဣဝ၊ မနှိပ်စက်နိုင်သကဲ့သို့တည်း။
နောင်တော်တို့ပြန်ကြပြီ
သံဝရမင်းကြီးသည် အလုံးစုံသော ကိုးကျိပ်ကိုးယောက်သော နောင်တော်တို့အား များစွာသော စည်းစိမ် အခြံအရံကို ပေး၍ ထိုနောင်တော်တို့သည် ထိုသံဝရမင်းကြီး၏ အထံ၌ တစ်လခွဲနေ၍ သံဝရမင်းကြီး၏ ဇနပုဒ်တို့၌ ခိုးသူတို့သည် ထကုန်သည်ရှိသော် အကျွန်ုပ်တို့သည် အဘယ်သို့ သိနိုင်ကုန်အံ့နည်း၊ ရှင်မင်းကြီးသည် မင်းစည်းစိမ်ကို ခံစားတော်မူလော့ဟု မှာခဲ့၍ မိမိတို့၏ ဇနပုဒ်သို့ သွားကြလေကုန်၏။ သံဝရမင်းသည်လည်း ဘုရားလောင်း အဆုံးအမ၌ တည်၍ အသက်အဆုံး၌ နတ်ပြည်ကို ပြည့်စေလျက် သွား၏။
ဇာတ်ပေါင်း... သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် ဤသို့သော ဓမ္မဒေသနာကို ဆောင်တော်မူပြီး၍ ရဟန်း သင်သည် ဤသို့ရှေး၌ အဆုံးအမကို နားထောင်၏။ ယခုအခါ၌ အဘယ့်ကြောင့် လုံ့လကို လျှော့သနည်း ဟု မိန့်တော်မူ၍ သစ္စာတို့ကို ပြတော်မူ၍ ဇာတ်ကို ပေါင်းတော်မူ၏။ သစ္စာတို့ကို ပြတော်မူသော အဆုံး၌ ထိုလုံ့လကိုလျှော့သော ရဟန်းသည် သောတာပတ္တိဖိုလ်၌ တည်၏။ ထိုအခါ၌ သံဝရမင်းကြီးသည် ယခုအခါ ဝီရိယကိုလျှော့သော ရဟန်း ဖြစ်လာ၏။ ဥပေါသထမင်းကြီးသည် သာရိပုတ္တရာဖြစ်လာ၏။ ဥပေါသထမင်း သံဝရမင်းမှ ကြွင်းသော ညီတော်နောင်တော်တို့သည် ရှစ်ကျိပ်သော မဟာသာဝကထေရ်ကြီး ပကတိသာဝက ထေရ်ငယ်တို့သည် ဖြစ်လာကုန်၏။ သံဝရမင်းကြီး၏ ပရိသတ်တို့သည် ဘုရားသခင်၏ပရိသတ် ဖြစ်လာကုန်၏။ အဆုံးအမကို ပေးတတ်သော အမတ်သည်ကား ငါဘုရား ဖြစ်လာ၏။ ဤသို့ ဇာတ်ကို ပေါင်းတော်မူ၏။
ဆရာစကား၊ နားထောင်ငြား၊ ထွတ်ဖျာမင်းဖြစ်လာ
ရှစ်ခုမြောက်သော သံဝရဇာတ်သည် ပြီး၏။
*****
ဧကာဒသကနိပါတ်
၉။ သုပ္ပါရကဇာတ်
သစ္စာသီလတန်ခိုးဖြင့် အသက်ဘေးမှ ချမ်းသာခြင်း
ဟောတော်မူရာဌာန... နတ်နှင့်တကွသော လောကကို ဆုံးမတော်မူတတ်သော သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် ဇေတဝန် ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူသည်ရှိသော် ပညာပါရမီကို အကြောင်းပြု၍ ဥမ္မုဇ္ဇန္တိ အစရှိသော ဂါထာပုဒ်ဖြင့် တန်ဆာဆင်အပ်သော ဤသုပ္ပါရကဇာတ်ကို ဟောတော်မူ၏။
ပစ္စုပ္ပန်ဝတ္ထု... ထိုစကားကို ချဲ့ဦးအံ့။ တစ်နေ့သ၌ ညချမ်းသောအခါဝယ် မြတ်ဘုရား၏ တရားဟောတော်မူခြင်းငှာ ထွက်ခြင်းကို ငံ့လင့်ကုန်သော ရဟန်းတို့သည် တရားသဘင်၌နေ၍ ငါ့ရှင်တို့အံ့ဖွယ်ရှိပေစွ၊ သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် ကြီးသောပညာရှိ၏။ မြေကြီးအထုနှင့်တူသော ပညာရှိ၏။ ရွှင်သောပညာ ရှိတော်မူ၏။ လျင်သောပညာ ရှိတော်မူ၏။ ထက်သောပညာ ရှိတော်မူ၏။ အလုံးစုံသောတရားကို ထိုးထွင်း၍သိသောပညာ ရှိတော်မူ၏။ ထိုထိုအရာ၌ ဥပါယ်တံမျဉ် ပညာနှင့် ပြည့်စုံတော်မူ၏။ ကြီးကျယ်ပြန့်ပြောသော မြေကြီးအထုနှင့်တူသော ပညာနှင့် ပြည့်စုံတော်မူ၏။ မဟာသမုဒ္ဒရာကဲ့သို့ နက်နဲသော ပညာနှင့် ပြည့်စုံတော်မူ၏။ ကောင်းကင်ကဲ့သို့ ပြန်ပြောသော ပညာနှင့် ပြည့်စုံတော်မူ၏။ ထိုစကားသည် မှန်၏။ ဇမ္ဗူဒိပ်ကျွန်း အလုံး၌ဖြစ်သော ပညာတို့သည် ဘုရားသခင်ကိုလွန်၍ သိခြင်းငှာ စွမ်းနိုင်သောသူ မည်သည်မရှိ။ သမုဒ္ဒရာ၌ ထကုန်သော လှိုင်းတံပိုးတို့သည် ကမ်းကိုမလွန်နိုင်ကုန်၊ ကမ်းသို့ရောက်၍သာလျှင် ပျောက်ကုန်ဘိသကဲ့သို့ တစ်စုံတစ်ယောက်သော ပညာရှိသည် မြတ်စွာဘုရားကို မလွန်နိုင်၊ မှတစြါာဘုရား၏ ခြေတော်ရင်းသို့ ရောက်ကုန်သော် ပျောက်ပျက်ကုန်သည်သာတည်း ဟု မြတ်စွာဘုရား၏ များမြတ်သော ပညာပါရမီတော်ကို ချီးမွမ်းကုန်လျက် နေကုန်၏။
သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် လာတော်မူ၍ ရဟန်းတို့ ယခု ငါလာတော်မူသောအခါ၌ အဘယ်စကားဖြင့် စည်းဝေးကုန်သနည်း ဟု မေးတော်မူ၍ ဤမည်သော စကားဖြင့် စည်းဝေးပပါကုန်သည် ဟု ရွှေနားတော် လျှောက်ကုန်သော် ရဟန်းတို့ သင်တို့ဆရာ ငါဘုရားသည် ယခုမှသာလျှင် ပညာရှိသည်မဟုတ်၊ ရှေးဖြစ်သော ပညာမရင့်သေးသောအခါ၌လည်း ပညာရှိတော်မူ၏။ မျက်မမြင်ဖြစ်လျှက်လည်း သမုဒ္ဒရာရေအမှတ်ဖြင့် ဤသမုဒ္ဒရာဝယ် ဤမည်သောရတနာ ရှိသည်၏အဖြစ်ကို ငါသိ၏ ဟု မိန့်တော်မူ၍ လွန်လေပြီးသောအကြောင်းကို ဆောင်တော်မူ၏။
အတိတ်ဝတ္ထု... ရဟန်းတို့ လွန်လေပြီးသောအခါ၌ ကုရုတိုင်း၌ ကုရုမည်သောမင်းသည် မင်းပြု၏။ ကုရုကစ္ဆမည်သော သင်္ဘောဆိပ်ရွာသည် ရှိ၏။ ထိုအခါဝယ် ဘုရားလောင်းသည် ကုရုကစ္ဆသင်္ဘောဆိပ်၌ သင်္ဘောသူကြီးသား ဖြစ်၏။ ကြည်ညိုဖွယ်ရှိ၏။ ရွှေအဆင်းနှင့်တူသော အဆင်းရှိ၏။ ဘုရားလောင်းအား သုပ္ပါရက ဟူသော အမည်ကို မှည့်ကုန်၏။
သင်္ဘောသူကြီး
ထိုသတို့သားသည် များသော အခြံအရံဖြင့်ကြီးသည်ဖြစ်၍ တစ်ဆယ့်ခြောက်နှစ် ရှိသောအခါ၌လျှင် သင်္ဘောသူကြီး အတတ်၌ ပြီးခြင်းသို့ရောက်၍ အခါတစ်ပါး၌ အဖလွန်သဖြင့် သင်္ဘောသူကြီးဖြစ်၍ သင်္ဘောသွားသောအမှုကို ပြု၏။ ပညာနှင့်ပြည့်စုံ၏။ ထိုဘုရားလောင်းသည် စီးအပ်သော သင်္ဘောသည် ပျက်စီးခြင်းမည်သည်မရှိ။
ရာဖြတ်အရာရှိ
ထိုဘုရားလောင်းအား အခါတစ်ပါး၌ ဆားငန်ရေဖြင့် ခတ်မိသည်ဖြစ်၍ မျက်စိနှစ်ဖက်တို့သည် ပျက်ကုန်၏။ ဘုရားလောင်းသည် ထိုအခါမှစ၍ သင်္ဘောသူကြီး ဖြစ်သော်လည်း သင်္ဘောသွားသောအမှုကို မပြုမူ၍ မင်းကိုမှီ၍ အသက်မွေးအံ့ဟု ကြံ၍ မင်းသို့ကပ်၏။ ထိုအခါ မင်းသည် ထိုဘုရားလောင်းကို ရာဖြတ်အရာ၌ထား၏။ ထိုဘုရားလောင်းသည် ထိုအခါမှစ၍ မင်း၏ ဆင်ရတနာ, မြင်းရတနာ, ပုလဲဥစ္စာနှစ် ပတ္တမြားအစရှိသည်တို့ကို အဖိုးဖြတ်၏။ ထိုအခါဝယ် တစ်နေ့သ၌ မင်း၏ မင်္ဂလာဆင်တော်သည် ဖြစ်လတ္တံ့ ဟု မျက်စဉ်းတောင်ထွတ်နှင့်တူသော ဆင်တစ်စီးကို ဆောင်ခဲ့ကုန်၏။ ထိုဆင်ကိုမြင်၍ မင်းသည် သုခမိန်ပညာရှိအား ပြလေကုန် ဟု ဆို၏။ ထိုအခါ ထိုဆင်ကို သုပ္ပါရက သုခမိန်အထံသို့ ဆောင်ယူကုန်၏။ ထိုသုခမိန်သည် လက်ဖြင့် ဆင်၏ကိုယ်ကို သုံးသပ်၍ ဤဆင်သည် မင်္ဂလာဆင်ဖြစ်ခြင်းငှာ မလျောက်ပတ်၊ ဤဆင်သည် နောက်ခြေနိမ့်၏။ ဤဆင်ကို အမိသည် ဖွားသောအခါ နောက်ခြေဖြင့်ခံခြင်းငှာ မတတ်နိုင်၊ ထို့ကြောင့် မြေ၌ကျ၍ နောက်ခြေနိမ့်၏ ဟု ဆို၏။ ဆင်ကိုယူ၍ လာသောသူတို့ကိုမေးလျှင် ထိုသူတို့သည် သုခမိန်ဆိုသည့်အတိုင်း မှန်ပေ၏ ဟု ဆို၏။ ထိုအကြောင်းကို မင်းသည်ကြား၍ နှစ်သက်သည်ဖြစ်၍ ထိုသုခမိန်အား ရှစ်သပြာတို့ကို ပေးစေ၏။ တစ်ဖန် တစ်နေ့သ၌ မင်း၏ မင်္ဂလာမြင်းတော်သည် ဖြစ်လတ္တံ့ ဟု မြင်းတစ်စီးကို ဆောင်ယူခဲ့ကုန်၏။ ထိုမြင်းကိုလည်း ပညာရှိထံသို့ ပို့စေ၏။ ထိုသုခမိန်လည်း မြင်းကို လက်ဖြင့်သုံးသပ်၍ ဤမြင်းသည် မင်္ဂလာမြင်းဖြစ်ခြင်းငှာ မထိုက်။ ဤမြင်း၏ အမိသည် ဖွားသောနေ့၌ သေသောကြောင့် အမိနို့ရည်ကိုမရ၍ ကောင်းစွာမကြီးရ၊ နို့ မျက်၏ ဟု ဆို၏။ ထိုသုခမိန်စကားသည် မှန်သည်သာတည်း။ ထိုအကြောင်းကိုကြား၍ မင်းသည် အလွန်နှစ်သက်၍ ရှစ်သပြာတို့ကို ပေးစေ၏။
ထိုအခါဝယ် တစ်နေ့သ၌ မင်း၏ မင်္ဂလာရထားသည် ဖြစ်လတ္တံ့ ဟု ရထားကို ဆောင်ခဲ့ကုန်၏။ ထိုရထားကိုလည်းမင်းသည် သုခမိန်၏ အထံသို့ ပို့စေ၏။ ထိုသုခမိန်သည် ရထားကို လက်ဖြင့်သုံးသပ်၍ ဤရထားသည် အခေါင်းရှိသောသစ်ဖြင့် ပြုလုပ်သောကြောင့် မင်းအား မလျောက်ပတ် ဟု ဆို၏။ ထိုသုခမိန်၏စကားသည် မှန်၏။ မင်းသည် ထိုစကားကိုကြား၍ ရှစ်သပြာတို့ကိုသာ ပေးစေ၏။
ထိုအခါ၌ မင်းအား များသောအဖိုးထိုက်သော ကမ္ဗလာရတနာကို ဆောင်ခဲ့ကုန်၏။ ဤကမ္ဗလာကိုလည်း သုခမိန်အားသာလျှင် ပို့စေကုန်၏။ ထိုသုခမိန်သည် ကမ္ဗလာတို့ကိုလည်း လက်ဖြင့် သုံးသပ်၍ ဤကမ္ဗလာဝယ် တစ်ခုသော အရပ်၌ ကြွက်ခဲရာသည် ရှိ၏ ဟု ဆို၏။ သုတ်သင်သည်ရှိသော် ထိုကြွက်ခဲရာကိုမြင်၍ မင်းအား လျှောက်ကုန်၏။ မင်းသည်ကြား၍ အလွန်နှစ်သက်၍ ရှစ်အသပြာတို့ကိုသာ ပေးစေ၏။
(ဤအရာတွင် ငါးရာငါးဆယ် ဇာတ်အကျဉ်း စကားပြေကို စီရင်သော ဆရာမူကား အသပြာဝက်ပေးသည်။ မင်းကိုလည်း ဒွန်းစဏ္ဍားမျိုး ဖြစ်သည်ဟု ဆို၏။ မဏိကုဏ္ဍလ ဆရာဆိုသည်ကာ နှစ်သပြာပေးသည်။ မင်းကိုလည်း ဆတ္တာသည် အမျိုးဟု ဆို၏။ စကားပြေဆရာ၏ စကားကို ဆင်ခြင်အပ်၏။ )
ထိုသုခမိန်သည် ကြံ၏။ ဤမင်းသည် ဤသို့သဘောရှိကုန်သောအံ့ဖွယ်တို့ကိုမြင်လျက် ရှစ်သပြာတို့ကိုသာ ပေးစေ၏။ ဤမင်းသည် ဆတ္တာသည်တို့၏ ပေးခြင်းတည်း၊ ဆတ္တသည် ဖြစ်လတ္တံ့၊ ထို့ကြောင့် ငါ့အား ဤသို့သောမင်းအား ခစားသဖြင့် အဘယ်အကျိုး ရှိအံ့နည်း၊ မိမိနေရာသို့သာလျှင် သွားအံ့ ဟု ကြံ၍ ထိုသုခမိန်သည် ကုရုကစ္ဆ သင်္ဘောဆိပ်သို့သာလျှင် ပြန်ခဲ့၏။ သုခမိန်သည် ထိုသင်္ဘောဆိပ်၌ နေတတ်သော် ကုန်သည်တို့သည် သင်္ဘောကို စီရင်၍ ထိုသုပ္ပါရက သုခမိန်ကို သင်္ဘောသူကြီး ပြုကုန်အံ့ ဟု တိုင်ပင်ကြကုန်၏။ သုပ္ပါရက သုခမိန်သည် စီးသောသင်္ဘောသည် မပျက်နိုင်၊ ထိုသုခမိန်သည် ပညာရှိ၏။ ဥပါယ်တံမျဉ်၌ လိမ္မာ၏။ မျက်စိမမြင်သော်လည်း ထိုသုခမိန်သည် ငါတို့ထက် မြတ်၏ ဟု ထိုသုခမိန်သို့ ချဉ်းကပ်၍ အကျွန်ုပ်တို့၏ သင်္ဘောသူကြီး ဖြစ်တော်မူပါ ဟု ဆို၏။
ငါသည် မျက်စိမမြင်၊ အဘယ်သို့လျှင် သင်္ဘောသူကြီးအမှုကို ပြုရအံ့နည်းဟု ဆိုလတ်သော် သခင် မျက်စိပင် မမြင်သော်လည်း သခင်သည်သာလျှင် အကျွန်ုပ်တို့ထကျ မြတ်၏ ဟု အဖန်တလဲလဲ တောင်းပန်သည်ရှိသော် အမောင်တို့ ကောင်းပြီ၊ အမော်တို့သည် ကြားသောမှတ်ဖြင့် သင်္ဘောသူကြီး ဖြစ်အံ့ ဟု ဆို၍ ထိုသူတို့၏ သင်္ဘောကို တက်စီး၏။ သဘောသည် မဟာသမုဒ္ဒရာသို့ ပြေးလေ၏။ သင်္ဘောသည် ခုနစ်ရက်တို့ပတ်လုံး ဘေးမရှိ သည်ဖြစ်၍ သွားလေ၏။ ထို့နောက် နှောင့်ယှက်သော လေဖြစ်လတ်သည်ရှိသော် ခရီးလွဲ၍ သင်္ဘောသည် လေးလတို့ပတ်လုံး ပကတိ မဟာသမုဒ္ဒရာအပြင်၌ သွား၍ ခုရမာလိမည်သာ သမုဒ္ဒရာသို့ ရောက်လေ၏။
ဘာသမုဒ္ဒရာနည်း
ထိုခုရမာလိ သမုဒ္ဒရာ၌ ငါးတို့သည် လူနှင့်တူသော ကိုယ်ရှိသည် ဖြစ်၍လျှင် သင်ဓုန်းသွားနှင့်တူသော နှာခေါင်းရှိသည်ဖြစ်၍ ပေါ်ခြင်းငုပ်ခြင်းကို ပြုကုန်၏။ ကုန်သည်တို့သည် ထိုငါးတို့ကိုမြင်၍ ဘုရားလောင်းအား ထိုသမုဒ္ဒရာ၏ အမည်ကို မေးလိုကား -
သုပ္ပါရကံ တံ ပုစ္ဆာမ၊ သမုဒ္ဒေါ ကတမော အယံ။
ဟူသော ရှေးဦးစွာသော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၁၀၈။ ပဏ္ဍိတ၊ ပညာရှိ။ သုပ္ပါရကံ၊ သုပ္ပါရကအမည်ရှိသော။ တံ၊ သင်ပညာရှိကို။ ပုစ္ဆာမ၊ ငါတို့ မေးပါကုန်အံ့။ ခုရနာသိကာ၊ သင်မုန်းသွားနှင့်တူသော နှာခေါင်းရှိကုန်သော။ မနုဿာ၊ လူတို့သည်။ ဥမ္မုဇ္ဇန္တိ၊ ပေါ်လည်း ပေါ်ကုန်၏။ နိမုဇ္ဇန္တိ၊ ငုပ်လည်းငုပ်ကုန်၏။ အယံ၊ ဤသမုဒ္ဒရာကား။ ကတမော၊ အဘယ်မည်သာ။ သမုဒ္ဒေါ၊ သမုဒ္ဒရာနည်း။
ခုရမာလိသမုဒ္ဒရာ
ဤသို့ သင်္ဘောသားတို့သည် မေးအပ်သော ဘုရားလောင်းအား မိမိ၏ သင်္ဘောကျမ်းနှင့် ညီညွတ်နှီးနှော၍-
နာဝါယ ဝိပ္ပနဋ္ဌာယ၊ ခုရမာလီတိ ဝုစ္စတိ။
ဟူသော နှစ်ခုမြောက်သော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၁၀၉။ တာတ၊ အမောင်တို့။ ကုရုကစ္ဆာ၊ ကုရုကစ္ဆ သင်္ဘောဆိပ်မှ။ ပယာတာနံ၊ သွားကုန်သော။ ဓနေသိနံ၊ ဥစ္စာကို ရှာလေ့ရှိကုန်သော။ ဝါဏိနံ၊ ကုန်သည်တို့၏။ နာဝါယ၊ သင်္ဘောသည်။ ဝိပ္ပနဋ္ဌာယ၊ အရပ်တစ်ပါးသို့ သွားသည်ရှိသော်။ အယံ၊ ဤသမုဒ္ဒရာကို။ ခုရမာလီတိ၊ ခုရမာလိသမုဒ္ဒရာဟူ၍။ ဝုစ္စတိ၊ ဆိုအပ်၏။
ထိုသမုဒ္ဒရာ၌ ဝဇီရစိန်ကျောက်မျိုးသည် များ၏။ ဘုရားလောင်းသည် အကယ်၍ ဤသမုဒ္ဒရာသည် ဝဇိရသမုဒ္ဒရာတည်းဟု ထိုသူတို့အား ကြားအံ့၊ လောဘကြီးသဖြင့် များစွာသော ဝဇီရစိန်ကျောက်တို့ကိုယူ၍ သင်္ဘောကို နစ်စေကုန်လတ္တံ့၊ ထိုသင်္ဘောသားတို့အား မကြားမူ၍ သင်္ဘောကို ရပ်စေ၍ ဥပါယ်တံမျဉ်ဖြင့် ကြိုးလွန်တို့ကို ကိုင်၍ ငါးဖမ်းသောအဟန်ဖြင့် ကွန်ပိုက်ကိုချစေ၍ ဝဇီရ စိန်ကျောက်ဥစ္စာနှစ်ကိုဆယ်ယူ၍ သင်္ဘော၌ထည့်၍ တစ်ပါးသော အဖိုးနည်းထိုက်သော ဥစ္စာကို စွန့်စေ၏။ ထိုသဘောသည် ဝဇိရသမုဒ္ဒရာကိုလွန်၍ ရှေ့မှ အဂ္ဂိမာလိ အမည်ရှိသော သမုဒ္ဒရာသို့ ရောက်လေ၏။
ဘာသမုဒ္ဒရာနည်း
ထိုအဂ္ဂိလိသမုဒ္ဒရာသည် တောက်ပသော မီးပုံကြီးနှင့် တူ၏။ မွန်းတည့်နေနှင့် တူ၏။ အရောင်ကိုလွှတ်လျက် တည်၏။ ဤသို့ သဘောရှိသော သမုဒ္ဒရာသည် အဘယ်သမုဒ္ဒရာနည်းဟု ကုန်သည် သင်္ဘောသားတို့သည် ဘုရားလောင်းကို မေးလိုရကား-
သုပ္ပါရကံ တံ ပုစ္ဆာမ၊ သမုဒ္ဒေါ ကတမော အယံ။
ဟူသော တတိယဂါထာကို ဆို၏။
၁၁၀။ ပဏ္ဍိတ၊ ပညာရှင်။ သုပ္ပါရကံ၊ သုပ္ပါရကအမည်ရှိသော။ တံ၊ အရှင့်ကို။ ပုစ္ဆာမ၊ မေးပါကုန်အံ့။ ယထာ၊ ဥပမာမည်သည်ကား။ အဂ္ဂီဝ၊ မီးပုံကြီးကဲ့သို့။ သူရိယောဝ၊ မွန်းတည့်နေကဲ့သို့။ ယော သမုဒ္ဒေါ၊ အကြင်သမုဒ္ဒရာသည်။ ပဋိဒိဿတိ၊ ထင်၏။ အယံသမုဒ္ဒေါ၊ ဤသမုဒ္ဒရာသည်။ ကတမော၊ အဘယ်မည်သော သမုဒ္ဒရာနည်း။
အဂ္ဂိမာလိသမုဒ္ဒရာ
ဘုရားလောင်းသည်လည်း ထိုသင်္ဘောသားတို့အား ပြောကြားလိုရကား-
နာဝါယ ဝိပ္ပနဋ္ဌာယ၊ အဂ္ဂိမာလီတိ ဝုစ္စတိ။
ဟူသော အခြားသော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၁၁၁။ တာတ၊ အမောင်တို့။ ကုကစ္ဆာ၊ ကုရုကစ္ဆာသင်္ဘောဆိပ်မှ။ ပယာတာနံ၊ သွားကုန်သော။ ဓနေသိနံ၊ ဥစ္စာကို ရှာကုန်သော။ ဝါဏိဇာနံ၊ ကုန်သည်တို့၏။ နာဝါယ၊ သင်္ဘောသည်။ ဝိပ္ပနဋ္ဌာယ၊ အရပ်တစ်ပါးသို့ သွားသည်ရှိသော်။ အယံ၊ ဤသမုဒ္ဒရာကို။ အဂ္ဂိမာလီတိ၊ အဂ္ဂိမာလိ သမုဒ္ဒရာဟူ၍။ ဝုစ္စတိ၊ ဆိုအပ်၏။
ဤသမုဒ္ဒရာ၌ ရွှေသည် များ၏။ ထိုဘုရားလောင်းသည် ရွှေကိုယူစေ၍ လှေသင်္ဘော၌ ထည့်စေ၏။
ဘာသမုဒ္ဒရာနည်း
သင်္ဘောသည် ထိုအဂ္ဂိမာလိသမုဒ္ဒရာကိုလည်း လွန်ခဲ့၍ နို့ရည်နို့ဓမ်းကဲ့သို့ ထွန်းတောက်ပသော ဒဓိမာလိ အမည်ရှိသော သမုဒ္ဒရာသို့ ရောက်လေ၍ ထိုသမုဒ္ဒရာကို ကုန်သည်တို့သည် ဘုရားလောင်းအား မေးလိုရကား-
သုပ္ပါရကံ တံ ပုစ္ဆာမ၊ သမုဒ္ဒေါ ကတမော အယံ။
ဟူသော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၁၁၂။ ပဏ္ဍိတ၊ ပညာရှင်။ သုပ္ပါရကံ၊ သုပ္ပါရကအမည်ရှိသော။ တံ၊ အရှင့်ကို။ ပုစ္ဆာမ၊ မေးပါကုန်၏။ ဒဓိ ဣဝ၊ နို့ဓမ်းရည်ကဲ့သို့။ ခီရံ ဣဝ၊ နို့ရည်ကဲ့သို့။ ယော သမုဒ္ဒေါ၊ အကြင် သမုဒ္ဒရာသည်။ ပဋိဒိဿတိ၊ ထင်၏။ အယံ သမုဒ္ဒေါ၊ ဤသမုဒ္ဒရာကား။ ကတမော၊ အဘယ်သမုဒ္ဒရာနည်း။
ခီရမာလိသမုဒ္ဒရာ
ဘုရားလောင်းသည် ထိုသမုဒ္ဒရာအမည်ကို ကြားလိုရကား-
နာဝါယ ဝိပ္ပနဋ္ဌာယ၊ ခီရမာလီတိ ဝုစ္စတိ။
ဟူသော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၁၁၃။ တာတ၊ အမောင်တို့။ ကုရုကစ္ဆာ၊ ကုရုကစ္ဆ သင်္ဘောဆိပ်မှ။ ပယာတာနံ၊ သွားကုန်သော။ ဓနေသိနံ၊ ဥစ္စာကို ရှာကုန်သော။ ဝါဏီဇာနံ၊ ကုန်သည်တို့၏။ နာဝါယ၊ သင်္ဘောသည်။ ဝိပ္ပနဋ္ဌာယ၊ အရပ်တစ်ပါးသို့ သွားသည်ရှိသော်။ အယံ၊ ဤသမုဒ္ဒရာကို။ ခီရမာလီတိ၊ ခီရမာလိသမုဒ္ဒရာဟူ၍။ ဝုစ္စတိ၊ ဆိုအပ်၏။
ထိုသမုဒ္ဒရာ၌ကား ငွေသည် များ၏။ ဘုရားလောင်းသည် ထိုငွေတို့ကိုလည်း ဥပါယ်တံမျဉ်ဖြင့် ယူစေ၍ သင်္ဘော၌ ထည့်စေ၏။
ဘာသမုဒ္ဒရာနည်း
သင်္ဘောသည် ထိုသမုဒ္ဒရာကိုလည်း လွန်၍ စိမ်းသော သမန်းမြက်နှင့်တူသော စပါးကောင်းနှင့်တူသော ထွန်းပသော စိမ်းညိုသော အဆင်းရှိသော ကုသမာလိ အမည်ရှိသာ သမုဒ္ဒရာသို့ ရောက်လေ၍ ထိုကုန်သည်တို့သည် ဘုရားလောင်းကို မေးလိုကား-
သုပ္ပါရကံ တံ ပုစ္ဆာမ၊ သမုဒ္ဒေါ ကတမော အယံ။
ဟူသော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၁၁၄။ ပဏ္ဍိတ၊ ပညာရှိ။ သုပ္ပါရကံ၊ သုပ္ပါရက အမည်ရှိသော။ တံ၊ အရှင့်ကို။ ပုစ္ဆာမ၊ မေးပါကုန်၏။ ယထာ၊ ဥပမာမည်သည်ကား။ ကုသောဝ၊ သမန်းမြက်ကဲ့သို့လည်းကောင်း။ သဿောဝ၊ ကောက်ကဲ့သို့လည်းကောင်း။ ယော သမုဒ္ဒေါ၊ အကြင်သမုဒ္ဒရာသည်။ ပဋိဒိဿတိ၊ ထင်၏။ အယံ သမုဒ္ဒေါ၊ ဤသမုဒ္ဒရာသည်။ ကတမော၊ အဘယ်သမုဒ္ဒရာနည်း။
ကုသမာလိသမုဒ္ဒရာ
ထိုသို့ မေးအပ်သော ဘုရားလောင်းသည် ထိုကုန်သည်တို့အား ပြောကြားလိုရကား-
နာဝါယ ဝိပ္ပနဋ္ဌာယ၊ ကုသမာလီတိ ဝုစ္စတိ။
ဟူသောဤဂါထာကိုဆို၏။
၁၁၅။ တာတ၊ အမောင်တို့။ ကုရုကစ္ဆာ၊ ကုရုကစ္ဆသင်္ဘောဆိပ်မှ။ ပယာတာနံ၊ သွားကုန်သော။ ဓနေသိနံ၊ ဥစ္စာကိုရှာကုန်သော။ ဝါဏိဇာနံ၊ ကုန်သည်တို့၏။ နာဝါယ၊ သင်္ဘောသည်။ ဝိပ္ပနဋ္ဌာယ၊ အရပ်တစ်ပါးသို့ သွားသည်ရှိသော်။ အယံ၊ ဤ သမုဒ္ဒရာကို။ ကုသူမာလီတိ၊ ကုသမာလိ သမုဒ္ဒရာဟူ၍။ ဝုစ္စတိ၊ ဆိုအပ်၏။
ထိုသမုဒ္ဒရာ၌ ပတ္တမြားညိုဟုဆိုအပ်သော မြကျောက်ညိုရတနာသည် များ၏။ ဘုရားလောင်းသည် ထိုမြကျောက်ညို ရတနာကိုလည်း ဥပါယ်တံမျဉ်ဖြင့် ယူစေ၍ သင်္ဘော၌ ထည့်စေ၏။
ဘာသမုဒ္ဒရာနည်း
သင်္ဘောသည် ထိုသမုဒ္ဒရာကိုလွန်၍ ကျူးတောကဲ့သို့ ဝါးတောကဲ့သို့ ထင်သော နဠမာလိအမည်ရှိသော သမုဒ္ဒရာသို့ ရောက်လေ၍ ကုန်သည်တို့သည် ထိုသမုဒ္ဒရာ၏ အမည်ကိုလည်း ထိုဘုရားလောင်းအား မေးလိုရကား-
သုပ္ပါရကံ တံ ပုစ္ဆာမ၊ သမုဒ္ဒေါ ကတမော အယံ။
ဟူသော ဤဂါထာကိုဆို၏။
၁၁၆။ ပဏ္ဍိတ၊ ပညာရှင်။ သုပ္ပါရကံ၊ သုပ္ပါရကအမည်ရှိသော။ တံ၊ သင်ပညာရှင်ကို။ ပုစ္ဆာမ၊ မေးပါကုန်၏။ ယထာ၊ ဥပမာကား။ နဠောဝ၊ ကျူတောကဲ့သို့။ ဝေဠူဝ၊ ဝါးတောကဲ့သို့။ ယော သမုဒ္ဒေါ၊ အကြင်သမုဒ္ဒရာသည်။ ပဋိဒိဿတိ၊ ထင်၏။ အယံ သမုဒ္ဒေါ၊ ဤသမုဒ္ဒရာသည်။ ကတမော၊ အဘယ်သမုဒ္ဒရာနည်း။
နဠမာလိသမုဒ္ဒရာ
ထိုသင်္ဘောသားတို့အား ထိုသမုဒ္ဒရာ၏အမည်ကို ကြားလိုရကား ဘုရားလောင်းသည်-
နာဝါယ ဝိပ္ပနဋ္ဌာယ၊ နဠမာလီတိ ဝုစ္စတိ။
ဟူသော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၁၁၇။ တာတ၊ အမောင်တို့။ ကုရုကစ္ဆာ၊ ကုရုကစ္ဆသင်္ဘောဆိပ်မှ။ ပယာတာနံ၊ သွားကုန်သော။ ဓနေသိနံ၊ ဥစ္စာကို ရှာကုန်သော။ ဝါဏိဇာနံ၊ ကုန်သည်တို့၏။ နာဝါယ၊ သင်္ဘောသည်။ ဝိပ္ပနဋ္ဌာယ၊ အရပ်တစ်ပါးသို့ သွားသည်ရှိသော်။ အယံ၊ ဤသမုဒ္ဒရာကို။ နဠမာလီတိ၊ နဠမာလိသမုဒ္ဒရာဟူ၍။ ဝုစ္စတိ၊ ဆိုအပ်၏။
ထိုသမုဒ္ဒရာ၌ကား မသာရဂလ်-ဟု ဆိုအပ်သော ကျောက်မျက်ရွဲ, ပြယိုးယား, ဝင်သဝဏ် ကျောက်မျိုးတို့သည် များ၏။ ဘုရားလောင်းသည် ထိုကျောက်မျိုးတို့ကိုလည်း ဥပါယ်တံမျဉ်ဖြင့် ယူစေ၍ သင်္ဘော၌ ထည့်စေ၏။
ဘာသမုဒ္ဒရာနည်း
ကုန်သည် သင်္ဘောသားတို့သည် နဠမာလိသမုဒ္ဒရာကိုလွန်၍ ဗလဝမုခမည်သော သမုဒ္ဒရာကို မြင်ကုန်၏။ ထိုဗလဝမုခမည်သော သမုဒ္ဒရာ၌ ရေသည် ငင်၍ငင်၍ ထက် ဝန်းကျင် အထက်အဖို့ဖြင့် တတ်၏။ ထို ထက်ဝန်းကျင် အထက်အဖို့ဖြင့် တက်သည်ရှိသော် ရေသည် ထက်ဝန်းကျင် အထက်အဖို့ဖြင့် ကမ်းပါးပြတ် ကြီးစွာသော ဇလုပ်တွင်းကဲ့သို့ ထင်၏။ လှိုင်းတံပိုးသည် ထလတ်သော် တစ်ဖက်မှ ထက်ဝန်းကျင် အထက်အဖို့ဖြင့် ကမ်းပါးပြတ်နှင့်တူ၏။ ကြောက်ဖွယ်ကို ဖြစ်စေတတ်သော အသံသည်ဖြစ်၏။ ထိုအသံသည် နားအုံတို့ကို ဖွင့်သကဲ့သို့ နှလုံးကိုခွဲသကဲ့သို့ ဖြစ်၏ယ ထိုဗလဝါမုခ သမုဒ္ဒရာကိုမြင်၍ ကြောက်လန့်သည်ဖြစ်၍ ကုန်သည်တို့သည် မေးလိုရကား-
ယထာ သောဗ္ဘော ပပါတောဝ၊ သမုဒ္ဒေါ ပဋိဒိဿတိ။
သုပ္ပါရကံ တံ ပုစ္ဆာမ၊ သမုဒ္ဒေါ ကတမော အယံ။
ဟူသောဤဂါထာကိုဆို၏။
၁၁၈။ ပဏ္ဍိတ၊ ပညာရှင်။ မဟဗ္ဘယော၊ များသောဘေး ရှိ၏။ ဘိံသနကော၊ ကြောက်မက်ဖွယ်ရှိသော။ အမာနုသော၊ ဘီလူးသံနှင့်တူသော။ ဝါ-၊ ပြင်းထန် ကြီးကျယ်လှစွာသော။ သဒ္ဒေါ၊ အသံကို။ သုယျတိ၊ ကြား၏။ သုပ္ပါရကံ၊ သုပ္ပါရက အမည်ရှိသော။ တံ၊ အရှင့်ကို။ ပုစ္ဆာမ၊ မေပါကုန်၏။ ယထာ၊ ဥပမာမည်သည်ကား။ သောဗ္ဘော ဣဝ၊ ဇလုပ်ကြီး ထုံးအိုင်ကြီးကဲ့သိုလည်းကောင်း။ ပပါတော ဣဝ၊ ကမ်းပါးပြတ်ကဲ့သို့လည်းကောင်း။ ယော သမုဒ္ဒေါ၊ အကြင်သမုဒ္ဒရာသည်။ ပဋိဒိဿတိ၊ ထင်၏။ အယံ သမုဒ္ဒေါ၊ ဤသမုဒ္ဒရာသည်။ ကတမော၊ အဘယ်သမုဒ္ဒရာနည်း။
ဗလဝမုခသမုဒ္ဒရာ
ဗလဝမုခသမုဒ္ဒရာသည် ထေရာဋ္ဌကထာ၌ လာသော အပြောကျယ်သော ဝဲလည်သကဲ့သို့ လည်၍ကျသော ဗလဝမုခ သမုဒ္ဒရာလည်းရှိ၏။ ဤသုပ္ပါရဇာတ်၌လာသော ကျယ်စွာသော ဇလုတ်တွင်း၌ကျသကဲ့သို့ကျသော ဗလဝမုခ သမုဒ္ဒရာလည်းရှိ၏။ ထိုနှစ်ပါးတို့တွင် အပြော ကျယ်သော ဝဲလည်သကဲ့သို့လည်၍ကျသော ဗလဝမုခ သမုဒ္ဒရာသည်ကား အဝီစိငရဲသူတို့၏ ကံကြောင့် ငရဲတံခါးမသည် ပိတ်တုံပွင့်တုံဖြစ်၍ ပွင့်သောအခါ၌ အဝီစိငရဲမီးလျှံသည် ထွက်ပြေး၍ ကျယ်သော တစ်ယူဇနာ အလျားအနံရှိသော သမုဒ္ဒရာအောက်အပြင်ကို လောင်၍ သမုဒ္ဒရာရေသည် ခုံလောက်၌ အိုးဆူသကဲ့သို့ ဆူသဖြင့် ဝဲလည်သကဲ့သို့လည်၍ ကြောက်မက်ဖွယ်သော အသံကိုဖြစ်စေလျက် ကျ၏။ ကျယ်စွာသော ဇလုပ်တွင်း၌ ကျသကဲ့သို့ကျသော ဗလဝါမုခ သမုဒ္ဒရာကား ရေကိုငင်၍ ထက်ဝန်းကျင် အထက်အဖို့ဖြင့်တက်၍ ချောက်ကမ်းပါးပြတ်၌ ကျသကဲ့သို့ကျ၍ ကျယ်စွာသော ဇလုပ်တွင်း၌ ကျဘိသကဲ့သို့ ထင်၏။ တံပိုး၏အဟုန်ဖြင့် ရေသည် ထန်စွာပြေး၍ စကြဝဠာတံတိုင်းကို ခတ်မိသဖြင့် တစ်ယူဇနာ နှစ်ယူဇနာတိုင်အောင် ဆန်တက်ပြီးလျှင် တစ်ဖန်ပြန်၍ မဟာသမုဒ္ဒရာ၌ ကျ၏။ ထိုကျရာ၌ ကြီးစွာသော နရက်ချောက်ကဲ့သို့ဖြစ်၍ နားအုံပွင့်အံ့သကဲ့သို့လည်းကောင်း၊ နှလုံးကွဲအံ့ဘိသကဲ့သို့ လည်းကောင်း၊ ကြောက်မက်ဖွယ်သော အသံကို ဖြစ်စေ၏။ ထိုနှစ်ပါးသော သမုဒ္ဒရာတို့တွင် ဤသင်္ဘောသားတို့သည် နောက်၌ပြအပ်သော ဗလဝါမုခ သမုဒ္ဒရာသို့ ရောက်၍ ကြောက်မက်ဖွယ်သော အသံကိုကြားလျှင် ဘုရားလောင်းအား မေးကုန်၍ ပြောကြားလိုသော ဘုရားလောင်းသည်-
နာဝါယ ဝိပ္ပနဋ္ဌာယ၊ ဗလဝမုခါတိ ဝုစ္စတိ။
ဟူသော ဤဂါထာကိုဆို၏။
၁၁၉။ တာတ၊ အမောင်တို့။ ကုရုကစ္ဆာ၊ ကုရုကစ္ဆသင်္ဘောဆိပ်မှ။ ပယာတာနံ၊ သွားကုန်သော။ ဓနေသိနံ၊ ဥစ္စာကို ရှာကုန်သော။ ဝါဏိဇာနံ၊ ကုန်သည်တို့၏။ နာဝါယ၊ သင်္ဘောသည်။ ဝိပ္ပနဋ္ဌာယ၊ အရပ်တစ်ပါးသို့သွားသည်ရှိသော်။ အယံ၊ ဤသမုဒ္ဒရာကို။ ဗလဝါမုခါတိ၊ ဗလဝါမုခသမုဒ္ဒရာဟူ၍။ ဝုစ္စတိ၊ ဆိုအပ်၏။
ဘုရားလောင်းသည် ဤဂါထာဖြင့် ထိုသမုဒ္ဒရာ၏ အမည်ကိုကြား၍ အမောင်တို့ ဤဗလဝါမုခ သမုဒ္ဒရာသို့ ရောက်ကုန်သော သူတို့သည် ပြန်ခြင်းငှာ မတတ်နိုင်ကုန်၊ ဤသို့ ဗလဝါမုခသမုဒ္ဒရာသည် ရောက်သောသင်္ဘောများကို နစ်စေ၍ ပျက်စီးခြင်းသို့ ရောက်စေ၏ ဟု ဆို၏။ ထိုသဘောကိုလည်း ခုနှစ်ရာသော သင်္ဘောသားတို့သည် တက်စီးကုန်၏။ ထိုအလုံးစုံသော သင်္ဘောသား ခုနစ်ရာတို့သည် သေဘေးမှကြောက်ကုန်၍ တစ်ပြိုင်နက်လျှင် အဝီစိငရဲ၌ခံရသော သူတို့ကဲ့သို့ အလွန်သနားဖွယ်ရှိသော ငိုကြွေးမြည်တမ်းသံကို လွှတ်ကုန်၏။ ဘုရားလောင်းသည်လည်း ငါ့ကိုထား၍ ငါမှတစ်ပါးသောသူသည် ထိုသင်္ဘောသားတို့၏ ချမ်းသာသောအဖြစ်ကို ပြုခြင်းငှာ စွမ်းဆောင်နိုင်သော သူမည်သည်မရှိ။ သစ္စာပြုသဖြင့် ထိုသင်္ဘောသားတို့၏ ချမ်းသာခြင်းကိုပြုအံ့ ဟု ကြံတော်မူ၍ ထိုသင်္ဘောသားတို့ကိုခေါ်၍ အမောင်တို့ လျင်မြန်စွာ နံ့သာရေဖြင့် ငါ့ကိုချိုးစေ၍ ပုဆိုးသစ်တို့ကို ဝတ်စေ၍ ရေဖြင့်ပြည့်သော ရွှေခွက်ကိုစီရင်၍ သင်္ဘောဦး၌ ထားကြကုန် ဟု ဆို၏။ ထိုသင်္ဘောသားတို့သည် လျင်မြန်စွာ ဘုရားအလောင်း မိန့်တော်မူတိုင်း ပြုကုန်၏။
သစ္စာဆို၍ ကယ်တင်ခြင်း
ဘုရားလောင်းသည်လည်း လက်နှစ်ဖက်တို့ဖြင့် ရေပြည့်သော ရွှေခွက်ကိုကိုင်၍ သင်္ဘောဦး၌ရပ်လျက် သစ္စာကိုပြုလိုရကား-
နာဘိဇာနာမိ သဉ္စိစ္စ၊ ဧကာပါဏမ္ပိ ဟိံသိတံ။
ဧတေန သစ္စဝဇ္ဇေန၊ သောတ္ထိံ နာဝါ နိဝတ္တတု။
ဟူသော ဤဂါထာကိုဆို၏။
၁၂၀။ ယတော၊ အကြင်အခါမှ။ ပဋ္ဌာယ၊ စ၍။ အတ္တာနံ၊ မိမိကိုယ်ကို။ သရာမိ၊ အောက်မေ့မိ၏။ ယတော၊ အကြင်အခါ၌။ ပဋ္ဌာယ၊ စ၍။ ဝိညုတံ၊ သိကြားလိမ္မာသော အဖြစ်သို့။ ပတ္တော၊ ရောက်သည်။ အသ္မိ၊ ဖြစ်၏။ တတော၊ ထိုအခါမှ။ ပဋ္ဌာယ၊ စ၍။ သဉ္စိစ္စ၊ သေစေလိုသော စေတနာ ရှိသည်ဖြစ်၍။ ဧကပါဏမှိ၊ တစ်ယောက်သော သတ္တဝါကိုမျှလည်း။ ဟိံသိတံ၊ ညှဉ်းဆဲဖူးသည်ကို။ နာဘိဇာနာမိ၊ မသိစဘူး။ ဧတေန သစ္စဝဇ္ဇေန၊ ဤသို့မှန်သော သစ္စာစကားကြောင့်။ နဝါ၊ သင်္ဘောသည်။ သောတ္ထိံ၊ ချမ်းသာစွာ။ နိဝတ္တတု၊ ပြန်စေသတည်း။
ဘုရားလောင်းသည် မြက်ဝါးခြမ်းစိပ်ကို အစပြု၍ သူတစ်ပါးဥစ္စာကို မယူစဘူး၊ လောဘ၏ အစွမ်းဖြင့် သူမယားကို မကြည့်စဘူး၊ မမှန်သော စကားကို မဆိုစဘူး၊ မြက်ဖျားဖြင့်လည်း သေရည်သေရက် မသောက်စဘူး၊ ဤသို့ ငါးပါးသော သီလ၏အစွမ်းဖြင့် သစ္စာပြု၏။ သစ္စာကို ပြုပြီး၍ ရေပြည့်သော ရွှေခွက်မှရေကို သင်္ဘောဦး၌ သွန်းလောင်း၏။ လေးလတို့ပတ်လုံး အရပ်တစ်ပါးသို့ ပြေးသွားသော သင်္ဘောသည် ပြန်၍ တန်ခိုးကြီးသောသူသည် သွားသကဲ့သို့ သစ္စာ၏ အာနုဘော်ဖြင့် တစ်နေ့ချင်းလျှင် ကုရုကစ္ဆ သင်္ဘောဆိပ်သို့ ရောက်လေ၏။ ရောက်ပြီး၍ ကြည်း၌လည်း ရှစ်ဥဿဘ အတိုင်းအရှည်ရှိသော အရပ်သို့ ပြေး၍ သင်္ဘောသူကြီးအိမ်၌သာလျှင် တည်၏။ ဘုရားလောင်းသည် ထိုကုန်သည်တို့အား ရွှေ ငွေ ပတ္တမြား သန္တာ ပုလဲ့ ဝဇီရစိန်တို့ကို ခွဲဝေ၍ ပေး၏။ ဤမျှသော ရတနာတို့ဖြင့် သင်တို့အား တန်ပြီ၊ တစ်ဖန် သမုဒ္ဒရာသို့ မဝင်ကြကုန်လင့် ဟု ထိုသင်္ဘောသားတို့အား အဆုံးအမကိုပေး၍ အသက်ထက်ဆုံး အလှူပေးခြင်း အစရှိသော ကောင်းမှုတို့ကိုပြု၍ နတ်ပြည်ကို ပြည့်စေတော်မူ၏။
ဇာတ်ပေါင်း... သဗ္ဗညူမြတ်စွာဘုရားသည် ဤဓမ္မဒေသနာကို ဆောင်တော်မူ၍ ရဟန်းတို့ ရှေး၌လည်း ငါဘုရားသည် မြတ်သော ပညာရှိတော်မူသည်သာတည်းဟု မိန့်တော်မူ၍ ဇာတ်ကို ပေါင်းတော်မူ၏။ ထိုအခါ သုပ္ပါရကသုခမိန်၏ ပရိသတ်တို့သည် ငါဘုရားပရိသတ် ဖြစ်လာ၏။ သုပ္ပါရက သုခမိန်သည်ကား ငါဘုရားဖြစ်တော်မူ၏။ ဤသို့ ဇာတ်ကို ပေါင်းတော်မူ၏။
ပညာရှိအား၊ ဆည်းကပ်ငြား၊ ကြီးပွားတိုးတက်လာ
ကိုးခုမြောက်သော သုပ္ပါရကဇာတ်သည် ပြီး၏။
*****
ဒွါဒသကနိပါတ်
၁။ စူဠကုဏာလဇာတ်
လုဒ္ဓါနံ လဟုစိတ္တာနံ အစရှိသော ဂါထာပုဒ်ဖြင့် တန်ဆာဆင်အပ်သော ဤစူဠကုဏာလဇာတ်သည် အသီတိနိပါတ် မဟာကုဏာလဇာတ်၌ ထင်စွာဖြစ်လတ္တံ့။
ရှေးဦးစွာသော စူဠကုဏာလဇာတ်သည် ပြီး၏။
*****
ဒွါဒသကနိပါတ်
၂။ ဘဒ္ဒသာလဇာတ်
တယောက်ကောင်းက အပေါင်းချမ်းသာ
ပစ္စုပ္ပန်ဝတ္ထု... နတ်နှင့်တကွသော လောကကို ဆုံးမတော်မူတတ်သော သဗ္ဗညူမြတ်စွာဘုရားသည် ကာ တွံ သုဒ္ဓေဟိ ဝတ္ထေဟိ အစရှိသော ဂါထာပုဒ်ဖြင့် တန်ဆာဆင်အပ်သော ဤဘဒ္ဒသာလဇာတ်ကို ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် ဆွေတော် မျိုးတော်တို့၏ အကျိုး စီးပွားအလို့ငှာ ကျင့်တော်မူခြင်းကို အကြောင်း ပြု၍ ဟောတော်မူ၏။
ထိုစကားကို ချဲ့ဦးအံ့။ သာဝတ္ထိပြည်ဝယ် အနာထပိဏ်သူဌေးအိမ်၌ ငါးရာကုန်သော ရဟန်းတို့အား အမြဲ ဆွမ်းကျွေး၏။ ဝိသာခါ ဒါယိကာမအိမ်၌၎င်း, ကောသလ မင်းကြီး၏ နန်းတော်၌၎င်း ထိုအနာထပိဏ်သူဌေးအတူ ငါးရာကုန်သော ရဟန်းတို့အား အမြဲဆွမ်းကျွေးခြင်းသည် ဖြစ်၏။ ကောသလမင်းကြီး နန်းတော်၌ကား ကောသလ မင်းကြီးသည် အထူးထူးသော မြတ်သော အရသာရှိသော ဘောဇဉ်တို့ကို အကယ်၍ကား လှူ၏။ ထိုသို့ လှူငြားသော်လည်း ထိုကောသလမင်းကြီး၏ နန်းတော်၌ ရဟန်းတို့နှင့် အကျွမ်းဝင်သော တစုံတယောက်သောသူသည် မရှိ၊ ထို့ကြောင့် ရဟန်းတို့သည် မင်း၏နန်းတော်၌ ဆွမ်းမစားကုန်၊ ဆွမ်းကိုယူ၍ အနာထပိဏ် သူဌေးအိမ်သို့၎င်း, ဝိသာခါ ဒါယိကာမအိမ်သို့၎င်း တပါးကုန်သော အကျွမ်းဝင်ကုန်သော သူတို့၏အိမ်သို့၎င်း သွား၍ စားကုန်၏။
ကောသလမင်းကြီးသည် တနေ့သ၌ ဆောင်ခဲ့သော ပဏ္ဏာလက်ဆောင်ကို ရဟန်းတို့အား လှူကြကုန်ဟု ဆွမ်းစားစရပ်သို့ ပို့စေ၍ ဆွမ်းစားစရပ်၌ ရဟန်းတို့သည် မရှိပါကုန်ဟု လျှောက်သည်ရှိသော် အဘယ်သို့ သွားကုန်သနည်း ဟု မေးတော်မူ၍ မိမိ၏ အကျွမ်းဝင်သော အိမ်တို့၌နေ၍ စားကုန်၏ ဟု ကြား၍ နံနက်စာ စားပြီးသော် မြတ်စွာဘုရား အထံတော်သို့ သွား၍ အရှင်ဘုရား ဘောဇဉ်မည်သည်ကား အဘယ်ဘောဇဉ်သည်လျှင် အရသာရှိသနည်း ဟု မေးလျှောက်၏။ မြတ်သောမင်းကြီး အကျွမ်းဝင်သော ဘောဇဉ်သည် အလွန်အရသာရှိ၏။ အနည်းငယ်သော ပအုံးရေမျှသည်လည်း အကျွမ်းဝင်သော သူတို့သည် လှူအပ်သည်ရှိသော် အလွန် ချိုမြိန်ကောင်းမြတ်သည်ဟု မိန့်တော်မူ၏။
အရှင်ဘုရား ရဟန်းတို့အား အဘယ်သူနှင့်တကွ အကျွမ်းဝင်ခြင်းသည် ဖြစ်ပါသနည်း ဟု မေးလျှောက်၏။ မြတ်သောမင်းကြီး ရဟန်းတို့သည် အဆွေအမျိုးတို့နှင့်၎င်း, သာကီဝင်မင်းမျိုးတို့နှင့်၎င်း တကွအကျွမ်းဝင်၏ ဟု မိန့်တော်မူသည်ရှိသော် ထို့နောင်မှ ကောသလမင်းကြီးသည် ကြံ၏။ တယောက်သော သာကီဝင်မင်းသမီးကို ဆောင်၍ မိဖုယားကြီးပြုအံ့၊ ဤသို့ပြုသည်ရှိသော် ငါနှင့်တကွ ရဟန်းတို့၏ ဆွေမျိုးသည် ဖြစ်လတ္တံ့ဟု ကြံ၏။ ကြံပြီး၍ ထိုကောသလမင်းကြီးသည် နေရာမှထ၍ နန်းတော်သို့ သွားပြီးလျှင် ကပိလဝတ်ပြည်သို့ တမန်စေတော်မူ၏။ ငါ့အား သာကီဝင် မင်းသမီးတယောက်ကို ပေးကုန်လော့၊ ငါသည် သင်တို့နှင့်တကွ ဆွေမျိုးဖြစ်လို၏ ဟု စေလိုက်၏။
သာကီဝင်မင်းမျိုးတို့သည် တမန်စကားကို ကြားကုန်လျှင် စည်းဝေး၍ ကြံကြကုန်၏။ ငါတို့သည် ကောသလမင်း၏ အာဏာနှံ့ရာအရပ်၌ နေရကုန်၏။ အကယ်၍ သတို့သမီးကို မပေးကုန်အံ့၊ ကြီးစွာသော ခိုက်ရန်သည် ဖြစ်လတ္တံ့၊ အကယ်၍ ပေးချေအံ့ ငါတို့ အမျိုးအနွယ်သည် ပျက်လတ္တံ့၊ ထို့ကြောင့် အသို့ပြုရအံ့နည်း ဟု တိုင်ပင်ကုန်၏။ ထိုအခါ သာကီဝင်မင်းတို့ကို မဟာနာမ်မင်းသည် ဆို၏။ မစိုးရိမ်ကြကုန်လင့်၊ ငါ၏သမီးသည် ဝါသဘခတ္တိယာမည်၏။ နာဂမုဏ္ဍာမည်သော ကျွန်မ၏ဝမ်း၌ ဖြစ်၏။ ထိုမင်းသမီးသည် အသက် တဆယ့်ခြောက်နှစ်ရှိပြီ၊ မြတ်သောအဆင်းကို ဆောင်၏။ တင့်တယ်ခြင်းသို့ ရောက်၏။ အဖ၏အစွမ်းဖြင့် မင်းမျိုးတည်း၊ ထိုဝါသဘခတ္တိယာမင်းသမီးကို စေကုန်အံ့ ဟု ဆို၏။
သာကီဝင်မင်းတို့သည် ကောင်းပြီ ဟု ဝန်ခံကုန်၍ တမန်တို့ကို ခေါ်စေပြီးလျှင် ကောင်းပြီ၊ သတို့သမီးကို ပေးကုန်အံ့၊ ယခုပင် ထိုသတို့သမီးကိုယူ၍ သွားကုန်လော့ ဟု ဆိုကုန်၏။ တမန်တို့သည် ကြံကြကုန်၏။ ဤသာကီဝင် မင်းမျိုးတို့သည်ကား အမျိုးကိုမှီ၍ အလွန်မာန်တက်တတ်ကုန်၏။ ငါတို့အား ကျွန်မသမီးကို ကျွန်မ မဟုတ်ဟုဆို၍ ကျွန်မငယ်ကိုသော်လည်း ပေးကုန်ရာ၏။ ထိုသာကီဝင်မင်းတို့နှင့်တကွ ထမင်းတပွဲတည်းစားသော မင်းသမီးကိုသာလျှင် ယူကုန်အံ့ ဟု ကြံကြကုန်၏။ ကြံကုန်ပြီး၍ ထိုတမန်တို့သည် ဤသို့ဆိုကုန်၏။ ငါတို့သည် ယူ၍ သွားကုန်သည်ရှိသော် အကြင်မင်းသမီးသည် သင်တို့နှင့်တကွ ထမင်းတပွဲတည်း စား၏ ထိုမင်းသမီးကိုသာလျှင် ယူကုန်အံ့ဟု ဆိုကုန်၏။
သာကီဝင်မင်းတို့သည် တမန်တို့အား နေရာအရပ်ကို ပေးစေ၍ အသို့ပြုရကုန်အံ့နည်း ဟု ကြံကြကုန်၏။ မဟာနာမ်မင်းသည် သင်တို့သည် မကြံကြကုန်လင့်၊ ငါသည် ဥပါယ်တမျဉ်ကိုပြုအံ့၊ သင်တို့သည် ထမင်းစားသောအခါ၌ ဝါသဘခတ္တိယာကို တန်ဆာဆင်၍ ဆောင်ခဲ့ကုန်၊ ငါသည် ထမင်းတလုပ်ကို ယူကာမျှ၌ အရှင်မင်းကြီး ဤမည်သောမင်းသည် အမှာစာကို စေ၏။ ဤသတင်းစကားကို ရှေးဦးစွာ နာတော်မူကုန်လော့ဟုဆို၍ အမှာစာကို ပြကြကုန်လော့ ဟု ဆို၏။ သာကီဝင်မင်းတို့သည် ကောင်းပြီ ဟု ဝန်ခံကုန်၍ ထိုမဟာနာမ်မင်းကြီးသည် ထမင်းစားသည်ရှိသော် ဝါသဘခတ္တိယာကို တန်ဆာဆင်ကုန်၍ သမီးတော်ကို ဆောင်ခဲ့ကုန်၊ ငါနှင့်အတူ ထမင်းစားစေလော့ ဟု ဆို၏။ ထိုအခါ ဝါသဘခတ္တိယာကို တန်ဆာဆင်၍ ထိုသို့တန်ဆာဆင်သော ခဏ၌သာလျှင် အတန်ငယ် ကြာမြင့်ခြင်းကိုပြု၍ ဆောင်ခဲ့ကုန်၏။ ထိုဝါသဘခတ္တိယာသည် အဖနှင့်တကွ ထမင်းစားအံ့ဟုဆို၍ ထမင်းတပွဲတည်း၌ လက်ကိုချ၏။ မဟာနာမ်မင်းကြီးသည်လည်း ထိုသမီးနှင့်တကွ ထမင်းတလုပ်ကိုကိုင်၍ ခံတွင်း၌ထား၏။ ဒုတိယ ထမင်းတလုပ်အလို့ငှါ လက်ကိုဆန့်သည်ရှိသော် အရှင်မင်းကြီး ဤမည်သောမင်းသည် မှာစာကို စေအပ်၏။ ဤသတင်းစကားကို နာတော်မူဦးလော့ ဟု ဆို၍ အမှာစာကို ဆက်ကုန်၏။
မဟာနာမ်မင်းသည် ချစ်သမီး ချစ်သမီးသည် စားလော့ ဟု ဆို၍ လကျ်ာလက်ကို ထမင်းပွဲ၌သာလျှင် အစဉ်ထားသည်ကိုပြု၍ လက်ဝဲလက်ဖြင့်ကိုင်၍ အမှာစာကိုကြည့်၏။ မဟာနာမ်မင်းကြီးသည် ထိုသတင်းစကားကို စုံစမ်းဆင်ခြင်စဉ်လျှင် မင်းသမီးသည်စား၏။ မဟာနာမ်မင်းကြီးသည် မင်းသမီးစားပြီးသောအခါ လက်ကိုဆေး၍ ခံတွင်းကိုဆေး၏။ ထိုသို့ တပွဲတည်း ထမင်းစားသည်ကိုမြင်လျှင် တမန်တို့သည် မဟာနာမ်မင်းကြီး သမီးတော်မှန်ပေ၏ဟု ဆုံးဖြတ်ခြင်းကို ပြုကြကုန်၏။ တမန်တို့သည် အထူးကိုသိခြင်းငှါ မတတ်နိုင်။
မဟာနာမ်မင်းကြီးသည် များသော ပူဇော် သက္ကာရတို့ဖြင့်၎င်း, များစွာသော အခြံအရံဖြင့်၎င်း သမီးတော်ကို ကောသလမင်းကြီးအား ပို့စေ၏။ တမန်တို့သည်လည်း ထိုမင်းသမီးကို သာဝတ္ထိပြည်သို့ ဆောင်၍ ဤမင်းသမီးသည် အမျိုးနှင့် ပြည့်စုံ၏။ မဟာနာမ်မင်းကြီး၏ သမီးတော်တည်း ဟု တင်လျှောက်၏။ ကောသလမင်းကြီးသည် အလွန်နှစ်သက်သည်ဖြစ်၍ အလုံးစုံသော မြို့တော်ကို တန်ဆာဆင်စေပြီးလျှင် ဝါသဘခတ္တိယာ မင်းသမီးကို ရတနာအစု၌ထား၍ မိဖုယားကြီးအရာ၌ အဘိသိက်သွန်းစေ၏။ ထိုမိဖုယားကို ကောသလမင်းကြီးသည် အလွန်ချစ်နှစ်သက်တော်မူ၏။ ထိုအခါ ဝါသဘခတ္တိယာ မင်းသမီးအား မကြာမြင့်မီလျှင် ကိုယ်ဝန်သည် တည်၏။ ကောသလမင်းကြီးသည် ကိုယ်ဝန် အစောင့်အရှောက်ကို ပေးတော်မူ၏။ ထိုမင်းသမီးသည် ဆယ်လလွန်သဖြင့် ရွှေအဆင်းနှင့်တူသော အဆင်းရှိသော သားတော်ကို ဖွား၏။ ထိုအခါ သားတော်ကို အမည်မှည့်အံ့သောနေ့၌ မင်းကြီးသည် ဘိုးတော် မဟာနာမ် မင်းကြီးအထံသို့ စေလိုက်၏။ သာကီဝင် မင်းသမီးဖြစ်သော ဝါသဘခတ္တိယာ မင်းသမီးသည် သားကို ဖွားမြင်၏။ မြေးတော်အား အမည်ကို အသို့မှည့်ရအံ့နည်း ဟု စေလိုက်၏။ ထိုသတင်းစကားကို ယူ၍သွားသော အမတ်သည် အတန်ငယ် နားပင်း၏ ထိုအမတ်သည် ဘိုးတော် မဟာနာမ်မင်းကြီးအား ကြားလျှောက်၏။
ဘိုးတော် မာနာမ်မင်းကြီးသည် ထိုစကားကိုကြား၍ ဝါသဘခတ္တိယာသည် သားကို မဖွားဘဲလျက်လည်း အလုံးစုံသောသူတို့ကို လွှမ်းမိုး၏။ ယခုမူကား အလွန်လျှင် မင်းအား အကျွမ်းဝင်သည် ဖြစ်လတ္တံ့ဟု ဆို၏။ ထိုနားပင်းသော အမတ်သည် ဝလ္လဘ-ဟူသော စကားကို မကောင်းသဖြင့်ကြား၍ ဝိဋဋူဘ-ဟူ၍ မှတ်မိသဖြင့် မင်းသို့ကပ်၍ အရှင်မင်းကြီး မင်းသားအမည်ကို ဝိဋဋူဘဟူ၍ မှည့်ကုန်သတတ်ဟု လျှောက်၏။ ကောသလ မင်းကြီးသည် ရှေး၌မင်းပေးသော အမည်ဖြစ်လတ္တံ့ဟု ကြံ၍ ဝိဋဋူဘ ဟူသောအမည်ကို မှည့်တော်မူ၏။ ထိုအခါမှစ၍ မင်းသားသည် မင်းသားတို့၏ အဆောင်အရွက်ဖြင့်ကြီးသည်ဖြစ်၍ ခုနစ်နှစ်အရွယ် ရှိသောအခါ၌ တပါးကုန်သော မင်းသားတို့အား အဘိုးအဘွားအိမ်မှ ဆင်ရုပ်ငယ်, မြင်းရုပ်ငယ် အစရှိသည်တို့ကို ဆောင်ခဲ့ကုန်သည်တို့ကို မြင်၍ မယ်တော်ကို မေး၏။
မိခင်-တပါးသော မင်းသားတို့အားကား အဘိုး-အဘွားအိမ်မှ လက်ဆောင်ပဏ္ဏာကို ဆောင်ခဲ့ကုန်၏။ အကျွန်ုပ်အား တစုံတယောက်သောသူသည် တစုံတခုကိုမျှ မပို့စေ၊ အသို့နည်း မိခင်သည် မယ်တော် ခမည်းတော် မရှိသလော ဟု မေး၏။ ထိုအခါ သားတော်ကို မယ်တော်သည် ချစ်သား သာကီဝင်မင်းတို့သည် သင်ချစ်သားတို့၏ ဘိုးတော်တည်း၊ ထိုသာကီဝင်မင်းတို့သည် ဝေးသောအရပ်၌ နေကုန်၏။ ထိုသို့ ဝေးသောကြောင့် ဘိုးတော်တို့သည် တစုံတခုကိုမျှ မစေကုန် ဟု ဆို၍ သားတော်ကို လှည့်စား၏။
တဖန် တဆယ့်ခြောက်နှစ်ရှိသောအခါ မိခင် ကျွန်ုပ်သည် ဘိုးတော်မဟာနာမ်မင်းကြီး၏ အမျိုးကို ဖူးမြင်လို၏ ဟု ဆို၏။ ချစ်သား ထိုအရပ်သို့သွား၍ အသို့ပြုအံ့နည်း ဟု တားမြစ်သော်လည်း အဖန်တလဲလဲ တောင်းပန်၏။ ထိုအခါ မင်းသား၏ မယ်တော်သည် ထိုသို့တပြီးကား သွားလေလော့ ဟု ဝန်ခံ၏။ သားတော် ဝိဋဋူဘမင်းသားသည် ခမည်းတော် ကောသလမင်းကြီးအား ကြားလျှောက်၍ များစွာသော အခြံအရံဖြင့် ထွက်၏။ ဝါသဘခတ္တိယာသည် ရှေးဦးစွာ အမှာစာကို ပို့နှင့်စေ၏။ အကျွန်ုပ်သည် ဤအရပ်၌ ချမ်းသာစွာ နေရပါ၏။ အရှင်တို့သည် တစုံတခုသော အထူးကို မပြပါကုန်လင့် ဟု စေလိုက်၏။
သာကီဝင်မင်းတို့သည် ဝိဋဋူဘ လာသည်ကို သိကုန်၍ ရှိခိုးခြင်းငှါ မတတ်နိုင်ကုန်၊ ထိုဝိဋဋုဘအောက် ငယ်ကုန် ငယ်ကုန်သော မင်းသားတို့ကို ဇနပုဒ်သို့ စေလိုက်ကုန်၏။ ဝိဋဋူဘ မင်းသားသည် ကပိလဝတ်ပြည်သို့ ရောက်သည်ရှိသော် သာကီဝင်မင်းသားတို့သည် စည်းဝေးရာအရပ်၌ ထိုင်ကုန်၏။ ဝိဋဋူဘမင်းသားသည် စည်းဝေးရာအရပ်သို့သွား၍ တည်၏။ ထိုအခါ ဝိဋဋုဘမင်းသားကို ချစ်သား ဤသူသည် သင်မင်းသား၏ ဘိုးတော်တည်း၊ ဤသူသည် သင်မင်းသား၏ ဦးရီးတော်တည်း ဤသို့ အစရှိသည်ကို ပြောဆိုကြကုန်၏။ ဝိဋဋူဘမင်းသားသည် အလုံးစုံသော သာကီဝင်မင်းတို့ကို ရှိခိုးလျက် လှည့်လည်၏။ ထိုဝိဋဋူဘမင်းသားသည် အဆုံးတိုင်အောင် နှစ်သက်လျက် ရှိခိုး၍ မိမိကို ရှိခိုးသော တယောက်သော သူမျှကိုလည်း မမြင်၍ အဘယ့်ကြောင့် ကျွန်ုပ်ကို ရှိခိုးသောသူတို့သည် မရှိကုန်သနည်းဟု မေး၏။ သာကီဝင်မင်းတို့သည် ချစ်သား- သင်ချစ်သား၏ ညီတော် ဖြစ်ကုန်သော မင်းသားတို့သည် ဇနပုဒ်သို့ သွားကြကုန်၏ ဟု ဆို၍ ထိုဝိဋဋူဘ မင်းသားအား ပူဇော်သက္ကာရကို ပြုကုန်၏။
ဝိဋဋူဘ မင်းသားသည် နှစ်ရက်-သုံးရက်နေပြီးလျှင် များစွာသော အခြံအရံဖြင့် ထွက်ခဲ့၏ ထိုသို့ ဝိဋဋူဘမင်းသား ထွက်ပြီးသောအခါ တယောက်သော ကျွန်မသည် စည်းဝေးရာအရပ်၌ ဝိဋဋူဘ မင်းသားနေသောပျဉ်ကို ဤပျဉ်သည် ဝါသဘခတ္တိယာ ကျွန်မသားနေသော ပျဉ်တည်း ဟု ဆဲရေးလျက် နို့ရည်ဖြင့် ဆေး၏။ မင်းချင်းယောက်ျားတယောက်သည် မိမိလက်နက် မေ့ရစ်သဖြင့် ပြန်လည်၍ ထိုလက်နက်ကို ယူသည်ရှိသော် ဝိဋဋူဘ မင်းသားအား ဆဲရေးသော အသံကိုကြား၍ ထိုအကြောင်းကိုမေး၍ ဝါသဘခတ္တိယာသည် ကျွန်မဝမ်း၌ဖြစ်သော မဟာနာမ်သာကီဝင်မင်းကြီး၏ သမီးတော်တည်း ဟု သိလျှင် သွား၍ ဗိုလ်စုကို ပြော၏။ ဝါသဘခတ္တိယာသည် ကျွန်မသမီးဖြစ်သတတ်ဟု ကြီးစွာသော အုတ်အုတ်ကျက်ကျက်သည် ဖြစ်၏။ ဝိဋဋူဘ မင်းသားသည် ထိုစကားကိုကြား၍ ဤသာကီဝင်မင်းတို့သည် ငါ၏နေရာပျဉ်ကို နို့ရည်ဖြင့် ဆေးလင့်ကုန်စေဦး၊ ငါသည်ကား မင်းဖြစ်သောအခါ ထိုသာကီဝင်မင်းတို့၏ လည်ချောင်းသွေးကို ယူ၍ ငါ၏နေရာပျဉ်ကို ဆေးအံ့ ဟု စိတ်ကိုဖြစ်စေ၏။
ထို ဝိဋဋူဘမင်းသားသည် သာဝတ္ထိပြည်သို့ ရောက်သည်ရှိသော် မှူးတော်မတ်တော်တို့သည် အလုံးစုံသော ထိုအကြောင်းကို ကောသလမင်းကြီးအား တင်လျှောက်ကုန်၏။ ကောသလမင်းကြီးသည် အလုံးစုံသော သာကီဝင်မင်းတို့သည် ငါ့အား ကျွန်မသမီးကို ပေးကုန်၏ ဟု သာကီဝင်မင်းတို့အား အမျက်ထွက်၍ ဝါသဘခတ္တိယာအား၎င်း, သားတော် ဝိဋဋူဘအား၎င်း ပေးတော်မူသော အဆောင်အရွက်ကို နုတ်၍ ကျွန်ယောက်ျား ကျွန်မိန်းမတို့သည် ရအပ်သော အဆောင်အရွက်မျှကိုသာလျှင် ပေးတော်မူ၏။ ထိုနောက်မှ နှစ်ရက်သုံးရက်လွန်သဖြင့် သဗ္ဗညူမြတ်စွာဘုရားသည် ကောသလမင်းကြီး နန်းတော်သို့ ကြွတော်မူ၍ နေတော်မူ၏။ ကောသလမင်းကြီးသည် မြတ်စွာဘုရားကို ရှိခိုး၍ အရှင်ဘုရား အရှင်ဘုရားတို့၏ ဆွေတော် မျိုးတော်တို့သည် ကျွန်မသမီးကို ကျွန်ုပ်အား ပေးသတတ်၊ ထို့ကြောင့် အကျွန်ုပ်သည် သားနှင့်တကွ ဝါသဘခတ္တိယာ၏ အဆောင်အရွက် စည်းစိမ်အခြံအရံကို ဖြတ်၍ ကျွန်ယောက်ျား ကျွန်မိန်းမတို့သည် ရအပ်သော စည်းစိမ်အခြံအရံမျှကို ပေး၏ ဟု လျှောက်၏။ သဗ္ဗညူမြတ်စွာဘုရားသည် မြတ်သောမင်းကြီး သာကီဝင်မင်းတို့သည် မသင့်သည်ကို ပြုဘိ၏။ ပေးသောသူတို့မည်သည်ကား တူသော အမျိုးရှိသောသူကို ပေးအပ်၏။ မြတ်သောမင်းကြီး ထိုသို့ ကျွန်မသမီးပင် ဖြစ်သော်လည်း ဤဝါသဘခတ္တိယာသည် ရေမြေကိုအစိုးရသော မင်းမြတ်၏ နန်းတော်၌ အဘိသိက် သွန်းခြင်းသို့ရောက်၏။ သားတော် ဝိဋဋူဘသည်လည်း ရေမြေကိုအစိုးရသော မင်းကိုစွဲ၍ ဖြစ်၏။ အမိမျိုးမည်သည် အဘယ်ပြုအံ့နည်း၊ အဖမျိုးသာလျှင် ပမာဏတည်း၊ ထိုသို့ အဖမျိုးသာလျှင် ပမာဏဖြစ်သောကြောင့် ရှေးပညာရှိတို့သည် ဆင်းရဲလှစွာသော ထင်းခွေမိန်းမအား မိဖုယားကြီးအရာကို ပေးဘူးကုန်ပြီ၊ ထိုထင်းခွေမိန်းမ၏ ဝမ်း၌ဖြစ်သောသားသည် တဆယ့်နှစ်ယူဇနာရှိသော ဗာရာဏသီပြည်ကြီး၌ မင်းအဖြစ်ကိုပေး၍ ကဋ္ဌဝါဟနမည်သော မင်းဖြစ်ဘူးပြီဟု မိန့်တော်မူ၍ ကဋ္ဌဝါဟနဇာတ်ကို ဟောတော်မူ၏။
ကောသလမင်းကြီးသည် မြတ်စွာဘုရား၏ တရားစကားကို နာရ၍ အဖအမျိုးသာလျှင် ပမာဏဖြစ်သတတ်ဟု ကြားရလျှင် နှစ်သက်၍ မိသားနှစ်ယောက်တို့အား ပကတိ ပေးမြဲသော အဆောင်အရွက် စည်းစိမ်အခြံအရံကိုသာလျှင် ပေးစေတော်မူ၏။ ကောသလမင်းကြီး၏ကား ဗန္ဓုလ အမည်ရှိသော စစ်သူကြီးသည် မလ္လိကာမည်သော မိမိမယားကို သင်သည် မြုံ၏။ သင့်မိဘအိမ်သို့သာလျှင် သွားလေလော့ ဟု ဆို၍ ကုသိနာရုံပြည်သို့ စေ၏။ ထိုမလ္လိကာသည်လည်း သဗ္ဗညူမြတ်စွာဘုရားကို ဖူးမြင်၍သာလျှင် သွားအံ့ ဟုကြံ၍ ဇေတဝန် ကျောင်းတော်သို့ဝင်ပြီးလျှင် မြတ်စွာဘုရားကို ရှိခိုး၍ တင့်အပ်သောအရပ်၌ နေသည်ရှိသော် မလ္လိကာ အဘယ်မည်သော အရပ်သို့ သွားအံ့နည်း ဟု မေးတော်မူသည်ရှိသော် အရှင်ဘုရား အကျွန်ုပ်၏လင်သည် မိဘအိမ်သို့ ပို့စေ၏ ဟု နားတော်လျှောက်သည်ရှိသော် အဘယ့်ကြောင့် ပို့စေသနည်း ဟု မိန့်တော်မူသည်ရှိသော် အရှင်ဘုရား အကျွန်ုပ်သည် မြုံ၏။ သားမရှိပေ။ ထို့ကြောင့် ပို့စေ၏ ဟု နားတော် လျှောက်သည်ရှိသော် အကယ်၍ မြုံသောကြောင့် သားမရှိသောကြောင့် မိဘအိမ်သို့ ပို့စေသည်ဖြစ်အံ့၊ ဤသို့ ဖြစ်သည်ရှိသော် သွားအံ့သောကိစ္စ မရှိ၊ သင်ပြန်လေလော့ ဟု မိန့်တော်မူသည်ရှိသော် မလ္လိကာသည် နှစ်သက်သည်ဖြစ်၍ မြတ်စွာဘုရားကို ရှိခိုးပြီးလျှင် အိမ်သို့သာလျှင် ပြန်လေ၏။
အဘယ်ကြောင့် ပြန်လာသနည်း ဟု မေးသည်ရှိသော် မြတ်စွာဘုရားသည် ပြန်စေတော်မူ၏ ဟု ဆို၏။ ဗန္ဓုလစစ်သူကြီးသည် မြတ်စွာဘုရားသည် သားရအံ့သော အကြောင်းကို မြင်တော်မူသည် ဖြစ်လတ္တံ့ ဟု ဆို၏။ မလ္လိကာသည် မကြာမီ ကိုယ်ဝန်ကိုရလျှင် ဖြစ်သောချင်ခြင်း ရှိသည်ဖြစ်၍ ငါ့အား ချင်ခြင်းသည် ဖြစ်၏ ဟု လင်အားကြား၏။ ချင်ခြင်းသည် အဘယ်နည်း ဟု မေးသည်ရှိသော် ဝေသာလီမြို့၌ လိစ္ဆဝီမင်းတို့၏ အဘိသိက်သွန်းရာဖြစ်သော မင်္ဂလာရေကန်တော်သို့ ဆင်း၍ ရေချိုးသဖြင့် ရေကို သောက်လိုသည် ဖြစ်၏ဟု ဆို၏။ ဗန္ဓုလစစ်သူကြီးသည် ကောင်းပြီ ဟု ဆို၍ ဗိုလ်တထောင်တင်နိုင်သော လေးကိုယူ၍ မလ္လိကာကို ရထား၌ စီးစေပြီးလျှင် သာဝတ္ထိပြည်မှ ထွက်၍ ရထားကိုနှင်လျက် ဝေသာလီပြည်သို့ဝင်၏။
ထိုအခါ ကောသလမင်းနှင့်၎င်း, ဗန္ဓုလစစ်သူကြီးနှင့်၎င်း တဆရာတည်း အတတ်သင်ဘက်ဖြစ်သော မဟာလိမည်သော လိစ္ဆဝီမင်းသည် မျက်စိမမြင်သည်ဖြစ်၍ လိစ္ဆဝီမင်းတို့အား အကျိုးအကြောင်းကို ဆုံးမလျက် မြို့တံခါးအနီး၌နေ၏။ ထိုမဟာလိသည် ဗန္ဓုလစစ်သူကြီးရထား၏ တံခါး၌ ထိခိုက်သံကိုကြား၍ ဤရထားသံသည် ဗန္ဓုလမလ္လမင်း၏ ရထားသံတည်း၊ ယနေ့ လိစ္ဆဝီမင်းတို့အား ဘေးသည် ဖြစ်လတ္တံ့ဟု ဆို၏။ မင်္ဂလာရေကန်၏ အတွင်းအပ၌ အစောင့်အရှောက်ထား၍ ရေကန်ပေါ်၌ သံကွန်ယက်ကို ကြက်၏။ ငှက်တို့၏သော်လည်း အခွင့်သည် မရှိ၊ ဗန္ဓုလစစ်သူကြီးသည် ရထားမှ ဆင်းသက်၍ အစောင့်အရှောက်လူတို့ကို သန်လျက်ဖြင့် ပုတ်ခတ်လျက် ပြေးစေပြီးလျှင် သံကွန်ယက်ကို ဖြတ်၍ ရေကန်တွင်းသို့ မယားမလ္လိကာကို ဆင်းသက်စေ၍ ရေကိုချိုးစေ သောက်စေပြီးလျှင် မိမိလည်း ရေချိုးပြီးလျှင် မလ္လိကာကို ရထားသို့တင်၍ ဝေသာလီပြည်မှ ထွက်ခဲ့၍ လာသောခရီးဖြင့်သာလျှင် သွား၏။ အစောင့်အရှောက်တို့သည် သွား၍ လိစ္ဆဝီမင်းတို့အား ကြားလျှောက်ကုန်၏။ လိစ္ဆဝီမင်းတို့သည် အမျက်ထွက်ကုန်၍ ရထားငါးရာတို့ကို တက်စီးကုန်၍ ဗန္ဓုလမလ္လမင်းကို ဖမ်းကုန်အံ့ဟု ထွက်ကုန်၏။ ထိုအကြောင်းကို မဟာလိအားကြားကုန်၏။ မဟာလိသည် မလိုက်ကြကုန်လင့်၊ ထိုစကားသည် မှန်၏။ ထိုဗန္ဓုလမလ္လမင်းသည် အလုံးစုံသော လိစ္ဆဝီမင်းတို့ကို သတ်လတ္တံ့ ဟု ဆို၏။
ထိုလိစ္ဆဝီမင်းတို့သည်လည်း ငါတို့သည် လိုက်အံ့သည်သာတည်း ဟု ဆိုကုန်၏။ ထိုသို့တပြီးကား ရထားလှည်းဘီး ပုံတောင်းတိုင်အောင် မြေသို့ဝင်သောအရာတို့ကို မြင်သည်ရှိသော် ပြန်ခဲ့ကြကုန်၊ ထိုအရပ်မှ မပြန်ခဲ့ကုန်သည်ရှိသော် ရှေ့မှ မိုယ်ကြိုးသံကဲ့သို့ အသံကို ကြားကုန်လတ္တံ့၊ ထိုအရပ်မှ ပြန်ခဲ့ကြကုန်၊ ထိုအရပ်မှ မပြန်ခဲ့ကုန်သည်ရှိသော် သင်တို့၏ ရထားဦးတို့၌ အပေါက်ကို မြင်ကုန်လတ္တံ့၊ ထိုအရပ်မှ ပြန်ခဲ့ကြကုန်၊ ရှေ့သို့ မလိုက်ကြကုန်လင့် ဟု ဆို၏။ ထိုလိစ္ဆဝီမင်းတို့သည် မဟာလိ၏ စကားဖြင့် မပြန်မူ၍ လိုက်ကုန်၏။
မလ္လိကာသည် မြင်၍ အရှင်ရထားတို့သည် ထင်ကုန်၏ ဟု ဆို၏။ ဗန္ဓုလသည် ထိုသို့တပြီးကား ရထားအပေါင်းတို့ကို တစီးတည်းကဲ့သို့ ထင်သောအခါ ငါ့အား ကြားလော့ ဟု ဆို၏။ မလ္လိကာသည် အကြင်အခါ အလုံးစုံသော ရထားငါးရာတို့သည် တစီးတည်းကဲ့သို့ ဖြစ်၍ ထင်ကုန်၏။ ထိုအခါ မလ္လိကာသည် အရှင်ရထားဦး တစီးတည်းကဲ့သို့ ထင်ပြီ ဟု ဆို၏။ ဗန္ဓုလသည် ထိုသို့တပြီးကား ဤရထားကြိုးတို့ကို ကိုင်လော့ ဟု ဆို၏။ မလ္လိကာအား ရထားကြိုးကိုပေး၍ ထိုဗန္ဓုလသည် ရထား၌ ရပ်လျက် လေးကိုတင်၏ ရထားလှည်းဘီးသည် ပုံတောင်းတိုင်အောင် မြေသို့ဝင်၏။ လိစ္ဆဝီမင်းတို့သည် ထိုအရပ်ကို မြင်ကုန်၍လည်း မပြန်ကုန်၊ ဗန္ဓုလသည် အတန်ငယ် သွား၍ လေးညှို့ကိုဖြန့်၏။ ထိုလေးညှို့ဖြန့်သောအသံသည် မိုဃ်းကြိုးသံကဲ့သို့ ဖြစ်၏။ ထိုလိစ္ဆဝီမင်းတို့သည် ထိုအရပ်မှလည်း မပြန်ကုန်၊ လိုက်ကုန်သည် ဖြစ်၍ သွားကုန်သည်သာတည်း၊ ဗန္ဓုလသည် ရထား၌ တည်လျက်သာလျှင် မြှားတစင်းကို ပစ်၏။ ထိုမြားသည် ရထားငါးရာတို့၏ ရထားဦးကို ဖောက်၍ လိစ္ဆဝီမင်းငါးရာတို့၏ ပျဉ်ဝတ် ချပ်တန်ဆာဖွဲ့ရာအရပ်၌ ဖောက်ထွင်း၍ မြေသို့ဝင်၏။ ထိုလိစ္ဆဝီမင်းတို့သည် မိမိအား မြားဖောက်ထွင်းသော အဖြစ်ကို မသိကုန်၍ ဟယ်-လူပျက် ရပ်လော့ ဟု ဆိုကုန်လျက် လိုက်ကုန်၏။
ဗန္ဓုလသည် မိမိရထားကို ရပ်စေလျက် သင်တို့သည် သေကုန်ပြီ၊ သူသေတို့နှင့်တကွ ငါ့အား စစ်ထိုးခြင်း မည်သည် မရှိ ဟု ဆို၏။ လိစ္ဆဝီမင်းတို့သည် သေသောသူတို့သည် ငါတို့နှင့်တူသည် မဖြစ်ကုန် ဟု ဆိုကုန်၏။ ထိုသို့ တပြီးကား နောက်ဆုံးလူ၏ ချပ်ဝတ်တန်ဆာကို ဖြေကြကုန်လော့ ဟု ဆို၏။ ထိုလိစ္ဆဝီမင်းတို့သည် ဖြေကုန်၏။ ထိုသူသည် ဖြေ၍လွတ်ကာမျှ၌ သေ၍ လဲ၏။ ထိုအခါ အလုံးစုံသော လိစ္ဆဝီမင်းတို့ကို သင်တို့သည်လည်း ဤအတူ သေကုန်သည်သာတည်း၊ မိမိအိမ်တို့သို့ သွားပြီးလျှင် စီရင် မှာထားဘွယ်ကို မှာထား၍ သားမယားတို့ကို ဆုံးမပြီးမှ ပျဉ်ဝတ် ချပ်တန်ဆာကို ဖြေကြလေကုန် ဟု ဆိုလိုက်၏။ ထိုလိစ္ဆဝီမင်းတို့သည် ဗန္ဓုလဆိုတိုင်း ပြု၍ အလုံးစုံသော လိစ္ဆဝီမင်းငါးရာတို့သည် အသက်ကုန်ခြင်းသို့ ရောက်ကုန်၏။ ဗန္ဓုလသည် မလ္လိကာကို သာဝတ္ထိပြည်သို့ ဆောင်၏။
ထိုမလ္လိကာသည် တဆယ့်ခြောက်ကြိမ်တိုင်အောင် နှစ်ယောက်စီနှစ်ယောက်စီ အစုံဖြစ်သော သားတို့ကို ဖွား၏။ ထိုအလုံးစုံသော သုံးကျိပ်နှစ်ယောက်ကုန်သော သားတို့သည်လည်း အလွန် ရဲရင့်ကုန်၏။ အစွမ်းခွန်အားနှင့် ပြည့်စုံကုန်၏။ အလုံးစုံသော သားတို့သည် အတတ်၏ အပြီးသို့ ရောက်ကုန်၏။ တယောက် တယောက်သော သားအားလည်း ယောက်ျားကောင်း တထောင်စီ အခြံအရံရှိသည်ဖြစ်၏။ အဖဗန္ဓုလနှင့်တကွ မင်းအိမ်သို့ သွားကုန်သည်ရှိသော် ထိုအခြံအရံတို့ဖြင့်သာလျှင် မင်းယင်ပြင်သည် ပြည့်၏။ ထိုအခါ တနေ့သ၌ တရားဆုံးဖြတ်ရာ အရပ်ဝယ် စဉ်းလဲသော အစီအရင်ကြောင့် တရားရှုံးကုန်သော သူတို့သည် ဗန္ဓုလလာလတ်သည်ကို မြင်၍ သည်းစွာသော ငိုကြွေးခြင်းကို ငိုကြွေးကုန်လျက် တရားစီရင်သော အမတ်တို့၏ စဉ်းလဲစဉ်းစား တရားစီရင်ကြောင်းကို ထိုဗန္ဓုလ စစ်သူကြီးအား လျှောက်ကုန်၏။ ထိုဗန္ဓုလ စစ်သူကြီးသည်လည်း တရားစီရင်ရာသို့ သွားပြီးလျှင် ထိုတရားကို သုတ်သင်စီရင်၍ ဥစ္စာရှင်ဖြစ်သော သူကိုသာလျှင် ဥစ္စာရှင်ပြု၍ ဥစ္စာရှင် မဟုတ်သောသူကို ဥစ္စာရှင် မဟုတ်သည်ကို ပြု၏။ လူများအပေါင်းသည် သည်းစွာသောအသံဖြင့် ကောင်းချီးပေးခြင်းကို ဖြစ်စေ၏။ ကောသလမင်းကြီးသည် ဤအသံကား အဘယ်အသံနည်းဟု မေး၍ ထိုအကြောင်းကို ကြားတော်မူရလျှင် အလွန် နှစ်သက်တော်မူသည်ဖြစ်၍ အလုံးစုံသော တရားသူကြီးဖြစ်ကုန်သော အမတ်တို့ကို အရာမှချ၍ ဗန္ဓုလစစ်သူကြီးအားသာလျှင် တရားသူကြီးအရာကို အပ်နှင်းတော်မူ၏။ ဗန္ဓုလစစ်သူကြီးည် ထိုနေ့မှစ၍ ကောင်းစွာ စီရင်ဆုံးဖြတ်၏။ ထို့နောင်မှ တရားသူကြီးမင်းတို့သည် တံစိုးလက်ဆောင်ကို မရကုန်ရကား နည်းသော လာဘ်ရှိသည်ဖြစ်၍ ဗန္ဓုလစစ်သူကြီးသည် မင်းအဖြစ်ကို တောင့်တ၏ ဟု မင်းအိမ်၌ ဖျက်ကုန်၏။ ကောသလမင်းကြီးသည် ထိုဖျက်သော စကားကိုယူ၍ စိတ်ကို နှိပ်ခြင်းငှါ မတတ်နိုင်၊ ဤသူကို ဤအရပ်၌ သတ်သည်ရှိသော် ကဲ့ရဲ့ခြင်းသည် ဖြစ်လတ္တံ့ဟု ကြံပြန်၏။ မင်းစေ ခိုးသူတို့ဖြင့် ပစ္စန္တရစ်ကို တိုက်ခိုက်စေ၍ ထိုခိုးသူတို့ကိုပြေးစေပြီးလျှင် ပြန်သောအခါ ခရီးအကြား၌ သားတို့နှင့်တကွ သတ်ခြင်းငှါ သင့်၏ဟု ကြံပြီးလျှင် ဗန္ဓုလစစ်သူကြီးကို ခေါ်စေ၍ ပစ္စန္တရစ်သည် ပုန်ကန်သတတ်၊ သင်ကား သားတို့နှင့်တကွ သွား၍ ခိုးသူတို့ကို ဖမ်းချေလော့ဟု စေတော်မူ၍ ထိုအရပ်၌သာလျှင် သုံးကျိပ်နှစ်ယောက်သော သားတို့နှင့်တကွ ဗန္ဓုလစစ်သူကြီး၏ ဦးခေါင်းကိုဖြတ်၍ ဆောင်ကုန်လော့ဟု ဆို၍ ဗန္ဓုလစစ်သူကြီး သားအဖတို့နှင့်တကွ တပါးလည်းဖြစ်ကုန်သော စွမ်းနိုင်ကုန်သော သူရဲတို့ကို စေတော်မူ၏။
ထိုဗန္ဓုလစစ်သူကြီးသည် ပစ္စန္တရစ်သို့သွား၍ ဗန္ဓုလစစ်သူကြီး လာ၏ဟု ကြားလျှင် မင်းစေ ခိုးသူတို့လည်း ပြေးကုန်၏။ ဗန္ဓုလစစ်သူကြီးသည် ထိုအရပ်ကို နေစေ၍ ဇနပုဒ်ကို တည်ထားခဲ့ပြီးလျှင် ပြန်ခဲ့၏။ ထိုသို့ ပြန်သောအခါ မြို့မှ မနီးမဝေးသော အရပ်၌ သူရဲကောင်းတို့သည် သားနှင့်တကွ ဗန္ဓုလစစ်သူကြီး၏ ဦးခေါင်းကို ဖြတ်ကုန်၏။ ထိုနေ့၌ မလ္လိကာသည် ရဟန်းငါးရာတို့နှင့်တကွ အဂ္ဂသာဝက နှစ်ပါးတို့ကို ပင့်ဘိတ်အပ်ကုန်၏။ ထိုအခါ မလ္လိကာအား နံနက်အခါ၌ သားတို့နှင့်တကွ သင့်လင်ဦးခေါင်းကို ဖြတ်ကုန်ပြီဟူသော အမှာစာကိုဆောင်ခဲ့၍ ပေးကုန်၏။ မလ္လိကာသည် ထိုအကြောင်းကို သိ၍ တစုံတယောက်သောသူအား တစုံတခုသော စကားကိုမျှ မဆိုမူ၍ အမှာစာကို ခါးပိုက်၌ထား၍ ရဟန်းသံဃာတို့ကိုသာလျှင် ဆွမ်းကျွေး၏။ ထိုအခါ မလ္လိကာ၏ အလုပ်အကျွေး မိန်းမသည် ရဟန်းတို့အား ဆွမ်းကိုလှူပြီး၍ ထောပတ်အိုးတို့ကို ဆောင်ခဲ့သည်ရှိသော် မထေရ်တို့၏ရှေ့မှ ထောပတ်အိုးတို့သည် ကွဲကုန်၏။ တရားစစ်သူကြီးဖြစ်တော်မူသော အရှင်သာရိပုတ္တရာ မထေရ်သည် ဒါယိကာမ ကွဲပြိုတတ်သော သဘောသည် ကွဲပြိုတတ်၏။ မစိုးရိမ်အပ်ကုန် ဟု မိန့်တော်မူ၏။ ထိုမလ္လိကာသည် ခါးပိုက်မှ အမှာစာကိုထုတ်၍ သုံးကျိပ်နှစ်ယောက်သော သားတို့နှင့်တကွ ဦးခေါင်းကို ဖြတ်ကုန်၏ဟု အကျွန်ုပ်အား မှာစာကို ဆောင်ခဲ့ကုန်၏။ အကျွန်ုပ်သည် ဤစကားကို ကြားလျက်လည်း မစိုးရိမ်ပါ၊ အရှင်ဘုရား ထောပတ်အိုးကွဲခြင်းကြောင့် အသို့စိုးရိမ်အံ့နည်း ဟု လျှောက်၏။ အရှင်သာရိပုတ္တရာသည် အကြောင်းကိုမူကား သိအပ်၏။ ဤသို့ အစရှိသည်တို့ကို မိန့်တော်မူ၍ တရားဟောပြီးလျှင် နေရာမှထ၍ ကျောင်းတော်သို့ ကြွတော်မူ၏။
ထိုမလ္လိကာသည်လည်း သုံးကျိပ်နှစ်ယောက်ကုန်သော ချွေးမတို့ကိုခေါ်၍ သင်တို့၏လင်တို့သည် မိမိတို့၏ ရှေးကံအကျိုးကို ရကုန်၏။ သင်တို့သည် မစိုးရိမ်ကြကုန်လင့်၊ မင်း၏ အပေါ်၌ နှလုံးပြစ်မှားခြင်းကို မပြုကြကုန်လင့် ဟု ဆုံးမ၏။ ကောသလမင်းကြီး၏ အချင်းယောက်ျားတို့သည်လည်း ထိုစကားကိုကြား၍ မလ္လိကာတို့၏ ဒေါသမရှိသောအဖြစ်ကို ကောသလမင်းကြီးအား တင်လျှောက်ကုန်၏။ ကောသလမင်းကြီးသည် ထိတ်လန့်ခြင်းသို့ ရောက်သည်ဖြစ်၍ မလ္လိကာ၏အိမ်သို့ သွားတော်မူပြီးလျှင် မလ္လိကာကို၎င်း, ချွေးမတို့ကို၎င်း သည်းခံစေ၍ မလ္လိကာအား ဆုပေးတော်မူ၏။ ထိုမလ္လိကာသည် အကျွန်ုပ်သည် ထိုဆုကို ယူအပ်ပါသည် ဖြစ်ပါစေ ဟု ဆို၍ ကောသလမင်းကြီး သွားသည်ရှိသော် မတကဘတ်ဆွမ်းကိုလှူ၍ မင်းသို့ကပ်ပြီးလျှင် အရှင်မင်းကြီး အရှင်မင်းကြီးတို့သည် အကျွန်ုပ်တို့အား ဆုကို ပေးတော်မူ၏။ အကျွန်ုပ်တို့သည် တပါးဆုကို အလိုမရှိပါ၊ သုံးကျိပ်နှစ်ယောက်သောချွေးမတို့သည်၎င်း အကျွန်ုပ်သည်၎င်း မိဘအိမ်သို့ သွားခြင်းကို ခွင့်ပြုတော်မူပါကုန်လော့ ဟု လျှောက်၏။ ကောသလမင်းကြီးသည် ဝန်ခံတော်မူ၏။
ထိုမလ္လိကာသည် သုံးကျိပ်နှစ်ယောက်သော ချွေးမတို့အား မိမိတို့၏အိမ်သို့စေပြီးလျှင် မိမိသည် ကုသိနာရုံပြည် မိမိအိမ်သို့ သွားလေ၏။ ကောသလမင်းကြီးသည် ဗန္ဓုလစစ်သူကြီး၏ တူဖြစ်သော ဒီဃကာရာယနအား စစ်သူကြီးအရာကို ပေးတော်မူ၏။ ထိုဒီဃကာရာယနသည်ကား ဤမင်းသည် ငါ၏ဦးရီးကို သတ်၏ ဟု မင်းအား သတ်ခွင့်ကိုရှာလျက် ကျင့်၏။ ကောသလမင်းကြီးသည် အပြစ်မရှိသော ဗန္ဓုလစစ်သူကြီးကို သတ်သောအခါမှစ၍ နှလုံး မသာယာရကား စိတ်၏ချမ်းသာခြင်းကို မရ၊ မင်းစည်းစိမ်ကို မခံစားနိုင်၊ ထိုအခါ သဗ္ဗညူမြတ်စွာဘုရားသည် သာကီဝင် မင်းမျိုးတို့၏ ဝေဠု မည်သော နိဂုံးကို အမှီပြု၍ နေတော်မူ၏။ ကောသလမင်းကြီးသည် ထိုနိဂုံးသို့သွား၍ ကျောင်းတော်မှ မနီးမဝေးသောအရပ်၌ သစ်တပ်ကို တည်ပြီးလျှင် များစွာသော အခြံအရံဖြင့် မြတ်စွာဘုရားကို ရှိခိုးအံ့ဟု ကျောင်းတော်သို့သွား၍ မင်းမြောက်တန်ဆာ ငါးပါးတို့ကို ဒီဃကာရာယန စစ်သူကြီးအားပေး၍ ကိုယ်တော်တယောက်တည်းသာလျှင် ဂန္ဓကုဋိတော်သို့ ဝင်လေ၏။ အလုံးစုံသောစကားကို ဓမ္မစေတိယသုတ်ကို အစဉ်မှီးသဖြင့် သိအပ်၏။
ထိုကောသလမင်းသည် ဂန္ဓကုဋီသို့ ဝင်သည်ရှိသော် ဒီဃကာရာယန စစ်သူကြီးသည် ထိုမင်းမြောက်တန်ဆာ ငါးပါးတို့ကိုယူ၍ သားတော် ဝိဋဋူဘကို မင်းပြုစေပြီးလျှင် ကောသလမင်းကြီး၏ မြင်းနှင့် လုပ်ကျွေးသော ကိုယ်လုပ်တော် တယောက်ကို ပြန်စေ၍ သာဝတ္ထိပြည်သို့ သွားလေ၏။ ကောသလမင်းကြီးသည် မြတ်စွာဘုရားနှင့် တကွ ချစ်ဘွယ်သော စကားကို ပြောဆို၍ ဂန္ဓကုဋိမှထွက်ခဲ့သည်ရှိသော် စစ်သည်-ရဲမက်တော်တို့ကို မမြင်လျှင် ထိုပြန်စေသော ကိုယ်လုပ်တော်ကိုမေး၍ ထိုအကြောင်းကို ကြားသိရလျှင် ငါ့တူတော် အဇာတသတ်ကိုခေါ်၍ လာလတ်ပြီးလျှင် ဝိဋဋူဘကိုဖမ်းအံ့ ဟုကြံ၍ ရာဇဂြိုဟ်ပြည်သို့ သွားသည်ရှိသော် ညဉ့်အခါမဲ့၌ တံခါးတို့သည် ပိတ်ကုန်သည်ရှိသော် မြို့တွင်းသို့ဝင်ခြင်းငှါ မတတ်နိုင်သည်ဖြစ်၍ တခုသော စရပ်၌ အိပ်လတ်သော် လေ, နေပူတို့ကြောင့် အလွန် ပင်ပန်းသည်ဖြစ်၍ ညဉ့်အခါ ထိုစရပ်၌ပင်လျှင် သေလေ၏။
ညဉ့်သည် လင်းလတ်သော် ထိုကိုယ်လုပ်တော်သည် ကောသလတိုင်းသူတို့ကို အစိုးရတော်မူသော အရှင်မင်းကြီး ယခုအခါ ကိုးကွယ်ရာမရှိသည် ဖြစ်တော်မူ၏ ဟု ငိုကြွေးသော ကိုယ်လုပ်တော်၏ အသံကိုကြား၍ အဇာတသတ်မင်းကြီးအား တင်လျှောက်ကုန်၏။ အဇာတသတ် မင်းကြီးသည် ဦးရီးတော် ကောသလမင်းကြီးအား များစွာသော ပူဇော်သက္ကာရဖြင့် သင်္ဂြိုဟ်ခြင်း ကိစ္စကို ပြုတော်မူ၏။ ထိုဝိဋဋူဘသည်လည်း မင်းအဖြစ်ကိုရလျှင် သာကီဝင်မင်းတို့၌ စွဲမှတ်သော ထိုရန်ကို အောက်မေ့၍ အလုံးစုံသော သာကီဝင်မင်းမျိုးတို့ကို သတ်အံ့ ဟုကြံ၍ များစွာသော စစ်သည်ဗိုလ်ပါဖြင့် မြို့မှထွက်၏။
ထိုနေ့၌ သဗ္ဗညူမြတ်စွာဘုရားသည် မိုးသောက်ထအခါ၌ သတ္တလောကကို ကြည့်တော်မူလတ်သော် ဆွေတော်မျိုးတော်အပေါင်း၏ ပျက်စီးခြင်းကို မြင်တော်မူ၍ ဆွေတော် မျိုးတော်တို့အား ထောက်ပံ့ခြင်းကို ပြုခြင်းငှါ သင့်၏ဟု ကြံတော်မူ၍ နံနက်အခါ ဆွမ်းအလို့ငှာ ကြွတော်မူ၍ ဆွမ်းခံရွာမှ ဖဲခဲ့ပြီးသော် ဂန္ဓကုဋိတော်၌ ခြင်္သေ့မင်း၏ အိပ်ခြင်းနှင့်တူသော ကျိန်းအိပ်တော်မူခြင်းကို ပြုတော်မူ၍ ညချမ်းအခါ ကောင်းကင်ခရီးဖြင့် ကြွတော်မူ၍ ကပိလဝတ်ပြည်တော်၏ အနီးဖြစ်သော ပါးသော အရိပ်ရှိသော တခုသော ဇီးပင်ရင်း၌ နေတော်မူ၏။ ထိုဇီးပင်မှ မနီးမဝေး၌ ဝိဋဋူဘမင်း၏ နိုင်ငံအပိုင်းအခြားအတွင်း၌ ချမ်းအေးသော အရိပ်ရှိသော ပညောင်ပင်သည်ရှိ၏။ ထိုဝိဋဋူဘသည် မြတ်စွာဘုရားကို မြင်၍ အထံတော်သို့ ကပ်ပြီးလျှင် အရှင်ဘုရား အဘယ့်ကြောင့် ဤသို့သဘောရှိသော ပူသောအခါ၌ ဤပါးသော အရိပ်ရှိသော ဇီးပင်ရင်း၌ နေတော်မူဘိသနည်း၊ ချမ်းအေးသော အရိပ်ရှိသော ထိုပညောင်ပင်ရင်း၌ နေတော်မူကုန်လော့ ဟု နားတော်လျှောက်သည်ရှိသော် မြတ်သောမင်းကြီး ထိုသို့ရှိသည်မူလည်းဖြစ်စေ ဆွေမျိုးတို့၏ အရိပ်မည်သည်ကား အလွန်ချမ်းအေး၏ ဟု မိန့်တော်မူလတ်သော် မြတ်စွာဘုရားသည် ဆွေမျိုးတို့ကို စောင့်ရှောက်ခြင်းငှာ ကြွတော်မူလာသည် ဖြစ်လတ္တံ့ ဟု ကြံ၍ မြတ်စွာဘုရားကို ရှိခိုးပြီးလျှင် သာဝတ္ထိပြည်သို့သာလျှင် ပြန်လေ၏။
မြတ်စွာဘုရားသည်လည်းကောင်းကင်သို့ ပျံတက်၍ ဇေတဝန်ကျောင်းသို့ ကြွတော်မူ၏။ ဝိဋဋူဘမင်းကြီးသည် သာကီဝင်မင်းတို့၏ အပြစ်ကို အောက်မေ့၍ နှစ်ကြိမ်မြောက်ထွက်၍ ရှေးအတူသာလျှင် မြတ်စွာဘုရားကို မြင်၍လျှင် တဖန်ပြန်၏။ သုံးကြိမ်မြောက်၌ထွက်၍ ထိုရှေးအတူလျှင် မြတ်စွာဘုရားကို မြင်၍ ပြန်၏။ လေးကြိမ်မြောက်၌ကား ဝိဋဋူဘမင်းကြီး ထွက်သည်ရှိသော် မြတ်စွာဘုရားသည် သာကီဝင်မင်းတို့၏ ရှေးကံကို ကြည့်တော်မူ၍ ထိုသာကီဝင်မင်းတို့၏ မြစ်၌ အဆိပ်ခပ်ဖူးသော ကံ၏ မတားမြစ်နိုင်သောအဖြစ်ကို သိတော်မူ၍ လေးကြိမ်မြောက်၌ ကြွတော်မမူ၊ ဝိဋဋုဘသည် နို့စိုသူငယ်တို့ကို အစပြု၍ အလုံးစုံသော သာကီဝင်မင်းမျိုးတို့ကို သတ်ပြီးလျှင် လည်ချောင်းသွေးဖြင့် နေရာပျဉ်ကိုဆေး၍ ပြန်ခဲ့၏။ မြတ်စွာဘုရားသည် သုံးကြိမ်မြောက်၌ ကြွတော်မူသည်မှ ပြန်ခဲ့၍ နက်ဖြန်နေ့၌ ဆွမ်းအလို့ငှါ ကြွတော်မူ၍ ဆွမ်းဘုဉ်းပေးခြင်းကိစ္စ ပြီးလတ်၍ ဂန္ဓကုဋီသို့ ဝင်တော်မူသည်ရှိသော် အရပ်ထက်ဝန်းကျင်မှ စည်းဝေးလာကုန်သော ရဟန်းတို့သည် တရားသဘင်၌ နေကုန်၍ ငါ့သျှင်တို့ သဗ္ဗညူမြတ်စွာဘုရားသည် ကိုယ်တော်ကို ပြတော်မူသဖြင့် ဝိဋဋူဘမင်းကြီးကို ပြန်လည်စေ၍ ဆွေတော်မျိုးတော်တို့ကို သေဘေးမှ လွတ်စေတော်မူ၏။ ဤသို့ မြတ်စွာဘုရားသည် ဆွေမျိုးတော်တို့၏ အကျိုးစီးပွားကို ကျင့်တော်မူ၏ ဟု သဗ္ဗညူမြတ်စွာဘုရား၏ ကျေးဇူးတော်စကားကို ပြောဆိုကုန်၏။
သဗ္ဗညူမြတ်စွာဘုရားသည် ကြွလာတော်မူလတ်၍ ရဟန်းတို့ ယခုအခါ အဘယ်စကားဖြင့် စည်းဝေးကြကုန်သနည်း ဟု မေးတော်မူ၍ ဤမည်သော စကားဖြင့် စည်းဝေးပါကုန်၏ ဟု နားတော် လျှောက်သည်ရှိသော် ရဟန်းတို့ ယခုအခါ၌သာလျှင် ငါဘုရားသည် ဆွေတော်မျိုးတော်တို့၏ အကျိုးစီးပွားကို ကျင့်တော်မူသည် မဟုတ်သေး၊ ရှေး၌လည်း ကျင့်ဘူးသည်သာလျှင်တည်း ဟု မိန့်တော်မူ၍ အတိတ်ကို ဆောင်တော်မူ၏။
အတိတ်ဝတ္ထု... ရဟန်းတို့ လွန်လေပြီးသောအခါ ဗာရာဏသီပြည်၌ ဗြဟ္မဒတ်မည်သော မင်းသည် ရာဇဓံဆယ်ပါးကို မပျက်စေမူ၍ တရားနှင့်အညီ မင်းပြုသည်ရှိသော် တနေ့သ၌ ကြံ၏။ ဇမ္ဗူဒီပါကျွန်းအပြင်၌ မင်းတို့သည် များသောတိုင်ရှိကုန်သော ပြာသာဒ်တို့၌ နေကုန်၏။ ထို့ကြောင့် များစွာကုန်သောတိုင်တို့ဖြင့် ပြာသာဒ်ကို ပြုခြင်းမည်သည်အံ့ဘွယ်မရှိ၊ အကယ်၍ကား ငါသည် တတိုင်တည်းသာရှိသော နန်းပြာသာဒ်ကိုပြုအံ့၊ ဤသို့ပြုသည်ရှိသော် ခပ်သိမ်းသော မင်းတို့ထက် မြတ်သောမင်းကြီး ဖြစ်လတ္တံ့ဟု ကြံ၏။ ကြံပြီး၍ ထိုဗြဟ္မဒတ်မင်းသည် လက်သမားကိုခေါ်စေ၍ ငါ့အား တင့်တယ်ခြင်းသို့ရောက်သော တပင်တိုင်နန်းပြာသာဒ်ကို ပြုလော့ ဟု ဆို၏။
ထိုလက်သမားသည် ကောင်းပြီဟုဝန်ခံ၍ ဖြောင့်ဖြောင့် ကြီးကုန်သော တပင်တိုင် နန်းပြာသာဒ်ပြုခြင်းငှါ ထိုက်ကုန်သော များစွာကုန်သော သစ်ပင်တို့ကိုမြင်၍ ဤသစ်ပင်တို့သည် ရှိကုန်၏။ ခရီးသည်ကား မညီမညွတ်၊ ထိုသစ်ပင်ကို ဤအရပ်သို့ ချခြင်းငှါ မတတ်နိုင်၊ မင်းအား ကြားအံ့ဟု ကြံ၍ ကြံတိုင်းပြုကုန်၏။ မင်းသည် တစုံတခုသော အကြောင်းဖြင့် တဖြည်းဖြည်း ချကုန်လော့ ဟု ဆို၍ အရှင်မင်းကြီး တစုံတခုသော အကြောင်းဖြင့် မတတ်နိုင်ပါ ဟုဆိုသည်ရှိသော် ထိုသို့တပြီးကား ငါ၏ဥယျာဉ်တော်၌ သစ်တပင်ကို စုံစမ်းကြကုန်လော့ ဟု ဆို၏ လက်သမားသည် ဥယျာဉ်တော်သို့သွား၍ တပင်သော ဖြောင့်သော ရွာ, နိဂုံးသူတို့သည် ပူဇော်အပ်သော မင်းမျိုးမှလည်း ရအပ်သော ပူဇော်ခြင်းရှိသော မင်္ဂလာအင်ကြင်းပင်ကို မြင်၍ မင်း၏ အထံသို့ သွားပြီးလျှင် ထိုအကြောင်းကို ကြားလျှောက်၏။ မင်းသည် ဥယျာဉ်တော်သို့ရောက်သော သစ်ပင်မည်သည်ကား ငါနှင့်စပ်၏။ အချင်းတို့ သွားချေကုန်၊ ထိုသစ်ပင်ကို ဖြတ်ကုန်လော့ဟု ဆို၏။ ထိုသူတို့သည် ကောင်းပြီဟု ဝန်ခံကုန်၍ ပန်းနံ့သာ အစရှိသည်တို့ကို လက်စွဲကုန်လျက် ဥယျာဉ်တော်သို့သွား၍ သစ်ပင်၌ နံ့သာဖြင့် လက်ငါးချောင်းရာကို ပေးပြီးလျှင် ချည်ဖြင့်ရံ၍ ပန်းကုံးဖွဲ့၍ ဆီမီးညှိစေသဖြင့် ပူဇော်သက္ကာရကို ပြု၍ ဤနေ့မှ ခုနစ်ရက်မြောက်သောနေ့၌ လာ၍ သစ်ပင်ကို ဖြတ်ကုန်အံ့၊ မင်းသည် ဖြတ်စေတော်မူ၏။ ဤမင်္ဂလာအင်ကြင်းပင်၌ ဖြစ်သော နတ်သည် တပါးသော အရပ်သို့ သွားပါကုန်၊ ငါတို့အား အပြစ်မရှိဟု ကြား၏။
ထိုအခါ အင်ကြင်းပင်၌ဖြစ်သော နတ်သားသည် ထိုစကားကို ကြား၍ မချွတ်လျင် ဤလက်သမားတို့သည် ဤသစ်ပင်ကို ဖြတ်ကုန်လတ္တံ့၊ ငါ၏ဗိမာန်သည် ပျက်စီးလတ္တံ့၊ စင်စစ်သော်ကား ငါ၏အသက်သည် ဗိမာန်လျှင် အပိုင်းအခြားရှိ၏။ ငါ၏ အသက်သည် မရှိပြီ၊ ဤသစ်ပင်ကိုခြံရံ၍ တည်ကုန်သော အင်ကြင်းပင်ငယ်တို့၌ ဖြစ်ကုန်သော ငါ၏ အဆွေအမျိုးနတ်တို့အားလည်း များစွာကုန်သော ဗိမာန်တို့သည် ပျက်စီးကုန်လတ္တံ့၊ ငါ၏ဆွေမျိုးဖြစ်ကုန်သော နတ်တို့၏အသက်သည်လည်း ဗိမာန်လျှင် အပိုင်းအခြားရှိကုန်၏။ စင်စစ်သော်ကား ငါ့ကို မိမိ၏ ဗိမာန်၌ ပျက်စီးခြင်းသည် နှိပ်စက်သကဲ့သို့ ထို့အတူ ဆွေမျိုးတို့အားလည်း နှိပ်စက်၏။ ထို့ကြောင့် ငါသည် ထိုဆွေမျိုးတို့၏ အသက်ကို ပေးခြင်းငှါ သင့်၏ဟု ကြံ၍ ညဉ့်သန်းခေါင်ယံအခါ၌ နတ်၌ဖြစ်သော တန်ဆာတို့ဖြင့် တန်ဆာဆင်လျက် မင်း၏ ကြက်သရေရှိသော တိုက်ခန်းသို့ဝင်၍ အလုံးစုံသော တိုက်ခန်းကို တပြိုင်နက်သော အလင်းကိုပြု၍ ဦးခေါင်းရင်းနံပါး၌ ငိုလျက်ရပ်၏။ မင်းသည် ထိုနတ်ကိုမြင်လျှင် ကြောက်လန့်သည်ဖြစ်၍ ထိုနတ်နှင့်တကွ စကားပြောလိုရကား-
ကေန တျဿူနိ ဝတ္တန္တိ၊ ကုတော တံ ဘယ မာဂတံ။
ဟူသော ရှေးဦးစွာသော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၁၃။ တွံ၊ သင်သည်။ သုဒ္ဓေဟိ၊ စင်ကြယ်ကုန်သော။ ဝတ္ထေဟိ၊ အဝတ်တန်ဆာတို့ဖြင့်။ အဃေ၊ ထိပါးခြင်းမရှိသော။ ဝေဟာယသံ၊ ကောင်းကင်၌။ ဌိတာ၊ တည်၏။ ကာ၊ အဘယ်သူနည်း။ ကေန၊ အဘယ်အကြောင်းကြောင့်။ တေ၊ သင်၏။ အဿူနိ၊ မျက်ရည်တို့သည်။ ဝတ္တန္တိ၊ ဖြစ်ကုန်သနည်း။ ကုတော၊ အဘယ်အရပ်မှ။ တံ၊ သင့်ကို။ ဘယံ၊ ဘေးသည်။ အာဂတံ၊ ရောက်သနည်း။
ထို့နောင် နတ်မင်းသည်-
သဋ္ဌိဝဿ သဟဿာနိ၊ တိဋ္ဌတော ပူဇိတဿ မေ။
ဝိဝိဓေ စာပိ ပါသာဒေ၊ န မံ တေ အစ္စမညိသုံ။
ယထေဝ မံ တေ ပူဇေသုံ၊ တထေဝ တွမ္ပိ ပူဇယ။
ဟူသော ဤနှစ်ဂါထာတို့ကို ဆို၏။
၁၄။ ဒေဝ၊ အရှင်မင်းကြီး။ တဝ၊ ရှင်မင်းကြီး၏။ ဝိဇိတေ ဧဝ၊ နိုင်ငံ၌သာလျှင်။ ဘဒ္ဒသာလောတိ၊ ဘဒ္ဒသာလဟူ၍။ မံ၊ ငါ့ကို။ ဝိဒူ၊ သူခပ်သိမ်းတို့ သိကုန်၏။ ပူဇိတော၊ လူအပေါင်းတို့သည် ပူဇော်အပ်သည်ဖြစ်၍။ တိဋ္ဌတော၊ တည်သော။ အဿ မေ၊ ထိုငါ့အား။ သဋ္ဌိဝဿသဟဿာနိ၊ အနှစ်ခြောက်သောင်း ရှိကုန်ပြီ။
၁၅။ ဒိသမ္ပတိ၊ အရပ်မျက်နှာတို့၏ အရှင်ဖြစ်တော်မူသော မင်းမြတ်။ နဂရာနိ စ၊ မြို့တို့ကို၎င်း။ ဝိဝိဓေ၊ အထူးထူး အပြားပြားရှိကုန်သော။ ပါသာဒေ စာပိ၊ ပြာသာဒ်တို့ကို၎င်း။ ကာရယန္တာ၊ ပြုကုန်သော။ တေ၊ ထိုရှေးမင်းတို့သည်။ မံ၊ ငါ့ကို။ န အစ္စမညိသုံ၊ မညှဉ်းဆဲကုန်။ တေ၊ ထိုရှေးမင်းတို့သည်။ မံ၊ ငါ့ကို။ ပူဇေသုံ ယထာ၊ ပူဇော်ကုန်သကဲ့သို့။ တထေဝ၊ ထို့အတူသာလျှင်။ တွမ္ပိ၊ အရှင်မင်းကြီးသည်လည်း။ ပူဇယ၊ ပူဇော်တော်မူလော့။
ထို့နောင်မှ မင်းသည်-
အာရောဟ ပရိဏာဟေန၊ အဘိရူပေါသိ ဇာတိယာ။
တတ္ထ တံ ဥပနေဿာမိ၊ စိရံ တေ ယက္ခ ဇီဝိတံ။
ဟူသော ဤနှစ်ဂါထာတို့ကို ဆို၏။
၁၆။ ဘဒ္ဒသာလ၊ ဘဒ္ဒသာလနတ်မင်း။ တေ၊ သင်၏။ ကာယေန၊ ဗိမာန်နှင့်။ သမံ၊ တူသော။ တံ ဣဝ၊ သင်၏ ဗိမာန်ကဲ့သို့။ ထူလံ၊ ကြီးသော။ ဒုမံ၊ သစ်ပင်ကို။ အဟံ၊ ငါသည်။ န ပဿာမိ၊ မမြင်။ တွံယေဝ၊ သင်သည်သာလျှင်။ အာရောဟ ပရိဏာဟေန၊ အလုံးအရပ်အားဖြင့်။ ဇာတိယာ၊ ပေါက်ကတည်းက။ အဘိရူပေါ၊ အလွန်အဆင်း လှသည်။ အသိ၊ ဖြစ်၏။
၁၇။ ဧကတ္ထမ္ဘံ၊ သည်တိုင်တချောင်းသာရှိသော။ မနောရမံ၊ မွေ့လျော်ဘွယ်ရှိသော။ ပါသာဒံ၊ ပြာသာဒ်ကို။ ကာရယိဿာမိ၊ ငါပြုစေအံ့။ တတ္ထ၊ ထိုတပင်တိုင်နန်းပြာသာဒ်သို့။ တံ၊ သင်နတ်မင်းကို။ ဥပနေဿာမိ၊ ငါဆောင်အံ့။ ယက္ခ၊ နတ်မင်း။ တေ၊ ရှင်နတ်မင်းအား။ စိရံ၊ မြင့်ရှည်စွာ။ ဇီဝိတံ၊ အသက်သည်။ ဘဝိဿတိ၊ လတ္တံ့။
ထိုစကားကို ကြား၍ နတ်မင်းသည်-
ပုထုသော မံ ဝိကန္တိတွာ၊ ခဏ္ဍသော အဝကန္တထ။
ဧဝံ မေ ဆိဇ္ဇမာနဿ၊ န ဒုက္ခံ မရဏံ သိယာ။
ဟူသော ဤနှစ်ဂါထာတို့ကို ဆို၏။
၁၈။ ဒေဝ၊ အရှင်မင်းကြီး။ သရီရေန၊ ငါ့ဗိမာန်နှင့်။ ဝိနာဘာဝေါ၊ ကင်း၍မဖြစ်။ ဧဝံ၊ ဤသို့။ စိတ္တံ၊ စိတ်သည်။ ဥဒပါဒိ၊ ဖြစ်အံ့။ ပုထုသော၊ များသောအားဖြင့်။ မံ၊ ငါ့ကို။ ဝိကန္တိတွာ၊ ဖြတ်သည်ရှိသော်။ ခဏ္ဍသော၊ အပိုင်းအပိုင်း။ အဝကန္တထ၊ ဖြတ်ကုန်လော့။
၁၉။ အဂ္ဂေ စ၊ အဖျားတို့ကို၎င်း။ မဇ္ဈေ စ၊ အလယ်တို့ကို၎င်း။ ဆေတွာ၊ ဖြတ်ပြီးသည်ရှိသော်။ ပစ္ဆာ၊ နောက်မှ။ မူလ၊ အရင်း၌။ ဆိန္ဒထ၊ ဖြတ်ကုန်လော့။ ဟိ သစ္စံ၊ မှန်၏။ ဧဝံ၊ ဤသို့ဖြတ်သည်ရှိသော်။ ဆိဇ္ဇမာနဿ၊ ပြတ်သော။ မေ၊ ငါ့အား။ ဒုက္ခံ၊ ဆင်းရဲသော။ မရဏံ၊ သေခြင်းသည်။ နသိယာ၊ မဖြစ်ရာ။
ထို့နောင်မှ မင်းသည်-
တတော ပစ္ဆာ သိရေ ဆိန္နေ၊ တံ ဒုက္ခံ မရဏံ သိယာ။
ကိံဟေတု ကိမုပါဒယ၊ ခဏ္ဍသော ဆိန္နမိစ္ဆသိ။
ဟူသော ဤနှစ်ဂါထာတို့ကို ဆို၏။
၂၀။ ဘဒ္ဒသာလ၊ အင်ကြင်းပင်လှနတ်။ ဇီဝတာ၊ အသက်ရှိသောသူအား။ ယထာ၊ အကြင်အခြင်းဖြင့်။ ဟတ္ထပါဒေ စ၊ လက်ခြေတို့ကို၎င်း။ ကဏ္ဏနာသဉ္စ၊ နား, နှာခေါင်းတို့ကို၎င်း။ ဆိန္နေ၊ ဖြတ်ပြီးသော်။ တတော ပစ္ဆာ၊ ထိုနောက်မှ။ သိရေ၊ ဦးခေါင်းကို။ ဆိန္နေ၊ ဖြတ်သည်ရှိသော်။ ဒုက္ခံ၊ ဆင်းရဲစွာသော။ တံ မရဏံ၊ ထိုသေခြင်းသည်။ သိယာ၊ ဖြစ်ရာ၏။
၂၁။ ဝနပ္ပတိ၊ တောစိုးသစ်ပင်ရှင်ဖြစ်သော။ ဘဒ္ဒသာလ၊ အင်ကြင်းပင်လှနတ်မင်း။ ခဏ္ဍသော၊ အဖျားမှပိုင်း၍။ ဆိန္နံ၊ ဖြတ်သည်ရှိသော်။ မရဏံ၊ သေခြင်းသည်။ သုခံ နု၊ သက်သာသလော။ ကိံ ဟေတု၊ အဘယ်အကြောင်းကြောင့်။ ကိံ၊ အဘယ်ကို။ ဥပါဒါယ၊ စွဲ၍။ ခဏ္ဍသော၊ အဖျားမှပိုင်း၍။ ဆိန္နံ၊ ဖြတ်ခြင်းကို။ ဣစ္ဆသိ၊ အလိုရှိဘိသနည်း။
ထိုအခါ မင်းအား ကြားလိုသည်ဖြစ်၍ ဘဒ္ဒသာလ နတ်မင်းသည်-
ခဏ္ဍသော ဆိန္နမိစ္ဆာမိ၊ မဟာရာဇ သုဏောဟိ မေ။
တေပိ ဟံ ဥပဟိံသေယျုံ၊ ပရေသံ အသုခေါစိတံ။
ဟူသော နှစ်ဂါထာတို့ကို ဆို၏။
၂၂။ မဟာရာဇ၊ မြတ်သောမင်းကြီး။ ဟေတု ဓမ္မူပသံဟိတံ၊ အကြောင်းအကျိုးနှင့်စပ်သော။ ယဉ္စ ဟေတုံ၊ အကြင်အကြောင်းကိုလျှင်။ ဥပါဒါယ၊ စွဲ၍။ ခဏ္ဍသော၊ အဖျားမှစ၍ အပိုင်းအပိုင်း။ ဆိန္နံ၊ ဖြတ်ခြင်းကို။ အဟံ၊ ငါသည်။ ဣစ္ဆာမိ၊ အလိုရှိ၏။ တံ ဟေတုံ၊ ထိုအကြောင်းကို။ သုဏေဟိ၊ နာတော်မူလော့။
၂၃။ မေ၊ ငါ၏။ ဉာတီ၊ အဆွေအမျိုးတို့သည်။ သုမသံဝဍ္ဎာ၊ ချမ်းသာစွာ ကြီးကုန်သည်ဖြစ်၍။ မမ၊ ငါ၏။ ပဿေ၊ အနီးအပါး၌။ နိဝါသိနော၊ နေကုန်၏။ အဟံ၊ ငါသည်။ တေပိ၊ ထိုအဆွေအမျိုးတို့ကိုလည်း။ ဥပဟိံသေယျုံ၊ ညှဉ်းဆဲကုန်ရာ၏။ ပရေသံ၊ သူတပါးတို့၏။ အသုခေါစိတံ၊ ဆင်းရဲကို ပွားစေသည် မည်၏။
ထိုစကားကိုကြား၍ မင်းသည် ဤနတ်သားကား တရားစောင့်ပေစွ၊ မိမိဗိမာန် ပျက်စီးခြင်းကို အလိုရှိ၏။ ဆွေမျိုးတို့၏ ဗိမာန်ပျက်စီးခြင်းကို အလိုမရှိ၊ ဆွေမျိုးတို့၏ အကျိုးစီးပွားကို ကျင့်ပေ၏ဟု ထိုနတ်သားအား ဘေးမဲ့ကို ပေးအံ့ ဟု အလွန်နှစ်သက်ရကား-
ဟိတကာမောသိ ဉာတီနံ၊ အဘယံ သမ္မ ဒမ္မိ တေ။
ဟူသော ဤအဆုံးဂါထာကို ဆို၏။
၂၄။ ဝနပ္ပတိ၊ တောစိုးသစ်ပင်ရှင်ဖြစ်သော။ ဘဒ္ဒသာလ၊ အင်ကြင်းပင်လှနတ်မင်း။ တွံ၊ ရှင်နတ်မင်းသည်။ စေတေယျရူပံ၊ ကြံအပ်သော သဘောကို။ စေတသိ၊ ကြံပေ၏။ ဉာတီနံ၊ ဆွေမျိုးတို့၏။ ဟိတကာမော၊ အကျိုးစီးပွားကို အလိုရှိသည်။ အသိ၊ ဖြစ်ပေ၏။ သမ္မ၊ အချင်း အကျင့်မြတ်သော အင်ကြင်းပင်နတ်။ တေ၊ ရှင်နတ်မြတ်အား။ အဘယံ၊ ဘေးမဲ့ကို။ အဟံ၊ သည်။ ဒမ္မိ၊ ပေး၏။
ဘဒ္ဒသာလ အမည်ရှိသော အင်ကြင်းပင်လှ နတ်မင်းသည် မင်းအား တရားဟော၍ သွားလေ၏။ မင်းသည် ထိုဘုရားလောင်း ဘဒ္ဒသာလ နတ်မင်း၏ အဆုံးအမ၌ တည်သဖြင့် ဒါနအစရှိသော ကုသိုလ်ကောင်းမှုတို့ကိုပြု၍ နတ်ပြည်ကို ပြည့်စေ၏။
ဇာတ်ပေါင်း... သဗ္ဗညူမြတ်စွာဘုရားသည် ဤဓမ္မဒေသနာကို ဆောင်တော်မူ၍ ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် သင်တို့ဆရာ ငါဘုရားသည် ရှေး၌လည်း ဆွေမျိုးတို့၏ အကျိုးစီးပွားကို ကျင့်ဘူးပြီ ဟု မိန့်တော်မူ၍ ယခုအခါ အာနန္ဒာသည် ထိုအခါ မင်းဖြစ်ဘူးပြီ၊ ယခုအခါ ငါဘုရား ပရိသတ်တို့သည် ထိုအခါ အင်ကြင်းပင်ငယ်တို့၌ ဖြစ်ကုန်သော ဆွေမျိုးနတ်အပေါင်းတို့သည် ဖြစ်ဘူးကုန်ပြီ၊ ယခုအခါ ငါဘုရားသည်လျှင် ထိုအခါ ဘဒ္ဒသာလ အမည်ရှိသော အင်ကြင်းပင်လှ နတ်မင်းဖြစ်ဘူးပြီဟု ဇာတ်ကို ပေါင်းတော်မူ၏။ ။
ဆွေမျိုးတို့အား၊ ထောက်ပံ့ငြား၊ မှတ်သား မင်္ဂလာ
နှစ်ခုမြောက်သော ဘဒ္ဒသာလဇာတ်သည် ပြီး၏။
*****
ဒွါဒသကနိပါတ်
၃။ သမုဒ္ဒဝါဏိဇဇာတ်
ပစ္စုပ္ပန်ချမ်းသာ မက်မောသဖြင့် ပျက်စီးခြင်းအကြောင်း
ပစ္စုပ္ပန်ဝတ္ထု... နတ်နှင့်တကွသော လောကကို ဆုံးမတော်မူတတ်သော သဗ္ဗညူမြတ်စွာဘုရားသည် ကသန္တိ ဝပ္ပန္တိ တေ ဇနာ အစရှိသော ဂါထာပုဒ်ဖြင့် တန်ဆာဆင်အပ်သော ဤ သမုဒ္ဒဝါဏိဇဇာတ်ကို ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် ဒေဝဒတ်၏ ငါးရာသော အမျိုးသားတို့ကိုယူ၍ ငရဲကျသောအဖြစ်ကို အကြောင်း ပြု၍ ဟောတော်မူ၏။
ထိုစကားကို ချဲ့ဦးအံ့၊ ထိုဒေဝဒတ်သည် အဂ္ဂသာဝက နှစ်ပါးတို့သည် ပရိသတ်ကိုယူ၍ ကြွတော်မူကုန်သည်ရှိသော် စိုးရိမ်ခြင်းကို တည်စိမ့်သောငှါ မတတ်နိုင်သည်ဖြစ်၍ သွေးပူသည် ခံတွင်းမှ အန်သည်ရှိသော် သည်းစွာသော ဒုက္ခဝေဒနာတို့သည် နှိပ်စက်အပ်ကုန်သည်ဖြစ်၍ မြတ်စွာဘုရား ဂုဏ်တော်ကျေးဇူးတော်ကို အောက်မေ့၍ ငါသာလျှင် မြတ်စွာဘုရား၏ အကျိုးမဲ့ကို ကြံ၏။ မြတ်စွာဘုရားသည်ကား ငါ၌ မကောင်းသောစိတ် မည်သည်မျှလည်း မရှိ၊ ရှစ်ကျိပ်ကုန်သော မဟာသာဝကတို့သည်လည်း ငါ့၌ ရန်ငြိုးဖွဲ့ခြင်းမည်သည် မရှိ၊ ငါသည် ပြုအပ်သော မကောင်းမှုကြောင့် ငါသာလျှင် ယခုအခါ ကိုးကွယ်ရာ မရှိသည်ဖြစ်၏။ မြတ်စွာဘုရားသည်လည်း ငါတို့ထက် မြတ်တော်မူ၏။ ရှစ်ကျိပ်သော မဟာသာဝကတို့နှင့်၎င်း, ဆွေမျိုးမြတ်ဖြစ်သော ရာဟုလာမထေရ်နှင့်၎င်း, သာကီဝင်မင်းမျိုးတို့နှင့်၎င်း တကွသွား၍ မြတ်စွာဘုရားကို ကန်တော့အံ့ ဟု မိမိပရိသတ်အား အမှတ်ပေးပြီးလျှင် မိမိကိုယ်ကို ညောင်စောင်းငယ်ဖြင့် ယူစေ၍ သာဝတ္ထိပြည်သို့ သွားသည်ရှိသော် ကောသလတိုင်းသို့ ရောက်၏။
အရှင်အာနန္ဒာ မထေရ်သည် မြတ်စွာဘုရားအား ကြားလျှောက်၏။ အရှင်ဘုရား ဒေဝဒတ်သည် အရှင်ဘုရားတို့ကို ကန်တော့အံ့သောငှါ လာသတတ် ဟု ကြားလျှောက်၏။ အာနန္ဒာ ဒေဝဒတ်သည် ငါဘုရားအား ဖူးမြင်ခြင်းကို မရလတ္တံ့ ဟု မိန့်တော်မူ၏။ ထိုအခါ ဒေဝဒတ်သည် သာဝတ္ထိပြည် မြို့တံခါးသို့ ရောက်လတ်သော် အရှင်အာနန္ဒာ မထေရ်သည် တဖန်ကြားလျှောက်ပြန်၏။ မြတ်ဘုရားသည်လည်း ထိုရှေးအတူသာလျှင် မိန့်တော်မူ၏။ ဇေတဝန် ကျောင်းတော် ရေကန်အနီးသို့ ရောက်သော် ထိုဒေဝဒတ်၏ မကောင်းမှုကံသည် အပြီးသို့ရောက်၏။ ကိုယ်၌ ပူပန်ခြင်းသည် ဖြစ်၏။ ရေကို ချိုးလိုသောက်လိုသည်ဖြစ်၍ ငါ့သျှင်တို့ ငါ့ကို ညောင်စောင်းမှ ချပါကုန်လော့၊ ရေကိုသောက်ပါအံ့ ဟု ဆို၏။ ချ၍ မြေ၌ထားကာမျှဖြင့် ထိုဒေဝဒတ်အား စိတ်၏သက်သာခြင်းကို မရမီလျှင် မြေကြီးသည် ဟင်းလင်းအပြင်ကို ပေး၏။ ထိုခဏ၌ အဝီစိ ငရဲမီးလျှံသည် ထ၍ ခြံရံ၍ ယူ၏။ ထိုဒေဝဒတ်သည် ငါ၏မကောင်းမှုသည် အပြီးသို့ရောက်၏ဟု မြတ်စွာဘုရား ဂုဏ်ကျေးဇူးတော်တို့ကို အောက်မေ့၍-
ဣမေဟိ အဋ္ဌီဟိ တမဂ္ဂပုဂ္ဂလံ၊
ဒေဝါတိဒေဝံ နရဒမ္မသာရထိံ။
သမန္တစက္ခုံ သတပုညလက္ခဏံ၊
ပါဏေဟိ ဗုဒ္ဓံ သရဏံ ဂတောမှိ။
ဟူသော ဤဂါထာဖြင့် သရဏဂုံ၌ တည်လျက် အဝီစိငရဲသို့ လားရလေ၏။
အဟံ၊ ငါသည်။ အဂ္ဂပုဂ္ဂလံ၊ မြတ်သောပုဂ္ဂိုလ်လည်း ဖြစ်တော်မူထသော။ ဒေဝါတိဒေဝံ၊ သမ္မုတိနတ်၊ ဥပပတ္တိနတ်တို့ထက် လွန်မြတ်သော ဝိသုဒ္ဓိနတ်လည်း ဖြစ်တော်မူထသော။ နရဒမ္မသာရထိံ၊ လူနတ်တို့၏ မြတ်သော ရထားထိန်းသဘွယ်လည်း ဖြစ်တော်မူထသော။ သမန္တစက္ခုံ၊ ထက်ဝန်းကျင် မြင်နိုင်သော သဗ္ဗညုတ ဉာဏ်တော်လည်း ရှိတော်မူထသော။ သတပုညလက္ခဏံ၊ အရာမကသော ဘုန်းတော်ကြောင့်ဖြစ်သော လက္ခဏာတော် ရှိတော်မူထသော။ တံဗုဒ္ဓံ၊ ထိုမြတ်စွာဘုရားကို။ ဣမေဟိ အဋ္ဌီဟိ၊ ဤ ငါ၏ အရိုးတို့ဖြင့်၎င်း။ ဣမေဟိ ပါဏေဟိ၊ ဤငါ၏ အသက်တို့ဖြင့်၎င်း။ သရဏံ၊ ဆင်းရဲကိုဖျောက်၍ ချမ်းသာကို ပေးပေတတ်၏ဟူ၍။ ဂတော၊ သိသည်။ အမှိ၊ ဖြစ်ပါ၏။
ထိုဒေဝဒတ်အားကား ငါးရာကုန်သော အလုပ်အကျွေး အမျိုးသားတို့သည် ရှိကုန်၏။ ထိုငါးရာကုန်သော အမျိုးသားတို့သည်လည်း ထိုဒေဝဒတ်၏ အသင်းအပင်းဖြစ်ကုန်၍ မြတ်စွာဘုရားကို ဆဲရေးကုန်သဖြင့် အဝီစိငရဲ၌ သာလျှင် ဖြစ်လေကုန်၏။ ဤသို့လျှင် ထိုဒေဝဒတ်သည် ငါးရာကုန်သော အမျိုးသားတို့ကိုယူ၍ အဝီစိငရဲ၌ တည်၏။ ထိုအခါ တနေ့သ၌ တရားသဘင်ဝယ် ရဟန်းတို့သည် စကားကိုဖြစ်စေကုန်၏။ ငါ့သျှင်တို့ ဒေဝဒတ်သည် အလွန်ယုတ်မာ၏။ လာဘသက္ကာရတို့၌ အလွန်မက်မောသောကြောင့် သဗ္ဗညူမြတ်စွာဘုရား၌ အရာမဟုတ်သည်၌လည်း ရန်ငြိုးဖွဲ့၍ လာလတ္တံ့သောဘေးကို မကြည့်မူ၍ အမျိုးသား ငါးရာတို့နှင့်တကွ အဝီစိငရဲသို့ လားရကုန်၏ ဟု စကားကို ဖြစ်စေကုန်၏။ မြတ်စွာဘုရားသည် လာတော်မူလတ်၍ ရဟန်းတို့ ယခုအခါ အဘယ်မည်သောစကားဖြင့် စည်းဝေးကြကုန်သနည်း ဟု မေးတော်မူလတ်၍ ဤမည်သောစကားဖြင့် စည်းဝေးပါကုန်၏ ဟု နားတော်လျှောက်သည်ရှိသော် ရဟန်းတို့ ယခုအခါ၌သာလျှင် ဒေဝဒတ်သည် လာဘသက္ကာရ၌ တပ်မက်မောသည်ဖြစ်၍ လာလတ္တံ့သော ဘေးကိုမကြည့်သည်ကား မဟုတ်သေး၊ ဘရှေး၌လည်း လာလတ္တံ့သော ဘေးကို မကြည့်မူ၍ ပစ္စုပ္ပန်ချမ်းသာကို တပ်မက်မောသဖြင့် ပရိသတ်နှင့်တကွ ကြီးစွာသော ပျက်စီးခြင်းသို့ ရောက်ဘူးပြီ ဟု မိန့်တော်မူ၍ အတိတ်ကို ဆောင်တော်မူ၏။
အတိတ်ဝတ္ထု... ရဟန်းတို့ လွန်လေပြီးသောအခါ ဗာရာဏသီပြည်၌ ဗြဟ္မဒတ်မင်းသည် မင်းပြုသည်ရှိသော် ဗာရာဏသီပြည်မှ မနီးမဝေးသော အရပ်၌ အမျိုးတထောင် အခြံအရံရှိသော ကြီးစွာသော လက်သမားရွာသည် ရှိ၏။ ထိုရွာ၌ လက်သမားသည် သင်တို့၏ ညောင်စောင်းကို ပြုကုန်အံ့၊ အင်းပျဉ်ကို ပြုကုန်အံ့၊ အိမ်ကိုပြုကုန်အံ့ဟုဆို၍ လူတို့၏လက်မှ များစွာသောမြီကို ယူ၍ စိုးစဉ်းကိုမျှလည်း ပြုခြင်းငှာ မတတ်နိုင်ကုန်၊ လူတို့သည် မြင်တိုင်းမြင်တိုင်းကုန်သော လက်သမားတို့ကို တောင်းကုန်၏။ ထိုလက်သမားတို့ကိုသာလျှင် မြီရှင်ဖြစ်ကုန်သော လူတို့သည် နှိပ်စက်အပ်ကုန်သည်ဖြစ်၍ ချမ်းသာစွာ နေခြင်းငှါ မတတ်နိုင်ကုန်ရကား အရပ်တပါးသို့ သွား၍ အမှတ်မရှိသောအရပ်၌ နေကုန်အံ့ဟု ကြံ၍ တောသို့ဝင်ပြီးလျှင် သစ်ပင်ကိုဖြတ်၍ ကြီးစွာသောလှေကိုစပ်၍ မြစ်သို့ချသဖြင့် မျှောလျက် ရွာမှ တဂါဝုတ် တယူဇနာမျှရှိသော အရပ်၌ ထားပြီးလျှင် ညဉ့်သန်းခေါင်အခါ၌ ရွာသို့သွား၍ သားမယားတို့ကို ယူပြီးလျှင် ထိုအရပ်သို့ သွားသဖြင့် လှေကိုစီး၍ အစဉ်သဖြင့် မဟာသမုဒ္ဒရာသို့ဝင်၍လေ၏အဟုန်ဖြင့် သွားသည်ဖြစ်၍ သမုဒြာအလယ် ကျွန်းငယ်တခုသို့ ရောက်လေကုန်၏။
ထိုကျွန်းငယ်၌ကား အလိုလိုသာလျှင် ဖြစ်ကုန်သော သလေး, ကြံ, ငှက်ပျော သရက် သပြေ, ပိန်းနဲ့ ထန်း, အုန်း အစရှိသော အထူးထူးသော သစ်သီးတို့သည် ရှိကုန်၏။ သင်္ဘောပျက်သော ယောကျားတယောက်သည် ထိုကျွန်းငယ်သို့ ရှေးဦးစွာရောက်၍ သလေးထမင်းကိုစားလျက် ကြံအစရှိသော သစ်သီးတို့ကိုခဲလျက် ဆူဖြိုးသော ကိုယ်ရှိသည်ဖြစ်၍ အဝတ်မရှိဘဲ ဖားလျားကျသော ဆံမုတ်ဆိတ် ရှိသည်ဖြစ်၍ ထိုကျွန်းငယ်၌ နေ၏။ ထိုလက်သမားတို့သည်လည်း ကြံကြကုန်၏။ ဤကျွန်းငယ်သည် ရက္ခိုသ်ဘီလူး သိမ်းဆည်းသည် အကယ်၍ ဖြစ်အံ့၊ အလုံးစုံသော ငါတို့သည် ပျက်စီးခြင်းသို့ ရောက်ကုန်လတ္တံ့၊ ထိုကျွန်းငယ်ကို စုံစမ်းကုန်အံ့ ဟု ကြံ၍ ရဲရင့်ကုန်သော ခွန်အားကြီးကုန်သော ခုနစ်ယောက် ရှစ်ယောက်ကုန်သော ယောက်ျားတို့သည် လက်နက်ငါးပါးတို့ကို မြဲမြံစွာ စွဲကိုင်ကုန်လျက် ကျွန်းငယ်သို့ သက်၍ စုံစမ်းကုန်၏။
ထိုခဏ၌ ထိုယောက်ျားသည် နံက်စာစားပြီးသော် ကြံရည်ကို သောက်၍ ချမ်းသာခြင်းသို့ ရောက်သည်ဖြစ်၍ မွေ့လျော်ဘွယ်ရှိသော အရပ်၌ ငွေပြားအဆင်းနှင့်တူသောအဆင်းရှိသောသဲပြင်ဝယ် ချမ်းအေးသောအရပ်၌ ပက်လက်အိပ်၍ ဇမ္ဗူဒီပါကျွန်း၌ နေကုန်သော သူတို့သည် လယ်ထွန်လျက် စိုက်ပျိုးကုန်လျက် ဤသို့သဘောရှိသော ချမ်းသာကိုမရကုန်၊ ဇမ္ဗူဒီပါကျွန်းထက် ငါ၏ကျွန်းငယ်သာလျှင် အလွန်မြတ်၏ဟု သီချင်းသီလျက် ဥဒါန်းကို ကျူး၏။
သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် ရဟန်းတို့ကို ခေါ်တော်မူ၍ ရဟန်းတို့ ထိုယောက်ျားသည် ဤဥဒါန်းကိုကျူး၏ ဟု ထိုအကြောင်းကို ပြတော်မူလိုရကား-
မနုဇာ ကမ္မဖလူပဇီဝိနော။
နယိမဿ ဒီပဿ ဘာဂိနော၊
ဇမ္ဗုဒီပါ ဣဒမေဝ နော ဝရံ။
ဟူသော ရှေးဦးစွာသော ဤဂါထာကို ဟောတော်မူ၏။
၂၅။ တေဇနာ၊ ထိုဇမ္ဗူဒီပါကျွန်းသားတို့သည်။ ကသန္တိ၊ လယ်ထွန်ကုန်၏။ ဝပ္ပန္တိ၊ စိုက်ပျိုးကုန်၏။ မနုဇာ၊ ဇမ္ဗူဒိပ် ကျွန်းသားတို့သည်။ ကမ္မဖလူပဇီဝိနော၊ လယ်လုပ်ခြင်း, ကုန်သွယ်ခြင်း စသော အမှု၏အကျိုးဆက်ကိုမှီ၍ အသက်မွေးကုန်၏။ တေ ဇနာ၊ ထိုဇမ္ဗူဒိပ် ကျွန်းသားတို့သည်။ ဣမဿ ဒီပသ၊ ဤကျွန်းငယ်ကို။ န ဘာဂိနော၊ မတူကုန်။ ဇမ္ဗူဒီပါ၊ ဇမ္ဗူဒိပ်ကျွန်းထက်။ နော၊ ငါတို့၏။ ဣဒမေဝ၊ ဤကျွန်းငယ်သည်သာလျှင်။ ဝရံ၊ မြတ်၏။
ထိုအခါ ထိုကျွန်းငယ်ကို စုံစမ်းကုန်သော ယောက်ျားတို့သည် ထိုယောက်ျား၏ သီချင်းသံကို ကြားလျှင် လူသံကဲ့သို့ ကြားကုန်၏။ ထိုသူကို သိကုန်အံ့ဟု အသံသို့အစဉ်လျှောက်သဖြင့် သွား၍ ထိုယောက်ျားကိုမြင်လျှင် ဘီလူးဖြစ်လတ္တံ့ဟု ကြောက်လန့်ကုန်သည်ဖြစ်၍ မြားတို့ကို တင်ကုန်၏။ ထိုယောက်ျားသည် ထိုသူတို့ကို မြင်၍ မိမိအား သတ်အံ့သည်မှ ကြောက်သောကြောင့် အရှင်တို့ အကျွန်ုပ်သည် ဘီလူးမဟုတ်ပါ၊ လူဖြစ်ပါ၏။ အကျွန်ုပ်၏အသကျကို ပေးပါကုန်ဟု တောင်းပန်သည်ရှိသော် လူတို့မည်သည်ကား သင်ကဲ့သို့ အဝတ်မဝတ်သည် မဖြစ်ကုန်ဟု ဆိုလတ်သော် အဖန်တလဲလဲ တောင်းပန်၍ လူအဖြစ်ကို သိစေ၏။ ထိုသူတို့သည် ထိုယောက်ျားသို့ ကပ်ကုန်၍ ဝမ်းမြောက်ဝမ်းသာ ပြောဟောအပ်သော စကားကို ကြားရလျှင် ထိုယောက်ျား၏ ကျွန်းငယ်သို့ ရောက်ကြောင်းကို မေးကုန်၏။ ထိုယောက်ျားသည်လည်း အလုံးစုံသော အကြောင်းကို ထိုသူတို့အား ပြောဆို၍ သင်တို့သည် မိမိကောင်းမှု၏ ပြည့်စုံခြင်းကြောင့် ဤကျွန်းငယ်သို့ ရောက်ကုန်၏။ ဤကျွန်းငယ်သည် ကျွန်းမြတ်တည်း၊ ဤကျွန်းငယ်၌ မိမိလက်ဖြင့် အမှုပြု၍ အသက်မမွေးရကုန်၊ ဤကျွန်းငယ်၌ အလိုလိုရောက်သော သလေးတို့၏၎င်း ကြံအစရှိသည်တို့၏၎င်း အဆုံးသည်မရှိ၊ ထို့ကြောင့် မငြီးငွေ့ကုန်သည်ဖြစ်၍ နေကြကုန်လော့ဟု ဆို၏။
ဤကျွန်းငယ်၌ နေကုန်သော ငါတို့အားကား တပါးသော အနှောက်အရှက်သည် မရှိ၊ ဤကျွန်း၌ တပါးသော ဘေးရန်သည် မရှိ၊ ဤကျွန်းကို ဘီလူးတို့သည် သိမ်းဆည်းအပ်၏။ ဘီလူးတို့သည် သင်တို့၏ ကျင်ကြီး ကျင်ငယ်ကို မြင်သည်ရှိသော် စက်ဆုပ်ကုန်ရာ၏။ ထို့ကြောင့် ကျင်ကြီးကျင်ငယ်ကို စွန့်သည်ရှိသော် သဲကိုယက်၍ သဲဖြင့် ဖုံးလွှမ်းကြကုန်၊ ဤကျွန်း၌ ဤမျှသည် ဘေးရန်တည်း၊ ဤမှတပါးသော ဘေးရန်သည် မရှိ၊ ထို့ကြောင့် အခါခပ်သိမ်း မမေ့မလျော့ဖြစ်ကြကုန်လော့ ဟု ဆို၏။ ထိုသူတို့သည် ထိုကျွန်း၌ နေကုန်၏။
ထိုတထောင်သောအမျိုးတို့၌ ငါးရာစီဖြစ်ကုန်သော အမျိုးတို့၏ အကြီးဖြစ်သော လက်သမားနှစ်ယောက်တို့သည် ရှိကုန်၏။ ထိုအကြီးနှစ်ယောက်တွင် တယောက်ကား မိုက်၏။ အရသာတို့၌ တပ်မက်မောတတ်၏။ တယောက်ကား ပညာရှိ၏။ အရသာတို့၌ ကပ်ငြိခြင်းမရှိ၊ နောက်အဘို့၌ အလုံးစုံသော သူတို့သည်လည်း ထိုကျွန်း၌ ချမ်းသာစွာ နေကုန်သည်ဖြစ်၍ ဆူဖြိုးသော ကိုယ်ရှိကုန်သည်ဖြစ်၍ ကြံကြကုန်၏။ ငါတို့သည် ကြာမြင့်စွာ နေကုန်ပြီ၊ ကြံရည်ဖြင့် သေအရက်ကိုပြု၍ သောက်ကုန်အံ့ ဟု ကြံကြကုန်၏။ သေအရက်လုပ်ပြီးလျှင် သောက်ကုန်၍ ယစ်သောအားဖြင့် သီကုန်, ကကုန် ကစားကုန်လျက် မေ့သောကြောင့် ထိုထိုအရပ်တို့၌ ကျင်ကြီးကျင်ငယ်ကို စွန့်ကုန်ပြီးလျှင် မဖုံးလွှမ်းမူ၍ ကျွန်းငယ်၌ စက်ဆုပ် ရွံရှာဘွယ်ပြုကုန်၏။
နတ်တို့သည် ဤသူတို့သည် ငါတို့၏ ကစားရာအပြင်ကို စက်ဆုပ်ရွံရှာဘွယ် ရှိသည်တို့ကို ပြုကုန်၏ ဟု အမျက်ထွက်၍ သမုဒြာရေကို တက်စေပြီးလျှင် ကျွန်းငယ်ဆေးခြင်းကို ပြုကုန်အံ့ ဟု ကြံ၍ ဤနေ့သည် လကွယ်ဥပုသ်နေ့တည်း၊ ယနေ့ ငါတို့၏ အစည်းအဝေးသည် ပျက်ပြီ၊ ဤနေ့မှ တဆယ့်ငါးရက်မြောက်ဖြစ်သော လပြည့်ဥပုသ်နေ့၌ လထွက်သောအခါ သမုဒြာရေကို တက်စေ၍ အလုံးစုံသော ဤသူတို့ကို သတ်ကုန်အံ့ ဟု နေ့ရက်တို့ကို မှတ်သားကုန်၏။ ထိုအခါ နတ်တို့၏အလယ်၌ တရားစောင့်သော နတ်သားတယောက်သည် ငါမြင်စဉ် ဤသူတို့သည် မပျက်စီးစေသတည်း ဟု သနားသဖြင့် ထိုသူတို့သည် ညစာထမင်း စားပြီး၍ အိမ်တံခါးတို့၌ ရပ်၍ ချမ်းသာသောစကားကို ပြောဟောလျက် နေကုန်သည်ရှိသော် ခပ်သိမ်းသော တန်ဆာတို့ဖြင့် တန်ဆာဆင်လျက် အလုံးစုံသောကျွန်းကို တပြိုင်နက်သော အရောင်အဝါကို ပြု၍ မြောက်အရပ်မျက်နှာ ကောင်းကင်၌ရပ်၍ အို လက်သမားတို့ နတ်တို့သည် သင်တို့အား အမျက်ထွက်ကုန်၏။ ဤအရပ်၌ မနေကြကုန်လင့်၊ ထိုစကားသည် မှန်၏။ ဤနေ့မှ လခွဲလွန်သဖြင့် နတ်တို့သည် သမုဒြာရေကို တက်စေ၍ အလုံးစုံသော သင်တို့ကို သတ်ကုန်လတ္တံ့၊ ဤအရပ်မှ ထွက်၍ပြေးကြကုန်လော့ဟု ဆိုလို၍-
ဝေဂေါ မဟာ ဟေဟိတိ သာဂရဿ။
ဥပ္လဝိဿံ ဒီပမိမံ ဥဠာရံ၊
မာ ဝေါ ဝဓီ ဂစ္ဆထ လေဏမညံ။
ဟူသော နှစ်ခုမြောက်သော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၂၆။ ဘာ ဝဍ္ဎကီယော၊ အိုလက်သမားတို့။ စန္ဒေ၊ လသည်။ တိပဉ္စရတ္တူပဂတမှိ၊ တဆယ်ငါးရက်ရောက်လတ်သော်။ ဥဠာရံ၊ မြတ်သော။ ဣမံ ဒီပံ၊ ဤကျွန်းကို။ ဥပ္လဝိဿံ၊ လွှမ်းမိုးလျက်။ သာဂရဿ၊ သမုဒြာ၏။ မဟာ ဝေဂေါ၊ ကြီးစွာသော အဟုန်သည်။ ဟေဟိတိ၊ ဖြစ်လတ္တံ့။ ဝေါ၊ သင်တို့ကို။ ဝေဂေါ၊ သမုဒြာအဟုန်သည်။ မာ အဝမီ၊ မသတ်စေလင့်။ အညံ၊ တပါးသော။ လေဏံ၊ ပုန်းအောင်းရာသို့။ ဂစ္ဆထ၊ သွားလေကုန်။
ဤသို့လျှင် နတ်သားသည် ထိုလက်သမားတို့အား အဆုံးအမကိုပေး၍ မိမိနေရာ အရပ်သို့သွား၏။ ထိုတရားစောင့်သော နတ်သား သွားသည်ရှိသော် တယောက်သော ကြမ်းကြုတ်စွာ နိုင်ထက်ကလူ မူတတ်သော နတ်သားသည် ဤသူတို့သည် ဤနတ်သား၏ စကားကိုယူ၍ ပြေးကုန်ရာ၏။ ထို့ကြောင့် ငါသည် ထိုလူတို့၏ သွားခြင်းကိုမြစ်၍ အလုံးစုံသော ဤသူတို့ကို ကြီးစွာသော ပျက်စီးခြင်းသို့ ရောက်စေအံ့ဟု ကြံ၍ နတ်၌ဖြစ်သော တန်ဆာတို့ကို ဆင်ယင်လျက် အလုံးစုံသော ကျွန်းကို တပြိုင်နက်သော အရောင်အဝါကို ပြုလျက် တောင်အရပ်မျက်နှာ ကောင်းကင်၌ ရပ်၍ တယောက်သော နတ်သားသည် ဤအရပ်သို့ လာသလော ဟု မေး၏။ လာ၏ဟု ဆိုသည်ရှိသော် ထိုနတ်သားသည် သင်တို့ကို အသို့ဆိုသနည်း ဟု ဆို၍ အရှင်ဤမည်သောစကားကို ဆို၏ ဟု ဆိုလတ်သော် ထိုနတ်သားသည် သင်တို့အား ဤအရပ်၌ နေခြင်းကို အလိုမရှိ၊ မုန်းသဖြင့် ဆို၏။ သင်တို့သည် တပါးသောအရပ်သို့ မသွားမူ၍ ဤကျွန်း၌ သာလျှင် နေကုန်လော့ ဟု ဆိုလို၍-
ဥပ္လဝိဿံ ဒီပမိမံ ဥဠာရံ။
တံ မေ နိမိတ္တေဟိ ဗဟူဟိ ဒိဋ္ဌံ၊
မာ ဘေထ ကိံ သောစထ မောဒထ ဝေါ။
ပတ္ထတ္ထ အာဝါသမိမံ ဥဠာရံ။
န ဝေါ ဘယံ ပဋိပဿာမိ ကိဉ္စိ၊
အာပုတ္တ ပုတ္တေဟိ ပမောဒထ ဝေါ။
ဟူသော ဤနှစ်ဂါထာတို့ကို ဆို၏။
၂၇။ ဘောန္တော ဝဍ္ဎကီယော၊ အို-လက်သမားတို့။ ဥဠာရံ၊ မြတ်သော။ ဣမံ ဒီပံ၊ ဤကျွန်းကို။ ဥပ္လဝိဿံ၊ လွှမ်းမိုး၍၊ အယံ သာဂရဝါရိ ဝေဂေါ၊ ဤသမုဒြာ ရေအဟုန်သည်။ ဇာတု၊ စင်စစ်။ န ဟေဿတိ၊ မဖြစ်လတ္တံ့။ မေ၊ ငါသည်။ တံ၊ ထိုမဖြစ်လတ္တံ့သော အကြောင်းကို။ ဗဟူဟိ၊ များစွာကုန်သော။ နိမိတ္တေဟိ၊ အကြောင်းတို့ဖြင့်။ ဒိဋ္ဌံ၊ မြင်၏။ မာ ဘေထ၊ မကြောက်ကြပါကုန်လင့်။ ကိံ၊ အဘယ့်ကြောင့်။ သောစထ၊ စိုးရိမ်ကုန်အံ့နည်း။ ဝေါ၊ သင်တို့သည်။ မောဒထ၊ ဝမ်းမြောက်ဝမ်းသာ နေကြကုန်။
၂၈။ ပဟူတဘက်ခံ၊ များသော အစာရှိထသော။ ဗဟုအန္နပါနံ၊ များသော ထမင်းအဖျော်ရှိသော။ ဥဠာရံ၊ မြတ်သော။ ဣမံ အဝါသံ၊ ဤနေရာကို။ ပတ္ထတ္ထ၊ အလိုရှိကုန်လော့။ ဝေါ၊ သင်တို့အား။ ကိဉ္စိ၊ တစုံတခုသော။ ဘယံ၊ ဘေးကို။ န ပဿာမိ၊ ငါမြင်။ တုမှေ၊ သင်တို့သည်။ အာပုတ္တပုတ္တေဟိ၊ သားမြေးတိုင်အောင်။ ပမောဒထ၊ ဝမ်းမြောက်ဝမ်းသာ နေကြကုန်။
ဤသို့လျှင် ထိုနတ်သည် ဤနှစ်ဂါထာတို့ဖြင့် လက်သမားတို့ကို နှစ်သိမ့်စေ၍ ပြန်လေ၏။ ထိုနတ်သား သွားသောအခါ၌ တရားစောင့်သော နတ်သား၏စကားကို မနာယူသော လက်သမားမိုက်သည် အိုအချင်းတို့-ငါ့စကားကို နာကုန်လော့ ဟု ကြွင်းသော လက်သမားတို့ကို ခေါ်၍-
ခေမန္တိ ပက္ကောသတိ ကဿ သစ္စံ။
န ဥတ္တရော ဝေရိ ဘယာ ဘယဿ။
မာ ဘေထ ကိံ သောစထ မောဒထ ဝေါ။
ဟူသော ငါးခုမြောက်သော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၂၉။ ဘော၊ အချင်းတို့။ ဒက္ခိဏာယံ ဒိသာယံ၊ တောင်အရပ်၌။ ဌိတော၊ တည်သော။ ယော အယံ ဒေဝေါ၊ အကြင်နတ်သည်။ ခေမန္တိ၊ ဘေးမရှိဟူ၍။ ပက္ကောသတိ၊ ဆို၏။ တဿ၊ ထိုနတ်၏။ ဝစနံ၊ စကားသည်။ သစ္စံ၊ မှန်၏။ ဥတ္တရော၊ မြောက်အရပ်၌တည်သော နတ်သား၏။ ဝစနံ၊ စကားသည်။ န သစ္စံ၊ မမှန်။ ဝေရိ၊ ရန်သူတည်း။ ဘယဿ၊ ဘေးမှ။ ဘယာ၊ ကြောက်၏။ မာ ဘေထ၊ မကြောက်ကုန်လင့်။ ကိံ၊ အဘယ့်ကြောင့်။ သောစထ၊ စိုးရိမ်ကုန်အံ့နည်း။ ဝေါ၊ သင်တို့သည်။ မောဒထ၊ ဝမ်းမြောက်ဝမ်းသာ ဖြစ်ကြကုန်။
ထိုစကားကို ကြား၍ အရသာ၌ တပ်မက်မောတတ်ကုန်သော ငါးရာကုန်သော လက်သမားတို့သည် ထိုလက်သမားမိုက်၏ စကားကို ယူကုန်၏။ ဤမှတပါးသော ပညာရှိသော လက်သမားသည်ကား ထိုလက်သမားမိုက်၏ စကားကို မယူဘဲ ထိုလက်သမားတို့ကို ခေါ်၍-
ဧကော ဘယံ သံသတိ ခေမမေကော။
တဒိသံ မယှံ ဝစနံ သုဏာထ၊
ခိပ္ပံ လဟုံ မာ ဝိနသိမှ သဗ္ဗေ။
ဒေါဏိံ ဒဠှံ သဗ္ဗယန္တူပပန္နံ။
သစေ အယံ ဒက္ခိဏာ သစ္စမာဟ၊
မောဃံ ပဋိက္ကောသတိ ဥတ္တရာယံ။
သာ စေဝ နော ဟောဟိတိ အာပဒတ္ထာ။
ဣမဉ္စ ဒီပံ န ပရိစ္စဇေမ။
မောဃံ ပဋိ က္ကောသတိ ဒက္ခိဏာယံ။
တမေဝ နာဝံ အဘိရူယှ သဗ္ဗေ။
ဧဝံ မယံ သောတ္ထိ တရေမု ပါရံ။
ကနိဋ္ဌမာပါထဂတံ ဂဟေတွာ။
ယောစီဓ တစ္ဆံ ပဝိစေယျ ဂဏှိ၊
သ ဝေ နရော သေဋ္ဌ မုပေတိ ဌာနံ။
ဟူသော ဤလေးဂါထာတို့ကို ဆို၏။
၃၀။ ဘောန္တော၊ အိုအချင်းတို့။ ယထာ၊ အကြင်အခြင်းဖြင့်။ ဣမေ ယက္ခာ၊ ဤနတ်တို့သည်။ ဝိပ္ပဝဒန္တိ၊ အချင်းချင်း ဆန့်ကျင်သော စကားကို ဆိုကုန်၏။ ဧကော၊ တယောက်သော နတ်သည်။ ဘယံ၊ ဘေးရှိ၏ ဟူ၍။ သံသတိ၊ ဆို၏။ ဧကော၊ တယောက်သော နတ်သည်။ ခေမံ၊ ဘေးမရှိဟူ၍။ သံသတိ၊ ဆို၏။ ဣင်္ဃ၊ ငါတိုက်တွန်း၏။ မယှံ၊ ငါ၏။ တံ ဝစနံ၊ ထိုစကားကို။ သုဏာထ၊ နာကြကုန်လော့။ သဗ္ဗေ၊ အလုံးစုံသော ငါတို့သည်။ ခိပ္ပံ လဟုံ၊ အလွန် လျင်မြန်စွာ။ မာ ဝိနသိမှ၊ မပျက်စီးစေကုန်လင့်။
၃၁။ သဗ္ဗေ၊ အလုံးစုံသော ငါတို့သည်။ သမာဂမ္မ၊ အညီအညွတ် စည်းဝေးကုန်၍။ သဗ္ဗယန္တူပပန္နံ၊ အလုံးစုံသော လင်းယဉ်တိုင် လင်းယဉ်ရွက် ထိုးဝါးညယန္တရား အစရှိသည်တို့နှင့် ပြည့်စုံသော။ ဒဠှံ၊ မြဲမြံခိုင်ခံ့သော။ ဒေါဏိံ၊ နက်စွာသော ကျင်းရှိသော။ နာဝံ၊ လှေသင်္ဘောကို။ ကရောမ၊ ပြုကြကုန်အံ့။ သစေ၊ အကယ်၍။ အယံ ဒက္ခိဏာ၊ ဤတောင်အရပ်၌ တည်သောနတ်သည်။ သစ္စံ၊ မှန်သည်ကို။ အာဟ၊ ဆိုအံ့။ အယံဥတ္တရာ၊ ဤမြောက်အရပ်၌ တည်သော နတ်သားသည်။ မောဃံ၊ မမှန်သောစကားကို။ ပဋိက္ကောသတိ၊ ဆိုအံ့။ နော၊ ငါတို့၏။ သာ စေဝ၊ ထိုလှေသင်္ဘောသည်ပင်လျှင်။ အာပဒတ္ထာ၊ နောက်ဖြစ်သော ဘေးရန်အလို့ငှါ။ ဟေဟိတိ၊ ဖြစ်လတ္တံ့။ ဣမဉ္စ ဒီပံ၊ ဤကျွန်းကိုကား။ န ပရိစ္စဇေမ၊ မစွန့်ရကုန်အံ့။
၃၂။ ခေါ၊ စင်စစ်။ သစေ၊ အကယ်၍။ ဥတ္တရာ၊ မြောက်အရပ်နတ်သည်။ သစ္စံ၊ မှန်သောစကားကို။ အာဟ၊ ဆိုအံ့။ အယံ ဒက္ခိဏာ၊ ဤတောင်အရပ်နတ်သည်။ မောဃံ၊ မမှန်သောစကားကို။ ပဋိက္ကောသတိ၊ ဆိုအံ့။ ဧဝံ၊ ဤသို့ ဆိုသည်ရှိသော်။ သဗ္ဗေ၊ အလုံးစုံကုန်သော။ မယံ၊ ငါတို့သည်။ တမေဝ နာဝံ၊ ထိုလှေသင်္ဘောကိုသာလျှင်။ အဘိရူယှ၊ စီး၍။ သောတ္ထိ၊ ချမ်းသာစွာ။ ပါရံ၊ ကမ်းတဘက်သို့။ တရေမု၊ ကူးကုန်အံ့။
၃၃။ ဝေ၊ စင်စစ်။ ပဌမေန၊ ရှေးဦးနတ်သည်။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်သော စကားကို။ သေဋ္ဌံ၊ မှန်၏ ဟူ၍။ န သုဂဏှံ၊ အလွယ်မယူအပ်။ ကနိဋ္ဌံ၊ နောက်ဆိုသော နတ်၏စကားကိုလည်း။ န သုဂဏှံ၊ အလွယ်မယူအပ်။ ယံ၊ အကြင်စကားသည်။ အာပါထံ၊ ထင်ခြင်းသို့။ ဂတံ၊ ရောက်အံ့။ တံ၊ ထိုထင်ခြင်းသို့ ရောက်သော စကားနှစ်ရပ်ကို။ ဂဟေတွာ၊ မှတ်သား၍။ ဣဓ၊ ဤလောက၌။ ယော နရော၊ အကြင်သူသည်။ ပုရိမဉ္စ၊ ရှေ့စကားကို၎င်း။ ပစ္ဆိမဉ္စ၊ နောက်စကားကို၎င်း။ ဝိစေယျ၊ သဘောယုတ္တိ ရှိ-မရှိကို စုံစမ်းဆင်ခြင်၍။ ယံ၊ အကြင်စကားသည်။ တစ္ဆံ၊ သဘောယုတ္တိ ရှိ၏။ တံ၊ ထိုစကားကို။ ဂဏှိ၊ ယူ၏။ သော နရော၊ ထိုသူသည်။ ဝေ၊ စင်စစ်။ သေဋ္ဌံ၊ မြတ်သော။ ဌာနံ၊ အရာသို့။ ဥပေတိ၊ ရောက်ရ၏။
ဤသို့သော စကားကိုဆို၍ အချင်းတို့ ငါတို့သည် နတ်နှစ်ယောက်၏စကားကို လိုက်နာကုန်အံ့၊ လှေကို စီရင်ကုန်ဦးအံ့၊ အကယ်၍ ရှေးဦးနတ်၏ စကားသည် မှန်သည်ဖြစ်အံ့၊ ထိုလှေကိုစီး၍ သွားကုန်အံ့၊ အကယ်၍ နောက်နတ်၏စကားသည် မှန်သည်ဖြစ်အံ့၊ ထိုလှေကို လျောက်ပတ်ရာအရပ်၌ထား၍ ဤကျွန်း၌ပင်လျှင် နေကုန်အံ့ဟု ဆိုသည်ရှိသော် လက်သမားမိုက်သည် အချင်း သင်သည် ရေခွက်၌ မိကျောင်းကို မြင်ပေ၏။ အလွန်လျှင် အရှည်ကို မြင်ပေ၏။ ရှေးဦး နတ်သားသည် ငါတို့၌ မုန်းသဖြင့်ဆို၏။ နောက်ဖြစ်သော ထိုနတ်သားသည်ကား ချစ်သဖြင့်သာလျှင် ဆို၏။ ဤသို့ သဘောရှိသော ကျွန်းမြတ်ကိုစွန့်၍ အဘယ်အရပ်သို့ သွားရအံ့နည်း၊ အကယ်၍ သင်သည် သွားလိုသည်ဖြစ်အံ့၊ သင်၏ပရိသတ်ကိုယူ၍ လှေကိုလုပ်လော့၊ ငါတို့အား လှေဖြင့် ကိစ္စမရှိ ဟု ဆို၏။
ပညာရှိလက်သမားသည် မိမိပရိသတ်ကိုယူ၍ လှေကို စီရင်ပြီးလျှင် လှေ၌ အလုံးစုံသော အဆောက်အဦတို့ကိုတင်၍ ပရိသတ်နှင့်တကွ လှေထက်၌နေ၏။ ထို့နောင်မှ လပြည့်နေ့၌ လထွက်သောအခါ သမုဒြာမှလှိုင်းတံပိုးအဟုန်သည် ခါးအတိုင်းအရှည် တက်လတ်ပြီးလျှင် ကျွန်းငယ်ကိုဆေး၍ သွား၏။ ပညာရှိလက်သမားသည် သမုဒြာရေလှိုင်းတံပိုးတက်သည်ကို သိ၍ လှေကိုလွှတ်၏။ လက်သမားမိုက်၏ အပင်းအသင်းဖြစ်ကုန်သော ငါးရာသော အမျိုးတို့သည် သမုဒြာလှိုင်းတံပိုးတို့သည် ကျွန်းငယ်ကို ဆေးအံ့သောငှါလာ၏။ ဤကျွန်းငယ် ဆေးခြင်းသည် ဤမျှပင်တည်း ဟု ပြောဆိုလျက် နေကုန်၏။ ထို့နောင်မှ ခါးအတိုင်းအရှည် တရပ်, တသူ ထန်းတဖျား, ထန်းခုနစ်ဖျားအတိုင်းအရှည်ရှိသော လှိုင်းတံပိုးတို့သည် ကျွန်းငယ်ကို မျှောလျှက်လာကုန်၏။ ပညာရှိ လက်သမားသည် အကြောင်း၌ လိမ်မာသည်၏ အဖြစ်ကြောင့် အရသာ၌ မကပ်ငြိသည်ဖြစ်၍ ချမ်းသာစွာ သွားရလေ၏။ လက်သမားမိုက်သည် အရသာ၌ တပ်မက်မောသောကြောင့် လာလတ္တံ့သော ဘေးကို မကြည့်မူ၍ ငါးရာကုန်သော အမျိုးတို့နှင့်တကွ ပျက်စီးခြင်းသို့ ရောက်လေ၏။ ဤသို့လျှင် ထိုလက်သမားမိုက်ကို ဆုံးမခြင်းငှါ ထိုအကြောင်းကို ပြတတ်သော-
သကမ္မုနာ သောတ္ထိ ဝဟိံသု ဝါဏိဇာ။
အနာဂတတ္ထံ ပဋိဝိဇ္ဈိယာန၊
အပ္ပမ္ပိ နာစ္စေတိ သော ဘူရိပညော။
အနာဂတံ အပ္ပဋိဝိဇ္ဈိယတ္ထံ။
ပစ္စုပ္ပန္နေ သီဒန္တိ အတ္ထဇာတေ၊
သမုဒ္ဒမဇ္ဈေ ယထာ တေ မနုဿာ။
မာ မံ ကိစ္စံ ကိစ္စကာလေ ဗျဓေသိ။
တံ တာဒိသံ ပဋိကတံ ကိစ္စကာရိံ၊
န တံ ကိစ္စံ ကိစ္စကာလေ ဗျဓေသိ။
ဟူသော ဤသုံးဂါထာတို့သည် ဘုရားဖြစ်တော်မူပြီးမှ ဟောတော်မူသော ဘုရားဂါထာတို့တည်း။
၃၄။ ဘိက္ခဝေ၊ ရဟန်းတို့။ သာဂရဝါရိမဇ္ဈေ၊ သမုဒြာရေအလယ်၌။ တေ ဝါဏိဇာ၊ ထိုကုန်သည်တို့သည်။ သကမ္မုနာ၊ မိမိအမှုကြောင့်။ သောတ္ထိ၊ ချမ်းသာစွာ။ ဝဟိ့သု ယထာ၊ သွားရကုန်သကဲ့သို့။ တထာ၊ ထို့အတူ။ ဘူရိပညော၊ မြေကြီးအထုနှင့်တူသော ပညာရှိသောသူသည်။ အနာဂတံ၊ လာလတ္တံ့သော။ အတ္ထံ၊ အကျိုးစီးပွားကို။ ပဋိဝိဇ္ဈိယာန၊ သိ၍။ အပ္ပမ္ပိ၊ အနည်းငယ်သော မိမိအကျိုးကိုလည်း။ နာစ္စေတိ၊ မလွန်။
၃၅။ ရသာနုဂိဒ္ဓါ၊ အရသာ၌ တပ်မက်မောတတ်ကုန်သော။ ဗာလာ စ၊ သူမိုက်တို့သည်ကား။ မောဟေန၊ မိုက်မဲတွေဝေသောကြောင့်။ အနာဂတံ၊ လာလတ္တံ့သော။ အတ္ထံ၊ အကျိုးကို။ အပ္ပဋိဝိဇ္ဈိယ၊ မသိမူ၍။ သမုဒ္ဒမဇ္ဈေ၊ သမုဒြာအလယ်၌။ တေ မနုဿာ၊ ထိုလူတို့သည်။ သီဒန္တိ ယထာ၊ နစ်ကုန်သကဲ့သို့။ တထာ၊ ထို့အတူ။ ပစ္စုပ္ပန္နေ၊ ပစ္စုပ္ပန်မျက်မှောက်၌။ အတ္ထဇာတေ၊ အကျိုးသည် ဖြစ်လတ်သော်။ သီဒန္တိ၊ နစ်ကုန်၏။
၃၆။ ဘိက္ခဝေ၊ ရဟန်းတို့။ ကိစ္စံ၊ ကိစ္စသည်။ ကိစ္စကာလေ၊ ပြုအပ်သောခါ၌။ မံ၊ ငါ့ကို။ မာ ဗျဓေသိ၊ မနှိပ်စက်စေသတည်း။ ဣတိ၊ ဤသို့။ အနာဂတံ၊ လာလတ္တံ့သော။ ကိစ္စံ၊ ကိစ္စကို။ ပဋိကယိရာထ၊ ရှေးဦးမဆွကလျှင် ပြုနှင့်ရာ၏။ ကိစ္စကာရိံ၊ ပြုအပ်သော ကိစ္စကို။ ပဋိကတံ၊ ရှေးဦးမဆွက ကြိုတင်၍ပြုသော။ တာဒိသံ၊ ထိုသို့သဘောရှိသော။ တံ၊ ထိုသူကို။ တံ ကိစ္စံ၊ ထိုကိစ္စသည်။ ကိစ္စကာလေ၊ ပြုအပ်သောအခါ၌။ န ဗျဓေသိ၊ မနှိပ်စက်။
ဇာတ်ပေါင်း... သဗ္ဗညူမြတ်စွာဘုရားသည် ဤဓမ္မေသနာကို ဆောင်တော်မူ၍ ရဟန်းတို့ ယခုအခါ၌သာလျှင် မဟုတ်သေး၊ ရှေး၌လည်း ဒေဝဒတ်သည် ပစ္စုပ္ပန်ချမ်းသာ၌ ကပ်ငြိသည် ဖြစ်၍ လာလတ္တံ့သော ဘေးကို မကြည့်မူ၍ ပရိသတ်နှင့်တကွ ပျက်စီးခြင်းသို့ ရောက်ဘူးပြီဟု မိန့်တော်မူ၍ ယခုအခါ ဒေဝဒတ်သည် ထိုအခါ လက်သမားမိုက် ဖြစ်ဘူးပြီ၊ ယခုအခါ ကောကာလိကသည် ထိုအခါ တောင်အရပ်၌ တည်သော တရားမစောင့်သော နတ်သားဖြစ်ဘူးပြီ၊ ယခုအခါ သာရိပုတ္တရာသည် ထိုအခါ မြောက်အရပ်၌ တည်သော တရားစောင့်သော နတ်သား ဖြစ်ဘူးပြီ၊ ယခုအခါ ငါဘုရားသည်လျှင် ထိုအခါ ပညာရှိ လက်သမား ဖြစ်ဘူးပြီဟု ဇာတ်ကို ပေါင်းတော်မူ၏။
လူမိုက်ရှောင်ကြဉ်၊ ပညာရှင်၊ ပေါင်းလျှင် မင်္ဂလာ
သုံးခုမြောက်သော သမုဒ္ဒဝါဏိဇဇာတ်သည် ပြီး၏။
*****
ဒွါဒသကနိပါတ်
၄။ ကာမဇာတ်
လောဘနိုင်ငံသို့ မလိုက်သင့်ကြောင်း
ပစ္စုပ္ပန်ဝတ္ထု... နတ်နှင့်တကွသော လောကကို ဆုံးမတော် မူတတ်သော သဗ္ဗညူမြတ်စွာဘုရားသည် ကာမံ ကာမယမာနဿ အစရှိသော ဂါထာပုဒ်ဖြင့် တန်ဆာဆင်အပ်သော ဤကာမဇာတ်ကို ဇေတဝန် ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် တယောက်သော ပုဏ္ဏားကို အကြောင်းပြု၍ တော်မူ၏။
ထိုစကားကို ချဲ့ဦးအံ့။ သာဝတ္ထိပြည်၌ နေသော ပုဏ္ဏားတယောက်သည် အစိရဝတီ မြစ်နား၌ လယ်လုပ်အံ့သောငှါ တောကိုထွင်၏။ သဗ္ဗညူမြတ်စွာဘုရားသည် ထိုပုဏ္ဏား၏ ဥပနိဿယကို မြင်တော်မူ၍ သာဝတ္ထိပြည်သို့ ဆွမ်းခံဝင်တော်မူသည်ရှိသော် ခရီးမှ ဖဲတော်မူ၍ ထိုပုဏ္ဏားနှင့်တကွ စကားပြောဟောတော်မူခြင်းကို ပြု၍ ပုဏ္ဏား အဘယ်ကို ပြုသနည်းဟု မိန့်တော်မူသည်ရှိသော် ရှင်ဂေါတမ လယ်ယာကိုခုတ်ထွင်၏ ဟု လျှောက်သည်ရှိသော် ပုဏ္ဏား ကောင်း၏။ အမှုကို ပြုလော့ ဟု မိန့်တော်မူ၍ ကြွတော်မူ၏။ ဤနည်းဖြင့်လျှင် ဖုံးလွှမ်းသော ချုံသစ်ပင်တို့ကိုပယ်၍ လယ်ကို သုတ်သင်သောအခါ, လယ်ထွန်သောအခါ ကန်သင်းဖွဲ့သောအခါတို့၌ အဖန်တလဲလဲ ကြွတော်မူ၍ ထိုပုဏ္ဏားနှင့်တကွ ပြောဟောခြင်းကို ပြုတော်မူ၏။ နက်ဖြန်နေ့၌ကား ထိုပုဏ္ဏားသည် အို-အရှင်
ဂေါတမ ယနေ့ ငါ၏ ကောက်စိုက်မင်္ဂလာနေ့တည်း၊ ဤကောက်သည် ပြည့်စုံပါသည်ရှိသော် ရှင်ဂေါတမ အမှူးရှိသော ရဟန်းသံဃာအား အလှူကြီးကို လှူအံ့ ဟု ဆို၏။ သဗ္ဗညူမြတ်စွာဘုရားသည် ဆိတ်ဆိတ် နေတော်မူသဖြင့် သည်းခံတော်မူ၍ ကြွသွားတော်မူ၏။
တဖန် တနေ့သ၌ ပုဏ္ဏားသည် ကောက်ကိုကြည့်လတ်သော် မြတ်စွာဘုရားသည်လည်း ထိုအရပ်သို့ ကြွတော်မူ၍ ပုဏ္ဏား အဘယ်ကို ပြုသနည်း ဟု မေးတော်မူလျှင် အို ရှင်ဂေါတမ ကောက်ကို ကြည့်၏ ဟု ဆိုလတ်သော် ပုဏ္ဏား ကောင်း၏ ဟု မိန့်တော်မူ၍ ကြွတော်မူ၏။ ပုဏ္ဏားသည် ကြံ၏။ ရဟန်းဂေါတမသည် မပြတ်လာ၏။ မချွတ်လျှင် ဆွမ်းကိုအလိုရှိသည် ဖြစ်လတ္တံ့၊ ငါသည် ရဟန်းဂေါတမအား ဆွမ်းကိုလူအံ့ ဟု ကြံ၏။ ကြံပြီး၍ အိမ်သို့သွားသောနေ့၌ သဗ္ဗညူမြတ်စွာဘုရားသည်လည်း ထိုပုဏ္ဏားအိမ်သို့ ကြွတော်မူ၏။ ထိုအခါ ပုဏ္ဏားအား အကျွမ်းဝင်သည် ဖြစ်၏။
နောက်အဘို့၌ ကောက်မှည့်သည်ရှိသော် နက်ဖြန် လယ်ရိတ်အံ့ဟု နေ့ရက်မှတ်သားခြင်းကိုပြု၍ ပုဏ္ဏားအိပ်သည်ရှိသော် အစိရဝတီမြစ်ညာ၌ ညဉ့်သုံးယာမ်ပတ်လုံး ရှောက်ရွာမိုးသည် ရွာ၏။ ကြီးစွာသော မိုးဃ်းရေအယဉ်သည် လာလတ်၍ စပါးတကွမ်းစားမျှကိုလည်း မကြွင်းရအောင်ပြု၍ အလုံးစုံသောစပါးကို သမုဒြာသို့ မျှော၏။ ပုဏ္ဏားသည် ရေအယဉ်ကျသည်ရှိသော် စပါးပျက်စီးရာကို ကြည့်၍ မိမိကိုယ်အဖြစ်၌ မတည်နိုင်ရကား ကြီးစွာသော စိုးရိမ်ခြင်း နှိပ်စက်သည်ဖြစ်၍ လက်ဖြင့်ရင်ကိုတီး၍ ငိုကြွေး မြည်တမ်းလျက် အိပ်၏။ သဗ္ဗညူမြတ်စွာဘုရားသည် မိုးသောက်ထအခါ စိုးရိမ်ခြင်းနှိပ်စက်သော ထိုပုဏ္ဏားကို မြင်တော်မူ၍ ပုဏ္ဏား၏ကိုးကွယ်ရာဖြစ်အံ့ဟု နက်ဖြန်နေ့၌ သာဝတ္ထိပြည်သို့ ဆွမ်းအလို့ငှါ ကြွတော်မူ၍ နံနက်အခါ ဆွမ်းခံရာမှ ဖဲခဲ့ပြီးသော် ရဟန်းတို့ကို ကျောင်းသို့စေတော်မူ၍ နောက်လိုက်ရဟန်းတပါးနှင့် ပုဏ္ဏားအိမ်တံခါးသို့ ကြွတော်မူ၏။
ပုဏ္ဏားသည် မြတ်စွာဘုရား ကြွတော်မူလာသောအဖြစ်ကို ကြား၍ စကားပြောဟောခြင်းငှါ၏ အဆွေ ရဟန်းဂေါမလာသည် ဖြစ်လတ်၏ ဟု ရအပ်သော သက်သာရာ ရှိသည်ဖြစ်၍ နေရာကို ခင်းစေ၏။ မြတ်စွာဘုရားသည် ဝင်တော်မူ၍ ခင်းအပ်သောနေရာ၌ နေတော်မူလျက် ပုဏ္ဏား အဘယ့်ကြောင့် သင်သည် နှလုံးမသက်သာသနည်း၊ သင့်အား အဘယ်မချမ်းသာ ဖြစ်သနည်း ဟု မေးတော်မူ၏။ အို-ရှင်ဂေါတမ အစိရဝတီမြစ်နား၌ ငါသည် သစ်ပင်တို့ကို ခုတ်ထွင်သောအခါမှစ၍ ပြုအပ်သောအမှုကို ရှင်ဂေါတမတို့သည် သိကုန်၏။ ငါသည် ဤကောက်တို့သည် ပြည့်စုံသည်ရှိသော် ရှင်ဂေါတမတို့အား လှူအံ့ဟု ကြံမိ၏။ ယခုအခါ အလုံးစုံသော ငါ၏စပါးကို ကြီးစွာသော မိုးဃ်းရေအယဉ်သည် မဟာသမုဒြာသို့ မျှော၏။ တစုံတခုမျှ ထိုစပါးသည် မကြွင်းပြီ၊ တလက်ဘက်မျှသော စပါးသည် မရှိပြီ၊ ထို့ကြောင့် ငါ့အား ကြီးစွာသော စိုးရိမ်ခြင်းသည် ဖြစ်၏ ဟု ဆို၏။
ပုဏ္ဏား အသို့နည်း၊ စိုးရိမ်သောသူအား ပျက်စီးလေပြီးသော စပါးသည် တဖန် ပြန်လာပြန်သလော ဟု မိန့်တော်မူသည်ရှိသော် အို အရှင်ဂေါတမ ဤသို့စိုးရိမ်သဖြင့် ပျက်စီးလေပြီးသော စပါးသည် တဖန် ပြန်လာခြင်းသည် မသင့် ဟု ဆို၏။ ပုဏ္ဏား ဤသို့ဖြစ်သည်ရှိသော် အဘယ့်ကြောင့် စိုးရိမ်ဘိသနည်း၊ ဤသတ္တဝါတို့အား ဥစ္စာစပါး မည်သည်ကား ဖြစ်သောအခါ ဖြစ်၏။ ပျက်သောအခါ ပျက်၏။ တစုံတခုသော သင်္ခါရအဖြစ်သို့ ရောက်သော မပျက်တရားမည်သည် မရှိ၊ မစိုးရိမ်လင့် ဟု ထိုပုဏ္ဏားကို မြတ်စွာဘုရားသည် ရွှင်လန်းစေတော်မူ၍ ထိုပုဏ္ဏားအား လျောက်ပတ်သော တရားကို ဟောတော်မူသည်ရှိသော် ကာမသုတ်ကို ဟောတော်မူ၏။ ထိုသုတ်ကို ဟောတော်မူသောအဆုံး၌ သိသည်ဖြစ်၍လျှင် ပုဏ္ဏားသည် သောတာပတ္တိဖိုလ်၌ တည်၏။ မြတ်စွာဘုရားသည် ထိုပုဏ္ဏားအား စိုးရိမ်ခြင်းမရှိသည်ကို ပြုတော်မူပြီးလျှင် နေရာမှထ၍ ကျောင်းတော်သို့ ကြွတော်မူ၏။
သဗ္ဗညူမြတ်စွာဘုရားသည် ဤအမည်ရှိသော စိုးရိမ်ခြင်း နှိပ်စက်သောပုဏ္ဏားကို စိုးရိမ်ခြင်းမရှိသည်ကို ပြုတော်မူ၍ သောတာပတ္တိဖိုလ်၌ တည်စေတော်မူ၏ ဟု မြိုအလုံးသည် သိ၏။ ရဟန်းတို့သည် တရားသဘင်၌ စကားကို ဖြစ်စေကြကုန်၏။ ငါ့သျှင်တို့ မြတ်စွာဘုရားသည် ပုဏ္ဏားနှင့်တကွ မိတ်ဖွဲ့ခြင်းကိုပြုတော်မူ၍ အကျွမ်းဝင်လျှင် ဥပါယ်တမျဉ်ဖြင့် စိုးရိမ်ခြင်း နှိပ်စက်သော ပုဏ္ဏားအား တရားဟောတော်မူသဖြင့် ထိုပုဏ္ဏားကို စိုးရိမ်ခြင်း မရှိသည်ကို ပြုတော်မူ၍ သောတာပတ္တိဖိုလ်၌ တည်စေတော်မူ၏ ဟု စကားကို ဖြစ်စေကုန်၏။ မြတ်စွာဘုရားသည် လာတော်မူလတ်၍ ရဟန်းတို့ ယခုအခါ အဘယ်စကားဖြင့် စည်းဝေးကြကုန်သနည်း ဟု မေးတော်မူ၍ ဤမည်သာ စကားဖြင့် စည်းဝေးပါကုန်၏ ဟု နားတော်လျှောက်သည်ရှိသော် ရဟန်းတို့ ယခုအခါ၌ သာလျှင် ဤပုဏ္ဏားအား စိုးရိမ်ခြင်း မရှိသည်ကို ပြုတော်မူသည်မဟုတ်သေး၊ ရှေး၌လည်း ငါဘုရားသည် ဤပုဏ္ဏားအား စိုးရိမ်ခြင်း မရှိသည်ကို ပြုတော်မူဘူးပြီ ဟု မိန့်တော်မူ၍ အတိတ်ကို ဆောင်တော်မူ၏။
အတိတ်ဝတ္ထု... ရဟန်းတို့ လွန်လေပြီးသောအခါ ဗာရာဏသီပြည်၌ ဗြဟ္မဒတ်မင်းအား သားနှစ်ယောက်တို့သည် ရှိကုန်၏။ ဗြဟ္မဒတ်မင်းသည် သားတော်အကြီးအား အိမ်ရှေ့ပေးတော်မူ၏။ သားတော်အငယ်အား စစ်သူကြီးအရာကို ပေးတော်မူ၏။ နောက်အဘို့၌ ခမည်းတော် ဗြဟ္မဒတ်မင်းကြီး နတ်ရွာလားတော်မူသည်ရှိသော် မှူးမတ်တော်တို့သည် နောင်တော်အိမ်ရှေ့မင်းအား ရာဇာဘိသေကကို ဖြစ်စေကုန်၏။ ငါ့အား မင်းအဖြစ်ဖြင့် အလိုမရှိ၊ ညီတော်အား မင်းအဖြစ်ကို ပေးလေကုန် ဟု မိန့်တော်မူ၍ အဖန်တလဲလဲ တောင်းပန်တင်လျှောက်သော်လည်း ပယ်တော်မူ၍ ညီတော်အား အဘိသိက်သွန်းလေကုန်၊ ငါ့အား မင်းအဖြစ်ကို အလိုမရှိ၊ အိမ်ရှေ့မင်း အစရှိသည်တို့ကိုလည်း အလိုမရှိ ဟု ပယ်တော်မူ၏။ ထိုသို့တပြီးကား ကောင်းမြတ်သော အရသာရှိသော ဘောဇဉ်ကို စားတော်မူလျက် နန်းတော်၌ နေတော်မူပါ ဟု တင်လျှောက်သော်လည်း ဤမြို့၌ ကိစ္စမရှိဟု ဆို၍ ဗာရာဏသီမြို့မှ ထွက်ခဲ့ပြီးလျှင် ပစ္စန္တရစ်သို့ သွားသဖြင့် သူဌေးတယောက်အိမ်ကိုမှီ၍ လက်အမှုကို လုပ်လျက်နေ၏။ ထိုပစ္စန္တရစ်သားတို့သည် နောက်အဘို့၌ ထိုသူ၏ မင်းသားအဖြစ်ကို သိကုန်၍ လက်အမှုကို မပြုစေကုန်၊ မင်းသား အခြံအရံဖြင့်သာလျှင် ထိုမင်းသားကို ခြံရံကုန်၏။
နောက်အဘို့၌ မင်းအမှုထမ်းတို့သည် ပစ္စန္တရစ်သို့ သွားကုန်၍ လယ်ပယ်အတိုင်းအရှည်ကို ယူခြင်းငှါ ထိုရွာသို့ ရောက်ကုန်၏။ သူဌေးသည် မင်းသားသို့ကပ်၍ အရှင့်သား အကျွန်ုပ်တို့သည် အရှင်မင်းသားကို မွေးကျွေးပါကုန်အံ့၊ ညီတော်မင်းကြီးအား မှာစာကို စေတော်မူ၍ အကျွန်ုပ်တို့အား အခွန်တော်ကို နုတ်တော်မူကုန်လော့ ဟု လျှောက်၏။ မင်းသားသည် ကောင်းပြီဟု ဝန်ခံ၍ ကျွန်ုပ်သည် ဤအမည်ရှိသော သူဌေးအိမ်ကိုမှီ၍ နေ၏။ ထိုကြောင့် အကျွန်ုပ်တို့ကို ထောက်ပံ့သဖြင့် ထိုသူဌေးတို့အား အခွန်တော်ကို လွှတ်တော်မူပါ ဟု မှာစာကို စေလိုက်၏။ ညီတော် မင်းကြီးသည် ကောင်းပြီဟု ဆို၍ နောင်တော်ဆိုတိုင်း ပြုစေ၏။ ထိုအခါ ထိုမင်းသားကို အလုံးစုံသော ရွာ၌နေသော သူတို့သည်၎င်း, ဇနပုဒ်၌ နေသော သူတို့သည်၎င်း ကပ်ကုန်၍ အရှင်မင်းသား အကျွန်ုပ်တို့သည် အရှင်မင်းသားကိုသာလျှင် အခွန်ကိုဆက်ပါကုန်အံ့၊ အကျွန်ုပ်တို့အားလည်း အခွန်တော်ကို လွှတ်ပါစေကုန်လော့ ဟု ဆိုကုန်၏။ ထိုမင်းသားသည်လည်း ထိုသူတို့၏အကျိုးငှါ မှာစာကိုစေ၍ အခွန်တော်ကို လွှတ်စေ၏။ ထိုအခါမှစ၍ ထိုသူတို့သည် မင်းသားအားသာလျှင် အခွန်ကို ပေးကုန်၏။ ထိုအခါ မင်းသားအား များစွာသော လာဘ် ပူဇော် သက္ကာရသည် ဖြစ်၏။ ထို့ကြောင့် ထိုမင်းသားအား လောဘတဏှာသည် အားကြီးသည်ဖြစ်၏။ ထိုမင်းသားသည် နောက်အဘို့၌ အလုံးစုံသော ဇနပုဒ်ကို တောင်း၏။ အိမ်ရှေ့မင်းအဖြစ်ကို တောင်း၏။ ညီတော်မင်းကြီးသည် နောင်တော်အား တောင်းတိုင်းသာလျှင် ပေး၏။ ထိုမင်းသားသည် တဏှာလောဘ ပွားသည်ရှိသော် အိမ်ရှေ့မင်း အဖြစ်၌လည်း မရောင့်ရဲသည်ဖြစ်၍ မင်းအဖြစ်ကို ယူအံ့ဟု ဇနပုဒ်သားအပေါင်း ခြံရံလျက် ထိုဗာရာဏသီမြို့သို့ သွားပြီးလျှင် မြို့အပ၌နေ၍ ငါ့အား မင်းအဖြစ်ကိုတည်း ပေးမည်လော၊ စစ်ကိုတည်း ထိုးမည်လော ဟု ညီတော်မင်းကြီးအား မှာစာကို စေလိုက်၏။
ညီတော် မင်းကြီးသည် ကြံ၏။ ဤသူမိုက်သည် ရှေး၌ မင်းအဖြစ် အစရှိသည်တို့ကို ပယ်ပြီး၍ ယခုအခါ စစ်ထိုးသဖြင့် ယူအံ့ဟုဆို၏။ အကယ်၍ ငါသည် စစ်ထိုးသဖြင့် ထိုသူမိုက်ကို သတ်အံ့၊ ငါ့အား ကဲ့ရဲ့ခြင်းသည် ဖြစ်လတ္တံ့၊ ငါ့အား မင်းအဖြစ်ဖြင့် အဘယ်အကျိုးရှိအံ့နည်းဟု ကြံ၏။ ကြံပြီးလျှင် နောင်တော်အား စစ်ထိုးသဖြင့် ကျွန်ုပ်အလိုမရှိ၊ မင်းအဖြစ်ကိုယူလော့ ဟု စေလိုက်၏။ ထိုမင်းသားသည် မင်းအဖြစ်ကို ယူပြီးလျှင် ညီတော်အား အိမ်ရှေ့မင်းအဖြစ်ကို ပေး၏။ ထိုအခါမှစ၍ မင်းဖြစ်လျက် တဏှာ၏ နိုင်ငံသို့ လိုက်ရကား တပြည်တည်းဖြင့် မရောင့်ရဲသည်ဖြစ်၍ နှစ်ပြည် သုံးပြည်တို့ကို တောင့်တ၍ လောဘ၏အဆုံးကို မမြင်။
ထိုအခါ သိကြားနတ်မင်းသည် လူ့ပြည်၌ အဘယ်သူတို့သည် မိဘတို့ကို လုပ်ကျွေးကုန်သနည်း၊ ဒါန အစရှိသော ကောင်းမှုတို့ကို ပြုကုန်သနည်း၊ အဘယ်သူသည် တဏှာနိုင်ငံသို့ လိုက်ကုန်သနည်း ဟု ကြည့်လတ်သော် ထိုမင်းမိုက်သည် တဏှာနိုင်ငံသို့ လိုက်သောအဖြစ်ကို သိ၍ ဤမင်းမိုက်သည် ဗာရာဏသီ မင်းအဖြစ်ဖြင့် မရောင့်ရဲနိုင်၊ ထိုမင်းမိုက်ကို ငါသည် သင်အံ့ ဟုကြံ၍ လုလင်၏အသွင်ဖြင့် မင်းအိမ်တံခါး၌ ရပ်၍ ဥပါယ်တမျဉ်၌ လိမ်မာသော လုလင်တယောက်သည် တံခါး၌ရပ်၏ ဟု ကြားစေ၍ ဝင်စေလော့ဟု ဆိုသည်ရှိသော် ဝင်၍ မင်းကို အောင်ဆုပေးလျက် အဘယ်အကြောင်းကြောင့် လာသနည်းဟု ဆိုလတ်သော် မြတ်သောမင်းကြီး အရှင်မင်းကြီးတို့အား အနည်းငယ်သော တင်လျှောက်ဘွယ်သည် ရှိ၏။ ဆိတ်ကွယ်ရာအရပ်ကို အလိုရှိပါ၏ ဟု ဆို၏။ ထိုဆိုသောခဏ၌ သိကြားမင်း၏ အာနုဘော်ဖြင့် လူတို့သည် ဖဲကုန်၏။ ထိုအခါ မင်းကို လုလင်သည် မြတ်သောမင်းကြီး အကျွန်ုပ်သည် ဝပြောစည်ပင်ကုန်သော ပြွမ်းသော လူရှိကုန်သော ပြည့်စုံသော စစ်သည်ဗိုလ်ပါ ဆင်ယာဉ်မြင်းယာဉ်ရှိကုန်သော သုံးမြို့တို့ကို မြင်၏။ အကျွန်ုပ်သည် မိမိအစွမ်းဖြင့် ထိုသုံးပြည်တို့ကိုယူ၍ ဆက်ပါအံ့၊ ကြာမြင့်စွာမပြုမူ၍ လျင်စွာသွားခြင်းငှါ သင့်၏ ဟု လျှောက်၏။ တဏှာနိုင်ငံသို့ လိုက်သော ထိုမင်းသည် ကောင်းပြီဟု ဝန်ခံ၏။ သိကြားမင်း၏ အာနုဘော်ကြောင့် သင်သည် အဘယ်သူနည်း အဘယ်အရပ်မှလာသနည်း, သင့်အား အဘယ်ကို ရခြင်းငှါ သင့်သနည်းဟု မမေးမိ၊ ထိုသိကြားမင်းသည်လည်း ဤမျှကိုသာ ဆို၍ တာဝတိံသာနတ်ပြည်သို့ သွားလေ၏။
မင်းသည် အမတ်တို့ကိုခေါ်၍ တယောက်သော လုလင်သည် ငါတို့အား သုံးပြည်ထောင်ကိုယူ၍ ပေးအံ့ဟု ဆို၏။ အမတ်တို့ ထိုလုလင်ကို ခေါ်ချေကုန်၊ မြို့၌ စည်လည်စေ၍ ဗိုလ်ပါအပေါင်းကို စုဝေးကြကုန်၊ ကြာမြင့်ခြင်းကို မပြုမူ၍ သုံးပြည်ထောင်တို့ကို ယူကုန်အံ့ ဟု ဆိုသည်ရှိသော် မြတ်သောမင်းကြီး အသို့နည်း၊ အရှင်မင်းကြီးတို့သည် ထိုလုလင်အား ပူဇော် သက္ကာရကို ပြုတော်မူ၏လော, နေရာအရပ်ကိုလည်း မေးတော်မူ၏လော ဟု လျှောက်လတ်သော် ပူဇော်သက္ကာရကိုလည်း ငါမပြုမိ၊ နေရာအရပ်ကိုလည်း ငါ မမေးမိ၊ သွားချေကုန်၊ ထိုလုလင်ကို စုံစမ်းကြကုန်၊ သုံးပြည်ထောင်တို့ကို ယူကုန်အံ့ ဟု ဆိုသည်ရှိသော် ထိုအမတ်တို့သည် မြတ်သောမင်းကြီး အလုံးစုံသော ဗာရာဏသီပြည်၌ လုလင်ကို မမြင်ပါကုန် ဟု တင်လျှောက်ကုန်၏။
ထိုစကားကို ကြားသဖြင့် မင်းသည် နှလုံးမသာသည်ဖြစ်၍ သုံးပြည်ထောင်သော မင်းအဖြစ်၌ များစွာသော စည်းစိမ်အခြံအရံမှ ယုတ်၏။ ငါသည် ရိက္ခာစားနပ်ကို မပေးမိ၊ နေရာအရပ်ကိုလည်း မမေးမိ၊ ထို့ကြောင့် ငါ့အား အမျက်ထွက်၍ မလာသည်ဖြစ်လတ္တံ့ဟု ထိုမင်းသည် အဖန်တလဲလဲ ကြံ၏။ ထိုအခါ လောဘနိုင်ငံသို့လိုက်သော ထိုမင်း၏ကိုယ်၌ ပူပန်ခြင်းသည် ဖြစ်၏။ ကိုယ်အလုံး ပူလောင်သည်ရှိသော် ရင်သည် ခြောက်တပ်၍ ဝမ်းသွေးကျသော အနာသည်ဖြစ်၏။ တလုပ်သောထမင်းသည် ဝင်အံ့၊ ထိုထမင်းလုပ်သည် အန်၏။ ဆေးသမားတို့သည် ဆေးကုခြင်းငှါ မတတ်နိုင်ကုန်၊ မင်းသည် အလွန် ပင်ပန်း၏။ ထိုအခါ မင်းကြီး နာသောအဖြစ်သည် တိုင်းပြည်အလုံး၌ ထင်ရှား၏။ ထိုအခါ ဘုရားလောင်းသည် တက္ကသိုလ်ပြည်မှ အလုံးစုံသော အတတ်တို့ကိုသင်၍ ဗာရာဏသီပြည်၌ မိဘတို့၏ထံသို့ လာလတ်သည်ရှိသော် ထိုအကြောင်းကိုကြား၍ ငါသည်ဆေးကုအံ့ဟု ကြံ၍ မင်းထံသို့သွားသဖြင့် တယောက်သော လုလင်သည် အရှင်မင်းကြီးတို့ကို ဆေးကုအံ့သောငှါ လာ၏ ဟု ကြားစေ၏။
မင်းသည် အလွန်ကြီးကုန်သော ဒိသာ ပါမောက္ခဖြစ်ကုန်သော ဆေးသမားတို့သည်လည်း ငါ့ကို ကုစားခြင်းငှာ မတတ်နိုင်ကုန်ဘဲလျက် လုလင်ပျိုသည် အသို့တတ်နိုင်အံ့နည်း၊ ထို့ကြောင့် ထိုလုလင်ကို ရိက္ခာပေး၍သာ လွှတ်လိုက်ကုန်လော့ဟု ဆို၏။ ထိုစကားကိုကြား၍ လုလင်သည် ငါ့အား ဆေးကုသဖြင့် ဆေးခကို အလိုမရှိ၊ ငါသည် ကုပါအံ့၊ ထို့ကြောင့် သက်သက်သော ဆေးဘိုးမျှကို ပေးပါလော့ ဟု ဆို၏။ ထိုစကားကိုကြား၍ မင်းသည် ခေါ်စေ၏။ ထိုလုလင်သည် မင်းကိုမြင်၍ မြတ်သောမင်းကြီး ကြောက်တော်မမူလင့်၊ အကျွန်ုပ်သည် အရှင်မင်းကြီးအား ကုပါအံ့၊ စင်စစ်သော်ကား အကျွန်ုပ်အား အနာဖြစ်ကြောင်းကို ကြားတော်မူပါလော့ ဟု ဆို၏။ မင်းသည် ထိုလုလင်ကို ရှက်သည်ဖြစ်၍ ထိုအနာ၏ ဖြစ်ကြောင်းဖြင့် အဘယ်အကျိုး ရှိအံ့နည်း၊ ဆေးကိုသာကုလော့ ဟု ဆို၏။
မြတ်သောမင်းကြီး ဆေးသမားတို့ မည်သည်ကား ဤအနာသည် ဤအကြောင်းကို မှီ၍ ဖြစ်၏ဟု သိ၍လျှင် ထိုအနာအားလျော်သော ဆေးကို ပြုရကုန်၏ ဟု ဆိုသည်ရှိသော် မင်းသည် အမောင် ကောင်းပြီဟု အနာ၏ ဖြစ်ကြောင်းကို ပြောသည်ရှိသော်၊ လုလင်တယောက်သည် လာလတ်၍ သုံးပြည်ထောင်တို့၌ မင်းအဖြစ်ကို ယူ၍ပေးအံ့၊ ဤသို့ အစရှိသည်တို့ကိုဆို၍ အလုံးစုံကို ပြော၏။ အမောင် ငါ့အား ဤတဏှာကိုမှီ၍ အနာဖြစ်၏။ အကယ်၍ ဆေးကုခြင်းငှါ တတ်နိုင်အံ့၊ ကုလော့ ဟု ဆို၏။ မြတ်သောမင်းကြီး အသို့နည်း၊ စိုးရိမ်သဖြင့် သုံးပြည်ထောင်ကို ရခြင်းငှါ တတ်နိုင်မည်လော ဟု ဆိုသည်ရှိသော်- အမောင် မတတ်နိုင်ဟု ဆို၏။ ဤသို့ဖြစ်လျက် အဘယ့်ကြောင့် စိုးရိမ်သနည်း၊ မြတ်သောမင်းကြီး ထိုစကားသည် မှန်၏။ အလုံးစုံသာလျှင် ဖြစ်သော သက်ရှိသက်မဲ့ဝတ္ထု မိမိကိုယ်ကို အစပြု၍ စွန့်ပစ်၍ သွားအပ်၏။ လေးပြည်ထောင်တို့၌ မင်းအဖြစ်ကိုယူ၍လည်း အရှင်မင်းကြီးသည် တပြိုင်နက်လျှင် ထမင်းလေးခွက်တို့ကို စားတော်မူနိုင်မည်လာ, အိပ်ရာလေးခုတို့၌ အိပ်နိုင်မည်လော, လေးစုံသော အဝတ်တန်ဆာတို့ကို ဆင်ဝတ်နိုင်မည်လော၊ လောဘနိုင်ငံသို့ လိုက်ခြင်းမည်သည် မသင့်၊ ထိုစကားသည် မှန်၏။ ဤတဏှာမည်သည်ကား ပွားသည်ရှိသော် အပါယ်လေးဘုံတိုမှလွတ်ခြင်းငှါမပေး ဟု ဆို၍ ထိုမင်းကို ဘုရားလောင်းသည် ဆုံးမ၍ ထိုနောက်မှ မင်းအား တရားဟောလိုရကား-
အဒ္ဓါ ပီတိမနော ဟောတိ၊ လဒ္ဓါ မစ္စော ယဒိစ္ဆတိ။
တတော နံ အပရံ ကာမေ၊ ဃမ္မေ တဏှံဝ ဝိန္ဒတိ။
ဧဝံ မန္ဒဿ ပေါသဿ၊ ဗာလဿ အဝိဇာနတော။
ဘိယျာ တဏှာ ပိပါသာ စ၊ ဝဍ္ဎမာနဿ ဝဍ္ဎတိ။
ဒတွာ စ နာလ မေတဿ၊ ဣတိ ဝိဒွါ သမံ စရေ။
သ သာဂရန္တံ မဟိ မာဝသန္တော။
ဩရံ သမုဒ္ဒဿ အတိတ္တိရူပေါ၊
ပါရံ သမုဒ္ဒဿပိ ပတ္ထယေထ။
တတော နိဝတ္တာ ပဋိက္ကမ္မ ဒိသွာ၊
တေ ဝေ သုတိတ္တာ ယေ ပညာယ တိတ္တာ။
ပညာယ တိတ္တံ ပုရိသံ၊ တဏှာ န ကုရုတေ ဝသံ။
သမုဒ္ဒမတ္တော ပုရိသော၊ န သော ကာမေဟိ တပ္ပတိ။
ယံ ယံ ဇဟတိ ကာမာနံ၊ တန္တံ သမ္ပဇ္ဇတေ သုခံ။
သဗ္ဗဉ္စေ သုခမိစ္ဆေယျ၊ သဗ္ဗေ ကာမေ ပရိစ္စဇေ။
ဟူသော ဤဂါထာတို့ကို ဆို၏။
၃၇။ မဟာရာဇ၊ မြတ်သောမင်းကြီး။ ကာမံ၊ ဝတ္ထုကာမကို။ ကာမယမာနဿ၊ တောင့်တသော။ တဿ၊ ထိုပုဂ္ဂိုလ်အား။ တံ၊ ထိုဝတ္ထုကာမသည်။ စေ၊ အကယ်၍။ သမိဇ္ဈတိ၊ ပြည့်စုံအံ့။ မစ္စော၊ သတ္တဝါသည်။ ယံ၊ အကြင်ဝတ္ထုကို။ ဣစ္ဆတိ၊ အလိုရှိအံ့။ တံ၊ ထိုဝတ္ထုကို။ လဒ္ဓါ၊ ရသည်ရှိသော်။ အဒ္ဓါ၊ စင်စစ်။ ပီတိမနော၊ နှစ်လိုသောစိတ်ရှိသည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။
၃၈။ ကာမံ၊ ဝတ္ထုကာမကို။ ကာမယမာနဿ၊ တောင့်တသော။ တဿ၊ ထိုပုဂ္ဂိုလ်အား။ တံ၊ ထိုဝတ္ထုကာမသည်။ စေ၊ အကယ်၍။ သမိဇ္ဈတိ၊ ပြည့်စုံအံ့။ တတော၊ ထိုအခါမှ။ အပရံ၊ နောက်၌။ ဃမ္မေ-၈ိမှကာလေ၊ နေ့အခါ၌။ ပါနီယ-ပိပါသံ၊ ရေမွတ်ခြင်းကို။ လဘတိ ဣဝ၊ ရသကဲ့သို့။ ဧဝံ၊ ဤအတူ။ ဘိယျော၊ ရှေးထက်အလွန်။ ကာမေ၊ ကိလေသာကာမဟု ဆိုအပ်သော။ တဏှံ၊ တဏှာကို။ ဝိန္ဒတိ၊ ရ၏။
၃၉။ ဂဝံ၊ နွားအပေါင်းတို့တွင်။ ဝဍ္ဎမာနူ၊ ပွားသော။ သိင်္ဂိနော၊ ဦးချိုရှိသောနွား၏။ သိင်္ဂံ၊ ဦးချိုသည်။ ဝဍ္ဎတိ ဣဝ၊ ပွားသကဲ့သို့။ ဧဝံ၊ ဤအတူ။ မန္ဒဿ၊ ပညာနုန့်သော။ အဝိဇာနတော၊ မသိသော။ ဗာလဿ၊ မိုက်သော။ ဝဍ္ဎမာနဿ၊ အသားအရေပွားသော။ ပေါသဿ၊ သတ္တဝါအား။ ဘိယျော၊ လွန်စွာ။ တဏှာ စ၊ မရသေးသော ကာမကို တောင့်တသော တဏှာသည်၎င်း။ ပိပါသာ စ၊ ရပြီးသော ကာမကို သုံးဆောင်လိုသော တဏှာသည်၎င်း။ ဝဍ္ဎတိ၊ ပွား၏။
၄၀။ ပထဗျာ၊ မြေ၌။ သာလိယဝကံ၊ သလေးခင်း, မုယောခင်းကို၎င်း။ ဂဝဿံ၊ နွားမြင်းကို၎င်း။ ဒါသပေါရိသံ၊ ကျွန်အမှုလုပ်သောသူကို၎င်း။ ဒတွာ စ၊ ပေး၍လည်း။ ဧတဿ၊ ထိုတဏှာနိုင်ငံသို့ လိုက်သောသူအား။ နာလံ၊ အလိုမပြည့်နိုင်။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဝိဒွါ၊ သိ၍။ သမံ၊ မျှတ ညီညွတ်သောအကျင့်ကို။ စရေ၊ ကျင့်ရာ၏။
၄၁။ ရာဇာ၊ ရေမြေ့သေဌ်နင်း ပြည့်ရှင်မင်းသည်။ ပထဝိံ၊ မြေကို။ ပသယှ၊ နှိပ်စက်၍။ သ-သာဂရန္တံ၊ သမုဒြာအဆုံးရှိသော။ သမုဒ္ဒဿ၊ သမုဒြာ၏။ ဩရံ၊ အတွင်းဖြစ်သော။ မဟိံ၊ မြေကို။ ဝိဇိတွာ၊ အောင်ပြီး၍။ အာဝသန္တော၊ နေသော်လည်း။ အတိတ္တရူပေါ၊ မရောင့်ရဲသော သဘောရှိသည်ဖြစ်၍။ သမုဒ္ဒဿ၊ သမုဒြာ၏။ ပါရံပိ၊ ကမ်းတဘက်ကိုလည်း။ ပတ္ထယေထ၊ တောင့်တရာ၏။
၄၂။ ဧဝံ၊ ဤသို့။ ကာမေ၊ ကာမဂုဏ်တို့ကို။ အနုဿရံ- အနုဿရန္တော၊ အောက်မေ့သော။ ယော စ၊ အကြင်သူသည်လည်း။ မနသာ၊ စိတ်ဖြင့်။ တိတ္တိံ၊ ရောင့်ရဲခြင်းကို။ နာဇ္ဈဂါ၊ မရနိုင်။ တတော၊ ထိုကာမဂုဏ်မှ။ နိဝတ္တာ၊ နစ်၍။ ပဋိက္ကမ္မ၊ ကိုယ်ဖြင့်ဖဲ၍။ အာဒီနဝံ၊ အပြစ်ကို။ ဒိသွာ၊ ဉာဏ်ဖြင့်မြင်၍။ ယေ၊ အကြင်သူတို့သည်။ ပညာယ၊ ပညာဖြင့်။ တိတ္တာ၊ ပြည့်ကုန်၏။ တေ၊ ထိုသူတို့သည်။ ဝေ၊ စင်စစ်။ သုတိတ္တာ၊ ကောင်းစွာ ပြည့်ကုန်၏။
၄၃။ ပညာယ၊ ပညာဖြင့်။ တိတ္တိနံ၊ ပြည့်သောသူသည်။ သေဋ္ဌံ၊ မြတ်၏။ သော၊ ထိုသူသည်။ ကာမေဟိ၊ ကာမဂုဏ်တို့ဖြင့်။ န တပ္ပတိ၊ မပူပန်။ ပညာယ၊ ပညာဖြင့်။ တိတ္တံ၊ ပြည့်သော။ ပုရိသံ၊ ပုဂ္ဂိုလ်ကို။ တဏှာ၊ တဏှာသည်။ ဝသံ၊ မိမိအလိုသို့။ န ကုရုတေ၊ မလိုက်စေနိုင်။
၄၄။ ကာမာနံ၊ ကာမဂုဏ်တို့ကို။ အပစိနေထေဝ၊ ဖျက်ဆီးရာသည်သာတည်း။ အပ္ပိစ္ဆာ၊ အလိုနည်းသည်။ အလောလုပေါ၊ မလျှပ်ပေါ်သည်။ အဿ၊ ဖြစ်ရာ၏။ သမုဒ္ဒမတ္တော၊ သမုဒြာနှင့်တူသော ပညာရှိသော။ သော ပုရိသော၊ ထိုပုဂ္ဂိုလ်သည်။ ကာမေဟိ၊ ကာမဂုဏ်တို့ဖြင့်။ န တပ္ပတိ၊ မပူပန်။
၄၅။ ရထကာရော၊ သားရေနယ်သမားသည်။ စမ္မဿ၊ သားရေ၏။ ဥပါဟနံ၊ ဘိနပ်ကို။ ပရိကန္တံ-ပရိကန္တန္တော၊ ဖြတ်သည်ဖြစ်၍။ ဇဟတိ ဣဝ၊ စွန့်သကဲ့သို့။ ကာမာနံ၊ ကာမဂုဏ်တို့၏။ ယံယံ၊ အကြင်အကြင် အဘို့ကို။ ဇဟတိ၊ စွန့်၏။ တံတံ-တေန တေန၊ ထိုထိုသို့သောအဘို့ဖြင့်။ သုခံ၊ ချမ်းသာသည်။ သမ္ပဇ္ဇတေ၊ ပြည့်စုံ၏။ သဗ္ဗမ္ပိ၊ အလုံးစုံသာလျှင် ဖြစ်သော။ သုခံ၊ ချမ်းသာကို။ ဣစ္ဆေယျ၊ အကယ်၍ အလိုရှိငြားအံ့။ သဗ္ဗေ၊ အလုံးစုံကုန်သော။ ကာမေ၊ ကာမဂုဏ်တို့ကို။ ပရိစ္စဇေ၊ စွန့်ရာ၏။
ဤဂါထာတို့ကို ဟောတော်မူသော ဘုရားလောင်းအား မင်း၏ထီးကိုအာရုံပြု၍ ဩဒါတကသိုဏ်းလျှင် အာရုံရှိသော ဈာန်သည် ဖြစ်၏။ မင်းသည်လည်း အနာမရှိသည် ဖြစ်၏။ ထိုမင်းသည်လည်း နှစ်သက်သည်ဖြစ်၍ နေရာမှ ထပြီးလျင် ဤမျှလောက်ကုန်သော ဆေးသ္မားကြီးတို့သည် ကုစားခြင်းငှါ မတတ်နိုင်ကုန်၊ ပညာရှိသော လုလင်ငယ်သည်ကား မိမိ၏ ပညာများသောကြောင့် ကာမဂုဏ်တို့၏ အထူးထူးသောအပြစ်ကို ပြ၏ဟု ဆို၍ ထိုလုလင်နှင့်တကွ စကားပြောလိုရကား-
သာ ဟောန္တိ သဟဿိယော။
ပဋိဂ္ဂဏှ မဟာဗြာဟ္မေဖ
သာမေ တံ တဝ ဘာသိတံ။
ဟူသော ဆယ်ခုမြောက်သော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၄၆။ မဟာဗြာဟ္မေ၊ ပုဏ္ဏားမြတ်။ တေ၊ သင်ပုဏ္ဏားမြတ်သည်။ ဘာသိတာ၊ ဟောအပ်ကုန်သော။ သဗ္ဗာ၊ အလုံးစုံကုန်သော။ အဋ္ဌဂါထာ၊ ရှစ်ဂါထာတို့သည်။ သဟဿိယော၊ တထောင်စီ ထိုက်ကုန်သည်။ ဟောန္တိ၊ ဖြစ်ကုန်၏။ အဋ္ဌသဟဿာနိ၊ အသပြာ ရှစ်ထောင်တို့ကို။ ပဋိဂ္ဂဏှ၊ ခံယူပါလော့။ တဝ၊ သင်၏။ ဘာသိတံ၊ ဆိုအပ်သော။ ဧတံ၊ ဤစကားသည်။ သာဓု၊ ကောင်းပေစွ။
မင်းကြီးဆိုသော ထိုစကားကိုကြား၍ ဘုရားလောင်းသည်-
သတေဟိ နဟုတေဟိ ဝါ။
ပစ္ဆိမံ ဘာသတော ဂါထံ၊
ကာမေ မေ န ရတော မနော။
ဟူသော တဆယ့်တခုမြောက်သော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၄၇။ မဟာရာဇ၊ မြတ်သောမင်းကြီး။ မေ၊ အကျွန်ုပ်သည်။ သဟဿေဟိ ဝါ၊ တထောင်တို့ကို၎င်း။ သတေဟိ ဝါ၊ တရာတို့ကို၎င်း။ နဟုတေဟိ ဝါ၊ တသောင်းတို့ကို၎င်း။ န အတ္တာ၊ အလိုမရှိ။ ပစ္ဆိမံ၊ နောက်ဆုံးဖြစ်သော။ ဂါထံ၊ ရထကာရောဝ စမ္မဿ အစရှိသော ဂါထာကို။ ဘာသတော၊ ဟောသော။ မေ၊ ငါ၏။ မနော၊ စိတ်သည်။ ကာမေ၊ ကာမဂုဏ်၌။ န ရတော၊ မမွေ့လျော်။
မင်းသည်လည်း အတိုင်းထက်အလွန် နှစ်သက်၍ ဘုရားလောင်းကို ချီးမွမ်းလိုရကား-
သဗ္ဗလောကံ ဝိဒူ မုနိ။
သော ဣမံ တဏှံ ဒုက္ခ ဇနနိံ၊
ပရိဇာနာတိ ပဏ္ဍိတော။
ဟူသော အဆုံးဖြစ်သော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၄၈။ ပဏ္ဍိတော၊ ပညာရှိသော။ ယော မာဏဝကော၊ အကြင်လုလင်ငယ်သည်။ ဒုက္ခဇနနိံ၊ အလုံးစုံသော ဝဋ်ဆင်းရဲကို ဖြစ်စေတတ်သော။ ဣမံ တဏှံ၊ ဤတဏှာကို။ ပရိဇာနာတိ၊ ပိုင်းခြား၍ သိ၏။ သဗ္ဗလောကဝိဒူ၊ အလုံးစုံသောလောကကို သိသော။ မုနိ၊ အကျိုးအကြောင်းကို သိသော။ သော အယံ မာဏဝကော၊ ထိုလုလင်ငယ်သည်။ ဘဒြကော ဝတ၊ ကောင်းပေစွတကား။
ဘုရားလောင်းသည်လည်း မြတ်သောမင်းကြီး မမေ့မလျော့ တရားကို ကျင့်တော်မူလော့ဟု မင်းကို ဆုံးမပြီးလျှင် ကောင်းကင်ခရီးဖြင့် ဟိမဝန္တာသို့သွား၍ ရသေ့ရဟန်းပြုသဖြင့် အသက်ထက်ဆုံး တည်၍ ဗြဟ္မဝိဟာရတရားလေးပါးကို ပွားစေသဖြင့် မယုတ်သော ဈာန်ရှိသည်ဖြစ်၍ ဗြဟ္မာ့ပြည်သို့ လား၏။
ဇာတ်ပေါင်း... သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် ဤဓမ္မဒေသနာကို ဆောင်တော်မူ၍ ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် ရှေး၌လည်း သင်တို့ဆရာ ငါဘုရားသည် ဤပုဏ္ဏားအား စိုးရိမ်ခြင်းမရှိသည်ကို ပြုတော်မူဘူးပြီဟု မိန့်တော်မူ၍ ယခုအခါ ဤပုဏ္ဏားသည် ထိုအခါ တဏှာနိုင်ငံသို့ လိုက်သော မင်းဖြစ်ဘူးပြီ၊ ယခုအခါ ငါဘုရားသည်လျှင် ထိုအခါ ပညာရှိသော လုလင်ငယ် ဖြစ်ဘူးပြီဟု ဇာတ်ကို ပေါင်းတော်မူ၏။
ရောင့်ရဲနိုင်မှ၊ ချမ်းသာရ၊ မုချမင်္ဂလာ
လေးခုမြောက်သော ကာမဇာတ်သည် ပြီး၏။
*****
ဒွါဒသကနိပါတ်
၅။ ဇနသန္ဓဇာတ်
ကောင်းမှုမှန်သမျှ မမေ့မလျော့ ကျင့်သင့်ကြောင်း
ပစ္စုပ္ပန်ဝတ္ထု... နတ်နှင့်တကွသော လောကကို ဆုံးမတော် မူတတ်သော သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် ဒသခလု အစရှိသော ဂါထာပုဒ်ဖြင့် တန်ဆာဆင်အပ်သော ဤဇနသန္ဓဇာတ်ကို ဇေတဝန် ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် ကောသလ မင်းကြီးအား ဆုံးမတော်မူခြင်းငှါ ဟောတော်မူ၏။
ထိုစကားကို ချဲ့ဦးအံ့။ အခါတပါး၌ ကောသလမင်းကြီးသည် အစိုးရခြင်းမာန်ယစ်သဖြင့် ကိလေသာဟူသော မွေ့လျော်ခြင်း၏ ချမ်းသာကို မှီသည်ဖြစ်၍ တရားဆုံးဖြတ်ခြင်းကိုလည်း မဖြစ်စေ၊ ဘုရားအား ခစားခြင်းကိုလည်းမေ့လျော့၏။ ထိုကောသလ မင်းကြီးသည် တနေ့သ၌ မြတ်စွာဘုရားကို အောက်မေ့၍ မြတ်စွာဘုရားကို ရှိခိုးအံ့ဟု နံနက်စာ စားပြီးသော် မြတ်သောရထားကိုစီး၍ ကျောင်းတော်သို့ သွားပြီးလျှင် မြတ်စွာဘုရားကို ရှိခိုး၍နေ၏။
ထိုအခါ ကောသလမင်းကြီးကို မြတ်စွာဘုရားသည် မြတ်သောမင်းကြီး အဘယ့်ကြောင့် ကြာမြင့်စွာ မမြင်သနည်း ဟု မိန့်တော်မူသည်ရှိသော် အရှင်ဘုရား အကျွန်ုပ်တို့အား အမှုကိစ္စ များသောကြောင့် အရှင်ဘုရားအား ခစားခြင်းငှာ အခွင့်သည် မဖြစ်နိုင်ပါ ဟု နားတော် လျှောက်သည်ရှိသော် မြတ်သောမင်းကြီး ငါကဲ့သို့သော အဆုံးအမကို ပေးတတ်သော သဗ္ဗညူမြတ်စွာဘုရားသည် အဦးဖြစ်သောကျောင်း၌ နေတော်မူလျက် ရှင်မင်းကြီးအား မေ့လျော့ခြင်းငှါ မသင့်၊ ပြည်ထဲအရှင်မင်းမည်သည်ကား ဆယ်ပါးသော ရာဇကိစ္စတို့၌ မမေ့မလျော့သဖြင့် တိုင်းပြည်သူတို့၌ မိဘနှင့်တူသဖြင့် အဂတိလေးပါးသို့ လိုက်ခြင်းကိုပယ်၍ မင်းကျင့်တရား ဆယ်ပါးတို့၌ တည်အပ်ကုန်၏။ စင်စစ်သော်ကား ငါဘုရားသည် ဆုံးမတော်မူသည်ဖြစ်၍ ရှင်မင်းကြီးသည် တရားနှင့်အညီ အကြင်မင်းပြု၏။ ထိုတရားနှင့်အညီ မင်းပြုခြင်းသည်အံ့ဘွယ်မရှိသေး၊ ရှေးပညာရှိတို့သည် ဆုံးမတတ်သောဆရာ မရှိသော်လည်း မိမိ၏ ပကတိအားဖြင့် သုံးပါးအပြားရှိသော သုစရိုက်တရား၌တည်၍ လူများအပေါင်းအား တရားဟော၍ နတ်ပြည်ခရီးကို ပြည့်စေကုန်လျက် သွားဘူးကုန်ပြီ ဟု မိန့်တော်မူ၏။ ထိုကောသလ မင်းကြီးသည် တောင်းပန်အပ်သည်ဖြစ်၍ အတိတ်ကို ဆောင်တော်မူ၏။
အတိတ်ဝတ္ထု... မြတ်သောမင်းကြီး လွန်လေပြီးသောအခါ ဗာရာဏသီပြည်၌ ဗြဟ္မဒတ်မင်းသည် မင်းပြုသည်ရှိသော် ဘုရားလောင်းသည် ထိုဗြဟ္မဒတ်မင်း၏ မိဖုယားကြီးဝမ်း၌ ဖြစ်၏။ ဇနသန္ဓမင်းသား-ဟူသော အမည်ကို မှည့်ကုန်၏။ ထိုအခါ အရွယ်ရောက်လတ်သော် တက္ကသိုလ်ပြည်မှ အလုံးစုံသော အတတ်တို့ကိုသင်၍ လာသောအခါ ဘုရားလောင်းအား ခမည်းတော် ဗြဟ္မဒတ်မင်းကြီးသည် အလုံးစုံသော နှောင်အိမ်တို့ကို သုတ်သင်စေ၍ အိမ်ရှေ့အရာ နှင်းတော်မူ၏။
ထိုဘုရားလောင်း ဇနသန္ဓမင်းသားသည် နောက်အဘို့၌ ခမည်းတော် ဗြဟ္မဒတ်မင်းကြီးသည် နတ်ရွာစံတော်မူသဖြင့် မင်းအဖြစ်၌ တည်၍ မြို့တံခါး လေးမျက်နှာတို့၌၎င်း, မြို့လယ်၌၎င်း, နန်းတော် တံခါး၌၎င်း, ဤသို့ ခြောက်ဆောင်သော အလှူတင်းကုပ်တို့ကို ဆောက်စေ၍ နေ့တိုင်းနေ့တိုင်း ခြောက်သိန်းသော ဥစ္စာတို့ကိုစွန့်သဖြင့် ဇမ္ဗူဒိပ်ကျွန်းအလုံးကို ချောက်ချားစေ၍ အလှူကြီးကို လှူတော်မူလျက် နှောင်အိမ်တို့ကို အမြဲ ဟင်းလင်းဖွင့်သည်ကို ပြုစေပြီးလျှင် တရားဘဏ္ဍာတိုက်ကို သုတ်သင်စေ၍ သင်္ဂဟတရားလေးပါးတို့ဖြင့် လူအပေါင်းတို့ကို သင်္ဂြိုဟ်တော်မူလျက် ငါးပါးသောသီလ, ရှစ်ပါးသောသီလကို စောင့်ရှောက် ဆောက်တည်လျက် တရားနှင့်အညီ မင်းပြုတော်မူ၏။ အကြား အကြား၌လည်း တိုင်းပြည်သူတို့ကို စည်းဝေးစေ၍ အလှူပေးကြကုန်၊ သီလဆောက်တည်ကြကုန်၊ ဘာဝနာကို ပွားစေကြကုန်၊ တရားနှင့်အညီ အမှုကို၎င်း, ရောင်းဝယ်ခြင်းကို၎င်း ယှဉ်ကြကုန်၊ ငယ်သောအခါကလျှင် အတတ်ပညာ သင်ကြကုန်၊ ဥစ္စာကို ဖြစ်စေကုန်၊ စဉ်းလဲသော သက်သေအမှုကို၎င်း, ဂုံးတိုက်ဂုံးချောသော စကားဆိုခြင်းကို၎င်း မပြုကြကုန်လင့်၊ ကြမ်းတန်း ကြမ်းကြုတ်သည် မဖြစ်ကြကုန်လင့်၊ မိဘဘို့အား ရိုသေစွာ လုပ်ကျွေးခြင်းဝတ်ကို ဖြည့်ကြကုန်၊ အမျိုး၌ ကြီးသောသူတို့အား အရိုအသေပြုကြကုန်ဟု တရားဟော၍ လူများအပေါင်းကို သုစရိုက်တရား၌ တည်စေတော်မူ၏။
ထိုဘုရားလောင်းသည် တနေ့သ၌ ပန္နရသီ ဥပုသ်နေ့အခါ ဥပုသ်ဆောက်တည်သည်ဖြစ်၍ လူများအား လွန်စွာ စီးပွားချမ်းသာအကျိုးငှာ တရားဟောအံ့ဟု ကြံ၍ မြို့၌ စည်လည်စေပြီးလျှင် မိမိ၏ ကိုယ်လုပ်မောင်းမတို့ကို အစပြု၍ အလုံးစုံသော ပြည်သူအပေါင်းတို့ကို စည်းဝေးစေပြီးလျှင် မင်းယင်ပြင်၌ တန်ဆာဆင်၍ တန်ဆာဆင်သော ရတနာမဏ္ဍပ်လယ်၌ ကောင်းစွာ ခင်းအပ်သော ရာဇပလ္လင်၌ နေတော်မူ၍ အို- ပြည်သူအပေါင်းတို့ သင်တို့အား အလိုရှိအပ်သော တရားတို့ကို ဟောအံ့၊ မမေ့မလျော့သဖြင့် ညွတ်သောနား ရှိကုန်သည်ဖြစ်၍ ရိုသေစွာ နာကြကုန် ဟု ဆို၍ တရားတော်ကို ဟောတော်မူ၏။
သဗ္ဗညူမြတ်စွာဘုရားသည် သစ္စာဖြင့်ထုံအပ်သော ရတနာ ခံတွင်းတော်ကို ဖွင့်လှစ်တော်မူ၍ ထိုတရားတော်ကို သာယာစွာသော အသံတော်ဖြင့် ကောသလမင်းကြီးအား ထင်စွာ ပြုတော်မူလိုသည်ဖြစ်၍-
သ ပစ္ဆာ မနုတပ္ပတိ၊ ဣစ္စေဝါဟ ဇနသန္ဓော။
န ပုဗ္ဗေ ဓနမေသိဿံ၊ ဣတိ ပစ္ဆာ နုတပ္ပတိ။
ကိစ္ဆာ ဝုတ္တိ အသိပ္ပဿ၊ ဣတိ ပစ္ဆာနုတပ္ပတိ။
စဏ္ဍာ စ ဖရုသော စာပိ၊ ဣတိ ပစ္ဆာ နုတပ္ပတိ။
ဘူတာနံ နာပစာယိဿံ၊ ဣတိ ပစ္ဆာ နုတပ္ပတိ။
ပရဒါရံ အသေဝိဿံ၊ ဣတိ ပစ္ဆာ နုတပ္ပတိ။
န ပုဗ္ဗေ အဒဒံ ဒါနံ၊ ဣတိ ပစ္ဆာ နုတပ္ပတိ။
ပဟုသန္တော န ပေါသိဿံ၊ ဣတိ ပစ္ဆာ နုတပ္ပတိ။
ပိတရံ အတိမညိဿံ၊ ဣတိ ပစ္ဆာ နုတပ္ပတိ။
န ပုဗ္ဗေ ပယိရုပါသိဿံ၊ ဣတိ ပစ္ဆာ နုတပ္ပတိ။
န ပုဗ္ဗေဝ တပေါ စိဏ္ဏော၊ ဣတိ ပစ္ဆာ နုတပ္ပတိ။
ကရံ ပုရိသကိစ္စာနိ၊ သ ပစ္ဆာ နာနုတပ္ပတိ။
ဟူသော ဤဂါထာတို့ကို ဟောတော်မူ၏။
၄၉။ မာရာဇ၊ မြတ်သော ကောသလမင်းကြီး။ ဒသ၊ ဆယ်ပါးကုန်သော။ ယာနိ ဣမာနိ ဌာနာနိ၊ အကြင်အကြောင်းတို့ကို။ ပုဗ္ဗေ၊ ရှေး၌။ အကရိတွာ၊ မပြုသည်ရှိသော်။ သော၊ ထိုသူသည်။ ပစ္ဆာ၊ နောက်၌။ အနုတပ္ပတိ၊ စိုးရိမ်ရတတ်၏။ ဣတိ-ဧဝံ၊ ဤသို့။ ဇနသန္ဓော၊ ဇနသန္ဓမင်းသည်။ အာဟ ခလု၊ ဟောသတတ်။
၅၀။ လဒ္ဓံ၊ ရအပ်သော။ ဝိတ္တံ၊ ဥစ္စာကို။ အလဒ္ဓါ၊ မရသည်ရှိသော်။ တပ္ပတိ၊ စိုးရိမ်ရတတ်၏။ ပုဗ္ဗေ၊ ရှေး၌။ ဓနံ၊ ဥစ္စာကို။ အသမုဒါနိတံ၊ မဆည်းပူးမိလေ။ ပုဗ္ဗေ၊ ရှေးငယ်သောအခါ၌။ ဓနံ၊ ဥစ္စာကို။ န ဧသိဿံ၊ ငါမရှာမိလေ။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ပစ္ဆာ၊ နောင် အိုသောအခါ၌။ အနုပ္ပတိ၊ စိုးရိမ် ပူပန်ရတတ်၏။
၅၁။ ပုရေသန္တံ၊ ရှေးငယ်သောအခါ၌။ မယာ၊ ငါသည်။ သကျရူပံ၊ အလုံးစုံသော ဆင်စီး မြင်းစီးအစရှိသော။ သိပ္ပံ၊ အတတ်ကို။ န သိက္ခိတံ၊ မသင်မိလေ။ အသိပ္ပဿ၊ အတတ်မရှိသောသူအား။ ဝုတ္တိ၊ အသက်မွေးခြင်းသည်။ ကိစ္ဆာ၊ ငြိုငြင်ဆင်းရဲ၏။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ပစ္ဆာ၊ နောင် အိုသောအခါ၌။ အနုတပ္ပတိ၊ စိုးရိမ်ရတတ်၏။
၅၂။ ပုရေ၊ ရှေးငယ်သောအခါ၌။ ကူဋဝေဒီ၊ စဉ်းလဲစဉ်းစား ပြုမိသည်။ အာသိံ၊ ဖြစ်၏။ ပိဋ္ဌိမံသိကော၊ သူတပါးတို့၏ ကျောက်ကုန်းသားကို စားတတ်သော။ ပိသုဏော၊ ချောပစ်သော စကားကို ဆိုမိသည်။ အာသိံ၊ ဖြစ်၏။ အဟံ၊ ငါသည်။ စဏ္ဍာ စ၊ ကြမ်းတန်းသည်၎င်း။ ဖရုသောစာပိ၊ ကြမ်းကြုတ်သည်၎င်း။ အာသိံ၊ ဖြစ်၏။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ပစ္ဆာ၊ သေရာညောင်စောင်း၌ လျောင်းသော နောက်ကာလ၌။ အနုတပ္ပတိ၊ နောက်တရှိတတ်၏။
၅၃။ အဟံ၊ ငါသည်။ ပုရေ၊ ရှေး၌။ ပါဏာတိပါတီ၊ သူ့ အသက် သတ်ခြင်းကို ပြုမိသည်။ အာသိံ၊ ဖြစ်၏။ လုဒ္ဓေါ စ၊ ကြမ်းကြုတ်သည်လည်း။ အာသိံ၊ ဖြစ်၏။ အနရိယော၊ သူတော်မဟုတ် သူယုတ်သည်။ အာသိံ၊ ဖြစ်၏။ ဘူတာနံ၊ သတ္တဝါတို့ကို။ နာပစာယိဿံ၊ သနားခြင်းကိုမပြုမိ။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ပစ္ဆာ၊ နောက်ကာလ၌။ အနုတပ္ပတိ၊ စိုးရိမ်ရတတ်၏။
၅၄။ အနာပဒါသု၊ သူတပါးတို့သည် မသိမ်းဆည်းအပ်ကုန်သော။ ဗဟူသု၊ များစွာကုန်သော။ ဣတ္ထီသု၊ မိန်းမတို့သည်။ သန္တိသု၊ ရှိကုန်လျက်။ ပရဒါရံ၊ သူ့မယားကို။ အသေဝိဿံ ဝတ၊ မှီဝဲမိချေ၏တကား။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ပစ္ဆာ၊ နောက်၌။ အနုတပ္ပတိ၊ စိုးရိမ်ရတတ်၏။
၅၅။ ဥပဋ္ဌိတေ၊ ဖြစ်သော။ ဗဟုသ္မိံ၊ များစွာသော။ အန္နပါနေ၊ ထမင်းအဖျော်သည်။ သန္တမှိ၊ ရှိပါလျက်။ အဟံ၊ ငါသည်။ ပုဗ္ဗေ၊ ရှေး၌။ ဒါနံ၊ အလှူကို။ န အဒဒံ ဝတ၊ မလှူမိတကား။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ပစ္ဆာ၊ နောင် အိုသောအခါ၌။ အနုတပ္ပတိ၊ နောင်တရှိတတ်၏။
၅၆။ ဇိဏ္ဏကံ၊ အိုမင်းသည် ဖြစ်၍။ ဂတယောဗ္ဗနံ၊ ကြီးသော အရွယ်သို့ ရောက်သော။ မာတရံပိ၊ အမိကို၎င်း။ တရဉ္စာပိ၊ အဖကို၎င်း။ ပဟု၊ ဥစ္စာအား, ကိုယ်အားဖြင့် စွမ်းနိုင်သည်။ သန္တော၊ ဖြစ်ပါလျက်။ န ပေါသိဿံ၊ ငါ မမွေးမိလေ။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ပစ္ဆာ၊ နောက်အခါ၌။ အနုတပ္ပတိ၊ နောင်တပူပန်တတ်၏။
၅၇။ အာစရိယံ၊ လက်ဦးဆရာဖြစ်သော။ အနုသတ္ထာရံ၊ အဖန်တလဲလဲ ဆုံးမတတ်သော။ သဗ္ဗကာမရသာဟရံ၊ အလုံးစုံသော ဝတ္ထုကာမ အရသာကိုဆောင်၍ မွေးကျွေးသော။ ပိတရံ၊ အဖကို။ အတိမညိဿံ၊ မထေမဲ့မြင် ငါပြုမိ၏။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ပစ္ဆာ၊ နောက်ကာလ၌။ အနုတပ္ပတိ၊ စိုးရိမ်ရတတ်၏။
၅၈။ သီလဝန္တေ၊ သီလရှိကုန်သော။ ဗဟုဿုတေ၊ များသော အကြားအမြင် ရှိကုန်သော။ သမဏေစာပိ၊ ရဟန်းတို့သို့၎င်း။ ဗြာဟ္မဏေစာပိ၊ မကောင်းမှုကို အပပြုပြီးသော သူတို့သို့၎င်း။ အဟံ၊ ငါသည်။ ပုဗ္ဗေ၊ ရှေး၌။ န ပယိရုပါသိဿံ၊ ပစ္စည်းလှူလျက် မဆည်းကပ်မိ။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ပစ္ဆာ၊ နောက်၌။ အနုတပ္ပတိ၊ နောင်တရှိတတ်၏။
၅၉။ သန္တော၊ ငြိမ်သက်သော။ ပယိရုပါသိတော၊ ဆည်းကပ်အပ်သော။ တပေါ၊ ခြိုးခြံသော။ စိဏ္ဏော၊ အလေ့အကျင့်သည်။ သာဓု၊ ကောင်းသည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ ပုဗ္ဗေစ၊ ရှေးဦးကလျှင်။ မယာ၊ ငါသည်။ တပေါ၊ ခြိုးခြံသောအကျင့်ကို။ န အာစိဏ္ဏော၊ မကျင့်မိ။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ပစ္ဆာ၊ နောက်၌။ အနုတပ္ပတိ၊ စိုးရိမ်ရတတ်၏။
၆၀။ ယော စ၊ အကြင်သူသည်ကား။ ဧတောနိ ဌာနာနိ၊ ဤဆယ်ပါးသော အကြောင်းတို့ကို။ ယောနိသော၊ အသင့်အားဖြင့်။ ပဋိပဇ္ဇတိ၊ ကျင့်၏။ သော၊ ထိုသူသည်။ ပုရိသကိစ္စာနိ၊ သူတော်တကာတို့၏ ကိစ္စတို့ကို။ ကရံ-ကရောန္တော၊ ပြုသည်ဖြစ်၍။ ပစ္ဆာ၊ နောက်၌။ နာနုတပ္ပတိ၊ နောင်တမရှိရပြီ။
ဤသို့ ဘုရားလောင်း ဇနသန္ဓမင်းကြီးသည် လခွဲတကြိမ် ဤနည်းဖြင့် လူများအား တရားဟောတော်မူ၏။ လူများသည်လည်း ဘုရားလောင်း၏ အဆုံးမ၌တည်၍ ထိုဆယ်ပါးသော အကြောင်းတို့ကို ဖြည့်သဖြင့် နတ်ပြည်သို့ လားရ၏။
ဇာတ်ပေါင်း... သဗ္ဗညူမြတ်စွာဘုရားသည် ဤဓမ္မဒေသနာတော်ကို ဆောင်တော်မူ၍ မြတ်သောမင်းကြီး ဤသို့လျှင် ရှေးပညာရှိတို့သည် ဆရာမရိုကုန်သော်လည်း မိမိပညာဖြင့်သာလျှင် တရား ဟော၍ လူများအပေါင်းကို နတ်ပြည်၌ တည်စေကုန်ပြီဟု မိန့်တော်မူ၍ ယခုအခါ ငါဘုရား ပရိသတ်တို့သည် ထိုအခါ ဇနသန္ဓမင်းကြီး ပရိသတ်တို့ ဖြစ်ဘူးကုန်ပြီ၊ ယခုအခါ ငါဘုရားသည်လျှင် ထိုအခါဇနသန္ဓမင်းကြီး ဖြစ်ဘူးပြီဟု ဇာတ်ကို ပေါင်းတော်မူ၏။
ကောင်းမှုမှန်သမျှ၊ မမေ့က၊ မုချမင်္ဂလာ
ငါးခုမြောက်သော ဇနသန္ဓဇာတ်သည် ပြီး၏။
*****
ဒွါဒသကနိပါတ်
၆။ မဟာကဏှဇာတ်
သတ္တဝါတို့ အကျိုးအတွက် ကျင့်သင့်ခြင်းအကြောင်း
ပစ္စုပ္ပန်ဝတ္ထု... နတ်နှင့်တကွသော လောကကို ဆုံးမတော်မူတတ်သော သဗ္ဗညူမြတ်စွာဘုရားသည် ကဏှော ကဏှော စ အစရှိသော ဂါထာပုဒ်တို့ဖြင့် တန်ဆာဆင်အပ်သော ဤမဟာကဏှဇာတ်ကို ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် သတ္တလောက၏အကျိုးငှာ ကျင့်တော်မူခြင်းကို အကြောင်းပြု၍ ဟောတော်မူ၏။
ထိုစကားကို ချဲ့ဦးအံ့၊ တနေ့သ၌ ရဟန်းတို့သည် တရားသဘင်၌ နေကုန်လျက် ငါ့သျှင်တို့ သဗ္ဗညူမြတ်စွာဘုရားသည် များစွာသော သတ္တဝါတို့၏ အစီးအပွားအလို့ငှါ ကျင့်တော်မူ၏။ ချမ်းသာစွာနေခြင်းကို စွန့်တော်မူ၍ သတ္တလောက၏ အကျိုးစီးပွားကိုသာလျှင် ကျင့်တော်မူပေ၏။ အလွန်မြတ်သော သဗ္ဗညုတ ဉာဏ်တော်သို့ ရောက်တော်မူပြီးသော် ကိုယ်တော်တိုင် သပိတ်သင်္ကန်းကို ယူတော်မူ၍ တဆယ့်ရှစ်ယူဇနာ ရှိသောခရီးသို့ ကြွတော်မူပြီးလျှင် ပဉ္စဝဂ္ဂီမထေရ်တို့အား ဓမ္မစကြာတရားတော်ကို ဟောတော်မူ၍ ပက္ခ၏ ငါးရက်မြောက်သောနေ့၌ အနတ္တလက္ခဏသုတ်ကို ဟောတော်မူ၍ အလုံးစုံသော ပဉ္စဝဂ္ဂီတို့အား အရဟတ္တဖိုလ်ကို ပေးတော်မူ၏။ ဥရုဝေလသို့ ကြွတော်မူ၍ ညီနောင်ဖြစ်ကုန်သော ရသေ့တို့အား သုံးထောင့်ငါးရာသော တန်ခိုးပြာဋိဟာတို့ကို ပြတော်မူ၍ ဂယာသီသ၌ အာဒိတ္တပရိယာယသုတ်ကို ဟောတော်မူ၍ ရသေ့တထောင်တို့အား အရဟတ္တဖိုလ်ကို ပေးတော်မူ၏။ အရှင်မဟာကဿပအား သုံးဂါဝုတ်တိုင်အေင် ခရီးဦးကြိုဆိုခြင်းကို ပြုတော်မူ၍ သုံးပါးကုန်သောဩဝါဒတို့ဖြင့် ပဉ္စင်းအဖြစ်ကို ပေးတော်မူ၏။ တညဉ့်တည်း၌ လေးဆယ့်ငါးယူနာရှိသောခရီးသို့ ကြွတော်မူ၍ ပက္ကုသာတိ အမျိုးသားကို အနာဂါမိဖိုလ်၌ တည်စေတော်မူ၏။ မဟာကပ္ပိနမင်းအား ယူဇနာ တရာ့နှစ်ဆယ်တိုင်အောင် ခရီးဦးကြိုဆိုခြင်းကို ပြုတော်မူ၍ အရဟတ္တဖိုလ်ကို ပေးတော်မူ၏။ တညဉ့်တည်း၌ သုံးယူဇနာရှိသောခရီးသို့ ကြွတော်မူ၍ အလွန်ခက်ထန်ကြမ်းကြုတ်သော အင်္ဂုလိမာလကို အရဟတ္တဖိုလ်၌ တည်စေတော်မူ၏။ ယူဇနာသုံးဆယ်ရှိသောခရီးသို့ ကြွတော်မူ၍ အာဠဝကဘီလူးကို သောတာပတ္တိဖိုလ်၌တည်စေတော်မူ၍ ဟတ္ထာဠဝကမင်းသားအား ချမ်းသာခြင်းကို ပြုတော်မူ၏။ တာဝတိံသာ နတ်ပြည်၌ ဝါတွင်းသုံးလပတ်လုံး နေတော်မူသော ဘုရားသခင်အား ကုဋေရှစ်ဆယ်ကုန်သော နတ်ဗြဟ္မာတို့၏ အကျွတ်တရားကို ရခြင်းသည် ဖြစ်၏။ ဗြဟ္မာ့ပြည်သို့ ကြွတော်မူ၍ ဗကဗြဟ္မာ၏ မိစ္ဆာအယူကို ဖျက်ဆီးတော်မူ၍ ဗြဟ္မာတသောင်းတို့အား အရဟတ္တဖိုလ်ကို ပေးတော်မူ၏။ နှစ်တိုင်းနှစ်တိုင်း အဝန်းသုံးပါးတို့၌ ဒေသစာရီကြွတော်မူလျက် ဥပနိဿယနှင့် ပြည့်စုံကုန်သောလူတို့အား သရဏဂုံတို့ကို၎င်း, သီလတို့ကို၎င်း, မဂ်ဖိုလ် အစရှိသည်တို့ကို၎င်း ပေးတော်မူ၏။ နဂါး၊ ဂဠုန် အစရှိသည်တို့၏ အထူးထူးသော အကျိုးကို ကျင့်တော်မူ၏။ ဤသို့ သတ္တလောက၏အကျိုးငှါ ကျင့်တော်မူသော သဗ္ဗညူမြတ်စွာဘုရား၏ ဂုဏ်ကျေးဇူးတော်တို့ကို ပြောဆိုကုန်၏။
သဗ္ဗညူမြတ်စွာဘုရားသည် လာတော်မူလတ်၍ ရဟန်းကို ယခုအခါ အဘယ်စကားဖြင့် စည်းဝေးကြကုန်သနည်း ဟု မေးတော်မူ၍ ဤမည်သော စကားဖြင့် စည်းဝေးပါကုန်၏ဟု နားတော်လျှောက်သည်ရှိသော် ရဟန်းတို့ ငါဘုရားသည် ယခုအခါ၌ မြတ်သော သဗ္ဗညူဘုရားအဖြစ်သို့ ရောက်တော်မူ၍ သတ္တဝါအပေါင်း၏ အကျိုးစီးပွားအလို့ငှါ ကျင့်ခြင်းကို ကျင့်တော်မူသည်ကားအံ့ဘွယ်မရှိသေး၊ ရှေး၌လည်း ရာဂနှင့်တကွ ဖြစ်သောအခါ သတ္တလောက၏ အကျိုးစီးပွားကို ကျင့်သည်သာတည်း ဟု မိန့်တော်မူ၍ အတိတ်ကို ဆောင်တော်မူ၏။
အတိတ်ဝတ္ထု... ရဟန်းတို့ လွန်လေပြီးသောအခါ ကဿပ သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရား လက်ထက်တော်၌ ဗာရာဏသီပြည်ဝယ် ဥသီနကမည်သော မင်းသည် မင်းပြု၏။ ကဿပဘုရားသခင်သည် သစ္စာလေးပါး တရားတော်ဖြင့် လူအပေါင်းကို ကိလေသာ အနှောင်အဖွဲ့ကို ဖြေတော်မူ၍ နိဗ္ဗာန်ပြည်မြတ်ကို ပြည့်စေတော်မူပြီး၍ ပရိနိဗ္ဗာန် ယူတော်မူသည်ရှိသော် ရှည်မြင့်စွာသော ကာလလွန်သဖြင့် သာသနာတော်သည် ဆုတ်ယုတ်၏။ ရဟန်းတို့သည် နှစ်ဆယ့်တပါးသော အနေသနတို့ဖြင့် အသက်မွေးကုန်၏။ ရဟန်းတို့သည် လူတို့နှင့် ရောယှက်ခြင်းကို ပြုကုန်၏။ သား, သ္မီး အစရှိသည်တို့ဖြင့် ပွားကုန်၏။ ရဟန်းမိန်းမတို့သည်လည်း လူတို့နှင့် ရောယှက်ခြင်းကို ပြုကုန်၏။ သားသ္မီး အစရှိသည်တို့ဖြင့် ပွားကုန်၏။ ရဟန်းယောက်ျားတို့သည် ရဟန်းယောက်ျားတို့၏ ကျင့်ဝတ်တရားကို စွန့်ကုန်၏။ ရဟန်းမိန်းမတို့သည် ရဟန်းမိန်းမတို့၏ ကျင့်ဝတ်တရားကို စွန့်ကုန်၏။ ဒါယကာ ယောက်ျားတို့သည် ဒါယကာ ယောက်ျားတို့၏ ကျင့်ဝတ်တရားကို စွန့်ကုန်၏။ ဒါယိကာ မိန်းမတို့သည် ဒါယိကာ မိန်းမတို့၏ ကျင့်ဝတ်တရားကို စွန့်ကုန်၏။ ပုဏ္ဏားတို့သည် ပုဏ္ဏားတို့၏ ကျင့်ဝတ်တရားကို စွန့်ကုန်၏။ များသောအားဖြင့် လူတို့သည် အကုသိုလ်ကမ္မပထတရား ဆယ်ပါး၌ ဆောက်တည်ကုန်၏။ သေတိုင်း သေတိုင်းကုန်သော လူတို့သည် အပါယ်ဘုံတို့၌ ပြည့်စေကုန်၏။ နတ်ပြည် ခရီးသည် ဆိတ်ကုန်၏။
ထိုအခါ သိကြားနတ်မင်းသည် အသစ် အသစ်ကုန်သော နတ်သားတို့ကိုမမြင်၍ လူ့ပြည်ကိုကြည့်၍ လူတို့သည် အပါယ်ဘုံတို့၌ ဖြစ်သော အဖြစ်၌ သိ၍ ဘုရားသခင်၏ သာသနာတော် ဆုတ်ယုတ်သည်ကို မြင်သဖြင့် အသို့ပြုရပါအံ့နည်းဟု ကြံ၍ တခုသော အကြောင်းသည် ရှိ၏။ လူအများကို ခြိမ်းချောက်၍ ကြောက်သောအဖြစ်ကို သိလျှင် နောက်မှ နှစ်သိမ့်စေ၍ ဆုတ်ယုတ်သော သာသနာတော်ကို ချီးမြှောက်၍ တပါးသော အနှစ်တထောင်ပတ်လုံး တည်အံ့သော အကြောင်းကို ပြုအံ့ဟု ဆုံးဖြတ်ခြင်းကို ပြုပြီးလျှင် မာတလိနတ်သားက ငှက်ပျောဖူး ပမာဏရှိသော လေးချောင်းသော အစွယ်တို့မှ ပြိုးပြိုးပြက်ထွက်သော အရောင်ဖြင့် ကြောက်မက်ဘွယ်ကိုပြု၍ ကိုယ်ဝန်ဆောင် မိန်းမတို့မြင်လျှင် ကိုယ်ဝန်ကျခြင်းငှါ စွမ်းနိုင်သော ကြောက်မက်ဘွယ်သော အဆင်းရှိသော အာဇာနည်ဆင် ပမာဏရှိသော မည်းနက်သော အဆင်းရှိသော ခွေးနက်ကြီး ဖန်ဆင်းစေပြီးလျှင် ဖွဲ့ခြင်းငါးပါးဖြင့် ဖွဲ့၍ နီသောပန်းကို လည်၌ဆင်သဖြင့် ကြိုးစွန်းကိုကိုင်၍ မိမိလည်း ဖန်ရည်စွန်းသော အဝတ်နှစ်ထည်တို့ကို ဝတ်ပြီးလျှင် ဆံကိုငါးထုံးထုံး၍ နီသောပန်းကို ဆင်ယင်လျက် သန္တာအဆင်းနှင့်တူသော လေးညှို့ရှိသော တင်အပ်ပြီးသော လေးကြီးကိုကိုင်၍ ဝဇီရစိန်ကျောက်ကဲ့သို့ အဖျားထက်သော မြားကို လက်သည်းဖြင့် ပြင်လျက် မုဆိုး၏အသွင်ကို ယူ၍ မြို့မှ တယူဇနာမျှသော အရပ်၌ သက်၍ လောကသည် ပျက်လတ္တံ့, လောကသည် ပျက်လတ္တံ့ ဟု သုံးကြိမ် အသံကို ကြားစေသဖြင့် လူတို့၏စိတ်ကို ထိတ်လန့်စေ၍ မြို့၏အနီးသို့ ရောက်လျှင် တဖန် အသံကို ပြုပြန်၏။
လူတို့သည် ခွေးနက်ကြီးကိုမြင်လျှင် အလွန် ထိတ်လန့်ကုန်သည် ဖြစ်၍ မြို့တွင်းသို့ဝင်ပြီးလျှင် ထိုအကြောင်းကို မင်းအား ကြားအောင် လျှောက်ကုန်၏။ မင်းသည် လျင်မြန်စွာ မြို့တံခါးကို ပိတ်ကြကုန်ဟု ဆို၍ မြို့တံခါးတို့ကိုပိတ်စေ၍ သိကြားမင်းသည်လည်း တဆယ့်ရှစ်တောင်ရှိသော မြို့တံခါးကို ခုန်လွှား၍ ခွေးနက်ကြီးနှင့်တကွ မြို့တွင်းသို့ဝင်၏။ လူတို့သည် ကြောက်လန့်ကုန်သဖြင့် ပြေးကြကုန်၍ အိမ်တွင်းသို့ဝင်၍ ပုန်းကုန်၏။ ခွေးနက်ကြီးသည်လည်း မြင်တိုင်းမြင်တိုင်းကုန်သော လူတို့ကို လိုက်၍ ပြင်းစွာ ထိတ်လန့်စေလျက် မင်းအိမ်သို့ ရောက်လေ၏။ မင်းယင်ပြင်၌ လူတို့သည် ကြောက်သဖြင့် ပြေးကုန်လျက် များစွာသော မြေအိမ်တို့သို့ မဝင်ကုန်မူ၍ မင်းအိမ်သို့ဝင်သဖြင့် တံခါးသို့ရောက်လျှင် တံခါးကို ပိတ်ကုန်၏။ ဥသီနကမင်းသည်လည်း ကိုယ်လုပ်မောင်းမတို့ကိုယူ၍ ပြာသာဒ်သို့ တက်၏။ ခွေးနက်ကြီးသည် ရှေ့ခြေနှစ်ဘက်ကိုကြွ၍ လေသွန်တံခါး၌ထားပြီးလျှင် ပြင်းစွာသော် ဟောင်ခြင်းကို ဟောင်၏။ ထိုခွေးနက်ကြီး၏ အသံသည် အောက်၌ အဝီစိ အထက်၌ ဘဝဂ်တိုင်အောင်ရောက်၍ အလုံးစုံသော စကြဝဠာတိုက်သည် တပြိုင်နက် ပဲ့တင်ထပ်၏။
ဝိဓူရဇာတ်၌ ပုဏ္ဏားကဘီလူးအသံ၊ ကုသ ဇာတ်၌ ကုသမင်းကြီးအသံ၊ ဘူရိဒတ်ဇာတ်၌ သုဒဿန နဂါးမင်းအသံ, ဤမဟာကဏှဇာတ်၌ ခွေးနက်ကြီး အသံ, ဤလေးပါးသော အသံတို့သည် ဇမ္ဗူဒီပါကျွန်း၌ အသံကြီးမည်ကုန်၏။
မြို့သူအပေါင်းတို့သည် အလွန်ကြောက်ကုန်သည်ဖြစ်၍ တယောက်သော သူသည်မျှလည်း သိကြားမင်းနှင့်တကွ စကားပြောခြင်းငှာ မဝံ့၊ မင်းသည် သတိကိုဖြစ်စေ၍ လေသွန်တံခါးကိုမှီလျက် သိကြားမင်းကို ခေါ်၍ အို-မုဆိုး အဘယ့်ကြောင့် သင်၏ခွေးနက်ကြီးသည် ဟောင်သနည်း ဟု မေး၏။ မြတ်သောမင်းကြီး ဆာမွတ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့် ဟောင်၏ ဟု ဆိုသည်ရှိသော် ထိုသို့တပြီးကား ထမင်းကို ပေးပါအံ့ဟု အလုံးစုံသော စားတော်ထမင်းကို ပေးစေ၏။ အလုံးစုံသော ထမင်းကို ခွေးနက်ကြီးသည် တလုပ်တည်းကဲ့သို့ပြု၍ တဖန် အသံကို ပြုပြန်၏။ မင်းသည် တဖန် မေးပြန်၍ ယခုအခါ ငါ၏ခွေးနက်ကြီးသည် ဆာမွတ်သည်သာတည်းဟု ကြား၍ ဆင် မြင်း အစရှိသည်တို့၏ အစာအလို့ငှာ ချက်အပ်သော အလုံးစုံသော ထမင်းကို ဆောင်စေ၍ ပေး၏။ ထို ဆင် မြင်း အစရှိသည်တို့၏ အစာဖြစ်သော ထမင်းကိုလည်း တလုပ်တည်းကဲ့သို့ ပြီးစေသည်ရှိသော် အလုံးစုံသော ပြည်သူအပေါင်းတို့၏ ချက်သော ထမင်းကို ပေးစေ၏။ ထိုအလုံးစုံသော ပြည်သူ အပေါင်းတို့၏ ချက်သောထမင်းကိုလည်း ထိုခွေးနက်ကြီးသည် ထိုရှေးအတူလျှင် စား၍ တဖန် အသံကိုပြုပြန်၏။ မင်းသည် ဤသူကား ခွေးစင်စစ်မဟုတ်၊ ဤသူသည် မချွတ်လျှင် ဘီလူး ဖြစ်လတ္တံ့၊ လာသော အကြောင်းကို မေးအံ့ဟု ကြောက်လန့်တကြားဖြစ်၍ မေးလိုရကား-
သုက္ကဒါဌော ပဘာသဝါ။
ဗဒ္ဓေါ ပဉ္စဟိ ရဇ္ဇူဟိ၊ ကိံ ရဝိ သုနခေါ တဝ။
ဟူသော ရှေးဦးစွာသော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၆၁။ ဘောလုဒ္ဒက၊ အို-မုဆိုး။ ကဏှော ကဏှာ စ၊ အလွန် မည်းနက်သော အဆင်းလည်း ရှိထသော။ ဃောရော စ၊ ကြောက်မက်ဘွယ်သော အဆင်းလည်း ရှိထသော။ သုက္ကဒါဌော၊ ဖြူစင်သောအစွယ်လည်း ရှိထသော။ ပဘာသဝါ၊ အစွယ်မှထွက်သော အရောင်လည်း ရှိထသော။ သုနခေါ၊ ခွေးကို။ ပဉ္စဟိ ရဇ္ဇူဟိ၊ ငါးစင်းသော ကြိုးတို့ဖြင့်။ ဗဒ္ဓေါ၊ ဖွဲ့အပ်၏။ တေ၊ သင်၏။ သုနခေါ၊ ခွေးသည်။ ကိံ၊ အဘယ့်ကြောင့်။ ရဝိ၊ ဟောင်သနည်း။
ထိုစကားကို ကြား၍ သိကြားမင်းသည်-
မနုဿာနံ အနယော ဟုတွာ၊ တဒါ ကဏှော ပမောက္ခတိ။
ဟူသော နှစ်ခုမြောက်သော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၆၂။ ဥသီနက၊ ဥသီနကမင်း။ အယံ၊ ဤခွေးသည်။ မိဂါနံ၊ သားတို့၏။ အတ္ထာယ၊ အကျိုးငှါ။ န ဘဝိဿတိ၊ မဖြစ်လတ္တံ့။ ယဒါ၊ အကြင်အခါ၌။ မနုဿာနံ၊ လူတို့၏။ အနယော၊ ပျက်စီးခြင်းသည်။ ဟုတွာ၊ ဖြစ်၍။ ဘဝိဿတိ၊ ဖြစ်လတ္တံ့။ တဒါ၊ ထိုအခါ၌။ ကဏှော၊ ခွေးနက်ကြီးသည်။ ပမောက္ခတိ၊ ငါ့လက်မှ လွတ်လတ္တံ့။
ထိုအခါ မုဆိုးကို မင်းသည် အို-မုဆိုး သင့်ခွေးသည် အလုံးစုံသော သူတို့၏ အသားကိုပင် စားလတ္တံ့လော၊ ထိုသို့မဟုတ်မူကား ရန်သူတို့၏ အသားကိုသာလျင် စားလတ္တံ့ လော ဟု မေး၏။ မင်းကြီး ရန်သူတို့၏ အသားကိုသာလျှင် စားလတ္တံ့ ဟုဆိုလျှင် အို-မုဆိုး ဤအရပ်၌ အဘယ်သူတို့သည် ရန်သူမည်ကုန်သနည်း ဟု မေးသည်ရှိသော် မင်းကြီး မတရားသောအမှု မညီညွတ်သော အမှုကို ကျင့်သောသူတို့သည် ရန်သူမည်ကုန်၏ ဟုဆိုလျှင် ထိုရန်သူတို့ကို ငါ့အား ဆိုဦးလော့ ဟု ဆိုသည်ရှိသော် ထိုအခါ မင်းအားဆိုလိုသည်ဖြစ်၍ သိကြားမင်းသည်-
နင်္ဂလေဟိ ကသိဿန္တိ၊ တဒါ ကဏှော ပမောက္ခတိ။
ယဒါ လောကေ ဂမိဿန္တိ၊ တဒါ ကဏှော ပမောက္ခတိ။
ဣဏံ စောဒါယ ဂစ္ဆန္တိ၊ တဒါ ကဏှော ပမောက္ခတိ။
ဘတိကာယ ယဇိဿန္တိ၊ တဒါ ကဏှော ပမောက္ခတိ။
ပဟုသန္တာ န ဘရန္တိ၊ တဒါ ကဏှော ပမောက္ခတိ။
ဗာလာ တုမေတိ ဝက္ခန္တိ၊ တဒါ ကဏှော ပမောက္ခတိ။
ယဒါ လောကေ ဂမိဿန္တိ၊ တဒါ ကဏှော ပမောက္ခတိ။
ပန္ထဃာတံ ကရိဿန္တိ၊ တဒါ ကဏှော ပမောက္ခတိ။
မိတ္တဘေဒံ ကရိဿန္တိ၊ တဒါ ကဏှော ပမောက္ခတိ။
ယဒါ လောကေ ဘဝိဿန္တိ၊ တဒါ ကဏှော ပမောက္ခတိ။
ဟူသော ဤဆယ်ဂါထာတို့ကို ဆို၏။
၆၃။ ဒေဝ၊ အရှင်မင်းကြီး။ ပတ္တဟတ္ထာ၊ သပိတ်လက်စွဲကုန်သော။ မုဏ္ဍာ၊ ဦးပြည်းကုန်သော။ သင်္ဃာဋိပါရုတာ၊ ကိုယ်ဝတ်ဒုကုဋ်ကို ရုံကုန်သော။ သမဏကာ၊ ရဟန်းယုတ်တို့သည်။ နင်္ဂလေဟိ၊ ထွန်တုံးတို့ဖြင့်။ ကသိဿန္တိ၊ လယ်ယာထွန်ကုန်လတ္တံ့။ တဒါ၊ ထိုအခါ၌။ ကဏှော၊ ခွေးနက်ကြီးသည်။ ပမောက္ခတိ၊ ငါ့လက်မှ လွတ်လတ္တံ့။
၆၄။ ကပဏိယာ၊ ကိုယ်ထီးကျန်ကုန်သော။ မုဏ္ဍာ၊ ဦးပြည်းကုန်သော။ သင်္ဃာဋိပါရုတာ၊ ကိုယ်ဝတ်ဒုကုဋ်ကို ရုံကုန်သော။ ပဗ္ဗဇိတာ၊ သာသနာတော်၌ ရဟန်းဖြစ်သောသူတို့သည်။ ယဒါ၊ အကြင်အခါ၌။ လောကေ၊ လောက၌။ ဂမိဿန္တိ၊ ကာမဂုဏ်တို့ကို ခံစားလျက် သွားလာကုန်လတ္တံ့။ တဒါ၊ ထိုအခါ၌။ ကဏှော၊ ခွေးနက်ကြီးသည်။ ပမောက္ခတိ၊ ငါ့လက်မှ လွတ်လတ္တံ့။
၆၅။ ဒီဃောတ္တရောဋ္ဌာ၊ ရှည်သောအရပ်၌ တည်ကုန်သော။ ပင်္ကဒန္တာ၊ သွားချေးကပ်သော သွားရှိကုန်သော။ ရဇဿိရာ၊ မြူအလိမ်းလိမ်း ကပ်သော ဦးခေါင်းရှိကုန်သော။ ဇဋိလာ၊ ဆံကျစ်ရှိကုန်သော ရသေ့ရဟန်းတို့သည်။ ယဒါ၊ အကြင်အခါ၌။ ဣဏံ၊ ကြွေးမြီကို။ စောဒါယ၊ တောင်း၍။ ဂစ္ဆန္တိ၊ သွားကုန်လတ္တံ့။ တဒါ၊ ထိုအခါ၌။ ကဏှော၊ ခွေးနက်ကြီးသည်။ ပမောက္ခတိ၊ ငါ့လက်မှ လွတ်လတ္တံ့။
၆၆။ ဗြာဟ္မဏာ၊ ပုဏ္ဏားတို့သည်။ ဗေဒဉ္စ၊ ဗေဒင်ကို၎င်း။ သာဝိတ္တိဉ္စ၊ သာဝိတ္တိကျမ်းကို၎င်း။ ယညတန္တဉ္စ၊ ယဇ်အစီအရင်ကိုဆိုရာ ကျမ်းကို၎င်း။ အဓိစ္စ၊ သင်၍။ ဘတိကာယ၊ အခစားသဖြင့်။ ယဇိဿန္တိ၊ ယဇ်ပူဇော်ကုန်လတ္တံ့။ တဒါ၊ ထိုအခါ၌။ ကဏှော၊ ခွေးနက်ကြီးသည်။ ပမောက္ခတိ၊ ငါ့လက်မှ လွတ်လတ္တံ့။
၆၇။ ဇိဏ္ဏကံ၊ အိုမင်းပြီးသော။ ဂတယောဗ္ဗနံ၊ ကြီးသော အရွယ်သို့ရောက်ပြီးသော။ မာတရဉ္စ၊ အမိကို၎င်း။ ပိတရဉ္စာပိ၊ အဖကို၎င်း။ ပဟူ၊ ဥစ္စာအားကိုယ်အားဖြင့် စွမ်းနိုင်ကုန်သည်။ သန္တာ၊ ဖြစ်ကုန်လျက်။ န ဘရန္တိ၊ မမွေးကျွေးကုန်။ တဒါ၊ ထိုအခါ၌။ ကဏှော၊ ခွေးနက်ကြီးသည်။ ပမောက္ခတိ၊ ငါ့လက်မှ လွတ်လတ္တံ့။
၆၈။ ဇိဏ္ဏကေ၊ အိုမင်းကုန်သော။ ဂတယောဗ္ဗနေ၊ ကြီးရင့်သောအရွယ်သို့ ရောက်ကုန်သော။ မာတရဉ္စ၊ အမိကို၎င်း။ ပိတရဉ္စာပိ၊ အဖကို၎င်း။ တုမှေ၊ သင်တို့သည်။ ဗာလာ၊ မိုက်ကုန်၏။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ယဒါ၊ အကြင်အခါ၌။ ဝက္ခန္တိ၊ ဆိုကုန်လတ္တံ့။ တဒါ၊ ထိုအခါ၌။ ကဏှော၊ ခွေးနက်ကြီးသည်။ ပမောက္ခတိ၊ ငါ့လက်မှ လွတ်လတ္တံ့။
၆၉။ အာစရိယဘရိယံ၊ ဆရာ့မယားကို၎င်း။ သခိံ၊ အဆွေခင်ပွန်းမယားကို၎င်း။ မာတုလာနိံ၊ ဦးရီးမယားကို၎င်း။ ပိတုစ္ဆကိံ၊ ဘထွေးမယားကို၎င်း။ ယဒါ၊ အကြင်အခါ၌။ လောကေ၊ လူ၌။ ဂမိဿန္တိ၊ လွန်ကျူးသွားလာကုန်လတ္တံ့။ တဒါ၊ ထိုအခါ၌။ ကဏှော၊ ခွေးနက်ကြီးသည်။ ပမောက္ခတိ၊ ငါ့လက်မှ လွတ်လတ္တံ့။
၇၀။ ဗြာဟ္မဏာ၊ ပုဏ္ဏားတို့သည်။ အသိစမ္မံ၊ သန်လျက်ကာကို။ ဂဟေတွာန၊ ယူ၍။ ခဂ္ဂံ၊ သန်လျက်ကို။ ပဂ္ဂယှ၊ မြှောက်၍။ ပန္ထဃာကံ၊ ခရီးကိုဖြတ်၍ လုယက်ခြင်းကို။ ကရိဿန္တိ၊ ပြုကုန်လတ္တံ့။ တဒါ၊ ထိုအခါ၌။ ကဏှော၊ ခွေးနက်ကြီးသည်။ ပမောက္ခတိ၊ ငါ့လက်မှ လွတ်လတ္တံ့။
၇၁။ သုက္ကစ္ဆဝီ၊ ဖြူစင်သော အရေအဆင်းရှိကုန်သော။ ထူလဗာဟူ၊ ကြီးသော မောင်းလက်ရုံးရှိကုန်သော။ အပါတုဘာ၊ ဥစ္စာကိုဖြစ်စေခြင်း ကင်းကုန်သော။ ဝေဓဝေရာ၊ မုဆိုးမကို အလိုရှိကုန်သော သူတို့သည်။ မိတ္တဘေဒံ၊ အချစ်ပျက်ခြင်းကို။ ကရိဿန္တိ၊ ပြုကုန်လတ္တံ့။ တဒါ၊ ထိုအခါ၌။ ကဏှော၊ ခွေးနက်ကြီးသည်။ ပမောက္ခတိ၊ ငါ့လက်မှ လွတ်လတ္တံ့။
၇၂။ မာယာဝိနော၊ မျက်မှောက်ထင်ထင် လှည့်ပတ်တတ်ကုန်သော။ နေကတိကာ၊ အတုပြု၍ လှည့်ပတ်တတ်ကုန်သော။ အသပ္ပုရိသစိန္တကာ၊ သူယုတ်မာတို့၏ အမှုကို ကြံတတ်ကုန်သော သူတို့သည်။ ယဒါ၊ အကြင်အခါ၌။ လောကေ၊ လူ၌။ ဘဝိဿန္တိ၊ ဖြစ်ကုန်လတ္တံ့။ တဒါ၊ ထိုအခါ၌။ ကဏှော၊ ခွေးနက်ကြီးသည်။ ပမောက္ခတိ၊ ငါ့လက်မှ လွတ်လတ္တံ့။
ဤသို့စသော စကားကိုဆို၍ အရှင်မင်းကြီး ဤဒုဿီလတို့သည် ငါ၏ ရန်သူမည်ကုန်၏ဟု ဆို၍ ထိုထို မတရားသောအမှုကို ပြုသောသူတို့သို့ လိုက်လျက် စားအံ့သကဲ့သို့ပြု၍ ပြ၏။ ထိုသိကြားမင်းသည် လူများ ထိတ်လန့်သောအခါ ခွေးနက်ကြီးကို ကြိုးဖြင့်ငင်၍ ထားသကဲ့သို့ ပြုပြီးလျှင် မုဆိုးအသွင်ကို စွန့်၍ မိမိအာနုဘော်ဖြင့် ကောင်းကင်၌ ထွန်းပလျက် ရပ်၍ ရှင်မင်းကြီး ငါကား။ သိကြားနတ်မင်းတည်း၊ ဤလူများ အပေါင်းသည် ပျက်စီး၏။ ထို့ကြောင့် ငါလာ၏။ မေ့လျော့ကုန်သော လူများတို့သည် မတရားသော အကျင့်ကိုကျင့်၍ သေတိုင်း သေတိုင်းကုန်သော လူတို့သည် အပါယ်လေးဘုံတို့၌ ပြည့်လေကုန်၏။ ငါတို့နတ်ပြည်သည် အချည်းနှီးကဲ့သို့ ဖြစ်၏။ ဤနေ့မှစ၍ တရားမစောင့်သော လူတို့ကို ငါသည် စားစေအံ့၊ ထို့ကြောင့် ရှင်မင်းကြီးသည် မမေ့မလျော့ ဖြစ်လော့ ဟု သတာရဟ လေးဂါသာတို့ဖြင့် တရားဟောပြီးလျှင် လူတို့အား ဒါန, သီလတို့၌ တည်စေ၍ ဆုတ်ယုတ်ရွေ့လျောသော သာသနာတော်ကို တပါးသော အနှစ်တထောင်ပတ်လုံး တည်စေခြင်းငှါ စွမ်းနိုင်သည်ကို ပြုပြီးလျှင် မာတလိ နတ်သားကိုခေါ်၍ မိမိနေရာ တာဝတိံသာနတ်ရွာသို့လျှင် သွားလေ၏။ လူအပေါင်းတို့သည် ဒါန, သီလ အစရှိသော ကောင်းမှုတို့ကိုပြု၍ နတ်ပြည်၌ ဖြစ်ကုန်၏။
ဇာတ်ပေါင်း... သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် ဤဓမ္မဒေသနာကို ဆောင်တော်မူ၍ ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် သင်တို့ဆရာ ငါဘုရားသည် ရှေး၌လည်း သတ္တလောက၏ အစီးအပွားကို ကျင့်တော်မူဘူးပြီဟု မိန့်တော်မူ၍ ယခုအခါ အာနန္ဒာသည် ထိုအခါ မာတလိနတ်သား ဖြစ်ဘူးပြီ၊ ယခုအခါ ငါဘုရားသည်လျှင် ထိုအခါ သိကြားမင်း ဖြစ်ဘူးပြီဟု ဇာတ်တော်ကို ပေါင်းတော်မူ၏။
မကောင်းမှုမှ၊ ရှောင်ကြဉ်က၊ မုချမင်္ဂလာ
ခြောက်ခုမြောက်သော မဟာကဏှဇာတ်သည် ပြီး၏။
*****
ဒွါဒသကနိပါတ်
၇။ ကောသိယဇာတ်
ကောသိယဇာတ်သည် သုဓာဘောဇနဇာတ်၌ ထင်စွာဖြစ်လတ္တံ့။
ခုနစ်ခုမြောက်သော ကောသိယဇာတ်သည် ပြီး၏။
*****
ဒွါဒသကနိပါတ်
၈။ မေဏ္ဍကပဉှာဇာတ်
မေဏ္ဍကပဉှာဇာတ်သည် မဟာဥမင်္ဂဇာတ်၌ ထင်စွာ ဖြစ်လတ္တံ့။
ရှစ်ခုမြောက်သော မေဏ္ဍကပဉှာဇာတ်သည် ပြီး၏။
*****
ဒွါဒသကနိပါတ်
၉။ မဟာပဒုမဇာတ်
မကောင်းကြံသဖြင့် ဘေးရောက်ခြင်းအကြောင်း
ပစ္စုပ္ပန်ဝတ္ထု... နတ်နှင့်တကွသော လောကကို ဆုံးမတော်မူတတ်သော သဗ္ဗညူမြတ်စွာဘုရားသည် နာဒိဋ္ဌာ ပရတော ဒေါသံ အစရှိသော ဂါထာပုဒ်ဖြင့် တန်ဆာဆင်အပ်သော ဤ မဟာပဒုမဇာတ်ကို ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် စိဉ္စမာဏဝိကာကို အကြောင်းပြု၍ ဟော
တော်မူ၏။
ထိုစကားကို ချဲ့ဦးအံ့။ ပဌမဗောဓိအတွင်း သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားအား များစွာကုန်သော သာဝကတို့သည်၎င်း၊ အတိုင်းအရှည် မရှိကုန်သောလူတို့သည်၎င်း၊ အရိယာ၏အရာသို့ သက်ကုန်သည်ရှိသော် ဂုဏ်ကျေးဇူးတော်အပေါင်းတို့သည် ပြန့်နှံ့ကုန်သည်ရှိသော် ပူဇော်သက္ကာရသည် ထင်ရှား၏။ တိတ္ထိတို့သည် နေထွက်သောအခါ ပိုးစုန်းကြူးကဲ့သို့ ဖြစ်ကုန်၏။ ထိုတိတ္ထိတို့သည် ပျက်စီးသော လာဘသက္ကာရ ရှိကုန်သည်ဖြစ်၍ ခရီးလမ်းမ၌ ရပ်၍ ရဟန်း ဂေါတမသည်သာ ဘုရားလော၊ ငါတို့သည်လည်း ဘုရားတို့တည်း၊ ရဟန်းဂေါတမအား လှူခြင်းသာလျှင် အကျိုးကြီးသလော၊ ငါတို့အား လှူခြင်းသည်လည်း အကျိုးကြီးသည်သာတည်း၊ ငါတို့အားလည်း လူကုန်လော့ဟု လူတို့ကို ဟောကုန်သော်လည်း လာဘ် ပူဇော်သက္ကာရကို မရကုန်လျှင် ဆိတ်ကွယ်ရာ၌ စည်းဝေးကုန်၍ အဘယ်အကြောင်းဖြင့် လူတို့၏အလယ်၌ ရဟန်းဂေါတမ၏ ကျေးဇူးမဲ့ကိုပြု၍ ရဟန်းဂေါတမ၏ လာဘ်ပူဇော်သက္ကာရကို ဖျက်ဆီးနိုင်ကုန်အံ့နည်းဟု တိုင်ပင်ကုန်၏။
ထိုအခါ သာဝတ္ထိပြည်၌ စိဉ္စမာဏဝိကာမည်သော တယောက်သော ပရိဗိုင်မသည် မြတ်သောအဆင်းကို ဆောင်၏။ တင့်တယ်ခြင်းအစုသို့ ရောက်သည်ဖြစ်၍ နတ်သမီးနှင့် တူ၏။ ထိုစိဉ္စမာဏဝိကာမည်သော မိန်းမ၏ကိုယ်မှ အရောင်တို့သည် ထွက်လတ်ကုန်၏။ ထိုအခါ တယောက်သော ကြမ်းတန်းသော အတိုင်အပင်ရှိသော တိတို့သည် ဤသို့ဆို၏။ စိဉ္စမာဏဝိကကို စွဲ၍ ရဟန်းဂေါတမ၏ကျေးဇူးမဲ့ကို ဖြစ်စေ၍ လာဘသက္ကာရကို ဖျက်ဆီးကုန်အံ့ ဟု ဆို၏။ ထိုတိတ္ထိတို့သည် ဤအကြောင်းသည် ရှိ၏ဟု ဝန်ခံကြကုန်၏။ ထိုအခါ စိဉ္စမာဏဝိကာသည် တိတ္ထိတို့၏ကျောင်းသို့ သွားလျက် ရှိခိုး၍ ရပ်၏။ တိတ္ထိတို့သည် စိဉ္စမာဏဝိကာနှင့်တကွ စကားမပြောကြကုန်၊ အကျွန်ုပ်၏အပွဈသည် အဘယ်နည်း၊ သုံးကြိမ်မြောက်အောင် အရှင်ကောင်းတို့ကို ရှိခိုးပါ၏ ဟု ဆို၍ အဘယ့်ကြောင့် အကျွန်ုပ်နှင့်တကွ စကားပြောတော် မမူကုန်သနည်းဟု မေး၏။
နှမ-ငါတို့ကို နှိပ်စက်ညှဉ်းပန်းလျက် ပူဇော်သက္ကာရကို ဖျက်ဆီး၍ သွားလာသော ရဟန်းဂေါတမကို နှမ မသိသလော ဟု ဆိုကုန်၏။ အရှင်ကောင်းတို့ မသိပါ၊ ဤအရာ၌ အကျွန်ုပ်သည် အသို့ပြုရအံ့နည်း ဟု မေးသည်ရှိသော် နှမ သင်သည် ငါတို့၏ချမ်းသာကို အကယ်၍ အလိုရှိအံ့၊ မိမိကိုယ်ကိုစွဲ၍ ရဟန်းဂေါတမ၏ ကျေးဇူးမဲ့ကို ဖြစ်စေ၍ လာဘသက္ကာရကို ဖျက်ဆီးလော့ ဟု ဆိုကုန်၏။ ထိုစိဉ္စမာဏဝိကာသည် အရှင်ကောင်းတို့ ကောင်းပြီ၊ ထိုရဟန်းဂေါတမ၏ ကျေးဇူးမဲ့ကို ပြုခြင်း၌ အကျွန်ုပ်၏ တာဝန်တည်း၊ စိုးရိမ်တော် မမူကုန်လင့် ဟု ဆို၍ ဖဲလေ၏။
မိန်းမတို့၏ မာယာ၌ အလွန်လိမ်မာသည်၏ အဖြစ်ကြောင့် ထိုအခါမှစ၍ သာဝတ္ထိပြည်၌ နေကုန်သော သူတို့သည် မြတ်စွာဘုရားတရားတော်ကို နာ၍ ဇေတဝန် ကျောင်းတော်မှ ထွက်သောအခါ၌ ပိုးပရန်အဆင်းနှင့်တူသော အဝတ်ကိုခြုံ၍ ပန်းနံ့သာအစရှိသည်တို့ဖြင့် ဇေတဝန် ကျောင်းတော်သို့ ရှေးရှုသွား၏။ ဤအခါ၌ အဘယ်အရပ်သို့ သွားအံ့နည်းဟု မေးသည်ရှိသော် သင်တို့အား ငါသွားရာအရပ်ဖြင့် အဘယ်အကျိုးရှိအံ့နည်းဟု ဆို၍ ဇေတဝန် ကျောင်းတော်၏ အနီးဖြစ်သော တိတ္ထိတို့၏ကျောင်း၌ နေ၍ နံနက်ကလျှင် ရှိခိုးကုန်အံ့ ဟု ထွက်ကုန်သော ဒါယကာတို့ကို ဇေတဝန်ကျောင်းတော်မှ လာသကဲ့သို့ပြု၍ မြို့သိုဝင်၏။ အဘယ်အရပ်မှ လာသနည်း ဟု ဆိုသည်ရှိသော် သင်တို့အား ငါလာရာအရပ်ဖြင့် အဘယ်အကျိုး ရှိအံ့နည်း ဟု ဆို၍ လေးလလွန်သဖြင့် မေးသည်ရှိသော် ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ ရဟန်းဂေါတမနှင့်တကွ တခုတည်းသော ဂန္ဓကုဋိတိုက်၌ နေကုန်၏ ဟု ဆို၏။
ပုထုဇဉ်တို့အား ဤမိန်းမစကားသည် မှန်လေသလော၊ မမှန်လေသလောဟု ယုံမှားခြင်းကိုဖြစ်စေ၍ လေးလလွန်လျှင် ပုဆိုးနွမ်းဖြင့် ဝမ်းကိုရစ်၍ ကိုယ်ဝန်ဆောင်သောအသွင်ကို ပြ၍ အထက်၌ တဘက်ကိုရုံ၍ ရှင်ဂေါတမကိုစွဲ၍ ငါသည် ကိုယ်ဝန်ကိုရပြီဟု ဆို၏။ ဤသို့ လူမိုက်တို့ကို ယူစေ၍ ရှစ်လကိုးလလွန်သဖြင့် ဝမ်း၌ သစ်သားဖြင့်ပြုသော အဝန်းကိုထား၍ သစ်သား၏ အထက်၌ တဘက်ကိုရုံ၍ လက်ဖမိုး ခြေဖမိုးတို့ကို နွားမေးရိုးဖြင့်ရိုက်၍ ဖောရောင်သည်ကိုပြ၍ ညစ်နွမ်းသော ဣန္ဒြေရှိသည်ဖြစ်၍ ညချမ်းအခါ မြတ်စွာဘုရားသည် တန်ဆာဆင်အပ်သော တရားဟောပလ္လင်၌နေ၍ တရားဟောတော်မူသည်ရှိသော် တရားသဘင်သို့သွား၍ ဘုရားသခင်ရှေ့တော်၌ ရပ်၍ ရဟန်းကြီး လူများအား တရားကိုဟော၏။ သင်၏အသံသည် သာယာပေ၏။ ကောင်းစွာထိသော သွားဖုံးနှုတ်ခမ်း ရှိပေ၏။ ငါမူကား သင်ရဟန်းကြီးကိုစွဲ၍ ကိုယ်ဝန်ရသဖြင့် ကိုယ်ဝန်ရင့်ပြီ၊ သားဖွားအိမ်ကို မဆောက်ပါ၊ ထောပတ်ဆီ အစရှိသည်တို့ကိုလည်း မပြုပါ၊ မိမိမပြုပါသည်ရှိသော် အလုပ်အကျွေးကို ခေါ်စေ၍ ကောသလမင်းကြီးကိုသော်၎င်း, မဟာအနာထပိဏ် သူဌေးကိုသော်၎င်း, ဝိသာခါဒါယိကာမကြီးကိုသော်၎င်း စိဉ္စမာဏဝိကာအား ပြုအပ်သောအမှုကို ပြုလော့ဟု သင်မဆို၊ ကာမဂုဏ်၌ မွေ့လျော်ခြင်းငှာသာလျှင် သင်သိ၏ ဟု ကျင်ကြီးစိုင်ကိုကိုင်၍ လဝန်းကို ဖျက်ဆီးခြင်းငှာ လုံ့လပြုသကဲ့သို့ ပရိသတ်အလယ်၌ မြတ်စွာဘုရားကို စွပ်စွဲ၏။
မြတ်စွာဘုရားသည် တရားစကားကိုထား၍ ကေသရရာဇာ ခြင်္သေ့မင်းကဲ့သို့ စံပယ်တော်မူလျက် နှမ- သင်ဆိုတိုင်း ဖြစ်သည်ကို၎င်း, မဖြစ်သည်ကို၎င်း, ငါသည်၎င်း, သင်သည်၎င်း သိကုန်၏ ဟု မိန့်တော်မူသည်ရှိသော် ရှင်ရဟန်း ဪ-ဟုတ်၏။ သင်သည်၎င်း, ငါသည်၎င်း သိသည်၏ အဖြစ်ဖြင့် ဖြစ်၏ ဟု ဆိုသည်ရှိသော် ထိုခဏ၌ သိကြားမင်း၏ နေရာသည် ပူသောအခြင်းအရာကို ပြ၏။ ထိုသိကြားမင်းသည် ဆင်ခြင်လတ်သော် စိဉ္စမာဏဝိကာသည် သဗ္ဗညူမြတ်စွာဘုရားကို မဟုတ်မမှန်သော စကားဖြင့် စွပ်စွဲ၏ဟု သိ၍ ဤအကြောင်းကို သုတ်သင်အံ့ဟု နတ်သား လေးယောက်တို့နှင့်တကွ လာ၏။ နတ်သားလေးယောက်တို့သည် ကြွက်ငယ်ဖြစ်ကုန်၍ သစ်သားဝန်းကို ဖွဲ့သော ကြိုးတို့ကိုတပြိုင်နက်လျှင် ဖြတ်ကုန်၏။ ရုံသောတဘက်ကို လေသည်လွှင့်၏။ သစ်သားဝန်းကျသည်ရှိသော် စိဉ္စမာဏဝိကာ၏ ခြေဖမိုး၌ ကျ၏။ ခြေဖျားနှစ်ဘက်တို့သည် ပြတ်ကုန်၏။
လူတို့သည် ထကုန်၍ ဟယ် အယုတ်မ- နင်သည် အဘယ့်ကြောင့် မြတ်စွာဘုရားကို စွပ်စွဲသနည်း ဟု ဦးခေါင်း၌ တံတွေးထွေး၍ အုတ်ခဲလှံတံ လက်စွဲကုန်လျက် ဇေတဝန်ကျောင်းတော်မှ နှင်ထုတ်ကုန်၏။ ထိုအခါ သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရား မျက်စိတော်ဖြင့် မြင်ရာအရပ်ကို လွန်သောအခါ၌ မြေကြီးသည်ကွဲ၍ အဝီစိမှ ငရဲမီးလျှံသည် ထ၏။ ထိုစိဉ္စမာဏဝိကာသည် အမျိုးပေးသော ကမ္ဗလာနီကို ရုံသကဲ့သို့ဖြစ်၍ အဝီစိငရဲ၌ ဖြစ်၏။ တိတ္ထိတို့အား လာဘ်ပူဇော်သက္ကာရသည် ယုတ်၏။ ဘုရားသခင်အား အတိုင်းထက်အလွန် လာဘ်ပူဇော် သက္ကာရသည် ပွား၏။ တနေ့သ၌ တရားသဘင်ဝယ် စကားကို ဖြစ်စေကုန်၏။ ငါ့သျှင်တို့- စိဉ္စမာဏဝိကသည် မြတ်သော ဂုဏ်တော်ရှိသော မြတ်သောအလှူခံ ဖြစ်တော်မူသော ဘုရားသခင်ကို မဟုတ်မမှန်သော စကားဖြင့် စွပ်စွဲ၍ ကြီးစွာသော ပျက်စီးခြင်းသို့ ရောက်၏ ဟု စကားကို ဖြစ်စေကုန်၏။ မြတ်စွာဘုရားသည် လာတော်မူလတ်၍ ရဟန်းတို့ ယခုအခါ အဘယ်မည်သော စကားဖြင့် စည်းဝေးကြကုန်သနည်း ဟု မေးတော်မူလတ်၍ ဤမည်သောစကားဖြင့် စည်းဝေးပါကုန်၏ ဟု နားတော် လျှောက်သည်ရှိသော် ရဟန်းတို့ ယခုအခါ၌သာ မဟုတ်သေး၊ ရှေး၌လည်း ဤစိဉ္စမာဏဝိကာသည် ငါဘုရားကို မဟုတ်မမှန်သော စကားဖြင့် စွပ်စွဲသောကြောင့် ကြီးစွာသော ပျက်စီးခြင်းသို့ ရောက်ဘူးပြီ ဟု မိန့်တော်မူ၍ အတိတ်ကို။ ဆောင်တော်မူ၏။
အတိတ်ဝတ္ထု... ရဟန်းတို့ လွန်လေပြီးသောအခါ ဗာရာဏသီပြည်၌ ဗြဟ္မဒတ်မင်းသည် မင်းပြုသည်ရှိသော် ဘုရားလောင်းသည် ထိုဗြဟ္မဒတ်မင်း၏ မိဖုယားကြီးဝမ်း၌ ဖြစ်၏။ ပွင့်သောပဒုမာ၏ အသရေနှင့်တူသော မျက်နှာရှိသည်၏အဖြစ်ကြောင့် ထိုမင်းသားအား မဟာပဒုမ မင်းသားဟူသော အမည်ကို မှည့်ကုန်၏။ ထိုဘုရားလောင်းသည် အရွယ်သို့ ရောက်လတ်သော် တက္ကသိုလ်ပြည်သို့ သွား၍ အလုံးစုံသော အတတ်တို့ကို သင်ပြီးလျှင် လာခဲ့၏။ ထိုအခါ ဘုရားလောင်း၏ မယ်တော် မိဖုယားကြီးသည် နတ်ရွာစံတော်မူ၏။ ခမည်းတော် ဗြဟ္မဒတ်မင်းကြီးသည် တပါးသော မင်းသ္မီးကို မိဖုယားကြီးအရာကိုပေး၍ သားတော် မဟာပဒုမ မင်းသားအား အိမ်ရှေ့အရာ နှင်းတော်မူ၏။
နောက်အဘို့၌ ဗြဟ္မဒတ်မင်းသည် ပုန်ကန်သော ပစ္စန္တရစ်ကို ငြိမ်းအံ့သောငှါ မိဖုယားကြီးကို ဆို၏။ ရှင်မိဖုယားသည် ဤနန်းတော်၌လျှင် နေရစ်လော့၊ ငါသည် ပုန်ကန်သော ပစ္စန္တရစ်ကို ငြိမ်းအံ့သောငှါ သွားပါအံ့ဟု ဆိုသည်ရှိသော် အကျွန်ုပ်သည် ဤနန်းတော်၌ မနေရစ်လိုပါ၊ လိုက်ပါအံ့ ဟု တင်လျှောက်လတ်သော် စစ်ထိုးရာ၌ အပြစ်ကိုပြ၍ လာသည်တိုင်အောင် မငြီးငွေ့သည်ဖြစ်၍ နေရစ်လော့၊ ငါသည် မဟာပဒုမမင်းသားကို အကြင်အခြင်းဖြင့် စေသည်ရှိသော် ရှင်မိဖုယားအား ပြုအပ်သော ကိစ္စတို့၌ မမေ့မလျော့ဖြစ်အံ့၊ ထိုအခြင်းဖြင့်စေ၍ သွားအံ့ဟု ဆို၍ ထိုအခြင်းဖြင့်ပြု၍ ရန်သူတို့ကို ဆုံးမပြီးလျှင် ဇနပုဒ်ကို တည်ထားခဲ့၍ မြို့ပ၌ သစ်တပ်ကိုချ၍ နေတော်မူ၏။ ဘုရားလောင်းသည်လည်း ခမည်းတော် ဗြဟ္မဒတ်မင်းကြီး လာသောအဖြစ်ကို သိ၍ မြို့တော်ကို တန်ဆာဆင်စေပြီးလျှင် နန်းတော်ကို သုတ်သင်စေ၍ ကိုယ်တော်တပါးတည်း ထိုမိဖုယားကြီးအထံသို့ သွားလေ၏။
ထိုမိဖုယားကြီးသည်လည်း အဆင်း၏ တင့်တယ်ခြင်းအစုသို့ ရောက်တော်မူသော ဘုရားလောင်းကို မြင်လျှင် တပ်စွန်းသောစိတ်ရှိသည် ဖြစ်၏။ ဘုရားလောင်းသည် ထိုမိဖုယားကြီးကို ရှိခိုး၍ မိခင် အကျွန်ုပ်တို့သည် အဘယ်ကို ပြုရအံ့နည်းဟု မေး၏။ ထိုအခါ ဘုရားလောင်းကို အဘယ်သို့ ငါ့ကိုဆိုသနည်းဟု ထ၍ လက်၌ကိုင်၍ အိပ်ရာသို့ တက်လော့ဟု ဆို၏။ အဘယ့်အကြောင်းနည်းဟု ဆိုသည်ရှိသော် အကြင်မျှလောက် မင်းသည်မလာသေး၊ ထိုမျှလောက် နှစ်ယောက်ကုန်သော ငါတို့သည် ကိလေသာ၏ မွေ့လျော်ခြင်းဖြင့် မွေ့လျော်ကုန်အံ့ဟုဆို၏။ မိခင်- သင်မိခင်သည် အကျွန်ုပ်၏ အမိလည်းဖြစ်ခဲ့၏။ လင်ရှိမိန်းမလည်း ဖြစ်ခဲ့၏။ အကျွန်ုပ်သည်လည်း လင်ရှိမိန်းမမည်သည်ကို ကိလေသာ၏အစွမ်းဖြင့် ဣန္ဒြေတို့ကိုဖျက်၍ မကြည့်စဘူး၊ အဘယ့်ကြောင့်လျှင် သင်နှင့်တကွ ဤသို့သဘောရှိသော ညစ်နွမ်းသော အကျင့်ကို ကျင့်အံ့နည်းဟု ဆို၏။ ထိုမိဖုယားကြီးသည် နှစ်ကြိမ် သုံးကြိမ်ဆို၍ ဘုရားလောင်းသည် မိမိအလိုသို့ မလိုက်သည်ရှိသော် ငါ၏စကားကို မလိုက်နာအံ့လောဟု ဆို၏။ မလိုက်နာအံ့ဟု ဆိုလတ်သော် ထိုသို့တပြီးကား မင်းအားကြား၍ သင့်ဦးခေါင်းကို ဖြတ်စေအံ့ဟု ဆိုလေ၏။ ဘုရားလောင်းသည် သင်အလိုရှိတိုင်း ဆိုလော့ဟုဆို၍ မိဖုယားကြီးကို ရှက်စေ၍ သွားလေ၏။
ထိုမိဖုယားသည် ကြံ၏။ အိမ်ရှေ့မင်းသည် ရှေးဦးစွာ ခမည်းတော်မင်းကြီးအား အကယ်၍ ကြားအံ့၊ ငါ၏အသက်သည် မရှိပြီ၊ ငါသည်သာလျှင် ရှေးဦးစွာ မင်းကို ကြားလျှောက်အံ့ဟု ကြံ၏။ ကြံပြီး၍ ထမင်းစားပြီးလျှင် ညစ်နွမ်းသောအဝတ်ကို ဝတ်၍ ကိုယ်၌ လက်သည်းရာတို့ကို ပြ၍ မိဖုယားကြီး အဘယ်မှာနည်းဟု မင်းသည် မေးလတ်သောအခါ ဖျားနာ၏ဟု တင်လျှောက်ကြကုန်လော့ဟု ဆို၍ အလုပ်အကျွေး ကိုယ်လုပ်မောင်းမတို့အား အမှတ်ပေး၍ အိပ်၏။ ဗြဟ္မဒတ်မင်းကြီးသည်လည်း မြို့သို့ဝင်၍ နေရာသို့ တက်တော်မူ၍ မိဖုယားကြီးကို မမြင်လျှင် မိဖုယားကြီး အဘယ်မှာနည်းဟု မေးတော်မူ၍ ကြက်သရေရှိသော တိုက်ခန်းသို့ဝင်၍ ရှင်မိဖုယား အသို့နည်း၊ ရှင်မိဖုယားအား မချမ်းသာသလောဟု မေးတော်မူ၍ ထိုမိဖုယားသည် မင်း၏စကားကို မကြားသကဲ့သို့ပြု၍ သုံးကြိမ်မေးတော်မူသော်လည်း ဆိတ်ဆိတ်နေ၏။
ရှင်မိဖုယား အဘယ့်ကြောင့် စကားမဆို ဆိတ်ဆိတ်နေဘိသနည်းဟု မေးတော်မူသည်ရှိသော် မြတ်သောမင်းကြီး အသို့ဆိုတော်မူသနည်း၊ လင်ရှိသော မိန်းမမည်သည်ကား အကျွန်ုပ်ကဲ့သို့ မဖြစ်ကုန်ဟု ဆိုသည်ရှိသော် အဘယ်သူသည် ညှဉ်းဆဲသနည်း၊ လျင်စွာ ငါ့အား ကြားလော့၊ ထိုသူ၏ ဦးခေါင်းကို ဖြတ်အံ့ဟု ဆိုတော်မူလတ်သော် မြတ်သောမင်းကြီး အရှင်မင်းကြီးသည် အဘယ်သူကို မြို့၌ထား၍ သွားတော်မူသနည်းဟု ဆိုသည်ရှိသော် ငါ၏သားတော် အိမ်ရှေ့မင်း ပဒုမမင်းသားကိုထား၍ သွား၏ဟု ဆိုလေ၏။ ထိုပဒုမမင်းသားသည် အကျွန်ုပ်၏နရောသို့ လာလတ်၍ ဤသို့ပြု၏။ ငါသည် သင်၏မယ်တော်ဟု ဆိုပါသော်လည်း ငါ့ကိုထား၍ ငါ့မှတပါးသောမင်းသည် မရှိဟုဆို၍ ဤအိမ်ရှေ့မင်းသည် အကျွန်ုပ်ကိုကိုင်၍ ကိလေသာဟူသော မွေ့လျော်ခြင်းဖြင့် မွေ့လျော်အံ့ဟု အကျွန်ုပ်၏ဆံတို့ကို ဆွဲကိုင်၍ ထိုမှဤမှငင်လျက် မိမိစကားကို မလိုက်နာသော အကျွန်ုပ်ကိုလဲစေပြီးလျှင် ထောင်းသတ်ရိုက်ခတ်၍ သွား၏ဟု တင်လျှောက်၏။
မင်းသည် မစုံမစမ်းဘဲလျှင် လျင်သောအဆိပ်ရှိသော မြွေဟောက်ကဲ့သို့ အမျက်ထွက်တော်မူ၍ မင်းချင်းတို့ကို စေလေ၏။ သွားချေကုန်၊ အိမ်ရှေ့မင်းကိုနှောင်ဖွဲ့၍ ဆောင်ခဲ့ကုန်ဟု စေတော်မူ၏။ ထိုမင်းချင်းယောက်ျားတို့သည် မြို့အလုံးကို လွှမ်းမိုးသကဲ့သို့ ထိုအိမ်ရှေ့မင်း၏ အိမ်တော်သို့ သွားကုန်၍ အိမ်ရှေ့မင်းကို နှောင်ဖွဲ့၍ ပုတ်ခတ်သဖြင့် လက်ပြန်မြဲစွာဖွဲ့ပြီးလျှင် နီသောပန်းတို့ကို လည်၌စပ်၍ ဆောင်ခဲ့ကုန်၏။ ထိုအိမ်ရှေ့မင်းသည် ဤအမှုသည် မိဖုယားယုတ်၏ အမှုတည်းဟု သိတော်မူလျှင် အို-အချင်းတို့ ငါသည် ခမည်းတော်မင်းကြီး၏ အပြစ်ကိုမပြု၊ ငါသည် အပြစ်မရှိဟု မြည်တမ်းလျှက် လာ၏။ မြိုအလုံးသည် ချောက်ချား၏။ မင်းသည် မိန်းမ၏ စကားကို နာယူ၍ သားတော်အိမ်ရှေ့မင်း မဟာပဒုမမင်းသားကို သတ်စေသတတ်ဟု စည်းဝေးကုန်ပြီးလျှင် အိမ်ရှေ့မင်း၏ ခြေရင်း၌ဝပ်၍ အရှင်မင်းသား ဤအမှုသည် အရှင်မင်းသားတို့အား မလျောက်ပတ်ဟု ဆို၍ သည်းစွာသောအသံဖြင့် ငိုကြွေးကုန်၏။ ထိုအခါ အိမ်ရှေ့မင်းကိုဆောင်၍ ခမည်းတော်မင်းကြီး ပြကုန်၏။
ခမည်းတော် မင်းကြီးသည်လည်း မြင်လျှင် ဒေါသစိတကို သိမ်းအံ့သောငှာ မတတ်နိုင်၍ ဤမင်းသားသည် မင်း၏အသွင်ကို ပြု၏။ ငါ၏သားဖြစ်လျှက်လည်း မိဖုယားကြီး၌ ပြစ်မှား၏။ သွားချေကုန် ခိုးသူချရာ ကမ်းပါးပြတ်၌ ချ၍ ပျက်စီးခြင်းသို့ ရောက်စေကုန်လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏။ ဘုရားလောင်းသည် ခမည်တော်ဘုရား အကျွန်ုပ်အား ဤသို့ သဘေရှိသောအပြစ်သည် မရှိပါ။ မိန်းမစကားကို ယူတော်မူ၍ မဖျက်ဆီးပါလင့်ဟု ခမည်းတော်ကို တောင်းပန်လေ၏။ ခမည်းတော်မင်းကြီးသည် သားတော်တင်လျှောက်သောစကားကို ယူတော်မမူ၊ ထို့နောင်မှ တသောင်း ခြောက်ထောင်ကုန်သော နန်းတွင်းသူအပေါင်းတို့သည် ချစ်သား မဟာပဒုမမင်းသား သင်ချစ်သားအား မလျောက်ပတ်သော ဤအမှုကို ရဘိ၏တကားဟု ဆိုကုန်၍ သည်းစွာသော ငိုကြွေးခြင်းကို ငိုကုန်၏။ အလုံးစုံသော ခတ္တိယမဟာသာလ အစရှိသော သူတို့သည်၎င်း, မှူးတော် မတ်တော် အပေါင်းတို့သည်၎င်း အရှင်မင်းကြီး သားတော် အိမ်ရှေ့မင်းမြတ်သည် သီလအကျင့် ဂုဏ်ကျေးဇူးနှင့် ပြည့်စုံ၏။ အမျိုးအနွယ်ကို စောင့်လတ္တံ့သော သူတည်း၊ တိုင်းပြည်အမွေခံတည်း၊ မိန်းမစကားကို ယူတော်မူ၍ မစီစစ်ဘဲ ဖျက်ဆီးတော် မမူပါလင့်၊ ပြည်ထဲအရှင်မင်းမည်သည်ကား စုံစမ်းဆင်ခြင်၍ ပြုလေ့ရှိသည် ဖြစ်ရာ၏ဟု ဆိုလို၍-
ဣဿရော ပဏယေ ဒဏ္ဍံ၊ သာမံ အပ္ပဋိဝေက္ခိယ။
သကဏ္ဋကံ သော ဂိလတိ၊ ဇစ္စန္ဒောဝ သမက္ခိတံ။
အန္ဓောဝ ဝိသမံ မဂ္ဂံ၊ န ဇာနာတိ သမာသမံ။
သုဒိဋ္ဌ မနုသာသေယျ၊ သဝေ ကာရိတု မရဟတိ။
အတ္တံ မဟတ္တေ ထပေဘုံ၊ တသ္မာ ဥဘယမာစရေ။
ဧတဉ္စ ဥဘယံ ဉတွာ၊ အနုမဇ္ဈံ သမာစရေ။
န ဣတ္ထိကာရဏာ ရာဇ၊ ပုတ္တံ ဃာတေတုမရဟတိ။
ဟူသော ဤခုနစ်ဂါထာတို့ကို ဆိုကုန်၏။
၁၀၆။ မဟာရာဇ၊ မြတ်သောမင်းကြီး။ ပရတော၊ သူတပါး၏။ ဒေါသံ၊ အပြစ်ကို။ အဒိဋ္ဌာ၊ မမြင်မူ၍။ သဗ္ဗသော၊ အလုံးစုံကုန်သော။ အဏုံထူလာနိ၊ ငယ်ငယ်ကြီးကြီးသောအပြစ်တို့ကို။ ဣဿရော၊ လူများသေဌ်နင်း ပြည့်ရှင်မင်းသည်။ သာမံ၊ ကိုယ်တော်တိုင်။ အပ္ပဋိဝေက္ခိယ၊ မစုံစမ်း မဆင်ခြင်မူ၍။ ဒဏ္ဍံ၊ မင်းဒဏ်ကို။ န ပဏယေ၊ မထားရာ။
၁၀၇။ မဟာရာဇ၊ မြတ်သောမင်းကြီး။ ယောစ ခတ္တိယော၊ အကြင် ရေမြေ့သေဌ်နင်း ပြည့်ရှင်မင်းသည်ကား။ အပ္ပဋိဝေက္ခိတွာ၊ မစုံစမ်းမဆင်ခြင်မူ၍။ ဒဏ္ဍံ၊ ဒဏ်ထားခြင်းကို။ ကုဗ္ဗတိ၊ ပြုအံ့။ ခတ္တိယော၊ မိမိ၏ အကျိုးစီးပွား ပျက်စီးကြောင်းကို ပြုတတ်သော ထိုမင်းသည်။ ဇစ္စန္ဒော၊ ပဋိသန္ဓေအားဖြင့် ကန်းသောသူသည်။ သမက္ခိကံ၊ ယင်ကောင်ရှိသော။ သကဏ္ဋကံ၊ အဆူးရှိသော။ ဘောဇနံ၊ ဘောဇဉ်ကို။ ဂိလတိ ဣဝ၊ မျိုသကဲ့သို့။ အနတ္ထံ၊ အကျိုးမဲ့ကို။ ကရောတိ၊ ပြုသည်မည်၏။
၁၀၈။ မဟာရာဇ၊ မြတ်သောမင်းကြီး။ ယော စ၊ အကြင် ပြည့်ရှင်မင်းသည်ကား။ အဒဏ္ဍိယံ၊ ဒဏ်မပေးထိုက်သောသူကို။ ဒဏ္ဍယတိ၊ ဒဏ်ပေး၏။ ဒဏ္ဍိယဉ္စ၊ ဒဏ်ပေးထိုက်သော သူကိုလည်း။ အဒဏ္ဍိယံ၊ ဒဏ်မပေး။ သော၊ ထိုပြည့်ရှင်မင်းသည်။ အန္ဓော၊ သူကန်းသည်။ ဝိသမံ၊ မညီမညွတ်သော။ မဂ္ဂံ၊ ခရီးကို။ န ဇာနာတိဣဝ၊ မသိသကဲ့သို့။ သမာသမံ၊ ညီ မညီကို။ န ဇာနာ၊ မသိ။
၁၀၉။ မဟာရာဇ၊ မြတ်သောမင်းကြီး။ ယော စ၊ အကြင်ပြည့်ရှင်မင်းသည်ကား။ သဗ္ဗသော၊ အလုံးစုံကုန်သော။ အဏုံထူလာနိ၊ အပြစ်ငယ် အပြစ်ကြီး ဖြစ်ကုန်သော။ ဧတာနိဌာနာနိ၊ ဤအကြောင်းတို့ကို။ သုဒိဋ္ဌံ၊ ကောင်းစွာမြင်သည်ဖြစ်၍။ အနုသာသေယျ၊ ဆုံးမရာ၏။ သော၊ ထိုပြည့်ရှင်မင်းသည်။ ဝေ၊ စင်စစ်။ ကာရိတုံ၊ မင်းပြုခြင်းငှာ။ အရဟတိ၊ ထိုက်၏။
၁၁၀။ မဟာရာဇ၊ မြတ်သောမင်းကြီး။ ဧကန္တမုဒုနာ၊ စင်စစ်အားဖြင့် နူးညံ့သော ပြည့်ရှင်မင်းသည်။ အတ္တံ၊ မိမိကိုယ်ကို။ မဟတ္တေ၊ မြတ်သောအဖြစ်၌။ ထပေတုံ၊ ထားခြင်းငှါ။ န သက္ကာ၊ မတတ်နိုင်။ ဧကန္တတိခိဏေန၊ စင်စစ် ထက်လွန်းသော ပြည့်ရှင်မင်းသည်လည်း။ အတ္တံ၊ မိမိကိုယ်ကို။ မဟတ္တေ၊ မြတ်သောအဖြစ်၌။ ထပေတုံ၊ ထားခြင်းငှါ။ န သက္ကာ၊ မတတ်နိုင်။ တသ္မာ၊ ထို့ကြောင့်။ ဥဘယံ၊ အနု အထက် နှစ်ပါးစုံကို။ အာစရေ၊ ကျင့်ရာ၏။
၁၁၁။ မဟာရာဇ၊ မြတ်သောမင်းကြီး။ မုဒု၊ နူးညံ့သော ပြည့်ရှင်မင်းသည်။ ပရိဘူတော၊ ပြည်သူတို့ နှိပ်စက်အပ်သည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ အတိတိက္ခော စ၊ အလွန် ထက်လွန်းသော ပြည့်ရှင်မင်းသည်လည်း။ ဝေရဝါ၊ ရန်များသည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ ဧတဉ္စ ဥဘယံ၊ ဤနှစ်ပါးစုံကိုလည်း။ ဉတွာ၊ သိ၍။ အနုမဇ္ဈံ၊ မနုလွန်း မထက်လွန်း အလတ်ဖြစ်သော အကျင့်ကို။ သမာစရေ၊ ကောင်းစွာ ကျင့်ရာ၏။
၁၁၂။ မဟာရာဇ၊ မြတ်သောမင်းကြီး။ ရတ္တောပိ၊ တပ်စွန်းသည်ဖြစ်၍လည်း။ ဗဟုံ၊ များစွာ။ ဘာသေယျ၊ ပြောဆိုရာ၏။ ဒုဋ္ဌောပိ၊ အမျက် ထွက်သည်ဖြစ်၍လည်း။ ဗဟုံ၊ များစွာ။ ဘာသတိ၊ ဆဲရေးရာ၏။ ဣတ္ထိကာရဏာ၊ မိန်းမဟူသောအကြောင်းကြောင့်။ ပုတ္တံ၊ သားတော်ကို။ ဃာတေတုံ၊ သတ်ခြင်းငှါ။ န အရဟတိ၊ မထိုက်။
ဤသို့လျှင် အထူးထူးသော အကြောင်းတို့ဖြင့် တင်လျှောက်ကုန်သော်လည်း မှူးမတ်တို့သည် မိမိတို့၏စကားကို ယူစိမ့်သောငှါ မတတ်နိုင်ကုန်၊ ဘုရားလောင်းသည် တင်လျှောက် တောင်းပန်သော်လည်း မိမိစကားကို ယူစိမ့်သောငှါ မတတ်နိုင်၊ အလွန်မိုက်စွာသော မင်းသည်ကား သွားချေကုန်၊ ထိုမင်းသားကို ခိုးသူချရာ ကမ်းပါးပြတ်၌ ပစ်ချလေကုန်ဟု စေလိုရကား-
တေ နာဟံ ပဋိပဇ္ဇိဿံ၊ ဂစ္ဆ ပက္ခိပတေထ နံ။
ဟူသော ရှစ်ခုမြောက်သော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၁၁၃။ ဘော အမစ္စာ၊ အို-အမတ်တို့။ သဗ္ဗောဝ၊ အလုံးစုံသာလျှင်ဖြစ်သော။ လောကော၊ လူများသည်။ ဧကတော၊ တပေါင်းတည်း။ ကုမာရဿ၊ မင်းသား၏။ ပက္ခော၊ အပင်းအသင်းတည်း။ အယံ ဣတ္ထိ စ၊ ဤမိန်းမသည်ကား။ ဧကိကာ၊ တယောက်တည်းသာတည်း။ တေန၊ ထို့ကြောင့်။ အဟံ၊ ငါသည်။ ပဋိပဇ္ဇိဿံ၊ စီရင်အံ့။ ဂစ္ဆ၊ သွားချေ။ နံ၊ ထိုမင်းသားကို။ ပက္ခိပတေထ၊ ကမ်းပါးပြတ်၌ ချလေကုန်။
ဤသို့ဆိုသည်ရှိသော် တသောင်း ခြောက်ထောင်ကုန်သော နန်းသူအပေါင်းတို့တွင် တယောက်သောသူသည်လည်း မိမိကိုယ်အဖြစ်ဖြင့် တည်စိမ့်သောငှာ မတတ်နိုင်၊ အလုံးစုံသော ပြည်သူအပေါင်းတို့သည် လက်နှစ်ဖက်တို့ကို မြှောက်၍ ငိုကြွေးကြကုန်လျက် ဆံတို့ကို ကြဲကုန်လျက် ငိုကြွေးမြည်တမ်းကြကုန်၏။ မင်းသည် ဤမင်းသားအား ကမ်းပါးပြတ်၌ ချခြင်းကို တားမြစ်ကုန်ရာ၏ဟု အခြွေအရံနှင့်တကွ သွား၍ လူများငိုကြွေးစဉ် ခြေမိုးမျှော် ဦးခေါင်းစောက်ထိုးကိုင်စေ၍ ကမ်းပါးပြတ်၌ ချစေ၏။ ထိုအခါ ဘုရားလောင်း အိမ်ရှေ့မင်း၏ မေတ္တာတော် အာနုဘော်ကြောင့် တောင်စောင့်နတ်သည် မဟာပဒုမမင်းသား မကြောက်လဟုဆို၍ ထိုဘုရားလောင်းကို သက်သာရာရစေပြီးလျှင် လက်နှစ်ဖက်တို့ဖြင့်ယူ၍ ရင်ခွင်၌ထားလျက် နတ်၏အတွေ့ကို တွေ့စေသဖြင့် သက်သာစေ၍ တောင်ခြေရင်း၌တည်သော နဂါးမင်း၏ ပါးပျဉ်းတိုက်၌ထား၏။ နဂါးမင်းသည် ဘုရားလောင်းကို နဂါးပြည်သို့ ဆောင်ပြီးလျှင် မိမိစည်းစိမ်ကို အလယ်၌ ခွဲ၍ပေး၏။
ထိုဘုရားလောင်းသည် နဂါးပြည်၌ တနှစ်ပတ်လုံးနေ၍ မြတ်သောနဂါးမင်းကြီး လူ့ပြည်သို့သွားပါအံ့ဟု ဆိုသည်ရှိသော် အဘယ်မည်သောအရပ်သို့ သွားအံ့နည်းဟု ဆိုလတ်သော် ဟိမဝန္တာသို့ သွား၍ ရဟန်းပြုပါအံ့ဟု ဆို၍ နဂါးမင်းသည် ကောင်းပြီဟု ထိုဘုရားလောင်းကို လူ့ပြည်ခရီး၌ ထားပြီးလျှင် ရဟန်းပရိက္ခရာတို့ကို ပေးလှူခဲ့၍ မိမိနေရာနဂါးပြည်သို့လျှင် သွား၏။ ထိုဘုရားလောင်းသည်လည်း ဟိမဝန္တာသို့ဝင်၍ ရသေ့ရဟန်းပြုပြီးလျှင် ဈာန်အဘိညာဉ်တို့ကို ဖြစ်စေ၍ သစ်မြစ်သစ်သီးဟူသော အစာရှိသည်ဖြစ်၍ ဟိမဝန္တာ၌နေတော်မူ၏။ ထိုအခါ ဗာရာဏသီပြည်၌ နေသော မုဆိုးတယောက်သည် ထိုအရပ်သို့ရောက်၍။ ဘုရားလောင်းကိုမြင်လျှင် သိ၍ အရှင်မင်းသားသည် မဟာပဒုမမင်းသား မဟုတ်လောဟု ဆို၍ အချင်းမုဆိုး ဟုတ်၏ဟု ဆိုလတ်သော် ဘုရားလောင်းကိုရှိခိုး၍ ဘုရားလောင်းအထံ၌ နှစ်ရက်သုံးရက်နေပြီးလျှင် ဗာရာဏသီပြည်သို့သွား၍ ဗြဟ္မဒတ်မင်းကြီးအား ကြားလျှောက်၏။
အရှင်မင်းကြီး အရှင်မင်းကြီးသားတော် အိမ်ရှေ့မင်းသည် ဟိမဝန္တာအရပ်၌ ရသေ့ရဟန်းပြု၍ သစ်ရွက်မိုးကျောင်း၌ နေ၏။ အကျွန်ုပ်သည် ထိုမင်းသားအထံ၌ နေ၍လာခဲ့၏ဟု လျှောက်၏။ ထိုစကားကိုကြား၍ ဗြဟ္မဒတ်မင်းကြီးသည် သင်သည် မျက်မှောက်မြင်၏လောဟု မေးသည်ရှိသော် အရှင်မင်းကြီး မျက်မှောက်မြင်သည် မှန်ပါ၏ဟု လျှောက်၏။ ဗြဟ္မဒတ်မင်းကြီးသည် ဗိုလ်ပါအပေါင်း ခြံရံလျက် ဟိမဝန္တာသို့ သွားပြီးလျှင် တောစွန်း၌ သစ်တပ်တည်၍ အမတ်အပေါင်း ခြံရံလျက် သစ်ရွက်မိုးကျောင်းသို့ သွား၍ ရွှေအဆင်းနှင့်တူသော အဆင်းရှိသော သစ်ရွက်မိုးသော ကျောင်းတံခါး၌ နေသော ဘုရားလောင်းကိုမြင်လျှင် ရှိခိုး၍ တင့်အပ်လျောက်ပတ်သော အရပ်၌ နေ၏။ မှူးမတ်တို့သည်လည်း ရှိခိုး၍ စကားပြောခြင်းကို ပြုလျက် နေကုန်၏။ ဘုရားလောင်းသည်လည်း ခမည်းတော်မင်းကြီးကို မေး၍ စကားပြောဟောခြင်းကို ပြုတော်မူ၏။ ထိုအခါ သားတော် ဘုရားလောင်းကို ခမည်းတော်မင်းကြီးသည် ချစ်သား သင်သည် အလွန်နက်သော ကမ်းပါးပြတ်၌ ပစ်ချစေလျက် အဘယ့်ကြောင့် သင်ချစ်သားသည် အသက်ရှင်သနည်းဟု မေးလိုရကား-
ပါတိတော ဂိရိ ဒုဂ္ဂသ္မိံ၊ ကေန တွံ တတ္ထ နာမရိ။
ဟူသော ကိုးခုမြောက်သော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၁၁၄။ တာတ၊ ချစ်သား။ အနေကတာလေ၊ များစွာသော ထန်းပင်ပမာဏရှိသော။ နရကေ၊ နရက်ချောက်ဟု ဆိုအပ်သော။ ဂမ္ဘီရေ၊ နက်စွာသော။ သုဒုရုတ္တရေ၊ အလွန်တက်နိုင်ခဲသော။ ဂိရိဒုဂ္ဂသ္မိံ၊ တောင်ကမ်းပါးပြတ်၌။ ပါတိတော၊ ချစေလျက်။ ကေန၊ အဘယ့်ကြောင့်။ တွံ၊ သင်သည်။ တတ္ထ၊ ထိုတောင်ကမ်းပါးပြတ်၌။ နာမရိ၊ မသေသနည်း။
ဘုရားလောင်းသည် မိမိ အသက်ရှင်သောအကြောင်းကို ခမည်းတော်မင်းကြီးအား ကြားလိုရကား-
ပစ္စဂ္ဂဟိ မံ ဘောဂေဟိ၊ တေနာဟံ တတ္ထ နာမရိ။
ဟူသော ဆယ်ခုမြောက်သော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၁၁၅။ မဟာရာဇ၊ မြတ်သောမင်းကြီး။ တတ္ထ၊ ထိုကမ်းပါးပြတ်၌။ ဇာတဖဏော၊ ပြန့်သောပါးပျဉ်းရှိသော။ ထာမဝါ၊ အားအစွမ်းရှိသော။ ဂိရိသာနုဇော၊ တောင်လျဉ်တောင်ဝှမ်း၌ဖြစ်သော။ နာဂေါ၊ နဂါးမင်းသည်။ ပတနံ၊ ကျသော။ မံ၊ ငါ့ကို။ ဘောဂေဟိ၊ အခွေတို့ဖြင့်။ ပစ္စဂ္ဂဟိ၊ ခံလင့်ပေ၏။ တေန၊ ထို့ကြောင့်။ အဟံ၊ ငါသည်။ တတ္ထ၊ ထိုကမ်းပါးပြတ်၌။ နာမရိ၊ မသေသတည်း။
ထိုစကားကိုကြား၍ ခမည်းတော် ဗြဟ္မဒတ်မင်းကြီးသည်-
ရဇ္ဇံ ကာရေဟိ ဘဒ္ဒန္တေ၊ ကိံ အရညေ ကရိဿသိ။
ဟူသော တဆ့ယ်တခုမြောက်သော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၁၁၆။ ရာဇပုတ္တ၊ မင်းသား။ ဧဟိ၊ လာလှည့်။ တံ၊ သင်ချစ်သားကို။ သကံ ဃရံ၊ မိမိအိမ်သို့။ ပဋိနေဿာမိ၊ တဖန် ငါဆောင်အံ့။ တေ၊ သင်ချစ်သားအား။ ဘဒ္ဒံ၊ ကောင်းခြင်းသည်။ ဟောတု၊ ဖြစ်စေသတည်း။ ရဇ္ဇံ၊ ပြည်ကို။ ကာရေဟိ၊ မင်းပြုလော့။ အရညေ၊ တော၌။ ကိံ ကရိဿသိ၊ အဘယ်ပြုအံ့နည်း။
ထိုနောက်မှ မင်းသားသည်-
ဥဒ္ဓရိတွာ သုခီ အဿ၊ သုခံ ပဿာမိ အတ္တနိ။
ဟူသော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၁၁၇။ မဟာရာဇ၊ မြတ်သောမင်းကြီး။ ဗဠိသံ၊ ငါးမျှားချိတ်ကို။ ဂိလိတွာ၊ မျို၍။ သလောဟိတံ၊ သွေးနှင့်တကွ။ ဥဒ္ဓရေယျ ယထာ၊ အန်သကဲ့သို့။ တထာ၊ ထို့အတူ။ ဥဒ္ဓရိတွာ၊ အန်သည်ရှိသော်။ သုခီ၊ ချမ်းသာခြင်းရှိသည်။ အဿ၊ ဖြစ်ရာ၏။ အတ္တနိ၊ မိမိ၌။ သုခံ၊ ချမ်းသာကို။ ပဿာမိ၊ မြင်၏။
ထိုနောက်မှ ခမည်းတော်မင်းကြီးသည်-
ကိံနု တွံ ဥဗ္ဘတံ ဗြူသိ၊ တံ မေ အက္ခာဟိ ပုစ္ဆိတော။
ဟူသော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၁၁၈။ တာတ၊ ချစ်သား။ တွံ၊ သင်ချစ်သားသည်။ ကိံ၊ အဘယ်ကို။ ဗဠိသံ၊ ငါးမျှားချိတ်ဟူ၍။ ဗြူသိ နု၊ ဆိုသနည်း။ ကိံ၊ အဘယ်ကို။ သလောဟိတံ၊ သွေးနှင့်တကွဟူ၍။ ဗြူ သိ နု၊ ဆိုသနည်း။ ကိံ၊ အဘယ်ကို။ တွံ၊ သင်ချစ်သားသည်။ ဥဗ္ဘတံ၊ နုတ်အန်အပ်၏ဟူ၍။ ဗြူသိ နု၊ ဆိုသနည်း။ ပုစ္ဆိတော၊ မေးအပ်သော သင်ချစ်သားသည်။ မေ၊ ငါခမည်းတော်မင်းအား။ အက္ခာဟိ၊ ကြားဘိလော့။
မင်းသားသည် ထိုအကြောင်းကို ဖြေကြားလိုရကား-
စတ္တာဟံ ဥဗ္ဘတံ ဗြူမိ၊ ဧဝံ ဇာနာဟိ ခတ္တိယ။
ဟူသော ဤ ဂါထာကို ဆို၏။
၁၁၉။ ခတ္တိယ၊ ရေမြေ့အရှင်။ ကာမေ၊ ကာမဂုဏ်တို့ကို။ ဗဠိသံ၊ ငါးမျှားချိတ်ဟူ၍။ အဟံ၊ ငါသည်။ ဗြူမိ၊ ဆို၏။ ဟတ္ထိအဿံ၊ ဆင်မြင်းကို။ သလောဟိတံ၊ သွေးနှင့်တကွဟူ၍။ ဗြူမိ၊ ဆို၏။ အဟံ၊ ငါသည်။ စတ္တံ၊ စွန့်ခြင်းကို။ ဥဗ္ဘတံ၊ နုတ်အန်ခြင်းဟူ၍။ ဗြူမိ၊ ဆို၏။ ဧဝံ၊ ဤသို့။ ဇာနာဟိ၊ သိတော်မူလော့။
ခမည်းတော် ဗြဟ္မဒတ်မင်းကြီးသည် သားတော် ဘုရားလောင်းစကားကို ကြားရလျှင် နှစ်လိုဝမ်းမြောက်ခြင်းသို့ ရောက်သည်ဖြစ်၍ ချစ်သား-ငါသည် အလွန် မိုက်မဲသောကြောင့် မိန်းမစကားကို နာယူ၍ ဤသို့ သဘောရှိသော အကျင့်သီလနှင့်ပြည့်စုံသော သင်ချစ်သား၌ ပြစ်မှားမိ၏။ ငါ့အား အပြစ်ကို သည်းခံပါလော့ဟု ဆို၍ သားတော်ခြေတို့၌ ဝပ်လျက် မြတ်သောမင်းကြီး ထတော်မူလော့၊ ရှင်မင်းကြီး၏ အပြစ်ကို ငါ သည်းခံ၏။ ဤယနေ့မှစ၍ မစုံမစမ်းပြုသည် မဖြစ်လေလင့်ဟု ဆိုသည်ရှိသော် ချစ်သား သင်ချစ်သားသည် အဖ၏ ဥစ္စာဖြစ်သော ထီးဖြူကိုဆောင်း၍ တိုင်းပြည်ကို ဆုံးမသည်ရှိသော် ငါ့အား သည်းခံသည်မည်၏ ဟု ဆို၏။ မြတ်သောမင်းကြီး ငါ့အား မင်းအဖြစ်ဖြင့် အလိုမရှိ၊ ခမည်းတော်မင်းကြီးသည် ရာဇဓံဆယ်ပါးကို မပျက်စေသဖြင့် အဂတိလေးပါးသို့ လိုက်ခြင်းကို စွန့်၍ တရားနှင့်အညီ မင်းပြုတော်မူလော့ဟု ဘုရားလောင်းသည် ခမည်းတော်မင်းကြီးအား အဆုံးအမကို ပေးတော်မူ၏။
ထိုခမည်းတော်မင်းကြီးသည် ငိုကြွေးမြည်တမ်း၍ နေပြည်တော်သို့ ပြန်သွားသည်ရှိသော် ခရီးအကြား၌ မှူးတော် မတ်တော်တို့ကို မေး၏။ ငါသည် အဘယ်သူကို မှီ၍ ဤသို့သဘောရှိသော အကျင့်သီလ ဂုဏ်ကျေးဇူးနှင့်ပြည့်စုံသော သားတော်နှင့် ကွေကွင်းခြင်းသို့ ရောက်တော်မူရသနည်းဟု မေးတော်မူသည်ရှိသော် မြတ်သောမင်းကြီး - မိဖုယားကြီးကိုမှီ၍ ဤသို့ သဘောရှိသော အကျင့်သီလ ဂုဏ်ကျေးဇူးနှင့်ပြည့်စုံသော သားတော်နှင့် ကွေကွင်းခြင်းသို့ ရောက်ရ၏ဟု တင်လျှောက်ကုန်၏။ ဗြဟ္မဒတ်မင်းကြီးသည် ထိုမိဖုယားကြီးကို မိုးမျှော်ကိုင်ယူစေ၍ ခိုးသူချရာ ကမ်းပါးပြတ်၌ ချစေပြီးလျှင် မြို့တော်သို့ဝင်၍ တရားနှင့်အညီ မင်းပြုတော်မူ၏။
ဇာတ်ပေါင်း... သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် ဤဓမ္မဒေသနာကို ဆောင်တော်မူ၍ ရဟန်းတို့ ရှေး၌လည်း စိဉ္စမာဏဝိကာသည် ငါ့ကို စွပ်စွဲသောကြောင့် ကြီးစွာသော ပျက်စီးခြင်းသို့ ရောက်ဘူးပြီဟု မိန့်တော်မူ၍ ရဟန်းတို့ ယခုအခါ၌ စိဉ္စမာဏဝိကာသည် ထိုအခါ၌ မဟာပဒုမမင်းသား မိထွေးတော် မိဖုယားကြီး ဖြစ်ဘူးပြီ၊ ယခုအခါ ဒေဝဒတ်သည် ထိုအခါ မဟာပဒုမ မင်းသား ခမည်းတော် ဗြဟ္မဒတ်မင်း ဖြစ်ဘူးပြီ၊ ယခုအခါ အာနန္ဒာပညာရှိသည် ထိုအခါ နဂါးမင်း ဖြစ်ဘူးပြီ၊ ယခုအခါ သာရိပုတ္တရာသည် ထိုအခါ တောင်စောင့်နတ် ဖြစ်ဘူးပြီ၊ ယခုအခါ ငါဘုရားသည်လျှင် ထိုအခါ မဟာပဒုမမင်းသား ဖြစ်ဘူးပြီဟု ဇာတ်ကို ပေါင်းတော်မူ၏။
မကောင်းမှုမှ၊ အထူးပ၊ ရှောင်က မင်္ဂလာ
ကိုးခုမြောက်သော မဟာပဒုမဇာတ်သည် ပြီး၏။
*****
ဒွါဒသကနိပါတ်
၁၀။ မိတ္တာမိတ္တဇာတ်
မိတ်ဆွေနှင့် ရန်သူတို့၏ လက္ခဏာကို ပြခြင်း
ပစ္စုပ္ပန်ဝတ္ထု... နတ်နှင့်တကွသော လောကကို ဆုံးမတော်မူတတ်သော သဗ္ဗညူမြတ်စွာဘုရားသည်ကာနိ ကမ္မာနိ အစရှိသောဂါထာပုဒ်ဖြင့် တန်ဆာဆင်အပ်သော ဤမိတ္တာမိတ္တဇာတ်ကို ဇေတဝန် ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် ကောသလမင်း၏ အကျိုးစီးပွားကို ကျင့်သော အမတ်ကို အကြောင်းပြု၍ ဟောတော်မူ၏။ ထိုအမတ်သည် ကောသလမင်းအား များသော ကျေးဇူးရှိသည်ဖြစ်သတတ်၊ ထိုအခါ ထိုအမတ်အား ကောသလမင်းကြီးသည် အလွန် မြတ်နိုးခြင်းကို ပြု၏။ ကြွင်းကုန်သော အမတ်တို့သည် အရှင်မင်းကြီး ဤအမည်ရှိသော အမတ်သည် အရှင်မင်းကြီးတို့၏ အကျိုးမဲ့ကိုပြု၏ဟု ဖျက်ကုန်၏။ ကောသလ မင်းကြီးသည် စုံစမ်းသည်ရှိသော် တစုံတခုသောအပြစ်ကို မမြင်သောကြောင့် ငါသည် ဤအမတ်အား တစုံတခုသော အပြစ်ကိုမမြင်၊ အသို့လျှင် ငါသည် ဤအမတ်၏ အဆွေခင်ပွန်းအဖြစ်ကို၎င်း ရန်သူအဖြစ်ကို၎င်း သိခြင်းငှါ တတ်နိုင်အံ့နည်းဟု ကြံ၍ ဤပြဿနာကို ဘုရားသခင်ကိုထား၍ ဘုရားသခင်မှ တပါးသောသူသည် သိခြင်းငှါ မတတ်နိုင်လတ္တံ့၊ ထို့ကြောင့် သွား၍ မေးလျှောက်ကုန်အံ့ဟု နံနက်စာ စားပြီးသော် မြတ်စွာဘုရားသို့ကပ်၍ ဘုန်းတော်ကြီးသော အရှင်ဘုရား လူဖြစ်သောသူသည် မိမိ၏ အဆွေခင်ပွန်းကို၎င်း, ရန်သူကို၎င်း သိခြင်းငှါ အသို့လျှင်တတ်နိုင်ပါအံ့နည်းဟု မေးလျှောက်၏။ ထိုအခါ ကောသလမင်းကြီးကို မြတ်စွာဘုရားသည် မြတ်သောမင်းကြီး ရှေး၌လည်း ပညာရှိတို့သည် ဤပြဿနာကို ကြံ၍ ပညာရှိတို့ကို မေးလျှင် ထိုပညာရှိတို့သည် ဖြေဆိုသည်၏ အစွမ်းဖြင့်သိ၍ ရန်သူကို ကြဉ်ရှောင်လျက် အဆွေခင်ပွန်းတို့ကို မှီဝဲဘူးကုန်ပြီဟု မိန့်တော်မူ၍ ထိုကောသလမင်းကြီးသည် တောင်းပန်အပ်သည်ဖြစ်၍ အတိတ်ကို ဆောင်တော်မူ၏။
အတိတ်ဝတ္ထု... မြတ်သောမင်းကြီး လွန်လေပြီးသောအခါ ဗာရာဏသီပြည်၌ဗြဟ္မဒတ်မင်းသည် မင်းပြုသည်ရှိသော် ဘုရားလောင်းသည် ဗြဟ္မဒတ် မင်း၏ အကျိုးအကြောင်းကို ဆုံးမတတ်သော အမတ်ဖြစ်၏။ ထိုအခါ ဗာရာဏသီမင်း၏ အကျိုးစီးပွားကိုကျင့်သော အမတ်တယောက်ကို ကြွင်းကုန်သော အမတ်တို့သည် ဖျက်ကုန်၏။ ဗြဟ္မဒတ်မင်းသည် ထိုအမတ်၏ အပြစ်ကိုမမြင်၍ အသို့လျှင် ထိုအဆွေခင်ပွန်းအဖြစ်ရန်သူအဖြစ်ကို သိခြင်းငှါ တတ်နိုင်အံ့နည်းဟု ဘုရားအလောင်းကို မေးလိုရကား-
အမိတ္တံ ဇာနေယျ မေဓာဝီ၊ ဒိသွာ သုတွာစ ပဏ္ဍိတော။
ဟူသော ရှေးဦးစွာသော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၁၂၁။ ပဏ္ဍိတ၊ သုခမိန်။ ကုဗ္ဗာနံ၊ ပြုအပ်ကုန်သောသူတို့၏။ ကာနိ ကမ္မာနိ၊ အဘယ်အမှုတို့ကို။ ဒိသွာ စ၊ မြင်၍၎င်း။ သုတွာ စ၊ ကြား၍၎င်း။ မေဓာဝီ၊ ထိုးထွင်း၍သိသော။ ပဏ္ဍိတော၊ ပညာရှိသည်။ အမိတ္တံ၊ ရန်သူကို။ ဇာနေယျ၊ သိရာသနည်း။ ဝိညူ၊ ပညာရှိသည်။ ကထံ၊ အသို့လျှင်။ ပရက္ကမေ၊ လုံ့လပြုရာသနည်း။
ထိုအခါ ထိုမင်းအား ရန်သူ့လက္ခဏာကို ပြောလိုရကား-
စက္ခုနိဿ န ဒဒါတိ၊ ပဋိလောမဉ္စ ဝတ္တတိ။
ဝဏ္ဏကာမေ နိဝါရေတိ၊ အက္ကောသန္တေ ပသံသတိ။
ကမ္မံ တဿ န ဝဏ္ဏေတိ၊ ပညမဿ န ပသံသတိ။
အစ္ဆေရံ ဘောဇနံ လဒ္ဓါ၊ တဿ နုပ္ပဇ္ဇတေ သတိ။
တတော နံ နာနုကမ္ပတိ၊ အဟာသောပိ လဘေယျိတော။
ယေဟိ အမိတ္တံ ဇာနေယျ၊ ဒိသွာ သုတွာစ ပဏ္ဍိတော။
ဟူသော ဤဂါထာတို့ကို ဆို၏။
၁၂၂။ မဟာရာဇ၊ မြတ်သောမင်းကြီး။ နံ၊ ထိုရန်ဘက်ဖြစ်သောသူကို။ ဒိသွာ၊ မြင်၍။ န ဥမှယတေ၊ မပြုံးမရွှင်။ နံ၊ ထိုရန်သူဖြစ်သောသူကို။ န စ ပဋိနန္ဒတိ၊ မနှစ်သက်။ အဿ၊ ထိုရန်ဘက်ဖြစ်သောသူအား။ စက္ခုနိ၊ မျက်စိတို့ကို။ န ဒဒါတိ၊ မပေးမူ၍ မျက်နှာလွှဲ၏။ ပဋိလောမဉ္စ၊ ဆန့်ကျင် ဘက်ကိုလည်း။ ဝတ္တတိ၊ ကျင့်၏။
၁၂၃။ တဿ၊ ထိုရန်ဘက်ဖြစ်သောသူ၏။ အမိတ္တေ၊ ရန်သူတို့ကို။ ဘဇတိ၊ မှီဝဲဆည်းကပ်၏။ တဿ၊ ထိုရန်ဘက်ဖြစ်သောသူ၏။ မိတ္တေ၊ အဆွေခင်ပွန်းကိုကို။ န သေဝတိ၊ မမှီဝဲ မဆည်းကပ်။ ဝဏ္ဏကာမေ၊ ချီးမွမ်းလိုသောသူတို့ကို။ နိဝါရေတိ၊ တားမြစ်၏။ အက္ကောသန္တေ၊ ဆဲရေးလိုသော သူတို့ကို။ ပသံသတိ၊ ချီးမွမ်း၏။
၁၂၄။ တဿ၊ ထိုရန်ဘက်ဖြစ်သောသူအား။ ဂုယှံ၊ လျှို့ဝှက်အပ်သော မိမိစကားကို။ န အက္ခာတိ၊ မကြား။ တဿ၊ ထိုရန်ဘက်ဖြစ်သောသူ၏။ ဂုယှံ၊ လျှို့ဝှက်အပ်သော စကားကို။ န ဂူဟတိ၊ မလျှို့ဝှက်။ တဿ၊ ထိုရန်ဘက်ဖြစ်သောသူ၏။ ကမ္မံ၊ အမှုကို။ န ဝဏ္ဏတိ၊ မချီးမွမ်း။ အဿ၊ ထိုရန်ဘက်ဖြစ်သောသူ၏။ ပညံ၊ ပညာကို။ န ပသံသတိ၊ မချီးမွမ်း။
၁၂၅။ တဿ၊ ထိုရန်သူဖြစ်သောသူ၏။ အဘဝေ၊ စီးပွားချမ်းသာ မပွားခြင်း၌။ နန္ဒတိ၊ နှစ်သက်၏။ တဿ၊ ထိုရန်သူ၏။ ဘဝေ၊ စီးပွားချမ်းသာ ပွားများခြင်း၌။ န နန္ဒတိ၊ မနှစ်သက်။ အစ္ဆေရံ၊ ကောင်းမြတ်သော။ ဘောဇနံ၊ ဘောဇဉ်ကို။ လဒ္ဓါ၊ ရသည်ရှိသော်။ တဿ၊ ထိုရန်ဘက်ဖြစ်သောသူအား။ သတိ၊ ပေးအံ့ဟု အောက်မေ့ခြင်းသည်။ န ဥပ္ပဇ္ဇတေ၊ မဖြစ်။ ဣတော၊ ဤအကြောင်းကြောင့်။ အဟာသောပိ၊ မရွှင်ပျသည်ဖြစ်၍လည်း။ ဒုက္ခံ၊ ဆင်းရဲကို။ လဘေယျ၊ ရရာ၏။ တတော၊ ထိုအကြောင်းမှ။ နံ၊ ထိုရန်ဘက်ဖြစ်သောသူကို။ နာနုကမ္ပတိ၊ မစောင့်ရှောက်။
၁၂၆။ ဣစ္စေတေ သောဠသာကာရာ၊ ဤ တဆယ့်ခြောက်ပါးသော အကြောင်းတို့သည်။ အမိတ္တသ္မိံ၊ ရန်သူဖြစ်သောပုဂ္ဂိုလ်၌။ ပတိဋ္ဌိတာ၊ တည်ကုန်၏။ ယေဟိ၊ အကြင် တဆယ့်ခြောက်ပါးသော အကြောင်းတို့ဖြင့်။ ပတိဋ္ဌိတာ၊ တည်ကုန်၏။ တေဟိ၊ ထိုတဆယ့်ခြောက်ပါးသော အကြောင်းတို့ဖြင့်။ ပဏ္ဍိတော၊ ပညာရှိသည်။ ဒိသွာ စ၊ မြင်၍၎င်း။ သုတွာ စ၊ ကြား၍၎င်း။ အမိတ္တံ၊ ရန်သူကို။ ဇာနေယျ၊ သိရာ၏။
ဤဂါထာတို့ဖြင့် ရန်သူ၏လက္ခဏာကို ဟောပြီး၍ တဖန် အဆွေခင်ပွန်း၏လက္ခဏာကို မေးမြန်းလိုသော မင်းသည်-
မိတ္တံ ဇာနေယျ မေဓာဝီ၊ ဒိသွာ သုတ္တာ စ ပဏ္ဍိတော။
ဟူသော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၁၂၇။ ပဏ္ဍိတ၊ သုခမိန်။ ကုဗ္ဗာနံ၊ ပြုအပ်ကုန်သောသူတို့၏။ ကာနိ ကမ္မာနိ၊ အဘယ်အမှုတို့ကို။ ဒိသွာ စ၊ မြင်၍၎င်း။ သုတွာ စ၊ ကြား၍၎င်း။ မေဓာဝီ၊ ထိုးထွင်း၍ သိသော။ ပဏ္ဍိတော၊ ပညာရှိသည်။ မိတ္တံ၊ အဆွေခင်ပွန်း၏အဖြစ်ကို။ ဇာနေယျ၊ သိရာသနည်း။ ကထံ၊ အဘယ်သို့လျှင်။ ဝိညူ၊ ပညာရှိသည်။ ပရက္ကမေ၊ လုံ့လပြုရာသနည်း။
ဘုရားလောင်းသည် ဤဂါထာဖြင့် အဆွေ ခင်ပွန်းကောင်း၏ လက္ခဏာကို မေးအပ်သော မင်းကြီးအား အဆွေခင်ပွန်းကောင်း၏ လက္ခဏာကို ပြောလိုရကား-
တတော ကေလာယိကော ဟောတိ၊ ဝါစာယ ပဋိနန္ဒတိ။
အက္ကောသန္တေ နိဝါရေတိ၊ ဝဏ္ဏကာမေ ပသံသတိ။
ကမ္မဉ္စ တဿ ဝဏ္ဏေတိ၊ ပညမဿ ပသံသတိ။
အစ္ဆေရံ ဘောဇနံ လဒ္ဓါ၊ တဿ ဥပ္ပဇ္ဇတေ သတိ။
တတော နံ အနုကမ္ပတိ၊ ပဟာသောပိ လဘေယျိတော။
ယေဟိ မိတ္တံ သုဇာနေယျ၊ ဒိသွာ သုတွာ စ ပဏ္ဍိတာ။
ဟူသော ကြွင်းသော ဤဂါထာတို့ကို ဆို၏။
၁၂၈။ မဟာရာဇ၊ မြတ်သောမင်းကြီး။ ပဝုဋ္ဌံ၊ ကွေကွင်းလတ်သော်။ တဿ၊ ထိုအဆွေခင်ပွန်းအား။ သရတိ၊ အောက်မေ့၏။ အာဂတံ၊ လာလတ်သော အဆွေခင်ပွန်းကို။ အဘိနန္ဒတိ၊ အလွန်နှစ်သက်၏။ တတော၊ ထိုအဆွေခင်ပွန်းမှ။ ကေလာယိကော၊ ရွှင်လန်းသဖြင့် အလိုရှိသည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ ဝါစာယ၊ စကားဖြင့်။ ပဋိနန္ဒတိ၊ နှစ်သက်၏။
၁၂၉။ တဿ၊ ထိုအဆွေခင်ပွန်း၏။ မိတ္တေ ဧဝ၊ အဆွေခင်ပွန်းတို့ကိုသာလျှင်။ ဘဇတိ၊ မှီဝဲဆည်းကပ်၏။ တဿ၊ ထိုအဆွေခင်ပွန်း၏။ အမိတ္တေ၊ ရန်သူတို့ကို။ န သေဝတိ၊ မမှီဝဲ မဆည်းကပ်။ အက္ကောသန္တေ၊ အဆွေ ခင်ပွန်းအား ဆဲရေးသောသူတို့ကို။ နိဝါရေတိ၊ တားမြစ်၏။ ဝဏ္ဏကာမေ၊ အဆွေခင်ပွန်း၏ကျေးဇူးကို ဆိုသောသူတို့ကို။ ပသံသတိ၊ ချီးမွမ်း၏။
၁၃၀။ တဿ၊ ထိုအဆွေခင်ပွန်းအား။ ဂုယှဉ္စ၊ မိမိလျှို့ဝှက်အပ်သော စကားကိုလည်း။ အက္ခာတိ၊ ကြားလာ၏။ တသ၊ ထိုအဆွေခင်ပွန်း၏။ ဂုယှဉ္စ၊ လျှို့ဝှက်သော စကားကိုလည်း။ ဂူဟတိ၊ လျှို့ဝှက်၏။ တဿ၊ ထိုအဆွေခင်ပွန်း၏။ ကမ္မဉ္စ၊ အမှုကိုလည်း။ ဝဏ္ဏေတိ၊ ချီးမွမ်း၏။ တဿ၊ ထိုအဆွေခင်ပွန်း၏။ ပညံ၊ ဉာဏ်ပညာကို။ ပသံသတိ၊ ချီးမွမ်း၏။
၁၃၁။ တဿ၊ ထိုအဆွေခင်ပွန်း၏။ ဘဝေ စ၊ စီးပွားခြင်း၌လည်း။ နန္ဒတိ၊ နှစ်သက်၏။ တဿ၊ ထိုအဆွေခင်ပွန်း၏။ အဘဝေ၊ အစီးအပွားမဲ့၌။ န နန္ဒတိ၊ မနှစ်သက်။ အစ္ဆေရံ၊ ကောင်းမြတ်သော။ ဘောဇနံ၊ ဘောဇဉ်ကို။ လဒ္ဓါ၊ ရသည်ရှိသော်။ တဿ၊ ထိုအဆွေခင်ပွန်းအား။ သတိ၊ ပေးအံ့ဟု အောက်မေ့ခြင်းသည်။ ဥပ္ပဇ္ဇတေ၊ ဖြစ်၏။ ဣတော၊ ဤအကြောင်းကြောင့်။ ပဟာသောပိ၊ ရွှင်ခြင်းကိုလည်း။ လဘေယျ၊ ရရာ၏။ တတော၊ ထိုအကြောင်းမှ။ နံ၊ ထိုအဆွေခင်ပွန်းကို။ အနုကမ္ပတိ၊ စောင့်ရှောက်၏။
၁၃၂။ ဣစ္စေတေ သောဠသာကာရာ၊ ဤတဆယ့် ခြောက်ပါးသော အကြောင်းတို့သည်။ မိတ္တသ္မိံ၊ အဆွေခင်ပွန်းကောင်း၌။ သုပတိဋ္ဌိတာ၊ ကောင်းစွာ တည်ကုန်၏။ ယေဟိ၊ အကြင်တဆယ့်ခြောက်ပါးသော အကြောင်းတို့ဖြင့်။ သုပတိဋ္ဌိတာ၊ ကောင်းစွာတည်ကုန်၏။ တေဟိ၊ ထိုတဆယ့်ခြောက်ပါးသော အကြောင်းတို့ဖြင့်။ ပဏ္ဍိတော၊ ပညာရှိသည်။ ဒိသွာ စ၊ မြင်၍၎င်း။ သုတွာ စ၊ ကြား၍၎င်း။ မိတ္တံ၊ အဆွေခင်ပွန်းကောင်းကို။ သုဇာနေယျ၊ ကောင်းစွာ သိရာ၏။
မင်းသည် ဘုရားလောင်း၏စကားဖြင့် ဝမ်းမြောက် ဝမ်းသာသောစိတ် ရှိသည်ဖြစ်၍ ဘုရားလောင်းအား များစွာသော စည်းစိမ်ချမ်းသာကို ပေး၏။
ဇာတ်ပေါင်း... သဗ္ဗညူမြတ်စွာဘုရားသည် ဤဓမ္မဒေသနာကို ဆောင်တော်မူ၍ မြတ်သောမင်းကြီး ဤသို့လျှင် ရှေး၌လည်း ဤပြဿနာသည် ဖြစ်ဘူး၏။ ပညာရှိတို့သည်လည်း ဤပြဿနာကို ဖြေဘူးကုန်ပြီ၊ ဤနှစ်ပါးသော အကြောင်းတို့ဖြင့် အဆွေခင်ပွန်းစစ် ဖြစ်သောသူ ရန်သူဖြစ်သောသူတို့ကို သိအပ်၏ဟု မိန့်တော်မူ၍ မြတ်သောမင်းကြီး- ယခုအခါ အာနန္ဒာသည် ထိုအခါ ဗာရာဏသီမင်းကြီး ဖြစ်ဘူးပြီ၊ ယခုအခါ ငါဘုရားသည်လျှင် ထိုအခါ ဗာရာဏသီမင်း၏ ပညာရှိအမတ် ဖြစ်ဘူးပြီဟု ဇာတ်ကို ပေါင်းတော်မူ၏။
ကျိုးမဲ့ပြုမှု ကိုယ့်ရန်သူ၊ ကျိုးမူလိုလား မိတ်ဆွေထား
ဆယ်ခုမြောက်သော မိတ္တာမိတ္တဇာတ်သည် ပြီး၏။
*****
တေရသကနိပါတ်
၁။ အမ္ဗဇာတ်
ဆရာကိုစွန့်သဖြင့် ပျက်စီးရခြင်းအကြောင်း
ပစ္စုပ္ပန်ဝတ္ထု... နတ်နှင့်တကွသော လောကကို ဆုံးမတော်မူတတ်သော သဗ္ဗညူမြတ်စွာဘုရားသည် အဟာသိ မေ အမ္ဗဖလာနိ ပု ဗ္ဗေ အစရှိသော ဂါထာပုဒ်ဖြင့် တန်ဆာဆင်အပ်သော ဤအမ္ဗဇာတ်ကို ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် ဒေဝဒတ်ကို အကြောင်းပြု၍ ဟောတော်မူ၏။
ထိုစကားကို ချဲ့ဦးအံ့၊ ဒေဝဒတ်သည် ငါကား ဘုရားဖြစ်အံ့၊ ထို့ကြောင့် ရဟန်းဂေါတမသည် ငါ၏ဆရာမဟုတ်၊ ဥပဇ္ဈာယ်လည်း မဟုတ်ဟု ဆရာကိုစွန့်၍ ဈာန်မှယုတ်၏။ သံဃာကိုခွဲ၍ အစဉ်သဖြင့် သာဝတ္ထိပြည်သို့ လာသည်ရှိသော် ဇေတဝန်ကျောင်းတော်အပ၌ မြေသည် ဟင်းလင်းအပြင်ကို ပေးသည်ရှိသော် အဝီစိသို့ ဝင်ရလေ၏။ ထိုအခါ တရားသဘင်၌ ရဟန်းတို့သည် ထိုစကားကို ဖြစ်စေကုန်၏။ ငါ့သျှင်တို့ ဒေဝဒတ်သည် ဆရာကိုစွန့်၍ ကြီးစွာသော ပျက်စီးခြင်းသို့ ရောက်သည်ဖြစ်၍ အဝီစိငရဲကြီး၌ ဖြစ်၏ဟု စကားကို ဖြစ်စေကုန်၏။ မြတ်စွာဘုရားသည် ကြွလာတော်မူလတ်၍ ရဟန်းတို့ ယခုအခါ အဘယ်မည်သောစကားဖြင့် စည်းဝေးကြကုန်သနည်းဟု မေးတော်မူလတ်၍ ဤမည်သောစကားဖြင့် စည်းဝေးပါကုန်၏ဟု နားတော်လျှောက်သည်ရှိသော် ရဟန်းတို့- ယခုအခါ၌သာလျှင် ဒေဝဒတ်သည် ဆရာကိုစွန့်သောကြောင့် ကြီးစွာသော ပျက်စီးခြင်းသို့ ရောက်သည်မဟုတ်သေး၊ ရှေး၌လည်း ဒေဝဒတ်သည် ဆရာကို စွန့်သောကြောင့် ကြီးစွာသော ပျက်စီးခြင်းသို့ ရောက်ဘူးပြီဟု မိန့်တော်မူ၍ အတိတ်ကို ဆောင်တော်မူ၏။
အတိတ်ဝတ္ထု... ရဟန်းတို့ လွန်လေပြီးသောအခါ ဗာရာဏသီပြည်၌ ဗြဟ္မဒတ်မင်းသည် မင်းပြုသည်ရှိသော် ထိုဗြဟ္မဒတ်မင်း၏ ပုရောဟိတ်မျိုးသည် ယဉ်းအနာဖြင့် ပျက်စီးလေ၏။ သားတယောက်သည် နံရံကိုဖောက်၍ ပြေး၏။ ထိုပုရောဟိတ်၏ သားသည် တက္ကသိုလ်ပြည်သို့ သွား၍ ဒိသာပါမောက္ခ ဆရာထံ၌ ဗေဒင်သုံးပုံတို့ကို၎င်း, ဗေဒင်သုံးပုံမှကြွင်းသော အတတ်တို့ကို၎င်း သင်ပြီးလျှင် ဆရာကို ရှိခိုး၍ ထွက်ခဲ့လတ်သော် အရပ်တပါးဖြင့် သွားခြင်းကို သွားအံ့ဟု လှည့်လည်သည်ရှိသော် တခုသော ပစ္စန္တရစ်မြို့သို့ ရောက်၏။ ထိုမြို့ကိုမှီ၍ ကြီးစွာသော ဒွန်းစဏ္ဏားရွာသည် ဖြစ်၏။
ထိုအခါ ဘုရားလောင်းသည် ထိုဒွန်းစဏ္ဍာရွာ၌ နေ၏။ ပညာရှိ၏။ လိမ်မာ၏။ အခါမဲ့ အသီးကို သီးစေနိုင်သော မန္တရားကို တတ်၏။ ထိုဘုရားလောင်းသည် နံနက်ကလျှင် ထမ်းပိုးကိုယူ၍ ထိုရွာမှထွက်ပြီးလျှင် တော၌ သရက်ပင်သို့ ကပ်၍ ခုနစ်လှမ်းအထက်၌ ရပ်လျက် ထိုမန္တရားကို ရွတ်သဖြင့် သရက်ပင်ကို ရေတလက်ဖက်ဖြင့် ဖျန်း၏။ ထိုသရက်ပင်မှ တခဏချင်းလျှင် အရွက်ဟောင်းတို့သည် ကြွေကျကုန်၏။ အရွက်သစ်တို့သည် ပေါက်ကုန်၏။ အပွင့်တို့သည် ပွင့်၍ ကြွေကျကုန်၏။ သရက်သီးတို့သည် တက်၍ တခဏချင်းဖြင့်လျှင် မှည့်ကုန်၍ ချိုကုန်သည် ဩဇာရှိကုန်သည် နတ်သဓာနှင့် တူကုန်သည်ဖြစ်၍ သရက်ပင်မှ ကြွေကျကုန်၏။ ဘုရားလောင်းသည် ထိုသရက်သီးတို့ကို ကောက်၍ အလိုရှိတိုင်း စားပြီးလျှင် ထမ်းပိုးဝန်ကိုပြည့်စေ၍ အိမ်သို့သွား၍ ထိုသရက်သီးတို့ကို ကောက်၍ ရောင်းသဖြင့် သားမယားတို့ကို မွေးကျွေး၏။
ထိုပုဏ္ဏားလုလင်ငယ်သည် အခါမဟုတ်သည်၌ သရက်သီးမှည့်တို့ကိုဆောင်၍ ရောင်းသော ဘုရားလောင်းကို မြင်၍ မချွတ်လျှင် ထိုသရက်သီးမှည့်တို့သည် မန္တရား၏ အာနုဘော်ကြောင့် ဖြစ်သည်ဖြစ်ရာ၏။ ထို့ကြောင့် ဤယောက်ျားကို မှီ၍ အဘိုးများစွာထိုက်သော ဤမန္တရားကို ငါရအံ့ဟု ကြံ၍ ဘုရားလောင်း၏ သရက်သီးတို့ကို ဆောင်သော အမှတ်ကို စုံစမ်းသည်ရှိသော် ဟုတ်မှန်သောအားဖြင့် သိ၍ ဘုရားလောင်းသည် တောမှ မလာမီလျှင် ဘုရားလောင်း၏ အိမ်သို့သွား၍ မသိသကဲ့သို့ပြုလျက် ဘုရားလောင်း မယားကို အရှင်မ ဆရာသည် အဘယ်မှာနည်းဟု မေး၍ တောသို့သွား၏ဟု ဆိုလတ်သော် ဘုရားလောင်းလာခြင်းကို ငံ့လျက်နေ၍ လာလတ်သည်ကိုမြင်လျှင် လက်မှဝန်ကို ကြိုလင့်သဖြင့် ဆောင်ယူ၍ အိမ်၌ထား၏။
ဘုရားလောင်းသည် ထိုလုလင်ကိုကြည့်၍ မယားကို ဆို၏။ ရှင်မ ဤလုလင်သည် မန္တရားအလို့ငှါ လာ၏။ ထိုလုလင်၏လက်၌ မန္တရားသည် မတည်လတ္တံ့၊ ဤလုလင်သည် သူယုတ်မာတည်းဟု ဆို၏။ လုလင်သည်လည်း ငါသည် ဤမန္တရားကို ဆရာအား ကျေးဇူးပြုသည်ဖြစ်၍ ရအံ့ဟု ကြံသဖြင့် ထိုအခါမှစ၍ ဘုရားလောင်း၏အိမ်၌ အလုံးစုံသော ကိစ္စတို့ကို ပြု၏။ ထင်းကို ဆောင်၏။ စပါးကို ထောင်း၏။ ထမင်းကို ချက်၏။ ဒန်ပူ မျက်နှာသစ်ရေ အစရှိသည်တို့ကို ပေး၏။ ခြေကို ဆေး၏။ တနေ့သ၌ ဘုရားလောင်းသည် ထိုလုလင်ကို လုလင် ညောင်စောင်းခြေ၌ အထောက်အခံကို ပေးလော့ဟု ဆိုသည်ရှိသော် တပါးသော အထောက်ခံရာကို မမြင်သောကြောင့် ညဉ့်သုံးယာမ်ပတ်လုံး ပေါင်ပေါ်၌ထား၍ နေ၏။ နောက်အဘို့၌ ဘုရားလောင်း မယားသည် သားကို ဖွား၏။ ထိုဘုရားလောင်းမယား မီးနေသောအခါ၌ အလုံးစုံသော အမှုကြီးငယ်တို့ကို ပြု၏။
ထိုမယားသည် တနေ့သ၌ ဘုရားလောင်းကို ဆို၏။ အရှင်ဤလုလင်သည် အမျိုးနှင့် ပြည့်စုံသည် ဖြစ်လျက် မန္တရားအလို့ငှါ ကျွန်ုပ်တို့၏ အမှုကြီးငယ်ကို ပြု၏။ ထိုလုလင်၏ လက်၌ မန္တရားမတည်သည်ဖြစ်စေ တည်သည်ဖြစ်စေ ထိုလုလင်အား မန္တရားကို ပေးပါလော့ဟု ဆို၏။ ထိုဘုရားလောင်းသည် ကောင်းပြီဟု ဝန်ခံ၍ ထိုလုလင်အား မန္တရားကို ပေးပြီးလျှင် ချစ်သားလုလင် ဤမန္တရားသည် အဘိုးများစွာထိုက်၏။ ဤမန္တရားကို မှီ၍ သင်ချစ်သားအား များစွာသော လာဘ်ပူဇော်သက္ကာရသည် ဖြစ်လတ္တံ့၊ ထို့ကြောင့် မင်းသည်၎င်း, မင်း၏အမတ်သည်၎င်း သင်၏ဆရာ အဘယ်သူနည်းဟု မေးသည်ရှိသော် ငါ၏ဆရာသည် ဒွန်းစဏ္ဍာတည်း၊ ထို့န်းစဏ္ဏားအထံမှ မန္တန်ကို ငါသည် သင်၏ဟု ဆိုခြင်းငှါ ရှက်စနိုး၍ ငါ၏ဆရာကား ပုဏ္ဏားသူကြွယ်တည်းဟု သင်ဆိုအံ့၊ ဤမန္တန်၏ အကျိုးသည် မဖြစ်လတ္တံ့ဟု ဆို၏။
ထိုလုလင်သည် အဘယ်ကြောင့် ဆရာကို လျှို့ဝှက်ရအံ့နည်း၊ တစုံတယောက်သောသူသည် မေးသောအခါ ဆရာတို့ကိုသာလျှင် ဆရာဟူ၍ ပြောဆိုအံ့ဟု ဆို၍ ဆရာဘုရားလောင်းကို ရှိခိုးပြီးလျှင် ဒွန်းစဏ္ဍာရွာမှ ထွက်ခဲ့၍ မန္တရားတို့ကို စုံစမ်းလျက် အစဉ်သဖြင့် ဗာရာဏသီပြည်သို့ ရောက်လျှင် သရက်သီးတို့ကိုရောင်း၍ များစွာသောဥစ္စာကို ရ၏။ ထိုအခါ တနေ့သ၌ မင်း၏ ဥယျာဉ်စောင့်သည် ထိုလုလင်၏လက်မှ သရက်သီးကို ဝယ်၍ မင်းအား ဆက်၏။ မင်းသည် သရက်သီးကိုစား၍ ဥယျာဉ်စောင့် သင်သည် ဤသို့သဘောရှိသော သရက်သီးကို အဘယ်မှရသနည်းဟု မေး၏။ အရှင်မင်းကြီး လုလင်တယောက်သည် အခါမဲ့ သရက်သီးကို ဆောင်ခဲ့၍ ရောင်း၏။ ထိုလုလင်မှ အကျွန်ုပ်သည် ဆောင်အပ်၏ဟု တင်လျှောက်သည်ရှိသော် ထိုသို့တပြီးကား ဤနေ့မှစ၍ ငါတို့နန်းတော်သို့သာ ဆောင်ခဲ့စေလော့ဟု ဆို၏။ ထိုဥယျာဉ်စောင့်သည်လည်း မင်းကြီးဆိုတိုင်း ပြု၏။ လုလင်သည်လည်း ထိုအခါမှစ၍ မင်း၏ နန်းတော်သို့ ဆောင်၏။ ထိုအခါ မင်းသည် ငါ့အား ခစားလော့ဟု ဆိုသည်ရှိသော် မင်ကိုခစားလျက် များစွာသော ဥစ္စာကိုရ၍ အစဉ်သဖြင့် မင်းနှင့် အကျွမ်းဝင်သည် ဖြစ်၏။
ထိုအခါ လုလင်ကို မင်းသည် တနေ့သ၌ မေး၏။ အမောင်လုလင် အမောင်သည် အဘယ်အရပ်မှ အခါမဟုတ်သည်၌ ဤသို့သဘောရှိသော အဆင်းအနံ့အရသာနှင့် ပြည့်စုံသော သရက်သီးတို့ကို ဆောင်ခဲ့သနည်း၊ သင့်အား နဂါးသည်၎င်း, ဂဠုန်သည်၎င်း နတ်သည်၎င်း ပေးသလော၊ ထိုသို့မဟုတ်မူ မန္တရား၏ အာနုဘော်လောဟု မေး၏။ မြတ်သောမင်းကြီး အကျွန်ုပ်အား တစုံတယောက်သောသူသည် မပေး၊ အကျွန်ုပ်၏ ပညာအစွမ်းဖြင့် အကျွန်ုပ်အား အဘိုးများစွာထိုက်သော မန္တရားသည် ရှိ၏။ ထိုမန္တရား၏ အစွမ်းတည်းဟု လျှောက်သည်ရှိသော် ထိုသို့တပြီးကား ငါတို့သည် တနေ့သ၌ သင်၏ မန္တရားအစွမ်းကို ကြည့်လိုကုန်၏ဟု ဆိုသည်ရှိသော် အရှင်မင်းကြီး ကောင်းပြီ၊ ပြပါအံ့ဟု လျှောက်၏။
မင်းသည် တနေ့သ၌ ထိုလုလင်နှင့်တကွ ဥယျာဉ်တော်သို့သွား၍ ပြလော့ဟု ဆို၏။ ထိုလုလင်သည် ကောင်းပြီဟု ဆို၍ သရက်ပင်သို့ သွားပြီးလျှင် ခုနစ်ဘဝါးအထက်၌ ရပ်လျက် မန္တရားကိုရွတ်၍ သရက်ပင်ကို ရေတလက်ဖက်ဖြင့် ဖျန်း၏။ ထိုခဏ၌ သရက်ပင်သည် အောက်၌ ဆိုအပ်သောနည်းဖြင့် အသီးသီး၍ သည်းစွာသော မိုဃ်းကြီးသည် ရွာသကဲ့သို့ သရက်သီးမိုဃ်းသည် ရွာ၏။ လူအများတို့သည် ကောင်းချီးပေး၏။ အဝတ်ပုဆိုး ကြဲခြင်းတို့ကို ဖြစ်စေကုန်၏။ မင်းသည် သရက်သီးကိုစား၍ ထိုလုလင်အား များစွာသော ဥစ္စာကို ပေးတော်မူပြီးလျှင် လုလင် အဘယ်သူသည် သင့်အား ဤသို့သဘောရှိသောအံ့ဘွယ်သရဲဖြစ်သော မန္တရားကို ပေးသနည်း၊ အဘယ်သူ၏ အထံ၌ သင်သည်အံ့ဘွယ်သရဲရှိသော မန္တရားကို သင်သနည်းဟု မေးတော်မူ၏။
လုလင်သည် အကယ်၍ ငါသည် ဒွန်းစဏ္ဍားအထံ၌ သင်၏ဟု ဆိုချေအံ့၊ ရှက်ဘွယ်ဖြစ်လတ္တံ့၊ ထို့ကြောင့် ငါ့ကို ကဲ့ရဲ့လတ္တံ့၊ စင်စစ်သော်ကား မန္တရားသည် နှုတ်တက်ပြီ။ ဤအခါ၌ မပျောက်လတ္တံ့၊ ငါ၏ဆရာသည် ဒိသာပါမောက္ခ ဆရာတည်း၊ ဤသို့ ညွှန်ပြအံ့ဟု ကြံသဖြင့် မုသာဝါဒကို ဆို၍ တက္ကသိုလ်ပြည် ဒိသာပါမောက္ခ ဆရာ့အထံ၌ အကျွန်ုပ်သည် သင်အပ်၏ဟု ဆို၍ ဆရာကိုစွန့်၏။ ထိုသို့ ဆရာကိုစွန့်သော ခဏ၌လျှင် မန္တရားသည် ကွယ်လေ၏။ မင်းသည် ဝမ်းမြောက်ခြင်း ရှိသည်ဖြစ်၍ ထိုလုလင်ကိုယူ၍ နန်းတော်သို့ ဝင်လေ၏။ တနေ့သ၌ သရက်သီးတို့ကို စားအံ့ဟု ဥယျာဉ်တော်သို့ သွားပြီးလျှင် မင်္ဂလာ ကျောက်ဖျာအပြင်၌ နေ၍ လုလင် သရက်သီးတို့ကို ဆောင်ခဲ့လော့ဟု ဆို၏။ ထိုလုလင်သည် ကောင်းပြီဟု သရက်ပင်ကပ်၍ ခုနစ်ဘဝါး အထက်၌ရပ်လျက် မန္တန်ကို ရွတ်အံ့ဟု မန္တန်တို့ကို ဆင်ခြင်သည်ရှိသော် ကွယ်သောအဖြစ်ကိုသိလျှင် ရှက်သည်ဖြစ်၍ ရပ်၏။ မင်းသည် ဤလုလင်သည် ရှေး၌ ပရိသတ်အလယ်၌ သရက်သီးတို့ကို ဆောင်၍ ငါ့အား ပေး၏။ တခဲနက်သော မိုဃ်းကြီးကို ရွာစေသကဲ့သို့ သရက်သီးမိုဃ်းကို ရွာစေ၏။ ယခုမူကား ခက်ထရော် ရှိသည်ဖြစ်၍ ရပ်၏။ အကြောင်းကြား အသို့နည်းဟု ကြံ၍ ထိုလုလင်ကို မေးလိုရကား-
အဏူနိ ထူလာနိ စ ဗြဟ္မစာရိ။
တေဟေဝ မန္တေဟိ န ဒါနိ တုယှံ၊
ဒုမပ္ဖလာ ပါတုဘဝန္တိ ဗြဟ္မေ။
ဟူသော ရှေးဦးစွာသော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၁။ ဗြဟ္မစာရိ၊ မြတ်သောအကျင့်ရှိသော ပုဏ္ဏား။ ပုဗ္ဗေ၊ ရှေး၌။ အဏူနိ ထူလာနိ စ၊ အငယ်အကြီးလည်း ဖြစ်ကုန်သော။ အမ္ဗဖလာနိ၊ သရက်သီးတို့ကို။ မေ၊ ငါ့အား။ အဟာသိ၊ ဆောင်ပြီ။ ဗြဟ္မေ၊ ပုဏ္ဏား။ တုယှံ၊ သင့်အား။ ဒါနိ၊ ယခုအခါ၌။ တေဟေဝ မန္တေဟိ၊ ထိုမန္တရားတို့ဖြင့်သာလျှင်။ ဒုမပ္ဖလာ၊ သရက်သီးတို့သည်။ န ပါတုဘဝန္တိ၊ ထင်ရှားမဖြစ်ကုန်။
ထိုစကားကိုကြား၍ လုလင်သည် ယနေ့ သရက်သီးတို့ကို မပေးနိုင်ပါဟု အကယ်၍ ဆိုချေအံ့၊ မင်းသည် ငါ့အား အမျက်ထွက်လတ္တံ့၊ မုသာဝါဒဖြင့် ကြားအံ့ဟု ကြံ၍ ကြားလျှောက်လိုရကား-
ခဏံ မုဟုတ္တဉ္စ မန္တေ န ပဿံ။
နက္ခတ္တယောဂဉ္စ ခဏဉ္စ လဒ္ဓါ၊
အဒ္ဓါ ဟရိဿမ္ဗဖလံ ပဟူတံ။
ဟူသော နှစ်ခုမြောက်သော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၂။ မဟာရာဇ၊ မြတ်သောမင်းကြီး။ အဟံ၊ အကျွန်ုပ်သည်။ နက္ခတ္တယောဂံ၊ နက္ခတ်၏ယှဉ်ခြင်းကို။ ပဋိမာနယာမိ၊ မျှော်လင့်၏။ မန္တေ၊ မန္တရား၌။ ခဏဉ္စ၊ ခဏကို၎င်း။ မုဟုတ္တဉ္စ၊ မုဟုတ်ကို၎င်း။ န ပဿံ-န ပဿာမိ၊ အကျွန်ုပ် မမြင်။
နက္ခတ္တယောဂဉ္စ၊ နက္ခတ်၏ယှဉ်ခြင်းကို၎င်း။ ခဏဉ္စ၊ ခဏကို၎င်း။ လဒ္ဓါ၊ ရသည်ရှိသော်။ အဒ္ဓါ၊ စင်စစ်။ ပဟူတံ၊ များစွာသော။ အမ္မဖလံ၊ သရက်သီးကို။ ဟရိဿံ၊ ဆောင်ပါအံ့။
မင်းလည်း ဤလုလင်သည် တပါးသောအခါ၌ နက္ခတ်၏ ယှဉ်ခြင်းကို မဆို၊ ဤအကြောင်းကား အသို့နည်းဟု မေးလိုရကား-
ခဏံ မုဟုတ္တံ န ပုရေ အသံသိ။
သယံ ဟရိ အမ္ဗဖလံ ပဟူတံ၊
ဝဏ္ဏေန ဂန္ဓေန ရသေနုပေတံ။
ဒုမပ္ဖလာ ပါတုဘဝန္တိ ဗြဟ္မေ။
သွဇ္ဇ န ပါဒေသိ ဇပ္ပမ္ပိ မန္တံ၊
အယံ သော ကော နာမ တဝဇ္ဇ ဓမ္မော။
ဟူသော ဤနှစ်ဂါထာတို့ကို ဆို၏။
၃။ ဗြဟ္မေ၊ ပုဏ္ဏား။ ပုရေ၊ ရှေး၌။ နက္ခတ္တယောဂံ၊ နက္ခတ်၏ယှဉ်ခြင်းကို။ န အဘာဏိ၊ သင်မဆို။ ပုရေ၊ ရှေး၌။ ခဏံ၊ ခဏကို၎င်း။ မုဟုတ္တံ၊ မုဟုတ်ကို၎င်း။ န အသံသိ၊ သင်မဆို။ ဝဏ္ဏေန၊ အဆင်းနှင့်၎င်း။ ဂန္ဓေန၊ အနံ့နှင့်၎င်း။ ရသေန၊ အရသာနှင့်၎င်း။ ဥပေတံ၊ ပြည့်စုံသော။ ပဟူတံ၊ များစွာသော။ အမ္ဗဖလံ၊ သရက်သီးကို။ သယံ၊ မိမိသည်။ ဟရိ၊ ဆောင်၏။
၄။ ဗြဟ္မေ၊ ပုဏ္ဏား။ တုယှံ၊ သင့်အား။ ပုရေ ဟိ၊ ရှေး၌လျှင်။ မန္တာဘိဇပ္ပေန၊ မန္တန်ကို ရွတ်သဖြင့်။ ဒုမပ္ဖလာ၊ သရက်သီးတို့သည်။ ပါတုဘဝန္တိ၊ ထင်ရှားဖြစ်ကုန်၏။ သော တွံ၊ ထိုသင်သည်။ အဇ္ဇ၊ ယခု။ မန္တံ၊ မန္တရားကို။ ဇပ္ပမ္ပိ၊ ရွတ်ပါသော်လည်း။ န ပါဒေသိ၊ မစွမ်းနိုင်။ အဇ္ဇ၊ ယခု။ တဝ၊ သင်၏။ အယံ သော ဓမ္မော၊ ဤသဘောသည်။ ကော နာမ၊ အသို့ဖြစ်သနည်း။
ထိုစကားကိုကြား၍ လုလင်သည် မင်းကို မုသာဝါဒဖြင့် လှည့်စားခြင်းငှါ မတတ်နိုင်၊ အကယ်၍ ငါသည် ဟုတ်မှန်သောအတိုင်း ဆိုချေသော် ငါ့အား မင်း၏အာဏာကို ပြုရာ၏။ ထိုသို့ပြုစေ ဟုတ်သောသဘောကိုသာလျှင် ဆိုအံ့ဟု ကြံ၍ ဆိုလိုရကား-
ဓမ္မေန မန္တေ ပကတိဉ္စ သံသိ။
မာ စဿ မေ ပုစ္ဆိတော နာမဂေါတ္တံ၊
ဂုယှိတ္ထော အတ္ထံ ဝိဇဟေယျ မန္တော။
မက္ခာဘိဘူတော အလိကံ အဘာဏိံ။
မန္တာ ဣမေ ဗြာဟ္မဏဿာတိ မိစ္ဆာ၊
ပဟီနမန္တော ကပဏော ရုဒါမိ။
ဟူသော ဤနှစ်ဂါထာတို့ကို ဆို၏။
၅။ မဟာရာဇ၊ မြတ်သောမင်းကြီး။ စဏ္ဍာလပုတ္တော၊ ဒွန်းစဏ္ဍာသားသည်။ ဓမ္မေန၊ အကြောင်းသဘောဖြင့်။ မန္တေ၊ မန္တန်တို့ကို။ မမ၊ အကျွန်ုပ်အား။ သမ္ပဒါသိ၊ ပေးပေ၏။ ပကတိဉ္စ၊ မှန်သောသဘောကိုလည်း။ သံသိ၊ ဆိုပေ၏။ ပုစ္ဆိတော၊ မေးအပ်သော သင်သည်။ အဿ-မေ၊ ထိုငါ၏။ နာမဂေါတ္တံ၊ အမည်အမျိုးကို။ မာစ ဂုဟသိ၊ မလျှို့ဝှက်လင့်။ ဂုယှိတ္ထော၊ လျှို့ဝှက်အပ်သော။ မန္တော၊ မန္တရားသည်။ အတ္ထံ၊ အကျိုးစီးပွားကို။ ဝိဇဟေယျ၊ စွန့်ရာ၏။
၆။ သော အဟံ၊ ထိုအကျွန်ုပ်ကို။ ဇနိန္ဒေန၊ အရှင်မင်းမြတ်သည်။ ဇနမှိ၊ လူအများအလယ်၌။ ပုဋ္ဌော၊ မေးတော်မူသည်ရှိသော်။ ဣမေ မန္တာ၊ ဤမန္တရားတို့ကို။ ဗြာဟ္မဏဿ၊ ဒိသာပါမောက္ခ ဆရာပုဏ္ဏား၏။ သန္တိကေ၊ အထံ၌။ ဂဟိတာ၊ သင်အပ်ကုန်၏။ ဣတိ၊ ဤသို့။ မိစ္ဆာ၊ မိုက်မှားသဖြင့်။ မက္ခာဘိဘူတော၊ ကျေးဇူးချေခြင်း နှိပ်စက်အပ်သည်ဖြစ်၍။ အလိကံ၊ မဟုတ်မမှန်သော စကားကို။ အဘာဏိံ၊ ဆိုမိ၏။ ပဟီနမန္တော၊ စွန့်သောမန္တန်ရှိသည်ဖြစ်၍။ ကပဏော၊ အထီးကျန်လျက်။ ရုဒါမိ၊ ငိုရ၏။
ထိုစကားကိုကြား၍ မင်းသည် ဤလုလင်သည် ယုတ်မာသော သဘောရှိ၏။ ဤသို့သဘောရှိသော မြတ်သောမန္တရားကို မကြည့်၊ ထိုစကားသည် မှန်၏။ ဤသို့သဘောရှိသော မြတ်သော မန္တရားကို ရသည်ရှိသော် အမျိုးသည် အသို့ပြုအံ့နည်းဟု အမျက်ထွက်၍ ထိုလုလင်အား ကဲ့ရဲ့လိုရကား-
မဓုံ မဓုတ္ထိကော ဝိန္ဒေ၊ သော ဟိ တဿ ဒုမုတ္တမော။
ယမှာ ဓမ္မံ ဝိဇာနေယျ၊ သော ဟိ တဿ နရုတ္တမော။
ဂလေ ဂဟေတွာ ဂလယာထ ဇမ္မံ။
ယော ဥတ္တမတ္ထံ ကသိရေန လဒ္ဓါ၊
မာနာတိမာနေန ဝိနာသယိတ္ထ။
ဟူသော ဤသုံးဂါထာတို့ကို ဆို၏။
၇။ ဘောန္တော အမစ္စာ၊ အို-အမတ်တို့။ ဧရဏ္ဍာ ဝါ၊ ကြက်ဆူပင်တို့သည်၎င်း။ ပုစိမန္ဒာ ဝါ၊ တမာပင်တို့သည်၎င်း။ အထ၊ ထိုမြို့။ ပါဠိဘဒ္ဒကာ ဝါ၊ တောင်ကသစ်ပင်တို့သည်၎င်း။ သန္တိ၊ ရှိကုန်၏။ မဓုတ္ထိကော၊ များကိုအလိုရှိသော သူသည်။ တေသု၊ ထိုကြက်ဆူပင် စသည်တို့၌။ မဓုံ၊ ပျားကို။ ဝိန္ဒေ၊ ရ၏။ သော ဟိ၊ ထိုပျားရသော သစ်ပင်သာလျှင်။ တဿ၊ ထိုပျားရှာသော သူအား။ ဒုမုတ္တမော၊ သစ်ပင်မြတ်တည်း။
၈။ ခတ္တိယာ စ၊ မင်းတို့သည်၎င်း။ ဗြာဟ္မဏာ စ၊ ပုဏ္ဏားတို့သည်၎င်း။ ဝေဿာ စ၊ သူကြွယ်တို့သည်၎င်း။ သုဒ္ဒါ စ၊ သူဆင်းရဲတို့သည်၎င်း။ စဏ္ဍာလာ စ၊ ဒွန်းစဏ္ဏားတို့သည်၎င်း။ ပုက္ကုသာ၊ ပန်းမှိုက်စွန့် မျိုးတို့သည်၎င်း။ သန္တိ၊ ရှိကုန်၏။ ယမှာ၊ အကြင်သူမှ။ ဓမ္မံ၊ ကာလ၌ယှဉ်သောအကျိုးကို။ ဝိဇာနေယျ၊ သိရာ၏။ သော ဟိ၊ ထို တရားရှိသော သူသည်သာလျှင်။ တဿ၊ ထိုတရားရှာသောသူအား။ နရုတ္တမော၊ သူမြတ်တည်း။
၉။ ဣမဿ၊ ဤသူယုတ်အား။ ဒဏ္ဍဉ္စ၊ ဥစ္စာဒဏ်ကို၎င်း။ ဝဓဉ္စ၊ သတ်ပုတ်ခြင်းကို၎င်း။ ဒတွာ၊ ပေး၍။ ယော ဇမ္မော၊ အကြင်သူယုတ်သည်။ ဥတ္တမတ္ထံ၊ မြတ်သောအကျိုးကို။ ကသိရေန၊ ငြိုငြင်သဖြင့်။ လဒ္ဓါ၊ ရပါလျက်။ မာနာတိမာနေန၊ အလွန်မာန်မူသဖြင့်။ ဝိနာသယိတ္တ၊ ဖျက်ဆီး၏။ ဣမံ ဇမ္မံ၊ ဤသူယုတ်ကို။ ဂလေ၊ လည်၌။ ဂဟေတွာ၊ ကိုင်၍။ ဂလယာထ၊ နှင်ထုတ်ကုန်လော့။
မင်းချင်းယောက်ျားတို့သည် မင်းကြီးဆိုတိုင်း ပြုကုန်၍ သင်သည် ဆရာ့အထံသို့သွား၍ ဆရာကို နှစ်သက်စေသဖြင့်လျှင် အကယ်၍ တဖန် မန္တရားရအံ့၊ ဤအရပ်သို့ လာလှည့်ရာ၏။ အကယ်၍ မရသည်ဖြစ်အံ့၊ ဤအရပ်သို့ မကြည့်လေလင့်ဟု ဆို၍ ထိုသူယုတ်ကို မာန်မာနဟူသော အဆိပ်မရှိသည်ကို ပြုကုန်၏။ ထိုလုလင်သည် ကိုးကွယ်ရာ မင်သည်ဖြစ်၍ ဆရာကိုထား၍ ငါ့အား တပါးသော ကိုးကွယ်ရာ မရှိ၊ ဆရာ့အထံသို့သွား၍ ဆရာကို နှစ်သက်စေပြီးလျှင် တဖန် မန္တန်ကို တောင်းအံ့ဟုကြံ၍ ငိုလျက် ထိုဒွန်းစဏ္ဍာရွာသို့ သွားလေ၏။ ထိုအခါ လာလတ်သော လုလင်ကိုမြင်လျှင် ဘုရားလောင်းသည် မယားကိုခေါ်၍ ရှင်မ မန္တန်မှယုတ်သည်ဖြစ်၍ တဖန် လာလတ်သော ယုတ်သော သဘောရှိသော လုလင်ကို ကြည့်ပါလော့ဟု ဆို၏။ ထိုလုလင်သည် ဘုရားလောင်းသို့ ကပ်ပြီးလျှင် ရှိခိုး၍ တင့်အပ်သောအရပ်၌ နေလတ်သော် အဘယ့်ကြောင့် လာသနည်းဟု မေးလျှင် မုသာဝါဒကိုဆိုသဖြင့် ဆရာကိုစွန့်၍ ကြီးစွာသော ပျက်စီးခြင်းသို့ရောက်၏ဟု ဆို၍ အပြစ်ကို ကြားပြီးလျှင် တဖန် တောင်းပန်လိုရကား-
သောဗ္ဘံ ဂုဟံ နရကံ ပူတိပါဒံ။
ရဇ္ဇူတိ ဝါ အက္ကမေ ကဏှသပ္ပံ၊
အန္ဓော ယထာ ဇောတိံ ပဝိဋ္ဌဟေယျ။
ဧဝံ မံ တွံ ခလိတံ သပည။
ပဟီနမန္တဿ ပုနပ္ပဒါဟိ။
ဟူသော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၁၀။ အာစရိယ၊ ဆရာ။ ပုရိသော၊ ယောက်ျားသည်။ ဣဒံ၊ ဤအရပ်သည်။ သမံ၊ ညီညွတ်၏ ဟူ၍။ မညမာနော၊ ထင်မှတ်သည်ဖြစ်၍။ သောဗ္ဘံ ဝါ၊ ထုံးအိုင်သို့၎င်း။ ဂုဟံ ဝါ၊ လိုဏ်သို့၎င်း။ နရကံ ဝါ၊ ချောက်ကမ်းပါးပြတ်သို့၎င်း။ ပူတိပါဒံ၊ ဆွေးသော သစ်မြစ်ရှိသော တွင်းသို့၎င်း။ ပတေယျ ယထာ၊ ကျသကဲ့သို့၎င်း။ အန္ဓော၊ သူကန်းသည်။ ရဇ္ဇူတိ၊ ကြိုးဟူ၍။ ကဏှသပ္ပံ၊ မြွေဟောက်ကို။ အက္ကမေ ယထာ ဝါ၊ နင်းသကဲ့သို့၎င်း။ ဇောတိံ၊ မီးကို။ ပဝိဋ္ဌဟေယျ ယထာ ဝါ၊ ဝင်သကဲ့သို့၎င်း။ ဧဝံပိ၊ ဤအတူလည်းကောင်းလျှင်။ ခလိတံ၊ ချော်သော။ မံ၊ အကျွန်ုပ်ကို။ ခမိတွာ၊ သည်းခံတော်မူ၍။ သပည၊ ပညာရှိတော်မူသော ဆရာ။ တွံ၊ အရှင်ဆရာသည်။ ပဟီနမန္တဿ၊ မန္တရားမှယုတ်သော အကျွန်ုပ်အား။ ပုနပ္ပဒါဟိ၊ တဖန် ပေးတော်မူပါ။
ထိုအခါ လုလင်ကို ဆရာသည် အမောင် အသို့ဆိုသနည်း။ ထိုစကားသည် မှန်၏။ သူကန်းသည် အမှတ်ပေးသည်ရှိသော် ထုံးအိုင် အစရှိသည်တို့ကို ရှောင်ကြဉ်၏။ ငါသည် ရှေးဦးကလျှင် ဆိုအပ်ပြီ၊ ယခုအခါ အဘယ်အကြောင်းကြောင့် ငါ့အထံသို့ လာသနည်းဟု ဆို၍ အပြစ်တင်သဖြင့် ပယ်လိုရကား-
တွံပိ ဓမ္မေနေဝ ပဋိဂ္ဂဟေသိ။
ပကတိံပိ တေ အတ္တမနော အသံသိံ၊
ဓမ္မေ ပတိဋ္ဌံ န ဇဟေယျ မန္တော။
ယံ ဒုလ္လဘံ အဇ္ဇ မနုဿလောကေ။
ကိဉ္စာပိ လဒ္ဓါ ဇီဝိတုံ အပ္ပပညော၊
ဝိနာသယိ အလိကံ ဘာသမာနော။
မုသာ ဘဏန္တဿ အသညတဿ။
မန္တေ မယံ တာဒိသကေ န ဒေမ၊
ကုတော မန္တာ ဂစ္ဆ မယှံ န ရုစ္စသိ။
ဟူသော ဤသုံးဂါထာတို့ကို ဆို၏။
၁၁။ မာဏဝ၊ လုလင်။ ဓမ္မေန၊ တရားနှင့်အညီ။ မန္တံ၊ မန္တန်ကို။ တဝ၊ သင့်အား။ သမ္ပဒါသိံ၊ ငါပေးပြီ။ တွံပိ၊ သင်သည်လည်း။ ဓမ္မေနေဝ၊ တရားနှင့်အညီသာလျှင်။ ပဋိဂ္ဂဟေသိ၊ ခံယူ၏။ ပကတိံပိ၊ သဘောဖြစ်သောအကျိုးကိုလည်း။ တေ၊ သင့်အား။ အတ္တမနော၊ နှစ်လိုဝမ်းသာ။ အသံသိ၊ ငါပြောပြီ။ ဓမ္မေ၊ တရား၌။ ပတိဋ္ဌံ၊ တည်သောသင့်ကို။ မန္တော၊ မန္တန်သည်။ န ဇဟေယျ၊ မစွန့်ရာ။
၁၂။ အပ္ပပညော၊ ပညာနည်းသော။ ယော၊ အကြင်သူသည်။ ကသိရေန၊ ငြိုငြင်သဖြင့်။ လဒ္ဓံ၊ ရအပ်သော။ အဇ္ဇ၊ ယခု။ မနုဿလောကေ၊ လူ့ပြည်၌။ ဒုလ္လဘံ၊ ရခဲသော။ ဇီဝိတုံ၊ အသက်မွေးခြင်းငှါ။ သမတ္ထံ၊ စွမ်းနိုင်သော။ ဗလမန္တံ၊ ကြီးသော အာနုဘော်ရှိသော မန္တန်ကို။ ယံ-ယေန၊ အကြင်ကြောင့်။ ကိဉ္စာပိ လဒ္ဓါ၊ အကယ်၍ကား ရ၏။ အထ၊ ထိုသို့ ရသော်လည်း။ အလိကံ၊ မမှန်သော စကားကို။ ဘာသမာနော၊ ဆိုသောသူသည်။ မန္တံ၊ မန္တန်ကို။ ဝိနာသယိ၊ ဖျက်ဆီး၏။
၁၃။ ဗာလဿ၊ မိုက်သော။ မူဠှဿ၊ တွေဝေသော။ အကတညုနော၊ သူ့ကျေးဇူးကို မသိသော။ မုသာ၊ မဟုတ်မမှန်သောစကားကို။ ဘဏန္တဿ၊ ဆိုသော။ အသညတဿ၊ ကိုယ်နှုတ်ကို မစောင့်သော။ တေ၊ သင့်အား။ တာဒိသကေ၊ ထိုသို့ အခါခပ်သိမ်း သရက်သီးကို ပေးတတ်ကုန်သော။ မန္တေ၊ မန္တန်တို့ကို။ မယံ၊ ငါတို့သည်။ န ဒေမ၊ မပေးကုန်။ မန္တာ၊ မန္တန်တို့သည်။ ကုတော အတ္ထိ၊ အဘယ်မှာရှိကုန်အံ့နည်း။ ဂစ္ဆ၊ သွားလေ။ မယှံ၊ ငါသည်။ န ရုစ္စသိ၊ မနှစ်သက်နိုင်။
ထိုလုလင်သည် ဤသို့ ဆရာနှင်လိုက်သည်ရှိသော် ငါ့အား အသက်ရှင်သဖြင့် အဘယ်အကျိုးရှိအံ့နည်းဟု ကြံ၍ တောသို့ ဝင်ပြီးလျှင် ကိုးကွယ်ရာမရှိသော သေခြင်းဖြင့် သေ၏။
ဇာတ်ပေါင်း... သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် ဤဓမ္မဒေသနာတော်ကို ဆောင်တော်မူ၍ ရဟန်းတို့ ဤဒေဝဒတ်သည် ယခုအခါ၌သာလျှင် ဆရာကိုစွန့်၍ ကြီးစွာသော ပျက်စီးခြင်းသို့ ရောက်သည်မဟုတ်သေး၊ ရှေး၌လည်း ဒေဝဒတ်သည် ဆရာကိုစွန့်၍ ကြီးစွာသော ပျက်စီးခြင်းသို့ ရောက်ဘူးပြီဟု မိန့်တော်မူ၍ ရဟန်းတို့-ယခုအခါ ဒေဝဒတ်သည် ထိုအခါ သူ့ကျေးဇူးကိုမသိသော လုလင်ဖြစ်ဘူးပြီ၊ ယခုအခါ အာနန္ဒာသည် ထိုအခါ ဗာရာဏသီမင်း ဖြစ်ဘူးပြီ၊ ယခုအခါ ငါဘုရားသည်လျှင် ထိုအခါ ဒွန်းစဏ္ဍာသားဖြစ်ဘူးပြီဟု ဇာတ်ကို ပေါင်းတော်မူ၏။
မသိကျေးဇူး၊ ပညာရူး၏။ ကျေးဇူးသိမှ၊ ပညာရ၏
ရှေးဦးစွာသော အမ္ဗဇာတ်သည် ပြီး၏။
*****
တေရသကနိပါတ်
၂။ ဖန္ဒနဇာတ်
ကြို့ပင်စောင့်နတ်နှင့် ဝံ ရန်ငြိုးဖွဲ့၍ ပျက်စီးခြင်အကြောင်း
ပစ္စုပ္ပန်ဝတ္ထု... နတ်နှင်တကွသော လောကကို ဆုံးမတော်မူတတ်သော သဗ္ဗညူမြတ်စွာဘုရားသည် ကုဓာရိဟတ္ထော ပုရိသော အစရှိသော ဂါထာပုဒ်ဖြင့် တန်ဆာဆင်အပ်သော ဤဖန္ဒနဇာတ်ကို ဇေတဝန် ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် ဆွေတော်မျိုးတော်တို့၏ ခိုက်ရန်ကို အကြောင်း ပြု၍ ဟောတော်မူ၏။
(ပစ္စုပ္ပန်ဝတ္ထုသည် မဟာကုဏာလဇာတ်၌ ထင်စွာဖြစ်လတ္တံ့။ )
အထူးကား ထိုအခါ သဗ္ဗညူမြတ်စွာဘုရားသည် ဆွေတော်မျိုးတော်တို့ကို ခေါ်တော်မူ၍ မြတ်သောမင်းမျိုးတို့ လွန်လေပြီးသောအခါ ဗာရာဏသီပြည်၌ ဗြဟ္မဒတ်မင်းသည် မင်းပြုသည်ရှိသော် ဗာရာဏသီပြည်၌ လက်သမားတို့၏ရွာသည် ရှိ၏။ ထိုရွာ၌ တယောက်သောပုဏ္ဏား လက်သမားသည် တောမှသစ်တို့ကို ဆောင်ပြီးလျှင် ရထားလုပ်၍ အသက်မွေးခြင်းကို ပြု၏။ ထိုအခါ ဟိမဝန္တာတောအရပ်၌ ကြို့ပင်ကြီးသည် ရှိ၏။ ထိုကြို့ပင်ကြီး၌ တခုသော ဝံသည် အစာရှာသဖြင့် လာလတ်၍ ထိုကြို့ပင်ရင်း၌ အိပ်၏။ ထိုအခါ တနေ့သ၌ လေသည် ကြို့ပင်ကိုခတ်သည်ရှိသော် သစ်ကိုင်းခြောက်သည်ကျ၍ ဝံ၏ ကျောက်ကုန်း၌ ဖိမိ၏။ ထိုဝံသည် အတန်ငယ် ကျောက်ကုန်းနာသည်ဖြစ်၍ ကြောက်လန့်တကြားထ၍ ပြေးပြီးလျှင် တဖန်ပြန်လာ၏။ လာသော ခရီးကို ကြည့်လတ်သော် တစုံတခုကိုမျှ မမြင်၍ ငါ့ကို တပါးသော ခြင်္သေ့သည်၎င်း, ကျားသည်၎င်း လိုက်သည်မရှိ၊ ထိုသို့မရှိသည်ဖြစ်လျက် ဤကြို့ပင်၌ဖြစ်သော နတ်သည် ငါ့ကို ဤသစ်ပင်၌ အိပ်သည်ကို သည်းမခံနိုင်ယောင်တကား၊ ထိုသို့ သည်းမခံနိုင်သည်မူလည်း ဖြစ်စေ, သိရလတ္တံ့ဟု အရာမဟုတ်သည်၌ ရန်ငြိုးဖွဲ့သဖြင့် ကြို့ပင်ကို ပုတ်ခတ်၍ နင့်သစ်ပင်၏အရွက်ကို ငါမစား၊ နင့်သစ်ခက်ကို ငါမချိုး၊ ဤသစ်ပင်၌ တပါးသောသားတို့၏ နေသည်ကို နင်သည်းခံနိုင်၏။ ငါတယောက်ကိုမူကား နင် သည်းမခံနိုင်၊ ငါ့အား အဘယ်အပြစ် ရှိသနည်း၊ နှစ်ရက် သုံးရက်မျှ နင် ငံ့လင့်ဦး၊ နင့်သစ်ပင်ကို အမြစ်နှင့်တကွ နုတ်စေ၍ အပိုင်းအပိုင်း ပြတ်စေအံ့ဟု ကြို့ပင်စောင့်နတ်ကို ခြိမ်းချောက်၍ လူတယောက်ကို စုံစမ်းရှာဖွေလျက် သွား၏။
ထိုအခါ ထိုပုဏ္ဏား လက်သမားသည် နှစ်ယောက် သုံးယောက်သော လူတို့ကိုခေါ်၍ လှည်းရထား သစ်တို့၏အလို့ငှါ လှည်းဖြင့် ထိုအရပ်သို့ သွားပြီးလျှင် တခုသောအရပ်၌ လှည်းကိုထား၍ ပဲခွပ်ပုဆိန်ကိုစွဲသဖြင့် သစ်တို့ကို စုံစမ်းလျက် ကြို့ပင်၏အနီးဖြင့် သွား၏။ ဝံသည် ထိုလက်သမားကို မြင်၍ ယနေ့ ငါသည် ရန်သူ၏ ပျက်စီးခြင်းကို မြင်ခြင်းငှါ သင့်၏ဟု ကြံပြီးလျှင် သွား၍ ကြို့ပင်ရင်း၌ ရပ်၏။ လက်သမားသည်လည်း ထိုမှဤမှ ကြည့်၍ ကြို့ပင်၏အနီးဖြင့် သွားလေ၏။ ထိုဝံသည်လည်း အကြင်မျှလောက် ဤလက်သမားသည် မသွားသေး၊ ထိုမျှလောက်လျှင် လက်သမားအား ငါ ပြောအံ့ဟု ကြံ၍ ပြောလိုရကား-
ပုဋ္ဌော မေ သမ္မ အက္ခာဟိ၊ ကိံ ဒါရုံ ဆေတုမိစ္ဆသိ။
ဟူသော ရှေးဦးစွာသော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၁၄။ ကုဓာရိဟတ္ထော၊ ဓားမလက်၌ရှိသော။ ပုရိသော၊ ယောက်ျားသည်။ ဝနံ၊ တောသို့။ ဩဂ္ဂယှ၊ သက်၍။ တိဋ္ဌသိ၊ တည်၏။ သမ္မ၊ အချင်းယောက်ျား။ ပုဋ္ဌော၊ မေးအပ်သော သင်သည်။ မေ၊ ငါ့အား။ အက္ခာဟိ၊ ကြားဘိလော့။ ကိံ ဒါရုံ၊ အဘယ်သစ်ပင်ကို။ ဆေတုံ၊ ဖြတ်ခြင်းငှါ။ ဣစ္ဆသိ၊ အလိုရှိသနည်း။
ထိုလက်သမားသည် ဝံ၏စကားကို ကြား၍ အို-လုလင်တို့အံ့ဘွယ်ရှိစွ၊ ဤနေ့မှ ရှေး၌ ဝံသည် လူစကားကို ပြောဆိုသည်ကို မမြင်စဘူး၊ ဤဝံသည် ရထားလုပ်ခြင်းငှါ လျောက်ပတ်သော သစ်ကို သိသည်ဖြစ်လတ္တံ့ဟုဆို၍ ထိုဝံကို ငါမေးအံ့ဟု ကြံ၍ မေးလိုရကား-
ပုဋ္ဌော မေ သမ္မ အက္ခာဟိ၊ ကိံဒါရု နေမိယာ ဒဠှံ။
ဟူသော နှစ်ခုမြောက်သော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၁၅။ သမ္မ၊ အဆွေ။ ဣဿော၊ ဝံသည်။ သမာနိ စ၊ ညီညွတ်သည်လည်း ဖြစ်ကုန်သော။ ဝိသမာနိ စ၊ မညီညွတ်သည်လည်း ဖြစ်ကုန်သော။ ဝနာနိ၊ တောတို့သို့။ စရသိ၊ သွား၏။ သမ္မ၊ အဆွေ။ ပုဋ္ဌော၊ မေးအပ်သော သင်သည်။ မေ၊ ငါ့အား။ အက္ခာဟိ၊ ကြားဘိလော့။ ကိံ ဒါရု၊ အဘယ်သစ်သည်။ နေမိယာ၊ ရထားအကွပ် အလို့ငှါ။ ဒဠှံ၊ ခိုင်ခံ့သနည်း။
ထိုစကားကိုကြား၍ ဝံသည် ယခုအခါ ငါ၏အလိုသည် အပြီးသို့ ရောက်လတ္တံ့ဟု ကြံ၍ ပြောလိုရကား -
ရုက္ခောဝ ဖန္ဒနော နာမ၊ တံ ဒါရု နေမိယာ ဒဠှံ။
ဟူသော သုံးခုမြောက်သော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၁၆။ သမ္မ၊ အဆွေလက်သမား။ သလော ဝါ၊ ပိတောက်ပင်သည်လည်း။ နေဝ ဒဠှော၊ မခိုင်။ ခဒိရော ဝါ၊ ရှားပင်သည်လည်း။ န ဒဠှော၊ မခိုင်။ အဿကဏ္ဏော ဝါ၊ အင်ကြင်းပင်သည်လည်း။ န ဒဠှော၊ မခိုင်။ ကကုဓော ဝါ၊ ဖောက်ကြံ့ပင်သည်လည်း။ န ဒဠှော၊ မခိုင်။ ဖန္ဒနော နာမ၊ ကြို့ပင်မည်သော။ ရုက္ခော၊ သစ်ပင်သည်။ အတ္ထိ၊ ရှိ၏။ တံဒါရု ဧဝ၊ ထိုကြို့ပင်သစ်သားသည်သာလျှင်။ နေမိယာ၊ လှည်းရထား အကွပ်အလို့ငှာ။ ဒဠှံ၊ ခိုင်ခံ့၏။
ထိုစကားကိုကြား၍ လက်သမားသည် နှစ်လိုဝမ်းသာသည်ဖြစ်၍ ရှေးနေ့တို့၌ တောသို့ဝင်သော ငါ့အား တိရစ္ဆာန်သည် ရထားလုပ်ခြင်းငှါ လျောက်ပတ်သောသစ်ကို မကြားစဘူး၊ ယနေ့မူကား တိရစ္ဆာန်သည် ငါ့အား ရထားလုပ်ခြင်းငှါ လျောက်ပတ်သော သစ်ကို ကြားပေ၏။ ဪ ကောင်းစွဟု ဆို၍ ထိုသစ်ကို ဝံအား မေးလိုရကား-
ပုဋ္ဌော မေ သမ္မ အက္ခာဟိ၊ ယထာ ဇာနေမု ဖန္ဒနံ။
ဟူသော လေးခုမြောက်သော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၁၇။ သမ္မ၊ အဆွေ။ အဿ၊ ထိုကြို့ပင်၏။ ပတ္တာနိ၊ အရွက်တို့သည်။ ကီဒိသာနိ၊ အဘယ်သို့ သဘောရှိကုန်သနည်း။ ခန္ဓော ဝါ ပန၊ ပင်စည်သည်ကား။ ကီဒိသော၊ အဘယ်သို့ ရှိသနည်း။ ယထာ၊ အကြင်အခြင်းဖြင့် ကြားသည်ရှိသော်။ ဖန္ဒနံ၊ ကြို့ပင်ကို။ မယံ၊ ငါတို့သည်။ ဇာနေမု၊ သိရကုန်၏။ တထာ၊ ထိုအခြင်းဖြင့်။ ပုဋ္ဌော၊ မေးအပ်သောသင်သည်။ မေ၊ ငါ့အား။ အက္ခာဟိ၊ ကြားဘိလော့။
ထိုအခါ ဝံသည် လက်သမားတို့အား ကြားလိုရကား-
သော ရုက္ခာ ဖန္ဒနော နာမ၊ ယဿ မူလေ သွာဟံ ဌိတော။
သဗ္ဗဿ တေ ကမ္မနိယော၊ အယံ ဟေဿတိ ဖန္ဒနော။
ဟူသော ဤနှစ်ဂါထာတို့ကို ဆို၏။
၁၈။ ယဿ၊ အကြင်ပင်၏။ သာခါ၊ အခက်တို့သည်။ ပလမ္ဗန္တိ၊ တွဲလျားကျကုန်၏။ နမန္တိ၊ အကိုင်းအခက်တို့သည် ညွတ်ကုန်၏။ သာခါ၊ အခက်တို့သည်။ န စ ဘဉ္ဇရေ၊ မကျိုးကုန်။ ယဿ၊ အကြင်သစ်ပင်၏။ မူလေ၊ အရင်း၌။ သွာဟံ-သောအဟံ၊ ထိုငါသည်။ ဌိတော၊ တည်၏။ သော ရုက္ခော၊ ထိုငါတည်သော သစ်ပင်သည်။ ဖန္ဒနော နာမ၊ ကြို့ပင်မည်၏။
၁၉။ အရာနံ၊ အကန့်တို့၏၎င်း။ စက္ကနာဘီနံ၊ ရထားလှည်းဘီး ပုံတောင်းတို့၏၎င်း။ ဤသာနေမိ ရထဿ စ၊ ဝက်စွယ်အကွပ်ရထား၏၎င်း။ တေ၊ သင်၏။ သဗ္ဗဿ၊ အလုံးစုံသော ရထားအား။ အယံ ဖန္ဒနော၊ ဤကြို့ပင်သည်။ ကမ္မနိယော၊ အမှု၌ ခံ့သည်။ ဟေဿတိ၊ ဖြစ်လတ္တံ့။
ထိုဝံသည် ဤသို့ လက်သမားအား ကြားပြီးလျှင် နှစ်သက်သော စိတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ ခရီးတကြောင်းဖြင့် သွားလေ၏။ လက်သမားသည်လည်း ကြို့ပင်ကို ဖြတ်အံ့သောငှါ အားထုတ်၏။ ကြို့ပင်စောင့်နတ်သည် ကြံ၏။ ငါသည် ထိုဝံ၏အပေါ်၌ တစုံတခုကိုမျှ မချ၊ ဤဝံသည် အရာမဟုတ်သည်၌ ရန်ငြိုးဖွဲ့၍ ငါ့ဗိမာန်ကို ဖျက်ဆီး၏။ တခုသော ဥပါယ်တမျဉ်ဖြင့် ဤဝံအား ဤလက်သမားကိုပင်လျှင် ဖျက်ဆီးစေအံ့ဟု ကြံ၏။ ကြံပြီးလျှင် တောလုပ်သော ယောက်ျားအသွင် ဖန်ဆင်း၍ လက်သမားအထံသို့ လာလတ်၍ မေး၏။
အို-ယောက်ျား သင်သည် နှစ်သက်ဘွယ်သော ဤသစ်ပင်ကို ရံ၏။ ဤသစ်ပင်ကို ဖြတ်၍ အသို့ပြုအံ့နည်းဟု မေး၏။ ရထားအကွပ်ကို ပြုအံ့ဟု ဆိုသည်ရှိသော် ဤသစ်ပင်ဖြင့် ရထားဖြစ်လတ္တံ့ဟု အဘယ်သူ သင့်အား ကြားသနည်းဟု မေး၏။ ဝံတခုသည် ကြား၏ဟု ဆိုသည်ရှိသော် ကောင်းစွာ ကြားပေ၏။ ဤကြို့ပင်ဖြင့် လှည်းရထားသည် အလွန်ကောင်းသည်ဖြစ်လတ္တံ့၊ ထိုထက် ဝံရေကိုခွဲ၍ လက်လေးသစ် အတိုင်းအရှည်ရှိသော အရပ်၌ သံပြားပတ်သကဲ့သို့ အကွပ်ဝန်းကို ရစ်သည်ရှိသော် အကွပ်သည်လည်း အလွန် ခိုင်သည်ဖြစ်လတ္တံ့၊ များစွာသော ရထားအဘိုးဥစ္စာကိုလည်း ရလတ္တံ့ဟု ဆို၏။ ဝံရေကို အဘယ်မှာရအံ့နည်းဟု မေးသည်ရှိသော် သင်သည် မလိမ်မာသည် ဖြစ်၏။ ဤကြို့ပင်သည် တော၌တည်သေး၏။ မပြေးလတ္တံ့၊ အကြင်ဝံသည် သင့်အား သစ်ပင်ကို ကြား၏။ ထိုဝံ၏ အထံသို့ သင်သွား၍ အချင်းဝံ- သင်ပြအပ်သော သစ်ပင်ကို အဘယ်အရပ်၌ ဖြတ်ရအံ့နည်းဟု လှည့်စား၍ ဆောင်လော့၊ ထိုသို့ဆောင်ပြီးသော် ယုံမှားမရှိ ဤအရပ်၌၎င်း ဤအရာ၌၎င်း ဖြတ်လော့ဟု နှုတ်သီးဖျားကို ခတ်၍ကြားသော ထိုဝ့ကို ထက်လှစွာသော ပုဆိန်ကြီးဖြင့် ဖြတ်၍ အသက်ကုန်ခြင်းသို့ ရောက်စေပြီးလျှင် ဝံရေကိုယူ၍ ကောင်းမြတ်သော အသားကိုစား၍ ကြို့ပင်ကို ဖြတ်လော့ ဟု ရန်ကိုဖြစ်စေ၏။
ထိုအကြောင်းကို ထင်ပြတော်မူလိုသော သဗ္ဗညူမြတ်စွာဘုရားသည်-
မယှမ္ပိ ဝစနံ အတ္ထိ၊ ဘာရဒွါဇ သုဏောဟိ မေ။
တေန နေမိံ ပသာရေဟိ၊ ဧဝံ ဒဠှတရံ သိယာ။
ဇာတာနဉ္စ အဇာတာနံ၊ ဤသာနံ ရုက္ခ မာဝဟိ။
ဟူသော ဤသုံးဂါထာတို့ကို ဟောတော်မူ၏။
၂၀။ မဟာရာဇာ၊ မြတ်သောမင်းမျိုးတို့။ ဖန္ဒန ရုက္ခောပိဒေဝတာ၊ ကြို့ပင်စောင့် နတ်သည်လည်း။ ဣတိ၊ ဤသို့။ အဇ္ဈဘာသထ၊ ဆိုလေ၏။ ဘာရဒွါဇ၊ ဘာရဒွါဇအနွယ်ဖြစ်သော ပုဏ္ဏား။ မေ၊ ငါ၏။ ဝစနံ၊ ကို။ သုဏောဟိ၊ နာလော့။ မယှမ္ပိ၊ ငါ့အားလည်း။ ဝစနံ၊ စကားဆိုဘွယ်သည်။ အတ္ထိ၊ ရှိ၏။
၂၁။ ဣမဿ၊ ဤဝံ၏။ စမ္မံ၊ အရေကို။ ဥပခန္ဓမှာ၊ အပိုင်ပိုင်း။ စတုရင်္ဂုလံ၊ လက်လေးသစ်။ ဥက္ကစ္စ၊ ဖြတ်၍။ တေန၊ ထိုဝံရေဖြင့်။ နေမိံ၊ လှည်းရထားအကွပ်ကို။ ပသာရေဟိ၊ ကြက်လော့။ ဧဝံ၊ ဤသို့ ဝံရေကို ကြက်သည်ရှိသော်။ ဒဠှတရံ၊ အလွန်ခိုင်သည်။ သိယာ၊ ဖြစ်ရာ၏။
၂၂။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဖန္ဒန ရုက္ခောပိ၊ ကြို့ပင်စောင့်နတ်သည်လည်း။ တာဝဒေ၊ ထိုခဏ၌။ ဝေရံ၊ ရန်ကို။ အပ္ပေတိ၊ ဖြစ်စေ၏။ ဇာတာနဉ္စ၊ ဖြစ်ပြီးသည်လည်း ဖြစ်ကုန်သော။ အဇာတာနံ၊ မဖြစ်သေးသည်လည်း ဖြစ်ကုန်သော။ ဤသာနံ၊ ဝက်စွယ်တို့၏။ အတ္ထာယ၊ အကျိုးငှာ။ ရုက္ခံ၊ သစ်ပင်ကို။ အာဝဟိ၊ သင် ဆောင်လေလော့။
လက်သမားသည် ကြို့ပင်စောင့်နတ်စကားကို ကြား၍ ဪအံ့ဘွယ်ရှိစွ၊ ယနေ့ ငါ့အား မင်္ဂလာရှိသောနေ့တည်းဟု ဆို၍ ဝံကိုသတ်ပြီးလျှင် ကြို့ပင်ကိုဖြတ်၍ သွားလေ၏။ ထိုအကြောင်းကို ထင်ရှားပြတော်မူလိုသော မြတ်စွာဘုရားသည်-
အညမညံ ဝိဝါဒေန၊ အညမညမဃာတယုံ။
မယူရနစ္စံ နစ္စန္တိ၊ ယထာ တေ ဣဿ ဖန္ဒနာ။
သမ္မောဒထ မာဝိဝဒထ၊ မာဟောထ ဣဿ ဖန္ဒနာ။
သာမဂျရတော ဓမ္မဋ္ဌော၊ ယောဂက္ခေမာ န ဓံသတိ။
ဟူသော ဤလေးဂါထာတို့ကို ဟောတော်မူ၏။
၂၃။ မဟာရာဇာ၊ မြတ်သောမင်းမျို့တို့။ ဣစ္စေဝံ-ဣတိဧဝံ၊ ဤသို့လျှင်။ ဖန္ဒနော၊ ကြို့ပင်စောင့်နတ်သည်။ ဣဿံ၊ ဝံကို။ ဣဿာ စ ပန၊ ဝံသည်လည်း။ ဖန္ဒနံ၊ ကြို့ပင်စောင့်နတ်ကို။ အညမညံ၊ အချင်းချင်း။ ဝိဝါဒေန၊ ခိုက်ရန်ပြုကြသဖြင့်။ အညမညံ၊ အချင်းချင်း။ အဃာတယုံ၊ သတ်ကုန်၏။
၂၄။ တေ ဣဿဖန္ဒနာ ယထာ၊ ထိုဝံနှင့် ကြို့ပင်စောင့်နတ်တို့ကဲ့သို့။ ဧဝမေဝ၊ ဤအတူလျှင်။ မနုဿာနံ၊ လူတို့၏။ ဝါ၊ လူတို့အား။ ယတ္ထ၊ အကြင်အရပ်၌။ ဝိဝါဒေါ၊ ငြင်းခုံခြင်းခိုက်ရန်သည်။ ဇာယတိ၊ ဖြစ်၏။ တတ္ထ၊ ထိုအရပ်၌။ မယူရ နစ္စံ၊ ဥဒေါင်းကဲ့သို့ ကခြင်းကို။ နစ္စန္တိ၊ ကသည် မည်ကုန်၏။
၂၅။ မဟာရာဇာ၊ မင်းမြတ်တို့။ တံတေန၊ ထို့ကြောင့်။ ဝေါ၊ သင်မင်းမြတ်တို့အား။ အဟံ၊ ငါသည်။ ဝဒါမိ၊ ဟောအံ့။ တေ၊ သင်မင်းမြတ်တို့အား။ ဘဒ္ဒံ၊ ကောင်းခြင်းသည်။ ဟောတု၊ ဖြစ်စေသတည်း။ ဧတ္ထ၊ ဤအရပ်၌။ ယာဝန္တာ၊ အကြင်မျှလောက်ကုန်သော။ သမာဂတာ၊ အညီအညွတ် လာကုန်သော မင်းတို့သည်။ သမ္မောဒထ၊ ဝမ်းမြောက်ကြကုန်။ မာ ဝိဝဒထ၊ ခိုက်ရန် မဖြစ်ကြကုန်လင့်။ ဣဿဖန္ဒနာ၊ ဝံနှင့်ကြို ပင်စောင့်နတ်တို့ကဲ့သို့။ မာ ဟောထ၊ မဖြစ်ကြကုန်လင့်။
၂၆။ ဟောရာဇာ၊ မင်းမြတ်တို့။ တုမှေ၊ သင်မင်းမြတ်တို့သည်။ သာမဂျမေဝ၊ ညီညွတ်သည်၏ အဖြစ်ကိုသာလျှင်။ သိက္ခေထ၊ ကျင့်ကြကုန်လော့။ ဧတံ၊ ထိုသို့ ညီညွတ်သည်၏ အဖြစ်ကို။ ဗုဒ္ဓေဟိ၊ မြတ်စွာဘုရားတို့သည်။ ပသံသိတံ၊ ချီးမွမ်းတော်မူအပ်၏။ သာမဂျရတော၊ ညီညွတ်သည်၏ အဖြစ်၌ မွေ့လျော်သော။ ဓမ္မဋ္ဌော၊ သုစရိုက်တရား၌ တည်သောသူသည်။ ယောဂက္ခေမာ၊ ယောဂလေးပါးတို့၏ ကုန်ရာ နိဗ္ဗာန်မှ။ န ဓံသတိ၊ မယုတ်။
သာကီဝင်မင်းတို့သည် မြတ်စွာဘုရား၏ တရားတော်ကို နာရ၍ ညီညွတ်သင့်တင့်ကြသည် ဖြစ်ကုန်၏။
ဇာတ်ပေါင်း... သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် ဤဓမ္မဒေသနာတော်ကို ဆောင်တော်မူ၍ မင်းမြတ်တို့ ယခုအခါ ငါဘုရားသည်လျှင် ထိုအကြောင်းကို သိ၍ ထိုတောအုပ်၌နေသော နတ်ဖြစ်ဘူးပြီဟု ဇာတ်ကို ပေါင်းတော်မူ၏။
ခိုက်ရန်ပျိုးခဲ့၊ ရန်ငြိုးဖွဲ့၊ ကျိုးမဲ့ပျက်စီးမည်
နှစ်ခုမြောက်သော ဖန္ဒနဇာတ်သည် ပြီး၏။
*****
တေရသကနိပါတ်
၃။ ဇဝနဟံသဇာတ်
အာယုသင်္ခါရတို့၏ လျင်မြန်စွာဖြစ်ခြင်း ပျက်ခြင်းအကြောင်း
ပစ္စုပ္ပန်ဝတ္ထု... နတ်နှင့်တကွသော လောကကို ဆုံးမတော်မူတတ်သော သဗ္ဗညူမြတ်စွာဘုရားသည် ဣဓေဝ ဟံသ နိပတ အစရှိသော ဂါထာပုဒ်ဖြင့် တန်ဆာဆင်အပ်သော ဤဇဝနဟံသဇာတ်ကို ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် ဒဠှဓမ္မဓနုဂ္ဂဟသတ္တန်ကို အကြောင်းပြု၍ ဟောတော်မူ၏။
ထိုစကားကို ချဲ့ဦးအံ့။ သဗ္ဗညူ မြတ်ဘုရားသည် ရဟန်းတို့ ဥပမာမည်သည်ကား ခိုင်ခံ့သော သဘောရှိကုန်သော ကောင်းစွာ သင်အပ်ပြီးသော အတတ်ရှိကုန်သော လေးလက်စွဲကုန်သော လေးအတတ်ကို တတ်ကုန်ပြီးသော လေးယောက်ကုန်သော လေးသမားတို့သည် အရပ်လေးမျက်နှာတို့၌ တည်သည် ဖြစ်ကုန်ရာ၏။ ထိုသို့တည်ရာ၌ တယောက်သော ယောက်ျားသည် ငါသည် လေးယောက်ကုန်သော ခိုင်ခံ့သော လေးရှိကုန်သော ကောင်းစွာ သင်အပ်ပြီးသော အတတ်ရှိကုန်သော လေးလက်စွဲကုန်သော လေးအတတ်ကို တတ်ကုန်ပြီးသော ဤလေးသမားတို့သည် အရပ်လေးမျက်နှာသို့ ပစ်အပ်သော မြားတို့သည် မြေသို့မကျကုန်မီ ယူ၍လာအံ့ဟု လာရာ၏ ရဟန်းတို့ သင်တို့သည် ထိုယောက်ျားကို အသို့အောက်မေ့ကုန်အံ့နည်း၊ လျင်မြန်စွာ ပြေးသွားနိုင်သော ယောက်ျားသည် လွန်မြတ်သော လျင်ခြင်းနှင့် ပြည့်စုံ၏ဟု ဆိုခြင်းငှါ သင့်မည်လောဟု မိန့်တော်မူသည်ရှိသော် အရှင်ဘုရား- လျင်ခြင်းနှင့် ပြည့်စုံ၏ဟု ဆိုခြင်းငှါ သင့်ပါ၏ဟု နားတော် ပျောက်ကုန်၏။ ရဟန်းတို့ အကြင်အခြင်းဖြင့် ထိုယောက်ျား၏ လျင်ခြင်းသည် ရှိ၏။ အကြင်အခြင်းဖြင့် လ, နေတို့၏ လျင်ခြင်းသည် ထိုမြှားလေးစင်းကို ဖမ်းနိုင်သော ယောက်ျားထက် အလွန်လျင်မြန်၏။ ရဟန်းတို့ အကြင်အခြင်းဖြင့် ထိုယောက်ျား၏ လျင်မြန်ခြင်းသည်၎င်း အကြင်အခြင်းဖြင့် လ, နေတို့၏ လျင်မြန်ခြင်းသည်၎င်း ရှိ၏။ အကြင်အခြင်းဖြင့်လည်း နတ်တို့သည် လ, နေတို့၏ရှေ့မှ ပြေးကုန်၏။ ထိုလနေ့တို့၏ရှေ့မှ ပြေးကုန်သော နတ်တို့၏ လျင်ခြင်းသည် ထိုလနေတို့၏ လျင်မြန်ခြင်းထက် အလွန်လျင်မြန်၏။ ရဟန်းတို့ အကြင်အခြင်းဖြင့်လည်း ထိုယောက်ျား၏ လျင်ခြင်းသည်၎င်း အကြင်အခြင်းဖြင့် လ, နေတို့၏ လျင်ခြင်းသည်၎င်း, အကြင်အခြင်းဖြင့် ထိုလနေတို့၏ရှေ့မှ ပြေးသော နတ်တို့၏ လျင်ခြင်းသည်၎င်း ရှိ၏။ ထိုယောက်ျား, လ နေ, နတ်တို့၏ လျင်ခြင်းထက်လည်း အာယုသင်္ခါရတို့သည် အလွန်တရာသာ၍ လျင်မြန်ကုန်သည်ဖြစ်၍ ကုန်တတ်ကုန်၏။ ရဟန်းတို့ ထို့ကြောင့်လျှင် ဤငါဘုရားသာသနာတော်၌ မမေ့မလျော့ကုန်သည်ဖြစ်၍ နေကုန်အံ့ဟု ကျင့်အပ်၏။ ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် သင် ရဟန်းအပေါင်းတို့သည် ကျင့်အပ်၏ဟု ဤဒဠဓမ္မဓနုဂ္ဂဟသုတ်ကို ဟောတော်မူသော နေ့မှ နှစ်ရက်မြောက်သောနေ့၌ ရဟန်းတို့သည် တရားသဘင်၌ စကားကို ဖြစ်စေကုန်၏။
ငါ့သျှင်တို့ သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် ဘုရားအရာ၌ တည်တော်မူ၍ ဤသတ္တဝါတို့၏ အာယုသင်္ခါရတို့ကို အားနည်းသည်တို့ကို ပြု၍ ပြတော်မူလျက် ပုထုဇဉ်ရဟန်းတို့ကို အလွန်လျှင် ပြင်းစွာ ထိတ်လန့်ခြင်းသို့ ရောက်စေတော်မူ၏။ ဘုရားသခင်တို့၏ အားတော်မည်သည်ကားအံ့ဘွယ်ရှိ၏ ဟု စကားကို ဖြစ်စေကုန်၏။ သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် လာတော်မူလတ်၍ ရဟန်းတို့ ယခုအခါ အဘယ်မည်သော စကားဖြင့် စည်းဝေးကြကုန်သနည်းဟု မေးတော်မူလတ်၍ ဤမည်သောစကားဖြင့် စည်းဝေးပါကုန်၏ဟု နားတော်လျှောက်သည်ရှိသော် ရဟန်းတို့ ယခုအခါ ငါဘုရားသည် အလုံးစုံသောတရားကို သိတော်မူသော သဗ္ဗညူအဖြစ်သို့ ရောက်တော်မူသည်ဖြစ်၍ အာယုသင်္ခါရတို့၏ အားနည်းသောအဖြစ်ကို ပြတော်မူ၍ ရဟန်းတို့ကို ထိတ်လန့်စေ၍ တရားကို ဟောတော်မူခြင်းသည်အံ့ဘွယ်မရှိသေး၊ ထိုစကားသည် မှန်၏။ ငါဘုရားသည် ရှေး၌ အဟိတ်ပဋိသန္ဓေနေသော ဟင်္သာအမျိုး၌ ဖြစ်သော်လည်း အာယုသင်္ခါရတို့၏ အားနည်းသော အဖြစ်တို့ကို ပြသဖြင့် ဗာရာဏသီပြည့်ရှင်မင်းကို အစပြု၍ အလုံးစုံသော မင်းပရိသတ်တို့ကို ထိတ်လန့်စေ၍ တရားဟောတော်မူဘူးပြီဟု မိန့်တော်မူ၍ အတိတ်ကို ဆောင်တော်မူ၏။
အတိတ်ဝတ္ထု... ရဟန်းတို့ လွန်လေပြီးသောအခါ ဗာရာဏသီပြည်၌ ဗြဟ္မဒတ်မင်းသည် မင်းပြုသည်ရှိသော် ဘုရားလောင်းသည် ဇဝနဟင်္သာမျိုး၌ဖြစ်၍ ဟင်္သာကိုးသောင်း ခြံရံလျက် စိတ္တကုဋ်တောင်၌ နေ၏။ ထိုဘုရားလောင်းသည် တနေ့သ၌ ဇမ္ဗူဒီပါကျွန်းအပြင်ဝယ် တခုသောအိုင်၌ မိမိအခြံအရံ ပရိသတ်နှင့်တကွ အလိုလိုရောက်သော သလေးကိုစားပြီးလျှင် ကောင်းကင်ပြင်၌ ရွှေပြားကို ဖြန့်သကဲ့သို့ များစွာသော အခြံအရံဖြင့် ဗာရာဏသီမြို့၏ အထက်အဘို့ဖြင့် ဖြည်းညှင်းသာယာစွာ တင့်တယ်စံပယ်သော သွားခြင်းဖြင့် စိတ္တကုဋ်တောင်သို့သွား၏။ ထိုသို့ သွားသောအခါ ဘုရားလောင်းကို ဗာရာဏသီမင်းသည် မြင်၍ ဤဟင်္သာသည်လည်း ငါကဲ့သို့ မင်းဖြစ်ရာ၏ဟု အမတ်တို့အား ဆို၍ ထိုဘုရားလောင်း၌ ချစ်ခြင်းကို ဖြစ်စေသဖြင့် ပန်း နံ့သာပျောင်းတို့ကို ကိုင်၍ ဘုရားလောင်းကို ကြည့်လျက် အလုံးစုံသော တီးမှုတ်မျိုးတို့ကို တီးမှုတ်စေ၏။
ဘုရားလောင်း ဇဝနဟင်္သာမင်းသည် မိမိအား ပူဇော် သက္ကာရပြုသည်ကိုမြင်၍ အခြံအရံဖြစ်သော ဟင်္သာတို့ကို မေး၏။ အမောင်တို့ မင်းမည်သည်ကား ဤသို့သဘောရှိသော ပူဇော် သက္ကာရကိုပြုသည်ရှိသော် အဘယ်ကို တောင့်တသနည်းဟု မေး၏။ အရှင်မင်းကြီးတို့နှင့် တကွ မိတ်ဖွဲ့ခြင်းကို တောင့်တပါ၏ဟု တင်လျှောက်ကုန်လတ်သော် အမောင်တို့ ထိုသို့တပြီးကား ငါတို့နှင့်တကွ မိတ်ဖွဲ့ခြင်းသည် ဖြစ်စေလော့ဟု ဗာရာဏသီမင်းနှင့်တကွ မိတ်ဖွဲ့ခြင်းကိုပြု၍ သွားလေ၏။ ထိုအခါ တနေ့သ၌ ဗာရာဏသီမင်းကြီးသည် ဥယျာဉ်တော်သို့ ထွက်သောအခါ အနဝတတ်အိုင်သို့ သွား၍ အတောင်တဘက်ဖြင့် ရေကို ယူ၍ အတောင်တဘက်ဖြင့် စန္ဒကူးနံ့သာမှုန့်ကိုယူ၍ ဗာရာဏသီမင်းကို အနဝတတ် အိုင်ရေဖြင့် ရေချိုးပြီးလျှင် စန္ဒကူးနံ့သာမှုန့်ဖြင့် ကြဲ၍ လူများမြင်စဉ်လျင် အခြံအရံနှင့်တကွ စိတ္တကုဋ်တောင်သို့ သွားလေ၏။
ထိုအခါမှစ၍ ဗာရာဏသီမင်းသည် ဘုရားလောင်းကို ဖူးမြင်လိုသည်ဖြစ်၍ ငါ၏အဆွေ ဟင်္သာမင်းသည် ယနေ့လာလတ္တံ့ဟု ဟင်္သာမင်းလာသော လမ်းခရီးကို ကြည့်လျက် နေ၏။ ထိုအခါ ဘုရားလောင်းဟင်္သာမင်း၏ ညီတော်ဖြစ်သော ဟင်္သာငယ်နှစ်ခုတို့သည် နေနှင့်တကွ သွားကုန်အံ့ဟု တိုင်ပင်ပြီးလျှင် နောင်တော် ဘုရားလောင်းဟင်္သာမင်းအား အကျွန်ုပ်တို့သည် နေနှင့်တကွ ပြေးသွားပါကုန်အံ့ဟု ကြားလျှောက်ကုန်၏။ အမောင်တို့ နေ၏ လျင်ခြင်းမည်သည်ကား အလွန်လျင်မြန်၏။ နေနှင့်တကွ ပြေးသွားခြင်းငှာ မတတ်နိုင်လတ္တံ့၊ ခရီးအကြား၌သာလျင် ပျက်စီးကုန်လတ္တံ့၊ မသွားကြကုန်လင့်ဟု မြစ်၏။ ထိုညီတော် ဟင်္သာငယ်တို့သည်လည်း နှစ်ကြိမ်မြောက်၎င်း, သုံးကြိမ်မြောက်၎င်း တောင်းပန်ကုန်၏။ ဘုရားလောင်းသည်လည်း သုံးကြိမ်မြောက်အောင် တားမြစ်သည်သာတည်း၊ ထိုညီတော် ဟင်္သာငယ်တို့သည် မာန်ခက်ထန်ကုန်၏။ မိမိတို့အစွမ်းကို မသိကုန်သည်ဖြစ်၍ နောင်တော် ဘုရားလောင်း ဟင်္သာမင်းအား မကြားမူ၍လျှင် နေနှင့်တကွ ပြေးသွားကုန်အံ့ဟု ကြံ၍ နေမထွက်မီကလျှင်သွား၍ ယုဂန္ဓိုရ်တောင်ထိပ်၌ နေလင့်၏။
ဘုရားလောင်းသည် ညီတော်တို့ကို မမြင်၍ ညီတော်ဟင်္သာငယ်တို့သည် အဘယ်သို့ သွားကုန်သနည်းဟု မေး၍ ထိုအကြောင်းကို ကြားလျှင် ကြံ၏။ ထိုငါ့ညီတော်တို့သည် နေနှင့်တကွ ပြေးသွားခြင်းငှာ မတတ်နိုင်လတ္တံ့၊ ခရီးအကြား၌သာလျှင် ပျက်စီးကုန်လတ္တံ့၊ ထိုငါ့ညီငယ်တို့၏ အသက်ကို ငါပေးအံ့ဟု ကြံ၏။ ကြံပြီးလျှင် သွား၍ ယုဂန္ဓိုရ်တောင်ထိပ်၌ နားတော်မူ၏။ ထိုအခါ နေဝန်းသည် တက်လတ်သော် ညီတော် ဟင်္သာငယ်နှစ်ခုတို့သည် ပျံ၍နေနှင့်တကွ ပြေးကုန်၏။ ဘုရားလောင်း ဟင်္သာမင်းသည်လည်း ထိုညီတော် ဟင်္သာငယ်တို့နှင့်တကွ ပြေး၏။ ညီတော်ငယ်သည် နံနက် နေတက်တိုင်အောင် ပြေးသွား၍ ပင်ပန်း၏။ အတောင်ကြား၌ မီးထသကဲ့သို့ ဖြစ်၏။ ထိုညီတော်ဟင်္သာငယ်သည် နောင်တော်ဘုရားလောင်း ဟင်္သာမင်းအား နောင်တော်ဘုရား အကျွန်ုပ်သည် မတဘ်နိုင်ပါဟု အမှတ်ပေး၏။ ထိုအခါ ညီတော်ငယ်ကို ဘုရားလောင်းသည် ငါ့ညီ မကြောက်လင့်၊ သင့်အား အသက်ကို ပေးအံ့ဟု ဆို၍ အတောင်ချိုင့်ဖြင့် ပိုက်၍ နှစ်သိမ့်စေသဖြင့် စိတ္တကုဋ်တောင်သို့ ဆောင်၍ ဟင်္သာတို့၏ အလယ်၌ ထားခဲ့ပြီးလျှင် တဖန်ပြန်၍ ထိုနေရာသို့ ရောက်လျှင် ညီတော်လတ်နှင့်တကွ သွား၏။
ထိုညီတော်အလတ်သည်လည်း မွန်းတည့်အခါ နီးသည့်တိုင်အောင် နေနှင့်တကွ ပြေးသွား၍ ပင်ပန်း၏။ အတောင်ကြား၌ မီးထသကဲ့သို့ ဖြစ်၏။ ထိုသို့ဖြစ်သောကြောင့် နောင်တော် ဘုရားလောင်းအား နောင်တော်ဘုရား အကျွန်ုပ် မတတ်နိုင်ပါဟု အမှတ်ပေး၏။ ဘုရားလောင်းသည် ညီတော်လတ်ကိုလည်း ညီတော်ငယ်နှင့်အတူ သက်သာရာရစေပြီးလျှင် အတောင်ချိုင့်ဖြင့်ယူ၍ စိတ္တကုဋ်တောင်သို့ သွားလေ၏။ ထိုခဏ၌ နေသည် မွန်းတည့်ခြင်းသို့ ရောက်၏။ ထိုအခါ ဘုရားလောင်းသည် ငါ့အား ယနေ့ ကိုယ်အားကို စုံစမ်းအံ့ဟု ကြံ၍ တဟုန်တည်းဖြင့် ပြေးသွား၍ ယုဂန္ဓိုရ်တောင်ထိပ်၌ နားနေ၍ ထိုယုဂန္ဓိုရ်တောင်ထိပ်မှ ပျံသွား၍ တဟုန်တည်း နေသို့ရောက်လျှင် ရံခါ ရှေ့က၊ ရံခါ နောက်က ပြေး၍ ကြံ၏။ ငါ့အား နေနှင့်တကွ ပြေးသွားခြင်းမည်သည်ကား အကျိုးမရှိ၊ မသင့်သော နှလုံးသွင်းခြင်းကြောင့် ဖြစ်၏။ ငါ့အား ဤနေနှင့်တကွ ပြိုင်၍သွားသဖြင့် အဘယ်အကျိုးရှိအံ့နည်း၊ ဗာရာဏသီပြည်သို့သွား၍ ငါ့အဆွေတော်ဖြစ်သော ဗာရာဏသီမင်းအား အကျိုးစီးပွားနှင့်စပ်သော တရားစကားကို ငါဟောပြောအံ့ဟု ကြံလေ၏။ ကြံပြီး၍ ထိုဘုရားလောင်းသည် ပြန်ခဲ့၍ နေသည် မွန်းမတိမ်းမီလျှင် အလုံးစုံသော စကြဝဠာတိုက်ကို အတွင်းစွန်းဖြင့် လှည့်လည်၍ အဟုန်ကိုယုတ်စေလျက် အလုံးစုံသော ဇမ္ဗူဒီပါကျွန်းကို အတွင်းစွန်းဖြင့် လှည့်လည်၍ ဗာရာဏသီပြည်သို့ ရောက်၏။ တဆယ့်နှစ်ယူဇနာရှိသော ဗာရာဏသီမြို့အလုံးသည် ဟင်္သာဖြင့် ဖုံးအုပ်သကဲ့သို့ ဖြစ်၏။ အပေါက်သည် မထင်၊ အစဉ်သဖြင့် အဟုန်သည် ယုတ်သည်ရှိသော် ကောင်းကင်၌ အပေါက်တို့သည် ထင်ကုန်၏။ ဘုရားလောင်းသည် အဟုန်ကို ယုတ်စေပြီးလျှင် ကောင်းကင်မှသက်၍ ခြင်္သေ့ခံသော လေသွန်တံခါး၏ ရှေးရှုရာအရပ်၌ ရပ်၏။ မင်းသည် အဆွေလာပြီဟု နှစ်လိုဝမ်းသာခြင်းသို့ ရောက်သည်ဖြစ်၍ ဘုရားလောင်းအား နေစိမ့်သောငှါ ရွှေအင်းပျဉ်ကို ခင်းစေ၍ အဆွေ ဟင်္သာမင်း ဝင်လော့၊ ဤအင်းပျဉ်၌ နေတော်မူလော့ဟု ဆို၍-
ဣဿရောသိ အနုပ္ပတ္တော၊ ယမိဓတ္ထိ ပဝေဒယ။
ဟူသော ရှေးဦးစွာသော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၂၇။ ဟံသ၊ ဟင်္သာမင်း။ ဣဓေဝ၊ ဤအင်းပျဉ်၌ သာလျှင်။ နိပတ၊ နေတော်မူလော့။ မေ၊ ငါသည်။ တဝ၊ အဆွေဟင်္သာမင်းအား။ ဒဿနံ၊ မြင်ခြင်းကို။ ပိယံ၊ ချစ်အပ်၏။ ဣဿရော၊ ဟင်္သာမင်းသည်။ အနုပ္ပတ္တော၊ ရောက်လာပေသည်။ အသိ၊ ဖြစ်၏။ ဣဓ၊ ဤငါ၏ နန်းတော်၌။ ယံ၊ အကြင်အလိုသည်။ အတ္ထိ၊ ရှိ၏။ တံ၊ ထိုအလိုကို။ ပဝေဒယ၊ ကြားတော်မူလော့။
ဘုရားလောင်း ဟင်္သာမင်းသည် ရွှေအင်းပျဉ်၌ နေ၏။ ဗာရာဏသီမင်းသည် အကြိမ်တရာ အကြိမ်တထောင် ချက်အပ်ကုန်သော ဆီတို့ဖြင့် ဘုရားလောင်း ဟင်္သာမင်း၏ အတောင်ကြားကို လိမ်းကျံပြီးလျှင် ရွှေခွက်၌ ပျားရည်လူးသော ပေါက်ပေါက်တို့ကို၎င်း, ပျားရည်ကို၎င်း, သကာရည်ကို၎င်း ကျွေး၍ သာယာသော စကားပြောဟောခြင်းကို ပြု၍ အဆွေဟင်္သာမင်း သင်သည် တယောက်တည်းသာလျှင် လာသလော၊ အဘယ်အရပ်မှ လာသနည်း ဟု မေး၏။ ဘုရားလောင်း ဟင်္သာမင်းသည် ထိုအကြောင်းကို အကျယ်အားဖြင့် ပြောဆိုလေ၏။ ထိုအခါ ဗာရာဏသီမင်းသည် ဟင်္သာမင်းကို အဆွေဟင်္သာမင်း ငါ့အားလည်း နေနှင့်တကွ ပြေးသွားသောအဟုန်ကို ပြပါလော့ဟု ဆို၏။ မြတ်သောမင်းကြီး အဟုန်ကို ပြခြင်းငှါ မတတ်ကောင်းဟု ဆိုသည်ရှိသော် ထိုသို့တပြီးကား အကျွန်ုပ်အား အတုမျှကို ပြတော်မူပါလော့ဟု ဆို၏။ မြတ်သောမင်းကြီး ကောင်းပြီ အတုမျှကို ပြအံ့၊ ထိုသို့တပြီးကား အက္ခဏဝေဒိ လေးသမားတို့ကို စည်းဝေးစေလော့ဟု ဆိုသည်ရှိသော် မင်းကြီးသည် လေးသမားတို့ကို စည်းဝေးစေ၏။
ဘုရားလောင်းသည် လေးယောက်ကုန်သော လေးသမားတို့ကို ယူ၍ နန်းတော်မှ သက်ပြီးလျှင် မင်းယင်ပြင်၌ ကျောက်တိုင်တို့ကို စိုက်စေ၍ မိမိလည်၌ ဆည်းလည်းကို ဆွဲစေပြီးလျှင် ကျောက်တိုင်ထိပ်၌ နေ၍ လေးယောက်ကုန်သော လေးသမားတို့ကို ကျောက်တိုင်ကို မှီ၍ အရပ်လေးမျက်နှာသို့ ရှေးရှူထားပြီးလျှင် မြတ်သောမင်းကြီး ဤလေးယောက်ကုန်သော လေးသမားတို့ကို တပြိုင်နက်လျှင် အရပ်လေးမျက်နှာသို့ ရှေးရှူ လေးစင်းသောမြားတို့ကို ပစ်စေကုန်လော့၊ အကျွန်ုပ်သည် ထိုလေးစင်းသော မြားတို့ကို မြေသို့မရောက်ကုန်မီလျှင် ယူ၍ ထိုလေးသမားတို့၏ ခြေရင်း၌ ချအံ့၊ ထိုအခါ အကျွန်ုပ် မြားကိုယူအံ့သောငှါ သွားသောအဖြစ်ကို ဆည်းလည်းသံအမှတ်ဖြင့် သိတော်မူလော့၊ အကျွန်ုပ်ကိုမူကား မမြင်ရလတ္တံ့ဟု ဆို၍ ထိုလေးသမားတို့သည် တပြိုင်နက် ပစ်အပ်သော မြားတို့ကိုယူ၍ လေးသမားတို့၏ ခြေရင်း၌ထား၍ ကျောက်တိုင်ထိပ်၌ နေမြဲတိုင်းသာလျှင်ဖြစ်သော ကိုယ်ကို ပြ၍ မြတ်သောမင်းကြီး အရှင်မင်းကြီးသည် အကျွန်ုပ်၏ လျင်မြန်ခြင်းကို မြင်တော်မူပြီလောဟု ဆို၍ မြတ်သောမင်းကြီး ဤလျင်မြန်ခြင်းသည် အကျွန်ုပ်အား မြတ်သော လျင်မြန်ခြင်းမဟုတ်သေး၊ အလတ်ဖြစ်သော လျင်မြန်ခြင်းလည်း မဟုတ်သေး၊ ဤလျင်မြန်ခြင်းသည် အားနည်းစွာသော ယုတ်သော လျင်မြန်ခြင်းတည်း၊ မြတ်သောမင်းကြီး- ဤသို့ အဟုန်သည် လျင်မြန်၏ဟု ဆိုလေ၏။
ထိုအခါ ဘုရားလောင်းကို မင်းသည် မေး၏။ အဆွေ ဟင်္သာမင်း- သင်တို့၏ လျင်မြန်ခြင်းအဟုန်ထက် တပါးသော အလွန်လျင်မြန်သော အဟုန်သည် ရှိပါဦးမည်လောဟု မေး၏။ မြတ်သောမင်းကြီး ရှိသေး၏။ အကျွန်ုပ်၏ ထိုမြတ်သော အဟုန်ထက်လည်း အဆအရာဖြင့်၎င်း, အဆအထောင်ဖြင့်၎င်း အဆအသိန်းဖြင့်၎င်း ဤသတ္တဝါတို့၏ အာယုသင်္ခါရတို့သည် ကုန်တတ်ကုန်၏။ ပျက်တတ်ကုန်၏။ ကုန်ခြင်းသို့ ရောက်တတ်ကုန်၏ဟု ခဏနိရောဓ၏ အစွမ်းဖြင့် ရုပ်တရားတို့၏ ချုပ်ခြင်းကို ပြ၏။ ထို့နောင်မှ နာမ်တရားတို့၏ ချုပ်ခြင်းကို ပြ၏။ မင်းသည် ဘုရားလောင်း ဟင်္သာမင်း၏ တရားစကားကိုကြားရလျှင် သေဘေးမှ ကြောက်သည်ဖြစ်၍ သတိကိုဖြစ်စေခြင်းငှါ မတတ်နိုင်ရကား မြေ၌ လဲ၏။ လူများသည် ထိတ်လန့်ခြင်းသို့ ရောက်သည်ဖြစ်၏။ မင်း၏မျက်နှာကို ရေဖြင့်သွန်း၍ သတိကို ရစေကုန်၏။
ထိုအခါ မင်းကို ဘုရားလောင်း ဟင်္သာမင်းသည် မြတ်သောမင်းကြီး မကြောက်လင့်၊ သေရလတ္တံ့ဟု အဖန်တလဲလဲ အောက်မေ့ခြင်း မရဏဿတိကို ပွားစေလော့၊ မင်းကျင့်တရား ဆယ်ပါးကို ကျင့်တော်မူလော့၊ အလှူပေးခြင်း အစရှိသော ကောင်းမှုတို့ကို ပြုတော်မူလော့၊ အရှင်မင်းကြီး မမေ့မလျော့ ဖြစ်တော်မူလော့ဟု ဆို၏။ ထိုအခါ မင်းသည် အရှင်ဟင်္သာမင်း အရှင်ဟင်္သာမင်းနှင့်တူသော ဉာဏ်အား ပညာအားနှင့် ပြည့်စုံပေသော ဆရာနှင့်ကင်း၍ နေခြင်းငှါ မတတ်နိုင်အံ့၊ စိတ္တကုဋ်တောင်သို့ မကြွမူ၍ အကျွန်ုပ်အား တရားဟောလျက် အကျွန်ုပ်ကို ဆုံးမတတ်သော ဆရာဖြစ်၍ ဤဗာရာဏသီပြည်၌သာလျှင် နေတော်မူပါလော့ဟု ဆို၍ တောင်းပန်လိုရကား-
ဒိသွာ ပနေကဿ ဝိဂေတိ ဆန္ဒော။
ဒိသွာ စ သုတွာ စ ပိယာ ဘဝန္တိ။
ကစ္စိ နု မေ ပိယသိ ဒဿနေန။
ဧဝံ ပိယဒဿနော မေ၊ ဝသ ဟံသ မမန္တိကေ။
ဟူသော ဤနှစ်ဂါထာကို ဆို၏။
၂၈။ သမ္မ ဟံသရာဇ၊ အဆွေဟင်္သာမင်း။ သဝနေန၊ ကြားသဖြင့်။ ဧကဿ၊ အချို့သောသူအား။ ပိယာ၊ ချစ်ကုန်သည်။ ဘဝန္တိ၊ ဖြစ်ကုန်၏။ ဧကဿ ပန၊ အချို့သော သူအားကား။ ဒိသွာ၊ မြင်၍။ ဆန္ဒော၊ ချစ်ခြင်းသည်။ ဝိဂေတိ၊ ကင်းပျောက်၏။ ဒိသွာ စ၊ မြင်ကုန်၍၎င်း။ သုတွာ စ၊ ကြားကုန်၍၎င်း။ ပိယာ၊ ချစ်ကုန်သည်။ ဘဝန္တိ၊ ဖြစ်ကုန်၏။ ကစ္စိ၊ အသို့နည်း။ ဒဿနေန၊ မြင်သဖြင့်။ မေ၊ ငါ့ကား။ ပိယသိ နု၊ ချစ်ပါ၏လော။
၂၉။ ဟံသရာဇ၊ ဟင်္သာမင်း။ သဝနေန၊ ကြားသဖြင့်။ တွံ၊ သင်ဟင်္သာမင်းကို။ မေ၊ ငါသည်။ ပိယော၊ ချစ်အပ်သည်။ အသိ၊ ဖြစ်၏။ ဒဿနံ၊ မြင်ခြင်းကို။ အာဂမ္မ၊ စွဲ၍။ ဘိယျော စ၊ လွန်စွာလျှင်။ ပိယော၊ ချစ်ပါ၏။ ဧဝံ၊ ဤသို့။ မေ၊ ငါ၏။ ပိယဒဿနာ၊ ချစ်သော မြင်ခြင်းရှိ၏။ ဟံသ၊ ဟင်္သာမင်း။ မမန္တိကေ၊ အကျွန်ုပ်၏အထံ၌။ ဝသ၊ နေတော်မူပါလော့။
ဘုရားလောင်းသည် မင်းအိမ်၌နေခြင်း၏ အပြစ်ကို ပြလိုရကား-
မတ္တာဝ ဧကဒါ ဝ၊ ဟံသရာဇံ ပစန္တု မေ။
ဟူသော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၃၀။ မဟာရာဇ၊ မြတ်သောမင်းကြီး။ နိစ္စံ၊ အမြဲ။ သက္ကတ ပူဇိတာ၊ အရိုအသေ ပူဇော်ကုန်သည်ဖြစ်၍။ တဝ၊ ရှင်မင်းကြီး၏။ အဂါရေ၊ နန်းတော်၌။ ဝသေယျာမ၊ နေပါကုန်အံ့။ ဧကဒါ၊ တရံတခါ၌။ တွံ၊ ရှင်မင်းကြီးသည်။ မတ္တာဝ၊ သုရာယစ်သည် ဖြစ်၍သာလျှင်။ မေ၊ ငါ့ဘို့။ ဟံသရာဇံ၊ ဟင်္သာမင်းကို။ ပစန္တု၊ ချက်ကုန်လော့။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဝဒေ၊ ဆိုရာချေ၏။
ထိုသို့ ဘုရားလောင်းဆိုသောအခါ မင်းသည် ထိုသို့တပြီးကား သေအရက်ကိုလျှင် ကျွန်ုပ်မသောကျပါအံ့ဟု ဝန်ခံခြင်းကို ပေးလိုရကား-
နာပိ မဇ္ဇံ ပိဝိဿာမိ၊ ယာဝ မေ ဝစ္ဆသိ ဃရေ။
ဟူသော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၃၁။ ဟံသရာဇ၊ ဟင်္သာမင်း။ မဇ္ဇံ၊ ယစ်မျိုးသည်။ ဓီရတ္ထု၊ စက်ဆုပ်ဘွယ် ရှိ၏။ ယံ အန္နပါနံ၊ အကြင် ထမင်းအဖျော်သည်။ အတ္ထိ၊ ရှိ၏။ တံ အန္နပါနံ၊ ထိုထမင်းအဖျော်ကို။ မေ၊ ငါသည်။ ပိယံ၊ ချစ်အပ်၏။ တတော၊ ထိုထမင်းအဖျော်အထက်။ တယာ၊ သင့်ကို။ မေ၊ ငါသည်။ ပိယတရံ၊ အလွန်ချစ်အပ်၏။ ယာဝ၊ အကြင်မျှလောက်သော ကာလပတ်လုံး။ မေ၊ ငါ၏။ ဃရေ၊ နန်းတော်၌။ တွံ၊ သင်သည်။ ဝစ္ဆသိ၊ နေလတ္တံ့။ တာဝဒေဝ၊ ထိုမျှလောက်သော ကာလပတ်လုံးလျှင်။ မဇ္ဇံ၊ ယစ်မျိုးကို။ နာပိ ပိဝိဿာမိ၊ ငါ မသောက်အံ့။
ထို့နောင်မှ ဘုရားလောင်း ဟင်္သာမင်းသည် လူတို့နှင့် အတူနေခြင်း၌ အပြစ်ကိုပြ၍ မင်းကြီးအား ဝန်ခံသောစကားကို ပယ်လိုရကား-
မနုဿ ဝဿိတံ ရာဇ၊ ဒုဗ္ဗိဇာန တရံ တတော။
ယော ပုဗ္ဗေ သုမနော ဟုတွာ၊ ပစ္ဆာ သမ္ပဇ္ဇတေ ဒိသော။
သန္တိကေပိ ဟိ သော ဒူရေ၊ ယသ္မိံ နာဝိသတေ မနော။
ပါရံ သမုဒ္ဒဿ ပသန္နစိတ္တော။
အန္တောပိ သော ဟောတိ ပဒုဋ္ဌစိတ္တော၊
ပါရံ သမုဒ္ဒဿ ပဒုဋ္ဌစိတ္တော။
အာရာ ဌိတာ သံဝသန္တိ၊ မနသာ ရဋ္ဌဝဍ္ဎန။
အာမန္တ ခေါ တံ ဂစ္ဆာမ၊ ပုရာ တေ ဟောမ အပ္ပိယာ။
ဟူသော ဤခြောက်ဂါထာတို့ကို ဆို၏။
၃၂။ မဟာရာဇ၊ မြတ်သောမင်းကြီး။ သိင်္ဂါလာနံ၊ မြေခွေးတို့၏၎င်း။ သကုဏာနဉ္စ၊ ငှက်တို့၏၎င်း။ ဝဿိတံ၊ မြည်သံကို။ သုဝိဇာနံ၊ သိလွယ်၏။ မနုဿဝဿိတံ၊ လူတို့၏စကားသည်။ တတော၊ ထိုမြေခွေး ငှက်သံတို့ထက်။ ဒုဗ္ဗိဇာနတရံ၊ အလွန်သိနိုင်ခဲ၏။
၃၃။ မဟာရာဇ၊ မြတ်သောမင်းကြီး။ ယော ပေါသော၊ အကြင်ပုဂ္ဂိုလ်သည်။ ပုဗ္ဗေ၊ ရှေး၌။ သုမနော၊ နှစ်လိုဝမ်းသာသည်။ ဟုတွာ၊ ဖြစ်၍။ အယံ၊ ဤသူသည်။ မေ၊ ငါ၏။ ဉာတိ၊ ဆွေမျိုးတည်း။ ဣတိ ဝါ၊ ဤသို့၎င်း။ မိတ္တော၊ ချစ်သောသူတည်း။ ဣတိ ဝါ၊ ဤသို့၎င်း။ သခါ၊ အသက်နှင့်တူသော အဆွေခင်ပွန်တည်း။ ဣတိ ဝါ၊ ဤသို့၎င်း။ အပိ စေ မညတိ၊ အကယ်၍ကား အောက်မေ့၏။ သော ပေါသော၊ ထိုပုဂ္ဂိုလ်သည်။ ပစ္ဆာ၊ နောက်၌။ ဒိသော၊ ရန်သူသည်။ သမ္ပဇ္ဇတော၊ ဖြစ်တတ်၏။
၃၄။ နရိန္ဒ၊ လူများသေဌ်နင်း ပြည့်ရှင်မင်း။ ယသ္မိံ၊ အကြင်ပုဂ္ဂိုလ်၌။ မနော၊ စိတ်သည်။ နိဝိသတိ၊ ဝင်၏။ သော၊ ထိုပုဂ္ဂိုလ်သည်။ ဒူရေအပိ၊ အလွန် ဝေးငြားသော်လည်း။ အဝိဒူရေ၊ အနီး၌။ သဟာပိ၊ တကွသာလျှင်။ ဝသတိ၊ နေရသည်မည်၏။ ယသ္မိံ၊ အကြင်ပုဂ္ဂိုလ်၌။ မနော၊ စိတ်နှလုံးသည်။ နာဝိသတေ၊ မဝင်။ သော၊ ထို စိတ်နှလုံး မဝင်သောသူသည်။ သန္တိကေပိ၊ အနီး၌ နေသော်လည်း။ ဒူရဟိ - ဒူရေ ဧဝ၊ အဝေး၌သာလျှင်။ ဝသတိ၊ နေသည်မည်၏။
၃၅။ နရာသဘ၊ ပြည်ကြီးတမွတ် လောကနတ်။ ပသန္န စိတ္တော၊ ကြည်ညိုသော စိတ်ရှိသောသူသည်။ သမုဒ္ဒဿ၊ သမုဒြာ၏။ ပါရံ၊ ကမ်းတဘက်၌။ ဌိတောပိ၊ တည်ငြားသော်လည်း။ သော၊ ထိုသူသည်။ ပသန္နစိတ္တော၊ ကြည်ညိုစိတ်ရှိသောကြောင့်။ အန္တောပိ၊ အနီး၌နေသည် မည်သည်သာလျှင်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ ပဒုဋ္ဌစိတ္တော၊ ပြစ်မှားလိုသော စိတ်ရှိသောသူသည်။ အန္တော၊ အနီး၌နေသည်။ အပိ ဟောတိ၊ ဖြစ်စေကာမူ။ သော၊ ထိုသူသည်။ ပဒုဋ္ဌစိတ္တော၊ ပြစ်မှားလိုသော စိတ်ရှိသောကြောင့်။ သမုဒ္ဒဿ၊ သမုဒြာ၏။ ပါရံ၊ ကမ်းတဘက်၌။ ဌိတော၊ တည်သည်မည်၏။
၃၆။ ရထေသဘ၊ ရထားစီးချင်း မင်းတကာတို့ထက် မြတ်တော်မူသော။ မန္ဒိရိဿရ၊ ရွှေနန်းရှင်။ တာဒိသာ၊ ထိုသို့ ဆန့်ကျင်ဘက်ရန်သူ ဖြစ်ကုန်သော။ ယေ၊ အကြင်သူတို့သည်။ သံဝသန္တာ၊ အတူတကွ နေကုန်သော်လည်း။ ဝိဝသန္တိ၊ အခြားနေသည် မည်ကုန်၏။ ရဋ္ဌဝဍ္ဎန၊ ပြည်တိုင်းကား၏ စီးပွားဆောင်တတ် မင်းများနတ်။ ယေ၊ အကြင်သူတို့သည်။ မနသာ၊ မေတ္တာကို ပွားစေသောစိတ်ဖြင့်။ အာရာဌိတာ၊ အဝေး၌ တည်ကုန်လျက်။ ဝသန္တိ၊ နေကုန်၏။ တေ၊ ထိုသူတို့သည်။ သံဝသန္တိ၊ အတူတကွ နေရသည်မည်ကုန်၏။
၃၇။ ဘူပါလ၊ ရေမြေသေဌ်နင်း နတ်ရှင်မင်း။ အတိစိရံ၊ အလွန်ကြာမြင့်စွာ။ နိဝါသေန၊ နေသဖြင့်။ ပိယော၊ ချစ်ပြီးသောသူသည်။ အပ္ပိယော၊ မုန်းပြန်သည်။ ဘဝတိ၊ ဖြစ်တတ်၏။ တေ၊ သင်နတ်ရှင်မင်း၏။ အပ္ပိယာ၊ မုန်းခြင်းတို့သည်။ ပုရာ ဟောမ၊ မဖြစ်ကုန်မီ။ တံ၊ သင်နတ်ရှင်မင်းကို။ အာမန္တ ခေါ၊ ပန်ကြား၍သာလျှင်။ ဂစ္ဆာမ၊ သွားပါကုန်အံ့။
ထိုအခါ ဘုရားလောင်းကို မင်းကြီးသည် တဖန် ဤအရပ်သို့ လှည့်လည်ခြင်းကို ပြုတော်မူပါဟု တောင်းပန်လိုရကား-
ပရိစာရိကာနံ သတံ၊ ဝစနံ န ကရောသိ နော။
ဧဝံ တံ အဘိယာစာမိ၊ ပုန ကယိရာသိ ပရိယာယံ။
ဟူသော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၃၈။ ဟံသရာဇ၊ ဟင်္သာမင်း။ စေ၊ အကယ်၍။ ဧဝံ၊ ဤသို့။ ယာစမာနာနံ၊ တောင်းပန်အပ်ကုန်သော အကျွန်ုပ်တို့၏။ အဉ္ဇလိံ၊ လက်အုပ်ချီခြင်းကို။ နာဝဗုဇ္ဈသိ၊ သိတော်မမူအံ့။ ပရိစာရိကာနံ၊ ရွှေဟင်္သာမင်း၏ အလုပ်အကျွေးတို့သည်။ သတံ၊ ဖြစ်ကုန်သော။ နော၊ အကျွန်ုပ်တို့၏။ ဝစနံ၊ စကားကို။ န ကရောသိ၊ လိုက်နာတော်မမူအံ့။ ဧဝံ၊ ဤသို့မလိုက်နာသည်ရှိသော်။ တံ၊ ထိုရွှေဟင်္သာမင်းကို။ အဟံ၊ အကျွန်ုပ်သည်။ အဘိယာစာမိ၊ တောင်းပန်ပါ၏။ ပုန၊ တဖန်။ ပရိယာယံ၊ လှည့်လည်ခြင်းကို။ ကယိရာသိ၊ ပြုတော်မူပါလော့။
ထို့နောင်မှ ဘုရားလောင်း ရွှေဟင်္သာမင်းသည် မင်းကြီး အထံသို့ ရံခါလှည့်လည်၍ လာမည့်အကြောင်းကို ဝန်ခံလိုရကား-
တုမှာကဉ္စ မဟာရာဇ၊ မယှံ ဝါ ရဋ္ဌဝဍ္ဎန။
အပ္ပေဝ နာမ ပဿေမု၊ အဟော ရတ္တာန မစ္စယေ။
ဟူသော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၃၉။ ရဋ္ဌဝဍ္ဎန၊ ပြည်ရွာတိုင်း၏ အစီးအပွားကို ဆောင်တော်မူတတ်သော။ မဟာရာဇ၊ မြတ်သောမင်းကြီး။ တုမှာကဉ္စ၊ ရှင်မင်းကြီးတို့၏၎င်း။ မယှံ ဝါ၊ အကျွန်ုပ်၏၎င်း။ စေ၊ အကယ်၍။ ဝိဟရတံ-ဝိဟရန္တာနံ၊ နေကုန်သော။ နော၊ အကျွန်ုပ်တို့အား။ အန္တရာယော၊ အသက်၏ အန္တရာယ်သည်။ န ဟေဿတိ၊ မဖြစ်အံ့။ ဧဝံ၊ ဤသို့ အသက်၏ အန္တရာယ်ကင်းခြင်းသည်။ သတိ၊ ရှိပါသော်။ အဟောရတ္တာနံ၊ နေ့ညဉ့်တို့၏။ အစ္စယေ၊ လွန်သဖြင့်။ အပ္ပေဝ နာမ ပဿေမု၊ မြင်ရကုန်ငြားအံ့လည်း မသိ။
ဤသို့လျှင် ဘုရားလောင်း ရွှေဟင်္သာမင်းသည် ဗာရာဏသီ ပြည့်ရှင်မင်းကြီးကို တရားစကားဖြင့် ဆုံးမတော်မူပြီးလျှင် မိမိနေရာ စိတ္တကုဋ်တောင်သို့ သွားလေ၏။
ဇာတ်ပေါင်း... သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် ဤဓမ္မဒေသနာကို ဆောင်တော်မူ၍ ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် ရှေး၌ တိရစ္ဆာန်အမျိုးဝယ်ဖြစ်သော်လည်း ငါဘုရားသည် အာယုသင်္ခါရတို့၏ အားနည်းသော အဖြစ်ကိုပြ၍ တရားကို ဟောတော်မူဘူးပြီဟု မိန့်တော်မူ၍ ယခုအခါ အာနန္ဒာသည် ထိုအခါ ဗာရာဏသီမင်း ဖြစ်ဘူးပြီ၊ ယခုအခါ မဟာမောဂ္ဂလာန်သည် ထိုအခါ ညီတော် ဟင်္သာငယ် ဖြစ်ဘူးပြီ၊ ယခုအခါ သာရိပုတ္တရာသည် ထိုအခါ ညီတော်လတ် ဟင်္သာ ဖြစ်ဘူးပြီ၊ ယခုအခါ ဘုရားပရိသတ်တို့သည် ထိုအခါ ကြွင်းကုန်သော ဟင်္သာအပေါင်းတို့ ဖြစ်ဘူးကုန်ပြီ၊ ယခုအခါ ငါဘုရားသည် ထိုအခါ ဇဝနဟင်္သာမင်း ဖြစ်ဘူးပြီဟု ဇာတ်ကို ပေါင်းတော်မူ၏။
အာယုသင်္ခါ၊ ချုပ်မြန်စွာ၊ ပမာပြုဘို့ကင်း
သုံးခုမြောက်သော ဇဝနဟံသဇာတ်သည် ပြီး၏။
*****
တေရသကနိပါတ်
၄။ စူဠနာရဒဇာတ်
ကိလေသာနိုင်ငံသို့ မလိုက်သင့်ကြောင်း
ပစ္စုပ္ပန်ဝတ္ထု... နတ်နှင့်တကွသော လောကကို ဆုံးမတော်မူတတ်သော သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် န တေ ကဋ္ဌာနိ ဘိန္နာနိ အစရှိသော ဂါထာပုဒ်ဖြင့် တန်ဆာဆင်အပ်သော ဤစူဠနာရဒဇာတ်ကို ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံး နေတော်မူစဉ် အပျိုကြီး ဖျားယောင်းသည်ကို အကြောင်း ပြု၍ ဟောတော်မူ၏။
ထိုစကားကို ချဲ့ဦးအံ့။ သာဝတ္ထိပြည်၌နေသော တဦးသော အမျိုးအား အသက်တဆယ့်ငါးနှစ် တဆယ့်ခြောက်နှစ်ရှိသော သမီးသည်ရှိ၏။ ထိုသတို့သမီးသည် တင့်တယ်ခြင်းသို့ ရောက်၏။ တစုံတယောက်သော သူတို့သည် ထိုသတို့သမီးကို အလိုမရှိ၊ ထိုအခါ ထိုသတို့သမီး၏ အမိသည် ကြံ၏။ ငါ့သမီးသည် အရွယ်သို့ရောက်ပြီ၊ တစုံတယောက်သောသူမျှလည်း ငါ့သမီးကို မတောင်းလာ၊ အစာဖြင့် ငါးကို မျှားသကဲ့သို့ ငါ့သမီးဖြင့် သာကီဝင်မင်းမျိုးဖြစ်သော ရဟန်းကို ဖျားယောင်း၍ လူထွက်စေပြီးလျှင် ထိုလူထွက်ကို မှီ၍ အသက်မွေးအံ့ဟု ကြံ၏။
ထိုအခါ၌လည်း သာဝတ္ထိပြည်၌နေသော တယောက်သော အမျိုးသားသည် သာသနာတော်၌ အသက်ကို စွန့်၍ ရဟန်းပြုပြီးလျှင် ပဉ္စင်းအဖြစ်ကို ရသောအခါမှစ၍ ရဟန်းတရားကို ကျင့်လိုသောအဖြစ်ကို စွန့်သဖြင့် ပျင်းရိသည်ဖြစ်၍ ကိုယ်ကို တန်ဆာဆင်ခြင်းနှင့် ယှဉ်လျက်နေ၏။ တကာမကြီးသည် မိမိအိမ်၌ ယာဂုခဲဘွယ် ဘောဇဉ်တို့ကို ပြည့်စုံစေပြီးလျှင် အိမ်တံခါး၌ ရပ်၍ ခရီးလမ်းမဖြင့် သွားကုန်သော ရဟန်းတို့တွင် ရသတဏှာဖြင့်ဖွဲ့၍ ယူခြင်းငှါတတ်နိုင်သော ထိုသို့သဘောရှိသော ရဟန်းတယောက်ကို စုံစမ်းသည်ရှိသော် များစွာသော အခြံအရံဖြင့်သွားကုန်သော ပိဋကတ်သုံးပုံကို ဆောင်သောရဟန်း, အဘိဓမ္မာကို ဆောင်သောရဟန်း, ဝိနည်းကိုဆောင်သော ရဟန်းတို့၏အလယ်၌ တစုံတယောက်သော ယူထိုက်သောရဟန်းကို မမြင်၍ ထိုရဟန်းတို့၏နောက်မှ သွားကုန်သော သာယာစွာသော တရားစကားကို ပြောဟောတတ်ကုန်သော တခဲနက်မပြတ်သော တိမ်တိုက်နှင့်တူကုန်သော ပိဏ္ဍပါတ်ဆောက်တည်ကုန်သော ရဟန်းတို့၏အတွင်း၌လည်း တစုံတယောက်သော ရဟန်းကိုမျှ မမြင်၍လျှင် အကြင်မျှလောက် ရဟန်းတို့၏အပ၌ အင်္ဂါကြီးငယ်တို့ကို၎င်း, မျက်စိတို့ကို၎င်း တန်ဆာဆင်ပြီးလျှင် ဘွဲ့ဖြူသင်းပိုင်ကိုဝတ်၍ စပ်မိကာမျှသာဖြစ်သော ကိုယ်ဝတ် ဒုကုဋ်သင်္ကန်းကိုရုံ၍ မြအဆင်းနှင့်တူသော သပိတ်ကိုပိုက်၍ နှစ်သက်ဘွယ်ရှိသောထီးကို ဆောင်းစေလျက် ဣန္ဒြေတို့ကိုစွန့်၍ ကိုယ်ကိုပြုပြင်ခြင်း များသည်ဖြစ်၍ လာသော ရဟန်းကိုမြင်လျှင် ဤရဟန်းကို ယူခြင်းငှါ တတ်ကောင်း၏ဟု ဆို၍ အရှင်ဘုရား ကြွတော်မူပါလော့ဟု အိမ်သို့ပင့်၍ နေစေပြီးလျှင် ယာဂုအစရှိသည်တို့ဖြင့် လုပ်ကျွေး၍ ဆွမ်းစားခြင်းကိစ္စ ပြီးလတ်သော် အရှင်ဘုရား ဤနေ့မှစ၍ အကျွန်ုပ်အိမ်သို့သာလျှင် ကြွတော်မူပါကုန်လော့ဟု ဆို၏။ ထိုရဟန်းသည် ထိုနေ့မှစ၍ ထိုအိမ်သို့သာလျှင်လာ၍ နောက်အဘို့၌ အကျွမ်းဝင်သည် ဖြစ်၏။
ထိုအခါ တနေ့သ၌ တကာမကြီးသည် ထိုရဟန်းအား ကြားကောင်းသောအရပ်၌ ရပ်၍ ဤအိမ်၌ အသုံးအဆောင် ဥစ္စာသာလျှင် ရှိ၏။ စင်စစ်သော်ကား ထိုဥစ္စာနှင့်လျော်သော ငါ့အား သားသည်၎င်း, သားမက်သည်၎င်း အိမ်ကိုစိုးအုပ်စီရင်နိုင်သော သူသည် မရှိဟု ဆို၏။ ထိုရဟန်းသည် တကာမကြီးစကားကို ကြား၍ အဘယ်အကြောင်းကြောင့် ဆိုလေသနည်းဟု အတန်ငယ် ရင်၌ထိုးသကဲ့သို့ ဖြစ်၏။ ထိုတကာမကြီးသည်လည်း သမီးကို ဆိုလေ၏။ ဤရဟန်းကို ဖြားယောင်း၍ ချစ်သမီး၏အလိုကို ဖြစ်စေလော့ဟု ဆို၏။ ထိုသမီးသည် ထိုနေ့မှစ၍ တန်ဆာဆင်သဖြင့် တင့်တယ်စေလျက် မိန်းမတို့၏ အမူအရာ အသွင်အပြင် စံပယ်ခြင်းတို့ဖြင့် ထိုရဟန်းကို ဖြားယောင်း၏။ ထိုရဟန်းငယ်သည် ကိလေသာနိုင်ငံသို့လိုက်သည်ဖြစ်၍ ယခုအခါ ငါသည် ဘုရားသခင်သာသနာတော်၌ တည်ခြင်းငှာ မတတ်နိုင်ပြီဟု ကြံ၍ ကျောင်းသို့ သွားပြီးလျှင် သပိတ်သင်္ကန်းကိုအပ်၍ ဤမည်သောအရပ်သို့လာအံ့၊ ထိုအရပ်သို့ ငါ့အား အဝတ်ပုဆိုးတို့ကို ပို့လာစေကုန်လော့ ဟု မှာထားခဲ့၍ ကျောင်းသို့သွားပြီးလျှင် သပိတ်သင်္ကန်းကို အပ်နှင်းပြီး၍ ငြီးငွေ့ခြင်းသည် ဖြစ်၏ဟု ဆရာဥပဇ္ဈာယ်တို့ကို လျှောက်၏။
ဆရာဥပဇ္ဈာယ်တို့သည် ထိုရဟန်းကိုယူ၍ မြတ်စွာဘုရား အထံတော်သို့သွား၍ အရှင်ဘုရား ဤရဟန်းသည် သာသနာတော်၌ ငြီးငွေ့၏ဟု လျောက်ကုန်၏။ မြတ်ဘုရားသည် ရဟန်း သင်သည် ငြီးငွေ့သတတ်ဟူသည် မှန်သလောဟု မေးတော်မူ၍ အရှင်ဘုရား မှန်ပေ၏ဟု နားတော် လျှောက်သည်ရှိသော် အဘယ်သူသည် ငြီးငွေ့စေသနည်းဟု မိန့်တော်မူသော် အရှင်ဘုရား အပျိုကြီးသည် ငြီးငွေ့စေ၏ဟု နားတော် လျှောက်သည်ရှိသော် ရဟန်း ဤအပျိုကြီးသည် ရှေး၌လည်း တော၌နေသော သင့်အား မြတ်သောအကျင့်၏ အန္တရာယ်ကိုပြု၍ ကြီးစွာသော ပျက်စီးခြင်းကို ပြုဘူးလေပြီ၊ တဖန် သင်သည် ထိုအပျိုကြီးကိုမှီ၍ အဘယ့်ကြောင့် ငါဘုရား သာသနာတော်၌ ငြီးငွေဘိသနည်းဟု မိန့်တော်မူ၍ ဆိတ်ဆိတ် နေတော်မူ၏။ ထိုအခါ ရဟန်းတို့သည် တောင်းပန်အပ်သည်ဖြစ်၍ အတိတ်ကို ဆောင်တော်မူ၏။
အတိတ်ဝတ္ထု... ရဟန်းတို့ လွန်လေပြီးသောအခါ ဗာရာဏသီပြည်၌ ဗြဟ္မဒတ်မင်းသည် မင်းပြုသည်ရှိသော် ဘုရားလောင်းသည် ကာသိတိုင်းဝယ် များစွာသော စည်းစိမ်ဥစ္စာရှိသော ပုဏ္ဏားအမျိုး၌ ဖြစ်၍ သင်အပ်ပြီးသော အတတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ ဥစ္စာကို ဖြစ်စေ၏။ ထိုအခါ ဘုရားလောင်း၏ မယား
သည် သားတယောက်ကို ဖွားမြင်ပြီးလျှင် သေ၏။ ထိုဘုရားလောင်းသည် ငါ၏ ချစ်လှစွာသော မယားအား သေခြင်းသည် မရှက်သကဲ့သို့ ထို့အတူ ငါ့ကိုလည်း သေခြင်းသည် မရှက်လတ္တံ့၊ ငါ့အား အိမ်၌နေသဖြင့် အဘယ်အကျိုးရှိပါအံ့နည်း၊ ရဟန်းပြုအံ့ဟု ကြံ၍ ကာမတို့ကို စွန့်ပြီးလျှင် သားငယ်ကိုယူ၍ ဟိမဝန္တာသို့ဝင်လေ၍ သားငယ်နှင့်တကွ ရသေ့ရဟန်း ပြုပြီးလျှင် ဈာန်အဘိညာဉ်တို့ကို ဖြစ်စေ၍ တောသစ်မြစ် သစ်သီးဟူသော အစာရှိသဖြင့် ဟိမဝန္တာ၌ နေလေ၏။
ထိုအခါ ပစ္စန္တရစ်ရွာ၌ နေကုန်သော ခိုးသူတို့သည် ဇနပုဒ်သို့ဝင်၍ မြို့ရွာကို တိုက်ဖျက်ပြီးလျှင် သမီးပျိုသားပျိုတို့ကိုယူ၍ ဥစ္စာထုပ်ကို ဆောင်စေပြီးလျှင် တဖန် ပစ္စန္တရစ်သို့ ရောက်စေကုန်၏။ ထိုအခါ မိန်းမတို့၏အတွင်း၌ အလွန် အဆင်းလှသော သတို့သမီးတယောက်သည် ထက်သောပညာနှင့် ပြည့်စုံသတတ်၊ ထိုသတို့သမီးသည် ကြံ၏။ ဤခိုးသူတို့သည် ငါတို့ကိုဖမ်းယူ၍ မိမိတို့၏အိမ်၌ ကျွန်အသုံးအဆောင်အဖြစ်ဖြင့် သုံးဆောင်ကုန်လတ္တံ့၊ တခုသော ဥပါယ်တမျဉ်ဖြင့် ပြေးခြင်းငှါ သင့်၏ဟု ကြံ၍ အရှင်- အကျွန်ုပ်သည် ကိုယ်လက်သုတ်သင်ခြင်းကို ပြုလို၏။ အတန်ငယ် သွား၍ ရပ်လင့်ပါဟု ဆို၍ ခိုးသူတို့ကို လှည့်စားသဖြင့် ပြေး၍ တောသို့ဝင်သည်ရှိသော် ဘုရားလောင်းသည် သားရသေ့ငယ်ကို ကျောင်း၌ထား၍ သစ်သီးကြီးငယ်အလို့ငှာ သွားသောကာလ၌ နံနက်အခါ ကျောင်းသို့ရောက်၍ ရသေ့ငယ်ကို ကာမ၌မွေ့လျော်ခြင်းဖြင့် ဖြားယောင်း၍ ထိုရသေ့ငယ်၏ သီလကိုဖျက်၍ မိမိအလိုသို့ လိုက်သည်ကိုပြုပြီးလျှင် သင့်အား တော၌နေသဖြင့် အဘယ်အကျိုးရှိအံ့နည်း၊ လာလှည့် ရွာသို့သွား၍ နေကုန်အံ့၊ ထိုစကားသည် မှန်၏။ ထိုရွာ၌ ရူပါရုံအစရှိကုန်သော ကာမဂုဏ်တို့သည် ရလွယ်ကုန်၏ဟု ဆို၏။ ထိုရသေ့ငယ်သည်လည်းကောင်းပြီဟု ဝန်ခံပြီး၍ အဖသည် တောမှ သစ်သီးကြီးငယ်ကို ဆောင်ခြင်းငှါ သွား၏။ ထိုအဖကို ဖူးမြင်၍ နှစ်ယောက်ကုန်သော ငါတို့သည် အတူသွားကုန်အံ့ဟု ဆို၏။
ထိုသတို့သမီးသည် ကြံ၏။ ဤရသေ့သည် သူငယ်တည်း၊ တစုံတခုကိုမျှ မသိ၊ ရသေ့ငယ်၏ အဖသည်ကား ကြီးရင့်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့် ရဟန်းပြုသည် ဖြစ်ရာ၏။ ထိုအဖလာသည်ရှိသော် ကျောင်း၌ နင် အသို့နည်းဟု ငါ့ကို သတ်ပုတ်ပြီး၍ ခြေကိုကိုင်သဖြင့် ငင်၍ တောသို့ပစ်လိုက်လတ္တံ့၊ ထို့ကြောင့် အဖရသေ့ကြီးသည် မလာမီ ငါ ပြေးလင့်အံ့ဟု ကြံ၏။ ကြံပြီး၍ ထိုရသေ့ငယ်ကို အမောင်- အကျွန်ုပ်သည် ရှေ့က သွားနှင့်အံ့၊ အမောင်သည် နောက်မှ လာခဲ့လော့ဟု ခရီးလမ်းအမှတ်ကို ကြားခဲ့၍ သွားလေ၏။ ထိုရသေ့ငယ်သည် သတို့သမီး သွားသောအခါမှ စ၍ နှလုံးမသာခြင်းသို့ ရောက်သဖြင့် ရှေးကဲ့သို့ တစုံတခုသော ဝတ်ကို မပြုမူ၍ ဦးခေါင်းကိုခြုံ၍ ကျောင်းတွင်း၌ ကြံမှိုင်လျက် အိပ်၏။ ဘုရားလောင်းသည် သစ်သီးကြီးငယ်ကို ယူ၍ လာသည်ရှိသော် ထိုမိန်းမ၏ ခြေရာကိုမြင်၍ ဤခြေရာသည် မိန်းမခြေရာတည်း၊ ထို့ကြောင့် ငါ့သားသီလသည် ပျက်သည်ဖြစ်လတ္တံ့ဟု ကြံလျက် ကျောင်းတွင်းသို့ဝင်ပြီးလျှင် သစ်သီးကြီးငယ်ကိုချ၍ သားငယ်ကို မေးလိုရကား-
အဂ္ဂိပိ တေ န ဟာပိတော၊ ကိန္နု မန္ဒောဝ ဈာယသိ။
ဟူသော ရှေးဦးစွာသော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၄၀။ တာတ၊ ချစ်သား။ တေ၊ သင်ချစ်သားသည်။ ကဋ္ဌာနိ၊ ထင်းတို့ကို။ န ဘိန္နာနိ၊ မခွဲကုန်။ တေ၊ သင်ချစ်သားသည်။ ဥဒကံ၊ ရေကို။ န အာဘတံ၊ မဆောင်။ တေ၊ သင်ချစ်သားသည်။ အဂ္ဂိပိ၊ မီးကိုလည်း။ န ဟာပိတော၊ မညှိ။ ကိံ၊ အဘယ့်ကြောင့်။ တွံ၊ သင်ချစ်သားသည်။ မန္ဒော ဣဝ၊ ပညာနည်းသောသူကဲ့သို့။ ဈာယသိ နု၊ မှိုင်သနည်း။
ထိုသားရသေ့ငယ်သည် အဖစကားကို ကြားလျှင် ထ၍ အဖရသေ့ကိုရှိခိုး၍ ရိုသေသဖြင့်လျှင် တောနေရာမှ လူ့ နေရာသို့ သွားခြင်းငှါ အဖရသေ့ကြီးကို ပန်ကြားလိုရကား-
ဒုက္ခော ဝါသော အရညမှိ၊ ရဋ္ဌံ ဣစ္ဆာမိ ဂန္တဝေ။
အာစာရံ ဗြဟ္မံ သိက္ခေယျံ၊ တံ ဓမ္မံ အနုသာသ မံ။
ဟူသော ဤဂါထာနှစ်ခုတို့၏ အပေါင်းကို ဆို၏။
၄၁။ ကဿပ၊ ကဿပ အနွယ်ဖြစ်သော ဖခင်ရသေ့။ တံ၊ သင်ဖခင်ကို။ အာမန္တယာမိ၊ ပန်ကြားပါ၏။ အဟံ၊ အကျွန်ုပ်သည်။ ဝနေ၊ တော၌။ ဝတ္ထုံ၊ နေခြင်းငှါ။ န ဥဿဟေ၊ မစွမ်းနိုင်ပါ။ အရညမှိ၊ တော၌။ ဝါသော၊ နေခြင်းသည်။ ဒုက္ခော၊ ဆင်းရဲစွာ၏။ ရဋ္ဌံ၊ ပြည်ရွာသို့။ ဂန္တဝေ၊ သွားခြင်းငှါ။ ဣစ္ဆာမိ၊ အလိုရှိပါ၏။
၄၂။ ယထာ၊ အကြင်အခြင်းဖြင့်။ အဟံ၊ အကျွန်ုပ်သည်။ ဣတော၊ ဤတောမှ။ ဂန္တွာ၊ သွား၍။ ယသ္မိံ ဇနပဒေ၊ အကြင်ဇနပုဒ်၌။ ဝသံ-ဝသန္တော၊ နေသည်ရှိသော်။ ဗြဟ္မံ၊ မြတ်သော။ အာစာရံ၊ အကျင့်ကို။ သိက္ခေယျံ၊ ကျင့်ရာ၏။ တံ ဓမ္မံ၊ ထိုမြတ်သောအကျင့်ကို။ မံ၊ အကျွန်ုပ်ကို။ အနုသာသ၊ ဆုံးမတော်မူပါလော့။
ဘုရားလောင်းသည် ချစ်သား ကောင်းပြီ၊ ဒေသအကျင့်ကို သင်ချစ်သားအား ငါဟောအံ့ဟု ဆို၍ ဟောလိုရကား-
ရဋ္ဌေ ရောစယသေ ဝါသံ၊ တံ ဓမ္မံ နိသာမေဟိ မေ။
ပင်္ကော စ မာ ပဝိသိတ္ထော၊ ယတ္တောဝါသီဝိသေ စရ။
ဟူသော ဤဂါထာနှစ်ခုတို့၏ အပေါင်းကို ဆို၏။
၄၃။ တာတ၊ ချစ်သား။ တွံ၊ သင်ချစ်သားသည်။ သစေ၊ အကယ်၍။ အရညံ၊ တောကို၎င်း။ ဝနမူလဖလာနိ စ၊ တောသစ်မြစ် သစ်သီးတို့ကို၎င်း။ ဟေတွာန၊ စွန့်၍။ ရဋ္ဌေ၊ ပြည်ရွာ၌။ ဝါသံ၊ နေခြင်းကို။ ရောစယသေ၊ နှစ်သက်အံ့။ မေ၊ ငါ၏။ သန္တိကာ၊ အထံမှ။ တံ ဓမ္မံ၊ ထိုပြည်ရွာသူတို့ အကျင့်ကို။ နိသာမေဟိ၊ နာလော့။
၄၄။ ဝိသံ၊ အဆိပ်ကို။ မာ ပဋိသေဝိတ္ထ၊ မမှီဝဲလေလင့်။ ပပါတံ၊ ချောက်ကမ်းပါးပြတ်ကို။ ပရိဝဇ္ဇယ၊ ရှောင်ကြဉ်လေလော့။ ပင်္ကော စ၊ ညွန်ပျောင်းသို့လည်း။ မာ ပဝိသိတ္ထော၊ မဝင်လေလင့်။ ယတ္တောဝ၊ သတိပညာဖြင့် လုံ့လပြု၍ သာလျှင်။ အာသီဝိသေ၊ မြွေတို့၏ အနီး၌။ စရ၊ ကျင့်လေလော့။
သားရသေ့ငယ်သည် အကျဉ်းအားဖြင့် အဖဟောသော တရား၏ အနက်အဓိပ္ပါယ်ကို မသိသည်ဖြစ်၍ မေးလိုရကား-
ကံ တွံ အာသီဝိသံ ဗြူသိ၊ တံ မေ အက္ခာဟိ ပုစ္ဆိတော။
ဟူသော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၄၅။ တာတ၊ ဖခင်။ ဗြဟ္မစာရိနံ၊ မြတ်သောအကျင့်ကို ကျင့်ကုန်သော ရသေ့ရဟန်းတို့အား။ ဝိသံ၊ အဆိပ်သည်။ ကိန္နု၊ အဘယ်နည်း။ ပပါတော၊ ချောက်ကမ်းပါးပြတ်သည်ကား။ ကော ဝါ၊ အဘယ်နည်း။ ပင်္ကော၊ ညွန်ပျောင်းကား။ ကော ဝါ၊ အဘယ်နည်း။ တွံ၊ သင်ဖခင်သည်။ ကံ၊ အဘယ်ကို။ အာသီဝိသံ၊ အဆိပ်ထန်သော မြွေဟူ၍။ ဗြူသိ၊ ဆိုသနည်း။ ပုစ္ဆိတော၊ မေးအပ်သော ဖခင်သည်။ တံ၊ ထိုအကြောင်းကို။ မေ၊ အကျွန်ုပ်အား။ အက္ခာဟိ၊ ကြားတော်မူလော့။
အဘရသေ့သည်လည်း ထိုရသေ့ငယ်ကို အကျယ် ဟောလိုရကား-
မနုညော သုရဘိ ဝဂ္ဂု၊ သာဒု ခုဒ္ဒ ရသူပမော။
ဝိသံ တဒါဟု အရိယာသေ၊ ဗြဟ္မစရိယဿ နာရဒ။
ဟရန္တိ မုနိနော စိတ္တံ၊ တုလံ ဘဋ္ဌံဝ မာလုတော။
ပပါတော ဧသော အက္ခာတော၊ ဗြဟ္မစရိယဿ နာရဒ။
ပင်္ကော ဧသောဝ အက္ခာတော၊ ဗြဟ္မစရိယဿ နာရဒ။
တေ တာဒိသေ မနုဿိန္ဒေ၊ မဟန္တေ တာတ နာရဒ။
အာသီဝိသော သော အက္ခာတော၊ ဗြဟ္မစရိယဿ နာရဒ။
ယဒေတ္ထ ကုသလံ ဇညာ၊ တတ္ထ ဃာသေသနံ စရေ။
မိတံ ခါဒေ မိတံ ဘုဉ္ဇေ၊ န စ ရူပေ မနံ ကရေ။
အာရကာ ပရိဝဇ္ဇေဟိ၊ ယာနီဝ ဝိသမံ ပဒံ။
ဟူသော ဤရှစ်ဂါထာတို့ကို ဆို၏။
၄၆။ တာတ၊ ချစ်သား။ လောကသ္မိံ၊ လောက၌။ အာသဝေါ၊ အရက်ကို။ သုရာ နာမ၊ သုရာ မည်၏ဟူ၍။ ပဝုစ္စတိ၊ ဆိုအပ်၏။ မနုညော၊ စိတ်ကိုနှစ်သက်စေတတ်၏။ သုရဘိ၊ ကောင်းသောအနံ့ ရှိ၏။ ဝဂ္ဂု၊ ရဲရင့်သောအဖြစ်သို့ ရောက်စေတတ်၏။ သာဒုခုဒ္ဒရသူပမော၊ သာယာအပ်သော ယင်ပျားအရသာနှင့် တူ၏။ နာရဒ၊ ချစ်သားနာရဒ။ တံ၊ ထိုသေအရက်ကို။ ဗြဟ္မစရိယဿ၊ မြတ်သောအကျင့်ကို ကျင့်သောသူ၏။ ဝိသံ၊ အဆိပ်ဟူ၍။ အရိယာသေ၊ ဘုရားအစရှိသော သူတော်ကောင်းတို့သည်။ အာဟု၊ ဆိုကုန်၏။
၄၇။ တာတ၊ ချစ်သား။ ဣတ္ထိယော၊ မိန်းမတို့သည်။ လောကသ္မိံ၊ လောက၌။ ပမတ္တံ့။ မေ့လျော့သော သတိရှိသော သူကို။ ပမထေန္တိ၊ မိမိအလိုသို့ဆောင်ခြင်းငှါ နှောက်မွှေတတ်ကုန်၏။ ဘဋ္ဌံ၊ သစ်ပင်မှ လျောကျသော။ တုလံ၊ လဲကို။ မာလုတော၊ လေသည်။ ဟရတိ ဣဝ၊ ဆောင်သကဲ့သို့။ မုနိနော၊ မေ့လျော့သော ရသေ့ရဟန်း၏။ စိတ္တံ၊ စိတ်ကို။ ဟရန္တိ၊ ဆောင်တတ်ကုန်၏။ နာရဒ၊ ချစ်သား နာရဒ၊ ဗြဟ္မစရိယဿ၊ မြတ်သောအကျင့်ကို ကျင့်သော ရသေ့ရဟန်းအား။ ဧသာ၊ ဤမိန်းမကို။ ပပါတော၊ ချောက် ကမ်းပါးပြတ်ဟူ၍။ အက္ခာတော၊ ဆိုအပ်၏။
"ဋ္ဌ ၄၈။ နာရဒ၊ ချစ်သား နာရဒ၊ လာဘော၊ လာဘ်များခြင်းသည်၎င်း။ သိလောကော၊ ကျော်စောခြင်းသည်၎င်း။ သက္ကာရော၊ လက်အုပ်ချီခြင်းအစရှိသော အရိုအသေပြုခြင်းသည်၎င်း။ ပူဇာ စ၊ ပန်း နံ့သာ အစရှိသည်တို့ဖြင့် ပူဇော်ခြင်းသည်၎င်း။ ပရကုလေသု၊ သူတပါး အိမ်တို့၌။ အတ္ထိ၊ ရှိ၏။ ဧသော၊ ဤ လာဘ သိလောက အစရှိသော အလုံးစုံကို။ ဗြဟ္မစရိယဿ၊ မြတ်သောအကျင့်ကို ကျင့်သော ရသေ့ရဟန်း၏။ ပင်္ကော၊ ညွန်ဟူ၍။ အက္ခာတော၊ ဆိုအပ်၏။ "၄၉။ တာတ၊ ချစ်သား။ မဟန္တာ၊ ကြီးမြတ်သောအဖြစ်သို့ ရောက်ကုန်သော။ ရာဇာနော၊ မင်းတို့သည်။ ဣမံ မဟိံ၊ ဤမြေကို။ အာဝသန္တိ၊ စိုးအုပ်၍ နေကုန်၏။ နာရဒ၊ ချစ်သား နာရဒ။ မဟန္တေ၊ ကြီးမြတ်သောအဖြစ်သို့ ရောက်ကုန်သော။ တာဒိသေ၊ ထိုသို့သဘောရှိကုန်သော။ တေ မနုဿိန္ဒေ၊ ထိုမင်းတို့ကို။ မာ သေဝသိ၊ မမှီဝဲလေလင့်။
၅၀။ တာတ နာရဒ၊ ချစ်သားနာရဒ။ ဣသရာနံ၊ အစိုးရကုန်သော။ တေသံ အဓိပတီနံ၊ ထိုမင်းတို့၏။ ပါဒတော၊ ခြေရင်း၌။ န စရေ၊ မကျင့်လေလင့်။ သော၊ ထိုမင်းကို။ ဗြဟ္မစရိယဿ၊ ရသေ့ရဟန်းအား။ အာသီဝိသော၊ လျင်သော အဆိပ်ရှိသော မြွေဟူ၍။ အက္ခာတော၊ ဆိုအပ်၏။
၅၁။ နာရဒ၊ ချစ်သား နာရဒ။ ဘတ္တတ္ထေ၊ ထမင်းကို အလိုရှိသည် ဖြစ်၍၎င်း။ ဘတ္တကာလေစ၊ ထမင်းအခါ ရှိသည်ဖြစ်၍၎င်း။ ယံ ဂေဟံ၊ အကြင်အိမ်သို့။ ဥပသင်္ကမေ၊ ကပ်အံ့။ ဧတ္ထ၊ ထိုသို့ကပ်သော အိမ်တို့တွင်။ ယံ ဂေဟံ၊ အကြင်အိမ်သည်။ အတ္ထိ၊ ရှိ၏။ တံ ဂေဟံ၊ ထိုအိမ်သည်။ ကုသလံ၊ အပြစ်မရှိဟူ၍။ ဇညာ၊ သိအံ့။ တတ္ထ၊ ထိုအပြစ်မရှိသောအိမ်၌။ ဃာသေသနံ၊ ဝမ်းစာ ရှာမှီးခြင်းကို။ စရေ၊ ကျင့်ရာ၏။
၅၂။ နာရဒ၊ ချစ်သား နာရဒ။ ပရကုလေ၊ သူတပါးအိမ်၌။ ပါနတ္ထာ ဝါ၊ အဖျော်အလို့ငှါ၎င်း။ ဘောဇနတ္ထာ ဝါ၊ ဘောဇဉ်အလို့ငှါ၎င်း။ ပဝိသေတွာ၊ ဝင်သည်ရှိသော်။ မိတံ၊ နှိုင်းချင့်၍။ ခါဒေ၊ ခဲလေလော့။ မိတံ၊ နှိုင်းချင့်၍။ ဘုဉ္ဇေ၊ စားလေလော့။ ရူပေ၊ မိန်းမ၏အဆင်း၌။ မနံ၊ စိတ်ကို။ န စ ကရေ၊ မပြုလေလင့်။
၅၃။ တာတ၊ ချစ်သား နာရဒ။ တွံ၊ သင်ချစ်သားသည်။ ဂေါဋ္ဌံ၊ နွားအပေါင်းတို့၏ နေရာကို၎င်း။ မဇ္ဇံ၊ သေတင်းကုပ်ကို၎င်း။ ကိရာဋဉ္စ၊ သုရာကြူးသော သူကို၎င်း။ နိကိရဏာနိ၊ ရွှေ ငွေ သိုမှီးရာ အရပ်တို့ကို၎င်း။ သဘာ-သဘာယော စ၊ သဘင်တို့ကို၎င်း။ ယာနံ၊ ဆီ ထောပတ် တင်သောလှည်းသည်။ ဝိသမံ၊ မညီညွတ်သော။ ပထံ၊ လှည်းကြောင်းခရီးကို။ အာရကာ၊ ဝေးစွာ။ ပရိဝဇ္ဇတိ ဣဝ၊ ကြဉ်ရှောင်သကဲ့သို့။ အာရကာ၊ ဝေးစွာ။ ပရိဝဇ္ဇေဟိ၊ ကြဉ်ရှောင်လေလော့။
သားရသေ့ငယ်သည် အဖရသေ့ ဟောပြောစဉ်ပင်လျှင် သတိရ၍ ဖခင် အကျွန်ုပ်သည် လူ့ပြည်ခရီးဖြင့် အလိုမရှိပါပြီဟု ဆိုလေ၏။ ထိုအခါ သားရသေ့ငယ်အား အဖရသေ့သည် မေတ္တာအစရှိသော ဘာဝနာကို ကြား၏။ ထိုသားရသေ့ငယ်သည် အဖရသေ့၏ အဆုံးအမ၌ တည်၍ မကြာမြင့်မီလျှင် ဈာန်တို့ကို ဖြစ်စေ၏။ နှစ်ယောက်ကုန်သော ရသေ့သားအဖတို့သည် မယုတ်သော ဈာန်ရှိကုန်သည်ဖြစ်၍ စုတေကုန်လျှင် ဗြဟ္မာ့ပြည်၌ ဖြစ်ကုန်၏။
ဇာတ်ပေါင်း... သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် ဤဓမ္မဒေသနာကို ဆောင်တော်မူ၍ ရဟန်းတို့ ယခုအခါ ဤရဟန်းကို ဖြားယောင်းသော အပျိုကြီးသည် ထိုအခါ ရသေ့ငယ်ကို ဖြားယောင်းသော သတို့သ္မီး ဖြစ်ဘူးပြီ၊ ယခုအခါ သာသနာတော်၌ ငြီးငွေ့သော ရဟန်းသည် ထိုအခါ သားရသေ့ငယ် ဖြစ်ဘူးပြီ၊ ယခုအခါ ငါဘုရားသည်လျှင် ထိုအခါ အဖရသေ့ကြီး ဖြစ်ဘူးပြီဟု ဇာတ်ကို ပေါင်းတော်မူ၏။
မိန်းမဆန္ဒ၊ လိုက်မိက၊ သီလပျက်တတ်သည်
လေးခုမြောက်သော စူဠနာရဒဇာတ်သည် ပြီး၏။
*****
တေရသကနိပါတ်
၅။ ဒူတဇာတ်
ကယ်တင်နိုင်သူကိုမှ မိမိဒုက္ခကို ဖွင့်ပြောအပ်ကြောင်း
ပစ္စုပ္ပန်ဝတ္ထု... နတ်နှင့်တကွသော လောကကို ဆုံးမတော်မူတတ်သော သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် ဒုတေ ဗြာဟ္မဏ ပါဟေသိ အစရှိသော ဂါထာပုဒ်ဖြင့် တန်ဆာဆင်အပ်သော ဤဒူတဇာတ်ကို ဇေတဝန် ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံး နေတော်မူစဉ် ကိုယ်တော်၏ ပညာတော်ကို ချီးမွမ်းခြင်းကို အကြောင်းပြု၍ ဟောတော်မူ၏။ တရားသဘင်၌ ရဟန်းတို့သည် စကားကို ဖြစ်စေကုန်၏။ ငါ့သျှင်တို့ သဗ္ဗညူမြတ်စွာဘုရားသခင်၏ ဥပါယ်တမျဉ်၌ လိမ်မာတော်မူသည်၏ အဖြစ်ကို ရှုပါကုန်လော့၊ အမျိုးသားဖြစ်သော နန္ဒမင်းသားအား နတ်သမီးတို့ကို ပြတော်မူ၍ အရဟတ္တဖိုလ်ကို ပေးတော်မူ၏။ စူဠပန္ထကအား ပုဆိုးပိုင်းကို ပေးတော်မူ၍ ပဋိသမ္ဘိဒါ လေးပါးတို့နှင့်တကွ အရဟတ္တဖိုလ်ကို ပေးတော်မူ၏။ ရွှေပန်းထိမ်သည်သားအား ကြာပဒုမာကို ပေးတော်မူ၍ အရဟတ္တဖိုလ်ကို ပေးတော်မူ၏။ ဤသို့ အထူးထူးသော အကြောင်းတို့ဖြင့် သတ္တဝါတို့ကို ဆုံးမတော်မူ၏ဟု စကားကို ဖြစ်စေကုန်၏။ မြတ်စွာဘုရားသည် လာတော်မူလတ်၍ ရဟန်းတို့ ယခုအခါ၌ အဘယ်စကားဖြင့် စည်းဝေးကြကုန်သနည်းဟု မေးတော်မူလတ်၍ ဤမည်သော စကားဖြင့် စည်းဝေးပါကုန်၏ဟု နားတော်လျောက်သည်ရှိသော် ရဟန်းတို့ သင်တို့ဆရာ ငါဘုရားသည် ယခုအခါ၌သာလျှင် ဤအကြောင်းဖြင့် ဤအကျိုးသည် ဖြစ်၏ဟု သတ္တဝါတို့၌ ဥပါယ်တမျဉ်ဖြင့် လိမ်မာသည်မဟုတ်သေး၊ ရှေး၌လည်း ဥပါယ်တမျဉ်၌ လိမ်မာသည်သာတည်းဟု မိန့်တော်မူ၍ အတိတ်ကို ဆောင်တော်မူ၏။
အတိတ်ဝတ္ထု... ရဟန်းတို့ လွန်လေပြီးသောအခါ ဗာရာဏသီပြည်၌ ဗြဟ္မဒတ်မင်းသည် မင်းပြုသည်ရှိသော် ဇနပုဒ်သည် ရွှေ ငွေ မရှိသည် ဖြစ်၏။ ထိုမင်းသည် ဇနပုဒ်ကို နှိပ်စက်၍ ဥစ္စာကိုသာလျှင် စုရုံး၏။ ထိုအခါ ဘုရားလောင်းသည် ကာသိတိုင်းဝယ် ပုဏ္ဏားမျိုး၌ဖြစ်၍ အရွယ်ရောက်လတ်သော် တက္ကသိုလ်ပြည်သို့ သွား၍ ဆရာ့နောက်မှ တရားနှင့်အညီ ဆွမ်းခံ၍ ဆရာဘို့ ဥစ္စာကိုပေးပါဟုဆို၍ အတတ်ကို သင်စေသဖြင့် အတတ် တတ်ပြီးသော် ခက်ဆစ် ခက်ရပ်ကို သုတ်သင်၍ ဆရာ- ဆရာဘို့ဥစ္စာကို ဆောင်ပါချေအံ့ဟု
ပန်ကြားပြီးလျှင် တက္ကသိုလ်ပြည်မှ ထွက်ခဲ့၍ ဇနပုဒ်သို့ သွားသည်ရှိသော် တရားနှင့်အညီရှာ၍ ရွှေခုနစ်နိက္ခတို့ကို ရလျှင် ဆရာ့အားပေးအံ့ဟု ကြံ၍ သွားသည်ရှိသော် ခရီးအကြား၌ ဂင်္ဂါမြစ်ကိုကူးခြင်းငှါ လှေကိုစီး၏။ ထိုဘုရားလောင်းအား ထိုဂင်္ဂါမြစ်၌ လှေသည် လှည့်သည်ရှိသော် ထိုရွှေသည် ရေ၌ကျ၏။
ဘုရားလောင်းသည် ကြံ၏။ ရွှေသည် အလွန်ရခဲ၏။ ဇနပုဒ်၌ တဖန် ဆရာဘို့ဥစ္စာကို ရှာသည်ရှိသော် ကြာမြင့်သည် ဖြစ်လတ္တံ့၊ အကယ်၍ကား ငါသည် ဂင်္ဂါမြစ်၌သာလျှင် အစာကင်းသည်ဖြစ်၍ နေအံ့၊ ထိုငါနေသောအဖြစ်ကို အစဉ်သဖြင့် မင်းသည် သိလတ္တံ့၊ ထိုသို့သိလျှင် အမတ်တို့ကို စေလတ္တံ့၊ ငါသည် ထိုအမတ်တို့နှင့်တကွ စကားမပြောအံ့၊ ထို့နောင်မှ မင်းသည် လာလတ္တံ့၊ ဤအကြောင်းဖြင့် ထိုမင်း၏အထံ၌ ဆရာဘို့ဥစ္စာကို ရလတ္တံ့ဟု ကြံ၏။ ကြံပြီးလျှင် ဂင်္ဂါမြစ်နား၌ ကိုယ်ဝတ်ပုဆိုးကို ရုံ၍ စလွယ်ကို အပ၌ထား၍ ငွေပြားအဆင်းနှင့် တူသော သဲပြင်၌ ရွှေဆင်းတုကဲ့သို့ နေတော်မူ၏။
အစာမစားဘဲနေသော ထိုဘုရားလောင်းကို မြင်၍ လူများသည် အဘယ့်ကြောင့် နေသနည်းဟု မေး၏။ တစုံတယောက်သောသူအား စကားမပြော၊ နက်ဖြန်နေ့၌ ရွာတံခါး၌ နေကုန်သော သူတို့သည် ဘုရားလောင်း ဂင်္ဂါမြစ်နား၌ နေသောအဖြစ်ကို ကြားလျှင် လာလတ်ကုန်၍ မေးကုန်၏။ ထိုသူတို့အားလည်း စကားမပြော၊ ထိုသူတို့သည် ဘုရားလောင်း ပင်ပန်းသည်ကို မြင်ကုန်လျှင် ငိုကြွေး၍ သွားကုန်၏။ သုံးရက်မြောက်သော နေ့၌ မြို့သူအပေါင်းတို့သည် လာလတ်ကုန်၏။ လေးရက်မြောက်သောနေ့၌ မြို့မှ အစိုးရသောသူတို့သည် လာလတ်ကုန်၏။ ငါးရက်မြောက်သော နေ့၌ မင်းချင်းတို့သည် လာလတ်ကုန်၏။ ခြောက်ရက်မြောက်သောနေ့၌ မင်းသည် အမတ်တို့ကို စေ၏။ ထိုအမတ်တို့နှင့်လည်း တကွ စကားမပြော၊ ခုနစ်ရက်မြောက်သော နေ့၌ မင်းသည် ကြောက်ခြင်းဖြင့် နှိပ်စက်သည်ဖြစ်၍ ဘုရားလောင်း၏ အထံသို့ သွား၍
ဘုရားလောင်းကို မေးလိုရကား-
တေသံ ပုဋ္ဌော နဗျာကာသိ၊ ဒုက္ခံ တုယှံ မတံ နု တေ။
ဟူသော ရှေးဦးစွာသော ဤဂါထာတို့ကို ဆို၏။
၅၄။ ဗြာဟ္မဏ၊ ပုဏ္ဏား။ ဂင်္ဂါတီရသ္မိံ၊ ဂင်္ဂါမြစ်နား၌။ ဈာယတော၊ ကြံမှိုင်သော သင့်အား။ ဒူတေ၊ တမန်တို့ကို။ ပါဟေသိံ၊ ငါစေ၏။ တေသံ၊ ထိုတမန်တို့အား။ ပုဋ္ဌော၊ မေးအပ်သော သင်သည်။ န ဗျာကာသိ၊ စကားမပြော။ တုယှံ၊ သင်၏။ ဒုက္ခ၊ ဆင်းရဲကို။ တေ၊ သင်တယောက်ထည်းသာ။ မတံ နု၊ သိအပ်သလော။
ထိုစကားကို ကြား၍ ဘုရားလောင်းသည် မြတ်သောမင်းကြီး - ဆင်းရဲခြင်းမည်သည်ကို ဖျောက်ခြင်းငှါ စွမ်းနိုင်သော သူအားသာလျှင် ကြားအပ်၏။ ဆင်းရဲကို ဖျောက်ခြင်းငှါ စွမ်းနိုင်သောသူမှ တပါးသောသူအား မကြားအပ် ဟု ဆို၍ မင်းအား ကြားလိုရကား-
မာ ခေါ နံ တဿ အက္ခာဟိ၊ ယော တံ ဒုက္ခာ န မောစယေ။
ဝိပ္ပမောစေယျ ဓမ္မေန၊ ကာမံ တဿ ပဝေဒယ။
မနုဿဝဿိတံ ရာဇ၊ ဒုဗ္ဗိဇာနတရံ တတော။
ယော ပုဗ္ဗေ သုမနော ဟုတွာ၊ ပစ္ဆာ သမ္ပဇ္ဇတေ ဒိသော။
ပဝေဒယေ ဇန္တု အကာလရူပေ။
အာနန္ဒိနော တဿ ဘဝန္တိ မိတ္တာ၊
ဟိတေသိနော တဿ ဒုခီ ဘဝန္တိ။
မေဓာဝိနံ ဧကမနံ ဝိဒိတွာ။
အာစိက္ခေယျ တိဗ္ဗာနိ ပရဿ ဓီရော၊
သဏှံ ဂိရံ အတ္ထဝတိံ ပမုဉ္စေ။
နာလံ တေဟိ မယံ သုခါဂမာယ။
ဧကောဝ တိဗ္ဗာနိ သဟေယျ ဓီရော၊
သစ္စံ ဟိရောတ္တပ္ပမပေက္ခမာနော။
ဟူသော ဤခုနစ်ဂါထာတို့ကို ဆို၏။
၅၅။ ကာသီနံ၊ ကာသိတိုင်းသူတို့၏။ ရဋ္ဌဝဍ္ဎန၊ ပြည်သူတို့၏ အစီးအပွားကို ဆောင်တော်မူတတ်သော မင်းမြတ်။ သစေ၊ အကယ်၍။ တေ၊ အရှင်မင်းမြတ်အား။ ဒုက္ခံ၊ ဆင်းရဲသည်။ ဥပ္ပဇ္ဇေ၊ ဖြစ်အံ့။ ယော၊ အကြင်သူသည်။ တံ၊ အရှင်မင်းကြီးကို။ ဒုက္ခာ၊ ဆင်းရဲမှ။ န မောစယေ၊ မလွတ်စေနိုင်။ တဿ၊ ထိုသူအား။ နံ၊ ထိုဆင်းရဲကို။ မာ ခေါ အက္ခာဟိ၊ ကြားတော်မမူလင့်။
၅၆။ ယော၊ အကြင်သူသည်။ တဿ၊ ထိုသူအား။ ဒုက္ခဇာတဿ၊ ဖြစ်သောဆင်းရဲ၏။ ဘဂသော၊ အဘို့အားဖြင့်။ ဧကင်္ဂံအပိ၊ တခုသော အစိတ်ကိုမျှလည်း။ ဓမ္မေန၊ တရားနှင့်အညီ။ ဝိပ္ပမောစေယျ၊ လွတ်စေနိုင်ရာ၏။ တဿ၊ ထိုသူအား။ ကာမံ၊ စင်စစ်။ ပဝေဒယ၊ ကြားတော်မူလော့။
၅၇။ ရာဇ၊ မင်းကြီး။ သင်္ဂါလာနံ၊ မြေခွေးတို့၏၎င်း။ သကုဏာနဉ္စ၊ ငှက်တို့၏၎င်း။ ဝဿိတံ၊ မြည်သံကို။ သုဝိဇာနံ၊ သိလွယ်၏။ တတော၊ ထိုမြေခွေးသံ ငှက်သံထက်။ မနုဿဝဿိတံ၊ လူတို့၏ စကားကို။ ဒုဗ္ဗိဇာနတရံ၊ အလွန် သိနိုင်ခဲ၏။
၅၈။ မဟာရာဇ၊ မြတ်သောမင်းကြီး။ ယော ပေါသော၊ အကြင်သူသည်။ ပုဗ္ဗေ၊ ရှေး၌။ သုမနော၊ ဝမ်းမြောက်သည်။ ဟုတွာ၊ ဖြစ်၍။ အယံ၊ ဤသူသည်။ မေ၊ ငါ၏။ ဉာတိ၊ ဆွေမျိုးတည်း။ ဣတိ၊ ဤသို့၎င်း။ အယံ၊ ဤသူသည်။ မေ၊ ငါ၏။ မိတ္တော၊ ချစ်သောသူတည်း။ ဣတိ ဝါ၊ ဤသို့၎င်း။ အယံ၊ ဤသူသည်။ မေ၊ ငါ၏။ သခါ၊ အသက်နှင့်တူသော အဆွေခင်ပွန်းတည်း။ ဣတိ ဝါ၊ ဤသို့၎င်း။ အပိ၊ စင်စစ်။ စေ မညတိ၊ အကယ်၍ အောက်မေ့အံ့။ သော ပေါသော၊ ထိုသူသည်။ ပစ္ဆာ၊ နောက်၌။ ဒိသော၊ ရန်သူသည်။ သမ္ပဇ္ဇတေ၊ ဖြစ်တတ်၏။
၅၉။ ယော ဇန္တု၊ အကြင်သတ္တဝါသည်။ အတ္တနော၊ မိမိ၏။ ဒုက္ခံ၊ ဆင်းရဲကို။ အနာနုပုဋ္ဌော၊ အဖန်တလဲလဲ မေးသည်ရှိသော်။ အကာလရူပေ၊ အခါမဟုတ်သောအခါ၌။ ပဝေဒယေ၊ ကြားရာ၏။ တဿ၊ ထိုသူ၏။ အမိတ္တာ၊ ရန်သူတို့သည်။ အာနန္ဒိနော၊ ဝမ်းမြောက်ကုန်သည်။ ဘဝန္တိ၊ ဖြစ်ကုန်၏။ တဿ၊ ထိုသူ၏။ ဟိတေသိနော၊ အစီးအပွားကို ရှာကုန်သော သူတို့သည်။ ဒုခီ၊ ဆင်းရဲခြင်းရှိကုန်သည်။ ဘဝန္တိ၊ ဖြစ်ကုန်၏။
၆၀။ ဓီရော၊ ပညာရှိသည်။ ကာလဉ္စ၊ ကာလကိုလည်း။ ဉတွာန၊ သိ၍။ မေဓာဝီနံ၊ ပညာရှိတို့အား။ ဧကမနံ၊ တူသော စိတ်ရှိသည်ကို။ ဝိဒိသွာ၊ သိ၍။ ပရဿ၊ မိမိမှတပါးသော။ တထာဝိဓဿ၊ ထိုသို့သဘောရှိသောသူအား။ တိဗ္ဗာနိ၊ ပြင်းစွာသော ဒုက္ခဝေဒနာတို့ကို။ အာစိက္ခေယျ၊ ကြားရာ၏။ သဏှံ၊ သိမ်မွေ့နူးညံ့သော။ အတ္ထဝတိံ၊ အကျိုးရှိသော။ ဂိရံ၊ စကားကို။ ပမုဉ္စေ၊ လွှတ်ရာ၏။
၆၁။ သစေ၊ အကယ်၍။ အတ္တနော၊ မိမိအား။ အဝိသယှ၊ မနှိပ်စက်မူ၍။ အတိကိစ္စာနိ၊ အလွန်သော အမှုကိစ္စတို့ကို။ ဇညာ၊ သိအံ့။ တေဟိ၊ ထိုလောကဓံတရား ရှစ်ပါးတို့သည်သာလျှင်။ မယှံ၊ ငါ့အား။ သုခါဂမာယ၊ ချမ်းသာကို ဖြစ်စိမ့်သောငှာ။ နာလံ၊ မစွမ်းနိုင်ကုန်။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဇညာ၊ သိအံ့။ သစ္စံ၊ ထင်ရှားရှိသော။ ဟိရောတ္တပ္ပံ၊ ဟိရိဩတ္တပ္ပကို။ အပေက္ခမာနော၊ ငဲ့သော။ ဓီရော၊ ပညာရှိသည်။ ဧကောဝ၊ တယောက်တည်းသာ။ တိဗ္ဗာနိ၊ ပြင်းစွာသော ဝေဒနာတို့ကို။ သဟေယျ၊ သည်းခံရာ၏။
ဤသို့လျှင် ဘုရားလောင်းသည် ခုနစ်ဂါထာတို့ဖြင့် တရားဟော၍ မိမိဆရာဘို့ ဥစ္စာရှာသောအဖြစ်ကို ပြလိုရကား-
ဘိက္ခမာနော မဟာရာဇ၊ အာစရိယ ဓနတ္ထိကော။
အလတ္ထံ သတ္တ နိက္ခာနိ၊ သုဝဏ္ဏဿ ဇနာဓိပ။
တေ မေ နဋ္ဌာ မဟာရာဇ၊ တသ္မာ သောစာမဟံ ဘုသံ။
နာလံ ဒုက္ခာ ပမောစေတုံ၊ တသ္မာ တေသံ န ဗျာဟရိံ။
အလံ ဒုက္ခာ ပမောစေတုံ၊ တသ္မာ တုယှံ ပဝေဒယိ။
ဟူသော ဤလေးဂါထာတို့ကို ဆို၏။
၆၂။ မဟာရာဇ၊ မြတ်သောမင်းကြီး။ အဟံ၊ အကျွန်ုပ်သည်။ ရဋ္ဌေ၊ တိုင်းပြည်တို့ကို၎င်း။ နိဂမေ၊ ရွာနိဂုံးတို့ကို၎င်း။ ရာဇဓာနိယော၊ မင်းနေပြည်တို့ကို၎င်း။ ဝိစရန္တော၊ လှည့်လည်လျက်။ အာစရိယဓနတ္ထိကော၊ ဆရာအဘို့ဥစ္စာကို အလိုရှိသည်ဖြစ်၍။ ဂဟပတီ ရာဇပုရိသေ၊ သူကြွယ်မင်းချင်းတို့ကို၎င်း။ မဟာသာလေ စ ဗြာဟ္မဏေ၊ ဗြာဟ္မဏ မဟာသာလတို့ကို၎င်း။ ဘိက္ခမာနော၊ တောင်းသည်ဖြစ်၍။ သုဝဏ္ဏဿ၊ ရွှေ၏။ သတ္တ နိက္ခာနိ၊ ခုနစ် နိက္ခတို့ကို။ အလတ္ထံ၊ ရပြီ။ ဇနာဓိပ၊ လူတို့ကိုအစိုးရတော်မူသော။ မဟာရာဇ၊ မြတ်သောမင်းကြီး။ မေ၊ အကျွန်ုပ်၏။ တေ၊ ထိုရွှေခုနစ်နိက္ခတို့သည်။ နဋ္ဌာ၊ ပျောက်ကုန်၏။ တသ္မာ၊ ထိုသို့ပျောက်သောကြောင့်။ အဟံ၊ အကျွန်ုပ်သည်။ ဘုသံ၊ ပြင်းစွာ။ သောစာမိ၊ စိုးရိမ်၏။
၆၄။ မဟာရာဇ၊ မြတ်သောမင်းကြီး။ တေ၊ အရှင်မင်းကြီး၏။ ပုရိသာ၊ မင်းချင်းတို့သည်။ မံ၊ အကျွန်ုပ်ကို။ ဒုက္ခာ၊ ဆင်းရဲမှ။ ပမောစေတုံ၊ လွတ်စေခြင်းငှါ။ နာလံ၊ မစွမ်းနိုင်ကုန်။ ဣတိ၊ ဤသို့။ မနသာ၊ စိတ်ဖြင့်။ အနုဝိစိန္တိတော၊ သိအပ်၏။ တသ္မာ၊ ထိုကြောင့်။ တေသံ၊ ထို မင်းချင်းတို့အား။ အဟံ၊ အကျွန်ုပ်သည်။ န ဗျာဟရိံ၊ မကြားပေ။
၆၅။ မဟာရာဇ၊ မြတ်သောမင်းကြီး။ တွဉ္စ ခေါ၊ အရှင်မင်းကြီးသည်သာလျှင်။ မေ၊ အကျွန်ုပ်အား။ ဒုက္ခာ၊ ဆင်းရဲမှ။ ပမောစေတုံ၊ လွတ်စေခြင်းငှါ။ အလံ၊ စွမ်းနိုင်၏။ ဣတိ၊ ဤသို့။ မနသာ၊ စိတ်ဖြင့်။ တွံ၊ အရှင်မင်းကြီးကို။ အနုဝိစိန္တိတော၊ သိအပ်၏။ တသ္မာ၊ ထိုသို့သိသောကြောင့်။ တုယှံ၊ အရှင်မင်းကြီးအား။ အဟံ၊ အကျွန်ုပ်သည်။ ပဝေဒယိ၊ ကြားလျှောက်ပါ၏။
မင်းသည် ဘုရားလောင်း၏ တရားစကားကို ကြား၍ ပုဏ္ဏား သင် မစိုးရိမ်လင့်၊ ငါသည် သင့်အား ဆရာဘို့ဖြစ်သော ဥစ္စာကို ပေးအံ့ဟုဆို၍ နှစ်ဆတက်သော ဥစ္စာကို ပေးတော်မူ၏။ ထိုအကြောင်းကို ထင်စွာပြတော်မူလိုသော သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည်-
ဇာတရူပမယေ နိက္ခေ၊ သုဝဏ္ဏဿ စတုဒ္ဒသ။
ဟူသော အဆုံးဖြစ်သော ဤဂါထာကို ဟောတော်မူ၏။
၆၆။ ဘိက္ခဝေ၊ ရဟန်းတို့။ တဒါ၊ ထိုအခါ၌။ ကာသီနံ၊ ကာသိတိုင်းသူတို့၏။ ရဋ္ဌဝဍ္ဎနော၊ တိုင်းပြည်သူတို့၏ အစီးအပွားကို ဆောင်တော်မူတတ်သော ဗာရာဏသီပြည့်ရှင်မင်းသည်။ ပသန္နစိတ္တော၊ ကြည်ညိုသောစိတ် ရှိသည်ဖြစ်၍။ ဇာတရူပမယေ၊ ရွှေဖြင့်ပြီးသော။ သုဝဏ္ဏဿ၊ ရွှေ၏။ စတုဒ္ဒသ နိက္ခေ၊ တဆယ့်လေးနိက္ခတို့ကို။ တဿ၊ ထိုဘုရားလောင်းပုဏ္ဏားအား။ အဒါသိ၊ ပေးတော်မူ၏။
ဘုရားလောင်းသည် မင်းအား အဆုံးအမကိုပေး၍ ဆရာအား ဥစ္စာတို့ကိုပေးပြီးလျှင် ဒါနအစရှိသော ကောင်းမှုတို့ကို ပြု၍ မင်းသည်လည်း ဘုရားလောင်း၏ အဆုံးအမ၌ တည်လျက် တရားနှင့်အညီ မင်းပြု၍ နှစ်ယောက်ကုန်သော သူတို့သည် ကံအားလျော်စွာ လားကုန်၏။
ဇာတ်ပေါင်း... သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် ဤဓမ္မဒေသနာကို ဆောင်တော်မူ၍ ရဟန်းတို့ ယခုအခါ၌ သာလျှင် ဥပါယ်တမျဉ်၌ လိမ်မာသည် မဟုတ်သေး၊ ရှေး၌လည်း ငါဘုရားသည် ဥပါယ်တမျဉ်၌ လိမ်မာဘူးသည်သာတည်းဟု မိန့်တော်မူ၍ ရဟန်းတို့ ယခုအခါ အာနန္ဒာသည် ထိုအခါ ဗာရာဏသီမင်းဖြစ်ဘူးပြီ၊ ယခုအခါ သာရိပုတ္တရာသည် ထိုအခါ တက္ကသိုလ်ဆရာ ဖြစ်ဘူးပြီ၊ ယခုအခါ ငါဘုရားသည်သာလျှင် ထိုအခါ ပုဏ္ဏားလုလင် ဖြစ်ဘူးပြီဟု ဇာတ်ကို ပေါင်းတော်မူ၏။
ကယ်နိုင်သူမှ၊ ကိုယ့်ဒုက္ခ၊ နှုတ်ဟဖွင့်ပြောရာ
ငါးခုမြောက်သော ဒူတဇာတ်သည် ပြီး၏။
*****
တေရသကနိပါတ်
၆။ ကလိင်္ဂဗောဓိဇာတ်
ပရိဘောဂစေတီထိုက်သော မဟာဗောဓိပင်ကို ပူဇော်ခြင်းအကြောင်း
ပစ္စုပ္ပန်ဝတ္ထု... နတ်နှင့်တကွသော လောကကို ဆုံးမတော်မူတတ်သော သဗ္ဗညူမြတ်စွာဘုရားသည် ရာဇာကာလိင်္ဂေါစက္ကဝတ္တီ အစရှိသော ဂါထာပုဒ်ဖြင့် တန်ဆာဆင်အပ်သော ဤကာလိင်္ဂဗောဓိဇာတ်ကို ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် အရှင်အာနန္ဒာမထေရ်သည် စိုက်အပ်သော မဟာဗောဓိပင်အား ပူဇော်ခြင်းကို အကြောင်း ပြု၍ ဟောတော်မူ၏။ ဝေနေယျတို့ကို သင်္ဂြိုဟ်ထောက်ပံ့တော်မူခြင်းငှါ သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် ဇနပုဒ်သို့ ဒေသစာရီ ကြွတော်မူသည်ရှိသော် သာဝတ္ထိပြည်၌ နေကုန်သောသူတို့သည် ပန်းနံ့သာအစရှိသည် လက်စွဲကုန်လျက် ဇေတဝန်ကျောင်းတော်သို့ သွားကုန်သည်ရှိသော် တပါးသော ပူဇော်ရာကိုမရ၍ ဂန္ဓကုဋိတော်တံခါး၌ ချ၍ သွားကုန်၏။ ထိုသူတို့သည် မြတ်သော ဝမ်းမြောက်ခြင်းရှိသည် မဖြစ်ကုန်။
ထိုအကြောင်းကိုသိ၍ အနာထပိဏ်သူဌေးသည် ဇေတဝန်ကျောင်းတော်သို့ လာသောအခါ အရှင်အာနန္ဒာမထေရ်၏ အထံသို့သွား၍ အရှင်အာနန္ဒာ ဤကျောင်းတော်သည် ဘုရားသခင် ဒေသစာရီ ကြွတော်မူသည်ရှိသော် အထောက်အပံ့မှ ကင်းသည်ဖြစ်၏။ လူတို့အား ပန်းနံ့သာ အစရှိသည်တို့ဖြင့် ပူဇော်အပ်သောအရာသည် မရှိပါခဲ့၊ အရှင်ဘုရား တောင်းပန်ပါ၏။ ဘုရား သခင်အား ဤအကြောင်းကို ကြားလျှောက်၍ တခုသော ပူဇော်အပ်သောအရာ ရိုသေရာ ရှိသည်၏အဖြစ်ကို သိတော်မူကုန်လော့ဟု လျှောက်၏။ အရှင်အာနန္ဒာမထေရ်သည် ကောင်းပြီဟု ဝန်ခံ၍ မြတ်စွာဘုရားကို လျှောက်၏။
ဘုန်းတော်ကြီးသော အရှင်ဘုရား စေတီသည် အဘယ်မျှရှိကုန်သနည်းဟု မေးလျောက်၏။ အာနန္ဒာ စေတီသည် သုံးပါးတို့တည်းဟု မိန့်တော်မူသည်ရှိသော် အရှင်ဘုရား အဘယ် သုံးပါးတို့နည်းဟု မေးလျှောက်၏။ အာနန္ဒာ စေတီတို့သည် သာရီရိကစေတီ, ပရိဘောဂစေတီ, ဥဒ္ဒိဿကစေတီဟူ၍ သုံးပါးတည်းဟု မိန့်တော်မူသည်ရှိသော် အရှင်ဘုရား - အရှင်ဘုရားတို့သည် ထင်ရှားရှိတော်မူစဉ် ထိုစေတီသုံးပါးတို့ကို ပြုခြင်းငှါ တတ်ကောင်းပါအံ့လောဟု နားတော်လျှောက်သည်ရှိသော် အာနန္ဒာ သာရီရိက စေတီကို ပြုခြင်းငှါ မတတ်ကောင်း၊ ထိုစကားသည် မှန်၏။ ထိုသာရီရိကစေတီကို ဘုရားတို့ ပရိနိဗ္ဗာန်ပြုပြီးသော ကာလ၌သာ ပြုခြင်းငှါ တတ်ကောင်း၏။ ပရိဘောဂစေတီ, ဥဒ္ဒိဿကစေတီတို့ကိုကား ဘုရားတို့ ထင်ရှားရှိစဉ်ပင်လျှင် ပြုခြင်းငှါ တတ်ကောင်း၏။ ဘုရားတို့ အသုံးအဆောင်တော်ဖြစ်သော မဟာဗောဓိပင်သည် ဘုရားတို့ ထင်ရှားရှိကုန်သော်လည်း စေတီသာလျှင်တည်းဟု မိန့်တော်မူ၍ အရှင်ဘုရား အရှင်ဘုရားတို့သည် ဒေသစာရီ ကြွတော်မူသည်ရှိသော် ဇေတဝန် ကျောင်းတော်သည် ကိုးကွယ်ရာမရှိသည်ဖြစ်၍ လူများသည် ပူဇော်အပ်သောအရာကို မရပါ။ မဟာဗောဓိပင်မှ မျိုးစေ့ကိုယူ၍ ဇေတဝန် ကျောင်းတော်တံခါး၌ စိုက်ပါအံ့ဟု လျှောက်သည်ရှိသော် အာနန္ဒာ ကောင်းပြီ စိုက်လော့၊ ဤသို့ စိုက်သည်ရှိသော် ဇေတဝန် ကျောင်းတော်၌ ငါဘုရားအမြဲနေသကဲ့သို့ ဖြစ်လတ္တံ့ဟု မိန့်တော်မူ၏။
အရှင်အာနန္ဒာမထေရ်သည် အနာထပိဏ်သူဌေး, ဝိသာခါ ဒါယိကာမ, ကောသလမင်းကြီးတို့အား ကြား၏။ ဇေတဝန်ကျောင်းတံခါး၌ ဗောဓိပင်စိုက်အံ့သောအရပ်၌ တွင်းကိုတူးစေ၍ အရှင်မဟာမောဂ္ဂလာန်မထေရ်ကို ဆို၏။ အရှင်ဘုရား အကျွန်ုပ်သည် ဇေတဝန် ကျောင်းတော် တံခါး၌ ဗောဓိပင်ကို စိုက်ပါစေအံ့၊ မဟာဗောဓိပင်မှ ဗောဓိသီးမှည့်ကိုဆောင်၍ အကျွန်ုပ်အား ပေးတော်မူပါလော့ဟု ဆို၏။ အရှင်မဟာမောဂ္ဂလာန်မထေရ်သည် ကောင်းပြီဟု ဝန်ခံ၍ ကောင်းကင်ခရီးဖြင့် မဟာဗောဓိသို့ ကြွတော်မူပြီးလျှင် အညှာမှကြွေသော ဗောဓိသီးမှည့်ကို မြေသို့မကျမီ သင်္ကန်းတော်ဖြင့် ခံယူပြီးလျှင် အာနန္ဒာမထေရ်အား ပေးတော်မူ၏။
အရှင်အာနန္ဒာမထေရ်သည် ယနေ့ ဗောဓိပင်ကို စိုက်အံ့ဟု ကောသလမင်းကြီး အစရှိသောသူတို့အား ကြားတော်မူ၏။ ကောသလမင်းကြီးသည် ညချမ်းအခါ များသောအခြံအရံဖြင့် အလုံးစုံသော အဆောက်အဦတို့ကို ယူ၍ လာ၏။ ထိုကောသလမင်းကြီးနှင့် အနာထပိဏ်သူဌေး, ဝိသာခါ ဒါယိကာမတို့သည်၎င်း အလုံးစုံသော လူများတို့သည်၎င်း လာ၏။ အရှင်အာနန္ဒာမထေရ်သည် မဟာဗောဓိပင်စိုက်ရာအရပ်၌ ကြီးစွာသော ရွှေခွက်ကိုထား၍ အောက်၌ ဖောက်စေပြီးလျှင် နံ့သာညွန်ဖြင့် ပြည့်စေ၍ မြတ်သောမင်းကြီး ဤဗောဓိသီးမှည့်ကို စိုက်လော့ဟု ကောသလမင်းကြီးအား ပေးတော်မူ၏။
ထိုကောသလ မင်းကြီးသည် ကြံ၏။ မင်းအဖြစ်မည်သည်ကား အခါခပ်သိမ်း ငါတို့အား မတည်၊ ဤဗောဓိပင်ကို အနာထပိဏ်သူဌေးကို စိုက်စေခြင်းငှါ သင့်၏ဟု ကြံ၏။ ကြံပြီးလျှင် ထိုဗောဓိသီးမှည့်ကို မဟာအနာထိဏ်သူဌေးလက်၌ထား၏။ အနာထပိဏ် သူဌေးသည် နံ့သာညွန်ကိုယက်၍ နံ့သာညွန်၌ ချ၏။ ထိုဗောဓိသီးမှည့်သည် လက်မှလွတ်ကာမျှ၌ အလုံးစုံသောလူတို့သည် မြင်ကုန်စဉ်လျင် ထွန်တုံးပမာဏရှိသော ဗောဓိပင်စည်သည် အတောင်ငါးဆယ် ရှိသည်ဖြစ်၍ ပေါက်၏။ လေးမျက်နှာတို့၌၎င်း, အထက်၌၎င်း ခက်မငါးဖြာတို့သည် အတောင်ငါးဆယ်စီ ရှိသည်ဖြစ်၍ ထွက်ကုန်၏။ ဤသို့လျှင် ထိုဗောဓိပင်သည် ထိုခဏ၌ သစ်ပင်မင်းကဲ့သို့ ဖြစ်၍တည်၏။ ကောသလမင်းကြီးသည် တဆယ့်ရှစ်လုံးကုန်သော ကြာညိုလက်တို့ဖြင့် တန်ဆာဆင်အပ်ကုန်သော ရွှေအိုး ငွေအိုးတို့ကို နံ့သာရေဖြင့် ပြည့်စေပြီးလျှင် မဟာဗောဓိကို ခြံရံ၍ ရေပြည့်အိုးတို့ကို အစဉ်အတိုင်းထား၏။ ရတနာခုနစ်ပါးဖြင့်ပြီးသော ပွတ်တိုင်တို့ကို ပြုစေ၏။ ရွှေနှင့်ရောသော သဲကို ကြဲ၏။ တံတိုင်းအရံကို ပြုစေ၏။ ရတနာခုနစ်ပါးဖြင့် ပြီးသော တံခါးမုတ်ကို ပြုစေ၏။ များစွာသော ပူဇော် သက္ကာရသည် ဖြစ်၏။
အရှင်အာနန္ဒာ မထေရ်သည် မြတ်စွာဘုရားသို့ ကပ်၍ ဘုန်းတော်ကြီးသော အရှင်ဘုရား အရှင်ဘုရားတို့သည် မဟာဗောဓိပင်ရင်း၌ ဝင်စားတော်မူသော သမာပတ်ကို အကျွန်ုပ်စိုကျသော ဗောဓိပင်ရင်း၌ နေတော်မူ၍ လူများ၏ အစီးအပွားအကျိုးငှါ ဝင်စားတော် မူပါကုန်လော့ဟု လျှောက်၏။ အာနန္ဒာ အသို့ဆိုသနည်း၊ ငါသည် မဟာဗောဓိပင်ရင်း၌ ဝင်စားတော်မူသော သမာပတ်ကို ဝင်စား၍ နေတော်မူသည်ရှိသော် တပါးသောအရပ်သည် ဆောင်ခြင်းငှါ မတတ်နိုင်ရာဟု မိန့်တော်မူသည်ရှိသော် အရှင်ဘုရား လူများ၏ စီးပွားချမ်းသာအကျိုးငှါ ဤမြေအရပ်၏ မြဲသော အမှတ်ရှိသော သမာပတ်ချမ်းသာဖြင့် ထိုဗောဓိပင်ရင်းကို သုံးဆောင်တော် မူပါကုန်ဟု လျှောက်၏။ မြတ်စွာဘုရားသည် တညဉ့်ပတ်လုံး သမာပတ်ချမ်းသာကို သုံးဆောင်တော်မူ၏။ အရှင်အာနန္ဒာမထေရ်သည် ကောသလမင်းကြီး အစရှိသောသူတို့ကို ကြား၍ ဗောဓိပူဇော်ပွဲ မည်သည်ကို ပြု၏။ ထိုဗောဓိပင်သည်လည်း အရှင်အာနန္ဒာမထေရ်သည် စိုက်အပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့် အာနန္ဒာဗောဓိဟူ၍သာလျင် ထင်ရှား၏။
ထိုအခါ တရားသဘင်၌ စကားကို ဖြစ်စေကုန်၏။ ငါ့သျှင်တို့ အရှင်အာနန္ဒာမထေရ်သည် ဘုရားသခင်ကိုယ်တော်ထင်ရှားရှိတော်မူစဉ်လျှင် ဗောဓိပင်ကိုစိုက်စေ၍ များစွာသော ပူဇော်ခြင်းကို ပြုစေ၏။ အရှင်အာနန္ဒာ မထေရ်သည် ကျေးဇူးကြီးပေစွဟု စကားကို ဖြစ်စေကုန်၏။ မြတ်စွာဘုရားသည် လာတော်မူလတ်၍ ရဟန်းတို့ ယခုအခါ အဘယ်စကားဖြင့် စည်းဝေးကြကုန်သနည်းဟု မေးတော်မူလတ်၍ ဤမည်သောစကားဖြင့် စည်းဝေးပါကုန်၏ဟု နားတော် လျှောက်သည်ရှိသော် ရဟန်းတို့ ယခုအခါ၌ သာလျှင် အာနန္ဒာသည် ဗောဓိပင်အား ပူဇော်ခြင်းကို ပြုစေသည်မဟုတ်သေး၊ ရှေး၌လည်း အာနန္ဒာသည် ကျွန်းငယ်အရံနှင့်တကွ ကျွန်းကြီးလေးကျွန်းတို့၌ လူတို့ကိုယူ၍ များစွာသော ပန်းနံ့သာစသည်တို့ကို ဆောင်၍ မဟာဗောဓိမဏ္ဍိုင်၌ ဗောဓိအား ပူဇော်ခြင်းကို ပြုစေဘူးသည်သာတည်းဟု မိန့်တော်မူ၍ အတိတ်ကို ဆောင်တော်မူ၏။
အတိတ်ဝတ္ထု... ရဟန်းတို့ လွန်လေပြီးသောအခါ ကလိင်္ဂတိုင်း ဒန္တပူရမြို့၌ ကာလိင်္ဂမည်သောမင်းသည် မင်းပြု၏။ ထိုကာလိင်္ဂမင်းအား မဟာကာလိင်္ဂ, စူဠကာလိင်္ဂဟူ၍ သားနှစ်ယောက်တို့သည် ရှိကုန်၏။ နိမိတ်ဘတ်တတ်ကုန်သော သူတို့သည် သားတော်အကြီး မဟာကာလိင်္ဂမင်းသည် ခမည်းတော်လွန်သဖြင့် မင်းဖြစ်လတ္တံ့၊ သားတော်အငယ် စူဠကာလိင်္ဂ မင်းသားသည် ရသေ့ရဟန်းပြု၍ ဆွမ်းခံ၍ ကျင့်လတ္တံ့၊ ထိုစူဠကာလိင်္ဂ မင်းသား၏ သားတော်သည်ကား စကြဝတေးမင်း ဖြစ်လတ္တံ့ဟု ဘတ်ကုန်၏။ နောက်အဘို့၌ သားတော်အကြီး မဟာကာလိင်္ဂမင်းသည် ခမည်းတော်လွန်လျှင် မင်းဖြစ်တော်မူ၏။ ညီတော် စူဠကာလိင်္ဂ မင်းသားကို အိမ်ရှေ့နှင်းတော်မူ၏။ ထိုအိမ်ရှေ့မင်းသည် အကြင် ငါ့သားသည်ရှိ၏။ ထိုငါ့သားသည် စကြဝတေးမင်းဖြစ်လတ္တံ့သတတ်ဟု သားကိုမှီ၍ ခိုက်ရန်ကိုပြု၍ နောင်တော် မဟာကာလိင်္ဂ မင်းကြီးသည် မကြည်ညိုသည်ဖြစ်၍ ညီတော် စူဠကာလိင်္ဂမင်းသားကို ဘမ်းလေဟု တယောက်သော သူလျှိုကို စေတော်မူ၏။
ထိုသူလျှိုသည်သွား၍ အရှင်မင်းသား အရှင့်နောင်တော် မင်းကြီးသည် အရှင်မင်းသားကို ဘမ်းလို၏။ အရှင်မင်းသား၏ အသက်ကို စောင့်ရှောက်တော်မူလော့ဟု လျှောက်၏။ ထိုညီတော် အိမ်ရှေ့မင်းသည် မိမိတံဆိပ်ခတ်သော လက်စွပ်တော်ကို၎င်း, သိမ်မွေ့နူးညံ့သော ကမ္ဗလာကို၎င်း, သန်လျက်ကို၎င်း ဤသုံးပါးသော ဥစ္စာလက်နက်တို့ကို မိမိအကျိုးစီးပွားကို ကြဉ်းဆောင်သော အမတ်အား ပြ၍ ဤအမှတ်ဖြင့် ငါ့သားတော်အား မင်းအဖြစ်ကို ပေးကြလေကုန်ဟု မှာထားခဲ့ပြီးလျှင် တောသို့ဝင်၍ မွေ့လျော်ဘွယ်ရှိသော မြေအဘို့၌ ကျောင်းဆောက်၍ ရသေ့ရဟန်းပြုသဖြင့် မြစ်နား၌ နေ၏။
မဒ္ဒရာဇ်တိုင်း သာဂလမြို့၌ မဒ္ဒရာဇ်မင်း၏ မိဖုယားကြီးသည် သမီးတော်ကို ဖွား၏။ ထိုမင်းသမီးကို နိမိတ်ဘတ်တတ်ကုန်သော လူတို့သည် ဤမင်းသမီးသည် ဆွမ်းခံ၍ အသက်မွေးလတ္တံ့၊ ထိုမင်းသမီး၏ သားသည်ကား စကြဝတေးမင်း ဖြစ်လတ္တံ့ဟု ဘတ်ကုန်၏။ ဇမ္ဗူဒိပ်ကျွန်းအလုံး၌ မင်းတို့သည် ထိုအကြောင်းကို ကြားကုန်လျှင် တပြိုင်နက် လာကုန်၍ သာဂလမြိုကို ဝန်းရံကုန်၏။ မဒ္ဒရာဇ်မင်းသည် ကြံ၏။ အကယ်၍ ငါသည် တယောက်သောမင်းအား ပေးအံ့၊ ကြွင်းကုန်သော မင်းတို့သည် အမျက်ထွက်ကုန်လတ္တံ့၊ ထို့ကြောင့် ငါ့သမီးကို စောင့်ရှောက်အံ့ဟု ကြံ၏။ ကြံပြီးလျှင် သမီးတော်ကို၎င်း, မိဖုယားကြီးကို၎င်း၊ ယူ၍ မထင်ရှားသော အသွင်ဖြင့်ပြေး၍ တောသို့ဝင်ပြီးလျှင် စူဠကာလိင်္ဂ မင်းသား၏ကျောင်းမှ အထက်အဘို့၌ ကျောင်းဆောက်၍ ရသေ့ရဟန်း ပြုပြီးလျှင် ဆွမ်းခံသဖြင့် အသက်မွေးခြင်းကို ပြုလျက် ထိုကျောင်း၌ နေ၏။
မယ်တော် ခမည်းတော်တို့သည် သမီးတော်ကို စောင့်ရှောက်ကုန်အံ့ဟု ထိုသမီးတော်ကို ကျောင်း၌ထား၍ သစ်သီးကြီးငယ်အလို့ငှါ သွားကုန်၏။ ထိုသမီးတော်သည် မယ်တော် ခမည်းတော်တို့ တောသို့သွားသောအခါ အထူးထူးသော ပန်းတို့ကိုယူ၍ ပန်းကုံးပြီးလျှင် ဂင်္ဂါမြစ်နား၌ စောင်းတန်းအစဉ်ကဲ့သို့ထား၏။ စောင်းတန်း အစဉ်ကဲ့သို့ ကောင်းစွာပွင့်သော သရက်တပင်သည် ရှိ၏။ ထိုသရက်ပင်သို့တက်၍ ကစားပြီးလျှင် ပန်းကုံးကို ရေ၌ချ၏။ ထိုပန်းကုံးသည် တနေ့သောအခါ မျော၍ ဂင်္ဂါ၌ရေချိုးသော စူဠကာလိင်္ဂမင်းသား၏ ဦးခေါင်း၌ငြိ၏။ ထိုစူဠကာလိင်္ဂမင်းသားသည် ထိုပန်းကုံးကိုကြည့်၍ ဤပန်းကုံးသည် ပျိုမျစ်နုနယ်သော သတို့သမီးဖြစ်သော တယောက်သော မိန်းမသည် သီကုံးသော ပန်းကုံးတည်း၊ မိန်းမအို သီကုံးသော ပန်းကုံးမဟုတ်၊ ပျိုမျစ်နုနယ်သော မိန်းမငယ်ကို စုံစမ်းအံ့ဟု ကိလေသာ၏အစွမ်းဖြင့် ဂင်္ဂါမြစ်ညာသို့သွား၍ သရက်ပင်၌နေလျက် သာယာစွာသောအသံဖြင့် သီချင်းသီသော မင်းသမီးအသံကိုကြား၍ သရက်ပင်ရင်းသို့ သွားသဖြင့် မင်းသမီးကိုမြင်၍ အမိ သင်သည် အဘယ်အမည်ရှိသနည်းဟု မေး၏။ အရှင်အကျွန်ုပ်သည် လူမိန်းမတည်းဟု ဆိုသည်ရှိသော် ထိုသို့တပြီးကား ဆင်းလော့ဟုဆို၏။ အရှင်မဆင်းနိုင်ပါ၊ အကျွန်ုပ်သည် မင်းသမီးတည်းဟု ဆိုသည်ရှိသော် အမိ ငါသည်လည်း မင်းသားပင်တည်း၊ ဆင်းလော့ဟု ဆိုသည်ရှိသော် အရှင့်သား စကားဖြင့် မင်း မဖြစ်ရာ၊ အကယ်၍ မင်းဖြစ်အံ့၊ မင်း၏မာယာကို ဆိုကုန်အံ့ဟု နှစ်ယောက်ကုန်သော သူတို့သည် အချင်းချင်း မင်း၏ မာယာကို ဆိုကုန်၏။ မင်းသမီးသည် သရက်ပင်မှ ဆင်း၏။ ဆင်းပြီး၍ ထိုနှစ်ယောက်သော သူတို့သည် အချင်းချင်း လွန်ကျူးသောအကျင့်ကို ကျင့်ကုန်၏။
ထိုမင်းသမီးသည် မယ်တော် ခမည်းတော်တို့ တောမှ လာကုန်လတ်သော် ထိုမင်းသား၏ ကာလိင်္ဂမင်း၏ သားတော်အဖြစ်ကို၎င်း, တောသို့ဝင်လာသော အကြောင်းကို၎င်း အကျယ်အားဖြင့် မယ်တော် ခမည်းတော်တို့အား ကြားလျှောက်လေ၏။ မယ်တော် ခမည်းတော်တို့သည် ကောင်းပြီဟု ဝန်ခံ၍ ထိုသမီးတော်ကို ကာလိင်္ဂမင်းသားအား ပေးကုန်၏။ ထိုနှစ်ယောက်ကုန်သော သူတို့သည် ချစ်သောနေခြင်းဖြင့် နေကုန်စဉ် မင်းသမီးသည် ကိုယ်ဝန်ရ၍ ဆယ်လလွန်သဖြင့် ဘုန်းပညာ လက္ခဏာနှင့် ပြည့်စုံသော သားတော်ကို ဖွား၏။ ထိုသားတော်ကို ကာလိင်္ဂမင်းသားဟူသော အမည်ကို မှည့်ကုန်၏။ ထိုမင်းသားသည် အရွယ်သို့ရောက်လျှင် ခမည်းတော် ဘိုးတော်တို့၏အထံ၌ အလုံးစုံသော အတတ်တို့ကိုသင်၍ အပြီးသို့ ရောက်၏။
ထိုအခါ ခမည်းတော် စူဠကာလိင်္ဂမင်းသည် နက္ခတ်အယှဉ်၏ အစွမ်းဖြင့် နောင်တော် မဟာကာလိင်္ဂမင်းကြီး နတ်ရွာစံသော အဖြစ်ကိုသိ၍ ချစ်သား သင်ချစ်သားသည် တော၌မနေလင့်၊ မောင့်ဘကြီးတော် မဟာကာလိင်္ဂမင်းကြီးသည် နတ်ရွာလားပြီ၊ သင်ချစ်သားသည် ဒန္တပူရပြည်သို့သွား၍ အဖအမွေဖြစ်သော မိမိပြည်ကို ယူချေလော့ဟုဆို၍ မိမိသည်ဆောင်ခဲ့သော လက်စွပ်ကို၎င်း, ကမ္ဗလာကို၎င်း, သန်လျက်ကို၎င်း ပေး၍ ချစ်သား ဒန္တပူရပြည်ဝယ် ဤမည်သောလမ်းခရီး၌ ငါတို့၏ အကျိုးစီးပွားကိုကျင့်သော အမတ်သည် ရှိ၏။ ထိုအမတ်၏အိမ်ဝယ် အိပ်ရာလယ်၌သက်၍ ဤသုံးပါးသော ရတနာတို့ကို ထို အမတ်အားပြ၍ ငါ့သားအဖြစ်ကို ကြားပါလေလော့၊ ထိုအမတ်သည် သင်ချစ်သားကို မင်းအဖြစ်၌ တည်စေလတ္တံ့ဟု မှာ၍ လွှတ်လိုက်၏။
ထိုမင်းသားသည် မယ်တော် ခမည်းတော် ဘိုးတော် ဘွားတော်တို့ကို ရှိခိုး၍ ကောင်းမှုကြောင့်ဖြစ်သော ကြီးစွာသောတန်ခိုးဖြင့် ကောင်းကင်ခရီးဖြင့် သွား၍ ထိုအမတ်၏ အိပ်ရာအပြင်၌လျှင် ဆင်းသက်၍ သင်သည် အဘယ်သူနည်းဟု မေးသည်ရှိသော် စူဠကာလိင်္ဂမင်းသား၏ သားတော်တည်းဟု ကြား၍ ထိုသုံးပါးသော ရတနာတို့ကိုပြ၏။ အမတ်သည် မင်းပရိသတ်အား ကြား၏။ မှူးမတ်တို့သည် မြို့ကို တန်ဆာဆင်စေပြီးလျှင် ထိုကာလိင်္ဂ မင်းသားအား ထီးဖြူကို ဆောင်နှင်းကြကုန်၏။ ထိုအခါ ထိုမင်းသားအား ကာလိင်္ဂဘာရဒွါဇ အမည်ရှိသော ပုဏ္ဏားသည် ထိုကာလိင်္ဂ မင်းအား စကြာမင်းတို့၏ ကျင့်ဝတ်ကိုကြား၏။ ထိုမင်းသည် ထိုစကြာမင်းတို့၏ ကျင့်ဝတ်ကို ပြည့်စုံစေ၏။ ထိုအခါ မင်းအား တဆယ့်ငါးရက်မြောက်သော ဥပုသ်နေ့၌ စကြာအိုင်မှ စကြာရတနာသည် ရောက်လာ၏။ ဥပေါသထ ဆင်မျိုးမှ ဆင်ဖြူရတနာသည် ရောက်လာ၏။ ဝလာဟကမှ မြင်းရတနာသည် ရောက်၏။ ဝေပုလ္လတောင်မှ ပတ္တမြား ရတနာသည် ရောက်၏။ မြောက်ကျွန်းမှ မိဖုယားရတနာသည် ရောက်၏။ သူဌေးကြီးရတနာ, သားကြီးရတနာတို့သည် ထင်ရှားဖြစ်ကုန်၏။
ထိုမင်းသည် အလုံးစုံသော စကြဝဠာတိုက်၌ မင်းအဖြစ်ကို ယူပြီးလျှင် တနေ့သ၌ သုံးဆယ့်ခြောက်ယူဇနာရှိသော ပရိသတ်ဖြင့် ခြံရံလျက် ကိုယ်လုံးဖြူသော ကေလာသတောင်ထွဋ်နှင့် တူသော ရတနာဆင်ဖြူတော်ကို စီးတော်မူပြီး၍ ကြီးစွာသော ကြက်သရေ၏ တင့်တယ်စံပယ်ခြင်းဖြင့် မယ်တော် ခမည်းတော်တို့၏ အထံသို့ သွားတော်မူ၏။ ထိုသို့ သွားသောအခါ ခပ်သိမ်းကုန်သော ဘုရားရှင်တို့၏ မာရ်ငါးပါးကို အောင်တော်မူရာ ရတနာပလ္လင်တော်ဖြစ်သော မြေ၏ ချက်မအချာ မဟာဗောဓိမဏ္ဍိုင်၏ အထက်အဘို့၌ ထိုမင်း၏ ရတနာဆင်ဖြူတော်သည် သွားခြင်းငှာ မဝံ့၊ မင်းသည် အဖန်တလဲလဲ နှင်တော်မူ၏။ ရတနာ ဆင်ဖြူသည်လည်း မသွားဝံ့သည်သာတည်း။
ထိုအကြောင်းကို ထင်စွာပြတော်မူလိုသော သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည်-
အဂမာသိ ဗောဓိသမီပံ၊ နာဂေန မဟာနုဘာဝေန။
ဟူသော ရှေးဦးစွာသော ဤဂါထာကို ဟောတော်မူ၏။
၆၇။ ဘိက္ခဝေ၊ ရဟန်းတို့။ ကာလိင်္ဂေါ၊ ကာလိင်္ဂအမည်ရှိသော။ စက္ကဝတ္တီ ရာဇာ၊ စကြာမင်းသည်။ ဓမ္မေန၊ တရားနှင့်အညီ။ ပထဝိံ၊ မြေကို။ အနုသာသိ၊ ဆုံးမ၏။ မဟာနုဘာဝေန၊ တန်ခိုးကြီးသော။ နာဂေန၊ ရတနာဆင်ဖြူဖြင့်။ ဗောဓိသမီပံ၊ ဗောဓိမဏ္ဍိုင်အနီးသို့။ အာဂမာသိ၊ ရောက်လေ၏။
ထိုအခါ ကာလိင်္ဂစကြာမင်း၏ ပုရောဟိတ်သည် မင်းနှင့်တကွ သွားသည်ဖြစ်၍ ကောင်းကင်၌ ပိတ်ပင်ခြင်းမည်သည် မရှိ၊ အဘယ့်ကြောင့် အရှင်မင်းကြီးသည် ရတနာဆင်ဖြူတော်ကို နှင်ခြင်းငှာ မတတ်နိုင်လေသနည်း၊ စုံစမ်းအံ့ဟု ကောင်းကင်မှသက်လျှင် ခပ်သိမ်းကုန်သော ဘုရားရှင်တို့၏ မာရ်ငါးပါးကို အောင်မြင်တော်မူရာ ရတနာပလ္လင်ဖြစ်သော မြေတို့၏ အချက်အချာဖြစ်သော မြေအဘို့ကို မြင်၏။ ထိုဗောဓိမဏ္ဍိုင်ရာဝယ် ရှစ်မင်းပယ်စားရှိသောအရပ်၌ မုတ်ဆိတ်ဆံမျှသော မြက်သည်လည်း မရှိသတတ်၊ ငွေအဆင်းနှင့်တူသော သဲတို့ဖြင့် ကြဲအပ်ကုန်၏။ ထက်ဝန်းကျင်မှ မြက်နွယ် တောစိုးသစ်ပင်ကြီးတို့သည် ဗောဓိမဏ္ဍိုင်သို့ လကျ်ာရစ်လှည့်သဖြင့် လည်၍ ဗောဓိမဏ္ဍိုင်သို့ ရှေးရှူလျက် တည်ကုန်၏။ ပုရောဟိတ်ပုဏ္ဏားသည် ထိုအရပ်ကို ကြည့်ရှုပြီး၍ ဤမြေအရပ်သည် ခပ်သိမ်းကုန်သော ဘုရားရှင်တို့၏ အလုံးစုံသော ကိလေသာတို့ကို ပယ်ဖျက်တော်မူရာတည်း၊ ဤမြေအရပ်၏ အထက်အဘို့၌ သိကြားအစရှိကုန်သော သူတို့သည်လည်း သွားခြင်းငှါ မတတ်ကောင်းဟု ကြံ၍ မင်း၏အထံသို့ သွားပြီးလျှင် ဗောဓိမဏ္ဍိုင်၏ ကျေးဇူးကိုကြား၍ မင်းကို ရတနာဆင်တော်မှ သက်တော်မူလော့ဟု ကြားလျှောက်၏။
ထိုအကြောင်းကို ထင်ရှားပြတော်မူလိုသော မြတ်စွာဘုရားသည်-
ရာဇာနံ ကာလိင်္ဂံ သမဏကောလညံ။
စက္ကံ ဝတ္တယတော ပရိဂ္ဂဟေတွာ၊
အဉ္စလီ ဣဒမဝေါစ။
ဣဓ အနဓိဝရာ ဗုဒ္ဓါ၊ အဘိသမ္ဗုဒ္ဓါ ဝိရောစန္တိ။
တိဏလတာ အသ္မိံ ဘူမိဘာဂသ္မိံ။
ပထဝိယာ နာဘိယံ မဏ္ဍောဖ
ဣတိ နော သုတံ မန္တေ မဟာရာဇ။
ပထဝိယာယံ မဏ္ဍော စ၊ ဩရောဟိတွာ နမော ကရောဟိ။
ဧတ္တာဝတာ ပဒေသန္တေ၊ နာဂါ နေဝ မုပယန္တိ။
ဧတ္တာဝတာ ပဒေသော စ၊ န သက္ကာ နာဂေန မုပဂန္တုံ။
ဝေယျဉ္ဇနိကဝစော နိသာမေတွာ။
သံပေသေသိ နာဂံ ဉဿာမ၊
မယံ ယထိမဿိဒံ ဝစနံ။
ကောဉ္ဇောဝ အဘိနဒိတွာန။
ပဋိဩသက္ကိတွာ နိသီဒိ၊
ဂရုံ ဘာရံဝ အသဟမာနော။
ဟူသော ဤရှစ်ဂါထာတို့ကို ဟောတော်မူ၏။
၆၈။ ဘိက္ခဝေ၊ ရဟန်းတို့။ ဘာရဒွါဇော၊ ဘာရဒွါဇ အနွယ်ဖြစ်သော။ ကလိင်္ဂေါ၊ ကာလိင်္ဂမင်း ပုရောဟိတ်သည်။ သမဏကောလညံ၊ ရသေ့ရဟန်း၏ သားဖြစ်သော။ စက္ကံဝတ္တယတော၊ စကြာရတနာကို လည်စေတတ်သော။ ကာလိင်္ဂံ ရာဇာနံ၊ ကာလိင်္ဂမင်းကို။ ပရိဂ္ဂဟေတွာ၊ စုံစမ်းပြီး၍။ အဉ္စလီ၊ လက်အုပ်ချီလျက်။ ဣဒံ၊ ဤစကားကို။ အဝေါစ၊ လျှောက်၏။
၆၉။ မဟာရာဇ၊ မြတ်သောမင်းကြီး။ ပစ္စာရောဟ၊ သက်တော်မူလော့။ ယထာ၊ အကြင်အခြင်းဖြင့်။ ဘူမိဘာဂေါ၊ မြေအဘို့ကို။ သမဏုဂ္ဂတော၊ ခပ်သိမ်းကုန်သော ဘုရားရှင်တို့သည် ချီးမွမ်းအပ်၏။ ဣဓ၊ ဤမြေအရပ်၌။ အနဓိဝရာ၊ အတုမရှိကုန်သော။ အဘိသမ္ဗုဒ္ဓါ၊ သစ္စာလေးပါး တရားကို သိတော်မူကုန်သော။ ဗုဒ္ဓါ၊ ဘုရားရှင်တို့သည်။ ဝိရောစန္တိ၊ တင့်တယ်ကုန်၏။
၇၀။ မဟာရာဇ၊ မြတ်သောမင်းကြီး။ တိဏလတာ၊ မြက်နွယ်တို့သည်။ အသ္မိံ ဘူမိဘာဂသ္မိံ၊ ဤမြအရပ်၌။ ပဒက္ခိဏတော၊ လက်ျာရစ်အားဖြင့်။ အာဝဋ္ဋာ၊ လည်ကုန်၏။ အယံ၊ ဤအရပ်သည်။ ပထဝိယာ၊ မြေ၏။ နာဘိ၊ ချက်မတည်း။ မဏ္ဍော၊ သဗ္ဗညုတဉာဏ်တော်၏ ကြည်လင်ရာတည်း။ ဣတိ၊ ဤသို့။ နော၊ အကျွန်ုပ်တို့သည်။ မန္တေ၊ ဗေဒင်ကျမ်း၌။ သုတံ၊ ကြားအပ်၏။
၇၁။ မဟာရာဇ၊ မြတ်သောမင်းကြီး။ သာဂရပရိယန္တာယ၊ သမုဒြာအဆုံးရှိသော။ မေဒနိယာ၊ မြေဆီမြေလွှာ မြေဩဇာတို့၏ တည်ရာဖြစ်သော။ သဗ္ဗဘူတဓရဏိယာ၊ အလုံးစုံသော သတ္တဝါတို့ကို ဆောင်နိုင်သော။ ပထဝိယာ၊ မြေ၌။ အယံ၊ ဤအရပ်သည်။ မဏ္ဍော၊ သဗ္ဗညုတ ဉာဏ်တော်၏ ကြည်လင်ရာတည်း။ ဩရောဟိတွာ၊ သက်တော်မူ၍။ နမော၊ ရှိခိုးခြင်းကို။ ကရောဟိ၊ ပြုတော်မူလော့။
၇၂။ ကုဉ္ဇရာ၊ ဆင်မျိုးရှစ်ပါးတို့ကို။ အဘိဇာတာ၊ လွန်၍ ဥပေါသထဆင်မျိုး၌ ဖြစ်ကုန်သော။ ယေတေ နာဂါ၊ အကြင်ဆင်တို့သည်။ ဘဝန္တိ၊ ဖြစ်ကုန်၏။ ဧတ္တာဝတာ ပဒေသံ၊ ဤမျှသော အရပ်ကို။ တေ နာဂါ၊ ထိုဆင်တို့သည်။ နေဝ ဥပယန္တိ၊ မကပ်နိုင်ကုန်။
၇၃။ အဘိဇာတော၊ ဆင်မျိုးရှစ်ပါးကို လွန်၍ ဖြစ်သော။ နာဂေါ၊ ဆင်တော်သည်။ အတ္ထိ၊ ရှိ၏။ ကာမံ၊ စင်စစ်။ ဒန္တိံ၊ အစွယ်ရှိသော။ ကုဉ္ဇရံ၊ ရတနာ ဆင်မြတ်ကို။ ပေသေသိ၊ နှင်အံ့။ ဧတ္တာဝတာ ပဒေသော စ၊ ဤမျှသော အရပ်ကိုလည်း။ နာဂေန၊ ရတနာ ဆင်ဖြူတော်သည်။ ဥပဂန္တုံ၊ ကပ်ခြင်းငှာ။ န သက္ကာ၊ မတတ်နိုင်ရာ။
၇၄။ ဘိက္ခဝေ၊ ရဟန်းတို့။ တံ၊ ထိုစကားကို။ သုတွာ၊ ကြား၍။ ကာလိင်္ဂေါ ရာဇာ၊ ကာလိင်္ဂမင်းသည်။ ဝေယျဉ္ဇနိကဝစော၊ သဒ္ဒါတတ်သောသူ၏ စကားကို။ နိသာမေတွာ၊ စုံစမ်းစေ၍။ ယထာ၊ အကြင်အခြင်းဖြင့်။ ဣဒံ ဝစနံ၊ ဤစကားကို။ မယံ၊ ငါတို့သည်။ ဉဿာမ၊ သိကုန်အံ့။ တထာ၊ ထိုအခြင်းဖြင့်။ နာဂံ၊ ဆင်တော်ကို။ သံပေသေသိ၊ ပြင်းစွာနှင်၏။
၇၅။ ရညာ၊ မင်းသည်။ သံပေသိတော၊ ပြင်းစွာ နှင်အပ်သော။ နာဂေါ၊ ဆင်တတ်သည်။ ကောဉ္ဇော ဣဝ၊ ကြိုးကြာသံကဲ့ဘို။ အဘိနဒိတွာ၊ ပြင်းစွာမြည်၍။ ဂရုံ ဘာရံ၊ လေးစွာသောဝန်ကို။ အသဟမာနောဝ၊ သည်းမခံနိုင်သကဲ့သို့။ ပဋိဩသက္ကိတွာ၊ ဆုတ်နစ်၍။ နိသီဒိ၊ နေ၏။
ထိုမင်းသည် အဖန်တလဲလဲ ဝဇီရစိန်ချွန်းဖြင့် ပေါက်သည်ရှိသော် ဝေဒနာကို သည်းမခံနိုင်သည်ဖြစ်၍ ရတနာဆင်ဖြူတော်သည် သေ၏။ မင်းသည်ကား ဆင်တော် သေသောအဖြစ်ကို မသိသည်ဖြစ်၍ ကျောက်ကုန်း၌ စီးလျက်သာလျှင် ဖြစ်၏။ ကာလိင်္ဂဘာရဒွါဇ ပုရောဟိတ်သည် မြတ်သောမင်းကြီး အရှင်မင်းကြီး၏ ရတနာဆင်ဖြူတော်သည် ဇီဝိတိန္ဒြေချုပ်ပြီ၊ တပါးသောဆင်သို့ ပြောင်းတော်မူပါလော့ဟု ဆို၏။
ထိုအကြောင်းကို ထင်စွာပြတော်မူလိုသော မြတ်စွာဘုရားသည်-
ရာဇာနံ ကာလိင်္ဂံ တရမာနော၊
အဇ္ဈဘာသိတ္ထ အညံပိ သင်္ကမ္မ နာဂံ၊
နာဂေါ ခီဏာယုကော မဟာရာဇ။
ဟူသော ဆယ်ခုမြောက်သော ဤဂါထာကို ဟောတော်မူ၏။
၇၆။ ဘိက္ခဝေ၊ ရဟန်းတို့။ ကာလိင်္ဂဘာရဒွါဇော၊ ကာလိင်္ဂဘာရဒွါဇသည်။ ခီဏာယုကံ၊ အသက်ကုန်သော။ နာဂံ၊ ဆင်တော်ကို။ ဝိဒိတွာန၊ သိ၍။ ရာဇာနံ ကာလိင်္ဂံ၊ ကာလိင်္ဂမင်းကို။ တရမာနော၊ အဆောတလျင်။ အဇ္ဈဘာသိတ္ထ၊ တင်လျှောက်၏။ မဟာရာဇ၊ မြတ်သောမင်းကြီး။ နာဂေါ၊ ဆင်တော်သည်။ ခီဏာယုကော၊ အသက်ကုန်ပြီ။ အညံပိ နာဂံ၊ တပါးသော ဆင်သို့လည်း။ သင်္ကမ္မ၊ ပြောင်းတော်မူလော့။
မင်း၏ တန်ခိုးအစွမ်းကြောင့် ဆင်တစီးသည် ဥပေါသထအမျိုးမှ လာလတ်၍ ကျောက်ကုန်းကို ညွတ်၏။ မင်းသည် ထိုဆင်၏ကျောက်ကုန်း၌ စီး၏။ ထိုခဏ၌ သေသောဆင်တော်သည် မြေသို့ကျ၏။ ထိုအကြောင်းကို ထင်စွာ ပြတော်မူလိုသော သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည်-
သင်္ကမိ နာဂံ သင်္ကန္တေန ရညာ။
နာဂေါ တတ္ထေဝ ပတိတော ဘုမျာ၊
ဝေယျဉ္ဇနိကဝစော ယထာ တထာ အဟု နာဂေါ။
ဟူသော ဤဂါထာကို ဟောတော်မူ၏။
၇၇။ ဘိက္ခဝေ၊ ရဟန်းတို့။ တံ၊ ထိုစကားကို။ သုတွာ၊ ကြား၍။ ကာလိင်္ဂေါ၊ ကာလိင်္ဂမင်းသည်။ တရမာနော၊ အဆောတလျင်။ နာဂံ၊ ဆင်တစီးသို့။ သင်္ကမိ၊ ပြောင်း၏။ ရညာ၊ မင်းသည်။ သင်္ကန္တေန၊ ပြောင်းလတ်သော်။ နာဂေါ၊ သေသောဆင်သည်။ တတ္ထေဝ၊ ထိုအရပ်၌လျှင်။ ဘူမျာ၊ မြေ၌။ ပတိတော၊ ကျ၏။ ယထာ၊ အကြင်အခြင်းဖြင့်။ ဝေယျဉ္ဇနိကဝစော၊ သဒ္ဒါတတ်သော ပုဏ္ဏားဆို၏။ တထာ၊ ထိုပုဏ္ဏားဆိုတိုင်း။ နာဂေါ၊ ဆင်တော်သည်။ အဟု၊ ဖြစ်၏။
ထိုအခါ ကာလိင်္ဂမင်းသည် ကောင်းကင်မှ ဆင်းသက်ပြီးလျှင် ဗောဓိမဏ္ဍိုင်ကိုကြည့်၍ တန်ခိုးပြာဋိဟာကို မြင်ရလျှင် ဘာရဒွါဇပုဏ္ဏားအား ချီးမွမ်းခြင်းကို ပြုလိုရကား-
တွမေဝ အဘိသမ္ဗုဒ္ဓေါ၊ သဗ္ဗညူ သဗ္ဗဒဿာဝီ။
ဟူသော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၇၈။ ကာလိင်္ဂေါ၊ ကာလိင်္ဂမည်သော။ ရာဇာ၊ မင်းသည်။ ကာလိင်္ဂံ၊ ကာလိင်္ဂဘာရဒွါဇမည်သော။ ဗြာဟ္မဏံ၊ ပုဏ္ဏားကို။ ဣဒံ၊ ဤစကားကို။ အဝေါစ၊ ဆို၏။ တွံ၊ သင်သည်ပင်လျှင်။ သဗ္ဗညူ၊ ခပ်သိမ်းသော တရားကိုသိသော။ သဗ္ဗဒဿာဝီ၊ ခပ်သိမ်းသော တရားကိုမြင်သော။ အဘိသမ္ဗုဒ္ဓေါ၊ ဘုရားသည်။ အသိ၊ ဖြစ်သလော။
ဘာရဒွါဇပုဏ္ဏားသည် ထိုစကားကို ဝန်မခံနိုင်၍ မိမိကိုယ်ကို နိမ့်သောအရာ၌ထားသဖြင့် ဘုရားတို့ကိုသာလျှင် ချီးမွမ်း၏။ ထိုအကြောင်းကို ထင်ပြတော်မူလိုသော သဗ္ဗညူမြတ်စွာဘုရားသည်-
ဗြာဟ္မဏော ဣဒမဝေါစ။
ဝေယျဉ္ဇနိကာဟိ မယံ၊
ဗုဒ္ဓါ သဗ္ဗညူ နော မဟာရာဇ။
အာဂမဗလသာ ဟိ မယံ၊ ဗုဒ္ဓါ သဗ္ဗံ ပဇာနန္တိ။
ဟူသော ဤနှစ်ဂါထာတို့ကို ဟောတော်မူ၏။
၇၉။ ဘိက္ခဝေ၊ ရဟန်းတို့။ တံ၊ ထိုစကားကို။ အနဓိဝါသေန္တော၊ သည်းမခံဘဲ။ ဗြာဟ္မဏော၊ ဘာရဒွါဇပုဏ္ဏားသည်။ ကာလိင်္ဂံ၊ ကာလိင်္ဂမင်းကို။ ဣဒံ၊ ဤစကားကို။ အဝေါစ၊ လျှောက်၏။ မဟာရာဇ၊ မြတ်သောမင်းကြီး။ မယံ၊ အကျွန်ုပ်တို့သည်။ ဝေယျဉ္ဇနိကာဟိ၊ လောကီ သဒ္ဒါကျမ်းတို့ဖွင့်သာလျှင်။ ဇာနာမ၊ သိကုန်၏။ ဗုဒ္ဓါ၊ သုတဗုဒ္ဓမည်ကုန်၏။ နော သဗ္ဗညူ၊ သဗ္ဗညူဘုရားမဟုတ်ကုန်။
၈၀။ သဗ္ဗညူ၊ သဗ္ဗညူဘုရားရှင်တို့သည်။ သဗ္ဗဝိဒူ၊ အလုံးစုံသောတရားကို သိတော်မူကုန်၏။ ဗုဒ္ဓါ၊ သဗ္ဗညူဘုရားရှင်တို့သည်။ လက္ခဏေန၊ လက္ခဏာကျမ်းဖြင့်။ န ဇာနန္တိ၊ သိတော်မူသည် မဟုတ်ကုန်။ မယံ၊ အကျွန်ုပ်တို့သည်။ အာဂမဗလသာဟိ၊ အာဂုံအတတ်၏ အစွမ်းဖြင့်သာလျှင်။ ဇာနာမ၊ သိကုန်၏။ ဗုဒ္ဓါ၊ သဗ္ဗညူဘုရားရှင်တို့သည်။ သဗ္ဗံ၊ အလုံးစုံသော တရားကို။ ပဇာနန္တိ၊ အပြားအားဖြင့် သိတော်မူကုန်၏။
ကာလိင်္ဂမင်းသည် ဘုရားသခင်၏ ဂုဏ်ကျေးဇူးတို့ကို ကြားရလျှင် နှစ်သက်ဝမ်းမြောက်ခြင်းသို့ ရောက်သည်ဖြစ်၍ အလုံးစုံသော စကြဝဠာတိုက်၌ နေကုန်သောသူတို့ကို များစွာသော ပန်းနံ့သာကို ဆောင်စေ၍ မဟာဗောဓိမဏ္ဍိုင်၌ ခုနစ်ရက်ပတ်လုံး မဟာဗောဓိအား ပူဇော်ခြင်းကို ပြုစေ၏။ ထိုအကြောင်းကို ထင်စွာပြတော်မူလိုသော သဗ္ဗညူမြတ်စွာဘုရားသည်-
မာလာဝိလေပနံ အဘိဟရိတွာ၊ အထ ရာဇာ မနုပါယာသိ။
ပူဇေသိ ရာဇာ ကာလိင်္ဂေါ၊ ဗောဓိမဏ္ဍမနုတ္တရံ။
ဟူသော ဤဂါထာနှစ်ခုတို့၏ အပေါင်းကို ဟောတော်မူ၏။
၈၁။ ဘိက္ခဝေ၊ ရဟန်းတို့။ ရာဇာ၊ ကာလိင်္ဂမင်းသည်။ ဝဇ္ဇမာနေဟိ၊ တီးမှုတ်အပ်ကုန်သော။ နာနာတူရိယေဟိ၊ အထူးထူးအပြားပြားသော တီးမှုတ်မျိုးတို့ဖြင့်။ တံ ဗောဓိံ၊ ထိုမဟာဗေဓိကို။ မမာယိတွာန၊ မြတ်နိုးတနာပြု၍။ မာလာဝိလေပနံ၊ ပန်းနံ့သာပျောင်းကို။ အဘိဟရိတွာ၊ ဆောင်စေ၍။ ပစ္ဆာ၊ ထို့နောင်မှ။ ရာဇာ၊ ကာလိင်္ဂမင်းသည်။ အနုပါယာသိ၊ သွားလေ၏။
၈၂။ ကာလိင်္ဂရာဇာ၊ ကာလိင်္ဂမင်းသည်။ ပုပ္ဖာနံ၊ ပန်းတို့၏။ သဋ္ဌိဝါဟသဟဿာနိ၊ ဝါဟခြောက်သောင်းတို့ကို။ သန္နိပါတယိ၊ စုရုံးစေ၏။ ကာလိင်္ဂါရာဇာ၊ ကာလိင်္ဂမင်းသည်။ အနုတ္တရံ၊ အတုမရှိသော။ ဗောဓိမဏ္ဍံ၊ ဗောဓိမဏ္ဍိုင်ကို။ ပူဇေသိ၊ ပူဇော်စေ၏။
ဤသို့ မဟာဗောဓိအား ပူဇော်ခြင်းကိုပြု၍ မယ်တော် ခမည်းတော် ဘိုးတော်, ဘွားတော်တို့ကိုယူ၍ ဒန္တပူရ နေပြည်တော်သို့ ဆောင်ခဲ့ပြီးလျှင် ဒါနအစရှိသော ကေင်းမှုတို့ကို ပြု၍ တာဝတိံသာနတ်ပြည်၌ ဖြစ်လေ၏။
ဇာတ်ပေါင်း... သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် ဤဓမ္မဒေသနာကို ဆောင်တော်မူ၍ ရဟန်းတို့ ယခုအခါ၌ သာလျှင် အာနန္ဒာသည် ဗောဓိမဏ္ဍိုင်အား ပူဇော်ခြင်းကို ပြုစေသည်မဟုတ်သေး၊ ရှေး၌လည်း အာနန္ဒာသည် ဗောဓိပင်အား ပူဇော်ခြင်းကို ပြုစေဘူးသည်သာတည်းဟု မိန့်တော်မူ၍ ယခုအခါ အာနန္ဒာသည် ထိုအခါ ကာလိင်္ဂမင်းသားငယ် ဖြစ်ဘူးပြီ၊ ယခုအခါ ငါဘုရားသည်လျှင် ထိုအခါ ကာလိင်္ဂဘာရဒွါဇ ပုရောဟိတ် ဖြစ်ဘူးပြီဟု ဇာတ်ကိုပေါင်းတော်မူ၏။
ပူဇော်ထိုက်က၊ ပူဇော်ရ၊ မုချမင်္ဂလာ
ခြောက်ခုမြောက်ဖြစ်သော ကာလိင်္ဂဗောဓိဇာတ်သည် ပြီး၏။
*****
တေရသကနိပါတ်
၇။ အကိတ္တိဇာတ်
ဒါနတရားမည်သည်ကို လူရှင်ရဟန်းတိုင်း ပြုသင့်ကြောင်း
ပစ္စုပ္ပန်ဝတ္ထု... နတ်နှင့်တကွသော လောကကို ဆုံးမတော်မူတတ်သော သဗ္ဗညူမြတ်စွာဘုရားသည် အကတ္တိံ ဒိသာ သမ္မန္တံ အစရှိသော ဂါထာပုဒ်ဖြင့် တန်ဆာဆင်အပ်သော ဤ အကိတ္တိဇာတ်ကို ဇေတဝန် ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံး နေတော်မူစဉ် သာဝတ္ထိပြည်၌နေသော အလှူရှင်ဖြစ်သော
ဒါယကာတယောက်ကို အကြောင်းပြု၍ ဟောတော်မူ၏။
ထိုစကားကို ချဲ့ဦးအံ့။ ထိုဒါယကာသည် မြတ်စွာဘုရားကို ပင့်ဘိတ်၍ ခုနစ်ရက်ပတ်လုံး ဘုရားအမှူးရှိသော ရဟန်းသံဃာအား အလှူကြီးကိုပေး၍ အဆုံးနေ့၌ အရိယာသံဃာအား အလုံးသော ပရိက္ခရာတို့ကို လှူ၏။ ထိုအခါ ထိုဒါယကာအား မြတ်စွာဘုရားသည် ပရိသတ်အလယ်၌သာလျှင် အနုမောဒနာ ပြုတော်မူလိုသည်ဖြစ်၍ ဒါယကာ သင်၏ စွန့်ကြဲခြင်းသည် များလှ၏။ သင်သည် ပြုနိုင်ခဲသောအမှုကို ပြုပေစွ၊ ထိုစကားသည် မှန်၏။ ဤအလှူအနွယ်မည်သည်ကား ရှေးပညာရှိတို့၏ အနွယ်တည်း၊ အလှူမည်သည်ကို လူသည်၎င်း ရဟန်းသည်၎င်း လှူအပ်သည်သာတည်း၊ ရှေးပညာရှိတို့သည်ကား ရဟန်းပြု၍ တော၌နေကုန်သော်လည်း ဆားမရှိသော ပေါ့သောအရသာရှိသော ရေဖြင့်ပြုတ်ကာမျှဖြစ်သော ကံပြင်းရွက်ကို စားရကုန်သော်လည်း ရောက်လာသော အလှူခံတို့အား အလိုရှိတိုင်းလှူ၍ မိမိသည် ပီတိချမ်းသာဖြင့် မျှဘူးကုန်ပြီဟု မိန့်တော်မူသည်ရှိသော် အရှင်ဘုရား ဤအလုံးစုံသော ပရိက္ခရာအလှူသည် လူများအား ထင်ရှားပါပြီ၊ အရှင်ဘုရားတို့သည် မိန့်တော်မူအပ်သော စကားတော်သည် မထင်ရှားပါသေး၊ အကျွန်ုပ်တို့အား ထင်ရှားစွာ ဟောတော်မူပါကုန်လော့ဟု ထိုဒါယကာသည် တောင်းပန်အပ်သည်ဖြစ်၍ အတိတ်ကို ဆောင်တော်မူ၏။
အတိတ်ဝတ္ထု... ဒါယကာ လွန်လေပြီးသောအခါ ဗာရာဏသီပြည်၌ ဗြဟ္မဒတ်မင်းသည် မင်းပြုသည်ရှိသော် ဘုရားလောင်းသည် ကုဋေရှစ်ဆယ် ဥစ္စာကြွယ်ဝသော ဗြာဟ္မဏ မဟာသာလ ပုဏ္ဏားမျိုး၌ ဖြစ်၏။ ထိုဘုရားလောင်းအား အကိတ္တိ ဟူသော အမည်ကိုမည့်ကုန်၏။ ထိုဘုရားလောင်း ခြေဖြင့်သွားနိုင်သောအခါ နှမကို ဖွားမြင်၏။ ထိုနှမအား ယသဝတီဟူသော အမည်ကို မှည့်ကုန်၏။ ဘုရားလောင်းသည် တဆယ့်ခြောက်နှစ် ရှိသောအခါ တက္ကသိုလ်ပြည်သို့သွား၍ အလုံးစုံသော အတတ်တို့ကို သင်ပြီးလျှင် ပြန်ခဲ့၏။ ထိုဘုရားလောင်း မိဘတို့သည် သေကုန်၏။ ထိုဘုရားလောင်းသည် မိဘတို့အား သူသေကိစ္စတို့ကို ပြုပြီးလျှင် ဥစ္စာကို ကြည့်သည်ရှိသော် ဤမည်သောသူသည် ဤမျှလောက်သောဥစ္စာကို ဖြစ်စေ၍ လွန်လေပြီ၊ ဤမည်သောသူသည် ဤမျှသောဥစ္စာကို ဖြစ်စေ၍ လွန်လေပြီဟု ဤသို့သောစကားကို ကြားရလျှင် ထိတ်လန့်သော စိတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ ဤဥစ္စာသည်လျှင် ထင်၏။ ဥစ္စာကို ဆည်းပူးသောသူတို့သည် မထင်၊ ဥစ္စာကို ဆည်းပူးသောသူတို့သည် ဤဥစ္စာကို စွန့်၍သွားကုန်ပြီ၊ ငါသည်ကား ထိုဥစ္စာကို ယူ၍သွားအံ့ဟုကြံ၍ နှမကို ခေါ်စေပြီးလျှင် နှမ သင်သည် ဤဥစ္စာကို စီရင်လော့ဟု ဆို၏။ မောင်ကြီးတို့၏ အလိုသည်ကား အသို့နည်းဟု မေးသည်ရှိသော် ငါသည် ရဟန်းပြုလို၏ဟု ဆို၏။
မောင်ကြီး အကျွန်ုပ်သည် သင်မောင်ကြီးတို့ စွန့်အပ်သော တံတွေးပေါက်ကို ဦးခေါင်းဖြင့် မခံအံ့၊ အကျွန်ုပ်သည်လည်း ဤဥစ္စာကို အလိုမရှိပါ၊ အကျွန်ုပ်သည်လည်း ရဟန်းပြုပါအံ့ဟု ဆိုသည်ရှိသော် ဘုရားလောင်းသည် မင်းကိုပန်ကြား၍ စည်လည်စေ၏။ ဥစ္စာကို အလိုရှိကုန်သော သူတို့သည် အကိတ္တိ ပညာရှိအိမ်သို့ လာစေကုန်သတည်းဟု စည်လည်စေ၏။ ဘုရားလောင်းသည် ခုနစ်ရက်ပတ်လုံး အလှူကြီးကို ဖြစ်စေ၍ ဥစ္စာမကုန်နိုင်သည်ရှိသော် ကြံ၏။ ဤသင်္ခါရတရားတို့သည် ကုန်တတ်ကုန်၏။ ငါ့အား ဥစ္စာ၌ မြူးတူးသဖြင့် အဘယ်အကျိုးရှိအံ့နည်း၊ အလိုရှိကုန်သော သူတို့သည် ထိုဥစ္စာကို ယူကုန်လတ္တံ့ဟု ကြံ၏။ ကြံပြီးလျှင် တံခါးကိုဖွင့်၍ ငါလှူသည်သာတည်း၊ ငါ၏ဥစ္စာကို ယူစေကုန်သတည်းဟု ရွှေတိုက်ငွေတိုက်တို့ကို စွန့်၍ ဆွေမျိုးအပေါင်းသည် ငိုကြွေးစဉ် နှမငယ်ကိုယူ၍ ဗာရာဏသီပြည်မှ ထွက်ခဲ့၏။ အကြင်တံခါးဖြင့် ဘုရားလောင်းသည် ထွက်၏။ ထိုတံခါးသည် အကိတ္တိတံခါးဟူသော အမည်တွင်၏။ အကြင်ဆိပ်ဖြင့် ဘုရားလောင်းသည် မြစ်ကိုကူး၏။ ထိုဆိပ်သည် အကိတ္တိဆိပ်ဟူသော အမည် တွင်၏။
ထိုဘုရားလောင်း အကိတ္တိပုဏ္ဏားသည် နှစ်ယူဇနာ သုံးယူဇနာတို့သို့ သွားပြီးလျှင် မွေ့လျော်ဘွယ်ရှိသော အရပ်၌ ကျောင်းဆောက်၍ နှမငယ်နှင့်တကွ ရဟန်းပြု၏။ ရဟန်းပြုသောအခါမှစ၍ များစွာကုန်သော ရွာနိဂုံး မင်းနေပြည်၌ နေကုန်သောသူတို့သည်လည်း ရဟန်းပြုကုန်၏။ များစွာသော အခြံအရံသည် ဖြစ်၏။ များစွာသော လာဘ်ပူဇော်သက္ကာရသည် ဖြစ်၏။ ဘုရားဖြစ်တော်မူသောအခါကဲ့သို့ ဖြစ်၏။ ထိုအခါ ဘုရားလောင်းသည် ဤလာဘ်ပူဇော် သက္ကာရသည် များ၏။ အခြံအရံသည်လည်း များ၏။ တယောက်တည်း နေခြင်းငှါ သင့်၏ဟု ကြံ၍ အခါမဲ့၌။ အယုတ်သဖြင့် နှမငယ်ကိုလည်း မသိစေမူ၍ တယောက်တည်းထွက်သွား၍ အစဉ်သဖြင့် ဒမိဠတိုင်းသို့ရောက်၍ ကာဝိရမည်သော သင်္ဘောဆိပ်၏ အနီးဖြစ်သော ဥယျာဉ်၌ နေလျက် ဈာန်အဘိညာဉ်တို့ကို ဖြစ်စေ၏။ ထိုဥယျာဉ်၌လည်း များစွာသော ပူဇော်သက္ကာရသည် ဖြစ်၏။ ထိုဘုရားလောင်းသည် ထိုလာဘ် ပူဇော်သက္ကာရကို စက်ဆုပ်သဖြင့် စွန့်၍ ကောင်းကင်ခရီးဖြင့်သွား၍ နာဂဒီပကျွန်း၏ အနီးဖြစ်သော ကာရဒီပကျွန်း၌ သက်၏။ ထိုအခါ ကာရဒီပကျွန်းသည် အဟိဒီပကျွန်း မည်၏။ ဘုရားလောင်းသည် ထိုကာရဒီပကျွန်း၌ ကံပြင်းပင်ကြီးကို အမှီပြုသဖြင့် ကျောင်းဆောက်၍ နေ၏။ ထိုအရပ်၌ ဘုရားလောင်းနေသော အဖြစ်ကို တစုံတယောက်သောသူသည် မသိ။
ထိုအခါ နှမငယ်သည် မောင်ကိုရှာသည်ဖြစ်၍ အစဉ်သဖြင့် ဒမိဠတိုင်းသို့ရောက်လျှင် ထိုမောင်ကို မမြင်၍ ထိုမောင်နေရာ အရပ်၌ သာလျှင် နေ၏။ ဈာန်ကိုဖြစ်စိမ့်သောငှါ မတတ်နိုင်၊ ဘုရားလောင်းသည် အလိုနည်းသည်၏ အဖြစ်ကြောင့် တပါးသောအရပ်သို့ မသွားမူ၍ ထို ကံပြင်းပင် သီးသောအခါ အသီးကိုစား၏။ အရွက်ရှိသောအခါ အရွက်ကိုရေဖြင့် ပြုတ်၍ စား၏။ ထိုဘုရားလောင်း၏ သီလတန်ခိုးကြောင့် သိကြားမင်း၏ ပဏ္ဍုကမ္ဗလာ ကျောက်နေရာသည် ပူသော အခြင်းအရာကို ပြ၏။ သိကြားမင်းသည် အဘယ်သူသည်လျှင် ငါ့အား နေရာမှ ရွေ့လျောစေလိုသနည်းဟု ဆင်ခြင်လတ်သော် ဘုရားလောင်း အကိတ္တိပညာရှိကို မြင်၍ အဘယ်အကျိုးငှါ ဤရသေ့သည် သီလတို့ကို စောင့်သနည်း၊ သိကြားမင်းအဖြစ်ကို တောင့်တလေသလော၊ ထိုသို့မဟုတ်မူကား တပါးကို တောင့်တလေသလော၊ ထိုရသေ့ကို စုံစမ်းအံ့ဟုကြံ၍ ဤရသေ့သည် ဆင်းရဲငြိုငြင်စွာ အသက်ကိုမွေး၏။ ရေဖြင့် ပြုတ်အပ်သော ကံပြင်းရွက်တို့ကို စား၏။ သိကြားမင်းအဖြစ်ကို အကယ်၍ တောင့်တအံ့၊ မိမိ ကံပြင်းရွက်ပြုတ်တို့ကို ငါ့အား လှူလတ္တံ့၊ သိကြားမင်းအဖြစ်ကို အကယ်၍ မတောင့်တအံ့၊ မလှူလတ္တံ့ဟု ကြံ၍ ပုဏ္ဏားအသွင်ဖြင့် ဘုရားလောင်းအထံသို့ သွား၏။ ဘုရားလောင်းသည်လည်း ကံပြင်းရွက်တို့ကို ပြုတ်၍ ခုံလောက်မှချပြီးလျှင် အေးသော ကံပြင်းရွက်တို့ကို စားအံ့ဟု ကျောင်းတံခါး၌ နေ၏။
ထိုအခါ ဘုရားလောင်းရှေ့မှ သိကြားမင်းသည် ဆွမ်းအလို့ငှါ ရပ်၏။ ဘုရားလောင်းသည် သိကြားမင်းကိုမြင်လျှင် နှစ်လိုဝမ်းသာခြင်းသို့ ရောက်သည်ဖြစ်၍ အကြင်ငါသည် အလှူခံတို့ကို မြင်ရ၏။ ထိုငါ့အား အရတော်ပေစွတကား၊ ယနေ့ငါ၏ အလိုကို အပြီးသို့ ရောက်စေ၍ အလှူကို လှူအံ့ဟု အိုးဖြင့်ယူ၍ လာလတ်ပြီးလျှင် ဤ ငါ၏အလှူသည် သဗ္ဗညုတ ဉာဏ်တော်၏ အကြောင်း ဖြစ်စေသတည်းဟု မိမိဘို့ မကြွင်းစေမူ၍လျှင် ပုဏ္ဏားခွက်၌ ထည့်၏။ ပုဏ္ဏားသည် ထိုကံညင်းရွက်ကိုယူ၍ အတန်ငယ်သွားပြီးလျှင် ကွယ်၏။ ဘုရားလောင်းသည် ပုဏ္ဏားအား လှူပြီးလျှင် တဖန် မပြုတ်မူ၍ ပီတိချမ်းသာဖြင့် လွန်စေသဖြင့် နက်ဖြန်နေ့၌ ကံပြင်းရွက်ကို ပြုတ်ပြီးလျှင် ထိုရှေးအတူလျှင် ကျောင်းတံခါး၌ နေ၏။ သိကြားမင်းသည် တဖန် ပုဏ္ဏားအသွင်ဖြင့် လာပြန်၏။ တဖန်လည်း ထိုသိကြားမင်းအားလှူ၍ ထိုဘုရားလောင်းသည် ထိုရှေးအတူသာလျှင် ကာလကို လွန်စေ၏။ သုံးရက်မြောက်သော နေ့၌လည်း ထိုရှေးအတူလျှင် လှူ၍ ငါ့အား အရတော်ပေစွတကား၊ ကံပြင်းရွက်တို့ကို မှီ၍ များစွာသော ကောင်းမှုတို့ကို ပွားစေရ၏ဟု နှစ်သက်ခြင်းသို့ ရောက်သည်ဖြစ်၍ သုံးရက်ပတ်လုံး အစာကင်းသည်၏ အဖြစ်ကြောင့် အားနည်းသည် ဖြစ်သော်လည်း မွန်းတည့်သောအခါ ကျောင်းမှထွက်၍ အလှူကို ဆင်ခြင်လျက် ကျောင်းတံခါး၌ နေ၏။
သိကြားမင်းသည်လည်း ကြံ၏။ ဤပုဏ္ဏားသည် သုံးရက်ပတ်လုံး အစာကင်းသည်ဖြစ်၍ အားနည်းသော်လည်း အလှူကိုလှူလျက် နှစ်သက်သော စိတ်ရှိသည်ဖြစ်၍လျှင် လှူ၏။ စိတ်ဖောက်ပြန်ခြင်းသည်လည်း မရှိ၊ ငါသည် ဤမည်သည်ကို တောင့်တ၍ လှူ၏ဟု မသိ၊ မေး၍ ထိုရသေ့၏ အလိုကို ကြား၍ လှူသော အကြောင်းကို သိအံ့ဟု ကြံ၏။ ကြံပြီး၍ ထိုသိကြားမင်းသည် မွန်းတည့်သောအခါ လွန်လတ်သော် ကြီးစွာသော ကျက်သရေ၏ တင့်တယ်ခြင်းဖြင့် ကောင်းကင်ပြင်၌ နေကဲ့သို့ ထွန်းတောက်ပလျက် လာလတ်ပြီးလျှင် ဘုရားလောင်း၏ ရှေ့မှရပ်၍ အို ရသေ့ ဤသို့သဘောရှိသော တော၌ လေနေပူဖြင့်ခပ်အပ်သော အရံမရှိသော ကံပြင်းပင်၌ အဘယ်အကျိုးငှါ ခြိုးခြံသောအမှုကို ပြုသနည်းဟု မေး၏။ ထိုအကြောင်းကို ထင်ရှား ပြတော်မူလိုသော သဗ္ဗညူမြတ်စွာဘုရားသည်-
ကိံ ပတ္ထယံ မဟာဗြဟ္မေ၊ ဧကော သမ္မသိ ဃမ္မနိ။
ဟူသော ရှေးဦးစွာသော ဤဂါထာကို ဟောတော်မူ၏။
၈၃။ ဘိက္ခဝေ၊ ရဟန်းတို့။ သမ္မန္တံ၊ ငြိမ်သက်စွာသော။ အကိတ္တိံ၊ အကိတ္တိရသေ့ကို။ ဒိသွာ၊ မြင်၍။ ဘူတပတိ၊ သတ္တဝါတို့၏ အရှင်ဖြစ်သော။ သက္ကော၊ သိကြားမင်းသည်။ ဣဒံ၊ ဤစကားကို။ အဗြဝိ၊ ဆို၏။ မဟာဗြဟ္မေ၊ ပုဏ္ဏားမြတ်။ ကိံ၊ အဘယ်ကို။ ပတ္ထယံ-ပတ္ထယန္တော၊ တောင့်တသည် ဖြစ်၍။ ဧကော၊ တယောက်တည်း။ ဃမ္မနိ၊ ပူလှစွာသောအရပ်၌။ သမ္မသိ၊ ငြိမ်သက်စွာနေသနည်း။
ဘုရားလောင်းသည် ထိုစကားကိုကြား၍ သိကြမင်း အဖြစ်ကို သိလျှင် ငါသည် ဤစည်းစိမ်တို့ကို မတောင့်တ သဗ္ဗညူအဖြစ်ကို ဖြည့်သည်ဖြစ်၍ ခြိုးခြံသောအကျင့်ကို ကျင့်၏ဟု ပြလိုရကား-
သမ္မောဟ မရဏံ ဒုက္ခံ၊ တသ္မာ သမ္မာမိ ဝါသဝ။
ဟူသော နှစ်ခုမြောက်သော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၈၄။ သက္က၊ သိကြားမင်း။ ပုနဗ္ဘဝေါ၊ တဖန်ဘဝ၌ ဖြစ်ခြင်းသည်။ ဒုက္ခော၊ ဆင်းရဲ၏။ သရီရဿ၊ ကိုယ်ခန္ဓာ၏။ ဘေဒနံ၊ ပျက်ခြင်းသည်။ ဒုက္ခံ၊ ဆင်းရဲ၏။ သမ္မောဟ မရဏံ၊ တွေဝေလျက် သေရခြင်းသည်။ ဒုက္ခံ၊ ဆင်းရဲ၏။ ဝါသဝ၊ သိကြားမင်း။ တသ္မာ၊ ထို့ကြောင့်။ သမ္မာမိ၊ နိဗ္ဗာန်ကိုတောင့်တလျက် ငြိမ်သက်စွာ နေ၏။
ထိုစကားကိုကြား၍ သိကြားမင်းသည် နှစ်သက်သော စိတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ ဤရသေ့သည် အလုံးစုံသော ဘဝတို့၌ ငြီးငွေ့သည်ဖြစ်၍ နိဗ္ဗာန်အလို့ငှါ တော၌ နေသတတ်၊ ထိုရသေ့အား ဆုကို ငါပေးအံ့ဟု ဆုဖြင့် ဘိတ်လိုရကား-
ဝရံ ကဿပ တေ ဒမ္မိ၊ ယံကိဉ္စိ မနသိစ္ဆသိ။
ဟူသော သုံးခုမြောက်သော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၈၅။ ကဿပ၊ ကဿပအနွယ်ဖြစ်သော ရှင်ရသေ့။ တေ၊ ရှင်ရသေ့သည်။ ဧတသ္မိံ၊ ထိုစကားကို။ သုလပိတေ၊ ကောင်းစွာဆိုသည်ရှိသော်။ ပတိရူပေ၊ သင့်တင့်တော်လျော်သော စကားကို။ သုဘာသိတေ၊ ကောင်းစွာ ဆိုသည်ရှိသော်။ တေ၊ ရှင်ရသေ့အား။ ဝရံ၊ ဆုကို။ ဒမ္မိ၊ ငါပေး၏။ ယံကိဉ္စိ၊ အကြင်အမှတ်မရှိသော ဆုကို။ မနသာ၊ စိတ်ဖြင့်။ ဣစ္ဆသိ၊ အလိုရှိ၏။ တံ၊ ထိုအလိုရှိသော ဆုကို။ ဂဏှာဟိ၊ ယူလော့။
ဘုရားလောင်းသည် ထိုဆုကို ယူလိုရကား-
ယေန ပုတ္တေ စ ဒါရေ စ၊ ဓနဓညံ ပိယာနိ စ။
လဒ္ဓါ နာညာနိ တပ္ပေန္တိ၊ သောလောဘော န မယိ ဝသေ။
ဟူသော လေးခုမြောက်သော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၈၆။ သဗ္ဗဘူတာနံ၊ ခပ်သိမ်းသောသတ္တဝါတို့ကို။ ဣဿရ၊ အစိုးရသော။ သက္က၊ သိကြားမင်း။ မေ၊ ငါ့အား။ စေ၊ အကယ်၍။ ဝရံထ၊ ဆုကို။ အဒေါ၊ ပေးလိုအံ့။ ယေနလောဘေန၊ အကြင်လောဘဖြင့်။ ပုတ္တေ စ၊ သားသ္မီးတို့ကို၎င်း။ ဒါရေ စ၊ မယားတို့ကို၎င်း။ ဓနဓညံ စ၊ ဥစ္စာစပါးကို၎င်း။ အညာနိ၊ တပါးကုန်သော။ ပိယာနိ စ၊ ချစ်အပ်သော ဥစ္စာတို့ကို၎င်း။ လဒ္ဓါ၊ ရကုန်၍။ သတ္တာ၊ သတ္တဝါတို့သည်။ န တပ္ပေန္တိ၊ မရောင့်ရဲနိုင်ကုန်။ သော လောဘော၊ ထိုလောဘသည်။ မယိ၊ ငါ၌။ န ဝသေ၊ မဖြစ်စေသတည်း။
ထိုအခါ ဘုရားလောင်းအား သိကြားမင်းသည် နှစ်သက်သည်ဖြစ်၍ အလွန်လည်း ဆုကိုပေးသည်ရှိသော် ဘုရားလောင်းသည်လည်း ထိုဆုကို ယူလိုရကား-
ခေတ္တံ ဝတ္ထုံ ဟိရညဉ္စ၊ ဂဝဿံ ဒါသပေါရိသံ။
ယေန ဇာတေန ဇီယန္တိ၊ သော ဒေါသော န မယိ ဝသေ။
ဗာလံ န ပဿေ န သုဏေ၊ န စ ဗာလေန သံဝသေ။
ဗာလေနလ္လာပသလ္လာပံ၊ န ကရေ န စ ရောစယေ။
ကေန ကဿပ ဗာလဿ၊ ဒဿနံ နာဘိကင်္ခသိ။
ဒုန္နယော သေယျသော ဟောတိ၊ သမ္မာဝုတ္တော ပကုပ္ပတိ။
ဝိနယံ သော န ဇာနာတိ၊ သာဓု တဿ အဒဿနံ။
ဓီရံ ပဿေ သုဏေ ဓီရံ၊ ဓီရေန သဟ သံဝသေ။
ဓီရေနလ္လာပသလ္လာပံ၊ တံ ကရေ တဉ္စ ရောစယေ။
ကေန ကသပ ဓီရဿ၊ ဒဿနံ အဘိကင်္ခသိ။
သုနယော သေယျသော ဟောတိ၊
သမ္မာ ဝုတ္တော န ကုပ္ပတိ။
ဝိနယံ သော ပဇာနာတိ၊ သာဓု တေန သမာဂမော။
တတော ရတျာ ဝိဝသာနေ၊ သူရိယုဂ္ဂမနံ ပတိ။
ဒိဗ္ဗာ ဘက္ခာ ပါဘုဘဝေယျုံ၊
သီလဝန္တော စ ယာစကာ။
ဒဒံ စိတ္တံ ပသာဒေယျံ၊ ဧတံ သက္က ဝရံ ဝရေ။
န မံ ပုန ဥပေယျာသိ၊ ဧတံ သက္က ဝရံ ဝရေ။
ဒဿနံ အဘိကင်္ခန္တိ၊ ကိန္နု မေ ဒဿနေ ဘယံ။
ဒိသွာ တပေါ ပမဇ္ဇေယျ၊ ဧတံ တေ ဒဿနံ ဘယံ။
ဟူသော ဤဂါထာတို့ကို ဆို၏။
၈၇။ ကဿပ၊ ကဿပ အနွယ်ဖြစ်သော ရှင်ရသေ့။ တေ၊ ရှင်ရသေ့သည်။ ဧတသ္မိံ၊ ထိုစကားကို။ သုလပိတေ၊ ကောင်းစွာပြောသည်ရှိသော်။ ပတိရူပေ၊ သင့်တင့်လျောက်ပတ်သော စကားကို။ သုဘာသိတေ၊ ကောင်းစွာဆိုသည်ရှိသော်။ တေ၊ ရှင်ရသေ့အား။ ဝရံ၊ ဆုကို။ ဒမ္မိ၊ ပေး၏။ ယံကိဉ္စိ၊ အမှတ်မရှိသောဆုကို။ မနသာ၊ စိတ်ဖြင့်။ ဣစ္ဆသိ၊ အလိုရှိ၏။ တံ၊ ထိုဆုကို။ ဂဏှာဟိ၊ ယူလော့။
၈၈။ သဗ္ဗဘူတာနံ၊ ခပ်သိမ်းသော သတ္တဝါတို့ကို။ ဣဿရ၊ အစိုးရတော်မူသော။ သက္က၊ သိကြားမင်း။ စေ၊ အကယ်၍။ မေ၊ ငါ့အား။ ဝရံ၊ ဆုကို။ အဒေါ၊ ပေးလိုအံ့။ ယေန ဒေါသေန၊ အကြင်ဒေါသသည်။ ဇာတေန၊ ဖြစ်လတ်သော်။ ခေတ္တံ စ၊ လယ်ကို၎င်း။ ဝတ္ထုံ စ၊ ယာကို၎င်း။ ဟိရညဉ္စ၊ ရွှေကို၎င်း။ ဂဝဿံ၊ နွားမြင်းကို၎င်း။ ဒါသပေါရိသံ၊ ကျွန်အမှုလုပ်ကို၎င်း။ ဇီယန္တိ၊ ဆုံးရှုံးစေတတ်ကုန်၏။ သော ဒေါသော၊ ထိုဒေါသသည်။ မယိ၊ ငါ၌။ န ဝသေ၊ မဖြစ်စေသတည်း။
၈၉။ ကဿပ၊ ကဿပအနွယ် ဖြစ်သော ရှင်ရသေ့။ တေ၊ ရှင်ရသေ့သည်။ ဧတသ္မိံ၊ ထိုစကားကို။ သုလပိတေ၊ ကောင်းစွာပြောသည်ရှိသော်။ ပတိရူပေ၊ သင့်တင့်လျောက်ပတ်သော စကားကို။ သုဘာသိတေ၊ ကောင်းစွာ ဆိုသည်ရှိသော်။ တေ၊ ရှင်ရသေ့အား။ ဝရံ၊ ဆုကို။ ဒမ္မိ၊ ငါပေး၏။ ယံကိဉ္စိ၊ အမှတ်မရှိသော ဆုကို။ မနသာ၊ စိတ်ဖြင့်။ ဣစ္ဆသိ၊ အလိုရှိ၏။ တံ၊ ထိုဆုကို။ ဂဏှာဟိ၊ ယူလော့။
၉၀။ သဗ္ဗဘူတာနံ၊ ခပ်သိမ်းသော သတ္တဝါတို့ကို။ ဣဿရ၊ အစိုးရတော်မူသော။ သက္က၊ သိကြားမင်း။ စေ၊ အကယ်၍။ မေ၊ ငါ့အား။ ဝရံ၊ ဆုကို။ အဒေါ၊ ပေးလိုအံ့။ ဗာလံ၊ သူမိုက်ကို။ န ပဿေ၊ မမြင်ရလို။ န သုဏေ၊ မကြားရလို။ ဗာလေန၊ သူမိုက်နှင့်။ န စ သံဝသေ၊ မပေါင်းဖော်ရလို။ ဗာလေန၊ သူမိုက်နှင့်။ အလ္လာပသလ္လာပံ၊ စကားပြောဟောခြင်းကို။ န ကရေ၊ မပြုရလို။ ဗာလံ၊ သူမိုက်ကို။ န စ ရောစယေ၊ မနှစ်သက်ရလို။
၉၁။ ကဿပ၊ ကဿပအနွယ်ဖြစ်သော ရှင်ရသေ့။ တေ၊ ရှင်ရသေ့အား။ ဗာလော၊ သူမိုက်သည်။ ကိန္နု ခေါ၊ အသို့လျှင်။ အကရံ၊ ပြုသနည်း။ ကဿပ၊ ကဿပအနွယ်ဖြစ်သော ရှင်ရသေ့။ ကာရဏံ၊ အကြောင်းကို။ ဝဒ၊ ဆိုလော့။ ကေန၊ အဘယ့်ကြောင့်။ ဗာလဿ၊ သူမိုက်အား။ ဒဿနံ၊ မြင်ခြင်းကို။ နာဘိကင်္ခသိ၊ အလိုမရှိသနည်း။
၉၂။ သက္က၊ သိကြားမင်း။ ဒုမ္မေဓော၊ သူမိုက်သည်။ အနယံ၊ ပျက်စီးခြင်းကို။ နယတိ၊ ဆောင်တတ်၏။ အဓုရာယံ၊ မပွားစေအပ်သောအရာ၌။ နိယုဉ္ဇတိ၊ အမြဲယှဉ်တတ်၏။ သေယျသော၊ မြတ်သောအားဖြင့်။ ဒုန္နယော၊ သိနိုင်ခဲသည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ သမ္မာ၊ ကောင်းစွာ။ ဝုတ္တောပိ၊ ဆိုပါသော်လည်း။ ပကုပ္ပတိ၊ အမျက်ထွက်တတ်၏။ သော၊ ထိုသူမိုက်သည်။ ဝိနယံ၊ အာစာရဝိနည်းကို။ န ဇာနာတိ၊ မသိ။ တဿ၊ ထိုသူမိုက်အား။ အဒဿနံ၊ မမြင်ရခြင်းသည်။ သာဓု၊ ကောင်း၏။
၉၃။ ကဿပ၊ ကဿပ အနွယ်ဖြစ်သော ရှင်ရသေ့။ တေ၊ ရှင်ရသေ့သည်။ ဧတသ္မိံ၊ ဤစကားကို။ သုလပိတေ၊ ကောင်းစွာ ပြောသည်ရှိသော်။ ပတိရူပေ၊ သင့်တင့်လျောက်ပတ်သော စကားကို။ သုဘာသိတေ၊ ကောင်းစွာဆိုသည်ရှိသော်။ တေ၊ ရှင်ရသေ့အား။ ဝရံ၊ ဆုကို။ ဒမ္မိ၊ ငါပေး၏။ ယံကိဉ္စိ၊ အမှတ်မရှိသောဆုကို။ မနသာ၊ စိတ်ဖြင့်။ ဣစ္ဆသိ၊ အလိုရှိ၏။ တံ ဝရံ၊ ထိုဆုကို။ ဂဏှာဟိ၊ ယူလော့။
၉၄။ သဗ္ဗဘူတာနံ၊ ခပ်သိမ်းသော သတ္တဝါတို့ကို။ ဣဿရ၊ အစိုးရသော။ သက္က၊ သိကြားမင်း။ မေ၊ ငါ့အား။ ဝရံ၊ ဆုကို။ စေ အဒေါ၊ အကယ်၍ ပေးလိုအံ့။ ဓီရံ၊ ပညာရှိကို။ ပဿေ၊ မြင်ရလို၏။ ဓီရံ၊ ပညာရှိကို။ သုဏေ၊ ကြားရ လို၏။ ဓီရေန၊ ပညာရှိနှင့်။ သဟ၊ တကွ။ သံဝသေ၊ ပေါင်းဖော်ရလို၏။ ဓီရေန၊ ပညာရှိနှင့်။ တံ အလ္လာပသလ္လာပံ၊ ထိုစကား ပြောဟောခြင်းကို။ ကရေ၊ ပြုရလို၏။ တဉ္စ၊ ထိုပညာရှိကိုလည်း။ ရောစယေ၊ နှစ်သက်ရလို၏။
၉၅။ ကဿပ၊ ကဿပ အနွယ်ဖြစ်သော ရှင်ရသေ့။ ဓီရော၊ ပညာရှိသည်။ တေ၊ ရှင်ရသေ့အား။ ကိန္နု၊ အသို့လျှင်။ အကရံ၊ ပြုသနည်း။ ကာရဏံ၊ အကြောင်းကို။ ဝဒ၊ ဆိုလော့။ ကဿပ၊ ကဿပအနွယ်ဖြစ်သော ရှင်ရသေ့။ ကေန၊ အဘယ့်ကြောင့်။ ဓီရဿ၊ ပညာရှိအား။ ဒဿနံ၊ မြင်ခြင်းကို။ အဘိကင်္ခသိ၊ အလိုရှိသနည်း။
၉၆။ သက္က၊ သိကြားမင်း။ မေဓာဝီ၊ ပညာရှိသည်။ နယံ၊ အစီးအပွားသို့။ နယတိ၊ ဆောင်တတ်၏။ အဓုရာယံ၊ မပွားစေအပ်သည်၌။ န ယုဉ္ဇတိ၊ မယှဉ်။ သေယျသော၊ မြတ်သောအားဖြင့်။ သုနယော၊ သိလွယ်သည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ သမ္မာ၊ ကောင်းစွာ။ ဝုတ္တော၊ ဆိုအပ်သည်ရှိသော်။ န ကုပ္ပတိ၊ အမျက်မထွက်။ သော၊ ထိုပညာရှိသည်။ ဝိနယံ၊ အာစာဝိနည်းကို။ ပဇာနာတိ၊ သိ၏။ တေန၊ ထိုပညာရှိနှင့်။ သမာဂမော၊ ပေါင်းဖော်ခြင်းသည်။ သာဓု၊ ကောင်းမြတ်၏။
၉၇။ ကဿပ၊ ကဿပအနွယ်ဖြစ်သော ရှင်ရသေ့။ တေ၊ ရှင်ရသေ့သည်။ ဧတသ္မိံ၊ ထိုစကားကို။ သုလပိတေ၊ ကောင်းစွာပြောသည်ရှိသော်။ ပတိရူပေ၊ သင့်တင့်လျောက်ပတ်သော စကားကို။ သုဘာသိတေ၊ ကောင်းစွာ ဆိုသည်ရှိသော်။ တေ၊ ရှင်ရသေ့အား။ ဝရံ၊ ဆုကို။ ဒမ္မိ၊ ငါပေး၏။ ယံကိဉ္စိ၊ အမှတ်မရှိသောဆုကို။ မနသာ၊ စိတ်ဖြင့်။ ဣစ္ဆသိ၊ အလိုရှိ၏။ တံဝရံ၊ ထိုဆုကို။ ဂဏှာဟိ၊ ယူလော့။
၉၈။ သဗ္ဗဘူတာနံ၊ ခပ်သိမ်းသော သတ္တဝါတို့ကို။ ဣဿရ၊ အစိုးရသော။ သက္က၊ သိကြားမင်း။ မေ၊ ငါ့အား။ ဝရံ၊ ဆုကို။ စေ အဒေါ၊ အကယ်၍ ပေးလိုအံ့။ တတော၊ ထိုအခါမှ။ ရတျာဝိသာနေ၊ ညဉ့်၏ အဆုံး၌။ သူရိယုဂ္ဂမနံပတိ၊ နေထွက်သောအခါ၌။ ဒိဗ္ဗာဘက္ခာ စ၊ နတ်၌ဖြစ်သောအစာတို့သည်၎င်း။ သီလဝန္တော၊ သီလရှိကုန်သော။ ယာစကာ စ၊ အလှူခံတို့သည်၎င်း။ ပါတုဘဝေယျုံ၊ ထင်ရှား ဖြစ်စေကုန်သတည်း။
၉၉။ သက္က၊ သိကြားမင်း။ ဒဒတော၊ ပေးလှူသော။ မေ၊ ငါ့အား။ န ခီယေထ၊ မကုန်နိုင်စေကုန်သတည်း။ အဟံ၊ ငါသည်။ တံ၊ ထိုအလှူကို။ ဒတွာ၊ လှူပြီး၍။ နာနုတပေယျံ၊ နောင်တမရှိရလို။ ဒဒံ-ဒဒန္တော၊ ပေးလှူဆဲဖြစ်သော ငါသည်။ စိတ္တံ၊ စိတ်ကို။ ပသာဒေယျံ၊ ကြည်စေနိုင်ရလို၏။ ဧတံ ဝရံ၊ ထိုဆုကို။ ဝရေ၊ ငါ အလိုရှိ၏။
၁၀၀။ ကဿပ၊ ကဿပ အနွယ်ဖြစ်သော ရှင်ရသေ့။ တေ၊ ရှင်ရသေ့သည်။ ဧတသ္မိံ၊ ထိုစကားကို။ သုလပိတေ၊ ကောင်းစွာ ဆိုသည်ရှိသော်။ ပတိရူပေ၊ သင့်တင့်လျောက်ပတ်သော စကားကို။ သုဘာသိတေ၊ ကောင်းစွာဆိုသည်ရှိသော်။ တေ၊ ရှင်ရသေ့အား။ ဝရံ၊ ဆုကို။ ဒမ္မိ၊ ပေး၏။ ယံကိဉ္စိ၊ အမှတ်မရှိသော ဆုကို။ မနသာ၊ စိတ်ဖြင့်။ ဣစ္ဆသိ၊ အလိုရှိ၏။ တံ ဝရံ၊ ထိုဆုကို။ ဂဏှာဟိ၊ ယူလော့။
၁၀၁။ သဗ္ဗဘူတာနံ၊ ခပ်သိမ်းသော သတ္တဝါတို့ကို။ ဣဿရ၊ အစိုးရသော။ သက္က၊ သိကြားမင်း။ မေ၊ ငါ့အား။ ဝရံ၊ ဆုကို။ စေ အဒေါ၊ အကယ်၍ ပေးလိုအံ့။ မံ၊ ငါ့သို့။ ပုန၊ တဖန်။ န ဥပေယျာသိ၊ သင်မကပ်လာလင့်။ သက္က၊ သိကြားမင်း။ ဧတံ ဝရံ၊ ထိုဆုကို။ ဝရေ၊ အလို ရှိ၏။
၁၀၂။ တာပသ၊ ရှင်ရသေ့။ နရာ စ၊ ယောက်ျားတို့သည်၎င်း။ အထ၊ ထိုမှတပါး။ နာရိယော စ၊ မိန်းမတို့ သည်၎င်း။ ဗဟူဟိ၊ များစွာကုန်သော။ ဝတ္တစရိယာဟိ၊ အကျင့်ဝတ်တို့ဖြင့်။ ဒဿနံ၊ သိကြားမင်းကို ဖူးမြင်ခြင်းကို။ အဘိကင်္ခန္တိ၊ အလွန်တောင့်တကုန်၏။ မေ၊ ငါ့အား။ ဒဿနေ၊ မြင်ခြင်း၌။ ကိံ ဘယံ၊ အဘယ်ဘေးသည်။ ဟောတိနု၊ ဖြစ်သနည်း။
၁၀၃။ သက္က၊ သိကြားမင်း။ သဗ္ဗကာမသမိဒ္ဓိနံ၊ ခပ်သိမ်းသော ကာမဂုဏ်နှင့် ပြည့်စုံသော။ တံ တာဒိသံ၊ သင် သိကြားမင်းနှင့် တူသော။ ဒေဝဝဏ္ဏံ၊ နတ်အဆင်းကို။ ဒိသွာ၊ မြင်၍။ တပေါ၊ ခြိုးခြံသောအကျင့်သည်။ ပမဇ္ဇေယျ၊ မေ့လျော့ရာ၏။ ဧတံ၊ ဤသို့ မေ့လျော့ခြင်းသည်။ တေ၊ သင် သိကြားမင်းအား။ ဒဿနေ၊ မြင်ခြင်း၌။ ဘယံ၊ ဘေးတည်း။
သိကြားမင်းသည် အရှင်ဘုရား ကောင်းပြီ၊ ဤယနေ့မှစ၍ အရှင်ဘုရားအထံသို့ မလာအံ့ဟု ဆို၍ ထိုဘုရားလောင်းရသေ့ကို ရိုသေစွာ ရှိခိုးသဖြင့် ကန်တော့၍ သွားလေ၏။ ထိုဘုရားလောင်းသည် အသက်ထက်ဆုံး ထိုအရပ်၌ သာလျှင် နေလျက် ဗြဟ္မဝိဟာရတရားတို့ကို ပွားစေ၍ ဗြဟ္မာ့ပြည်၌ဖြစ်၏။
ဇာတ်ပေါင်း... သဗ္ဗညူမြတ်စွာဘုရားသည် ဤဓမ္မဒေသနာကို ဆောင်တော်မူ၍ ဒါယကာ ယခုအခါ အနုရုဒ္ဓါသည် ထိုအခါ သိကြားမင်း ဖြစ်ဘူးပြီ၊ ယခုအခါ ငါဘုရားသည်လျှင် ထိုအခါ အကိတ္တိပညာရှိ ဖြစ်ဘူးပြီဟု ဇာတ်ကို ပေါင်းတော်မူ၏။
လူရှင်ရဟန်း၊ ဒါနခဏ်း၊ မြတန်းပြုသင့်သည်
ခုနစ်ခုမြောသော အကိတ္တိဇာတ်သည် ပြီး၏။
*****
တေရသကနိပါတ်
၈။ တက္ကာရိယဇာတ်
မိမိနှုတ်က မိမိကိုသတ်၍ ဆင်းရဲခြင်းအကြောင်း
ပစ္စုပ္ပန်ဝတ္ထု... နတ်နှင့်တကွသော လောကကို ဆုံးမတော် မူတတ်သော သဗ္ဗညူမြတ်စွာဘုရားသည် အဟမေဝ ဒုဗ္ဘာသိတံ ဘာသိ ဗာလော အစရှိသော ဂါထာပုဒ်ဖြင့် တန်ဆာဆင်အပ်သော ဤတက္ကာရိယဇာတ်ကို ဇေတဝန် ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံး နေတော်မူစဉ် ကောကာလိကကို အကြောင်းပြု၍ ဟောတော်မူ၏။
ထိုစကားကို ချဲ့ဦးအံ့။ တခုသော ဝါတွင်း၌ အဂ္ဂသာဝက နှစ်ပါးတို့သည် အပေါင်းအဖော် ဂိုဏ်းတို့ကိုစွန့်၍ ဆိတ်ငြိမ်သောနေခြင်းကို နေလိုသည်ဖြစ်၍ မြတ်စွာဘုရားကို ပန်ကြားပြီးလျှင် ကောသလတိုင်း၌ ကောကာလိက နေရာအရပ်သို့သွား၍ သင့်ကိုမှီ၍ ငါတို့အား ချမ်းသာစွာနေရခြင်းသည် ဖြစ်လတ္တံ့၊ ငါတို့ကိုမှီ၍ သင့်အားလည်း ချမ်းသာစွာ နေရခြင်းသည် ဖြစ်လတ္တံ့၊ ဤဝါတွင်း သုံးလပတ်လုံး ဤအရပ်၌ နေကုန်အံ့ဟု ဆို၏။ ငါ့သျှင်တို့ ငါ့ကိုမှီ၍ သင်တို့၏ ချမ်းသာခြင်းသည်ကား အဘယ်နည်းဟု ဆိုသည်ရှိသော် သင်သည် နှစ်ယောက်ကုန်သော အဂ္ဂသာဝကတို့သည် ဤအရပ်၌ နေကုန်၏ဟု တစုံတယောက်သောသူအား အကယ်၍ မကြားသည်ဖြစ်အံ့၊ ငါတို့သည် ချမ်းသာစွာ နေရကုန်အံ့၊ ဤသည်ကား သင့်ကိုမှီ၍ ငါတို့၏ ချမ်းသာစွာ နေရခြင်းတည်းဟု ဆို၏။ သင်တို့ကိုမှီ၍ ငါ့အား ချမ်းသာစွာ နေရခြင်းသည် အဘယ်နည်းဟု ဆိုသည်ရှိသော် ငါတို့သည် သင့်အားဆုံးမလျက် ဝါတွင်းသုံးလပတ်လုံး တရားကို သင်စေအံ့၊ ဤသည်ကား သင်အား ငါတို့ကိုမှီ၍ ချမ်းသာစွာ နေရခြင်းတည်းဟု ဆိုကုန်၏။ ငါ့သျှင်တို့ အလိုရှိသည်အားလျော်စွာ နေကြကုန်လော့ဟု ထိုကောကာလိကသည် အဂ္ဂသာဝကနှစ်ပါးတို့အား လျောက်ပတ်သော ကျောင်းကို ပေး၏။
ထိုအဂ္ဂသာဝက နှစ်ပါးတို့သည် ဖလသမာပတ် ချမ်းသာဖြင့် ချမ်းသာစွာနေကုန်၏။ တစုံတယောက်သောသူသည် ထိုအဂ္ဂသာဝက နှစ်ပါးတို့ ထိုအရပ်၌ နေသောအဖြစ်ကို မသိ၊ ထိုအဂ္ဂသာဝက နှစ်ပါးတို့သည် ဝါကျွတ်ပြီးသော်
ပဝါရဏာပြုကုန်၍ ငါ့သျှင်ကောကာလိက သင့်ကိုမှီ၍ ချမ်းသာစွာ နေရပေကုန်ပြီ၊ မြတ်စွာဘုရားကို ရှိခိုးခြင်းငှာ သွားကုန်အံ့ဟု ထိုကောကာလိကကို ပန်ကြားကုန်၏။ ကောကာလိကသည် ကောင်းပြီဟု ဝန်ခံပြီးလျှင် အဂ္ဂသာဝက နှစ်ပါးတို့ကို ယူ၍ အနီးဖြစ်သောရွာ၌ ဆွမ်းခံ၍ မထေရ်တို့သည် ဆွမ်းစားခြင်းကိစ္စ ပြီးကုန်လတ်သော် ရွာမှ ထွက်ခဲ့ကုန်၏။ ကောကာလိကသည် ထိုအဂ္ဂသာဝက နှစ်ပါးတို့ကို လွှက်လိုက်ပြီးလျှင် ပြန်ခဲ့၍ လူတို့အား ကြား၏။ ဒါယကာတို့ သင်တို့သည် တိရစ္ဆာန်နှင့် တူကုန်၏။ ဝါတွင်းသုံးလပတ်လုံး အနီးကျောင်း၌ နေကုန်သော အဂ္ဂသာဝက နှစ်ပါးတို့ကို မသိကုန်၊ ယခုအခါ ထိုအဂ္ဂသာဝက နှစ်ပါးတို့သည် ကြွတော်မူကုန်ပြီဟု ကြားသည်ရှိသော် လူတို့သည် အရှင်ဘုရား အဘယ့်ကြောင့် အကျွန်ုပ်တို့အား ကြားတော်မမူကုန်သနည်းဟု ဆို၍ များစွာကုန်သော ထောပတ်ဆီ အစရှိကုန်သော ဆေးတို့ကို၎င်း, အဝတ်သင်္ကန်းတို့ကို၎င်း ယူ၍ မထေရ်တို့သို့ ကပ်ကုန်ပြီးလျှင် ရှိခိုး၍ အရှင်ဘုရားတို့ အကျွန်ုပ်တို့အား သည်းခံတော်မူပါကုန်၊ အကျွန်ုပ်တို့သည် အဂ္ဂသာဝက အဖြစ်ကို မသိပါကုန်၊ ယနေ့မူကား အကျွန်ုပ်တို့သည် အရှင်ကောကာလိကကြား၍ သိပါရကုန်၏။ အကျွန်ုပ်တို့အား သနားတော်မူသဖြင့် ဤထောပတ် ဆီ စသော ဆေး၊ အဝတ်သင်္ကန်းတို့ကို ခံတော်မူပါကုန်ဟု လျှောက်ကုန်၏။
ကောကာကသည်လည်း မထေရ်တို့သည် အလိုနည်းကုန်၏။ ရောင့်ရဲလွယ်ကုန်၏။ ဤဝတ္ထုတို့ကို မိမိတို့ကို့ မယူမူ၍ ငါ့အား ပေးကုန်လတ္တံ့ဟု ကြံ၍ ဒါယကာတို့နှင့်တကွ မထေရ်တိုအထံသို့ သွား၍ မထေရ်မြတ်တို့သည် ဤကောကလိကကို စွဲ၍ လှူသည်၏အဖြစ်ကြောင့် တစုံတခုကိုမျှ ခံတော်မမူကုန်၊ ကောကာလိကအားလည်း မလှူစေကုန်။ ဒါယကာတို့သည် အရှင်ဘုရားတို့ ယခုအခါ မခံကုန်သည်ရှိသော် တဖန် အကျွန်ုပ်တို့အား သနားတော်မူသဖြင့် ဤအရပ်သို့ ကြွတော်မူပါကုန်လော့ဟု တောင်းပန်ကုန်၏။ မထေရ်တို့သည် ဝန်မခံကုန်၊ မြတ်စွာဘုရား အထံတော်သို့သာ ကြွတော်မူကုန်၏။ ကောကာလိကသည် ထိုမထေရ်တို့သည် မိမိတို့ မခံကုန်သည်ရှိသော် ငါ့ကို မလှူစေကုန်ဟု ရန်ငြိုးဖွဲ့၏။ မထေရ်မြတ်တို့လည်း ဘုရားသခင် အထံတော်၌ အတန်ငယ် နေပြီးလျှင် မိမိတို့၏ အခြံအရံဖြစ်ကုန်သော ငါးရာစီရှိကုန်သော ရဟန်းတို့ကိုခေါ်၍ ရဟန်းတထောင်နှင့်တကွ ဒေသစာရီ ကြွတော်မူကုန်သည်ရှိသော် ကောသလတိုင်းသို့ ရောက်ကုန်၏။
ထိုဒါယကာတို့လည်း ခရီးဦးကြိုဆိုခြင်းကို ပြုသဖြင့် မထေရ်တို့ကိုပင့်၍ ထိုဝါဆိုသော ကျောင်းသို့သာလျှင် ဆောင်၍ နေ့တိုင်းနေ့တိုင်း များစွာသော ပူဇော်သက္ကာရကို ပြုကုန်၏။ များစွာသော ဆေး, အဝတ်သင်္ကန်း ပစ္စည်းသည် ဖြစ်၏။ မထေရ်မြတ် နှစ်ပါးတို့နှင့်အတူ လာကုန်သော ရဟန်းတို့သည် သင်္ကန်းတို့ကို စီရင်ဝေဘန်ကုန်သည်ရှိသော် အတူလာသော ရဟန်းတို့အားသာ ပေးကုန်၏။ ကောကာလိကအား မပေးကုန်၊ မထေရ်မြတ် နှစ်ပါးတို့သည်လည်း ကောကာလိကအား မပေးစေကုန်၊ ကောကာလိကသည် သင်္ကန်းကိုမရလျှင် သာရိပုတ္တရာ မောဂ္ဂလာန်တို့သည် ယုတ်မာသောအလိုရှိကုန်၏။ ရှေး၌ ပြုအပ်သောလာဘ်ကို မခံကုန်မူ၍ ယခုအခါ ခံကုန်၏။ ပြည့်ခြင်းငှါ မတတ်နိုင်ကုန်၊ တပါးသောသူတို့ကို မကြည့်ကုန်ဟု မထေရ်မြတ်တို့ကို ဆဲရေးရေရွတ်၏။ မထေရ်မြတ်တို့သည် ဤကောကာလိကသည် ငါတို့ကိုမှီ၍ အကုသိုလ်ကို ပွားစေ၏ဟု အခြံအရံနှင့်တကွ ထိုကျောင်းမှထွက်ခဲ့လျှင် အရှင်ဘုရားတို့ နှစ်ရက်သုံးရက်မျှ နေတော်မူပါကုန်ဦးလော့ဟု လူတို့သည် တောင်းပန်ကုန်သော်လည်း ထိုအရပ်သို့ ပြန်ခြင်းငှါ အလိုမရှိကုန်။
ထိုအခါ တယောက်သော ရဟန်းငယ်သည် ဆို၏။ ဒါယကာတို့ မထေရ်မြတ်တို့သည် အသို့နေကုန်လတ္တံ့နည်း၊ သင်တို့ဆရာ ကောကာလိကသည် ဤကျောင်း၌ မထေရ်မြတ်တို့နေခြင်းကို သည်းမခံနိုင်ကုန်ဟု ဆို၏။ ထိုဒါယကာတို့သည် ကောကာလိကအထံသို့ သွား၍ အရှင်ဘုရား အရှင်ဘုရားတို့သည် မထေရ်မြတ်တို့ ဤကျောင်း၌ နေခြင်းကို သည်းမခံနိုင်ကုန်သတတ်၊ သွားချေကုန်၊ ထိုမထေရ်မြတ်တို့ကို ကန်တော့၍ ပြန်စေကုန်လော့၊ အကယ်၍ မပြန်စေကုန်သည်ဖြစ်အံ့၊ ဤအရပ်မှ ပြေး၍ တပါးသောအရပ်၌ နေလေကုန်ဟု ဆိုကုန်၏။ ထိုကောကာလိကသည် ဒါယကာတို့အား ကြောက်သဖြင့် သွား၍ မထေရ်မြတ်တို့ကို တောင်းပန်၏။ မထေရ်မြတ်တို့သည် ငါ့သျှင် ကောကာလိက သွားလေ၊ ငါတို့သည် မပြန်အံ့ဟုဆို၍ ကြွတော်မူကုန်၏။ ထိုကောကာလိကသည် မထေရ်မြတ်တို့ကို ပြန်စိမ့်သောငှါ မတတ်နိုင်၍ ကျောင်းသို့ ပြန်ခဲ့၏။
ထိုအခါ ဒါယကာတို့သည် အရှင်ကောလိက မထေရ်မြတ်တို့သည် ပြန်ကုန်၏လောဟု မေးကုန်၏။ ဒါယကာတို့ ပြန်စိမ့်သောငှါ မတတ်နိုင်ဟု ဆို၏။ ထိုအခါ ကောကာလိကကို ဤမကောင်းသော အကျင့်သာရှိသော ရဟန်းယုတ်နေသည်ရှိသော် ငါတို့ရွာ၌ သီလကိုချစ်ကုန်သော ရဟန်းတို့သည် မနေကုန်ရာ၊ ထို့ကြောင့် ထိုကောကာလိကကို နှင်ထုတ်ကုန်အံ့ဟု ကြံ၍ အရှင်ကောကာလိက အရှင်သည် ဤကျောင်း၌ မနေလင့်၊ ငါတို့ကိုမှီ၍ အရှင့်အား အဘယ်အကျိုးရှိအံ့နည်းဟု ဆိုကုန်၏။ ထိုဒါယကာတို့သည် နှင်ထုတ်အပ်သည်ဖြစ်၍ သပိတ်သင်္ကန်းတို့ကိုယူ၍ ဇေတဝန် ကျောင်းတော်သို့ သွားပြီးလျှင် မြတ်စွာဘုရားသို့ကပ်၍ အသျှင်ဘုရား သာရိပုတ္တရာ, မောဂ္ဂလာန်တို့သည် မကောင်းသော အလိုရှိကုန်၏။ ယုတ်မာသော အလိုရမ္မက်နိုင်ငံသို့ လိုက်တတ်ကုန်၏ဟု လျှောက်၏။
ထိုအခါ ကောကာလိကကို သဗ္ဗညူမြတ်စွာဘုရားသည် ကောကာလိက ဤသို့ မဆိုပေလင့်၊ ကောကာလိက ဤသို့ မဆိုပေလင့်၊ သာရိပုတ္တရာ မောဂ္ဂလာန်တို့၌ စိတ်ကို ကြည်ညိုစေလော့၊ ထိုသာရိပုတ္တရာ, မောဂ္ဂလာန်တို့သည် သီလကိုချစ်ကုန်သော ရဟန်းတို့တည်းဟု မြစ်တော်မူ၏။ ထိုသို့ မြစ်တော်မူသော်လည်း ကောကာလိကသည် အရှင်ဘုရား အရှင်ဘုရားတို့သည် အရှင်ဘုရားတို့၏ အဂ္ဂသာဝကတို့အားသာ ယုံကြည်တော်မူ၏။ အကျွန်ုပ်ကား မျက်မှောက်တည်း၊ အကျွန်ုပ်ကို ယုံကြည်တော် မမူကုန်၊ အကျွန်ုပ်သည် မျက်မှောက်မြင်ရ၏။ ထိုသာရိပုတ္တရာ မောဂ္ဂလာန်တို့သည် ယုတ်မာသော အလိုရှိကုန်၏။ မကောင်းသောအမှုကို ဖုံးလွှမ်းတတ်ကုန်၏။ သီလမရှိကုန်ဟု ဆို၍ သုံးကြိမ်မြောက်အောင် မြတ်စွာဘုရား မြစ်တော်မူသော်လည်း ထိုရှေးအတူသာလျှင် ဆို၍ နေရာမှထပြီးလျှင် သွားလေ၏။
ထိုကောကာလိကသည် ထ၍ သွားစဉ်ပင်လျှင် ထိုကောာလိကကိုယြ၌ မုန်ညင်းစေ့မျှလောက်ကုန်သော အိုင်းအမာတို့သည် ပေါက်ကုန်၍ အစဉ်သဖြင့် ဥသျှစ်သီးမှည့် အတိုင်း အရှည် ရှိသည်ဖြစ်၍ ပေါက်ကွဲ၍ သွေးပြည်တို့သည် ယိုစီးကုန်၏။ ထိုကာကာလိကသည် ကျီးညည်းလျက် ဆင်းရဲခြင်းဝေဒနာသို့ ရောက်သည်ဖြစ်၍ ဇေတဝန် ကျောင်းတော် တံခါးမုတ်၌ အိပ်၏။ ကောကာလိကသည် အဂ္ဂသာဝက နှစ်ပါးတို့ကို အမျက်ထွက်၏ဟု ဗြဟ္မာ့ပြည်တိုင်အောင် တပြိုင်နက် အုတ်အုတ် ကျက်ကျက် ဖြစ်၏။ ထိုအခါ ကောကာလိက၏ ဥပဇ္ဈာယ်ဖြစ်သော တုရိသမည်သော ဗြဟ္မာသည် ထိုအကြောင်းကိုသိ၍ မထေရ်မြတ်တို့ကို ကန်တော့စေအံ့ဟု ကြံ၍ ဗြဟ္မာ့ပြည်မှ လာလတ်ပြီးလျှင် ကောင်းကင်၌ရပ်၍ ကောကာလိက သင်သည် ကြမ်းကြုတ်သောအမှုကို ပြု၏။ အဂ္ဂသာဝကတို့ကို ကြည်ညိုစေလော့ဟု ဆို၏။ ငါ့သျှင် သင်သည် အဘယ်သူနည်းဟု မေး၏။ ငါ တုရိသဗြဟ္မာတည်းဟု ဆိုသည်ရှိသော် ငါ့သျှင် မြတ်စွာဘုရားသည် သင့်ကို အနာဂါမ်ဟူ၍ ဆိုတော်မူသည် မဟုတ်လော၊ အနာဂါမ်သည်လည်း ဗြဟ္မာ့ပြည်မှ ဤလူ့ပြည်သို့ မပြန်သည် မဟုတ်လော့ဟု ဆို၍ သင်သည် တံမြက်ချေးစွန့်ရာ၌ ပြိတ္တာဖြစ်လတ္တံ့ဟု မဟာဗြဟ္မာကို ခြိမ်းမောင်း၏။ ထိုတုရိသဗြဟ္မာသည် ထိုကောကာလိကကို မိမိစကားကို ယူစိမ့်သောငှါ မတတ်နိုင်သည်ဖြစ်၍ သင့်စကားဖြင့် သင့်အားသာလျှင် ထင်လတ္တံ့ဟု ဆို၍ သုဒ္ဓါဝါသဘုံသို့လျှင် သွား၏။ ကောကာလိကသည်လည်း သေ၍ ပဒုမငရဲ၌ ဖြစ်၏။
ထိုကောကာလိကသည် ပဒုမငရဲ၌ ဖြစ်ရသော အဖြစ်ကိုသိ၍ သဟမ္ပတိဗြဟ္မာမင်းသည် မြတ်စွာဘုရားအား လျှောက်၏။ သဗ္ဗညူမြတ်စွာဘုရားသည် ရဟန်းတို့အား ကြားတော်မူ၏။ ရဟန်းတို့သည် ကောကာလိက၏ ကျေးဇူးမဲ့ ဖြစ်သော ကဲ့ရဲ့စကားကို ပြောကုန်လျက် တရားသဘင်၌ စကားကိုဖြစ်စေကုန်၏။ ငါ့သျှင်တို့ ကောကာလိကသည် အရှင်သာရိပုတ္တရာ, အရှင်မောဂ္ဂလာန်တို့ကို ဆဲရေးသဖြင့် မိမိနှုတ်ကိုမှီ၍ ပဒုမငရဲ၌ ဖြစ်သတတ်ဟု စကားကို ဖြစ်စေကုန်၏။ သဗ္ဗညူမြတ်စွာဘုရားသည် လာတော်မူလတ်၍ ရဟန်းတို့ ယခုအခါ အဘယ်စကားဖြင့် စည်းဝေးကြကုန်သနည်းဟု မေးတော်မူ၍ ဤမည်သော စကားဖြင့် စည်းဝေးပါကုန်၏ ဟု နားတော်လျှောက်သည်ရှိသော် ရဟန်းတို့ ကောကာလိကသည် ယခုအခါ၌ သာလျှင် မိမိစကားသည် မိမိကိုယ်ကို သတ်အပ်သည်ဖြစ်၍ မိမိနှုတ်ကိုမှီ၍ ဆင်းရဲကိုခံရသည် မဟုတ်သေး၊ ရှေး၌လည်း ဤကောကာလိကသည် မိမိနှုတ်ကိုမှီ၍ ဆင်းရဲကို ခံရဘူးပြီဟု မိန့်တော်မူ၍ အတိတ်ကို ဆောင်တော်မူ၏။
အတိတ်ဝတ္ထု... ရဟန်းတို့ လွန်လေပြီးသောအခါ ဗာရာဏသီပြည်၌ ဗြဟ္မဒတ်မင်းသည် မင်းပြုသည်ရှိသော် ထိုဗြဟ္မဒတ်မင်းအား ပိင်္ဂလအမည်ရှိသော အစွယ်ခေါခေါထွက်သော ပုရောဟိတ် ပုဏ္ဏားသည် ရှိ၏။ ထိုပုရောဟိတ်ပုဏ္ဏား၏ ပုဏ္ဏေးမသည် ပုဏ္ဏားတယောက်နှင့် လွန်ကျူးသော အကျင့်ကို ကျင့်၏။ ထိုသယောက်လင်သည်လည်း လင်ကြီးပုရောဟိတ်နှင့် တူသည်သာတည်း၊ ပုရောဟိတ်သည် ပုဏ္ဏေးမကို အဖန်တလဲလဲ မြစ်သော်လည်း မြစ်ခြင်းငှါ မတတ်နိုင်သည်ဖြစ်၍ ကြံ၏။ ငါ၏ရန်သူကို လက်ဖြင့် သတ်ခြင်းငှါ မတတ်ကောင်း။ ဥပါယ်တမျဉ်ဖြင့် ထိုရန်သူကို သတ်အံ့ဟု ကြံ၏။ ကြံပြီး၍ ထိုပုရောဟိတ်သည် မင်းသို့ကပ်၍ တင်လျောက်၏။ မြတ်သောမင်းကြီး အရှင်မင်းကြီးမြို့တော်သည် ဇမ္ဗူဒိပ်ကျွန်းအလုံး၌ မြတ်သောမြို့တည်း၊ အရှင်မင်းကြီးသည်လည်း မင်းမြတ်တည်း၊ ဤသို့ မင်းမြတ်ဖြစ်ပါလျက် အရှင်မင်းကြီးမြို့တော် တောင်တံခါးသည် မကောင်းသဖြင့် ယှဉ်သည်ဖြစ်၍ မင်္ဂလာမရှိဟု ဆိုသည်ရှိသော် ဆရာ ယခု အသို့ပြုရအံ့နည်းဟု မေးသည်ရှိသော် မင်္ဂလာပြု၍ ယှဉ်စေအပ်၏ဟု လျောက်၏။ အဘယ်ကို ရခြင်းငှါ သင့်မည်နည်းဟု ဆိုသည်ရှိသော် တံခါးဟောင်းကိုပယ်၍ မင်္ဂလာနှင့်ယှဉ်သော သစ်တို့ကိုယူ၍ မြို့ကိုစောင့်ကုန်သော နတ်တို့အား ပူဇော်သက္ကာ ဗလိနတ်စာကို ပေး၍ မင်္ဂလာနက္ခတ်ဖြင့် တည်စေခြင်းငှါ သင့်၏ဟု လျှောက်၏။ ထိုသို့တပြီးကား ဤသို့ ဆရာဆိုတိုင်း ပြုလေကုန်ဟု ဆို၏။
ထိုအခါ ဘုရားလောင်းသည် တက္ကာရိယမည်သော လုလင်ဖြစ်၍ ထိုပိင်္ဂလပုရောဟိတ်၏ အထံ၌ အတတ်ပညာကို သင်၏။ ပိင်္ဂလပုရောဟိတ်သည် တံခါးဟောင်းကိုပယ်၍ တံခါးသစ်ကို တည်စေပြီးလျှင် မင်းကိုလျှောက်၏။ အရှင်မင်းကြီး တံခါးသည် ပြီးပြီ၊ နက်ဖြန် နက္ခတ်သည် ကောင်း၏။ ထိုနက္ခတ်ကောင်းကို မလွန်စေမူ၍ ဤဗလိနတ်စာကို ပြု၍ တံခါးကို တည်စေခြင်းငှာ သင့်၏ဟု လျှောက်သည်ရှိသော် ဆရာ ဗလိနတ်စာအလို့ငှါ အဘယ်ကိုရခြင်းငှါ သင့်မည်နည်းဟု မေး၏။ အရှင်မင်းကြီး တံခါးတော်သည် တန်ခိုးကြီး၏။ တန်ခိုးကြီးသော နတ်တို့သည် စောင့်အပ်၏။ အစွယ်ခေါခေါ ထွက်သော မျက်စိကြော့သွေးရှိသော မိဘနှစ်ပါးမှ စင်ကြယ်သော ပုဏ္ဏားတယောက်ကို သတ်၍ ထိုပုဏ္ဏား၏ အသားအသွေးဖြင့် ဗလိနတ်စာကို ပြု၍ ကိုယ်ကို အောက်သို့ချ၍ တံခါးကို တည်ထားအပ်၏။ ဤသို့ တည်ထားသည်ရှိသော် အရှင်မင်းကြီးတို့၏၎င်း၊ မြို့တော်၏၎င်း အစီးအပွား ဖြစ်လတ္တံ့ဟု လျှောက်၏။ မင်းသည် ဆရာ ကောင်းပြီ၊ ဤသို့သဘောရှိသော ပုဏ္ဏားကိုသတ်၍ တံခါးတည်လေလော့ဟု ဆိုသည်ရှိသော် ထိုပုရောဟိတ်သည် နှစ်သက်ဝမ်းသာသော စိတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ နက်ဖြန် ရန်သူ၏ ပျက်စီးသည်ကို မြင်ရလတ္တံ့ဟု အားထုတ်ခြင်းရှိသည်ဖြစ်၍ မိမိအိမ်သို့ သွားပြီးလျှင် နှုတ်ကိုစောင့်ခြင်းငှာ မတတ်နိုင်သည်ဖြစ်၍ အဆောတလျင် မယားကို ဟယ် အယုတ်မ ဤနေ့မှစ၍ အဘယ်သူနှင့်တကွ နင်မွေ့လျော်လတ္တံ့နည်း၊ နက်ဖြန် နင်၏ သယောက်လင်ကို သတ်၍ ဗလိနတ်စာကို ငါပြုအံ့ဟု ဆို၏။ အပြစ်မရှိသောသူကို အဘယ်ကြောင့် သတ်ရအံ့နည်းဟု မေးသည်ရှိသော် ငါတို့အရှင်မင်းကြီးသည် မျက်စိ ကြောသွေးရှိ၍ အင်္ဂါချို့သော ပုဏ္ဏား၏ အသားအသွေးဖြင့် ဗလိနတ်စာကိုပြု၍ မြို့တော်တံခါးကို တည်လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏။ နင်၏ သယောက်လင်ဖြစ်သော ပုဏ္ဏားသည် မျက်စိကြော့သွေး ရှိ၏။ အင်္ဂါချို့၏။ ထိုနင့်လင်ကိုသတ်၍ ဗလိနတ်စာကို ငါပြုအံ့ဟု ဆို၏။
ထိုပုဏ္ဏေးမသည် သယောက်လင် အထံသို့ စေ၏။ မင်းသည် မျက်စိကြောင်တက် အစွယ် ခေါခေါထွက်သော ပုဏ္ဏားကိုသတ်၍ ဗလိနတ်စာ ပြုလိုသတတ်၊ အကယ်၍ အသက်ရှင်လိုသည် ဖြစ်အံ့၊ တပါးလည်း ဖြစ်ကုန်သော
သင်နှင့်တူကုန်သော ပုဏ္ဏားတို့ကိုယူ၍ အခါရှိစဉ်ကလျင် ပြေးလေလော့ဟု စေလိုက်၏။ ထိုသယောက်လင် ပုဏ္ဏားသည် ပုဏ္ဏေးမဆိုတိုင်း ပြု၏။ အလုံးစုံသောမြို့မှ အလုံးစုံကုန်သော မျက်စိကြောင်တက် အစွယ်ခေါခေါထွက်သော ပုဏ္ဏားတို့သည် ပြေးကုန်၏ဟု မြို့၌ ထင်ရှားဖြစ်၏။ ပုရောဟိတ်သည် ရန်သူပြေးသောအဖြစ်ကို မသိ၍ နံနက်စောစောကလျှင် မင်းသို့ကပ်၍ အရှင်မင်းကြီး ဤမည်သောအရပ်၌ မျက်စိ ကြောင်သည်ဖြစ်၍ အစွယ်ခေါခေါ ထွက်သော ပုဏ္ဏားသည် ရှိ၏။ ထိုပုဏ္ဏားကို ဖမ်းစေတော်မူလော့ဟု လျှောက်၏။ မင်းသည် အမတ်တို့ကို စေ၏။ ထိုအမတ်တို့သည် မမြင်ကုန်သည်ဖြစ်၍ ပြန်ခဲ့၍ ပြေးသတတ်ဟု ကြားလျောက်ကုန်၏။ တပါးသောအရပ်၌ စုံစမ်းကြလေကုန်ဟု ဆို၍ အလုံးစုံသောမြို့ကို စုံစမ်းလတ်သော်လည်း မမြင်ကုန်။
ထို့နောင်မှ တဖြည်းဖြည်း စုံစမ်းကြကုန်ဟု ဆိုသည်ရှိသော် အရှင်မင်းကြီး၏ ပုရောဟိတ်ကိုထား၍ ထိုပုရောဟိတ်မှ တပါးသော ဤသို့ သဘောရှိသော ပုဏ္ဏားသည် မရှိပါဟု ဆိုကုန်၏။ ပုရောဟိတ်ကို သတ်ခြင်းငှါ မတတ်ကောင်းဟု ဆိုသည်ရှိသော် အရှင်မင်းကြီး အသို့ဆိုသနည်း၊ ပုရောဟိတ်၏ အကြောင်းကြောင့် ယခုတံခါးကို မတည်သည်ရှိသော် မြို့တော်မလုံသည်ဖြစ်လတ္တံ့၊ ဆရာဆိုသည်မှာ ယနေ့ နက္ခတ်ကို လွန်သည်ရှိသော် ဤနေ့မှ တနှစ်လွန်သဖြင့် နက္ခတ်ကောင်းကို ရလတ္တံ့ဟု ဆို၏။ တနှစ်ပတ်လုံး မြို့တော်တံခါး မပြီးသည်ရှိသော် ရန်သူတို့ အခွင့်ရလတ္တံ့၊ ထို့ကြောင့် ထိုပုရောဟိတ်ကို သတ်၍ တပါးသော လိမ်မာသော ပုဏ္ဏားကို ဗလိနတ်စာပြုစေ၍ တံခါးကို တည်စေကုန်အံ့ဟု လျှောက်၏။ တပါးသော ဆရာပုရောဟိတ်နှင့်တူသော ပညာရှိသော ပုဏ္ဏားသည် ရှိပါမည်လောဟု မေး၏။ အရှင်မင်းကြီး ထိုပုရောဟိတ်၏ တပည့်ဖြစ်သော တက္ကာရိယမည်သော လုလင်သည် ရှိ၏။ ထို တက္ကာရိယလုလင်အား ပုရောဟိတ် အရာကို ပေး၍ မင်္ဂလာကို ပြုတော်မူပါလော့ဟု တင်လျှောက်ကုန်၏။
မင်းသည် ထိုတက္ကာရိယလုလင်ကို ခေါ်စေ၍ မြတ်နိုးတနာ ပြုစေပြီးလျှင် ပုရောဟိတ်အရာကို ပေး၍ အမတ်တို့ဆိုတိုင်း ပြုစိမ့်သောငှါ စေတော်မူ၏။ ထိုတက္ကာရိယလုလင်သည် များစွာသော အခြံအရံဖြင့် မြို့တံခါးသို့သွား၏။ ပုရောဟိတ်ကို မင်းအာဏာဖြင့် နှောင်ဖွဲ့၍ ဆောင်ကုန်၏။ ဘုရားလောင်း တက္ကာရိယလုလင်သည် တံခါးတိုင် တည်အံ့သောငှါ အရာ၌ တွင်းကိုတူးစေ၍ တင်းတိမ်ကို ကာရံပြီးလျှင် အစောင့်ထား၍ ဆရာနှင့်တကွ တင်းတိမ်တွင်း၌ တည်၏။ ဆရာသည် တွင်းကိုကြည့်၍ မိမိတည်ရာကို မရသည်ဖြစ်၍ မိမိအကျိုးငှါ ပြီးစေသည် ဖြစ်၏။ ထိုသို့ မိမိအကျိုးငှာ ပြီးစေပါသော်လည်း မိုက်သောကြောင့် နှုတ်ကိုစောင့်ခြင်းငှာ မတတ်နိုင်၍လျှင် မိန်းမယုတ်အား ငါ ပြောမိ၏။ ထို့ကြောင့် မိမိသည်ပင် မိမိအား သတ်ခြင်းငှါ ဆောင်၏ဟု ဘုရားလောင်းကို ခေါ်၍ မိမိအပြစ်ကို ကြားလိုရကား-
ဘေကာဝ ရညေ အဟိ မဝှါယမာနော။
တက္ကာရိယေ သောဗ္ဘမှိ အဟံ ပတာမိ၊
န ကိရေဝ သာဓုတျတိဝေလံ ဘာဏိ။
ဟူသော ရှေးဦးစွာသော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၁၀၄။ တက္ကာရိယေ၊ တက္ကာရိယလုလင်။ အရညေ၊ တော၌။ ဘေကော၊ ဖားသည်။ အဟိံ၊ မြွေကို။ အဝှါယမာနော ဣဝ၊ ခေါ်သကဲ့သို့။ အဟမေဝ၊ ငါသည်သာလျှင်။ ဗာလော၊ မိုက်သည်ဖြစ်၍။ ဒုဗ္ဘာသိတံ၊ နှုတ်မစောင့်သော စကားကို။ ဘာသိ၊ ဆိုမိ၏။ အဟံ၊ ငါသည်။ သောဗ္ဘမှိ၊ တွင်း၌။ ပတာမိ၊ ကျရလတ္တံ့။ အတိဝေလံ၊ ဆိုသင့်သောအခါကိုလွန်၍။ ဘာဏိ၊ ဆိုသောသူသည်။ န သာဓုတိ ဧဝ၊ မကောင်းသည် သာတည်းဟု။ ကိရ၊ သူဟောင်းတို့စကားကို ကြားရဘူး၏။
ထို့နောင်မှ ဘုရားလောင်းသည် အပြစ်ကိုပြ၍ ဆရာအား ကဲ့ရဲလိုရကား-
ဗန္ဓံ ဝဓံ သောက ပရိဒ္ဒဝဉ္စ။
အတ္တာနမေဝ ဂရဟာသိ ဧတ္ထ၊
အာစရိယ တံ နိက္ခဏန္တိ သောဗ္ဘေ။
ဟူသော နှစ်ခုမြောက်သော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၁၀၅။ အာစရိယ၊ ဆရာပိင်္ဂလ ပုရောဟိတ်။ အတိဝေလံ၊ အခါမှလွန်၍။ ဘာဏီ၊ ဆိုသော။ မစ္စော၊ သတ္တဝါသည်။ ဗန္ဓံ၊ နှောင်ဖွဲ့ခြင်းသို့၎င်း။ ဝဓံ၊ သတ်ခြင်းသို့၎င်း။ သောကံ၊ စိုးရိမ်ခြင်းသို့၎င်း။ ပရိဒ္ဒဝဉ္စ၊ ငိုကြွေးခြင်းသို့၎င်း။ ပပ္ပေါတိ၊ ရောက်ရ၏။ ဧတ္ထ၊ ဤအကြောင်း၌။ အတ္တာနမေဝ၊ မိမိကိုယ်ကိုသာလျှင်။ ဂရဟာသိ၊ ကဲ့ရဲလော့။ သောဗ္ဘေ၊ တွင်း၌။ တံ၊ သင်ဆရာကို။ တေန၊ ထိုသို့ နှုတ်မစောင့်ခြင်းကြောင့်။ နိက္ခဏန္တိ၊ မြှုပ်ကုန်လတ္တံ့။
ဤသို့သော စကားကိုဆို၍ ဆရာ နှုတ်ကိုမစောင့်၍ သက်သက် ဆရာသည်သာလျှင် ဆင်းရဲခြင်းသို့ ရောက်သည်မဟုတ်သေး၊ ဆရာမှ တပါးသောသူသည်လည်း ဆင်းရဲဘူးသည်သာလျှင်တည်းဟု ဆို၍ လွန်လေပြီးသော အကြောင်းကိုဆောင်၍ ပြ၏။
ဆရာ ကြားရသည်ကား ရှေးအခါ ဗာရာဏသီပြည်၌ ကာဠီမည်သော ပြည့်တန်ဆာမသည် ရှိ၏။ ထိုပြည့်တန်ဆာမ၏ မောင်သည် တုဏ္ဍိလမည်၏။ ထိုကာဠီသည် တနေ့လျှင် ဥစ္စာတထောင်ကို ရ၏။ မောင် တုဏ္ဍိလသည်ကား မိန်းမကြူး၏။ သေသောက် ကြူး၏။ အန်လောင်း ကြူး၏။ ထိုကာဠီသည် မောင်တုဏ္ဍိလအား ဥစ္စာကို ပေး၏ ထိုတုဏ္ဍိလသည် ရတိုင်း ရတိုင်းသော ဥစ္စာကို ဖျက်ဆီး၏။ ထိုကာဠီသည် မောင်တုဏ္ဍိလကို မြစ်ခြင်းငှာ မတတ်နိုင်၊ ထိုတုဏ္ဍိလသည် တနေ့သ၌ ကြွေအန်လောင်းသဖြင့် ရှုံးသည်ဖြစ်၍ ဝတ်သောပုဆိုးတို့ကို ရှုံးပြန်စေပြီးလျှင် အပိုင်းအပိုင်း ပြတ်သော သင်ဖြူးပုဆိုးတို့ကို ဝတ်၍ နှမကာဠီအိမ်သို့ လာ၏။ ကာဠီသည်လည်း ကျွန်မတို့ကို စေ၏။ တုဏ္ဍိလလာသောအခါ တစုံတခုကိုမျှ မပေးမူ၍ လည်၌ကိုင်သဖြင့် နှင်ထုတ်ကြကုန်လော့ဟု စေ၏။ ထိုကျွန်မတို့သည် ကာဠီဆိုတိုင်း ပြုကုန်၏။ ထိုတုဏ္ဍိလသည် တံခါးရင်း၌ ငိုလျက် ရပ်၏။
ထိုအခါ သူဌေးသား တယောက်သည် အခါခပ်သိမ်း ကာဠီထံသို့ ဥစ္စာတထောင်ကို ဆောင်လျက် လာစဉ် မြင်၍ တုဏ္ဍိလ အဘယ့်ကြောင့် ငိုသနည်းဟုမေး၏။ အရှင်ကြွေအန်ရှုံး၍ ကျွန်ုပ်နှမထံသို့ လာ၏။ အကျွန်ုပ်ကို ကျွန်မတို့သည် လည်၌ကိုင်၍ နှင်ထုတ်ကုန်၏ဟု ဆို၏။ ထိုသူဌေးသားသည်လည်း သင် နေရစ်လော့၊ သင့်နှမအား ငါဆိုအံ့ဟု ဆို၍ ထိုသူဌေးသားသည် လာလတ်၍ သင့်မောင်သည် အပိုင်းအပိုင်းပြတ်သော သင်ဖြူးပုဆိုးကိုဝတ်၍ ရပ်လျက်ငို၏။ အဝတ်ပုဆိုးတို့ကို တုဏ္ဍိလအား အဘယ့်ကြောင့် မပေးသနည်းဟု ဆို၏။ ငါသည် မပေး၊ စင်စစ်သော်ကား သင့်အား ချစ်ခြင်းရှိအံ့၊ သင်သည် ပေးလော့ဟု ဆို၏။
ပြည့်တန်ဆာမတို့၏အိမ်၌ ထုံးစံကား ဆောင်ခဲ့သော ဥစ္စာတထောင်မှ ငါးရာသော ဥစ္စာတို့သည် ပြည့်တန်ဆာမအား ဖြစ်ကုန်၏။ ငါးရာသော ဥစ္စာတို့သည် အဝတ် ပန်းနံ့သာဘိုး ဖြစ်ကုန်၏ ဤသည်ကား ပြည့်တန်ဆာမတို့ အိမ်၌ အကျင့်တည်း။
လာတိုင်းလာတိုင်းသော ယောက်ျားတို့သည် ထိုအိမ်၌ ရအပ်သော ပုဆိုးတို့ကိုဝတ်၍ ညဉ့်၌ နေ၍ နက်ဖြန်နေ့၌ သွားသည်ရှိသော် ထိုပုဆိုးကိုထားခဲ့၍ ဆောင်ခဲ့သော ပုဆိုးတို့ကို ဝတ်၍ သွား၏။ ထို့ကြောင့် သူဌေးသားသည် ကာဠီပေးသော ပုဆိုးတို့ကိုဝတ်၍ မိမိပုဆိုးတို့ကို တုဏ္ဍိလအား ပေး၏ တုဏ္ဍိလသည်ဝတ်၍ ဟစ်ကြွေးကြုံးဝါးလျက် သေတင်းကုပ်သို့ ဝင်လေ၏။ ကာဠီသည်လည်း ကျွန်မတို့ကို စေ၏။ နက်ဖြန် သူဌေးသား သွားသောအခါ ပုဆိုးတို့ကို လုယက်ကြကုန်ဟု စေ၏။ ထိုကျွန်မတို့သည် သူဌေးသား ထွက်သောအခါ ထိုမှဤမှပြေးကုန်၍ လုယက်ကုန်လျက် ပုဆိုးတို့ကိုယူ၍ သူဌေးသား ယခု သွားလေလော့ဟု ဆို၍ အဝတ်မရှိသည်ကို ပြု၍ လွှတ်လိုက်ကုန်၏။ ထိုသူဌေးသားသည် ကိုယ်ချည်းသာလျှင် ထွက်ခဲ့ရ၏။ လူများသည် ပြက်ရယ်ပြု၏။ ထိုသူဌေးသားသည် ရှက်သည်ဖြစ်၍ ငါသည်ပင်လျှင် ဤအမှုကို ပြုအပ်၏။ ငါသည်လျှင် မိမိနှုတ်ကို စောင့်အံ့သောငှါ မတတ်နိုင်ဟု ငိုကြွေး၏။ ထိုအကြောင်းကို ပြခြင်းငှာ-
ကရေယ သ ဘာတရံ ကာဠိကာယ။
နဂ္ဂေါဝဟံ ဝတ္ထယုဂဉ္စ ဇီနော၊
အယံပိ အတ္ထော ဗဟု တာဒိသောဝ။
ဟူသော သုံးခုမြောက်သော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၁၀၆။ တုဏ္ဍိလံ၊ တုဏ္ဍိလကို။ အဟံ ဧဝ၊ ငါသည်လျှင်။ ကိ၊ အဘယ့်ကြောင့်။ အနုပုစ္ဆိံ၊ မေးမိသနည်း။ သော အဟံ၊ ထိုငါသည်။ ကာဠိကာယ၊ ကာဠီ၏။ ဘာတရံ၊ မောင်ကို။ ကရေယျ၊ ပျူငှါပြုမိ၏။ ဝတ္ထယုဂဉ္စ၊ ပုဆိုးအစုံမှလည်း။ ဇီနော - ပရာဇိတော၊ ရှုံးသည်ဖြစ်၍။ အဟံ ဧဝ၊ ငါသည်လျှင်။ နဂ္ဂေါ၊ အဝတ်မရှိ ကိုယ်ချည်းရှိခဲ့ပြီ။ အယံပိ အတ္ထော၊ ဤအကြောင်းသည်လည်း။ ဗဟု၊ များသောအားဖြင့်။ တာဒိသောဝ၊ ဆရာနှင့်တူသည်သာတည်း။
ဆရာ - အကြောင်းတပါးလည်း ဗာရာဏသီပြည်၌ ဆိတ်ကျောင်းသားတို့ မေ့လျော့စဉ် ကျက်စားရာ၌ ဆိတ်နှစ်ခုတို့သည် ခတ်ကုန်သည်ရှိသော် တခုသော နွားမြီးဆွဲငှက်သည် ဤဆိတ်တို့သည် ဦးခေါင်းကွဲ၍ သေကုန်လတ္တံ့၊
ငါမြစ်အံ့ဟု ကြံ၍ ဦးရီးတို့ မခတ်ကြကုန်လင့်ဟု မြစ်၍ ထိုဆိတ်တို့သည် မိမိ၏ စကားကိုမယူမူ၍ ခတ်ကြကုန်စဉ်လျှင် ဆိတ်တို့၏ ကျောက်ကုန်း၌၎င်း, ဦးခေါင်း၌၎င်း နေလျက် တောင်းပန်၍ မြစ်ခြင်းငှာ မတတ်နိုင်လျှင် ထိုသို့ တပြီးကား ငါ့ကိုသတ်၍ ခတ်ကြကုန်လော့ဟုဆို၍ ဆိတ်နှစ်ခုတို့၏ ဦးခေါင်းကြားသို့ ဝင်၏။ ထိုဆိတ်နှစ်ခုတို့သည် အချင်းချင်း ခတ်ကြကုန်သည်သာတည်း၊ ထိုနွားမြီးဆွဲငှက်သည် ကျောက်ပျဉ်၌ ကြိတ်သကဲ့သို့ မိမိသည် ပြုအပ်သော အမှုဖြင့်လျှင် ပျက်စီးခြင်းသို့ ရောက်၏။ ဤအကြောင်းကိုလည်း ပြခြင်းငှာ-
မဏ္ဍန္တရံ အစ္စုပတီ ကုလိင်္ဂေါ။
သော ပိသိတော မေဏ္ဍသိရေဟိ တတ္ထ၊
အယံပိ အတ္ထော ဗဟု တာဒိသောဝ။
ဟူသော လေးခုမြောက်သော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၁၀၇။ အယုဇ္ဈမာနော၊ မခတ်စေလိုသော။ ယော ကုလိင်္ဂေါ၊ အကြင်နွားမြီးဆွဲငှက်သည်။ ယုဇ္ဇမာနေန၊ ဆိတ်နှစ်ကောင် ခတ်သည်ရှိသော်။ မေဏ္ဍန္တရံ၊ ဆိတ်နှစ်ကောင်တို့၏ အကြားသို့။ အစ္စုပတိ၊ ဝင်၏။ သော၊ ထိုနွားမြီးဆွဲ ငှက်သည်။ မေဏ္ဍသိရေဟိ၊ ဆိတ်တို့၏ ဦးခေါင်း နှစ်ခုတို့ဖြင့်။ ပိသိတော၊ ကြိတ်အပ်သည်ဖြစ်၍။ တတ္ထ၊ ထိုအရပ်၌။ မတော၊ သေ၏။ အယံပိ အတ္ထော၊ ဤအကြောင်းသည်လည်း။ ဗဟု၊ များစွာ။ တာဒိသောဝ၊ ဆရာနှင့် တူသည်သာတည်း။
ဆရာ အကြောင်းတပါးကိုလည်း ဆိုဦးအံ့၊ ဗာရာဏသီပြည်၌ နေကုန်သော ကျောင်းသားတို့သည် အသီးသီးသော ထန်းပင်ကိုမြင်၍ တယောက်သောသူကို ထန်းသီးအလို့ငှါ ထန်းပင်သို့ တက်စေကုန်၏။ ထိုသူသည် ထန်းသီးတို့ကို ချသည်ရှိသော် တခုသော မြွေဟောက်သည် တောင်ပို့မှ ထွက်၍ ထန်းပင်သို့ တက်၏။ ထန်းပင်အောက်၌ တည်သောသူတို့သည် လှံတံတို့ဖြင့် ပုတ်ခတ်ကုန်လျက် မြစ်ခြင်းငှာ မတတ်နိုင်ကုန်၊ ထိုသူတို့သည် မြွေ ထန်းပင်သို့တက်၏ဟု ထန်းပင်ထက်ကလူအား ကြားကုန်၏။ ထိုသူသည် ကြောက်သည်ဖြစ်၍ ပြင်းစွာသော အသံကို ပြု၏။ အောက်ကနေသော သူတို့သည် ခိုင်ခံ့သော ပုဆိုးတထည်ကို အနားစွန်းလေးထောင့်တို့၌ ကိုင်၍ ဤပုဆိုးပေါ်သို့ ခုန်လော့ဟု ဆိုကုန်၏။ ထိုသူခုန်လတ်သည်ရှိသော် လေးယောက်ကုန်သော လူတို့၏အကြား ပုဆိုးလယ်၌ ကျ၏။ ထိုသူ၏အဟုန်ကို တားမြစ်ခြင်းငှါ မတတ်နိုင်၍ အချင်းချင်း ဦးခေါင်းတို့ဖြင့် ခတ်မိလျှင် ဦးခေါင်းတို့သည် ကွဲကုန်သည်ဖြစ်၍ အသက်ကုန်ခြင်းသို့ ရောက်လေ၏။ ဤအကြောင်းကိုလည်း ပြလို၍-
ဧကဉ္စ ပေါသံ အနုရက္ခမာနာ။
သဗ္ဗေ တေ ဘိန္နသိရာ သယိံသု။
အယမ္ပိ အတ္ထော ဗဟု တာဒိသောဝ။
ဟူသော ငါးခုမြောက်သော ဤဂါထာကိုဆို၏။
၁၀၈။ ဧကဉ္စပေါသံ၊ လူတယောက်ကို။ အနုရက္ခမာနာ၊ စောင့်ရှောက်လိုကုန်သည်ဖြစ်၍။ စတုရော ဇနာ၊ လေးယောက်ကုန်သောလူတို့သည်။ ပေါတ္ထကံ၊ ပုဆိုးကို။ အဂ္ဂဟေသုံ၊ လေးထောင့်ကိုင်ကုန်၏။ တေ သဗ္ဗေ၊ ထိုအလုံးစုံသော သူတို့သည်လျှင်။ ဘိန္နသိရာ၊ အချင်းချင်းဝှေ့၍ ဦးခေါင်းကွဲကုန်သည်ဖြစ်၍။ သယိံသု၊ အသက်သေသဖြင့် အိပ်ရကုန်၏။ ဗဟု၊ များစွာ။ အယမ္ပိ အတ္ထော၊ ဤအကြောင်းသည်လည်း။ တာဒိသောဝ၊ ဆရာနှင့်တူသည်သာတည်း။
ဆရာ အကြောင်းတပါးကိုလည်း ဆိုဦးအံ့၊ ဗာရာဏသီပြည်၌ နေကုန်သော ဆိတ်ကို ခိုးတတ်ကုန်သော သူတို့သည် ညဉ့်အခါ တခုသောဆိတ်ကို ခိုးကုန်၍ နေ့အခါ တော၌ စားကုန်အံ့ဟု ဆိတ်ကို မမြည်စိမ့်သောငှါ နှုတ်သီးကိုစည်း၍ ဝါးချုံ၌ ထားကုန်၏။ တဖန် မိုးသောက်သောနေ့၌ စားအံ့သောငှါ သွားကုန်သည်ရှိသော် လက်နက်ကို မေ့၍ လာခဲ့ကုန်၏။ ထိုသူတို့သည် ဆိတ်ကိုသတ်သဖြင့် အသားကို ချက်၍ စားကုန်အံ့၊ လက်နက်ကို ဆောင်ခဲ့ကုန်လော့ဟု ဆိုသည်ရှိသော် တယောက်သောသူ၏ လက်၌လည်း လက်နက်ကိုမမြင်၍ လက်နက်နှင့် ကင်းသဖြင့် ဤဆိတ်ကိုသတ်၍ အသားကိုယူခြင်းငှာ မတတ်ကောင်း၊ ထိုဆိတ်ကို လွှတ်ကြကုန်လော့၊ ထိုဆိတ်အား ကောင်းမှုသည် ရှိ၏ဟု ဆို၍ လွှတ်ကုန်၏။ ထိုအခါ တယောက်သော ကျူထရံသည်သည် ဝါးကိုယူပြီး၍ တဖန်လည်း လာလတ်၍ ယူဦးအံ့ဟု ထရံသည်သည် လက်နက်ကို ဝါးရုံကြား၌ထား၍ သွား၏။ ဆိတ်သည် ခိုးသူတို့လက်မှ လွတ်သည်ဖြစ်၏ဟု ဝမ်းမြောက်လျက် ဝါးရုံအရင်း၌ ကစားမြူးတူးလတ်သော် နောက်ခြေတို့ဖြင့်ကန်၍ လက်နက်ကိုကျစေ၏။ ခိုးသူတို့သည် လက်နက်သံကို ကြား၍ စုံစမ်းကုန်လတ်သော် ထိုလက်နက်ကိုမြင်၍ ဝမ်းမြောက်ကုန်သည်ဖြစ်၍ ဆိတ်ကိုသတ်၍ စားကုန်သတတ်၊ ထိုဆိတ်သည်လည်း မိမိပြုသောအမှုဖြင့်သာလျှင် သေ၏ဟု ဤအကြောင်းကိုလည်း ပြုခြင်းငှါ-
အဝေက္ခိပန္တီ အသိ မဇ္ဈဂစ္ဆိ။
တေနေဝ တဿ ဂလယာ ဝိကန္တုံ၊
အယမ္ပိ အတ္ထော ဗဟု တာဒိသောဝ။
ဟူသော ခြောက်ခုမြောက်သော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၁၀၉။ ယထာ၊ အကြင်အခြင်းဖြင့်။ အဇာ၊ ဆိတ်သည်။ အဝေက္ခိပန္တီ၊ ကစားမြူးတူးလျက် နောက်ခြေတို့ကို ကြောက်ကန်ပစ်ချမိသည်ဖြစ်၍။ ဝေဠုဂုမ္ဗသ္မိံ၊ ဝါးချုံ၌။ ဗဒ္ဓံ၊ ဖွဲ့ထားသော။ အသိံ၊ သန်လျက်ကို။ အဇ္ဈဂစ္ဆိ၊ ကန်ကြောက်မိ၏။ တေနေဝ၊ ထိုသန်လျက်ဖြင့်သာလျှင်။ တဿ၊ ထိုဆိတ်၏။ ဂလယာ၊ လည်၌။ ဝိကန္တုံ၊ သတ်ဖြတ်ကုန်၏။ ဗဟု၊ များစွာ။ အယမ္ပိ အတ္ထော၊ ဤအကြောင်းသည်လည်း။ တဒိသောဝ၊ ဆရာနှင့် တူသည်သာတည်း။
ဤသို့သော စကားကိုဆို၍ မိမိစကားကို စောင့်ရှောက်သဖြင့် နှိုင်းချင့်ဆင်ခြင်၍ဆိုသော သူတို့မည်သည်ကား သေခြင်းဆင်းရဲခြင်းမှ လွတ်ကုန်၏ဟု ပြအံ့သောငှါ ဤကိန္နရီဝတ္ထုကို ဆောင်၍ ပြပြန်၏။
ဆရာ ဗာရာဏသီပြည်၌နေသော မုဆိုးတယောက်သည် ဟိမဝန္တာသို့သွား၍ တခုသော ဥပါယ်တမျဉ်ဖြင့် လင်မယားဖြစ်ကုန်သော ကိန္နရာနှစ်ခုတို့ကို ဖမ်းပြီးလျှင် ဆောင်ခဲ့၍ မင်းအားဆက်၏။ မင်းသည် မမြင်ဘူးသော ကိန္နရာတို့ကို မြင်ရလျှင် အလွန်နှစ်သက်သည်ဖြစ်၍ အမောင်မုဆိုး ကိန္နရာတို့၏ ဂုဏ်ကျေးဇူးကား အဘယ်နည်းဟု မေးတော်မူ၏။ အရှင်မင်းကြီး ထိုကိန္နရာတို့သည် သာယာသော အသံဖြင့် သီတတ်ကုန်၏။ နှစ်သက်ဘွယ် ကတတ်ကုန်၏။ လူတို့သည် ဤသို့ သီခြင်း, ကခြင်းငှါ၎င်း မသိပါဟု လျှောက်သည်ရှိသော် မင်းသည် မုဆိုးအား များစွာသော ဆုလာဘ်ကို ပေးတော်မူ၍ ဤကိန္နရာတို့ကို က, သီစေကုန်လော့ဟု ဆို၏။ ကိန္နရာတို့သည် အကယ်၍ ငါတို့သည် သီ, က ကုန်သည်ရှိသော် သဒ္ဒါကို ပြည့်စုံစွာ သီခြင်းငှါ မတတ်နိုင်ကုန်သည် ဖြစ်အံ့၊ အသီမကောင်းဟူ၍ ငါတို့ကို ကဲ့ရဲ့ကုန်လတ္တံ့၊ သတ်သော်လည်း သတ်ကုန်လတ္တံ့၊ စကားများစွာဆိုသော သူအားသည်း မုသာဝါဒ ဖြစ်တတ်၏ ဟု ထိုကိန္နရာတို့သည် မုသာဝါဒမှ ကြောက်ကုန်သောကြောင့် မင်းကြီးသည် အဖန်တလဲလဲဆိုသော်လည်း ကခြင်း, သီချင်းကို မပြုကုန်၊ မင်းသည် အမျက် ထွက်၍ ကိန္နရာတို့ကို သတ်ပြီးလျှင် အသားကိုချက်၍ ဆောင်ခဲ့ကုန်လော့ဟု စေလိုရကား-
မိဂါ ဣမေ အတ္ထဝသံဂတာ မေ။
ဧကဉ္စ နံ သာယမာသေ ပစန္တု၊
ဧကံ ပုနပ္ပါတရာသေ ပစန္တု။
ဟူသော ခုနစ်ခုမြောက်သော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၁၁၀။ ဣမေ၊ ဤကိန္နရာတို့သည်။ န ဒေဝါ၊ နတ်မဟုတ်ကုန်။ ဂန္ဓဗ္ဗပုတ္တာ၊ ဂန္ဓဗ္ဗနတ်သားမဟုတ်ကုန်။ ဣမေ၊ ဤကိန္နရာတို့သည်။ မိဂါ၊ တိရစ္ဆာန်တို့တည်း။ ဣမေ၊ ဤကိန္နရာတို့ကို။ အတ္ထဝသံဂတာ၊ မုဆိုးတို့သည် အကျိုးလို၍ ငါသို့ ရောက်စေကုန်၏။ ဧတေသု၊ ထိုနှစ်ကောင်သော ကိန္နရာတို့တွင်။ ဧကဉ္စ၊ တကောင်ကိုကား။ သာယမာသေ၊ ညစာအလို့ငှါ။ ပစန္တု၊ ချက်လေကုန်။ ဧကဉ္စ၊ တကောင်ကိုကား။ ပုနပ္ပါတရာသေ၊ နက်ဖြန် နံနက်စာအလို့ငှာ။ ပစန္တု၊ ချက်လေကုန်။
မင်းကြီးဆိုသော ထိုစကားကိုကြား၍ ကိန္နရီမသည် ကြံ၏။ မင်းသည် အမျက်ထွက်၏။ မချွတ်လျှင် ငါတို့ကို သတ်လတ္တံ့၊ ယခုအခါ စကားပြောဆိုအံ့သောအခါတည်းဟု ကြံ၍ စကားပြောဆိုလိုရကား-
ကလမ္ပိ နာဂ္ဃန္တိ သုဘာသိတဿ။
ဒုဗ္ဘာသိတံ သင်္ကမာနော ကိလေသော၊
တသ္မာ တုဏှီ ကိံပုရိသာ န ဗာလျာ။
ဟူသော ရှစ်ခုမြောက်သော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၁၁၁။ ရထေသဘ၊ ရထားစီးခြင်း မင်းတကာတို့ထက် မြတ်တော်မူသော။ မန္ဒိရိဿရ၊ ရွှေနန်းရှင်။ သတံသဟဿာနိ၊ တသိန်းကုန်သော။ ဒုဗ္ဘာသိတာနိ၊ မကောင်းသဖြင့် ဆိုအပ်သော စကားတို့သည်။ သုဘာသိတဿ၊ ကောင်းစွာဆိုအပ်သော စကား၏။ ကလမ္ပိ၊ တဆယ့်ခြောက်စိတ် စိတ်၍ တစိတ်ကိုမျှလည်း။ နာဂ္ဃန္တိ၊ မထိုက်ကုန်။ ဒုဗ္ဘာသိတံ၊ မကောင်းသဖြင့် ဆိုအပ်သောစကားကို။ သင်္ကမာနော၊ ပြောဆိုသည်ရှိသော်။ ကိလေသော၊ ညစ်ညူးတတ်၏။ တသ္မာ၊ ထို့ကြောင့်။ ကိံပုရိသာ၊ လူလောတွေးဘွယ် တောသူမယ် ကိန္နရီမတို့သည်။ တုဏှီ၊ ဆိတ်ဆိတ်နေကုန်၏။ ဗာလျာ၊ မသိမလိမ္မာ မိုက်ခြင်းရာဖြင့်။ န တုဏှီ၊ ဆိတ်ဆိတ် မနေကုန်။
မင်းသည် ကိန္နရီမအား နှစ်သက်သည်ဖြစ်၍ ထိုကိန္နရီမကို လွှတ်လိုရကား-
ဂိရိံ ဝရံ ဟိမဝန္တံ နယန္တု။
ဣမဉ္စ ခေါ ဒေန္တု မဟာနသာယ၊
ပါတောဝ နံ ပါတရာသေ ပစန္တု။
ဟူသော အခြားမဲ့ဖြစ်သော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၁၁၂။ ယာ ဧသာ၊ အကြင်ကိန္နရာမသည်။ မေ၊ ငါ့အား။ ဗျာကာသိ၊ စကားပြောဆို၏။ ဧတံ၊ ထိုကိန္နရာမကို။ ပမုဉ္စထ၊ လွှတ်ကြကုန်။ ဟိမဝန္တံ၊ ဟိမဝန်အမည်ရှိသော။ ဂိရိံဝရံ၊ တောင်မြတ်သို့။ နယန္တု၊ ပို့လေကုန်။ ဣမဉ္စ ခေါ၊ ဤကိန္နရာဖိုကိုကား။ မဟာနသာယ၊ စားတော်ချက်အား။ ဒေန္တု၊ ပေးလေကုန်။ ပါတောဝ၊ နံနက်စောစောလျှင်။ နံ၊ ထို ကိန္နရာဖိုကို။ ပါတရာသေ၊ နံနက်စာအလို့ငှါ။ ပစန္တု၊ ချက်လေစေကုန်။
ကိန္နရာဖိုသည် မင်း၏စကားကို ကြားလတ်သော် ဤမင်းသည် မပြောဆိုသော် ငါ့ကို သတ်လတ္တံ့၊ ထို့ကြောင့် ငါသည် ယခုအခါ ပြောဆိုခြင်းငှာ သင့်၏ဟု ကြံ၍ စကားပြောလိုရကား-
တွံ နာထောသိ မဟာရာဇ၊ နာထောဟံ ဘရိယာယ စ။
ဒွိန္နမညတရံ ဉတွာ၊ မုတ္တော ဂစ္ဆေယျ ပဗ္ဗတံ။
ဟူသော အခြားမဲ့ဖြစ်သော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၁၁၃။ နရိန္ဒ၊ လူများသေဌ်နင်း နတ်ရှင်မင်း။ ပသဝေါ၊ အခြေလေးချောင်းရှိသော မြက်ကိုစားသော ကျွဲနွား အစရှိသော သားတို့သည်။ ပဇ္ဇုန္နနာထာ၊ မိုဃ်းလျှင်ကိုးကွယ်ရာ ဖြစ်ကုန်၏။ အယံ ပဇာ၊ ဤလူဖြစ်သော သတ္တဝါတို့သည်။ ပသုနာထာ၊ ကျွဲ နွားအစရှိသော သားလျှင် မှီခိုရာဖြစ်ကုန်၏။ မဟာရာဇ၊ မြတ်သောမင်းကြီး။ တွံ၊ အရှင်မင်းကြီးသည်။ မမ၊ အကျွန်ုပ်၏။ နာထော၊ ကိုးကွယ်ရာ မှီခိုရာသည်။ အသိ၊ ဖြစ်တော်မူပါလော့။ အဟံ စ၊ အကျွန်ုပ်သည်ကား။ ဘရိယာယ၊ ကိန္နရီသက်ထား ငယ်မျောက်သား၏။ နာထော၊ ကိုးကွယ်ရာသည်။ အမှိ၊ ဖြစ်ပါ၏။ ဒွိန္နံ၊ နှစ်ယောက်ကုန်သော အကျွန်ုပ်တို့တွင်။ အညတရံ၊ တယောက်ယောက်ကို။ မတံ၊ သေသည်ကို။ ဉတွာ၊ သိ၍။ မုတ္တော၊ သေခြင်းမှ လွတ်သောသူသည်။ ပဗ္ဗတံ၊ ဟိမဝန္တာတောင်သို့။ ဂစ္ဆေယျ၊ သွားရာ၏။
ကိန္နရာဖိုသည် ဤသို့သော စကားကိုဆို၍ မြတ်သောမင်းကြီး အကျွန်ုပ်တို့သည် စကားမပြောလိုသောကြောင့် ဆိတ်ဆိတ်နေသည် မဟုတ်ကုန်၊ စင်စစ်သော်ကား စကားများခြင်း၌ အပြစ်ကိုမြင်၍ စကားမဆိုပါကုန်ဟု ဆို၍ စကားများသောအပြစ်ကို ပြလိုရကား-
နာနာ ဇနာ သေဝိတဗ္ဗာ ဇနိန္ဒ။
ယေနေဝ ဧကော လဘတေ ပသံသံ၊
တေနေဝ အညော လဘတေ နိန္ဒိတာရံ။
သဗ္ဗော လောကော စိတ္တဝါသမှိ စိတ္တေ။
ပစ္စေကစိတ္တာ ပုထု သဗ္ဗသတ္တာ၊
ကဿီဓ စိတ္တဿ ဝသေန ဝတ္တေ။
ဟူသော ဤဂါထာနှစ်ခုတို့၏ အပေါင်းကို ဆို၏။
၁၁၄။ ရဋ္ဌဝဍ္ဎန၊ တိုင်းပြည်သူတို့၏ အစီးအပွားကို ဆောတော်မူတတ်သော။ ဇနိန္ဒ၊ လူများအထွတ် ပြည်ကြီးနတ်။ ဝေ၊ စင်စစ်။ နိန္ဒာ၊ ကဲ့ရဲ့ခြင်းမည်သည်ကို။ န သုပရိဝဇ္ဇယေထ၊ လွယ်သဖြင့် ကင်းလွတ်အောင် ရှောင်ကြဉ်အံ့သောငှါ မတတ်နိုင်သည်သာတည်း။ နာနာ ဇနာ၊ အထူးထူးသော အလိုဆန္ဒရှိကုန်သော လူတို့သည်။ သေဝိတဗ္ဗာ၊ မှီဝဲအပ်ကုန်သော။ ယေနေဝ၊ အကြင် သီလအစရှိသော ဂုဏ်ကျေးဇူးကြောင့်သာလျှင်။ ဧကော၊ တယောက်သောသူသည်။ ပသံသံ၊ ချီးမွမ်းခြင်းကို။ လဘတေ၊ ရ၏။ တေနေဝ၊ ထိုသီလအစရှိသော ဂုဏ်ကျေးဇူးကြောင့်သာလျှင်။ အညော၊ တယောက်သောသူသည်။ နိန္ဒိတာရံ၊ ကဲ့ရဲ့ခြင်းကို။ လဘတေ၊ ရ၏။
၁၁၅။ သဗ္ဗော၊ အလုံးစုံသော။ လောကော၊ လူအပေါင်းသည်။ ပရိစိတ္တော၊ ယုတ်သောအမှု မြတ်သောအမှုအားဖြင့် မိမိတို့ စရိုက်အားလျော်စွာ။ အတိစိတ္တော၊ အလွန်မြတ်သော စိတ်ရှိတတ်၏။ သဗ္ဗော၊ အလုံးစုံသော။ လောကော၊ လူသည်။ စိတ္တဝါသမှိ၊ စိတ်အလိုသည်။ စိတ္တေ၊ ဆန်းကြယ်သောစိတ်ဖြစ်လတ်သော်။ ပုထူ၊ များစွာကုန်သော။ သဗ္ဗသတ္တာ၊ အလုံးစုံသော သတ္တဝါတို့သည်။ ပစ္စေကစိတ္တာ၊ အသီးအသီး စိတ်ရှိကုန်၏။ ဣဓ၊ ဤလူ့ရွာ၌။ ကဿ၊ အဘယ်သူ၏။ စိတ္တဝသေန၊ စိတ်အလိုဖြင့်။ ဝတ္တေ၊ ကျင့်နိုင်အံ့နည်း။
မင်းသည် ကိန္နရာဖိုသည် ဟုတ်မှန်သော စကားကိုသာလျှင် ဆို၏။ ကိန္နရာဖိုသည် အလွန်ပညာရှိ၏ဟု ဝမ်းမြောက်ခြင်းသို့ ရောက်သည်ဖြစ်၍ ကိန္နရာဖိုအား ချီးမွမ်းလိုရကား-
ယော ဒါနိ ဗျာကာသိ ဘယဿ ဘီတော။
သော ဒါနိ မုတ္တော သုခိတော အရောဂေါ။
ဝါစာကိရေ ဝတ္ထဝတီ နရာနံ။
ဟူသော အဆုံးဖြစ်သော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၁၁၆။ ဘော၊ အချင်းတို့။ ကိံပုရိသော၊ ကိန္နရာဖိုသည်။ အဘာဏီ၊ မပြောဆိုလိုသည် ဖြစ်၍။ တုဏှီ၊ ဆိတ်ဆိတ်နေသည်။ အဟု၊ ဖြစ်ပြီ။ ယော၊ အကြင်ကိန္နရာဖိုသည်။ ဒါနိ ဣဒါနိ၊ ယခုအခါ၌။ ဘယဿ၊ သေဘေးမှ။ ဘီတော၊ ကြောက်သည်ဖြစ်၍။ ဗျာကာသိ၊ စကားပြောဆို၏။ သော၊ ထိုကိန္နရာဖိုသည်။ ဒါနိ-ဣဒါနိ၊ ယခုအခါ၌။ သုခိတော၊ ချမ်းသာစွာ။ အရောဂေါ၊ အနာကင်းလျက်။ မုတ္တော၊ သေဘေးမှ လွတ်၏။ နရာနံ၊ လူတို့အား။ ဝါစာကိရေဝ၊ သင့်သောအခါ၌ မှန်ကန်စွာ ဆိုအပ်သော စကားသည်သာလျှင်။ အတ္ထဝတီ၊ အစီးအပွားကို ဆောင်တတ်၏။
မင်းသည် ကိန္နရာဖိုကို ရွှေချိုင့်၌ နေစေပြီးလျှင် ထိုမုဆိုးကိုပင် ခေါ်စေ၍ အချင်းမုဆိုး သွားချေ၊ ဖမ်းယူရာ အရပ်၌သာလျှင် လွှတ်ချေလော့ဟု ဆို၍ လွှတ်စေ၏။
ဘုရားလောင်းသည်လည်း ဆရာ ဤသို့ ကိန္နရာသည် နှုတ်ကိုစောင့်၍ ဆိုခွင့်ရောက်သောအခါ ကောင်းစွာဆိုအပ်သော စကားကြောင့်လျှင် သေဘေးမှ လွတ်၏။ ဆရာသည်ကား မကောင်းသဖြင့် ဆိုသောကြောင့် ကြီးစွာသော ဆင်းရဲခြင်းသို့ ရောက်ရ၏ဟု ဤပုံသက်သေကို ဖော်ပြပြီး၍ ဆရာ မကြောက်လင့်၊ ကျွန်ုပ်သည် ဆရာ့အသက်ကို ပေးအံ့ဟု ဆို၍ သက်သာရာ ရစေ၏။ စင်စစ်သော်ကား ဆရာတို့သည် နှုတ်စောင့်ပါကုန်ဟု ဆို၍ နက္ခတ်ယှဉ်ခြင်းကို မရသေးဟု ဆို၍ ထိုနေ့ကို လွန်စေပြီး၍ သန်းခေါင်ယံ အတွင်း၌ ဆိတ်သေတခုကို ယူစေ၍ ဆရာ အမှတ်မရှိသော အရပ်သို့သွား၍ အသက်မွေးလေလော့ဟု ဆိုပြီးလျှင် တစုံတယောက်သောသူကို မသိစေမူ၍ လွှတ်လိုက်ပြီးလျှင် ဆိတ်သားဖြင့် ဗလိနတ်စာကိုပြု၍ မြို့တော်တံခါးကို တည်စေ၏။
ဇာတ်ပေါင်း... သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် ဤဓမ္မဒေသနာကို ဆောင်တော်မူ၍ ရဟန်းတို့ ယခုအခါ၌ သာလျှင် ကောကာလိကသည် မိမိစကားဖြင့် မိမိကိုယ်ကို သတ်သည်မဟုတ်သေး၊ ရှေး၌လည်း သတ်ဘူးပြီဟု မိန့်တော်မူ၍ ရဟန်းတို့ ယခုအခါ ကောကာလိကသည် ထိုအခါ မျက်စိကြောင်တက် အစွယ်ခေါခေါထွက်သော ပိင်္ဂလမည်သော ပုရောဟိတ်ပုဏ္ဏား ဖြစ်ဘူးပြီ၊ ယခုအခါ ငါဘုရားသည် ထိုအခါ တက္ကာရိယလုလင် ပုဏ္ဏားပညာရှိ ဖြစ်ဘူးပြီဟု ဇာတ်ကို ပေါင်းတော်မူ၏။
နှုတ်မစောင့်ငြား၊ ရန်ထောင်လွှား၊ ပျက်ပြားထိုသူပင်
ရှစ်ခုမြောက်သော တက္ကာရိယဇာတ်သည် ပြီး၏။
*****
တေရသကနိပါတ်
၉။ ရုရုမိဂဇာတ်
သူ့ကျေးဇူးကို မသိတတ်ခြင်း အကြောင်း
ပစ္စုပ္ပန်ဝတ္ထု... နတ်နှင့်တကွသော လောကကို ဆုံးမတော်မူတတ်သော သဗ္ဗညူမြတ်စွာဘုရားသည် တဿ ဂါမဝရံ ဒမ္မိ အစရှိသော ဂါထာပုဒ်ဖြင့် တန်ဆာဆင်အပ်သော ဤရုရုမိဂဇာတ်ကို ဝေဠုဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် ဒေဝဒတ်ကို အကြောင်းပြု၍ ဟောတော်မူ၏။
ထိုစကားကို ချဲ့ဦးအံ့၊ ရဟန်းတို့သည် ငါ့သျှင်ဒေဝဒတ် ဘုရားသခင်သည် များစွာသော ကျေးဇူးသည် ရှိ၏။ သင်သည်လျှက်လည်း ဘုရားသခင်ကိုမှီ၍ ရဟန်းအဖြစ်ကိုရ၏။ ပိဋကတ်သုံးပုံတို့ကို သင်၏။ လာဘ်ပူဇော် သက္ကာရသို့ ရောက်၏ဟု ဆိုကုန်လတ်သော် ငါ့သျှင်တို့ ဘုရားသည် ငါ့ကို မြက်ဖျားမျှလောက်လည်း ကျေးဇူးမပြု၊ ငါသည် အလိုလိုသာလျှင် ရဟန်းပြု၏။ ငါ့အလိုလိုသာ ပိဋကတ်သုံးပုံတို့ကို သင်၏။ အလိုလို လာဘ်ပူဇော်သက္ကာရသို့ ရောက်၏ဟု ဆို၏။ ရဟန်းတို့သည် တရားသဘင်၌ စကားကို ဖြစ်စေကုန်၏။ ငါ့သျှင်တို့ ဒေဝဒတ်သည် သူ့ကျေးဇူးကို မသိ၊ ရှေးပြုဘူးသည်ကို မသိဟု ထိုဒေဝဒတ်၏ ကျေးဇူးမဲ့ ကဲ့ရဲ့သော စကားကို ပြောဆိုကြကုန်၏။ သဗ္ဗညူမြတ်စွာဘုရားသည် လာတော်မူလတ်၍ ရဟန်းတို့ ယခုအခါ အဘယ်မည်သော စကားဖြင့် စည်းဝေးကြကုန်သနည်းဟု မေးတော်မူလတ်၍ ဤမည်သောစကားဖြင့် စည်းဝေးပါကုန်၏ဟု နားတော်လျှောက်သည် ရှိသော် ရဟန်းတို့ ဒေဝဒတ်သည် ယခုအခါ၌သာလျှင် သူ့ကျေးဇူးကို မသိတတ်သည်မဟုတ်သေး၊ ရှေး၌လည်း သူ့ကျေးဇူးကို မသိတတ်သည်သာတည်းဟု မိန့်တော်မူ၍ ရှေး၌လည်း ဤဒေဝဒတ်ကို ငါဘုရားလောင်းသည် အသက်ကို ပေးသော်လည်း ဤဒေဝဒတ်သည် ငါ့အား အနည်းငယ်မျှသော ကျေးဇူးကိုလည်း မသိဟု မိန့်တော်မူ၍ အတိတ်ကို ဆောင်တော်မူ၏။
အတိတ်ဝတ္ထု... ရဟန်းတို့ လွန်လေပြီးသောအခါ ဗာရာဏသီပြည်၌ ဗြဟ္မဒတ်မင်းသည် မင်းပြုသည်ရှိသော် ကုဋေရှစ်ဆယ်ကြွယ်သော သူဌေးတယောက်သည် သားကိုရ၍ ထိုသားအား မဟာဓနကဟူသော အမည်ကို မှည့်၏။ အတတ်သင်စေသည်ရှိသော် ငါ့သားသည် ပင်ပန်းလတ္တံ့ဟု ကြံ၍ တစုံတခုသော အတတ်ကို မသင်စေ၊ ထိုသူဌေးသားသည် ကခြင်း သီချင်း တီးမှုတ်ခြင်း အစရှိသည်တို့မှ၎င်း၊ ခဲခြင်း, စားခြင်းတို့မှ၎င်း တပါးသော တစုံတခုသော အမှုကို မသိ၊ ထိုသူဌေးသားသည် အရွယ်ရောက်လတ်သော် ထိုသားကို သင့်တင့်လျောက်ပတ်သော မယားနှင့် ထိမ်းမြားပြီးလျှင် မိဘတို့သည် သေကုန်၏။
ထိုသူဌေးသားသည် မိဘတို့သေလွန်သဖြင့် မိန်းမကြူးသောသူ သေသောက်ကြူးသောသူ ကြွေအန်ကြူးသောသူ အစရှိသည်တို့ဖြင့် ခြံရံလျက် အထူးထူးသော ပျက်စီးကြောင်းတို့ဖြင့် အလုံးစုံသော ဥစ္စာတို့ကို ဖျက်ဆီး၍ ကြွေးမြီကိုယူလျက် ကြွေးမြီကိုလည်းမပေးနိုင်၍ မြီရှင်တို့သည် တောင်းကုန်သည်ရှိသော် ကြံ၍ ငါ့အား အသက်ရှင်သဖြင့် အဘယ်အကျိုးရှိအံ့နည်း၊ တခုတည်းသော ကိုယ်အဖြစ်၌ တဖြစ်ကဲ့သို့ ဖြစ်ပြန်၏။ သေခြင်းသည်လျှင် မြတ်၏ဟု ကြံ၏။ ကြံပြီး၍ ထိုသူဌေးသားသည် မြီရှင်တို့ကို ဆို၏။ သင်တို့ မြီစာရင်းကို ယူ၍လာကြကုန်၊ ငါ့အား ဂင်္ဂါနား၌ မြုပ်ထားအပ်သော မိဘအမွေဖြစ်သော ဥစ္စာသည်ရှိ၏။ ထိုဥစ္စာကို သင်တို့အား ပေးအံ့ဟု ဆိုသည်ရှိသော် ထိုမြီရှင်တို့သည် သူဌေးသားနှင့်တကွ လိုက်ကြကုန်၏။ ထိုသူဌေးသားသည် ဤအရပ်၌ ဥစ္စာကိုမြှုပ်ထား၏ဟု ကြားသကဲ့သို့ဖြစ်၍ ဂင်္ဂါ၌ဆင်း၍ ငါသေအံ့ဟု ပြေး၍ ဂင်္ဂါ၌ ဆင်း၏။
ထိုသူဌေးသားသည် ပြင်းစွာသော ရေအယဉ်ဖြင့် မျှောသည်ရှိသော် သနားဘွယ်သော မြည်တမ်းခြင်းဖြင့် မြည်တမ်း၏။ ထိုအခါ ဘုရားလောင်းသည် ဆတ်မျိုး၌ ဖြစ်၍ အခြံအရံကို စွန့်ပြီးလျှင် တပါးတည်း ဂင်္ဂါမြစ်ကွေ့၌
မွေ့လျော်ဘွယ်ရှိသော အင်ကြင်းပင်နှင့်ရောသော ပွင့်သော သရက်တော၌ ဥပုသ်ဆောက်တည်လျက် နေ၏။ ထိုဘုရားလောင်း၏ ကိုယ်သည် ကောင်းစွာအပြေအပြစ် ပြုအပ်သော ရွှေပျဉ်ချပ်နှင့် တူ၏။ လက်ခြေတို့သည် ချိပ်ရည်ဖြင့် အပြေအပြစ်ပြုသကဲ့သို့ ဖြစ်ကုန်၏။ အမြီးသည် စာမရီသားမြီးနှင့် တူ၏။ ဦးချိုတို့သည် ငွေပန်းဆိုင်းနှင့် တူကုန်၏။ မျက်စိတို့သည် ကောင်းစွာပွတ်အပ်သော ပတ္တမြားလုံး ရွဲလုံးနှင့် တူကုန်၏။ ခံတွင်းနှုတ်သီးသည် စနစ်၍ထားအပ်သော ကမ္ဗလာနီ အိမ့်ကျင့်နှင့် တူ၏။ ဘုရားလောင်း၏ အဆင်းတော်သည် ဤသို့သဘောရှိသည် ဖြစ်၏။
ထိုဘုရားလောင်းသည် ညသန်းခေါင်ယံအခါ ထိုသူဌေးသား၏ သနားဘွယ် ငိုသောအသံကို ကြားလျှင် လူသံသည် ကြား၏။ ငါသည် ထင်ရှားရှိစဉ် မသေစေသတည်းဟု ကြံ၍ နေရာဂူမှထပြီးလျှင် မြစ်နားသို့သွား၍ အို ယောက်ျား မကြောက်လင့်၊ သင့်အား အသက်ကိုပေးအံ့ဟု သက်သာရာ ရစေ၍ ရေအလျဉ်ကို ဖြတ်သကဲ့သို့ သွားပြီးလျှင် ထိုသူဌေးသားကို ကျောက်ကုန်း၌ တင်၍ ကမ်းနားသို့ ရောက်စေပြီးလျှင် မိမိနေရာသို့ ဆောင်ခဲ့၍ နှစ်သိမ့်စေလျက် သစ်သီးကြီးငယ်တို့ကိုပေး၍ နှစ်ရက်သုံးရက်လွန်လျှင် အိုယောက်ျား ငါသည် ဤမှထုတ်၍ ဗာရာဏသီပြည်ခရီး၌ ထားအံ့၊ ဤသို့ ထားသည်ရှိသော် သင်သည် ချမ်းသာစွာ ရောက်လတ္တံ့၊ စင်စစ်သော်ကား သင်သည် ဤမည်သောအရပ်၌ ရွှေအဆင်းနှင့်တူသော ဆတ်သည် နေ၏ဟု ဥစ္စာဟူသော အကြောင်းကြောင့် မင်းအား၎င်း မင်း၏အမတ်ကြီးအား၎င်း မကြားလေလင့်ဟု ဆို၏။ ထိုသူဌေးသားသည် အရှင်ကောင်းပြီဟု ဝန်ခံ၏။ ဘုရားလောင်းသည် ထိုသူဌေးသား၏ ဝန်ခံခြင်းကို ယူပြီးလျှင် သူဌေးသားကို မိမိကျောက်ကုန်း၌ တင်၍ ဗာရာဏသီပြည်ခရီး၌ ချ၍ ပြန်ခဲ့၏။
ထိုသူဌေးသားသည် ဗာရာဏသီပြည်သို့ ဝင်သည်ရှိသော် ထိုနေ့၌ပင်လျှင် ဗာရာဏသီမင်း၏ ခေမာမည်သော မိဖုယားကြီးသည် မိုးသောက်ထအခါ အိပ်မက်၌ ရွှေအဆင်းနှင့်တူသော အဆင်းရှိသော ဆတ်မင်းသည် မိမိအား တရား ဟောသည်ကို မြင်မက်၍ ကြံ၏။ ဤသို့သဘောရှိသော ဆတ်မင်းသည် အကယ်၍ မရှိအံ့၊ ငါသည် အိပ်မက်မမြင်မက်ရာ၊ မချွတ်လျှင် ရှိသည်ဖြစ်လတ္တံ့၊ ထိုကြောင့် အရှင်မင်းကြီးအား ငါကြားအံ့ဟု ကြံ၏။ ကြံပြီး၍ မိဖုယားကြီးသည် မင်းသို့ကပ်၍ မြတ်သောမင်းကြီး ရွှေအဆင်းနှင့်တူသော အဆင်းရှိသော ဆတ်မင်းကို မြင်ခြင်းငှာ အလိုရှိ၏။ ရွှေအဆင်းနှင့်တူသော အဆင်းရှိသော ဆတ်မင်း၏တရားကို နာလိုပါ၏။ ဆတ်မင်းကို အကယ်၍ ရအံ့၊ အကျွန်ုပ်အသကျသည် ရှင်ရာ၏။ ဆတ်မင်းကို အကယ်၍ မရအံ့၊ အကျွန်ုပ်အသကျသည် မရှိပြီဟုတင်လျှောက်၏။
မင်းသည် မိဖုယားကြီးကို နှစ်သိမ့်စေ၍ လူ့ပြည်၌ အကယ်၍ရှိအံ့၊ ရလတ္တံ့ဟု ဆို၍ ပုဏ္ဏားတို့ကို ခေါ်စေပြီးလျှင် ရွှေအဆင်းနှင့်တူသော သားတို့မည်သည် ရှိကုန်မည်လောဟု မေးတော်မူ၍ အရှင်မင်းကြီး - ရှိပါကုန်၏ဟု တင်လျောက်သဖြင့် ကြားရလျှင် တန်ဆာဆင်အပ်သော ဆင်ကျောက်ကုန်းထက်၌ အသပြာတထောင်ကို ရွှေပန်းတောင်း၌ ထည့်၍ တင်ပြီးလျှင် အကြင်သူသည် ရွှေအဆင်းနှင့်တူသော အဆင်းရှိသော ဆတ်မင်းကို ကြားအံ့၊ ထိုသူအား ရွှေပန်းတောင်းနှင့်တကွသော အသပြာထောင်ထုပ်ကို၎င်း, ထိုဆင်ကို၎င်း, ထိုအသပြာတထောင်ထက် အလွန်ကို၎င်း ပေးလိုသည်ဖြစ်၍ ရွှေပေ၌ ဂါထာကို ရေးစေပြီးလျှင် အမတ်တယောက်ကိုခေါ်၍ အချင်းအမတ် - လာလှည့်၊ ငါ၏အမိန့်ဖြင့် ဤဂါထာကိုကိုင်၍ ပြည်၌ နေကုန်သောသူတို့အား ကြားချေလော့ဟု ဆို၍ ဤ ရုရုမိဂဇာတ်၌-
ယော မေ တံ မိဂ မက္ခာသိ၊ မိဂါနံ မိဂမုတ္တမံ။
ဟူသော ရှေးဦးစွာသော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၁၁၇။ ယော၊ အကြင်သူသည်။ မေ၊ ငါ့အား။ မိဂါနံ၊ သားတကာတို့ထက်။ မိဂမုတ္တမံ၊ သားမြတ်ဖြစ်သော။ တံ မိဂံ၊ ထိုဆတ်မင်းကို။ အက္ခာသိ၊ ကြားအံ့။ တဿ၊ ထိုသူအား။ ဂါမဝရံ၊ ရွာဆုကို၎င်း။ အလင်္ကတာ၊ တန်ဆာဆင်အပ်ကုန်သော။ နာရိယော စ၊ မိန်းမတို့ကို၎င်း။ ဒမ္မိ၊ ငါပေးအံ့။
အမတ်သည် ရွှေပေကိုယူ၍ မြို့အလုံး၌ ဘတ်ရွတ်စေ၏။ ထိုအခါ သူဌေးသားသည် ဗာရာဏသီပြည်သို့ ဝင်စဉ်ပင်လျှင် ထိုစကားကိုကြား၍ အမတ်ထံသို့ သွားပြီးလျှင် ဤသို့ သဘောရှိသော ဆတ်မင်းကို ကြားလျှောက်ပါအံ့။ အကျွန်ုပ်ကို အရှင်မင်းကြီးအား ပြပါလော့ဟု ဆို၏။ အမတ်သည် ဆင်ထက်မှဆင်း၍ ထိုသူဌေးသားကို မင်းအထံကို ဆောင်ခဲ့၍ အရှင်မင်းကြီး ဤသူသည် ဆတ်မင်းကို ကြားပါအံ့သတတ်ဟု တင်လျှောက်၏။ မင်းသည် အို ယောက်ျား မှန်၏လောဟု မေးတော်မူသည်ရှိသော် မြတ်သောမင်းကြီး မှန်ပါ၏။ ထို့ကြောင့် အရှင်မင်းကြီးသည် အကျွန်ုပ်အား ထိုဥစ္စာစည်းစိမ်ကို ပေးတော်မူလော့ဟု ဆို၍ တောင်းလိုရကား-
အဟံ တေ မိဂ မက္ခိဿံ၊ မိဂါနံ မိဂမုတ္တမံ။
ဟူသော နှစ်ခုမြောက်သော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၁၁၈။ မဟာရာဇ၊ မြတ်သောမင်းကြီး။ အဟံ၊ အကျွန်ုပ်သည်။ မိဂါနံ၊ သားတကာတို့ထက်။ မိဂမုတ္တမံ၊ သားမြတ်ဖြစ်သော။ မိဂံ၊ ဆတ်မင်းကို။ တေ၊ အရှင်မင်းကြီးအား။ အက္ခိဿံ၊ ကြားလျှောက်ပါအံ့။ မယှံ၊ အကျွန်ုပ်အား။ ဂါမဝရံ၊ ရွာဆုကို၎င်း။ အလင်္ကတာ၊ တန်ဆာ ဆင်အပ်ကုန်သော။ နာရိယော စ၊ မိန်းမတို့ကို၎င်း။ ဒေဟိ၊ ပေးတော်မူလော့။
ထိုစကားကိုကြား၍ မင်းသည် ထိုအဆွေ ခင်ပွန်းဖျက်အား နှစ်သက်၍ အို ယောက်ျား ထိုဆတ်မင်းသည် အဘယ်အရပ်၌ နေသနည်းဟု မေးတော်မူ၍ အရှင်မင်းကြီး ဤမည်သောအရပ်၌ နေပါ၏ဟု တင်လျှောက်သည်ရှိသော် ထိုသူကိုပင် ခရီးညွှန်ပြု၍ များစွာသော အခြံအရံဖြင့် ထိုအရပ်သို့ သွား၏။ ထိုအခါ မင်းကို အဆွေခင်ပွန်း ပြစ်မှားတတ်သော သူဌေးသားသည် အရှင်မင်းကြီး စစ်သည်ကို စည်းဝေးစေလော့၊ စစ်သည်သည် စည်းဝေးပြီးသော် လာတော်မူလှည့်ဟု ဆို၍ အရှင်မင်းကြီး ထိုရွှေအဆင်းနှင့်တူသော အဆင်းရှိသော ဆတ်မင်းသည် ထိုတော၌ နေ၏ဟု လက်ကိုဆန့်၍ ကြားလိုရကား-
ဣန္ဒဂေါပကသဉ္ဆန္နာ ဧတ္ထေသော တိဋ္ဌတေ မိဂေါ။
ဟူသော သုံးခုမြောက်သော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၁၁၉။ မဟာရာဇ၊ မြတ်သောမင်းကြီး။ ဧတသ္မိံ ဝနသဏ္ဍသ္မိံ၊ ထိုတောအုပ်၌။ အမ္မသာလာ စ၊ သရက်ပင်, အင်ကြင်းပင်တို့သည်လည်း။ ပုပ္ဖိတာ၊ ပွင့်ကုန်၏။ ဘူမိ၊ မြေသည်။ ဣန္ဒဂေါပကသဉ္ဆန္နာ၊ ပိုးပရန်အဆင်းနှင့် တူကုန်သော နီစွာသော မြက်မျိုးတို့ဖြင့် ဖုံးလွှမ်းအပ်၏။ ဧတ္ထ၊ ဤ တော၌။ ဧသော မိဂေါ၊ ထိုဆတ်မင်းသည်။ တိဋ္ဌတေ၊ တည်နေ၏။
မင်းသည် ထိုသူယုတ်၏ စကားကိုကြား၍ အမတ်တို့ကို စေ၏။ ထိုဆတ်မင်းအား ပြေးခြင်းကို မပေးမူ၍ လျင်စွာ လက်နက်စွဲကုန်သော ယောက်ျားတို့နှင့်တကွ တောအုပ်ကို ရံကုန်လော့ဟု စေ၏။ ထိုအမတ်တို့သည် မင်းဆိုတိုင်းပြု၍ တောကို ပဲ့တင်ထပ်စေကုန်၏။ မင်းသည် နှစ်ယောက် သုံးယောက်သော လူနှင့်တကွ တခုသောအရပ်၌ ရပ်၏။ ထို ယောကျ်ားယုတ်သည်လည်း မနီးမဝေးသောအရပ်၌ ရပ်၏။ ဘုရားလောင်းသည် ထိုအသံကိုကြား၍ ကြံ၏။ ဗိုလ်ပါအပေါင်းတို့ အသံသည် များ၏။ ထိုသူယုတ်မှ ဘေးသည် ဖြစ်ရာ၏ဟု ကြံ၏။ ကြံပြီး၍ ဘုရားလောင်းသည် ထသဖြင့် အလုံးစုံသော ပရိသတ်ကိုကြည့်၍ မင်းနေရာ အရပ်သည်သာလျှင် ငါ့အား ချမ်းသာသည် ဖြစ်လတ္တံ့၊ ထို့ကြောင့် ဤမင်းရှိရာ အရပ်သို့သာလျှင် ငါ သွားခြင်းငှါ သင့်၏ဟု ကြံ၍ မင်းရှိရာသို့ ရှေးရှုသွား၏။ မင်းသည် ထိုဘုရားလောင်းလာသည်ကို မြင်၍ ဆင်ပြောင်အားနှင့်တူသော အားရှိသော ဆတ်မင်းသည် လွှမ်းမိုးသကဲ့သို့ လာ၏ဟု မြားကိုဖွဲ့၍ ဤဆတ်မင်းသည် ထိတ်လန့်သဖြင့် အကယ်၍ ပြေးအံ့၊ ပစ်သဖြင့် အားနည်းသည်ကိုပြု၍ ဖမ်းအံ့ဟု လေးကိုတင်၍ ဘုရားလောင်းသို့ ရှေးရှုသည်ဖြစ်၏။ ထိုအကြောင်းကို ထင်စွာပြတော်မူလိုသော မြတ်စွာဘုရားသည်-
မိဂေါစ ဒိသွာ ရာဇာနံ၊ ဒုရတာ အဇ္ဈဘာသထ။
ကော နု တေ ဣဒမက္ခာသိ၊ ဧတ္ထေသော တိဋ္ဌတေ မိဂေါ။
ဟူသော ဤနှစ်ဂါထာတို့ကို ဟောတော်မူ၏။
၁၂၀။ ဘိက္ခဝေ၊ ရဟန်းတို့။ သရဇ္ဇုံ၊ ညှို့နှင့်တကွသောလေးကို။ ကတွာန၊ တင်၍။ ဥသုံ၊ မြှားကို။ သန္နယှ၊ ဖွဲ့၏။ ဥပါဂမံ၊ ကပ်လာသော။ ရာဇာနံ၊ မင်းကို။ ဒိသွာ၊ မြင်၍။ မိဂေါ၊ ဆတ်မင်းသည်။ ဒူရတော၊ အဝေးမှ။ အဇ္ဈဘာသထ၊ ဆိုလင့်၏။
၁၂၁။ မဟာရာဇ၊ မြတ်သောမင်းကြီး။ အာဂမေဟိ၊ ငံ့တော်မူဦးလော့။ ရထေသဘ၊ ရထားစီးချင်း မင်းတကာတို့ထက် မြတ်တော်မူသော။ နရိန္ဒ၊ မင်းမြတ်။ မံ၊ အကျွန်ုပ်ကို။ မာ ဝဇ္ဈ၊ မပစ်ပါလင့်။ ဧတ္ထ၊ ဤအရပ်၌။ ဧသော မိဂေါ၊ ထိုဆတ်မင်းသည်။ တိဋ္ဌတေ၊ တည်နေ၏ဟူ၍။ ကော၊ အဘယ်သူသည်။ တေ၊ အရှင်မင်းမြတ်အား။ ဣဒံ၊ ဤအကြောင်းကို။ အက္ခာသိ နု၊ ကြားဘိသနည်း။
မင်းသည် ဘုရားလောင်း သာယာစွာ ပြောဆိုသောစကား၌ တပ်သည်ဖြစ်၍ လေးကိုချပြီးလျှင် ရိုသေစွာရပ်၏။ ဘုရားလောင်းသည်လည်း မင်းကြီးသို့ကပ်၍ သာယာစွာ စကားပြောဆိုခြင်းကို ပြုသဖြင့် တင့်အပ် လျောက်ပတ်သော အရပ်၌ ရပ်၏။ လူများသည် အလုံးစုံသော လက်နက်ကို ချပြီးလျှင် လာလတ်၍ မင်းကို ခြံရံ၏။ ထိုခဏ၌ ဘုရားလောင်းသည် ရွှေဆည်းလည်းကို လှုပ်သကဲ့သို့ သာယာစွာသော အသံဖြင့် မင်းကို ကော နု တေ ဣဒမကြာသိ၊ ဧတ္ထေသော တိဋ္ဌတေ မိဂေါ ဟူသော စကားဖြင့် မေး၏။ ထိုသို့ ဘုရားလောင်း မေးသောခဏ၌ ထိုယုတ်မာသော သူဌေးသားသည် အတန်ငယ်ဆုတ်၍ ထိုအရပ်၌သာလျှင် နေ၏။ မင်းသည် ဤသူသည် ငါ့အား ပြ၏ဟု ဘုရားလောင်းအား ပြောလိုရကား-
သော ယံမေ ဣဒမက္ခာသိ၊ ဧတ္ထေသော တိဋ္ဌတေ မိဂေါ။
ဟူသော ခြောက်ခုမြောက်သော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၁၂၂။ သမ္မ၊ အဆွေကျင့်မြတ် သားများနတ်။ ပါပစရော၊ ယုတ်မာသော အကျင့်ရှိသော။ ဧသ-သော ပေါသော၊ ဤသူသည်။ အာရကာ၊ ဝေးသောအရပ်၌။ တိဋ္ဌတိ၊ တည်၏။ ဧတ္ထ၊ ဤအရပ်၌။ ဧသော မိဂေါ၊ ဤဆတ်မင်းသည်။ တိဋ္ဌတေ၊ တည်၏ဟူ၍။ သော ယံ၊ ထိုသူယုတ်သည်လျှင်။ မေ၊ ငါ့အား။ ဣဒံ၊ ဤအကြောင်းကို။ အက္ခာသိ၊ ကြားလျှောက်၏။
ထိုစကားကိုကြား၍ ဘုရားလောင်းသည် ထိုအဆွေခင်ပွန်း ပြစ်မှားတတ်သော သူယုတ်မာကို ကဲ့ရဲ့၍ မင်းနှင့်တကွ စကားပြောလိုရကား-
ကဋ္ဌံ နိပ္လဝိတံ သေယျော၊ နတွေဝေကစ္စိယော နရော။
ဟူသော ခုနစ်ခုမြောက်သော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၁၂၃။ မဟာရာဇ၊ မြတ်သောမင်းကြီး။ ဣဓ၊ ဤလောက၌။ ဧကစ္စိယာ၊ အချို့ကုန်သော။ နရာ၊ ပညာရှိတို့သည်။ ကဋ္ဌံ၊ ထင်းကို။ နိပ္လဝိတံ၊ ဆယ်တင်ခြင်းသည်။ သေယျော၊ မြတ်၏။ ဧကစ္စိယော၊ အချို့သော။ နရော၊ အဆွေခင်ပွန်း ပြစ်မှားတတ်သောသူကို။ နိပ္လဝိတာ၊ ဆယ်တင်ခြင်းသည်။ နတွေဝ သေယျာ၊ မမြတ်သည်သာတည်း။ ဧဝံ၊ ဤသို့။ ပေါရာဏပဏ္ဍိတာ၊ ရှေးပညာရှိတို့သည်။ သစ္စံ၊ အမှန်ကို။ အာဟံသု ကိရ၊ ဆိုကုန်သတတ်။
ထိုစကားကို ကြား၍ မင်းသည်-
ကိံ ပက္ခီနံ ကိံ ပန မာနုသာနံ။
ဘယံ ဟိ မံ ဝိန္ဒတိ နပ္ပရူပံ၊
သုတွာန တေ မာနုသံ ဘာသမာနံ။
ဟူသော ရှစ်ခုမြောက်သော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၁၂၄။ ရုရု၊ အဆွေ ဆတ်မင်း။ တွံ၊ သင် ဆတ်မင်းသည်။ ကိံ၊ အသို့နည်း။ မိဂါနံ၊ သားတို့ကို။ ဂရဟသိ နု၊ ကဲ့ရဲသလော။ ပန၊ ထိုသို့ သားတို့ကိုမကဲ့ရဲမူ။ ပက္ခီနံ၊ ငှက်တို့ကို။ ဂရဟသိ နု၊ ကဲ့ရဲသလော။ ပန၊ ထိုသို့မဟုတ်မူ။ မနုဿာနံ၊ လူတို့ကို။ ဂရဟသိ နု၊ ကဲ့ရဲ့သလော။ မာနုသံ ဘာသမာနံ၊ လူ့ဘာသာဖြင့် ဆိုသော။ တေ၊ သင် ဆတ်မင်း၏။ ဝစနံ၊ စကားကို။ သုတွာန၊ ကြားရ၍။ အနပ္ပရူပံ၊ များစွာသော။ ဣမံ ဘယံ ဟိ၊ ဤကြောက်ဘွယ်ကိုလျှင်။ ဝိန္ဒတိ၊ ငါ ရသကဲ့သို့ ထင်၏။
ထို့နောင်မှ ဘုရားလောင်းသည် မြတ်သော မင်းကြီး အကျွန်ုပ်သည် သားငှက် အစရှိသည်တို့အား မကဲ့ရဲ့၊ စင်စစ်သော်ကား လူတို့အားသာလျှင် ကဲ့ရဲ၏ဟု ပြလိုရကား-
မဟောဒကေ သလိလေ သီဃသောတေ။
တတော နိဒါနံ ဘယမာဂတံ မမ။
ဒုက္ခော ဟဝေ ရာဇ အသဗ္ဘိ သင်္ဂမော။
ဟူသော ကိုးခုမြောက်သော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၁၂၅။ ရာဇ၊ မင်းမြတ်။ မဟောဒကေ သလိလေ၊ များစွာသော ရေရှိသော။ သီဃသောတေ၊ လျင်သော အလျဉ်ရှိသော။ ဝါဟနေ၊ မြစ်ရေအယဉ်၌။ ဝုယှမာနံ၊ မျောသောသူကို။ ယံ ဥဒ္ဓရိံ၊ အကြင်ဆယ်တင်မိ၏။ တတော နိဒါနံ၊ ထိုသို့ ဆယ်တင်မိသောကြောင့်။ မမ၊ အကျွန်ုပ်အား။ ဘယံ၊ ဘေးသည်။ အာဂတံ၊ ရောက်၏။ အသဗ္ဘိ၊ သူတော်မဟုတ် သူယုတ်တို့နှင့်။ သင်္ဂမေ၊ ပေါင်းဖော်ခြင်းသည်။ ဟဝေ၊ စင်စစ်။ ဒုက္ခော၊ ဆင်းရဲစွာ၏။
ထိုစကားကိုကြား၍ မင်းသည် အမျက်ထွက်သဖြင့် ဤသို့ ကျေးဇူးများစွာ ပြုပေသောသူအား ကျေးဇူးကို မသိ၊ ထိုသူယုတ်ကို ပစ်သတ်၍ အသက်ကုန်ခြင်းသို့ ရောက်စေအံ့ဟု ဆို၍ သတ်လိုရကား-
တနုစ္ဆိဒံ ဟဒယေ ဩဿဇာမိ။
ဟနာမိ တံ မိတ္တဒုဗ္ဘိံ အကိစ္စကာရိံ၊
ယော တာဒိသံ ကမ္မကတံ န ဇာနေ။
ဟူသော ဆယ်ခုမြောက်သော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၁၂၆။ ယော၊ အကြင်သူသည်။ တာဒိသံ၊ ထိုသို့သဘောရှိသော။ ကမ္မကတံ၊ ပြုအပ်သောကျေးဇူးကို။ န ဇာနေ၊ မသိ။ မိတ္တဒုဗ္ဘီ၊ အဆွေ ခင်ပွန်း ပြစ်မှားတတ်သော။ အကိစ္စကာရိံ၊ မပြုအပ်သည်ကို ပြုလေ့ရှိသော။ တံ၊ ထိုသူယုတ်ကို။ ဟနာမိ၊ သတ်အံ့။ သော အဟံ၊ ထိုငါသည်။ စတုပ္ပတ္တံ၊ မြားလွှလေးခုရှိသော။ ဝိဟင်္ဂမံ၊ ကောင်းကင်သို့ သွားတတ်သော။ တနုစ္ဆိဒံ၊ ကိုယ်ကိုဖောက်ထွင်းနိုင်သော။ ဣမံ၊ ဤမြှားကို။ ဟဒယေ၊ ရင်၌။ ဩဿဇာမိ၊ လွှတ်အံ့။
ထိုနောက်မှ ဘုရားလောင်းသည် ဤသူယုတ်သည် ငါ့ကိုမှီ၍ မပျက်စီးစေသတည်းဟု ကြံ၍ မင်းအား တရားစကားဖြင့် တောင်းပန်လိုရကား-
သန္တော ဝဓံ နပ္ပသံသန္တိ ဇာတု။
ကာမံ ဃရံ ဂစ္ဆတု ပါပဓမ္မော၊
ယဉ္စဿ ဘဋ္ဌံ တဒေတဿ ဒေဟိ။
အဟဉ္စ တေ ကာမကရော ဘဝါမိ။
ဟူသော တဆယ့်တခုမြောက်သော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၁၂၇။ ဇနိန္ဒ၊ မင်းမြတ်။ ဓီရဿ၊ ပညာရှိအား၎င်း။ ဗာလဿ၊ သူမိုက်အား၎င်း။ ဟဝေ၊ စင်စစ်။ သန္တော၊ သူတော်ကောင်းတို့သည်။ ဝဓံ၊ သတ်ခြင်းကို။ ဇာတု၊ အကယ်မလွဲသဖြင့်။ နပ္ပသံသန္တိ၊ မချီးမွမ်းကုန်။ ပါပဓမ္မော၊ ယုတ်မာသော အကျင့်ရှိသောသူသည်။ ကာမံ၊ အလိုအားလျော်စွာ။ ဃရံ၊ မိမိအိမ်သို့။ ဂစ္ဆတု၊ သွားပါစေ။ ယဉ္စ၊ အကြင်ဥစ္စာစည်းစိမ်ကိုလည်း။ အဿ၊ ထိုသူယုတ်အား။ ဒဿာမီတိ၊ ငါပေးအံ့ဟူ၍။ တယာ၊ သင်မင်းကြီးသည်။ ဘဋ္ဌံ၊ ဆိုအပ်၏။ တံ၊ ထိုဆိုအပ်ပြီးသော စည်းစိမ်ကို။ ဧတဿ၊ ထိုသူယုတ်အား။ ဒေဟိ၊ ပေးတော်မူပါလော့။ အဟဉ္စ၊ အကျွန်ုပ်သည်လည်း။ တေ၊ အရှင်မင်းကြီး၏။ ကာမကရော၊ အလိုတော်သို့လိုက်သည်။ ဘဝါမိ၊ ဖြစ်ပါအံ့။
ထိုစကားကို ကြားရလျှင် မင်းသည် နှစ်သက်သည်ဖြစ်၍ ဘုရားလောင်းအား ချီးမွမ်းခြင်းကို ပြုလိုရကား-
ယော ဒုဗ္ဘတော မာနုသဿ န ဒုဗ္ဘိ။
ကာမံ ဃရံ ဂစ္ဆတု ပါပဓမ္မော၊
ယဉ္စဿ ဘဋ္ဌံ တဒေတဿ ဒမ္မိ။
အဟဉ္စ တေ ဂါမဝရံ ဒဒါမိ။
ဟူသော တဆယ့်နှစ်ခုမြောက်သော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၁၂၈။ ရုရု၊ အဆွေဆတ်မင်း။ အဒ္ဓါ၊ စင်စစ်။ သော၊ ထိုသင်ဆတ်မင်းသည်။ သတံ၊ သူတော်ကောင်း အပေါင်းတို့တွင်။ အညတရော၊ တယောက်ပေတည်း။ မာနုသဿ၊ သူယုတ်မာအား။ န ဒုဗ္ဘိ၊ အတုံ့ပြန်၍ မပြစ်မှားပေ။ ဒုဗ္ဘိတော၊ သင့်ကို ပြစ်မှားသော။ ယော ပါပဓမ္မော၊ အကြင် မကောင်းသော အကျင့်ရှိသောသူသည်။ ကာမံ၊ အလိုအားလျော်စွာ။ ဃရံ၊ အိမ်သို့။ ဂစ္ဆတု၊ သွားပါစေလော့။ ယဉ္စ၊ အကြင်စည်းစိမ်ကိုလည်း။ အဿ၊ ထိုသူယုတ်အား။ ဒဿာမီတိ၊ ငါ ပေးအံ့ဟူ၍။ ဘဋ္ဌံ၊ ဆိုမိ၏။ တံ၊ ထိုစည်းစိမ်ကို။ ဧတဿ၊ ထိုသူယုတ်မာအား။ ဒမ္မိ၊ ငါပေးအံ့။ အဟဉ္စ၊ ငါသည်လျှင်။ တေ၊ သင်ဆတ်မင်းအား။ ဂါမဝရံ၊ ရွာဆုကို။ ဒဒါမိ၊ ပေးအံ့။
ထိုအခါ မင်းကို ဘုရားလောင်းသည် မြတ်သောမင်းကြီး လူတို့မင်းသည်ကား တပါးကို နှုတ်ဖြင့်ဆိုကုန်၏။ တပါးကို ကိုယ်ဖြင့် ပြုကုန်၏ ဟု ဆို၍ မင်းကို စုံစမ်းလိုရကား-
မနုဿဝဿိတံ ရာဇ၊ ဒုဗ္ဗိဇာနတရံ တတော။
ယော ပုဗ္ဗေ သုမနော ဟုတွာ၊ ပစ္ဆာ သမ္ပဇ္ဇတ ဒိသော။
ဟူသော ဤနှစ်ဂါထာတို့ကို ဆို၏။
၁၂၉။ ရာဇ၊ မင်းမြတ်။ သိင်္ဂါလာနဉ္စ၊ မြေခွေးတို့၏၎င်း။ သကုဏာနဉ္စ၊ ငှက်တို့၏၎င်း။ ဝဿိတံ၊ မြည်သံကို။ သုဝိဇာနံ၊ သိလွယ်၏။ တတော၊ ထိုမြေခွေးငှက်တို့ အသံထက်။ မနုဿဝဿိတံ၊ လူတို့၏စကားသည်။ ဒုဗ္ဗိဇာနတရံ၊ အလွန် သိနိုင်ခဲ၏။
၁၃၀။ မဟာရာဇ၊ မြတ်သောမင်းကြီး။ ယော ပေါသော၊ အကြင်သူသည်။ ပုဗ္ဗေ၊ ရှေး၌။ သုမနော၊ ကောင်းသောစိတ်ရှိသည်။ ဟုတွာ၊ ဖြစ်၍။ အယံ၊ ဤသူသည်။ မေ၊ ငါ၏။ ဉာတိ၊ ဆွေမျိုးတည်း။ ဣတိဝါ၊ ဤသို့၎င်း။ မိတ္တော၊ ချစ်သောသူတည်း။ ဣတိ ဝါ၊ ဤသို့၎င်း။ သခါ၊ အဆွေခင်ပွန်းတည်း။ ဣတိ ဝါ၊ ဤသို့၎င်း။ အပိ၊ စင်စစ်။ စေ မညတိ၊ အကယ်၍ အောက်မေ့အံ့။ သော ပေါသော၊ ထိုသူသည်။ ပစ္ဆာ၊ နောက်၌။ ဒိသော၊ ရန်သူသည်။ သမ္ပဇ္ဇတေ၊ ဖြစ်တတ်၏။
ထိုစကားကိုကြား၍ မင်းသည် အဆွေ ဆတ်မင်း သင့်အား ဤသို့ မအောက်မေ့လင့်၊ ထိုစကားသည် မှန်၏။ ငါသည် မင်းအဖြစ်ကိုသော်လည်း စွန့်ရာ၏။ သင့်အား ပေးသောဆုကို မစွန့်ရာ၊ ငါအား ယုံကြည့်လော့ဟု ဆို၍ ဆုကို ပေးတော်မူ၏။ ဘုရားလောင်းသည် မင်းအထံ၌ ဆုကို ယူသည်ရှိသော် မိမိကိုယ်ကိုအစပြု၍ အလုံးစုံသော သတ္တဝါတို့အား ဘေးမဲ့ကိုပေးခြင်းဟူသော ဆုကိုယူ၏။ မင်းသည်လည်း ဆုကိုပေးပြီးလျှင် ဘုရားလောင်းကို နေပြည်တော်သို့ဆောင်၍ မြို့ကို၎င်း, ဘုရားလောင်းကို၎င်း, တန်ဆာ ဆင်စေ၍ - မိဖုယားကြီးအား တရားဟောစေ၏။ ဘုရားလောင်း ဆတ်မင်းသည် မိဖုယားကြီးကို အစပြု၍ မင်းအား၎င်း, မင်းပရိသတ်တို့အား၎င်း သာယာစွာသော လူ့ဘာသာဖြင့် တရားဟော၍ မင်းအား မင်းကျင့်တရား ဆယ်ပါးတို့ဖြင့် ဆုံးမ၍ လူအပေါင်းကိုလည်း ဆုံးမပြီးလျှင် တောသို့ဝင်၍ သားအပေါင်းခြံရံလျက် နေ၏။
မင်းသည် အလုံးစုံသော သတ္တဝါတို့အား ဘေးမဲ့ကို ပေးတော်မူ၏ဟု မြို့၌ စည်လည်စေပြီးလျှင် ထိုနေ့မှစ၍ သားငှက်အစရှိသော သတ္တဝါတို့အား တစုံတယောက်သော သူသည် လက်ကိုဆန့်ခြင်းငှါ မဝံ့၊ သားငှက်အပေါင်းသည် လူတို့၏ ကောက်တို့ကို စားသည်ရှိသော် တစုံတယောက်သောသူသည် တားမြစ်ခြင်းငှာ မဝံ့၊ လူများသည် မင်းယင်ပြင်သို့သွား၍ ကြွေးကြော်ကုန်၏။ ထိုအကြောင်းကို ထင်စွာ ပြတော်မူလိုသော သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည်-
မိဂါ သဿာနိ ခါဒန္တိ၊ တံ ဒေဝေါ ပဋိသေဓတု။
ဟူသော ဤဂါထာကို ဟောတော်မူ၏။
ထိုပြည်သူတို့၏ ကြွေးကြော်သံကို ကြား၍ မင်းသည်-
န တွေဝါဟံ ရုရုံ ဒုဗ္ဘေ၊ ဒတွာ အဘယဒက္ခိဏံ။
နတွေဝ မိဂရာဇဿ၊ ဝရံ ဒတွာ မုသာ ဘဏေ။
ဟူသော ဤနှစ်ဂါထာတို့ကို ဆို၏။
၁၃၂။ ကာမံ၊ စင်စစ်။ ဇနပဒေါ၊ ဇနပုဒ်သည်။ မာ အသိ၊ မရှိသည်မူလည်း ဖြစ်စေ။ ရဋ္ဌဉ္စာပိ၊ ငါ၏ တိုင်းပြည်သည်လည်း။ ဝိနဿတု၊ ပျက်စီးသည်မူလည်း ဖြစ်စေ။ မိဂရာဇဿ၊ ဆတ်မင်းအား။ အဘယဒက္ခိဏံ၊ ဘေးမဲ့အလှူကို။ ဒတွာ၊ ပေးပြီးလျက်။ အဟံ၊ ငါသည်။ ရုရုံ၊ အဆွေ ဆတ်မင်းကို။ န တွေဝ ဒုဗ္ဘေ၊ မပြစ်မှားပြီ။
၁၃၃။ မေ၊ ငါ့အား။ ဇနပဒေါ၊ ဇနပုဒ်သည်။ မာ အသိ၊ မရှိသည်မူလည်းဖြစ်စေ။ ရဋ္ဌဉ္စာပိ၊ တိုင်းပြည်သည်လည်း။ ဝိနဿတု၊ ပျက်စီးသည်မူလည်းဖြစ်စေ။ အဟံ၊ ငါသည်။ မိဂရာဇဿ၊ အဆွေဆတ်မင်းအား။ ဝရံ၊ ဆုကို။ ဒတွာ၊ ပေးပြီး၍။ မုသာ၊ ချွတ်လွဲသောစကားကို။ နတွေဝ ဘဏေ၊ မဆိုပြီ။
လူများသည် မင်းကြီးဆိုသောစကားကို ကြား၍ တစုံတခုသောစကားကို ဆိုခြင်းငှါ မဝံ့သည်ဖြစ်၍ သွားကြကုန်၏။ ထိုစကားသည် ပြန့်နှံသည်ဖြစ်၍ ထိုစကားကိုကြား၍ ဘုရားလောင်းသည် သားအပေါင်းကို စည်းဝေးစေပြီးလျှင်
ဤနေ့မှစ၍ လူတို့၏ ကောက်တို့ကို မစားကြကုန်လင့်ဟု ဆုံးမ၍ မိမိတို့၏လယ်တို့၌ သစ်ရွက်သစ်ခက် အမှတ်ကို ဆွဲကြကုန်ဟု လူတို့အား ကြွေးကြော်စေ၏။ ထိုလူတို့သည်လည်း ဘုရားလောင်းဆတ်မင်း ဆိုတိုင်း ဆွဲကြကုန်၏။ ထိုသစ်ရွက် သစ်ခက် အမှတ်ဖြင့် ယနေ့ထက်တိုင် သားတို့သည် ကောက်ကို မစားကုန်။
ဇာတ်ပေါင်း... သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် ဤ ဓမ္မဒေသနာကို ဆောင်တော်မူ၍ ရဟန်းတို့ ယခုအခါ၌ သာလျှင် ဒေဝဒတ်သည် သူ့ကျေးဇူးကို မသိသည် မဟုတ်သေး၊ ရှေး၌လည်း ဒေဝဒတ်သည် သူ့ကျေးဇူးကို မသိသည်သာတည်းဟု မိန့်တော်မူ၍ ယခုအခါ ဒေဝဒတ်သည် ထိုအခါ သူဌေးသား ဖြစ်ဘူးပြီ၊ ယခုအခါ အာနန္ဒာသည် ထိုအခါ မင်းဖြစ်ဘူးပြီ၊ ယခုအခါ ငါဘုရားသည်လျှင် ထိုအခါ ဆတ်မင်း ဖြစ်ဘူးပြီဟု ဇာတ်ကို ပေါင်းတော်မူ၏။
ကျေးဇူးကန်းငြား၊ ထိုသူအား၊ စီးပွားပျက်မည်မှတ်
ကိုးခုမြောက်သော ရုရုမိဂဇာတ်သည် ပြီး၏။
*****
တေရသကနိပါတ်
၁၀။ သရဘမိဂဇာတ်
ရှင်သာရိပုတ္တရာမထေရ်၏ ပညာကြီးခြင်းအကြောင်း
ပစ္စုပ္ပန်ဝတ္ထု... နတ်နှင့်တကွသော လောကကို ဆုံးမတော်မူတတ်သော သဗ္ဗညူမြတ်စွာဘုရားသည် အာသိသေထေဝ ပုရိသော အစရှိသော ဂါထာပုဒ်ဖြင့် တန်ဆာဆင်အပ်သော ဤသရဘမိဂဇာတ်ကို ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် အကျဉ်းအားဖြင့် မေးအပ်သော ပြဿနာကို အရှင်သာရိပုတ္တရာ မထေရ်သည် အကျယ်အားဖြင့် ဖြေဆိုခြင်းကို အကြောင်းပြု၍ ဟောတော်မူ၏။
အဘယ်ကာလ၌ မြတ်စွာဘုရားသည် အရှင်သာရိပုတ္တရာကို အကျဉ်းအားဖြင့် ပြဿနာကို မေးတော်မူသနည်းဟူမူကား တာဝတိံသာနတ်ပြည်မှ သက်ဆင်းတော်မူသောအခါ မေးတော်မူ၏။ ထိုသို့ မေးတော်မူရာ၌ ဤဆိုလတ္တံ့သည်ကား အကျဉ်းအားဖြင့် အစဉ်ဖြစ်သော စကားတည်း။
ရာဇဂြိုဟ်သူဌေး၏ ဥစ္စာဖြစ်သော စန္ဒကူးသပိတ်ကို အရှင်ပိဏ္ဍောလဘာရဒွါဇ မထေရ်သည် တန်ခိုးဖြင့် ယူသည်ရှိသော် မြတ်စွာဘုရားသည် ရဟန်းတို့အား တန်ခိုးပြာဋိဟာပြခြင်းကို ပယ်တော်မူ၏။ တိတ္ထိတို့သည် ရဟန်းဂေါတမသည် တန်ခိုးပြာဋိဟာပြခြင်းကို ပယ်အပ်ပြီ။ ယခုအခါ မိမိသည်လည်း မပြုလတ္တံ့ဟု ကြံ၍ နှလုံးမသာ မျက်နှာအောက်ချ၍ ရှိကုန်သော မိမိတပည့်တို့သည် အရှင်ဘုရားတို့ အဘယ်ကြောင့် တန်ခိုးနှင့် စန္ဒကူးနံ့သာ သပိတ်ကိုမယူကြကုန်သနည်းဟု ဆိုအပ်ကုန်သည် ရှိသော် ဒါယကာတို့ ငါတို့အား တန်ခိုးပြခြင်းအမှုသည် မခက်၊ ထိုသို့ မခက်သော်လည်း သစ်သားသပိတ်အလို့ငှာ မိမိ၏ နူးညံ့သိမ်မွေ့သော ကျေးဇူးကို အဘယ်သူသည် လူတို့အား ပြအံ့နည်းဟု ကြံ၍ မယူကုန်၊ သာကီဝင်မင်းသားဖြစ်ကုန်သော ရဟန်းတို့သည်ကား လျှပ်ပေါ်လော်လီသောကြောင့် တန်ခိုးပြ၍ ယူကုန်၏။ ငါတို့အား တန်ခိုးပြခြင်းသည် ဝန်လေးကုန်၏ဟု မကြံကြကုန်လင့်၊ ထိုစကားသည် မှန်၏။ ငါတို့သည် ရဟန်းဂေါတမ တပည့်တို့ကို ထားလိုက်ကုန်ဦး၊ အလိုရှိကုန်လတ်သော် ရဟန်းဂေါတမနှင့်တကွ တန်ခိုးပြကုန်အံ့၊ အကယ်၍ ရဟန်းဂေါတမသည် တခုသော တန်ခိုးပြာဋိဟာကို ပြအံ့၊ ငါတို့သည် နှစ်ဆတက်သောတန်ခိုးကို ပြကုန်အံ့ဟု ဆိုကြကုန်၏။
ထိုစကားကိုကြား၍ ရဟန်းတို့သည် မြတ်စွာဘုရားအား ကြားလျှောက်ကုန်၏။ အရှင်ဘုရား တိတ္ထိတို့သည် တန်ခိုးပြာဋိဟာကို ပြကုန်အံ့သတတ်ဟု ကြားလျှောက်ကန်၏။ မြတ်စွာဘုရားသည် ရဟန်းတို့ အကယ်၍ တိတ္ထိတို့သည် တန်ခိုးပြခြင်းကို ပြုကုန်အံ့၊ ငါဘုရားသည်လည်း ပြအံ့ဟု မိန့်တော်မူ၏။ ထိုသို့ မိန့်တော်မူသော စကားကို ကြား၍ ဗိမ္ဗိသာရမင်းကြီးသည် လာလတ်၍ မြတ်စွာဘုရားကို မေးလျှောက်၏။ အရှင်ဘုရား တန်ခိုးပြာဋိဟာ ပြခြင်းကို ပြုတော်မူလတ္တံ့လောဟု မေးလျှောက်၏။ မြတ်သောမင်းကြီး ပြအံ့ဟု မိန့်တော်မူသည်ရှိသော် အရှင်ဘုရား သိက္ခာပုဒ်ကို ပညတ်တော်မူပြီးသည် မဟုတ်ပါလောဟု မေးလျှောက်၏။ မြတ်သောမင်းကြီး ထိုသိက္ခာပုဒ်ကို ငါဘုရားသည် တပည့်တို့အားသာ ပညတ်တော်မူ၏။ ဘုရားတို့ကား သိက္ခာပုဒ်မည်သည်မရှိ၊ မြတ်သောမင်းကြီး ဥပမာမည်သည်ကား။ သင်မင်းကြီး၏ ဥယျာဉ်တော်၌ ပန်း သစ်သီးကို တပါးကုန်သော သူတို့အား တားမြစ်အပ်၏။ ရှင်မင်းကြီးအား မတားမြစ်အပ်၊ ဤသို့ ဥပမာ ဥပမေယျနှင့် ပြည့်စုံခြင်းကို မှတ်အပ်၏ဟု မိန့်တော်မူ၏။ အရှင်ဘုရား အဘယ်အရပ်၌ တန်ခိုးပြခြင်းကို ပြုတော်မူကုန်အံ့နည်းဟု မေးလျှောက်၏။ မြတ်သောမင်းကြီး သာဝတ္ထိမြို့၏ အနီး ကဏ္ဍမည်သော သရက်ပင်ရင်း၌ ပြအံ့ဟု မိန့်တော်မူ၏။ အကျွန်ုပ်တို့သည် ထို တန်ခိုးပြတော်မူရာ၌ အသို့ပြုရအံ့နည်းဟု လျှောက်သည်ရှိသော် မြတ်သောမင်းကြီး တစုံတခုသော ပြုဘွယ်သည် မရှိဟု မိန့်တော်မူ၏။
နက်ဖြန်နေ့၌ မြတ်စွာဘုရားသည် ဆွမ်း ဘုဉ်းပေးခြင်းကိစ္စ ပြီးလတ်သော် ဒေသစာရီ ကြွတော်မူ၏။ လူတို့သည် အရှင်ဘုရားတို့ မြတ်စွာဘုရားသခင်သည် အဘယ်အရပ်သို့ ကြွတော်မူသနည်းဟု မေး၏။ သာဝတ္ထိမြို့အနီး ကဏ္ဍမည်သော သရက်ပင်ရင်း၌ တိတ္ထိတို့ကို နှိပ်နင်းတတ်သော ရေမီးအစုံအစုံဖြစ်သော တန်ခိုးပြာဋိဟာကို ပြခြင်းငှာ ကြွတော်မူ၏ဟု ဆိုကုန်၏။ ထိုရဟန်းတို့ စကားကို ကြား၍ လူများသည်အံ့ဘွယ်သရဲ ဤသို့သဘောရှိသော တန်ခိုးပြာဋိဟာသည် ဖြစ်လတ္တံ့၊ ထိုတန်ခိုးပြာဋိဟာကို ဖူးမြင်အံ့ဟု အိမ်တံခါးကိုပိ၍ မြတ်စွာဘုရားနှင့် တကွလျှင် သွားကုန်၏။ သာသနာတော်မှ အပဖြစ်ကုန်သော တိတ္ထိတို့သည် ငါတို့သည်လည်း ရဟန်းဂေါတမပြရာ၌ တန်ခိုးပြာဋိဟာကို ပြကုန်အံ့ဟု မိမိတို့ အလုပ် အကျွေးတို့နှင့် တကွ မြတ်စွာဘုရား ကြွရာသို့သာလျှင် လိုက်ကုန်၏။
သဗ္ဗညူမြတ်စွာဘုရားသည် အစဉ်သဖြင့်လျှင် သာဝတ္ထိပြည်သို့ ကြွတော်မူ၍ ကောသလမင်းကြီးသည် အရှင်ဘုရား တန်ခိုးပြာဋိဟာကို ပြတော်မူအံ့သတတ်လောဟု မေးလျှောက်သည် ရှိသော် မြတ်သောမင်းကြီး ပြအံ့ဟု မိန့်တော်မူ၍ အရှင်ဘုရား အဘယ်အခါ၌ ပြတော်မူလတ္တံ့နည်းဟု မေးလျှောက်သည်ရှိသော် ဤနေ့မှစ၍ ခုနစ်ရက်မြောက်ဖြစ်သော ဝါဆိုလပြည့်နေ့၌ ပြအံ့ဟု မိန့်တော်မူ၏။ အရှင်ဘုရား အကျွန်ုပ်သည် မဏ္ဍပ်ကိုပြုအံ့ဟု လျှောက်သည်ရှိသော် မြတ်သောမင်းကြီး မသင့်၊ ငါ တန်ခိုးပြရာ အရပ်၌ သိကြားနတ်မင်းသည် တဆယ့်နှစ်ယူဇနာရှိသော ရတနာမဏ္ဍပ်ကို ပြုလတ္တံ့ဟု မိန့်တော်မူလတ်သော် အရှင်ဘုရား ဤအကြောင်းကို တမြို့လုံး၌ ကြွေးကြော်စေအံ့ဟု လျှောက်သည်ရှိသော် မြတ်သောမင်းကြီး ကြွေးကြော်စေလော့ဟု မိန့်တော်မူ၍ ကောသလမင်းသည် တရားနာ ကြွေးကြော်တတ်သောသူကို တန်ဆာဆင်သော ဆင်ကျောက်ကုန်း၌တင်၍ ဘုရားသခင်သည် သာဝတ္ထိမြို့ တံခါးအနီး ကဏ္ဍမည်သော သရက်ပင်ရင်း၌ တိတ္ထိတို့ကို နှိပ်နင်းတတ်သော တန်ခိုးပြာဋိဟာကို ပြတော်မူလတ္တံ့သတတ်၊ ဤနေ့မှ ခုနစ်ရက်မြောက်သောနေ့ ခြောက်ရက်မြောက်သောနေ့ ငါးရက်မြောက်သောနေ့ ဤသို့ နေ့တိုင်း ကြွေးကြော်စေ၏။
တိတ္ထိတို့သည် ကဏ္ဍမည်သော သရက်ပင်ရင်း၌ ပြလတ္တံ့ဟု ကြားကုန်၍ သရက်ပင်ရှင်တို့အား ဥစ္စာပေး၍ သရက်ပင်ရှင်တို့ကို သာဝတ္ထိမြို့နှင့် နီးကုန်သော သရက်ပင်တို့ကို ဖြတ်စေကုန်၏။ တရားနာ ကြွေးကြော်တတ်သောသူသည် နက်ဖြန်နေ့၌ နံနက်ကလျှင် ဘုရားသခင် တန်ခိုးပြာဋိဟာသည် ဖြစ်လတ္တံ့ဟု ကြွေးကျော်၏။ နတ်တို့၏ အာနုဘော်ကြောင့် အလုံးစုံသော ဇမ္ဗူဒိပ်ကျွန်းဝယ် အိမ်တံခါး၌ရပ်၍ ကြွေးကြော်သကဲ့သို့ ဖြစ်၏။ အကြင် အကြင် သူတို့သည် တန်ခိုးပြတော်မူရာ အရပ်သို့ သွားခြင်းငှါ စိတ်ကို ဖြစ်စေကုန်၏။ ထိုထိုသူတို့သည် သာဝတ္ထိပြည်သို့ ရောက်၍သာလျှင် မိမိကိုယ်တိုင် မြင်ရကုန်၏။ ပရိသတ်သည် တဆယ့်နှစ်ယူဇနာရှိ၏။ သဗ္ဗညူမြတ်စွာဘုရားသည် နံနက်ကလျှင် သာဝတ္ထိပြည်၌ ဆွမ်းခံ၍ ထွက်တော်မူ၏။ ကဏ္ဍမည်သော ဥယျာဉ်စောင့်သည် ပင်ထက်မှည့်ဖြစ်သော အိုးအတိုင်းအရှည်ရှိသော ကြီးစွာသော သရက်သီးမှည့်ကို မင်းအား ဆက်အံ့သောငှါ ဆောင်ခဲ့သည်ရှိသော် မြတ်စွာဘုရားကို မြို့တံခါး၌မြင်၍ ဤသရက်သီးမှည့်သည် မြတ်စွာဘုရားအားသာလျှင် လျောက်ပတ်၏ဟု ကြံ၍ လှူ၏။
မြတ်စွာဘုရားသည် ခံတော်မူ၍ ထိုအရပ်၌လျှင် တင့်အပ် လျောက်ပတ်စွာ နေတော်မူ၍ ဘုဉ်းပေးတော်မူပြီးသော် အာနန္ဒာ ဤသရက်စေ့ကို ဥယျာဉ်စောင့်အား ဤအရပ်၌ စိုက်စိမ့်သောငှါ ပေးလော့၊ ဤသရက်ပင်သည် ကဏ္ဍမည်သော သရက်ပင်သည် ဖြစ်လတ္တံ့ဟု မိန့်တော်မူ၏။ အရှင်အာနန္ဒာမထေရ်သည် မြတ်စွာဘုရား မိန့်တော်မူတိုင်း ပြု၏။ ဥယျာဉ်စောင့်သည် မြေကိုယက်၍ စိုက်၏။ ထိုခဏ၌ သရက်စေ့သည် ကွဲ၍ အမြစ်တို့သည် သက်ကုန်၏။ ထွန်တုံးခေါင်းပမာဏရှိသော နီသောအညွန့်သည် ပေါက်၏။ လူများကြည့်စဉ်လျှင် ပင်စည် အတောင်ငါးဆယ်, ခက်မ အတောင်ငါးဆယ်, အရပ် အတောင်တရာရှိသော သရက်ပင်သည် ပြည့်စုံစွာဖြစ်၏။ ထိုခဏ၌လျှင် သရက်ပင်အား အပွင့်တို့သည်၎င်း, အသီးတို့သည်၎င်း ဖြစ်ကုန်၏။ ထိုသရက်ပင်သည် ချိုသော သရက်သီးမှည့်နှင့် ပြည့်စုံသည်ဖြစ်၍ ရွှေအဆင်းနှင့်တူသော အဆင်းရှိသော အသီးဝန်ကို ဆောင်လျက် ကောင်းကင်ကို ပြည့်စေ၍ တည်လေ၏။ လေခတ်သောအခါ ချိုစွာသော သရက်သီးမှည့်တို့သည် ကြွေကျကုန်၏။ လာတိုင်းသော ရဟန်းတို့သည် စားပြီး၍လျှင် လာခဲ့ကုန်၏။
ညချမ်းအခါ၌ သိကြားနတ်မင်းသည် ဆင်ခြင်လတ်သော် မြတ်စွာဘုရားအား ရတနာမဏ္ဍပ် ဆောက်ခြင်းသည် ငါတို့ဝန်တည်းဟု သိ၍ ဝိသုကြုံနတ်သားကို စေပြီးလျှင် တဆယ့်နှစ်ယူဇနာရှိသော ကြာညိုဖြင့် ဖုံးလွှမ်းအပ်သော ရတနာမဏ္ဍပ်ကို ပြုစေ၏။ ဤသို့လျှင် စကြဝဠာတသောင်း၌ နေကုန်သော နတ်အပေါင်းတို့သည် စည်းဝေးကုန်၏။ မြတ်စွာဘုရားသည် တိတ္ထိတို့ကို နှိပ်နင်းတတ်သော သာဝကတို့နှင့် မဆက်ဆံသော ရေမီး အစုံအစုံ ဖြစ်သော ယမိုက်ပြဋိဟာကို ပြတော်မူ၍ လူများ ကြည်ညိုသောအဖြစ်ကို သိတော်မူလျှင် ကောင်းကင်မှ သက်တော်မူ၍ ဘုရားနေရာတော်၌ နေတော်မူလျက် တရားဟောတော်မူ၏။ ကုဋေနှစ်ဆယ်သော သတ္တဝါတို့သည် အမြိုက်နိဗ္ဗာန်တည်းဟူသော အဖျော်ကို သောက်ရကုန်၏။ ထို့နောင်မှ ရှေးဘုရားတို့သည် ယမိုက်ပြာဋိဟာကို ပြတော်မူပြီးလျှင် အဘယ်အရပ်သို့ ကြွတော်မူကုန်သနည်းဟု ဆင်ခြင်တော်မူလတ်သော် တာဝတိံသာနတ်ပြည်သို့ ကြွတော်မူကုန်၏ဟု သိတော်မူလျှင် ဘုရားနေရာတော်မှ ထတော်မူ၍ လကျ်ာခြေတော်ကို ယုဂန္ဓိုရ်တောင်ထိပ်၌ ချတော်မူ၍ လက်ဝဲခြေတော်ကို မြင့်မိုရ်တောင်ထိပ်၌ နင်းတော်မူ၍ ပင်လယ်ကသစ်ပင်ရင်း ပဏ္ဍုကမ္ဗလာ ကျောက်နေရာ၌ ဝါကပ်တော်မူ၍ ဝါတွင်းသုံးလပတ်လုံး နတ်ဗြဟ္မာတို့အား အဘိဓမ္မာပိဋကတ်တော်ကို ဟောတော်မူ၏။
ပရိသတ်တို့သည် ဘုရားသခင် ကြွတော်မူရာ အရပ်ကို မသိကုန်သဖြင့် ဖူးမြင်၍သာလျင် သွားအံ့ဟု ထိုသာဝတ္ထိပြည်၌သာလျင် ဝါတွင်းသုံးလပတ်လုံး နေကုန်၏။ ပဝါရဏာနေ့ နီးလတ်သော် မဟာမောဂ္ဂလာန် မထေရ်သည် သွား၍ ဘုရားသခင်အား ကြားလျောက်၏။ ထိုအခါ မဟာမောဂ္ဂလာန် မထေရ်ကို သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် မေးတော်မူ၏။ မောဂ္ဂလာန် သာရိပုတ္တရာသည် ယခုအခါ အဘယ်မှာရှိသနည်းဟု မေးတော်မူ၏။ အရှင်ဘုရား ဤသာရိပုတ္တရာသည် ယမိုက်ပြာဋိဟာကို ကြည်ညို၍ ရဟန်းပြုကုန်သော ရဟန်းငါးရာတို့နှင့်တကွ သင်္ကဿနဂိုရ် ပြည်တံခါး၌ နေပါ၏ဟု နားတော်လျှောက်သည်ရှိသော် မောဂ္ဂလာန် ဤနေ့မှ ခုနစ်ရက်မြောက်သောနေ့၌ တာဝတိံသာမှ ငါသက်တော်မူအံ့၊ ငါဘုရားကို ဖူးမြင်လိုကုန်သော သူတို့သည် သင်္ကဿနဂိုရ်ပြည်၌ တပေါင်းတည်း စည်းဝေးစေကုန်လော့ဟု မိန့်တော်မူသည်ရှိသော် မဟာမောဂ္ဂလာန်သည် ကောင်းပြီဟု ဝန်ခံ၍ လာခဲ့ပြီးလျှင် ပရိသတ်အား ကြားတော်မူ၏။ အလုံးစုံသော ပရိသတ်ကို သာဝတ္ထိပြည်မှ ယူဇနာသုံးဆယ်ရှိသော သင်္ကဿ နဂိုရ်ပြည်သို့ တခဏ ချင်းလျှင် ရောက်စေတော်မူ၏။
သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် ဝါကျွတ်ပြီးသော် ပဝါရဏာပြုတော်မူ၍ မြတ်သော သိကြားနတ်မင်း လူ့ပြည်သို့ ငါ သွားအံ့ဟု သိကြားမင်းအား ကြားတော်မူ၏။ သိကြားမင်းသည် ဝိသုကြုံနတ်သားကို ခေါ်၍ အမောင် ဝိသုကြုံ သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် လူ့ပြည်သို့ ကြွတော်မူရာ စောင်းတန်းသုံးသွယ်တို့ကို ပြုလော့ဟု ဆို၏။ ထိုဝိသုကြုံနတ်သားသည် မြင့်မိုရ်တောင်ထိပ်၌ စောင်းတန်းဖျားမှ သင်္ကဿနဂိုရ်ပြည်တံခါး၌ စောင်းတန်းရင်းကိုပြု၍ အလယ်၌ ပတ္တမြားဖြင့်ပြီးသော စောင်းတန်း, နံပါးတဖက်၌ ငွေဖြင့်ပြီးသော စောင်းတန်း, နံပါးတဖက်၌ ရွှေဖြင့်ပြီးသော စောင်းတန်း, ဤသို့ သုံးသွယ်သော စောင်းတန်းတို့ကို ဖန်ဆင်းစီရင်၏။ ရတနာခုနစ်ပါးနှင့်ပြီးသော ပွတ်တိုင်တို့ဖြင့် ခြံရံ၏။
သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် အလုံးစုံသော လောကကို အပိတ်အပင်မရှိ မြင်စေတော်မူသော လောကဝိဝရဏ ပြာဋိဟာကို ပြတော်မူလျက် အလယ်၌ ပတ္တမြားဖြင့်ပြီးသော စောင်းတန်းဖြင့် လူ့ပြည်သို့ သက်တော်မူ၏။ သိကြားမင်းသည် သပိတ်သင်္ကန်းတော်ကို ကိုင်၏။ သုယာမ နတ်သားသည် သားမြီးယပ်ကို ကိုင်၏။ သဟမ္ပတိ ဗြဟ္မာမင်းသည် ထီးကို ဆောင်း၏။ စကြဝဠာတသောင်း၌ နေကုန်သော နတ်ဗြဟ္မာအပေါင်းတို့သည် နတ်၌ဖြစ်သော ပန်း နံ့သာ အစရှိသည်ဖြင့် ပူဇော်ကုန်၏။ စောင်းတန်းဦး၌ ရပ်တော်မူသော မြတ်စွာဘုရားကို အရှင်သာရိပုတ္တရာ မထေရ်သည် ရှေးဦးစွာ ရှိခိုး၏။ နောက်မှ ကြွင်းသော ပရိသတ်တို့သည် ရှိခိုးကုန်၏။
ထိုအစည်းအဝေး၌ မြတ်စွာဘုရားသည် ကြံတော်မူ၏။ မောဂ္ဂလာန်သည် တန်ခိုးကြီးသောသူဟူ၍ အလွန် ထင်ရှား၏။ ဥပါလိသည် ဝိနည်းဓိုရ်ဟူ၍ အလွန်ထင်ရှား၏။ သာရိပုတ္တရာအားကား ကြီးသောပညာ ကျေးဇူးဖြင့် မထင်ရှားသေး၊ ငါဘုရားကိုထား၍ ငါမှတပါးသော သာရိပုတ္တရာ၏ ပညာကို မှီခြင်းငှါ စွမ်းနိုင်သောသူမည်သည် မရှိသတတ်၊ ထိုသာရိပုတ္တရာ၏ ပညာဂုဏ်ကို ထင်ရှားစွာ ငါပြုအံ့ဟု ကြံတော်မူ၍ ရှေးဦးစွာ ပုထုဇဉ်တို့၏ အရာဖြစ်သော ပြဿနာကို မေးတော်မူ၏။ ရှေးဦးဖြစ်သော ထိုပြဿနာကို ပုထုဇဉ်တို့သည်လျှင် ဖြေဆိုကုန်၏။ ထို့နောင် သောကပန်တို့၏ အရာဖြစ်သော ပြဿနာကို မေးတော်မူ၏။ ထိုပြဿနာကို သောတာပန်တို့သည်ပင် ဖြေဆိုကုန်၏။ ပုထုဇဉ်တို့သည် မသိကုန်။ ထို နောင်မှ သကဒါဂါမ်တို့၏ အရာ, အနာဂါမ်တို့၏ အရာ, ရဟန္တာတို့၏ အရာ, မဟာသာဝကတို့၏ အရာဖြစ်သော ပြဿနာကို မေးတော်မူ၏။ ထိုပြဿနာကိုလည်း အောက်အောက်ဖြစ်သော သူတို့သည် မသိကုန်၊ အထက်အထက်၌ တည်သော သူသည်သာလျှင် ဖြေဆိုကုန်၏။ အဂ္ဂသာဝကတို့၏အရာ၌ မေးတော်မူသော ပြဿနာကိုလည်း အဂ္ဂသာဝကတို့သည်သာ ဖြေဆိုကုန်၏။ တပါးသော သူတို့သည် မသိကုန်၊ ထို့နောင်မှ အရှင်သာရိပုတ္တရာမထေရ် အရာ၌ ပြသနာကို မေးတော်မူ၏။ ထိုပြဿနာကို အရှင်သာရိပုတ္တရာ မထေရ်သည်သာလျှင် ဖြေ၏။ အရှင်သာရိပုတ္တရာမထေရ်မှ တပါးသောသူတို့သည် မသိကုန်။ လူတို့သည် ဤမထေရ်သည် ဘုရားသခင်နှင့်တကွ ဖြေဆို၏။ ထိုမထေရ်သည် အဘယ်အမည်ရှိသနည်းဟု မေး၍ တရားစစ်သူကြီး ဖြစ်တော်မူသော အရှင်သာရိပုတ္တရာ အမည်ရှိ၏ဟု ကြား၍ ပညာကြီးပေစွဟု ဆိုကြကုန်၏။ ထိုအခါမှစ၍ လူ့နတ်တို့၏ အလယ်၌ အရှင်သာရိပုတ္တရာမထေရ်၏ ပညာကြီးသောဂုဏ်သည် အလွန် ထင်ရှားသည်ဖြစ်၏။ ထိုအခါ သာရိပုတ္တရာမထေရ်ကို ပြဿနာ မေးလိုရကား-
တေသံ မေ နိပကော ဣရိယံ၊ ပုဋ္ဌော ပဗြူဟိ မာရိသ။
ဟူသော ဤဂါထာကို မိန့်တော်မူ၏။
မာရိသ၊ သာရိပုတ္တရာ။ ဣဓ၊ ဤသာသနာတော်၌။ ပုထူ၊ များစွာကုန်သော။ ယေ သင်္ခတဓမ္မာသေ စ၊ အကြင်ရဟန္တာတို့သည်၎င်း။ ယေ စ သေက္ခာ၊ အကြင် သေက္ခခုနစ်ယောက်တို့သည်၎င်း။ သန္တိ၊ ရှိကုန်၏။ တေသံ၊ ထိုအရိယာ ရှစ်ယောက်တို့တွင်။ တံ၊ သင် သာရိပုတ္တရာကို။ နိပကော၊ ပညာကြီး၏ဟူ၍။ မေ၊ ငါဘုရားသည်။ ဣရိယံ၊ မိန့်တော်မူအပ်၏။ ပုဗ္ဗေ၊ မေးအပ်သော သင်သည်။ မေ၊ ငါ့အား။ ပဗြူဟိ၊ ဖြေလော့။
ဤသို့ ဘုရားအရာ၌ ပြဿနာကို မေးတော်မူ၍ သာရိပုတ္တရာ အကျဉ်းအားဖြင့် ငါမေးအပ်သော ဤပြဿနာ၏ အနက်ကို အဘယ်သို့လျှင် အကျယ်အားဖြင့် မှတ်အပ်သနည်းဟု မိန့်တော်မူ၏။ ထိုအရှင်သာရိပုတ္တရာ မထေရ်သည် ပြဿနာကိုကြည့်၍ ဘုရားသခင်သည် သာရိပုတ္တရာ ဖြေလော့ဟု ငါ့အား ရဟန်းတို့၏ အာဂမပဋိပဒါကို မေးတော်မူ၏။ ဤသို့လျင် ယုံမှားကင်းသည်ဖြစ်၍ အာဂမပဋိပဒါ မည်သည်ကား ခန္ဓာအစရှိသည်တို့၏ အစွမ်းဖြင့် များစွာကုန်သော အကြောင်းတို့ဖြင့် ဖြေဆိုခြင်းငှါ တတ်နိုင်ရာ၏။ စင်စစ်သော်ကား အဘယ်သို့သော အကြောင်းဖြင့် ဖြေသည်ရှိသော် ဘုရားသခင်အလိုတော်ကို ယူခြင်းငှါ တတ်နိုင်အံ့နည်းဟု ဘုရားသခင်အလိုတော်တော်၌ ယုံမှားရှိ၏။ သဗ္ဗညူမြတ်စွာဘုရားသည် သာရိပုတ္တရာသည် ပြဿနာ၌ကား ယုံမှားမရှိ၊ ငါဘုရားအလိုတော်၌ကား ယုံမှားရှိ၏။ ငါနည်းပေးတော် မမူသည်ရှိသော် ဖြေခြင်းငှါ မတတ်နိုင်လတ္တံ့၊ နည်းပေးသည်ရှိသော် သာရိပုတ္တရာသည် ငါ၏အလိုကိုယူ၍ ခန္ဓာ၏အစွမ်းအားဖြင့် ဖြေဆိုလတ္တံ့ဟု နှလုံးသွင်း၍ နည်းပေးတော်မူလိုရကား သာရိပုတ္တရာ ဖြစ်ဘူးသည်ကို အောက်မေ့လော့ဟု မိန့်တော်မူ၏။ ဤသို့ အရှင်သာရိပုတ္တရာ မထေရ်အား နည်းပေးတော်မူသည်နှင့်တကွ ထိုပြဿနာသည် နည်းအရာ နည်းအထောင် ထင်၏။ ထိုအရှင်သာရိပုတ္တာသည် ဘုရားသခင် ပေးတော်မူသောနည်း၌ တည်၍ ဘုရားအရာ၌ ပြဿနာကို ဖြေ၏။
သဗ္ဗညူမြတ်စွာဘုရားသည် တဆယ့်နှစ်ယူဇနာရှိသော ပရိသတ်အား တရားဟောတော်မူ၏။ ကုဋေသုံးဆယ်ကုန်သော သတ္တဝါတို့သည် အမြိုက်နိဗ္ဗာန်တည်းဟူသော အဖျော်ကို သောက်ရကုန်၏။ နတ်ပြည်မှ သက်တော်မူ၍
သင်္ကဿနဂိုရ်မြို့တံခါး၌ ရပ်တော်မူသော မြတ်စွာဘုရားသည် ပရိသတ်ကို လွှတ်တော်မူလိုက်၍ ဒေသစာရီ ကြွတော်မူသည်ရှိသော် အစဉ်သဖြင့် သာဝတ္ထိပြည်သို့ ရောက်တော်မူ၏ နက်ဖြန်နေ့၌ သာဝတ္ထိပြည်မြို့သို့ ဆွမ်းခံကြွတော်မူ၍ ဆွမ်းခံရာမှ ဖဲခဲ့ပြီးသော် ရဟန်းတို့သည် ဝတ်ကို ပြုသည်ရှိသော် ဂန္ဓကုဋိသို့ ဝင်တော်မူ၏။ ညချမ်းအခါ ရဟန်းတို့သည် အရှင်သာရိပုတ္တရာ မထေရ်၏ ဂုဏ်ကျေးဇူးစကားကို ပြောဆိုလျက် တရားသဘင်၌ စည်းဝေး၍ နေကုန်၏။ ငါ့သျှင်တို့ အရှင်သာရိပုတ္တရာ မထေရ်သည် များသော ပညာရှိ၏။ ကြီးကျယ်သော ပညာရှိ၏။ လျင်သော ပညာရှိ၏။ ထက်သော ပညာရှိ၏။ ထိုးထွင်းသော ပညာရှိ၏။ ဘုရားသခင်သည် အကျဉ်းအားဖြင့် မေးတော်မူသော ပြဿနာကို အကျယ်အားဖြင့် အနက်ကို ဖြေဆို၏ဟု ချီးမွမ်းလျက် စည်းဝေး၍ နေကုန်၏။ မြတ်စွာဘုရားသည် လာတော်မူလတ်၍ ရဟန်းတို့ ယခုအခါ အဘယ်စကားဖြင့် စည်းဝေးကုန်သနည်းဟု မေးတော်မူ၍ ဤမည်သောစကားဖြင့် စည်းဝေးပါကုန်၏ ဟု နားတော် လျှောက်သည်ရှိသော် ရဟန်းတို့ ယခုအခါ၌ သာလျှင် မဟုတ်သေး၊ ရှေး၌လည်း ဤသာရိပုတ္တရာသည် အကျဉ်းအားဖြင့် ဆိုအပ်သောစကား၏ အနက်ကို အကျယ်အားဖြင့် ဖြေဆိုဘူးပြီဟု မိန့်တော်မူ၍ အတိတ်ကို ဆောင်တော်မူ၏။
အတိတ်ဝတ္ထု... ရဟန်းတို့ လွန်လေပြီးသောအခါ ဗာရာဏသီပြည်၌ ဗြဟ္မဒတ်မင်းသည် မင်းပြုသည်ရှိသော် ဘုရားလောင်းသည် သမင်ဆီးဆောက်အမျိုး၌ ဖြစ်၍ တော၌နေ၏။ မင်းသည် သမင်သားစားကြူး၏ အားအစွမ်းနှင့်ပြည့် စုံ၏။ တပါးသောလူကို လူဟူ၍မရေတွက်၊ ထိုမင်းသည် တနေ့သ၌ သမင်တောသို့သွား၍ အမတ်တို့ကို ဆို၏။ အကြင်သူ၏ နံပါးဖြင့် သမင်သည် ထွက်ပြေးအံ့၊ ထိုသူအား ရာဇဒဏ်ကို ပေးအံ့ဟု ဆို၏။ အမတ်တို့သည် ကြံကြကုန်၏။ ရံခါ အလယ်၌နေသော သမင်ကို ပစ်ကုန်၏။ ရံခါ ထသောသမင်ကို ပစ်ကုန်၏။ ရံခါ ပြေးသော သမင်ကို ပစ်ကုန်၏။ ယနေ့မူကား တစုံတခုသော ဥပါယ်တမျဉ်ဖြင့် အရှင်မင်းကြီး တည်ရာအရပ်သို့လျှင် တင်ကုန်အံ့ဟု ကြံကြကုန်၏။ ကြံပြီးလျှင် ကတိကဝတ်ကို ပြုကြ၍ မင်းကြီးအား ခရီးဦးခရီးမကို ပေးကြကုန်၏။
ထိုအမတ်တို့သည် ကြီးစွာသောတောချုံကို ရံ၍ ဆောက်ပုတ် အစရှိသည်တို့ဖြင့် မြေကို ပုတ်ခတ်ကုန်၏။ ရှေးဦးစွာလျှင် သမင် ဆီးဆောက်သည် ထ၍ ချုံကို သုံးပတ် လှည့်လည်လျက် ပြေးရာအရပ်ကို ကြည့်သည်ရှိသော် ကြွင်းသောအရပ်တို့၌ လက်ရုံးချင်းယှက်ကာ လေးချင်းစပ်လျက် အခြားမရှိသည်ဖြစ်၍ တည်ကုန်သော လူတို့ကိုမြင်၍ မင်းရှိရာအရပ်၌သာလျှင် ထွက်ပြေးရာကို မြင်၏။ ထိုဘုရားလောင်း သမင်အီးဆောက်သည် ထိုသူတို့၏ မျက်စိတို့၌ ဖွင့်၍ သဲကိုကြဲသကဲ့သို့ ကေသရာဇာ ခြင်္သေ့မင်းကဲ့သို့ မင်းသို့ ရှေးရှုသွား၏။ မင်းသည် ထိုဘုရားလောင်းကို အားအစွမ်းနှင့် ပြည့်စုံသည်ကိုမြင်လျှင် မြှားကိုတင်၍ ပစ်၏။ သမင်ဆီးဆောက်တို့ မည်သည်ကား လှည့်ပတ်ခြင်း၌ အလွန်လိမ်မာကုန်၏။ မြှားသည် ရွှေရှူလာလတ်သော် အဟုန်ကို ယုတ်စေ၍ တည်ကုန်၏။ နောက်က မြှားလာသည်ရှိသော် လျင်စွာပြေးကုန်၏။ အထက်အဘို့ဖြင့် မြှားလာသည်ရှိသော် ကျောက်ကို ညွတ်စေကုန်၏။ နံပါးဖြင့် များလာသည်ရှိသော် အတန်ငယ် ဖဲကုန်၏။ ဝမ်းအနီးအပါးဖြင့် မြှားလာသည်ရှိသော် ပြန်၍လဲကုန်၏။ မြားလွန်သည်ရှိသော် လေကိုဖြတ်သော ဝလာဟက မြင်းကဲ့သို့ လျင်ခြင်းဖြင့် ပြေး၏။
ထိုမင်းသည်လည်း ဘုရားလောင်းပြန်၍ လဲသည်ရှိသော် သမင်ဆီးဆောက်ကို ငါပစ်မိပြီဟု ဟစ်ကြွေးသံကို လွှတ်၏။ သမင်ဆီးဆောက်သည် ထ၍ လေကဲ့သို့သော လျင်မြန်ခြင်းဖြင့် ပြေး၏။ ဗိုလ်စုဗိုလ်ဝန်းသည် ခွဲ၍ နံပါးနှစ်ဘက်တို့၌ တည်သောအမတ်တို့သည် သမင် ဆီးဆောက် ပြေးသည်ကို မြင်လျှင် တပေါင်းတည်းစု၍ မေးကုန်၏။ သမင်ဆီးဆောက်သည် အဘယ်သူအပါးသို့ တက်သနည်းဟု မေးကုန်၏။ အရှင်မင်းကြီး တည်ရာအရပ်သို့ တက်၍ပြေး၏ ဟု ဆိုကုန်၏။ မင်းသည် ငါပစ်မိပြီဟု ဆိုလေ၏။ ငါတို့မင်းသည် အဘယ်ကို ပစ်မိသနည်းဟု ဆိုကြကုန်၏။ အချင်းတို့ ငါတို့အရှင်မင်းကြီးသည် ချွတ်ယွင်းတော်မူ၏ဟု ဆိုသည်ရှိသော် ငါတို့အရှင်မင်းကြီးသည် မြေကို ပစ်မိလေသလောဟု အထူးထူး အပြားပြားအားဖြင့် မင်းနှင့်တကွ ပြက်ရယ်ပြုကုန်၏။ မင်းသည် ကြံ၏။ ဤသူတို့သည် ငါ့ကို ပြက်ရယ်ပြုကုန်၏။ ငါ၏ပမာဏကို မသိကုန်ဟု မြဲမြံစွာ ပုဆိုးကို ဝတ်ပြီးလျှင် သန်လျက်ကိုယူ၍ သမင်ဆီးဆောက်ကို လိုက်အံ့ဟု လျင်မြန်စွာ ပြေးလေ၏။ ထိုအခါ ထိုသမင်ကို မြင်၍ သုံးယူဇနာတိုင်တိုင် လိုက်လေ၏။
သရဘမည်သော သမင်မင်းသည် တောသို့ဝင်၏။ မင်းသည်လည်း ဝင်၏။ ထိုတော၌ သမင်မင်းသွားသော ခရီး၌ကား အတောင်ခြောက်ဆယ်ရှိသော သစ်ပင်ကြီး၏ အမြစ်ဆွေးပုပ်သော တွင်းသည် ရှိ၏။ ထိုအတောင်ခြောက်ဆယ်ရှိသော တွင်းသည် အတောင်သုံးဆယ် ပမာဏရှိသော ရေဖြင့် ပြည့်၏။ မြက်သစ်ရွက်တို့ဖြင့်လည်း ဖုံးလွှမ်း၏။ ထိုသမင်ဆီးဆောက်သည် ရေနံ့နံသဖြင့်လျှင် တွင်းကိုသိ၍ အတန်ငယ်ဖဲ၏။ မင်းသည်ကား ဖြောင့်ဖြောင့်လျှင် သွားသည်ရှိသော် ထိုတွင်း၌ ကျ၏။ သရဘ သမင်မင်းသည် ထိုမင်း၏ခြေသံကို မကြားလျှင် ပြန်၍ ကြည့်လတ်သော် ထိုမင်းကိုမမြင်၍ နက်စွာသော နရက်တွင်း၌ ကျသည်ဖြစ်လတ္တံ့ဟု သိ၍ ကြည့်လတ်သော် မထောက်မိသော နက်စွာသောရေ၌ အလွန်ပင်ပန်းသော ထိုမင်းကိုမြင်၍ ထိုမင်းပြုအပ်သော အပြစ်ကို နှလုံးမထားမူ၍ ကောင်းစွာဖြစ်သော သနားခြင်းရှိသည်ဖြစ်၍ ငါမြင်စဉ်လျှင် ဤမင်းသည် မပျက်စီးစေသတည်း၊ ဤဆင်းရဲမှ ထိုမင်းကို လွတ်စေအံ့ဟု ကြံ၍ တွင်းနားရပ်လျက် မြတ်သောမင်းကြီး မကြောက်လင့်၊ ကြီးစွာသော ဆင်းရဲမှသင်မင်းကြီးကို လွတ်စေအံ့ဟု ဆို၍ မိမိ၏ချစ်လှစွာသော သားကို ဆယ်တင်ခြင်းငှါ အားထုတ်ခြင်းကို ပြုသကဲ့သို့ ထိုမင်းအား ဆယ်တင်ခြင်းငှါ ကျောက်ဖြင့်ယှဉ်ခြင်းကိုပြု၍ ဆယ်တင်အံ့ဟု လာလတ်၍ ထိုမင်းကို အတောင်ခြောက်ဆယ်ရှိသော နရက်တွင်းမှ ဆယ်တင်သဖြင့် သက်သာရာရစေ၍ ကျောက် ကုန်းထက်သို့ တင်ပြီးလျှင် တောမှထုတ်၍ စစ်သည်ဗိုလ်ပါနှင့် မနီးမဝေးသောအရပ်၌ ချ၍ ထိုမင်းအား အဆုံးအမကိုပေးသဖြင့် ပဉ္စသီလတို့၌ တည်စေ၏။
မင်းသည် ဘုရားလောင်း သရဘသမင်မင်းနှင့် ကင်း၍ နေခြင်းငှါ မတတ်နိုင်သည်ဖြစ်၍ အရှင်သရဘသမင်မင်း အကျွန်ုပ်နှင့်တကွ ဗာရာဏသီပြည်သို့ လိုက်လှည့်ပါလော့၊ တဆယ့်နှစ်ယူဇနာရှိသော ဗာရာဏသီပြည်၌ မင်းအဖြစ်ကို အရှင်သမင်မင်းအား ပေးပါအံ့၊ ထိုဗာရာဏသီပြည်ကို မင်းပြုပါလော့ဟု ဆို၏။ မြတ်သောမင်းကြီး ငါတို့သည် တိရစ္ဆာန်ဖြစ်ကုန်၏။ ငါသည် မင်းအဖြစ်ကို အလိုမရှိ၊ အကယ်၍ အရှင်မင်းကြီးသည် ငါ၌ ချစ်ခြင်းရှိအံ့၊ ငါပေးသော သီလတို့ကို စောင့်ရှောက်လျက် တိုင်းပြည်သူတို့ကိုလည်း စောင့်ရှောက်စေလော့ဟု မင်းကိုဆုံးမ၍ တောသို့လျှင် ဝင်လေ၏။ ထိုမင်းသည် မျက်ရည်ပြည့်သော မျက်စိဖြင့် ဘုရားလောင်း သရဘသမင်မင်း၏ ဂုဏ်ကျေးဇူးကို အောက်မေ့လျှက် စစ်သည်ဗိုလ်စုသို့ရောက်၍ စစ်သည်ဗိုလ်ပါအပေါင်း ခြံရံလျက် မြို့သို့သွားပြီးလျှင် ဤနေ့မှစ၍ အလုံးစုံသော တိုင်းပြည်၌နေကုန်သော သူတို့သည် ငါးပါးသော သီလတို့ကို စောင့်လေကုန်ဟု တရားစည်ကြီးကို လည်စေ၏။ ဘုရားလောင်းသည် မိမိအား ပြုသောကျေးဇူးကိုကား တစုံတယောက်သောသူအား မပြောမူ၍ ညချမ်းအခါ အထူးထူးသော မြတ်သော အရသာရှိသော ဘောဇဉ်ကို စားပြီးလျှင် တန်ဆာဆင်သော အိပ်ရာ၌အိပ်၍ မိုးသောက်သောအခါ ဘုရားလောင်း ဂုဏ်ကျေးဇူးကို အောက်မေ့သဖြင့် ထ၍ အိပ်ရာအပြင်၌ ထက်ဝယ်ဖွဲ့သဖြင့် နေ၍ ပိတိပြည့်သော နှလုံးဖြင့် ဥဒါန်းကျူးလိုရကား-
ပဿာမိ ဝေါဟံ အတ္တာနံ၊ ယထာ ဣစ္ဆိ တထာ အဟု။
ပဿာမိ ဝေါဟံ အတ္တာနံ၊ ဥဒကာ ထလမုတ္တတံ။
ပဿာမိ ဝေါဟံ အတ္တာနံ၊ ယထာ ဣစ္ဆိ တထာ အဟု။
ပဿာမိ ဝေါဟံ အတ္တာနံ၊ ဥဒကာ ထလမုဗ္ဘတံ။
အာသံ န ဆိန္ဒေယျ သုခါဂမာယ။
ဗဟူ ဟိ ဖဿာ အဟိတာ ဟိတာ စ။
အဝိတက္ကိတာရော မစ္စု မုပပဇ္ဇန္တိ။
န ဟိ စိန္တာမယာ ဘောဂါ၊ ဣတ္တိယာ ပုရိသဿ ဝါ။
ဟူသော ဤခြောက်ဂါထာတို့ကို ဆို၏။
၁၃၄။ ဘော၊ အို အချင်းတို့။ ပဏ္ဍိတော၊ ပညာရှိသော။ ပုရိသော၊ ပုဂ္ဂိုလ်သည်။ အာသိသေထေဝ၊ ကောင်းသော တောင့်တခြင်းကို ပြုရာသည်သာတည်း။ န နိဗ္ဗိန္ဒေယျ၊ မငြီးငွေ့ရာ။ ယထာ၊ အကြင်အမှုကို။ ဣစ္ဆိ၊ အလိုရှိ၏။ တထာ၊ ထိုအလိုရှိတိုင်း။ အဟု၊ ဖြစ်ပြီ။ ဣတိ၊ သို့။ အဟံ၊ ငါသည်။ အတ္တာနံ၊ မိမိကိုယ်ကို။ ပဿာမိ၊ မြင်ရ၏။
၁၃၅။ ပဏ္ဍိတော၊ ပညာရှိသော။ ပုရိသော၊ ပုဂ္ဂိုလ်သည်။ အာသိသေထေဝ၊ ကောင်းသော တောင့်တခြင်းကို ပြုရာသည်သာတည်း။ န နိဗ္ဗိန္ဒေယျ၊ မငြီးငွေ့ရာ။ ဥဒကာ၊ ရေမှ။ ထလံ၊ ကြည်းသို့။ ဥဗ္ဘတံ၊ ဆယ်ယူထုတ်ဆောင်အပ်သော။ အတ္တာနံ၊ မိမိကိုယ်ကို။ အဟံ၊ ငါသည်။ ပဿာမိ၊ မြင်ရ၏။
၁၃၆။ ပဏ္ဍိတော၊ ပညာရှိသော။ ပုရိသော၊ ပုဂ္ဂိုလ်သည်။ ဝါယာမေထေဝ၊ လုံ့လကို ပြုရာသည်သာတည်း။ န နိဗ္ဗိန္ဒေယျ၊ မငြီးငွေ့ရာ။ ယထာ၊ အကြင်အခြင်းဖြင့်။ ဣစ္ဆိ၊ အလိုရှိ၏။ တထာ၊ ထိုအခြင်းဖြင့်။ အဟု၊ ဖြစ်ပြီ။ ဣတိ၊ သို့။ အဟံ၊ ငါသည်။ အတ္တာနံ၊ မိမိကိုယ်ကို။ ပဿာမိ၊ မြင်ရ၏။
၁၃၇။ ပဏ္ဍိတော၊ ပညာရှိသော။ ပုရိသော၊ ပုဂ္ဂိုလ်သည်။ ဝါယာမေထေဝ၊ လုံ့လကို ပြုရာသည်သာတည်း။ န နိဗ္ဗိန္ဒေယျ၊ မငြီးငွေ့ရာ။ ဥဒကာ၊ ရေမှ။ ထလံ၊ ကြည်းသို့။ ဥဗ္ဘတံ၊ တက်မြောက်သော။ အတ္တာနံ၊ မိမိကိုယ်ကို။ အဟံ၊ ငါသည်။ ပဿာမိ၊ မြင်ရ၏။
၁၃၈။ သပညော၊ ပညာရှိသော။ နရော၊ လူသည်။ ဒုက္ခူပနီတောပိ၊ ဆင်းရဲခြင်းသို့ ရောက်သော်လည်း။ သုခါဂမာယ၊ ချမ်းသာခြင်းသို့ ရောက်ခြင်းငှာ။ အာသံ၊ တောင့်တခြင်း အာသာကို။ န ဆိန္ဒေယျ၊ မဖြတ်ရာ။ ဟိ သစ္စံ၊ မှန်၏။ အဟိတာ၊ အစီးအပွားမရှိ ဆင်းရဲကုန်သော။ ဖဿာ စ၊ အတွေ့သည်၎င်း။ ဟိတာ၊ စီးပွားချမ်းသာ ရှိကုန်သော။ ဖဿာ စ၊ အတို့သည်၎င်း။ ဗဟူ၊ များစွာကုန်၏။ အဝိတက္ကိတာရော၊ မကြံစည် အားမထုတ် ငုတ်တုတ်ထိုင်နေသော သူတို့သည်။ မစ္စုံ၊ သေမင်းနိုင်ငံသို့။ ဥပပဇ္ဇန္တိ၊ ရောက်ကုန်၏။
၁၃၉။ အစိန္တိတမ္ပိ၊ မကြံသော်လည်း။ ဘဝတိ၊ ဖြစ်တတ်၏။ စိန္တိတမ္ပိ၊ ကြံပါသော်လည်း။ ဝိနဿတိ၊ ပျက်စီးတတ်၏။ ဟိ-သစ္စံ၊ ထိုစကားသည် မှန်၏။ ဣတ္ထိယာ ဝါ၊ မိန်းမအား၎င်း။ ပုရိသဿ ဝါ၊ ယောက်ျားအား၎င်း။ ဘောဂါ၊ စည်းစိမ်ချမ်းသာတို့သည်။ န စိန္တာမယာ၊ ကြံတိုင်းမပြီးကုန်။
ထိုမင်းသည် ဥဒါန်းကျူးစဉ်လျှင် အရုဏ်တက်၏။ ပုရောဟိတ်သည် နံနက်စောစောကလျှင် ချမ်းသာစွာ အိပ်ရသောအဖြစ်ကို မေးအံ့သောငှါ လာလတ်၍ မင်းအိမ်တံခါး၌ ရပ်လျက် ထိုမင်း၏ ဥဒါန်းကျူးသံကို ကြား၍ ကြံ၏။ အရှင်မင်းကြီးသည် ယမန်နေ့၌ သမင်တောသို့ သွားတော်မူ၏။ ထိုသမင်တော၌ သမင်ဆီးဆောက်ကို ပစ်သည် ဖြစ်လတ္တံ့၊ ထို့နောင်မှ မှူးတော်မတ်တော်တို့သည် ပြက်ရယ်ပြုသဖြင့် သတ်၍ ငါဆောင်အံ့ဟု မင်းမာန်ဖြင့် ထိုသမင်ကိုလိုက်၍ အတောင်ခြောက်ဆယ်ရှိသော နရက်တွင်း၌ ကျသည်ဖြစ်လတ္တံ့၊ သနားခြင်းရှိသော သရဘမည်သော သမင်မင်းသည် မင်းကြီးအပြစ်ကို မကြံမူ၍ မင်းကိုဆယ်တင်သည် ဖြစ်လတ္တံ့၊ ထို့ကြောင့် ဥဒါန်းကျူးယောင်တကားဟု ကြံ၏။
ဤသို့လျှင် ပြည့်စုံသော သဒ္ဒါရှိသော မင်းကြီးကျူးသော ဥဒါန်းဂါထာကို ကြားလျှင် ကောင်းစွာ ပွတ်အပ်သည်ဖြစ်၍ စင်ကြင်စွာသော ကြေးမုံပြင်၌ မျက်နှာကို ကြည့်သောသူအား မျက်နှာရိပ်ထင်သကဲ့သို့ မင်းသည်၎င်း, သမင်ဆီးဆောက်သည်၎င်း ပြုအပ်သောအမှုသည် ပုရောဟိတ်ပုဏ္ဏားအား ထင်ရှား၏။ ထိုပုရောဟိတ်ပုဏ္ဏားသည် လက်သည်းဖျားဖြင့် တံခါးကိုခေါက်၏။ မင်းသည် ဤတံခါးကို ခေါက်သည်ကား အသူနည်းဟု မေး၏။ အရှင်မင်းကြီး အကျွန်ုပ် ပုရောဟိတ်တည်းဟု ဆိုသည်ရှိသော် ထိုအခါ ပုရောဟိတ်အား တံခါးကိုဖွင့်၍ ဆရာ ဤအရပ်သို့ လာလှည့်ဟုဆို၏။ ထိုပုရောဟိတ်သည် ဝင်၍ မင်းကို အောင်ဆုပေး၍ တင့်အပ်သောအရပ်၌ ရပ်လျက် မြတ်သောမင်းကြီး အကျွန်ုပ်သည် အရှင်မင်းကြီး တော၌ ပြုတော်မူသော အကြောင်းအရာကို သိပါ၏။ အရှင်မင်းကြီးသည် သမင်ဆီးဆောက်ကိုလိုက်၍ နရက်တွင်း၌ ကျတော်မူ၏။ ထိုအခါ အရှင်မင်းကြီးကို သမင်ဆီးဆောက်သည် ကျောက်ဖြင့်ယှဉ်ခြင်းကို ပြု၍ နရက်တွင်းမှ ဆယ်တင်၏။ အရှင်မင်းကြီးသည် သမင် ဆီးဆောက်၏ ဂုဏ်ကျေးဇူးကို အောက်မေ့တော်မူလျက် ဥဒါန်းကို ကျူးတော်မူ၏ဟု ဆို၍ ထိုအကြောင်းကို တင်လျှောက်လိုရကား-
အလီနစိတ္တဿ တဝ၊ ဝိက္ကန္တံ ဇီဝိတံ လဘိ။
သိလာယ ယောဂ္ဂံ သရဘော ကရိတွာ။
ဒုက္ခူပနီတံ မစ္စုမုခါ ပမောစယိ၊
အလီနစိတ္တံ တမေဝ ဝဒေသိ။
ဟူသော ဤနှစ်ဂါထာတို့ကို ဆို၏။
၁၄၀။ မဟာရာဇ၊ မြတ်သောမင်းကြီး။ ယံ တွံ၊ အရှင်မင်းကြီးသည်။ ဂိရိဒုဂ္ဂသ္မိံ၊ ရောက်နိုင်ခဲသော တောင်မြောင်ချောက်ကြား၌။ သရဘံ၊ သမင်ဆီးဆောက်ကို။ ပုရေ၊ ရှေးဖြစ်သော ယမန်နေ့၌။ အနုဿရိ၊ အစဉ်လိုက်တော်မူ၏။ အလီနစိတ္တဿ၊ တွန့်တိုသော စိတ်မရှိသော။ တဝ၊ အရှင်မင်းကြီး၏။ ဝိက္ကန္တံ၊ ပြုအပ်သော လုံ့လရှိသည်ဖြစ်၍။ ဇီဝိတံ၊ အသက်ကို။ လဘိ၊ ရတော်မူ၏။
၁၄၁။ ယော သရဘော၊ အကြင် သမင် ဆီးဆောက်သည်။ သိလာယ၊ ကျောက်ဖြင့်။ ယောဂ္ဂံ၊ ယှဉ်ခြင်းကို။ ကရိတွာ၊ ပြု၍။ တံ၊ အရှင်မင်းကြီးကို။ ဝိဒုဂ္ဂါ၊ ထုတ်နိုင်ခဲသော။ နရကာ၊ နရက်တွင်းမှ။ သမုဒ္ဓရိ၊ ကောင်းစွာ ဆယ်တင်ပေ၏။ ဒုက္ခူပနီတံ၊ ဆင်းရဲခြင်းသို့ ရောက်သော အရှင်မင်းကြီးကို။ မစ္စုမုခါ၊ သေမင်းခံတွင်းမှ။ ပမောစယိ၊ လွတ်စေ၏။ အလီနစိတ္တံ၊ မတွန့်တိုသော စိတ်ရှိသော။ တမေဝ၊ ထို သမင် ဆီးဆောက်ကို သာလျှင်။ ဝဒေသိ၊ ချီးမွမ်း၏။
ထိုစကားကို ကြား၍ မင်းသည် ဤပုရောဟိတ်ကား ငါနှင့်တကွ သမင်တောသို့ မလိုက်ဘဲလျက် အလုံးစုံသော အကြောင်းကို သိ၏။ ထိုရောဟိတ်ကို ငါမေးအံ့ဟု ကြံ၍ မေးတော်မူလိုရကား-
ဥဒါဟု တေ ကောစိ တံ ဧတဒက္ခာ။
ဝိဝဋ္ဋစ္ဆဒေါ နုသိ သဗ္ဗဒဿီ၊
ဉာဏံ နု တေ ဗြာဟ္မဏ ဘိံသရူပံ။
ဟူသော ကိုးခုမြောက်သော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၁၄၂။ ဗြာဟ္မဏ၊ ပုဏ္ဏား။ ကိံ၊ အသို့နည်း။ တွံ၊ သင်သည်။ တဒါ၊ ထိုအခါ၌။ တတ္ထေဝ၊ ထိုသမင်တော၌သာလျှင်။ အဟောသိ နု၊ ရှိသလော။ ဥဒါဟု၊ ထိုသို့မရှိမူကား။ တေ၊ သင့်အား။ ကောစိ၊ တစုံတယောက်သောသူသည်။ တံ ဧတံ၊ ထိုအကြောင်းကို။ အက္ခာ နု၊ ပြောလေသလော။ ဝိဝဋ္ဋစ္ဆဒေါ၊ ဝဋ်ဆင်းရဲကို ဖြတ်ပြီးသော။ သဗ္ဗဒဿီ၊ အလုံးစုံသော တရားကို သိမြင်သော ဘုရားသည်။ အသိနု၊ ဖြစ်လေသလော။ တေ၊ သင်ပုဏ္ဏား၏။ ဉာဏံ၊ ဉာဏ်သည်။ ဘိံသရူပံ နု၊ ကြောက်ဘွယ်စလိ အားရှိမြတ်သော သဘောရှိစွတကား။
ပုဏ္ဏားသည် အရှင်မင်းကြီး အကျွန်ုပ်သည် အလုံးစုံသောတရားကို သိမြင်နိုင်သော ဘုရားမဟုတ်၊ သဒ္ဒါကို ဆင်ခြင်၍ အရှင်မင်းကြီး ကျူးတော်မူသော ဥဒါန်းဂါထာ၏ အနက်သည်ကား အကျွန်ုပ်အား ထင်၏ဟု ဆို၍ ထင်သော အကြောင်းကို ပြလိုရကား-
နစာပိ မေ ကောစိ နံ ဧတဒက္ခာ။
ဂါထာပဒါနဉ္စ သုဘာသိတာနံ၊
အတ္ထိ တဒါ နေန္တိ ဇနိန္ဒ ဓီရာ။
ဟူသော ဆယ်ခုမြောက်သော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၁၄၃။ မဟာရာဇ၊ မြတ်သောမင်းကြီး။ အဟံ၊ အကျွန်ုပ်သည်။ တဒါ၊ ထိုအခါ၌။ တတ္ထေဝ၊ ထိုသမင်တော၌သာလျှင်။ န စ အဟောသိံ၊ မရှိ။ ကောစိ၊ တစုံတယောက်သော သူသည်။ မေ၊ အကျွန်ုပ်အား။ နံ ဧတံ၊ ထိုအကြောင်းကို။ နစာပိ အက္ခာ၊ မကြား။ ဇနိန္ဒ၊ မင်းမြတ်။ တယာ၊ အရှင်မင်းမြတ်သည်။ သုဘာသိတာနံ၊ ကောင်းစွာဆိုအပ်ကုန်သော။ ဂါထာပဒါနံ၊ ဂါထာပုဒ်တို့၏။ တဉ္စ အတ္ထံ၊ ထိုအနက်ကိုကား။ ဓီရာ၊ ပညာရှိတို့သည်။ အာနေန္တိ၊ စုံစမ်း၍ သိကုန်၏။
မင်းကြီးသည် ပုရောဟိတ်ပုဏ္ဏားအား အလွန် နှစ်သက်သည်ဖြစ်၍ များစွာသော စည်းစိမ်ဥစ္စာကို ပေးတော်မူ၏။ ထိုအခါမှစ၍ ဒါနအစရှိသော ကုသိုလ်ကောင်းမှု၌ မွေ့လျော်ကုန်သည်ဖြစ်၍ သေတိုင်း သေတိုင်းသော သူတို့သည် နတ်ပြည်ကိုလျှင် ပြည့်စေကုန်၏။ ထိုအခါ တနေ့သ၌ မင်းသည် မှတ်တိုင်ကို ပစ်အံ့ဟုကြံ၍ ပုရောဟိတ်ကိုခေါ်၍ ဥယျာဉ်တော်သို့သွား၏။ ထိုအခါ သိကြားမင်းသည် အသစ်ဖြစ်ကုန်သော နတ်သားတို့ကို မြင်လျှင် အကြောင်းကား အသို့နည်းဟု ဆင်ခြင်လတ်သော် ဘုရားလောင်း သရဘမည်သော သမင်မင်းသည် မင်းကို နရက်တွင်းမှ ဆယ်တင်၍ သီလတို့၌ တည်စေသော အဖြစ်ကိုသိ၍ မင်းအာဏာဖြင့် လူများသည် ကုသိုလ်ကောင်းမှုတို့ကို ပြု၏။ နတ်ပြည်သည် ပြည့်၏။ ယခုအခါ၌ကား မင်းသည် မှတ်တိုင်ကိုပစ်ခြင်းငှါ ဥယျာဉ်သို့ သွား၏။ စုံစမ်းသဖြင့် ရဲရင့်သောစကားကို ဆိုစေ၍ သရဘသမင်၏ ဂုဏ်ကျေးဇူးကိုဆိုစေ၍ ငါသိကြားမင်း အဖြစ်ကိုလည်း သိစေ၍ ကောင်းကင်၌ ရပ်လျက် တရားဟော၍ မေတ္တာ၏၎င်း, ပဉ္စသီလတို့၏၎င်း ကျေးဇူးကိုဟော၍ လာအံ့ဟု ကြံ၍ ဥယျာဉ်သို့သွား၏။ မင်းသည်လည်း မှတ်တိုင်ကို ပစ်အံ့ဟု လေးကိုတင်၍ မြှားကိုဖွဲ့၏။ ထိုခဏ၌ သိကြားမင်းသည် ထိုမင်း၏၎င်း, မှတ်တိုင်၏၎င်း အလယ်၌ မိမိအာနုဘော်ဖြင့် သရဘသမင်ကို ပြ၏။ မင်းသည် ထိုသမင်မင်းကိုမြင်၍ မြှားကို မလွှတ်၊ ထိုအခါ သိကြားမင်းသည် ပုရောဟိတ်ကိုယ်၌ ဝင်၍ ထိုမင်းကို သိစေလိုရကား-
စာပေ သရံ ဝိစိကိစ္ဆသေ တုံဝံ။
တုဏ္ဏော သရော သရဘံ ဟန္တု ခိပ္ပံ၊
အန္နဉှိ ဧတံ ဝရပည ရညော။
ဟူသော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၁၄၄။ ဝရပည၊ မြတ်သော ပညာရှိသော မင်းကြီး။ တုဝံ၊ အရှင်မင်းကြီးသည်။ ပဋ္ဋံ၊ မြှားရွက် မြှားလွှနှင့် ပြည့်စုံသော။ ပရဝီရဃာတိံ၊ သူတပါးတို့၏လုံ့လကို ဖျက်ဆီး ညှဉ်းဆဲတတ်သော။ သရံ၊ မြားကို။ စာပေ၊ လေး၌။ အာဒါယ၊ တင်၍။ ဝိစိကိစ္ဆသေ၊ ယုံမှားရှိဘိသနည်း။ တုဏ္ဏော၊ ဖောက်ထွင်းတတ်သော။ သရော၊ မြှားသည်။ ခိပ္ပံ၊ လျင်စွာ။ သရဘံ၊ သမင်ဆီးဆောက်ကို။ ဟန္တု၊ သတ်လော့။ ဟိ သစ္စံ၊ ထိုစကားသည်မှန်၏။ ဧတံ၊ ထိုသမင်ဆီးဆောက်သည်။ ရညော၊ အရှင်မင်းကြီး၏။ အန္နံ၊ အစာတည်း။
ထို့နောင်မှ မင်းကြီးသည် ထိုစကားကို ပယ်လိုသည်ဖြစ်၍ -
အန္နံ မိဂေါ ဗြာဟ္မဏ ခတ္တိယဿ။
ပုဗ္ဗေ ကတဉ္စ အပစာယမာနော၊
တသ္မာ မိဂံ သရဘံ နော ဟနာမိ။
ဟူသော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၁၄၅။ ဗြာဟ္မဏ၊ ပုဏ္ဏား။ အဒ္ဓါ၊ မချွတ်။ မိဂေါ၊ သမင်ဆီးဆောက်သည်။ ခတ္တိယဿ၊ မင်း၏။ အန္နံ၊ အစာဟူ၍။ အဟမ္ပိ၊ ငါသည်လည်း။ ပဇာနာမိ၊ သိ၏။ စ ပန၊ ထိုသို့ သိသော်လည်း။ ပုဗ္ဗေ၊ ရှေး၌။ ကတံ၊ ပြုဘူးသော သူ့ကျေးဇူးကို။ အပစာယမာနော၊ အရိုအသေပြု၏။ တသ္မာ၊ ထို့ကြောင့်။ သရဘံ၊ သရဘမည်သော။ မိဂံ၊ သမင်ကို။ အဟံ၊ ငါသည်။ နော ဟနာမိ၊ မသတ်အံ့။
ထို့နောင်မှ သိကြားမင်းသည် သမင်မင်းကို သတ်စိမ့်သောငှါ တိုက်တွန်း၍ မသတ်ခြင်း၌ အပြစ်ဖြင့် မင်းကို ခြိမ်းချောက်လိုရကား-
ဧတံ ဟန္တွာ မနုဿိန္ဒ၊ ဘဝဿု အမရာဓိပေါ။
သပုတ္တဒါရော နရဝီရသေဋ္ဌ၊ ဂန္တွာ တုဝံ ဝေတ္တရဏိံ ယမဿ။
ဟူသော ဤဂါထာနှစ်ခုတို့၏ အပေါင်းကို ဆို၏။
၁၄၆။ မဟာရာဇ၊ မြတ်သောမင်းကြီး။ ဧသော၊ ဤသတ္တဝါသည်။ န မိဂေါ၊ သမင် မဟုတ်။ ဒိသမ္ပတိ၊ အရပ်မျက်နှာအရှင်ဖြစ်တော်မူသော မင်းမြတ်။ ဧသော၊ ဤသတ္တဝါသည်။ အသုရော၊ သိကြားမင်းတည်း။ မနုဿိန္ဒ၊ လူတို့ကို အစိုးရတော်မူသော မင်းမြတ်။ ဧတံ၊ ဤသိကြားမင်းကို။ ဟန္တွာ၊ သတ်၍။ အမရာဓိပေါ၊ သိကြားမင်းသည်။ ဘဝဿု၊ ဖြစ်လော့။
၁၄၇။ ရာဇ၊ မင်းမြတ်။ သစေ၊ အကယ်၍။ တုဝံ၊ အရှင်မင်းကြီးသည်။ သဟာယံ၊ အဆွေ ခင်ပွန်းဖြစ်သော။ သရဘံ၊ သရဘမည်သော။ မိဂံ၊ သမင်ကို။ ဟန္တုံ၊ သတ်ခြင်းငှါ။ ဝိစိကိစ္ဆသေ၊ ယုံမှားရှိအံ့။ နရဝီရသေဋ္ဌ၊ လုံ့လရှိသော
သူတို့ထက် မြတ်တော်မူသော မင်းကြီး။ တုဝံ၊ အရှင်မင်းကြီးသည်။ သပုတ္တဒါရော၊ သားမယားနှင့် တကွ။ ယမဿ၊ ယမမင်း၏။ ဝေတ္တရဏိံ၊ ကြိမ်ပိုက်ချောင်း ငရဲသို့။ ဂန္တွာ၊ သွား၍။ ဘဝိဿတိ၊ ဖြစ်လတ္တံ့။
ထို့နောင်မှ မင်းသည် သိကြားမင်း တိုက်တွန်းသော စကားကို ပယ်၍ သမင်မင်း ကျေးဇူးကို ပြလိုရကား-
ပုတ္တာ စ ဒါရာ စ သဟာယသင်္ဃာ။
ဂစ္ဆေမု တံ ဝေတ္တရဏိံ ယမဿ၊
န တွေဝ ဟညေ မမ ပါဏဒေါ ယော။
ဧကဿ ကတ္တာ ဝိဝနသ္မိ ဃောရေ။
တံ တာဒိသံ ပုဗ္ဗကိစ္စံ သရန္တော၊
ဇာနံ မဟာဗြဟ္မေ ကထံ ဟနေယျံ။
ဟူသော ဤနှစ်ဂါထာတို့ကို ဆို၏။
၁၄၈။ မဟာဗြဟ္မေ၊ ပုဏ္ဏားမြတ်။ အဟဉ္စ၊ ငါသည်၎င်း။ ဇာနပဒါ စ၊ ဇနပုဒ်သူတို့သည်၎င်း။ သဗ္ဗေ၊ အလုံးစုံကုန်သော။ ပုတ္တာ စ၊ သားသ္မီးတို့သည်၎င်း။ ဒါရာ စ၊ မယားတို့သည်၎င်း။ သဟာယသင်္ဃာ စ၊ အဆွေခင်ပွန်း အပေါင်းတို့သည်၎င်း။ ယမဿ၊ ယမမင်း၏။ ဝေတ္တရဏိံ၊ ကြိမ်ပိုက်ချောင်းငရဲသို့။ ကာမံ ဂစ္ဆေမု၊ အကယ်၍ သွားရကုန်အံ့။ ဧဝမ္ပိ၊ ဤသို့ သွားရသော်လည်း။ ယော၊ အကြင် သမင်မင်းသည်။ မမ၊ ငါ့အား။ ပါဏဒေါ၊ အသက်ကိုပေးပေ၏။ တံ၊ ထိုသမင်မင်းကို။ န တွေဝ ဟညေ၊ ငါမသတ်သလျှင်ကတည်း။
၁၄၉။ မဟာဗြဟ္မေ၊ ပုဏ္ဏားမြတ်။ အယံ မိဂေါ၊ ဤ သမင်မင်းသည်။ ဃောရေ၊ ကြောက်မက်ဘွယ် ရှိသော။ ဝိဝနသ္မိံ၊ တောကြီး၌။ ကိစ္ဆဂတဿ၊ ဆင်းရဲခြင်းသို့ ရောက်သော။ ဧကသ၊ တယောက်တည်းသော။ မယှံ၊ ငါ့အား။ ကတ္တာ၊ ကျေးဇူးပြုပေ၏။ တာဒိသံ၊ ထိုသို့ သဘောရှိသော။ တံ ပုဗ္ဗကိစ္စံ၊ ထိုရှေး၌ပြုဘူးသော ကျေးဇူးကို။ သရန္တော၊ အောက်မေ့သော ငါသည်။ ဇာနံ၊ သိလျက်။ ကထံ၊ အဘယ့်ကြောင့်။ ဟနေယျံ၊ သတ်ရအံ့နည်း။
ထိုအခါ သိကြားမင်းသည် ပုရောဟိတ်ကိုယ်မှ ခွါ၍ သိကြားမင်း၏အဖြစ်ကို ပြု၍ ကောင်းကင်၌ ရပ်လျက် မင်း၏ ဂုဏ်ကျေးဇူးကို ပြလိုရကား-
ရဇ္ဇံ ဣမဿ ဘဏေ အနုသာသ။
နာရီဂဏေဟိ ပရိစာရယန္တော၊
မောဒဿု ရဋ္ဌေ တိဒိဝေဝ ဝါသဝေါ။
သဗ္ဗာတိထီ ယာစယောဂေါ ဝိဒိတွာ။
ဒတွာ စ ဘုတွာ စ ယထာနုဘာဝံ၊
အနိန္ဒိတော သဂ္ဂမုပေဟိ ဌာနံ။
ဟူသော ဤ ဂါထာ နှစ်ခုတို့၏ အပေါင်းကို ဆို၏။
၁၅၀။ ဘဏေ၊ အရှင်မင်းကြီး။ မိတ္တာဘိရာဓီ၊ အဆွေခင်ပွန်းကောင်းကို နှစ်သက်တော်မူပေသော။ တွံ၊ အရှင်မင်းကြီးသည်။ စိရမေဝ၊ မြင့်ရှည်စွာလျှင်။ ဇီဝ၊ အသက်ရှည်စေသတည်း။ ဣမဿ၊ ဤဗာရာဏသီပြည်၌။ ရဇ္ဇံ၊ မင်းအဖြစ်ကို။ အနုသာသ၊ ဆုံးမလော့။ နာရီဂဏေဟိ၊ မိဖုယားမောင်းမ အပေါင်းတို့သည်။ ပရိစာရယန္တော၊ လုပ်ကျွေးသည်ဖြစ်၍။ တိဒိဝေဝ၊ တာဝတိံသာနတ်ပြည်၌။ ဝါသဝေါ ဣဝ၊ သိကြားမင်းကဲ့သို့။ ရဋ္ဌေ၊ တိုင်းပြည်၌။ မောဒဿု၊ မွေ့လျော်လော့။
၁၅၁။ မဟာရာဇ၊ မြတ်သောမင်းကြီး။ အက္ကောဓနော၊ မေတ္တာကို ပွားစေသည် ဖြစ်၍။ နိစ္စံ၊ အမြဲ။ ပသန္နစိတ္တော၊ ကြည်လင်သော စိတ်ရှိသည်ဖြစ်၍။ သဗ္ဗေ၊ အလုံးစုံကုန်သော တရားကျင့်သော ရဟန်း ပုဏ္ဏားတို့ကို။ အတိထီ-ပါဟုနကေယေဝ၊ ပူဇော်လေးမြတ်ခြင်းငှါ လျောက်ပတ်သော ဧည့်ကောင်းတို့ကိုလျှင်။ ကတွာ၊ ပြု၍။ (ထည့်) ယာစယောဂေါ၊ အလှူခံခြင်းငှာ လျှောက်ပတ်သည်ဖြစ်၍။ ဝိဒိတွာ၊ အလှူခံပုဂ္ဂိုလ်၏ အလိုကို သိ၍။ ယထာနုဘာဝံ၊ အစွမ်းအားလျော်စွာ။ ဒတွာ စ၊ လှူ၍၎င်း။ ဘုတွာ စ၊ သုံးဆောင်၍၎င်း။ အနိန္ဒိတော၊ သူတပါးတို့ မကဲ့ရဲ့အပ်သည် ဖြစ်၍။ သဂ္ဂံ၊ ရူပါရုံ အစရှိသည်တို့ဖြင့် ပြည့်စုံသော။ ဌာနံ၊ နတ်ရွာသို့။ ဥပေဟိ၊ ကပ်လော့။
ဤသို့သောစကားကို ဆိုပြီးလျှင် သိကြားမင်းသည် မြတ်သောမင်းကြီး- ငါသည် စုံစမ်းအံ့သောငှါ လာ၏။ သင်မင်းကြီးသည် မိမိကိုယ်ကို စုံစမ်းအပ်သည်ကို မပေး၊ မမေ့မလျော့ ဖြစ်လော့ဟု မင်းကိုဆုံးမ၍ မိမိနေရာ တာဝတိံသာ နတ်ရွာသို့လျှင် သွားလေ၏။
ဇာတ်ပေါင်း... သဗ္ဗညူ မြတ်ဘုရားသည် ဤဓမ္မဒေသနာကို ဆောင်တော်မူ၍ ရဟန်းတို့ ယခုအခါ၌သာလျှင် သာရိပုတ္တရာသည် အကျဉ်းအားဖြင့် ဟောအပ်သော တရား၏အနက်ကို အကျယ်အားဖြင့် သိသည် မဟုတ်သေး၊ ရှေး၌လည်း သိဘူးသည်သာတည်းဟု မိန့်တော်မူ၍ ယခုအခါ အာနန္ဒာသည် ထိုအခါ ဗာရာဏသီမင်း ဖြစ်ဘူးပြီ၊ ယခုအခါ သာရိပုတ္တရာသည် ထိုအခါ ပုရောဟိတ်ပုဏ္ဏား ဖြစ်ဘူးပြီ၊ ယခုအခါ ငါဘုရားသည်လျှင် ထိုအခါ သရဘမည်သော သမင်မင်း ဖြစ်ဘူးပြီဟု ဇာတ်ကို ပေါင်းတော်မူ၏။
ကျေးဇူးသိငြား၊ ထိုသူအား၊ မှတ်သားမင်္ဂလာ
ဆယ်ခုမြောက်သော သရဘမိဂဇာတ်သည် ပြီး၏။
*****
ပကိဏ္ဏကနိပါတ်
၁။ ကေဒါရဇာတ်
မိဘကို လုပ်ကျွေးခြင်း အကြောင်း
ပစ္စုပ္ပန်ဝတ္ထု... နတ်နှင့်တကွသော လောကကို ဆုံးမတော်မူတတ်သော သဗ္ဗညူမြတ်စွာဘုရားသည် သမ္ပန္နံ သာလိကေဒါရံ အစရှိသော ဂါထာပုဒ်ဖြင့် တန်ဆာဆင်အပ်သော ဤကေဒါရဇာတ်ကို ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံး နေတော်မူစဉ် အမိကိုလုပ်ကျွေးသော ရဟန်းကို အကြောင်း ပြု၍ ဟောတော်မူ၏။
ပစ္စုပ္ပန်ဝတ္ထုသည် သုဝဏ္ဏသာမဇာတ်၌ ထင်စွာဖြစ်လတ္တံ့။ အထူးကား- သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် ထိုရဟန်းကို ခေါ်တော်မူ၍ ရဟန်း သင်သည် လူတို့ကိုလုပ်ကျွေးသတတ်ဟူသည် မှန်သလောဟု မေးတော်မူ၍ ဘုန်းတော်ကြီးသော အရှင်ဘုရား မှန်ပေ၏ဟု နားတော်လျှောက်သည်ရှိသော် ထိုလူတို့သည် သင်နှင့် အသို့တော်ကုန်သနည်းဟု မေးတော်မူ၍ အရှင်ဘုရား အကျွန်ုပ် မိဘတို့တည်းဟု နားတော် လျှောက်သည်ရှိသော် ရဟန်း ကောင်းစွ ကောင်းစွ၊ ရှေးပညာရှိတို့သည် တိရစ္ဆာန်အဖြစ်ဖြင့် ကျေးမျိုး၌ ဖြစ်ကုန်၍လည်း အိုမင်းကုန်သော မိဘတို့ကို အသိုက်၌အိပ်စေ၍ နှုတ်သီးဖြင့် အစာကိုဆောင်လျက် မွေးဘူးကုန်ပြီဟု မိန့်တော်မူ၍ အတိတ်ကို ဆောင်တော်မူ၏။
အတိတ်ဝတ္ထု... ရဟန်း လွန်လေပြီးသောအခါ ရာဇဂြိုဟ်ပြည်၌ မဂဓမင်းသည် မင်းပြု၏။ ထိုအခါ မြို့မှ အရှေ့မြောက်အရပ်၌ သာလိဒ္ဒိယမည်သော ပုဏ္ဏားရွာသည် ရှိ၏။ ထိုသာလိဒ္ဒိယ ပုဏ္ဏားရွာ၏ အရှေ့မြောက်အရပ်၌ မဂဓလယ်သည် ရှိ၏။ ထိုမဂဓလယ်၌ ကောသိယ ဂေါတ္တမည်သော သာလိဒ္ဒိယရွာနေ ပုဏ္ဏားသည် ပယ်တထောင် အတိုင်းအရှည်ရှိသော လယ်ကိုယူ၍ သလေးကိုပျိုး၏။ ကောက်ပင်ထသည်ရှိသော် စည်းစောင်ရန်းကို မြဲမြံစွာပြု၍ အချို့သောသူအား ပယ်ငါးဆယ် အတိုင်းအရှည်ရှိသော လယ်ကို၎င်း၊ အချို့သောသူအား ပယ်ခြောက်ဆယ် အတိုင်းအရှည်ရှိသော လယ်ကို၎င်း ဤသို့ ပယ်ငါးရာ အတိုင်းအရှည်ရှိသော လယ်ကို မိမိလူတို့အားလျှင် စောင့်ရှောက်စိမ့်သောငှါ ပေး၍ ကြွင်းသော ပယ်ငါးရာ အတိုင်းအရှည်ရှိသော လယ်ကို အခစားပြုလုပ်သော တယောက်သော သူရင်းငှါးအား ပေး၏။ ထိုသူရင်းငှါးသည်လည်း ထိုလယ်၌ ကုဋိကိုပြု၍ ညဉ့်နေ့ပတ်လုံး နေ၏။
လယ်၏ အရှေ့မြောက်အရပ် အဘို့တို့၌ကား တခုသော မြေနှင့်ရောသောတောင်၌ ကြီးစွာသော လက်ပံတောသည် ရှိ၏။ ထိုလက်ပံတော၌ များစွာကုန်သော ကျေးအပေါင်းတို့သည် နေကုန်၏။ ထိုအခါ ဘုရားလောင်းသည် ထိုကျေးအပေါင်း၌ ကျေးမင်း၏ သားအဖြစ်ဖြင့် ဖြစ်၏။ ထိုဘုရားလောင်းသည် အရွယ်သို့ ရောက်လတ်သော် အလွန် အဆင်းလှ၏။ အားအစွမ်းနှင့် ပြည့်စုံ၏။ လှည်းပုံတောင်း ပမာဏရှိသော ကိုယ်ရှိ၏။ ထိုအခါ ဘုရားလောင်း အဖကျေးမင်းသည် အိုသောကာလ၌ ငါသည် ယခုအခါ အဝေးသို့ သွားခြင်းငှာ မတတ်နိုင်ပြီ၊ သင်ချစ်သားသည် ဤကျေးအပေါင်းကို ဆောင်လော့ဟု ဘုရားလောင်းအား ကျေးအပေါင်းကို ဆောင်နှင်း၏။ ထိုဘုရားလောင်းသည် နက်ဖြန်နေ့မှစ၍ မိဘတို့အား အစာရှာသွားစိမ့်သောငှါ မပေး၊ ကျေးအပေါင်းကို ဆောင်လျက် ဟိမဝန္တာသို့သွား၍ အလိုလိုဖြစ်သော သလေးတော၌ အလိုရှိတိုင်း သလေးကိုစား၍ လာသောကာလ၌ မိဘတို့အား လောက်အောင် အစာကိုဆောင်ခဲ့၍ မိဘတို့အား ပေး၏။
ထိုအခါ တနေ့သ၌ ကျေးတို့သည် ရှေး၌ ဤအခါ မဂဓလယ်၌ သလေးတို့သည် မှည့်ကုန်၏။ ယခုအခါ အဘယ်သို့ဖြစ်ကုန်သနည်းဟု ဘုရားလောင်းအား ကြားကုန်၏။ ထိုသို့တပြီးကား စုံစမ်းကြကုန်လော့ဟု နှစ်ခုကုန်သော ကျေးတို့ကို စေ၏။ ထိုကျေးတို့သည် သွား၍ မဂဓလယ်၌ သက်ကုန်သည်ရှိသော် ထိုအခစား စောင့်သော ယောက်ျားလယ်၌ သက်ကုန်၏။ သလေးကို စားပြီးလျှင် တခုသောသလေးနှံကိုယူခဲ့၍ လက်ပံတောသို့ သွား၍ သလေးနှံကို ဘုရားလောင်း ခြေရင်း၌ထား၍ မဂဓလယ်၌ သလေးသည် ဤသို့သဘောရှိ၏ဟု ဆိုကုန်၏။ ဘုရားလောင်းသည် နက်ဖြန်နေ့၌ ကျေးအပေါင်း ခြံရံလျက် ထိုမဂဓလယ်တောသို့ သွား၍ ထိုအခစား စောင့်သော ယောက်ျားလယ်၌ သက်၏။
ထိုသူရင်းငှါး ယောက်ျားသည်ကား သလေးကို စားကုန်သော ကျေးတို့ကိုမြင်၍ ထိုမှဤမှ ပြေးသဖြင့် မြစ်ငြားသော်လည်း မြစ်ခြင်းငှာ မတတ်နိုင်၊ ကြွင်းကုန်သော ကျေးတို့သည် အလိုရှိတိုင်း သလေးကိုစား၍ အချည်းနှီးသော နှုတ်သီးရှိသည်ဖြစ်၍လျှင် ပျံကုန်၏။ ဘုရားလောင်း ကျေးမင်းသည်ကား များစွာကုန်သော သလေးနှံတို့ကို တပေါင်းတည်းပြု၍ ကျေးအပေါင်းတို့သည် ခြံရံလျက်ဆောင်၍ မိဘတို့အား ပေး၏။ ကျေးတို့သည် နက်ဖြန်နေ့မှစ၍ ထို့အတူသာလျှင် သလေးကို စားကုန်၏။ ထိုအခါ သူရင်းငှါးယောက်ျားသည်လည်း သလေးကို စားကုန်သော ကျေးတို့ကိုမြင်၍ ထိုမှဤမှပြေးသဖြင့် မြစ်ငြားသော်လည်း မြစ်အံ့သောငှါ မတတ်နိုင်၍ ဤကျေးတို့သည် တပါးသော နှစ်ရက်သုံးရက်ပတ်လုံး ဤသို့ အကယ်၍ စားကုန်အံ့။ တစုံတခုသော ကောက်သည် မဖြစ်လတ္တံ့၊ ပုဏ္ဏားသည် သလေးကို အဘိုးဖြတ်စေ၍ ငါ့အား မြီကိုပြုလတ္တံ့၊ သွား၍ ထိုပုဏ္ဏားအား ကြားအံ့ဟု သူရင်းငှါး ယောက်ျားသည် သလေးဆုပ်နှင့်တကွ ထိုပုဏ္ဏားအားလျော်သော လက်ဆောင်ကို ယူ၍ သာလိဒ္ဒိယရွာသို့ သွား၍ ပုဏ္ဏားကိုမြင်လျှင် ရှိခိုးလျက် လက်ဆောင်ကိုပေး၍ တင့်အပ်သောအရပ်၌ တည်သည်ရှိသော် အို ယောက်ျား သလေးလယ်သည် ပြည့်စုံ၏လောဟု မေးသည်ရှိသော် ပုဏ္ဏား ပြည့်စုံ၏ဟု ဆို၍ ကျေးတို့ စားယူသော အကြောင်းကို ကြားလိုရကား-
ပဋိဝေဒေမိ တေ ဗြဟ္မေ၊ န တံ ဝါရေတု မုဿဟေ။
ဘုတွာ သာလိံ ယထာကမံ၊ တုဏ္ဍေနာဒါယ ဂစ္ဆတိ။
ဟူသော ဤနှစ်ဂါထာတို့ကို ဆို၏။
၁။ ကောသိယ၊ ကောသိယ အနွယ်ဖြစ်သော။ ဗြဟ္မေ၊ ပုဏ္ဏား။ သာလိကေဒါရံ၊ သလေးလယ်သည်။ သမ္ပန္နံ၊ ပြည့်စုံ၏။ တံ၊ ထိုသလေးကို။ သုဝါ၊ ကျေးတို့သည်။ ဘုဉ္ဇန္တိ၊ စားကုန်၏။ အဟံ၊ ငါသည်။ တေ၊ သင့်အား။ ပဋိဝေဒေမိ၊ ကြား၏။ တံ၊ ထိုကျေးအပေါင်းကို။ ဝါရေတုံ၊ မြစ်ခြင်းငှါ။ န ဥဿဟေ၊ မစွမ်းနိုင်။
၂။ တတ္ထ၊ ထိုကျေးအပေါင်းတို့တွင်။ ဧကော၊ တခုသော။ တေသံ၊ ထိုကျေးတို့ထက်။ သဗ္ဗသုန္ဒရော၊ နီသောနှုတ်သီး, ချင်ရွေးစေ့နှင့် တူသောမျက်စိ, နီသောခြေ, နီသော လည်ရေးသုံးရစ်တို့ဖြင့် ရံအပ်သော ဥဒေါင်းကြီး ပမာဏရှိသော ကိုယ်ရှိခြင်းဟူသော အလုံးစုံသော အဘို့တို့ဖြင့် ကောင်းသော။ ယော သကုဏော၊ အကြင်ကျေးသည်။ အတ္ထိ၊ ရှိ၏။ သော သကုဏော၊ ထိုကျေးသည်။ ယထာကာမံ၊ အလိုရှိတိုင်း။ သာလိံ၊ သလေးကို။ ဘုတွာ၊ စား၍။ တုဏ္ဍေန၊ နှုတ်သီးဖြင့်။ အာဒါယ၊ ယူ၍။ ဂစ္ဆတိ၊ သွား၏။
ပုဏ္ဏားသည် ထိုလယ်စောင့်ယောက်ျား စကားကို ကြားလျှင် ကျေးမင်း၌ ချစ်ခြင်းကိုဖြစ်စေ၍ လယ်စောင့်ကို အို ယောက်ျား ကျော့ကွင်းကို ထောင်ခြင်းငှါ သိ၏လောဟု မေး၏။ သိ၏ဟု ဆို၏။ ထိုအခါ ထိုလယ်စောင့်ကို -
ဇီဝဉ္စ နံ ဂဟေတွာန၊ အာနယေဟိ မမန္တိကေ။
ဟူသော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၃။ ဘော ပုရိသ၊ အို ယောက်ျား။ ယထာ၊ အကြင်သို့သော အခြင်းအရာဖြင့် ထောင်သည်ရှိသော်။ သော ဒိဇော၊ ထိုငှက်ကို။ ဗဇ္ဈေထ၊ မိရာ၏။ တထာ၊ ထိုသို့သော အခြင်းအရာအားဖြင့်။ ဝါဠပါသာနိ၊ မြင်းမြီးကွင်းတို့ကို။ ဥဇ္ဈန္တု၊ ထောင်ကုန်လော့။ နံ၊ ထိုကျေးကို။ ဇီဝဉ္စ၊ အရှင်ကိုလည်း။ ဂဟေတွာန၊ ဖမ်းယူ၍။ မမန္တိကေ၊ ငါ့ အထံသို့။ အာနယေဟိ၊ ဆောင်ခဲ့လော။
ထိုစကားကိုကြား၍ လယ်စောင့်သည် သလေးကို အဘိုးဖြတ်၍ မြီကို မပြုသည်၏ အဖြစ်ကြောင့် နှစ်သက်ရကား သွားပြီးလျှင် မြင်းမြီးကျော့ကွင်းကို ကျစ်၍ ယနေ့ ဤအရပ်၌ သက်လတ္တံ့ဟု ကျေးမင်း သက်ရာအရပ်ကို မှတ်၍ နက်ဖြန်နေ့၌ စောစောကလျှင် အိုးစရည်းပမာဏရှိသော ချိုင့်ပြု၍ ကျော့ကွင်းကိုလည်း ထောင်ပြီးလျှင် ကျေးတို့လာခြင်းကို ကြည့်လျက် ကုဋီ၌ နေ၏။ ကျေးမင်းသည်လည်း ကျေးအပေါင်းခြံရံလျက် လာလတ်၍ အစာ၌ လျှပ်ပေါ်သောအကျင့် မရှိသည်၏အဖြစ်ကြောင့် ယမန်နေ့ စားသောအပိုင်းအခြား၌ ခြေကို ကျော့ကွင်းသို့ သွင်းလျက်လျှင် သက်၏။ ဘုရားအလောင်း ကျေးမင်းသည် မိမိအား လျော့ကွင်းမိသောအဖြစ်ကို သိ၍ ငါသည် ယခုလျင် မိသောမြည်သံကို အကယ်၍ မြည်အံ့၊ ငါ၏ဆွေမျိုးတို့သည် သေဘေးဖြင့် ထိတ်လန့်ကုန်သည်ဖြစ်၍ အစာကိုမယူမူ၍လျှင် ပျံကုန်လတ္တံ့၊ အကြင်မျှလောက် အစာကို ယူကုန်၏။ ထိုမျှလောက် သည်းခံဦးအံ့ဟု ကြံ၏။ ကြံပြီးလျှင် ဘုရားလောင်းသည် ထိုကျေးအပေါင်းတို့၏ မျှသည်၏ အဖြစ်ကို သိလျှင် သေဘေးဖြင့် ထိတ်လန့်သည်ဖြစ်၍ သုံးကြိမ် မိသောမြည်သံကို မြည်၏။ ထိုအခါ အလုံးစုံသော ကျေးတို့သည် ပျံကြကုန်၏။ ကျေးမင်းသည် ဤမျှအတိုင်းအရှည်ရှိကုန်သော ဆွေမျိုးတို့တွင် ပြန်၍ကြည့်သော တခုသော ဆွေမျိုးမည်သည်လည်း မရှိ၊ ငါသည် အဘယ်မကောင်းမှုကို ပြုခဲ့ဘူးသနည်းဟု မြည်တမ်းလိုရကား-
ဧကော ဗဒ္ဓေါသ္မိ ပါသေန၊ ကိံ ပါပံ ပကတံ မယာ။
ဟူသော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၄။ ဧတေ ဝိဟင်္ဂမာ၊ ထိုငှက်တို့သည်။ ဘုတွာ စ၊ စား၍၎င်း။ ပိဝိတွာ စ၊ သောက်၍၎င်း။ ပက္ကမန္တိ၊ ဖဲကုန်၏။ ဧကော၊ တခုသော ငါ့ကို။ ပါသေန၊ ကျော့ကွင်းဖြင့်။ ဗဒ္ဓေါ၊ မိသည်။ အသ္မိ၊ ဖြစ်၏။ မယာ၊ ငါသည်။ ကိံ ပါပံ၊ အဘယ်မကောင်းမှုကို။ ပကတံ၊ ပြုခဲ့ဘူးသနည်း။
လယ်စောင့်သည် ကျေးမင်း၏ မိသော မြည်သံကို၎င်း ကျေးအပေါင်းတို့၏ ကောင်းကင်သို့ချီသော အသံကို၎င်း ကြား၍ အသို့နည်းဟု ကုဋိမှသက်ဖြင့် ထိုအရပ်သို့ သွားလျှင် ကျေးမင်းကိုမြင်၍ အကြင် ကျေးမင်းအားလျှင် ကျော့ကွင်းကိုထောင်၏။ ထိုကျေးမင်းကိုလျှင် မိ၏ဟု နှစ်သက်သော စိတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ ကျေးမင်းကို ကျော့ကွင်းမှ ဖြေပြီးလျှင် ခြေနှစ်ချောင်းတို့ကို တပေါင်းတည်းဖွဲ့လျက် မြဲစွာယူ၍ သာလိဒ္ဒိယရွာသို့ သွား၍ ကျေးမင်းကို ပုဏ္ဏားအား ပေး၏။ ပုဏ္ဏားသည် အားကြီးစွာသော ချစ်ခြင်းဖြင့် ဘုရားလောင်းကို လက်နှစ်ဘက်ဖြင့် မြဲစွာကိုင်၍ ရင်ခွင်၌ နေစေပြီးလျှင် ဘုရားလောင်းနှင့်တကွ စကားပြောဟောလိုရကား-
ဘုတွာ သာလိံ ယထာကာမံ၊ တုဏ္ဍေနာဒါယ ဂစ္ဆသိ။
ပုဋ္ဌော မေ သမ္မ အက္ခာဟိ၊ ကုဟိံ သာလိံ နိဓာဟသိ။
ဟူသော ဤနှစ်ဂါထာတို့ကို ဆို၏။
၅။ သုဝ၊ အမောင်ကျေးသား။ အညေသံ၊ တပါးကုန်သော ကျေးသားတို့အား။ ဥဒရံ နူန၊ အတိုင်းအရှည်နှင့် ယှဉ်သော ဝမ်းရှိ၏ဟု ငါ အောက်မေ့၏။ တဝ၊ အမောင်ကျေး၏။ ဥဒရံ၊ ဝမ်းသည်။ အစ္စောဒရံ၊ လွန်သောဝမ်းဖြစ်ယောင်တကား။ သာလိံ၊ သလေးကို။ ယထာကာမံ၊ အလိုရှိတိုင်း။ ဘုတွာ၊ စားပြီး၍။ တုဏ္ဍေန၊ နှုတ်သီးဖြင့်။ အာဒါယ၊ ယူ၍။ ဂစ္ဆသိ၊ သွား၏။
၆။ သုဝ၊ ကျေးသား။ တတ္ထ၊ ထိုလက်ပံတော၌။ ကောဋ္ဌံ၊ ကျီကို။ ပူရေသိ နု၊ ပြည့်စေသလော။ သုဝ၊ ကျေးသား။ တေ၊ သင်သည်။ မယာ၊ ငါနှင့်။ ဝေရံ နု၊ ရန်သူ ဖြစ်သလော။ သမ္မ၊ အမောင်ကျေးသား။ ပုဋ္ဌော၊ မေးအပ်သော သင်သည်။ မေ၊ ငါ့အား။ အက္ခာဟိ၊ ကြားဘိလော။ သာလိံ၊ သလေးကို။ ကုဟိံ၊ အဘယ်အရပ်၌။ နိဓာဟသိ၊ သိုမှီးသနည်း။
ထိုစကားကိုကြား၍ ကျေးမင်းသည် သာယာသော လူ၏ဘာသာဖြင့်-
ဣဏံ မုဉ္စာမိဏံ ဒမ္မိ၊ သမ္ပတ္တော ကောဋသိမ္ဗလိံ။
နိဓိမ္ပိ တတ္ထ နိဒဟာမိ၊ ဧဝံ ဇာနာဟိ ကောသိယ။
ဟူသော ခုနစ်ခုမြောက်သော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၇။ ဗြာဟ္မဏ၊ ပုဏ္ဏား။ မေ၊ ငါ့အား။ တယာ၊ သင်နှင့်။ သဒ္ဓိံ၊ တကွ။ န ဝေရံ၊ ရန်မရှိ။ မယှံ၊ ငါ့အား။ ကောဋ္ဌာ၊ ကျီသည်။ န ဝိဇ္ဇတိ၊ မရှိ။ အဟံ၊ ငါသည်။ ဣဏံ၊ မြီးဟောင်းကို။ မုဉ္စာမိ၊ ဆပ်သဖြင့် လွတ်စေ၏။ ဣဏံ၊ မြီသစ်ကို။ ဒမ္မိ၊ ပေးချ၏။ ကောဋသိမ္ဗလိံ၊ လက်ပံတောသို့။ သမ္ပတ္တော၊ ရောက်၍။ တတ္ထ၊ ထိုလက်ပံတော၌။ နိဓိမ္ပိ၊ အစဉ်လိုက်သော ဥစ္စာရွှေအိုးကိုလည်း။ နိဒဟာမိ၊ မြှုပ်၏။ ကောသိယ၊ ကောသိယ အနွယ်ဖြစ်သော ပုဏ္ဏား။ ဧဝံ၊ ဤသို့။ ဇာနာဟိ၊ သိလော့။
ထိုအခါ ကျေးမင်းကို ပုဏ္ဏားသည်-
နိဓိနိဓာန မက္ခာဟိ၊ အထ ပါသာ ပမောက္ခသိ။
ဟူသော ဤဂါထာဖြင့် မေး၏။
၈။ သုဝ၊ ကျေးသား။ တေ၊ သင်၏။ ဣဏဒါနံ၊ မြီပေးခြင်းသည်။ ကီဒိသံ၊ အဘယ်သို့ သဘောရှိသနည်း။ ဣဏ မောက္ခော စ၊ မြီဆပ်ခြင်းသည်လည်း။ ကီဒိသော၊ အဘယ်သို့ သဘောရှိသနည်း။ နိဓိနိဓာနံ၊ ဥစ္စာ ရွှေအိုးကို မြှုပ်ခြင်းသည်။ ကီဒိသံ၊ အဘယ်သို့ သဘောရှိသနည်း။ မေ၊ ငါ့အား။ အက္ခာဟိ၊ ကြားလော့။ အထ၊ ထိုသို့ ကြားသည်ရှိသော်။ ပါသာ၊ ကွင်းမှ။ ပမောက္ခသိ၊ လွတ်လတ္တံ့။
ဤသို့ ပုဏ္ဏားမေးသည်ရှိသော် ကျေးမင်းသည် ပုဏ္ဏားအား ကြားလိုရကား-
တေ မံ တထာ ဘရိဿန္တိ၊ တသ္မာ တေသံ ဣဏံ ဒဒေ။
တေသံ တုဏ္ဍေန ဟာတုန၊ မုဉ္စေ ပုဗ္ဗကတံ ဣဏံ။
တေသံ ပုညတ္တိကော ဒမ္မိ၊ တံ နိဓိံ အာဟု ပဏ္ဍိတာ။
နိဓိနိဓာန မက္ခာမိ၊ ဧဝံ ဇာနာဟိ ကောသိယ။
ဟူသော ဤလေးဂါထာတို့ကို ဆို၏။
၉။ ကောသိယ၊ ကောသိယ အနွယ်ဖြစ်သော။ ဗြာဟ္မဏ၊ ပုဏ္ဏား။ မယှံ၊ ငါ့အား။ အဇာတပက္ခာ၊ မရောက်သေးသော အတောင်ရှိကုန်သော။ တရုဏာ၊ နုကုန်သော။ ပုတ္တကာ၊ သားငယ်တို့သည်။ သန္တိ၊ ရှိကုန်၏။ တေ၊ ထိုသားငယ်တို့သည်။ မံ၊ ငါ့ကို။ တထာ၊ ထို့အတူ။ ဘရိဿန္တိ၊ မွေးတုံ့ မွေးမြူကုန်လတ္တံ့။ တသ္မာ၊ ထို့ကြောင့်။ တေသံ၊ ထိုသားငယ်တို့အား။ ဣဏံ၊ မြီသစ်ကို။ ဒဒေ၊ ပေးချ၏။
၁၀။ ကောသိယ၊ ကောသိယ အနွယ်ဖြစ်သော။ ဗြာဟ္မဏ၊ ပုဏ္ဏား။ မေ၊ ငါ၏။ မာတာပိတာ စ၊ မိဘတို့သည်လည်း။ ဝုဒ္ဓါ၊ ကြီးကုန်ပြီ။ ဇိဏ္ဏကာ၊ အိုမင်းကုန်ပြီ။ ဂတယောဗ္ဗနာ၊ လွန်သော အရွယ်ရှိကုန်ပြီ။ တေသံ၊ ထိုမိဘတို့အား။ တုဏ္ဍေန၊ နှုတ်သီးဖြင့်။ ဟာတုန၊ ဆောင်ခဲ့၍။ ပုဗ္ဗကတံ၊ ရှေး၌ပြုအပ်သော။ ဣဏံ၊ မြီဟောင်းကို။ မုဉ္စေ၊ ဆပ်သဖြင့် လွတ်စေ၏။
၁၁။ ကောသိယ၊ ကောသိယ အနွယ်ဖြစ်သော။ ဗြာဟ္မဏ၊ ပုဏ္ဏား။ တတ္ထ၊ ထိုလက်ပံတော၌။ အညေပိ၊ တပါးလည်း ဖြစ်ကုန်သော။ ခီဏပက္ခာ၊ ကုန်သော အတောင်ရှိကုန်သော။ သုဒုဗ္ဗလာ၊ အလွန် အားနည်းကုန်သော။ သကုဏာ၊ ငှက်တို့သည်။ သန္တိ၊ ရှိကုန်၏။ တေသံ၊ ထိုငှက်တို့အား။ ပုညတ္ထိကော၊ ကောင်းမှုဖြင့် အလိုရှိသည်ဖြစ်၍။ ဒမ္မိ၊ ပေး၏။ တံ၊ ထိုသို့ပေးခြင်းကို။ ပဏ္ဍိတာ၊ ပညာရှိတို့သည်။ နိဓိံ၊ အစဉ်လိုက်သော ဥစ္စာရွှေအိုးဟူ၍။ အာဟု၊ ဆိုကုန်၏။
၁၂။ ကောသိယ၊ ကောသိယအနွယ်ဖြစ်သော။ ဗြာဟ္မဏ၊ ပုဏ္ဏား။ မေ၊ ငါ၏။ ဣဏဒါနံ၊ မြီပေးခြင်းသည်။ ဤဒိသံ၊ ဤသို့သဘောရှိ၏။ ဣဏမောက္ခော စ၊ မြီမှ လွတ်ခြင်းသည်လည်း။ ဤဒိသော၊ ဤသို့သဘောရှိ၏။ နိဓိနိဓာနံ၊ ဥစ္စာရွှေအိုးကို မြှုပ်ခြင်းသည်။ ဤဒိသံ၊ ဤသို့သဘောရှိ၏။ ဣတိ၊ ဤသို့။ အဟံ၊ ငါသည်။ အက္ခာမိ၊ ကြား၏။ ဧဝံ၊ ဤသို့ ကြားသောအတိုင်း။ တွံ၊ သင်သည်။ ဇာနာဟိ၊ သိလော့။
ပုဏ္ဏားသည် ဘုရားလောင်း၏ တရားစကားကို ကြား၍ ကြည်ညိုသော စိတ်ရှိသည်ဖြစ်၍-
ဧကစ္စေသု မနုဿေသု၊ အယံ ဓမ္မော န ဝိဇ္ဇတိ။
ပုနပိ သုဝ ပဿေမု၊ ပိယံ မေ တဝ ဒဿနံ။
ဟူသော ဤနှစ်ဂါထာတို့ကို ဆို၏။
၁၃။ အယံ ပက္ခိ၊ ဤငှက်သည်။ ဘဒ္ဒကော ဝတ၊ ကောင်းစွတကား။ အယံ ဒိဇော၊ ဤငှက်သည်။ ပရမဓမ္မိကော၊ မြတ်သောတရားကို ကျင့်စွတကား။ အယံ ဓမ္မော၊ ဤ တရားသည်။ ဧကစ္စေသု၊ အချို့ကုန်သော။ မနုဿေသု၊ လူတို့၌။ န ဝိဇ္ဇတိ၊ မရှိ။
၁၄။ သုဝ၊ ကျေးသား။ သဗ္ဗေဟိ၊ ခပ်သိမ်းကုန်သော။ ဉာတိဘိ၊ ဆွေမျိုးတို့နှင့်။ သဟ၊ တကွ။ ယထာကာမံ၊ အလိုရှိတိုင်း။ သာလိံ၊ သလေးကို။ ဘုဉ္ဇ၊ စားလော့။ သုဝ၊ ကျေးသား။ ပုနပိ၊ တဖန်လည်း။ ပဿေမု၊ မြင်ရလိုကုန်၏။ တဝ၊ သင့်အား။ မေ၊ ငါသည်။ ဒဿနံ၊ မြင်ခြင်းကို။ ပိယံ၊ ချစ်၏။
ဤသို့ ပုဏ္ဏားသည် ဘုရားလောင်းအား တောင်းပန်၍ ချစ်စွာသော သားကိုကဲ့သို့ နူးညံ့စွာသေ စိတ်ဖြင့် ကြည့်လျက် ခြေမှ အနှောင်အဖွဲ့ကို ဖြေ၍ အကြိမ်တရာချက်သောဆီဖြင့် ခြေတို့ကိုနယ်ပြီးလျှင် ရွှေအင်းပျဉ်၌ နေစေ၏။ ထိုအခါ ပုဏ္ဏားအား ကျေးမင်းသည် ပုဏ္ဏားကြီး မမေ့မလျော့သည် ဖြစ်လော့ဟုဆို၍ အဆုံးအမကို ပေးလိုရကား-
ရတ္တိဉ္စ နော ကောသိယ တေ သကာသေ။
နိက္ခိတ္တဒဏ္ဍေသု ဒဒါဟိ ဒါနံ၊
ဇိဏ္ဏေ စ မာတာပိတရော ဘရဿု။
ဟူသော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၁၅။ ကောသိယ၊ ကောသိယ အနွယ်ဖြစ်သော။ ဗြာဟ္မဏ၊ ပုဏ္ဏား။ တဝ၊ သင်၏။ ဗျမှိ၊ အိမ်၌။ တေ သကာသေ၊ သင့်အထံ၌။ နော၊ ငါတို့အား။ ရတ္တိဉ္စ၊ ညဉ့်၌လည်း။ ဘုတ္တဉ္စ၊ စားခြင်းသည်၎င်း။ ပီတဉ္စ၊ သောက်ခြင်းသည်၎င်း။ အဿ၊ ဖြစ်ရာ၏။ နိက္ခိတ္တဒဏ္ဍေသု၊ ချအပ်ပြီးသော လက်နက်ရှိကုန်သော ရဟန်း ပုဏ္ဏားတို့၌။ ဒါနံ၊ အလှူကို။ ဒဒါဟိ၊ လှူလော့။ ဇိဏ္ဏေ၊ အိုကုန်သော။ မာတာပိတရော စ၊ အမိအဖတို့ကိုလည်း။ ဘရဿု၊ မွေးလော့။
ထိုစကားကို ကြား၍ ပုဏ္ဏားသည် နှစ်သက်သော စိတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ ဥဒါန်းကျူးလိုရကား-
ယော ဟံ အဒဿံ ပရမံ ဒိဇာနံ။
သုဝဿ သုတွာန သုဘာသိတာနိ။
ကဟာမိ ပုညာနိ အနပ္ပကာနိ။
ဟူသော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၁၆။ မေ၊ ငါ့အား။ အဇ္ဇ၊ ယနေ့။ လက္ခီ၊ ဘုန်း ပညာ ကျက်သရေသည်။ ဥဒပါဒိ ဝတ၊ ဖြစ်စွာ့တကား။ ယော အဟံ၊ အကြင် ငါသည်။ ဒိဇာနံ၊ ငှက်တို့တွင်။ ပရမံ၊ မြတ်သော ငှက်မင်းကို။ အဒဿံ၊ မြင်ရ၏။ အဟံ၊ ငါသည်။ သုဝဿ၊ ကျေးသား၏။ သုဘာသိတာနံ၊ ကောင်းစွာ ဆိုအပ်သော စကားတို့ကို။ သုတွာန၊ နာရ၍။ အနပ္ပကာနိ၊ များစွာကုန်သော။ ပုညာနိ၊ ကောင်းမှုတို့ကို။ ကာတာမိ၊ ပြုအံ့။
ဘုရားလောင်းသည်ကား ပုဏ္ဏားသည် မိမိအား ပေးအပ်သော ပယ်တထောင် အတိုင်း အရှည်ရှိသော လယ်ကို ပယ်၍ ရှစ်ပယ်မျှကိုလျှင် ယူ၏။ ပုဏ္ဏားသည် တိုင်စိုက်၍ ဘုရားလောင်းအား လယ်ကိုအပ်နှင်းပြီးလျှင် ပန်း, နံ့သာ အစရှိသည်တို့ဖြင့် ပူဇော်ကန်တော့ပြီးလျှင် အရှင်ကျေးမင်း သွားလော့၊ မျက်ရည်စွတ်သော မျက်နှာရှိကုန်သော ငိုကြွေးကုန်သော မိဘတို့ကို နှစ်သိမ့်စေလော့ဟု ဆို၍ လွှတ်လိုက်၏။ ဘုရားလောင်းသည် နှစ်သက်သော စိတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ သလေးနှံကိုယူ၍ သွားသဖြင့် မိဘတို့ရှေ့မှချ၍ မိခင်ဖခင်တို့ ထလော့ဟု ဆို၏။ မျက်ရည်စွတ်သော မျက်နှာရှိကုန်သော မိဘတို့သည် ရွှင်လန်းသော စိတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ ထကုန်၏။ ထိုခဏ၌လျှင် ကျေးသား အပေါင်းတို့သည် စည်းဝေးကုန်၍ အရှင်ကျေးမင်း အသို့လွတ်သနည်းဟု မေးကုန်၏။ ဘုရားလောင်းသည် ကျေးသားအပေါင်းတို့အား အလုံးစုံသော အကြောင်းကို အကျယ်အားဖြင့် ပြောဆို၏။ ကောသိယ ပုဏ္ဏားသည်လည်း ကျေးမင်းအဆုံးအမကို ကြား၍ ထိုအခါမှစ၍ တရားစောင့်ကုန်သော ရဟန်းပုဏ္ဏားတို့အား ကြီးစွာသော အလှူကို ဖြစ်စေ၏။
ထိုအကြောင်းကို ထင်ရှားပြတော်မူလိုသော သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည်-
အန္နဉ္စ ပါနံ အဘိသံဟရိတွာ။
အန္နေန ပါနေန ပသန္နစိတ္တော၊
သန္တပ္ပယီ သမဏဗြာဟ္မဏေ စ။
ဟူသော အဆုံးဖြစ်သော ဤဂါထာကို ဟောတော်မူ၏။
၁၇။ ဘိက္ခဝေ၊ ရဟန်းတို့။ ကောသိယော၊ ကောသိယအနွယ်ဖြစ်သော။ သော၊ ထိုပုဏ္ဏားသည်။ အတ္တမနော၊ နှစ်သက်သည်ဖြစ်၍။ ဥဒဂ္ဂေါ၊ ဝမ်းမြောက်သည်ဖြစ်၍။ အန္နဉ္စ၊ ထမင်းကို၎င်း။ ပါနဉ္စ၊ အဖျော်ကို၎င်း။ အဘိသံဟရိတွာ၊ စီရင်၍။ ပသန္နစိတ္တော၊ ကြည်ညိုသော စိတ်ရှိသည်ဖြစ်၍။ သမဏေ စ၊ ရဟန်းတို့ကို၎င်း။ ဗြာဟ္မဏေ စ၊ ပုဏ္ဏားတို့ကို၎င်း။ အန္နေန စ၊ ထမင်းဖြင့်၎င်း။ ပါနေန စ၊ အဖျော်ဖြင့်၎င်း။ သန္တပ္ပယီ၊ ရောင့်ရဲစေပြီ။
ဇာတ်ပေါင်း... သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် ဤဓမ္မဒေသနာကို ဆောင်တော်မူ၍ ရဟန်း ဤသို့ မိဘတို့အား လုပ်ကျွေးခြင်းမည်သည် ပညာရှိတို့၏ အနွယ်တည်းဟု မိန့်တော်မူ၍ သစ္စာတို့ကို ပြတော်မူ၍ ဇာတ်ကို ပေါင်းတော်မူ၏။ သစ္စာတို့ကို ပြတော်မူသည်၏အဆုံး၌ ထိုမိဘတို့ကို လုပ်ကျွေးသောရဟန်းသည် သောတာပတ္တိဖိုလ်၌ တည်၏။ ဇာတ်ကို အဘယ်သို့ ပေါင်းတော်မူသနည်းဟူမူကား- ရဟန်း ယခုအခါ ငါဘုရား ပရိသတ်တို့သည် ထိုအခါ ကျေးအပေါင်းတို့သည် ဖြစ်ဘူးကုန်ပြီ၊ ယခုအခါ မြတ်သောမင်းမျိုးတို့သည် ထိုအခါ မိဘတို့သည် ဖြစ်ဘူးကုန်ပြီ၊ ယခုအခါ ဆန္နမထေရ်သည် ထိုအခါ လယ်စောင့်ယောက်ျား ဖြစ်ဘူးပြီ၊ ယခုအခါ အာနန္ဒာသည် ထိုအခါ ပုဏ္ဏား ဖြစ်ဘူးပြီ၊ ယခုအခါ ငါဘုရားသည်လျှင် ထိုအခါ ကျေးမင်း ဖြစ်ဘူးပြီ၊ ဤသို့ ဇာတ်ကို ပေါင်းတော်မူ၏။
မိဘတို့အား၊ မွေးမြူငြား၊ မှတ်သား မင်္ဂလာ
ရှေးဦးစွာသော ကေဒါရဇာတ်သည် ပြီး၏။
*****
ပကိဏ္ဏကနိပါတ်
၂။ စန္ဒကိန္နရီဇာတ်
မိမိယောက်ျားမှတပါး အခြားသူတို့အပေါ်
စိတ်မညွတ်ခြင်း အကြောင်း
ပစ္စုပ္ပန်ဝတ္ထု... နတ်နှင့်တကွသော လောကကို ဆုံးမတော်မူတတ်သော သဗ္ဗညူမြတ်စွာဘုရားသည် ဥပနိယျတိဒံ မညေ အစရှိသော ဂါထာပုဒ်ဖြင့် တန်ဆာဆင်အပ်သော ဤ စန္ဒ ကိန္နရီဇာတ်ကို ကပိလဝတ် ပြည်တော်ကိုမှီ၍ နိဂြောဓာရုံ ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် ခမည်းတော် သုဒ္ဓေါဒနမင်းကြီး နန်းတော်၌ ရာဟုလာမယ်တော်ကို အကြောင်းပြု၍ ဟောတော်မူ၏။
ဤစန္ဒကိန္နရီ ဇာတ်ကိုကား ဒူရေနိဒါန်းမှလျှင် စ၍ ဆိုအပ်၏။ ထိုနိဒါန်းစကားကို ထန်းတောဥယျာဉ်၌ ဥရုဝေလ ကဿပမထေရ်၏ သီဟနာဒတိုင်အောင် အပဏ္က ဇာတ်၌လျှင် ဆိုအပ်၏။ ထိုသီဟနာဒမှနောက် ကပိလဝတ် ပြည်တော်သို့ ကြွတော်မူသည်တိုင်အောင် ဝေဿန္တရာ ဇာတ်၌ ထင်စွာဖြစ်လတ္တံ့။
သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသခင်သည်ကား ခမည်းတော် သုဒ္ဓေါဒနမင်းကြီး နန်းတော်၌ နေတော်မူ၍ ဆွမ်းဘုဉ်းပေးတော်မူသည်၏ အကြားဖြစ်သောကာလ၌ မဟာဓမ္မပါလဇာတ်ကို ဟောတော်မူ၏။ ဆွမ်းဘုဉ်းပေးတော်မူပြီးလျှင် ရာဟုလာမယ်တော်နန်း၌ နေတော်မူ၍ ထိုရာဟုလာမယ်တော်၏ ကျေးဇူးတို့ကို ဆိုသည်ရှိသော် စန္ဒကိန္နရီဇာတ်ကို ဟောအံ့ဟုကြံ၍ ခမည်းတော် သုဒ္ဓေါဒနမင်းကြီးကို သပိတ်တော်ယူစေ၍ နှစ်ပါးကုန်သော အဂ္ဂသာဝကတို့နှင့်တကွ ရာဟုလမယ်တော် နေရာအရပ်သို့ ကြွတော်မူ၏။ ထိုအခါ ရာဟုလမယ်တော်အထံ၌ အကြီးဖြစ်ကုန်သော လေးသောင်းကုန်သော ကချေသည်မိန်းမတို့သည်၎င်း, ထို လေးသောင်းကုန်သော မိန်းမတို့တွင် မင်းသမီးတို့၏ တထောင့်ကိုးကျိပ်တို့သည်၎င်း နေကုန်၏။ ရာဟုလာမယ်တော်သည် သဗ္ဗညူမြတ်စွာဘုရား ကြွလာတော်မူသည်ကို သိ၍ အလုံးစုံကုန်သော မိန်းမတို့ကို ဖန်ရည်စွန်းသော အဝတ်တို့ကို ဝတ်စေကုန်ဟု ထိုမိန်းမတို့အား ကြားစေ၏။ ထိုမိန်းမတို့သည် ရာဟုလမယ်တော်ဆိုတိုင်း ပြုကုန်၏။
သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် လာတော်မူလတ်၍ ခင်းအပ်သောနေရာ၌ နေတော်မူ၏။ ထိုအခါ ထိုအလုံးစုံကုန်သော မိန်းမတို့သည် တပြိုင်နက် ငိုကြွေးကြကုန်၏။ ကြီးစွာသော ငိုကြွေးသံသည် ဖြစ်၏။ ရာဟုလမယ်တော်သည်လည်း ငိုကြွေး၍ စိုးရိမ်ခြင်းကို ဖျောက်သဖြင့် မြတ်စွာဘုရားကို ရှိခိုးလျက် နန်းတော်၌ ရိုသေခြင်းနှင့်တကွသော ပူဇော်မြတ်နိုးခြင်းဖြင့် နေ၏။ ခမည်းတော် သုဒ္ဓေါဒနမင်းကြီးသည် ရာဟုလမယ်တော်၏ ကျေးဇူးကို ဆိုခြင်းကို အားထုတ်၏။ အရှင်ဘုရား အကျွန်ုပ်ခြှေးမသည် အရှင်ဘုရားတို့ ဖန်ရည်စွန်းသော အဝတ်ကို ဝတ်ကုန်၏ဟု ကြားလျှင် ဖန်ရည်စွန်းသော အဝတ်ကိုဝတ်၏။ ပန်းပန်ခြင်း စသည်တို့ကို စွန့်ကုန်၏ဟု ကြားလျှင် ပန်းပန်ခြင်း အစရှိသည်တို့ကို စွန့်၏။ မြေ၌ အိပ်၏ဟု ကြားလျှင် မြေ၌ အိပ်သည်လျှင် ဖြစ်၏။ အရှင်ဘုရားတို့ ရဟန်းပြုသောကာလ၌ မုဆိုးမဖြစ်၍ တပါးကုန်သော မင်းတို့သည် စေအပ်သော လက်ဆောင်ကို မယူ၊ ဤသို့လျှင် အရှင်ဘုရားတို့၌ အကျွန်ုပ်ခြှေးမသည် မတွန့်တိုသော စိတ်ရှိ၏ဟု အထူးထူး အပြားပြားတို့ဖြင့် ထိုရာဟုလမယ်တော်၏ ကျေးဇူးစကားကို ဆို၏။ သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် မြတ်သောမင်းကြီး ဤရာဟုလမယ်တော်သည် ငါ၏ အဆုံးစွန်သော ကိုယ်အဖြစ်ဝယ် ငါ၌ချစ်ခြင်း, တွန့်တိုသောစိတ် မရှိခြင်း, သူတပါးတို့ ဆောင်ခြင်းငှာ မတတ်နိုင်ခြင်းသည်အံ့ဘွယ်မရှိသေး၊ ရှေးတိရစ္ဆာန်အမျိုးဝယ် ဖြစ်၍လည်း ငါ၌ မတွန့်တိုသော စိတ်ရှိသည်, သူတပါးတို့ဆောင်ခြင်းငှာ မတတ်နိုင်သည် ဖြစ်ဘူးပြီဟု မိန့်တော်မူ၍ ခမည်းတော် သုဒ္ဓေါဒနမင်းကြီးသည် တောင်းပန်အပ်သည်ဖြစ်၍ အတိတ်ကို ဆောင်တော်မူ၏။
အတိတ်ဝတ္ထု... မြတ်သောမင်းကြီး လွန်လေပြီးသောအခါ ဗာရာဏသီပြည်၌ ဗြဟ္မဒတ်မင်းသည် မင်းပြုသည်ရှိသော် ဘုရားလောင်းသည် ဟိမဝန္တာအရပ်ဝယ် ကိန္နရာအမျိုး၌ ဖြစ်၏။ ထိုဘုရားလောင်း၏ မယားသည် စန္ဒာအမည်ရှိ၏။ ထိုနှစ်ခုကုန်သော ကိန္နရာတို့သည်လည်း စန္ဒမည်သော ငွေတောင်၌ နေကုန်၏။ ထိုအခါ ဗာရာဏသီမင်းသည် အမတ်တို့အား တိုင်းပြည်ကို အပ်နှင်းခဲ့ပြီးလျှင် နှစ်ခုကုန်သော ဖန်ရည်စွန်းသော အဝတ်တို့ကိုဝတ်၍ ငါးပါးကုန်သော လက်နက်တို့ကို ဖွဲ့လျက် တယောက်တည်းသာလျှင် ဟိမဝန္တာသို့ ဝင်၏။ ထိုဗာရာဏသီမင်းသည် အမဲကို စားလျှက် တခုသော မြစ်ငယ်ကိုလျှောက်၍ မြစ်ညာသို့တက်၏။ စန္ဒတောင်၌ နေကုန်သော ကိန္နရာတို့သည် မိုးတွင်းအခါ၌ မသက်မူ၍ တောင်၌သာလျှင် နေကုန်၏။ နေ့အခါ တောင်မှ သက်ကုန်၏။ ထိုအခါ၌လည်း စန္ဒကိန္နရာသည် မိမိမယားဖြစ်သော စန္ဒကိန္နရီနှင့်တကွ တောင်မှသက်၍ ထိုထိုအရပ်၌ နံ့သာတို့ကို လိမ်းလျက် ထိုထိုအရပ်တို့၌ ပန်းဝတ်မှုံကိုစားလျက် ပန်းပုဆိုးတို့ကို ဝတ်ရုံလျက် နွယ်ပုခက် အစရှိသည်တို့ဖြင့် ကစားလျှက် သာယာစွာသော အသံဖြင့် သီလျက် ထိုမြစ်ငယ်သို့ ရောက်လျှင် တခုသော မြစ်ကွေ့အရပ်၌ သက်၍ ရေ၌ ပန်းတို့ကို ကြဲပြီးလျှင် ရေကစား၍ ပန်းပုဆိုးတို့ကို ဝတ်ရုံလျက် ငွေပြားအဆင်းနှင့်တူသော သဲပြင်ဝယ် ပန်းအခင်းကိုခင်း၍ တခုသော ဝါးလုံးကို ကိုင်လျက် ပန်းအိပ်ရာ၌နေ၍ ထို နောင်မှ စန္ဒကိန္နရာသည် ဝါးလုံးကိုတီးလျက် သာယာသော အသံဖြင့် သီ၏။ စန္ဒကိန္နရီသည် နူးညံ့စွာသော လက်ကိုညွတ်၍ စန္ဒကိန္နရာ၏အနီး၌ ရပ်လျက် က-လည်း က၏။ သီလည်း သီ၏။ ထိုဗာရာဏသီမင်းသည် ထိုကိန္နရာတို့၏ အသံကိုကြားလျှင် ခြေသံကို မကြားစေမူ၍ သာယာသဖြင့် သွား၍ ပုန်းကွယ်ရာအရပ်၌ ရပ်လျက် ထိုကိန္နရာတို့ကို မြင်လျှင် ကိန္နရီမ၌ တပ်စွန်းသော စိတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ ထိုကိန္နရာဖိုကို ပစ်၍ အသက်ကုန်ခြင်းသို့ ရောက်စေပြီးလျှင် ဤ ကိန္နရီမနှင့်တကွ နေခြင်းကို ပြုအံ့ဟုကြံ၍ ရပ်လျက် စန္ဒကိန္နရာကို ပစ်၏။ ထိုစန္ဒကိန္နရာသည် ဝေဒနာသို့ ရောက်သည်ဖြစ်၍ ငိုကြွေးလိုရကား-
အဇ္ဇ ဇဟာမိ ဇီဝိတံ၊ ပါဏာ မေ စန္ဒေ နိရုဇ္ဈန္တိ။
တဝ စန္ဒိယာ သောစန္တိယာ၊ န နံ အညေဟိ သောကေဟိ။
တဝ စန္ဒိယာ သောစန္တိယာ၊ န နံ အညေဟိ သောကေဟိ။
တဝ စန္ဒိယာ သောစန္တိယာ၊ န နံ အညေဟိ သောကေဟိ။
ဟူသော ဤလေးဂါထာတို့ကို ဆို၏။
၁၈။ စန္ဒေ၊ ရှင်မစန္ဒာ။ လောဟိတမဒ္ဒနေ၊ သွေးလိမ်းကျံသဖြင့်။ ဣဒံ၊ ဤငါ၏အသက်သည်။ ဥပနိယျတိ မညေ၊ ပြတ်ခြင်းသို့ ဆောင်ယောင်တကား။ အဇ္ဇ၊ ယနေ့။ ဇီဝိတံ၊ အသက်ကို။ ဇဟာမိ၊ စွန့်ရအံ့ဟူ၍။ မညာမိ၊ ငါအောက်မေ့၏။ စန္ဒေ၊ ရှင်မစန္ဒာ။ မေ၊ ငါ၏။ ပါဏာ၊ အသက်တို့သည်။ နိရုဇ္ဈန္တိ၊ ချုပ်ကုန်ယောင်တကား။
၁၉။ စန္ဒေ၊ ရှင်မစန္ဒာ။ မေ၊ ငါ၏။ ဇီဝိတံ၊ အသက်သည်။ ဩသဋ္ဌိ၊ နစ်၏။ မေ၊ ငါ့အား။ ဒုက္ခံ၊ ဆင်းရဲ၏။ မေ၊ ငါ၏။ ဟဒယံ၊ နှလုံးကို။ ဍယှတေ၊ လောင်၏။ နိတမ္မာမိ၊ အလွန်ပင်ပန်း၏။ နံ ဒုက္ခံ၊ ထိုဆင်းရဲသည်။ သောစန္တိယာ၊ ငါနှင့် ကွေကွင်းခြင်းကြောင့် စိုးရိမ်လတ္တံ့သော။ စန္ဒိယာ၊ စန္ဒီအမည်ရှိသော။ တဝ၊ သင်၏။ သောကဟေတု၊ သောကဟူသော အကြောင်းကြောင့်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ အညေဟိ၊ တပါးကုန်သော။ သောကဟိ၊ စိုးရိမ်ခြင်းတို့ကြောင့်။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။
၂၀။ တိဏမိဝ၊ ကျောက်ပူ၌ ပစ်အပ်သောမြက်ကဲ့သို့။ ဝနမိဝ၊ မြက်တော ကျူးတောကဲ့သို့။ မိလာယာမိ၊ ညှိုးရအံ့။ အပရိပုဏ္ဏာ၊ ရေမပြည့်သော။ နဒီ ဣဝ၊ မြစ်ကဲ့သို့။ သုဿာမိ၊ ခြောက်ရအံ့။ နံ ဒုက္ခံ၊ ထိုဆင်းရဲသည်။ သောစန္တိယာ၊ ငါနှင့်ကွေကွင်းခြင်းကြောင့် စိုးရိမ်လတ္တံ့သော။ စန္ဒိယာ၊ စန္ဒီအမည်ရှိသော။ တဝ၊ သင်၏။ သောကဟေတု၊ သောကဟူသောအကြောင်းကြောင့်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ အညေဟိ၊ တပါးကုန်သော။ သောကေဟိ၊ စိုးရိမ်ခြင်းတို့ကြောင့်။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။
၂၁။ ပါဒေ၊ တောင်ခြေရင်း၌။ သရေ၊ အိုင်၌။ ဝဿံ ဣဝ၊ အလျဉ်မပြတ်ရွာသော မိုဃ်းကဲ့သို့။ မယှံ၊ ငါ့အား။ ဣမာနိ အဿူနိ၊ ဤမျက်ရည်တို့သည်။ ဝတ္တရေ၊ ဖြစ်ကုန်၏။ နံ ဒုက္ခံ၊ ထိုဆင်းရဲသည်။ သောစန္တိယာ၊ ငါနှင့်ကွေကွင်းခြင်းကြောင့် စိုးရိမ်လတ္တံ့သော။ စန္ဒိယာ၊ စန္ဒီအမည်ရှိသော။ တဝ၊ သင်၏။ သောကဟေတု၊ စိုးရိမ်ခြင်းဟူသော အကြောင်းကြောင့်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ အညေဟိ၊ တပါးကုန်သော။ သောကေဟိ၊ စိုးရိမ်ခြင်းတို့ကြောင့်။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။
ဘုရားလောင်း စန္ဒကိန္နရာသည် ဤလေးဂါထာတို့ဖြင့် ငိုကြွေး၍ ပန်းမွေ့ရာ၌ လျောင်းလျက်လျှင် သတိလွတ်၍ လူးလဲ၏။ မင်းသည်လည်း ရပ်လျက် နေသလျှင်ကတည်း။ စန္ဒကိန္နရီသည် ဘုရားလောင်း ငိုကြွေးစဉ် မိမိ၏မွေ့လျော်ခြင်းဖြင့် မွေ့လျော်၍ ဘုရားလောင်းအား မြှားစူးသည်၏ အဖြစ်ကို မသိ၊ မိန်းမောသဖြင့် လူးလဲ၍ အိပ်သော စန္ဒကိန္နရာကို မြင်၍ ငါ့ချစ်လင်အား အဘယ်ဆင်းရဲဖြစ်သနည်းဟု စုံစမ်းသည်ရှိသော် မြှားစူးသော အမာဝမှယိုသော သွေးကိုမြင်၍ ချစ်စွာသောလင်၌ ဖြစ်သော အားကြီးစွာသော စိုးရိမ်ခြင်းကို သည်းခံအံ့သောငှါ မတတ်နိုင်သည်ဖြစ်၍ သည်းစွာသောအသံဖြင့် ငိုကြွေး၏။ မင်းသည် ကိန္နရာသည် သေသည် ဖြစ်လတ္တံ့ဟု ထွက်၍ ကိုယ်ကိုပြ၏။ စန္ဒကိန္နရီသည် ထိုဗာရာဏသီမင်းကို မြင်၍ ဤခိုးသူသည် ငါ၏ ချစ်စွာသော လင်ကို ပစ်သည် ဖြစ်လတ္တံ့ဟု တုန်လှုပ်လျက် ပြေး၍ တောင်ထိပ်၌ တည်လျက် မင်းကို ဆဲရေးလိုရကား-
ဝိဇ္ဈသိ ဝနမူလသ္မိံ၊ သောယံ ဝိဒ္ဓေါ ဆမာ သေတိ။
ယော မယှံ ဟဒယသောကော၊ ကိံပုရိသံ အပေက္ခမာနာယ။
ယော မယှံ ဟဒယသောကော၊ ကိံပုရိသံ အပေက္ခမာနာယ။
ယော ကိံပုရိသံ အဝဓိ၊ အဒုသကံ မယှံ ကာမာ။
ယော ကိံပုရိသံ အဝဓိ၊ အဒူသကံ မယှံ ကာမာ။
ဟူသော ဤငါးဂါထာတို့ကို ဆို၏။
၂၂။ ရာဇပုတ္တ၊ မင်းသား။ ယော တွံ၊ အကြင်သင်သည်။ မေ၊ ငါသည်။ ဣစ္ဆိတံ၊ အလိုရှိအပ်သော။ ပတိံ၊ လင်ကို။ ဝရာကိယာ၊ မုဆိုးမဖြစ်၍ အထီးကျန်ခြင်းငှါ။ ဝနမူလသ္မိံ၊ တောတောင်ခြေရင်း၌။ ဝိဇ္ဈသိ၊ ပစ်၏။ သောယံ၊ ထိုကိန္နရာသည်။ ဝိဒ္ဓေါ၊ မြားစူးသည်ဖြစ်၍။ ဆမာ၊ မြေ၌။ သေတိ၊ အိပ်၏။ တသ္မာ၊ ထိုကြောင့်။ တွံ၊ သင်သည်။ ပါပေါ ခေါ၊ ယုတ်မာသည်လျှင်။ အသိ၊ ဖြစ်၏။
၂၃။ ရာဇပုတ္တ၊ မင်းသား။ ကိံပုရိသံ၊ စန္ဒကိန္နရာကို။ အပေက္ခမာနာယ၊ ရှုသော။ မယှံ၊ ငါ၏။ ယော ဟဒယသောကော၊ အကြင် နှလုံး၌ စိုးရိမ်ခြင်းသည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ မယှံ၊ ငါ၏။ ဣမံ ဟဒယသောကံ၊ ဤနှလုံး၌ဖြစ်သော စိုးရိမ်ခြင်းကို။ တဝ၊ သင်၏။ မာတာ၊ အမိသည်။ ပဋိမုဉ္စတု၊ ရစေသတည်း။
၂၄။ ရာဇပုတ္တ၊ မင်းသား။ ကိံပုရိသံ၊ ကိန္နရာကို။ အပေက္ခမာနာယ၊ ရှုသော။ မယှံ၊ ငါ၏။ ယော ဟဒယသောကော၊ အကြင်နှလုံး၌ စိုးရိမ်ခြင်းသည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ မယှံ၊ ငါ၏။ ဣမံ ဟဒယသောကံ၊ ဤနှလုံး၌ဖြစ်သော စိုးရိမ်ခြင်းကို။ တဝ၊ သင်၏။ ဇာယာ၊ မယားသည်။ ပဋိမုဉ္စတု၊ ရစေသတည်း။
၂၅။ ရာဇပုတ္တ၊ မင်းသား။ ယော တွံ၊ အကြင် သင်သည်။ မယှံ- မယိ၊ ငါ၌။ ကာမာ- ကာမေန၊ အလိုရှိခြင်ကြောင့်။ အဒူသကံ၊ အပြစ်မရှိသော။ ကိံပုရိသံ၊ စန္ဒကိန္နရာကို။ အဝဓိ၊ သတ်၏။ တဿ- တဝ၊ ထိုသင်၏။ မာတာ၊ အမိသည်။ ပုတ္တဉ္စ၊ သားကိုလည်း။ မာ အဒ္ဒက္ခိ၊ မမြင်ရစေသတည်း။ ပတိဉ္စ၊ လင်ကိုလည်း။ မာ အဒ္ဒက္ခိ၊ မမြင်ရစေသတည်း။
၂၆။ ရာဇပုတ္တ၊ မင်းသား။ ယော တွံ၊ အကြင်သင်သည်။ မယှံ- မယိ၊ ငါ၌။ ကာမာ- ကာမေန၊ အလိုရှိခြင်းကြောင့်။ အဒူသကံ၊ အပြစ်မရှိသော။ ကိံပုရိသံ၊ စန္ဒကိန္နရာကို။ အဝဓိ၊ သတ်၏။ တဿ- တဝ၊ ထိုသင်၏။ ဇာယာ၊ မယားသည်။ ပုတ္တဉ္စ၊ သားကိုလည်း။ မာ အဒ္ဒက္ခိ၊ မမြင်ရစေသတည်း။ ပတိဉ္စ၊ လင်ကိုလည်း။ မာ အဒ္ဒက္ခိ၊ မမြင်ရစေသတည်း။
ဗာရာဏသီမင်းသည် ထိုငါးဂါထာတို့ဖြင့် ဆဲရေး၍ တောင်ထိပ်၌တည်သော စန္ဒကိန္နရီမကို နှစ်သိမ့်စေလိုရကား-
မမ တွံ ဟေဟိသိ ဘရိယာ၊ ရာဇကုလေ ပူဇိတာ နာရိဘိ။
ဟူသော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၂၇။ ဝနတိမိရမတ္တက္ခိ၊ တော၌ဖြစ်သော ကျည်းပွင့် အောက်မည်းညိုပွင့်နှင့်တူသော မျက်စိရှိသော။ စန္ဒေ၊ ရှင်မ စန္ဒာ။ တွံ၊ သင်သည်။ မာ ရောဒိ၊ မငိုလင့်။ မာ သောစိ၊ မစိုးရိမ်လင့်။ ရာဇကုလေ၊ မင်းမျိုး၌။ နာရိဘိ၊ မိန်းတို့သည်။ ပူဇိတာ၊ ပူဇော်အပ်ကုန်သည်ဖြစ်၍။ တွံ၊ သင် ရှင်မစန္ဒာသည်။ မမ၊ ငါ၏။ ဘရိယာ၊ မယားသည်။ ဟေဟိသိ၊ ဖြစ်လတ္တံ့။
စန္ဒကိန္နရီသည် မင်း၏စကားကို ကြား၍ သင်သည် အသို့ဆိုသနည်းဟု ခြင်္သေ့သံနှင့်တူသော အသံကို ကျူးရင့်လျက်-
ယော ကိံပုရိသံ အဝဓိ၊ အဒူသကံ မယှံ ကာမာ။
ဟူသော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၂၈။ ရာဇပုတ္တ၊ မင်းသား။ အပိ နူန၊ စင်စစ်အားဖြင့် သာလျှင်။ အဟံ၊ ငါသည်။ မရိဿံ၊ သေအံ့။ ယော တွံ၊ အကြင် သင်သည်။ မယှံ-မယိ၊ ငါ၌။ ကာမာ-ကာမေန၊ အလိုရှိခြင်းကြောင့်။ အဒူသကံ၊ အပြစ်မရှိသော။ ကိံပုရိသံ၊ စန္ဒကိန္နရာကို။ အဝဓိ၊ သတ်၏။ အဟံ၊ ငါသည်။ တဝ၊ သင်၏။ ဘရိယာ၊ မယားသည်။ န ဟေသံ၊ မဖြစ်အံ့။
ထိုဗာရာဏသီမင်းသည် စန္ဒကိန္နရီ၏ စကားကိုကြားလျှင် ကင်းသော ဆန္ဒရာဂ ရှိသည်ဖြစ်၍-
တာလီသ တဂ္ဂရ ဘောဇနာ၊ အည တံ မိဂါ ရမိဿန္တိ။
ဟူသော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၂၉။ အပိ ဘီရုကေ၊ အလွန် ကြောက်တတ်သော သဘောရှိသော။ အပိ ဇီဝိတုကာမိကေ၊ အလွန် အသက်ကို အလိုရှိသော။ တာလီသ တဂ္ဂရ ဘောဇနာ၊ ပန်းညိုရွက် တောင်ဇလပ်ရွက်တို့ကို စားသော။ ကိံပုရိသီ၊ ကိန္နရာမ။ တွံ၊ သင်သည်။ ဟိမဝန္တံ၊ ဟိမဝန္တသို့။ ဂစ္ဆ၊ သွားလော့။ တံ၊ သင့်ကို။ အညေ၊ တပါးကုန်သော။ မိဂါ၊ သားတို့သည်။ ရမိဿန္တိ၊ မွေ့လျော်စေကုန်လတ္တံ့။
ဤသို့ဆိုပြီးလျှင် ငဲ့ကွက်ခြင်း မရှိသည်ဖြစ်၍ သွားလေ၏။ ထိုစန္ဒကိန္နရီသည် ထိုဗာရာဏသီမင်း သွားသောအဖြစ်ကို သိ၍ တောင်ထိပ်မှ သက်ဆင်းပြီးလျှင် စန္ဒကိန္နရာကို ပိုက်ဖက်သဖြင့် တောင်ထိပ်သိတင်၍ တောင်ထိပ်အပြင်၌ အိပ်စေ၍ စန္ဒကိန္နရာ၏ ဦးခေါင်းကို မိမိပေါင်၌ထား၍ သည်းစွာငိုကြွေးခြင်းကို ငိုကြွေးလျက်-
ဂိရိဂုဟာယော စ တတ္ထေဝ တိဋ္ဌန္တိ။
တတ္ထေဝ တံ အပဿန္တီ၊
ကိံပုရိသ ကထံ အဟံ ကဿံ။
တတ္ထေဝ တံ အပဿန္တီ၊ ကိံပုရိသ ကထံ အဟံ ကဿံ။
တတ္ထေဝ တံ အပဿန္တီ၊ ကိံပုရိသ ကထံ အဟံ ကဿံ။
ကုသုမာဘိကိဏ္ဏ သောတာယော။
တတ္ထေဝ တံ အပဿန္တီ၊
ကိံပုရိသ ကထံ အဟံ ကဿံ။
တတ္ထေဝ တံ အပဿန္တီ၊ ကိံပုရိသ ကထံ အဟံ ကဿံ။
တတ္ထေဝ တံ အပဿန္တီ၊ ကိံပုရိသ ကထံ အဟံ ကဿံ။
တတ္ထေဝ တံ အပဿန္တီ၊ ကိံပုရိသ ကထံ အဟံ ကဿံ။
တတ္ထေဝ တံ အပဿန္တီ၊ ကိံပုရိသ ကထံ အဟံ ကဿံ။
တတ္ထေဝ တံ အပဿန္တီ၊ ကိံပုရိသ ကထံ အဟံ ကဿံ။
တတ္ထေဝ တံ အပဿန္တီ၊ ကိံပုရိသ ကထံ အဟံ ကဿံ။
တတ္ထေဝ တံ အပဿန္တီ၊ ကိံပုရိသ ကထံ အဟံ ကဿံ။
တတ္ထေဝ တံ အပဿန္တီ၊ ကိံပုရိသ ကထံ အဟံ ကဿံ။
ဟူသော ဤတဆယ့်နှစ်ဂါထာတို့ကို ဆို၏။
၃၀။ ကိံပုရိသ၊ ချစ်လင် စန္ဒကိန္နရာ။ တေ ပဗ္ဗတာ၊ ထိုတောင်တို့သည်၎င်း။ တာ စ ကန္ဒရာ၊ ထိုချောက်တို့သည်၎င်း။ တာ ဂိရိဂုဟာယော စ၊ ထိုတောင်လိုက်တို့သည်၎င်း။ တတ္ထေဝ၊ ထိုအရပ်၌သာလျှင်။ တိဋ္ဌန္တိ၊ တည်ကုန်၏။ တတ္ထေဝ၊ ထိုတောင် အစရှိသည်တို့၌သာလျှင်။ တံ၊ သင့်ကို။ အပသန္တီ၊ မမြင်သည်ရှိသော်။ အဟံ၊ ငါသည်။ ကထံ ကဿံ၊ အသို့ပြုရပါအံ့နည်း။
၃၁။ ကိံပုရိသ၊ ချစ်လင် စန္ဒကိန္နရာ။ ဝါဠမိဂေဟိ၊ သားရဲတို့သည်။ အနုစိဏ္ဏာ၊ မပြတ် လေ့ကျက်အပ်ကုန်သော။ တေ ပဏ္ဏသန္ထတာ၊ ထိုသစ်ရွက်အခင်းတို့သည်။ ရမဏီယာ၊ မွေ့လျော်ဘွယ် ရှိကုန်၏။ တတ္ထေဝ၊ ထိုမွေ့လျော်ဘွယ်ရှိသော သစ်ရွက်အခင်း၌လျှင်။ တံ၊ သင့်ကို။ အပဿန္တီ၊ မမြင်သည်ရှိသော်။ အဟံ၊ ငါသည်။ ကထံ ကဿံ၊ အသို့ပြုရပါအံ့နည်း။
၃၂။ ကိံပုရိသ၊ ချစ်လင် စန္ဒကိန္နရာ။ ဝါဠမိဂေဟိ၊ သားရဲတို့သည်။ အနုစိဏ္ဏာ၊ မပြတ်လေ့ကျက်အပ်ကုန်သော။ တေ ပုပ္ဖသန္ထတာ၊ ထိုပန်း အခင်းတို့သည်။ ရမဏီယာ၊ မွေ့လျော်ဘွယ် ရှိကုန်၏။ တတ္ထေဝ၊ ထို မွေ့လျော်ဘွယ်ရှိသော ပန်းအခင်း၌လျှင်။ တံ၊ သင့်ကို။ အပဿန္တီ၊ မမြင်သည်ရှိသော်။ အဟံ၊ ငါသည်။ ကထံ ကဿံ၊ အသို့ပြုရပါအံ့နည်း။
၃၃။ ကိံပုရိသ၊ ချစ်လင် စန္ဒကိန္နရာ။ အစ္ဆာ၊ ကြည်လင်သော ရေရှိကုန်သော။ ကုသုမာဘိကိဏ္ဏသောတာယော၊ ပန်းတို့ဖြင့် ပြွမ်းသော အယဉ်ရှိကုန်သော။ ဂိရိ ဝန နဒိယော၊ တောင် တော မြစ်တို့သည်။ သဝန္တိ၊ စီးကုန်၏။ တတ္ထေဝ၊ ထို တောင် တော မြစ်အစတို့သည်တို့၌လျှင်။ တံ၊ သင့်ကို။ အပဿန္တီ၊ မမြင်သည်ရှိသော်။ အဟံ၊ ငါသည်။ ကထံ ကဿံ၊ အသို့ပြုရပါအံ့နည်း။
၃၄။ ကိံပုရိသ၊ ချစ်လင် စန္ဒကိန္နရာ။ ဟိမဝတော ပဗ္ဗတဿ၊ ဟိမဝန္တာတောင်၏။ နီလာနိ၊ ညိုသောပတ္တမြားဖြင့် ပြီးကုန်သော။ ဒဿနီယာနိ၊ ရှုချင်ဘွယ်ရှိကုန်သော။ ကူဋာနိ၊ အထွဋ်တို့သည်။ သန္တိ၊ ရှိကုန်၏။ တတ္ထေဝ၊ ထို အထွဋ်တို့၌လျင်။ တံ၊ သင့်ကို။ အပသန္တီ၊ မမြင်သည်ရှိသော်။ အဟံ၊ ငါသည်။ ကထံ ကဿံ၊ အသို့ပြုရပါအံ့နည်း။
၃၅။ ကိံပုရိသ၊ ချစ်လင် စန္ဒကိန္နရာ။ ဟိမဝတာ ပဗ္ဗတဿ၊ ဟိမဝန္တာတောင်၏။ ပီတာနိ၊ ရွှေဖြင့်ပြီးကုန်သော။ ဒဿနီယာနိ၊ ရှုချင်ဘွယ် ရှိကုန်သော။ ကူဋာနိ၊ အထွဋ်တို့သည်။ သန္တိ၊ ရှိကုန်၏။ တတ္ထေဝ၊ ထိုအထွဋတို့၌လျှင်။ တံ၊ သင့်ကို။ အပဿန္တီ၊ မမြင်သည်ရှိသော်။ အဟံ၊ ငါသည်။ ကထံ ကဿံ၊ အသို့ပြုရပါအံ့နည်း။
၃၆။ ကိံပုရိသ၊ ချစ်လင် စန္ဒကိန္နရာ။ ဟိမဝတော ပဗ္ဗတဿ၊ ဟိမဝန္တာတောင်၏။ တမ္ဗာနိ၊ မြင်းသီလာဖြင့် ပြီးကုန်သော။ ဒဿနီယာနိ၊ ရှုချင်ဘွယ်ရှိကုန်သော။ ကူဋာနိ၊ အထွဋ်တို့သည်။ သန္တိ၊ ရှိကုန်၏။ တတ္ထေဝ၊ ထိုအထွဋ်တို့၌လျှင်။ တံ၊ သင့်ကို။ အပဿန္တီ၊ မမြင်သည်ရှိသော်။ အဟံ၊ ငါသည်။ ကထံ ကဿံ၊ အသို့ပြုရပါအံ့နည်း။
၃၇။ ကိံပုရိသ၊ ချစ်လင် စန္ဒကိန္နရာ။ ဟိမဝတော ပဗ္ဗတဿ၊ ဟိမဝန္တာတောင်၏။ တုင်္ဂါနိ၊ မြင့်ကုန် တက်ကုန်သော အဖျားရှိကုန်သော။ ဒဿနီယာနိ၊ ရှုချင်ဘွယ်ရှိကုန်သော။ ကူဋာနိ၊ အထူဋ်တို့သည်။ သန္တိ၊ ရှိကုန်၏။ တတ္ထေဝ၊ ထိုအထွဋ်တို့၌လျှင်။ တံ၊ သင့်ကို။ အပဿန္တီ၊ မမြင်သည်ရှိသော်။ အဟံ၊ ငါသည်။ ကထံ ကဿံ၊ အသို့ပြုရပါအံ့နည်း။
၃၈။ ကိံပုရိသ၊ ချစ်လင် စန္ဒကိန္နရာ။ ဟိမဝတော ပဗ္ဗတဿ၊ ဟိမဝန္တာတောင်၏။ သေတာနိ၊ ငွေဖြင့်ပြီးကုန်သော။ ဒဿနီယာနိ၊ ရှုချင်ဘွယ် ရှိကုန်သော။ ကူဋာနိ၊ အထွဋ်တို့သည်။ သန္တိ၊ ရှိကုန်၏။ တတ္ထေဝ၊ ထိုအထွဋ်တို့၌လျှင်။ တံ၊ သင့်ကို။ အပသန္တီ၊ မမြင်သည်ရှိသော်။ အဟံ၊ ငါသည်။ ကထံ ကဿံ၊ အသို့ပြုရပါအံ့နည်း။
၃၉။ ကိံပုရိသ၊ ချစ်လင် စန္ဒကိန္နရာ။ ဟိမဝတော ပဗ္ဗတဿ၊ ဟိမဝန္တာတောင်၏။ စိတြာနိ၊ ရတနာခုနစ်ပါးတို့ဖြင့် ရောကုန်သည်ဖြစ်၍ ဆန်းကြယ်ကုန်သော။ ဒဿနီယာနိ၊ ရှုချင်ဘွယ် ရှိကုန်သော။ ကူဋာနိ၊ အထွဋ်တို့သည်။ သန္တိ၊ ရှိကုန်၏။ တတ္ထေဝ၊ ထိုအထွဋ်တို့၌လျှင်။ တံ၊ သင့်ကို။ အပသန္တီ၊ မမြင်သည်ရှိသော်။ အဟံ၊ ငါသည်။ ကထံ ကဿံ၊ အသို့ပြုရပါအံ့နည်း။
၄၀။ ကိံပုရိသ၊ ချစ်လင် စန္ဒကိန္နရာ။ ယက္ခဂဏသေဝိတေ၊ ဘုမ္မစိုးစသော နတ်အပေါင်းတို့သည် မှီဝဲအပ်ကုန်သော။ ဩသဓေဟိ စ၊ ဆေးတို့ဖြင့်လည်း။ သဉ္ဆန္နေ၊ ဖုံးလွှမ်းအပ်ကုန်သော။ တတ္ထေဝ ဂန္ဓမာဒနေ၊ ထိုဂန္ဓမာဒန တောင်၌ လျှင်။ တံ၊ သင့်ကို။ အပဿန္တီ၊ မမြင်သည်ရှိသော်။ အဟံ၊ ငါသည်။ ကထံ ကဿံ၊ အသို့ပြုရပါအံ့နည်း။
၄၁။ ကိံပုရိသ၊ ချစ်လင် စန္ဒကိန္နရာ။ ကိံပုရိသသေဝိတေ၊ ကိန္နရာတို့သည် မှီဝဲအပ်ကုန်သော။ ဩသဓေဟိ စ၊ ဆေးတို့ဖြင့်လည်း။ သဉ္ဆန္နေ၊ ဖုံးလွှမ်းအပ်ကုန်သော။ တတ္ထေဝ ဂန္ဓမာဒနေ၊ ထိုဂန္ဓမာဒနတောင်၌လျင်။ တံ၊ သင့်ကို။ အပဿန္တီ၊ မမြင်သည်ရှိသော်။ အဟံ၊ ငါသည်။ ကထံ ကဿံ၊ အသုံပြုရပါအံ့နည်း။
ဤသို့ စန္ဒကိန္နရီသည် တဆယ့်နှစ်ဂါထာတို့ဖြင့် ငိုကြွေး၍ ဘုရားလောင်း၏ရင်၌ လက်ကိုထား၍ ပူသည်၏ အဖြစ်ကိုသိလျှင် စန္ဒကိန္နရာသည် ရှင်သေးသလျှင်ကတည်း၊ နတ်အား တိုင်ကြားသော အမှုကိုပြု၍ ထိုစန္ဒကိန္နရာအား အသက်ကိုပေးအံ့ဟု ကြံ၍ လောကပါလမည်သောနတ်တို့သည် မရှိကုန်သလော၊ ထိုသို့မဟုတ်မူကား မေ့လျော့လေကုန်သော။ ထိုသို့မဟုတ်မူကား သေလေကုန်သလော၊ ငါ၏ ချစ်စွာသောလင်ကို မစောင့်ကုန်ဟု နတ်တို့အား တိုင်ကြားသောအမှုကို ပြု၍ ထိုစန္ဒကိန္နရီ၏ သောကအဟုန်ကြောင့် သိကြားမင်း၏နေရာသည် ပူသည်ဖြစ်၏။ သိကြားမင်းသည် ဆင်ခြင်လတ်သော် ထိုအကြောင်းကို သိ၍ ပုဏ္ဏား၏ အသွင်ဖြင့် လာလတ်ပြီးလျှင် ကရားမှ ရေကိုယူ၍ ဘုရားလောင်းကို သွန်း၏။ ထိုခဏ၌လျှင် အဆိပ်သည် နစ်၍ ကွယ်၏။ အမာသည် အသားနုတက်၏။ ဤအရပ်၌ မြှားစူး၏ ဟူ၍လည်း မထင်၊ ဘုရားလောင်းသည်
ချမ်းသာသည်ဖြစ်၍ ထ၏ စန္ဒကိန္နရီသည်လည်း ချစ်စွာသောလင်ကို ရောဂါကင်းသည်ကို မြင်လျှင် ဝမ်းမြောက်ခြင်းသို့ ရောက်သည်ဖြစ်၍ သိကြားမင်း၏ခြေတို့ကို ရှိခိုးလျက်-
ယော မေ ဣစ္ဆိတံ ပတိံ ဝရာကိယာ။
အမတေန အဘိသိဉ္စိ၊
သမာဂတာသ္မိ ပိယတမေန။
ဟူသော အခြားမဲ့ဖြစ်သော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၄၂။ အယျိရေ ဗြဟ္မေ၊ အရှင်ပုဏ္ဏားမြတ်။ ယော တွံ၊ အကြင်သင်သည်။ ဝရာကိယာ၊ ဆင်းရဲစွာအထီးကျန်သော။ မေ၊ အကျွန်ုပ်၏။ ဣစ္ဆိတံ၊ တောင့်တအပ်သော။ ပတိံ၊ လင်ကို။ အမတေန၊ အမြိုက်ဖြင့်။ အဘိသိဉ္စိ၊ သွန်း၏။
အဟံ၊ အကျွန်ုပ်သည်။ ပိယတမေန၊ ချစ်စွာသော လင်နှင့်။ သမာဂတာ၊ တကွပေါင်းဖော်ရသည်။ အသ္မိ၊ ဖြစ်၏။ တသ္မာ၊ ထို့ကြောင့်။ တေ၊ သင့်အား။ ဝန္ဒေ-ဝန္ဒာမိ၊ ရှိခိုး၏။
သိကြားမင်းသည် ထိုကိန္နရာအား ဤနေ့မှစ၍ စန္ဒတောင်မှ သက်သဖြင့် လူ့ခရီးသို့ မသွားကြကုန်လင့်၊ ဤအရပ်၌သာလျင် နေကုန်လော့ဟု အဆုံးအမကို ပေး၏။ ဤသို့ဆို၍ ထိုကိန္နရာတို့ကို ဆုံးမပြီးလျှင် မိမိနေရာသို့လျှင် သွား၏။ စန္ဒကိန္နရီသည် အရှင်ငါတို့အား ဘေးရန်ရှိသော အရပ်ဖြင့် အဘယ်ပြုအံ့နည်း၊ လာလော့၊ စန္ဒတောင်သို့ သွားကုန်အံ့ဟု ဆိုလို၍-
ကုသုမာဘိကိဏ္ဏ သောတာယော။
နာနာ ဒုမ ဝသနာယော၊
ပိယံ ဝဒါ အညမညဿ။
ဟူသော အဆုံးဖြစ်သော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၄၃။ သာမိ၊ သခင်။ မယံ၊ ငါတို့သည်။ အညမညဿ၊ အချင်းချင်းအား။ ပိယံ ဝဒါ၊ ချစ်ဘွယ်ဆိုကုန်လျက်။ ဣဒါနိ၊ ယခုအခါ၌။ ကုသုမာဘိကိဏ္ဏသောတာယော၊ ပန်းတို့ဖြင့် ပြွမ်းသော အယဉ်ရှိကုန်သော။ နာနာဒုမဝသနာယော၊ အထူးထူးသော သစ်ပင်ဟူသော အဖုံးအလွှမ်း ရှိကုန်သော။ ဂိရိဝနနဒိယော၊ တောင် တော မြစ်တို့သို့။ ဝိစရာမ၊ သွားလာလှည့်ပတ်ကုန်အံ့။
ဇာတ်ပေါင်း... သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် ဤဓမ္မဒေသနာတော်ကို ဆောင်တော်မူ၍ မြတ်သောမင်းကြီး ဤရာဟုလာမယ်တော်သည် ယခုအခါ၌သာလျှင် ငါ၌ တွန့်တိုသော စိတ်မရှိသည်, သူတပါးတို့ ဆောင်ခြင်းငှာ မတတ်နိုင်သည် မဟုတ်သေး၊ ရှေး၌လည်း ရာဟုလာမယ်တော်သည် ငါ၌ တွန့်တိုသောစိတ်မရှိသည် ဖြစ်၏။ သူတပါးတို့ ဆောင်ခြင်းငှါ မတတ်နိုင်သည်သာလျှင် ဖြစ်၏ဟု မိန့်တော်မူ၍ ယခုအခါ ဒေဝဒတ်သည် ထိုအခါ ဗာရာဏသီမင်း ဖြစ်ဘူးပြီ၊ ယခုအခါ အနုရုဒ္ဓါသည် ထိုအခါ သိကြားမင်း ဖြစ်ဘူးပြီ၊ ယခုအခါ ရာဟုလာမယ်တော်သည် ထိုအခါ စန္ဒကိန္နရီ ဖြစ်ဘူးပြီ၊ ယခုအခါ ငါဘုရားသည်လျှင် ထိုအခါ စန္ဒကိန္နရာ ဖြစ်ဘူးပြီဟု ဇာတ်ကို ပေါင်းတော်မူ၏။
လင်နှင့်ကျင့်ဝတ်၊ ယွင်းမချွတ်၊ အမြတ်မိန်းမမှာ
နှစ်ခုမြောက်သော စန္ဒကိန္နရီဇာတ်သည် ပြီး၏။
*****
ပကိဏ္ဏကနိပါတ်
၃။ မဟာဥက္ကုသဇာတ်
မယားကိုမှီ၍ ဆင်းရဲဒုက္ခမှ လွတ်ခြင်းအကြောင်း
ပစ္စုပ္ပန်ဝတ္ထု... နတ်နှင့်တကွသော လောကကို ဆုံးမတော်မူတတ်သော သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် ဥက္ကာ စိလာစာ ဗန္ဓန္တိ အစရှိသော ဂါထာပုဒ်ဖြင့် တန်ဆာဆင်အပ်သော ဤမဟာဥက္ကုသဇာတ်ကို ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံး နေတော်မူစဉ် မိတ္တဗန္ဓက သီတင်းသည်ကို အကြောင်းပြု၍ ဟောတော်မူ၏။
သာဝတ္ထိပြည်၌ အမျိုးကောင်း၏ သားဖြစ်သော ထိုသီတင်းသည်သည် အဆွေခင်ပွန်းကိုစေ၍ မထင်ရှားသော အမျိုးသမီးကို တောင်းစေလျှင် ထိုယောက်ျားအား ဖြစ်သောကိစ္စကို ဆောင်ခြင်းငှါ စွမ်းနိုင်သော အဆွေခင်ပွန်းသည်၎င်း, အဖော်သည်၎င်း ရှိ၏လောဟု မေးလျှင် မရှိဟုဆို၏။ ထိုသို့တပြီးကား အဆွေ ခင်ပွန်းတို့ကို ရှေးဦးစွာ ရှာဦးလော့ဟု ဆိုသည်ရှိသော် ထိုမိန်း၏ အဆုံးအမ၌ တည်၍ ရှေးဦးစွာ လေးယောက်ကုန်သော တံခါးစောင့်တို့နှင့်တကွ မိတ်ဖွဲ့ခြင်းကိုပြု၍ အစဉ်သဖြင့် မြို့စောင့် အမတ်ကြီးတို့နှင့်တကွ မိတ်ဖွဲ့ခြင်းကိုပြု၍ စစ်သူကြီးနှင့်၎င်း, အိမ်ရှေ့မင်းနှင့်၎င်း တကွ မိတ်ဆွေခင်ပွန်း ဖွဲ့၏။ ထိုသူနှင့်တကွ တပေါင်းတည်းဖြစ်၍ မင်းနှင့်တကွ အဆွေခင်ပွန်း ပြု၏။ ထိုနောက်မှ ရှစ်ကျိပ်ကုန်သော မဟာထေရ်တို့နှင့် တကွ၎င်း, အာနန္ဒာမထေရ်နှင့် တကွ၎င်း တပေါင်းတည်းဖြစ်၍ မြတ်စွာဘုရားနှင့်တကွ အဆွေခင်ပွန်းပြု၏။ ထိုအခါ သီတင်းသည်ကို သဗ္ဗညူမြတ်စွာဘုရားသည် သရဏဂုံတို့၌၎င်း သီလတို့၌၎င်း တည်စေတော်မူ၏။ မင်းသည်လည်း ထိုသီတင်းသည်အား စည်းစိမ်ကိုပေး၏။ ထိုသီတင်းသည်သည် မိတ္တဗန္ဓကဟူ၍ ထင်ရှားသည် ဖြစ်၏။
ထိုအခါ မိတ္တဗန္ဓကအား မင်းသည် ကြီးစွာသောအိမ်ကို ပေး၍ ထိမ်းမြားခြင်းမင်္ဂလာကို ပြုစေ၏။ မင်းကိုအစပြု၍ လူများသည် လက်ဆောင်ကို ပို့လာ၏။ ထိုအခါ ထိုမိတ္တဗန္ဓက၏မယားသည် မင်းသည်ပို့လာသော လက်ဆောင်ကို အိမ်ရှေ့မင်းအား၊ အိမ်ရှေ့မင်းသည် ပို့လာသော လက်ဆောင်ကို စစ်သူကြီးအား ပေး၏။ ဤသို့နည်းဖြင့် အလုံးစုံသော မြို့၌နေသောသူတို့အား အဆွေခင်ပွန်းဖွဲ့၍ ယူ၏။ ခုနစ်ရက်မြောက်သောနေ့၌ ကြီးစွာသော ပူဇော်သက္ကာရကို ပြု၍ မြတ်စွာဘုရားအား ပင့်ဘိတ်ပြီးလျှင် ဘုရားအမှူးရှိသော ငါးရာသော ရဟန်းသံဃာအား အလှူကြီးကိုပေး၍ ဆွမ်းဘုဉ်းပေးပြီးသော ကိစ္စအဆုံး၌ သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် ဟောတော်မူသော တရားတော်ကို နာ၍ နှစ်ယောက်ကုန်သော လင်မယားတို့သည် သောတာပတ္တိဖိုလ်၌ တည်ကုန်၏။
ရဟန်းတို့သည် တရားသဘင်၌ ငါ့သျှင်တို့ မိတ္တဗန္ဓက သီတင်းသည်သည် မိမိမယားကိုမှီ၍ ထိုမယားစကားကို လိုက်နာသဖြင့် ခပ်သိမ်းသောသူတို့၌ မိတ်ဖွဲ့ခြင်းကိုပြု၍ မင်း၏အထံမှ ကြီးစွာသော ဆုလာဘ်ကိုရ၏။ သဗ္ဗညူမြတ်စွာဘုရားနှင့်တကွ မိတ်ဖွဲ့ခြင်းကိုပြု၍ နှစ်ယောက်ကုန်သော လင်မယားတို့သည် သောတာပတ္တိဖိုလ်၌ တည်ကုန်၏ဟု စကားကို ဖြစ်စေကုန်၏။ သဗ္ဗညူမြတ်စွာဘုရားသည် လာတော်မူလတ်၍ ရဟန်းတို့ ယခုအခါ အဘယ်မည်သောစကားဖြင့် စည်းဝေးကုန်သနည်းဟု မေးတော်မူလတ်၍ ဤမည်သောစကားဖြင့် စည်းဝေးပါကုန်၏ဟု နားတော်လျှောက်သည် ရှိသော် ရဟန်းတို့ မိတ္တဗန္ဓကသည် ယခုအခါ၌သာလျင် ထိုမိန်းမကိုမှီ၍ ကြီးစွာသော စည်းစိမ်သို့ ရောက်သည် မဟုတ်သေး၊ ရှေး၌လည်း တိရစ္ဆာန်အမျိုး၌ ဖြစ်၍လည်း ဤမိတ္တဗန္ဓက သီတင်းသည်သည် ထိုမိန်းမစကားကြောင့် များစွာကုန်သော သူတို့နှင့်တကွ မိတ်ဖွဲ့ခြင်းကိုပြု၍ သား၌စိုးရိမ်ခြင်းမှ လွတ်ဘူးပြီဟု မိန့်တော်မူ၍ ရဟန်းတို့သည် တောင်းပန်အပ်သည်ဖြစ်၍ အတိတ်ကို ဆောင်တော်မူ၏။
အတိတ်ဝတ္ထု... ရဟန်းတို့ လွန်လေပြီးသောအခါ ဗာရာဏသီပြည်၌ ဗြဟ္မဒတ်မင်းသည် မင်းပြုသည်ရှိသော် အချို့ကုန်သော ပစ္စန္တရစ်၌နေကုန်သော သူတို့သည် အကြင်အကြင် အရပ်၌ များစွာသော အမဲကို ရကုန်၏။ ထိုထိုအရပ်၌ ရွာတည်၍ တော၌ လှည့်လည်သဖြင့် သမင် အစရှိသည်တို့ကို သတ်ပြီးလျှင် အမဲကိုဆောင်၍ သားမယားတို့ကို မွေးကုန်၏။ ထိုသူတို့၏ရွာမှ အနီး၌ အလိုလိုဖြစ်သော အိုင်ကြီးသည် ရှိ၏။ ထိုအိုင်၏ တောင်မျက်နှာ၌ တခုသောစွန်ဖိုသည် နေ၏။ အနောက် မျက်နှာ၌ တခုသော စွန်မသည် နေ၏။ မြောက်မျက်နှာ၌ ခြင်္သေ့မင်းသည် နေ၏။ အရှေ့ မျက်နှာ၌ ဝန်လိုငှက်မင်းသည် နေ၏။ ထိုအိုင်၏ အလယ်၌ကား မြင့်ရာအရပ်၌ လိပ်သည် နေ၏။ ထိုအခါ စွန်ဖိုသည် စွန်မအား ငါ၏မယားဖြစ်လော့ဟု ဆို၏။
ထိုအခါ ထိုစွန်ဖိုကို စွန်မသည် သင့်အား တစုံတယောက်သော အဆွေခင်ပွန်းသည် ရှိပါ၏လောဟု မေး၏။ ရှင်မ မရှိဟု ဆို၏။ ငါတို့အားဖြစ်သော ဘေးကို၎င်း, ဆင်းရဲကို၎င်း ထုတ်ခြင်းငှါ စွမ်းနိုင်သော အဆွေခင်ပွန်းကို၎င်း အပေါင်းအဖော်ကို၎င်း ရခြင်းငှါသင့်၏။ ရှေးဦးစွာ အဆွေခင်ပွန်းတို့ကို ယူဦးလော့ဟု ဆို၏။ ရှင်မ အဘယ်သူတို့နှင့် အဆွေခင်ပွန်းဖွဲ့ခြင်းကို ပြုရအံ့နည်းဟုဆို၏။ အရှေ့မျက်နှာ၌နေသော ဝန်လိုငှက်မင်းနှင့်၎င်း မြောက်မျက်နှာ၌နေသော ခြင်္သေ့မင်းနှင့်၎င်း အိုင်၏အလယ်၌နေသော လိပ်နှင့်၎င်း တကွမိတ်ဖွဲ့ခြင်းကိုပြုလော့ဟု ဆို၏။ ထိုစွန်ဖိုသည် စွန်မစကားကိုဝန်ခံ၍ စွန်မဆိုတိုင်း ပြု၏။ ထိုအခါ ထိုနှစ်ခုကုန်သော စွန်တို့သည် ပေါင်းဖော်ခြင်းကိုပြု၍ ထိုအိုင်၌လျှင် တခုသောကျွန်းငယ်၌ ထိမ်ပင်သည် ရှိ၏။ ထက်ဝန်းကျင်မှ ရေဖြင့်ခြံရံအပ်သည် ဖြစ်၏။ ထိုထိမ်ပင်၌ အသိုက်ပြု၍ နေကုန်၏။
ထိုစွန်တို့အား နောက်အဘို့၌ နှစ်ခုကုန်သော စွန်ငယ်တို့သည် ဖွားကုန်၏။ ထိုစွန်ငယ်တို့အား အတောင်တို့သည် မရောက်မီလျှင် တနေ့သ၌ ဇနပုဒ်သားတို့သည် တနေ့ပတ်လုံး တော၌ လှည့်လည်သဖြင့် တစုံတခုကိုမရ၍ လက်ချည်းသက်သက်ဖြင့် အိမ်သို့ပြန်အံ့သောငှါ မတတ်ကောင်းကုန်၊ ငါးတို့ကို၎င်း, လိပ်တို့ကို၎င်း ဖမ်းအံ့ဟု အိုင်သို့သက်၍ ထိုကျွန်းငယ်သို့ရောက်လျှင် ထိုထိမ်ပင်ရင်း၌ အိပ်၍ မှက်, ခြင်အစရှိသည်တို့သည် ခဲကုန်သည်ဖြစ်၍ ထို မှက်, ခြင် အစရှိသည်တို့အား ပြေးစိမ့်သောငှါ ပွတ်တံ ပွတ်ကျေကို ဖွဲ့၍ မီးတို့ကို ဖြစ်စေသဖြင့် အခိုးကိုပြုကုန်၏။ မီးခိုးထသည်ရှိသော် စွန်တို့သည် မြည်ကုန်၏။ ဇနပုဒ်သားတို့သည် ထိုအသံကိုကြားကုန်၍ အချင်းတို့ ငှက်ငယ်တို့၏ အသံတည်း၊ ထကြကုန်လော့၊ မီးရှူးတို့ကို ဖွဲ့ကြကုန်လော့၊ ဆာမွတ်ခြင်းကို သည်းခံအံ့သောငှါ မတတ်နိုင်ကုန်၊ ငှက်သားကို စား၍ အိပ်အံ့ဟု ဆိုကုန်လျက် မီးကိုညှိသဖြင့် မီးရှူးတို့ကို ဖွဲ့ကုန်၏။ စွန်မသည် ထိုလူတို့၏ အသံကို ကြား၍ ဤလူတို့သည် ငါတို့သားငယ်တို့ကို စားလိုကုန်၏။ ငါတို့သည် ဤသို့သဘောရှိသော ဘေးကို ဖျောက်အံ့သောငှါ အဆွေခင်ပွန်းတို့ကို ဖွဲ့ကုန်၏။ လင်ကို ဝန်လိုငှက်မင်းအထံသို့ သွားစေအံ့ဟု ကြံ၍ အရှင်သွားချေ၊ ငါတို့သားငယ်တို့အား ဖြစ်သောဘေးကို ဝန်လိုငှက်မင်းအား ကြားချေဟု ဆိုလို၍-
ဒီပေ ပဇာ မမ ခါဒိတုံ ပတ္ထယန္တိ။
သဟာယမိတ္တေ ဝဒေဟိ သေနက၊
အာစိက္ခ ဉာတိဗျသနံ ဒိဇာနံ။
ဟူသော ရှေးဦးစွာသော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၄၄။ သေနက၊ စွန်။ စိလာစာ၊ ဇနပုဒ်သား ဖြစ်ကုန်သော။ လုဒ္ဒါ၊ မုဆိုးတို့သည်။ ဥက္ကာ၊ မီးရှူးတို့ကို။ ဗန္ဓန္တိ၊ ဖွဲ့ကုန်၏။ ဒီပေ၊ ကျွန်းငယ်၌။ မမ၊ ငါ၏။ ပဇာ၊ သားငယ်တို့ကို။ ခါဒိတုံ၊ စားခြင်းငှါ။ ပတ္ထယန္တိ၊ တောင့်တကုန်၏။ သဟာယမိတ္တေ၊ အပေါင်းအဖော် အဆွေခင်ပွန်းတို့ကို။ ဝဒေဟိ၊ ဆိုချေလော့။ ဒိဇာနံ၊ ငှက်ဖြစ်ကုန်သော ငါတို့၏။ ဉာတိဗျသနံ၊ သားငယ်တို့၏ ပျက်စီးခြင်းကို။ အာစိက္ခ၊ ကြားချေလော့။
ထိုစွန်သည် လျင်မြန်စွာသော အဟုန်ဖြင့် ထိုဝန်လိုငှက်မင်းနေရာ အရပ်သို့သွား၍လျှင် မိမိလာသော အဖြစ်ကို သိစေ၍ ပြုအပ်သော အခွင့်ရှိသည်ဖြစ်၍ ချဉ်းကပ်သဖြင့် ရှိခိုး၍ အဘယ့်ကြောင့် လာသနည်းဟု မေးအပ်သည်ရှိသော် လာသောအကြောင်းကို ကြားလိုရကား -
ဥက္ကုသရာဇ သရဏံ တံ ဥပေမိ။
ပဇာ မမ ခါဒိတုံ ပတ်ထယန္တိ၊
လုဒ္ဒါ စိလာစာ ဘဝ မေ သုခါယ။
ဟူသော နှစ်မြောက်သော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၄၅။ ပက္ခိမ၊ အတောင်ရှိသော။ ဥက္ကုသရာဇ၊ ဝန်လိုငှက်မင်း။ တွံ၊ သင်သည်။ ဒိဇာနံ၊ ငှက်တို့တွင်။ ပဝရော၊ မြတ်သော။ ဒိဇော၊ ငှက်သည်။ အသိ၊ ဖြစ်၏။ အဟံ၊ ငါသည်။ တံ၊ သင်ငှက်မင်းကို။ သရဏံ၊ ကိုးကွယ်ခြင်းသို့။ ဥပေမိ၊ ကပ်၏။ စိလာစာ၊ ဇနပုဒ်သား ဖြစ်ကုန်သော။ လုဒ္ဒါ၊ မုဆိုးတို့သည်။ မမ၊ ငါ၏။ ပဇာ၊ သားငယ်တို့ကို။ ခါဒိတုံ၊ စားခြင်းငှါ။ ပတ္ထယန္တိ၊ တောင့်တကုန်၏။ တွံ၊ သင်ငှက်မင်းသည်။ မေ၊ ငါ့အား။ သုခါယ၊ ချမ်းသာခြင်းငှါ။ ဘဝ၊ ဖြစ်ပါလော့။
ဝန်လိုငှက်မင်းသည် အဆွေစွန် သင်မကြောက်လင့်ဟု စွန်ကိုနှစ်သိမ့်စေလို၍-
ကာလေ အကာလေ သုခမေသမာနာ။
ကရောမိ တေ သေနက ဧတမတ္ထံ၊
အရိယော ဟိ အရိယဿ ကရောတိ ကိစ္စံ။
ဟူသော သုံးခုမြောက်သော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၄၆။ သေနက၊ စွန်။ ပဏ္ဍိတာ၊ ပညာရှိတို့သည်။ ကာလေ စ၊ နေ့အခါ၌၎င်း။ အကာလေ စ၊ ညဉ့်အခါ၌၎င်း။ သုခံ၊ ချမ်းသာကို။ ဧသမာနာ၊ ရှာကုန်လျက်။ မိတ္တဉ္စ၊ မိတ်ဖွဲ့ခြင်းကို၎င်း။ သဟာယဉ္စ၊ အပေါင်းအဖော် ဖွဲ့ခြင်းကို၎င်း။ ကရောန္တိ၊ ပြုကုန်၏။ တေ၊ သင်၏။ ဧတမတ္ထံ၊ ထိုကိစ္စကို။ အဟံ၊ ငါသည်။ ကရောမိ၊ ပြုအံ့။ ဟိ-သစ္စံ၊ မှန်၏။ အရိယော၊ မြတ်သောအကျင့်နှင့် ပြည့်စုံသောသူသည်။ အရိယဿ၊ မြတ်သောအကျင့်နှင့် ပြည့်စုံသောသူ၏။ ကိစ္စံ၊ ကိစ္စကို။ ကရောတိ၊ မချွတ်ပြုမြဲတည်း။
ထိုအခါ စွန်ကို အဆွေစွန် - ဇနပုဒ်သားတို့သည် သစ်ပင်ကို တက်ကုန်ပြီလောဟု မေး၏။ မတက်ကုန်သေး၊ မီးရှူးတို့ကိုသာလျှင် ညှိကုန်၏ဟု ဆို၏။ ထိုသို့တပြီးကား သင်သည် လျင်စွာသွား၍ ငါ၏ အဆွေခင်ပွန်းမကို နှစ်သိမ့်စေ၍ ငါလာသောအဖြစ်ကို ကြားချေလော့ဟု ဆို၏။ ထိုစွန်သည် ဝန်လိုငှက်မင်းဆိုတိုင်း ပြု၏။ ဝန်လိုငှက်မင်းသည်လည်း လာလတ်၍ ထိမ်ပင်အနီး၌ ဇနပုဒ်သားတို့၏ တက်ခြင်းကိုကြည့်လျက် တခုသော သစ်ပင်ဖျား၌ နား၍ တယောက်သော ဇနပုဒ်သားသည် တက်သောကာလ၌ စွန်သိုက်အနီးသို့ ထိုဇနပုဒ်သားတက်သည်ရှိသော် အိုင်၌ငုပ်၍ အတောင်တို့ဖြင့်၎င်း, နှုတ်သီးဖြင့်၎င်း ရေကိုဆောင်၍ မီးရှူးအထက်၌ လောင်း၏။ မီးရှူးသည် ငြိမ်း၏။ ဇနပုဒ်သားသည် ဤဝန်လိုငှက်ကို၎င်း, စွန်ငယ်တို့ကို၎င်း စားအံ့ဟု သက်၍ တဖန် မီးရှူးတို့ကိုညှိ၍ တက်၏။ တဖန် ထိုဝန်လိုငှက်သည် မီးရှူးတို့ကို ငြိမ်းစေ၏။ ဤသို့သောနည်းဖြင့် ညှိတိုင်း ညှိတိုင်းသော မီးရှူးကို ငြိမ်းစေစဉ်လျှင် သန်းခေါင်အခါ ဖြစ်၏။ ထိုဝန်လိုငှက်သည် အလွန်လျှင် ပင်ပန်း၏။ အောက်ဖြစ်သောဝမ်း၌ အမွေးသည် ပါးခြင်းသို့ ရောက်၏။ မျက်စိတို့သည် နီသည် ဖြစ်ကုန်၏။ ထိုဝန်လိုငှက်မင်းကို မြင်၍ စွန်မသည် လင်ကို အရှင်ဝန်လိုငှက်မင်းသည် အလွန်ပင်ပန်းသလျှင်ကတည်း၊ ထိုဝန်လိုငှက်မင်းအား အတန်ငယ် အပင်ပန်းဖြေစိမ့်သောငှါ သွား၍ လိပ်မင်းအား ဆိုချေလော့ဟု ဆို၏။ ထိုစွန်သည် စွန်မစကားကို ကြား၍ ဝန်လိုငှက်မင်းသို့ ကပ်၍-
အရိယဿ အရိယေန ကတံ တယိဒံ။
အတ္တာနုရက္ခီ ဘဝ မာ အဍယှိ။
လစ္ဆာမ ပုတ္တေ တယိ ဇီဝမာနေ။
ဟူသော လေးခုမြောက်သော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၄၇။ အရိယဿ၊ မြတ်သောအကျင့်နှင့် ပြည့်စုံသော ငါ့အား။ ယံ ကိစ္စံ၊ အကြင် ကိစ္စသည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ ဣဒံ ကိစ္စံ၊ ဤကိစ္စကို။ အရိယေန၊ မြတ်သော အကျင့်နှင့်ပြည့်စုံသော။ တယာ၊ သင်သည်။ အနုကမ္ပကေန၊ အစဉ်သနားသဖြင့်။ ကတံ၊ ပြုအပ်ပြီ။ အတ္တာနုရက္ခီ၊ ကိုယ်ကိုစောင့်ရှောက်သည်။ ဘဝ၊ ဖြစ်လော့။ မာ အဍယှိ၊ မပင်ပန်းစေလင့်။ တယိ၊ သင်သည်။ ဇီဝမာနေ၊ အသက်ရှည်သည်ရှိသော်။ ပုတ္တေ၊ သားတို့ကို။ လစ္ဆာမ၊ ရကုန်အံ့။
ဝန်လိုငှက်မင်းသည် စွန်စကားကို ကြား၍ ခြင်္သေ့သံနှင့်တူသော အသံကိုကျူးရင့်လျက်-
သရီရဘေဒါပိ န သန္တသာမိ။
ကရောန္တိ ဟေကေ သခိနံ သခါရော၊
ပါဏံ စဇန္တာ သတာ နေသဓမ္မော။
ဟူသော ငါးခုမြောက်သော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၄၀။ တမေဝ ရက္ခာဝရဏံ၊ ထိုအစောင့် အရှောက်ကိုလျှင်။ ကရောန္တော၊ ပြုသော ငါသည်။ သရီရဘေဒါပိ၊ ကိုယ်ပျက်စီးသည် ရှိသော်လည်း။ န သန္တသာမိ၊ မပင်ပန်း။ ဟိ- သစ္စံ၊ မှန်၏။ ဧကေ၊ အချို့ကုန်သော။ သခါရော၊ အဆွေခင်ပွန်းတို့သည်။ ပါဏံ၊ အသက်ကို။ စဇန္တာ၊ စွန့်ကုန်လျက်။ သခီနံ၊ အဆွေခင်ပွန်းတို့၏။ ကိစ္စံ၊ ကိစ္စကို။ ကရောန္တိ၊ ပြုကုန်၏။ ဧသဓမျမော၊ ဤအကျင့်သည်။ သတာနံ၊ သူတော်ကောင်းတို့၏။ ဓမ္မော၊ အကျင့်တည်း။
သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် ဘုရားဖြစ်တော်မူပြီး၍ ထို ဝန်လိုငှက်မင်းကျေးဇူးကို ဆိုလိုသည်ဖြစ်၍-
အတ္ထာယ ကုရရော ပုတ္တေ၊ အဍ္ဎရတ္တေ အနာဂတေ။
ဟူသော ခြောက်ခုမြောက်သော ဤဂါထာကို ဟောတော်မူ၏။
၄၉။ အဏ္ဍဇာ၊ အဥမှဖြစ်သော။ အယံ ဝိဟင်္ဂမော ကုရရော၊ ဤဝန်လိုငှက်မင်းသည်။ သေနကဿ၊ စွန်၏။ ပုတ္တေ၊ သားငယ်တို့ကို။ ရက္ခန္တော၊ စောင့်လျက်။ တေသံ၊ ထိုသားငယ်တို့၏။ အတ္ထာယ၊ အကျိုးငှါ။ အဍ္ဎရတ္တေ၊ သန်းခေါင်အခါသည်။ အနာဂတေ၊ မရောက်မီ။ သုဒုက္ကရံ၊ အလွန်ခက်ခဲသော။ ကမ္မံ၊ အမှုကို။ အကာသိ၊ ပြု၏။
စွန်သည်လည်း ဝန်လိုငှက်မင်းကို အဆွေ အတန်ငယ် အပင်ပန်းဖြေဦးလော့ဟု ဆို၍ လိပ်၏အထံသို့ သွားပြီးလျှင် လိပ်ကို ထစေ၍ အဆွေ အဘယ့်ကြောင့် လာသနည်းဟု မေး၏။ ဤသို့သဘောရှိသော ဘေးသည် ဖြစ်၏။ ဝန်လို
ငှက်မင်းသည် ပဌမယာမ်မှစ၍ လုံ့လပြုလျက် ပင်ပန်းသည်၏ အဖြစ်ကြောင့် သင်၏ အထံသို့ လာ၏ဟု ဆိုလို၍-
မိတ္တာနုကမ္ပာယ ပတိဋ္ဌဟန္တိ။
ပုတ္တာ မမဋ္ဋာ ဂတိမာ ဂတောသ္မိ၊
အတ္ထံ စရေထ မမ ဝါရိစရ။
ဟူသော ခုနစ်ခုမြောက်သော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၅၀။ ဝါရိစရ၊ အဆွေလိပ်။ ဧကေ၊ အချို့ကုန်သောသူတို့သည်။ စုတာပိ၊ အခြံအရံ စည်းစိမ်ဥစ္စာမှ ရွေ့သည်ရှိသော်၎င်း။ သကမ္မုနာ၊ မိမိအမှုမှ။ ခလိတာပိ၊ ချော်ချွတ်သော်၎င်း။ မိတ္တာနုကမ္ပာယ၊ အဆွေခင်ပွန်းတို့အား သနားခြင်း၌။ ပတိဋ္ဌဟန္တိ၊ တည်ကုန်၏။ မမ၊ ငါ၏။ ပုတ္တာ၊ သားတို့သည်။ အဋ္ဋာ၊ ကျင်နာကုန်သည်ဖြစ်၍။ အဟံ၊ ငါသည်။ တံ၊ သင့်ကို။ ဂတိံ၊ ကိုးကွယ်ခြင်းကို။ ကတွာ၊ ပြု၍။ အာဂတော၊ လာသည်။ အသ္မိ၊ ဖြစ်၏။ မမ၊ ငါ၏။ အတ္ထံ၊ အကျိုးစီးပွားကို။ စရေထ၊ ကျင့်ကုန်လော့။
ထိုစကားကို ကြား၍ လိပ်သည်-
မိတ္တံ သဟာယဉ္စ ကရောန္တိ ပဏ္ဍိတာ။
ကရောမိ တေ သေနက ဧတမတ္ထံ၊
အရိယော ဟိ အရိယဿ ကရောတိ ကိစ္စံ။
ဟူသော ရှစ်ခုမြောက်သော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၅၁။ သေနက၊ အဆွေစွန်။ ပဏ္ဍိတာ၊ ပညာရှိတို့သည်။ ဓနေနစ၊ ဥစ္စာဖြင့်၎င်း။ ဓညေန စ၊ စပါးဖြင့်၎င်း။ အတ္တနာ စ၊ ကိုယ်ဖြင့်၎င်း။ မိတ္တဉ္စ၊ အဆွေခင်ပွန်းဖွဲ့ခြင်းကို၎င်း။ သဟာယဉ္စ၊ အပေါင်းအဖော်ဖွဲ့ခြင်းကို၎င်း။ ကရောန္တိ၊ ပြုကုန်၏။ အဟံ၊ ငါသည်။ တေ၊ သင်၏။ ဧတမတ္ထံ၊ ထိုကိစ္စကို။ ကရောမိ၊ ပြုအံ့။ ဟိ-သစ္စံ၊ မှန်၏။ အရိယော၊ မြတ်သောအကျင့်နှင့် ပြည့်စုံသောသူသည်။ အရိယဿ၊ မြတ်သောအကျင့်နှင့် ပြည့်စုံသောသူ၏။ ကိစ္စံ၊ ကိစ္စကို။ ကရောတိ၊ ပြု၏။
ထိုအခါ ထိုလိပ်၏သားသည် အနီး၌ဝပ်လျက် အဖစကားကိုကြား၍ ငါ့အဖသည် မပင်ပန်းစေသတည်း၊ ငါသည် အဖကိစ္စကို ပြုအံ့ဟုကြံ၍-
ပုတ္တော ပိတု စရတိ အတ္ထစရိယံ။
အဟံ စရိဿာမိ တဝေတမတ္ထံ၊
သေနဿ ပုတ္တေ ပရိတာယမာနော။
ဟူသော ကိုးခုမြောက်သော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၅၂။ တာတ၊ ဖခင်။ တုဝံ၊ သင်ဖခင်သည်။ အပ္ပေါသုက္ကော၊ ကြောင့်ကြမဲ့။ နိသီဒ၊ နေလော့။ ပုတ္တော၊ သားသည်။ ပိတု၊ အဖ၏။ အတ္ထစရိယံ၊ အကျိုးကို ကျင့်ခြင်းကို။ စရတိ၊ ကျင့်၏။ အဟံ၊ အကျွန်ုပ်သည်။ သေနဿ၊ စွန်၏။ ပုတ္တေ၊ သားတို့ကို။ ပရိတာယမာနော၊ ကယ်တင်လျက်။ တဝ၊ သင်ဖခင်၏။ ဧတံမတ္ထံ၊ ထိုကိစ္စကို။ စရိဿာမိ၊ ကျင့်အံ့။
ထိုအခါ သားကို အဖလိပ်သည်-
ပုတ္တော ပိတူနံ စရေ အတ္ထစရိယံ။
အပ္ပေဝ မံ ဒိသွာ ပဝဍ္ဎကာယံ၊
သေနဿ ပုတ္တာနိ နိဟေဌယေယျုံ။
ဟူသော ဆယ်ခုမြောက်သော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၅၃။ တာတ၊ ချစ်သား။ အဒ္ဓါ ဟိ၊ စင်စစ်လျှင်။ ပုတ္တော၊ သားသည်။ ပိတူနံ၊ အဖတို့၏။ အတ္ထစရိယံ၊ အကျိုးကို ကျင့်ခြင်းကို။ စရေ၊ ကျင့်ရာ၏။ ဧသ၊ ဤသို့ကျင့်ခြင်းသည်။ သတာနံ၊ သူတော်ကောင်းတို့၏။ ဓမ္မော၊ အကျင့်တည်း။ ပဝဍ္ဎကာယံ၊ ကြီးသော ကိုယ်ရှိသော။ မံ၊ ငါ့ကို။ ဒိသွာ၊ မြင်၍။ သေနဿ၊ စွန်၏။ ပုတ္တာနိ၊ သားငယ်တို့ကို။ စိလာစာ၊ ဇနပုဒ်သားတို့သည်။ အပ္ပေဝနာမ နိဟေဌယေယျုံ၊ လွှတ်ကုန်ငြားအံ့လည်း မသိ။
ဤသို့ဆို၍ လိပ်ကြီးသည် အဆွေစွန် မကြောက်လင့်၊ သင်သည် ရှေ့မှ သွားလော့၊ ယခုပင် ငါလာအံ့ဟု ထိုစွန်ကို လွှတ်လိုက်ပြီးလျှင် ရေ၌လူး၍ ညွန်ကို၎င်း, မှော်ကို၎င်း ငင်သဖြင့်ယူ၍ ကျွန်းငယ်သို့ သွားပြီးလျှင် မီးကိုငြိမ်းစေ၍ ဝပ်၏။ ဇနပုဒ်သားတို့သည် ငါတို့အား စွန်ငယ်တို့ဖြင့် အဘယ်ပြုအံ့နည်း၊ ဤ ကာဠလိပ်ကိုလှိမ့်၍ သတ်ကုန်အံ့၊ ဤလိပ်သည် အလုံးစုံသောငါတို့အား လောက်လတ္တံ့ဟု နွယ်တို့ကိုနုတ်၍ နွယ်စွန်းတို့ကိုကိုင်၍ ဝတ်သော ပုဆိုးနွမ်းတို့ဖြင့် ရစ်၍ ထိုထိုအရပ်တို့၌ ဖွဲ့၍ လိပ်ကို လှိမ့်စိမ့်သောငှါ မတတ်နိုင်ကုန်၊ လိပ်သည် ထိုဇနပုဒ်သားတို့ကို ငင်လျက် ရေနက်ရာအရပ်၌ ချ၏။ ထိုဇနပုဒ်သားတို့သည်လည်း လိပ်၌ လောဘနှင့်တကွလျင် ကျ၍ ရေဖြင့်ပြည့်သောဝမ်းဖြင့် ပင်ပန်းလျက်ထွက်၍ အချင်းတို့ တခုသော ဝန်လိုငှက်သည် သန်းခေါင်အခါတိုင်အောင် ငါတို့၏ မီးရှူးတို့ကို ငြိမ်းစေကုန်၏။ ယခုအခါ၌လည်း ဤလိပ်သည် ရေ၌ချ၍ ရေကို သောက်စေသဖြင့် ဝမ်းရောင်သည်တို့ကို ပြုအပ်ပြီ၊ တဖန် မီးကိုညှိ၍ အရုဏ်တက်သည်ရှိသော် ဤစွန်ငယ်တို့ကို စားအံ့ဟု မီးညှိအံ့သောငှါ အားထုတ်ကုန်၏။ စွန်မသည် ထိုဇနပုဒ်သားတို့၏ စကားကိုကြား၍ အရှင်ဤဇနပုဒ်သားတို့သည် အမှတ်မရှိသောကာလ၌ ငါတို့၏ သားငယ်တို့ကိုစား၍ သွားကုန်လတ္တံ့၊ ငါတို့ အဆွေခင်ပွန်းဖြစ်သော ခြင်္သေ့မင်းအထံသို့ သွားချေလော့ဟု ဆို၏။ ထိုစွန်သည် ထိုခဏ၌လျှင် ခြင်္သေ့မင်းအထံသို့ သွား၍ အခါမဟုတ်သည်၌ အဘယ့်ကြောင့် လာသနည်းဟု မေးလျှင် အစမှစ၍ ထိုအကြောင်းကို ကြားလိုရကား-
ဘယဋ္ဋိတာ သေဋ္ဌ မုပဗ္ဗဇန္တိ။
ပုတ္တာ မမဋ္ဋာ ဂတိမာ ဂတောသ္မိ၊
တွံ နောသိ ရာဇာ ဘဝ မေ သုခါယ။
ဟူသော တဆယ့်တခုမြောက်သော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၅၄။ မိဂဝီရသဋ္ဌ၊ သားတကာတို့ထက် ဝီရိယဖြင့်မြတ်သော။ သီဟရာဇာ၊ ခြင်္သေ့မင်း။ ပသူ စ၊ သားတို့သည်၎င်း။ မနုဿာ စ၊ လူတို့သည်၎င်း။ ဘယဋ္ဋိတာ၊ ဘေးနှိပ်စက်အပ်ကုန်သည်ရှိသော်။ သေဋ္ဌံ၊ မြတ်သောသူသို့။ ဥပဗ္ဗဇန္တိ၊ ကပ်ကုန်၏။ မမ၊ အကျွန်ုပ်၏။ ပုတ္တာ၊ သားတို့သည်။ အဋ္ဋာ၊ ကျင်နာကုန်သည်ဖြစ်၍။ တံ၊ သင့်ကို။ ဂတိံ၊ ကိုးကွယ်ရာကို။ ကတွာ၊ ပြု၍။ အာဂတော၊ လာသည်။ အသ္မိ၊ ဖြစ်၏။ တွံ၊ သင်သည်။ နော၊ အကျွန်ုပ်တို့၏။ ရာဇာ၊ မင်းသည်။ အသိ၊ ဖြစ်၏။ တွံ၊ သင်သည်။ မေ၊ အကျွန်ုပ်အား။ သုခါယ၊ ချမ်းသာခြင်းငှါ။ ဘဝ၊ ဖြစ်ပါလော့။
ထိုစကားကို ကြား၍ ခြင်္သေ့မင်းသည်-
အာယာမ တေ တံ ဒိသတံ ဝဓာယ။
ကထံ ဟိ ဝိညူ ပဟု သမ္ပဇာနော။
န ဝါယမေ အတ္တဇနဿ ဂုတ္တိယာ။
ဟူသော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၅၅။ သေနက၊ စွန်။ တေ၊ သင်၏။ ဧတမတ္ထံ၊ ထိုကိစ္စကို။ အဟံ၊ ငါသည်။ ကရောမိ၊ ပြုအံ့။ တေ၊ သင်၏။ တံ ဒိသတံ၊ ထိုရန်အပေါင်းကို။ ဝဓာယ၊ သတ်ခြင်းငှါ။ အာယာမ၊ သွားကုန်အံ့။ ပဟု၊ ရန်သူတို့ကို သတ်ခြင်းငှါ စွမ်းနိုင်သော။ သမ္ပဇာနော၊ မိမိအဆွေခင်ပွန်းအား ဘေးဖြစ်ခြင်းကိုသိသော။ ဝိညူ၊ ပညာရှိသောသူသည်။ အတ္တဇနဿ၊ အဆွေခင်ပွန်းအား။ ဂုတ္တိယာ၊ စောင့်ရှောက်ခြင်းငှါ။ ကထံ ဟိ န ဝါယမေ၊ အဘယ့်ကြောင့် လုံ့လမပြုဘဲ ရှိအံ့နည်း။
ဤသို့ဆို၍ သွားလော့၊ သင်သည် သားငယ်တို့ကို နှစ်သိမ့်စေလော့ဟု စွန်ကို လွှတ်လိုက်ပြီးလျှင် ပတ္တမြားညိုအဆင်းနှင့်တူသော ရေကိုနင်းလျက် သွား၏။ ဇနပုဒ်သားတို့သည် ခြင်္သေ့မင်း လာသည်ကိုမြင်၍ ရှေးဦးစွာ ဝန်လိုငှက်သည် ငါတို့၏ မီးရှူးတို့ကို ငြိမ်းစေအပ်ပြီ၊ ထို အတူ လိပ်သည် ငါတို့ဝတ်သော ပုဆိုးနွမ်းတို့၏လည်း အရှင်မရှိသည်တို့ကို ပြုအပ်ပြီ၊ ယခုအခါ၌ကား ပျက်စီးကုန်ပြီ၊ ခြင်္သေ့သည် ငါတို့အား အသက်ကုန်ခြင်းသို့ ရောက်စေလတ္တံ့ဟု သေဘေးဖြင့် ထိတ်လန့်ကုန်သည်ဖြစ်၍ ဟုတ်ဟုတ်ငြားငြားအားဖြင့် ပြေးကုန်၏။ ခြင်္သေ့မင်းသည် လာလတ်၍ သစ်ပင်ရင်း၌ တစုံတခုကို မမြင်၊ ထိုအခါ ခြင်္သေ့ကို ဝန်လိုငှက်သည်၎င်း, လိပ်သည်၎င်း စွန်သည်၎င်း ကပ်ကုန်၍ ရှိခိုးကုန်၏။ ခြင်္သေ့မင်းသည် ထိုဝန်လိုငှက် လိပ်, စွန်တို့အား အဆွေခင်ပွန်း၏ အကျိုးဆက်ကိုဆို၍ ဤနေ့မှစ၍ အဆွေခင်ပွန်း၏သဘောကို မဖျက်မူ၍ မမေ့မလျော့ ဖြစ်ကြကုန်လော့ဟု ဆုံးမ၍ ဖဲ၏။ ဝန်လိုငှက် လိပ် စွန်တို့သည်လည်း နေရာအရပ်တို့သို့ ပြန်ကုန်၏။ စွန်မသည် မိမိသားငယ်တို့ကို ကြည့်၍ အဆွေခင်ပွန်းတို့ကိုမှီ၍ ငါတို့သည် သားတို့ကို ရအပ်ကုန်ပြီဟု ချမ်းသာစွာ နေသောအခါ၌ စွန်နှင့်တကွ စကားပြောလျက် အဆွေခင်ပွန်း၏ ကျေးဇူးအကျင့်ကို ပြလိုရကား-
အယျိရဉ္စ ကယိရာထ သုခါဂမာယ။
နိဝတ္ထကောစောဝ သရေ ဘိဟန္တွာ၊
မောဒါမ ပုတ္တေဟိ သမင်္ဂိဘူတာ။
ကူဇန္တ မုပကူဇန္တိ၊ လောမသာ ဟဒယင်္ဂမံ။
သော ဘုဉ္ဇတိ ပုတ္တ ပသုံ ဓနံ ဝါ။
အဟဉ္စ ပုတ္တာ စ ပတီ စ မယှံ၊
မိတ္တာနုကမ္ပာယ သမင်္ဂိဘူတာ။
သမ္ပန္နသခိဿ ဘဝန္တိ ဟေတေ။
သော မိတ္တဝါ ယသဝါ ဥဂ္ဂတတ္ထော၊
အသ္မိံဓ လောကေ မောဒတိ ကာမကာမီ။
ပဿ မိတ္တာနုကမ္ပာယ၊ သမဂ္ဂမှ သဉာတကေ။
ဧဝံ သော သုခိတော ဟောတိ၊ ယာ တံ တွဉ္စ သေနက။
ဟူသော ဤခြောက်ဂါတို့ကို ဆို၏။
၅၆။ သေနက၊ စွန်။ သုခါဂမာယ၊ ချမ်းသာရခြင်းငှါ။ မိတ္တဉ္စ၊ မိတ်ဖွဲ့ခြင်းကို၎င်း။ သုဟဒယဉ္စ၊ နှလုံးအကျွမ်းဝင်သော အပေါင်းအဖော် ဖွဲ့ခြင်းကို၎င်း။ ကယိရာထ၊ ပြုရာ၏။ အယျိရဉ္စ၊ အရှင်ရှိသည်ကို၎င်း။ ကယိရာထ၊ ပြုရာ၏။ နိဝတ္ထကောစော၊ ချပ်မိန်ညိုဝတ်ကုန်သော သူတို့သည်။ သရေ၊ မြှားတို့ကို။ အဘိဟန္တွာ၊ နှိပ်နင်း၍။ မောဒန္တိ ဣဝ၊ ဝမ်းမြောက်ကုန်သကဲ့သို့။ မယံ၊ ငါတို့သည်။ ပုတ္တေဟိ၊ သားတို့နှင့်။ သမင်္ဂိဘူတာ၊ တကွ နေရကုန်သည်ဖြစ်၍။ မောဒါမ၊ ဝမ်းမြောက်ရကုန်၏။
၅၇။ သေနက၊ စွန်။ သကံမိတ္တဿ၊ မိမိအဆွေခင်ပွန်းဖြစ်သော။ အပလာယိနော၊ မပြေးမဆုတ်သော။ သဟာယဿ၊ အဆွေခင်ပွန်း၏။ ကမ္မေန၊ အမှုကြောင့်။ ကူဇန္တံ၊ မြည်သော။ တွံ၊ သင့်ကို။ လောမသာ၊ သားငှက်တို့သည်။ ဟဒယင်္ဂမံ၊ နှလုံးသို့ဝင်သော အသံကို။ နိစ္ဆာရေတွာ၊ မြွက်၍။ ဥပကူဇန္တိ၊ အတုမြည်ကုန်၏။
၅၈။ သေနက၊ စွန်။ ပဏ္ဍိတော၊ ပညာရှိသည်။ မိတ္တသဟာယံ၊ အဆွေခင်ပွန်း အပေါင်း အဖော်ကို။ အဓိဂမ္မ၊ ရ၍။ ပုတ္တံ ဝါ၊ သားကို၎င်း။ ပသုံ ဝါ၊ အခြေလေးချောင်းရှိသော အမျိုးကို၎င်း။ ဓနံ ဝါ၊ ဥစ္စာကို၎င်း။ လဘိတွာ၊ ရ၍။ ဘုဉ္ဇတိ၊ သုံးဆောင်ခံစားရ၏။ အဟဉ္စ၊ ငါသည်၎င်း။ ပုတ္တာ စ၊ သားတို့သည်၎င်း။ မယှံ၊ ငါ၏။ ပတိံ စ၊ လင်သည်၎င်း။ မိတ္တာနုကမ္ပာယ၊ အဆွေခင်ပွန်းတို့၏ သနားခြင်းကြောင့်။ သမင်္ဂီဘူတာ၊ အတူတကွ နေရကုန်၏။
၅၉။ ကာမကာမီ၊ ကာမတို့ဖြင့် တပ်စွန်းစေတတ်သော စွန်။ ရာဇဝတာ၊ မင်းဟူသော အဆွေခင်ပွန်းရှိသော သူသည်၎င်း။ သူရဝတာ စ၊ ရဲရင့်သော အဆွေခင်ပွန်းရှိသော သူသည်၎င်း။ အတ္ထော၊ အကျိုးကို။ ပါပုဏိတုံ၊ ပြည့်စုံစေခြင်းငှါ။ သက္ကာ၊ တတ်ကောင်း၏။ ဧတေ၊ ထိုသူတို့သည်။ သမ္ပန္နသခိဿ၊ အဆွေ ခင်ပွန်း၏အကျင့်နှင့် ပြည့်စုံသောသူအား။ ဘဝန္တိ၊ ဖြစ်ကုန်၏။ ဣဓ လောကေ၊ ဤမျက်မြင်လောကဟု ဆိုအပ်သော။ အသ္မိံ လောကေ၊ ဤပစ္စုပ္ပန်လောက၌။ မိတ္တဝါ၊ အဆွေခင်ပွန်းရှိသည်လည်း ဖြစ်သော။ ယသ ဝါ၊ အခြံအရံရှိသည်လည်း ဖြစ်သော။ ဥဂ္ဂတတ္ထော၊ အသရေ တင့်တယ်ခြင်း အစုဖြင့် တက်သော သဘောရှိသော။ သော၊ ထိုသူသည်။ မောဒတိ၊ မွေ့လျော်ရ၏။
၆၀။ သေနက၊ စွန်။ ဒလိဒ္ဒေနာပိ၊ သူဆင်းရဲသည်လည်း။ မိတ္တာနိ၊ အဆွေခင်ပွန်းတို့ကို။ ကရဏီယာနိ၊ ပြုအပ်ကုန်၏။ ပဿ၊ ရှုလော။ မိတ္တာနုကမ္ပာယ၊ အဆွေခင်ပွန်းတို့၏ သနားခြင်းကြောင့်။ မယံ၊ ငါတို့သည်။ သဉာတကေ၊ သားတို့နှင့်တကွ။ သမဂ္ဂါ၊ ညီညွတ်ကုန်သည်။ အမှ၊ ဖြစ်ကုန်၏။
၆၁။ သေနက၊ စွန်။ အဟဉ္စ၊ ငါသည်၎င်း။ တွဉ္စ၊ သင်သည်၎င်း။ သုခိတော ယထာ၊ ချမ်းသာသကဲ့သို့။ ဧဝံ-တထာ၊ ထို့အတူ။ ယော ဒိဇော၊ အကြင်ငှက်သည်။ သူရေန၊ ရဲရင့်သော။ ဗလဝန္တေန၊ အားရှိသောသူနှင့်။ မိတ္တံ၊ အဆွေခင်ပွန်းကို။ ကုရုတေ၊ ပြု၏။ သော ဒိဇော၊ ထိုငှက်သည်။ သုခီ၊ ချမ်းသာသည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။
ဤသို့လျှင် ထိုစွန်မသည် ခြောက်ဂါထာတို့ဖြင့် အဆွေခင်ပွန်း၌ ကျင့်ခြင်း၏ ကျေးဇူးစကားကို ဆို၏။ အလုံးစုံလည်း ဖြစ်ကုန်သော ထိုအဆွေခင်ပွန်းတို့သည် အဆွေခင်ပွန်း၏ သဘောကို မဖျက်မူ၍ အသက်ထက်ဆုံး တည်သဖြင့် ကံအားလျော်စွာ လားကုန်၏။
ဇာတ်ပေါင်း... သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် ဤဓမ္မဒေသနာကို ဆောင်တော်မူ၍ ရဟန်းတို့ ယခုအခါ၌ သာလျှင် ထိုမိတ္တဗန္ဓက သီတင်းသည်သည် မယားကိုမှီ၍ ချမ်းသာခြင်းသို့ ရောက်သည်မဟုတ်သေး၊ ရှေး၌လည်း ရောက်ဘူးသည်သာတည်းဟု မိန့်တော်မူ၍ ယခုအခါ လင်မယားတို့သည် ထိုအခါ စွန်ဖို စွန်မ ဖြစ်ဘူးကုန်ပြီ၊ ယခုအခါ ရာဟုလာသည် ထိုအခါ သားလိပ်ငယ် ဖြစ်ဘူးပြီ၊ ယခုအခါ မဟာမောဂ္ဂလာန်သည် ထိုအခါ အဖလိပ်ကြီး ဖြစ်ဘူးပြီ၊ ယခုအခါ သာရိပုတ္တရာသည် ထိုအခါ ဝန်လိုငှက် ဖြစ်ဘူးပြီ၊ ယခုအခါ ငါဘုရားသည်လျှင် ထိုအခါ ခြင်္သေ့မင်း ဖြစ်ဘူးပြီဟု ဇာတ်ကို ပေါင်းတော်မူ၏။
မိတ်ကောင်းရှိမှ၊ ဘေးဘယ၊ မုချ လွတ်မည်သာ
သုံးခုမြောက်သော မဟာဥက္ကုသဇာတ်သည် ပြီး၏။
*****
ပကိဏ္ဏကနိပါတ်
၄။ ဥဒ္ဒါလကဇာတ်
အံ့ဘွယ်သရဲကို ဖြစ်စေခြင်း အကြောင်း
ပစ္စုပ္ပန်ဝတ္ထု... နတ်နှင့်တကွသော လောကကို ဆုံးမတော် မူတတ်သော သဗ္ဗညူမြတ်စွာဘုရားသည် ခရာဇိနာ ဇဋိလာ ပင်္ကဒန္တာ အစရှိသော ဂါထာပုဒ်ဖြင့် တန်ဆာဆင်အပ်သောဤ ဥဒ္ဒါလကဇာတ်ကို ဇေတဝန် ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံး နေတော်မူစဉ်အံ့ဘွယ်သရဲကို ဖြစ်စေတတ်သော ရဟန်းတပါးကို အကြောင်းပြု၍ ဟောတော်မူ၏။ ထိုဟန်းသည် ဆင်းရဲမှ ထွက်မြောက်စေတတ်သော ဘုရားသာသနာတော်၌ ရဟန်းပြု၍လည်း ပစ္စည်းလေးပါးအကျိုးငှါ အထူးထူး အပြားပြားဖြစ်သောအံ့ဘွယ်သရဲသောဝတ္ထုကို ဖြစ်စေ၏။ ထိုအခါ ထိုရဟန်း၏ ကျေးဇူးမဲ့ကို ထင်ရှားပြလိုကုန်သော ရဟန်းတို့သည် တရားသဘင်၌ စကားကို ဖြစ်စေကုန်၏။ ငါ့သျှင်တို့ ဤအမည်ရှိသော ရဟန်းသည် ဤသို့သဘောရှိသော ဝဋ်ဆင်းရဲမှ ထွက်မြောက်စေတတ်သော မြတ်စွာဘုရား သာသနာတော်၌ ရဟန်းပြုလျက်အံ့ဘွယ်သရဲကိုမှီ၍ အသက်မွေးခြင်းကို ပြု၏ဟု စကားကို ဖြစ်စေကုန်၏။ သဗ္ဗညူမြတ်စွာဘုရားသည် လာတော်မူလတ်၍ ရဟန်းတို့ ယခုအခါ အဘယ်မည်သော စကားဖြင့် စည်းဝေးကြကုန်သနည်းဟု မေးတော်မူလတ်၍ ဤမည်သော စကားဖြင့် စည်းဝေးပါကုန်၏ဟု နားတော်လျှောက်သည်ရှိသော် ရဟန်းတို့ ယခုအခါ၌ သာလျှင် ဤရဟန်းသည်အံ့ဘွယ်သရဲကို ဖြစ်စေတတ်သည် မဟုတ်သေး၊ ရှေး၌လည်း ဤရဟန်းသည်အံ့ဘွယ်သရဲကို ဖြစ်စေတတ်ဘူးသည် သာလျှင်တည်းဟု မိန့်တော်မူ၍ အတိတ်ကို ဆောင်တော်မူ၏။
အတိတ်ဝတ္ထု... ရဟန်းတို့ လွန်လေပြီးသောအခါ ဗာရာဏသီပြည်၌ ဗြဟ္မဒတ်မင်းသည် မင်းပြုသည်ရှိသော် ထိုအခါ ဘုရားလောင်းသည် ထိုဗြဟ္မဒတ်မင်း၏ ပုရောဟိတ် ဖြစ်၏။ ပညာရှိ၏ လိမ်မာ၏ ထိုပုရောဟိတ်သည် တနေ့သ၌ ဥယျာဉ်ကစားအံ့သောငှါ သွားသည်ရှိသော် အလွန် အဆင်းလှသော ပြည့်တန်ဆာမ တယောက်ကိုမြင်လျှင် တပ်သောစိတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ ထိုပြည့်တန်ဆာမနှင့်တကွ ပေါင်းဖော်ခြင်းကို ပြု၏။ ထိုပြည့်တန်ဆာမသည် ထိုပုရောဟိတ်ကိုစွဲ၍ ကိုယ်ဝန်ကိုရ၏။ ကိုယ်ဝန်တည်သော အဖြစ်ကိုသိလျှင် ထိုပုရောဟိတ်ကို အရှင်အကျွန်ုပ်အား ကိုယ်ဝန်သည် တည်၏။ ဖွားသောကာလ၌ အမည်ကို ပြုကုန်အံ့၊ ထိုသူအား အဘယ်အမည်ကို ပြုရအံ့နည်းဟု မေး၏။ ထိုပုရောဟိတ်သည် ပြည့်တန်ဆာမဝမ်း၌ ဖြစ်သည်၏အဖြစ်ကြောင့် အမျိုးအမည်ကို ပြုအံ့သောငှါ မတတ်ကောင်းဟု ကြံ၍ အရှင်မ ဤလေခတ်သော သစ်ပင်သည် ဥဒ္ဒါလက မည်၏။ ဤအရပ်၌ ရအပ်သည်၏အဖြစ်ကြောင့် ထိုသူအား ဥဒ္ဒါလကဟူသော အမည်ကို မှည့်လေလော့ဟု ဆို၍ လက်စွပ်ကိုလည်း ပေး၏။ သ္မီးသည် အကယ်၍ ဖြစ်အံ့။ ဤလက်စွပ်ဖြင့် သူငယ်မကို မွေးလေလော့၊ အကယ်၍ သားဖြစ်အံ့၊ ထိုအခါ အရွယ်ရောက်သော် ထိုသားငယ်ကို ငါ့အား ပြလှည့်လော့ဟု ဆို၏။
ထိုပြည့်တန်ဆာမသည် နောက်အဘို့၌ သားကိုဖွား၍ ထိုသားအား ဥဒ္ဒါလကဟူသော အမည်ကို မှည့်၏။ ထို ဥဒ္ဒါလကသည် အရွယ်သို့ ရောက်လတ်သော် မိခင် အကျွန်ုပ်အဖသည် အဘယ်သူနည်းဟု အမိကို မေး၏။ ချစ်သား ပုရောဟိတ်တည်းဟု ဆို၏။ ထိုအကျွန်ုပ်အဖသည် အကယ်၍ ပုရောဟိတ်ဖြစ်အံ့၊ ဤသို့ ဖြစ်သည်ရှိသော် ဗေဒင်တို့ကို သင်အံ့ဟု အမိလက်မှ လက်စွပ်ကို၎င်း, ဆရာ့အဘို့ကို၎င်းယူ၍ တက္ကသိုလ်ပြည်သို့သွား၍ ဒိသာပါမောက္ခ ဆရာ့အထံ၌ အတတ်ကိုသင်လျက် တခုသော ရသေ့အပေါင်းကိုမြင်၍ ဤသူတို့၏အထံ၌ မြတ်သောအတတ်သည် ဖြစ်လတ္တံ့၊ ထိုအတတ်ကို သင်အံ့ဟု အတတ်၌တပ်စွန်းသဖြင့် ရဟန်းပြု၍ ထိုသူတို့အား ကျင့်ဝတ်ကိုပြု၍ ဆရာတို့ သင်တို့တတ်သော အတတ်ကို သင်ကုန်လော့ဟု ဆို၏။ ထိုရသေ့တို့သည် မိမိ မိမိတို့ တတ်သောနည်းဖြင့်လျှင် ထိုဥဒ္ဒါလကကို သင်စေကုန်၏။ ရသေ့ငါးရာတို့တွင် တယောက်သော ရသေ့သည်လည်း ထိုဥဒ္ဒါလကထကျ သာလွန်သောပညာသည် မရှိ၊ ထိုဥဒ္ဒါလကသည်လျှင် ထိုရသေ့တို့ထက် ပညာဖြင့် လွန်မြတ်၏။
ထိုအခါ ထိုရသေ့တို့သည် စည်းဝေးကုန်၍ ထိုဥဒ္ဒါလကအား ဆရာ့အရာကို ပေးကုန်၏။ ထိုအခါ ထိုရသေ့တို့ကို ဥဒ္ဒါလက ရသေ့သည် အချင်းတို့ သင်တို့သည် အမြဲလျှင် တောသစ်မြစ်သစ်သီး အာဟာရ ရှိကုန်သည်ဖြစ်၍ တော၌ သာလျှင် နေကြကုန်၏။ လူ့ပြည်သို့ အဘယ့်ကြောင့် မသွားကြကုန်သနည်းဟု ဆို၏။ ရှင်ရသေ့ လူတို့မည်သည် အလှူကြီးကိုပေး၍ အနုမောဒနာကို ပြုစေကုန်၏။ တရားစကားကို ဆိုစေကုန်၏။ ပြဿနာကို မေးကုန်၏။ ငါတို့သည် ထိုဘေးကြောင့် လူ့ပြည်အရပ်သို့ မသွားကုန်ဟု ဆိုကုန်၏။
ရှင်ရသေ့တို့ အကယ်၍ စကြာမင်းဖြစ်ကုန်ငြားအံ့၊ ငါ့ကိုယူ၍ သွားကြကုန်၊ ဆိုခြင်းမည်သည် ငါ၏ဝန်တည်း၊ သင်တို့သည် မကြောက်ကြကုန်လင့်ဟု ဆို၍ ထိုရသေ့တို့နှင့်တကွ လှည့်လည်လျက် အစဉ်သဖြင့် ဗာရာ ဏသီသို့ ရောက်လျှင် မင်း၏ဥယျာဉ်၌နေ၍ ထိုဥဒ္ဒါလကသည် နက်ဖြန်နေ့၌လျှင် အလုံးစုံသော ရသေ့တို့နှင့်တကွ တံခါးရွာ၌ ဆွမ်းခံအံ့သောငှါ သွား၏။ လူတို့သည် အလှူကြီးကို ပေးကုန်၏။ ရသေ့တို့သည် နက်ဖြန်နေ့၌ မြို့သို့ဝင်ကုန်၏။ လူတို့သည် အလူကြီးကို ပေးကုန်၏။ ဥဒ္ဒါလကရသေ့သည် အလှူအနုမောဒနာကို ပြု၏။ မင်္ဂလာကို ရွတ်၏။ ပြဿနာကို ဖြေ၏။ လူတို့သည် ကြည်ညို၍ များစွာသော ပစ္စည်းဖြင့် လှူကုန်၏။ မြို့အလုံးသည် ပညာရှိသော ဂိုဏ်းဆရာဖြစ်သော ရသေ့သည် လာရောက်၏ဟု မင်းအားလည်း ကြားလျှောက်ကုန်၏။ မင်းသည် အဘယ်အရပ်၌ နေသနည်းဟု မေး၍ ဥယျာဉ်တော်၌ နေသည်ကိုကြား၍ ကောင်းပြီ၊ ယနေ့ ထိုရသေ့ကို ဖူးမြင်ခြင်းငှါ သွားအံ့ဟု ဆို၏။ တယောက်သော မင်းချင်းယောက်ျားသည် သွား၍ အရှင်မင်းကြီးသည် ရှင်ရသေ့တို့ကို ဖူးမြင်ခြင်းငှါ လာတော်မူလတ္တံ့ဟု ဥဒ္ဒါလကရသေ့အား ကြားနှင့်၏။
ထိုဥဒ္ဒါလက ရသေ့သည်လည်း ရသေ့အပေါင်းကို ခေါ်၍ ရှင်ရသေ့တို့ မင်းသည် လာလတ္တံ့သတတ်၊ မင်းမည်သည်ကား တနေ့မျှ နှစ်သက်စေသည်ရှိသော် အသက်ထက်ဆုံး အသက်မွေးခြင်းငှါ စွမ်းနိုင်သည်ဖြစ်၏ဟု ဆို၏။ ဆရာအသို့လျှင် ပြုအပ်သနည်းဟု မေးသည်ရှိသော် ထိုဥဒ္ဒါလက ရသေ့သည် ဤသို့ ဆို၏။ သင်တို့တွင် အချို့သောသူတို့သည် လင်းနို့ကဲ့သို့ ကျင့်လေကုန်၊ အချို့သော ရသေ့တို့သည် ဆောင့်ကြောင့်ထိုင်သော အကျင့်ကို ကျင့်လေကုန်၊ အချို့သော ရသေ့တို့သည် ဆူး၌ အိပ်လေကုန်၊ အချို့ကုန်သော ရသေ့တို့သည် ငါးပါးသော ပူခြင်းကို ပူစေကုန်၊ အချို့သော ရသေ့တို့သည် ရေသို့ဆင်းသက်သော အမှုကို ပြုလေကုန်၊ အချို့သောရသေ့တို့သည် ထိုထိုသို့သောအရပ်၌ ဗေဒင်တို့ကို သရဇ္ဈာယ်လေကုန်ဟု ဆို၏။ ထိုရသေ့ငါးရာတို့သည် ထိုဥဒ္ဒါလက ရသေ့ဆိုတိုင်း ပြုကုန်၏ မိမိသည်ကား ရှစ်ယောက်လည်း ဖြစ်ကုန်သော တကျိပ်လည်းဖြစ်ကုန်သော ပညာရှိကုန်သော ရသေ့တို့ကိုယူ၍ နှလုံးမွေ့လျော်ဘွယ် တင့်တယ်သော သပိတ်ခြေ၌ မွေ့လျော်ဘွယ်ရှိသော စာကိုတင်၍ တပည့်အပေါင်း ခြံရံလျက် ခင်းအပ်သောနေရာ၌ နေ၏။ ထိုခဏ၌ မင်းသည် ပုရောဟိတ်ကိုယူ၍ များစွာသော အခြံအရံဖြင့် ဥယျာဉ်တော်သို့ သွား၍ မိစ္ဆာအကျင့်ကို ကျင့်ကုန်သော ထိုရသေ့တို့ကိုမြင်၍ အပါယ်ဘေးမှ လွတ်ကုန်ပြီဟု ကြည်ညို၍ ဥဒ္ဒါလက ရသေ့အထံသို့ သွားပြီးလျှင် စကားပြောခြင်းကိုပြု၍ တင့်အပ် လျောက်ပတ်သော အရပ်၌ နေပြီးသော် နှစ်သက်သော စိတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ ပုရောဟိတ်နှင့်တကွ စကားပြောလိုရကား-
ဒုမ္မုခရူပါ ယေ မန္တံ ဇပန္တိ။
ကစ္စိ နု တေ မာနုသကေ ပယောဂေ၊
ဣဒံ ဝိဒူ ပရိမုတ္တာ အပါယာ။
ဟူသော ရှေးဦးစွာသော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၆၂။ အာစရိယ၊ ဆရာ။ ခရာဇိနာ၊ ကြမ်းတမ်းသော သစ်နက်ရေလည်း ရှိကုန်ထသော။ ဇဋိလာ၊ ဆံကျစ်လည်း ထုံးကုန်ထသော။ ပင်္ကဒန္တာ၊ အညစ်အကြေးကပ်သော သွားလည်း ရှိကုန်ထသော။ ဒုမ္မုခရူပါ၊ မျက်ရေးမကွင်းသော မျက်နှာလည်း ရှိကုန်ထသော။ ယေ၊ အကြင် ရသေ့တို့သည်။ မန္တံ၊ ဗေဒင်ကို။ ဇပန္တိ၊ ရွတ်ဘတ်သရဇ္ဈာယ်ကုန်၏။ ကစ္စိ၊ အသို့နည်း။ တေ၊ ထိုရသေ့တို့သည်။ မာနုသကေ၊ လူ၌ဖြစ်သော။ ပယောဂေ၊ လုံ့လကြောင့်။ ဣဒံ၊ ဤ ပဉ္စာတပ အကျင့်ကို ကျင့်ခြင်း, ဗေဒင်ကို သရဇ္ဈာယ်ခြင်းကို။ ဝိဒူ၊ သိကုန်သည်ဖြစ်၍။ အပါယာ၊ အပါယ်လေးပါးမှ။ ပရိမုတ္တာ နု၊ လွတ်ကုန်ပြီလော။
ထိုစကားကို ကြား၍ ပုရောဟိတ်သည် ဤမင်းကား အရာမဟုတ်သည်၌ ပြေးဝင်၏။ ဆိတ်ဆိတ်နေခြင်းငှါ မသင့်ဟု ကြံ၍ မင်း၏စကားကို ပယ်လိုရကား-
ဗဟုဿုတော စေ န စရေယျ ဓမ္မံ။
သဟဿဗေဒါပိ န တံ ပဋိစ္စ၊
ဒုက္ခာ ပမောစေ စရဏံ အပတွာ။
ဟူသော နှစ်ခုမြောက်သော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၆၃။ ရာဇ၊ မင်းမြတ်။ ဗဟုဿုတော၊ များသော အကြားအမြင် ရှိသောသူသည်။ ပါပါနိ၊ ယုတ်မာကုန်သော။ ကမ္မာနိ၊ မကောင်းမှုတို့ကို။ စေ ကရောထ၊ အကယ်၍ ပြုကုန်ငြားအံ့။ ဓမ္မံ၊ ကုသိုလ် ကမ္မပထတရား ဆယ်ပါးကို။ စေ န စရေယျ၊ အကယ်၍ မကျင့်ငြားအံ့။ စရဏံ၊ သမာပတ်ရှစ်ပါးသို့။ အပတွာ၊ မရောက်မူ၍။ သဟဿ ဗေဒါပိ၊ ဗေဒင်တထောင် ဖြစ်သော်လည်း။ တံ၊ ထိုဗေဒင်ကို။ ပဋိစ္စ၊ စွဲ၍။ ဒုက္ခာ၊ အပါယ်ဆင်းရဲမှ။ န ပမောစေ၊ မလွတ်ရာ။
ထိုရောဟိတ်စကားကို ကြား၍ ဥဒ္ဒါလက ရသေ့သည် ကြံ၏။ မင်းသည်မူကား ဟုတ်ဟုတ်ငြားငြား ရသေ့အပေါင်းအား သဒ္ဓါကြည်ညို၏။ ဤပုဏ္ဏားသည်ကား ကျက်စား၍ နေသော နွားကို တုတ်လှံတံဖြင့် ပုတ်ခတ်သကဲ့သို့၎င်း, ခူးပြီးသောထမင်းပွဲ၌ အမှိုက်တို့ကို ပစ်ချဘိသကဲ့သို့၎င်း ဖြစ်၏။ ထိုပုဏ္ဏားနှင့်တကွ စကားပြောအံ့ဟု ကြံ၍ ပြောဆိုလိုရကား-
ဒုက္ခာ ပမုစ္စေ စရဏံ အပတွာ။
မညာမိ ဗေဒါ အဖလာ ဘဝန္တိ၊
သ သံယမံ စရဏညေဝ သစ္စံ။
ဟူသော သုံးခုမြောက်သော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၆၄။ ဗြာဟ္မဏ၊ ပုဏ္ဏား။ သဟဿဗေဒါပိ၊ ဗေဒင်တထောင် ဖြစ်သော်လည်း။ တံ၊ ထိုဗေဒင်ကို။ ပဋိစ္စ၊ စွဲ၍။ စရဏံ၊ သမာပတ်ရှစ်ပါးသို့။ အပတွာ၊ မရောက်မူ၍။ ဒုက္ခာ၊ အပါယ်ဆင်းရဲမှ။ န ပမုစ္စေ၊ မလွတ်ငြားအံ့။ သ သံယမံ၊ သီလ သံယမနှင့် တကွဖြစ်သော။ စရဏညေဝ၊ သမာပတ် ရှစ်ပါးသည်သာလျှင်။ သစ္စံ၊ မှန်၏။ ဗေဒါ၊ ဗေဒင်တို့သည်။ အဖလာ၊ အကျိုး မရှိကုန်သည်။ ဘဝန္တိ၊ ဖြစ်ကုန်၏ဟူ၍။ အာပဇ္ဇတိ၊ ဆိုရာရောက်၏။ ဣတိ၊ ဤသို့။ မညာမိ၊ ငါအောက်မေ့၏။
ထို့နောင်မှ ပုရောဟိတ်သည်-
သ သံယမံ စရဏညေဝ သစ္စံ။
ကိတ္တိဉှိ ပပ္ပေါတိ အဓိစ္စ ဗေဒေ၊
သန္တိံ ပုဏာတိ စရဏေန ဒန္တော။
ဟူသော လေးခုမြောက်သော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၆၅။ ဗေဒါ၊ ဗေဒင်တို့သည်။ အဖလာ၊ အကျိုးမရှိကုန်သည်။ နဟေဝ ဘဝန္တိ၊ မဖြစ်ကုန်။ သ သံယမံ၊ သီလကို စောင့်ခြင်းနှင့် တကွသော။ စရဏံ ဧဝ၊ သမာပတ်ရှစ်ပါးသာလျှင်။ သစ္စံ၊ မှန်၏။ ဗေဒေ၊ ဗေဒင်တို့ကို။ အဓိစ္စ၊ သင်၍။ ကိတ္တိံ၊ ကျော်စောခြင်းသို့။ ပပ္ပေါတိ၊ ရောက်၏။ ဒန္တော၊ ကိုယ်နှုတ်နှလုံးကို ဆုံးမသောသူသည်။ စရဏေန၊ သမာပတ်ဖြင့်။ သန္တိံ၊ နိဗ္ဗာန်သို့။ ပုဏာတိ၊ ရောက်၏။
ထိုစကားကိုကြား၍ ဥဒ္ဒါလက ရသေ့သည် ဤပုဏ္ဏားနှင့်တကွ ဆန့်ကျင်ဘက်၏ အစွမ်းအားဖြင့် မြစ်ခြင်းငှါ မတတ်နိုင်၊ သားဟူ၍ ဆိုသည်ရှိသော် ချစ်ခြင်းကို မပြုသောသူမည်သည် မရှိ၊ ထိုပုဏ္ဏားအား သား၏အဖြစ်ကို ပြောဆိုအံ့ဟု ကြံ၍ ပြောလိုရကား-
ဥဒ္ဒါလကော အဟံ ဘောတိ၊ သောတ္ထိယကုလဝံသတော။
ဟူသော ငါးခုမြောက်သော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၆၆။ ယေန၊ အကြင်သားသည်။ မာတာ၊ အမိကို၎င်း။ ပိတာ၊ အဖကို၎င်း။ ဗန္ဓု၊ အဆွေအမျိုးကို၎င်း။ ဘစ္စာ၊ မွေးအပ်၏။ သော၊ ထိုသားသည်။ သယေဝ၊ ထိုငါပင်တည်း။ ဘောတိ၊ အို ပုဏ္ဏား။ အဟံ၊ ငါကား။ ဥဒ္ဒလကော၊ ဥဒ္ဒါလက မည်၏။ သောတ္ထိယကုလဝံသတော၊ သောတ္ထိယပုဏ္ဏား အမျိုးအနွယ်မှ။ ဇာတော၊ ဖြစ်၏။
ထိုပုရောဟိတ်ပုဏ္ဏားသည် စင်စစ်လျှင် သင်သည် ဥဒ္ဒါလကပင်လောဟု မေးသည်ရှိသော် ဟုတ်၏ဟုဆိုလျှင် ငါသည် သင့်အမိအား အမှတ်သညာကို ပေးအပ်၏။ ထိုအမှတ်သည် အဘယ်မှာနည်းဟု မေးသည်ရှိသော် ပုဏ္ဏား ဤလက်စွပ်သည် အမှတ်တည်းဟု ဆို၍ လက်စွပ်ကို ပုဏ္ဏားလက်၌ထား၏။ ပုဏ္ဏားသည် လက်စွပ်ကို အဟုတ်အမှန်အားဖြင့် သိလျှင် သင်သည် ပုဏ္ဏားတို့အကျင့်ကို သိ၏လောဟုဆို၍ ပုဏ္ဏားတို့၏ အကျင့်ကို မေးလိုရကား-
ကထဉ္စ ပရိနိဗ္ဗာနံ၊ ဓမ္မဋ္ဌော ကိန္တိ ဝုစ္စတိ။
ဟူသော ခြောက်ခုမြောက်သော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၆၇။ ဘော၊ အို ဥဒ္ဒါလက။ ကထံ၊ အသို့သောအကြောင်းဖြင့်။ ဗြာဟ္မဏော၊ ပုဏ္ဏားမည်သည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်သနည်း။ ကထံ၊ အသို့သော အကြောင်းဖြင့်။ ကေဝလီ၊ အလုံးစုံပြည့်စုံသည်။ ဘဝတိ၊ ဖြစ်သနည်း။ ကထဉ္စ၊ အသို့သော အကြောင်းဖြင့်လျှင်။ ပရိနိဗ္ဗာနံ၊ ငြိမ်းသနည်း။ ကိန္တိ၊ အသို့လျှင်။ ဓမ္မဋ္ဌော၊ တရား၌တည်၏ဟူ၍။ ဝုစ္စတိ၊ ဆိုအပ်သနည်း။
ဥဒ္ဒါလကသည်လည်း ထိုရောဟိတ်အား ပုဏ္ဏားတို့၏ အကျင့်ကို ကြားလိုရကား-
အာပေါသိဉ္စ ယဇံ ဥဿေတိ ယူပံ။
ဧဝံ ကရော ဗြာဟ္မဏော ဟောတိ ခေမီ၊
ဓမ္မေ ဌိကံ တေန အမာပယိံသု။
ဟူသော ခုနစ်ခုမြောက်သော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၆၈။ ပုရောဟိတ၊ ပုရောဟိတ်။ ဗြာဟ္မဏော၊ ပုဏ္ဏားသည်။ အဂ္ဂိံ၊ ဖွားစနေ့ကဖြစ်သော မီးကို။ အာဒါယ၊ ယူ၍။ နိရံ ကတွာ၊ မပြတ်မူ၍။ အာပေါသိဉ္စ၊ ရေသွန်း၍။ ယဇံ-ယဇန္တော၊ ယဇ်ပူဇော်လျက်။ ယူပံ၊ ယဇ်တိုင်ကို။ ဥဿေတိ၊ စိုက်ထောင်စေ၏။ ဧဝံ၊ ဤသို့သော နည်းဖြင့်။ ကရော၊ ပြုသောသူသည်။ ဗြာဟ္မဏော၊ ပုဏ္ဏားမည်သည်။ ဟေတိ၊ ဖြစ်၏။ ခေမီ၊ ငြိမ်းခြင်းရောက်သည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ တေန၊ ထိုသို့ ယဇ်ပူဇော်ခြင်း အစရှိသည်တို့ကို ပြုသောကြောင့်။ ဓမ္မေ၊ ပုဏ္ဏားကျင့်ဝတ်တရား၌။ ဌိတံ၊ တည်၏ဟူ၍။ အမာပယိံသု၊ ဆိုကုန်၏။
ထိုစကားကို ကြား၍ ပုရောဟိတ်သည် ဥဒ္ဒါလကသည် ဖြေဆိုအပ်သော ပုဏ္ဏားအကျင့်ကို ကဲ့ရဲ့လိုရကား-
န စေဝ ခန္တိသောရစ္စံ၊ နာပိ သော ပရိနိဗ္ဗုတော။
ဟူသော ရှစ်ခုမြောက်သော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၆၉။ ဥဒ္ဒါလက၊ ဥဒ္ဒါလက။ သေစနေန ဝါ၊ ရေသွန်းသဖြင့်လည်း။ သုဒ္ဓိ၊ စင်ကြယ်ခြင်းသည်။ န အတ္ထိ၊ မရှိ။ ကေဝလီပိ၊ အလုံးစုံ ပြည့်စုံသည်လည်း။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ ဗြာဟ္မဏော၊ ပုဏ္ဏားမည်သည်။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ ခန္တိသောရစ္စံ၊ သည်းခံခြင်း သီလ၌ အလွန်မွေ့လျော်ခြင်းသည်။ န စေဝ ဟောတိ၊ မဖြစ်သလျှင်ကတည်း။ သော၊ ထိုသူသည်။ နာပိ ပရိနိဗ္ဗုတော၊ မငြိမ်း။
ထို့နောင်မှ ထိုပုရောဟိတ်ကို ဥဒ္ဒါလကသည် ဤသို့ ဆိုအပ်သောနည်းဖြင့် ပုဏ္ဏားသည် အကယ်၍ မဖြစ်အံ့၊ ထိုသို့ မဖြစ်သည်ရှိသော် အဘယ်သို့သော အကျင့်ဖြင့် ပုဏ္ဏားဖြစ်အံ့နည်းဟု မေးလိုရကား -
ကထဉ္စ ပရိနိဗ္ဗာနံ၊ ဓမ္မဋ္ဌော ကိန္တိ ဝုစ္စတိ။
ဟူသော ကိုးခုမြောက်သော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၇၀။ ဘော၊ အို-ပုဏ္ဏား။ ကထံ၊ အသို့သော အကြောင်းဖြင့်။ ဗြာဟ္မဏော၊ ပုဏ္ဏားမည်သည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်သနည်း။ ကထံ၊ အသို့သော အကြောင်းဖြင့်။ ကေဝလီ၊ အလုံးစုံပြည့်စုံသည်။ ဘဝတိ၊ ဖြစ်သနည်း။ ကထံ၊ အသို့သော အကြောင်းဖြင့်ကား။ ပရိနိဗ္ဗာနံ၊ ကိလေသာမှ ငြိမ်းသနည်း။ ကိန္တိ၊ အဘယ်သို့သောသူကို။ ဓမ္မဋ္ဌော၊ ပုဏ္ဏားကျင့်ဝတ်တရား၌ တည်၏ဟူ၍။ ဝုစ္စတိ၊ ဆိုအပ်သနည်း။
ပုရောဟိတ်သည်လည်း ဥဒ္ဒါလကအား ပုဏ္ဏားတို့ ကျင့်ဝတ်တရားကို ကြားလိုရကား-
နိလ္လောဘပါပေါ ဘဝလောဘခီဏော။
ဧဝံ ကရော ဗြာဟ္မဏော ဟောတိ ခေမီ၊
ဓမ္မေ ဌိတံ တေန အမာပယိံသု။
ဟူသော အခြားမဲ့ဖြစ်သော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၇၁။ အက္ခေတ္တဗန္ဓူ၊ လယ်ယာ ရွာနိဂုံးကို သိမ်းဆည်းခြင်း ဆွေမျိုးဖွဲ့ခြင်း, အနွယ်ဖွဲ့ခြင်း, မိတ်ဖွဲ့ခြင်း အပေါင်းအဖော်ဖွဲ့ခြင်း, အတတ်သင်သဖြင့် ဖွဲ့ခြင်းဟူသော ဗန္ဓုငါးပါးကို သိမ်းဆည်းခြင်း ကင်းသည်ဖြစ်၍။ အမမော၊ သတ္တဝါသင်္ခါရတို့၌ မြတ်နိုးခြင်း ကင်းသည်ဖြစ်၍။ နိရာသော၊ လာဘ် ဥစ္စာ သားသမီး အသက်တို့၌ တပ်ခြင်းအာသာ ကင်းသည်ဖြစ်၍။ နိလ္လောဘပါပေါ၊ မကောင်းသော မက်မောခြင်း မညီညွတ်သော မက်မောခြင်း ကင်းသည်ဖြစ်၍။ ဘဝလောဘခီဏော၊ ကုန်ပြီးသော ဘဝရာဂ ရှိသည်ဖြစ်၍။ ဧဝံ၊ ဤသို့ ဆိုအပ်ပြီးသော နည်းဖြင့်။ ကရော၊ ပြုသောသူသည်။ ဗြာဟ္မဏော၊ ဗြာဟ္မဏမည်သည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ ခေမီ၊ ကိလေမှ ငြိမ်းခြင်းသို့ ရောက်၏။ တေန၊ ထို့ကြောင့်။ ဓမ္မေ၊ ပုဏ္ဏား ကျင့်ဝတ်တရား၌။ ဌိတံ၊ တည်၏ ဟူ၍။ အမာပယိံသု၊ ဆိုကုန်၏။
ထို့နောင်မှ ဥဒ္ဒါလကသည် ပုရောဟိတ်အား ပုဏ္ဏားအကျင့်၌ တည်ကုန်သော အလုံးစုံသော သူတို့အား ယုတ်ခြင်းမြတ်ခြင်း ရှိမည်လောဟု မေးလိုရကား-
သဗ္ဗေဝ သောရတာ ဒန္တာ၊ သဗ္ဗေဝ ပရိနိဗ္ဗုတာ။
သဗ္ဗေသံ သီတိဘူတာနံ၊ အတ္ထိ သေယျောထ ပါပိယော။
ဟူသော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၇၂။ ပုရောဟိတ၊ ပုရောဟိတ်။ ခတ္တိယာ၊ မင်းတို့သည်၎င်း။ ဗြာဟ္မဏာ၊ ပုဏ္ဏားတို့သည်၎င်း။ ဝေဿာ၊ သူကြွယ်တို့သည်၎င်း။ သုဒ္ဒါ၊ သူဆင်းရဲတို့သည်၎င်း။ စဏ္ဍာလပုက္ကုသာ၊ ဒွန်းစဏ္ဍာ ပန်းမှိုက်စွန့် မျိုးတို့သည်၎င်း။ သဗ္ဗေဝ၊ အလုံးစုံသော သူတို့သည်လျှင်။ သောရတာ၊ သီလ၌ အလွန်မွေ့လျော်ကုန်၏။ ဒန္တာ၊ ယဉ်ကျေးကုန်၏။ သဗ္ဗေဝ၊ အလုံးစုံသော သူတို့သည်လျှင်။ ပရိနိဗ္ဗုတာ၊ ကိလေသာမှ ငြိမ်းကုန်၏။ သီတိဘူတာနံ၊ ငြိမ်းသည်ဖြစ်၍ ဖြစ်ကုန်သော။ သဗ္ဗေသံ၊ အလုံးစုံကုန်သော သူတို့အား။ သေယျော၊ မြတ်ခြင်းသည်။ အတ္ထိ၊ ရှိမည်လော။ အထ၊ ထိုမှတပါး။ ပါပိယော၊ ယုတ်ညံ့ခြင်းသည်။ အတ္ထိ၊ ရှိမည်လော။
ထိုအခါ ဥဒ္ဒါလကအား အရဟတ္တဖိုလ် ဖြစ်သည်မှ စ၍ ယုတ်သောအဖြစ် မြတ်သောအဖြစ်သည် မရှိဟု ပြခြင်းငှါ ပုရောဟိတ်သည်-
သဗ္ဗေဝ သုရတာ ဒန္တာ၊ သဗ္ဗေဝ ပရိနိဗ္ဗုတာ။
သဗ္ဗေသံ သီတိဘူတာနံ၊ နတ္ထိ သေယျောထ ပါပိယော။
ဟူသော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၇၃။ ဥဒ္ဒါလက၊ ဥဒ္ဒါလက။ ခတ္တိယာ၊ မင်းတို့သည်၎င်း။ ဗြာဟ္မဏာ၊ ပုဏ္ဏားတို့သည်၎င်း။ ဝေဿာ၊ သူကြွယ်တို့သည်၎င်း။ သုဒ္ဒါ၊ ဆင်းရဲတို့သည်၎င်း။ စဏ္ဍာလပုက္ကုသာ၊ ဒွန်းစဏ္ဍာ ပန်းမှိုက်စွန့် မျိုးတို့သည်၎င်း။ သဗ္ဗေဝ၊ အလုံးစုံသော သူတို့သည်လျှင်။ သုရတာ၊ သီလ၌ အလွန်မွေ့လျော်ကုန်၏။ ဒန္တာ၊ ယဉ်ကျေးကုန်၏။ သဗ္ဗေဝ၊ အလုံးစုံသော သူတို့သည်လျှင်။ ပရိနိဗ္ဗုတာ၊ ကိလေသာမှ ငြိမ်းကုန်၏။ သီတိဘူတာနံ၊ ငြိမ်းသည်ဖြစ်၍ ဖြစ်ကုန်သော။ သဗ္ဗေသံ၊ အလုံးစုံကုန်သောသူတို့အား။ သေယျော၊ မြတ်ခြင်းသည်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ အထ၊ ထိုမှတပါး။ ပါပိယော၊ ယုတ်ညံ့ခြင်းသည်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။
ထိုအခါ ပုရောဟိတ်ကို ကဲ့ရဲ့လိုသည်ဖြစ်၍ ဥဒ္ဒါလကသည်-
သဗ္ဗေဝ သုရတာ ဒန္တာ၊ သဗ္ဗေဝ ပရိနိဗ္ဗုတာ။
ပသတ္ထံ စရသိ ဗြာဟ္မညံ၊ သောတ္ထိယကုလဝံသတံ။
ဟူသော ဤနှစ်ဂါထာတို့ကို ဆို၏။
၇၄။ ပုရောဟိတ၊ ပုရောဟိတ်။ ခတ္တိယာ၊ မင်းတို့သည်၎င်း။ ဗြာဟ္မဏာ၊ ပုဏ္ဏားတို့သည်၎င်း။ ဝေဿာ၊ သူကြွယ်တို့သည်၎င်း။ သုဒ္ဒါ၊ သူဆင်းရဲတို့သည်၎င်း။ စဏ္ဍာလပုက္ကုသာ၊ ဒွန်းစဏ္ဍာ ပန်းမှိုက်စွန့် မျိုးတို့သည်၎င်း။ သဗ္ဗေဝ၊ အလုံးစုံသောသူတို့သည်လျှင်။ သုရတာ၊ သီလ၌ အလွန် မွေ့လျော်ကုန်၏။ ဒန္တာ၊ ယဉ်ကျေးကုန်၏။ သဗ္ဗေဝ၊ အလုံးစုံသော သူတို့သည်လျှင်။ ပရိနိဗ္ဗုတာ၊ ငြိမ်းကုန်၏။
၇၅။ သီတိဘူတာနံ၊ ငြိမ်းသည်ဖြစ်၍ ဖြစ်ကုန်သော။ သဗ္ဗေသံ၊ အလုံးစုံကုန်သော သူတို့အား။ သေယျော၊ မြတ်ခြင်းသည်။ နတ္ထိ၊ မရှိခဲ့အံ့။ အထ၊ ထိုမှတပါး။ ပါပိယော၊ ယုတ်ညံ့ခြင်းသည်။ နတ္ထိ၊ မရှိခဲ့အံ့။ ကသ္မာ၊ အဘယ့်ကြောင့်။ ပသတ္ထံ၊ ချီးမွမ်းအပ်သော။ သောတ္ထိယကုလဝံသတံ၊ ပုဏ္ဏား အမျိုးအနွယ်ဟု ဆိုအပ်သော။ ဗြာဟ္မညံ၊ မြတ်သောအဖြစ်ကို။ စရသိ၊ ကျင့်သနည်း။
ထိုအခါ ထိုဥဒ္ဒါလကကို ပုရောဟိတ်သည် ဥပမာဖြင့် သိစေလိုရကား-
န တေသံ ဆာယာ ဝတ္ထာနံ၊ သော ရာဂေါ အနုပပဇ္ဇထ။
န တေသံ ဇာတိ သုဇ္စျတိ၊ ဓမ္မမညာယ သုဗ္ဗတာ။
ဟူသော ဤနှစ်ဂါထာတို့ကို ဆို၏။
၇၆။ ဥဒ္ဒါလက၊ ဥဒ္ဒါလက။ နာနာရတ္တေဟိ၊ အထူးထူးသော တပ်ခြင်းရှိကုန်ထသော။ ဝတ္ထေဟိ၊ ပုဆိုးအဝတ်တို့ဖြင့်။ ဝိမာနံ၊ အိမ်ကို။ ဆာဒိတံ၊ မိုးအပ်သည်။ ဘဝတိ၊ ဖြစ်အံ့။ တေသံ ဝတ္ထာနံ၊ ထိုပုဆိုး အဝတ်တို့၏။ ဆာယာ၊ အရိပ်သည်။ နဘဝတိ၊ အထူးထူးအပြားပြား ဆန်းကြယ်သည် မဖြစ်။ သော ရာဂေါ၊ ထိုတပ်ခြင်းသည်။ အနုပပဇ္ဇထ၊ မဖြစ်။
၇၇။ ဧဝမေဝ၊ ဤအတူလျှင်။ မနုဿေသု၊ လူတို့၌။ မာဏဝါ၊ လူတို့သည်။ ယဒါ၊ အကြင်အခါ၌။ သုဇ္ဈန္တိ၊ စင်ကြယ်ကုန်၏။ ဓမ္မံ၊ တရားကို။ အညာယ၊ သိ၍။ သုဗ္ဗတာ၊ ကောင်းသော အကျင့်ရှိကုန်၏။ တဒါ၊ ထိုအခါ၌။ တေသံ၊ ထိုလူတို့အား။ ဇာတိ၊ အမျိုးသည်။ န သုဇ္စျတိ၊ မစင်ကြယ်။
ဥဒ္ဒါလကသည်ကား တဖန် ဆောင်ခြင်းငှါ မတတ်နိုင်ရကား စကားဆိုရာ မရှိသည်ဖြစ်၍လျှင် နေ၏။ ထိုအခါ ပုရောဟိတ်သည် မင်းကို တင်လျှောက်၏။ မြတ်သောမင်းကြီး အလုံးစုံသော ဤရသေ့တို့သည် အယောင် ဆောင်၍အံ့ဘွယ်သရဲကို ဖြစ်စေကုန်၏။ အလုံးစုံသော ဇမ္ဗူဒိပ်ကျွန်း၌အံ့ဘွယ်သရဲဖြင့်သာလျှင် ပျက်စီးစေကုန်လတ္တံ့၊ ဥဒ္ဒါလကကို လူထွက်စေ၍ ပုရောဟိတ်ငယ် ပြုတော်မူကုန်လော့၊ ကြွင်းသော ရသေ့အပေါင်းတို့ကို လူထွက်စေပြီးလျှင် ဓားလက်နက်တို့ကို အပ်၍ အမှုတော်ကို ထမ်းစေကုန်လော့ဟု တင်လျှောက်၏။ ဆရာ ကောင်းပြီဟု ဆို၍ ဆရာပုရောဟိတ်ဆိုတိုင်း ပြု၏။ ထိုရသေ့လူထွက်တို့သည် မင်းကို ခစားကုန်လျက် ကံအားလျော်စွာ လားကုန်၏။
ဇာတ်ပေါင်း... သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် ဤဓမ္မဒေသနာကို ဆောင်တော်မူ၍ ရဟန်းတို့ ယခုအခါ၌ သာလျှင် ဤရဟန်းသည်အံ့ဘွယ်သရဲကို ဖြစ်စေသည်မဟုဘ်သေး၊ ရှေး၌လည်း ဤရဟန်းသည်အံ့ဘွယ်သရဲကို ဖြစ်စေဘူးသည်သာတည်းဟု မိန့်တော်မူ၍ ယခုအခါအံ့ဘွယ်သရဲကို ဖြစ်စေတတ်သော ဤရဟန်းသည် ထိုအခါ ဥဒ္ဒါလက ဖြစ်ဘူးပြီ၊ ယခုအခါ အာနန္ဒာသည် ထိုအခါ မင်းဖြစ်ဘူးပြီ၊ ယခုအခါ ငါဘုရားသည်လျှင် ထိုအခါ ပုရောဟိတ်ဖြစ်ဘူးပြီဟု ဇာတ်ကို ပေါင်းတော်မူ၏။
အယောင်ဆောင်ငြား၊ အံ့ဘွယ်များ၊ မမှားပျက်စီးမည်
လေးခုမြောက်သော ဥဒ္ဒါလကဇာတ်သည် ပြီး၏။
*****
ပကိဏ္ဏကနိပါတ်
၅။ ဘိသဇာတ်
ကျိန်စာဆို၍ ကာမဂုဏ်ကို စွန့်ခြင်းအကြောင်း
ပစ္စုပ္ပန်ဝတ္ထု... နတ်နှင့်တကွသော လောကကို ဆုံးမတော်တတ်သော သဗ္ဗညူမြတ်စွာဘုရားသည် အဿံ ဂဝံ ရဇတံ ဇာတရူပံ အစရှိသော ဂါထာပုဒ်ဖြင့် တန်ဆာဆင်အပ်သော ဤဘိသဇာတ်ကို ဇေတဝန် ကျောင်း၌ သီတင်းသုံးနေတေမူစဉ် သာသနာတော်၌ ငြီးငွေ့သော ရဟန်းကို အကြောင်း ပြု၍ ဟောတော်မူ၏။ (ပစ္စုပ္ပန်တ္ထုသည် ကုသဇာတ်၌ ထင်ဖြစ်လတ္တံ့၊ )
အထူးကား - ထိုအခါ သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် ရဟန်း သင်သည် ငြီးငွေ့သတတ်ဟူသည် မှန်သလောဟု မေးတော်မူလတ်၍ ဘုန်းတော်ကြီးလှသော အရှင်ဘုရား မှန်ပေ၏ဟု နားတော်လျှောက်သည် ရှိသော် အဘယ်ကိုစွဲ၍ ငြီးငွေ့သနည်းဟု မိန့်တော်မူသဖြင့် အရှင်ဘုရား ကိလေသာကို စွဲ၍ ငြီးငွေ့၏ဟု နားတော် လျှောက်သည်ရှိသော် ဤသို့သဘောရှိသော ဝဋ်ဆင်းရဲမှ ထွက်မြောက်ရာဖြစ်သော ငါဘုရားသာသနာတော်၌ ရဟန်းပြုလျက် အဘယ့်ကြောင့် ကိလေသာကို စွဲ၍ ငြီးငွေ့ဘိသနည်း၊ ရှေးပညာရှိတို့သည် ဘုရားမဖြစ်မီ သာသနာတော်မှ အပဖြစ်သောကာလ၌ ရသေ့ရဟန်းပြုလျက် ဝတ္ထုကာမ ကိလေသာကာမတို့ကို အာရုံပြု၍ ဖြစ်သော အမှတ်ကို ကျိန်ဆိုသည်ကိုပြု၍ နေဘူးပြီဟု မိန့်တော်မူ၍ အတိတ်ကို ဆောင်တော်မူ၏။
အတိတ်ဝတ္ထု... ရဟန်းတိုံ လွန်လေပြီးသောအခါ ဗာရာဏသီပြည်၌ ဗြဟ္မဒတ်မင်းသည် မင်းပြုသည်ရှိသော် ဘုရားလောင်းသည် ကုဋေရှစ်ဆယ်ကြွယ်ဝသော ဗြာဟ္မဏမဟာသာလအမျိုး၏ သားဖြစ်၏။ ထိုဘုရားလောင်းအား မဟာကဉ္စန သတို့သားဟူသော အမည်ကို မှည့်ကုန်၏။ ထိုအခါ ဘုရားလောင်း ခြေဖြင့်သွားနိုင်သော ကာလ၌ တယောက်သားသည် ဖွားမြင်၏။ ထိုသားအား ဥပကဉ္စန သတို့သား ဟူသော အမည်ကို မှည့်ကုန်၏။ ဤသို့ အစဉ်အတိုင်း ခုနစ်ယောက်သော သားတို့သည် ဖြစ်ကုန်၏။ အလုံးစုံသော သားတို့အောက် ငယ်သော တယောက်သောသ္မီးသည် ဖြစ်၏။ ထိုသ္မီးအား ကဉ္စနဒေဝီဟူသော အမည်ကို မှည့်ကုန်၏။
မဟာကဉ္စန သတို့သားသည် အရွယ်သို့ ရောက်လတ်သော် တက္ကသိုလ်ပြည်မှ အလုံးစုံသော အတတ်တို့ကို သင်၍ လာ၏။ ထိုအခါ မဟာကဉ္စနသတို့သားကို မိဘတို့သည် ဃရာဝါသဖြင့် ဖွဲ့လိုသည်ဖြစ်၍ မိမိနှင့်တူသော ဇာတ်ရှိသောအမျိုးမှ သင်ချစ်သားဘို့ သတို့သီးကို ဆောင်ကုန်အံ့၊ အိမ်ရာထောင်ခြင်းကို ဖြစ်စလော့ဟု ဆိုကုန်၏။ အို မိခင်ဖခင်တို့ အကျွန်ုပ်အား အိမ်ရာထောင်ခြင်းဖြင့် အလိုမရှိ၊ ထိုစကားသည် မှန်၏။ အကျွန်ုပ်အား ဘဝသုံးပါးတို့သည် ရဲရဲပြောင်ပြောင် လောင်သကဲ့သို့၎င်း, ဘေးရှိသောနှောင်အိမ်ကဲ့သို့၎င်း, မြှေးရစ်ဖွဲ့ခြင်းနှင့် တကွသော ကျင်ကြီးစွန့်ရာ မြေကဲ့သို့၎င်း, စက်ဆုပ်ဖွယ်ဖြစ်၍ ထင်ကုန်၏။ အကျွန်ုပ်သည် အိပ်မက်ဖြင့်သော်လည်း မေထုန်အကျင့်ကို မမြင်မက်စဘူး၊ မိခင်ဖခင်တို့အား အကျွန်ုပ်မှတပါး သားတို့သည် ရှိကုန်၏။ ထိုသားတို့ကို အိမ်ရာထောင်ခြင်းဖြင့် ဘိတ်ကြကုန်လော့ဟု ဆို၍ အဖန်တလဲလဲ တောင်းပန်ကုန်သော်လည်း မရကုန်၊ အဆွေခင်ပွန်းတို့ကို စေလွှတ်၍ ထိုအဆွေခင်ပွန်းတို့သည် တောင်းပန်ကုန်သော်လည်း အလိုမရှိ။
ထိုအခါ မဟာကဉ္စန သတို့သားကို အဆွေခင်ပွန်းတို့သည် အဆွေ သင်သည် အဘယ်ကိုလျှင် တောင့်တ၍ ကာမဂုဏ်တို့ကို ခံစားခြင်းငှါ အလိုမရှိသနည်းဟု မေးကုန်၏။ ထိုမဟာကဉ္စနသတို့သားသည် ထိုအဆွေခင်ပွန်းတို့အား တောထွက်ခြင်း၌ အလိုရှိသောအဖြစ်ကိုကြား၍ တူသော ချမ်းသာဆင်းရဲရှိသော အဆွေ ကောင်းပေစွ၊ ဘုရားလောင်းတို့ဆိုသော စကားကိုလျှင် ဆိုပေ၏ဟု ဆိုကုန်၏။ ထိုစကားကို ကြား၍ မိဘတို့သည် ကြွင်းသော သားတို့ကို အိမ်ရာထောင်ခြင်းဖြင့် ဘိတ်ကုန်၏။ ထိုသားတို့သည်လည်း အလိုမရှိကုန်၊ ကဉ္စနဒေဝီလည်း အလိုမရှိသည်သာတည်း၊ နောက်အဘို့၌ မိဘတို့သည် သေကုန်၏။ မဟာကဉ္စန ပညာရှိသည် မိဘတို့အား ပြုအပ်သောကိစ္စကို ပြုပြီးလျှင် ကုဋေရှစ်ဆယ်သော ဥစ္စာတို့ကို အထီးကျန်သော ဆင်းရဲသောသူတို့အား အလှူကြီးကိုပေး၍ ညီတော် ခြောက်ယောက်တို့ကို၎င်း, နှမတော် ကဉ္စနဒေဝီကို၎င်း, ကျွန်မိန်းမ တယောက်ကို၎င်း ကျွန်ယောက်ျားတယောက်ကို၎င်း, အဆွေ ခင်ပွန်းတယောက်ကို၎င်း ယူ၍ မြတ်သော တောထွက်ခြင်းဖြင့် ဟိမဝန္တာသို့ ဝင်၏။ ထိုတကျိပ်တယောက်သော သူတို့သည် ဟိမဝန္တာ အရပ်၌ ကြာပဒုမာအိုင်ကိုမှီ၍ မွေ့လျော်ဘွယ်ရှိသော မြေအဘို့၌ ကျောင်းဆောက်ပြီးလျှင် ရသေ့ရဟန်းပြု၍ သစ်မြစ်သစ်သီးဟူသော အစာရှိကုန်သည်ဖြစ်၍ မျှကုန်၏။
ထိုရသေ့တို့သည် တောသို့ သွားကုန်သည်ရှိသော် တကွနက်သာလျှင် သွားကြကုန်၏။ အကြင်အရပ်၌ တယောက်ယောက်သော သူသည် သစ်သီးကို၎င်း သစ်ရွက်ကို၎င်း မြင်အံ့၊ ထိုအရပ်သို့ တပါးသော ရသေ့တို့ကိုလည်း ခေါ်၍ မြင်ဘူးကြားဘူးသည် အစရှိသည်တို့ကို ပြောဟောလျက် ရွေးဆွတ်ကုန်၏။ ရွာသူအပေါင်းတို့ အမှုလုပ်ရာ အရပ်ကဲ့သို့ ဖြစ်၏။ ထိုအခါ ဆရာဖြစ်သော မဟာကဉ္စနရသေ့သည် ကြံ၏။ ငါတို့အား ကုဋေရှစ်ဆယ်သော ဥစ္စာကို
စွန့်၍ ရသေ့ရဟန်းပြုလျက် ဤသို့လျှပ်ပေါ်သော သွားခြင်း၏အစွမ်းဖြင့် သစ်သီးကြီးငယ်အလို့ငှါ သွားခြင်းသည် မလျှောက်ပတ်၊ ဤနေ့မှစ၍ ငါသာလျှင် သစ်သီးကြီးငယ်ကို ဆောင်အံ့ဟု ကြံ၏။ ကြံပြီး၍ ထိုမဟာကဉ္စနရသေ့သည် ကျောင်းသို့ရောက်လျှင် အလုံးစုံသော ရသေ့တို့ကို ညချမ်းအခါ၌ စည်းဝေးပြီးလျှင် ထိုအကြောင်းကို ကြား၍ သင်တို့သည် ဤကျောင်း၌သာလျှင် ရဟန်းတရားကို ပြုကုန်လျက် နေကြကုန်လော့၊ ငါသည် သစ်သီးကြီးငယ်ကို ဆောင်အံ့ဟု ဆို၏ ထိုအခါ ညီတော် ဥပကဉ္စနရသေ့ အစရှိကုန်သော သူတို့သည် ဆရာ အကျွန်ုပ်တို့သည် ဆရာတို့ကို မှီ၍ ရဟန်းပြုရကုန်၏။ ဆရာတို့သည် ဤကျောင်း၌သာလျှင် ရဟန်းတရားကို ပြုကုန်လော့၊ အကျွန်ုပ်တို့၏ နှမငယ်သည်လည်း ဤကျောင်း၌သာလျှင် ဖြစ်စေလော့၊ ကျွန်မိန်းမသည်လည်း ထိုနှမငယ်အထံ၌ နေပါစေလော့၊ ရှစ်ယောက်ကုန်သော အကျွန်ုပ်တို့သည် အလှည့်ဖြင့် သစ်သီးကြီးငယ်ကို ဆောင်ပါကုန်အံ့၊ သုံးယောက်ကုန်သော ဆရာတို့သည် အလှည့်မှလျှင် လွတ်စေကုန်လော့ဟု ဆို၍ ဝန်ခံခြင်းကို ယူကုန်၏။
ထိုနေ့မှစ၍ ရှစ်ယောက်သောသူတို့တွင်လည်း တယောက်တယောက်သောသူသည် အလှည့်ဖြင့် သစ်သီး ကြီးငယ်ကို ဆောင်၏။ ကြွင်းသော ရသေ့တို့သည် မိမိ မိမိတို့ ကျောင်း၌သာလျှင် နေကုန်၏။ အကြောင်းမရှိဘဲ တကွဖြစ်ခြင်းငှါ မရကုန်၊ အလှည့်ရောက်သော သူတို့သည် သစ်သီးကြီးငယ်ကို ဆောင်ပြီးလျှင် တခုသောမဏ္ဍပ်သည် ရှိ၏။ ထိုမဏ္ဍပ်ဝယ် ကျောက်ဖျာပေါ်၌ တဆယ့်တစု စု၍ ကျောက်စည်အမှတ်ကို ပေး၍ မိမိတိုအစုကို ယူပြီးလျှင် နေရာအရပ်သို့သွား၍ စားသဖြင့် နေ၏။ ကြွင်းကုန်သောရသေ့တို့သည် ကျောက်စည်သံ အမှတ်ဖြင့်ထွက်၍ လျှပ်ပေါ်ခြင်းကို မပြုမူ၍ ရိုသေစွာ ဆောင်ခြင်းဖြင့်သွား၍ မိမိအား ရောက်သော အစာကိုယူသဖြင့် နေရာအရပ်သို့ သွား၍ စားပြီးလျှင် ရဟန်းတရားကို ပြုကုန်၏။ ထိုရသေ့တို့သည် နောက်အဘို့၌ ကြာစွယ်ကြာရင်းတို့ကို ဆောင်၍ စားကုန်လျက် တန်ခိုးကြီးသော အကျင့်ရှိကုန်သည်ဖြစ်၍ ပြင်းထန်သော အကျင့်ရှိကုန်သည်ဖြစ်၍ မြတ်သော ဣန္ဒြေနှင့် ပြည့်စုံကုန်သည်ဖြစ်၍ ကသိုဏ်းပရိကံကို ပြုကုန်လျက် နေကုန်၏။
ထိုအခါ ရသေ့တို့၏ သီလတန်ခိုးကြောင့် သိကြားမင်း၏ နေရာအရပ်သည် တုန်လှုပ်၏။ သိကြားမင်းသည် ဆင်ခြင်လတ်သော် ထိုအကြောင်းကိုသိ၍ ဤရသေ့တို့သည် ကာမဂုဏ်ကို နှလုံးသွင်းကုန်သလော မသွင်းကုန်သလောဟု ရွံရှာခြင်းကို ပြုသည်သာတည်း၊ ထိုအခါ သိကြားမင်းသည် ဤရသေ့တို့ကို စုံစမ်းဦးအံ့ဟု ကြံ၍ မိမိအာနုဘော်ဖြင့် ဘုရားလောင်း မဟာကဉ္စနရသေ့၏ အစုကို သုံးရက်ပတ်လုံး ကွယ်စေ၏။ ဘုရားလောင်းသည် ရှေးဦးစွာသောနေ့၌ မိမိအစုကို မမြင်လျှင် အစုကို မေ့လျော့သည် ဖြစ်လတ္တံ့ဟု ကြံ၏။ နှစ်ရက်မြောက်သော နေ့၌ ငါ့အား အပြစ်ရှိသည် ဖြစ်ရာ၏။ ထို့ကြောင့် ငါ့ကို အစုမထားယောင် တကားဟု ကြံ၏။ သုံးရက်မြောက်သော နေ့၌ အဘယ့်ကြောင့် အစုကို မထားလေကုန်သနည်း၊ ငါ့အား အကယ်၍ အပြစ်ရှိအံ့၊ ထိုရသေ့တို့ကို သည်းခံစေအံ့ဟု ကြံပြီး၍ ညချမ်းသောအခါ ကျောက်စည်သံ အမှတ်ကိုပေး၏။
အလုံးစုံသော ရသေ့တို့သည် စည်းဝေးကုန်၍ အဘယ်သူသည် ကျောက်စည်သံအမှတ်ကို ပေးသနည်းဟု ဆိုကုန်၏။ အချင်းတို့ ငါသည် ပေးအပ်၏ဟု ဆိုသည်ရှိသော် ဆရာ အဘယ်အကြောင်းကြောင့် ပေးအပ်သနည်းဟု ဆို၍ ရှိခိုးလျက် တည်ကုန်၏။ အချင်းတို့ သုံးရက်မြောက်သောနေ့၌ အဘယ်သူသည် သစ်သီးကြီးငယ်ကို ဆောင်သနည်းဟု မေး၏။ ထိုရသေ့တို့တွင် တယောက်သော ရသေ့သည် ထလာ၍ ဆရာ အကျွန်ုပ် ဆောင်၏ဟု ရှိခိုး၍ တည်၏။ သင်သည် အစုကို ပြုသည်ရှိသော် ငါ့အစုကို ပြု၏လောဟု မေး၏။ ဆရာ ပြုပါ၏။ အကျွန်ုပ်သည် အကြီးစုကို ပြုပါ၏ဟု ဆို၏။ ယမန်နေ့က အဘယ်သူ ဆောင်သနည်းဟု မေးသည်ရှိသော် အကျွန်ုပ် ဆောင်၏ဟု တယောက်သော ရသေ့သည် ထလတ်၍ ရှိခိုးလျက် တည်၏။ အစုကို ပြုသည်ရှိသော် ငါ့အစုကို အောက်မေ့မိ၏လောဟု မေး၏။ အကျွန်ုပ်သည် ဆရာတို့အား အကြီးစုကို ပြုပါ၏ဟု ဆို၏။ ယနေ့ကား အဘယ်သူ ဆောင်သနည်းဟု မေးသော် အကျွန်ုပ်ဆောင်၏ဟု တယောက်သော ရသေ့သည် ထ၍ ရှိခိုးလျက် တည်၏။ အစုကို ပြုသည်ရှိသော် ငါ့အစုကို အောက်မေ့မိ၏လောဟု မေး၏။ အကျွန်ုပ်သည် ဆရာတို့အား အကြီးစုကို ပြုပါ၏ဟု ဆို၏။ အချင်းတို့ ငါ့အား အစုမရသည် သုံးရက်ရှိပြီ၊ ရှေးဦးစွာသောနေ့၌ အစုကိုမမြင်၍ အစုကို ပြုသောသူသည် ငါ့ကိုမေ့သည်ဖြစ်လတ္တံ့ဟု ကြံမိ၏။ နှစ်ရက်မြောက်သောနေ့၌ ငါ့အား တစုံတခုသော အပြစ်သည် ရှိသည်ဖြစ်လတ္တံ့ဟု ကြံမိ၏။ ယနေ့မူကား ငါ့အား အပြစ်သည် အကယ်၍ ရှိအံ့၊ သည်းခံစေအံ့ဟု ကြံ၍ သင်တို့ကို ကျောက်စည်သံ အမှတ်ဖြင့် စည်းဝေးစေ၏။ ဤကြာစွယ်တို့ကို အကျွန်ုပ်တို့သည် အစုပြုပါကုန်၏ဟု သင်တို့ ဆိုကုန်၏။ ငါသည်မူကား မရ၊ ဤရသေ့အပေါင်းတို့တွင် ခိုးယူ၍ စားသောသူတို့ကို သိခြင်းငှါ သင့်၏။ ကာမတို့ကိုစွန့်၍ ရဟန်းပြုကုန်သော သူတို့အား ကြာစွယ်မျှကို ယူခြင်းငှါ မလျောက်ပတ်ဟု ဆို၍ ထိုရသေ့တို့သည် ဘုရားလောင်းစကားကို ကြား၍ ဪ နိုင်ထက်ပြုစွတကားဟု လုံးစုံသော ရသေ့တို့သည် နှလုံးထိတ်လန့်ခြင်းသို့ ရောက်ကုန်၏။
ထိုရသေ့တို့ ကျောင်းအနီးဝယ် တောစိုးသစ်ပင်ကြီး၌ ဖြစ်သော ရုက္ခစိုးနတ်သည် သစ်ပင်မှဆင်းသက်၍ လာလတ်ပြီးလျှင် ထိုရသေ့တို အထံ၌သာလျှင် နေ၏။ နှိပ်စက်ခြင်းကို ပြုသည်ဖြစ်၍ ဆင်းရဲကို သည်းခံခြင်းငှါ မတတ်နိုင်သည်ဖြစ်၍ အနှောင်အဖွဲ့ကို ဖြတ်ပြီးလျှင် ပြေးသဖြင့် တောသို့ဝင်လာသော ဆင်တစီးသည် အခါခပ်သိမ်း ရသေ့အပေါင်းတို့ကို ရှိခိုး၏။ ထိုဆင်သည်လည်း လာလတ်၍ တင့်အပ်သောအရပ်၌ တည်၏။ မြွေကိုကစေသော တခုသောမျောက်သည် မြွေသမားလက်မှ လွတ်သဖြင့် ပြေး၍ တောဝင်ပြီးလျှင် ထိုကျောင်း၌လျှင် နေ၏။ ထိုမျောက်သည်လည်း ထိုရသေ့အပေါင်းကို ရှိခိုး၍ တင့်အပ်သောအရပ်၌ နေ၏။ သိကြားမင်းသည် ရသေ့အပေါင်းကို စုံစမ်းအံ့ဟု ထိုရသေ့တို့အထံ၌ မထင်ရှားသော ကိုယ်ဖြင့် တည်၏။ ထိုခဏ၌ ဘုရားလောင်း၏ ညီဖြစ်သော ဥပကဉ္စန ရသေ့သည် နေရာမှထ၍ နောင်တော် ဘုရားလောင်းကို ရှိခိုးလျက် ကြွင်းသော ရသေ့တို့အား အရိုအသေကိုပြု၍ ဆရာ အကျွန်ုပ်သည် တပါးသောသူတို့ကို မမှတ်မူ၍ မိမိ ကိုယ်ကိုလျှင် သုတ်သင်ခြင်းငှာ ရပါမည်လောဟု မေး၏။ သုတ်သင်လျှင် ရအံ့ဟု ဆိုသည်ရှိသော် ထိုဥပကဉ္စနရသေ့သည် ရသေ့အပေါင်းတို့၏ အလယ်၌ရပ်၍ အကျွန်ုပ်သည် ဆရာ့အစု ကြာစွယ်ကို အကယ်၍ စားသည်ဖြစ်အံ့၊ ဤမည်သော သဘောသည် ဖြစ်စေသတည်းဟု ကျိန်ခြင်းကို ပြုလိုရကား-
ဘရိယဉ္စ သော ဣဓ လဘတံ မနာပံ။
ပုတ္တေဟိ ဒါရေဟိ သမင်္ဂီ ဟောတု၊
ဘိသာနိ တေ ဗြာဟ္မဏ ယော အဟာသိ။
ဟူသော ရှေးဦးစွာသော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၇၈။ ဗြာဟ္မဏ၊ ပုဏ္ဏား။ ယော၊ အကြင်သူသည်။ တေ၊ သင်၏။ ဘိသာနိ၊ ကြာစွယ် ကြာရင်းတို့ကို။ အဟာသိ၊ ခိုးယူ၏။ သော၊ ထိုသူသည်။ အဿံ၊ မြင်းကို၎င်း။ ဂဝံ၊ နွားကို၎င်း။ ရဇတံ၊ ငွေကို၎င်း။ ဇာတရူပံ၊ ရွှေကို၎င်း။ မနာပံ၊ နှစ်သက်ဘွယ်သော။ ဘရိယဉ္စ၊ မယားကို၎င်း။ ဣဓ၊ ဤ တောအရပ်၌။ လဘတံ-လဘတု၊ ရစေသတည်း။ ပုတ္တေဟိ၊ သားသ္မီးနှင့်၎င်း။ ဒါရေဟိ၊ မယားတို့နှင့်၎င်း။ သမင်္ဂီ၊ ပြည့်စုံသည်။ ဟောတု၊ ဖြစ်စေသတည်း။
ထိုစကားကိုကြား၍ ရသေ့အပေါင်းသည် ရှင်ရသေ့ မဆိုလင့်ကုန်၊ အလွန်ဝန်လေးသာ ကျိန်ခြင်းကို သင်သည်ပြု၏ဟု နားတို့ကို ပိတ်၏။ ဘုရားလောင်းသည်လည်း ထိုဥပကဉ္စနရသေ့ကို အမောင် ဥပကဉ္စန သင်၏ကျိန်ခြင်းသည်ကား အလွန်ဝန်လေး၏။ သင်သည် မစားပေရာ၊ သင့်နေရာ၌ နေလော့ဟု ဆို၏။ ထိုဥပကဉ္စန ရသေ့သည် ရှေးဦးစွာ ကျိန်ပြီး၍ နေသည်ရှိသော် နှစ်ယောက်မြောက်ဖြစ်သော ညီတော်သည် အဆောတလျင် ထလတ်၍ ဘုရားလောင်းကိုရှိခိုးလျက် ကျိန်စာပြုသဖြင့် မိမိကိုယ်ကို သုတ်သင်လိုရကား-
ဓာရေတု ပုတ္တဿ ဗဟူ ဘဝန္တု။
ကာမေသု တိဗ္ဗံ ကုရုတံ အပကေ်ခံ၊
ဘိသာနိ တေ ဗြာဟ္မဏ ယော အဟာသိ။
ဟူသော နှစ်ခုမြောက်သော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၇၉။ ဗြာဟ္မဏ၊ ဆရာပုဏ္ဏား။ ယော၊ အကြင်သူသည်။ တေ၊ သင်၏။ ဘိသာနိ၊ ကြာစွယ်ကြာရင်းတို့ကို။ အဟာသိ၊ ခိုးယူ၏။ သော၊ ထိုသူသည်။ မာလဉ္စ၊ ပန်းကို၎င်း။ ကာသိကစန္ဒနဉ္စ၊ ကာသိတိုင်း၌ဖြစ်သော စန္ဒကူးကို၎င်း။ ဓာရေတု၊ ဆောင်ယူစေသတည်း။ ပုတ္တဿ၊ သားသ္မီး၏။ ဗဟူ၊ ပွားများခြင်းတို့သည်။ ဘဝန္တု၊ ဖြစ်စေကုန်သတည်း။ ကာမေသု၊ ကာမတို့၌။ တိဗ္ဗံ၊ ပြင်းစွာ။ အပေက္ခံ၊ ငဲ့ခြင်းကို။ ကုရုတံ-ကရောတု၊ ပြုစေသတည်း။
ဤသို့ ထိုညီတော်ရသေ့သည် ကျိန်ဆိုပြီး၍ နေသည်ရှိသော် ကြွင်းကုန်သော သူတို့သည်လည်း မိမိတို့ အလိုအားလျော်စွာ ကျိန်ဆိုလိုရကား-
ပုတ္တေ ဂိဟီ ဓနိမာ သဗ္ဗကာမေ။
ဝယံ အပဿံ ဃရ မာဝသတု၊
ဘိသာနိ တေ ဗြာဟ္မဏ ယော အဟာသိ။
ရာဇာဘိရာဇာ ဗလဝါ ယသဿီ။
သစာတုရန္တံ မဟိမာ ဝသတု၊
ဘိသာနိ တေ ဗြာဟ္မဏ ယော အဟာသိ။
မုဟုတ္တနက္ခတ္တပထေသု ယုတ္တော။
ပူဇေတု နံ ရဋ္ဌပတီ ယသဿီ၊
ဘိသာနိ တေ ဗြာဟ္မဏ ယော အဟာသိ။
တပဿိနံ မညတု သဗ္ဗလောကော။
ပူဇေတု နံ ဇာနပဒါ သမေစ္စ၊
ဘိသာနိ တေ ဗြာဟ္မဏ ယော အဟာသိ။
ဒိန္နဉှိ သော ဘုဉ္ဇတု ဝါသဝေန။
အဝီတရာဂေါ မရဏံ ဥပေတု၊
ဘိသာနိ တေ ဗြာဟ္မဏ ယော အဟာသိ။
နစ္စေဟိ ဂီတေဟိ ပမောဒမာနော သော။
ရာဇတော ဗျသန မာလတ္ထ ကိဉ္စိ၊
ဘိသာနိ တေ ဗြာဟ္မဏ ယော အဟာသိ။
ဣတ္ထိသဟဿာနံ ဌပေတု အဂ္ဂံ။
သိမန္တိနီနံ ပဝရာ ဘဝတု။
ဘိသာနိ တေ ဗြာဟ္မဏ ယော အဟာသိ။
ဘုဉ္ဇေယျ သာဒုံ အဝိကမ္ပမာနာ။
စရာတု လာဘေန ဝိကတ္ထမာနာ၊
ဘိသာနိ တေ ဗြာဟ္မဏ ယော အဟာသိ။
နဝကမ္မိကော ဟောတု ဂဇင်္ဂလာယံ။
အာလောကသန္ဓိ ဒိဝသံ ကရောတု။
ဘိသာနိ တေ ဗြာဟ္မဏ ယော အဟာသိ။
ရမ္မာ ဝနာ နိယျတု ရာဇဓာနိံ။
တုတ္တေဟိ သော ဟညတု ပါစနေဟိ၊
ဘိသာနိ တေ ဗြာဟ္မဏ ယော အဟာသိ။
လဋ္ဌိဟတော သပ္ပမုခံ ဥပေတု။
သကစ္စ ဗန္ဓော ဝိသိခံ စရာတု၊
ဘိသာနိ တေ ဗြာဟ္မဏ ယော အဟာသိ။
ဟူသော ဤဂါထာတို့ကို ဆို၏။
၈၀။ ဗြာဟ္မဏ၊ ဆရာပုဏ္ဏား။ ယော၊ အကြင်သူသည်။ တေ၊ သင်၏။ ဘိသာနိ၊ ကြာစွယ်ကြာရင်းတို့ကို။ အဟာသိ၊ ခိုးယူ၏။ သော၊ ထိုသူသည်။ ပဟူတဓညော၊ များစွာသော စပါးရှိသည်ဖြစ်၍။ ကသိမာ၊ လယ်ယာနှင့် ပြည့်စုံသည်ဖြစ်၍။ ယသဿီ၊ များသောအခြံအရံရှိသည်ဖြစ်၍။ ပုတ္တေ၊ သားတို့ကို။ လဘတု၊ ရစေသတည်း။ ဂိဟီ၊ လူသည်။ ဟောတု၊ ဖြစ်စေသတည်း။ ဓနိမာ၊ ဥစ္စာနှင့် ပြည့်စုံသည်။ ဟောတု၊ ဖြစ်စေသတည်း။ သဗ္ဗကာမေ၊ အလုံးစုံသော ကာမဂုဏ်တို့ကို။ လဘတု၊ ရစေသတည်း။ ဝယံ၊ အရွယ်ကို။ အပဿံ-အပဿန္တော၊ မရှုနိုင်သည်ဖြစ်၍။ ဃရံ၊ အိမ်၌။ အာဝသတု၊ နေရစေသတည်း။
၈၁။ ဗြာဟ္မဏ၊ ဆရာပုဏ္ဏား။ ယော၊ အကြင်သူသည်။ တေ၊ သင်၏။ ဘိသာနိ၊ ကြာစွယ် ကြာရင်းတို့ကို။ အဟာသိ၊ ခိုးယူ၏။ သော၊ ထိုသူသည်။ ပသယှကာရီ၊ နိုင်ထက်ကလူ မူခြင်းကို ပြုတတ်သော။ ခတ္တိယော၊ မင်းသည်။ ဟောတု၊ ဖြစ်စေသတည်း။ သစာတုရန္တံ၊ မဟာသမုဒ္ဒရာ လေးစင်းလျှင် အပိုင်းအခြားရှိသော။ မဟိံ၊ မြေအပြင်၌။ ရာဇာဘိရာဇာ၊ မင်းတကာတို့သည် ပူဇော်အပ်သည်ဖြစ်၍။ ဗလဝါ၊ အားကြီးသည်ဖြစ်၍။ ယသဿီ၊ များသော အခြံအရံရှိသည်ဖြစ်၍။ အာဝသတု၊ နေရစေသတည်း။
၈၂။ ဗြာဟ္မဏ၊ ဆရာပုဏ္ဏား။ ယော၊ အကြင်သူသည်။ တေ၊ သင်၏။ ဘိသာနိ၊ ကြာစွယ်ကြာရင်းတို့ကို။ အဟာသိ၊ ခိုးယူ၏။ သော၊ ထိုသူသည်။ အဝီဘရာဂေါ၊ တပ်ခြင်း မကင်းသော။ ဗြာဟ္မဏော၊ ပုရောဟိတ်ပုဏ္ဏားသည်။ ဟောတု၊ ဖြစ်စေသတည်း။ မုဟုတ္တနက္ခတ္တပထေသု၊ မုဟုတ် နက္ခတ်အကြောင်းတို့၌။ ယုတ္တော၊ ယှဉ်သည်။ ဟောတု၊ ဖြစ်စေသတည်း။ ယသဿီ၊ များသော အခြံအရံရှိသော။ ရဋ္ဌပတီ၊ တိုင်းပြည်သူတို့၏ အရှင်ဖြစ်သော မင်းသည်။ နံ၊ ထိုပုရောဟိတ်ပုဏ္ဏားကို။ ပူဇေတု၊ ပူဇော်စေသတည်း။
၈၃။ ဗြာဟ္မဏ၊ ဆရာပုဏ္ဏား။ ယော၊ အကြင်သူသည်။ တေ၊ သင်၏။ ဘိသာနိ၊ ကြာစွယ်ကြာရင်းတို့ကို။ အဟာသိ၊ ခိုးယူ၏။ တံ၊ ထိုခိုးယူသောသူကို။ သဗ္ဗသမန္တဗေဒံ၊ အလုံးစုံ ထက်ဝန်းကျင်သော ဗေဒင်ကို။ အာယကံ၊ သင်သောသူ ဟူ၍။ တပဿီနံ၊ ခြိုးခြံသော အကျင့်ရှိသော ပုဏ္ဏားဟူ၍။ သဗ္ဗလောကော၊ အလုံးစုံသောလူသည်။ မညတု၊ ထင်မှတ်စေသတည်း။ ဇာနပဒါ၊ ဇနပုဒ်ရွာသူ အပေါင်းတို့သည်။ နံ၊ ထိုခိုးသောသူကို။ သမေစ္စ၊ အညီအညွတ်ကပ်၍။ ပူဇေတု၊ ပူဇော်စေသတည်း။
၈၄။ ဗြာဟ္မဏ၊ ဆရာပုဏ္ဏား။ ယော၊ အကြင်သူသည်။ တေ၊ သင်၏။ ဘိသာနိ၊ ကြာစွယ် ကြာရင်းတို့ကို။ အဟာသိ၊ ခိုးယူ၏။ သော၊ ထိုခိုးယူသောသူသည်။ ဝါသဝေန၊ သိကြားမင်းသည်။ ဒိန္နံ ဟိ၊ ပေးသကဲ့သို့လျှင်။ စာတုဿဒံ၊ လူ့ စပါး, ထင်း, ရေဟု ဆိုအပ်သော လေးပါးသော အင်္ဂါနှင့် ပြည့်စုံသော။ သမိဒ္ဓံ၊ ကြွယ်ဝသော။ ဂါမဝရံ၊ ရွာမြတ်ကို။ ဘုဉ္ဇတု၊ သုံးဆောင် စားရစေသတည်း။ အဝီတရာဂေါ၊ ရွာ၌ တပ်ခြင်း မကင်းသည်ဖြစ်၍။ မရဏံ၊ သေခြင်းသို့။ ဥပေတု၊ ရောက်စေသတည်း။
၈၅။ ဗြာဟ္မဏ၊ ဆရာပုဏ္ဏား။ ယော၊ အကြင်သူသည်။ တေ၊ သင်၏။ ဘိသာနိ၊ ကြာစွယ်ကြာရင်းတို့ကို။ အဟာသိ၊ ခိုးယူ၏။ သော၊ ထိုခိုးယူသောသူသည်။ သဟာယမဇ္ဈေ၊ အဆွေခင်ပွန်းတို့၏ အလယ်၌။ နစ္စေဟိ၊ ကခြင်းတို့ဖြင့်၎င်း။ ဂီတေဟိ၊ သီခြင်းတို့ဖြင့်၎င်း။ ပမောဒမာနော၊ ဝမ်းမြောက်သည်ဖြစ်၍။ ဂါမဏီ၊ ရွာသူကြီးသည်။ ဟောတု၊ ဖြစ်စေသတည်း။ သော၊ ထိုရွာသူကြီးသည်။ ရာဇတော၊ မင်းမှ။ ကိဉ္စိ၊ တစုံတခုသော။ ဗျသနံ၊ ပျက်စီးခြင်းကို။ အလတ္ထ၊ ရစေသတည်း။
၈၆။ ဗြာဟ္မဏ၊ ဆရာပုဏ္ဏား။ ယာ၊ အကြင် မိန်းမသည်။ တေ၊ သင်၏။ ဘိသာနိ၊ ကြာစွယ်ကြာရင်းတို့ကို။ အဟာသိ၊ ခိုးယူ၏။ တံ၊ ထိုမိန်းမကို။ ဧကရာဇာ၊ ဧကရာဇ်မင်းသည်။ ပထဝိံ၊ မြေကို။ ဝိဇိတာ၊ အောင်၍။ ဣတ္ထိသဟဿာနံ၊ တသောင်း ခြောက်ထောင်သော မိန်းမတို့ထက်။ အဂ္ဂံ၊ အဂ္ဂမဟေသီ အရာ၌။ ဌပေတု၊ ထားစေသတည်း။ သိမန္တိနီနံ၊ မိန်းမအပေါင်းတို့ထက်။ ပဝရာ၊ မြတ်သည်။ ဘဝတု၊ ဖြစ်စေသတည်း။
၈၇။ ဗြာဟ္မဏ၊ ဆရာပုဏ္ဏား။ ယာ၊ အကြင် မိန်းမသည်။ တေ၊ သင်၏။ ဘိသာနိ၊ ကြာစွယ်ကြာရင်းတို့ကို။ အဟာသိ၊ ခိုးယူ၏။ သာ၊ ထိုခိုးယူသော မိန်းမသည်။ သဗ္ဗသမာဂတာနံ၊ အလုံးစုံ အညီအညွတ် စည်းဝေးကုန်သော။ ဣသီနံ၊ ရသေ့တို့၏။ မဇ္ဈေ၊ အလယ်၌။ ဟိ-သစ္စံ၊ အကယ်လျှင်။ သာဒုံ၊ ကောင်းမြတ်သော အရသာကို။ အဝိကပ္ပမာနာ၊ မကြောက်မရွံသည် ဖြစ်၍။ ဘုဉ္ဇေယျ၊ စားရစေသတည်း။ လာဘေန၊ လာဘ်ဟူသော အကြောင်းကြောင့်။ ဝိကတ္ထမာနာ၊ အံ့ဘွယ်သရဲသော အမှုကိုပြုလျက်။ စရာတု၊ ကျင့်ရစေသတည်း။
၈၈။ ဗြာဟ္မဏ၊ ဆရာပုဏ္ဏား။ ယော၊ အကြင်သူသည်။ တေ၊ သင်၏။ ဘိသာနိ၊ ကြာစွယ်ကြာရင်းတို့ကို။ အဟာသိ၊ ခိုးယူ၏။ သော၊ ထိုခိုးယူသောသူသည်။ ဂဇင်္ဂလာယံ၊ ဂဇင်္ဂလမြို့၌။ မဟာဝိဟာရေ၊ ပျက်စီးသော ကျောင်းတိုက်ကြီး၌။ အာဝါသိကော၊ ကျောင်းကို သုတ်သင်သော ရဟန်းသည်။ ဟောတု၊ ဖြစ်စေသတည်း။ နဝကမ္မိကော၊ အမှုသစ်ကို လုပ်ဆောင်ရသော ရဟန်းသည်။ ဟောတု၊ ဖြစ်စေသတည်း။ အာလောကန္ဓိံ၊ လေသွန်တံခါးကို။ ဒိဝသံ၊ တနေ့ချင်း။ ကရောတု၊ ပြုစေသတည်း။
၈၉။ ဗြာဟ္မဏ၊ ပုဏ္ဏားကြီး။ ယော၊ အကြင်သူသည်။ တေ၊ သင်၏။ ဘိသာနိ၊ ကြာစွယ်ကြာရင်းတို့ကို။ အဟာသိ၊ ခိုးယူ၏။ သော၊ ထိုခိုးယူသောသူသည်။ ဆဗ္ဘိ ဆသု ဌာနေသု၊ ခြေလေးချောင်း, လည်, ခါး, ဟု ဆိုအပ်သော ခြောက်ပါးသောဌာနတို့၌။ ပါသသတေဟိ၊ များစွာသော လွန်ကွင်း ကြိုးကွင်းတို့ဖြင့်။ ဗဇ္ဈတု၊ ဖွဲ့စေသတည်း။ ရမ္မာ၊ နှလုံးမွေ့လျော်ဘွယ်ရှိသော။ ဝနာ၊ တောမှ။ ရာဇဓာနိံ၊ မင်းနေပြည်သို့။ နိယျတု၊ ဆောင်စေသတည်း။ တုတ္တေဟိ၊ နှစ်ဘက်တို့၌ စူးဝင်တတ်သော ရှည်သော နှစ်ခွအဆူးရှိသော တုတ်တို့ဖြင့်၎င်း။ ပါစနေဟိ၊ ချွန်းတို့ဖြင့်၎င်း။ ဟညတု၊ ညှဉ်းဆဲစေသတည်း။
၉၀။ ဗြာဟ္မဏ၊ ဆရာပုဏ္ဏား။ ယော၊ အကြင်သူသည်။ တေ၊ သင်၏။ ဘိသာနိ၊ ကြာစွယ်ကြာရင်းတို့ကို။ အဟာသိ၊ ခိုးယူ၏။ သော၊ ထိုခိုးယူသောသူသည်။ အဠက္ကမာလီ၊ မုရိုးပန်းကို ပန်သည်ဖြစ်၍။ တိပုကဏ္ဏဝိဒ္ဓေါ၊ သလွဲစင်ကို နား၌ဆင်သည်ဖြစ်၍။ လဋ္ဌိဟတော၊ လှံတံဖြင့် ပုတ်ခတ်အပ်သည်ဖြစ်၍။ သပ္ပမုခံ၊ မြွေခံတွင်းသို့။ ဥပေတု၊ ကပ်ရပါစေသတည်း။ သကစ္ဆဗန္ဓော၊ အောက်ပိုးကျိုက်သကဲ့သို့ ခါး၌ မြဲစွာဖွဲ့အပ်သည်ဖြစ်၍။ ဝိသိခံ၊ ခရီးလမ်းဆုံသို့။ စရာတု၊ သွားရစေသတည်း။
ဤသို့ တကျိပ် သုံးယောက်ကုန်သော သူတို့သည် ကျိန်ဆိုခြင်းကို ပြုသည်ရှိသော် ဘုရားလောင်းသည် ကြံ၏။ တရံတခါ၌ ဤတကျိပ်သုံးယောက်ကုန်သော ရသေ့တို့သည် ဤငါတို့ဆရာသည် မပျောက်ဘဲကိုလျက် ပျောက်သောဟူ၍ ဆို၏ဟု ငါ၌ ယုံမှားခြင်းကို မပြုစေသတည်း၊ ငါသည်လည်း ကျိန်ဆိုခြင်းကို ပြုအံ့ဟု ကြံ၍ ကျိန်ဆိုခြင်းကို ပြုလိုရကား-
ကာမေဝ သော လဘတံ ဘုဉ္ဇတဉ္စ။
အဂရမဇ္ဈေ မရဏံ ဥပေတု၊
ယော ဝါ ဘောန္တော သင်္ကတိ ကိဉ္စိဒေဝ။
ဟူသော တဆယ့်လေးခုမြောက်သော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၉၁။ ဘော၊ အို သူတော်ကောင်းအပေါင်းတို့။ ယော၊ အကြင်သူသည်။ တုမှေသု၊ သင်တို့၌။ ကိဉ္စိဒေဝ၊ တစုံတခုကိုလျှင်။ သင်္ကတိ၊ ယုံမှားသင်္ကာရှိ၏။ ယော၊ အကြင်သူသည်။ ဝေ၊ စင်စစ်။ အနဋ္ဌံဝ၊ မပျောက်ဘဲကိုလျှင်။ နဋ္ဌန္တိ စ၊ ပျောက်၏ ဟူ၍လည်း။ အာဟ၊ ဆို၏။ သော၊ ထိုမပျောက်ဘဲလျက် ပျောက်၏ဟု ဆိုသောသူသည်။ ကာမေဝ၊ ကာမဂုဏ်တို့ကိုသာလျှင်။ လဘတံ စ၊ ရလည်း ရစေသတည်း။ ဘုဉ္ဇတဉ္စ၊ ခံလည်း ခံစားရစေသတည်း။ အဂါရမဇ္ဈေ၊ အိမ်ရာထောင်သော လူ၏ဘောင်၌။ မရဏံ၊ သေခြင်းသို့။ ဥပေတု၊ ရောက်စေသတည်း။
ရသေ့အပေါင်းတို့သည် ကျိန်ခြင်းကို ပြုကုန်သည်ရှိသော် သိကြားမင်းသည် ကြောက်လန့်၍ ငါသည် ဤရသေ့တို့ကို စုံစမ်းလိုသည်ဖြစ်၍ ကြာစွယ်ကြာရင်းတို့ကို ကွယ်စေ၏။ ဤရသေ့တို့သည်ကား စွန့်အပ်သော တံတွေးပေါက်ကဲ့သို့ ကာမဂုဏ်တို့ကို ကဲ့ရဲ့ကုန်လျက် ကျိန်ခြင်းကို ပြုကုန်၏။ ကာမဂုဏ်တို့ကို ကဲ့ရဲခြင်းအကြောင်းကို ထိုရသေ့တို့ကို ငါ မေးအံ့ဟု ကြံ၍ မထင်ရှားသောအသွင်ဖြင့် ဘုရားလောင်းကို ရှိခိုး၍ မေးလိုရကား-
ဣဋ္ဌဉ္စ ကန္တဉ္စ ဗဟူန မေတံ။
ပိယံ မနုညံ ဣဓ ဇီဝလောကေ၊
ကသ္မာ ဣသယော နပ္ပသံသန္တိ ကာမေ။
ဟူသော အခြားမဲ့ဖြစ်သော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၉၂။ ဘောန္တော၊ အို ရှင်ရသေ့တို့။ ယံ၊ အကြင် ဝတ္ထုကာမ ကိလေသာကာမကို။ ဧသေမာနာ၊ ရှာကုန်လျက်။ သတ္တာ၊ သတ္တဝါတို့သည်။ လောကေ၊ လောက၌။ ဝိစရန္တိ၊ သွားကုန်၏။ ဧတံ၊ ထို ဝတ္ထုကာမ, ကိလေသာကာမကို။ ဗဟူနံ၊ များစွာကုန်သော လူတို့သည်။ ဣဓ ဇီဝလောကေ၊ ဤသတ္တလောက၌။ ဣဋ္ဌဉ္စ၊ အလိုလည်း ရှိအပ်၏။ ကန္တဉ္စ၊ နှစ်လည်း နှစ်သက်အပ်၏။ ပိယဉ္စ၊ ချစ်လည်း ချစ်အပ်၏။ မနုညဉ္စ၊ စိတ်နှလုံးကိုလည်း ပွားစေအပ်၏။ ကသ္မာ၊ အဘယ့်ကြောင့်။ ဣသယော၊ ရှင်ရသေ့တို့သည်။ ကာမေ၊ ကာမဂုဏ်တို့ကို။ နပ္ပသံသန္တိ၊ မချီးမွမ်းကုန်သနည်း။
ထိုအခါ သိကြားမင်းအား ပြဿနာကို ဖြေလိုသော ဘုရားလောင်းသည်
ကာမေသု ဒုက္ခဉ္စ ဘယဉ္စ ဇာတံ။
ကာမေသု ဘူတာဓိပတီ ပမတ္တာ၊
ပါပါနိ ကမ္မာနိ ကရောန္တိ မောဟာ။
ကာယဿ ဘေဒါ နိရယံ ဝဇန္တိ။
အာဒီနဝံ ကာမဂုဏေသု ဒိသွာ၊
တသ္မာ ဣသယော နပ္ပသံသန္တိ ကာမေ။
ဟူသော ဤနှစ်ဂါထာတို့ကို ဆို၏။
၉၃။ ဘူတာဓိပတီ၊ နတ်တို့၏ အရှင်ဖြစ်သော သိကြားမင်း။ ကာမေသု၊ ကာမဂုဏ်တို့ကြောင့်။ ဝေ၊ စင်စစ်။ ဟညရေ စ၊ သတ်လည်း သတ်အပ်ကုန်၏။ ဗဇ္ဈရေ စ၊ နှောင်ဖွဲ့မူလည်း နှောင်ဖွဲ့အပ်ကုန်၏။ ကာမေသု၊ ကာမဂုဏ်တို့ကြောင့်။ ဒုက္ခဉ္စ၊ ကိုယ်စိတ်ဆင်းရဲခြင်းသည်လည်းကောင်း။ ဘယဉ္စ၊ စွပ်စွဲခြင်းအစရှိသော ဘေးသည်လည်းကောင်း။ ဇာတံ၊ ဖြစ်တတ်၏။ ကာမေသု၊ ကာမတို့၌။ ပမတ္တာ၊ ယစ်ကုန်သောသူတို့သည်။ မောဟာ၊ မိုက်မဲတွေဝေခြင်းကြောင့်။ ပါပါနိ၊ ယုတ်မာကုန်သော။ ကမ္မာနိ၊ မကောင်းမှုတို့ကို။ ကရောန္တိ၊ ပြုန်၏။
၉၄။ ပါပဓမ္မာ၊ ယုတ်မာသော အကျင့်ရှိကုန်သော။ တေ၊ ထိုသူတို့သည်။ ပါပံ၊ မကောင်းမှုကို။ ပသဝေတွာ၊ ပွားစေသောကြောင့်။ ကာယဿ ဘေဒါ၊ ခန္ဓာကိုယ်ပျက်သည်မှ။ ပရံ၊ နောက်၌။ နိရယံ၊ ငရဲသို့။ ဝဇန္တိ၊ သွားရကုန်၏။ ကာမဂုဏေသု၊ ကာမဂုဏ်တို့၌။ အာဒီနဝံ၊ အပြစ်ကို။ ဒိသွာ-ပဿန္တိ၊ မြင်ကုန်၏။ တသ္မာ၊ ထိုသို့ ကာမဂုဏ်တို့၌ အပြစ်ကို မြင်ကုန်သောကြောင့်။ ဣသယော၊ ရသေ့တို့သည်။ ကာမေ၊ ကာမဂုဏ်တို့ကို။ နပ္ပသံသန္တိ၊ မချီးမွမ်းကုန်။
သိကြားမင်းသည် ဘုရားလောင်းစကားကို ကြားလျှင် ထိတ်လန့်သောစိတ် ရှိသည်ဖြစ်၍ မိမိစုံစမ်းသော အကြောင်းကို ကြားလိုရကား-
တီရေ ဂဟေတွာန ထလေ နိဓေသိံ။
သုဒ္ဓါ အပါပါ ဣသယော ဝသန္တိ၊
ဧတာနိ တေ ဗြဟ္မစာရီ ဘိသာနိ။
ဟူသော အခြားမဲ့ဖြစ်သော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၉၅။ ဘန္တေ၊ ရှင်ရသေ့။ အဟံ၊ အကျွန်ုပ်သည်။ ဝီမံသမာနော၊ စုံစမ်းလိုသည်ဖြစ်၍။ ဣသိနော၊ ရှင်ရသေ့၏။ ဘိသာနိ၊ ကြာစွယ်တို့ကို။ တီရေ၊ အနား၌။ ဂဟေတွာန၊ ယူ၍။ ထလေ၊ သင့်တင့်ရာ အရပ်၌။ နိဓေသိံ၊ ဝှက်ထားမိပေ၏။ ဣသယော၊ ရှင်ရသေ့တို့သည်။ သုဒ္ဓါ၊ စင်ကြယ်ကုန်သည်ဖြစ်၍။ အပါပါ၊ မယုတ်မာကုန်သည် ဖြစ်၍။ ဝသန္တိ၊ နေကြပေကုန်၏။ ဗြဟ္မစာရီ၊ မြတ်သောအကျင့်ကို ကျင့်လေ့ရှိသော ရှင်ရသေ့။ ဧတာနိ၊ ဤကြာစွယ်တို့သည်။ တေ၊ ရှင်ရသေ့၏။ ဘိသာနိ၊ ကြာစွယ်တို့တည်း။
ထိုစကားကို ကြား၍ ဘုရားလောင်းသည်-
န ဗန္ဓဝါ နော ပန တေ သဟာယာ။
ကိသ္မိံ ဝုပတ္ထမ္ဘ သဟဿေနေတ္တ၊
ဣသီဘိ တွံ ကီဠသိ ဒေဝရာဇ။
ဟူသော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၉၆။ သဟသာနေတ္တ၊ မျက်စိတထောင် အမြင်ဆောင်သော။ ဒေဝရာဇ၊ သိကြား နတ်မင်း။ မယံ၊ ငါတို့သည်။ တေ၊ သင်၏။ န နဋာ၊ သဘင်သည်လည်း မဟုတ်ကုန်။ နော ပန ကီဠနေယျာ၊ ကစားထိုက်သောသူလည်း မဟုတ်ကုန်။ တေ၊ သင်၏။ န ဗန္ဓဝါ၊ အဆွေအမျိုးလည်း မဟုတ်ကုန်။ တေ၊ သင်၏။ နော ပန သဟာယာ၊ အဆွေခင်ပွန်းလည်း မဟုတ်ကုန်။ ကိသ္မိံဝ၊ အဘယ်အကြောင်းကိုလျှင်။ ဥပတ္ထမ္ဘာ၊ အမှီအထောက်အပံ့ပြု၍။ တွံ၊ သင်သည်။ ဣသီဘိ၊ ရသေ့တို့နှင့်။ သဒ္ဓိံ၊ တကွ။ ကီဠသိ၊ ကစားဘိသနည်း။
ထိုအခါ ဘုရားလောင်းကို သိကြားမင်းသည် မိမိ စုံစမ်းမိသောအပြစ်ကို ကန်တော့လိုရကား-
ဧသာ ပတိဋ္ဌာ ခလိတဿ ဗြဟ္မေ။
ဧကာပရာဓံ ခမ ဘူရိပည။
န ပဏ္ဍိတာ ကောဓဗလာ ဘဝန္တိ။
ဟူသော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၉၇။ ဘူရိပည၊ မြေကြီးအထုနှင့်တူသော ပညာရှိသော။ ဗြဟ္မေ၊ ပုဏ္ဏား။ တွံ၊ သင်သည်။ မေ၊ အကျွန်ုပ်၏။ အာစရိယော စ၊ ဆရာသည်လည်း။ အသိ၊ ဖြစ်ပါလော့။ မယှံ၊ အကျွန်ုပ်၏။ ပိတာ စ၊ အဖသည်လည်း။ အသိ၊ ဖြစ်ပါလော့။ ခလိတဿ၊ ချွတ်ယွင်းသဖြင့် ပြစ်မှားမိသော အကျွန်ုပ်၏။ ဧသာ ပတိဋ္ဌာ၊ ဤမှီခိုကိုးကွယ်ရာသည်။ အသိ၊ ဖြစ်ပါလော့။ ဧကာပရာဓံ၊ တကြိမ်တခါ လွန်ကျူးမိသော အပြစ်ကို။ ခမ၊ သည်းခံပါလော့။ ပဏ္ဍိတာ၊ ပညာရှိတို့သည်။ ကောဓဗလာ၊ အမျက်ထွက်ခြင်း၌ အားကြီးကုန်သည်။ န ဘဝန္တိ၊ မဖြစ်ကုန်။
ထိုအခါ ဘုရားလောင်းသည် သိကြားမင်းအား သည်းခံပြီး၍ မိမိသည် ရသေ့အပေါင်းတို့ကို သည်းခံစေလိုရကား-
ယံ ဝါသဝံ ဘူတပတိဒ္ဒသာမ။
သဗ္ဗေဝ ဘောန္တော သုမနာ ဘဝန္တု၊
ယံ ဗြာဟ္မဏော ပစ္စပါဒိ ဘိသာနိ။
ဟူသော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၉၈။ ဘော၊ အို ရသေ့အပေါင်းတို့။ ယံ-ယေန၊ အကြင်ကြောင့်။ ဘူတပတိံ၊ နတ်တို့၏ အရှင်ဖြစ်သော။ ဝါသဝံ၊ သိကြားနတ်မင်းကို။ အဒ္ဒသာမ၊ မြင်ရကုန်၏။ တေန၊ ထိုသို့ မြင်ရကုန်သောကြောင့်။ ဣသီနံ၊ ရသေ့တို့အား။ ဧကရတ္တံ၊ တညဉ့်မျှ။ ဝသိတံ၊ နေရခြင်းသည်။ သုဝါသိတံ၊ ကောင်းသော နေခြင်းတည်း။ ယံ-ယေန၊ အကြင်ကြောင့်။ ဗြာဟ္မဏော၊ သင်တို့ဆရာ ငါပုဏ္ဏားသည်။ ဘိသာနိ၊ ကြာစွယ်တို့ကို။ ပစ္စပါဒိ၊ ရပြန်၏။ တေန၊ ထိုသို့ ရပြန်သောကြောင့်။ သဗ္ဗေဝ၊ အလုံးစုံသော ရသေ့တို့သည်သာလျှင်။ သုမနာ၊ ဝမ်းမြောက်ကုန်သည်။ ဘဝန္တု၊ ဖြစ်ကြကုန်လော့။
သိကြားမင်းသည် ရသေ့အပေါင်းကို ရှိခိုး၍ နတ်ပြည်သို့လျှင် သွား၏။ ရသေ့အပေါင်းသည် ဈာန် အဘိညာဉ်တို့ကို ဖြစ်စေ၍ ဗြဟ္မာ့ပြည်သို့ လား၏။
ဇာတ်ပေါင်း... သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် ဤဓမ္မဒေသနာကို ဆောင်တော်မူ၍ ရဟန်း ဤသို့ ရှေးပညာရှိတို့ ကျိန်ဆိုခြင်းကို ပြုကုန်၍ ကိလေသာတို့ကို စွန့်ဘူးကုန်ပြီဟု မိန့်တော်မူ၍ သစ္စာတို့ကို ပြတော်မူ၏။ သစ္စာတို့ကို ပြတော်မူသည်၏ အဆုံး၌ ငြီးငွေ့သော ရဟန်းသည် သောတာပတ္တိ ဖိုလ်၌တည်၏။ တဖန် ဇာတ်ကို ပေါင်းတော်မူလိုသော သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည်-
အနုရုဒ္ဓေါ ပုဏ္ဏော အာနန္ဒော၊ တခါသုံ သတ္တ ဘာတရော။
စိတ္တော ဂဟပတိ ဒါသော၊ ယက္ခော သာတာဂိရီ တဒါ။
ကာဠုဒါယီ တဒါ သက္ကော၊ ဧဝံ ဓာရေထ ဇာတကံ။
ဟူသော ဤသုံးဂါထာတို့ကို ဟောတော်မူ၏။
၉၉။ ဘိက္ခဝေ၊ ရဟန်းတို့။ ဣဒါနိ၊ ယခုအခါ၌။ အဟဉ္စ၊ ငါဘုရားသည်၎င်း။ သာရိပုတ္တော စ၊ သာရိပုတ္တရာသည်၎င်း။ မောဂ္ဂလာနော စ၊ မောဂ္ဂလာန်သည်၎င်း။ ကဿပေါ စ၊ ကဿပသည်၎င်း။ အနုရုဒ္ဓေါ စ၊ အနုရုဒ္ဓါသည်၎င်း။ ပုဏ္ဏော စ၊ ပုဏ္ဏမထေရ်သည်၎င်း။ အာနန္ဒော စ၊ အာနန္ဒာသည်၎င်း။ တဒါ၊ ထိုအခါ၌။ သတ္တဘာတရော၊ ညီနောင်ခုနစ်ယောက်တို့သည်။ အာသုံ၊ ဖြစ်ကုန်ပြီ။
၁၀၀။ ဣဒါနိ၊ ယခုအခါ၌။ ဥပ္ပလဝဏ္ဏာ၊ ဥပ္ပလဝဏ်သည်။ တဒါ၊ ထိုအခါ၌။ ဘဂိနီ၊ နှမတော် ကဉ္စနဒေဝီသည်။ အာသိ၊ ဖြစ်ပြီ။ ဣဒါနိ၊ ယခုအခါ၌။ ခုဇ္ဇုတ္တရာ၊ ခုဇ္ဇုတ္တရာ ထေရီမသည်။ တဒါ၊ ထိုအခါ၌။ ဒါသီ၊ ကျွန်မသည်။ အာသိ၊ ဖြစ်ပြီ။ ဣဒါနိ၊ ယခုအခါ၌။ စိတ္တော ဂဟပတိ၊ စိတ္တသူကြွယ်သည်။ တဒါ၊ ထိုအခါ၌။ ဒါသော၊ ကျွန်ယောက်ျားသည်။ အဟောသိ၊ ဖြစ်ပြီ။ ဣဒါနိ၊ ယခုအခါ၌။ သာတာဂိရီ၊ သာတာဂိရိဘီလူးသည်။ တဒါ၊ ထိုအခါ၌။ ယက္ခော၊ ရုက္ခစိုးနတ်သည်။ အဟောသိ၊ ဖြစ်ပြီ။
၁၀၁။ ဣဒါနိ၊ ယခုအခါ၌။ ပါလိလေယျော၊ ပလလည်း ဆင်မင်းသည်။ တဒါ၊ ထိုအခါ၌။ နာဂေါ၊ ဆင်သည်။ အဟောသိ၊ ဖြစ်ပြီ။ ဣဒါနိ၊ ယခုအခါ၌။ မဓုဒေါ၊ ပျားလှူသော။ ပေါဋ္ဌပါဒေါ၊ ပေါဋ္ဌပါဒမျောက်သည်။ တဒါ၊ ထိုအခါ၌။ ဝါနရော၊ မျောက်သည်။ အဟောသိ၊ ဖြစ်ပြီ။ ဣဒါနိ၊ ယခုအခါ၌။ ကာဠုဒါယီ၊ ကာဠုဒါယီသည်။ တဒါ၊ ထိုအခါ၌။ သက္ကော၊ သိကြားမင်းသည်။ အဟောသိ၊ ဖြစ်ပြီ။ ဧဝံ၊ ဤသို့။ ဇာတကံ၊ ဇာတ်ပေါင်းခြင်းကို။ ဓာရေထ၊ မှတ်လေကုန်။
ကာမဂုဏ်ပြစ်၊ လွန်ဆိုးညစ်၊ ရှောင်လစ်မင်္ဂလာ
ငါးခုမြောက်သော ဘိသဇာတ်သည် ပြီး၏။
*****
ပကိဏ္ဏကနိပါတ်
၆။ သုရုစိဇာတ်
ဝိသာခါ ဒါယိကာမ ဆုရှစ်ပါး ရခြင်းအကြောင်း
ပစ္စုပ္ပန်ဝတ္ထု... နတ်နှင့်တကွသော လောကကို ဆုံးမတော်မူတတ်သော သဗ္ဗညူမြတ်စွာဘုရားသည် မဟေသီ သုရုစိနော ဘရိယာ အစရှိသော ဂါထာပုဒ်ဖြင့် တန်ဆာဆင်အပ်သော ဤသုရုစိဇာတ်ကို သာဝတ္ထိပြည်ကို အမှီပြု၍ မိဂါရမာတု အမည်ရှိသော ဝိသာခါ ဒါယိကာမပြာသာဒ်၌ နေတော်မူလျက် ဝိသာခါ ဒါယိကာမကြီးသည် ရအပ်သော ဆုရှစ်ပါးကို အကြောင်းပြု၍ ဟောတော်မူ၏။
ထိုစကားကို ချဲ့ဦးအံ့။ ထိုဝိသာခါ ဒါယိကာမကြီးသည် တနေ့သ၌ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ တရားတော်ကို နာ၍ ရဟန်းသံဃာနှင့်တကွ မြတ်စွာဘုရားကို နက်ဖြန်အကျိုးငှါ ပင့်ဘိတ်၍ သွား၏။ ထိုညဉ့်လွန်သဖြင့် လေးကျွန်းလုံးနှံ့သော မိုဃ်းကြီးသည် ရွာ၏။ သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် ရဟန်းတို့ကို ခေါ်တော်မူ၍ ရဟန်းတို့ ဇေတဝန် ကျောင်းတော်၌ မိုဃ်ကြီးရွာသကဲ့သို့ ထို့အတူ လေးကျွန်းလုံး၌ မိုဃ်းကြီးသည် ရွာ၏။ ရဟန်းတို့ကိုယ်ကို မိုဃ်းစွတ်စေကုန်လော့၊ ဤမိုဃ်းကြီးသည် အဆုံးစွန်ဖြစ်သော လေးကျွန်းလုံးနှံ့သော မိုဃ်းကြီးတည်းဟု မိန့်တော်မူ၍ မိုဃ်းရည်စွတ်စေအပ်သော ကိုယ်ရှိကုန်သော ရဟန်းတို့နှင့်တကွ တန်ခိုးအစွမ်းဖြင့် ဇေတဝန် ကျောင်းတော်မှ ကွယ်ခဲ့၍ ဝိသာခါဒါယိကာမ၏ တံခါးမုတ်၌ ထင်ရှားဖြစ်တော်မူ၏။ ဝိသာခါ ဒါယိကာမသည် အချင်းတို့ ဘုရားသခင်၏ တန်ခိုးကြီးသော အဖြစ်သည် အာနုဘော် ကြီးတော်မူသော အဖြစ်သည်အံ့ဘွယ်ရှိစွ၊ အချင်းတို့ မဖြစ်ဘူးမြဲသော သဘောသည် ဖြစ်စွာ့တကား၊ အမှတ်မရှိသော တယောက်ယောက်သော ပုဂ္ဂိုလ်သည် ပုဆစ်ဒူး အတိုင်းအရှည်ရှိသော ရေအယဉ်တို့သည် ဖြစ်ကုန်သော်၎င်း ခါးအတိုင်းအရှည်ရှိသော ရေအယဉ်တို့သည် ဖြစ်ကုန်သော်၎င်း, တယောက်သော ရဟန်း၏လည်း ခြေတို့သည်၎င်း, သင်္ကန်းတို့သည်၎င်း စွတ်စိုသည် မဖြစ်ကုန်ဟု အလွန်ရွှင်လန်း ဝမ်းမြောက်သည်ဖြစ်၍ ဘုရားအမှူးရှိသော ရဟန်းသံဃာကို ဆွမ်းလုပ်ကျွေး၍ ဆွမ်းဘုဉ်းပေးခြင်း ကိစ္စပြီးပြီးသော် မြတ်စွာဘုရားကို ဤသို့ နားတော်လျောက်၏။ ဘုန်းတော်ကြီးသော အရှင်ဘုရား အကျွန်ုပ်သည် အရှင်ဘုရားကို ဆုရှစ်ပါးတို့ကို တောင်းပန်ပါ၏ဟု လျှောက်၏။ ဝိသာခါ စင်စစ်လျှင် မြတ်စွာဘုရားတို့သည် ဆုကိုပေးခြင်း၌ အလွန် နှစ်သက်ကုန်၏ဟု မိန့်တော်မူသည်ရှိသော် အရှင်ဘုရား အကြင်ဆုတို့သည် အပ်လည်းအပ်၏။ အပြစ်လည်း မရှိကုန်၊ ထိုဆုတို့ကို တောင်းပန်ပါ၏ဟု နားတော် လျှောက်သည်ရှိသော် ဝိသာခါ ဆိုလော့ဟု မိန့်တော်မူ၏။
၁။ အရှင်ဘုရား အကျွန်ုပ်သည် အသက်ထက်ဆုံး ရဟန်းသံဃာအား မိုဃ်းရေခံသင်္ကန်း လှူခြင်းငှါ အလိုရှိပါ၏။
၂။ အသက်ထက်ဆုံး အာဂန္တကဘတ်ကို လှူခြင်းငှါ အလိုရှိပါ၏။
၃။ အသက်ထက်ဆုံး ဂမိကဘတ်ကို လှူခြင်းငှါ အလိုရှိပါ၏။
၄။ အသက်ထက်ဆုံး နာသော ရဟန်းတို့အား ဆွမ်းလှူခြင်း အလိုရှိပါ၏။
၅။ အသက်ထက်ဆုံး သူနာကို လုပ်ကျွေးသော ရဟန်းတို့အား ဆွမ်းလှူခြင်းငှါ အလိုရှိပါ၏။
၆။ အသက်ထက်ဆုံး သူနာတို့အား ဆေးကုခြင်းငှာ အလိုရှိပါ၏။
၇။ အသက်ထက်ဆုံး ယာဂုကို အမြဲလှူခြင်းငှာ အလိုရှိပါ၏။
၈။ အသက်ထက်ဆုံး ဘိက္ခုနီသံဃာအား မိုရေခံသင်္ကန်း လှူခြင်းငှါ အလိုရှိပါ၏ဟု နားတော်လျှောက်၏။
မြတ်စွာဘုရားသည် ဝိသာခါ သင်သည် အဘယ်မည်သော ဆုရှစ်ပါး၏ အကျိုးအာနိသင်ကို မြင်သည်ဖြစ်၍ ငါဘုရားကို ဆုရှစ်ပါးတို့ကို တောင်းဘိသနည်းဟု မေးတော်မူ၍ ထိုဝိသာခါ ဒါယိကာမသည် ဆုရှစ်ပါး၏ အကျိုးအာနိသင်ကို နားတော်လျှောက်သည်ရှိသော် ဝိသာခါ ကောင်းစွ ကောင်းစွ၊ ဝိသာခါ သင်သည် ကောင်းစွာလျှင် အကျိုးအာနိသင်တို့ကို မြင်သည်ဖြစ်၍ ငါဘုရားကို ဆုရှစ်ပါးတို့ကို တောင်း၏ဟု မိန့်တော်မူ၍ ဝိသာခါ သင့်အား ဆုရှစ်ပါးတို့ကို ငါဘုရားခွင့်ပြုတော်မူ၏ဟု သဗ္ဗညူမြတ်စွာဘုရားသည် ဆုရှစ်ပါးတို့ကို ပေးတော်မူ၍ အနုမောဒနာ ပြုတော်မူပြီးလျှင် ကြွတော်မူ၏။
ထိုအခါ တနေ့သ၌ ပုဗ္ဗာရုံကျောင်းတော်၌ နေတော်မူသည်ရှိသော် ရဟန်းတို့သည် တရားသဘင်၌ စကားကို ဖြစ်စေကုန်၏။ ငါ့သျှင်တို့ ဝိသာခါ ဒါယိကာမကြီးသည် မိန်းမအဖြစ်၌ တည်လျက်လည်း ဘုရားသခင် အထံတော်၌ ဆုရှစ်ပါးတို့ကို ရ၏။ ဂုဏ်ကျေးဇူး များပေစွဟု စကားကို ဖြစ်စေကုန်၏။ သဗ္ဗညူမြတ်စွာဘုရားသည် လာတော်မူလတ်၍ ရဟန်းတို့ ယခုအခါ အဘယ်စကားဖြင့် စည်းဝေးကြကုန်သနည်းဟု မေးတော်မူ၍ ဤမည်သော စကားဖြင့် စည်းဝေးပါကုန်၏ဟု နားတော်လျှောက်သည်ရှိသော် ရဟန်းတို့ ယခုအခါ၌သာလျှင် ဝိသာခါသည် ငါဘုရားအထံတော်မှ ဆုရှစ်ပါးကို ရသည်မဟုတ်သေး၊ ရှေး၌လည်း ဤ ဝိသာခါသည် ရဘူးသည်သာတည်းဟု မိန့်တော်မူ၍ အတိတ်ကို ဆောင်တော်မူ၏။
အတိတ်ဝတ္ထု... ရဟန်းတို့ လွန်လေပြီးသောအခါ မိဓိလာပြည်ကြီး၌ သုရုစိမည်သော မင်းသည် မင်းပြုသည်ရှိသော် သားကိုရ၍ ထိုသားအား သုရုစိမင်းသား ဟူသော အမည်ကို မှည့်၏။ ထိုမင်းသားသည် အရွယ်ရောက်လတ်သော် တက္ကသိုလ်ပြည်၌ အတတ်သင်အံ့ဟု သွား၍ တက္ကသိုလ်မြို့တံခါး စရပ်၌ နေ၏။ ဗာရာဏသီမင်း၏ သားဖြစ်သော ဗြဟ္မဒတ်မည်သော မင်းသားသည်လည်း ထို့အတူ တက္ကသိုလ်ပြည်သို့လျှင် သွား၍ သုရုစိမင်းသားနေသော ပျဉ်၌လျှင် နေ၏။ ထိုမင်းသား နှစ်ယောက်တို့သည် အချင်းချင်း မေးကုန်၍ အကျွမ်းဝင်သည်ဖြစ်၍ အတူတကွလျှင် ဆရာ့အထံသို့ သွား၍ ဆရာစားအဘို့ကို ပေး၍ အတတ်ကိုသင်လျှင် မကြာမြင့်မီ သင်အပ်ပြီးသော အတတ်ရှိကုန်သည် ဖြစ်၍ ဆရာကို ပန်ကြားပြီးလျှင် အတန်ငယ် ခရီးသို့ အတူတကွလျှင် သွားကုန်ပြီး၍ နှစ်ခုသောခရီး၌ ရပ်ကုန်လျက် အချင်းချင်း လည်ကိုဘက်၍ အဆွေ ခင်ပွန်းတို့၏ အကျင့်တရားကို စောင့်ခြင်းငှါ ကတိကဝတ်ကို ပြုကုန်၏။ အကယ်၍ ငါ့အား သားသည် ဖြစ်အံ့၊ သင့်အား သ္မီးသည် ဖြစ်အံ့၊ သင့်အား သားသည်မူလည်း ဖြစ်အံ့၊ ငါ့အား သ္မီးသည်မူလည်း ဖြစ်အံ့၊ ထိုသားသမီးတို့အား ထိမ်းမြားခြင်း မင်္ဂလာကို ပြုကုန်အံ့ဟု ကတိ ကဝတ်ကို ပြုကုန်၏။
ထိုမင်းသား နှစ်ယောက်တို့သည် မင်းဖြစ်ကုန်သည် ရှိသော် သုရုစိမင်းကြီးအား သားသည်ဖွား၏။ ထိုမင်းသားအား သုရုစိမင်းသားဟူသော အမည်ကိုလျှင် မှည့်ကုန်၏။ ဗြဟ္မဒတ်မင်းကြီးအား သမီးသည် ဖွား၏။ ထိုမင်းသ္မီးအား သုမေဓာဟူသော အမည်ကို မှည့်ကြကုန်၏။ သုရုစိမင်းသားသည် အရွယ်ရောက်လတ်သော် တက္ကသိုလ်ပြည်သို့ သွား၍ အတတ်သင်ပြီးလျှင် ပြန်ခဲ့၏။ ထိုသုရုစိမင်းသားကို ခမည်းတော် မင်းကြီးသည် မင်းအဖြစ်၌ အဘိသိက် သွန်းလိုသည်ဖြစ်၍ ငါ့အဆွေခင်ပွန်း ဖြစ်သော ဗာရာ ဏသီမင်းအား သမီးတော်သည် ရှိသတတ်၊ ထိုမင်းသ္မီးကိုသာလျှင် ငါ့သားအား မိဖုယားကြီး ပြုအံ့ဟု ဗာရာဏသီ မင်းသ္မီး၏အကျိုးငှာ များစွာသော လက်ဆောင်ပဏ္ဏာကို ပေး၍ အမတ်တို့ကို စေလိုက်၏။
ထိုအမတ်တို့ မလာမီလျှင် ဗာရာဏသီမင်းသည် မိဖုယားကို မေး၏။ ရှင်မိဖုယား မိန်းမတို့အား အဘယ်သည်လျှင် အလွန်ဆင်းရဲသနည်းဟု မေး၏။ အရှင်မင်းကြီး လင်တယောက်တည်း၌ မယားအများရှိခြင်းသည် မိန်းမတို့အား အလွန်ဆင်းရဲ၏ဟု တင်လျှောက်၏။ ရှင်မိဖုယား ထိုသို့တပြီးကား ငါတို့၏သမီးတော် တယောက်တည်းဖြစ်သော သုမေဓာအမည်ရှိသော မင်းသမီးကို ထိုဆင်းရဲမှ လွတ်စေ၍ အကြင်သူသည် ဤ သုမေဓာတယောက်ကိုသာလျှင် ယူအံ့၊ ထိုသူအား ပေးကုန်အံ့ဟု ဆို၏။ သုရုစိမင်းကြီး အမတ်တို့သည် လာလတ်၍ ထိုသုမေဓာ မင်းသမီးအမည်ကို ယူလတ်သည်ရှိသော် အမောင်တို့ ငါသည် ရှေး၌ အဆွေခင်ပွန်းအား ဝန်ခံခြင်းကို အကယ်၍ကား ပြုအပ်၏။ ထိုသို့ပြုငြားသော်လည်း ငါတို့သည် ဤသုမေဓာ မင်းသမီးကို မိန်းမအပေါင်း၏ အလယ်၌ မချလိုကုန်၊ အကြင်သူသည် ဤသုမေဓာ တယောက်တည်းကိုသာလျှင် ယူအပ်၏။ ထိုသူအား ပေးလိုကုန်၏ဟု ဆို၏။ ထိုအမတ်တို့သည် သုရုစိမင်းကြီးအထံသို့ စေလိုက်ကုန်၏။
သုရုစိမင်းကြီးသည်ကား ငါတို့တိုင်းပြည်သည် အလွန် ကြီးကျယ်၏။ မိဓိလာမြို့သည် ခုနစ်ယူဇနာရှိ၏။ တိုင်းနိုင်ငံ အပိုင်းအခြားသည်ကား ယူဇနာသုံးရာရှိ၏။ နည်းသော အပိုင်းအခြားဖြင့် တသောင်း ခြောက်ထောင်သော မိန်းမတို့ကို ရခြင်းငှါသင့်၏ဟု ဆို၍ မနှစ်သက်၊ သုရုစိမင်းသားသည်ကား သုမေဓာမင်းသမီး၏ အဆင်း၏ ပြည့်စုံခြင်းကို ကြားရ၍ ကြားခြင်းဟူသော နှီးနှောခြင်းဖြင့် တပ်စွန်း၍ ငါသည် ထိုသုမေဓာမင်းသမီး တယောက်တည်းကိုသာလျှင် ယူအံ့၊ ငါ့အား မိန်းမအပေါင်းဖြင့် အလိုမရှိ၊ ထိုသုမေဓာ မင်းသမီးကိုသာလျှင် ဆောင်ပါလော့ဟု မယ်တော် ခမည်းတော်တို့အား စေလိုက်၏။
မယ်တော် ခမည်းတော်တို့သည် သားတော်စိတ်ကို မဖျက်မူ၍ များစွာသောဥစ္စာကို ပို့စေ၍ များသောအခြံအရံဖြင့် သုမေဓာ မင်းသမီးကို ဆောင်ယူပြီးလျှင် သုရုစိမင်းသား၏ မိဖုယားကြီးပြု၍ တကွနက် အဘိသိက်သွန်းကုန်၏။ ထိုမင်းသားသည် သုရုစိမည်သော မင်းကြီးဖြစ်၍ တရားနှင့်အညီ မင်းပြုလျက် သုမေဓာမိဖုယားနှင့်တကွ ချစ်စွာသော နေခြင်းဖြင့် နေ၏။ ထိုသုမေဓာ မိဖုယားသည်ကား အနှစ်တသောင်းပတ်လုံး သုရုစိမင်းကြီးနန်းတော်၌ နေသော်လည်း သားသမီးတို့ကို မရသလျှင်ကတည်း၊ ထိုအခါ ပြည်သူတို့သည် စည်းဝေးကုန်၍ မင်းယင်ပြင်၌ ကြွေးကြော်ကြကုန်၏။ ဤကြွေးကြော်ခြင်းသည်ကား အသို့နည်းဟုဆိုသည်ရှိသော် မင်းအား အပြစ်မရှိ၊ စင်စစ်သော်ကား အရှင်မင်းကြီးအား အမျိုးအနွယ်ကို စောင့်တတ်သော သားတော်သည် မရှိပါ၊ အရှင်မင်းကြီးအား မိဖုယားတယောက်သာတည်း၊ မင်းမျိုးမည်သည်ကား ယုတ်သောအပိုင်းအခြားဖြင့် တသောင်း ခြောက်ထောင်သော မိန်းမတို့သည် ဖြစ်ရာ၏။ အရှင်မင်းကြီး မိန်းမအပေါင်းကို ယူတော်မူလော့၊ ထိုမိန်းမအပေါင်းတို့တွင် ဘုန်းရှိသော မိန်းမသည် သားရလတ္တံ့ဟု ဆိုသည်ရှိသော် အမောင်တို့ အသို့ဆိုကုန်သနည်း၊ တပါးသော မိန်းမကို ငါ မယူအံ့ဟု ဝန်ခံခြင်းကိုပေး၍ ငါသည် ထိုသုမေဓာ မိဖုယား တယောက်ကိုသာလျှင် ဆောင်ယူအပ်၏။ မုသာဝါဒကို ပြုခြင်းငှာ မတတ်ကောင်း၊ ငါ့အား မိန်းမအပေါင်းဖြင့် အလိုမရှိဟု မင်းသည် ပယ်သည်ရှိသော် သွားကြကုန်၏။
သုမေဓာမိဖုယားကြီးသည် ထိုစကားကိုကြား၍ မင်းသည် သစ္စာမှန်သည်၏အဖြစ်ကြောင့် တပါးသော မိန်းမတို့ကို မဆောင်ယူ၊ ထိုသို့ မဆောင်သော်လည်း ငါသည်လျှင် မင်းအား ဆောင်အံ့ဟု မင်း၏ အမိနှင့်တူသော မယားအရာ၌တည်၍ မိမိအလိုအားဖြင့်သာလျှင် မင်းသမီး ကညာ တထောင်, အမတ်သမီးကညာ တထောင်, သူဌေးသမီး ကညာ တထောင်, ထိုမင်း၏ အလုံးစုံသော ကချေသည် မိန်းမ တထောင်, ဤသို့ မိန်းမလေးထောင်တို့ကို ဆောင်၏။ ထိုလေးထောင်သော မိန်းမတို့သည်လည်း အနှစ်တသောင်းပတ်လုံး မင်းအိမ်၌ နေကုန်သော်လည်း သားသမီးကို မရကုန်၊ ဤနည်းဖြင့် တပါးလည်းဖြစ်ကုန်သော သုံးကြိမ် လေးထောင် လေးထောင်စီ ဖြစ်သော မိန်းမတို့ကို ဆောင်၏။ ထိုမိန်းမတို့သည်လည်း သားသမီးကိုမရကုန်၊ ဤမျှဖြင့် တသောင်းခြောက်ထောင်သော မိန်းမတို့ကို ဆောင်၏။ အနှစ်လေးသောင်းတို့သည် လွန်ကုန်၏။ တပါးသော မိန်းမတို့ကို မဆောင်ဘဲ ထိုသုမေဓာ မိဖုယားတယောက်တည်းနှင့် နေကုန်သော အနှစ်တသောင်းတို့နှင့်တကွ နှစ်ပေါင်း ငါးသောင်းတို့သည် ဖြစ်ကုန်၏။
ထိုအခါ ပြည်သူတို့သည် စည်းဝေးကုန်၍ ကြွေးကြော်ပြန်သဖြင့် ဤကြွေးကြော်ခြင်းသည်ကား အဘယ်နည်းဟု ဆိုလတ်သော် အရှင်မင်းကြီး အရှင်မင်းကြီး၏ မိဖုယားတို့အား သားဆုတောင်းစိမ့်သောငှါ စေတော်မူကုန်လော့ ဟု ဆိုကုန်၏။ မင်းသည် ကောင်းပြီဟု ဝန်ခံ၍ သင်မိဖုယားတို့သည် သားဆုကို တောင်းကုန်လော့ဟု ဆို၏။ ထိုအခါမှစ၍ သားကို တောင့်တကုန်လျက် အထူးထူးသော နတ်တို့ကို ရှိခိုးကုန်၏။ အထူးထူးသော ကျင့်ဝတ်တို့ကို ကျင့်ကုန်၏။ သားသည် မဖြစ်သလျှင်ကတည်း၊ ထိုအခါ မင်းသည် သုမေဓာမိဖုယားကို ဆို၏။ ရှင်မိဖုယားသည်လည်း သားဆုကို တောင်းလော့ဟု ဆိုလေ၏။ ထိုသုမေဓာမိဖုယားသည် ကောင်းပြီဟု ဝန်ခံ၍ ပန္နရသီဥပုသ်နေ့၌ အင်္ဂါရှစ်ပါးနှင့် ပြည့်စုံသောဥပုသ်ကို ကောင်းစွာဆောက်တည်ပြီးလျှင် ကြက်သရေရှိသော တိုက်ခန်း၌နေ၍ သီလတို့ကို ဆင်ခြင်လျက်အပ်သော ညောင်စောင်းငယ်၌ နေ၏။
ကြွင်းကုန်သော မိဖုယားတို့သည် ဆိတ်အကျင့် နွားအကျင့်ကဲ့သို့ ကျင့်ကုန်သည်ဖြစ်သော်လည်း သားကိုမရ၍ ဥယျာဉ်သို့ သွားကုန်၏။ သုမေဓာမိဖုယား၏ သီလတန်ခိုးကြောင့် သိကြားမင်း၏ နေရာသည် တုန်လှုပ်၏။ ထိုအခါ သိကြားမင်းသည် ဆင်ခြင်လတ်သော် သုမေဓာ မိဖုယားသည် သားကိုတောင့်တ၏။ ထိုသုမေဓာ မိဖုယားအား သားကိုပေးအံ့၊ ထိုသို့ ပေးသော်လည်း ဟူးဟူးညားညားသော သားကိုပေးခြင်းငှါ မတတ်ကောင်း၊ ထိုသုမေဓာ မိဖုယားအား လျောက်ပတ်သောသားကို စုံစမ်းအံ့ဟု သားကို စုံစမ်းသည်ရှိသော် ကျူထရံသည်နတ်သားကို မြင်၏။ ထိုနတ်သားသည် ဘုန်းကံနှင့်ပြည်စုံသော သတ္တဝါ ဖြစ်သတတ်၊ ရှေးကိုယ်အဖြစ်၌ ဗာရာဏသီပြည်၌ နေလျက် စိုက်ပျိုးသောအခါ လယ်တောသို့ သွားသည်ရှိသော် ပစ္စေကဗုဒ္ဓါ တဆူကိုမြင်၍ ကျွန်အမှုလုပ်တို့ကို စိုက်ပျိုးရစ်ကြကုန်ဟု စေခဲ့၍ မိမိသည်ပြန်၍ အရှင်ပစ္စေကဗုဒ္ဓါကို အိမ်သို့ပင့်ဆောင်ခဲ့ပြီးလျှင် ဆွမ်းကျွေး၍ တဖန် ဂင်္ဂါနားသို့ ဆောင်၍ သားနှင့်တကွ တပေါင်းတည်းဖြစ်၍ ရေသဖန်းသား နံရံအခြေရှိသော ကျူနံရံကာရံသော သစ်ရွက်မိုးကျောင်းကို ဆောက်၍ တံခါးကိုယှဉ်စေပြီးလျှင် စင်္ကြံကိုပြု၍ အရှင်ပစ္စေကဗုဒ္ဓါကို ထိုကျောင်း၌ သာလျှင် ဝါတွင်းသုံးလလုံးနေစေ၍ ဝါကျွတ်ပြီးသော် အရှင်ပစ္စေကဗုဒ္ဓါကို သားအဖနှစ်ယောက်တို့သည် သင်္ကန်းသုံးထည်ဖြင့်လှူ၍ လွှတ်လိုက်ကုန်၏။ ဤနည်းဖြင့်လျှင် ခုနစ်ပါး ရှစ်ပါးသော ပစ္စေကဗုဒ္ဓါတို့ကို ထိုကျောင်း၌နေစေ၍ သင်္ကန်းသုံးထည်တို့ကို လှူကုန်၏။
သားအဖနှစ်ယောက်တို့သည် ကျူထရံသည်ဖြစ်၍ ဂင်္ဂါနား၌ ဝါးကို စုံစမ်းရှာဖွေသည်ရှိသော် ပစ္စေကဗုဒ္ဓါကို မြင်ကုန်၍ ဤသို့သောနည်းဖြင့်လျှင် ပြုကုန်၏ ဟူ၍လည်း ဆိုကုန်သလျှင်ကတည်း။
ထိုသားအဖ နှစ်ယောက်တို့သည် သေကုန်လျှင် တာဝတိံသာနတ်ပြည်၌ ဖြစ်ကုန်၍ ကာမာဝစရ နတ်ပြည်ခြောက်ထပ်တို့၌ အနုလောမ ပဋိလောမအားဖြင့် ကြီးစွာသော စည်းစိမ်ကို ခံစားကုန်လျက် ကျင်လည်ကုန်၏။ ထိုနတ်သားနှစ်ယောက်တို့သည် ထိုတာဝတိံသာနတ်ပြည်မှ စုတေ၍ အထက်နတ်ပြည်၌ ဖြစ်လိုကုန်သည်လျှင် ဖြစ်ကုန်၏။ သိကြားမင်းသည် ထိုအထက် နတ်ပြည်သို့ သွားအံ့သောအဖြစ်ကိုသိ၍ နတ်သားနှစ်ယောက်တို့တွင် တယောက်သော နတ်သား၏ ဗိမာန်တံခါးသို့ သွား၍ လာ၍ ရှိခိုးလျက်တည်သော ထိုနတ်သားကို ဆို၏။ အချင်းနတ်သား သင်သည် လူ့ပြည်သို့ သွားခြင်းငှါ သင့်၏ဟု ဆို၏။ မြတ်သော အရှင်နတ်မင်း လူ့ပြည်မည်သည်ကား စက်ဆုပ်ဘွယ် ရှိ၏။ ရွံရှာဘွယ်ရှိ၏။ ထိုလူ့ပြည်၌ ဒါနအစရှိသော ကောင်းမှုတို့ကိုပြု၍ နတ်ပြည်ကို တောင့်တကုန်၏။ ထိုလူ့ပြည်သို့သွား၍ အဘယ်ကို ပြုရအံ့နည်းဟု ဆိုသည်ရှိသော် အချင်းနတ်သား နတ်ပြည်၌ ခံစားသုံးဆောင်အပ်သော စည်းစိမ်ချမ်းသာကို လူ့ပြည်၌ ခံစားရလတ္တံ့၊ အစောက် နှစ်ဆယ့်ငါးယူဇနာ, အလျား ကိုးယူဇနာ, အနံ ရှစ်ယူဇနာရှိသော ရတနာပြာသာဒ်၌ နေရလတ္တံ့၊ ဝန်ခံလော့ဟု ဆိုသည်ရှိသော် ထိုနတ်သားသည် ဝန်ခံ၏။
သိကြားမင်းသည် ထိုနတ်သား၏ ဝန်ခံခြင်းကို ယူပြီးလျှင် ရသေ့အသွင်ဖြင့် မင်း၏ဥယျာဉ်သို့သွား၍ ထိုမိန်းမတို့၏ အထက် ကောင်းကင်၌ စင်္ကြံသွားလျက် ကိုယ်ကိုပြ၍ အဘယ်သူ့အား ငါသည် သားဆုကို ပေးရအံ့နည်း၊ အဘယ်မိန်းမသည် သားဆုကို ယူလတ္တံ့နည်းဟု ဆို၏။ အရှင်ဘုရား အကျွန်ုပ်အား ပေးတော်မူပါလော့၊ အကျွန်ုပ်အား ပေးတော်မူပါလော့ဟု တသောင်း ခြောက်ထောင်သော မိန်းမတို့သည် လက်တို့ကို ချီကုန်၏။ ထို့နောင်မှ သိကြားမင်းသည် ငါသည် သီလရှိသောသူတို့အား သားဆုကို ပေးအံ့၊ သင်တို့၏သီလသည် အဘယ်နည်း၊ အကျင့်သည် အဘယ်နည်းဟု ဆို၏။ ထိုမိန်းမတို့သည် ချီမြှောက်သောလက်တို့ကို ခွေ၍ သီလရှိသော မိန်းမအား အကယ်၍ ပေးလိုငြားအံ့၊ သုမေဓာ မိဖုယားကြီးအထံသို့ ကြွတော်မူပါလော့ဟု ဆိုကုန်၏။ ထိုသိကြားမင်းသည် ကောင်းကင်ဖြင့်လျှင်သွား၍ ထိုသုမေဓာမိဖုယား နန်းပြာသာဒ်တံခါးဝယ် ခြင်္သေ့ခံသော လေသွန်တံခါး၌ တည်၏။ ထိုအခါ သုမေဓာ မိဖုယားအား ထိုမိန်းမတို့သည် ကြားလျှောက်ကြကုန်၏။ အရှင်မိဖုယား လာတော်မူလော့၊ တယောက်သော နတ်မင်းသည် အရှင်မိဖုယားတို့အား သားဆုကိုပေးအံ့ဟု ကောင်းကင်ဖြင့် လာလတ်၍ ခြင်္သေ့ခံသော လေသာနန်း တံခါး၌ ရပ်၏ဟု ကြားကျောက်ကုန်၏။
ထိုသုမေဓာ မိဖုယားကြီးသည် ရိုသေ လေးမြတ်သော အဆောင်အရွက်ဖြင့် လာလတ်၍ ခြင်္သေ့ခံသော လေသွန်နန်းတံခါးကိုဖွင့်၍ အရှင်ဘုရား အရှင်ဘုရားတို့သည် သီလရှိသောမိန်းမအား သားဆုကို ပေးကုန်လတ္တံ့ သတတ်လောဟု ဆို၏။ ရှင်မိဖုယားဟုတ်၏ဟု ဆိုသည်ရှိသော် ထိုသို့တပြီးကား အကျွန်ုပ်အား ပေးတော်မူကုန်လော့ဟု ဆို၏။ မိဖုယား သင့်သီလသည် အဘယ်နည်း၊ သင်မိဖုယား၏ သီလကို ငါ့အား ဆိုဦးလော့၊ ငါသည် အကယ်၍ နှစ်သက်အံ့၊ သင့်အား သားဆုကို ပေးအံ့ဟု ဆိုသည်ရှိသော် ထိုသုမေဓာမိဖုယားသည် သိကြားမင်းစကားကို ကြား၍ ထိုသို့တပြီးကား နာလော့ဟုဆို၍ မိမိကျေးဇူးကို ပြောလိုရကား-
ဒသဝဿသဟဿာနိ၊ ယံ မံ သုရုစိ မာနယိ။
နာဘိဇာနာမိ ကာယေန၊ ဝါစာယ ဥဒ စေတသာ။
သုရုစိံ အတိမညိတ္ထ၊ အာဝိ ဝါ ယဒိ ဝါ ရဟော။
မုသာ မေ ဘဏမာနာယ၊ မုဒ္ဓါ ဖလတု သတ္တမာ။
တေ မံ ဗြဟ္မေ ဝိနေတာရော၊ ယာဝ အဋ္ဌံသု ဇီဝိတံ။
သက္ကစ္စံ တေ ဥပဋ္ဌာသိံ၊ ရတ္တိန္ဒိဝ မတန္ဒိတာ။
မုသာ မေ ဘဏမာနာယ၊ မုဒ္ဓါ ဖလတု သတ္တဓာ။
သဟဘရိယာနိ ဗြာဟ္မဏ။
တာသု ဣဿာ ဝါ ကောဓော ဝါ၊
နာဟု မယှံ ကုဒါစနံ။
အတ္ထာနံ ဝါ နုကမ္ပာမိ၊ သဒါ သဗ္ဗာ သပတ္တိယော။
မုသာ မေ ဘဏမာနာယ၊ မုဒ္ဓါ ဖလတု သတ္တဓာ။
ပေသေမိ သဟဓမ္မေန၊ သဒါ ပမောဒိတိန္ဒြိယာ။
မုသာ မေ ဘဏမာနာယ၊ မုဒ္ဓါ ဖလတု သတ္တဓာ။
တပ္ပေမိ အန္နပါနေန၊ သဒါ ပယတပါဏိနီ။
မုသာ မေ ဘဏမာနာယ၊ မုဒ္ဓါ ဖလတု သတ္တဓာ။
ပါဋိဟာရိယပက္ခဉ္စ၊ အဋ္ဌင်္ဂံ သုသမာဟိတံ။
ဥပေါသထံ ဥပဝသိံ၊ သဒါ သီလေ သုသံဝုတာ။
မုသာ မေ ဘဏမာနာယ၊ မုဒ္ဓါ ဖလတု သတ္တာ။
ဟူသော ဤတဆယ့်ငါးဂါထာတို့ကို ဆို၏။
၁၀၂။ ဗြာဟ္မဏ၊ မကောင်းမှုကို အပပြုပြီးသော။ ဣသေ၊ ရှင်ရသေ့။ အဟံ၊ အကျွန်ုပ်သည်။ သုရုစိနော၊ သုရုစိမင်း၏။ မဟေသီ၊ မိဖုယားကြီးဖြစ်သော။ ဘရိယာ၊ မယားတည်း။ ယံ- ယသ္မိံ၊ အကြင်အခါ၌။ သုရုစိ၊ သုရုစိမင်းသည်။ မံ၊ အကျွန်ုပ်ကို။ အာနယိ၊ ဆောင်၏။ တတော၊ ထိုအခါမှ။ ပဋ္ဌာယ၊ စ၍။ ပဌမံ၊ ရှေးဦးစွာ။ အာနီတာ၊ ဆောင်အပ်သော။ အဟံ၊ အကျွန်ုပ်သည်။ ဒသဝဿသဟဿာနိ၊ အနှစ် တသောင်းတို့ပတ်လုံး။ တဿ၊ ထိုသုရုစိမင်း၏။ ဂေဟေ၊ နန်းတော်၌။ ဝသာမိ၊ နေ၏။
၁၀၃။ ဗြာဟ္မဏ၊ မကောင်းမှုကို အပပြုပြီးသော ရှင်ရသေ့။ သာ အဟံ၊ ထိုအကျွန်ုပ်သည်။ ဝေဒေဟံ၊ ဝိဒေဟရာဇ်တိုင်းကို အစိုးရသော။ မိဓိလဂ္ဂဟံ၊ မိဓိလာပြည်သူတို့ကို သင်္ဂဟတရား လေးပါးဖြင့် သင်္ဂြိုဟ်တတ်သော။ သုရုစိံ၊ သုရုစိ အမည်ရှိသော။ ရာဇာနံ၊ မင်းကို။ ကာယေန၊ ကိုယ်ဖြင့်၎င်း။ ဝါစာယ၊ နှုတ်ဖြင့်၎င်း။ ဥဒ၊ ထိုမြို့။ စေတသာ၊ စိတ်ဖြင့်၎င်း။ အာဝိ ဝါ၊ မျက်မှောက်၌၎င်း။ ယဒိ၊ ထိုမြို့။ ရဟော ဝါ၊ မျက်ကွယ်၌၎င်း။ အတိမညိတ္ထ၊ မထေမဲ့မြင် ပြုဘူး၏ဟူ၍။ နာဘိဇာနာမိ၊ မသိစဘူး။
၁၀၄။ ဣသေ၊ ရှင်ရသေ့။ ဧတေန သစ္စဝဇ္ဇေန၊ ဤ မှန်သောစကားကြောင့်။ ပုတ္တော၊ သားသည်။ ဥပ္ပဇ္ဇတံ - ဥပ္ပဇ္ဇတု၊ ဖြစ်စေသတည်း။ မုသာ၊ မဟုတ်မမှန်သော စကားကို။ ဘဏမာနာယ၊ ဆိုသည်ရှိသော်။ မေ၊ အကျွန်ုပ်၏။ မုဒ္ဓါ၊ ဦးခေါင်းသည်။ သတ္တဓာ၊ ခုနစ်စိတ်။ ဖလတု၊ ကွဲပါစေသတည်း။
၁၀၅။ ဗြဟ္မေ၊ ရှင်ရသေ့။ မမ၊ အကျွန်ုပ်၏။ ဘတ္တု၊ လင်ဖြစ်သော သုရုစိ၏။ မာတာ၊ အမိဖြစ်သော။ သဿု၊ ယောက္ခမ မိန်းမသူသည်၎င်း။ ပိတာ၊ သုရုစိမင်း၏ အဘဖြစ်သော။ သဿုရော၊ ယောက္ခမ ယောက်ျားသူသည်၎င်း။ တေ၊ ထို ယောက္ခမ နှစ်ယောက်တို့သည်။ ယာဝ၊ အကြင်မျှလောက်။ ဇီဝိတံ၊ အသက်ရှင်ခြင်း၌။ အဋ္ဌံသု၊ တည်ကုန်၏။ တာဝ၊ ထိုမျှလောက် အသက်ရှည်သမျှ ကာလပတ်လုံး။ မံ၊ အကျွန်ုပ်ကို။ ဝိနေတာရော၊ ဆုံးမပေကုန်၏။
၁၀၆။ သာ အဟံ၊ ထိုအကျွန်ုပ်သည်။ အဟိံသာရတိနီ၊ သူတပါးတို့ကို မညှဉ်းဆဲခြင်း တည်းဟူသော မွေ့လျော်ခြင်း ရှိသည်ဖြစ်၍။ ကာမသာ၊ စင်စစ်အားဖြင့်။ ဓမ္မစာရိနီ၊ ကုသိုလ် ကမ္မပထတရား ဆယ်ပါးတို့ကို ကျင့်လေ့ရှိသည်ဖြစ်၍။ ရတ္တိန္ဒိဝံ၊ ညဉ့်နေ့ပတ်လုံး။ အတန္ဒိတာ၊ မပျင်းမရိသည်ဖြစ်၍။ သက္ကစ္စံ၊ ရိုသေစွာ။ တေ၊ ထိုယောက္ခမ နှစ်ယောက်တို့ကို။ ဥပဋ္ဌာသိံ၊ လုပ်ကျွေးပါ၏။
၁၀၇။ ဣသေ၊ ရှင်ရသေ့။ ဧတေန သစ္စဝဇ္ဇေန၊ ဤမှန်သော စကားကြောင့်။ ပုတ္တော၊ သားသည်။ ဥပ္ပဇ္ဇတံ၊ ဖြစ်စေသတည်း။ မုသာ၊ မဟုတ်မမှန်သော စကားကို။ ဘဏမာနာယ၊ ဆိုပချေသော်။ မေ၊ အကျွန်ုပ်၏။ မုဒ္ဓါ၊ ဦးခေါင်းသည်။ သတ္တဓာ၊ ခုနစ်စိတ်။ ဖလတု၊ ကွဲစေသတည်း။
၁၀၈။ ဗြာဟ္မဏ၊ မကောင်းမှုကို အပပြုပြီးသော ရှင်ရသေ့။ သဟဘရိယာနိ၊ တူသော မယား ဖြစ်ကုန်သော။ သောဠသိတ္ထိသဟဿာနိ၊ တသောင်း ခြောက်ထောင်သော မိန်းမတို့သည်။ သန္တိ၊ ရှိကုန်၏။ တာသု၊ ထိုမိန်းမတို့၌။ ဣဿာ ဝါ၊ ငြူစူခြင်းသည်၎င်း။ ကောဓော ဝါ၊ အမျက် ထွက်ခြင်းသည်၎င်း။ မယှံ၊ အကျွန်ုပ်အား။ ကုဒါစနံ၊ တရံတဆစ်မျှ။ န အဟု၊ မဖြစ်စဘူး။
၁၀၉။ တာသံ၊ ထိုတသောင်း ခြောက်ထောင်ကုန်သော မိန်းမတို့၏။ ဟိတေန၊ အကျိုးစီးပွားဖြင့်။ နန္ဒာမိ၊ နှစ်သက်ပါ၏။ မေ၊ အကျွန်ုပ်အား။ ကာစိ၊ တစုံတယောက်မျှလည်း။ အပ္ပိယာ၊ မုန်းသော မိန်းမသည်။ န စ အတ္ထိ၊ မရှိသာလျှင်ကတည်း။ သဒါ၊ အခါခပ်သိမ်း။ သဗ္ဗာ၊ အလုံးစုံကုန်သော။ သပတ္တိယော၊ လင်တူ၍ ရန်သူဖြစ်ကုန်သော မိန်းမတို့ကို။ အတ္တာနံ ဣဝ၊ အကျွန်ုပ်ကိုယျကဲ့သို့။ အနုကမ္ပာမိ၊ သနားကြင်နာပါ၏။
၁၁၀။ ဣသေ၊ ရှင်ရသေ့။ ဧတေန သစ္စဝဇ္ဇေန၊ ဤမှန်သော စကားကြောင့်။ ပုတ္တော၊ သားသည်။ ဥပ္ပဇ္ဇတံ၊ ဖြစ်စေသတည်း။ မုသာ၊ မဟုတ်မမှန်သော စကားကို။ ဘဏမာနာယ၊ ဆိုပချေသော်။ မေ၊ အကျွန်ုပ်၏။ မုဒ္ဓါ၊ ဦးခေါင်းသည်။ သတ္တဓာ၊ ခုနစ်စိတ်။ ဖလတု၊ ကွဲစေသတည်း။
၁၁၁။ ဣသေ၊ ရှင်ရသေ့။ ဒါသေ၊ ကျွန်တို့ကို၎င်း။ ကမ္မကရေ၊ အမှုလုပ်ကုန်သော။ ပေါသေ၊ လူတို့ကို၎င်း။ အညေ၊ တပါးကုန်သော။ ယေ အနုဇီဝိနော စ၊ အကြင် အကျွန်ုပ်ကို မှီ၍ အသက်မွေးကုန်သော သူတို့ကို၎င်း။ သဟဓမ္မေန၊ ကျင့်ဝတ် သဘောနှင့်တကွ။ သဒါ၊ အခါ ခပ်သိမ်း။ ပမောဒိတိန္ဒြိယာ၊ ဝမ်းမြောက်သော ဣန္ဒြေရှိသည်ဖြစ်၍။ အဟံ၊ အကျွန်ုပ်သည်။ ပေသေမိ၊ စေခိုင်းပါ၏။
၁၁၂။ ဣသေ၊ ရှင်ရသေ့။ ဧတေနသစ္စဝဇ္ဇေန၊ ဤမှန်သောစကားကြောင့်။ ပုတ္တော၊ သားသည်။ ဥပ္ပဇ္ဇတံ၊ ဖြစ်စေသတည်း။ မုသာ၊ မဟုတ်မမှန်သောစကားကို။ ဘဏမာနာယ၊ ဆိုပချေသော်။ မေ၊ အကျွန်ုပ်၏။ မုဒ္ဓါ၊ ဦးခေါင်းသည်။ သတ္တဓာ၊ ခုနစ်စိတ်။ ဖလတု၊ ကွဲစေသတည်း။
၁၁၃။ ဣသေ၊ ရှင်ရသေ့။ သမဏေ စ၊ ငြိမ်းပြီးသော ကိလေသာရှိသော သူတို့ကို၎င်း။ ဗြာဟ္မဏေ စ၊ မကောင်းမှုကို အပပြုပြီးသော သူတို့ကို၎င်း။ အညေ၊ တပါးကုန်သော။ ဝနိဗ္ဗကေ ဝါပိ၊ ခရီးသွားဧည့်သည် အထီးကျန်သော သူတို့ကို၎င်း။ သဒါ၊ အခါခပ်သိမ်း။ ပယတပါဏိနီ၊ ဖြန့်သော လက်ရှိသည်ဖြစ်၍။ အန္နပါနေန၊ ထမင်းအဖျော်ဖြင့်။ တပ္ပေမိ၊ ရောင့်ရဲစေ၏။
၁၁၄။ ဣသေ၊ ရှင်ရသေ့။ ဧတေနသစ္စဝဇ္ဇေန၊ ဤမှန်သောစကားကြောင့်။ ပုတ္တော၊ သားသည်။ ဥပ္ပဇ္ဇတံ၊ ဖြစ်စေသတည်း။ မုသာ၊ မဟုတ်မမှန်သော စကားကို။ ဘဏမာနာယ၊ ဆိုပချေသော်။ မေ၊ အကျွန်ုပ်၏။ မုဒ္ဓါ၊ ဦးခေါင်းသည်။ သတ္တဓာ၊ ခုနစ်စိတ်။ ဖလတု၊ ကွဲစေသတည်း။
၁၁၅။ ဣသေ၊ ရှင်ရသေ့။ စာတုဒ္ဒသိံ၊ တဆယ့်လေးရက်မြောက်သော နေ့၌၎င်း။ ပဉ္စဒသိံ၊ တဆယ့်ငါးရက်မြောက်သောနေ့၌၎င်း။ ပက္ခဿ၊ လဆန်းပက္ခ လဆုတ်ပက္ခ၏။ ယာ အဋ္ဌမီ၊ အကြင် ရှစ်ရက်မြောက်သော နေ့သည်။ အတ္ထိ၊ ရှိ၏။ တသ္မိံ အဋ္ဌမိယဉ္စ၊ ထိုရှစ်ရက်မြောက်သောနေ့၌၎င်း။ ပါဋိဟာရိယပက္ခဉ္စ၊ အကြိုအပိုဖြစ်သောနေ့၌၎င်း။ အဟံ၊ အကျွန်ုပ်သည်။ အဋ္ဌင်္ဂံ၊ အင်္ဂါရှစ်ပါးနှင့်ပြည့်စုံသော။ သုသမာဟိတံ၊ ကောင်းစွာဆောက်တည်အပ်သော။ ဥပေါသထံ၊ ဥပုသ်ကို။ ဥပဝသိံ၊ သုံးပါ၏။ သဒါ၊ အခါခပ်သိမ်း။ သီလေ၊ ငါးပါးသီလ၌။ သုသံဝုတာ၊ ကောင်းစွာ စောင့်ပါ၏။
၁၁၆။ ဣသေ၊ ရှင်ရသေ့။ ဧတေန သစ္စဝဇ္ဇေန၊ ဤမှန်သော စကားကြောင့်။ ပုတ္တော၊ သားသည်။ ဥပ္ပဇ္ဇတံ၊ ဖြစ်စေသတည်း။ မုသာ၊ မဟုတ်မမှန်သော စကားကို။ ဘဏမာနာယ၊ ဆိုပချေသော်။ မေ၊ အကျွန်ုပ်၏။ မုဒ္ဓါ၊ ဦးခေါင်းသည်။ သတ္တဓာ၊ ခုနစ်စိတ်။ ဖလတု၊ ကွဲစေသတည်း။
ဤသို့ ထိုသုမေဓာ မိဖုယားအား ဂါထာ တရာဖြင့်၎င်း, ဂါထာ တထောင်ဖြင့်၎င်း, ဂါထာ တသိန်းဖြင့်၎င်း ချီးမွမ်းအပ်ကုန်သော ကျေးဇူးတို့၏ အတိုင်းအရှည်သည် မရှိ၊ ထိုသို့ အတိုင်းအရှည် မရှိသောကြောင့် ထိုသုမေဓာ မိဖုယားသည် တဆယ့်ငါးဂါထာတို့ဖြင့် မိမိ ဂုဏ်ကျေးဇူးတို့ကို ဆိုသောအခါ၌လျှင် သိကြားမင်းသည် မိမိ၏ များသော ပြုဘွယ် ကိစ္စရှိသည်၏အဖြစ်ကြောင့် ထိုသုမေဓာ မိဖုယားစကားကို ဖြတ်၍ သင်၏ ဂုဏ်ကျေးဇူးတို့သည်အံ့ဘွယ်သရဲ မဖြစ်ဘူးမြဲတို့သည် ဖြစ်ကုန်သည်သာတည်းဟု ဆို၍ ထိုသုမေဓာ မိဖုယားကို ချီးမွမ်းလိုရကား-
သံဝိဇ္ဇန္တိ တယိ ဘဒ္ဒေ၊ ယေ တွံ ကိတ္တေသိ အတ္တနိ။
ဓမ္မရာဇာ ဝိဒေဟာနံ၊ ပုတ္တော ဥပ္ပဇ္ဇတေ တဝ။
ဟူသော ဤဂါထာ နှစ်ခုတို့၏ အပေါင်းကို ဆို၏။
၁၁၇။ ရာဇပုတ္တိ၊ ပြည့်ရှင်မင်းသမီးဖြစ်သော။ ယသသိနိ၊ များသော အခြံအရံရှိသော။ ဘဒ္ဒေ၊ မိဖုယား။ တွံ၊ သင် မိဖုယားသည်။ အတ္တနိ၊ မိမိ၌။ ယေ၊ အကြင် ဂုဏ်ကျေးဇူးတို့ကို။ ကိတ္တေသိ၊ ကြား၏။ သဗ္ဗေဝ၊ အလုံးစုံသာလျှင် ဖြစ်ကုန်သော။ တေ ဓမ္မဂုဏာ၊ သဘောအားဖြင့် ဟုတ်မှန်သော ထိုအကျင့်ကျေးဇူးတို့သည်။ တယိ၊ သင်၌။ သံဝိဇ္ဇန္တိ၊ ရှိကုန်၏။
၁၁၈။ ခတ္တိယော၊ ရေမြေကို စိုးထိုက်သော။ ဇာတိသမ္ပန္နော၊ ဇာတ်နှင့်ပြည့်စုံသော။ အဘိဇာတော၊ စင်ကြယ်သော အမျိုးရှိသော။ ယသဿိမာ၊ များသော အခြံအရံရှိသော။ ဝိဒေဟာနံ၊ ဝိဒေဟရာဇ်တိုင်းသူတို့၏။ ဓမ္မရာဇာ၊ မင်းဖြစ်သော။ ပုတ္တော၊ သားသည်။ တဝ၊ သင့်အား။ ဥပ္ပဇ္ဇတေ၊ ဖြစ်လတ္တံ့။
သုမေဓာ မိဖုယားသည် သိကြားမင်းစကားကို ကြားလျှင် နှစ်သက်ဝမ်းသာသည်ဖြစ်၍ ထိုသိကြားမင်းကို မေးလိုရကား-
မနုညံ ဘာသသေ ဝါစံ၊ ယံ မယှံ ဟဒယင်္ဂမံ။
ကော ဝါသိ တံ့ အနုပ္ပတ္တော၊ အတ္တာနံ မေ ပဝေဒယ။
ဟူသော ဤနှစ်ဂါထာတို့ကို ဆို၏။
၁၁၉။ ဣသေ၊ ရှင်ရသေ့။ ဒုမ္မိ၊ မျက်ရေးမှန်ကူမကွင်းသည်ဖြစ်၍ အဆင်းမလှသော မျက်နှာရှိသော။ ရဇော၊ မြူအလိမ်းလိမ်း ကပ်သော။ ဇလ္လဓရော၊ သစ်ခေါက် လျှော်တေကို ဝတ်သော။ အဃေ၊ ကပ်ငြိ ထိပါးခြင်းမရှိသော။ ဝေဟာယသံ၊ ကောင်းကင်၌။ ဌိတော၊ တည်သော။ တွံ၊ သင်သည်။ မနုညံ၊ နှစ်သက်ဘွယ်သော။ ဟဒယင်္ဂမံ၊ နှလုံးသို့ သက်ဝင်သော။ ယံ ဝါစံ၊ အကြင်စကားကို။ မယှံ၊ အကျွန်ုပ်အား။ ဘာသသေ၊ ဆို၏။
၁၂၀။ တွံ၊ သင်သည်။ သဂ္ဂမှာ၊ နတ်ပြည်မှ။ ဒေဝတာ၊ နတ်သည်။ အသိနု၊ ဖြစ်သလော။ မဟိဒ္ဓိကော၊ တန်ခိုးကြီးသော။ ဣသိ စာပိ၊ ရသေ့သည်လည်း။ အသိနု၊ ဖြစ်သလော။ အနုပ္ပတ္တော၊ ဤအရပ်သို့ ရောက်လာသော။ တွံ၊ သင်သည်။ ကော ဝါ၊ အဘယ်သူသည်မူလည်း။ အသိ၊ ဖြစ်သနည်း။ အတ္တာနံ၊ မိမိကိုယ်ကို။ မေ၊ ငါ့အား။ ပဝေဒယ၊ ကြားဘိလော့။
သိကြားမင်းသည် ထိုသုမေဓာ မိဖုယားအား ကြားလိုရကား-
သောဟံ သက္ကော သဟဿက္ခော၊ အဂတောသ္မိ တဝန္တိကေ။
မေဓာဝိနီ သီလဝတီ၊ သဿု ဒေဝါ ပတိဗ္ဗတာ။
ဒေဝါ ဒဿနမာယန္တိ၊ မာနုသိယာ အမာနုသာ။
ဣဓ ရာဇကုလေ ဇာတာ၊ သဗ္ဗကာမသမိဒ္ဓိနီ။
ဒေဝလောကူပပတ္တိ စ၊ ကိတ္တိ စ ဣဓ ဇီဝိတေ။
ဧသာဟံ တိဒိဝံ ယာမိ၊ ပိယံ မေ တဝ ဒဿနံ။
၁၂၁။ သုမေဓေ၊ သုမေဓာ မိဖုရား။ သုဓမ္မာယံ၊ သုဓမ္မာနတ်သဘင်၌။ သမာဂတာ၊ အညီအညွတ် လာကုန်သော။ ဒေဝသံဃာ၊ နတ်အပေါင်းသည်။ ယံ၊ အကြင်ငါ့ကို။ ဝန္ဒန္တိ၊ ရှိခိုးကုန်၏။ သော အဟံ၊ ထိုငါသည်။ သဟဿက္ခော၊ မျက်စိတစ်ထောင် အမြင်ဆောင်သော။ သက္ကော၊ သိကြားမင်းတည်း။ တဝန္တိကေ၊ သင့်အထံသို့။ အာဂတော၊ လာသည်။ အသ္မိ၊ ဖြစ်၏။
၁၂၂။ ဇီဝလောကသ္မိံ၊ သတ္တလောက၌။ ဣတ္ထိယော၊ မိန်းမတို့တွင်။ ယာ ဣတ္ထိ၊ အကြင်မိန်းမသည်။ သမာစာရိနီ၊ ဒွါရသုံးပါးတို့ဖြင့် ညီမျှသောအကျင့်ရှိသည်။ မေဓာဝိနီ၊ ပညာရှိသည်။ သီလဝတီ၊ သီလရှိသည်။ သဿုဒေဝါ၊ ယောက္ခမကို နတ်ကဲ့သို့ ရိုသေသည်။ ပတိဗ္ဗတာ၊ လင့်ဝတ်နှင့် ပြည့်စုံသည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။
၁၂၃။ တာဒိသာယ၊ ထိုသို့သဘောရှိသော။ သုမေဓာယ၊ ကောင်းသောပညာရှိသော။ သုစိကမ္မာယ၊ စင်ကြယ်သော အမှုရှိသော။ နာရိယာ၊ မိန်းမကို။ ဒဿနံ၊ မြင်ခြင်းငှာ။ မာနုသိယာ၊ လူ့ပြည်သို့။ ဒေဝါ၊ ကာမဂုဏ်ငါးပါးတို့ဖြင့် မြူးတတ်ကုန်သော။ အမုနုသာ၊ နတ်တို့သည်။ အာယန္တိ၊ လာကုန်၏။
၁၂၄။ ဘဒ္ဒေ၊ ရှင်မိဖုယား။ တွံ စ၊ သင်သည်ကား။ ပုဗ္ဗေ၊ ရှေး၌။ သုစိဏ္ဏေန၊ ကောင်းသော အလေ့ကြောင့်၎င်း။ သုစရိတေန၊ ကောင်းသော အကျင့်ကြောင့်၎င်း။ သဗ္ဗကာမသမိဒ္ဓိနီ၊ အလုံးစုံသော အလိုဆန္ဒနှင့် ပြည့်စုံသော။ ဣဓ ရာဇကုလေ၊ ဤမင်းအိမ်၌။ ဇာတာ၊ ဖြစ်၏။
၁၂၅။ ရာဇပုတ္တိ၊ မင်းသမီး။ တေ၊ သင်၏။ အယဉ္စ၊ ဤကောင်းသော အလေ့အကျင့်သည်ကား။ ဥဘယတ္ထ၊ ဤဘဝ, နောင်ဘဝ နှစ်ပါးတို့၌။ ကဋဂ္ဂဟော၊ အောင်ခြင်းကို ယူသည်မည်၏။ ဒေဝလောကူပပတ္တိ စ၊ နတ်ပြည်၌ ဖြစ်ခြင်း၏ အကြောင်းလည်းဖြစ်၏။ ဣဓ ဇီဝလောကေ၊ ဤဇီဝလောက၌။ ကိတ္တိ စ၊ ကျော်စောခြင်းသို့လည်း ရောက်၏။
၁၂၆။ သုခိနီ၊ ချမ်းသာခြင်းနှင့် ပြည့်စုံသော။ သုမေဓေ၊ သုမေဓာမိဖုယား။ စိရံ၊ ကြာမြင့်စွာ။ အတ္တနိ၊ မိမိကိုယ်၌။ ဓမ္မံ၊ ကုသိုလ်တရားကို။ ပါလယ၊ စောင့်လော့။ ဧသော အဟံ၊ ထိုငါသည်။ တိဒိဝံ၊ နတ်ပြည်သို့။ ယာမိ၊ သွားတော့အံ့။ မေ၊ ငါသည်။ တဝ၊ သင့်အား။ ဒဿနံ၊ မြင်ခြင်းသည်။ ပိယံ၊ ချစ်အပ်၏။
ကျူထရံသည် နတ်သားသည် မိုးသောက်သောအခါ နတ်ပြည်မှ စုတေခဲ့၍ သုမေဓာ မိဖုယားကြီးဝမ်း၌ ပဋိသန္ဓေယူ၏။ ထိုသုမေဓာ မိဖုယားသည် ကိုယ်ဝန်တည်သောအဖြစ်ကိုသိ၍ မင်းအား ကြား၏။ မင်းသည် ကိုယ်ဝန်အစောင့်အရှောက်ကို ပေး၏။ ထိုသုမေဓာ မိဖုယားသည် ဆယ်လလွန်သဖြင့် သားဖွား၏။ ထိုသားအား မဟာပနာဒဟူသော အမည်ကို မှည့်၏။ ဗာရာဏသီ မိဓိလာဟူသော နှစ်ပြည်ထောင်၌ နေကုန်သောသူတို့သည် ငါတို့အရှင်သားတော်နို့ဘိုးတည်းဟု ဆိုကုန်၍ တသပြာ တသပြာစီသော ဥစ္စာတို့ကို မင်းယင်ပြင်၌ ပစ်ကြကုန်၏။ ကြီးစွာသော ဥစ္စာစုသည် ဖြစ်၏။ မင်းသည် ပယ်အပ်သော်လည်း ငါတို့အရှင့်သားတော်ကြီးသောအခါ ရိက္ခာစားနပ်ဖြစ်လတ္တံ့ဟု ဆို၍ မယူမူ၍လျှင် သွားကုန်၏။ မင်းသားကား များစွာသော အခြံအရံဖြင့်ကြီး၍ တဆယ့်ခြောက်နှစ်အရွယ်သို့ ရောက်လတ်သော် အလုံးစုံသော အတတ်တို့၌ အပြီးသို့ရောက်၏။
ခမည်းတော်မင်းကြီးသည် သားတော်အရွယ်ကိုကြည့်၍ မိဖုယားကြိးကို ဆို၏။ ရှမိဖုယား သားတော်အား မင်းအဖြစ်ကို အဘိသိက်သွန်းအံ့သောအခါတန်ပြီ၊ ထိုသားတော်အား မွေ့လျော်ဖွယ်ရှိသော ရွှေနန်းပြာသာဒ်ကို ဆောက်လုပ်စေ၍ အဘိသိက်သွန်းခြင်းကို ပြုအံ့ဟု ဆို၏။ မိဖုယားသည် အရှင်မင်းကြီး ကောင်းပြီဟု ဝန်ခံ၏။ ခမည်းတော် မင်းကြီးသည် မြေကြန်တတ်သော ဆရာတို့ကိုခေါ်စေ၍ အမောင်တို့ လက်သမားတို့ကိုယူ၍ ငါတို့နန်းတော်မှ မနီးမဝေး၌ ငါ့သားတော်အား ပြာသာဒ်ကို ဆောက်လုပ်ကုန်လော့၊ ငါ့သားတော်ကို မင်းအဖြစ်ဖြင့် အဘိသိက်သွန်းအံ့ဟု ဆို၏။ ထိုမြေကြန်တတ်သော ဆရာတို့သည် အရှင်မင်းကြီး ကောင်းပြီဟု မြေအရပ်ကို စုံစမ်းကုန်၏။ ထိုခဏ၌ သိကြားမင်းနေရာသည် ပူသော အခြင်းအရာကို ပြု၏။ သိကြားမင်းသည် ထိုအကြောင်းကိုသိ၍ ဝိသုကြုံနတ်သားကိုခေါ်၍ အမောင် ဝိသုကြုံနတ်သား သွားချေ၊ မဟာပနာဒ မင်းသားအား အလျား ကိုးယူဇနာ, အနံ ရှစ်ယူဇနာ, အစောက် နှစ်ဆယ့်ငါးယူဇနာရှိသော ရတနာပြာသာဒ်ကို ဖန်ဆင်းချေလော့ဟု စေလိုက်၏။
ထိုဝိသုကြုံ နတ်သားသည် လက်သ္မားအသွင်ဖြင့် လက်သ္မားတို့အထံသို့သွား၍ သင်တို့သည် နံနက်စာစား၍ လာခဲ့ကြကုန်လော့ဟု ထိုလက်သ္မားတို့ကို စေလိုက်ပြီးလျှင် လှံတံဖြင့် မြေကိုခတ်၏။ ထိုသို့ ခတ်သောခဏ၌လျှင် ဆိုအပ်ပြီးသော အပြားရှိသော ဘုံဆင့်တရာရှိသော ရတနာ ပြာသာဒ်သည် ပေါက်၏။ မဟာမနာဒ မင်းသားအား ပြာသာဒ်မင်္ဂလာ, ထီးဆောင်းမင်္ဂလာ, ထိမ်းမြားမင်္ဂလာ ဤသုံးပါးသော မင်္ဂလာတို့သည် တပြိုင်နက်လျှင် ဖြစ်ကုန်၏။ မင်္ဂလာပြုရာအရပ်၌ နှစ်ပြည်ထောင်သားတို့သည် စည်းဝေးကုန်၍ မိဓိလာပြည်၌ ပွဲသဘင်ဖြင့် ခုနစ်နှစ်တို့ကို လွန်စေကုန်၏။ ထိုနှစ်ပြည်ထောင်သားတို့ကို မင်းသည် မလွှတ်သလျှင်ကတည်း၊ ထိုနှစ်ပြည်ထောင် သားတို့အား အဝတ်တန်ဆာ ခဲဘွယ် ဘောဇဉ် အစရှိသော အလုံးစုံတို့သည် မင်းအိမ်ကသာလျှင် ဖြစ်၏။ ထိုနှစ်ပြည်ထောင်သားတို့သည် ခုနစ်နှစ်လွန်သဖြင့် ကြွေးကြော်ကုန်လျှင် ဤကြွေးကြော်ခြင်းသည်ကား အဘယ်နည်းဟု သုရုစိမင်းကြီးက မေးသည်ရှိသော် မြတ်သောမင်းကြီး အကျွန်ုပ်တို့၏ မင်္ဂလာပွဲသဘင်ကို ခံစားကုန်စဉ်လျှင် ခုနစ်နှစ်တို့သည် လွန်ကုန်၏။ အဘယ်နံရောအခါ မင်္ဂလာ၏ အဆုံးသည် ဖြစ်ပါလတ္တံ့နည်းဟု ဆိုကုန်၏။
ထို့နောင်မှ မင်းသည် အမောင်တို့ ငါ့သားတော်သည် ဤမျှလောက်သော ကာလပတ်လုံး မပြုံးရယ်စဘူး၊ အကြင်အခါ၌ ငါ့သားတော်သည် ပြုံးရယ်လတ္တံ့၊ ထိုအခါ သွားကြကုန်လော့ဟု ဆို၏။ ထိုအခါ ထိုမင်း၏ လူများသည် စည်လည်စေသဖြင့် သဘင်သည်တို့ကို စည်းဝေးစေ၏။ ခြောက်ထောင်သော သဘင်သည်တို့သည် စည်းဝေးကုန်၍ ခုနစ်စု စု၍ က, ကုန်သည်ရှိသော် မဟာပနာဒမင်းသားကို ရယ်ရွှင်စိမ့်သောငှါ မတတ်နိုင်ကုန်၊ ထိုစကားသည် မှန်၏။ ထိုမဟာပနာဒ မင်းသားအား နတ်၌ဖြစ်သော သဘင်တို့ကို မြင်ဘူးသည်၏အဖြစ်ကြောင့် ထိုသဘင်သည်တို့၏ ကခြင်းကို မနှစ်သက်သည် ဖြစ်၏။
ထိုအခါ ဘဏ္ဍုကဏ္ဍမည်သော သဘင်သည် ပဏ္ဍုကဏ္ဍမည်သော သဘင်သည်ကြီး နှစ်ယောက်တို့သည် ငါတို့သည် မဟာပနာဒမင်းသားကို ရယ်ရွှင်စေကုန်အံ့ဟု ဘဏ္ဍုကဏ္ဍ သဘင်သည်သည် ရှေးဦးစွာ မင်းအိမ်တံခါး၌ ကြီးစွာသော အတုလမည်သော သရက်ပင်ကို ဖန်ဆင်းပြီလျှင် ချည်လုံးကိုပစ်၍ ထိုသရက်ပင်၏ အခက်၌ငြိစေ၍ ချည်တန်းဖြင့် အတုလသရက်ပင်ကို တက်၏။ ထိုစကားသည် မှန်၏။ အတုလသရက်ပင်သည် ဝေဿဝဏ်နတ်မင်း၏ သရက်ပင် ဖြစ်သတတ်၊ ထိုအခါ ထိုသဘင်သည်ကိုလျှင် ထိုသရက်ပင်မှ ဝေဿဝဏ်နတ်မင်း ၏ကျွန်တို့သည် အင်္ဂါကြီးငယ်တို့ကို ဖြတ်၍ ချကုန်၏။ ကြွင်းသော သဘင်သည်တို့သည် ပေါင်းရုံး၍ ရေဖြင့်သွန်းကုန်၏။ ထိုဘဏ္ဍုကဏ္ဍမည်သော သဘင်သည်သည် ပန်းပုဆိုးကိုဝတ်ရုံ၍ ကလျှက်လျှင် ထ၏။ မဟာပနာဒ မင်းသားသည် ထိုသဘင်သည်ကို မြင်၍လည်း မပြုံးရွှင်၊ ပဏ္ဍုကဏ္ဍ မည်သော သဘင်သည်သည် မင်းယင်ပြင်၌ ထင်းပုံကို ပြုစေ၍ မိမိပရိသတ်နှင့်တကွ မီးသို့ ဝင်၏။ ထိုမီးသည် ငြိမ်းသည်ရှိသော် ထင်းပုံကို ရေဖြင့် သွန်းကုန်၏။ ထိုပဏ္ဍုကဏ္ဍ သဘင်သည်သည် မိမိပရိသတ်နှင့်တကွ ပန်းပုဆိုးကိုဝတ်၍ ကလျက်လျှင် ထ၏။ ထိုသဘင်သည်ကိုမြင်၍လည်း မဟာပနာဒ မင်းသည် မပြုံးရွှင်။
ဤသို့လျှင် ထိုမဟာပနာဒ မင်းသားကို ပြုံးရွှင်စိမ့်သောငှါ မတတ်နိုင်ကုန်သည်ဖြစ်၍ လူတို့သည် ဆင်းရဲကုန်၏။ သိကြားမင်းသည် ထိုအကြောင်းကိုသိ၍ အချင်း သွားချေ၊ မဟာပနာဒ မင်းသားကို ပြုံးရယ်စေ၍ လာလှည့်ဟု နတ်သဘင်သည်ကို စေလိုက်၏။ ထိုနတ်သဘင်သည်သည် လာလတ်၍ မင်းယင်ပြင်ဝယ် ကောင်းကင်၌ ရပ်လျက် ထက်ဝက်သော ကိုယ်ကို ပြ၏။ လက်တဘက် ခြေတဘက် မျက်စိတဘက် အစွယ်တချောင်းတည်း ရှိသည်ဖြစ်၍ က၏။ လှုပ်၏။ ကိုယ်ထက်ဝက်သာ တုန်လှုပ်၏။ ကြွင်းသော ကိုယ်ထက်ဝက်သည် မတုန်မလှုပ်သည် ဖြစ်၏။ ထို ကိုယ်ထက်ဝက်သာ ကနေသော နတ်သဘင်သည်ကို မြင်၍ မဟာပနာဒ မင်းသားသည် အတန်ငယ် ပြုံးရယ်ခြင်းကို ပြု၏။ လူများသည်ကား ရယ်သည်ဖြစ်၍ ရယ်ခြင်းကို တည်စိမ့်သောငှာ သတိကို ဖြစ်စေခြင်းငှါ မတတ်နိုင်သည်ဖြစ်၍ ကိုယ်အင်္ဂါ ကြီးငယ်တို့ကို စွန့်လွှတ်၍ မင်းယင်ပြင်၌လျှင် လဲ၏။ ထိုအခါ ပွဲသဘင် မင်္ဂလာသည် ပြီး၏။ ဤသုရုစိဇာတ်၌ ကြွင်းသောစကားကို ပနာဒေါ နာမ သော ရာဇာ အစရှိသော မဟာပနာဒဇာတ်ဖြင့် ဖွင့်ဆိုအပ်၏။ မဟာပနာဒ မင်းသည် ဒါန အစရှိသော ကောင်းမှုတို့ကိုပြု၍ အသက်အဆုံး၌ နတ်ပြည်သို့လျှင် လားရ၏။
ဇာတ်ပေါင်း... သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် ဤဓမ္မဒေသနာကို ဆောင်တော်မူ၍ ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် ဝိသာခါသည် ရှေး၌လည်း ငါဘုရားထံတော်မှ ဆုကို ရဘူးသည်သာတည်းဟု မိန့်တော်မူ၍ ရဟန်းတို့ ယခုအခါ ဘဒ္ဒဇိသည် ထိုအခါ မဟာပနာဒမင်း ဖြစ်ဘူးပြီ၊ ယခုအခါ ဝိသာခါသည် ထိုအခါ သုမေဓာမိဖုယား ဖြစ်ဘူးပြီ၊ ယခုအခါ အာနန္ဒာသည် ထိုအခါ ဝိသုကြုံနတ်သား ဖြစ်ဘူးပြီ၊ ယခုအခါ ငါဘုရားသည်လျှင် ထိုအခါ သိကြားမင်း ဖြစ်ဘူးပြီဟု ဇာတ်ကို ပေါင်းတော်မူ၏။
သီလရှိငြား၊ မိန်းမအား၊ သားကောင်း ရသည်သာ
ခြောက်ခုမြောက်သော သုရုစိဇာတ်သည် ပြီး၏။
*****
ပကိဏ္ဏကနိပါတ်
၇။ ပဉ္စုပေါသထဇာတ်
ကိလေသာ နှိပ်နင်းရန်အတွက် ဥပုသ်ဆောက်တည်ခြင်းအကြောင်း
ပစ္စုပ္ပန်ဝတ္ထု... နတ်နှင့်တကွသော လောကကို ဆုံးမတော် မူတတ်သော သဗ္ဗညူမြတ်ဘုရားသည် အပ္ပေါဿုက္ကော ဒါနိ တုဝံ ကပေါတ အစရှိသော ဂါထာပုဒ်ဖြင့် တန်ဆာဆင်အပ်သော ဤပဉ္စုပေါသထဇာတ်ကို ဇေတဝန် ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံး နေတော်မူစဉ် ဥပုသ်ဆောက်တည်ကုန်သော ငါးရာကုန်သော သီတင်းသည်တို့ကို အကြောင်း ပြု၍ ဟောတော်မူ၏။ ထိုစကားသည် မှန်၏။ ထိုအခါ သဗ္ဗညူမြတ်စွာဘုရားသည် တရား သဘင်ဝယ် ပရိသတ်လေးပါးတို့၏ အလယ်၌ တန်ဆာဆင်အပ်သော ဘုရားနေရာတော်၌ နေတော်မူလျက် နူးညံ့သောစိတ်ဖြင့် ပရိသတ်ကို ကြည့်တော်မူ၍ ယနေ့ သီတင်းသည်တို့စကားကိုစွဲ၍ ဓမ္မဒေသနာသည် ဖြစ်လတ္တံ့ဟု သိတော်မူလျှင် သီတင်းသည်တို့ကို ခေါ်တော်မူ၍ ဒါယကာတို့ ဥပုသ်ဆောက်တည်ခြင်းကို ပြုအပ်ကုန်ပြီလောဟု မေးတော်မူ၍ ဘုန်းတော်ကြီးသော အရှင်ဘုရား ဆောက်တည်ပါကုန်၏ဟု နားတော် လျှောက်သည်ရှိသော် ဒါယကာတို့ သင်တို့သည် ကောင်းသောအမှုကို ပြုအပ်၏။ ဤဥပုသ်ဆောက်တည်ခြင်းမည်သည်ကား ရှေးပညာရှိတို့၏ အနွယ်တည်း၊ ထိုစကားသည် မှန်၏။ ရှေးပညာရှိတို့သည် ရာဂ အစရှိသော ကိလေသာတို့ကို နှိပ်ခြင်းငှါ ဥပုသ်သုံးခြင်းကို သုံးဘူးကုန်ပြီဟု မိန့်တော်မူ၍ ထိုသီတင်းသည်တို့သည် တောင်းပန်အပ်သည်ဖြစ်၍ အတိတ်ကို ဆောင်တော်မူ၏။
အတိတ်ဝတ္ထု... ဒါယကာတို့ လွန်လေပြီးသောအခါ အင်္ဂတိုင်း, မဂဓတိုင်း, ကာသိတိုင်းဟူသော တိုင်းသုံးတိုင်းတို့၏ အကြား၌ မွေ့လျော်ဘွယ်ရှိသော တောအုပ်သည်ရှိ၏။ ဘုရားလောင်းသည် မဂဓတိုင်းဝယ် ဗြာဟ္မဏ မဟာသာလ ပုဏ္ဏားမျိုး၌ ဖြစ်၍ အရွယ်ရောက်လတ်သော် ကာမတို့ကို စွန့်သဖြင့် အိမ်မှထွက်၍ ထိုတောအုပ်သို့ ဝင်ပြီးလျှင် ကျောင်းဆောက်၍ ရသေ့ရဟန်းပြုလျက် နေ၏။ ထိုဘုရားလောင်း ကျောင်း၏ မနီးမဝေးဖြစ်သော တခုသော ဝါးတော၌ မိမိမယားနှင့်တကွ တခုသောခိုသည် နေ၏။ တခုသောတောင်ပို့၌ မြွေသည် နေ၏။ တခုသောချုံ၌ မြေခွေးသည် နေ၏။ တခုသော ချုံတောအုပ်၌ ဝံသည် နေ၏။ ထိုလေးခုကုန်သော သတ္တဝါတို့သည်လည်း အခါခပ်သိမ်း ဘုရားလောင်း ရသေ့ထံသို့ကပ်၍ တရားနာကြကုန်၏။
ထိုအခါ တနေ့သ၌ ခိုဖိုသည် မိမိမယား ခိုမနှင့်တကွ အသိုက်မှထွက်၍ အစာရှာခြင်းငှာ သွား၏။ ခိုဖိုနောက်မှလိုက်သော ခိုမကို တခုသောစွန်သည် ထိုးယူ၍ ပြေး၏။ ထိုခိုမ ငိုမြည်တမ်းသံကို ကြား၍ ခိုဖိုသည် ပြန်၍ကြည့်လတ်သော် ထိုစွန်သည် ထိုးယူသော ခိုမကိုမြင်၏။ စွန်သည်လည်း ထိုခိုမကို မြည်တမ်းစဉ်လျှင် သတ်၍စား၏။ ထိုခိုဖိုသည် ထိုခိုမနှင့် ကွေကွင်းခြင်းကြောင့် သောကမီး လောင်သည်ဖြစ်၍ ကြံ၏။ ဤရာဂသည် ငါ့ကို အလွန်လျှင် ပင်ပန်းစေ၏။ ယခုအခါ ဤရာဂကို မနှိပ်မူ၍ ကျက်စားခြင်းငှါ မသွားအံ့ဟု ကြံ၏။ ကြံပြီး၍ ထိုခိုဖိုသည် ကျက်စားရာခရီးကို ဖြတ်၍ ရသေ့အထံသို့ သွားပြီးလျှင် ရာဂအစရှိသည်တို့ကို နှိပ်ခြင်းငှါ ဥပုသ်ဆောက်တည်၍ တင့်အပ်သောအရပ်၌နေ၏။
မြွေသည်လည်း အစာရှာအံ့ဟု မိမိနေရာမှထွက်၍ ရွာစွန်အရပ်ဝယ် နွားတို့၏ သွားလာရာ၌ အစာရှာ၏။ ထိုအခါ ရွာစား၏ ကိုယ်လုံးဖြူသော မင်္ဂလာရှိသော နွားလား ဥသဘသည် အစာကိုယူ၍ တခုသောတောင်ပို့၌ ခြေတို့ကို ပုဆစ်တုပ်၍ ဦးချိုတို့ဖြင့် မြေကိုယက်လျက် ကစား၏။ မြွေသည် နွားတို့၏ခြေသံဖြင့် ကြောက်သည်ဖြစ်၍ ထိုတောင်ပိုသို့ ဝင်ခြင်းငှါ ပြေး၏။ ထိုအခါ ထိုမြွေကို နွားလားဥသဘသည် ခြေဖြင့် နင်းမိ၏။ ထိုမြွေသည် ထိုနွားလားဥသဘကို အမျက်ထွက်၍ ကိုက်၏။ နွားလားဥသဘသည် ထိုအရပ်၌လျှင် အသက်ကုန်ခြင်းသို့ ရောက်၏။ ရွာ၌နေသောသူတို့သည် နွားလား ဥသဘသည် သေသတတ်ဟု ကြား၍ အလုံးစုံသောသူတို့သည် တပေါင်းတည်းလာကုန်၍ ငိုကြွေးမြည်တမ်းကုန်လျက် ထိုဥသဘကို ပန်း နံ့သာ အစရှိသည်တို့ဖြင့် ပူဇော်ပြီးလျှင် တွင်းတို့ကိုတူး၍ မြှုပ်ပြီးလျှင် သွားကြကုန်၏။ မြွေသည် ထိုလူတို့ သွားသောအခါ ထွက်လတ်၍ ငါသည် ဒေါသကိုမှီ၍ ဤဥသဘနွားမင်းကို ဇီဝိတိန္ဒြေမှ ချသဖြင့် လူများ၏ နှလုံးစိုးရိမ်ခြင်းကို ဖြစ်စေ၏။ ယခုအခါ ဤဒေါသကို မနှိပ်မူ၍ ကျက်စားအံ့သောငှါ ငါမသွားအံ့ဟု ကြံ၍ ပြန်ခဲ့ပြီးလျှင် ကျောင်းသို့သွား၍ ဒေါသကို နှိပ်ခြင်းငှါ ဥပုသ်ဆောက်တည်လျက် တင့်အပ်သော အရပ်၌ နေ၏။
မြေခွေးသည်လည်း အစာကို ရှာသည်ရှိသော် ဆင်သေ တစီးကို မြင်၍ ငါသည် များသော အစာကို ရအပ်ပြီဟု နှစ်သက်ဝမ်းမြောက်သဖြင့် သွား၍ နှာမောင်း၌ ကိုက်၏။ တိုင်တို့ကို ကိုက်မိသောအခါကဲ့သို့ ဖြစ်၏။ ထိုနှာမောင်း၌ သာယာခြင်းကို မရ၍ နားရွက်၌ ကိုက်၏။ ကျောက်ဖျာတို့ကို ကိုက်မိသောအခါကဲ့သို့ ဖြစ်၏။ ဝမ်း၌ ကိုက်၏။ ဦးခေါင်းခွံကို ကိုက်မိသောအခါကဲ့သို့ဖြစ်၏။ အမြီး၌ ကိုက်၏။ သံချောင်း၌ ကိုက်မိသောအခါကဲ့သို့ ဖြစ်၏။ ဝစ္စမဂ်၌ ကိုက်၏။ တခဲနက်သော မုန့်တို့ကို ကိုက်မိသောအခါကဲ့သို့ ဖြစ်၏။ ထိုမြေခွေးသည် လောဘ၏အစွမ်းဖြင့် စားလျက် ဝမ်းတွင်းသို့ ဝင်၏။ ထိုဝမ်းတွင်း၌။ အစာ ဆာမွတ်သောအခါ အသားကို စား၏။ ရေဆာမွတ်သောအခါ သွေးကိုသောက်၏။ အိပ်သောအခါ အအူ အဆုတ်တို့ကို ခင်း၍ အိပ်၏။ ထိုမြေခွေးသည် ဤဆင်ဝမ်းတွင်း၌ပင်လျှင် ငါ့အား ထမင်းအဖျော်သည်၎င်း, အိပ်ရာနေရာသည်၎င်း ပြည့်စုံ၏။ တပါးသော အရပ်၌ အသို့ပြုအံ့နည်းဟု ကြံ၍ ထိုဆင်ဝမ်းတွင်း၌လျှင် အလွန်မွေ့လျော်သည်ဖြစ်၍ အပသို့ မထွက်မူ၍ ဆင်ဝမ်းတွင်း၌သာလျှင် နေ၏။ နောက်အဘို့၌ လေ, နေပူကြောင့် ဆင်ကောင်ပုပ်သည် ခြောက်သည်ရှိသော် ကျင်ကြီးသွားရာ ဝစ္စမဂ်သည် ပိတ်၏။ မြေခွေးသည် ဆင်ဝမ်းတွင်း၌ဖြစ်လျက် နည်းသော အသားအသွေးရှိသည် ဖြေဖျော့တော့သော ကိုယ်ရှိသည်ဖြစ်၍ ထွက်ရာလမ်းခရီးကို မမြင်။
ထိုအခါ တနေ့သ၌ အခါမဲ့မိုဃ်းကြီးသည် ရွာ၏။ ဝစ္စမဂ်သည် မိုဃ်းစွတ်သဖြင့် နူးသည်ဖြစ်၍ ဟင်းလင်းကို ပြ၏။ မြေခွေးသည် ဟင်းလင်း အပေါက်ကိုမြင်လျှင် အလွန်ကြာမြင့်စွာ ပင်ပန်းသည်ဖြစ်၍ ဤအပေါက်ဖြင့် ပြေးအံ့ဟု ဝစ္စမဂ်ကို ဦးခေါင်းဖြင့် တိုး၏။ ထိုမြေခွေးသည် ကျဉ်းမြောင်းရာအရပ်မှ လျင်မြန်စွာ ထွက်သည်ရှိသော် စုတ်ပြတ်သော ကိုယ်ရှိသည်ဖြစ်၍ အလုံးစုံသော အမွှေးတို့သည် ဝစ္စမဂ်၌ ငြိကုန်သည်ဖြစ်၍ ထန်းဥ ထန်းညှောက်ကဲ့သို့ အမွေးမရှိသော ကိုယ်ရှိသည်ဖြစ်၍ ထွက်ခဲ့ရ၏။ ထိုမြေခွေးသည် လောဘကိုမှီ၍ ငါသည် ဤဆင်းရဲကို ခံရ၏။ ယခုအခါ ဤလောဘကို မနှိပ်မူ၍ အစာကို မယူအံ့ဟုကြံ၍ ထိုကျောင်းသို့ သွားပြီးလျှင် လောဘကိုနှိပ်ခြင်းငှါ ဥပုသ်ကို ဆောက်တည်၍ တင့်အပ်သော အရပ်၌ နေ၏။
ဝံသည်လည်း တောမှထွက်၍ အလွန် အလိုကြီးခြင်းသည် နှိပ်စက်အပ်သည်ဖြစ်၍ မလ္လတိုင်း ပစ္စန္တရွာသို့ သွား၏။ ရွာ၌နေသော သူတို့သည် ဝံသည် လာသတတ်ဟု လေးလှံတံ အစရှိသည် လက်စွဲကုန်လျက် ထွက်လတ်ကုန်၍ ထိုဝံသည် ဝင်အောင်းသောချုံကို ဝန်းရံကုန်၏။ ထိုဝံသည် လူများ ဝန်းရံသောအဖြစ်ကို သိ၍ ချုံမှထွက်၍ ပြေးစဉ်လျှင် လေး, လှံတံ အစရှိသည်တို့ဖြင့် ပစ်ကြကုန်၏။ ထိုဝံသည် ဦးခေါင်းကွဲသည်ဖြစ်၍ သွေးယိုလျက် မိမိနေရာအရပ်သို့ သွား၍ ဤဆင်းရဲသည် ငါ၏ အလွန်အလိုကြီးသော လောဘ၏ အစွမ်းကြောင့်ဖြစ်၏။ ယခုအခါ ဤ လောဘကို မနှိပ်မူ၍ အစာကိုမယူအံ့ဟု ကြံပြီး၍ ထိုကျောင်းသို့ သွားပြီးလျှင် အလွန်အလိုကြီးခြင်း လောဘကို နှိပ်ခြင်းငှာ ဥပုသ်ကို ဆောက်တည်လျက် တင့်အပ်သော အရပ်၌ နေ၏။
ရသေ့သည်လည်း မိမိအမျိုးကို မှီသဖြင့် မာနနိုင်ငံသို့ လိုက်သည်ဖြစ်၍ ဈာန်ကို ဖြစ်စေခြင်းငှာ မတတ်နိုင်၊ ထိုအခါ အရှင်ပစ္စေကဗုဒ္ဓါတဆူသည် ထိုရသေ့၏ မာနကိုမှီသောအဖြစ်ကို သိတော်မူ၍ ဤရသေ့သည်ကား ယုတ်သော သတ္တဝါမဟုတ်၊ ဘုရားအညွန့်တည်း၊ ဤရသေ့သည် ဤဘဒ္ဒကပ်ကမ္ဘာ၌လျှင် သဗ္ဗညူ ဘုရားအဖြစ်သို့ ရောက်လတ္တံ့၊ ဤရသေ့၏မာနကို နှိပ်ခြင်းကိုပြု၍ သမာပတ်ကိုဖြစ်စေခြင်း၏ အကြောင်းကို ငါပြုအံ့ဟု ကြံတော်မူ၍ ထိုရသေ့သည် ကျောင်းတွင်း၌ နေစဉ်လျှင် မြောက်ဟိမဝန္တာမှ ကြွလာတော်မူလတ်၍ ထိုရသေ့၏ ကျောက်ဖျာ၌ နေတော်မူ၏။ ထိုရသေ့သည် ကျောင်းမှထွက်လတ်၍ မိမိနေရာ၌နေသော ထိုအရှင်ပစ္စေကဗုဒ္ဓါကို မြင်လျှင် မာနကို မှီသည်၏ အဖြစ်ကြောင့် နှလုံးမသာသည်ဖြစ်၍ ထိုအရှင်ပစ္စေကဗုဒ္ဓါသို့ ချဉ်းကပ်ပြီးလျှင်။ လက်ဖျစ်တီး၍ သူယုတ် ပျက်လေလော့၊ ယုတ်မာသော ရဟန်းဦးပြည်း အဘယ့်ကြောင့် ငါ့နေရာပျဉ်၌ နေသနည်းဟု ဆို၏။
ထိုသို့ ဆိုသောအခါ ရသေ့ကို အရှင်ပစ္စေကဗုဒ္ဓါသည် ဤသို့ ဆိုတော်မူ၏။ သူတော်ကောင်း အဘယ့်ကြောင့် မာနကို မှီသည်ဖြစ်ဘိသနည်း၊ ငါသည်ကား ထိုးထွင်း၍သိပြီးသော ပစ္စေကဗောဓိဉာဏ်ရှိသောသူတည်း၊ သင်သည် ဤဘဒ္ဒကပ်ကမ္ဘာ၌သာလျှင် သဗ္ဗညူဘုရား ဖြစ်လတ္တံ့၊ ဘုရားညွန့် ဖြစ်၏။ ပါရမီတို့ကို ဖြည့်၍လာ၏။ တပါးသော ဤမျှလောက်သော ကာလကိုလွန်လျှင် ဘုရားဖြစ်လတ္တံ့၊ ဘုရားအဖြစ်၌ တည်သည်ဖြစ်၍ သိဒ္ဓတ်အမည်ရှိသည် ဖြစ်လတ္တံ့ ဟု အမည်ကို၎င်း အမျိုးအနွယ်ကို၎င်း အဂ္ဂသာဝက အစရှိသည်တို့ကို၎င်း အလုံးစုံတို့ကို ကြားတော်မူ၍ သူတော်ကောင်း အဘယ့်ကြောင့် သင်သည် မာနကို မှီသည်ဖြစ်၍ ကြမ်းကြုတ်သည် ဖြစ်ဘိသနည်း၊ ဤမာနကို မှီခြင်းသည် သင့်အား မလျောက်ပတ်ဟု အဆုံးအမကို ပေးတော်မူ၏။
ထိုရသေ့သည် ထိုအရှင်ပစ္စေကဗုဒ္ဓါသည် ဟောတော် မူပါသော်လည်း ထိုအရှင်ပစ္စေကဗုဒ္ဓါကို ရှိမျှလည်း မခိုး၊ အဘယ်အခါ၌ ငါသည် ဘုရားဖြစ်အံ့နည်း၊ ဤသို့ အစရှိသည်တို့ကိုလည်း မမေး၊ ထိုအခါ ထိုရသေ့ကို အရှင်ပစ္စေကဗုဒ္ဓါသည် သင်သည် ဇာတိမာန်ကြောင့် ငါ၏ ဂုဏ်ကျေးဇူးကြီးသောအဖြစ်ကို မသိ၊ အကယ်၍ တတ်နိုင်အံ့၊ ငါကဲ့သို့ ကောင်းကင်၌ သွားလော့ဟုဆို၍ ကောင်းကင်သို့ ပျံတက်တော်မူပြီးလျှင် ကိုယ်တော်၏ ခြေမှုန့်တို့ကို ထိုရသေ့၏ ဆံကျစ်ဝန်း၌ ကြဲလျက် မြောက်ဟိမဝန္တာသို့လျှင် ကြွတော်မူ၏။ ရသေ့သည် ထိုအရှင်ပစ္စေကဗုဒ္ဓါ ကြွတော်မူသောအခါ ထိတ်လန့်ခြင်းသို့ ရောက်သည်ဖြစ်၍ ဤရဟန်းသည် ဤသို့ လေးလံသော ကိုယ်ရှိလျှက် လေဝ၌ပစ်လွှင့်အပ်သော ဂွမ်းဆိုင်ကဲ့သို့ ကောင်းကင်၌ ပျံနိုင်၏။ ငါသည် ဇာတိမာန်ကြောင့် ဤသို့ သဘောရှိတော်မူသော အရှင်ပစ္စေကဗုဒ္ဓါ၏ ခြေတော်တို့ကို ရှိလည်းမခိုးမိ၊ အဘယ်အခါ ငါသည် ဘုရားဖြစ်လတ္တံ့နည်းဟူ၍ မေးလည်း မမေးလိုက်မိ။ ဤအမျိုးမည်သည်ကား အဘယ်ပြုရအံ့နည်း။ ဤလောက၌ သီလအကျင့်သာလျှင် မြတ်၏။ ငါ၏ ဤမာနသည် ပွားသည်ရှိသော် ငရဲသို့ ဆောင်လတ္တံ့၊ ယခုအခါ ဤမာနကို မနှိပ်မူ၍ သစ်သီးကြီးငယ်အလို့ငှာ မသွားအံ့ဟု ကြံ၍ ကျောင်းတွင်းသို့ ဝင်ပြီးလျှင် မာနကိုနှိပ်ခြင်းငှါ ဥပုသ်ကို ဆောက်တည်၍ သစ်ခက်အခင်း၌နေလျက် ကြီးသော ဉာဏ်ပညာရှိသော အမျိုးကောင်းသားသည် မာနကိုနှိပ်သဖြင့် ကသိုဏ်းပရိကံကို ပွားစေလျက် အဘိညာဉ်ငါးပါးတို့ကို၎င်း ရှစ်ပါးသော သမာပတ်တို့ကို၎င်း ဖြစ်စေ၍ ကျောင်းမှထွက်ပြီးလျှင် စင်္ကြံဦးဝယ် ကျောက်ဖျာ၌ နေ၏။
ထိုအခါ ထိုရသေ့ကို ခိုအစရှိကုန်သော လေးယောက်ကုန်သော သူတို့သည် ချဉ်းကပ်ကုန်၍ တင့်အပ်သောအရပ်၌ နေကုန်၏။ ဘုရားလောင်းသည် ခိုကို မေး၏။ သင်သည် တပါးသောနေ့၌ ဤအချိန်၌ မလာ၊ အစာကို ရှာ၏။ အသို့နည်း၊ ယနေ့ ဥပုသ်ဆောက်တည်သည် ဖြစ်သလောဟု မေး၏။ အရှင်ဘုရား ဥပုသ်ဆောက်တည်ပါ၏ဟု လျှောက်သည်ရှိသော် ထိုအခါ ထိုခိုကို အဘယ်အကြောင်းကြောင့် ဥပုသ်ဆောက်တည်သနည်းဟု မေးလိုရကား-
ဝိဟင်္ဂမ န တဝ ဘောဇနတ္ထော။
ခုဒ္ဒံ ပိပါသံ အဓိဝါသယန္တော၊
ကသ္မာ ဘဝံ ဥပေါသထိကော ကပေါတ။
ဟူသော ရှေးဦးစွာသော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၁၂၇။ ဝိဟင်္ဂမ၊ ကောင်းကင်သို့ ပျံသွားတတ်သော။ ကပေါတ၊ ခို။ တုဝံ၊ သင်သည်။ ဒါနိ၊ ယခုအခါ၌။ အပ္ပေါဿုက္ကော၊ ကြောင့်ကြမဲ့ဖြစ်ဘိ၏။ တဝ၊ သင့်အား။ န ဘောဇနတ္ထော၊ အစာကို အလိုမရှိ။ ခုဒ္ဒံ၊ အစာမွတ်ခြင်းကို၎င်း။ ပိပါသံ၊ ရေမွတ်ခြင်းကို၎င်း။ အဓိဝါသယန္တော၊ သည်းခံလျက်။ ကပေါတ၊ ခို။ ဘဝံ၊ သင်သည်။ ကသ္မာ၊ အဘယ့်ကြောင့်။ ဥပေါသထိကော၊ ဥပုသ်ဆောက်တည်ဘိသနည်း။
ထိုစကားကို ကြား၍ ခိုသည် မိမိ ဥပုသ်ဆောက်တည်သော အကြောင်းကို ကြားလိုရကား-
အသ္မိံ ပဒေသသ္မိ မုဘော ရမာမ။
အထဂ္ဂဟိ သာကုဏိကော ကပေါတိံ၊
အကာမကော တာယ ဝိနာ အဟောသိံ။
မနောမယံ ဝေဒန ဝေဒယာမိ။
တသ္မာ အဟံ ပေါသထ ပါလယာမိ၊
ရာဂေါ မမံ မာ ပုန ရာဂမာသိ။
ဟူသော ဤနှစ်ဂါထာတို့ကို ဆို၏။
၁၂၈။ ဘန္တေ၊ အရှင်ဘုရား။ အဟံ၊ အကျွန်ုပ်သည်။ ပုရေ၊ ရှေး၌။ ကပေါတိယာ၊ ခိုမ၌။ ဂိဒ္ဓိဂတော၊ တပ်မက်မောခြင်းသို့ ရောက်သည်ဖြစ်၍။ အသ္မိံ ပဒေသသ္မိံ၊ ဤအရပ်၌။ ဥဘော၊ နှစ်ခုကုန်သော အကျွန်ုပ်တို့သည်။ ရမာမ၊ ကာမချမ်းသာဖြင့် မွေ့လျော်ကြကုန်၏။ အထ၊ ထိုသို့ မွေ့လျော်ရပါလျက်။ သကုဏိကော၊ စွန်သည်။ ကပေါတိံ၊ ခိုမကို။ အဂ္ဂဟိ၊ ဖမ်းယူ၏။ အကာမကော၊ အလိုမရှိဘဲလျက်။ တာယ၊ ထိုခိုမနှင့်။ ဝိနာ၊ ကင်းသည်။ အဟောသိံ၊ ဖြစ်၏။
၁၂၉။ တဿာ၊ ထိုခိုမနှင့်။ နာနာဘာဝ ဝိပ္ပယောဂေန၊ သေသဖြင့် ကွေကွင်းရခြင်းကြောင့်။ မနောမယံ၊ စိတ်ဖြင့်ပြီးသော။ ဝေဒနံ၊ ဝေဒနာကို။ ဝေဒယာမိ၊ ခံစားရ၏။ တသ္မာ၊ ထို့ကြောင့်။ ရာဂေါ၊ ခိုမ၌ တပ်စွန်းသော ရာဂသည်။ မမံ၊ အကျွန်ုပ်သို့။ မာ ပုန ရာဂမာသိ၊ တဖန် မလာပြန်စေသတည်းဟု။ အဟံ၊ အကျွန်ုပ်သည်။ ဥပေါသထံ၊ ဥပုသ်ကို။ ပါလာမိ၊ စောင့်ပါ၏။
ခိုသည် မိမိဆောက်တည်သော အမှုဖြင့် အကြောင်းကို ပြောဆိုသည်ရှိသော် ဘုရားလောင်းရသေ့သည် မြွေအစရှိသည်တို့၌ တယောက် တယောက်စီ မေး၍ ထိုမြွေအစရှိသော သူတို့သည်လည်း ဟုတ်မှန်သောအတိုင်း ပြောဆို လိုကုန်ရကား-
ဒါဌာဝဓော ဃောရဝိသောသိ သပ္ပ။
ခုဒ္ဒံ ပိပါသံ အဓိဝါသယန္တော၊
ကသ္မာ ဘဝံ ပေါသထိကော နု ဒီဃ။
စလက္ကကူ ဝဏ္ဏဗလူပပန္နော။
သော မံ အက္ကမိ တံ ကုပိတော အဍံသိ၊
ဒုက္ခာဘိတုဏ္ဏော မရဏံ ဥပါဂါ။
ကန္ဒိတွာ ရောဒိတွာ အပက္ကမိံသု။
တသ္မာ အဟံ ပေါသထံ ပါလယာမိ၊
ကောဓော မမံ မာ ပုနရာဂမာသိ။
မနုညရူပံ တဝ ဘောဇနေ တံ။
ခုဒ္ဒံ ပိပါသံ အဓိဝါသယန္တော၊
ကသ္မာ ဘဝံ ပေါသထိကော သိင်္ဂါလ။
ကုဏပေ ရတော ဟတ္ထိမံသေသု ဂိဒ္ဓေါ။
ဥဏှော စ ဝါတော တိခိဏာ စ ရသ္မိယော၊
တေ သောသယုံ တဿ ကရီသမဂ္ဂံ။
န မေ အဟု နိက္ခမနာယ မဂ္ဂေါ။
မဟာ စ မေဃော သဟသာ ပဝဿိ၊
သော တေမယိ တဿ ကရီသမဂ္ဂံ။
စန္ဒော ယထာ ရာဟုမုခါ ပမုတ္တော။
တသ္မာ အဟံ ပေါသထံ ပါလယာမိ၊
လောဘော မမံ မာ ပုနရာဂမာသိ။
နိပ္ပေါထယန္တော တုဝံ ပုရေ စရာသိ။
ခုဒ္ဒံ ပိပါသံ အဓိဝါသယန္တော၊
ကသ္မာ ဘဝံ ပေါသထိကော နု အစ္ဆ။
အတြိစ္ဆတာ မလ္လယတံ အဂစ္ဆိံ။
တတော ဇနာ နိက္ခမိတွာန ဂါမာ၊
ကောဒဏ္ဍကေန ပရိပေါထယိံသု မံ။
ပစ္စာဂမာသိံ သကံ နိကေတံ။
တသ္မာ အဟံ ပေါသထံ ပါလယာမိ၊
အတြိစ္ဆတာ မာ ပုနရာဂမာသိ။
ဟူသော ဤဂါထာတို့ကို ဆိုကုန်၏။
၁၃၀။ အနုဇ္ဇုဂါမီ၊ ကောက်ကွေ့ တွန့်လိမ်၍ သွားတတ်သော။ ဥရဂါ၊ ရင်ဖြင့် သွားတတ်သော။ ဒုဇိဝှ၊ လျှာနှစ်ခွရှိသော။ သပ္ပ၊ အချင်းမြွေ။ ဒါဌာဝုဓော၊ အစွယ်လျှင် လက်နက်ရှိသည်။ ဃောရဝိသော၊ ပြင်းသော အဆိပ်ရှိသည်။ အသိ၊ ဖြစ်၏။ ဒီဃ၊ ကျောက်ရှည်မျိုးဖြစ်သော မြွေ။ ခုဒ္ဒံ၊ အစာမွတ်ခြင်းကို၎င်း။ ပိပါသံ၊ ရေမွတ်ခြင်းကို၎င်း။ အဓိဝါသယန္တော၊ သည်းခံသည်ဖြစ်၍။ ကသ္မာ၊ အဘယ့်ကြောင့်။ ဘဝံ၊ သင်သည်။ ဥပေါသထိကာ နု၊ ဥပုသ် ဆောက်တည်သနည်း။
၁၃၁။ ဘန္တေ၊ အရှင်ဘုရား။ ဂါမိကဿ၊ ရွာစား၏။ စလက္ကကူ-စလမာနကကုဓော၊ လှုပ်သော လဘို့ရှိသော။ ဝဏ္ဏဗလူပပန္နော၊ အဆင်းအားနှင့် ပြည့်စုံသော။ ဗလဝါ၊ ကြီးသောခွန်အားရှိသော။ ဥသဘော၊ နွားလားဥသဘသည်။ အဟု၊ ဖြစ်၏။ သော၊ ထိုနွားလားဥသဘသည်။ မံ၊ အကျွန်ုပ်ကို။ အက္ကမိ၊ နင်း၏။ ကုပိတော၊ အမျက်ထွက်သော အကျွန်ုပ်သည်။ တံ၊ ထိုဥသဘကို။ အဍံသိံ၊ ကိုက်မိ၏။ သော၊ ထိုဥသဘသည်။ ဒုက္ခာဘိတုဏ္ဏော၊ ဆင်းရဲဖြင့် နှိပ်စက်သည်ဖြစ်၍။ မရဏံ၊ သေခြင်းသို့။ ဥပါဂါ၊ ရောက်၏။
၁၃၂။ တတော ဂါမာ၊ ထိုရွာမှ။ နိက္ခမိတွန၊ ထွက်၍။ ဇနာ၊ လူတို့သည်။ ကန္ဒိတွာ၊ မြည်တမ်း၍။ ရောဒိတွာ၊ ငိုကြွေး၍။ အပက္ကမိံသု၊ သွားကုန်၏။ ကောဓော၊ အမျက် ဒေါသသည်။ မမံ၊ အကျွန်ုပ်သို့။ မာ ပုနရာဂမာသိ၊ တဖန် မလာပြန်စေသတည်း။ တသ္မာ၊ ထို့ကြောင့်။ အဟံ၊ အကျွန်ုပ်သည်။ ဥပေါသထံ၊ ဥပုသ်ကို။ ပါလယာမိ၊ စောင့်၏။
၁၃၃။ သိင်္ဂါလ၊ မြေခွေး။ မတာနံ၊ သေကုန်သော သတ္တဝါတို့၏။ မံသာနိ၊ အသားတို့သည်။ သုသာနေ၊ သုသာန်၌။ ဗဟူ၊ များစွာကုန်၏။ တဝ၊ သင့်အား။ တံ ဘောဇနံ၊ ဤအစာသည်။ မနုညရူပံ၊ နှစ်သက်ဘွယ်သော သဘောရှိ၏။ ခုဒ္ဒံ၊ အစာမွတ်ခြင်းကို၎င်း။ ပိပါသံ၊ ရေမွတ်ခြင်းကို၎င်း။ အဓိဝါသယန္တော၊ သည်းခံလျက်။ ကသ္မာ၊ အဘယ့်ကြောင့်။ ဘဝံ၊ သင်သည်။ ဥပေါသထိကာ နု၊ ဥပုသ်ဆောက်တည်သနည်း။
၁၃၄။ ဘန္တေ၊ အရှင်ဘုရား။ မဟတော၊ ကြီးစွာသော။ ဂဇဿ၊ ဆင့်၏။ ကုစ္ဆိံ၊ ဝမ်းသို့။ အဟံ၊ အကျွန်ုပ်သည်။ ပဝိသိ၊ ဝင်၏။ ကုဏပေ၊ ဆင်ကောင်ပုပ်၌။ ရတော၊ မွေ့လျော်၏။ ဟတ္ထိမံသေသု၊ ဆင်သားတို့၌။ ဂိဒ္ဓေါ၊ တပ်မက်မော၏။ ဥဏှော၊ ပူသော။ ဝါတော စ၊ လေသည်၎င်း။ တိခိဏော၊ ပြင်းစွာကုန်သော။ ရသ္မိယော စ၊ နေရောင်တို့သည်၎င်း။ တေ၊ ထို လေပူ နေရောင်တို့သည်။ တဿ၊ ထိုဆင်သေ၏။ ကရီသမဂ္ဂံ၊ ဝစ္စမဂ်ကို။ သောသယုံ၊ ခြောက်စေကုန်၏။
၁၃၅။ ဘန္တေ၊ ရှင်ရသေ့။ အဟံ၊ အကျွန်ုပ်သည်။ ကိသော စ၊ ကြုံလည်း ကြုံ၏။ ပဏ္ဍူ စ၊ ဖျော့တော့သော ကိုယ်လည်းရှိ၏။ မေ၊ အကျွန်ုပ်အား။ နိက္ခမနာယ၊ ထွက်ခြင်း၏။ မဂ္ဂေါ၊ ခရီးသည်။ န အဟု၊ မဖြစ်။ ဘဒန္တေ၊ ရှင်ရသေ့။ မဟာမေဃော စ၊ မိုဃ်းကြီးသည်လည်း။ သဟသာ၊ အဆောတလျင်။ ပဝဿိ၊ ရွာ၏။ သော၊ ထိုမိုဃ်းကြီးသည်။ တဿ၊ ထိုဆင်သေ၏။ ကရီသမဂ္ဂံ၊ ဝစ္စမဂ်ကို။ တေမယိ၊ စွတ်၏။
၁၃၆။ ရာဟုမုခါ၊ ရာဟုခံတွင်းမှ။ ပမုတ္တော၊ လွတ်သော။ စန္ဒော ယထာ၊ လကဲ့သို့။ အဟံ၊ အကျွန်ုပ်သည်။ တတော၊ ထိုဆင်ဝမ်းတွင်းမှ။ နိက္ခမိသံ၊ ထွက်ရ၏။ တသ္မာ၊ ထို့ကြောင့်။ လောဘော၊ လောဘသည်။ မမံ၊ အကျွန်ုပ်သို့။ မာ ပုနရာဂမာသိ၊ တဖန် မလာပြန်စေသတည်းဟု။ အဟံ၊ အကျွန်ုသည်။ ဥပေါသထံ၊ ဥပုသ်ကို။ ပါလယာမိ၊ စောင့်၏။
၁၃၇။ အစ္ဆ၊ အဆွေဝံ။ ဝမ္မိကထူပသ္မိံ၊ စုန့်စုန့်တက်သော တောင်ပို့၌။ တုဝံ၊ သင်သည်။ ကိပိလ္လိကာနိ၊ ခြပုန်းစသည်တို့ကို။ နိပ္ပါထယန်တော၊ စားလျက်။ ပုရေ၊ ရှေး၌။ စရာသိ၊ သွား၏။ ခုဒ္ဒံ၊ အစာမွတ်ခြင်းကို၎င်း။ ပိပါသံ၊ ရေမွတ်ခြင်းကို၎င်း။ အဓိဝါသယန္တော၊ သည်းခံလျက်။ ကသ္မာ၊ အဘယ့်ကြောင့်။ ဘဝံ၊ သင်သည်။ ဥပေါသထိကာ နု၊ ဥပုသ်ဆောက်တည်သနည်း။
၁၃၈။ ဘန္တေ၊ အရှင်ဘုရား။ သကံ နိကေတံ၊ မိမိနေရာကို။ အတိဟေလယာနော၊ မထေမဲ့မြင် ပြုမိသောကြောင့်။ အတြိစ္ဆတာ၊ အလွန် အလိုကြီးသောကြောင့်။ မလ္လယတံ၊ မလ္လယတိုင်းသို့။ အဟံ၊ အကျွန်ုပ်သည်။ အဂစ္ဆိံ၊ သွားမိ၏။ ဇနာ၊ လူတို့သည်။ တတော ဂါမာ၊ ထိုရွာမှ။ နိက္ခမိတွာန၊ ထွက်ကုန်၍။ မံ၊ အကျွန်ုပ်ကို။ ကောဒဏ္ဍကေန၊ လေး, လှံတံဖြင့်။ ပရိပေါထယိံသု၊ ပုတ်ခတ်ကုန်၏။
၁၃၉။ သော အဟံ၊ ထိုအကျွန်ုပ်သည်။ ဘိန္နသီသော၊ ဦးခေါင်းကွဲသည်ဖြစ်၍။ ရုဟိရမက္ခိတင်္ဂေါ၊ သွေးအလိမ်းလိမ်း ကပ်သော ကိုယ်ရှိသည်ဖြစ်၍။ သကံ နိကေတံ၊ မိမိနေရာသို့။ ပစ္စာဂမာသိံ၊ ပြန်ခဲ့ရ၏။ တသ္မာ၊ ထို့ကြောင့်။ အတြိစ္ဆတာ၊ အလွန် အလိုကြီးခြင်းသည်။ မမံ၊ အကျွန်ုပ်သို့။ မာ ပုနရာဂမာသိ၊ တဖန် မလာပြန်စေသတည်းဟု။ အဟံ၊ အကျွန်ုပ်သည်။ ဥပေါသထံ၊ ဥပုသ်ကို။ ပါလယာမိ၊ စောင့်၏။
ဤသို့လျှင် ထိုလေးယောက်ကုန်သော သူတို့သည် မိမိတို့၏ ဥပုသ်ဆောက်တည်ခြင်းကို ပြောဆိုပြီးလျှင် နေရာမှ ထကုန်၍ ဘုရားလောင်းကို ရှိခိုးကုန်လျက် အရှင်ဘုရား အရှင်ဘုရားတို့သည် တပါးသောနေ့တို့၌ ဤအချိန်ဝယ် သစ်သီးကြီးငယ်အလို့ငှာ ကြွတော်မူကုန်၏။ ယနေ့မူကား မကြွမူ၍လျှင် အဘယ့်ကြောင့် ဥပုသ်ဆောက်တည်ကုန်သနည်းဟု မေးလိုကုန်ရကား-
သဗ္ဗေဝ ဗျာကရိမှ ယထာ ပဇာနံ။
မယမ္ပိ ပုစ္ဆာမ တုဝံ ဘဒန္တေ၊
ကသ္မာ ဘဝံ ပေါသထိကော နု ဗြဟ္မေ။
ဟူသော ဤဂါထာကို ဆိုကုန်၏။
၁၄၀။ ဘဒန္တေ၊ ရှင်ရသေ့။ တုဝံ၊ ရှင်ရသေ့သည်။ ယံ၊ အကြင်အကြောင်းကို။ နော၊ အကျွန်ုပ်တို့ကို။ အပုစ္ဆိတ္ထ၊ မေးတော်မူ၏။ သဗ္ဗေဝ၊ အလုံးစုံသော အကျွန်ုပ်တို့သည်လျှင်။ တံ အတ္ထံ၊ ထိုအကြောင်းကို။ ယထာ ပဇာနံ၊ သိမြင်တိုင်း။ ဗျာကရိမှ၊ ဖြေဆိုကုန်ပြီ။ ဘဒန္တေ၊ ရှင်ရသေ့။ မယမ္ပိ၊ အကျွန်ုပ်တို့သည်လည်း။ တုဝံ၊ ရှင်ရသေ့ကို။ ပုစ္ဆာမ၊ မေးပါကုန်၏။ ဗြဟ္မေ၊ ရှင်ရသေ့။ ဘဝံ၊ ရှင်ရသေ့သည်။ ကသ္မာ၊ အဘယ့်ကြောင့်။ ဥပေါသထိကော နု၊ ဥပုသ်ဆောက်တည်သနည်း။
ထိုရသေ့သည်လည်း ထိုလေးယောက်သော သူတို့အား မိမိ ဥပုသ်ဆောက်တည်သော အကြောင်းကို ကြားလိုရကား-
ပစ္စေကဗုဒ္ဓေါ မုဟုတ္တံ နိသီဒိ။
သော မံ အဝေဒိ ဂတိမာ ဂတိဉ္စ၊
နာမဉ္စ ဂေါတ္တံ စရဏဉ္စ သဗ္ဗံ။
န စာပိ နံ မာနဂတေန ပုစ္ဆိံ။
တသ္မာ အဟံ ပေါသထံ ပါလယာမိ၊
မာနော မမံ မာ ပုနရာဂမာသိ။
ဟူသော ဤနှစ်ဂါထာတို့ကို ဆို၏။
၁၄၁။ ဘော၊ အိုအချင်းတို့။ မမ၊ ငါ၏။ အဿမမှိ၊ ကျောင်း၌။ အနုပလိတ္တော၊ ကိလေသာဖြင့် မလိမ်းကျံသော။ ပစ္စေကဗုဒ္ဓေါ၊ ပစ္စေကဗုဒ္ဓါသည်။ မုဟုတ္တံ၊ တခဏမျှ။ နိသီဒိ၊ နေ၏။ သော၊ ထို ပစ္စေကဗုဒ္ဓါသည်။ မံ၊ ငါ့ကို။ ဂတိဉ္စ၊ သွားရာကို၎င်း။ အာဂတိဉ္စ၊ လာရာကို၎င်း။ သဗ္ဗံ၊ အလုံးစုံသော။ နာမဉ္စ၊ အမည်ကို၎င်း။ ဂေါတ္တဉ္စ၊ အနွယ်ကို၎င်း။ စရဏဉ္စ၊ အကျင့်ကို၎င်း။ အဝေဒိ၊ ကြားပေ၏။
၁၄၂။ ဧဝံပိ၊ ဤသို့ ကြားပေလျက်လည်း။ အဟံ၊ ငါသည်။ တဿ၊ ထိုပစ္စေကဗုဒ္ဓါ၏။ ပါဒေ၊ ခြေတော်တို့ကို။ န ဝန္ဒိ၊ ရှိမခိုးမိ။ မာနဂတေန၊ မာနကို မှီသဖြင့်။ နံ၊ ထိုပစ္စေကဗုဒ္ဓါကို။ န စာပိ ပုစ္ဆိံ၊ မေးလည်း မမေးမိ။ တသ္မာ၊ ထို့ကြောင့်။ မာနော၊ မာနသည်။ မမံ၊ ငါသို့။ မာ ပုနရာဂမာသိ၊ တဖန် မလာပြန်စေသတည်းဟု။ အဟံ၊ ငါသည်။ ဥပေါသထံ၊ ဥပုသ်ကို။ ပါလယာမိ၊ စောင့်၏။
ဤသို့လျှင် ဘုရားလောင်းသည် မိမိ ဥပုသ်ဆောက်တည်သော အကြောင်းကို ပြောဆိုပြီးလျှင် ထိုလေးယောက်ကုန်သော သူတို့ကို ဆုံးမ၍ လွှတ်လိုက်ပြီးလျှင် ကျောင်းသို့ ဝင်၏။ မြွေအစရှိသော လေးယောက်ကုန်သော သူတို့သည်လည်း မိမိတို့နေရာအရပ်သို့လျှင် သွားကြကုန်၏။ ဘုရားလောင်းသည် မယုတ်သော ဈာန်ရှိသည်ဖြစ်၍ ဗြဟ္မာ့ပြည်သို့ လား၏။ လေးယောက်ကုန်သော သူတို့သည်လည်း ထိုဘုရားလောင်း အဆုံးအမ၌ တည်ကုန်သည်ဖြစ်၍ နတ်ပြည်သို့ လားကုန်၏။
ဇာတ်ပေါင်း... သဗ္ဗညူမြတ်စွာဘုရားသည် ဤဓမ္မဒေသနာကို ဆောင်တော်မူ၍ ဒါယကာတို့ ဤဥပုသ်ဆောက်တည်ခြင်း မည်သည်ကား ရှေးပညာရှိတို့၏ အနွယ်တည်း၊ ဥပုသ်သုံးခြင်းကို သုံးအပ်သည်သာတည်းဟု မိန့်တော်မူ၍ ဒါယကာတို့ ယခုအခါ အနုရုဒ္ဓါသည် ထိုအခါ ခို ဖြစ်ဘူးပြီ၊ ယခုအခါ ကဿပသည် ထိုအခါ ဝံ ဖြစ်ဘူးပြီ၊ ယခုအခါ မောဂ္ဂလာန်သည် ထိုအခါ မြေခွေး ဖြစ်ဘူးပြီ၊ ယခုအခါ သာရိပုတ္တရာသည် ထိုအခါ မြွေ ဖြစ်ဘူးပြီ၊ ယခုအခါ ငါဘုရားသည်လျှင် ထိုအခါ ရသေ့ ဖြစ်ဘူးပြီဟု ဇာတ်ကို ပေါင်းတော်မူ၏။
ဗြဟ္မစရိယ၊ မြတ်သီလ၊ ကျင့်က မင်္ဂလာ
ခုနစ်ခု မြောက်သော ပဉ္စုပေါသထဇာတ်သည် ပြီး၏။
*****
ပကိဏ္ဏကနိပါတ်
၈။ မဟာမောရဇာတ်
အနှစ်ခုနစ်ရာ ငုပ်နေသော ကိလေသာသည် မ, သံကြောင့် ပေါ်ထွက်လာခြင်း အကြောင်း
ပစ္စုပ္ပန်ဝတ္ထု... နတ်နှင့်တကွသော လောကကို ဆုံးမတော် မူတတ်သော သဗ္ဗညူမြတ်စွာဘုရားသည် သစေ ဟိ တျာဟံ ဓနဟေတု ဂါဟိတော အစရှိသော ဂါထာပုဒ်တို့ဖြင့် တန်ဆာဆင်အပ်သော ဤမဟာမောရဇာတ်ကို ဇေတဝန် ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံး နေတော်မူစဉ် လူ့အဖြစ်ကို လည်တမော့မော့မျှော်သော ရဟန်းတပါးကို အကြောင်း ပြု၍ ဟောတော်မူ၏။ သဗ္ဗညူမြတ်စွာဘုရားသည် ထိုရဟန်းကို ရဟန်း သင်သည် လူ့အဖြစ်ကို လည်တမော့မော့ မျှော်သတတ်ဟူသည် မှန်သလောဟု မေးတော်မူ၍ ဘုန်းတော်ကြီးသော အရှင်ဘုရား မှန်ပေ၏ဟု နားတော်လျှောက်သည်ရှိသော် ရဟန်း ဤအားကြီးစွာသော ရာဂသည် သင်ကဲ့သို့သောသူကို အဘယ့်ကြောင့် မလျှပ်ပေါ်စေနိုင်ဘဲ ရှိလတ္တံ့နည်း၊ ထိုစကားသည် မှန်၏။ မြင့်မိုရ်တောင်ကြီးကို နုတ်ခြင်းငှါ စွမ်းနိုင်သော လေသည် သစ်ရွက်ဟောင်းကို အဘယ်မှာ ရှက်အံ့နည်း၊ ရှေး၌ အနှစ် ခုနစ်ရာတို့ပတ်လုံး အတွင်း၌ဖြစ်သော ကိလေသာ၏ ဖြစ်ခြင်းကို မဖြစ်စေမူ၍ နေသော, ကိလေသာတို့မှ စင်ကြယ်သော သတ္တဝါသည်လည်း လျှပ်ပေါ်ဘူးသည်သာတည်းဟု မိန့်တော်မူ၍ အတိတ်ကို ဆောင်တော်မူ၏။
အတိတ်ဝတ္ထု... ရဟန်းတို့ လွန်လေပြီးသောအခါ ဗာရာဏသီ ပြည်၌ ဗြဟ္မဒတ်မင်းသည် မင်းပြုသည်ရှိသော် ဘုရားလောင်းသည် ပစ္စန္တရစ်အရပ်ဝယ် ဥဒေါင်းငှက်မဝမ်း၌ ပဋိသန္ဓေကို ယူ၏။ ကိုယ်ဝန်ရင့်ခြင်းသို့ ရောက်သည်ရှိသော် အမိဥဒေါင်းမသည် ကျက်စားရာမြေ၌ ဥကိုချ၍ သွား၏။ အဥကိုမည်သည် အမိ၏ အနာမရှိသော အဖြစ်သည် ရှိသော်၎င်း, တပါးသော ကျောက်ရှည်မျိုးဖြစ်သော မြွေအစရှိသည်တို့မှ ဘေးရန်သည် မရှိသော်၎င်း မပျက်ကုန်၊ ထို့ကြောင့် ထိုအဥသည် မဟာလှေကားငုံကဲ့သို့ ဖြစ်၍ ရင့်သောအခါ မိမိ ဓမ္မတာအားဖြင့် ပေါက်လျှင် ရွှေအဆင်းနှင့် တူသော အဆင်းရှိသော ဥဒေါင်းငှက်ဖြစ်၍ ပေါက်၏။ ထိုဘုရားလောင်း ဥဒေါင်းမင်း၏ မျက်စိနှစ်ဘက်တို့သည် ချင်ရွေးသီးနှင့် တူကုန်၏။ နှုတ်သီးသည် သန္တာအဆင်းနှင့် တူ၏။ သုံးကြောင်းကုန်သော နီသော အရေးတို့သည် လည်ကိုရစ်၍ ကျောက်လယ်ဖြင့် သွားကုန်၏။ ထိုဘုရားလောင်း ဥဒေါင်းမင်းသည် အရွယ်ရောက်လတ်သော် ဥစ္စာတင်သော လှည်အတိုင်းအရှည်ရှိသော ကိုယ်ရှိသည်ဖြစ်၍ အလွန် အဆင်းလှ၏။ ထိုရွှေဥဒေါင်းမင်း ဘုရားလောင်းကို အလုံးစုံသော ဥဒေါင်းညိုတို့သည် စည်းဝေးကုန်၍ မင်းမြှောက်ပြီးလျှင် ခြံရံကုန်၏။
ထိုဘုရားလောင်းသည် တနေ့သ၌ ထုံးအိုင်ဝယ် ရေသောက်သည်ရှိသော် မိမိ၏ အဆင်း၏ ပြည့်စုံခြင်းကို မြင်၍ ကြံ၏။ ငါသည် အလုံးစုံသော ဥဒေါင်းတို့ထက် အလွန်တင့်တယ်၏။ ငါသည် ဥဒေါင်းတို့နှင့်တကွ လူ့ပြည်ခရီး၌ အကယ်၍ နေအံ့၊ ငါ့အား ဘေးရန်ရှိသည် ဖြစ်လတ္တံ့၊ ဟိမဝန္တာသို့ သွား၍ တကောင်တည်းသာလျှင် ချမ်းသာရာ အရပ်၌ နေအံ့ဟု ကြံ၏။ ကြံပြီး၍ ထိုဘုရားလောင်း ဥဒေါင်းမင်းသည် ညဉ့်အဘို့၌ ဥဒေါင်းအပေါင်းတို့သည် အိပ်ပျော်ကုန်သည်ရှိသော် တစုံတယောက်ကိုမျှ မသိစေမူ၍သာလျှင် ပျံ၍ ဟိမဝန္တာသို့ဝင်ပြီးလျှင် တောင်သုံးလုံး အရေးတို့ကိုလွန်၍ လေးခုမြောက်သော တောင်အရေးဝယ် တခုသော တော၌ ကြာပဒုမာတို့ဖြင့် ဖုံးလွှမ်းအပ်သော ဇာတဿရအိုင်သည် ရှိ၏။ ထိုဇာတဿရအိုင်၏ မနီးမဝေးသောအရပ်၌ တောင်တလုံးကိုမှီ၍ တည်သော ပညောင်ပင်ကြီးသည် ရှိ၏။ ထိုပညောင် ပင်ကြီး၏ အခက်၌ နား၏။ ထိုပညောင်ပင်ရောက်သော တောင်၏ အလယ်၌ကား နှစ်သက်ဘွယ်ရှိသော လိုဏ်သည် ရှိ၏။ ထိုဘုရားလောင်း ဥဒေါင်းမင်းသည် ထိုလိုဏ်၌ နေလိုသည်ဖြစ်၍ ထိုလိုဏ်ဦးဝယ် တောင်အပြင်၌ နား၏။ ထိုအရပ်သည်ကား အောက်အဘို့ဖြင့် တက်ခြင်းငှါ၎င်း, အထက်အဘို့ဖြင့် သက်ခြင်းငှါ၎င်း မတတ်နိုင်၊ ကြောင်ဘေး မြွေကင်းသန်းဘေး လူဘေးတို့မှ လွတ်၏။
ထိုရွှေဥဒေါင်းမင်းသည် ဤအရပ်သည် ငါ့အား ချမ်းသာသော အရပ်တည်းဟု ကြံ၍ ထိုနေ့ ထိုလိုဏ်၌ နေ၍ နက်ဖြန်နေ့၌ တောင်လိုဏ်မှထ၍ တောင်ထိပ်၌ အရှေ့သို့ ရှေးရှူလျက် တက်လတ်သော နေဝန်းကိုမြင်၍ မိမိအား နေ့၌ စောင့်ရှောက်စိမ့်သောငှါ ဥဒေတယံ စက္ခုမာ ဧကရာဇာ အစရှိသော အရံအတားကို ပြုပြီးလျှင် ကျက်စားရာမြေသို့ သက်သဖြင့် အစာကိုယူပြီးလျှင် ညချမ်းအခါ လာလတ်၍ တောင်ထိပ်၌ အနောက်သို့ ရှေးရှူလျက် ဝင်သောနေဝန်းကို မြင်၍ မိမိအား ညဉ့်၌ စောင့်ရှောက်စိမ့်သောငှါ အပေတယံ စက္ခုမာ ဧကရာဇာ အစရှိသော အရံအတားကို ပြု၍ ဤနည်းဖြင့်သာလျှင် နေ၏။
ထိုအခါ တနေ့သ၌ တယောက်သော မုဆိုးသည် တော၌ လှည့်လည်သည်ရှိသော် တောင်ထိပ်၌ နေသော ထိုရွှေဥဒေါင်းမင်းကို မြင်၍ မိမိအိမ်သို့ လာခဲ့ပြီးလျှင် သေခါနီးကာလ၌ သားကို မှာခဲ့၏။ ချစ်သား လေးဆင့်မြောက်ဖြစ်သော တောင်အရေးရှိသော တော၌ ရွှေအဆင်းနှင့်တူသော အဆင်းရှိသော ဥဒေါင်းသည် ရှိ၏။ ငါတို့အရှင်မင်းကြီးသည် ကယ်၍ မေးတော်မူအံ့၊ သင်ချစ်သားသည် တင်လျှောက်ရစ်လော့ဟု မှာခဲ့၏။ ထိုအခါ တနေ့သ၌ ဗာရာဏသီမင်း၏ ခေမာမည်သော မိဖုယားကြီးသည် မိုးသောက်ထအခါ အိပ်မက် မြင်မက်၏။ ဤသို့သဘောရှိသော အိပ်မက်သည် ဖြစ်၏။ ရွှေအဆင်းနှင့်တူသော အဆင်းရှိသော ဥဒေါင်းသည် တရားဟော၏။ ထိုခေမာမိဖုယားသည် ကောင်းချီးပေးလျက် တရားကိုနာ၏။ ဥဒေါင်းသည် တရားဟောပြီးလျှင် ပျံ၍ သွား၏။ ထိုမိဖုယားသည် သွားလေသော ရွှေဥဒေါင်းမင်းကို မြင်၍ ထိုရွှေဥဒေါင်းမင်းကို ဖမ်းကြပါကုန်၊ ဖမ်းကြပါကုန်ဟု ဆိုလျက်လျှင် နိုး၏။ နိုးပြီး၍ကား အိပ်မက်အဖြစ်ကို သိ၍ အိပ်မက်ဟူ၍ ဆိုချေသော် မင်းသည် မရိုသေခြင်းကို ပြုလတ္တံ့၊ အကျွန်ုပ်အား ချင်ခြင်းဖြစ်၏ဟု ဆိုသည်ရှိသော် ရိုသေခြင်းကိုပြုလတ္တံ့ဟု ကြံ၍ ချင်ခြင်းရှိသကဲ့သို့ ဖြစ်၍ အိပ်၏။
ထိုအခါ မိဖုယားကြီးကို မင်းသည် ချဉ်းကပ်၍ မေး၏။ ရှင်မိဖုယား ရှင်မိဖုယားကား အဘယ်မချမ်းသာသနည်းဟု မေး၏။ ရှင်မင်းကြီး အကျွန်ုပ်အား ချင်ခြင်းဖြစ်၏ဟု ဆိုလတ်သော် ရှင်မိဖုယား သင်သည် အဘယ်ကို အလိုရှိသနည်းဟု မေး၏။ အရှင်မင်းကြီး ရွှေအဆင်းနှင့်တူသော အဆင်းရှိသော ဥဒေါင်းမင်းတရားကို နာချင်ခြင်း ဖြစ်၏ဟု ဆိုသည်ရှိသော် ရှင်မိဖုယား ဤသို့သဘောရှိသော ဥဒေါင်းကို အဘယ်မှာ ရအံ့နည်းဟု ဆိုလတ်သော် အရှင်မင်းကြီး အကယ်၍ မရအံ့၊ အကျွန်ုပ်အသကျသည် မရှိပြီဟု ဆို၏။ ရှင်မိဖုယား မစိုးရိမ်လင့်၊ တစုံတခုသော အရပ်၌ အကယ်၍ ရှိအံ့၊ ရလတ္တံ့ ဟု ထိုမိဖုယားကို သက်သာရာရစေ၍ မင်းနေရာ၌နေလျက် မှူးတော်မတ်တော်တို့ကို မေး၏။ အမတ်တို့ ရှင်မိဖုယားကြီးသည် ရွှေအဆင်းနှင့်တူသော အဆင်းရှိသော ဥဒေါင်းမင်းတရားကို နာလို၏။ ရွှေအဆင်းနှင့်တူသော အဆင်းရှိသော ဥဒေါင်းတို့သည် ရှိသည်ဖြစ်ကုန်၏လောဟု မေး၏။ အရှင်မင်းကြီး ပုဏ္ဏားတို့သည် သိကုန်လတ္တံ့ဟု တင်လျှောက်ကုန်လတ်သော် မင်းသည် ပုဏ္ဏားတို့ကို ခေါ်စေ၍ မေးတော်မူ၏။ ပုဏ္ဏားတို့သည် မြတ်သောမင်းကြီး ရေ၌ဖြစ်ကုန်သော ငါး, လိပ် ပုဇွန်တို့သည်၎င်း၊ ကြည်း၌ ဖြစ်ကုန်သော ချေ သမင် ဒရယ်, ယုန်ငယ်, စိုင်, ဆတ်, ဟင်္သာ, ဥဒေါင်း, ခါ အစရှိကုန်သော ဤတိရစ္ဆာန်တို့သည်၎င်း၊ လူတို့သည်၎င်း ရွှေအဆင်းနှင့် တူသော အဆင်းရှိသည် ဖြစ်ကုန်၏ဟု အကျွန်ုပ်တို့ လက္ခဏာ ဗေဒင်ကျမ်းတို့၌ လာကုန်၏ဟု တင်လျှောက်ကုန်၏။
မင်းသည် မိမိတိုင်းနိုင်ငံ အတွင်း၌ မုဆိုးတို့ကို စည်းဝေးစေ၍ ရွှေအဆင်းနှင့်တူသော အဆင်းရှိသော ဥဒေါင်းကို သင်တို့ မြင်ဘူးကုန်သလောဟု မေး၏။ ကြွင်းကုန်သော မုဆိုးတို့သည် မမြင်ဘူးပါကုန်ဟု တင်လျောက်ကုန်၏။ အကြင်မုဆိုးအားကား အဖသည်မှာခဲ့၏။ ထိုမုဆိုးသည် တင်လျှောက်၏။ အရှင်မင်းကြီး အကျွန်ုပ်သည် မမြင်ဘူးပါ၊ အကျွန်ုပ်အဖသည်ကား ဤမည်သောအရပ်၌ ရွှေအဆင်းနှင့်တူသော အဆင်းရှိသော ဥဒေါင်းသည် ရှိ၏ဟု ပြောဆိုဘူး၏ဟု တင်လျှောက်၏။ ထိုအခါ ထိုမုဆိုးကို မင်းသည် အမောင်မုဆိုး သင်သည် ငါ၏၎င်း, မိဖုယား၏၎င်း အသက်ကို ပေးအပ်သည် ဖြစ်လတ္တံ့၊ သွား၍ ရွှေဥဒေါင်းမင်းကို ထောင်၍ ဆောင်ခဲ့လော့ဟု ဆိုပြီးလျှင် များစွာသော ဥစ္စာကိုပေး၍ လွှတ်လိုက်၏။ ထိုမုဆိုးသည် သားမယားအား ဥစ္စာကိုပေးခဲ့၍ ထိုရွှေဥဒေါင်းရှိရာ အရပ်သို့သွား၍ ဘုရားလောင်း ရွှေဥဒေါင်းမင်းကို မြင်လျှင် ကျော့ကွင်းတို့ကို ထောင်၍ ယနေ့ မိလတ္တံ့၊ ယနေ့ မိလတ္တံ့ဟု ကြည့်မျှော်လျှက် မမိဘဲလျှင် သေ၏။ မိဖုယားသည်လည်း တောင့်တခြင်းကို မရသည်ဖြစ်၍ သေ၏။ မင်းသည် ထိုရွှေဥဒေါင်းကိုမှီ၍ ငါ၏ ချစ်သော မယားသည် သေရ၏ ဟု အမျက်ထွက်သဖြင့် အမျက်နိုင်ငံသို့ လိုက်သည်ဖြစ်၍ ဟိမဝန္တအရပ်ဝယ် လေးလုံးမြောက်သော တောင်ရေး၌ ရွှေအဆင်းနှင့်တူသော အဆင်းရှိသော ဥဒေါင်းသည် ရှိ၏။ ထိုဥဒေါင်းအသားကို စားရသည်ရှိသော် မအို မသေသည် ဖြစ်ကုန်၏ဟု ရွှေပေ၌ ရေးစေပြီးလျှင် ထိုရွှေပေကို ဥစ္စာထားရာ တံတင်း၌ထား၍ သေ၏။
ထိုအခါ တပါးမင်းသည် မင်းဖြစ်၏။ ထိုမင်းသည် ရွှေပေ၌ အက္ခရာတို့ကို မြင်၍ မအို မသေသည် ဖြစ်အံ့ဟု ကြံ၍ ထိုဥဒေါင်းကို ဖမ်းစိမ့်သောငှါ မုဆိုးတယောက်ကို စေလိုက်၏။ ထိုမဆိုးသည်လည်း ထိုတော၌သာလျှင် သေ၏။ ဤအတူ မင်းခြောက်ဆက် လည်သည်ကိုပြု၍ ဟိမဝန္တာသို့ သွားကုန်သော မုဆိုးခြောက်ယောက်တို့သည်လည်း ဟိမဝန္တ၌သာလျှင် သေကုန်၏။ ခုနစ်ဆက်မြောက် ဖြစ်သော မင်းသည် စေအပ်သော ခုနစ်ယောက်မြောက်ဖြစ်သော မုဆိုးသည်ကား ယနေ့ပင်လျှင် မိလတ္တံ့၊ ယနေ့ပင်လျှင် မိလတ္တံ့ဟု ကြည့်မျှော်လျက် ခုနစ်နှစ်ပတ်လုံး မိခြင်းငှါ မတတ်နိုင်သည်ဖြစ်၍ ဤဥဒေါင်းမင်း၏ ခြေ၌ ကျော့ကွင်း မမိခြင်း၏ အကြောင်းကား အသို့နည်းဟု ကြံ၏။ ကြံပြီး၍ ထိုအခါ ထိုဥဒေါင်းကို စုံစမ်းသည်ရှိသော် ညနံနက် ပရိတ်အရံအတား ပြုသည်ကို မြင်၍ ဤအရပ်၌ တပါးသော ဥဒေါင်းမသည် မရှိ၊ ဤဥဒေါင်းသည် မြတ်သောအကျင့်ကို ကျင့်သည်ဖြစ်ရာ၏။ မြတ်သောအကျင့် အာနုဘော်ကြောင့် ထိုဥဒေါင်းခြေ၌ ကျော့ကွင်းမမိနိုင်ဟု အသင့်အားဖြင့်ယူဆမိ၍ ပစ္စန္တရစ်သို့ သွားပြီးလျှင် ဥဒေါင်းမ တခုကိုဖမ်း၍ အကြင်အခြင်းဖြင့် လက်ဖျစ်တီးသည်ရှိသော် တွန်၏။ လက်ခုပ်တီးသည်ရှိသော် က၏။ ထိုအခြင်းဖြင့် သင်၍ ဆောင်ယူသွားပြီးလျှင် ဘုရားလောင်းသည် ပရိတ်အရံအတားကို မပြုမီကလျှင် ကျော့ကွင်းကို ထောင်၍ လက်ဖျစ်တီးသဖြင့် ဥဒေါင်းမကို တွန်စေ၏။
ထိုဘုရားလောင်း ရွှေဥဒေါင်းမင်းသည် ဥဒေါင်းမအသံကို ကြားလတ်သော် အနှစ်ခုနစ်ရာတို့ပတ်လုံး ငြိမ်သက်စွာ နေပါသော ကိလေသာသည် ပါးပျဉ်းထောင်၍ ပုတ်ခတ်အပ်သော မြွေကဲ့သို့ ထ၏။ ထိုဘုရားလောင်း ဥဒေါင်းမင်းသည် ကိလေသာဖြင့် ကျင်နာသည်ဖြစ်၍ ပရိတ်အရံအတားကို ပြုခြင်းငှာ မတတ်နိုင်သည်ဖြစ်၍ လျင်မြန်စွာ ဥဒေါင်းမအထံသို့သွား၍ ကျော့ကွင်း၌ ခြေကိုသွင်း၍လျှင် ကောင်းကင်မှ သက်၏။ အနှစ်ခုနစ်ရာတို့ပတ်လုံး မရွေ့မလျောသော ကျော့ကွင်းသည် ထိုခဏ၌လျှင် ရွေ့၍ ခြေကိုမိ၏။ ထိုအခါ ဘုရားလောင်း ဥဒေါင်းမင်းကို မုဆိုးသည် လှံတံဖျား၌ တွဲလျားဆွဲသည်ကို မြင်၍ ကြံ၏။ ဤဥဒေါင်းမင်းကို တပါးသော မုဆိုးတို့သည် မိခြင်းငှာ မတတ်နိုင်ကုန်၊ ငါသည်လည်း ခုနစ်နှစ်ပတ်လုံး မတတ်နိုင်၊ ယနေ့မူကား ဤဥဒေါင်းမင်းသည် ဤဥဒေါင်းမကို မြင်၍ ကိလေသာဖြင့် ကျင်နာသည်ဖြစ်၍ ပရိတ်အရံအတားပြုခြင်းငှာ မတတ်နိုင်သဖြင့် လာလတ်၍ ကျော့ကွင်း၌ မိလျက် ဦးခေါင်းစောက်ထိုး တွဲလျားဆွဲရ၏။ ငါသည် ဤသို့သဘောရှိသော သီလနှင့်ပြည့်စုံပေသော ဥဒေါင်းမင်းကို ပင်ပန်းစေဘိ၏။ ဤသို့ သီလနှင့်ပြည့်စုံသော သူကို မင်းလက်ဆောင် အလို့ငှါ ဆောင်ယူခြင်းသည် မသင့်၊ မင်းသည်ပေးအပ်သော ပူဇော်သက္ကာရဖြင့် ငါ့အား အဘယ်ပြုအံ့နည်း၊ ထိုဥဒေါင်းကို လွှတ်အံ့ဟု ကြံပြီးမှ တဖန် ကြံပြန်၏။ ဤဥဒေါင်းမင်းသည် ဆင်ပြောင်အားနှင့်တူသော အားရှိ၏။ အစွမ်းနှင့်ပြည့်စုံ၏။ ငါသည် ချဉ်းကပ်ချေသော် ဤမုဆိုးသည် ငါ့ကိုသတ်ခြင်းငှာ လာ၏ဟု သေဘေးမှ ကြောက်သည်ဖြစ်၍ တုန်လှုပ်လျှက် ခြေကို၎င်း, အတောင်တို့ကို၎င်း ချိုးရာ၏။ မချဉ်းကပ်မူ၍လျှင် ပုန်းကွယ်ရာအရပ်၌ ရပ်လျှက် မြှားဖြင့် ထိုဥဒေါင်းကျော့ကွင်းကို ဖြတ်အံ့၊ ထိုသို့ဖြတ်သည်ရှိသော် မိမိသည် အလိုအားလျော်စွာ သွားလတ္တံ့ဟု ကြံ၏။ ကြံပြီး၍ ထိုမုဆိုးသည် ပုန်းကွယ်ရာအရပ်၌ ရပ်လျက် လေးကိုတင်၍ မြှားကိုဖွဲ့သဖြင့် ငင်၏။ ဥဒေါင်းမင်းသည်လည်း ဤမုဆိုးသည် ငါ့ကို ကိလေသာဖြင့် ကျင်နာသည်ကိုပြု၍ မိသောအဖြစ်ကိုသိလျှင် ရွံရှာခြင်းကင်းသည်ဖြစ်၍ လာလတ္တံ့၊ ထိုမုဆိုးသည် အဘယ်မှာနည်းဟု ကြံ၍ ထိုမှဤမှ ကြည့်လတ်သော် လေးကိုတင်၍ နေသည်ကိုမြင်လျှင် ငါ့ကိုသတ်သဖြင့် ယူ၍ သွားလိုသည်ဖြစ်လတ္တံ့ဟု အောက်မေ့သဖြင့် သေဘေးမှ ကြောက်သည်ဖြစ်၍ အသက်ကို တောင်းလိုရကား-
မာ မံ ဝဓိ ဇီဝဂဟံ ဂဟေတွာ။
ရညော စ မံ သမ္မ ဥပန္ထကံ နေဟိ၊
မညေ ဓနံ လစ္ဆသိ နပ္ပရူပံ။
ဟူသော ရှေးဦးစွာသော ဤဂါထာကိုဆို၏။
၁၄၃။ သမ္မ၊ အဆွေမုဆိုး။ သစေ ဟိ၊ အကယ်၍။ တေ၊ သင်သည်။ အဟံ၊ ငါ့ကို။ ဓနဟေတု၊ ဥစ္စာဟူသော အကြောင်းကြောင့်။ ဂါဟိတော၊ ဖမ်းယူစေသည် ဖြစ်အံ့။ မံ၊ ငါ့ကို။ မာ ဝဓိ၊ မသတ်ပါလင့်။ ဇီဝဂဟံ၊ အရှင်ဖမ်းခြင်းကို။ ဂဟေတွာ၊ ဖမ်းယူ၍။ ရညော၊ မင်း၏။ ဥပန္ထကံ၊ အထံသို့။ မံ၊ ငါ့ကို။ နေဟိ၊ ဆောင်လော့။ အနပ္ပရူပံ၊ များစွာသော။ ဓနံ၊ ဥစ္စာကို။ လစ္ဆသိ၊ ရလတ္တံ့။ ဣတိ၊ ဤသို့။ မညေ၊ ငါ အောက်မေ့၏။
ထိုဘုရားလောင်း ဥဒေါင်းမင်းစကားကို ကြား၍ မုဆိုးသည် ကြံ၏။ ဥဒေါင်းမင်းသည် ဤမုဆိုးသည် ငါ့ကို သတ်လိုသည်၏အဖြစ်ကြောင့် မြှားကိုတင်၏ဟု ထင်မှတ်၏။ ထိုဥဒေါင်းမင်းကို နှစ်သိမ့်စေအံဟု ကြံ၏။ ကြံပြီး၍ ထိုမုဆိုးသည် ဘုရားလောင်းကို နှစ်သိမ့်စေလိုရကား-
သမာဟိတော စာပဓုရေ ခုရပ္ပေါ။
ပါသဉ္စ တျာဟံ အဓိပါတယိဿံ၊
ယထာသုခံ ဂစ္ဆတု မောရရာဇာ။
ဟူသော နှစ်ခုမြောက်သော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၁၄၄။ မောရရာဇ၊ ဥဒေါင်းမင်း။ မေ၊ ငါသည်။ တုယှံ၊ သင့်အား။ ဝဓာယ၊ သတ်ခြင်းငှာ။ အဇ္ဇ၊ ဤအခါ၌။ စာပဓုရေ၊ လေးဦး၌။ အယံ ခုရပ္ပေါ၊ ဤမြှားကို။ န သမာဟိတော၊ တင်ထားသည်မဟုတ်။ အဟံ၊ ငါသည်။ တေ၊ သင်၏။ ပါသဉ္စ၊ ကျော့ကွင်းကိုလျှင်။ အဓိပါတယိဿံ၊ ဖြတ်အံ့။ မောရရာဇာ၊ ဥဒေါင်းမင်းသည်။ ယထာသုခံ၊ အလိုရှိတိုင်း။ ဂစ္ဆတု၊ သွားတော်မူလော့။
ထို့နောင်မှ ဥဒေါင်းမင်းသည် မိမိအား လွှတ်သောအကြောင်းကို မုဆိုးအား မေးလိုရကား-
ရတ္တိန္ဒိဝံ ခုဒ္ဒံ ပိပါသံ သဟန္တော။
အထ ကိဿံ မံ ပါသဝသူပနီတံ၊
ပမုတ္တဝေ ဣစ္ဆသိ ဗန္ဓနသ္မာ။
အဘယန္နု တေ သဗ္ဗဘူတေသု ဒိန္နံ။
ယံ မံ တုဝံ ပါသဝသူပနီတံ၊
ပမုတ္တဝေ ဣစ္ဆသိ ဗန္ဓနသ္မာ။
ဟူသော ဤနှစ်ဂါထာတို့ကို ဆို၏။
၁၄၅။ သမ္မ လုဒ္ဒက၊ အဆွေမုဆိုး။ ယံ ယသ္မာ၊ အကြင့်ကြောင့်။ သတ္တဝဿာနိ၊ ခုနစ်နှစ်တို့ပတ်လုံး။ မမံ၊ ငါသို့။ အနုဗန္ဓိ၊ သင်လိုက်၏။ ရတ္တိန္ဒိဝံ၊ နေ့ညမပြတ်။ ခုဒ္ဒံ၊ အစာမွတ်ခြင်းကို၎င်း။ ပိပါသံ၊ ရေမွတ်ခြင်းကို၎င်း။ သဟန္တော၊ သည်းခံလျှက်။ အနုဗန္ဓိ၊ လိုက်၏။ အထ၊ ထိုသို့ဖြစ်လျှက်။ ကိဿ၊ အဘယ့်ကြောင့်။ ပသဝသံ၊ ကျော့ကွင်းနိုင်ငံသို့။ ဥပနီတံ၊ လိုက်ရသော။ မံ၊ ငါ့ကို။ ဗန္ဓနသ္မာ၊ အနှောင်အဖွဲ့မှ။ ပမုတ္တဝေ၊ လွှတ်ခြင်းငှာ။ ဣစ္ဆသိ၊ အလိုရှိဘိသနည်း။
၁၄၆။ အဇ္ဇ၊ ယနေ့။ ပါဏာတိပါတာ၊ သူ၏အသက်ကို သတ်ခြင်းမှ။ ဝိရတော၊ ကြဉ်ရှောင်သည်။ အသိ နု၊ ဖြစ်ငလော။ တေ၊ သင်သည်။ သဗ္ဗဘူတေသု၊ အလုံးစုံသော သတ္တဝါတို့အား။ အဘယံ၊ ဘေးမဲ့ကို။ ဒိန္နံ နု၊ ပေးသလော။ ယံ ယသ္မာ၊ အကြာင့်ကြောင့်။ တုဝံ၊ သင်သည်။ ပါသဝသံ၊ ကြော့ကွင်းနိုင်ငံသို့။ ဥပနီတံ၊ လိုက်ရသော။ မံ၊ ငါ့ကို။ ဗန္ဓနသ္မာ၊ အနှောင်အဖွဲ့မှ။ ပမုတ္တဝေ၊ လွှတ်ခြင်းငှာ။ ဣစ္ဆသိ၊ အဘယ့်ကြောင့် အလိုရှိဘိသနည်း။
ထို့နောင်မှ မုဆိုးသည် ဘုရားလောင်းအား ပါဏာတိပါတမှ ကြဉ်ခြင်း, အလုံးစုံသော သတ္တဝါတို့အား ဘေးမဲ့ပေးခြင်း၏ အကျိုးကို ဟောစိမ့်သောငှာ တိုက်တွန်းလိုရကား-
အဘာဉ္စ ယော သဗ္ဗဘူတေသု ဒေတိ။
ပုစ္ဆာမိ တံ မောရရာဇ တမတ္ထံ။
ဣတော စုတော ကိံ လဘတေ သုခံ သော။
ဟူသော ဤဂါထာကိုဆို၏။
၁၄၇။ မောရရာဇ၊ ဥဒေါင်းမင်း။ ယော၊ အကြင်သူသည်။ ပါဏာတိပါတာ၊ သူ့၏အသက်ကို သတ်ခြင်းမှ။ ဝိရတော၊ ကြဉ်ရှောင်သည်။ အဿ၊ ဖြစ်၏။ ယော စ၊ အကြင်သူသည်ကား။ သဗ္ဗဘူတေသု၊ အလုံးစုံသော သတ္တဝါတို့အား။ အဘယံ၊ ဘေးမဲ့ကို။ ဒေတိ၊ ပေး၏။ တမတ္ထံ၊ ထိုအကြောင်းကို။ တံ၊ သင်ဥဒေါင်းမင်းကို။ ပုစ္ဆာမိ၊ မေးပါ၏။ သော၊ ထို သူ့အသက်ကို သတ်ခြင်းမှ ကြဉ်ရှောင်သော သူ, အလုံးစုံသော သတ္တဝါတို့အား ဘေးမဲ့ပေးသောသူသည်။ ဣတော၊ ဤဘဝမှ။ စုတော၊ စုတေခဲ့သည်ရှိသော်။ ကိံ သုခံ၊ အဘယ်ချမ်းသာကို။ လဘတေ၊ ရသနည်း။ တံ၊ ထိုရသော ချမ်းသာကို။ ဗြူသိ၊ သင် ဆိုလော့။
ဘုရားလောင်း ဥဒေါင်းမင်းသည် ပါဏာတိပါတမှ ကြဉ်ရှောင်ခြင်း, သတ္တဝါတို့အား ဘေးမဲ့ပေးခြင်း၏ အကျိုးကို မုဆိုးအား ဟောလိုရကား-
အဘယဉ္စ ယော သဗ္ဗဘူတေသု ဒေတိ။
ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ လဘတေ ပသံသံ၊
သဂ္ဂဉ္စ သော ယာတိ သရီရဘေဒါ။
ဟူသော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၁၄၈။ သမ္မ၊ အဆွေမုဆိုး။ ယော၊ အကြင်သူသည်။ ပါဏာတိပါတာ၊ သူ့အသက်ကို သတ်ခြင်းမှ။ ဝိရတော၊ ကြဉ်ရှောင်သည်။ အဿ၊ ဖြစ်၏။ ယော စ၊ အကြင်သူသည်ကား။ သဗ္ဗဘူတေသု၊ အလုံးစုံသော သတ္တဝါတို့အား။ အဘယံ၊ ဘေးမဲ့ကို။ ဒေတိ၊ ပေး၏။ ဗြူမိ၊ အကျိုးကို ငါဟောအံ့။ သော၊ ထိုသူ့အသက်သတ်ခြင်းမှ ရှောင်ကြဉ်သူ, အလုံးစုံသော သတ္တဝါတို့အား ဘေးမဲ့ပေးသောသူသည်။ ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ၊ မျက်မှောက်သော ကိုယ်၏ အဖြစ်၌လျှင်။ ပသံသံ၊ ချီးမွမ်းခြင်းကို။ လဘတေ၊ ရ၏။ သရီရဘေဒါ၊ ခန္ဓာကိုယ် ပျက်သည်မှ။ ပရံ၊ နောက်၌။ သဂ္ဂဉ္စ၊ နတ်ပြည်သို့လည်း။ ယာတိ၊ သွားရ၏။
ထိုစကားကိုကြား၍ မုဆိုးသည် မိမိပြုသော အကြောင်းကို ဘုရားလောင်းအား ကြားလိုရကား-
ဣဓေဝ ဇီဝေါ ဝိဘဝံ ဥပေတိ။
တထာ ဖလံ သုက္ကတဒုက္ကဋာနံ၊
ဒတ္တု ပညတ္တဉ္စ ဝဒန္တိ ဒါနံ။
တေသံ ဝစော အရဟတံ သဒ္ဒဟာနော၊
တသ္မာ အဟံ သကုဏေ ဗာဓယာမိ။
ဟူသော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၁၄၉။ မောရရာဇ၊ ဥဒေါင်းမင်း။ ဒေဝါ၊ နတ်တို့သည်။ န သန္တိ၊ မရှိကုန်။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဧကေ၊ အချို့ကုန်သော ရဟန်းပုဏ္ဏားတို့သည်။ အာဟု၊ ဆိုကုန်၏။ ဣဓေဝ၊ ဤပစ္စုပ္ပန်ဘဝ၌လျှင်။ ဇီဝေါ၊ အသက်သည်။ ဝိဘဝံ၊ ပျောက်ဆုံးခြင်းသို့။ ဥပေတိ၊ ရောက်၏။ တထာ၊ ထိုမှတပါး။ သုက္ကတဒုက္ကဋာနံ၊ ကောင်းမှု မကောင်းမှုတို့၏။ ဖလံ၊ အကျိုးသည်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ ဒါနံ၊ အလှူကို။ ဒတ္တု၊ သူယုတ်မာတို့သည်။ ပညတ္တဉ္စ၊ မကောင်းသဖြင့် ပညတ်အပ်၏ ဟူ၍လည်း။ ဝဒန္တိ၊ ဆိုကုန်၏။ အရဟတံ၊ ကိလေသာတို့မှ ဝေးကုန်သော။ တေသံ၊ ထိုဆရာတို့၏။ ဝစော၊ စကားကို။ သဒ္ဒဟာနော၊ ကျွန်ုပ်ယုံကြည်၏။ တသ္မာ၊ ထိုသို့ယုံကြည်သောကြောင့်။ အဟံ၊ ငါသည်။ သကုဏေ၊ ငှက်တို့ကို။ ဗာဓယာမိ၊ သတ်၏။
ထိုစကားကို ကြား၍ ဘုရားလောင်း ဥဒေါင်းမင်းသည် ထိုမုဆိုးအား တမလွန်လောက ရှိသည်၏အဖြစ်ကို ငါ ဟောအံ့ဟု ကျော့ကွင်းဖျား၌ ဦးခေါင်းစောက်ထိုး တွဲလျားဆွဲလျက်လျှင်-
ဂစ္ဆန္တိ ဩဘာသယ မန္တလိက္ခေ။
ဣမဿ လောကဿ ပရဿ ဝါ တေ၊
ကထံ နု တေ အာဟု မနုဿလောကေ။
ဟူသော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၁၅၀။ လုဒ္ဒက၊ မုဆိုး။ စန္ဒော စ၊ လ၎င်း။ သူရိယော စ၊ နေ၎င်း။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဥဘော၊ နှစ်ပါးကုန်သော လ-နေတို့သည်။ သုဒဿနာ၊ ကောင်းသောအမြင် ရှိကုန်သည် ဖြစ်၍။ အန္တလိက္ခေ၊ ကောင်းကင်၌။ ဩဘာသယံ-ဩဘာသယန္တော၊ ထွန်းပလျက်။ ဂစ္ဆန္တိ၊ သွားကုန်၏။ တေ၊ ထို လ-နေတို့သည်။ ဣမဿ လောကဿ ဝါ၊ ဤလူ့ပြည်၌မူလည်း။ တိဋ္ဌန္တိ၊ တည်ကုန်သလော။ ဥဒါဟု၊ ထိုသို့မဟုတ်။ ပရဿ လောကဿ ဝါ၊ နတ်ပြည်၌မူလည်း။ တိဋ္ဌန္တိ၊ တည်ကုန်သလော။ မနုဿလောကဿ၊ လူ့ပြည်၌။ ကထံ၊ အသို့လျှင်။ တေ၊ ထို လ-နေတို့ကို။ အာဟု နု၊ ဆိုကုန်သနည်း။ အတ္ထီတိ၊ ရှိ၏ဟူ၍၎င်း။ နတ္ထီတိ၊ မရှိဟူ၍၎င်း။ ဒေဝါတိ၊ နတ်ဟူ၍၎င်း။ မနုဿာတိ၊ လူဟူ၍၎င်း။ ကထေန္တိ၊ ဆိုကုန်သလော။
မုဆိုးသည် ဘုရားလောင်းစကားကို ဖြေလိုကား-
ဂစ္ဆန္တိ ဩဘာသယ မန္တလိက္ခေ။
ပရဿ လောကဿ န တေ ဣမဿ၊
ဒေဝါတိ တေ အာဟု မနုဿလောကေ။
ဟူသော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၁၅၁။ မောရရာဇ၊ ဥဒေါင်းမင်း။ စန္ဒော စ၊ လ၎င်း။ သူရိယော စ၊ နေ၎င်း။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဥဘော၊ နှစ်ပါးကုန်သော လ-နေတို့သည်။ သုဒဿနာ၊ ကောင်းသော အမြင် ရှိကုန်သည်ဖြစ်၍။ အန္တလိက္ခေ၊ ကောင်းကင်၌။ ဩဘာ-သယံ- ဩဘာသယန္တော၊ ထွန်းပလျှက်။ ဂစ္ဆန္တိ၊ သွားကုန်၏။ တေ၊ ထို လ-နေတို့သည်။ ပရဿ လောကဿ၊ နတ်ပြည်၌။ တိဋ္ဌန္တိ၊ တည်ကုန်၏။ ဣမဿ လောကဿ၊ ဤလူ့ပြည်၌။ န တိဋ္ဌန္တိ၊ မတည်ကုန်။ မနုဿလောကေ၊ လူ့ပြည်၌။ တေ၊ ထို နေ လတို့သည်။ ဒေဝါ၊ နတ်တို့တည်း။ ဣတိ၊ ဤသို့။ အာဟု၊ ဆိုကုန်၏။
ထိုသို့ ဆိုသောအခါ မုဆိုး၏အယူကို ပယ်လိုသော ဘုရားလောင်းသည်-
အဟေတုကာ ယေ န ဝဒန္တိ ကမ္မံ။
တထာ ဖလံ သုက္ကတဒုက္ကဋာနံ၊
ဒတ္ထု ပညတ္တိ ယေ စ ဝဒန္တိ ဒါနံ။
ဟူသော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၁၅၂။ လုဒ္ဒက၊ မုဆိုးသား။ ဧတ္ထေဝ၊ ဤ သင်ဖြေဆိုရာ၌လျှင်။ တေ၊ သင်၏။ ကုလူပကာ၊ ဆရာတို့သည်။ အဟေတုကာ၊ အဟေတုက ဝါဒရှိကုန်၏။ ဟီနဝါဒါ၊ ယုတ်မာသော အယူရှိကုန်၏။ နီဟတာ၊ ပယ်အပ်ကုန်၏။ ယေ၊ အကြင် သင့်ဆရာတို့သည်။ ကမ္မံ၊ ကံကို။ န ဝဒန္တိ၊ မဆိုကုန်။ တထာ၊ ထို့အတူ။ သုက္ကတဒုက္ကဋာနံ၊ ကုသိုလ် အကုသိုလ်တို့၏။ ဖလံ၊ အကျိုးကို။ န ဝဒန္တိ၊ မဆိုကုန်။ ယေ၊ အကြင် သင့်ဆရာတို့သည်။ ဒတ္တု-လာမကေဟိ၊ ယုတ်မာကုန်သော သူတို့သည်။ ဒါနံ၊ အလှူကို။ ပညတ္တံ၊ ပညတ်အပ်၏ဟူ၍။ ဝဒန္တိ၊ ဆိုကုန်၏။ တေ၊ ထို သင့်ဆရာတို့သည်။ ဟီနဝါဒါ၊ ယုတ်မာသော အယူရှိကုန်၏။
ထိုမုဆိုးသည် ဘုရားလောင်း ဆိုသည်ရှိသော် သတိရ၍ ထိုအကြောင်းကို မေးသဖြင့် မိမိအား ဟောစိမ့်သောငှာ တိုက်တွန်းလိုရကား-
ကထဉှိ ဒါနံ အဖလံ ဘဝေယျ။
တထာ ဖလံ သုက္ကတဒုက္ကဋာနံ၊
ဒတ္တု ပညတ္တဉ္စ ကထံ ဘဝေယျ။
ကိံ သေဝမာနော ကေန တပေါဂုဏေန။
အက္ခာဟိ မေ မောရရာဇ တမတ္ထံ၊
ယထာ အဟံ နော နိရယံ ပတေယျံ။
ဟူသော ဤဂါထာနှစ်ခုတို့၏ အပေါင်းကို ဆို၏။
၁၅၃။ မောရရာဇ၊ ဥဒေါင်းမင်း။ အဒ္ဓါ ဟိ၊ စင်စစ်လျှင်။ တဝ၊ သင်ဥဒေါင်းမင်း၏။ ဧတံ ဝစနံ၊ ဤစကားသည်။ သစ္စံ၊ မှန်သည်ဖြစ်အံ့။ ကထဉှိ၊ အဘယ့်ကြောင့်လျှင်။ ဒါနံ၊ အလှူသည်။ အဖလံ၊ အကျိုးမရှိသည်။ ဘဝေယျ၊ ဖြစ်ရာအံ့နည်း။ တထာ၊ ထိုမှတပါး။ သုက္ကတဒုက္ကဋာနံ၊ ကုသိုလ် အကုသိုလ်တို့၏။ ဖလံ၊ အကျိုးကို။ ဒတ္တု၊ သူယုတ်မာတို့သည်။ ပညတ္တဉ္စ၊ ပညတ်ခြင်းသည်လည်း။ ကထံ ဘဝေယျ၊ အသို့ဖြစ်ရာအံ့နည်း။
၁၅၄။ မောရရာဇ၊ ဥဒေါင်းမင်း။ ကထံ၊ အဘယ်မည်သော အမှုကို။ ကရော၊ ပြုသော်၎င်း။ ကိန္တိ၊ အသို့သော အကြောင်းဖြင့်။ ကရော၊ ပြုသော်၎င်း။ ကိံ အာစာရံ၊ အဘယ်အကျင့်ကို။ ကရော၊ ကျင့်သော်၎င်း။ ကိံ၊ အဘယ်တရားကို။ သေဝမာနော၊ မှီဝဲသော်၎င်း။ ကေန တပေါဂုဏေန၊ အဘယ်အကျင့်ကျေးဇူးဖြင့်၎င်း။ ယထာ၊ အကြင် အခြင်းဖြင့် ကျင့်သည်ရှိသော်။ အဟံ၊ ငါသည်။ နိရယံ၊ ငရဲသို့။ နော ပတေယျံ၊ မကျရာ။ တထာ၊ ထိုအခြင်းဖြင့်။ တမတ္ထံ၊ ထိုအကြောင်းကို။ မေ၊ ငါ့အား။ အက္ခာဟိ၊ ကြားလော့။
ထိုစကားကို ကြား၍ ဘုရားလောင်းသည် ငါသည် ဤပြဿနာကို အကယ်၍ မဖြေဆိုအံ့၊ ဤသို့ မဖြေဆိုသည်ရှိသော် လူ့ပြည်ကို အချည်းနှီးရှိသည်ကို ပြုသကဲ့သို့ ဖြစ်လတ္တံ့၊ ထိုလူ့ပြည်၌သာလျင် ဤမုဆိုအား တရားစောင့်ကုန်သော ရဟန်းပုဏ္ဏားတို့၏ ရှိသည်၏အဖြစ်ကို ငါ ဟောအံ့ဟု ကြံ၍ ဟောလိုရကား-
ကာသာယဝတ္ထာ အနဂါရိယာ စရန္တိ။
ပါတောဝ ပိဏ္ဍာယ စရန္တိ ကာလေ၊
ဝိကာလစရိယာ ဝိရတာ ဟိ သန္တာ။
ပုစ္ဆာဟိ ယံ တေ မနသာ ပိယံ သိယာ။
တေ တံ ပဝက္ခန္တိ ယထာ ပဇာနံ၊
ဣမဿ လောကဿ ပရဿ စတ္ထံ။
ဟူသော ဤနှစ်ဂါထာတို့ကို ဆို၏။
၁၅၅။ သမ္မ လုဒ္ဒက၊ အဆွေမုဆိုး။ ပထဗျာ၊ မြေ၌။ ယေကေစိ၊ အမှတ်မရှိကုန်သော။ သမဏာ၊ ရဟန်းတို့သည်။ အတ္ထိ-သန္တိ၊ ရှိကုန်၏။ ကာသာယဝတ္ထာ၊ ဖန်ရည်စွန်းသောအဝတ်ကို ဝတ်ကုန်သည်ဖြစ်၍။ အနဂါရိယာ၊ အိမ်၌နေသောသူတို့၏ အစီးအပွားဖြစ်သော လယ်လုပ် ကုန်သွယ်ခြင်းစသော အမှုမရှိသော ရဟန်းအဖြစ်ကို။ စရန္တိ၊ ကျင့်ကုန်၏။ ပါတော၊ နံနက်ဖြစ်သော။ ကာလေဝ၊ အခါကာလ၌သာလျှင်။ ပိဏ္ဍာယ၊ ဆွမ်းအလို့ငှာ။ စရန္တိ၊ သွားကုန်၏။ ဟိ သစ္စံ၊ ထိုစကားသည် မှန်၏။ သန္တာ၊ မကောင်းမှုမှ ငြိမ်းကုန်ပြီးသော ရဟန်းတို့သည်။ ဝိကာလစရိယာ၊ နေလွဲအခါ၌ ဆွမ်းခံသွားခြင်းမှ။ ဝိရတာ၊ ကြဉ်ရှောင်ကုန်၏။
၁၅၆။ တတ္ထ၊ ထိုလူ့ပြည်၌။ တေ၊ ထိုငြိမ်းပြီးသော မကောင်းမှု ရှိကုန်သော ရဟန်းတို့ကို။ ကာလေန၊ အခါအခါ၌။ ဥပသင်္ကမိတွာ၊ ကပ်၍။ ယံ၊ အကြင် ရဟန်းကို။ မနသာ၊ စိတ်ဖြင့်။ ပိယံ၊ ချစ်မြတ်နိုးသည်။ သိယာ၊ ဖြစ်ရာ၏။ တံ၊ ထိုရဟန်းကို။ ပုစ္ဆာဟိ၊ သင် မေးလေလော့။ တေ၊ ထိုရဟန်းတို့သည်။ ယထာ ပဇာနံ၊ သိမြင်သောအတိုင်း။ တံ၊ သင့်ကို။ ဣမဿ လောကဿ စ၊ ဤမနုဿလောက၏၎င်း။ ပရဿ လောကဿ စ၊ ဒေဝလောက, အပါယလောက၏၎င်း။ အတ္ထိ၊ အကြောင်းကို။ ပဝက္ခန္တိ၊ ဟောကုန်လတ္တံ့။
ဤသို့သော စကားကိုဆို၍ ငရဲဘေးဖြင့် ခြိမ်းချောက်၏။ ထိုမုဆိုးသည်ကား ဖြည့်အပ်သော ပါရမီရှိသော ပစ္စေကဗုဒ္ဓါအလောင်းဖြစ်၍ နေရောင်အတွေ့ကို မျှော်လင့်လျက်တည်သော ရင့်ပြီးသော ပဒုမာကဲ့သို့ ရင့်ခြင်းသို့ရောက်သော ပစ္စေကဗောဓိဉာဏ်ကို ရသည်ဖြစ်၍ သွား၏။ ထိုမုဆိုးသည် ဘုရားလောင်း ဥဒေါင်းမင်း၏ တရားစကားကို နာရသည်ဖြစ်၍ ရပ်မြဲတိုင်းသောခြေဖြင့် ရပ်လျက်လျှင် သင်္ခါရတို့ကို သုံးသပ်သဖြင့် လက္ခဏာရေး သုံးပါးတို့ကို ထိုးထွင်း၍သိ၏။ ထိုမုဆိုး၏ ထိုးထွင်း၍ သိခြင်းသည်၎င်း, ဘုရားလောင်း ကျော့ကွင်းမှ လွတ်ခြင်းသည်၎င်း တပြိုင်နက်သာလျှင် ဖြစ်၏။ အရှင်ပစ္စေကဗုဒ္ဓါသည် အလုံးစုံသော ကိလေသာတို့ကို ခွဲဖောက်၍ ဘဝအဆုံး၌ တည်လျက်လျှင် ဥဒါန်းကို ကျူးလိုသည်ဖြစ်၍-
ပဏ္ဍုပလာသံ ဟရိတော ဒုမောဝ။
ဧသပ္ပဟီနော မမ လုဒ္ဒဘာဝေါ၊
ဇဟာမဟံ လုဒ္ဒကဘာဝ မဇ္ဇ။
ဟူသော ဤဂါထာကို မိန့်တော်မူ၏။
၁၅၇။ ဘော၊ အချင်းတို့။ ဥရဂေါ၊ မြွေသည်။ ပုရာဏံ၊ ဟောင်းလေပြီးသော။ ဇိဏ္ဏံ၊ ရင့်လေပြီးသော။ တစံ၊ အရေကို။ ဇဟတိ ဣဝ၊ စွန့်သကဲ့သို့၎င်း။ ဟရိတော၊ စိမ်းစိုသော။ ဒုမော၊ သစ်ပင်သည်။ ပဏ္ဍုပလာသံ၊ သစ်ရွက်ယော်ကို။ ဇဟတိ ဣဝ၊ စွန့်သကဲ့သို့၎င်း။ ဧဝံ၊ ဤအတူ။ မမ၊ ငါသည်။ ဧသ လုဒ္ဒဘာဝေါ၊ ဤမုဆိုးအဖြစ်ကို။ ပဟီနော၊ ပယ်အပ်ပြီ။ အဟံ၊ ငါသည်။ အဇ္ဇ၊ ယခုအခါ၌။ လုဒ္ဒကဘာဝံ၊ မုဆိုးအဖြစ်ကို။ ဇဟာမိ၊ စွန့်ပြီ၊
ထိုပစ္စေကဗုဒ္ဓါသည် ဤဥဒါန်းကို ကျူးပြီး၍ ငါသည် ရှေးဦးစွာ အလုံးစုံသော ကိလေသာ အနှောင်အဖွဲ့မှ လွတ်ပြီ၊ ငါ၏အိမ်၌ကား နှောင်ဖွဲ့၍ ထားအပ်ကုန်သော များစွာကုန်သော ငှက်တို့သည် ရှိကုန်၏။ ထိုငှက်တို့ကို အသို့လျှင် လွှတ်ပါရအံ့နည်းဟု ကြံ၍ ဘုရားလောင်းကို မေး၏။ ဥဒေါင်းမင်း ငါ၏အိမ်၌ များစွာကုန်သော ငှက်တို့ကို နှောင်ဖွဲ့၍ ထားအပ်ကုန်၏။ ထိုငှက်တို့ကို အသို့လျှင် လွှတ်ရအံ့နည်းဟု မေး၏။ ထိုစကားသည် မှန်၏။ ပစ္စေကဗောဓိဉာဏ်ထက် သဗ္ဗညူဘုရားလောင်း၏ အကြောင်း၌ သိမ်းဆည်းခြင်းဉာဏ်သည် အလွန်ကြီးမြတ်လှ၏။ ထိုသို့ ဉာဏ်ကြီးမြတ်သောကြောင့် ထိုပစ္စေကဗုဒ္ဓါကို ဘုရားလောင်း ဥဒေါင်းမင်းသည် ဤသို့ ဆို၏။ အရှင်ဘုရား အကြင်အရဟတ္တမဂ်ဉာဏ်ဖြင့် ကိလေသာတို့ကို ပိုင်းဖြတ်၍ ပစ္စေကဗောဓိဉာဏ်ကို ထိုးထွင်း၍ သိ၏။ ထိုအရဟတ္တမဂ်ဉာဏ်ကို အာရုံပြု၍ သစ္စာပြုခြင်းကို ပြုတော်မူကုန်လော့၊ အလုံးစုံသော ဇမ္ဗူဒိပ်ကျွန်း၌ အနှောင်အဖွဲ့သို့ ရောက်သော သတ္တဝါမည်သည် မဖြစ်လတ္တံ့ဟု ဆို၏။ ထို ပစ္စေကဗုဒ္ဓါသည် ဘုရားလောင်း ဥဒေါင်းမင်းသည် ပေးအပ်သောအရာ၌ တည်လျက် သစ္စာပြုခြင်းကို ပြုတော်မူလိုရကား-
သတာနိ နေကာနိ နိဝေသနသ္မိံ။
တေသံ အဟံ ဇီဝိတ မဇ္ဇ ဒမ္မိ၊
မောက္ခဉ္စ တေ ပတ္တာ သကံ နိကေတံ။
ဟူသော ဤဂါထာကို မိန့်တော်မူ၏။
၁၅၈။ မေ၊ ငါသည်။ နိဝေသနသ္မိံ၊ အိမ်၌။ ဗန္ဓာ၊ နှောင်ဖွဲ့၍ ထားအပ်ကုန်သော။ အနေကာနိ သတာနိ၊ အရာမကကုန်သော။ ယေ စာပိ သကုဏာ၊ အကြင် ငှက်တို့သည်လည်း။ အတ္ထိ သန္တိ၊ ရှိကုန်၏။ တေသံ၊ ထိုငှက်တို့၏။ ဇီဝိတံ၊ အသက်ကို။ အဟံ၊ ငါသည်။ အဇ္ဇ၊ ယခုအခါ၌။ ဒမ္မိ၊ ပေး၏။ တေ၊ ထိုငှက်တို့သည်။ မောက္ခဉ္စ၊ အနှောင်အဖွဲ့မှ လွတ်ခြင်းသို့လျှင်။ ပတ္တာ၊ ရောက်ကုန်သည်ဖြစ်၍။ သကံ နိကေတံ၊ မိမိ နေရာသို့။ ဂစ္ဆန္တု၊ သွားကြစေကုန်သတည်း။
ထိုအခါ အရှင်ပစ္စေကဗုဒ္ဓါ၏ သစ္စာပြုတော်မူသည်၏ အခြားမဲ့၌လျှင် ငှက်တို့သည် အနှောင် အဖွဲ့မှ လွတ်ကုန်၍ နှစ်သက်သော မြည်ခြင်းကို မြည်ကုန်လျှက် မိမိတို့ နေရာအရပ်သို့လျှင် သွားကုန်၏။ ထိုခဏ၌ ထိုထိုသူတို့၏ အိမ်တို့၌ သံခြေကျဉ်းကိုအစပြု၍ အလုံးစုံသော ဇမ္ဗူဒိပ်ကျွန်း၌ အနှောင်အဖွဲ့သို့ ရောက်သော သတ္တဝါမည်သည် မရှိ၊ ပစ္စေကဗုဒ္ဓါသည် လက်ကိုမြှောက်၍ ဦးခေါင်းကို သုံးသပ်၏။ ထိုခဏ၌လျှင် လူ့အသွင်သည် ကွယ်၏။ ရဟန်းအသွင်သည် ထင်ရှားဖြစ်၏။ ထိုအရှင်ပစ္စေကဗုဒ္ဓါသည် အဝါခြောက်ဆယ်ရပြီးသော မထေရ်ကြီးကဲ့သို့ ရဟန်းအသွင်အပြင်နှင့် ပြည့်စုံလျက် ပရိက္ခရာရှစ်ပါးကို ဆောင်သည်ဖြစ်၍ သင်ဥဒေါင်းမင်းသည်လျှင် ငါ၏ မှီခိုရာ ဖြစ်ပေ၏ဟု ဥဒေါင်းမင်းအား လက်အုပ်ချီ၍ လက်ျာရစ်လှည့်သည်ကိုပြု၍ ကောင်းကင်သို့ ပျံတက်တော်မူပြီးလျှင် နန္ဒမူလိုဏ်သို့ ကြွတော်မူ၏။ ဥဒေါင်းမင်းသည်လည်း ကျော့ကွင်းတံဖျားမှ ပျံ၍ အစာကိုယူ၍ မိမိနေရာအရပ်သို့လျှင် သွား၏။
ယခုအခါ မုဆိုးသည် ခုနစ်နှစ်တို့ပတ်လုံး ကျော့ကွင်းလက်စွဲလျက် ကျင်လည်ကသော်လည်း ဥဒေါင်းမင်းကိုမှီ၍ ဝဋ်ဆင်းရဲမှ လွတ်သောအဖြစ်ကို ထင်ရှား ပြတော်မူလိုသော သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည်-
ဗာဓေတုံ မောရာဓိပတိံ ယသဿိံ။
ဗန္တိတွာ မောရာဓိပတိံ ယသဿိံ၊
ဒုက္ခာ ပမောစိ ယထာဟံ ပမုတ္တော။
ဟူသော ဤအဆုံးဂါထာကို ဟောတော်မူ၏။
၁၅၉။ ဘိက္ခဝေ၊ ရဟန်းတို့။ လုဒ္ဒေါ၊ မုဆိုးသည်။ ယသဿိံ၊ များသောအခြံအရံရှိသော။ မောရာဓိပတိံ၊ ဥဒေါင်းမင်းကို။ ဗာဓေတုံ၊ ထောင်ခြင်းငှါ။ အရညေ၊ တော၌။ ပါသဟတ္ထော၊ ကျော့ကွင်း လက်စွဲလျက်။ စရိ၊ သွား၏။ ယသဿိံ၊ များသော အခြံအရံရှိသော။ မောရဓိပတိံ၊ ဥဒေါင်းမင်းကို။ ဗန္ဓိတွာ၊ ထောင်ပြီး၍။ အဟံ၊ ငါဘုရားသည်။ ပမုတ္တော ယထာ၊ ဝဋ်ဆင်းရဲမှ လွတ်သကဲ့သို့။ လုဒ္ဒေါ၊ မုဆိုးသည်။ ဒုက္ခာ၊ ဝဋ်ဆင်းရဲမှ။ ပမောစိ၊ လွတ်၏။
ဇာတ်ပေါင်း... သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် ဤ ဓမ္မဒေသနာကို ဆောင်တော်မူပြီးလျှင် သစ္စာတို့ကို ပြတော်မူ၍ ဇာတ်ကိုပေါင်းတော်မူ၏။ သစ္စာတို့ကို ပြတော်မူသည်၏ အဆုံး၌ လူအဖြစ်ကို လည်တမော့မော့မျှော်သော ရဟန်းသည် အရဟတ္တဖိုလ်သို့ ရောက်၏။ ဇာတ်ကို အဘယ်သို့ ပေါင်းတော်မူသနည်းဟူမူကား- ရဟန်း ယခုအခါ ငါဘုရားသည်လျှင် ထိုအခါ ဥဒေါင်းမင်း ဖြစ်ဖူးပြီ၊ ဤသို့ ဇာတ်ကို ပေါင်းတော်မူ၏။
ပရိတ်ရွတ်လျဉ်း၊ ဥဒေါင်းမင်း၊ ညွတ်ကွင်းလွတ်သည်သာ
ရှစ်ခုမြောက်သော မဟာမောရဇာတ်သည် ပြီး၏။
*****
ပကိဏ္ဏကနိပါတ်
၉။ တစ္ဆကသူကရဇာတ်
ဓနုဂ္ဂဟတိဿမထေရ်၏ စစ်ဆင်နည်းသုံးမျိုး အကြောင်း
ပစ္စုပ္ပန်ဝတ္ထု... နတ်နှင့်တကွသော လောကကို ဆုံးမတော် မူတတ်သော သဗ္ဗညူမြတ်စွာဘုရားသည် ယဒေသမာနာ ဝိစရိမှ အစရှိသော ဂါထာပုဒ်ဖြင့် တန်ဆာဆင်အပ်သော ဤ တစ္ဆကသူကရဇာတ်ကို ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံး နေတော်မူစဉ် မထေရ်အိုနှစ်ပါးတို့ကို အကြောင်း ပြု၍ ဟောတော်မူ၏။
ထိုစကားကို ချဲ့ဦးအံ့၊ မဟာကောသလ မင်းကြီးသည် ဗိမ္ဗိသာရမင်းအား သ္မီးတော်ကို ပေးသည်ရှိသော် သ္မီးတော် ရေချိုးကသယ်မှုန့်ဘိုး အလို့ငှာ ကာသိရွာကို ပေးတော်မူ၏။ ပသေနဒီ ကောသလမင်းသည် အဇာတသတ်မင်းသည် ခမည်းတော် ဗိမ္ဗိသာရမင်းကြီးကို သတ်ပြီးသော် ထိုရွာကို လု၏။ ထိုပသေနဒီ ကောသလမင်းကြီး, အဇာတသတ် မင်းတို့သည် ထိုရွာအလို့ငှါ စစ်ထိုးကြကုန်သည်ရှိသော် ရှေးဦးစွာ အဇာတသတ်မင်းသည် အောင်၏။ ကောသလမင်းသည် ရှုံးခြင်းသို့ ရောက်သည်ဖြစ်၍ အမတ်တို့ကိုမေး၏။ အမတ်တို့ အဘယ်သို့သော အကြောင်းဖြင့် အဇာတသတ်မင်းကို ဖမ်းရကုန်အံ့နည်းဟု မေး၏။ မြတ်သောမင်းကြီး ရဟန်းတို့မည်သည်ကား အတိုင်အပင်၌ အလွန်လိမ္မာကုန်၏။ သူလျှိုတို့ကို စေတော်မူ၍ ကျောင်း၌ ရဟန်းတို့၏ စကားကို စုံစမ်းခြင်းငှါ သင့်၏ဟု တင်လျှောက်ကြကုန်၏။ ကောသလမင်းသည် ကောင်းပြီဟု ဝန်ခံ၍ သင်တို့သည် နားထောင်၍ လာလှည့်ကုန်၊ ကျောင်းသို့ သွား၍ ပုန်းကွယ်လျက် အရှင်မြတ်တို့စကားကို စုံစမ်းကြကုန်လော့ဟု ဆို၍ သူလျှိုတို့ကို စေတော်မူ၏။
ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌လည်း များစွာကုန်သော မင်းချင်းယောက်ျားတို့သည် ရဟန်းပြုကုန်၏။ ထိုများစွာကုန်သော ရဟန်းအပေါင်းတို့တွင် နှစ်ပါးကုန်သော မထေရ်အိုတို့သည် အစွန်ဖြစ်သော သစ်ရွက်မိုးသောကျောင်း၌ နေကုန်၏။ ထိုမထေရ်နှစ်ပါးတို့တွင် တပါးကား ဓနုဂ္ဂဟတိဿထေရ် မည်၏။ တပါးကား မန္တိဒတ္တထေရ် မည်၏။ ထိုမထေရ်နှစ်ပါးတို့သည် ညဉ့်သုံးယံပတ်လုံး အိပ်ကုန်ပြီး၍ မိုးသောက်ထအခါ၌ နိုးကုန်၏။ ထိုမထေရ်နှစ်ပါးတို့တွင် ဓနုဂ္ဂဟတိဿမထေရ်သည် မီးကိုညှိ၍ အရှင်မန္တိဒတ္တဟု ခေါ်၏။ အရှင်ဘုရား အသို့နည်းဟု မေးသည်ရှိသော် အရှင်ဘုရားတို့သည် အိပ်ပျော်ကုန်သေးသလောဟု မေး၏။ အရှင်ဘုရား မပျော်ပြီဟု ဆို၍ အသို့ပြုရအံ့နည်းဟု ဆိုသည်ရှိသော်၊ အရှင်ဘုရား ဤကောသလမင်းသည် မိုက်စွတကား၊ တအိုးမျှလောက်သော ထမင်းကိုသာလျှင် စားခြင်းငှါ သိ၏ဟု ဆို၏။ အသို့ပါနည်း အရှင်ဘုရားဟု ဆိုသည်ရှိသော် မိမိဝမ်းမှဖြစ်သော သားမျှလောက်သော အဇာတသတ်မင်းကို ရှုံးဘိ၏ဟု ဆို၏။ အရှင်ဘုရား အသို့ပြုခြင်းငှါ သင့်မည်နည်းဟု မေး၏။ အရှင်ဒတ္တ စစ်ဆင်ခြင်းမည်သည်ကား သကဋဗျူဟာ, စက္ကဗျူဟာ, ပဒုမဗျူဟာ၏ အစွမ်းဖြင့် စစ်ဆင်ခြင်းသည် သုံးပါးအပြားရှိ၏။ ထိုသုံးပါးသော စစ်ဆင်ခြင်းတို့တွင် တူဖြစ်သော အဇာတသတ်မင်းကို ဖမ်းယူလိုသည်ရှိသော် သကဋဗျူဟာ စစ်ဆင်ခြင်းကို ဆင်၍ ဖမ်းယူခြင်းငှါ သင့်၏။ ဤအမည်ရှိသော တောင်ကွေ့၌ နံပါးနှစ်ဘက်တို့၌ မင်းချင်းတို့ကိုထား၍ ရှေ့မှဗိုလ်စုကို ပြသဖြင့် အတွင်းသို့ ဝင်သောအဖြစ်ကိုသိလျှင် ဟစ်ကြွေးကြော်ငြာ၍ မြှုံး၌ဝင်မှားသော ငါးကဲ့သို့ လက်သို့ရောက်သည်ကိုပြု၍ ထိုအဇာတသတ်မင်းကို ဖမ်းယူသည်ရှိသော် တတ်နိုင်၏ ဆို၏။
မင်းချင်း သူလျှိုတို့သည် ထိုစကားကိုကြား၍ မင်းအား တင်လျှောက်ကုန်၏။ ကောသလမင်းကြီးသည် များစွာသော စစ်သည်ဗိုလ်ပါဖြင့် မြို့မှထွက်ပြီးလျှင် ထိုရဟန်းအိုဆိုတိုင်းပြု၍ အဇာတသတ်ကို ဖမ်းယူပြီးလျှင် ခြေကျဉ်း အနှောင်အဖွဲ့ဖြင့် နှောင်ဖွဲ့၍ နှစ်ရက်သုံးရက် နှိပ်စက်သည်ကို ပြုသဖြင့် တဖန် ဤသို့သဘောရှိသော အမှုကို မပြုလင့်ဟု ခြိမ်းချောက်သဖြင့်လွှတ်၍ ဝဇိရင်္ကုမည်သော သ္မီးတော်ကို ထိုအဇာတသတ်မင်းအား ပေး၍ များစွာသော အခြံအရံဖြင့် လွှတ်လိုက်၏။ ကောသလမင်းအား ဓနုဂ္ဂဟတိဿ မထေရ်၏ အစီအရင်ဖြင့် အဇာတသတ်မင်းကို ဖမ်းမိ၏ဟု ရဟန်းတို့အလယ်၌ စကားသည်ဖြစ်၏။ တရားသဘင်၌လည်း ထိုစကားကိုပင် ဖြစ်စေကုန်၏။ သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် လာတော်မူလတ်၍ ရဟန်းတို့ ယခုအခါ အဘယ်စကားဖြင့် စည်းဝေးကြကုန်သနည်းဟု မေးတော်မူလတ်၍ ဤမည်သော စကားဖြင့် စည်းဝေးပါကုန်၏ဟု နားတော်လျှောက်သည် ရှိသော် ရဟန်းတို့ ယခုအခါ၌သာလျှင် ဤဓနုဂ္ဂဟတိဿမထေရ်သည် စစ်ဆင်ခြင်းငှါ လိမ္မာသည်မဟုတ်သေး၊ ရှေး၌လည်း လိမ္မာဘူးသည် သာလျှင်တည်းဟု မိန့်တော်မူ၍ အတိတ်ကို ဆောင်တော်မူ၏။
အတိတ်ဝတ္ထု... ရဟန်းတို့ လွန်လေပြီးသောအခါ ဗာရာဏသီမြို့၏ ဒွါရဂါမ၌နေသော တယောက်သော လက်သမားသည် သစ်အလို့ငှာ တောသို့သွား၍ တွင်း၌ကျသော ဝက်ငယ်တခုကို မြင်၍ အိမ်သို့ဆောင်ခဲ့ပြီးလျှင် ထိုဝက်ငယ်အား တစ္ဆကသူကရဟူသော အမည်ကိုမှည့်၍ မွေးကျွေး၏။ ထိုဝက်သည် လက်သမားအား ကျေးဇူးပြုသည်ဖြစ်၏။ နှုတ်သီးဖြင့် သစ်တို့ကိုလှန်၍ ပေး၏။ အစွယ်ဖြင့်ရစ်၍ မျဉ်းကြိုးကိုငင်၏။ နှုတ်သီးဖြင့်ကိုက်၍ ပဲခွပ် ဆောက်တို့ကိုလည်း ဆောင်၏။ ထိုဝက်သည် ကြီးခြင်းသို့ရောက်သည်ရှိသော် ခွန်အားကြီးသည်။ ကြီးသော ကိုယ်ရှိသည် ဖြစ်၏။ ထိုအခါ လက်သမားသည်လည်း ထိုဝက်၌ သားကဲ့သို့ ချစ်ခြင်းကို ဖြစ်စေ၍ ဤငါတို့အိမ်၌နေသော ဤဝက်ကို တစုံတယောက်သော သူသည် ညှဉ်းဆဲရာ၏ဟု ကြံ၍ တော၌ လွှတ်၏။ ထိုဝက်သည် ကြံ၏။ ငါသည် ဤတော၌ တကောင်တည်း နေခြင်းငှါ မတတ်နိုင်လတ္တံ့၊ အဆွေ အမျိုးတို့ကိုရှာ၍ ထိုအဆွေအမျိုးတို့ဖြင့် ခြံရံလျက် နေအံ့ဟု ကြံ၍ ထိုဝက်သည် တောအုပ်၌ ဝက်တို့ကို ရှာလတ်သော် များစွာသော ဝက်တို့ကိုမြင်လျှင် နှစ်သက်သည်ဖြစ်၍-
အနွေသံ ဝိပုလေ ဉာတိံ၊ တေ မေ အဓိဂတာ မယာ။
ရမ္မာ စိမာ ဂိရီ နဇ္ဇော၊ ဖာသုဝါသော ဘဝိဿတိ။
အပ္ပေါဿုက္ကော နိရာသင်္ကီ၊
အသောကော အကုတော ဘယော။
ဟူသော ဤသုံးဂါထာတို့ကို ဆို၏။
၁၆၀။ ယံ ဉာတိံ၊ အကြင် ဆွေမျိုးအပေါင်းကို။ ဧသမာနာ၊ ရှာကုန်သော ငါတို့သည်။ ပဗ္ဗတာနိ စ၊ တောင်တို့သို့၎င်း။ ဝနာနိ စ၊ တောတို့သို့၎င်း။ ဝိစရိမှ၊ လှည့်လည်ကုန်ပြီ။ ဝိပုလေ၊ များစွာကုန်သော။ ဉာတီ၊ အဆွေအမျိုးတို့ကို။ အနွေသံ- အနွေသန္တော၊ ရှာလျက်။ ဝိစရိမှ၊ လှည့်လည်ကုန်ပြီ။ ဣဒါနိ၊ ယခုအခါ၌။ တေ ဣမေ၊ ထိုအဆွေအမျိုးတို့ကို။ မယာ၊ ငါသည်။ အဓိဂတာ၊ ရအပ်ကုန်ပြီ။
၁၆၁။ ဣဒံ မူလဖလဉ္စ၊ ဤ သစ်မြစ်သစ်သီးသည်လည်း။ ဗဟု၊ များစွာ၏။ အယံ ဘက္ခော စ၊ ဤအစာသည်လည်း။ အနပ္ပကော၊ အတိုင်း အရှည် မရှိ။ ဣမာ၊ ဤသို့ သဘောရှိကုန်သော။ ဂိရီ စ၊ တောင်တို့သည်၎င်း။ နဇ္ဇော- နဒိယော စ၊ မြစ်တို့သည်၎င်း။ ရမ္မာ၊ မွေ့လျော်ဘွယ် ရှိကုန်၏။ ဖာသုဝါသော၊ ချမ်းသာစွာ နေရခြင်းသည်။ ဘဝိဿတိ၊ ဖြစ်လတ္တံ့။
၁၆၂။ အဟံ၊ ငါသည်။ ဣဓေဝ၊ ဤအရပ်၌ သာလျှင်။ သဗ္ဗေဟိ၊ အလုံးစုံကုန်သော။ ဉာတိဘိ၊ အဆွေအမျိုးတို့နှင့်။ သဟ၊ တကွ။ အပ္ပေါဿုက္ကော၊ ကြောင့်ကြမဲ့။ နိရာသင်္ကီ၊ ရွံရှာခြင်း မရှိသည်ဖြစ်၍။ အသောကော၊ စိုးရိမ်ခြင်း မရှိသည် ဖြစ်၍။ အကုတော ဘယော၊ ဘေးမရှိသည်ဖြစ်၍။ ဝသိဿာမိ၊ နေအံ့။
ဝက်တို့သည် ထိုတစ္ဆကသူကရဝက်၏ စကားကို ကြားကုန်၍-
သော တစ္ဆ သူကရေ ဟန္တိ၊ ဣဓာဂန္တွာ ဝရံဝရံ။
ဟူသော ဤဂါထာကို ဆိုကုန်၏။
၁၆၃။ တစ္ဆ၊ အဆွေ တစ္ဆက။ အညံ၊ တပါးသော။ လေဏံ၊ ပုန်းကွယ်ရာကို။ ပရိယေသ၊ ရှာလော့။ ဣဓ၊ ဤအရပ်၌။ နော၊ ငါတို့အား။ သတ္တု၊ ရန်သူသည်။ ဝိဇ္ဇတိ၊ ရှိ၏။ သော၊ ထိုရန်သူသည်။ ဣဓ၊ ဤအရပ်သို့။ အဂန္တွာ၊ လာလတ်၍။ ဝရံဝရံ၊ ဆူနိုးရာရာကုန်သော။ သူကရေ၊ ဝက်တို့ကို။ ဟန္တိ-ဟနတိ၊ သတ်၏။
ထိုဝက်တို့၏ စကားကို ကြား၍ တစ္ဆကသူကရဝက်သည် ဤအရပ်၌ ငါတို့ရန်သူသည် အဘယ်နည်းဟု မေး၍ ထိုရန်သူကို မိမိအား ကြားစေလိုရကား-
ဒုပ္ပဓံသေ ပဓံသေတိ၊ တ့ မေ အက္ခာဟိ ပုစ္ဆိတာ။
ဟူသော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၁၆၄။ ဘော၊ အချင်းတို့။ ဣဒ၊ ဤအရပ်၌။ အမှာကံ၊ ငါတို့၏။ သတ္တု၊ ရန်သူသည်။ ကော နု၊ အဘယ်နည်း။ ကော၊ အဘယ်ရန်သူသည်။ ဒုပ္ပဓံသေ၊ ဖျက်ဆီးနိုင်ခဲကုန်သော။ သုသမာဂတေ၊ ကောင်းစွာ အညီအညွတ် စည်းဝေးကုန်သော။ ဉာတီ၊ ဆွေမျိုးတို့ကို။ ပဓံသေတိ၊ ဖျက်ဆီးသနည်း။ တံ၊ ထိုရန်သူကို။ မေ၊ ငါ့အား။ ပုစ္ဆိတာ၊ မေးအပ်သော သင်တို့သည်။ အက္ခာဟိ-အာစိက္ခထ၊ ကြားကြကုန်လော့။
ဝက်တို့သည် တစ္ဆကဝက်အား ရန်သူကို ကြားလိုရကား-
သော တစ္ဆ သူကရေ ဟန္တိ၊ ဣဓာဂန္တွာ ဝရံဝရံ။
ဟူသော ဤဂါထာကို ဆိုကုန်၏။
၁၆၅။ တစ္ဆ၊ အဆွေ တစ္ဆကဝက်။ ဥဒ္ဓဂ္ဂရာဇိ၊ အထက်သို့တက်သော နီသော အရေးအကြောင်းရှိသော။ ဗလီ၊ ခွန်အားကြီးသော။ ဒါဌာဝုဓော၊ အစွယ်ဟူသော လက်နက်ရှိသော။ မိဂေါ၊ သားမျိုးဖြစ်သော။ မိဂရာဇာ၊ သားတို့၏ မင်းဖြစ်သော။ သော၊ ထိုကျားသည်။ ဣဓ၊ ဤအရပ်သို့။ အာဂန္တွာ၊ လာလတ်၍။ ဝရံ ဝရံ၊ ဆူနိုးရာရာကုန်သော။ သူကရေ၊ ဝက်တို့ကို။ ဟန္တိ-ဟနတိ၊ သတ်၏။
ထိုစကားကို ကြား၍ တစ္ဆကဝက်သည် ဝက်အပေါင်းတို့အား နှစ်သိမ့်စေလိုရကား-
သဗ္ဗေ သမဂ္ဂါ ဟုတွာန၊ ဝသံ ကာဟာမ ဧကကံ။
ဟူသော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၁၆၆။ ဘောန္တော သူကရာ၊ အိုဝက်အပေါင်းတို့။ နော၊ ငါတို့အား။ ဒါဌာ၊ အစွယ်တို့သည်။ န ဝိဇ္ဇန္တိ၊ မရှိကုန်သည်ကား။ န၊ မဟုတ်ကုန်။ ဝိဇ္ဇန္တိ ဧဝ၊ ရှိကုန်သည်သာတည်း။ ကာယေ၊ ကိုယ်၌။ သမောဟိတံ၊ ကောင်းစွာတည်သော။ ဗလံ၊ အားသည်။ အတ္တိ၊ ရှိ၏။ သဗ္ဗေ၊ အလုံးစုံသော ငါတို့သည်။ သမဂ္ဂါ၊ ညီညွတ်ကုန်သည်။ ဟုတွာန၊ ဖြစ်ကုန်၍။ ဧကကံ၊ တကောင်တည်းသော ကျားကို။ ဝသံ၊ ငါတို့အလိုသို့ လိုက်သည်ကို။ ကာဟာမ၊ ပြုကုန်အံ့။
ဝက်အပေါင်းတို့သည် တစ္ဆက ဝက်မင်းစကားကို နှစ်သက်ကုန်သည်ဖြစ်၍ ညီညွတ်ကြသဖြင့် တစ္ဆကဝက်မင်းအား ဝန်ခံခြင်းကို ပေးကုန်လိုရကား-
ယောပိ ယုဒ္ဓေ ပလာယေယျ၊ တမ္ပိ ပစ္ဆာ ဟနာမသေ။
ဟူသော ဤဂါထာကို ဆိုကုန်၏။
၁၆၇။ တစ္ဆက၊ တစ္ဆကဝက်မင်း။ တွံ၊ သင်သည်။ ဟဒယင်္ဂမံ၊ နှလုံးသို့ သက်ဝင်သော။ ကဏ္ဏသုခံ၊ နား၌ ချမ်းသာသော။ ဝါစံ၊ စကားကို။ ဘာသသိ၊ ဆိုပေ၏။ ယောပိ၊ အကြင်ဝက်သည်ကား။ ယုဒ္ဓေ၊ စစ်ထိုးရာ၌။ ပလာယေယျ၊ ပြေးရာ၏။ တမ္ပိ၊ ထိုပြေးသော ဝက်ကိုလျှင်။ မယံ၊ ငါတို့သည်။ ပစ္ဆာ၊ နောက်အခါ၌။ ဟနာမသေ၊ သတ်ပါကုန်အံ့။
တစ္ဆကဝက်သည် အလုံးစုံသော ဝက်တို့ကို တူသော စိတ်ရှိသည်တို့ကို ပြု၍ မေး၏။ အချင်းတို့ အဘယ်အခါ၌ ငါတို့ရန်သူဖြစ်သော ကျားသည် လာလတ္တံ့နည်းဟု မေး၏။ အရှင်တစ္ဆကဝက်မင်း ယနေ့ နံနက်ကလျှင် ဝက်တစီးကို ယူ၍ သွား၏။ နက်ဖြန် နံနက်ခါလျှင် လာလတ္တံ့ဟု ဆိုကုန်၏။ ထိုတစ္ဆက ဝက်မင်းသည် စစ်ထိုးခြင်း၌ အလွန်လိမ်မာ၏။ ဤအရပ်၌ တည်သည်ရှိသော် ရန်သူတို့ အောင်ခြင်းငှါ မတတ်နိုင်ဟု ဘူမိနက်သန် မြေကြန်အတတ်ကို တတ်၏။ ထို့ကြောင့် တခုသောအရပ်ကို မှတ်၍ ညဉ့်၌သာလျှင် ဝက်တို့ကို အစာကိုယူစေ၍ မိုးသောက်အားကြီးသောအခါမှစ၍ စစ်ထိုးခြင်းမည်သည်ကား သကဋဗျူဟာဆင်ခြင်း အစရှိသည်၏အစွမ်းဖြင့် သုံးပါးအပြားရှိ၏ဟု ဆို၍ ပဒုမဗျူဟာဆင်နည်းကို စီရင်၏။
အလယ်အရပ်၌ နို့စို့ဖြစ်ကုန်သော ဝက်ငယ်တို့ကိုထား၏။ ထိုဝက်ငယ်တို့ကို ရံ၍ ထိုဝက်ငယ်တို့၏ အမိတို့ကိုထား၏။ ထိုသားအမိ ဝက်ငယ်တို့ကို ရံ၍ ဝက်မပျိုတို့ကိုထား၏။ ထိုဝက်မပျိုတို့၏ အကြား၌ မုလေးငုံကဲ့သို့ အစွယ်ရှိသော ဝက်ပျိုတို့ကိုထား၏။ ထိုဝက်ပျို၏အကြား၌ ဝက်အိုတို့ကိုထား၏။ ထိုဝက်အိုတို့ပြင်မှ ထိုထိုအရပ်တို့၌ ဆယ်စီးစု နှစ်ဆယ်စု သုံးဆယ်စုကို ပြု၍ ဗိုလ်စုတို့ကိုထား၏။ မိမိအကျိုးငှါ တခုသောတွင်းကို ပြု၍ ကျားကို ကျစိမ့်သောငှါ မန်းနှင့်တူသော လိုဏ်ကိုပြု၍ တူးစေ၏။ တွင်းနှစ်တွင်းတို့၏ အကြား၌ မိမိနေရာအလို့ငှါ မြေပလ္လင်ကို ပြုစေ၏။ ထိုတစ္ဆကဝက်မင်းသည် အားအစွမ်းနှင့် ပြည့်စုံကုန်သော ဝက်သူရဲကောင်းတို့ကို ယူ၍ ထိုထိုအရပ်တို့၌ ဝက်တို့ကို နှစ်သိမ့်စေလျက် လှည့်လည်၏။ ထိုတစ္ဆကဝက်မင်းသည် ဤသို့ စီရင်စဉ်လျှင် နေထွက်၏။
ထိုအခါ ကျားမင်းသည် ရသေ့စဉ်းလဲ ကျောင်းမှထွက်၍ တောင်ထိပ်အပြင်၌ ရပ်၏။ ထိုကျား ရပ်လာသည်ကို သိကုန်၍ ဝက်တို့သည် ငါတို့ရန်သူ လာလတ်ပြီဟု ဆိုကုန်၏။ မကြောက်ကြကုန်လင့်၊ ဤကျားသည် အကြင်အမှုကို ပြု၏။ ထိုအလုံးစုံသော အမှုကို အတုလိုက်သည်ဖြစ်၍ ပြုကြကုန်လော့ဟု ဆို၏။ ကျားသည် ကိုယ်ကိုခါ၍ နောက်သို့ဆုတ်သကဲ့သို့ပြုလျက် ကျင်ငယ်ကို စွန့်၏။ ဝက်တို့သည်လည်း ထို့အတူလျှင် ပြုကုန်၏။ ကျားသည် ဝက်တို့ကို ကြည့်၍ ကျယ်သောအသံကို မြည်၏။ ထိုဝက်တို့သည်လည်း ထိုကျားပြုတိုင်းလျှင် ပြုကုန်၏။ ထိုကျားသည် ထိုဝက်တို့၏ အမူအရာကိုမြင်၍ ကြံ၏။ ဤဝက်တို့သည် ရှေးနှင့်မတူကုန်၊ ယနေ့ ငါ၏ရန်သူဖြစ်သော အကြီးအမှူးသည်လည်း ရှိရာ၏။ ယနေ့ ငါသည် ထိုဝက်တို့၏အထံသို့ သွားခြင်းငှါ မသင့်ဟု သေဘေးဖြင့် ကြောက်ရကား ပြန်၍ ရသေ့စဉ်းလဲအထံသို့သွား၏။ ထိုအခါ ထိုရသေ့စဉ်းလဲသည် လက်ချည်းလာသော ထိုကျားကိုမြင်၍ မေးလိုရကား-
အဘယံ နု တေ သဗ္ဗဘူတေသု ဒိန္နံ။
ဒါဌာ နု တေ မိဂဝဓာယ န သန္တိ၊
ယော သံဃပ္ပတ္တော ကပဏောဝ ဈာယသိ။
ဟူသော ကိုးခုမြောက်သော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၁၆၈။ ဘော ဗျဂ္ဃ၊ အိုကျား။ အဇ္ဇ၊ ယနေ့။ တွံ၊ သင်သည်။ ပါဏာတိပါတာ၊ သူ့ အသက်သတ်ခြင်းမှ။ ဝိရတော နု၊ ကြဉ်ရှောင်သလော။ သဗ္ဗဘူတေသု၊ ခပ်သိမ်းသော သတ္တဝါတို့အား။ အဘယံ၊ ဘေးမဲ့ကို။ တေ၊ သင်သည်။ ဒိန္နံ နု၊ ပေးလေသလော။ ယော တွံ၊ အကြင် သင်သည်။ သံဃပ္ပတ္တော၊ ဝက်အပေါင်းသို့ ရောက်လျှက်။ ကပဏောဝ၊ အထီးကျန်သော သူကဲ့သို့။ ဈာယသိ၊ ကြံမှိုင်၏။ တေ၊ သင့်အား။ မိဂဝဓာယ၊ သားတို့ကို သတ်ခြင်းငှါ။ ဒါဌာ၊ အစွယ်တို့သည်။ န သန္တိ နု၊ မရှိကုန်သလော။
ထို့နောင်မှ ကျားသည် မိမိပြန်ခဲ့ရသော အကြောင်းကို ရသေ့အား ကြားလိုရကား-
ဗလံ ကာယေ သမောဟိတံ။
ဉာတီ စ ဒိသွာန သာမဂ္ဂီ ဧကတော၊
တသ္မာ စ ဈာယာမိ ဝနမှိ ဧကကော။
ဘယဋ္ဋိတာ လေဏဂဝေသိနော ပုထု။
တေ ဒါနိ သင်္ဂမ္မ ဝသန္တိ ဧကတော၊
ယတ္ထဋ္ဌိတာ ဒုပ္ပသဟဇ္ဇ တေ မယာ။
သဟိတာ ဧကစာရိနော။
တေ မံ သမဂ္ဂါ ဟိံသေယျုံ၊
တသ္မာ နေသံ န ပတ္ထယေ။
ဟူသော ဤ သုံးဂါထာတို့ကို ဆို၏။
၁၆၉။ တာပသ၊ ရှင်ရသေ့။ မေ၊ ငါ့အား။ ဒါဌာ၊ အစွယ်တို့သည်။ န ဝိဇ္ဇန္တိ၊ မရှိကုန်သည်ကား။ န၊ မဟုတ်ကုန်။ ဝိဇ္ဇန္တိ ဧဝ၊ ရှိကုန်သည်သာတည်း။ ကာယေ၊ ဝက်အပေါင်း၌။ ဗလံ၊ ဗိုလ်ပါသည်။ သမောဟိတံ၊ စုဝေး၏။ ဧကတော၊ တပေါင်းတည်း။ သာမဂ္ဂီ၊ ညီညွတ်ကုန်သော။ ဉာတီ၊ အဆွေအမျိုးတို့ကို။ ဒိသွာန၊ မြင်၏။ တသ္မာ စ၊ ထိုသို့ ညီညွတ်သည်ကို မြင်သောကြောင့်ကား။ ဧကကော၊ တကောင်တည်း။ ဝနမှိ၊ တော၌။ ဈာယာမိ၊ ကြံမှိုင်၏။
၁၇၀။ ဣမေ၊ ဤဝက်တို့သည်။ ပုရေ၊ ရှေး၌။ မံ၊ ငါ့ကို။ ဒိသွာ၊ မြင်ကုန်၍။ ဒိသောဒိသံ၊ ထိုထိုအရပ်သို့။ ယန္တိ၊ ပြေးသွားကုန်၏။ ဘယဋ္ဋိတာ၊ ကြောက်ခြင်းဖြင့် နှိပ်စက်အပ် ကုန်သည် ဖြစ်၍။ ပုထု၊ အသီး အသီး။ လေဏံ၊ ပုန်းအောင်းရာကို။ ဂဝေသိနော၊ ရှာကြကုန်၏။ တေ၊ ထိုဝက်တို့သည်။ ဒါနိ-ဣဒါနိ၊ ယခုအခါ၌။ ဧကတော၊ တပေါင်းတည်း။ သင်္ဂမ္မ၊ စုရုံးကုန်၍။ ဝသန္တိ၊ နေကုန်၏။ ယတ္ထ၊ အကြင်အရပ်၌။ ဌိတာ၊ တည်ကုန်သော။ တေ၊ ထိုဝက်တို့ကို။ မယာ၊ ငါသည်။ အဇ္ဇ၊ ယနေ့။ ဒုပ္ပသဟာ၊ မနှိပ်စက်ဝံ့ချေ။
၁၇၁။ ပရိနာယကသမ္ပန္နာ၊ အကြီးအမှူးနှင့် ပြည့်စုံ ကုန်သည် ဖြစ်၍။ သဟိတာ၊ ပေါင်းစုကုန်လျှက်။ ဧကစာရိနော၊ တကွနက် သွားကြကုန်၏။ တေ၊ ထိုဝက်တို့သည်။ သမဂ္ဂါ၊ အညီအညွတ်။ မံ၊ ငါ့ကို။ ဟိံသေယျုံ၊ ညှဉ်းဆဲကုန်ရာ၏။ တသ္မာ၊ ထို့ကြောင့်။ နေသံ၊ ထိုဝက်တို့ကို။ အဟံ၊ ငါသည်။ န ပတ္ထယေ၊ မတောင့်တပြီ။
ထိုစကားကို ကြား၍ ရသေ့စဉ်းလဲသည် ကျားအား အားထုတ်ခြင်းကို ဖြစ်စေလိုရကား-
ဧကောဝ သေနော ဟန္တိ ဒိဇေ ပသယှ။
ဧကောဝ ဗျဂ္ဃေါ မိဂသံဃပ္ပတ္တော၊
ဝရံဝရံ ဟန္တိ ဗလဉှိ တာဒိသံ။
ဟူသော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၁၇၂။ သမ္မ ဗျဂ္ဃ၊ အဆွေကျား။ ဣန္ဒော၊ သိကြားမင်းသည်။ ဧကောဝ၊ တယောက်တည်းလျှင်။ အသုရေ၊ အသုရာတို့ကို။ ဇိနာတိ၊ အောင်၏။ သေနော၊ သိန်းသည်။ ဧကောဝ၊ တကောင်းတည်းလျှင်။ ဒိဇေ၊ ငှက်အပေါင်းတို့ကို။ ပသယှ၊ နှိပ်စက်၍။ ဟန္တိ-ဟနတိ၊ သတ်နိုင်၏။ ဗျဂ္ဃေါ၊ ကျားသည်။ ဧကောဝ၊ တစီးတည်းလျှင်။ မိဂသံဃပ္ပတ္တော၊ ဝက်အပေါင်းသို့ ရောက်သည်ဖြစ်၍။ ဝရံဝရံ၊ ဆူနိုးရာရာကို။ ဟန္တိ- ဟနတိ၊ သတ်နိုင်၏။ ဟိ-သစ္စံ၊ ထိုစကားသည် မှန်၏။ တဿ၊ ထိုဝက်အပေါင်းကို သတ်နိုင်သောကျား၏။ ဗလံ၊ ခွန်အားသည်။ တာဒိသံ၊ သင်ကဲ့သို့ပင်တည်း။
ထို့နောင်မှ ကျားသည် ထိုရသေ့စဉ်းလဲစကားကို ပယ်လိုသည်ဖြစ်၍-
သမဂ္ဂေ သဟိတေ ဉာတီ၊ န ဗျဂ္ဃေါ ကုရုတေ ဝသေ။
ဟူသော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၁၇၃။ ဘော ဇဋိလ၊ အို ရသေ့။ သမဂ္ဂေ၊ ညီညွတ်ကုန်သော။ သဟိတေ၊ တပေါင်းတည်းဖြစ်ကုန်သော။ ဉာတီ၊ အဆွေအမျိုးတို့ကို။ ဣန္ဒော၊ သိကြားမင်းသည်။ နဟေဝ ဇိနာတိ၊ မအောင်နိုင်။ သေနော၊ သိန်းသည်။ န ဟေဝ ဇိနာတိ၊ မအောင်နိုင်။ မိဂါဓိပေါ၊ သားတို့၏ မင်းဖြစ်သော။ ဗျဂ္ဃေါပိ၊ ကျားသည်လည်း။ နာပိ ဇိနာတိ၊ မအောင်နိုင်။ ဗျဂ္ဃေါ၊ ကျားသည်။ ဝသေ၊ မိမိအလိုသို့ လိုက်သည်တို့ကို။ န ကုရုတေ၊ မပြုနိုင်။
ရသေ့စဉ်းလဲသည် တဖန် ထိုကျားကို အားထုတ်ပြန်စေလိုရကား-
သမ္မာဒမာနာ ဧကဇ္ဈံ၊ ဥပ္ပတန္တိ ဍိယန္တိ စ။
တဉ္စ သေနော နိတာဠေတိ၊ ဝေယျဂ္ဃိယေဝသာ ဂတိ။
ဟူသော ဤနှစ်ဂါထာတို့ကို ဆို၏။
၁၇၄။ ဘော ဗျဂ္ဃ၊ အိုကျား။ သံဃိနော၊ အပေါင်းအစုရှိကုန်သော။ ဂဏစာရိနော၊ ပေါင်း၍သွားကုန်သော။ ကုမ္ဘီလကာ၊ ကုမ္ဘီလက အမည်ရှိကုန်သော။ သကုဏိကာ၊ ငှက်တို့သည်။ သမ္မာဒမာနာ၊ ဝမ်းမြောက်ဝမ်းသာ။ ဧကံ၊ တပေါင်းတည်း။ ဥပ္ပတန္တိ၊ ပျံကုန်၏။ ဍိယန္တိ စ၊ ကောင်းကင်၌လည်း သွားကုန်၏။
၁၇၅။ ဧတ္ထ၊ ထိုသို့ပျံသွားရာ၌။ ဍိယမာနာနံ၊ ကောင်းကင်၌ ပျံသွားကုန်သော။ တေသဉ္စ၊ ထိုငှက်တို့တွင်လည်း။ ဧကော၊ တခုသော ငှက်ငယ်သည်။ အပသက္ကတိ၊ တခုသောနံပါးဖြင့် အသီးအခြား သွား၏။ တဉ္စ၊ တခုသောနံပါးဖြင့် အသီးအခြားသွားသော ငှက်ငယ်ကိုလျှင်။ သေနော၊ သိန်းသည်။ နိတာဠေတိ၊ ဖမ်းယူ၏။ သာ ဂတိ၊ ထိုဖြစ်ခြင်းသည်။ ဝေယျဂ္ဃိယေဝ၊ ကျား၏ ဖြစ်ခြင်းနှင့်တူသော ဖြစ်ခြင်းလျှင်တည်း။
ဤသို့သော စကားကိုဆို၍ ကျားမင်း သင်သည် မိမိအစွမ်းကို မသိ၊ မကြောက်လင့်၊ သက်သက် သင်သည် မြည်လျက် ပြေးဝင်သည်ရှိသော် နှစ်ခုမျှသော ဝက်သည်လည်း တပေါင်းတည်း သွားနိုင်ကုန်သည် မဖြစ်လတ္တံ့၊ အားထုတ်ဦးလော့ဟု ဆို၏။ ထိုကျားသည် ရသေ့စဉ်းလဲဆိုတိုင်း ပြု၏။
ထိုအကြောင်းကို ထင်စွာ ပြလိုသော သဗ္ဗညူမြတ်စွာဘုရားသည်-
ဒါဌီ ဒဌီသု ပက္ခန္ဒိ၊ မညမာနော ယထာ ပုရေ။
ဟူသော ဤဂါထာကို ဟောတော်မူ၏။
၁၇၆။ ဘိက္ခဝေ၊ ရဟန်းတို့။ လုဒ္ဒေန၊ ကြမ်းကြုတ်စွာသော။ အာမိသစက္ခုနာ၊ အစာအာမိသကို ရှုကြည့်လေ့ရှိသော။ ဇဋိလေန၊ ရသေ့စဉ်းလဲသည်။ ဥဿာဟိတော၊ တိုက်တွန်း နှိုးဆော်အပ်သော။ ဒါဌီ၊ အစွယ်ဟူသော လက်နက်ရှိသော ကျားသည်။ ဒါဌီသု၊ အစွယ်ရှိသော ဝက်တို့၌။ ပုရေ ယထာ၊ ရှေးအခါကဲ့သို့။ မညမာနော၊ ထင်မှတ်၍။ ပက္ခန္ဒိ၊ ပြေးဝင်၏။
ထိုကျားသည် သွား၍ တောင်အပြင်၌ တည်သတတ်၊ ဝက်တို့သည် အရှင်တစ္ဆကဝက်မင်း ကျားခိုးသူသည် လာပြန်ပြီဟု တစ္ဆကဝက်အား ကြားကုန်၏။ ထိုတစ္ဆကဝက်မင်းသည် မကြောက်ကြကုန်လင့်ဟု ထိုဝက်အပေါင်းတို့ကို နှစ်သိမ့်စေပြီးလျှင် ထ၍ တွင်းနှစ်တွင်းတို့၏ အကြား မြေပလ္လင်၌ တည်၏။ ကျားသည် အဟုန်ကို ဖြစ်စေ၍ တစ္ဆကဝက်မင်းသို့ ရည်လျက် ပြေးလာ၏။ တစ္ဆကဝက်မင်းသည် ပြန်လည်၍ နောက်သို့ မျက်နှာပြုလျက် ရှေ့တွင်း၌ ဆင်း၏။ ကျားသည်လည်း အဟုန်ကို တန့်စိမ့်သောငှါ မတတ်နိုင်သည်ဖြစ်၍ သွားသဖြင့် မန်းနှင့်တူသော မြေလိုဏ်ရှိသော တွင်း၌ကျ၍ လက်အုပ်ချီသကဲ့သို့ ဖြစ်၍ တည်၏။ တစ္ဆကဝက်မင်းသည် လျင်မြန်စွာ ထလတ်၍ ထိုကျား၏ ပေါင်ကြား၌ အစွယ်ကိုချ၍ နှလုံးကျောက်ကပ် တိုင်အောင် ခွဲ၍ အသားကိုစားလျက် နှုတ်သီးဖြင့်ကိုက်၍ တွင်းပ၌ချပြီးလျှင် ဤကျွန်ကို ယူကြကုန်လော့ဟု ဆို၏။ ရှေးဦးစွာ လာလတ်ကုန်သော ဝက်တို့သည် တကြိမ်သာလျှင် နှုတ်သီးစွတ်လောက်ရုံမျှသော ကျားသားကို ရကုန်၏။ နောက်မှလာသော ဝက်တို့သည် ကျားသားသည် အဘယ်သို့ သဘောရှိကုန်သနည်းဟု ဆိုကုန်၏။
တစ္ဆက ဝက်မင်းသည် တွင်းမှတက်ပြီးလျှင် ဝက်တို့ကို ကြည့်၍ အသို့နည်း၊ နှစ်သက်ကြကုန်၏လောဟု ဆို၏။ အရှင်ရှေးဦးစွာ ဤကျားတခုကို ဖမ်းအပ်၏။ တပါးလည်းဖြစ်သော တယောက်သော ကျား၏ကျွန်သည်ကား ရှိသေး၏ဟု ဆိုကုန်၏။ ထိုကျား၏ကျွန်သည် အဘယ်မည်သော သူနည်းဟု မေးသည်ရှိသော် ကျားသည် ဆောင်ခဲ့တိုင်း ဆောင်ခဲ့တိုင်းသော အသားကို စားရသော ရသေ့စဉ်းလဲသည် ရှိ၏ဟု ဆိုကုန်၏။ ထိုသို့တပြီးကား လာကြကုန်၊ ထို ရသေ့စဉ်းလဲကို ဖမ်းကြကုန်အံ့ဟု ဆို၍ ထိုဝက်တို့နှင့်တကွ လျင်မြန်စွာ ပြေးသွား၏။ ရသေ့စဉ်းလဲသည်လည်း အဆွေကျားမင်းသည် ကြာမြင့်စွဟုကြံ၍ ထိုကျားလာလတ္တံ့သော ခရီးသို့ ကြည့်လတ်သော်သော ဝက်တို့လာလတ်သည်ကို မြင်၍ ဤဝက်တို့သည် ကျားကိုသတ်ပြီး၍ ငါ့ကို သတ်ခြင်းငှါ လာကုန်ယောင်တကားဟု ကြံ၍ ပြေးသဖြင့် တခုသော ရေသဖန်းပင်သို့ တက်၏။ ဝက်တို့သည် သစ်တပင်သို့ တက်၏ဟု ဆိုကုန်လတ်သော် အဘယ်သစ်ပင်နည်းဟု မေး၍ ရေသဖန်းပင်တည်းဟု ဆိုကုန်လျှင် ထိုသို့တပြီးကား မစိုးရိမ်ကြကုန်လင့်၊ ယခုအခါ ထိုရသေ့စဉ်းလဲကို ဖမ်းကုန်အံ့ဟု ဆို၍ ဝက်ပျိုတို့ကိုခေါ်စေ၍ သစ်ပင်ရင်းမှ မြေမှုန့်ကို ယက်စေ၏။ ဝက်မတို့ကို ခံတွင်းပြည့်အောင်ပြု၍ ရေကိုဆောင်စေ၏။ အစွယ်ရှည်သော ဝက်တို့ကို ထက်ဝန်းကျင်မှ အမြစ်တို့ကို ဖြတ်စေ၏။ အောက်သို့ ဖြောင့်ဖြောင့်သွားသော အမြစ်တမြစ်သာလျှင် တည်၏။ ထို့နောင်မှ ကြွင်းကုန်သော ဝက်တို့ကို သင်တို့သည် ဖဲကြကုန်ဟု ဆို၍ ဖဲစေပြီးလျှင် ပုဆစ်တုပ်၍ အစွယ်ဖြင့် ထိုအမြစ်ကို ဖြတ်၏။ ပုဆိန်ဖြင့် ပေါက်သကဲ့သို့ ပြတ်၍ သစ်ပင်သည်လဲ၍ သစ်ပင်မှကျသော ထိုရသေ့စဉ်းလဲကို ကျစဉ်ပင်လျှင်ခံ၍ အသားကို စားကြကုန်၏။ ထိုအံ့ဘွယ်သရဲကို မြင်၍ ရုက္ခစိုးနတ်သည်-
သူကရေဟိ သမဂ္ဂေဟိ၊ ဗျဂ္ဃေါ ဧကာယနေ ဟတော။
ဟူသော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၁၇၇။ သမ္ဗဟုလာ၊ အစည်းအာရုံး များကုန်သော။ ဉာတီ၊ အဆွေအမျိုးတို့သည်။ သာဓု၊ ကောင်းကုန်၏။ အရညဇာ၊ တော၌ ဖြစ်ကုန်သော။ ရုက္ခာ အပိ၊ သစ်ပင်တို့သော်လည်း။ သမ္ဗဟုလာ၊ အစည်းအာရုံး များကုန်မူ။ သာဓု၊ ကောင်းကုန်၏။ သမဂ္ဂေဟိ၊ ညီညွတ်ကုန်သော။ သူကရေဟိ၊ ဝက်တို့သည်။ ဧကာယနေ၊ အပေါင်းအဖော်မရှိ တစည်းတည်းသွားရာ၌။ ဗျဂ္ဃေါ၊ ကျားကို။ ဟတော၊ သတ်အပ်၏။
နှစ်ယောက်ကုန်သော ထိုကျား, ရသေ့စဉ်းလဲတို့အား သတ်သောအဖြစ်ကို ထင်ရှား ပြတော်မူလိုသော သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည်-
အာနန္ဒိနော ပမောဒိတာ၊ မဟာနာဒံ ပနာဒိသုံ။
ဟူသော ဤဂါထာကို ဟောတော်မူ၏။
၁၇၈။ ဘိက္ခဝေ၊ ရဟန်းတို့။ ဗြာဟ္မဏဉ္စေဝ၊ ပုဏ္ဏားမျိုး ဖြစ်သော ရသေ့စဉ်းလဲကို၎င်း။ ဗျဂ္ဃဉ္စ၊ ကျားကို၎င်း။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဥဘော၊ နှစ်ယောက်ကုန်သူတို့ကို။ သူကရာ၊ ဝက်တို့သည်။ ဟန္တွာန၊ သတ်ကုန်ပြီး၍။ အာနန္ဒိနော၊ အလွန်နှစ်သက်ကုန်သည် ဖြစ်၍။ ပမောဒိတာ၊ ဝမ်းမြောက်ကုန်သည်ဖြစ်၍။ မဟာနာဒံ၊ ကျယ်စွာသော အသံကို။ ပနာဒိသုံ၊ မြည်ကြကုန်၏။
တဖန် တစ္ဆကဝက်မင်းသည် ထိုဝက်တို့ကို မေးပြန်၏။ သင်တို့အား တပါးသော ရန်သူတို့သည် ရှိကန်သေးသလောဟု မေး၏။ ဝက်တို့သည် အရှင်မရှိပါပြီဟု ဆိုကုန်၍ ထိုတစ္ဆကဝက်မင်းကို အဘိသိက်သွန်း၍ ငါတို့၏ မင်းပြုကုန်အံ့ဟု ရေကိုရှာလတ်ကုန်သော် ထိုရသေ့စဉ်းလဲ၏ ရေသောက်သော ခရုသင်းကိုမြင်၍ လကျ်ာရစ်လည်သော ထိုခရုသင် ရတနာကို ရေဖြင့်ပြည့်စေပြီးလျှင် ဆောင်ခဲ့၍ တစ္ဆကဝက်မင်းကို ရေသဖန်းပင်ရင်း၌ပင်လျှင် အဘိသိက် သွန်းကြကုန်၏။ အဘိသိက်ရေကို သွန်းစေသော ဝက်မကိုလျှင် မိဖုယားကြီး ပြုကုန်၏။
ထိုအခါမှစ၍ ရေသဖန်းပင်ရင်း၌ နေစေ၍ လကျာရစ် ခရုသင်းဖြင့် အဘိသိက်သွန်းခြင်း အစီအရင်သည် ဖြစ်၏။ ထိုအကြောင်းကို ထင်ရှားပြတော်မူလိုသော မြတ်စွာဘုရားသည်-
တစ္ဆကံ အဘိသိဉ္စိံသု၊ တွံ နော ရာဇာသိ ဣဿရော။
ဟူသော အဆုံးဖြစ်သော ဤဂါထာကို ဟောတော်မူ၏။
၁၇၉။ ဘိက္ခဝေ၊ ရဟန်းတို့။ သုသမာဂတာ၊ ကောင်းစွာ အညီအညွတ် ဖြစ်ကုန်သော။ တေ သူကရာ၊ ထိုဝက်တို့သည်။ ဥဒုမ္ဗရမူလသ္မိံ၊ ရေသဖန်းပင်ရင်း၌။ တစ္ဆကံ၊ တစ္ဆကဝက်ကို။ တွံ၊ သင်သည်။ နော၊ ငါတို့ကို။ ဣသရော၊ အစိုးရသော။ ရာဇာ၊ မင်းသည်။ အသိ၊ ဖြစ်တော်မူလော့။ ဣတိ၊ ဤသို့။ အဘိသိဉ္စိံသု၊ အဘိသိက် သွန်းကုန်၏။
ဇာတ်ပေါင်း... သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် ဤဓမ္မဒေသနာကို ဆောင်တော်မူ၍ ရဟန်းတို့ ယခုအခါ၌ သာလျှင် ဤဓနုဂ္ဂဟတိဿ မထေရ်သည် စစ်ဆင်ခြင်း၌ လိမ်မာသည် မဟုတ်သေး၊ ရှေး၌လည်း စစ်ဆင်ခြင်း၌ လိမ်မာဘူးသည် သာတည်းဟု မိန့်တော်မူ၍ ယခုအခါ ဒေဝဒတ်သည် ထိုအခါ ရသေ့စဉ်းလဲ ဖြစ်ဘူးပြီ၊ ယခုအခါ ဓနုဂ္ဂဟတိဿမထေရ်သည် ထိုအခါ တစ္ဆကသူကရဝက်မင်း ဖြစ်ဘူးပြီ၊ ယခုအခါ ငါဘုရားသည်လျှင် ထိုအခါ ရုက္ခစိုးနတ် ဖြစ်ဘူးပြီဟု ဇာတ်ကို ပေါင်းတော်မူ၏။
ညီညာပေါင်းစု၊ တိုင်ပင်ပြု၊ ရမှု အောင်ကြောင်းသာ
ကိုးခုမြောက်သော တစ္ဆကသူကရဇာတ်သည် ပြီး၏။
*****
ပကိဏ္ဏကနိပါတ်
၁၀။ မဟာဝါဏိဇဇာတ်
လောဘနိုင်ငံသို့လိုက်၍ ကုန်သည်မိုက်တို့ ပျက်စီးခြင်းအကြောင်း
ပစ္စုပ္ပန်ဝတ္ထု... နတ်နှင့်တကွသော လောကကို ဆုံးမတော်မူတတ်သော သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည်ဝါဏိဇာ သမိတိံ ကတွာ အစရှိသော ဂါထာပုဒ်ဖြင့် တန်ဆာဆင်အပ်သော ဤ မဟာဝါဏိဇဇာတ်ကို ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံး နေတော်မူစဉ် သာဝတ္ထိပြည်၌နေကုန်သာ ကုန်သည်တို့ကို အကြောင်းပြု၍ ဟောတော်မူ၏။ ထိုကုန်သည်တို့သည် ကုန်သွယ်အံ့သောငှါ သွားကုန်သည်ရှိသော် သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားအား အလှူကြီးကိုပေး၍ သရဏဂုံတို့၌၎င်း သီလတို့၌၎င်း တည်၍ အရှင်ဘုရား အကျွန်ုပ်တို့သည် အနာကင်းကုန်သည်ဖြစ်၍ အကယ်၍ ပြန်ရပါကုန်အံ့၊ တဖန် အရှင်ဘုရားတို့၏ ခြေတော်တို့ကို ရှိခိုးပါကုန်အံ့ဟု ဆို၍ လှည်းငါးရာတို့ဖြင့် အိမ်မှထွက်ခဲ့လျှင် ကန္တာရခရီးသို့ ရောက်ကုန်၍ ခရီးကိုမမှတ်နိုင်ကုန်သဖြင့် လမ်းမှားကုန်သည်ဖြစ်၍ ရေ အစာမရှိသော တော၌ လှည့်လည်ကုန်သည်ရှိသော် နဂါးသိမ်းဆည်းသော တခုသော ညောင်ပင်ကိုမြင်၍ လှည်းတို့ကို ချွတ်ပြီးလျှင် သစ်ပင်ရင်း၌ နေကုန်၏။
ထိုကုန်သည်တို့သည် ထိုပညောင်ပင်၏ ရေစွတ်သကဲ့သို့ စိမ်းညိုကုန်သော ပြေပြစ်ကုန်သော အရွက်တို့ကို၎င်း ရေဖြင့် ပြည့်ကုန်သကဲ့သို့သော အခက်တို့ကို၎င်း မြင်ကုန်၍ ကြံကြကုန်၏။ ဤပညောင်ပင်၌ ရေစီးသကဲ့သို့ ထင်၏။ ဤ ပညောင်ပင်၏ အရှေ့အကိုင်းကို ဖြတ်ကုန်အံ့၊ ငါတို့အား ရေကိုပေးလတ္တံ့ဟု ကြံကြကုန်၏။ ထိုသို့ ကြံပြီးမှ တယောက်သောသူသည် ပညောင်ပင်သို့တက်၍ အကိုင်းကို ဖြတ်၏။ ထိုဖြတ်ရာမှ ထန်းပင် အတိုင်းအရှည်ရှိသော ရေအယဉ်သည် ဖြစ်၏။ ထိုကုန်သည်တို့သည် ထိုနေ့၌ ချိုး၍၎င်း, သောက်၍၎င်း တောင်အကိုင်းကို ဖြတ်ကုန်၏။ ထိုဖြတ်သော တောင်အကိုင်းမှ အထူးထူးသော
မြတ်သော အရသာရှိသော ဘောဇဉ်သည် ထွက်၏။ ထိုဘောဇဉ်ကိုစား၍ ထို့နောင်မှ အနောက်အကိုင်းကို ဖြတ်ကုန်၏။ ထိုအနောက်အကိုင်းမှ တန်ဆာဆင်သော မိန်းမတို့သည် ထွက်ကုန်၏။ ထိုမိန်းမတို့နှင့်တကွ မွေ့လျော်ကုန်ပြီး၍ မြောက်အကိုင်းကို ဖြတ်ကုန်၏။ ထိုမြောက်အကိုင်းမှ ရတနာ ခုနစ်ပါးတို့သည် ထွက်ကုန်၏။ ထိုရတနာ ခုနစ်ပါးတို့ကိုယူ၍ လှည်းငါးရာတို့ကို ပြည့်စေပြီးလျှင် သာဝတ္ထိပြည်သို့ ပြန်ခဲ့ကုန်၍ ဥစ္စာကို လုံခြုံစေပြီးလျှင် ပန်းနံ့သာအစရှိသည် လက်စွဲကုန်လျက် ဇေတဝန် ကျောင်းတော်သို့ သွား၍ မြတ်စွာဘုရားကို ရှိခိုးပူဇော်ကုန်လျက် တင့်အပ် လျောက်ပတ်သော အရပ်၌ နေကုန်၍ တရားတော်ကို နာကုန်ပြီးလျှင် ပင့်ဘိတ်ခဲ့၍ နက်ဖြန်နေ့၌ အလှူကြီးကို ပေး၍ အရှင်ဘုရား ဤအလှူ၌ အကျွန်ုပ်တို့အား ဥစ္စာကိုပေးပေသော ရုက္ခစိုးနတ်မင်းအား အလှူ၏အဘို့ကို ပေးပါကုန်၏ဟု အလှူ၏အဘို့ကို ပေးဝေကုန်၏။
သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် ဆွမ်းဘုဉ်းပေးခြင်းကိစ္စ ပြီးလတ်သော် အဘယ်မည်သော ရုက္ခစိုးနတ်မင်းအား အလှူ၏အဘို့ကို ပေးဝေကုန်သနည်းဟု မေးတော်မူ၏။ ကုန်သည်တို့သည် ပညောင်ပင်၌ ဥစ္စာကိုရသေ အကြောင်းကို ဘုရားသခင်အား ကြားလျှောက်ကုန်၏။ သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် သင်တို့သည် ရှေးဦးစွာ အတိုင်းအရှည်ကို သိကုန်သောကြောင့် တဏှာအလိုသို့လိုက်သည် မဖြစ်ကုန်မူ၍ ဥစ္စာကို ရကြကုန်၏။ ရှေး၌မူကား အတိုင်းအရှည်ကို မသိသောကြောင့် တဏှာအလိုသို့ လိုက်ကုန်သည်ဖြစ်၍ ဥစ္စာကို၎င်း, အသက်ကို၎င်း စွန့်ရဘူးလေကုန်ပြီဟု မိန့်တော်မူ၍ ထိုကုန်သည်တို့သည် တောင်းပန်အပ်သည်ဖြစ်၍ အတိတ်ကို ဆောင်တော်မူ၏။
အတိတ်ဝတ္ထု... ဒါယကာတို့ လွန်လေပြီးသောအခါ ဗာရာဏသီပြည်၌ ထိုကန္တာရသည်၎င်း, ထိုပညောင်ပင်သည်၎င်း ဖြစ်၍ ကုန်သည်တို့သည် ခရီးမှားကုန်သည်ဖြစ်၍ ထိုပညောင်ပင်ကိုသာလျှင် မြင်ကုန်၏။ ထိုအကြောင်းကို ထင်ရှားပြတော်မူလိုသော သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည်-
ဓနဟာရာ ပက္ကမိံသု၊ ဧကံ ကတွာန ဂါမဏိံ။
မဟာနီဂြောဓ မဒ္ဒက္ခုံ၊ သီတစ္ဆာယံ မနောရမံ။
ဝါဏိဇာ သမစိန္တေသုံ၊ ဗာလာ မောဟေန ပါရုတာ။
ဣင်္ဃဿ ပုရိမံ သာခံ၊ မယံ ဆိန္ဒာ ဝါဏိဇာ။
တေ တတ္ထ နှတွာ ပိဝိတွာ၊ ယာဝတိစ္ဆိံသု ဝါဏိဇာ။
ဣင်္ဃဿ ဒက္ခိဏံ သာခံ၊ မယံ ဆိန္ဒာမ ဝါဏိဇာ။
အပ္ပေါဒဝဏ္ဏေ ကုမ္မာသေ၊ သိင်္ဂီဝေရ လသူပိယော။
တေ တတ္ထ ဘုတွာ ခါဒိတွာ၊ ယာဝတိစ္ဆိံသု ဝါဏိဇာ။
ဣင်္ဃဿ ပစ္ဆိမံ သာခံ၊ မယံ ဆိန္ဒာမ ဝါဏိဇာ။
ဝိစိတြ ဝတ္ထာဘရဏာ၊ အာမုက္က မဏိကုဏ္ဍလာ။
သမန္တာ ပရိဝါရိံသု၊ တဿ ရုက္ခသ ဆာယယာ။
တေ တာဟိ ပရိစာရေတွာ၊ ယာဝတိစ္ဆိံသု ဝါဏိဇာ။
ဣင်္ဃဿ ဥတ္တရံ သာခံ၊ မယံ ဆိန္ဒာမ ဝါဏိဇာ။
ရဇတံ ဇာတရူပဉ္စ၊ ကုဋ္ဋိယော ပဋိဃာနိ စ။
တေ တတ္ထ ဘာရေ ဗန္ဓိတွာ၊ ယာဝတိစ္ဆိံသု ဝါဏိဇာ။
ဣင်္ဃဿ မူလံ ဆိန္ဒာမ၊ အပိ ဘိယျော လဘာမသေ။
နိဂြောဓော ကိံပရဇ္ဈတိ၊ ဝါဏိဇာ ဘဒ္ဒ မတ္ထု တေ။
နာရိဒါ ပစ္ဆိမာ သာခါ၊ သဗ္ဗကာမေ စ ဥတ္တရာ။
နိဂြောဓော ကိံ ပရဇ္ဈတိ၊ ဝါဏိဇာ ဘဒ္ဒ မတ္ထု တေ။
န တဿ သာခံ ဘဉ္ဇေယျ၊ မိတ္တဒုဗ္ဘော ဟိ ပါပကော။
နိသိတာဟိ ကုဌာရီဟိ၊ မူလတော နံ ဥပက္ကမုံ။
ဟူသော ဤဂါထာတို့ကို ဟောတော်မူ၏။
၁၈၀။ ဘော၊ အို-ဒါယကာတို့။ ဝါဏိဇာ၊ ကုန်သည်တို့သည်။ သမိတိံ၊ ပေါင်းစုသည်ကို။ ကတွာ၊ ပြုကုန်၍။ နာနာရဋ္ဌတော၊ အထူးထူးသော တိုင်းနိုင်ငံမှ။ အာဂတာ၊ လာကုန်၍။ ဧကံ၊ တယောက်သော။ ဂါမဏိံ၊ ဘုန်းပညာနှင့် ပြည့်စုံသော လှည်းမှူးအကြီးကို။ ကတွာန၊ ပြုကုန်၍။ ဓနဟာရာ၊ ဥစ္စာကို ဆောင်လိုကုန်သည်ဖြစ်၍။ ပက္ကမိံသု၊ သွားကုန်၏။
၁၈၁။ တေ၊ ထိုကုန်သည်တို့သည်။ အပ်ပဘက်ခံ၊ အစာမရှိသော။ အနောဒကံ၊ ရေမရှိသော။ တံ ကန္တာရံ၊ ထိုခရီးခဲသို့။ အာဂမ္မ၊ ရောက်လတ်ကုန်၍။ သီတစ္ဆာယံ၊ ချမ်းအေးသော အရိပ်ရှိသော။ မနောရမံ၊ နှလုံးမွေ့လျော်ဘွယ်ရှိသော။ မဟာနိဂြောဓံ၊ ပညောင်ပင်ကြီးကို။ အဒ္ဒက္ခုံ၊ မြင်ကုန်၏။
၁၈၂။ တေ စ ဝါဏိဇာ၊ ထိုကုန်သည်တို့သည်လည်း။ တတ္ထ၊ ထိုကန္တာရ ခရီး၌။ တဿ ရုက္ခဿ၊ ထိုပညောင်ပင်၏။ ဆာယာယ၊ အရိပ်၌။ နိသီဒိတွာ၊ နေကုန်ပြီး၍။ ဗာလာ၊ မိုက်ကုန်သည် ဖြစ်၍။ မောဟေန၊ တွေဝေခြင်းဖြင့်။ ပါရုတာ၊ ပိတ်ဖုံးအပ်ကုန်သည်ဖြစ်၍။ သမစိန္တေသုံ၊ အတူအမျှ ကြံကြကုန်၏။
၁၈၃။ အယံ ရုက္ခော၊ ဤပညောင်ပင်သည်။ အလ္လာယတေ၊ စိုစွတ်၏။ အပိ၊ စင်စစ်။ ဝါရိ၊ ရေသည်။ သန္ဒတိ ဣဝ၊ ယိုစီးသကဲ့သို့ ထင်၏။ ဣင်္ဃ၊ တိုက်တွန်း၏။ အဿ၊ ထိုပညောင်ပင်၏။ ပုရိမံ သာခံ၊ အရှေ့ကိုင်းကို။ ဝါဏိဇာ၊ ကုန်သည်ဖြစ်ကုန်သော။ မယံ၊ ငါတို့သည်။ ဆိန္ဒာမ၊ ဖြတ်ကုန်အံ့။
၁၈၄။ ဆိန္နာဝ၊ ဖြက်အပ်သည်သာလျှင်ဖြစ်သော။ သာ စ၊ ထိုအရှေ့ကိုင်းသည်ကား။ အစ္ဆံ၊ ကြည်လင်စွာသော။ အနာဝိလံ၊ မနောက်ကျုသော။ ဝါရိံ၊ ရေကို။ ပဂ္ဃရိ၊ ယိုစီး၏။ တေ ဝါဏိဇာ၊ ထိုကုန်သည်တို့သည်။ တတ္ထ၊ ထိုရေ၌။ နှတွာ၊ ချိုးကုန်၍။ ပိဝိတွာ၊ သောက်ကုန်၍။ ယာဝတံ၊ အကြင်မျှလောက်သောရေကို။ ဣစ္ဆိံသု၊ အလိုရှိကုန်၏။ တာဝတံ၊ ထိုမျှလောက်သော ရေကို။ ဟရိံသု၊ ဆောင်ယူကုန်၏။
၁၈၅။ မောဟေန၊ တွေဝေခြင်းဖြင့်။ ပါရုတာ၊ ပိတ်ဖုံးအပ်ကုန်သည်ဖြစ်၍။ ဗာလာ၊ ကုန်သည်မိုက်တို့သည်။ ဒုတိယံ၊ နှစ်ကြိမ်မြောက်။ သမစိန္တေသုံ၊ အမျှကြံကြကုန်၏။ ဣင်္ဃ၊ တိုက်တွန်း၏။ ဝါဏိဇာ၊ ကုန်သည်ဖြစ်ကုန်သော။ မယံ၊ ငါတို့သည်။ အဿ၊ ထိုပညောင်ပင်၏။ ဒက္ခိဏံ သာခံ၊ တောင်ကိုင်းကို။ ဆိန္ဒာမ၊ ဖြတ်ကုန်အံ့။ ဣတိ၊ ဤသို့။ သမစိန္တေသုံ၊ အမျှကြံကြကုန်၏။
၁၈၆။ ဆိန္နာဝ၊ ဖြတ်အပ်သည်သာလျှင် ဖြစ်သော။ သာစ၊ ထိုတောင်ကိုင်းသည်ကား။ ဗဟုံ၊ များစွာသော။ သာလိမံသောဒနံ၊ သားပြွမ်းထမင်းကို၎င်း။ အပ္ပေါဝဏ္ဏေ၊ ရေမရောသော ဃနာနှင့်တူကုန်သော။ ကုမ္မာသေ၊ မုယောမုန့်တို့ကို၎င်း။ သိင်္ဂီဝေရံ၊ ချင်းအစရှိသော ဟင်းလျာတို့ကို၎င်း။ လသူပိယော၊ ပဲဟင်းစသည်တို့ကို၎င်း။ ပဂ္ဃရိ၊ ယိုထွက်၏။ တေ ဝါဏိဇာ၊ ထိုကုန်သည်တို့သည်။ တတ္ထ၊ ထိုအရပ်၌။ ဘုတွာ၊ စားကုန်၍။ ခါဒိတွာ၊ ခဲကုန်၍။ ယာဝတံ၊ အကြင်မျှလောက်သော ခဲဘွယ်ဘောဇဉ်ကို။ ဣစ္ဆိံသု၊ အလိုရှိကုန်၏။ တာဝတံ၊ ထိုမျှလောက်သော ခဲဘွယ်ဘောဇဉ်ကို။ ဂဏှိံသု၊ ယူကုန်၏။
၁၈၇။ မောဟေန၊ တွေဝေခြင်းဖြင့်။ ပါရုတာ၊ ပိတ်ဖုံးအပ်ကုန်သည်ဖြစ်၍။ ဗာလာ၊ ကုန်သည်မိုက်တို့သည်။ တတိယံ၊ သုံးကြိမ်မြောက်။ သမစိန္တေသုံ၊ အညီအမျှကြံကြကုန်၏။ ဣင်္ဃ၊ တိုက်တွန်း၏။ ဝါဏိဇာ၊ ကုန်သည်ဖြစ်ကုန်သော။ မယံ၊ ငါတို့သည်။ အဿ၊ ထိုပညောင်ပင်၏။ ပစ္ဆိမံ သာခံ၊ အနောက်ကိုင်းကို။ ဆိန္ဒာမ၊ ဖြတ်ကြကုန်အံ့။ ဣတိ၊ ဤသို့။ သမစိန္တေသုံ၊ အညီ အမျှ ကြံကြကုန်၏။
၁၈၈။ ဆိန္နာဝ၊ ဖြတ်အပ်သည်သာလျှင် ဖြစ်သော။ သာ စ၊ ထိုအနောက်ကိုင်းသည်ကား။ သမလင်္ကတာ၊ ကောင်းစွာ တန်ဆာကို ဆင်အပ်ကုန်သော။ ဝိစိတြဝတ္ထာဘရဏာ၊ ဆန်းကြယ်သော အဝတ်တန်ဆာကို ဆင်ဝတ်ကုန်သော။ အာမုက္က မဏိကုဏ္ဍလာ၊ ပုလဲသွယ် ပတ္တမြားနားဍောင်း ဆင်ဝတ်ကုန်သော။ နာရိယော၊ မိန်းမတို့ကို။ ပဂ္ဃရိ၊ ယိုထွက်စေ၏။
၁၈၉။ အပိသု၊ စင်စစ်။ ဧကာ- ဧကေကဿ၊ တယောက် တယောက်သော။ ဝါဏိဇာ-ဝါဏိဇဿ၊ ကုန်သည် လက်သားအား။ ဧကော၊ တယောက် တယောက်ကုန်သော။ နာရိယော၊ မိန်းမတို့သည်၎င်း။ သတ္ထဝါဟဿ၊ ကုန်သည်ကြီးအား။ ပဏ္ဏဝီသတိ၊ နှစ်ကျိပ် ငါးယောက်ကုန်သော။ နာရိယော၊ မိန်းမတို့သည်၎င်း။ တဿ ရုက္ခဿ၊ ထိုပညောင် ပင်၏။ ဆာယာယ၊ အရိပ်၌။ သမန္တာ၊ ထက် ဝန်းကျင်မှ။ ပရိဝါရိံသု၊ ခြံရံကုန်၏။ တေ ဝါဏိဇာ၊ ထိုကုန်သည်တို့သည်။ တာဟိ၊ ထိုမိန်းမတို့နှင့်။ သဒ္ဓိံ၊ တကွ။ ပရိစာရေတွာ၊ မွေ့လျော်၍။ ယာဝတံ၊ အကြင်မျှလောက်သော မိန်းမကို။ ဣစ္ဆိံသု၊ အလိုရှိကုန်၏။ တာဝတံ၊ ထိုမျှလောက်သော မိန်းမကို။ ဂဏှိံသု၊ ယူကုန်၏။
၁၉၀။ ဗာလာ၊ ကုန်သည်မိုက်တို့သည်။ မောဟေန၊ တွေဝေခြင်းဖြင့်။ ပါရုတာ၊ ပိတ်ဖုံးအပ်ကုန်သည် ဖြစ်၍။ စတုတ္ထံ၊ လေးကြိမ်မြောက်။ သမစိန္တေသုံ၊ အညီအမျှ ကြံကြကုန်၏။ ဣင်္ဃ၊ တိုက်တွန်း၏။ ဝါဏိဇာ၊ ကုန်သည် ဖြစ်ကုန်သော။ မယံ၊ ငါတို့သည်။ အဿ၊ ထိုပညောင်ပင်၏။ ဥတ္တရံ သာခံ၊ မြောက်ကိုင်းကို။ ဆိန္ဒာမ၊ ဖြတ်ကုန်အံ့။ ဣတိ၊ ဤသို့။ သမစိန္တေသုံ၊ အညီအမျှ ကြံကြကုန်၏။
၁၉၁-၂။ ဆိန္နာဝ၊ ဖြတ်အပ်သည်သာလျှင်ဖြစ်သော။ သာ စ၊ ထိုမြောက်ကိုင်းသည်ကား။ ဗဟု၊ များစွာကုန်သော။ မုတ္တာ၊ ပုလဲတို့ကို၎င်း။ ဝေဠုရိယာ စ၊ ကျောက် မျက်ရွဲတို့ကို၎င်း။ ရဇတံ၊ ငွေကို၎င်း။ ဇာတရူပံ၊ ရွှေကို၎င်း။ ကုဋ္ဋိယော၊ ဆင်ကုန်းနှီး အစရှိသော အခင်းတို့ကို၎င်း။ ပဋိဃာ စ၊ သားမွေးဖြင့်ပြီးသော အခင်းတို့ကို၎င်း။ ကာသိကာနိ၊ ကာသိတိုင်း၌ဖြစ်ကုန်သော။ ဝတ္ထာနိ၊ အဝတ်ပုဆိုးတို့ကို၎င်း။ ဥဒ္ဒိယာနိ၊ ဥဒ္ဒိယ အမည်ရှိကုန်သော။ ကမ္ဗလာ စ၊ ကမ္ဗလာတို့ကို၎င်း။ ပဂ္ဃရိ၊ ယိုထွက်စေ၏။ တေ၊ ထိုကုန်သည်တို့သည်။ တတ္ထ၊ ထိုရွှေငွေ အစရှိသော ဥစ္စာ၌။ ဘာရေ၊ ဝန်တို့ကို။ ဗန္ဓိတွာ၊ ဖွဲ့ကုန်၍။ ယာဝတံ၊ အကြင်မျှလောက်သော ဥစ္စာကို။ ဣစ္ဆိံသု၊ အလိုရှိကုန်၏။ တာဝတံ၊ ထိုမျှလောက် ဥစ္စာကို။ ဂဏှိံသု၊ ယူကုန်၏။
၁၉၃။ ဗာလာ၊ ကုန်သည်မိုက်တို့သည်။ မောဟေန၊ တွေဝေခြင်းဖြင့်။ ပါရုတာ၊ ပိတ်ဖုံးအပ်ကုန်သည်ဖြစ်၍။ ပဉ္စမံ၊ ငါးကြိမ်မြောက်။ သမစိန္တေသုံ၊ အညီအမျှ ကြံကြကုန်၏။ ဣင်္ဃ၊ တိုက်တွန်း၏။ အဿ၊ ထိုပညောင်ပင်၏။ မူလံ၊ အမြစ်ကို။ ဆိန္ဒာမ၊ ဖြတ်ကုန်အံ့။ အပိ စ၊ စင်စစ်။ ဘိယျော၊ လွန်စွာသော ဥစ္စာကို။ လဘာမသေ၊ ရကုန်လတ္တံ့။
၁၉၄။ သတ္ထဝါဟော၊ လှည်းကုန်သည်မှူးသည်။ အထ၊ ထိုအခါ၌။ ဥဋ္ဌဟိ၊ ထ၏။ ဥဋ္ဌဟိတွာ၊ ထပြီး၍။ ကတဉ္ဇလီ၊ လက်အုပ်ချီလျက်။ ယာစာမနော၊ တောင်းပန်၏။ နိဂြောဓော၊ ပညောင်ပင်မင်းသည်။ ဝါဏိဇေ၊ ကုန်သည်တို့ကို။ ကိံ ပရဇ္ဈတိ၊ အသို့ ပြစ်မှားသနည်း။ ပါဏိဇ၊ ကုန်သည်။ တေ၊ သင့်အား။ ဘဒ္ဒံ၊ ကောင်းခြင်းသည်။ အတ္ထု၊ ဖြစ်စေသတည်း။
၁၉၅။ ပုရိမာ သာခါ၊ အရှေ့ကိုင်းသည်။ ဝါရိဒါ၊ ရေကိုပေး၏။ ဒက္ခိဏာ၊ တောင်ကိုင်းသည်။ အန္နပါနဉ္စ၊ ထမင်းအဖျော်ကိုလည်း။ အဒါသိ၊ ပေးပေ၏။ ပစ္ဆိမာ သာခါ၊ အနောက်ကိုင်းသည်။ နာရိဒါ၊ မိန်းမကို ပေးလေ၏။ ဥတ္တရာ၊ မြောက်ကိုင်းသည်။ သဗ္ဗကာမေ စ၊ အလုံးစုံ အလိုရှိအပ်သော ဥစ္စာကိုလျှင်။ အဒါသိ၊ ပေးပေ၏။ နိဂြောဓော၊ ပညောင်ပင်သည်။ ဝါဏိဇေ၊ ကုန်သည်တို့ကို။ ကိံ ပရဇ္ဈတိ၊ အသို့ ပြစ်မှားပေသနည်း။ ဝါဏိဇ၊ ကုန်သည်။ တေ၊ သင့်အား။ ဘဒ္ဒံ၊ ကောင်းခြင်းသည်။ အတ္ထု၊ ဖြစ်စေသတည်း။
၁၉၆။ ယဿ ရုက္ခဿ၊ အကြင်သစ်ပင်၏။ ဆာယာယ၊ အရိပ်၌။ နိသီဒေယျ ဝါ၊ နေမူလည်း နေခဲ့ဘူးအံ့။ သယေယျ ဝါ၊ အိပ်မူလည်း အိပ်ခဲ့ဘူးအံ့။ တဿ ရုက္ခဿ၊ ထိုသစ်ပင်၏။ သာခံ၊ အခက်ကို။ န ဘဉ္ဇေယျ၊ မချိုးရာ။ ဟိ-သစ္စံ၊ ထိုစကားသည် မှန်၏။ ဘိန္ဒန္တော၊ အရိပ်နေလျက် အခက်ချိုးသောသူသည်။ ပါပကော၊ ယုတ်မာသော။ မိတ္တဒုဗ္ဘော၊ အဆွေခင်ပွန်း ပြစ်မှားတတ်သောသူ မည်၏။
၁၉၇။ ဗဟူ၊ များစွာကုန်သော။ တေ စ၊ ထိုကုန်သည်တို့သည်လည်း။ ဧကဿ၊ တယောက်တည်းသော။ တဿ၊ ထိုလှည်းကုန်သည်မှူး၏။ ဝစနံ၊ စကားကို။ အနာဒိယိတွာ၊ မယူကုန်မူ၍။ နိသိတာဟိ၊ ထက်စွာ သွေးအပ်ကုန်သော။ ကုဌာရီဟိ၊ ပေါက်ဆိန်တို့ဖြင့်။ မူလတော၊ အမြစ်မှ။ နံ၊ ထိုပညောင်ပင်ကို။ ဥပက္ကမုံ၊ ဖြတ်ခြင်းငှါ အားထုတ်ကုန်၏။
ထိုအခါ ဖြတ်ခြင်းငှါ ပညောင်ပင်သို့ ကပ်ကုန်သော ထိုကုန်သည်တို့ကိုမြင်၍ နဂါးမင်းသည် ကြံ၏။ ငါသည် ရေငတ်ကုန်သော ထိုကုန်သည်တို့အား ရေကို ပေးစေပြီ၊ ထို့နောင်မှ နတ်၌ဖြစ်သော ခဲဘွယ်ဘောဇဉ်ကို ငါပေးပြီ၊ ထို့နောင်မှ အိပ်ရာနေရာ အစရှိသည်တို့ကို၎င်း, အလုပ် အကျွေးဖြစ်ကုန်သော မိန်းမတို့ကို၎င်း ငါပေးအပ်ပြီ၊ ထို့နောင်မှ လှည်းငါးရာပြည့်အောင် ရတနာခုနစ်ပါးတို့ကို ငါ ပေးအပ်ပြီ၊ ယခုအခါ ငါ့သစ်ပင်ကို အမြစ်မှ ဖြတ်ကုန်အံ့ဟု ဆိုကြကုန်၏။ အလွန်လျှင် ကြမ်းကြုတ်ကုန်စွ၊ လှည်းမှူးကိုထား၍ လှည်းမှူးမှ ကြွင်းကုန်သော လှည်းကုန်သည်တို့ကို သတ်ခြင်းငှါ သင့်၏ဟု ကြံ၏။ ကြံပြီး၍ ထိုနဂါးမင်းသည် ဤမျှလောက်ကုန်သော ဖွဲ့အပ်သော ချပ်တန်ဆာရှိကုန်သော သူရဲတို့သည် ထွက်ကြကုန်လော့၊ ဤမျှလောက်ကုန်သော လေးသမားတို့သည် ထွက်ကြကုန်လော့၊ ဤမျှလောက်ကုန်သော ချပ်မိန်ညိုဝတ်ကုန်သော သူရဲတို့သည် ထွက်ကြကုန်လော့ဟု ဆို၍ စစ်သည်အပေါင်းကို စီရင်၏။
ထိုအကြောင်းကို ထင်စွာပြတော်မူလိုသော သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည်-
ဓနုဂ္ဂဟာနံ တိသတာ၊ ဆ သဟဿာ စ ဝမ္မိနော။
ဟူသော ဤဂါထာကို ဟောတော်မူ၏။
၁၉၈။ ဥပါသကာ၊ ဒါယကာတို့။ တတော- တဒါ ကာလေ၊ ထိုအခါ၌။ သန္နဒ္ဓါ၊ ရွှေဝတ်လုံ ငွေဝတ်လုံ အစရှိသည်ဝတ်ကုန်သော။ ပဏ္ဏဝီသတိ၊ နှစ်ကျိပ်ငါးယောက်ကုန်သော။ နာဂါ၊ နဂါးစစ်သည်တို့သည်။ နိက္ခမိံသု၊ ထွက်ကုန်၏။ ဓနုဂ္ဂဟာနံ၊ လေးသမားတို့၏။ တိသတာ၊ သုံးရာကုန်သော။ နာဂါ၊ နဂါးစစ်သည်တို့သည်။ နိက္ခမိံသု၊ ထွက်ကုန်၏။ ဝမ္မိနော၊ ချပ်မိန်ညို ဝတ်ကုန်သော။ ဆသဟဿာ၊ ခြောက်ထောင်ကုန်သော။ နာဂါ စ၊ နဂါးစစ်သည်တို့သည်လည်း။ နိက္ခမိံသု၊ ထွက်ကုန်၏။
နဂါးမင်းသည် စစ်သည်တို့ကို စီရင်ပြီးလျှင် မိမိစစ်သည်တို့အား အမှတ်ပေးလိုရကား-
ထပေတွာ သတ္တဝါဟံဝ၊ သဗ္ဗေ ဘသ္မံ ကရောထ နေ။
ဟူသော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၁၉၉။ ဘော၊ အို အချင်းတို့။ သတ္ထဝါဟံဝ၊ လှည်းကုန်သည်မှူးကိုသာလျှင်။ ထပေတွာ၊ ထား၍။ ဧတေ၊ ထိုကုန်သည်မိုက်တို့ကို။ ဟနထ၊ သတ်လေကုန်။ ဗန္ဓထ၊ နှောင်ဖွဲ့လေကုန်။ တေ၊ ထိုကုန်သည်မိုက်တို့ကို။ ဇီဝိတံ၊ အသက်ကို။ မာ မုဉ္စိတ္ထ၊ မလွှတ်ကြကုန်လင့်။ သဗ္ဗေ၊ အလုံးစုံကုန်သော။ နေ၊ ထိုကုန်သည်မိုက်တို့ကို။ ဘသ္မံ၊ ဖွဲပြာကိုကဲ့သို့။ ကရောထ၊ ပြုကြလေကုန်။
နဂါးတို့သည် နဂါးမင်းဆိုတိုင်း ပြုကုန်ပြီးလျှင် အခင်း အာရုံအစရှိသော ဥစ္စာရတနာတို့ကို လှည်းငါးရာတို့၌ တင်၍ လှည်းကုန်သည်မှူးကိုယူ၍ မိမိတို့သည် ထိုလှည်းငါးရာတို့ကို နှင်လျက် ဗာရာဏသီပြည်သို့ သွား၍ အလုံးစုံသော ဥစ္စာကို ထိုလှည်းကုန်သည်မှူး၏အိမ်၌ သိုမှီးခဲ့ပြီးလျှင် ထိုလှည်းကုန်သည်မှူးကို ပန်ကြား၍ မိမိတို့၏နေရာ နဂါးပြည်သို့လျှင် သွားလေကုန်၏။ သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် ထိုအကြောင်းကို သိတော်မူ၍ အဆုံးအမကို ပေးတော်မူလိုရကား-
လောဘဿ န ဝသံ ဂစ္ဆေ၊ ဟနေယျာ ရိသကံ မနံ။
ဝီတတဏှော အနာဒါနော၊ သတော ဘိက္ခု ပရိဗ္ဗဇေ။
ဟူသော ဤဂါထာနှစ်ခုတို့၏အပေါင်းကို ဟောတော်မူ၏။
၂၀၀။ ဘိက္ခဝေ၊ ရဟန်းတို့။ ပဏ္ဍိတော၊ ပညာရှိသော။ ပေါသော၊ ပုဂ္ဂိုလ်သည်။ ဟိ-ယသ္မာ၊ အကြင်ကြောင့်။ အတ္တနော၊ မိမိ၏။ အတ္ထံ၊ အကျိုးစီးပွားကို။ သမ္ပဿံ၊ ကောင်းစွာမြင်၏။ တသ္မာ၊ ထို့ကြောင့်။ လောဘဿ၊ လောဘ၏။ ဝသံ၊ နိုင်ငံသို့။ န ဂစ္ဆေ၊ မလိုက်ရာ။ အရိသကံ၊ လောဘ ရန်သူ၏ ဥစ္စာဖြစ်သော။ မနံ၊ စိတ်ကို။ ဟနေယျ၊ သတ်ရာ၏။
၂၀၁။ ဧဝံ၊ ဤသို့။ အာဒီနဝံ၊ လောဘ၏ အပြစ်ကို။ ဉတွာ၊ သိ၍။ တဏှာ၊ ဘဝတဏှာသည်။ ဒုက္ခဿ၊ ဆင်းရဲအပေါင်း၏။ သမ္ဘဝံ၊ အကြောင်းတည်း။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဉတွာ၊ သိ၍။ ဘိက္ခု၊ ရဟန်းသည်။ ဝီတတဏှော၊ တပ်မက်မောခြင်း ကင်းသည်ဖြစ်၍။ အနာဒါနော၊ တဏှာဟူသော စွဲလမ်းခြင်း မရှိသည်ဖြစ်၍။ သတော၊ မဂ်ဖြင့်လာသော သတိနှင့် ပြည့်စုံသည်ဖြစ်၍။ ပရိဗ္ဗဇေ၊ ကျင့်ရာ၏။
ဤသို့လျှင် အရဟတ္တဖိုလ်ဖြင့် ဒေသနာတော်၏ အထွဋ်ကို တပ်တော်မူ၏။ သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် ဤဓမ္မဒေသနာကို ဆောင်တော်မူ၍ ဒါယကာတို့ ဤသို့လျှင် ရှေး၌ လောဘနိုင်ငံသို့ လိုက်ကုန်သော ကုန်သည်တို့သည် ကြီးစွာသော ပျက်စီးခြင်းသို့ ရောက်ကြကုန်၏။ ထို့ကြောင့် လောဘနိုင်ငံသို့ လိုက်သည် မဖြစ်ရာဟု မိန့်တော်မူပြီးလျှင် သစ္စာတို့ကို ပြတော်မူ၍ ဇာတ်ကိုပေါင်းတော်မူ၏။ သစ္စာတို့ကို ပြတော်မူသည်၏အဆုံး၌ ထိုကုန်သည်တို့သည် သောတာပတ္တိဖိုလ်၌ တည်ကုန်၏။ ဇာတ်ကို အဘယ်သို့ ပေါင်းတော်မူသနည်းဟူမူကား ဒါယကာတို့ ယခုအခါ သာရိပုတ္တရာသည် ထိုအခါ နဂါးမင်း ဖြစ်ဘူးပြီ၊ ယခုအခါ ငါဘုရားသည်လျှင် ထိုအခါ လှည်းကုန်သည်မှူး ဖြစ်ဘူးပြီ။ ဤသို့ ဇာတ်ကို ပေါင်းတော်မူ၏။
လိုသည်ထက်ကို၊ ရမ္မက်ပို၊ ပျက်ပြိုဆုံးရှုံးမည်
ဆယ်ခုမြောက်သော မဟာဝါဏိဇဇာတ်သည် ပြီး၏။
*****
ပကိဏ္ဏကနိပါတ်
၁၁။ သာဓိနဇာတ်
ဥပုသ်ဆောက်တည်ခြင်း၏အကျိုးအာနိသင်ကြောင့် လူ့အဖြစ်နှင့်နတ်ပြည်သို့ရောက်ခြင်းအကြောင်း
ပစ္စုပ္ပန်ဝတ္ထု... နတ်နှင့်တကွသော လောကကို ဆုံးမတော်မူတတ်သော သဗ္ဗညူမြတ်စွာဘုရားသည် အဗ္ဘုတော ဝတ လောကသ္မိံ အစရှိသော ဂါထာပုဒ်ဖြင့် တန်ဆာဆင်အပ်သော ဤသာဓိနဇာတ်ကို ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီးတင်းသုံး နေတော်မူစဉ် ဥပုသ်ဆောက်တည်ကုန်သော ဒါယကာတို့ကို အကြောင်းပြု၍ ဟောတော်မူ၏။
ထိုစကားသည် မှန်၏။ ထိုအခါ သဗ္ဗညူမြတ်စွာဘုရားသည် ဒါယကာတို့ ရှေးပညာရှိတို့သည် မိမိ၏ ဥပုသ်ဆောက်တည်ခြင်းကို အမှီပြု၍ လူ၏ကိုယ်ဖြင့်လျှင် နတ်ပြည်သို့ရောက်၍ မြင့်ရှည်စွာ နေဘူးကုန်ပြီဟု မိန့်တော်မူ၍ ထိုဒါယကာတို့သည် တောင်းပန်အပ်သည်ဖြစ်၍ အတိတ်ကို ဆောင်တော်မူ၏။
အတိတ်ဝတ္ထု... ဒါယကာတို့ လွန်လေပြီးသောအခါ မိဓိလာပြည်၌ သာဓိနမည်သော မင်းသည် မင်းကျင့်တရား ဆယ်ပါးနှင့်အညီ မင်းပြုလေ၏။ ထိုသာဓိနမင်းသည် မြို့တံခါးလေးမျက်နှာတို့၌၎င်း မြို့လယ်၌၎င်း နန်းတော်တံခါး၌၎င်း ဤခြောက်ဌာနတို့၌ ခြောက်ဆောင်သော အလှူတင်းကုပ်တို့ကို ဆောက်စေ၍ ဇမ္ဗူဒိပ်ကျွန်းကြီးအလုံးကို ထွန်တုံးပြတ်သည်ကို ပြု၍ အလှူကြီးကို ဖြစ်စေတော်မူ၏။ နေ့တိုင်း နေ့တိုင်း ခြောက်သိန်းကုန်သော ဥစ္စာတို့သည် စွန့်ကြဲခြင်းသို့ ရောက်ကုန်၏။ ငါးပါးသော သီလတို့ကို စောင့်ရှောက်၏။ ဥပုသ်သီတင်းကိုလည်း ဆောက်တည်၏။ တိုင်းတပါး၌ နေကုန်သော သူတို့သည်လည်း ထိုသာဓိနမင်း၏ အဆုံးအမ၌တည်၍ ဒါနအစရှိသော ကောင်းမှုတို့ကိုပြု၍ သေတိုင်း သေတိုင်းကုန်သော သူတို့သည် နတ်ပြည်၌သာလျှင် ဖြစ်ကုန်၏။ သုဓမ္မာနတ်သဘင်ကို ပြည့်စေ၍ နေကုန်သော နတ်တို့သည် သာဓိနမင်း၏ သီလအစရှိသော ကျေးဇူးကိုသာလျှင် ချီးမွမ်းကုန်၏။ ထိုချီးမွမ်းသော စကားကိုကြား၍ ကြွင်းကုန်သော နတ်တို့သည်လည်း သာဓိနမင်းကို ဖူးမြင်လိုကုန်သည်သာလျှင် ဖြစ်ကုန်၏။
နတ်တို့၏ မင်းဖြစ်သော သိကြားမင်းသည် ထိုနတ်တို့၏ စိတ်ကိုသိ၍ သင်နတ်သားတို့သည် သာဓိနမင်းကြီးကို ဖူးမြင်လိုကုန်သလောဟု မေးတော်မူ၏။ အရှင်နတ်မင်း ဖူးမြော်လိုကုန်၏ဟု ဆိုကုန်သည်ရှိသော် ထိုသိကြားမင်းသည် မာတလိနတ်သားကို ခေါ်၍ အမောင် မာတလိနတ်သား သင်သည် သွားချေ၊ ဝေဇယန္တာ ရထားကို က, ၍ သာဓိနမင်းကြီးကို ငါတို့ နတ်ပြည်သို့ ဆောင်ချေလော့ဟု စေလိုက်၏။ ထိုမာတလိနတ်သားသည် ကောင်းပြီဟု ဝန်ခံပြီးလျှင် ဝေဇယန္တာ ရထားကို က, ၍ ဝိဒေဟတိုင်း မိဓိလာပြည်သို့ သွား၏။ ထိုအခါ လပြည့်နေ့သည် ဖြစ်၏။
မာတလိနတ်သားသည် လူတို့၏ ညစာစားပြီး၍ အိမ်တံခါးတို့၌ ချမ်းသာသော စကားကို ပြောလျက် နေကြကုန်စဉ် လဝန်းနှင့်တကွ ဝေဇယန္တာရထားကို နှင်၏။ လူတို့သည် လနှစ်စင်းတို့သည် ထွက်ကုန်၏ဟု ဆိုကုန်စဉ် တဖန် လဝန်းကိုလွန်၍လာသော ရထားကို မြင်ကုန်လျှင် ဤသို့ လာသည်ကား လ, မဟုတ်၊ ဤသို့လာသည်ကား ရထားတည်း၊ နတ်သားသည်လည်း ထင်၏။ မနောမယ သိန္ဓောမြင်းကသော ဤရထားကို အဘယ်သူဘို့ မောင်ခဲ့သနည်း၊ တပါးသောသူဘို့ မဆောင်၊ ငါတို့ အရှင်မင်းကြီးဘို့ ဆောင်ခဲ့သည်ဖြစ်လတ္တံ့၊ ထိုစကားသည် မှန်၏။ ငါတို့အရှင်မင်းကြီးသည် တရားစောင့်၏။ တရားနှင့်အညီ မင်းပြုတော်မူ၏ဟု ဖြစ်သော ဝမ်းမြောက်ခြင်းရှိကုန်သည်ဖြစ်၍ လက်အုပ်ချီသဖြင့် တည်ကုန်လျက်-
ဒိဗ္ဗော ရထော ပါတုရဟု၊ ဝေဒေဟဿ ယသဿိနော။
ဟူသော ရှေးဦးစွာသော ဤဂါထာကို ဆိုကုန်၏။
၂၀၂။ ဘော၊ အချင်းတို့။ လောကသ္မိံ၊ လောက၌။ အဗ္ဘုတော ဝတ၊ မဖြစ်ဘူးမြဲသော သဘောသည် ဖြစ်စွာ့တကား။ လောမဟံသနော၊ ကြက်သီးမွေးညှင်း ထခြင်းသည်။ ဥပ္ပဇ္ဇိ ဝတ၊ ဖြစ်စွာ့တကား။ ယသဿိနော၊ များသော အခြံအရံ ရှိတော်မူသော။ ဝေဒေဟဿ၊ ငါတို့အရှင်ဖြစ်တော်မူသော ဝိဒေဟရာဇ် မင်းသား။ ဒိဗ္ဗော၊ နတ်၌ဖြစ်သော။ ရထော၊ ရထားသည်။ ပါတုရဟု ဝတ၊ ထင်ရှားဖြစ်စွာ့တကား။
မာတလိနတ်သားသည် ထိုရထားကို ဆောင်ယူ၍ လူတို့သည် ပန်းနံ့သာ အစရှိသည်တို့ဖြင့် ပူဇော်ကုန်စဉ် မိဓိလာမြို့ကို လာရစ် သုံးပတ်လှည့်ပြီးလျှင် နန်းတော်တံခါးသို့သွား၍ ရထားကိုလှည့်လျက် နောက်အဘို့ဖြင့် ခြင်္သေ့ခံသော လေသွန်တံခါးခုံ၌ထား၍ တက်စီးစိမ့်သောငှာ အစီအရင်ကိုပြု၍ ရပ်၏။ ထိုနေ့၌ သာဓိနမင်းကြီးသည်လည်း အလှူတင်းကုပ်တို့ကို ကြည့်တော်မူ၍ ဤသို့သောနည်းဖြင့် အလှူကို လှူကြကုန်လော့ဟု စေပြီးလျှင် ဥပုသ်ဆောက်တည်လျက် ထိုနေ့ကိုလွန်စေ၍ မှူးမတ်အပေါင်း ခြံရံလျက် တန်ဆာဆင်အပ်သော ပြာသာဒ်မအပြင်၌ အ ရှေ့ လေသွန်တံခါးသို့ ရှေးရှုလျက် တရားနှင့်ယှဉ်သော စကားကို ပြောဟောလျက် နေတော်မူ၏။ ထိုအခါ သာဓိနမင်းကို မာတလိနတ်သားသည် ရထားသို့ တက်စိမ့်သောငှါ ချီပင့်သဖြင့် ဆောင်ယူ၍ သွား၏။
ထိုအကြောင်းကို ထင်စွာ ပြတော်မူလိုသော သဗ္ဗညူမြတ်စွာဘုရားသည်-
နိမန္တယိတ္ထ ရာဇာနံ၊ ဝေဒေဟံ မိဓိလဂ္ဂဟံ။
ဒေဝါဒဿနကာမာ တေ၊ တာဝတိံသာ သဣန္ဒကာ။
သရမာနာ ဟိ တေ ဒေဝါ၊ သုဓမ္မာယံ သမစ္ဆရေ။
သဟဿ ယုတ္တ မာရူယှ၊ အဂါ ဒေဝါန သန္တိကေ။
သွာဂတံ တေ မဟာရာဇ၊ အထော တေ အဒုရာဂတံ။
နိသီဒ ဒါနိ ရာဇီသိ၊ ဒေဝရာဇဿ သန္တိကေ။
နိမန္တယိတ္ထ ကာမေဟိ၊ အာသနေန စ ဝါသဝေါ။
ဝသ ဒေဝေသု ရာဇီသိ၊ သဗ္ဗကာမ သမိဒ္ဓိသု။
တာဝတိံသေသု ဒေဝေသု၊ ဘုဉ္ဇ ကာမေ အမာနုသေ။
ဟူသော ဤဂါထာတို့ကို ဟောတော်မူ၏။
၂၀၃။ ဥပါသကာ၊ ဒါယကာတို့။ မဟိဒ္ဓိကော၊ ကြီးသော တန်ခိုးရှိသော။ ဒေဝသာရထိ၊ နတ်မင်း၏ ရထားထိန်းဖြစ်သော။ မာတလိ၊ မာတလိ အမည်ရှိသော။ ဒေဝပုတ္တော၊ နတ်သားသည်။ ဝေဒေဟံ၊ ဝိဒေဟတိုင်းသူတို့ကို အစိုးရသော။ မိဓိလဂ္ဂဟံ၊ မိဓိလာ ပြည်သူတို့အား သင်္ဂဟတရား လေးပါးဖြင့် သင်္ဂြိုဟ်တတ်သော။ ရာဇာနံ၊ သာဓိနမင်းကြီးကို။ နိမန္တယိတ္ထ၊ ပင့်ဘိတ်၏။
၂၀၄။ ဒိသမ္ပတိ၊ အရပ်မျက်နှာ အရှင်ဖြစ်သော။ ရာဇသေဋ္ဌ၊ မင်းမြတ်။ ဧဟိ၊ ကြွတော်မူလော့။ ဣမံ ရထံ၊ ဤရထားကို။ အာရူယှ၊ တက်စီးတော်မူလော့။ သဣန္ဒကာ၊ သိကြားမင်းနှင့် တကွဖြစ်သော။ တာဝတိံသာ၊ တာဝတိံသာ နတ်ပြည်၌ နေကုန်သော။ ဒေဝါ၊ နတ်တို့သည်။ တေ၊ အရှင်မင်းကြီးအား။ ဒဿနကာမာ၊ ဖူးမြင်လိုကုန်သည်ဖြစ်၍။ ဒေဝါ၊ နတ်အပေါင်းတို့သည်။ တေ၊ အရှင်မင်းကြီးအား။ သရမာနာ ဟိ-သရမာနာ ဧဝ၊ အောက်မေ့ကုန်သည် ဖြစ်၍လျှင်။ သုဓမ္မာယံ၊ သုဓမ္မာနတ်သဘင်၌။ သမစ္ဆရေ၊ နေလင့်ကုန်၏။
၂၀၅။ ဥပါသကာ၊ ဒါယကာတို့။ တတော- တဒါ ကာလေ၊ ထိုသို့ မာတလိနတ်သား ပင့်ဆောင်သော ကာလ၌။ ဝေဒေဟော၊ ဝိဒေဟတိုင်းသူတို့ကို အစိုးရသော။ မိဓိလဂ္ဂဟော၊ မိဓိလာပြည်သူတို့ကို သင်္ဂဟတရား လေးပါးဖြင့် သင်္ဂြိုဟ်တတ်သော။ သာဓိနော ရာဇာ၊ သာဓိနမင်းသည်။ သဟဿယုတ္တံ၊ သိန္ဓောမြင်းတထောင် က, သော။ ရထံ၊ ရထားကို။ အာရူယှ၊ စီး၍။ ဒေဝါနံ၊ တာဝတိံသာနတ်တို့၏။ သန္တိကေ၊ အထံသို့။ အဂါ၊ ရောက်လေ၏။
၂၀၆။ အာဂတံ၊ ရောက်လာသော။ တံ ရာဇာနံ၊ ထိုသာဓိန မင်းကြီးကို။ ဒိသွာ၊ မြင်၍။ ဒေဝါ၊ နတ်တို့သည်။ ပဋိနန္ဒိံသု၊ အဖန်တလဲလဲ နှစ်သက်ကုန်၏။ မဟာရာဇ၊ မြတ်သောမင်းကြီး။ တေ၊ အရှင်မင်းကြီး၏။ အာဂတံ၊ ကြွလာတော် မူခြင်းသည်ကား။ သွာဂတံ၊ ကောင်းသော လာခြင်းတည်း။ အထော၊ ထို့မြို့။ တေ၊ အရှင်မင်းကြီး၏။ အာဂတံ၊ လာခြင်းကား။ အဒုရာဂတံ၊ အပြစ်ကင်းသော လာခြင်းတည်း။ ရာဇီသိ၊ မင်းမြတ်။ ဒါနိ-ဣဒါနိ၊ ယခုအခါ၌။ ဒေဝရာဇဿ၊ သိကြား နတ်မင်း၏။ သန္တိကေ၊ အထံ၌။ နိသီဒ၊ နေတော်မူလော့။
၂၀၇။ သက္ကောပိ၊ သိကြားမင်းသည်လည်း။ ဝေဒေဟံ၊ ဝိဒေဟတိုင်းသူတို့ကို အစိုးရသော။ မိဓိလဂ္ဂဟံ၊ မိဓိလာပြည်သူတို့ကို သင်္ဂဟတရား လေးပါးဖြင့် သင်္ဂြိုဟ်တတ်သော ရှင်မင်းကြီးကို။ ပဋိနန္ဒိတ္ထ၊ အဖန်တလဲလဲ နှစ်သက်၏။ ဝါသဝေါ၊ သိကြား နတ်မင်းသည်။ ကာမေဟိ စ၊ ကာမဂုဏ်တို့ဖြင့်၎င်း။ အာသနေန စ၊ ပဏ္ဍုကမ္ဗလာ နေရာဖြင့်၎င်း။ နိမန္တယိတ္ထ၊ ပင့်ဘိတ်၏။
၂၀၈။ ရာဇီသိ၊ မင်းများရှင်။ တွံ၊ အရှင်မင်းမြတ်သည်။ သာဓု ခေါ၊ ကောင်းစွာလျှင်။ အနုပ္ပတ္တော၊ ရောက်လာသည်။ အသိ၊ ဖြစ်၏။ သဗ္ဗကာမသမိဒ္ဓိသု၊ အလုံးစုံသော အလိုဆန္ဒတို့နှင့် ပြည့်စုံကုန်သော။ ဒေဝေသု၊ နတ်တို့၌။ ဝသဝတ္တီနံ၊ အလိုသို့ လိုက်စေတတ်ကုန်သော နတ်တို့၏။ အာဝါသံ၊ နေရာ၌။ ဝသ၊ နေတော်မူလော့။ တာဝတိံသေသု ဒေဝေသု၊ တာဝတိံသာ နတ်ပြည်တို့၌။ အမာနုသေ၊ နတ်၌ဖြစ်ကုန်သော။ ကာမေ၊ ကာမဂုဏ်တို့ကို။ ဘုဉ္ဇ၊ ခံစားတော်မူလော့။
သိကြားမင်းသည် ယူဇနာ တသောင်းရှိသော တာဝတိံသာနတ်မြို့ကို၎င်း၊ နှစ်ကုဋေ ငါးသန်းသော နတ်သ္မီးတို့ကို၎င်း, ဝေဇယန္တာ ပြာသာဒ်ကို၎င်း အလယ်၌ ထက်ဝက်ခွဲ၍ ပေးအပ်သော နတ်စည်းစိမ်ကို သာဓိနမင်းကြီးသည် ခံစားတော်မူစဉ် လူတို့ အရေအတွက်အားဖြင့် အနှစ်ခုနစ်ရာတို့သည် လွန်ကုန်၏။ ထိုကိုယ်၏ အဖြစ်ဖြင့် နတ်ပြည်၌ နေရအံ့သော ကောင်းမှုကံသည်ကုန်၏။ နတ်ပြည်၌ မမွေ့လျော်ခြင်းသည် ဖြစ်၏။ ထိုသို့ မမွေ့လျော်ခြင်း ဖြစ်သောကြောင့် သိကြားမင်းနှင့်တကွ စကားပြောဟောလိုရကား_-
နစ္စ ဂီတေဟိ စ ဝါဒိတေဟိ။
သော ဒါနိ အဇ္ဇ န ရမာမိ သဂ္ဂေ၊
အာယုံ နု ခီဏော မရဏံ နု သန္တိကေ။
ဥဒါဟု မူဠှောသ္မိ ဇနိန္ဒသေဋ္ဌ။
ဟူသော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၂၀၉။ ဇနိန္ဒသေဋ္ဌ၊ နတ်တကာတို့ထက် မြတ်သော သိကြားမင်း။ သဂ္ဂဂတော၊ နတ်ပြည်သို့ ရောက်သော။ အဟံ၊ ငါသည်။ ပုရေ၊ ရှေး၌။ နစ္စေဟိ စ၊ ကခြင်းတို့ဖြင့်၎င်း။ ဂီတေဟိ စ၊ သီခြင်းတို့ဖြင့်၎င်း။ ဝါဒိတေဟိ စ၊ တီးမှုတ်ခြင်းတို့ဖြင့်၎င်း။ ရမာမိ၊ မွေ့လျော်၏။ သော အဟံ၊ ထိုငါသည်။ အဇ္ဇ၊ ယနေ့။ ဣဒါနိ၊ ယခုအခါ၌။ သဂ္ဂေ၊ နတ်ပြည်၌။ န ရမာမိ၊ မမွေ့လျော်။ အာယုံ၊ အသက်အပိုင်းအခြားသည်။ ခီဏော နု၊ ကုန်လေသလော။ မရဏံ၊ သေချိန်သည်။ သန္တိကေ နု၊ နီးလေသလော။ ဥဒါဟု၊ ထိုသို့ မဟုတ်မူကား။ မူဠှော၊ တွေဝေသည်။ အသ္မိ နု၊ ဖြစ်လေသလော။
ထိုအခါ သာဓိနမင်းကို သိကြားမင်းသည် ပြောဆိုသဖြင့် နတ်ပြည်၌ နေစိမ့်သောငှါ တိုက်တွန်းလိုရကား-
န စာပိ မူဠှော နရဝီရသေဋ္ဌ။
တဝ စ ပုညာနိ ပရိတ္တကာနိ၊
ယေသံ ဝိပါကံ ဣဓ ဝေဒယတော။
တာဝတိံသေသု ဒေဝေသု၊ ဘုဉ္ဇ ကာမေ အမာနုသေ။
ဟူသော ဤနှစ်ဂါထာတို့ကို ဆို၏။
၂၁၀။ နရဝီရသေဋ္ဌ၊ လူတကာတို့ထက် ဝီရိယဖြင့် မြတ်သောမင်းကြီး။ တေ၊ အရှင်မင်းကြီး၏။ အာယု၊ အသက်သည်။ န စ ခီဏံ၊ မကုန်သေး။ မရဏဉ္စ၊ သေခြင်းသည်လည်း။ ဒူရေ၊ အဝေး၌။ ဇာတံ၊ ဖြစ်၏။ မူဠှော၊ တွေဝေသည်။ န ဇာ အသိ၊ မဖြစ်။ ယေသံ၊ အကြင် ကောင်းမှုတို့၏။ ဝိပါကံ၊ အကျိုးကို။ ဣဓ၊ ဤနတ်ပြည်၌။ ဝေဒယတော၊ ခံစားသော။ တဝ၊ အရှင်မင်းကြီး၏။ တာနိ ပုညာနိ၊ ထိုကောင်းမှုတို့သည်။ ပရိတ္တကာနိ၊ အကြွင်းနည်းကုန်၏။
၂၁၁။ ဒိသမ္ပတိ၊ အရပ်မျက်နှာတို့၏ အရှင်ဖြစ်တော်မူသော။ ရာဇသေဋ္ဌ၊ မင်းမြတ်။ ဒေဝါနုဘာဝေန၊ နတ်တို့၏ အာနုဘော်ဖြင့်။ ဝသ၊ နေတော်မူလော့။ တာဝတိံသေသု ဒေဝေသု၊ တာဝတိံသာ နတ်ပြည်တို့၌။ အမာနုသေ၊ နတ်၌ ဖြစ်ကုန်သော။ ကာမေ၊ ကာမဂုဏ်တို့ကို။ ဘုဉ္ဇ၊ ခံစားတော်မူလော့။
ထိုသို့ ဆိုသောအခါ သာဓိနမင်းကြီးသည် သိကြားမင်းစကားကို ပယ်လိုရကား-
ဧဝံ သမ္ပဒမေဝေတံ၊ ယံ ပရတော ဒါနပစ္စယာ။
သယံ ကတာနိ ပုညာနိ၊ တံ မေ အာဝေဏိကံ ဓနံ။
ဒါနေန သမစရိယာယ၊ သံယမေန ဒမေန စ။
ယံ ကတွာ သုခိတော ဟောတိ၊ န စ ပစ္ဆာနုတပ္ပတိ။
ဟူသော ဤသုံးဂါထာတို့ကို ဆို၏။
၂၁၂။ သက္က၊ သိကြားမင်း။ ယံ၊ အကြင် စည်းစိမ်ချမ်းသာကို။ ပရတော၊ သူတပါးသည်။ ဒါနပစ္စယာ၊ ပေးခြင်းဟူသော အကြောင်းကြောင့်။ လဘတိ၊ ရ၏။ တံ၊ ထိုစည်းစိမ်ချမ်းသာသည်။ ယာစိတကံ၊ ငှါး၍ စီးအပ်သော။ ယာနံ ယထာ၊ ယာဉ်နှင့်တူ၏။ ယာစိတကံ၊ ချေးငှါးအပ်သော။ ဓနံ ယထာ၊ ဥစ္စာနှင့်တူ၏။ ဧဝံ၊ ဤသို့။ ဧတံ သမ္ပဒံဧဝ၊ ဤ ဥပမာ ဥပမေယျနှင့် ပြည့်စုံခြင်းကိုလျှင်။ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ မှတ်အပ်၏။
၂၁၃။ ယံ၊ အကြင် စည်းစိမ်ချမ်းသာကို။ ပရတော၊ သူတပါးသည်။ ဒါနပစ္စယာ၊ ပေးခြင်းဟူသော အကြောင်းကြောင့်။ လဘတိ၊ ရ၏။ ဧတံ၊ ထိုသူတပါးတို့ ပေး၍ရသောကြောင့် ငှားသည်နှင့်တူသော စည်းစိမ်ချမ်းသာကို။ အဟံ၊ ငါသည်။ န ဣစ္ဆာမိ၊ အလိုမရှိ။ သယံ၊ မိမိကိုယ်တိုင်။ ကတာနိ၊ ပြုအပ်ကုန်သော။ ပုညာနိ၊ ကောင်းမှုတို့သည်။ သန္တိ၊ ရှိကုန်၏။ တံ၊ ထို မိမိကိုယ်တိုင် ပြုအပ်သော ကောင်းသည်။ မေ၊ ငါ့အား။ အာဝေဏိကံ၊ အသီးဖြစ်သော။ ဓနံ၊ ဥစ္စာမည်၏။
၂၁၄။ သော အဟံ၊ ထိုငါသည်။ ဂန္တွာ၊ လူ့ပြည်သို့သွား၍။ မနုဿေသု၊ လူ့ပြည်တို့၌။ ယံ၊ အကြင် ကုသိုလ်ကို။ ကတွာ၊ ပြုသည်ရှိသော်။ သုခိတော၊ ချမ်းသာသည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ ပစ္ဆာ စ၊ နောက်၌လည်း။ န အနုတပ္ပတိ၊ နောင်တ မရှိ။ တံ ကုသလံ၊ ထိုကုသိုလ်ကို။ ဒါနေန၊ အလှူပေးသဖြင့်၎င်း။ သမစရိယာယ၊ မကောင်းမှုကို မပြုသဖြင့်၎င်း။ သံယမေန စ၊ သီလကို စောင့်သဖြင့်၎င်း။ ဒမေန၊ ဣန္ဒြေကို ဆုံးမသဖြင့်၎င်း။ ဗဟုံ၊ များစွာ။ ကာဟာမိ၊ ပြုအံ့။
ထိုအခါ သာဓိနမင်းကြီး၏ စကားကိုကြား၍ သိကြားမင်းသည် မာတလိနတ်သားကို အမောင် မာတလိနတ်သား သွားချေ၊ သာဓိနမင်းကြီးကို မိဓိလာပြည်သို့ ဆောင်ယူ၍ ဥယျာဉ်၌ ထားချေလော့ဟု စေလိုက်၏။ ထို မာတလိနတ်သားသည် သိကြားမင်းဆိုတိုင်း ပြု၏။ သာဓိနမင်းကြီးသည် ဥယျာဉ်၌ စင်္ကြံကြွ၏။ ထိုအခါ သာဓိနမင်းကို ဥယျာဉ်စောင့်သည် မြင်၍ မေးပြီးလျှင် သွား၍ နာရဒမင်းအား ကြားလျှောက်၏။ ထိုနာရဒမင်းသည် သာဓိနမင်းကြီးလာသောအဖြစ်ကို သိ၍ ဥယျာဉ်စောင့် သင်သည် ရှေ့မှ သွားနှင့်၍ ဥယျာဉ်ကို သုတ်သင်စီရင်ပြီးလျှင် သာဓိနမင်းကြီး၏၎င်း, ငါ၏၎င်း နေရာနှစ်ခုတို့ကို ခင်းနှင့်လော့ဟု ဆို၍ ဥယျာဉ်စောင့်ကို လွှတ်လိုက်၏။ ထိုဥယျာဉ်စောင့်သည် နာရဒမင်းကြီးဆိုတိုင်း ပြု၏။
ထိုအခါ ဥယျာဉ်စောင့်ကို သာဓိနမင်းကြီးသည် မေး၏။ အချင်း ဥယျာဉ်စောင့် အဘယ်သူဘို့ နေရာနှစ်ခုတို့ကို ခင်းသနည်းဟု မေး၏။ မြတ်သောမင်းကြီး တနေရာကား အရှင်မင်းကြီးဘို့၊ တနေရာကား အကျွန်ုပ်တို့ နာရဒမင်းကြီးဘို့ ခင်းပါ၏ဟု တင်လျှောက်၏။ ထိုအခါ ဥယျာဉ်စောင့်ကို သာဓိနမင်းကြီးသည် ငါမှတပါး အဘယ်သတ္တဝါသည် ငါ၏အနီးဖြစ်သော နေရာ၌ နေလတ္တံ့နည်းဟု ဆို၍ တခုသောနေရာ၌နေ၍ တခုသောနေရာ၌ ခြေကိုထား၏။ နာရဒမင်းသည် လာလတ်ပြီးလျှင် ထိုသာဓိနမင်းကြီး၏ ခြေတော်တို့ကို ရှိခိုး၍ တင့်အပ်လျောက်ပတ်သော အရပ်၌ နေ၏။ ထိုနာရဒမင်းသည်ကား သာဓိနမင်းကြီး၏ ခုနစ်ဆက်မြောက်ဖြစ်သော မြစ်တော်ဖြစ်သတတ်၊ ထိုအခါ လူတို့၏ အသက်တရာတမ်း ဖြစ်သတတ်၊ ဘုရားလောင်း သာဓိန မင်းကြီးသည်ကား မိမိ၏ ကောင်းမှုကံအစွမ်းဖြင့် ဤမျှလောက်သော အနှစ်ခုနစ်ရာ ကာလကို လွန်စေတော်မူ၏။ ထိုဘုရားလောင်း သာဓိနမင်းကြီးသည် နာရဒအမည်ရှိသော မိမိ မြစ်တော်ကို လက်ဆွဲ၍ ဥယျာဉ်တော်၌ လှည့်လည်လျက်-
ဣမာ တာ ဟရတာနူပါ၊ ဣမာ နဇ္ဇော သဝန္တိယော။
မန္ဒာလကေဟိ သဉ္ဆန္နာ၊ ပဒုမုပ္ပလကေဟိ စ။
ယဿိမာနိ မမာယိံသု၊ ကိန္နု တေ တာ ဒိသံ ဂတာ။
တေ အာရာမေ တေဝိမေ ဝနသဉ္စရာ။
တမေဝ မယှံ ဇနတံ အပဿတော၊
သုညံဝ မေ နာရဒ ခါယတေ ဒိသာ။
ဟူသော ဤသုံးဂါထာတို့ကို ဆို၏။
၂၁၅။ နာရဒ၊ နာရဒ။ ပုဗ္ဗေ၊ ရှေး၌။ ဣမာနိ တာနိ ခေတ္တာနိ၊ ဤစိုက်ပျိုးရာ မြေတို့သည်။ ရမ္မာ၊ မွေ့လျော်ဘွယ် ရှိကုန်၏။ သကုဏ္ဍလံ၊ နားဍောင်းနှင့်တူသော။ ဣမံ နိက္ခံ၊ ဤရေပြွန်သည်။ ရမ္မံ၊ မွေ့လျော်ဘွယ် ရှိ၏။ ဟရိတာ၊ စိမ်းညိုသော မြက်ဖြင့် ဖုံးလွှမ်းအပ်ကုန်သော။ ဣမာ တာ အနူပါ၊ ဤရေပြွန်၏ နံပါးနှစ်ဘက်၌ ဖြစ်ကုန်သော မြေတို့သည်။ ရမ္မာ၊ မွေ့လျော်ဘွယ် ရှိကုန်၏။ သဝန္တိယော၊ စီးကုန်သော။ ဣမာ နဇ္ဇော၊ ဤမြစ်တို့သည်။ ရမ္မာ၊ မွေ့လျော်ဘွယ် ရှိကုန်၏။
၂၁၆။ ဣမာ တာ ပေါက္ခရဏီ၊ ဤရေကန်တို့သည်။ ရမ္မာ၊ မွေ့လျော်ဘွယ် ရှိကုန်၏။ စက္ကဝါကာ၊ စက္ကဝါက်ငှက်တို့သည်။ ပကူဇိတာ၊ တွန်မြူးကုန်၏။ မန္ဒာလကေဟိ၊ မန္ဒာလကနွယ်တို့ဖြင့်။ သဉ္ဆန္နာ၊ ဖုံးလွှမ်းအပ်ကုန်၏။ ပဒုမုပ္ပလကေဟိ စ၊ ပဒုမာကြာ ဥပ္ပလကြာတို့ဖြင့်လည်း။ သဉ္ဆန္နာ၊ ဖုံးလွှမ်းအပ်ကုန်၏။ ယဿ မေ၊ အကြင် ငါ့အား။ တေ၊ ထို အလုပ်အကျွေး မောင်းမတို့သည်။ ဣမာနိ- ဣမေသု၊ ဤအရပ်တို့၌။ မမာယိံသု၊ မြတ်နိုးကုန်၏။ တဿ မေ၊ ထိုငါ၏။ တာ၊ ထို အလုပ်အကျွေး မောင်းမတို့သည်။ ကိံ ဒိသံ၊ အဘယ်အရပ်သို့။ ဂတာ နု၊ သွားလေကုန်သနည်း။
၂၁၇။ မေ၊ ငါ၏။ တာနိ ခေတ္တာနိ စ၊ ထို စိုက်ပျိုးရာ အရပ်တို့ကို၎င်း။ သော ဘူမိဘာဂေါ၊ ထိုမြေအဘို့ကို၎င်း။ တေ အာရာမေ၊ ထို အရံတို့ကို၎င်း။ တေဝိမေ ဝနသဉ္စရာ၊ ထို တောမြေ အရပ်တို့ကို၎င်း။ မယှံ၊ ငါ၏။ တမေဝ ဇနတံ၊ ထိုလူအပေါင်းကို၎င်း။ အပဿတော၊ မမြင်ရသော။ မေ၊ ငါ့အား။ ဒိသာ၊ အရပ်မျက်နှာတို့သည်။ သုညံဝ၊ ဆိတ်သကဲ့သို့။ ခါယတေ၊ ထင်၏။
ထိုအခါ သာဓိနမင်းကြီးကို နာရဒမင်းသည် အရှင်မင်းကြီး နတ်ပြည်သို့ သွားကုန်သော အရှင်မင်းကြီးတို့အား ယခုအခါ အနှစ်ခုနစ်ရာ ရှိကုန်ပြီ၊ အကျွန်ုပ်တို့သည် အရှင်မင်းကြီးတို့၏ ခုနစ်ဆက်မြောက်ဖြစ်သော မြစ်တော်တည်း၊ အရှင်မင်းကြီးတို့၏ အလုပ်အကျွေးတို့သည်၎င်း, မောင်းမတို့သည်၎င်း သေမင်းခံတွင်းသို့ ရောက်ကုန်ပြီ၊ ဤမိဓိလာပြည်သည် အရှင်မင်းကြီးတို့၏ ဥစ္စာဖြစ်သော ပြည်တည်း၊ ဤပြည်ကို ဆုံးမတော်မူကုန်လော့ဟု ဆို၏။ သာဓိနမင်းကြီးသည် အမောင် နာရဒ ငါသည် ဤအရပ်သို့ လာသည်ရှိသော် မင်းပြုအံ့သောငှါ မလာ၊ ကုသိုလ်ပြုခြင်းငှါသာလျှင် လာ၏။ ငါသည် ကုသိုလ် ကောင်းမှုကိုသာလျှင် ပြုအံ့ဟု ဆို၍ မင်းအဖြစ်ကို ပယ်သဖြင့် မိဓိလာပြည်သို့ လာသောအကြောင်းကို မြစ်တော် နာရဒမင်းအား ကြားလိုရကား-
သမ္မခါ ဒေဝရာဇဿ၊ တိဒသာနဉ္စ သမ္မုခါ။
တာဝတိံသေသု ဒေဝေသု၊ သဗ္ဗကာမသမိဒ္ဓိသု။
ဓမ္မမေဝ စရိဿာမိ၊ နာဟံ ရဇ္ဇေန အတ္ထိကော။
တံ မဂ္ဂံ ပဋိပဇ္ဇိဿံ၊ ယေန ဂစ္ဆန္တိ သုဗ္ဗတာ။
ဟူသော ဤလေးဂါထာတို့ကို ဆို၏။
၂၁၈။ နာရဒ၊ အမောင် နာရဒ။ မယာ၊ ငါသည်။ စတုဒိသာ၊ အရပ်လေးမျက်နှာတို့ကို။ ဩဘာသန္တာ၊ ထွန်းလင်းတောက်ပကုန်သော။ ဝိမာနာနိ၊ ဗိမာန်တို့ကို။ ဒေဝရာဇဿ၊ သိကြားနတ်မင်း၏။ သမ္မုခါ စ၊ မျက်မှောက်၌၎င်း။ တိဒသာနံ၊ တာဝတိံသာ နတ်တို့၏။ သမ္မုခါ စ၊ မျက်မှောက်၌၎င်း။ ဒိဋ္ဌာ၊ မြင်အပ်ကုန်ပြီ။
၂၁၉။ နာရဒ၊ အမောင် နာရဒ။ မေ၊ ငါသည်။ ဒိဗျံ၊ နတ်၌ဖြစ်သော။ ဘဝနံ၊ နတ်တို့၏ ဘုံဗိမာန်ကို။ ဝုတ္တံ၊ နေခဲ့ပြီ။ အမာနုသာ၊ နတ်၌ဖြစ်ကုန်သော။ သဗ္ဗကာမသမိဒ္ဓိသု၊ အလုံးစုံသော အလိုဆန္ဒနှင့် ပြည့်စုံကုန်သော။ ကာမာ၊ ကာမဂုဏ်တို့ကို။ တာဝတိံသေသု ဒေဝေသု၊ တာဝတိံသာ နတ်ပြည်တို့၌။ ဘုတ္တာ၊ ခံစားအပ်ကုန်ပြီ။
၂၂၀။ နာရဒ၊ အမောင်နာရဒ။ သော အဟံ၊ ထိုငါသည်။ ဧတာဒိသံ၊ ဤသို့ သဘောရှိသော ကာမဂုဏ်ကို။ ဟိတွာ၊ စွန့်ခဲ့၍။ ပုညာယ၊ ကောင်းမှုပြုခြင်းငှာ။ ဣဓ၊ ဤအရပ်သို့။ အာဂတော၊ လာသည်။ အမှိ၊ ဖြစ်၏။ အဟံ၊ ငါသည်။ ဓမ္မံ ဧဝ၊ ကုသိုလ်တရားကိုသာလျှင်။ စရိဿာမိ၊ ကျင့်အံ့။ ရဇ္ဇေန၊ မင်းအဖြစ်ဖြင့်။ န အတ္တိကော၊ အလိုမရှိ။
၂၂၁။ နာရဒ၊ အမောင် နာရဒ။ အဒဏ္ဍာဝစရံ၊ ဒဏ်မရှိသော သူမြတ်တို့သည် ကျင့်အပ်သော။ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဒေသိတံ၊ သဗ္ဗညူမြတ်စွာဘုရားတို့သည် ဟောတော်မူသော။ မဂ္ဂံ၊ မဂ္ဂင်ရှစ်ပါးသည်။ အတ္ထိ၊ ရှိ၏။ သုဗ္ဗတာ၊ ကောင်းသော အကျင့်ရှိကုန်သော သူတို့သည်။ ယေန မဂ္ဂေန၊ အကြင် မဂ္ဂင်ရှစ်ပါးဖြင့်။ နိဗ္ဗာနံ၊ နိဗ္ဗာန်သို့။ ဂစ္ဆန္တိ၊ သွားရကုန်၏။ တံ မဂ္ဂံ၊ ထိုမဂ္ဂင်ရှစ်ပါးတရားကို။ ပဋိပဇ္ဇိဿံ၊ ငါ ကျင့်အံ့။
ဤသို့လျှင် ဘုရားလောင်း သာဓိနမင်းကြီးသည် ဤဂါထာတို့ကို သဗ္ဗညုတဉာဏ်ဖြင့် အကျဉ်းချုံး၍ ဟောတော်မူ၏။ ထိုအခါ သာဓိနမင်းကြီးကို မြစ်တော် နာရဒမင်းသည် တဖန်လည်း အရှင်မင်းကြီး တိုင်းပြည်ကို ဆုံးမတော်မူပါလော့ဟု ဆို၏။ အမောင် နာရဒ ငါသည် မင်းအဖြစ်ကို အလိုမရှိ၊ အနှစ်ခုနစ်ရာတို့ပတ်လုံး ကင်းလေသော အလှူကို ခုနစ်ရက်ဖြင့်သာလျှင် လှူလို၏ဟု ဆို၏။ မြစ်တော် နာရဒမင်းသည် ကောင်းပြီဟု သာဓိနမင်းကြီး စကားကို ဝန်ခံ၍ အလှူကြီးကို စီရင်၏။ သာဓိနမင်းကြီးသည် ခုနစ်ရက်ပတ်လုံး အလှူကြီးကိုပေးပြီးလျှင် ခုနစ်ရက်မြောက်သောနေ့၌ သေ၍ တာဝတိံသာ နတ်ပြည်၌ ဖြစ်တော်မူ၏။
ဇာတ်ပေါင်း... သဗ္ဗညူမြတ်စွာဘုရားသည် ဤဓမ္မဒေသနာကို ဆောင်တော်မူ၍ ဤသို့ ဥပုသ်ဆောက်တည်ခြင်း မည်သည်ကား သုံးအပ်သော အရာနှင့်ယှဉ်၏ဟု ပြတော်မူသဖြင့် သစ္စာကို ပြတော်မူ၍ ဇာတ်ကို ပေါင်းတော်မူ၏။ သစ္စာတို့ကို ပြတော်မူသည်၏ အဆုံး၌ ဒါယကာ အပေါင်းတို့တွင် အချို့ကုန်သော သူတို့သည် သောတာပတ္တိဖိုလ်၌ တည်ကုန်၏။ အချို့ကုန်သောသူတို့သည် သကဒါဂါမိဖိုလ်၌ တည်ကုန်၏။ အချို့ကုန်သော သူတို့သည် အနာဂါမိဖိုလ်၌ တည်ကုန်၏။ ဇာတ်ကို အဘယ်သို့ ပေါင်းတော်မူသနည်း ဟူမူကား- ယခုအခါ အာနန္ဒာသည် ထိုအခါ နာရဒမင်း ဖြစ်ဘူးပြီ၊ ယခုအခါ အနုရုဒ္ဓါသည် ထိုအခါ သိကြားမင်း ဖြစ်ဘူးပြီ၊ ယခုအခါ ငါဘုရားသည်လျှင် ထိုအခါ သာဓိနမင်း ဖြစ်ဘူးပြီ၊ ဤသို့ ဇာတ်ကို ပေါင်းတော်မူ၏။
သီလမြဲတည်၊ ကုသိုလ်စည်၊ သက်ရှည် ရောဂါကင်း
တဆယ့်တခုမြောက်သော သာဓိနဇာတ်သည် ပြီး၏။
*****
ပကိဏ္ဏကနိပါတ်
၁၂။ ဒသဗြာဟ္မဏဇာတ်
အလှူခံပုဂ္ဂိုလ်ကို ရွေးချယ်စီစစ်၍ လှူသင့်ခြင်းအကြောင်း
ပစ္စုပ္ပန်ဝတ္ထု... နတ်နှင့်တကွသော လောကကို ဆုံးမတော်မူတတ်သော သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် ရာဇာ အဝေါစ ဝိဓုရံ အစရှိသော ဂါထာပုဒ်ဖြင့် တန်ဆာဆင်အပ်သော ဤဒသဗြာဟ္မဏဇာတ်ကို ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် အသဒိသဒါနကို အကြောင်းပြု၍ ဟောတော်မူ၏။
(ထိုအသဒိသဒါနကို အဋ္ဌကနိပါတ် အာဒိတ္တဇာတ်၌ ချဲ့အပ်ပြီးသလျှင်ကတည်း)
ပသေနဒီကောသလမင်းသည် ထိုအသဒိသဒါနကို ပေးလှူသည်ရှိသော် မြတ်စွာဘုရားကို အကြီးပြု၍ ငါးရာသော ရဟန်းတို့ကို ရွေးကောက်ပြီးလျှင် ပင့်ဆောင်သော ရဟန်းကြီးတို့အားသာလျှင် လှူသတတ်၊ ထိုအခါ ကောသလမင်း၏ ကျေးဇူးစကားကို ပြောဆိုကုန်သော ရဟန်းတို့သည် ငါ့သျှင်တို့ ကောသလမင်းကြီးသည် အသဒိသဒါနကို လှူသည်ရှိသော် ရွေးချယ်၍ အကျိုးကြီးသော အရာ၌လျှင် လှူ၏ဟု တရားသဘင်၌ စကားကို ဖြစ်စေကုန်၏။ သဗ္ဗညူမြတ်စွာဘုရားသည် လာတော်မူလတ်၍ ရဟန်းတို့ ယခုအခါ အဘယ်မည်သော စကားဖြင့် စည်းဝေးကြကုန်သနည်းဟု မေးတော်မူလတ်၍ ဤမည်သောစကားဖြင့် စည်းဝေးပါကုန်၏ဟု နားတော်လျှောက်သည်ရှိသော် ရဟန်းတို့ ကောသလမင်းသည် ငါကဲ့သို့သော ဘုရား၏ အလုပ်အကျွေးဖြစ်၍ ရွေးချယ်စီစစ်သဖြင့် အလှူကို လှူသည်ကားအံ့ဘွယ်မရှိသေး၊ ရှေးပညာရှိတို့သည် ဘုရားရှင်တို့သည် မဖြစ်သော်လည်း ရွေးချယ်စီစစ်၍ အလှူကို ပေးဘူးကုန်ပြီဟု မိန့်တော်မူ၍ အတိတ်ကို ဆောင်တော်မူ၏။
အတိတ်ဝတ္ထု... ရဟန်းတို့ လွန်လေပြီးသောအခါ ကုရုတိုင်း ဣန္ဒပတ္ထနဂိုရ်ပြည်၌ ယုဓိဋ္ဌိလအနွယ်ဖြစ်သော ကောရဗျမည်သောမင်းသည် မင်းပြု၏။ ထိုကောရဗျမင်းအား ဝိဓုရမည်သော အမတ်သည် အကျိုးအကြောင်းကို ဆုံးမ၏။ ကောရဗျမင်းသည် အလုံးစုံသော ဇမ္ဗူဒိပ်ကျွန်းကို ချောက်ချားစေ၍ အလှူကြီးကို လှူ၏။ ထိုအလှူကိုယူ၍ စားကုန်သောသူတို့တွင် တယောက်သော သူသည်လည်း ငါးပါးသောသီလကို စောင့်သောသူမည်သည် မရှိ၊ အလုံးစုံသော အလှူခံတို့သည် သီလမရှိကုန်သည်သာတည်း၊ ထိုအလှူသည် မင်းကို မနှစ်သက်စေနိုင်။ ကောရဗျမင်းသည် စုံစမ်းဆင်ခြင်၏။ အဘယ်မည်သော အလှူသည် အကျိုးကြီးသနည်းဟု သီလရှိကုန်သောသူတို့အား လှူလိုသည်ဖြစ်၍ ဝိဓုရ ပညာရှိနှင့်တကွ တိုင်ပင်အံ့ဟု ကြံ၏။ ကြံပြီး၍ ထိုကောရဗျမင်းသည် ခစားရာသို့လာသော ထိုဝိဓုရပညာရှိကို နေရာ၌နေစေ၍ ပြဿနာကို မေး၏။ ထိုအကြောင်းကို ထင်စွာပြတော်မူလိုသော သဗ္ဗညူမြတ်စွာဘုရားသည်-
ဟူသော ထက်ဝက်သော ဤဂါထာကို ဟောတော်မူ၏။
၂၂၂။ ဘိက္ခဝေ၊ ရဟန်းတို့။ တဒါ၊ ထိုအခါ၌။ ဓမ္မကာမော၊ တရားကိုအလိုရှိသော။ ယုဓိဋ္ဌိလော၊ ယုဓိဋ္ဌိလအနွယ်ဖြစ်သော။ ရာဇာ၊ ကောရဗျမင်းသည်။ ဝိဓုရံ၊ ဝိဓုရသုခမိန်ကို။ ဧတံ ဝစနံ၊ ဤသို့သောစကားကို။ အဝေါစ၊ ဆို၏။
ထိုမှနောက်၌ ကောရဗျမင်း၏၎င်း, ဝိဓုရအမတ်၏၎င်း စကားလဲလှယ် ပြောဟောကြသည်တို့ကို-
ဒက္ခိဏံ သမ္မ ဒဿာမ၊ ယတ္ထ ဒိန္နံ မဟပ္ဖလံ။
။ လ။
ဒက္ခိဏံ သမ္မ ဒဿာမ၊ ယတ္ထ ဒိန္နံ မဟပ္ဖလံ။
ဟူသော ဤဂါထာတို့ဖြင့် ပြအပ်၏။ ထိုဂါထာတို့၏ အနက်ကား -
၂၂၃။ ဝိဓုရ၊ ဝိဓူရသုခမိန်။ ယေ ဗြာဟ္မဏာ၊ အကြင် ပုဏ္ဏားတို့သည်။ မေ၊ ငါ၏။ ဘောဇနံ၊ ဘောဇဉ်ကို။ ဘုဉ္ဇေယျုံ၊ စားကုန်ရာ၏။ မေထုနာ၊ တပ်ချင်းတူသောသူ နှစ်ယောက်တို့၏ ဥစ္စဖြစ်သော။ ဓမ္မာ၊ ရွာသူတို့၏အကျင့်မှ။ ဝိရတေ၊ ကြဉ်ရှောင်ကုန်၏။ ဗဟုသုတေ၊ များသော အကြား အမြင်ရှိကုန်သော။ သီလဝန္တေ၊ သီလရှိကုန်သော။ တေ ဗြာဟ္မဏေ၊ ထိုပုဏ္ဏားတို့ကို။ ပရိယေသ၊ ရှာလော့။ ယတ္ထ၊ အကြင် ပုဂ္ဂိုလ်တို့၌။ ဒိန္နံ၊ လှူအပ်သောအလှူသည်။ မဟပ္ဖလံ၊ အကျိုးကြီးမြတ်၏။ သမ္မ၊ အဆွေ။ တေသံ၊ ထိုပုဏ္ဏားတို့အား။ ဒက္ခိဏံ၊ အလှူကို။ မယံ၊ ငါတို့သည်။ ဒဿာမ၊ လှူကုန်အံ့။
၂၂၄။ ဒေဝ၊ အရှင်မင်းကြီး။ ယေ ဗြာဟ္မဏာ၊ အကြင်ပုဏ္ဏားတို့သည်။ တေ၊ အရှင်မင်းကြီး၏။ ဘောဇနံ၊ ဘောဇဉ်ကို။ ဘုဉ္ဇေယျုံ၊ စားကုန်၏။ မေထုနာ၊ တပ်ချင်းဟူသော သူနှစ်ယောက်တို့၏ ဥစ္စာဖြစ်သော။ ဓမ္မာ၊ ရွာသူတို့၏ အကျင့်မှ။ ဝိရတာ၊ ကြဉ်ရှောင်ကုန်သော။ သီလဝန္တာ၊ သီလရှိကုန်သော။ ဗဟုသုတာ၊ များသော အကြား အမြင်ရှိကုန်သော။ တေ ဗြာဟ္မာ၊ ထိုပုဏ္ဏားတို့ကို။ ဒုလ္လဘာ၊ ရခဲကုန်၏။
၂၂၅။ မဟာရာဇ၊ မြတ်သောမင်းကြီး။ ဒသ၊ တကျိပ်ကုန်သော။ ယာတာ ဗြာဟ္မဏာတိယော၊ အကြင် ပုဏ္ဏားမျိုးတို့သည်။ အတ္ထိကိရ၊ ရှိကုန်သတတ်။ တေသံ၊ ထိုတကျိပ်သော ပုဏ္ဏားမျိုးတို့၏။ ဝိဘာဂံ၊ ခွဲဝေခြင်းကို။ ဝိစိယ၊ စုံစမ်းဆင်ခြင်၍။ မေ၊ ငါ၏။ သန္တိကာ၊ အထံမှ။ ဝိတ္ထာရေန၊ အကျယ်အားဖြင့်။ သုဏောဟိ၊ နာတော်မူလော့။
၂၂၆။ မဟာရာဇ၊ မြတ်သောမင်းကြီး။ မူလဿ၊ ဆေးမြစ်ဖြင့်။ ပုဏ္ဏေ၊ ပြည့်ကုန်သော။ သံဝုတေ၊ ဖွဲ့အပ်သော အဝရှိကုန်သော။ ပသိဗ္ဗကေ၊ ဆေးအိတ်တို့ကို။ ဂဟေတွာန၊ ယူ၍။ ယေ၊ အကြင်ပုဏ္ဏားတို့သည်။ ဩသဓိကာ၊ ဆေးကုကုန်သည် ဖြစ်၍။ ဂန္ထေန္တိ၊ ဤဆေးသည် ဤရောဂါကို ပယ်နိုင်၏ စသည်ဖြင့် ဆေးကျမ်းဂါထာ ဖွဲ့စီကုန်၏။ နှာပယန္တိ စ၊ ရေလည်းချိုးကုန်၏။ ဇပန္တိ စ၊ ဘူတဝိဇ္ဇာ မန္တန်ကိုလည်း ရွတ်ကုန်၏။
၂၂၇။ ရာဇ၊ မင်းကြီး။ တေ ဗြာဟ္မဏာ၊ ထိုပုဏ္ဏားတို့ကို။ တိကိစ္ဆကသမာ၊ ဆေးသမားနှင့် တူကုန်၏ဟူ၍။ ဝုစ္စန္တိ၊ ဆိုအပ်ကုန်၏။ မဟာရာဇ၊ မြတ်သောမင်းကြီး။ တေ၊ ထိုပုဏ္ဏားတို့ကို။ အက္ခာတာ၊ ဆေးသမားပုဏ္ဏားဟု ဆိုအပ်ကုန်၏။ တာဒိသေ၊ ထိုသို့သဘောရှိသော ပုဏ္ဏားတို့ကို။ နိပတာမသေ၊ ဆည်းကပ်ကုန်အံ့။
၂၂၈။ တေ၊ ထိုပုဏ္ဏားတို့သည်။ အပေတာ၊ ပုဏ္ဏားအကျင့်မှ ကင်းကုန်၏။ ဗြာဟ္မဏညာ၊ ပုဏ္ဏားအကျင့်မှ တပါးသော အကျင့်ရှိကုန်၏။ တေ၊ ထိုပုဏ္ဏား အကျင့်မရှိသော သူတို့ကို။ ဗြာဟ္မဏာ၊ ပုဏ္ဏားတို့ဟူ၍။ န ဝုစ္စန္တိ၊ မဆို အပ်ကုန်။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ကောရဗျော၊ ကောရဗျ အမည်ရှိသော။ ရာဇာ စ၊ မင်းသည်လည်း။ အာဟ၊ ဆို၏။ ဝိဓုရ၊ ဝိဓုရသုခမိန်။ အညေပိ၊ တပါးလည်းဖြစ်ကုန်သော။ ဗဟုဿုတေ၊ များသော အကြားအမြင် ရှိကုန်သော။ သီလဝန္တေ၊ သီလရှိကုန်သော ပုဂ္ဂိုလ်တို့ကို။ ပရိယေသ၊ ရှာလော့။
၂၃၉။ မေထုနာဓမ္မာ၊ မေထုန်အကျင့်မှ။ ဝိရတေ၊ ကြဉ်ကုန်သော။ ယေ၊ အကြင်ပုဂ္ဂိုလ်တို့သည်။ မေ၊ ငါ၏။ ဘောဇနံ၊ ကို။ ဘုဉ္ဇေယျုံ၊ စားကုန်၏။ ယတ္ထ၊ အကြင်ပုဂ္ဂိုလ်၌။ ဒိန္နံ၊ လှူအပ်သော အလှူသည်။ မဟပ္ဖလံ၊ အကျိုးကြီး၏။ သမ္မ၊ အဆွေဝိဓုရ။ တေသံ၊ ထိုသီလရှိသော ပုဂ္ဂိုလ်တို့အား။ ဒက္ခိဏံ၊ အလှူကို။ ဒဿာမ၊ လူကုန်အံ့။
၂၃၀။ မဟာဇ၊ မြတ်သောမင်းကြီး။ ယေ၊ အကြင် ပုဏ္ဏားတို့သည်။ ကိံကဏိကာယော၊ ကြေးစည်တို့ကို။ ဂဟေတွာ၊ ယူကုန်၍။ ဝါဒေန္တာ၊ တီးကုန်လျှက်။ ပုရတောပိ၊ ရှေ့မှလည်း။ ဃောသန္တိ၊ ကြွေးကြော်ကုန်၏။ တေ၊ ထိုပုဏ္ဏားတို့သည်။ ပေသနာနိပိ၊ စေပါးရာတို့သို့လည်း။ ဂစ္ဆန္တိ၊ သွားကုန်၏။ ရထစရိယာသု၊ ရထားအတတ်တို့၌။ သိက္ခရေ၊ သင်ကုန်၏။
၂၃၁။ မဟာရာဇ၊ မြတ်သောမင်းကြီး။ တေ ဗြာဟ္မဏာ၊ ထိုပုဏ္ဏားတို့ကို။ ပရိစာရိကသမာတိ၊ ကျွန်အမှုလုပ်တို့နှင့် တူ၏ဟူ၍။ ဝုစ္စန္တိ၊ ဆိုအပ်ကုန်၏။ မဟာရာဇ၊ မြတ်သောမင်းကြီး။ တေ၊ ထိုပုဏ္ဏားတို့ကို။ အက္ခာတာ၊ ကျွန်အမှုလုပ်နှင့် တူကုန်၏ဟူ၍ ကြားအပ်ကုန်၏။ တာဒိသေ၊ ထိုသို့ သဘောရှိကုန်သော ပုဏ္ဏားတို့ကို။ နိပတာမသေ၊ ဆည်းကပ်ကုန်အံ့။
၂၃၂။ တေ၊ ထိုပုဏ္ဏားတို့သည်။ အပေတာ၊ ပုဏ္ဏားအကျင့်မှ ကင်းကုန်၏။ ဗြာဟ္မဏညာ၊ ပုဏ္ဏားအကျင့်မှ တပါးသော အကျင့်ရှိကုန်၏။ တေ၊ ထိုပုဏ္ဏားအကျင့်မရှိကုန်သော သူတို့ကို။ ဗြာဟ္မဏာ၊ ပုဏ္ဏားတို့ဟူ၍။ န ဝုစ္စန္တိ၊ မဆိုအပ်ကုန်။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ကောရဗျော၊ ကောရဗျ အမည်ရှိသော။ ရာဇာ စ၊ မင်းသည်လည်း။ အာဟ၊ ဆို၏။ ဝိဓုရ၊ ဝိဓုရ သုခမိန်။ အညေပိ၊ တပါးလည်းဖြစ်ကုန်သော။ ဗဟုသုတေ၊ များသော အကြားအမြင် ရှိကုန်သော။ သီလဝန္တေ၊ သီလရှိကုန်သော ပုဂ္ဂိုလ်တို့ကို။ ပရိယေသ၊ ရှာလော့။
၂၃၃။ မေထုနာဓမ္မာ၊ မေထုန်အကျင့်မှ။ ဝိရတေ၊ ကြဉ်ရှောင်ကုန်သော။ ယေ၊ အကြင်ပုဂ္ဂိုလ်တို့သည်။ မေ၊ ငါ၏။ ဘောဇနံ၊ ဘောဇဉ်ကို။ ဘုဉ္ဇေယျုံ၊ စားကုန်၏။ ယတ္ထ၊ အကြင်ပုဂ္ဂိုလ်၌။ ဒိန္နံ၊ လှူအပ်သော အလှူသည်။ မဟပ္ဖလံ၊ အကျိုးကြီး၏။ သမ္မ၊ အဆွေ ဝိဓုရ။ တေသံ၊ ထိုပုဂ္ဂိုလ်တို့အား။ ဒက္ခိဏံ၊ အလှူကို။ ဒဿာမ၊ လူကုန်အံ့။
၂၃၄။ မဟာရာဇ၊ မြတ်သောမင်းကြီး။ ယေ ဗြာဟ္မဏာ၊ အကြင်ပုဏ္ဏားတို့သည်။ ကမဏ္ဍလုံ၊ ကရားကို၎င်း။ ဝင်္ကဒဏ္ဍဉ္စ၊ တုတ်ကောက်ကို၎င်း။ ဂဟေတွာန၊ ယူကုန်၍။ ဂါမေသု စ၊ ရွာတို့၌၎င်း။ နိဂမေသု စ၊ နိဂုံးတို့၌၎င်း။ ရာဇာနော၊ မင်းတို့သို့။ ပစ္စုပေဿန္တိ၊ ပို့ဆောင်ကုန်၏။ ဂါမေ ဝါ၊ ရွာ၌၎င်း။ နိဂမမှိ ဝါ၊ နိဂုံး၌၎င်း။ အဒိန္နေ၊ မပေးသည်ရှိသော်။ န ဝုဋ္ဌဟိဿာမ၊ မထကုန်အံ့။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဥပဝသန္တိ၊ ကပ်၍ နေကုန်၏။ ရာဇ၊ မင်းကြီး။ တေပိ ဗြာဟ္မဏာ၊ ထိုပုဏ္ဏားတို့ကိုလည်း။ နိဂ္ဂါဟကသမာ၊ နှိပ်စက်၍ အခွန်တောင်းသော သူတို့နှင့် တူကုန်၏ဟူ၍။ ဝုစ္စန္တိ၊ ဆိုအပ်ကုန်၏။ မဟာရာဇ၊ မြတ်သောမင်းကြီး။ တေ၊ ထိုပုဏ္ဏားတို့ကို။ အက္ခာတာ၊ အခွန်တောင်းသော သူတို့နှင့် တူကန်၏ဟူ၍ ဆိုအပ်ကုန်၏။ တာဒိသေ၊ ထိုသို့ သဘောရှိကုန်သော ပုဏ္ဏားတို့ကို။ နိပတာမသေ၊ ဆည်းကပ်ကုန်အံ့။
၂၃၆။ တေ၊ ထိုပုဏ္ဏားတို့သည်။ အပေတာ၊ ပုဏ္ဏားအကျင့်မှ ကင်းကုန်၏။ ဗြာဟ္မဏညာ၊ ပုဏ္ဏားအကျင့်မှ တပါးသောအကျင့်ရှိကုန်၏။ တေ၊ ထိုသူတို့ကို။ ဗြာဟ္မဏာ၊ ပုဏ္ဏားတို့မည်ကုန်၏ ဟူ၍။ န ဝုစ္စန္တိ၊ မဆိုအပ်ကုန်။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ရာဇာ စ ကောရဗျော၊ ကောရဗျမင်းသည်လည်း။ အာဟ၊ ဆို၏။ ဝိဓုရ၊ ဝိဓုရသုခမိန်။ အညေပိ၊ တပါးလည်း ဖြစ်ကုန်သော။ ဗဟုသုတေ၊ များသောအကြားအမြင် ရှိကုန်သော။ သီလဝန္တေ၊ သီလရှိကုန်သော ပုဂ္ဂိုလ်တို့ကို။ ပရိယေသ၊ ရှာလော့။
၂၃၇။ မေထုနာဓမ္မာ၊ မေထုန်အကျင့်မှ။ ဝိရတေ၊ ကြဉ်ရှောင်ကုန်သော။ ယေ ဗြာဟ္မဏာ၊ အကြင် ပုဏ္ဏားတို့သည်။ မေ၊ ငါ၏။ ဘောဇနံ၊ ဘောဇဉ်ကို။ ဘုဉ္ဇေယျုံ၊ စားကုန်၏။ ယတ္ထ၊ အကြင်ပုဂ္ဂိုလ်၌။ ဒိန္နံ၊ လှူအပ်သော အလှူသည်။ မဟပ္ဖလံ၊ အကျိုးကြီး၏။ သမ္မ၊ အဆွေဝိဓုရ။ တေသံ၊ ထိုပုဏ္ဏားတို့အား။ ဒက္ခိဏံ၊ အလှူကို။ ဒဿာမ၊ လှူကုန်အံ့။
၂၃၈။ မဟာရာဇ၊ မြတ်သောမင်းကြီး။ ယေသံ၊ အကြင် ပုဏ္ဏားတို့အား။ ပရူဠှကစ္ဆာ၊ တောချုံကဲ့သို့ စည်ပင်သော လက်ကတီးမွေးတို့သည်၎င်း။ နခါ စ၊ ခြေသည်း လက်သည်းတို့သည်၎င်း။ လောမာ စ၊ အမွေးတို့သည်၎င်း။ ပင်္ကဒန္တာ၊ အညစ်အကြေးကပ်သော သွားတို့သည်၎င်း။ ရဇဿိရာ၊ မြူဖြင့်ပြွမ်းသော ဦးခေါင်းတို့သည်၎င်း။ သန္တိ၊ ရှိကုန်၏။ ရဇရေဏူဟိ၊ မြူမြေမှုန့်တို့ဖြင့်။ ဩကိဏ္ဏာ၊ ပြွမ်းကုန်သော။ တေ၊ ထိုပုဏ္ဏားတို့သည်။ ယာစကာ၊ ဥစ္စာကို တောင်းကုန်သည်ဖြစ်၍။ ဝိစရန္တိ၊ သွားကုန်၏။
၂၃၉။ ရာဇ၊ မင်းမြတ်။ တေပိ ဗြာဟ္မဏာ၊ ထိုပုဏ္ဏားတို့ကိုလည်း။ ခါဏုဃာတသမာ၊ စိုက်မြှုပ်၍ ထားအပ်သော သစ်ငုတ်နှင့်တူကုန်၏ ဟူ၍။ ဝုစ္စန္တိ၊ ဆိုအပ်ကုန်၏။ မဟာရာဇ၊ ကြီး။ တေ၊ ထိုပုဏ္ဏားတို့ကို။ အက္ခာတာ၊ သစ်ငုတ်နှင့် တူကုန်၏ဟူ၍ ဆိုအပ်ကုန်၏။ တာဒိသေ၊ ထိုသို့ သဘောရှိကုန်သော ပုဏ္ဏားတို့ကို။ နိပတာမသေ၊ ဆည်းကပ်ကုန်အံ့။
၂၄၀။ တေ၊ ထိုသူတို့သည်။ အပေတာ၊ ပုဏ္ဏားအကျင့်မှ ကင်းကုန်၏။ ဗြာဟ္မဏညာ၊ ပုဏ္ဏားအကျင့်မှ တပါးသော အကျင့်ရှိကုန်၏။ တေ၊ ထိုသူတို့ကို။ ဗြာဟ္မဏာ၊ ပုဏ္ဏားမည်ကုန်၏ ဟူ၍။ န ဝုစ္စန္တိ၊ မဆိုအပ်ကုန်။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ကောရဗျော၊ ကောရဗျအမည်ရှိသော။ ရာဇာ စ၊ မင်းသည်လည်း။ အာဟ၊ ဆို၏။ ဝိဓုရ၊ ဝိဓူရသုခမိန်။ အညေပိ၊ တပါးလည်းဖြစ်ကုန်သော။ ဗဟုဿုတေ၊ များသော အကြားအမြင်ရှိကုန်သော။ သီလဝန္တေ၊ သီလရှိကုန်သော ပုဂ္ဂိုလ်တို့ကို။ ပရိယေသ၊ ရှာလော့။
၂၄၁။ မေထုနာဓမ္မာ၊ မေထုန်အကျင့်မှ။ ဝိရတေ၊ ကြဉ်ရှောင်ကုန်သော။ ယေ ဗြာဟ္မဏာ၊ အကြင်ပုဏ္ဏားတို့သည်။ မေ၊ ငါ၏။ ဘောဇနံ၊ ဘောဇဉ်ကို။ ဘုဉ္ဇေယျုံ၊ စားကုန်၏။ ယတ္ထ၊ အကြင်ပုဂ္ဂိုလ်၌။ ဒိန္နံ၊ လှူအပ်သော အလှူသည်။ မဟပ္ဖလံ၊ အကျိုးကြီး၏။ သမ္မ၊ အဆွေဝိဓုရ။ တေသံ၊ ထိုသီလရှိကုန်သော ပုဂ္ဂိုလ်တို့အား။ ဒက္ခိဏံ၊ အလှူကို။ ဒဿာမ၊ လှူကုန်အံ့။
၂၄၃။ ဇနာဓိပ၊ လူတို့ကို အစိုးရတော်မူသော။ ရာဇိန္ဒ၊ မင်းများနတ်။ ယေ၊ အကြင်ပုဏ္ဏားတို့သည်။ ဟရီဋကံ၊ သဖန်းခါးသီးကို၎င်း။ အာမလကံ၊ ရှစ်ရှားသီးကို၎င်း။ အမ္ဗံ၊ သရက်သီးကို၎င်း။ ဇမ္ဗုံ၊ သပြေသီးကို၎င်း။ ဝိဘေဋကံ၊ သစ်ဆိမ့်သီးကို၎င်း။ လဗုဇံ၊ တောင်ပိန်းနှဲသီးကို၎င်း။ ဒန္တပေါဏာနိ၊ ဒန်ပူတို့ကို၎င်း။ ဗေလုဝါ၊ ဥသျှစ်သီးတို့ကို၎င်း။ ဗဒရာနိ၊ ဇီးသီးတို့ကို၎င်း။ ရာဇာယတနံ၊ လင်းလွန်းသီးကို၎င်း။ ဥစ္ဆုပုဋံ၊ ကြံချောင်းတင်လဲထုပ်ကို၎င်း။ ဓူမနေတ္တံ၊ ခိုးတံကို၎င်း။ မဓုဉ္ဇနံ၊ ပျားရည်မျက်စဉ်းကို၎င်း။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဥစ္စာဝစာနိ၊ များသော အဘိုး, နည်းသော အဘိုးထိုက်ကုန်သော။ ပဏိယာနိ၊ ဥစ္စာတို့ကို။ ဝိကိဏန္တိ၊ ရောင်းကုန်၏။
၂၄၄။ ရာဇ၊ မင်းကြီး။ တေ ဗြာဟ္မာ၊ ထိုပုဏ္ဏားတို့သည်။ ဝါဏိဇကသမာ၊ ကုန်သည်နှင့်တူကုန်၏။ တေပိ၊ ထိုသူတို့ကိုလည်း။ ဝေါဟာရတော၊ ဝေါဟာရအားဖြင့်။ ဗြာဟ္မဏာ၊ ပုဏ္ဏားမည်ကုန်၏ဟူ၍။ ဝုစ္စန္တိ၊ ဆိုအပ်ကုန်၏။ မဟာရာဇ၊ မြတ်သောမင်းကြီး။ တေ၊ ထိုပုဏ္ဏားတို့ကို။ အက္ခာတာ၊ ကုန်သည်နှင့် တူကုန်၏ဟူ၍ ကြားအပ်ကုန်၏။ တာဒိသေ၊ ထိုသို့ သဘောရှိကုန်သော ပုဏ္ဏားတို့ကို။ နိပတာမသေ၊ ဆည်းကပ်ကုန်အံ့။
၂၄၅။ တေ၊ ထိုသူတို့သည်။ အပေတာ၊ ပုဏ္ဏားအကျင့်မှ ကင်းကုန်၏။ ဗြာဟ္မဏညာ၊ ပုဏ္ဏားအကျင့်မှ တပါးသော အကျင့်ရှိကုန်၏။ တေ၊ ထိုသူတို့ကို။ ဗြာဟ္မဏာ၊ ပုဏ္ဏားမည်ကုန်၏ဟူ၍။ န ဝုစ္စန္တိ၊ မဆိုအပ်ကုန်။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ကောရဗျော၊ ကောရဗျ အမည်ရှိသော။ ရာဇာ စ၊ မင်းသည်လည်း။ အာဟ၊ ဆို၏။ ဝိဓုရ၊ ဝိဓူရသုခမိန်။ အညေပိ၊ တပါးလည်းဖြစ်ကုန်သော။ ဗဟုသုတေ၊ များသော အကြားအမြင်ရှိကုန်သော။ သီလဝန္တေ၊ သီလရှိကုန်သောပုဂ္ဂိုလ်တို့ကို။ ပရိယေသ၊ ရှာလော့။
၂၄၆။ မေထုနာဓမ္မာ၊ မေထုန်အကျင့်မှ။ ဝိရတေ၊ ကြဉ်ရှောင်ကုန်သော။ ယေ၊ အကြင်ပုဂ္ဂိုလ်တို့သည်။ မေ၊ ၏။ ဘောဇနံ၊ ဘောဇဉ်ကို။ ဘုဉ္ဇေယျုံ၊ စားကုန်၏။ ယတ္ထ၊ အကြင်ပုဂ္ဂိုလ်၌။ ဒိန္နံ၊ လှူအပ်သော အလှူသည်။ မဟပ္ဖလံ၊ အကျိုးကြီး၏။ သမ္မ၊ အဆွေ ဝိဓုရ။ တေသံ၊ ထိုပုဂ္ဂိုလ်တို့အား။ ဒက္ခိဏံ၊ အလှူကို။ ဒဿာမ၊ လှူကုန်အံ့။
၂၄၇။ မဟာရာဇ၊ မြတ်သောမင်းကြီး။ ယေ ဗြာဟ္မဏာ၊ အကြင်ပုဏ္ဏားတို့သည်။ ကသိဝါဏိဇ္ဇံ၊ လယ်လုပ်ခြင်း ကုန်သွယ်ခြင်းကို။ ကာရေန္တိ၊ ပြုကုန်၏။ အဇေဠကေ၊ ဆိတ်မြန်မာ ဆိတ်ကုလားတို့ကို။ ပေါသယန္တိ၊ ငါးပါးသော နို့အရသာကို ရောင်းစားခြင်းငှာ မွေးမြူကုန်၏။ ကုမာရိယော၊ သတို့သ္မီးငယ်တို့ကို။ ပဝေစ္ဆန္တိ၊ ဥစ္စာဖြင့် ပေးကုန်၏။ ဝိဝါဟန္တိ စ၊ သ္မီးပေး၍လည်း ထိမ်းမြားကုန်၏။ အာဝါဟန္တိ စ၊ သ္မီးယူ၍လည်း ထိမ်းမြားကုန်၏။
၂၄၈။ အမ္မဋ္ဌဝေဿေဟိ၊ သူဌေးသူကြွယ်တို့နှင့်။ သမာ၊ တူကုန်၏။ တေပိ၊ ထိုသူဌေး သူကြွယ်တို့နှင့် တူသောသူတို့ကိုလည်း။ ဝေါဟာရတော၊ ဝေါဟာရအားဖြင့်။ ဗြာဟ္မဏာ၊ ပုဏ္ဏားတို့ဟူ၍။ ဝုစ္စန္တိ၊ ဆိုအပ်ကုန်၏။ မဟာရာဇ၊ မြတ်သော မင်းကြီး။ တေ၊ ထိုပုဏ္ဏားတို့ကို။ အက္ခာတာ၊ သူဌေးသူကြွယ်နှင့် တူ၏ဟူ၍ ကြားအပ်ကုန်၏။ တာဒိသေ၊ ထိုသို့ သဘောရှိကုန်သော ပုဏ္ဏားတို့ကို။ နိပတာမသေ၊ ဆည်းကပ်ကုန်အံ့။
၂၄၉။ တေ၊ ထိုသူတို့သည်။ အပေတာ၊ ပုဏ္ဏားအကျင့်မှ ကင်းကုန်၏။ ဗြာဟ္မဏညာ၊ ပုဏ္ဏားအကျင့်မှ တပါးသော အကျင့်ရှိကုန်၏။ တေ၊ ထိုသူတို့ကို။ ဗြာဟ္မဏာ၊ ပုဏ္ဏားမည်ကုန်၏ ဟူ၍။ န ဝုစ္စန္တိ၊ မဆိုအပ်ကုန်။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ရာဇာ စ ကောရဗျော၊ ကောရဗျမင်းသည်လည်း။ အာဟ၊ ဆို၏။ ဝိဓုရ၊ ဝိဓုရသုခမိန်။ အညေပိ၊ တပါးလည်း ဖြစ်ကုန်သော။ ဗဟုဿုတေ၊ များသော အကြားအမြင် ရှိကုန်သော။ သီလဝန္တေ၊ သီလရှိကုန်သော ပုဂ္ဂိုလ်တို့ကို။ ပရိယေသ၊ ရှာလော့။
၂၅၀။ မေထုနာဓမ္မာ၊ မေထုန်အကျင့်မှ။ ဝိရတေ၊ ကြဉ်ရှောင်ကုန်သော။ ယေ ဗြာဟ္မဏာ၊ အကြင် ပုဏ္ဏားတို့သည်။ မေ၊ ငါ၏။ ဘောဇနံ၊ ဘောဇဉ်ကို။ ဘုဉ္ဇေယျုံ၊ စားကုန်၏။ ယတ္ထ၊ အကြင်ပုဂ္ဂိုလ်အား။ ဒိန္နံ၊ လှူအပ်သော အလှူသည်။ မဟပ္ဖလံ၊ အကျိုးကြီး၏။ သမ္မ၊ အဆွေ ဝိဓုရ။ တေသံ၊ ထိုပုဂ္ဂိုလ်တို့အား။ ဒက္ခိဏံ၊ အလှူကို။ ဒဿာမ၊ လှူကုန်အံ့။
၂၅၁။ မဟာရာဇ၊ မြတ်သောမင်းကြီး။ ဧကေ၊ အချို့ကုန်သော။ ပုရောဟိတာ၊ ပုရောဟိတ်တို့သည်။ ဂါမေသု၊ ရွာတို့၌။ နိက္ခိတ္တဘိက္ခံ၊ အမြဲတည်သော ဆွမ်းဝတ်ကို။ ဘုဉ္ဇန္တိ၊ စားကုန်၏။ ဗဟူဇနေ-ဗဟူဇနာ၊ များစွာသောသူတို့သည်။ တေ ဂါမပုရောဟိတေ၊ ထိုရွာ ပုရောဟိတ်တို့ကို။ နက္ခတ္တ မုဟုတ္တမင်္ဂလာနိ၊ နက္ခတ် မုဟုတ် မင်္ဂလာတို့ကို။ ပရိပုစ္ဆန္တိ၊ မေးကုန်၏။ တေပိ၊ ထိုပုရောဟိတ်တို့သည်လည်း။ အဏ္ဍစ္ဆေဒါနိလဉ္ဇကာ၊ အခယူ၍ နွားသင်းကွပ်ခြင်း, နွားကို တံဆိပ်အမှတ် ထင်ခြင်းကို ပြုတတ်ကုန်၏။
၂၅၂။ တတ္ထ၊ ထိုပုရောဟိတ်တို့၏အိမ်၌။ ပသူပိ၊ နွားတို့ကို၎င်း။ မဟိသာပိ၊ ကျွဲတို့ကို၎င်း။ သူကရာပိ၊ ဝက်တို့ကို၎င်း။ အဇာပိ၊ ဆိတ်တို့ကို၎င်း။ ဟညန္တိ၊ သတ်ကုန်၏။ တေ၊ ထိုပုရောဟိတ်တို့သည်။ ဂေါဃာတကသမာ၊ နွားသတ်နှင့် တူကုန်၏။ တေပိ၊ ထိုရောဟိတ်တို့ကိုလည်း။ ဝေါဟာရေန၊ ဝေါဟာရအားဖြင့်။ ဗြာဟ္မာ၊ ပုဏ္ဏားတို့ဟူ၍။ ဝုစ္စန္တိ၊ ဆိုအပ်ကုန်၏။ မဟာရာဇ၊ မြတ်သောမင်းကြီး။ တေ၊ ထိုနွားသတ်နှင့်တူသော သူတို့ကို။ အက္ခာတာ၊ ဝေါဟာရအားဖြင့် ပုဏ္ဏားဟူ၍ ဆိုအပ်ကုန်၏။ တာဒိသေ၊ ထိုသို့ သဘောရှိကုန်သော သူတို့ကို။ နိပတာမသေ၊ ဆည်းကပ်ကုန်အံ့။
၂၅၃။ တေ၊ ထိုသူတို့သည်။ အပေတာ၊ ပုဏ္ဏားအကျင့်မှ ကင်းကုန်၏။ ဗြာဟ္မဏညာ၊ ပုဏ္ဏားအကျင့်မှ တပါးသော အကျင့်ရှိကုန်၏။ တေ၊ ထိုသူတို့ကို။ ဗြာဟ္မဏာ၊ ပုဏ္ဏားမည်ကုန်၏ဟူ၍။ န ဝုစ္စန္တိ၊ မဆိုအပ်ကုန်။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ကောရဗျော၊ ကောရဗျ အမည်ရှိသော။ ရာဇာ စ၊ မင်းသည်လည်း။ အာဟ၊ ဆို၏။ ဝိဓုရ၊ ဝိဓုရသုခမိန်။ အညေပိ၊ တပါးလည်းဖြစ်ကုန်သော။ ဗဟုဿုတေ၊ များသော အကြား အမြင်ရှိကုန်သော။ သီလဝန္တေ၊ သီလရှိကုန်သော ပုဂ္ဂိုလ်တို့ကို။ ပရိယေသ၊ ရှာလော့။
၂၅၄။ မေထုနာဓမ္မာ၊ မေထုန်အကျင့်မှ။ ဝိရတေ၊ ကြဉ်ကုန်သော။ ယေ ဗြာဟ္မဏာ၊ အကြင် ပုဏ္ဏားတို့သည်။ မေ၊ ငါ၏။ ဘောဇနံ၊ ဘောဇဉ်ကို။ ဘုဉ္ဇေယျုံ၊ စားကုန်၏။ ယတ္ထ၊ အကြင်ပုဂ္ဂိုလ်၌။ ဒိန္နံ၊ လှူအပ်သောအလှူသည်။ မဟပ္ဖလံ၊ အကျိုးကြီး၏။ သမ္မ၊ အဆွေ ဝိဓုရ။ တေသံ၊ ထိုပုဏ္ဏားတို့အား။ ဒက္ခိဏံ၊ အလှူကို။ ဒဿာမ၊ လှူကုန်အံ့။
၂၅၅။ မဟာရာဇ၊ မြတ်သောမင်းကြီး။ ယေ ဗြာဟ္မဏာ၊ အကြင်ပုဏ္ဏားတို့သည်။ အသိစမ္မံ၊ သန်လျက်, ကာအတတ်ကို။ ဂဟေတွာန၊ သင်ပြီး၍။ ခဂ္ဂံ၊ သန်လျက်ကို။ ပဂ္ဂယှ၊ ကိုင်စွဲ၍။ ဝေဿပထေသု၊ ကုန်သည်တို့၏ ခရီးတို့၌။ တိဋ္ဌန္တိ၊ တည်ကုန်၏။ သတ္ထံ၊ ကုန်သည်ကို။ အဗ္ဗာဟယန္တိပိ၊ ဥစ္စာအခယူ၍လည်း ပို့ကုန်၏။ ဂေါပနိသာဒေဟိ၊ နွားကျောင်း မုဆိုး တံငါတို့နှင့်။ သမာ၊ တူကုန်၏။ တေပိ၊ ထိုသူတို့ကိုလည်း။ ဗြာဟ္မဏာ၊ ပုဏ္ဏားမည်ကုန်၏ ဟူ၍။ ဝုစ္စန္တိ၊ ဆိုအပ်ကုန်၏။ မဟာရာဇ၊ မြတ်သောမင်းကြီး။ တေ၊ ထိုသူတို့ကို။ အက္ခာတာ၊ ဝေါဟာရအားဖြင့် ပုဏ္ဏားဟူ၍ ကြားအပ်ကုန်၏။ တာဒိသေ၊ ထိုသို့သဘောရှိကုန်သော သူတို့ကို။ နိပတာမသေ၊ ဆည်းကပ်ကုန်အံ့။
၂၅၇။ တေ၊ ထိုပုဏ္ဏားတို့သည်။ အပေတာ၊ ပုဏ္ဏားအကျင့်မှ ကင်းကုန်၏။ ဗြာဟ္မဏညာ၊ ပုဏ္ဏားအကျင့်မှ တပါးသော အကျင့်ရှိကုန်၏။ တေ၊ ထိုသူတို့ကို။ ဗြာဟ္မဏာ၊ ပုဏ္ဏားတို့ဟူ၍။ န ဝုစ္စန္တိ၊ မဆိုအပ်ကုန်။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ရာဇာစ ကောရဗျော၊ ကောရဗျမင်းသည်လည်း။ အာဟ၊ ဆို၏။ ဝိဓုရ၊ ဝိဓုရသုခမိန်။ အညေပိ၊ တပါးလည်းဖြစ်ကုန်သော။ ဗဟုဿုတေ၊ များသောအကြား အမြင်ရှိကုန်သော။ သီလဝန္တေ၊ သီလရှိကုန်သော ပုဂ္ဂိုလ်တို့ကို။ ပရိယေသ၊ ရှာလော့။
၂၅၈။ မေထုနာဓမ္မာ၊ မေထုန်အကျင့်မှ။ ဝိရတေ၊ ကြဉ်ရှောင်ကုန်သော။ ယေ၊ အကြင်သူတို့သည်။ မေ၊ ငါ၏။ ဘောဇနံ၊ ဘောဇဉ်ကို။ ဘုဉ္ဇေယျုံ၊ စားကုန်၏။ ယတ္ထ၊ အကြင်ပုဂ္ဂိုလ်၌။ ဒိန္နံ၊ လှူအပ်သော အလှူသည်။ မဟပ္ဖလံ၊ ကျိုးကြီး၏။ သမ္မ၊ အဆွေ ဝိဓုရ။ တေသံ၊ ထိုသူတို့အား။ ဒက္ခိဏံ၊ အလှူကို။ ဒဿာမ၊ လှူကုန်အံ့။
၂၅၉။ မဟာရာဇ၊ မင်းကြီး။ ယေ ဗြာဟ္မဏာ၊ အကြင်ပုဏ္ဏားတို့သည်။ အရညေ၊ တော၌။ ကုဋိကံ၊ တဲအုံကို။ ကတွာ၊ ဆောက်၍။ ကူဋာနိ၊ စဉ်းလဲသော ကျော့ကွင်းတို့ကို။ ကာရယန္တိ၊ ထောင်ကုန်၏။ တေ၊ ထိုပုဏ္ဏားတို့သည်။ သသံ၊ ယုန်ကို၎င်း။ ဗိဠာရံ၊ ကြောင်ကို၎င်း။ အာဂေါဓာ၊ ဖွတ်မှစ၍။ မစ္ဆကစ္ဆပံ၊ ငါး, လိပ်ကို၎င်း။ ဗာဓေန္တိ၊ သတ်ကုန်၏။
၂၆၀။ တေ၊ ထိုပုဏ္ဏားတို့သည်။ လုဒ္ဒကသမာ၊ မုဆိုးနှင့် တူကုန်၏။ ရာဇ၊ မင်းမြတ်။ တေပိ၊ ထိုမုဆိုးနှင့်တူသော ပုဏ္ဏားတို့ကိုလည်း။ ဝေါဟာရတော၊ ဝေါဟာရအားဖြင့်။ ဗြာဟ္မဏာ၊ ပုဏ္ဏားတို့ ဟူ၍။ ဝုစ္စန္တိ၊ ဆိုအပ်ကုန်၏။ မဟာရာဇ၊ မြတ်သောမင်းကြီး။ တေ၊ ထိုပုဏ္ဏားတို့ကို။ အက္ခာတာ၊ မုဆိုးနှင့်တူသော ပုဏ္ဏားတို့ဟူ၍ ကြားအပ်ကုန်၏။ တာဒိသေ၊ ထိုသို့သဘောရှိသော သူတို့ကို။ နိပတာမသေ၊ ဆည်းကပ်ကုန်အံ့။
၂၆၁။ တေ၊ ထိုပုဏ္ဏားတို့သည်။ အပေတာ၊ ပုဏ္ဏားအကျင့်မှ ကင်းကုန်၏။ ဗြဟ္မဏညာ၊ ပုဏ္ဏားအကျင့်မှ တပါးသော အကျင့်ရှိကုန်၏။ တေ၊ ထိုသူတို့ကို။ ဗြာဟ္မဏာ၊ ပုဏ္ဏားတို့ဟူ၍။ န ဝုစ္စန္တိ၊ မဆိုအပ်ကုန်။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ရာဇာစ ကောရဗျော၊ ကောရဗျမင်းသည်လည်း။ အာဟ၊ ဆို၏။ ဝိဓုရ၊ ဝိဓုရသုခမိန်။ အညေပိ၊ တပါးလည်းဖြစ်ကုန်သော။ ဗဟုဿုတေ၊ များသောအကြား အမြင်ရှိကုန်သော။ သီလဝန္တေ၊ သီလရှိကုန်သော ပုဂ္ဂိုလ်တို့ကို။ ပရိယေသ၊ ရှာလော့။
၂၆၂။ မေထုနာဓမ္မာ၊ မေထုန်အကျင့်မှ။ ဝိရတေ၊ ကြဉ်ရှောင်ကုန်သော။ ယေ၊ အကြင်သူတို့သည်။ မေ၊ ငါ၏။ ဘောဇနံ၊ ဘောဇဉ်ကို။ ဘုဉ္ဇေယျုံ၊ စားကုန်၏။ ယတ္ထ၊ အကြင်ပုဂ္ဂိုလ်၌။ ဒိန္နံ၊ လှူအပ်သော အလှူသည်။ မဟပ္ဖလံ၊ အကျိုးကြီး၏။ သမ္မ၊ အဆွေ ဝိဓုရ။ တေသံ၊ ထိုသူတို့အား။ ဒက္ခိဏံ၊ အလှူကို။ ဒဿာမ၊ လှူကုန်အံ့။
၂၆၃။ မဟာရာဇ၊ မြတ်သောမင်းကြီး။ အညေ၊ တပါးကုန်သော ပုဏ္ဏားတို့သည်။ ဓနဿ၊ ဥစ္စာကို။ ကာမာဟိ၊ အလိုရှိကုန်သည်ဖြစ်၍လျှင်။ ဟေဋ္ဌာမဉ္ဇေ၊ ညောင်စောင်းအောက်၌။ ပသက္ကိတာ၊ အိပ်နေကုန်သည်ဖြစ်၍။ သောမယာဂေ၊ သောမယာဂယဇ်သည်။ တနည်း,၊ မကောင်းမှုကို စင်စွာဆေးတတ်သော ယဇ်သည်။ ဥပဋ္ဌိတေ၊ ဖြစ်လတ်သော်။ ရာဇာနော၊ မင်းတို့ကို။ ဥပရိ၊ ညောင်စောင်းအထက်၌။ နှာယန္တိ၊ ခေါင်းဆေးကုန်၏။
၂၆၄။ ရာဇ၊ မင်းမြတ်။ တေ၊ ထိုပုဏ္ဏားတို့သည်။ မလမဇ္ဇသမာ၊ မကောင်းမှု အညစ်အကြေးကို ဆေးလျှော်တတ်သောသူနှင့် တူကုန်၏။ တေပိ၊ ထိုသူတို့ကိုလည်း။ ဝေါဟာရေန၊ ဝေါဟာရအားဖြင့်။ ဗြာဟ္မဏာ၊ ပုဏ္ဏားမည်ကုန်၏ဟူ၍။ ဝုစ္စန္တိ၊ ဆိုအပ်ကုန်၏။ မဟာရာဇ၊ မြတ်သောမင်းကြီး။ တေ၊ ထိုသူတို့ကို။ အက္ခာတာ၊ ဝေါဟာရပုဏ္ဏားတို့ဟူ၍ ကြားအပ်ကုန်၏။ တာဒိသေ၊ ထိုသို့ သဘောရှိသော သူတို့ကို။ နိပတာမသေ၊ ဆည်းကပ်ကုန်အံ့။
၂၆၅။ တေ၊ ထိုသူတို့သည်။ အပေတာ၊ ပုဏ္ဏားအကျင့်မှ ကင်းကုန်၏။ ဗြာဟ္မဏညာ၊ ပုဏ္ဏားအကျင့်မှ တပါးသော အကျင့်ရှိကုန်၏။ တေ၊ ထိုသူတို့ကို။ ဗြာဟ္မဏာ၊ ပုဏ္ဏားမည်ကုန်၏ ဟူ၍။ န ဝုစ္စန္တိ၊ မဆိုအပ်ကုန်။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ရာဇာစ ကောရဗျော၊ ကောရဗျ မင်းသည်လည်း။ အာဟ၊ ဆို၏။ ဝိဓုရ၊ ဝိဓုရသုခမိန်။ အညေပိ၊ တပါးလည်းဖြစ်ကုန်သော။ ဗဟုဿုတေ၊ များသောအကြားအမြင်ရှိကုန်သော။ သီလဝန္တေ၊ သီလရှိကုန်သော ပုဂ္ဂိုလ်တို့ကို။ ပရိယေသ၊ ရှာလော့။
၂၆၆။ မေထုနာဓမ္မာ၊ မေထုန်အကျင့်မှ။ ဝိရတေ၊ ကြဉ်ရှောင်ကုန်သော။ ယေ၊ အကြင်သူတို့သည်။ မေ၊ ငါ၏။ ဘောဇနံ၊ ဘောဇဉ်ကို။ ဘုဉ္ဇေယျုံ၊ စားကုန်၏။ ယတ္ထ၊ အကြင်ပုဂ္ဂိုလ်၌။ ဒိန္နံ၊ လှူအပ်သော အလှူသည်။ မဟပ္ဖလံ၊ အကျိုးကြီး၏။ သမ္မ၊ အဆွေဝိဓုရ။ တေသံ၊ ထိုပုဂ္ဂိုလ်တို့အား။ ဒက္ခိဏံ၊ အလှူကို။ ဒဿာမ၊ လှူကုန်အံ့။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ရာဇာစ ကောရဗျော၊ ကောရဗျမင်းသည်လည်း။ အာဟ၊ ဆို၏။
ဤဂါထာတို့၌ ပြအပ်သော ဝေါဟာရပုဏ္ဏား တကျိပ်တို့၏ သရုပ်အကျဉ်းကို ဤသို့မှတ်အပ်၏။
၁။ ဆေးသမားနှင့်တူသော ပုဏ္ဏားလည်း တယောက်။
၂။ ကျွန်အမှုလုပ်နှင့်တူသော ပုဏ္ဏားလည်း တယောက်။
၃။ အခွန်တောင်းသောသူနှင့်တူသော ပုဏ္ဏားလည်း တယောက်။
၄။ မပေးဘဲကို မသွားဟု အပါး၌ ထိုင်၍နေသောကြောင့် သစ်ငုတ်နှင့်တူသော ပုဏ္ဏားလည်း တယောက်။
၅။ ကုန်သည်နှင့်တူသော ပုဏ္ဏားလည်း တယောက်။
၆။ သူဌေးသူကြွယ်နှင့်တူသော ပုဏ္ဏားလည်း တယောက်။
၇။ နွားသတ်နှင့်တူသော ပုဏ္ဏားလည်း တယောက်။
၈။ ရွာကို ဖျက်ဆီးတတ်သောသူနှင့်တူသော ပုဏ္ဏားလည်း တယောက်။
၉။ မုဆိုးတံငါနှင့်တူသော ပုဏ္ဏားလည်း တယောက်။
၁၀။ အညစ်အကြေး မကောင်းမှုကို ဆေးလျှော်တတ်သောသူနှင့်တူသော ပုဏ္ဏားလည်း တယောက်။
ဤသို့ မှတ်အပ်၏
ဤသို့ ခေါ်ဝေါ်ခြင်း ဝေါဟာရမျှသာလျှင် ဖြစ်ကုန်သော ပုဏ္ဏားတကျိပ်တို့ကို ပြပြီး၍ ယခုအခါ မုချဆတ်ဆတ် မြတ်သောပုဏ္ဏားတို့ကို ပြလိုသော ဘုရားလောင်း သုခမိန်သည်-
ဝိရတာ မေထုနာဓမ္မာ၊ ယေ တေ ဘုဉ္ဇေယျုံ ဘောဇနံ။
အက္ခာတာ တေ မဟာရာဇ၊ တာဒိသေ နိပတာမသေ။
ဟူသော ဤနှစ်ဂါထာတို့ကို ဆို၏။
၂၆၇။ ဒေဝ၊ အရှင်မင်းကြီး။ ယေ ဗြာဟ္မဏာ၊ အကြင် ပုဏ္ဏားတို့သည်။ တေ၊ အရှင်မင်းကြီး၏။ ဘောဇနံ၊ ခဲဘွယ်ဘောဇဉ်ကို။ ဘုဉ္ဇေယျုံ၊ စားကုန်ရာ၏။ မေထုနာ၊ တပ်ချင်းတူသော သူနှစ်ယောက်တို့၏ ဥစ္စာဖြစ်သော။ ဓမ္မာ၊ ရွာသူတို့၏ အကျင့်မှ။ ဝိရတာ၊ ကြဉ်ရှောင်ကုန်သော။ ဗဟုဿုတာ၊ များသော အကြားအမြင် ရှိကုန်သော။ သီလဝန္တာ၊ သီလရှိကုန်သော။ တေ ဗြာဟ္မဏာ၊ ထိုပုဏ္ဏားတို့သည်။ အတ္ထိ ခေါ၊ ရှိကုန်သလျှင်ကတည်း။
၂၆၈။ တေ၊ ထိုပုဏ္ဏားတို့သည်။ ဧကဉ္စဘတ္တံ၊ တထပ်တည်းသော ထမင်းကိုသာ။ ဘုဉ္ဇန္တိ၊ စားကုန်၏။ မဇ္ဇံ၊ ယစ်မျိုးကို။ နစ ပိဝန္တိ၊ မသေက်ကုန်။ မဟာရာဇ၊ မြတ်သောမင်းကြီး။ တေ၊ ထိုပုဏ္ဏားတို့ကို။ အက္ခာတာ၊ ပရမတ္ထ ပုဏ္ဏားဟူ၍ ဆိုအပ်ကုန်၏။ တာဒိသေ၊ ထိုသို့သဘောရှိကုန်သော ပုဏ္ဏားတို့ကို။ နိပတာမသေ၊ ဆည်းကပ်ကုန်အံ့။
ကောရဗျမင်းသည် ဝိဓူရသုခမိန်၏ စကားကိုကြား၍ မေး၏။ အဆွေဝိဓုရ ဤသို့ သဘောရှိကုန်သော ဂုဏ်နှင့် ပြည့်စုံကန်သော မြတ်သောအလှူခံ ဖြစ်ကုန်သော ပုဏ္ဏားတို့သည် အဘယ်အရပ်၌ နေကုန်သနည်းဟု မေး၏။ မြတ်သောမင်းကြီး မြောက် ဟိမဝန္တာဝယ် နန္ဒမူတောင် လိုဏ်၌ နေကုန်၏ဟု တင်လျှောက်၏။ ပညာရှိ ထိုသို့တပြီးကား သင်၏အစွမ်းဖြင့် ငါ့အား ထိုပုဏ္ဏားတို့ကို ရှာ၍ ပေးလော့ဟု နှစ်သက်သောစိတ် ရှိသည်ဖြစ်၍ ရှာစေလိုရကား-
ဧတေ ဝိဓုရ ပရိယေသ၊ ခိပ္ပံဝ နေ နိမန္တယ။
ဟူသော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၂၆၉။ ဝိဓုရ၊ ဝိဓုရ သုခမိန်။ ဧတေ ဗြာဟ္မဏာ၊ ဤပုဏ္ဏားတို့သည်။ ခေါ၊ စင်စစ်။ သီလဝန္တော၊ သီလရှိကုန်၏။ ဗဟုဿုတာ၊ များသော အကြားအမြင်ရှိကုန်၏။ ဝိဓုရ၊ ဝိဓုရ သုခမိန်။ တေ၊ ထိုပုဏ္ဏားတို့ကို။ ပရိယေသ၊ သင်ရှာလော့။ ခိပ္ပံဝ၊ လျင်စွာလျှင်။ နေ၊ ထိုပုဏ္ဏားတို့ကို။ နိမန္တယ၊ သင် ပင့်ပါလော။
ဘုရားလောင်း ဝိဓူရသုခမိန်သည် ကောင်းပြီဟု ထိုကောရဗျမင်း၏ စကားကို ဝန်ခံ၍ မြတ်သောမင်းကြီး ထိုသို့တပြီးကား မြို့တော်ကို တန်ဆာဆင်စေပြီးလျှင် အလုံးစုံသော ပြည်သူတို့ကို အလှူပေးစေ၍ ဥပုသ်ကို ဆောက်တည်စေလျက် ယူအပ်သော သီလရှိသည် ဖြစ်စေကုန်လော့ဟု စည်လည်စေတော်မူပြီးလျှင် အရှင်မင်းကြီးတို့သည်လည်း အခြွေအရံပရိသတ် မှူးမတ်နှင့်တကွ ဥပုသ်ဆောက်တည်တော် မူကုန်လော့ဟု ဆိုပြီးလျှင် မိမိသည် နံနက်စောစောကလျှင် ထမင်းကိုစား၍ ဥပုသ်ကို ဆောက်တည်လျက် ညချမ်းအခါ မုလေးပန်းဖြင့်ပြည့်သော ရွှေပန်းတောင်းကို ဆောင်ခဲ့၍ မင်းနှင့်တကွ ငါးပါးသောတည်ခြင်းကို တည်စေ၍ အရှင်ပစ္စေကဗုဒ္ဓါတို့၏ ဂုဏ်ကျေးဇူးကို အောက်မေ့လျက် ရှိခိုး၍ မြောက် ဟိမဝန္တာဝယ် နန္ဒမူလိုဏ်၌ နေတော်မူကုန်သော ငါးရာကုန်သော အရှင်ပစ္စေကဗုဒ္ဓါတို့သည် နက်ဖြန် အကျွန်ုပ်တို့၏ ဆွမ်းကို ခံတော်မူစေကုန်သတည်းဟု ပင့်ဘိတ်၍ ကောင်းကင်သို့ ပန်းရှစ်ဆုပ်တို့ကို စေလွှတ်၏။
ထိုအခါ ထိုနန္ဒမူလိုဏ်၌ ငါးရာသော အရှင်ပစ္စေကဗုဒ္ဓါတို့သည် နေကုန်၏။ ပန်းရှစ်ဆုပ်တို့သည် သွားကုန်၍ ငါးရာကုန်သော အရှင်ပစ္စေကဗုဒ္ဓါတို့၏အပေါ်၌ ကျကုန်၏။ ထိုအရှင်ပစ္စေကဗုဒ္ဓါတို့သည် ဆင်ခြင်ကုန်သည်ရှိသော် ထိုအကြောင်းကိုသိ၍ အရှင်တို့ ဝိဓုရပညာရှိသည် ပင့်ဘိတ်အပ်၏။ စင်စစ်သော်ကား ဤဝိဓုရပညာရှိသည် ဟူးဟူးညားညား သတ္တဝါမဟုတ်၊ ဤဝိဓုရပညာရှိသည် ဘုရားလောင်းတည်း၊ ဤဘဒ္ဒကပ်ကမ္ဘာ၌လျှင် ဘုရားဖြစ်လတ္တံ့၊ ဝိဓုရပညာရှိအား ချီးမြှောက်ခြင်းကို ပြုကုန်အံ့ဟု ပင့်ဘိတ်ခြင်းကို ဝန်ခံကုန်၏။ ဘုရားလောင်း ဝိဓုရသုခမိန်သည် ပန်းတို့၏ မလာသောအမှတ်ဖြင့် သည်းခံသော အဖြစ်ကိုသိ၍ မြတ်သောမင်းကြီး နက်ဖြန် အရှင်ပစ္စေကဗုဒ္ဓါတို့သည် ကြွတော်မူလာကုန်လတ္တံ့၊ ပူဇော်သက္ကာ မြတ်နိုးတနာကို ပြုတော်မူလော့ဟု တင်လျှောက်၏။
ကောရဗျမင်းသည် နက်ဖြန်နေ့၌ များမြတ်သော ပူဇော်သက္ကာရကိုပြု၍ ပြာသာဒ်အပြင်၌ မြတ်သောသူတို့အားသာ ထိုက်သော နေရာတို့ကို ခင်းစေ၏။ အရှင်ပစ္စေကဗုဒ္ဓါတို့သည် အနဝတတ်အိုင်၌ ကိုယ်လက်သုတ်သင်ခြင်းကို ပြုကုန်ပြီးလျှင် အခါကိုမှတ်၍ ကောင်းကင်ခရီးဖြင့် ကြွလာမူလတ်၍ မင်းယင်ပြင်၌ သက်ကုန်၏။ ကောရဗျမင်းသည်၎င်း ဘုရားလောင်း ဝိဓူရအမတ်ကြီးသည်၎င်း ကြည်ညိုသောစိတ်ဖြင့် ထိုအရှင်ပစ္စေကဗုဒ္ဓါတို့၏ လက်မှ သိတ်တို့ကိုယူ၍ ပြာသာဒ်ထက်သို့ တက်စေပြီးလျှင် အလှူရေစက်ကိုချ၍ မွန်မြတ်သော ခဲဘွယ်ဘောဇဉ်တို့ဖြင့် လုပ်ကျွေးကုန်၏။ ဆွမ်းဘုဉ်းပေးသော ကိစ္စ၏ အဆုံး၌လည်း နက်ဖြန်အလို့ငှါ ဤသို့ ခုနစ်ရက်ပတ်လုံး ပင့်ဘိတ်၍ အလှူကြီးကိုလှူသဖြင့် ခုနစ်ရက်မြောက်သောနေ့၌ အလုံးစုံသော ပရိက္ခရာတို့ကို လှူကုန်၏။ ထိုပစ္စေကဗုဒ္ဓါတို့သည် တရားအနုမောဒနာ ပြုပြီးလျှင် ကောင်းကင်ဖြင့် ထိုနန္ဒမူလိုဏ်သို့ ကြွတော်မူကုန်၏။ အခြံအရံ ပရိသတ်နှင့်တကွ ဖြစ်ကုန်သော ကောရဗျမင်း ဝိဓုရအမတ်ကြီးတို့သည် အလှူကြီးကို ပေးကုန်ပြီး၍ အသက်၏အဆုံး၌ နတ်ပြည်ကို ပြည့်စေကုန်၏။
ဇာတ်ပေါင်း... သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် ဤဓမ္မဒေသနာကို ဆောင်တော်မူ၍ ရဟန်းတို့ ကောသလမင်းကြီးသည် ငါဘုရား၏ အလုပ်အကျွေးဖြစ်လျက် ရွေးချယ်စီစစ်၍ အလှူကိုလှူခြင်းသည်အံ့ဘွယ်မရှိသေး၊ ရှေးပညာရှိတို့သည် ဘုရားမဖြစ်မီလည်း ရွေးချယ်စီစစ်၍ အလှူကို လှူဘူးကုန်သည် သာတည်းဟု မိန့်တော်မူ၍ ယခုအခါ အာနန္ဒာသည် ထိုအခါ ကောရဗျမင်း ဖြစ်ဘူးပြီ၊ ယခုအခါ ငါဘုရားသည်လျှင် ထိုအခါ ဝိဓုရ အမည်ရှိသော အမတ်ကြီး ဖြစ်ဘူးပြီဟု ဇာတ်ကို ပေါင်းတော်မူ၏။
သီလရှိငြား၊ လှူခံအား၊ လှူငြား မင်္ဂလာ
တဆယ့်နှစ်ခုမြောက်သော ဒသဗြာဟ္မဏဇာတ်သည် ပြီး၏။
*****
ပကိဏ္ဏကနိပါတ်
၁၃။ ဘိက္ခာပရမ္ပရဇာတ်
တရားရတနာအား ပူဇော်သဖြင့် ဆွမ်းသည် အဆင့်ဆင့် သင့်လျော်ရာသို့ ရောက်ခြင်းအကြောင်း
ပစ္စုပ္ပန်ဝတ္ထု... နတ်နှင့်တကွသော လောကကို ဆုံးမတော်မူတတ်သော သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် သုခုမာလ ရူပံ ဒိသွာန အစရှိသော ဂါထာပုဒ်ဖြင့် တန်ဆာဆင်အပ်သော ဤဘိက္ခာပရမ္ပရဇာတ်ကို ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် တယောက်သော သူကြွယ်ကို အကြောင်း ပြု၍ ဟောတော်မူ၏။
ထိုသူကြွယ်သည် သဒ္ဓါတရားနှင့် ပြည့်စုံသည်ဖြစ်၏။ သဒ္ဓါယုံကြည်ခြင်း ရှိသည်ဖြစ်၍ မြတ်စွာဘုရားအား၎င်း, ရဟန်းသံဃာတော်အား၎င်း မပြတ်လျှင် များစွာသော ပူဇော်သက္ကာကို ပြုသတတ်၊ ထိုအခါ တနေ့သ၌ ကြံ၏။ ငါသည် ဘုရားရတနာအား၎င်း, သံဃာရတနာအား၎င်း, မွန်မြတ်သော ဆွမ်းခဲဘွယ်ဘောဇဉ်တို့ကို၎င်း၊ နူးညံ့သိမ်မွေ့သော အဝတ် သင်္ကန်းတို့ကို၎င်း လှူလျက် အမြဲလျှင် များစွာသော ပူဇော်သက္ကာရကို ပြုပြီ၊ ယခုအခါ တရားရတနာအားလည်း များစွာသော ပူဇော်သက္ကာရကို ပြုအံ့၊ ထိုတရားရတနာအား ပူဇော်သက္ကာရ ပြုသောငါသည် အသို့ပြုရအံ့နည်းဟု ကြံ၏။ ကြံပြီး၍ ထိုသူကြွယ်သည် များစွာသော နံ့သာပန်း အစရှိသည်တို့ကိုယူ၍ ဇေတဝန် ကျောင်းတော်သို့ သွားပြီးလျှင် မြတ်စွာဘုရားကို ရှိခိုး၍ မေးလျှောက်၏။
အရှင်ဘုရား အကျွန်ုပ်သည် တရားရတနာအား ပူဇော်ခြင်းကို ပြုလိုပါ၏။ ထိုတရားရတနာအား ပူဇော်ခြင်းကို ပြုသော အကျွန်ုပ်သည် အသို့လျှင် ပြုရပါအံ့နည်းဟု မေးလျှောက်၏။ ထိုအခါ ထိုသူကြွယ်ကို မြတ်စွာဘုရားသည် သူကြွယ် သင်သည် အကယ်၍ တရားရတနာအား ပူဇော်ခြင်းကို ပြုလိုသည်ဖြစ်အံ့၊ တရားဘဏ္ဍာစိုးဖြစ်သော အာနန္ဒာအား ပူဇော်ခြင်းကို ပြုလော့ဟု မိန့်တော်မူ၍ ထိုသူကြွယ်သည် ကောင်းပြီဟု ဝန်ခံ၍ နက်ဖြန်နေ့၌ အရှင်
အာနန္ဒာမထေရ်ကို ပင့်ဘိတ်၍ များစွာသော ပူဇော်သက္ကာရဖြင့် မိမိအိမ်သို့ ဆောင်ပြီး၍ အဘိုးများစွာ ထိုက်သော နေရာ၌ နေစေ၍ နံ့သာပန်းအစရှိသည်တို့ဖြင့် ပူဇော်၍ အထူးထူးသော မြတ်သောအရသာရှိသော ဘောဇဉ်ကိုလှူ၍ အဘိုးများစွာထိုက်သော သင်္ကန်းသုံးထည်လောက်သော ပုဆိုးတို့ကို လှူ၏။
အရှင်အာနန္ဒာ မထေရ်သည်လည်း ဤပူဇော်သက္ကာရကို တရားရတနာအားသာလျှင် လှူအပ်၏။ ငါ့အား မလျောက်ပတ်၊ အဂ္ဂသာဝက တရားစစ်သူကြီး ဖြစ်တော်မူသော အရှင်သာရိပုတ္တရာ မထေရ်အား လျောက်ပတ်၏ဟု ကြံ၍ ဆွမ်းကို၎င်း, ဖျင်ပုဆိုးတို့ကို၎င်း ကျောင်းသို့ ဆောင်ယူ၍ အရှင်သာရိပုတ္တရာမထေရ်အား လှူ၏။ ထိုတရားစစ်သူကြီး ဖြစ်တော်မူသော အရှင်သာရိပုတ္တရာ မထေရ်သည်လည်း ဤပူဇော်သက္ကာရကို တရားရတနာအားသာလျှင် လှူအပ်၏။ စင်စစ်လျှင် တရားအရှင်ဖြစ်တော်မူသော မြတ်စွာဘုရားအားသာလျှင် လျောက်ပတ်၏ဟု ကြံ၍ ဘုရားရှင်အား လှူ၏။ သဗ္ဗညူမြတ်စွာဘုရားသည် ကိုယ်တော်ထက် လွန်မြတ်သောသူကို မြင်တော်မမူ၍ ဆွမ်းကို ဘုဉ်းပေးတော်မူ၏။ သင်္ကန်းလျာ ပုဆိုးတို့ကို ခံတော်မူ၏။ ရဟန်းတို့သည် တရားသဘင်၌ စကားကို ဖြစ်စေကုန်၏။
ငါ့သျှင်တို့ ဤအမည်ရှိသော သူကြွယ်သည် တရားရတနာအား ပူဇော်သက္ကာရကို ပြုအံ့ဟု တရားဘဏ္ဍာစိုးဖြစ်သော အရှင်အာနန္ဒာ မထေရ်အား လှူ၏။ အရှင်အာနန္ဒာ မထေရ်သည်လည်း ဤပစ္စည်းသည် ငါ့အား မလျောက်ပတ်ဟု ကြံ၍ တရားစစ်သူကြီးဖြစ်တော်မူသော အရှင်သာရိပုတ္တရာအား လှူ၏။ ထိုအရှင်သာရိပုတ္တရာသည်လည်း ဤပစ္စည်းသည် ငါ့အား မလျောက်ပတ်ဟု ကြံ၍ ဘုရားသခင်အား လှူ၏။ သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် ကိုယ်တော်မှတပါး ကိုယ်တော်ထက် လွန်မြတ်သောသူကို မြင်တော်မမူ၍ ကိုယ်တော်၏ တရားအရှင်ဖြစ်တော်မူသောကြောင့် ထိုတရားရတနာအား ရည်မှတ်၍ လှူအပ်သော ပစ္စည်းသည် ဘုရားအားသာလျှင် လျောက်ပတ်၏ဟု နှလုံးထားတော်မူ၍ ဆွမ်းကို ဘုဉ်းပေးတော်မူ၏။ သင်္ကန်းလျာ ပုဆိုးတို့ကိုလည်း ခံတော်မူ၏။ ဤသို့သောနည်းဖြင့် ထိုဆွမ်းသည် အဆင့်ဆင့် သင့်တင့်လျောက်ပတ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့် တရားအရှင်ဖြစ်တော်မူသော ဘုရားသခင်၏ ခြေရင်းတော်သို့သာလျှင် ရောက်၏ဟု စကားကို ဖြစ်စေကုန်၏။ သဗ္ဗညူမြတ်စွာဘုရားသည် လာတော်မူလတ်၍ ရဟန်းတို့ ယခုအခါ အဘယ်မည်သော စကားဖြင့် စည်းဝေးကြကုန်သနည်းဟု မေးတော်မူလတ်၍ ဤမည်သော စကားဖြင့် စည်းဝေးပါကုန်၏ဟု နားတော် လျှောက်သည်ရှိသော် ရဟန်းတို့ ယခုအခါ၌သာလျှင် ဆွမ်းသည် အဆင့်ဆင့် သင့်တင့်တော်လျော်သော အဖြစ်သို့ရောက်သည် မဟုတ်သေး၊ ရှေး၌လည်း ဘုရားမဖြစ်မီ ရောက်ဘူးသည်သာတည်းဟု မိန့်တော်မူ၍ အတိတ်ကို ဆောင်တော်မူ၏။
အတိတ်ဝတ္ထု... ရဟန်းတို့ လွန်လေပြီးသောအခါ ဗာရာဏသီပြည်၌ ဗြဟ္မဒတ်မင်းသည် မင်းပြုသည်ရှိသော် အဂတိလေးပါးသို့ လိုက်ခြင်းကို စွန့်၍ မင်းကျင့်တရား ဆယ်ပါးတို့ကို မပျက်စေမူ၍ တရားနှင့်အညီ မင်းပြု၏။ ဤသို့ တရားနှင့်အညီ မင်းပြုသော်လည်း ထိုမင်းအား သင့်တင့်လျောက်ပတ်ခြင်းသည် မဖြစ်၊ ဆိတ်သကဲ့သို့ ဖြစ်၏။ မင်းသည် မိမိကျေးဇူးမဲ့ ကဲ့ရဲသောစကားကို ရှာသည်ဖြစ်၍ နန်းတော်၌ နေသောသူ အစရှိသည်တို့ကို စုံစမ်းလျက် နန်းတော်တွင်း၌၎င်း, မြို့တွင်း၌၎င်း တံခါးရွာတို့၌၎င်း မိမိ၏ ကျေးဇူးမဲ့ ကဲ့ရဲ့သောစကားကို ဆိုသူကို မမြင်၍ ဇနပုဒ်၌ ရှာအံ့ဟု တိုင်းပြည်ကို မှူးမတ်တို့အား အပ်နှင်းခဲ့၍ ပုရောဟိတ်နှင့်တကွ မထင်ရှားသော အသွင်ဖြင့်လျှင် ကာသိတိုင်းသို့ လှည့်လည်သည်ရှိသော် မိမိကျေးဇူးမဲ့ ကဲ့ရဲသောစကားကို ပြောဆိုသော တစုံတယောက်သောသူကို မမြင်၍ ပစ္စန္တရစ်၌ တခုသော ရွာနိဂုံးသို့ရောက်၍ တံခါးအပဖြစ်သော စရပ်၌နေ၏။
ထိုခဏ၌ နိဂုံး၌နေသော ကုဋေရှစ်ဆယ် စည်းစိမ်ရှိသော သူကြွယ်သည် များစွာသော အခြံအရံဖြင့် ရေချိုးဆိပ်သို့ သွားသည်ရှိသော် စရပ်၌နေသော ရွှေအဆင်းနှင့်တူသော အဆင်းရှိသော သိမ်မွေ့နူးညံ့သော ကိုယ်ရှိသော မင်းကိုမြင်လျှင် ဖြစ်သောချစ်ခြင်း ရှိသည်ဖြစ်၍ စရပ်သို့ဝင်ပြီးလျှင် စကားပြောခြင်း ပျူငှာလောကဝပ်ကို ပြု၍ ဤစရပ်၌သာလျှင် နေရစ်ကုန်ဦးလော့ဟု ဆို၍ အိမ်သို့သွားပြီးလျှင် အထူးထူးသော မြတ်သော အရသာရှိသော ဘောဇဉ်ကို ပြည့်စုံစေ၍ များစွာသော အခြံအရံဖြင့် ထမင်းချက်တို့ကို ယူခဲ့စေ၍ လာ၏။ ထိုခဏ၌ ဟိမဝန္တာ၌နေသော အဘိညာဉ် ငါးပါးနှင့်ပြည့်စုံသော ရသေ့သည် လာလတ်၍ ထိုစရပ်၌လျှင် နေ၏။ နန္ဒမူလိုဏ်မှ အရှင်ပစ္စေကဗုဒ္ဓါသည်လည်း ကြွလာတော်မူလတ်၍ ထိုစရပ်၌သာလျှင် နေ၏။ သူကြွယ်သည် မင်းအား လက်ဆေးရေကိုပေး၍ အထူးထူး မြတ်သောအရသာရှိသော လက်သုပ်ဟင်းလျာတို့နှင့်တကွ ထမင်းခွက်ကို စီရင်၍ မင်းအား ဆက်စေ၏။ မင်းသည် ထိုထမင်းကိုယူ၍ ပုရောဟိတ်ပုဏ္ဏားအား ပေး၏။ ပုဏ္ဏားသည် ထိုထမင်းကိုယူ၍ ရသေ့အား လှူ၏။ ရသေ့သည် အရှင်ပစ္စေကဗုဒ္ဓါအထံသို့ သွား၍ လက်ဝဲလက်ဖြင့် ဆွမ်းခွက်ကိုကိုင်၍ လကျ်ာလက်ဖြင့် ကရားကိုကိုင်၍ အလှူ ရေစက် ချပြီးလျှင် သပိတ်၌ ဆွမ်းကိုထည့်၏။ ထိုအရှင်ပစ္စေကဗုဒ္ဓါသည် တစုံတယောက်သော သူကိုမျှလည်း မဘိတ်မပန်မူ၍ ဘုဉ်းပေးတော်မူ၏။
ထိုအရှင်ပစ္စေကဗုဒ္ဓါ၏ ဆွမ်းဘုဉ်းပေးခြင်း ကိစ္စအဆုံး၌ သူကြွယ်သည် ကြံ၏။ ငါသည် မင်းအား ထမင်းကိုပေးအပ်၏။ မင်းသည်။ ပုရောဟိတ် ပုဏ္ဏားအား ပေးအပ်၏။ ပုဏ္ဏားသည် အရှင်ရသေ့အား လှူအပ်၏။ အရှင်ရသေ့သည် အရှင်ပစ္စေကဗုဒ္ဓါအား လှူအပ်၏။ အရှင်ပစ္စေကဗုဒ္ဓါသည် တစုံတယောက်ကိုမျှ မပန်မူ၍ ဘုဉ်းပေးတော်မူ၏။ ဤမျှလောက်ကုန်သော မင်း, ပုဏ္ဏား, ရသေ့တို့၏ လှူခြင်း၏ အကြောင်းကား အသို့နည်း၊ ဤအရှင်ပစ္စေကဗုဒ္ဓါ၏ တစုံတယောက်သော သူကိုမျှလည်း မမေး မပန်မူ၍လျှင် ဘုဉ်းပေးခြင်း၏ အကြောင်းကား အဘယ်နည်း၊ စသည်ဖြင့် ထိုလေးယောက်သော သူတို့ကို ငါမေးအံ့ဟု ကြံ၏။ ကြံပြီး၍ ထိုသူကြွယ်သည် တယောက် တယောက်စီသို့ ချဉ်းကပ်သဖြင့် ရှိခိုး၍ မေး၏။ ထိုလေးယောက်ကုန်သော သူတို့တွင်လည်း မင်းကို ရှေးဦးစွာ မေးလိုရကား-
ကူဋာဂါရ ဝရူပေတံ၊ မဟာသယန မုပေါစိတံ။
သာလီနံ ဝိစိတံ ဘတ္တံ၊ သုစိံ မံသူပသေစနံ။
အတ္တာနံ အနသိတွာန၊ ကော ယံ ဓမ္မော နမတ္ထု တေ။
ဟူသော ဤသုံးဂါထာတို့ကို ဆို၏။
၂၇၀။ မဟာရာဇ၊ မြတ်သောမင်းကြီး။ ရဋ္ဌာ၊ တိုင်းပြည်မှ။ ဝိဝနံ၊ ရေမရှိသော တောနှင့်တူသော ဤပစ္စန္တရစ်ရွာသို့။ အာဂတံ၊ ရောက်လာသော။ ကူဋာဂါရဝရူပေတံ၊ မြတ်သော စုလစ်မွန်းချွန် တပ်သော ပြာသာဒ်နှင့်ပြည့်စုံသော။ မဟာသယနမုပေါစိတံ၊ ကြက်သရေရှိသော မြတ်သောနေရာ၌ နေလေ့ရှိသော။ သုခုမာလရူပံ၊ နူးညံ့သိမ်မွေ့သော အသွင်ရှိသော အရှင်မင်းကြီးကို။ ဒိသွာန၊ မြင်ရ၍။
၂၇၁။ အဟံ၊ အကျွန်ုပ်သည်။ ပေမကေန၊ ချစ်မြတ်နိုးသဖြင့်။ ဝဒ္ဓမောဒနံ၊ မြတ်သောထမင်းဟု ဆိုအပ်သော။ ဝိစိတံ၊ လက်ရွေးဆန်ကောင်းတို့ဖြင့် ချက်အပ်သော။ သုစိံ၊ စင်ကြယ်စွာသော။ မံသူပသေစနံ၊ သားဖြင့်ပြွမ်းသော။ သာလီနံ ဘတ္တံ၊ သလေးထမင်းကို။ တဿ-တေ၊ ထိုအရှင်မင်းကြီးအားသာလျှင်။ အဒါသိံ၊ ပေး၏။
၂၇၂။ တွံ၊ အရှင်မင်းကြီးသည်။ တံ ဘတ္တံ၊ ထိုထမင်းကို။ ပဋိဂ္ဂယှ၊ ခံယူ၍။ အတ္တာနံ-အတ္တနာ၊ မိမိသည်။ အနသိတွာန၊ မစားမူ၍။ ဗြဟ္မဏဿ၊ ပုဏ္ဏားအား။ အဒါသယိ၊ ပေးတော်မူ၏။ အယံ ဓမ္မော၊ ဤသဘောကား။ ကော၊ အသို့နည်း။ တေ၊ အရှင်မင်းကြီးအား။ နမော၊ ရှိခိုးခြင်းသည်။ အတ္ထု၊ ဖြစ်စေသတည်း။
မင်းသည် သူကြွယ်အား ဖြေလိုရကား-
ဂရု စ အာမန္တနီယော၊ ဒါတု မရဟာမိ ဘောဇနံ။
ဟူသော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၂၇၃။ ကုဋုမ္ဗိက၊ သူကြွယ်။ ဗြာဟ္မဏော၊ ပုဏ္ဏားသည်။ မယှံ၊ ငါ၏။ အာစရိယော၊ ဆရာတည်း။ ကိစ္စာကိစ္စေသု၊ အမှုငယ်အမှုကြီးတို့၌။ ဝါဝဋော၊ လုံ့ လပြုပေ၏။ ဂရု စ၊ အလေးအမြတ်ပြုအပ်သော သူတည်း။ အာမန္တနီယော၊ စားလှည့် သောက်လှည့်ဟု ပင့်ခေါ်ထိုက်သောသူတည်း။ ဘောဇနံ၊ ထမင်းကို။ ဒါတုံ၊ ပေးခြင်းငှါ။ အရဟာမိ၊ ထိုက်၏။
ထို့နောင်မှ သူကြွယ်သည် ပုဏ္ဏားကို မေးလိုရကား-
ရာဇာ တေ ဘတ္တံ ပါဒါသိ၊ သုစိံ မံသူပသေစနံ။
အခေတ္တညူသိ ဒါနဿ၊ ကောယံ ဓမ္မော နမတ္ထု တေ
ဟူသော ဤနှစ်ဂါထာတို့ကို ဆို၏။
၂၇၄။ ဒါနိ ဣဒါနိ၊ ယခုအခါ၌။ ရာဇပူဇိတံ၊ မင်းသည် ပူဇော်အပ်သော။ ဂေါတမံ၊ ဂေါတမအနွယ်ဖြစ်သော။ ဗြာဟ္မဏံ၊ ပုဏ္ဏားကို။ ပုစ္ဆာမိ၊ မေးပါ၏။ ရာဇာ၊ အရှင်မင်းကြီးသည်။ တေ၊ သင်ပုဏ္ဏားအား။ သုစိံ၊ စင်ကြယ်သော။ မံသူပသေစနံ၊ သားဖြင့်ပြွမ်းသော။ ဘတ္တံ၊ ထမင်းကို။ ပါဒါသိ၊ ပေး၏။
၂၇၅။ တွံ၊ သင်ပုဏ္ဏားသည်။ တံ ဘတ္တံ၊ ထိုသလေးထမင်းကို။ ပဋိဂ္ဂယှ၊ ခံယူ၍။ ဣသိဿ၊ ရသေ့အား။ ဘောဇနံ၊ ဆွမ်းကို။ အဒါ၊ လှူ၏။ ဒါနဿ၊ အလှူဒါန၏။ အခေတ္တညူ၊ မိမိ၏ လယ်မြေကောင်းသဘွယ် မဟုတ်သော အဖြစ်ကို သိသည်။ အသိ၊ ဖြစ်သလော။ အယံ ဓမ္မော၊ ဤသဘောသည်။ ကော၊ အသို့နည်း။ တေ၊ သင်ပုဏ္ဏားအား။ နမော၊ ရှိခိုးခြင်းသည်။ အတ္ထု၊ ဖြစ်စေသတည်း။
ပုဏ္ဏားသည် သူကြွယ်အား ဖြေဆိုလိုရကား-
ဘုဉ္ဇေ မာနုသကေ ကာမေ၊ အနုသာသာမိ ရာဇိနော။
ဝုဍ္ဎဿ ဘာဝိတတ္တဿ၊ ဒါတု မရဟာမိ ဘောဇနံ။
ဟူသော ဤနှစ်ဂါထာတို့ကို ဆို၏။
၂၇၆။ ကုဋုမ္ဗိက၊ သူကြွယ်။ အဟံ၊ ငါသည်။ ပုတ္တဒါရေ စ၊ သားမယားတို့ကိုလည်း။ ဘရာမိ၊ မွေးမြူ၏။ ဃရေသု၊ အိမ်တို့၌။ ဂဓိတော၊ တပ်မက်မော၏။ မာနုသကေ၊ လူ၌ဖြစ်ကုန်သော။ ကာမေ၊ ကာမဂုဏ်တို့ကို။ ဘုဉ္ဇေ၊ ခံစား၏။ ရာဇိနော၊ အရှင်မင်းမြတ်အား။ အနုသာသာမိ၊ ဆုံးမ၏။
၂၇၇။ စိရရတ္တံ၊ အခါလေးမြင့်။ တပဿိနော၊ ခြိုးခြံသော အကျင့်ရှိသော။ ဝုဍ္ဎဿ၊ ပညာဂုဏ်ဖြင့် ကြီးထသော။ ဘာဝိတတ္တဿ၊ ပွားစေအပ်သော ကိုယ်စိတ်ရှိသော။ အာရညိကဿ၊ တော၌ နေသော။ ဣသိနော၊ ရသေ့အား။ ဘောဇနံ၊ သလေးဆွမ်းကို။ ဒါတုံ၊ လူခြင်းငှါ။ အရဟာမိ၊ ထိုက်၏။
ထို့နောင်မှ သူကြွယ်သည် ရသေ့ကို မေးလိုရကား-
ပရူဠှကစ္ဆံ နခလောမံ၊ ပင်္ကဒန္တံ ရဇဿိရံ။
ဘိက္ခု ကေန တယာ သေယျော၊ ယဿ တွံ ဘောဇနံ အဒါ။
ဟူသော ဤနှစ်ဂါထာတို့ကို ဆို၏။
၂၇၈။ ဣသေ၊ ရှင်ရသေ့။ ဒါနိ-ဣဒါနိ၊ ယခုအခါ၌။ ကိသံ၊ ကြုံသော ကိုယ်ရှိသော။ ဓမနိသန္ထတံ၊ အကြောပြိုင်းရရိုင်းထသော။ ပရူဠှကစ္ဆံ၊ ချုံကဲ့သို့ စည်ပင်သော လက်ကတီးမွေး ရှိသော။ နခလောမံ၊ ရှည်သော ခြေသည်း လက်သည်း ဆံ အမွေးရှိသော။ ပင်္ကဒန္တံ၊ သွားချေး အလိမ်းလိမ်း ကပ်သော။ ရဇဿိရံ၊ မြူဖြင့်ပြွမ်းသော ဦးခေါင်းရှိသော။ ဣသိံ၊ ရှင်ရသေ့ကို။ ပုစ္ဆာမိ၊ မေးပါ၏။
၂၇၉။ ဧကော၊ တယောက်တည်း။ အရညေ၊ တော၌။ ဝိဟာသိ၊ နေ၏။ ဇီဝိတံ၊ မိမိအသက်ကို။ နာဝကင်္ခသိ၊ မငဲ့ကွက်။ ယဿ၊ အကွင်ပစ္စေကဗုဒ္ဓါအား။ တွံ၊ ရှင်ရသေ့သည်။ ဘောဇနံ၊ ဆွမ်းကို။ အဒါသိ၊ လှူ၏။ အယံ ဘိက္ခု၊ ဤပစ္စေကဗုဒ္ဓါသည်။ တယာ၊ ရှင်ရသေ့ထက်။ ကေန၊ အဘယ် ဂုဏ်ကျေးဇူးဖြင့်။ သေယျော၊ မြတ်သနည်း။
ရသေ့သည် သူကြွယ်အား ဖြေဆိုလိုရကား-
ဓုနံ သာမာကနီဝါရံ၊ သံသာရိယံ ပသာရိယံ။
တာနိ အာဟရိတွာ ဘုဉ္ဇာမိ၊ အတ္ထိ မေ သော ပရိဂ္ဂဟော။
အနာဒါနဿ သာဒါနော၊ ဒါတု မရဟာမိ ဘောဇနံ။
ဟူသော ဤသုံးဂါထာတို့ကို ဆို၏။
၂၈၀။ ကုဋုမ္ဗိက၊ သူကြွယ်။ အာလုကလမ္ဗာနိ၊ တံထွေးဥ တောထန်းဥတို့ကို၎င်း။ ဗိလာလိတက္ကလာနိ စ၊ ပိန်းဥ မျောက်ဥတို့ကို၎င်း။ ခဏန္တော၊ တူးသည်ဖြစ်၍။ ဘုဉ္ဇာမိ၊ စား၏။ သာမာကနီဝါရံ၊ မြက်စပါးကြိတ်ကို။ ဓာနံ-ဓုနန္တော၊ ခတ်၍။ သံသာရိယံ-ပသာရိယံ၊ နေပူ၌ ဖြန့်ကာ ဖြန့်ကာ လှန်းလျက်။ တဏ္ဍုလံ၊ ဆန်ကို။ အာဒါယ၊ ယူ၍။ ပစိတွာ၊ ချက်၍။ ဘုဉ္ဇာမိ၊ စား၏။
၂၈၁။ သာကံ၊ ချက်ကောင်းသော ဟင်းရွက်ကို၎င်း။ ဘိသံ၊ ကြာစွယ်ကြာရင်းကို၎င်း။ မဓုံ၊ မည်စည်သီးကို၎င်း။ မံသံ၊ ကျားခြင်္သေ့တို့၏ စားကြွင်းဖြစ်သော အမဲကို၎င်း။ ဗဒရာ မလကာနိ စ၊ ဇီးသီး ရှစ်ရှားသီးတို့ကို၎င်း။ တာနိ၊ ထိုအလုံးစုံတို့ကို။ အာဟရိတွာ၊ ဆောင်ယူ၍။ ဘုဉ္ဇာမိ၊ စား၏။ သော ပရိဂ္ဂဟော၊ ထိုသို့သိမ်းဆည်းခြင်းသည်။ မေ၊ ငါ့အား။ အတ္ထိ၊ ရှိ၏။
၂၈၂။ ပစန္တော၊ ထမင်းဟင်းချက်သော။ သာဒါနော၊ စွဲလမ်းခြင်းရှိသော ငါသည်။ အပစန္တဿ၊ ထမင်းဟင်း မချက်သော။ အ မမဿ၊ တဏှာ, ဒိဋ္ဌိတည်းဟူသော မြတ်နိုးခြင်းကင်းသော။ အကိဉ္စနော၊ ပလိဗောဓ ကြောင့်ကြမရှိသော။ အနာဒါနသာ၊ တဏှာ ဒိဋ္ဌိတည်းဟူသော စွဲလမ်းခြင်းမရှိသော အရှင်ပစ္စေကဗုဒ္ဓါအား။ ဘောဇနံ၊ သလေးဆွမ်းကို။ ဒါတုံ၊ လှူခြင်းငှါ။ အရဟာမိ၊ ထိုက်၏။
ထို့နောင်မှ သူကြွယ်သည် အရှင်ပစ္စေကဗုဒ္ဓါကို မေးလိုရကား-
ဣသိ တေ ဘတ္တံ ပါဒါသိ၊ သုစိံ မံသူပသေစနံ။
နာညံ ကိဉ္စိ နိမန္တေသိ၊ ကောယံ ဓမ္မော နမတ္ထု တေ။
ဟူသော ဤနှစ်ဂါထာတို့ကို ဆို၏။
၂၈၃။ ဘန္တေ၊ အရှင်ဘုရား။ ဒါနိ-ဣဒါနိ၊ ယခုအခါ၌။ တုဏှီမာသီနံ၊ စကားမဆို ဖိုလ်ဝင်စားသကဲ့သို့ ဆိတ်ဆိတ်နေသော။ သုဗ္ဗတံ၊ ကောင်းသော အကျင့်ရှိသော။ ဘိက္ခုဉ္စ၊ အရှင်ပစ္စေကဗုဒ္ဓါကိုလည်း။ ပုစ္ဆာမိ၊ မေးလျှောက်ပါ၏။ ဣသိ၊ ရှင်ရသေ့သည်။ သုစိံ၊ စင်ကြယ်သော။ မံသူပသေစနံ၊ သားဖြင့်ပြွမ်းသော။ ဘတ္တံ၊ သလေးဆွမ်းကို။ တေ၊ အရှင်ဘုရားအား။ ပါဒါသိ၊ လှူ၏။
၂၈၄။ တွံ၊ အရှင်ဘုရားသည်။ တံ ဘတ္တံ၊ ထိုဆွမ်းကို။ ပဋိဂ္ဂယှ၊ ခံယူ၍။ ဧကကော၊ တပါးတည်း။ တုဏှီ၊ ဆိတ်ဆိတ်။ ဘုဉ္ဇသိ၊ ဘုဉ်းပေးတော်မူ၏။ အညံ၊ တပါးသော။ ကိဉ္စိ၊ တစုံတယောက်သော သူကိုမျှ။ န နိမန္တေသိ၊ မပေး မဘိတ်။ အယံ ဓမ္မော၊ ဤသဘောသည်။ ကော၊ အသို့နည်း။ တေ၊ အရှင်ဘုရားအား။ နမော၊ ရှိခိုးခြင်းသည်။ အတ္ထု၊ ဖြစ်စေသတည်း။
အရှင်ပစ္စေကဗုဒ္ဓါသည် သူကြွယ်အား ဖြေဆိုလိုရကား-
တံ မံ အကိဉ္စနံ ဉတွာ၊ သဗ္ဗပါပေဟိ အာရကံ။
ဣသိ မေ ဘတ္တံ ပါဒါသိ၊ သုစိံ မံသူပသေစနံ။
ပစ္စနီကမဟံ မညေ၊ ယော ဒါတာရံ နိမန္တယေ။
ဟူသော ဤသုံးဂါထာတို့ကို ဟောတော်မူ၏။
၂၈၅။ ကုဋုမ္ဗိက၊ သူကြွယ်။ အဟံ၊ ငါသည်။ န ပစာမိ၊ ထမင်းဟင်းလည်း မချက်။ န ပါစေမိ၊ သူတပါးကိုလည်း မချက်စေ။ န ဆိန္ဒာမိ၊ ငါလည်းမဖြတ်။ န ဆေဒယေ၊ သူတပါးကိုလည်း မဖြတ်စေ။ အကိဉ္စနံ၊ ရာဂအစရှိသောကြောင့်ကြမရှိသော။ သဗ္ဗပါပေဟိ၊ အလုံးစုံသော မကောင်းမှုတို့မှ။ အာရကံ၊ ဝေးသော။ တံ မံ၊ ထိုငါ့ကို။ ဉတွာ၊ သိ၍။
၂၈၆။ ဣသိ၊ ရသေ့သည်။ ဝါမေန၊ လက်ဝဲ လက်ဖြင့်။ ဘိက္ခံ၊ ဆွမ်းခွက်ကို။ အာဒါယ၊ ယူ၍။ ဒက္ခိဏေန၊ လကျ်ာလက်ဖြင့်။ ကမဏ္ဍလုံ၊ ကရားကို။ အာဒါယ၊ ယူ၍။ သုစိံ၊ စင်ကြယ်သော။ မံသူပသေစနံ၊ သားဖြင့်ပြွမ်းသော။ ဘတ္တံ၊ သလေးဆွမ်းကို။ မေ၊ ငါ့အား။ ပါဒါသိ၊ လှူ၏။
၂၈၇။ သ မမာ၊ တဏှာ ဒိဋ္ဌိတည်းဟူသော မြတ်နိုးခြင်း ရှိကုန်သော။ သပရိဂ္ဂဟာ၊ ဥစ္စာသိမ်းဆည်းခြင်း ရှိကုန်သော။ ဧတေ၊ ထိုမင်း, ပုဏ္ဏား, ရသေ့တို့သည်။ ဟိ-သစ္စံ၊ အကယ်၍လျှင်။ မာဒိသဿ၊ ငါကဲ့သို့သောသူအား။ ဒါတုံ၊ လှူခြင်းငှါ။ အရဟန္တိ၊ ထိုက်ကုန်၏။ ယော၊ အကြင်သူသည်။ ဒါတာရံ၊ ပေးလှူသောသူကို။ နမန္တယေ၊ ဘိတ်ပြန်၏။ တံ၊ ထိုပေးလှူသော သူကိုပင် တဖန်ပြန်၍ ဘိတ်ခြင်းကို။ ပစ္စနီကံ၊ ဆန့်ကျင်သော အကျင့်ဟူ၍။ အဟံ၊ ငါသည်။ မညေ၊ အောက်မေ့၏။
ထိုအရှင်ပစ္စေကဗုဒ္ဓါ၏ စကားကို ကြားရလျှင် သူကြွယ်သည် အလွန်နှစ်သက်သည်ဖြစ်၍ အရှင်ပစ္စေကဗုဒ္ဓါအား ချီးမွမ်းလိုရကား-
ယော ဟံ အဇ္ဇ ပဇာနာမိ၊ ယတ္ထ ဒိန္နံ မဟပ္ဖလံ။
ဣသီ မူလဖလေ ဂိဒ္ဓါ၊ ဝိပ္ပမုတ္တာ စ ဘိက္ခဝေါ။
ဟူသော ဤအဆုံး နှစ်ဂါထာတို့ကို ဆို၏။
၂၈၈။ ဘော၊ အချင်းတို့။ ရထေသဘော၊ မင်းမြတ်သည်။ အဇ္ဇ၊ ဤအခါ၌။ မေ၊ ငါ၏။ အတ္ထာယ၊ အကျိုးငှါ။ ဣဓ၊ ဤအရပ်သို့။ အာဂစ္ဆိ ဝတ၊ လာပေစွတကား။ ယတ္ထ၊ အကြင်ပုဂ္ဂိုလ်၌။ ဒိန္နံ၊ လှူအပ်သော အလှူသည်။ မဟပ္ဖလံ၊ အကျိုးကြီး၏။ တေ၊ ထိုပုဂ္ဂိုလ်တို့ကို။ ယော အဟံ၊ အကြင်ငါသည်။ အဇ္ဇ၊ ယခုအခါ၌။ ပဇာနာမိ၊ သိ၏။
၂၈၉။ ရာဇာနော၊ ပြည့်ရှင်မင်းတို့သည်။ ရဋ္ဌေသု၊ တိုင်းနိုင်ငံတို့၌။ ဂိဒ္ဓါ၊ တပ်မက်မောကုန်၏။ ဗြာဟ္မဏာ၊ ပုဏ္ဏားတို့သည်။ ကိစ္စာကိစ္စေသု၊ အမှုကြီးငယ်တို့၌။ ဂိဒ္ဓါ၊ တပ်မက်မောကုန်၏။ ဣသီ၊ ရသေ့တို့သည်။ မူလဖလေ၊ သစ်မြစ်သစ်သီး၌။ ဂိဒ္ဓါ၊ တပ်မက်မောကုန်၏။ ဘိက္ခဝေါ စ၊ အရှင်ပစ္စေကဗုဒ္ဓါတို့သည်ကား။ ဝိပ္ပမုတ္တာ၊ တပ်မက်မောခြင်းမှ လွတ်ကုန်၏။
အရှင်ပစ္စေကဗုဒ္ဓါသည် ထိုသူကြွယ်အား တရားဟောတော်မူပြီးလျှင် မိမိနေရာသို့လျှင် ကြွတော်မူ၏။ ရသေ့သည်လည်း အရှင်ပစ္စေကဗုဒ္ဓါအတူ သူကြွယ်အား တရားဟောပြီးလျှင် မိမိနေရာသို့ သွားလေ၏။ မင်းသည်ကား နှစ်ရက်သုံးရက် သူကြွယ်အထံ၌ နေပြီး၍ ဗာရာဏသီပြည်သို့လျှင် သွားလေ၏။
ဇာတ်ပေါင်း... သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် ဤဓမ္မဒေသနာတော်ကို ဆောင်တော်မူ၍ ရဟန်းတို့ ယခုအခါ၌သာလျှင် ဆွမ်းသည် သင့်တင့်လျောက်ပတ်ရာသို့ ရောက်သည်မဟုတ်သေး၊ ရှေး၌လည်း ရောက်ဘူးသည်သာတည်းဟု မိန့်တော်မူ၍ ယခုအခါ တရားရတနာအား ပူဇော်သော သူကြွယ်သည် ထိုအခါ သူကြွယ်ဖြစ်ဘူးပြီ၊ ယခုအခါ အာနန္ဒာသည် ထိုအခါ မင်းဖြစ်ဘူးပြီ၊ ယခုအခါ သာရိပုတ္တရာသည် ထိုအခါ ပုရောဟိတ် ပုဏ္ဏား ဖြစ်ဘူးပြီ။ ယခုအခါ ငါဘုရားသည်လျှင် ထိုအခါ ဟိမဝန္တာ၌ ရသေ့ ဖြစ်ဘူးပြီဟု ဇာတ်ကို ပေါင်းတော်မူ၏။
ကိုယ့်ထက်မြတ်သူ၊ ပေးလှူမှု၊ မှတ်ယူမင်္ဂလာ
တဆယ့်သုံးခုမြောက်သော ဘိက္ခာပရမ္ပရဇာတ်သည် ပြီး၏။
*****
ဝီသတိနိပါတ်
၁။ မာတင်္ဂဇာတ်
ရဟန်းများကို ညှဉ်းဆဲခြင်းအကြောင်း
ပစ္စုပ္ပန်ဝတ္ထု... နတ်နှင့်တကွသော လောကကို ဆုံးမတော်မူတတ်သော သဗ္ဗညူမြတ်စွာဘုရားသည် ဇေတဝန် ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် ဝံသတိုင်းအရှင်ဖြစ်သော ဥတေနမင်းကို အကြောင်းပြု၍ ကုတော နု အာဂစ္ဆသိ ဒုမ္မဝါသီ အစရှိသော ဂါထာပုဒ်ဖြင့် တန်ဆာဆင်အပ်သော ဤမာတင်္ဂဇာတ်ကို ဟောတော်မူ၏။ ထိုစကားသည်မှန်၏။ တနည်းကား ထိုစကားကို ချဲ့ဦးအံ့၊ ထိုအခါဝယ် ဘာရဒွါဇအနွယ်ဖြစ်သော ပိဏ္ဍောလ မထေရ်သည် ဇေတဝန် ကျောင်းတော်မှ ကောင်းကင်ဖြင့်သွား၍ များသောအားဖြင့် ကောသမ္ဗီပြည်၌ ဥတေနမင်းစော၏ ဥယျာဉ်သို့ နေ့သန့်ခြင်းငှာ သွား၏။ ပိဏ္ဍောလမထေရ်သည် ရှေးဘဝ၌ မင်းအဖြစ်ကို ပြုသည်ရှိသော် ရှည်မြင့်စွာသော ကာလအဓွန့်ပတ်လုံး ထိုဥတေနမင်းစော၏ ဥယျာဉ်၌ များစွာသော။ အခြံအရံရှိသော မင်းစည်းစိမ်ကို ခံစားဘူးသတတ်၊ ထိုပိဏ္ဍောလ မထေရ်သည် ထိုသို့ ရှေး၌ လေ့ကျက်ဘူးသောကြောင့် များသောအားဖြင့် ထိုဥတေနမင်းစော ဥယျာဉ်၌သာလျှင် နေ့သန့်ခြင်းကိုပြု၍ ဖလသမာပတ် ချမ်းသာဖြင့်နေ၍ နေ့အဘို့ကို လွန်စေ၏။
ထိုပိဏ္ဍောလမထေရ်သည် တနေ့သ၌ ထိုဥယျာဉ်သို့ သွား၍ ကောင်းစွာပွင့်သော အင်ကြင်းပင်ရင်း၌ နေသည်ရှိသော် ဥတေနမင်းစောသည် ခုနစ်ရက်ပတ်လုံး များစွာသော အရက်ကိုသောက်၍ ဥယျာဉ်ကစားခြင်းကို ငါပြုအံ့ဟု များစွာသော အခြံအရံဖြင့် ဥယျာဉ်သို့သွား၍ မင်္ဂလာကျောက်ဖျာ၌ တယောက်သော မိန်းမ၏ရင်ခွင်၌ လျောင်းသည်ရှိသော် သုရာယစ်သည်ဖြစ်၍ အိပ်ပျော်ခြင်းသို့ ရောက်၏။ ကချေသည်ဖြစ်ကုန်သော မိန်းမတို့သည် တီးမှုတ်မျိုးဖြစ်သော တူရိယာ ငါးပါးတို့ကို စွန့်ကုန်၍ ဥယျာဉ်သို့ ဝင်ကုန်၍ ပန်းသစ်သီး အစရှိသည်တို့ကို ဆွတ်သီကုန်လျက် ပိဏ္ဍောလ မထေရ်ကို မြင်ကုန်သောကြောင့် သွားကုန်၍ ခြံရံကုန်လျက် နေကုန်၏။ မထေရ်သည် ထိုမိန်းမတို့အား တရားစကားကို ပြောဟောကုန်လျက် နေ၏။ ထိုမင်းကြီးသည် မှီ၍အိပ်သော မိန်းမသည်လည်း ကိုယ်အင်္ဂါကိုလှုပ်၍ မင်းကိုနှိုး၍ တီးမှုတ်ကသီ၍ နေကုန်သော ထိုမိန်းမတို့သည် အဘယ်အရပ်သို့ သွားကုန်သနည်းဟု ဆိုလတ်သော် ရဟန်းတယောက်ကို ခြံရံ၍ နေကုန်၏ဟု ဆို၏။ ဥတေနမင်းစောသည် အမျက်ထွက်သည်ဖြစ်၍ ပိဏ္ဍောလမထေရ်ကို ဆဲရေးရေရွတ်၍ ယခုအခါ၌ ဤရဟန်းအား ခါချဉ်နီတို့ကို တုပ်စေအံ့ဟု ကြံ၍ အမျက်၏အစွမ်းအားဖြင့် ကြံ၍ အမျက်၏အစွမ်းအားဖြင့် ပိဏ္ဍောလမထေရ်၏ ကိုယ်ပေါ်၌ ခါချဉ်ထုပ်ကို ပစ်စေ၏။ မထေရ်သည် ကောင်းကင်၌ရပ်တည်၍ ထိုဥတေနမင်းစောအား အဆုံးအမကိုပေး၍ ကောင်းကင်ဖြင့်သွား၍ ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ ဂန္ဓကုဋိ တိုက်ခန်းတံခါးဝယ် သက်၏။ ဘုရားသခင်သည် အဘယ်အရပ်မှ လာသနည်းဟု မေးသည်ရှိသော် မထေရ်သည် ထိုအကြောင်းကို ရွှေနားတော် လျှောက်ကြား၏။ ဘုရားသခင်သည် ဘာရဒွါဇ အမျိုးဖြစ်သော ချစ်သားပိဏ္ဍောလ ဥတေနမင်းစောသည် ယခုအခါ၌သာလျှင် ရဟန်းတို့ကို ညှဉ်းဆဲသည်မဟုတ်၊ ရှေး၌လည်း ညှဉ်းဆဲဘူးသည်သာလျှင်တည်းဟု မိန့်တော်မူ၍ တောင်းပန်လတ်သော် လွန်လေပြီးသောအကြောင်းကို ဆောင်တော်မူ၏။
အတိတ်ဝတ္ထု... ရဟန်းတို့ လွန်လေပြီးသောအခါ ဗာရာဏသီပြည်၌ ဗြဟ္မဒတ်မင်းသည် မင်းပြုသည်ရှိသော် ဘုရားလောင်းသည် မြို့အပဝယ် ဒွန်းစဏ္ဍားအမျိုး၌ ဖြစ်တော်မူ၏။ ထိုဘုရားလောင်း၏ အမည်ကို မာတင်္ဂဟု မှည့်ကုန်၏။ နောက်အဘို့၌ သိကြားလိမ်မာခြင်းသို့ ရောက်သည်ရှိသော် မာတင်္ဂသုခမိန် ပညာရှိဟု ကျော်စော ထင်ရှား၏။ ထိုအခါ ဗာရာဏသီပြည်၌ သူဌေးသမီးသည် ဒိဋ္ဌမင်္ဂလိကာ အမည်ရှိ၏။ တလတကြိမ် နှစ်လတကြိမ် များစွာသော အခြံအရံရှိသည်ဖြစ်၍ ဥယျာဉ်သို့ ကစားခြင်းငှါ သွား၏။ ထိုအခါ တနေ့သ၌ ဘုရားလောင်းသည် တစုံတခုသော အမှုကြောင့်မြို့တွင်းသို့ ဝင်လတ်သော် တံခါးတွင်း၌ ဒိဋ္ဌမင်္ဂလိကာကို မြင်၍ တင့်အပ်သော အရပ်သို့ ဆုတ်ခွါဖဲကြဉ်၍ ပုန်းကွယ်လျက် ရပ်နေ၏။ ဒိဋ္ဌမင်္ဂလိကာသည် တင်းတိမ်ပေါက်ဖြင့် ကြည့်လတ်သော် ထိုမာတင်္ဂဘုရားလောင်းကို မြင်၍ ဤသူကား အဘယ်သူနည်းဟု မေး၍ ရှင်မ ဒွန်းစဏ္ဍာတည်းဟု ဆိုလတ်သော် မမြင်အပ် မမြင်သင့် မမြင်ထိုက် မမြင်ကောင်းသော သူယုတ်မာကို မြင်မိလေစွတကားဟု နံ့သာရည်ဖြင့် မျက်စိကို ဆေးကြော၍ ထိုမြင်ရာအရပ်မှ ပြန်လေ၏။ ထိုဒိဋ္ဌမင်္ဂလိကာ သူဌေးသမီးနှင့်တကွ ထွက်သော ပရိသတ်သည် ဟယ်- မကောင်း ယုတ်မာသော ဒွန်းစဏ္ဏားယုတ်- ယနေ့ သင့်ကို မှီ၍ ငါတို့အား အဘိုးအခမရှိသော အရက် ထမင်းသည် ပျက်ခဲ့လေပြီဟု အမျက်ဒေါသဖြင့် နှိပ်စက်သည်ဖြစ်၍ မာတင်္ဂသုခမိန် ဘုရားလောင်းကို လက်တို့ဖြင့်၎င်း, ခြေတို့ဖြင့်၎င်း ပုတ်ခတ်ကျောက်ကန်သည်ကို ပြုသဖြင့် မိန်းမောစေ၍ ဖဲလေ၏။
ထိုမာတင်္ဂ ဘုရားလောင်းသည် အတန်ငယ်ကြာမှ ရအပ်သော အမှတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ ကြံ၏။ ဒိဋ္ဌမင်္ဂလိကာ၏ အခြံအရံ ပရိသတ်သည် အပြစ်မရှိသောငါ့ကို အကြောင်းမရှိဘဲလျက် ပုတ်ခတ်ဘိ၏။ ဒိဋ္ဌမင်္ဂလိကာကို ရသည်ရှိသော် ထအံ့၊ မရသည်ရှိသော် ငါ မထဟု အဓိဋ္ဌာန်၍ သွားပြီးသော် ဒိဋ္ဌမင်္ဂလိကာ၏ အဖအိမ်တံခါး၌ အိပ်၏။ ထိုဒိဋ္ဌမင်္ဂလိကာ၏ အဖသည် အဘယ်အကြောင်းကြောင့် အိပ်သနည်းဟု ဆိုလတ်သော် တပါးအကြောင်းမရှိ၊ ဒိဋ္ဌမင်္ဂလိကာကို အလိုရှိ၏ဟု ဆို၏။ တရက်သည် လွန်၏။ ထို့အတူ နှစ်ရက် သုံးရက် လေးရက် ငါးရက် ခြောက်ရက်သည် လွန်၏။ ဘုရားလောင်းတို့၏ အဓိဋ္ဌာန်တော်မူခြင်းသည်ကား ပြီးပြည့်စုံမြဲသာတည်း၊ ထို့ကြောင့် ခုနစ်ရက်မြောက်သောနေ့၌ ဒိဋ္ဌမင်္ဂလိကာကို အိမ်မှထုတ်၍ ထိုမာတင်္ဂသုခမိန်အား ပေးရလေ၏။
ထိုအခါ မာတင်္ဂသုခမိန်ကို ဒိဋ္ဌမင်္ဂလိကာသည် အရှင့်သား ထတော်မူပါလော့၊ အရှင့်သား၏အိမ်သို့ သွားကြကုန်အံ့ဟု ဆို၏။ နှမ-သေအရက်ကို သောက်သော သင်၏ အခြွေအရံသည် ငါ့ကို ပုတ်ခတ်သည်ဖြစ်၍ ငါသည် အားနည်းလှ၏။ ငါ့ကို ပွေ့ချီပိုက်ဖက်၍ ကျောက်ကုန်းထက်သို့ တင်ယူ၍ သွားလော့ဟု ဆို၏။ ထိုဒိဋ္ဌမင်္ဂလိကာ သူဌေးသမီးသည် ထိုမာတင်္ဂသုခမိန်ဆိုတိုင်း ပြု၍ ပြည်သူတို့သည် မြင်ကုန်စဉ်လျှင် မြို့မှထွက်၍ ဇွန်းစဏ္ဍားရွာသို့ သွားလေ၏။ ထိုအခါ၌ ဒိဋ္ဌမင်္ဂလိကာကို ဘုရားလောင်းသည် အမျိုးကို ဖျက်တတ်သော လွန်ကျူးခြင်းကို မပြုမူ၍ နှစ်ရက် သုံးရက် နေစေ၍ ကြံ၏။
ငါသည် ဒိဋ္ဌမင်္ဂလိကာကို များမြတ်သော အခြံအရံသို့ ရောက်သည်ကို ပြုလိုသည်ရှိသော် ရဟန်းပြုမှသာလျှင် ပြုခြင်းငှါ တတ်နိုင်လတ္တံ့၊ ရဟန်းပြုသည်မှ တပါးသောအကြောင်းဖြင့် မတတ်နိုင်လတ္တံ့ဟု ကြံ၏။ ထိုအခါ ထိုဒိဋ္ဌမင်္ဂလိကာကို ခေါ်၍ နှမ-ငါသည် တောမှ တစုံတခုတို့ကို မဆောင်ချေသည်ရှိသော် ငါတို့အား အသက်မတည်ကုန်လတ္တံ့၊ ငါမလာသမျှ ကာလပတ်လုံး မဆန့်ကျင်ရစ်လင့်၊ ငါသည် တောသို့သွားအံ့ဟုဆို၍ အိမ်၌နေသောသူတို့ကိုလည်း ဤဒိဋ္ဌမင်္ဂလိကာကို မမေ့ရစ်ကြပါကုန်လင့်ဟု ဆုံးမ၍ တောသို့သွား၍ သာသနာတော်တွင်း၌ ရဟန်းနှင့်တူစွာသော ပရိဗိုဇ်ရဟန်းပြု၍ ခုနစ်ရက်မရောက်မီ ရှစ်ပါးသော သမာပတ်တို့ကို၎င်း, အဘိညာဉ် ငါးပါးတို့ကို၎င်း ဖြစ်စေ၍ ယခုအခါ၌ ဒိဋ္ဌမင်္ဂလိကာ၏ မှီခိုကိုးကွယ်ရာသည် ဖြစ်ခြင်းငှါ တတ်နိုင်လတ္တံ့ဟု ကြံတော်မူ၍ တန်ခိုးဖြင့်လာ၍ ဒွန်းစဏ္ဍာရွာအပါး၌ သက်ဆင်း၍ ဒိဋ္ဌမင်္ဂလိကာ၏ အိမ်တံခါးသို့ သွား၏။
ထိုဒိဋ္ဌမင်္ဂလိကာသည် ဘုရားလောင်း၏ လာကြောင်းကိုသိ၍ အိမ်မှထွက်၍ အရှင့်သား- အဘယ့်ကြောင့် အကျွန်ုပ်ကို ကိုးကွယ်ရာမဲ့ပြု၍ ရဟန်းပြုသနည်းဟု မြည်တမ်းငိုကြွေး၏။ ထိုအခါ၌ ဒိဋ္ဌမင်္ဂလိကာကို နှမ- မစိုးရိမ်လင့်၊ သင့်အား ရှေးစည်းစိမ် အခြံအရံထက် အလွန် ကြီးမြတ်သော စည်းစိမ်အခြံအရံ ရှိသည်ကို ငါပြုအံ့ဟု ဆို၍ ငါ၏လင်သည် မာတင်္ဂသုခမိန်မဟုတ်၊ ငါ၏လင်ကား မဟာဗြဟ္မာတည်းဟု ဤမျှသောစကားဖြင့် ပရိသတ်အလယ်၌ ပြောဆိုခြင်းငှါညတတ်နိုင်မည်လောဟု မေးသည်ရှိသော် အရှင့်သား- တတ်နိုင်ပါလတ္တံ့ဟု ဆို၏။ ထိုသို့ တတ်နိုင်သော် ယခုအခါ၌ သင်၏လင်သည် အဘယ်အရပ်၌ ရှိသနည်းဟု မေးအပ်သည်ရှိသော် ဗြဟ္မာ့ပြည်သို့ သွား၏ဟုဆို၍ အဘယ်အခါ သင်၏လင် လာလိမ့်မည်နည်းဟု မေးသော် ဤနေ့မှ ခုနစ်ရက်မြောက်သော လပြည့်နေ့ဝယ် လဝန်းကိုခွဲဖောက်၍ လာလတ္တံ့ဟု ပြောဆိုရမည်ဟု မှာခဲ့၍ ဘုရားလောင်းသည် ဟိမဝန္တာသို့သာလျှင် ကြွတော်မူ၏။
ဒိဋ္ဌမင်္ဂလိကာသည် ဗာရာဏသီပြည်၌ လူများအလယ်ဝယ် ထိုထိုသို့သောအရပ်တို့၌ ဘုရားလောင်း မှာခဲ့တိုင်း ပြောဆို၏။ လူများသည် ငါတို့၏ မဟာဗြဟ္မာသည် ဖြစ်ပါလျက် ဒိဋ္ဌမင်္ဂလိကာကို အဘယ့်ကြောင့် ရလေသနည်း၊ ဤစကားသည် ဤဒိဋ္ဌမင်္ဂလိကာဆိုတိုင်း ဖြစ်လတ္တံ့ဟု ယုံကြည်၏။ ဘုရားလောင်းသည်လည်း လပြည့်နေ့၌ လ၏ ကောင်းကင်လယ်ဝယ် တည်သောအခါ၌ ဗြဟ္မာ၏ကိုယ်ကို ဖန်ဆင်း၍ အလုံးစုံသော ကာသိတိုင်း တဆယ့်နှစ်ယူဇနာရှိသော ဗာရာဏသီပြည်ကို တပြိုင်နက် ထွန်းလင်းသည်ကိုပြု၍ လဝန်းကိုဖောက်လျက် သက်၍ ဗာရာဏသီပြည်၏ အလယ်၌ သုံးပတ်လှည့်လည်၍ လူအများသည် နံ့သာပန်း အစရှိသည်ဖြင့် ပူဇော်စဉ် ဒွန်းစဏ္ဍားရွာသို့ ရှေးရှုဖြစ်၏။ မင်းရိက္ခာစားဖြစ်သော ပုဏ္ဏားတို့သည် စုဝေးကုန်၍ ဒွန်းစဏ္ဍားရွာသို့ သွားကုန်၍ ဒိဋ္ဌမင်္ဂလိကာ၏ အိမ်ကို စင်ကြယ်သော အဝတ်ပုဆိုးတို့ဖြင့် မိုးကုန်၍ မြေကို နံ့သာမျိုးလေးပါးတို့ဖြင့် လိမ်းကျံကုန်၍ ပန်းတို့ကိုကြဲ၍ အခိုးအထုံကိုပေးလျက် ပုဆိုးဗိတာန်ကို ဖြန့်ကြက်၍ မြတ်သောအခင်းကို ခင်းပြီးလျှင် ဆီမွှေးဆီမီးကိုညှိ၍ အိမ်တံခါး၌ ငွေအဆင်းနှင့်တူသော အဆင်းရှိသော သဲကိုကြဲ၍ ပန်းတို့ကိုကြဲ၍ တံခွန်တို့ကို ဖွဲ့ကုန်၏။
ဤသို့ အိမ်ကို တန်ဆာဆင်ပြီးသည်ရှိသော် ဘုရားလောင်းသည် ကောင်းကင်မှသက်၍ အိမ်တွင်းသို့ဝင်၍ အတန်ငယ် အိပ်ရာပြင်၌ နေ၏။ ထိုအခါ၌ ဒိဋ္ဌမင်္ဂလိကာသည် ဥတုလာ၏။ ထိုဥတုလာသောအခါ၌ ဒိဋ္ဌမင်္ဂလိကာ၏ ချက်ကို လက်မဖြင့် သုံးသပ်၏။ ဝမ်း၌ ကိုယ်ဝန်သည် တည်၏။ ထိုအခါ ဘုရားလောင်းသည် ဒိဋ္ဌမင်္ဂလိကာကို ခေါ်၍ နှမ- သင်အား ကိုယ်ဝန်တည်ပြီ၊ သင်သည် သားယောက်ျားကို ဖွားမြင်လတ္တံ့၊ သင်သည်၎င်း, သားသည်၎င်း ထိုသင်တို့သားအမိ နှစ်ယောက်တို့သည် လာဘ်များခြင်း အခြံအရံများမြတ်ခြင်းသို့ ရောက်ကုန်သည် ဖြစ်လတ္တံ့၊ သင်၏ခြေဆေးရေသည် ဇမ္ဗူဒိပ်ကျွန်းအလုံး၌ မင်းတို့၏ အဘိသိက်ရေ ဖြစ်လတ္တံ့၊ သင်၏ ချိုးရေသည် အမြိုက်ဆေးရေ ဖြစ်လတ္တံ့၊ အကြင်သူတို့သည် သင်၏ချိုးရေကို ဦးခေါင်း၌ သွန်းလောင်းကုန်အံ့၊ ထိုသူတို့သည် အလုံးစုံသော အနာတို့မှ ကင်းလွတ်ကုန်လတ္တံ့၊ ယုတ်သောအဖြစ်မှ ကြဉ်ကုန်လတ္တံ့၊ သင်၏ ခြေဖမိုး၌ ဦးခေါင်းကိုထား၍ ရှိခိုးရသော သူတို့သည် အသပြာတထောင်ကို ပေးကုန်လတ္တံ့၊ (ရှိခိုးသူ များလှသောကြောင့် ငွေအသပြာတထောင် ပေးနိုင်မှ သင်၏ခြေကို ဦးခေါင်းတိုက်၍ ရှိခိုးရလိမ့်ဟူလိုသည်) စကားသံကိုကြားရာ၌ ရပ်၍ ရှိခိုးရသောသူတို့သည် အသပြာတရာကို ပေးကုန်လတ္တံ့၊ မျက်စိဖြင့် မြင်ရာအရပ်၌ တည်၍ ရှိခိုးရသော သူတို့သည် တကျပ်ပေး၍ ရှိခိုးရကုန်လတ္တံ့၊ မမေ့မလျော့ ဖြစ်လော့ဟု ထိုဒိဋ္ဌမင်္ဂလိကာကိုမှာဆိုဆုံးမခဲ့၍ အိပ်ရာမှထွက်၍ လူအပေါင်းတို့ မြင်စဉ်ပင်လျှင် ပျံတက်၍ လဝန်းသို့ ဝင်တော်မူ၏။
ပုဏ္ဏားအပေါင်းတို့ စုဝေး၍ ရပ်ကုန်လျက်လျှင် ညဉ့်ကို လွန်စေ၍ နံနက်ကလျှင် ဒိဋ္ဌမင်္ဂလိကာကို ရွှေထမ်းစင်ထက်သို့ တင်၍ ဦးခေါင်းဖြင့် ရွက်ကုန်၍ မြို့တွင်းသို့ ဝင်ကုန်၍ မဟာဗြဟ္မာမယား ဟူ၍လည်း ထိုဒိဋ္ဌမင်္ဂလိကာသို့ ကပ်၍ လူများသည် နံ့သာ, ပန်း အစရှိသည်တို့ဖြင့် ပူဇော်၏။ ခြေဖမိုး၌ ဦးခေါင်းကိုထား၍ ရှိခိုးခြင်းငှာ ရသောသူတို့သည် အသပြာတထောင်ထုပ်ကို ပေးရကုန်၏။ အသံကြားရာအရပ်၌ တည်၍ ရှိခိုးရသောသူတို့သည် အသပြာတရာကို ပေးရကုန်၏။ မျက်စိမြင်ရာအရပ်၌ တည်၍ ရှိခိုးခြင်းကို ရကုန်သောသူတို့သည် တသပြာကို ပေးရကုန်၏။ ဤသို့ တဆယ့်နှစ်ယူဇနာရှိသော ဗာရာဏသီပြည်ကို သိမ်းယူ၍ ချင့်သည်ရှိသော် တဆယ်ရှစ်ကုဋေသော ဥစ္စာကို ရကုန်၏။
ထိုအခါ ထိုဒိဋ္ဌမင်္ဂလိကာကို ပြည်သူတို့သည် ခြံရံလျက်ဆောင်၍ ပြည်လယ်၌ ကြီးစွာသော မဏ္ဍပ်ကို ဆောက်၍ တင်းတိမ်ရံ၍ မြတ်သောနေရာကို ခင်း၍ များစွာသော တင့်တယ်စံပယ်ခြင်းဖြင့် နေစေကုန်၏။ မဏ္ဍပ်၏ အလယ်၌သာလျှင် တံခါးမုတ် ခုနစ်တန်, ဘုံခုနစ်ဆင့်ရှိသော ပြာသာဒ် ပြုခြင်းငှါ အားထုတ်ကုန်၏။ ကြီးစွာသော အမှုသစ်ကိစ္စသည် ဖြစ်၏။ ဒိဋ္ဌမင်္ဂလိကာသည် ထိုမဏ္ဍပ်၌သာလျှင် သားကို ဖွားမြင်၏။ ထိုအခါ၌ သတို့သား၏ အမည်ကို မှည့်အံ့သောနေ့၌ ပုဏ္ဏားတို့သည် စည်းဝေးကုန်၍ မဏ္ဍပ်၌ ဖွားမြင်သောကြောင့် မဏ္ဍဗျသတို့သားဟူ၍ ထိုသတို့သားအမည်ကို မှည့်သမုတ်ကြကုန်၏။ ပြာသာဒ်သည်လည်း ဆယ်လတို့ဖြင့် ပြီး၏။ ထိုမှစ၍ ထိုဒိဋ္ဌမင်္ဂလိကာသည် များသော အခြံအရံဖြင့် ထိုပြာသာဒ်၌ နေ၏။ မဏ္ဍဗျ သတို့သားသည်လည်း များစွာသော အခြံအရံဖြင့်ကြီး၏။
ထို မဏ္ဍဗျသတို့သား၏ ခုနစ်နှစ် ရှစ်နှစ်ရှိသောအခါ၌ ဇမ္ဗူဒိပ်ကျွန်းအပြင်ဝယ် မြတ်သောဆရာတို့သည် စုဝေးကုန်၍ ထိုဆရာမြတ်တို့သည် ထိုမဏ္ဍဗျလုလင်ကို ဗေဒင်သုံးပုံကို သင်ကုန်၏။ ထိုမဏ္ဍဗျလုလင်သည် တဆယ့်ခြောက်နှစ် ရှိသောအခါမှစ၍ ပုဏ္ဏားတို့အား ဆွမ်းကျွေးဝတ်ကို ဖြစ်စေ၏။ မပြတ် တသောင်း ခြောက်ထောင်သော ပုဏ္ဏားတို့သည် စားကုန်၏။ လေးခုမြောက်သော တံခါးမုတ်၌ ပုဏ္ဏားတို့အား အလှူကို လှုကုန်၏။ ထိုအခါဝယ် တခုသော များစွာသော ပုဏ္ဏားတို့ စုဝေးသောနေ့၌ အိမ်ဝယ် များစွာသော နို့ဃနာကို စီရင်ကုန်၏။ တသောင်း ခြောက်ထောင်သော ပုဏ္ဏားတို့သည် လေးခုမြောက်သော တံခါးမုတ်၌ နေကုန်၍ ရွှေခွက်၌ ထောပတ်သစ်ဖြင့်၎င်း, ရင့်သော ပျားလဘို့ အစရှိသည်တို့ဖြင့်၎င်း စီရင်အပ်သော နို့ဃနာကို စားသောက်ကုန်၏။
သတို့သားသည်လည်း ခပ်သိမ်းသော တန်ဆာတို့ဖြင့် တန်ဆာဆင်အပ်သည်ဖြစ်၍ ရွှေခြေနင်းတို့ကို စီးနင်း၍ လက်ဖြင့် ရွှေလှံကိုကိုင်၍ ဤခွက်၌ ထောပတ်ကို လှူကြကုန်၊ ဤခွက်၌ကား ပျားကိုလှူကြကုန်ဟု စီရင်လျက် သွား၏။ ထိုခဏ၌ မာတင်္ဂ သုခမိန်သည် ဟိမဝန္တာဝယ် အဿမပိုဒ် ကျောင်းသင်္ခမ်း၌ နေလျက် ဒိဋ္ဌမင်္ဂလိကာ၏ သားအကြောင်းကား အသို့နည်းဟု ကြည့်လတ်သော် ထိုသား၏ အရာမဟုတ်သည်၌ ပြေးဝင်သောအဖြစ်ကို မြင်၍ ယနေ့ပင်လျှင် သွား၍ လုလင်ကိုဆုံးမ၍ အကြင်ပုဂ္ဂိုလ်အား လှူသည်ရှိသော် အကျိုးကြီး၏။ ထိုပုဂ္ဂိုလ်အား အလှူကို ပေးလှူစေ၍ ငါလာအံ့ဟု ကြံ၍ ကောင်းကင်ဖြင့် အနဝတတ်အိုင်သို့ သွား၍ မျက်နှာသစ်ခြင်း အစရှိသည်တို့ကို ပြု၍ ဆေးဒန်းမြင်းသီလာ ကျောက်ဖျာအပြင်၌ ရပ်တည်လျက် နှစ်ထပ်သင်းပိုင်ကို ပြင်ဝတ်တော်မူ၍ ခါးပန်းကို ဖွဲ့စည်း၍ ပံသုကူဒုကုဋ်ကို ရုံ၍ မြေသပိတ်ကို ယူ၍ ကောင်းကင်ဖြင့် လာ၍ လေးခုမြောက်သော တံခါးမုတ် အလှူဇရပ်၌သာလျှင် သက်၍ တင့်အပ်သောအရပ်၌ ရပ်၏။
မဏ္ဍဗျလုလင်သည် ထိုမှဤမှ ကြည့်လတ်သော် ထိုဘုရားလောင်းကို မြင်၍ ဤသို့ သဘောရှိသော မြေဘုတ်ဘီလူးနှင့် တူသော ဤရဟန်းသည် ဤအရပ်သို့ လာခြင်းသည်ကား အဘယ်အရပ်မှ လာသနည်းဟု ကြံ၍ ထိုဘုရားလောင်းနှင့်တကွ စကားပြောဟောလိုသော မဏ္ဍဗျသတို့သားသည်-
ဩတလ္လကော ပံသုပိသာစကောဝ။
သင်္ကာရစောဠံ ပဋိမုဉ္စ ကဏ္ဌေ၊
ကော ရေ တုဝံ ဟောသိ အဒက္ခိဏေယျော။
ဟူသော ရှေးဦးစွာသော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၁။ ဘော ပဗ္ဗဇိတ၊ အို-ရဟန်း။ တွံ၊ သင်သည်။ ဒုမ္မဝါသီ၊ ညနွမ်းသော အဝတ်သင်္ကန်းကို ဝတ်သည်ဖြစ်၍။ ဩတလ္လကော၊ တွဲရယားချည်မျှင်ကျသော သင်္ကန်းကို ဝတ်သည်ဖြစ်၍။ ပံသုပိသာစကော ဣဝ၊ မြေဘုတ်ဘီလူးကဲ့သို့။ ကုတော၊ အဘယ်အရပ်မှ။ အာဂစ္ဆသိ နု၊ လာသနည်း။ သင်္ကာရစောဠံ၊ အမှိုက်တံမြက်ချေး စွန့်ရာအရပ်၌ ရအပ်သော ပုဆိုးနွမ်းကို။ ကဏ္ဌေ၊ လည်၌။ ပဋိမုဉ္စ၊ စွပ်၍။ အာဂတော၊ လာ၏။ ကော၊ အသူနည်း။ ရေ၊ အချင်း။ တုဝံ၊ သင်သည်။ အဒက္ခိဏေယျော၊ မြတ်သော အလှူခံမဟုတ် ယုတ်သောအလှူခံသည်။ အဟောသိ၊ ဖြစ်၏။
ထိုမဏ္ဍဗျသတို့သား၏ စကားကို ကြား၍ ဘုရားလောင်းသည် နူးညံ့သော စိတ်ဖြင့်သာလျှင် ထိုမဏ္ဍဗျလုလင်နှင့် စကားပြောလိုရကား-
တံ ခဇ္ဇရေ ဘုဉ္ဇရေ ပိယျရေ စ။
ဇာနာသိ မံ တွံ ပရဒတ္တူပဇီဝိံ၊
ဉတ္တိဋ္ဌပိဏ္ဍံ လဘတံ သပါကော။
ဟူသော နှစ်ခုမြောက်သော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၂။ ယသဿိ၊ များသော အခြံအရံရှိသော မဏ္ဍဗျ။ တဝ၊ သင်သည်။ ဣဒံ အန္နံ၊ ဤဆွမ်းကို။ ပကတံ၊ စီရင်အပ်၏။ တံ၊ ထို သင်စီရင်သော ဆွမ်းကို။ ဗြာဟ္မဏာ၊ ပုဏ္ဏားတို့သည်။ ခဇ္ဇရေ စ၊ ခဲလည်းခဲကုန်၏။ ဘုဉ္ဇရေ စ၊ စားလည်း စားကုန်၏။ ပိယျရေ စ၊ သောက်လည်း သောက်ကုန်၏။ တွံ၊ သင်သည်။ မံ၊ ငါ့ကို။ ပရဒတ္တူပဇီဝိံ၊ သူတပါးအလှူကိုခံ၍ အသက်မွေးသော အဖြစ်ကို။ ဇာနာသိ၊ သိပါ၏တကား။ သ ပါကောပိ၊ ခွေးသားစားမျိုး ဒွန်းစဏ္ဏားသည်လည်း။ ဉတ္တိဋ္ဌပိဏ္ဍံ၊ အနီး၌ရပ်၍ ရအပ်သော ဆွမ်းကို။ ဝါ-၊ အထက်၌ရပ်၍ လှူသည်ကို အောက်၌ရပ်၍ ရအပ်သော ဆွမ်းကို။ လဘတံ - လဘတု၊ ရချင်ပါ၏။
ထို့နောင်မှ မဏ္ဍဗျလုလင်သည် ဘုရားလောင်းကို မောင်းမဲလိုရကား-
အတ္တတ္ထာယ သဒ္ဒဟတော မမေဒံ။
အပေဟိ ဧတ္တော ကိမိဓ ဌိတောသိ၊
န မာဒိသာ တုယှံ ဒဒန္တိ ဇမ္မ။
ဟူသော သုံးခုမြောက်သော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၃။ မမ၊ ငါသည်။ ဗြာဟ္မဏာနံ၊ ပုဏ္ဏားတို့အား။ ဣဒံ အန္နံ၊ ဤဆွမ်းကို။ ပကတံ၊ စီရင်အပ်၏။ သဒ္ဒဟတော၊ အကျိုးကိုယုံကြည်သော။ အတ္တတ္ထာယ၊ ကိုယ်အကျိုးစီးပွားအလို့ငှာ။ ဣဒံ၊ ဤဆွမ်းကို။ ပကတံ၊ စီရင်အပ်၏။ ဧတ္တော၊ ဤအရပ်မှ။ အပေဟိ၊ ဖဲလော့။ ကိံ၊ အဘယ့်ကြောင့်။ ဣဓ၊ ဤအရပ်၌။ ဌိတော၊ ရပ်သည်။ အသိ၊ ဖြစ်သနည်း။ ဇမ္မ၊ ဒွန်းစဏ္ဍာယုတ်။ မာဒိသာ၊ ငါကဲ့သို့သောသူတို့သည်။ တုယှံ၊ သင် ဒွန်းစဏ္ဍားအား။ န ဒဒန္တိ၊ မလှူကုန်။
ထို့နောင်မှ ဘုရားလောင်းသည် မဏ္ဍဗျသတို့သားအား ဖြားယောင်းလိုရကား-
အနူပခေတ္တေ ဖလ မာသိသမာနာ။
ဧတာယ သဒ္ဓါယ ဒဒါဟိ ဒါနံ၊
အပွေဝ အာရာဓယေ ဒက္ခိဏေယျေ။
ဟူသော လေးခုမြောက်သော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၄။ ကုမာရ၊ မဏ္ဍဗျသတို့သား။ ဖလံ၊ ကောက်စပါးသီးကို။ အာသီသမာနာ၊ အလိုရှိသောသူတို့သည်။ ထလေ စ၊ ကုန်း၌၎င်း။ နိန္နေ စ၊ အဝှမ်း၌၎င်း။ အနူပခေတ္တေ စ၊ တဘက်ဆည်ကန် ချောင်းကိုမှီသော လယ်၌၎င်း။ ဣတိ၊ ဤသို့။ တီသု၊ သုံးပါးသောလယ်တို့၌။ ဗီဇံ၊ စပါးမျိုးကို။ ဝပန္တိ၊ စိုက်ပျိုးကုန်၏။ ဧဝံ၊ ဤအတူ။ တွံ၊ သင်သည်။ ဧတာယ သဒ္ဓါယ၊ ထိုသဒ္ဓါဖွင့်။ တိဏ္ဏံ၊ အယုတ် အလတ် အမြတ်ဟု ဆိုအပ်သော အလှူခံပုဂ္ဂိုလ် သုံးပါးတို့အား။ ဒါနံ၊ အလှူကို။ ဒဒါဟိ၊ လှူလော့။ ဧဝံ၊ ဤသို့လှူသည်ရှိသော်။ ဒက္ခိဏေယျေ၊ အလှူခံတို့ကို။ အပ္ပေဝ အာရာဓယေ၊ နှစ်သက်စေငြားအံ့လည်း မသိ။
ထို့နောင်မှ မဏ္ဍဗျလုလင်သည် အလှူခံပုဂ္ဂိုလ်တို့၏ မြတ်သည်၏အဖြစ်ကို ဆိုလိုရကား -
ယေသာ ဟံ ဗီဇာနိ ပတိဋ္ဌာပေမိ။
ယေ ဗြာဟ္မဏာ ဇာတိမန္တူပပန္နာ၊
တာနီဓ ခေတ္တာနိ သုပေသလာနိ။
ဟူသော ငါးခုမြောက်သော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၅။ သမဏ၊ ရှင်ရဟန်း။ အဟံ၊ ငါသည်။ ယေသု၊ အကြင် ပုဂ္ဂိုလ်တို့၌။ ဗီဇာနိ၊ မျိုးစေ့တို့ကို။ ပတိဋ္ဌာပေမိ၊ မြှုပ်ထား၏။ လောကေ၊ လောက၌။ ခေတ်တာနိ၊ လယ်ယာမြေကောင်းသဘွယ် ဖြစ်ကုန်သော။ တာနိ၊ ထိုပုဂ္ဂိုလ်တို့ကို။ မယှံ၊ ငါသည်။ ဝိဒိတာနိ၊ သိအပ်ကုန်ပြီ။ ဣဓ၊ ဤလောက၌။ ယေ ဗြာဟ္မဏာ၊ အကြင် ပုဏ္ဏားတို့သည်။ ဇာတိမန္တူပပန္နာ၊ အမျိုး ဗေဒင်နှင့် ပြည့်စုံကုန်၏။ တာနိ၊ ထိုပုဏ္ဏားတို့သည်။ ခေတ္တာနိ၊ လယ်ယာမြေကောင်းနှင့် တူကုန်၏။ သုပေသလာနိ၊ သီလကို အလွန်ချစ်ကုန်၏။
ထို့နောင်မှ ဘုရားလောင်းသည် အလှူခံပုဂ္ဂိုလ်တို့၏ အယုတ်အမြတ်ကို ပြလိုရကား-
လောဘော စ ဒေါသောစ မဒေါ စ မောဟော။
ဧတေ အဂုဏာ ယေသု စ သန္တိ သဗ္ဗေ။
တာနီဓ ခေတ္တာနိ အပေသလာနိ။
လောဘော စ ဒေါသော စ မဒေါ စ မောဟော။
ဧတေ အဂုဏာ ယေသု န သန္တိ သဗ္ဗေ။
တာနီဓ ခေတ္တာနိ သုပေသလာနိ။
ဟူသော ဤနှစ်ဂါထာတို့ကို ဆို၏။
၆။ ကုမာရ၊ မဏ္ဍဗျသတို့သား။ ဇာတိမဒေါ စ၊ ဇာတိမာန်ယစ်ခြင်း၎င်း။ အတိမာနိတာ စ၊ အလွန်မာန်မူခြင်း၎င်း။ လောဘော စ၊ တပ်မက်မောခြင်း၎င်း။ ဒေါသော စ၊ ပြစ်မှားခြင်း၎င်း။ မဒေါ စ၊ မာန်ယစ်ခြင်း၎င်း။ မောဟော စ၊ တွေဝေခြင်း၎င်း။ သဗ္ဗေ၊ အလုံးစုံကုန်သော။ အဂုဏာ၊ ကျေးဇူးမဲ့ကို ပြုတတ်ကုန်သော။ ဧတေ၊ ထိုတရာတို့သည်။ ယေသု စ၊ အကြင်ပုဂ္ဂိုလ်တို့၌ကား။ သန္တိ၊ ရှိကုန်၏။ ဣဓ၊ ဤလောက၌။ တာနိ၊ ထိုလောဘအစရှိသော မကောင်းသော တရားရှိသော သူတို့သည်။ အခေတ္တာနိ၊ လယ်ယာမြေကောင်းနှင့် မတူကုန်။ အပေသလာနိ၊ သီလကို မချစ်ကုန်။
၇။ ဣဓ၊ ဤလောက၌။ ဇာတိမဒေါ စ၊ ဇာတိမာန် ယစ်ခြင်း၎င်း။ အတိမာနိတာ စ၊ ငါသာလျှင်မြတ်၏ဟု အလွန် မာန်မူခြင်း၎င်း။ လောဘော စ၊ တပ်မက်မောခြင်း၎င်း။ ဒေါသော စ၊ အမျက်ထွက်ခြင်း၎င်း။ မဒေါ စ၊ မာန်ယစ်ခြင်း၎င်း။ မောဟော စ၊ တွေဝေခြင်း၎င်း။ သဗ္ဗေ၊ အလုံးစုံကုန်သော။ အဂုဏာ၊ ကျေးဇူး မရှိကုန်သော။ ဧတေ၊ ထိုတရားတို့သည်။ ယေသု၊ အကြင်ပုဂ္ဂိုလ်တို့၌။ န သန္တိ၊ မရှိကုန်။ သုပေသလာနိ၊ သီလကိုချစ်ကုန်သော။ တာနိ၊ ထိုပုဂ္ဂိုလ်တို့သည်။ ခေတ္တာနိ၊ လယ်ယာမြေကောင်းနှင့် တူကုန်၏။
ထိုမဏ္ဍဗျ သတို့သားသည် ဘုရားလောင်းသည် အဖန်တလဲလဲ တရားဟောသည်ရှိသော် အမျက်ထွက်၍ ဤရဟန်းသည် အလွန်စကားများစွာ အလွန်မြည်တမ်း၏။ ဤတံခါးစောင့်တို့သည် အဘယ်အရပ်သို့ သွားကုန်သနည်း၊ ဤဒွန်းစဏ္ဍားကို နှင်ထုတ်ကြကုန်ဟု ဆိုလိုရကား-
ဥပဇ္ဈာယော အထဝါ ဂဏ္ဍကုစ္ဆိ။
ဣမဿ ဒဏ္ဍဉ္စ ဝဓဉ္စ ဒတွာ၊
ဂလေ ဂဟေတွည ဂလယာထ ဇမ္မံ။
ဟူသော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၈။ ဧတ္ထ၊ ဤသုံးတံခါးတို့၌။ ဌပိတာ၊ အစောင့်ထားကုန်သော။ ဥပဇောတိယော စ၊ ဥပဇောတိယမည်သော တံခါးစောင့်၎င်း။ ဥပဇ္ဈာယော စ၊ ဥပဇ္ဈာယမည်သော တံခါးစောင့်၎င်း။ အထဝါ၊ ထိုမှတပါး။ ဂဏ္ဍကုစ္ဆိ စ၊ ဏ္ဍကုစ္ဆိ အမည်ရှိသော တံခါးစောင့်၎င်း။ ကွ၊ အဘယ်အရပ်သို့။ ဂတာ၊ သွားကြကုန်သနည်း။ ဣမဿ၊ ဤ သူယုတ်မာအား။ ဒဏ္ဍဉ္စ၊ ဒဏ်ကို၎င်း။ ဝဓဉ္စ၊ ပုတ်ခတ်ခြင်းကို၎င်း။ ဒတွာ၊ ပေး၍။ ဇမ္မံ၊ သူယုတ်ကို။ ဂလေ၊ လည်၌။ ဂဟေတွာ၊ ကိုင်၍။ ဂလယာထ၊ နှင်ထုတ်ကြကုန်။
ထိုတံခါးစောင့် သုံးယောက်တို့သည်လည်း ထိုမဏ္ဍဗျ သတို့သား၏ စကားကိုကြား၍ လျင်စွာလာကုန်၍ အရှင့်သား- အသို့ပြုရကုန်အံ့နည်းဟု ဆိုကုန်၏။ သင်တို့သည် ဒွန်းစဏ္ဍားဖြစ်သော ဤသူယုတ်မာကို မြင်၏လောဟု မေးသည်ရှိသော် အရှင့်သား- မမြင်ပါကုန်ဟု ဆိုကုန်၍ အရှင့်သား- အဘယ်မှလာသော အဖြစ်ကို မသိကုန်ပါ၊ ဤသူသည် အဘယ်သူနည်း၊ လှည့်ပတ်တတ်သော မာယာသည်မူလည်း ဖြစ်လတ္တံ့၊ ဝိဇ္ဇာဓိုရ်သည်မူလည်း ဖြစ်လတ္တံ့ ဟုဆိုကုန်၍ ယခုအခါ၌ အဘယ်ကို အလိုရှိသနည်း, အဘယ်သို့ ပြုရကုန်အံ့နည်း။ ဤသို့ မေးသည်ရှိသော် ဤသူယုတ်မာ၏ မျက်နှာကိုသာလျှင် ပုတ်ခတ်၍ ကွဲပေါက်စေကုန်လျက် လှံတံ ဝါးခြမ်းစိတ်တို့ဖြင့် ကျောက်ရေစုတ်အောင် ရိုက်ပုတ်၍ လည်၌ကိုင်၍ ဤသူယုတ်မာကို ဤအရပ်မှ နှင်ထုတ်လေကုန်ဟုဆိုလျှင် ဘုရားလောင်းလည်း ထိုသူတို့သည် အနီးသို့ မရောက်မီလျှင် ကောင်းကင်သို့ ပျံတက်၍ ကောင်းကင်၌တည်လျက် ဆဲရေးခြင်း၌ အပြစ်ကို ထင်ရှားစွာ ပြလိုရကား-
အယော ဒန္တေဟိ ခါဒသိ။
ဇာတဝေဒံ ပဒဟသီ၊
ယော ဣသိံ ပရိဘသသိ။
ဟူသော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၉။ မဏ္ဍဗျ၊ မဏ္ဍဗျလုလင်။ ယော တွံ၊ အကြင်သင်သည်။ ဣသိံ၊ ရသေ့ရဟန်းကို။ ပရိဘာသသိ၊ ဆဲရေး၏။ သော တွံ၊ ထိုသင်သည်။ ဂိရိံ၊ တောင်ကို။ နခေန၊ လက်သည်းဖြင့်။ ခဏသိ၊ တူးသည်နှင့် တူ၏။ အယော၊ သံကို။ ဒန္တေဟိ၊ သွားတို့ဖြင့်။ ခါဒသိ၊ ကိုက်ဝါးသည်နှင့်တူ၏။ ဇာတဝေဒံ၊ မီးကို။ ဂိလိတုံ၊ မျိုခြင်းငှါ။ ပဒဟသိ၊ အားထုတ်သည်နှင့် တူ၏။
ဤဂါထာကို မိန့်တော်မူ၍ ဘုရားလောင်းသည်လည်း ထိုလုလင်၏ မြင်စဉ်၎င်း, ပုဏ္ဏားတို့သည် မြင်ကုန်စဉ်၎င်း ကောင်းကင်၌ ပျံ၏။ ထိုအကြောင်းကို ထင်ရှားစွာ ပြလိုရကား-
အန္တလိက္ခသ္မိံ ပက္ကာမိ၊ ဗြာဟ္မဏာနံ ဥဒိက္ခတံ။
ဟူသော ဤဂါထာကို ဟောတော်မူ၏။
၁၀။ ဘိက္ခဝေ၊ ရဟန်းတို့။ သစ္စပရက္ကမော၊ သဘောမှန်သော လုံ့လရှိသော။ မာတင်္ဂေါ၊ မာတင်္ဂအမည်ရှိသော။ ဣသိ၊ ရသေ့သည်။ ဣဒံ၊ ဤစကားကို။ ဝတွာန၊ မိန့်တော်မူ၍။ ဗြာဟ္မဏာနံ၊ ပုဏ္ဏားတို့သည်။ ဥဒိက္ခတံ၊ မြင်ကုန်စဉ်။
အန္တလိက္ခသ္မိံ၊ ကောင်းကင်၌။ ပက္ကာမိ၊ သွားလေ၏။
ထိုဘုရားလောင်းသည် အရှေ့အရပ်သို့ ရှေးရှုသွား၍ ခရီးတကြောင်း၌ သက်ဆင်း၍ ခြေရာထင်စေသတည်းဟု ဓိဋ္ဌာန်တော်မူ၍ အရှေ့တံခါးအနီး၌ ဆွမ်းအလို့ငှာ ကြွတော်မူ၍ ရောသောဆွမ်းကို ရုံးစုတော်မူ၍ ဇရပ်တဆောင်၌ နေ၍ ရောသောဆွမ်းကို ဘုဉ်းပေးတော်မူ၏။ မြို့စောင့်နတ်တို့သည် ဤမဏ္ဍဗျသည် ငါတို့သခင် ရသေ့ကို ညှဉ်းဆဲနှိပ်စက်၍ ဆိုဘိ၏ဟု သည်းမခံနိုင်သည်ဖြစ်၍ လာကုန်၏။ ထိုအခါ၌ နတ်အကြီးသည် ထိုမဏ္ဍဗျ၏လည်ကို ကိုင်၍လှည့်၏။ ကြွင်းသော နတ်တို့သည် ကြွင်းသော ပုဏ္ဏားတို့၏ လည်ကိုကိုင်၍ တွန်းလှည့်ကုန်၏။ ဘုရားလောင်း၌ နူးညံ့သော စိတ်ရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်ကား ထိုသခင်ရသေ့၏ သားတော်တည်းဟု ထိုမဏ္ဍဗျကို မသတ်ကုန်၊ ပင်ပန်းစေရုံသာတည်း၊ မဏ္ဍဗျ၏ဦးခေါင်းသည် ပြန်၍ ကျောသို့ မျက်နှာရှေးရှုဖြစ်၏။ လက်ခြေတို့သည် ဖြောင့်တန်း ခိုင်မာကုန်သည်ဖြစ်၍ တည်၏။ မဏ္ဍဗျ၏ မျက်စိတို့သည် သူသေ၏မျက်စိကဲ့သို့ ဖြူကုန်၏။ မဏ္ဍဗျသည် ကိုယ်ခက်တရော်ရှိသည်ဖြစ်၍ အိပ်၏။ ကြွင်းသော ပုဏ္ဏားတို့သည် ခံတွင်းဖြင့် တံတွေးကို အန်ကုန်လျက် ထိုမှဤမှ တပြောင်းပြန်ပြန် လူးလဲကုန်၏။ လုလင်တို့သည် အရှင်မသားအား အသို့ဖြစ်လေသနည်းဟု ဒိဋ္ဌမင်္ဂလိကာအား ကြားကုန်၏။ ထိုဒိဋ္ဌမင်္ဂလိကာသည် လျင်စွာလာ၍ သားကို မြင်၍ ဤငါ့သား၏ ဖြစ်ခြင်းသည် အသို့နည်းဟု မေးလိုရကား-
ဗာဟုံ ပသာရေတိ အကမ္ပနေယျံ။
သေတာနိ အက္ခီနိ ယထာ မတဿ၊
ကော မေ ဣမံ ပုတ္တမကာသိ ဧဝံ။
ဟူသောဤဂါထာကို ဆို၏။
၁၁။ ဥတ္တမင်္ဂံ၊ ဦးခေါင်းသည်။ ပိဋ္ဌိတော၊ နောက်သို့။ အာဝေဠိတံ၊ ပြန်ခဲ့ပြီ။ ဗာဟုံ၊ လက်ရုံးကို။ အကမ္ပနေယျံ၊ မလှုပ်မရှားဘဲ။ ပသာရေတိ၊ ဆန့်၏။ အက္ခီနိ၊ မျက်စိတို့သည်။ မတဿ၊ သူသေ၏။ အက္ခီနိ ယထာ၊ မျက်စိကိုကဲ့သို့။ သေတာနိ၊ ဖြူကုန်၏။ ဝါ-၊ မျက်ဖြူဆိုက်ကုန်၏။ ကော၊ အဘယ်သူသည်။ မေ၊ ငါ၏။ ဣမံ ပုတ္တံ၊ ဤသားကို။ ဧဝံ၊ ဤသို့။ အကာသိ၊ ပြုဘိသနည်း။
ထိုအခါ၌ ထိုဒိဋ္ဌမင်္ဂလိကာအား ထိုအရပ်၌တည်သော လူအပေါင်းသည် ကြားလိုရကား-
ဩတလ္လကော ပံသုပိသာစကောဝ။
သင်္ကာရစောဠံ ပဋိမုဉ္စ ကဏ္ဌေ၊
သော တေ ဣမံ ပုတ္တမကာသိ ဧဝံ။
ဟူသော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၁၂။ အယျ၊ အရှင်မ။ ဒုမ္မဝါသီ၊ ယုတ်နွမ်းသော အဝတ်သင်္ကန်းကိုဝတ်သော။ ဩတလ္လကော၊ ယုတ်သောသင်္ကန်းကို ဝတ်သော။ ပံသုပိသာစကော ဣဝ၊ မြေဘုတ်ဘီလူးနှင့်တူသော။ သမဏော၊ ရဟန်းသည်။ သင်္ကာရစောဠံ၊ အမှိုက်တံမြက်ချေးစွန့်ရာ၌ ရအပ်သော ပုဆိုးနွမ်းကို။ ကဏ္ဌေ၊ လည်၌။ ပဋိမုဉ္စ၊ စွပ်၍။ ဣဓ၊ ဤအရပ်သို့။ အာဂမာ၊ လာ၏။ သော၊ ထိုရဟန်းသည်။ တေ၊ သင်ရှင်မ၏။ ဣမံ ပုတ္တံ၊ ဤသားကို။ ဧဝံ၊ ဤသို့သဘောရှိသော အဖြစ်ကို။ အကာသိ၊ ပြု၏။
ထိုဒိဋ္ဌမင်္ဂလိကာသည် ထိုစကားကို ကြား၍ ကြံ၏။ ကြံဟန်ကား ဤမာတင်္ဂသုခမိန်မှ တပါးသောသူအား ဤသို့သော အစွမ်းသတို့သည်မရှိ၊ မချွတ်လျှင် မာတင်္ဂသုခမိန်၏ အတတ်သည် ဖြစ်လတ္တံ့၊ စင်စစ်မူကား ပြည့်စုံသော မေတ္တာ ဘာဝနာရှိသော ပညာရှိသည် ဤမျှလောက်သောလူကို ပင်ပန်းစေ၍ မကြွပေလတ္တံ့၊ အဘယ်မည်သော အရပ်သို့ သွားသည် ဖြစ်သနည်းဟု ကြံ၏။ ထို့နောင်မှ မေးလိုရကား-
အက္ခာထ မေ မာဏဝါ ဧတမတ္ထံ။
ဂန္တွာန တံ ပဋိကရေမု အစ္စယံ၊
အပွေဝ နံ ပုတ္တံ လဘေမု ဇီဝိတံ။
ဟူသော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၁၃။ မာဏဝါ၊ လုလင်တို့။ ဘူရိပညော၊ မြေကြီးအထုနှင့်တူသော ပညာရှိသော ရဟန်းသည်။ ကတမံ ဒိသံ၊ အဘယ်အရပ်သို့။ အဂမာ၊ ကြွတော်မူသနည်း။ ဧတမတ္ထံ၊ ဤအကြောင်းကို။ မေ၊ ငါ့အား။ အက္ခာထ၊ ကြားကုန်လော့။ ဂန္တွာန၊ သွား၍။ တံ အစ္စယံ၊ ထိုအပြစ်ကို။ ပဋိကရေမု၊ ကုစားပါကုန်အံ့။ ဝါ၊ ကန်တော့ပါကုန်အံ့။ ပုတ္တံ - ပုတ္တဿ၊ ငါ့သား၏။ နံ ဇီဝိတံ၊ ထိုအသက်ကို။ အပ္ပေဝ လဘေမု၊ ရကုန်ငြားအံ့လည်း မသိ။
ထိုအခါ၌ ဒိဋ္ဌမင်္ဂလိကာအား ထိုအရပ်၌လျှင် တည်ကုန်သော လုလင်တို့သည် ပြောကြားလိုကုန်ရကား-
ပထဒ္ဓုနော ပန္နရသေဝ စန္ဒော။
အပိ စ သော ပုရတ္ထိမဒိသံ အဂဉ္စိ၊
သစ္စပ္ပဋိညော ဣသိ သာဓုရူပေါ။
ဟူသော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၁၄။ အယျေ၊ အရှင်မ။ ပထဒ္ဓုနော၊ ကောင်းကင်ခရီး အဓွန့်၏။ မဇ္ဈေ၊ အလယ်၌။ ပန္နရသေ၊ တဆယ့်ငါးရက်၌ တက်၍ထွန်းသော။ စန္ဒော ဣဝ၊ လကဲ့သို့။ ဘူရိပညော၊ မြေကြီးအထုနှင့်တူသော ပညာရှိသော ရှင်ရသေ့သည်။ ဝေဟာယသံ၊ ကောင်းကင်၌။ အဂမာ၊ ကြွလေ၏။ အပိ စ၊ စင်စစ်သော်ကား။ သစ္စပ္ပဋိညော၊ မှန်သော ပဋိညာဉ်ဝန်ခံခြင်းရှိသော။ သာဓုရူပေါ၊ ကောင်းသော သဘောရှိသော။ သော ဣသိ၊ ထိုရှင်ရသေ့သည်။ ပုရတ္ထိမဒိသံ၊ အရှေ့အရပ်သို့။ အဂဉ္စိ၊ ကြွတော်မူ၏။
ထိုဒိဋ္ဌမင်္ဂလိကာသည် ထိုသူတို့၏ စကားကိုကြား၍ ငါ၏လင်ကို ငါစူးစမ်းအံ့ဟု ရွှေခွက်ကြီး ရွှေခွက်ငယ်တို့ကို ယူစေ၍ ကျွန်မအပေါင်း ခြံရံလျက် ထိုမာတင်္ဂ ရှင်ရသေ့သည် ခြေရာဓိဋ္ဌာန်ရာ အရပ်သို့ရောက်၍ ထိုခြေရာကို အစဉ်မှီးသဖြင့် သွားသည်ရှိသော် ထိုမာတင်္ဂရှင်ရသေ့သည် အင်းပျဉ်၌နေ၍ ဆွမ်းဘုဉ်းပေးစဉ် ထိုမာတင်္ဂရှင်ရသေ့၏ အထံသို့သွား၍ ရှိခိုး၍ ရပ်တည်၏။ ထိုမာတင်္ဂ ရှင်ရသေ့သည် ဒိဋ္ဌမင်္ဂလိကာကို မြင်၍ အတန်ငယ်ဆွမ်းကို သပိတ်၌ထား၏။ ဒိဋ္ဌမင်္ဂလိကာသည် ရွှေခွက်ဖြင့် ထိုမာတင်္ဂရှင်ရ သေ့အား ရေကိုပေး၏။ ထိုမာတင်္ဂ ရှင်ရသေ့သည် ထိုရွှေခွက်၌သာလျှင် လက်ကိုဆေး၍ ခံတွင်းကို ဆေး၏။ ထိုအခါ မာတင်္ဂရှင်ရသေ့ကို ထိုဒိဋ္ဌမင်္ဂလိကာသည် အဘယ်သူသည် ငါ့သားအား ဖောက်ပြန်ခြင်းကို ပြုလေသနည်းဟု မေးလိုကား-
ဗာဟုံ ပသာရေတိ အကမ္ပနေယျံ။
သေတာနိ အက္ခီနိ ယထာ မတဿ၊
ကော မေ ဣမံ ပုတ္တမကာသိ ဧဝံ။
ဟူသော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၁၅။ သာမိ၊ သခင်။ မေ၊ ငါ၏။ ပုတ္တဿ၊ သား၏။ ဥတ္တမင်္ဂံ၊ ဦးခေါင်းသည်။ ပိဋ္ဌိတော၊ ကျောက်သို့။ အာဝေဠိတံ၊ လည်ခဲ့ပြီ။ ဗာဟုံ၊ လက်ရုံးကို။ ကမ္ပနေယျံ၊ မလှုပ်ရှားသည် ဖြစ်၍။ ပသာရေတိ၊ ဆန့်တန်း၏။ အက္ခီနိ၊ မျက်စိတို့သည်။ မတဿ၊ သူသ၏။ အက္ခီနိ ယထာ၊ မျက်စိတို့ကဲ့သို့။ သေတာနိ၊ ဖြူကုန်၏။ ကော၊ အဘယ်သူသည်။ မေ၊ ငါ၏။ ဣမံ ပုတ္တံ၊ ဤသားကို။ ဧဝံ၊ ဤသို့ရှိအောင်။ အကာသိ၊ ပြုလေဘိသနည်း။
ထို့နောင်မှ ထိုသူနှစ်ယောက်တို့သည် စကားတုံ့လှယ် ပြောဆိုလိုကုန်ရကား-
အနွာဂတာ ဣသယော သာဓုရူပါ။
တေ ဒုဋ္ဌစိတ္တံ ကုပိတံ ဝိဒိတွာ၊
ယက္ခာ ဟိ တေ ပုတ္တ မကံသု ဧဝံ။
တွညေဝ မေ မာ ကုဒ္ဓေါ ဗြဟ္မစာရီ။
တုမှေဝ ပါဒေ သရဏံ ဂတာသ္မိ၊
အနွာဂတာ ပုတ္တသောကေန ဘိက္ခု။
မနောပဒေါသော န မမတ္ထိ ကောစိ။
ပုတ္တော စ တေ ဗေဒမဒေန မတ္တော၊
အတ္ထံ န ဇာနာတိ အဓိစ္စ ဗေဒေ။
သမ္မုယှတေဝ ပုရိသဿ သညာ။
ဧတံ ပရာဓံ ခမ ဘူရိပည။
န ပဏ္ဍိတာ ကောဓဗလာ ဘဝန္တိ။
ဟူသော ဤဂါထာတို့ကို ဆိုကုန်၏။
၁၆။ ဒိဋ္ဌမင်္ဂလိကေ၊ ဒိဋ္ဌမင်္ဂလိကာ။ မဟာနုဘာဝါ၊ တန်ခိုးကြီးကုန်သော။ ယက္ခာ၊ မြို့စောင့်နတ်တို့သည်။ ဟဝေ၊ စင်စစ်သဖြင့်။ သန္တိ၊ ရှိကုန်၏။ အနွာဂတာ၊ ငါနှင့်တကွ လာကုန်သော။ တေ၊ ထိုမြို့စောင့်နတ်တို့သည်။ ဣသယော၊ ရသေ့တို့သည်။ သာဓုရူပါ၊ ကောင်းသော ဂုဏ်ကျေးဇူးနှင့် ပြည့်စုံကုန်၏။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဇာနမာနာ၊ သိကုန်သည်ဖြစ်၍။ ဒုဋ္ဌစိတ္တံ၊ ပြစ်မှားသော စိတ်ရှိသော။ ကုပိတံ၊ အမျက်ထွက်သော။ တေ၊ သင်၏။ ပုတ္တံ၊ သားကို။ ဝိဒိတွာ၊ သိ၍။ ယက္ခာဟိ၊ မြို့စောင့်နတ်တို့သာလျှင်။ တေ၊ သင်၏။ ပုတ္တံ၊ သားကို။ ဧဝံ၊ ဤသို့။ အကံသု၊ ပြုကုန်၏။
၁၇။ ဗြဟ္မစာရီ၊ မြတ်သောအကျင့်ကို ကျင့်တော်မူသော သခင်ရသေ့။ ယက္ခာ စ၊ မြို့စောင့်နတ်တို့သည်သာလျှင်။ မေ၊ အကျွန်ုပ်၏။ ပုတ္တံ၊ သားကို။ ဧဝံ၊ ဤသို့။ အကံသု၊ ပြုစေကုန်။ တွညေဝ၊ သခင် ရသေ့သည်သာလျှင်။ မေ၊ အကျွန်ုပ်၏။ ပုတ္တဿ၊ သားအား။ မာ ကုဒ္ဓေါ၊ အမျက်မထွက်ပါလင့်။ တုမှံဧဝ၊ ရှင်ရသေ့၏ သာလျှင်။ ပါဒေ၊ ခြေတော်တို့ကို။ သရဏံ၊ ကိုးကွယ်ရာဟူ၍။ ဂတာ၊ ဆည်းကပ်သည်။ အသ္မိ၊ ဖြစ်၏။ ဘိက္ခု၊ ရှင်ရဟန်း။ ပုတ္တသောကေန၊ သား၌ စိုးရိမ်သောကြောင့်။ အဟံ၊ အကျွန်ုပ်သည်။ အနွာဂတာ၊ လာပါသည်။ အသ္မိ၊ ဖြစ်၏။
၁၈။ ဒိဋ္ဌမင်္ဂလိကေ၊ ဒိဋ္ဌမင်္ဂလိကာ။ ဟိ-သစ္စံ၊ မှန်၏။ တဒေဝ၊ ထိုသင့်သား ပြစ်မှားသောအခါ၌၎င်း။ ဧတရဟိ စ၊ ယခု သင်တောင်းပန်သောအခါ၌၎င်း။ ကောစိ၊ အနည်းငယ်သော။ မယှံ၊ ငါသည်။ မနောပဒေါသော၊ စိတ်နှလုံး၏ ပြစ်မှားခြင်းသည်။ မမ၊ ငါ့အား။ နတ္ထိ ဧဝ၊ မရှိသည်သာတည်း။ တေ၊ သင်၏။ ပုတ္တော စ၊ သားသည်ကား။ ဗေဒမဒေန၊ ဗေဒင်အတတ်တည်းဟူသော မာန်ယစ်ခြင်းဖြင့်။ မတ္တော၊ ယစ်သည်ဖြစ်၍။ ဗေဒေ၊ ဗေဒင်အတတ်၌။ အဓိစ္စ၊ စွဲ၍။ အတ္ထံ၊ အကျိုးရှိသည် မရှိသည်ကို။ န ဇာနာတိ၊ မသိ။
၁၉။ ဘိက္ခု၊ ရှင်ရဟန်း။ ယံ ကိဉ္စိ၊ အမှတ်မရှိသောအတတ်ကို။ ဥဂ္ဂဟေတွာ၊ သင်၍။ မုဟုတ္တကေန၊ တမုဟုတ်မျှဖြင့်လျှင်။ အဒ္ဓါ ဟဝေ၊ မချွတ်လျှင်။ ပုရိသဿ၊ အမှတ်မမြဲသော ယောက်ျား၏။ သညာ၊ သညာသည်။ သမ္မုယှတေဝ၊ တွေဝေသည်သာတည်း။ ဘူရိပည၊ မြေကြီးအထုနှင့် တူပေသော ပညာရှိသော ရှင်ရသေ့။ ဧတံ အပရာဓံ၊ ထိုသို့ မိုက်မဲတွေဝေသဖြင့် ပြုမိသော အပြစ်ကို။ ခမ၊ သည်းခံတော်မူပါ။ ပဏ္ဍိတာ၊ ပညာရှိတို့သည်။ ကောဓဗလာ၊ အမျက်ဒေါသ အားကြီးကုန်သည်။ န ဘဝန္တိ၊ မဖြစ်ကုန်။
ဤသို့ ဒိဋ္ဌမင်္ဂလိကာသည် ကန်တော့ တောင်းပန်သည်ရှိသော် ဘုရားလောင်းသည် ထိုသို့တပြီးကား ထိုနတ်တို့ကို ပြေးစိမ့်သောငှာ အမြိုက်ကန့်လန့်ကာ ဆေးကို ငါပေးအံ့ဟု ဆိုလိုရကား-
တဝ မဏ္ဍဗျော ဘုဉ္ဇတု အပ္ပပညော။
ယက္ခာ စ တေ နံ န ဝိဟေဌယေယျုံ၊
ပုတ္တော စ တေ ဟေဿတိ သော အရောဂေါ။
ဟူသော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၂၀။ ဒိဋ္ဌမင်္ဂလိကေ၊ ဒိဋ္ဌမင်္ဂလိကာ။ မယှံ၊ ငါ၏။ ဣဒဉ္စ ဉတ္တိဋ္ဌပိဏ္ဍံ၊ ဤစားကြွင်းဆွမ်းကို။ အပ္ပပညော၊ ပညာနည်းသော။ တဝ၊ သင်၏။ ပုတ္တော၊ သားဖြစ်သော။ မဏ္ဍဗျော၊ မဏ္ဍဗျကို။ ဘုဉ္ဇတု၊ စားစေလော့။ တေ ယက္ခာ စ၊ ထိုနတ်တို့သည်လည်း။ နံ၊ ထိုသင့်သား မဏ္ဍဗျကို။ န ဝိဟေဌယေယျုံ၊ မညှဉ်းဆဲနိုင်ကုန်ရာ။ တေ၊ သင်၏။ သော ပုတ္တော စ၊ ထိုသားသည်လည်း။ အရောဂေါ၊ အနာကင်းသည်။ ဟေဿတိ၊ ဖြစ်လတ္တံ့။
ထို ဒိဋ္ဌမင်္ဂလိကာသည် ဘုရားလောင်း၏ စကားကို ကြား၍ သခင် အမြိုက်ကန့်လန့်ကာဆေးကို သနားတော်မူပါဟု ဆို၍ ရွှေခွက်ငယ်ကို ကပ်၏။ ဘုရားလောင်းသည် စားကြွင်းဆွမ်းကို ထိုရွှေခွက်၌ သွန်းလောင်း၍ ရှေးဦးစွာ ဤစားကြွင်းဆွမ်းမှ ထက်ဝက်ကို သင့်သားခံတွင်း၌ သွန်းလောင်း၍ အကြွင်းကို အိုစံရည်းကြီး၌ ရေဖြင့်ရောနှော၍ ကြွင်းကုန်သော ပုဏ္ဏားတို့၏ ခံတွင်း၌ သွန်းလောင်းစေလော့၊ အလုံးစုံသော သူတို့သည်လည်း အနာကင်းကုန်လတ္တံ့ဟု မိန့်တော်မူ၍ ကောင်းကင်သို့ ပျံတက်၍ ဟိမဝန္တာသို့သာလျှင် ကြွတော်မူ၏။
ထိုဒိဋ္ဌမင်္ဂလိကာသည် ထိုရွှေခွက်ကို ဦးခေါင်းဖြင့် ယူဆောင်၍ အမြိုက်ကန့်လန့်ကာဆေးကို ရအပ်ပြီဟု ဆိုလျက် အိမ်သို့သွား၍ ရှေးဦးစွာ သား၏ခံတွင်း၌ ဆွမ်းကြွင်းကို သွန်းလောင်း၏။ နတ်သည် ပြေး၏။ မဏ္ဍဗျသည် မြေမှုန့်ကို သုတ်ခါလျက် ထ၍ မိခင် - ဤသည်ကား အဘယ်နည်းဟု ဆို၏။ သင်ပြုအပ်သော အမှုကို သင်သည်လျှင် သိလတ္တံ့၊ ချစ်သား- လာလှည့်၊ သင်၏ အလှူခံတို့၏ ထိုသို့ ဖောက်ပြန်သော အခြင်းအရာကို သင်ရှုလော့ဟု ဆိုလတ်သော် ထိုမဏ္ဍဗျသည် ထိုဆရာ ပုဏ္ဏားတို့ကိုမြင်၍ နှလုံးမသာသည် ဖြစ်၏။ ထိုအခါ၌ သားကို ချစ်သား မဏ္ဍဗျ- မကြောက်လင့်၊ သင်သည် မိုက်၏။ အလှူ၏ အကျိုးကြီးအံ့သော အရာကိုမသိ၊ မြတ်သောအလှူခံ ပုဂ္ဂိုလ်တို့မည်သည်ကား ဤပုဏ္ဏားတို့နှင့်မတူကုန်၊ မြတ်သော အလှူခံပုဂ္ဂိုလ်တို့မည်သည်ကား မာတင်္ဂသုခမိန်နှင့် တူသည်သာတည်း၊ မာတင်္ဂသုခမိန်နှင့် တူကုန်သော သူတို့သည် မြတ်သောအလှူခံ မည်ကုန်၏။ ဤနေ့မှစ၍ ထိုဒုဿီလ ပုဂ္ဂိုလ်တို့အား သင်မလှူလင့်၊ သီလရှိကုန်သော ပုဂ္ဂိုလ်တို့အားသာ လှူဟု ဆိုလိုရကား-
ယော ပုညက္ခေတ္တာနံ အကောဝိဒေါသိ။
မဟက္ကသာဝေသု ဒဒါသိ ဒါနံ၊
ကိလိဋ္ဌကမ္မေသု အသညတေသု။
ဧရူဒပါနံဝ မုခံ ပရူဠှံ။
ပဇံ ဣမံ ပဿထ ဒုမ္မရူပံ၊
န ဇဋာဇိနံ တာယတိ အပ္ပပညံ။
ခီဏာသဝါ အရဟန္တော၊ တေသု ဒိန္နံ မဟပ္ဖလံ။
ဟူသော ဤဂါထာတို့ကို ဆို၏။
၂၁။ မဏ္ဍဗျ၊ မဏ္ဍဗျ။ တွံ၊ သင်သည်။ ဗာလော၊ မိုက်သည်။ ပရိတ္တပညော၊ နည်းသော ပညာရှိသည်။ အသိ၊ ဖြစ်၏။ ယော တွံ၊ အကြင် သင်သည်။ ပုညက္ခေတ္တာနံ၊ အလှူခံတို့အား။ အကောဝိဒေါ၊ မလိမ္မာသည်။ အသိ၊ ဖြစ်၏။ မဟက္ကသာဝေသု၊ များစွာသော ကိလေသာဟူသော ဖန်ရည်စွန်းခြင်းရှိကုန်သော။ ကိလိဋ္ဌကမ္မေသု၊ ညစ်ညူးသော အမူအကျင့် ရှိကုန်သော။ အသညတေသု၊ ကိုယ် နှုတ် နှလုံးကို မစောင့်ကုန်သော သူတို့အား။ ဒါနံ၊ အလှူကို။ ဒဒါသိ၊ လှူဘိ၏။
၂၂။ ဇဋာ စ၊ ဆံကျစ်တို့သည်၎င်း။ ကေသာ စ၊ ဆံထုံးတို့သည်၎င်း။ အဇိနာနိဝတ္ထာ၊ ခွါနှင့်တကွ သစ်နက်ရေတို့ကို ဝတ်ခြင်းတို့သည်၎င်း။ သန္တိ၊ ရှိကုန်၏။ ဇရူဒပါနံ ဣဝ၊ မြက်ဖြင့်ဖုံးလွှမ်းသော ရေတွင်းအိုကဲ့သို့။ မုခံ၊ ခံတွင်းသည်။ ပရူဠှံ၊ ဖွားရယားတက်သော မုတ်ဆိတ်ဖြင့် ဖုံးလွှမ်း၏။ ဒုမ္မရူပံ၊ ရုန့်ကြမ်းသော အသွင်အပြင်ရှိသော။ ဣမံ၊ ဤပုဏ္ဏားများကို။ ပဿထ၊ ရှုပါကုန်လော့။ ဇဋာဇိနံ၊ ဆံကျစ်သစ်နက်ရေသည်။ အပ္ပပညံ၊ ပညာနည်းသောသူကို။ န တာယတိ၊ မစောင့်ရှောက်နိုင်။
၂၃။ ယေသံ၊ အကြင်ရဟန်းတို့အား။ ရာဂေါ စ၊ ရာဂသည်၎င်း။ ဒေါသော စ၊ ဒေါသသည်၎င်း။ အဝိဇ္ဇာ စ၊ မောဟသည်၎င်း။ ဝိရာဇိတာ၊ ကင်းကုန်၏။ ခီဏာသဝါ၊ ကုန်ပြီးသော အာသဝေါရှိကုန်၏။ အရဟန္တော၊ ရဟန္တာဖြစ်ကုန်၏။ တေသု၊ ထိုရဟန္တာတို့၌။ ဒိန္နံ၊ လှူခြင်းသည်။ မဟပ္ဖလံ၊ အကျိုးကြီး၏။
ရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်တို့၌ လှူခြင်းသည် အကျိုးကြီး၏။ ချစ်သား- ထို့ကြောင့် သင်သည် ဤနေ့မှစ၍ ဤသို့သဘောရှိသော ဒုဿီလပုဂ္ဂိုလ်တို့အား မလှူမူ၍ လောက၌ သမာပတ်ရှစ်ပါးကို ရကုန်သော အဘိညာဉ်ငါးပါးနှင့် ပြည့်စုံကုန်သော တရားစောင့်ကုန်သော ရဟန်းပုဏ္ဏားတို့သည်၎င်း, ပစ္စေကဗုဒ္ဓါတို့သည်၎င်း ရှိကုန်၏။ ထိုသူတို့အား အလှူကို ပေးလော့ဟု ဆို၍ ချစ်သား- သင့်ဆရာတို့ကို အမြိုက်ဆေးတိုက်၍ အနာကင်းသည်ကို ပြုအံ့ဟူသော စကားကိုဆို၍ စားကြွင်းထမင်းကို ယူ၍ ရေအိုးစရည်းကြီး၌ ထည့်စေ၍ တသောင်းခြောက်ထောင်သော ပုဏ္ဏားတို့၏ ခံတွင်း၌ သွန်းစေ၏။ တယောက် တယောက်သော ပုဏ္ဏားသည် မြေမှုန့်ကိုသုတ်လျက် လျင်စွာထ၏။ ထိုအခါ၌ လဲသော ပုဏ္ဏားတို့ကို တပါးသော ပုဏ္ဏားတို့သည် ဤသူတို့သည် ဒွန်းစဏ္ဍာ စားကြွင်းကို စားကုန်၏ဟု ပုဏ္ဏားမဟုတ်သည်တို့ကို ပြုကုန်၏။ ထိုပုဏ္ဏားယောင်တို့သည် ရှက်ကုန်သည်ဖြစ်၍ ဗာရာဏသီပြည်မှ ထွက်ကုန်၍ မဇ္ဈတိုင်းသို့ သွားကုန်၍ မဇ္ဈမင်း၏ အထံ၌ နေကုန်၏။ မဏ္ဍဗျသည်ကား ထိုဗာရာဏသီပြည်၌သာလျှင် နေ၏။
ထိုအခါ၌ ဝေတ္တဝတီမြို့ကိုမှီ၍ ဝေတ္တမြစ်နား၌ ဇာတိမန္တအမည်ရှိသော ပုဏ္ဏားတယောက်သည် ရဟန်းပြု၏။ အမျိုးကိုမှီ၍ ကြီးစွာသော မာနကို ပြု၏။ ဘုရားလောင်းသည် ထိုရသေ့၏ မာနကို ချိုးဖျက်အံ့ဟု ကြံ၍ ထိုအရပ်သို့ ကြွတော်မူ၍ မြစ်၌နေ၏။ ထိုဘုရားလောင်းသည် တနေ့ သ၌ ဒန်ပူကိုခဲပြီး၍ ဒန်ပူသည် ဇာတိမန္တရသေ့၏ ဆံကျစ်၌ ငြိစေသတည်းဟု အဓိဋ္ဌာန်၍ မြစ်ညာ၌ချ၏။ ထိုဒန်ပူသည် ရေချိုးသော ဇာတိမန္တရသေ့၏ ဆံကျစ်၌ ငြိ၏။ ထိုရသေ့သည် ဒန်ပူယုတ်-နင်ပျက်လေဟု ဆို၍ အဘယ်အရပ်မှ ဤဒန်ပူယုတ်သည် လာသနည်းဟု မြစ်ညာ၌ ထိုအကြောင်းကို စူးစမ်းအံ့ဟု အညာသို့ သွားသည်ရှိသော် ဘုရားလောင်းကို မြင်၍ အဘယ်အမျိုးအမည် ရှိသနည်းဟု မေး၍ ဒွန်းစဏ္ဍားဖြစ်၏ဟု မိန့်တော်မူသည်ရှိသော် သင်သည် မြစ်၌ ဒန်ပူချသလောဟု မေး၍ ဪ-ငါချ၏ဟု မိန့်တော်မူလျှင် အလွန်ယုတ်မာသော ဒွန်းစဏ္ဍား- ဤအရပ်၌ သင် မနေလင့်၊ အကြေ၌ နေလော့ဟု ဆိုသည်ရှိသော် အကြေ၌နေသော်လည်း ထိုဘုရားလောင်းသည် ချအပ်သော ဒန်ပူတို့သည် မြစ်ညာသို့ဆန်တက်၍ ထိုရသေ့၏ ဆံကျစ်၌ ငြိသည်ရှိသော် ထိုဇာတိမန္တ ရသေ့သည် သူယုတ် ပျက်လေ၊ အကယ်၍ ဤအရပ်၌ သင်နေအံ့၊ ခုနစ်ရက်မြောက်သောနေ့၌ သင့်ဦးခေါင်းသည် ခုနစ်စိတ် ကွဲလတ္တံ့ဟု ဆို၏။
ဘုရားလောင်းသည် အကယ်၍ ငါသည် ဤရသေ့အား အမျက်ထွက်ချေအံ့၊ ငါသည် သီလကို မစောင့်ရှောက်သည် ဖြစ်လတ္တံ့၊ အကြောင်းဥပါယ် တမျဉ်ဖြင့်သာလျှင် ထိုရသေ့၏ မာနကို ဖျက်အံ့ဟု ကြံတော်မူ၍ ခုနစ်ရက်မြောက်သောနေ့၌ နေထွက်ခြင်းကို မြစ်တော်မူ၏။ လူတို့သည် ဇာတိမန္တရသေ့သို့ကပ်၍ အရှင်ဘုရား- အရှင်ဘုရားတို့သည် နေထွက်ခြင်းကို မပေးကုန်၊ တားမြစ်ကုန်သလောဟု မေးကုန်၏။ ဇာတိမန္တရသေ့သည် ဆို၏။ ဤနေကို တားမြစ်ခြင်းသည် ငါ၏အမှုမဟုတ်၊ စင်စစ်သော်ကား မြစ်နား၌ ဒွန်းစဏ္ဍားတယောက်သည် နေ၏။ ထိုဒွန်းစဏ္ဍာ၏ အမှုဖြစ်လတ္တံ့ဟု ဆို၏။ လူတို့သည် ဘုရားလောင်းသို့ ကပ်ကုန်၍ အရှင်ဘုရား- အရှင်ဘုရားတို့သည် နေထွက်ခြင်းကို မပေး၊ တားမြစ်ကုန်သလောဟု မေးကုန်၏။ တကာတို့- ဪ ဟုတ်၏ဟု မိန့်တော်မူသည်ရှိသော် အဘယ့်ကြောင့် တားမြစ်တော်မူသနည်းဟု မေးလျှောက်ကုန်လျှင် တကာတို့၏ ဆရာရသေ့သည် အပြစ်မရှိသောငါ့ကို ကျိန်ဆဲ၏။ ထိုရသေ့သည်လာ၍ ကန်တော့အံ့သောငှါ ငါ၏ခြေတို့၌ ဝပ်သည်ရှိသော် နေကို ငါလွှတ်အံ့ဟု မိန့်တော်မူလျှင် ထိုလူတို့သည်သွား၍ ရသေ့ကို ဆွဲငင်ကုန်လျက် ဘုရားလောင်း၏ ခြေရင်း၌ဝပ်၍ ကန်တော့စေပြီးလျှင် လျှောက်ကုန်၏။
အရှင်ဘုရား- နေကို လွှတ်တော်မူကုန်လော့ဟု ဆိုကုန်သည်ရှိသော် လွှတ်ခြင်းငှါ မတတ်ကောင်းသေး၊ အကယ်၍ ငါသည် နေကိုလွှတ်အံ့၊ ဤဇာတိမန္တရသေ့၏ ဦးခေါင်းသည် ခုနစ်စိတ်ကွဲလတ္တံ့ဟု မိန့်တော်မူလျှင် အရှင်ဘုရား- ဤသို့ဖြစ်သည်ရှိသော် အဘယ်သို့ ပြုရအံ့နည်းဟု မေးအပ်သော် ဘုရားလောင်းသည် မြေစိုင်ခဲကို ဆောင်စေ၍ ဤမြေစိုင်ခဲကို သင်တို့ရသေ့၏ ဦးခေါင်း၌ထား၍ ရသေ့ကို ရေသို့သက်စေ၍ ရေ၌ထားလေကုန်ဟု ထားစေ၍ နေကို လွှတ်တော်မူ၏။ နေရောင်တို့ဖြင့် ခတ်မိ ထိမိကာမျှ၌ မြေစိုင်ခဲသည် ခုနစ်စိတ် ကွဲ၏။ ရသေ့သည် ရေ၌ငုပ်၏။ ဘုရားလောင်းသည် ထိုဇာတိမန္တရသေ့ကို ဆုံးမ၍ အဘယ်အရပ်၌ ယခုအခါဝယ် တသောင်းခြောက်ထောင်သော ပုဏ္ဏားတို့သည် နေလေသနည်းဟု စူးစမ်းဆင်ခြင်တော် မူလတ်သော် မဇ္ဈမင်း၏ အထံ၌ နေကြကုန်သည်၏အဖြစ်ကို သိ၍ ထိုပုဏ္ဏားတို့ကို ငါဆုံးမအံ့ဟု တန်ခိုးဖြင့်သွား၍ မြို့၏အနီး၌ သက်ဆင်း၍ သပိတ်ကိုယူ၍ မြို့တွင်း၌ ဆွမ်းခံတော်မူ၏။
ပုဏ္ဏားတို့သည် ထိုဘုရားလောင်းကို မြင်၍ ဤရသေ့သည် ဤပြည်၌ တရက် နှစ်ရက်မျှလည်း နေလတ်သော် ငါတို့ကို တည်ရာမရသည်ကို ပြုလတ္တံ့ဟု မင်းကြီးထံ လျင်မြန်စွာသွား၍ အရှင်မင်းကြီး- မာယာအတတ်ဖြင့် လှည့်ပတ် ဖြားယောင်းတတ်သော ဝိဇ္ဇာဓိုရ် ခိုးသူတယောက်သည် လာ၏။ ထိုဝိဇ္ဇာဓိုရ် ခိုးသူကို ဖမ်းစေကုန်လော့ဟု မင်းအား ချောပစ်ဂုံးတိုက်သော စကားကို ကြားကြကုန်၏။ မင်းသည် ကောင်းပြီဟု ဝန်ခံ၏။ ဘုရားလောင်းသည်လည်း ပြောင်း, ပဲ, လူး, ဆပ် ရောသော ဆွမ်းကိုယူ၍ နံရံတခုကိုမှီ၍ အင်းပျဉ်ငယ်၌နေလျက် ဘုဉ်းပေး၏။ ထိုအခါ၌ တပါးကိုကြံ၍ အောက်မေ့၍စားသော ဘုရားလောင်းကို မင်းသည် စေခိုင်းအပ်သော မင်းချင်းတို့သည် သန်လျက်ဖြင့် ခုတ်ဖြတ်၍ အသက်၏ကုန်ခြင်းသို့ ရောက်စေကုန်၏။ ထိုဘုရားလောင်းသည် သေလွန်၍ ဗြဟ္မာ့ပြည်၌ ဖြစ်၏။
ဤမာတင်္ဂဇာတ်၌ ဘုရားလောင်းသည် ဆုံးမဩဝါဒ ပျက်သည် ကျိုးပေါက်သည် ဖြစ်သတတ်၊ ထိုဘုရားလောင်းသည် ထိုသို့ ဆုံးမဩဝါဒ ပျက်သဖြင့်သာလျှင် သေ၏။
ဤသို့ မသင့်သောအားဖြင့် အသက်ကုန်ခြင်းသို့ရောက်၍ နတ်တို့သည် အမျက်ထွက်၍ အလုံးစုံသော မဇ္ဈတိုင်းကို ပြာပူမိုဃ်းကိုရွာစေ၍ တိုင်းပြည်ကို ဖျက်ဆီးကုန်၏။
ဇာတ်ပေါင်း... သဗ္ဗညူမြတ်စွာဘုရားသည် ဤသို့သော ဓမ္မဒေသနာကို ဆောင်တော်မူ၍ ဥတေနမင်းစောသည် ယခုမှသာလျှင် ရဟန်းတို့ကို ညှဉ်းဆဲသည် မဟုတ်သေး၊ ရှေး၌လည်း ရဟန်းတို့ကို နှိပ်စက် ညှဉ်းဆဲဘူးသည်သာတည်းဟု မိန့်တော်မူ၍ ဇာတ်ကို ပေါင်းတော်မူ၏။ ထိုအခါ မဏ္ဍဗျလုလင်သည် ယခုအခါ ဥတေနမင်းစော ဖြစ်လာ၏။ မာတင်္ဂ သုခမိန်သည်ကား ငါဘုရား ဖြစ်တော်မူ၏။ ဤသို့ ဇာတ်ကို ပေါင်းတော်မူ၏။
ကျင့်မြတ်ရှိသူ၊ သတ်ဖြတ်ငြူ၊ ပြည်မူတိုင်းကားပျက်
ရှေးဦးစွာသော မာတင်္ဂဇာတ်သည် ပြီး၏။
*****
ဝီသတိနိပါတ်
၂။ စိတ္တသမ္ဘူတဇာတ်
သုံးလေးဘဝခြားသော်လည်း မြဲမြံစွာ ချစ်ကျွမ်းဝင်ခြင်း အကြောင်း
ပစ္စုပ္ပန်ဝတ္ထု... နတ်နှင့်တကွသော လောကကို ဆုံးမတော်မူတတ်သော သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် ဇေတဝန် ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံး နေတော်မူလျက် အရှင်မဟာကဿပ၏ ချစ်နှစ်သက်စွာ နေကုန်သော သဒ္ဓိဝိဟာရိက တပည့်နှစ်ယောက်တို့ကို အကြောင်းပြု၍ သဗ္ဗံ နရာနံ သဖလံ သုစိဏ္ဏံ ဤသို့ အစရှိသော ဂါထာပုဒ်ဖြင့် တန်ဆာဆင်အပ်သော ဤစိတ္တသမ္ဘူတဇာတ်ကို ဟောတော်မူ၏။
ထိုစကားကို အကျယ်ချဲ့ဦးအံ့၊ ထိုရဟန်းနှစ်ယောက်တို့သည် အချင်းချင်းဝေဘန်၍သာ သုံးဆောင် စားသောက်ကုန်သည် အလွန် အကျွမ်းဝင်ကုန်သည် ဖြစ်ကုန်၏။ ဆွမ်းအလို့ငှါ သွားသော်လည်း အတူတကွ သွားကုန်၏။ အတူတကွ လာကုန်၏။ ကင်းကွာ၍ ဖြစ်ခြင်းငှာ မတတ်နိုင်ကုန်၊ တရားသဘင်၌ ရဟန်းတို့သည် ထိုရဟန်းငယ် နှစ်ယောက်တို့၏ အကျွမ်းဝင်ခြင်းကို ချီးမွမ်းကုန်လျက် နေကုန်၏။ ဘုရားသခင်သည် ကြွတော်မူလာ၍ ရဟန်းတို့ ယခု ငါလာတော်မူသောအခါ၌ အဘယ်မည်သော စကားဖြင့် စည်းဝေးကြကုန်သနည်းဟု မေးတော်မူ၍ ဤမည်သော စကားဖြင့် စည်းဝေးပါကုန်၏ဟု ရွှေနားတော် လျှောက်လတ်သော် ရဟန်းတို့- ဤရဟန်းငယ် နှစ်ယောက်တို့၏ တခုသောကိုယ်အဖြစ်၌ တဘဝတည်းဝယ် အကျွမ်းဝင်သော အဖြစ်သည်အံ့ဘွယ်မရှိသေး၊ ရှေးပညာရှိတို့သည် သုံးဘဝ လေးဘဝ ခြားခြင်းတို့သို့ ရောက်ကုန်သော်လည်း အဆွေခင်ပွန်းတို့၏ အဖြစ်ကို မစွန့်ကုန်သည်သာတည်းဟု မိန့်တော်မူ၍ လွန်လေပြီးသော အတိတ်ကို ဆောင်တော်မူ၏။
အတိတ်ဝတ္ထု... ရဟန်းတို့- လွန်လေပြီးသောအခါ အဝန္တိတိုင်း ဥဇ္ဇေနီပြည်ဝယ် အဝန္တိမည်သောမင်းသည် မင်းပြု၏။ ထိုအခါ ဥဇ္ဇေနီပြည်အပ၌ ဒွန်းစဏ္ဍားရွာငယ်သည် ရှိ၏။ ဘုရားလောင်းသည် ထိုဒွန်းစဏ္ဍား ရွာငယ်၌ ဖြစ်၏။ တယောက်သော သတ္တဝါသည် ထိုဘုရားလောင်း၏ မိထွေးသားဖြစ်၏။ ထိုသူငယ်နှစ်ယောက်တို့တွင် တယောက်သည် စိတ္တမည်၏။ တယောက်သည် သမ္ဘူတမည်၏။ ထိုနှစ်ယောက်သော သူငယ်တို့သည်လည်း အရွယ်သို့ ရောက်ကုန်သည်ရှိသော် ဒွန်းစဏ္ဍား အမျိုးအနွယ်ကို ဖွပ်ဆေးတတ်သော အတတ်ကို သင်ကုန်၍ တနေ့သ၌ နှစ်ယောက်သောသူတို့သည် ဥဇ္ဇေနီပြည်တံခါး၌ အတတ်ကို ပြကြကုန်အံ့ဟုဆို၍ တယောက်သည် မြောက်တံခါး၌ အတတ်ကိုပြ၏။ တယောက်သည် အရှေ့တံခါး၌ အတတ်ကိုပြ၏။ ထိုဥဇ္ဇေနီပြည်၌လည်း နှစ်ယောက်ကုန်သော ဒိဋ္ဌမင်္ဂလိကာမည်သော မိန်းမတို့သည် ရှိကုန်၏။ တယောက်ကား သူဌေးသ္မီး၊ တယောက်ကား ပုရောဟိတ်သ္မီးတည်း။ များစွာသော ခဲဘွယ်ဘောဇဉ်တို့ကို၎င်း, ပန်း နံ့သာ အစရှိသည်တို့ကို၎င်း ယူစေ၍ ဥယျာဉ်ကစားခြင်းကို ကစားကုန်အံ့ဟု တယောက်သည် မြောက်တံခါးဖြင့် ထွက်၏။ တယောက်သည် အရှေ့တံခါးဖြင့် ထွက်၏။
ထိုသတို့သမီးတို့သည် ထိုအတတ်ကို ပြကုန်သော ဒွန်းစဏ္ဍားသားတို့ကို မြင်၍ ဤသူတို့ကား အဘယ်သူတို့နည်းဟု မေး၍ ဒွန်းစဏ္ဍားသားတို့ဟူ၍ ကြား၍ မမြင်အပ် မမြင်ကောင်း မမြင်သင့် မမြင်ထိုက်သည်နှင့် ယှဉ်သော သူတို့ကို မြင်ရလေစွတကားဟု နံ့သာရေဖြင့် မျက်စိတို့ကို ဆေး၍ ပြန်ကုန်၏။ လူများတို့သည် ဟယ်- မကောင်းစွာသော ဒွန်းစဏ္ဏားယုတ်တို့- သင်တို့ကိုမှီ၍ ငါတို့သည် အဘိုးမကျကုန်သော သေစာ ထမင်း အစရှိသည်တို့ကို မရကုန်ဟု ထိုညီနောင် နှစ်ယောက်တို့ကို ပုတ်ခတ်ကုန်၍ အကျိုးမဲ့သော ပျက်စီးခြင်းသို့ ရောက်စေကုန်၏။
ထိုညီနောင် နှစ်ယောက်တို့သည် အမှတ်သညာ သတိရကုန်သည်ရှိသော် ထကုန်၍ တယောက်သည် တယောက်၏ အထံသို့ သွား၍ နှစ်ယောက်သော ညီနောင်တို့သည် တခုသောအရပ်၌ တွေ့ကြကုန်၍ အချင်းချင်း ထိုဆင်းရဲ ငြိုငြင်ခြင်းကို ကြား၍ ငိုလျက် မြည်တမ်းကုန်၍ အဘယ်သို့ ပြုအံ့နည်းဟု ကြံ၍ ငါတို့အား အမျိုးကိုမှီ၍ ဤဆင်းရဲသည် ဖြစ်၏။ ဒွန်းစဏ္ဍားအမှုကို ပြုခြင်းငှါ မတတ်နိုင်ကုန်အံ့ဟု အမျိုးကိုဖုံးလွှမ်း၍ ပုဏ္ဏားလုလင်၏ အသွင်ဖြင့် တက္ကသိုလ်ပြည်သို့သွား၍ အတတ်ကိုသင်ကုန်အံ့ဟု ဆုံးဖြတ်ခြင်းကိုပြု၍ ထိုတက္ကသိုလ်ပြည်သို့ ရောက်၍ အတတ်သင် အတွင်းတပည့်တို့သည် ဖြစ်ကုန်၍ ဒိသာပါမောက္ခ ဆရာကြီးအထံ၌ အတတ်ကို သင်ကုန်၏။ ဇမ္ဗူဒိပ်ကျွန်းအပြင်၌ ကျော်ကြား၏။ နှစ်ယောက်သော သူတို့တွင် စိတ္တသုခမိန်အား အတတ်သည် အပြီးသို့ရောက်၏။
သမ္ဘူတသုခမိန်အား အတတ်သည် အပြီးသို့ မရောက်သေး။
ထိုအခါ တနေ့သ၌ ရွာသားတယောက်သည် ပုဏ္ဏားတို့ ဗေဒင်သင်ရွတ်သော အလှူကိုပြုအံ့ဟု ဆရာကို ပင့်ဘိတ်၏။ ထိုညဉ့်၌သာလျှင် မိုဃ်းကြီးသည်းထန်စွာ ရွာ၍ ခရီး၌ ချောင်းမြောင်း အစရှိသည်တို့ကို ပြည့်စေ၏။ ဆရာသည် နံနက်ကလျှင် စိတ္တသုခမိန်ကို ခေါ်စေ၍ အမောင်- ငါသည် သွားအံ့သောငှါ မတတ်နိုင်၊ သင်သည် လုလင်နှင့်တကွသွား၍ မင်္ဂလာစီးပွား အကြောင်းကို ဟော၍ သင်တို့သည် ရအပ်သည်ကို သုံးစား၍ ငါတို့သည် ရအပ်သောအဘို့ကို ဆောင်ခဲ့လော့ဟု ဆိုလတ်သော် ထိုစိတ္တသုခမိန်သည် ကောင်းပြီဟု ဝန်ခံ၍ လုလင်တို့ကိုယူ၍ သွား၏။ အကြင်မျှလောက်သော ကာလပတ်လုံး လုလင်တို့သည် ရေလည်းချိုးကုန်၏။ မျက်နှာတို့ကိုလည်း သပ်ကုန်၏။ ထိုမျှလောက်သော ကာလပတ်လုံး လူတို့သည် နို့ဃနာကိုခူး၍ အေးစေသတည်းဟု ထားကုန်၏။
လုလင်တို့သည် ထို့နို့ဃနာသည် မအေးမီလျှင် လာကုန်၍ နေကုန်၏။ လူတို့သည် အလှူရေစက်ကို ချ၍ ထိုလုလင်တို့၏ရှေ့၌ နို့ဃနာခွက်တို့ကို ထားကုန်၏။ သမ္ဘူတသည် တပ်မက်မောသော သဘောရှိသကဲ့သို့ ဖြစ်၍ အေး၏ဟူသော အမှတ်ဖြင့် နို့ဃနာခဲကို ချီ၍ ခံတွင်း၌ထား၏။ ထိုနို့ဃနာသည် ထိုသမ္ဘူတ၏ ခံတွင်းကို ရဲရဲပြောင်ပြောင် လောင်လေ၏။ ထိုသမ္ဘူတသည် တုန်လှုပ်လျက် သတိကိုမထားနိုင်၍ စိတ္တပဏ္ဍိတသုခမိန်ကို ကြည့်၍ ဒွန်းစဏ္ဍား ဘာသာဖြင့်သာလျင် ခဠု ခဠု = လောင်ခဲ့ပြီ၊ လောင်ခဲ့ပြီဟု ဆို၏။ ထိုစိတ္တသုခမိန်သည်လည်း ထိုသမ္ဘူတအတူလျှင် သတိကိုမထားမူ၍ ဒွန်းစဏ္ဏား ဘာသာဖြင့်လျှင် နိဂ္ဂလ နိဂ္ဂလ = ထွေးလော့ ထွေးလော့ဟု ဆို၏။
လုလင်တို့သည် အချင်းချင်းကြည့်၍ ဤဘာသာကား အဘယ်မည်သော ဘာသာနည်းဟု ဆိုကုန်၏။ စိတ္တသုခမိန်သည် မင်္ဂလာကိုရွတ်၏။ ပုဏ္ဏားလုလင်တို့သည် အပသို့ထွက်၍ အစု အစု ပြုကုန်၍ ထိုထိုအရပ်၌နေ၍ ဘာသာကို သုတ်သင်သည်ရှိသော် ဒွန်းစဏ္ဍားဘာသာဟု သိ၍ ဟယ်- ယုတ်မာစွာသော ဒွန်းစဏ္ဍားတို့- ဤမျှလောက်သော ကာလပတ်လုံး ပုဏ္ဏားဟူ၍ ဆိုပြီးလျှင် လှည့်ပတ် ဖျားယောင်းကုန်၏ဟု ထိုညီနောင် နှစ်ယောက်တို့ကိုလည်း ပုတ်ခတ် ထောင်းထုကုန်၏။ ထိုအခါ တယောက်သော သူတော်ကောင်းသည် ဖဲကြကုန် ဆုတ်ကြကုန်ဟု ပုတ်ခတ် ထောင်းထုသော သူတို့ကို တားမြစ်၍ ဤအပြစ်သည် သင်တို့၏အမျိုး အပြစ်တည်း၊ သွားကြကုန်လော့၊ တစုံတခုသောအရပ်၌ ရဟန်းပြု၍ အသက်မွေးကြလေကုန်ဟုဆို၍ ထိုနှစ်ယောက်တို့ကို လွှတ်လိုက်၏။ လုလင်တို့လည်း ထိုညီနောင်နှစ်ယောက်တို့၏ ဒွန်းစဏ္ဍားအဖြစ်ကို ဆရာအား ကြားကုန်၏။
ထိုညီနောင် နှစ်ယောက်တို့လည်း တောသို့ဝင်၍ ရသေ့ရဟန်းပြု၍ မမြင့်မီလျှင် ထိုဘဝမှ စုတေကုန်၍ နေရဉ္ဇရာမြစ်နား၌ သမင်မဝမ်းဝယ် ဖြစ်ကုန်၏။ ထိုညီနောင် နှစ်ယောက်တို့သည် အမိဝမ်းမှ ဖွားမြင်သောအခါမှစ၍ အတူတကွသာလျှင် သွားကုန်၏။ ကင်းကွာခြင်းငှါ မတတ်နိုင်ကုန်၊ ထိုသမင်နှစ်ခုတို့သည် တနေ့သ၌ အစာကိုယူ၍ တခုသော သစ်ပင်ရင်း၌ ဦးခေါင်းချင်းထိကာ။ ချိုချင်းယှက်ကာ နှုတ်သီးချင်းတင်ကာ ကပ်ငြိကုန်လျက် စားမြုံ့ပြန်ကုန်၍ တည်သည်တို့ကို မြင်၍ မုဆိုးတယောက်သည် လှံမကိုပစ်ချ၍ တပြိုင်နက်သာလျှင် သေစေ၏။ ထိုသမင်ဘဝမှ စုတေကုန်၍ နမ္မဒါမြစ်နား၌ ဝန်လိုငှက်အမျိုးဝယ် ဖြစ်ကုန်၏။ ထို ဝန်လိုငှက်ဘဝ၌လည်း ထိုညီနောင် နှစ်ခုတို့သည် ကြီးခြင်းသို့ ရောက်ကုန်သည်ရှိသော် အစာကိုယူ၍ ဦးခေါင်းချင်းယှက်ကာ နှုတ်သီးချင်းယှက်ကာ လည်ချင်းကပ်ငြိ၍ တည်သည်တို့ကိုမြင်၍ တယောက်သော ကုတ်ညွတ်ကွင်းထောင်သော မုဆိုးသည် တပြိုင်နက်သာလျှင် ဖွဲ့၍သတ်၏။ ထိုဝန်လိုငှက်အဖြစ်မှ စုတေကုန်၍ စိတ္တသုခမိန်သည် ကောသမ္ဗီပြည်၌ ပုရောဟိတ်၏သား ဖြစ်၏။ သမ္ဘူတသုခမိန်သည် ဥတ္တရာပဉ္စာလရာဇ်မင်း၏ သားဖြစ်၏။ ထိုသူနှစ်ယောက်တို့သည် အမည်မှည့်သော နေ့မှစ၍ မိမိတို့၏ဘဝကို အောက်မေ့နိုင်ကုန်၏။ သမ္ဘူတသုခမိန်သည် အခြားမဲ့ အောက်မေ့ခြင်းငှာ မတတ်နိုင်သည်ဖြစ်၍ လေးခုမြောက်သော ဒွန်းစဏ္ဍားဘဝကိုသာလျှင် အောက်မေ့နိုင်၏။ ထိုစိတ္တသုခမိန်သည် တဆယ့်ခြောက်နှစ်မြောက်သောအခါ၌ တောထွက်၍ ဟိမဝန္တာဝင်၍ ရသေ့ရဟန်းပြုလျက် ဈာန်အဘိညာဉ်တို့ကို ဖြစ်စေ၍ ဈာန်ချမ်းသာဖြင့် ကာလကို လွန်စေလျက် နေ၏။
သမ္ဘူတသည်လည်း အဖလွန်သဖြင့် ထီကိုဆောင်းစေ၍ ရွှေထီးရွှေနန်း သိမ်းမြန်းသော မင်္ဂလာနေ့၌သာလျှင် လူများအလယ်၌ မင်္ဂလာသီချင်းကိုပြု၍ ဥဒါန်းကျူးသည်၏အစွမ်းဖြင့် နှစ်ဂါထာတို့ကို ရွတ်၏။ ထိုမင်းကြီး သီသော ဂါထာကို ကြား၍ ငါတို့သခင် မင်းကြီး၏ မင်္ဂလာသီချင်းတည်းဟု မောင်းမတို့သည်၎င်း, စောင်းသမားတို့သည်၎င်း ထိုသီချင်းကိုသာလျှင် သီကြကုန်၏။ အစဉ်သဖြင့် မင်း၏ချစ်အပ်သော သီချင်းတည်းဟု အလုံးစုံသော မြို့နေလူတို့သည် ထိုသီချင်းကိုသာလျှင် သီကြကုန်၏။ စိတ္တသုခမိန်သည်လည်း ဟိမဝန္တာအရပ်၌ နေလျက်လျှင် ငါ့ညီသမ္ဘူတသည် ထီးဆောင်းမင်းအဖြစ်ကို ရပြီလော, မရသေးလောဟု စုံစမ်းလတ်သော် မင်းပြုရသောအဖြစ်ကိုသိ၍ ငါ ယခုအခါ၌ သွားသော်လည်း မင်းသစ်ဖြစ်သော ငါ့ညီသမ္ဘူတကို သိစေခြင်းငှါ မတတ်နိုင်ရာချေဟု ကြံ၍ အနှစ်ငါးဆယ်တို့ပတ်လုံး မသွားဘဲ မင်းအား သားသမီးတို့ဖြင့် ပွားစီးသောအခါ၌ တန်ခိုးဖြင့် ကြွတော်မူ၍ ဥယျာဉ်၌ဆင်းသက်၍ မင်္ဂလာကျောက်ဖျာ၌ ရွှေဆင်းတုကဲ့သို့ နေတော်မူ၏။
ထိုခဏ၌ သူငယ်တယောက်သည် မင်း၏ ထိုသီချင်းကို သီလျက် ထင်းတို့ကိုခွေ၏။ စိတ္တသုခမိန်သည် ထိုသူငယ်ကို ခေါ်၏။ ထိုသူငယ်သည် လာ၍ ထိုရသေ့ကို ရှိခိုး၍ တည်၏။ ထိုအခါ ထိုသူငယ်ကို ဆို၏။ သင်သည် ထိုငါလာသောအခါမှစ၍ ဤသီချင်းကိုသာလျှင် သီ၏။ အသို့နည်း၊ တပါးသောသီချင်းကို မသိသလောဟု မေးသည်ရှိသော် အရှင်ဘုရား- တပါးသော သီချင်းကို သိပါ၏။ ထိုသို့ပင် သိသော်လည်း ဤသီချင်း နှစ်ဂါထာတို့သည် မင်း၏ နှစ်သက်တော်မူသော သီချင်းတို့တည်း၊ ထို့ကြောင့် ဤသီချင်းတို့ကိုသာလျှင် အကျွန်ုပ် သီပါ၏ဟု ဆို၏။ မင်း၏သီချင်းကို အတုလိုက်၍ သိနိုင်သောသူသည် ရှိ၏လောဟု မေးလတ်သော် အရှင်ဘုရား- မရှိပါဟု လျှောက်၏။ သင်သည် အတုလိုက်၍သီခြင်းငှါ တတ်နိုင်အံ့လောဟု မေးလျှင် အရှင်ဘုရား- သိပါသည်ရှိသော် သီခြင်းငှါ တတ်နိုင်ပါ၏ဟု ဆို၏။ ထိုသို့ တတ်နိုင်လျှင် သင်သည် မင်းသည် သီချင်း နှစ်ဂါထာတို့ကို သီကုန်သည်ရှိသော် ဤသုံးခုမြောက်သော ဂါထာကိုဆို၍ သီလော့ဟု သီချင်းကိုပေး၍ မင်း၏အထံသို့ သွား၍ သီလေ၊ မင်းသည် သင့်အား ကြည်ညို၍ ကြီးစွာသော စည်းစိမ်ဥစ္စာကို ပေးလတ္တံ့ ဟု မိန့်တော်မူ၍ လွှတ်လိုက်၏။
ထိုသူငယ်သည်လည်း အမိထံသို့သွား၍ မိမိကိုယ်ကို တန်ဆာဆင်စေ၍ မင်းအိမ်တံခါးသို့သွား၍ သူငယ်တယောက်သည် မင်းတို့နှင့်တကွ အတုလိုက်၍ သီချင်းကို သီလိုပါသတတ်ဟု မင်းအား လျှောက်ကြားစေ၍ လာစေဟု ဆိုပေသော် သွား၍ ရှိခိုးလျက်နေ၏။ ချစ်သား- သင်သည် အတုလိုက်၍ သီချင်း သီလိမ့်သတတ်လောဟု မေးသည်ရှိသော် အရှင်မင်းကြီး- ဪ ဟုတ်မှန်ပါ၏။ အလုံးစုံသော မင်းပရိသတ်တို့ကို စုဝေးစေကုန်လော့ဟု ပရိသတ်ကို စုဝေးစေပြီး၍ မင်းကိုဆို၏။ အရှင်မင်းကြီး- အရှင်မင်းကြီးတို့သည် ရှေးဦးစွာ အရှင်မင်းကြီးတို့၏ သီချင်းကို သီတော်မူလော့၊ အကျွန်ုပ်သည် နောက်မှ နောက်မှ အတုလိုက်၍ သီချင်းကို သီပါအံ့ဟု လျှောက်ဆိုလတ်သော် မင်းသည် ရှေးဦးစွာ သီချင်းကို သီလိုရကား-
န ကမ္မုနာ ကိဉ္စိ နု မောဃ မတ္ထိ။
ပဿာမိ သမ္ဘူတံ မဟာနုဘာဝံ၊
သကမ္မုနာ ပုညဖလူပပန္နံ။
န ကမ္မနာ ကိဉ္စိ နု မောဃ မတ္ထိ။
ကစ္စိ နု စိတ္တဿပိ ဧဝမေဝ၊
ဣဒ္ဓေါ မနော တဿ ယထာပိ မယှံ။
ဟူသော ဤနှစ်ဂါထာတို့ကို ဆို၏။
၂၄။ ဘော၊ အိုအချင်းတို့။ နရာနံ၊ လူတို့အား။ သုစိဏ္ဏံ၊ ကောင်းစွာကျင့်အပ်သော။ သဗ္ဗံ၊ အလုံးစုံသော ကောင်းမှုသည်။ သဖလံ၊ အကျိုးရှိ၏။ ကမ္မုနာ၊ ကောင်းမှုကြောင့်။ ကိဉ္စိ နု၊ စိုးစဉ်းမျှ။ မောဃံ၊ အကျိုးမဲ့သည်။ န အတ္ထိ၊ မရှိ။ သ ကမ္မုနာ၊ မိမိအမှုဖြင့်။ ပုညဖလူပပန္နံ၊ ကောင်းမှု၏ အစွမ်းကြောင့် ဖြစ်သော။ မဟာနုဘာဝံ၊ ကြီးသော တန်ခိုးရှိသော။ သမ္ဘူတံ၊ သမ္ဗူတအမည်ရှိသော ငါ့ကို။ ပဿာမိ၊ ငါမြင်ရ၏။
၂၅။ နရာနံ၊ လူတို့အား။ သုစိဏ္ဏံ၊ ကောင်းစွာကျင့်အပ်သော။ သဗ္ဗံ၊ အလုံးစုံသော ကောင်းမှုသည်။ သဖလံ၊ အကျိုးရှိ၏။ ကိဉ္စိ နု၊ စိုးစဉ်း အနည်းငယ်မျှ။ မယှံ၊ ငါ့အား။ မနော၊ စိတ်သည်။ ဣဒ္ဓေါ ယထာပိ၊ ပြည့်စုံသကဲ့သို့လည်း။ ဧဝမေဝ၊ ဤအတူလျှင်။ ကစ္စိ၊ အသို့နည်း။ တဿ စိတ္တသပိ၊ ထိုနောင်တော် စိတ္တအားလည်း။ မနော၊ နှလုံးသည်။ ဣဒ္ဓေါ နု၊ ပြည့်စုံပါလေ၏လော။
ထိုမင်း၏ သီချင်းအဆုံး၌ သူငယ်သည် သီချင်းကို သီလိုရကား-
န ကမ္မုနာ ကိဉ္စိ နု မောဃ မတ္ထိ။
စိတ္တံပိ ဇာနာဟိ တထေဝ ဒေဝ၊
ဣဒ္ဓေါ မနော တဿ ယထာပိ တုယှံ၊
ဟူသော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၂၉။ ဒေဝ၊ အရှင်မင်းကြီး။ နရာနံ၊ လူတို့အား။ သုစိဏ္ဏံ၊ ကောင်းစွာကျင့်အပ်သော။ သဗ္ဗံ၊ အလုံးစုံသော ကောင်းမှုသည်။ သ ဖလံ၊ အကျိုးရှိ၏။ ကမ္မုနာ၊ ကောင်းသောအမှုဖြင့်။ ကိဉ္စိ နု၊ စိုးစဉ်းမျှ။ မောဃံ၊ အချည်းစည်း အကျိုးမဲ့သည်။ န အတ္ထိ၊ မရှိ။ တုယှံ၊ ရှင်မင်းကြီးအား။ မနော၊ စိတ်နှလုံးသည်။ ဣဒ္ဓေါ ယထာပိ၊ ပြည့်စုံသကဲ့သို့လည်း။ တထေဝ၊ ထို့အတူလျှင်။ တဿပိ၊ ထိုနောင်တော် စိတ္တအားလည်း။ မနော၊ စိတ်နှလုံးသည်။ ဣဒ္ဓေါ၊ ပြည့်စုံ၏။ ဣတိ၊ ဤသို့။ စိတ္တံပိ၊ နောင်တော်စိတ္တကိုလည်း။ ဇာနာဟိ၊ သိတော်မူလော့။
ထိုသူငယ်သီသော သီချင်းသံကိုကြား၍ မင်းကြီးသည် လေးခုမြောက်သော သီချင်းကို သီလိုရကား-
ဥဒါဟု တေ ကောစိ နံ ဧတဒက္ခာ။
ဂါထာ သုဂီတာ န မမတ္ထိ ကင်္ခါ။
ဒဒါမိ တေ ဂါမဝရံ သတဉ္စ။
ဟူသော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၂၇။ ဒါရက၊ သူငယ်။ ဘဝံ၊ သင်သည်။ စိတ္တော နု၊ စိတ္တပင်လော။ ဥဒါဟု၊ ထိုသို့မဟုတ်။ တေ၊ သင်သည်။ အညတော၊ တပါးမှ။ သုတံ၊ ကြားသလော။ ဥဒါဟု၊ ထိုသို့မဟုတ်။ တေ၊ သင့်အား။ ကောစိ၊ တစုံတယောက်သော သူသည်။ နံ ဧတံ၊ ထို အကြောင်းကို။ အက္ခာ၊ ကြားသလော။ ဂါထာ၊ ဂါထာတို့ကို။ သုဂီတာ၊ ကောင်းစွာ သီအပ်၏။ မမ၊ ငါ့အား။ ကင်္ခါ၊ ယုံမှားခြင်းသည်။ န အတ္ထိ၊ မရှိ။ တေ၊ သင့်အား။ သတံ၊ တရာသော။ ဂါမဝရဉ္စ၊ ရွာမြတ်ကိုလည်း။ ဒဒါမိ၊ ငါဆုပေး၏။
ထို့နောင်မှ သူငယ်သည် ထိုအကြောင်းကို ကြားလိုရကား-
ဣသိ စ မေ ဧတမတ္ထံ အသံသိ။
ဂန္တွာန ရညော ပဋိဂါဟိ ဂါထံ၊
အပိ နု တေ ဝရံ အတ္တမနော ဒဒေယျ။
ဟူသော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၂၈။ ဒေဝ၊ အရှင်မင်းကြီး။ အဟံ၊ အကျွန်ုပ်သည်။ န စိတ္တော၊ စိတ္တမဟုတ်။ မေ၊ အကျွန်ုပ်သည်။ အညတော၊ သူတပါးမှ။ သုတံ၊ အဆင့်ကြား၏။ ဣသိ စ၊ ရသေ့သည်လျှင်။ မေ၊ အကျွန်ုပ်အား။ ဧတမတ္ထံ၊ ဤအကြောင်းကို။ အသံသိ၊ ကြား၏။ ဂန္တွာန၊ သွား၍။ ရညော၊ မင်း၏။ ဂါထံ၊ ဂါထာကို။ ပဋိဂါဟိ၊ အတုလိုက်၍ သီချေ။ တေ၊ သင့်အား။ အပိ နု၊ စင်စစ်။ အတ္တမနော၊ နှစ်လို ဝမ်းမြောက်သည်ဖြစ်၍။ ဝရံ၊ ဆုကို။ ဒဒေယျ၊ ပေးရာ၏။
ထိုစကားကိုကြား၍ မင်းကြီးသည် ထိုရသေ့ကား ငါ၏ နောင်တော်ဖြစ်သော စိတ္တဖြစ်လတ္တံ့၊ ယခုအခါသွား၍ ထိုနောင်တော်စိတ္တကို ဖူးမြင်အံ့ဟု မင်းချင်းတို့ကို စေခိုင်းလိုရကား-
ကစ္ဆံ နာဂါနိ ဗန္ဓထ၊ ဂီဝေယျံ ပဋိမုဉ္စထ။
သီဃာနိ ယာနာနိ စ ယောဇယန္တု။
အဇ္ဇေဝ ဟံ အဿမံ တံ ဂမိဿံ၊
ယတ္ထေဝ ဒက္ခိဿ မိသိံ နိသိန္နံ။
ဟူသော ဤဂါထာနှစ်ခုတို့၏ အပေါင်းကို ဆို၏။
၂၉။ ဘောန္တော၊ အို အမတ်အပေါင်းတို့။ သုကတေ၊ ကောင်းစွာပြုအပ်ကုန်သော။ စိတ္တသိဗ္ဗနေ၊ ဆန်းကြယ်စွာ စပ်အပ်ကုန်သော။ ရာဇရထေ၊ မင်းစီးထိုက်သော မင်္ဂလာရထားတို့ကို။ ဝေ၊ ကောင်းမွန်စွာ။ ယောဇေန္တု၊ ကကြလေကုန်။ နာဂါနိ၊ မင်းစီးဆင်တို့ကို။ ကစ္ဆံ ဗန္ဓထ၊ မြဲမြံစွာ ရွှေကြိုး ရွှေကတင် ဖွဲ့ကြကုန်။ ဂီဝေယျံ၊ လည်ရွဲတန်ဆာကို။ ပဋိမုဉ္စထ၊ စွပ်ကြကုန်။
၃၀။ ဘေရီမုဒိင်္ဂသင်္ခေ စ၊ စည်ကြီး, မုရိုးစည် ခရုသင်းတို့ကိုလည်း။ အာဟညန္တု၊ တီးမှုတ်ကြလေကုန်။ သီဃာနိ၊ ပေါ့ပါးလျင်မြန် ထက်သန်ကုန်သော။ ယာနာနိ စ၊ ယာဉ်တို့ကိုလည်း။ ယောဇယန္တု၊ ကကြလေကုန်။ ယတ္ထေဝ၊ အကြင် အဿမပိုဒ်၌သာလျှင်။ နိသိန္နံ၊ နေသော။ ဣသိံ၊ ရသေ့ကို။ ဒက္ခိဿံ၊ ငါမြင်ရလတ္တံ့။ တံ အဿမံ၊ ထိုအဿမပိုဒ်ကို။ အဇ္ဇေဝ၊ ယခုသာလျှင်။ အဟံ၊ ငါသည်။ ဂမိဿံ၊ သွားအံ့။
ထိုသမ္ဘူတမင်းသည် ဤသို့ဆို၍ ရထားကို တက်စီး၍ လျင်မြန်စွာ သွား၍ ဥယျာဉ်တံခါး၌ ရထားကိုထား၍ စိတ္တ သုခမိန်သို့ ကပ်၍ ရှိခိုးလျက် တင့်အပ်သောအရပ်၌ နေ၍ နှစ်သက်သော စိတ်ရှိသည်၏ အဖြစ်ကို ဆိုလိုရကား-
ဂါထာ သုဂီတာ ပရိသာယမဇ္ဈေ။
သွာဟံ ဣသိံ သီလဝတူပပန္နံ၊
ဒိသွာ ပတီတော သုမနောဟမသ္မိ။
ဟူသော ရှစ်ခုမြောက်သော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၁။ မေ၊ ငါသည်။ ပရိသာယမဇ္ဈေ၊ ပရိသတ်၏ အလယ်၌။ ယာ ဂါထာ၊ အကြင်ဂါထာကို။ သုဂီတာ၊ ကောင်းစွာ သီအပ်၏။ အယံ၊ ဤကောင်းစွာ သီအပ်သော ဂါထာကို။ မေ၊ ငါသည်။ သုလဒ္ဓလာဘော၊ ကောင်းစွာရတော်သည်။ အဟောသိ ဝတ၊ ဖြစ်စွာ့တကား။ ယော အဟံ၊ အကြင်ငါသည်။ သီလဝတူပပန္နံ၊ သီလအကျင့်နှင့် ပြည့်စုံသော။ ဣသိံ၊ ရသေ့ကို။ ဒိသွာ၊ မြင်၍။ ပတီတော၊ အလွန်နှစ်သက်၏။ အဟံ၊ ငါသည်။ သုမနော၊ ဝမ်းမြောက်သည်။ အသ္မိ၊ ဖြစ်၏။
ထိုသမ္ဘူတမင်းသည် စိတ္တသုခမိန်အား မြင်သောအခါမှ စ၍ နှစ်လိုဝမ်းမြောက်ခြင်းသို့ ရောက်သည်ဖြစ်၍ ငါ့နောင်တော်အား ရာဇပလ္လင်ကို ခင်းကြကုန်ဟု ဤသို့စသော အစီအရင်တို့ကို စေခိုင်းလိုရကား-
အဂ္ဃေ ဘဝန္တံ ပုစ္ဆာမ၊ အဂ္ဃံ ကုရုတု နော ဘဝံ။
ဟူသော ကိုးခုမြောက်သော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၃၂။ ဘန္တေ၊ ရှင်ရသေ့။ ဘဝံ၊ ရှင်ရသေ့သည်။ နော၊ အကျွန်ုပ်တို့၏။ အာသနံ၊ နေရာကို၎င်း။ ဥဒကံ၊ သောက်ရေ သုံးဆောင်ရေကို၎င်း။ ပဇ္ဇံ၊ ခြေနယ်ဆီကို၎င်း။ ပဋိဂ္ဂဏှာတု၊ ခံတော်မူလော့။ အဂ္ဃေ၊ ဧည့်သည်တို့အား လှူအပ်သည်နှင့်ယှဉ်သော အလှူ၌။ ဘဝန္တံ၊ ရှင်ရသေ့ကို။ ပုစ္ဆာမ၊ ပန်လျှောက်ပါကုန်၏။ ဘဝံ၊ ရှင်ရသေ့သည်။ နော၊ အကျွန်ုပ်တို့၏။ အဂ္ဃံ၊ ဧည့်သည်တို့အား လှူအပ်သည်နှင့် ယှဉ်သော အလှူကို။ ကုရုတု၊ ခံတော်မူလော့။
ဤသို့ သာယာနာပျော်ဘွယ်ရှိသော စကား ပြောဟောခြင်းကိုပြု၍ မင်း၏အဖြစ်ကို အလယ်၌ ခွဲ၍ ပေးလိုရကား-
နာရီဂဏေဟိ ပ္ပရိစာရယဿု။
ကရောဟိ ဩကာသ မနုဂ္ဂဟာယ၊
ဥဘောပိ မံ ဣဿရိယံ ကရောမ။
ဟူသော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၃၃။ ဘောန္တော၊ အို ပြည်ကြီး၏စီးပွားကို များစွာပြုလေ့ရှိသော အမတ်တို့။ တေ၊ သင်အမတ်တို့သည်။ ရမ္မံ၊ နှလုံးမွေ့လျော်ဘွယ်ရှိသော။ အာဝသထံ၊ ကျောင်းနေရာကို။ ကရောန္တု၊ ဆောက်လုပ်ကြလေကုန်။ တွံ၊ ရှင်ရသေ့သည်။
နာရီဂဏေဟိ၊ မိန်းမအပေါင်းတို့ဖြင့်။ ပရိစာရယဿု၊ စံပယ် မွေ့လျော်လော့။ အနုဂ္ဂဟာယ၊ ကာမဂုဏ်ဖြင့် ချီးမြှောက်စိမ့်သောငှာ။ ဩကာသံ၊ အခွင့်ကို။ ကရောဟိ၊ ပြုတော်မူလော့။ ဥဘောပိ၊ နှစ်ယောက်သော ငါတို့သည်လည်း။ ဣမံ ဣဿရိယံ၊ ဤစည်းစိမ်ကို။ ကရောမ၊ ခံစားကုန်အံ့။
ထိုသမ္ဘူတ၏ စကားကိုကြား၍ စိတ္တသုခမိန်သည် တရားဟောလိုရကား-
အထော သုစိဏ္ဏဿ မဟာဝိပါကံ။
အတ္တာနမေဝ ပ္ပဋိသံယမိဿံ၊
န ပတ္ထယေ ပုတ္တပသုံ ဓနံ ဝါ။
အပ္ပတ္တညေဝ တံ ဩဓိံ၊ နဠော ဆိန္နောဝ သုဿတိ။
ကိံ မေ ပုတ္တေဟိ ဒါရေဟိ၊ ရာဇ မုတ္တောသ္မိ ဗန္ဓနာ။
အန္တကေနာဓိပန္နဿ၊ ကာ ရတိ ကာ ဓနေသိနာ။
စဏ္ဍာလယောနီ ဒွိပဒါ ကနိဋ္ဌာ။
သကေဟိ ကမ္မေဟိ သုပါပကေဟိ၊
စဏ္ဍာလဂဗ္ဘေ အဝသိမှ ပုဗ္ဗေ။
ဥက္ကုသာ နမ္မဒါ တီရေ၊ တျဇ္ဇ ဗြာဟ္မဏ ခတ္တိယာ။
ဟူသော ဤဘက်ဂါထာတို့ကို ဆို၏။
၃၄။ ရာဇ၊ ရန်သူတို့ကို အောင်သောမင်းကြီး။ ဒုစ္စရိတဿ၊ မကောင်းသော အကျင့်၏။ ဖလံ၊ အကျိုးကို၎င်း။ အထော၊ ထိုမှတပါး။ သုစိဏ္ဏဿ၊ ကောင်းသောအကျင့်၏။ မဟာဝိပါကံ၊ ကြီးမြတ်သော အကျိုးကို၎င်း။ ဒိသွာ၊ မြင်၍။ အတ္တာနမေဝ၊ မိမိကိုယ်ကိုသာလျှင်။ ပဋိသံယမိဿံ၊ သီလသံယမဖြင့် ငါစောင့်အံ့။ ပုတ္တံ ဝါ၊ သားကို၎င်း။ ပသုံ ဝါ၊ ကျွဲ, နွား, ဆင်, မြင်းကို၎င်း။ ဓနံ၊ ဥစ္စာကို၎င်း။ န ပတ္ထယေ၊ မတောင့်တ
၃၅။ ရာဇ၊ မင်းမြတ်။ ဝဿဒသာ၊ ဆယ်နှစ် ဆယ်နှစ် ပိုင်းခြားအပ်သော ဒသကတို့သည်။ ဣမာဒသေဝ၊ ဤမန္ဒဒသကစသော ဆယ်ပါးတို့သည်သာတည်း။ ဣဓ၊ ဤလူ့ရွာ၌။ မစ္စာနံ၊ သတ္တဝါတို့၏။ ဇီဝိတံ၊ အသက်သည်။ တံ ဩဓိံ၊ ထိုမန္ဒာဒသကစသော အပိုင်းအခြားသို့။ အပ္ပတ္တညေဝ၊ မရောက်မီလျှင်။ ဆိန္နော၊ နှုတ်ဖြတ်အပ်သော။ နဠော၊ ကျူသည်။ သုဿတိ ဣဝ၊ ခြောက်သကဲ့သို့။ သုဿတိ၊ ခြောက်တပ်၏။
၃၆။ တတ္ထ တသ္မိံ ဧဝံ သုဿမာနေ ဇီဝိတေ၊ ထိုအသက်သည် ကျူကဲ့သို့ ခြောက်တပ်လွယ်သည် ဖြစ်ပါလျက်။ နန္ဒီ၊ ကာမဂုဏ်ငါးပါး၌ နှစ်သက်ခြင်းသည်။ ကာ၊ အဘယ်အကျိုးရှိအံ့နည်း။ ခိဍ္ဍာ၊ မြူးတူးခြင်းသည်။ ကာ၊ အဘယ်အကျိုး ရှိအံ့နည်း။ ရတိ၊ ကာမဂုဏ်၌ မွေ့လျော်ခြင်းသည်။ ကာ၊ အဘယ်အကျိုး ရှိအံ့နည်း။ ဓနေသိနာ၊ ဥစ္စာကို ရှာမှီးခြင်းသည်။ ကာ၊ အဘယ်အကျိုးရှိအံ့နည်း။ ပုတ္တေဟိ၊ သားသ္မီးတို့ဖြင့်၎င်း။ ဒါရေဟိ၊ မယားတို့ဖြင့်၎င်း။ မေ၊ ငါ့အား။ ကိံ၊ အဘယ်ပြုအံ့နည်း။ ရာဇာ၊ မင်းမြတ်။ အဟံ၊ ငါသည်။ ဗန္ဓနာ၊ သားမယားဟူသော အနှောင်အဖွဲ့မှ။ မုတ္တော၊ လွတ်သည်။ အသ္မိ၊ ဖြစ်၏။
၃၇။ ရာဇ၊ မင်းမြတ်။ အန္တကေန၊ သေမင်းသည်။ အဓိပန္နဿ၊ နှိပ်စက်အပ်သော။ မေ၊ ငါ့အား။ မစ္စု၊ သေမင်းသည်။ နပ္ပမဇ္ဇတိ၊ မမေ့မလျော့။ သော အဟံ၊ ထိုငါသည်။ ဧတံ၊ ဤသေမင်း မမေ့မလျော့သော အကြောင်းကို။ ပဇာနာမိ၊ သိ၏။ တသ္မာ၊ ထိုသို့ သိသောကြောင့်။ ရတိ၊ ကာမဂုဏ်၌ မွေ့လျော်ခြင်းသည်။ ကာ၊ အဘယ်အကျိုးရှိအံ့နည်း။ ဓနေသိနာ၊ ဥစ္စာကို ရှာမှီးခြင်းဖြင့်။ ကာ၊ အဘယ်အကျိုးရှိအံ့နည်း။
၃၈။ နရိန္ဒ၊ မင်းမြတ်။ နရာနံ၊ လူတို့အား။ ဇာတိ၊ အမျိုးသည်။ အဓမာ၊ ယုတ်မာ၏။ စဏ္ဍာလယောနိ၊ ဒွန်းစဏ္ဍာ အမျိုးသည်။ ဒွိပဒါကနိဋ္ဌာ၊ အခြေနှစ်ချောင်းရှိသော လူတို့တွင် အယုတ်ဆုံးတည်း။ သုပါပကေဟိ၊ အလွန်ယုတ်မာကုန်သော။ သကေဟိ ကမ္မေဟိ၊ မိမိတို့ ပြုအပ်သော မကောင်းမှုတို့ကြောင့်။ ပုဗ္ဗေ၊ ရှေး၌။ စဏ္ဍာလဂဗ္ဘေ၊ ဒွန်းစဏ္ဍားဝမ်း၌။ အဝသိမှ၊ ငါတို့နေရဘူးကုန်ပြီ။
၃၉။ နရိန္ဒ၊ လူတို့အရှင်သခင် မင်းမြတ်။ အဝန္တီသု၊ အဝန္တိတိုင်းတို့၌။ စဏ္ဍာလာ၊ ဒွန်းစဏ္ဏားတို့သည်။ အဟုမှ၊ ငါတို့ဖြစ်ဘူးကုန်ပြီ။ နေရဉ္ဇရံပတီ၊ နေရဉ္ဇရာ မြစ်ကမ်းနား၌။ မိဂါ၊ သမင်တို့သည်။ အဟုမှ၊ ငါတို့ဖြစ်ဘူးကုန်ပြီ။ နမ္မဒါတီရေ၊ နမ္မဒါမြစ်နား၌။ ဥက္ကုသာ၊ ဝန်လိုငှက်တို့သည်။ အဟုမှ၊ ငါတို့ ဖြစ်ဘူးကုန်ပြီ။ အဇ္ဇ၊ ယခုအခါ၌။ တေမယံ၊ ထိုငါတို့နှစ်ယောက်သည်။ ဗြာဟ္မဏခတ္တိယာ၊ ပုဏ္ဏားမျိုး မင်းမျိုးတို့သည်။ ဟောမ၊ ဖြစ်ကုန်၏။
ဤသို့ ထိုသမ္ဘူတမင်းအား လွန်လေပြီးသော သူယုတ်ဘဝတို့ကိုပြ၍ ယခုအခါ၌ ဤမင်းအဖြစ်၏ အာယုသင်္ခါရနည်းသော တိုသောအဖြစ်ကို ပြ၍ ကုသိုလ်ကောင်းမှုတို့၌ အားထုတ်ခြင်းကို ဖြစ်စေလိုရကား-
ဇရူပနီတဿ န သန္တိ တာဏာ။
ကရောဟိ ပဉ္စာလ မမေဝ ဝါကျံ၊
မာကာသိ ကမ္မာနိ ဒုခုဒြယာနိ။
ဇရူပနီတဿ န သန္တိ တာဏာ။
ကရောဟိ ပဉ္စာလ မမေဝ ဝါကျံ၊
မာကာသိ ကမ္မာနိ ဒုခပ္ဖလာနိ။
ဇရူပနီတဿ န သန္တိ တာဏာ။
ကရောဟိ ပဉ္စာလ မမေဝ ဝါကျံ၊
မာကာသိ ကမ္မာနိ ရဇဿိရာနိ။
ဝဏ္ဏာ ဇရာ ဟန္တိ နရဿ ဇိယျတော။
ကရောဟိ ပဉ္စာလ မမေဝ ဝါကျံ။
မာကသိ ကမ္မာနိ နိရယူပပတ္တိယာ။
ဟူသော ဤလေးဂါထာတို့ကို ဆို၏။
၄၀။ မဟာရာဇ၊ မြတ်သောမင်းကြီး။ ဇီဝိတံ၊ ဇီဝိတိန္ဒြေသည်။ မရဏံ၊ သေခြင်းသို့။ ဥပနီယတိ၊ ကပ်တတ်၏။ အာယု၊ အသက်သည်။ အပ္ပံ၊ တိုလှစွာ၏။ ဇရူပနီတဿ၊ အိုခြင်းသည် သေမင်း၏အနီးသို့ ဆောင်အပ်သောသူအား။ ပုတ္တာဒယော၊ သားသမီး အစရှိသည်တို့သည်။ တာဏာ၊ စောင့်ရှောက်နိုင်ကုန်သည်။ န သန္တိ၊ မရှိကုန်။ ပဉ္စာလ၊ ပဉ္စာလမင်း။ မမေဝ၊ ငါ၏ သာလျှင်။ ဝါကျံ၊ ဆုံးမစကားကို။ ကရောဟိ၊ လိုက်နာလော့။ ဒုခုဒြယာနိ၊ ဆင်းရဲ၏ ပွားကြောင်းဖြစ်ကုန်သော။ ကမ္မာနိ၊ မကောင်းမှုတို့ကို။ မာ အကာသိ၊ မပြုလင့်။
၄၁။ မဟာရာဇ၊ မြတ်သောမင်းကြီး။ ဇီဝိတံ၊ ဇီဝိတိန္ဒြေသည်။ မရဏံ၊ သေခြင်းသို့။ ဥပနီယတိ၊ ကပ်တတ်၏။ အာယု၊ သတ္တဝါတို့၏ အသက်သည်။ အပ္ပံ၊ တိုလှ၏။ ဇရူပနီတဿ၊ အိုခြင်းသည် သေမင်း၏အနီးသို့ ဆောင်အပ်သော သူအား။ ပုတ္တာဒယော၊ သားသမီးအစရှိသော သူတို့သည်။ တာဏာ၊ စောင့်ရှောက်နိုင်ကုန်သည်။ န သန္တိ၊ မရှိကုန်။ ပဉ္စာလ၊ ပဉ္စာလမင်း။ မမေဝ၊ ငါသာလျှင်။ ဝါကျံ၊ စကားကို။ ကရောဟိ၊ လိုက်နာလော့။ ဒုခပ္ဖလာနိ၊ ဆင်းရဲသောအကျိုးကို ပေးတတ်ကုန်သော။ ကမ္မာနိ၊ မကောင်းမှုတို့ကို။ မာ အကာသိ၊ မပြုပါလင့်။
၄၂။ မဟာရာဇ၊ မြတ်သောမင်းကြီး။ ဇီဝိတံ၊ ဇီဝိတိန္ဒြေသည်။ မရဏံ၊ သေခြင်းသို့။ ဥပနီယတိ၊ ကပ်တတ်၏။ အာယု၊ သတ္တဝါတို့၏ အသက်သည်။ အပ္ပံ၊ နည်းလှစွာ၏။ ဇရူပနီတဿ၊ အိုခြင်းသည် သေမင်း၏အနီးသို့ ဆောင်အပ်သောသူအား။ ပုတ္တာဒယော၊ သားသမီး အစရှိသောသူတို့သည်။ တာဏာ၊ စောင့်ရှောက်နိုင်ကုန်သည်။ န သန္တိ၊ မရှိကုန်။ ပဉ္စာလ၊ ပဉ္စာလမင်း။ မမေဝ၊ ငါ၏သာလျှင်။ ဝါကျံ၊ စကားကို။ ကရောဟိ၊ လိုက်နာလော့။ ရဇဿိရာနိ၊ ကိလေသာမြူဖြင့် ပြည့်သော ဦးခေါင်းရှိကုန်သော။ ကမ္မာနိ၊ မကောင်းမှုတို့ကို။ မာ အကာသိ၊ မပြုပါလင့်။
၄၃။ မဟာရာဇ၊ မြက်သောမင်းကြီး။ ဇီဝိတံ၊ ဇီဝိတိန္ဒြေသည်။ မရဏံ၊ သေခြင်းသို့။ ဥပနီယတိ၊ ကပ်တတ်၏။ အာယု၊ သတ္တဝါတို့၏ အသက်သည်။ အပ္ပံ၊ နည်းလှစွာ၏။ ဇိယျတော၊ အိုသော။ နရဿ၊ လူ၏။ ဝဏ္ဏံ၊ ကိုယ်အဆင်းကို။ ဇရာ၊ အိုခြင်းသည်။ ဟန္တိ-ဟနတိ၊ သတ်တတ်၏။ ပဉ္စာလ၊ ပဉ္စာလမင်း။ မမေဝ၊ ငါ၏သာလျှင်။ ဝါကျံ၊ ဆုံးမစကားကို။ ကရောဟိ၊ နားထောင်လော့။ နိရယူပပတ္တိယာ၊ ငရဲ၌ ဖြစ်စေခြင်းငှါ။ ကမ္မာနိ၊ မကောင်းမှုတို့ကို။ မာ အကာသိ၊ မပြုပါလင့်။
ဘုရားလောင်းသည် တရားဟောတော်မူသည်ရှိသော် မင်းကြီးသည် နှစ်သက်ရကား-
ယထာ ဣသိ ဘာသတိ ဧဝမေတံ။
ကာမာ စ မေ သန္တိ အနပ္ပရူပါ၊
တေ ဒုစ္စဇာ မာဒိသကေန ဘိက္ခု။
အဟံ ထလံ နာဘိသမ္ဘောတိ ဂန္တုံ။
ဧဝံ ပဟံ ကာမပင်္ကေ ဗျသန္နော၊
န ဘိက္ခုနော မဂ္ဂမနုဗ္ဗဇာမိ။
အနုသာသရေ ကိန္တိ သုခီ ဘဝေယျ။
ဧဝံပိ မံ တွံ အနုသာသ ဘန္တေ၊
ယထာ စိရံ ပေစ္စ သုခီ ဘဝေယျ။
ဟူသော ဤသုံးဂါထာတို့ကို ဆို၏။
၄၄။ ဣသိ၊ ရှင်ရသေ့။ တွံ၊ ရှင်ရသေ့သည်။ ယထာ၊ အကြင်အခြင်းဖြင့်။ ယံ ဝစနံ၊ အကြင်စကားကို။ ဘာသတိ၊ ဆို၏။ ဧဝံ တထာ၊ ထိုအခြင်းဖြင့်။ တဝ၊ သင်၏။ ဧတံ ဝစနံ၊ ဤစကားသည်။ အဒ္ဓါ၊ မချွတ်။ သစ္စံဟိ-သစ္စံဧဝ၊ မှန်သည်သာတည်း။ ဘိက္ခု၊ ရှင်ရသေ့။ မေ၊ အကျွန်ုပ်အား။ အနပ္ပရူပါ၊ အတိုင်းမသိ များကုန်သော။ ကာမာ စ၊ ကာမဂုဏ်တို့သည်ကား။ သန္တိ၊ ရှိကုန်၏။ မာဒိသကေန၊ အကျွန်ုပ်ကဲ့သို့သော သူသည်။ တေ၊ ထိုကာမဂုဏ်တို့ကို။ ဒုစ္စဇာ၊ စွန့်နိုင်ခဲကုန်၏။
၄၅။ ဘန္တေ၊ အရှင်ဘုရား။ နာဂေါ၊ ဆင်ပြောင်သည်။ ပင်္ကမဇ္ဈေ၊ ညွန်အိုင်၏ အလယ်၌။ ဗျသန္နော ယထာ၊ နစ်သကဲ့သို့။ ဧဝံ၊ ဤအတူ။ အဟံပိ၊ အကျွန်ုပ်သည်လည်း။ ကာမပင်္ကေ၊ ကာမဂုဏ်တည်းဟူသော ညွန်ပျောင်း၌။ ဗျသန္နော၊ နစ်၏။ အဟံ၊ အကျွန်ုပ်သည်။ ထလံ၊ ကာမဂုဏ်တည်းဟူသော ညွှန်ပျောင်းမှ ထွက်မြောက်ရာ ကြည်းကုန်းသို့။ ဂန္တုံ၊ သွားခြင်းငှါ။ နာဘိသမ္ဘောတိ၊ မစွမ်းနိုင်။ ဘိက္ခုနော၊ ရဟန်း၏။ မဂ္ဂံ၊ ဩဝါဒ အနုသာသနီ တည်းဟူသော ခရီးလမ်းမကို။ န အနုဗ္ဗဇာမိ၊ မလိုက်နိုင်ပါ။
၄၆။ မာတာ စ၊ အမိသည်၎င်း။ ပိတာ စ၊ အဖသည်၎င်း။ ပုတ္တံ၊ သားသ္မီးကို။ ကိံ၊ အသို့မူ၍။ သုခီ၊ ချမ်းသာနှင့် ပြည့်စုံသည်။ ဘဝေယျ၊ ဖြစ်ပါအံ့နည်း။ ဣတိ၊ ဤသို့။ အနုသာသရေ ယထာ၊ ဆုံးမကုန်သကဲ့သို့။ ဧဝံ-တထာ၊ ထို့အတူ။ ဘန္တေ၊ အရှင်ဘုရား။ တွံပိ၊ အရှင်ဘုရားသည်လည်း။ ယထာ၊ အကြင်အခြင်းဖြင့် ဆုံးမသည်ရှိသော်။ ပေစ္စ၊ တမလွန်ဘဝ၌။ စိရံ၊ ကြာမြင့်စွာ။ သုခီ၊ ချမ်းသာသည်။ ဘဝေယျ၊ ဖြစ်ရာ၏။ တထာ၊ ထိုအခြင်းဖြင့်။ မံ၊ အကျွန်ုပ်ကို။ အနုသာသ၊ ဆုံးမပေ၏။
ဘုရားလောင်းသည် ထိုမင်းအား တရားဟောလိုရကား-
ကာမေ ဣမေ မာနုသကေ ပဟာတုံ။
ဓမ္မံ ဗလိံ ပဋ္ဌပယဿု ရာဇ။
အဓမ္မကာရော စ တေ မာဟု ရဋ္ဌေ။
နိမန္တကာ သမဏဗြာဟ္မဏာနံ။
တေ အန္နပါနေန ဥပဋ္ဌဟဿု။
ဝတ္ထေန သေနာသနပစ္စယေန စ။
သန္တပ္ပယ သမဏဗြာဟ္မဏေ စ။
ဒတွာ စ ဘုတွာ စ ယထာနုဘာဝံ၊
အနိန္ဒိတော သဂ္ဂမုပေတိ ဌာနံ။
နာရီဂဏေဟိံ ပ္ပရိစာရယန္တံ။
ဣမမေဝ ဂါထံ မနသိကရောဟိ၊
ဘာသေဟိ စေ နံ ပရိသာယ မဇ္ဈေ။
ပရိကိဏ္ဏော သုဝါနေဟိ၊ သွဇ္ဇ ရာဇာတိ ဝုစ္စတိ။
ဟူသော ဤဂါထာတို့ကို ဆို၏။
၄၇။ ဇနိန္ဒ၊ မင်းမြတ်။ တုဝံ၊ သင်သည်။ မာနုသကေ၊ လူ၌ ဖြစ်ကုန်သော။ ဣမေ ကာမေ၊ ဤကာမဂုဏ်တို့ကို။ ပဟာတုံ၊ ပယ်ခြင်းငှါ။ နော စေ ဥဿာဟသေ၊ အကယ်၍ မစွမ်းနိုင်သည် ဖြစ်အံ့။ ဧဝံ၊ ဤသို့ မစွမ်းနိုင်သည်ရှိသော်။ ဓမ္မံ၊ တရားနှင့်လျော်သော။ ဗလိံ၊ အခွန်အတုတ်ကို။ ပဋ္ဌပယဿု၊ ကောက်ခံတော်မူလော့။ ရာဇ၊ မင်းမြတ်။ ရဋ္ဌေ၊ တိုင်းနိုင်ငံ၌။ အဓမ္မကာရော စ၊ မတရားသောအမှုကို ပြုခြင်းသည်လည်း။ တေ၊ ရှင်မင်းကြီးအား။ မာ အဟု၊ မဖြစ်စေလင့်။
၄၈။ မဟာရာဇ၊ မြတ်သောမင်းကြီး။ သမဏဗြာဟ္မဏာနံ၊ တရားစောင့်ကုန်သော ရဟန်းပုဏ္ဏားတို့အား။ နိမန္တကာ၊ ပင့်ဘိတ်တတ်ကုန်သော။ ဒူတာ၊ တမန်တို့ကို။ စတဿောဒိသာ၊ အရပ်လေးမျက်နှာတို့သို့။ ဝိဓာဝန္တု၊ ဥဒဟို သွားစေကုန်လော့။ တေ၊ ထိုရဟန်းပုဏ္ဏားတို့ကို။ အန္နပါနေန၊ ထမင်းအဖျော်ဖြင့်၎င်း။ ဝတ္ထေန စ၊ အဝတ်သင်္ကန်းဖြင့်၎င်း။ သေနာသနပစ္စယေန စ၊ ကျောင်း ပစ္စည်းဖြင့်၎င်း။ ဥပဋ္ဌဟဿု၊ လုပ်ကျွေးလော့။
၄၉။ မဟာရာဇ၊ မြတ်သောမင်းကြီး။ အန္နေန စ၊ ထမင်းဖြင့်၎င်း။ ပါနေနစ၊ အဖျော်ဖြင့်၎င်း။ ပသန္နစိတ္တော၊ ကြည်ညိုသော စိတ်ရှိသည်ဖြစ်၍။ သမဏဗြာဟ္မဏေ စ၊ တရားစောင့်သော ရဟန်း ပုဏ္ဏားတို့ကိုလည်း။ သန္တပ္ပယ၊ ရောင့်ရဲစေလော့။ ယထာနုဘာဝံ၊ အစွမ်းသတ္တိရှိသည်အား လျော်စွာ။ ဒတွာ စ၊ ပေးလှူ၍၎င်း။ ဘုတွာ စ၊ သုံးဆောင် စားသောက်၍၎င်း။ အနိန္ဒိတော၊ မကဲ့ရဲ့အပ်သည်ဖြစ်၍။ သဂ္ဂံ ဌာနံ၊ နတ်ရွာဌာနသို့။ ဥပေတိ၊ ကပ်ရလတ္တံ့။
၅၀။ ရာဇ၊ မင်းမြတ်။ နာရီဂဏေဟိ၊ မိန်းမအပေါင်းတို့သည်။ ပရိစာရယန္တံ၊ စမ္ပယ်ကွန့်မြူးသော။ တံ၊ ရှင်မင်းကြီးကို။ သစေ ဧဝ၊ အကယ်၍ သာလျှင်။ မဒေါ၊ မာန်ယစ်ခြင်းသည်။ သဟေယျ၊ နှိပ်စက်ငြားအံ့။ ဣမမေဝ ဂါထံ၊ ဤဆိုလတ္တံ့သော ဂါထာကိုသာလျှင်။ မနသိကရောဟိ၊ နှလုံးသွင်းလေလော့။ ဧနံ၊ ထိုဂါထာကို။ ပရိသာယ၊ ပရိသတ်၏။ မဇ္ဈေ၊ အလယ်၌။ ဘာသေဟိ၊ ရွတ်လေလော့။
၅၁။ အဗ္ဘောကာသသယော၊ မြက်မိုးအိမ်မျှ မရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့် လွင်တီးကောင်၌ အိပ်ရသော။ ယော ဇန္တု၊ အကြင်သတ္တဝါသည်။ ဝဇန္တျာ၊ အမိ ဒွန်းစဏ္ဍာမသည် ထင်းခွေ ဟင်းရွက်ခူး သွားသည်ရှိသော်။ သုနခိယာ၊ ခွေးမ၏။ ခီရပါယိတော၊ နို့ကိုရသည်ဖြစ်၍။ သုဝါနေဟိ၊ နို့စို့ဘက် ခွေးငယ်တို့ဖြင့်။ ပရိကိဏ္ဏော၊ ပြွမ်းလျက်နေရ၏။ ဝါ၊ ခြံရံလျက်နေရ၏။ သော ဇန္တု၊ ထိုသူကို။ အဇ္ဇ၊ ယခုအခါ၌။ ရာဇာတိ၊ မင်းဟူ၍။ ဝုစ္စတိ၊ ဆိုအပ်၏။
ဤသို့ ဘုရားလောင်းသည် ထိုသမ္ဘူတမင်းအား အဆုံးအမကိုပေး၍ ငါသည် သင့်အား အဆုံးအမကို ပေးအပ်ပြီ၊ ယခုအခါ၌ သင်သည် ရဟန်းပြုလိုလျှင် ပြုလေ၊ မပြုလိုလျှင် နေလေ၊ မိမိသည်သာလျှင် မိမိကံအကျိုးကို ခံရလတ္တံ့ဟု မိန့်တော်မူ၍ ကောင်းကင်၌ပျံ၍ ထိုမင်း၏ ဦးခေါင်းထက်၌ ခြေမှုန့်မြူကို ချသကဲ့သို့ ဟိမဝန္တာသို့သာလျှင် ကြွတော်မူ၏။ မင်းသည်လည်း ဦးခေါင်းထက်၌ မြေမှုန့်ချသော ထိုဘုရားလောင်းကိုမြင်၍ ထိတ်လန့်ခြင်း ရှိသည်ဖြစ်၍ သားကြီးအား တိုင်းပြည်ကိုပေးခဲ့၍ ဗိုလ်စုကို ပြန်စေပြီးလျှင် ဟိမဝန္တာသို့ ရှေ့ရှုသွားလေ၏။ ဘုရားလောင်းသည် ထိုသမ္ဘူတမင်း၏ လာခြင်းကိုသိ၍ ရသေ့အပေါင်း ခြံရံလျက် ခရီးဦးကြိုဆို၍ ထိုသမ္ဘူတမင်းကို ခေါ်၍ သွားပြီးလျှင် ရဟန်းပြု၍ ကသိုဏ်းပရိကံကို ကြား၏။ ထိုသမ္ဘူတသည် ဈာန်အဘိညာဉ်တို့ကို ဖြစ်စေ၏။ ဤသို့လျှင် ထိုသူနှစ်ယောက်တို့သည် ဗြဟ္မာ့ပြည်သို့ လဲလျောင်းကုန်၏။
ဇာတ်ပေါင်း... ဘုရားသခင်သည် ဤဓမ္မဒေသနာကို ဆောင်တော်မူ၍ ရဟန်းတို့- ပညာရှိတို့သည် ဤသို့ သုံးဘဝ လေးဘဝ ခြားခြင်းတို့သို့ ရောက်ကုန်သော်လည်း မြဲမြံစွာ ချစ်နှစ်သက်၍ အကျွမ်းဝင်သည်သတည်းဟု မိန့်တော်မူ၍ ဇာတ်ကို ပေါင်းတော်မူ၏။ ထိုအခါ သမ္ဘူတသုခမိန်သည် ရှင်အာနန္ဒာ ဖြစ်လာ၏။ စိတ္တသုခမိန်သည်ကား ငါဘုရားဖြစ်လာ၏။ ဤသို့ ဇာတ်ကို ပေါင်းတော်မူ၏။
ကောင်းကျိုးလိုလား၊ မိတ်ဆွေအား၊ စိတ်ထား မပြောင်းရာ
နှစ်ခုမြောက်သော စိတ္တသမ္ဘူတဇာတ်သည် ပြီး၏။
*****
ဝီသတိနိပါတ်
၃။ သိဝိဇာတ်
ဗာဟိရအလှူကို အားမရ တင်းမတိမ်သဖြင့် အဇ္ဈတ္တိကအလှူကို လှူခြင်းအကြောင်း
ပစ္စုပ္ပန်ဝတ္ထု... နတ်နှင့်တကွသော လောကကို ဆုံးမတော် မူတတ်သော သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် ဇေတဝန် ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် အသဒိသဒါနကို အကြောင်းပြု၍ ဒူရေ အပဿံ ထေရောဝ ဤသို့ အစရှိသော ဂါထာပုဒ်ဖြင့် တန်ဆာဆင်အပ်သော ဤသိဝိဇာတ်ကို ဟောတော်မူ၏။ ထိုအသဒိသဒါနကို အဋ္ဌကနိပါတ် သိဝိရာဇဇာတ်၌ ချဲ့ဆိုအပ်ပြီးသည်သာလျှင်တည်း၊ အထူးကား ထိုအခါ ပသေနဒီ ကောသလမင်းသည် ခုနစ်ရက်မြောက်သောနေ့၌ အလုံးစုံသော ပရိက္ခရာတို့ကိုလှူ၍ တရားအနုမောဒနာကို တောင်းပန်၏။ ဘုရားသခင်သည် မဟောမူ၍သာလျှင် ကြွတော်မူ၏။ ဓမ္မပဒ အဋ္ဌကထာ၌ကား အနည်းငယ်သော တဂါထာမျှကိုဟော၍ ကြွတော်မူသည်။ အလှူကား အားကြီးစွာသော အသဒိသဒါန ဖြစ်ပါသည်။ တရားတော်ကို အနည်းငယ် ဟောတော်မူသည်။ အကြောင်းရှိမည်ဟု ကျောင်းတော်သို့လိုက်၍ လျှောက်ရာတွင်မှ ပရိသတ် မစင်ကြယ်ကြောင်းကို မိန့်တော်မူ၍ နောက်မှ အကျယ်ချဲ့၍ ဟောတော်မူသည်ဟု လာသည်။ ထိုအခါ မင်းကြီးသည် နံနက်စာ ထမင်းစားပြီးသည်ရှိသော် ကျောင်းတော်သို့သွား၍ အရှင်ဘုရား- အဘယ့်ကြောင့် တရားအနုမောဒနာကို ပြုတော်မမူသနည်းဟု ရွှေနားတော် လျှောက်သည်ရှိသော် ဘုရားသခင်သည် မင်းကြီး- ပရိသတ်တို့သည် မစင်ကြယ်ဟု မိန့်တော်မူ၍-
ဗာလာ ဟဝေ နပ္ပသံသန္တိ ဒါနံ။
ဓီရော စ ဒါနံ အနုမောဒမာနော၊
တေနေဝ သော ဟောတိ သုခီ ပရတ္ထ။
ဟူသော ဤဂါထာကို ဟောတော်မူ၏။
မဟာရာဇ၊ မြတ်သော ပသေနဒီကောသလမင်းကြီး။ ကဒရိယာ၊ ဝန်တိုစဉ်းလဲ ပိတ်ပင်တတ်သောသူတို့သည်။ ဝေ၊ စင်စစ်။ ဒေဝလောကံ၊ နတ်ရွာသို့။ န ဝဇန္တိ၊ မသွားရကုန်။ ဗာလာ၊ သူမိုက်တို့သည်။ ဟဝေ-ဧကန္တန၊ စင်စစ်သဖြင့်။ ဒါနံ၊ အလှူကို။ နပ္ပသံသန္တိ၊ မချီးမွမ်းကုန်။ ဓီရော စ၊ ပညာရှိသည်ကား။ ဒါနံ၊ အလှူကို။ အနုမောဒမာနော၊ ဝမ်းမြောက်၏။ သော၊ ထိုပညာရှိသည်။ တေနေဝ၊ ထိုသို့ အလှူဒါနကို ဝမ်းမြောက်သောကြောင့်သာလျှင်။ ဣဓ၊ ဤပစ္စုပ္ပန်လောက၌၎င်း။ ပရတ္ထ၊ တမလွန် လောက၌၎င်း။ သုခီ၊ ချမ်းသာခြင်းနှင့် ပြည့်စုံသည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။
ပသေနဒီ ကောသလမင်းသည် ကြည်ညို၍ အသပြာတထောင်ထိုက်သော သိဝိရာဇ်တိုင်းမှဖြစ်သော ကိုယ်ဝတ်စုလျားတဘက်ဖြင့် ဘုရားသခင်ကို ပူဇော်၍ မြို့တွင်းသို့ဝင်၏။ မိုးသောက်သောနေ့၌ တရားသဘင်ဝယ် စကားကို ဖြစ်စေကုန်၏။ ငါ့သျှင်တို့- ကောသလမင်းသည် ပြည်သူတို့မတုနိုင်သော အသဒိသဒါနကိုလှူ၍ ထိုအသဒိသဒါနဖြင့်လည်း မရောင့်ရဲသည်ဖြစ်၍ ဘုရားသခင်သည် တရားကို ဟောတော်မူသည်ရှိသော် တဖန် အသပြာတထောင်ထိုက်သော သိဝိရာဇ်တိုင်းဖြစ် ပုဆိုးကို လှူ၏။ ငါ့သျှင်တို့ အလွန်လျှင် မင်းသည် မရောင့်ရဲသည်သာတည်းဟု စကားကို ဖြစ်စေကုန်၏။ သဗ္ဗညူ ဘုရားသခင်သည် ကြွတော်မူလာ၍ ရဟန်းတို့- ယခု ငါလာတော်မူသောအခါ၌ အဘယ်မည်သောစကားဖြင့် စုဝေးကြကုန်သနည်းဟု မေးတော်မူ၍ ဤမည်သော စကားဖြင့် စုဝေးကြပါကုန်သည်ဟု ရွှေနားတော် လျှောက်လေသော် ရဟန်းတို့- အပဥစ္စာ အလှူမည်သည်ကား ကောင်းမြတ်သောအလှူ မမည်၊ ရှေးပညာရှိတို့သည် အလုံးစုံသော ဇမ္ဗူဒိပ်ကျွန်းကို ထွန်မရှိသည်ကိုပြု၍ နေ့တိုင်း နေ့တိုင်း ခြောက်သိန်း ခြောက်သိန်းသော ဥစ္စာတို့ကို စွန့်သဖြင့် အလှူကို ပေးကုန်သော်လည်း ဗာဟိရ= အပအလှူဖြင့် မရောင့်ရဲကုန်သည်ဖြစ်၍ ချစ်နှစ်သက်သော ပစ္စည်းဝတ္ထုကို ပေးလှူသောသူသည် ချစ်နှစ်သက်သော ပစ္စည်းဝတ္ထုကို ရ၏ဟု ကြံ၍ ရောက်လာသော အလှူခံတို့အား မျက်စိတို့ကို ထုတ်နုတ်၍ လှူဘူးကုန်ပြီဟု မိန့်တော်မူ၍ လွန်လေပြီးသော အကြောင်းကို ဆောင်တော်မူ၏။
အတိတ်ဝတ္ထု... ရဟန်းတို့- လွန်လေပြီးသောအခါ သိဝိတိုင်း အရိဋ္ဌပုရပြည်၌ သိဝိမင်းကြီးသည် မင်းပြုသည်ရှိသော် ဘုရားလောင်းသည် ထိုသိဝိမင်းကြီး၏ သားဖြစ်၏။ ဘုရားလောင်းအား သိဝိမင်းသား ဟူသော အမည်ကို မှည့်ကုန်၏။ ထိုဘုရားလောင်းသည် အရွယ်သို့ ရောက်သည်ရှိသော် တက္ကသိုလ်ပြည်သို့သွား၍ အတတ်သင်ပြီးသော် ပြန်ခဲ့၍ အဂတိသို့ မလိုက်မူ၍ မင်းကျင့်တရား ဆယ်ပါးတို့ကို မပျက်စေမူ၍ တရားနှင့်အညီ မင်းပြုသည်ရှိသော် မြို့တံခါး လေးမျက်နှာတို့၌၎င်း, မြို့လယ်၌၎င်း, နန်းတော်တံခါး၌၎င်း, ဤသို့ အလှူမဏ္ဍပ် တင်းကုပ်စရပ် ခြောက်ဆောင်တို့ကို ဆောက်လုပ်စေ၍ နေ့တိုင်းနေ့တိုင်း ခြောက်သိန်း ခြောက်သိန်း စွန့်လှူသဖြင့် အလှူကြီးကို ဖြစ်စေတော်မူ၏။ ရှစ်ရက်နေ့ တဆယ့်လေးရက်နေ့မှ တဆယ့်ငါးရက်နေ့တို့၌လည်း အမြဲ အလှူစရပ်သို့ ကြွတော်မူ၍ အလှူစရပ်ကို ကြည့်ရှု၏။
ထိုဘုရားလောင်းသည် တရံရောအခါ မိုးသောက်သောနေ့၌ နံနက်စောစောကလျှင် ဆောင်းအပ်သော ထီးဖြူရှိသော ရာဇပလ္လင်၌ နေလျက် ကိုယ်တော်၏အလှူကို ဆင်ခြင်တော်မူသည်ရှိသော် ဗာဟိရ အပဝတ္ထုကို ကိုယ်
တော်သည် မလှူမိသောမည်သည်ကို မမြင်၍ ငါသည် အပဝတ္ထုကို မလှူမိသော မည်သည်မရှိ၊ ငါ့ကို အပအလှူသည် မနှစ်သက်စေ၊ ငါသည် အဇ္ဈတို့က= အတွင်းအလှူကို လှူလို၏။ ယနေ့ ငါသည် အလှူစရပ်သို့ သွားသောအခါ၌ တစုံ
တယောက်သာလျှင်ဖြစ်သော အလှူခံပုဂ္ဂိုလ်သည် အပဝတ္ထုကို မတောင်းမူ၍ အတွင်းဝတ္ထု၏ အမည်ဖြစ်သော နှလုံးသားကို တောင်းအံ့၊ ကတ်ကျေးဖြင့် ရင်ကိုခွဲ၍ ကြည်စွာသောရေမှ ကြာရိုးနှင့်တကွသော ပဒုမာကြာငုံကို ဆယ်တင်သကဲ့သို့ သွေးပေါက် တဖျင်းဖျင်းယိုစီးသော နှလုံးသည်းပွတ်ကို ထုတ်နုတ်၍ ပေးလှူအံ့၊ အကယ်၍ ကိုယ်၏အမည်ဖြစ်သော အသားကို အလှူခံငြားအံ့၊ သားလှီးဓားငယ်ဖြင့် ဆီကျည်သားချိုကို လှီးဖြတ်သကဲ့သို့ ကိုယ်သားကိုလှီးဖြတ်၍ လှူအံ့၊ အကယ်၍ သွေးကို ခံငြားအံ့၊ ယန္တရားအဝသို့ သွား၍ ဆောင်သကဲ့သို့ အိုးခွက်ကို ပြည့်စေလျက် သွေးကို ငါလှူအံ့၊ အကယ်၍ တစုံတယောက်သောသူသည် ငါ၏အိမ်၌ ကျွန်အမှုလုပ်သည် မရှိ၍ ငါ၏ကျွန်ဖြစ်ပါလောဟု ဆိုငြားအံ့၊ မင်း၏အသွင်ကိုပယ်၍ မိမိကိုယ်တိုင်သွား၍ ကျွန်အမှုကို ပြုအံ့၊ အကယ်၍ တစုံတယောက်သောသူသည် မျက်စိတို့ကို ခံငြားအံ့၊ ထန်းသီးဆန်ကို ထုတ်သကဲ့သို့ မျက်စိတို့ကို ထုတ်နုတ်၍ လှူအံ့ဟု ကြံတော်မူခြင်းကို ပြလိုရကား-
ယော ယာစေယျ မံ စက္ခုံ၊ ဒဒေယျံ အဝိကမ္ပိတော။
ဟူသော ဤဂါထာကို ဆို၏။
ယံကိဉ္စိ၊ အလုံးစုံသော။ မာနုသံ၊ လူတို့သည် လှူအပ်သည်နှင့် ယှဉ်သော။ ဒါနံ၊ အလှူကို။ ဒိန္နံ၊ ငါလှူအပ်ပြီ။ မေ၊ ငါ့အား။ အဒိန္နံ၊ မလှူမိသေးသော ဝတ္ထုမည်သည်။ န ဝိဇ္ဇတိ၊ မရှိ။ ယောပိ၊ အကြင်သူသည်လည်း။ မံ၊ ငါ့ကို။ စက္ခုံ၊ မျက်စိကို။ ယာစေယျ၊ တောင်းငြားအံ့။ အဝိကမ္ပိတော၊ မတုန်မလှုပ်သည်ဖြစ်၍။ တဿ၊ ထိုတောင်းသောသူအား။ စက္ခုံ၊ မျက်စိကို။ ဒဒေယျံ၊ ငါလှူအံ့။
ဤသို့ ကြံပြီး၍ နံ့သာရည်အိုး တဆယ့်ခြောက်လုံးတို့ဖြင့် ရေချိုး၍ ခပ်သိမ်းသော တန်ဆာတို့ဖြင့် တန်ဆာဆင်အပ်သည်ဖြစ်၍ အထူးထူးသော ကောင်းမြတ်သော အရသာရှိသော ခဲဘွယ်ဘောဇဉ်တို့ကို သုံးဆောင် စားသောက်၍ တန်ဆာဆင်အပ်သော မြတ်သော ဆင်ကျောက်ကုန်းထက်၌ တက်စီး၍ အလှူတင်းကုပ်စရပ်သို့ ကြွတော်မူ၏။ သိကြားမင်းသည် ထိုဘုရားလောင်း၏ အလိုတော်ကို သိ၍ သိဝိမင်းကြီးသည် ယနေ့ ရောက်လာသော အလှူခံတို့အား မျက်စိတို့ကို ထုတ်နုတ်၍ လှူအံ့ဟု ကြံ၏။ လှူခြင်းငှါ တတ်နိုင်အံ့လောဟု ထိုဘုရားလောင်းအား စုံစမ်းအံ့သောငှါ မျက်စိကန်းသော ပုဏ္ဏားအိုဟန် ဖန်ဆင်း၍ မင်း၏ အလှူမဏ္ဍပ်သို့ သွားသောအခါ၌ တခုသော မြင့်ရာအရပ်ဝယ် လက်ကိုဖြန့်၍ မင်းကို အောင်စေသတည်းဟု အောင်ဆုကြွေးကြော်၍ တည်၏။ မင်းသည် ထိုပုဏ္ဏားသို့ရှေးရှု ဆင်ကိုနှင်၍ ပုဏ္ဏား- အသို့ သင်ဆိုသနည်းဟု မေး၏။ ထိုအခါ မင်းကို သိကြားမင်းသည် အရှင်မင်းကြီး- အရှင်မင်းကြီး၏အလှူ၌ အလိုဆန္ဒရှိသော အဖြစ်ကိုမှီ၍ ကောင်းစွာတက်သော ကျော်စောသံဖြင့် အလုံးစုံသော လူ့ပြည်၌နေသော လူအပေါင်းသည် မပြတ်ပြန့်နှံ၏။ ကျွန်ုပ်သည်လည်း မျက်စိကန်း၏။ အရှင်မင်းကြီး၌လည်း မျက်စိနှစ်လုံး ရှိ၏ဟု ဆို၍ မျက်စိကို တောင်းလိုရကား-
ဧကနေတ္တော ဘဝိဿာမ၊ စက္ခုံ မေ ဒေဟိ ယာစိတော။
ဟူသော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၅၂။ မဟာရာဇ၊ မြတ်သောမင်းကြီး။ ထေရောဝ၊ အလွန်အိုသော မထေရ်ကြီးကဲ့သို့။ ဒူရေ၊ အဝေး၌။ အပဿံ၊ မမြင်သည်ဖြစ်၍။ စက္ခုံ၊ မျက်စိကို။ ယာစိတုံ၊ တောင်းခြင်းငှါ။ အာဂတော၊ လာခဲ့၏။ ယာစိတော၊ တောင်းအပ်သော မင်းကြီးသည်။ မေ၊ အကျွန်ုပ်အား။ စက္ခုံ၊ မျက်စိကို။ ဒေဟိ၊ ပေးလှူပါလော့။ မယံ၊ ငါတို့နှစ်ယောက်တို့သည်။ ဧကနေတ္တော၊ မျက်စိတဖက်စီသာ ရှိကုန်သည်။ ဘဝိဿာမ၊ ဖြစ်ကုန်အံ့။
ထိုစကားကို ကြား၍ ဘုရားလောင်းသည် ယခုအခါ၌သာလျှင် ငါသည် ပြာသာဒ်၌နေလျက် ဤသို့ကြံ၍ လာ၏။ ငါ၏လာခြင်းသည်ကား ကောင်းမြတ်သော လာခြင်းတည်း၊ ယနေ့ ငါ၏ နှလုံးအလိုသည် အပြီးသို့ ရောက်ပေတော့မည်၊ မလှူဘူးသေးသောအလှူကို ငါ ယခု လှူရပေတော့မည်ဟု ကြံ၍ နှစ်သက်ဝမ်းမြောက်သော အဖြစ်ကို ဆိုလိုရကား-
ဝနိဗ္ဗက စက္ခုပထာနိ စိတုံ။
သုဒုစ္စဇံ ယာစသိ ဥတ္တမင်္ဂံ၊
ယ မာဟု နေတ္တံ ပုရိသေန ဒုစ္စဇံ။
ဟူသော နှစ်ခုမြောက်သော် ဤဂါထာကို ဆို၏။
၅၃။ ဝနိဗ္ဗက၊ အလှူခံပုဏ္ဏားအို။ တံ၊ သင့်ကို။ ကေန၊ အဘယ်သူသည်။ အနုသိဋ္ဌော၊ ဆုံးမသည်ဖြစ်၍။ ဣဓ၊ ဤအရပ်သို့။ စက္ခုပထာနိ၊ မြင်ခြင်း၏ အကြောင်းဖြစ်သော မျက်စိတို့ကို။ ယာစိတုံ၊ တောင်းခြင်းငှါ။ အာဂတော၊ လာသည်။ အသိ၊ ဖြစ်သနည်း။ ယံ နေတ္တံ၊ အကြင်မျက်စိကို။ ပုရိသေန၊ လူသာမန်သည်။ သုဒုစ္စဇံ၊ အလွန်စွန့်လှူနိုင်ခဲ၏။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ပဏ္ဍိတာ၊ ပညာရှိတို့သည်။ အာဟု၊ ဆိုကုန်၏။ တွံ၊ သင်ပုဏ္ဏားသည်။ ဒုစ္စဇံ၊ အလွန်စွန့်လှူနိုင်ခဲသော။ ဥတ္တမင်္ဂံ၊ မြတ်သောအင်္ဂါဖြစ်သော။ တံ နေတ္တံ၊ ထိုမျက်စိကို။ ယာစသိ၊ တောင်းဘိ၏တကား။
ပုဏ္ဏားအိုဟန် ဖန်ဆင်းသော သိကြားမင်းသည် လာခြင်း၏အကြောင်းကို ဆိုလိုရကား-
မဃဝါတိ နံ အာဟု မနုဿလောကေ။
တေနာ နုသိဋ္ဌော ဣဓ မာဂတောသ္မိ၊
ဝနိဗ္ဗကော စက္ခုပထာနိ ယာစိတုံ။
ဒဒါဟိ မေ စက္ခုပထာနိ ယာစိတော။
ဒဒါဟိ မေ စက္ခုပထံ အနုတ္တရံ။
ယ မာဟု နေတ္တံ ပုရိသေန ဒုစ္စဇံ။
ဟူသော သုံးခုမြောက်သော ဤဂါထာတို့ကို ဆို၏။
၅၄။ မဟာရာဇ၊ မြတ်သောမင်းကြီး။ ယံ၊ အကြင် သိကြားမင်းကို။ ဒေဝေသု၊ နတ်ပြည်တို့၌၎င်း။ မနုဿလောကေ၊ လူ့ပြည်၌၎င်း။ သုဇမ္ပတီတိ၊ သုဇမ္မတိဟူ၍။ ဝါ-၊ သုဇာမိဖုယားလင်ဟူ၍၎င်း။ မဃဝတိ၊ မဃဝဟူ၍၎င်း။ နံ၊ ထိုသိကြားမင်းကို။ အာဟု၊ ဆိုကုန်၏။ တေန၊ ထိုသိကြားမင်းသည်။ အနုသိဋ္ဌော၊ ဆုံးမသည်ဖြစ်၍။ ဝါ-၊ နှိုးဆော်ချီးပင့်သည် ဖြစ်၍။ ဝနိဗ္ဗကော၊ အလှူခံဖြစ်သော ငါသည်။ စက္ခုပထာနိ၊ မြင်ခြင်း၏ အကြောင်းဖြစ်သော မျက်စိတို့ကို။ ယာစိတုံ၊ တောင်းခြင်းငှါ။ ဣဓ၊ ဤအရပ်သို့။ အာဂတော၊ လာသည်။ အသ္မိ၊ ဖြစ်၏။
၅၅။ မဟာရာဇ၊ မြတ်သောမင်းကြီး။ ဝနိဗ္ဗကော၊ အလှူခံဖြစ်သော။ မယှံ၊ ငါ့အား။ ဝဏံ၊ တောင်းအပ်သော။ အနုတ္တရံ၊ မြတ်သောမျက်စိကို။ ဒဒါဟိ၊ လှူလော့။ ယာစိတော၊ တောင်းအပ်သော မင်းကြီးသည်။ စက္ခုပထာနိ၊ မြင်ခြင်း၏ အကြောင်းဖြစ်သော မျက်စိတို့ကို။ မေ၊ အကျွန်ုပ်အား။ ဒဒါဟိ၊ လှူလော့။ ယံ နေတ္တံ၊ အကြင်မျက်စိကို။ ပုရိသေန၊ သတ္တဝါသာမန်သည်။ ဒုစ္စဇံ၊ အလွန်စွန့်လှူနိုင်ခဲ၏။ ဣတိ၊ ဤသို့။ အာဟု၊ ဆိုကုန်၏။ စက္ခုပထံ၊ မြင်ခြင်း၏ အကြောင်းဖြစ်သော။ အနုတ္တရံ၊ မြတ်သော။ တံ နေတ္တံ၊ ထိုမျက်စိကို။ မေ၊ ငါ့အား။ ဒဒါဟိ၊ လှူလော့။
ထို့နောင်မှ မင်းသည် မျက်စိတို့ကို လှူလိုရကား-
တေ တေ ဣဇ္ဈန္တု သင််ကပ္ပါ၊ လဘ စက္ခုနိ ဗြာဟ္မဏ။
သစက္ခုမာ ဂစ္ဆ ဇနဿ ပေက္ခတော၊
ယဒိစ္ဆသေ တွံ တဒတေ သမိဇ္ဈတု။
ဟူသော ဤနှစ်ဂါထာတို့ကို ဆို၏။
၅၆။ ဗြာဟ္မဏ၊ ပုဏ္ဏား။ ယေန အတ္ထေန၊ အကြင်အလိုဖြင့်။ ယံ အတ္ထံ၊ အကြင် အလိုကို။ အဘိပတ္ထယံ၊ တောင့်တ သည်ဖြစ်၍။ ဣဓ၊ ဤအရပ်သို့။ အာဂစ္ဆိ၊ လာ၏။ တေ၊ သင်၏။ တေ သင််ကပ္ပါ၊ ထိုအလိုတို့သည်။ ဣဇ္ဈန္တု၊ ပြည့်စေကုန်သတည်း။ စက္ခုနိ၊ မျက်စိတို့ကို။ လဘ၊ ရလေလော့။
၅၇။ ဗြာဟ္မဏ၊ ပုဏ္ဏား။ ဧကံ၊ မျက်စိတလုံးကို။ ယာစမာနဿ၊ တောင်းသော။ တေ၊ သင့်အား။ ဥဘယာနိ၊ နှစ်လုံးသောမျက်စိတို့ကို။ အဟံ၊ ငါသည်။ ဒဒါမိ၊ ပေးလှူအံ့။ သော တွံ၊ ထိုသင်သည်။ သစက္ခုမာ၊ မျက်စိနှင့် ပြည့်စုံသည်ဖြစ်၍။ ဇနဿ၊ လူအပေါင်းသည်။ ပေက္ခတော၊ ကြည့်ရှုစဉ်။ ဂစ္ဆ၊ မျက်စိကို ရပြန်ပြီဟု မျက်စိကို ပြစားလျက် သွားလေလော့။ ယံ၊ အကြင်မျက်စိကို။ တွံ၊ သင်သည်။ ဣစ္ဆသိ၊ အလိုရှိ၏။ တံ၊ ထိုမျက်စိသည်။ တေ၊ သင့်အား။ သမိဇ္ဈတု၊ ပြည့်စုံစေသတည်း။
မင်းကြီးသည် ဤမျှသော စကားကို မိန့်ဆို၍ ဤအရပ်၌သာလျှင် မျက်စိတို့ကို ထုတ်နုတ်၍ ပေးခြင်းငှါ မလျောက်ပတ်ဟု ကြံ၍ ပုဏ္ဏားကိုခေါ်၍ နန်းတွင်းသို့သွား၍ နန်းတော်၌နေလျက် သိဝိကမည်သော ဆေးသမားကို ခေါ်စေ၍ ငါ၏မျက်စိကို သုတ်သင်လော့ဟု ဆို၏။ ငါတို့၏ မင်းသည် မျက်စိတို့ကို ထုတ်နုတ်၍ ပုဏ္ဏားအား လှူလိုသတတ်ဟု အလုံးစုံသောမြို့၌ တပြိုင်နက် အုတ်အုတ် ကျက်ကျက်သည် ဖြစ်၏။ ထိုအခါ စစ်သူကြီး အစရှိသော မင်းကျွမ်းဝင်သော သူတို့သည်၎င်း, မောင်းမတို့သည်၎င်း, အလုံးစုံသော သူတို့သည် စုဝေးကုန်၍ မင်းကို တားမြစ်လိုရကား-
ဓနံ ဒေဟိ မဟာရာဇ၊ မုတ္တာ ဝေဠုရိယာ ဗဟူ။
နာဂေ ဒေဟိ မဟာရာဇ၊ ဟေမကပ္ပနဝါသယေ။
သမန္တာ ပရိကိရေယျုံ၊ ဧဝံ ဒေဟိ ရထေသဘ။
ဟူသော ဤသုံးဂါထာတို့ကို ဆိုကုန်၏။
၅၈။ ဒေဝ၊ အရှင်မင်းကြီး။ ဝေါ၊ အရှင်မင်းကြီးတို့၏။ စက္ခုံ၊ မျက်စိကို။ မာ အဒါ၊ မလှူပါလင့်။ သဗ္ဗေ၊ အလုံးစုံကုန်သော။ နော၊ ငါတို့ကို။ မာ ပရာကရိ၊ စွန့်တော်မမူပါလင့်။ မဟာရာဇ၊ မြတ်သောမင်းကြီး။ မုတ္တာ၊ ပုလဲတို့သည်၎င်း။ ဝေဠုရိယာ၊ ကျောက်မျက်ရွဲတို့သည်၎င်း။ ဗဟူ၊ များစွာကုန်၏။ တံ ဓနံ၊ ထိုပုလဲကျောက်မျက်ရွဲ အစရှိသော ဥစ္စာကို။ ဒေဟိ၊ လှူတော်မူပါလော့။
၅၉။ ဒေဝ၊ အရှင်မင်းကြီး။ ယုတ္တေ၊ က အပ်ကုန်သော။ ရထေ၊ ရထားတို့ကို၎င်း။ အလင်္ကတေ၊ တန်ဆာဆင်အပ်ကုန်သော။ အာဇာနီယေ၊ အာဇာနည်မြင်းတို့ကို၎င်း။ ဒေဟိ၊ လှူတော်မူလော့။ မဟာရာဇ၊ မြတ်သောမင်းကြီး။ ဟေမကပ္ပနဝါသယေ၊ ရွှေကြိုး ရွှေကွန်ယက်တင်ကုန်သော။ နာဂေ၊ ဆင်တို့ကို။ ဒေဟိ၊ လှူတော်မူလော့။
၆၀။ ရထေသဘ၊ ရထားစီးချင်း မင်းတကာတို့ထက် မြတ်သောမင်းကြီး။ ယထာ၊ အကြင်အခြင်းဖြင့် လှူသည်ရှိသော်။ သ ယောဂ္ဂါ၊ ဆင်ယာဉ်မြင်းယာဉ်နှင့် တကွကုန်သော။ သရထာ၊ ရထားနှင့်တကွကုန်သော။ သဗ္ဗေ၊ အလုံးစုံကုန်သော။ သိဝယော၊ သိဝိပြည်သူတို့သည်။ တံ၊ အရှင်မင်းကြီးကို။ သဒါ၊ အခါခပ်သိမ်း။ သမန္တာ၊ ထက်ဝန်းကျင်မှ။ ပရိကိရေယျုံ၊ ခြံရံကုန်ရာ၏။ ဧဝံ-တထာ၊ ထိုအခြင်းဖြင့်။ ဒေဟိ၊ လှူတော်မူလော့။
ထိုအခါ မင်းသည် အလုံးစုံသော ပရိသတ်တို့အား လှူအံ့သောအကြောင်းကိုသာ ဆိုလိုရကား -
ဘုမျံ သော ပတိတံ ပါသံ၊ ဂီဝါယံ ပဋိမုဉ္စတိ။
ပါပါ ပါပတရော ဟောတိ၊ သမ္ပတ္တော ယမသာဓနံ။
သွာဟံ တမေဝ ဒဿာမိ၊ ယံ မံ ယာစတိ ဗြာဟ္မဏော။
ဟူသော ဤသုံးဂါထာတို့ကို ဆို၏။
၆၁။ ဘောန္တော ပရိသာ၊ အို ပရိသတ်တို့။ ယော၊ အကြင်သူသည်။ ဝေ၊ စင်စစ်။ ဒဿံ၊ ငါပေးအံ့။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဝတွာန၊ ဆိုပြီး၍။ အဒါနေ၊ မပေးခြင်း၌။ မနော၊ စိတ်နှလုံးကို။ ကုရုတေ၊ ပြုအံ့။ သော၊ ထိုသူသည်။ ဘုမျံ၊ မြေ၌။ ပတိတံ၊ ထောင်သော။ ပါသံ၊ ကျော့ကွင်းကို။ ဂီဝါယံ၊ လည်၌။ ပဋိမုဉ္ဇတိ၊ စွပ်သည်မည်၏။
၆၂။ ယော၊ အကြင်သူသည်။ ဝေ၊ စင်စစ်။ ဒဿံ၊ ငါပေးအံ့။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဝတွာန၊ ဆိုပြီးလျက်။ အဒါနေ၊ မပေးခြင်း၌။ မနော၊ စိတ်နှလုံးကို။ ကုရုတေ၊ ပြုအံ့။ သော၊ ထိုသူသည်။ ပါပါ၊ ယုတ်မာသောသူအောက်။ ပါပတရော၊ အထူးသဖြင့် ယုတ်မာသည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ ယမသာဓနံ၊ ယမမင်းနိုင်ငံသို့။ သမ္ပတ္တော၊ ရောက်ရ၏။
၆၃။ ယဉှိ-ယံ ဧဝ ဝတ္ထုံ၊ အကြင် ဝတ္ထုသည်သာလျှင်။ ယာစေ၊ တောင်း၏။ တဉှိ-တံ ဧဝ ဝတ္ထုံ၊ ထိုတောင်းသော ဝတ္ထုကိုသာလျှင်။ ဒဒေ၊ ပေးအံ့။ ယံ၊ အကြင်ဝတ္ထုကို။ န ယာစေ၊ မတောင်း။ တံ၊ ထိုမတောင်းသောဝတ္ထုကို။ န ဒဒေ၊ ငါမပေးအံ့။ ဗြာဟ္မဏော၊ ပုဏ္ဏားသည်။ မံ၊ ငါ့ကို။ ယံ၊ အကြင်မျက်စိကို။ ယာစတိ၊ တောင်း၏။ တမေဝ၊ တောင်းသော မျက်စိကိုပင်လျှင်။ သွာဟံ-သော အဟံ၊ ထိုငါသည်။ ဒဿာမိ၊ ပေးအံ့။
ထိုအခါ၌ ဘုရားလောင်းကို အမတ်တို့သည် အရှင်မင်းကြီး- အဘယ်ဝတ္ထုကို လိုချင်တောင့်တ၍ မျက်စိတို့ကို လှူတော်မူသနည်းဟု မေးလိုကုန်ရကား-
ကိံ ပတ္ထယာနော နု ဇနိန္ဒ ဒေသိ။
ကထဉှိ ရာဇာ သိဝီနံ အနုတ္တရော၊
စက္ခူနိ ဒဇ္ဇာ ပရလောကဟေတု။
ဟူသော ဤဂါထာကို ဆိုကုန်၏။
၆၄။ ဇနိန္ဒ၊ မင်းမြတ်။ အာယုံ၊ အသက်ရှည်ခြင်းကို။ ပတ္တယာနော၊ တောင့်တ၍။ ဒေသိ နု၊ လှူတော်မူသလော။ ဝဏ္ဏံ၊ အဆင်းကို။ ပတ္ထယာနော၊ တောင့်တ၍။ ဒေသိ နု၊ လှူတော်မူသလော။ သုခံ၊ ချမ်းသာကို၎င်း။ ဗလံ၊ ခွန်အားကို၎င်း။ ပတ္ထယာနော၊ တောင့်တတော်မူ၍။ ဒေသိ နု၊ လှူတော်မူသလော။ ကိံ၊ အဘယ်ဝတ္ထုကို။ ပတ္ထယာနော၊ တောင့်တ၍။ ဒေသိ နု၊ လှူတော်မူသနည်း။ သိဝီနံ၊ သိဝိပြည်သူတို့ထက်။ အနုတ္တရော၊ မြတ်သော။ ရာဇာ၊ အရှင်မင်းကြီးသည်။ ကထံဟိ၊ အဘယ့်ကြောင့်လျှင်။ ပရလောကဟေတု၊ တမလွန်လောကဟူသော အကြောင်းကြောင့်။ စက္ကူနိ၊ မျက်စိတို့ကို။ ဒဇ္ဇာ၊ လှူတော်မူသနည်း။
ထိုအခါ၌ မင်းကြီးသည် ထိုပြည်သူတို့အား တရားဟောတော် မူလိုရကား-
သတဉ္စ ဓမ္မော စရိတော ပုရာဏော၊ ဣစ္စေဝ ဒါနေ ရမတေ မနော မမ။
ဟူသော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၆၅။ ဘောန္တော ပရိသာ၊ အို ပရိသတ်တို့။ ဝေ၊ စင်စစ်။ အဟံ၊ ငါသည်။ ဧတံ၊ ဤမျက်စိကို။ ယသသာ၊ စည်းစိမ် အခြံအရံကြောင့်။ န ဒဒါမိ၊ မလှူ။ ပုတ္တံ၊ သားသ္မီးကို။ န ဣစ္ဆေ၊ အလိုမရှိ။ ဓနံ၊ ရွှေငွေအစရှိသော ဥစ္စာကို။ န ဣစ္ဆေ၊ အလိုမရှိ။ ရဋ္ဌံ၊ ပြည်ရွာတိုင်းကားကို။ န ဣစ္ဆေ၊ ငါအလိုမရှိ။ ပုရာဏော၊ ရှေး၌ဖြစ်သော။ သတံ၊ သူတော်ကောင်းတို့၏။ ဓမ္မော စ၊ တရားကိုမူကား။ စရိတော၊ ကျင့်လို၏။ မမ၊ ငါ၏။ မနော၊ စိတ်နှလုံးသည်။ ဒါနေဝ၊ အလှူ၌သာလျှင်။ ရမတေ၊ မွေ့လျော်၏။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဝဒတိ၊ ဆို၏။
သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည်လည်း တရားစစ်သူကြီး ဖြစ်သော အရှင်သာရိပုတ္တရာအား စရိယာပိဋက ကျမ်းကို ဟောတော်မူသည်ရှိသော် ငါသည် မျက်စိနှစ်ဘက်တို့ထက်လည်း သဗ္ဗညုတ ဉာဏ်တော်ကိုသာလျှင် အလွန်ချစ်နှစ်သက်သည်ဟု ပြအံ့သောငှါ-
သဗ္ဗညုတံ ပိယံ မယှံ၊ တသ္မာ စက္ခုံ အဒါသ ဟံ။
ဟူ၍ ဟောတော်မူ၏။
သာရိပုတ္တ၊ ချစ်သား သာရိပုတ္တရာ။ မေ၊ ငါသည်။ ဥဘော စက္ခူ၊ မျက်စိနှစ်ဘက်တို့ကို။ န ဒေဿာ၊ မမုန်းကုန်။ ဝါ- ချစ်ကုန်၏။ အတ္တာနံ၊ မိမိကိုယ်ကို။ မေ မယာ၊ ငါဘုရားသည်။ န ဒေဿိယံ၊ မမုန်းကုန်။ ဝါ- ချစ်တော်မူ၏။ တတော၊ ထို့ထက်။ သဗ္ဗညုတံ၊ သဗ္ဗညုတဉာဏ်တော်ကို။ မယှံ၊ ငါဘုရားသည်။ ပိယံ၊ အလွန် ချစ်တော်မူ၏။ တသ္မာ၊ ထိုသို့ ချစ်တော်မူသောကြောင့်။ အဟံ၊ ငါဘုရားသည်။ စက္ခုံ၊ မျက်စိကို။ အဒါသိ၊ လှူတော်မူ၏။ (စကားချပ်။ )
ဘုရားလောင်း၏ စကားကို ကြား၍ အမတ်တို့သည် စကားဆိုရာ မရှိကုန်သည်ဖြစ်၍ တည်ကုန်သည်ရှိသော် ဘုရားလောင်းသည် သိဝိက အမည်ရှိသော ဆေးသမားကို ဆိုလိုရကား-
သုသိက္ခိတော သာဓု ကရောဟိ မေ ဝစော။
ဥဒ္ဓရိတွာ စက္ခုနိ မမ ဇိဂီသတော။
ဟတ္ထေသု ထပေဟိ ဝနိဗ္ဗကဿ။
ဟူသော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၆၆။ သိဝိက၊ သိဝိကဆေးဆရာ။ တွံ၊ သင်သည်။ မမ၊ ငါ၏။ သခါ စ၊ အဆွေခင်ပွန်းသည်၎င်း။ မိတ္တော စ၊ ချစ်သောသူသည်၎င်း။ အသိ၊ ဖြစ်၏။ သုသိက္ခိတော၊ ဆေးအတတ်၌ ကောင်းစွာ သင်အပ်ပြီးသော ဆရာသည်။ မေ၊ ၏။ ဝစော၊ စကားကို။ သာဓု၊ ကောင်းစွာ။ ကရောဟိ၊ လိုက်နာ နားထောင်လော့။ ဇိဂီသတော၊ ထုတ်ဆောင်ခြင်းငှါ အလိုရှိသော။ မမ၊ ငါ၏။ စက္ခုနိ၊ မျက်စိတို့ကို။ ဥဒ္ဓရိတွာ၊ ထုတ်နုတ်၍။ ဝနိဗ္ဗကဿ၊ အလှူခံ၏။ ဟတ္တေသု၊ လက်တို့၌။ ထပေဟိ၊ ထားလော့။
ထိုအခါ၌ မင်းကြီးကို သိဝိကဆေးသမားသည် အရှင်မင်းကြီး - မျက်စိကိုလှူခြင်း မည်သည်ကား ခဲစွာ၏။ စုံစမ်း ဆင်ခြင်တော် မူဦးလော့ဟု ဆို၏။ သိဝိက- ငါသည် စုံစမ်းဆင်ခြင်ပြီ၊ သင်သည် ကာလကို မြင့်ရှည်စွာ မပြုလင့်၊ ငါနှင့်တကွ စကားများစွာ မပြောလင့်ဟု မိန့်ဆိုသည်ရှိသော် ထိုသိဝိက ဆေးသမားသည် ငါကဲ့သို့သော ကောင်းစွာသင်အပ်ပြီးသော အတတ်ရှိသော ဆေးသမားအား မင်းမျက်စိတို့၌ ဓားဖြင့်ချခြင်းသည် မသင့်ဟု ကြံ၍ ထိုဆေးသမားသည် အထူးထူးသော ဆေးတို့ကို သွေး၍ ဆေးမှုန့်ဖြင့် ကြာညိုလက်ကို ထုံစေ၍ လကျ်ာမျက်စိကို သွတ်သွင်းစေ၏။ မျက်စိသည် လှည့်လည်၍ ဒုက္ခဝေဒနာ ဖြစ်၏။
မြတ်သောမင်းကြီး- ဆင်ခြင်တော်မူဦးလော့၊ တဖန် ပကတိပြုခြင်းသည် အကျွန်ုပ်၏ ဝန်တည်းဟု ဆို၏။ အမောင်- ထုတ်သာထုတ်လော့၊ ကြာမြင့်စွာ မပြုလင့်ဟု မိန့်တော်မူလျှင် ထိုဆေးသမားသည် ဆေးကိုဖျော်၍ တဖန် မျက်စဉ်းခတ်၏။ မျက်စိသည် မျက်ကွင်းမှ လွတ်၏။ ပြင်းစွာသော ဒုက္ခဝေဒနာ ဖြစ်၏။ မြတ်သောမင်းကြီး- ဆင်ခြင်တော်မူဦးလော့၊ အကျွန်ုပ်သည် တဖန် ပြကတေ့ပြုခြင်းငှါ စွမ်းနိုင်ပါ၏ဟု ဆို၏။ ကြာမြင့်စွာ သင်မပြုလင့်ဟု မိန့်တော်မူသည်ရှိသော် ထိုဆေးသမားသည် သုံးကြိမ်မြောက်၌ အလွန်ထက်သော မျက်စဉ်းကိုဖျော်၍ ခတ်၏။ မျက်စိသည် ဆေးအာနုဘော်ဖြင့် ပတ်ပတ်လှည့်လည်၍ မျက်ကွင်းမှ ထွက်၏။ အကြောအမျှင်ဖြင့် တွဲလွဲဆွဲ၍ တည်၏။ မင်းမြတ်- ဆင်ခြင်တော်မူဦးလော့၊ တဖန် ပြကတေ့ပြုခြင်းသည် အကျွန်ုပ်၏ အစွမ်းတည်းဟု ဆို၏။ ဆေးဆရာ- သင်ကြာမြင့်စွာ မပြုလင့်ဟု ဆို၍ အလွန်ပြင်းစွာ ဒုက္ခဝေဒနာသည် ဖြစ်၏။ သွေးသည် ယိုစီး၏။ ဝတ်သော ပုဆိုးတို့သည် သွေးဖြင့် စွတ်ကုန်၏။
မောင်းမတို့သည်၎င်း, အမှူးအမတ်တို့သည်၎င်း မင်း၏ခြေရင်း၌ ဝပ်ကုန်၍ အရှင်မင်းကြီး- မျက်စိတို့ကို လှူတော်မမူပါလင့်ဟု များစွာသော ငိုကြွေးခြင်းကို ပြုကုန်၏။ မင်းသည် ဒုက္ခဝေဒနာကို သည်းခံတော်မူ၍ အမောင် ဆေးဆရာ- ကြာမြင့်စွာ သင်မပြုလင့်ဟု မိန့်တော်မူ၏။ ထိုဆေးသမားသည် အရှင်မင်းကြီး ကောင်းပြီဟု လျှောက်ဆို၍ လက်ဝဲလက်ဖြင့် မျက်စိကို ကိုင်၍ လက်ျာလက်ဖြင့် ဓားငယ်ကိုယူ၍ မျက်ကြောကိုဖြတ်ပြီး၍ မျက်စိကိုယူ၍ ဘုရားလောင်း၏လက်၌ထား၏။ ထိုဘုရားလောင်းသည် လက်ဝဲမျက်စိဖြင့် လကျ်ာမျက်စိကို ကြည့်၍ ဒုက္ခဝေဒနာကို သည်းခံတော်မူ၍ ပုဏ္ဏား- လာလှည့်ဟု ခေါ်၍ ငါ၏မျက်စိထက် အဆအရာ အဆအထောင် အဆအသိန်းဖြင့် သဗ္ဗညုတဉာဏ်တော်တည်းဟူသော မျက်စိကိုသာလျှင် အလွန် ချစ်ခင်နှစ်သက်တော်မူ၏ဟု မိန့်တော်မူ၍ ဤမျက်စိအလှူသည် ငါ့အား ထိုသဗ္ဗညုတဉာဏ်၏ အထောက်အပံ့ အကြောင်း ဖြစ်စေသတည်းဟု မိန့်တော်မူ၍ ပုဏ္ဏားအား မျက်စိကို ပေးလှူတော်မူ၏။ ထိုပုဏ္ဏားသည် မျက်စိကိုချီ၍ မိမိ၏မျက်ကွင်း၌ထား၏။ ထိုမျက်စိသည် သိကြားမင်း၏ အာနုဘော်ဖြင့် ကြာညိုပွင့်ကဲ့သို့ဖြစ်၍ ထင်၏။ ထိုဘုရားလောင်းသည် လက်ဝဲဘက် မျက်လုံးဖြင့် ထိုပုဏ္ဏား၏ မျက်စိကိုမြင်၍ ငါသည် မျက်စိအလှူကို လှူရ ပေပြီဟု ကိုယ်တွင်း၌ဖြစ်သော ပီတိဖြင့် မပြတ်နှံ့သည်ဖြစ်၍ မျက်စိတလုံးကိုလည်း ထုတ်နုတ်၍ လှူပြန်၏။ သိကြားမင်းသည် ထိုမျက်စိကိုလည်း မိမိ၏ မျက်ကွင်း၌ထား၍ မင်းအိမ်မှထွက်၍ လူများသည် ကြည့်စဉ်ပင်လျှင် မြို့မှထွက်ခဲ့၍ နတ်ရွာသို့သာလျှင် သွားလေ၏။ ထိုအကြောင်းကို ထင်စွာ ပြတော်မူလိုသော မြတ်စွာဘုရားသည် ဘုရားဖြစ်တော်မူပြီး၍-
ရညော စက္ခူနုဒ္ဓရိတွာ၊ ဗြာဟ္မဏဿူပနာမယိ။
သစက္ခု ဗြာဟ္မဏော အာသိ၊ အန္ဓော ရာဇာ ဥပါဝိသိ။
ဟူကုန်သော အခွဲနှင့်တကွသော ဤနှစ်ဂါထာတို့ကို ဟောတော်မူ၏။
၆၇။ ဘိက္ခဝေ၊ ရဟန်းတို့။ သိဝိရာဇေန၊ သိဝိမင်းသည်။ စောဒိတော၊ တိုက်တွန်းအပ်သော။ ဝစနံကရော၊ မင်း၏စကားကို လိုက်နာတတ်သော။ သိဝိကော၊ သိဝိကဆေးသမားသည်။ ရညော၊ မင်း၏။ စက္ခူနိ၊ မျက်စိတို့ကို။ ဥဒ္ဓရိတွာ၊ ထုတ်နုတ်၍။ ဗြာဟ္မဏဿ၊ ပုဏ္ဏားအား။ ဥပနာမယိ၊ ကပ်၏။ ဗြာဟ္မဏော၊ ပုဏ္ဏားသည်။ သစက္ခု၊ မျက်စိရှိသည်။ အာသိ၊ ဖြစ်၏။ ရာဇာ၊ မင်းသည်။ အန္ဓော၊ မျက်စိကန်းသည်ဖြစ်၍။ ဥပါဝိသိ၊ နေရ၏။
မကြာမြင့်မီသာလျှင် မျက်စိ၏ မျက်သားတို့သည် အသားနု တက်ကုန်၏။ ထိုသို့ အသားနု တက်ကုန်သော်လည်း ထင်မြင်သောအဖြစ်သို့ မရောက်မူ၍ ကမ္ဗလာအိမ်ကျင် ဘောလုံးကဲ့သို့ တက်သော အသားစိုင်သည် ပြည့်၏။ ပန်းချီဆေးရေးသော အရုပ်ကဲ့သို့ မျက်စိတို့သည် ဖြစ်ကုန်၏။ ပြင်းစွာသော ဒုက္ခဝေဒနာသည် ပြတ်၏။ ထိုအခါ၌ ဘုရားလောင်းသည် နှစ်ရက် သုံးရက် ပြာသာဒ်၌နေ၍ သူကန်းအား မင်းပြုသဖြင့် အဘယ်အကျိုးရှိအံ့နည်းဟု ကြံ၍ အမတ်တို့အား တိုင်းပြည်ကို ဆောင်နှင်း၍ ဥယျာဉ်သို့သွား၍ ရဟန်းပြု၍ ရဟန်းတရားကို အားထုတ်အံ့ဟု ကြံ၍ အမှူးအမတ်တို့ကို ခေါ်၍ အကြောင်းကိုကြား၍ မျက်သစ်ရေ အစရှိသည်တို့ကို ပေးတတ်သော တယောက်သော အမှုကြီးငယ်ကို ပြုတတ်သောသူကား ငါ၏အထံ၌ ဖြစ်လတ္တံ့၊ ကိုယ်လက်သုတ်သင်ရာ အရပ်တို့၌လည်း ငါ့အား ကြိုးငယ်တို့ ဖွဲကုံန်လော့ဟု မိန့်တော်မူ၍ ရထားထိန်းကိုခေါ်၍ ရထားကို ကလော့ဟု ဆို၏။
ထိုမင်း၏ အမတ်တို့သည်ကား ရထားဖြင့် သွားစိမ့်သောငှာ မပေးမူ၍ ရွှေထမ်းစင်ဖြင့် ထိုမင်းကို ဆောင်ယူ၍ ရေကန်နား၌ နေစေ၍ အစောင့်အရှောက်ကိုပေး၍ သွားကုန်၏။ မင်းသည် ထက်ဝယ်ဖွဲ့သဖြင့် နေလျှက် မိမိ၏ အလှူကိုသာလျှင် ဆင်ခြင်၏။ ထိုခဏ၌ သိကြား၏ နေရာသည် ပူသည်ဖြစ်၏။ ထိုသိကြားမင်းသည် ဆင်ခြင်လတ်သော် ထိုအကြောင်းကိုမြင်၍ မင်းမြတ်အား ဆုကိုပေး၍ မျက်စိကို ပြကတေ့ ငါပြုအံ့ဟု ကြံ၍ ထိုဥယျာဉ်သို့လာ၍ ဘုရားလောင်း၏ မနီးမဝေး၌ ထိုမှဤမှ စင်္ကြံသွား၏။ ထိုအကြောင်းကို ထင်ရှားပြတော်မူလိုသော သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည်-
သုတံ အာမန္တယိ ရာဇာ၊ သိဝီနံ ရဋ္ဌဝဍ္ဎနော။
ဥယျာနဘူမိံ ဂစ္ဆာမိ၊ ပေါက္ခရဉ္စ ဝနာနိ စ။
တဿ သက္ကော ပါတုရဟု၊ ဒေဝရာဇာ သုဇမ္ပတိ။
ဟူသော ဤသုံးဂါထာတို့ကို ဟောတော်မူ၏။
၆၈။ ဘိက္ခဝေ၊ ရဟန်းတို့။ တတော-တဒါ ကာလေ၊ ထိုအခါ၌။ သိဝီနံ၊ သိဝိတိုင်းသူတို့၏။ ရဋ္ဌဝဍ္ဎနော၊ တိုင်းသူတို့၏စီးပွားကို ဆောင်တတ်သော။ သော ရာဇာ၊ ထိုမင်းသည်။ စက္ခူသု၊ မျက်စိတို့သည်။ ဥပရူဠှေသု၊ အသားနု တက်ကုန်သည်ရှိသော်။ ကတိပါဟဿ၊ နှစ်ရက် သုံးရက်၏။ အစ္စယေန၊ လွန်သဖြင့်။ သုတံ၊ ရထားထိန်းကို။ အာမန္တယိ၊ ခေါ်၏။
၆၉။ သာရထိ၊ ရထားထိန်း။ ယာနံ၊ ရထားကို။ ယောဇေဟိ၊ ကလော့။ ယုတ္တဉ္စ၊ ကပြီးသော်လျှင်။ ပဋိဝေဒယ၊ ကြားလော့။ ဥယျာနဘူမိဉ္စ၊ ဥယျာဉ်မြေသို့၎င်း။ ပေါက္ခရဉ္စ၊ ရေကန်သို့၎င်း။ ဝနာနိ စ၊ တောတို့သို့၎င်း။ ဂစ္ဆာမိ၊ သွားအံ့။
၇၀။ သော ရာဇာ၊ ထိုမင်းသည်။ ပေါက္ခရဏီ တီရေ၊ ရေကန်နား၌။ ပလ္လင်္ကန၊ ထက်ဝယ်ဖြင့်။ ဥပါဝိသိ၊ စံနေတော်မူ၏။ တဿ ရညော၊ ထိုမင်းအား။ ဒေဝရာဇာ၊ နတ်တို့၏ မင်းဖြစ်သော။ သုဇမ္ပတိ၊ သူဇာနတ်သီး၏ လင်ဖြစ်သော။ သက္ကော၊ သိကြားမင်းသည်။ ပါတုရဟု၊ ထင်ရှားဖြစ်၏။
ထိုမင်းသည် ရေကန်နား၌ ထက်ဝယ်ဖွဲ့ခွေ၍ နေ၏။ နတ်တို့၏မင်း သူဇာ၏လင်ဖြစ်သော သိကြားမင်းသည် ထိုမင်း၏အနီး၌ ထင်ရှားဖြစ်၏။ ဘုရားလောင်းသည် သိကြားမင်း၏ ခြေသံကို ကြား၍ ဤခြေသံကား အဘယ်သူနည်းဟု မေးတော်မူသည်ရှိသော်-
ဝရံ ဝရဿု ရာဇီသိ၊ ယံ ကိဉ္စိ မနသိစ္ဆသိ။
ဟူသော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၇၁။ ရာဇီသိ၊ မင်းမြတ်။ အဟံ၊ ငါသည်။ ဒေဝိန္ဒော၊ နတ်တို့ကို အစိုးရသော။ သက္ကော၊ သိကြားမင်းသည်။ အသ္မိ၊ ဖြစ်၏။ အဟံ၊ ငါသည်။ တဝန္တိကေ၊ သင် မင်းမြတ်၏ အထံသို့။ အာဂတော၊ လာသည်။ အသ္မိ၊ ဖြစ်၏။ တွံ၊ သင်မင်းမြတ်သည်။ ကိဉ္စိ၊ တစုံတခုသော။ ယံ ဝရံ၊ အကြင်ဆုကို။ မနသိ၊ စိတ်၌။ ဣစ္ဆသိ၊ အလိုရှိ၏။ တံ ဝရံ၊ ထိုဆုကို။ ဝရဿု၊ ယူတော်မူလော့။
ဤသို့ သိကြားမင်း ဆိုသည်ရှိသော် မင်းကြီးသည်-
အန္ဓဿ မေ သတော ဒါနိ၊ မရဏညေဝ ရုစ္စတိ။
ဟူသော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၇၂။ သက္က၊ သိကြားမင်း။ မေ၊ ငါ့အား။ ဓနံ၊ ဥစ္စာသည်။ ပဟူတံ၊ များ၏။ ဗလံ၊ ဗိုလ်ပါသည်။ ပဟူတံ၊ များ၏။ ကောသော၊ ကျီကြသည်။ အနပ္ပကော၊ အတိုင်းမသိ များ၏။ ဒါနိ၊ ယခုအခါ၌။ မေ၊ ငါသည်။ အဣ္ဓဿ သတော၊ မျက်စိကန်းသည်ဖြစ်၍။ မရဏညေဝ၊ သေခြင်းကိုသာလျှင်။ ရုစ္စတိ၊ နှစ်သက်၏။
ထိုအခါ၌ သိကြားမင်းသည် ထိုဘုရားလောင်းအား ဤသို့ဆို၏။ အရှင်မင်းကြီး- အသို့ဆိုသနည်း၊ အရှင်မင်းကြီးသည် သေလို၍ သေခြင်းကို နှစ်သက် တောင့်တသလော၊ ထိုသို့မဟုတ် မျက်စိကန်းခြင်းကြောင့် သေခြင်းကို နှစ်သက် တောင့်တသလောဟု ဆိုသော် ကန်းခြင်းကြောင့် တောင့်တ၏ဟု ဆို၏။ ရှင်မင်းကြီး- အလှူမည်သည်ကို တမလွန်အကျိုးငှာသာလျှင် ပေးလှူအပ်၏။ ထိုသို့ တမလွန်အကျိုးငှါ ပေးလှူငြားသော်လည်း ပစ္စုပ္ပန် မျက်မှောက်အကျိုးငှာလည်း အကြောင်းအထောက်အပံ့ ဖြစ်၏။ ရှင်မင်းကြီးသည်လည်း မျက်စိတလုံးကို တောင်းသည်ရှိသော် နှစ်လုံးသော မျက်စိတို့ကိုပင် လှူပေသည်။ ထိုသို့ မျက်စိတလုံးကိုတောင်းလျှက် မျက်စိနှစ်လုံးကို လှူသောကြောင့် သစ္စာပြုလော့ဟူသော စကားကို ဆိုလိုရကား-
သစ္စံ တေ ဘဏမာနဿ၊ ပုန စက္ခု ဘဝိဿတိ။
ဟူသော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၇၃။ ဒွိပဒိန္ဒ၊ အခြေနှစ်ချောင်းရှိသော လူအပေါင်းကို ကောင်းစွာ အစိုးရသော။ ခတ္တိယ၊ ရေမြေ့သခင် ဘုရင်မင်းမြတ်။ ယာနိ သစ္စာနိ၊ အကြင် မဖောက်မပြန် မှန်သော သစ္စာတို့သည်။ သန္တိ၊ ရှိကုန်၏။ တာနိ သစ္စာနိ၊ ထိုသစ္စာတို့ကို။ ဘာသဿု၊ ဆိုတော်မူလော့။ သစ္စံ၊ မှန်သော သစ္စာကို။ ဘဏမာနဿ၊ ဆိုသော။ တေ၊ လူများသခင် ရှင်မင်းကြီးအား။ ပုန၊ တဖန်။ စက္ခု၊ မျက်စိသည်။ ဘဝိဿတိ၊ ဖြစ်လတ္တံ့။ ဣတိ၊ ဤသို့။ အာဟ၊ ဆို၏။
ထိုစကားကိုကြား၍ ဘုရားလောင်းသည် သိကြားမင်း အကယ်၍တည်း ငါ့အား မျက်စိကို ပေးလိုအံ့၊ တပါးသော ဥပါယ်တမျဉ်ကို မပြုလင့်၊ ငါ့အလှူ အကျိုးဆက်ဖြင့်သာလျှင် မျက်စိရှိသည် ဖြစ်စေလော့ဟု မိန့်ဆိုသည်ရှိသော် သိကြားမင်းသည် ရှင်မင်းကြီး- ငါသည် နတ်ဘုံတရိုး အစိုးရသော မိုးသိကြားမင်းပင် ဖြစ်ငြားသော်လည်း သူတပါးတို့အား မျက်စိကို ပေးခြင်းငှါ မစွမ်းနိုင်၊ ထို့ကြောင့် ရှင်မင်းကြီးသည် ပေးလှူအပ်သော ဒါနအစွမ်းဖြင့်သာလျှင် ရှင်မင်းကြီးအား မျက်စိသည် ဖြစ်စေလတ္တံ့ဟု ဆိုလတ်သော် ထိုသို့ ပြီးကား ငါသည် အလှူကို ကောင်းစွာလှူအပ်၏ဟု မိန့်တော်မူ၍ သစ္စာအမှုကို ပြုလိုရကား-
ယောပိ မံ ယာစတေ တတ္ထ၊ သောပိ မေ မနသာ ပိယော။
ဧတေန သစ္စဝဇ္ဇေန၊ စက္ခုမေ ဥပပဇ္ဇထ။
ဟူသော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၇၄။ နာနာဂေါတ္တာ၊ အထူးထူးသော အမျိုးအနွယ်ရှိကုန်သော။ ယေ ဝနိဗ္ဗကာ၊ အကြင် အလှူခံတို့သည်။ မံ၊ ငါ့ကို။ ယာစိတုံ၊ တောင်းခြင်းငှါ။ အာယန္တိ၊ လာကုန်၏။ တတ္ထ၊ ထိုအလှူခံတို့၌။ ယောပိ၊ အကြင်သူသည်လည်း။ မံ၊ ငါ့ကို။ ယာစတေ၊ တောင်း၏။ သောပိ၊ ထိုသူသည်လည်း။ မေ၊ ငါ့အား။ မနသာ၊ စိတ်ဖြင့်။ ပိယော၊ ချစ်၏။ ဧတေန သစ္စဝဇ္ဇေန၊ ဤသို့ မှန်သောစကားကို ဆိုရခြင်းကြောင့်။ မေ၊ ငါ၏။ စက္ခု၊ မျက်စိသည်။ ဥပပဇ္ဇထ၊ ဖြစ်မြဲ ဖြစ်စေသတည်း။
ထိုအခါ၌ ဘုရားလောင်းမင်းကြီးအား သစ္စာစကား၏ အခြားမဲ့၌သာလျှင် ရှေးဦးစွာ မျက်စိတလုံးသည် ဖြစ်၏။ ထို့နောင် နှစ်ခုမြောက် မျက်စိကို ဖြစ်စိမ့်သောငှာ သစ္စာပြုလိုရကား-
တဿ စက္ခူနိ ပါဒါသိံ၊ ဗြာဟ္မဏဿ ဝနိဗ္ဗကော။
ဧတေန သစ္စဝဇ္ဇေန၊ ဒုတိယံ မေ ဥပပဇ္ဇထ။
ဟူသော ဤနှစ်ခုသော ဂါထာတို့ကို ဆို၏။
၇၅။ ယံ၊ အကြင်သူသည်။ မံ၊ ငါ့ကို။ ယာစတိ၊ တောင်း၏။ သော ဗြာဟ္မဏော၊ ထိုပုဏ္ဏားသည်။ စက္ခုံ၊ မျက်စိကို။ ဒေဟိ၊ လှူပါလော့။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ယာစိတုံ၊ တောင်းခြင်းငှါ။ အာဂါ၊ လာ၏။ ဝနိဗ္ဗကော၊ အလှူခံဖြစ်သော။ တဿ ဗြာဟ္မဏဿ၊ ထိုပုဏ္ဏားအား။ စက္ကူနိ၊ မျက်စိတို့ကို။ ပါဒါသိံ၊ ငါလှူတော်မူပြီ။
၇၆။ ပီတိ၊ နှစ်သက်ခြင်းပီတိသည်။ ဘိယျော၊ လွန်စွာ။ မံ၊ ငါ့သို့။ အာဝိသိ၊ ဝင်၏။ သောမနဿဉ္စ၊ ဝမ်းမြောက်ခြင်းသည်လည်း။ အနပ္ပကံ၊ များ၏။ ဧတေန သစ္စဝဇ္ဇေန၊ ဤသို့မှန်သော သစ္စာစကားကြောင့်။ မေ၊ ငါ့အား။ ဒုတိယံ၊ နှစ်ခုမြောက်သော မျက်စိသည်။ ဥပပဇ္ဇထ၊ ဖြစ်စေသတည်း။
ထိုသစ္စာပြုသော ခဏ၌ပင်လျှင် နှစ်ခုမြောက်သော မျက်စိသည် ထင်ရှားဖြစ်လာ၏။ ထိုဘုရားလောင်း မင်းကြီးအား လှူအပ်သော မျက်စိသည် ပကတိ တဖန် ဖြစ်ပြန်စေခြင်းငှါ မတတ်ကောင်း၊ မျက်စိကို ထုတ်ပြီးသော သူအားလည်း နတ်မျက်စိမည်သည် မဖြစ်၊ ထိုဘုရားလောင်း မင်းကြီးအား မျက်စိတို့သည်ကား သစ္စာပါရမီတော်ကြောင့် ဖြစ်သော မျက်စိတို့ မည်ကုန်၏။ သစ္စာကို ပြုခြင်း, ထိုမျက်စိတို့၏ ဖြစ်ခြင်းနှင့် မျှသောကာလ၌သာလျှင် သိကြားမင်း၏ အာနုဘော်ကြောင့် အလုံးစုံသော မင်းပရိသတ်တို့သည် စုဝေးကုန်၏။ ထိုအခါ၌ သိကြားမင်းသည် ထိုလူများအလယ်၌သာလျှင် ထိုဘုရားလောင်း မင်းကြီးအား ကောင်းချီးပေး၍ ချီးမွမ်းလိုရကား-
ဧတာနိ တဝ နေတ္တာနိ၊ ဒိဗ္ဗာနိ ပဋိဒိဿရေ။
သမန္တာ ယောဇနသတံ၊ ဒဿနံ အနုဘောန္တု တေ။
ဟူသော ဤဂါထာနှစ်ခုတို့၏ အပေါင်းကို ဆို၏။
၇၇။ သိဝီနံ၊ သိဝိတိုင်းသူတို့၏။ ရဋ္ဌဝဍ္ဎန၊ တိုင်းပြည်နေသူ ရှင်လူတို့၏ စီးပွားချမ်းသာ မင်္ဂလာကို ပြုတတ်သော အရှင်မင်းကြီး။ တယာ၊ ရှင်မင်းကြီးသည်။ ဓမ္မေန၊ တရားသဘောနှင့် လျော်စွာ။ ဂါထာ၊ ဂါထာတို့ကို။ ဘာသိတာ၊ ဆိုအပ်ကုန်၏။ တဝ၊ ရှင်မင်းကြီး၏။ ဧတာနိ နေတ္တာနိ၊ ဤမျက်စိတို့သည်။ ဒိဗ္ဗာနိ၊ နတ်တို့၏ အာနုဘော်နှင့် ယှဉ်ကုန်သည်ဖြစ်၍။ ပဋိဒိဿရေ၊ ထင်ကုန်၏။
၇၈။ တိရောကုဋ္ဋံ၊ နံရံ တဘက်ကို၎င်း။ တိရောသေလံ၊ ကျောက်တောင် တဘက်ကို၎င်း။ ပဗ္ဗတံ၊ မြေတောင်ကို၎င်း။ သမတဂ္ဂယှ၊ ဖောက်ထွင်း၍။ သမန္တာ၊ ထက်ဝန်းကျင်မှ။ ယောဇနသတံ၊ ယူဇနာ တရာတိုင်တိုင်။ တေ၊ ရှင်မင်းကြီးအား။ ဒဿနံ၊ မြင်ခြင်းကို။ အနုဘောန္တု၊ ပြီးစေကုန်လော့။
ဤသို့ သိကြားမင်းသည် ကောင်းကင်၌ရပ်၍ လူများအလယ်၌ ဂါထာတို့ကို ဟော၍ မမေ့မလျော့ဖြစ်လော့ဟု ဘုရားလောင်းကို ဆုံးမ၍ နတ်ရွာသို့သာလျှင် သွားလေ၏။ ဘုရားလောင်းသည်လည်း လူများအပေါင်း ခြံရံလျက် များစွာသော ပူဇော်သက္ကာရဖြင့် မြို့တွင်းသို့ဝင်၍ စန္ဒကအမည်ရှိသော ပြာသာဒ်သို့ တက်လေ၏။ ထိုဘုရားလောင်းသည် မျက်စိတို့၏ ရပြန်သောအဖြစ်ဖြင့် အလုံးစုံသော သိဝိတိုင်း၌ နေကုန်သော သူတို့သည် များစွာသော ပဏ္ဏာ လက်ဆောင်တို့ကို ယူ၍ လာကုန်၏။ ဘုရားလောင်းသည် ဤလူများအပေါင်း၌ ငါ၏အလှူကို ချီးမွမ်းအံ့ဟု ကြံတော်မူ၍ မင်းအိမ်တံခါး၌ မဟာမဏ္ဍပ်ကြီးကို ဆောက်လုပ်စေ၍ ဆောင်းအပ်သော ထီးဖြူရှိသော ရာဇပလ္လင်၌ နေလျက် မြို့၌ စည်လည်စေ၍ အလုံးစုံသော စစ်သည်တို့ကို စုဝေး၍ အို သိဝိတိုင်းနေ အပေါင်းတို့- ငါ၏ နတ်မျက်စိနှင့် တူကုန်သော မျက်စိတို့ကိုရှု၍ ဤနေ့မှစ၍ အလှူကို မလှူဘဲ မသုံးစားကုန်လင့်၊ ပေးလှူ၍ သာလျှင် သုံးစားကုန်ဟု တရားကို ဟောတော်မူလိုရကား-
အပိ ဝိသိဋ္ဌံ သုပိယမ္ပိ အတ္တနော။
တဒိင်္ဃ သဗ္ဗေ သိဝယော သမာဂတာ၊
ဒိဗ္ဗာနိ နေတ္တာနိ မမဇ္ဇ ပဿထ။
သမန္တာ ယောဇနသတံ၊ ဒဿနံ အနုဘောန္တိ မေ။
ဒတွာန မာနုသံ စက္ခုံ၊ လဒ္ဓံ မေ စက္ခုံ အမာနုသံ။
ဒတွာ စ ဘုတွာ စ ယထာနုဘာဝံ၊
အနိန္ဒိတော သဂ္ဂမုပေဟိ ဌာနံ။
ဟူသော ဤလေးဂါထာတို့ကို ဆို၏။
၇၉။ သိဝယော၊ သိဝိတိုင်းသူတို့။ ဣဓ၊ ဤလောက၌။ ကေန၊ အဘယ်သူသည်။ ဝိတ္တံ၊ စည်းစိမ်ကို။ န ဒဒေယျ၊ မပေး မလှူအံ့နည်း။ အပိ၊ စင်စစ်။ အတ္တနော၊ မိမိ၏။ ဝိသိဋ္ဌံ၊ ချီးမွမ်းအပ်သော။ သုပိယမ္ပိ၊ အလွန်ချစ်အပ်သော ဥစ္စာကိုသော်လည်း။ ယာစိတော၊ တောင်းအပ်သောသူသည်။ ဒဒေယျ၊ ပေးလှူရာ၏။ တံ၊ ထိုပေးလှူခြင်းကို။ ဣင်္ဃ၊ ငါတိုက်တွန်း၏။ သမာဂတာ၊ အညီအညွတ်လာကုန်သော။ သဗ္ဗေ၊ အလုံးစုံကုန်သော။ သိဝယော၊ သိဝိတိုင်းသူ ဖြစ်ကုန်သော။ တုမှေ၊ သင်တို့သည်။ ဒိဗ္ဗာနိ၊ နတ်မျက်စိနှင့်တူကုန်သော။ မေ၊ ငါ၏။ နေတ္တာနိ၊ မျက်စိတို့ကို။ အဇ္ဇ၊ ယခု။ ပဿထ၊ ရှုကြကုန်လော။
၈၀။ တိရောကုဋ္ဋံ၊ နံရံတဘက်ကို၎င်း။ တိရောသေလံ၊ ကျောက်တောင် တဘက်ကို၎င်း။ ပဗ္ဗတံ၊ တောင်ကို၎င်း။ သမတိဂ္ဂယှ၊ လွန်၍။ သမန္တာ၊ ထက်ဝန်းကျင်မှ။ ယောဇနသတံ၊ ယူဇနာ တရာတိုင်တိုင်။ မေ၊ ငါ၏။ စက္ခူနိ၊ မျက်စိတို့သည်။ ဒဿနံ၊ အဆင်းကို မြင်ခြင်းသည်။ အနုဘောန္တိ၊ ပြီးစေကုန်၏။
၈၁။ ဣဓ ဇီဝိတေ၊ ဤသတ္တလောက၌။ မစ္စာနံ၊ သတ္တဝါတို့အား။ စာဂမတ္တာ၊ စွန့်ကြဲခြင်း အတိုင်းအရှည်ထက်။ ပရံ၊ လွန်မြက်သော။ ကိဉ္စိ၊ တစုံတခုသော တရားသည်။ န အတ္ထိ၊ မရှိ။ တသ္မာ၊ ထိုသို့ မရှိသောကြောင့်။ မာနုသံ၊ လူ၌ဖြစ်သော။ စက္ခုံ၊ မျက်စိကို။ ဒတွာန၊ ပေးလှူ၍။ အမာနုသံ၊ နတ်၌ဖြစ်သော။ စက္ခု၊ မျက်စိကို။ မေ၊ ငါသည်။ လဒ္ဓံ၊ ရပြီ။
၈၂။ သိဝယော၊ သိဝိတိုင်းသူတို့။ ဧတမ္ပိ၊ ဤအကြောင်းကိုလည်း။ ဒိသွာ၊ မြင်၍။ တုမှေ၊ သင်တို့သည်။ ဒါနာနိ၊ အလှူတို့ကို။ ဒေထ၊ လှူကြကုန်။ ဒတွာဝ၊ ပေးလှူပြီးမှသာလျှင်။ ဘုဉ္ဇထ၊ သုံးဆောင်စားသောက်ကြကုန်လော့။ ယထာနုဘာဝံ၊ အစွမ်းအားလျော်စွာ။ ဘုတွာ စ၊ သုံးဆောင်၍လျှင်။ အနိန္ဒိတော၊ မကဲ့ရဲ့အပ်သည်ဖြစ်၍။ သဂ္ဂဌာနံ၊ နတ်ရွာသို့။ ဥပေဟိ၊ ရောက်လေလော့။
ဤဂါထာတို့ဖြင့် တရားဟော၍ ထိုနေ့မှစ၍ လခွဲတကြိမ် ပန္နရသီဥပုသ်နေ့တို့၌ လူများကို စုဝေးစေ၍ အမြဲ ဤဂါထာတို့ဖြင့် တရားဟော၏။ ထိုတရားစကားကို ကြားနာရ၍ လူများသည် အလှူပေးခြင်း အစရှိကုန်သော ကောင်းမှုတို့ကို ပြု၍ နတ်ရွာကို ပြည့်စေ၍လျှင် သွား၏။
ဇာတ်ပေါင်း... ဘုရားသခင်သည် ဤဓမ္မဒေသနာတော်ကို ဆောင်တော်မူ၍ ရဟန်းတို့- ဤသို့ ရှေးပညာရှိတို့သည် အပအလှူဖြင့် မရောင့်ရဲကုန်သည် ဖြစ်၍ ရောက်လာသော အလှူခံပုဂ္ဂိုလ်တို့အား ဘုရားလောင်းသည် မိမိ၏ မျက်စိတို့ကို ထုတ်နုတ်၍ လှူဘူးကုန်၏ဟု မိန့်တော်မူ၍ သစ္စာတို့ကို ပြတော်မူ၍ ဇာတ်ကို ပေါင်းတော်မူ၏။ ထိုအခါ သိဝိက ဆေးသမားသည် အာနန္ဒာ ဖြစ်လာ၏။ သိကြားမင်းသည် အနုရုဒ္ဓါ ဖြစ်လာ၏။ ကြွင်းသော ပရိသတ်တို့သည် ဘုရားပရိသတ် ဖြစ်လာ၏။ သိဝိမင်းသည်ကား ငါဘုရားသာလျှင် ဖြစ်တော်မူ၏။ ဤသို့ ဇာတ်ကို ပေါင်းတော်မူ၏။
ကိုယ်အင်္ဂါများ၊ ပေးလှူငြား၊ ဘုရားပါရမီ
သုံးခုမြောက်ဖြစ်သော သိဝိဇာတ်သည် ပြီး၏။
*****
ဝီသတိနိပါတ်
၄။ သိရီမန္တဇာတ်
ပညာယုပေတံ သိရိယာ ဝိဟီနံ ဟူသော ဤသိရီမန္တပဉှာ ဇာတ်သည် မဟာဥမင်္ဂဇာတ်၌ ထင်ဖြစ်လတ္တံ့။
လေးခုမြောက်ဖြစ်သော သိရီမန္တဇာတ်သည် ပြီး၏။
*****
ဝီသတိနိပါတ်
၅။ ရောဟဏမိဂဇာတ်
ဘုရားရှင်အတွက် အရှင်အာနန္ဒာ အသက်စွန့်ခြင်းအကြောင်း
ပစ္စုပ္ပန်ဝတ္ထု... နတ်နှင့်တကွသော လောကကို ဆုံးမတော်မူတတ်သော သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် ဝေဠုဝန် ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူလျက် အရှင်အာနန္ဒာ၏ အသက်ကိုစွန့်ခြင်းကို အကြောင်းပြု၍ ဧတေယူထာ ပတီယန္တိ အစရှိသော ဂါထာပုဒ်ဖြင့် တန်ဆာဆင်အပ်သော ဤရောဟဏမိဂဇာတ်ကို ဟောတော်မူ၏။
ထိုအရှင်အာနန္ဒာ၏ အသက်ကို စွန့်ခြင်းသည် အသီတိနိပါတ် စူဠဟံသဇာတ် ဓနပါလဆင်ကို ဆုံးမရာ၌ ထင်စွာ ဖြစ်လတ္တံ့၊ နာဠာဂိရိဆင်သည် ဘုရားသခင်ကို နင်းသတ်စိမ့်သောငှါ ဒေဝဒတ်, အဇာတသတ်တို့ လွှတ်ရာ၌ ဤဘုရားသခင်၏ ရွှေဘုန်းတော်ကြောင့် တုပ်၍ ဦးချရာတွင် အဝတ်ပုဆိုးများစွာ ပူဇော်သည်ကိုစွဲ၍ နောက်မှ ဓနပါလဆင် တွင်သည်။
ဤသို့ ထိုအရှင်အာနန္ဒာသည် ဘုရားသခင်၏ အကျိုးငှါ အသက်ကိုစွန့်သည်ရှိသော် တရားသဘင်၌ စကားကို ဖြစ်စေ၏။ ငါ့သျှင်တို့- အရှင်အာနန္ဒာသည် သေက္ခသာဖြစ်၍ ပဋိသမ္ဘိဒါသို့ ရောက်သည်ဖြစ်လျက် ဘုရားသခင်၏ အကျိုးငှါ အသက်ကို စွန့်၏ဟု စကားကို ဖြစ်စေကုန်၏။ ဘုရားသခင်သည် ကြွတော်မူလာ၍ ရဟန်းတို့- ယခု ငါလာတော်မူသောအခါ၌ အဘယ်မည်သော စကားကြောင့် စုဝေးကြကုန်သနည်းဟု မေးတော်မူ၍ ဤမည်သော စကားကြောင့် စုဝေးကြပါကုန်၏ဟု ရွှေနားတော် လျှောက်လတ်သော် ရဟန်းတို့- ယခုအခါ၌ သာလျှင် ငါဘုရား၏ အကျိုးငှ။ အသက်ကိုစွန့်သည် မဟုတ်သေး၊ ရှေး၌လည်း ဤအာနန္ဒာသည် ငါဘုရား၏အကျိုးငှါ အသက်ကို စွန့်ဘူးသည်သာတည်းဟု မိန့်တော်မူ၍ လွန်လေပြီးသော အကြောင်းကို ဆောင်တော်မူ၏။
အတိတ်ဝတ္ထု... ရဟန်းတို့ လွန်လေပြီးသောအခါ ဗာရာဏသီပြည်၌ ဗြဟ္မဒတ်မင်းသည် မင်းပြု၏။ ထိုမင်း၏ မိဖုယားကြီးသည် ခေမာအမည်ရှိ၏။ ထိုအခါ၌ ဘုရားလောင်းသည် ဟိမဝန္တာအရပ်၌ သမင်မျိုးဝယ်ဖြစ်၍ ရွှေအဆင်းနှင့်တူသော အဆင်းရှိ၏။ အလွန်တင့်တယ်ခြင်းသို့ ရောက်၏။ ဘုရားလောင်း၏ ညီတော်သည် စိတ္တသမင် မည်၏။ ရွှေအဆင်းနှင့်တူသော အဆင်းရှိ၏။ နှမငယ်သည်လည်း သုတနာအမည် ရှိ၏။ ရွှေအဆင်းနှင့်တူသော အဆင်းရှိ၏။ ဘုရားလောင်းသည်ကား ရောဟဏ အမည်ရှိသော သမင်မင်း ဖြစ်၏။ ထိုဘုရားလောင်းသည် ဟိမဝန္တာ၌ တောင်နှစ်လုံးကိုလွန်၍ သုံးလုံးမြောက်သော တောင်၏အကြား၌ ရောဟဏ အမည်ရှိသော ရေအိုင်ကိုမှီ၍ သမင်အပေါင်း ရှစ်သောင်း ခြံရံလျက် နေ၏။ ထိုဘုရားလောင်းသည် မျက်စိ မမြင်ကုန်သော အိုမင်းကုန်သော အမိအဖတို့ကို လုပ်ကျွေးမွေးပြု၏။
ထိုအခါ၌ ဗာရာဏသီပြည်မှ မနီးမဝေးသောရွာ၌ မုဆိုးတယောက်သည် နေ၏။ ထိုမုဆိုးသားသည် ဟိမဝန္တာသို့ဝင်၍ ဘုရားလောင်းကိုမြင်၍ မိမိရွာသို့ ပြန်လာ၍ သားအားကြား၏။ ချစ်သား- ငါတို့၏ သမင်ကိုသတ်၍ ဆောင်ရာအရပ်၌ ဤမည်သော အရပ်ဝယ် ရွှေအဆင်းနှင့်တူသော အဆင်းရှိသော သမင်သည်နေ၏။ အကယ်၍ မင်းသည် မေးငြားအံ့၊ သင်သည် ကြားလျှောက်လေလော့ဟု မှာခဲ့၍ နောက်အဘို့၌ သေလွန်၏။ ထိုအခါ တနေ့သ၌ဝယ် ခေမာမိဖုယားသည် မိုးသောက်ထ၌ အိပ်မက်မြင်မက်၏။ မက်ဟန်ကား ဤသို့တည်း၊ ရွှေသမင်သည်လာ၍ ရွှေအင်းပျဉ်၌နေလျက် ရွှေခြူ, ရွှေဆည်းလည်းတို့ကို ထိုးခတ်ဘိသကဲ့သို့ သာယာသော အသံဖြင့် မိဖုယားအား တရားဟော၏။ မိဖုယားသည် ကောင်းချီးပေး၍။ တရားနာ၏။ ရွှေသမင်သည်လည်း တရားဟော၍ မပြီးမီလျှင် ထ၍ သွား၏။ ထိုမိဖုယားသည်လည်း ရွှေသမင်ကို ဖမ်းကြကုန်ဟု ဆိုလျက် ယောင်ယမ်း မြည်တမ်းစဉ်ပင်လျှင် နိုးလေ၏။
ကိုယ်လုပ် မောင်းမတို့သည် ထိုမိဖုယားခေါင်ကြီး၏ အသံကိုကြား၍ အရှင်မ ပိတ်အပ်သော တံခါးကြီးငယ်ရှိသော နန်းတော်သည်လေ၏သော်လည်း ဝင်ရာအခွင့်မရ၊ ဤညဉ့်အခါဝယ် သမင်ကို ဖမ်းစေဘိ၏ဟု ပြက်ရယ်မှု ပြုကြကုန်၏။ ထိုခဏဝယ် ဤသည်ကား အိပ်မက်တည်းဟုသိ၍ ကြံ၏။ ငါသည် အိပ်မက်ကိုမြင်၏ဟု အကယ်၍ ဆိုငြားအံ့၊ မင်းသည် အလေးမပြု မရိုသေသည် ဖြစ်လတ္တံ့၊ ငါ့အား ချင်ခြင်းတောင့်တခြင်းသည် ဖြစ်၏ဟု ဆိုလတ်သော် ရိုသေသဖြင့် ရှာလတ္တံ့၊ ရွှေသမင်၏ တရားစကားကို နာရလတ္တံ့ဟု ကြံ၍ ထိုမိဖုယားခေါင်ကြီးသည် ဖျားနာဟန်ပြု၍ အိပ်၏။ မင်းကြီးသည်လာ၍ မိဖုယားကြီး- သင့်အား မချမ်းသာခြင်းသည် အဘယ်နည်းဟု မေး၏။ အရှင်မင်းကြီး- တပါးသော ရောဂါ မရှိ၊ အကျွန်ုပ်ကား ချင်ခြင်း တောင့်တခြင်းသည် ဖြစ်၏ဟု ဆိုလတ်သော် အဘယ်ကို အလိုရှိသနည်းဟု မေး၏။ ရွှေသမင်၏ တရားကို နာခြင်းငှာ အလိုရှိ၏ဟု ဆိုလတ်သော် ရှင်မိဖုယားသည် မရှိသောဝတ္ထုကို ချင်ခြင်း တောင့်တခြင်းသည် ဖြစ်၏။ ရွှေသမင်မင်းသည် မရှိတကားဟု ဆိုသည်ရှိသော် ထိုမိဖုယားကြီးသည် အကယ်၍ မရသည်ဖြစ်အံ့၊ ဤအိပ်ရာ၌ပင်လျှင် အကျွန်ုပ်၏ သေခြင်းသည် ဖြစ်လတ္တံ့ဟု ဆို၍ မင်းကြီးအား ကျောကိုပေး၍ အိပ်၏။ မင်းကြီးသည် အကယ်၍ ရှိသည်ဖြစ်အံ့၊ သင်မိဖုယားကြီးသည် ရလတ္တံ့ဟု ပရိသတ်အလယ်၌နေ၍ (မောရဇာတ်၌ ဆိုအပ်ပြီးသော နည်းဖြင့်သာလျှင်) အမှူးအမတ်တို့ကို၎င်း, ပုဏ္ဏားတို့ကို၎င်း မေး၍ ရွှေသမင်သည်ရှိ၏ဟု မင်းသည် ထိုပုဏ္ဏားတို့၏ စကားကိုကြား၍ မုဆိုးတို့ကို စုဝေးစေ၍ အဘယ်သူသည် ဤသို့သဘောရှိသော ရွှေသမင်ကို မြင်ဘူးသနည်း၊ အဘယ်သူသည် ကြားဘူးနည်းဟု မေး၍ ထိုမုဆိုးသားသည် အဖ၏အထံမှ ကြားဘူးသော အမှတ်ဖြင့်သာလျှင် ကြားလျှောက်သည်ရှိသော် အဆွေ ထိုသမင်ကို ဆောင်သောအခါ၌ သင့်အား များစွာသော ပူဇော်သက္ကာရကို ငါပေးအံ့၊ သွားပါ၊ ထိုရွှေသမင်ကို ပင့်ဆောင်ခဲ့လော့ဟု ရိက္ခာစားနပ်ကို ပေး၍ ထိုမုဆိုးကိုပင် စေလိုက်၏။
ထိုမုဆိုးသည်လည်း အရှင်မင်းကြီး- အကျွန်ုပ်သည် ရွှေသမင်ကို ဆောင်ခြင်းငှာ အကယ်၍ မစွမ်းနိုင်အံ့၊ ထိုရွှေသမင်၏အရေကို ဆောင်ခဲ့ပါအံ့၊ အရေကို ဆောင်ခြင်းငှာ မတတ်နိုင်သည်ရှိသော် ထိုရွှေသမင်၏ အမွေးတို့ကိုသော်လည်း ဆောင်ခဲ့ပါအံ့၊ ထို့ကြောင့် အရှင်မင်းကြီးတို့သည် စိုးရိမ်တော်မမူကုန်လင့်ဟု မြဲမြံဝန်ခံ၍ အိမ်သို့သွား၍ သားမယားအား ဥစ္စာတို့ကို ပေးခဲ့၍ ထိုဟိမဝန္တာသို့သွား၍ ရွှေသမင်ကို မြင်လျှင် အဘယ်အရပ်က ကျော့ကွင်းကိုထောင်၍ ဤရွှေသမင်ကို ဖမ်းခြင်းငှါ စွမ်းနိုင်ပါအံ့နည်းဟု စုံစမ်းသည်ရှိသော် ရေသောက်ဆိပ်၌ အခွင့်ကိုမြင်၍ ထိုမုဆိုးသည် မြဲမြံခိုင်ခံ့သော သားရေလွန်ကိုကျစ်၍ ဘုရားလောင်း၏ ရောက်ရာဆိပ်၌ လှံတံနှင့်တကွ ကျော့ကွင်းကို ထောင်၏။ တဖန် မိုးသောက်နေ့၌ ဘုရားလောင်းသည် ရှစ်သောင်းသော သမင်အပေါင်း အခြံအရံနှင့်တကွ စားကျက်သို့ လှည့်လည်ပြီး၍ ပြကတေ့သော ဆိပ်၌သာလျှင် ရေကိုသောက်အံ့ဟု ကြံ၍ ထိုဆိပ်သို့ သွား၍ သက်သည်ရှိသော် ကျော့ကွင်း၌ ဖွဲ့မိ၏။ ထိုဘုရားလောင်း ရွှေသမင်သည် အကယ်၍ ငါကား ယခုအခါ၌လျှင် ဖွဲ့မိသောမြည်ခြင်းကို မြည်အံ့၊ ငါ၏ဆွေမျိုးအပေါင်းတို့သည် ရေကို မသောက်မူ၍လျှင် ကြောက်ကုန်သည်ဖြစ်၍ ပြေးကုန်လတ္တံ့ဟု လှံတံကိုငင်၍ အလိုသို့လိုက်စေ၍ ရေကို သောက်သကဲ့သို့ ဖြစ်၏။
ထိုအခါ၌ ရှစ်သောင်းသော သမင်အပေါင်းတို့သည် ရေကိုသောက်၍ တက်ပြီးလျှင် တည်သောအခါ၌ ကျော့ကွင်းကို ဖြတ်အံ့ဟု သုံးကြိမ်ငင်သည်ရှိသော် ပဌမအကြိမ်၌ အရေသည် ပြတ်၏။ ဒုတိယအကြိမ်၌ အသားသည်ပြတ်
၏။ တတိယအကြိမ်၌ အကြောကို ဖြတ်၍ ကျော့ကွင်းသည် အရိုးကိုထိ၍ တည်၏။ ထိုဘုရားလောင်းသည် ဖြတ်ခြင်းငှါ မစွမ်းနိုင်၍ ဖွဲ့မိသော မြည်ခြင်းကို ပြင်းစွာ မြည်၏။ သမင်တို့သည် ကြောက်၍ သုံးစုစု၍ ပြေးလေကုန်၏။ စိတ္တမိဂမည်သော ညီတော်သမင်သည် သုံးစုသော သမင်အပေါင်းတို့၏ အလယ်၌ ဘုရားလောင်းကို မမြင်၍ ဤဘေးသည် ဖြစ်သည်ရှိသော် ငါ့နောင်တော်အားသာလျှင် ဖြစ်လတ္တံ့ဟု ကြံ၍ ထိုဘုရားလောင်း၏ အထံသို့လာ၍ ဖွဲ့မိသော ဘုရားလောင်းကို မြင်၏။ ထိုအခါ၌ ညီတော်စိတ္တသမင်ကို ဘုရားလောင်းသည် မြင်၍ ငါ့ညီတော် ဤအရပ်၌ မတည်လင့်၊ ဤအရပ်သည် ဘေးရန်ရှိ၏ဟု မိန့်တော်မူ၍ ညီတော် စိတ္တသမင်ကို နှင်လိုရကား-
ဂစ္ဆ တုဝမ္ပိ မာကင်္ခိ၊ ဇီဝိဿန္တိ တယာ သဟ။
ဟူသော ရှေးဦးအစ ပဌမ ဤဂါထာကို ဆို၏။
၁၀၄။ စိတ္တက၊ ညီတော်စိတ္တက။ ဧတေ ယူထာ၊ ဤသမင်အပေါင်းတို့သည်။ မရဏာ၊ သေဘေးမှ။ ဘီတာ၊ ကြောက်သည်ဖြစ်၍။ ပတီယန္တိ၊ ပြေးသွားကုန်၏။ တုဝမ္ပိ၊ ငါ့ညီတော်သည်လည်း။ ဂစ္ဆ၊ သွားလေလော့။ မာ ကင်္ခိ၊ နေခြင်းကို အလိုမရှိလင့်။ တယာ၊ သင်နှင့်။ သဟ၊ တကွ။ ဧတေ၊ ထိုသမင်အပေါင်းတို့သည်။ ဇီဝိဿန္တိ၊ အသက်မွေးရကုန်လတ္တံ့။
ထို့နောင်မှ ညီတော် နောင်တော် နှစ်ဦးတို့သည် အချင်းချင်း စကားဆိုလိုရကား-
န တံ အဟံ ဇဟိဿာမိ၊ ဣဓ ဟိဿာမိ ဇီဝိတံ။
ဂစ္ဆ တုဝမ္ပိ မာကင်္ခိ၊ ဇီဝိဿန္တိ တယာ သဟ။
န တံ ဗဒ္ဓံ ဇဟိဿာမိ၊ ဣဓ ဟိဿာမိ ဇီဝိတံ။
ဟူသော ဤသုံးဂါထာတို့ကို ဆိုကုန်၏။
၁၀၅။ ရောဟဏ၊ နောင်တော်ရောဟဏ ရွှေသမင်မင်း။ အဟံ၊ အကျွန်ုပ်သည်။ န ဂစ္ဆာမိ၊ မသွားပါအံ့။ မေ၊ အကျွန်ုပ်၏။ ဟဒယံ၊ စိတ်နှလုံးသည်။ သောကေန၊ စိုးရိမ်ခြင်းဖြင့်။ အဝကဿတိ၊ ငင်၏။ အဟံ၊ အကျွန်ုပ်သည်။ တံ၊ သင်နောင်တော်ကို။ န ဇဟိဿာမိ၊ မစွန့်ပါအံ့။ ဣဓ၊ ဤအရပ်၌။ ဇီဝိတံ၊ အသက်ကို။ ဟိဿာမိ၊ စွန့်အံ့။
၁၀၆။ ကနိဋ္ဌ၊ ညီတော်။ အန္ဓာ၊ မျက်စိမမြင်ကုန်သော။ အပရိဏာယကာ၊ ဆောင်သူမရှိကုန်သော။ ဝါ၊ လုပ်ကျွေးသူ မရှိကုန်သော။ တေ၊ ထိုမိဘတို့သည်။ နူန၊ စင်စစ်။ ဟိ-ယသ္မာ၊ အကြင့်ကြောင့်။ မရိဿန္တိ၊ သေကုန်လတ္တံ့။ တသ္မာ၊ ထို့ကြောင့်။ တုဝံ၊ သင်သည်။ ဂစ္ဆ၊ သွားသာသွားလော့။ တုဝမ္ပိ၊ ငါ့ညီသည်လည်း။ မာကင်္ခိ၊ နေခြင်းကို အလိုမရှိလင့်။ တယာ၊ သင်နှင့်။ သဟ၊ တကွ။ တေ၊ ထိုမိဘတို့သည်။ ဇီဝိဿန္တိ၊ အသက်မွေးရကုန်လတ္တံ့။
၁၀၇။ ရောဟဏ၊ နောင်တော်ရောဟဏ။ အဟံ၊ အကျွန်ုပ်သည်။ န ဂစ္ဆာမိ၊ မသွားပါအံ့။ မေ၊ အကျွန်ုပ်၏။ ဟဒယံ၊ စိတ်နှလုံးသည်။ သောကေန၊ စိုးရိမ်ခြင်းဖြင့်။ အဝကဿတိ၊ ငင်၏။ အဟံ၊ အကျွန်ုပ်သည်။ တံ ဗဒ္ဓံ၊ ထိုအနှောင်အဖွဲ့ဖြင့် နှောင်ဖွဲ့သော နောင်တော်ကို။ န ဇဟိဿာမိ၊ မစွန့်ပါအံ့။ ဣဓ၊ ဤအရပ်၌။ ဇီဝိတံ၊ အသက်ကို။ ဟိဿာမိ၊ စွန့်ပါအံ့။
ညီတော် စိတ္တသမင်သည် ဤသို့သောစကားကို ဆို၍ ဘုရားလောင်း၏ လကျ်ာနံပါးကိုမှီ၍ ဘုရားလောင်းကို ခိုင်ခံ့စေ၍ သက်သာရာကို ရစေလျက် ရပ်၏။ သုတနာအမည်ရှိသော နှမတော် သမင်မငယ်သည်လည်း ပြေး၍ သမင်တို့၏ အလယ်၌ မောင်တော် နှစ်ယောက်တို့ကို မမြင်သည်ဖြစ်၍ ဤဘေးသည် ငါ့မောင်တော်တို့အား ဖြစ်လတ္တံ့ဟု ပြန်၍ ထိုမောင်တော်တို့၏ အနီးသို့လာ၏။ ထိုသို့လာသော နှမတော်ကိုမြင်၍ ဘုရားလောင်းသည် ထိုနှမတော်ကိုလည်း နှင်၍ ပြေးသွားစေလိုရကား-
ဂစ္ဆ တုဝမ္ပိ မာကင်္ခိ၊ ဇီဝိဿန္တိ တယာ သဟ။
ဟူသော ငါးခုမြောက်သော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၁၀၈။ ဘီရု၊ ကြောက်တတ်သော နှမတော်။ တုဝံ၊ သင်နှမတော်သည်။ ဂစ္ဆ၊ သွားလော့။ ပလာယဿု၊ ပြေးလေတော့။ အာယသေ၊ သံတိုင်၌ ဖွဲ့၍ မြဲမြံခိုင်ခံ့သော။ ကူဋေ၊ ကောက်ကျစ် စဉ်းလဲ လျှို့ဝှက်သော ကျော့ကွင်း၌။ ဗန္ဓော၊ ဖွဲ့မိသည်။ အသ္မိ၊ ဖြစ်၏။ တုဝမ္ပိ၊ သင်နှမသည်လည်း။ ဂစ္ဆ၊ လျင်မြန်စွာ ပြေးသွားလေလော့။ မာကင်္ခိ၊ နေခြင်း၌ အလိုမရှိလင့်။ တေ၊ ထို သမင်အပေါင်းတို့သည်။ တယာ၊ သင်နှင့်။ သဟ၊ တကွ။ ဇီဝိဿန္တိ၊ အသက် ရှင်ကုန်လတ္တံ့။
ထို့နောင်မှ ရှေးနည်းဖြင့်သာလျှင် မောင်တော် နှမတော်တို့ အချင်းချင်း စကားတုံ့လှယ် ပြောဟောလိုရကား-
န တံ အဟံ ဇဟိဿာမိ၊ ဣဓ ဟိဿာမိ ဇီဝိတံ။
ဂစ္ဆ တုဝမ္ပိ မာ ကင်္ခိ၊ ဇီဝိဿန္တိ တယာ သဟ။
န တံ ဗဒ္ဓံ ဇဟိဿာမိ၊ ဣဓ ဟိဿာမိ ဇီဝိတံ။
ဟူသော ဤသုံးဂါထာတို့ကို ဆို၏။
၁၀၉။ ရောဟဏ၊ မောင်တော် ရောဟဏ။ အဟံ၊ အကျွန်ုပ်သည်။ န ဂစ္ဆာမိ၊ မသွားအံ့။ မေ၊ အကျွန်ုပ်၏။ ဟဒယံ၊ နှလုံးသည်။ အဝကဿတိ၊ မောင်တော်၌ ငြိကပ်၍ဝင်၏။ အဟံ၊ အကျွန်ုပ်သည်။ တံ၊ သင်မောင်တော်ကို။ န ဇဟိဿာမိ၊ မစွန့်ပါအံ့။ ဣဓ၊ ဤအရပ်၌။ ဇီဝိတံ၊ အသက်ကို။ ဟိဿာမိ၊ စွန့်ပါအံ့။
၁၁၀။ ဘဂိနိ၊ နှမတော်။ အန္ဓာ၊ မျက်စိမမြင်ကုန်သော။ အပရိဏာယကာ၊ လုပ်ကျွေးသူ မရှိကုန်သော။ တေ၊ ထိုမိဘတို့သည်။ နူန၊ စင်စစ်လျှင်။ ဟိ-ယသ္မာ၊ အကြင့်ကြောင့်။ မရိဿန္တိ၊ သေကုန်လတ္တံ့။ တသ္မာ၊ ထို့ကြောင့်။ တုဝမ္ပိ၊ သင်နှမတော်သည်လည်း။ ဂစ္ဆ၊ သွားလေလော့။ မာ ကင်္ခိ၊ နေခြင်းကို အလိုမရှိလင့်။ တယာ၊ သင်နှင့်။ သဟ၊ တကွ။ တေ၊ ထိုမိဘတို့သည်။ ဇီဝိဿန္တိ၊ အသက်ရှည်ကုန်လတ္တံ့။
၁၁၁။ ရောဟဏ၊ မောင်တော်ရောဟဏ။ အဟံ၊ အကျွန်ုပ်သည်။ နဂစ္ဆာမိ၊ မသွားအံ့။ မေ၊ အကျွန်ုပ်၏။ ဟဒယံ၊ နှလုံးသည်။ အဝကဿတိ၊ မောင်တော်၌ စိုးရိမ်ခြင်းဖြင့် ငင်၏။ ဗဒ္ဓံ၊ ကျော့ကွင်းဖွဲ့မိသော။ တံ၊ သင်မောင်တော်ကို။ အဟံ၊ အကျွန်ုပ်သည်။ န ဇဟိဿာမိ၊ မစွန့်ပါအံ့။ ဣဓ၊ ဤအရပ်၌။ ဇီဝိတံ၊ အသက်ကို။ ဟိဿာမိ၊ စွန့်တော့အံ့။
ထိုသုတနာ အမည်ရှိသော နှမတော်သည်လည်း ရှေးအတူလျှင် ပယ်၍ ဘုရားလောင်း၏ လက်ဝဲနံပါးကိုရံ၍ မောင်တော် ရောဟဏသမင်အား သက်သာရာကို ရစေ၍ ရပ်လျက်တည်၏။ မုဆိုးသည်လည်း ပြေးသော ထိုသမင်တို့ကို မြင်၍ မိသော မြည်သံကိုလည်း ကြား၍ သမင်မင်းကို ကျော့ကွင်း မိလတ္တံ့ဟု ကြံ၍ မြဲမြံစွာ အောက်ပိုးကျိုက်၍ သမင်ထိုးလှံကိုယူ၍ လျင်မြန်စွာ လာ၏။ ဘုရားလောင်းသည် ထိုမုဆိုးလာသည်ကိုမြင်၍ ထိုညီတော် နှမတော်တို့အား ကြားလိုရကား-
ယော နော ဝဓိဿတိ အဇ္ဇ၊ ဥသုနာ သတ္တိယာ မပိ။
ဟူသော ကိုးခုမြောက်သော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၁၁၂။ ကနိဋ္ဌ၊ ညီတော် နှမတော်တို့။ လုဒ္ဒရူပေါ၊ ကြမ်းကြုတ်သော သဘောရှိသော။ သဟာဝုဓော၊ လက်နက်နှင့်တကွသော။ ယော လုဒ္ဒကော၊ အကြင်မုဆိုးသည်။ ဧတိ၊ လာချေပြီ။ သော အယံ လုဒ္ဒကော၊ ထိုမုဆိုးသည်။ အဇ္ဇ၊ ယခု။ နော၊ ငါတို့ကို။ ဥသုနာ အပိ၊ မြှားဖြင့်သော်၎င်း။ သတ္တိယာ အပိ၊ လှံမဖြင့်သော်၎င်း။ ဝဓိဿတိ၊ သတ်လတ္တံ့တကား။
ထိုမုဆိုးကို မြင်သော်လည်း ညီတော် စိတ္တသမင်သည် မပြေး၊ နှမတော် သုတနာသည်ကား မိမိကိုယ်၏အဖြစ်ဖြင့် တည်တံ့ခြင်းငှါ မတတ်နိုင်၍ သေဘေးမှ ကြောက်ရကား အတန်ငယ်ပြေး၍ ငါသည် မောင်တော် နှစ်ယောက်တို့ကို
စွန့်ပစ်၍ အဘယ်အရပ်သို့ ပြေးရအံ့နည်းဟု ကြံဆင်ခြင်၍ မိမိ၏ အသက်ကိုစွန့်၍ နဖူး၌ သေစာကိုယူ၍ တဖန်လာပြန်၍ မောင်တော် ဘုရားလောင်း၏ လက်ဝဲနံပါး၌ ရပ်တည်၏။
ထိုအကြောင်းကို ထင်ရှား ပြတော်မူလိုသော သဗ္ဗညူမြတ်စွာဘုရားသည်-
သုဒုက္ကရံ အကရာ ဘီရု၊ မရဏာယူပနိဝတ္တထ။
ဟူသော ဆယ်ခုမြောက်သော ဤဂါထာကို ဟောတော်မူ၏။
၁၁၃။ ဘိက္ခဝေ၊ ရဟန်းတို့။ ဘီရု၊ ကြောက်တတ်သော။ သာ၊ ထိုနှမတော် သမင်မသည်။ ဘယဋ္ဋာ၊ ကြောက်ခြင်းဖြင့် နှိပ်စက်သည်ဖြစ်၍။ ဘယတဇ္ဇိတာ၊ သေဘေးမှ ကြောက်သည်ဖြစ်၍။ မုဟုတ္တံ၊ အတန်ငယ်။ ပလာယိတွာ၊ ပြေး၍။ သုဒုက္ကရံ၊ အလွန်ပြုနိုင်ခဲသော အမှုကို။ အကရာ၊ ပြုသည်ဖြစ်၍။ မရဏာယ၊ သေခြင်းငှါ။ ဥပနိဝတ္တထ၊ ပြန်လာ၏။
မုဆိုးသည်လည်းလာ၍ ထိုသုံးခုသော ရွှေသမင်တို့ကိုမြင်၍ မေတ္တာစိတ်ကို ဖြစ်စေ၍ တမိဝမ်း၌ဖြစ်သော ညီအစ်ကိုတို့ကဲ့သို့ ထိုရွှေသမင်တို့အား ထင်မှတ်၍ ကြံ၏။ ရွှေသမင်မင်းကို ကျော့ကွင်း၌ ဖွဲ့မိ၏။ ဤနှစ်ယောက်သော သူတို့သည်ကား ဟီရိဩတ္တပ္ပ ဖွဲ့ခြင်းဖြင့် ဖွဲ့မိ၏။ အဘယ့်ကြောင့် ဤသူတို့သည် ထိုရွှေသမင်အား စွန့်၍ မပြေးသနည်း၊ ရွှေသမင်မင်းနှင့် အဘယ်သို့တော်ကြသနည်း၊ ဤသို့ကြံ၍ ထိုအခါ၌ ရွှေသမင်ကို မေးလိုရကား-
န တံ ဇဟိတု မိစ္ဆန္တိ၊ ဇီဝိတဿာပိ ကာရဏာ။
ဟူသော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၁၁၄။ မိဂရာဇ၊ ရွှေသမင်မင်း။ ဣမေ မိဂါ၊ ဤသမင်တို့သည်။ တေ၊ သင်နှင့်။ ကိံ နု ဟောန္တိ၊ အသို့တော်ကြကုန်သနည်း။ မုတ္တာ၊ လွတ်ကုန်လျက်။ ဗဒ္ဓံ၊ ကျော့ကွင်း ဖွဲ့မိသော သမင်ကို။ ဥပါသရေ၊ ကပ်ကုန်၏။ ဇီဝိတဿ၊ အသက်၏။ ကာရဏာပိ၊ အကြောင်းကြောင့်လည်း။ တံ၊ သင်ရွှေသမင်မင်းကို။ ဇဟိတုံ၊ စွန့်ခြင်းငှါ။ န ဣစ္ဆန္တိ၊ အလိုမရှိကုန်။
ထိုအခါ၌ မုဆိုးအား ဘုရားလောင်းသည် ကြားလိုရကား-
န မံ ဧဟိတု မိစ္ဆန္တိ၊ ဇီဝိတဿာပိ ကာရဏာ။
ဟူသော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၁၁၅။ လုဒ္ဒ၊ အဆွေမုဆိုး။ သောဒရိယာ၊ တမိဝမ်းခေါင်း အောင်းကုန်သော။ ဧကမာတုကာ၊ အမိတူဖြစ်ကုန်သော။ မေ၊ ငါ၏။ ဘာတရော၊ ညီတော် နှမတော်တို့သည်။ ဟောန္တိ၊ ဖြစ်ကုန်၏။ ဇီဝိတဿ၊ အသက်၏။ ကာရဏာပိ၊ အကြောင်းကြောင့်လည်း။ မံ၊ ငါ့ကို။ ဇဟိတုံ၊ စွန့်ခြင်းငှာ။ န ဣစ္ဆန္တိ၊ အလို မရှိကုန်။
ထိုမုဆိုးသည် ဘုရားလောင်း၏ စကားကို ကြား၍ အတိုင်းထက်အလွန် နူးညံ့သော စိတ်ရှိသည်ဖြစ်၏။ ညီတော် စိတ္တ ရွှေသမင်မင်းသည် ထိုမုဆိုး၏ နူးညံ့သောစိတ်ရှိသည်၏ အဖြစ်ကို သိ၍ အဆွေမုဆိုး- သင်သည် ဤရွှေသမင်မင်းကို သမင်သာမညဟူ၍ မအောက်မေ့ပါလင့်၊ ဤရွှေသမင်မင်းသည် ရှစ်သောင်းသော သမင်တို့၏ မင်းတည်း၊ သီလအကျင့် ဂုဏ်ကျေးဇူးနှင့် ပြည့်စုံ၏။ အလုံးစုံသော သတ္တဝါတို့၌ နူးညံ့သော စိတ်ရှိ၏။ ကြီးသောပညာရှိ၏။ အိုမင်းကုန်သော မျက်စိမမြင်ကုန်သော မိဘတို့ကို လုပ်ကျွေးမွေးမြူ၏။ အကယ်၍ အဆွေသည် ဤသို့သော ဂုဏ်ကျေးဇူးနှင့် ပြည့်စုံသော တရားစောင့်သော ရွှေသမင်ကို သတ်အံ့။ ဤရွှေသမင်ကို သတ်သည်ရှိသော် မိဘတို့ကို၎င်း, အကျွန်ုပ်တို့ကို၎င်း, နှမငယ်ကို၎င်း ငါးယောက်ကုန်သော ငါတို့ကို သတ်သည် မည်၏။ အကျွန်ုပ် အစ်တို့၏ အသက်ကို ပေးလှူသည်ဖြစ်မူကား ငါးယောက်ကုန်သော သူတို့၏ အသက်အလှူကို ပေးလှူသည် မည်ကုန်၏ဟု ဆိုလိုရကား -
ပဉ္စန္နံ ဇီဝိတံ ဒေဟိ၊ ဘာတရံ မုဉ္စ လုဒ္ဒက။
ဟူသော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၁၁၆။ လုဒ္ဒက၊ အဆွေမုဆိုး။ အန္ဓာ၊ ကန်းကုန်သော။ အပရိဏာယိကာ၊ လုပ်ကျွေးသူ မရှိကုန်သော။ တေဟိ၊ ထိုမိဘတို့သည်။ နူန၊ စင်စစ်သဖြင့်လျှင်။ မရိဿန္တိ၊ သေကုန်လတ္တံ့။ ပဉ္စန္နံ၊ ငါးယောက်ကုန်သော သူတို့ကို။ ဇီဝိတံ၊ အသက်ကို။ ဒေဟိ၊ ပေးတော်မူပါလော့။ ဘာတရံ၊ နောင်တော်ကို။ မုဉ္စ၊ လွှတ်တော်မူပါလော့။
ထိုမုဆိုးသည် ညီတော် စိတ္တရွှေသမင်၏ တရားနှင့် စပ်လျဉ်းသော စကားကိုကြား၍ ကြည်ညိုသောစိတ် ရှိသည်ဖြစ်၍ အရှင်သမင်မင်း- ကြောက်တော်မမူလင့်ဟု ဆိုလိုရကား-
နန္ဒန္တု မာတာ ပိတရော၊ မုတ္တံ ဒိသွာ မဟာမိဂံ။
ဟူသော အခြားမဲ့သော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၁၁၇။ သာမိ၊ အရှင်။ သော အဟံ၊ ထိုအကျွန်ုပ်သည်။ မာတာပတ္တိဘရံ၊ မိဘကို မွေးကျွေးသော။ မိဂံ၊ သမင်ကို။ ပမောက္ခာမိ၊ လွှတ်အံ့။ မုတ္တံ၊ လွတ်သော။ မဟာမိဂံ၊ မြတ်သော ရွှေသမင်ကို။ ဒိသွာ၊ မြင်၍။ ဝေါ၊ သင်တို့၏။ မာတာပိတရော၊ အမိအဖတို့သည်။ နန္ဒန္တု၊ နှစ်သက်စေကုန်သတည်း။
ဤသို့သော စကားကို ဆိုပြီး၍ ကြံ၏။ မင်းသည် ပေးအပ်သော စည်းစိမ်သည် ငါ့အား အသို့ပြုလတ္တံ့နည်း၊ အကယ်၍ ငါသည် ရွှေသမင်မင်းကို သတ်အံ့၊ ဤမြေသည်လည်း ကွဲ၍ ငါ့အား ဟင်းလင်းကို ပေးလတ္တံ့၊ မိုဃ်းကြိုးသည်မူလည်း ငါ၏ ဦးခေါင်း၌ ကျလတ္တံ့၊ ထိုရွှေသမင်ကို ငါ လွှတ်အံ့ဟု ကြံ၍ ထိုမုဆိုးသည် ဘုရားလောင်းသို့ ကပ်၍ လှံတံကိုချ၍ သားရေလွန်ကိုဖြတ်၍ ရွှေသမင်မင်းကို လည်၌ဖက်၍ ရေအဆုံး၌ အိပ်စေ၍ နူးညံ့သော စိတ်ဖြင့် ဖြည်းဖြည်း ကျော့ကွင်းကိုဖြေ၍ အကြောတို့ဖြင့် အကြောကို။ အသားတို့ဖြင့် အသားကို။ အရေဖြင့် အရေကိုပေါင်း၍ ရေဖြင့်ဆေး၍ မေတ္တာဖြင့် အဖန်တလဲလဲ သုံးသပ်၏။ မုဆိုး၏ မေတ္တာပါရမီ အာနုဘော်ဖြင့်၎င်း, ဘုရားလောင်း၏ ပါရမီတော် အာနုဘော်ဖြင့်၎င်း, အလုံးစုံကုန်သော အကြော အသား အရေတို့သည် စပ်ဆက်မိကုန်၏။ ခြေသည် ကောင်းစွာ ဖုံးလွှမ်းသော အမွေးရှိသည်ဖြစ်၏။ ဤမည်သောအရပ်၌ ဖွဲ့သည်ဖြစ်၏ဟု မထင်၊ ဘုရားလောင်းသည် ချမ်းသာခြင်းသို့ ရောက်သည်ဖြစ်၍ တည်၏။ ထိုဘုရားလောင်းကိုမြင်၍ စိတ္တ ရွှေသမင်သည် ဝမ်းမြောက်ဝမ်းသာဖြစ်၍ မုဆိုးအား သာဓုအနုမောဒနာကို ပြုလိုရကား-
ယထာဟမဇ္ဇ နန္ဒာမိ၊ မုတ္တံ ဒိသွာ မဟာမိဂံ။
ဟူသော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၁၁၈။ လုဒ္ဒက၊ အဆွေ မုဆိုး။ အဟံ၊ ငါသည်။ အဇ္ဇ၊ ယခု။ မုတ္တံ၊ လွတ်သော။ မဟာမိဂံ၊ မြတ်သော ရွှေသမင်ကို။ ဒိသွာ၊ မြင်၍။ နန္ဒာမိ ယထာ၊ နှစ်သက်သကဲ့သို့။ ဧဝံ၊ ဤအတူ။ တွံ၊ သင် အဆွေသည်။ သဗ္ဗေဟိ၊ အလုံးစုံကုန်သော။ ဉာတိဘိ၊ အဆွေအမျိုးတို့နှင့်။ သဟ၊ တကွ။ နန္ဒဿု၊ နှစ်သက်တော်မူလော့။
ထိုအခါ၌ ဘုရားလောင်းသည် အသို့နည်း၊ မုဆိုးသည် ငါ့ကို ဖမ်း၍ယူသည်ရှိသော် မိမိ၏အမှုကြောင့် ဖမ်းသလော၊ ထိုသို့မဟုတ် သူတပါးသည် စေခိုင်းခြင်းကြောင့် ဖမ်းသလောဟု ကြံ၍ ဖမ်းခြင်းအကြောင်းကို မေး၏။ မုဆိုးသည် ဆို၏။ အရှင်- အကျွန်ုပ်အား အရှင်တို့ဖြင့် အမှုကိစ္စ မရှိပါ၊ မင်း၏ ခေမာအမည်ရှိသော မိဖုယားကြီးသည် အရှင်တို့၏ တရားစကားကို ကြားနာလို၍ ထိုမိဖုယားကြီး၏ တရားနာခြင်း အကျိုးငှါ မင်းသည် စေသည်ဖြစ်၍ အရှင့်ကို အကျွန်ုပ်သည် ဖမ်းပေ၏ဟု ပြန်ဆိုလတ်သော် အဆွေ- ဤသို့ မင်းအလို့ငှာ ဖမ်းသည်ဖြစ်လျက်လည်း ငါ့ကို လွှတ်ခြင်းသည် အလွန် ပြုနိုင်ခဲ့သော အမှုကို သင် ပြုပေ၏။ လာလှည့် ငါ့ကို ဆောင်၍ မင်းအားပြလော့၊ မိဖုယားအား တရားကို ငါ ဟောအံ့၊ ဤသို့ မိန့်တော်မူလတ်သော် အရှင်- မင်းမည်သည်ကား ကြမ်းကြုတ်၏။ အဘယ်သူသည် သိနိုင်မည်နည်း၊ အဘယ်သို့ ဖြစ်လတ္တံ့နည်း၊ အကျွန်ုပ်အား မင်းသည် ပေးသော စည်းစိမ်အခြံအရံဖြင့် အလိုသည် မရှိ၊ အရှင်ရွှေသမင်မင်းသည် အလိုရှိတိုင်း ချမ်းသာရာသို့ ကြွတော်မူပါလော့ဟု ဆိုသည်ရှိသော် တဖန် ဘုရားလောင်းသည် ငါ့ကိုလွှတ်သည်ရှိသော် အလွန်ပြုနိုင်ခဲသော အမှုကို ပြုပေ၏။ ထိုမုဆိုးအား စည်းစိမ်အခြွေအရံ ရခြင်း၏ အကြောင်းကို ငါပြုအံ့ဟု ကြံ၍ အဆွေ- ငါ၏ ကျောက်ကုန်းကို လက်ဖြင့် သုံးသပ်လော့ဟု ဆို၏။
ထိုမုဆိုးသည်လည်း ဘုရားလောင်း ရွှေသမင်ဆိုတိုင်း သုံးသပ်၏။ ရွှေအဆင်းနှင့်တူသော အမွေးတို့ဖြင့် ပြည့်၏။ အရှင်- ဤအမွေးတို့ဖြင့် အဘယ်သို့ ပြုအံ့နည်းဟု မေးသည်ရှိသော် အဆွေ- ဤအမွှေးတို့ကို ဆောင်၍ မင်းအား၎င်း၊ မိဖုယားကြီးအား၎င်း ပြ၍ ဤအမွေးတို့သည် ထိုရွှေသမင်၏ အမွေးတည်းဟုဆို၍ ငါ၏အရာ၌တည်၍ ဤဂါထာတို့ဖြင့် မိဖုယားကြီးအား တရားဟောလေလော့၊ ကြားနာ၍သာလျှင် ထိုမိဖုယားကြီးအား ချင်ခြင်းသည် ငြိမ်းလတ္တံ့ဟု မိန့်တော်မူ၍ ဓမ္မဉ္စရ မဟာရာဇ အစရှိသော ဓမ္မစရိယ ဆယ်ဂါထာတို့ကို သင်စေ၍ ပဉ္စသီတို့ကို ပေး၍ အပ္ပမာဒတရားဖြင့် ဆုံးမ၍ လွှတ်လိုက်၏။ မုဆိုးသားသည် ဘုရားလောင်းကို ဆရာအရာ၌ထား၍ သုံးကြိမ်လက်ျာရစ် လှည့်သည်ကိုပြု၍ လေးပါးသော အရပ်တို့၌ ရှိခိုး၍ အမွှေးတို့ကို ပဒုမာကြာဖက်ဖြင့် ယူ၍ ပြန်သွား၏။ ထိုမင်းသုံးပါးတို့သည်လည်း အတန်ငယ် ပို့လိုက်၍ နှုတ်သီးဖြင့် ရေကို၎င်း, အစာကို၎င်း ယူ၍ မိဘတို့၏ အထံသို့ သွားကုန်၏။ မိဘတို့သည်လည်း ချစ်သားရောဟဏ- သင်သည် ကျော့ကွင်းဖြင့် ဖွဲ့မိသည်ဖြစ်လျက် အဘယ်သို့လျှင် လွတ်ခဲ့ပါသနည်းဟု မေးမြန်းလိုရကား-
ကထံ ပုတ္တ အမောစေသိ၊ ကူဋပါသမှ လုဒ္ဒကော။
ဟူသော ဤဂါထာကို ဆိုကုန်၏။
၁၁၉။ ပုတ္တ၊ ချစ်သား။ ဇီဝိတေ၊ ချစ်သားအသက်သည်။ ဥပနီတသ္မိံ၊ သေမင်း၏ အနီးသို့ ရောက်ပြီးလျှက်။ တွံ၊ သင်ချစ်သားသည်။ ကထံ၊ အဘယ်သို့။ ပမောက္ခော၊ လွတ်သည်။ အသိ၊ ဖြစ်သနည်း။ လုဒ္ဒကော၊ မုဆိုးသည်။ ကူဋပါသမှာ၊ စဉ်းလဲသော ကျော့ကွင်းမှ။ ကထံ၊ အဘယ်သို့။ အမောစေသိ၊ လွတ်စေပါသနည်း။
ထိုစကားကိုကြား၍ ဘုရားလောင်းသည် မယ်တော် ခမည်းတော်တို့အား အကြောင်းကို ဆိုလိုရကား-
သုဘာသိတာဟိ ဝါစာဟိ၊ စိတ္တကော မံ အမောစယိ။
သုဘာသိတာဟိ ဝါစာဟိ၊ သုတနာ မံ အမောစယိ။
သုဘာသိတာနိ သုတွာန၊ လုဒ္ဒကော မံ အမောစယိ။
ဟူသော ဤသုံးဂါထာတို့ကို ဆို၏။
၁၂၀။ စိတ္တကော၊ ညီတော် စိတ္တကသည်။ ကဏ္ဏသုခံ၊ နားချမ်းသာသော။ ဟဒယင်္ဂံ၊ နှလုံး၌ဝင်သော။ ဟဒယဿိတံ၊ နှလုံးကိုမှီသော။ ဝါစံ၊ စကားကို။ ဘဏံ ဘဏန္တော၊ ဆိုသည်ဖြစ်၍။ သုဘာသိတာဟိ၊ ကောင်းစွာ ဆိုအပ်ကုန်သော။ ဝါစာဟိ၊ စကားတို့ဖြင့်။ မံ၊ အကျွန်ုပ်ကို။ အမောစယိ၊ လွတ်စေ၏။
၁၂၁။ သုတနာ၊ နှမတော် သုတနာသည်။ ကဏ္ဏသုခံ၊ နားချမ်းသာသော။ ဟဒယင်္ဂံ၊ နှလုံး၌ဝင်သော။ ဟဒယဿိတံ၊ နှလုံးကို မှီသော။ ဝါစံ၊ စကားကို။ ဘဏံ-ဘဏမာနာ၊ ဆိုသည်ဖြစ်၍။ သုဘာသိတာဟိ၊ ကောင်းစွာဆိုအပ်ကုန်သော။ ဝါစာဟိ၊ စကားတို့ဖြင့်။ မံ၊ အကျွန်ုပ်ကို။ အမောစယိ၊ လွတ်စေ၏။
၁၂၂။ ကဏ္ဏသုခံ၊ နားချမ်းသာသော။ ဟဒယင်္ဂံ၊ နှလုံး၌ဝင်သော။ ဟဒယဿိတံ၊ နှလုံးကိုမှီသော။ ဝါစံ၊ စကားကို။ သုတွာ၊ ကြား၍။ သုဘာသိတာနိ၊ ကောင်းသောစကားတို့ကို။ သုတွာန၊ ကြား၍။ လုဒ္ဒကော၊ မုဆိုးသည်။ မံ၊ အကျွန်ုပ်ကို။ အမောစယိ၊ လွှတ်ပေ၏။
ထိုအခါ၌ ထိုမုဆိုးအား မိဘတို့သည် ဝမ်းမြောက်ဝမ်းသာ စကားကို ဆိုလိုရကား-
ယထာ မယဇ္ဇ နန္ဒာမ၊ ဒိသွာ ရောဟဏ မာဂတံ။
ဟူသော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၁၂၃။ မယံ၊ ငါတို့သည်။ အာဂတံ၊ လာသော။ ရောဟဏံ၊ ငါတို့သား ရောဟဏကို။ ဒိသွာ၊ မြင်၍။ အဇ္ဇ၊ ယခု။ နန္ဒာမ ယထာ၊ ဝမ်းမြောက်ကုန်သကဲ့သို့။ ဧဝံ၊ ဤအတူ။ လုဒ္ဒကော၊ မုဆိုးသည်။ ဒါရေဟိ၊ သားမယားတို့နှင့်။ သဟ၊ တကွ။ အာနန္ဒိတော၊ အလွန် ဝမ်းမြောက်သည်။ ဟောတု၊ ဖြစ်ပါစေသတည်း။
မုဆိုးသည်လည်း တောမှထွက်၍ မင်းအိမ် နန်းတော်သို့ သွား၍ မင်းကိုရှိခိုး၍ တင့်အပ်သောအရပ်၌ ရပ်တည်၏။ ထိုမုဆိုးကို မြင်၍ မင်းကြီးသည် ဆိုလိုရကား-
အထ ကေန နုဝဏ္ဏေန၊ မိဂစမ္မာနိ နာဟရိ။
ဟူသော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၁၂၄။ လုဒ္ဒ၊ မုဆိုး။ မိဂစမ္မာနိ၊ သမင်, သမင်ရေတို့ကို။ အာဟရိံ၊ ဆောင်အံ့။ ဣတိ၊ ဤသို့။ တွံ၊ သင်သည်။ အဝစနနု၊ ဆိုသည်မဟုတ်လော။ အထ၊ ထိုသို့ဆိုလျက်။ ကေန ဝဏ္ဏေန၊ အဘယ်အကြောင်းကြောင့်။ မိဂစမ္မာနိ၊ သမင်, သမင်ရေတို့ကို။ နာဟရိံ နု၊ မဆောင်ခဲ့သနည်း။
အိုမုဆိုး- သမင်ကို ဆောင်ခြင်းငှါ မစွမ်းနိုင်သည်ရှိသော် အရေကိုဆောင် ပါအံ့၊ အရေကို ဆောင်ခြင်းငှါ မစွမ်းနိုင်သည်ရှိသော် အမွှေးတို့ကို ဆောင်ပါအံ့ဟု သင်သည် ဝန်ခံ၍ ဆိုသည်မဟုတ်လော၊ သင်သည် အဘယ်အကြောင်းကြောင့် သမင်ကို မဆောင်ခဲ့သနည်း၊ သမင်ရေကို မဆောင်ခဲ့သနည်းဟု ဆို၏။
ထိုစကားကို ကြား၍ မုဆိုးသည် မင်းအား တင်လျှောက်လိုရကား-
အဗဇ္ဈိ တံ မိဂရာဇံ၊ တဉ္စ မုတ္တာ ဥပါသရေ။
ဣမဉ္စာဟံ မိဂံ ဟညေ၊ အဇ္ဇ ဟိဿာမိ ဇီဝိတံ။
ဟူသော ဤဂါထာတို့ကို ဆို၏။
၁၂၅။ မဟာရာဇ၊ မြတ်သော မင်းကြီး။ သော မိဂေါ၊ ထိုရွှေသမင်သည်။ ဟတ္ထတ္ထဉ္စေဝ၊ အကျွန်ုပ်လက်တွင်းသို့လည်း။ အာဂမံ၊ ရောက်ပြီ။ ကူဋပါသဉ္စ၊ စဉ်းလဲသော ကျော့ကွင်းသို့လည်း။ အာဂမံ၊ ရောက်ပြီ။ တံ မိဂရာဇံ၊ ထိုရွှေသမင်ကိုလျှင်။ အဗဇ္ဈိ၊ ဖွဲ့မိပြီ။ တဉ္စ၊ ထိုဖွဲ့မိသော ရွှေသမင်ကိုလျှင်။ မုတ္တာ၊ လွတ်သော သမင်နှစ်စီးတို့သည်။ ဥပါသရေ၊ ကပ်၍တည်ကုန်၏။
၁၂၆။ အဟံ၊ အကျွန်ုပ်သည်။ ဣမံ၊ ဤရွှေသမင်ကို။ ဟညေ စ၊ သတ်ချေသော်လျှင်။ အဇ္ဇ၊ ယနေ့။ ဇီဝိတံ၊ အသက်ကို။ ဟိဿာမိ၊ စွန့်ရအံ့။ ဣတိ၊ ဤသို့။ တဿ-မေ၊ ထိုအကျွန်ုပ်အား။ သံဝေဂေါ၊ ထိတ်လန့်ခြင်းသည်။ အဟု၊ ဖြစ်၏။ အဗ္ဘုတော၊ မဖြစ်ဘူးမြဲသော။ လောမဟံသနော၊ ကြက်သီးမွေးညှင်း ထခြင်းသည်။ အဟု၊ ဖြစ်၏။
ထိုစကားကိုကြား၍ မင်းကြီးသည် မုဆိုးကို မေးလိုရကား-
ကထံ ဝဏ္ဏာ ကထံ သီလာ၊ ဗာဠှံ ခေါ နေ ပသံသသိ။
ဟူသော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၁၂၇။ လုဒ္ဒ၊ အမောင်မုဆိုး။ တေ မိဂါ၊ ထိုသမင်တို့သည်။ ကီဒိသာ၊ အဘယ်သို့ သဘောရှိကုန်သနည်း။ တေ မိဂါ၊ ထိုသမင်တို့သည်။ ကီဒိသာ ဓမ္မိကာ၊ အဘယ်သို့ တရားစောင့်ကုန်သနည်း။ ကထံ ဝဏ္ဏံ၊ အဘယ်သို့ အဆင်းရှိကုန်သနည်း။ ကထံ သီလာ၊ အဘယ်သို့ အလေ့အကျင့် သီလရှိကုန်သနည်း။ ဗာဠှံ ခေါ၊ ပြင်းစွာလျှင်။ နေ၊ ထိုသမင်တို့ကို။ ပသံသသိ၊ သင် ချီးမွမ်း၏။
ထိုမင်းသည် ဤသို့သောစကားကိုအံ့ဩဘွယ်ရှိသည်၏ အစွမ်းဖြင့် အဖန်တလဲလဲ မေး၏။ ထိုစကားကိုကြား၍ မင်းကြီးအား တင်လျှောက်လိုရကား-
ပါဒ လောဟိတကာ တေသံ၊ အဉ္စိတက္ခာ မနောရမာ။
ဟူသော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၁၂၈။ မဟာရာဇ၊ မြတ်သောမင်းကြီး။ တေ၊ ထိုရွှေသမင်တို့သည်။ ဩဒါတသိင်္ဂါ၊ ငွေပန်းဆိုင်းနှင့်တူသော ဖြူသော ဦးချိုရှိကုန်၏။ သုစိဝါလာ၊ စာမရီသားမြီးကဲ့သို့စင်ကြယ်သော အမြီးရှိကုန်၏။ ဇာတရူပတစူပမာ၊ ရွှေအဆင်းနှင့်တူသော အရေရှိကုန်၏။ တေသံ၊ ထိုသမင်တို့၏။ ပါဒါ၊ ခွါတို့သည်။ လောဟိတကာ၊ ခြင်းခြင်းနီသော ချိပ်ရည်အဆင်းနှင့် တူကုန်၏။ အဉ္စိတက္ခာ၊ ငါးပါးသော ကြည်ခြင်းနှင့် ပြည့်စုံသော မျက်စိရှိကုန်၏။ မနောရမာ၊ နှလုံးမွေ့လျော်ဘွယ် တင့်တယ်ကုန်၏။
ဤသို့ မုဆိုးသည် လျှောက်ကြားပြီးသော် ဘုရားလောင်း၏ ရွှေအဆင်းနှင့် တူကုန်သော အမွေးတို့ကို မင်း၏ လက်၌ထား၍ ထိုရွှေသမင်တို့၏ ကိုယ်အဆင်း ဂုဏ်ကျေးဇူးတို့ကို ထင်ရှားစွာ ပြလိုရကား-
မာတာပေတ္တိဘရော ဒေဝ၊ န တေ သော အဘိဟာရယိံ။
ဟူသော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၁၂၉။ ဒေဝ၊ အရှင်မင်းကြီး။ တေ မိဂါ၊ ထိုရွှေသမင်တို့သည်။ ဧဒိသာ၊ ဤသို့ သဘောရှိကုန်၏။ ဧဒိသာ၊ ဤသို့သဘောရှိကုန်သော။ မိဂါ၊ ရွှေသမင်တို့သည်။ ဓမ္မိကာ၊ တရားစောင့်ကုန်၏။ ဒေဝ၊ အရှင်မင်းကြီး။ တေ မိဂါ၊ ထိုရွှေသမင်တို့သည်။ မာတာပေတ္တိဘရာ၊ မိခင်ဖခင်တို့ကို လုပ်ကျွေးကုန်၏။ သော၊ ထိုရွှေသမင်ကို။ တေ၊ အရှင်မင်းကြီးအား။ န အဘိဟာရယိံ၊ မဆောင်ထိုက်ပေ။
ဤသို့ ထိုမုဆိုးသည် ဘုရားလောင်း၏၎င်း, ညီတော် စိတ္တရွှေသမင်၏၎င်း၊ နှမတော် သုတနာသမင်မ၏၎င်း ဂုဏ်ကျေးဇူးကို ကြား၍ အရှင်မင်းကြီး အကျွန်ုပ်ကို ထိုရွှေသမင်မင်းသည် မိမိ၏ အမွေးတို့ကိုပြ၍ ငါ၏အရာ၌ တည်၍ မင်းတို့ တရားကျင့်အပ်သော ဆယ်ဂါထာတို့ဖြင့် မိဖုယားကြီးအား တရားကို သင်သည် ဟောပါလေဟု စေခိုင်းအပ်သည်ဖြစ်၍ ကျွန်ုပ်ကို မှာလိုက်ပါသည်ဟု တင်လျှောက်၏။ မင်းကြီးသည် ထိုစကားကိုကြား၍ မင်းတို့ တရားကျင့်အပ်သော ဆယ်ဂါထာတို့ဖြင့် မိဖုယားကြီးအား တရားကို ဟောပါလော့ဟု ဆို၏။ ထိုမုဆိုးသည် တရားဟောပလ္လင်၌နေလျက် တရားကို ဟောလိုရကား-
ဣဓ ဓမ္မံ စရိတွာန၊ ရာဇာ သဂ္ဂံ ဂမိဿတိ။ ပ။
ဤသို့ အစရှိသော ဆယ်ဂါထာတို့ကို ဟော၏။
၁။ ခတ္တိယ၊ ရေမြေကို အစိုးရသော။ မဟာရာဇ၊ မြတ်သောမင်းကြီး။ မာတာပိတူသု၊ အမိအဖတို့၌။ ဓမ္မံ၊ ကျင့်ဝတ်တရား ငါးပါးကို။ စရ၊ ကျင့်တော်မူလော့။ ဣဓ၊ ဤလူ့ပြည်၌။ ဓမ္မံ၊ ကျင့်ဝတ်တရား ငါးပါးကို။ စရိတွာန၊ ကျင့်၍။ ရာဇာ၊ မင်းသည်။ သဂ္ဂံ၊ နတ်ပြည်သို့။ ဂမိဿတိ၊ သွားရလတ္တံ့။
၂။ ခတ္တိယ၊ ရေမြေကို အစိုးရသော။ မဟာရာဇ၊ မြတ်သောမင်းကြီး။ ပုတ္တဒါရေသု၊ သား မယားတို့၌။ ဓမ္မံ၊ ကျင့်ဝတ်တရား ငါးပါးကို။ စရ၊ ကျင့်တော်မူလော့။ ဣဓ၊ ဤလူ့ပြည်၌။ ဓမ္မံ၊ တရားကို။ စရိတွာန၊ ကျင့်၍။ ရာဇာ၊ မင်းသည်။ သဂ္ဂံ၊ နတ်ပြည်သို့။ ဂမိဿတိ၊ သွားရလတ္တံ့။
၃။ ခတ္တိယ၊ ရေမြေကို အစိုးရသော။ မဟာရာဇ၊ မြတ်သော မင်းကြီး။ မိတ္တာမစ္စေသု၊ ချစ်သော အဆွေခင်ပွန်းတို့၌။ ဓမ္မံ၊ ကျင့်ဝတ်တရား ငါးပါးကို။ စရ၊ ကျင့်တော်မူလော့။ ဣဓ၊ ဤလူ့ပြည်၌။ ဓမ္မံ၊ ကျင့်ဝတ်တရား ငါးပါးကို။ စရိတွာန၊ ကျင့်၍။ ရာဇာ၊ မင်းသည်။ သဂ္ဂံ၊ နတ်ပြည်သို့။ ဂမိဿတိ၊ သွားရလတ္တံ့။
၄။ မဟာရာဇ၊ မြတ်သောမင်းကြီး။ ဝါဟနေသု စ၊ ဆင် မြင်း အစရှိသော ယာဉ်တို့၌၎င်း။ ဗလေသု စ၊ ဗိုလ်ပါတို့၌၎င်း။ ဓမ္မံ၊ ကျင့်ဝတ်တရား ငါးပါးကို။ စရ၊ ကျင့်တော်မူလော့။ ဣဓ၊ ဤလူ့ပြည်၌။ ဓမ္မံ၊ ကျင့်ဝတ်တရား ငါးပါးကို။ စရိတွာန၊ ကျင့်၍။ ရာဇာ၊ မင်းသည်။ သဂ္ဂံ၊ နတ်ပြည်သို့။ ဂမိဿတိ၊ သွားရလတ္တံ့။
၅။ မဟာရာဇ၊ မြတ်သောမင်းကြီး။ ဂါမေသု စ၊ ရွာတို့၌၎င်း။ နိဂမေသု စ၊ နိဂုံးတို့၌၎င်း။ ဓမ္မံ၊ ကျင့်ဝတ်တရား ငါးပါးကို။ စရ၊ ကျင့်တော်မူလော့။ ဣဓ၊ ဤလူ့ပြည်၌။ ဓမ္မံ၊ ကျင့်ဝတ်တရား ငါးပါးကို။ စရိတွာန၊ ကျင့်၍။ ရာဇာ၊ မင်းသည်။ သဂ္ဂံ၊ နတ်ပြည်သို့။ ဂမိဿတိ၊ သွားရလတ္တံ့။
၆။ မဟာရာဇ၊ မြတ်သောမင်းကြီး။ ရဋ္ဌေသု စ၊ ပြည်တိုင်းကားတို့၌၎င်း။ ဇနပဒေသု စ၊ ဇနပုဒ်တို့၌၎င်း။ ဓမ္မံ၊ ကျင့်ဝတ်တရားငါးပါးကို။ စရ၊ ကျင့်တော်မူလော့။ ဣဓ၊ ဤလူ့ပြည်၌။ ဓမ္မံ၊ ကျင့်ဝတ်တရား ငါးပါးကို။ စရိတွာန၊ ကျင့်၍။ ရာဇာ၊ မင်းသည်။ သဂ္ဂံ၊ နတ်ပြည်သို့။ ဂမိဿတိ၊ သွားရလတ္တံ့။
၇။ မဟာရာဇ၊ မြတ်သောမင်းကြီး။ သမဏေ စ၊ ရဟန်း၌၎င်း။ ဗြာဟ္မဏေသု စ၊ ပုဏ္ဏားတို့၌၎င်း။ ဓမ္မံ၊ ပစ္စည်းလေးပါး လှူခြင်းဟူသော အကျင့်ကို။ စရ၊ ကျင့်တော်မူလော့။ ဣဓ၊ ဤလူ့ပြည်၌။ ဓမ္မံ၊ ပစ္စည်းလေးပါးလှူခြင်းတည်းဟူသော အကျင့်ကို။ စရိတွာန၊ ကျင့်၍။ ရာဇာ၊ မင်းသည်။ သဂ္ဂံ၊ နတ်ပြည်သို့။ ဂမိဿတိ၊ သွားရလတ္တံ့။
၈။ ခတ္တိယ၊ ရေမြေကို အစိုးရသော။ မဟာရာဇ၊ မြတ်သော မင်းကြီး။ မိဂပက္ခီသု၊ သားငှက်တို့၌။ ဓမ္မံ၊ ဘေးမဲ့ပေးခြင်း တည်းဟူသော တရားကို။ စရ။ ကျင့်တော်မူလော့။ ဣဓ၊ ဤလူ့ပြည်၌။ ဓမ္မံ၊ ဘေးမဲ့ပေးခြင်း တည်းဟူသော တရားကို။ စရိတွာန၊ ကျင့်၍။ ရာဇာ၊ မင်းသည်။ သဂ္ဂံ၊ နတ်ပြည်သို့။ ဂမိဿတိ၊ သွားရလတ္တံ့။
(ပါဠိတော်၌ ပေယျာလငုပ်သည်များကို ဖော်ထုတ်၍ အနက်သမ္ဗန်သည်)
၉။ မဟာရာဇ၊ မြတ်သောမင်းကြီး။ ဓမ္မံ၊ တရားကို။ စရ၊ ကျင့်တော်မူလော့။ သုစိဏ္ဏော၊ ကောင်းစွာကျင့်အပ်သော။ ဓမ္မော၊ တရားသည်။ သုခံ၊ လူနတ်နိဗ္ဗာန် သုံးတန်သောချမ်းသာကို။ အာဝဟတိ၊ ရွက်ဆောင်တတ်၏။ ဣဓ၊ ဤလူ့ရွာ၌။ ဓမ္မံ၊ တရားကို။ စရိတွာန၊ ကျင့်၍။ ရာဇာ၊ မင်းသည်။ သဂ္ဂံ၊ နတ်ပြည်သို့။ ဂမိဿတိ၊ သွားရလတ္တံ့။
၁၀။ မဟာရာဇ၊ မြတ်သောမင်းကြီး။ ဓမ္မံ၊ တရားကို။ စရ၊ ကျင့်တော်မူလော့။ သဗြဟ္မကာ၊ ဗြဟ္မာနှင့် တကွကုန်သော။ ဣန္ဒာဒေဝါ၊ သိကြားနတ်တို့သည်။ သုစိဏ္ဏေန၊ ကောင်းသောအကျင့်ဖြင့်။ ဒိဝံ၊ နတ်ပြည် ဗြဟ္မာပြည်သို့။ ပတ္တာ၊ ရောက်ကုန်၏။ ရာဇ၊ မင်းမြတ်။ ဓမ္မံ၊ မင်းကျင့်ဝတ်တရား ဆယ်ပါးကို။ မာ ပမာဒေါ၊ မမေ့မလျော့ပါနှင့်။
ဤသိုမုဆိုးသားသည် ဘုရားလောင်း ဟောတော်မူသောနည်းဖြင့် ကောင်းကင် မြစ်ကြီးကို စီးစေသကဲ့သို့ တရားဟော၏။ လူများသည် ကောင်းချီးပေးခြင်း အထောင်တို့ကို ဖြစ်စေကုန်၏။ တရားစကားကို ကြား၍လျှင် မိဖုယားကြီးအား ချင်ခြင်းသည် ငြိမ်း၏။ မင်းသည် နှစ်သက်၍ မုဆိုးသားကို များစွာသော စည်းစိမ်အခြံအရံဖြင့် ရောင့်ရဲစေလိုရကား-
စတုရဿဉ္စ ပလ္လင်္ကံ၊ ဥမ္မာပုပ္ဖ သိရိန္နိတံ။
ဓမ္မေန ရဇ္ဇံ ကာရေဿံ၊ ဗဟုကာရော မေသိ လုဒ္ဒက။
ဧတေန ဒါရံ ပေါသေဟိ၊ မာ ပါပံ အကရီ ပုန။
ဟူကုန်သော ဤသုံးဂါထာတို့ကို ဆို၏။
၁၃၀။ လုဒ္ဒ၊ အဆွေမုဆိုး။ ထုလ္လံ၊ များစွာအဘိုးထိုက်သော။ မဏိကုဏ္ဍလဉ္စ၊ ပတ္တမြားနားဍောင်းကို၎င်း။ စတုရဿံ၊ ခေါင်းအုံးလေးလုံးရှိသော။ ဥမ္မာပုပ္ဖသိရိန္နိတံ၊ အောင်မည်းညိုပွင့် အရောင်နှင့်တူသော ကြက်သရေရှိသော အရောင်ကို ဆောင်သော။ ပလ္လင်္ကံ စ၊ ပလ္လင်ကို၎င်း။ နိက္ခသတဉ္စ၊ ရွှေစင်နိက္ခတရာကို၎င်း။ ဒမ္မိ၊ ငါပေး၏။
၁၃၁။ သာဒိသိယော၊ အဆင်း စည်းစိမ်ဥစ္စာဖြင့် တူကုန်သော။ ဒွေ စ ဘရိယာ၊ မယားနှစ်ယောက်တို့ကို၎င်း။ ဥသဘံ၊ နွားလားဥသဘနှင့် တကွသော။ ဂဝံ သတံ၊ နို့ညှစ်နွားမ တရာကို၎င်း။ ဒမ္မိ၊ ငါပေး၏။ လုဒ္ဒက၊ အဆွေမုဆိုး။ ဓမ္မေန၊ တရားနှင့်အညီ။ ရဇ္ဇံ၊ ပြည်ကို။ ကာရေဿံ၊ ငါ မင်းပြုအံ့။ တွံ၊ သင်သည်။ မေ၊ ငါ့အား။ ဗဟုကာရော၊ များသောကျေးဇူးရှိသည်။ အသိ၊ ဖြစ်၏။
၁၃၂။ လုဒ္ဒက၊ အဆွေမုဆိုး။ ကသိဝါဏိဇ္ဇ ဣဏဒါနံ၊ လယ်လုပ်ခြင်း, ကုန်သွယ်ခြင်း, ကြွေးမြီပေးခြင်းသည်၎င်း။ ဥဉ္ဆာစရိယာ စ၊ ကောင်းမြတ်သော အသက်မွေးခြင်းသည်၎င်း။ အတ္ထိ၊ ရှိ၏။ ဧတေန၊ ထိုကောင်းသော အသက်မွေးခြင်းဖြင့်။ ဒါရံ၊ သားမယားကို။ ပေါသေဟိ၊ သင်ကျွေးမွေးလေလော့။ ပုန၊ တဖန်။ ပါပံ၊ မကောင်းမှုကို။ မာ အကရီ၊ သင် မပြုလေလင့်။
ထိုမုဆိုးသည် မင်း၏စကားကို ကြား၍ ငါသည် အိမ်ရာထောင်သော လူ၏ဘောင်၌ နေသဖြင့် အကျိုးမရှိပြီ၊ တောသို့ထွက်၍ ရဟန်းပြုတော့အံ့ဟု ကြံ၍ အရှင်မင်းကြီး- အကျွန်ုပ်အား ရဟန်း၏အဖြစ်ကို ခွင့်ပြုတော်မူပါဟု တောင်းပန်၍ မင်းကြီးသည် ပေးအပ်သော ဥစ္စာတို့ကို သားမယားအား ပေးခဲ့၍ ဟိမဝန္တာသို့ဝင်၍ ရသေ့ရဟန်းပြု၍ သမာပတ်ရှစ်ပါးတို့ကို ဖြစ်စေ၍ ဗြဟ္မာ့ပြည်သို့ လဲလျောင်းရသည် ဖြစ်၏။ မင်းကြီးသည်လည်း ဘုရားလောင်း၏ အဆုံးအမ၌ တည်၍ နတ်ပြည်သို့ လားရ၏။ ဘုရားလောင်း ရွှေသမင်၏ အဆုံးအမ ဩဝါဒသည် အနှစ်တထောင်ပတ်လုံး တည်၏။
ဇာတ်ပေါင်း... ဘုရားသခင်သည် ဤတရား ဒေသနာတော်ကို ဆောင်တော်မူ၍ ရဟန်းတို့- အာနန္ဒာသည် ယခုမှသာလျှင် ငါ၏အကျိုးငှါ အသက်ကို စွန့်သည်မဟုတ်၊ ရှေး၌လည်း ငါ၏အကျိုးငှါ အသက်ကို စွန့်ဘူးသည်သာတည်းဟု မိန့်တော်မူ၍ ဇာတ်ကို ပေါင်းတော်မူ၏။ ထိုအခါ မုဆိုးသည် ယခုအခါ ဆန္နအမတ် ဖြစ်လာ၏။ ထိုအခါ မင်းကြီးသည် ယခုအခါ သာရိပုတ္တရာဖြစ်လာ၏။ ထိုအခါ ခေမာမိဖုယားကြီးသည် ယခုအခါ ခေမာဘိက္ခုနီမ ဖြစ်လာ၏။ ထိုအခါ မယ်တော် ခမည်းတော်တို့သည် မြတ်သော သာကီဝင်မင်းမျိုးတို့၌ ဖြစ်လာကုန်၏။ ထိုအခါ နှမတော် သုတနာသည် ယခုအခါ ဥပ္ပလဝဏ် ဖြစ်လာ၏။ ညီတော် စိတ္တရွှေသမင်သည် ညီတော် အာနန္ဒာဖြစ်လာ၏။ ရောဟဏ ရွှေသမင်သည်ကား သစ္စာလေးပါးတရားကို သိတော်မူသော ငါဘုရားသည်လျှင် ဖြစ်တော်မူ၏ဟု ဤသို့ ဇာတ်ကို ပေါင်းတော်မူ၏။
ဆွေမျိုးတို့၌၊ ဘေးရန်ဆိုက်၊ ပြုထိုက် ကူညီမှု
ငါးခုမြောက်သော ရောဟဏမိဂဇာတ်သည် ပြီး၏။
*****
ဝီသတိနိပါတ်
၆။ စူဠဟံသဇာတ်
သုမုခစစ်သူကြီး အဆွေခန်ပွန်းကောင်းပီသပုံ အကြောင်း
ပစ္စုပ္ပန်ဝတ္ထု... နတ်နှင့်တကွသော လောကကို ဆုံးမတော်မူတတ်သော သဗ္ဗညူမြတ်စွာဘုရားသည် ရာဇဂြိုဟ်ပြည် ဝေဠုဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံး နေတော်မူသည်ရှိသော် အာနန္ဒာမထေရ်၏ အသက်ကို စွန့်ခြင်းကိုသာလျှင် အကြောင်းပြု၍ ဧတေ ဟံသာ ပက္ကမန္တိ အစရှိသော ဂါထာပုဒ်ဖြင့် တန်ဆာဆင်အပ်သော ဤစူဠဟံသဇာတ်ကို ဟောတော်မူ၏။
ထိုစကားကို ချဲ့ဦးအံ့။ ထိုအခါ၌လည်း တရားသဘင်ဝယ် အရှင်အာနန္ဒာ၏ ဂုဏ်ကျေးဇူး စကားကို ရဟန်းတို့သည် ပြောဆိုကုန်သည်ရှိသော် ဘုရားသခင်သည် ကြွတော်မူလာ၍ ရဟန်းတို့- ယခု ငါလာတော်မူသောအခါ၌ အဘယ်မည်သော စကားကြောင့် စုဝေးကြကုန်သနည်းဟု မေးတော်မူ၍ ဤမည်သောစကားကြောင့် စုဝေးကြပါကုန်သည်ဟု ရွှေနားတော် လျှောက်ပေသော် ရဟန်းတို့- ယခုအခါ၌ သာလျှင် အာနန္ဒာသည် ငါ၏အကျိုးငှါ အသက်ကို စွန့်သည်မဟုတ်၊ ရှေး၌လည်း အာနန္ဒာသည် ငါဘုရား၏အကျိုးငှာ အသက်ကို စွန့်ဘူးသည်သာတည်းဟု မိန့်တော်မူ၍ လွန်လေပြီးသောအကြောင်းကို ဆောင်တော်မူ၏။
အတိတ်ဝတ္ထု... ရဟန်းတို့ လွန်လေပြီးသောအခါ ဗာရာဏသီပြည်၌ ဗဟုပုတ္တက အမည်ရှိသောမင်းသည် မင်းပြု၏။ ထိုမင်း၏ မိဖုယားကြီးသည် ခေမာ အမည်ရှိ၏။ ထိုအခါ ဘုရားလောင်းသည် ရွှေဟင်္သာမျိုး၌ ဖြစ်၍ ကိုးသောင်း ခြောက်ထောင်သော ဟင်္သာ်အပေါင်း ခြံရံလျက် စိတ္တကုဋ်တောင်၌ နေတော်မူ၏။ ထိုအခါ၌လည်း မိဖုယားကြီးသည် ဆိုအပ်ပြီးသောနည်းဖြင့် အိပ်မက်ကိုမြင်၍ မင်းအား ရွှေဟင်္သာမင်း၏တရားကို နာလိုသည်၏အစွမ်းဖြင့် ချင်ခြင်းကို ကြားလျှောက်၏။ မင်းသည်လည်း အမတ်တို့ကိုမေး၍ ရွှေဟင်္သာမည်သည် ရှိကုန်၏။ စိတ္တကုဋ်တောင်၌ နေကုန်၏ဟု ကြားလျှောက်၍ ခေမာအမည်ရှိသော အိုင်ကို ပြုစေ၍ အထူးထူး အပြားပြား များစွာကုန်သော ဟင်္သာတို့၏ အစာဖြစ်ကုန်သော စပါးမျိုးတို့ကို စိုက်ပျိုးစေ၍ လေးထောင့်တို့၌ ဘေးမဲ့ကြွေးကြော်ခြင်းကို နေ့တိုင်း နေ့တိုင်း ကြွေးကြော်စေ၏။ တယောက်သော မုဆိုးသားကိုလည်း ဟင်္သာကို ဖမ်းစိမ့်သောငှါ တိုက်တွန်း၏။
ထိုမုဆိုးကို တိုက်တွန်းသော အခြင်းအရာသည်၎င်း, ထိုမုဆိုးသည် ခေမာအိုင်၌ ငှက်တို့ကို စုံစမ်းဆင်ခြင်သော အဖြစ်သည်၎င်း, ရွှေဟင်္သာတို့၏ လာသောအခါ၌ မင်းအား ကြားလျာက်၍ ကျော့ကွင်းတို့ကို ထောင်သော အမှတ်အသားသည်၎င်း, ဘုရားလောင်း၏ ကျော့ကွင်း၌
ဖွဲ့မိသော အမှတ်သည်၎င်း သုမုခအမည်ရှိသော ဟင်္သာစစ်သူကြီး၏ သုံးစုသော ဟင်္သာအပေါင်းတို့၌ ထိုဘုရားလောင်းကို မမြင်၍ ပြန်ခြင်းသည်၎င်း အလုံးစုံသည် မဟာဟံသဇာတ်၌ ထင်စွာဖြစ်လတ္တံ့။
ဤဇာတ်၌လည်း ဘုရားလောင်းသည် လှံတံကျော့ကွင်း၌ ဖွဲ့မိ၍ လှံတံကျော့ကွင်း၌ တွဲလျားဆွဲလျက်လျှင် လည်ကိုဆန့်၍ ဟင်္သတို့၏ သွားသောခရီးကို ကြည့်လတ်သော် လာလတ်သော သုမုခစစ်သူကြီးကိုမြင်၍ လာသောအခါ၌ ထိုသုမုခကို စုံစမ်းအံ့ဟုကြံ၍ ဘုရားလောင်း ရွှေဟင်္သာမင်းသည် ထိုသုမုခကို ဆိုလိုရကား-
ဟရိတ္တစ ဟေမဝဏ္ဏ၊ ကာမံ သုမုခ ပက္ကမ။
နာပေက္ခမာနာ ဂစ္ဆန္တိ၊ ကိံ ဧကော အဝဟိယျသိ။
မာ အနီဃာယ ဟာပေသိ၊ ကာမံ သုမုခ ပက္ကမ။
ဟူသော ဤ သုံးဂါထာတို့ကို ဆို၏။
၁၃၃။ ဟရိတ္တစ၊ ရွှေအဆင်းနှင့်တူသော အမွေး အတောင် ရှိသော။ ဟေမဝဏ္ဏ၊ ရွှေနှင့်တူသော အဆင်းရှိသော။ သုမုခ၊ အမောင်သုမုခ။ ဝက္ကင်္ဂါ၊ ကောက်သော လည်ရှိကုန်သော။ ဘယမေရိတာ၊ သေဘေးဖြင့် ထိတ်လန့်တုန်လှုပ်ကုန်သော။ ဧတေ ဟံသာ၊ ထိုဟင်္သာတို့သည်။ ပက္ကမန္တိ၊ ပျံလေကုန်ပြီ။ တွံ၊ သင်သည်။ ကာမံ-ဧကံသေန၊ စင်စစ်သဖြင့်။ ပက္ကမ၊ သွားလေလော့။
၁၃၄။ သုမုခ၊ အမောင်သုမုခ စစ်သူကြီး။ ပါသဝသံ၊ ကျော့ကွင်းနိုင်ငံသို့။ ဂတံ၊ လိုက်ရသော။ ဧကံ၊ တယောက်တည်းသာ။ မံ၊ ငါ့ကို။ ဉာတိဂဏာ၊ ဆွေမျိုးအပေါင်းတို့သည်။ ဩဟာယ၊ စွန့်ပစ်၍။ နာပေက္ခမာနာ၊ ငဲ့ကွက်ခြင်း ကင်းကုန်သည်ဖြစ်၍။ ဂစ္ဆန္တိ၊ သွားကုန်၏။ ကိံ၊ အဘယ့်ကြောင့်။ ဧကော၊ သင်တယောက်သည်။ အဝဟိယျသိ၊ ချန်ရစ်ဘိသနည်း။
၁၃၅။ သေဋ္ဌ၊ ဟင်္သာမြတ်။ တွံ၊ သင်သည်။ ပတတံ၊ ပျံချင်သောအရပ်သို့။ ပတေဝ-ပတ ဧဝ၊ ပျံသာပျံလော့။ ဗန္ဓေ၊ ဖွဲ့မိသောသူ၌။ သဟာယကာ၊ အဆွေခင်ပွန်းတို့သည်။ နတ္ထိ၊ မရှိကုန်။ အနီဃာယ၊ ဆင်းရဲမရှိခြင်းမှ။ မာ ဟာပေသိ၊ မယုတ်စေလင့်။ သုမုခ၊ အမောင်သုမုခ။ တွံ၊ သင်သည်။ ကာမံ၊ ပျံချင်သောအရပ်သို့။ ပက္ကမ၊ ပျံသွားလေလော့။
ထို့နောင်မှ သုမုခ စစ်သူကြီးသည် ညွန်အပြင်၌နေ၍ ဆိုလိုရကား-
ဇီဝိတံ မရဏံ ဝါ မေ၊ တယာ သဒ္ဓိံ ဘဝိဿတိ။
ဟူသော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၁၃၆။ ဓတရဋ္ဌ၊ ဓတရဋ္ဌဟင်္သာမျိုးဖြစ်သော။ မဟာရာဇ၊ မြတ်သောမင်းကြီး။ တွံ၊ ရှင်မင်းကြီးသည်။ ဒုက္ခပရေတော၊ မရဏဒုက္ခဖြင့် နှိပ်စက်၏။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဧတ္တကေန၊ ဤမျှဖြင့်။ တုဝံ၊ ရှင်မင်းကြီးကို။ အဟံ၊ အကျွန်ုပ်သည်။ န ဇဟေ၊ မစွန့်အံ့။ မဟာရာဇ၊ မြတ်သောမင်းကြီး။ မေ၊ အကျွန်ုပ်၏။ ဇီဝိတံ ဝါ၊ အသက်ရှင်ခြင်းသည်၎င်း။ မရဏံ ဝါ၊ သေခြင်းသည်၎င်း။ တယာ၊ ရှင်မင်းကြီးနှင့်။ သဒ္ဓိံ၊ တကွ။ ဘဝိဿတိ၊ ဖြစ်လတ္တံ့။
ဤသို့ သုမုခသည် ရဲရင့်သောစကားကို ဆိုလတ်သော် ဓတရဋ္ဌ ဟင်္သာမင်းသည် သုမုခကို ဆိုလိုရကား-
တဉ္စ ဝီမံသမာနော ဟံ၊ ပတတေတံ အဝဿဇိ။
ဟူသော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၁၃၇။ သုမုခ၊ အမောင်သုမုခ။ တွံ၊ သင်သည်။ ယံ၊ အကြင် မင်းကြီးကို မစွန့်ဟူသော စကားကို။ ဘာသသိ၊ ဆို၏။ ဧတံ၊ ဤသင်ဆိုသော စကားသည်။ အရိယဿ၊ အကျင့်နှင့်ပြည့်စုံသော အရိယာ၏။ ကလျာဏံ၊ ကောင်းမြတ်သော စကားတည်း။ အဟဉ္စ၊ ငါသည်လည်း။ တံ၊ သင့်ကို။ ဝီမံသမာနော၊ စုံစမ်းလိုသည်ဖြစ်၍။ ပတတေတံ၊ ပတတု-ဟူသော ဤစကားကို။ ဝါ-၊ သင်သွားပါလော့ ဟူသောစကားကို။ အဝဿဇိ၊ ဆို၏။
ဤသို့ ထိုမင်း စစ်သူကြီးတို့သည် ပြောဟောကုန်စဉ်ပင်လျှင် မုဆိုးသားသည် လှံတံကိုယူ၍ လျင်စွာလာ၏။ သုမုခစစ်သူကြီးသည် ဓတရဋ္ဌ ရွှေဟင်္သာမင်းကို နှစ်သိမ့်စေ၍ ထိုမုဆိုး၏ ရှေးရှုသွား၍ ရိုသေသော အခြင်းအရာကိုပြ၍ ဟင်္သာမင်း၏ ဂုဏ်ကျေးဇူးတို့ကို ကြား၏။ ထိုသို့ ကြားသော ခဏ၌လျှင် မုဆိုးသည် နူးညံ့သော စိတ်ရှိသည် ဖြစ်၏။ ထိုသုမုခစစ်သူကြီးသည် မုဆိုး၏ စိတ်နူးညံ့သော အဖြစ်ကိုသိ၍ တဖန်သွား၍ ထိုဟင်္သာမင်းကိုသာလျှင် နှစ်သိမ့်စေလျက် တည်၏။ မုဆိုးသည်လည်း ထိုဟင်္သာမင်းသို့ ကပ်၍ ဆိုလိုရကား-
အာရာ ပါသံ န ဗုဇ္ဈိ တွံ၊ ဟံသာနံ ပဝရုတ္တမ၊
ဟူသော ခြောက်ခုမြောက်သော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၁၃၈။ ဟံသာနံ၊ ဟင်္သာတို့ထက်။ ပဝရုတ္တမ၊ အလွန်မြတ်သော ဟင်္သာမင်း။ အန္တလိက္ခစရော၊ ကောင်းကင်ပြင်၌ ကျက်စားတတ်သော။ ဒိဇော၊ သင် ဟင်္သာမင်းသို့သော ငှက်သည်။ အပဒေန၊ ကောင်းကင်ပြင်၌။ ပဒံ၊ ခြေပြု၍။ ယာတိ၊ သွား၏။ တွံ၊ သင် ဟင်္သာမင်းသည်။ အာရာ၊ အဝေးမှ။ ပါသံ၊ ကျော့ကွင်းကို။ န ဗုဇ္ဈိ၊ မသိသလော။
ထိုသို့ မုဆိုး မေးသည်ရှိသော် ဘုရားလောင်းသည် မသိသောအကြောင်းကို ဆိုလိုရကား-
အထ ဇာလဉ္စ ပါသဉ္စ၊ အာသဇ္ဇာပိ န ဗုဇ္ဈတိ။
ဟူသော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၁၃၉။ သမ္မ၊ အဆွေမုဆိုး။ ယဒါ၊ အကြင်အခါ၌။ ပေါသော၊ သတ္တဝါသည်။ ပရာဘဝေါ၊ ပျက်စီးလိုသည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်အံ့။ အထ၊ ထိုသို့ ပျက်စီးလိုသောအခါ၌။ ပေါသော၊ သတ္တဝါသည်။ ဇီဝိတသင်္ခယေ၊ အသက်၏ ကုန်ခြင်းသို့။ ပတ္တေ၊ ရောက်လတ်သော်။ ဇာလဉ္စ၊ ပိုက်ကွန်သို့၎င်း။ ပါသဉ္စ၊ ကျော့ကွင်းသို့၎င်း။ အာသဇ္ဇာပိ၊ ရောက်၍လည်း။ န ဗုဇ္ဈတိ၊ မသိနိုင်။
မုဆိုးသည်လည်း ဟင်္သာမင်း၏ တရားစကားကို အလွန်နှစ်သက်၍ သုမုခနှင့်တကွ စကားပြောဆိုလိုရကား-
ဟရိတ္တစ ဟေမဝဏ္ဏ၊ တွညေဝ အဝဟိယျသိ။
နာပေက္ခမာနာ ဝက္ကင်္ဂါ၊ တွညေဝေကော ဥပါသသိ။
ဩဟာယ သကုဏာ ယန္တိ၊ ကိံ ဧကော အဝဟိယျသိ။
ဟူကုန်သော ဤသုံးဂါထာတို့ကို ဆို၏။
၁၄၀။ ဟရိတ္တစ၊ ရွှေကဲ့သို့ အရေးရှိသော။ ဟေမဝဏ္ဏ၊ ရွှေကဲ့သို့ အဆင်းရှိသော။ သုမုခ၊ သုမုခ စစ်သူကြီး။ ဝက္ကင်္ဂါ၊ ကောက်သော လည်ရှိကုန်သော။ ဘယမေရိတာ၊ သေဘေးမှ ထိတ်လန့်တုန်လှုပ်ကုန်သော။ ဧတေ ဟံသာ၊ ထိုဟင်္သာတို့သည်။ ပက္ကမန္တိ၊ ပျံလေကုန်ပြီ။ တွညေဝ၊ သင်တယောက်တည်းသာလျှင်။ အဝဟိယျသိ၊ ချန်ရစ်၏။
၁၄၁။ ဝက္ကင်္ဂါ၊ ကောက်သော လည်ရှိကုန်သော။ ဧတေ ဝိဟင်္ဂမာ၊ ထိုဟင်္သာတို့သည်။ ဘုတွာ စ၊ စားကုန်၍၎င်း။ ပိဝိတွာ စ၊ သောက်ကုန်၍၎င်း။ နာပေက္ခမာနာ၊ ငဲ့ကွက်ခြင်းမရှိကုန်သည်ဖြစ်၍။ ပက္ကမန္တိ၊ ပျံကုန်၏။ တွညေဝ ဧကော၊ သင်တယောက်သာလျှင်။ ဥပါသသိ၊ ကပ်ဘိ၏။
၁၄၂။ သမ္မ၊ အဆွေသုမုခ စစ်သူကြီး။ အယံ ဒိဇော၊ ဤဟင်္သာမင်းသည်။ တေ၊ သင်နှင့်။ ကိံ ဟောတိ နု၊ အသို့တော်သနည်း။ မုတ္တော၊ လွတ်သော သင်သည်။ ဗန္ဓံ၊ ဖွဲ့မိရာသို့။ ဥပါသသိ၊ ကပ်ဘိ၏။ သကုဏာ၊ ငှက်တို့သည်။ ဩဟာယ၊ စွန့်၍။ ယန္တိ၊ သွားကြကုန်၏။ ကိံ၊ အဘယ့်ကြောင့်။ ဧကော၊ သင် တယောက်သည်။ အဝဟိယျသိ၊ ချန်ရစ်ဘိသနည်း။
ထိုအခါ သုမုခ စစ်သူကြီးသည် မစွန့်နိုင်ကြောင်းကို ဆိုလိုရကား-
နေဝ နံ ဝိဇဟိဿာမိ၊ ယာဝ ကာလဿ ပရိယာယံ။
ဟူသော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၁၄၃။ သမ္မ၊ အဆွေမုဆိုး။ ဧသော ဒိဇော၊ ဤဟင်္သာမင်းသည်။ မေ၊ ငါ၏။ ရာဇာ စ၊ မင်းလည်းဖြစ်၏။ မေ၊ ငါ၏။ မိတ္တော၊ အဆွေခင်ပွန်းတည်း။ မေ၊ ငါ၏။ ပါဏသမော၊ အသက်နှင့်တူသော။ သခါ စ၊ အဆွေခင်ပွန်းလည်း ဖြစ်၏။ ယာဝ၊ အကြင်မျှလောက်။ ကာလဿ၊ သေခြင်း၏။ ပရိယာယံ၊ အဆုံးသည်။ အတ္ထိ၊ ရှိ၏။ တာဝ၊ ထိုမျှလောက်။ အဟံ၊ ငါသည်။ နံ၊ ထို ရွှေဟင်္သာမင်းကို။ နေဝ ဝိဇဟိဿာမိ၊ မစွန့်ပါအံ့။
ထိုစကားကိုကြား၍ မုဆိုးသည် ကြည်ညိုသော စိတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ အကယ်၍ ငါသည် ဤသို့ သီလနှင့်ပြည့်စုံသော ဤရွှေဟင်္သာတို့၌ ပြစ်မှားမိအံ့၊ ဤသို့ ပြစ်မှားမိချေသော် မြေသည်မူလည်း ငါ့အား ဟင်းလင်းဖွင့်၍ ပေးရာ၏။ မင်း၏အထံမှ ရသောဥစ္စာဖြင့် အဘယ်အကျိုး ရှိအံ့နည်း၊ ထိုရွှေဟင်္သာမင်းကို ငါလွှတ်အံ့ဟု ကြံ၍ လွှတ်လိုရကား-
သောတေ သဟာယံ မုဉ္စာမိ၊ ဟောတု ရာဇာ တဝါနုဂေါ။
ဟူသော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၁၄၄။ သမ္မသုမုခ၊ အဆွေသုမုခ စစ်သူကြီး။ ယောစ တွံ၊ အကြင်သင်သည်။ သခိနော၊ အဆွေခင်ပွန်း၏။ ဟေတု၊ အကြောင်းကြောင့်။ ပါဏံ၊ အသက်ကို။ ဇဟိတုံ၊ စွန့်ခြင်းငှါ။ ဣစ္ဆသိ၊ အလိုရှိ၏။ သော အဟံ၊ ထိုငါသည်။ တေ၊ သင်၏။ သဟာယံ၊ အဆွေခင်ပွန်းကို။ မုဉ္စာမိ၊ လွှတ်အံ့။ ရာဇာ၊ ရွှေဟင်္သာမင်းသည်။ တဝ၊ သင်၏။ အနုဂေါ၊ အလိုသို့ လိုက်သည်။ ဟောတု၊ ဖြစ်စေသတည်း။
ဤသို့သောစကားကို ဆို၍ ဓတရဋ္ဌ ရွှေဟင်္သာမင်းကို လှံတံကျော့ကွင်းမှချ၍ အိုင်နားသို့ဆောင်၍ ကျော့ကွင်းကို ဖြေ၍ နူးညံ့သောစိတ်ဖြင့် သွေးကိုဆေး၍ အကြောအစရှိသည်တို့ကို ပြကတေ့ဆက်၏။ ထိုမုဆိုး၏ နူးညံ့သောစိတ် ရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်၎င်း, ဘုရားလောင်း၏ ပါရမီတော်၏ အာနုဘော်အားဖြင့်၎င်း ထိုခဏ၌လျှင် ခြေသည် အရေနှင့်တကွ ပြည့်စုံစွာဖြစ်၏။ ဖွဲ့မိရာကို မမြင်၊ သုမုခစစ်သူကြီးသည် ဘုရားလောင်းကိုကြည့်၍ နှစ်သက်သော စိတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ မုဆိုးအား ဝမ်းမြောက်ဝမ်းသာ ချီးမွမ်းခြင်းကို ပြုလိုရကား-
ယထာဟမဇ္ဇ နန္ဒာမိ၊ မုတ္တံ ဒိသွာ ဒိဇာဓိပံ။
ဟူသော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၁၄၅။ လုဒ္ဒက၊ အဆွေမုဆိုး။ မုတ္တံ၊ လွတ်ပြီးသော။ ဒိဇာဓိပံ၊ ရွှေဟင်္သာမင်းကို။ ဒိသွာ၊ မြင်၍။ အဟံ၊ ငါသည်။ အဇ္ဇ၊ ဤအခါ၌။ နန္ဒာမိ ယထာ၊ နှစ်သက်သကဲ့သို့။ ဧဝံ၊ ဤအတူ။ တွံ၊ အဆွေမုဆိုးသည်။ သဗ္ဗေဟိ၊ အလုံးစုံကုန်သော။ ဉာတိဘိ၊ အဆွေအမျိုးတို့နှင့်။ သဟ၊ တကွ။ နန္ဒဿု၊ နှစ်သက်စေသတည်း။
ထိုရွှေဟင်္သာမင်းကို မြင်၍ မုဆိုးသည် အရှင်- ကြွတော်မူလော့ဟု ဆို၏။ ထိုအခါ ထိုမုဆိုးကို ဘုရားလောင်းသည် အသို့နည်း၊ အဆွေသည် ငါ့ကို မိမိအကျိုးငှါ ထောင်သလော၊ ထိုသို့မဟုတ်မူကား သူတပါးသည် စေခိုင်းအပ်သောကြောင့် ထောင်သလောဟု မေး၍ ထိုမုဆိုးသည် ထောင်ခြင်း၏အကြောင်းကို ကြားသည်ရှိသော် အသို့နည်း၊ ငါ့အား ဤအရပ်မှသာလျှင် စိတ္တကုဋ်တောင်သို့။ သွားခြင်းငှါ သင့်မြတ်မည်လော၊ ထိုသို့မဟုတ် မြို့သို့သွားခြင်းငှါ သင့်မြတ်မည်လောဟု စုံစမ်းဆင်ခြင်တော်မူသည်ရှိသော် ငါမြို့သို့ ကြွတော်မူလျှင် မုဆိုးသားသည် ဥစ္စာကို ရလတ္တံ့၊ မိဖုယား၏ ချင်ခြင်းသည် ငြိမ်းလတ္တံ့၊ သုမုခစစ်သူကြီး၏ အဆွေခင်ပွန်းကောင်း သဘောသည် ထင်ရှားလတ္တံ့၊ ထိုမှတပါး ငါ၏ဉာဏ်အစွမ်းဖြင့် ခေမာအိုင်ကို ဘေးမဲ့ပေးခြင်းကို ပြု၍ ငါသွားအံ့၊ ထို့ကြောင့် မြို့ကိုသာလျှင် သွားခြင်းငှါ သင့်မြတ်၏ဟု စိတ်နှလုံးကို ဆုံးဖြတ်ခြင်းကိုပြု၍ မုဆိုးကို သင်သည် ငါတို့ကို ထမ်းပိုးဖြင့်ယူ၍ မင်းအထံသို့ ဆောင်လော့၊ အကယ်၍ ငါတို့ကို မင်းသည် လွှတ်လိုသည်ဖြစ်အံ့၊ လွှတ်လိုက်သည် ဖြစ်လတ္တံ့ဟု ဆို၏။
အရှင်- မင်းတို့မည်သည်ကား ကြမ်းကြုတ်ခက်ထန်၏။ အရှင်တို့သည် ကြွပါကုန်ဟု ဆိုလတ်သော် ငါတို့သည် သင်ကဲ့သို့ ကြမ်းကြုတ်သော သူကိုလျှက်လည်း နူးညံ့သည်ကို ပြုနိုင်ကုန်၏။ မင်းအား နှစ်သက်စေခြင်း၌ ငါတို့၏ ဝန်တည်း၊ အဆွေမုဆိုး- ငါတို့ကို ဆောင်သာဆောင်လော့ဟု မိန့်တော်မူသည်ရှိသော် ထိုမုဆိုးသည် ထိုဘုရားလောင်းဆိုတိုင်း မြို့သို့ ဆောင်ပေ၏။ ရောက်သည်ရှိသော် နန်းတော်သို့ဝင်၍ မင်းအားဆက်၏။ မင်းသည် ရွှေဟင်္သာတို့ကို မြင်လတ်သော် နှစ်လိုဝမ်းမြောက်သည်ဖြစ်၍ ရွှေဟင်္သာနှစ်ပါးတို့ကိုလည်း ရွှေအင်းပျဉ်၌ နေစေ၍ ပျား ပေါက်ပေါက်တို့ကို ကျွေးမွေး၍ ကောင်းမြတ်သော ရေချိုကိုတိုက်၍ လက်အုပ်ချီ၍ တရားဟောစိမ့်သောငှါ တောင်းပန်၏။ ရွှေဟင်္သာမင်းသည် ထိုမင်းကြီး၏ တရားနာချင်သောအဖြစ်ကို သိ၍ ရှေးဦးစွာ စကားပြောဟောခြင်းကို ပြု၏။ ထိုစကား၌ ရွှေဟင်္သာမင်း၏၎င်း, ဗာရာဏသီမင်းကြီး၏၎င်း စကားတုံ့လှယ် ပြောဟောလိုရကား-
ကစ္စိ ရဋ္ဌ မိဒံ ဖီတံ၊ ဓမ္မေန မနုသာသသိ။
အထော ရဋ္ဌ မိဒံ ဖီတံ၊ ဓမ္မေန မနုသာသဟံ။
ကစ္စိ ပရာ အမိတ္တာ တေ၊ ဆာယာ ဒက္ခိဏတောရိဝ။
အထော ပရာ အမိတ္တာ မေ၊ ဆာယာ ဒက္ခိဏတောရိဝ။
ပုတ္တရူပယသူပေတာ၊ တဝ ဆန္ဒဝသာနုဂါ။
ပုတ္တရူပယသူပေတာ၊ မမ ဆန္ဒဝသာနုဂါ။
ပညာဇဝေန သမ္ပန္နာ၊ သမ္မောဒန္တိ တတော တတော။
တေသံ တွံ ကိစ္စ မက္ခာဟိ၊ နာဝရုဇ္ဈန္တိ တေ ဝစော။
ဟူသော ဤရှစ်ဂါထာတို့ကို ဆိုကုန်၏။
၁၄၆။ မဟာရာဇ၊ မြတ်သောမင်းကြီး။ ကစ္စိ၊ အသို့နည်း။ ဘောတော၊ အရှင်မင်းကြီးအား။ ကုသလံ နု၊ အပြစ်ကင်းပါ၏လော။ ကစ္စိ၊ အသို့နည်း။ အနာမယံ နု၊ အနာကင်းပါ၏လော။ ကစ္စိ၊ အသို့နည်း။ ဣဒံ ရဋ္ဌံ၊ ဤကာသိတိုင်းသည်။ ဖီတံ၊ ဝပြောပါ၏လော။ ဓမ္မေန၊ တရားနှင့်အညီ။ ဇနံ၊ လူကို။ အနုသာသသိ၊ ဆုံးမပါ၏လော။
၁၄၇။ ဟံသ၊ ရွှေဟင်္သာမင်း။ မေ၊ ငါ့အား။ ကုသလဉ္စေဝ၊ အပြစ်ကင်းသည်သာတည်း။ ဟံသ၊ ရွှေဟင်္သာမင်း။ အထော၊ ထိုမှတပါး။ မေ၊ အကျွန်ုပ်အား။ အနာမယံ၊ အနာကင်းပေ၏။ အထော၊ ထိုမြို့။ ဣဒံ ရဋ္ဌံ၊ ဤကာသိတိုင်းသည်။ ဖီတံ၊ ဝပြောပေ၏။ ဓမ္မေန၊ တရားနှင့်အညီ။ ဇနံ၊ လူကို။ အနုသာသာမိ၊ ဆုံးမပါ၏။
၁၄၈။ မဟာရာဇ၊ မြတ်သောမင်းကြီး။ ကစ္စိ၊ အသို့နည်း။ ဘောတော၊ အရှင်မင်းကြီးအား။ အမစ္စေသု၊ အမတ်တို့၌။ ကောစိ၊ အနည်းငယ်သော။ ဒေါသော၊ အပြစ်သည်။ န ဝိဇ္ဇတိ၊ မရှိပါ၏လော။ ကစ္စိ၊ အသို့နည်း။ တေ၊ ရှင်မင်းကြီးအား။ ဒက္ခိဏတော၊ တောင်အရပ်သို့ရှေးရှု။ ဆာယာ၊ အရိပ်သည်။ န ဝဍ္ဎတိ ဣဝ၊ မပွားသကဲ့သို့။ တေ၊ သင်မင်းကြီးအား။ ပရာ၊ ရန်သူဖြစ်ကုန်သော။ အမိတ္တာ၊ မချစ်သော သူတို့သည်။ န ဝဍ္ဎန္တိ၊ မပွားကုန်၏လော။
၁၄၉။ ဟံသ၊ ရွှေဟင်္သာမင်း။ အထော၊ ထိုမှတပါး။ မေ၊ အကျွန်ုပ်အား။ အမစ္စေသု၊ အမတ်တို့၌။ ကောစိ၊ အနည်းငယ်သော။ ဒေါသော၊ အပြစ်သည်။ န ဝိဇ္ဇတိ၊ မရှိ။ အထော၊ ထိုမှတပါး။ ဆာယာ၊ အရိပ်သည်။ ဒက္ခိဏတော၊ တောင်အရပ်သို့ ရှေးရှု။ န ဝဍ္ဎတိ ဣဝ၊ မပွားသကဲ့သို့။ မေ၊ အကျွန်ုပ်အား။ ပရာ၊ ရန်သူဖြစ်ကုန်သော။ အမိတ္တာ၊ မချစ်သောသူတို့သည်။ န ဝဍ္ဎန္တိ၊ မပွားကုန်။
၁၅၀။ မဟာရာဇ၊ မြတ်သောမင်းကြီး။ ကစ္စိ၊ အသို့နည်း။ တေ၊ ရှင်မင်းကြီး၏။ သာဒိသီ၊ ဇာတ် ဥစ္စာ အရွယ် အမျိုးညွှန်းခြင်းအားဖြင့် တူကုန်သော။ ဘရိယာ၊ မယားတို့သည်။ အဿဝါ၊ လင်၏အလိုသို့ လိုက်ပါကုန်၏လော။ ပိယဘာဏိနီ၊ ချစ်ဘွယ်သောစကားကို ဆိုကုန်၏လော။ ပုတ္တရူပယသူပေတာ၊ သားသ္မီး အရောင်အဆင်း အခြံအရံနှင့် ပြည့်စုံကုန်၏လော။ တဝ၊ ရှင်မင်းကြီး၏။ ဆန္ဒဝသာနုဂါ၊ အလိုသို့ လိုက်ပါကုန်၏လော။
၁၅၁။ ဟံသ၊ ရွှေဟင်္သာမင်း။ အထော၊ ထိုမှတပါး။ မေ၊ ငါ၏။ သာဒိသီ၊ ဇာတ် ဥစ္စာ အနွယ် အမျိုး ညွှန်းခြင်းအားဖြင့် တူကုန်သော။ ဘရိယာ၊ မယားတို့သည်။ အဿဝါ၊ လင်၏အလိုသို့ လိုက်ပေကုန်၏။ ပိယဘာဏိနီ၊ ချစ်ဘွယ်သော စကားကိုလည်း ဆိုတတ်ကုန်၏။ ပုတ္တရူပယသူပေတာ၊ သားသ္မီး အရောင်အဆင်း အခြံအရံနှင့် ပြည့်စုံကုန်၏။ မေ၊ အကျွန်ုပ်၏။ ဆန္ဒဝသာနုဂါ၊ အလိုဆန္ဒသို့လည်း လိုက်ကြကုန်၏။
၁၅၂။ ရဋ္ဌဝဍ္ဎန၊ ပြည်တိုင်းကား၏ အစီးအပွားကို ဆောင်တတ်သော ရှင်မင်းကြီး။ ကစ္စိ၊ အသို့နည်း။ တေ၊ ရှင်မင်းကြီးအား။ သုဇာတာ၊ ကောင်းစွာ ဖြစ်ကုန်သော။ ပုတ္တာ၊ သားတို့သည်။ ဗဟဝေါ၊ များကုန်၏လော။ တေ ပုတ္တာ၊ ထိုသားတို့သည်။ ပညာဇဝေန၊ ပညာလျင်ခြင်းနှင့်။ သမ္ပန္နာ၊ ပြည့်စုံကုန်၏လော။ တတော တတော၊ ထိုထို အမှုကိစ္စ၌။ သမ္မောဒန္တိ၊ ဝမ်းမြောက်ဝမ်းသာ ဆောင်ရွက်ကြကုန်၏လော။
၁၅၃။ ဓတရဋ္ဌ၊ ရွှေဟင်္သာမင်း။ မေ၊ အကျွန်ုပ်၏။ ပုတ္တာ၊ သားတို့သည်။ သတဉ္စ၊ တရာသည်၎င်း။ ဧကော စ၊ တယောက်သည်၎င်း။ ဝါ၊ သတံဧကော၊ တရာ့တယောက်တို့သည်။ ဟောန္တိ၊ ဖြစ်ကုန်၏။ မယာ၊ အကျွန်ုပ်သည်။ သုတာ၊ သားများဖဟူ၍ ကျော်စောထင်ရှား၏။ တွံ၊ ရွှေဟင်္သာမင်းသည်။ တေသံ၊ ထိုအကျွန်ုပ်သားတို့အား။ ကိစ္စံ၊ ထိုထိုသို့သော ပြုဘွယ်ကိစ္စကို။ အက္ခာဟိ၊ ကြားပါလော့။ တေ၊ ထိုသားတို့သည်။ တေ၊ သင်ရွှေဟင်္သာမင်း၏။ ဝစော၊ စကားကို။ နာဝရုဇ္ဈန္တိ၊ မဆန့်ကျင်ကြကုန်လတ္တံ့။
ထိုစကားကိုကြား၍ ဘုရားလောင်းသည် ထိုမင်းသားတို့အား ဆုံးမခြင်းကို ပေးလိုရကား-
အထ ပစ္ဆာ ကုရုတေ ယောဂံ၊ ကိစ္စေ အာပဒါသု သီဒတိ။
ရတ္တိမန္ဒောဝ ရူပါနိ၊ ထူလာနိ မနုပဿတိ။
သရဘော ဂိရိဒုဂ္ဂသ္မိံ၊ အန္တရေယေဝ သီဒတိ။
အာစာရသီလသမ္ပန္နော၊ နိသေ အဂ္ဂီဝ ဘာသတိ။
သံဝိရူဠှေထ မေဓာဝီ၊ ခေတ္တေ ဗီဇံဝ ဝုဋ္ဌိယာ။
ဟူကုန်သော ဤငါးဂါထာတို့ကို ဆို၏။
၁၅၄။ မဟာရာဇ၊ မြတ်သောမင်းကြီး။ ယော၊ အကြင်သူသည်။ ဇာတိယာ၊ အမျိုးနှင့်၎င်း။ ဝိနယေန ဝါ၊ အကျင့်နှင့်၎င်း။ ဥပပန္နောပိ၊ ပြည့်စုံသည်လည်း။ စေ ဟောတိ၊ အကယ်၍ဖြစ်အံ့။ အထ-ဧဝံ၊ ဤသို့ပြည့်စုံသည်။ သတိပိ၊ ရှိသော်လည်း။ သော၊ ထိုသူသည်။ ပစ္ဆာ၊ နောက် အိုသောအခါမှ။ ယောဂံ၊ သင်ကြား လေ့လာခြင်းလုံ့လကို။ ကုရုတေ၊ ပြုအံ့။ ကိစ္စေ၊ ပြုဘွယ်ကိစ္စသည်၎င်း။ အာပဒါသု ဝါ၊ ဘေးရန်တို့သည်၎င်း။ ဥပ္ပန္နေသု၊ ဖြစ်ကုန်သည်ရှိသော်။ သီဒတိ၊ နစ်၏။
၁၅၅။ သံဟိရပညဿ၊ မသင်အပ်သော ပညာရှိသော။ ဝါ၊ မရဲမတင်း တွန့်တို တုန်လှုပ်သော ပညာရှိသော။ တဿ၊ ထိုသူအား။ မဟာ၊ ကြီးစွာသော။ ဝိဝရော၊ အပေါက်သည်။ ဝါ-၊ ယုတ်ခြင်းသည်။ ဇာယတေ၊ ဖြစ်၏။ ရတ္တိမန္ဒော၊ ညဉ့်၌ နည်းသောအရောင်သည်။ ထူလာ၊ ကြီးကုန်သော။ ရူပါနိ၊ အရုပ်အဆင်းတို့ကို။ အနုပဿတိ ဣဝ၊ မြင်သကဲ့သို့။
၁၅၆။ အသာရေ၊ အနှစ်မရှိသော လောကာယတ ဗေဒင်အတတ်၌။ ဝါ၊ အနှစ်သာရမရှိ တိတ္ထိတို့ကျမ်းအတတ်၌။ ဝါ၊ အနှစ်သာရမရှိသော လူမိုက်တို့သင်သော အတတ်၌။ သာရယောဂညု၊ အနှစ်သာရနှင့်ယှဉ်၏ဟု အယူရှိသောသူသည်။ မတိံ၊ ပညာကို။ န တွေဝ ဝိန္ဒတိ၊ မရသည်သာတည်း။ ကိမိဝ၊ အဘယ်ကဲ့သို့နည်း ဟူမူကား။ သရဘော၊ သမင်ဆီးဆောက်သည်။ ဂိရိဒုဂ္ဂသ္မိံ၊ တောင် မြောင် ချောက်ကြား၌။ ပတိတော၊ ကျသည်ဖြစ်၍။ အန္တရေယေဝ၊ အကြား၌သာလျှင်။ သီဒတိ၊ နစ်မြုပ်၏။
၁၅၇။ နရော၊ လူသည်။ ဟီနဇစ္စောပိ၊ ယုတ်ညံ့သော ဇာတ်ရှိသော်လည်း။ ဥဋ္ဌာတာ၊ ထကြွလုံ့လရှိသည်။ ဓိတိမာ၊ တည်ကြည်ခြင်း သမာဓိရှိသည်။ စေ ဟောတိ၊ အကယ်၍ ဖြစ်အံ့။ အာစာရသီလသမ္ပန္နော၊ အကျင့်သီလနှင့် ပြည့်စုံသည်။ စေ ဟောတိ၊ အကယ်၍ဖြစ်အံ့။ နိသေ၊ ညဉ့်၌။ အဂ္ဂိ၊ မီးသည်။ ဘာသတိ ဣဝ၊ ထွန်းပသကဲ့သို့။ ဘာသတိ၊ ထွန်းပ၏။
၁၅၈။ ဧတဉ္စ၊ ဤဆိုအပ်သော ညဉ့်၌ အနည်းငယ်သောအရောင် မီးရောင် နှစ်ပါးကိုလည်း။ ဥပမံ ကတွာ၊ ပုံဥပမာပြု၍။ ပုတ္တေ၊ သားတို့ကို။ ဝိဇ္ဇာသု၊ သင်အပ်သော အတတ်တို့၌။ ဝါစယ၊ သင်စေလော့။ ဝါ-၊ ယှဉ်စေလော့။ မေဓာဝီ၊ ပညာရှိသည်။ ခေတ္တေ၊ လယ်ကောင်း၌။ ဝုဋ္ဌိယာ၊ မိုဃ်းရွာသောအခါ၌။ ဗီဇံ၊ ချအပ်သောမျိုးစေ့သည်။ ရူဟတိ ဣဝ၊ ပွားရောက်သကဲ့သို့။ ယသေန စ၊ စည်းစိမ်အခြံအရံဖြင့်၎င်း။ လာဘေဟိ စ၊ လပ်သပ်ပကာတို့ဖြင့်၎င်း။ သံဝိရူဠှထ၊ ကောင်းစွာ ပွားများရာ၏။
ဤသို့ ဘုရားလောင်းသည် အလုံးစုံသော ညဉ့်သုံးယံပတ်လုံး မင်းကြီးအား တရားဟောတော်မူ၏။ မိဖုယားကြီး၏ ချင်ခြင်းသည် ငြိမ်း၏။ ဘုရားလောင်းသည် အရုဏ်တက်သောအခါ၌သာလျှင် မင်းမိဖုယားတို့ကို သီလတို့၌ တည်စေ၍ အပ္ပမာဒတရားဖြင့် ဆုံးမ၍ သုမုခစစ်သူကြီးနှင့်တကွ မြောက်လေသွန်တံခါးဖြင့် ထွက်၍ စိတ္တကုဋ်တောင်သို့သာလျှင် ပျံကြွတော်မူ၏။
ဇာတ်ပေါင်း... သဗ္ဗညူဘုရားသခင်သည် ဤဓမ္မဒေသနာကို ဆောင်တော်မူ၍ ရဟန်းတို့- ရှေး၌လည်း ဤအာနန္ဒာသည် ငါ၏အကျိုးငှါ အသက်ကို စွန့်ဘူးပြီဟု မိန့်တော်မူ၍ ဇာတ်ကို ပေါင်းတော်မူ၏။ ထိုအခါ မုဆိုးသည် ဆန္နအမတ်ဖြစ်လာ၏။ မင်းကြီးသည် သာရိပုတ္တရာ ဖြစ်လာ၏။ ခေမာမိဖုယားကြီးသည် ခေမာရဟန်းမိန်းမ ဖြစ်လာ၏။ ရွှေဟင်္သာမင်း ပရိသတ်တို့သည် သာကီဝင် မင်းအပေါင်းတို့ ဖြစ်လာကုန်၏။ သုမုခစစ်သူကြီးသည် အာနန္ဒာဖြစ်လာ၏။ ဓတရဋ္ဌ ရွှေဟင်္သာမင်းသည်ကား ငါဘုရားသည်သာလျှင် ဖြစ်တော်မူ၏။ ဤသို့ ဇာတ်ကို ပေါင်းတော်မူ၏။
ကျေးဇူးရှင်တွက်၊ ကိုယ်အသက်၊ ငဲ့ကွက်မပြုရာ
ခြောက်ခုမြောက်သော စူဠဟံသဇာတ်သည် ပြီး၏။
*****
ဝီသတိနိပါတ်
၇။ သတ္တိဂုမ္ဗဇာတ်
ပတ်ဝန်းကျင်ခြားနားမှုကြောင့် ကျေးညီနောင် ခြားနားပုံ အကြောင်း
ပစ္စုပ္ပန်ဝတ္ထု... နတ်နှင့်တကွသော လောကကို ဆုံးမတော်မူတတ်သော သဗ္ဗညူမြတ်စွာဘုရားသည် သားတို့ကိုဘေးမဲ့ပေးရာဖြစ်သော မဒ္ဒကုစ္ဆိမည်သော လိုဏ်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူလျက် ဒေဝဒတ်ကို အကြောင်းပြု၍ မိဂလုဒ္ဒေါ မဟာရာဇာ အစရှိသော ဂါထာပုဒ်ဖြင့် တန်ဆာဆင်အပ်သော ဤသတ္တိဂုမ္ဗဇာတ်ကို ဟောတော်မူ၏။
ထိုစကားကို ချဲ့ဦးအံ့၊ ဒေဝဒတ်သည် ကျောက်ကို ချသည်ရှိသော် ဘုရားသခင်၏ ခြေတော်၌ ကျောက်ဆက်သည် ကျလတ်သော် ပြင်းစွာ ဒုက္ခဝေဒနာသည် ဖြစ်၏။ ဘုရားသခင်ကို ဖူးမြင်အံ့သောငှါ များစွာကုန်သော ရဟန်းတို့သည် စုဝေးကုန်၏။ ထိုအခါ ဘုရားသခင်သည် ပရိသတ်စုဝေးသည်ကို မြင်တော်မူ၍ ရဟန်းတို့- ဤကျောင်းသည် အလွန် ကျဉ်းမြောင်း၏။ အစုအဝေးသည် များလတ္တံ့၊ ငါဘုရားကို ညောင်စောင်းထမ်းစင်ဖြင့် မဒ္ဒကုစ္ဆိ အမည်ရှိသော လိုဏ်သို့ ဆောင်ကြကုန်ဟု မိန့်တော်မူ၏။ ထိုရဟန်းတို့သည် ဘုရားမိန့်တော်မူတိုင်း ပြုကုန်၏။ ဇီဝကဆေးသမားသည် ဘုရားသခင်၏ ခြေတော်ကို ချမ်းသာတော်မူအောင် ဆေးကု၏။ ရဟန်းတို့သည် ဘုရားသခင်၏ အထံတော်၌ နေကုန်လျက်လျှင် စကားကို ဖြစ်စေကုန်၏။
ငါ့သျှင်တို့- ဒေဝဒတ်သည် မိမိလည်း အလွန်ယုတ်မာ၏။ ထိုဒေဝဒတ်၏ ပရိသတ်တို့သည်လည်း အလွန်ယုတ်မာကုန်၏။ ထိုဒေဝဒတ်သည် ယုတ်မာသည်ဖြစ်၍ ယုတ်မာသော အခြံအရံရှိသည်ကို ဖြစ်စေ၏ဟု စကားကို ဖြစ်စေကုန်၏။ ဘုရားသခင်သည် ရဟန်းတို့- အဘယ်သို့ ဆိုကြကုန်သနည်းဟု မေးတော်မူ၍ ဤမည်သောစကားကို ပြောဆိုပါကုန်၏ဟု ရွှေနားတော်လျှောက် လတ်သော် ရဟန်းတို့- ယခုအခါ၌သာလျှင် မဟုတ်၊ ရှေး၌လည်း ဒေဝဒတ်သည် မိမိလည်း ယုတ်မာသည်ဖြစ်၍ ယုတ်မာသော အခြံအရံ ရှိဘူးသည်သာတည်းဟု မိန့်တော်မူ၍ လွန်လေပြီးသောအကြောင်းကို ဆောင်တော်မူ၏။
အတိတ်ဝတ္ထု... ရဟန်းတို့- လွန်လေပြီးသောအခါ ဥတ္တရာပဉ္စာလမြို့၌ ပဉ္စာလမည်သော မင်းသည် ပြည်ကို မင်းပြု၏။ ဘုရားလောင်းသည် တောကြီး၌ တခုသော တောင်လျဉ်တောင်ဝှမ်း လက်ပံတောဝယ် တခုသောကျေးမင်း၏ သားဖြစ်၏။ ကျေးညီနောင် နှစ်ခုတို့သည် ဖြစ်ကုန်၏။ ထိုတောင်၏ လေညာ၌ ခိုးသူတို့၏ရွာသည် ရှိ၏။ ခိုးသူငါငါးရာတို့၏ နေရာဖြစ်၏။ လေကြေ၌ ရသေ့ငါးရာတို့၏ နေရာဖြစ်သော ကျောင်းသင်္ခမ်းသည်ဖြစ်၏။ ထိုကျေးငယ်တို့၏ အတောင်ပေါက်စ အခါ၌ လေဗွေသည် ဖြစ်၏။ ထိုလေဗွေသည် ပြင်းစွာလာလတ်သည်ဖြစ်၍ ကျေးငယ်တခုသည် ခိုးသူတို့ရွာ၌ ခိုးသူတို့၏ လက်နက်အလယ်ဝယ် ကျ၏။ ထိုလက်နက် အလယ်၌ ကျသည်၏ အဖြစ်ကြောင့် ထိုကျေးသားအား သတ္တိဂုမ္ဗ ဟူသော အမည်ကို မှည့်ကုန်၏။ ကျေးငယ်တခုသည် ရသေ့တို့၏ ကျောင်းသဲပြင်၌ ပန်းအလယ်ဝယ် ကျ၏။ ထိုကျေးငယ်အား ထိုပန်းအလယ်၌ ကျသည်၏အဖြစ်ကြောင့် ပုပ္ဖက ဟူသောအမည်ကိုသာလျှင် မှည့်ကုန်၏။ သတ္တိဂုမ္ဗ ကျေးသားသည် ခိုးသူတို့၏အလယ်၌ကြီး၏။ ပုပ္ဖကကျေးသားသည် ရသေ့တို့၏အလယ်၌ကြီး၏။
ထိုအခါ တနေ့သ၌ မင်းသည် အလုံးစုံသော တန်ဆာတို့ဖြင့် တန်ဆာဆင်အပ်သည်ဖြစ်၍ မြတ်သောရထားကို တက်စီး၍ များသော အခြံအရံဖြင့် သမင်သတ်ခြင်းငှါ မြို့မှ မနီးမဝေးသော အရပ်၌ ကောင်းသော အပွင့်အသီးရှိသည်ဖြစ်၍ နှလုံးမွေ့လျော်ဘွယ်ရှိသော အကွေ့ဖြစ်သော တောသို့သွား၍ အကြင်သူ၏ နံပါးဖြင့် သမင်သည်ပြေးအံ့၊ ထိုသူ၏သာ ဘဏ္ဍာစားတည်းဟု ဆို၍ ရထားမှသက်ဆင်း၍ ဖုံးလွှမ်း၍ နေအပ်သော အအုံ၌ လေးကိုယူ၍ တည်၏။ မင်းချင်းယောက်ျားတို့သည် သမင်တို့ကို ထစိမ့်သောငှာ ချုံတောအုပ်တို့ကို ပုတ်ခတ်ကုန်သည်ရှိသော် တခုသော ဧဏီမည်သော သားသည်ထလတ်၍ သွားရာခရီးကို ကြည့်လတ်သော် မင်း၏ တည်ရာအရပ်၌သာလျှင် ဆိတ်ငြိမ်သည်ကို မြင်၍ ထိုမင်းနေရာသို့ ရှေးရှုပြေးသွား၏။ အမှူးအမတ်တို့သည် အဘယ်သူ၏ နံပါးဖြင့် ဧဏီသားသည် ပြေးသနည်းဟု မေးကုန်သည်ရှိသော် မင်း၏နံပါးဖြင့် ပြေး၏ဟုသိ၍ စစ်သည် ဗိုလ်ပါတို့နှင့်တကွ အမှူးအမတ်တို့သည် ပြက်ရယ်ပြုကုန်၏။
မင်းသည် ငါဟူသောမာနဖြင့် ထိုအမှူးအမတ်၏ ပြက်ရယ်ပြုခြင်းကို သည်းမခံနိုင်သည်ဖြစ်၍ ယခုအခါ၌ ထိုဧဏီမည်သောသားကို ငါးဖမ်းအံ့ဟု ဆို၍ ရထားကိုစီး၍ လျင်မြန်စွာ နှင်လော့ဟု ရထားထိန်းကိုစေ၍ ဧဏီမည်သော သားသည် သွားသောခရီးကို လိုက်၏။ လျင်မြန်စွာသွားသော ရထားကို ဗိုလ်ပါပရိသတ်တို့သည် လိုက်ခြင်းငှါ မတတ်နိုင်ကုန်၊ မင်းသည် ရထားထိန်းသာ အဖော်ရှိသည်ဖြစ်၍ မွန်းတည့်သည်တိုင်အောင် လိုက်၍ ဧဏီသားကို မမြင်၍ ပြန်လတ်သော် ခိုးသူရွာအနီး၌ မွေ့လျော်ဘွယ်ရှိသော တောင် မြောင် ချောက်ကြားကို မြင်၍ ရထားမှ ဆင်းသက်၍ ရေချိုး၍၎င်း ရေသောက်၍၎င်း တက်၏။ ထိုအခါ မင်း၏ ရထားထိန်းသည် ရထားထက် ညောင်စောင်း၌ ခင်းသော အခင်းကိုချ၍ သစ်ပင်ရင်း၌ ခင်း၏။ ထိုမင်းသည် ထိုအခင်း၌ အိပ်၏။ ရထားထိန်းသည်လည်း ထိုမင်း၏ခြေကို ဆုပ်နယ်လျက် နေ၏။ အကြားအကြား၌လည်း ပျော်၏။ နိုးလည်း နိုး၏။ ခိုးသူရွာ၌ နေကုန်သော ခိုးသူတို့သည်လည်း မင်းကိုစောင့်အံ့သောငှါ တောသို့လျှင် ဝင်ကုန်၏။ ခိုးသူရွာ၌ သတ္တိဂုမ္ဗ ကျေးသားနှင့် ထမင်းချက်သော ပဋိကောဠုမ္ဗ အမည်ရှိသော လူတယောက်, ဤသူနှစ်ယောက်တို့သည်သာလျှင် ကျန်ရစ်ကုန်၏။ ထိုခဏ၌ သတ္တိဂုမ္ဗ ကျေးသားသည် ရွာမှထွက်၍ မင်းကိုမြင်၍ ဤမင်းကို အိပ်ပျော်စဉ်လျှင် သတ်၍ ဆင်ယင်သော တန်ဆာကို ယူအံ့ဟုကြံ၍ ပဋိကောဠုမ္ဗ၏ အထံသို့သွား၍ အကြောင်းကိုကြား၏။ ထိုအကြောင်းကို ထင်စွာပြတော်မူလိုသော ဘုရားသခင်သည် ဘုရားဖြစ်တော်မူပြီး၍-
နိက္ခန္တော သဟသေနာယ၊ ဩဂဏော ဝနမာဂမော။
တသ္မာ ကုဋိယာ နိက္ခမ္မ၊ သုဝေါ လုဒ္ဒါနိ ဘာသတိ။
ယုဝါ သမ္မဋ္ဌကုဏ္ဍလီ။
သောဘတိ လောဟိတုဏှီသော၊
ဒိဝါ သူရိယောဝ ဘာသတိ။
ဟန္ဒဿာဘရဏံ သဗ္ဗံ၊ ဂဏှာမှ သာဟသာ မယံ။
သုတ္တော ရာဇာ သသာရထိ။
အာဒါယ ဝတ္ထံ မဏိကုဏ္ဍလဉ္စ၊
ဟန္တွာန သာခါဟိ အဝတ္ထရာမ။
ဟူကုန်သော ဤငါးဂါထာတို့ကို ဟောတော်မူ၏။
၁၅၉။ ဘိက္ခဝေ၊ ရဟန်းတို့။ တဒါ၊ ထိုအခါ၌။ မိဂလုဒ္ဒေါ၊ သားမုဆိုးနှင့်တူသော။ ရထေသဘော၊ ရထားစီးချင်း မင်းတကာတို့ထက် မြတ်သော။ ပဉ္စာလာနံ၊ ပဉ္စာလတိုင်းသူတို့၏။ မဟာရာဇာ၊ မင်းကြီးသည်။ သေနာယ၊ စစ်သည်နှင့်။ သဟ၊ တကွ။ နိက္ခန္တော၊ ထွက်သည်ရှိသော်။ ဩဂဏော၊ အပေါင်းအဘော်မှ ကျန်ရစ်သည်ဖြစ်၍။ ဝနံ၊ တောသို့။ အာဂမာ၊ ရောက်လေ၏။
၁၆၀။ တတ္ထ၊ ထိုတော၌။ တက္ကရာနံ၊ ထိုခိုးမှုကို ပြုသောသူတို့၏။ ကုဋီကတံ၊ အိမ်ရှိသော ရွာကို။ အဒ္ဒသ၊ မြင်လေ၏။ သုဝေါ၊ လူကဲ့သို့ လိမ်မာသော ကျေးသားသည်။ တသ္မာ၊ ထိုရွာမှ။ ကုဋိယာ၊ ကုဋိမှ။ နိက္ခမ္မ၊ ထွက်၍။ လုဒ္ဒါနိ၊ ကြမ်းကြုတ်သော စကားတို့ကို။ ဘာသတိ၊ ဆို၏။
၁၆၁။ သမ္ပန္နဝါဟနော၊ ပြည့်စုံသော မြင်းရထားရှိသော။ ယုဝါ၊ နုပျိုသော။ သမ္မဋ္ဌကုဏ္ဍလီ၊ အလွန်ပြေပြစ်သော နားဍောင်းဝတ်သော။ လောဟိတုဏှီသော၊ နီသော နဖူးသင်းကျပ်ရှိသော။ ပေါသော၊ လူမင်းသည်။ ဒိဝါ၊ နေ့၌။ သူရိယော၊ နေသည်။ ဘာသတိ ဣဝ၊ ထွန်းပသကဲ့သို့။ သောဘတိ၊ တင့်တယ်၏။
၁၆၂။ သမ္ပတိကေ၊ ရောက်သော။ မဇ္ဈနှိကေ၊ မွန်းတည့်အခါ၌။ သသာရထိ၊ ရထားထိန်းနှင့် တကွသော။ ရာဇာ၊ မင်းသည်။ သုတ္တော၊ အိပ်ပျော်၏။ ဟန္ဒ၊ ယခုအခါ၌။ မယံ၊ ငါတို့သည်။ အဿ၊ ထိုမင်း၏။ သဗ္ဗံ၊ အလုံးစုံသော။ အာဘရဏံ၊ တန်ဆာကို။ သာဟသာ၊ အဆောတလျင် အနိုင်အထက်။ ဂဏှာမ၊ ယူကြကုန်အံ့။ ဝါ၊ လုကြကုန်အံ့။
၁၆၃။ ဒါနိ-ဣဒါနိပိ၊ ယခုအခါ၌လည်း။ နိသီထေ၊ ညဉ့်သန်းခေါင် အခါကဲ့သို့။ ရဟော၊ ဆိတ်ငြိမ်၏။ သသာရထိ၊ ရထားနှင့်တကွသော။ ရာဇာ၊ မင်းသည်။ သုတ္တော၊ အိပ်ပျော်ပြီ။ ဝတ္ထံ၊ ဝတ်သော အဝတ်ကို၎င်း။ မဏိကုဏ္ဍလဉ္စ၊ ပတ္တမြားနားဍောင်းကို၎င်း။ အာဒါယ၊ ယူ၍။ ဟန္တွာန၊ မင်းနှင့် တကွသော ရထားထိန်းကို သတ်၍။ သာခါဟိ၊ သစ်ခက်တို့ဖြင့်။ အဝတ္ထရာမ၊ ဖုံးဘိကုန်အံ့။
ဤသို့ ထိုသတ္တိဂုမ္ဗကျေးသားသည် တကြိမ် လျင်စွာ ထွက်၏။ တကြိမ် ပဋိကောဠုမ္ဗ၏ အနီးသို့ သွား၏။ ထို ကောဠုမ္ဗသည် ထိုသတ္တိဂုမ္ဗကျေးသား၏ စကားကို ကြား၍ ထွက်၍ ကြည့်လတ်သော် မင်းအဖြစ်ကိုသိ၍ ကြောက်ရွံ့သော စကားကို ဆိုလိုရကား-
ဒုရာသဒါ ဟိ ရာဇာနော၊ အဂ္ဂိ ပဇ္ဇလိတော ယထာ။
ဟူသော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၁၆၄။ သတ္တိဂုမ္ဗ၊ သတ္တိဂုမ္ဗ။ တွံ၊ သင်သည်။ ဥမ္မတ္တရူပေါဣဝ၊ ရူးသော သဘောရှိသော သူကဲ့သို့။ ကိံနု ပဘာသသိ၊ အဘယ်ကြောင့် ဆိုဘိသနည်း။ ဟိ-သစ္စံ၊ မှန်၏။ ရာဇာနော၊ မင်းတို့ကို။ ဒုရာသဒါ၊ ချဉ်းကပ်ခြင်းငှါ ခဲယဉ်းကုန်၏။ အဂ္ဂိယထာ၊ ပြောင်ပြောင်တောက်သော မီးကဲ့သို့။ ပဇ္ဇလိတော၊ မင်း၏တန်ခိုးဖြင့် တောက်ပ၏။
ထိုအခါ၌ ပဋိကောဠုမ္ဗကို သတ္တိဂုမ္ဗ ကျေးသားသည် ဆိုလိုရကား-
မာတရိ မယှံ နဂ္ဂါယ၊ ကိံနု တွံ ဝိဇိဂုစ္ဆသေ။
ဟူသော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၁၆၅။ ပဋိကောဠုမ္ဗ၊ ပဋိကောဠုမ္ဗ။ တွံ၊ သင်သည်။ မတ္တော၊ သေယစ်သည်ဖြစ်၍။ ထူလာနိ၊ ကြီးသော ကြုံးဝါးခြင်းတို့ကို။ နဂ္ဂါယ၊ အဝတ်မရှိ အချည်းစည်းသော။ မယှံ၊ ငါ၏။ မာတရိ၊ အမိ၌။ ဂဇ္ဇသိအထ၊ ကြုံးဝါးသည် မဟုတ်လော။ ကိံ၊ အဘယ့်ကြောင့်။ တွံ၊ သင်သည်။ ဝိဇိဂုစ္ဆသေ နု၊ ခိုးမှုကို စက်ဆုပ်ဘိသနည်း။ ဝါ၊ ကြောက်တုံဘိသနည်း။
မင်းသည် နိုး၍ ပဋိကောဠုမ္ဗနှင့် တကွ လူ့ဘာသာဖြင့် စကားပြောဟောသော ထိုသတ္တိဂုမ္ဗကျေးသား၏ စကားကို ကြား၍ ဤအရပ်သည် ဘေးဘျမ်းနှင့်တကွ ဖြစ်အံ့ဟု ကြံ၍ ရထားထိန်းကို ထစေလိုရကား-
သကုဏော မေ န ရုစ္စတိ၊ အညံ ဂစ္ဆာမ အဿမံ။
ဟူသော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၁၆၆။ သမ္မ သာရထိ၊ အချင်းရထားထိန်း။ တရမာနော၊ အဆောတလျင်။ ဥဋ္ဌေဟိ၊ ထလော့။ ရထံ၊ ရထားကို။ ယောဇေဟိ၊ ကလော့။ သကုဏော၊ ကျေးငှက်ကို။ မေ၊ ငါသည်။ န ရုစ္စတိ၊ မနှစ်သက်အပ်။ အညံ၊ တပါးသော။ အဿမံ၊ ရသေ့ကျောင်းသို့။ ဂစ္ဆာမ၊ သွားကုန်အံ့။
ထိုရထားထိန်းသည်လည်း လျင်စွာထ၍ ရထားကိုက၍ မင်းကြီးကို ဆိုလိုရကား-
အဓိတိဋ္ဌ မဟာရာဇ၊ အညံ ဂစ္ဆာမ အဿမံ။
ဟူသော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၁၆၇။ မဟာရာဇ၊ မြတ်သောမင်းကြီး။ ရထော၊ ရထားကို။ ယုတ္တော၊ က အပ်ပြီ။ မဟာရာဇ၊ မြတ်သောမင်းကြီး။ ဗလဝါဟနော၊ အားနှင့် ပြည့်စုံသော မြင်းကိုလည်း။ ယုတ္တော၊ က, အပ်ပြီ။ အဓိတိဋ္ဌ၊ တက်စီးတော်မူလော့။ အညံ၊ တပါးသော။ အဿမံ၊ ရသေ့ကျောင်းသို့။ ဂစ္ဆာမ၊ သွားကုန်အံ့။
သတ္တိဂုမ္ဗ ကျေးသားသည် လျင်မြန်စွာသွားသော ရထားကိုမြင်၍ ထိတ်လန့်ခြင်းသို့ ရောက်သည်ဖြစ်၍ ဆိုလိုရကား-
ဧသ ဂစ္ဆတိ ပဉ္စာလော၊ မုတ္တော နေသံ အဒဿနာ။
ဧသ ဂစ္ဆတိ ပဉ္စာလော၊ မာဝေါ မုဉ္စိတ္ထ ဇီဝိတံ။
ဟူသော ဤဂါထာတို့ကို ဆို၏။
၁၆၈။ အသ္မိံ၊ ဤရသေ့ကျောင်း၌။ ပရိစာရကာ၊ လုပ်ကျွေးကုန်သော။ ယေ၊ အကြင် သူခိုးတို့သည်။ သန္တိ၊ ရှိကုန်၏။ သဗ္ဗေဝ၊ အလုံးစုံသာလျှင် ဖြစ်ကုန်သော။ ဣမေ၊ ဤသူခိုးတို့သည်။ ကော၊ အဘယ်အရပ်သို့။ ဂတာ နု၊ သွားလေကုန်သနည်း။ ဧသ ပဉ္စာလော၊ ဤပဉ္စာလမင်းသည်။ ဂစ္ဆတိ၊ သွားလေ၏။ နေသံ၊ ထိုခိုးသူတို့၏။ အဒဿနာ၊ မမြင်ခြင်းကြောင့်။ မုတ္တော၊ လွတ်ရလေ၏တကား။
၁၆၉။ ဘောန္တော စောရာ၊ အို သူခိုးတို့။ ဧသ ပဉ္စာလော၊ ထိုပဉ္စာလမင်းသည်။ ဂစ္ဆတိ၊ သွားလေ၏။ ဝေါ၊ သင်တို့သည်။ ဇီဝိတံ၊ အသက်ရှည်စဉ်။ နံ၊ ထိုမင်းကို။ မာ မုဉ္စိတ္ထ၊ မလွှတ်ကြကုန်လင့်။ ကောဒဏ္ဍကာနိ စ၊ လေးတို့ကို၎င်း။ သတ္တိယော စ၊ လှံတို့ကို၎င်း။ တောမရာနိ စ၊ ခက်ရင်းတို့ကို၎င်း။ ဂဟေတွာ၊ ကိုင်၍။ နံ၊ ထိုမင်းကို။ ဂဏှထ၊ ဖမ်းကြကုန်။
ဤသို့ ထိုသတ္တိဂုမ္ဗ ကျေးသားသည် ထိုမှဤမှ ပြေးစဉ်ပင်လျှင် မင်းသည် ရသေ့တို့၏ကျောင်းသို့ ရောက်၏။ ထိုခဏ၌ ရသေ့တို့သည် သစ်သီးကြီးငယ် အလို့ငှါ သွားကုန်၏။ တယောက်သော ပုပ္ဖကအမည်ရှိသော ကျေးသားသည် အဿမပိုဒ်ကျောင်း၌ တည်သည်ဖြစ်၏။ ထိုပုပ္ဖက ကျေးသားသည် မင်းကိုမြင်၍ ခရီးဦး ကြိုဆို၍ စကားစေ့စပ် ပဋိသန္ထာရကို ပြု၏။ ထိုအကြောင်းကို ထင်စွာပြလိုသော ဘုရားသခင်သည်-
သွာဂတန္တေ မဟာရာဇ၊ အထော တေ အဒုရာဂတံ။
ဣဿရောသိ အနုပ္ပတ္တော၊ ယံ ဣဓတ္ထိ ပဝေဒယ။
ဖလာနိ ခုဒ္ဒကပ္ပါနိ၊ ဘုဉ္ဇ ရာဇ ဝရံဝရံ။
တတော ပိဝ မဟာရာဇ၊ သစေ တွံ အဘိကင်္ခသိ။
သယံ ဥဋ္ဌာယ ဂဏဝှေါ၊ ဟတ္ထာ မေ နတ္ထိ ဒါတဝေ။
ဟူကုန်သော ဤလေးဂါထာတို့ကို ဆို၏။
၁၇၀။ ဘိက္ခဝေ၊ ရဟန်းတို့။ တဒါ၊ ထိုမင်းကြီး ကျောင်းသို့ ရောက်သောအခါ၌။ လောဟိတတုဏ္ဍိကော၊ နီသော နှုတ်သီးရှိသော။ အပရော သုဝေါ၊ ပုပ္ဖက ကျေးသားသည်။ ပဋိနန္ဒိတ္ထ၊ နှစ်သက်လေ၏။ မဟာရာဇ၊ မြတ်သော မင်းကြီး။ တေ၊ ရှင်မင်းကြီး၏။ အာဂတံ၊ လာခြင်းကား။ သွာဂတံ-သုအာဂတံ၊ ကောင်းသောလာခြင်းတည်း။ အထော၊ ထိုမှတပါး။ တေ၊ ရှင်မင်းကြီးအား။ အဒုရာဂတံ၊ အပြစ်ကင်းသော လာခြင်းတည်း။ ဣဿရော၊ ရှင်မင်းကြီးသည်။ အနုပ္ပတ္တော၊ ရောက်လာပေသည်။ အသိ၊ ဖြစ်၏။ ဣဓ၊ ဤအရပ်၌။ ယံ၊ အကြင် အလိုသည်။ အတ္ထိ၊ ရှိ၏။ တံ၊ ထိုအလိုကို။ ပဝေဒယ၊ ကြားတော်မူလော့။
၁၇၁။ တိန္ဒုကာနိ၊ တည်သီးတို့သည်၎င်း။ ပိယာလာနိ၊ လွန်သီးတို့သည်၎င်း။ မဓုကေ-မဓုကဖလာနိ၊ သစ်မည်စည်သီးတို့သည်၎င်း။ ကာသုမာရိယော၊ သရက်ဖြူသီးတို့သည်၎င်း။ ဝါ-၊ သခွါးသီးတို့သည်၎င်း။ သန္တိ၊ ရှိကုန်၏။ တာနိ၊ ထိုသစ်သီးတို့သည်။ ခုဒ်ဒကပ္ပါနီ၊ ပျားမွဲအရသာနှင့် တူကုန်၏။ ဝါ-၊ ယင်ပျားအရသာနှင့် တူကုန်၏။ ရာဇ၊ မင်းမြတ်။ ဝရံဝရံ၊ ချိုနိုးရာရာကို။ ဘုဉ္ဇ၊ စားတော်ခေါ်ပါလော့။
၁၇၂။ မဟာရာဇ၊ မြတ်သောမင်းကြီး။ ဂိရိဂဗ္ဘရာ၊ တောင်မြောင် ချောက်ကြားမှ။ အာဘတံ၊ ဆောင်ယူအပ်သော။ ဣဒမ္ပိ ပါနီယံ၊ ဤရေသည်လည်း။ သီတံ၊ အေးလှစွာ၏။ တွံ၊ ရှင်မင်းကြီးသည်။ သစေ အဘိကင်္ခသိ၊ အကယ်၍ အလိုတော်ရှိအံ့။ တတော၊ ထိုရေအိုးစင်မှ သောက်ရေကို။ ပိဝ၊ သောက်တော်မူပါလော့။
၁၇၃။ အသ္မိံ၊ ဤကျောင်းသင်္ခမ်း၌။ ယေ ပရိစာရကာ၊ အကြင် ရသေ့တို့သည်။ သန္တိ၊ ရှိကုန်၏။ တေ၊ ထိုရသေ့တို့သည်။ အရညံ၊ တောသို့။ ဥဉ္ဆာယ၊ သစ်သီးကြီးငယ် ရှာမှီးအံ့သောငှါ။ ဂတာ၊ သွားကုန်၏။ မေ၊ အကျွန်ုပ်အား။ ဒါတဝေ၊ ပေးခြင်းငှာ။ ဟတ္ထာ၊ လက်တို့သည်။ နတ္ထိ- န သန္တိ၊ မရှိကုန်။ သယံ၊ ကိုယ်တော်အလိုလို။ ဥဋ္ဌာယ၊ ထ၍။ ဂဏှဝေါ၊ ယူတော်မူကုန်လော့။
မင်းကြီးသည် ပုပ္ဖကကျေးသား၏ စကားစေ့စပ် ပြောဟောခြင်းကို ကြည်ညို၍ ယခင်တွေ့သော သတ္တိဂုမ္ဗကျေးသား၏ ကြမ်းကြုတ်ခြင်းကို ပြောဆိုလိုရကား-
အထေကော ဣတရော ပက္ခီ၊ သုဝေါ လုဒ္ဒါနိ ဘာသတိ။
ဣစ္စေဝံ ဝိလပန္တဿ၊ သောတ္ထိံ ပတ္တောသ္မိ အဿမံ။
ဟူသော ဤနှစ်ဂါထာတို့ကို ဆို၏။
၁၇၄။ ပက္ခီ၊ အတောင်ရှိသော။ အယံ ဒိဇော၊ ဤ ကျေးသားသည်။ ဘဒ္ဒကော ဝတ၊ လောကဝတ် ကောင်းပေစွတကား။ ပရမဓမ္မိကော၊ အလွန်တရားစောင့်ပေစွတကား။ အထ၊ ထိုမှတပါး။ ဧကော၊ တခုသော။ ဣတရော၊ ဤ ကျေးသားမှတပါးသော။ ပက္ခီ၊ အတောင်ရှိသော။ သုဝေါ၊ ကျေးသားသည်။ လုဒ္ဒါနိ၊ ကြမ်းကြုတ်သောစကားတို့ကို။ ဘာသတိ၊ ဆို၏။
၁၇၅။ ဧတံ၊ ဤမင်းကို။ ဟနထ၊ သတ်ကြကုန်။ ဗန္ဓထ၊ နှောင်ဖွဲ့ကြကုန်။ ဝေါ၊ သင်တို့သည်။ ဇီဝတံ-ဇီဝန္တာနံ၊ အသက်ရှည်ကုန်စဉ်။ ဧတံ၊ ထိုမင်းကို။ မာ မုဉ္စထ၊ မလွှတ်ကြကုန်လင့်။ ဣစ္စေဝံ၊ ဤသို့လျှင်။ ဝိလပန္တဿ၊ မြည်တမ်းစဉ်ပင်။ သောတ္ထိံ၊ ချမ်းသာစွာ။ အဟံ၊ ငါသည်။ အဿမံ၊ ကျောင်းသို့။ ပတ္တော၊ ရောက်သည်။ အသိ၊ ဖြစ်၏။
မင်း၏ စကားကို ကြား၍ ပုပ္ဖက ကျေးသားသည် မင်းကြီးအား ဆိုလိုရကား-
ဧကရုက္ခသ္မိံ သံဝဍ္ဎာ၊ နာနာခေတ္တေ ဂတာ ဥဘော။
အသတံ သော သတံ အဟံ၊ တေန ဓမ္မေန နော ဝိနာ။
ဟူသော ဤနှစ်ဂါထာတို့ကို ဆို၏။
၁၇၆။ မဟာရာဇ၊ မြတ်သောမင်းကြီး။ မယံ၊ ထိုသတ္တိဂုမ္ဗနှင့် အကျွန်ုပ် နှစ်ယောက်တို့သည်။ ဘာတရော၊ ညီအစ်ကိုတို့သည်။ အသ္မ၊ ဖြစ်ကုန်၏။ သောဒရိယာ၊ တမိဝမ်း၌ အတူအောင်းကုန်၏။ ဧကမာတုကာ၊ တူသောအမိ ရှိကုန်၏။ ဧကရုက္ခသ္မိံ၊ သစ်တပင်တည်း၌။ သံဝဍ္ဎာ၊ ကြီးကုန်၏။ ပစ္ဆာ၊ နောက်မှ။ ဥဘော၊ နှစ်ယောက်သော ငါတို့သည်။ နာနာခေတ္တေ၊ အထူးထူး အခြားခြားသော အရပ်တို့သို့။ ဂတာ၊ ရောက်ကုန်၏။
၁၇၇။ သတ္တိဂုမ္ဗော စ၊ သတ္တိဂုမ္မသည်ကား။ စောရာနံ၊ ခိုးသူတို့၏။ သန္တိကေ၊ အထံ၌။ သံဝဍ္ဎော၊ ကြီးပွား၏။ အဟဉ္စ၊ အကျွန်ုပ်သည်ကား။ ဣဓ၊ ဤအရပ်၌။ ဣသီနံ၊ ရသေ့တို့၏။ သန္တိကေ၊ အထံ၌။ သံဝဍ္ဎော၊ ကြီး၏။ သော၊ ထိုသတ္တိဂုမ္ဗကျေးသားသည်။ အသတံ၊ ခိုးသူတို့၏။ သန္တိကံ၊ အထံသို့။ ဥပဂတော၊ ကပ်၏။ အဟံ၊ ငါသည်။ သတံ၊ သူတော်ကောင်းဖြစ်သော ရသေ့တို့၏။ သန္တိကံ၊ အထံသို့။ ဥပဂတော၊ ကပ်၏။ တေန၊ ထို့ကြောင့်။ နော၊ ငါတို့အား။ ဓမ္မေန၊ အကျင့်ဖြင့်။ ဝိနာ၊ ကွဲပြားထူးခြားကုန်၏။
ယခုအခါ၌ ပုပ္ဖကကျေးသားသည် တရားကို ဝေဘန်လိုရကား-
အာလောပါ သာဟသာကာရာ၊ တာနိ သော တတ္ထ သိက္ခတိ။
အာသနူဒကဒါယီနံ၊ အင်္ကေ ဝုဍ္ဎောသ္မိ ဘာရဓ။
ဟူသော ဤဂါထာ နှစ်ခုတို့၏အပေါင်းကို ဆို၏။
၁၇၈။ မဟာရာဇ၊ မြတ်သောမင်းကြီး။ တတ္ထ၊ ထိုခိုးသူရွာ၌။ ဝဓော စ၊ သတ်ခြင်း ဖြတ်ခြင်းသည်၎င်း။ ဗန္ဓော စ၊ နှောင်ဖွဲ့ခြင်းသည်၎င်း။ နိကတီ၊ အတုပြု၍ လှည့်ပတ်ခြင်းသည်၎င်း။ ဝဉ္စနာနိ စ၊ အဖြောင့်ပြု၍ လှည့်ပတ်ခြင်းသည်၎င်း။ အာလောပါ စ၊ နေ့အခါ၌ ရွာကိုဖျက်၍ လုယက်ခြင်းတို့သည်၎င်း။ သာဟသာကာရာ စ၊ အိမ်ကိုဝင်၍ သေဘေးဖြင့် ခြိမ်းချောက်လျက် အနိုင်အထက် လုယက်ခြင်းတို့သည်၎င်း။ သန္တိ၊ ရှိကုန်၏။ သော၊ ထိုသတ္တိဂုမ္ဗ ကျေးသားသည်။ တတ္ထ၊ ထိုခိုးသူနေရာရွာ၌။ တာနိ၊ ထိုမကောင်းသော အမူအကျင့်တို့ကို။ သိက္ခတိ၊ သင်၏။
၁၇၉။ ဣဓ၊ ဤကျောင်း၌။ သစ္စဉ္စ၊ သစ္စာသည်၎င်း။ ဓမ္မော စ၊ သုစရိုက်တရားသည်၎င်း။ အဟိံသာ၊ မညှဉ်းဆဲခြင်းသည်၎င်း။ သံယမော၊ စောင့်စည်းခြင်းသည်၎င်း။ ဒမော၊ ဣန္ဒြေကို ဆုံးမခြင်းသည်၎င်း။ အတ္ထိ၊ ရှိ၏။ ဘာရဓ၊ ပြည်ကြီးဝန်ကို ရွက်ဆောင်သော မင်းမြတ်။ အဟံ၊ အကျွန်ုပ်သည်။ အာသနူဒကဒါယီနံ၊ နေရာ, ရေ, ပေးလေ့ ရှိကုန်သော ရသေ့တို့၏။ အင်္ကေ၊ ရင်ခွင်၌။ ဝုဍ္ဎော၊ ကြီးသည်။ အသ္မိ၊ ဖြစ်၏။
ယခုအခါ၌ မင်းကြီးအား ပုပ္ဖက ကျေးသားသည် တရားဟောလိုရကား-
သီလဝန္တံ ဝိသီလံ ဝါ၊ ဝသံ တဿေဝ ဂစ္ဆတိ။
သောပိ တာဒိသကော ဟောတိ၊
သဟဝါသောပိ တာဒိသော။
သရော ဒိဒ္ဓေါ ကလာပံဝ၊ အလိတ္တံ ဥပလိမ္ပတိ။
ဥပလိမ္ပဘယာ ဓီရော၊ နေဝ ပါပသခေါ သိယာ။
ကုသာပိ ပူတိံ ဝါယန္တိ၊ ဧဝံ ဗာလူပသေဝနာ။
ပတ္တာပိ သုရဘိ ဝါယန္တိ၊ ဧဝံ ဓီရူပသေဝနာ။
အသန္တေ နုပသေဝေယျ၊ သန္တေ သေဝေယျ ပဏ္ဍိတော။
အသန္တော နိရယံ ယန္တိ၊ သန္တော ပါပေန္တိ သုဂ္ဂတိံ။
ဟူသော ဤဂါထာတို့ကို ဆို၏။
၁၈၀။ ရာဇ၊ မင်းမြတ်။ ယော၊ အကြင်သူသည်။ ယံ သန္တံ ဝါ၊ အကြင်သူတော်ကောင်းကို၎င်း။ ယဒိ၊ ထိုမှတပါး။ ယံ အသန္တံ ဝါ၊ အကြင်သူတော်မဟုတ် သူယုတ်မာကို၎င်း။ ယံ သီလဝန္တံ ဝါ၊ အကြင် သီလရှိသော သူကို၎င်း။ ယံ ဝိသီလံ ဝါ၊ အကြင် သီလမရှိသော သူကို၎င်း။ ဘဇတိ၊ မှီဝဲဆည်းကပ်၏။ သော၊ ထိုသူသည်။ တဿ၊ ထိုမှီဝဲဆည်းကပ်အပ်သော သူ၏။ ဝသံ ဧဝ၊ အလိုသို့သာလျှင်။ ဂစ္ဆတိ၊ လိုက်တတ်၏။
၁၈၁။ ယာဒိသံ၊ အကြင်သို့ သဘောရှိသော။ မိတ္တံ၊ အဆွေခင်ပွန်းကို။ ကုရုတေ၊ ဖွဲ့မိ၏။ ယာဒိသဉ္စ၊ အကြင်သို့ သဘောရှိသော သူကိုလည်း။ ဥပသေဝတိ၊ မှီဝဲဆည်းကပ်မိ၏။ သောပိ၊ ထိုမှီဝဲဆည်းကပ်တတ်သော သူသည်လည်း။ တာဒိသကော၊ ထိုဆည်းကပ်အပ်သော သူနှင့်တူသည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ သဟဝါသောပိ၊ တကွနေသော သူသည်လည်း။ တာဒိသော၊ ထိုသူနှင့်တူ၏။
၁၈၂။ သေဝမာနော၊ မှီဝဲ ဆည်းကပ်အပ်သော ဆရာသည်။ အလိတ္တံ၊ မကောင်းမှုဖြင့် မလိမ်းကျံသော။ သေဝမာနံ၊ မှီဝဲဆည်းကပ်တတ်သော တပည့်ကို။ ဥပလိမ္ပတိ၊ မကောင်းမှုဖြင့် လိမ်းကျံစေ၏။ သံဖုဋ္ဌော၊ တပည့်သည် တွေထိအပ်သော ဆရာသည်။ ပရံ၊ တပါးသော။ အလိတ္တံ၊ မကောင်းမှုဖြင့် မလိမ်းကျံသော။ သံဖုဋ္ဌံ၊ တွေ့ထိတတ်သော တပည့်ကို။ ဥပလိမ္ပတိ၊ မကောင်းမှုဖြင့် လိမ်းကျံစေ၏။ ကိမိဝ၊ အဘယ်ကဲ့သို့နည်း ဟူမူကား။ ဒိဒ္ဓေါ၊ အဆိပ်လိမ်းကျံအပ်သော။ သရော၊ မြားသည်။ ကလာပံ၊ မြားထည့်သော တောင့်ကို။ ဥပလိမ္ပတိ ဣဝ၊ အဆိပ်ဖြင့် လိမ်းကျံစေသကဲ့သို့တည်း။ ဥပလိမ္ပဘယာ၊ မကောင်းမှုဖြင့် လိမ်းကျံခြင်းဘေးမှ။ ဘီတော၊ ကြောက်သော။ နရော၊ ပညာရှိသည်။ ပါပသခါ၊ ယုတ်မာသော မကောင်းသော အဆွေခင်ပွန်းရှိသည်။ နေဝ သိယာ၊ မဖြစ်ရာ။
၁၈၃။ ယော နရော၊ အကြင်သူသည်။ ပူတိမစ္ဆံ၊ ငါးပုပ်ကို။ ကုသဂ္ဂေန၊ သမန်းမြက်ဖြင့်။ ဥပနယှတိ၊ ထုပ်ဖွဲ့၏။ ကုသာပိ၊ သမန်းမြက်တို့သည်လည်း။ ပူတိံ၊ အပုပ်နံ့ကို။ ဝါယန္တိ၊ လှိုင်စေကုန်၏။ ဗာလူပသေဝနာ၊ သူမိုက်ကို မှီဝဲဆည်းကပ်ကုန်သော။ တေ နရာ၊ ထိုသူတို့သည်။ ဧဝံ၊ ဤ ငါးပုပ်ထုပ်သော သမန်းမြက်နှင့် တူကုန်၏။
၁၈၄။ ယော နရော စ၊ အကြင်သူသည်ကား။ တဂ္ဂရံ၊ တောင်ဇလပ်ကို။ ပလာသေန၊ ပေါက်ဖက်ဖြင့်။ ဥပနယှတိ၊ ထုပ်ဖွဲ့အံ့။ ပတ္တာပိ၊ ပေါက်ဖက်တို့သည်လည်း။ သုရဘိံ၊ ကောင်းသောအနံ့ကို။ ဝါယန္တိ၊ လှိုင်စေကုန်၏။ ဓီရူပသေဝနာ၊ ပညာရှိကို မှီဝဲဆည်းကပ်ကုန်သော။ တေ နရာ၊ ထိုသူတို့သည်။ ဧဝံ၊ ဤတောင်ဇလပ်ကို ထုပ်သော ဖက်နှင့်တူကုန်၏။
၁၈၅။ တသ္မာ၊ ထို့ကြောင့်။ ပလပုဋဿ ဣဝ၊ နံ့သာထုပ်သော ပေါက်ဖက်ကဲ့သို့။ အတ္တနော၊ မိမိ၏။ သမ္ပာကံ၊ ပါရမီရင့်သော အဖြစ်ကို။ ဉတွာ၊ သိ၍။ အသန္တေ၊ သူယုတ်တို့ကို။ န ဥပသေဝေယျ၊ မမှီဝဲ မဆည်းကပ်ရာ။ ပဏ္ဍိတော၊ ပညာရှိသည်။ သန္တေ၊ သူတော်ကောင်းတို့ကိုသာလျှင်။ သေဝေယျ၊ မှီဝဲ ဆည်းကပ်ရာ၏။ အသန္တော၊ သူယုတ်တို့သည်။ နိရယံ၊ ငရဲသို့။ ယန္တိ၊ ရောက်စေကုန်၏။ သန္တော၊ သူတော်ကောင်းတို့သည်။ သုဂတိံ၊ ကောင်းသော အလားသို့။ ပါပေန္တိ၊ ရောက်စေကုန်၏။
ပဉ္စာလရာဇ်မင်းသည် ထိုပုပ္ဖက ကျေးသား၏ တရားစကားကို ကြည်ညို၏။ ရသေ့ အပေါင်းတို့သည်လည်း လာ၏။ ပဉ္စာလရာဇ်မင်းသည် ရသေ့တို့ကို ရှိခိုး၍ အရှင်ဘုရားတို့ အကျွန်ုပ်ကို သနားတော်မူသည်ဖြစ်၍ အကျွန်ုပ်၏ နေရာအရပ်၌ နေတော်မူပါကုန်ဟု လျှောက်၍ ထိုရသေ့တို့၏ ဝန်ခံခြင်းကိုယူ၍ မြို့သို့သွား၍ ကျေးသားတို့အား ဘေးမဲ့ကို ပေး၏။ ရသေ့တို့သည်လည်း ထိုပဉ္စာလရာဇ်မြို့သို့ ကြွတော်မူကုန်၏။ ပဉ္စာလရာဇ်မင်းသည် ရသေ့အပေါင်းတို့ကို ဥယျာဉ်၌နေစေလျက် အသက်ထက်ဆုံး လုပ်ကျွေး၍ နတ်ပြည်ကို ပြည့်စေ၏။ ထိုအခါ မင်းကြီး၏ သားသည်လည်း ထီးဖြူကို ဆောက်စေ၍ ရသေ့အပေါင်းကို လုပ်ကျွေး၏။ ထိုအမျိုးအနွယ် အစဉ်၌ ခုနစ်ဆက်သောမင်းတို့သည် ရသေ့အပေါင်းအား အလှူကို ဖြစ်စေကုန်၏။ ဘုရားလောင်းသည် တော၌နေသည်ဖြစ်၍သာလျှင် ကံအားလျော်စွာ လားတော်မူ၏။
ဇာတ်ပေါင်း... သဗ္ဗညူ ဘုရားသခင်သည် ဤသို့သော တရားဟောတော်မူခြင်းကို ဆောင်တော်မူ၍ ဤသို့ ရှေး၌လည်း ဒေဝဒတ်သည် မိမိယုတ်မာသော အကျင့်ရှိသည်ဖြစ်၍။ ယုတ်မာသော အကျင့်ရှိသော အခြံအရံ ရှိသည်သာတည်းဟု မိန့်တော်မူ၍ ဇာတ်ကို ပေါင်းတော်မူ၏။ ထိုအခါ သတ္တိဂုမ္ဗကျေးသားသည် ဒေဝဒတ် ဖြစ်လာ၏။ ခိုးသူတို့သည် ဒေဝဒတ်၏ ပရိသတ်တို့ ဖြစ်လာကုန်၏။ ပဉ္စာလရာဇ်မင်းသည် အာနန္ဒာ ဖြစ်လာ၏။ ရသေ့အပေါင်းတို့သည် ဘုရားပရိသတ်တို့ ဖြစ်လာကုန်၏။ ပုပ္ဖကကျေးသားသည် ငါဘုရား ဖြစ်တော်မူ၏ဟု ဇာတ်ကို ပေါင်းတော်မူ၏။ ။
လူမိုက်ကိုကြဉ်၊ သူတော်သူစင်၊ ပေါင်းလျှင် မင်္ဂလာ
ခုနစ်ခုမြောက်သော သတ္တိဂုမ္ဗဇာတ်သည် ပြီး၏။
*****
ဝီသတိနိပါတ်
၈။ ဘလ္လာတိယဇာတ်
တညဉ့်ကင်း၍ အနှစ်ခုနစ်ရာ ငိုကြွေးခြင်း အကြောင်း
ပစ္စုပ္ပန်ဝတ္ထု... နတ်နှင့်တကွသော လောကကို ဆုံးမတော်မူတတ်သော သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် ဘလ္လာတိယော နာမ အဟောသိ ရာဇာ အစရှိသော ဂါထာပုဒ်ဖြင့် တန်ဆာဆင်အပ်သော ဤဘလ္လာတိယဇာတ်ကို ဇေတဝန် ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံး နေတော်မူစဉ် မလ္လိကာမိဖုယားကို အကြောင်းပြု၍ ဟောတော်မူ၏။ ထိုမလ္လိကာ မိဖုယားသည် တနေ့သ၌ ကောသလမင်းကြီးနှင့်တကွ အိပ်ရာညောင်စောင်းကိုမှီ၍ ငြင်းခုံခြင်း ဖြစ်သတတ်၊ ကောသလမင်းကြီးသည် အမျက်ထွက်၍ ထိုမလ္လိကာမိဖုယားကို ကြည့်တော်မမူ၊ ထိုမလ္လိကာ မိဖုယားကြီးသည် ကြံ၏။ ဘုရားသခင်သည် ငါ၌ မင်းကြီး အမျက်ထွက်သော အဖြစ်ကို သိတော်မမူလေယောင် တကားဟု ကြံ၏။ သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် ထိုအကြောင်းကို သိတော်မူ၍ နက်ဖြန် မိုးသောက်သောနေ့၌ ရဟန်းသံဃာအပေါင်း ခြံရံလျက် သာဝတ္ထိမြို့သို့ ဆွမ်းခံဝင်တော်မူ၍ ကောသလမင်းကြီး နန်းတော်သို့ ကြွတော်မူ၏။ ကောသလ မင်းကြီးသည် ခရီးဦးကြိုဆိုသဖြင့် သပိတ်တော်ကိုယူ၍ ဘုရားသခင်ကို ပြာသာဒ်ထက်သို့ တင်ပြီးလျှင် အစဉ်အတိုင်း ရဟန်းသံဃာတို့ကို နေစေလျှက် အလှူရေစက်ကို သွန်းချ၍ မွန်မြတ်သော ဆွမ်းအာဟာရဖြင့် လုပ်ကျွေး၍ ဆွမ်းဘုဉ်းပေးခြင်း ကိစ္စအဆုံး၌ တင့်အပ်လျှောက်ပတ်စွာ နေ၏။
သဗ္ဗညူမြတ်စွာဘုရားသည် မြတ်သောမင်းကြီး- အဘယ့်ကြောင့် မလ္လိကာ မိဖုယားသည် မထင်သနည်းဟု မေးတော်မူ၏။ အရှင်ဘုရား- မိမိ၏ စည်းစိမ်ချမ်းသာဖြင့် ယစ်သောကြောင့် မထင်ဟု နားတော် လျှောက်လတ်သော် မြတ်သောမင်းကြီး- သင်မင်းကြီးသည် ရှေးသောအခါ ကိန္နရာအမျိုး၌ ဖြစ်၍ တညဉ့်မျှ ကိန္နရီမနှင့် ကင်းသည်ဖြစ်၍ အနှစ် ခုနစ်ရာတို့ပတ်လုံး ငိုကြွေးလျက်သာ သွားဘူးသည် မဟုတ်လောဟု မိန့်တော်မူ၍ ဆိတ်ဆိတ် နေတော်မူ၏။ ထိုကောသလမင်းသည် တောင်းပန်အပ်သည်ဖြစ်၍ အတိတ်ကို ဆောင်တော်မူ၏။
အတိတ်ဝတ္ထု... မြတ်သောမင်းကြီး- လွန်လေပြီးသောအခါ ဗာရာဏသီပြည်၌ ဘလ္လာတိယမည်သော မင်းသည် မင်းပြုသည်ရှိသော် မီးကျီးဖြင့်ကင်သော သမင်သားကို စားအံ့ဟု ကြံ၍ တိုင်းပြည်ကို မှူးမတ်တို့ကို အပ်နှင်းခဲ့ပြီးလျှင် ကောင်းစွာဖွဲ့အပ်သော လက်နက်ငါးပါးကို ကိုင်စွဲလျက် ကောင်းစွာ သင်အပ်ပြီးသော မင်းအိမ်၌ကြီးသော ခွေးအပေါင်းခြံရံလျက် မြို့နန်းမှ ထွက်ခဲ့ပြီးလျှင် ဟိမဝန္တာသို့ဝင်၍ ဂင်္ဂါမြစ်အကြေသို့ သွားပြီးလျှင် တောင်ထက်သို့ တက်ခြင်းငှါ မတတ်နိုင်သည်ဖြစ်၍ တခုသော ဂင်္ဂါမြစ်သို့ စီးဝင်သော မြစ်ကိုမြင်၍ ထိုမြစ်ကို အစဉ်လျှောက်သဖြင့် သွားလတ်သော် သမင်အပေါင်း, ဝက်အပေါင်း အစရှိသည်တို့ကိုသတ်၍ မီးကျီးဖြင့် ကျက်သောအသားကို စားလျက် မြင့်ရာအရပ်သို့ တက်၍ ထိုအရပ်၌ မွေ့လျော်ဘွယ်ရှိသော မြစ်ငယ်တခုသည် ရေပြည့်သောအခါ လည်အတိုင်းအရှည်ရှိသော ရေရှိသည်ဖြစ်၍ စီး၏။ ရေမပြည့်သောအခါ ပုဆစ်ဒူး အတိုင်းအရှည်ရှိ၏။ ထိုမြစ်ငယ်၌ အထူးထူး အပြားပြား ရှိကုန်သော ငါးလိပ်တို့သည် သွားလာကုန်၏။ ရေအဆုံး၌ ငွေပြားအဆင်းနှင့်တူသော သဲအပြင်သည် ရှိ၏။ ကမ်းနားနှစ်ဘက်တို့၌ အထူးထူးသော အပွင့်အသီးကို ဆောင်ကုန်သည်ဖြစ်၍ ညွတ်ကုန်သော သစ်ပင်တို့သည် အပွင့်ရည် အသီးရည်တို့ဖြင့် ယစ်ကုန်သော ငှက်အပေါင်း, ပိတုန်းအပေါင်းတို့ဖြင့် ထက်ဝန်းကျင် ပြွမ်းကုန်၏။ အထူးထူးသော သားအပေါင်းတို့၏ မှီဝဲရာဖြစ်၏။ ချမ်းအေးသော အရိပ်ရှိ၏။
ဤသို့ မွေ့လျော်ဘွယ်ရှိသော ဟိမဝန္တာ မြစ်ငယ်ကမ်းနား၌ နှစ်ခုကုန်သော ကိန္နရာဖို့မတို့သည် အချင်းချင်း လည်ဘက်နမ်းရှုပ်၍ အထူးထူးသော အခြင်းအရာတို့ဖြင့် မြည်တမ်းကုန်လျက် ငိုကြွေးကုန်၏။ ဘလ္လာတိယမင်းသည် ထိုမြစ်၏ကမ်းနား၌ ဂန္ဓမာဒနတောင်သို့ တက်လတ်သော် ထိုကိန္နရာတို့ကို မြင်၍ အဘယ့်ကြောင့် ဤကိန္နရာတို့သည် ဤသို့ ငိုကြွေးကုန်သနည်း၊ ထိုကိန္နရာတို့ကို ငါမေးအံ့ဟု ကြံလျက် ခွေးတို့ကိုကြည့်၍ လက်ဖျစ်တီး၏။ ကောင်းစွာ သင်အပ်ပြီးသော မင်းအိမ်၌ ကြီးကုန်သော ခွေးတို့သည် ထိုလက်ဖျစ်တီးသော အမှတ်ဖြင့် ချုံထဲသို့ဝင်၍ ရင်ဖြင့်ဝပ်ကုန်၏။ ထိုဘလ္လာတိယ မင်းသည် ထိုခွေးတို့ ငြိမ်ဝပ်စွာ နေသောအဖြစ်ကို သိ၍ လေးတောင့်တို့ကို၎င်း, ကြွင်းသော လက်နက်တို့ကို၎င်း သစ်ပင်ကိုမှီ၍ ထားပြီးလျှင် ခြေသံကို မကြားစေမူ၍ အသာအယာ ထိုကိန္နရာတို့၏ အထံသို့သွား၍ အဘယ့်ကြောင့် သင်တို့သည် ငိုကြွေးကုန်သနည်း ဟု ကိန္နရာတို့ကိုမေး၏။
ထိုအကြောင်းကို ထင်ရှားပြတော်မူလိုသော သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည်-
ရဋ္ဌံ ပဟာယ မိဂဝံ အစရိ သော။
အဂမာ ဂိရိဝရံ ဂန္ဓမာဒနံ၊
သုပုပ္ဖိတံ ကိံပုရိသာနုစိဏ္ဏံ။
ဓနုကလာပဉ္စ သော နိက္ခိပိတွာ။
ဥပါဂမိ ဝစနံ ဝတ္တုကာမော၊
ယတ္ထ ဌိတာ ကိံပုရိသာ အဟေသုံ။
ကိမိဓ ဌိတာ မန္တယဝှေါ အဘိဏှံ။
ပုစ္ဆာမိ ဝေါ မာနုသဒေဟဝဏ္ဏေ၊
ကထံ ဝေါ ဇာနန္တိ မနုဿလောကေ။
ဟူသော ဤသုံးဂါထာတို့ကို ဟောတော်မူ၏။
၁၈၆။ မဟာရာဇ၊ မြတ်သော ပသေနဒီကောသလမင်းကြီး။ ဘလ္လာတိယော နာမ၊ ဘလ္လာတိယ အမည်ရှိသော။ ရာဇာ၊ ပြည့်ရှင်မင်းသည်။ အဟောသိ၊ ဖြစ်ဘူးပြီ။ သော၊ ထိုဘလ္လာတိယမင်းသည်။ ရဋ္ဌံ၊ ပြည်တိုင်းကားကို။ ပဟာယ၊ စွန့်၍။ မိဂဝံ၊ ထိုသမင်တောသို့။ အစရိ၊ သွား၏။ သော၊ ထိုဘလ္လာတိယမင်းသည်။ သုပုပ္ဖိတံ၊ ကောင်းစွာပွင့်သော ပန်းကိုဆောင်သော။ ကိံပုရိသာနုစိဏ္ဏံ၊ ကိန္နရာတို့၏ မပြတ် ကျင်လည်ရာ ကျက်စားရာဖြစ်သော။ ဂန္ဓမာဒနံ၊ ဂန္ဓမာဒန အမည်ရှိသော။ ဂိရိဝရံ၊ တောင်မြတ်သို့။ အဂမာ၊ ရောက်ပြီ။
၁၈၇။ သော ရာဇာ၊ ထိုမင်းသည်။ သာဠူရသံဃဉ္စ၊ ခွေးအပေါင်းကိုလည်း။ နိသေဓယိတွာ၊ တားမြစ်၍။ ဓနုကလာပဉ္စ၊ လေးတောင့်ကိုလည်း။ နိက္ခိပိတွာ၊ ချ၍။ ယတ္ထ၊ အကြင်အရပ်၌။ ကိံပုရိသာ၊ ကိန္နရာတို့သည်။ ဌိတာ၊ တည်ကုန်သည်။ အဟေသုံ၊ ဖြစ်ကုန်၏။ တတ္ထ၊ ထိုအရပ်သို့။ ဝစနံ၊ စကားကို။ ဝတ္တုကာမော၊ ဆိုလိုသည်ဖြစ်၍။ ဥပါဂမိ၊ ကပ်လေ၏။
၁၈၈။ ဟိမစ္စယေ၊ ဆောင်းလေးလ လွန်သည်ရှိသော်။ ဟေမဝတာယ၊ ဟိမဝန္တာမြစ်၏။ တီရေ၊ ကမ်းနား၌။ ဣဓ၊ ဤအရပ်၌။ ဌိတာ၊ တည်ကုန်သော သင်တို့သည်။ ကိံ၊ အဘယ်စကားကို။ အဘိဏှံ၊ မပြတ်။ မန္တယဝှေါ၊ တိုင်ပင်ကြကုန်သနည်း။ မာနုသဒေဟဝဏ္ဏေ၊ လူ၏ကိုယ်အဆင်းနှင့် တူကုန်သော။ ဝေါ၊ သင်တို့ကို။ ပုစ္ဆာမိ၊ ငါမေး၏။ မနုဿလောကေ၊ လူ့ပြည်၌။ ဝေါ၊ သင်တို့ကို။ ကထံ၊ အသို့လျှင်။ မနုဿာ၊ လူတို့သည်။ ဇာနန္တိ နု၊ သိကုန်သနည်း။
ဘလ္လာတိယမင်း၏ စကားကိုကြား၍ ကိန္နရာဖိုသည် ဆိတ်ဆိတ်နေ၏။ ကိန္နရီမသည်လျှင် မင်းနှင့်တကွ စကားပြောလိုရကား-
သီတောဒကာ အနုဝိစရာမ နဇ္ဇော။
မိဂါ မနုဿာဝ နိဘာသဝဏ္ဏာ၊
ဇာနန္တိ နော ကိံ ပုရိသာတိ လုဒ္ဒ။
ဟူသော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၁၈၉။ လုဒ္ဒ၊ အမောင်မုဆိုး။ မလ္လံဂိရိံ၊ မလ္လဂိရိမြစ်ကို၎င်း။ ပဏ္ဍရကံ၊ ပဏ္ဍရက မြစ်ကို၎င်း။ တိကူဋံ၊ တိကူဋမြစ်ကို၎င်း။ သီတောဒကာ၊ ချမ်းအေးသော ရေရှိကုန်သော။ နဇ္ဇော၊ မြစ်တို့ကို။ အနုဝိစရာမ၊ ငါတို့ လှည့်လည်ကုန်၏။ မိဂါ၊ သားမျိုး ဖြစ်ကုန်သော။ မနုဿာဝ၊ လူတို့ကဲ့သို့။ နိဘာသဝဏ္ဏာ၊ တူစွာထင်သော ကိုယ်သဏ္ဌာန်ရှိကုန်သော။ နော၊ ငါတို့ကို။ ကိံ ပုရိသာတိ၊ ကိန္နရာတို့ဟူ၍။ မနုဿာ၊ လူတို့သည်။ ဇာနန္တိ၊ သိကုန်၏။
ထို့နောင်မှ ဘလ္လာတိယမင်းသည် ထိုကိန္နရာတို့ကို မေးလိုရကား-
အာလိင်္ဂိကော စာသိ ပိယော ပိယာယ။
ပုစ္ဆာမိ ဝေါ မာနုသဒေဟဝဏ္ဏေ၊
ကိမိဓ ဝနေ ရောဒထ အပ္ပတီတာ။
အာလိင်္ဂိကော စာသိ ပိယော ပိယာယ။
ပုစ္ဆာမိ ဝေါ မာနုသဒေဟဝဏ္ဏေ၊
ကိမိဓ ဝနေ ဝိလပထ အပ္ပတီတာ။
အလိင်္ဂိကော စာသိ ပိယော ပိယာယ။
ပုစ္ဆာမိ ဝေါ မာနုသဒေဟဝဏ္ဏေ၊
ကိမိဓ ဝနေ သောစထ အပ္ပတီတာ။
ဟူသော ဤသုံးဂါထာတို့ကို ဆို၏။
၁၉၀။ သုကိစ္စရူပံ၊ အလွန် ဆင်းရဲငြိုငြင်သော သဘောရှိသည် ဖြစ်၍။ တုမှေ၊ သင်တို့သည်။ ပရိဒေဝယဝှေါ၊ ငိုကြွေးကြကုန်၏။ ပိယာယ၊ မယားဖြစ်သော ကိန္နရီမသည်။ ပိယော၊ လင်ဖြစ်သော ကိန္နရာဖိုကို။ အာလိင်္ဂိကော စ၊ လည်ဘက်သည်လည်း။ အသိ၊ ဖြစ်၏။ မာနုသဒေဟဝဏ္ဏေ၊ လူ၏ ကိုယ်နှင့်တူကုန်သော။ ဝေါ၊ သင်တို့ကို။ ပုစ္ဆာမိ၊ ငါမေး၏။ ကိံ၊ အဘယ့်ကြောင့်။ ဣဓဝနေ၊ ဤတော၌။ အပ္ပတီတာ၊ မရောင့်ရဲကုန်သည် ဖြစ်၍။ ရောဒထ၊ ငိုကြွေးကုန်သနည်း။
၁၉၁။ တုမှေ၊ သင်တို့သည်။ သုကိစ္ဆရူပံ၊ အလွန် ဆင်းရဲ ငြင်သော သဘောရှိသည်ဖြစ်၍။ ပရိဒေဝယဝှေါ၊ ငိုကြွေးကြကုန်၏။ ပိယာယ၊ မယားဖြစ် ကိန္နရာမသည်။ ပိယော၊ လင်ဖြစ်သော ကိန္နရာဖိုကို။ အာလိင်္ဂိကော စ၊ လည်ဘက်သည်လည်း။ အသိ၊ ဖြစ်၏။ မာနုသဒေဟဝဏ္ဏေ၊ လူနှင့်တူသော ကိုယ်သဏ္ဌာန် ရှိကုန်သော။ ဝေါ၊ သင်တို့ကို။ ပုစ္ဆာမိ၊ ငါမေး၏။ ကိံ၊ အဘယ့်ကြောင့်။ ဣဓဝနေ၊ ဤတော၌။ အပ္ပတီတာ၊ မရောင့်ရဲကုန်သည်ဖြစ်၍။ ဝိလပထ၊ မြည်တမ်းကြကုန်သနည်း။
၁၉၂။ တုမှေ၊ သင်တို့သည်။ သုကိစ္ဆရူပံ၊ အလွန်ဆင်းရဲငြိုငြင်သော သဘောရှိသည်ဖြစ်၍။ ပရိဒေဝယဝှေါ၊ ငိုကြွေးကြကုန်၏။ ပိယာယ၊ မယားဖြစ်သော ကိန္နရီမသည်။ ပိယော၊ လင်ဖြစ်သော ကိန္နရာဖိုကို။ အာလိင်္ဂိကော စ၊ လည်ဘက်သည်လည်း။ အသိ၊ ဖြစ်၏။ မာနုသဒေဟဝဏ္ဏေ၊ လူ၏ ကိုယ်သဏ္ဌာန်နှင့်တူသော။ ဝေါ၊ သင်တို့ကို။ ပုစ္ဆာမိ၊ ငါမေး၏။ တုမှေ၊ သင်တို့သည်။ ကိံ၊ အဘယ့်ကြောင့်။ ဣဓဝနေ၊ ဤတော၌။ အပ္ပတီတာ၊ မရောင့်ရဲကုန်သည်ဖြစ်၍။ သောစထ၊ စိုးရိမ်ကြကုန်သနည်း။
ထို့နောင်မှ ကိန္နရီမသည် ဘလ္လာတိယမင်းအား ပြန်ကြားလိုရကား-
အကာမကာ အညမညံ သရန္တာ။
တမေကရတ္တံ အနုကပ္ပမာနာ။
သောစာမ သာရတ္တိ ပုန န ဟေဿတိ။
ဟူသော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၁၉၃။ လုဒ္ဒ၊ အမောင်မုဆိုး။ မယံ၊ ငါတို့သည်။ ယံ ဧကရတ္တံ၊ အကြင်တညဉ့်မျှ။ အညမညံ၊ အချင်းချင်း။ အကာမကာ၊ အလိုမရှိကုန်ဘဲ။ သရန္တာ၊ စိုးရိမ်ကြကုန်လျက်။ ဝိပ္ပဝသိမှ၊ ကင်း၍ နေရကုန်၏။ တံ ဧကရတ္တံ၊ ထိုသို့ တညဉ့်မျှကင်း၍ နေရသည်ကို။ အနုကပ္ပမာနာ၊ အဖန်တလဲလဲ ကြံအောက်မေ့ကုန်လျှက်။ ဝါ၊ တအုံနွေးနွေး ပူဆွေးကုန်လျှက်။ သာ ရတ္တိ၊ ထိုကင်း၍နေရသော ညဉ့်သည်။ ပုန၊ တဖန်။ န ဟေဿတိ၊ မဖြစ်ဘဲ ရှိပါအံ့လော။ ဣတိ၊ ဤသို့ နှလုံးသွင်း၍။ သောစာမ၊ စိုးရိမ်ကြကုန်၏။
ထိုစကားကိုကြား၍ ဘလ္လာယတိမင်းသည် ကိန္နရီမကို မေးမြန်းလိုရကား-
ဓနံဝ နဋ္ဌံ ပိတရံဝ ပေတံ။
ပုစ္ဆာမိ ဝေါ မာနုသဒေဟဝဏ္ဏေ၊
ကထံ ဝိနာ ဝါသမကပ္ပယိတ္ထ။
ဟူသော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၁၉၄။ ကိန္နရီ၊ ကိန္နရီမ။ ယံ ဧကရတ္တံ၊ အကြင် သင်တို့ကင်း၍ နေရသော တညဉ့်သည်။ အတ္ထိ၊ ရှိ၏။ ဧတံ ဧကရတ္တံ၊ ထိုတညဉ့်ကို။ နဋ္ဌံ၊ ပျောက်လေပြီးသော။ ဓနံ၊ ဥစ္စာကို။ အနုကပ္ပထ ဣဝ၊ အဖန်တလဲလဲ နှမြောစုံမက်ကုန်သကဲ့သို့၎င်း။ ပေတံ၊ သေလွန်ပြီးသော။ ပိတရံ၊ မိဘကို။ အနုက ပ္ပထ ဣဝ၊ အဖန်တလဲလဲ အောက်မေ့ကုန်သကဲ့သို့၎င်း။ တုမှေ၊ သင်တို့သည်။ အနုကပ္ပထ၊ အဖန်တလဲလဲ စိုးရိမ်ကြကုန်၏။ မာနုသဒေဟဝဏ္ဏေ၊ လူ၏ကိုယ်အဆင်းနှင့် တူကုန်သော။ ဝေါ၊ သင်တို့ကို။ ပုစ္ဆာမိ၊ ငါမေး၏။ ကထံ၊ အဘယ့်ကြောင့်။ ဝိနာ၊ ကင်း၍။ ဝါသံ၊ နေခြင်းကို။ အကပ္ပယိတ္ထ၊ ပြုကြကုန်သနည်း။
ထိုအမေးကို ဖြေလိုသော ကိန္နရီမသည်-
နာနာ ဒုမစ္ဆာဒနံ သေလကူလံ။
တံ မေ ပိယော ဥတ္တရိ ဝဿကာလေ၊
မမဉ္စ မညေ သော အနုဗန္ဓတိ။
အတိမုတ္တကံ သတ္တလိယောဓိကဉ္စ။
ပိယော စ မေ ဟေဟိတိ မာလဘာရီ၊
အဟဉ္စ နံ မာလိနီ အဇ္ဈုပေဿံ။
ဥဒ္ဒါလကာ ပါဋလိ သိန္ဒုဝါရိတာ။
ပိယော စ မေ ဟေဟိတိ မာလဘာရီ၊
အဟဉ္စ နံ မာလိနီ အဇ္ဈုပေဿံ။
ဩစေယျ ပုပ္ဖာနိ ကရောမိ မာလံ။
ပိယော စ မေ ဟေဟိတိ မာလဘာရီ။
အဟဉ္စ နံ မာလိနီ အဇ္ဈုပေဿံ။
ဩစေယျ ပုပ္ဖာနိ ကရောမိ ဘာရံ။
ဣဒဉ္စ နော ဟေဟိတိ သန္ထရတ္ထံ၊
ယတ္ထဇ္ဇိမံ ဝိဟရိဿာမ ရတ္တိံ။
သိလာယ ပိံသာမိ ပမတ္တရူပါ။
ပိယော စ မေ ဟေဟိတိ ရောသိတင်္ဂေါ၊
အဟဉ္စ နံ ရောသိတာ အဇ္ဈုပေဿံ။
နုဒံ သာလေ သဠလေ ကဏ္ဏိကာရေ။
အာပူရထ တေန မုဟုတ္တေန၊
သာယံ နဒီ အာသိ မယာ သုဒုတ္တရာ။
သမ္ပဿန္တာ ဥဘယော အညမညံ။
သကိံပိ ရောဒါယ သကိံ ဟသာမ၊
ကိစ္ဆေန နော အဂမာ သံဝရီသာ။
စတုက္ကံ နဒိံ ဥတ္တရိယာန လုဒ္ဒ။
အာလိင်္ဂိယာ အညမညံ မယံ ဥဘော၊
သကိံပိ ရောဒါမ သကိ့ ဟသာမ။
ယ မိဓ မယံ ဝိပ္ပဝသိမှ ပုဗ္ဗေ။
ဝဿေ ကိမံ ဇီဝိတံ ဘူမိပါလေ၊
ကောနီဓ ကန္တာယ ဝိနာ ဝသေယျ။
ဟူသော ဤဆယ်ဂါထာတို့ကို ဆို၏။
၁၉၅။ လုဒ္ဒက၊ အမောင်မုဆိုး။ သီဃသောတံ၊ လျင်သော အယဉ်ရှိသော။ နာနာဒုမစ္ဆာဒနံ၊ အထူးထူးသော သစ်ပင်တို့ဖြင့် ဖုံးလွှမ်းသော။ သေလကူလံ၊ တောင်နှစ်လုံးတို့၏ အကြား၌ စီးသော။ ယံ ဣမံ နဒိံ၊ အကြင် ဤမြစ်ကို။ ပဿသိ၊ မြင်၏။ တံ နဒိံ၊ ထိုမြစ်ကို။ မေ၊ ငါ၏။ ပိယော၊ လင်သည်။ မမဉ္စ၊ ငါ့ကိုလည်း။ အနုဗန္ဓတိ၊ နောက်၌ လိုက်၏။ ဣတိ၊ ဤသို့။ မညေ၊ ထင်မှတ်၍။ ဝဿကာလေ၊ မိုးရွာသောအခါ၌။ ဥတ္တရိ၊ ကူး၏။
၁၉၆။ အဟဉ္စ၊ ငါသည်ကား။ အင်္ကောလကံ၊ မှန်ကူပွင့်ကို၎င်း။ အတိမုတ္တကံ၊ ကင်ပွန်းပွင့်ကို၎င်း။ သတ္တလိယောဓိကဉ္စ၊ မိုဃ်းဆွေပွင့် ရွှေစံပယ်ပွင့်ကို၎င်း။ ဩစိနာမိ၊ ငါဆွတ်၏။ မေ၊ ငါ၏။ ပိယော စ၊ လင်သည်လည်း။ မာလဘာရီ၊ ပန်းပန်ရသည်။ ဟေဟိတိ၊ ဖြစ်လတ္တံ့။ အဟဉ္စ၊ ငါသည်လည်း။ မာလိနီ၊ ပန်းပန်လျက်။ နံ၊ ထိုငါ့လင်သို့။ အဇ္ဈုပေဿံ၊ ချဉ်းကပ်ပါအံ့။ ဣမိနာ ကာရဏေန၊ ဤအကြောင်းကြောင့်။ ဩစိနာမိ၊ ငါဆွတ်၏။
၁၉၇။ လုဒ္ဒ၊ အမောင်မုဆိုး။ အဟဉ္စ၊ ငါသည်လည်း။ ဣဒံ ကုရဝကံ၊ ဤ ကုလားဇလပ်ပန်းကို၎င်း။ ဥဒ္ဒါလကံ၊ ငုရွှေပန်းကို၎င်း။ ပါဋလိသိန္ဒုဝါရိတာ၊ တောင်ကသစ်ပန်း ကြောင်ပန်းပွင့်တို့ကို၎င်း။ ဩစိနာမိ၊ ငါဆွတ်၏။ မေ၊ ငါ၏။ ပိယော စ၊ ချစ်လင်သည်လည်း။ မာလဘာရီ၊ ပန်းပန်ရသည်။ ဟေဟိတိ၊ ဖြစ်လတ္တံ့။ အဟဉ္စ၊ ငါသည်လည်း။ မာလိနီ၊ ပန်းပန်လျက်။ နံ၊ ထိုချစ်လင်သို့။ အဇ္ဈုပေဿံ၊ ချဉ်းကပ်အံ့။
၁၉၈။ လုဒ္ဒ၊ အမောင်ပုဆိုး။ အဟဉ္စ၊ ငါသည်လည်း။ သုပုပ္ဖိတဿ၊ ကောင်းစွာပွင့်သော။ သာလဿ၊ အင်ကြင်းပင်၏။ ပုပ္ဖာနိ၊ အပွင့်တို့ကို။ ဩစေယျ၊ ဆွတ်ယူ၍။ မာလံ၊ ပန်းကုံးကို။ ကရောမိ၊ ပြု၏။ မေ၊ ငါ၏။ ပိယော စ၊ ချစ်လင်သည်လည်း။ မာလဘာရီ၊ ပန်းပန်ရသည်။ ဟေဟိတိ၊ ဖြစ်လတ္တံ့။ အဟဉ္စ၊ ငါသည်လည်း။ မာလိနီ၊ ပန်းပန်လျက်။ နံ၊ ထိုချစ်လင်သို့။ အဇ္ဈုပေဿံ၊ ချဉ်းကပ်အံ့။
၁၉၉။ လုဒ္ဒ၊ အမောင်မုဆိုး။ အဟဉ္စ၊ ငါသည်လည်း။ သုပုပ္ဖိတဿ၊ ကောင်းပွင့်သော။ သာလဿ၊ အင်ကြင်းပင်၏။ ပုပ္ဖာနိ၊ အပွင့်တို့ကို။ ဩစေယျ၊ ဆွတ်ယူ၍။ ဘာရံ၊ ပန်းမွေ့ရာကို။ ကရောမိ၊ ပြု၏။ ယတ္ထ၊ အကြင် ပန်းမွေ့ရာ၌။ အဇ္ဇ၊ ယနေ့။ ဣမံ ရတ္တိံ၊ ဤညဉ့်ပတ်လုံး။ မယံ၊ ငါတို့သည်။ ဝိဟရိဿာမ၊ နေကြကုန်အံ့။ နော၊ ငါတို့အား။ ဣဒဉ္စ၊ ဤပန်းမွေ့ရာသည်လည်း။ သန္ထရတ္ထံ၊ အခင်းအကျိုးငှါ။ ဟေဟိတိ၊ ဖြစ်လတ္တံ့။
၂၀၀။ လုဒ္ဒ၊ အမောင်မုဆိုး။ အဟဉ္စ၊ ငါသည်လည်း။ အဂ္ဂလုကာဠာဂလု၊ အကျော်နက်ကို၎င်း။ စန္ဒန၊ ဂေါသီတစန္ဒကူးနီကို၎င်း။ ပမတ္တရူပါ၊ မေ့လျော့သော သဘောရှိသည်ဖြစ်၍။ သိလာယံ၊ ကျောက်ပျဉ်၌။ ပိံသာမိ၊ သွေး၏။ မေ၊ ငါ၏။ ပိယော၊ ချစ်လင်သည်။ ရောသိတင်္ဂေါ၊ အကျော်ကရမက် ဂေါသီတစန္ဒကူး လိမ်းကျံသော ကိုယ်ရှိသည်။ ဟေဟိတိ၊ ဖြစ်လတ္တံ့။ အဟဉ္စ၊ ငါသည်လည်း။ ရောသိတာ၊ နံ့သာကိုယ်လုံးဖုံးအောင် လိမ်းကျံအပ်သည်ဖြစ်၍။ နံ၊ ထို ချစ်လင်သို့။ အဇ္ဈုပေဿံ၊ ချဉ်းကပ်အံ့။
၂၀၁။ လုဒ္ဒ၊ အမောင်မုဆိုး။ အထ၊ ထိုမှတပါး။ သီဃသောတံ၊ လျင်သော အယဉ်ရှိသော။ သလိလံ၊ ရေသည်။ နဒိံ၊ မြစ်သို့။ အာဂမာ၊ လာ၏။ သာလေ၊ အင်ကြင်းပွင့်တို့ကို၎င်း။ သဠလေ၊ ထင်းရူးပွင့်တို့ကို၎င်း။ ကဏိကာရေ၊ မဟာလှေကားပွင့်တို့ကို၎င်း။ နုဒံ၊ ဆွတ်ယူစဉ်။ တေန မုဟုတ္တေန၊ ထိုခဏ၌။ အာပူရထ၊ မြစ်ရေပြည့်လင့်၏။ သာယံနဒီ၊ ထိုမြစ်ကို။ မယာ၊ ငါသည်။ သုဒုတ္တရာ၊ မကူးနိုင်သည်။ အသိ၊ ဖြစ်၏။
၂၀၂။ တဒါ၊ ထိုအခါ၌။ မယံ၊ ငါတို့သည်။ ဥဘောသု တီရေသု၊ ကမ်းနားနှစ်ဘက်တို့၌။ ဥဘယာ၊ နှစ်ယောက်ကုန်သော ငါတို့သည်။ အညမညံ၊ တယောက်သည် တယောက်ကို။ သမ္ပဿန္တာ၊ လျှပ်စစ် ပြက်သည့်အခါ မြင်ကြကုန်လျက်။ ဌိတာ၊ တည်ကြကုန်၏။ သကိံပိ၊ ရံခါလည်း။ ရောဒါမ၊ ငိုကြကုန်၏။ သကိံပိ၊ ရံခါလည်း။ ဟသာမ၊ ရယ်ကြကုန်၏။ နော၊ ငါတို့အား။ သာ သံဝရီ၊ ထိုညဉ့်သည်။ ကိစ္ဆေန၊ ဆင်းရဲငြိုငြင်သဖြင့်။ အဂမာ၊ လွန်၏။
၂၀၃။ လုဒ္ဒ၊ အမောင်မုဆိုး။ ခေါ၊ စင်စစ်။ ပါတောဝ၊ နံနက်ကလျှင်။ သူရိယမှိ၊ နေသည်။ ဥဂ္ဂတေ၊ ထွက်လတ်သော်။ စတုက္ကံ၊ ရေနည်းသော။ နဒိံ၊ မြစ်ကို။ ဥတ္တရိယာန၊ ကူးကြ၍။ ဥဘော၊ နှစ်ယောက်ကုန်သော။ မယံ၊ ငါတို့သည်။ အညမညံ၊ အချင်းချင်း။ အာလိင်္ဂိယာ၊ လည်ဖက်ကုန်၍။ သကိံ ပိ၊ ရံခါလည်း။ ရောဒါမ၊ ငိုကြကုန်၏။ သကိံပိ၊ ရံခါလည်း။ ဟသာမ၊ ရယ်ရွှင်ကြကုန်၏။
၂၀၄။ လုဒ္ဒ၊ အမောင်မုဆိုး။ ယံ-ယသ္မိံ ကာလေ၊ အကြင်အခါ၌။ ဣဓ၊ ဤအရပ်၌။ မယံ၊ ငါတို့သည်။ ပုဗ္ဗေ၊ ရှေး၌။ ဝိပ္ပဝသိမှ၊ ကင်း၍နေရကုန်၏။ သော ကာလော၊ ထိုအခါသည်။ ဣတော၊ ဤနေ့မှ။ တီဟူနကံ- တီဟိ ဦနကာနိ၊ သုံးရက်တို့ဖြင့် ယုတ်ကုန်သော။ သတ္တသတာနိ၊ အနှစ် ခုနစ်ရာရှိသည်။ ဟောန္တိ၊ ဖြစ်ကုန်၏။ ဘူပါလ၊ ရေမြေ့ရှင်။ တုမှာကံ၊ သင်တို့၏။ ဣမံ ဇီဝိတံ၊ ဤအသက်သည်။ ဧကံဝဿံ၊ အနှစ်တရာသာတည်း။ ကောနု ကိံနု၊ အဘယ့်ကြောင့်လျှင်။ ကန္တာယ၊ နှစ်သက်ဘွယ်သော မိဖုယားနှင့်။ ဝိနာ၊ ကွေကွင်း၍။ ဝသေယျာသိ၊ နေဘိသနည်း။
ထိုစကားကိုကြား၍ ဘလ္လာတိယမင်းသည် ကိန္နရာတို့၏ အသက်အပိုင်းအခြားကို မေးလိုရကား-
သစေပိ ဇာနာထ ဝဒထေ အာယုံ။
အနုဿ ဝါ ဝုဍ္ဎတော အာဂမာ ဝါ၊
အက္ခာထ မေတံ အဝိကမ္ပမာနာ။
ဟူသော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၂၀၅။ သမ္မ၊ အဆွေ ကိန္နရီမ။ ဝေါ၊ သင်တို့၏။ အာယုဉ္စ၊ အသက်သည်ကား။ ကိတ္တကော နု၊ အဘယ်မျှ ရှည်သနည်း။ သစေပိ၊ အကယ်၍လည်း။ အနုဿ ဝါ၊ အဆင့်ကြား၍၎င်း။ ဝုဍ္ဎတော၊ မိဘ အစရှိသော ကြီးသောသူတို့၏ အထံမှ။ အာဂမာ ဝါ၊ လာသော စကားဖြင့်၎င်း။ အာယုံ၊ သင်တို့အသက်ကို။ ဇာနာထ၊ သိကြကုန်အံ့။ အာယုံ၊ အသက်ကို။ ဝဒေထ၊ ဆိုကုန်လော့။ ဧတံ၊ ထို အသင်တို့ အသက်အပိုင်းအခြားကို။ အဝိကမ္ပမာနာ၊ မကြောက်မရွံဘဲ။ မေ၊ ငါ့အား။ အက္ခာထ၊ ကြားကြကုန်လော့။
ကိန္နရီမသည် အသက်အပိုင်းအခြားကို ကြားလိုရကား-
န စန္တရာ ပါပကော အတ္ထိ ရောဂေါ။
အပ္ပဉ္စ ဒုက္ခံ သုခမေဝ ဘိယျော၊
အဝီတရာဂါ ဇဟာမ ဇီဝိတံ။
ဟူသော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၂၀၆။ လုဒ္ဒ၊ အမောင်မဆိုး။ နော၊ ငါတို့၏။ အာယုဉ္စ၊ အသက်သည်ကား။ ဝဿသဟဿံ၊ အနှစ်တထောင်တည်း။ အန္တရာ၊ အနှစ်တထောင် အကြား၌။ ပါပကော၊ မကောင်းစွာသော။ ရောဂေါ၊ အနာရောဂါသည်။ န စ အတ္ထိ၊ မရှိသလျှင်ကတည်း။ ဒုက္ခံ၊ ဆင်းရဲသည်လည်း။ အပ္ပံ၊ နည်း၏။ သုခမေဝ၊ ချမ်းသာသည်သာလျှင်။ ဘိယျော၊ များစွာ၏။ မယံ၊ ငါတို့သည်။ အဝီတရာဂါ၊ ချစ်နှစ်သက်ခြင်း မပြတ်ကုန်သည်ဖြစ်၍။ ဇီဝိတံ၊ အသက်ကို။ ဇဟာမ၊ စွန့်ရကုန်အံ့။
ထိုကိန္နရီမ စကားကိုကြား၍ ဘလ္လာတိယမင်းသည် တိရစ္ဆာန် ဖြစ်ကုန်သော ဤကိန္နရာတို့ စဉ်လျက်လည်း တညဉ့်ကင်း၍ နေရသဖြင့် အနှစ်ခုနစ်ရာတို့ပတ်လုံး လည်ဖက်ကာ ငိုကြွေးလျက် သွားကြကုန်၏။ ငါသည်မူကား ယူဇနာသုံးရာရှိသော ကာသိတိုင်း၌ ကြီးစွာသော စည်းစိမ်ကို စွန့်ပစ်၍ တော၌ကျက်စားလျက် အလွန်ဆင်းရဲ ငြိုငြင်စွာသော အမှုကို ပြုမိစွတကားဟု ကြံ၍ ထိုအရပ်မှ ပြန်ခဲ့သဖြင့် ဗာရာဏသီ နေပြည်တော်သို့ ရောက်လျှင် မြတ်သောမင်းကြီး- အရှင်မင်းကြီးသည် ဟိမဝန္တာအရပ်၌ အဘယ်မည်သောအံ့ဘွယ်သရဲကို မြင်တော်မူခဲ့သနည်းဟု မှူးတော်မတ်တော်တို့သည် မေးကုန်လတ်သော် အလုံးစုံသော အကြောင်းကို ကြားတော်မူပြီးလျှင် ထိုအခါမှစ၍ အလှူအစရှိသည်တို့ကို ပေးလှူလျှက်လျှင် မင်း၏စည်းစိမ်ချမ်းသာကို ခံစားတော်မူ၏။
ထိုအကြောင်းကို ထင်ရှားပြတော်မူလိုသော သဗ္ဗညူမြတ်စွာဘုရားသည်-
ဘလ္လာတိယော ဣတ္တရံ ဇီဝိတန္တိ။
နိဝတ္တထ န မိဂဝံ အစရိ၊
အဒါသိ ဒါနာနိ အဘုဉ္ဇိ ဘောဂေ။
ဟူသော ဤဂါထာကို ဟောတော်မူ၏။
၂၀၇။ မဟာရာဇ၊ မြတ်သောမင်းကြီး။ တဒါ၊ ထိုအခါ၌။ ဘလ္လာတိယော၊ ဘလ္လာတိယမင်းသည်။ အမာနုသာနံ၊ ကိန္နရာတို့၏။ ဣဒဉ္စ၊ ဤစကားကိုလျှင်။ သုတွာန၊ ကြား၍။ ဇီဝိတံ၊ လူတို့အသက်သည်။ ဣတ္တရံ၊ နည်းစွာ၏။ ဣတိ၊ ဤသို့ နှလုံးသွင်း၍။ နိဝတ္တထ၊ ပြန်လေ၏။ မိဂဝံ၊ သမင်တောသို့။ န အစရိ၊ မသွားပြီ။ ဒါနာနိ၊ အလှူတို့ကို။ အဒါသိ၊ ပေးလေ၏။ ဘောဂေ၊ စည်းစိမ် ချမ်းသာတို့ကို။ အဘုဉ္ဇိ၊ ခံစား၏။
ဤဂါထာကို ဟောတော်မူပြီးလျှင် တဖန် အဆုံးအမ ပေးတော်မူပြန်လိုရကား-
သမ္မောဒထ မာ ကလဟံ အကတ္ထ။
မာ ဝေါ တပီ အတ္တကမ္မာ ပရာဓော၊
ယထာပိ တေ ကိံပုရိသေကရတ္တံ။
သမ္မောဒထ မာ ဝိဝါဒံ အကတ္ထ။
မာ ဝေါ တပီ အတ္တကမ္မာ ပရာဓော၊
ယထာပိ တေ ကိံပုရိသေကရတ္တံ။
ဟူသော ဤနှစ်ဂါထာတို့ကို ဟောတော်မူ၏။
၂၀၈။ မဟာရာဇ၊ မြတ်သောမင်းကြီး။ တုမှေ၊ ရှင်မင်းကြီးရှိသည်။ အမာနုသာနံ၊ ကိန္နရာတို့၏။ ဣဒဉ္စ၊ ဤစကားကိုလျှင်။ သုတွာန၊ ကြားကုန်၍။ သမ္မောဒထ၊ ဝမ်းမြောက်ကြကုန်လော့။ ကလဟံ၊ ခိုက်ရန်ကို။ မာ အကတ္ထ၊ မပြုကြကုန်လင့်။ ဧကရတ္တံ၊ တညဉ့်မျှ။ ဝိပ္ပကတော၊ ကွေကွင်း၍ နေခြင်းဟူသော။ အတ္တကမ္မာပရာဓော၊ မိမိတို့အမှုအရာအပြစ်သည်။ တေ ကိံပုရိသေ၊ ထိုကိန္နရာတို့ကို။ တပီ ယထာ၊ ပူပန်စေသကဲ့သို့။ တထာ၊ ထို့အတူ။ အတ္တကမ္မာပရာဓော၊ မိမိပြုခြင်းအပြစ်သည်။ ဝေါ၊ အရှင်မင်းကြီးတို့ကို။ မာ တပီ၊ မပူပန်စေလင့်။
၂၀၉။ မဟာရာဇ၊ မြတ်သောမင်းကြီး။ တုမှေ၊ ရှင်မင်းကြီးတို့သည်။ အမာနုသာနံ၊ ကိန္နရာတို့၏။ ဣဒဉ္စ၊ ဤစကားကိုလျှင်။ သုတွာန၊ ကြားကုန်၍။ သမ္မောဒထ၊ ဝမ်းမြောက်ကြကုန်လော့။ ဝိဝါဒံ၊ ငြင်းခုံခြင်းကို။ မာ အကတ္ထ၊ မပြုကြကုန်လင့်။ ဧကရတ္တံ၊ တညဉ့်မျှ။ ဝိပ္ပကတော၊ ကွေကွင်း၍ နေရသော။ အတ္တကမ္မာပရာဓော၊ မိမိတို့ပြုခြင်းအပြစ်သည်။ တေ ကိံပုရိသေ၊ ထိုကိန္နရာတို့ကို။ တပီ ယထာ၊ ပူပန်စေသကဲ့သို့။ တထာ၊ ထို့အတူ။ အတ္တကမ္မာပရာဓော၊ မိမိတို့ အမှုအရာ အပြစ်သည်။ ဝေါ၊ သင်မင်းကြီးတို့ကို။ မာ တပီ၊ မပူပန်စေလင့်။
မလ္လိကာမိဖုယားသည် မြတ်စွာဘုရား ဓမ္မဒေသနာတော်ကို နာရလျှင် နေရာမှထ၍ လက်အုပ်ချီလျက် မြတ်စွာဘုရားအား ချီးမွမ်းခြင်းကို ပြုလိုရကား-
ဝစနပထံ တဝ အတ္ထသဉှိတံ။
မုဉ္စံ ဂိရံ နုဒသေဝ မေ ဒရံ။
သမဏ သုခါဝဟ ဇီဝ မေ စိရံ။
ဟူသော ဤအဆုံးဂါထာကို ဆို၏။
၂၁၀။ ဘန္တေ၊ အရှင်ဘုရား။ အဟံ၊ အကျွန်ုပ်သည်။ ဝိဝိဓံ၊ အထူးထူးအပြားပြားသော အကြောင်းတို့ဖြင့် တန်ဆာဆင်၍ ဟောတော်မူအပ်သော။ ပထံ၊ နာခြင်း၏ အကြောင်းဖြစ်သော။ အတ္ထသဉှိတံ၊ အကျိုးစီးပွားနှင့် စပ်သော။ တဝ၊ အရှင်ဘုရား၏။ ဝစနံ၊ စကားတော်ကို။ အဓိမနာ၊ အလွန်ကြည်ညိုသော စိတ်ရှိသည်ဖြစ်၍။ သုဏောမိ၊ နာပါ၏။ တွံ၊ အရှင်ဘုရားသည်။ ဂိရံ၊ သာယာနာပျော်ဘွယ်ရှိသော တရားကို။ မုဉ္စံ-မုဉ္စန္တော၊ မြွက်တော်မူလျက်။ မေ၊ အကျွန်ုပ်။ ဒရံ၊ စိုးရိမ်ခြင်းကြောင့်ဖြစ်သော ပူပန်ခြင်းကို။ နုဒသေဝ၊ ဖျောက်တော်မူပေသလျှင်ကတည်း။ သုခါဝဟ၊ ချမ်းသာ သုံးပါးကို ဆောင်တော်မူတတ်သော။ မေ၊ အကျွန်ုပ်၏။ သာမိ၊ အရှင်ဖြစ်တော်မူသော။ သမဏ၊ ကိလေသာကို ငြိမ်းစေတော်မူတတ်သော အရှင်ဘုရား။ တွံ ဧဝ၊ အရှင်ဘုရားသည်လျှင်။ စိရံ၊ မြင့်ရှည်စွာ။ ဇီဝ၊ သက်တော် ရှည်ပါစေသတည်း။
ကောသလမင်းကြီးသည် ထိုအခါမှစ၍ မလ္လိကာ မိဖုယားနှင့်တကွ သင့်တင့်ညီညွတ်စွာ နေ၏။
ဇာတ်ပေါင်း... သဗ္ဗညူမြတ်စွာဘုရားသည် ဤဓမ္မဒေသနာကို ဆောင်တော်မူ၍ မြတ်သောမင်းကြီး- ယခုအခါ သင်ကောသလမင်းကြီးသည်လျှင် ထိုအခါ ကိန္နရာဖိုဖြစ်ဘူးပြီ၊ ယခုအခါ မလ္လိကာမိဖုယားသည် ထိုအခါ ကိန္နရီမဖြစ်ဘူးပြီ၊ ယခုအခါ ဘုရားသည်လျှင် ထိုအခါ ဘလ္လာတိယမင်း ဖြစ်ဘူးပြီဟု ဇာတ်ကို ပေါင်းတော်မူ၏။
လင်နှင့် မယား၊ ချစ်ကြင်ငြား၊ စီးပွားတက်မည်သာ
ရှစ်ခုမြောက်သော ဘလ္လာတိယဇာတ်သည် ပြီး၏။
*****
ဝီသတိနိပါတ်
၉။ သောမနဿဇာတ်
သူတပါး မကောင်းကြံ၍ကိုယ်၌ဘေးရန် ရောက်ခြင်းအကြောင်း
ပစ္စုပ္ပန်ဝတ္ထု... နတ်နှင့်တကွသော လောကကို ဆုံးမတော်မူတတ်သော သဗ္ဗညူမြတ်စွာဘုရားသည် ကော တံ ဟိံသတိ ဟေဌေတိ အစရှိသော ဂါထာပုဒ်ဖြင့် တန်ဆာဆင်အပ်သော ဤသောမနဿဇာတ်ကို ဇေတဝန် ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံး နေတော်မူစဉ် ဒေဝဒတ်၏ ဘုရားသခင်ကို သတ်ခြင်းငှါ လုံ့လပြုခြင်းကို အကြောင်းပြု၍ ဟောတော်မူ၏။ ထိုစကားသည် မှန်၏။ ထိုအခါ သဗ္ဗညူမြတ်စွာဘုရားသည် ရဟန်းတို့- ယခုအခါ၌သာလျှင် ဤဒေဝဒတ်သည် ငါဘုရားအား သတ်ခြင်းငှါ လုံ့လပြုသည် မဟုတ်သေး၊ ရှေး၌လည်း ပြုဘူးသည်သာတည်းဟု မိန့်တော်မူ၍ အတိတ်ကို ဆောင်တော်မူ၏။
အတိတ်ဝတ္ထု... ရဟန်းတို့- လွန်လေပြီးသောအခါ ကုရုတိုင်း ဥတ္တရပဉ္စာလမြို့၌ ရေဏုမည်သော မင်းသည် မင်းပြု၏။ ထိုအခါ မဟာရက္ခိတမည်သော ရသေ့သည် ရသေ့ငါးရာ ခြံရံလျှက် ဟိမဝန္တာ၌ ကြာမြင့်စွာနေ၍ ချဉ်ဆားမှီဝဲအံ့သောငှါ ဒေသစာရီ သွားသည်ရှိသော် ဥတ္တရ ပဉ္စာလမြို့သို့ ရောက်၍ မင်း၏ဥယျာဉ်၌ နေ၍ မိမိပရိသတ်နှင့်တကွ ဆွမ်းအလို့ငှါ သွားသည်ရှိသော် မင်းအိမ်တံခါးသို့ ရောက်၏။ မင်းသည် ရသေ့အပေါင်းတို့ကို မြင်လျှင် ဣရိယာပုထ်၌ ကြည်ညို၍ တန်ဆာဆင်အပ်သော ပြာသာဒ်အပြင်၌ နေစေပြီးလျှင် မွန်မြတ်သော ဆွမ်းအာဟာရဖြင့် လုပ်ကျွေး၍ အရှင်ဘုရားတို့- အရှင်ဘုရားတို့သည် ဤမိုးလပတ်လုံး အကျွန်ုပ် ဥယျာဉ်၌လျှင် နေတော်မူပါကုန်ဟု ပင့်လျှောက်၍ ထိုရသေ့တို့နှင့်တကွ ဥယျာဉ်တော်သို့ သွား၍ နေရာကျောင်းတို့ကို ဆောက်လုပ်စေပြီးလျှင် ရဟန်းပရိက္ခရာတို့ကို လှူ၍ ရသေ့အပေါင်းတို့ကို ရှိခိုးလျက် ဥယျာဉ်မှ ထွက်ခဲ့၏။
ထိုအခါမှစ၍ ထိုအလုံးစုံကုန်သော ရသေ့တို့သည်လည်း မင်းအိမ်၌သာလျှင် ဆွမ်းစားကုန်၏။ မင်းသည်ကား သားသ္မီးမရှိသည်ဖြစ်၍ သားကို တောင့်တ၏။ သားသ္မီးတို့သည် မဖြစ်ကုန်၊ မိုဃ်းလလွန်သဖြင့် မဟာရက္ခိတရသေ့သည် ယခုအခါ ဟိမဝန္တာအရပ်သည် မွေ့လျော်ဘွယ်ရှိသည်။ ထိုဟိမဝန္တာသို့လျှင် သွားကုန်အံ့ဟု မင်းကိုပန်ကြား၍ မင်းသည် ပြုအပ်ပြီးသော ပူဇော်သက္ကာရ မြတ်နိုးတနာ ရှိသည်ဖြစ်၍ မြို့မှထွက်ခဲ့သဖြင့် ခရီးအကြား၌ မွန်းတည့်သောအခါ ခရီးမှဖဲ၍ ချမ်းအေးသော အရိပ်ရှိသော တခုသော သစ်ပင်အောက်ဝယ် နုပျိုသော မြက်သစ်ပင် အပြင်၌ အခြံအရံနှင့်တကွ နေ၏။ အခြံအရံ ရသေ့တို့သည် စကားကို ဖြစ်စေကုန်၏။ မင်းအိမ်၌ အမျိုးအနွယ်ကို စောင့်လတ္တံ့သော သားတယောက်မျှ မရှိ၊ မင်းသည် သားကို အကယ်၍ ရအံ့၊ ဤသို့ ရသည်ရှိသော် ကောင်းစွာသာလျှင် ဖြစ်ရာ၏။ မင်းစဉ်မင်းဆက်သည် စပ်မိရာ၏ဟု စကားကို ဖြစ်စေကုန်၏။
မဟာရက္ခိတ ရသေ့သည် ထိုရသေ့တို့၏ စကားကို ကြား၍ မင်းအား သားသည် ဖြစ်လတ္တံ့လော, မဖြစ်လတ္တံ့လော ဟု စုံစမ်း ဆင်ခြင်လတ်သော် သားသည် ဖြစ်လတ္တံ့သည်ကို သိ၍ ဤသို့ဆို၏။ အို ရသေ့အပေါင်းတို့- သင်တို့သည် မစိုးရိမ်ကြကုန်လင့်၊ ယနေ့ မိုးသောက်သောအခါ နတ်သားတယောက်သည် နတ်ပြည်မှ စုတေခဲ့၍ မင်း၏ မိဖုယားကြီးဝမ်း၌ ပဋိသန္ဓေယူလတ္တံ့ဟု ဆို၏။ ထိုစကားကို ကြား၍ ရသေ့စဉ်းလဲတယောက်သည် ယခုအခါ ငါသည် မင်းဆရာဖြစ်လတ္တံ့ဟု ကြံ၍ ရသေ့တို့ သွားသောအခါ ဖျားနာဟန်ပြုသဖြင့် အိပ်၍ လာလှည့် သွားကြကုန်အံ့ဟု ဆိုလတ်သော် ငါလိုက်ခြင်းငှါ မတတ်နိုင်ဟု ဆို၏။ မဟာရက္ခိတ ရသေ့သည် ထိုရသေ့စဉ်းလဲ၏ အိပ်ခြင်းအကြောင်းကို သိ၍ အကြင်အခါ တတ်နိုင်၏။ ထိုအခါ သင်လာခဲ့လော့ဟု ဆိုပြီးလျှင် ရသေ့အပေါင်းကို ယူ၍ ဟိမဝန္တသို့လျှင် သွား၏။ ရသေ့စဉ်းလဲသည်လည်း ပြန်၍ လျင်မြန်စွာ သွားပြီးလျှင် မင်းအိမ်တံခါး၌ ရပ်၏။ မဟာရက္ခိတ ရသေ့၏ အလုပ်အကျွေး တပည့်ရသေ့သည် လာ၏ဟု မင်းအား လျှောက်စေ၏။
မင်းသည် လျင်မြန်စွာ ပင့်ခေါ်သဖြင့် ပြာသာဒ်ထက်သို့ တက်၍ ခင်းအပ်သော နေရာ၌ နေ၏။ မင်းသည် ရသေ့စဉ်းလဲကို ရှိခိုးလျက် တင့်အပ်သော အရပ်၌နေ၍ ရသေ့အပေါင်းတို့၏ အနာမရှိသော အဖြစ်ကိုမေး၍ အရှင်ဘုရား -အလွန်လျင်မြန်စွာ ပြန်ခဲ့တော်မူ၏။ အဘယ်အကြောင်းကြောင့် ကြွလာတော်မူသနည်းဟု မေး၏။ မြတ်သောမင်းကြီး- လျင်မြန်စွာ ပြန်ခဲ့သည် မှန်၏။ ရသေ့အပေါင်းတို့သည် ချမ်းသာစွာ နေကြကုန်သည်ဖြစ်၍ ရှင်မင်းကြီး၏ အမျိုးအနွယ် အစဉ်အဆက်ကို စောင့်ရှောက်တတ်သော သားသည် ဖြစ်ပါမူကား ကောင်းလေစွဟု စကားကို ဖြစ်စေကုန်၏။ ငါတို့သည် ထိုစကားကိုကြား၍ ရှင်မင်းကြီးအား သားသည် ဖြစ်လတ္တံ့လော, မဖြစ်လတ္တံ့လောဟု ဒိဗ္ဗစက္ခုဖြင့် ကြည့်လတ်သော် တန်ခိုးကြီးသော နတ်သားသည် နတ်ပြည်မှ စုတေ၍ သုဓမ္မာ မိဖုယားကြီးဝမ်း၌ ဖြစ်လတ္တံ့သည်ကိုမြင်၍ မင်းသည် မသိသည်ဖြစ်၍ ကိုယ်ဝန်ကို ဖျက်ဆီးရာ၏။ ထိုအကြောင်းကို မင်းအား ငါကြားအံ့ဟု အရှင်မင်းကြီးတို့အား ပြောဆိုအံ့သောငှါ ငါလာ၏။ ငါသည်လျှင် မင်းကြီးအား ပြောဆိုအပ်ပြီ၊ မြတ်သောမင်းကြီး - ငါသည် သွားအံ့ဟု ဆိုသည်ရှိသော် အရှင်ဘုရား- သွားခြင်းငှါ မတတ်ကောင်းဟု နှစ်သက်သဖြင့် ကြည်ညိုသောစိတ် ရှိသည်ဖြစ်၍ ထိုရသေ့စဉ်းလဲကို ဥယျာဉ်တော်သို့ ဆောင်ယူပြီးလျှင် နေရာအရပ်ကို စီရင်၍ ပေး၏။ ထိုရသေ့စဉ်းလဲသည် ထိုနေ့မှစ၍ မင်းအိမ်၌ သာလျှင် ဆွမ်းစား၍နေ၏။ ထိုရသေ့စဉ်းလဲ၏ အမည်သည် ဒိဗ္ဗစက္ခုရသေ့ဟူ၍လျှင် ထင်ရှား၏။
ထိုအခါ ဘုရားလောင်းသည် တာဝတိံသာနတ်ပြည်မှ စုတေ၍ သုဓမ္မာ မိဖုယားကြီးဝမ်း၌ ပဋိသန္ဓေယူ၏။ ယူပြီး၍ ဆယ်လလွန်သဖြင့် ဖွား၏။ ထိုမင်းသားကို အမည် မှည့်သောနေ့၌ သောမနဿ သတို့သား ဟူသော အမည်ကို မှည့်ကုန်၏။ ထိုမင်းသားသည် အခြံအရံဖြင့်ကြီး၏။ ရသေ့စဉ်းလဲသည်လည်း ဥယျာဉ်၏ တခုသောနံပါး၌ အထူးထူးသော ဟင်းချက်ကောင်းသော ဟင်းရွက်ကို၎င်း, နွယ်မှ ဖြစ်သော ဗူး, ဖရုံ သခွါး အစရှိသော သစ်သီးကို၎င်း စိုက်ပျိုး၍ ဟင်းရွက်သည်တို့၏ လက်၌ ရောင်း၍ ဥစ္စာကို ဖြစ်စေ၏။ ဘုရားလောင်း သောမနဿ မင်းသား ခုနစ်နှစ် မြောက်သောအခါ မင်း၏ ပစ္စန္တရစ်သည် ပုန်ကန်၏။ ထိုမင်းသည် ဒိဗ္ဗစက္ခုရသေ့ကို သင် မမေ့မလျော့လင့်ဟု မင်းသားကို အပ်နှင်းခဲ့ပြီးလျှင် ပစ္စန္တရစ်ကို ငြိမ်းအံ့ဟု သွား၏။
ထိုအခါ တနေ့သ၌ မင်းသားသည် ရသေ့ကို ဖူးမြင်အံ့ဟု ဥယျာဉ်တော်သို့ သွား၍ ရသေ့စဉ်းလဲသည် မည်းနက်သော သင်္ကန်းတထည်ကို ဝတ်၍ မည်းနက်သော သင်္ကန်းတထည်ကို ရုံလျက် လက်နှစ်ဘက်တို့ဖြင့် ရေအိုးနှစ်လုံးတို့ကိုကိုင်၍ ဟင်းရွက်ခင်း၌ ရေလောင်းသည်ကို မြင်၍ ရသေ့စဉ်းလဲသည် မိမိ၏ ရဟန်းတရားကို မပြုမူ၍ ဟင်းရွက်ရောင်းသော အမှုကို ပြု၏ဟု သိ၍ ဟင်းရွက်သည် သူကြွယ်- သင်သည် အဘယ်ကို ပြုသနည်းဟု ထိုရသေ့စဉ်းလဲကို ရှက်စေ၍ ရှိမခိုးဘဲလျှင် ဥယျာဉ်မှ ထွက်ခဲ့၍ မြို့သို့သွား၏။ ရသေ့စဉ်းလဲသည် ယခုကပင်လျှင် ဤမင်းသားငယ်သည် ဤသို့သဘောရှိသော ဆန့်ကျင်ဘက် ရန်သူဖြစ်၏။ အဘယ်သူသည် သိနိုင်အံ့နည်း၊ အသို့ပြုလတ္တံ့နည်း၊ ယခုအခါ၌လျင် ထိုမင်းသားကို ဖျက်ဆီးခြင်းငှါ သင့်၏ဟု ကြံ၍ မင်းလာသောအခါ၌ ကျောက်ပျဉ်ချပ်ကို တင့်အပ်သော အရပ်၌ချ၍ ရေသောက်အိုးကို ခွဲပြီးလျှင် ကျောင်း၌ မြက်သစ်ရွက်တို့ကိုကြဲ၍ ကိုယ်ကို ဆီနှင့်လိမ်းကျံ၍ ကျောင်းတွင်းသို့ ဝင်ပြီးလျှင် ဦးခေါင်းနှင့်တကွ ခြုံ၍ ကြီးစွာသော ဆင်းရဲခြင်းသို့ ရောက်သကဲ့သို့ ညောင်စောင်းငယ်၌ အိပ်၏။ မင်းသည် လာလတ်၍ မြို့ကို လက်ျာရစ်လှည့်သည်ကို ပြု၍ နန်းတော်သို့ မဝင်မူ၍လျှင် ငါ၏သခင် ဒိဗ္ဗစက္ခုရသေ့ကို ဖူးမြင်အံ့ဟု ကျောင်းတံခါးသို့ သွား၍ ထိုဖောက်ပြန်သော အခြင်းအရာကို မြင်လျှင် ဤဖောက်ပြန်ခြင်းသည်ကား အသို့နည်းဟု ကျောင်းတွင်းသို့ ဝင်၍ အိပ်လျက်နေသော ထိုရသေ့ကိုမြင်လျှင် ခြေတို့ကို ဆုပ်နယ်လျက် အကြောင်းကို မေးလိုရကား-
ကိံနု ဒုမ္မနော သောစသိ အပ္ပတီတော။
ကဿဇ္ဇ မာတာပိတရော ရုဒန္တု၊
ကောနွဇ္ဇ သေတိ နိဟတော ပထဗျာ။
ဟူသော ရှေးဦးစွာသော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၂၁၁။ သာမိ ဒိဗ္ဗစက္ခု၊ အရှင်ဒိဗ္ဗစက္ခုရှင်ရသေ့။ ကော၊ အဘယ်သူသည်။ တံ၊ ထိုရှင်ရသေ့ကို။ ဟိံသတိ၊ ပုတ်ခတ်ညှဉ်းဆဲသနည်း။ ကော၊ အဘယ်သူသည်။ တံ၊ ရှင်ရသေ့ကို။ ဟေဌေတိ-အက္ကောသတိ၊ ဆဲရေးသနည်း။ ကိံ၊ အဘယ့်ကြောင့်။ ဒုမ္မနော၊ နှလုံးမသာသည်ဖြစ်၍။ အပ္ပတီတော၊ မနှစ်သက်သည်ဖြစ်၍။ တွံ၊ သင် ရှင်ရသေ့သည်။ သောစသိ နု၊ စိုးရိမ်သနည်း။ အဇ္ဇ၊ ဤအခါ၌။ ကဿ၊ အဘယ်သူသည်။ မာတာပိတရော၊ အမိအဖတို့သည်။ ရောဒန္တု၊ ငိုစေကုန်သနည်း။ ကောနု၊ အဘယ်သူသည်။ အဇ္ဇ၊ ဤအခါ၌။ နိဟတော၊ ညှဉ်းဆဲသတ်ပုတ်သည်ဖြစ်၍။ ပထဗျာ၊ မြေ၌။ သေတိ၊ အိပ်စေသနည်း။
ထိုစကားကို ကြား၍ ရသေ့စဉ်းလဲသည် ကြည်းညည်းလျက် အိပ်ရာမှထ၍ မင်းအား အကြောင်းကို ကြားလိုရကား-
စိရဿံ ပဿာမိ တံ ဘူမိပါလ။
အဟိံသကော ရေဏု မနုပ္ပဝိဿ၊
ပုတ္တေန တေ ပေါထယိတော သ္မိ ဒေဝ။
ဟူသော နှစ်ခုမြောက်သော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၂၁၂။ ဒေဝ၊ အရှင်မင်းကြီး။ တဝ၊ အရှင်မင်းကြီးအား။ ဒဿနေန၊ မြင်ရသဖြင့်။ တုဋ္ဌော၊ ငါနှစ်သက်သည်။ အသ္မိ၊ ဖြစ်၏။ ဘူမိပါလ၊ ရေမြေ့ရှင်။ တံ၊ အရှင်မင်းကြီးကို။ စိရဿံ၊ ကြာမြင့်မှ။ ပဿာမိ၊ မြင်ရ၏။ ရေဏု၊ ရေဏုအမည်ရှိသော မင်းမြတ်။ အဟံ၊ ငါသည်။ အဟိံသကော၊ သူတပါးကို မညှဉ်းဆဲ။ ဒေဝ၊ အရှင်မင်းကြီး။ အထ၊ ထိုသို့ သူတပါးကို မညှဉ်းဆဲဘဲလျှက်။ တေ၊ အရှင်မင်းကြီး၏။ ပုတ္တေန၊ သားတော်သည်။ အနုပ္ပဝိဿ၊ ဥယျာဉ်သို့ ဝင်လတ်၍။ အဟံ၊ ငါ့ကို။ ပေါထယိတာ၊ ညှဉ်းဆဲသတ်ပုတ်အပ်သည်။ အသ္မိ၊ ဖြစ်၏။
ထိုဆရာရသေ့စဉ်းလဲ ပြောဆိုသော စကားကို ကြား၍လျှင် ရေဏုမင်းကြီးသည် ပြင်းစွာ အမျက်ထွက်လတ်၍ သားတော်ကို သတ်စိမ့်သောငှာ သူသတ်တို့ကိုစေ၏။ ထိုအကြောင်းကို ထင်ရှား ပြတော်မူလိုသော သဗ္ဗညူမြတ်စွာဘုရားသည်-
ကာသာဝိယာ ဟန္တု အန္တပုရံ နံ။
ဟန္တွာန တံ သောမနဿံ ကုမာရံ၊
ဆေတွာန သီသံ ဝရ မာဟရန္တု။
ဣဿရေန ဝိတိဏ္ဏောသိ၊ ဝဓံ ပတ္တောသိ ခတ္တိယ။
ဒသင်္ဂုလိံ အဉ္ဇလိံ ပဂ္ဂဟေတွာ။
အဟံပိ ဣစ္ဆာမိ ဇနိန္ဒံ ဒဋ္ဌုံ၊
ဇီဝံ မံ နေတွာ ပဋိဒဿယေထ။
ပုတ္တော စ ပိတရံ ဒိသွာ၊ ဒူရတော ဝဇ္ဈဘာသထ။
ကာသာဝိယာ ဟန္တု မမံ ဇနိန္ဒ။
အက္ခာဟိ မေ ပုစ္ဆိတော ဧတမတ္ထံ၊
အပရာဓော ကောနီဓ မမဇ္ဇ အတ္ထိ။
ဟူသော ဤဂါထာတို့ကို ဟောတော်မူ၏။
၂၁၃။ ဘိက္ခဝေ၊ ရဟန်းတို့။ တဒါ၊ ထိုအခါ၌။ ရာဇာ၊ ရေဏု မင်းသည်။ အမစ္စေ၊ အမတ်တို့ကို။ ဧဝံ၊ ဤသို့။ အာဏာပေသိ၊ စေ၏။ ဘောန္တော အမစ္စာ၊ အို-အမတ်တို့။ ခဂ္ဂဗန္ဓာ၊ သန်လျက် လက်စွဲကုန်သော။ ဒေါဝါရိကာ၊ တံခါးစောင့်တို့သည်၎င်း။ ကာသာဝိယာ၊ ခိုးသူသတ်သော အာဏာသားတို့သည်၎င်း။ အာယန္တု၊ လာစေကုန်။ အန္တေပုရံ၊ နန်းတွင်း၌။ နံ၊ ထိုမင်းသားကို။ ဟန္တု၊ သတ်စေကုန်။ တံ သောမနဿကုမာရံ၊ ထို သောမနဿမင်းသားကို။ ဟန္တွာန၊ သတ်ပြီး၍။ ဝရံ၊ မြတ်သော။ သီသံ၊ ဦးခေါင်းကို။ ဆေတွာန၊ ဖြတ်၍။ အာဟရန္တု၊ ဆောင်ခဲ့စေကုန်။
၂၁၄။ ဘိက္ခဝေ၊ ရဟန်းတို့။ ရာဇိနော၊ မင်းသည်။ ပေသိတာ၊ စေအပ်ကုန်သော။ ဒူတာ၊ တမန်တို့သည်။ ကုမာရံ၊ မင်းသားကို။ ဧတံ၊ ဤစကားကို။ အဗြဝုံ၊ ဆိုကုန်၏။ ခတ္တိယ၊ အရှင်မင်းသား။ တွံ၊ အရှင်မင်းသားကို။ ဣဿရေန၊ ခမည်းတော်မင်းကြီးသည်။ ဝိတိဏ္ဏော၊ စွန့်အပ်သည်။ အသိ၊ ဖြစ်ပြီ။ ဝဓံ၊ သတ်အပ်သောအဖြစ်သို့။ ပတ္တော၊ ရောက်သည်။ အသိ၊ ဖြစ်ပြီ။ ဣတိ၊ ဤသို့။ အဗြဝုံ၊ ဆိုကုန်၏။
၂၁၅။ ဘိက္ခဝေ၊ ရဟန်းတို့။ သော ရာဇပုတ္တော၊ ထိုမင်းသားသည်။ ပရိဒေဝယန္တော၊ ငိုကြွေးလျှက်။ ဒသင်္ဂုလိံ၊ လက်ဆယ်ချောင်းဟု ဆိုအပ်သော။ အဉ္စလိံ၊ လက်အုပ်ကို။ ပဂ္ဂဟေတွာ၊ ချီ၍။ အဟံပိ၊ ငါသည်လည်း။ ဇနိန္ဒံ၊ ခမည်းတော်မင်းမြတ်ကို။ ဒဋ္ဌုံ၊ ဖူးမြင်ခြင်းငှါ။ ဣစ္ဆာမိ၊ အလိုရှိပါ၏။ မံ၊ ငါ့ကို။ ဇီဝံ၊ အရှင်။ နေတွာ၊ ဆောင်ယူ၍။ ပဋိဒဿယေထ၊ ပြပါကုန်ဦးလော့။ ဣတိ၊ ဤသို့။ အဝေါစ၊ ဆို၏။
၂၁၆။ ဘိက္ခဝေ၊ ရဟန်းတို့။ တဿ၊ ထိုသောမနဿမင်းသား၏။ တံဝစနံ၊ ထိုစကားကို။ သုတွာ၊ ကြားကုန်၍။ ဒူတာ၊ တမန်တို့သည်။ ရညော၊ ခမည်းတော်မင်းကြီးအား။ ပုတ္တံ၊ သားတော်ကို။ အဒဿယုံ၊ ပြကုန်၏။ ပုတ္တော စ၊ သားတော် သောမနဿမင်းသားသည်လည်း။ ပိတရံ၊ ခမည်းတော်မင်းကြီးကို။ ဒိသွာ၊ မြင်၍။ ဒူရတောဝ၊ အဝေးမှသာလျှင်။ အဇ္ဈဘာသထ၊ ဤသို့ဆိုလေ၏။
၂၁၇။ ဇနိန္ဒ၊ ခမည်းတော် မင်းမြတ်။ ဒေါဝါရိကာ၊ တံခါးစောင့်တို့သည်။ ခဂ္ဂဗန္ဓာ၊ သန်လျက် လက်စွဲကုန်လျှက်။ အာဂစ္ဆုံ၊ လာကုန်၏။ ကာသာဝိယာ၊ ခိုးသူသတ်သော အာဏာသားတို့သည်။ မံ၊ အကျွန်ုပ်ကို။ ဟန္တုံ၊ သတ်ခြင်းငှါ။ အာဂစ္ဆုံ၊ လာကုန်၏။ အဇ္ဇ၊ ယခု။ ဣဓ၊ ဤအရပ်၌။ မမ၊ အကျွန်ုပ်အား။ ကော အပရာဓော၊ အဘယ်အပြစ်သည်။ အတ္ထိ၊ ရှိသနည်း။ ပုစ္ဆိတော၊ မေးအပ်သော ခမည်းတော်မင်းကြီးသည်။ မေ၊ အကျွန်ုပ်အား။ တမတ္ထံ၊ ထိုအကြောင်းကို။ အက်ခာဟိ၊ ကြားတော်မူလော့။
မင်းသည် ဘဝဂ်ဘုံသည် အလွန် နိမ့်သေး၏။ သင်၏ အပြစ်သည်ကား အလွန်ကြီး၏ဟု ဆို၍ ထိုမင်းသား၏ အပြစ်ကို ပြလိုရကား-
အဂ္ဂိံ သဒါ ပါရိစရတိ ပ္ပမတ္တော။
တံ တာဒိသံ သံယတံ ဗြဟ္မစာရိံ၊
ကသ္မာ တုဝံ ဗြူသိ ဂဟပ္ပတီတိ။
ဟူသော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၂၁၈။ ဧသော၊ ဤငါ့ဆရာ ဒိဗ္ဗစက္ခု ရှင်ရသေ့သည်။ သာယဉ္စ၊ ညဉ့်အခါ၌၎င်း။ ပါတော စ၊ နံနက်အခါ၌၎င်း။ ဥဒကံ၊ ရေသို့။ သဇာတိ၊ ဆင်း၍ကျင့်၏။ သဒါ၊ အခါခပ်သိမ်း။ အပ္ပမတ္တာ၊ မမေ့မလျော့။ အဂ္ဂိံ၊ မီးကို။ ပါရိစရတိ၊ လုပ်ကျွေး၏။ သံယတံ၊ ကိုယ်နှုတ်နှလုံးကို စောင့်ပေသော။ ဗြဟ္မစာရိံ၊ မြတ်သောအကျင့်ကို ကျင့်ပေသော။ တံ တာဒိသံ၊ ထိုသို့သော ဂုဏ်ကျေးဇူးနှင့် ပြည့်စုံပေသော ဒိဗ္ဗစက္ခုရှင်ရသေ့ကို။ ကသ္မာ၊ အဘယ့်ကြောင့်။ တုဝံ၊ သင်သည်။ ဂဟပ္ပတီတိ၊ ဟင်းရွက်သည် သူကြွယ်ဟူ၍။ ဗြူသိ၊ ဆိုဘိသနည်း။
ထို့နောင်မှ မင်းသားသည် အရှင်မင်းကြီး- သူကြွယ်ကိုလျှင် သူကြွယ်ဟူ၍ဆိုသော အကျွန်ုပ်အား အဘယ်အပြစ်ရှိသနည်းဟု ဆို၍ အကြောင်းကို ကြားလိုရကား-
ပရိဂ္ဂဟာ ဝိဝိဓာ သန္တိမဿ။
တေ ရက္ခတိ ဂေါပယတပ္ပမတ္တော၊
တသ္မာ အဟံ ဗြူမိ ဂဟပ္ပတီတိ။
ဟူသော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၂၁၉။ ဒေဝ၊ ခမည်းတော်မင်းကြီး။ တာလာ စ၊ ထန်းပင်ငယ်တို့သည်၎င်း။ မူလာ စ၊ အမြစ်အဥတို့သည်၎င်း။ ဖလာ စ၊ သစ်သီးတို့သည်၎င်း။ ဣမဿ၊ ဤရသေ့အား။ ဝိဝိဓာ၊ အထူးထူး အပြားပြားကုန်သော။ ပရိဂ္ဂဟာ၊ သိမ်းဆည်းအပ်သော ဥစ္စာတို့သည်။ သန္တိ၊ ရှိကုန်၏။ တေ၊ ထိုသစ်မြစ်သစ်သီးတို့ကို။ သော၊ ဤရသေ့သည်။ ရက္ခတိ၊ ကိုယ်တိုင်စောင့်၏။ အပ္ပမတ္တာ၊ မမေ့မလျော့။ ဂေါပယတိ၊ စောင်ရန်းဖြင့် လုံခြုံစေ၏။ တသ္မာ၊ ထို့ကြောင့်။ အဟံ၊ ငါသည်။ ဂဟပ္ပတီတိ၊ ဟင်းရွက်သည် သူကြွယ်ဟူ၍။ ဗြူမိ၊ ဆို၏။
ဤသို့ ထိုရသေ့ကို အကျွန်ုပ်သည်လည်း သူကြွယ်ဟူ၍ ဆိုပေ၏။ အကယ်၍ ယုံတော်မမူအံ့၊ မြို့တံခါး လေးမျက်နှာတို့၌ ဟင်းရွက်သည်တို့ကို မေးစေတော်မူလော့ဟု လျှောက်သည်ရှိသော် မင်းသည် မေးစေ၏။ ထိုဟင်းရွက်သည်တို့သည် မှန်ပေ၏။ အကျွန်ုပ်တို့သည် ဤရသေ့လက်မှ ဟင်းရွက်ဟင်းသီးတို့ကို ဝယ်ရပါကုန်၏ဟု ဆိုကုန်၏။ ဟင်းရွက်ခင်းကိုလည်း စုံစမ်းကြည့်ရှု၍ မျက်မှောက်ပြု၍ မင်းသား၏ အချင်းတို့သည် ကျောင်းတွင်းသို့ဝင်၍ ဟင်းရွက် ဟင်းသီးရောင်း၍ရသော ကျပ် မတ် အစရှိသော အသပြာထုပ်ကို ကျောင်းမှထုတ်၍ မင်းအား ပြ၏။ မင်းသည် သားတော်ဘုရားလောင်း၏ အပြစ်မရှိသော အဖြစ်ကိုသိ၍ သားတော် တင်လျှောက်သော စကားကို ဝန်ခံလိုရကား-
ပရိဂ္ဂဟာ ဝိဝိ သန္တိမဿ။
တေ ရက္ခတိ ဂေါပယတပ္ပမတ္တော။
ဗြာဟ္မဏော ဂဟပတိ တေန ဟောတိ။
ဟူသော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၂၂၀။ ကုမာရ၊ မင်းသား။ တွံ၊ သင်သည်။ သစ္စံ ခေါ၊ မှန်သည်သာလျှင်ဖြစ်သော။ ဧတံ၊ ဤစကားကို။ ဝဒသိ၊ ဆိုပေ၏။ ဣမဿ၊ ဤ ရသေ့အား။ ဝိဝိဓာ၊ အထူးထူး အပြားပြား ရှိကုန်သော။ ပရိဂ္ဂဟယ၊ သိမ်းဆည်းအပ်ကုန်သော ဥစ္စာတို့သည်။ သန္တိ၊ ရှိကုန်၏။ ဧသော၊ ဤရသေ့သည်။ တေ၊ ထို ဥစ္စာတို့ကို။ ရက္ခတိ၊ ကိုယ်တိုင်စောင့်၏။ အပ္ပမတ္တော၊ မမေ့မလျော့။ ဂေါပယတိ၊ လုံခြုံစေ၏။ တေန၊ ထိုဥစ္စာကို သိမ်းဆည်း စောင့်ရှောက်သောကြောင့်။ ဗြာဟ္မဏော၊ ရသေ့သည်။ ဂဟပတိ၊ ဟင်းရွက်သည် သူကြွယ်မည်သည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။
ထို့နောင်မှ ဘုရားလောင်းသည် ကြံ၏။ ဤသို့ သဘောရှိသော မင်းမိုက်၏အထံ၌ နေသောထက် ဟိမဝန္တာဝင်၍ ရဟန်းပြုခြင်း မြတ်၏ဟု ကြံ၏။ ကြံပြီး၍ ထိုဘုရားလောင်းသည် ပရိသတ်အလယ်၌သာလျှင် ထိုရသေ့စဉ်းလဲ၏ အပြစ်ကို ထင်စွာပြုပြီးလျှင် ပန်ကြား၍ ယနေ့ပင်လျှင် အိမ်မှထွက်၍ ရသေ့ရဟန်းပြုအံ့ဟု ထိုဘုရားလောင်းသည် ပရိသတ်အား ရှိခိုး၍ ခမည်းတော် မင်းကြီးကို ကဲ့ရဲ့လိုရကား-
သ နေဂမာ သ ဇနပဒါ စ သဗ္ဗေ။
ဗာလော ယံ ဗာလဿ ဝစော အနိသမ္မ၊
အဟေတုနာ မံ အဃာတယေ ဇနိန္ဒော။
ဟူသော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၂၂၁။ သမာဂတာ၊ အညီအညွတ် လာကုန်သော။ သနေဂမာ၊ နိဂုံးနှင့် တကွဖြစ်ကုန်သော။ သဇနပဒါ၊ ဇနပုဒ်နှင့်တကွ ဖြစ်ကုန်သော။ သဗ္ဗေ၊ အလုံးစုံကုန်သော။ ပရိသာ၊ ပရိသတ်တို့သည်။ မယှံ၊ ငါ၏။ ဝစနံ၊ စကားကို။ သုဏန္တု၊ နာကြကုန်။ အယံ ဗာလော ဇနိန္ဒော၊ ဤ မင်းမိုက်သည်။ ဗာလဿ၊ ဆရာရသေ့မိုက်၏။ ဝစော၊ စကားကို။ သုတွာ၊ နာယူ၍။ အနိသမ္မ၊ မစုံစမ်းမူ၍။ အဟေတုနာ၊ အကြောင်းမရှိဘဲလျက်။ မံ၊ ငါ့ကို။ အဃာတယေ၊ သတ်စေဘိ၏။
ဤသို့သော စကားကိုဆိုပြီးလျှင် ခမည်းတော် မင်းကြီးကို ရှိခိုး၍ မိမိကိုယ်ကို ရသေ့ရဟန်းပြုခြင်းငှါ ခွင့်ပြုစေလိုရကား-
ဒုန္နိက္ကယော ဝေဠု ပသာခဇာတော။
ဝန္ဒာမိ ပါဒါနိ တဝ ဇနိန္ဒ၊
အနုဇာန မံ ပဗ္ဗဇိဿာမိ ဒေဝ။
ဟူသော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၂၂၂။ ဇနိန္ဒ၊ လူတို့ကိုအစိုးရတော်မူသော။ ဒေဝ၊ ခမည်းတော်မင်းကြီး။ ပသာခဇာတော၊ ပေါက်ရောက်ပြီး၍ အကိုင်းအခက် စည်ပင်ပြီးသော။ ဝေဠု၊ ဝါးပင်ကို။ ဒုန္နိက္ကယော ဣဝ၊ ဆွဲငင်နုတ်ယူနိုင်ခဲ သကဲ့သို့။ ဒဠှသ္မိံ၊ မြဲမြံခိုင်ခံ့သော။ ဝိရူဠှေ၊ ရောက်သော။ မူလေ၊ တဏှာဟူသော အမြစ်သည်။ ဝိသဋေ၊ ပွားများစည်ပင်လတ်သော်။ ဒုန္နိက္ကယော၊ ဖယ်ရှား နုတ်ယူနိုင်ခဲ၏။ တဝ၊ ရှင်မင်းကြီး၏။ ပါဒါနိ၊ ခြေတော်တို့ကို။ ဝန္ဒာမိ၊ ရှိခိုး၏။ မံ၊ အကျွန်ုပ်ကို။ အနုဇာန၊ အခွင့်ပြုတော်မူပါလော့။ အဟံ၊ အကျွန်ုပ်သည်။ ပဗ္ဗဇိဿာမိ၊ ရဟန်းပြုပါအံ့။
ထို နောင်မှ ခမည်းတော်မင်းကြီးသည် သားတော်အား မင်းအဖြစ်ကို ပေးသဖြင့် ရဟန်းပြုခြင်းကို မြစ်လိုရကား-
သဗ္ဗဉ္စ တေ ဣဿရိယံ ဒဒါမိ။
အဇ္ဇေဝ တွံ ကုရူနံ ဟောဟိ ရာဇာ၊
မာ ပဗ္ဗဇိ ပဗ္ဗဇ္ဇာ ဟိ ဒုက္ခာ။
ဟူသော ဤဂါထာကို ဆိုပေ၏။
၂၂၃။ ကုမာရ၊ ချစ်သား သောမနဿ။ ဝိပုလေ၊ ပြန့်ပြောစွာကုန်သော။ ဘောဂေ၊ စည်းစိမ် ချမ်းသာတို့ကို။ ဘုဉ္စဿု၊ ခံစားလော့။ သဗ္ဗံ၊ အလုံးစုံသော။ ဣဿရိယဉ္စ၊ မင်းအဖြစ်ကိုလည်း။ တေ၊ သင်ချစ်သားအား။ ဒဒါမိ၊ ငါပေး၏။ တွံ၊ သင်ချစ်သားသည်။ အဇ္ဇေဝ၊ ယနေ့ပင်လျှင်။ ကုရူနံ၊ ကုရုတိုင်းသူတို့၏။ ရာဇာ၊ မင်းသည်။ ဟောဟိ၊ ဖြစ်လော့။ တာတ၊ ချစ်သား။ ဟိ-ယသ္မာ၊ အကြင့်ကြောင့်။ ပဗ္ဗဇ္ဇာ၊ ရဟန်းအဖြစ် မည်သည်။ ဒုက္ခာ၊ ဆင်းရဲ၏။ တသ္မာ၊ ထို့ကြောင့်။ တွံ၊ သင်ချစ်သားသည်။ မာ ပဗ္ဗဇိ၊ ရဟန်းမပြုလင့်။
ဘုရားလောင်းသည် ခမည်းတော် စကားကို ပယ်လိုရကား-
ပုဗ္ဗေ စ ဟံ ဒေဝလောကေ ရမိဿံ။
ရူပေဟိ သဒ္ဒေဟိ အထော ရသေဟိ၊
ဂန္ဓေဟိ ဖဿေဟိ မနောရမေဟိ။
ပရိဝါရိတာ အစ္ဆရာသင်္ဂဏေန။
တုဝဉ္စ ဗာလံ ပရနေယျံ ဝိဒိတွာ၊
န တာဒိသေ ရာဇကုလေ ဝသေယျံ။
ဟူသော ဤနှစ်ဂါထာတို့ကို ဆို၏။
၂၂၄။ ဒေဝ၊ အရှင်မင်းကြီး။ တဝ၊ အရှင်မင်းကြီး၏။ ဘောဂါ၊ စည်းစိမ်တို့သည်။ ကိံနု အတ္ထိ၊ အဘယ်မည်သော သုံးဆောင် ခံစားချင်စဘွယ် ရှိကုန်အံ့နည်း။ အဟဉ္စ၊ ငါမူကား။ ပုဗ္ဗေ၊ ရှေး၌။ ဒေဝလောကေ၊ နတ်ပြည်၌။ မနာရမေဟိ၊ နှလုံးမွေ့လျော်ဘွယ်ရှိကုန်သော။ ရူပေဟိ၊ ရူပါရုံတို့ဖြင့်၎င်း။ သဒ္ဒေဟိ၊ သဒ္ဒါရုံတို့ဖြင့်၎င်း။ အထော၊ ထိုမြို့။ ဂန္ဓေဟိ၊ ဂန္ဓာရုံတို့ဖြင့်၎င်း။ ရသေဟိ၊ ရသာရုံတို့ဖြင့်၎င်း။ ဖဿေဟိ၊ ဖောဋ္ဌဗ္ဗာရုံတို့ဖြင့်၎င်း။ ရမိဿံ၊ မွေ့လျော်ဘူးပြီ။
၂၂၅။ ဒေဝ၊ အရှင်မင်းကြီး။ မေ၊ အကျွန်ုပ်သည်။ တိဒိမှိ၊ တာဝတိံသာ နတ်ပြည်၌။ အစ္ဆရာသင်္ဂဏေန၊ နတ်သ္မီးအပေါင်းဖြင့်။ ပရိဝါရိတာ၊ ခြံရံအပ်သည် ဖြစ်၍။ ဘောဂါ စ၊ နတ်စည်းစိမ်တို့ကိုလည်း။ ဘုတ္တာ၊ ခံစားအပ်ကုန်ပြီ။ ဗာလံ၊ မိုက်စွာသော။ ပရနေယျံ၊ သူတပါးသည် ဆောင်ယူအပ်သော။ တုဝဉ္စ၊ ခမည်းတော်မင်းကြီးကိုလည်း။ ဝိဒိတွာ၊ သိ၍။ တာဒိသေ၊ ခမည်းတော် မင်းကြီးကဲ့သို့ သဘောရှိသော။ ရာဇကုလေ၊ မင်းအိမ်၌။ အဟံ၊ အကျွန်ုပ်သည်။ န ဝသေယျံ၊ မနေလိုပြီ။
ခမည်းတော်မင်းကြီးသည် မိမိအပြစ်ကို သည်းခံစေသဖြင့် တဖန် အနုသာသန ပြုစိမ့်သောငှါ ဝန်ခံလိုရကား-
ဧတာပရာဓံ ခမ ပုတ္တ မယှံ။
ပုနပိ စေ ဧဒိသကံ ဘဝေယျ၊
ယထာ မတိံ သောမနဿ ကရောဟိ။
ဟူသော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၂၂၆။ ပုတ္တ၊ ချစ်သား။ သစေ၊ အကယ်၍။ အဟံ၊ ငါသည်။ ဗာလော၊ မိုက်သည်။ ပရနေယျော၊ သူတပါးတို့သည် ဆောင်ယူအပ်သည်။ အသ္မိ၊ ဖြစ်၏။ မယှံ၊ ငါ၏။ ဧတာပရာဓံ၊ ဤအပြစ်ကို။ တွံ၊ သင်ချစ်သားသည်။ ခမ၊ သည်းခံပါလော့။ ပုနပိ၊ တဖန်လည်း။ ဧဒိသကံ၊ ဤသို့သဘောရှိသော အပြစ်သည်။ မေ၊ ငါ့အား။ စေ ဘဝေယျ၊ အကယ်၍ဖြစ်ငြားအံ့။ သောမနဿ၊ ချစ်သား သောမနဿ။ တွံ၊ သင်ချစ်သားသည်။ ယထာမတိံ၊ အလိုရှိတိုင်း။ ကရောဟိ၊ ပြုလော့။
ထိုစကားကို ကြား၍ ဘုရားလောင်းသည် ခမည်းတော် မင်းကြီးကို ဆုံးမလိုရကား-
ဘေသဇ္ဇဿေဝ ဝေဘင်္ဂေါ၊
ဝိပါကော ဟောတိ ပါပကော။
ဘေသဇ္ဇဿေဝ သမ္ပတ္တိ၊
ဝိပါကော ဟောတိ ဘဒြကော။
အသညတော ပဗ္ဗဇိတော န သာဓု။
ရာဇာ န သာဓု အနိသမ္မကာရီ၊
ယော ပဏ္ဍိတော ကောဓနော တံ န သာဓု။
နိသမ္မကာရိနော ရာဇာ၊ ယသော ကိတ္တိ စ ဝဍ္ဎတိ။
ဝေဂါ ကတံ တပ္ပတိ ဘူမိပါလ။
သမ္မာ ပဏီဓိ စ နရဿ အတ္ထာ၊
အနာနုတပ္ပါ တေ ဘဝန္တိ ပစ္ဆာ။
ဝိဘဇ္ဇ ကမ္မာယတနာနိ လောကေ၊
ဝိညူပသတ္ထာနိ သုခုဒြယာနိ၊
ဘဝန္တိ ဗုဒ္ဓနုမတာန တာနိ။
ကသာဝိယာ ဟန္တ မမံ ဇနိန္ဒ။
မာတု စ အင်္ကသ္မိ အဟံ နိသိန္နော၊
အာကဍ္ဎိတော သာဟသာ တေဟိ ဒေဝ။
မဓုရံ ပိယံ ဇီဝိတံ လဒ္ဓံ ရာဇ။
ကိစ္ဆေနာဟံ အဇ္ဇ ဝဓာ ပမုတ္တော၊
ပဗ္ဗဇ္ဇမေဝါ ဘိမနော အသ္မိ။
ဟူသော ဤရှစ်ဂါထာတို့ကို ဟော၏။
၂၂၇။ တာတ၊ ခမည်းတော်မင်းကြီး။ အနိသမ္မ၊ မစုံမစမ်းမူ၍။ ကတံ၊ ပြုအပ်သော။ ကမ္မဉ္စ၊ အမှုသည်၎င်း။ အနဝတ္ထာယ၊ မနှိုင်းချိန်မူ၍။ စိန္တိတဉ္စ၊ ကြံအပ်သော အကြံသည်၎င်း။ ဘေသဇ္ဇဿေဝ၊ ဆေးသမား၏သာလျှင်။ ဝေဘင်္ဂေါ ဣဝ၊ ပျက်စီးသကဲ့သို့။ ပါပကော၊ ယုတ်မာသော။ ဝိပါကော၊ အကျိုးသည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။
၂၂၈။ မဟာရာဇ၊ မြတ်သောညခမည်းတော်မင်းကြီး။ နိသမ္မ၊ စုံစမ်းဆင်ခြင်၍။ ကတံ၊ ပြုအပ်သော။ ကမ္မဉ္စ၊ အမှုသည်၎င်း။ သမ္မာဝတ္ထာယ၊ ကောင်းစွာ နှိုင်းချိန်၍။ စိန္တိတဉ္စ၊ ကြံအပ်သော အကြံသည်၎င်း။ ဘေသဇ္ဇဿေဝ၊ ဆေးသမား၏ သာလျှင်။ သမ္ပတ္တိ ဣဝ၊ ပြည့်စုံသကဲ့သို့။ ဘဒြကော၊ ကောင်းသော။ ဝိပါကော၊ အကျိုးသည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။
၂၂၉။ မဟာရာဇ၊ မြတ်သောမင်းကြီး။ ကာမဘောဂီ၊ ကာမဂုဏ်စည်းစိမ်ကို ခံစားသော။ ဂိဟီ၊ လူသည်။ အလသာ၊ ပျင်းရိမူကား။ န သာဓု၊ မကောင်း။ အသညတော၊ ကိုယ်နှုတ်နှလုံးကို မစောင့်သော။ ပဗ္ဗဇိတော၊ ရဟန်းသည်။ န သာဓု၊ မကောင်း။ အနိသမ္မကာရီ၊ မစုံစမ်းမူ၍ ပြုလေ့ရှိသော။ ရာဇာ၊ ပြည့်ရှင်မင်းသည်။ န သာဓု၊ မကောင်း။ ယော ပဏ္ဍိတာ၊ အကြင် ပညာရှိသည်။ ကောဓနော၊ အမျက်ထွက်တတ်၏။ တဿ ပဏ္ဍိတဿ၊ ထိုပညာရှိ၏။ တံ ကောဓနံ၊ ထိုအမျက်ထွက်ခြင်းသည်။ န သာဓု၊ မကောင်း။
၂၃၀။ ဒိသမ္ပတိ၊ အရပ်မျက်နှာအရှင်ဖြစ်သော။ ရာဇ၊ ခမည်းတော်မင်းမြတ်။ ခတ္တိယော၊ ရေမြေ့ရှင်သည်။ နိသမ္မ၊ စုံစမ်း ဆင်ခြင်၍။ ကယိရာ၊ ပြုရာ၏။ အနိသမ္မ၊ မစုံစမ်း မဆင်ခြင်မူ၍။ န ကယိရာ၊ မပြုရာ။ နိသမ္မ၊ စုံစမ်း ဆင်ခြင်၍။ ကာရိနော၊ ပြုလေ့ရှိသော ပြည့်ရှင်မင်းအား။ ယသော စ၊ စည်းစိမ်အခြံအရံသည်၎င်း။ ကိတ္တိ စ၊ ကျော်စောခြင်းသည်၎င်း။ ဝဍ္ဎတိ၊ ပွားများ၏။
၂၃၁။ ဘူမိပါလ၊ ရေမြေ့အရှင်ဖြစ်တော်မူသော။ မဟာရာဇ၊ ခမည်းတော်မင်းကြီး။ ဣဿရော၊ လူများသေဌ်နင်း ပြည့်ရှင်မင်းသည်။ နိသမ္မ၊ စုံစမ်းစိစစ်၍။ ဒဏ္ဍံ၊ ဒဏ်ကို။ ပဏယေယျ၊ ပေးရာ၏။ ဝေဂါ၊ အဆောတလျင်။ ကတံ၊ ပြုအပ်သောအမှုသည်။ တပ္ပတိ၊ နောင်တပူပန် ရှိတတ်၏။ တာတ၊ ခမည်းတော်မင်းကြီး။ ယဿ နရဿ၊ အကြင်သူအား။ အတ္ထာ၊ အကျိုးစီးပွားရှိကုန်သော။ သမ္မာပဏီဓိ စ၊ ကောင်းစွာ ဆောက်တည်ခြင်းတို့သည်လည်း။ ဟောန္တိ၊ ရှိသည် ဖြစ်ကုန်၏။ တေနရာ၊ ထိုသူတို့သည်။ ပစ္ဆာ၊ နောက်ကာလ၌။ အနာနုတပ္ပါ၊ နောင်တပူပန်ခြင်းမရှိကုန်သည်။ ဘဝန္တိ၊ ဖြစ်ကုန်၏။
၂၃၂။ မဟာရာဇ၊ မြတ်သော ခမည်းတော်မင်းကြီး။ ယေ နရာ၊ အကြင်သူတို့သည်။ ဟိ သစ္စံ၊ အကယ်၍လျှင်။ အနာနုတပ္ပါနိ၊ နောင်တပူပန်ခြင်း မရှိသော အမှုတို့ကို။ ကရောန္တိ၊ ပြုကုန်၏။ လောကေ၊ လောက၌။ ဝိဘဇ္ဇ၊ ဝေဘန်ခွဲခြမ်း၍။ ကမ္မာယတနာနိ၊ အမှုတို့ကို။ ကရောန္တိ၊ ပြုကုန်၏။ တေသံ၊ ထိုသူတို့၏။ တာနိ၊ ထိုနောင်တ ပူပန်ခြင်းမရှိသော အမှုတို့သည်။ ဗုဒ္ဓါနုမတာနိ၊ ဘုရားအစရှိသော ပညာရှိတို့၏ အလိုသို့ လိုက်ကုန်သည်။ ဝိညူပသတ္ထာနိ၊ ပညာရှိတို့ ချီးမွမ်းအပ်ကုန်သည်။ သုခုဒြယာနိ၊ ကောင်းသော ချမ်းသာသော အကျိုးရှိကုန်သည်။ ဘဝန္တိ၊ ဖြစ်ကုန်၏။
၂၃၃။ ဇနိန္ဒ၊ ခမည်းတော်မင်းကြီး။ ခဂ္ဂဗန္ဓာ၊ သန်လျက် လက်စွဲကုန်သော။ ဒေါဝါရိကာ၊ တံခါးစောင့်တို့သည်၎င်း။ ကာသာဝိယာ၊ ခိုးသူသတ်သော အာဏာသားတို့သည်၎င်း။ မမံ၊ အကျွန်ုပ်ကို။ ဟန္တုံ၊ သတ်ခြင်းငှါ။ အာဂစ္ဆုံ၊ လာကုန်၏။ ဒေဝ၊ ခမည်းတော်မင်းကြီး။ တေဟိ၊ ထိုသူသတ်ယောက်ျားတို့သည်။ မာတု၊ မယ်တော်မိဖုယား၏။ အင်္ကသ္မိံ၊ ရင်ခွင်၌။ နိသိန္နော၊ နေသော။ အဟံ၊ အကျွန်ုပ်ကို။ သာဟသာ၊ အဆောတလျင်။ အာကဍ္ဎိတော၊ ဆွဲငင်၏။
၂၃၄။ ရာဇ၊ ခမည်းတော်မင်းမြတ်။ ဟိ-သစ္စံ၊ မှန်၏။ ကဋုကံ၊ ခါးစပ် ကျင်နာသော။ သမ္ဗာဓံ၊ ကျဉ်းမြောင်းသော။ သုကိစ္ဆံ၊ အလွန်ဆင်းရဲငြိုငြင်သော သေဘေးသို့။ ပတ္တော၊ ရောက်၏။ မဓုရံ၊ ကောင်းမြတ်သော။ ပိယံ၊ ချစ်အပ်သော။ ဇီဝိတံ၊ အသက်ကို။ မယာ၊ အကျွန်ုပ်သည်။ လဒ္ဓံ၊ ရအပ်၏။ အဇ္ဇ၊ ယခုအခါ၌။ အဟံ၊ အကျွန်ုပ်သည်။ ကိစ္ဆေန၊ ဆင်းရဲငြိုငြင်သဖြင့်။ ဝဓာယ၊ သတ်ခြင်းမှ။ ပမုတ္တော၊ လွတ်၏။ အဟံ၊ အကျွန်ုပ်သည်။ ပဗ္ဗဇ္ဇံ ဧဝ၊ ရဟန်းအဖြစ်ကိုသာလျှင်။ အဘိမနော၊ ရှေးရှုညွတ်သော စိတ်ရှိသည်။ အသ္မိ၊ ဖြစ်၏။
ဤသို့ သားတော် ဘုရားလောင်းသည် တရားဟောသည်ရှိသော် ခမည်းတော်မင်းကြီးသည် မိဖုယားကြီးကို ခေါ်၍ သားတော်ကို တောင်းပန်စေလိုရကား-
အနုကမ္ပကော သောမနဿော ကုမာရော။
တံ ယာစမာနော န လဘာမိ သွဇ္ဇ၊
အရဟသိ နံ ယာစိတဝေ တုဝမ္ပိ။
ဟူသော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၂၃၅။ သုဓမ္မေ၊ သုဓမ္မာမိဖုယား။ တဝ၊ သင်မိဖုယား၏။ ပုတ္တော၊ သားတော်ဖြစ်သော။ အယံ သောမနဿ ကုမာရော၊ ဤသောမနဿ မင်းသားသည်။ တရုဏော၊ ပျိုနုသေး၏။ အနုကမ္ပကော၊ သနားဘွယ်ရှိ၏။ အဇ္ဇ၊ ယခုအခါ၌။ တံ၊ ထိုသားတော်ကို။ ယာစမာနော၊ တောင်းပန်သော။ သော အဟံ၊ ထိုငါသည်။ န လဘာမိ၊ အခွင့်မရ။ တုဝမ္ပိ၊ ရှင်မိဖုယားသည်လည်း။ နံ၊ ထိုသားတော်ကို။ ယာစိတဝေ၊ တောင်းပန်ခြင်းငှါ။ အရဟသိ၊ ထိုက်ပါ၏။
ထိုမယ်တော် မိဖုယားသည်လည်း ရဟန်းအဖြစ်ကိုသာလျှင် တိုက်တွန်းလိုရကား-
နိသမ္မ ဓမ္မေသု ပရိဗ္ဗဇဿု။
သဗ္ဗေသု သတ္တေသု နိဓာယ ဒဏ္ဍံ၊
အနိန္ဒိတော ဗြဟ္မမုပေဟိ ဌာနံ။
ဟူသော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၂၃၆။ ပုတ္တ၊ ချစ်သား။ တွံ၊ သင်ချစ်သားသည်။ ဘိက္ခာစရိယာယ၊ ဆွမ်းခံသဖြင့် အသက်မွေးခြင်း၌။ ရမဿု၊ မွေ့လျော်လော့။ ဓမ္မေသု၊ ရဟန်းပြုခြင်း၏ အကျင့်တို့၌။ နိသမ္မ၊ စုံစမ်းဆင်ခြင်၍။ ပရိဗ္ဗဇဿု၊ ရဟန်းပြုလေလော့။ သဗ္ဗေသု၊ အလုံးစုံကုန်သော။ သတ္တသု၊ သတ္တဝါတို့၌။ ဒဏ္ဍံ၊ ဒဏ်ကို။ နိဓာယ၊ ချ၍။ တွံ၊ သင်ချစ်သားသည်။ အနိန္ဒိတော၊ မကဲ့ရဲ့အပ်သည်ဖြစ်၍။ ဗြဟ္မံ၊ မြတ်သော။ ဌာနံ၊ နိဗ္ဗာန်အရပ်သို့။ ဥပေဟိ၊ ကပ်လေလော့။
ထိုစကားကိုကြား၍ မင်းသည် မိဖုယားကို အပြစ်တင်လိုရကား-
ဒုက္ခိတံ မံ ဒုက္ခာပယသေ သုဓမ္မေ။
ယာစဿု ပုတ္တံ ဣတိ ဝုစ္စမာနာ၊
ဘိယျောဝ ဥဿာဟယသေ ကုမာရံ။
ဟူသော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၂၃၇။ သုဓမ္မေ၊ သုဓမ္မာမိဖုယား။ ယာဒိသဉ္စ၊ အကြင်သို့ သဘောရှိသော စကားကိုသာလျှင်။ တွံ၊ သင်မိဖုယားသည်။ ဝဒေသိ၊ ဆို၏။ တဝ၊ သင်မိဖုယား၏။ တံ ဝစနံ၊ ထိုစကားသည်။ အစ္ဆရိယရူပံ ဝတ၊ အံ့ဘွယ်သရဲ ရှိစွတကား။ ဒုက္ခိတံ၊ ဆင်းရဲသော။ မံ၊ ငါ့ကို။ ဒုက္ခာပယသေ၊ ဆင်းရဲစေဘိ၏။ ပုတ္တံ၊ သားကို။ ယာစဿု၊ တောင်းပန်ပါလော့။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဝုစ္စမာနာ၊ ငါဆိုပါလျက်။ တွံ၊ သင်မိဖုယားသည်။ ဘိယျောဝ၊ လွန်စွာသာလျှင်။ ကုမာရံ၊ မင်းသားကို။ ဥဿာဟယသေ၊ ရဟန်းပြုစေခြင်းငှါ အားထုတ်စေဘိ၏။
ထိုစကားကို ကြား၍ မိဖုယားသည် သားတော်ကို တောင်းပန်ခြင်းငှာ မဝံ့ကြောင်းကို မင်းအား တဖန် ကြားပြန်လိုရကား-
ပရိနိဗ္ဗုတာ လောကမိမံ စရန္တိ။
တမရိယမဂ္ဂံ ပဋိပဇ္ဇမာနံ၊
န ဥဿဟေ ဝါရယိတုံ ကုမာရံ။
ဟူသော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၂၃၈။ ဒေဝ၊ အရှင်မင်းမြတ်။ ဝိပ္ပမုတ္တာ၊ ရာဂအစရှိသော ကိလေသာမှ လွတ်ကုန်သော။ အနဝဇ္ဇဘောဂိနော၊ အပြစ်မရှိသော သုံးဆောင်ခြင်း ရှိကုန်သော။ ယေ၊ အကြင် ဘုရားအစရှိသော သူတော်ကောင်းတို့သည်။ ပရိနိဗ္ဗုတာ၊ ကိလေသာမှ ငြိမ်းကုန်သည်ဖြစ်၍။ ဣမံ လောကံ၊ ဤလောကကို။ စရန္တိ၊ ကြွသွားတော်မူကုန်၏။ တေသံ၊ ထို ဘုရားအစရှိသော သူတော်ကောင်းတို့၏။ တံ အရိယမဂ္ဂံ၊ ထို မြတ်သောခရီးကို။ ပဋိပဇ္ဇမာနံ၊ သွားပေသော။ ကုမာရံ၊ မင်းသားကို။ ဝါရယိတုံ၊ မြစ်ခြင်းငှါ။ အဟံ၊ အကျွန်ုပ်သည်။ န ဥဿဟေ၊ မစွမ်းနိုင်။
ထိုမိဖုယား၏စကားကို ကြား၍ မင်းသည် မိဖုယားအား ချီးမွမ်းလိုရကား -
ဗဟုဿုတာ ယေ ဗဟုဋ္ဌာနစိန္တိနော။
တေသာယံ သုတွာန သုဘာသိတာနိ၊
အပ္ပေါဿုက္ကာ ဂီတသောကာ သုဓမ္မာ။
ဟူသော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၂၃၉။ အဒ္ဓါ၊ မချွတ်။ ဟဝေ-ဧကန္တေန၊ စင်စစ်အားဖြင့်။ သေဝိတဗ္ဗာ၊ မှီဝဲဆည်းကပ် အပ်ကုန်သော။ သပညာ၊ ပညာရှိကုန်သော။ ဗဟုဿုတာ၊ များသော အကြားအမြင် ရှိကုန်သော။ ဗဟုဋ္ဌာနစိန္တိနော၊ များစွာသော အကြောင်းကို ကြံနိုင်ကုန်သော။ ယေ၊ အကြင်ပုဂ္ဂိုလ်တို့သည်။ သန္တိ၊ ရှိကုန်၏။ တေသံ၊ ထိုပုဂ္ဂိုလ်တို့၏။ သုဘာသိတာနိ၊ ကောင်းစွာ ဆိုအပ်ကုန်သော စကားတို့ကို။ သုတွာန၊ ကြားရ၍။ အယံ သုဓမ္မာ၊ ဤသုဓမ္မာမိဖုယားသည်။ အပ္ပေါဿုက္ကာ၊ ကြောင့်ကြမရှိသည်။ ဝီတသောကာ၊ ကင်းသော စိုးရိမ်ခြင်း ရှိသည်။ ဇာတာ၊ ဖြစ်၏။
ဘုရားလောင်းသည် မယ်တော် ခမည်းတော်တို့ကို ရှိခိုး၍ အကျွန်ုပ်အား အကယ်၍ အပြစ်ရှိအံ့၊ သည်းခံတော်မူပါကုန်ဟု ဆိုပြီးလျှင် လူအပေါင်းအား လက်အုပ်ချီခြင်းကို ပြု၍ ဟိမဝန္တာသို့ ရှေးရှုသွားသဖြင့် လူများအပေါင်းတို့သည် ပြန်ကုန်သည်ရှိသော် နတ်တို့သည် လူ၏အသွင်ဖြင့် လာလတ်ကုန်၍ တောင်ခုနစ်လုံးတို့ကို လွန်၍ ဟိမဝန္တာသို့ ဆောင်ယူသဖြင့် ဝိသုကြုံနတ်သားသည် ဖန်ဆင်းအပ်သောကျောင်း၌ ရသေ့ရဟန်းပြု၏။ ထိုဘုရားလောင်းကို ထိုကျောင်း၌ တဆယ့်ခြောက်နှစ်မြောက်သည့်တိုင်အောင် မင်းအိမ်၌ အလုပ်အကျွေး၏ အသွင်ဖြင့် နတ်တို့သည်သာလျှင် လုပ်ကျွေးကုန်၏။ ဒိဗ္ဗစက္ခုမည်သော ရသေ့စဉ်းလဲကိုလည်း လူများသည် ထောင်းခတ်သတ်ပုတ်၍ အသက်ကုန်ခြင်းသို့ ရောက်စေ၏။ ဘုရားလောင်းသည် ဈာန်အဘိညာဉ်ကို ဖြစ်စေ၍ ဗြဟ္မာ့ပြည်သို့ လား၏။
ဇာတ်ပေါင်း... သဗ္ဗညူမြတ်စွာဘုရားသည် ဤဓမ္မဒေသနာကို ဆောင်တော်မူ၍ ရဟန်းတို့- ဤသို့လျှင် ရှေး၌လည်း ဒေဝဒတ်သည် ငါဘုရားအား သတ်ခြင်းငှါ လုံ့လပြုဘူးသည်သာလျှင်တည်းဟု မိန့်တော်မူ၍ ယခုအခါ ဒေဝဒတ်သည် ထိုအခါ၌ ဒိဗ္ဗစက္ခုရသေ့ဟု ကျော်စောထင်ရှားသော ရသေ့စဉ်းလဲ ဖြစ်ဘူးပြီ၊ ယခုအခါ မဟာမာယာဒေဝီသည် ထိုအခါ သုဓမ္မာမည်သော မိဖုယားကြီး ဖြစ်ဘူးပြီ၊ ယခုအခါ သာရိပုတ္တရာသည် ထိုအခါ မဟာရက္ခိတရသေ့ ဖြစ်ဘူးပြီ။ ယခုအခါ ငါဘုရားသည်လျှင် ထိုအခါ သောမနဿမင်းသား ဖြစ်ဘူးပြီဟု ဇာတ်ကို ပေါင်းတော်မူ၏။
မစစ်မဆေး၊ အပြစ်ပေး၊ မင်းရေးမှားတတ်သည်
ကိုးခုမြောက်သော သောမနဿဇာတ်သည် ပြီး၏။
*****
ဝီသတိနိပါတ်
၁၀။ စမ္ပေယျဇာတ်
လက်ရှိစည်းစိမ်စွန့်၍ ဥပုသ်သုံးခြင်း အကြောင်း
ပစ္စုပ္ပန်ဝတ္ထု... နတ်နှင့်တကွသော လောကကို ဆုံးမတော်မူတတ်သော သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် ကာနု ဝိဇ္ဇုရိဝါ ဘာသိ အစရှိသော ဂါထာပုဒ်ဖြင့် တန်ဆာဆင်အပ်သော ဤ စမ္ပေယျဇာတ်ကို ဇေတဝန် ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံး နေတော်မူစဉ် ဥပုသ်ဆောက်တည်ခြင်းကို အကြောင်း ပြု၍ ဟောတော်မူ၏။ ထိုစကားသည် မှန်၏။ ထိုအခါ သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် ဒါယကာတို့- ဥပုသ်သုံးခြင်းကို သုံးကုန်သော သင်ဒါယကာတို့သည် ပြုအပ်သောအမှုသည် ကောင်းစွာ၏။ ရှေးပညာရှိတို့သည် နဂါးမင်း စည်းစိမ်ကိုစွန့်၍ ဥပုသ်သုံးခြင်းကို သုံးဘူးကုန်ပြီဟု မိန့်တော်မူ၍ ထိုဒါယကာတို့သည် တောင်းပန်အပ်သည်ဖြစ်၍ အတိတ်ကို ဆောင်တော်မူ၏။
အတိတ်ဝတ္ထု... ဒါယကာတို့- လွန်လေပြီးသောအခါ အင်္ဂတိုင်း၌ အင်္ဂမင်းသည် မင်းပြုသည်ဖြစ်၍ မဂဓတိုင်း၌ မဂဓမင်းသည် မင်းပြုသည်ရှိသော် အင်္ဂတိုင်း မဂဓတိုင်းတို့၏ အကြား၌ စမ္ပာမည်သော မြစ်သည် ရှိ၏။ ထိုစမ္ပာမြစ်၌ နဂါးပြည်သည် ရှိ၏။ စမ္ပေယျမည်သော နဂါးမင်းသည် မင်းပြု၏။ ရံခါ မဂဓမင်းသည် အင်္ဂတိုင်းကို သိမ်းယူ၏။ ရံခါ အင်္ဂမင်းသည် မဂဓတိုင်းကို သိမ်းယူ၏။ ထိုအခါ တနေ့သ၌ မဂဓမင်းသည် အင်္ဂမင်းနှင့်တကွ စစ်ထိုးကြ၍ စစ်ရှုံးလျှင် မြင်းကိုစီး၍ ပြေးသည်ရှိသော် အင်္ဂမင်း၏ သူရဲတို့သည် လိုက်ကုန်လတ်သော် တဖန် စမ္ပာမြစ်သို့ရောက်၍ ရန်သူလက်၌ သေသောထက် မြစ်သို့ဆင်း၍ သေခြင်းသည် မြတ်၏ဟု ကြံပြီး၍ မြင်းနှင့်တကွသာလျှင် မြစ်သို့ဆင်း၏။ ထိုအခါ
စမ္ပေယျနဂါးမင်းသည် ရေ၏အတွင်း၌ ရတနာမဏ္ဍပ်ကို ဖန်ဆင်း၍ များစွာသော အခြံအရံရှိသည်ဖြစ်၍ များစွာသော အဖျော်ကို သောက်၏။ မင်းသည် မြင်းနှင့်တကွ ရေ၌ငုပ်၍ နဂါးမင်း၏ ရှေ့သို့ သက်၏။
နဂါးမင်းသည် တန်ဆာဆင်ခြင်းနှင့် စပ်သော မင်းကိုမြင်လျှင် ချစ်ခြင်းကိုဖြစ်စေ၍ နေရာမှထပြီးလျှင် မြတ်သောမင်းကြီး- မကြောက်လင့်ဟု ဆို၍ ထိုမင်းကို မိမိပလ္လင်၌ နေစေပြီးလျှင် ရေ၌ငုပ်ခြင်း၏ အကြောင်းကို မေး၏။ မဂဓမင်းသည် ဟုတ်မှန်သောအတိုင်း ပြောဆို၏။ ထိုအခါ ထိုမဂဓမင်းကို မြတ်သောမင်းကြီး- ရှင်မင်းကြီးသည် ကြောက်တော် မမူလင့်၊ ငါသည် ရှင်မင်းကြီးကို တိုင်းနှစ်တိုင်းတို့၏ အရှင်ပြုအံ့ဟု နှစ်သိမ့်စေပြီးလျှင် ခုနစ်ရက်ပတ်လုံး ကြီးစွာသော စည်းစိမ်ချမ်းသာကို ခံစား၍ ခုနစ်ရက်မြောက်သောနေ့၌ မင်းနှင့်တကွ နဂါးပြည်မှ ထွက်၏။ မဂဓမင်းသည် နဂါးမင်း၏ အာနုဘော်ဖြင့် အင်္ဂမင်းကို ဖမ်း၍သတ်ပြီးလျှင် အင်္ဂတိုင်း, မဂဓတိုင်းဟူသော နှစ်တိုင်းတို့၌ မင်းပြု၏။ ထိုအခါမှစ၍ မဂဓမင်း၏၎င်း, နဂါးမင်း၏၎င်း အကျွမ်းဝင်ခြင်းသည် မြဲမြံ၏။ မဂဓမင်းသည် နှစ်တိုင်း နှစ်တိုင်း စမ္ပာမြစ်နား၌ ရတနာမဏ္ဍပ်ကို ဆောက်စေ၍ များစွာသော စွန့်ကြဲခြင်းဖြင့် နဂါးမင်းအား ပူဇော်ခြင်းအမှုကို ပြုစေ၏။ ထိုနဂါးမင်းသည်လည်း များစွာသော အခြံအရံဖြင့် နဂါးပြည်မှထွက်၍ အပူဇော်ခံ၏။ လူများသည် နဂါးမင်း စည်းစိမ်ကို ကြည့်ကြကုန်၏။
ထိုအခါ ဘုရားလောင်းသည် သူဆင်းရဲအမျိုး၌ ဖြစ်၍ မင်းပရိသတ်နှင့်တကွ မြစ်နားသို့သွား၍ နဂါးမင်း၏ စည်းစိမ်ကိုမြင်လျှင် မက်မောခြင်း လောဘကို ဖြစ်စေ၍ ထိုနဂါးမင်းစည်းစိမ်ကို တောင့်တလျက် အလှူကိုပေး၍ သီလကို ဆောက်တည်၍ စမ္ပေယျနဂါးမင်း သေသည်မှ ခုနစ်ရက်မြောက်သော နေ့၌ စုတေ၍ ထိုစမ္ပေယျ နဂါးမင်း၏ နေရာပြာသာဒ်ဝယ် ကြက်သရေရှိသော တိုက်ခန်း၌ အသရေရှိသော အိပ်ရာအပြင်ဝယ် ဖြစ်၏။ မုလေးပန်းဆိုင်း အဆင်းနှင့်တူသော ကြီးစွာသော ကိုယ်ရှိသည်ဖြစ်၍ ထိုဘုရားလောင်းသည် ထိုကိုယ်အဆင်းသဏ္ဌာန်ကို မြင်လျှင် နှလုံးမသာယာခြင်း ဖြစ်၍ ငါသည် ပြုအပ်သော ကုသိုလ်အကျိုးဆက်ကြောင့် ကာမာဝစရနတ်ပြည် ခြောက်ထပ်တို့၌ စည်းစိမ်ချမ်းသာသည် ကျီ၌ ထားအပ်သော စပါးကဲ့သို့ ဖြစ်၏။ ငါသည် ဤသို့ တိရစ္ဆာန်အမျိုး၌ ပဋိသန္ဓေကို ယူ၏။ ငါ့အား အသက်ရှည်ခြင်းဖြင့် အဘယ်အကျိုး ရှိအံ့နည်းဟု သေခြင်း၌ စိတ်ကိုဖြစ်စေ၏။
ထိုအခါ ဘုရားလောင်းကို သုမနာမည်သော နဂါးမသည် မြင်၍ ကြီးသော အာနုဘော်ရှိသော သတ္တဝါသည် ဖြစ်လာသည် ဖြစ်လတ္တံ့ဟု ကြံ၍ ကြွင်းကုန်သော နဂါးမတို့အား ကြား၍ အလုံးစုံကုန်သော နဂါးမတို့သည် အထူးထူးသော တီးမှုတ်မျိုးကို လက်စွဲကုန်လျက် လာလတ်ကုန်၍ ထိုဘုရားလောင်းအား များစွာသော တီးမှုတ်မျိုးတို့ဖြင့် ပူဇော်ကုန်၏။ ထိုဘုရားလောင်းအား ထိုနဂါးပြည်သည် သိကြားမင်း နေပြည်ကဲ့သို့ ထင်၏။ သေလိုသောစိတ်သည် ငြိမ်း၏။ နဂါးမင်း၏ ကိုယ်ကိုစွန့်၍ ခပ်သိမ်းသော တန်ဆာတို့ဖြင့် တန်ဆာဆင်အပ်သည်ဖြစ်၍ အိပ်ရာအပြင်၌ နေ၏။ ထိုအခါ ဘုရားလောင်းအား ထိုအခါမှစ၍ စည်းစိမ် အခြံအရံသည် များ၏။ ထိုဘုရားလောင်းသည် နဂါးမင်းပြုလျက် နောက်အဘို့၌ နှလုံးမသာခြင်းဖြစ်၍ ငါ့အား ဤတိရစ္ဆာန်အမျိုးဖြင့် အဘယ်
အကျိုးရှိအံ့နည်းဟု နှလုံးသွင်းသဖြင့် ဥပုသ်သုံးခြင်းကို သုံး၍ ဤတိရစ္ဆာန်အမျိုးမှ လွတ်၍ လူ့ပြည်သို့ ရောက်လျှင် သစ္စာလေးပါးတရားတို့ကို သိသဖြင့် ဝဋ်ဆင်းရဲ၏အဆုံးကို ပြုအံ့ဟု ကြံပြီးလျှင် ထိုအခါမှစ၍ ထိုပြာသာဒ်၌သာလျှင် ဥပုသ်ဆောက်တည်ခြင်းကို ပြု၏။
တန်ဆာဆင်သော နဂါးမတို့သည် ဘုရားလောင်း နဂါးမင်းအထံသို့ သွားကုန်၏။ များသောအားဖြင့် ဘုရားလောင်း၏ ဥပုသ်သီလသည် ပျက်၏။ ထိုဘုရားလောင်းသည် ထိုအခါမှစ၍ ပြာသာဒ်မှ ထွက်ခဲ့ပြီးလျှင် ဥယျာဉ်သို့သွား၏။ ထိုနဂါးမတို့သည်လည်း ထိုဥယျာဉ်သို့လျှင် သွားကုန်၏။ ဥပုသ်ဆောက်တည်ခြင်းသည် ပျက်သည်သာလျှင်တည်း၊ ထို့နောင်မှ ဤသို့ ကြံ၏။ ငါသည် ဤနဂါးပြည်မှထွက်၍ လူ့ပြည်သို့သွားသဖြင့် ဥပုသ်ဆောက်တည်၍ နေခြင်းငှါ သင့်၏ဟု ကြံ၏။ ကြံပြီး၍ ထိုဘုရားလောင်းသည် ထိုအခါမှစ၍ ဥပုသ်နေ့တို့၌ နဂါးပြည်မှထွက်၍ တခုသော ပစ္စန္တရစ်၏ မနီးမဝေးသောအရပ်ဝယ် ခရီးလမ်းမအနီးဖြစ်သော တောင်ပို့ထိပ်၌ ငါ၏အရေ အစရှိသည်တို့ကို အလိုရှိကုန်သော သူတို့သည် ယူစေကုန်သတည်း၊ ငါ့ကို မြွေကစားခြင်းကို ပြုလိုကုန်သော သူတို့သည် ပြုစေကုန်သတည်းဟု ကိုယ်ကို အလှူ၏အဝ၌ စွန့်၍ အခွေတို့ကိုဖွဲ့၍ အိပ်လျက် ဥပုသ်ဆောက်တည်၏။ ခရီးလမ်းမ၌ သွားကုန်သော သူတို့သည်၎င်း လာကုန်သောသူတို့သည်၎င်း မြင်ကုန်၍ နံ့သာ ပန်းအစရှိသည်တို့ဖြင့် ပူဇော်၍ သွားကုန်၏။
ပစ္စန္တရစ်၌ နေကုန်သော သူတို့သည် လာလတ်ကုန်၍ နဂါးမင်းသည် ကြီးသော အာနုဘော်ရှိ၏ဟု ထိုဘုရားလောင်းအထက်၌ မဏ္ဍပ်ကို ဆောက်လုပ်ပြီးလျှင် ထက်ဝန်းကျင်မှ သဲကိုကြဲ၍ နံ့သာအစရှိသည်တို့ဖြင့် ပူဇော်ကုန်၏။ ထိုအခါမှစ၍ လူတို့သည် ဘုရားလောင်း၌ ကြည်ညိုသဖြင့် ပူဇော်ခြင်းကိုပြု၍ သားဆုသ္မီးဆုကို တောင်းကုန်၏။ ဘုရားလောင်းသည်လည်း ဥပုသ်ဆောက်တည်ခြင်းအမှုကို ပြုလျက် တဆယ့်လေးရက် တဆယ့်ငါးရက်မြောက်ဖြစ်သော ဥပုသ်နေ့တို့၌ တောင်ပိုထိပ်၌နေ၍ အထွက်တရက်နေ့မှ နဂါးပြည်သို့သွား၏။ ဤဥပုသ်ဆောက်တည်ခြင်းကိုပြုသော ဘုရားလောင်းအား ရှည်မြင့်စွာသော ကာလသည် လွန်၏။
တနေ့သ၌ သုမနာအမည်ရှိသော မိဖုယားကြီးသည် ဤသို့ လျှောက်၏။ အရှင်မင်းကြီး- အရှင်မင်းကြီးသည် လူ့ပြည်သို့သွား၍ ဥပုသ်ဆောက်တည်တော်မူ၏။ လူ့ပြည်မည်သည်ကား ရွံရှာဘွယ်ရှိ၏။ ဘေးဘျမ်းရှိ၏။ အရှင်မင်းကြီးအား အကယ်၍ ဘေးသည်ဖြစ်ငြားအံ့၊ ထိုသို့ဖြစ်သည်ရှိသော် အကျွန်ုပ်တို့သည် အဘယ်အကြောင်းဖြင့် သိရကုန်အံ့နည်း၊ ထိုအကြောင်းကို အကျွန်ုပ်တို့အား ကြားတော်မူပါလော့ဟု လျှောက်၏။ ထိုအခါ မိဖုယားကို ဘုရားလောင်းသည် မင်္ဂလာရေကန်နားသို့ ဆောင်၍ ရှင်မိဖုယား - အကယ်၍ ငါ့ကို တစုံတယောက်သောသူသည် ပုတ်ခတ်၍ ပင်ပန်းစေအံ့၊ ဤမင်္ဂလာရေကန်၌ ရေနောက်သည် ဖြစ်လတ္တံ့၊ အကယ်၍ ဂဠုန်သည် ဖမ်းယူအံ့၊ ရေသည် ကျိုက်ကျိုက်ဆူသည်ဖြစ်၍ ထင်လတ္တံ့၊ အကယ်၍ မြွေသမားသည် ဖမ်းယူအံ့၊ ရေသည် သွေးအဆင်းရှိသည် ဖြစ်လတ္တံ့၊ ထိုသုမနာမိဖုယားကြီးအား သုံးပါးသော အကြောင်းနိမိတ်တို့ကိုကြား၍ တဆယ့်လေးရက်မြောက် ဖြစ်သော ဥပုသ်နေ့၌ ဥပုသ်ဆောက်တည်လျက် နဂါးပြည်မှ ထွက်ခဲ့သဖြင့် လူ့ပြည်သို့သွား၍ တောင်ပို့ထိပ်၌ လျောင်း၏။ ကိုယ်ရောင်ဖြင့် တောင်ပို့ကို တင့်တယ်စေ၏။ ထိုစကားသည်မှန်၏။ ထိုဘုရားလောင်း နဂါးမင်း၏ ကိုယ်သည် ငွေပန်းဆိုင်းကဲ့သို့ ဖြူ၏။ ဦးခေါင်း၌ ကမ္ဗလာနီအိမ့်ကျင်ကဲ့သို့ ဖြစ်၏။
ဤစမ္ပေယျဇာတ်၌ကား ဘုရားလောင်း၏ ကိုယ်သည် ထွန်တုံးပမာဏရှိ၏။ ဘူရိဒတ်ဇာတ်၌ ကိုယ်သည် ပေါင်ပမာဏရှိ၏။ သင်္ခပါလဇာတ်၌ တခုသော လှေပိန်းကော ပမာဏရှိ၏။
ထိုအခါ ဗာရာဏသီပြည်၌နေသော တယောက်သော လုလင်သည် တက္ကသိုလ်ပြည်သို့ သွား၍ ဒိသာပါမောက္ခ ဆရာ့အထံ၌ အလမ္ပာယ်အတတ်ကို သင်ပြီး၍ ထိုခရီးဖြင့် မိမိအိမ်သို့ သွားသည်ရှိသော် ဘုရားလောင်းကိုမြင်၍ ဤမြွေကို ဖမ်းယူ၍ ရွာ နိဂုံး မင်းနေပြည်တို့၌ ကစားစေလျက်လျှင် ဥစ္စာကို ဖြစ်စေအံ့ဟု ကြံ၍ နတ်ဆေးတို့ကိုယူ၍ နတ်၏မန္တရားနှင့် တူသော မန္တရားကိုရွတ်လျက် ဘုရားလောင်း နဂါးမင်းအထံသို့ သွား၏။ နတ်၏မန္တရားနှင့် တူသော မန္တရားကို ကြားသောအခါမှစ၍ ဘုရားလောင်း၏ နားတို့၌ သံတံကျင်ဖြင့် ထိုးသောအခါကဲ့သို့ ဖြစ်၏။ ဦးခေါင်း၌ သံမယ်နဖြင့် နှက်သကဲ့သို့ ဖြစ်၏။ ထိုဘုရားလောင်းသည် ဤအသံကား အသို့နည်းဟု အခွေကြားမှ ဦးခေါင်းကိုဖော်၍ ကြည့်လတ်သော် မြွေသမားကို မြင်၍ ကြံ၏။ ငါ၏အဆိပ်သည် များစွာ၏။ အကယ်၍ ငါသည် အမျက်ထွက်သဖြင့် နှာခေါင်းလေကို လွှတ်အံ့၊ ဖွဲပြာကဲ့သို့ ဖရိုဖရဲ ကြဲလတ္တံ့၊ ထိုဖွဲပြာကဲ့သို့ ဖရိုဖရဲကြဲသည်ရှိသော် ငါ၏သီလသည်လျှင် ကျိုးပျက်သည်ဖြစ်လတ္တံ့၊ ထိုအလမ္ပာယ်ကို ငါမကြည့်အံ့ဟု ကြံ၏။ ကြံပြီး၍ ထိုဘုရားလောင်းသည် မျက်စိတို့ကို မှိတ်၍ ဦးခေါင်းကို အခွေ၌ထား၏။
အလမ္ပာယ်ပုဏ္ဏားသည် ဆေးကိုစီရင်ပြီးလျှင် မန္တရားကိုရွတ်၍ ဘုရားလောင်းကိုယ်၌ တံတွေးကို ထွေး၏။ ဆေး၏၎င်း, မန္တရား၏၎င်း အာနုဘော်ကြောင့် တံတွေးထိရာအရပ်က ဖူးရရူးထသော ကာလကဲ့သို့ ဖြစ်၏။ ထိုအခါ ဘုရားလောင်း နဂါးမင်းကို ထိုအလမ္ပာယ်ပုဏ္ဏားသည် အမြီး၌ ကိုင်ပြီးလျှင် ငင်၍ အလျားဖြင့် အိပ်စေ၍ ဆိတ်ခြေသဏ္ဌာန်နှင့်တူသော လှံတံဖြင့် နှိပ်လျက် အားနည်းသည်ကို ပြုပြီးလျှင် ဦးခေါင်းကို မြဲမြံစွာကိုင်၍ နှိပ်၏။ ဘုရားလောင်း၏ ခံတွင်းသည် ပွင့်၏။ ထိုအခါ ဘုရားလောင်းခံတွင်း၌ တံတွေးကို ထွေးသဖြင့် ဆေးကို၎င်း, မန္တရားကို၎င်း ပြု၍ အစွယ်တို့ကို ချိုး၏။ ခံတွင်း၌ သွေးဖြင့် ပြည့်၏။ ဘုရားလောင်းသည် မိမိသီလပျက်ခြင်းမှ ကြောက်သောကြောင့် ဤသို့သဘောရှိသော ပြင်းစွာသောဆင်းရဲကို သည်းခံလျက် မျက်စိကိုဖွင့်၍ ကြည့်ခြင်းကိုမျှလည်း မပြု၊ ထိုအလမ္ပာယ် ပုဏ္ဏားသည်လည်း နဂါးမင်းကို အားနည်းသည်ကို ပြုအံ့ဟု အမြီးမှစ၍ ဘုရားလောင်းနဂါးမင်း၏ အရိုးတို့ကို မှုန့်မှုန့်ညက်ညက် ချေသကဲ့သို့ အလုံးစုံသော ကိုယ်ကို နင်းနယ်၍ ရက်ပြားရစ်သော ရစ်ခြင်းကို ရစ်ပတ်စေ၏။ ရက်ကန်းသည်ကို ချည်စာနင်းသကဲ့သို့သော နင်းနယ်ခြင်းကို နင်းနယ်၏။ အမြီးကိုကိုင်၍ ခဝါသည်တို့ ပုဆိုးဖွပ်သကဲ့သို့ ပုတ်ခတ်၏။ ဘုရားလောင်း၏ ကိုယ်အလုံးသည် သွေးဖြင့်လိမ်းကျံသည် ဖြစ်၏။ ထိုဘုရားလောင်းသည် ကြီးစွာသော ဝေဒနာကို သည်းခံတော်မူ၏။
ထိုအခါ ဘုရားလောင်း အားနည်းသော အဖြစ်ကိုသိ၍ နွယ်ပခြုပ်ကို ရက်ပြီးလျှင် ထိုပခြုပ်၌ ဘုရားလောင်း နဂါးမင်းကို ထည့်၍ ပစ္စန္တရစ်သို့ ဆောင်ယူပြီးလျှင် လူများအလယ်၌ ကစေ၏။ အညိုအစရှိကုန်သော အဆင်းတို့၌၎င်း, အလုံး လေးထောင့် အစရှိကုန်သော သဏ္ဌာန်တို့၌၎င်း, အငယ် အကြီး အစရှိကုန်သော ပမာဏတို့၌၎င်း အကြင်အကြင် အမှုကို အလမ္ပာယ် ပုဏ္ဏားသည် အလိုရှိ၏။ ဘုရားလောင်းသည် ထိုထိုအမှုကိုသာလျှင် ပြု၍ က, ၏။ ပါးပျဉ်းတရာကို၎င်း, ပါးပျဉ်းတထောင်တို့ကို၎င်း ပြုသည်သာလျှင်တည်း၊ လူများသည် ကြည်ညိုသည်ဖြစ်၍ များစွာ ဥစ္စာကို ပေး၏။ တနေ့တည်း၌ပင်လျှင် အသပြာတထောင်ကို၎င်း, အသပြာ တထောင်ထိုက်သော ဥစ္စာ ပရိက္ခရာတို့ကို၎င်း ရ၏။
အလမ္ပာယ် ပုဏ္ဏားသည် ဘုရားလောင်းကို ဖမ်းယူစကမူ အသပြာတထောင်ကို ရသည်ရှိလတ်သော် ငါလွှတ်အံ့ဟု ကြံ၏။ ထိုသို့ကြံသော်လည်း ထိုတထောင်သော ဥစ္စာကိုရလျှင် ပစ္စန္တရစ်ရွာ၌ပင် ငါသည် ဤမျှလောက် ဥစ္စာကို ရတုံသေး၏။ မင်း, မင်း၏အမတ်ကြီးတို့ အထံ၌လည်း များစွာသော ဥစ္စာကို ငါရလတ္တံ့ဟု ကြံ၍ ဝန်တင်လှည်းကို၎င်း, စီးစရာ ငြင်သာသော ယာဉ်ကို၎င်း ယူပြီးလျှင် လှည်း၌ ဥစ္စာတို့ကိုထား၍ ငြင်သာသောယာဉ်ငယ်၌ စီးလျက် များစွာသော အခြံအရံဖြင့် ဘုရားလောင်းကို ရွာ နိဂုံး အစရှိသည်တို့၌ ကစေလျက် ဗာရာဏသီပြည် ဥဂ္ဂသေနမင်း၏ အထံ၌ ကစေပြီးလျှင် ငါလွှတ်အံ့ဟုကြံ၍ သွား၏။ ထိုအလမ္ပာယ်ပုဏ္ဏားသည် ဖားတို့ကိုသတ်၍ နဂါးမင်းအား ပေး၏။ နဂါးမင်းသည် အဖန်တလဲလဲ ဤအလမ္ပာယ်သည် ငါ့ကိုမှီ၍ ဖားတို့ကို သတ်လတ္တံ့ဟု ကြံ၍ ဖားတို့ကို မစား၊ ထိုသို့ မစားသောအခါ ဘုရားလောင်းအား ပျားပေါက်ပေါက်တို့ကို ပေး၏။ ဘုရားလောင်းသည် ငါသည် ဤအစာကို အကယ်၍ ယူ၍စားငြားအံ့၊ ပခြုပ်တွင်း၌လျှင် သေလတ္တံ့ဟု ထိုပျားပေါက်ပေါက်တို့ကိုလည်း မစား၊ အလမ္ပာယ် ပုဏ္ဏားသည် တလမျှဖြင့် ဗာရာဏသီပြည်သို့ ရောက်၍ တံခါးရွာတို့၌ ကစေလျှင် များစွာသော ဥစ္စာကို ရ၏။
မင်းသည်လည်း ထိုအလမ္ပာယ်ကိုခေါ်စေ၍ ငါတို့အား က စေလော့ဟုဆို၏။ အရှင်မင်းကြီး- ကောင်းပြီ နက်ဖြန် ပန္နရသီ ဥပုသ်နေ့၌ အရှင်မင်းကြီးတို့အား ကပါစေအံ့ဟု လျှောက်၏။ မင်းသည် နက်ဖြန် နဂါးမင်းကို မင်းယင်ပြင်၌ ကစေလတ္တံ့ဟု လူများသည် စည်းဝေး၍ ကြည့်ရှုစေဟု စည်လည်စေ၍ နက်ဖြန်နေ့၌ မင်းယင်ပြင်ကို တန်ဆာဆင်စေ၍ အလမ္ပာယ် ပုဏ္ဏားကိုခေါ်စေ၏။ ထိုအလမ္ပာယ်ပုဏ္ဏားသည် ရတနာပခြုပ်ဖြင့် ဘုရားလောင်းကို ဆောင်ယူ၍ ဆန်းကြယ်သောအခင်း၌ ပခြုပ်ကိုထား၍ နေ၏။ မင်းသည်လည်း ပြာသာဒ်အထက်မှ ဆင်းသက်၍ လူများအပေါင်း ခြံရံလျက် မင်းနေရာ၌ နေ၏။ အလမ္ပာယ်ပုဏ္ဏားသည် ဘုရားလောင်းကို ပခြုပ်မှထုတ်၍ ကစေ၏။ လူများသည် မိမိကိုယ်အဖြစ်ဖြင့် တည်ခြင်းငှာ မတတ်နိုင်သည်ဖြစ်၍ ပုဆိုးတထောင် ကြဲမြှောက်ခြင်းကို ဖြစ်စေ၏။ ဘုရားလောင်း၏ အထက်၌ ရတနာခုနစ်ပါးမိုဃ်းသည် ရွာ၏။ ဖမ်းယူသော ဘုရားလောင်းအား တလသည် ပြည့်၏။ ဤမျှလောက်သော ကာလပတ်လုံး အစာကင်းသည် ဖြစ်၏။
သုမနာမည်သော မိဖုယားကြီးသည် ငါ၏ ချစ်စွာသော လင်သည် ကြာလေစွ၊ ယခုအခါ ဤအရပ်သို့ မလာသော လင်အား တလပြည့်ပြီ။ အကြောင်းကား အသို့နည်းဟု သွား၍ မင်္ဂလာရေကန်ကို ကြည့်လတ်သော် သွေးအဆင်းရှိသော ရေကိုမြင်၍ ငါ့ချစ်လင်ကို မြွေသမား ဖမ်းယူသည် ဖြစ်လတ္တံ့ဟုသိ၍ နဂါးပြည်မှ ထွက်ခဲ့ပြီးလျှင် တောင်ပို့အနီးသို့သွား၍ ဘုရားလောင်းအား ဖမ်းယူရာ အရပ်ကို၎င်း, ညှဉ်းဆဲ၍ ပင်ပန်းရာ အရပ်ကို၎င်း မြင်သည်ရှိသော် ငိုကြွေး၍ ပစ္စန္တရစ်ရွာသို့ သွားသဖြင့် မေး၍ ထိုအကြောင်းကို ကြားလျှင် ဗာရာဏသီပြည်သို့သွား၍ မင်းအိမ်တံခါး၌ ပရိသတ် အလယ်ဖြစ်သော ကောင်းကင်ဝယ် ငိုလျက် ရပ်၏။ ဘုရားလောင်း နဂါးမင်းသည် က, လျက်လျှင် ကောင်းကင်သို့ ကြည့်လတ်သော် ထိုသုမနာ မိဖုယားကြီးကိုမြင်၍ ရှက်နိုးသဖြင့် ပခြုပ်တွင်းသို့ဝင်၍ အိပ်၏။ မင်းသည် ထိုဘုရားလောင်း နဂါးမင်းကို ပခြုပ်တွင်းသို့ ဝင်သောအခါ၌ အကြောင်းကား အသို့နည်းဟု ထိုမှဤမှ ကြည့်လတ်သော် ကောင်းကင်၌တည်သော ထိုသုမနာ မည်သော နဂါးမိဖုယားကိုမြင်၍ အကြောင်းကို မေးလိုရကား-
ဒေဝတာ နု သိ ဂန္ဓဗ္ဗီ၊ န တံ မညာမိ မာနုသီ။
ဟူသော ရှေးဦးစွာသော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၂၄၀။ ဘဒ္ဒေ၊ အဘယ်။ တွံ၊ သင်သည်။ ဝိဇ္ဇုရိဝ၊ လျှပ်စစ်ကဲ့သို့၎င်း။ ဩသဓီတာရကာ ဝိယ၊ သောက်ရှူးကြယ်ကဲ့သို့၎င်း။ အာဘာ၊ အရောင်ရှိသည်။ အသိ၊ ဖြစ်၏။ ကာနု၊ အဘယ်သူနည်း။ ဒေဝတာ၊ နတ်သ္မီးသည်။ အသိ နု၊ ဖြစ်သလော။ ဂန္ဓဗ္ဗီ၊ ဂန္ဓဗ္ဗနတ်သ္မီးသည်။ အသိနု၊ ဖြစ်သလော။ တံ၊ သင့်ကို။ မာနုသီ၊ လူမိန်းမဟူ၍။ န မညာမိ၊ ငါမထင်မှတ်။
ထို့နောင်မှ သုမနာမည်သော နဂါးမိဖုယားသည် ထိုမင်းအား အကြောင်းကို ပြန်ကြားလိုရကား-
နာဂကညာမှိ ဘဒ္ဒန္တေ၊ အတ္ထေနမှိ ဣဓာဂတာ။
ဟူသော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၂၄၁။ မဟာရာဇ၊ မြတ်သောမင်းကြီး။ အဟံ၊ အကျွန်ုပ်သည်။ ဒေဝီ၊ နတ်သ္မီးသည်။ န အမှိ၊ မဖြစ်။ ဂန္ဓဗ္ဗီ၊ ဂန္ဓဗ္ဗနတ်သ္မီးသည်။ န အမှိ၊ မဖြစ်။ န မာနုသီ၊ လူမိန်းမလည်းမဟုတ်။ မဟာရာဇ၊ မြတ်သောမင်းကြီး။ တေ၊ အရှင်မင်းကြီးအား။ ဘဒ္ဒံ၊ ကောင်းခြင်းသည်။ အတ္ထု၊ ဖြစ်စေသတည်း။ အဟံ၊ အကျွန်ုပ်သည်။ နာဂကညာ၊ နဂါးသ္မီးသည်။ အမှိ၊ ဖြစ်၏။ အတ္ထေန၊ အကြောင်းရှိသောကြောင့်။ ဣဓ၊ ဤဗာရာဏသီပြည်တော်သို့။ အာဂတာ၊ လာသည်။ အမှိ၊ ဖြစ်၏။
ထိုစကားကိုကြား၍ မင်းသည် နဂါးမကို တဖန် မေးပြန်လိုရကား-
နေတ္တေဟိ တေ ဝါရိဂဏာ သဝန္တိ။
ကိန္တေ နဋ္ဌံ ကိံ ပန ပတ္ထယာနာ၊
ဣဓာ ဂတာ နာရိ တဒိင်္ဃ ဗြူဟိ။
ဟူသော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၂၄၂။ နာရိ၊ နဂါးမ။ တွံ၊ သင်သည်။ ဝိဗ္ဘန္တစိတ္တာ၊ တုန်လှုပ်သောစိတ်ရှိသည်။ ကုပိတိန္ဒြိယာ၊ ပင်ပန်းညှိုးနွမ်းသော ဣန္ဒြေရှိသည်။ အသိ၊ ဖြစ်၏။ တေ၊ သင်၏။ နေတ္တေဟိ၊ မျက်စိတို့မှ။ ဝါရိဂဏာ၊ မျက်ရေပေါက်တို့သည်။ သဝန္တိ၊ ယိုစီးကုန်၏။ တေ၊ သင့်အား။ ကိံ၊ အဘယ်ဥစ္စာသည်။ နဋ္ဌံ၊ ပျောက်သနည်း။ ကိံ ပန၊ အဘယ်ဝတ္ထုကို။ ပတ္ထယာနာ၊ တောင့်တသည် ဖြစ်၍။ ဣဓ၊ ဤအရပ်သို့။ အာဂတာ၊ လာသနည်း။ တံ၊ သင့်ကို။ ဣင်္ဃ၊ ငါတိုက်တွန်း၏။ တံ၊ ထိုအကြောင်းကို။ ဗြူဟိ၊ သင်ဆိုဦးလော့။
နဂါးမသည် မိမိလာသော အကြောင်းကို ကြားလိုရကား-
နာဂေါတိ နံ အာဟု ဇနော ဇနိန္ဒ။
တ မဂ္ဂဟီ ပုရိသော ဇီဝိကတ္ထော၊
တံ ဗန္ဓနာ မုဉ္စ ပတီ မမေသော။
ဟူသော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၂၄၃။ ဇနိန္ဒ၊ မင်းမြတ်။ ယံ၊ အကြင်နဂါးမင်းကို။ ဇနော၊ လူများသည်။ ဥဂ္ဂတေဇော၊ ထက်သောတန်ခိုးရှိသော။ ဥရဂေါတိ စ၊ မြွေဟူ၍လည်း။ အာဟု၊ ဆိုကြ၏။ နာဂေါတိ စ၊ နဂါးဟူ၍လည်း။ အာဟု၊ ဆိုကြ၏။ တံ၊ ထိုနဂါးမင်းကို။ ပုရိသော၊ မြွေသမားသည်။ ဇီဝိကတ္ထော၊ အသက်မွေးလိုသည်ဖြစ်၍။ အဂ္ဂဟိ၊ ဖမ်းယူ၏။ ဧသော၊ ဤမြွေသမား ဖမ်းယူသော နဂါးမင်းသည်။ မမ၊ အကျွန်ုပ်၏။ ပတိ၊ ချစ်လင်တည်း။ တံ၊ ထို အကျွန်ုပ်ခစြျလင် နဂါးမင်းကို။ ဗန္ဓနာ၊ အနှောင်အဖွဲ့မှ။ မုဉ္စ၊ လွှတ်တော်မူပါလော့။
မင်းသည် ဖမ်းယူသောအကြောင်းကို တဖန်မေးပြန်လိုရကား-
ဟတ္ထတ္တ မာဂစ္ဆိ ဝနိဗ္ဗကဿ။
အက္ခာဟိ မေ နာဂကညေ တမတ္ထံ။
ကထံ ဝိဇာနေမု ဂဟီတ နာဂံ။
ဟူသော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၂၄၄။ နာဂကညေ၊ နဂါးသ္မီး။ ကထံ၊ အဘယ့်ကြောင့်။ ဗလဝီရိယူပပန္နော၊ အားလုံ့လနှင့် ပြည့်စုံသော။ အယံ နာဂေါ၊ ဤနဂါးမင်းသည်။ ဝနိဗ္ဗကဿ၊ အထီးကျန်သော အလမ္ပာယ် ပုဏ္ဏား၏။ ဟတ္ထတ္ထံ၊ လက်တွင်းသို့။ အာဂစ္ဆိ နု၊ ရောက်လေသနည်း။ တမတ္တံ၊ ထိုအကြောင်းကို။ မေ၊ ငါ့အား။ အက္ခာဟိ၊ သင်ကြားလော့။ ဂဟိတံ နာဂံ၊ သင့်လင်သယ် နဂါးအား ဖမ်းယူခြင်းကို။ ကထံ၊ အသို့မူ၍လျှင်။ ဝိဇာနေမု၊ ငါတို့သိရကုန်အံ့နည်း။
နဂါးမသည် နဂါးမင်း၏ ဂုဏ်ကျေးဇူးကို ပြောဆိုသဖြင့် အလမ္ပာယ်ပုဏ္ဏား အဖမ်းခံရကြောင်းကို မင်းအား ကြားလိုရကား-
တထာ ဟိ သော ဗလဝီရိယူပပန္နော။
ဓမ္မဉ္စ နာဂေါ အပစာယမာနော၊
တသ္မာ ပရက္ကမ္မ တပေါ ကရောတိ။
ဟူသော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၂၄၅။ မဟာရာဇ၊ မြတ်သောမင်းကြီး။ နာဂေါ၊ အကျွန်ုပ်လင် နဂါးမင်းသည်။ နဂရံပိ၊ မြို့အလုံးကိုလည်း။ ဘသ္မံ၊ ဖွဲပြာဖြစ်အောင်။ ကရေယျ၊ ပြုနိုင်ပါ၏။ တထာ-တံ ဝစနံ၊ ထိုစကားသည်။ ဟိ-သစ္စံ၊ မှန်၏။ သော၊ အကျွန်ုပ်လင် နဂါးမင်းသည်။ ဗလဝီရိယူပပန္နော၊ အားလုံ့လနှင့် ပြည့်စုံပါ၏။ နာဂေါ၊ ကျွန်ုပ်လင် နဂါးမင်းသည်။ ဓမ္မဉ္စ၊ ဥပုသ်ဆောက်တည်ခြင်း အကျင့်ဟုဆိုအပ်သော သူတော်ကောင်းတို့၏ တရားကိုသာလျှင်။ အပစာယမာနော၊ အရိုအသေပြု၍။ ဝိဟရတိ၊ နေ၏။ တသ္မာ၊ ထို့ကြောင့်။ သီလဘေဒဘယာ၊ သီလပျက်အံ့သည်မှ ကြောက်သောကြောင့်။ ပရက္ကမ္မ၊ လုံ့လအားထုတ်၍။ တပေါ၊ ခြိုးခြံသောအကျင့်ကို။ ကရောတိ၊ ပြု၏။
မင်းသည် အဘယ်အကြောင်းဖြင့်လျှင် ဤအလမ္ပာယ်သည် ဤနဂါးမင်းကို ဖမ်းယူလေသနည်းဟု မေး၏။ ထိုသို့ မေးသောအခါ သုမနာမည်သော နဂါးမိဖုယားသည် ထိုမင်းအား ကြားလိုရကား-
စတုပ္ပထေ သမ္မတိ နာဂရာဇာ။
တမဂ္ဂဟီ ပုရိသော ဇီဝိကတ္ထော၊
တံ ဗန္ဓနာ မုဉ္စပတီ မမေသော။
ဟူသော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၂၄၆။ ရာဇ၊ မင်းမြတ်။ နာဂရာဇာ၊ ကျွန်ုပ်လင် နဂါးမင်းသည်။ စာတုဒ္ဒသိဉ္စ၊ တဆယ့်လေးရက် မြောက်သော ဥပုသ်နေ့၌၎င်း။ ပဉ္စဒ္ဒသိဉ္စ၊ တဆယ့်ငါးရက်မြောက်သော ဥပုသ်နေ့၌၎င်း။ စတုပ္ပထေ၊ ခရီးလေးဆုံအနီး၌။ သမ္မတိ၊ ဥပုသ် ဆောက်တည်၍နေ၏။ တံ၊ ထိုကျွန်ုပ်လင် နဂါးမင်းကို။ ပုရိသော၊ မြွေသမားသည်။ ဇီဝိကတ္ထော၊ အသက်မွေးလိုသည်ဖြစ်၍။ အဂ္ဂဟိ၊ ဖမ်းယူ၏။ ဧသော၊ ဤမြွေသမား ဖမ်းယူသော နဂါးမင်းသည်။ မမ၊ အကျွန်ုပ်၏။ ပတိ၊ ချစ်လင်တည်း။ တံ၊ ထိုချစ်လင် နဂါးမင်းကို။ တွံ၊ အရှင်မင်းကြီးသည်။ ဗန္ဓနာ၊ ပခြုပ်ဟူသော နှောင်အိမ်မှ။ မုဉ္စ၊ လွှတ်တော်မူပါလော့။
ဤသို့သော စကားကို ဆိုပြီး၍ တဖန်လည်း ထိုမင်းကိုတောင်းပန်ပြန်လိုရကား-
ဝါရိဂေဟသယာ နာရီ၊ တာပိ တံ သရဏံ ဂတာ။
ဂါမေန နိက္ခေန ဂဝံသတေန၊
ဩဿဋ္ဌကာယော ဥရဂေါ စရာတု၊
ပုညတ္ထိကော မုဉ္စတု ဗန္ဓနသ္မာ။
ဟူသော ဤနှစ်ဂါထာတို့ကို ဆို၏။
၂၄၇။ မဟာရာဇ၊ မြတ်သောမင်းကြီး။ အာမုက္ကမဏိကုဏ္ဍလာ၊ ပုလဲ ပတ္တမြား နားဍောင်း ဝတ်ကုန်သော။ ဝါရိဂေဟသယာ၊ ရေဟူသော အမိုးရှိသော နန်းအိမ်၌ နေကုန်သော။ နာရီ၊ နဂါးသမီးတို့သည်။ သောဠသိတ္ထိသဟဿာနိ၊ တသောင်း ခြောက်ထောင်သော နဂါးသမီးတို့သည်။ ဟောန္တိ၊ ဖြစ်ကုန်၏။ တာပိ၊ ထို တသောင်း ခြောက်ထောင်သော နဂါးသမီးတို့သည်လည်း။ တံ၊ ထိုနဂါးမင်းကြီးကို။ သရဏံ၊ ကိုးကွယ်ရာဟူ၍။ ဂတာ၊ ဆည်းကပ်ကုန်၏။
၂၄၈။ မဟာရာဇ၊ မြတ်သောမင်းကြီး။ အသာဟသေန၊ နိုင်ထက်ကလူ မပြုဘဲ။ ဓမ္မေန၊ တရားနှင့်အညီ။ ဂါမေန၊ ရွာပေးသဖြင့်၎င်း။ နိက္ခေန၊ ရွှေစင်နိက္ခ ပေးသဖြင့်၎င်း။ ဂဝံသတေန၊ နွားတရာပေးသဖြင့်၎င်း။ မောစေဟိ၊ လွှတ်စေတော်မူပါလော့။ ဥရဂေါ၊ နဂါးမင်းသည်။ ဩဿဋ္ဌကာယော၊ လွတ်သော ကိုယ်ရှိသည်ဖြစ်၍။ စရာတု၊ သွားပါစေ။ ပုညတ္ထိကော၊ ကုသိုလ်ကို အလိုရှိသော နဂါးမင်းသည်။ ဗန္ဓနသ္မာ၊ ပခြုပ်ဟူသော နှောင်အိမ်မှ။ မုဉ္စတု၊ လွတ်ပါစေသတည်း။
ထိုအခါ မင်းသည် ထိုနဂါးမ တောင်းပန်သော စကားကို ဝန်ခံလိုရကား-
ဂါမေန နိက္ခေန ဂဝံသတေန။
ဩဿဋ္ဌကာယော ဥရဂေါ စရာတု၊
ပုညတ္ထိကော မုဉ္စတု ဗန္ဓနသ္မာ။
စတုရဿဉ္စ ပလ္လင်္ကံ၊ ဥမ္မာပုပ္ဖသိရိန္နိတံ။
ဥသဘဉ္စ ဂဝံသတံ။
ဩဿဋ္ဌကာယော ဥရဂေါ စရာတု၊
ပုညတ္ထိကော မုဉ္စတု ဗန္ဓနသ္မာ။
ဟူသော ဤဂါထာတို့ကို ဆို၏။
၂၄၉။ သုမနေ၊ သုမနာမိဖုယား။ အဟံ၊ ငါသည်။ ဓမ္မေန၊ တရားနှင့်အညီ။ အသာဟသေန၊ နိုင်ထက်ကလူမပြုဘဲ။ ဂါမေန၊ ရွာပေးသဖြင့်၎င်း။ နိက္ခေန၊ ရွှေစင်နိက္ခ ပေးသဖြင့်၎င်း။ ဂဝံသတေန၊ နွားတရာပေးသဖြင့်၎င်း။ မောစေမိ၊ ငါလွှတ်စေအံ့။ ဥရဂေါ၊ သင့်လင်နဂါးမင်းသည်။ ဩဿဋ္ဌကာယော၊ လွတ်သောကိုယ်ရှိသည်ဖြစ်၍။ စရာတု၊ အလိုရှိရာ သွားစေသတည်း။ ပုညတ္ထိကော၊ ကောင်းမှုကိုအလိုရှိသော သင့်လင်နဂါးမင်းသည်။ ဗန္ဓနသ္မာ၊ ပခြုပ်ဟူသော နှောင်အိမ်မှ။ မုဉ္စတု၊ လွတ်ပါစေသတည်း။
၂၅၀။ လုဒ္ဒ၊ အလမ္ပာယ်မုဆိုး။ တေ၊ သင့်အား။ နိက္ခသတံ၊ ရွှေစင်နိက္ခ တရာကို၎င်း။ သုဘံ၊ ကောင်းမြတ်သော။ မဏိကုဏ္ဍလဉ္စ၊ ပတ္တမြားနားဍောင်းကို၎င်း။ စတုရဿ၊ ခေါင်းအုံးလေးခုရှိသော။ ဥမ္မာပုပ္ဖသိရိန္နိတံ၊ အောက်မည်းညိုပွင့် အဆင်းနှင့်တူသော အဆင်းရှိသော။ ပလ္လင်္ကဉ္စ၊ ပလ္လင်ကို၎င်း။ ဒမ္မိ၊ ငါပေး၏။
၂၅၁။ သာဒိသိယော၊ အရွယ်အဆင်း တူကုန်သော။ ဒွေ၊ နှစ်ယောက်ကုန်သော။ ဘရိယာ စ၊ မယားတို့ကို၎င်း။ ဂဝံသတံ၊ နို့ညှစ်နွားမတရာနှင့် တကွသော။ ဥသဘဉ္စ၊ နွားလား ဥသဘကို၎င်း။ ဒမ္မိ၊ ငါပေး၏။ ဩဿဋ္ဌကာယော၊ လွတ်သော ကိုယ်ရှိသည်ဖြစ်၍။ ဥရဂေါ၊ နဂါးမင်းသည်။ စရာတု၊ အလိုရှိရာ သွားစေသတည်း။ ပုညတ္ထိကော၊ ကုသိုလ်ကို အလိုရှိသော နဂါးမင်းသည်။ ဗန္ဓနသ္မာ၊ ပခြုပ်ဟူသော နှောင်အိမ်မှ။ မုဉ္စတု၊ လွတ်စေသတည်း။
ထိုအခါ မုဆိုးသည် မင်း၏စကားကို ဝန်ခံ၍ နဂါးမင်းကို လွှတ်လိုရကား-
မုဉ္စေမု နံ ဥရဂံ ဗန္ဓနသ္မာ။
ဩဿဋ္ဌကာယော ဥရဂေါ စရာတု၊
ပုညတ္ထိကော မုဉ္စတု ဗန္ဓနသ္မာ။
ဟူသော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၂၅၂။ ဇနိန္ဒ၊ အရှင်မင်းမြတ်။ ဒါနာ၊ ပေးခြင်းမှ။ ဝိနာပိ၊ ကင်း၍လည်း။ တဝ၊ အရှင်မင်းကြီး၏။ ဝစနံ၊ စကားတော်ကို။ ဂရုံကတွာ၊ အလေးအမြတ်ပြု၍။ နံ ဥရဂံ၊ ထိုနဂါးမင်းကို။ ဗန္ဓနသ္မာ၊ ပခြုပ်ဟူသော နှောင်အိမ်မှ။ မယံ၊ အကျွန်ုပ်တို့သည်။ မုဉ္စေမု၊ လွှတ်ပါကုန်အံ့။ ဩဿဋ္ဌကာယော၊ လွတ်သောကိုယ်ရှိသည်ဖြစ်၍။ ဥရဂေါ၊ နဂါးမင်းသည်။ စရာတု၊ အလိုရှိရာ သွားပါစေသတည်း။ ပုညတ္ထိကော၊ ကောင်းမှုကို အလိုရှိသော နဂါးမင်းသည်။ ဗန္ဓနသ္မာ၊ ပခြုပ်ဟူသော နှောင်အိမ်အဖွဲ့မှ။ မုဉ္စတု၊ လွတ်ပါစေသတည်း။
ဤသို့သော စကားကို ဆိုပြီးလျှင် ဘုရားလောင်းကို ပခြုပ်မှ ထုတ်၏။ နဂါးမင်းသည် ပခြုပ်မှထွက်ပြီးလျှင် ပန်းအတွင်းသို့ဝင်၍ နဂါးမင်း၏အသွင်ကို စွန့်၍ လုလင်၏ အသွင်ဖြင့် တန်ဆာဆင်အပ်သော ကိုယ်ရှိသည်ဖြစ်၍ မြေကိုဖောက်၍ ထွက်သကဲ့သို့တည်၏။ သုမနာနဂါးမ မိဖုယားသည်လည်းကောင်းကင်မှသက်၍ ဘုရားလောင်း နဂါးမင်းအထံ၌ တည်၏။ နဂါးမင်းသည် လက်အုပ်ချီ၍ မင်းကိုရှိခိုးလျက် တည်၏။
ထိုအကြောင်းကို ထင်ရှားပြတော်မူလိုသော သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည်-
နမော တေ ကာသိရာဇတ္ထု၊ နမော တေ ကာသိဝဍ္ဎန။
အဉ္ဇလိံ တေ ပဂ္ဂဏှာမိ၊ ပဿယျ မေ နိဝေသနံ။
ယံ မာနုသော ဝိဿသေ အမာနုသမှိ။
သစေ မံ ယာစသိ ဧတမတ္ထံ။
ဒက္ခေမု တေ နာဂ နိဝေသနာနိ။
ဟူသော ဤနှစ်ဂါထာတို့ကို ဟောတော်မူ၏။
၂၅၃။ ဘိက္ခဝေ၊ ရဟန်းတို့။ တဒါ၊ ထိုအခါ၌။ စမ္ပေယျကော၊ စမ္ပေယျအမည်ရှိသော။ နာဂေါ၊ နဂါးမင်းသည်။ မုတ္တော၊ ပခြုပ်ဟူသော နှောင်အိမ်မှ လွတ်သည်ဖြစ်၍။ ရာဇာနံ၊ ဥဂ္ဂသေနမင်းကို။ ဧတံ၊ ဤစကားကို။ အဗြဝိ၊ ဆို၏။ ကာသိရာဇ၊ ကာသိမင်းမြတ်။ တေ၊ အရှင်မင်းမြတ်အား။ နမော၊ ရှိခိုးခြင်းသည်။ အတ္ထု၊ ဖြစ်စေသတည်း။ ကာသိဝဍ္ဎန၊ ကာသိတိုင်းသူတို့၏ အစီးအပွားကို ဆောင်တော်မူတတ်သော မင်းမြတ်။ တေ၊ အရှင်မင်းမြတ်အား။ နမော၊ ရှိခိုးခြင်းသည်။ အတ္ထု၊ ဖြစ်စေသတည်း။ အဟံ၊ အကျွန်ုပ်သည်။ တေ၊ အရှင်မင်းကြီးအား။ အဉ္ဇလိံ၊ လက်အုပ်ကို။ ပဂ္ဂဏှာမိ၊ ချီပါ၏။ မေ၊ အကျွန်ုပ်၏။ နိဝေသနံ၊ နေရာ နန်းပြာသာဒ်ကို။ တေ၊ အရှင်မင်းကြီးအား။ ပဿေယျ၊ ပြချင်ပါ၏။
၂၅၄။ နာဂရာဇ၊ နဂါးမင်း။ မာနုသော၊ လူသည်။ အမာနုသမှိ၊ နတ်နဂါး၌။ ယံ ဝိဿသေ၊ အကြင်အကျွမ်းဝင်ရာ၏။ ဧတံ ဝိဿာသံ၊ ထိုသို့ အကျွမ်းဝင်ခြင်းကို။ အဒ္ဓါဟိ၊ စင်စစ်လျှင်။ ဒုဗ္ဗိဿာသံ၊ အကျွမ်းဝင်ခြင်းငှါ ခဲ၏ဟူ၍။ ပဏ္ဍိတာ၊ ပညာရှိတို့သည်။ အာဟု၊ ဆိုကုန်၏။ သစေ၊ အကယ်၍။ တွံ၊ သင်နဂါးမင်းသည်။ မံ၊ ငါ့ကို။ ဧတမတ္ထံ၊ ဤအကြောင်းကို။ ယာစသိ၊ တောင်းပန်၏။ မယဉ္စ၊ ငါတို့သည်လည်း။ တေ၊ သင်နဂါးမင်း၏။ နာဂနိဝေသာနိ၊ နဂါးပြည် နန်းပြာသာဒ်တို့ကို။ ဒက္ခေမု၊ မြင်ချင်ကုန်၏။ အပိ စ၊ စင်စစ်သော်ကား။ တံ၊ သင်နဂါးမင်းကို။ န သဒ္ဒဟာမိ၊ မယုံကြည်။
ထိုအခါ ထိုမင်းကို ယုံကြည်စိမ့်သောငှါ ဘုရားလောင်းသည် ကျိန်ဆိုခြင်းကို ပြုလိုရကား-
စန္ဒော စ သူရိယော စ ဆမာ ပတေယျုံ။
သဗ္ဗာဝ နဇ္ဇော ပဋိသောတံ ဝဇေယျုံ၊
န တွေဝဟံ ရာဇ မုသာ ဘဏေယျံ။
သံဝဋ္ဋေယျ ဘူတဓရာ ဝသုန္ဓရာ။
သိလုစ္စယော မေရု သမူလမုပ္ပတေ၊
န တွေဝဟံ ရာဇ မုသာ ဘဏေယျံ။
ဟူသော ဤနှစ်ဂါထာတို့ကို ဆို၏။
၂၅၅။ ရာဇ၊ မင်းမြတ်။ သစေပိ၊ အကယ်၍လည်း။ ဝါတော၊ လေသည်။ ဂိရိံ၊ တောင်ကို။ အာဝဟေယျ၊ မှုတ်လွှင့်ရာ၏။ စန္ဒာ စ၊ လသည်၎င်း။ သူရိယော စ၊ နေသည်၎င်း။ ဆမာ၊ မြေ၌။ ပတေယျုံ၊ ကျကုန်ရာ၏။ သဗ္ဗာ၊ အလုံးစုံကုန်သော။ နဇ္ဇော စ၊ မြစ်တို့သည်လည်း။ ပဋိသောတံ၊ အညာသို့။ ဝဇေယျုံ၊ စီးကုန်ရာ၏။ အဟံ၊ ငါသည်။ မုသာ၊ မဟုတ်မမှန်သော စကားကို။ န တွေဝ ဘဏေယျံ၊ မဆိုရာ။
၂၅၆။ ရာဇ၊ မင်းမြတ်။ နဘံ၊ ကောင်းကင်သည်။ ဖလေယျ၊ ကွဲရာ၏။ ဥဒဓီပိ၊ မဟာသမုဒြာသည်လည်း။ သုဿေ၊ ခြောက်ကပ်ရာ၏။ ဘူတဓရာ၊ သတ္တဝါအပေါင်းကို ဆောင်တတ်သောကြောင့် ဘူတဓရဟူ၍၎င်း။ ဝသုန္ဓရာ၊ ရွှေ ငွေ စသော ရတနာတို့ကို ဆောင်တတ်သောကြောင့် ဝသုန္ဓရဟူ၍၎င်း ခေါ်ဆိုအပ်သော။ အယံ မဟာပထဝီ၊ ဤမြေကြီးသည်။ သံဝဋ္ဋေယျ၊ ဖျာကဲ့သို့ လိပ်ခွေထု၏။ သိလုစ္စယော၊ တောင်တကာတို့ထက် မြင့်မြတ်သော။ မေရု၊ မြင်းမိုရ်တောင်သည်။ သမူလံ၊ အမြစ်နှင့်တကွ။ ဥဋ္ဌာယ၊ ထ၍။ ဥပ္ပတေ၊ ကောင်းကင်သို့ ပျံတက်ရာ၏။ အဟံ၊ အကျွန်ုပ်သည်။ မုသာ၊ မဟုတ်မမှန်သော စကားကို။ နတွေဝ ဘဏေယျံ၊ မဆိုသည်သာတည်း။
ထိုဥဂ္ဂသေန မင်းအား ဘုရားလောင်းသည် ဤသို့ဆိုသော်လည်း မယုံကြည်ရကား-
ယံ မာနုသော ဝိဿသေ အမာနုသမှိ။
သစေ မံ ယာစသိ ဧတမတ္ထံ၊
ဒက္ခမု တေ နာဂနိဝေသနာနိ။
ဟူသော ဤဂါထာကို ဆိုပြန်၏။
၂၅၇။ နာဂရာဇ၊ နဂါးမင်း။ မာနုသော၊ လူသည်။ အမာနုသမှိ၊ နတ်နဂါး၌။ ယံ ဝိဿသေ၊ အကြင်အကျွမ်းဝင်ရာ၏။ ဧတံ ဝိဿာသံ၊ ထိုသို့အကျွမ်း ဝင်ခြင်းကို။ အဒ္ဓါဟိ၊ စင်စစ်လျှင်။ ဒုဗ္ဗိဿာသံ၊ အလွန်အကျွမ်းဝင်ခဲ၏ ဟူ၍။ ပဏ္ဍိတာ၊ ပညာရှိတို့သည်။ အာဟု၊ ဆိုကုန်၏။ သစေ၊ အကယ်၍။ တွံ၊ သင်နဂါးမင်းသည်။ မံ၊ ငါ့ကို။ ဧတမတ္ထံ၊ ဤ နဂါးပြည်ကို ကြည့်ရှုစေလိုသော အကြောင်းကို။ ယာစသိ၊ တောင်းပန်၏။ မယဉ္စ၊ ငါတို့သည်လည်း။ တေ နာဂနိဝေသနာနိ၊ ထိုနဂါးပြည် နန်းပြာသာဒ်တို့ကို။ ဒက္ခမု၊ မြင်ချင်ကုန်၏။
တဖန်လည်း ထိုဂါထာတို့ပင်လျှင်ဆို၍ သင် နဂါးမင်းသည် ငါပြုအပ်သောကျေးဇူးကို သိခြင်းငှါ ထိုက်၏။ ယိုစိမ့်သောငှါမူကား သင့်သောအဖြစ်ကို၎င်း၊ မသင့်သောအဖြစ်ကို၎င်း ငါသည် သိအံ့ဟု ပြလိုရကား-
မဟာ တေဇာ ခိပ္ပ ကောပီ စ ဟောထ။
မမ ကာရဏာ ဗန္ဓနသ္မာ ပမုတ္တော၊
အရဟသိ နော ဇာနိတယေ ကတာနိ။
ဟူသော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၂၅၈။ နာဂရာဇ၊ နဂါးမင်း။ တုမှေ၊ သင်နဂါးမင်းတို့သည်။ ခေါ၊ စင်စစ်။ ဃောရဝိသာ၊ ပြင်းသော အဆိပ်ရှိကုန်သည်။ ဥဠာရာ၊ များသော အဆိပ်ရှိကုန်သည်။ အတ္ထ၊ ဖြစ်ကုန်၏။ မဟာတေဇာ၊ ကြီးသော တန်ခိုးရှိကုန်သည်။ ဟောထ၊ ဖြစ်ကုန်၏။ ခိပ္ပံ၊ လျင်စွာ။ ကောပီ စ၊ အမျက်ထွက်တတ် ကုန်သည်လည်း။ ဟောထ၊ ဖြစ်ကုန်၏။ မမ၊ ငါ၏။ ကာရဏာ၊ အကြောင်းကြောင့်။ ဗန္ဓနသ္မာ၊ ပခြုပ်နှောင်အိမ်မှ။ ပမုတ္တော၊ လွတ်၏။ နော၊ ငါတို့သည်။ ကတာနိ၊ ပြုအပ်သောကျေးဇူးတို့ကို။ ဇာနိတယေ၊ သိခြင်းငှါ။ အရဟသိ၊ ထိုက်၏။
ထိုအခါ ဥဂ္ဂသေနမင်းကို ယုံစိမ့်သောငှါ ကျိန်ဆိုခြင်းကို တဖန်ပြုလိုသော ဘုရားလောင်းသည်-
မာ ကာယိကံ သာတ မလတ္ထ ကိဉ္စိ။
ပေဠာယ ဗန္ဓော မရဏံ ဥပေတု၊
ယော တာဒိသံ ကမ္မကတံ န ဇာနေ။
ဟူသော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၂၅၉။ မဟာရာဇ၊ မြတ်သောမင်းကြီး။ ယော၊ အကြင်သူသည်။ ကမ္မကတံ၊ ကျေးဇူးပြုသော။ တာဒိသံ၊ သင် မင်းကြီးကဲ့သို့သော ကျေးဇူးရှင်ကို။ န ဇာနေ၊ မသိ။ သော၊ ထိုသူသည်။ ဃောရရူပေ၊ ကြမ်းကြုတ်သော သဘောရှိသော။ နိရယေ၊ ငရဲ၌။ ပစ္စတံ၊ ကျက်စေသတည်း။ ကိဉ္စိ၊ တစုံတခုသော။ ကာယိကံ၊ ကိုယ်၌ဖြစ်သော။ သာတံ၊ ချမ်းသာခြင်းကို။ မာ အလတ္ထ၊ မရစေသတည်း။ ပေဠာယ၊ ပခြုပ်ဖြင့်။ ဗန္ဓော၊ နှောင်ဖွဲ့အပ်သည်ဖြစ်၍။ မရဏံ၊ သေခြင်းသို့။ ဥပေတု၊ ရောက်စေသတည်း။
ထိုသို့ ဘုရားလောင်း ကျိန်ဆိုသောအခါ ဥဂ္ဂသေနမင်းသည် ဘုရားလောင်းစကားကို ယုံကြည်၍ ဘုရားလောင်းအား ကောင်းချီးပေးခြင်းကို ပြုလိုရကား-
အက္ကောဓနော ဟောဟိ အနုပနာဟီ။
သဗ္ဗဉ္စ တေ နာဂကုလံ သုပဏ္ဏာ၊
အဂ္ဂိံဝ ဂိမှေသု ဝိဝဇ္ဇယန္တု။
ဟူသော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၂၆၀။ နာဂရာဇ၊ နဂါးမင်း။ တဝ၊ သင်နဂါးမင်း၏။ ဧသ ပဋိညာ၊ ဤဝန်ခံခြင်းသည်။ သစ္စံ၊ မှန်သည်။ ဟောတု၊ ဖြစ်စေလော့။ တွံ၊ သင်နဂါးမင်းသည်။ အက္ကောဓနော၊ အမျက်ဒေါသကြီးသည်။ အနုပနာဟီ၊ ရန်ငြိုးမဖွဲ့သည်။ ဟောဟိ၊ ဖြစ်လော့။ မနုဿာ၊ လူတို့သည်။ ဧဝံ၊ ဤအတူ။ သဗ္ဗံ၊ အလုံးစုံသော။ တေ၊ သင်နဂါးမင်း၏။ နာဂကုလဉ္စ၊ နဂါးအဆွေ အမျိုးကိုလည်း။ သုပဏ္ဏာ၊ ဂဠုန်တို့သည်။ ဝိဝဇ္ဇယန္တု၊ ကြဉ်ရှောင်စေကုန်သတည်း။ ဂိမှေသု၊ နွေဥတုတို့၌။ အဂ္ဂိံ၊ မီးကို။ ဝိဝဇ္ဇယန္တိ ဣဝ၊ ကြဉ်ရှောင်ကုန်သကဲ့သို့တည်း။
ဘုရားလောင်းသည်လည်း မင်းအား ကောင်းချီးပေးခြင်းကို ပြုပြန်လိုရကား-
မာတာယထာ သုပ္ပိယံ ဧကပုတ္တံ။
အဟဉ္စ တေ နာဂကုလေန သဒ္ဓိံ၊
ကဟာမိ ဝေယျာဝဋိကံ ဥဠာရံ။
ဟူသော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၂၆၁။ ဇနိန္ဒ၊ မင်းမြတ်။ မာတာ၊ အမိသည်။ သုပ္ပိယံ၊ အလွန်ချစ်အပ်သော။ ဧကပုတ္တံ၊ တယောက်တည်းသော သားကို။ အနုကမ္ပတိ ယထာ၊ အစဉ်ချစ်သနားသကဲ့သို့။ တွံ၊ အရှင်မင်းကြီးသည်။ နာဂကုလံ၊ နဂါးမျိုးကို။ အနုကမ္ပသိ၊ ချစ်သနားတော်မူပေ၏။ အဟဉ္စ၊ အကျွန်ုပ်သည်လည်း။ နာဂကုလေန၊ နဂါးမျိုးနှင့်။ သဒ္ဓိံ၊ တကွ။ တေ၊ အရှင်မင်းကြီး၏။ ဥဠာရံ၊ များစွာသော။ ဝေယျာဝဋိကံ၊ အမှုကြီးငယ်ကို။ ကာဟာမိ၊ ပြုပါအံ့။
ထိုစကားကို ကြား၍ ဥဂ္ဂသေနမင်းသည် နဂါးပြည်သို့ သွားလိုသည်ဖြစ်၍ စစ်သည်ရဲမက်တို့ကို သွားအံ့သောငှါ အစီအရင်ကို ပြုစိမ့်သောငှါ စေလိုရကား-
ကမ္ဗောဇကေ အဿတရေ သုဒန္တေ။
နာဂေ စ ယောဇေန္တု သုဝဏ္ဏကပ္ပနေ၊
ဒက္ခေမု နာဂသ နိဝေသနာနိ။
ဟူသော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၂၆၂။ ဘောန္တော အမစ္စာ၊ အို အမတ်အပေါင်းတို့။ သုစိတ္တေ၊ ကောင်းစွာ ဆန်းကြယ်ကုန်သော။ ရာဇရထေ၊ မင်းရထား၌။ ကမ္ဗောဇကေ၊ ကမ္ဘောဇတိုင်း၌ ဖြစ်ကုန်သော။ သုဒန္တေ၊ ကောင်းစွာ ယဉ်ကျေးကုန်သော။ အဿတရေ၊ အဿတိုရ်မြင်းတို့ကို။ ဝေ၊ စင်စစ်။ ယောဇေန္တု၊ ကလေကုန်။ သုဝဏ္ဏကပ္ပနေ၊ ရွှေကြိုး ရွှေက တင်အပ်ကုန်သော။ နာဂေ စ၊ ဆင်တော်တို့ကိုလည်း။ ယောဇေန္တု၊ ကလေကုန်။ မယံ၊ ငါတို့သည်။ နာဂဿ၊ စမ္ပေယျ နဂါးမင်း၏။ နိဝေသနာနိ၊ ရတနာ နန်းပြာသာဒ်တို့ကို။ ဒက္ခေမု၊ ရှုကြကုန်အံ့။
ထိုအကြောင်းကို ထင်ရှားပြတော်မူလိုသော သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် ဘုရားဖြစ်တော်မူပြီးမှ-
အဝဇ္ဇယိံသု ဥဂ္ဂသေနဿ ရညော။
ပါယာသိ ရာဇာ ဗဟု သောဘမာနော၊
ပုရက္ခတော နာရိဂဏဿ မဇ္ဈေ။
ဟူသော ဤဂါထာကို ဟောတော်မူ၏။
၂၆၃။ ဘိက္ခဝေ၊ ရဟန်းတို့။ တဒါ၊ ထိုအခါ၌။ ဥဂ္ဂသေနဿ၊ ဥဂ္ဂသေနအမည်ရှိသော။ ရညော၊ မင်း၏။ ပုရိသာ၊ အချင်းတို့သည်။ ဘေရီ စ၊ စည်ကြီးတို့ကို၎င်း။ မုဒိင်္ဂါစ၊ မုရိုးစည်တို့ကို၎င်း။ ပဏဝါ စ၊ ထက်စည်တို့ကို၎င်း။ သင်္ခါစ၊ ခရုသင်းတို့ကို၎င်း။ အဝဇ္ဇယိံသု၊ တီးမှုတ်ကြကုန်၏။ ရာဇာ၊ ဥဂ္ဂသေနမင်းသည်။ ပုရက္ခတော၊ တသောင်း ခြောက်ထောင်သော ကိုယ်လုပ်မောင်းမအပေါင်း ခြံရံလျှက်။ နာရိဂဏဿ၊ ကိုယ်လုပ်မောင်းမ အပေါင်း၏။ မဇ္ဈေ၊ အလယ်၌။ ဗဟု၊ ပြန့်ပြောစွာ။ သောဘမာနော၊ တင့်တယ်လျက်။ ပါယာသိ၊ သွား၏။
ထိုဥဂ္ဂသေနမင်းသည် ဗာရာဏသီမြို့မှ ထွက်သောအခါ၌လျှင် ဘုရားလောင်းသည် မိမိ အာနုဘော်ဖြင့်သာလျှင် နဂါးပြည်ကို အလုံးစုံသော ရတနာခုနစ်ပါးဖြင့် ပြီးသော မြို့တံတိုင်းကို၎င်း တံခါး ပစ္စင် ရင်တား ပြအိုးတို့ကို၎င်း အလွန်တင့်တယ်သော အဆင်းရှိသည်တို့ကို ပြု၍ တန်ဆာဆင်ခြင်းနှင့် စပ်သော နဂါးပြည်ခရီးလမ်းကို ဖန်ဆင်း၏။ ဥဂ္ဂသေနမင်းသည် ပရိသတ်နှင့်တကွ ထိုခရီးဖြင့် နဂါးပြည်သို့ဝင်၍ မွေ့လျော်ဘွယ်ရှိသော မြေအဘို့ကို၎င်း, ရတနာ နန်းပြာသာဒ်တို့ကို၎င်း မြင်၏။ ထိုအကြောင်းကို ထင်ရှားပြတော်မူလိုသော သဗ္ဗညူမြတ်စွာဘုရားသည်-
သောဝဏ္ဏမယေ စ ပါသာဒေ၊
ဝေဠုရိယဖလကတ္ထတေ။
အာဒိစ္စဝဏ္ဏသန္နိဘံ၊ ကံသဝိဇ္ဇု ပဘဿရံ။
သော ပါဝေက္ခိ ကာသိရာဇာ၊
စမ္ပေယျဿ နိဝေသနံ။
ဒိဗ္ဗာ တူရိယာ ဝဇ္ဇိံသု၊ နာဂကညာ စ နစ္စယုံ။
အနွာရုဟီ ကာသိရညာ ပသန္နော။
နိသီဒိ သောဝဏ္ဏမယမှီ ပီဌေ၊
သော ပသာဒေ စန္ဒနသာရလိတ္တေ။
ဟူသော ဤငါးဂါထာတို့ကို ဟောတော်မူ၏။
၂၆၄။ ဘိက္ခဝေ၊ ရဟန်းတို့။ တဒါ၊ ထိုအခါ၌။ ကာသိဝဍ္ဎနော၊ ကာသိတိုင်းသူတို့၏ အစီးအပွားကို ဆောင်တတ်သော ဥဂ္ဂသေနမင်းသည်။ သုဝဏ္ဏစိတ္တကံ၊ ရွှေသဲတို့ဖြင့် ဆန်းကြယ်စွာ ကြဲအပ်သော။ ဘူမိံ၊ မြေကို၎င်း။ ဝေဠုရိယ ဖလကတ္ထတေ၊ ကျောက်မျက်ရွဲ ပျဉ်တို့ဖြင့် ခင်းအပ်ကုန်သော။ သောဝဏ္ဏမယေ၊ ရွှေဖြင့်ပြီးကုန်သော။ ပါသာဒေ စ၊ ပြာသာဒ်တို့ကို၎င်း။ အဒက္ခိ၊ မြင်လေ၏။
၂၆၅။ သော ရာဇာ၊ ထိုဥဂ္ဂသေနမင်းသည်။ စမ္ပေယျဿ၊ စမ္ပေယျနဂါးမင်း၏။ နိဝေသနံ၊ နေရာဖြစ်သော။ အာဒိစ္စဝဏ္ဏသန္နိဘံ၊ နေရောင်အဆင်းနှင့်တူသော။ ကံသဝိဇ္ဇုပဘဿရံ၊ မိုဃ်းတိမ်ဝ၌ ပြိုးပြိုးပြက်ထွက်သော ရွှေလျှပ်ရောင်ကဲ့သို့ တောက်ပသော။ ဗျမှံ၊ ဗိမာန်သို့။ ပါဝိသိ၊ ဝင်လေ၏။
၂၆၆။ ဘိက္ခဝေ၊ ရဟန်းတို့။ သော ကာသိရာဇာ၊ ထိုကာသိတိုင်းရှင်ဖြစ်သော ဥဂ္ဂသေနမင်းသည်။ နာနာရုက္ခေဟိ၊ အထူးထူးသော သစ်ပင်တို့ဖြင့်။ သဉ္ဆန္နံ၊ ကောင်းစွာ ဖုံးလွှမ်းအပ်သော။ နာနာဂန္ဓသမီရိတံ၊ အထူးထူးသော နံ့သာတို့ဖြင့် ပြည့်လှိုင်သော။ စမ္ပေယျဿ၊ စမ္ပေယျနဂါးမင်း၏။ နိဝေသနံ၊ နေရာဗိမာန်ကို။ ပါဝေက္ခိ၊ ဝင်လေ၏။
၂၆၇။ စမ္ပေယျဿ၊ စမ္ပေယျနဂါးမင်း၏။ နိဝေသနံ၊ နေရာဖြစ်သော ဗိမာန်သို့။ ကာသိရညေ၊ ကာသိတိုင်းသူတို့၏ အရှင်ဖြစ်သော ဥဂ္ဂသေနမင်းသည်။ ပဝိဋ္ဌသ္မိံ၊ ဝင်ပြီးသော်။ ဒိဗ္ဗာ၊ နတ်၌ ဖြစ်ကုန်သော။ တူရိယာ၊ တီးမှုတ်မျိုးတို့ကို။ ဝဇ္ဇိံသု၊ တီးမှုတ်ကြကုန်၏။ နာဂကညာ စ၊ နဂါးသမီးတို့သည်လည်း။ နစ္စယုံ၊ က, ကြကုန်၏။
၂၆၈။ ဘိက္ခဝေ၊ ရဟန်းတို့။ နာဂကညာ ဂဏေန၊ နဂါးသမီး အပေါင်းတို့သည်လည်း။ စရိတံ၊ လှည့်လည်အပ်သော။ တံ၊ ထိုစမ္ပေယျ နဂါးမင်းဗိမာန်သို့။ ကာသိရညာ၊ ကာသိတိုင်းရှင်ဖြစ်သော ဥဂ္ဂသေနမင်းသည်။ ပသန္နော၊ ကြည်ညိုသည်ဖြစ်၍။ အနွာရုဟိ၊ ဗိမာန်သို့ တက်လေ၏။ သော၊ ထိုဥဂ္ဂသေနမင်းသည်။ ပသာဒေ၊ ကြည်ညိုဘွယ်ရှိသော။ စန္ဒနသာရလိတ္တေ၊ နတ်ပြည်၌ဖြစ်သော စန္ဒကူးနံ့သာနှစ်ဖြင့် လိမ်းကျံအပ်သော။ သောဝဏ္ဏမယမှိ၊ ရွှေဖြင့်ပြီးသော။ ပီဌေ၊ အင်းပျဉ်၌။ နိသီဒိ၊ နေ၏။
ထိုအင်းပျဉ်၌ နေကာမျှဖြစ်သော ထိုဥဂ္ဂသေနမင်းအား အထူးထူးသော မြတ်သော အရသာရှိသော နတ်ဘောဇဉ်တို့ကို ဆက်ကုန်၏။ ထို့အတူ တသောင်းခြောက်ထောင်ကုန်သော မောင်းမတို့အား၎င်း, ထိုမှကြွင်းကုန်သော မင်းပရိသတ်တို့အား၎င်း ကျွေးမွေးကုန်၏။ ထိုဥဂ္ဂသေနမင်းသည် ခုနစ်ရက်မျှ ပရိသတ်နှင့်တကွ နတ်၌ဖြစ်သော ထမင်းအဖျော် အစရှိသည်တို့ကို သုံးဆောင်၍ နတ်၌ဖြစ်ကုန်သော ကာမဂုဏ်တို့ဖြင့် မွေ့လျော်၍ ချမ်းသာသောနေရာ၌နေလျက် ဘုရားလောင်း၏ စည်းစိမ်အခြံအရံကို ချီးမွမ်း၍ နဂါးမင်း- သင်နဂါးမင်းသည် ဤသို့သဘောရှိသော စည်းစိမ်ကိုစွန့်၍ လူ့ပြည်ဝယ် တောင်ပို့ထိပ်၌ အိပ်၍ အဘယ့်ကြောင့် ဥပုသ် ဆောက်တည်၍ နေဘိသနည်းဟု မေး၏။ ထိုဘုရားလောင်းသည်လည်း ထိုဥဂ္ဂသေနမင်းအား ပြောဆို၏။ ထိုအကြောင်းကို ထင်ရှား ပြတော်မူလိုသော သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည်-
စမ္ပေယျကံ ကာသိရာဇာ အဝေါစ။
ဝိမာနသေဋ္ဌာနိ ဣမာနိ တုယှံ၊
အာဒိစ္စဝဏ္ဏာနိ ပဘဿရာနိ။
နေ တာဒိသံ အတ္ထိ မနုဿလောကေ၊
ကိံ ပတ္ထယံ နာဂ တပေါ ကရောသိ။
ဝဋ္ဋင်္ဂုလီ တမ္ဗတလူပပန္နာ။
ပဂ္ဂယှ ပါယေန္တိ အနောမဝဏ္ဏာ၊
နေ တာဒိသံ အတ္ထိ မနုဿကေ။
ကိံ ပတ္ထယံ နာဂ တပေါ ကရောသိ။
အာဋာသကုန္တာ ဘိရုဒါ သုတိတ္ထာ။
နေ တာဒိသံ အတ္ထိ မနုဿလောကေ၊
ကိံ ပတ္ထယံ နာဂ တပေါ ကရောသိ။
ဝဂ္ဂုဿရာ ကောကိလာ သမ္ပတန္တိ။
နေ တာဒိသံ အတ္ထိ မနုဿလောကေ၊
ကိံ ပတ္ထယံ နာဂ တပေါ ကရောသိ။
ဥဒ္ဒါလကာ ပါဋလိယော စ ဖုလ္လာ။
နေ တာဒိသံ အတ္ထိ မနုဿလောကေ၊
ကိံ ပတ္ထယံ နာဂ တပေါ ကရောသိ။
ဒိဗ္ဗာ ဂန္ဓာ စ သတတံ သမ္ပဝါယန္တိ။
နေ တာဒိသံ အတ္ထိ မနုဿကေ၊
ကိံ ပတ္ထယံ နာဂ တပေါ ကရောသိ။
န အာယုနော စာပိ ဇနိန္ဒ ဟေတု။
မနုဿယောနိံ အဘိပတ္ထယာနော၊
တသ္မာ ပရက္ကမ္မ တပေါ ကရောမိ။
ဟူသော ဤခုနစ်ဂါထာတို့ကို ဟောတော်မူ၏။
၂၆၉။ ဘိက္ခဝေ၊ ရဟန်းတို့။ တဒါ၊ ထိုအခါ၌။ သော ကာသိရာဇာ၊ ထိုကာသိမင်းသည်။ တတ္ထ၊ ထိုနဂါးပြည်၌။ ဘုတွာ စ၊ ခံစား၍၎င်း။ အဘိရမိတွာ စ၊ မွေ့လျော်၍၎င်း။ စမ္ပေယျကံ၊ စမ္ပေယျနဂါးကို။ အဝေါစ၊ ဆို၏။ နာဂ၊ နဂါးမင်း။ တုယှံ၊ သင်နဂါးမင်း၏။ ဣမာနိ ဝိမာနသေဋ္ဌာနိ၊ ဤမြတ်သော ဗိမာန်တို့သည်။ အာဒိစ္စဝဏ္ဏာနိ၊ နေရောင် အဆင်းနှင့် တူကုန်၏။ ပဘဿရာနိ၊ ပြိုးပြက်သော အရောင်ရှိကုန်၏။ ဧတာဒိသံ၊ ဤသို့သဘောရှိသော ဗိမာန်သည်။ မနုဿလောကေ၊ လူ့ပြည်၌။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ ကိံ၊ အဘယ်ကို။ ပတ္ထယံ-ပတ္ထယန္တော၊ တောင့်တသည်ဖြစ်၍။ တပေါ၊ ဥပုသ်ဆောက်တည်ခြင်းကို။ ကရောသိ၊ ပြုဘိသနည်း။
၂၇၀။ နာဂ၊ နဂါးမင်း။ ကမ္ဗုကာယူရဓရာ၊ ရွှေခြေကျင်းတန်ဆာဆင်ကုန်သော။ သုဝတ္ထာ၊ ကောင်းသောအဝတ်ကို ဆင်ဝတ်ကုန်သော။ ဝဋ္ဋင်္ဂုလီ၊ သန္တာညွန့်ကဲ့သို့ လုံးသော လက်ချောင်း ခြေချောင်းလည်း ရှိကုန်သော။ တမ္ဗတလူပပန္နာ၊ နိသော လက်ဘဝါး ခြေဘဝါး အပြင်လည်းရှိကုန်သော။ အနောမဝဏ္ဏာ၊ မယုတ်သော အရောင်အဆင်းလည်း ရှိကုန်သော။ တာ၊ ထို တသောင်း ခြောက်ထောင်ကုန်သော နဂါးသ္မီးတို့သည်။ ဒိဗ္ဗပါနံ၊ နတ်၌ဖြစ်သော အဖျော်ကို။ ပဂ္ဂယှ၊ ချီ၍။ ပါယေန္တိ၊ တိုက်ကုန်၏။ ဧတာဒိသံ၊ ဤသို့သဘောရှိသော မိန်းမသည်။ မနုဿလောကေ၊ လူ့ပြည်၌။ န အတ္ထိ၊ မရှိ။ ကိံ၊ အဘယ်ကို။ ပတ္ထယံ-ပတ္ထယန္တော၊ တောင့်တသည်ဖြစ်၍။ တပေါ၊ ဥပုသ်ဆောက်တည်ခြင်းကို။ ကရောသိ၊ ပြသနည်း။
၂၇၁။ နာဂ၊ နဂါးမင်း။ တေ၊ သင်နဂါးမင်း၏။ ဣမာ နဇ္ဇော စ၊ ဤမြစ်တို့သည်လည်း။ ခေါ၊ စင်စစ်။ ပုထုလောမမစ္ဆာ၊ ကြီးစွာသော အတောင်ရှိကုန်သော အထူးထူးသော ငါးတို့နှင့် ပြည့်စုံကုန်၏။ အာဋာသကုန္တာဘိရုဒါ၊ ဝံလိုဟု ဆိုအပ်သော ငှက်တို့၏ တွန်မြူးရာဖြစ်ကုန်၏။ သုတိတ္ထာ၊ သာယာသော ဆိပ်ရှိကုန်၏။ ဧတာဒိသံ၊ ဤမြစ်နှင့်တူသော မြစ်သည်။ မနုဿလောကေ၊ လူ့ပြည်၌။ န အတ္ထိ၊ မရှိ။ နာဂ၊ နဂါးမင်း။ ကိံ၊ အဘယ်ကို။ ပတ္ထယံ-ပတ္ထယန္တော၊ တောင့်တသည်ဖြစ်၍။ တွံ၊ သင်နဂါးမင်းသည်။ တပေါ၊ ဥပုသ်ဆောက်တည်ခြင်းကို။ ကရောသိ၊ ပြုသနည်း။
၂၇၂။ နာဂ၊ နဂါးမင်း။ ဒိဝိယာ၊ နတ်၌ဖြစ်ကုန်သော။ ကောဉ္စာ စ၊ ကြိုးကြာတို့သည်၎င်း။ မယူရာ စ၊ ဥဒေါင်းတို့သည်၎င်း။ ဟံသာ စ၊ ဟင်္သာတို့သည်၎င်း။ ဝဂ္ဂုဿရာ၊ သာယာသော အသံရှိကုန်သော။ ကောကိလာ စ၊ ဥဩတို့သည်၎င်း။ သမ္ပတန္တိ၊ သာယာစွာမြည်လျက် တပင်မှတပင်သို့ ပျံကြကုန်၏။ နာဂ၊ နဂါးမင်း။ ဧတာဒိသံ၊ ဤငှက်တို့နှင့် တူသောငှက်သည်။ မနုဿလောက၊ လူ့ပြည်၌။ န အတ္ထိ၊ မရှိ။ ကိံ၊ အဘယ်ကို။ ပတ္ထယံ-ပတ္ထယန္တော၊ တောင့်တသည် ဖြစ်၍။ တပေါ၊ ဥပုသ် ဆောက်တည်ခြင်းကို။ ကရောသိ၊ ပြုသနည်း။
၂၇၃။ နာဂ၊ နဂါးမင်း။ ဣဓ၊ ဤနဂါးပြည်၌။ အမ္ဗာ စ၊ သရက်ပင်တို့သည်၎င်း။ သာလာ စ၊ အင်ကြင်းပင်တို့သည်၎င်း။ တိလကာ စ၊ ပြည့်စင်ပင်တို့သည်၎င်း။ ဇမ္ဗုယော စ၊ ဇမ္ဗုသပြေပင်တို့သည်၎င်း။ ဥဒ္ဒါလကာ စ၊ ငုရွှေပင်တို့သည်၎င်း။ ပါဋလိယော စ၊ သံသတ်ပင်တို့သည်၎င်း။ ဖုလ္လာ၊ ကောင်းစွာပွင့်ကုန်၏။ ဧတာဒိသံ၊ ဤသစ်ပင်နှင့်တူသော သစ်ပင်သည်။ မနုသလောကေ၊ ငါတို့လူ့ပြည်၌။ န အတ္ထိ၊ မရှိ။ ကိံ၊ အဘယ်ကို။ ပတ္ထယံ-ပတ္ထယန္တော၊ တောင့်တသည်ဖြစ်၍။ တပေါ၊ ဥပုသ် ဆောက်တည်ခြင်းကို။ ကရောသိ၊ ပြုသနည်း။
၂၇၄။ နာဂ၊ နဂါးမင်း။ တေ၊ သင် နဂါးမင်းအား။ ဣမာ စ၊ ဤသို့ဆိုအပ်ပြီးသော မြစ် ငှက် သစ်ပင်တို့သည်၎င်း။ ပေါက္ခရညော စ၊ ရေကန်တို့သည်၎င်း။ သန္တိ၊ ရှိကုန်၏။ သမန္တတော၊ ထက်ဝန်းကျင်မှ။ ဒိဗ္ဗာ၊ နတ်၌ဖြစ်ကုန်သော။ ဂန္ဓာ စ၊ နံ့သာတို့သည်လည်း။ သတတံ၊ အခါခပ်သိမ်း။ သမ္ပဝါယန္တိ၊ အနံ့ကြိုင်ကြိုင် လှိုင်ကုန်၏။ ဧတာဒိသံ၊ ဤသို့ သဘောရှိသော မြစ် ငှက် သစ်ပင် ရေကန့ နတ်နံ့သာတို့သည်။ မနုသလောကေ၊ ငါတို့လူ့ပြည်၌။ န အတ္ထိ၊ မရှိ။ ကိံ၊ အဘယ်ကို။ ပတ္ထယံ-ပတ္ထယန္တော၊ တောင့်တသည်ဖြစ်၍။ တပေါ၊ ဥပုသ်ဆောက်တည်ခြင်းကို။ ကရောသိ၊ ပြုသနည်း။
၂၇၅။ ဇနိန္ဒ၊ ပြည့်ရှင်မင်းကြီး။ အဟံ၊ အကျွန်ုပ်သည်။ ပုတ္တဟေတု၊ သားသ္မီးတို့ကို အလိုရှိသောကြောင့်။ တပေါ၊ ဥပုသ် ဆောက်တည်ခြင်းကို။ န ကရောမိ၊ မပြု။ ဓနဿ၊ ဥစ္စာ၏။ ဟေတု၊ အကြောင်းကြောင့်။ တပေါ၊ ဥပုသ်ကို။ န ကရောမိ၊ မဆောက်တည်။ အာယုနော၊ အသက်၏။ ဟေတု စ၊ အကြောင်းကြောင့်လည်း။ တပေါ၊ ဥပုသ်ကို။ န ကရောမိ၊ မဆောက်တည်။ မနုဿယောနိံ၊ လူ၏အဖြစ်ကို။ အဘိပတ္ထယာနော၊ တောင့်တ၏။ တသ္မာ၊ ထိုသို့ လူ့အဖြစ်ကို တောင့်တသောကြောင့်။ အဟံ၊ အကျွန်ုပ်သည်။ ပရက္ကမ္မ၊ လုံ့လအားထုတ်၍။ တပေါ၊ ဥပုသ်ကို။ ကရောမိ၊ ဆောက်တည်၏။
ဤသို့ ဘုရားလောင်း ဆိုသည်ရှိသော် ဥဂ္ဂသေနမင်းသည် တဖန် မေးပြန်လိုရကား-
အလင်္ကတော ကပ္ပိတကေသမဿုံ။
သုရောသိတော လောဟိတစန္ဒနေန။
ဂန္ဓဗ္ဗရာဇာဝ ဒိသာ ပဘာသတိ။
သဗ္ဗေဟိ ကာမေဟိ သမင်္ဂိဘူတော။
ပုစ္ဆာမိ တံ နာဂရာဇေ တမတ္ထံ၊
သေယျော ဣတော ကေန မနုဿလောကော။
ဟူသော ဤနှစ်ဂါထာတို့ကို ဆို၏။
၂၇၆။ နာဂရာဇ၊ နဂါးမင်း။ တွံ၊ သင်သည်။ လောဟိတက္ခော၊ နီသောမျက်စိရှိ၏။ ဝိဟကန္တရံသော၊ ပြည့်ဖြိုးသော ပခုံးရှိ၏။ အလင်္ကတော၊ တန်ဆာဆင်ခြင်းနှင့် ပြည့်စုံ၏။ ကပ္ပိတကေသမဿု၊ ပြုပြင်အပ်ပြီးသော ဆံမုတ်ဆိတ် ရှိ၏။ လောဟိတစန္ဒနေန၊ စန္ဒကူးနီဖြင့်။ သုရောသိတော၊ ကောင်းစွာ လိမ်းကျံခြင်းရှိ၏။ ဂန္ဓဗ္ဗရာဇာဝ၊ ဂန္ဓဗ္ဗနတ်မင်းကဲ့သို့။ ဒိသာ၊ အရပ်မျက်နှာ၌။ ပဘာသတိ၊ ထွန်းပ၏။
၂၇၇။ နာဂ၊ နဂါးမင်း။ တွံ၊ သင် နဂါးမင်းသည်။ ဒေဝိဒ္ဓိပတ္တော၊ နတ်၏တန်ခိုးသို့ ရောက်သည်။ မဟာနုဘာဝေါ၊ ကြီးသော အာနုဘော်ရှိသည်။ အသိ၊ ဖြစ်၏။ သဗ္ဗေဟိ၊ အလုံးစုံကုန်သော။ ကာမေဟိ၊ ကာမဂုဏ်တို့နှင့်။ သမင်္ဂီဘူတော၊ ပြည့်စုံ၏။ နာဂရာဇ၊ နဂါးမင်း။ တွံ၊ သင် နဂါးမင်းကို။ ဧတမတ္ထံ၊ ဤအကြောင်းကို။ ပုစ္ဆာမိ၊ မေးပါ၏။ ဣတော၊ ဤနဂါးပြည်ထက်။ ကေန၊ အဘယ်အကြောင်းကြောင့်။ မနုဿလောကော၊ ငါတို့ လူ့ပြည်သည်။ ကော သေယျော နု၊ အသို့ မြတ်သနည်း။
ထိုအခါ ထိုမင်း၏ အမေးကို ဖြေလိုသော နဂါးမင်းသည်-
သုဒ္ဓိ န သံဝိဇ္ဇတိ သံယမော ဝါ။
အဟဉ္စ လဒ္ဓါန မနုဿယောနိံ၊
ကာဟာမိ ဇာတိမရဏဿ အန္တံ။
ဟူသော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၂၇၈။ ဇနိန္ဒ၊ မင်းမြတ်။ မနုဿလောကာ၊ လူ့ပြည်ကို။ အညတြ၊ ကြဉ်ထား၍။ သုဒ္ဓိ၊ အမြိုက်နိဗ္ဗာန်ဟု ဆိုအပ်သော စင်ကြယ်ရာသည်၎င်း။ သံယမော ဝါ၊ သီလကိုစောင့်ခြင်းသည်၎င်း။ န သံဝိဇ္ဇတိ၊ မရှိ။ အဟဉ္စ၊ အကျွန်ုပ်သည်လည်း။ မနုဿယောနိံ၊ လူ၏ အဖြစ်ကို။ လဒ္ဓါန၊ ရသည်ရှိသော်။ ဇာတိမရဏဿ၊ ပဋိသန္ဓေနေခြင်း သေခြင်း၏။ အန္တံ၊ အဆုံးကို။ ကာဟာမိ၊ ပြုအံ့။
ထိုစကားကို ကြား၍ ဥဂ္ဂသေနမင်းသည်-
ဗဟုဿုတာ ယေ ဗဟုဌာနစိန္တိနော။
နာရိယော စ ဒိသွာန တုဝဉ္စ နာဂ၊
ကာာမိ ပုညာနိ အနပ္ပကာနိ။
ဟူသော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၂၇၉။ နာဂ၊ နဂါးမင်း။ အဒ္ဓ၊ မချွတ်။ ဟဝေ- ဧကန္တေန၊ စင်စစ်သဖြင့်။ ဗဟုဿုတာ၊ များသော အကြားအမြင် ရှိကုန်သော။ ဗဟုဌာနစိန္တိနော၊ များသောအရာကို ကြံနိုင်ကုန်သော။ ယေ သပညာ၊ အကြင် ပညာရှိတို့သည်။ သန္တိ၊ ရှိကုန်၏။ တေ သပညာ၊ ထိုပညာရှိတို့ကို။ သေဝိတဗ္ဗာ၊ မှီဝဲဆည်းကပ်အပ်ကုန်၏။ နာရိယာ စ၊ နဂါးသမီးတို့ကို၎င်း။ တုဝဉ္စ၊ သင်နဂါးမင်းကို၎င်း။ ဒိသွာန၊ မြင်ရ၍။ အဟံ၊ ငါသည်။ အနပ္ပကာနိ၊ များစွာကုန်သော။ ပုညာနိ၊ ကောင်းမှုတို့ကို။ ကာဟာမိ၊ ပြုအံ့။
ထိုအခါ ဥဂ္ဂသေနမင်းကို နဂါးမင်းသည်-
ဗဟုဿုတာ ယေ ဗဟုဌာနစိန္တိနော။
နာရိယော စ ဒိသွာန မမဉ္စ ရာဇ။
ကရောဟိ ပုညာနိ အနပ္ပကာနိ။
ဟူသော ဤဂါထာဖြင့် ဟော၏။
၂၈၀။ ရာဇ၊ မင်းမြတ်။ အဒ္ဓါ၊ မချွတ်။ ဟဝေ-ဧကန္တေန၊ စင်စစ်သဖြင့်။ ဗဟုဿုတာ၊ များသော အကြားအမြင် ရှိကုန်သော။ ဗဟုဌာနစိန္တိနော၊ များသောအရာကို ကြံနိုင်ကုန်သော။ ယေ သပညာ၊ အကြင် ပညာရှိတို့သည်။ သန္တိ၊ ရှိကုန်၏။ တေ သပညာ၊ ထိုပညာရှိတို့ကို။ သေဝိတဗ္ဗာ၊ မှီဝဲဆည်းကပ်အပ်ကုန်၏။ ရာဇ၊ မင်းမြတ်။ နာရိယော စ၊ နဂါးသမီးတို့ကို၎င်း။ မမဉ္စ၊ အကျွန်ုပ်ကို၎င်း။ ဒိသွာန၊ မြင်၍။ အနပ္ပကာနိ၊ များစွာကုန်သော။ ပုညာနိ၊ ကောင်းမှုတို့ကို။ တွံ၊ သင် မင်းမြတ်သည်။ ကရောဟိ၊ ပြုတော်မူလေလော့။
ဤသို့ နဂါးမင်းဆိုသည်ရှိသော် ဥဂ္ဂသေနမင်းသည် နေပြည်တော်သို့ ပြန်သွားလိုသည်ဖြစ်၍ နဂါးမင်း- ငါတို့နေရသည် ကြာမြင့်ပြီ။ သွားကုန်အံ့ဟု ပန်ကြား၏။ ထိုအခါ ထိုဥဂ္ဂသေနမင်းကို ဘုရားလောင်းသည် မြတ်သောမင်းကြီး
ထိုသို့တပြီးကား အလိုတော်ရှိတိုင်း ရတနာဥစ္စာတို့ကို ယူတော်မူဟု ဆို၍ ဥစ္စာတို့ကို ပြလိုရကား-
ရာသီ သုဝဏ္ဏဿ စ တာလမတ္တာ။
ဣတော ဟရိတွာ သုဝဏ္ဏဃရာနိ၊
ကာရယ ရူပိယဿ စ ပါကာရံ ကရောန္တု။
ဝေဠုရိယ မိဿာနိ ဣတော ဟရိတွာ။
အန္တေ ပုရေ ဘူမိယံ သန္ထရန္တု၊
နိက္ကဒ္ဒမာ ဟေဟိတိ နိရဇာ စ။
ဝိမာနသေဋ္ဌံ ဗဟု သောဘမာနံ။
ဗာရာဏသိနဂရံ ဣဒ္ဓံ ဖီတံ၊
ရဇ္ဇဉ္စ ကာရေဟိ အနောမပည။
ဟူသော ဤသုံးဂါထာတို့ကို ဆို၏။
၂၈၁။ မဟာရာဇ၊ မြတ်သောမင်းကြီး။ မေ၊ အကျွန်ုပ်အား။ ဣဒဉ္စ ဇာတရူပံ၊ ဤရွှေသည်လည်း။ ပဟူတံ၊ များစွာ၏။ သုဝဏ္ဏဿ၊ ရွှေ၏လျှင်။ ရာသီ၊ အစုတို့သည်။ တာလမတ္တာ၊ ထန်းတဖျား အတိုင်းအရှည် ရှိကုန်၏။ ဣတော၊ ဤရွှေစုမှ။ ဟရိတွာ၊ ဆောင်ယူတော်မူ၍။ သုဝဏ္ဏဃရာနိ၊ ရွှေအိမ်ရွှေနန်းတို့ကို။ ကာရယ၊ ပြုတော်မူလော့။ ရူပိယဿ၊ ငွေဖြင့်ပြီးသော။ ပါကာရဉ္စ၊ တံတိုင်းကိုလည်း။ ကရောန္တု၊ ပြုတော်မူကုန်လော့။
၂၈၂။ ဝေဠုရိယမိဿာနိ၊ ကျောက်မျက်ရွဲနှင့်ရောကုန်သော။ ပဉ္စဝါဟသဟဿာနိ၊ ဝါဟ ငါးထောင်ရှိကုန်သော။ မုတ္တာနိ စ၊ ပုလဲတို့ကိုလည်း။ ဣတော၊ ဤနဂါးပြည်မှ။ ဟရိတွာ၊ ဆောင်ယူ၍။ အန္တေ ပူရေ၊ နန်းတော် တွင်း၌။ ဘူမိယံ၊ မြေ၌။ သန္ထရန္တု၊ ခင်းစေကုန်လော့။ ဧဝံ၊ ဤသို့ ခင်းစေသည်ရှိသော်။ နိကဒ္ဒမာ စ၊ ညွန်မရှိသည်၎င်း။ နိရဇာ စ၊ မြူမရှိသည်၎င်း။ ဟေဟိတိ၊ ဖြစ်လတ္တံ့။
၂၈၃။ ရာဇသေဋ္ဌ၊ မင်းမြတ်။ တွံ၊ သင်မင်းမြတ်သည်။ ဧတာဒိသံ၊ ဤသို့ ရွှေနန်းရွှေအိမ် ငွေတံတိုင်း ပုလဲ ကျောက်မျက်ရွဲတို့ဖြင့် ခင်းအပ်သော သဘောရှိသည်ဖြစ်၍။ ဝိမာနသေဋ္ဌံ၊ မြတ်သော ဗိမာန်ရှိသော။ ဗဟု၊ များစွာ။ သောဘမာနံ၊ တင့်တယ်သော။ ဣဒ္ဓံ၊ ကြွယ်ဝကုံလုံ ပြည့်စုံသော။ ဖီတံ၊ ဝပြောသာယာသော။ ဗာရာဏသိနဂရံ၊ ဗာရာဏသီမြို့၌။ အာဝသ၊ နေတော်မူလော့။ အနောမပည၊ မယုတ်သော ပညာရှိတော်မူသော။ ရာဇသေဋ္ဌ၊ မင်းမြတ်။ ရဇ္ဇဉ္စ၊ မင်းအဖြစ်ကိုလည်း။ ကာရေဟိ၊ ပြုတော်မူလော့။
ဥဂ္ဂသေနမင်းသည် ဘုရားလောင်းနဂါးမင်း၏ စကားကို ကြား၍ ထိုစကားကို ဝန်ခံ၏။ ထိုသို့ဝန်ခံသောအခါ ဘုရားလောင်းသည် နဂါးပြည်၌ စည်လည်စေ၍ အလုံးစုံကုန်သော ဥဂ္ဂသေနမင်းပရိသတ်တို့သည် အလိုရှိတိုင်း ရွှေအစရှိသော ဥစ္စာကို ယူစေကုန်သတည်းဟု စည်လည်စေပြီးလျှင် ဥဂ္ဂသေနမင်းအားလည်း အရာမက များစွာကုန်သော လှည်းတို့ဖြင့် ရွှေငွေအစရှိသော ဥစ္စာတို့ကို ပို့စေ၏။ ဥဂ္ဂသေနမင်းသည် များစွာသော အခြံအရံဖြင့် နဂါးပြည်မှ ထွက်ခဲ့၍ ဗာရာဏသီပြည်သို့လျှင် သွား၏။ ထိုအခါမှစ၍ ဇမ္ဗူဒိပ်ကျွန်းအပြင်သည် ရွှေငွေပေါများသည်ဖြစ်သတတ်။
ဇာတ်ပေါင်း... သဗ္ဗညူမြတ်စွာဘုရားသည် ဤဓမ္မဒေသနာကို ဆောင်တော်မူ၍ ဒါယကာတို့- ဤသို့လျှင် ရှေးပညာရှိတို့သည် နဂါးမင်းစည်းစိမ်ကိုစွန့်၍ ဥပုသ်သုံးခြင်းကို သုံးကုန်ပြီဟု မိန့်တော်မူ၍ ယခုအခါ ဒေဝဒတ်သည် ထိုအခါ အလမ္ပာယ်ပုဏ္ဏား ဖြစ်ဘူးပြီ၊ ယခုအခါ ရာဟုလ မယ်တော်သည် ထိုအခါ သုမနာမိဖုယား ဖြစ်ဘူးပြီ၊ ယခုအခါ သာရိပုတ္တရာသည် ထိုအခါ ဥဂ္ဂသေနမင်း ဖြစ်ဘူးပြီ၊ ယခုအခါ ငါဘုရားသည်လျှင် ထိုအခါ စမ္ပေယျနဂါးမင်း ဖြစ်ဘူးပြီဟု ဇာတ်ကို ပေါင်းတော်မူ၏။
အသက်စွန့်ငြား၊ သီလများ၊ ဘုရားပါရမီ
ဆယ်ခုမြောက်ဖြစ်သော စမ္ပေယျဇာတ်သည် ပြီး၏။
*****
ဝီသတိနိပါတ်
၁၁။ မဟာပလောဘနဇာတ်
မိန်းမတို့သည် စင်ကြယ်သော သတ္တဝါတို့ကို ညစ်ညူးစေခြင်းအကြောင်း
ပစ္စုပ္ပန်ဝတ္ထု... နတ်နှင့်တကွသော လောကကို ဆုံးမတော်မူတတ်သော သဗ္ဗညူမြတ်စွာဘုရားသည်ဗြဟ္မလောကာ စဝိတွာန အစရှိသော ဂါထာပုဒ်ဖြင့် တန်ဆာဆင်အပ်သော ဤမဟာပလောဘနဇာတ်ကို ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် စင်ကြယ်သော သတ္တဝါအား ဖြစ်သော ညစ်ညူခြင်းကို အကြောင်းပြု၍ ဟောတော်မူ၏။ ပစ္စုပ္ပန်ဝတ္ထုကို အောက် စူဠပလောဘနဇာတ်၌ ချဲ့အပ်ပြီးသလျှင်ကတည်း။
ဤမဟာပလောဘနဇာတ်၌ကား သဗ္ဗညူမြတ်စွာဘုရားသည် ရဟန်းတို့- မိန်းမတို့ မည်သည်ကား စင်ကြယ်သော သတ္တဝါတို့ကို ညစ်ညူးစေသည်တို့ကို ပြုတတ်၏ဟု မိန့်တော်မူ၍ အတိတ်ကို ဆောင်တော်မူ၏။
အတိတ်ဝတ္ထု... ရဟန်းတို့-လွန်လေပြီးသောအခါ ဗာရာဏသီပြည်၌ (ဤသို့အစရှိသော အတိတ်ဝတ္ထုကိုလည်း စူဠပလောဘန ဇာတ်၌ ဆိုအပ်ပြီးသောနည်းဖြင့် ချဲ့အပ်၏။ ) ထိုအခါ၌ ဘုရားလောင်းသည် ဗြဟ္မာပြည်မှ စုတေခဲ့၍ ကာသိမင်း၏သား ဖြစ်၏။ အနိတ္ထိဂန္ဓသတို့သားဟူသော အမည်ရှိ၏။ မိန်းမတို့၏လက်၌ မတည်၊ ယောက်ျားအသွင်ဖြင့် ထိုမင်းသားကို နို့တိုက်ရကုန်၏။ ဈာန်အိမ်၌ နေ၏။ မိန်းမတို့ကို မကြည့်၊ ထိုအကြောင်းကို ထင်ရှားပြတော်မူလိုသော သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည်-
ဒေဝပုတ္တော မဟိဒ္ဓိကော။
ရညော ပုတ္တော ဥဒပါဒိ၊ သဗ္ဗကာမသမိဒ္ဓိသု။
ဗြဟ္မလောကေ န ဝိဇ္ဇတိ။
သွဿု တာယေဝ သညာယ၊
ကာမေဟိ ဝိဇိဂုစ္ဆထ။
သော တတ္ထ ပဋိသလ္လာဏော၊
ဧကော ရဟသိ ဈာယထ။
ဧကပုတ္တော စ ယံ မယှံ၊ န စ ကာမာနိ ဘုဉ္ဇတိ။
ဟူသော ဤလေးဂါထာတို့ကို ဟောတော်မူ၏။
၂၈၄။ ဘိက္ခဝေ၊ ရဟန်းတို့။ ဗြဟ္မလောကာ၊ ဗြဟ္မာပြည်မှ။ စဝိတွာန၊ စုတေခဲ့၍။ သဗ္ဗကာမသမိဒ္ဓိသု၊ အလုံးစုံသော ကာမဂုဏ် ပြည့်စုံခြင်းတို့၌။ ဌိတဿ၊ တည်သော။ ရညော၊ ကာသိမင်း၏။ ပုတ္တော၊ သားတော်သည်။ ဟုတွာ၊ ဖြစ်၍။ မဟိဒ္ဓိကော၊ တန်ခိုးကြီးသော။ ဒေဝပုတ္တော၊ နတ်သားသည်။ ဥဒပါဒိ၊ ဖြစ်၏။
၂၈၅။ ကာမာ ဝါ၊ ကာမဂုဏ် ငါးပါးတို့သည်၎င်း။ ကာမသညာ ဝါ၊ ကာမဂုဏ် ငါးပါးတို့၌ တပ်မက်မောခြင်းနှင့် ယှဉ်သော သညာသည်၎င်း။ ဗြဟ္မလောကေ၊ ဗြဟ္မာပြည်၌။ န ဝိဇ္ဇတိ၊ မရှိ။ သော၊ ထိုမင်းသားသည်။ တာယေဝ သညာယ၊ ထို ဗြဟ္မာပြည်၌ ဖြစ်သော ဈာန်သညာကြောင့်သာလျှင်။ ကာမေဟိ၊ ကာမဂုဏ်တိုမှ။ ဝိဇိဂုစ္ဆထ၊ အထူးသဖြင့် စက်ဆုပ်၏။
၂၈၆။ တဿ စ၊ ထိုမင်းသားအားကား။ အန္တေပူရေ၊ နန်းတော်တွင်း၌။ သုမာပိတံ၊ ကောင်းစွာ ဆောက်လုပ်အပ်သော။ ဈာနာဂရံ၊ ဈာန်အိမ်သည်။ အာသိ၊ ဖြစ်၏။ သော၊ ထိုမင်းသားသည်။ တတ္ထ၊ ထိုဈာန်အိမ်၌။ ပဋိသလ္လာဏေယ၊ ကိန်းလျှက်။ ဧကော၊ တယောက်တည်း။ ရဟသိ၊ ဆိတ်ငြိမ်ရာ၌။ ဈာယထ၊ မိန်းမတို့ကို မမြင်လိုသည်ဖြစ်၍ နေ၏။
၂၈၇။ သော ရာဇာ၊ ထိုကာသိမင်းကြီးသည်။ ပုတ္တသောကေန၊ သား၌စိုးရိမ်ခြင်းဖြင့်။ အဋ္ဋိတော၊ နှိပ်စက်အပ်သည် ဖြစ်၍။ အယံ၊ ဤမင်းသားသည်။ မယှံ၊ ငါ၏။ ဧကပုတ္တော စ၊ တယောက်တည်းသော သားလည်း ဖြစ်၏။ ကာမာနိ စ၊ ကာမဂုဏ်တို့ကိုလည်း။ န ဘုဉ္ဇတိ၊ မခံစား။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ပရိဒေဝသိ၊ မြည်တမ်း၏။
ကာသိမင်းသည် သားတော်၌ စိုးရိမ်ခြင်း နှိပ်စက်သည်ဖြစ်၍ မြည်တမ်းလိုရကား-
ကော ဝါ ဇာနာတိ ကိဉ္စနံ။
ယော မေ ပုတ္တံ ပလောဘေယျ၊
ယထာ ကာမာနိ ပတ္ထယေ။
ဟူသော ငါးခုမြောက်သော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၂၈၈။ ဧတ္ထ၊ ဤကာမဂုဏ် ချမ်းသာကို အလိုမရှိရာ၌။ ယံ ဥပါယံ၊ အကြင်အကြောင်းကို။ ကရိဿာမ၊ ပြုရာကုန်အံ့။ ကော နု ခေါ၊ အဘယ်မည်သော။ သော ဥပါယော၊ ထိုကာမဂုဏ်ချမ်းသာကို ခံစားလိုသော အကြောင်းသည်။ အတ္ထိ၊ ရှိပါအံ့နည်း။ ယော၊ အကြင်သူသည်။ မေ ပုတ္တံ၊ ငါ့သားတော်ကို။ ယထာ၊ အကြင်အခြင်းဖြင့်။ ကာမာနိ၊ ကာမဂုဏ်တို့ကို။ ပတ္ထယေ၊ တောင့်တရာ၏။ တထာ၊ ထိုအခြင်းဖြင့်။ ပလောဘေယျ၊ ဖျားယောင်း နိုင်ငြားအံ့။ ကော၊ အဘယ်မည်သော။ သော၊ ထိုဖျားယောင်းနိုင်သောသူသည်။ အတ္ထိ၊ ရှိပါအံ့နည်း။ ကော ဝါ၊ အဘယ်သူသည်လည်း။ ကိဉ္စနံ၊ ငါ့သား၏ ကာမဂုဏ်၌ ကြောင့်ကြခြင်း၏ အကြောင်းကို။ ဇာနာတိ၊ သိပါအံ့နည်း။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ပရိဒေဝသိ၊ မြည်တမ်း၏။
ထိုသို့ ခမည်းတော်မင်းကြီး မြည်တမ်းသောအခါ နန်းတော်တွင်း၌ ကချေသည် မိန်းမငယ်တို့ အလယ်၌ ကခြင်း, သီခြင်း၌ အလွန်လိမ်မာသော ပျိုရွယ်ငယ်နုသော အဆင်းနှင့်ပြည့်စုံသော မိန်းမငယ် တယောက်သည် ခမည်းတော် မင်းကြီးစကားကို ဝန်ခံလိုသဖြင့် တင်လျှောက်၏။ ထိုအကြောင်းကို ထင်ရှားစွာ ပြတော်မူလိုသော သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည်-
ကုသလာ နစ္စဂီတဿ၊ ဝါဒိတေ စ ပဒက္ခိဏာ။
သာ တတ္ထ ဥပသင်္ကမ္မ၊ ရာဇာနံ ဧတဒဗြဝိ။
ဟူသော ဤဂါထာကို ဟောတော်မူ၏။
၂၈၉။ ဘိက္ခဝေ၊ ရဟန်းတို့။ တတ္ထေဝ၊ ထိုကာသိမင်း နန်းတော်၌လျှင်။ ဝဏ္ဏရူပသမာဟိတာ၊ အဆင်း သဏ္ဌာန်နှင့် ပြည့်စုံသော။ နစ္စဂီတဿ၊ ကခြင်းသီခြင်း၌။ ကုသလာ၊ လိမ်မာသော။ ဝါဒိတေ စ၊ တီးမှုတ်ခြင်း၌လည်း။ ပဒက္ခိဏာ၊ ကောင်းစွာ သင်အပ်ပြီးသော။ ကုမာရီ၊ သတို့သီးငယ်သည်။ အဟု၊ ရှိသည်ဖြစ်၏။ သာ၊ ထိုသတို့သ္မီးငယ်သည်။ တတ္ထ၊ ထိုမင်းရှိရာသို့။ ဥပသင်္ကမ္မ၊ ကပ်၍။ ရာဇာနံ၊ မင်းကို။ ဧတံ၊ ဤစကားကို။ အဗြဝိ၊ တင်လျှောက်၏။
ထို့နောင်မှ ထိုမိန်းမငယ်သည် မင်းကို တင်လျှောက်လိုရကား-
သစေ ဘတ္တာ ဘဝိဿတိ။
ဟူသော ထက်ဝက်သော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၂၉၀။ မဟာရာဇ၊ မြတ်သောအရှင်မင်းကြီး။ ဧသော၊ ဤမင်းသားသည်။ မယှံ၊ အကျွန်ုပ်၏။ ဘတ္တာ၊ လင်သည်။ သစေ ဘဝိဿတိ၊ အကယ်၍ ဖြစ်အံ့။ အဟံ ခေါ၊ အကျွန်ုပ်သည်လျှင်။ နံ၊ ထိုမင်းသားကို။ ပလောဘေယျ၊ ဖြားယောင်းပါအံ့။
မင်းသည် ထိုမိန်းမငယ် တင်လျှောက်သော စကားကို ဝန်ခံသဖြင့် အခွင့်ပေးလိုရကား-
တွညေဝ နံ ပလောဘေဟိ၊
တဝ ဘတ္တာ ဘဝိဿတိ။
ဟူသော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၂၉၁။ တထာဝဒိနိံ၊ ထိုသို့တင်လျှောက်ဆိုသော။ တံ ကုမာရိံ၊ ထိုသတို့သ္မီးငယ်ကို။ ရာဇာ၊ မင်းသည်။ တွညေဝ၊ သင်သည်ပင်လျှင်။ နံ၊ ထိုမင်းသားကို။ ပလောဘေဟိ၊ ဖျားယောင်းလော့။ ဧသော၊ ဤမင်းသားသည်။ တဝ၊ သင်၏။ ဘတ္တာ၊ လင်သည်။ ဘဝိဿတိ၊ ဖြစ်လတ္တံ့။ ဧတံ၊ ဤစကားကို။ အဗြဝိ၊ ဆို၏။
ဤသို့ ဆိုပြီး၍ မင်းသည် ဤသတို့သ္မီးအား အခွင့်ကို ပြုကုန်လော့ဟု မင်းသား၏ အလုပ်အကျွေးတို့ကို စေလိုက်၏။ ထိုသတို့သ္မီးငယ်သည် မိုးသောက်သောအခါ စောင်းကိုယူ၍ သွားပြီးလျှင် မင်းသား၏ အိပ်ရာတိုက်ခန်းအပဖြစ်သော အနီး၌ရပ်၍ လက်သည်းဖျားတို့ဖြင့် စောင်းတီးလျက် သာယာစွာသော အသံဖြင့် သီချင်းသီ၍ ထိုမင်းသားကို ဖျားယောင်း၏။
ထိုအကြောင်းကို ထင်ရှားပြတော်မူလိုသော သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည်-
ဟဒယင်္ဂမာ ပေမနီယာ၊ စိတြာဂါထာ အဘာသထ။
။ လ။
ကာမရာဂံ ဝိရာဇေတွာ၊ ဗြဟ္မလောကူပဂေါ အဟု။
ဟူသော ဤဂါထာတို့ကို ဟောတော်မူ၏။
၂၉၂။ ဘိက္ခဝေ၊ ရဟန်းတို့။ သာ စ၊ ထိုသတို့သမီးငယ်သည်လည်း။ အန္တေပုရံ၊ မင်းသားအိမ်တော်သို့။ ဂန္တွာ၊ သွားလေ၍။ ဗဟုံ၊ များစွာသော။ ကာမူပသံဟိတံ၊ ကာမဂုဏ်နှင့် စပ်သောသီချင်းကို။ ပဝတ္တယမာနာ၊ ဖြစ်စေလျှက်။ ဟဒယင်္ဂမာ၊ နှလုံးသို့ သက်ဝင်ကုန်သော။ ပေမနီယာ၊ ချစ်နှစ်လိုဘွယ်ရှိကုန်သော။ စိတြာ၊ ဆန်းကြယ်ကုန်ထသော။ ဂါထာ၊ သီချင်းဂါထာတို့ကို။ အဘာသထ၊ သီဆိုလေ၏။
၂၉၃။ ဂါယမာနာယ၊ သီဆိုသော။ တဿာ နာရိယာ၊ ထိုသတို့သမီးငယ်၏။ သဒ္ဒံ၊ အသံကို။ သုတွာ၊ ကြား၍။ အဿ၊ ထိုအနိတ္ထိဂန္ဓ မင်းသားအား။ ကာမစ္ဆန္ဒာ၊ ကာမစ္ဆန္ဒဟု ဆိုအပ်သော ကာမရာဂသည်။ ဥပ္ပဇ္ဇိ၊ ဖြစ်၏။ သော၊ ထို အနိတ္ထိဂန္ဓ မင်းသားသည်။ ဇနံ၊ မိမိအပါး၌ရှိသော အလုပ်အကျွေး ဖြစ်သောလူကို။ ပရိပုစ္ဆထ၊ မေးလေ၏။
၂၉၄။ ဧသော၊ ဤအသံသည်။ ကဿ၊ အဘယ်သူ၏။ သဒ္ဒေါ၊ အသံနည်း။ သော၊ ထိုသူသည်။ ကော ဝါ၊ အဘယ်သူနည်း။ ဟဒယင်္ဂမံ၊ နှလုံးသို့ သက်ဝင်သော။ ပေမနီယံ၊ ချစ်နှစ်သက်ဘွယ်ရှိသော။ ဗဟုံ၊ များစွာသော။ ဥစ္စာဝစံ၊ အသံကြီး အသံငယ်ကို။ ဘဏတိ၊ ဆို၏။ မမ၊ ငါ့အား။ အဟော ကဏ္ဏသုခံ၊ နား၌ ဪ-ချမ်းသာစွတကား။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ပုစ္ဆိ၊ မေး၏။
၂၉၅။ ဒေဝ၊ ရှင်မင်းသား။ ဧသာ၊ ဤသူသည်ကား။ ပမဒါ၊ မိန်းမတည်း။ ဧသာ၊ ဤမိန်းမသည်။ အနပ္ပကာ၊ များစွာ။ ခိဍ္ဍာ၊ မြူးတူးစံပယ်တတ်၏။ သစေ၊ အကယ်၍။ တွံ၊ အရှင်မင်းသားသည်။ ကာမေ၊ ကာမဂုဏ်တို့ကို။ ဘုဉ္ဇေယျ၊ ခံစားတော်မူငြားအံ့။ ဧတေ ကာမာ၊ ထိုကာမဂုဏ်တို့သည်။ တံ၊ အရှင်မင်းသားကို။ ဘိယျော ဘိယျော၊ လွန်စွာ လွန်စွာ။ ဆန္ဒေယျုံ၊ နှစ်သက်စေကုန်ရာ၏။
၂၉၆။ ဘဏေ၊ အချင်းတို့။ တောရံ၊ လျင်မြန်စွာ။ အာဂစ္ဆထ၊ လာကြကုန်လော့။ ဣင်္ဃ၊ ငါတိုက်တွန်း၏။ နံ၊ ဤသာယာစွာ သီချင်းဆိုသသူကို။ အဝိဒူရမှိ၊ ငါ့အနီး၌။ ဂါယတု၊ သီစေ။ အဿမဿ၊ အိမ်ထောင်၏။ သမီပမှိ၊ အနီးဖြစ်သော။ မယှံ၊ ငါ၏။ သန္တိကေ၊ အနီး၌။ ဂါယတု၊ သီစေ။
၂၉၇။ သာ၊ ထိုသတို့သမီးသည်။ တိရောကုဋ္ဋမှိ၊ အိပ်ရာတိုက်ခန်း၏အပ၌။ ဂါယိတွာ၊ သီဦး၍။ ကုဉ္ဇရံ၊ ဆင်ပြောင်ကို။ ဗန္ဓိတုံ၊ နှောင်ဖွဲ့ခြင်းငှါ။ အရညံ၊ တောသို့။ ပါဝိသိ ဣဝ၊ ဆင်မဝင်သကဲ့သို့။ အနုပုဗ္ဗေန၊ အစဉ်သဖြင့်။ ဗန္ဓိတုံ၊ ကိလေသာဖြင့် နှောင်ဖွဲ့ခြင်းငှာ။ ဈာနာဂရမှိ၊ ဈာန်အိမ် အတွင်းသို့။ ပါဝိသိ၊ မိန်းမငယ် ဝင်လေ၏။
၂၉၈။ အဿ၊ ထိုအနိတ္ထိဂန္ဓ မင်းသားအား။ ကာမရသံ၊ ကာမဂုဏ်၏ အရသာကို။ ဉတွာ၊ သိ၍။ အဟမေဝ၊ ငါတယောက်တည်းသာ။ ကာမေ၊ ကာမဂုဏ်တို့ကို။ ဘုဉ္ဇေယျံ၊ ခံစားအံ့။ အညာ၊ ငါမှတပါးသော။ ပုရိသော၊ ကာမဂုဏ်တို့ကို ခံစားသော ယောက်ျားသည်။ မာ အဟု၊ မဖြစ်စေလင့်။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဣဿာဓမ္မော၊ ကာမဂုဏ်၌ ငြူစူခြင်းသဘောသည်။ အဇာယထ၊ ဖြစ်လေ၏။
၂၉၉။ တတော၊ ထို့နောင်မှ။ အသိံ၊ သန်လျက်ကို။ ဂဟေတွာ၊ ကိုင်၍။ အဟမေဝ ဧကော၊ ငါတယောက်တည်းသာလျှင်။ ဘုဉ္ဇိဿံ၊ ကာမချမ်းသာကို ခံစားအံ့။ အညော၊ ငါမှတပါးသော။ ပုရိသော၊ ကာမချမ်းသာကို ခံစားသော ယောက်ျားသည်။ မာ သိယာ၊ မဖြစ်ရာ။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဝတွာ၊ ဆို၍။ ပုရိသေ၊ ယောက်ျားတို့ကို။ ဟန္တုံ၊ သတ်ခြင်းငှါ။ ဥပက္ကမိ၊ အားထုတ်၏။
၃၀၀။ တတော၊ ထိုယောက်ျားတို့ကို သတ်သောကြောင့်။ ဇနပဒါ၊ ဇနပုဒ်၌ နေကုန်သော။ သဗ္ဗေ၊ အလုံးစုံကုန်သော သူတို့သည်။ သမာဂတာ၊ အညီအညွတ်လာကုန်၍။ ဝိကန္ဒိံသု၊ ကြွေးကြော်ကြကုန်၏။ မဟာရာဇ၊ မြတ်သောမင်းကြီး။ တေ၊ အရှင်မင်းကြီး၏။ ပုတ္တော၊ သားတော်ဖြစ်သော။ အယံ၊ ဤမင်းသားသည်။ အဒူသကံ၊ အပြစ်မရှိသော။ ဇနံ၊ လူအပေါင်းကို။ ဟေဌေတိ၊ ညှဉ်းဆဲသတ်ဖြတ်၏။
၃၀၁။ ခတ္တိယော၊ ရေမြေကို အစိုးရသော။ ရာဇာ၊ အရှင်မင်းမြတ်သည်။ တဉ္စ၊ ထိုမင်းသားကိုလျှင်။ ယာဝတာ၊ အကြင်မျှလောက်။ မယှံ၊ ငါ၏။ ဝိဇိတံ၊ နိုင်ငံသည်။ အတ္ထိ၊ ရှိ၏။ တာဝဒေဝ၊ ထိုမျှလောက်သော ငါ၏နိုင်ငံ၌။ တေ၊ သင်သည်။ န ဝတ္ထဗ္ဗံ၊ မနေအပ်။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဝတွာ၊ ဆို၍။ တမှာ ရဋ္ဌတော၊ ထိုတိုင်းနိုင်ငံမှ။ ဝိဝါဟေသိ၊ နှင်ထုတ်စေ၏။
၃၀၂။ တတော၊ ထို့နောင်မှ။ ယော၊ ထိုမင်းသားသည်။ ဘရိယံ၊ မယားကို။ အာဒါယ၊ ယူ၍။ သမုဒ္ဒံ၊ သမုဒြာသို့။ ဥပသင်္ကမိ၊ ကပ်လေ၏။ ပဏ္ဏသာလံ၊ သစ်ရွက်မိုးသောအိမ်ကို။ ကရိတွာန၊ ဆောက်လုပ်၍။ ဥဉ္ဆာယ၊ သစ်မြစ် သစ်သီး ကြီးငယ် ရှာမှီးခြင်းငှာ။ ဝနံ၊ တောသို့။ ပါဝိသိ၊ ဝင်လေ၏။
၃၀၃။ ဘိက္ခဝေ၊ ရဟန်းတို့။ အထ၊ ထိုအခါ၌။ ဣသိ၊ သမုဒြာအလယ် ကျွန်းငယ်၌နေသော ရသေ့တယောက်သည်။ သမုဒ္ဒံ-သမုဒ္ဒဿ၊ သမုဒြာ၏။ ဥပရူပရိ၊ အထက်အဘို့ဖြင့်။ ဧတ္ထ၊ ဤမင်းသားအိမ်သို့။ အာဂစ္ဆိ၊ လာလတ်၏။ သော၊ ထိုရသေ့သည်။ ဘတ္တကာလေ၊ ဆွမ်းစားအခါသည်။ ဥပဋ္ဌိတေ၊ နီးလတ်သော်။ တဿ၊ ထိုမင်းသား၏။ ဂေဟံ၊ အိမ်သို့။ ပါဝေက္ခိ၊ ဝင်လေ၏။
၃၀၄။ တဉ္စ၊ ထိုရသေ့ကိုလည်း။ ဘရိယာ၊ မင်းသား၏ မယားသည်။ ပလောဘေသိ၊ ဖြားယောင်း၏။ ဘိက္ခဝေ၊ ရဟန်းတို့။ တာယ၊ ထိုမိန်းမသည်။ ကတံ၊ ပြုအပ်သော။ ကမ္မံ၊ အမှုကို။ တုမှေ၊ သင်တို့သည်။ ပဿထ၊ ရှုကြကုန်လော့။ ယာဝ-အတိဝိယ၊ အလွန်လျှင်။ သုဒါရုဏံ၊ ကြမ်းကြုတ်၏။ သော၊ ထိုရသေ့သည်။ ဗြဟ္မစရိယမှာ၊ မြတ်သောအကျင့်မှ။ စုတော၊ ရွေ့လျောသည်ဖြစ်၍။ ဣဒ္ဓိယာ၊ ဈာန်အဘိညာဉ်တန်ခိုးမှ။ ပရိဟာယထ၊ ယုတ်ဘူးလေ၏။
၃၀၅။ ဘိက္ခဝေ၊ ရဟန်းတို့။ ရာဇပုတ္တော စ၊ မင်းသားသည်လည်း။ ဥဉ္ဆာတော၊ သစ်မြစ်သစ်သီး ရှာမှီးရာမှ။ ဗဟုံ၊ များလှစွာသော။ ဝနမူလဖလံ၊ တောသစ်မြစ် သစ်သီးကို။ ကာဇေန၊ ထမ်းပိုးဖြင့်။ အာဒါယ၊ ယူ၍။ သာယံ၊ ညအခါ၌။ အဿမံ၊ မိမိအိမ်သို့။ ဥပသင်္ကမိ၊ ကပ်လေ၏။
၃၀၆။ ဘိက္ခဝေ၊ ရဟန်းတို့။ ဣသိ စ၊ ရသေ့သည်လည်း။ ခတ္တိယံ၊ မင်းသားကို။ ဒိသွာ၊ မြင်၍။ သမုဒ္ဒံ၊ သမုဒြာသို့။ ဥပသင်္ကမိ၊ ကပ်လေ၏။ ဝေဟာယသံ၊ ကောင်းကင်သို့။ ဂမိဿံ၊ ငါသွားအံ့။ ဣတိ၊ ဤသို့ကြံ၍။ သော၊ ထိုရသေ့သည်။ ဥပ္ပတနာကာရံ၊ ပျံအံ့သော အခြင်းအရာကို။ ကရောန္တော၊ ပြုသည်ရှိသော်။ ပတိတွာ၊ ကျ၍။ မဟဏ္ဏဝေ၊ သမုဒြာ၌။ သီဒတေ၊ နစ်၏။
၃၀၇။ ခတ္တိယော စ၊ မင်းသားသည်လည်း။ မဟဏ္ဏဝေ၊ သမုဒြာ၌။ သီဒမာနံ၊ နစ်သော။ ဣသိံ၊ ရသေ့ကို။ ဒိသွာ၊ မြင်၍။ တဿ၊ ထိုရသေ့အား။ အနုကမ္ပာယ ဧဝ၊ သနားသောကြောင့်လျှင်။ ဣမာ ဂါထာ၊ ဤဆိုလတ္တံ့သော ဂါထာတို့ကို။ အဘာသထ၊ ဆိုလေ၏။
၃၀၈။ ဘော ဣသိ၊ အို-ရှင်ရသေ့။ အဘိဇ္ဇမာနေ၊ မတုန်မလှုပ်သော။ ဝါရိသ္မိံ၊ ရေ၌။ ဥဒကံ၊ ရေကို။ အနာမသိတွာ၊ မသုံးသပ်မူ၍။ သယံ၊ အလိုလို။ ဣဒ္ဓိယာ၊ တန်ခိုးဖြင့်။ အာဂမ္မ၊ လာနိုင်ပါလျက်။ ဣတ္ထိယာ၊ မိန်းမနှင့်။ သဒ္ဓိံ၊ တကွ။ မိဿီဘာဝံ၊ ရောယှက်ခြင်းသို့။ ဂန္တာ၊ ရောက်သောကြောင့်။ မဟဏ္ဏဝေ၊ သမုဒြာ၌။ သံသီဒတိ၊ ကိုယ်တိုင်နစ်၏။
၃၀၉။ ဘိက္ခဝေ၊ ရဟန်းတို့။ ဣတ္ထိယော နာမ၊ မိန်းမတို့မည်သည်ကား။ အာဝဋ္နနီ၊ ကာမဂုဏ်ဖြင့် လည်စေတတ်သောကြောင့် ဝဲနှင့်တူကုန်၏။ မဟာမာယာ၊ များစွာ လှည့်ပတ်တတ်ကုန်၏။ ဗြဟ္မစရိယ ဝိကောပနာ၊ မြတ်သောအကျင့်ကို ဖျက်ဆီးတတ်ကုန်၏။ သီဒန္တိ၊ အပါယ်လေးပါး၌ နစ်စေတတ်ကုန်၏။ ပဏ္ဍိတော၊ ပညာရှိသော ယောက်ျားသည်။ နံ၊ ထိုမိန်းမတို့၏ အကျင့်ကို။ ဝိဒိတွာန၊ သိ၍။ အာရကာ၊ ဝေးစွာ။ ပရိဝဇ္ဇယေ၊ ကြဉ်ရှောင်ရာ၏။
၃၁၀။ ဘိက္ခဝေ၊ ရဟန်းတို့။ ဧတော၊ ထိုမိန်းမတို့သည်။ မုဒုသမ္ဘာသာ၊ နူးညံ့သော စကားဖြင့်လည်း။ သင်္ဂဏှိတုံ၊ သင်္ဂြိုဟ်ခြင်းငှာ။ အနလာ၊ မတတ်ကောင်းကုန်။ ဒုပ္ပူရတ္တာ၊ အလိုပြည့်နိုင်ခဲသောကြောင့်။ နဒီသမာ၊ မြစ်နှင့်တူကုန်၏။ သီဒန္တိ၊ ယောက်ျားတို့ကို အပါယ်လေးပါး၌ နစ်စေတတ်ကုန်၏။ ပဏ္ဍိတော၊ ပညာရှိသော ယောက်ျားသည်။ နံ၊ ထိုမိန်းမတို့၏ အကြောင်းကို။ ဝိဒိတွာန၊ သိလတ်၍။ အာရကာ၊ ဝေးစွာ။ ပရိဝဇ္ဇယေ၊ ရှောင်ကြဉ်ရာ၏။
၃၁၁။ ဘိက္ခဝေ၊ ရဟန်းတို့။ ဧတာ၊ ထိုမိန်းမတို့သည်။ ယံ၊ အကြင်ယောက်ျားသို့။ ဆန္ဒသာ ဝါ၊ အလိုဆန္ဒ တူမျှသောကြောင့်၎င်း။ ဓနေန ဝါ၊ ဥစ္စာကို လိုသောကြောင့်၎င်း။ ဥပသေဝန္တိ၊ မှီဝဲ ချဉ်းကပ်ကုန်၏။ ဇာတဝေဒေါ၊ မီးသည်။ သဏ္ဌာနံ၊ မိမိ၏တည်ရာကို။ ခိပ္ပံ၊ လျင်စွာ။ အနုဒဟတိ ဣဝ၊ လောင်သကဲ့သို့။ တထာ၊ ထို့အတူ။ ဧတာပိ၊ ဤမိန်းမတို့သည်လည်း။ တံ၊ ထိုမိမိသို့ မှီဝဲချဉ်းကပ်သော ယောက်ျားကို။ ခိပ္ပံ၊ လျင်စွာ။ အနုဒဟန္တိ၊ အကျိုးစီးပွားမဲ့ကို ပြုသဖြင့် လောင်တတ်ကုန်၏။
၃၁၂။ ဘိက္ခဝေ၊ ရဟန်းတို့။ ခတ္တိယဿ၊ အနိတ္ထိဂန္ဓမင်းသား၏။ ဝစော၊ စကားကို။ သုတွာ၊ ကြား၍။ ဣသိဿ၊ ရသေ့အား။ နိဗ္ဗိဒေါ၊ ကာမဂုဏ်၌ ငြီးငွေ့ခြင်းသည်။ အဟု၊ ဖြစ်၏။ သော၊ ထိုရသေ့သည်။ ပေါရာဏကံ၊ ရှေး၌ရအပ်သော။ မဂ္ဂံ၊ ဈာန်ကို။ လဒ္ဓါ၊ ရ၍။ ဝိဟာယသံ၊ ကောင်းကင်သို့။ ဂစ္ဆတေ၊ ပျံသွားလေ၏။
၃၁၃။ ဘိက္ခဝေ၊ ရဟန်းတို့။ ခတ္တိယော စ၊ အနိဗ္ဗာဂန္ဓ မင်းသားသည်လည်း။ ဝိဟာယသံ၊ ကောင်းကင်သို့။ ဂစ္ဆမာနံ၊ ပျံသွားလေသော။ ဣသိံ၊ ရသေ့ကို။ ဒိသွာ၊ မြင်၍။ သံဝေဂံ၊ ထိတ်လန့်ခြင်းကို။ အလဘိ၊ ရပြီ။ လဒ္ဓါ၊ ရသောကြောင့်။ ဓီရော၊ ပညာရှိသော မင်းသားသည်။ ပဗ္ဗဇ္ဇံ၊ ရဟန်းအဖြစ်ကို။ သမရောစယိ၊ နှစ်သက်၏။
၃၁၄။ ဘိက္ခဝေ၊ ရဟန်းတို့။ သော၊ ထိုအနိတ္ထိဂန္ဓ မင်းသားသည်။ တတော၊ ထိုရဟန်းအဖြစ်ကို နှစ်သက်သည်မှ။ ပရံ၊ နောက်၌။ ပဗ္ဗဇိတွာန၊ ရဟန်းပြု၍။ ကာမရာဂံ၊ ကာမရာဂကို။ ဝိရာဇယိ၊ ဝိက္ခမ္ဘနပဟာန်ဖြင့် ပယ်ခွါ၏။ ဝိရာဇေတွာ၊ ဝိက္ခမ္ဘနပဟာန်ဖြင့် ပယ်ခွါသောကြောင့်။ ဗြဟ္မလောကူပဂေါ၊ ဗြဟ္မာ့ပြည်သို့ လားရသည်။ အဟု၊ ဖြစ်ပြီ။
ဇာတ်ပေါင်း... သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် ဤဓမ္မဒေသနာကို ဆောင်တော်မူ၍ ရဟန်းတို့- ဤသို့လျှင် မိန်းမကိုစွဲ၍ စင်ကြယ်သော သတ္တဝါတို့သည်လျက်လည်း ညစ်ညူးကုန်သေး၏ ဟု မိန့်တော်မူပြီးလျှင် သစ္စာတို့ကို ပြတော်မူ၍ ဇာတ်ကို ပေါင်းတော်မူ၏။ သစ္စာတို့ကို ပြတော်မူသည်၏ အဆုံး၌ ငြီးငွေ့သော ရဟန်းသည် အရဟတ္တဖိုလ်သို့ ရောက်၏။ ဇာတ်ကို အဘယ်သို့ ပေါင်းတော်မူသနည်း ဟူမူကား- ယခုအခါ ငါဘုရားသည်လျှင် ထိုအခါ အနိတ္ထိဂန္ဓမင်းသား ဖြစ်ဘူးပြီဟု ဇာတ်ကို ပေါင်းတော်မူ၏။
သီလရှိသူ၊ မိန်းမမြှူ၊ ကျင့်မူပျက်တတ်သည်
တဆယ့်တခုမြောက်သော မဟာပလောဘနဇာတ်သည် ပြီး၏။
*****
ဝီသတိနိပါတ်
၁၂။ ပဉ္စပဏ္ဍိတဇာတ်
ပဉ္စပဏ္ဍိတဇာတ်သည် မဟာဥမင်္ဂဇာတ်၌ ထင်စွာဖြစ်လတ္တံ့။
တဆယ့်နှစ်ခုမြောက်သော ပဉ္စပဏ္ဍိတဇာတ်သည် ပြီး၏။
*****
ဝီသတိနိပါတ်
၁၃။ ဟတ္တိပါလဇာတ်
မြတ်သော တောထွက်တော်မူခြင်း အကြောင်း
ပစ္စုပ္ပန်ဝတ္ထု... နတ်နှင့်တကွသော လောကကို ဆုံးမတော် မူတတ်သော သဗ္ဗညူမြတ်စွာဘုရားသည် စိရဿံ ဝတ ပဿာမ အစရှိသော ဂါထာပုဒ်ဖြင့် တန်ဆာဆင်အပ်သော ဤဟတ္ထိပါလဇာတ်ကို ဇေတဝန် ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် မြတ်သော တောထွက်တော်မူခြင်းကို အကြောင်းပြု၍ ဟောတော်မူ၏။ ထိုစကားသည် မှန်၏။ ထိုအခါ သဗ္ဗညူမြတ်စွာဘုရားသည် ရဟန်းတို့- ယခုအခါ၌သာလျှင် သင်တို့ဆရာ ငါဘုရားသည် မြတ်သော တောထွက်ခြင်းကို တောထွက်တော်မူသည် မဟုတ်သေး၊ ရှေး၌လည်း မြတ်သောတောထွက်ခြင်းကို ထွက်ဘူးသည်သာတည်းဟု မိန့်တော်မူ၍ အတိတ်ကို ဆောင်တော်မူ၏။
အတိတ်ဝတ္ထု... ရဟန်းတို့- လွန်လေပြီးသောအခါ ဗာရာဏသီပြည်၌ ဧသုကာရီမည်သော မင်းသည် မင်းပြု၏။ ထိုမင်း၏ ပုရောဟိတ်သည် ငယ်သောအခါမှ စ၍ ချစ်သော အဆွေခင်ပွန်းဖြစ်၏။ ထိုမင်း, ပုဏ္ဏား နှစ်ယောက်တို့သည်လည်း သားသမီးမရှိသည် ဖြစ်ကုန်၏။ ထိုမင်းနှင့်ပုဏ္ဏားတို့သည် တနေ့သ၌ ချမ်းသာသောနေရာ၌ နေကုန်လျက် ငါတို့အား စည်းစိမ်ဥစ္စာသည် များစွာ၏။ သားသမီးသည်ကား မရှိကြကုန်၊ အသို့ပြုရအံ့နည်းဟု တိုင်ပင်ကြကုန်၏။ ထို့နောင်မှ ဧသုကာရီမင်းကြီးသည် ပုရောဟိတ်ကို ဆို၏။ အဆွေ ပုရောဟိတ်- သင့်အိမ်၌ သားသည် အကယ်၍ဖြစ်အံ့၊ ငါ၏ပြည်၌ အရှင်ဖြစ်လတ္တံ့၊ ငါ၏နန်းတော်၌ သားသည် အကယ်၍ ဖြစ်အံ့၊ သင့်အိမ်၌ ဥစ္စာတို့၏အရှင်ဖြစ်လတ္တံ့ဟု ဆို၏။ ဤသို့ ထိုနှစ်ယောက်သော မင်းနှင့် ပုဏ္ဏားတို့သည်လည်း အချင်းချင်း ကတိကဝတ်ကို ပြုကြကုန်၏။
ထိုအခါ တနေ့သ၌ ပုရောဟိတ်ပုဏ္ဏားသည် မိမိစားသော ရွာသို့သွား၍ ပြန်လာသောအခါ တောင်တံခါးဖြင့် မြို့တွင်းသို့ ဝင်သည်ရှိသော် မြို့ပ၌ ဗဟုပုတ္တိကမည်သော ဆင်းရဲစွာသော မိန်းမတယောက်ကို မြင်၏။ ထိုဆင်းရဲမအား ခုနစ်ယောက်ကုန်သော သားတို့သည် ရှိကုန်၏။ အလုံးစုံသော သားတို့သည် အနာရောဂါ ကင်းကုန်၏။ သားတယောက်သည် ထမင်းအိုးခွက်ကို ကိုင်၏။ သားတယောက်သည် အိပ်ရာဖျာကို ကိုင်၏။ သားတယောက်သည် ရှေ့ကသွား၏။ သားတယောက်သည် နောက်ကလိုက်၏။ သားတယောက်သည် လက်ကိုဆွဲ၏။ သားတယောက်ကား ခါး၌လိုက်၏။ သားတယောက်ကား ပခုံးထက်၌ လိုက်၏။ ထိုအခါ ထိုဆင်းရဲမကို ပုရောဟိတ်သည် မေး၏။ နှမ- ဤသူငယ်တို့၏ အဖသည် အဘယ်မှာနည်းဟု မေး၏။ အရှင်- သူငယ်တို့၏ မြဲသောအဖမည်သည် မရှိပါဟုဆို၏။ ဤသို့သဘောရှိသော သားခုနစ်ယောက်တို့ကို အသို့ပြု၍လျှင် သင် ရသနည်းဟု မေး၏။ ထိုမိန်းမသည် တပါးသော စွဲလမ်းရာကို မရသည်ဖြစ်၍ မြို့တံခါးအနီး၌ တည်သော ပညောင်ပင်ကိုပြ၍ အရှင်- ပညောင်ပင်စောင့်နတ်၏ အထံ၌ တောင်း၍ ရ၏။ ဤနတ်မင်းသည် အကျွန်ုပ်အားသားကို ပေး၏ဟု ဆို၏။
ပုရောဟိတ်သည် ထိုသို့တပြီးကား နှမ သင်သွားလော့ဟုဆို၍ ရထားမှသက်ပြီးလျှင် ပညောင်ပင်ရင်းသို့ သွား၍ ပညောင်ခက်ကို ကိုင်၍လှုပ်လျက် ဟယ်- ပညောင်စောင့်နတ်- သင်သည် ငါတို့အရှင်မင်းကြီးအထံမှ အဘယ်မည်သော လိုဘွယ်ကိစ္စကို သင် မရသနည်း၊ ငါတို့အရှင်မင်းကြီးသည် သင့်အား တနှစ်တကြိမ် ဥစ္စတထောင်ကိုစွန့်၍ ပူဇော်သက္ကာရ ပြုတော်မူ၏။ ထိုအရှင်မင်းကြီးအား သားတို့ကို သင် မပေး၊ ဤဆင်းရဲစွာသော မိန်းမသည် သင့်အား အဘယ်ကျေးဇူးပြုသနည်း၊ အကြင့်ကြောင့် ထိုဆင်းရဲမအား သားခုနစ်ယောက်တို့ကို သင်ပေး၏။ ထို့ကြောင့် သင့်အား အဘယ်ကျေးဇူးကို ပြုသနည်း၊ အကယ်၍ ငါတို့အရှင်မင်းကြီးအား သားကိုမပေးအံ့၊ ဤနေ့မှစ၍ ခုနစ်ရက် မြောက်သောနေ့၌ သင့်ညောင်ပင်ကို အမြစ်နှင့်တကွ ဖြတ်၍ အပိုင်းပိုင်းပြုအံ့ဟု ပညောင်ပင်စောင့်နတ်ကို ခြိမ်းမောင်း၍ သွား၏။ ထိုပုရောဟိတ်သည် ဤနည်းဖြင့်လျှင် နက်ဖြန်နေ့၌လည်း အစဉ်အတိုင်း ခြောက်ရက်တို့ပတ်လုံး ဆို၏။ ခြောက်ရက်မြောက်သောနေ့၌ အခက်ကိုကိုင်၍ ဟယ်... ပညောင်စောင့်နတ်- ယခုကား တရက်မျှသာ ကြွင်း၏။ အကယ်၍ ငါတို့အရှင်မင်းကြီးအား သားကို သင်မပေးအံ့၊ နက်ဖြန် သင့်သစ်ပင်ကို ပြီးစေအံ့ဟု ဆို၏။
ပညောင်စောင့်နတ်သည် ဆင်ခြင်လတ်သော် ထိုအကြောင်းကို အမှန်အားဖြင့်သိ၍ ဤပုဏ္ဏားသည် သားကို မရသည်ရှိသော် ငါ့ဗိမာန်ကို ဖျက်ဆီးလတ္တံ့၊ အဘယ်အကြောင်းဖြင့် ထိုပုဏ္ဏားအား သားကိုပေးခြင်းငှါ သင့်အံ့နည်းဟု ကြံပြီးလျှင် စတုမဟာရာဇ် နတ်မင်းကြီးလေးယောက်တို့၏ အထံသို့သွား၍ ထိုအကြောင်းကို ကြားလျှောက်၏။ ထိုနတ်မင်းကြီး လေးယောက်တို့သည် ထိုပုဏ္ဏားအား သားကိုပေးခြင်းငှါ ငါတို့ မတတ်နိုင်ကုန်ဟု ဆိုကြကုန်၏။ နှစ်ကျိပ်ရှစ်ယောက်ကုန်သော နတ်စစ်သူကြီးတို့၏ အထံသို့ သွားပြန်၏။ ထိုနှစ်ကျိပ်ရှစ်ယောက်ကုန်သော နတ်စစ်သူကြီးတို့သည်လည်း ထိုရှေးအတူသာလျှင် ဆိုကုန်၏။ နတ်တို့၏မင်းဖြစ်သော သိကြားမင်းအထံသို့သွား၍ လျှောက်ဆိုပြန်၏။ ထိုသိကြား နတ်မင်းကြီးသည် မင်းအား လျောက်ပတ်သော သားတို့ကို ရလတ္တံ့လော, မရလတ္တံ့လောဟု စုံစမ်းဆင်ခြင်လတ်သော် ဘုန်းရှိသော နတ်သားလေးယောက်တို့ကို မြင်၏။
ထိုနတ်သား လေးယောက်တို့သည် ရှေးဘဝ၌ ဤဗာရာဏသီပြည်ဝယ် ရက်ကန်းသည် ဖြစ်ကုန်၏။ ထိုရက်ကန်းသည် အမှုဖြင့် ရသောဥစ္စာကို ငါးစု စုပြီး၍ လေးစုတို့ကို သုံးဆောင်ကုန်၏။ တစုကိုမူကား အတူတကွ အလှူပေးကုန်၏။ ထိုသူလေးယောက်တို့သည် ရက်ကန်းသည်အဖြစ်မှ စုတေကုန်သည်ရှိသော် တာဝတိံသာ နတ်ပြည်၌ ဖြစ်ကုန်၏။ တာဝတိံသာနတ်ပြည်မှ စုတေကုန်သည်ရှိသော် ယာမာနတ်ပြည်၌၊ ဤသို့ အနုလောမ ပဋိလောမအားဖြင့် နတ်ပြည် ခြောက်ထပ်တို့၌ နတ်စည်းစိမ်ကို ခံစားကုန်လျက် ကျင်လည်ကုန်၏။ ထိုအခါ၌ကား ထိုလေးယောက်ကုန်သော နတ်သားတို့အား တာဝတိံသာ နတ်ပြည်မှ စုတေ၍ ယာမာနတ်ပြည်သို့ သွားလှည့်ဖြစ်၏။ သိကြားမင်းသည် ထိုနတ်သားတို့ အထံသို့ သွားပြီးလျှင် အမောင်နတ်သားတို့- သင်တို့သည် လူ့ပြည်သို့သွားခြင်းငှာ သင့်လှ၏။ ဧသုကာရီမင်း မိဖုယားကြီး၏ ဝမ်း၌ ဖြစ်လေကုန်လော့ဟု ဆို၏။ ထိုနတ်သား လေးယောက်တို့သည် သိကြားမင်း စကားကို ကြားကုန်၍ အရှင်နတ်မင်း- ကောင်းပြီ၊ အကျွန်ုပ်တို့သည် သွားပါကုန်အံ့၊ ထိုသို့ သွားကုန်သော်လည်း အကျွန်ုပ်တို့အား မင်းမျိုး၌ ဖြစ်ခြင်းကို အလိုမရှိပါ၊ ပုရောဟိတ်၏ အိမ်၌ ဖြစ်ကုန်၍ ငယ်ရွယ်သောအခါကလျှင် ကာမဂုဏ်တို့ကိုစွန့်၍ ရဟန်း ပြုပါကုန်အံ့ဟု ဆိုကုန်၏။ သိကြားနတ်မင်းသည် ကောင်းပြီဟု ထိုနတ်သားတို့၏ ဝန်ခံခြင်းကို ယူ၍ လာခဲ့ပြီးလျှင် ပညောင်စောင့်နတ်အား ထိုအကြောင်းကိုကြား၏။ ထိုပညောင်စောင့်နတ်သည် နှစ်သက်ရွှင်လန်းသော စိတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ သိကြားနတ်မင်းကို ရှိခိုးပြီးလျှင် မိမိဗိမာန်သို့လျှင် ပြန်သွား၏။
ပုရောဟိတ် ပုဏ္ဏားသည်လည်း နက်ဖြန်နေ့၌ များစွာသောလူတို့ကို စည်းဝေးစေပြီးလျှင် ပဲခွပ် ပုဆိန် အစရှိသည်တို့ကို ယူခဲ့စေ၍ ပညောင်ပင်ရင်းသို့ သွား၍ ပညောင်ခက်ကို ကိုင်လျက် ဟယ် ပညောင်စောင့်နတ်- ယနေ့ သင့်ကို တောင်းပန်သော ငါ့အား ခုနစ်ရက်စေ့ပြီ၊ ယခုအခါ သင်၏ ပြီးစီးအပ်သောအခါတည်းဟု ဆို၏။ ထို့နောင်မှ ပညောင်စောင့်နတ်သည် ကြီးစွာသော နတ်၏ အာနုဘော်ဖြင့် ပင်စည်ကြားမှ ထွက်လာလတ်၍ သာယာစွာသော အသံဖြင့် ထိုပုဏ္ဏားကိုခေါ်၍ ပုဏ္ဏား- တယောက်သောသားကို ထားဘိဦး၊ သင့်အား လေးယောက်ကုန်သော သားတို့ကို ငါပေးအံ့ဟု ဆို၏။ ပုဏ္ဏားလည်း ငါ့အား သားကို အလိုမရှိ၊ ငါတို့ အရှင်ဧသုကာရီမင်းကြီးအား ပေးလော့ဟု ဆိုလတ်သော် သင့်ကိုသာလျှင် ငါပေးအံ့ဟု ဆို၏။ ထိုသို့ တပြီးကား ငါ့အား နှစ်ယောက်သော သားတို့ကို ပေးလော့၊ အရှင်မင်းကြီးအား နှစ်ယောက်သော သားတို့ကို ပေးလော့ဟု ဆိုလတ်သော် အရှင်မင်းကြီးအား ငါမပေး၊ လေးယောက်ကုန်သော သားတို့ကိုလည်း သင့်အားသာလျှင် ငါပေးအံ့၊ သင်သည်လည်း ရကာမျှသာလျှင် ဖြစ်လတ္တံ့၊ စင်စစ်သော်ကား အိမ်၌မနေမူ၍ ငယ်သောအခါကလျှင် ရဟန်းပြုကုန်လတ္တံ့ဟုဆို၏။ သင်သည် ငါ့အား သက်သက် သားတို့ကိုသာ ပေးလော့။ ရဟန်းမပြုခြင်း၏ အကြောင်းသည်ကား ငါတို့ တာဝန်တည်းဟု ဆို၏။
ထိုပညောင်စောင့် နတ်သည် သားဆုကို ပေးပြီး၍ မိမိဗိမာန်သို့လျှင် ဝင်လေ၏။ ထိုအခါမှစ၍ ပညောင်စောင့်နတ်အား ပူဇော်သက္ကာရသည် များ၏။ အကြီးဖြစ်သော နတ်သားသည် စုတေခဲ့၍ ပုရောဟိတ် ပုဏ္ဏေးမ၏ဝမ်း၌ ဖြစ်၏။ ထိုသတို့သားအား အမည်မှည့်သောနေ့၌ ဟတ္ထိပါလ ဟူသော အမည်ကိုမှည့်၍ ရဟန်းမပြုစိမ့်သောငှါ ဆင်ထိန်းတို့ကို အပ်နှံကုန်၏။ ထိုဟတ္ထိပါလ သတို့သားသည် ဆင်ထိန်းတို့ အထံ၌ကြီး၏။ ထိုဟတ္ထိပါလ သတို့သားသည် ခြေဖြင့် သွားနိုင်သောအခါ၌ နှစ်ယောက်မြောက်ဖြစ်သော နတ်သားသည် နတ်ပြည်မှ စုတေခဲ့၍ ထိုပုဏ္ဏေးမဝမ်း၌ ဖြစ်၏။ ထိုသတို့သားအား ဖွားသောကာလ၌ အဿပါလဟူသော အမည်ကို မှည့်ကုန်၏။ ထိုအဿပါလ သတို့သားသည် မြင်းထိန်းတို့၏ အထံ၌ကြီး၏။ သုံးယောက်မြောက် ဖြစ်သော သတို့သား ဖွားသောကာလ၌ ဂေါပလဟူသော အမည်ကို မှည့်ကုန်၏။ ထိုဂေါပါလ သတို့သားသည် နွားထိန်းတို့နှင့်တကွကြီး၏။ လေးယောက်မြောက်သော သတို့သား ဖွားသောကာလ၌ အဇပါလ ဟူသောအမည်ကို မှည့်ကုန်၏။ ထိုအဇပါလ သတို့သားသည် ဆိတ်ထိန်းတို့နှင့်တကွကြီး၏။ ထိုလေးယောက်ကုန်သော သတို့သားတို့သည် ကြီးခြင်းကိုစွဲ၍ တင့်တယ်ခြင်းသို့ ရောက်ကုန်၏။
ထိုအခါ သတို့သားတို့၏ ရဟန်းပြုမည်ကို စိုးရိမ်သောကြောင့် ဧသုကာရီ မင်းကြီးသည် တိုင်းနိုင်ငံတော် အတွင်း၌ ရှိကုန်သော ရဟန်းတို့ကို နှင်ထုတ်စေကုန်၏။ အလုံးစုံသော ကာသိတိုင်း၌ တယောက်သော ရဟန်းသည်မျှလည်း မရှိ၊ ထိုသတို့သားတို့သည် အလွန် ကြမ်းကြုတ်ကုန်၏။ အကြင် အရပ်မျက်နှာဖြင့် သွားကုန်၏။ ထိုအရပ်မျက်နှာ၌ ဆောင်ခဲ့သော လက်ဆောင်ပဏ္ဏာကို လုယက်ကုန်၏။ ဟတ္ထိပါလ သတို့သားသည် တဆယ့်ခြောက်နှစ်ရှိသောအခါ ကိုယ်အင်္ဂါ၏ ပြည့်စုံခြင်းကို မြင်ကုန်၍ မင်းနှင့် ပုရောဟိတ်သည် သတို့သားတို့သည် အလွန်တရာ ကြမ်းကြုတ်ကုန်၏။ ကြီးကုန်ပြီ၊ ထီးဖြူကို ဆောင်နှင်းချိန်တန်ပြီ၊ ထိုသတို့သားတို့အား အသို့ပြုအံ့နည်းဟု တိုင်ပင်၍ ထိုသတို့သားတို့သည် အဘိသိက်ခံသောအခါမှစ၍ အလွန် အစိုးရသည် ဖြစ်ကုန်လတ္တံ့၊ ထိုထိုအရပ်မှ ရဟန်းတို့သည် လာကုန်လတ္တံ့၊ ထိုရဟန်းတို့ကို မြင်ကုန်သည်ရှိသော် ရဟန်းပြုကုန်လတ္တံ့၊ ထိုသတို့သားတို့ ရဟန်းပြုသောအခါ ဇနပုဒ်ပြည်ရွာသည် ချောက်ချားသည် ဖြစ်လတ္တံ့၊ ထိုသတို့သားတို့ကို စုံစမ်းကုန်ဦးအံ့၊ နောက်မှ အဘိသိက်သွန်းကုန်အံ့ဟု ကြံ၍ နှစ်ယောက်ကုန်သော မင်း, ပုဏ္ဏားတို့သည်လည်း ရသေ့အသွင်ကိုယူ၍ ဟတ္ထိပါလသတို့သား၏ အိမ်တံခါးသို့ သွားကုန်၏။ ဟတ္ထိပါလ သတို့သားသည် ထိုရသေ့တို့ကိုမြင်လျှင် အလွန်နှစ်သက် ကြည်ညိုသဖြင့် ရသေ့တို့အထံသို့ ကပ်၍-
မဟာဇဋံ ခါရိဒ္ဓရံ၊ ပင်္ကဒန္တံ ရဇဿိရံ။
ကာသာယဝတ္ထဝသနံ၊ ဝါကစီရံ ပဋိစ္ဆဒံ။
အဂ္ဃေ ဘဝန္တံ ပုစ္ဆာမ၊ အဂ်ယံ ကုရုတု နော ဘဝံ။
ဟူသော ဤသုံးဂါထာတို့ကို ဆို၏။
၃၃၇။ ဘန္တေ၊ အရှင်ဘုရား။ ဒေဝဝဏ္ဏိနံ၊ ပြင်းသောအကျင့် အလွန်ထက်သော ဣန္ဒြေရှိသော ရဟန်းအဖြစ်သို့ကပ်၍ မြတ်သော အသွင်အပြင်ရှိသော။ ဇဋံ၊ မြတ်သော ဆံကျစ်လည်းရှိထသော။ ခါရိဒ္ဓရံ၊ ပရိက္ခရာဖြင့် ပြည့်သော ထမ်းပိုးကိုလည်း ဆောင်ထသော။ ပင်္ကဒန္တံ၊ အညစ်အကြေးကပ်သော သွားလည်းရှိထသော။ ရဇဿိရံ၊ မြူကပ်သော ဦးခေါင်းလည်း ရှိထသော။ ဗြာဟ္မဏံ၊ မကောင်းမှုကို အပပြုပြီးသော ရှင်ရသေ့ကို။ စိရဿံ၊ တဆယ့် ခြောက်နှစ်တိုင် ကြာမြင့်မှ။ ပဿာမ ဝတ၊ မြင်ရကုန်ဘိ၏တကား။
၃၃၈။ ဘန္တေ၊ အရှင်ဘုရား။ ဓမ္မဂုဏေ၊ သုစရိုက်သုံးပါးဟူသော အကျင့်အစု၌။ ရတံ၊ မွေ့လျော်ထသော။ ကာသာယဝတ္ထဝသနံ၊ ဖန်ရည်စွန်းသော သင်္ကန်းကိုလည်း ဝတ်ထသော။ ဝါကစိရံ၊ လျှော်တေသင်္ကန်းကို။ ပဋိစ္ဆဒံ၊ ဖုံးလွှမ်းအပ်ထသော။ ဣသိံ၊ သီလ, သမာဓိ ပညာဟူသော ကျေးဇူးတို့ကို ရှာမှီးလျက် တည်သော ရှင်ရသေ့ကို။ စိရဿံ၊ တဆယ့်ခြောက်နှစ်တိုင် ကြာမြင့်မှ။ ပဿာမ ဝတ၊ မြင်ရကုန်ဘိ၏တကား။
၃၃၉။ ဘန္တေ၊ အရှင်ဘုရား။ ဘဝံ၊ အရှင်ဘုရားသည်။ နော၊ အကျွန်ုပ်တို့၏။ အာသနံ၊ နေရာကို၎င်း။ ပဇ္ဇံ၊ ခြေဆေးရန်ဖြစ်သော။ ဥဒကံ၊ နံ့သာရေကို၎င်း။ ပဋိဂ္ဂဏှာတု၊ ခံတော်မူပါလော့။ အဂ္ဃေ၊ အလုံးစုံသော ပူဇော်သက္ကာရဝတ္ထုတို့ကို။ ပဋိဂ္ဂဏှိတုံ၊ ခံစိမ့်သောငှါ။ ဘဝန္တံ၊ အရှင်ဘုရားကို။ ပုစ္ဆာမ၊ ပန်လျှောက်ပါကုန်၏။ နော၊ အကျွန်ုပ်တို့၏။ အဂ္ဃံ၊ အလုံးစုံသော ပူဇော်သက္ကာရဝတ္ထုကို။ ဘဝံ၊ အရှင်ဘုရားသည်။ ကုရုတု၊ ခံတော်မူပါလော့။
ဤသို့ ထိုဟတ္ထိပါလ သတို့သားသည် ထိုမင်း, ပုဏ္ဏားတို့တွင် တယောက် တယောက်စီ အလှည့်အလည်ဖြင့် ဆို၏။ ထိုသို့ဆိုသည်ရှိသော် ဟတ္ထိပါလ သတို့သားကို ခမည်းတော် ပုရောဟိတ်သည် ချစ်သား ဟတ္ထိပါလ- သင်ချစ်သားသည် ငါတို့ကို ဤသူတို့ကား အဘယ်သူတို့ အောက်မေ့၍ ဤသို့ ဆိုဘိသနည်းဟု ဆို၏။ ဟိမဝန္တာ၌ နေကုန်သော ရှင်ရသေ့တို့တည်းဟု အကျွန်ုပ် အောက်မေ့၍ ဤသို့ဆို၏ဟု ဆို၏။ ချစ်သားဟတ္ထိပါလ- ငါတို့သည် ရသေ့ မဟုတ်ကုန်၊ ဤသူကား ဧသုကာရီမင်းကြီးတည်း၊ ငါကား သင့်ခမည်းတော် ပုရောဟိတ်တည်းဟု ဆို၏။ ထိုသို့ မင်းနှင့် ပုရောဟိတ်ဖြစ်လျှက် အဘယ့်ကြောင့် ရသေ့အသွင်ကို ယူကြကုန်သနည်းဟု မေး၏။ သင်ချစ်သားအား စုံစမ်းအံ့သောငှါ ရသေ့အသွင်ကို ယူကြကုန်၏ဟု ဆိုသည်ရှိသော် အဘယ့်ကြောင့် စုံစမ်းကြကုန်သနည်းဟု မေး၏။ ငါတို့ ရဟန်းအသွင်ကို မြင်လျှက် အကယ်၍ ရဟန်းမပြုသည် ဖြစ်အံ့၊ ထိုသို့ မပြုသည်ရှိသော် သင်ချစ်သားကို မင်းအဖြစ်၌ အဘိသိက်သွန်းခြင်းငှါ လာကုန်၏ဟု ဆို၏။ ဖခင်- အကျွန်ုပ်အား မင်းအဖြစ်ကို အလိုမရှိ၊ အကျွန်ုပ်သည် ရဟန်းပြုအံ့ဟု ဆို၏။ ထိုသို့ဆိုလတ်သော် သားတော် ဟတ္ထိပါလ သတို့သားကို ခမည်းတော် ပုရောဟိတ်သည် ချစ်သား ဟတ္ထိပါလ- ဤအခါသည် ရဟန်းပြုချိန် အရွယ်မဟုတ်သေးဟု ဆို၍ မိမိအလိုအားလျော်စွာ ဆုံးမလိုရကား-
ပုတ္တေ ဂေဟေ တာတ ပတိဋ္ဌပေတွာ။
ဂန္ဓေ ရသေ ပစ္စနုဘုယျ သဗ္ဗံ၊
အရညံ သာဓု မုနိ သော ပသတ္ထော။
ဟူသော လေးခုမြောက်သော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၃၄၀။ တာတ၊ ချစ်သားဟတ္ထိပါလ။ ဗေဒေ၊ ဗေဒင်တို့ကို။ အဓိစ္စ၊ သင်ဦး၍။ ဝိတ္တံ၊ ဥစ္စာစည်းစိမ်ကို။ ပရိယေသ၊ ရှာဦးလော့။ ဂေဟေ၊ အိမ်၌။ ပုတ္တေ၊ သားသ္မီးတို့ကို။ ပတိဋ္ဌပေတွာ၊ တည်စေဦး၍။ ဂန္ဓေ စ၊ ဂန္ဓာရုံတို့ကို၎င်း။ ရသေ စ၊ ရသာရုံတို့ကို၎င်း။ သဗ္ဗံ၊ ဂန္ဓာရုံ ရသာရုံတို့မှ ကြွင်းသော အလုံးစုံသော ဝတ္ထုကာမကို၎င်း။ ပစ္စနုဘုယျ၊ ခံစားပြီး၍။ ပစ္ဆာ၊ အိုသော နောက်ကာလ၌။ ပဗ္ဗဇိတဿ၊ ရဟန်းပြုသောသူ၏။ အရညံ၊ တော၌ နေခြင်းသည်။ သာဓု၊ ကောင်းစွာ၏။ သော၊ ထို အိုမှရဟန်းပြုသောသူကို။ မုနိ၊ ဘုရားအစရှိကုန်သော သူတော်ကောင်းတို့သည်။ ပသတ္ထာ၊ ချီးမွမ်းအပ်၏။
ထို့နောင်မှ ဟတ္ထိပါလသည် ခမည်းတော် ပုရောဟိတ်ဆုံးမသော စကားကို ပယ်လိုရကား-
န ပုတ္တလာဘေန ဇရံ ဝိဇဟန္တိ။
ဂန္ဓေ ရသေ မုဉ္စန မာဟု သန္တော၊
သကမ္မုနာ ဟောတိ ဖလူပပတ္တိ။
ဟူသော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၃၄၁။ တာတ၊ ဖခင်။ ဝေဒါ၊ ဗေဒင်တို့သည်။ န သစ္စာ၊ နတ်ရွာမဂ်ဖိုလ်တို့ကို ပေးတတ်၏ဟု ဆိုသောစကားသည် မမှန်ကုန်။ ဝိတ္တလာဘော၊ ဥစ္စာကို ရခြင်းသည်လည်း။ န ဟောတိ၊ ငါးပါးရန်သူနှင့် ဆက်ဆံသည်ဖြစ်၍ သဘောဧကန် မှန်သည်မဖြစ်။ ပုတ္တလာဘေန၊ သားသမီးကို ရခြင်းဖြင့်။ ဇရံ၊ အိုခြင်း နာခြင်း, သေခြင်းကို။ န ဝိဇဟန္တိ၊ တားမြစ်နိုင်သော သားသမီး တစုံတယောက်မျှ မရှိခဲ့။ ဂန္ဓေ စ၊ ဂန္ဓာရုံမှ၎င်း။ ရသေ စ၊ ရသာရုံမှ၎င်း။ သေသေသု အာရမ္မဏေသု စ၊ ကြွင်းကုန်သော အာရုံတို့မှ၎င်း။ မုဉ္စနံ၊ ကင်းလွတ်ခြင်းကိုသာလျှင်။ သန္တော၊ ဘုရား အစရှိသော သူတော်ကောင်းတို့သည်။ အာဟု၊ ဆိုကုန်၏။ သကမ္မုနာ၊ မိမိပြုသော ကံဖြင့်သာလျှင်။ သတ္တာနံ၊ သတ္တဝါတို့အား။ ဖလူပပတ္တိ၊ အကျိုး၏ပြီးခြင်းသည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။
ဟတ္ထိပါလ သတို့သား၏ စကားကိုကြား၍ ဧသုကရီမင်းကြီးသည်-
သ ကမ္မုနာ ဟောတိ ဖလူပပတ္တိ။
ဇိဏ္ဏာ စ မာတာပိတရော တဝိမေ၊
ပသေယျုတံ ဝဿသတံ အရောဂံ။
ဟူသော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၃၄၂။ တာတ၊ ချစ်သား။ တဝ၊ သင်ချစ်သား၏။ ဧတံ ဝစနံ၊ ဤစကားသည်။ အဒ္ဓါ ဟိ၊ စင်စစ်လျှင်။ သစ္စံ၊ မှန်ပေ၏။ သကမ္မုနာ၊ မိမိပြုသော ကံကြောင့်။ ဖလူပပတ္တိ၊ အကျိုး၏ပြီးခြင်းသည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ တဝ၊ သင်ချစ်သား၏။ မာတာပိတရော စ၊ အမိအဖတို့သည်လည်း။ ဇိဏ္ဏာ၊ အိုမင်းကုန်ပြီ။ ဣမေ၊ ဤအမိအဖတို့သည်။ ဝဿသတံ၊ အနှစ်တရာ ကာလပတ်လုံး။ အရောဂံ၊ အနာမရှိသော။ တံ၊ သင်ချစ်သားကို။ ပသေယျုံ၊ မြင်ချင်ကုန်၏။ တွံပိ၊ သင်ချစ်သားသည်လည်း။ ဝဿသတံ၊ အနှစ်တရာ ကာလပတ်လုံး။ ဇီဝန္တော၊ အသက်ရှည်သည်ဖြစ်၍။ မာတာပိတရော၊ အမိအဖတို့ကို။ ပေါသဿု၊ မွေးကျွေးပါလော့။
ထိုစကားကို ကြား၍ ဟတ္ထိပါလ သတို့သားသည် အရှင်မင်းကြီး- အရှင်မင်းကြီးသည် ဤစကားကို အဘယ့်ကြောင့်ဆိုတော်မူသနည်းဟု ဆို၍ မင်းကြီးစကားကို ပယ်လိုရကား-
ဇရာယ မေတ္တီ နရဝီရသေဋ္ဌ။
ယောစာပိ ဇညာ န မရိဿံ ကဒါစိ၊
ပဿေယျ တံ ဝဿသတံ အရောဂံ။
ဧရေတိ စေ နံ ဥပနေတိ တီရံ။
ဧဝမ္ပိ ဗျာဓိ သတတံ ဇရာ စ၊
ဥပနေတိ မစ္စုဝသ မန္တကဿ။
ဟူသော ဤနှစ်ဂါထာတို့ကို ဆို၏။
၃၄၃။ နရဝီရသေဋ္ဌ၊ လူတကာတို့ထက် လုံ့လအားဖြင့် မြတ်တော်မူသော။ ရာဇ၊ မင်းမြတ်။ ယဿ၊ အကြင်သူအား။ မရဏေန၊ သမ္မုတိမရဏဟု ဆိုအပ်သော သေမင်းနှင့်။ သဒ္ဓိံ၊ တကွ။ သက္ခီ၊ အဆွေခင်ပွန်း၏ သဘောသည်။ အဿု၊ ဖြစ်ငြားအံ့။ ဇရာယ၊ အိုခြင်းနှင့်။ သဒ္ဓိံ၊ တကွ။ မေတ္တီ၊ အဆွေခင်ပွန်း၏အဖြစ်သည်။ အဿု၊ ဖြစ်ငြားအံ့။ ယော စာပိ၊ အကြင်သူသည်မူလည်း။ ကဒါစိ၊ တရံတဆစ်။ အဟံ၊ သည်။ န မရိဿံ၊ မသေလတ္တံ့။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဇညာ၊ သိသည်ဖြစ်အံ့။ တေ၊ ထိုသူတို့သည်။ ဝဿသတံ၊ အနှစ်တရာပတ်လုံး။ အရောဂံ၊ အနာမရှိသော။ တံ၊ အရှင်မင်းမြတ်ကို။ ပဿယျ၊ မြင်ရာ၏။
၃၄၄။ မဟာရာဇ၊ မြတ်သောမင်းကြီး။ ယထာပိ၊ ဥပမာမည်သည်ကား။ ပုရိသော၊ ကူးတို့သူကြီးသည်။ ဥဒကမှိ၊ မြစ်ဆိပ်၌။ နာဝံ၊ လှေကို။ ဌပေတွာ၊ ထား၍။ ပရတီရဂါမိဇနံ၊ ကမ်းတဘက်သို့ ကူးအံ့သော လူအပေါင်းကို။ အာရောပေတွာ၊ တင်၍။ စေ၊ အကယ်၍။ ဧရေတိ၊ ထိုးဝါး တက် လက်တို့ဖြင့် ထိုးလှော်လျက် စေ့ဆော်၏။ အထ၊ ထို့နောင်မှ။ နံ၊ ထိုလူအပေါင်းကို။ တီရံ၊ တဘက်ကမ်းသို့။ ဥပနေတိ ယထာ၊ ပို့ဆောင်သကဲ့သို့။ ဧဝံ၊ ဤအတူ။ ဗျာဓိ စ၊ ဖျားနာခြင်းသည်၎င်း။ ဇရာ စ၊ အိုခြင်းသည်၎င်း။ သတတံ၊ အမြဲ။ အန္တကဿ၊ ဇီဝိတိန္ဒြေ၏ အဆုံးကို ပြုတတ်သော။ မစ္စု၊ သေမင်း၏။ ဝသံ၊ နိုင်ငံသို့။ ဥပနေတိ၊ ပို့ဆောင်တတ်၏။
ဤသို့ အိုခြင်း, နာခြင်း, သေခြင်း သဘော ရှိကုန်သော ဤသတ္တဝါတို့၏ ဇီဝိတိန္ဒြေဟူသော သင်္ခါရ၏ နည်းသောအဖြစ်ကို ပြပြီး၍ မြတ်သောမင်းကြီး- အရှင်မင်းကြီးတို့သည် နေရစ်တော်မူကုန်လော့၊ အကြင်ကြောင့် အရှင်မင်းကြီးတို့နှင့် တကွ စကားပြောစဉ်ပင် အကျွန်ုပ်သို့ ဖျားနာခြင်း အိုခြင်း သေခြင်းတို့သည် ကပ်ရောက်လာကုန်၏။ ထို့ကြောင့် အရှင်မင်းကြီးတို့သည် မမေ့မလျော့ ဖြစ်ကြကုန်လော့ဟု ဆို၍ အဆုံးအမကို ပေးပြီးလျှင် ဧသုကာရီမင်းကြီးကို၎င်း, ခမည်းတော် ပုရောဟိတ်ကြီးကို၎င်း ရှိခိုးပြီးလျှင် မိမိ၏ အလုပ်အကျွေးတို့ကို ယူ၍ ဗာရာဏသီပြည်၌ မင်းအဖြစ်ကိုစွန့်၍ ရဟန်းပြုအံ့ဟု ဗာရာဏသီမြို့မှ ထွက်ခဲ့၏။ ဤရဟန်းအဖြစ်သည်ကား ကောင်းမြတ်သည် ဖြစ်လတ္တံ့ဟု ဟတ္ထိပါလသတို့သားနှင့် တကွ လူများသည် ထွက်လတ်၍ တယူဇနာရှိသော ပရိသတ်တို့သည် ဖြစ်ကုန်၏။ ထိုဟတ္ထိပါလ သတို့သားသည် ထိုပရိသတ်နှင့် တကွ ဂင်္ဂါမြစ်နားသို့ရောက်လျှင် ဂင်္ဂါမြစ်၌ ရေကို ကြည့်လျှက် အာပေါကသိုဏ်း ပရိကံကိုပြု၍ ဈာန်ကို ဖြစ်စေပြီးလျှင် ကြံ၏။ ဤအစည်းအဝေးသည် များသည်ဖြစ်လတ္တံ့၊ ငါ၏ ညီတော် သုံးယောက်တို့သည်၎င်း မယ်တော် ခမည်းတော်တို့သည်၎င်း ဧသုကာရီမင်းကြီးသည်၎င်း, မိဖုယားကြီးသည်၎င်း ဤအလုံးစုံသော ပရိသတ်တို့သည် ရဟန်းပြုကုန်လတ္တံ့၊ အကြင်မျှလောက် ထိုသူတို့၏ လာခြင်းသည် ရှိ၏။ ထိုမျှလောက် ဤအရပ်၌လျှင် နေအံ့ဟု ကြံ၏။ ကြံပြီး၍ ထိုဟတ္ထိပါလသတို့သားသည် ထိုဂင်္ဂါမြစ်နား၌သာလျင် ပရိသတ်အား အဆုံးအမကို ပေးလျက်နေ၏။
တနေ့သ၌ ဧသုကာရီ မင်းကြီးသည်၎င်း, ခမည်းတော် ပုရောဟိတ်ကြီးသည်၎င်း ဤနှစ်ယောက်ကုန်သော မင်း ပုဏ္ဏားတို့သည် ကြံကြကုန်၏။ ဟတ္ထိပါလ သတို့သားသည် ရှေးဦးစွာ မင်းအဖြစ်ကို စွန့်ပြီးလျှင် လူများအပေါင်းကို ယူ၍ ရဟန်းပြုကုန်အံ့ဟု ဂင်္ဂါမြစ်နားသို့ သွား၍ နေလေပြီ၊ အဿပါလ သတို့သားကို စုံစမ်း၍ အဘိသိက် သွန်းကုန်အံ့ဟု ကြံကြကုန်၏။ ကြံကုန်ပြီး၍ ထိုမင်းပုဏ္ဏားတို့သည် ရသေ့အသွင်ဖြင့်လျှင် ထိုအဿပါလ သတို့သား၏ အိမ်တံခါးသို့ သွားကုန်၏။ ထိုအဿပါလ သတို့သားသည်လည်း ထိုမင်းပုဏ္ဏားတို့ကို မြင်လတ်သော် ကြည်ညိုသော စိတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ ထိုမင်းပုဏ္ဏားတို့ အထံသို့ ချဉ်းကပ်ပြီးလျှင် စိရဿံ ဝတ ပဿာမ အစရှိသော ဂါထာတို့ကို ဆို၍ ထိုနောင်တော် ဟတ္ထိပါလအတူလျှင် ကျင့်၏။ ထိုမင်းပုဏ္ဏားတို့သည်လည်း ထိုအဿပါလ သတို့သားကို ရှေးအတူလျှင် ဆိုကုန်၍ မိမိတို့လာသော အကြောင်းကို ပြောဆိုကုန်၏။ ထိုအဿပါလ သတို့သားသည် အကျွန်ုပ်နောင်တော် ဟတ္ထိပါလရှိလျက် အဘယ့်ကြောင့် ရှေးဦးစွာ အကျွန်ုပ်အားလျှင် ထီးဖြူရောက်သနည်းဟု မေးလတ်သော် ချစ်သား အဿပါလ- သင်ချစ်သား၏ နောင်တော်သည် ငါ့အား မင်းအဖြစ်ကို အလိုမရှိ၊ ရဟန်းပြုအံ့ဟုဆို၍ မြို့မှ ထွက်လေပြီဟု ဆိုကုန်လတ်သော် ထိုနောင်တော် ဟတ္ထိပါလသည် အဘယ်အရပ်၌ နေသနည်းဟု မေး၏။ ယခုအခါ ဟတ္ထိပါလသည် ဂင်္ဂါမြစ်နား၌ နေ၏ဟု ဆိုကုန်လတ်သော် ဖခင်တို့- အကျွန်ုပ်နောင်တော်သည် စွန့်အပ်သော တံတွေးဖြင့် ကျွန်ုပ်အား ပြုဘွယ်ကိစ္စမရှိ၊ မိုက်ကုန်သော ပညာနည်းကုန်သော သတ္တဝါတို့သည်သာလျှင် ဤကိလေသာကို စွန့်ခြင်းငှါ မတတ်နိုင်ကုန်၊ အကျွန်ုပ်သည်ကား စွန့်အံ့ဟု ဆို၍ ထိုမင်းပုဏ္ဏားတို့အား တရား ဟောလိုရကား-
မနောဟရာ ဒုတ္တရာ မစ္စုဓေယျာ။
ဧတသ္မိံ ပင်္ကေ ပလိပေ ဝိသန္နာ၊
ဟီနတ္တရူပါ န တရန္တိ ပါရံ။
သွာယံ ဂဟိတော န ဟိ မောက္ခိတော မေ။
ဩရုန္ဓိယာ နံ ပရိရက္ခိဿာမိ။
မာယံ ပုန လုဒ္ဒ မကာသိ ကမ္မံ။
ဟူသော ဤနှစ်ဂါထာတို့ကို ဆို၏။
၃၄၅။ မဟာရာဇ၊ မြတ်သောမင်းကြီး။ ကာမာ၊ ကာမဂုဏ်တို့သည်။ ပင်္ကော စ၊ ကပ်ငြိစေတတ်သောကြောင့် ညွန်ကြီးမည်၏။ ကာမာ၊ ကာမဂုဏ်တို့သည်။ ပလိပေါ စ၊ ကျွံနစ်စေတတ်သောကြောင့် ညွန်ပျောင်းငယ် မည်၏။ ကာမာ၊ ကာမဂုဏ်တို့သည်။ မနောဟရာ၊ သတ္တဝါတို့၏ စိတ်နှလုံးကို ဆောင်တတ်ကုန်၏။ ဒုတ္တရာ၊ လွန်နိုင်ခဲကုန်၏။ မစ္စုဓေယျာ၊ သေမင်း၏ တည်ရာဖြစ်ကုန်၏။ ဧတသ္မိံ ပင်္ကေ၊ ထိုကပ်ငြိစေတတ်သော ညွန်ကြီး၌၎င်း။ ဧတသ္မိံ ပလိပေ၊ ထိုသို့ ကျွံနစ်စေတတ်သော ညွှန်ပျောင်းငယ်၌၎င်း။ ဝိသန္နာ၊ နစ်ကုန်သော။ ဟီနတ္တရူပါ၊ ယုတ်မာသော စိတ်သဘောရှိကုန်သော သူတို့သည်။ ပါရံ၊ နိဗ္ဗာန်ဟူသော ကမ်းဘက်သို့။ န တရန္တိ၊ မကူးနိုင်ကုန်။
၃၄၆။ မဟာရာဇ၊ မြတ်သောမင်းကြီး။ အယံ၊ အကျွန်ုပ်၏ ဤကိုယ်သည်။ ပုရေ၊ ရှေး၌။ လုဒ္ဒံ၊ လုယက်ခြင်းစသည်ဖြင့် ကြမ်းကြုတ်သော။ ကမ္မံ၊ နိုင်ထက်ကလူပြုသော မကောင်းမှုကို။ အကာသိ၊ ပြုပြီ။ သော အယံ၊ ထိုမကောင်းမှု၏ အကျိုးကို။ မေ၊ အကျွန်ုပ်သည်။ ဂဟိတော၊ ယူအပ်ပြီ။ ဣတော၊ ဤအကုသိုလ် အကျိုးမှ။ မောက္ခော၊ လွတ်ခြင်းသည်။ န ဟိ အတ္ထိ၊ မရှိသည်သာတည်း။ နံ၊ ထိုမိမိကိုယ်ကို။ ဩရုန္ဓိယ၊ ဒွါရသုံးပါးကို ပိတ်ဆို့၍။ ပရိရက္ခိဿာမိ၊ ထက်ဝန်းကျင်မှ ငါစောင့်အံ့။ အယံ၊ ဤအကျွန်ုပ်၏ ကိုယ်သည်။ ပုန၊ တဖန်။ လုဒ္ဒံ၊ ကြမ်းကြုတ်သော။ ကမ္မံ၊ မကောင်းမှုကို။ မာ အကာသိ၊ မပြုပြီ။
ဤသို့ ဟောပြီးလျှင် သင် ဖခင်တို့သည် နေရစ်ကြကုန်လော့၊ သင် ဖခင်တို့နှင့်တကွ စကားပြောဟောစဉ်ပင် အကျွန်ုပ်သို့ အိုခြင်း, နာခြင်း သေခြင်းတို့သည် ကပ်ရောက်လာကုန်၏ဟု ဆို၍ အဆုံးအမကို ပေးပြီးလျှင် တယူဇနာရှိသော ပရိသတ်ကိုယူ၍ မြို့မှထွက်ခဲ့သဖြင့် နောင်တော် ဟတ္ထိပါလ အထံသို့လျှင် သွားလေ၏။ နောင်တော် ဟတ္ထိပါလရသေ့သည် ညီတော် အဿပါလ သတို့သားအား ကောင်းကင်၌ နေလျှက် တရားဟော၍ ညီချစ် အဿပါလ- ဤအစည်းအဝေးသည် များသည် ဖြစ်လတ္တံ့၊ ဤအရပ်၌သာလျှင် ဖြစ်ကုန်ဦးအံ့ဟု မိန့်တော်မူ၏။ ညီတော် အဿပါလသည်လည်းကောင်းပြီဟု ဝန်ခံ၏။
တနေ့သ၌ ဧသုကာရီ မင်းကြီးသည်၎င်း ပုရောဟိတ် ပုဏ္ဏားသည်၎င်း ထိုနည်းဖြင့်လျှင် ဂေါပါလ သတို့သားအိမ်သို့ သွား၍ ထိုဂေါပလ သတို့သားသည်လည်း ထိုနောင်တော်တို့နှင့်အတူ နှစ်သက်၍ မိမိတို့လာသော အကြောင်းကို ကြားကုန်၏။ ထိုဂေါပလ သတို့သားသည်လည်း နောင်တော် အဿပါလသည် ပယ်သကဲ့သို့ စွန့်ပယ်၍ အကျွန်ုပ်သည်လည်း ကြာမြင့်သောအခါမှ စ၍ ရဟန်းပြုလိုသည်ဖြစ်၍ တော၌ပျောက်သော နွားကို စုံစမ်းရှာဖွေသကဲ့သို့ ရဟန်းအဖြစ်ကို ရှာဖွေလျက် သွား၏။ ထို့ကြောင့် အကျွန်ုပ်အား ပျောက်သောနွား၏ ခြေရာကို မြင်သကဲ့သို့ နောင်တော်နှစ်ပါးတို့ ကြွသွားသော ခရီးကို မြင်ရပြီ၊ အကျွန်ုပ်သည် ထိုခရီးဖြင့်သာလျှင် သွားပါအံ့ဟုဆို၍ ထိုအကြောင်းကို ပြောလိုရကား-
ပရိယေသတိ ရာဇ အပဿမာနော။
ဧဝံ နဋ္ဌော ဧသုကာရီ မမတ္ထော၊
သောဟံ ကထံ န ဂဝေသေယျ ရာဇ။
ဟူသော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၃၄၇။ ဧသုကာရီ၊ ဧသုကာရီ အမည်ရှိသော။ ရာဇ၊ မင်းမြတ်။ ပုရိသော၊ နွားကျောင်းသားသည်။ ဝနေ၊ တော၌။ နဋ္ဌံ၊ ပျောက်သော။ ဂဝံ၊ နွားကို။ အပဿမာနော၊ မမြင်သည်ဖြစ်၍။ ပရိယေသတိ ယထာ၊ ရှာသကဲ့သို့။ ဧဝံ တထာ၊ ထို အတူ။ မမ၊ အကျွန်ုပ်၏။ အတ္ထော၊ ရဟန်းအဖြစ်ဟု ဆိုအပ်သော အကျိုးစီးပွားသည်။ နဋ္ဌော၊ ပျောက်၏။ ရာဇ၊ မင်းမြတ်။ သော အဟံ၊ ထိုအကျွန်ုပ်သည်။ ကထံ၊ အဘယ့်ကြောင့်။ ပဗ္ဗဇ္ဇံ၊ ရဟန်းအဖြစ်ကို။ န ဂဝေသေယျံ၊ မရှာဘဲ နေအံ့နည်း။
ထိုအခါ ဂေါပါလ သတို့သားကို မင်း, ပုဏ္ဏားတို့သည် ချစ်သား ဂေါပါလ တရက်နှစ်ရက်မျှ ငံ့ပါဦးလော့၊ ငါတို့ကို သက်သာရာရစေ၍ နောက်မှ ရဟန်းပြုရပါလတ္တံ့ဟု ဆို၏။ ထိုဂေါပါလသတို့သားသည် မြတ်သောမင်းကြီး- ယနေ့ ပြုအပ်သောအမှုကို နက်ဖြန်မှ ပြုအံ့ဟု မဆိုအပ်၊ ကောင်းသော အမှုမည်သည်ကို ယနေ့ပင်လျှင် ပြုအပ်၏ ဟု ဆို၍ ထိုအကြောင်းကိုလည်း ကြားပြန်လိုရကား-
ပရေတိ ပရိဟာယတိ။
အနာဂတံ နေတ မတ္ထီတိ ဉတွာ၊
ဥပ္ပန္နဆန္ဒံ ကာ ပနူဒေယျ ဓီရော။
ဟူသော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၃၄၈။ မဟာရာဇ၊ မြတ်သောမင်းကြီး။ ယော ပေါသော၊ အကြင်ပုဂ္ဂိုလ်သည်။ အဇ္ဇ၊ ယနေ့။ ကတ္တဗ္ဗံ၊ ပြုအပ်သောအမှုကို။ ဟိယျော၊ နက်ဖြန်မှ။ ကရိဿာမိ၊ ငါပြုအံ့။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဟိယျတိ၊ မပြုဘဲ စွန့်၏။ သွေ၊ နက်ဖြန်။ ကတ္တဗ္ဗံ၊ ပြုအပ်သောအမှုကို။ ပရေ၊ သံဘက်နေ့မှ။ ကရိဿာမိ၊ ငါပြုအံ့။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဟိယျတိ၊ မပြုဘဲစွန့်၏။ သော ပေါသော၊ ထိုပုဂ္ဂိုလ်သည်။ တတော၊ ထိုအမှုမှ။ ပရိဟာယဟိ၊ ယုတ်၏။ ယံ၊ အကြင်အမှု၏ အကျိုးသည်။ အနာဂတံ၊ မလာလတ္တံ့။ ဧတံ၊ ထိုသို့ မလာလတ္တံ့သော အမှု၏ အကျိုးသည်။ န အတ္ထိ၊ မရှိ။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဉတွာ၊ သိ၍။ ဥပ္ပန္နဆန္ဒံ၊ ဖြစ်သော ကုသိုလ်ဆန္ဒကို။ ကော၊ အဘယ်မည်သော။ ဓီရော၊ ပညာရှိသည်။ ပနူဒေယျ၊ ပယ်ရာအံ့နည်း။
ဤသို့လျှင် ဂေါပါလသတို့သားသည် ဤနှစ်ဂါထာတို့ဖြင့် တရားဟောပြီး၍ သင်ခမည်းတော်တို့သည် နေရစ်ကြကုန်လော့၊ ခမည်းတော်တို့နှင့်တကွ စကားပြောဟောစဉ်ပင် အကျွန်ုပ်သို့ အိုခြင်း, နာခြင်း, သေခြင်းတို့သည် ကပ်ရောက်လာကုန်၏ဟု ဆိုပြီးလျှင် တယူဇနာရှိသော ပရိသတ်ကို ယူသဖြင့် မြို့မှထွက်ခဲ့၍ နောင်တော်နှစ်ပါးတို့၏ အထံသို့ သွားလေ၏။ နောင်တော် ဟတ္ထိပါလ ရသေ့သည် ထိုညီတော် ဂေါပါလားလည်း တရားဟောတော်မူ၏။
တနေ့သ၌ ဧသုကာရီမင်းကြီးသည်၎င်း ပုရောဟိတ်ပုဏ္ဏားသည်၎င်း ထိုနည်းဖြင့်လျှင် အဇပါလ သတို့သားအိမ်သို့ သွား၍ ထိုအဇပါလ သတို့သားသည်လည်း ထိုနောင်တော် သုံးပါးအတူ နှစ်သက်၍ မိမိတို့၏ လာသော အကြောင်းကို ကြားကုန်၍ သင်ချစ်သားအား ထီးဖြူကို ဆောင်နှင်းကုန်အံ့ဟု ဆိုကုန်၏။ အဇပါလသသည် အကျွန်ုပ် နောင်တော် သုံးပါးတို့သည် အဘယ်သို့ သွားကုန်သနည်းဟု မေး၏။ သင်ချစ်သား၏ နောင်တော်သုံးပါးတို့သည် အကျွန်ုပ်တို့အား မင်းအဖြစ်ကို အလိုမရှိဟု ဆိုကုန်၍ ထီဖြူကိုစွန့်သဖြင့် သုံးယူဇနာရှိသော ပရိသတ်ကိုယူ၍ ဂင်္ဂါနား၌ နေကုန်၏ဟု ဆိုသည်ရှိသော် အကျွန်ုပ် နောင်တော် သုံးပါးတို့သည် စွန့်အပ်သော တံတွေးတို့ကို ဦးခေါင်းဖြင့်ရွက်၍ မသွားအံ့၊ ထို့ကြောင့် အကျွန်ုပ်သည်လည်း ရဟန်းပြုအံ့ဟုဆို၏။ ချစ်သား အဇပါလ- သင်ချစ်သားသည် ငယ်သေး၏။ ငါတို့လက်၌ မွေးကျေးလောက်သေးသော သူတည်း၊ အရွယ်ရောက်သောအခါ သင်ချစ်သားသည် ရဟန်းပြုရပါလတ္တံ့ဟု ဆိုကုန်၏။ ထိုသို့ ဆိုသောအခါ မင်း, ပုဏ္ဏားတို့ကို အဇပါလ သတို့သားသည် ဖခင်တို့သည် အသို့ ဆိုတော်မူကြကုန်သနည်း၊ ဤသတ္တဝါတို့သည် ငယ်သောအခါ၌၎င်း၊ ကြီးရင့်သောအခါ၌၎င်း သေရကုန်သည် မဟုတ်လော၊ ဤသူသည် ငယ်သောအခါ၌ သေရလတ္တံ့၊ ဤသူသည် ကြီးရင့်သောအခါ၌ သေရလတ္တံ့ဟု တစုံတယောက်သောသူ၏ လက်ခြေတို့၌ သေစာနိမိတ်သည် မရှိ၊ အကျွန်ုပ်သည်လည်း အကျွန်ုပ်၏ သေရအံ့သောအခါကာလကို မသိပါ၊ ထို့ကြောင့် ယခုပင်လျှင် ရဟန်းပြုပါအံ့ဟုဆို၍ ထိုမင်းပုဏ္ဏားတို့အား တရားဟောသဖြင့်။ ရဟန်းပြုခွင့်ကို တောင်းပန်လိုရကား-
မတ္တူပမံ ကေတကပုပ္ဖနေတ္တံ။
အဘုတွာ ဘောဂေ ပဌမေ ဝယသ္မိံ၊
အာဒါယ မစ္စု ဝဇတေ ကုမာရိံ။
သာမော ကုသုမ္ဘ ပရိကိဏ္ဏ မဿု။
ဟိတွာန ကာမေ ပဋိဂစ္ဆ ဂေဟံ၊
အနုဇာန မံ ပဗ္ဗဇိဿာမိ ဒေဝ။
ဟူသော ဤနှစ်ဂါထာတို့ကို ဆို၏။
၃၄၉။ ဒေဝ၊ အရှင်မင်းကြီး။ ဒဟရိံ၊ ငယ်နုစွာသော။ မတ္တူပမံ၊ ပြုံးရယ် စံပယ်ခြင်းတို့ဖြင့် ယစ်သော ကိန္နရီမကဲ့သို့ သွားလေ့ရှိထသော။ ကေတကပုပ္ဖနေတ္တံ၊ ဆတ်သွားပွင့် အချပ်ကဲ့သို့ ကျယ်သောမျက်လုံး ကော့မြူးသော မျက်တောင်လည်း ရှိထသော။ ကုမာရိံ၊ မိန်းမငယ်ကို။ အဟံ၊ အကျွန်ုပ်သည်။ ပဿာမိ၊ မြင်ရ၏။ ဘောဂေ၊ စည်းစိမ်တို့ကို။ အဘုတွာ၊ မခံစားမီ။ ပဌမေ ဝယသ္မိံ၊ ပဌမအရွယ်၌။ ပဝတ္တမာနံ၊ ဖြစ်သော။ ကုမာရိံ၊ မိန်းမငယ်ကို။ မစ္စု၊ သေမင်းသည်။ အာဒါယ၊ ယူ၍။ ဝဇတေ၊ သွားလေ၏။
၃၅၀။ ဒေဝ၊ အရှင်မင်းကြီး။ သုဇာတာ၊ တင့်တယ်သော သဏ္ဌာန်ရှိသော။ သုမုခေါ၊ ရွှေကြေးမုံဝ လပြည့်ဝန်းနှင့် တူသောမျက်နှာရှိထသော။ သုဒဿနော၊ ရှုချင်ဘွယ်ရှိသော။ သာမော၊ ရွှေအဆင်းရှိသော။ ကုသုမ္ဘပရိကိဏ္ဏမဿု၊ ဝတ်ပန်းပွင့် ဝတ်ဆံနှင့်တူသော သိမ်မွေ့သော ကောင်းစွာ ပေါက်သော မုတ်ဆိတ်လည်း ရှိထသော။ ယုဝါ၊ လုလင်ပျိုသည်။ မစ္စုဝသံ၊ သေမင်းနိုင်ငံသို့။ ဂစ္ဆတိ၊ သွားရ၏။ ဒေဝ၊ အရှင်မင်းကြီး။ အဟံ၊ အကျွန်ုပ်သည်။ ပဋိဂစ္ဆ၊ သေမင်းမရောက်မီ ရှေးဦးကလျှင်။ ဂေဟံ၊ အိမ်၌မှီသော။ ကာမေ၊ ကာမဂုဏ်တို့ကို။ ဟိတွာန၊ စွန့်၍။ ပဗ္ဗဇိဿာမိ၊ ရဟန်းပြုပါအံ့။ မံ၊ အကျွန်ုပ်ကို။ အနုဇာန၊ ခွင့်ပြုတော်မူပါလော့။
ဤသို့သော တရားစကားကို ဆိုပြီး၍ ရှင်မင်းကြီးတို့သည် နေတော်မူရစ်ကုန်လော့၊ ရှင်မင်းကြီးတို့နှင့်တကွ စကား ပြောဟောစဉ်လျှင် အကျွန်ုပ်သို့ အိုခြင်းနာခြင်း သေခြင်းတို့သည် ကပ်ရောက်လာကုန်၏ဟု ဆို၍ ထိုမင်း, ပုဏ္ဏားတို့ကို ရှိခိုးပြီးလျှင် တယူဇနာရှိသော ပရိသတ်ကို ယူ၍ မြို့မှထွက်သဖြင့် ဂင်္ဂါမြစ်နားသို့လျှင် သွားလေ၏။ နောင်တော်အကြီး ဟတ္ထိပါလ ရသေ့သည် ကောင်းကင်ကနေလျှက် ထိုညီတော် အဇပါလ သတို့သားအား တရားဟော၍ ဤအစည်းအဝေးသည် များသည်ဖြစ်လတ္တံ့ဟုဆို၍ ထိုအရပ်၌သာလျှင် နေ၏။
တနေ့သ၌ ခမည်းတော် ပုရောဟိတ်သည် မြတ်သောပလ္လင် အလယ်၌နေလျက် ဤသို့ ကြံ၏။ ငါ့သားတော်တို့သည် ရဟန်းပြုကြကုန်ပြီ၊ ယခုအခါ ငါတယောက်တည်းသာလျှင် လူ့သစ်ငုတ် ဖြစ်ချေပြီ၊ ငါသည်လည်း ရဟန်းပြုအံ့ဟု ကြံ၏။ ကြံပြီး၍ ထိုပုရောဟိတ်သည် ပုဏ္ဏေးမနှင့်တကွ တိုင်ပင်လိုရကား-
ပဟီနသာခံ ပန ခါဏု မာဟု။
ပဟီနပုတ္တဿ မမဇ္ဇ ဘောတိ၊
ဝါသေဋ္ဌိ ဘိက္ခာစရိယ ကာလော။
ဟူသော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၃၅၁။ ဝါသေဋ္ဌိ၊ ဝါသိဋ္ဌ အနွယ်ဖြစ်သော။ ဘောတိ၊ အို ပုဏ္ဏေးမ။ သာခါဟိ၊ အခက်တို့ကြောင့်။ ရုက္ခော၊ သစ်ပင်သည်။ သမညံ၊ သစ်ပင်ဟူသော ခေါ်ဝေါ်ခြင်းကို။ လဘတေ၊ ရ၏။ ပဟီနသာခံ ပန၊ အခက်မရှိသော သစ်ပင်ကိုကား။ ခါဏု၊ သစ်ငုတ်ဟူ၍။ အာဟု၊ ဆိုကုန်၏။ ပဟီနပုတ္တဿ၊ သားသ္မီးမရှိသော။ မမ၊ ငါ့အား။ အဇ္ဇ၊ ယခု။ ဘိက္ခာစရိယာယ၊ ရဟန်းပြုခြင်းငှါ။ ကာလာ၊ အခါတန်ပြီ။
ထိုပုရောဟိတ်သည် ဤသို့ တိုင်ပင်ပြောဆိုပြီးလျှင် တပည့်ပုဏ္ဏားတို့ကို ခေါ်စေ၍ တပည့်ပုဏ္ဏား ခြောက်သောင်းတို့သည် စည်းဝေးလာကုန်၏။ ထိုအခါ ထိုတပည့်ပုဏ္ဏား ခြောက်သောင်းတို့ကို သင်တို့သည် အသို့ပြုကုန်လတ္တံ့နည်းဟု ဆို၏။ ဆရာ- ဆရာတို့သည် အသို့ပြုကုန်အံ့နည်းဟု မေးကုန်၏။ အမောင်တို့- ငါသည် ငါ့သားတော် ဟတ္ထိပါလ အထံ၌ ရဟန်းပြုအံ့ဟု ဆိုလတ်သော် ဆရာတို့အားသာလျှင် ငရဲသည် ပူသည်မဟုတ်၊ အကျွန်ုပ်တို့အားလည်း ပူကုန်၏။ အကျွန်ုပ်တို့သည်လည်း ရဟန်းပြုပါကုန်အံ့ဟု ဆိုကုန်၏။ ထိုပုရောဟိတ်သည် ကုဋေရှစ်ဆယ်သော ဥစ္စာတို့ကို ပုဏ္ဏေးမအား အပ်နှင်းခဲ့ပြီးလျှင် တယူဇနာရှိသော ပုဏ္ဏားပရိသတ်ကိုယူ၍ ပြည်မှ ထွက်ခဲ့သဖြင့် သားတော်တို့၏ အထံသို့လျှင် သွားလေ၏။ သားတော် ဟတ္ထိပါလရသေ့သည် ကောင်းကင်ကနေလျှက် ထိုပရိသတ်တို့အားလည်း တရားဟောတော်မူ၏။
တနေ့သ၌ မယ်တော် ပုဏ္ဏေးမသည် ဤသို့ကြံ၏။ ငါ့သားတော် လေးယောက်တို့သည် ထီးဖြူကိုစွန့်၍ ရဟန်းပြုကုန်အံ့ဟု သွားကြကုန်ပြီ၊ ငါ့လင် ပုရောဟိတ်သည်လည်း ပုရောဟိတ်အရာနှင့်တကွ ကုဋေရှစ်ဆယ်သော ဥစ္စာတို့ကို စွန့်၍ သားတော်တို့ အထံသို့လျှင် သွားလေပြီ၊ ငါတယောက်တည်းလျှင် အသို့ပြုအံ့နည်း၊ သားတော်တို့ သွားသောခရီးဖြင့်သာလျှင် ငါသွားအံ့ဟုကြံ၍ လွန်လေပြီးသော ပုံသက်သေကို ဆောင်လျက် ဥဒါန်း ကျူးလိုရကား-
ကတာနိ ဇာလာနိ ပဒါလိယ ဟံသာ။
ဂစ္ဆန္တိ ပုတ္တာ စ ပတီ စ မယှံ၊
သာ ဟံ ကထံ နာနုဝဇေ ပဇာနံ။
ဟူသော ဤ ဂါထာကို ဆို၏။
၃၅၂။ ကောဉ္စာ၊ ကြိုးကြာငှက်တို့သည်။ အဃသ္မိံ၊ ကောင်းကင်၌။ အသဇ္ဇမာနာ၊ မငြိကုန်သည်ဖြစ်၍။ ဂစ္ဆန္တိ ယထာ၊ သွားကုန်သကဲ့သို့၎င်း။ ဟိမစ္စယေ၊ မိုဃ်းလေးလ လွန်လတ်သော်။ ကတာနိ၊ ပင့်ကူတို့သည် ဖွဲ့အပ်ကုန်သော။ ဇာလာနိ၊ ပင့်ကူမြှေး ကွန်ယက်တို့ကို။ ဟံသာ၊ ဟင်္သာပျိုနှစ်ခုတို့သည်။ ပဒါလိယ၊ ဖျက်ဆီး၍။ ဂစ္ဆန္တိ၊ သွားကုန်၏။ နေသံ၊ ထိုဟင်္သာပျိုနှစ်ခုတို့၏။ ဂတမဂ္ဂေန၊ သွားသောခရီးဖြင့်။ ဣတရာ၊ ဟင်္သာပျိုနှစ်ခုမှ တပါးကုန်သော
ဟင်္သာတို့သည်။ ဂစ္ဆန္တိ ယထာ စ၊ သွားကုန်သကဲ့သို့၎င်း။ တထာ၊ ထို့အတူ။ မယှံ၊ ငါ၏။ ပုတ္တာ စ၊ သားတို့သည်၎င်း။ ပတိ စ၊ လင်သည်၎င်း။ ကာမဇာလံ၊ ဝတ္ထုကာမ ကိလေသာကာမ တည်းဟူသော ကွန်ယက်ကို။ ဆိန္ဒိတွာ၊ ဖြတ်၍။ ဂစ္ဆန္တိ၊ သွားကုန်၏။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ပဇာနံ-ပဇာနန္တီ၊ သိ၍။ သာအဟံ၊ ထိုငါသည်။ ကထံ၊ အဘယ့်ကြောင့်။ ဂတမဂ္ဂေန၊ သားလင်တို့ သွားသောခရီးဖြင့်။ နာနု ဝဇေ၊ မလိုက်ဘဲနေအံ့နည်း။
ဤသို့ ဥဒါန်းကျူးရင့်ပြီးလျှင် ထိုပုဏ္ဏေးမသည် အဘယ့်ကြောင့်လျှင် ငါတယောက်တည်း သားလင်တို့အထံ၌ ရဟန်းမပြုဘဲ နေအံ့နည်း၊ ရဟန်းပြုအပ်သည်သာတည်းဟု ဆုံးဖြတ်ခြင်းကို ပြုပြီးလျှင် ပုဏ္ဏေးမတို့ကို ခေါ်၍ သင်တို့သည် အသို့ပြုကုန်လတ္တံ့နည်းဟု ဆို၍ အရှင်- အရှင်မတို့သည် အသို့ပြုကုန်လတ္တံ့နည်းဟု မေးကုန်၏။ ငါသည် ရဟန်းပြုအံ့ဟု ဆိုသည်ရှိသော် အကျွန်ုပ်တို့သည်လည်း ရဟန်းပြုပါကုန်အံ့ဟု ဆိုကုန်၏။ ထိုပုဏ္ဏေးမသည် ထိုကုဋေရှစ်ဆယ်သော ဥစ္စာကို စွန့်ခဲ့ပြီးလျှင် တယူဇနာရှိသော ပုဏ္ဏေးမ ပရိသတ်ကိုယူ၍ သားတော်တို့ အထံသို့လျှင် သွားလေ၏။ သားတော် ဟတ္ထိပါလ ရသေ့သည် ကောင်းကင်ကနေလျှက် ထိုပရိသတ်အားလည်း တရားဟောတော်မူ၏။
တနေ့သ၌ ဧသုကာရီမင်းကြီးသည် ပုရောဟိတ်ကား အဘယ်မှာနည်းဟု မေး၏။ အရှင်မင်းကြီး- ပုရောဟိတ်သည်၎င်း, ပုဏ္ဏေးမသည်၎င်း အလုံးစုံသော ဥစ္စာတို့ကို စွန့်ပစ်ခဲ့ပြီးလျှင် နှစ်ယူဇနာရှိသော ပရိသတ်ကိုယူ၍ သားများအထံသို့ သွားကြကုန်ပြီဟု တင်လျှောက်ကြကုန်၏။ ဧသုကာရီမင်းကြီးသည် အရှင်မရှိသော ဥစ္စာတို့သည် ငါတို့အား ရောက်၏ဟု ဆို၍ ထိုပုရောဟိတ်အိမ်မှ ဥစ္စာကို ဆောင်ယူစေ၏။ ထိုအခါ မင်း၏ မိဖုယားကြီးသည် အရှင်မင်းကြီး- အဘယ်ကို ပြုတော်မူသနည်းဟု မေး၍ ပုရောဟိတ်အိမ်မှ ဥစ္စာကို သိမ်းယူစေ၏ဟု ဆိုလတ်သော် ပုရောဟိတ်သည် အဘယ်မှာ ရှိသနည်းဟုမေး၍ မယားပုဏ္ဏေးမနှင့်တကွ ရဟန်းပြုအံ့သောငှါ ပြည်မှထွက်ပြီဟု ကြားလေလျင် ဤမင်းကြီးသည် ပုဏ္ဏားသည်၎င်း, ပုဏ္ဏေးမသည်၎င်း, သားလေးယောက်တို့သည်၎င်း စွန့်အပ်သော ကျင်ကြီးစုကို မိုက်မဲတွေဝေသောကြောင့် မိမိနန်းတော်သို့ ဆောင်ယူစေ၏။ ဥပမာဖြင့် ထိုမင်းကို စွန့်စေအံ့ဟု ကြံ၍ အိမ်ဈေးမှ အမဲကို ဆောင်စေပြီးလျှင် မင်းယင်ပြင်၌ အမဲစုအပုံကို ပြုစေ၍ ခရီးဖြောင့်ကို လွှတ်သဖြင့် ကွန်ကို ထက်ဝန်းကျင် ကာရံစေ၏။ လင်းတတို့သည် အဝေးမှလျှင် မြင်ကုန်၍ ထိုအမဲအလို့ငှာ ကျကုန်၏။ ထိုလင်းတအပေါင်းတို့တွင် ပညာရှိကုန်သော လင်းတတို့သည် ကွန်ကို ပြုအပ်သည်ဟု သိကုန်၍ အလွန် ဝမ်းလေးကုန်သည် ဖြစ်ကုန်လတ်သော် ဖြောင့်ဖြောင့်ပျံခြင်းငှာ မတတ်နိုင်ကုန်လတ္တံ့ဟု ကြံ၍ မိမိတို့ စားပြီးသော အမဲကို အန်၍ ကွန်ကို မငြိစေမူ၍လျှင် ဖြောင့်ဖြောင့်ပျံ၍ သွားကုန်၏။ ပညာမရှိသော လင်းတတို့သည်ကား ထိုပညာရှိသော လင်းတတို့သည် အန်အပ်သော အန်ဖတ်ကို စားကုန်သောကြောင့် အလွန်လေးကုန်သည်ဖြစ်၍ ပျံခြင်းငှါ မတတ်နိုင်ကုန်သည်ဖြစ်၍ သွား၍ ကွန်၌ မိကုန်၏။ ထိုအခါ တခုသော လင်းတကို ဖမ်းယူ၍ မိဖုယားကြီးအား ပြကုန်၏။ မိဖုယားကြီးသည် ထိုလင်းတကိုယူ၍ မင်းကြီးအထံသို့ သွားပြီးလျှင် မြတ်သောမင်းကြီး- ကြွတော်မူလှည့်၊ မင်းယင်ပြင်၌ တခုသော အမူအရာကို ကြည့်ကြကုန်အံ့ဟု ဆို၍ မြတ်သော လေသွန်တံခါးကို ဖွင့်၍ မြတ်သောမင်းကြီး- ဤလင်းတကို ကြည့်တော်မူလော့ဟု ဆို၍ ထိုအကြောင်းကို တင်လျှောက်လိုရကား-
ယေ စ ဘုတွာ န ဝမိံသု၊
တေ မေ ဟတ္တတ္ထ မာဂတာ။
သော တွံ ပစ္စာ ဝမိဿတိ။
ဝန္တာဒေါ ပုရိသော ရာဇ၊
န သော ဟောတိ ပသံသိယော။
ဟူသော ဤနှစ်ဂါထာတို့ကို ဆို၏။
၃၅၃။ မဟာရာဇ၊ မြတ်သောမင်းကြီး။ ဧတေ ဝိဟင်္ဂမာ၊ ထိုလင်းတတို့သည်။ ဘုတွာ စ၊ စားပြီး၍လည်း။ ဝမိတွာ စ၊ အန်ပြီး၍လည်း။ ပက္ကမန္တိ၊ ပျံသွားလေကုန်၏။ ယေ စ၊ အကြင်လင်းတတို့သည်ကား။ ဘုတွာ၊ စားပြီး၍။ န ဝမိံသု၊ မအန်ကုန်။ တေ၊ ထိုစားပြီးမှ မအန်သော လင်းတတို့သည်။ မေ၊ အကျွန်ုပ်၏။ ဟတ္ထတ္တံ၊ လက်တွင်းသို့။ အာဂတာ၊ ရောက်ကုန်၏။
၃၅၄။ ရာဇ၊ အရှင်မင်းကြီး။ ဗြာဟ္မဏော၊ ပုရောဟိတ်ပုဏ္ဏားသည်။ ကာမေ၊ ဝတ္ထုကာမဖြစ်သော ဥစ္စာတို့ကို။ အဝမိ၊ အန်လေပြီ။ သော တွံ၊ ထိုအရှင်မင်းကြီးသည်။ ပစ္စာဝမိဿတိ၊ တဖန် စားပြန်တော်မူဘိ၏။ ရာဇ၊ အရှင်မင်းကြီး။ ယော ပုရိသော၊ အကြင်ပုဂ္ဂိုလ်သည်။ ဝန္တာဒေါ၊ သူတပါး အန်ဖတ်ကိုစား၏။ သော ပုရိသော၊ ထိုသူတပါး အန်ဖတ်ကို စားသောပုဂ္ဂိုလ်သည်။ န ပသံသိယော၊ ဘုရားအစရှိသော ပညာရှိတို့ မချီးမွမ်းအပ်သည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။
ထိုမိဖုယားကြီး တင်လျှောက်သော စကားကို ကြားရလျှင် ဧသုကာရီ မင်းကြီးသည် နှလုံး မသာယာသည်ဖြစ်၍ ဘဝသုံးပါးတို့သည် ရဲရဲပြောင်ပြောင် တောက်လောင်သကဲ့သို့ ထင်ကုန်၏။ ထိုမင်းကြီးသည် ယနေ့ပင်လျှင် မင်းအဖြစ်ကို စွန့်၍ ငါ့အား ရဟန်းပြုခြင်းသည် သင့်၏ဟု ထိတ်လန့်ခြင်း သံဝေဂဖြစ်၍ မိဖုယားကြီးအား ချီးမွမ်းခြင်းကို ပြုလိုရကား-
ဗလီ ယထာ ဒုဗ္ဗလ မုဒ္ဓရေယျ။
ဧဝမ္ပိ တွံ မံ ဥဒတာရီ ဘောတိ၊
ပဉ္စာလိ ဂါထာဟီ သုဘာသိတာဟိ။
ဟူသော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၃၅၅။ ပဉ္စာလိ၊ ပဉ္စာလမင်း၏ သ္မီးတော်ဖြစ်သော။ ဘောတိ၊ အရှင်မိဖုယား။ ပင်္ကေ စ၊ ကပ်ငြိသော ညွန်ကြီး၌၎င်း။ ပလိပေ စ၊ ကျွံနစ်စေတတ်သော ညွန်ငယ်၌၎င်း။ ဗျသန္နံ၊ ကျွံနစ်သော။ ဒုဗ္ဗလံ၊ အားနည်းသော။ ပေါသံ၊ ယောက်ျားကို။ ဗလီ၊ ခွန်အားရှိသောသူသည်။ ဥဒ္ဓရေယျ ယထာ၊ ကယ်တင်သကဲ့သို့။ ဧဝံ၊ ဤအတူ။ တွံပိ၊ ရှင်မိဖုယားကြီးသည်လည်း။ သုဘာသိတာဟိ၊ ကောင်းစွာ ဆိုအပ်ကုန်သော။ ဂါထာဟိ၊ ဂါထာတို့ဖြင့်။ မံ၊ ငါ့ကို။ ဥဒတာရီ၊ ကာမညွန်မှ ကယ်တင်ပေ၏။
ဤသို့သောစကားကို ပြောဆိုပြီးလျှင် ထိုခဏ၌လျင်ပင် ရဟန်းပြုလိုသည်ဖြစ်၍ မှူးတော် မတ်တော်တို့ကို ခေါ်စေပြီးလျှင် သင်အမတ်တို့သည် အသို့ပြုကုန်အံ့နည်းဟု မိန့်တော်မူ၏။ အရှင်မင်းကြီး- အရှင်မင်းကြီးတို့သည် အသို့ပြုတော်မူကုန်အံ့နည်းဟု တင်လျှောက်ကြကုန်၏။ ငါသည် ဟတ္ထိပါလအထံ၌ ရဟန်းပြုအံ့ဟု မိန့်တော်မူ၏။ အရှင်မင်းကြီး- အကျွန်ုပ်တို့သည်လည်း ရဟန်းပြုကုန်အံ့ဟု တင်လျှောက်ကြကုန်၏။ ဧသုကာရီမင်းကြီးသည် တဆယ့်နှစ်ယူဇနာရှိသော ဗာရာဏသီမြို့၌ မင်းအဖြစ်ကို စွန့်၍ အလိုရှိကုန်သော သူတို့သည် ထီးဖြူကို ဆောင်းစေကုန်သတည်းဟု ဆိုပြီးလျှင် မှူးမတ်အပေါင်း ခြံရံလျက် သုံးယူဇနာရှိသော ပရိသတ်ကိုယူ၍ ဟတ္တိပါလ အထံသို့သာလျှင် သွားလေ၏။ ဟတ္ထိပါလ ရသေ့သည် ကောင်းကင်က နေလျက် ထိုပရိသတ်အားလည်း တရားဟောတော်မူ၏။
သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် ဧသုကာရီမင်းကြီး ရဟန်းပြုသောအဖြစ်ကို ထင်ရှားပြလိုသည်ဖြစ်၍-
ရဋ္ဌံ ဟိတွာန ပဗ္ဗဇိ၊ နာဂေါ ဆေတွာဝ ဗန္ဓနံ။
ဟူသော ဤဂါထာကို ဟောတော်မူ၏။
၃၅၆။ ဘိက္ခဝေ၊ ရဟန်းတို့။ နာဂေါ၊ ဆင်ပြောင်သည်။ ဗန္ဓနံ၊ အနှောင်အဖွဲ့ကို။ ဆေတွာဝ၊ ဖြတ်သကဲ့သို့။ ဒိသမ္ပတိ၊ အရပ်မျက်နှာအရှင်ဖြစ်သော။ ဧသုကာရီ၊ ဧသုကာရီအမည်ရှိသော။ မဟာရာဇာ၊ ပြည့်ရှင်မင်းမြတ်သည်။ ဣဒံ၊ ဤစကားကို။ ဝတွာ၊ ဆိုပြီး၍။ ရဋ္ဌံ၊ ဗာရာဏသီပြည်ကြီးကို။ ဟိတွာန၊ စွန့်၍။ ပဗ္ဗဇိ၊ ရဟန်းပြု၏။
တနေ့သောအခါ ဗာရာဏသီပြည်၌ ကြွင်းကျန်သော လူအပေါင်းသည် စည်းဝေး၍ မင်းအိမ်တံခါးသို့ သွားပြီးလျှင် မိဖုယားကြီးအား ကြားသဖြင့် နန်းတော်သို့ဝင်၍ မိဖုယားကြီးကို ရှိခိုး၍ တင့်အပ်လျောက်ပတ်စွာ နေလျက်
မိဖုယားကြီးကို တောင်းပန်လိုရကား-
ပဟာယ ရဋ္ဌံ နရဝီရသေဋ္ဌော။
တုဝမ္ပိ နော ဟောဟိ ယထေဝ ရာဇာ၊
အမှေဟိ ဂုတ္တာ အနုသာသ ရဇ္ဇံ။
ဟူသော ဤဂါထာကို ဆို၏။
၃၅၇။ အယျေ၊ အရှင်မိဖုယားမြတ်။ နရဝီရသေဋ္ဌော၊ လူတကာတို့ထက် လုံ့လဖြင့် မြတ်တော်မူသော။ ရာဇာ စ၊ အရှင်မင်းကြီးသည်လည်း။ ရဋ္ဌံ၊ တိုင်းပြည်ကို။ ပဟာယ၊ စွန့်တော်မူ၍။ ပဗ္ဗဇ္ဇံ၊ ရဟန်းအဖြစ်ကို။ အရောစယိတ္ထ၊ နှစ်သက်တော်မူလေပြီ။ ရာဇာ ယထာ ဧဝ၊ အရှင်မင်းကြီးကဲ့သို့လျှင်။ တုဝမ္ပိ၊ အရှင်မိဖုယားမြတ်သည်လည်း။ နော၊ အကျွန်ုပ်တို့၏။ ရာဇာ၊ မင်းသည်။ ဟောဟိ၊ ဖြစ်တော်မူလော့။ အမှေဟိ၊ အကျွန်ုပ်တို့သည်။ ဂုတ္တာ၊ စောင့်ရှောက်အပ်ကုန်သည် ဖြစ်၍။ တွံ၊ အရှင်မိဖုယားမြတ်သည်။ ရဇ္ဇံ၊ ပြည်ကို။ အနုသာသ၊ ဆုံးမတော်မူလော့။
ထိုမိဖုယားကြီးသည် လူများစကားကိုကြား၍ ထိုလူများအား တရားဟောလိုရကား-
ရဋ္ဌံ ပဟာယ နရဝီရသေဋ္ဌော
အဟမ္မိ ဧကာ စရိဿာမိ လောကေ၊
ဟိတွာန ကာမာနိ မနောရမာနိ။
ရဋ္ဌ ပဟာယ နရဝီရသေဋ္ဌော။
အဟမ္ပိ ဧကာ စရိဿာမိ လောကေ၊
ဟိတွာန ကာမာနိ ယထောဓိကာနိ။
ဝယော ဂုဏာ အနုပုဗ္ဗံ ဇဟန္တိ။
အဟမ္ပိ ဧကာ စရိဿာမိ လောကေ၊
ဟိတွာန ကာမာနိ မနောရမာနိ။
ဝယော ဂုဏာ အနုပုဗ္ဗံ ဇဟန္တိ။
အဟမ္ပိ ဧကာ စရိဿာမိ လောကေ၊
ဟိတွာန ကာမာနိ ယထောဓိကာနိ။
ဝယော ဂုဏာ အနုပုဗ္ဗံ ဇဟန္တိ။
အဟမ္ပိ ဧကာ စရိဿာမိ လောကေ၊
သီတိဘူတာ သဗ္ဗ မတိစ္စ သင်္ဂံ။
ဟူသော ကြွင်းသော ဤငါးဂါထာတို့ကို ဆို၏။
၃၅၈။ ဘောန္တော နဂရဝါသိနော၊ အို ပြည်သူအပေါင်းတို့။ နရဝီရသေဋ္ဌော၊ လူတို့ထက် လုံ့လဖြင့်မြတ်တော်မူသော။ ရာဇာ စ၊ မင်းမြတ်သည်လည်း။ ရဋ္ဌံ၊ တိုင်းပြည်ကို။ ပဟာယ၊ စွန့်၍။ ပဗ္ဗဇ္ဇံ၊ ရဟန်းအဖြစ်ကို။ အရောစယိတ္ထ၊ နှစ်သက်တော်မူလေပြီ။ အဟမ္ပိ၊ ငါသည်လည်း။ လောကေ၊ ပစ္စုပ္ပန်လောက၌။ မနောရမာနိ၊ နှလုံးမွေ့လျော်ဘွယ်ရှိကုန်သော။ ကာမာနိ၊ ကာမဂုဏ်တို့ကို။ ဟိတွာန၊ စွန့်၍။ ဧကာ၊ သားသ္မီး ကိလေသာဟူသော ကျဉ်းမြောင်းခြင်းတို့မှ လွတ်လပ်၍ တယောက်အထီးတည်း။ စရိဿာမိ၊ ကျင့်အံ့။
၃၅၉။ ဘောန္တော နဂရဝါသိနော၊ အို ပြည်သူအပေါင်းတို။ နရဝီရသေဋ္ဌော၊ လူတို့ထက် လုံ့လအားဖြင့် မြတ်တော်မူသော။ ရာဇာ စ၊ မင်းမြတ်သည်လည်း။ ရဋ္ဌံ၊ တိုင်းပြည်ကို။ ပဟာယ၊ စွန့်၍။ ပဗ္ဗဇ္ဇံ၊ ရဟန်းအဖြစ်ကို။ အရောစယိတ္ထ၊ နှစ်သက်တော်မူလေပြီ။ အဟမ္ပိ၊ ငါသည်လည်း။ လောကေ၊ ပစ္စုပ္ပန်လောက၌။ ယထောဓိကာနိ၊ အကြင်အကြင်သို့သော အပိုင်းအခြား အတိုင်းအရှည်ဖြင့် တည်ကုန်သော။ ကာမာနိ၊ ကာမဂုဏ်တို့ကို။ ဟိတွာန၊ စွန့်၍။ ဧကာ၊ တယောက်အထီးတည်း။ စရိဿာမိ၊ ကျင့်အံ့။
၃၆၀။ ဘောန္တော နဂရဝါသိနော၊ အို ပြည်သူအပေါင်းတို့။ ကာလာ၊ နံနက် အစရှိကုန်သောအခါတို့သည်။ အစ္စေန္တိ၊ လွန်ကုန်၏။ ရတ္တိယော၊ ညဉ့်တို့သည်။ တရယန္တိ၊ အသက်ကိုစား၍ သွားကုန်၏။ ဝယောဂုဏာ၊ ပဌမအရွယ် အစရှိကုန်သော သုံးပါးသောအစု, မန္ဒဒသက အစရှိကုန်သော ဆယ်ပါးသောအစုတို့သည်။ အနုပုဗ္ဗံ၊ အစဉ်အတိုင်း။ ဇဟန္တိ၊ စွန့်ကုန်၏။ အဟမ္ပိ၊ ငါသည်လည်း။ လောကေ၊ ပစ္စုပ္ပန်လောက၌။ မနောရမာနိ၊ နှလုံးမွေ့လျော်ဘွယ်ရှိကုန်သော။ ကာမာနိ၊ ကာမဂုဏ်တို့ကို။ ဟိတွာန၊ စွန့်၍။ ဧကာ၊ တယောက်အထီးတည်း။ စရိဿာမိ၊ ကျင့်အံ့။
၃၆၁။ ဘောန္တော နဂရဝါသိနော၊ အို ပြည်သူ အပေါင်းတို့။ ကာလာ၊ နံနက် အစရှိကုန်သောအခါတို့သည်။ အစ္စေန္တိ၊ လွန်ကုန်၏။ ရတ္တိယော၊ ညဉ့်တို့သည်။ တရယန္တိ၊ အသက်ကိုစား၍ သွားကုန်၏။ ဝယောဂုဏာ၊ ပဌမအရွယ် အစရှိကုန်သော သုံးပါးသောအစု, မန္ဒဒသက အစရှိသော ဆယ်ပါးသောအစုတို့သည်။ အနုပုဗ္ဗံ၊ အစဉ်အတိုင်း။ ဇဟန္တိ၊ စွန့်ကုန်၏။ အဟမ္ပိ၊ ငါသည်လည်း။ လောကေ၊ ပစ္စုပ္ပန်လောက၌။ ယထောဓိကာနိ၊ အကြင်အကြင်သို့သော အပိုင်းအခြား အတိုင်းအရှည်ဖြင့် တည်ကုန်သော။ ကာမာနိ၊ ကာမဂုဏ်တို့ကို။ ဟိတွာန၊ စွန့်၍။ ဧကာ၊ တယောက်အထီးတည်း။ စရိဿာမိ၊ ကျင့်အံ့။
၃၆၂။ ဘောန္တော နဂရဝါသိနော၊ အို ပြည်သူအပေါင်းတို့။ ကာလာ၊ နံနက် အစရှိကုန်သောအခါတို့သည်။ အစ္စေန္တိ၊ လွန်ကုန်၏။ ရတ္တိယော၊ ညဉ့်တို့သည်။ တရယန္တိ၊ အသက်ကိုစား၍ သွားကုန်၏။ ဝယောဂုဏာ၊ ပဌမအရွယ် အစရှိကုန်သော သုံးပါးသော အစု, မန္ဒဒသက အစရှိကုန်သော ဆယ်ပါးသော အစုတို့သည်။ အနုပုဗ္ဗံ၊ အစဉ်အတိုင်း။ ဇဟန္တိ၊ စွန့်ကုန်၏။ အဟမ္ပိ၊ ငါသည်လည်း။ လောကေ၊ ပစ္စုပ္ပန်လောက၌။ သီတိဘူတာ၊ ကိလေသာတို့ကို စွန့်လျက် ငြိမ်းချမ်းသည်ဖြစ်၍။ သဗ္ဗံ၊ အလုံးစုံသော။ သင်္ဂံ၊ ရာဂ အစရှိသော ကပ်ငြိခြင်းကို။ အတိစ္စ၊ လွန်၍။ ဧကာ၊ တယောက်အထီးတည်း။ စရိဿာမိ၊ ကျင့်အံ့။
ဤသို့လျှင် မိဖုယားကြီးသည် ဤငါးဂါထာပါဌ်တို့ဖြင့် လူများအပေါင်းအား တရားဟောပြီးလျှင် မှူးမတ်တို့၏ မယားတို့ကို ခေါ်စေ၍ သင်တို့သည် အသို့ပြုကုန်အံ့နည်းဟု ဆို၏။ အရှင်မိဖုယား- အရှင်မိဖုယားတို့သည် အသို့ပြုတော်မူကုန်အံ့နည်းဟု မေးလျှောက်ကုန်၏။ ငါသည် ရဟန်းပြုအံ့ဟု ဆိုသည်ရှိသော် အကျွန်ုပ်တို့သည်လည်း ရဟန်းပြုပါကုန်အံ့ဟု လျှောက်ကုန်၏။ ထိုမိဖုယားကြီးသည် ကောင်းပြီဟုဆို၍ နန်းတော်၌ ရွှေတိုက် ငွေတိုက် အစရှိသည်တို့ကို ဖွင့်စေပြီးလျှင် ဤမည်သောအရပ် ဤမည်သောအရပ်တို့၌ များစွာသော ရွှေတို့ကို မြှုပ်ထားအပ်ကုန်၏ဟု ရွှေပေ၌ ရေးစေပြီးလျှင် လှူအပ်သည်သာတည်း၊ အလိုရှိသောသူတို့သည် ဆောင်ယူစေကုန်သတည်းဟုဆို၍ ထိုရွှေပေကို နန်းတော်ပြာသာဒ်မတို့၌ ဆွဲစေပြီးလျှင် မြို့အလုံး၌ စည်လည်စေ၍ ကြီးစွာသော စည်းစိမ်ကို စွန့်ပစ်၍ မြို့နန်းမှ ထွက်ခဲ့၏။
ထိုသို့ ထွက်သောခဏ၌ မြိုအလုံးသည် ချောက်ချား၍ မင်းသည်၎င်း မိဖုယားကြီးသည်၎င်း တိုင်းပြည်ကိုစွန့်၍ ရဟန်းပြုအံ့ဟု ထွက်ကုန်သတတ်၊ ငါတို့သည် ဤအရပ်၌ အသို့ပြုကုန်အံ့နည်းဟု ချောက်ချား၏။ ထိုထိုအရပ်မှ လူတို့သည် ဥစ္စာဖြင့် ပြည့်မြဲတိုင်းလျှင် ဖြစ်ကုန်သော အိမ်တို့ကို စွန့်ခဲ့ပြီးလျှင် သားသ္မီးတို့ကို လက်ဆွဲ၍ ထွက်ကုန်၏။ အလုံးစုံသော အိမ်ဈေးတို့သည် ခင်းကျင်းမြဲတိုင်းသာလျှင် ရှိရစ်ကြကုန်၏။ ပြန်၍ ကြည့်သောသူမည်သည် မရှိ၊ အလုံးစုံသော ဗာရာဏသီပြည်သည် အချည်းနှီး ဖြစ်၏။ မိဖုယားကြီးသည်လည်း သုံးယူဇနာရှိသော ပရိသတ်ကိုယူ၍ ထိုဟတ္ထိပါလ ရသေ့အထံသို့လျှင် သွား၏။ ဟတ္ထိပါလ ရသေ့သည် ကောင်းကင်ကနေလျက် ထိုပရိသတ်အားလည်း တရားဟောတော်မူပြီးလျှင် တဆယ့်နှစ်ယူဇနာရှိသော ပရိသတ်ကိုယူ၍ ဟိမဝန္တာသို့ ရှေးရှုသွားတော်မူ၏။
ဟတ္ထိပါလ သတို့သားသည် တဆယ့်နှစ်ယူဇနာ ရှိသော ဗာရာဏသီပြည်ကြီးကို အချည်းအနှီးပြု၍ ရဟန်းပြုအံ့ဟု လူများအပေါင်းကိုယူ၍ ဟိမဝန္တာသို့ သွားသတတ်၊ ငါတို့သည်ကား အဘယ်ဆိုဘွယ်ရှိအံ့နည်းဟု အလုံးစုံသော ကာသိတိုင်းသည် ချောက်ချားလျက် တဆယ်ရှစ်ယူဇနာရှိသော ပရိသတ်တို့သည်လည်း ဟတ္ထိပါလသတို့သား အထံသို့ လိုက်ကြလေကုန်၏။ နောက်အဘို့၌ ပရိသတ်တို့သည် ယူဇနာ သုံးဆယ်ရှိသည် ဖြစ်ကုန်၏။ ထိုဟတ္ထိပါလ ရသေ့သည် ထိုယူဇနာ သုံးဆယ်ရှိသော ပရိသတ်နှင့်တကွ ဟိမဝန္တာသို့ ဝင်တော်မူ၏။
သိကြားမင်းသည် ဆင်ခြင်လတ်သော် ထိုအကြောင်းကို သိ၍ ဟတ္ထိပါလ သတို့သားသည် မြတ်သော တောထွက်ခြင်းကို တောထွက်၏။ အစည်းအဝေးသည် များလတ္တံ့၊ နေရာအရပ်ကို ရခြင်းငှါ သင့်၏ဟု ဝိသုကြုံနတ်သားကိုခေါ်၍ အမောင် ဝိသုကြုံနတ်သား- သွားချေ၊ အလျား သုံးဆယ့် ခြောက်ယူဇနာ, အနံ တဆယ့်ငါးယူဇနာ ရှိသော ကျောင်းကို ဖန်ဆင်း၍ ရဟန်းပရိက္ခရာတို့ကို ပြည့်စုံစေလော့ဟု စေ၏။ ထိုဝိသုကြုံနတ်သားသည် ကောင်းပြီဟု သိကြားမင်းစကားကို ဝန်ခံပြီးလျှင် ဂင်္ဂါနား၌ မွေ့လျော်ဘွယ်ရှိသော မြေအဘို့ဝယ် ဆိုအပ်ပြီးသော ပမာဏရှိသော ကျောင်းကို ဖန်ဆင်း၍ ကျောင်းတို့၌ သစ်အခင်း, သစ်ရွက်အခင်း, နေရာ အစရှိသည်တို့ကို ခင်း၍ အလုံးစုံသော ရဟန်းပရိက္ခရာတို့ကို ဖန်ဆင်း၏။
တကျောင်း တကျောင်း၌ တံခါးတခုစီ စင်္ကြံတခုစီ ညဉ့်သန့်ရာ နေ့သန့်ရာ ပိုင်းခြား၍ အင်္ဂတေဖြင့် အပြေအဖြစ် ပြုအပ်၏။ နေရာ တံကဲပျဉ်ကိုလည်း ထားအပ်၏။ ထိုထိုအရပ်တို့၌ အထူးထူးသော အဆင်းရှိသော ကောင်းသော အနံ့ရှိသော ပန်းတို့ဖြင့် ဖုံးလွှမ်းအပ်ကုန်သော ပန်းချုံတို့သည် ရှိကုန်၏။ တဆောင် တဆောင်သော စင်္ကြံဦး၌ တခုတခုသော ရေဖြင့်ပြည့်သော ရေတွင်းသည် ရှိ၏။ ထိုရေတွင်း၏ အနီး၌ တပင်တပင်စီသော အသီးသီးသော သစ်ပင်သည် ရှိ၏။ ထိုသစ်ပင်သည် တပင်တည်းဖြစ်လျက် အလုံးစုံသော အသီးတို့ကို သီး၏။ ဤအလုံးစုံသည် နတ်တို့ အာနုဘော်ကြောင့် ဖြစ်၏။ ဝိသုကြုံနတ်သားသည် ကျောင်းတို့ကို ဖန်ဆင်းပြီးလျှင် ကျောင်းတို့၌ ရဟန်းပရိက္ခရာတို့ကိုထား၍ အကြင်သူတို့သည် ရဟန်း ပြုလိုကုန်၏။ ထိုသူတို့သည် ဤပရိက္ခရာတို့ကို ယူစေကုန်သတည်းဟု ဟင်္သပြဒါးစစ်ဖြင့် ကျောင်းနံရံ၌ အက္ခရာရေး၍ မိမိအာနုဘော်ဖြင့် ကြောက်မက်ဘွယ် အသံရှိသော သားငှက်တို့ကို၎င်း, မကောင်းသော အဆင်းကို ပြတတ်ကုန်သော ဘီလူးတို့ကို၎င်း ဖဲစေပြီးလျှင် မိမိနေရာသို့ သွား၏။
ဟတ္ထိပါလ ရသေ့သည် တယောက်တည်း သွားလောက်သော ခရီးဖြင့် သိကြားမင်း ပေးအပ်သော ကျောင်းသို့ ဝင်၍ အက္ခရာတို့ကို မြင်လျှင် သိကြားနတ်မင်းသည် ငါ၏ မြတ်သော တောထွက်ခြင်းဖြင့် တောထွက်သည်၏ အဖြစ်ကို သိသည်ဖြစ်လတ္တံ့ဟု နှလုံးသွင်း၍ တံခါးကိုဖွင့်၍ ကျောင်းတွင်းသို့ ဝင်ပြီးလျှင် ရသေ့ရဟန်းအသွင်ကို ယူ၍ ကျောင်းမှထွက်၍ စင်္ကြံသို့သက်၍ နှစ်ကြိမ် သုံးကြိမ် ထိုမှ ဤမှ စင်္ကြံသွား၍ မိမိမှ ကြွင်းသော လူအပေါင်းကို ရဟန်းပြုစေ၍ ကျောင်းကို စီရင်သည်ရှိသော် နို့စိုသားငယ်ရှိကုန်သော မိန်းမတို့အား အလယ်၌ ကျောင်းကို ပေး၏။ ထိုကျောင်းမှ အခြားမဲ့ဖြစ်သော ကျောင်းကို အိုမင်းပြီးသော မိန်းမတို့အား ပေး၏။ ထိုကျောင်းမှ အခြားမဲ့ဖြစ်သော ကျောင်းကို အလတ်ဖြစ်သော မိန်းမတို့အား ပေး၏။ ထက်ဝန်းကျင်မှ ရံ၍ တည်ကုန်သော ကျောင်းကိုမူကား ယောက်ျားတို့အား ပေး၏။
ထိုအခါ တပါးသော ပြည်နီးချင်းမင်းသည် ဗာရာဏသီပြည်၌ မင်းမရှိသတတ်ဟု ကြား၍ လာလတ်ပြီးလျှင် တန်ဆာဆင်ခြင်းနှင့် စပ်သော ဗာရာဏသီမြို့ကို ကြည့်သဖြင့် နန်းတော်သို့ တက်၍ ထိုထိုအရပ်၌ ရွှေ ငွေ အစရှိသော ရတနာစုကို မြင်၍ ဤသို့သဘောရှိသော မြို့နန်းကို စွန့်၍ ရဟန်းပြုသောအခါမှစ၍ ဤအဖြစ် မည်သည်ကား အလွန်မြတ်သည် ဖြစ်လတ္တံ့ဟု ကြံလျက် သေသောက်ကြူးတို့ကို လမ်းခရီးကိုမေး၍ ဟတ္ထိပါလရသေ့ထံသို့လျှင် သွားလေ၏။ ဟတ္ထိပါလရသေ့သည် ထိုမင်း ဝင်လာသော အဖြစ်ကိုသိ၍ ခရီးရင်ဆိုင် သွားပြီးလျှင် ကောင်းကင်က နေလျက် တရားဟောသဖြင့် ကျောင်းသို့ ဆောင်ယူ၍ အလုံးစုံသော ပရိသတ်ကို ရဟန်းပြုစေ၏။
ဤနည်းဖြင့်လျှင် တပါးကုန်သော ပြည်နီးချင်း မင်းခြောက်ယောက်တို့သည်လည်း ရဟန်းပြုကုန်၏။ မင်းခုနစ်ယောက်တို့သည် ဥစ္စာစည်းစိမ်တို့ကို စွန့်၍ ရဟန်းပြုသည်ရှိသော် သုံးဆယ့်ခြောက်ယူဇနာရှိသော ကျောင်း၌ အခြား မရှိသည်ဖြစ်၍ ပြည့်၏။ အကြင်သူသည် ကာမဝိတက် အစရှိသည်တို့တွင် တပါးပါးကို ကြံ၏။ ထိုသူအား ဘုရားလောင်း ဟတ္ထိပါလရသေ့သည် တရားဟော၍ ဗြဟ္မဝိဟာရ ဘာဝနာကို၎င်း, ကသိုဏ်းဘာဝနာကို၎င်း ကြား၏။
ထိုရသေ့တို့သည် များသောအားဖြင့် ဈာန်အဘိညာဉ်ကို ဖြစ်စေ၍ သုံးစုတို့တွင် နှစ်စုသော ရသေ့တို့သည် ဗြဟ္မာ့ပြည်၌ ဖြစ်ကုန်၏။ သုံးခုမြောက်ဖြစ်သော အစုကို သုံးစု စုပြန်၍ တစုသည် ဗြဟ္မာ့ပြည်၌ ဖြစ်၏။ တစုသည် ကာမာဝစရ နတ်ပြည်ခြောက်ထပ်တို့၌ ဖြစ်၏။ တစုသည် ရသေ့တို့အား လုပ်ကျွေးခြင်းကို ပြု၍ လူ့ပြည်၌ မင်းသူကြွယ်, ပုဏ္ဏားသူကြွယ်, သူဌေးသူကြွယ်ဟူသော သူကြွယ်မျိုး သုံးပါးတို့၌ ဖြစ်၏။ ဤသို့ ဟတ္ထိပါလရသေ့၏ အဆုံးအမသည် ငရဲ တိရစ္ဆာန် ပြိတ္တာ, အသုရကာယ် တည်းဟူသော အပါယ်လေးပါးတို့မှ ကင်း၏။
(ဤသိန်းသိုန်းဃိုဠ်ကျွန်း၌ ပထဝိစာလကဓမ္မဂုတ္တ မထေရ်၎င်း, ကဋကန္ဓကာရဝါသီ ဖုဿဒေဝ မထေရ်၎င်း, ဥပရိမဏ္ဍလဝါသီ မဟာသင်္ဃရက္ခိတမထေရ်၎င်း, မလယမဟာဒေဝမထေရ်၎င်း, အဘယဂိရိဝါသီ မဟာဒေဝမထေရ်၎င်း, ဂါမန္တပဗ္ဘာရဝါသီ မဟာသီဝ မထေရ်၎င်း, ကာဠဝလ္လိမဏ္ဍပဝါသီ မဟာနာဂ မထေရ်၎င်း, ဤမထေရ် ခုနစ်ပါးတို့သည် ကုဒါလပဏ္ဍိတ အစည်းအဝေး၌၎င်း, မူဂပက္ခဇာတ် အစည်းအဝေး၌၎င်း, စူဠသုတသောမ အစည်းအဝေး၌၎င်း, အယောသရပဏ္ဍိတဇာတ် အစည်းအဝေး၌၎င်း, ဟတ္ထိပါလ အစည်းအဝေး၌၎င်း, အလုံးစုံသော သူတို့၏ နောက်မှ တောထွက်သော ပရိသတ်တို့တည်း။ )
ထို့ကြောင့် သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည်-
ဒန္ဓဉှိ ကရောတော ပုညံ၊ ပါပသ္မိံ ရမတေ မနော။
ဟူ၍ ဟောတော်မူ၏။
ဘိက္ခဝေ၊ ရဟန်းတို့။ ကလျာဏေ၊ ကုသိုလ်ကောင်းမှုတို့ကို။ အဘိတ္ထရေထ၊ လျင်မြန်စွာ ပြုရာ၏။ ပါပါ၊ မကောင်းမှုမှ။ စိတ္တံ၊ စိတ်ကို။ နိဝါရယေ။ မြစ်ရာ၏။ ဟိ- သစ္စံ၊ မှန်၏။ ပုညံ၊ ကုသိုလ်ကောင်းမှုကို။ ဒန္ဓံ၊ နှေးနှေး။ ကရောတော၊ ပြုသောသူ၏။ မနော၊ စိတ်သည်။ ပါပသ္မိံ၊ မကောင်းမှု၌။ ရမတေ၊ မွေ့လျော်၏။
ဇာတ်ပေါင်း... သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် ဤဓမ္မဒေသနာကို ဆောင်တော်မူ၍ ရဟန်းတို့- ဤသို့လျှင် ရှေး၌လည်း သင်တို့ဆရာ ငါဘုရားသည် မြတ်သော တောထွက်ခြင်းကို တောထွက်တော် မူဘူးသည်သာတည်းဟု မိန့်တော်မူ၍ ယခုအခါ ခမည်းတော် သုဒ္ဓေါဒနမင်းကြီးသည် ထိုအခါ ဧသုကာရီမင်းကြီး ဖြစ်ဘူးပြီ၊ ယခုအခါ မဟာမာယာသည် ထိုအခါ မိဖုယားကြီး ဖြစ်ဘူးပြီ၊ ယခုအခါ မဟာကဿပသည် ထိုအခါ ပုရောဟိတ်ပုဏ္ဏား ဖြစ်ဘူးပြီ၊ ယခုအခါ ဘဒ္ဒါကာပိလာနီ ထေရီမသည် ထိုအခါ ပုဏ္ဏေးမ ဖြစ်ဘူးပြီ၊ ယခုအခါ အနုရုဒ္ဓါသည် ထိုအခါ အဇပါလ ဖြစ်ဘူးပြီ၊ ယခုအခါ မဟာမောဂ္ဂလာန်သည် ထိုအခါ ဂေါပါလ ဖြစ်ဘူးပြီ၊ ယခုအခါ သာရိပုတ္တရာသည် ထိုအခါ အဿပါလ ဖြစ်ဘူးပြီ၊ ယခု
အခါ ငါဘုရား ပရိသက်တို့သည် ထိုအခါ ကြွင်းသောပရိသတ်တို့ ဖြစ်ဘူးကုန်ပြီ။ ယခုအခါ ငါဘုရားသည်လျှင် ထိုအခါ ဟတ္ထိပါလ ဖြစ်ဘူးပြီဟု ဇာတ်ကို ပေါင်းတော်မူ၏။
ကာမညှီဟောက်၊ တံတွေးပေါက်၊ စွန့်မြောက် ပါရမီ
တဆယ့်သုံးခုမြောက်သော ဟတ္ထိပါလဇာတ်သည် ပြီး၏။
*****
ဝီသတိနိပါတ်
၁၄။ အယောဃရဇာတ်
မြတ်သော တောထွက်တော်မူခြင်း အကြောင်း
ပစ္စုပ္ပန်ဝတ္ထု... နတ်နှင့်တကွသော လောကကို ဆုံးမတော်မူတတ်သော သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် ယမေကရတ္တိံ ပဌမံ အစရှိသော ဂါထာပုဒ်ဖြင့် တန်ဆာဆင်အပ်သော ဤ အယောဇရဇာတ်ကို ဇေတဝန် ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူစဉ် မြတ်သော တောထွက်ခြင်းကိုပင်လျှင် အကြောင်းပြု၍ ဟောတော်မူ၏။ ထိုစကားသည် မှန်၏။ ထိုအခါ၌လည်း သဗ္ဗညူမြတ်စွာဘုရားသည် ရဟန်းတို့- ယခုအခါ၌သာလျှင် ငါဘုရားသည် မြတ်သော ထွက်တော်မူခြင်းကို တောထွက်တော်မူသည် မဟုတ်သေး၊ ရှေး၌လည်း မြတ်သောထွက်ခြင်းကို တောထွက်တော် မူဘူးသည်သာလျှင်တည်းဟု မိန့်တော်မူ၍ အတိတ်ကို ဆောင်တော်မူ၏။
အတိတ်ဝတ္ထု... ရဟန်းတို့- လွန်လေပြီးသောအခါ ဗာရာဏသီပြည်၌ ဗြဟ္မဒတ်မင်းသည် မင်းပြုသည်ရှိသော် ထိုဗြဟ္မဒတ်မင်းကြီး၏ မိဖုယားကြီးသည် ကိုယ်ဝန်ကိုရလျှင် ကိုယ်ဝန် အစောင့်အရှောက်ကို ပေး၍ ကိုယ်ဝန်ရင့်လတ်သော် မိုးသောက်ယံ၏ အခြားမဲ့၌ သားကိုဖွား၏။ ထိုမိဖုယားကြီးအား ရှေးဘဝ၌ တယောက်သော လင်တူမိန်းမသည် သင်၏ ဖွားတိုင်းဖွားတိုင်းသော သားတို့ကို စားရလို၏ဟု ဆုတောင်းခြင်းကို ဖြစ်စေ၏။ ထိုလင်တူမိန်းမသည် မိမိမြုံသည်ဖြစ်၍ သားဟူသော အကြောင်းကြောင့် အမျက်ထွက်သဖြင့် ထိုဆုတောင်းခြင်းကို ပြု၍ ဘီလူးအမျိုး၌ ဖြစ်သတတ်၊ တယောက်သော မိန်းမသည် မင်း၏ မိဖုယားကြီးဖြစ်၍ ဤသားကို ဖွား၏။ ဤဘီလူးမသည် ထိုအခါ၌ အခွင့်ရ၍ မိဖုယားမြင်စဉ်လျှင် ကြောက်မက်ဘွယ်သော အဆင်းရှိသည်ဖြစ်၍ လာလတ်ပြီးလျှင် သူငယ်ကို ယူ၍ ပြေး၏။ မိဖုယားသည် ဘီလူးမသည် ငါ့သားကိုယူ၍ ပြေးခဲ့ပြီဟု ကျယ်စွာသောအသံဖြင့် ဟစ်ကြွေး၏။ ဘီလူးမသည်လည်း သူငယ်ကို ကြာစွယ်ကြာရင်းကဲ့သို့ ကျွတ်ကျွတ်ဝါး၍ စားပြီးလျှင် မိဖုယားအား လက်၏ ဖောက်ပြန်ခြင်း အစရှိသည်တို့ဖြင့် ကြောက်မက်ဘွယ်သော အဆင်းကိုပြသဖြင့် ခြိမ်းချောက်၍ သွား၏။
မင်းသည် ထိုမိဖုယားစကားကို ကြား၍ ဘီလူးမအား အသို့ပြုခြင်းငှါ တတ်နိုင်အံ့နည်းဟု ဆို၍ ဆိတ်ဆိတ်နေ၏။ တဖန် မိဖုယား သားဖွားသောအခါ မြဲမြံစွာ အစောင့်အရှောက်ကို ပြု၏။ မိဖုယားသည် တဖန် သားဖွားပြန်၏။ ဘီလူးမသည် လာလတ်၍ ထိုသားကိုလည်း စား၍သွားပြန်၏။ သုံးကြိမ်မြောက်၌ကား ထိုမိဖုယား၏ ဝမ်း၌ ဘုရားလောင်းသည် ပဋိသန္ဓေယူ၏။ မင်းသည် လူများကို စည်းဝေးစေ၍ မိဖုယားကြီး ဖွားတိုင်း ဖွားတိုင်းသော သားကို တယောက်သော ဘီလူးမသည် စား၏။ အသို့လျှင် ပြုအပ်သနည်းဟု မေး၏။
ထိုအခါ တယောက်သော အမတ်သည် ဘီလူးမသည်ကား ထန်းရွက်ကို ကြောက်ကုန်၏။ အရှင်မိဖုယား၏ လက်ခြေတို့၌ ထန်းရွက်ကို ဆွဲခြင်းငှါ သင့်၏ဟု တင်လျှောက်၏။ ထို့နောင်မှ အမတ်တယောက်သည် ဘီလူးမတို့မည်သည်ကား သံအိမ်ကို ကြောက်ကုန်၏။ သံအိမ်ကို ပြုခြင်းငှါ သင့်၏ဟု တင်လျှောက်၏။ မင်းသည် ကောင်းပြီဟု မိမိတိုင်းနိုင်ငံ၌ ပန်းပဲတို့ကို စည်းဝေးစေပြီးလျှင် သံအိမ်ကို ပြုကြကုန်လော့ဟုစေ၍ အမတ်တို့ကိုပေး၏။ မြို့တွင်း၌ သာလျှင် မွေ့လျော်ဘွယ်ရှိသော မြေအဘို့၌ သံအိမ်ကို ဆောက်လုပ်ကုန်၏။ တိုင်ကိုအစ၍ အလုံးစုံကုန်သော အဆောက်အဦတို့သည် သံဖြင့်ပြီးသည်သာလျှင် ဖြစ်ကုန်၏။ ကိုးလတို့ဖြင့် သံဖြင့်ပြီးသော ကြီးစွာသော မုတ်ထွဋ်လေးခုရှိသော သံအိမ်သည် အပြီးသို့ရောက်၏။ ထိုသံအိမ်သည် အခါခပ်သိမ်း ထွန်းအပ်သော ဆီမီးရှိသည်သာလျှင် ဖြစ်၏။ မင်းသည် မိဖုယားကြီး ကိုယ်ဝန်ရင့်သည်ကို သိ၍ သံအိမ်ကို တန်ဆာဆင်စေပြီးလျှင် ထိုမိဖုယားကိုယူ၍ သံအိမ်သို့ ဝင်၏။ မိဖုယားသည် ထိုသံအိမ်၌ ဘုန်းပညာလက္ခဏာနှင့် ပြည့်စုံသောသားကို ဖွား၏။ ထိုသားအား အယောဃရမင်းသား ဟူသော အမည်ကို မှည့်ကုန်၏။
ထိုမင်းသားကို အထိန်းတို့အား ပေးပြီးလျှင် များစွာသော အစောင့်အရှောက်ကို စီရင်၍ မင်းသည် မိဖုယားကြီးကို ယူ၍ မြို့ကို လကျ်ာရစ် လှည့်လည်သည်ကိုပြု၍ တန်ဆာဆင်အပ်သော ပြာသာဒ်အပြင်သို့ တက်၏။ ဘီလူးမသည် ရေခပ်အလှည့်ရောက်၍ ဝေဿဝဏ်နတ်မင်းအား ရေကိုဆောင်သည်ရှိသော် အသက်ကုန်ခြင်းသို့ ရောက်၏။ ဘုရားလောင်းသည် သံအိမ်၌ သာလျှင် ကြီး၍ သိကြားလိမ်မာသော အဖြစ်သို့ရောက်လျှင် ထိုသံအိမ်၌သာလျှင် အလုံးစုံသော အတတ်တို့ကို သင်၏။ မင်းသည် ငါ့သားတော် အရွယ် အဘယ်မျှရှိပြီနည်းဟု မှူးမတ်တို့ကို မေး၍ အရှင်မင်းကြီး- တဆယ့်ခြောက်နှစ်ရှိပြီ၊ တဆယ့်ခြောက်နှစ်ရှိသော သူသည် ရဲရင့်၏။ အားအစွမ်းနှင့် ပြည့်စုံ၏။ ဘီလူးတထောင်ကိုသော်လည်း တားမြစ်ခြင်းငှါ စွမ်းနိုင်၏ဟု ကြား၍ မင်းအဖြစ်ကို ငါပေးအံ့၊ အလုံးစုံသောမြို့ကို တန်ဆာဆင်၍ သံအိမ်မှ သားတော်ကိုထုတ်၍ ဆောင်ယူခဲ့ကုန်လော့ဟု ဆို၏။ မှူးမတ်တို့သည် အရှင်မင်းကြီး- ကောင်းပြီဟုဆိုကုန်၍ တဆယ့်နှစ်ယူဇနာရှိသော မြို့ကို တန်ဆာဆင်ပြီးလျှင် ခပ်သိမ်းသော တန်ဆာတို့ဖြင့် တန်ဆာဆင်အပ်သော မင်္ဂလာဆင်တော်ကို ယူ၍ သံအိမ်သို့သွား၍ မင်းသားကို တန်ဆာဆင်ပြီးလျှင် မင်္ဂလာဆင်တော် ကျောက်ကုန်း၌ စီးစေ၍ အရှင်မင်းသား- အမျိုး၏ ဥစ္စာဖြစ်သော တန်ဆာဆင်အပ်သော မြို့တော်ကို လကျ်ာရစ်လှည့်သည်ကို ပြု၍ ခမည်းတော်ဖြစ်သော ကာသိမင်းကြီးကို အရှင်မင်းသားတို့သည် ရှိခိုးတော်မူကုန်လော့၊ ယနေ့ပင်လျှင် ထီးဖြူကို ရကုန်လတ္တံ့ဟု တင်လျှောက်ကုန်၏။
ဘုရားလောင်းသည် မြို့ကို လကျ်ာရစ် လှည့်သည်ရှိသော် မွေ့လျော်ဘွယ်ရှိသော အရံ ဥယျာဉ်တော် ရေကန် ရွှေနန်းပြာသာဒ် အစရှိသည်တို့ကိုမြင်၍ ကြံ၏။ ငါ၏ ခမည်းတော်မင်းကြီးသည် ငါ့ကို ဤမျှလောက်သော ကာလပတ်လုံး နှောင်အိမ်၌ နေစေ၏။ ဤသို့သဘောရှိသော တန်ဆာဆင်သော မြို့ကို မြင်ခြင်းငှါ မပေး၊ ငါ့အား အဘယ်အပြစ် ရှိသနည်းဟု မှူးတော်မတ်တော်တို့ကို မေး၏။ အရှင်မင်းသား- အရှင်မင်းသားတို့အား အပြစ်သည် မရှိ၊ ထိုသို့ မရှိသော်လည်း အရှင်မင်းသား၏ နောင်တော် နှစ်ပါးတို့ကို ဘီလူးမတယောက်သည် စား၏။ ထိုသို့စားသောကြောင့် အရှင်မင်းသား၏ ခမည်းတော်မင်းကြီးသည် သံအိမ်၌ နေစေ၏။ သံအိမ်ကြောင့် အရှင်မင်းသား၏ အသက်ကို ရ၏ဟု တင်လျှောက်ကုန်၏။
ဘုရားလောင်းသည် ထိုအမတ်ကြီးတို့၏ စကားကိုကြား၍ ကြံ၏။ ငါသည် ဆယ်လပတ်လုံး လောဟကုမ္ဘီငရဲနှင့်တူသော ဘင်ပုပ်ငရဲနှင့်တူသော အမိဝမ်း၌နေပြီး၍ အမိဝမ်းမှ ဖွားမြင်သောအခါမှစ၍ တဆယ့်ခြောက်နှစ်တို့ပတ်လုံး ထိုနှောင်အိမ်၌ နေရ၏။ အပသို့ ကြည့်ခြင်းငှာ မရ၊ ဥဿဒငရဲ၌ ပစ်ချသကဲ့သို့ ဖြစ်၏။ ဘီလူးမလက်မှ လွတ်သော်လည်း ငါသည် မအိုမနာမသေသည် မဖြစ်ရာ၊ ငါ့အား မင်းအဖြစ်ဖြင့် အဘယ်အကျိုး ရှိအံ့နည်း၊ မင်းအဖြစ်၌ တည်သောအခါမှစ၍ ထွက်နိုင်ခဲသည်ဖြစ်၏။ ယနေ့ပင်လျှင် ခမည်းတော်ကို ရဟန်းအဖြစ်ကို ခွင့်ပြုစေပြီးလျှင် ဟိမဝန္တာသို့ဝင်၍ ရဟန်းပြုအံ့ဟု ကြံ၏။ ကြံပြီး၍ ထိုဘုရားလောင်းသည် မြို့ကို လက်ျာရစ် လှည့်သည်ကိုပြု၍ နန်းတော်သို့ ဝင်ပြီးလျှင် ခမည်းတော် မင်းကြီးကို ရှိခိုး၍ တည်၏။
ခမည်းတော် မင်းကြီးသည် သားတော်၏ ကိုယ်၏ တင့်တယ်ခြင်းကို ရှုကြည့်၍ အားကြီးစွာသော ချစ်ခြင်းဖြင့် အမတ်တို့ကို ကြည့်၏။ ထိုအမတ်တို့သည် အရှင်မင်းကြီး အသို့ပြုရကုန်အံ့နည်းဟု တင်လျှောက်ကုန်၏။ အမတ်တို့- ငါ့သားတော်ကို ရတနာအစု၌ထား၍ ရွှေခရုသင်း, ငွေခရုသင်း, ပကတိ ခရုသင်းဟူသော သုံးပါးသော ခရုသင်းတို့ဖြင့် အဘိသိက်သွန်း၍ ရွှေပန်းကို၎င်း, ထီးဖြူကို၎င်း ဆောင်နှင်းကြကုန်လော့ဟု ဆို၏။
ဘုရားလောင်းသည် ခမည်းတော်မင်းကြီးကို ရှိခိုး၍ မြတ်သောမင်းကြီး- အကျွန်ုပ်အား မင်းအဖြစ်ဖြင့် အလိုမရှိ၊ အကျွန်ုပ်သည် ရဟန်းပြုပါအံ့၊ အကျွန်ုပ်အား ရဟန်းအဖြစ်ကို ခွင့်ပြုတော်မူပါကုန်ဟု တင်လျှောက်၏။ ချစ်သား- ချစ်သားသည် မင်းအဖြစ်ကိုပယ်၍ အဘယ့်ကြောင့် ရဟန်း ပြုလိုသနည်းဟု မေး၏။ အရှင်မင်းကြီး- အကျွန်ုပ်သည် အမိဝမ်း၌ ဆယ်လပတ်လုံး မစင်ဘင်ပုပ် ငရဲ၌ကဲ့သို့နေ၍ အမိဝမ်းမှ ဖွားမြင်သည်ရှိသော် ဘီလူးမဘေးကြောင့် တဆယ့် ခြောက်နှစ်ပတ်လုံး နှောင်အိမ်၌ နေရသည်ဖြစ်၍ အပသို့ ကြည့်ခြင်းငှါလည်း မရ၊ ဥဿဒငရဲ၌ ပစ်ချသကဲ့သို့ ဖြစ်၍ ဘီလူးမလက်မှ လွတ်ရ၏။ ထိုသို့ လွတ်ပါသော်လည်း မအိုမနာ မသေသည် မဖြစ်ရ၊ သေမင်းစစ်သည်ကို တစုံတယောက်သော သူသည် အောင်ခြင်းငှါ၎င်း, လှည့်ပတ်ခြင်းငှါ၎င်း မတတ်နိုင်၊ ဘဝသုံးပါးတို့၌ ငြီးငွေ့သည် ဖြစ်၏။ မြတ်သောမင်းကြီး- အကြင်မျှလောက် အကျွန်ုပ်အား အိုခြင်း, နာခြင်း သေခြင်းတို့သည် မရောက်ကုန်သေး၊ ထိုမျှလောက် မရောက်မီ ရဟန်းပြု၍ ရဟန်းတရားကို ကျင့်ပါအံ့၊ မင်းအဖြစ်ဖြင့် အလိုမရှိ၊ မြတ်သောမင်းကြီး- အကျွန်ုပ်ကို ခွင့်ပြုတော်မူပါလော့ဟု ဆို၍ ခမည်းတော်မင်းကြီးအား တရားဟောလိုရကား-
အဗ္ဘုဋ္ဌိတောဝ သော ယာတိ၊ သဂစ္ဆံ န နိဝတ္တတိ။
။ လ။
အဓမ္မော နိရယံ နေတိ၊ ဓမ္မော ပါပေတိ သုဂ္ဂတိံ။
ဟူသော ဤဂါထာတို့ကို ဟောတော်မူ၏။
၃၆၃။ မဟာရာဇ၊ မြတ်သောမင်းကြီး။ ယံ - ယော မာဏဝေါ၊ အကြင်သတ္တဝါသည်။ ဧကရတ္တိံ၊ တညဉ့်၌။ ပဌမံ၊ ရှေးဦးစွာ။ ဂဗ္ဘေ၊ အမိဝမ်း၌။ ဝသတိ၊ နေရ၏။ သော မာဏဝေါ၊ ထိုသတ္တဝါသည်။ ဥဋ္ဌိတော၊ တက်သော။ အဗ္ဘော ဣဝ၊ တိမ်ကဲ့သို့။ ယာတိ၊ ရှေးရှုသွားရ၏။ သော မာဏဝေါ၊ ထိုသတ္တဝါသည်။ ဂစ္ဆံ-၈စ္ဆန္တော၊ သွားသည်ရှိသော်။ န နိဝတ္တတိ၊ မပြန်ရပြီ။
၃၆၄။ မဟာရာဇ၊ ခမည်းတော်မင်းကြီး။ ယုဇ္ဈမာနာ၊ နှစ်ဘက်မှတက်သော စစ်မြေအရပ်၌ စစ်ထိုးကုန်သော။ ဗလေန၊ ကိုယ်အစွမ်း သူရဲ သူခက်အစွမ်းနှင့်။ ဝဿိတာ၊ ပြည့်စုံကုန်သော။ နရာ၊ လူတို့သည်။ န ဇီရန္တိ၊ မအိုကုန်သည်ကား။ န၊ မဟုတ်ကုန်။ ဇီရန္တိ ဧဝ၊ အိုကုန်သည်သာတည်း။ န စာပိ မီယရေ၊ မသေကုန်သည်ကား။ န၊ မဟုတ်ကုန်။ မီယန္တိ ဧဝ၊ သေကုန်သည်သာတည်း။ သဗ္ဗံဟိ၊ အလုံးစုံသာလျှင်ဖြစ်သော။ တံ၊ ထိုသတ္တဝါအပေါင်းကို။ ဇာတိဇရာယ၊ ပဋိသန္ဓေနေခြင်း အိုခြင်းသည်။ ဥပဒ္ဒုတံ၊ နှိပ်စက်အပ်၏။ တံ-တေန၊ ထိုအကြောင်းကြောင့်။ ပဗ္ဗဇိတွာ၊ ရဟန်းပြု၍။ ဓမ္မံ၊ တရားကို။ စရာမိ၊ ကျင့်အံ့။ ဣတိ၊ ဤသို့။ မေ၊ အကျွန်ုပ်၏။ မတိ၊ စိတ်နှလုံးသည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။
၃၆၅။ မဟာရာဇ၊ မြတ်သောမင်းကြီး။ စတုရင်္ဂိနိံ၊ ဆင်, မြင်း, ရထား, ခြေသည်ဟူသော စစ်အင်္ဂါလေးပါးရှိသော။ သေနံ၊ စစ်သည်ကို၎င်း။ သုဘိံသရူပံ၊ အလွန်ကြောက်မက်ဘွယ် သဘောရှိသော။ ရဋ္ဌာဓိပတိံ၊ ပြည်တိုင်းကားကို အစိုးရသော ပြည့်ရှင်မင်းကို၎င်း။ ပသယှ၊ နှိပ်စက်၍။ ဧကစ္စေ၊ အချို့ကုန်သော မင်းတို့သည်။ ဇယန္တိ၊ အောင်ကုန်၏။ တေပိ၊ ထိုသို့ အောင်ကုန်သော မင်းတို့သည်လည်း။ မစ္စုနော၊ သေမင်း၏။ သေနံ၊ စစ်သည်ကို။ ဇယိတုံ၊ အောင်ခြင်းငှါ။ န ဥဿဟန္တိ၊ မစွမ်းနိုင်ကုန်။ တံ-တေန၊ ထိုအကြောင်းကြောင့်။ ပဗ္ဗဇိတွာ၊ ရဟန်းပြု၍။ ဓမ္မံ၊ တရားကို။ စရာမိ၊ ကျင့်အံ့။ ဣတိ၊ ဤသို့။ မေ၊ အကျွန်ုပ်၏။ မတိ၊ စိတ်နှလုံးသည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။
၃၆၆။ မဟာရာဇ၊ မြတ်သောမင်းကြီး။ ဟတ္ထီဟိ၊ ဆင်တို့ဖြင့်၎င်း။ အဿေဟိ၊ မြင်းတို့ဖြင့်၎င်း။ ရထေဟိ၊ ရထားတို့ဖြင့်၎င်း။ ပတ္တီဟိ၊ ခြေသည်သူရဲတို့ဖြင့်၎င်း။ ပရိဝါရိတာ၊ ခြံရံအပ်ကုန်သော။ ဧကစ္စိယာ၊ အချို့ကုန်သော မင်းတို့သည်။ ပစ္စာမိတ္တာနံ၊ ရန်သူတို့၏။ ဟတ္ထတော၊ လက်မှ။ မုဉ္စရေ၊ လွတ်နိုင်ကုန်ရာ၏။ တေပိ၊ ထိုလွတ်ကုန်သော မင်းတို့သည်လည်း။ မစ္စုနော၊ သေမင်း၏။ ဟတ္ထတော၊ လက်မှ။ မုဉ္စိတုံ၊ လွတ်ခြင်းငှါ။ န ဥဿဟန္တိ၊ မစွမ်းနိုင်ကုန်။ တံ- တေန၊ ထိုသို့ သေမင်းလက်မှ လွတ်ခြင်းငှါ မစွမ်းနိုင်သောကြောင့်။ ပဗ္ဗဇိတွာ၊ ရဟန်းပြု၍။ ဓမ္မံ၊ တရားကို။ စရာမိ၊ ကျင့်အံ့။ ဣတိ၊ ဤသို့။ မေ၊ အကျွန်ုပ်၏။ မတိ၊ စိတ်နှလုံးသည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။
၃၆၇။ မဟာရာဇ၊ မြတ်သော ခမည်းတော်မင်းကြီး။ ဟတ္ထီဟိ၊ ဆင်တို့ဖြင့်၎င်း။ အဿေဟိ၊ မြင်းတို့ဖြင့်၎င်း။ ရထေဟိ၊ ရထားတို့ဖြင့်၎င်း။ ပတ္တီဟိ၊ ခြေသည်သူရဲတို့ဖြင့်၎င်း။ ပစ္စတ္ထိကရာဇူနံ၊ ရန်သူမင်းတို့၏။ ပုရာ၊ ပြည်တို့ကို။ ပဘဉ္ဇန္တိ၊ ဖျက်ဆီးနိုင်ကုန်၏။ ပဓံသယန္တိ၊ ဗိုလ်ထုကိုဖျက်ဆီးလျက် အသက်ကုန်ခြင်းသို့ ရောက်စေကုန်၏။ တေပိ၊ ထိုမင်းတို့သည်လည်း။ မစ္စုနော၊ သေမင်းကို။ ဘဉ္ဇိတုံ၊ ဖျက်ဆီးခြင်းငှါ။ န ဥသဟန္တိ၊ မစွမ်းနိုင်ကုန်။ တံ-တေန၊ ထိုသို့သော အကြောင်းကြောင့်။ ပဗ္ဗဇိတွာ၊ ရဟန်းပြု၍။ ဓမ္မံ၊ တရားကို။ စရာမိ၊ ကျင့်အံ့။ ဣတိ၊ ဤသို့။ မေ၊ အကျွန်ုပ်၏။ မတိ၊ စိတ်နှလုံးသည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။
၃၆၈။ မဟာရာဇ၊ မြတ်သောမင်းကြီး။ ပဘိန္နာ၊ ပါးစောင်နှစ်ဘက် သိုအိမ်ဟု ဆိုအပ်သော သုံးပါးသောအရပ်တို့၌ ပေါက်ကုန်သည်ဖြစ်၍။ ဘိန္နဂဠာ၊ ပေါက်ရာအရပ်မှ ယိုစီးသော မုန်ရှိကုန်သော။ မတ္တာ၊ အမုန်ယစ်ကုန်သော။ ဂဇာ၊ ဆင်တို့သည်။ နဂရာနိ၊ တဘက်ရန်သူမြို့တို့ကို။ မဒ္ဒန္တိ၊ နှိပ်နင်းနိုင်ကုန်၏။ ဇနံ၊ လူအပေါင်းကို။ ဟနန္တိ၊ သတ်နိုင်ကုန်၏။ တေပိ၊ ထိုအမုန်ယစ်သော ဆင်တို့သည်လည်း။ မစ္စုနော၊ သေမင်းကို။ မဒ္ဒိတုံ၊ နှိပ်နင်းခြင်းငှါ။ န ဥဿဟန္တိ၊ မစွမ်းနိုင်ကုန်။ တံ-တေန၊ ထို့ကြောင့်။ ပဗ္ဗဇိတွာ၊ ရဟန်းပြု၍။ ဓမ္မံ၊ တရားကို။ စရာမိ၊ ကျင့်အံ့။ ဣတိ၊ ဤသို့။ မေ၊ အကျွန်ုပ်၏။ မတိ၊ စိတ်နှလုံးသည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။
၃၆၉။ မဟာရာဇ၊ မြတ်သော ခမည်းတော်မင်းကြီး။ ဓီရာ၊ ရဲရင့်ကုန်သော။ ကတဟတ္တာ၊ ကောင်းစွာ သင်အပ်ပြီးသော လေးအတတ်ရှိကုန်သော။ ဒူရေပတီ၊ ဝေးသောအရပ်၌ မြားကို ကျစေခြင်းငှါ စွမ်းနိုင်ကုန်သော။ ဣဿာသိနော၊ လေးသမားတို့သည်၎င်း။ အက္ခဏဝေဓိနော၊ မချွတ်မယွင်း ပစ်နိုင်ကုန်သော။ ဣဿာသိနောပိ၊ လေးသမားတို့သည်၎င်း။ မစ္စုနော၊ သေမင်းကို။ ဝိဇ္ဈိတုံ၊ ပစ်ခြင်းငှါ။ န ဥဿဟန္တိ၊ မစွမ်းနိုင်ကုန်။ တံ-တေန၊ ထို့ကြောင့်။ ပဗ္ဗဇိတွာ၊ ရဟန်းပြု၍။ ဓမ္မံ၊ တရားကို။ စရာမိ၊ ကျင့်အံ့။ ဣတိ၊ ဤသို့။ မေ၊ အကျွန်ုပ်၏။ မတိ၊ စိတ်နှလုံးသည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။
၃၇၀။ မဟာရာဇ၊ မြတ်သော ခမည်းတော်မင်းကြီး။ သရာနိ၊ အနဝတတ် အစရှိသော အိုင်ကြီးတို့သည်၎င်း။ ခီယန္တိ၊ ခန်းခြောက်ကုန်၏။ သသေလကာနနာ၊ တောင်တောနှင့် တကွသော မြေကြီးသည်၎င်း။ ခီယတိ၊ ကုန်တတ်၏။ သဗ္ဗံ၊ အလုံးစုံသော။ တံ၊ ထိုသင်္ခါရသည်။ ဒီဃမန္တရံ၊ ရှည်မြင့်စွာသော ကာလသို့။ ပတ္တာ၊ ရောက်၍။ ခီယတိ ဧဝ၊ ကုန်တတ်သည်သာတည်း။ သဗ္ဗံ၊ အလုံးစုံသော။ တံ၊ ထိုသင်္ခါရသည်။ ကာလပရိယာယံ၊ ပျက်ချိန် ကာလအလှည့်သို့။ ပတွာ၊ ရောက်သည်ရှိသော်။ ဘဉ္ဇရေဟိ-ဘဉ္ဇရေ ဧဝ၊ ပျက်တတ်သည်သာတည်း။ တံ-တေန၊ ထို့ကြောင့်။ အဟံ၊ အကျွန်ုပ်သည်။ ပဗ္ဗဇိတွာ၊ ရဟန်းပြု၍။ ဓမ္မံ၊ တရားကို။ စရာမိ၊ ကျင့်အံ့။ ဣတိ၊ ဤသို့။ မေ၊ အကျွန်ုပ်၏။ မတိ၊ စိတ်နှလုံးသည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။
၃၇၁။ မဟာရာဇ၊ မြတ်သော ခမည်းတော်မင်းကြီး။ ဣဓ၊ ဤလောက၌။ ပါဏဘူတာနံ၊ သတ္တဝါဖြစ်ကုန်သော။ နရနာရီနံ၊ ယောက်ျား မိန်းမတို့၏။ ဇီဝိတံ၊ အသက်သည်။ စလာစလံ၊ တုန်လှုပ်သည်သာတည်း။ ဓုတ္တဿ၊ သေသောက်ကြူး၏။ ပဋော၊ ပုဆိုးသည်။ စလော ဣဝ စ၊ တုန်လှုပ်သကဲ့သို့၎င်း။ ကူလဇော၊ မြစ်ကမ်းနား၌ရောက်သော။ ဒုမော၊ သစ်ပင်သည်။ စလော ဣဝ စ၊ တုန်လှုပ်သကဲ့သို့၎င်း။ ဧဝံ၊ ဤအတူ။ သတ္တာနံ၊ သတ္တဝါတို့၏။ ဇီဝိတံ၊ အသက်သည်။ စလံ၊ တုန်လှုပ်၏။ တံ-တေန၊ ထို့ကြောင့်။ အဟံ၊ အကျွန်ုပ်သည်။ ပဗ္ဗဇိတွာ၊ ရဟန်းပြု၍။ ဓမ္မံ၊ တရားကို။ စရာမိ၊ ကျင့်အံ့။ ဣတိ၊ ဤသို့။ မေ၊ အကျွန်ုပ်၏။ မတိ၊ စိတ်နှလုံးသည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။
၃၇၂။ မဟာရာဇ၊ မြတ်သောမင်းကြီး။ ဒုမပ္ဖလာနိ၊ သစ်ရွက်သစ်သီးတို့သည်။ ပတန္တိ ဣဝ၊ ကြွေကျကုန်သကဲ့သို့။ ဧဝံ၊ ဤအတူ။ ဒဟရာ စ၊ ငယ်သည်လည်း ဖြစ်ကုန်သော။ ဝုဍ္ဎာ စ၊ ကြီးသည်လည်း ဖြစ်ကုန်သော။ နာရိယော စ၊ မိန်းမတို့သည်၎င်း။ နရာ စ၊ ယောက်ျားတို့သည်၎င်း။ မဇ္ဈိမပေါရိသာ စ၊ ဥဘတောဗျည်း, နပုန်း ပဏ္ဍုက်တို့သည်၎င်း။ ဣမေ မာဏဝါ၊ ဤသတ္တဝါတို့သည်။ သရီရဘေဒါ၊ ခန္ဓာကိုယ် ပျက်ခြင်းကြောင့်။ ပတန္တိ၊ သေခြင်းတည်းဟူသော မြေ၌ ကျကုန်၏။ တံ-တေန၊ ထို့ကြောင့်။ အဟံ၊ အကျွန်ုပ်သည်။ ပဗ္ဗဇိတွာ၊ ရဟန်းပြု၍။ ဓမ္မံ၊ တရားကို။ စရာမိ၊ ကျင့်အံ့။ ဣတိ၊ ဤသို့။ မေ၊ အကျွန်ုပ်၏။ မတိ၊ စိတ်နှလုံးသည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။
၃၇၃။ မဟာရာဇ၊ မြတ်သော ခမည်းတော်မင်းကြီး။ အယံ ဝယော၊ ဤသတ္တဝါတို့၏ အရွယ်သည်။ တာရကရာဇသန္နိဘော၊ ကြယ်အပေါင်းတို့၏ မင်းဖြစ်သော လနှင့်တူသည်ဖြစ်၍ လဆုတ်ပက္ခ၌ ကုန်ပြီးလျှက် လဆန်းပက္ခ၌ ပြည့်ပြန်သည်။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ ဟိ-သစ္စံ၊ မှန်၏။ သတ္တာနံ၊ သတ္တဝါတို့၏။ ယံ၊ အကြင် အရွယ်သည်။ အဗ္ဘတီတံ၊ လွန်လေပြီ။ တံ၊ ထိုအရွယ်သည်။ ဂတမေဝ၊ လွန်သွားသည်သာတည်း။ ဒါနိ၊ ယခုအခါ၌။ တံ၊ ထိုလွန်သွားပြီးသော အရွယ်သည်။ တဿ၊ ထို သတ္တဝါအား။ ပုန၊ တဖန်။ အာဂမနံ၊ လာပြန်ခြင်းသည်။ န အတ္ထိ၊ မရှိ။ ဇိဏ္ဏဿ၊ အိုမင်းပြီးသော သူအား။ ရတိပိ၊ ကာမဂုဏ်၌ မွေ့လျော်ခြင်းသည်လည်း။ န အတ္ထိ၊ မရှိ။ သုခံ၊ ကာမဂုဏ်ကိုစွဲ၍ ဖြစ်သော ချမ်းသာသည်။ ကုတော၊ အဘယ်မှာ ရှိအံ့နည်း။ တံ - တေန၊ ထို့ကြောင့်။ အဟံ၊ အကျွန်ုပ်သည်။ ပဗ္ဗဇိတွာ၊ ရဟန်းပြု၍။ ဓမ္မံ၊ တရားကို။ စရာမိ၊ ကျင့်အံ့။ ဣတိ၊ ဤသို့။ မေ၊ အကျွန်ုပ်၏။ မတိ၊ စိတ်နှလုံးသည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။
၃၇၄။ မဟာရာဇ၊ မြတ်သော ခမည်းတော်မင်းကြီး။ ယက္ခာ စ၊ တန်ခိုးကြီးသော ဘီလူးတို့သည်၎င်း။ ပိသာ စ၊ မြေဘုတ် ဘီလူးတို့သည်၎င်း။ အထ ဝါ၊ ထိုမှတပါး။ ပေတာပိ၊ ပြိတ္တာတို့သည်၎င်း။ ကုပိတာ၊ အမျက်ထွက်ကုန်၍။ မနုဿေ၊ လူတို့ကို။ အဿာသန္တိ၊ ထွက်သက်လေဖြင့် ပုတ်ခတ်သတ်နိုင်ကုန်၏။ ဝါ၊ ဝင်နိုင်ကုန်၏။ တေ၊ ထို ဘီလူးပြိတ္တာတို့သည်။ မစ္စုနော၊ သေမင်းကို။ အဿာသိတုံ၊ ထွက်သက်လေဖြင့် ပုတ်ခတ်သတ်ခြင်းငှါ။ ဝါ၊ ဝင်ခြင်းငှါ။ န ဥဿဟန္တိ၊ မစွမ်းနိုင်ကုန်။ တံ- တေန၊ ထို့ကြောင့်။ အဟံ၊ အကျွန်ုပ်သည်။ ပဗ္ဗဇိတွာ၊ ရဟန်းပြု၍။ ဓမ္မံ၊ တရားကို။ စရာမိ၊ ကျင့်အံ့။ ဣတိ၊ ဤသို့။ မေ၊ အကျွန်ုပ်၏။ မတိ၊ စိတ်နှလုံးသည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။
၃၇၅။ မဟာရာဇ၊ မြတ်သော ခမည်းတော်မင်းကြီး။ ကုပိတေ၊ အမျက်ထွက်တတ်ကုန်သော။ ယက္ခေပိ၊ တန်ခိုးကြီးသော ဘီလူးတို့ကို၎င်း။ ပိသာစေပိ၊ မြေဘုတ်ဘီလူးတို့ကို၎င်း။ အထ ဝါ၊ ထိုမှတပါး။ ပေတေပိ၊ ပြိတ္တာတို့ကို၎င်း။ ဘူတဝေဇ္ဇာ၊ ဘူတဝိဇ္ဇာကို တတ်ကုန်သော ဆေးသမားတို့သည်။ နိဇ္ဈာပနံ၊ ပူဇော်သောအမှုဖြင့် သည်းခံစေခြင်း, ကြည်ညိုစေခြင်းကို။ ကရောန္တိ၊ ပြုနိုင်ကုန်၏။ မစ္စုနော၊ သေမင်းကို။ နိဇ္ဈာပနံ၊ ပူဇော်သောအမှုဖြင့် သည်းခံစေခြင်း ကြည်ညိုစေခြင်းကို။ ကာတုံ၊ ပြုခြင်းငှါ။ န ဥဿဟန္တိ၊ မစွမ်းနိုင်ကုန်။ တံ-တေန၊ ထို့ကြောင့်။ အဟံ၊ အကျွန်ုပ်သည်။ ပဗ္ဗဇိတွာ၊ ရဟန်းပြု၍။ ဓမ္မံ၊ တရားကို။ စရာမိ၊ ကျင့်အံ့။ ဣတိ၊ ဤသို့။ မေ၊ အကျွန်ုပ်၏။ မတိ၊ စိတ်နှလုံးသည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။
၃၇၆။ မဟာရာဇ၊ မြတ်သော ခမည်းတော်မင်းကြီး။ အပရာဓကေ၊ မင်းအား ပြစ်မှားတတ်ကုန်သော သူတို့ကို၎င်း။ ဒူသကေ၊ ပြည်ရွာကို ဖျက်ဆီးတတ်ကုန်သော သူတို့ကို၎င်း။ ဟေဌကေ စ၊ အိမ်ခြံစပ်ကို ဖောက်ဖျက်ခြင်း စသည်တို့ဖြင့် လုယက်ညှဉ်းဆဲတတ်ကုန်သော သူတို့ကို၎င်း။ ရာဇာနာ၊ ပြည့်ရှင်မင်းတို့သည်။ ဒေါသံ၊ အပြစ်ကို။ ဝိဒိတွာန၊ သိကုန်၍။ ဒဏ္ဍန္တိ၊ အပြစ်အားလျော်စွာ ဒဏ်ထားနိုင်ကုန်၏။ တေပိ၊ ထိုမင်းတို့စင်လျှက်လည်း။ မစ္စုနော၊ သေမင်းကို။ ဒဏ္ဍယိတုံ၊ ဒဏ်ပေးခြင်းငှါ။ န ဥဿဟန္တိ၊ မစွမ်းနိုင်ကုန်။ တံ-တေန၊ ထို့ကြောင့်။ အဟံ၊ အကျွန်ုပ်သည်။ ပဗ္ဗဇိတွာ၊ ရဟန်းပြု၍။ ဓမ္မံ၊ တရားကို။ စရာမိ၊ ကျင့်အံ့။ ဣတိ၊ ဤသို့။ မေ၊ အကျွန်ုပ်၏။ မတိ၊ စိတ်နှလုံးသည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။
၃၇၇။ မဟာရာဇ၊ မြတ်သော ခမည်းတော်မင်းကြီး။ အပရာဓကာ၊ မင်းအား ပြစ်မှားတတ်ကုန်သော သူတို့သည်၎င်း။ ဒူသကာ၊ ပြည်ရွာကို ဖျက်ဆီးတတ်ကုန်သော သူတို့သည်၎င်း။ ဟေဌကာ စ၊ အိမ်ခြံစပ်ကို ဖောက်ခြင်းစသည်တို့ဖြင့် လုယက်ညှဉ်းဆဲတတ်ကုန်သော သူတို့သည်၎င်း။ တေပိ၊ ထိုသူတို့သည်လည်း။ ရာဇိနော၊ မင်းအား။ နိဇ္ဈာပေတုံ၊ သက်သေတို့ဖြင့် အပြစ်မရှိသည်၏ အဖြစ်ကိုပြလျက် ကြည်ညိုစေ၍ သည်းခံစိမ့်သောငှါ။ လဘန္တိ၊ ရကုန်၏။ မစ္စုနော၊ သေမင်းကို။ နိဇ္ဈာပနံ၊ သက်သေတို့ဖြင့် အပြစ်မရှိသည်၏ အဖြစ်ကိုပြလျက် ကြည်ညိုစေခြင်းကို။ န ကရောန္တိ၊ မပြုနိုင်ကုန်။ တံ-တေန၊ ထို့ကြောင့်။ အဟံ၊ အကျွန်ုပ်သည်။ ဝိဗ္ဗဇိတွာ၊ ရဟန်းပြု၍။ ဓမ္မံ၊ တရားကို။ စရာမိ၊ ကျင့်အံ့။ ဣတိ၊ ဤသို့။ မေ၊ အကျွန်ုပ်၏။ မတိ၊ အယူသည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။
၃၇၈။ မဟာရာဇ၊ မြတ်သော ခမည်းတော်မင်းကြီး။ အယံ၊ ဤသူသည်ကား။ ခတ္တိယော၊ မင်းတည်း။ ဧဝံပိ၊ ဤသို့လည်း။ မစ္စုရာဇဿ၊ သေမင်း၏။ အပေက္ခံ၊ ငဲ့ကွက်ခြင်းသည်။ န အတ္ထိ၊ မရှိ။ အယံ၊ ဤသူသည်ကား။ ဗြာဟ္မဏော၊ ပုဏ္ဏားတည်း။ ဧဝံပိ၊ ဤသို့လည်း။ မစ္စုရာဇဿ၊ သေမင်း၏။ အပေက္ခံ၊ ငဲ့ကွက်ခြင်းသည်။ န စ အတ္ထိ၊ မရှိသည်သာတည်း။ အယံ၊ ဤသူသည်ကား။ အဍ္ဎကော၊ ကြွယ်ဝသောသူတည်း။ အယံ၊ ဤသူသည်ကား။ ဗလဝါ၊ ခွန်အားကြီးသောသူတည်း။ အယံ၊ ဤသူသည်ကား။ တေဇဝါ၊ ဘုန်းတန်ခိုးကြီးသောသူတည်း။ ဧဝံပိ၊ ဤသို့လည်း။ မစ္စုရာဇဿ၊ သေမင်း၏။ အပေက္ခံ၊ ငဲ့ကွက်ခြင်းသည်။ န စ အတ္ထိ၊ မရှိသည်သာတည်း။ တံ-တေန၊ ထို့ကြောင့်။ အဟံ၊ အကျွန်ုပ်သည်။ ပဗ္ဗဇိတွာ၊ ရဟန်းပြု၍။ ဓမ္မံ၊ တရားကို။ စရာမိ၊ ကျင့်အံ့။ ဣတိ၊ ဤသို့။ မေ၊ အကျွန်ုပ်၏။ မတိ၊ အယူသည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။
၃၇၉။ မဟာရာဇ၊ မြတ်သော ခမည်းတော်မင်းကြီး။ သီဟာ စ၊ ခြင်္သေ့တို့သည်၎င်း။ ဗြဂ္ဃါ စ၊ ကျားတို့သည်၎င်း။ အထော၊ ထိုမြို့။ ဒီပိယော စ၊ သစ်တို့သည်၎င်း။ ဝိပ္ဖန္ဒမာနံ၊ တုန်လှုပ်သော သတ္တဝါကို။ ပသယှ၊ နှိပ်စက်၍။ ခါဒန္တိ၊ စားကုန်၏။ တေပိ၊ ဤခြင်္သေ့, ကျား, သစ်တို့သည်လည်း။ မစ္စုနော၊ သေမင်းကို။ ခါဒိတုံ၊ စားခြင်းငှါ။ န ဥဿဟန္တိ၊ မစွမ်းနိုင်ကုန်။ တံ-တေန၊ ထို့ကြောင့်။ အဟံ၊ အကျွန်ုပ်သည်။ ပဗ္ဗဇိတွာ၊ ရဟန်းပြု၍။ ဓမ္မံ၊ တရားကို။ စရာမိ၊ ကျင့်အံ့။ ဣတိ၊ ဤသို့။ မေ၊ အကျွန်ုပ်၏။ မတိ၊ အယူသည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။
၃၈၀။ မဟာရာဇ၊ မြတ်သော ခမည်းတော်မင်းကြီး။ မာယာကာရာ၊ မျက်လှည့်သည်တို့သည်။ ရင်္ဂမဇ္ဈေ၊ ပွဲသဘင်အလယ်၌။ မာယံ၊ လှည့်ပတ်ခြင်းကို။ ကရောန္တာ၊ ပြုကုန်သည်ဖြစ်၍။ တာဝဒေ၊ ထိုသို့ လှည့်ပတ်သော ခဏ၌။ ဇနဿ၊ လူအပေါင်း၏။ စက္ခူနိ၊ မျက်စိတို့ကို။ မောဟေန္တိ၊ မဟုတ်သည်ကို အဟုတ်ပြုလျက် တွေဝေစေနိုင်ကုန်၏။ မစ္စုနော၊ သေမင်းအား။ မောဟယိတုံ၊ တွေဝေစိမ့်သောငှါ။ န ဥဿဟန္တိ၊ မစွမ်းနိုင်ကုန်။ တံ-တေန၊ ထို့ကြောင့်။ အဟံ၊ အကျွန်ုပ်သည်။ ပဗ္ဗဇိတွာ၊ ရဟန်းပြု၍။ ဓမ္မံ၊ တရားကို။ စရာမိ၊ ကျင့်အံ့။ ဣတိ၊ ဤသို့။ မေ၊ အကျွန်ုပ်၏။ မတိ၊ အယူသည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။
၃၈၁။ မဟာရာဇ၊ မြတ်သော ခမည်းတော်မင်းကြီး။ ဥဂ္ဂတေဇာ၊ ထက်သော အဆိပ်ဟူသော တန်ခိုးရှိကုန်သော။ အာသီဝိသာ၊ မြွေတို့သည်။ ကုပိတာ၊ အမျက်ထွက်ကုန်သည်ဖြစ်၍။ မနုဿေ၊ လူတို့ကို။ ဍံသန္တိ၊ ကိုက်နိုင်ကုန်၏။ မာရေန္တိ၊ သတ်နိုင်ကုန်၏။ တေပိ၊ ထိုမြွေတို့သည်လည်း။ မစ္စုနော၊ သေမင်းကို။ ဍံသိတုံ၊ ကိုက်ခြင်းငှါ။ န ဥဿဟန္တိ၊ မစွမ်းနိုင်ကုန်။ တံ-တေန၊ ထိုကြောင့်။ အဟံ၊ အကျွန်ုပ်သည်။ ပဗ္ဗဇိတွာ၊ ရဟန်းပြု၍။ ဓမ္မံ၊ တရားကို။ စရာမိ၊ ကျင့်အံ့။ ဣတိ၊ ဤသို့။ မေ၊ အကျွန်ုပ်၏။ မတိ၊ နှလုံးအယူသည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။
၃၈၂။ မဟာရာဇ၊ မြတ်သော ခမည်းတော်မင်းကြီး။ အာသီဝိသာ၊ မြွေတို့သည်။ ကုပိတာ၊ အမျက်ထွက်ကုန်သည်ဖြစ်၍။ ယံ၊ အကြင်သူကို။ ဍံသန္တိ၊ ကိုက်ကုန်၏။ တံ၊ ထိုသူကို။ တိကိစ္ဆကာ၊ အဆိပ်ကိုနိုင်သော ဆေးသမားတို့သည်။ တေသံ၊ ထိုမြွေတို့၏။ ဝိသံ၊ အဆိပ်ကို။ ဟနန္တိ၊ ဖျောက်နိုင်ကုန်၏။ ဍဋ္ဌဿ၊ ကိုက်သော။ မစ္စုနော၊ သေမင်းဟူသော မြွေ၏။ ဝိသံ၊ အဆိပ်ကို။ န ဟနန္တိ၊ မဖျောက်နိုင်ကုန်။ တံ-တေန၊ ထို့ကြောင့်။ အဟံ၊ အကျွန်ုပ်သည်။ ပဗ္ဗဇိတွာ၊ ရဟန်းပြု၍။ ဓမ္မံ၊ တရားကို။ စရာမိ၊ ကျင့်အံ့။ ဣတိ၊ ဤသို့။ မေ၊ အကျွန်ုပ်၏။ မတိ၊ နှလုံးအယူသည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။
၃၈၃။ မဟာရာဇ၊ မြတ်သော ခမည်းတော်မင်းကြီး။ ဓမ္မန္တရီ စ၊ ဓမ္မန္တရီမည်သော ဆေးသမားသည်၎င်း။ ဝေတရဏီ စ၊ ဝေတရဏီမည်သော ဆေးသမားသည်၎င်း။ ဘောဇော စ၊ ဘောဇမည်သော ဆေးသမားသည်၎င်း။ ဘုဇင်္ဂမာနံ၊ မြွေတို့၏။ ဝိသာနိ၊ အဆိပ်တို့ကို။ ဟန္တွာန၊ ပယ်ဖျောက်၍။ သုယျန္တိ၊ ကောင်းစွာ သွားနိုင်ကုန်၏။ တေ၊ ထိုဓမ္မန္တရီ စသော ဆေးသမားတို့သည်။ တထေဝ၊ ထို့အတူလျှင်။ ဍဋ္ဌဿ၊ ကိုက်သော။ မစ္စုနော၊ သေမင်း၏။ ဝိသာနိ၊ အဆိပ်တို့ကို။ န ဟနန္တိ၊ မဖျောက်နိုင်ကုန်။ တေ၊ ထိုဆေးသမားတို့သည်။ ကာလင်္ကတာ၊ သေလေကုန်ပြီ။ တံ- တေန၊ ထိုကြောင့်။ အဟံ၊ အကျွန်ုပ်သည်။ ပဗ္ဗဇိတွာ၊ ရဟန်းပြု၍။ ဓမ္မံ၊ တရားကို။ စရာမိ၊ ကျင့်အံ့။ ဣတိ၊ ဤသို့။ မေ၊ အကျွန်ုပ်၏။ မတိ၊ နှလုံး အယူသည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။
၃၈၄။ မဟာရာဇ၊ မြတ်သော ခမည်းတော်မင်းကြီး။ ဝိဇ္ဇာဓရာ၊ ဝိဇ္ဇာဓိုရ်တို့သည်။ ဃောရံ၊ ဃောရမည်သော အတတ်, ဂန္ဓာရီမည်သော အတတ်ကို။ အဓီယမာနာ၊ သင်ကုန်၍။ မောစေန္တိ၊ ရန်သူလက်မှ လွတ်နိုင်ကုန်၏။ ဃောရံ၊ ဃောရမည်သောအတတ်, ဂန္ဓာရီမည်သောအတတ်ကို။ သာဓေတွာ၊ ပြီးစေ၍။ ဩသဓေဟိ၊ ဆေးတို့ဖြင့်။ အဒဿနံ၊ ရန်သူတို့မမြင်ရာသို့။ ဝဇန္တိ၊ ရောက်နိုင်ကုန်၏။ မစ္စုရာဇဿ၊ သေမင်း၏။ အဒဿနံ၊ မမြင်ရာသို့။ န ဝဇန္တိ၊ မရောက်နိုင်ကုန်။ တံ- တေန၊ ထို့ကြောင့်။ အဟံ၊ အကျွန်ုပ်သည်။ ပဗ္ဗဇိတွာ၊ ရဟန်းပြု၍။ ဓမ္မံ၊ တရားကို။ စရာမိ၊ ကျင့်အံ့။ ဣတိ၊ ဤသို့။ မေ၊ အကျွန်ုပ်၏။ မတိ၊ အယူသည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။
၃၈၅။ မဟာရာဇ၊ မြတ်သော ခမည်းတော်မင်းကြီး။ ဓမ္မော၊ ကုသိုလ်တရားသည်။ ဓမ္မစာရိံ၊ ကုသိုလ်တရားကို ကျင့်သောသူကို။ ဟဝေ၊ စင်စစ်။ ရက္ခတိ၊ စောင့်တတ်၏။ သုစိဏ္ဏော၊ ကောင်းစွာ ကျင့်အပ်သော။ ဓမ္မော၊ ကုသိုလ်တရားသည်။ သုခံ၊ လူ, နတ်, နိဗ္ဗာန် ချမ်းသာကို။ အာဝဟတိ၊ ရွက်ဆောင်တတ်၏။ ဧသ- ဧသော၊ ဤသို့ ချမ်းသာကို ဆောင်ခြင်းသည်။ သုစိဏ္ဏေ-သုစိဏ္ဏဿ၊ ကောင်းစွာ ကျင့်အပ်သော။ ဓမ္မေ- ဓမ္မဿ၊ ကုသိုလ် တရား၏။ အာနိသံသော၊ အကျိုးတည်း။ ဓမ္မစာရီ၊ ကုသိုလ်တရားကို ကျင့်သောသူသည်။ ဒုဂ္ဂတိံ၊ အပါယ်လေးပါးသို့။ န ဂစ္ဆတိ၊ မလားရ။
၃၈၆။ မဟာရာဇ၊ မြတ်သော ခမည်းတော်မင်းကြီး။ ဓမ္မော စ၊ ကုသိုလ်တရား၎င်း။ အဓမ္မော စ၊ အကုသိုလ်တရား၎င်း။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဥဘော၊ နှစ်ပါးကုန်သော ကုသိုလ်တရား အကုသိုလ်တရားတို့သည်။ သမဝိပါကိနော၊ တူမျှသော အကျိုးကို ပေးခြင်းရှိကုန်သည်။ န ဟိ ဟောန္တိ၊ မဖြစ်ကုန်။ အဓမ္မော၊ အကုသိုလ်တရားသည်။ နိရယံ၊ ငရဲသို့။ နေတိ၊ ဆောင်တတ်၏။ ဓမ္မော၊ ကုသိုလ်တရားသည်။ သုဂတိံ၊ သုဂတိဘဝသို့။ ပါပေတိ၊ ရောက်စေတတ်၏။
ဤသို့ ဘုရားအလောင်း အယောဃရမင်းသားသည် ဤနှစ်ဆယ့် လေးဂါထာတို့ဖြင့် ခမည်းတော်မင်းကြီးအား တရားဟော၍ မြတ်သော ခမည်းတော်မင်းကြီး- ခမည်းတော်မင်းကြီး တိုင်းပြည်သည် ခမည်းတော် မင်းကြီးတို့အားသာလျှင် ဖြစ်စေလော့၊ အကျွန်ုပ်အား ဤမင်းအဖြစ်ဖြင့် အလိုမရှိ၊ စင်စစ်သော်ကား ခမည်းတော် မင်းကြီးနှင့်တကွ စကားပြောဟောစဉ်လျှင် အကျွန်ုပ်သို့ အိုခြင်း, နာခြင်း သေခြင်းတို့သည် ကပ်ရောက်လာကုန်၏။ အရှင်မင်းကြီးတို့သည် နေတော်မူရစ်ကြကုန်လော့ဟု ဆို၍ သံကြိုးကိုဖြတ်၍ ထွက်သွားသော အမုန်ယစ်သော ဆင်ပြောင်ကဲ့သို့၎င်း, ရွှေချိုင့်ကိုဖောက်၍ ထွက်သော ခြင်္သေ့ပျိုကဲ့သို့၎င်း ကာမတို့ကိုစွန့်၍ မယ်တော် ခမည်းတော်တို့ကို ရှိခိုး၍ မြို့နန်းမှ ထွက်၏။
ထိုသို့ ဘုရားလောင်း ထွက်သည်ရှိသော် ခမည်းတော်မင်းကြီးသည် ငါ့အားလည်း မင်းအဖြစ်ဖြင့် အလိုမရှိဟုကြံ၍ တိုင်းပြည်ကို စွန့်ခဲ့ပြီးလျှင် ဘုရားလောင်းနှင့် တကွလျင် ထွက်၏။ ထိုမင်း ထွက်သည်ရှိသော် မယ်တော်မိဖုယားသည်၎င်း ပုဏ္ဏားသူကြွယ် အစရှိသော သူတို့သည်၎င်း အလုံးစုံသောမြို့၌ နေကုန်သော သူတို့သည် အိမ်တို့ကိုစွန့်ပစ်၍ ထွက်ခဲ့ကုန်၏။ အစည်းအဝေးသည် များ၏။ ပရိသတ်တို့သည် တဆယ့်နှစ်ယူဇနာ ရှိကုန်၏။ ထိုပရိသတ်တို့ကိုယူ၍ ဘုရားလောင်းသည် ဟိမဝန္တာသို့ သွား၏။
သိကြားမင်းသည် ဘုရားလောင်း တောထွက်သော အဖြစ်ကိုသိ၍ ဝိသုကြုံနတ်သားကိုစေ၍ အလျား တဆယ့်နှစ်ယူဇနာ အနံ ခုနစ်ယူဇနာရှိသော ကျောင်းကို ဖန်ဆင်း၍ ပြုစေ၏။ အလုံးစုံသော ရဟန်းပရိက္ခရာတို့ကို စီရင်စေ၏။
ဤဆိုခဲ့ပြီးသည်မှ နောက်၌ ဘုရားလောင်း ရဟန်းပြုခြင်းကို၎င်း၊ အဆုံးအမပေးခြင်းကို၎င်း, ဗြဟ္မာ့ပြည်သို့ လားရသည်၏ အဖြစ်ကို၎င်း, ပရိသတ်၏ အပါယ်မလားသည်၏ အဖြစ်ကို၎င်း အလုံးစုံသော စကားကို အောက် ဟတ္ထိပါလဇာတ်၌ ဆိုအပ်ပြီးသောနည်းဖြင့်လျှင် သိအပ်၏။
ဇာတ်ပေါင်း... သဗ္ဗညူ မြတ်စွာဘုရားသည် ဤဓမ္မဒေသနာတော်ကို ဆောင်တော်မူ၍ ရဟန်းတို့- ဤသို့လျှင် ရှေး၌လည်း ငါဘုရားသည် မြတ်သော တောထွက်ခြင်းကို ထွက်ဘူးသည်သာလျှင်တည်းဟု မိန့်တော်မူ၍ ယခုအခါ မြတ်သော သာကီဝင် မင်းမျိုးတို့သည် ထိုအခါ မယ်တော် ခမည်းတော်တို့ ဖြစ်ဘူးကုန်ပြီ၊ ယခုအခါ ငါဘုရားပရိသတ်တို့သည် ထိုအခါ ကြွင်းသော ပရိသတ်တို့ ဖြစ်ဘူးကုန်ပြီ၊ ယခုအခါငါဘုရားသည်လျှင် ထိုအခါ အယောဃရ ပညာရှိ ဖြစ်ဘူးပြီဟု ဇာတ်ကို ပေါင်းတော်မူ၏။
အို နာ သေရေး၊ ဘေးသုံးဘေး၊ ပြေး၍ မလွတ်ပြီ
တဆယ့်လေးခုမြောက်သော အယောဃရဇာတ်သည် ပြီး၏။
*****
Comments
Post a Comment